ژماره‌ 314

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)214‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/2/21‬‬

‫مه‌ال به‌ختیار‌و پاره‌و ته‌وافوق‬ ‫جێی‌ سه‌رسوڕمانە حیزبێکی‌ "سۆشیال‬ ‫دیموكرات‌"‌ كرۆكی‌ شه‌ڕه‌كه‌ی‌ بۆ "پاره‌" بێت‬

‫»» ‪74‬‬

‫سەندیکای رۆژنامەنوسان‬ ‫‪1500‬‬ ‫ئەندام دەمێنێتەوە‬

‫»» ‪16‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ ‬

‫گەیەکانی کوردستان‬ ‫له‌هه‌ولێر كوڕێك شوو‬ ‫به‌كوڕێكی‌ دیك ‌ه ده‌كات‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪11‬‬

‫مەرزەکانی سنور‬ ‫شه‌وێك له‌گه‌ ‌ڵ واڵخدارو‬ ‫ی شابه‌دین‪-‬دا‬ ‫ی مه‌رز ‌‬ ‫كۆڵبه‌ره‌كان ‌‬

‫»» ‪8‬‬

‫"سلێمان ‌ی گۆڕستانی‌ رۆشنبیرییه‌"‬ ‫س���ێ‌ كه‌س���ایه‌تی‌ دی���اری‌ ئه‌ده‌ب���ی‌‌و‬ ‫رۆشنبیری‌ س���لێمانی‌ داوای‌ كشانه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌زووترین كاتی‌ هێ���زی‌ چه‌كدار له‌ناو‬ ‫شاره‌كه‌یان ده‌ك ‌هن‌و خوازیارن سلێمانی‌‬ ‫له‌پایته‌خت���ی‌ رۆش���نبیرییه‌وه‌ نه‌كرێت‬ ‫به‌گۆڕستانی‌ رۆشنبیریی‌‪ ،‬شێركۆ بێكه‌س‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات "ئه‌مه‌ی‌ ئێستا له‌ناو‬ ‫شاردا ده‌یبینین بێڕێزی‌ نواندنه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ئاش���تی‌"‪ ،‬ره‌ئوف بێگه‌رد س���لێمانی‌‬ ‫به‌"گۆڕس���تانی‌ رۆش���نبیری‌" ناوده‌باو‬ ‫مامۆس���تا جه‌مال عه‌بدول‪-‬یش جه‌غت‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ "توندوتیژی‌ له‌الیه‌ن هه‌ر‬ ‫كه‌س‌و الیه‌نێكه‌وه‌ به‌كاربێت تاوانه‌"‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌ركی‌ سه‌راو چه‌ندین شوێنی‌ گشتی‌‬ ‫ناو سلێمانی‌ به‌هێزێكی‌ گه‌وره‌ی‌ چه‌كدار‬ ‫ته‌ن���راوه‌‪ ،‬ئه‌م هێزه‌ له‌‪17‬ی‌ ش���وبات‌و‬ ‫چه‌ن���د رۆژی‌ راب���ردوودا ژماره‌ی���ه‌ك‬ ‫هاوواڵتی‌‌و رۆژنامه‌نووسیان ده‌ستگیر‌و‬ ‫ئازارداوه‌‪ ،‬كه‌ جێی‌ نیگه‌رانی‌‌و ناڕه‌زایی‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌ دیاره‌كانی‌ شاره‌‪ ،‬شێركۆ‬ ‫بێكه‌سی‌ شاعیر له‌لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ "ئه‌مه‌ ئه‌و سلێمانییه‌ نییه‌‬ ‫پێیبوترێت شاری‌ دیموكراسی‌‌و مه‌ده‌نی‌"‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "ئه‌م هێزانه‌ له‌جیاتی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دڵنیایی‌ بهێننه‌ ش���اره‌وه‌‪ ،‬دڵه‌ڕاوكێ‌‌و‬

‫ترسمان له‌گه‌ڵ‌ خۆیاندا بۆ ده‌هێنن"‪.‬‬ ‫ره‌ئوف بێگه‌ردی‌ نوس���ه‌ر له‌لێدوانێكیدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند ك���ه‌ "دیارده‌ی‌‬ ‫چه‌ك���داری‌ له‌ن���او ش���اردا به‌هه‌م���وو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك دیارده‌یه‌ك���ی‌ قێ���زه‌ون‌و‬ ‫ناش���یرینه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌سلێمانیدا كه‌‬ ‫به‌شاری‌ كلتوورو روناكبیریی‌ ده‌ناسرێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تتریش له‌و به‌رده‌ركی‌ سه‌رایه‌ی‌‬ ‫چه‌ندین جار راپه‌ڕی���ن‌و بۆنه‌ی‌ گه‌وره‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ رۆشنبیری‌ تیا ساز كراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌م دیمه‌نانه‌ی‌ ئێس���تای‌‬ ‫به‌رده‌رك���ی‌ س���ه‌راو ناو بازاڕی‌ ش���ار‪،‬‬ ‫كت‌و م���ت وه‌ك زه‌مان���ی‌ به‌عس دێته‌‬ ‫پێشچاوم"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها مامۆس���تای‌ ناوداری‌ ش���اری‌‬ ‫س���لێمانی‌ "جه‌مال عه‌بدول" به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ كه‌س حه‌ز ناكات ش���ار‬ ‫بكرێت به‌س���ه‌ربازگه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "من‬ ‫دژی‌ توندوتیژیم به‌هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫نه‌په‌نابردن���ه‌ به‌ر توندوتیژی���م له‌دژی‌‬ ‫پۆلیس پێباش���ه‌ كه‌ كوڕی‌ هه‌ژاری‌ ئه‌م‬ ‫خه‌ڵكه‌ن‪ ،‬نه‌باوه‌ڕیش���م به‌وه‌یه‌ پۆلیس‬ ‫له‌خۆپیشانده‌ران هه‌ڵبدات‪ ،‬توندوتیژی‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن ه���ه‌ر ك���ه‌س‌و الیه‌نێك���ه‌وه‌‬ ‫به‌كاربێت تاوانه‌"‪.‬‬ ‫»»‪3‬‬ ‫سەرا بەهێزێکی گەورەی پۆلیس‌و چەکدار تەنراوە ‬

‫فۆتۆ‪ :‬بیار‬

‫به‌ختیار عه‌لی‌‪ :‬پۆلیس‌و چه‌كدار‬ ‫قامچی‌ حاكمن‪ ،‬نابنه‌وه‌ به‌ كوڕی‌ میلله‌ت‬ ‫ی ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫به‌ختی���ار عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سیس���تمی وەک واڵتی ئێمەدا ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دەبێتە سەرباز یان پۆلیس «مرۆڤبوون ‌‬ ‫لەمەترسییەکی گەورەدایە"‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫پۆلی���س‌و چه‌كدار قامچ���ی‌ حاكمن‪...‬‬ ‫نابنه‌وه‌ ب ‌ه كوڕی‌ میلله‌ت‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬به‌ختیار عه‌لی‌ نوسه‌رو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ژماره‌ی ‌ه ‌‬ ‫روناكبیر له‌س���تونه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌دا ره‌خن���ه‌ی‌ توند ئاڕاس���ت ‌ه ‌‬ ‫پۆلیس‌و هه‌موو هێزه‌ چه‌كداره‌كان ده‌كاو‬ ‫ده‌ڵێت "س���وپاو پۆلیس لەکولتووری‬

‫سیاسی خۆرهەاڵتدا بەدرێژایی مێژوو‪،‬‬ ‫دەزگای ستەم‌و چەوساندنەوە بوون"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه س���وپاو‬ ‫پۆلیس دێن���ە گەمەی سیاس���ەتەوە‪،‬‬ ‫دوو دەزگای بێویژدان���ن‌و بۆ ئەبەدیش‬ ‫بێویژدان دەمێنن���ەوە‪ ،‬هیچ رۆژێکیش‬ ‫لەمس���ەر زەوییە نابینین س���وپایەکی‬ ‫مرۆڤدۆست بوونی هەبێت کە بەچەک‌و‬ ‫تێ�ڵ�اوە ئ���ازادی بهێنێ���ت‌و بتوانێت‬ ‫لەئازادی تێبگات‌و بیپارێزێت"‪.‬‬ ‫به‌ختی���ار عه‌ل���ی‌ ده‌ڵێ���ت "ئەوان���ە‬

‫هێزگەلێک���ن کە چاوەڕوان���ی رەفتاری‬ ‫عەقاڵنیی���ان لێناکرێ���ت‪ ،‬گەورەکردنی‬ ‫س���وپاو هێزی چەک���دار‪ ،‬یەکس���انە‬ ‫بەگەورەکردنی گەمژەیی لەکۆمەڵگادا"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "ل���ەو کۆمەڵگایانەی وەک‬ ‫هەرێم���ی ئێم���ەدا کە س���اڵ دوانزەی‬ ‫مانگ فاشیزم لەسەر عەرشی سیاسەت‬ ‫نایەتە خوارێ‪ ،‬ترس لەپۆلیس زۆرجار‬ ‫لەخودی ترس لەمەرگ بەهێزترە"‪.‬‬ ‫»»‪5‬‬

‫ئاسۆ عەلی‪ :‬دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆنیش تەقەکەرو‬ ‫دەستوەشێن بەپێویستتر دەزانن تا بیرمەندو توێژەر‪..‬ل‪3‬‬

‫گروپی‌ گه‌نجانی‌ كه‌الر‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ خۆپیشاندان ده‌كه‌ن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نزیكبوون���ه‌وه‌ی‌ س���اڵیاد ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆپیشاندانه‌كه‌ی‌ ‪25‬ی‌ شوباتی‌ ساڵی‌‬ ‫رابردوی‌ قه‌زای‌ كه‌الر‪ ،‬گروپی گه‌نجانی‌‬ ‫كه‌الر دوا واده‌ ب���ۆ حكومه‌ت داده‌نێن‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر تا ‪25‬ی‌ ش���وبات تاوانباران‬ ‫ده‌ستگیر نه‌كرێن‪ ،‬به‌بێ ترس‌و گوشاری‌‬ ‫هێز ده‌ڕژێنه‌ سه‌رشه‌قام‌و خۆپیشاندان‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ك���ه‌الر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫گروپی گه‌نجانی‌ ك���ه‌الر كه‌ وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫بۆ ئاوێن���ه‌ نێردراوه‪ ‌،‬هات���ووه‌ "وه‌ك‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫خۆتان ش���اهیدن كه‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كه‌سی تریش برینداركران‪.‬‬ ‫كوردستان به‌رپرسیاری‌ ده‌ستگیركردنی‌ وته‌بێ���ژی‌ گروپ���ی گه‌نجان���ی‌ كه‌الر‬ ‫تاوانبارانی‌ ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم زۆر به‌داخه‌وه‌ "نێچیرڤان كه‌الری‌" به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫وه‌ك ده‌بینین تاوانباران رۆژانه‌ به‌پێش كه‌ چه‌ند رۆژێكی���ان داوه‌ به‌حكومه‌ت‬ ‫چاوماندا ده‌سوڕێنه‌وه‌ له‌كاتێكدا ده‌بێت بۆ ده‌ستگیركردنی‌ بكوژان‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌و‬ ‫واده‌یه‌دا جێبه‌جێنه‌كرێت خۆپیشاندان‬ ‫راپێچی دادگا بكرێن"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ‪25‬ی‌ ش���وباتی‌ س���اڵی ده‌س���تپێده‌كه‌نه‌وه‌‌و وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌‬ ‫رابردوو له‌ش���اری‌ كه‌الر خۆپیشاندان هی���چ ئومێدێكم���ان به‌و داوا‌ی���ه‌ نییه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬له‌الی���ه‌ن هێ���زه‌ ك���ه‌ جێبه‌جێبكرێت‪ ،‬چونك���ه‌ واده‌كه‌‬ ‫چه‌كداره‌كانه‌وه‌ به‌ته‌قه‌ س���ه‌ركوتكرا‪ ،‬نزیكبووه‌ته‌وه‌و هی���چ جموجۆڵێكیش‬ ‫له‌ك���ه‌الر دوو كه‌س ك���وژران‌و ده‌یان نابینین"‪.‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫د‪.‬به‌رهه‌م پله‌ی "شه‌هیدێكی‌ یه‌كێتی‌" به‌رز ده‌كاته‌وه‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌ستله‌كاركێشاوه‌ی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬د‪.‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د س���اڵح پله‌ی‌‬ ‫"ش���ه‌هیدێكی‌ یه‌كێتی‌" به‌رزكردۆته‌وه‌‌و‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كیش ده‌ڵێ���ت "ئ���ه‌وه‌‬ ‫ناهه‌قییه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك‬ ‫ك���ه‌ فه‌رمانێك���ه‌‌و واژۆی س���ه‌رۆكی‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش���اوه‌ی‌ حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫(د‪.‬به‌رهه‌م س���اڵح)ی‌ له‌سه‌ره‌‌و ده‌ست‬ ‫ئاوێن���ه‌ كه‌وتووه‌‪ ،‬پله‌ی "ش���ه‌هیدێكی‬

‫یه‌كێت���ی" له‌(فه‌رمان���ده‌ی ك���ه‌رت)‬ ‫ه‌وه‌ به‌رزكراوه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ (ش���ه‌هیدی‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی مه‌یدان���ی) ك���ه‌ به‌مه‌ش‬ ‫موچه‌ك���ه‌ی له‌نزیكه‌ی (‪ )500‬هه‌زاره‌وه‌‬ ‫ده‌چێته‌ سه‌روو ‪ 2‬ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫به‌پێی به‌دواداچون���ی ئاوێنه‌ (م‪ .‬ا‪.‬‬ ‫ح) كه‌ پله‌كه‌ی له‌شه‌هیدی‌ فه‌رمانده‌ی‬ ‫كه‌رته‌وه‌ بۆ شه‌هیدی سه‌ركرده‌ی مه‌یدانی‬ ‫به‌رزكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬دوو كوڕی پاس���ه‌وانی‬ ‫ئه‌ندامێكی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتین‪.‬‬

‫"سه‌رکردایه‌تی‬ ‫گۆڕان رێگه‌یان نه‌دا‬ ‫یادی سوتاندنی‬ ‫مه‌کۆکه‌یان‬ ‫له‌هه‌ولێر بکرێته‌وه‌"‬

‫كه‌مال كه‌ركوكی‌ له‌به‌رده‌م نه‌شته‌ری‌ په‌رله‌مانتاران‬

‫ژماره‌ی���ه‌ك له‌‌و هه‌ڵس���وڕاوانه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫كه‌ له‌‪17‬ی ش���وباتی س���اڵی رابردوو تا‬ ‫دواساته‌كانی پێش س���وتاندنی مه‌كۆی‬ ‫گ���ۆڕان له‌هه‌ولێ���ر له‌نێ���و باره‌گاك���ه‌‬ ‫مابوون���ه‌وه‌‪ ،‬به‌نیازب���وون له‌ڕۆژی ‪17‬ی‬ ‫شوباتی‌ ئه‌مس���اڵدا ساڵیادی سوتاندنی‬ ‫مه‌كۆكه‌یان بكه‌ن���ه‌وه‌‌و گوڵبارانی مه‌كۆ‬ ‫س���وتاوه‌كه‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم سه‌رکردایه‌تی‬ ‫گ���ۆڕان به‌مه‌به‌س���تی "تێكنه‌چوون���ی‌‬ ‫بارودۆخی‌ شاری‌ هه‌ولێر" رێگه‌یان نه‌دا‌‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬رۆژی ‪16‬ی ش���وبات‬ ‫چه‌ن���د كه‌ناڵێ���ك ئاگاداركران���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان له‌ش���اری هه‌ولێر‬ ‫رۆژی ‪17‬ی ش���وبات له‌به‌رده‌م باره‌گای‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك���ه‌ س���اڵیادی س���وتاندنی‬ ‫مه‌كۆكه‌ی���ان ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‌و گوڵباران���ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم دواتر به‌ه���ۆی به‌یاننامه‌‬ ‫س���ێ قۆڵیه‌ك���ه‌ی ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مه‌راس���یمه‌ هه‌ڵوه‌ش���ایه‌وه‌‌و نه‌یانتوانی‬ ‫مه‌راسیمه‌كه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیاریانه‌ی ده‌ست ئاوێنه‌‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ به‌نیازبوون یادی‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌ بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌س���ه‌روی‬ ‫خۆیان���ه‌وه‌ ئ���اگادار كراونه‌ت���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫نابێت به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌و مه‌راسیمه‌‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كیش به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "ه���ۆكاری ئه‌و یادنه‌كردنه‌وه‌یه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌ركردایه‌تی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌پاس���اوی ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫بارودۆخی هه‌ولێ���ر تێكنه‌چێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دوات���ر بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان به‌رپرس‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندی به‌چه‌ند به‌رپرسێكی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪-‬ـ���ه‌وه‌ كرد له‌هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئام���اده‌ نه‌بوون هی���چ لێدوانێك‬ ‫رابگه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫له‌‪17‬ی ش���وباتی س���اڵی راب���ردوودا‬ ‫باره‌گای س���ه‌ره‌كی بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك���ی مه‌هاب���اد له‌ش���اری هه‌ولێر‬ ‫سوتێنرا‪.‬‬ ‫ریکالم‬

‫له‌پڕۆفایله‌كه‌شی له‌ده‌زگای شه‌هیدان‪-‬‬ ‫دا هات���ووه‌ كه‌ ناوبراو "پیش���مه‌رگه‌ی‬ ‫شۆڕشی ئه‌یلول بووه‌و دواتر له‌شۆڕشی‬ ‫نوێ بووه‌ته‌ پێشمه‌رگه‌و له‌ساڵی ‪1977‬‬ ‫له‌هی���زۆپ (نزیك كۆیه‌) له‌ش���ه‌ڕێكدا‬ ‫شه‌هید بووه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ئ���اگادار به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "ئ���ه‌و دۆكیۆمێنت���ه‌ ناهه‌قی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی تێدایه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و كه‌س���ه‌‬ ‫له‌ئه‌س���ڵدا ش���ه‌هید نه‌بووه‌‌و به‌مردنی‬

‫خ���ۆی م���ردووه‌‪ ،‬ل���ه‌دوای شۆڕش���ی‬ ‫ئه‌یلولیش له‌ماڵی خۆی دانیش���تووه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ وتیشی‌ "چه‌ندین پله‌ی‬ ‫له‌و شێوه‌یه‌ به‌ناهه‌قی ‌به‌رزكراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا خه‌ڵك هه‌یه‌ شه‌هیدی‬ ‫فه‌رمانده‌ بووه‌‪ ،‬كه‌چی به‌پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫ئاسایی ناوی تۆماركراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ فوئاد عوسمان وته‌بێژی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ كاروباری شه‌هیدان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ هه‌م���وو كه‌س بۆی هه‌یه‌‬

‫داواكاری له‌باره‌ی پێداچوونه‌وه‌ی پله‌ی‬ ‫كه‌س���وكاره‌ ش���ه‌هیده‌كه‌ی پیشكه‌ش‬ ‫ب���كات‌و وه‌زاره‌تیش لیژن���ه‌ی مه‌یدانی‬ ‫هه‌یه‌ ب���ۆ به‌دواداچوونی داواكاریه‌كان‌و‬ ‫ده‌رخس���تنی راس���تی‌و دروس���تی‬ ‫داواكاریه‌ك���ه‌‪ ،‬ئه‌وان هامش���ی خۆیان‬ ‫ده‌نوسن‌و به‌رزی ده‌كه‌نه‌وه‌ بۆ وه‌زاره‌ت‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی���ش بۆ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫به‌رزی ده‌كاته‌وه‌‌و هه‌رگی���ز له‌خۆیه‌وه‌‬ ‫بڕیار نادات‪.‬‬

‫"كه‌س نییه‌ داخی‌ به‌ده‌ست كه‌مال كه‌ركوكییه‌وه‌ نه‌خواردبێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ پێشوی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬د‪.‬كه‌مال‬ ‫كه‌ركوكی‌ پۆسته‌كه‌ی‌ جێهێشت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دیمه‌نی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌و شێوه‌ی‌‬ ‫قسه‌كردنی‌ له‌كاتی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫دانیشتنه‌كانی‌ په‌رله‌ماندا ره‌نگه‌ له‌دید‌و‬ ‫هۆشی‌ خه‌ڵك‌و ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مانیشدا‬ ‫له‌بیر نه‌كرێت‪.‬‬

‫پێش����ه‌وا تۆفیق ئ����ه‌و په‌رله‌مانتاره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فراكس����یۆنی‌ گۆڕانه‌ كه‌ پێیوایه‌ "كه‌س‬ ‫نیی����ه‌ له‌په‌رله‌مان����دا داخی‌ به‌ده‌س����ت‬ ‫كه‌م����ال كه‌ركوكی����ه‌وه‌ نه‌خواردبێت"‪،‬‬ ‫ساڵی‌ رابردوو بتڵه‌ ئاوێكی‌ گرته‌ كه‌مال‬ ‫كه‌ركوك����ی‌‌و به‌و هۆیه‌ش����ه‌وه‌ بۆ چه‌ند‬ ‫مانگێ����ك له‌دانیش����تنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫دورخرای����ه‌وه‌‪ ،‬ئێستاش����ی‌ له‌گه‌ڵدا بێت‬ ‫په‌شیمان نییه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ كردویه‌تی‌‪.‬‬ ‫پێش����ه‌وا وتی "له‌ڕۆژێك����دا كه‌ ‪19‬ی‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫ ‬ ‫ش����وبات بوو وه‌زیری‌ ناوخۆ بانگهێشتی‌ که‌مال که‌رکوکی له‌کاتی به‌جێهێشتنی په‌رله‌ماندا‬ ‫په‌رله‌م����ان كراب����وو‪ ،‬له‌ب����ری‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫رێگه‌ خۆش����بكا وه‌ك هه‌موو س����ه‌رۆكی‌ گرفت بووه‌ كه‌ كه‌ركوكی‌ وه‌كو چه‌كێك هه‌بووه‌ هه‌ش����ت كاتژمێر دانیشتنه‌كه‌ی‌ گرنگتر كه‌ خه‌م����ی‌ خه‌ڵكه‌ هه‌قه‌ میدیا‬ ‫په‌رله‌مانێك پرس����یاری‌ خه‌ڵك له‌وه‌زیر بۆ به‌رگرتن له‌چاالكبوونی‌ كاری‌ په‌رله‌مان به‌ڕێوه‌ب����ردووه‌ بێئ����ه‌وه‌ی‌ بێزاربێ����ت‪ ،‬كاری‌ له‌سه‌ر بكات‪ ،‬ئه‌‌و وتی "د‪.‬كه‌مال‬ ‫بكرێ����ت‪ ،‬به‌اڵم رێگر ب����وو‪ ،‬بۆیه‌ منیش به‌كاری‌ هێناوه‌‪ ،‬به‌بڕوای‌ په‌رله‌مانتاری‌ هه‌وڵی����دا ت����ا بتوانێ‌ په‌یوه‌س����ت بێت پۆسته‌كه‌ی‌ به‌جێهێشتووه‌‌و كه‌سێكی‌ تر‬ ‫وه‌كو ناڕه‌زایی‌ بتڵه‌ ئاوه‌كه‌م تێگرت"‪ .‬فراكس����یۆنی‌ كۆمه‌ڵ����ی‌ ئیس��ل�امی‌ به‌یاسا‌و په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬شوێنی‌ گرتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ق وایه‌ میدیاكان‬ ‫ناوبراو پێیوای����ه‌ كه‌ ده‌بوو كه‌ركوكی‌ (ئۆپۆزس����یۆن)‪ ،‬د‪.‬س����ه‌باح به‌رزنجی‌ تاڕاده‌یه‌كیش بێالیه‌ن بوو له‌ملمالنێكانی‌ گرنگ����ی‌ به‌ بابه‌تی‌ تر بده‌ن نه‌وه‌ك ئه‌و‬ ‫باش����تر رۆڵی‌ خۆی‌ بگێڕایه‌ به‌تایبه‌تی‌ "دواكه‌وتووتری����ن په‌ی����ڕه‌و‪ ،‬په‌ی����ڕه‌وی‌ ن����او په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم ده‌ب����وو بێالیه‌نتر شته‌ الوه‌كیانه‌ كه‌ خه‌می‌ خه‌ڵك نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌هه‌مانش����ێوه‌ سۆزانی‌ خاڵه‌ شه‌هاب‬ ‫دوو س����اڵ ئه‌زموونی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌ ناوخۆی په‌رله‌مانه‌"‪ .‬وتیش����ی‌ "به‌شێك بوایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ داخوازی‌ خه‌ڵكیش بوایه‌‬ ‫ی كوردستانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ هه‌ب����ووه‌‌و وتیش����ی‌ "ئه‌و ل����ه‌الوازی‌ په‌رله‌م����ان به‌ه����ۆی‌ خراپی‌ نه‌یده‌خسته‌ به‌رنامه‌كانی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ فراكسیۆن ‌‬ ‫نه‌یتوان����ی‌ په‌رله‌م����ان بكاته‌ ش����وێنی‌ سیس����تمی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تانه‌وه‌یه‌‪ ،‬جگ����ه‌ ل����ه‌وه‌ش په‌یوه‌س����تبوونی‌ به‌و لیس����تی‌ یه‌كێتی‌ پێیوایه‌ كاری‌ رۆژنامه‌‬ ‫ده‌ربڕین����ی‌ ناڕه‌زایه‌تییه‌كان����ی‌ خه‌ڵك‪ ،‬هه‌م����وو حیزبه‌كان رۆڵێك����ی‌ ئه‌وتۆیان په‌ی����ڕه‌وه‌ ناوخۆی����ه‌ی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ كه‌ نییه‌ هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‌ ئیش����وكاری‌ دوو‬ ‫هه‌روه‌ه����ا نه‌ش����یتوانی‌ پردێك بێت بۆ به‌په‌رله‌م����ان نه‌داوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئێس����تا زۆر دواكه‌وت����ووه‌‪ ،‬زۆرب����ه‌ی‌ كاره‌كانی‌ س����اڵی‌ كه‌س����ێك بكات‪ ،‬به‌ڵك����و ئه‌وه‌‬ ‫به‌كاری‌ لیژنه‌ی‌ پس����پۆڕ داده‌نێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گه‌یاندن����ی‌ فراكس����یۆنه‌كان به‌یه‌كتری‌‪ ،‬منه‌ت به‌س����ه‌ر ئه‌ندامه‌كانی����ان ده‌كه‌ن په‌رله‌مانی‌ په‌كخستبوو"‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم په‌رله‌مانتارانی‌ فراكس����یۆنی‌ ئه‌وه‌ش ناش����ارێته‌وه‌ كه‌ ته‌نها جارێك‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ش جی����اوازی‌ زۆری‌ له‌نێوان كه‌ كردویانن به‌په‌رله‌مانتار‪ ،‬پێویس����ت ‌ه‬ ‫ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كاندا كردووه‌‪ ،‬ئێستاش سیس����تمی‌ هه‌ڵبژاردن����ی‌ هه‌رێ����م چاك كوردس����تانی‌ به‌الیانه‌وه‌ ب����اش نییه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌ س����ه‌رۆكی‌ پێش����وی‌ په‌رله‌ماندا‬ ‫دوای‌ جێهێش����تنی‌ پۆس����ته‌كه‌ی‌‪ ،‬قسه‌ به‌ریه‌ككه‌وتن����ی‌ گفتوگ����ۆ روی����داوه‌‬ ‫نازانم پارتی‌ له‌س����ه‌ر چ بنچینه‌یه‌ك ئه‌و بكرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باح به‌رزنجی‌ س����ه‌باره‌ت به‌ئه‌دای‌ له‌س����ه‌ر ئه‌دای‌ كه‌مال كه‌ركوكی‌ بكرێ‌‪ ،‬له‌نێوانیاندا‪.‬‬ ‫به‌ڕێزه‌ی‌ داناوه‌؟!"‪.‬‬ ‫سۆزان وتیشی‌ "ئه‌گه‌ر دكتۆر كه‌مال‬ ‫به‌بۆچونی‌ هه‌ن����دێ‌ له‌په‌رله‌مانتارانی‌ كه‌مال كه‌ركوكیش ده‌ڵێت "پێویس����ته‌ ئه‌ندامی‌ فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫دیكه‌‪ ،‬ئه‌و دۆخه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ تێكه‌وتووه‌ به‌ئینساف بین‪ ،‬ئه‌و پیاوه‌ خاڵی‌ سلبی‌‌و لیس����تی‌ پارتی‌‪ ،‬عه‌بدولسه‌الم به‌رواری‌ له‌هه‌ن����دێ‌ كاتدا شتێكیش����ی‌ كردبێت‪،‬‬ ‫نه‌خه‌تای‌ كه‌مال كه‌ركوكییه‌ نه‌ئه‌ندامانی‌ ئیجابیش����ی‌ هه‌بووه‌‪ ،‬سه‌برو ته‌حه‌مولی‌ الی‌ س����ه‌یره‌ كه‌ میدیای‌ كوردی‌ تیشك نیه‌ت����ی‌ وه‌ها نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئس����لوبی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان‪ ،‬به‌ڵكو (په‌ی����ڕه‌وی‌ ناوخۆ) ئه‌و له‌هه‌موومان باش����تر بوو‪ ،‬جاری‌ وا ده‌خاته‌ سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‌و پێیوایه‌ بابه‌تی‌ قسه‌كردنی‌ به‌و شێوه‌یه‌ بوو"‪.‬‬

‫به‌رپرس ‌ی ده‌زگای‌ وارڤین مامۆستایه‌ك ‌ی ئاین ‌ی ده‌دات ‌ه دادگا‬ ‫به‌تۆمه‌ت���ی‌ س���وكایه‌تیكردن پێ���ی‌‪،‬‬ ‫به‌رپرس���ی ده‌زگای وارڤین‪ ،‬بۆ پرس���ی‬ ‫ژن‌و سه‌رنوسه‌ری گۆڤاری وارڤین له‌نجه‌‬ ‫عه‌بدواڵ‪ ،‬س���كااڵیه‌كی‌ یاس���ایی‌ له‌سه‌ر‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ ئاینی‌ تۆماركرد‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬دوای ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫له‌س���یمنارێكی هاوبه‌ش���ی نێ���وان‬ ‫مامۆس���تایانی ئاین���ی‌و رێكخراوه‌كانی‬ ‫بواری ئافره‌تاندا مامۆس���تایه‌كی ئاینی‬ ‫توڕه‌ بووه‌‌و س���وكایه‌تی به‌ئاماده‌بووان‬ ‫كردوه‌‌و دواتری���ش له‌ڕێگه‌ی ته‌له‌فۆنه‌وه‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ له‌به‌رپرسی ده‌زگای (وارڤین)‌و‬ ‫سه‌رنوس���ه‌ری‌ گۆڤاری‌ وارڤی���ن‪ ،‬له‌نجه‌‬ ‫عه‌بدواڵ كردوه‌‪ ،‬به‌رپرس���ی ده‌زگاكه‌ش‬ ‫داوای یاسایی له‌سه‌ر مامۆستا ئاینیه‌كه‌‬ ‫تۆمار كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌نج���ه‌ عه‌بدواڵ به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند‬

‫كه‌ له‌ڕۆژی ‪12‬ی ئه‌م مانگه‌ به‌ش���داری‬ ‫س���یمینارێكی رێكخ���راوی تواناس���ازی‬ ‫ئافره‌تانی كردووه‌‌و له‌كاتی خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫راس���پارده‌ی‌ گروپه‌كانی به‌ش���داربوو‪،‬‬ ‫مامۆستایه‌كی ئاینی هه‌ستاوه‌و سوكایه‌تی‬ ‫به‌ئافره‌ت���ه‌كان ك���ردووه‌و تۆمه‌تب���اری‬ ‫كردوون به‌وه‌ی كه‌ به‌ناوی سه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫ئازادی هاوش���ێوه‌ی كه‌لت���وری ئه‌وروپا‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌یانه‌وێ���ت كراس���ێك له‌به‌ر‬ ‫كوردستان بكه‌ن‪ ،‬له‌نجه‌ وتی "من وه‌اڵمم‬ ‫دای���ه‌وه‌و پێموت‪ ،‬ئه‌م راس���پاردانه‌ رای‬ ‫گروپێك���ه‌‪ ،‬كه‌چی مامۆس���تاكه‌ پێیوتم‬ ‫كه‌ی ئه‌م���ه‌ جله‌ تۆ له‌ب���ه‌رت كردووه‌‌و‬ ‫قسه‌ی ناخۆشی پێوتم"‪.‬‬ ‫له‌نجه‌ ئام���اژه‌ی به‌وه‌ك���رد كه‌ دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی مامۆس���تاكه‌ هه‌وڵیدا س���ه‌رجه‌م‬ ‫مامۆستاكان له‌گه‌ڵ خۆی بباته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬

‫هه‌وڵه‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌ری‌ نه‌گ���رت‌و به‌ته‌نیا‬ ‫رۆیش���ت‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "دوات���ر له‌ڕێگه‌ی‬ ‫ته‌له‌فۆن���ه‌وه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ی لێك���ردم كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر داوای یاسایی له‌سه‌ر تۆمار بكه‌م‬ ‫ئ���ه‌وا ئه‌و به‌رپرس نیی���ه‌ له‌وه‌ی (چیم‬ ‫به‌سه‌ردێت)"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ه‌كه‌ی‌ وارڤین وتیشی "داوای‬ ‫یاس���اییم له‌س���ه‌ر تۆماركردووه‌و داوای‬ ‫ره‌دی ئیعتیب���ارم ك���ردووه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫یه‌كێت���ی زانای���ان‌و مه‌الیه‌ك���ی تریش‬ ‫به‌ته‌له‌فۆن داوایان لێكردووم كه‌ داواكه‌م‬ ‫بكێش���مه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌رگیز ئه‌وه‌ ناك ‌هم‌و‬ ‫ده‌بێت یاس���ا كاری خۆی بكات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫نابێت مامۆستا له‌سه‌رووی یاساوه‌ بێت‪،‬‬ ‫ئه‌ویش مرۆڤه‌‌و موقه‌ده‌س نییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ چه‌ند جارێ���ك په‌یوه‌ندی به‌و‬ ‫مامۆستایه‌وه‌ كرد‪ ،‬به‌اڵم وه‌اڵمی نه‌بوو‪.‬‬

‫داوا ‌ی زانیار ‌ی خێزانی ‌ی له‌ئه‌فسه‌ران ‌ی ناوخۆ ده‌كرێت‬ ‫ی گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ ئه‌فس���ه‌ران‬ ‫له‌حاڵه‌ت��� ‌‬ ‫بۆ پیش���ه‌كه‌یان‪ ،‬له‌فۆڕمێك���دا داوای‌‬ ‫چه‌ند زانیارییه‌ك���ی‌ وردیان لێده‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا هه‌ندێك له‌و زانیارییانه‌ زۆر‬ ‫تایبه‌تن‌و په‌یوه‌ندیی���ان به‌خێزانی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و فۆڕمه‌ی‌ به‌و‬

‫ئه‌فس���ه‌رانه‌ پڕ ده‌كرێت���ه‌وه‌ وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌س���ت ئاوێنه‌ كه‌وتووه‌ ك���ه‌ له‌چوار‬ ‫الپه‌ڕه‌ پێكهاتووه‌‌و له‌الپه‌ڕه‌كانی‌ یه‌ك‌و‬ ‫دوودا زانیاریه‌كان تایبه‌تن به‌ئه‌فسه‌ره‌كه‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬به‌اڵم الپه‌ڕه‌كان���ی‌ دیكه‌ داوای‌‬ ‫زانیاری‌ خێزانییان لێده‌كات كه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌خوشك‌و برا‌و خێزان‌و منداڵه‌كانیان‌و‬

‫الیه‌نی‌ سیاسییان‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ داواكردنی‌ زانیاری‬ ‫له‌باره‌ی‌ كه‌س���وكاری‌ ئه‌فس���ه‌ره‌كان‪،‬‬ ‫هیچ پێویس���ت ناكات‌و شتێكی‌ زیاده‌یه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش ل���ه‌و خاڵه‌ی‌ ك���ه‌ داوای‌‬ ‫زانینی‌ "الیه‌نی‌ سیاسی"یان لێده‌كات‪.‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫ئاغاو‬ ‫كوێخاكان ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬ ‫ی‬ ‫ش���اعیرانی‌ س���ه‌رده‌می‌ پاش���ایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هێره‌یه‌ك���ی‌ زۆری���ان به‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ی نوێن���ه‌ران ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا له‌نێ���و ئه‌و نائیبانه‌دا پیاو ‌‬ ‫ئازاو به‌هه‌ڵوێس���ت هه‌بووه‌‪ ،‬مه‌ردانه‌ش‬ ‫داكۆكییان له‌مافی‌ گه‌له‌كه‌یان كردووه‌‪.‬‬ ‫ی خۆیاندا‬ ‫دی���ار‌ه ئه‌وانیش ل���ه‌ڕۆژگار ‌‬ ‫ێ‬ ‫خه‌اڵت‌و به‌راتی‌ خۆیان هه‌بووه‌‪ ،‬ده‌ش ‌‬ ‫هه‌ندێكیان هه‌ر پێویستیشیان نه‌بوبێ‌‪.‬‬ ‫ی كوردستاندا‪،‬‬ ‫له‌نێو په‌رله‌مانی‌ ئه‌مڕۆ ‌‬ ‫ی زۆریان دۆس���ت‌و هاوڕێ‌‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫براده‌رن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه هه‌رگیز رێگرناب ‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئه‌وه‌یان بیر بخه‌ینه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وان‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌نگ ‌‬ ‫نوێنه‌ری‌ میلله‌تن‪ .‬نه‌ك ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫میلله‌ت ببن ‌ه ئاغ���او كوێخا‪ .‬نوێنه‌ران ‌‬ ‫ی گیرفان‌و‬ ‫میلله‌ت‪ ،‬نابێ‌ هێند‌ه له‌خه‌م ‌‬ ‫ڤێالو ترومبێلی‌ دوا مۆدێلدابن‪.‬‬ ‫ی په‌رله‌مانت���اران‪،‬‬ ‫ی راس���ت ‌‬ ‫خه‌م��� ‌‬ ‫ی ئه‌و خه‌ڵك���ه‌ بێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ده‌بێ‌ خه‌م��� ‌‬ ‫ی جی���اوازدا چوون ‌ه‬ ‫ی ژیانێك ‌‬ ‫له‌پێن���او ‌‬ ‫ی ده‌نگ���دان‌و ئه‌و‬ ‫س���ه‌ر س���ندوقه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتارانه‌ی���ان ك���رد به‌نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان‪ .‬نوێنه‌رگه‌لێك ك ‌ه ئه‌گه‌ر له‌ماڵ ‌‬ ‫حیزبیش���ه‌و‌ه رۆیش���تبن‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه هیچ‬ ‫له‌و راس���تیه‌ ناگۆڕێت ك��� ‌ه هاوواڵتیان‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ی ئاكار ‌‬ ‫ده‌نگیان پێداون‪ .‬ئه‌رك ‌‬ ‫ی خه‌ڵكه‌‪.‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیكردن ‌‬ ‫ی رابردودا‬ ‫ی زۆره‌و‌ه له‌م���او‌ه ‌‬ ‫به‌داخێك ‌‬ ‫هه‌ندێك نه‌ك هه‌موو په‌رله‌مانتاره‌كان‪،‬‬ ‫هه‌ندێكی���ان ش���ێوازی‌ قس���ه‌كردن‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنی���ان زیاتر ش���ێوازی‌ ئاغاو‬ ‫ی‬ ‫ی په‌نجاكان��� ‌‬ ‫ی س���ااڵن ‌‬ ‫كوێخاكان��� ‌‬ ‫ی كه‌ هه‌موو‬ ‫ی رابردووه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫س���ه‌د‌ه ‌‬ ‫ره‌واییه‌كیان به‌خۆیان ده‌داو هه‌رچیان‬ ‫گه‌ره‌كبا ده‌یانكرد‪ .‬ئێس���تا به‌ش���ێك‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاره‌كان ئه‌و‌ه ده‌كه‌ن‪ ،‬ره‌وای ‌‬ ‫به‌هه‌موو ناڕه‌واییه‌ك ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی یه‌ك دوو‬ ‫ی گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫جارێكی���ان خه‌م ‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ ده‌ورانی‌ پێشوو‪ ،‬ئه‌وه‌بوو‬ ‫ك ‌ه هاوڕێكانیان بڕێك پاره‌یان پێدراوه‌و‬ ‫ئ���ه‌وان ئه‌وه‌یان به‌رنه‌كه‌وت���وه‌‪ .‬ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا ئه‌و په‌رله‌مانتاران ‌ه هیچ جۆر‌ه‬ ‫باجێك ناده‌ن به‌حكومه‌ت‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌هه‌موو دنیادا نییه‌‪.‬‬ ‫ی دیكه‌ش ك��� ‌ه له‌هه‌ر‬ ‫په‌رله‌مانتارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وره‌یه‌ك���دا خ���ه‌اڵت‌و به‌رات���ی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫خراوه‌ت ‌ه به‌رده‌س���ت‪ ،‬له‌ب���ر ‌‬ ‫وه‌ك���و به‌هادینی‌ ئه‌ده‌ب���ی‌ كۆچكردو‪،‬‬ ‫ی سن ‌ه بوو‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌ورانێك نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی وه‌ریده‌گرت‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ ئێران‌و هه‌رچ ‌‬ ‫ی ئه‌و ناوچه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌یبه‌خش���ی ‌ه گونده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێرانیشدا شه‌ڕی‌ گه‌وره‌ ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ده‌نگپێده‌رو هاونیشتیمانییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌هادین ‌‬ ‫ده‌كرد‪ .‬له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ چاو ‌‬ ‫ئه‌ده‌ب كردبا‪ ،‬گله‌یی‌ له‌ڕۆژنامه‌نوسان‬ ‫ێ‬ ‫ئه‌وه‌بوو ك ‌ه رۆژنامه‌نوس���ان شه‌ڕی‌ ب ‌‬ ‫مانایان پێده‌فرۆشن‌و ده‌یوت‪ :‬بۆ له‌وان ‌ه‬ ‫ناپرسن‪ ،‬كه‌ له‌ئێمه‌ زیاتر وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه بیری‌ چوو‌ه هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌نگیان به‌و داوه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ‌‬ ‫له‌وان ‌ه ‌‬ ‫زۆرتری���ن ئازیزی���ان ئه‌نف���ال كراوه‌‪،‬‬ ‫هێشتا ئێس���ك‌و پروسكی‌ كه‌سه‌كانیان‬ ‫نه‌هێنراونه‌ت���ه‌و‌ه نیش���تیمان‪ .‬زۆرێك‬ ‫ی ك��� ‌ه ده‌نگی���ان پێ���داو‌ه‬ ‫له‌وان���ه‌ ‌‬ ‫موچه‌كانی���ان له‌نێ���وان (‪)500 - 300‬‬ ‫هه‌زار دیناره‌‪ .‬ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ش ناكات ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی مۆڵ ‌ه ب ‌‬ ‫ێ پێاڵو ‌‬ ‫ی كڕینی‌ جوت ‌‬ ‫پ���ار‌ه ‌‬ ‫وێنه‌كانی‌ هه‌ولێرو سلێمانی‌‪ .‬به‌رپرس‌و‬ ‫پله‌دار هه‌یه‌ له‌و مۆاڵنه‌ جوته‌ پێاڵوێك‬ ‫ب ‌ه (‪ )400‬دۆالر ده‌كڕێ‌‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌م ئاغاو كوێخایانه‌ی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی نیو‌هی‌ دووه‌م ‌‬ ‫وه‌ك ئاغاو كوێخاكان ‌‬ ‫ی رابردوو‪ ،‬ده‌یانه‌وێ‌ میلله‌ت هه‌ر‬ ‫سه‌د‌ه ‌‬ ‫به‌ روت‌و هه‌ژاری‌ بمێنێته‌وه‌و خۆشیان‬ ‫دیوه‌خانی���ان رازاوه‌و چراخ���ان بێت‪،‬‬ ‫گه‌لیش له‌ده‌رگایان وه‌ك وه‌رزێرو سه‌پان‬ ‫بوه‌س���تێ‌!! ئ���ه‌وان پێیانوایه‌ ده‌توانن‬ ‫میلل���ه‌ت هه‌ر ب���ه‌و ج���ۆره‌ بهێڵنه‌وه‌و‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌وانیش به‌رده‌وام‬ ‫كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫بێت‪ ،‬دیاره‌ ئه‌مه‌ جگه‌له‌نائاگایی‌ هیچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫تر ناگه‌یه‌ن���ێ‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫هۆشیاری‌ ئێستا یه‌كجارو ته‌نیا یه‌كجار‬ ‫فریو ده‌خ���ۆن‌و ده‌نگ به‌و جۆر‌ه ئاغاو‬ ‫كوێخایان ‌ه ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫‪3‬‬ ‫"ئه‌گه‌ر ناتوانن شار پڕ بكه‌ن له‌گوڵ‌‌و گوڵزاری‌ جوان‪ ،‬بۆ ئه‌یكه‌ن به‌مه‌ڵبه‌ندی‌ چه‌ك‌و جبه‌خانه‌؟"‬ ‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫سلێمانی له‌پایته‌ختی‌ رۆشنبیرییه‌و‌ه بۆ گۆڕستانی‌ رۆشنبیری‌‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫"شێركۆ بێكه‌س‪ ،‬ره‌ئوف بێگه‌رد‌و‬ ‫ێ ناوی‌ دیار‌و‬ ‫جه‌مال عه‌بدول" س ‌‬ ‫ی‬ ‫سێ‌ كه‌سایه‌تی‌ ئه‌ده‌بی‌‌و رۆشنبیر ‌‬ ‫ی‬ ‫شارێكن ك ‌ه ناوی‌ "پایته‌خت ‌‬ ‫رۆشنبیری‌" لێنراوه‌‌و ئێستا به‌چه‌كدار‬ ‫ته‌نراوه‌‪ ،‬ئه‌وان پێداگری‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ پێویسته‌ به‌زووترین كات‬ ‫ی چه‌كدار له‌ناو شاره‌كه‌یاندا‬ ‫هێز ‌‬ ‫ی بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫نه‌مێنێ‌‌و سلێمان ‌‬ ‫ی جاران‪.‬‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫دۆخ ‌‬ ‫شێركۆ بێكه‌س‪:‬‬ ‫ئه‌مه‌ پایته‌ختی‌ رۆشنبیریی ‌ه یان‬ ‫ی چه‌كداریی‌؟‬ ‫پایته‌خت ‌‬ ‫ی كورد "ش���ێركۆ‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ش���اعیر ‌‬ ‫بێك���ه‌س" له‌لێدوانێكیدا ب���ۆ ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یان���د ك ‌ه "م���ن ده‌پرس���م ئه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی رۆش���نبیریی ‌ه یان پایته‌خت ‌‬ ‫پایته‌خت ‌‬ ‫چه‌كداریی‌؟ ئه‌م ‌ه ئه‌و س���لێمانیی ‌ه نیی ‌ه‬ ‫ی دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫ك ‌ه پێیبوترێت ش���ار ‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كرد ك ‌ه "چ ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناوبراو پرسیار ‌‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬بیار‬ ‫رووی���داوه‌؟ تا ئه‌م هه‌م���وو چه‌كداران ‌ه به‌رده‌رکی سه‌را ب ‌ه چه‌کدار ته‌نراوه‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫بڕژێن ‌ه س���ه‌ر ش���ه‌قام‌و ن���او دڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكراس ‌‬ ‫هه‌یه‌‌و چه‌ند ساڵێك ‌ه باس ‌‬ ‫ی "به‌م دیمه‌ن ‌ه ناشرینان ‌ه‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌"‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك‌و ئازاد ‌‬ ‫ی ئازاد ‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬داوا ‌‬ ‫بۆ ژیانمان ناشیرین ده‌كه‌ن؟"‪.‬‬ ‫بیروڕا ده‌كه‌ین له‌خه‌ڵك‪ ،‬ئێس���تا بێین‬ ‫ی به‌و‌ه كرد ك ‌ه "ئه‌م‬ ‫بێكه‌س ئاماژ‌ه ‌‬ ‫هه‌موو سه‌رجاده‌كان بگرین به‌كوت ‌هك‌و‬ ‫ی بهێنن ‌ه‬ ‫ی دڵنیای ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫هێزان ‌ه له‌جیات ‌‬ ‫چه‌كه‌و‌ه هه‌ر كه‌س���ێك به‌الماندا بڕوات‬ ‫ش���اره‌وه‌‪ ،‬دڵه‌ڕاوكێ‌‌و ترسمان له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫مۆڕ‌هی‌ لێبكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "به‌ال ‌‬ ‫خۆیاندا ب���ۆ ده‌هێنن"‌و وت��� ‌‬ ‫ی به‌رامبه‌ر‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بێگه‌رد سه‌رسوڕمان ‌‬ ‫ی نواندن ‌ه به‌رامبه‌ر‬ ‫منه‌و‌ه ئه‌م ‌ه بێڕێ���ز ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫به‌و دی���ارده‌ی چه‌كداریی ‌ه ده‌ربڕ ‌‬ ‫ی یاس���ا‪،‬‬ ‫به‌ئاش���تی‌‌و به‌رامبه‌ر به‌ژیان ‌‬ ‫له‌الیه‌ن حكوم���ه‌ت‌و ده‌س���ه‌اڵتێكه‌و‌ه‬ ‫ی شاره‌‪ ،‬ئاخر ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م ‌ه ناشیرینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت ك��� ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی پڕ بك���ه‌ن له‌گوڵ‌‌و‬ ‫ناتوانن س���لێمان ‌‬ ‫ی كه‌س���انێك ‌ه‬ ‫ی كورد ده‌زانێ‌‌و ه ‌‬ ‫میلله‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جوان‪ ،‬بۆ ئه‌یكه‌ن به‌مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫گوڵزار ‌‬ ‫جاران شۆڕش���گێر بوون‌و له‌ش���اخه‌و‌ه‬ ‫چ ‌هك‌و جبه‌خانه‌؟"‪.‬‬ ‫ی ئه‌مج���ۆر‌ه دیمه‌نانه‌یان ده‌كرد‬ ‫ئیدان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "باش ‌ه ئه‌م ‌ه هه‌ڕه‌شه‌كردنێك ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ك ‌ه له‌شاردا چه‌كدار ده‌سوڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫زه‌ق نیی��� ‌ه له‌ته‌بایی‌‌و خۆشه‌ویس���تی‌‌و‬ ‫ی شه‌عب‬ ‫ی "من ئه‌و رۆژ‌ه له‌چایخان ‌ه ‌‬ ‫ی "له‌و ش���وێنه‌دا ك ‌ه گه‌لێك بده‌ن‌و لێمانبده‌ن‪ ،‬ی���ان بمانخه‌ن ‌ه ناو وت ‌‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬بۆی ‌ه داوا ده‌كه‌م بێگ���ه‌رد" له‌لێدوانێكی���دا به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی ئاسایشێك‬ ‫ی ئێم��� ‌ه وتاریان تیا ئوتومێله‌كانیان���ه‌وه‌و بمانبن���ه‌ن‪ ،‬ئه‌م بووم هه‌ر ئه‌وه‌نده‌م ده‌زان ‌‬ ‫ی له‌ناو له‌ڕۆش���نبیره‌كان ‌‬ ‫ی چه‌كدار ‌‬ ‫به‌زووتری���ن كات ئه‌م هێزان ‌ه له‌ش���ار راگه‌یاند ك ‌ه دی���ارد‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه من به‌وێدا پیاس���ه‌م ده‌هات له‌پا ‌ڵ یه‌كێكه‌و‌ه داده‌نیش���ت‪،‬‬ ‫ی خوێندووه‌ت���ه‌وه‌‌و به‌گژ دوژمندا چوون‪ ،‬چه‌ن���د رۆژ‌ه ‌‬ ‫بكش���ێنه‌وه‌و بگه‌ڕێن���ه‌و‌ه ن���او بنكه‌و شاردا به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كوت‌و مت وه‌ك زه‌مانی‌ به‌عس"‪.‬‬ ‫ی ئه‌و س���وپا چه‌كدار‌ه كردووه‌و گه‌ڕاوم‪ ،‬هه‌مان ئه‌و دیمه‌نان ‌ه ‌‬ ‫ی ئێس���تا بینین ‌‬ ‫زۆر قێ���زه‌ون‌و ناش���یرینه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫باره‌گاكانی‌ خۆیان"‪.‬‬ ‫ێ چه‌ن���د‬ ‫ی "س���ه‌یرم لێ���د ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی به‌عس���م بیر ده‌خات���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه رۆژگاری‌ به‌عسم دێته‌وه‌ بیر"‪.‬‬ ‫ی كلتورو زه‌مان ‌‬ ‫له‌س���لێمانیدا ك��� ‌ه به‌ش���ار ‌‬ ‫ی ئه‌م ‌ه مۆدێلێك ‌ه رۆژێك ‌ه خه‌ڵكانێ���ك ده‌بینم ك ‌ه جاران‬ ‫ی "به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی به‌وێ���دا رۆش���تووم‌و‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ی ده‌ناسرێت‪ ،‬به‌تایبه‌تتریش وه‌خت��� ‌‬ ‫روناكبیری ‌‬ ‫ره‌ئوف بێگه‌رد‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی قێزه‌ونه‌و‌ه ته‌ماشام ته‌نه���ا له‌حكومه‌ت��� ‌ه تۆتالیتارییه‌كان‌و پێشمه‌رگه‌و شۆڕش���گێڕ بوون‌و شه‌ڕ ‌‬ ‫ی چه‌ندین دیومن‌و به‌چاوێك ‌‬ ‫ی س���ه‌رای ‌ه ‌‬ ‫داربه‌ده‌ست‌و چه‌كدار هیچیش نه‌كه‌ن ل���ه‌و به‌رده‌رك��� ‌‬ ‫ی ك���ردوون‪ ،‬چونك��� ‌ه هه‌م���وو وه‌ختێك نادیموكراس���ییه‌كاندا به‌دیده‌كرێن‪ ،‬من ئه‌وه‌ی���ان ك���ردوو‌ه ك��� ‌ه نابێ���ت ئه‌م‬ ‫ی گه‌ور‌ه گه‌ور‌ه ‌‬ ‫جار راپه‌ڕین‌و بۆن��� ‌ه ‌‬ ‫دیمه‌نیان ناشیرین‌و قێزه‌ون ‌ه‬ ‫ی ئێستا‬ ‫ی ئه‌وه‌مان ده‌كرد په‌المارمان به‌المه‌و‌ه س���ه‌یر‌ه ئێم ‌ه حكومه‌تێكمان دیارده‌ی ‌ه له‌شاردا هه‌بێت‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ی تیا ساز كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی ن���اودار "ره‌ئوف رۆشنبیر ‌‬ ‫نوس��� ‌هر‌و وه‌رگێڕ ‌‬

‫شێركۆ بێكه‌س‪:‬‬ ‫ئه‌م هێزان ‌ه‬ ‫دڵه‌ڕاوكێ‌‌و‬ ‫ترسمان له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫خۆیاندا بۆ ده‌هێنن‬

‫جه‌مال عه‌بدول‪:‬‬ ‫ره‌ئوف بێگه‌رد‪:‬‬ ‫توندوتیژی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌م دیمه‌نانه‌م‬ ‫هه‌ر كه‌س‌و‬ ‫كوت‌و مت وه‌ك‬ ‫زه‌مانی‌ به‌عس دێت ‌ه الیه‌نێكه‌و‌ه‬ ‫به‌كاربێت تاوانه‌‬ ‫پێشچاو‬

‫ی‬ ‫خۆیان چه‌ك���دارن‌و چاوده‌بڕن ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ئازادیخوازو رۆش���نبیر‌و رۆژنامه‌نووس‌و‬ ‫له‌خه‌ڵك ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫ی به‌و‌ه ك���رد ك ‌ه‬ ‫بێگ���ه‌رد ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی خه‌ڵكان ‌‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫شار ‌‬ ‫ی شێخ‬ ‫پیره‌مێرد‌و بێكه‌س‌و ش���ێخ نور ‌‬ ‫س���اڵح‌و گ���ۆران‌و كام���ه‌ران موكری‌‌و‬ ‫ی‬ ‫موحه‌ڕه‌م محه‌مه‌د ئه‌مین‌و ده‌یان ناو ‌‬ ‫ی ئه‌ده‌ب���ی‌‌و روناكبیرییه‌‌و‬ ‫دره‌وش���او‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رادا هاتوچۆیان‬ ‫ئه‌وان ‌ه له‌به‌رده‌رك ‌‬ ‫كردووه‌و ئه‌م ش���اره‌یان جوان كردووه‌‪،‬‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه "بوو‌ه‬ ‫ی ئێس���تا له‌بات ‌‬ ‫كه‌چ��� ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌"‪.‬‬ ‫به‌گۆڕستان ‌‬ ‫ی "داربه‌ده‌س���ت‌و‬ ‫ره‌ئوف بێگه‌رد وت ‌‬ ‫چه‌كدار ته‌نان���ه‌ت ئه‌گه‌ر هه‌ر هیچیش‬ ‫نه‌ك���ه‌ن‪ ،‬دیمه‌نه‌كه‌یان زۆر ناش���یرین‌و‬ ‫قێزه‌ون ‌ه بۆ خه‌ڵك"‪.‬‬ ‫جه‌مال عه‌بدول‬ ‫كه‌س حه‌ز ناكات شار بكرێت‬ ‫به‌سه‌ربازگه‌‬ ‫ی‬ ‫ی شار ‌‬ ‫ی دیار ‌‬ ‫مامۆستا‌و كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ی "مامۆس���تا جه‌مال عه‌بدول"‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی به‌و‌ه‬ ‫له‌لێدوانێكی���دا بۆ ئاوێن ‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی توندوتیژیی ‌ه‬ ‫كرد ك ‌ه دژ به‌هه‌ر كارێك ‌‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌ر كه‌س‌و الیه‌ن‌و خۆپیشانده‌رو‬ ‫پۆلیس���ێكه‌و‌ه ئه‌نج���ام بدرێ���ت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی "به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك پێمباش نیی ‌ه‬ ‫وت ‌‬ ‫ی به‌كاربهێنرێت‪ ،‬من له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫توندوتی���ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه نیم كاره‌س���ات به‌س���ه‌ر منداڵ ‌‬ ‫كورددا بێ���ت‪ ،‬نه‌په‌نابردن ‌ه به‌ر توندو‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس پێباش ‌ه ك ‌ه كوڕ ‌‬ ‫تیژیم له‌دژ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م خه‌ڵكه‌ن‪ ،‬نه‌باوه‌ڕیش���م‬ ‫هه‌ژار ‌‬ ‫به‌وه‌ی��� ‌ه پۆلی���س له‌خۆپیش���انده‌ران‬ ‫ی له‌الیه‌ن هه‌ر‬ ‫هه‌ڵب���دات‪ ،‬توندوتی���ژ ‌‬ ‫كه‌س‌و الیه‌نێكه‌وه‌ به‌كاربێت تاوانه‌"‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌و‌ه ك���رد ك ‌ه‬ ‫ناوب���راو ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت ‌ه هه‌موو الی���ه‌ك بارودۆخ ‌‬ ‫ی كورد ره‌چاو بكا‌و په‌نا نه‌بات ‌ه‬ ‫تایبه‌ت ‌‬ ‫ی له‌وه‌ش‬ ‫به‌ر تون���دڕه‌وی‌‪ ،‬به‌اڵم جه‌غت ‌‬ ‫ك���رده‌و‌ه ك ‌ه "به‌داخ���ه‌و‌ه هیچ كه‌س‌و‬ ‫الی���ه‌ك متمانه‌یان به‌یه‌كت���ر نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫نه‌حیزبه‌كان به‌یه‌كتری‌‌و نه‌ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫به‌میلله‌ت‌و نه‌میلله‌تیش به‌ده‌سه‌اڵت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "ئه‌م ده‌سكه‌وت ‌ه ‌‬ ‫جه‌مال عه‌بدول وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان به‌ر ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ئێس���تا ‌‬ ‫ی هه‌موومانه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ره‌نج‌و هیالكبوون ‌‬ ‫هه‌موومان به‌ته‌نگییه‌و‌ه بین‌و كه‌سیش‬ ‫نیی��� ‌ه حه‌ز بكات ش���اره‌كه‌مان بكرێت‬ ‫به‌سه‌ربازگه‌"‪.‬‬

‫"ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆنیش ته‌قه‌كه‌رو ده‌ستوه‌شێن به‌پێویستتر ده‌زانن له‌بیرمه‌ند‌و توێژه‌ر"‬ ‫ ئا‪ :‬نزار ناشاد‬ ‫هه‌ڵسوڕاوی‌ دیاری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫"ئاسۆ عه‌لی‌" له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "هێشتا عه‌قڵیه‌تی زاڵ به‌سه‌ر‬ ‫سیسته‌می سیاسیدا‪ ،‬له‌ناو ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫به‌شێكی ئۆپۆزسیۆنیشدا‪ ،‬هێنده‌ی‌‬ ‫ته‌قه‌كه‌ر‌و ده‌ستوه‌شێن به‌پێویست‌و‬ ‫به‌پایه‌ی‌ مانه‌وه‌ ده‌زانێت‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫بیرمه‌ند‌و توێژه‌ر به‌پێویست نازانێت"‪.‬‬ ‫ئاسۆ عه‌لی‬

‫موجامه‌له‌کردنی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫بۆ کابینه‌که‌ی‬ ‫نێچیرڤان كارێكی‬ ‫په‌سه‌نده‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌پێناو كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫الپه‌ڕه‌یه‌كی نوێی‬ ‫به‌بنه‌مابێت‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬با له‌وه‌وه‌ ده‌س���تپێبكه‌ین‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ ئاڵوگۆڕكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت له‌ئارادایه‌و ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫زۆر قسه‌ی‌ له‌سه‌ر ده‌كرێت‪ ،‬پرسیاره‌كه‌‬ ‫ئه‌مه‌یه‌‪ :‬به‌بۆچوون���ی‌ به‌ڕێزتان تاچه‌ند‬ ‫كابین���ه‌ی‌ حه‌وت���ه‌م به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ سه‌ركه‌وتوو ده‌بێت؟‬ ‫ئاسۆ عه‌لی‌‪ :‬به‌گش���تی له‌سیسته‌می‬ ‫فه‌رمانڕه‌وای���ی هاوچه‌رخ���دا ئاڵوگۆڕی‌‬ ‫كابین���ه‌ی‌ حكوم���ه‌ت‪ ،‬وێس���تگه‌ی‌‬ ‫پێداچوونه‌وه‌ی‌ قۆناغ یان سه‌رده‌مێك‌و‬ ‫گوڕپێدان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندن‌و‬ ‫دام‌وده‌زگاكان���ی حكومه‌ته‌ ب���ۆ قۆناغ‬ ‫ی���ان س���ه‌رده‌مێكیتر‪ .‬ب���ه‌م روانینه‌وه‌‬ ‫پرۆس���ه‌كه‌ ده‌بێت���ه‌ میكانیزمێك���ی‬ ‫كاریگه‌ر ب���ۆ گه‌ش���ه‌پێدانی كۆمه‌ڵگه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر حكوم���ه‌ت له‌واڵتان���ی جێگیر‌و‬ ‫دام���ه‌زراودا ی���ه‌ك ئه‌رك���ی هه‌بێت كه‌‬ ‫بریتییه‌ له‌پاراس���تنی واڵت‌و راییكردن‌و‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ به‌پێداویستییه‌كانی رۆژانه‌ی‌‬ ‫هاوواڵتی���ان‌و كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬ئه‌وا له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تاندا (ئه‌گ���ه‌ر خه‌ونێكم���ان‬ ‫هه‌بێت بۆ داهاتوو) حكومه‌ت ئه‌ركێكی‬ ‫دیكه‌ش���ی له‌ئه‌س���تۆدایه‌ كه‌ ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫گرنگیی���ه‌وه‌ له‌ئه‌رك���ه‌ ئاس���اییه‌كه‌‬ ‫له‌پێش���تره‌‌و بریتیی���ه‌ له‌داڕش���تن‌و‬ ‫چه‌س���پاندنی پایه‌كانی فه‌رمانڕه‌وایی‌و‬

‫به‌دامه‌زراوه‌ییكردنی���ان‪ ،‬چونك���ه‌ به‌بێ‬ ‫ئه‌نجامدان���ی ئه‌میان‪ ،‬هه‌رگیز ناتوانرێت‬ ‫ئه‌ویتریان سه‌ركه‌وتوانه‌ ئه‌نجامبدرێت‪.‬‬ ‫له‌م سۆنگه‌یه‌وه‌ گرنگیدان به‌پته‌وكردنی‬ ‫دام���ه‌زراوه‌‌و پایه‌كان���ی فه‌رمانڕه‌وایی‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی هاوس���ه‌نگ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫گه‌شكردنه‌وه‌ی‌ سنوری‌ ده‌سه‌اڵته‌كانیان‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مایه‌ك���ی دیموكراس���یانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌رك���ی به‌ئه‌نجام نه‌گه‌یه‌نراوی‌ گش���ت‬ ‫كابینه‌كانی پێش���ووتره‌‌و له‌م قۆناغه‌دا‬ ‫به‌دیهێنان���ی ئ���ه‌و ئامانجه‌ به‌ش���اكار‌و‬ ‫جێگای‌ ش���انازی‌ ده‌بین���م نه‌ك پڕۆژه‌‌و‬ ‫هه‌اڵنانه‌وه‌ی‌ رووكه‌شكاری‌‪ .‬گه‌یشتن به‌و‬ ‫ئامانجه‌ش پێویستی به‌دوو بنه‌مایه‌ كه‌‬ ‫بریتین له‌‪ :‬یه‌كه‌م‪ /‬بڕوابوون به‌شێوازێك‬ ‫له‌فه‌رمانڕه‌وای���ی كه‌ له‌الی���ه‌ن حیزبه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵنه‌س���وڕێنرێت‌و ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‬ ‫یاس���ادانان‌و جێبه‌جێك���ردن‌و دادوه‌ری‌‬ ‫تیایدا به‌ته‌واوی‌ لێكجیاواز‌و سه‌ربه‌خۆ‌و‬ ‫هاوس���ه‌نگ‌و هاوئاهه‌نگ ب���ن‪ .‬دووه‌م‪/‬‬ ‫بوونی ئاماده‌یی له‌الیه‌ن س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌ بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ئاسته‌نگانه‌ی‌ ده‌بنه‌ كۆسپی گه‌یشتن به‌و‬ ‫ئامانجه‌‪ .‬له‌م رووه‌وه‌ كاره‌كانی رابووردوو‬ ‫ئومێدبه‌خ���ش نین‌و ب���ۆ هه‌نگاوه‌كانی‬ ‫داهاتووی‌ ئه‌م كابینه‌یه‌ش ده‌بێ ته‌ماشا‬ ‫بكه‌ین بزانین چۆن ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆر باس ل���ه‌وه‌ ده‌كرا كه‌‬ ‫رێگ���ری‌ زۆر له‌كاره‌كانی‌ دكتۆر به‌رهه‌م‬ ‫ده‌كراو وه‌كو پێویست ده‌سه‌اڵتی‌ نه‌بوو‬ ‫ئایا ئه‌و رێگریانه‌ بۆ نێچیرڤان با‌رزانیش‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌ ده‌بێت؟‬ ‫ئاسۆ عه‌لی‌‪ :‬به‌ بڕوای‌ من له‌كابینه‌ی‌‬ ‫پێش���وودا س���ه‌ره‌ڕای‌ گیرۆده‌ی���ی‬ ‫به‌پابه‌ندیی���ه‌ دواكه‌وتوانه‌كه‌ی‌ حیزب‌و‬ ‫هه‌ڵه‌‌و كه‌موكوڕییه‌ زه‌ق���ه‌كان‪ ،‬روئیا‌و‬ ‫نیازێكی ئه‌رێنیش به‌ئاڕاسته‌ی‌ هه‌نگاونان‬ ‫ب���ۆ به‌دامه‌زراوه‌ی���ی‌و به‌مه‌ده‌نیكردنی‬

‫سیس���ته‌می فه‌رمانڕه‌وای���ی هه‌س���تی‬ ‫پێده‌كرا‪ ،‬به‌اڵم نی���ازی‌ باش بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ببێته‌ واقع‪ ،‬پێویس���تی هه‌م به‌لێبڕان‌و‬ ‫ه���ه‌م به‌ژینگ���ه‌ی‌ ته‌ندروس���ت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌م حكومه‌ته‌ هیچیان���ی نه‌بوو‪.‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكدا پێش ده‌ستبه‌كاربوونی‬ ‫كابینه‌ی‌ پێشوو‪ ،‬ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌م ده‌ربڕی‌‬ ‫ك���ه‌ كابینه‌كه‌ نیوه‌ی‌ ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ی‬ ‫له‌ته‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ پێش���ووی‌ ئیداره‌ی‌‬ ‫س���لێمانی نابێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ن���ه‌ك هه‌ر‬ ‫س���ه‌رجه‌م دام‌وده‌زگاكان���ی س���نوری‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی پێش���ووی‌ هه‌ولێر‪ ،‬له‌بری‌‬ ‫حكومه‌ت فه‌رمان له‌حیزبه‌وه‌ وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌سنوری‌ ده‌سه‌اڵتی حیزبه‌كه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی حكومه‌تیش���دا رێگرییه‌كانی‬ ‫له‌پش���تیوانییه‌كانی كه‌مت���ر نه‌ب���وون‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ژێر كاریگ���ه‌ری‌ دوو فاكته‌ردا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ بریتی���ن ل���ه‌‪ :‬یه‌كه‌م‪ /‬پێش���ینه‌‌و‬ ‫پێگه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی نێچیره‌وان بارزانی‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ /‬هه‌لومه‌رج���ی دوای‌ په‌یدابوونی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و سه‌رهه‌ڵدانی راپه‌ڕینه‌كانی‬ ‫واڵتان���ی عه‌ره‌ب���ی‌و رووداوه‌كانی ‪17‬ی‌‬ ‫ش���وباتی ‪ .2011‬ئه‌گ���ه‌ر عه‌قاڵنیان���ه‌‪،‬‬ ‫مامه‌ڵه‌‌و ته‌وزیف بكرێن‌و ئه‌و بێس���ه‌ره‌و‬ ‫به‌ره‌یی‌و تێكه‌اڵوكردنه‌ی‌ موڵكی گشتی‌و‬ ‫موڵك���ی تایبه‌تی‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ حیزبی‌و‬ ‫حكومیی���ه‌كان‪ ،‬كۆتای���ی پێبهێنرێت‌و‬ ‫متمانه‌ی‌ خه‌ڵك به‌ده‌س���ه‌اڵت‌و یاس���ا‬ ‫دروس���ت بكرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌ سه‌ركه‌وتنی‬ ‫كابینه‌كه‌ی‌ نێچی���ره‌وان بارزانی به‌زیاتر‬ ‫ده‌زانم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م چ���وار‬ ‫بڕی���اری‌ ده‌رك���ردووه‌ ك���ه‌ تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫جێگه‌ی‌ دڵخۆش���ی‌ خه‌ڵ���ك‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیشه‌‪ ،‬به‌اڵم كابینه‌كه‌ی‌ دكتۆر‬ ‫به‌رهه‌م ئه‌م بڕیارانه‌ی‌ جێبه‌جێ‌ نه‌كرد‪،‬‬ ‫تاچه‌ند پێتوایه‌ ئه‌م بڕیارانه‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫كابینه‌كه‌ی‌ نێچیرڤان بارزانیدا جێبه‌جێ‌‬

‫ده‌كرێن؟‬ ‫ئاس���ۆ عه‌ل���ی‌‪ :‬یه‌كێ���ك ل���ه‌ده‌رد‌ه‬ ‫كوش���نده‌كانی ش���ێوازی‌ بیركردن���ه‌وه‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا له‌س���ه‌ر ئاس���تی‬ ‫ت���اك‌و ده‌س���ه‌اڵتی سیاس���یش‪،‬‬ ‫به‌پیره‌وه‌نه‌چ���وون‌و وه‌اڵمنه‌دان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌رك‌و به‌رپرس���یارێتییه‌كانه‌‪ ،‬له‌كاتی‬ ‫خۆیدا‌و پێش كار له‌كار ترازان‪ .‬هه‌میشه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت كاتێك بڕیاری‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌دات ك���ه‌ دۆخه‌ك���ه‌ ئاڵۆس���كاوه‌‌و‬ ‫له‌وه‌ش خراپتر‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ خاوبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‬ ‫قه‌یران���ه‌كان‪،‬‬ ‫بڕیاره‌كانی���ش خاوده‌بن���ه‌وه‌‪ ،‬تاكات���ی‬ ‫دیسان ئاڵۆزبوونه‌وه‌‌و سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‬ ‫قه‌یرانه‌كان‪ .‬ئه‌م میتۆده‌یه‌ متمانه‌ی‌ نێوان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان به‌یه‌كتر‌و خه‌ڵكیش‬ ‫به‌وانی بۆ ئه‌و ئاسته‌ الواز كردووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫الی‌ خه‌ڵك ده‌س���ه‌اڵت هێن���ده‌ی‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌مری‌ واقع ته‌ماش���ا‌و مامه‌ڵه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هێنده‌ وه‌ك ئاوێنه‌ی‌ ویس���ت‌و خواستی‬ ‫خه‌ڵك بۆی‌ ناڕوانرێت‌و ئۆپۆزس���یۆنیش‬ ‫هێن���ده‌ی‌ له‌به‌رانب���ه‌ر ناڕێكییه‌كان���ی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا قبوڵ‌و پشتیوانی لێده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ به‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی لۆجیكیانه‌‬ ‫په‌س���ه‌ند ناكرێت‪ .‬له‌م ژینگه‌یه‌دا تاك‬ ‫فه‌رمانڕه‌وای���ی به‌ده‌س���ه‌اڵتی خ���ۆی‌‬ ‫نازانێت‪ ،‬به‌ڵكو به‌ده‌س���ه‌اڵتێك به‌سه‌ر‬ ‫خۆی���ه‌وه‌ی‌ ده‌بینێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش گیانی‬ ‫ئینتما‌و په‌رۆش���ی‌و رێزگرتن له‌یاس���ای‌‬ ‫كوش���تووه‌‪ .‬چوار بڕیاره‌كه‌ی‌ سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمی���ش به‌پێی هه‌مان میتۆد مامه‌ڵه‌‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ وه‌ك خۆیان‌و له‌كاتی‬ ‫خۆیاندا جێبه‌جێناكرێ���ن‪ .‬ئه‌گه‌رنا له‌و‬ ‫بڕوایه‌دانیم س���ه‌رۆكی هه‌رێم نه‌توانێت‬ ‫جێبه‌جێیان بكات‪ ،‬به‌ڵكو راس���تییه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ناویسترێت جێبه‌جێ بكرێن‪.‬‬ ‫دكتۆر به‌رهه‌م‪-‬یش ده‌س���ه‌اڵت‌و توانای‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی بڕیاری‌ ل���ه‌و جۆره‌ی‌‬

‫نه‌بوو‪ ،‬چونكه‌ هه‌میش���ه‌ س���نوره‌كانی‬ ‫حی���زب هێڵی س���ورن ب���ۆ حكومه‌ت‪.‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت كابینه‌ی‌ نێچیره‌وان بارزانیش‬ ‫ناتوانێ���ت خاوه‌ن���ی ئ���ه‌و ئی���راده‌‌و‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌رییه‌ بێت‌و بڕی���اری‌ له‌و‬ ‫چه‌شنه‌‪ ،‬به‌ده‌ر له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و بڕیاری‌‬ ‫حیزب‪ ،‬جێبه‌جێ بكات‪ ،‬چونكه‌ هێشتا‬ ‫عه‌قڵیه‌ت���ی زاڵ به‌س���ه‌ر سیس���ته‌می‬ ‫سیاس���یدا‪ ،‬له‌ناو ده‌س���ه‌اڵت‌و به‌شێكی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش���دا‪ ،‬هێن���ده‌ی‌ ته‌قه‌كه‌ر‌و‬ ‫ده‌ستوه‌ش���ێن به‌پێویس���ت‌و به‌پایه‌ی‌‬ ‫مان���ه‌وه‌ ده‌زانێت‪ ،‬ئه‌وه‌ن���ده‌ بیرمه‌ند‌و‬ ‫توێژه‌ر به‌پێویس���ت نازانێت‪ .‬لێره‌وه‌یه‌‬ ‫وا بیرده‌كه‌ن���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌گ���ه‌ر ته‌قه‌كه‌ر‌و‬ ‫ده‌ستوه‌شێن بده‌نه‌ ده‌ست دادگا‪ ،‬ئیتر‬ ‫بڕیاری‌ ته‌قه‌كردن‌و ده‌ستوه‌شاندنه‌كانی‬ ‫داهاتوویان جێبه‌جێ ناكرێن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێ���ت بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫هه‌ر له‌ئێستاوه‌ موجامه‌له‌ی‌ كابینه‌كه‌ی‌‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزانی‌ ده‌كات به‌ڕێزت وه‌ك‬ ‫كه‌سێكی‌ سیاسی‌ تاچه‌ند ئه‌م بۆچوونه‌‬ ‫به‌ڕاست ده‌زانیت؟‬ ‫ئاس���ۆ عه‌ل���ی‌‪ :‬له‌دنیای‌ سیاس���ه‌تدا‬ ‫موجامه‌ل���ه‌ جێگه‌یه‌كی به‌هێ���زی‌ نییه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���دا‪،‬‬ ‫له‌ڕێكخس���تنی‬ ‫به‌ڵك���و ئ���ه‌وه‌ی‌ ل���ه‌و ب���واره‌دا رۆڵ‬ ‫ده‌گێڕێ���ت یه‌كگرتنه‌وه‌ یان یه‌كتربڕینی‬ ‫به‌رژه‌وه‌نییه‌كانی دوو الیه‌ن یان زیاتره‌‪.‬‬ ‫موجامه‌له‌ی‌ الی���ه‌ك بۆ الیه‌كی تر‪ ،‬یان‬ ‫ده‌ربڕینه‌ بۆ خاڵ���ی هاوبه‌ش یان ترس‬ ‫خستنه‌به‌ر الیه‌نێكی تره‌‪ .‬له‌و میانه‌یه‌دا‬ ‫ده‌ش���ێ بزووتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان هه‌ردوو‬ ‫پاڵنه‌ره‌كه‌ی‌ هه‌بێت بۆ موجامه‌له‌كردنی‬ ‫كابینه‌ك���ه‌ی‌ نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌‪.‬‬ ‫موجامه‌له‌ش كارێكی په‌س���ه‌نده‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌پێن���او كردن���ه‌وه‌ی‌ الپه‌ڕه‌یه‌كی نوێی‬ ‫به‌بنه‌مابێت‪ ،‬بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ گش���تی‌و‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌شی به‌ پێچه‌وانه‌وه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هەنوکە‬

‫ئه‌رسه‌الن بایز له‌به‌رده‌م تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك ‌ی قورسدا‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫ئایا د‪ .‬ئه‌رسه‌الن بایز ده‌توانێت ئه‌زمونی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییه‌ كاتییه‌كه‌ی‌ دوباره‌‬ ‫بكاته‌وه‌‌و متمانه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ په‌رله‌مانتاران‬ ‫(ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆن) به‌الی‌ خۆیدا‬ ‫رابكێشێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌و پرسیاره‌‬ ‫سه‌ره‌كییه‌یه‌ كه‌ روبه‌ڕوی‌ د‪.‬ئه‌رسه‌الن‬ ‫بایز ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پۆستێك بۆ ماوه‌ی‌ ساڵ‌‌و نیوێك‬ ‫به‌پێ����ی‌ رێككه‌وتنی‌ س����تراتیژی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ هه‌ر دوو س����اڵ‌ جارێك ئاڵوگۆڕی‌‬ ‫پۆس����ته‌كانی‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكوم����ه‌ت له‌نێوانیان����دا ده‌كرێ����ت‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ چوارش����ه‌ممه‌ی‌ رابردوو پۆس����تی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان كه‌ دوو ساڵ‌‌و نیو‬ ‫بوو الی‌ پارتی بو‌و (د‪ .‬كه‌مال كه‌ركوكی‌)‬ ‫پۆسته‌كه‌ی‌ وه‌رگرتبوو‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتنه‌ پۆسته‌كه‌ درایه‌وه‌ به‌یه‌كێتی‌‌و‬ ‫(د‪.‬ئه‌رس����ه‌الن بای����ز) جێگری‌ پێش����وی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان كرایه‌ سه‌رۆك‪.‬‬

‫ئەرسەالن بایز لەبەردەم وێنەیەکی‬ ‫گەورەی بارزنیدا لەپەرلەمان‬

‫گواستنه‌وه‌ی‌ وێنه‌كه‌ی‌ بارزانی‌‪ ،‬سه‌ره‌تای‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان‬ ‫گواس����تنه‌وه‌ی‌ وێنه‌كه‌ی‌ (مه‌ال مس����ته‌فا‬ ‫بارزانی‌) له‌به‌ش����ی‌ س����ه‌ره‌وه‌ی‌ ژوره‌كه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌و هێنانی‌ بۆ به‌ش����ی‌‬ ‫خواره‌وه‌‌و دانان����ی‌ وێنه‌یه‌كی‌ (تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫بارزانی‌) له‌جێگه‌یدا‪ ،‬كه‌ د‪ .‬ئه‌رس����ه‌الن‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ده‌ستبه‌كاربونی‌ وه‌ك سه‌رۆك‬ ‫ئه‌نجامیدا‪ ،‬كاردان����ه‌وه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌دوای‌‬ ‫خۆی����دا هێن����ا‌و زۆرب����ه‌ی‌ په‌رله‌مانتاران‬ ‫بۆچونی����ان وایه‌ ك����ه‌ ئه‌وه‌ "س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ نوێی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتاره‌كه‌ی‌ ئه‌رسه‌الن بایز‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫د‪.‬ئه‌رسه‌الن له‌ڕۆژی‌ ده‌ستبه‌كاربونی‌ وه‌ك‬ ‫سه‌رۆك‪ ،‬وتارێكی‌ پێشكه‌شكرد‌و ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌دا كه‌ ده‌یان����ه‌وێ كاربكه‌ن بۆئه‌وه‌ی‬

‫ی ناوخۆ‬ ‫په‌یڕه‌و ‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌گرفته‌كان‪،‬‬ ‫تا په‌یڕه‌وه‌كه‌ هه‌موار‬ ‫نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌سته‌م ‌ه‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن بۆ‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بكرێت‬

‫په‌رله‌م����ان بكه‌نه‌ خاڵ����ی یه‌كانگیری بۆ‬ ‫سه‌رجه‌م فراكس����یۆن‌و پێكهاته‌و بۆچونه‌‬ ‫جی����اوازه‌كان‌و جۆرێ����ك له‌هاوس����ه‌نگی‬ ‫زیاتر له‌نێوان فراكس����یۆنه‌كان‌و پێكهاته‌‬ ‫جی����اوازه‌كان رابگ����رن‪ ،‬هه‌وڵیش ده‌ده‌ن‬ ‫له‌ڕێی كاراكردن����ی كۆبونه‌وه‌ی لیژنه‌كان‪،‬‬ ‫بیروبۆچون����ه‌كان له‌باره‌ی پڕۆژه‌ یاس����او‬ ‫بڕیاره‌كان له‌یه‌ك نزیك بكه‌نه‌وه‌‌و له‌كاتی‬ ‫پێویستیش����دا داوای هاریكاری خه‌ڵكانی‬ ‫پسپۆڕو ش����اره‌زا ده‌كه‌ن چ له‌زانكۆكانی‬ ‫كوردس����تان‌و چ له‌ده‌زگاكانی حكومه‌ت‌و‬ ‫ده‌زگاكان����ی ت����ری هه‌رێم����دا هه‌روه‌ه����ا‬ ‫له‌دۆستانیان له‌په‌رله‌مانتارانی بیانی‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاش����كرایكرد ك����ه له‌م����ه‌ودوا‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان خۆشیان كار بۆئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن له‌نزیكه‌وه‌ بچن����ه‌ نێو كۆمه‌اڵنی‬ ‫خه‌ڵك����ی كوردس����تان ب����ۆ ئاگاداربوون‬ ‫له‌گله‌ی����ی‌و خواس����ت‌و داواكارییه‌كانیان‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "جگه‌ له‌مانه‌ش ئه‌رك‌و پرۆژه‌یاسای‬ ‫زۆر گرنگمان له‌پێش����ه‌‪ ،‬به‌ڕاوێژو گفتوگۆ‬ ‫له‌گه‌ڵ فراكسیۆن‌و لیژنه‌ تایبه‌تمه‌نده‌كان‪،‬‬ ‫به‌پێی پێویستی‌و گرنگیان كاریان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ین‌‌و له‌خش����ته‌ی به‌رنامه‌ی كاردا له‌‬ ‫ئه‌وله‌ویه‌ت����ی كاره‌كانمان����دا ده‌بن‪ .‬هه‌وڵ‬ ‫ده‌ده‌ین كار بكه‌ین بۆ كاراو چااڵكتر كردنی‬

‫ئه‌و دامه‌زراوانه‌ی كه‌ س����ه‌ر به‌ په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستانن وه‌ك دیوانی چاودێری دارایی‌و‬ ‫ده‌س����ته‌ی پاراس����تنی مافه‌كانی مرۆڤ‌و‪،‬‬ ‫دامه‌زراندنی ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی‌ كاتی‌ ئه‌رسه‌الن بایز‬ ‫پێش����بینی‌ په‌رله‌مانت����اران ب����ۆ ئه‌گه‌ری‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌رسه‌الن بایز له‌پۆسته‌كه‌یدا‬ ‫بۆ ئه‌و ماوه‌ كاتییه‌ ده‌گێڕنه‌وه‌ كه‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان بوو له‌س����اڵی‌ راب����ردودا كاتێك‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ پێش����وی‌ په‌رله‌مان سه‌ردانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كای‌ كردب����وو‪ ،‬له‌و ماوه‌یه‌ش����دا‬ ‫ئه‌رس����ه‌الن بایز توانیب����وی‌ "نمونه‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتوو" پێشكه‌ش بكات‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌‪ :‬سه‌ركه‌وتوو ده‌بێت‬ ‫په‌رله‌مانت����اری‌ یه‌كێت����ی‌ له‌فراكس����یۆن ‌ی‬ ‫كوردس����تانی‌‪ ،‬گ����ۆران ئ����ازاد پێیوایه‌ كه‌‬ ‫د‪.‬ئه‌رس����ه‌الن بای����ز ده‌توانێ����ت له‌ماوه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تیكردنیدا به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ باش‬ ‫كاره‌كان به‌ڕێوه‌ ببات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫لەخۆی����دا گۆڕینی‌ كه‌س����ه‌كان كاریگه‌ری‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌س����ه‌ر چۆنیه‌ت����ی‌ به‌ڕێوه‌چونی‌‬ ‫ئیش����وكاره‌كان‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش د‪.‬ئه‌رسه‌الن‬ ‫له‌ڕوی‌ كه‌سایه‌تیه‌وه‌ نه‌فه‌سی‌ درێژتره‌‪.‬‬ ‫گ����ۆران ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان ب����اوه‌ڕی‌ زیاتری‌ به‌ره‌خنه‌گرتن‌و‬ ‫به‌په‌رله‌مانت����اران‌و‬ ‫راوێژكردن����ه‌‬ ‫فراكس����یۆنه‌كان‌و س����ه‌رۆكایه‌تیش‪ ،‬ئ����ه‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ رونیكرده‌وه‌ كه‌ د‪ .‬ئه‌رسه‌الن‬ ‫باوه‌ڕی‌ به‌‌ته‌وافوقی نیشتمانییه‌ بۆ هه‌ندێك‬ ‫له‌پڕۆژه‌ یاساكان به‌تایبه‌تیش (هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكان‌و هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫یاسای‌ خۆپیش����اندانه‌كان‌و یاسای‌ پێدانی‌‬ ‫مافی‌ زانیاری‌ به‌ڕۆژنامه‌نوسان"‪.‬‬ ‫ناوب����راو جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ س����ه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر راده‌ی‌‬ ‫هاوكاریكردنی‌ فراكسیۆنه‌كان‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫فراكس����یۆنی‌ كوردس����تانی‌ ك����ه‌ پارتیش‬ ‫به‌شێكی‌ س����ه‌ره‌كییه‌ تیایدا‌و وتی‌ "دڵنیام‬ ‫براده‌رانی‌ پارتیش هاوكاری‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫پارتی‌‪ :‬سه‌ركه‌وتنی‌ ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر‬ ‫روداو‌و پێشهاته‌كان‬ ‫به‌بۆچونی‌ په‌رله‌مانتاری‌ لیس����تی‌ پارتی‌‬ ‫پارتی‌ له‌فراكس����یۆنی‌ كوردستانی‌ عومه‌ر‬ ‫هه‌ورامی‌ سه‌ركه‌وتنی‌ كاره‌كانی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان له‌داهاتودا له‌س����ه‌ر ئه‌و روداو‌و‬ ‫پێشهاتانه‌ ده‌وه‌ستێته‌وه‌ كه‌ دێنه‌ به‌رده‌می‌‬ ‫به‌تایبه‌تی����ش ئه‌و پڕۆژه‌ یاس����ایانه‌ی‌ كه‌‬ ‫گفتوگۆیان له‌باره‌وه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫عوم����ه‌ر باس����ی‌ له‌وتاره‌كه‌ی‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان كرد ك����ه‌ ده‌ی����ه‌وێ‌ له‌مه‌ودوا‬ ‫نمونه‌یه‌كی‌ ته‌وافوقی‌ پێش����كه‌ش بكات‌و‬ ‫وتی‌ "وه‌ك����و نیه‌ت ره‌نگه‌ بی����ه‌وێ‌ كاری‌‬ ‫باش ب����كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم وه‌ك وت����م روداو‌و‬ ‫پێشهاته‌كانیش ده‌بێت له‌به‌رچاو بگرین"‪.‬‬ ‫ناوب����راو جه‌ختیك����رده‌وه‌ ك����ه‌ مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫فراكس����یۆنه‌كانیش گرنگه‌ بۆ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان ك����ه‌ چۆن مامه‌ڵ����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا‬ ‫ده‌كه‌ن‌و به‌نیسبه‌ت ئه‌وانیش وه‌ك پارتی‌‬ ‫وتی‌ "ئێمه‌ به‌هه‌موو ش����ێوه‌یه‌ك هاوكاری‌‬ ‫ده‌كه‌ی����ن‪ ،‬چونك����ه‌ په‌رله‌مانت����ار ده‌بێت‬ ‫به‌به‌رپرس����یارانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‌ دامه‌زراوه‌‬ ‫نیشتمانییه‌كاندا بكات"‪.‬‬ ‫گۆڕان‪:‬‬ ‫بەگۆڕینی کەسەکان کارەکان باشتر نابن‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی‌ گ���ۆڕان‬ ‫(ئۆپۆزسیۆن)‪ ،‬ئاشتی‌ عه‌زیز ئاشكرایكرد‬ ‫ك���ه‌ پێویس���ته‌ پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���اس‬ ‫له‌گۆڕانكاریكردن‌و س���ه‌ركه‌وتنی‌ كه‌سێك‬ ‫بكرێ‌‪ ،‬باس له‌گۆڕینی‌ سیسته‌می‌ سیاسی‌‌و‬ ‫سیس���ته‌می‌ په‌رله‌مان���ی‌ بكرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌رۆكی‌ پێش���وی‌ په‌رله‌مانیش‬ ‫كه‌ پارتی‌ ب���ووه‌ كاره‌كانی‌ باش نه‌بوبن‪،‬‬ ‫ئه‌وا رای‌ هاوبه‌شی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ بووه‌‬ ‫چونكه‌ ئه‌وان هاوپه‌یمانی‌ س���تراتیژین‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌رۆكی‌ نوێ���ی‌ په‌رله‌مانیش‬ ‫كاره‌كانی‌ باش بێت ئه‌وا هه‌ر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و را هاوبه‌ش���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌‬ ‫سه‌ره‌تا رێگرییه‌كان له‌به‌رده‌م سیسته‌می‌‬

‫په‌رله‌ماندا الببه‌ین كه‌ س���ه‌ره‌كیترینیان‬ ‫ئاوه‌اڵیی‌ ده‌س���تی‌ حیزبه‌ تیایدا‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫نابێت پێموابێت به‌گۆڕینی‌ كه‌س���ه‌كان‪،‬‬ ‫كاره‌كان باش���تر ده‌ب���ن‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌‬ ‫سیسته‌می‌ په‌رله‌مانیمان الوازه‌‪.‬‬ ‫یه‌كگرتوو‪ :‬ماوه‌ كاتییه‌كه‌ی‌ باش بوو‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كگرتو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسالمی‌ (ئۆپۆزس���یۆن)‪ ،‬ناسك تۆفیق‬ ‫رایوای���ه‌ كه‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ د‪ .‬ئه‌رس���ه‌الن‬ ‫سه‌رۆكی‌ كاتی‌ په‌رله‌مان بوو ئه‌زمونێكی‌‬ ‫باشی‌ پێشكه‌شكرد‪ ،‬بۆیه‌ گۆڕانكاریكردن‬ ‫كارێكی‌ باش���ه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌ویش چاوی‌ له‌و‬ ‫هه‌ڵه‌‌و كه‌موكوڕییانه‌ بێت كه‌ له‌سه‌رۆكی‌‬ ‫پێش���ودا هه‌ب���ون‌و بتوانێ���ت چاكی���ان‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناس���ك ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك���ه‌ گێڕانه‌وەی‌‬ ‫متمانه‌ بۆ په‌رله‌مان زۆر گرنگه‌‌و بتوانێت‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ باش چاودێری‌ كاره‌كانی‌‬ ‫حكومه‌ت بكات‌و لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا‬ ‫بكات‪ ،‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ش مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ باش‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ فراكسیۆن‌و په‌رله‌مانتاراندا بكات‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ‌‪ :‬جارێ‌ زووه‌ بۆ پێشبینی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫به‌اڵم په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ (ئۆپۆزس���یۆن)‪ ،‬س���ه‌رگوڵ‌‬ ‫قه‌ره‌داغ���ی‌ پێیوای���ه‌ له‌ئێس���تادا زووه‌‬ ‫پێش���بینی‌ بۆ س���ه‌ركه‌وتنی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان بكرێ‪ ،‬چونكه‌ د‪.‬ئه‌رس���ه‌الن‬ ‫پێش���تر ته‌نها ئه‌زمونێكی‌ كه‌می‌ هه‌بوه‌‌و‬ ‫تیایدا سه‌ركه‌وتو بووه‌‪ ،‬به‌اڵم نازانرێ‌ ئایا‬ ‫له‌مه‌ودواش به‌و ش���ێوه‌یه‌ مامه‌ڵه‌ ده‌كات‬ ‫یاخود نا‪.‬‬ ‫قه‌ره‌داغ���ی‌ ئاش���كرایكرد ك���ه‌ په‌یڕه‌وی‌‬ ‫ناوخۆی‌ په‌رله‌م���ان یه‌كێكه‌ له‌گرفته‌كان‬ ‫چونك���ه‌ س���ه‌اڵحیه‌تێكی‌ زۆری‌ داوه‌‬ ‫به‌س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬بۆی���ه‌ ت���ا‬ ‫په‌یڕه‌وه‌كه‌ هه‌موار نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌سته‌مه‌‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندن بۆ س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بكرێت‪.‬‬

‫‌وافوق‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫پار‬ ‫‌و‬ ‫ر‬ ‫‌ختیا‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌ال‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫"خاوه‌نی‌ كه‌ناڵی‌ ‪ NRT‬ناوسكی‌ خواردبووم"‬ ‫"ره‌نج سه‌نگاوی‌"یش وازی‌‬

‫سات محەمەد‬

‫له‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستاندا‪ ،‬مه‌ال‬ ‫به‌ختیار یه‌كێكه‌ له‌و كه‌سه‌ دیارانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ی نووسین‌و قسه‌كردنی‌ له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫توانا ‌‬ ‫ه���ه‌ره‌ زۆری‌ ئه‌وانیتر دیاره‌‪ ،‬زۆر جار‬ ‫ده‌یبینی���ن به‌زمانێك���ی‌ پ���اراو په‌یتا‬ ‫په‌یتا رس���ته‌و وشه‌ی‌ له‌ده‌م دێته‌ده‌ر‌و‬ ‫به‌ده‌گمه‌نیش په‌كی‌ له‌سه‌ر دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫زاراوه‌و ده‌س���ته‌واژه‌ ناك���ه‌وێ‌ ب���ۆ‬ ‫گوزارشتكردن له‌بیروڕا‌و بۆچوونه‌كانی‌‪.‬‬ ‫م���ه‌ال به‌ختی���ار ك���ه‌ له‌هه‌ڕه‌ت���ی‌‬ ‫گه‌نجێتییه‌وه‌ تا ئێس���تا به‌سیاسه‌ته‌وه‌‬ ‫سه‌رقاڵه‌‌و سه‌ری‌‌و ریشی‌ له‌و پیشه‌یه‌دا‬ ‫س���پی‌ كردووه‌‪ ،‬له‌سه‌روه‌ختی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫قۆناغه‌كان���ی‌ كاری‌ سیاس���ی خۆی���دا‬ ‫پێیوابووه‌ كه‌ رێبواری‌ راسترین رێگاو‬ ‫هه‌ڵگ���ری‌ باش���ترین دی���دو ئایدیایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ دواتریش ره‌وتی‌ رووداوه‌كان‬ ‫پێچه‌وان���ه‌ی‌ ئه‌وه‌یان س���ه‌لماندبێت‪،‬‬ ‫عێراقچێتی‌ سه‌رده‌می‌ "ئااڵی‌ شۆڕش"‬ ‫له‌هه‌ش���تاكانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ راب���ردوو‪ ،‬مەال بەختیار‬ ‫پاشانیش ش���یكاریی‌‌و راڤه‌كردنه‌كانی‌‬ ‫له‌ده‌ی���ه‌ی‌ ‪1990‬دا بۆ ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆ‪،‬‬ ‫باشترین نمونه‌ن‪.‬‬ ‫م���ه‌ال به‌ختی���ار ك���ه‌ به‌یه‌كێ���ك‬ ‫له‌خوێنده‌وارترین‌و عه‌قڵه‌ باش���ه‌كانی‌‬ ‫ئێس���تای‌ ن���او یه‌كێت���ی‌ داده‌نرێ���ت‪،‬‬ ‫هه‌ندێكجار له‌قس���ه‌و نووس���ینه‌كانیدا‬ ‫ئامانجه‌كانی‌ به‌باشی‌ ناپێكێ‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫زانیارییه‌كانیشی كه‌م‌و كورتییان پێوه‌‬ ‫دیاره‌‪ .‬كۆتای���ی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردوو مه‌ال‬ ‫به‌ختی���ار له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌تدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ كه‌ناڵ���ی‌ ‪ KNN‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌چه‌ندی���ن ت���ه‌وه‌ره‌‌و خاڵ���ی‌ جیاواز‬ ‫دوا كه‌ زۆربه‌یان جێی‌ س���ه‌رنج بوون‌و‬ ‫قسه‌ی‌ زۆر له‌م وتاره‌ زیاتر هه‌ڵده‌گرن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ زیاتر سه‌رنجی‌ زۆربه‌مانی‌‬ ‫راكێشا ئه‌وه‌ بوو كه‌ ئه‌م كه‌سه‌ دیاره‌ی‌‬ ‫ناو یه‌كێتی‌ راست‌و ره‌وان وتی‌ "له‌كوێی‌‬ ‫دنیا ش���ه‌ڕ له‌س���ه‌ر پاره‌و ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫پاڵه‌وانه‌كانی‌ رۆمان���ه‌ به‌ناوبانگه‌كه‌ی‌‬ ‫نییه‌‪!"..‬‬ ‫ره‌نگه‌ وتنی‌ ئه‌م قسه‌یه‌ به‌و شێوه‌یه‌ بۆ ماری���ۆ ب���ۆزو (‪)The Godfather‬‬ ‫كه‌س‌و حیزبێك جێی‌ سه‌رسوڕمان بێت ده‌چێت‪ ،‬كه‌ ش���ه‌وو رۆژ كێشمه‌كێش‌و‬ ‫كه‌ هه‌موو رۆژێك ئه‌وه‌مان بیر ده‌خاته‌وه‌ كوشت‌و كوشتاریانه‌ له‌سه‌ر "سه‌وه‌رت‌و‬ ‫"سۆش���یال دیموك���رات‌"‌و خه‌بات بۆ سامان‌و پاره‌"‪ .‬ره‌نگه‌ "مه‌روان حه‌ماده‌"‬ ‫به‌دیهێنانی‌ مافه‌ مه‌ده‌نیه‌كانی‌ خه‌ڵك‌و كه‌ س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ سیاس���ی‌ دیاری‌‬ ‫ئازادی‌‌و عه‌داله‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ده‌كات‪ ،‬لوبنانه‌ باش���ترین گوزارشتی‌ له‌دنیای‌‬ ‫ی سیاسەتمه‌داره‌كانی‌‬ ‫كه‌چ���ی‌ كرۆكی‌ ش���ه‌ڕه‌كه‌ی‌ بۆ "پاره‌" سیاسه‌ت‌و زۆربه‌ ‌‬ ‫كورتبكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ زیاتر له‌قس���ه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت كردبێت‪ ،‬كه‌‬

‫له‌سای ‌هی‌ ئه‌م حیزبە‬ ‫سۆشیال دیموکراتەدا‬ ‫گه‌ڕه‌كێکی سلێمانی‬ ‫ناونرا‌ "هه‌ژاران"‌و‬ ‫گه‌ڕه‌كێكی شاریش‬ ‫جیاكرایه‌وه‌ بۆ‬ ‫"فیرعه‌ونه‌كان"‬

‫به‌پێ���ی‌ به‌ڵگه‌نامه‌كان���ی‌ ویكیلکیس‬ ‫به‌باڵیۆزی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌به‌یروتی‌ وتبوو‬ ‫"وه‌كو قه‌حبه‌مان لێهاتووه‌ باسی‌ هیچ‬ ‫ناكه‌ین پاره‌ نه‌بێ‌‪!"..‬‬ ‫مه‌ال به‌ختیار له‌بڕگه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌یدا‪ ،‬بۆ پاس���اوهێنانه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ رێككه‌وتنی‌ نێوان خۆیان‌و پارتی‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ "به‌ش���ێكه‌ له‌و‬ ‫ته‌وافوقه‌ دیموكراس���ییه‌ی‌ له‌چه‌ندین‬ ‫واڵتی‌ دنی���ادا هه‌ی���ه‌‪ ،‬وه‌ك به‌لجیكاو‬ ‫لوبنان‌و هۆڵه‌ندا‪ ،"..‬به‌اڵم له‌ڕاس���تیدا‬ ‫رێككه‌وتن���ه‌ی‌ نێوان پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر دابه‌ش���كردنی‌ حكوم���ه‌ت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و هێزو ئاسایش‌و بازاڕ‌و پاره‌‪...‬‬ ‫قابیلی‌ به‌راورد نییه‌ به‌و "دیموكراسیه‌‬ ‫ته‌وافوقیی���ه‌"ی‌ ك���ه‌ له‌چه‌ندین واڵتی‌‬ ‫دنی���ادا به‌پێ���ی‌ پێویس���تییه‌كانی‌‬ ‫مێژوو به‌مه‌به‌س���تی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫ناكۆكییه‌ ئتن���ی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‌و ئایینی‌‌و‬ ‫مه‌زهه‌بییه‌كان���ی‌ نێو واڵتێك هاتونه‌ته‌‬ ‫ئ���اراوه‌‪ ،‬وه‌ك "سویس���راو به‌لجی���كاو‬ ‫لوبن���ان‌و هۆڵه‌نداو‪..‬هت���د"‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ لیست‌و حیزبه‌ ناكۆكه‌كانی‌‬ ‫ئێس���تای‌ عێراقی���ش كه‌ ه���ه‌ر یه‌كه‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ مه‌زهه‌ب یان نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫جی���اواز ده‌كه‌ن له‌حكومه‌تێكدا‪ ،‬وه‌ك‬ ‫جۆرێك له‌و "دیموكراسییه‌ ته‌وافوق"یه‌‬ ‫سه‌یر ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌گینا به‌ته‌نها ناكۆكی‌‌و‬ ‫ملمالنێی‌ "حیزبی‌" پێویستی‌ به‌وجۆره‌‬ ‫ته‌وافوقه‌ نییه‌و له‌دنیای‌ دیموكراسیدا‬ ‫نمون���ه‌ زۆرن‪ .‬جا س���ه‌یر ئه‌وه‌یه‌ مه‌ال‬ ‫به‌ختیار وتی‌ "ئێستا له‌لوبنان حكومه‌تی‌‬ ‫ته‌وافوقی‌ نه‌بێت شه‌ڕی‌ ناوخۆ ده‌بێت"!‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ زانیارییه‌كی‌ هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئێستا هێزی‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌ی‌ سوننه‌كانی‌‬ ‫لوبن���ان "ته‌یاری‌ موس���ته‌قبه‌ل"‌و دوو‬ ‫هاوپه‌یمان���ه‌ مه‌س���یحییه‌كه‌ی‌ "قواتی‌‬ ‫لوبنان���ی‌‌و كه‌تائیب" له‌حكومه‌تدا نین‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنن‌و لوبنان شه‌ڕی‌ ناوخۆشی‌‬ ‫تیا نییه‌‪.‬‬ ‫دواجار ره‌نگه‌ وتنی‌ ئه‌مه‌ش پێویس���ت‬ ‫بێت ك���ه‌ هه‌رچه‌نده‌ مه‌ال به‌ختیار زۆر‬ ‫ش���انازی‌ به‌"سۆش���یال دیموكراسی‌"‬ ‫حیزبه‌كه‌یانه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم پێویسته‌‬ ‫چاو له‌وه‌ش دانه‌خات ك ‌ه هه‌ر له‌سایه‌ی‌‬ ‫ئه‌م ده‌س���ه‌اڵت‌و ل���ه‌م "كانت���ۆن"ه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی���دا ناعه‌داله‌ت���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‬ ‫گه‌یش���ت ب���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ گه‌ڕه‌كێك���ی‌‬ ‫س���لێمانی‌ ناونرا گه‌ڕه‌كی‌ "هه‌ژاران"‌و‬ ‫گه‌ڕه‌كێك���ی ش���اریش جیاكرایه‌وه‌ بۆ‬ ‫"فیرعه‌ونه‌كان"‪.‬‬

‫له‌‪NRT‬‬

‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ئاماده‌كار‌و پێشكه‌شكاری‌ به‌رنامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫(به‌كراوه‌یی‌ له‌گ ‌هڵ‌ ره‌نج) له‌كه‌ناڵی‌‬ ‫ئاسمانی‌‪ ، NRT‬ره‌نج سه‌نگاوی‌‬ ‫له‌دیدارێكی‌ ئاوێنه‌دا هۆكاری‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ له‌و كه‌ناڵه‌‬ ‫ئاشكرا ده‌كا‌و ده‌ڵێت "خاوه‌نی‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ ته‌داخولی‌ له‌هه‌موو شتێكدا‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌جۆرێك له‌به‌رنامه‌كاندا‬ ‫نه‌مده‌زانی‌ چۆن پرسیار بكه‌م‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ده‌ڵێن ناوسكی‌ خواردبووم"‪.‬‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ س���اڵێك له‌مه‌وب���ه‌ر‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫پێشكه‌ش���كاره‌ له‌كه‌ناڵ���ی‌ ئاس���مانی‌‬ ‫كوردس���ات جێگری‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر بوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ شیعرێكه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر رووداوه‌كان���ی‌ ‪17‬ی‌ ش���وبات‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ی‌ جێهێش���ت‪ ،‬به‌وته‌ی‌ خۆی‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر الپه‌ڕه‌ی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبووك‬ ‫راپرس���ییه‌كی‌ ك���ردووه‌‪ 3500 ،‬كه‌س‬ ‫ده‌نگیان بۆ ئه‌وه‌ داوه‌ كه‌ بۆ كاركردن رەنج سەنگاوی‬ ‫بچێت���ه‌ كه‌ناڵی‌‪" NRT‬بۆی���ه‌ بڕیارمدا‬ ‫بچمه‌ ئه‌و كه‌ناڵه‌‌و خاوه‌نی‌ كه‌ناڵه‌كه‌ش‬ ‫خۆی‌ ته‌كلیفی‌ لێك���ردم كاریان له‌گه‌ڵ‬ ‫بكه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌گرێبه‌ستی‌ دوو س���اڵ‌و مانگانه‌‬ ‫به‌ب���ڕی‌ ‪ 3‬ملی���ۆن دینار ل���ه‌و كه‌ناڵه‌‬ ‫ده‌س���تبه‌كار ده‌بێ���ت‌و هه‌فتان���ه‌ش‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك���ی‌ به‌ن���اوی‌ (به‌كراوه‌ی���ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ره‌نج)دا ده‌بێت‪ ،‬ناوبراو جه‌خت‬ ‫له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ به‌درێژایی‌ كاركردنی‌‬ ‫ل���ه‌و كه‌ناڵ���ه‌‪ ،‬هیچ گرفتێك���ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كه‌ناڵه‌كه‌ "توانا عوسمان"‬ ‫نه‌ب���ووه‌‌و وت���ی‌ "مۆبایله‌ك���ه‌م پ���ڕه‌‬ ‫له‌ده‌ستخۆشی‌ توانا عوسمان‪ ،‬به‌ڕاستی‌‬ ‫خۆش���م سه‌رس���امم به‌توانا‌و لێهاتویی‌‬ ‫ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌"‪ ،‬به‌اڵم گرفتی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خاوه‌نی‌ كه‌ناڵه‌كه‌ شاسوار عه‌بدولواحید‪-‬‬ ‫دا ب���ووه‌‪" ،‬شاس���وار هه‌رج���اره‌‌و‬ ‫به‌بیانووی���ه‌ك ده‌س���تی‌ له‌كاروب���اری‌ شاس���وار زیادیان ده‌كرد‪ ،‬هه‌تا قسه‌ی‌‬ ‫به‌رنامه‌كه‌م وه‌رده‌دا‪ ،‬ده‌یویست هه‌موو له‌سه‌ر ریكالمی‌ به‌رنامه‌كانیشم ده‌كرد‪،‬‬ ‫ش���تێكی‌ به‌رنامه‌كه‌م به‌دڵ‌و خواستی‌ رۆژێك دوای‌ به‌رنامه‌ی���ه‌ك به‌ته‌له‌فۆن‬ ‫خۆی‌ بێ���ت‪ ،‬كارێكی‌ ده‌كرد نه‌مده‌زانی‌ پێیوت���م ئه‌وه‌ ك���ه‌ی‌ پێش���ه‌كییه‌ له‌و‬ ‫چۆن له‌به‌رنامه‌كاندا پرس���یار بكه‌م"‪ .‬به‌رنامه‌یه‌دا وتوته‌‪ ،‬مسته‌وای‌ ئه‌قڵی‌ تۆ‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و ده‌س���تێوه‌ردانانه‌ش وه‌ك له‌مسته‌وای‌ ئه‌قڵی‌ نه‌نكمدایه‌"‪.‬‬ ‫ره‌نج ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات‪ ،‬چه‌ند جارێك ره‌نج باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫توانا عوس���مان‪-‬ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاگادار له‌مه‌وب���ه‌ر ریكالمێكی‌ بۆ دواین كتێبی‌‬ ‫كردۆته‌وه‌‪" ،‬به‌اڵم به‌به‌رده‌وام فشاره‌كانی‌ ش���یعری‌ خۆی‌ له‌و كه‌ناڵه‌وه‌ كردووه‌‌و‬

‫دوای‌ به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫شاسوار به‌ته‌له‌فۆن‬ ‫پێیوتم ئه‌وه‌ كه‌ی‌‬ ‫پێشه‌كییه‌ له‌و‬ ‫به‌رنامه‌یه‌دا وتوته‌‪،‬‬ ‫مسته‌وای‌ ئه‌قڵی‌ تۆ‬ ‫له‌مسته‌وای‌ ئه‌قڵی‌‬ ‫نه‌نكمدایه‬

‫هێنا‬

‫ب���ۆ ه���ه‌ر چركه‌یه‌كی���ش ‪ 8‬دۆالریان‬ ‫لێوه‌رگرت���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم ته‌نه���ا دووجار‬ ‫ریكالمه‌كه‌یان بۆ دابه‌زاندووه‌ "دیار من‬ ‫پاره‌م دابوو به‌ڕیكالمه‌كه‌ هیچ منه‌تێك‬ ‫نه‌بوو له‌دابه‌زاندنیدا‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ دووجار‬ ‫له‌دابه‌زاندن���ی‌‪ ،‬زانیم ك���ه‌ به‌فه‌رمانی‌‬ ‫شاس���وار راگی���راوه‌‪ ،‬وات���ا به‌هه‌موو‬ ‫جۆرێك دژایه‌تی‌ ده‌كردم‪ ،‬هه‌رچه‌ند بۆ‬ ‫دڵنه‌واییم له‌الیه‌ن توانا عوسمان‪-‬ـه‌وه‌‬ ‫دوای‌ ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌كه‌شم چه‌ند‬ ‫جارێك به‌بێ‌ به‌رامبه‌ر ریكالمه‌كه‌یان بۆ‬ ‫په‌خش كردم"‪.‬‬ ‫ره‌ن���ج ئ���ه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌ڕوو‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫رۆژێ���ك خ���ۆی‌ چۆته‌ الی‌ شاس���وارو‬ ‫ی پێڕاگه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم شاسوار داوای‌ مانه‌وه‌ی‌ لێكردووه‌‬ ‫"زۆر ته‌كلیف���ی‌ مانه‌وه‌ی‌ لێكردم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من قبوڵم نه‌كرد‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ دڵنیابوو‬ ‫له‌ڕۆیش���تنم‪ ،‬پێی‌ وتم‪ ،‬به‌اڵم دڵنیابه‌‬ ‫له‌فیس���بووكه‌وه‌ حه‌مل���ه‌ت ده‌كرێت���ه‌‬ ‫س���ه‌ر‪ ،‬فیعل���ه‌ن پاش چه‌ن���د رۆژێك‬ ‫هێرشكردنه‌سه‌رم ده‌ستی‌ پێكرد"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ش ك���ه‌ ده‌وت���رێ‌‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئاماده‌نه‌ب���ووه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫رووداوه‌كان���ی‌ ‪17‬ی‌ ش���وبات به‌رنامه‌‬ ‫بكات‪ ،‬بۆیه‌ له‌كه‌ناڵه‌كه‌دا كێش���ه‌ی‌ بۆ‬ ‫دروستبووه‌‪ ،‬ره‌نج وتی‌ "ئه‌وه‌ درۆیه‌كی‌‬ ‫ش���اخداره‌‪ ،‬من له‌چه‌ندی���ن به‌رنامه‌دا‬ ‫باسم له‌‪17‬ی‌ شوبات كردووه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌‬ ‫ئه‌و هۆنراوه‌یه‌ی‌ ل���ه‌دوای‌ رووداوه‌كانی‌‬ ‫‪17‬ی‌ ش���وبات باڵوم كرده‌وه‌‪ ،‬باشترین‬ ‫به‌ڵگ���ه‌ی‌ چاونه‌ترس���یمه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‬ ‫رۆژێك به‌رله‌‪17‬ی‌ شوبات‪ ،‬داوایان كرد‬ ‫كه‌ به‌رنامه‌یه‌ك له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و رووداوه‌‬ ‫بك���ه‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم لەبەرئ���ەوەی‌ م���ن به‌‬ ‫ته‌دخولی‌ شاسوارم زانی‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌قسه‌م‬ ‫نه‌كردن"‪.‬‬ ‫ئه‌م پێشكه‌شكاره‌ باس له‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ تائێس���تا بڕیاری ن���ه‌داوه‌ له‌هیچ‬ ‫كه‌ناڵێك���ی‌ تری‌ راگه‌یان���دن كار بكات‬ ‫"هه‌ر كاتێكیش بڕیار بده‌م س���ڵ له‌هیچ‬ ‫كه‌س‌و الیه‌نێ���ك ناكه‌م���ه‌وه‌‪ ،‬به‌یه‌ك‬ ‫چاویش س���ه‌یری‌ هه‌م���وو حیزبه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌كه‌م‪ ،‬خۆم به‌دۆس���تی‌‬ ‫هه‌م���وو الیه‌كیان ده‌زان���م به‌عیلمانی‌‌و‬ ‫چ ‌هپ‌و ئیسالمیه‌كانیش���ه‌وه‌‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫رۆژانه‌ش داوای‌ گرێبه‌س���تم لێده‌كرێت‬ ‫ب���ۆ كارك���ردن‪ ،‬به‌اڵم هی���چ به‌ڵێنێكم‬ ‫نه‌داوه‌‌و به‌نیازیشم بۆ ماوه‌یه‌ك له‌كاری‌‬ ‫راگه‌یاندن دوور بكه‌ومه‌وه‌"‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫كورد له‌سوریا‬ ‫چه‌ك هه‌ڵده‌گرێت‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫جەوهەری پۆلیس‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫كورده‌كانی‌ سوریا نایانه‌وێ‌‬ ‫ناوچه‌كانیان ببێته‌ مه‌یدانی‌ ملمالنێی‌‬ ‫نێوان "جه‌یشی‌ حوڕ"‌و هێزه‌كانی‌‬ ‫رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫له‌ئاماده‌كاری‌‌و خۆ پڕ چه‌ككردندان‬ ‫بۆ به‌رگری‌ كردن له‌خاك‌و هاوواڵتیانی‌‬ ‫خۆیان‪.‬‬ ‫له‌م رۆژانه‌ی‌ دواییدا الیه‌نگرانی‌ "یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكرات���ی‌ ‪ "PYD‬ك���ه‌ حیزبێك���ی‌‬ ‫نزیك له‌په‌كه‌كه‌ی���ه‌‌و له‌نێو كورده‌كانی‌‬ ‫س���وریادا چاالك���ه‌‪ ،‬له‌جموجۆڵێك���ی‌‬ ‫به‌رده‌وامدان بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچه‌ كوردنش���ینانه‌ بگرنه‌ده‌ست كه‌‬ ‫ده‌كه‌ونه‌ س���ه‌ر س���نووری‌ توركیا‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش رێككه‌وتن���ی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نیشتمانی‌ كوردی‌ سوریادا‬ ‫ك���ردووه‌ كه‌ پێكه‌وه‌ هه‌نگاوی‌ هاوبه‌ش‬ ‫بنێنن‪ ،‬له‌مباره‌وه‌ چاالكوانی‌ سیاس���ی‌‬ ‫"داود چیچك" كه‌ پێش���تر س���ااڵنێكی‌‬ ‫زۆر له‌ریزه‌كان���ی‌ په‌كه‌ك���ه‌دا چاالكی‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ خاڵه‌‬ ‫ناكۆك‌و كێشه‌كانی‌ نێوان ئه‌و پارتانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌په‌كه‌كه‌ یان پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ نزیكن‌و پێشتر له‌كێبڕكێدا‬ ‫بوون به‌ره‌و چاره‌س���ه‌ر‌و دروستكردنی‌‬ ‫جۆرێ���ك له‌هاوپه‌یمان���ی‌‌و هاریكاریی‌‬ ‫ده‌چێت‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئێستا رێككه‌وتنێك دروستبووه‌‬ ‫له‌نێ���وان ‪ 11‬حیزب���ی‌ ك���وردی‌ نێ���و‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نیش���تمانی‌ كورد له‌سوریا‌و‬ ‫‪PYD‬دا‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ رێككه‌وتون‬ ‫له‌ناوچه‌ كوردنشینه‌كان كاری‌ هاوبه‌ش‌و‬ ‫خۆپیش���اندان بك ‌هن‌و دروشمی‌ روخانی‌‬ ‫رژێمیش بكه‌نه‌ دروشمی‌ سه‌ره‌كییان"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ ك���رد كه‌ ‪PYD‬‬ ‫نزیكتری���ن حیزب���ی‌ كوردی‌ س���وریایه‌‬ ‫له‌په‌كه‌ك���ه‌وه‌و "ئه‌لپارتی‌"ش نزیكترین‬ ‫حیزب���ی‌ ك���وردی‌ س���وریایه‌ له‌پارتی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌‌و حیزب���ی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ پێش���كه‌وتنخوازی‌ كورد‬ ‫له‌س���وریاش له‌یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ نزیكه‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌ له‌ژێر‬ ‫گوشاری‌ رای‌ گش���تی‌ كورد له‌سوریا‌و‬

‫ی‬ ‫ئێستا كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژئاوا چه‌قی‌ ملمالنێ ‌‬ ‫ی كوردی‌‌و‬ ‫چه‌ندین هێز ‌‬ ‫ناوچه‌كه‌یه‌‌و گرنگ‬ ‫ێ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كورد بزان ‌‬ ‫چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئه‌م دۆخه‌دا ده‌كات‬ ‫ده‌ره‌وه‌ش���دا لێكنزیكبوونه‌وه‌ له‌نێوان‬ ‫ئه‌م هێزان���ه‌دا به‌دیهاتووه‌ن به‌تایبه‌تی‌‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌كوبان���ی‌ په‌الم���اری‌‬ ‫چه‌ن���د خێزانێكی‌ ك���ورد درا له‌الیه‌ن‬ ‫عه‌ره‌به‌كانه‌وه‌و ماڵه‌کانیان س���وتاندن‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئێس���تا الیه‌نگرانی‌ ‪ PYD‬كه‌‬ ‫خه‌ڵكێكی‌ زۆری‌ له‌گه‌ڵدایه‌‪ ،‬له‌چاالكی‌‌و‬ ‫جموجۆڵێك���ی‌ زیات���ردان‌و خه‌ریك���ی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ لیژنه‌ی‌ خۆپاراستن‌و لیژنه‌ی‌‬ ‫گ���ه‌ڕه‌ك‌و گونده‌كان���ن‌و ب���ه‌ره‌و چه‌ك‬ ‫هه‌ڵگرتن هه‌نگاو ده‌نێن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ به‌هۆی‌‬ ‫نزیك���ی‌ ناوچه‌ كوردنش���ینه‌كانی‌ وه‌ك‬ ‫فۆتۆ‪daylife :‬‬ ‫عه‌فرین‌و كوبانییه‌وه‌ هه‌م له‌عه‌ره‌به‌كان‌و خۆپیشاندانی سوریا بەرەو پێکدادانی چەکداری چووە‬ ‫هه‌م له‌سنووری‌ توركیاشه‌وه‌‪ ،‬كورده‌كان‬ ‫ل���ه‌و ناوچه‌ س���نوورییانه‌دا‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كار بۆ پێكهێنانی‌ هێزی‌ س���ه‌ربه‌خۆیان خۆیان‪ ،‬كوردیش ئه‌مه‌ی‌ ناوێ‌"‪.‬‬ ‫ده‌ك���ه‌ن تا ئه‌و ناوچانه‌ی���ان بپارێزن‌و ئ���ه‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ توركیا زۆر پێش ئه‌وه‌ی‌ كورد ده‌سه‌اڵتی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫به‌رگری‌ له‌ش���ارو ش���ارۆچكه‌و گوندو مه‌به‌ستێتی‌ "جه‌یش���ی‌ حوڕ" بێته‌ ئه‌و بش���كێ‌‪ ،‬توركه‌كان بیخه‌نه‌ ژێر ده‌ستی‌‬ ‫شوێنانه‌وه‌‌و كورد ده‌س���ه‌اڵتی‌ به‌سه‌ر خۆیانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هاواڵتیانی‌ خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫چیچ���ك وت���ی‌ "به‌ه���ۆی‌ نزیك���ی‌ ئه‌و ئ���ه‌و ناوچه‌ س���نووریانه‌دا نه‌ش���كێ‌‌و چیچك وتی‌ "ئێستا كوردستانی‌ رۆژئاوا‬ ‫ناوچانه‌وه‌ له‌سنووری‌ توركیا (جه‌یشی‌ به‌مه‌ترس���ییه‌كی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ ده‌زانێ‌ بۆ چه‌قی‌ ملمالنێی‌ چه‌ندین هێزی‌ كوردی‌‌و‬ ‫حر) ده‌یه‌وێ‌ به‌پش���تیوانی‌ توركه‌كان سه‌ر ئاسایشی‌ خۆی‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌وه‌شی‌ ناوچه‌كه‌ی���ه‌‌و گرنگ ئه‌وه‌یه‌ كورد بزانێ‌‬ ‫بێنه‌ ئه‌و ناوچانه‌وه‌‌و له‌دژی‌ هێزه‌كانی‌ نه‌ش���اردووه‌ته‌وه‌ كه‌ پێش���تر به‌نیازی‌ چ���ۆن مامه‌ڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ‌ ئ���ه‌م دۆخه‌دا‬ ‫به‌شار ئه‌س���ه‌د بیكه‌نه‌ بنكه‌و باره‌گای‌ دروس���تكردنی‌ پشتێنه‌یه‌كی‌ ئارام بووه‌ ده‌كات"‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردن ئێران به‌ره‌و داخرانی‌ زیاتر ده‌بات‬

‫فۆتۆ‪:‬‬ ‫ ‬ ‫بنکەیەکی تۆمارکردنی کاندیدەکانی هەڵبژاردن‬ ‫كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ زۆر به‌وه‌ قەڵسن ك ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی‌ كورد له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫هه‌ن‌و بانگه‌وازیان بۆ بایكۆت كردنی‌ ئه‌و‬ ‫مانگی‌ داهاتوو هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ كردووه‌"‪.‬‬ ‫ئێران ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬چاودێرێكی‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ د‪ .‬ئاس���ۆ جه‌غت���ی‌ له‌وه‌ش‬ ‫سیاسی‌ ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ئه‌م‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ كاریگه‌ریی‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌ كۆماری‌ ئیسالمی‌ به‌ره‌و‬ ‫ئاڵوگۆڕێكی‌ ئه‌وت���ۆ له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫داخرانێكی‌ زیاتر ده‌بات‪ ،‬به‌اڵم وەک‬ ‫نێ���وان هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و كۆماری‌‬ ‫خۆی كاریگه‌رییه‌كی‌ ئه‌وتۆی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ئێران���دا به‌دیناهێنێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان هه‌رێمی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ به‌دوور نه‌زانی‌ كه‌ "له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫كوردستان‌و ئێران نابێت‪.‬‬ ‫گوشار هێنانی‌ زیاتری‌ ئه‌مه‌ریكاو واڵتانی‌‬ ‫رۆژئاوادا بۆ س���ه‌ر ئ���ه‌و رژێمه‌و لەگەڵ‬ ‫ئاس���ۆ عه‌ب���دواڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌ ك���ه‌‬ ‫هەستیاربوونی زیاتری رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ چاودێری بارودۆخی‌ سیاس���ی‌‬ ‫نێ���وان خەڵ���ک و رژێ���م‪ ،‬وەک چ���ۆن‬ ‫ئێ���ران ده‌كات پێیوای���ه‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫لەپێوەندی لەگەڵ کوردەکانی س���وریادا‬ ‫داهات���ووی‌ كۆم���اری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێران‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر هه‌لومه‌رجی‌ هه‌رێمی‌ به‌ره‌ی‌ ئه‌حمه‌دی‌ نه‌ژاد ‌‬ ‫ی سه‌رۆك كۆمار دیتم���ان‪ ،‬هاوپه‌یوه‌ندیی نێ���وان كوردی‌‬ ‫كوردس���تان نابێ���ت جیاواز ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌الی���ه‌ك‌و خامه‌نه‌ئی‌ ره‌هبه‌ردا له‌الیه‌كی‌ ئێ���ران‌و هەرێمی���ش دەرەتان���ی زیاتری‬ ‫ئێس���تا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند دیكه‌وه‌‪ ،‬دابه‌ش ده‌بن‪.‬‬ ‫گەشەکردن‌و خۆدەرخستنی بۆ بڕەخسێ"‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌نجام‬ ‫ه‬ ‫‌ئ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێموای‬ ‫كه‌ ئێس���تا باڵی‌ توندڕه‌و له‌سه‌ر كاره‌و د‪ .‬ئاس���ۆ وتی‌ "من‬ ‫یادكردن���ه‌وه‌ی‌ دامه‌زراندن���ی‌ كۆم���اری‌‬ ‫النیکەم‬ ‫داهات���وودا‪،‬‬ ‫ریفۆرمخ���وازه‌كان له‌بازنه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌‬ ‫كوردستانیشی‌ له‌هه‌ولێر له‌یه‌ككشه‌مه‌ی‌‬ ‫‌وتۆ‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫گۆڕانكاریی‬ ‫کورتم���اوەدا‬ ‫ی كراونه‌ته‌ده‌ر‪ ،‬ل���ه‬ ‫راب���ردوودا (‪ )2/19‬وه‌ك ئاماژەیەک���ی‬ ‫ركه‌به‌ری‌ سیاسی‌ به‌ته‌واو ‌‬ ‫كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رێم���‬ ‫ه‬ ‫‌ه‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫‌بار‬ ‫ه‬ ‫ئێستا ئه‌و كێبڕكێیه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌نێو خودی‌ س���‬ ‫دڵخۆشکەر بۆ ئەو هاوپەیوەندیه ناوبرد‬ ‫توندڕه‌وه‌كان خۆیاندایه‌ كه‌ به‌س���ه‌ر دوو پێکنایەت"‪ .‬وتیشی‌ "دیاره‌ ده‌سه‌اڵتدارانی‌ كه‌ كوردی‌ هه‌موو پارچه‌كان پێکەوه له‌و‬

‫‪daylife‬‬

‫هەڵبژاردن گۆڕانكاری ‌ی‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمیدا‬ ‫به‌دیناهێنێت‬

‫‪5‬‬

‫یادكردنه‌وه‌یه‌دا به‌شدار کران‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆماری‌ ئیس�ل�ام ‌ی‬ ‫ئێران له‌سااڵنی‌ رابردوودا په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫توندوتۆڵ���ی‌ له‌گه‌ڵ‌ حكوم���ه‌ت‌و الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا‬ ‫هه‌ب���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر جار به‌ش���ێوه‌ی‌‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ نیگه‌رانی‌ خۆی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌وه‌ نه‌شاردۆته‌وه‌ كه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌حوكم���ی‌ هه‌ڵكه‌وت���ه‌ی‌ جوگرافی���اوه‌‬ ‫ببێت���ه‌ پێگه‌یه‌ك بۆ ئه‌و هێزه‌ گه‌ورانه‌ی‌‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ چاودێرن به‌س���ه‌ر بارودۆخی‌‬ ‫سیاسی‌‌و سه‌ربازی‌ ئێرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئاسۆ حەسەن زاده ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ئێران ل���ه‌وه‌ نیگه‌رانه‌ گه‌ر س���به‌ی‌‬ ‫گوش���اره‌كان له‌س���ه‌ری‌ توندتر ببنه‌وه‌‌و‬ ‫ئاڵوگۆڕێ���ك بێته‌ پێش���ێ‌‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌نێو‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی‌ ئێرانیدا‪ ،‬هێزه‌ كوردییه‌كان‬ ‫له‌هه‌مووی���ان رێكخراوترن‌و "گومانی‌ تێدا‬ ‫نییه‌ كه‌ كوردستانی‌ ئێران ده‌توانێ‌ ببێت‬ ‫به‌ ده‌روازه‌ی‌ ئ���ازادی‌ ئێران‪ .‬ره‌نگه‌ پێ‌‬ ‫به‌پێی‌ روودانی‌ ئه‌م سیناریۆیه‌ش كۆماری‌‬ ‫ئیسالمی‌ گوش���ارێكی‌ زیاتر بخاته‌ سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان"‪ ،‬هەرچەند وتیشی‌‬ ‫"بەاڵم پێشبینیکردنی دوور و نزیکی ئەم‬ ‫سیناریۆیه هێشتا ئاسان نییه"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌غتی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ ئێران به‌ره‌و داخرانێكی‌ زیاتر‬ ‫ده‌با‌و هیچ چه‌شنه‌ كرانه‌وه‌یه‌ك روونادات‪،‬‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ "شورای‌ نیگه‌هبان" ته‌نانه‌ت‬ ‫كاندید كردنی‌ هه‌ندێك له‌توندڕه‌وه‌كانیش‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌‌و رێگه‌ی‌ به‌ش���داربوونیان‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���دا پێن���ادات له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫باوه‌ڕی‌ ته‌واویان به‌ویالیه‌تی‌ فه‌قیه نییه‌‪،‬‬ ‫چ بگا به‌وان ‌هی‌ ریفۆرمخوازن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "نیگه‌رانی‌ خامه‌نه‌ئی‌ ئێس���تا‬ ‫زۆرتر ئه‌وه‌ی���ه‌ ئه‌م هه‌ڵبژاردن���ه‌ ببێته‌‬ ‫مه‌یدانێك ب���ۆ رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنی‌ س���ه‌رۆك كۆماری‌ رابردوو‬ ‫دیتم���ان‌و رێ���ژەی بەش���داری خەڵک و‬ ‫پێکهات���ەی مەجلیس���ی داهات���وو ک���ه‬ ‫داخراوت���ر لەهەر کاتێک دەبێت به پلەی‬ ‫دووەم دێن"‪.‬‬

‫پرسیارێکی سەرەکی کە هەمیشە له‌ساتە‬ ‫جی���اواز جیاوازەکانی مێ���ژوودا‌و له‌بڕگە‬ ‫سەرەکییەکاندا دێتە سەرەوە ئەوەیە ئاخۆ‬ ‫هێزی چەکدار‪ ،‬پۆلیس‪ ،‬ئاس���ایش سەر‬ ‫بە کۆمەڵگان یاخود س���ەر بەدەوڵەتن‪.‬‬ ‫س���ەرەتا دەبێت بڵێم کە لێرەدا وش���ەی‬ ‫پۆلیس وەک دەس���تەواژەیەکی گش���تی‌و‬ ‫مەجازی بۆ کۆی ئەو هێزانە بەکاردەهێنم‬ ‫کە کاری���ان ترس���اندن‌و کۆنترۆڵکردن‌و‬ ‫له‌ژێر پێنانی بەشەکانی تری کۆمەڵگایە‬ ‫کە له‌ڕووی سیاسییەوە لەگەڵ سیستمدا‬ ‫ناتەبان‪ .‬واتە پرس���یارەکە ئەوەیە ئاخۆ‬ ‫ئ���ەو هێزانە س���ەر بە میللەت���ن یاخود‬ ‫تەنیا داردەستی ئەو نوخبە حاکمەن کە‬ ‫لەس���ەرەوەڕا دەوڵەت‌و ئابووری‌و هێز بۆ‬ ‫قازانجی خۆیان مۆنۆپۆڵدەکەن‪ .‬هەڵبەت‬ ‫له‌بارودۆخی ئێس���تای کوردستاندا ناو بە‬ ‫ن���او لەالیەن هەندێک ه���اوڕێ‌و برادەری‬ ‫ئازی���زەوە نوس���ینگەلێک دەبینم کە بە‬ ‫لۆژیک���ی ئەوە قس���ەدەکەن کە پۆلیس‌و‬ ‫ئاس���ایش برامان���ن‪ ،‬ک���وڕی میللەت���ن‌و‬ ‫کەس���ی عەزی���زی ئێم���ەن‌و ت���ا دوایی‪.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ئەمجۆرە نوس���ینانە‪ ،‬دوور‌و‬ ‫نزی���ک ناچنە خانەی نوس���ینی فیکری‌و‬ ‫قسەی رۆشنبیرانەوە‪ ...‬جۆرە نوسینێکن‬ ‫عەقڵییەتی پڕوپاگەندەی سیاس���ی زیاتر‬ ‫باڵ���ی بەس���ەردا کێش���اون‪ ،‬زۆرجاریش‬ ‫مەراییکردنێکی زۆر بێس���وود‌و هەرزان‌و‬ ‫عاتیفی‌و س���اتەوەختییە ب���ۆ هێزێک کە‬ ‫شایستەی ئەو مەراییە نییە‪.‬‬ ‫دووان���ەی پۆلیس‌و خەڵ���ک دووانەیەکی‬ ‫ئەبەدیی���ە‪ .‬ژاندارم‪ ،‬ئاس���ایش‪ ،‬پۆلیس‪،‬‬ ‫س���ەرباز‌و هەموو ئ���ەو دەزگا چەکدار‌و‬ ‫هێزدارانەی دەوڵەت‪ ،‬بەشێکی هەمیشەیی‬ ‫دەس���ەاڵتی بااڵن‪ ،‬بەشێکن لەدەسەاڵتی‬ ‫دەوڵ���ەت‪ ،‬قامچ���ی حاکم���ن‪ ،‬تەنیا لەو‬ ‫کاتەشدا له‌کاردەکەون کە دەستی حاکم‬ ‫ئیتر ناتوانێت‌و ناوێرێت بیانوەش���ێنێت‪.‬‬ ‫لێرەوە نابنەوە کوڕی میللەت‪ ،‬تا ساتێک‬ ‫ئەفس���ەرە گەورەکانی س���وپا‌و پۆلیس‬ ‫دەزانن ئیتر پاش���ا وا خەریکە دەمرێت‪،‬‬ ‫لەو ساتەدا بۆ چەند رۆژێک تا دەسەاڵتی‬ ‫داهات���وو خ���ۆی دەگرێ���ت‪ ،‬دەبنەوە بە‬ ‫ک���وڕی میلل���ەت‪ ،‬له‌نمایش���ێکی پوچ‌و‬ ‫کۆمیدیدا کە بەردەوام لەس���ەر ش���انۆی‬ ‫مێژوو دووبارەدەبێتەوە‪ ،‬له‌ساتی روخانی‬ ‫دیکتات���ۆردا‪ ،‬ب���ە چەپڵ���ە رێزانێک کە‬ ‫شایەنی قێزە نەوەک شادومانی‪ ،‬دەبنەوە‬ ‫بە عەزیزی نەتەوە‌و گوڵباران دەکرێن‪.‬‬ ‫ئەفس���انەی «س���وپای ئازادیخ���واز»‬ ‫«ئەفسەرانی رزگاریخواز» ئەفسانەگەلێکی‬ ‫گەورەی ناو مۆدێلی حوکمڕانی پۆس���ت‬ ‫کۆلۆنیالی ب���وو‪ ،‬کە ماکە ژەهراوییەکەی‬ ‫تا ئێستا له‌عەقڵ‌و خەیاڵی زۆر سیاسی‌و‬ ‫رۆش���نبیریی ئێمەدا هەر زیندووە‪ .‬ئەمە‬ ‫ئەفس���انەیەک بوو کۆمۆنیستانی سەر بە‬ ‫س���ۆڤێت‪ ،‬له‌کولتووری سیاس���ی ئێمەدا‬ ‫چاندی���ان‌و تا ئێس���تا دەژی‌و بەردەوامی‬ ‫هەی���ە‪ .‬خورافەتی ئ���ەوەی ئازادیخوازان‬ ‫له‌قوتابخان���ەی عەس���کەریی‌و کۆلی���ژی‬ ‫پەروەردەکردن���ی پۆلیس���ەوە دەربچن‪،‬‬ ‫درۆیەکی سیاس���ی گەورەی���ە‪ ،‬کە پەنجا‬ ‫س���اڵە واڵتانی ئێمە باجەک���ەی دەدات‪،‬‬ ‫دیکتاتۆران���ی له‌باب���ەت عەبدولناس���ر‪،‬‬ ‫سادات‪ ،‬موبارەک‪ ،‬قەزافی‪ ،‬عەلی عه‌بدواڵ‪،‬‬ ‫حافز ئەسەد‪ ...‬پێکڕا‪ ،‬دەرچووی دەزگا‬ ‫عەس���کەرییەکان بوون‪ .‬هەموو بەرهەمی‬ ‫ئەو درۆ گەورەیەن کە دەڵێت «س���وپا‌و‬ ‫پۆلی���س ک���وڕی میللەت���ن»‪ .‬له‌واڵتانی‬ ‫وەک ئێمەدا کە نوس���ەران‌و رۆش���نبیران‬ ‫ب���ە زەحم���ەت دەتوان���ن ئازادیخوازبن‪،‬‬ ‫چۆن دەکرێت قسە له‌ژەنراڵ‌و ئەفسەری‬ ‫ئازادیخواز بکەین?‪.‬‬ ‫س���وپا‌و پۆلیس جەوهەری ئیش���ەکەیان‬ ‫پاراستنی دەسەاڵتە‪ ،‬شەڕکردنە بۆ حاکم‪،‬‬ ‫دەش���ێت له‌هەندێ کورتە س���اتدا وەک‬ ‫دەزگایەکی سەربەخۆ بۆ خۆیان کاربکەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی ببنە هەڵگری ئاواتی خەڵک‪،‬‬ ‫یان بەبەش���ێک له‌سیستمێکی دیموکراتی‬ ‫کە تەنیا له‌کاتی سەرهەڵدانی هەڕەشەی‬ ‫دەرەکیدا سەر دەربهێنن‪ ،‬یان هوشیاریی‬ ‫گوێگرتنی���ان له‌کۆمەڵ���گا‌و کێش���ەکانی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەوە ئەفس���انەیەکی بێمانایە کە‬ ‫دەشێت سیاسییەک یان دیپلۆماتێک یان‬ ‫قس���ەکەری حیزبێک ب���ۆ کڕینی خاتری‬ ‫هەندێ ژەنراڵ بەکاریبهێنن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫رۆشنبیر‌و رۆژنامەنوسان ئەو جۆرە زمانە‬ ‫له‌ستایش���ی ئەو هێزان���ەدا بەگەڕبخەن‪،‬‬ ‫وادەربخەن ئ���ەم دەزگایانە له‌کۆمەڵگای‬ ‫ئێم���ەدا له‌س���ەرکوت بەوالوە ش���تێکی‬ ‫دیکەی���ان پێیە‪ ،‬هەڵەیەک���ە درێژکراوەی‬ ‫ئەدەبیات���ی سیاس���ی دوای جەنگ���ی‬ ‫جیهانییە‌و مانەوەی ئەو ژەهرەیە کە وای‬ ‫وێنادەکرد‪ ،‬دەشێت سوپایەکی ئازادیخواز‬

‫تەنیا شتێک بە‬ ‫ئێمە دەکرێت وەک‬ ‫نوسەران ئەوەیە بە‬ ‫هەموو یەکێک کە‬ ‫له‌جۆرە سیستمی وەک‬ ‫واڵتی ئێمەدا دەبێتە‬ ‫سەرباز یان پۆلیس‬ ‫بڵێین "مرۆڤبوونت‬ ‫له‌مەترسییەکی‬ ‫گەورەدایە"‬ ‫بوونی هەبێت‪.‬‬ ‫ژەنراڵ زۆرن له‌مێژوودا بەناوی ئازادییەوە‬ ‫دەسەاڵت دەگرنە دەست‪ ،‬بەاڵم ژەنەراڵی‬ ‫ئازادیخواز دەگمەنە‪ .‬له‌ڕاستیدا ئەدەبیاتی‬ ‫ستایش���ی س���وپا‌و پۆلیس ئەدەبیاتێکی‬ ‫فاشیستییە‪ .‬ئەوەی دەچێتە ناو دەزگای‬ ‫عەس���کەر‌و پۆلیس���ەوە‪ ،‬دەبێت بزانێت‬ ‫دەچێتە ناو دەزگایەکی سەرکوتکەرەوە‪،‬‬ ‫گەر سیس���تم‌و حاکمەکانی���ش بگۆڕێن‪،‬‬ ‫وەزیفەری سەرکوتکەرانەی ئەو ناگۆڕێت‪.‬‬ ‫ئیش���ی ئەم دوو دەزگای���ە چاوەدێری‌و‬ ‫دروس���تکردنی ملکەچیی���ە‪ .‬لەمج���ۆرە‬ ‫دەزگایان���ەدا بانگەوازەک���ەی هاینریش‬ ‫هاینیی���ە کە دەیگ���ووت «لەگەڵ کەس‬ ‫پێچەوان���ەی ویژدان���ی خ���ۆت رەفت���ار‬ ‫مەکە‪ ،‬هەت���ا ئەگ���ەر دەوڵەتیش داوات‬ ‫لێب���کات» جێ���گای نابێتەوە‪ .‬س���وپا‌و‬ ‫پۆلی���س کەدێنە گەمەی سیاس���ەتەوە‪،‬‬ ‫دوو دەزگای بێویژدان���ن‌و ب���ۆ ئەبەدیش‬ ‫بێوی���ژدان دەمێننەوە‪ ،‬هی���چ رۆژێکیش‬ ‫لەمس���ەر زەویی���ە نابینین س���وپایەکی‬ ‫مرۆڤدۆس���ت بوونی هەبێت کە بە چەک‌و‬ ‫تێاڵوە ئازادی بهێنێت‌و بتوانێت له‌ئازادی‬ ‫تێب���گات‌و بیپارێزێت‪ .‬تەنیا ش���تێک بە‬ ‫ئێمە دەکرێت وەک نوس���ەران ئەوەیە بە‬ ‫هەموو یەکێک کە له‌جۆرە سیستمی وەک‬ ‫واڵتی ئێمەدا دەبێتە سەرباز یان پۆلیس‬ ‫بڵێی���ن «مرۆڤبوون���ت له‌مەترس���ییەکی‬ ‫گەورەدای���ە»‪ .‬ئ���ەوەی پێدەخات���ە‬ ‫ئ���ەو دەزگایان���ەوە دەبێ���ت بزانێت کە‬ ‫ئینسانییەتی دەکەوێتە بەر هەڕەشەیەکی‬ ‫گ���ەورە‪ .‬ئەمە راس���تییەکە چیتر نابێت‬ ‫بش���اردرێتەوە‌و نابێ���ت مەکیاجبکرێت‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی بەتەمابین ویژدانی شەخس���ی‬ ‫بەس���ەر مۆراڵی دەزگاکەدا سەربکەوێت‪،‬‬ ‫ئەفسانەیە‪ .‬س���وپا‌و پۆلیس له‌کولتووری‬ ‫سیاس���ی خۆرهەاڵتدا بەدرێژایی مێژوو‪،‬‬ ‫دەزگای س���تەم‌و چەوس���اندنەوە بوون‪،‬‬ ‫بۆئ���ەوەی ئ���ەوە بگۆڕێت‪ ،‬س���وپا یان‬ ‫پۆلیس���ەکان خۆی���ان ناگۆڕێن‪ ،‬ئیش���ی‬ ‫ئەم دوو هێزە کوش���تن‌و کۆنترۆڵکردن‌و‬ ‫گرتن���ە بۆ دەس���ەاڵت‪ ،‬بەڵک���و دەبێت‬ ‫ش���وێن‌و وەزیفەیان له‌ناو سیس���تمەکەدا‬ ‫بگۆڕێ���ت‪ .‬ب���ۆ من ئ���ەوە گرن���گ نییە‬ ‫کاتێک سیس���تم وەختە هەرەسدەهێنێت‬ ‫ئەوسا ئەفس���ەران‌و پۆلیس‌و سەربازان‪،‬‬ ‫بیریانبکەوێتەوە کە مرۆڤن‪ ،‬نا مرۆڤ زۆر‬ ‫پێش ئەوە بە ئاگادێتەوە‪ ،‬ئەوەشی له‌ژێر‬ ‫زەبری هەرەسی سیستمدا بە ئاگاهاتەوە‬ ‫هەرگیز بە ئاگا نەهاتۆتەوە‪ ،‬بەڵکو تەنیا‬ ‫نمایش���ێکی درۆزنمان پێشکەش���دەکات‌و‬ ‫تەنی���ا وەک ئەکتەر رۆڵ���ی درۆزنی ئەو‬ ‫ئازادیخ���وازە دەبینێت ک���ە نوێ له‌خەو‬ ‫هەستاوە‌و هوشیار بۆتەوە‪ .‬ژەنراڵەکانی‬ ‫ئەم���ڕۆی میس���ریش گەورەترین بەڵگەن‬ ‫بۆ ئ���ەوەی کە ژەنراڵ ه���ەر ژەنراڵە وە‬ ‫هەرگیز له‌بەری س���ەرکووتەوە ناتوانێت‬ ‫بگوازێت���ەوە بۆ بەری ئازادیی‪ .‬ئەگەرچی‬ ‫له‌ڕووی تاکتیکیشەوە بۆ ماوەیەک ببێتە‬ ‫شۆڕشگێڕ‪.‬‬ ‫ئەکت���ەر‌و کۆمیکاری فەرەنس���ی «ژاک‬ ‫تیت»‪ ،‬بە القرتییەوە دەیگووت «سوپا‬ ‫رووەکێکە‪ ،‬دەبێت زۆر خزمەتیبکەین‪ ،‬تا‬ ‫میوەمان بۆ نەگرێت»‪ ،‬بەاڵم ئەس���تەمە‬ ‫له‌واڵتان���ی ئێمەدا س���وپا‌و پۆلیس میوە‬ ‫نەگ���رن‪ ،‬بەڵک���و ئەمان���ە تاک���ە جۆرە‬ ‫رووەکێک���ن ک���ە می���وەی زۆر دەگرن‪.‬‬ ‫مەنتالیتەت���ی پۆلی���س له‌واڵتانی ئێمەدا‬ ‫ک���ە میوەی ئ���ەم دەزگایانەیە‪ ،‬له‌هەموو‬ ‫جێگایەکدایە‪.‬‬

‫»»‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫له‌‪17‬ی‌ شوباتدا سلێمانی‌ كرایه‌وه‌ به‌سه‌ربازگه‌‬ ‫ هه‌ڵه‌بجه‌‪ ...‬هێزێکی‬ ‫گه‌وره‌ی چه‌کداری‬ ‫تیا کۆکرایه‌وه‌‬

‫ فۆتۆ‪ :‬ئاژانسی میترۆگرافی‬ ‫ره‌حمان غه‌ریب له‌کاتی لێدان‌و گرتنیدا ‪2012/2/17 -‬‬ ‫ ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ پێشبینییه‌كانی‌‬ ‫هاوواڵتیان‌و چاودێرانی‌ سیاسییه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆژی‌ هه‌ینی‌ رابردوو له‌بری‌‬ ‫خۆپیشاندانی‌ جه‌ماوه‌ریی‌‪ ،‬حیزبی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار به‌ "سه‌ربازگه‌كردنی‌"‬ ‫كوردستان رێگری‌ له‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫خۆپیشاندان گرت‪ ،‬چاالكوانانی‌‬ ‫مه‌ده‌نیش رایده‌گه‌یه‌نن كه‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ هیچ جیاواییه‌كی‌ نه‌بوو‬ ‫له‌كاتی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ رژێمی‌ پێشوو‪.‬‬ ‫دیمه‌نی‌ سلێمانی‌‪...‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك پێش ‪17‬ی‌ شوبات‌و له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌گه‌ری‌ ده‌سپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬شاری‌ سلێمانی‌ نائارامی‬ ‫به‌خ���ۆوه‌ ده‌بینی‌‪ ،‬تا ش���ه‌وی‌ هه‌ینی‌‬ ‫راب���ردوو هێزه‌ ئه‌منیی���ه‌كان به‌ته‌واوی‌‬ ‫خرانه‌ حاڵه‌تی‌ ئاماده‌ باش���ییه‌وه‌‌و بۆ‬ ‫به‌یانییه‌كه‌ش���ی‌ ته‌واوی‌ ش���ار به‌هێزی‌‬ ‫ئه‌منی‌ داپۆشرابوو‪ ،‬به‌جۆرێك مه‌یدانی‌‬ ‫پێشوی‌ سه‌رای‌ ئازادی‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ی‌‬ ‫‪19‬ی‌ نیس���انی‌ س���اڵی‌ رابردوو‪ ،‬جمه‌ی‌‬ ‫ده‌ه���ات له‌هێ���زه‌ ئه‌منیی���ه‌كان ك���ه‌‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌‌و كاڵش���ینكۆفێك‌و پارچ���ه‌‬ ‫دارێك‌و سۆنده‌یه‌كیان هه‌ڵگرتبوو‪.‬‬ ‫هاوواڵتیانی‌ ئاس���ایی‌ ل���ه‌و رۆژه‌دا‌و‬ ‫له‌كات���ی‌ س���ه‌ردانكردنی‌ ش���ه‌قامی‌‬ ‫مه‌ول���ه‌وی‌‌و نزیكبونه‌وه‌یان له‌س���ه‌رای‌‬ ‫ئازادی‌ به‌ته‌واوی‌ هه‌س���تیان به‌و دۆخه‌‬ ‫نائاساییه‌ ده‌كرد‪ ،‬بۆیه‌ نه‌ك نه‌یانده‌توانی‌‬ ‫به‌مۆبایله‌كانی���ان وێنه‌ بگ���رن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫نه‌یانده‌وێرا مۆبایله‌كانیشیان ده‌ربكه‌ن‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ یه‌كڕاس���ت له‌الیه‌ن هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كانه‌وه‌ لێیان ده‌سه‌ندرا‪ .‬‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌‬ ‫هاوواڵتیان‌و رۆژنامه‌نوسان‪...‬‬ ‫كۆتایهاتن���ی‌‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ی‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌‬ ‫س���اڵی‌ رابردوی‌ س���لێمانی‌ كه‌ تیایدا‬ ‫هێ���زه‌ ئه‌منیی���ه‌كان چه‌ندی���ن كه‌س‌و‬ ‫رۆژنامه‌نوسیان ده‌ستگیركرد‪ ،‬ئه‌مساڵ‌و‬ ‫له‌و رۆژه‌شدا هێزه‌كان چه‌ندین هاوواڵتی‌‌و‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ح���ه‌وت رۆژنامه‌نوس���یان‬ ‫ده‌س���تگیركرد كه‌ له‌نێویاندا رێكخه‌ری‌‬ ‫س���ه‌نته‌ری‌ میت���رۆ ب���ۆ داكۆكیكردن‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌نوسان‪ ،‬ره‌حمان غه‌ریب بوو‪.‬‬ ‫ره‌حمان غه‌ریب‪ :‬هێزه‌ ئه‌منییه‌كان‬ ‫هیچ ئه‌خالق‌و سلوكێكی‌ مه‌ده‌نییان‬ ‫نییه‌‬ ‫رێكخ���ه‌ری‌ س���ه‌نته‌ری‌ میت���رۆ ب���ۆ‬ ‫داكۆكیكردن له‌مافی‌ رۆژنامه‌نووس���ان‪،‬‬ ‫ره‌حم���ان غه‌ریب به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ ده‌س���تگیركردنی‌ خ���ۆی‌‌و هاوڕێ‬ ‫رۆژنامه‌نووس���ه‌كانی‌ له‌گ���ه‌ڵ هی���چ‬ ‫به‌هایه‌كی‌ یاسایی‌‌و دیموكراسی‌‌و مافی‌‬ ‫مرۆڤ���دا نایه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ خه‌ریكی‌‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌نوس���ی‌ ب���وون‌و ن���ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌خۆپیشاندانه‌وه‌ هه‌بوه‌و‬ ‫نه‌ خۆپیشاندانیشیان رێكخستووه‌و نه‌‬ ‫هوتافیشیان كێشاوه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌وه‌ "هێزه‌ ئه‌منییه‌كان‬ ‫هیچ ئه‌خالق‌و سلوكێكی‌ مه‌ده‌نیان نییه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت په‌روه‌رده‌ بكرێن‌و حكومه‌ت‌و‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم چاوبخش���ێننه‌وه‌‬ ‫به‌پ���ه‌روه‌رده‌و هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ ئ���ه‌م‬ ‫هێزانه‌"‪.‬‬ ‫ره‌حمان ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌وان‬

‫مامۆس���تایه‌ به‌پۆس���ته‌رێكی‌ ‪17‬ی‌‬ ‫ش���وباته‌وه‌ ب���ه‌ره‌و مه‌یدانی‌ ئ���ازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێكه‌وتبوو‪ ،‬به‌اڵم دواتر له‌الیه‌ن هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان���ه‌وه‌ ده‌س���تگیركرا‌و پاش‬ ‫لێدانێكی‌ زۆر شه‌وی‌ هه‌ینی‌ ئازادكرا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا لێدوانی‌ ئه‌و مامۆستایه‌‬ ‫وه‌ربگرێ‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌ستنه‌كه‌وت‪.‬‬

‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌نوس فه‌القه‌‬ ‫ده‌كه‌ن رقیان‬ ‫له‌گواستنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌قیقه‌ته‬ ‫به‌ش���ێوازی‌ گه‌له‌گۆمه‌ك���ه‌ لێیاندراوه‌و‬ ‫پێیوایه‌ "ش���ێوازی‌ لێدان���ی‌ به‌كۆمه‌ڵ‬ ‫شێوازو په‌روه‌رده‌ی‌ كه‌سانی‌ ترسنۆكه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو ئه‌و رۆژنامه‌نووسانه‌ی‌ ئه‌و رۆژه‌‬ ‫ده‌ستگیركران به‌گه‌له‌گۆمه‌كه‌ لێیانده‌درا‬ ‫به‌دارو به‌سۆنده‌"‪.‬‬ ‫كامه‌ران نه‌جم‪:‬‬ ‫ئه‌فسه‌رێك زلله‌یه‌كی‌ لێدام‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌ی‌ ره‌حم���ان غه‌ری���ب‬ ‫ده‌س���تگیركرا‪ ،‬هه‌مانكات به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ئاژانسی‌ (میترۆگرافی‌)‪ ،‬كامه‌ران نه‌جم‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ فۆتۆگرافه‌رێكی‌ ك���ورد‌و دوو‬ ‫فۆتۆگرافه‌ری‌ دیكه‌دا ده‌ستگیركران‪.‬‬ ‫كامه‌ران به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ ئه‌وان‬ ‫سه‌رله‌به‌یانییه‌كه‌ی‌ له‌سه‌روی‌ گازینۆی‌‬ ‫ش���ه‌عبه‌وه‌ بینیویان���ه‌ گردبونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫هه‌یه‌‌و ویستویانه‌ به‌ره‌و ئه‌و گردبونه‌وه‌یه‌‬ ‫بڕۆن‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌وێ‌ چاویان به‌ره‌حمان‬ ‫غه‌ریب كه‌وتوه‌ كه‌ هێ���زه‌ ئه‌منییه‌كان‬ ‫گرتبوی���ان‌و لێی���ان داب���وو‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫ویستویانه‌ ره‌حمان رزگار بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وانیش دراوه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌وه‌ كه‌ س���ه‌ره‌تا سێ‌‬ ‫فۆتۆگرافه‌ره‌ك���ه‌ی‌ هاوڕێی���ان گرتوه‌‌و‬ ‫دواتریش ئ���ه‌و چوه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌وان‬ ‫ئازاد بكات‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش چوه‌‬ ‫بۆ به‌شی‌ چاودێری‌ ئابوری‌ قایمقامیه‌تی‌‬ ‫سلێمانی‌‌و ده‌س���تگیریان كردوه‌‌و وتی‌‬ ‫"له‌وێ‌ ئه‌فس���ه‌رێك زلله‌یه‌ك���ی‌ لێدام‌و‬ ‫هه‌ندێ‌ قسه‌ی‌ نه‌شیاویشی‌ پێوتم‌و دواتر‬ ‫بردیانین بۆ فه‌رمانده‌یی‌‪ ،‬له‌وێش وتیان‬ ‫وه‌زیری‌ پێشمه‌رگه‌ ده‌یه‌وێ‌ رۆنامه‌نوسه‌‬ ‫بیانیی���ه‌كان ببینێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان رازی‌‬ ‫نه‌بون بیبینن"‪ ،‬پاش���ان دوای‌ كاتژمێر‬ ‫‪5‬ی‌ ئێواره‌ ئازاد كراین‪.‬‬ ‫مامۆستایه‌ك وه‌سیه‌ت ده‌كات‬ ‫یاریده‌ده‌ری‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌اڵحه‌دینی‌ كوڕان‪ ،‬رزگار سابیر رۆژی‌‬ ‫هه‌ینی‌ رابردوو له‌په‌یجی‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌‬ ‫له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبوك رایگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ ده‌چێت بۆ س���ه‌رای‌‬ ‫ئازادی‌‌و ده‌ست به‌خۆپیشاندان ده‌كات‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش وه‌س���یه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫باڵوكردبۆوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رله‌به‌یانی‌ رۆژی‌ هه‌ین���ی‌ ئ���ه‌و‬

‫شێوازی‌ ده‌ستگیركردنه‌كان‬ ‫هه‌ینی‌ راب���ردوو كاتێك هاوواڵتییه‌ك‬ ‫یاخود رۆژنامه‌نوسێك ده‌ستگیربكرایه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا له‌الی���ه‌ن هێ���زه‌ ئه‌منییه‌كان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ ناشارستانییانه‌ لێیده‌درا‌و‬ ‫دواتری���ش ده‌خرای���ه‌ ناو پاس���ێكه‌وه‌‌و‬ ‫هه‌تا گه‌یاندنی‌ بۆ فه‌رمانده‌یی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌نێ���وان گه‌ڕه‌كی‌ راپه‌ڕی���ن‌و ناحیه‌ی‌‬ ‫تاسڵوجه‌ به‌هه‌مانشێوه‌ هه‌ر لێیده‌درا‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌گه‌یشتنی‌ بۆ ئه‌و شوێنه‌ لێدان‬ ‫كۆتایی‌ ده‌هات‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ژم���اره‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌و رۆژه‌دا له‌ش���اری‌ س���لێمانی‌‬ ‫ده‌س���تگیركرابون‪ ،‬قایمقام���ی‌ قه‌زای‌‬ ‫مه‌ركه‌زی‌ س���لێمانی‌‌و ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‬ ‫ئه‌من���ی س���لێمانی‪ ،‬زانا حه‌مه‌س���اڵح‬ ‫رایگه‌یان���د زانیاریی���ان ال نیی���ه‌و الی‌‬ ‫فه‌رمانده‌ی‌ گشتی‌ هێزی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئه‌من���ی‌ ئاگاداریش‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ ش���ێوازی‌‬ ‫گرتن���ه‌كان ب���ه‌م ش���ێوه‌یه‌ ب���ووه‌‪،‬‬ ‫كاتێك هاوواڵتی‌ یان رۆژنامه‌نوس���ێك‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌ س���ه‌ره‌تا له‌الیه‌ن هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان���ه‌وه‌ ده‌س���ت به‌لێدان���ی‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كه‌ ده‌س���تگیركراوه‌كان‬ ‫گه‌یشتونه‌ته‌ فه‌رمانده‌یی‌ یه‌كێتی‌ له‌وێ‌‬ ‫ئازار نه‌دراون‪ .‬‬ ‫فه‌الح مورادخان‪ :‬هه‌ڵسوكه‌وتی‌‬ ‫هێزه‌ ئه‌منییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌راورد ناكرێت به‌كاتی‌ سه‌دام‬ ‫پارێزه‌ر‌و چاالكوانی‌ كۆمه‌ڵی‌ مه‌ده‌نی‌‪،‬‬ ‫فه‌الح مورادخان له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ به‌سه‌ربازگه‌كردنی‌ شاری‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و ده‌س���تگیركردن‌و لێدان���ی‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌نامه‌ده‌نیترین‬ ‫كاره‌كان كه‌ هه‌س���تی‌ هه‌موو مرۆڤێك‬ ‫برین���دار ده‌كات‌و وتی‌ "مرۆڤ ش���ه‌رم‬ ‫له‌خۆی‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و روداوانه‌ ده‌بینێت‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ئه‌و دیارده‌یه‌ به‌راورد ناكرێت‬ ‫به‌كاتی‌ سه‌دامیش‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌ ته‌نها له‌س���ه‌ر نیه‌تێك بووه‌‬ ‫كه‌ ره‌نگه‌ خۆپیشاندان ده‌ستپێبكاته‌وه‌‬ ‫ن���ه‌ك ئه‌نجامدرابێت‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس فه‌القه‌ ده‌ك���ه‌ن رقیان‬ ‫له‌گواس���تنه‌وه‌ی‌ هه‌قیقه‌ت���ه‌"‪ ،‬ناوبراو‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ خه‌ڵك هه‌یه‌ لێیدراوه‌‬ ‫ته‌نها له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ ویس���تویه‌تی‌‬ ‫ته‌له‌فۆنێك بكات‪.‬‬ ‫سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان‪:‬‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی‌ هێزه‌ ئه‌منیه‌كان‬ ‫له‌دژی‌ یاسای‌ رۆژنامه‌گه‌رییه‌‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ای‌ كاری‌ رۆژنامه‌نوسی‌‬ ‫كه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان له‌ ‪2008‬دا‬ ‫ده‌ریكردووه‌‪ ،‬نابێت له‌كاتی‌ روماڵكردنی‌‬ ‫ه���ه‌واڵ‌‌و روداوه‌كان���دا ده‌س���تدرێژی‌‬ ‫بكرێت���ه‌ س���ه‌ر رۆژنامه‌نوس���ان‪،‬‬ ‫س���ه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانی‌ كوردستان‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���دا كه‌ رۆژی‌ ش���ه‌ممه‌‬ ‫باڵویك���رده‌وه‌‌و وێنه‌یه‌ك���ی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫نێردراوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌داوه‌ كه‌ گرتن‌و‬ ‫لێدان���ی‌ رۆژنامه‌نوس���ان به‌تایبه‌تیش‬

‫(بیان���ی) كاریگه‌ری‌ نێگه‌تیڤیان ده‌بێ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر پرۆس���ه‌ی‌ دیموكراسی‌‌و یاسا‬ ‫له‌هه‌رێمدا‌و له‌به‌شێكی‌ دیكه‌شدا لیژنه‌ی‌‬ ‫داكۆك���ی‌ له‌ئ���ازادی‌ رۆژنامه‌نووس���ان‬ ‫داوای‌ سزادانی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫په‌الماری‌ رۆژنامه‌نووسانیان داوه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌به‌یاننامه‌ك���ه‌دا هات���وه‌‬ ‫"روداوه‌كه‌ی‌ ‪17‬ی‌ ش���وباتی‌ ئه‌مساڵ‌‪،‬‬ ‫دوباره‌بون���ه‌وه‌ی‌ به‌رده‌وام���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫روداوانه‌یه‌ كه‌ رۆژنامه‌نووس���ان ده‌بنه‌‬ ‫قوربانی‌‌و مافه‌ یاس���ایی‌‌و پیش���ه‌یی‌‌و‬ ‫رۆژنامه‌نووس���یه‌كانیان پێشێلده‌كرێت‌و‬ ‫رێزی���ان لێناگیرێ���ت‪ ،‬له‌كاتێك���دا ئه‌و‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌‌و هه‌ڵس���وكه‌وتانه‌ی‌ هێ���زه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كان له‌ دژی‌ یاسای‌ رۆژنامه‌گه‌ری‌‌و‬ ‫مافه‌كان���ی‌ رۆژنامه‌نووس���ه‌ به‌و پێیه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌نووس���ان ماف���ی‌ خۆیانه‌ كاره‌‬ ‫پیش���ه‌ییه‌كانیان له‌ هه‌ر شوێن‌و روداو‌و‬ ‫كاتێك���دا ئه‌نجامبده‌ن كه‌ ن���ه‌ك نابێ‌‬ ‫پێشێلكارییان به‌رامبه‌ر بكرێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت هاوكاریان بكرێت‌و كارئاسانییان‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬چونكه‌ كار‌و ئه‌ركی‌ پیشه‌یی‌‬ ‫ئه‌وان‪ ،‬خزمه‌ت ب���ه‌ كۆمه‌ڵگا‌و ئازادی‌‌و‬ ‫ئازادی‌ راگه‌یاندنه‌"‪.‬‬ ‫فیدراسیۆنی‌ رێكخراوه‌كان‪ :‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی یاسایی‬ ‫له‌گه‌ڵ هێزه‌ ئه‌منیه‌كان بكرێت‬ ‫فیدراسیۆنی‌ رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌ له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا كه‌ وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ نێ���ردراوه‌ رایانگه‌یاندووه‌‬ ‫ك���ه‌ تائێس���تا چه‌ندینجار راس���پارده‌و‬ ‫بانگه‌وازی���ان كردوه‌ ك���ه‌ له‌كاتی هه‌ر‬ ‫چاالك���ی‌و خۆپیش���اندانێكدا ته‌نه���ا‬ ‫هێزی چاالك���ی مه‌ده‌ن���ی ئاماده‌بێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی ‪17‬ی‌ ش���وبات به‌دیكرا‬ ‫چه‌ندین جۆر هێ���ز‪ ،‬له‌كوته‌كه‌وه‌ تاكو‬ ‫بیكه‌یس���ی له‌ئاماده‌باش���یدا بون‌و بۆ‬ ‫رێگرتن له‌ڕوماڵكردنی راستییه‌كانیش‪،‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م كه‌س كه‌ فه‌القه‌ك���را‌و تۆقێنرا‬ ‫رۆژنامه‌نوسان بوون‪.‬‬ ‫فیدراس���یۆن داواكاره‌ به‌په‌ل���ه‌‬ ‫گیراوه‌كان ئ���ازاد بكرێن‌و لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫یاسایی له‌گه‌ڵ هێزه‌ ئه‌منیه‌كان بكرێت‌و‬ ‫داواكاریشن په‌رله‌مان‌و داواكاری گشتی‬ ‫ل���ه‌م پێش���ێلكاریانه‌ بێده‌ن���گ نه‌بن‌و‬ ‫دیارده‌ی به‌س���ه‌ربازگه‌كردنی ش���اری‬ ‫سلێمانی كۆتایی بێت‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪:‬‬ ‫پێشێلكردنی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤ‪،‬‬ ‫جێگه‌ی‌ قبوڵكردن نییه‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌به‌یاننامه‌یه‌كی‌ وته‌بێژی‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان ك���ه‌ وێنه‌یه‌كی‌ بۆ‬ ‫ئاوێن���ه‌ نێ���ردراوه‌‪ ،‬رایگه‌یان���دوه‌ كه‌‬ ‫له‌كاتێك���دا له‌گه‌ڵ ه���ه‌ردوو هێزه‌كه‌ی‬ ‫ت���ری ئۆپۆزیس���یۆندا دڵنیاییان���داوه‌‬ ‫به‌هه‌موو الیه‌ك ك���ه‌ بڕیاری جواڵندنی‬ ‫ش���ه‌قامیان نییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌هامانكاتدا‬ ‫دووپاتیده‌كه‌ن���ه‌وه‌ كه‌ پێش���ێلكردنی‬ ‫ماف���ی مرۆڤ له‌ كوردس���تاندا جێگه‌ی‬ ‫قبوڵك���ردن نییه‌و به‌ تون���دی ئیدانه‌ی‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئۆباڵی په‌ره‌س���ه‌ندنه‌كانیش ‬ ‫به‌پل���ه‌ی یه‌ك���ه‌م ده‌خه‌نه‌ ئه‌س���تۆی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪" ،‬چونكه‌ ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێم‬ ‫دۆخێكیان دروستكردووه‌ كه‌ شه‌ڕ له‌گه‌ڵ‬ ‫تارماییدا ده‌كه‌ن‌و زۆرینه‌ی هاوواڵتییانی‬ ‫كوردس���تانیان لێ بوه‌ته‌ خۆپیشانده‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌و دۆخ���ه‌ش ئه‌وه‌ ده‌س���ه‌لمێنی كه‌‬ ‫متمانه‌ی نێوان ده‌سه‌اڵت‌و هاوواڵتی به‌‬ ‫قه‌یرانێكی قووڵدا ده‌گوزه‌رێ"‪.‬‬

‫دیسانه‌و‌ه‬ ‫ره‌حمان غه‌ریب‬

‫هاواڵت���ی "به‌پێ ‌ی ئ���ه‌و زانیارییانه‌ی‌‬‫ده‌س���ت هاواڵت���ی‌ كه‌وت���وون‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش���تیمانی‌ كوردس���تان س���ه‌ردانی‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرت���ووی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫ ئا‪ :‬میهره‌بان سه‌الم‬ ‫پێیڕاگه‌یاندوون ئه‌گه‌ر له‌هه‌ولێر‌و دهۆك‬ ‫خۆپیشاندان بكه‌ن له‌سلێمانیش ئاساییه‌‬ ‫"پێویستی‌ نه‌ده‌كرد هێز له‌ده‌ره‌و‌ه‬ ‫ئه‌نجامی‌ بده‌ن"‪ .‬ئ���ه‌وان به‌س به‌ خاڵی‬ ‫بێته‌ ناو هه‌ڵه‌بجه‌"‬ ‫ی خۆیان فێرن‪ ،‬سلێمانی بۆ خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫جگ��� ‌ه له‌به‌س���ه‌ربازگه‌كردن ‌‬ ‫ی هه‌ولێرو سلێمانی بۆ باره‌گا سوتان‪.‬‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬له‌هه‌ندێك قه‌زا ‌‬ ‫شار ‌‬ ‫ یه‌كگرتووی���ی ئیس�ل�امی چه‌ن���ده‌‬‫ه‬ ‫‌‬ ‫هێز‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌مانشێو‬ ‫ه‬ ‫‌ه‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ریش���‬ ‫ه‬ ‫‌وروب‬ ‫ده‬ ‫بانگ���ه‌وازی به‌هاری ئیس�ل�امی ده‌كرد‪،‬‬ ‫هاوواڵتیانیان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ركوت‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌منیی‬ ‫ئه‬ ‫كه‌چی به‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی مالزم شێركۆ‬ ‫خۆپیش���اندان‬ ‫‌یانهێش���ت‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫‌و‬ ‫د‬ ‫كر‬ ‫گه‌اڵكان���ی به‌هاره‌ك���ه‌ هه‌موو وش���كیان‬ ‫ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫كردو بوو ب ‌ه پایز‪ 3 ،‬پارتی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌نجێك���‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫‌م���‬ ‫ه‬ ‫مح‬ ‫ئه‌مج���ه‌د‬ ‫ل���ه‌‪17‬ی ش���وباتی ‪ 2011‬راپه‌ڕینیان به‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی���‬ ‫ه‬ ‫‌بج‬ ‫ه‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌زا‬ ‫ه‬ ‫ق���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دانیش���تو‬ ‫ئاژاو‌ه دای��� ‌ه قه‌ڵه‌م‪ ،‬له‌‪17‬ی ش���وباتی‬ ‫ی ‪‌ 17‬‬ ‫ی خۆپیشاندانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌شداربوو ‌‬ ‫ی ‪2012‬ـ���ه‌ش پش���تیان تێك���ردو وتیان‬ ‫ی رابردووه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫شوبات ‌‬ ‫ی بارودۆخ له‌بار نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بارودۆخ له‌بار‬ ‫به‌وه‌دا ك ‌ه ویس���تویه‌ت ‌‬ ‫ی ئاماد‌ه بێت نه‌بوو ئه‌و هه‌موو به‌یاننامه‌و لێدوانانه‌تان‬ ‫بۆ به‌ش���داریكردن له‌خۆپیشاندان‪ ،‬تا ئێس���تا بۆ دا‪ ،‬یاخود وه‌ك پار س���اڵ‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێ���ت "ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌تانه‌وێت به‌خه‌ڵك خۆپیشاندان بكه‌ن‬ ‫چاوه‌ڕوانك���راو ب���وو روو ‌‬ ‫ی دایه‌وه‌و دوایی به‌ره‌كه‌ی له‌گیرف���ان بنێن‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ی به‌رچ���او هێز هاتن ‌ه ناو حكومه‌ت وه‌ك پار به‌ ده‌س���ت ی‪.‬ن‪.‬ك‪-‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ـ���ه‌و‌ه بوای ‌ه داخوا بۆ ‪ 4‬شه‌س���ت‌و دوو‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌و باڵوه‌یان پێكردین"‪.‬‬ ‫ی رۆژی ده‌وه‌ستانه‌وه‌!‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا س���الم حه‌مه‌خان��� ‌‬ ‫ هه‌قی وایه‌ ده‌سه‌اڵتدارانی كوردستان‬‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه ئه‌و‬ ‫رۆژنامه‌نوس ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی له‌ناو هه‌ڵه‌بجه‌دا هه‌بوو زۆر رۆژی ‪17‬ی ش���وبات بك���ه‌ن ب���ه‌ رۆژی‬ ‫هێز‌ه ‌‬ ‫باشبوو بۆ رێگه‌گرتن له‌توندوتیژی‪ ،‬مه‌نعه‌ته‌جه‌ول له‌كوردس���تان‪ ،‬له‌هه‌ولێر‬ ‫ی ه���ه‌زاران چه‌کداری���ان رژان���ده‌ س���ه‌ر‬ ‫ی به‌رگر ‌‬ ‫چونك ‌ه خۆی���ان ده‌یانتوان ‌‬ ‫له‌خۆپیش���انده‌رانیش بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ش���ه‌قامه‌كان‌و به‌ یه‌ك نه‌ف���ه‌ر كه‌باب‌و‬ ‫ی كارتێك���ی ته‌له‌ف���ۆن رازیانی���ان ك���رد‪،‬‬ ‫ی هێ���ز له‌ده‌ره‌و‌ه بۆ ناوه‌و‌ه ‌‬ ‫هێنان ‌‬ ‫له‌س���لێمانیش وێنه‌گرتن���ی هێزه‌كان���ی‬ ‫شار پێویستی‌ نه‌ده‌كرد‪.‬‬ ‫ی له‌وه‌كرد ك ‌ه ی‪.‬ن‪.‬ك یاس���اغ كرا‪ ،‬گوای���ه‌ هێزیان بۆ‬ ‫حه‌مه‌خ���ان باس��� ‌‬ ‫ئ���ه‌وان نازان���ن ئه‌و هێزان��� ‌ه بۆ چ پاراس���تنی سه‌روه‌ت‌و س���امانی خه‌ڵك‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬كه‌چی له‌چه‌ند مه‌تری س���ه‌راوه‌‬ ‫مه‌به‌س���تێك رویان له‌ناوچه‌كه‌یان دوكانیان روتان���ه‌وه‌!‪ ..‬ره‌حمان غه‌ریب‪-‬‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر مه‌به‌ست ‌‬ ‫كردبوو‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی یش دیسان بووه‌وه‌ دیمه‌نی دیموكراسی‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫جیای‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫بێت‬ ‫ی خه‌ڵك‬ ‫ترساندن ‌‬ ‫له‌كوردستان‪ ،‬د‪.‬ئوسامه‌ هه‌ڕه‌شه‌ ده‌كات‬ ‫‌بوو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫هێز‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌توانرا‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ئه‌گین���ا‬ ‫ره‌حمانیش پاداشته‌كه‌ی ده‌خوات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫هێنان‬ ‫‌اڵم‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫بکرای‬ ‫ڵ‬ ‫‌‬ ‫كۆنت���ڕۆ‬ ‫ رۆژنام���ه‌ی هه‌ولێ���ر ژم���اره‌ ‪1248‬‬‫كارێكی‌ هه‌ڵه‌ بوو"‪.‬‬ ‫ئه‌بوبه‌ك���ر كاروانی "نێچیرڤ���ان بارزانی‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌‪ ،‬ئه‌رسه‌الن عابید ده‌توانێ���ت په‌یوه‌ندییه‌كان���ی یه‌كگرتوو‬ ‫ی مه‌ده‌ن ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫چاالكوان ‌‬ ‫ی پێیوای ‌ه پارتی ئاس���ایی بكاته‌وه‌" ب���را وا دڵتان‬ ‫ی ده‌ره‌ك ‌‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫هێنان ‌‬ ‫ی بۆ ناوش���ار بۆی لێده‌دات داواكه‌ی مامۆس���تا عه‌لی‬ ‫هاوواڵتی���ان دڵنیا ده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه باپیرت���ان جێبه‌ج���ێ بكردبای���ه‌ زۆر‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌ئاست داواكان ‌‬ ‫ی خه‌ڵكدا باش���تربوو له‌م تامه‌ تامه‌ی ئێس���تاتان‪،‬‬ ‫نین‌و نه‌یانتوانیو‌ه ببن ‌ه ده‌سه‌اڵتێك ‌‬ ‫ی به‌ه���اری ئیسالمیش���تان بكردایه‌ به‌اڵو‬ ‫ی گێڕی كورسیه‌كه‌ی ده‌ستكه‌وتی زیاتری‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ته‌ندروس���ت‌و‬ ‫ی خه‌ڵك هه‌بوو‪..‬‬ ‫ته‌ندروس���تان ‌ه كۆنتڕۆڵ��� ‌‬ ‫ی جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ "ئ���ازاد به‌روار ‌‬‫ی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و هێزان ‌ه بارودۆخ ‌‬ ‫كابینه‌ی‌ شه‌شه‌می‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪179 ،‬‬ ‫ئاڵۆزتر كرد‪.‬‬ ‫كه‌سی‌ حیزبی‌ كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‬ ‫داده‌مه‌زرێنێ���ت‌و خزمه‌ت���ی‌ م���اوه‌ی‌‬ ‫ گه‌رمیان‪..‬‬ ‫مانه‌وه‌شیان له‌ده‌ره‌وه‌ بۆ هه‌ژمارده‌كات"‬ ‫ترس‌و توقاندن‬ ‫مافی خۆیانه‌ ئابوونه‌وه‌ی حیزبیان داوه‌‬ ‫به‌ خزمه‌ت بۆیان ده‌ژمێردرێت‪ ،‬له‌م واڵته‌‬ ‫ئابوونه‌ وه‌ك لۆتۆ وایه‌ بۆ هه‌ندێك ده‌بێت‬ ‫به‌ نیعمه‌ت بۆ هه‌ندێكیش له‌عنه‌ت‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ ڤین پرێس‪ :‬دارا محەمەد ئەندامێكی‌‬‫س���ەركردایەتی‌ كۆمەڵ���ی ئیس�ل�امی‬ ‫رۆژنامه‌ن���ووس دڵش���اد ئه‌نوه‌ر ‌‬ ‫ی "دەسەاڵت نەیتوانیوە بڕیارەكانی‌ بارزانی‌‬ ‫ی گه‌رمیان ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی ناوچ ‌ه ‌‬ ‫دانیشتو ‌‬ ‫ی جێبەجێبكات‌و پێدانی‌ بودجەی‌ مانگانەی‌‬ ‫به‌وه‌دا ك ‌ه ل���ه‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی هه‌ینیدا وه‌كو ئۆپۆزسیۆنیش پیاوەتی‌ دەسەاڵت نییە"‪.‬‬ ‫ی تر ‌‬ ‫هه‌موو ناوچه‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تان گرنگ بودجه‌تان پارێزراو بێت‪ ،‬سه‌رۆك‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫هێزێك ‌‬ ‫ی هێنرای ‌ه ناو كه‌الره‌و‌ه نه‌یتوانی ئۆتۆمۆبیلی جام ره‌ش كۆتایی‬ ‫بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ب�ڵ�او‌ه به‌خۆپیش���اندان پ���ێ بهێنێت‪ ،‬چی تری پێده‌كرێت‪ ،‬گه‌لۆ‬ ‫ی ماوه‌یه‌ك���ه‌ زۆرب���ه‌ی ئ���ه‌و پڕۆژانه‌ی به‌‬ ‫ی كه‌ش���وهه‌وایه‌ك ‌‬ ‫بكه‌ن‌و به‌گش���ت ‌‬ ‫فه‌رمانی س���ه‌رۆك راگیرابوون‪ ،‬ده‌ستیان‬ ‫ترس‌و توقاندن هه‌بوو‪.‬‬ ‫دڵش���اد رونیكرده‌و‌ه ك ‌ه ئێس���تا پێكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫رێگای كوردس���تان "له‌گه‌ڵ شاندێكی‬‫ی مه‌ده‌نی���ه‌ت‬ ‫ش���اره‌كان له‌ش���ار ‌‬ ‫ده‌رچوون‌و كراونه‌ت ‌ه "س���ه‌ربازگه‌"‌و حیزبی شیوعی كوردستان‌و حیزب‌و الیه‌نه‌‬ ‫ی "ئێس���تا ش���اره‌كان بوونه‌ت ‌ه سیاسیه‌كان‪ ،‬رێوڕه‌س���می یادكردنه‌وه‌ی‬ ‫وت ‌‬ ‫ی سه‌رباز‪ ،‬مه‌راسیمی ساڵیادی شۆڕشی ئێران له‌هۆڵی‬ ‫ش���وێنێك بۆ كۆبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی شار میدیای شاری هه‌ولێر به‌ڕێوه‌چوو"‪ .‬ئه‌م‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌موو ش���وێنه‌كان ‌‬ ‫به‌هێزی س���ه‌ربازی‌‌و پیش���مه‌رگه‌‌و حیزبان���ه‌ له‌الیه‌كه‌وه‌ ش���انازی به‌وه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن له‌سه‌ره‌تای هه‌شتاكان به‌شداری‬ ‫پۆلیس ته‌نرا بون"‪.‬‬ ‫ی كۆمه‌ڵی‌ ش���ه‌ڕی دژ به‌ ئێرانیان كردووه‌‪ ،‬كه‌چی‬ ‫ی رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫چاالكوان ‌‬ ‫ی ئێستاش به‌ هێمنی ته‌سلیم به‌ سوپاكه‌ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئاوێن‬ ‫بۆ‬ ‫فوئاد‬ ‫كارزان‬ ‫مه‌ده‌نی‌‪،‬‬ ‫خومه‌ین���ی ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬حیزبی ش���یوعی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كردن‬ ‫ه‬ ‫‌ربازگ‬ ‫ه‬ ‫‌س���‬ ‫ه‬ ‫‌ ب‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫رونكرده‬ ‫تائێس���تا ش���انازییه‌كی هه‌بوو دۆستی‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫‌چ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫شێو‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌كان‬ ‫شاره‬ ‫نزیكی كورده‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم بوو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫نیش���اند‬ ‫بینرا‪،‬‬ ‫رابردودا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫رۆژ‌ه‬ ‫ئه‌ویش���ی كرد به‌ قوربانی‪ ،‬هیچ ناما بۆ‬ ‫‌و‬ ‫ك‬ ‫‌ڵ‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫نێوان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫‌یو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ئه‌و‬ ‫شانازی‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ندیی‬ ‫ه‬ ‫‌یو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫‌اڵتدار‬ ‫ه‬ ‫‌س���‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫الی‬ ‫ ڤین پرێس‪ :‬سه‌باره‌ت به‌ دانانه‌وه‌ی‌‬‫ی‬ ‫‌‬ ‫زۆر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌یی‬ ‫ه‬ ‫بێمتمان‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ترسیدار‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫وه‌ك���و جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان‬ ‫له‌نێوانیاندای���ه‌‌و وت��� ‌‬ ‫ی "حكومه‌ت له‌دوای‌ ئاڵوگۆڕ له‌سه‌رۆكایه‌تیدا “كه‌مال‬ ‫ئه‌وه‌ن���د‌ه ‌‬ ‫ی بی���ر له‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه كه‌ركوك���ی وت���ی‌ "س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئێمه‌‬ ‫شاره‌كان بكات ‌ه سه‌ربازگه‌‪ ،‬بیر له‌و‌ه مه‌س���عود بارزانی‌‌و نێچیرڤ���ان بارزانی‌‌و‬ ‫ناكاته‌و‌ه تا چه‌ند ئه‌و داواكارییان ‌ه ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ پارت���ی‌ كێیان پێ‬ ‫ك ‌ه خه‌ڵك ل ‌ه ‪17‬ی ش���وبات ‌‬ ‫ی ساڵی باش بێت‌و گونجاو بێت ئێمه‌ش تاكێكی‌‬ ‫رابردودا پێشكه‌ش���یان ‌‬ ‫ی ك���ردوو‌ه ئه‌م كوردس���تانه‌ین‌و به‌وپه‌ڕی‌ توانامان‬ ‫ی بدات‪ ،‬چونك ‌ه كار ئه‌كه‌ی���ن بۆ خزمه‌تی‌ كوردس���تان"‪.‬‬ ‫هه‌وڵی جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ره‌وش���ه‌ك ‌ه ناتوانرێت به‌و شێوه‌ی ‌ه باشترین خزمه‌تكردنی خه‌ڵكی كوردستان‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بێ���ت‌و قه‌یرانه‌كانی���ش له‌وه‌دایه‌ واز له‌سیاس���ه‌ت بهێنن‪ ،‬با گه‌ل‬ ‫به‌ ئاس���وده‌یی دوور ل���ه‌م ده‌موچاوانه‌‬ ‫قورسترو قوڵتر ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫بژێت‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫به‌هۆی‌ نائارامییه‌كانی‌ واڵتی‌ سوریاوه‌ بڕیاره‌ رێگای‌ ترانزێتی‌ بازرگانیی‌‬ ‫نێوان ئوردن‌و توركیا له‌مه‌وال به‌عێراقدا تێپه‌ڕ بكات‌و به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ واڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق ده‌بێته‌ خاڵی‌ گه‌یه‌نه‌ری‌ نێوان توركیا‌و واڵتانیتری‌ عه‌ره‌بی‌‪ .‬وه‌زیری‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ عێراق‪ ،‬رونیكردۆته‌وه‌ له‌مه‌وال ده‌بێت پێداچونه‌وه‌ به‌یاسای‌‬ ‫ترازێتدا بكرێت‌و ئاماده‌كاریی‌ بكرێت بۆ ئه‌و رۆڵه‌ تازه‌یه‌ی‌ بڕیاره‌ عێراق‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا بیبینێت له‌ڕووی‌ ئابوورییه‌وه‌‪.‬‬

‫له‌به‌غدا هه‌ر به‌رپرسێك‬ ‫له‌شكرێك پاسه‌وان ‌ی هه‌یه‌‬

‫واده‌ی‌ به‌ستنی‌ لوتكه‌ی‌ سه‌رانی‌ عه‌ره‌ب له‌به‌غدا نزیك ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا لیسته‌ سیاسییه‌كان له‌كێبه‌ركێ‌و پێكداداندان‌و به‌م هۆیه‌شه‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ زۆر هه‌یه‌ واڵتانی‌ كه‌نداو كۆسپ‌و ئاسته‌نگ بۆ ئه‌م رووداوه‌‬ ‫گرنگه‌ دروست بكه‌ن‪ .‬له‌لێدوانێكی‌ گرژیشدا كه‌ ره‌نگه‌ كاربكاته‌ سه‌ر‬ ‫لوتكه‌كه‌ بریكاری‌ وه‌زیری‌ ناوخۆی‌ عێراق كۆمه‌ڵێك له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌ به‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تباركرد كه‌ رۆڵیان هه‌یه‌ له‌پاره‌داركردنی‌ تیرۆریستان‪.‬‬

‫سۆالغ خۆ ‌ی‬ ‫بێده‌نگ كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬

‫له‌سااڵنی‌ شه‌ڕی‌ تایفیدا وه‌كو پیاوكوژ‌و‬ ‫پالندانه‌ری‌ زۆربه‌ی‌ قه‌سابخانه‌كانی‌‬ ‫سوننه‌ی‌ به‌غدا ناوی‌ ده‌هات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستا وه‌كو په‌رله‌مانتارێكی‌ مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫شاره‌زایه‌كی‌ دارایی‌ كارده‌كات‌و له‌دوا‬ ‫سه‌ردانیشیدا له‌گه‌ڵ عه‌ممار حه‌كیم‬ ‫بۆ شاری‌ موسڵ گفتی‌ ئه‌وه‌یدا ببێته‌‬ ‫داكۆكیكه‌ری‌ ئه‌م شاره‌ سوننه‌یه‌‬ ‫له‌به‌غدای‌ پایته‌خت‌و له‌ناو ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران‪.‬‬

‫ی تیرۆر‌و ته‌قینه‌وه‌كان به‌باج‌و‬ ‫"زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ئاسانكاریی‌ پاسه‌وانی‌ به‌رپرسه‌كان ئه‌نجام ده‌درێن"‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫وته‌بێژی‌ فه‌رمانده‌ی‌ چاالكییه‌كانی‌‬ ‫به‌غدا‪ ،‬به‌ر له‌وه‌ی‌ پۆسته‌كه‌ی‌ به‌جێ‬ ‫بهێڵێت‌و پله‌كه‌ی‌ له‌لیواوه‌ ببێته‌‬ ‫فه‌ریق‪ ،‬موفاجه‌ئه‌یه‌كی‌ قورسی‌‬ ‫ته‌قانده‌وه‌ كاتێك كه‌ رایگه‌یاند‬ ‫"چه‌ندین ته‌قینه‌وه‌‌و كاری‌ تیرۆریستی‌‬ ‫له‌شاری‌ به‌غدا به‌ئاسانكاریی‌‌و به‌باج‌و‬ ‫ئیمكانیاتی‌ سه‌ربازیی‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و پاسه‌وانه‌كانیان ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێن"‪.‬‬ ‫تێوه‌گالنی‌ پاسه‌وانان‌و ناده‌ستوری‌‬ ‫حاڵه‌ته‌كه‌یان‬ ‫قاسم عه‌تا كه‌ له‌سه‌ره‌تادا وه‌كو وته‌بێژی‌‬ ‫پالنی‌ س���ه‌پاندنی‌ یاس���ا ده‌ركه‌وتووه‌‌و‬ ‫ئێستا به‌رزترین پله‌ی‌ سه‌ربازیی‌ عێراقی‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬له‌ڕێگای‌ دیدارێكی‌ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫شه‌رقولئه‌وسه‌ته‌وه‌ به‌ر له‌وه‌ی‌ پۆستی‌‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ به‌جێبهێڵێت‪ ،‬مش���تومڕێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ به‌رپاكرد‌و ئه‌و شته‌ی‌ جاران‬ ‫به‌دركه‌‌و ناواخن له‌لێدوانه‌ فه‌رمییه‌كاندا‬ ‫ده‌وترا‪ ،‬به‌ڕاش���كاوی‌ ئ���ه‌م رایگه‌یاند‪.‬‬ ‫ئه‌م لێدوانانه‌ی‌ قاس���م عه‌تا‪ ،‬دۆسییه‌ی‌‬ ‫پاس���ه‌وانی‌ به‌رپرسانی‌ عێراقی‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ماوه‌یه‌كه‌ بوه‌ته‌ جێگای‌ س���ه‌رنجی‌‬ ‫ناوه‌نده‌ سه‌ربازی‌‌و سیاسییه‌كان‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬ئوس���امه‌‬ ‫نوجێفی‌ كه‌ یه‌كێك له‌سه‌ركرده‌ بااڵكانی‌‬ ‫لیستی‌ ئه‌لعێراقیه‌یه‌‪ ،‬له‌پاش رووداوه‌كه‌ی‌‬ ‫تاریق هاشمی‌ له‌ڕێگای‌ به‌یاننامه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫دیارده‌ی‌ زۆری‌ پاس���ه‌وانی‌ به‌رپرسان‬ ‫به‌دیارده‌یه‌ك���ی‌ چه‌كداری���ی‌ ناوبرد كه‌‬ ‫نا ده‌س���تورییه‌‌و جه‌غت���ی‌ له‌وه‌كرده‌وه‌‬ ‫"پێویست به‌كۆتاییهێنان به‌م دیارده‌ی‌‬ ‫به‌چه‌كداركردن���ه‌ی‌ س���یمای‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌نوجه‌یفی‌ زۆربه‌ی‌ په‌رله‌مانتارانی‌‬ ‫لیسته‌ سیاسییه‌كان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كۆكن كه‌‬ ‫له‌ئێستادا له‌شكرێك چه‌كدار‌و پاسه‌وانی‌‬ ‫به‌رپرس���ان هه‌ن كه‌ بوونه‌ته‌ مه‌ترسی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌موو ئاس���ته‌كان‪ ،‬هۆكاری‌‬ ‫قه‌به‌بوونی‌ قه‌باره‌ی‌ ئه‌م پاسه‌وانانه‌ش‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ملمالنێ���ی‌ تایفی‌‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نائارام���ی‌ بارودۆخ له‌واڵت‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌مه‌ش له‌س���ااڵنی‌ رابردوودا هه‌ر‬ ‫به‌رپرس���ێك وه‌كو ئیمتیازات ته‌ماشای‌‬

‫ته‌نها په‌رله‌مان‬ ‫زیاتر له‌‪ 10‬هه‌زار‬ ‫پاسه‌وانی‌ تێدایه‌‌و‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌مانه‌ش‬ ‫چه‌كدارن‌و سه‌ر به‌هیچ‬ ‫په‌یكه‌رێكی‌ ئه‌منی‌‌و‬ ‫سه‌ربازی ده‌وڵه‌تیش‬ ‫نین‌و مه‌رجه‌عیه‌تیان‬ ‫به‌رپرسه‌كانیانه‌‬ ‫ژماره‌ی‌ پاسه‌وانه‌كانی‌ ده‌كات‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌ڕێگای‌ بودجه‌ی‌ ده‌وڵه‌تیشه‌وه‌ موچه‌‌و‬ ‫پاره‌ بۆ ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆری‌ هه‌وادارانی‌‬ ‫خۆی‌ مسۆگه‌ر بكات‪.‬‬ ‫به‌رپرسه‌ بااڵكان ‪ 500‬پاسه‌وانیان هه‌یه‌‬ ‫ش���وان محه‌مه‌د ته‌ها‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫لیژنه‌ی‌ ئاسایش‌و به‌رگرییه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێن���ه‌ران‪ ،‬ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات جگه‌‬ ‫له‌پاس���ه‌وانی‌ به‌رپرس���ه‌كان ‪ 50‬هه‌زار‬ ‫كارمه‌ن���دی‌ ئه‌من���ی‌ س���ه‌ر به‌كۆمپانیا‬ ‫جیاجی���اكان له‌عێراق���دان‌و ئه‌م���ه‌ش‬ ‫خۆی‌ بۆ خ���ۆی‌ س���وپایه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌ك���ۆاڵن‌و گوزه‌ره‌ گش���تییه‌كاندا‬ ‫تێپ���ه‌ڕ ده‌كه‌ن‪ .‬ناوب���راو رونیده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئێستا په‌رله‌مان له‌هه‌وڵی‌ گه‌اڵڵه‌كردنی‌‬ ‫یاس���ایه‌كی‌ نوێدایه‌ بۆ چه‌ك هه‌ڵگرتن‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر جێبه‌جێ بكرێت ئه‌وه‌ س���نوور‬ ‫داده‌نێت بۆ دیارده‌ی‌ چه‌كداریی‌‪.‬‬ ‫ته‌ه���ا‪ ،‬ئاش���كرایده‌كات ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫به‌رپرس���ێك وه‌زیربێ���ت ی���ان له‌پله‌ی‌‬ ‫وه‌زیردابێت یان په‌رله‌مانتار‌و له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫س���ه‌وز (ناوچ���ه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌) دا‬ ‫نیش���ته‌جێ بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ ب���ۆی‌ هه‌یه‌ ‪30‬‬ ‫پاس���ه‌وانی‌ هه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬

‫ناوچ���ه‌ی‌ س���ه‌وزیش نیش���ته‌جێ بێت‬ ‫ئه‌وه‌ بۆی‌ هه‌یه‌ ‪ 50‬پاس���ه‌وانی‌ هه‌بێت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌ندامان���ی‌ نوس���ینگه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫شۆفێر‌و كارمه‌ندانیتر‪ .‬له‌باره‌ی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی���ران‌و س���ه‌رۆك كۆمار‌و گ���ه‌وره‌‬ ‫به‌رپرسانیتریش���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ به‌پێی‌ هه‌ر‬ ‫یه‌كه‌ی���ان به‌فه‌رمی‌ ‪ 500‬پاس���ه‌وانیان‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و ئه‌مه‌ش رێك ده‌كاته‌ فه‌وجێكی‌‬ ‫سه‌ربازیی‌‪.‬‬ ‫به‌ه���ۆی‌ زۆری‌ ژم���اره‌‌و ئیمكانات���ی‌‬ ‫جۆراوج���ۆری‌ به‌رده‌س���تی‌ ئ���ه‌م‬ ‫به‌رپرسانه‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬گوم���ان ده‌كرێ���ت‬ ‫به‌ش���ێكیان له‌كاره‌ تیرۆریس���تییه‌كان‬ ‫تێوه‌گالب���ن وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌تاری���ق‬ ‫هاشمی‌ جێگری‌ س���ه‌رۆك كۆمار رویدا‬ ‫كه‌ ل���ه‌دوا راگه‌یه‌ن���راوی‌ رۆژنامه‌وانیدا‬ ‫به‌رگری‌ ناكات‌و نكۆڵ���ی‌ ناكات له‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌ندێك له‌پاسه‌وانه‌كانی‌ به‌شداریی‌‬ ‫كاره‌ تیرۆریس���تییه‌كانیان كردبێ���ت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌مدواییانه‌ گومان له‌تێوه‌گالنی‌‬ ‫پاس���ه‌وانی‌ هه‌ندێ���ك له‌په‌رله‌مانتاران‬ ‫كراوه‌ كه‌ پێشتر به‌سیمبولی‌ پابه‌ندبوون‬ ‫به‌یاسا ده‌ناس���ران له‌چه‌شنی‌ جه‌عفه‌ر‬ ‫موسه‌وی‌ كه‌ سه‌رۆكی‌ داواكاری‌ گشتی‌‬ ‫بوو له‌دادگای‌ بااڵی‌ تاوانه‌كان‪.‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و گومانانه‌ش���ی‌ له‌به‌رپرسان‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬به‌مدواییانه‌ ناوچه‌ی‌ س���ه‌وزی‌‬ ‫به‌غدا پڕب���وه‌ له‌گومان‌و به‌پێی‌ لێدوانی‌‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك ل���ه‌و به‌رپرس���انه‌ی‌ ل���ه‌م‬ ‫ناوچه‌ قایمكراوه‌دا ده‌ژین‪ ،‬س���ه‌رجه‌م‬ ‫گه‌وره‌ به‌رپرس���ان رووبه‌ڕوی‌ پشكنین‌و‬ ‫لێپێچین���ه‌وه‌ی‌ توند ده‌كرێنه‌وه‌ له‌كاتی‌‬ ‫گوزه‌رك���ردن به‌ناوچ���ه‌ی‌ س���ه‌وزدا‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش حاڵه‌تێك���ی‌ ناوازه‌یه‌ له‌جیهان‬ ‫ك���ه‌ ده‌وڵه‌تێ���ك گومان له‌پاس���ه‌وانی‌‬ ‫به‌رپرسه‌كانی‌ خۆی‌ بكات‪.‬‬ ‫پاسه‌وانه‌كان بێ پێشینه‌ن‬ ‫له‌مێژووی‌ عێراق‬ ‫راپۆرتێكی‌ رۆژنامه‌ی‌ شه‌رقولئه‌وسه‌ت‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ده‌كات له‌مێژوی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراقدا هیچ كات ژماره‌ی‌ پاس���ه‌وانان‬ ‫له‌عێراق به‌ق���ه‌ده‌ر ئێس���تا نه‌بووه‌ نه‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ پادشایه‌تی‌‌و نه‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫كۆماریدا‪ .‬ت���ا س���ااڵنی‌ حه‌فتاكانیش‬ ‫پاراس���تنی‌ به‌رپرسان‌و پاسه‌وانه‌كانیان‬ ‫به‌ش���ێوازی‌ مه‌ركه‌زی‌ داده‌نران‌و جگه‌‬ ‫له‌به‌رپرس���ه‌ هه‌ره‌ بااڵكان كه‌ سه‌رۆك‬

‫چەند سەربازێک لەنمایشێکدا وێنەیەکی مالیکییان هەڵگرتووە‬

‫كۆمار‌و سه‌رۆك وه‌زیرانن‪ ،‬به‌رپرسه‌كانی‌‬ ‫خواره‌وه‌ پاس���ه‌وانیان نه‌ب���ووه‌‌و هیچ‬ ‫ناوچه‌یه‌كی‌ بڕدراوی‌ له‌چه‌شنی‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫س���ه‌وزیش نه‌ب���ووه‌‪ .‬ته‌نان���ه‌ت یه‌كه‌م‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ س���ه‌رده‌می‌ كۆماری‌‬ ‫(عه‌بدولكه‌ریم قاسم) كاتێك دووچاری‌‬ ‫هه‌وڵی‌ كوش���تن بوویه‌وه‌ له‌‪ 1959‬جگه‌‬ ‫له‌شۆفێرێك‌و یه‌ك پاسه‌وان كه‌سیتری‌‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا نه‌ب���وو‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا به‌غدا‬ ‫پڕب���ووه‌ له‌ئوتومبیل���ی‌ درع‌و كه‌ژاوه‌ی‌‬ ‫به‌رپرس���ان‌و زۆرب���ه‌ی‌ ئوتومبیلی‌ ئه‌م‬ ‫كه‌ژاوان���ه‌ش ژماره‌ی���ان پێ���وه‌ نییه‌‌و‬ ‫ج���ام تاریك���ن‌و له‌كات���ی‌ نزیكبونه‌وه‌‬ ‫له‌یه‌كترب���ڕ‌و فولكه‌كاندا ته‌قه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ده‌كه‌ن به‌ئاسماندا‌و له‌سه‌ر جاده‌كانیش‬ ‫به‌عه‌كس���ی‌ س���اید ده‌ڕۆن به‌پاساوی‌‬ ‫پاراستنی‌ گیانی‌ به‌رپرسان‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگه‌ دڵخۆش���ییه‌‪ ،‬به‌مدواییانه‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زی���ران ن���وری‌ مالیك���ی‌‬ ‫به‌س���یفه‌تی‌ فه‌رمانده‌ی‌ گش���تیی‌ هێزه‌‬ ‫چه‌ك���داره‌كان‪ ،‬فه‌رمانێكی‌ ده‌ركرد كه‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م كه‌ژاوه‌ی‌ به‌رپرس���ان ناچار‬ ‫ده‌كات به‌وه‌ی‌ پابه‌ندبن به‌یاسا له‌كاتی‌‬ ‫گوزه‌رك���ردن به‌ش���ه‌قامه‌كاندا‌و داوایان‬ ‫لێده‌كات كه‌ "رێگا نه‌بڕن‪ ،‬ته‌قه‌ نه‌كه‌ن‬ ‫به‌ئاس���ماندا‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ی‌ س���ایده‌وه‌‬ ‫ئوتومبیل لێ نه‌خوڕن"‪ .‬مالیكی‌ جه‌ختی‌‬ ‫له‌وه‌شكردوه‌ته‌وه‌ كه‌ مه‌فره‌زه‌ی‌ تایبه‌ت‬ ‫پێكده‌هێنرێت ب���ۆ چاودێریكردنی‌ ئه‌م‬

‫دیاردانه‌‌و س���زای‌ س���ه‌رپێچیكارانیش‬ ‫ده‌درێت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاسا‪ ،‬ئیحسان‬ ‫ع���ه‌وادی‌ رونیده‌كاته‌وه‌ ته‌نها په‌رله‌مان‬ ‫زیاتر ل���ه‌‪ 10‬هه‌زار پاس���ه‌وانی‌ تێدایه‌‌و‬ ‫س���ه‌رجه‌م ئه‌مانه‌ش چه‌كدارن‌و س���ه‌ر‬ ‫به‌هیچ په‌یكه‌رێكی‌ ئه‌منی‌‌و س���ه‌ربازی‬ ‫ده‌وڵه‌تی���ش نی���ن‌و مه‌رجه‌عیه‌تی���ان‬ ‫به‌رپرس���ه‌كانیانه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ئه‌وپه‌ڕی‌‬ ‫مه‌ترسییه‌"‪ .‬ناوبراو ده‌ڵێت "دوامانكردوه‌‬ ‫له‌س���ه‌رۆك په‌رله‌مان چاره‌س���ه‌رێكی‌‬ ‫مه‌نتیق���ی‌ بدۆزێته‌وه‌ بۆ ئ���ه‌م حاڵه‌تی‌‬ ‫چه‌كداریی���ه‌ به‌تایب���ه‌ت ئه‌وانه‌ هیچیان‬ ‫مه‌ش���ق پێك���راو نین‌و ك���ه‌س نازانێت‬ ‫له‌كوێوه‌ دێن‌و بۆ كوێ ده‌ڕۆن‌و پاره‌یه‌كی‌‬ ‫بێشومار له‌بودجه‌ی‌ گشتیی‌ ده‌وڵه‌تیش‬ ‫ده‌به‌ن"‪ .‬ناوب���راو ده‌ڵێت "زۆربه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫به‌رپرس���انه‌ی‌ له‌ناوچه‌ی‌ سه‌وزدان هیچ‬ ‫پێویستیان به‌پاس���ه‌وان نییه‌‌و له‌كاتی‌‬ ‫ده‌رچونیان���دا له‌ناوچه‌ی‌ س���ه‌وز وه‌كو‬ ‫تاغووتی‌ بچوك ده‌رده‌كه‌ون‪.‬‬ ‫له‌الی‌ خۆش���ییه‌وه‌ حه‌س���ه‌ن سنه‌یدی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ئاس���ایش‌و به‌رگری‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق رایگه‌یاندوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ رێككه‌وتوون كه‌ ژماره‌ی‌‬ ‫پاسه‌وانی‌ به‌رپرسان كه‌م بكرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫نیوه‌‪ .‬ناوبراو ئه‌وه‌شی‌ نه‌شاردۆته‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌ناوه‌نده‌ بااڵكاندا ژماره‌ی‌ پاسه‌وانه‌كان‬ ‫ده‌گاته‌ ‪ 20‬هه‌زار كارمه‌ندی‌ ئه‌منی‌‪.‬‬

‫نه‌وت هه‌ڵوێستی‌ مالیكی‌ به‌رانبه‌ر كورد به‌هێز ده‌كات‬ ‫راپۆرتێكی‌ گروپی‌ (‪Iraq oil‬‬ ‫‪ )report‬رونیده‌كاته‌وه‌ كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌كۆی‌ هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وت‪ ،‬توانای‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ هه‌نارده‌كراوی‌ عێراق زیاد‬ ‫ده‌كات له‌نه‌وت‌و "ئه‌مه‌ش پێگه‌ی‌‬ ‫مالیكی‌ به‌هێز ده‌كات كه‌ دووچاری‌‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ سوننه‌‌و كورد‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌هاوپه‌یمانه‌كانی‌ بووه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫راپۆرتی‌ ئ���ه‌م گروپه‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات له‌كاتێك���دا مالیكی‌ قوفڵی‌ هێڵه‌‬ ‫نه‌وتییه‌كانی‌ له‌س���ه‌كۆی‌ هه‌نارده‌كردن‬ ‫له‌باش���ووری‌ عێ���راق كردوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫سیاسه‌توانه‌كان‌و كۆمه‌ڵێك مناڵ به‌ئااڵی‌‬ ‫عێراق‌و گوڵی‌ پالس���تكییه‌وه‌ ده‌وریان‬ ‫داوه‌‌و ئه‌ویش الی‌ خۆیه‌وه‌ "كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌ك���ه‌م پ���ڕۆژه‌ی‌ زه‌به‌الح���ی‌ نه‌وتی‌‬ ‫راگه‌یاندووه‌ له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ ئ���ه‌م گروپه‌ ك���ه‌ تایبه‌تن‬ ‫به‌توێژینه‌وه‌كردن له‌س���ه‌ر ره‌وشی‌ وزه‌‬ ‫له‌عێ���راق‪ ،‬كردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌م س���ه‌كۆیه‌‬ ‫ع���ه‌رزی‌ عه‌زه‌اڵته‌ بۆ مالیكی‌ له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ له‌ناو سه‌ختترین قه‌یرانی‌ سیاسیدا‬ ‫ده‌ژی‌ له‌ساڵی‌ ‪ 2003‬تائێستا‪ .‬هه‌روه‌ها‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫كردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌م پڕۆژه‌ی���ه‌ پاش چه‌ند‬ ‫دواخس���تنێك دێ���ت ل���ه‌واده‌ی‌ خۆی‌‌و‬ ‫بڕیارب���ووه‌ له‌ ‪27‬ی‌ كانون���ی‌ دووه‌مدا‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دواك���ه‌وت بۆ مانگی‌‬ ‫ش���وبات‌و به‌پێی‌ هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌كان‬ ‫ده‌توانێت توانای‌ هه‌نارده‌كردنی‌ عێراق‬ ‫به‌ڕێ���ژه‌ی‌ ‪ %150‬زیاد ب���كات له‌نه‌وتی‌‬ ‫خاو‪.‬‬ ‫ئامانج���ی‌ ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ‪3‬‬ ‫ملیۆن‌و ‪ 400‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وت زیادبكات‬ ‫بۆ توانای‌ هه‌نارده‌كردنی‌ عێراق تا ساڵی‌‬ ‫‪ .2014‬له‌الی‌ خۆش���ییه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گشتی‌ كۆمپانیای‌ هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وت‬ ‫(س���ۆمۆ) كه‌ ئه‌رك���ی‌ هه‌نارده‌كردنی‌‬ ‫نه‌وتی‌ عێراقیان پێ سپێردراوه‌ رایگه‌یاند‬ ‫له‌ڕۆژان���ی‌ داهات���وودا ناهێڵ���ن به‌هیچ بیرە نەوتێک لەعێراق‬ ‫جۆرێك كه‌مته‌رخه‌می‌ له‌هه‌نارده‌كردنی‌‬ ‫لیستی‌ ئه‌لعێراقیه‌ سكااڵی‌ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫نه‌وتدا له‌عێراق رووب���دات‌و ئه‌م پڕۆژه‌ به‌رانبه‌ر ركابه‌ره‌كانی‌‌و به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌دات‪.‬‬ ‫نوێیانه‌ كۆتای���ی دێنێت به‌گیرخواردن‌و ناوب���راو له‌ئاهه‌نگ���ی‌ كردنه‌وه‌ك���ه‌دا گروپی‌ ‪ ،Iraq oil report‬ئاماژه‌ به‌وه‌ش كه‌ حكومه‌تی‌ شیعه‌ په‌راوێزیان ده‌خات‪.‬‬ ‫په‌ن���گ خواردن���ه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌مهێن���ان‌و رایگه‌یاند "ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ ده‌س���كه‌وتێكی‌ ده‌كات هه‌میشه‌ په‌رله‌مانتاره‌ كورده‌كان له‌ناو ئه‌م تۆمه‌تباركردنانه‌شدا مالیكی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها چاودێران پێیانوایه‌ مالیك���ی‌ ب���ه‌وه‌ تۆمه‌تب���ار ده‌كه‌ن كه‌ سه‌رقاڵی‌ كردنه‌وه‌ی‌ پڕۆژه‌ی‌ گه‌وره‌یه‌‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردن‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ ئه‌م گروپه‌‪ ،‬كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ ئه‌و پاس���اوه‌ له‌ده‌س���تی‌ رێ���زی‌ له‌ڕێككه‌وتنه‌كانی‌ نێوان به‌غدا‌و له‌پ���اش كردن���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م پڕۆژه‌یه‌ش‬ ‫ی ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ بۆ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ هه‌ڵوێستی‌ مالیكی‌‌و جێگره‌كه‌ی‌ ك���ورد ده‌رده‌هێنێ���ت كه‌ سیاس���ه‌ته‌ هه‌رێم نه‌گرتوه‌ له‌باره‌ی‌ سیاسه‌ته‌كانی‌ باسی‌ له‌وه‌كرد داهات ‌‬ ‫حس���ێن شه‌هرس���تانی‌ به‌هێ���ز ده‌كات نه‌وتییه‌كانی‌ عێراق به‌شكس���تخواردوو ئیداره‌كردنی‌ كه‌رتی‌ نه‌وته‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها بنیاتناوه‌ی‌ واڵت به‌كارده‌هێنرێت‪.‬‬

‫به‌ی���ان جه‌ب���ر س���ۆالغ‪ ،‬ك���ه‌ ب���ه‌ باقر‬ ‫جه‌ب���ر زوبه‌یدی���ش ناوده‌برێت له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ 1946‬له‌پارێ���زگای‌ میس���انی‌ باش���وری‌‬ ‫عێ���راق له‌دایكب���وه‌‪ .‬بنه‌ماڵ���ه‌ی‌ ناوبراو‬ ‫باكگراوه‌ندێك���ی‌ كلت���وری‌‌و بازرگان���ی‌‬ ‫فراوانی���ان هه‌ی���ه‌‌و خۆیش���ی‌ له‌كۆتایی‌‬ ‫شه‌س���ته‌كان كۆلێژی‌ ئه‌ندازه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫ته‌واوك���ردوه‌‪ .‬له‌س���ااڵنی‌ ‪ 1970‬ـ ‪1982‬‬ ‫وه‌ك���و ئه‌ندازیارێك له‌كه‌رت���ی‌ تایبه‌تدا‬ ‫كاریكردوه‌‌و دواتر په‌یوه‌ندی‌ به‌ڕێكخستنه‌‬ ‫به‌رهه‌ڵستكاره‌كانی‌ ش���یعه‌وه‌ كردوه‌ كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن پیاوانی‌ ئاینیی���ه‌وه‌ رابه‌رایه‌تی‌‬ ‫ده‌كران‪ .‬دواتری���ش رویكردوه‌ته‌ لوبنان‌و‬ ‫ل���ه‌وێ له‌ڕێگای‌ ده‌ركردن���ی‌ گۆڤارێكه‌وه‌‬ ‫به‌ناوی‌ "ده‌نگی‌ رافیده‌ین" به‌رهه‌ڵس���تی‌‬ ‫رژێمی‌ به‌عس���ی كردوه‌‪ .‬هه‌ڵهاتنی‌ سۆالغ‬ ‫له‌عێ���راق ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ س���اڵی‌ ‪1982‬‬ ‫ك���ه‌ به‌ع���س ‪ 12‬ك���ه‌س له‌بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌سێداره‌دا‌و له‌ساڵی‌ ‪1996‬یشدا برایه‌كی‌‬ ‫ناوبراو به‌هه‌مان چاره‌نووس برا‪.‬‬ ‫به‌یان جه‌بر (س���ۆالغ) ك���ه‌ ره‌چه‌ڵه‌كی‌‬ ‫له‌نێوان نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ توركم���ان‌و عه‌ره‌بدا‬ ‫یه‌كالیی‌ نه‌بوه‌ته‌وه‌ له‌ساڵی‌ ‪ 1988‬بوه‌ته‌‬ ‫به‌رپرس���ی‌ په‌یوه‌ندیی���ه‌ عه‌ره‌بییه‌كانی‌‬ ‫"ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ شۆڕش���ی‌ ئیس�ل�امی‌"‬ ‫كه‌ محه‌م���ه‌د باقر حه‌كیم س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌ك���رد‌و له‌الی���ه‌ن خ���ودی‌ خامن���ه‌ی‌و‬ ‫ئێرانه‌وه‌ كۆمه‌ك‌و یارمه‌تی‌ ده‌درا‪ .‬له‌پاش‬ ‫رووخان���ی‌ رژێمی‌ به‌عسیش���ه‌وه‌ له‌‪2003‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی‌ دیاریكراو وه‌ك���و ئه‌ندامێكی‌‬ ‫جێگره‌وه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌ كاتی‌ فرمانڕه‌وایی‌‬ ‫كاریكردوه‌‌و دواتر له‌‪ 2003/9/17‬كراوه‌ته‌‬ ‫وه‌زیری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌و نیش���ته‌جێكردن‬ ‫له‌یه‌ك���ه‌م حكومه‌ت���ی‌ ئینتیقال���ی‌ پاش‬ ‫به‌ع���س‌و له‌پ���اش ‪2004/6/1‬یش وه‌كو‬ ‫راوێژكار له‌ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران كاریكردوه‌‬ ‫تا ل���ه‌‪2005/4/28‬دا وه‌كو وه‌زیری‌ ناوخۆ‬ ‫له‌كابینه‌كه‌ی‌ جه‌عفه‌ریدا ده‌ستنیشانكرا‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ماوه‌یه‌ی‌ كه‌ به‌یان جه‌ب���ر وه‌زیری‌‬ ‫ناوخۆ بووه‌ چه‌ندین تۆمه‌تی‌ كوش���تار‌و‬ ‫قه‌تڵ‌و عام ئاراس���ته‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ‬ ‫ك���راو ب���ه‌وه‌ تۆمه‌تباركرا ك���ه‌ كۆمه‌كی‌‬ ‫میلیشیا شیعه‌كانی‌ نه‌یاری‌ تایفه‌ی‌ سوننه‌‬ ‫ده‌كات‪ .‬هه‌روه‌ه���ا له‌س���ه‌رده‌می‌ كاری‌‬ ‫به‌ی���ان جه‌بردا رۆژانه‌ ‪ 40‬ـ ‪ 50‬ته‌رم له‌ناو‬ ‫كۆاڵنه‌كان���ی‌ به‌غدا ده‌دۆزرانه‌وه‌‌و چه‌ندین‬ ‫گیراویتر به‌ درێل‌و جۆره‌ها ش���ێوازیتری‌‬ ‫ئه‌ش���كه‌نجه‌ ده‌دران‌و چه‌ندی���ن زیندانی‌‬ ‫نهێنی‌ دۆزرانه‌وه‌‌و زۆربه‌ی‌ ئه‌م تاوانانه‌ش‬ ‫ده‌درانه‌ پاڵ "گروپه‌كانی‌ مه‌رگ"ی‌ شیعه‌‌و‬ ‫له‌كۆمه‌ككردن‌و ئاس���انكاریكردن بۆ ئه‌م‬ ‫گروپانه‌ش باقر جه‌ب���ر تۆمه‌تبار ده‌كرا‌و‬ ‫به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ نازناوی‌ "به‌یان درێل" ی‌‬ ‫به‌سه‌ردا دابڕا‪.‬‬ ‫له‌پاش پۆس���تی‌ وه‌زیری‌ ناوخۆ له‌خولی‌‬ ‫یه‌كه‌م���ی‌ كابینه‌ك���ه‌ی‌ مالیكی���دا به‌یان‬ ‫جه‌بر له‌س���ه‌ر لیس���تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كرایه‌ وه‌زیری‌ دارایی‌‌و له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ئه‌م چوار ساڵه‌ش���دا ناوبراو خۆی‌ داڕنی‌‬ ‫له‌هه‌موو ج���ۆره‌ باكگراوه‌ندێكی‌ ئه‌منی‌‌و‬ ‫س���ه‌ربازی‌‌و هه‌وڵی���دا بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ‬ ‫فه‌زای‌ پس���پۆڕییه‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ كه‌ كاری‌‬ ‫ئه‌ندازه‌ی���ی‌‌و پالندانانی‌ زانس���تییه‌‌و به‌م‬ ‫هۆیه‌ش���ه‌وه‌ ره‌خنه‌‌و تۆمه‌ته‌كانی‌ سه‌ری‌‬ ‫رووی���ان له‌كه‌می‌ ك���رد‌و ن���اوی‌ له‌ڕیزی‌‬ ‫پیاوكوژان���دا نه‌م���ا‪ .‬ئێس���تاش ناوبراو‬ ‫له‌سه‌ر لیستی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اره‌‌و جگه‌ له‌ب���واری‌ دارایی‌‌و‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‪ ،‬له‌هیچ بوارێكیتردا قسه‌‬ ‫نه‌كات‌و بۆ س���ڕینه‌وه‌ی‌ ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫گرژه‌ش���ی‌ كه‌ له‌گه‌ڵ سوننه‌كاندا هه‌یبوو‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ له‌گه‌ڵ عه‌ممار حه‌كیم سه‌ردانی‌‬ ‫پارێزگا‌و ش���اره‌ سوننه‌كان ده‌كات‌و له‌دوا‬ ‫سه‌ردانیش���یدا بۆ موسڵ به‌ڵێنی‌ ئه‌وه‌یدا‬ ‫به‌خه‌ڵك���ی‌ ئ���ه‌و ش���اره‌ "الی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ ببێته‌ نوێنه‌ریان"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫رێژه‌ ‌ی‬ ‫بێكاری‬ ‫‪ %50‬دابه‌زیوه‌‬

‫چەند کۆڵبەرێک لەکاتی پەڕینەوەیان لەئاوی "چەمی چۆمان" فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬

‫شه‌وێك له‌گه‌ڵ‌ واڵخدارو كۆڵبه‌ره‌كانی‌ مه‌رزی‌ شابه‌دین‪-‬دا‬ ‫ ئا‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‌‬ ‫خراپی‌ ئاستی‌ بژێوی‌ كوردانی‌‬ ‫كوردستانی‌ ئێران وه‌های‌ كردوو‌ه‬ ‫له‌سه‌ر مه‌رزه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌ كه‌مترین كرێ‌ كاربكه‌ن‪ ،‬دابه‌زینی‌‬ ‫نرخی‌ تمه‌نیش به‌رامبه‌ر دۆالر كاری‌‬ ‫كردووه‌ته‌ سه‌ر بڕی‌ هاورده‌كردنی‌‬ ‫كه‌لوپه‌ل بۆ ئێران‪ ،‬به‌و هۆكاره‌شه‌وه‌‬ ‫بارخانه‌كانی‌ مه‌رزه‌كان خاڵین‬ ‫له‌كه‌لوپه‌ل‌و ئیشی‌ كۆڵبه‌ره‌كانی‌ كه‌متر‬ ‫كردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫خراپی‌ باری‌ ئابووری‌ كۆڵبه‌ره‌كان‬ ‫ل���ه‌و بازاڕچه‌ی���ه‌ی‌ مه‌رزی‌ ش���ابه‌دین‬ ‫به‌فه‌رمی‌ ئێران كردویه‌تییه‌وه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌رش���ان كۆڵ‌ ده‌ب���ه‌ن‪ ،‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫پێداویس���تی‌ رێگه‌ی‌ پێ���دراوه‌ ببرێته‌‬ ‫به‌ری‌ ئێران‌و له‌وێشه‌وه‌ ده‌خرێته‌ پشتی‌‬ ‫ئه‌و ئوتومبیله‌ بارهه‌ڵگ���ره‌ بچوكانه‌ی‌‬ ‫كه‌ هێش���تا تاریك‌و روونه‌ چوارده‌وری‌‬ ‫پاس���گاكه‌ی‌ ئێرانیان گرت���ووه‌‪ ،‬ئێران‬ ‫به‌فه‌رم���ی‌ بۆ ه���ه‌ر بارهه‌ڵگرێك بڕێك‬ ‫پ���اره‌ وه‌كو ب���اج له‌خاوه‌ن���ی‌ باره‌كان‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬به‌پێ���ی‌ وته‌ی‌ زۆرێك له‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ی‌ به‌كۆڵبه‌رییه‌وه‌ خه‌ریكن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پاس���گایه‌ی‌ ئێران ب���ه‌رده‌وام خه‌ریكی‌‬ ‫پ���اره‌ وه‌رگرتنه‌‪ .‬ئه‌و پێداویس���تیانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌و بازاڕچه‌ی���ه‌ی‌ ئێرانه‌وه‌ ده‌چێته‌‬ ‫ئێ���ران‌و به‌فه‌رمی‌ گوم���رك ده‌كرێت‪،‬‬ ‫زیاتر كه‌لوپه‌لی‌ چێشتخانه‌ی‌ ماڵه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ه���ه‌ر له‌و مه‌رزه‌وه‌ "ش���ابه‌ندین"‬ ‫پێداویس���تی‌ وه‌كو قوماش‌و كه‌لوپه‌لی‌‬ ‫كاره‌بای���ی‌ له‌الی���ه‌ن كۆڵبه‌ره‌كان���ه‌وه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ قاچاخ ئاودیو ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هی���چ دیمه‌نێ‌ به‌هێنده‌ی‌ ئ���ه‌و دیمه‌نه‌‬ ‫س���ه‌رنجڕاكێش نییه‌ ك���ه‌ كۆڵبه‌ره‌كان‬ ‫له‌س���به‌ینێیه‌كی‌ زوودا ل���ه‌و بازاڕگه‌یه‌‬ ‫ش���ۆڕده‌بنه‌وه‌‪ ،‬گوێ‌ ناده‌ن���ه‌ ته‌زیوی‌‬ ‫ئ���اوی‌ چه‌مه‌كه‌‌و به‌خێرای���ی‌ له‌ئاوه‌كه‌‬ ‫ئ���ه‌ده‌ن‌و ده‌په‌ڕنه‌وه‌‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌پێی‌‬ ‫ئه‌و به‌ڵگه‌یه‌ی‌ رێگه‌ی‌ پێدراوه‌ ده‌س���ت‬ ‫به‌س���ه‌ر دوو كۆڵدا بگرێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بژێ���وی‌ ژه‌مێك���ی‌ م���اڵ‌و منداڵه‌كه‌ی‌‬ ‫مسۆگه‌ر بكات‪ ،‬ئه‌م ملمالنێ‌‌و كێبڕكێیه‌‬ ‫ب���ۆ پاره‌یه‌ك���ی‌ كه‌م���ه‌ ك���ه‌ رۆژانه‌ی‌‬ ‫هه‌ری���ه‌ك ل���ه‌و كۆڵبه‌ران���ه‌ ناگاته‌ ‪20‬‬ ‫دۆالرێك‪ ،‬به‌الی‌ ئه‌وان���ه‌وه‌ "ملمالنێیه‌‬ ‫ب���ۆ مان���ه‌وه‌ نه‌وه‌كو خۆش���ی‌ ژیان"‪،‬‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ش���كانی‌ دراوی‌ تمه‌نیش���ه‌وه‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ب���ه‌ دۆالر‪ ،‬بارخانه‌كان تا‬

‫راده‌ی���ه‌ك خاڵین له‌كه‌لوپ���ه‌ل‌و تادێت‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ كه‌لوپه‌لی‌ هاورده‌ ب���ۆ ئێران‬ ‫ب���ه‌ره‌و كه‌مبوون���ه‌وه‌ ده‌چێت‪ ،‬به‌وه‌ش‬ ‫كۆڵێكی‌ كه‌م ده‌گوێزرێته‌وه‌‪ .‬مام عه‌زیز‬ ‫كه‌ بارخانه‌ی‌ هه‌ب���وو‪ ،‬پێیوایه‌ تاوه‌كو‬ ‫تمه‌ن به‌و ش���ێوه‌یه‌ بێت‪ ،‬مه‌رزه‌كه‌ش‬ ‫وه‌زعی‌ له‌وه‌ چاكتر نابێت‪ ،‬وتیشی‌ "ئه‌و‬ ‫باره‌ی‌ ئێستا ده‌یبینی‌ زیاتر هی‌ كۆنه‌و‬ ‫ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌فته‌ش ده‌بێت یه‌ك بارم‬ ‫بۆ نه‌هاتووه‌"‪.‬‬ ‫كاتێ‌ كۆڵبه‌ره‌كان له‌ئاوه‌كه‌ ده‌په‌ڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌س گوێ‌ به‌س���اردیی‌ ئه‌و ئاوه‌ نادات‬ ‫كه‌ به‌ ئاوی‌ "چه‌می‌ چۆمان" ناس���راوه‌‪.‬‬

‫ئه‌م���ه‌ش نه‌كه‌ین له‌برس���ان ده‌مرین"‪.‬‬ ‫ئه‌و هاوواڵتییه‌ زۆر بێزاربوو له‌ڕه‌فتار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و پاس���دارانه‌ی‌ كه‌ له‌و بازاڕچه‌یه‌ن‪،‬‬ ‫پێیواب���وو ك���ه‌ ئه‌وانه‌ هه‌س���ت ناكه‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئینساندا ره‌فتار ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و مه‌رزه‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ش له‌برساندا‬ ‫ده‌م���رن‪" ،‬رۆژانه‌ به‌ ملیۆن تمه‌ن پووڵ‌‬ ‫له‌خه‌ڵ���ك‌و خاوه‌ن ب���اره‌كان‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئێم���ه‌ش وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬ده‌وڵ���ه‌ت چی‌‬ ‫پێئ���ه‌دات‪ ،‬ئه‌و ناردویه‌ت���ی‌ له‌م مه‌رزه‌‬ ‫خ���ۆی‌ بژێن���ێ‌‌و ئێمه‌ش بێ���زار بكات‪،‬‬ ‫تاوه‌ك���و به‌رگه‌كه‌مان بۆ ده‌كه‌ن رۆحت‬ ‫ده‌ردێنن"‪.‬‬

‫ئێسترەکان‌ ده‌به‌نه‌ پاسگاكه‌و یه‌ك‬ ‫فیشه‌ك ده‌نێن به‌ناوچه‌وانییه‌وه‌و‬ ‫تائێستا زیاتر له‌‪ 20‬ئێسترم كوژراوه‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌كۆڵب���ه‌ره‌كان به‌رگێك���ی‌‬ ‫پالس���تیكیان له‌به‌ردای���ه‌و جزمه‌ی���ان‬ ‫لێهه‌ڵكێشاوه‌‪ ،‬هه‌ندێكیان شه‌ڕواڵه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵ���ده‌كات ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ت���ه‌ڕ نه‌بێت‪،‬‬ ‫تیایاندای���ه‌ خ���ۆی‌ رووت ده‌كات���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌بێگوێدانه‌ ئه‌و قه‌ره‌باڵغییه‌ به‌ رووتی‌‬ ‫له‌ئاوه‌كه‌ ده‌په‌ڕێته‌وه‌‌و له‌مبه‌ره‌وه‌ جله‌‬ ‫وش���كه‌كانی‌ له‌به‌ر ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌كه‌می‌‬ ‫ئه‌بینی‌ كه‌س���ێك ‪ 1000‬دینار بداته‌ ئه‌و‬ ‫كۆڵبه‌رانه‌ی‌ كه‌ به‌رگی‌ پالس���تیكییان‬ ‫له‌ب���ه‌ر دایه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ خ���ۆی‌ له‌ته‌ڕ‬ ‫بوون بپارێزێت‪ ،‬هه‌ندێك كه‌س ده‌بینی‌‬ ‫به‌كۆڵی‌ كه‌سێكی‌ تره‌وه‌ن‪ ،‬دیاره‌ ئه‌وانه‌‬ ‫‪ 1000‬دیناره‌كه‌یان داوه‌‪.‬‬ ‫چیرۆكی‌ رۆژێكی‌ كۆڵبه‌رێك‬ ‫ش���ه‌و دادێت‌و رۆژ ده‌بێت���ه‌وه‌ له‌خه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌دام س���به‌ینێ‌ چه‌ن���د كۆڵ���م‬ ‫به‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ن���ا ئارامیش‬ ‫ده‌خه‌وم‪ 3 ،‬منداڵم هه‌یه‌ له‌ش���اری‌ بانه‌‬ ‫له‌خانویه‌كی‌ كرێدا نیشته‌جێن‪ .‬مه‌هدی‌‬ ‫ته‌وه‌كوڵ���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 44‬س���اڵ‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵێك بار دانیش���تبوو كه‌ به‌نیازبوو‬ ‫ب���ه‌ره‌ ب���ه‌ره‌ به‌ك���ۆڵ‌ بیانگوێزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بارێكی‌ دابوو به‌ پش���تیدا نه‌یده‌توانی‌‬ ‫به‌رزی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬تاوه‌كو داوای‌ كۆمه‌كی‌‬ ‫له‌هاوڕێكانی‌ كرد‪ ،‬وتیش���ی‌ "ئه‌م باره‌‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ‪ 65‬كیلۆیه‌ به‌ ‪ 10‬هه‌زار تمه‌ن‬ ‫ده‌یگوێزمه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئ���ه‌و پاره‌یه‌ ناكاته‌‬ ‫‪ 8‬دۆالریش‪ ،‬ئه‌مه‌ ژی���ان نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬

‫به‌و په‌الماردان‌و هاشاوڵ‌ بردنه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بارێكیان ده‌ست بكه‌وێ‌‌و له‌كۆڵی‌ بنێن‪،‬‬ ‫رازی‌ بوون به‌و كه‌مه‌ پاره‌یه‌و په‌ڕینه‌وه‌‬ ‫به‌و چه‌مه‌دا كه‌ ئاوه‌كه‌ی‌ زیاتر تیژاوی‌‬ ‫به‌فره‌‌و پش���تكردن له‌سه‌رما‪ ،‬مانه‌وه‌ی‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 50‬رۆژ له‌خێمه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ‌ ده‌یان‬ ‫كه‌س���یتر‪ ،‬بێ خواردنی نانێكی‌ گه‌رم‌و‬ ‫گ���وڕ‪ ،‬بێ بوونی‌ ته‌والێ���ت‪ ،‬بێ بوونی‌‬ ‫هیچ پێداویستییه‌كی‌ خۆگه‌رمكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫دووركه‌وته‌ن���ه‌وه‌ له‌خێ���زان‌و ش���ێوه‌ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌كردنی���ان‪ ،‬رازیب���وون ب���ه‌‬ ‫خۆنه‌ش���تن زیاتر له‌هه‌فته‌یه‌ك‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئه‌و شتانه‌ روونی‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ برسێتی‌‌و‬ ‫ن���ه‌داری‌ به‌ ته‌واوه‌تی‌ تاوی‌ بۆ هێناون‪،‬‬ ‫"ته‌نه���ا بژین به‌هه‌موو ش���تێ‌ رازین"‪.‬‬ ‫بارودۆخی‌ ئه‌و هاوواڵتیانه‌ له‌واڵتێكدایه‌‬ ‫كه‌ سه‌رۆك‌و سیاس���ه‌ته‌كه‌ی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌ی‌ میلی‌ كاتژمێره‌وه‌ ره‌فتار‬ ‫بكه‌ن‌و واڵته‌كه‌یان به‌ڕێوه‌به‌رن‪.‬‬ ‫گه‌نجێك���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 16‬س���اڵ‌ به‌ ناوی‌‬ ‫هه‌ژار‪ ،‬هه‌ر ده‌چووه‌ الی‌ خاوه‌ن بارێك‬ ‫به‌ كۆمه‌ڵێ���ك جنێ���ودان‌و ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫شوێنه‌كه‌ی‌ جێده‌هێاڵ‪ ،‬ته‌نها هۆكاریش‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌بوو كه‌ ئه‌و توانای‌ جه‌سته‌یی‌‬ ‫كه‌مه‌و ئه‌و كۆاڵن���ه‌ش كه‌ له‌هێزی‌ ئه‌و‬ ‫كوڕه‌ باریكه‌له‌یه‌دا بوو نرخه‌كه‌ی‌ ته‌نها‬ ‫دوو دۆالر بوو‪ ،‬بۆیه‌ توڕه‌ده‌بوو‪ ،‬جنێوی‌‬ ‫ئه‌دا "ئ���ه‌ی‌ له‌قونێی‌ ب���ه‌م‪ ،‬وه‌اڵ بمرم‬ ‫له‌برس���ا به‌ دوو تمه‌ن له‌كۆڵی‌ نانێم"‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌گ���ه‌ڕا بۆ ئه‌وه‌ی‌ بارێكی‌ چه‌وری‌‬

‫ی‬ ‫ی له‌عێ���راق‌و هه‌رێم ‌‬ ‫ی بێ���كار ‌‬ ‫ئاس���ت ‌‬ ‫ی به‌رچ���او‬ ‫كوردس���تان به‌ڕێژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دابه‌زی���وه‌‌و به‌جۆرێ���ك له‌س���نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمانیدا دابه‌زینه‌ك ‌ه ‪‌ %50‬‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ی پێش���وو‌ه ك ‌ه‬ ‫رێ���ژ‌ه تۆماركراوه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی ‪2008‬دا خه‌مڵێنراو‌ه ب ‌ه ‪%14‬‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‌و له‌ئێستاش���دا‬ ‫له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫‪‌ %7‬‬ ‫بێكارن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌م باره‌یه‌و‌ه مه‌حمود عوسمان‬ ‫ی‬ ‫ی وت ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی ئامار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی نوێمان‬ ‫ی ئامار ‌‬ ‫"ئێم ‌ه هێشتا ده‌ره‌نجام ‌‬ ‫باڵونه‌كردۆته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دڵنیابووینه‌و‌ه‬ ‫ی سلێمانیدا‬ ‫ی له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی بێكار ‌‬ ‫ك ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باس��� ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫زۆر دابه‌زیوه‌" ش���ایان ‌‬ ‫ی پالندانان‌و‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی له‌ڕاپۆرت ‌‬ ‫بێكار ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌‪2008‬دا ‪%18‬‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بوو‌ه له‌عێراق‌و ‪ %14‬ب���وو‌ه له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ندی ‌‬ ‫هه‌ر له‌م میانه‌یه‌شدا ده‌زگا ‌‬ ‫ی به‌غدا‬ ‫ی پالندان ‌‬ ‫ی سه‌ر به‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ئامار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بێكار ‌‬ ‫ی گش���تی ‌‬ ‫رایگه‌یاندووه‌‪ ،‬رێژ‌ه ‌‬ ‫ل���ه‌واڵت دابه‌زیو‌ه ب���ۆ ‪ %12‬له‌كاتێكدا‬ ‫ج���اران ‪ %15‬ب���ووه‌‪ .‬به‌مدواییان���ه‌ش‬ ‫ی عێراق پێشنیازیكردو‌ه‬ ‫ی كار ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زی���ران‌و ده‌نگ��� ‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی به‌ده‌س���تهێناو‌ه ب���ۆ‬ ‫پێویستیش��� ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان‬ ‫ی ك��� ‌ه كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ‪ %50‬كرێكاره‌كانیان‬ ‫ناچاربكرێن به‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت‬ ‫له‌وانه‌بن كه‌ له‌سه‌نته‌ره‌كان ‌‬ ‫خۆیان ناونووس كردووه‌‪.‬‬

‫ده‌س���ت كه‌وێ‌‪ ،‬چونك���ه‌ دوو به‌رگه‌ی‌‬ ‫ده‌س���كه‌وتووه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌هاوه‌ڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ن���اوی‌ موراد پێی���ده‌وت "كه‌ره‌ خۆت‬ ‫گێل مه‌ك���ه‌ وه‌ره‌ باری‌ بك���ه‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫باری‌ لێنیی���ه‌ تاوه‌كو تۆ ئیختیاری‌ تیا‬ ‫بكه‌یت"‪.‬‬ ‫پیاوانی‌ شه‌و‬ ‫له‌دۆڵێكدا له‌سنوری‌ ئێران له‌گه‌ڵ‌ عێراق‪،‬‬ ‫ده‌مێننه‌وه‌‌و ش���ه‌وانه‌ دره‌ن���گان كاتێ‌‬ ‫هه‌موو كه‌سێك ده‌خه‌وێ‌‌و دنیا كشومات‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وان له‌گه‌ڵ‌ ئێس���تره‌كانیان‬ ‫به‌ڕێده‌ك���ه‌ون‪ .‬ب���ه‌ڕۆژ ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ئێس���تره‌كان ده‌بینی‌ به‌ موش���ه‌مایه‌ك‬ ‫داپۆشراون بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌ وه‌ستاندا‬ ‫س���ه‌رمایان نه‌بێت‌و به‌رده‌وام ئالیكیان‬ ‫ئه‌ده‌ن���ێ‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫بێجوڵه‌و له‌ش���وێنێكی‌ ك���راوه‌دا ده‌یان‬ ‫وه‌ستێنن‌و له‌شه‌ویش���دا ئه‌و ئێسترانه‌‬ ‫رێگه‌یه‌كی‌ دوور‌و درێژ ده‌بڕن‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاگای���ان ل���ه‌وه‌ بێت‪ ،‬چه‌ن���د كارێكی‌‬ ‫مه‌ترسییان پێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ركاتێ‌‬ ‫ده‌ستی‌ پاسداره‌كان بكه‌ون‪ ،‬فیشه‌كێك‬ ‫ده‌نێن به‌ ناوچه‌وانییه‌وه‌‪ .‬به‌پێی‌ وته‌ی‌‬ ‫عه‌زیز بانه‌یی‌ تاوه‌كو ئێستا به‌ سه‌دان‬ ‫ئێستر له‌الیه‌ن سه‌ربازه‌ ئێرانییه‌كانه‌وه‌‬ ‫كوژراون‪ ،‬وتیش���ی‌ "بۆخۆم بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫س���اڵێكه‌ زیاتر له‌‪ 20‬ئێسترم كوژراوه‌‪،‬‬ ‫زۆر ناخۆشه‌ ئه‌و ئێس���تره‌ به‌سه‌زمانه‌‬ ‫ده‌به‌نه‌ پاسگاكه‌و یه‌ك فیشه‌ك ده‌نێن‬ ‫به‌ناوچه‌وانیی���ه‌وه‌‪ ،‬عه‌ج���ه‌م روحم به‌‬ ‫ئاژه‌ڵیش ناكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و واڵخدارانه‌ی‌ كه‌ كاری‌ قاچاخچێتی‌‬ ‫مه‌ش���روب ده‌كه‌ن بارودۆخی‌ ئابورییان‬ ‫له‌و كۆڵبه‌ران���ه‌ چاكت���ره‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫رۆژان���ه‌ ریس���ك به‌ژیان���ی‌ خۆیانه‌وه‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ .‬هێمن سه‌رده‌ش���تی‌ كوڕێكی‌‬ ‫تابڵێی‌ له‌شوالر رێك‌و سوروسپی‌ بوو‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر كه‌ وێنه‌ی‌ ده‌گی���را‪ ،‬ده‌نگی‌ به‌رز‬ ‫ده‌كرده‌وه‌‌و ته‌نها یه‌ك دوو وشه‌ی‌ ده‌وت‬ ‫"خ���ۆم له‌ئێران قاچاخ���م توخوا قوڕی‌‬ ‫زیاتر مه‌كه‌ به‌س���ه‌رمانا"‪ .‬له‌و شوێنه‌دا‬ ‫ش���ه‌وانه‌ به‌گوته‌ی‌ ئه‌و الوه‌ نزیكه‌ی‌ ‪5‬‬ ‫ته‌ن كحول ده‌چێته‌ ئێرانه‌وه‌‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ چۆنێتی‌ بردنه‌كه‌ش���ی‌ وتی‌ "هه‌موو‬ ‫واڵغداره‌كان به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌ڕۆین‌و له‌یه‌ك‬ ‫كاتدا‪ ،‬كاتێك ئه‌و كه‌سه‌ی‌ نێردراوه‌ بۆ‬ ‫كه‌مین‪ ،‬زه‌نگی‌ لێدا ئیتر ئێمه‌ ده‌ڕۆین"‪.‬‬ ‫كه‌س���ێك له‌مه‌رزی‌ مه‌ش���روب فرۆشتن‬ ‫كاره‌ك���ه‌ی‌ ده‌بێت���ه‌ "رێنیش���انده‌ر"‪،‬‬ ‫كاره‌كه‌ی‌ كاكی‌ رێنیشانده‌ر له‌نیوه‌ڕۆوه‌‬

‫ی‬ ‫ی دراو ‌‬ ‫ی شكان ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫تمه‌نیشه‌وه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ب ‌ه دۆالر‪ ،‬بارخانه‌كان‬ ‫تا راده‌یه‌ك خاڵین‬ ‫له‌كه‌لوپه‌ل‌و تادێت‬ ‫ی‬ ‫رێژ‌هی‌ كه‌لوپه‌ل ‌‬ ‫هاورده‌ بۆ ئێران به‌ره‌و‬ ‫كه‌مبوونه‌وه‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫به‌وه‌‬ ‫ده‌س���ت پێده‌كات تاوه‌ك���و دره‌نگانی‌‬ ‫شه‌و‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‌ پاس���داره‌كان بیبینن‪،‬‬ ‫چاودێریی���ان ده‌كات‪ ،‬تا ئ���ه‌و كاته‌ی‌‬ ‫ده‌چنه‌وه‌ ناو ره‌بایه‌كه‌ی‌ خۆیان‪ ،‬ئه‌وسا‬ ‫هاوڕێكانی‌ ئ���اگادار ده‌كاته‌وه‌‌و بۆ هه‌ر‬ ‫بارێ���ك بڕێك پاره‌ی���ان لێوه‌رده‌گرێت‌و‬ ‫دێته‌وه‌ ده‌خه‌وێ‌‌و ب���ه‌رده‌وام كاره‌كه‌ی‌‬ ‫دووباره‌ ده‌كاته‌وه‌"‪ .‬سه‌المی‌ هیدایه‌تی‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ مهاب���اده‌‪ ،‬ئ���ه‌و یه‌ك���ڕا ئه‌و‬ ‫مه‌شروبه‌ی‌ باری‌ ده‌كات تاوه‌كو مه‌هاباد‬ ‫ناوه‌س���تێته‌وه‌‌و له‌وێ‌ ده‌یفرۆشێت به‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ حه‌زیان به‌ مه‌س���ت بوونه‌‪.‬‬ ‫هیدایه‌ت���ی‌ ده‌ڵێت "من بۆخۆم هه‌فته‌ی‌‬ ‫دوو ج���ار ده‌توانم ئه‌و كاره‌ بكه‌م‪ ،‬هه‌ر‬ ‫رایه‌ك نزیكه‌ ‪ 60‬بۆ ‪ 80‬دۆالرم ده‌س���ت‬ ‫ده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬به‌اڵم دوو ش���ه‌و‌و دوو رۆژ‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌بم‌و له‌مهابادیش ده‌یفرۆش���م‬ ‫ب���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كاری‌ تاك فرۆش���ی‌‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك واڵخ���دار له‌ئێواره‌یه‌ك���ی‌‬ ‫دره‌نگدا ئاگرێكیان كردبۆوه‌‌و هه‌ندێكیان‬ ‫نان‌و په‌نیر‌و چای‌ شیرینیان ده‌خوارد‪،‬‬ ‫هه‌ندێكی‌ تر په‌تاته‌ی‌ كواڵو‪ ،‬جارجاره‌‬ ‫یه‌كێكیشیان به‌سته‌یه‌ك گۆرانی‌ كوردی‌‬ ‫ده‌وت‌و كه‌سیش���یان له‌باس���كردن‌و‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ گران���ی‌ له‌واڵته‌كه‌یان بێزار‬ ‫نه‌ئه‌بوون‪.‬‬

‫البردن ‌ی‬ ‫سفره‌كان‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ئه‌یلول‬

‫ی نوێنه‌ران‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ئاب���وور ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ندی ‌‬ ‫رایگه‌یان���د‪ ،‬له‌گه‌ڵ بانك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌یلول ‌‬ ‫رێككه‌وت���وو‌ه ك��� ‌ه له‌مانگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سفره‌كان ‌‬ ‫ی البردن ‌‬ ‫داهاتوو پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫سه‌ر دراوی‌ عێراقی‌ ده‌ست پێ بكات‪.‬‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬بانك��� ‌‬ ‫ی س���ه‌ربه‌خۆیه‌ رایگه‌یاند‬ ‫ك ‌ه ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌موو ئام���اده‌كاری‌‌و توێژینه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ر دراو ‌‬ ‫ی سفره‌كان ‌‬ ‫ی البردن ‌‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجامداوه‌‌و ئێس���تا له‌قۆناغ ‌‬ ‫عێراق ‌‬ ‫ی وه‌زیران‬ ‫دانوستاندای ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی پێ ده‌ربكات‌و دواتر‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بنێردرێت ‌ه په‌رله‌م���ان بۆ تاوتوێكردن‌و‬ ‫ی خۆش���یانه‌و‌ه هه‌ندێك‬ ‫ده‌نگدان‪ .‬له‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی ئابوور ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫له‌ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق رایانگه‌یاندوو‌ه ك ‌ه له‌گه‌ڵ بانك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێككه‌وتوون له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌یلول ‌‬ ‫ی س���فره‌كان له‌مانگ ‌‬ ‫هه‌ڵگرتن ‌‬ ‫داهات���وودا ده‌س���ت پ���ێ ب���كات به‌و‬ ‫ی ته‌واو كات‬ ‫ی یه‌ك ساڵ ‌‬ ‫ی ماو‌ه ‌‬ ‫مه‌رج ‌ه ‌‬ ‫ی دراوه‌ك ‌ه‬ ‫بدرێت به‌خه‌ڵك ب���ۆ گۆڕین ‌‬ ‫له‌بانك���ه‌كان‌و ل���ه‌م ماوه‌یه‌ش���دا كار‬ ‫به‌هه‌ردوو دراوه‌كه‌ وه‌كو یه‌ك بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی البردن ‌‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫له‌كاتێكدا ك��� ‌ه بانك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ر دراو به‌پرۆسه‌یه‌ك ‌‬ ‫س���فره‌كان ‌‬ ‫ی ده‌دات��� ‌ه قه‌ڵ���ه‌م ب���ۆ‬ ‫نیش���تمان ‌‬ ‫ی عێراقی‌‪،‬‬ ‫ی دینار ‌‬ ‫ی به‌ها ‌‬ ‫به‌رزكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ترس ‌‬ ‫ی راوێژكاره‌كان ‌‬ ‫كه‌چ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان هه‌ی��� ‌ه ببێت��� ‌ه هۆكارێك بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ئابووری‌‌و س���پیكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ش���ڵه‌ژان ‌‬ ‫پاره‌‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫"جیاوازی‌ سیستمی‌ سویدی‌ له‌كوردستان‌و سوید ئاسمان‌و رێسمانه‌"‬ ‫"له‌سلێمانی سیستمی‌ خوێندن ده‌ستیپێكرد‪ ،‬كه‌چی‌ هه‌ر له‌وێوه‌ گۆڕی‌ بۆ هه‌ڵده‌كه‌نرێت"‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ خوێندن‬

‫سیستمی نوێی خوێندن‬ ‫له‌کوردستان‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫سلێمانی‌ نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ له‌شار ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمانییه‌وه‌ داوای‌ له‌گۆڕنانی‌ سیستمی‌‬ ‫نوێی‌ خوێندن ده‌كرێت‌و شاره‌زایه‌كی‌‬ ‫بواری‌ په‌روه‌رده‌ش له‌سوید‬ ‫رونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ سیستمی‌ نوێی‌‬ ‫خوێندن له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‌و واڵتی‌‬ ‫سوید جیاوازن‌و ره‌خنه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ش ده‌گرێت كه‌ نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ئه‌و جیاوازییه‌ روون بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫خوێندن له‌كوردستان‌و خوێندن له‌سوید‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئ����ه‌و دروش����م‌و ره‌خنانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سیستمی‌ نوێی‌ خوێندن له‌كوردستان‬ ‫ده‌گیرێ����ن‪ ،‬له‌دیدارێك����ی‌ ئاوێن����ه‌دا كه‌‬ ‫له‌ڕێگای‌ ئیمه‌یڵه‌وه‌ له‌گه‌ڵیدا سازكراوه‌‪،‬‬ ‫مامۆس����تاو پ����ه‌روه‌رده‌كاری‌ ك����ورد‬ ‫له‌س����وید‪ ،‬فایه‌ق س����ه‌عید رونیكرده‌وه‌‬ ‫"سیس����تمی په‌روه‌رده‌ی����ی س����ه‌رجه‌م‬ ‫واڵت����ه‌ ئیس����كه‌نده‌ناڤیه‌كان له‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫نزیكن‌و كاریگه‌ری سیس����تمی سویدیش‬ ‫به‌س����ه‌ر هه‌رموویان����ه‌وه‌ روون����ه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كاریگه‌ری ئه‌م سیس����تمه‌ به‌سه‌ر‬ ‫سیس����تمی كوردستانیش����ه‌وه‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫كارێكی ئاس����اییه‌"‪ .‬ناوبراو كه‌ یه‌كێك‬ ‫بووه‌ له‌به‌شدارانی‌ كۆنگره‌ی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‬ ‫‪ 2007‬له‌هه‌ولێر كه‌ ئه‌م سیستمه‌ نوێیه‌ی‌‬ ‫تێ����دا گه‌اڵڵه‌كرا‪ ،‬جه‌غت����ی‌ له‌وه‌كرده‌وه‌‬ ‫"سیس����تمی په‌روه‌رده‌یی كوردس����تان‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی گشتی س����ویدی نییه‌"‪.‬‬ ‫م‪.‬فایه‌ق ره‌خنه‌ی‌ ئه‌وه‌شی‌ له‌به‌رپرسانی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ په‌روه‌رده‌ گ����رت‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫زۆرێكی����ان له‌دی����دار‌و لێدوانه‌كانیان����دا‬ ‫باس����ی ئ����ه‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن كه‌ سیس����تمی‌‬ ‫خوێندنی‌ هه‌ردووالم����ان جیاوازه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هی����چ یه‌كێكی����ان ئ����ه‌و له‌یه‌كچوونه‌یان‬ ‫نه‌ك����ردووه‌ "له‌ب����ه‌ر ئه‌وه‌ی ش����اره‌زایی‬ ‫سیس����تمی س����ویدی نین‌و به‌رپه‌رس����ه‌‬ ‫ه����ه‌ره‌ بااڵكان����ی وه‌زاره‌تی پ����ه‌روه‌رده‌‬ ‫به‌خودی وه‌زیریش����ه‌وه‌ به‌هه‌مان شێوه‌‬ ‫تاوه‌كو ئێس����تا نه‌یانتوانی����وه‌ به‌الیه‌نی‬ ‫كه‌مه‌وه‌ ب����ۆ خوێن����دكاره‌كان جیاوازی‬ ‫ه����ه‌ردوو سیس����تمه‌كه‌ روونبكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م په‌روه‌رده‌ زانه‌ كه‌ له‌س����وید جگه‌‬ ‫ل����ه‌كاری‌ مامۆس����تایه‌تی‌ كار له‌س����ه‌ر‬ ‫ئاماده‌كردنی‌ پالن‌و به‌رنامه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫باس����ی‌ له‌وه‌ش����كرد كه‌ چه‌ندین خاڵی‌‬ ‫جیاواز له‌نێ����وان سیس����تمی‌ خوێندنی‌‬ ‫كوردس����تان‌و س����ویددا هه‌یه‌ له‌وانه‌ش‬ ‫"به‌پێچه‌وانه‌ی سیس����تمی كوردس����تان‬ ‫سیس����تمی س����ویدی به‌ش����ێوه‌یه‌كی‬ ‫گش����تی پابه‌نده‌ به‌تیۆرییه‌كانی پیاژێ‌و‬ ‫ڤیگۆجیسكیه‌وه‌‪ .‬خوێندكار به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫گش����تی له‌ناوه‌ندایه‌و ئه‌مه‌ش له‌شێوه‌ی‬ ‫كاركردن����دا دیاره‌"‪ .‬هه‌روه‌ها وتیش����ی‌‬ ‫"سیس����تمی نمره‌دان����ان‌و وه‌رگرتن����ی‬ ‫خوێندكاران له‌زانكۆو ئاماده‌ییه‌كاندا زۆر‬ ‫جیاوازه‌‪ .‬خوێندكار له‌پۆلی شه‌ش����ه‌می‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌وه‌ ده‌س����ت به‌نمره‌ وه‌رگرتن‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ بریتییه‌ له‌ب����اش‪ ،‬زۆر باش‬ ‫‪...‬هت����د‪ .‬كه‌وت����ن تا پۆلی شه‌ش����ه‌م‬ ‫نیی����ه‌و ه����ه‌ر قوتابخانه‌ی����ه‌ك بیه‌وێت‬

‫کۆمه‌ڵێک خوێندکار له‌کاتی ته‌واوبوونیان له‌خوێندنگه‌ ‬

‫به‌رپرسانی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫به‌خودی وه‌زیریشه‌وه‌‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ جیاوازیی‬ ‫سیستمه‌كه‌ له‌گه‌ڵ هی‌‬ ‫سوید روونبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ شاره‌زای‌ نین‬

‫به‌هیچ جۆرێك‬ ‫هه‌ڵپه‌ساردنی‌‬ ‫سیستمی‌ نوێی‌‬ ‫خوێندن چاره‌سه‌ری‌‬ ‫كێشه‌كانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ ناكات‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌رشیف‬

‫حه‌وت تا نۆیه‌م وه‌ریانده‌گرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫نمره‌ی كۆتایی پۆلی دوازده‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌نمره‌كانی پۆلی ‪ 10‬تا دوازده‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر خوێندكارێك پۆلی ‪ 12‬ته‌واو بكات‌و‬ ‫بیه‌وێت له‌زانكۆ بخوێنێت‪ ،‬به‌اڵم نمره‌ی‬ ‫یه‌كێك یا زیات����ر له‌وانه‌كانی كه‌م بێت‪،‬‬ ‫شانسی ئه‌وه‌ی ده‌درێتێ چه‌ند پۆینتێك‬ ‫له‌و مادان����ه‌ بخوێنێت بۆ ئ����ه‌وه‌ی له‌و‬ ‫به‌ش����ه‌ وه‌ربگیرێت‪ .‬بۆ نموونه‌ س����اكار‬ ‫له‌ب����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی نمره‌ك����ه‌ی له‌بیركاری‬ ‫ته‌نها (باش����ه‌)‪ ،‬له‌كۆلیژێكی دیاریكراو‬ ‫وه‌رناگیرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم شانس����ی ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ چه‌ند پۆینتێكی زیاده‌ له‌بیركاری‬ ‫بخوێنێت‌و پله‌كه‌ی خۆی بۆ زۆرباش یان‬ ‫نایاب به‌رزبكات����ه‌وه‌و له‌هه‌مان كۆلیژدا‬ ‫وه‌ربگیرێت"‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییدا م‪ .‬فایه‌ق س����ه‌عید باسی‌‬ ‫له‌وه‌ش����كرد "داڕش����تنی سیس����تمی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌و فێركاری له‌نێوان سویدو‬ ‫كوردس����تاندا ئاس����مان‌و رێس����مانه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ته‌وه‌ره‌كانی‌ ئه‌م جیاوازییشه‌وه‌‬ ‫م‪.‬فای����ه‌ق وت����ی‌ "ئ����ه‌م جیاوازیی����ه‌‬ ‫له‌بونیادو س����تروكتورو ش����ێوازی كارو‬ ‫پێگ����ه‌ی مامۆس����تاو خوێن����دكارو‪...‬‬ ‫هتد ده‌رده‌كه‌وێ����ت"‪ .‬هه‌روه‌ها جه‌غتی‌‬ ‫له‌وه‌ش����كرده‌وه‌ "سیس����تمی س����ویدی‬ ‫له‌سه‌ر دوو كۆڵه‌كه‌ی سه‌ره‌كی وه‌ستاوه‌‬ ‫ك����ه‌ بریتین له‌پالنی فێركاری‌و یاس����ای‬ ‫قوتابخان����ه‌كان"‪ .‬به‌قس����ه‌ی‌ م‪.‬فایه‌ق‪،‬‬ ‫پالنی فێركاری رۆڵی ده‌ستورێكی مه‌زن‬ ‫له‌م سیس����تمه‌دا ده‌گڕێت‌و وتی‌ "خۆزگه‌‬ ‫سیس����تمی كوردس����تان به‌فیعلی وه‌كو‬ ‫سیستمی سویدی بووایه‌"‪.‬‬

‫خوێندكارێك ئه‌و ساڵه‌ دووباره‌ بكاته‌وه‌ كه‌س باس����ی ناكات‪ .‬مامۆستا دنیایه‌ك‬ ‫ده‌بێ پێ����ش كات ره‌زامه‌ن����دی دایك‌و كه‌ره‌سه‌ی له‌به‌رده‌ستدایه‌ بۆ پێگه‌یاندنی‬ ‫باوك وه‌ربگرێت‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر نا قوتابخانه‌ خوێن����دكارو وتن����ه‌وه‌ی وان����ه‌كان‪ .‬له‌م‬ ‫ناتوانێ����ت ئ����ه‌و بڕیاره‌ پی����اده‌ بكات"‪ .‬سیستمه‌دا كۆمه‌ڵێك الیه‌نی دیكه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌درێژه‌ی‌ دیارخس����تنی‌ جیاوازیه‌كانی‌ وه‌كو دوكت����ۆر‪ ،‬ده‌رونن����اس‪ ،‬راوێژكار‬ ‫هه‌ردوو سیستمی‌ خوێندنیشدا م‪.‬فایه‌ق ‪...‬هت����د له‌كات����ی پێویس����تدا هاوكاری‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌پێچه‌وانه‌ی كوردس����تانه‌وه‌ مامۆس����تا ده‌ك����ه‌ن"‪ .‬ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫تاقیكردن����ه‌وه‌ بایه‌خێك����ی زۆر گه‌وره‌ی له‌كوردستان خوێندن مه‌ركه‌زییه‌‌و ته‌نها‬ ‫نیی����ه‌ به‌تایبه‌ت له‌قۆناغ����ی بنه‌ڕه‌تیدا‪ .‬پشت به‌پرۆگرامی‌ دیاریكراو ده‌به‌سرێت‌و‬ ‫زۆر ش����ێوازی دیكه‌ بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی الدان له‌مه‌نه����ه‌ج به‌هیچ جۆرێك رێگای‌‬ ‫خوێن����دكار هه‌ی����ه‌‪ .‬نه‌خوێن����دكارو پێنادرێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئاسانكاریی‌ بۆ خوێندكاریش‪،‬‬ ‫نه‌مامۆستا پێویس����تیان به‌ته‌واوكردنی‬ ‫كتێ����ب‌و مه‌نه����ه‌ج نیی����ه‌‪ ،‬چونكه‌ كار م‪.‬فایه‌ق وتی‌ "ئه‌و خوێندكارانه‌ی له‌به‌ر‬ ‫له‌س����ه‌ر كۆمه‌ڵێك ئامان����ج ده‌كه‌ن كه‌ هه‌ر هۆی����ه‌ك بێت توان����ای وه‌رگرتنی‬ ‫ده‌ب����ێ خوێندكار بیانپێكێت‪ .‬بۆ نموونه‌ زانیارییه‌كانیان نییه‌ یا له‌پۆلی بچوكی‬ ‫له‌پۆلی ئه‌لفدا له‌وانه‌ی ماتماتیك ده‌بێ ‪ 10-4‬كه‌س����یدا داده‌نرێن یا هه‌ر كه‌سه‌و‬ ‫خوێندكار ‪ 10‬ش����ت بزانێت وه‌كو رێژه‌ی مامۆس����تایه‌كی تایبه‌تیان بۆ داده‌نرێت‪،‬‬ ‫سه‌دی‪ ،‬كه‌رت ‪...‬هتد"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت ئه‌م����ه‌ش به‌پێی راده‌ی ئه‌و گرفته‌ی كه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌روه‌رده‌‪ :‬به‌داخم بۆ‬ ‫"له‌سوید مامۆستا‪ ،‬ئازادییه‌كی گه‌وره‌ی هه‌یانه‌"‪ .‬له‌باره‌ی‌ ئه‌ژماركردنی‌ نمره‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رووده‌دات‬ ‫هه‌یه‌ له‌ده‌سنیش����انكردنی س����ه‌رچاوه‌و بۆ پۆله‌كانی‌ كۆتای����ی‌ م‪.‬فایه‌ق ده‌ڵێت‬ ‫له‌الی‌ خۆشیه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتیی‌‬ ‫كتێبه‌كان����داو ته‌نه����ا ئه‌و به‌رپرس����ه‌‪" .‬نم����ره‌ی پۆلی نۆی����ه‌م په‌یوه‌ندی به‌و‬ ‫پشت به‌ستن به‌كتێب هیچ مه‌رج نییه‌و نمرانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ خوێندكار له‌پۆله‌كانی په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‪ ،‬م‪.‬جه‌بار حه‌مه‌‪،‬‬

‫ـ له‌پ���اش كۆنگ���ره‌ی‌ په‌روه‌رده‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئای���اری‌ ‪ 2007‬په‌س���ه‌ندكرا ك���ه‌‬ ‫به‌به‌ش���داریی‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 500‬كه‌س���ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیدار له‌كوردستان‌و ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت‌و له‌سه‌رده‌می‌ كابینه‌ی‌ پێنجه‌می‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم (نێچیرڤان بارزانی‌)‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‪.‬‬ ‫ـ له‌س���اڵی‌ ‪ 2008‬كه‌وت���ه‌ ب���واری‌‬ ‫جێبه‌جێكردن‌و له‌وكاته‌شه‌وه‌ تائێستا‬ ‫به‌هۆی‌ خۆپیش���اندانی‌ خوێندكاران‌و‬ ‫به‌س���ویدی‌‌و‬ ‫تۆمه‌تباركردن���ی‌‬ ‫بیان���ی‌‌و نه‌گونج���او له‌گ���ه‌ڵ دۆخی‌‬ ‫كوردس���تان چه‌ندین بڕگه‌‌و ته‌وه‌ره‌ی‌‬ ‫هه‌ڵپه‌سێردراون‌و كاریان پێ ناكرێت‪.‬‬ ‫ـ س���ه‌ره‌كیترین ت���ه‌وه‌ره‌ی‌ ئ���ه‌م‬ ‫سیستمه‌ش ریفۆرمی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‌و‬ ‫ئه‌ژماركردنی‌ نمره‌كانی‌ پۆلی‌ ‪11 ،10‬‬ ‫ئاماده‌ییه‌ بۆ قۆناغی‌ ‪ 12‬ئاماده‌یی‌ كه‌‬ ‫دوو ساڵ له‌س���ه‌ریه‌ك هه‌ڵپه‌سێردرا‌و‬ ‫بۆ ئه‌مس���اڵیش وه‌زاره‌ت گفتی‌ داوه‌‬ ‫پێداچونه‌وه‌ی‌ بۆ بكات‪.‬‬ ‫نیگه‌رانی‌‌و بێزاری‌ خۆی‌ ده‌ربڕی‌ له‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"ك����ه‌ داواكاری����ی‌ گۆڕینی‌ سیس����تمی‌‬ ‫خوێن����دن بۆ یه‌كه‌مجار له‌س����ێمانییه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تیپێكردوه‌‪ ،‬كه‌چی‌ ئێس����تا هه‌ر‬ ‫له‌م ش����اره‌وه‌ گ����ۆڕ بۆ ئه‌م سیس����تمه‌‬ ‫هه‌ڵده‌كه‌نرێ����ت"‪ .‬ناوب����راو ئام����اژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش����كرد ك����ه‌ ئه‌و له‌س����اڵی‌ ‪1956‬‬ ‫چوه‌ته‌ یه‌كه‌می‌ س����ه‌ره‌تایی‌‌و له‌‪1975‬‬ ‫وه‌كو مامۆس����تا له‌به‌س����ره‌ دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌م����ان ئه‌م كێش����انه‌ی‌ خوێن����دن كه‌‬ ‫ئێس����تا هه‌ن ئه‌وكاتیش هه‌بوون‌و وتی‌‬ ‫"به‌هیچ جۆرێك هه‌ڵپه‌ساردنی‌ سیستمی‌‬ ‫نوێی‌ خوێندن چاره‌س����ه‌ری‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ ناكات"‪.‬‬ ‫م‪.‬جه‌بار رونیش����كرده‌وه‌ دوو س����اڵه‌‬ ‫خۆپیشاندان‌و گوشاری‌ خوێندكاران رێگه‌‬ ‫نادات سیستمی‌ نوێی‌ خوێندن بكه‌وێته‌‬ ‫ب����واری‌ جێبه‌جێكردن����ه‌وه‌ به‌تایب����ه‌ت‬ ‫بڕگه‌ی‌ په‌یوه‌س����ت به‌تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بزانرێت چه‌ند سه‌ركه‌وتووه‌‌و‬ ‫خاڵ����ی‌ الوازی‌ له‌كوێدایه‌‌و وتی‌ "قۆناغی‌‬ ‫ئاماده‌یی‌ كراوه‌ به‌ ‪ 6‬كۆرسی‌ خوێندن‪،‬‬ ‫هێش����تا یه‌ك كۆرس����ی‌ كراوه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫خوێندكاران كردوویانه‌ به‌هه‌را‌و لێگه‌ڕێن‬ ‫با ‪ 3‬كۆرس����ی‌ ب����ڕوات ئه‌گ����ه‌ر خراپ‬ ‫بوو ئ����ه‌وكات داوای‌ گۆڕین����ی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫م‪.‬جه‌بار ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌كرد خوێندكار‬ ‫له‌ناو سیس����تمه‌كه‌دا پێی‌ خۆشه‌ وانه‌ی‌‬ ‫په‌ڕین����ه‌وه‌ (عبور) هه‌بێت‪ ،‬كه‌چی‌ دژی‌‬ ‫ئه‌ژماركردن����ی‌ نم����ر‌هن‌و ئه‌م����ه‌ش هیچ‬ ‫گونجاو نییه‌‌و وتی‌ "له‌گه‌ڵ رێزمدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هی����چ كوێی‌ دونیا كه‌س سیس����تم بۆ‬ ‫خۆی‌ دانانێت"‪ .‬له‌كۆتاییش����دا م‪.‬جه‌بار‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد "ئه‌م سیس����تمی‌ نوێی‌‬ ‫خوێندنه‌ پاره‌‌و جوه����د‌و كاتێكی‌ زۆری‌‬ ‫ئێم����ه‌ی‌ ب����ردووه‌‌و جێگ����ه‌ی‌ داخه‌ به‌ر‬ ‫له‌وه‌ی‌ تاقی‌ بكرێته‌وه‌ هه‌وڵی‌ له‌گۆڕنانی‌‬ ‫بدرێت"‪.‬‬

‫خۆپیشاندانی خوێندكاران‪ ،‬هۆكاری‌ سیاسییه‌ یان په‌روه‌رده‌یی‬ ‫دڵشاد محه‌مه‌د‬

‫شتێكی به‌ڵگه‌نه‌ویست‌و حاشا هه‌ڵنه‌گره‌‬ ‫كه‌ هه‌موو ساڵێك له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكردنی‬ ‫س���اڵی خوێندن���دا كۆمه‌ڵێ���ك گرفت‌و‬ ‫كێش���ه‌ رووبه‌ڕووی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ گشتی‌و مه‌ڵبه‌ندییه‌كانی‬ ‫په‌روه‌رده‌و قوتابخان���ه‌و خوێندنگه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬جا چ‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌ كه‌می بین���ای خوێندن‌و‬ ‫زۆری ژم���اره‌ی خوێن���دكارو كه‌م���ی‬ ‫مامۆستای پسپۆڕه‌وه‌ بێت یان په‌یوه‌ندی‬ ‫ب���ه‌ پڕۆگرامی خوێندن (ك���ۆن‌و نوێ)‌و‬ ‫ش���ێوازی تاقیكردنه‌وه‌كان‌و كۆكردنه‌وه‌و‬ ‫كۆنه‌كردن���ه‌وه‌ی نم���ره‌ی كۆرس���ه‌كان‌و‬ ‫ئه‌ژماركردنی نم���ره‌ی پۆله‌كانی ده‌یه‌م‌و‬ ‫یانزه‌ی���ه‌م‌و دوانزه‌یه‌م ب���ۆ تاقیكردنه‌وه‌‬ ‫گش���تییه‌كان (به‌كال���ۆری)ی پۆل���ی‬ ‫دوانزه‌یه‌می ئاماده‌یییه‌وه‌ هه‌بێت‪..‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی جێ���ی س���ه‌رنجه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مس���اڵ جیا له‌سااڵنی‌ رابردوو‪ ،‬له‌باتی‬

‫ئ���ه‌وه‌ی قوتابیان له‌س���ه‌ره‌تای س���اڵ‌و‬ ‫له‌كۆرس���ی یه‌كه‌مدا ناڕه‌زایه‌تی ده‌ربڕن‌و‬ ‫خۆپیشاندان له‌دژی ئه‌ژماركردنی نمره‌ی‬ ‫پۆله‌كان���ی (‪‌10‬و‪‌11‬و‪ )12‬بۆ تاقیكردنه‌وه‌‬ ‫گش���تییه‌كان (به‌كال���ۆری) بك���ه‌ن‬ ‫له‌كاتێكدا هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای س���اڵه‌وه‌‬‫رێنماییان پێ���دراوه‌‌و پێیانڕاگه‌نراوه‌ كه‌‬ ‫كۆرس���ه‌كان كۆناكرێته‌وه‌و نمره‌ی پۆلی‬ ‫ده‌ی���ه‌م ب���ۆ ئه‌مس���اڵ ئه‌ژمارده‌كرێت‌و‬ ‫سیس���تمی عبوریش په‌ی���ڕه‌و ده‌كرێت‪-‬‬ ‫ئه‌وان هات���ن له‌دوای كۆرس���ی دووه‌م‌و‬ ‫له‌مانگ���ی ش���وباتداو له‌س���ه‌روبه‌ندی‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ له‌‪17‬ی شوبات ده‌ستیاندایه‌‬ ‫خۆپیش���اندان‌و ناڕه‌زایه‌تیی ده‌ربڕین‪..‬‬ ‫ئاخر ئه‌مه‌ بۆ؟‬ ‫ره‌نگ���ه‌ ئه‌م���ه‌ ته‌نه���ا ب���ۆ خات���ری‬ ‫ئه‌وه‌بێ���ت ك���ه‌ بكرێت���ه‌ بیانوویه‌ك بۆ‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی خۆپیش���اندانه‌كانی‬ ‫پارس���اڵ‪ ،‬ئه‌گه‌رچی س���ه‌رباری ئه‌وه‌ی‬

‫ناكرێت وه‌زاره‌ت هێند‌ه‬ ‫الوازبێت له‌ئاست‬ ‫بڕیاره‌كانیدا به‌هۆی دوو‬ ‫به‌رد‌و كیلۆیه‌ك ته‌مات ‌ه‬ ‫كه‌ ده‌گیرێته‌ بیناكانی‬ ‫یه‌كسه‌ر په‌شیمان‬ ‫بێته‌وه‌و بڕیاره‌ك ‌ه بۆ‬ ‫ساڵێكی تر دوابخات‬ ‫ئه‌و هه‌موو گه‌نده‌ڵییه‌ ئیداری‌و سیاسی‌و‬ ‫نادادیی���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییان���ه‌ی هه‌بوون تا‬ ‫ئێستا وه‌ك خۆیان ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆكه‌‌و‬ ‫دوای س���اڵێك خوێن���ی به‌ناهه‌ق رژاوی‬ ‫ش���ه‌هیدانی ‪17‬ی شوباتیشی هاته‌ پاڵ‌و‬ ‫كه‌س���یش نییه‌ خه‌مێكی لێبخوات‌و هه‌ر‬ ‫كه‌س ل���ه‌الی خۆیه‌وه‌ به‌ڵێن���ی بێكردار‬ ‫ده‌دات‪ ،‬له‌الیه‌ك ده‌س���ه‌اڵت گوێی خۆی‬

‫لێخه‌واندووه‌و له‌الیه‌كیش ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫خۆی ناكاته‌ خاوه‌نی كێشه‌‌و مه‌سه‌له‌كه‌و‬ ‫هه‌ر ئومێدی بێك���رۆك‌و هیوای بێئاكام‬ ‫به‌گوێ���ی جه‌م���اوه‌ردا ده‌چرپێن���ێ‌و‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی مه‌رحه‌مه‌ت له‌و ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫ئانییه‌ی‌ هه‌رێم دخوازێت‪..‬‬ ‫بۆیه‌ حه‌یفه‌ چاره‌نووس���ی پرۆس���ه‌‌و‬ ‫سیستمی خوێندنی ئه‌م واڵته‌و داهاتووی‬ ‫قوتاب���ی‌و خوێن���دكاران بكرێته‌ قوربانی‬ ‫مه‌رام‌و ح���ه‌زی ئه‌م‌و ئ���ه‌و‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ر لێی سوودمه‌ندبێت‪ ،‬بگره‌ تاكه‌‬ ‫قوربان���ی مه‌یدانه‌كه‌ ده‌بێ���ت‌و ئه‌وانیش‬ ‫وه‌ك به‌رزه‌ك���ی بانان ب���ۆی ده‌رده‌چن‌و‬ ‫خۆیان ناكه‌ن به‌ خاوه‌نی‪..‬‬ ‫ئه‌گه‌رن���ا‪ ،‬خ���ۆ ئ���ه‌وه‌ پێنج س���اڵه‌‬ ‫كۆنگره‌ی په‌روه‌رده‌یی به‌س���تراوه‌و ساڵ‬ ‫به‌س���اڵیش رێنمایی‌و راس���پارده‌كانی‪،‬‬ ‫له‌به‌ر دڵی كۆمه‌ڵێك قوتابی‌و خوێندكار‬ ‫كه‌ ئاستی زانستییان نزمه‌و به‌نمره‌ی زۆر‬ ‫كه‌مه‌وه‌ دێنه‌ ئاماده‌یی‪ ،‬جێبه‌جێكردنیان‬ ‫دواده‌خرێت‪.‬‬ ‫من بۆ خۆم ره‌خنه‌و تێبیینم له‌س���ه‌ر‬ ‫كۆنگره‌ی په‌روه‌رده‌یی س���اڵی (‪‌)2007‬و‬ ‫راسپارده‌كانی‌و شێوازی پراكتیزه‌كردنی‬ ‫له‌نێوه‌نده‌كانی خوێندندا هه‌بووه‌و هه‌یه‌‪،‬‬

‫به‌اڵم ناشكرێت هه‌موو ساڵێك به‌بیانووی‬ ‫جۆربه‌جۆر كۆس���پ‌و له‌مپ���ه‌ر له‌به‌رده‌م‬ ‫جێبه‌جێكردنیان���دا دروس���ت بكرێ���ت‌و‬ ‫دواجاری���ش وه‌زاره‌ت هێن���ده‌ الوازبێت‬ ‫له‌ئاست بڕیاره‌كانیدا‌و به‌هۆی دوو به‌رد‌و‬ ‫كیلۆی���ه‌ك ته‌ماته‌ ك ‌ه ده‌گیرێته‌ بیناكانی‬ ‫په‌روه‌رده‌ یه‌كس���ه‌ر په‌ش���یمان بێته‌وه‌و‬ ‫بڕیاره‌كه‌ بۆ ساڵێكی تر دوابخات‌و دیزه‌‬ ‫به‌ده‌رخۆنه‌ی كێشه‌كان بكات‪.‬‬ ‫ب���ۆ وه‌زاره‌تی پ���ه‌روه‌رده‌ وا باش���ه‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی زانس���تییانه‌و واقیعییانه‌‬ ‫ب���ۆ راس���پارده‌و بڕیاره‌كان���ی كۆنگره‌‬ ‫بكات���ه‌وه‌‌و دواج���ار بڕی���اری مه‌ردانه‌و‬ ‫بوێرانه‌ی خۆی بدات‪ ،‬پێشموایه‌ باشترین‬ ‫رێگه‌چ���اره‌‌و ده‌رچ���ه‌ی ده‌ربازبوون له‌م‬ ‫گرفت‌و كێش���انه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ پێش هه‌ر‬ ‫هه‌نگاوێ���ك بڕی���اری هه‌بوونی كۆنمره‌ی‬ ‫(‪ )60‬بۆ وه‌رگی���ران له‌ئاماده‌یی بخرێته‌‬ ‫بواری جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات قوتابی‬ ‫خ���وار ئه‌و نمره‌ی���ه‌ نایه‌ت���ه‌ ئاماده‌یی‌و‬ ‫ب���ه‌وه‌ش وه‌زاره‌ت رووبه‌ڕووی ئه‌و جۆره‌‬ ‫گرفت‌و كێش���ه‌و س���كااڵ‌و ناڕه‌زایه‌تییانه‌‬ ‫نابێته‌وه‌ كه‌ په‌یوه‌ستن به‌ كه‌می نمره‌ی‬ ‫خوێندكاره‌وه‌‪..‬‬ ‫‪dlshadm@maktoob.com‬‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫به‌زیاد ‌ی‬ ‫خێرم نه‌كرد‬ ‫مه‌ریوان حیلمی‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و الیه‌نگران��� ‌‬ ‫ی نوێی‌ په‌روه‌رده‌‪ ،‬ده‌یانه‌وێت‬ ‫سیستم ‌‬ ‫وه‌كو چۆن له‌سااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كاندا ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێ���ك ناڕازی‌ بوایه‌‪ ،‬ی���ان ره‌خنه‌ ‌‬ ‫بگرتایه‌‪ ،‬به‌تابوری‌ پێنج ناویان ده‌بردو‬ ‫ئابڕوی���ان ده‌برد‪ ،‬ئێس���تاش به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ نمون ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫ره‌خن ‌ه له‌سیس���تم ‌‬ ‫بگریت‪ ،‬یه‌كسه‌ر پێت ده‌ڵێن‪" :‬كه‌وات ‌ه‬ ‫مه‌به‌س���تت ئه‌وه‌ی���ه‌ بگه‌ڕێینه‌و‌ه بۆ‬ ‫كۆنه‌ك���ه‌" له‌كاتێك���دا ده‌بێت ره‌خنه‌و‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ ب���ه‌رده‌وام بێ���ت‪ ،‬ت���ا‬ ‫دواجار له‌گ���ه‌ڵ پراكتیكدا عه‌یبه‌كاندا‬ ‫ی گونجاو دێت ‌ه‬ ‫ده‌رده‌كه‌ون‌و سیستمێك ‌‬ ‫ئاراوه‌‪ ،‬یان ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌و كه‌موكوڕییه‌ك‬ ‫بخه‌یت��� ‌ه روو ده‌ڵێن "ئێم��� ‌ه ناتوانین‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌ین‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وه‌ بڕیار ‌‬ ‫ده‌ستكار ‌‬ ‫كۆنگره‌ی���ه‌" وه‌كو بڕی���اری‌ كۆنگر‌ه‬ ‫الپه‌ڕه‌ی‌ قورئان بێ���ت‌و نه‌گۆڕدرێت!‬ ‫ی���ان یه‌كێك له‌ت���ازه‌ به‌رپرس���ه‌كان‬ ‫ده‌ڵێت "به‌داخه‌وه‌ هه‌ر له‌سلێمانییه‌و‌ه‬ ‫ی دانرا‪،‬‬ ‫ب���ه‌ردی‌ بناغ���ه‌ی‌ گۆڕان���كار ‌‬ ‫كه‌چی‌ ئێستا له‌م شاره‌و‌ه ده‌نگ به‌رز‬ ‫كراوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ له‌گۆڕنان���ی‌"‪ ،‬من له‌م‬ ‫تاز‌ه به‌رپرسه‌ ده‌پرسم ئه‌گه‌ر جه‌نابت‬ ‫ی بیت‪،‬‬ ‫ئێس���تا خوێن���دكاری‌ ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫قبوڵی‌ ئ���ه‌و‌ه ده‌كه‌یت چاره‌نووس��� ‌‬ ‫خوێندن���ی‌ دوانزه‌ س���اڵت بكه‌وێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌فتا نمره‌ی ‌‬ ‫سه‌ر تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌یه‌ك خول؟ ئه‌م���ه‌ له‌گۆڕنانه‌؟ یان‬ ‫ئه‌وپه‌ڕی‌ هۆشیاری‌ شارێك ‌ه ك ‌ه هێشتا‬ ‫لێی‌ تێنه‌گه‌یش���توویت؟! یان كوێران ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ێ ده‌كه‌یت‪ ،‬به‌ب ‌‬ ‫سیستمێك جێبه‌ج ‌‬ ‫ی بخه‌یت ‌ه كارو‬ ‫ی عه‌قڵی‌ ره‌خنه‌ی ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و ش���ار‌ه كاربكه‌یت‪،‬‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ك���ه‌ تۆیان وه‌كو به‌رپرس داناوه‌؟ یان‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫رۆژنامه‌نوسێك ده‌ڵێت "فه‌شه‌ل ‌‬ ‫سیس���تمه‌ بارگرانی‌ له‌كۆڵ حكومه‌ت‬ ‫ده‌كاته‌وه‌"‪ ،‬كام بارگرانی‌؟ ئه‌و‌ه نیی ‌ه‬ ‫ی ‪2007‬‬ ‫پ���ه‌روه‌رد‌ه له‌دوای‌ كۆنگ���ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌و‌و رۆژ خه‌ریكی‌ كاركردنه‌و نیوه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م پێنج‬ ‫ی له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫خوێندنگه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵه‌دا كرد به‌یه‌ك ده‌وام؟! كام بارگران ‌‬ ‫ی قه‌یران‌و‬ ‫براك���ه‌م؟ كام چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی خۆمدا ده‌نێم‌و‬ ‫گرفت؟ پ���ێ‌ به‌جه‌رگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كێشه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێم به‌عس بۆ شاردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ ش���ه‌هید‪ ،‬ه���ات له‌ماوه‌ ‌‬ ‫شه‌ش مانگدا شارێكی‌ گه‌وره‌ی‌ وه‌كو‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ تازه‌ی‌ دروس���تكرد! بۆی ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫به‌ڕاش���كاوی‌ ده‌ڵێم حكومه‌ت ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌یان‬ ‫نه‌كردۆت��� ‌ه خه‌می‌ س���ه‌ره‌كی‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نه‌وه‌یه‌كی‌ هۆش���یارتر ك ‌ه له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‌ك���ی‌ پێش���كه‌وتوو‪ ،‬كه‌م‬ ‫ی به‌م‬ ‫گرفت���ه‌وه‌ دێت���ه‌ دی‌‪ ،‬كۆتای��� ‌‬ ‫مۆدیلی‌ حكومڕانی ‌ه دێنێت كه‌ ئێس���تا‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردستاندا هه‌یه‌‪ .‬تۆ ده‌زانیت بۆچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم باكی‌ له‌پێشخستن ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی نییه‌؟ چونك ‌ه‬ ‫په‌روه‌رده‌‌و گۆڕان���كار ‌‬ ‫زۆرێك له‌به‌رپرسان‌و ده‌ستڕۆیشتووان‬ ‫ی‬ ‫مناڵی‌ خۆیان ناخه‌ن��� ‌ه ئه‌و زیندانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫ك���ه‌ لێره‌ ناون���راوه‌ سیس���تم ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ ،‬ئه‌وان مشوری‌ مناڵی‌ خۆیان‬ ‫خ���واردووه‌‪ ،‬چش له‌مناڵ���ی‌ خه‌ڵكی‌!‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ تر دوای‌ خۆپیشاندان ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێن���دكاران ب���ۆ هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 25‬نمره‌كه‌ رایگه‌یاند‬ ‫هه‌ژمارنه‌كردن ‌‬ ‫"ئێمه‌ سیستمه‌كه‌ ده‌كه‌ین به‌ یونت"‪.‬‬ ‫كاتێ‌ هه‌مواركراوی‌ یونت باڵوكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كرد ب ‌ه ‪30‬‬ ‫‪ 25‬نم���ره‌ی‌ ئه‌ژماركردنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نمره‌‌و خوێن���دكاری‌ ئیكمالی‌ له‌‌وه‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌مه‌وه‌ (نیوه‌ی‌ س���اڵ) حه‌واڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 9‬ك���رد‌و تاقیكردنه‌وه‌ی‌ ‪‌ 12‬‬ ‫مانگ ‌‬ ‫ئاماده‌ییشی‌ كرد به‌ یه‌ك خول‌و پێنج‬ ‫ی كرد ب ‌ه سێ‌ نمره‌‪.‬‬ ‫نمره‌ی‌ بڕیاریش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك له‌هه‌ڵه‌ زه‌قه‌كانی‌ سیس���تم ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫نوێ‌ ب���ۆ قۆناغی‌ ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌10‬و ‪11‬ی‌ وه‌ك���و المه‌ركه‌ز ‌‬ ‫قۆناغ��� ‌‬ ‫ی ‪ 12‬وه‌ك���و‬ ‫هێش���تۆته‌وه‌و قۆناغ��� ‌‬ ‫مه‌رك���ه‌زی‌ ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ی���ان له‌هه‌ردوو‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌10‬و ‪ 11‬ب���ۆ تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫قۆناغ��� ‌‬ ‫ی كتێب داخڵه‌‪،‬‬ ‫ی وه‌رز نی���وه‌ ‌‬ ‫كۆتای��� ‌‬ ‫ی ‪ 12‬هه‌موو‬ ‫ب���ه‌اڵم ب���ۆ به‌كالۆری���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫كتێبه‌ك���ه‌ داخڵ���ه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ گورزێك ‌‬ ‫كوشنده‌ی ‌ه له‌خوێندكار ده‌درێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌وس���ه‌ره‌وه‌ فێری‌ ماس���ی‌ خواردنت‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬له‌مسه‌ریش���ه‌وه‌ ناتوانیت‬ ‫ی‬ ‫بیكه‌یت به‌ماس���یگر! ئه‌نجامه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ل���ه‌‪12‬ی‌ ئاماده‌ییدا وه‌كو رۆژی‌ روناك‬ ‫ده‌ركه‌وت‪ ،‬كه‌ زۆر خراپ بوو‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫له‌هه‌ولێر كوڕێك شوو به‌كوڕێكی‌ دیك ‌ه ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬تایبه‌ت‬

‫ ‬ ‫دوو کچی ئه‌ثیوبی‬

‫ ‬

‫ ‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫"تاوانم چییه‌‪ ،‬ك ‌ه پێستم ره‌شه‌!"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫چاوه‌ ره‌شه‌كانی‌ بڕیبو‌وه‌ مێزه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌رده‌می‌‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌یه‌كیش‬ ‫بۆ قه‌له‌قی‌‪ ،‬چه‌ند جارێك‬ ‫په‌نجه‌باریكه‌كانی‌ له‌یه‌كتریه‌وه‌‬ ‫ده‌ئااڵند‌و ده‌یته‌قاندن‪ ،‬له‌پاش كه‌مێك‬ ‫بێ‌ ده‌نگی‌‪ ،‬روویكرده‌ رۆژنامه‌نوسه‌كه‌و‬ ‫وتی‌ "نا‪ ..‬ناتوانم باسی‌ ئه‌و رووداوه‌‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ده‌مه‌وێت له‌بیریكه‌م"‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫قسه‌ی‌ كچێكی‌ ئه‌سیوپی‪-‬ـه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر ویستویانه‌‬ ‫ده‌ستدرێژی‌ سێكسی‌ بكه‌نه‌ سه‌ر‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاماده‌ نییه‌ هیچ له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫بڵێت‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌و كچه‌ بیانیانه‌ی‌ بۆ كاركردن‬ ‫هاتونه‌ته‌ كوردستان‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌ چه‌ندین‬ ‫گرفت‌و كێش����ه‌ی‌ جۆراوجۆر بوونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك پارێزه‌رێكی����ش ده‌ڵێت "به‌جۆره‌ها‬ ‫شێواز له‌الیه‌ن خاوه‌ن ماڵه‌كانه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫مرۆڤێك مافه‌كانیان پێش����ێل ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫الیه‌ن����ی‌ حكومه‌تیش‪ ،‬وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫به‌كارخس����تن‌و راهێنان����ی‌ پیش����ه‌یی‌‬ ‫س����لێمانی‌ (ئاس����ۆ نه‌جمه‌دین) باسی‌‬ ‫ده‌كات كه‌مته‌رخه‌م����ه‌‪ .‬ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌‬ ‫ده‌ڵێت "له‌به‌ر كه‌می‌ بودجه‌‌و فه‌رمانبه‌ر‪،‬‬ ‫وه‌كو پێویست ناتوانین به‌دواداچوون بۆ‬ ‫كێشه‌ی‌ ئه‌و كچه‌ بیانیانه‌ بكه‌ین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ به‌پێی‌ زانیاریه‌كان ‌‬ ‫ی (نیو وركرز)‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫ی ئێستا‬ ‫ی ئه‌و كچ ‌ه بیانیانه‌ ‌‬ ‫* زۆرینه‌ ‌‬ ‫له‌سلێمانیدا كار ده‌كه‌ن نیپاڵین‪.‬‬ ‫* له‌گ���ه‌ڵ هاتنیان بۆ كوردس���تان‬ ‫پش���كنینی‌ ته‌ندروس���تییان ب���ۆ‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی هه‌ر كرێكارێك‬ ‫ی گه‌یش���تن ‌‬ ‫* كرێ ‌‬ ‫له‌وان ‌ه بۆ كوردستان ‪ 2500‬تا ‪ 3‬هه‌زار‬ ‫دۆالره‌‬ ‫ی زۆرین���ه‌ی‌ ئ���ه‌و كچان ‌ه‬ ‫* ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫له‌نێوان ‪ 25‬تا ‪ 30‬ساڵیدایه‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ر یه‌كه‌یان بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫* مان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫دوو ساڵه‌‬ ‫*كرێی‌ كاركردنی���ان ‪ 300‬دۆالر‌ه بۆ‬ ‫مانگێك‬ ‫وه‌ریبگرێته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك پارێزه‌ره‌كه‌ش باسی‌‬ ‫ده‌كات‪" ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر نامرۆڤانه‌ش‬ ‫له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌ هه‌ڵس����وكه‌وتی‌ كردو‌وه‌"‪،‬‬ ‫پاڕانه‌وه‌ی‌ كچه‌كه‌ بۆ ئازادبوون له‌زیندان‌و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ ئه‌و ماڵه‌ی‌ پێشتر كاری‌‬ ‫لێكردو‌وه‌ ب����ه‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬تاده‌گاته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌یه‌وێت بچه‌مێت����ه‌وه‌و قۆنه‌ره‌‬ ‫تۆزاویه‌كانی‌ خاوه‌ن ماڵه‌كه‌ ماچ بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم پارێزه‌ره‌ك����ه‌‌و هاوڕێكانی‌ ناهێڵن‬ ‫ئه‌وه‌ رووبدات‌و له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫خاوه‌ن ماڵه‌كه‌ ده‌بێت����ه‌ ده‌مه‌قاڵێیان‪.‬‬ ‫خ����اوه‌ن ماڵه‌كه‌ به‌ روویه‌ك����ی‌ گرژه‌وه‌‬ ‫له‌پارێزه‌ره‌ك����ه‌‌و هاوڕێكان����ی‌ ده‌ڕوانێ‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "عه‌یب ناكه‌ن له‌سه‌ر كچێكی‌‪....‬‬ ‫(جنێوێكی‌ ناش����رین) قسه‌ به‌ كه‌سێكی‌‬ ‫ك����ورد ده‌ڵێن؟"‪ .‬هه‌ت����ا ده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ كوشتنیشیان لێبكات‪ ،‬دواجار‬ ‫كچه‌ ناگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هاوكاری‌ ئه‌و‬ ‫پارێزه‌ره‌و هاوڕێكان����ی‌ كارێكی‌ تری‌ بۆ‬ ‫ده‌دۆزرێته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌و چیرۆكه‌ی‌ كچه‌ ئه‌سوپیه‌كه‌‬ ‫ئاماده‌ نییه‌ بیگێڕێته‌وه‌‬ ‫پارێزه‌ر پ����ه‌ری‌ س����اڵح له‌ڕێكخراوی‌‬ ‫س����ه‌نته‌ری‌ په‌ره‌پێدانی‌ دیموكراس����ی‌‌و‬ ‫مافی‌ مرۆڤ‪ ،‬ك����ه‌ ‪-‬رێكخراوه‌ێكه‌ زیاتر‬ ‫كار له‌س����ه‌ر پرس����ی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤ‬ ‫ده‌كات‪ -‬له‌گه‌ڵ چه‌ن����د هاوڕێیه‌كی‌ تری‌‬ ‫به‌دواداچونیان بۆ ئه‌و رووداوه‌ كردو‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ به‌س����ه‌ر ئه‌و كچه‌ ئه‌سیوپیه‌‌و چه‌ند‬ ‫هاوڕێیه‌كی‌ تریدا هاتو‌وه‌‪ ،‬ئه‌و به‌م جۆره‌‬ ‫باس له‌‌و رووداوه‌ ده‌كات‪ .‬له‌ش����ه‌وێكی‌‬ ‫كاری‌ زیاده‌یان پێده‌كرێت‪..‬‬ ‫سه‌ره‌تای‌ به‌هاردا قاچاخچییه‌كی‌ كورد‬ ‫ئه‌و كچ����ه‌ بیانییانه‌ی‌ وه‌ك خزمه‌تكار‬ ‫به‌ن����اوی‌ (گ) به‌پاس����اوی‌ بردنیان بۆ‬ ‫ئه‌وروپا‪ ،‬كوڕێك‌و ‪ 10‬كچی‌ ئه‌س����یوپی‌‌و له‌ماڵ����ه‌ كورده‌كاندا كار ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫نیپاڵ����ی‌ له‌ڕێگای‌ ش����ارباژێڕه‌وه‌ به‌ره‌و ئ����ه‌وه‌ی‌ به‌ش����ێكیان رێزێكی‌ باش����یان‬ ‫سنوری‌ ئێران ده‌بات‪ .‬له‌گوندێكی‌ نزیك لێده‌گیرێ‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌به‌دواداچونه‌كانی‌‬ ‫سنور كوڕه‌ قاچاخچییه‌كه‌‌و هاوكارێكی‌ ئا‌وێن����ه‌دا ئ����ه‌وه‌ به‌ده‌رك����ه‌وت ك����ه‌‬ ‫به‌ن����اوی‌ (س)‪ ،‬به‌نیازی‌ ده‌س����تدرێژی‌ "هه‌ندێكیان سوكایه‌تشیان پێده‌كرێت"‪،‬‬ ‫سێكسی‌ جوانترین كچیان هه‌ڵده‌بژێرن‪ ،‬یه‌كێ����ك ل����ه‌و س����وكایه‌تیانه‌ به‌ه����ۆی‌‬ ‫ئه‌وی����ش ئه‌و كچ����ه‌ ئه‌س����یوپیه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگ����ی‌ پێس����تیانه‌وه‌یه‌ ك����ه‌(ره‌ش‬ ‫له‌ئێس����تادا له‌كافتریایه‌ك����ی‌ ش����اری‌ پێس����تن)‪ ،‬پارێزه‌ر (په‌ری‌) بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫س����لێمانیدا كار ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌س����ه‌ر چیرۆكێكی‌ تری‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ناو ئه‌و‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ كامی����ان پێش����تر بچێته‌الی‌‪ ،‬كچان����ه‌ی‌ ك����ه‌ قاچاخچیی����ه‌ كورده‌كه‌‬ ‫دوو قاچاخچییه‌ك����ه‌ ده‌بێته‌ ش����ه‌ڕیان‪ ،‬هه‌ڵی خه‌ڵه‌تاندب����وون‪ ،‬یه‌كێكیان پاش‬ ‫ه����ه‌ر وه‌ك پارێزه‌ره‌ك����ه‌ وت����ی‌ "ل����ه‌و ئازادبوونی‌ له‌زیندان ده‌چێته‌ ماڵێك بۆ‬ ‫كات����ه‌دا بارودۆخی‌ ده‌روون����ی‌ كچه‌كان كاركردن‪ ،‬ب����ه‌اڵم پاش هه‌فته‌یه‌ك بڕیار‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت����ی‌ تێ����ك ده‌چێ����ت‪ ،‬چونكه‌ ده‌دات نه‌چێت����ه‌وه‌ بۆ ئه‌و ماڵه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫تێده‌گه‌ن له‌وه‌ی‌ كه‌ دوو قاچاخچییه‌كه‌ په‌ری‌ پارێ����زه‌ر ه����ۆكاری‌ نه‌چونه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر چی شه‌ڕیانه‌"‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌نجام ده‌پرس����ێ‌‪ ،‬ئه‌و به‌گریان����ه‌وه‌ ده‌دوێت‌و‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ نێ����وان ئ����ه‌و دوو قاچاخچییه‌ ده‌ڵێت "ن����ان به‌من حازر ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گ����ه‌وره‌ ده‌بێت تاده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی‌ پۆلیس ناهێڵن له‌سه‌ر س����فره‌كه‌یان نان بخۆم‪،‬‬ ‫بگات����ه‌ ش����وێنی‌ رووداوه‌ك����ه‌‪ ،‬له‌پاش پێم ده‌ڵێ����ن‪ ،‬ده‌بێ����ت له‌ته‌والێته‌كه‌دا‬ ‫ده‌س����تگیركردنیان هه‌مووی����ان ده‌برێنه‌ خۆت بش����ۆی‌ نه‌ك حه‌مامه‌ك����ه‌" هه‌تا‬ ‫ئاسایشی‌ سلێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌پێناو زووتر كچه‌ك����ه‌ ده‌گات����ه‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ چڕنوقێك‬ ‫ئازادبوونی����ان‪ ،‬كچ����ه‌كان باس����ی‌ ئه‌وه‌ له‌پێس����ته‌ ره‌ش����ه‌كه‌ی‌ ده‌س����تی‌ خۆی‌‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬كه‌ قاچاخچییه‌كان ویس����تویانه‌ بگرێت‌و بڵێ����ت "ئه‌وان بێز له‌پێس����ته‌‬ ‫ده‌ستدرێژی‌ سێكس����ییان بكه‌نه‌ سه‌ر‪ ،‬ره‌ش����ه‌كه‌م ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌رێ‌ تاوانی‌ من‬ ‫بۆیه‌ قاچاخچییه‌كان به‌ته‌نها به‌تۆمه‌تی‌ چییه‌‪ ،‬كه‌ پێس����تم ره‌ش����ه‌؟"‪ .‬پارێزه‌ر‬ ‫قاچاخچێت����ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی����ان له‌گه‌ڵ په‌ری‌ ئه‌وه‌ش ناش����ارێته‌وه‌ كه‌ به‌شێك‬ ‫ده‌كرێ����ت‪ .‬كچه‌كانی����ش هه‌ریه‌كه‌ی����ان ل����ه‌و كچانه‌ به‌جۆره‌ها ش����ێواز له‌الیه‌ن‬ ‫ب����ه‌ كه‌فاله‌تی‌ بڕێك پ����اره‌ی‌ كه‌م ئازاد خ����اوه‌ن ماڵه‌كان����ه‌وه‌ وه‌ك مرۆڤێ����ك‬ ‫ده‌كرێن‌و به‌هه‌وڵی‌ پارێ����زه‌ر (په‌ری‌)‌و مافه‌كانیان پێشێل ده‌كرێت‪ ،‬یه‌كێكیش‬ ‫هاوڕێكانی‌ هه‌ندێكی����ان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ل����ه‌‌و پێش����ێلكاریانه‌ ئه‌وه‌ی���� ‌ه كه‌ زیاد‬ ‫ئه‌و مااڵنه‌ی‌ پێشوتر كاریان لێكردووه‌‪ ،‬له‌پێویست كاریان پێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫یاخود كاری‌ تریان بۆ دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم "هه‌ن����دێ‌ له‌خێزان����ه‌كان فێربوون جگه‌‬ ‫یه‌كێك له‌كچه‌كان‪ ،‬خاوه‌نی‌ ئه‌و ماڵه‌ی‌ له‌كاری‌ ماڵی‌ خۆی����ان‪ ،‬ده‌یانبه‌ن كاری‌‬ ‫كه‌ پێشتر كاری‌ لێكردو‌وه‌‪ ،‬ئاماده‌ نابێت ماڵه‌ خزمه‌كانیشیان پێده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫بۆ كردون‪ ،‬كوڕیان نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ له‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌زا سه‌یره‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ هه‌تا كاتی‌ هاتنه‌‬ ‫س����ه‌رژانی‌ ژنه‌كه‌‪ ،‬ماڵی‌ پزیش����كه‌كه‌ش‬ ‫هه‌س����تیان به‌وه‌ نه‌ك����ردووه‌‪ ،‬كه‌ ژنه‌كه‌‬ ‫س����كی‌ پڕه‌!‪ .‬جه‌زا ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌‬ ‫كه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ژنه‌كه‌ منداڵه‌كه‌ی‌ بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاشكرا كردووه‌ كه‌ له‌‪ 3‬مانگیدا‬ ‫هه‌س����تی‌ به‌وه‌ كردووه‌‪ ،‬كه‌ سكی‌ پڕه‌‪،‬‬ ‫ه����ه‌ر ئه‌و كاته‌ش ویس����تویه‌تی‌ له‌باری‌‬ ‫به‌رێت‪ ،‬به‌اڵم دواتر په‌ش����یمان بۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ جه‌زا وتی‌ "دواتر كه‌ قسه‌ی‌‬ ‫بۆ ئێمه‌ كرد وتی‌‪ ،‬دڵم نه‌هاتووه‌ له‌ناوی‌‬ ‫به‌رم‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ چه‌ند خێزانێك ویستیان‬ ‫منداڵه‌كه‌ی‌ لێوه‌رگ����رن‪ ،‬هه‌تا خێزانێك‬ ‫ئاماده‌بوو ‪ 5‬هه‌زار دۆالریش����ی‌ پێبدات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و رازی‌ نه‌بوو‪ ،‬وتی‌ ده‌یبه‌مه‌وه‌‬ ‫بۆ واڵته‌كه‌ی‌ خۆم‪ ،‬ئه‌وه‌بوو دواتر ئێمه‌‬ ‫ناردمانه‌وه‌ ب����ۆ نیپ����اڵ"‪ .‬یاریده‌ده‌ری‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانی����ای (نیو وركرز)‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو كه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گشتی‌ خێزانه‌ كورده‌كان‪ ،‬گرنگی‌ به‌كچه‌‬ ‫بیانیه‌كان ده‌ده‌ن‌و رێزێكی‌ زۆریش����یان‬ ‫ده‌گرن‪ ،‬بۆ پشتگیری‌ ئه‌و بۆچونه‌شی‌‪،‬‬ ‫باس����ی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ زۆرێك له‌كچه‌كان‪،‬‬ ‫پاش چه‌ند مانگێك له‌هاتنیان به‌شێواز‌و‬ ‫رووخس����ارێكی‌ نوێیه‌وه‌ ده‌یان بیننه‌وه‌‬ ‫"كچی����ان لێوه‌رگرتوین پ����اش دوو رۆژ‬ ‫خێزانه‌ك����ه‌ له‌گه‌ڵ خۆی����ان بردویانه‌ بۆ‬ ‫سینه‌ما"‪.‬‬

‫دزیی‌ ماڵێك‬ ‫ده‌درێته‌ پاڵ كچێكی‌ نیپاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێج����ار ئ����ه‌و كچان����ه‌ تۆمه‌تب����ار‬ ‫ده‌كرێن به‌دزیكردن‪ ،‬ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫كچێكی‌ نیپاڵی‌ به‌ناوی‌ (پ) كه‌ له‌ماڵی‌‬ ‫پزیشكێكدا كاری‌ كرد‌ووه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ماڵی‌ پزیش����كه‌كه‌ ده‌چن بۆ س����ه‌فه‌ر‪،‬‬ ‫كچه‌ ده‌به‌نه‌ ماڵی‌ برایه‌كی‌ پزیشكه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌دا ماڵ����ی‌ براكه‌ی‌ دزییه‌كیان‬ ‫لێده‌كرێت‪ ،‬كه‌ "نزیكه‌ی‌ بایی‌ ‪ 25‬هه‌زار‬ ‫دۆالر بو‌وه‌"‪ ،‬راسته‌وخۆش كچه‌ نیپاڵیه‌كه‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به‌‌و دزیكردنه‌‪ ،‬له‌پاش‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ كچه‌ بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 3‬مانگ‪،‬‬ ‫به‌هه‌وڵی‌ چه‌ند پارێ����زه‌ر‌و رێكخراوێكی‌‬ ‫ژنان‪ ،‬كچ����ه‌ نیپاڵیه‌كه‌ به‌كه‌فاله‌ت ئازاد‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬كۆمپانی����ای‌ (نیو وركرز) كه‌‬ ‫ئ����ه‌و كچه‌ی����ان هێناوه‌ته‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ناش����ارنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ كچه‌كه‌‬ ‫له‌زینداندا بوو س����ه‌ردانیان نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫پاساویش����یان بۆ ئ����ه‌و كاره‌یان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫یاری����ده‌ده‌ری‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ كۆمپانیاكه‌‬ ‫(جه‌زا ره‌شید) باسی‌ ده‌كات ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ترساون له‌وه‌ی‌ خاوه‌ن ماڵه‌كه‌ گومانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ بكات‪ ،‬كه‌ كۆمپانیاكه‌یان پشتگیری‌‬ ‫ئه‌و كچ����ه‌ ده‌كات‪ .‬ه����ه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫پزیش����كه‌كه‌‪ ،‬كه‌ پێی‌ خۆش نییه‌ ناوی‌‬ ‫بهێنرێ‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خۆیان شكاتیان لێكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا به‌به‌رده‌وام له‌زینداندا‬ ‫سه‌ردانیان كردووه‌‪ ،‬پزیشكه‌كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"نزیكه‌ی‌ هه‌زار كچی‌ بیانی‌‬ ‫"هه‌تا له‌زیندانیش س����ه‌ردانمان ده‌كرد‪،‬‬ ‫له‌مااڵندا كارده‌كه‌ن"‬ ‫راسته‌ ئێستا كچه‌كه‌ ئازاد كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ریه‌كێ����ك له‌و كچ����ه‌ بیانیانه‌ی‌ كه‌‬ ‫تائێستا كێش����ه‌كه‌ له‌دادگایه‌‌و یه‌كالیی‌‬ ‫بۆ كاركردن دێنه‌ كوردس����تان‪ ،‬له‌ڕێگای‌‬ ‫نه‌بۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ به‌كارخستن‌و راهێنانی‌‬ ‫پیش����ه‌یی‌‪ ،‬س����ه‌ر به‌ وه‌زارتی‌ كاروباری‌‬ ‫كومه‌اڵیه‌ت����ی‌‪ ،‬مامه‌ڵ����ه‌ی‌ مانه‌وه‌ی����ان‬ ‫بۆ ده‌كرێ����ت‪ ،‬وه‌ك به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی����ه‌ (ئاس����ۆ نه‌جمه‌دین)‬ ‫باس����ی‌ ده‌كات‪ ،‬جگه‌له‌ڕاییكردن����ی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كانیان‪ ،‬پاراس����تنی‌ مافه‌كانیان‌و‬ ‫چاودێ����ری‌ كردنیش����یان به‌جۆرێ����ك‬ ‫له‌جۆره‌كان به‌ئه‌وان س����پێردراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ه����ۆی‌ كه‌می‌ بودجه‌‌و ئ����ه‌و لیژنه‌یه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ دان����راوه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئاس����ۆ ده‌ڵێت "وه‌كو پێویست ناتوانن‬ ‫به‌دواداچوون بۆ كێش����ه‌ی‌ ئ����ه‌و كچانه‌‬ ‫بكه‌ن"‪ .‬ئه‌و روونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪6‬‬ ‫هه‌زار ده‌ستی‌ كاری‌ بیانی‌ له‌كورستاندا‬ ‫هه‌ی����ه‌‌و النی‌ كه‌م هه‌زاریان ئه‌و كچانه‌ن‬ ‫ك����ه‌ له‌ماڵه‌كان����دا كار ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان ته‌نها لیژنه‌یه‌كی‌ ‪3‬‬ ‫كه‌سییان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ بۆ به‌دواداچونی‌‬ ‫كێش����ه‌ی‌ ئه‌و كچانه‌‪ ،‬وتیش����ی‌ "ساڵی‌‬ ‫رابردوو به‌هۆی‌ دره‌نگ په‌س����ه‌ندكردنی‌‬ ‫بودجه‌وه‌‪ ،‬پاره‌ نه‌بوو به‌نزینی‌ پێبكڕین‪،‬‬ ‫جا چ����ۆن ده‌مانتوانی‌ وه‌ك پێویس����ت‬ ‫به‌دواداچ����وون بۆ گرفتی‌ ئ����ه‌و كچانه‌‬ ‫سك پڕبوونی‌ ژنێكی‌ نیپاڵی‬ ‫هه‌ندێجار ئه‌و كچ����ه‌ بیانیانه‌ تۆمه‌تی‌ بكه‌ین‪ ،‬بۆی����ه‌ ده‌بێت دان به‌وه‌دا بنێین‬ ‫"به‌دڕه‌وش����تی"یان ده‌درێته‌پاڵ‪ .‬س����ك كه‌ به‌دواداچونه‌كان����ی‌ ئێمه‌ كه‌مبووه‌‪،‬‬ ‫پڕبوون����ی‌ ژنێك����ی‌ نیپاڵ����ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 30‬هۆكاری‌ ئه‌وه‌ش دی����اره‌ كه‌می‌ بودجه‌‌و‬ ‫س����اڵ‪ ،‬كه‌ نزیك����ی‌ س����اڵێك له‌مه‌وبه‌ر ئه‌و لیژنه‌یه‌یه‌ كه‌ هه‌مانه‌"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫له‌سلێمانی‌ روویدا‪ ،‬چه‌ندین لێكدانه‌وه‌ی‌ به‌كارخستن‌و راهێنانی‌ پیشه‌یی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫جیاواز‌و چیرۆكی‌ س����ه‌یری‌ له‌باره‌یه‌وه‌ روون ده‌كات����ه‌وه‌‪ ،‬ك����ه‌ له‌گرێبه‌س����تی‌‬ ‫وترا‪ ،‬هه‌ر ل����ه‌م به‌دواداچونه‌ی‌ ئاوێنه‌دا نێوان كۆمپانی����اكان‌و خاوه‌ن ماڵه‌كاندا‬ ‫ئه‌وه‌ به‌ده‌رك����ه‌وت‪ ،‬كه‌ ئه‌و ژنه‌ نیپاڵیه‌ باس له‌وه‌ كراوه‌‪ ،‬ك����ه‌ ده‌بێت ره‌چاوی‌‬ ‫له‌ماڵی‌ ژنه‌ پزیشكێكی‌ به‌ته‌مه‌ندا كاری‌ مافه‌كان����ی‌ مرۆڤ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم گومانی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌هه‌مانشێوه‌ له‌الیه‌ن ئه‌وه‌شی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و كچانه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆمپانی����ای (نیو ورك����رز) هێنراوه‌ته‌ كاره‌كه‌یان له‌ده‌س����ت نه‌چێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كوردس����تان‪ .‬به‌پشت به‌س����تن به‌چه‌ند زوڵمێكیش����یان لێبكرێ����ت ره‌نگه‌ له‌الی‌‬ ‫راپۆرتێك����ی‌ پزیش����كی‌‪ ،‬یاری����ده‌ده‌ری‌ لیژنه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌وان باس����ی‌ نه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر له‌كۆمپانی����ا (نیو وركرز)‪ ،‬وتیش����ی‌ "ره‌نگه‌ ئه‌و كچانه‌ ته‌عداشیان‬ ‫جه‌زا ره‌ش����ید جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬لێكرابێ����ت‪ ،‬به‌اڵم ئێم����ه‌ نه‌مانزانیبێت‪،‬‬ ‫كه‌ ئ����ه‌و ژنه‌ مانگێك پێ����ش هاتنی‌ بۆ چاودێریكردن����ی‌ زی����اد له‌ه����ه‌زار ك����چ‬ ‫كوردستان س����كی‌ پڕبووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان به‌لیژنه‌یه‌كی‌ ‪ 3‬كه‌س����ی‌ ناكرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێی����ان نه‌زانیوه‌‪ ،‬جگه‌ل����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش هیوادارم وه‌زاره‌ت فه‌رمانبه‌ری‌ ترمان بۆ‬ ‫رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و ماڵه‌ی‌ ژنه‌كه‌ كاری‌ ئه‌و كاره‌ بۆ دابین بكات"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی بارودۆخ ‌‬ ‫چاودێر ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌زار كچ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاركه‌ری‌ بیان ‌‬ ‫ی‪3‬‬ ‫ب ‌ه لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌سی‌ سپێردراوه‌‬

‫ئه‌و كوڕێكی‌ باریكه‌له‌ی‌ ‪ 20‬سااڵنه‌‌و‬ ‫زۆر به‌جدی‌ قسه‌ی‌ ده‌كرد‌و باسی‌‬ ‫پێشێلكردنی‌ مافی‌ (هاوڕه‌گه‌زباز)‬ ‫ه‌كانی‌ كوردستانی‌ ده‌كرد‌و ده‌یوت "ئه‌وه‌‬ ‫ئاره‌زوویه‌كی‌ تاكه‌و ده‌بێت مافی‌ ئه‌وه‌‬ ‫به‌ئێمه‌ بدرێت به‌ئازادی‌ موماره‌سه‌ی‌‬ ‫ئاره‌زووه‌كان ‌ی خۆمان بكه‌ین" باسی‌‬ ‫له‌وه‌ش كرد كه‌ له‌گه‌ڵ كوڕێكی‌ هاوڕێی‌‬ ‫رێكه‌وتوون به‌نهێنی‌ شوی پێبكات‪،‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌ر له‌هه‌ولێر دوو كه‌سی‌‬ ‫دیكه‌ ده‌ناسم كه‌ شوویان به‌ دوو كوڕ‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫رێن���وار ن���اوی‌ خ���وازراوی‌ كوڕێك��� ‌ی‬ ‫دانیش���تووی‌ هه‌ولێ���ره‌‌و قوتابیی���ه‌‬ ‫له‌زانكۆ‪ ،‬ئه‌و قژی‌ به‌ش���ێوازی‌ ئه‌وروپی‌‬ ‫رێكخس���تبوو‪ ،‬ده‌نگێكی‌ كچانه‌ی‌ هه‌بوو‪،‬‬ ‫چاوی‌ رش���تبوو‪ ،‬ته‌نكه‌ ماكیاجێكیش���ی‌‬ ‫كردبوو‪ ،‬له‌ئێواره‌یه‌كی‌ س���اردی‌ زس���تان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێیه‌كی‌ ك��� ‌ه وه‌ك خۆی‌ وتی‌‬ ‫ئه‌وی���ش "گ���ه‌ی" ب���وو (ئ���ه‌وان له‌ناو‬ ‫خۆیان���دا وش���ه‌ی‌ گ���ه‌ی‌ به‌كارده‌هێنن‬ ‫له‌ب���ری‌ هاوڕه‌گه‌زب���ازه‌كان)‪ ،‬باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ به‌هۆی‌ فه‌یسبووكه‌وه‌ یه‌كیان‬ ‫دۆزیوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌كات���ی‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ی‌‬ ‫په‌یامنێری‌ ئاوێنه‌ هه‌ر زوو باس���ی‌ له‌وه‌‬ ‫كرد بڕیاری‌ داوه‌ "ش���وو بكات" وتیش���ی‌‬ ‫"بڕیارم داو‌ه له‌گه‌ڵ كوڕێكی‌ هاوڕێم زه‌واج‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ئه‌و كوڕه‌م خۆشده‌وێت‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆره‌ پێكه‌وه‌ین ئێس���تا ئه‌و به‌سه‌فه‌رێك‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی���ه‌و چه‌ن���د رۆژی‌ داهات���وو‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ زه‌واج ده‌كه‌ین"‪،‬‬ ‫ئه‌و سه‌باره‌ت به‌ش���ێوازی‌ زه‌واجه‌كه‌یان‬ ‫كه‌ ئایا هیچ گرێبه‌س���ت‌و ره‌س���میاتێكی‌‬ ‫ده‌بێت یان ن���ا‪ ،‬وتی‌ "نه‌خێ���ر‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك ده‌زانین له‌كوردس���تان هیچ مافێك‬ ‫نه‌دراوه‌ ب���ه‌ (گه‌ی)ه‌كان‌و ئه‌گه‌ر پۆلیس‬ ‫پێمان بزانێت ده‌ستگیرمان ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گرێبه‌س���تی‌ نێوان ئێمه‌ گرێبه‌س���تێكی‌‬ ‫شه‌خس���ییه‌و له‌نێوان خۆماندایه‌"‪ .‬لێره‌دا‬ ‫پرسیارێك دێته‌ ئاراوه‌‪ ،‬ئاخۆ له‌كوردستان‬ ‫گه‌ی‌‪-‬تر ه���ه‌ن‪ ،‬یان به‌ه���ۆی‌ داخراوی‌‌و‬ ‫رێگه‌نه‌دانی‌ ئه‌و جۆره‌ هاوس���ه‌رگیرییه‌‪،‬‬ ‫شته‌كان به‌شاراوه‌یی‌ ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬رێنوار به‌‬ ‫جدییه‌تێكه‌وه‌ وتی‌ "من دوو حاڵه‌تی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌زان���م هه‌ر له‌م مانگ���ه‌دا له‌هه‌ولێر كوڕ‬ ‫له‌گه‌ڵ ك���وڕ زه‌واجیان كردووه‌‪ ،‬دووانیان‬ ‫ئێس���تاش هه‌ر لێره‌ ده‌ژی���ن‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ نایان ناسم‪ ،‬دووانه‌كه‌ی‌ دیكه‌‬ ‫هاوڕێم بوون‪ ،‬ئ���ه‌و رۆژه‌ی‌ كه‌ بڕیاریاندا‬ ‫زه‌واج بكه‌ن بۆ سبه‌ینێ چون بۆ توركیا‌و‬

‫ ‬ ‫سه‌نته‌ری شاری هه‌ولێر‬ ‫ئێستا له‌توركیا ده‌ژین"‪ .‬ئه‌و گه‌نجه‌ باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ ته‌نها‬ ‫له‌هه‌ولێ���ردا نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌س���لێمانی‌‌و‬ ‫دهۆكیش هه‌ن‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا هاوڕێكه‌شی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا دانیش���تبوو‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌ویش خۆی‌‬ ‫به‌ناوێك���ی‌ خوازراوه‌وه‌ ناس���اند "زیكۆ"‪،‬‬ ‫زۆرج���ار له‌كات���ی‌ قس���ه‌كردنی رێنواردا‬ ‫ئه‌وی���ش قس���ه‌ی‌ ده‌ك���رد‪ ،‬زیك���ۆ وتی‌‬ ‫"ناتوانی به‌وه‌ بڵێیت زه‌واجی‌ راسته‌قینه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هی���چ گرێبه‌س���تێكیان له‌نێواندا‬ ‫نییه‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ هه‌یه‌ ته‌نیا رێككه‌وتنی‌‬ ‫نێوان ه���ه‌ردوو الیانه‌"‪ ،‬به‌اڵم له‌كرده‌وه‌دا‬ ‫وه‌ك ژن‌و مێ���رد هه‌ڵس���وكه‌وت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫رێن���وار وه‌ك ژنه‌كه‌ وایه‌‌و هاوڕێكه‌یش���ی‌‬ ‫وه‌ك مێردی‌‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ تاچه‌نده‌‬ ‫كه‌سوكاری‌ ئاگاداری‌ ئه‌و كاره‌ی‌ ئه‌وانن‪،‬‬ ‫رێنوار وتی‌ "به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كه‌سوكارم‬ ‫نه‌یانزانیوه‌‪ ،‬ناش���هێڵم بیزان���ن‪ ،‬چونكه‌‬

‫ئه‌گ���ه‌ر باوك���م‌و براكانم بزانێ���ت ئه‌وه‌‬ ‫ده‌مكوژن"‪ .‬هاوڕێكه‌شی‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كرد ك���ه‌ حه‌ز ده‌كات وه‌كو ژن ره‌فتار‬ ‫بكا‌و سێكسیش بكات‪ ،‬به‌اڵم باوه‌ڕی‌ به‌و‬ ‫زه‌واجه‌ نییه‌‪ ،‬وتیشی‌ "هاوڕێكه‌م وتی‌ تۆ‬ ‫ته‌نیا بۆمن به‌و له‌گه‌ڵ هچ كوڕێكی‌ دیكه‌‬ ‫س���ێكس مه‌كه‌ ب���ا زه‌واج بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتێك من پێم وت باش���ه‌ تۆ ژیانم دابین‬ ‫بكه‌‌و سێكسیش ته‌نیا له‌گه‌ڵ تۆ ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ زه‌واج رێكنه‌كه‌وتین‪ ،‬من باوه‌ڕم‬ ‫به‌زه‌واجی‌ كوڕ‌و كوڕ له‌كوردس���تان نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ل���ه‌م واڵته‌دا س���ه‌ر ناگرێت‪ ،‬من‬ ‫پێم باشه‌ بۆ خۆت ئازادبیت هه‌ر كوڕێك‬ ‫ویستت سێكسی‌ له‌گه‌ڵ بكه‌یت"‪.‬‬ ‫ئه‌و دوو كوڕه‌ ئاماژه‌یان بۆ ئه‌وه‌ ده‌كرد‬ ‫ئێس���تا جگه‌ له‌زه‌واج‪ ،‬زۆر كوڕ ده‌ناسن‬ ‫كه‌پ���ڵ (قلی‌) پیاوی‌ دیكه‌ی���ه‌‌و پیاوه‌كه‌‬ ‫هه‌موو ژیانی‌ دابین ده‌كات‌و ئه‌ویش ته‌نیا‬ ‫س���ێكس به‌ئه‌و ده‌دات‪ ،‬وتیان "نه‌ك یه‌ك‬

‫له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌داین‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ردان ‌‬ ‫به‌نهێن ‌‬ ‫ی‬ ‫قونسوڵگه‌ریه‌كان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و به‌ریتانیا‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ین‌و داوا ‌‬ ‫پشتگیرییان لێبكه‌ین‬ ‫دان���ه‌‪ ،‬ئێمه‌ چه‌ندین كوڕی‌ وا ده‌ناس���ین‬ ‫كه‌ قلی‌ پی���اوی‌ دیكه‌ن"‪ .‬ئه‌و دوو گه‌ی‪-‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫ـه‌ باس���یان ل���ه‌وه‌ ده‌كرد ك���ه‌ زۆرجار‬ ‫به‌رپرس���ه‌كان سێكسیان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫رێن���وار له‌و باره‌یه‌ش���ه‌وه‌ وتی‌ "من خۆم‬ ‫ره‌نگه‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سی‌ پله‌دار سێكسم‬ ‫كردبێت‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك به‌رپرس���ی‌ زۆر زۆر‬ ‫بااڵ‪ ،‬به‌اڵم له‌ئاستی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ شارێك‬ ‫یان ش���وێنێك له‌و ئاسته‌دا" ئه‌و هۆكاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ "له‌كچ تێر بوون بۆیه‌ ئێس���تا‬ ‫ئاره‌زووی‌ كوڕ ده‌كه‌ن"‪ .‬زیكۆ‪-‬ش سه‌باره‌ت‬ ‫به‌هه‌مان بۆچوون وتی‌ "به‌رپرسی‌ زۆر بااڵ‬ ‫ده‌زانم كه‌ كوڕ هه‌یه‌ ته‌نیا كه‌پڵی‌ ئه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو پێداویس���تییه‌كی‌ ژیانی‌ بۆ دابین‬ ‫ك���ردوه‌‌و ئۆتۆمبێلی‌ بۆ كڕیوه‌‪ ،‬له‌كۆلیژی‌‬ ‫ب���ه‌رز وه‌رگیراوه‌ پاره‌ی‌ كۆلیژیش���ی‌ بۆ‬ ‫ده‌دات"‪.‬‬ ‫رێنوار‪-‬یش گێڕایه‌وه‌ كه‌ "سه‌ری‌ ساڵی‌‬ ‫‪ 2012‬كوڕێكی‌ هاوڕێم كه‌ قلی‌ به‌رپرسێكی‌‬ ‫زۆر زۆر گه‌وره‌یه‌ له‌كوردستان‪ ،‬به‌رپرسه‌كه‌‬

‫خۆی‌ له‌ده‌ره‌وی‌ واڵت بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌ركی‌ ئ���ه‌و به‌رپرس���ه‌ له‌خۆش���ترین‌و‬ ‫راقیترین شوێنی‌ هه‌ولێر ئاهه‌نگی‌ بۆگێڕا‌و‬ ‫خ���ۆی‌و چه‌ن���د براده‌رێكی‌‪ ،‬ك���ه‌ منیش‬ ‫یه‌كێ���ك بووم له‌و براده‌رانه‌ی‌‪ ،‬س���ه‌عات‬ ‫سێی‌ ش���ه‌و دوای‌ ته‌واوبوونی‌ ئاهه‌نگه‌كه‌‬ ‫به‌ ئۆتۆمبێلی‌ تایبه‌ت گواس���تراینه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئوتێلێكی‌ زۆر راقی‌ هه‌ر له‌س���ه‌ر ئه‌ركی‌‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ له‌و ئوتێله‌دا بووین"‪.‬‬ ‫رێن���وار باس له‌وه‌ده‌كات كه‌ ژیانی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ گه‌ی‌‪-‬ن له‌مه‌ترسیدایه‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كان���ی‌ هه‌رێ���م گه‌ر پێیان‬ ‫بزانن ده‌س���گیریان ده‌كه‌ن "له‌كوردستان‬ ‫هی���چ مافێك نییه‌ بۆ ئێمه‌‪ ،‬س���اڵی‌ پار‬ ‫‪ 9‬هاوڕێم له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ گه‌ی‌ بوون‬ ‫ده‌س���تگیركران‪ ،‬نۆمانگ له‌زیندان بوون‪،‬‬ ‫باش���ه‌ خۆ ئه‌وانه‌ پیاویان نه‌كوشتووه‌؟‬ ‫ئ���ه‌وان ئاره‌زوویه‌كی‌ خۆیان���ه‌‌و حه‌زیان‬ ‫له‌وه‌یه‌‪ ،‬هیچ تاوانێكیان به‌رانبه‌ر به‌كه‌س‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ س���ێكس ده‌كه‌ین زیانمان بۆ‬ ‫كه‌س نییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردس���تان زۆرجار‬ ‫له‌الیه‌ن ئاسایش‌و پۆلیسه‌وه‌ به‌ره‌وڕومان‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‌و س���وكایه‌تیمان پێده‌كه‌ن‪ ،‬هیچ‬ ‫ئازادییه‌ك بۆ گه‌یه‌كان نییه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫كه‌ له‌ناو كۆمه‌ڵ���گادا زۆرجار رووبه‌ڕووی‌‬ ‫تانه‌‌و س���وكایه‌تی‌ پێكردن ده‌بین"‪ .‬ئه‌و‬ ‫گه‌نج���ه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ خوێن���دكاره‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ش���دایه‌ كاریگ���ه‌ری‌ بخاته‌‬ ‫س���ه‌ر هه‌ندێك په‌رله‌مانتار ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كاره‌كه‌یان به‌یاسایی‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم خۆی‌‬ ‫وته‌نی‌ "شكس���تی‌ خواردووه‌"‪" ،‬له‌ڕێگای‌‬ ‫فه‌یسبووكه‌وه‌ به‌چوار په‌رله‌مانتارم وتووه‌‬ ‫كه‌ ئێمه‌ هه‌زاران گه‌ی‪-‬ن له‌كوردس���تان‬ ‫له‌ژێر ئازار‌و ناخۆش���یداین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان‬ ‫هه‌مووی���ان ده‌ڵێ���ن ئ���ه‌وه‌ دژی‌ ئایینی‌‬ ‫ئیس�ل�امه‌ ناتوانین ئ���ه‌وه‌ بكه‌ین‪ ،‬منیش‬ ‫پێ���م وتن ئ���ه‌ی‌ ئه‌و هه‌م���وو گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫دزییه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئایینی‌ ئیسالم نییه‌؟"‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نجانه‌ ك���ه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ بێئومێدن‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ بتوانن ئازادانه‌ موماره‌س���ه‌ی‌‬ ‫كاری‌ ژیانی‌ خۆیان بكه‌ن‪ ،‬بڕیاریان داوه‌‬ ‫قونسوڵییه‌كان تێبگه‌یه‌نن‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫رێنوار ده‌ڵێت "له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌داین به‌نهێنی‌‬ ‫سه‌ردانی‌ قونس���وڵگه‌ریه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫به‌ریتانی���ا بكه‌ین‌و داوای‌ پش���تگیرییان‬ ‫لێبكه‌ین‪ ،‬ئه‌و پڕۆژه‌یه‌مان له‌به‌رده‌ستدایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ رێكخراوێكی‌ تایبه‌ت به‌خۆمان هه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌لێكمان بۆ رێكبكه‌وێت ده‌چین‪ ،‬ئێستا‬ ‫نزیكه‌ی‌ شه‌ست واژۆیه‌كمان كۆكردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند گه‌ی‪-‬مان هه‌ی���ه‌ له‌دهۆك‌و زاخۆ‌و‬ ‫س���لێمانی‌‌و ئه‌و ش���وێنانه‌ی‌ دیكه‌ واژۆی‌‬ ‫هه‌موو ئه‌وان���ه‌ش ده‌هێنین‌و ده‌یبه‌ین بۆ‬ ‫ئه‌و قونسوڵیانه‌"‪.‬‬

‫ژنه‌ په‌رله‌مانتاره‌كان له‌نێوان داوا ‌ی ژنان‌و داوا ‌ی حیزبدا‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫زۆرێك له‌چاالكوانان ‌‬ ‫ژنان پێیان وایه‌ ئه‌و ژنان ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی سیاسین‪ ،‬نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫الیه‌نێك ‌‬ ‫ی ژنان بن‌و‬ ‫ی راسته‌قین ‌هی‌ توێژ ‌‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫چاالكان ‌ه دوای‌ كێشه‌و گیروگرفته‌كان ‌‬ ‫مێین ‌ه بكه‌ون‪ ،‬كه‌موكورتییه‌كانیش‬ ‫ده‌گه‌ڕێننه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه ئه‌وان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫مێین ‌هی‌ خۆیان له‌نێو خیتاب ‌‬ ‫ی حیزبه‌كاندا تواندۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا سه‌رۆك ‌‬ ‫ژنان‌و ئافره‌تان ده‌ڵێت "هیچ كاتێك‬ ‫حیزبه‌كه‌م رێگر نه‌بوو‌ه به‌رامبه‌ر ب ‌ه‬ ‫ی ژنان"‪.‬‬ ‫پرس ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه نوس��� ‌هر‌و مامۆس���تا ‌‬ ‫زانك���ۆ‪ ،‬ئه‌ڤی���ن ئیبراهی���م ئاماژ‌ه بۆ‬ ‫ی گه‌یش���تون‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ده‌كات ئه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ی حیزبه‌كان‌و داب‌و‬ ‫به‌ په‌رله‌مان به‌هۆ ‌‬ ‫ی عه‌ش���ائیره‌ییه‌و‌ه بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫نه‌ریت ‌‬ ‫تائێس���تا له‌كوردس���تان نه‌بۆت ‌ه كلتور‬ ‫ی توان���ا‌و لێهاتویی‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫خه‌ڵك به‌پێ��� ‌‬ ‫ی بگات ‌ه په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌نگی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ی ه���ه‌ر‌ه الواز ‌‬ ‫بۆت ‌ه "خاڵ ‌‬ ‫بونه‌ت ‌ه ئه‌ن���دام په‌رله‌م���ان‪ ،‬به‌هه‌مان‬ ‫شێو‌ه له‌په‌رله‌مانتار‌ه پیاوه‌كانیش ئه‌و‬ ‫ی ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫الوازیی ‌ه به‌د ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌دای‌ ژنانی‌ په‌رله‌مانیشدا‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه تاچه‌ن���د بونه‌ت���ه‌ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی‌ ژنان‪ ،‬ئه‌ڤی���ن ئیبراهیم‬ ‫جه‌ختله‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫ی ده‌گه‌ن ب ‌ه پۆسته‌كان‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ی راس���ته‌قین ‌ه ناوی���ان‬ ‫ب���ه‌ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫به‌رین‪ ،‬چونكه‌ گه‌یش���تن ب ‌ه ده‌سه‌اڵت‬ ‫ی دیموكراس���ی‌ نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌شێوازێك ‌‬

‫ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ئه‌و ژنان ‌ه ك ‌ه ده‌گه‌نه‌ كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورس���یه‌كه‌ ‌‬ ‫"به‌ده‌س���ت‌و ب ‌ه ددان ‌‬ ‫ی تر‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌گرێ���ت‪ ،‬نه‌وه‌ك بۆ ژنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ناهێڵێت دایك‌و خوشك‌و كچی‌ خۆیش ‌‬ ‫ی بگرنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫بێته‌ پێشه‌وه‌و جێگا ‌‬ ‫ئه‌ڤین ئیبراهیم ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫كێش���ه‌ ‌‬ ‫وه‌ك���و ژن ئه‌ن���دام په‌رله‌م���ان نین‪،‬‬ ‫ی خۆی���ان كه‌س���ایه‌تییان‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نێو حیزب تواوه‌ت���ه‌وه‌‌و ب ‌ه فه‌رمان ‌‬ ‫حیزب ده‌جوڵێن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌وكات ‌ه‬ ‫ی فراكسیۆن ‌ه‬ ‫بینرا ژنه‌ په‌رله‌مانتاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان‪ ،‬له‌كاتی‌ په‌سه‌ندكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫ی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ ‌‬ ‫یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ته‌ن��� ‌ه نه‌كردن��� ‌‬ ‫چ���ۆن ل���ه‌دژ ‌‬ ‫مێین ‌ه ناویان نوس���ی‌‌و دژی‌ یاس���اك ‌ه‬ ‫ی ك ‌هم‌و‬ ‫واژۆیان كرد‪ ،‬بۆی ‌ه س���ه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫كورتیه‌كانیش ئه‌وه‌یه‌ مێینه‌یی‌ خۆیان‬ ‫ی حیزبه‌كانیان‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫له‌نێو خیتاب ‌‬ ‫ی‬ ‫تواندوته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش به‌ته‌نها خه‌تا ‌‬ ‫ی ده‌خات ‌ه‬ ‫ئ���ه‌وان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو "ژن خۆ ‌‬ ‫ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی‌ ك ‌ه خۆی‌ پێ كه‌متربێت‬ ‫له‌پیاو"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پارێ���زه‌ر ج���وان بابان‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌نته‌ری‌ په‌ره‌پێ���دان‌و راوێ���ژكار ‌‬ ‫ی له‌هه‌ولێر‪ ،‬ب���اس له‌وه‌ده‌كات‬ ‫یاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌دا ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌رع ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان وه‌كو ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی حیزب بێت‌و‬ ‫ئه‌و واڵت ‌ه تاكو پاش���كۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی حیزب ‌ه ده‌سه‌اڵتداره‌كان ‌‬ ‫به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫هه‌رێم ‌ه بێت‪ ،‬به‌ته‌ئكید ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزبان ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌ش بڕیاره‌كان ‌‬ ‫ێ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆی��� ‌ه په‌رله‌مانیش‬ ‫جێبه‌ج ‌‬ ‫ی تر ته‌نها ئاله‌تێك ‌ه‬ ‫وه‌كو هه‌ر ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی بڕیار‌و‬ ‫بۆ چه‌س���پاندن‌و جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی حیزب‪ ،‬ك��� ‌ه په‌رله‌مانه‌ك ‌ه‬ ‫مه‌رامه‌كان ‌‬ ‫ی وابێ���ت "ده‌بێت چ ئومێدێكت ب ‌ه‬ ‫خۆ ‌‬

‫په‌رله‌مانتار‌ه ئافره‌ته‌كان هه‌بێت؟!"‪.‬‬ ‫ئه‌و پارێزه‌ره‌‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌شده‌كات‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌ ئه‌و ژن��� ‌ه په‌رله‌مانتارانه‌ ‌‬ ‫ی كه‌فائه‌‌و‬ ‫حیزبه‌كانه‌و‌ه دانراون‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێ ‌‬ ‫توانست ‌‬ ‫ی شه‌خس���ی‌‌و مه‌حس���وبیه‌ت‌و‬ ‫میزاج ‌‬ ‫ی تر ب���ووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و‬ ‫هه‌ندێك پێوه‌ر ‌‬ ‫ی شكس���ت‬ ‫ئافره‌تان���ه‌ وه‌كو ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی وێنا‬ ‫ی بێ ده‌س���ه‌اڵت خ���ۆ ‌‬ ‫خواردو ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و ناتوانن وه‌كو پێویست ئه‌دا ‌‬ ‫خۆی���ان بكه‌ن‪ ،‬ئیتر "من وه‌كو ئافره‌ت‬ ‫ی ناو په‌رله‌مان خۆش‬ ‫چ دڵم به‌ئافره‌تان ‌‬ ‫بێت‪ ،‬له‌كاتێكدا نوێنه‌ری‌ ئێمه‌ نین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫تێیدا ده‌كرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌و ده‌زگایانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئافره‌تانه‌و‌ه دان���راوه‌ به‌پله‌ ‌‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫ی ئافره‌ت���ان‌و ژنان‬ ‫یه‌كه‌می���ش لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان "هیچ جێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئومێ���د نین‪ ،‬چونك ‌ه تائێس���تا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت ته‌نها دروش���مه‌‌و نه‌بۆت ‌ه كار ‌‬ ‫ی دڵمان پێیان‬ ‫پراكتیكیی���ان‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆش بێت‌و بڵێین نوێنه‌رمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا په‌رله‌مانتار‪ ،‬گه‌ش ‌ه‬ ‫ی ئافره‌تان‌و ژنان‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫دارا‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی "یه‌كێتی‌"‪،‬‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ناش���ارێته‌و‌ه ك��� ‌ه ناكرێت بڵێم‬ ‫ی ژن ب ‌ه یه‌ك ئاس���ت‬ ‫هه‌م���وو ئه‌ندامان ‌‬

‫هه‌موو ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كان‬ ‫ی حیزبه‌وه‌ بوونه‌ت ‌ه‬ ‫له‌ڕێگا ‌‬ ‫په‌رله‌مانتار‪ ،‬تائێستا په‌رله‌مانێك‌و‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ نییه‬ ‫فراكسیۆنێك ‌‬

‫ی "ناكرێت ‪%100‬‬ ‫پارێزه‌ر جوان وتیش ‌‬ ‫كاره‌كانیان بس���ڕینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت‬ ‫دان به‌وه‌دابنێین ك ‌ه ئه‌وان ‌ه هه‌تاكو به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ بچن ‌ه ناو په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬ناتوانن‬ ‫ی ئافره‌تانی‌ كوردستان بگه‌یه‌نن ‌ه‬ ‫تموح ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئافره‌تی‌ كورد‬ ‫ئامانج‪ ،‬ئه‌و شتان ‌ه ‌‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی‌ ده‌كات ب���اوه‌ڕ ناك���ه‌م به‌‌و‬ ‫په‌رله‌مانتار‌ه ژنانه‌ بێته‌دی‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ س���ه‌نته‌ری‌ په‌ره‌پێدان‌و‬ ‫ی ب���ه‌ نیگه‌رانییه‌و‌ه‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫راوێژكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئام���اژ‌ه ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات به‌ه���ۆ ‌‬ ‫حیزبایه‌تیك���ردن له‌نێ���و په‌رله‌م���ان‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانه‌ك��� ‌هی‌ ئێمه‌ی���ان كوش���ت‪،‬‬ ‫ی ئیفلیج‬ ‫په‌رله‌م���ان بۆته‌ ده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م هه‌موو ده‌س���تێوه‌ردانه‌ ‌‬ ‫به‌بۆنه‌ ‌‬

‫ی ژنان‪،‬‬ ‫بیرده‌كه‌ن���ه‌و‌ه ب���ۆ پرس���ه‌كان ‌‬ ‫جیاوازیم���ان له‌نێوان���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گشتی‌ بۆ هه‌ندێك پرس‌و‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫مه‌س���ه‌ل ‌ه هاوڕاین‌و توانیومانه‌ كار بۆ‬ ‫ی ژن���ان بكه‌ین‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ بۆ‬ ‫مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫یاس���ای‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان‬ ‫وامانك���رد رای‌ گش���ت ‌‬ ‫ی ده‌نگ‬ ‫له‌گه‌ڵم���ان بێت‌و ب��� ‌ه زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌س���ه‌ند بكرێت‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌ر ئاست ‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���ش سوپاس���كراوین ك��� ‌ه‬ ‫ی وا‬ ‫ی یاس���ایه‌ك ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان توانیویه‌ت ‌‬ ‫گرنگ ده‌ربكات‪ ،‬له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا "ناڵێم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ته‌نه���ا ژنان ب���وون‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پیاوانیش پش���تگیرییان كرد‌و بڕوایان‬ ‫به‌و مه‌سه‌له‌یه‌ هه‌بووه‌"‪.‬‬

‫ی ئافره‌تان‌و ژنان‪،‬‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ب���ه‌ نیگه‌رانیی���ه‌و‌ه باس���له‌وه‌ده‌كات‬ ‫ی ب ‌ه حیزب���ی‌ بوون هه‌ر‬ ‫كه‌ مه‌س���ه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ده‌وترێت‪ ،‬به‌اڵم هی���وادارم ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫قسان ‌ه نه‌بێته‌ باو‪ ،‬چونكه‌ هیچ كاتێك‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌م رێگر نه‌ب���ووه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ی ژنان‪ ،‬له‌لیژنه‌كه‌ش ئه‌وه‌مان‬ ‫پرسه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌الوه‌ گرنگ بووه‌ كه‌ تایبه‌ت ‌ه ب ‌ه پرس ‌‬ ‫ژن‪ ،‬نه‌وه‌كو حیزبه‌كانمان‪ ،‬بۆی ‌ه "نازانم‬ ‫ی ژنان نین‌و‬ ‫له‌چ رووێك���ه‌وه‌ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی ژنانمان نه‌كردووه‌"‪.‬‬ ‫خزمه‌ت ‌‬ ‫ی ك ‌ه په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و‌ه ‌‬ ‫ی ژنان‬ ‫ژنه‌كان به‌دواداچون بۆ كه‌یسه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ناكه‌ن‌و كه‌متر به‌شێوه‌یه‌كی‌ پراكتیك ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كان ده‌كه‌ن ك��� ‌ه ئایا هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆچی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاره‌ك ‌ه وت ‌‬ ‫ی خه‌ڵكین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"راس���ت ‌ه ئێمه‌ نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ك ‌ه‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫به‌پێی‌ په‌یڕه‌و ‌‬ ‫بۆمان دانراوه‌ ده‌بێت كار بكه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ناكرێت هه‌ر كێشه‌یه‌ك رووبدات‌و ئێم ‌ه‬ ‫ته‌داخ���ول بكه‌ی���ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بێت"‪.‬‬ ‫كێش ‌هی‌ قه‌زائ ‌‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵئه‌وه‌ش���دا گه‌شه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ه���ه‌ر بابه‌تێك بێت��� ‌ه لیژنه‌كه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫یاسا وه‌كو پێویست به‌سه‌ریدا جێبه‌ج ‌‬ ‫ی بۆ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫نه‌كرابێ���ت‪ ،‬به‌دواداچون ‌‬ ‫ئیجرائاتی‌ ته‌او ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی ئافره‌ت���ان‌و ژنان‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تان ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫له‌په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێر ‌‬ ‫ناشارێته‌و‌ه كه‌ "به‌پێی‌ یاسا ‌‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند‬ ‫خێزان ده‌بوو دادگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی هه‌بوایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌توندوتیژی‌ خێزان��� ‌‬ ‫تائێستا دانه‌نراوه‌‌و ته‌شكیل نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات په‌رله‌مانتار په‌یام ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫ی لیژن���ه‌ی‌ ئافره‌ت���ان‌و ژنان‪،‬‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫له‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان جه‌ختله‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مانتار‌ه ژنه‌كان‪،‬‬ ‫رازیی ‌ه له‌ئ���ه‌دا ‌‬

‫ی په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫چونك ‌ه ته‌نه���ا ‪‌ %40‬‬ ‫ژنن‪ ،‬به‌اڵم له‌كاتی‌ كۆبونه‌وه‌‌و گفتوگۆ‌و‬ ‫ی باش���یان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌دواداچونه‌كان رۆڵ ‌‬ ‫ی خۆی���ان زیات���ر بینیو‌ه‬ ‫به‌ڵك���و رۆڵ ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاره‌ پیاوه‌كان‪ ،‬چونك ‌ه "زیاتر‬ ‫ی ماندووتر‬ ‫چاوی‌ له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬بۆیه‌ خۆ ‌‬ ‫ی خۆی‌ ده‌رده‌خات"‪.‬‬ ‫ده‌كات‌و تواناكان ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و‌هی‌ كه‌ ژنان ‌‬ ‫ی ژنان‬ ‫تاچه‌ن���د توانیویان ‌ه ببنه‌ نوێنه‌ر ‌‬ ‫له‌كوردستان‪ ،‬له‌كاتێكدا ده‌وترێت زیاتر‬ ‫نوێنه‌ری‌ حیزبن‌و ب���ه‌ فه‌رمانی‌ حیزب‬ ‫ی‬ ‫كارده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌و ژن��� ‌ه په‌رله‌مانتار‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان ده‌ڵێ���ت "هه‌موو‬ ‫فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ن���دام په‌رله‌مان���ه‌كان له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫حیزبه‌و‌ه بوونه‌ت ‌ه په‌رله‌مانتار‪ ،‬تائێستا‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫په‌رله‌مانێك‌و فراكسیۆنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬تاك���و بڵێی���ت په‌رله‌مانێك��� ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌موو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایدۆلۆژیای‌ حیزبه‌كه‌یه‌تی‌‌و حیزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫خۆی‌ كاندیدی كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی "ناكرێت‬ ‫په‌رله‌مانتار په‌یام وتیش��� ‌‬ ‫ی من ژن���م‪ ،‬ده‌بێت ته‌نها‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌رگ���ری‌ له‌مافی‌ ژنان بك���ه‌م‌و ته‌واو‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و به‌رگ���ری‌ له‌هه‌م���وو چینه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���ه‌م به‌ژن‌و به‌ پیاوه‌وه‌‪ ،‬له‌یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تێكڕا ‌‬ ‫به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‌ توندوتیژ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان پشتگیرییان له‌یاساك ‌ه‬ ‫ژنان ‌‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم په‌رله‌مانتار په‌ی���ام ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ناش���ارێـته‌وه‌ له‌یاس���ا ‌‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و الوان‪ ،‬ك ‌ه باس له‌خه‌ته‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫ی ژنان ده‌كات‪ ،‬به‌شێك ‌‬ ‫نه‌كردن ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اره‌ ژن���ه‌كان " قه‌ناعه‌تیان‬ ‫به‌‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه نه‌بووه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وانیش‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی���ان ئایدۆلۆژیای‌ حیزبه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و بابه‌ت���ه‌ نه‌بووه‌‪ ،‬یانی���ش خۆیان‬ ‫قه‌ناعه‌تیان پێی‌ نه‌بووه‌"‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫کچه‌ هه‌رزه‌کاره‌که‌ی مام ستار له‌شوێنی چێشتلێنانی ماڵه‌که‌ی له‌چه‌مچه‌ماڵ‬

‫"به‌هانای‌ ماڵێكه‌و‌ه‬ ‫بچن له‌چه‌مچه‌ماڵ‌‬ ‫با ره‌ق نه‌بنه‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬كوردستان عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ چونه‌ نێو گه‌ڕه‌كی‌ پیرو‬ ‫په‌ككه‌وته‌كانی‌ چه‌مچه‌ماڵ كه‌‬ ‫به‌هه‌ژارترین گه‌ڕه‌كی‌ ئه‌و قه‌زایه‌‬ ‫ناسراوه‌‪ ،‬هه‌ر بڵێ‌ (ماڵه‌ شێته‌كان)‬ ‫هه‌موو كه‌س ده‌یناسن‪ .‬له‌و كۆمه‌ڵه‌‬ ‫ماڵه‌ی‌ پێیان ده‌ڵێن ماڵه‌ پیرو‬ ‫په‌ككه‌وته‌و فه‌قیره‌كان له‌چه‌مچه‌ماڵ‪،‬‬ ‫ماڵی‌ مام ستارو ئه‌میره‌و فه‌الحی‌‬ ‫كوڕیان‌و كچه‌ هه‌رزه‌كاره‌كه‌یان‬ ‫له‌یه‌كێك له‌و خانوانه‌دا ده‌ژین‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌ ده‌چیته‌ ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌ یه‌كسه‌ر‬ ‫دراوسێكان پێتده‌ڵێن "توخوا بڕۆ‬ ‫سه‌ردانی‌ ئه‌و ماڵه‌ بكه‌ زۆر گوناحن‬ ‫هه‌ر چواریان عه‌قڵیان ته‌واو نییه‌‪،‬‬ ‫مه‌گه‌ر خوای‌ گه‌وره‌ ئاگای‌ لێیان‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌گینا كه‌س نییه‌ بچێت‬ ‫به‌هانایانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و خان����ووه‌ ته‌نه����ا دوو ژوره‌‌و‬ ‫ی له‌تاو دوكه‌ڵ ره‌ش‬ ‫هه‌م����وو دیواره‌كان ‌‬ ‫داگیرساون‌و ته‌نها چه‌ند پێداویستییه‌كی‌‬ ‫زۆر س����ه‌ره‌تایی‌ ژیانیش����یان تێدای����ه‌‪،‬‬ ‫خانوه‌كه‌ به‌ڕواڵه‌ت به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌ماڵ ناچێت‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها كه‌الوه‌یه‌كی‌‬ ‫پڕ له‌ش����ڕكه‌یه‌و چه‌ند قاپ‌و قاچاخێكی‌‬ ‫تێدای����ه‌‪ ،‬كاتێك س����ه‌ردانی‌ ئ����ه‌و ماڵه‌‬ ‫ده‌كه‌یت به‌هۆی‌ ناته‌واوی‌ باری‌ ده‌رونی‌‬ ‫س����ه‌رجه‌م ئه‌ندامانی‌ خێزانه‌كه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێكهاتون له‌دایك‌و باوك‌و كوڕو كچێك‪.‬‬ ‫م����ام س����تار ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫هه‌مووی����ان حاڵیان خراپ����ه‌‌و به‌هاتنی‌‬ ‫زس����تانیش حاڵی����ان خراپت����ر ده‌بێت‌و‬ ‫به‌ده‌س����ت س����ه‌رماوه‌ خانوه‌كه‌یان تكه‌‬ ‫ده‌كات‌و ته‌ڕه‌ش����وعی‌ زۆره‌‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌و ش����ه‌وه‌ی‌ باران ببارێ����ت هه‌مووی‌‬ ‫دێت����ه‌ ژوره‌ك����ه‌ی‌ ئێم����ه‌و له‌ژێرمانه‌وه‌‬ ‫رێ����ده‌كات هه‌تاكو به‌یانی‌‪ ،‬به‌خوا جاری‌‬ ‫وا هه‌ی����ه‌ هه‌ڵده‌له‌رزی����ن له‌س����ه‌رمادا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر یه‌كێ����ك ئه‌م خانوه‌مان بۆ‬ ‫چاكبكاته‌وه‌‪ ،‬رزگارمان ده‌بێت له‌ده‌ست‬ ‫سه‌رماو سۆڵه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پیاوه‌ ك����ه‌ نه‌بوونی‌‌و ه����ه‌ژاری‌‬ ‫سه‌رتاپای‌ ژیانی‌ له‌خه‌م داپۆشیوه‌ وتی‌‬ ‫"به‌ناش����كوری‌ ناڵێم خ����ۆم پیر بووم‌و‬ ‫تاقه‌تم نه‌ماوه‌‪ ،‬ژن‌و منداڵه‌كانیشم ئه‌وه‌‬ ‫حاڵیانه‌‪ ،‬كوڕه‌كه‌م ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا‬ ‫س����ه‌یاره‌ لێیداوه‌‌و له‌ژوره‌وه‌ كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت كه‌س����ێك ئاگای‌ لێبێت‪ ،‬به‌خوا‬ ‫له‌م زس����تانه‌دا شه‌وانه‌ زۆر سه‌رمامانه‌‌و‬ ‫له‌ئێستادا مردن بۆ من نیعمه‌ته‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رزگارم ده‌بوو له‌م ژیانه‌و منداڵه‌كانیشم‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ نه‌ده‌بینی‌"‪.‬‬ ‫عه‌دن����ان محه‌مه‌د‌و گێالس����ی‌ خێزانی‌‬ ‫كه‌ دراوس����ێی‌ ماڵی‌ مام س����تار‪-‬ن‪ ،‬زۆر‬ ‫به‌ناخۆش����ییه‌وه‌ باس����ی‌ له‌گوزه‌ران����ی‌‬

‫خۆم پیر بووم‌و‬ ‫تاقه‌تم نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ژن‌و منداڵه‌كانیشم‬ ‫ئه‌و‌ه حاڵیانه‌‪،‬‬ ‫كوڕه‌كه‌م ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌ر له‌ئێستا سه‌یار‌ه‬ ‫لێیداوه‌‌و له‌ژوره‌و‌ه‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫كه‌سێك ئاگا ‌‬ ‫لێبێت‪ ،‬به‌خوا له‌م‬ ‫زستانه‌دا شه‌وان ‌ه زۆر‬ ‫سه‌رمامانه‌‌‬ ‫ئه‌م خێزانه‌ كرد‌و ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌‬ ‫"به‌ته‌واوه‌تی‌ باری‌ ده‌رونییان تێكچووه‌و‬ ‫عه‌قڵی����ان له‌ده‌س����تداوه‌"‪ ،‬عه‌دن����ان‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ ماڵی‌ مام ستار سه‌ره‌تا‬ ‫وه‌زعیان باشتر بووه‌‪ ،‬چونكه‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌ بوون‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫دایك‌و باوكیان له‌ڕووی‌ ئه‌قڵییه‌وه‌ ته‌واو‬ ‫نه‌ب����وون‪ ،‬بۆیه‌ نه‌یانتوانی����وه‌ خوێندن‬ ‫ته‌واو بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئیتر ورده‌ ورده‌ هه‌ستمانكرد‬ ‫منداڵه‌كانی����ش ب����اری‌ ده‌رونییان به‌ره‌و‬ ‫خراپی‌ ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌وه‌ ئێس����تا ده‌بینرێن‬ ‫ك����ه‌ ب����ه‌چ ش����ێوه‌یه‌ك ده‌ژی����ن"‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پی����اوه‌ به‌په‌یامنێره‌ك����ه‌ی‌ ئاوێنه‌ی‌ وت‬ ‫"بڕوا بكه‌ ئه‌م دراوس����ێیانه‌ نه‌بێت هه‌ر‬ ‫له‌برسا ده‌مرن‪ ،‬چونكه‌ كه‌سیان توانای‌‬ ‫خۆبه‌خێوكردنی����ان نیی����ه‌‪ ،‬ه����ه‌ق وایه‌‬ ‫خێره‌وم����ه‌ن به‌هانایان����ه‌وه‌ بچن به‌خوا‬ ‫رۆژێك ره‌ق ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی����ه‌ك له‌مه‌وب����ه‌ر كوڕه‌كه‌ی مام‬ ‫ستار كه‌ ئێستا ته‌مه‌نی‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 18‬ساڵ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬جاروبار حه‌ماڵی‌ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رۆژێك ئوتومبیل لێیداوه‌‌و تائێس����تاش‬ ‫ناتوانێت ئه‌و ئیشه‌ بكات‪.‬‬ ‫عه‌دن����ان باس����ی‌ له‌وه‌ش����كرد ك����ه‌‬ ‫دراوس����ێكانیش تاڕاده‌یه‌كی‌ زۆر ژیانیان‬ ‫لێ تێكچووه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌میش����ه‌ شێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ماڵه‌ی����ان له‌به‌رچ����اوه‌‌و خه‌فه‌تیان‬ ‫لێده‌خۆن "خۆزگه‌ شوێنێك بهاتایه‌ ئه‌م‬ ‫ماڵه‌ی‌ له‌م ش����وێن‌و بارودۆخه‌یان رزگار‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬چونكه‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ ده‌روونی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌س����لێمانی‌ هه‌ق����ه‌ حكوم ‌هت‌و‬ ‫رێكخراوه‌كان به‌هانایانه‌وه‌ بێن"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمەاڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫له‌هه‌ولێر كوڕێك شوو به‌كوڕێكی‌ دیك ‌ه ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬تایبه‌ت‬

‫ ‬ ‫دوو کچی ئه‌ثیوبی‬

‫ ‬

‫ ‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬

‫"تاوانم چییه‌‪ ،‬ك ‌ه پێستم ره‌شه‌!"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫چاوه‌ ره‌شه‌كانی‌ بڕیبو‌وه‌ مێزه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌رده‌می‌‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌یه‌كیش‬ ‫بۆ قه‌له‌قی‌‪ ،‬چه‌ند جارێك‬ ‫په‌نجه‌باریكه‌كانی‌ له‌یه‌كتریه‌وه‌‬ ‫ده‌ئااڵند‌و ده‌یته‌قاندن‪ ،‬له‌پاش كه‌مێك‬ ‫بێ‌ ده‌نگی‌‪ ،‬روویكرده‌ رۆژنامه‌نوسه‌كه‌و‬ ‫وتی‌ "نا‪ ..‬ناتوانم باسی‌ ئه‌و رووداوه‌‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ده‌مه‌وێت له‌بیریكه‌م"‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫قسه‌ی‌ كچێكی‌ ئه‌سیوپی‪-‬ـه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫نزیكه‌ی‌ ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر ویستویانه‌‬ ‫ده‌ستدرێژی‌ سێكسی‌ بكه‌نه‌ سه‌ر‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاماده‌ نییه‌ هیچ له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫بڵێت‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌و كچه‌ بیانیانه‌ی‌ بۆ كاركردن‬ ‫هاتونه‌ته‌ كوردستان‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌ چه‌ندین‬ ‫گرفت‌و كێش����ه‌ی‌ جۆراوجۆر بوونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك پارێزه‌رێكی����ش ده‌ڵێت "به‌جۆره‌ها‬ ‫شێواز له‌الیه‌ن خاوه‌ن ماڵه‌كانه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫مرۆڤێك مافه‌كانیان پێش����ێل ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫الیه‌ن����ی‌ حكومه‌تیش‪ ،‬وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫به‌كارخس����تن‌و راهێنان����ی‌ پیش����ه‌یی‌‬ ‫س����لێمانی‌ (ئاس����ۆ نه‌جمه‌دین) باسی‌‬ ‫ده‌كات كه‌مته‌رخه‌م����ه‌‪ .‬ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌‬ ‫ده‌ڵێت "له‌به‌ر كه‌می‌ بودجه‌‌و فه‌رمانبه‌ر‪،‬‬ ‫وه‌كو پێویست ناتوانین به‌دواداچوون بۆ‬ ‫كێشه‌ی‌ ئه‌و كچه‌ بیانیانه‌ بكه‌ین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ به‌پێی‌ زانیاریه‌كان ‌‬ ‫ی (نیو وركرز)‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫ی ئێستا‬ ‫ی ئه‌و كچ ‌ه بیانیانه‌ ‌‬ ‫* زۆرینه‌ ‌‬ ‫له‌سلێمانیدا كار ده‌كه‌ن نیپاڵین‪.‬‬ ‫* له‌گ���ه‌ڵ هاتنیان بۆ كوردس���تان‬ ‫پش���كنینی‌ ته‌ندروس���تییان ب���ۆ‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی هه‌ر كرێكارێك‬ ‫ی گه‌یش���تن ‌‬ ‫* كرێ ‌‬ ‫له‌وان ‌ه بۆ كوردستان ‪ 2500‬تا ‪ 3‬هه‌زار‬ ‫دۆالره‌‬ ‫ی زۆرین���ه‌ی‌ ئ���ه‌و كچان ‌ه‬ ‫* ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫له‌نێوان ‪ 25‬تا ‪ 30‬ساڵیدایه‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ر یه‌كه‌یان بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫* مان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫دوو ساڵه‌‬ ‫*كرێی‌ كاركردنی���ان ‪ 300‬دۆالر‌ه بۆ‬ ‫مانگێك‬ ‫وه‌ریبگرێته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك پارێزه‌ره‌كه‌ش باسی‌‬ ‫ده‌كات‪" ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ زۆر نامرۆڤانه‌ش‬ ‫له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌ هه‌ڵس����وكه‌وتی‌ كردو‌وه‌"‪،‬‬ ‫پاڕانه‌وه‌ی‌ كچه‌كه‌ بۆ ئازادبوون له‌زیندان‌و‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ ئه‌و ماڵه‌ی‌ پێشتر كاری‌‬ ‫لێكردو‌وه‌ ب����ه‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬تاده‌گاته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌یه‌وێت بچه‌مێت����ه‌وه‌و قۆنه‌ره‌‬ ‫تۆزاویه‌كانی‌ خاوه‌ن ماڵه‌كه‌ ماچ بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم پارێزه‌ره‌ك����ه‌‌و هاوڕێكانی‌ ناهێڵن‬ ‫ئه‌وه‌ رووبدات‌و له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫خاوه‌ن ماڵه‌كه‌ ده‌بێت����ه‌ ده‌مه‌قاڵێیان‪.‬‬ ‫خ����اوه‌ن ماڵه‌كه‌ به‌ روویه‌ك����ی‌ گرژه‌وه‌‬ ‫له‌پارێزه‌ره‌ك����ه‌‌و هاوڕێكان����ی‌ ده‌ڕوانێ‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "عه‌یب ناكه‌ن له‌سه‌ر كچێكی‌‪....‬‬ ‫(جنێوێكی‌ ناش����رین) قسه‌ به‌ كه‌سێكی‌‬ ‫ك����ورد ده‌ڵێن؟"‪ .‬هه‌ت����ا ده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ كوشتنیشیان لێبكات‪ ،‬دواجار‬ ‫كچه‌ ناگه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هاوكاری‌ ئه‌و‬ ‫پارێزه‌ره‌و هاوڕێكان����ی‌ كارێكی‌ تری‌ بۆ‬ ‫ده‌دۆزرێته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌و چیرۆكه‌ی‌ كچه‌ ئه‌سوپیه‌كه‌‬ ‫ئاماده‌ نییه‌ بیگێڕێته‌وه‌‬ ‫پارێزه‌ر پ����ه‌ری‌ س����اڵح له‌ڕێكخراوی‌‬ ‫س����ه‌نته‌ری‌ په‌ره‌پێدانی‌ دیموكراس����ی‌‌و‬ ‫مافی‌ مرۆڤ‪ ،‬ك����ه‌ ‪-‬رێكخراوه‌ێكه‌ زیاتر‬ ‫كار له‌س����ه‌ر پرس����ی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤ‬ ‫ده‌كات‪ -‬له‌گه‌ڵ چه‌ن����د هاوڕێیه‌كی‌ تری‌‬ ‫به‌دواداچونیان بۆ ئه‌و رووداوه‌ كردو‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ به‌س����ه‌ر ئه‌و كچه‌ ئه‌سیوپیه‌‌و چه‌ند‬ ‫هاوڕێیه‌كی‌ تریدا هاتو‌وه‌‪ ،‬ئه‌و به‌م جۆره‌‬ ‫باس له‌‌و رووداوه‌ ده‌كات‪ .‬له‌ش����ه‌وێكی‌‬ ‫كاری‌ زیاده‌یان پێده‌كرێت‪..‬‬ ‫سه‌ره‌تای‌ به‌هاردا قاچاخچییه‌كی‌ كورد‬ ‫ئه‌و كچ����ه‌ بیانییانه‌ی‌ وه‌ك خزمه‌تكار‬ ‫به‌ن����اوی‌ (گ) به‌پاس����اوی‌ بردنیان بۆ‬ ‫ئه‌وروپا‪ ،‬كوڕێك‌و ‪ 10‬كچی‌ ئه‌س����یوپی‌‌و له‌ماڵ����ه‌ كورده‌كاندا كار ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫نیپاڵ����ی‌ له‌ڕێگای‌ ش����ارباژێڕه‌وه‌ به‌ره‌و ئ����ه‌وه‌ی‌ به‌ش����ێكیان رێزێكی‌ باش����یان‬ ‫سنوری‌ ئێران ده‌بات‪ .‬له‌گوندێكی‌ نزیك لێده‌گیرێ‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌به‌دواداچونه‌كانی‌‬ ‫سنور كوڕه‌ قاچاخچییه‌كه‌‌و هاوكارێكی‌ ئا‌وێن����ه‌دا ئ����ه‌وه‌ به‌ده‌رك����ه‌وت ك����ه‌‬ ‫به‌ن����اوی‌ (س)‪ ،‬به‌نیازی‌ ده‌س����تدرێژی‌ "هه‌ندێكیان سوكایه‌تشیان پێده‌كرێت"‪،‬‬ ‫سێكسی‌ جوانترین كچیان هه‌ڵده‌بژێرن‪ ،‬یه‌كێ����ك ل����ه‌و س����وكایه‌تیانه‌ به‌ه����ۆی‌‬ ‫ئه‌وی����ش ئه‌و كچ����ه‌ ئه‌س����یوپیه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگ����ی‌ پێس����تیانه‌وه‌یه‌ ك����ه‌(ره‌ش‬ ‫له‌ئێس����تادا له‌كافتریایه‌ك����ی‌ ش����اری‌ پێس����تن)‪ ،‬پارێزه‌ر (په‌ری‌) بۆ ئه‌مه‌ش‬ ‫س����لێمانیدا كار ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌س����ه‌ر چیرۆكێكی‌ تری‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ناو ئه‌و‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ كامی����ان پێش����تر بچێته‌الی‌‪ ،‬كچان����ه‌ی‌ ك����ه‌ قاچاخچیی����ه‌ كورده‌كه‌‬ ‫دوو قاچاخچییه‌ك����ه‌ ده‌بێته‌ ش����ه‌ڕیان‪ ،‬هه‌ڵی خه‌ڵه‌تاندب����وون‪ ،‬یه‌كێكیان پاش‬ ‫ه����ه‌ر وه‌ك پارێزه‌ره‌ك����ه‌ وت����ی‌ "ل����ه‌و ئازادبوونی‌ له‌زیندان ده‌چێته‌ ماڵێك بۆ‬ ‫كات����ه‌دا بارودۆخی‌ ده‌روون����ی‌ كچه‌كان كاركردن‪ ،‬ب����ه‌اڵم پاش هه‌فته‌یه‌ك بڕیار‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت����ی‌ تێ����ك ده‌چێ����ت‪ ،‬چونكه‌ ده‌دات نه‌چێت����ه‌وه‌ بۆ ئه‌و ماڵه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫تێده‌گه‌ن له‌وه‌ی‌ كه‌ دوو قاچاخچییه‌كه‌ په‌ری‌ پارێ����زه‌ر ه����ۆكاری‌ نه‌چونه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر چی شه‌ڕیانه‌"‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌نجام ده‌پرس����ێ‌‪ ،‬ئه‌و به‌گریان����ه‌وه‌ ده‌دوێت‌و‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ نێ����وان ئ����ه‌و دوو قاچاخچییه‌ ده‌ڵێت "ن����ان به‌من حازر ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گ����ه‌وره‌ ده‌بێت تاده‌گاته‌ ئه‌وه‌ی‌ پۆلیس ناهێڵن له‌سه‌ر س����فره‌كه‌یان نان بخۆم‪،‬‬ ‫بگات����ه‌ ش����وێنی‌ رووداوه‌ك����ه‌‪ ،‬له‌پاش پێم ده‌ڵێ����ن‪ ،‬ده‌بێ����ت له‌ته‌والێته‌كه‌دا‬ ‫ده‌س����تگیركردنیان هه‌مووی����ان ده‌برێنه‌ خۆت بش����ۆی‌ نه‌ك حه‌مامه‌ك����ه‌" هه‌تا‬ ‫ئاسایشی‌ سلێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌پێناو زووتر كچه‌ك����ه‌ ده‌گات����ه‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ چڕنوقێك‬ ‫ئازادبوونی����ان‪ ،‬كچ����ه‌كان باس����ی‌ ئه‌وه‌ له‌پێس����ته‌ ره‌ش����ه‌كه‌ی‌ ده‌س����تی‌ خۆی‌‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬كه‌ قاچاخچییه‌كان ویس����تویانه‌ بگرێت‌و بڵێ����ت "ئه‌وان بێز له‌پێس����ته‌‬ ‫ده‌ستدرێژی‌ سێكس����ییان بكه‌نه‌ سه‌ر‪ ،‬ره‌ش����ه‌كه‌م ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئه‌رێ‌ تاوانی‌ من‬ ‫بۆیه‌ قاچاخچییه‌كان به‌ته‌نها به‌تۆمه‌تی‌ چییه‌‪ ،‬كه‌ پێس����تم ره‌ش����ه‌؟"‪ .‬پارێزه‌ر‬ ‫قاچاخچێت����ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی����ان له‌گه‌ڵ په‌ری‌ ئه‌وه‌ش ناش����ارێته‌وه‌ كه‌ به‌شێك‬ ‫ده‌كرێ����ت‪ .‬كچه‌كانی����ش هه‌ریه‌كه‌ی����ان ل����ه‌و كچانه‌ به‌جۆره‌ها ش����ێواز له‌الیه‌ن‬ ‫ب����ه‌ كه‌فاله‌تی‌ بڕێك پ����اره‌ی‌ كه‌م ئازاد خ����اوه‌ن ماڵه‌كان����ه‌وه‌ وه‌ك مرۆڤێ����ك‬ ‫ده‌كرێن‌و به‌هه‌وڵی‌ پارێ����زه‌ر (په‌ری‌)‌و مافه‌كانیان پێشێل ده‌كرێت‪ ،‬یه‌كێكیش‬ ‫هاوڕێكانی‌ هه‌ندێكی����ان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ل����ه‌‌و پێش����ێلكاریانه‌ ئه‌وه‌ی���� ‌ه كه‌ زیاد‬ ‫ئه‌و مااڵنه‌ی‌ پێشوتر كاریان لێكردووه‌‪ ،‬له‌پێویست كاریان پێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫یاخود كاری‌ تریان بۆ دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم "هه‌ن����دێ‌ له‌خێزان����ه‌كان فێربوون جگه‌‬ ‫یه‌كێك له‌كچه‌كان‪ ،‬خاوه‌نی‌ ئه‌و ماڵه‌ی‌ له‌كاری‌ ماڵی‌ خۆی����ان‪ ،‬ده‌یانبه‌ن كاری‌‬ ‫كه‌ پێشتر كاری‌ لێكردو‌وه‌‪ ،‬ئاماده‌ نابێت ماڵه‌ خزمه‌كانیشیان پێده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫بۆ كردون‪ ،‬كوڕیان نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ له‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌زا سه‌یره‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ هه‌تا كاتی‌ هاتنه‌‬ ‫س����ه‌رژانی‌ ژنه‌كه‌‪ ،‬ماڵی‌ پزیش����كه‌كه‌ش‬ ‫هه‌س����تیان به‌وه‌ نه‌ك����ردووه‌‪ ،‬كه‌ ژنه‌كه‌‬ ‫س����كی‌ پڕه‌!‪ .‬جه‌زا ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌‬ ‫كه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ژنه‌كه‌ منداڵه‌كه‌ی‌ بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاشكرا كردووه‌ كه‌ له‌‪ 3‬مانگیدا‬ ‫هه‌س����تی‌ به‌وه‌ كردووه‌‪ ،‬كه‌ سكی‌ پڕه‌‪،‬‬ ‫ه����ه‌ر ئه‌و كاته‌ش ویس����تویه‌تی‌ له‌باری‌‬ ‫به‌رێت‪ ،‬به‌اڵم دواتر په‌ش����یمان بۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ جه‌زا وتی‌ "دواتر كه‌ قسه‌ی‌‬ ‫بۆ ئێمه‌ كرد وتی‌‪ ،‬دڵم نه‌هاتووه‌ له‌ناوی‌‬ ‫به‌رم‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ چه‌ند خێزانێك ویستیان‬ ‫منداڵه‌كه‌ی‌ لێوه‌رگ����رن‪ ،‬هه‌تا خێزانێك‬ ‫ئاماده‌بوو ‪ 5‬هه‌زار دۆالریش����ی‌ پێبدات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و رازی‌ نه‌بوو‪ ،‬وتی‌ ده‌یبه‌مه‌وه‌‬ ‫بۆ واڵته‌كه‌ی‌ خۆم‪ ،‬ئه‌وه‌بوو دواتر ئێمه‌‬ ‫ناردمانه‌وه‌ ب����ۆ نیپ����اڵ"‪ .‬یاریده‌ده‌ری‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمپانی����ای (نیو وركرز)‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو كه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گشتی‌ خێزانه‌ كورده‌كان‪ ،‬گرنگی‌ به‌كچه‌‬ ‫بیانیه‌كان ده‌ده‌ن‌و رێزێكی‌ زۆریش����یان‬ ‫ده‌گرن‪ ،‬بۆ پشتگیری‌ ئه‌و بۆچونه‌شی‌‪،‬‬ ‫باس����ی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ زۆرێك له‌كچه‌كان‪،‬‬ ‫پاش چه‌ند مانگێك له‌هاتنیان به‌شێواز‌و‬ ‫رووخس����ارێكی‌ نوێیه‌وه‌ ده‌یان بیننه‌وه‌‬ ‫"كچی����ان لێوه‌رگرتوین پ����اش دوو رۆژ‬ ‫خێزانه‌ك����ه‌ له‌گه‌ڵ خۆی����ان بردویانه‌ بۆ‬ ‫سینه‌ما"‪.‬‬

‫دزیی‌ ماڵێك‬ ‫ده‌درێته‌ پاڵ كچێكی‌ نیپاڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێج����ار ئ����ه‌و كچان����ه‌ تۆمه‌تب����ار‬ ‫ده‌كرێن به‌دزیكردن‪ ،‬ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫كچێكی‌ نیپاڵی‌ به‌ناوی‌ (پ) كه‌ له‌ماڵی‌‬ ‫پزیشكێكدا كاری‌ كرد‌ووه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ماڵی‌ پزیش����كه‌كه‌ ده‌چن بۆ س����ه‌فه‌ر‪،‬‬ ‫كچه‌ ده‌به‌نه‌ ماڵی‌ برایه‌كی‌ پزیشكه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌دا ماڵ����ی‌ براكه‌ی‌ دزییه‌كیان‬ ‫لێده‌كرێت‪ ،‬كه‌ "نزیكه‌ی‌ بایی‌ ‪ 25‬هه‌زار‬ ‫دۆالر بو‌وه‌"‪ ،‬راسته‌وخۆش كچه‌ نیپاڵیه‌كه‌‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به‌‌و دزیكردنه‌‪ ،‬له‌پاش‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ كچه‌ بۆ ماوه‌ی‌ ‪ 3‬مانگ‪،‬‬ ‫به‌هه‌وڵی‌ چه‌ند پارێ����زه‌ر‌و رێكخراوێكی‌‬ ‫ژنان‪ ،‬كچ����ه‌ نیپاڵیه‌كه‌ به‌كه‌فاله‌ت ئازاد‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬كۆمپانی����ای‌ (نیو وركرز) كه‌‬ ‫ئ����ه‌و كچه‌ی����ان هێناوه‌ته‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ناش����ارنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ كچه‌كه‌‬ ‫له‌زینداندا بوو س����ه‌ردانیان نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫پاساویش����یان بۆ ئ����ه‌و كاره‌یان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫یاری����ده‌ده‌ری‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ كۆمپانیاكه‌‬ ‫(جه‌زا ره‌شید) باسی‌ ده‌كات ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ترساون له‌وه‌ی‌ خاوه‌ن ماڵه‌كه‌ گومانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ بكات‪ ،‬كه‌ كۆمپانیاكه‌یان پشتگیری‌‬ ‫ئه‌و كچ����ه‌ ده‌كات‪ .‬ه����ه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫پزیش����كه‌كه‌‪ ،‬كه‌ پێی‌ خۆش نییه‌ ناوی‌‬ ‫بهێنرێ‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خۆیان شكاتیان لێكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا به‌به‌رده‌وام له‌زینداندا‬ ‫سه‌ردانیان كردووه‌‪ ،‬پزیشكه‌كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"نزیكه‌ی‌ هه‌زار كچی‌ بیانی‌‬ ‫"هه‌تا له‌زیندانیش س����ه‌ردانمان ده‌كرد‪،‬‬ ‫له‌مااڵندا كارده‌كه‌ن"‬ ‫راسته‌ ئێستا كچه‌كه‌ ئازاد كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ریه‌كێ����ك له‌و كچ����ه‌ بیانیانه‌ی‌ كه‌‬ ‫تائێستا كێش����ه‌كه‌ له‌دادگایه‌‌و یه‌كالیی‌‬ ‫بۆ كاركردن دێنه‌ كوردس����تان‪ ،‬له‌ڕێگای‌‬ ‫نه‌بۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ به‌كارخستن‌و راهێنانی‌‬ ‫پیش����ه‌یی‌‪ ،‬س����ه‌ر به‌ وه‌زارتی‌ كاروباری‌‬ ‫كومه‌اڵیه‌ت����ی‌‪ ،‬مامه‌ڵ����ه‌ی‌ مانه‌وه‌ی����ان‬ ‫بۆ ده‌كرێ����ت‪ ،‬وه‌ك به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی����ه‌ (ئاس����ۆ نه‌جمه‌دین)‬ ‫باس����ی‌ ده‌كات‪ ،‬جگه‌له‌ڕاییكردن����ی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كانیان‪ ،‬پاراس����تنی‌ مافه‌كانیان‌و‬ ‫چاودێ����ری‌ كردنیش����یان به‌جۆرێ����ك‬ ‫له‌جۆره‌كان به‌ئه‌وان س����پێردراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ه����ۆی‌ كه‌می‌ بودجه‌‌و ئ����ه‌و لیژنه‌یه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ دان����راوه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئاس����ۆ ده‌ڵێت "وه‌كو پێویست ناتوانن‬ ‫به‌دواداچوون بۆ كێش����ه‌ی‌ ئ����ه‌و كچانه‌‬ ‫بكه‌ن"‪ .‬ئه‌و روونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪6‬‬ ‫هه‌زار ده‌ستی‌ كاری‌ بیانی‌ له‌كورستاندا‬ ‫هه‌ی����ه‌‌و النی‌ كه‌م هه‌زاریان ئه‌و كچانه‌ن‬ ‫ك����ه‌ له‌ماڵه‌كان����دا كار ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان ته‌نها لیژنه‌یه‌كی‌ ‪3‬‬ ‫كه‌سییان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ بۆ به‌دواداچونی‌‬ ‫كێش����ه‌ی‌ ئه‌و كچانه‌‪ ،‬وتیش����ی‌ "ساڵی‌‬ ‫رابردوو به‌هۆی‌ دره‌نگ په‌س����ه‌ندكردنی‌‬ ‫بودجه‌وه‌‪ ،‬پاره‌ نه‌بوو به‌نزینی‌ پێبكڕین‪،‬‬ ‫جا چ����ۆن ده‌مانتوانی‌ وه‌ك پێویس����ت‬ ‫به‌دواداچ����وون بۆ گرفتی‌ ئ����ه‌و كچانه‌‬ ‫سك پڕبوونی‌ ژنێكی‌ نیپاڵی‬ ‫هه‌ندێجار ئه‌و كچ����ه‌ بیانیانه‌ تۆمه‌تی‌ بكه‌ین‪ ،‬بۆی����ه‌ ده‌بێت دان به‌وه‌دا بنێین‬ ‫"به‌دڕه‌وش����تی"یان ده‌درێته‌پاڵ‪ .‬س����ك كه‌ به‌دواداچونه‌كان����ی‌ ئێمه‌ كه‌مبووه‌‪،‬‬ ‫پڕبوون����ی‌ ژنێك����ی‌ نیپاڵ����ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 30‬هۆكاری‌ ئه‌وه‌ش دی����اره‌ كه‌می‌ بودجه‌‌و‬ ‫س����اڵ‪ ،‬كه‌ نزیك����ی‌ س����اڵێك له‌مه‌وبه‌ر ئه‌و لیژنه‌یه‌یه‌ كه‌ هه‌مانه‌"‪ .‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫له‌سلێمانی‌ روویدا‪ ،‬چه‌ندین لێكدانه‌وه‌ی‌ به‌كارخستن‌و راهێنانی‌ پیشه‌یی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫جیاواز‌و چیرۆكی‌ س����ه‌یری‌ له‌باره‌یه‌وه‌ روون ده‌كات����ه‌وه‌‪ ،‬ك����ه‌ له‌گرێبه‌س����تی‌‬ ‫وترا‪ ،‬هه‌ر ل����ه‌م به‌دواداچونه‌ی‌ ئاوێنه‌دا نێوان كۆمپانی����اكان‌و خاوه‌ن ماڵه‌كاندا‬ ‫ئه‌وه‌ به‌ده‌رك����ه‌وت‪ ،‬كه‌ ئه‌و ژنه‌ نیپاڵیه‌ باس له‌وه‌ كراوه‌‪ ،‬ك����ه‌ ده‌بێت ره‌چاوی‌‬ ‫له‌ماڵی‌ ژنه‌ پزیشكێكی‌ به‌ته‌مه‌ندا كاری‌ مافه‌كان����ی‌ مرۆڤ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم گومانی‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌هه‌مانشێوه‌ له‌الیه‌ن ئه‌وه‌شی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و كچانه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆمپانی����ای (نیو ورك����رز) هێنراوه‌ته‌ كاره‌كه‌یان له‌ده‌س����ت نه‌چێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كوردس����تان‪ .‬به‌پشت به‌س����تن به‌چه‌ند زوڵمێكیش����یان لێبكرێ����ت ره‌نگه‌ له‌الی‌‬ ‫راپۆرتێك����ی‌ پزیش����كی‌‪ ،‬یاری����ده‌ده‌ری‌ لیژنه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌وان باس����ی‌ نه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر له‌كۆمپانی����ا (نیو وركرز)‪ ،‬وتیش����ی‌ "ره‌نگه‌ ئه‌و كچانه‌ ته‌عداشیان‬ ‫جه‌زا ره‌ش����ید جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬لێكرابێ����ت‪ ،‬به‌اڵم ئێم����ه‌ نه‌مانزانیبێت‪،‬‬ ‫كه‌ ئ����ه‌و ژنه‌ مانگێك پێ����ش هاتنی‌ بۆ چاودێریكردن����ی‌ زی����اد له‌ه����ه‌زار ك����چ‬ ‫كوردستان س����كی‌ پڕبووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان به‌لیژنه‌یه‌كی‌ ‪ 3‬كه‌س����ی‌ ناكرێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێی����ان نه‌زانیوه‌‪ ،‬جگه‌ل����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش هیوادارم وه‌زاره‌ت فه‌رمانبه‌ری‌ ترمان بۆ‬ ‫رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و ماڵه‌ی‌ ژنه‌كه‌ كاری‌ ئه‌و كاره‌ بۆ دابین بكات"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی بارودۆخ ‌‬ ‫چاودێر ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌زار كچ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاركه‌ری‌ بیان ‌‬ ‫ی‪3‬‬ ‫ب ‌ه لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌سی‌ سپێردراوه‌‬

‫ئه‌و كوڕێكی‌ باریكه‌له‌ی‌ ‪ 20‬سااڵنه‌‌و‬ ‫زۆر به‌جدی‌ قسه‌ی‌ ده‌كرد‌و باسی‌‬ ‫پێشێلكردنی‌ مافی‌ (هاوڕه‌گه‌زباز)‬ ‫ه‌كانی‌ كوردستانی‌ ده‌كرد‌و ده‌یوت "ئه‌وه‌‬ ‫ئاره‌زوویه‌كی‌ تاكه‌و ده‌بێت مافی‌ ئه‌وه‌‬ ‫به‌ئێمه‌ بدرێت به‌ئازادی‌ موماره‌سه‌ی‌‬ ‫ئاره‌زووه‌كان ‌ی خۆمان بكه‌ین" باسی‌‬ ‫له‌وه‌ش كرد كه‌ له‌گه‌ڵ كوڕێكی‌ هاوڕێی‌‬ ‫رێكه‌وتوون به‌نهێنی‌ شوی پێبكات‪،‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌ر له‌هه‌ولێر دوو كه‌سی‌‬ ‫دیكه‌ ده‌ناسم كه‌ شوویان به‌ دوو كوڕ‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬ ‫رێن���وار ن���اوی‌ خ���وازراوی‌ كوڕێك��� ‌ی‬ ‫دانیش���تووی‌ هه‌ولێ���ره‌‌و قوتابیی���ه‌‬ ‫له‌زانكۆ‪ ،‬ئه‌و قژی‌ به‌ش���ێوازی‌ ئه‌وروپی‌‬ ‫رێكخس���تبوو‪ ،‬ده‌نگێكی‌ كچانه‌ی‌ هه‌بوو‪،‬‬ ‫چاوی‌ رش���تبوو‪ ،‬ته‌نكه‌ ماكیاجێكیش���ی‌‬ ‫كردبوو‪ ،‬له‌ئێواره‌یه‌كی‌ س���اردی‌ زس���تان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێیه‌كی‌ ك��� ‌ه وه‌ك خۆی‌ وتی‌‬ ‫ئه‌وی���ش "گ���ه‌ی" ب���وو (ئ���ه‌وان له‌ناو‬ ‫خۆیان���دا وش���ه‌ی‌ گ���ه‌ی‌ به‌كارده‌هێنن‬ ‫له‌ب���ری‌ هاوڕه‌گه‌زب���ازه‌كان)‪ ،‬باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ به‌هۆی‌ فه‌یسبووكه‌وه‌ یه‌كیان‬ ‫دۆزیوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌كات���ی‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ی‌‬ ‫په‌یامنێری‌ ئاوێنه‌ هه‌ر زوو باس���ی‌ له‌وه‌‬ ‫كرد بڕیاری‌ داوه‌ "ش���وو بكات" وتیش���ی‌‬ ‫"بڕیارم داو‌ه له‌گه‌ڵ كوڕێكی‌ هاوڕێم زه‌واج‬ ‫بكه‌م‪ ،‬ئه‌و كوڕه‌م خۆشده‌وێت‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆره‌ پێكه‌وه‌ین ئێس���تا ئه‌و به‌سه‌فه‌رێك‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی���ه‌و چه‌ن���د رۆژی‌ داهات���وو‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ زه‌واج ده‌كه‌ین"‪،‬‬ ‫ئه‌و سه‌باره‌ت به‌ش���ێوازی‌ زه‌واجه‌كه‌یان‬ ‫كه‌ ئایا هیچ گرێبه‌س���ت‌و ره‌س���میاتێكی‌‬ ‫ده‌بێت یان ن���ا‪ ،‬وتی‌ "نه‌خێ���ر‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك ده‌زانین له‌كوردس���تان هیچ مافێك‬ ‫نه‌دراوه‌ ب���ه‌ (گه‌ی)ه‌كان‌و ئه‌گه‌ر پۆلیس‬ ‫پێمان بزانێت ده‌ستگیرمان ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گرێبه‌س���تی‌ نێوان ئێمه‌ گرێبه‌س���تێكی‌‬ ‫شه‌خس���ییه‌و له‌نێوان خۆماندایه‌"‪ .‬لێره‌دا‬ ‫پرسیارێك دێته‌ ئاراوه‌‪ ،‬ئاخۆ له‌كوردستان‬ ‫گه‌ی‌‪-‬تر ه���ه‌ن‪ ،‬یان به‌ه���ۆی‌ داخراوی‌‌و‬ ‫رێگه‌نه‌دانی‌ ئه‌و جۆره‌ هاوس���ه‌رگیرییه‌‪،‬‬ ‫شته‌كان به‌شاراوه‌یی‌ ماونه‌ته‌وه‌‪ ،‬رێنوار به‌‬ ‫جدییه‌تێكه‌وه‌ وتی‌ "من دوو حاڵه‌تی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌زان���م هه‌ر له‌م مانگ���ه‌دا له‌هه‌ولێر كوڕ‬ ‫له‌گه‌ڵ ك���وڕ زه‌واجیان كردووه‌‪ ،‬دووانیان‬ ‫ئێس���تاش هه‌ر لێره‌ ده‌ژی���ن‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ نایان ناسم‪ ،‬دووانه‌كه‌ی‌ دیكه‌‬ ‫هاوڕێم بوون‪ ،‬ئ���ه‌و رۆژه‌ی‌ كه‌ بڕیاریاندا‬ ‫زه‌واج بكه‌ن بۆ سبه‌ینێ چون بۆ توركیا‌و‬

‫ ‬ ‫سه‌نته‌ری شاری هه‌ولێر‬ ‫ئێستا له‌توركیا ده‌ژین"‪ .‬ئه‌و گه‌نجه‌ باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ ته‌نها‬ ‫له‌هه‌ولێ���ردا نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌س���لێمانی‌‌و‬ ‫دهۆكیش هه‌ن‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا هاوڕێكه‌شی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا دانیش���تبوو‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌ویش خۆی‌‬ ‫به‌ناوێك���ی‌ خوازراوه‌وه‌ ناس���اند "زیكۆ"‪،‬‬ ‫زۆرج���ار له‌كات���ی‌ قس���ه‌كردنی رێنواردا‬ ‫ئه‌وی���ش قس���ه‌ی‌ ده‌ك���رد‪ ،‬زیك���ۆ وتی‌‬ ‫"ناتوانی به‌وه‌ بڵێیت زه‌واجی‌ راسته‌قینه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هی���چ گرێبه‌س���تێكیان له‌نێواندا‬ ‫نییه‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ هه‌یه‌ ته‌نیا رێككه‌وتنی‌‬ ‫نێوان ه���ه‌ردوو الیانه‌"‪ ،‬به‌اڵم له‌كرده‌وه‌دا‬ ‫وه‌ك ژن‌و مێ���رد هه‌ڵس���وكه‌وت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫رێن���وار وه‌ك ژنه‌كه‌ وایه‌‌و هاوڕێكه‌یش���ی‌‬ ‫وه‌ك مێردی‌‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ تاچه‌نده‌‬ ‫كه‌سوكاری‌ ئاگاداری‌ ئه‌و كاره‌ی‌ ئه‌وانن‪،‬‬ ‫رێنوار وتی‌ "به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كه‌سوكارم‬ ‫نه‌یانزانیوه‌‪ ،‬ناش���هێڵم بیزان���ن‪ ،‬چونكه‌‬

‫ئه‌گ���ه‌ر باوك���م‌و براكانم بزانێ���ت ئه‌وه‌‬ ‫ده‌مكوژن"‪ .‬هاوڕێكه‌شی‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كرد ك���ه‌ حه‌ز ده‌كات وه‌كو ژن ره‌فتار‬ ‫بكا‌و سێكسیش بكات‪ ،‬به‌اڵم باوه‌ڕی‌ به‌و‬ ‫زه‌واجه‌ نییه‌‪ ،‬وتیشی‌ "هاوڕێكه‌م وتی‌ تۆ‬ ‫ته‌نیا بۆمن به‌و له‌گه‌ڵ هچ كوڕێكی‌ دیكه‌‬ ‫س���ێكس مه‌كه‌ ب���ا زه‌واج بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتێك من پێم وت باش���ه‌ تۆ ژیانم دابین‬ ‫بكه‌‌و سێكسیش ته‌نیا له‌گه‌ڵ تۆ ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ زه‌واج رێكنه‌كه‌وتین‪ ،‬من باوه‌ڕم‬ ‫به‌زه‌واجی‌ كوڕ‌و كوڕ له‌كوردس���تان نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ل���ه‌م واڵته‌دا س���ه‌ر ناگرێت‪ ،‬من‬ ‫پێم باشه‌ بۆ خۆت ئازادبیت هه‌ر كوڕێك‬ ‫ویستت سێكسی‌ له‌گه‌ڵ بكه‌یت"‪.‬‬ ‫ئه‌و دوو كوڕه‌ ئاماژه‌یان بۆ ئه‌وه‌ ده‌كرد‬ ‫ئێس���تا جگه‌ له‌زه‌واج‪ ،‬زۆر كوڕ ده‌ناسن‬ ‫كه‌پ���ڵ (قلی‌) پیاوی‌ دیكه‌ی���ه‌‌و پیاوه‌كه‌‬ ‫هه‌موو ژیانی‌ دابین ده‌كات‌و ئه‌ویش ته‌نیا‬ ‫س���ێكس به‌ئه‌و ده‌دات‪ ،‬وتیان "نه‌ك یه‌ك‬

‫له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌داین‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ردان ‌‬ ‫به‌نهێن ‌‬ ‫ی‬ ‫قونسوڵگه‌ریه‌كان ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و به‌ریتانیا‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ین‌و داوا ‌‬ ‫پشتگیرییان لێبكه‌ین‬ ‫دان���ه‌‪ ،‬ئێمه‌ چه‌ندین كوڕی‌ وا ده‌ناس���ین‬ ‫كه‌ قلی‌ پی���اوی‌ دیكه‌ن"‪ .‬ئه‌و دوو گه‌ی‪-‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫ـه‌ باس���یان ل���ه‌وه‌ ده‌كرد ك���ه‌ زۆرجار‬ ‫به‌رپرس���ه‌كان سێكسیان له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫رێن���وار له‌و باره‌یه‌ش���ه‌وه‌ وتی‌ "من خۆم‬ ‫ره‌نگه‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سی‌ پله‌دار سێكسم‬ ‫كردبێت‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك به‌رپرس���ی‌ زۆر زۆر‬ ‫بااڵ‪ ،‬به‌اڵم له‌ئاستی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ شارێك‬ ‫یان ش���وێنێك له‌و ئاسته‌دا" ئه‌و هۆكاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ "له‌كچ تێر بوون بۆیه‌ ئێس���تا‬ ‫ئاره‌زووی‌ كوڕ ده‌كه‌ن"‪ .‬زیكۆ‪-‬ش سه‌باره‌ت‬ ‫به‌هه‌مان بۆچوون وتی‌ "به‌رپرسی‌ زۆر بااڵ‬ ‫ده‌زانم كه‌ كوڕ هه‌یه‌ ته‌نیا كه‌پڵی‌ ئه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌موو پێداویس���تییه‌كی‌ ژیانی‌ بۆ دابین‬ ‫ك���ردوه‌‌و ئۆتۆمبێلی‌ بۆ كڕیوه‌‪ ،‬له‌كۆلیژی‌‬ ‫ب���ه‌رز وه‌رگیراوه‌ پاره‌ی‌ كۆلیژیش���ی‌ بۆ‬ ‫ده‌دات"‪.‬‬ ‫رێنوار‪-‬یش گێڕایه‌وه‌ كه‌ "سه‌ری‌ ساڵی‌‬ ‫‪ 2012‬كوڕێكی‌ هاوڕێم كه‌ قلی‌ به‌رپرسێكی‌‬ ‫زۆر زۆر گه‌وره‌یه‌ له‌كوردستان‪ ،‬به‌رپرسه‌كه‌‬

‫خۆی‌ له‌ده‌ره‌وی‌ واڵت بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌ركی‌ ئ���ه‌و به‌رپرس���ه‌ له‌خۆش���ترین‌و‬ ‫راقیترین شوێنی‌ هه‌ولێر ئاهه‌نگی‌ بۆگێڕا‌و‬ ‫خ���ۆی‌و چه‌ن���د براده‌رێكی‌‪ ،‬ك���ه‌ منیش‬ ‫یه‌كێ���ك بووم له‌و براده‌رانه‌ی‌‪ ،‬س���ه‌عات‬ ‫سێی‌ ش���ه‌و دوای‌ ته‌واوبوونی‌ ئاهه‌نگه‌كه‌‬ ‫به‌ ئۆتۆمبێلی‌ تایبه‌ت گواس���تراینه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئوتێلێكی‌ زۆر راقی‌ هه‌ر له‌س���ه‌ر ئه‌ركی‌‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ له‌و ئوتێله‌دا بووین"‪.‬‬ ‫رێن���وار باس له‌وه‌ده‌كات كه‌ ژیانی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ گه‌ی‌‪-‬ن له‌مه‌ترسیدایه‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كان���ی‌ هه‌رێ���م گه‌ر پێیان‬ ‫بزانن ده‌س���گیریان ده‌كه‌ن "له‌كوردستان‬ ‫هی���چ مافێك نییه‌ بۆ ئێمه‌‪ ،‬س���اڵی‌ پار‬ ‫‪ 9‬هاوڕێم له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ گه‌ی‌ بوون‬ ‫ده‌س���تگیركران‪ ،‬نۆمانگ له‌زیندان بوون‪،‬‬ ‫باش���ه‌ خۆ ئه‌وانه‌ پیاویان نه‌كوشتووه‌؟‬ ‫ئ���ه‌وان ئاره‌زوویه‌كی‌ خۆیان���ه‌‌و حه‌زیان‬ ‫له‌وه‌یه‌‪ ،‬هیچ تاوانێكیان به‌رانبه‌ر به‌كه‌س‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ س���ێكس ده‌كه‌ین زیانمان بۆ‬ ‫كه‌س نییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردس���تان زۆرجار‬ ‫له‌الیه‌ن ئاسایش‌و پۆلیسه‌وه‌ به‌ره‌وڕومان‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‌و س���وكایه‌تیمان پێده‌كه‌ن‪ ،‬هیچ‬ ‫ئازادییه‌ك بۆ گه‌یه‌كان نییه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫كه‌ له‌ناو كۆمه‌ڵ���گادا زۆرجار رووبه‌ڕووی‌‬ ‫تانه‌‌و س���وكایه‌تی‌ پێكردن ده‌بین"‪ .‬ئه‌و‬ ‫گه‌نج���ه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ خوێن���دكاره‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ش���دایه‌ كاریگ���ه‌ری‌ بخاته‌‬ ‫س���ه‌ر هه‌ندێك په‌رله‌مانتار ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كاره‌كه‌یان به‌یاسایی‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم خۆی‌‬ ‫وته‌نی‌ "شكس���تی‌ خواردووه‌"‪" ،‬له‌ڕێگای‌‬ ‫فه‌یسبووكه‌وه‌ به‌چوار په‌رله‌مانتارم وتووه‌‬ ‫كه‌ ئێمه‌ هه‌زاران گه‌ی‪-‬ن له‌كوردس���تان‬ ‫له‌ژێر ئازار‌و ناخۆش���یداین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان‬ ‫هه‌مووی���ان ده‌ڵێ���ن ئ���ه‌وه‌ دژی‌ ئایینی‌‬ ‫ئیس�ل�امه‌ ناتوانین ئ���ه‌وه‌ بكه‌ین‪ ،‬منیش‬ ‫پێ���م وتن ئ���ه‌ی‌ ئه‌و هه‌م���وو گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫دزییه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ئایینی‌ ئیسالم نییه‌؟"‪.‬‬ ‫ئه‌و گه‌نجانه‌ ك���ه‌ به‌ته‌واوه‌تی‌ بێئومێدن‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ بتوانن ئازادانه‌ موماره‌س���ه‌ی‌‬ ‫كاری‌ ژیانی‌ خۆیان بكه‌ن‪ ،‬بڕیاریان داوه‌‬ ‫قونسوڵییه‌كان تێبگه‌یه‌نن‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫رێنوار ده‌ڵێت "له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌داین به‌نهێنی‌‬ ‫سه‌ردانی‌ قونس���وڵگه‌ریه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫به‌ریتانی���ا بكه‌ین‌و داوای‌ پش���تگیرییان‬ ‫لێبكه‌ین‪ ،‬ئه‌و پڕۆژه‌یه‌مان له‌به‌رده‌ستدایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ رێكخراوێكی‌ تایبه‌ت به‌خۆمان هه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌لێكمان بۆ رێكبكه‌وێت ده‌چین‪ ،‬ئێستا‬ ‫نزیكه‌ی‌ شه‌ست واژۆیه‌كمان كۆكردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند گه‌ی‪-‬مان هه‌ی���ه‌ له‌دهۆك‌و زاخۆ‌و‬ ‫س���لێمانی‌‌و ئه‌و ش���وێنانه‌ی‌ دیكه‌ واژۆی‌‬ ‫هه‌موو ئه‌وان���ه‌ش ده‌هێنین‌و ده‌یبه‌ین بۆ‬ ‫ئه‌و قونسوڵیانه‌"‪.‬‬

‫ژنه‌ په‌رله‌مانتاره‌كان له‌نێوان داوا ‌ی ژنان‌و داوا ‌ی حیزبدا‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫زۆرێك له‌چاالكوانان ‌‬ ‫ژنان پێیان وایه‌ ئه‌و ژنان ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی سیاسین‪ ،‬نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫الیه‌نێك ‌‬ ‫ی ژنان بن‌و‬ ‫ی راسته‌قین ‌هی‌ توێژ ‌‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫چاالكان ‌ه دوای‌ كێشه‌و گیروگرفته‌كان ‌‬ ‫مێین ‌ه بكه‌ون‪ ،‬كه‌موكورتییه‌كانیش‬ ‫ده‌گه‌ڕێننه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه ئه‌وان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫مێین ‌هی‌ خۆیان له‌نێو خیتاب ‌‬ ‫ی حیزبه‌كاندا تواندۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا سه‌رۆك ‌‬ ‫ژنان‌و ئافره‌تان ده‌ڵێت "هیچ كاتێك‬ ‫حیزبه‌كه‌م رێگر نه‌بوو‌ه به‌رامبه‌ر ب ‌ه‬ ‫ی ژنان"‪.‬‬ ‫پرس ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه نوس��� ‌هر‌و مامۆس���تا ‌‬ ‫زانك���ۆ‪ ،‬ئه‌ڤی���ن ئیبراهی���م ئاماژ‌ه بۆ‬ ‫ی گه‌یش���تون‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ده‌كات ئه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ی حیزبه‌كان‌و داب‌و‬ ‫به‌ په‌رله‌مان به‌هۆ ‌‬ ‫ی عه‌ش���ائیره‌ییه‌و‌ه بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫نه‌ریت ‌‬ ‫تائێس���تا له‌كوردس���تان نه‌بۆت ‌ه كلتور‬ ‫ی توان���ا‌و لێهاتویی‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫خه‌ڵك به‌پێ��� ‌‬ ‫ی بگات ‌ه په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌نگی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫ی ه���ه‌ر‌ه الواز ‌‬ ‫بۆت ‌ه "خاڵ ‌‬ ‫بونه‌ت ‌ه ئه‌ن���دام په‌رله‌م���ان‪ ،‬به‌هه‌مان‬ ‫شێو‌ه له‌په‌رله‌مانتار‌ه پیاوه‌كانیش ئه‌و‬ ‫ی ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫الوازیی ‌ه به‌د ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌دای‌ ژنانی‌ په‌رله‌مانیشدا‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه تاچه‌ن���د بونه‌ت���ه‌ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ی‌ ژنان‪ ،‬ئه‌ڤی���ن ئیبراهیم‬ ‫جه‌ختله‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئێمه‌‪،‬‬ ‫ی ده‌گه‌ن ب ‌ه پۆسته‌كان‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ی راس���ته‌قین ‌ه ناوی���ان‬ ‫ب���ه‌ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫به‌رین‪ ،‬چونكه‌ گه‌یش���تن ب ‌ه ده‌سه‌اڵت‬ ‫ی دیموكراس���ی‌ نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌شێوازێك ‌‬

‫ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ئه‌و ژنان ‌ه ك ‌ه ده‌گه‌نه‌ كورس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورس���یه‌كه‌ ‌‬ ‫"به‌ده‌س���ت‌و ب ‌ه ددان ‌‬ ‫ی تر‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌گرێ���ت‪ ،‬نه‌وه‌ك بۆ ژنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ناهێڵێت دایك‌و خوشك‌و كچی‌ خۆیش ‌‬ ‫ی بگرنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫بێته‌ پێشه‌وه‌و جێگا ‌‬ ‫ئه‌ڤین ئیبراهیم ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫كێش���ه‌ ‌‬ ‫وه‌ك���و ژن ئه‌ن���دام په‌رله‌م���ان نین‪،‬‬ ‫ی خۆی���ان كه‌س���ایه‌تییان‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نێو حیزب تواوه‌ت���ه‌وه‌‌و ب ‌ه فه‌رمان ‌‬ ‫حیزب ده‌جوڵێن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌وكات ‌ه‬ ‫ی فراكسیۆن ‌ه‬ ‫بینرا ژنه‌ په‌رله‌مانتاره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان‪ ،‬له‌كاتی‌ په‌سه‌ندكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫ی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ ‌‬ ‫یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ته‌ن��� ‌ه نه‌كردن��� ‌‬ ‫چ���ۆن ل���ه‌دژ ‌‬ ‫مێین ‌ه ناویان نوس���ی‌‌و دژی‌ یاس���اك ‌ه‬ ‫ی ك ‌هم‌و‬ ‫واژۆیان كرد‪ ،‬بۆی ‌ه س���ه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫كورتیه‌كانیش ئه‌وه‌یه‌ مێینه‌یی‌ خۆیان‬ ‫ی حیزبه‌كانیان‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫له‌نێو خیتاب ‌‬ ‫ی‬ ‫تواندوته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش به‌ته‌نها خه‌تا ‌‬ ‫ی ده‌خات ‌ه‬ ‫ئ���ه‌وان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو "ژن خۆ ‌‬ ‫ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی‌ ك ‌ه خۆی‌ پێ كه‌متربێت‬ ‫له‌پیاو"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پارێ���زه‌ر ج���وان بابان‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌نته‌ری‌ په‌ره‌پێ���دان‌و راوێ���ژكار ‌‬ ‫ی له‌هه‌ولێر‪ ،‬ب���اس له‌وه‌ده‌كات‬ ‫یاس���ای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌دا ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���ه‌رع ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان وه‌كو ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی حیزب بێت‌و‬ ‫ئه‌و واڵت ‌ه تاكو پاش���كۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی حیزب ‌ه ده‌سه‌اڵتداره‌كان ‌‬ ‫به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫هه‌رێم ‌ه بێت‪ ،‬به‌ته‌ئكید ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی ئه‌و حیزبان ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌ش بڕیاره‌كان ‌‬ ‫ێ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆی��� ‌ه په‌رله‌مانیش‬ ‫جێبه‌ج ‌‬ ‫ی تر ته‌نها ئاله‌تێك ‌ه‬ ‫وه‌كو هه‌ر ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ی بڕیار‌و‬ ‫بۆ چه‌س���پاندن‌و جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی حیزب‪ ،‬ك��� ‌ه په‌رله‌مانه‌ك ‌ه‬ ‫مه‌رامه‌كان ‌‬ ‫ی وابێ���ت "ده‌بێت چ ئومێدێكت ب ‌ه‬ ‫خۆ ‌‬

‫په‌رله‌مانتار‌ه ئافره‌ته‌كان هه‌بێت؟!"‪.‬‬ ‫ئه‌و پارێزه‌ره‌‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌شده‌كات‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌ ئه‌و ژن��� ‌ه په‌رله‌مانتارانه‌ ‌‬ ‫ی كه‌فائه‌‌و‬ ‫حیزبه‌كانه‌و‌ه دانراون‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان نه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێ ‌‬ ‫توانست ‌‬ ‫ی شه‌خس���ی‌‌و مه‌حس���وبیه‌ت‌و‬ ‫میزاج ‌‬ ‫ی تر ب���ووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و‬ ‫هه‌ندێك پێوه‌ر ‌‬ ‫ی شكس���ت‬ ‫ئافره‌تان���ه‌ وه‌كو ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی وێنا‬ ‫ی بێ ده‌س���ه‌اڵت خ���ۆ ‌‬ ‫خواردو ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و ناتوانن وه‌كو پێویست ئه‌دا ‌‬ ‫خۆی���ان بكه‌ن‪ ،‬ئیتر "من وه‌كو ئافره‌ت‬ ‫ی ناو په‌رله‌مان خۆش‬ ‫چ دڵم به‌ئافره‌تان ‌‬ ‫بێت‪ ،‬له‌كاتێكدا نوێنه‌ری‌ ئێمه‌ نین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫تێیدا ده‌كرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌و ده‌زگایانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئافره‌تانه‌و‌ه دان���راوه‌ به‌پله‌ ‌‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫ی ئافره‌ت���ان‌و ژنان‬ ‫یه‌كه‌می���ش لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان "هیچ جێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئومێ���د نین‪ ،‬چونك ‌ه تائێس���تا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت ته‌نها دروش���مه‌‌و نه‌بۆت ‌ه كار ‌‬ ‫ی دڵمان پێیان‬ ‫پراكتیكیی���ان‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫خۆش بێت‌و بڵێین نوێنه‌رمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا په‌رله‌مانتار‪ ،‬گه‌ش ‌ه‬ ‫ی ئافره‌تان‌و ژنان‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫دارا‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی "یه‌كێتی‌"‪،‬‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ناش���ارێته‌و‌ه ك��� ‌ه ناكرێت بڵێم‬ ‫ی ژن ب ‌ه یه‌ك ئاس���ت‬ ‫هه‌م���وو ئه‌ندامان ‌‬

‫هه‌موو ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كان‬ ‫ی حیزبه‌وه‌ بوونه‌ت ‌ه‬ ‫له‌ڕێگا ‌‬ ‫په‌رله‌مانتار‪ ،‬تائێستا په‌رله‌مانێك‌و‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ نییه‬ ‫فراكسیۆنێك ‌‬

‫ی "ناكرێت ‪%100‬‬ ‫پارێزه‌ر جوان وتیش ‌‬ ‫كاره‌كانیان بس���ڕینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت‬ ‫دان به‌وه‌دابنێین ك ‌ه ئه‌وان ‌ه هه‌تاكو به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ بچن ‌ه ناو په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬ناتوانن‬ ‫ی ئافره‌تانی‌ كوردستان بگه‌یه‌نن ‌ه‬ ‫تموح ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئافره‌تی‌ كورد‬ ‫ئامانج‪ ،‬ئه‌و شتان ‌ه ‌‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی‌ ده‌كات ب���اوه‌ڕ ناك���ه‌م به‌‌و‬ ‫په‌رله‌مانتار‌ه ژنانه‌ بێته‌دی‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ س���ه‌نته‌ری‌ په‌ره‌پێدان‌و‬ ‫ی ب���ه‌ نیگه‌رانییه‌و‌ه‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫راوێژكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئام���اژ‌ه ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات به‌ه���ۆ ‌‬ ‫حیزبایه‌تیك���ردن له‌نێ���و په‌رله‌م���ان‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانه‌ك��� ‌هی‌ ئێمه‌ی���ان كوش���ت‪،‬‬ ‫ی ئیفلیج‬ ‫په‌رله‌م���ان بۆته‌ ده‌زگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م هه‌موو ده‌س���تێوه‌ردانه‌ ‌‬ ‫به‌بۆنه‌ ‌‬

‫ی ژنان‪،‬‬ ‫بیرده‌كه‌ن���ه‌و‌ه ب���ۆ پرس���ه‌كان ‌‬ ‫جیاوازیم���ان له‌نێوان���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی گشتی‌ بۆ هه‌ندێك پرس‌و‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫مه‌س���ه‌ل ‌ه هاوڕاین‌و توانیومانه‌ كار بۆ‬ ‫ی ژن���ان بكه‌ین‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ بۆ‬ ‫مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫یاس���ای‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان‬ ‫وامانك���رد رای‌ گش���ت ‌‬ ‫ی ده‌نگ‬ ‫له‌گه‌ڵم���ان بێت‌و ب��� ‌ه زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌س���ه‌ند بكرێت‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌ر ئاست ‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���ش سوپاس���كراوین ك��� ‌ه‬ ‫ی وا‬ ‫ی یاس���ایه‌ك ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان توانیویه‌ت ‌‬ ‫گرنگ ده‌ربكات‪ ،‬له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا "ناڵێم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ته‌نه���ا ژنان ب���وون‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پیاوانیش پش���تگیرییان كرد‌و بڕوایان‬ ‫به‌و مه‌سه‌له‌یه‌ هه‌بووه‌"‪.‬‬

‫ی ئافره‌تان‌و ژنان‪،‬‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ب���ه‌ نیگه‌رانیی���ه‌و‌ه باس���له‌وه‌ده‌كات‬ ‫ی ب ‌ه حیزب���ی‌ بوون هه‌ر‬ ‫كه‌ مه‌س���ه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ده‌وترێت‪ ،‬به‌اڵم هی���وادارم ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫قسان ‌ه نه‌بێته‌ باو‪ ،‬چونكه‌ هیچ كاتێك‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌م رێگر نه‌ب���ووه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ی ژنان‪ ،‬له‌لیژنه‌كه‌ش ئه‌وه‌مان‬ ‫پرسه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌الوه‌ گرنگ بووه‌ كه‌ تایبه‌ت ‌ه ب ‌ه پرس ‌‬ ‫ژن‪ ،‬نه‌وه‌كو حیزبه‌كانمان‪ ،‬بۆی ‌ه "نازانم‬ ‫ی ژنان نین‌و‬ ‫له‌چ رووێك���ه‌وه‌ نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی ژنانمان نه‌كردووه‌"‪.‬‬ ‫خزمه‌ت ‌‬ ‫ی ك ‌ه په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و‌ه ‌‬ ‫ی ژنان‬ ‫ژنه‌كان به‌دواداچون بۆ كه‌یسه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ناكه‌ن‌و كه‌متر به‌شێوه‌یه‌كی‌ پراكتیك ‌‬ ‫ی‬ ‫كاره‌كان ده‌كه‌ن ك��� ‌ه ئایا هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆچی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاره‌ك ‌ه وت ‌‬ ‫ی خه‌ڵكین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"راس���ت ‌ه ئێمه‌ نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ك ‌ه‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫به‌پێی‌ په‌یڕه‌و ‌‬ ‫بۆمان دانراوه‌ ده‌بێت كار بكه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ناكرێت هه‌ر كێشه‌یه‌ك رووبدات‌و ئێم ‌ه‬ ‫ته‌داخ���ول بكه‌ی���ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بێت"‪.‬‬ ‫كێش ‌هی‌ قه‌زائ ‌‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵئه‌وه‌ش���دا گه‌شه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ه���ه‌ر بابه‌تێك بێت��� ‌ه لیژنه‌كه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫یاسا وه‌كو پێویست به‌سه‌ریدا جێبه‌ج ‌‬ ‫ی بۆ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫نه‌كرابێ���ت‪ ،‬به‌دواداچون ‌‬ ‫ئیجرائاتی‌ ته‌او ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی ئافره‌ت���ان‌و ژنان‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تان ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫له‌په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێر ‌‬ ‫ناشارێته‌و‌ه كه‌ "به‌پێی‌ یاسا ‌‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند‬ ‫خێزان ده‌بوو دادگایه‌ك��� ‌‬ ‫ی هه‌بوایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌توندوتیژی‌ خێزان��� ‌‬ ‫تائێستا دانه‌نراوه‌‌و ته‌شكیل نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات په‌رله‌مانتار په‌یام ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫ی لیژن���ه‌ی‌ ئافره‌ت���ان‌و ژنان‪،‬‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫له‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان جه‌ختله‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی په‌رله‌مانتار‌ه ژنه‌كان‪،‬‬ ‫رازیی ‌ه له‌ئ���ه‌دا ‌‬

‫ی په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫چونك ‌ه ته‌نه���ا ‪‌ %40‬‬ ‫ژنن‪ ،‬به‌اڵم له‌كاتی‌ كۆبونه‌وه‌‌و گفتوگۆ‌و‬ ‫ی باش���یان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌دواداچونه‌كان رۆڵ ‌‬ ‫ی خۆی���ان زیات���ر بینیو‌ه‬ ‫به‌ڵك���و رۆڵ ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاره‌ پیاوه‌كان‪ ،‬چونك ‌ه "زیاتر‬ ‫ی ماندووتر‬ ‫چاوی‌ له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬بۆیه‌ خۆ ‌‬ ‫ی خۆی‌ ده‌رده‌خات"‪.‬‬ ‫ده‌كات‌و تواناكان ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و‌هی‌ كه‌ ژنان ‌‬ ‫ی ژنان‬ ‫تاچه‌ن���د توانیویان ‌ه ببنه‌ نوێنه‌ر ‌‬ ‫له‌كوردستان‪ ،‬له‌كاتێكدا ده‌وترێت زیاتر‬ ‫نوێنه‌ری‌ حیزبن‌و ب���ه‌ فه‌رمانی‌ حیزب‬ ‫ی‬ ‫كارده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌و ژن��� ‌ه په‌رله‌مانتار‌ه ‌‬ ‫ی گۆڕان ده‌ڵێ���ت "هه‌موو‬ ‫فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ن���دام په‌رله‌مان���ه‌كان له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫حیزبه‌و‌ه بوونه‌ت ‌ه په‌رله‌مانتار‪ ،‬تائێستا‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫په‌رله‌مانێك‌و فراكسیۆنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬تاك���و بڵێی���ت په‌رله‌مانێك��� ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌موو ‌‬ ‫ی‬ ‫ئایدۆلۆژیای‌ حیزبه‌كه‌یه‌تی‌‌و حیزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫خۆی‌ كاندیدی كردووه‌"‪.‬‬ ‫ی "ناكرێت‬ ‫په‌رله‌مانتار په‌یام وتیش��� ‌‬ ‫ی من ژن���م‪ ،‬ده‌بێت ته‌نها‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌رگ���ری‌ له‌مافی‌ ژنان بك���ه‌م‌و ته‌واو‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و به‌رگ���ری‌ له‌هه‌م���وو چینه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���ه‌م به‌ژن‌و به‌ پیاوه‌وه‌‪ ،‬له‌یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تێكڕا ‌‬ ‫به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی‌ توندوتیژ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان پشتگیرییان له‌یاساك ‌ه‬ ‫ژنان ‌‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم په‌رله‌مانتار په‌ی���ام ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ناش���ارێـته‌وه‌ له‌یاس���ا ‌‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و الوان‪ ،‬ك ‌ه باس له‌خه‌ته‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫ی ژنان ده‌كات‪ ،‬به‌شێك ‌‬ ‫نه‌كردن ‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اره‌ ژن���ه‌كان " قه‌ناعه‌تیان‬ ‫به‌‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه نه‌بووه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وانیش‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی���ان ئایدۆلۆژیای‌ حیزبه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و بابه‌ت���ه‌ نه‌بووه‌‪ ،‬یانی���ش خۆیان‬ ‫قه‌ناعه‌تیان پێی‌ نه‌بووه‌"‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫کچه‌ هه‌رزه‌کاره‌که‌ی مام ستار له‌شوێنی چێشتلێنانی ماڵه‌که‌ی له‌چه‌مچه‌ماڵ‬

‫"به‌هانای‌ ماڵێكه‌و‌ه‬ ‫بچن له‌چه‌مچه‌ماڵ‌‬ ‫با ره‌ق نه‌بنه‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬كوردستان عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ چونه‌ نێو گه‌ڕه‌كی‌ پیرو‬ ‫په‌ككه‌وته‌كانی‌ چه‌مچه‌ماڵ كه‌‬ ‫به‌هه‌ژارترین گه‌ڕه‌كی‌ ئه‌و قه‌زایه‌‬ ‫ناسراوه‌‪ ،‬هه‌ر بڵێ‌ (ماڵه‌ شێته‌كان)‬ ‫هه‌موو كه‌س ده‌یناسن‪ .‬له‌و كۆمه‌ڵه‌‬ ‫ماڵه‌ی‌ پێیان ده‌ڵێن ماڵه‌ پیرو‬ ‫په‌ككه‌وته‌و فه‌قیره‌كان له‌چه‌مچه‌ماڵ‪،‬‬ ‫ماڵی‌ مام ستارو ئه‌میره‌و فه‌الحی‌‬ ‫كوڕیان‌و كچه‌ هه‌رزه‌كاره‌كه‌یان‬ ‫له‌یه‌كێك له‌و خانوانه‌دا ده‌ژین‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌ ده‌چیته‌ ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌ یه‌كسه‌ر‬ ‫دراوسێكان پێتده‌ڵێن "توخوا بڕۆ‬ ‫سه‌ردانی‌ ئه‌و ماڵه‌ بكه‌ زۆر گوناحن‬ ‫هه‌ر چواریان عه‌قڵیان ته‌واو نییه‌‪،‬‬ ‫مه‌گه‌ر خوای‌ گه‌وره‌ ئاگای‌ لێیان‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌گینا كه‌س نییه‌ بچێت‬ ‫به‌هانایانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و خان����ووه‌ ته‌نه����ا دوو ژوره‌‌و‬ ‫ی له‌تاو دوكه‌ڵ ره‌ش‬ ‫هه‌م����وو دیواره‌كان ‌‬ ‫داگیرساون‌و ته‌نها چه‌ند پێداویستییه‌كی‌‬ ‫زۆر س����ه‌ره‌تایی‌ ژیانیش����یان تێدای����ه‌‪،‬‬ ‫خانوه‌كه‌ به‌ڕواڵه‌ت به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌ماڵ ناچێت‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها كه‌الوه‌یه‌كی‌‬ ‫پڕ له‌ش����ڕكه‌یه‌و چه‌ند قاپ‌و قاچاخێكی‌‬ ‫تێدای����ه‌‪ ،‬كاتێك س����ه‌ردانی‌ ئ����ه‌و ماڵه‌‬ ‫ده‌كه‌یت به‌هۆی‌ ناته‌واوی‌ باری‌ ده‌رونی‌‬ ‫س����ه‌رجه‌م ئه‌ندامانی‌ خێزانه‌كه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێكهاتون له‌دایك‌و باوك‌و كوڕو كچێك‪.‬‬ ‫م����ام س����تار ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫هه‌مووی����ان حاڵیان خراپ����ه‌‌و به‌هاتنی‌‬ ‫زس����تانیش حاڵی����ان خراپت����ر ده‌بێت‌و‬ ‫به‌ده‌س����ت س����ه‌رماوه‌ خانوه‌كه‌یان تكه‌‬ ‫ده‌كات‌و ته‌ڕه‌ش����وعی‌ زۆره‌‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌و ش����ه‌وه‌ی‌ باران ببارێ����ت هه‌مووی‌‬ ‫دێت����ه‌ ژوره‌ك����ه‌ی‌ ئێم����ه‌و له‌ژێرمانه‌وه‌‬ ‫رێ����ده‌كات هه‌تاكو به‌یانی‌‪ ،‬به‌خوا جاری‌‬ ‫وا هه‌ی����ه‌ هه‌ڵده‌له‌رزی����ن له‌س����ه‌رمادا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر یه‌كێ����ك ئه‌م خانوه‌مان بۆ‬ ‫چاكبكاته‌وه‌‪ ،‬رزگارمان ده‌بێت له‌ده‌ست‬ ‫سه‌رماو سۆڵه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پیاوه‌ ك����ه‌ نه‌بوونی‌‌و ه����ه‌ژاری‌‬ ‫سه‌رتاپای‌ ژیانی‌ له‌خه‌م داپۆشیوه‌ وتی‌‬ ‫"به‌ناش����كوری‌ ناڵێم خ����ۆم پیر بووم‌و‬ ‫تاقه‌تم نه‌ماوه‌‪ ،‬ژن‌و منداڵه‌كانیشم ئه‌وه‌‬ ‫حاڵیانه‌‪ ،‬كوڕه‌كه‌م ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا‬ ‫س����ه‌یاره‌ لێیداوه‌‌و له‌ژوره‌وه‌ كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت كه‌س����ێك ئاگای‌ لێبێت‪ ،‬به‌خوا‬ ‫له‌م زس����تانه‌دا شه‌وانه‌ زۆر سه‌رمامانه‌‌و‬ ‫له‌ئێستادا مردن بۆ من نیعمه‌ته‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رزگارم ده‌بوو له‌م ژیانه‌و منداڵه‌كانیشم‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ نه‌ده‌بینی‌"‪.‬‬ ‫عه‌دن����ان محه‌مه‌د‌و گێالس����ی‌ خێزانی‌‬ ‫كه‌ دراوس����ێی‌ ماڵی‌ مام س����تار‪-‬ن‪ ،‬زۆر‬ ‫به‌ناخۆش����ییه‌وه‌ باس����ی‌ له‌گوزه‌ران����ی‌‬

‫خۆم پیر بووم‌و‬ ‫تاقه‌تم نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ژن‌و منداڵه‌كانیشم‬ ‫ئه‌و‌ه حاڵیانه‌‪،‬‬ ‫كوڕه‌كه‌م ماوه‌یه‌ك‬ ‫به‌ر له‌ئێستا سه‌یار‌ه‬ ‫لێیداوه‌‌و له‌ژوره‌و‌ه‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫كه‌سێك ئاگا ‌‬ ‫لێبێت‪ ،‬به‌خوا له‌م‬ ‫زستانه‌دا شه‌وان ‌ه زۆر‬ ‫سه‌رمامانه‌‌‬ ‫ئه‌م خێزانه‌ كرد‌و ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌‬ ‫"به‌ته‌واوه‌تی‌ باری‌ ده‌رونییان تێكچووه‌و‬ ‫عه‌قڵی����ان له‌ده‌س����تداوه‌"‪ ،‬عه‌دن����ان‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ ماڵی‌ مام ستار سه‌ره‌تا‬ ‫وه‌زعیان باشتر بووه‌‪ ،‬چونكه‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌ بوون‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫دایك‌و باوكیان له‌ڕووی‌ ئه‌قڵییه‌وه‌ ته‌واو‬ ‫نه‌ب����وون‪ ،‬بۆیه‌ نه‌یانتوانی����وه‌ خوێندن‬ ‫ته‌واو بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئیتر ورده‌ ورده‌ هه‌ستمانكرد‬ ‫منداڵه‌كانی����ش ب����اری‌ ده‌رونییان به‌ره‌و‬ ‫خراپی‌ ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌وه‌ ئێس����تا ده‌بینرێن‬ ‫ك����ه‌ ب����ه‌چ ش����ێوه‌یه‌ك ده‌ژی����ن"‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پی����اوه‌ به‌په‌یامنێره‌ك����ه‌ی‌ ئاوێنه‌ی‌ وت‬ ‫"بڕوا بكه‌ ئه‌م دراوس����ێیانه‌ نه‌بێت هه‌ر‬ ‫له‌برسا ده‌مرن‪ ،‬چونكه‌ كه‌سیان توانای‌‬ ‫خۆبه‌خێوكردنی����ان نیی����ه‌‪ ،‬ه����ه‌ق وایه‌‬ ‫خێره‌وم����ه‌ن به‌هانایان����ه‌وه‌ بچن به‌خوا‬ ‫رۆژێك ره‌ق ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی����ه‌ك له‌مه‌وب����ه‌ر كوڕه‌كه‌ی مام‬ ‫ستار كه‌ ئێستا ته‌مه‌نی‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 18‬ساڵ‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬جاروبار حه‌ماڵی‌ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رۆژێك ئوتومبیل لێیداوه‌‌و تائێس����تاش‬ ‫ناتوانێت ئه‌و ئیشه‌ بكات‪.‬‬ ‫عه‌دن����ان باس����ی‌ له‌وه‌ش����كرد ك����ه‌‬ ‫دراوس����ێكانیش تاڕاده‌یه‌كی‌ زۆر ژیانیان‬ ‫لێ تێكچووه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌میش����ه‌ شێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ماڵه‌ی����ان له‌به‌رچ����اوه‌‌و خه‌فه‌تیان‬ ‫لێده‌خۆن "خۆزگه‌ شوێنێك بهاتایه‌ ئه‌م‬ ‫ماڵه‌ی‌ له‌م ش����وێن‌و بارودۆخه‌یان رزگار‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬چونكه‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ ده‌روونی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌س����لێمانی‌ هه‌ق����ه‌ حكوم ‌هت‌و‬ ‫رێكخراوه‌كان به‌هانایانه‌وه‌ بێن"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫سیاسەت وەک پەیام‪ ،‬سیاسەت وەک بازرگانی‬ ‫د‪.‬دانا سەعید سۆفی‬

‫سوڵتانیزم‌و قەیران‬ ‫بەشی دووهەم‬ ‫یەکێ���ک له‌ئ���اکارە س���ەرەکییەکانی ئەو‬ ‫دەسەاڵتدارێتییە سوڵتانییەی له‌کوردستاندا‬ ‫ئامادەی���ە‪ ،‬بریتیی���ە لەبەرهەمهێنان���ی‬ ‫قەیرانی بەردەوام‪ ،‬قەی���ران له‌پەیوەندی‬ ‫نێ���وان خ���ۆی‌و هێ���زە سیاس���ییەکانی‬ ‫دیک���ەدا‪ ،‬بڕواننە هەڕەش���ەی بەردەوامی‬ ‫ئ���ەم دەس���ەاڵتدارێتییە له‌هێزەکانی تر‌و‬ ‫فشار لەسەردانان‌و پەالماردان‌و سوتاندنی‬ ‫ب���ارەگا‌و بنکەکانی���ان‪ .‬بەرهەمهێنان���ی‬ ‫قەیران له‌پەیوەندییان���دا بە کۆمەڵگاوە‪،‬‬ ‫بڕوانن���ە چۆنیەت���ی بە س���ەربازیکردنی‬ ‫فەزای گشتی‌و جواڵندنی بەردەوامی هێزی‬ ‫چەکدار بە مەبەستی ترساندنی کۆمەڵگا‌و‬ ‫ترساندنی هێزە کۆمەاڵیەتییە ناڕازییەکان‪.‬‬ ‫ئەمە جگە له‌کردنی ترس‌و هەڕەش���ە بە‬ ‫بەکارهێنان���ی توندوتیژی‪ ،‬بە دوو ئاکاری‬ ‫گەورەی ئەزموونە س���وڵتانییەکە لەگەڵ‬ ‫هەم���وو کەرتێکی کۆمەاڵیەت���ی ناڕازیدا‪.‬‬ ‫س���ێهەم‪ ،‬بەرهەمهێنانی قەیران تەنانەت‬ ‫له‌پەیوەندی ئەم دەسەاڵتدارێتییە بە بڕێک‬ ‫لەو دەزگایانەوە کە بۆ پاراس���تنی خۆی‬ ‫دروستیاندەکات‪ ،‬بڕواننە شێوازی کارکردن‌و‬ ‫مامەڵەکردنی ئەم دەسەاڵتدارێتییە لەگەڵ‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬تەنانەت لەگەڵ بەش���ێک لەو‬ ‫کەسایەتی‌و دەزگا حیزبییانەی خۆشیاندا‬ ‫کە دەنگ���ی ناڕازییان تێدای���ە‪ .‬بەکورتی‬ ‫ئەم ش���ێوازە له‌دەس���ەاڵتی س���وڵتانی‬ ‫بەردەوام له‌دۆخی بەرهەمهێنانی قەیرانی‬ ‫ناوەکی‌و دەرەکیدایە‪ ،‬بەاڵم ئەم ش���ێوازە‬ ‫له‌حوکمڕانی تەنها قەیران بەرهەمناهێنێت‪،‬‬ ‫بەڵکو لەهەوڵی ئەوەشدایە ئەو قەیرانانەی‬ ‫کە دروستیاندەکات بەردەوام له‌"قەیرانی‬ ‫کراوەوە" بگۆڕێت ب���ۆ "قەیرانی داخراو"‪.‬‬ ‫مەبەس���تمان چیی���ە له‌قەیران���ی کراوە‌و‬ ‫داخراو؟‬ ‫دە ساڵێک لەمەوبەر له‌نووسینێکدا هەندێک‬ ‫سەرنجم لەسەر مەسەلەی قەیرانی کراوە‌و‬ ‫قەیرانی داخراو دەربڕی‪ ،‬لێرەدا هەوڵئەدەم‬ ‫بڕێک لەو س���ەرنجانە ب���ۆ رونکردنەوەی‬ ‫مەبەس���تەکــــــان دووباره‌بکەم���ەوە‪.‬‬ ‫بەشێوەیەکی گشتی قەیران شوناسی ئەو‬ ‫ساتەوەختەیە كە تیایدا شتەكان لەبەردەم‬ ‫ئەگەری وەرچەرخانێكی گرنگدا وەستاون‪،‬‬ ‫زەمەنی تەسفیەی حیس���اباتی سیاسی‌و‬ ‫كولت���ووری‌و كۆمەاڵیەتیی���ە له‌نێوان زیاد‬ ‫له‌هێز‌و الیەن‌و نەوەیەکدا‪ ،‬س���اتەوەختی‬ ‫هاتنەكای���ەی ئەگ���ەری بەرپابوون���ی‬ ‫گۆڕانکاری گەورە‌و فرەالیەنە‪ .‬ساتەوەختی‬ ‫قەی���ران س���اتەوەختی نائارامییەك���ی‬ ‫سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‌و كولتوورییە تیایدا‬ ‫ملمالنێی نوێ دروس���تدەبێت کە تیایاندا‬ ‫پرس���یار‌و وەاڵمی جیاواز‌و بەریەكکەوتنی‬ ‫ئاشكرا‌و نهێنی لەنێوان دیدە جیاوازەکاندا‬ ‫دروس���تدەبن‪ .‬ب���ە كورتی س���اتەوەختی‬ ‫قەیران بریتییە له‌ساتەوەختی تێكچوونی‬ ‫هارمۆنیەتی ئەو پەیوەندییەی كە لەنێوان‬ ‫"بەردەوامیی"‌و "دابڕان"ی دوو ساتەوەختی‬ ‫مێژوی���ی جیاوازدا دروس���تدەبێت‌و هێزی‬ ‫جیاوازیش دروستدەبن بەرگری له‌الیەنێك‬ ‫له‌الیەنه‌كانی ئ���ەم بەردەوامبوون‌و دابڕانە‬ ‫دەكەن‪ .‬لێرەوە كە باس له‌س���اتەوەختی‬ ‫قەیران دەكەین مەبەس���تمان باسكردنی‬ ‫ئەو س���اتەوەختە مێژووییە تایبەتەیە كە‬ ‫تیایدا کۆمەڵگا‌و سیاسەت‌و پەیوەندییەکان‬ ‫لەب���ەردەم ئەگ���ەری وەرچەرخانێك���دا‬ ‫وەستاون كە بتوانێت هێما بۆ سەرەتایەکی‬ ‫نوێ بکات‪.‬‬ ‫خاڵێک���ی گرن���گ ئەوەی���ە کە ب���وون‌و‬ ‫ئامادەگ���ی قەیران مانای دروس���تبوونی‬ ‫حەتم���ی گۆڕان���کاری نیی���ە‪ ،‬هەموو ئەو‬ ‫شتانەی له‌س���اتەوەختی قەیراندا ئامادەن‬ ‫له‌فۆرمی ئەگ���ەردا ئام���ادەن‪ ،‬بوونێكی‬ ‫هێزەكییان هەیە‪ ،‬بۆئەوەی ببن بە واقیع‌و‬ ‫گۆڕانکاری بەرجەستەکراو‪ ،‬یان بۆئەوەی‬ ‫له‌ساتەوەختی قەیرانەوە بۆ ساتەوەختی‬ ‫پیادەكردنی ئەگەرەكانی ناو ئەو قەیرانانە‬ ‫له‌واقیع���دا بگوازنەوە‪ ،‬هەمیش���ە هێزێك‬ ‫یان چەند هێزكی كۆمەاڵیەتی‌و فەزایەكی‬ ‫سیاس���ی‌و كولتووری‌و ئەخالق���ی کراوە‬ ‫پێویس���تە ك���ە ئامادەگی دروس���تبوونی‬ ‫گۆڕان���کاری تێدابێ���ت‪ ،‬ك���ە نەتوانێ���ت‬ ‫ی���ان نەیەوێ���ت ب���ەر بەگۆڕانکارییەکان‬ ‫بگرێ���ت‪ ،‬توان���ای ئەوەی نەبێ���ت بەهەر‬ ‫نرخێك ب���ووە پایەكانی ئ���ەو جیهانەی‬ ‫دروس���تکراوە بپارێزێت‪ .‬یاخود ئەوانەی‬ ‫کە بەرگری له‌گۆڕان���کاری دەکەن بتوانن‬

‫بیروڕا‬

‫ئەوەی دەیانەوێت بەشێویەک له‌شێوەکان‬ ‫بیس���ەپێنن‪ .‬ئ���ەوەی دەس���ەاڵتدارێتی‬ ‫س���وڵتانی له‌کوردس���تاندا ئەنجامیداوە‌و‬ ‫بەبەردەوامی���ش ئەنجامیئ���ەدات ه���ەم‬ ‫رێگەگرتن���ە له‌دروس���تبوونی ئ���ەو فەزا‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەت���ی‌و فەرهەنگیی���ە‬ ‫کراوەی���ەی تیادا قەیران���ەکان بتوانن بە‬ ‫کراوەیی بمێننەوە بەش���ێوەیەکی هێمن‌و‬ ‫خۆبەخ���ۆ تەرجەمەبکرێن بۆ پیادەکردنی‬ ‫گۆڕانکاری‪ .‬هەم نیشاندانی ئامادەگییەکی‬ ‫س���ەربازی‌و چەکداران���ەی گەورەی���ە بۆ‬ ‫بەرپاکردنی جەنگێک���ی خوێناوی لەگەڵ‬ ‫ه���ەر هێزێکدا ش���ێلگیرانە پێ لەس���ەر‬ ‫گۆڕانکاری دابگرێت‪ .‬بەکورتی ئەم شێوازە‬ ‫له‌دەس���ەاڵتدارێتی هەموو کارێک دەکات‬ ‫بۆئەوەی قەیرانەکان له‌"قەیرانی کراوە"وە‬ ‫بگۆڕن بۆ "قەیرانی داخراو"‪.‬‬ ‫مەبەس���ت له‌"قەیرانی داخراو" ئەم شێوە‬ ‫قەیرانەی���ە ک���ە كۆمەڵگا یان سیس���تمە‬ ‫سیاس���ییەکە تیایدا نەك تازە نابێتەوە‪،‬‬ ‫نەك ناتوان���ن جێگۆڕكێ ب���ە بکەرەکان‬ ‫بک���ەن‌و هۆکارەکان���ی دروس���تبوونی‬ ‫قەیران���ەکان بەش���ێوەیەکی ئاس���ایی‬ ‫چارەس���ەربکەن‪ ،‬بەڵك���و تادێ���ت ئ���ەو‬ ‫دونیایەی کە قەیرانەکانی دروس���تکردوە‬ ‫بەهێزت���ر‌و داخراوت���ر‌و قایمت���ر دەکەن‪.‬‬ ‫ه���ۆکارە ناعەقاڵنییەکانی دروس���تبوونی‬ ‫کێش���ەکان ناعەقاڵنیتر دەکەن‌و بەشێکی‬ ‫زۆری ملمالنێکانیش دەگۆڕن بۆ "ملمالنێی‬ ‫س���ەختگیر"‪ .‬واتە ب���ۆ ملمالنێیەک لەبەر‬ ‫تێپەڕینی کاتێکی درێژ بەبێچارەسەرکردن‪،‬‬ ‫ئیتر نەکرێت چارەس���ەربکرێت‪ .‬بەکورتی‬ ‫گۆڕانی قەیرانی کراوە بۆ قەیرانی داخراو‬ ‫س���تراتیژیەتی رێگرتن���ە له‌لەدایكبوونی‬ ‫جیهان‌و هێ���ز‌و تێگەیش���تن‌و هەقیقەتی‬ ‫نوێ‌و بەمەبەس���تی پاراستن‌و قایمکردنی‬ ‫ئ���ەوەی دروس���ت‌و بااڵدەس���تکراوە‪ .‬بە‬ ‫زۆر مان���ا دەس���ەاڵتدارێتی س���وڵتانی‬ ‫دەسەاڵتدارێتی گۆڕینی "قەیرانی کراوەیە"‬ ‫بە "قەیرانی داخراو"‪ ،‬بە ئەندازەیەک ئەم‬ ‫گۆڕانە خۆی ببێتە بەش���ێک له‌میکانیزمە‬ ‫س���ەرەکییەکانی پاراستنی س���وڵتانیزم‬ ‫خۆی وەک سیستمێکی سیاسی‪ ،‬هاوکات‬ ‫دەس���ەاڵتدارێتی س���وڵتانی س���ڵ لەوە‬ ‫ناکاتەوە هەموو هێز‌و تواناکانی خۆی بۆ‬ ‫تێکش���کاندنی ئیرادەی هەموو ئەو هێزانە‬ ‫بەکاربهێنێت ک���ە دەیانەوێت گۆڕانکاری‬ ‫بەرپابک���ەن‌و رێ له‌داخران���ی قەیرانەکان‬ ‫بگرن‪ .‬ئەمەش بە مەبستی نائومێدکردنی‬ ‫ت���ەواوی کۆمەڵ���گا‌و نائومێدکردنی هێزە‬ ‫ناڕازییەکان‪.‬‬ ‫له‌سیستمێکی سیاسی کراوە‌و دیموکراسدا‪،‬‬ ‫قەیران مامانی مێ���ژووە‪ ،‬وەكچۆن مامان‬ ‫یارمەت���ی لەدایكبوون���ی ژیانێك���ی نوێ‬ ‫ئ���ەدات‌و بوونەوەرێك���ی زین���دوو بۆ ناو‬ ‫جیه���ان رێنمایی���دەكات‪ ،‬بەهەمانش���ێوە‬ ‫قەیرانی کراوە هاریکاری کۆمەڵگا دەکات‬ ‫بۆ دروس���تکردنی پێکهاتەی نوێ‌و دیدی‬ ‫نوێ‌و هێزی نوێ‪ .‬ئەوەی دەسەاڵتدارێتی‬ ‫س���وڵتانی له‌کوردس���تاندا ئەنجامیئەدات‬ ‫کوش���تنی ئ���ەو مامان���ە مێژووییەیە کە‬ ‫دەش���ێت له‌دونیای ئێمەدا یارمەتیدەری‬ ‫له‌لەدایکبوون���ی دۆخێک���ی نوێیبێت‪ .‬ئەم‬ ‫سیستمە سوڵتانییە هەموو تواناکانی خۆی‬ ‫خس���تۆتەگەڕ بۆ رێگرتن لەو لەدایکبوونە‬ ‫تازەیە‪ .‬زیاد له‌بیست ساڵە کوردستان بە‬ ‫کردەوە گروپێک���ی بچووک بەڕێوەیدەبەن‬ ‫کە ژمارەیان له‌پەنجەکانی هەردوو دەست‬ ‫تێپەڕناکات‪ ،‬ئەوەشی ئاشکرایە ئەم ژمارە‬ ‫کەم���ە نەک نیازیان نییە س���انتیمەترێک‬ ‫له‌دەسەاڵتی خۆیان بۆ هیچ هێزێکی تازە‬ ‫یان نوێ له‌واڵتەک���ەدا چۆڵبکەن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئامادەشن واڵتەکە بە خۆیانەوە بسوتێنن‪.‬‬ ‫ئەوەی تا ئەم ئێس���تاش جێگەی ئومێدە‬ ‫له‌دونی���ای ئێم���ەدا ئەو راس���تییەیە کە‬ ‫دەس���ەاڵتی س���وڵتانی ناتوانێت تا سەر‬ ‫قەیرانەکان دابخات‪ ،‬ناتوانێت تا سەر ئەو‬ ‫مامانە مێژووییە بکوژێت کە دەستی مناڵە‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتی‌و فەرهەنگییەکانی‬ ‫دونیای ئێمە دەگرێت بۆ هاتنەژوورەوە بۆ‬ ‫ناو کۆمەڵگا‪ .‬تەواو وەكچۆن لەدایكبوونی‬ ‫مناڵێ���ك ژیانێك���ی نوێ‌و س���ەرەتایەكی‬ ‫ن���وێ‌و مێژوویەك���ی ن���وێ دەخات���ەوە‪،‬‬ ‫ئاواش سووربوونی ئینسانی ئێمە لەسەر‬ ‫گەورەکردن���ی ئومێد لەن���او خۆی‌و لەناو‬ ‫کۆمەڵگاکەی���دا ئەگ���ەری هاتنەکای���ەی‬ ‫ژیانێکی نوێ دروسستدەکات‪.‬‬

‫ئەندامی پەرلەمانی کوردستان‬

‫ماک���س ڤێب���ەر‪ ،‬گ���ەورە کۆمەڵناس���ی‬ ‫کالس���یک‪ ،‬نزیک���ەی س���ەدەیەک ب���ەر‬ ‫لەئێس���تا له‌وتارێکیدا بەناوی "سیاسەت‬ ‫وەک پیش���ە" جیاوازی دادەنێ لەنێوانی‬ ‫دوو جۆر سیاسی پیش���ەیی‪ :‬یەکەمیان‬ ‫ئ���ەو سیاس���ییانەن ک���ە بۆ سیاس���ەت‬ ‫دەژی���ن‪ ،‬دووەمیان ئەوانەن کە لەس���ەر‬ ‫سیاس���ەت دەژی���ن‪ .‬ئەوان���ەی ک���ە بۆ‬ ‫سیاس���ەت دەژین‪ ،‬سیاسەتکردن دەبێت‬ ‫بە رەگەزی هەرە سەرەکی ژیانیان‪ ،‬یان‬ ‫ئەوەتا چێژ له‌دەس���ەاڵت وەردەگرن یان‬ ‫لەڕێی خزمەتکردن���ی پەیامێک مانایەک‬ ‫دەبەخش���ن بە ژیانیان‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوانەی‬ ‫کە لەسەر سیاسەت دەژین هەوڵی ئەوە‬ ‫دەدەن س���ەرچاوەیەکی بژێ���وی‌و داهات‬ ‫پەیدا بکەن لەڕێی سیاس���ەتکردن وەک‬ ‫پیشە‪.‬‬ ‫نزیکەی س���ەدەیەک دوای ئەم قسەیەی‬ ‫ڤێبەر‪ ،‬ئێمە هێشتا شایەتی هەردوو جۆر‬ ‫سیاسیی پیشەیین‪ ،‬زۆر کاتیش لەوانەیە‬ ‫جیاکردنەوەی ئەم دووانە لەیەکتری زۆر‬ ‫ئاس���ان نەبێ‪ ،‬لەبەرئەوەی دەس���ەاڵت‬ ‫سەرچاوەیەکی گرنگە بۆ بەدەستهێنانی‬ ‫داهات‌و کۆکردنەوەی سەرمایە‪ ،‬له‌هەمان‬ ‫کاتیش���دا س���ەرمایەی زۆر دەتوان���ێ‬ ‫دەس���ەاڵت‌و نفوز بەدوای خۆیدا بێنێت‪.‬‬ ‫بەڕای من له‌هەر کۆمەڵگایەک‌و سیستمێکی‬ ‫سیاسیدا ئاس���اییە هەردوو جۆر سیاسی‬ ‫پیش���ەیی هەب���ن‪ ،‬بەاڵم دەب���ێ جۆرێک‬ ‫له‌هاوسەنگی لەنێوانی ئەم دوو شێوازی‬ ‫سیاسەتکردنەدا هەبێت‪ ،‬بەو مانایەی کە‬ ‫مادام سیاس���ەت له‌کۆمەڵگای مۆدێرندا‬ ‫دەکرێ پیشەیەک بێ‪ ،‬لەهەمان کاتیشدا‬ ‫دەکرێ س���ەرچاوەیەکیش بێ بۆ بژێوی‬ ‫وەک هەر پیشەیەکی تر‪ ،‬بەاڵم سیاسەت‬ ‫نابێ خاڵیبێت���ەوە له‌هەڵگرتنی پەیامی‬ ‫مرۆڤایەتی‪ .‬ئەگەر پیشەی سیاسەتکردن‬ ‫بەتاڵ بێت���ەوە له‌خزمەتکردنی پەیامێک‪،‬‬ ‫پەیام���ی گۆڕینی کۆمەڵ���گا بۆ دۆخێکی‬ ‫باش���تر‌و هەروەها ئەگەر سیاس���ەتکردن‬ ‫تەنیا هۆیەک ب���ێ بۆ پەیداکردنی داهات‬ ‫لەڕێ���ی پیادەکردنی دەس���ەاڵتەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫سیاسەت دەبێ بە بازرگانی‪.‬‬ ‫بەداخەوە سیاس���ەتکردن له‌کوردس���تان‬ ‫بەئاڕاس���تەی بازرگانی کردندا دەڕوات‪.‬‬ ‫بە بازرگانی بوونی سیاس���ەت له‌هەرێمی‬ ‫کوردس���تان لەزۆر رووەوە دەبینرێ‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە حیزبایەتی بووه‌تە س���ەرچاوەیەک‬ ‫بۆ بژێوی‌و سوودی ماددی‌و بەدەستهێنانی‬ ‫پلەوپایە‪ ،‬نەوەک س���ووتان بۆ پرسێکی‬ ‫تایبەت‪ .‬بەدەستهێنانی پلەوپایەش بووه‌تە‬ ‫رێگای���ەک بۆ کەڵەکەکردنی س���ەرمایە‪،‬‬ ‫نەوەک پێشکەش���کردنی خزمەتگوزاری‪.‬‬ ‫ئیدی بۆیە س���ەیر نییه‌ ک���ە ملمالنێ‌و‬ ‫پێشبڕکێیەکی زۆر لەسەر بەدەستهێنانی‬

‫ئاڕاستەیەکی‬ ‫مەترسیدار له‌ژیانی‬ ‫سیاسی هەرێم‬ ‫سەریهەڵداوە‪ ،‬ئەمیش‬ ‫کردنی سیاسەتە بە‬ ‫بازرگانی‬ ‫پۆستە بەرزەکان هەیە‪ .‬هەندێ دیاردەی‬ ‫زەق هەن کە ئاماژە بە بەبازرگانی بوونی‬ ‫سیاسەت دەکەن له‌ژیانی سیاسی هەرێم‪،‬‬ ‫بەرچاوترینیان قۆرخکردنی بازاڕە لەالیەن‬ ‫سیاسیە بااڵدەس���تەکانەوە‪ ،‬شادەماری‬ ‫ئابوری هەرێم ئێستا لەبەردەستی چەند‬ ‫سیاس���یەکی بازرگانە‪ .‬بوونی نەسریەی‬ ‫بەرپرس���ان‌و توانای خەرجکردنی پارە‌و‬ ‫پاداش���ت بۆ الیەنگران‌و خزم‌و کەس���ی‬ ‫بەرپرسان بەبێ بوونی هیچ لێکۆڵینەوە‌و‬ ‫فیلتەرێک بۆ رەوایەتی ئەم خەرجکردنە‪،‬‬ ‫ئاماژەیەک���ی دیکەی���ە بۆ بااڵدەس���تی‬ ‫ژیانکردن لەسەر سیاسەت‪.‬‬ ‫ڤێب���ەر پێیوای���ە کە کەس���ی سیاس���ی‬ ‫بەئاگایە لەوەی کە پش���کی له‌دەسەاڵت‬ ‫هەیەو کاریگەری لەس���ەر ژیانی خەڵکی‬ ‫دادەن���ێ‪ ،‬هەروەه���ا کەس���ی سیاس���ی‬ ‫بەئاگای���ە ل���ەوەی کە ئ���ەو کاریگەری‬ ‫لەس���ەر دیاریکردنی ئاڕاستەی میژوویی‬ ‫رووداوە چارەنوسس���ازەکان دادەن���ێ‪.‬‬ ‫لەو روانگەیەوە ڤێبەر س���ێ خەس���ڵەت‬ ‫ب���ە گرنگ دەزان���ێ بۆ ئەو کەس���انەی‬ ‫کە سیاس���ەت پیش���ەیانە‪ :‬شۆروشەوق‪،‬‬ ‫هەستی بەرپرسیارێتی‪ ،‬هەروەها هەستی‬ ‫هاوس���ەنگی یان واقیعبینی‪ .‬شۆروشەوق‬ ‫بەمان���ای بابەتیانە‪ ،‬واتە بەحەماس���ەوە‬ ‫هۆگ���ری پرس���ێک ی���ان دۆزێ���ک بیت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم هۆگربوون بەتەنی���ا کەس ناکات‬ ‫بەسیاسیەکی پیش���ەیی‪ ،‬ئەگەر هەستی‬ ‫بەرپرس���یارێتی نەبێت���ە رێنیش���اندەر‬ ‫ب���ۆ خزمەتکردنی پرس���ێک ک���ە مرۆڤ‬ ‫شۆروش���ەوقی ب���ۆی هەیە‪ ،‬ب���ەاڵم ئەم‬ ‫ئەرک���ەش بەبێ هەس���تی هاوس���ەنگی‌و‬ ‫واقیعبین���ی مەحاڵ���ە‪ ،‬واقیعبینییه‌ک کە‬ ‫نەبێتە هۆی لەدەستدانی ناخ‪ .‬کەسایەتی‬ ‫بەهێ���زی سیاس���ی دەب���ێ ئەم س���ێ‬ ‫خەسڵەتەی هەبێ‪ ،‬بە گوتەی ڤێبەر‪.‬‬ ‫لەوانەیە کارێکی شێتانە بێ ئەگەر بمانەوێ‬ ‫ئەم سێ خەسڵەتەی کەسایەتی سیاسی‬ ‫وەک پێوەرێ���ک بۆ سیاس���ی پیش���ەیی‬

‫"س���ەرکەوتوو" بەس���ەر سیاس���یەکانی‬ ‫هەرێمی کوردستان بسەپێنین‪ .‬لەوانەیە‬ ‫سیاس���ی پیش���ەیی هەبێ کە کەم تازۆر‬ ‫ئەم س���ێ خەس���ڵەتەی تیا ب���ێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەشێوەیەکی گشتی ئەگەر بڕوانینە ژیانی‬ ‫سیاسی له‌هەرێمی کوردستان‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫ک���ە دەبینین سیاس���ەت بەئاڕاس���تەی‬ ‫بەبازرگانیکردن���دا دەڕوات‪ ،‬ناتوانی���ن‬ ‫بڵێین ئەو سیاسیە پیشەییە ئایدیاڵەمان‬ ‫هەیە بەپێ���ی پێوەرەکانی ڤێبەر‪ .‬چەند‬ ‫نمونەیەک دەهێنمەوە بۆ سەلماندنی ئەم‬ ‫بۆچوونەم‪:‬‬ ‫دیارە ناتوانین بڵێین شۆروشەوق له‌ژیانی‬ ‫سیاس���ی‌و الی سیاس���ییە پیشەییەکانی‬ ‫هەرێم نییه‌‪ ،‬بەاڵم زۆرجار هۆگربوون بە‬ ‫پرسێکی تایبەت مەرج نییه‌ هۆگربوونێکی‬ ‫راس���تەقینە ب���ێ‪ ،‬گرفتەک���ە لەوەدایە‬ ‫له‌پش���تی ئەو شۆروش���ەوقە سیاسیەی‬ ‫کە له‌گەمەی سیاس���ی نیش���ان دەدرێ‪،‬‬ ‫زۆر مۆتی���ڤ‌و بەرژەوەن���دی شەخس���ی‬ ‫خ���ۆی م���ەاڵس داوە‪ .‬دیارە ئاس���اییە‬ ‫مۆتیڤی یان هۆکاری شەخس���ی له‌پشتی‬ ‫گفت���ار‌و رەفتارەکانی مرۆڤ هەبێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کاتێ���ک ئەو هۆکارە شەخس���یانە دەبنە‬ ‫هۆی س���ڕینەوەی پرسە سیاسی‌و خەمە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان‪ ،‬کاتێک کە دەبنە هۆی‬ ‫کاڵبوونەوەی بەها بنەماییەکانی مرۆڤ‌و‬ ‫کردەی سیاس���ی‪ ،‬ئەوکات نیش���اندانی‬ ‫شۆروش���ەوق له‌ژیانی سیاس���یدا مانای‬ ‫راستەقینەی خۆی لەدەست دەدا‪ .‬ئێستا‬ ‫له‌هەرێم���ی کوردس���تان شۆروش���ەوقی‬ ‫سیاسی دەتوانرێت زیاتر لەڕێی مۆتیڤ‌و‬ ‫بەرژەوەندی شەخسیەوە‪ ،‬یان له‌باشترین‬ ‫حاڵەتدا لەڕێی بەرژەوەندی حیزبییەوە‪،‬‬ ‫خوێندنەوەی بۆ بکرێ‪.‬‬ ‫بەهەمانش���ێوە ئ���ەوەی پەیوەن���دی بە‬ ‫خەسڵەتی هەستی بەرپرس���یارێتییەوە‬ ‫هەیە‪ ،‬ناتوانی���ن بڵێین الی تاک‌و تەرای‬ ‫سیاس���ییە پیش���ەییەکانی هەرێم نییه‌‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم پرس���یارەکە ئەوەی���ە هەس���تی‬ ‫بەرپرسیارێتی له‌ژیانی سیاسیدا تاچەند‬ ‫رێنیش���اندەر ب���ووە له‌کارکردن لەس���ەر‬ ‫پرس���ە چارەنووسس���ازەکاندا‪ ،‬ئای���ا تا‬ ‫چەند له‌پەیوەندی نێوان یەکێتی‌و پارتی‬ ‫سەبارەت بە دروس���تکردنی دامەزراوەی‬ ‫یەکگرت���ووی نیش���تیمانی هەس���تی‬ ‫بەرپرس���یارێتی رێنیش���اندەر بووە‪ ،‬ئایا‬ ‫له‌پەیوەندی نێوان ئۆپۆزیسیۆن‌و دەسەاڵت‬ ‫سەبارەت بە شێوازی حوکمڕانی تا چەند‬ ‫مۆتیڤەکانمان هەس���تی بەرپرس���یارێتی‬ ‫ب���ووە‪ ،‬ت���ا چەن���د الی سیاس���ییە‬ ‫پیش���ەییەکانمان ئەولەوی���ەت دراوە بە‬ ‫بەرژەوەندی گشتی‌و چاکەی واڵت‪ .‬دیارە‬ ‫هەموو ئەم پرس���یارانە پێویس���تیان بە‬ ‫لێکۆڵین���ەوەی ورد هەی���ە‪ ،‬بەاڵم بەپێی‬ ‫دەرئەنجام‌و دەرکەوتە سیاس���ییەکان من‬ ‫ئاڕاستەیەکی نێگەتیڤ دەبینم‪ .‬بەداخەوە‬ ‫قەیرانە سیاسیەکانی هەرێم‌و گرفتەکانی‬ ‫شێوازی حوکمڕانی پێمان دەڵێن کە ئێمە‬ ‫له‌ژیانی سیاسیدا هەستی بەرپرسیارێتی‬ ‫ناکەین بە سەرمەشق بۆ چارەسەرکردنی‬

‫کێشەکانمان‪.‬‬ ‫ب���ەڕای م���ن الیەنێکی گرنگ���ی گرفتی‬ ‫لەدەستدانی هەستی بەرپرسیارێتی الی‬ ‫سیاس���ییە پیش���ەییەکانمان پەیوەندی‬ ‫ب���ە خەس���ڵەتی واقیعبینیی���ه‌وە هەیە‪،‬‬ ‫هەرچەن���دە ئەم رایەی من لەوانەی جێی‬ ‫مشتومڕ بێ‪ .‬مەبەس���تی من ئەوەیە کە‬ ‫خەسڵەتی واقیعبینی الی سیاسیەکانمان‬ ‫هێندە بەرزە‪ ،‬بەو ئەندازەیەی کە بووه‌تە‬ ‫هۆی لەدەس���تدانی ناخ‪ ،‬ب���ەو مانایەی‬ ‫بووه‌تە ه���ۆی ونبوونی خ���ەم‌و روئیای‬ ‫سیاسی‪ .‬ئێمە له‌گوتاری سیاسی کوردیدا‬ ‫زۆر جار گوێبیس���تی ئەم قسانە دەبین‬ ‫ک���ە دەڵێ‪" :‬ئێم���ە ناتوانی���ن دەوڵەتی‬ ‫کوردی دروست بکەین لەبەر هەلومەرجی‬ ‫ناوچەیی"‪" ،‬چاکسازی‌و رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫گەندەڵ���ی پێویس���تی بە کات���ی زۆرە"‪،‬‬ ‫"دیموکراس���یەت بەشەوو رۆژێک دروست‬ ‫ناکرێ"‪ .‬دیارە ئەم قس���انە بەشێوەیەکی‬ ‫ئەبس���تراکت (موج���ەڕەد)‌و لەدەرەوەی‬ ‫هەر کۆنتێکستێکی (سیاقێکی) تایبەت‬ ‫دەکرێ راس���ت بن‪ ،‬ب���ەاڵم کاتێک ئەم‬ ‫قس���انە بەمەبەس���تی بیانوو هێنانەوەو‬ ‫تەس���لیم بوون بە واقیع ی���ان نەبوونی‬ ‫ئی���رادە دەکرێن‪ ،‬ئ���ەوکات پێویس���تە‬ ‫بخرێن���ە ژێر پرس���یارەوە‪ .‬خەس���ڵەتی‬ ‫لەڕادەبەدەری واقیعبینی الی سیاس���ییە‬ ‫پیشەییەکانی کوردس���تان بووه‌تە هۆی‬ ‫لەدەستدانی توانای هاوسەنگی لەنێوانی‬ ‫واقیع‌و خەمی سیاس���ی‪ ،‬ی���ان لەنێوانی‬ ‫هەلومەرجەکان‌و روئیای گۆڕین‪ .‬زۆربەی‬ ‫حیزب���ە سیاس���یەکان ئایدۆلۆژیاو بەها‬ ‫بنەماییەکانی خۆیان هەڵپەس���اردووە بە‬ ‫بیان���ووی خۆگونجاندن لەگ���ەڵ واقیعی‬ ‫باو‪ ،‬سیاس���یەکانمان تەس���لیم بە واقیع‬ ‫ب���وون‪ ،‬بەو مانایەی هەمیش���ە لەهەوڵی‬ ‫ئەوەدان خۆیان لەگەڵ واقیع بگونجێنن‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم نایانەوێ واقیع دروس���ت بکەن‪،‬‬ ‫واتە تەنیا ئەم���ە هەڵدەبژێرن کە لەگەڵ‬ ‫واقی���ع دەگونج���ێ لەس���ەر حیس���ابی‬ ‫ئایدۆلۆژی���او بەهاو ئامانج���ە دوورەکان‪،‬‬ ‫سیاسییە کوردەکان له‌باشترین حاڵەتدا‬ ‫پراگماتیستێکی خراپن‪.‬‬ ‫دەرئەنج���ام دەتوانی���ن بڵێی���ن ک���ە‬ ‫ئاڕاستەیەکی مەترسیدار له‌ژیانی سیاسی‬ ‫هەرێم س���ەریهەڵداوە‪ ،‬ئەمی���ش کردنی‬ ‫سیاسەتە بە بازرگانی‪ ،‬واتە بەرژەوەندی‬ ‫گش���تی‌و چاک���ەی واڵت سەرمەش���ق‬ ‫نین ب���ۆ یەکالکردنەوەی کێش���ەکانمان‬ ‫له‌گەم���ەی سیاس���یدا‪ .‬هەروەها یەکێک‬ ‫له‌هۆکارە س���ەرەکییەکانی ئ���ەم دۆخە‬ ‫نەبوونی یان لەدەس���تدانی خەس���ڵەتە‬ ‫راستەقینەکانی سیاسییەکی پیشەییە الی‬ ‫سیاسیەکانمان‪ .‬پرس���یارە جەوهەریەکە‬ ‫ئەوەیە کە پێویس���تە ئێم���ە چی بکەین‬ ‫بۆ ئ���ەوەی خەس���ڵەتەکانی هۆگربوونی‬ ‫راس���تەقینە‪ ،‬هەستی بەرپرس���یارێتی‌و‬ ‫هاوسەنگی دروست بکەین الی سیاسییە‬ ‫پیش���ەییەکانی هەرێمی کوردستان‪ ،‬چی‬ ‫بکەی���ن بۆ ئەوەی سیاس���ەت بکەین بە‬ ‫پەیام؟‬

‫ده‌ستور‪ :‬پێویستی‌ به‌ ریفراندۆمی‌ جه‌ماوه‌ری‌ هه‌یه‌‬ ‫پارێزه‌ر ئه‌حمه‌د فاتیح محه‌مه‌د‬

‫یه‌كێ���ك ل���ه‌و مه‌س���ه‌الن ‌هی‌ ئیم���ڕۆ‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه هه‌ڵده‌گرێت پرس ‌‬ ‫مش���تومڕ ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ده‌س���توری‌ هه‌رێم ‌‬ ‫بابه‌ت ‌ه ن��� ‌ه تایبه‌ت ‌ه به‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و‬ ‫ی‬ ‫نه‌تایبه‌تیشه‌ به‌ده‌سه‌اڵت تاكو گه‌م ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫سیاسی‌ له‌س���ه‌ر بكرێت‪ .‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تور نه‌ك لێره‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌ته‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تاكه‌كان ‌‬ ‫جیهان ده‌ستور په‌یوه‌ند ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���گاو‌ه هه‌ی���ه‌ به‌ت���ه‌واوی‌ توێژ‌و‬ ‫چین‌و جیاوازییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬واته‌ ده‌س���تور‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان���ی‌ كۆمه‌ڵگایه‌‪ .‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫رێكخ���ه‌ر ‌‬ ‫ی به‌نده‌ی��� ‌ه ئه‌وه‌یه‌ ئێس���تا‬ ‫مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫مشتومڕ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كرێت هه‌ندێك‬ ‫س���ه‌رنج‌و تێبینی‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر ده‌ستور‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت ئه‌م ده‌س���توره‌ بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی كوردس���تان‌و بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی كه‌ هه‌یه‌ دووبار‌ه‬ ‫سه‌رنج‌و پێشنیارانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌ستور‬ ‫ی بكه‌نه‌وه‌‪ .‬گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌موار ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ هه‌موارك���ردن یاخ���ود واژۆكردن ‌‬ ‫ی هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستور له‌الیه‌ن س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ئێمه‌ وه‌ك هه‌رێمی‌ كوردس���تان ده‌كات ‌ه‬ ‫خاوه‌ن ده‌س���تورێك كه‌ ئیمڕۆ ناوه‌ند‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان له‌به‌غ���داد ب���اس له‌و‌ه‬ ‫ی ك ‌ه هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ئه‌م ده‌س���توره‌ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ سه‌ربه‌خۆ نوسراو‌ه نه‌وه‌ك‬ ‫بۆ هه‌رێمێكی‌ فیدراڵ‪ .‬كه‌وات ‌ه له‌هه‌موو‬ ‫حاڵه‌ته‌كان���دا نه‌یاره‌كانم���ان نیگه‌رانن‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر پ���ڕۆژه‌ ده‌س���توری‌ هه‌رێم ‌‬ ‫كوردس���تان‌و ئێمه‌ش چ ئۆپۆزسیۆن‌و‬

‫ی سیاس���ی‌‌و وه‌ك‬ ‫چ ده‌س���ه‌اڵت گه‌م ‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫كارتی‌ ده‌نگ كۆكردنه‌و‌ه كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌رنج‌و تێبین ‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ده‌بێت ئه‌م سه‌رنج‌و تێبینیان ‌ه‬ ‫ی روون بكرێته‌و‌ه‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫بۆ ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ن���ه‌ك بكرێت��� ‌ه قوربان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنج قۆڵی‌‌و یاخود ته‌وافوقی سیاس ‌‬ ‫ێ‬ ‫نێوان ده‌س���ه‌اڵت‌و ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬ل ‌‬ ‫ن ‌ه ئۆپۆزس���یۆن نه‌ ده‌سه‌اڵت ته‌عبیر‬ ‫ی ك���وردی‌ ناكات‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫له‌ت���ه‌واو ‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ ئه‌و جیاوازییانه‌ی‌ ك ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا ‌‬ ‫بۆی ‌ه رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی چ���واره‌م‌و یاساناس���ان‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫رۆش���نبیران گرینگی‌ ئ���ه‌م پڕۆژه‌یه‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی روون بكه‌نه‌وه‌و كۆمه‌اڵن ‌‬ ‫رای‌ گش���ت ‌‬ ‫خه‌ڵكیش بزانن ده‌ستور چیه‌ باس له‌چ‬ ‫ی تاك‬ ‫شتێك ده‌كات‌و په‌یوه‌ندی‌ ب ‌ه ژیان ‌‬ ‫ی هه‌رێمه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌تاكی‌ دانیش���توان ‌‬ ‫ی توركمان‬ ‫خاڵێكی‌ گرینگی‌ ت���ر بوون ‌‬ ‫ی جیاوازو‬ ‫وه‌ك كه‌م���ه‌ نه‌ته‌وایه‌تیه‌ك��� ‌‬ ‫مه‌سیحی‌‌و كلدۆ ئاشوری‌‌و كاكه‌ییه‌كان ‌ه‬ ‫ی جیا له‌كوردستان‬ ‫وه‌ك ئاین‌و مه‌زهه‌ب ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ك ‌ه ده‌بێت ده‌ستوری‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ئه‌م كه‌م��� ‌ه نه‌ته‌وه‌‌و ئای���ن‌و مه‌زهه‌ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫جیاوازانه‌ش رابكێشێت ‌ه نێو مشتومڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستوره‌وه‌‪ ،‬لێ‌ ئه‌وانه‌ش دانیشتوان ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م هه‌رێم���ه‌ن‌و‬ ‫ره‌س���ه‌ن‌و فه‌رم��� ‌‬ ‫ی رۆشنبیر‌و سیاسیان له‌م پڕۆژ‌ه‬ ‫نوخبه‌ ‌‬ ‫ده‌ستوره‌دا به‌شداربن‌و ئه‌وانیش ماف‌و‬

‫ده‌خوازم ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌ یاسایه‌ گه‌ڕایه‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬په‌رله‌مانیش‬ ‫ی‬ ‫بیگێڕێته‌وه‌ بۆ خود ‌‬ ‫شه‌قام‬ ‫ئه‌ركه‌كانیان جێبكه‌نه‌وه‌ ئه‌مه‌ش ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ به‌هاونیشتیمانی خۆمانیان بزانین‪،‬‬ ‫نه‌ك ئه‌و‌هی‌ ئێس���تا ك���ه‌ هه‌یه‌ ب ‌ه دوو‬ ‫ی له‌توركمان‌و مه‌سیحیه‌كان‬ ‫خاڵ باس��� ‌‬ ‫ك���ردوو‌ه ك ‌ه ئه‌م ‌ه هه‌رگیز گوزارش���ت‬ ‫ی ئ���ه‌م نه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌خواس���ت‌و مافه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاینزایانه‌ ن���اكات‪ .‬به‌مان���ای‌ پڕۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستور هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه ب ‌ه ناڕێك ‌‬ ‫ی له‌سه‌ركرا‪ .‬هه‌نوكه‌ش ‪ 60‬ئه‌ندام‬ ‫كار ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌فراكسیۆنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‌و ده‌س���ه‌اڵت داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌شنوس ‌‬ ‫گه‌ڕاندنه‌و‌هی‌ پڕۆژ‌ه یاسا ‌‬ ‫ده‌ستور ده‌كه‌ن‪ ،‬لێره‌دا من وه‌ك خۆم‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێم ئه‌و ده‌س���توره‌ ئه‌گه‌ر سه‌رۆك ‌‬ ‫ی نه‌كات رێكتره‌‌و باشتر‌ه‬ ‫هه‌رێم واژۆش ‌‬ ‫بێته‌و‌ه نێو رای‌ گشتی‌ هه‌رێم‌و له‌شه‌قام‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫مش���تومڕ‌و كۆبونه‌وه‌‌و میتینگ ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكبخرێ���ت‪ ،‬نه‌ك له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان ئه‌و په‌رله‌مانه‌ی‌ سه‌رۆكه‌كه‌ ‌‬ ‫پله‌و ئیمتیازات‌و پۆست ده‌به‌خشێته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندام په‌رله‌مانه‌كان ‌‬ ‫یه‌ك له‌سه‌ر سێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���وقه‌‌و ڤێل�ل�ا‌و زیادكردن��� ‌‬ ‫داوا ‌‬

‫پاس���ه‌وان ده‌كه‌ن ده‌بێ���ت چۆن‌و به‌چ‬ ‫گرینگیه‌كه‌وه‌ باس له‌ده‌س���تور بكه‌ن‪.‬‬ ‫بۆی ‌ه من گومانم له‌ڕاستی‌‌و جدییه‌تی‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ په‌رله‌مانتاران ‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه نه‌توانن‬ ‫په‌یامێكی‌ ش���ه‌فاف‌و پ���ڕ ئه‌مانه‌تیان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬چۆن گومان���م نه‌بێت‌و ئه‌مان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ خواردیش���یان لێ ‌‬ ‫ئه‌و س���وێنده‌ ‌‬ ‫پاشگه‌زبونه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ شه‌قام ب ‌ه هه‌موو‬ ‫ی بڕیار له‌س���ه‌ر‬ ‫پێكهاته‌كان���ه‌و‌ه خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستور بدات‌و له‌ڕیفراندۆمێك ‌‬ ‫پڕۆژه‌ ‌‬ ‫جه‌ماوه‌ریدا رای‌ گشتی‌ له‌سه‌ر بدرێت‌و‬ ‫ی‬ ‫هیچ حیزب‌و بزوتنه‌وه‌‌و رێكخراوێك خۆ ‌‬ ‫ی ده‌ستور‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫نه‌كاته‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ئه‌م ده‌ستور‌ه ئه‌گه‌ر ببێته‌ ته‌وافوقیش‬ ‫ی بۆ‬ ‫هیچ به‌هایه‌كی‌ مه‌عنه‌وی‌‌و یاس���ای ‌‬ ‫ی كوردستان نامێنێت‪،‬‬ ‫كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت هه‌ندێ���ك خاڵ‬ ‫به‌مان���ا ‌‬ ‫ده‌داته‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫ی چه‌ن���د‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن ده‌س���تبه‌ردار ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕگه‌‌و ماده‌ی���ه‌ك ببێت ئه‌م ‌ه ناوه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌وافوق���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م���ه‌ش ده‌ره‌نجام ‌‬ ‫ی نابێت‌و ئێمه‌ له‌كوردس���تانیش‬ ‫باش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���تمان ب ‌ه ته‌وافوق نییه‌ هێنده‌ ‌‬ ‫ی پێویس���تمان ب���ه‌و‌ه هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌رێمه‌ ده‌س���تور‬ ‫خۆمان خه‌ڵك ‌‬ ‫په‌س���ه‌ند بكه‌ین‌و ره‌زامه‌ندی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بده‌ی���ن‪ .‬ده‌خوازم ئه‌گه‌ر ئ���ه‌م پڕۆژ‌ه‬ ‫یاسای ‌ه گه‌ڕایه‌وه‌ په‌رله‌مان‪ ،‬په‌رله‌مانیش‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌قام‌و له‌ڕێگا ‌‬ ‫بیگێڕێته‌و‌ه بۆ خود ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندین سیمینار‌و ۆرك شۆپ ماهیه‌ت ‌‬ ‫ئه‌م پرس���ه‌ روون بكرێت���ه‌وه‌‌و خه‌ڵك‬ ‫ئاگاداربێ���ت چ مافێك���ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌ده‌ر‬ ‫له‌مه‌ش ده‌س���تورێك له‌دای���ك ده‌بێت‬ ‫به‌به‌رده‌وامی‌ ده‌بێت���ه‌ جێگای‌ ره‌خنه‌‌و‬ ‫گازنده‌ی‌ هاوواڵتیان‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫په‌رله‌مان‪ ،‬له‌به‌رده‌م ماف ‌ی به‌ده‌ستهێنان ‌ی زانیاریدا‬ ‫ساالر مه‌حمود‬ ‫ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫راس���تییه‌كی‌ س���اده‌ی ‌ه گ���ه‌ر بڵێی���ن‬ ‫ی‬ ‫ی زانی���اری‌ مافێك��� ‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تیی‌‌و جێگیر‌ه له‌مافه‌كانی‌ مرۆڤ‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ به‌پێی‌ پێوه‌ره‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كان ‌‬ ‫م���اف‌و ئازادیی���ه‌ بنچینه‌یی���ه‌كان‪،‬‬ ‫ره‌خساندن‌و مسۆگه‌ركردنی‌ ئه‌م ماف ‌ه بۆ‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا بووه‌ت ‌ه‬ ‫هاوواڵتیان‌و تاك‌و كۆ ‌‬ ‫ی یه‌كالكه‌ره‌وه‌و س���ه‌لمێنراو‪.‬‬ ‫بابه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ردوون ‌‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ش��� ‌ه جاڕنام���ه‌ ‌‬ ‫مافه‌كانی‌ مرۆڤ‌و ه���ه‌ردوو پرۆتۆكۆڵ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫مه‌ده‌نی‌‌و سیاسی ‌ه جیهانیه‌كه‌‪ ،‬له‌حه‌قل ‌‬ ‫ی‬ ‫ماف ‌ه مه‌ده‌نی‌‌و سیاسیه‌كاندا به‌ روون ‌‬ ‫جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی عه‌ه���د‌ه‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌له‌به‌رچاوگرتن��� ‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‪ ،‬هه‌ر هه‌رێم‌و واڵتێك‬ ‫ی شه‌فافییه‌ت‌و كرانه‌وه‌و‬ ‫بیه‌وێت پره‌نسیپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیموكراسی‌‌و فراوانكردن ‌‬ ‫گه‌شه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئازادییه‌كان له‌سیسته‌م‌و ژیان ‌‬ ‫فه‌زا ‌‬ ‫سیاس���یدا به‌رجه‌س���ته‌ ب���كات‪ ،‬وه‌ك‬ ‫به‌ش���ێك له‌ده‌س���تپێك پێویست ‌ه ئه‌م‬ ‫ی یاس���اییه‌و‌ه رێكبخات‌و‬ ‫ماف ‌ه ل���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���كات‪ ..‬ب���ه‌و مانایه‌ ‌‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ر ‌‬ ‫به‌یاس���ا زه‌مینه‌كانی‌ ده‌ستڕاگه‌یش���تن‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه زانیاریی���ه‌كان له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫گش���تیدا مس���ۆگه‌ر بكات‪ .‬ده‌زگاكان ‌‬ ‫ئیداریی‌ رێوش���وێنه‌كانی‌ گه‌یش���تن ب ‌ه‬ ‫ی بۆ هاوواڵتیان فه‌راهه‌م بكه‌ن‪،‬‬ ‫زانیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ش وه‌ك به‌شێك له‌كرانه‌وه‌ به‌ روو ‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی‌ په‌یوه‌ندیدارو كه‌سه‌كاندا‪،‬‬ ‫ێ‬ ‫ئه‌م ‌ه جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ ده‌زگاكان به‌ب ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌دواداچ���ون بكرێت بۆ چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی‌‪ ،‬له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫جۆرێ���ك له‌زانیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئالیه‌تێك���ی‌ گش���تییه‌و‌ه وه‌ك راپۆرت ‌‬ ‫ی یان س���ااڵنه‌ ب�ڵ�او بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌رزی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌مینه‌و كه‌ش��� ‌‬ ‫تاوه‌ك���و به‌ته‌واوه‌ت ‌‬ ‫شیاو بڕه‌خسێت بۆ ئازادییه‌كان له‌وان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ربڕین‌و زانی���ن‌و دابینكردن ‌‬ ‫ئازاد ‌‬ ‫ی زانیاری‪.‬‬ ‫مافی‌ گه‌یاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا به‌گشتی‌‌و دوا ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌گه‌ریی‌ ژمار‌ه‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫ده‌رچوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌روره‌ت ‌‬ ‫ی ‪ 2007‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫‪‌ 35‬‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ایه‌ك بۆ به‌ده‌ستهێنان ‌‬ ‫هه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دیهێنان��� ‌‬ ‫زانی���اری‌ له‌پرۆس���ه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫مافه‌كان‌و رێكخستنیان له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫یاس���ادا بووه‌ت ‌ه یه‌كێ���ك له‌چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ركه‌كان‪ ،‬ك ‌ه پێویس���ته‌ ده‌ستوبرد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هۆكاره‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ێ بكرێ���ت‪ .‬دوا ‌‬ ‫ل‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاندن‌و میدیاكان گه‌ش���ه‌كردنێك ‌‬ ‫چۆنایه‌تیی���ان به‌خۆیان���ه‌و‌ه بینیوه‌و‬ ‫ی‬ ‫توانیویان��� ‌ه كاریگ���ه‌ری‌ له‌س���ه‌ر را ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫گشتی‌ دروس���ت بكه‌ن‪ ،‬غیاب ‌‬ ‫ب���ۆ چۆنێت���ی‌ به‌ده‌س���ت گه‌یش���تن‌و‬ ‫س���اغردنه‌وه‌و باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ به‌ڵگه‌‌و‬ ‫نامه‌و دۆكیۆمێنت‌و دۆس���یه‌كان وه‌ك‬ ‫ی وێن���ا ده‌كات‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫گرفتێ���ك خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌ست گه‌یشتن ‌‬ ‫ی ئازاد ‌‬ ‫ێ بوون ‌‬ ‫به‌ب ‌‬ ‫زانیاری��� ‌ه نوس���راوو تۆمارك���راوه‌كان‌و‬ ‫ی ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫ئاس���انكار ‌‬ ‫ی چیتر ناتوانێت‬ ‫ی رۆژنامه‌گه‌ری��� ‌‬ ‫ره‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروس���تان ‌ه له‌گه‌ڵ س���ه‌رچاوه‌كان ‌‬ ‫به‌ده‌ستگه‌یشتنی‌ زانیاری‌‌و به‌كارهێنان‌و‬ ‫ی پۆزه‌تیڤانه‌تر‬ ‫به‌رچاوخستنیاندا مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬چونك ‌ه به‌ده‌ر له‌پشتبه‌س���تن‬ ‫ی ش���ه‌فافییه‌ت‪،‬‬ ‫ب��� ‌ه پرنس���یپه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ای‌ به‌ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫هه‌بوون��� ‌‬ ‫ی كاریگ���ه‌ر‌ه‬ ‫ی هۆكارێك��� ‌‬ ‫زانی���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیارده‌كان��� ‌‬ ‫له‌ڕووبه‌ڕووبوون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و به‌ربه‌ره‌كانێكردن��� ‌‬ ‫ی ماڵ‌و‬ ‫ی ده‌خوازن به‌نایاسای ‌‬ ‫ده‌ستانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی‌ به‌كاربهێنن بۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫موڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌تی‌‪ .‬له‌م پێناوه‌شدا رۆژنامه‌گه‌ری ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك به‌ش���ێك له‌به‌ره‌وپێشه‌وه‌چوون ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫ی س���ود ‌‬ ‫ی دیموكراس ‌‬ ‫پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگاو‬ ‫له‌و یاسایه‌ ده‌بینێ‌‌و ته‌واو ‌‬ ‫ی ده‌زگا گش���تی‌‌و تایبه‌تییه‌كان‌و‬ ‫خود ‌‬ ‫ی بڕیاریش به‌ هه‌مان ئاست‬ ‫ناوه‌نده‌كان ‌‬ ‫سودمه‌ند ده‌بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ماف��� ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا پڕۆژه‌یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ زانیار ‌‬ ‫كوردس���تانه‌و لیژنه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫ی خۆی���ان له‌ب���اره‌و‌ه ئاماد‌ه‬ ‫راپۆرت��� ‌‬ ‫ی داهاتوودا‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ماوه‌ته‌وه‌ ل���ه‌وه‌رز ‌‬ ‫ی كوردس���تان به‌بایه‌خه‌و‌ه‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕوانێت ‌ه پڕۆژه‌ك���ه‌و بخرێت ‌ه به‌رنامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كاری‌ گفتوگۆكانه‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه له‌خول ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان���دا هه‌م���ان پڕۆژ‌ه‬ ‫دووه‌م��� ‌‬

‫ی ئه‌م‬ ‫‌ده‌ركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫یاسایه‌ له‌ئاست ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌شدا بە به‌شێك‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ده‌نگه‌وه‌هاتن ‌‬ ‫داخوازیی ‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان دێت ‌ه‬ ‫ئه‌ژمار‬ ‫له‌به‌رده‌س���تدا بوو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئیراده‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی یاسایه‌ك ‌‬ ‫ی له‌ده‌رچوون ‌‬ ‫هه‌بوو ترس��� ‌‬ ‫له‌م چه‌ش���نه‌ هه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و دید‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێس���تادا گ���ۆڕاوه‌و به‌خوێندنه‌و‌ه ‌‬ ‫بارودۆخه‌ك���ه‌ ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌م پڕۆژ‌ه‬ ‫گرنگه‌ چیتر دواخستن هه‌ڵناگرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م یاسایه‌ نه‌ك له‌ئاست ‌‬ ‫به‌ده‌ركردن ‌‬ ‫ی ده‌ره‌وه‌شدا‬ ‫ناوخۆییدا‪ ،‬به‌ڵكو له‌ئاست ‌‬ ‫تێڕوانین له‌س���ه‌ر هه‌رێم‌و وه‌ك به‌شێك‬ ‫داخوازیی��� ‌ه‬ ‫له‌به‌ده‌نگه‌وه‌هاتن���ی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان دێته‌ ئه‌ژمار‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی یاس���او په‌یماننام��� ‌ه‬ ‫له‌به‌رچاوگرتن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���ه‌كان‌و ش���ۆڕكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫به‌نده‌كانیان له‌ناو مه‌نزومه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیجابیت���ر ‌‬ ‫هه‌رێم���دا ره‌نگدان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌م هه‌رێمه‌ به‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌دا كراوه‌ت���ه‌وه‌و رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی مرۆڤ���ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫چاودێری‌ ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕی���اری‌ نێوده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫ناوه‌نده‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مافه‌كان ‌‬ ‫له‌نزیكه‌و‌ه چاودێری‌ ره‌وش ‌‬ ‫ی ماف ‌ه‬ ‫م���رۆڤ‌و چۆنێت���ی‌ زامنكردن��� ‌‬ ‫گش���تییه‌كان‌و به‌هه‌ن���د وه‌رنه‌گرت���ن‌و‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پرنس���یپ ‌ه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬بۆ به‌رچاوخس���تن له‌ئاس���ت ‌ه‬

‫ی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ییه‌ك���ه‌دا ده‌بینی���ن بڕیار ‌‬ ‫ی نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرتووه‌كان‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 1946‬جه‌خت‬ ‫ژم���اره‌(‪)59‬ی‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی گه‌یش���تن ب ‌ه‬ ‫ده‌كات���ه‌و‌ه ك��� ‌ه "ئازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مافێكی‌ بنه‌ڕه‌تیی��� ‌ه له‌ماف ‌‬ ‫زانی���ار ‌‬ ‫م���رۆڤ‌و بناغه‌ی���ه‌ ب���ۆ هه‌م���وو ئه‌و‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���ووه‌كان‬ ‫ئازادیان���ه‌ ‌‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ ب���ۆ ده‌كات" ه ‌هر‌وەه���ا‬ ‫ی‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫له‌م���اده‌‪19‬ی‌ جاڕنام ‌هی‌ گه‌ردون ‌‬ ‫مرۆڤدا هات���وو‌ه ك ‌ه هه‌موو كه‌س���ێك‬ ‫ی گوزارش���تكردن له‌ئازادیه‌كانی‌‌و‬ ‫ماف��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬له‌گواستنه‌و‌ه ‌‬ ‫بیروبۆچونه‌كان ‌‬ ‫ی تر‬ ‫فیكرو تیڕوانینه‌كانیشیدا بۆ ئه‌وان ‌‬ ‫ئازاده‌‪ .‬ئه‌م بڕگه‌یه‌ش كۆمه‌ڵه‌ی‌ گه‌الن‬ ‫كردویه‌تیی ‌ه بڕیار‪.‬‬ ‫له‌ئاس���تی‌ عێراقیش���دا هه‌رچه‌ن���د‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ ده‌س���ته‌واژ‌ه ‌‬ ‫ده‌س���توری‌ عێراق ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستهێنان ‌‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫راسته‌وخۆ باس��� ‌‬ ‫ی نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌چه‌ند‬ ‫زانی���ار ‌‬ ‫ی ده‌ستووریدا له‌ئاماژه‌دان ب ‌ه‬ ‫ماده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راو را ده‌ربڕین‌و ئازاد ‌‬ ‫زامنكردنی‌ ئازاد ‌‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ری���ی‌‪ ،‬وه‌ك مه‌نهه‌جیه‌ت ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خشیو‌ه به‌تایبه‌تی‌ له‌ماد‌ه ‌‬ ‫حه‌ق ‌ه ‌‬ ‫‪‌14‬و ‪‌34‬و ‪‌36‬و ‪42‬ی‌ ده‌ستوردا هاتوو‌ه‬ ‫هاوواڵتیان له‌به‌رامبه‌ر یاسادا یه‌كسانن‌و‬ ‫ئازادی‌ رۆژنامه‌گه‌ری���ی‌‌و باڵوكردنه‌وه‌و‬ ‫چاپ‌و راگه‌یاندن زامنكراون‪ ،‬بۆ هه‌موو‬ ‫تاكێك ئازادی‌ بیرو ویژدان پارێزراوه‌‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ گه‌ره‌كه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌نزیكتری���ن ده‌رفه‌ت���دا ئ���ه‌م ماف��� ‌ه‬ ‫له‌چوارچێ���و‌هی‌ یاس���ادا رێكبخ���ات‌و‬ ‫ی باش‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش له‌یاد نه‌كه‌ین ته‌وژمێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌دات��� ‌ه ده‌زگاو كه‌ن���اڵ‌و ناوه‌نده‌كان ‌‬ ‫چاودێریك���ردن‌و به‌دواداچ���وون ب���ۆ‬ ‫ی ئه‌ركه‌كانی���ان‪ .‬وه‌ك‬ ‫راییكردن��� ‌‬ ‫ده‌ركه‌وت���وه‌ له‌ئاس���تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌نگه‌وه‌چوون ‌‬ ‫ناوخۆییشدا پێویست ‌‬ ‫زامنكردنی‌ ئه‌م ماف ‌ه ته‌واو پێگه‌یشتووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌فافییه‌ت‌و دژایه‌تیكردن ‌‬ ‫له‌پرۆسه‌ ‌‬ ‫دیارده‌كان���ی‌ گه‌نده‌ڵییدا ك���ه‌ هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌كان بانگه‌ش���ه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ر‬ ‫له‌هه‌ر ئالیه‌تێكی‌ تر پێویس���تمان به‌م‬ ‫یاس���ای ‌ه هه‌یه‌‪ .‬كرانه‌وه‌و شه‌فافییه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاندن ‌‬ ‫ی ت���ردا بۆ خۆ ‌‬ ‫به‌دیوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫شه‌ڕی‌ راسته‌قینه‌یه‌ به‌رامبه‌ر فه‌سادو‬ ‫ی زانیاریی‌‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‪ ،‬به‌اڵم شاردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گه‌یشتن‬ ‫به‌رته‌سككردنه‌و‌هی‌ رێگاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خراپتری���ن جۆره‌كان��� ‌‬ ‫به‌زانی���ار ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌‪.‬‬

‫کۆمه‌ڵگایه‌ک که‌ ناهه‌ژێت‪ ..‬ئینسانێک که‌ توڕه‌ نابێت‬ ‫رێنوار نەجم‬ ‫چه‌ند‌ به‌چه‌نده‌‪ ،‬چاوه‌نواڕی ئه‌و رۆژانه‌م‪،‬‬ ‫که‌ ئه‌م خه‌ڵکه ساد‌هو‌ هێمنه‌ توڕه‌ببن‬ ‫به‌ختیار عه‌لی‬ ‫قه‌سیده‌ی نیشتیمان‬ ‫له‌زۆرێ���ک ل���ه‌و ش���یکردنه‌وانه‌دا که‌ بۆ‬ ‫ده‌روونی ئینسان ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬توڕه‌بوون‬ ‫به‌ دیوه‌ ناش���رینه‌که‌ی م���رۆڤ ناوزه‌ند‬ ‫کراوه‌‪ ،‬زۆرێک له‌تیۆلۆگ‌و ده‌رونناس���ان‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت دینه‌کانی���ش ئامۆژگاری مرۆڤ‬ ‫ده‌که‌ن له‌کاتی توڕه‌بوونیدا بڕیار نه‌دات‌و‬ ‫کاردان���ه‌وه‌ی نه‌بێ���ت‪ ،‬تا ئ���ه‌و ده‌مه‌ی‬ ‫کۆنتڕۆڵ���ی خ���ۆی ده‌کات‌و ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫باری هێمنی‪.‬‬ ‫م���ن بۆچونێکی تاڕاده‌ی���ه‌ک پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌مه‌م هه‌یه‌و پێموایه‌ هه‌میشه‌ توڕه‌بوون‬ ‫ناش���رین نییه‌‪ ،‬هه‌میش���ه‌ ئه‌و بڕیارانه‌ی‬ ‫له‌کاتی توڕه‌بووندا ده‌درێت په‌ش���یمانی‬ ‫لێ س���ه‌وزنابێت‪ .‬هه‌ندێ���ک (هه‌ندێک!)‬ ‫جار توڕه‌بوون دیوه‌ جوانه‌که‌ی ئینسانه‌‪،‬‬ ‫له‌و کاته‌دا م���رۆڤ له‌بازنه‌ی ترس دێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و بێده‌نگ���ی ده‌ش���کێنێت‪ .‬بڕێک‬ ‫له‌و کارانه‌ی م���رۆڤ له‌کاتی توڕه‌بووندا‬ ‫ده‌یکات به‌ش���ێکی زۆری راستی‌و بوێری‬ ‫تێدای���ه‪ ‌،‬به‌تایبه‌تی ئ���ه‌و توڕه‌بوونانه‌ی‬ ‫گش���تگیرن‌و ژماره‌یه‌ک���ی زۆر تاک���ی‬ ‫کۆمه‌ڵگای���ه‌ک پێک���ه‌وه‌ توڕه‌ده‌ب���ن‌و‬ ‫کاردانه‌وه‌یان ده‌بێت‪ .‬مێژووی مرۆڤایه‌تی‬ ‫پریه‌تی ل���ه‌م توڕه‌بوونه‌ جوانانه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫توڕه‌بوونی هاونیش���تیمانیانی فه‌ڕه‌نسا‬ ‫نه‌بوایه‌ شۆڕشه مه‌زنه‌‌که‌ی ساڵی ‪1789‬‬ ‫روینه‌ده‌داو گه‌لی فه‌ڕه‌نس���ا به‌تایبه‌تی‌و‬ ‫مرۆڤایه‌تی به‌گش���تی ده‌س���تکه‌وته‌کانی‬ ‫نه‌ده‌چنیه‌وه‌‪ .‬هیچ شۆڕش���ێک به‌هێمنی‬ ‫ناکرێت‪ .‬ئه‌گه‌ر مرۆڤ هه‌میش���ه‌ له‌کاتی‬ ‫توڕه‌بوونی���دا بێده‌نگ���ی هه‌ڵبژاردای���ه‌و‬ ‫کاردان���ه‌وه‌ی نه‌بوای���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا هیچ کات‬ ‫ش���ۆڕش‌و راپه‌ڕینه‌کان روین���ه‌ده‌دا‪ ،‬که‬ ‫‌دواهه‌مینیان شۆڕش���ه‌کانی نیشتیمانی‬ ‫عه‌ره‌بی س���اڵی پاربوو که‌ تا ئێس���تاش‬ ‫به‌رده‌وامی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫مێ���ژووی ئینس���انی کورد له‌باش���وری‬ ‫کوردستان له‌سایه‌ی حکومه‌تی کوردیدا‬ ‫(دوای راپه‌ڕینی ساڵی ‪ ،)1991‬مێژوویه‌که‌‬

‫ئه‌وه‌ی مایه‌ی‬ ‫نیگه‌رانییه‌ ئینسانی‬ ‫ئێم ‌ه زوو رووداوه‌کانی‬ ‫بیرده‌چێته‌وه‌و‬ ‫کاریگه‌رییان الی‬ ‫نامێنێت‬

‫پڕیه‌ت���ی‌ له‌بێده‌نگی ترس���ناک‪ ،‬پڕیه‌تی‬ ‫له‌هێمنی کوش���نده‌‌‪ .‬سیاسیه‌کانیش ئه‌م‬ ‫بێده‌نگی‌و توڕه‌نه‌بوونه‌یان قۆستۆته‌وه‌و‌‬ ‫به‌خراپترین شێوه‌ حوکمی ئه‌م هه‌رێمه‌یان‬ ‫کردووه‌‪ ،‬چونکه‌ ترس���ێک له‌خه‌یاڵدانی‬ ‫ئه‌وان���دا نه‌ب���ووه‌ له‌م���ه‌ڕ توڕه‌بوونێکی‬ ‫گش���تگیری هاوواڵتی���ان له‌سیاس���ه‌ته‌‬ ‫خراپه‌کانیان‪.‬‬ ‫راپه‌ڕین���ی س���ه‌ره‌تای ن���ه‌وه‌ده‌کان‬ ‫دونیای���ه‌ک هیوای له‌گ���ه‌ڵ خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫دونیایه‌ک ئومێدی له‌س���ه‌ری ئینس���انی‬ ‫ک���ورددا س���ه‌وزکرد‪ ،‬به‌اڵم سیاس���ی‌و‬ ‫به‌رپرس���ه‌‌ کورده‌کان هه‌موویانیان پێکڕا‬ ‫له‌بارب���رد‪ ..‬دوو حی���زب دێن‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫ته‌ماع���ی گ���ه‌وره‌ی خۆیان ش���ه‌ڕێکی‬ ‫گه‌وره‌ی ناوخۆ ده‌ستپێده‌که‌ن‌و هه‌زاران‬ ‫که‌س به‌ کوش���ت ده‌ده‌ن‪ ،‬دواتریش هه‌ر‬ ‫ئه‌مان دێنه‌وه‌و دووباره‌ حوکم ده‌گرنه‌وه‌‬ ‫ده‌س���ت‌و واڵت به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‪ ،‬له‌والشه‌وه‌‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌ک هه‌یه‌ مت‌و بێده‌نگ‪ ،‬هێمن‌و‬ ‫ئارام‪ .‬به‌بۆچونی من له‌س���اتێکی وه‌هادا‬ ‫س���ه‌ره‌تاییترین‌و زه‌روریترین کارێک که‌‬ ‫میلل���ه‌ت پێی هه‌ڵبس���ێت‪ ،‬توڕه‌بوونه‌‪..‬‬ ‫کۆمه‌ڵگا پێکه‌وه‌ توڕه‌ببێت‌و به‌سیاسیه‌‬ ‫چاوچنۆکه‌کانی بڵێت حکومه‌تێکم ناوێت‬ ‫ئێ���وه‌ حوکمی بکه‌ن‪ ،‬ئێوه‌ به‌رپرس���بن‬ ‫تێیدا‪.‬‬ ‫سیاس���ه‌تی دام‌و ده‌زگاکان‌و وت���راوو‬ ‫نه‌وتراوه‌کان���ی میدی���ای حیزبی کوردی‬ ‫له‌م���اوه‌ی بیس���ت س���اڵی راب���ردوودا‬

‫به‌ش���ێکی زۆری خه‌تای ئ���ه‌م هێمنی‌و‬ ‫توڕه‌نه‌بوون���ه‌ی ده‌که‌وێت���ه‌ ئه‌س���تۆ‬ ‫(به‌ویستی خۆیان ئه‌م کاره‌یان کردبێت‌و‬ ‫به‌رنام���ه‌ ب���ۆ داڕێژراوبووبێ���ت‪ ،‬یاخود‬ ‫له‌بێئاگاییدابووبێت)‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی کورد هه‌میشه‌ میلله‌تێکی‬ ‫بێده‌نگ‌و متیان ویستووه‌و کاریشیان بۆ‬ ‫ئه‌و خواس���ته‌ کردووه‌‪ ،‬ت���ا راده‌یه‌کیش‬ ‫س���ه‌رکه‌وتووبوون تێیدا‪ ..‬هه‌رکاتێکیش‬ ‫ده‌نگێکی جودا هه‌بووبێت‌و ویس���تبێتی‬ ‫ئ���ه‌و بێده‌نگی���ه‌ بش���ڵه‌قێنێت‌و ئ���ه‌و‬ ‫هێمنییه‌ی ئینس���انی ک���ورد تێکبدات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا ئه‌وان به‌هه‌م���وو وزه‌و توانایانه‌وه‌‬ ‫له‌دژی وه‌س���تاونه‌ته‌وه‌و ده‌یه‌ها تۆمه‌تی‬ ‫شه‌رمنانه‌یان خستونه‌ته‌پاڵ‪.‬‬ ‫کۆمه‌ڵگای کوردی له‌س���اتی کاره‌ساتی‬ ‫گه‌وره‌ گ���ه‌وره‌دا بێده‌نگی هه‌ڵده‌بژێرێت‌‪،‬‬ ‫له‌و کاته‌ی سیاسی کورد هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌‬ ‫ده‌کات‌و باجه‌که‌شی هه‌ر میلله‌ت ده‌یدات‪،‬‬ ‫کۆمه‌ڵ���گا ریتم���ی هێمنی خ���ۆی تێک‬ ‫نادات‪ .‬منداڵی کورد له‌سه‌رماداو به‌هۆی‬ ‫بێنه‌وتی ره‌قده‌بێته‌وه‌ له‌کاتێکدا تانکه‌ره‌‬ ‫نه‌وت���ه‌کان به‌ب���ه‌رده‌رگای ماڵه‌که‌یاندا‬ ‫ئاودیوده‌کرێت‌و ئێمه‌ دڵمان خورپه‌یه‌ک‬ ‫ناکات‌و دانیش���تووین سیاسیه‌کان به‌اڵی‬ ‫گه‌وره‌ترم���ان به‌س���ه‌ربهێنن‪ ..‬ده‌ی���ان‬ ‫فه‌زیح���ه‌ی سیاس���یه‌کان‌و حکوم���ه‌ت‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداران ئاش���کراده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ئێم���ه‌ توڕه‌ب���وون له‌خه‌یاڵ���ی دوورو‬ ‫نزیکماندا نییه‌‪ .‬به‌ش���ێوه‌یه‌ک ئێستا ئه‌و‬ ‫فه‌زیحه‌تانه‌ی له‌دونیادا حکومه‌تی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێته‌وه‌و س���ه‌رۆکی له‌س���ه‌ر‬ ‫دادگایی ده‌کرێت‪ ،‬له‌هه‌رێمی کوردستاندا‬ ‫بایه‌خێکی ئه‌وتۆی نه‌ماوه‌و زۆر ئاسایی‬ ‫بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌ندێ جار ناشکرێت‬ ‫به‌مانش���ێتی رۆژنام���ه‌کان‪ .‬ئه‌م���ه‌ش‬ ‫ته‌نها له‌س���ودی خاوه‌ن فه‌زیحه‌ته‌کان‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانه‌‪.‬‬ ‫له‌م سااڵنه‌ی دواییدا دوو سات هه‌یه‌‪ ،‬که‌‬ ‫کۆمه‌ڵگای ئێمه‌ ویس���تی له‌و بێده‌نگییه‌‬ ‫بێت���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ .‬له‌ه���ه‌ردوو ساته‌که‌ش���دا‬ ‫ده‌سه‌اڵتی کوردی توشی شۆکبوو‪ ،‬چو‌نکه‌‬ ‫ئه‌وان چاوه‌ن���واڕی وه‌ها توڕه‌بوونێکیان‬ ‫نه‌ده‌کرد‪.‬‬ ‫س���اتی یه‌ک���ه‌م له‌کات���ی تیرۆرکردنی‬ ‫رۆژنامه‌نوس سه‌رده‌شت عوسماندا بوو‪.‬‬

‫بۆ یه‌که‌م جاربوو(ئه‌وه‌ی من له‌بیرمبێت‌و‬ ‫بینیبێتم) هه‌ردوو شاری هه‌ولێرو سلێمانی‬ ‫پێکه‌وه‌ له‌سه‌ر دۆخێک توڕه‌ببن‌و ده‌نگی‬ ‫ناڕه‌زای���ی هه‌ڵبب���ڕن‪ ،‬له‌پاڵ ناش���رینی‬ ‫کاره‌که‌دا که‌ هه‌وڵێکی شکسخواردووبوو‬ ‫بۆ خنکاندنی ئازادی‪ ،‬ساتێکی گرنگبوو‪،‬‬ ‫دوو ش���اری هاوس���نور که‌ سیاسیه‌کان‬ ‫وایانکردب���وو به‌بارته‌قای دوو کیش���وه‌ر‬ ‫له‌یه‌که‌وه‌دووربن‪ ،‬نه‌یانهێشت رووداوه‌که‌‬ ‫به‌بێده‌نگی تێبپه‌ڕێت‌و ده‌نگێک گه‌رچی‬ ‫نزمی���ش بێت به‌رزیبکه‌ن���ه‌وه‌و خه‌مێکی‬ ‫هاوبه‌ش کۆیان بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���اتی دووه‌م‪ ،‬رۆژی حه‌ڤده‌ی شوباتی‬ ‫ساڵی رابردووبوو‪ ،‬رووداوه‌کانی ئه‌و رۆژه‌‬ ‫الی هه‌مووان ئاشکرایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی گرنگبوو‬ ‫له‌وێ���دا‪ ،‬ئه‌و توڕه‌بوونه‌ گش���تگیره‌بوو‪،‬‬ ‫توڕه‌بونێک که‌ زیاد له‌دوومانگ ماوه‌که‌ی‬ ‫بوو‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ دووبار‌ه ده‌س���ه‌اڵتداران‬ ‫س���نوره‌کانی نێوان هه‌ولێرو سلێمانیان‬ ‫ک���ردوه‌ به‌ده‌یان فرس���ه‌خ‪ ،‬به‌اڵم هه‌موو‬ ‫هه‌ستمان به‌توڕه‌بوونی ئه‌وانیش ده‌کردو‬ ‫پێویس���تی به‌ده‌القه‌یه‌ک ئازادی بوو بۆ‬ ‫گوزارشتکردن له‌توڕه‌بوونه‌کانیان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫کاتێکی���ش دێت که‌س چ���اوه‌ڕێ ناکات‬ ‫ده‌رگای ئ���ازادی بۆبکرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵک���و‬ ‫ده‌رگاکان ده‌شکێنرێت!‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی مای���ه‌ی نیگه‌رانییه‌ ئینس���انی‬ ‫ئێم���ه‌ زوو رووداوه‌کان���ی بیرده‌چێته‌وه‌و‬ ‫کاریگه‌ریی���ان الی نامێنێت‪ ..‬ده‌نا دوای‬ ‫که‌ڵه‌که‌بوون���ی ئه‌و هه‌م���وو فه‌زیحه‌ته‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ده‌بوای���ه‌ توڕه‌بوونێکی که‌م‬ ‫وێنه‌مان له‌مێژووی کوردستاندا ببینیایه‌‪..‬‬ ‫ئێس���تاش به‌ه���ۆی بوونی رۆش���نبیری‬ ‫جددی‌و میدیای ئ���ازادو بوێرو هه‌روه‌ها‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی سیاس���ی‪ ،‬له‌هه‌ر ساتێکی‬ ‫تر زه‌مینه‌ له‌بارتره‌ بۆ هه‌رتوڕه‌بوونێکی‬ ‫ده‌س���ته‌جه‌معی کۆمه‌ڵگا‪ ..‬توڕه‌بوونێک‬ ‫ک���ه‌ به‌تاڵکردنه‌وه‌ی هێمن���ی‌و بێده‌نگی‬ ‫دوو ده‌یه‌بێ���ت‪ ..‬توڕه‌بونێک که‌ کۆتایی‬ ‫پێنه‌ێ���ت‌و بۆ هه‌موو کاتێ���ک ئاماده‌یی‬ ‫ده‌ربڕینی تێدابێت‪ ..‬ناخی هێمنمان بخاته‌‬ ‫جوڵه‪ ..‬ده‌روونی بێده‌نگمان بێنێته‌ گۆ‪..‬‬ ‫عه‌رش���ی ئه‌و سیاس���یانه‌ بهێنێته‌ له‌رزه‌‬ ‫که‌ هه‌موو خه‌ونه‌کانی ئێمه‌ی به‌سه‌وزی‬ ‫گڕتێبه‌ردا‪.‬‬ ‫‪Renwar8@hotmail.com‬‬

‫‪13‬‬

‫دۆخی هەنووکەیی کوردستان‬ ‫له‌چەند سەرنجێکدا‬ ‫ئاراس فەتاح‬

‫بۆیە پێش حەڤدەی ش���وبات‪ ،‬له‌یەکەم‬ ‫هەنگاویدا‪ ،‬دەستیکرد بە هەڕەشەکردنی‬ ‫فەرمی‌و نافەرمی له‌خەڵک‌و ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫زمان‌و کەرەسەی هەڕەشەکان‌و ئەوانەی‬ ‫هەڕەشەش دەکەن زۆر گۆڕانیان بەسەردا‬ ‫نەهاتووە‪ ،‬بۆ نموونە‪ :‬دەستنەپاراستن‌و‬ ‫پڕکردن���ی شاروش���ارۆچکەکان ب���ە‬ ‫کوتەکبەدەست‌و دەمامکبەسەر‪ .‬ئەوەی‬ ‫لەمساڵدا نوێیەو مۆدێلێکی داهێنەرانەی‬ ‫کولتووری پۆستاڵە‪ ،‬بریتییە له‌ناردنی‬ ‫هۆشداری رەس���میی بۆ ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫له‌مەوعی���دی‬ ‫ئاگادارکردنەوەی���ان‬ ‫س���وتاندنی بارەگاکانی���ان لەکات���ی‬ ‫سەرهەڵدانی هەرخۆپیشانێکدا‪ .‬ئەمانە‬ ‫هەمووی ئەو راس���تییە دەسەلمێنن کە‬ ‫پارتی‌و یەکێتی دەیانەوێت س���تراتیژی‬ ‫"پێشوەخت کەوتن" پیادەبکەن‪ .‬پەیامی‬ ‫یەکەم‌و کۆتایی ئەم سیاسەتەش بریتییە‬ ‫له‌نماییش���کردنی س���یناریۆی شەڕی‬ ‫ناوخۆیی بۆ هێزەکانی ئۆپۆزس���یۆن‌و‬ ‫ترساندنی هێزە ناڕەزاکانی کۆمەڵگاش‬ ‫بەم ئەگەرە‪ ،‬لەکاتی چوونیاندا بۆسەر‬ ‫شەقامەکان‪.‬‬ ‫دیارە ئەم فەزا پڕ لەترس‌و هەڕەشەیەش‬ ‫هی���چ دروس���تنەکات بەیاننامەیەک���ی‬ ‫ش���ەرمنی وەکو ئەوەی سێ الیەنەکەی‬ ‫بەرهەمدەهێنێ���ت‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫ک���ە واب���کات کەس���ان‌و گروپگەلێک‬ ‫لێیناڕازیب���ن‪ ،‬چونک��� ‌ه بەباش���ینازانن‬ ‫بەش���داری هیچ خۆپیشاندانێک بکەن‪.‬‬ ‫ئ���ەم ناڕازاییبوونەش له‌ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫س���ەرکەوتنێکی تەکتیک���ی پارت���ی‌و‬ ‫یەکێتییە لەم ش���ەڕە مەوقیعییەی کە‬ ‫دەیانەوێت ئۆپۆزس���یۆنی تێوەگلێنن‪.‬‬ ‫ب���ەم چەش���نەش ئ���ەو کەس���انەی‬ ‫له‌س���اڵیادی حەڤدەی شوباتدا دەچنە‬ ‫س���ەر ش���ەقام‪ ،‬دەبن بەو باڵندەیەی‬ ‫کە ئەشکەنجەدان‌و کوشتنیان لەڕووی‬ ‫سیاسییەوە حەاڵڵدەکرێت‪.‬‬

‫راگەیاندنی نافەرمییانەی‬ ‫"دۆخی ناکاو"‬ ‫"دۆخی ناکاو" یان "باری نائاس���ایی"‬ ‫حاڵەتێکی ناوێزەی سیاسییە بۆ هەموو‬ ‫کۆمەڵگای���ەک ک���ە تیایدا دەس���ەاڵت‬ ‫رووبەڕووی مەترس���یی لەدەس���تدانی‬ ‫کۆنترۆڵ دەبێتەوە‪ .‬راگەیاندنی دۆخی‬ ‫ناکاویش بریتییە له‌هەوڵێک بۆ رێگرتن‬ ‫له‌ئەگەرەکان���ی ئەو مەترس���ییە‪ .‬ئەم‬ ‫دۆخە نائارامە سیاسی‌و کۆمەاڵیەتییەی‬ ‫ئێستا له‌کوردستانی باشوردا بەرقەرارە‪،‬‬ ‫بریتییە له"راگەیاندنێکی نافەرمییانە"ی‬ ‫دۆخی ناکاو‪ .‬ئەو کولتوورە سیاسییەی‬ ‫پارت���ی‌و یەکێتی���ش بەرهەمیانهێناوە‪،‬‬ ‫کولتووری سیستەمێکە کە له‌دۆخێکی‬ ‫ناکاوی بەردەوامدا دەژی‪ .‬لەڕاستیدا ئەم‬ ‫سیستەمە سیاسییەی پارتی‌و یەکێتی‬ ‫چەن���دە هێزی خ���ۆی لەبەرهەمهێنانی‬ ‫گرژیدا دەبینێتەوە‪ ،‬ئەوەندەش مردنی‬ ‫خ���ۆی لەئاس���اییبووندا دەبینێتەوە‪.‬‬ ‫ئاساییبوون بەومانایەی مافی ئەوە بە‬ ‫هاوواڵتیان بدرێ���ت کە گەر حکومەت‌و‬ ‫پەرلەمان‌و سیاسەتمەدارانی واڵتەکەیان‬ ‫بەدڵنەب���وو‪ ،‬بتوان���ن پێیانبڵێن‪ :‬ئێوە‬ ‫شایستەی ئێمە نین! هەموو چاودێرێکی‬ ‫بێالیەنی دۆخی سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫کوردس���تان ئ���ەو راس���تییە دەبینێت‬ ‫کە ل���ەم واڵت���ەدا نە گ���ەل متمانەی‬ ‫بە س���ەرۆک‌و حیزبە فەرمان���ڕەواکان‬ ‫ماوە‪ ،‬ن���ە ئ���ەم فەرمانڕەوایەتییەش‬ ‫متمانەی ب���ە گەلەکەی خ���ۆی ماوە؛‬ ‫هەربۆیە رێ���گای پڕزەبر هەڵدەبژێرێت‬ ‫بۆئەوەی بەربەست لەبەردەم ناڕەزاییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان���دا دابنێ���ت‌و هەموو‬ ‫فۆرمەکان���ی خۆپیش���اندان‌و دەربڕینی‬ ‫ناڕەزایی یاساغبکات‪ .‬راگەیاندنی دۆخی‬ ‫ناکاوی نافەڕمی‌و دووبارەپڕکردنەوەی‬ ‫ش���ارەکانی کوردس���تان بە چەکدار‌و‬ ‫ستراتیژی بەئایدیۆلۆژیکردنی‬ ‫دەمامکبەس���ەرەکانی حیزب‪ ،‬تەعبیرە‬ ‫ناڕەزاییە کۆمەاڵیەتییەکان‬ ‫له‌جەوهەری شەڕانگێزیی ئەم دوو هێزە‌و‬ ‫بەرجەس���تەکەری ئەو گاڵتەجاڕییەشە تازەترین س���تراتیژی پارتی‌و یەکێتی‬ ‫کە پارتی‌و یەکێتی بەناوی س���ەروەری بریتی���ە له‌بەئایدیۆلۆژیکردن���ی ئ���ەم‬ ‫یاسا‌و دیموکراس���ییەتەوە بە خەڵکی بزوتن���ەوە ناڕەزایی���ە کۆمەاڵیەتییەو‬ ‫مۆرکردنی پێشوەختێتی بە ئیسالمیزم‌و‬ ‫کوردستانی دەکەن‪.‬‬ ‫دەستیشانکردنی بکەرە سیاسییەکەیەتی‬ ‫بەئارەزوی خۆی‪ .‬یەخەگرتنی یەکگرتو‌و‬ ‫بەبارمتەگرتنی خەڵک‌و دیلکردنی‬ ‫هەڕەش���ەکردن لێ���ی ب���ەوەی لەکاتی‬ ‫سیاسیی ئوپۆزسیۆن‬ ‫یەکێ���ک له‌دەرئەنجامەکان���ی ئ���ەم هەڵگیرسانی هەرخۆپیشاندانێکدا ئەوان‬ ‫دۆخە ن���اکاوە نافەرمیی���ەش بریتییە بەرپرس���یارن‪ ،‬تەنها داخڕشتنی پارتی‬ ‫سیاس���ییانە"ی نییە لەئاس���ت "لوتبەرزی" یەکگرتوو‬ ‫له‌"دیلکـــــردن���ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و کۆتکردنی چاالکییەکانی‌و له‌کاتی رووداوەکانی پارێزگای دهۆکدا‪،‬‬ ‫هەروەه���ا "بەبارمتەگرتنی کۆمەڵگا"یە بەڵکو لەجەوهەردا ناردنی پەیامێکە بۆ‬ ‫لەڕێگای هەڕەش���ەی هەڵگیرس���اندنی بزوتنەوەی گۆڕان کە هەمان سیناریۆی‬ ‫ش���ەڕی ناوخ���ۆوە‪ .‬ئ���ەم دۆخ���ەش پاریان بۆ ئامادەکردووە‪ .‬واتە ئیشکردن‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن دەخاتە ن���او بازنەیەکی بە هەمان ئەو مەسەله‌کوردییە باوەی‬ ‫ئەهریمەنیی داخ���راوەوەو وایلێدەکات کە دەڵێت‪ :‬بوکێ لەگەڵ تۆمە‌و خەسو‬ ‫کە نەتوانێت بەئاسانی هاوسەنگییەک گوێت لێبێت‪ .‬گرفتی ئەم ستراتیژەش‬ ‫رابگرێ���ت لەنێوان رۆڵ���ی خۆیدا وەک تەنه���ا گەیاندن���ی ئەم پەیام���ە نییە‬ ‫ئەو هێزەی کە لەخەمی داخوازییەکانی لەڕێ���گای یەکگرت���ووەوە ب���ە گۆڕان‪،‬‬ ‫کۆمەڵگادایە لەالیەک‌و لەالیەکی ترەوە بەڵکو ئ���ەوەی ترس���ناکە وێناکردنی‬ ‫وەک ئ���ەو هێزەی کە نایەوێت بکەوێتە درۆزنانەی ناڕەزاییە کۆمەاڵیەتییەکەیە‬ ‫ن���او س���یناریۆی سیاس���یی داڕێژراو‌و بە مۆرک���ی دین���ی‌و بەوش���ێوەیەش‬ ‫موغام���ەرەی س���ەربازیی گ���ەورەوە‪ .‬داهێنان���ی ش���ەرعییەتدانێکی تازەیە‬ ‫ئەم هاوکێش���ەیەش ناتەبایە‪ ،‬چونکی ب���ۆ خەفەک���ردن‌و تێکش���کاندنی‬ ‫له‌بەرێکەوە هێزگەلێکی ئۆپۆزسیۆنمان س���ەربازییانەی ه���ەر ناڕەزاییەک���ی‬ ‫هەیە کە تا ئەم چرکەساتە دەیانەوێت ن���وێ‪ .‬ئەم���ەش وا له‌هەندێ���ک گروپ‬ ‫بە گەم���ەی سیاس���یی دیموکراس���ی دەکات خۆیان له‌هەر خۆپیش���اندانێک‬ ‫دەس���ەاڵت بگرنەدەس���ت‌و ئاشتییانە دوورەپەرێزبگ���رن ک���ە بۆن���ی دینی‬ ‫گۆڕانکاری���ی له‌دەس���ەاڵتدا بک���ەن‌و لێبێت‪ .‬بەم شێوەیەش پارتی‌و یەکێتی‬ ‫لەوبەریش���ەوە دەسەاڵتێکمان هەیە کە دەیانەوێ���ت هی���چ نەبێ���ت ناکۆکیی‌و‬ ‫وەاڵمی بچووکترین مافی مەدەنییانەی دابڕان لەنێ���وان هێ���زە کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫ئینس���انی ئێمە کە خۆپیش���اندانە‪ ،‬بە سیاسییەکاندا بەرهەمبهێنن‌و لەڕێگای‬ ‫دابەشکردنیانەوە بێهێزیان بکەن‪.‬‬ ‫زمانی پۆستاڵ‌و گولله‌دەداتەوە‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا ئەم هاوکێش���ەو سیناریۆ بێگوم���ان ئ���ەم فۆرم���ە نوێی���ەش‬ ‫سیاسییانە له‌واڵتی ئێمەدا نە تازەیەو له‌ش���ەرعییەتدان ب���ە بەکارهێنان���ی‬ ‫نە کۆنیش دەبێت‪ .‬پارس���اڵیش هەمان توندوتی���ژی چەکداری���ی پەیامێکە بۆ‬ ‫هاوکێش���ەو س���یناریۆی سیاسییمان دەرەوەو ناوەوەی کوردستان‪ .‬پەیامێکە‬ ‫هەبوو؛ س���ەرەتا ئۆپۆزسیۆن ناچارکرا ب���ۆ دەرەوە‪ ،‬بۆئەوەی بە رای گش���تی‬ ‫لەترس���ی تێوەگالن���ەوە ب���ە ش���ەڕی نێودەوڵەتی بڵێن کە له‌کوردستانیشدا‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬بڵێت کە ئەوان وەکو هێزگەلی مەترسیی گرتنەدەس���ەاڵتی ئیسالمی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن خۆپیش���اندان ناک���ەن‪ ،‬سیاس���یی له‌ئارادایە‪ ،‬ب���ەاڵم پارتی‌و‬ ‫ب���ەاڵم پش���تیوانی له‌داخوازییەکان���ی یەکێتی���ش تەنها هێزێکن کە زەمانەتی‬ ‫خۆپیش���اندەران دەکەن‪ .‬پاش���انیش س���ەرنەکەوتنی ئەم تەوژمە دەکەن کە‬ ‫سیناریۆی هێزکش���ان‌و نماییشکردنی له‌جیهان���ی عەرەبیدا ب���ووە بە واقیع‪.‬‬ ‫هێزی س���ەربازی‌و خستنەگەڕی هەموو لەالیەکی تریشەوە بۆ ناوەوە دەیانەوێت‬ ‫فۆرمەکانی هێز لەوێنەی پۆلیس‌و هێزی خەڵک���ی کوردس���تان بخەن���ە بەردەم‬ ‫تایبەت‌و هێزی دژەتیرۆرو پێشمەرگەو واقعێکی دروس���تکراو ک���ە هەڵبژاردنە‬ ‫‪...‬هت���د دژ ب���ە خەڵک���ی مەدەن���ی‪ .‬لەنێوان سیس���تەمێکی ئیسالمیی یان‬ ‫لەڕاس���تیدا پێویستە راستگۆبین‌و باس ئەمەی پارتی‌و یەکێتی‪.‬‬ ‫له‌جیاوازییەکی بچووک بکەین؛ ئەمساڵ‬ ‫دەسەاڵت کەمەکێک بێڕووتر بوو‪ ،‬هەر‬ ‫»»‪19‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫وانه‌كانی‌ حه‌ڤد‌هی‌ شوبات‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫عه‌زیز ره‌ئووف‬

‫پالنی پێشنیارکراو بۆ په‌یوه‌ندی‬ ‫حکوم ‌هت‌و سامانی سروشتی‬ ‫س���امانی سروش���تی به تایبه‌ت نه‌وت‌و‬ ‫غ���از ب���ه ده‌گم���ه‌ن بوونه‌‌ت���ه مایه‌ی‬ ‫گه‌ش���انه‌وه‌یه‌كی ئاب���وری‌و سیاس���ی‌و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌ت���ی له‌جیهان���دا‪ .‬له‌زۆرب���ه‌ی‬ ‫جێگاکانی جیهان س���امانی سروش���تی‬ ‫هه‌ژاری‌و دیکتاتۆری ‌هت‌و ش���ه‌ڕ‌و جه‌نگی‬ ‫ناوخۆی ب���ۆ خه‌ڵكه‌که‌ی هێناوه‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌جێگایه‌ک بوژانه‌وه‌ی ئابوری هێنابێت‪،‬‬ ‫زۆرجار باجه‌که‌ی له‌الیه‌نی سیاسییه‌وه‬ ‫ق���ورس بووه(نه‌بوونی دیموکراس���ی)‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و واڵته که‌مان���ه‌ی ک���ه توانیویانه‬ ‫داهاتی ئه‌م س���امانه بخه‌ن���ه خزمه‌تی‬ ‫بواره‌کانی ئابوری‌و سیاسی‌و کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫واڵته‌که‌ی���ان‪ ،‬ژماره‌یان زۆر که‌مه‪ ،‬هه‌ره‬ ‫دیارترینیان واڵتی نه‌رویجه‪.‬‬ ‫ئێمه لێره‌دا به کورتی ده‌خاڵی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫ده‌خه‌ین���ه به‌رچاو‪ ،‬ک���ه له‌ده‌رئه‌نجامی‬ ‫لێکۆڵین���ه‌وه‌‌و پش���کنینی ئه‌زموون���ی‬ ‫واڵتان���ی ت���ر‌و راڤه‌‌کردن���ی ئه‌ده‌بیاتی‬ ‫تایبه‌ت به‌م بواره‌وه به‌رهه‌مهاتووه‪ ،‬وه‌ک‬ ‫رێنیش���انده‌رێک (پۆله‌س���ی) بۆ بواری‬ ‫نه‌وت‌و غ���از له‌کوردس���تان‪ ،‬له‌پێناوی‬ ‫ره‌وینه‌وه‌ی مه‌ترسیه‌کانی پاشهاته‌کانی‬ ‫سامانی سروشتی‪.‬‬ ‫خاڵی یه‌كه‌م‪ :‬پش���ت نه‌به‌‌س���تن به‬ ‫سامانی سروشتی وه‌ک تاکه سه‌رچاوه‌ی‬ ‫داهات‪ .‬ئه‌گه‌ر بێتو حکومه‌ت س���امانی‬ ‫سروش���تی بکات���ه تاکه داه���ات‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئابورییه‌ک دێته ئ���اراوه‪ ،‬که بوارنادات‬ ‫هی���چ که‌رتێک���ی ت���ری بگه‌ش���ێته‌وه‪.‬‬ ‫له‌ئه‌نجامی ئه‌مه‌دا حکومه‌ت خۆی خۆی‬ ‫ناچارده‌کات که ببێته تاکه سه‌رچاوه‌ی‬ ‫‌‌‬ ‫بژێ���وی دابینک���ه‌ری زۆرین���ه‌ی خه‌ڵك‬ ‫ک���ه په‌رچه‌کرداری ئابوری‌و سیاس���ی‌و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی ترسناکی ده‌بێت‪.‬‬ ‫خاڵی دووه‌م‪ :‬دوورگرتن له‌خۆشباوه‌ڕی‬ ‫ب���ه‌وه‌ی که له‌ڕێگ���ه‌ی داهات���ی زۆری‬ ‫نه‌وته‌وه ده‌توانرێ���ت هه‌موو پرۆژه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ .‬ئاسانه وه‌ها بیربکرێته‌وه‬ ‫که هێنده س���امانی سروشتی هه‌یه که‬ ‫ده‌توانێ بودجه‌ی واڵت دابینکات‪ ،‬ئیتر‬ ‫پێویست ناکات حکومه‌ت بایه‌خ به که‌رتی‬ ‫تر بدات‪ .‬له‌مێژووی بیری رۆژئاوادا هه‌ر‬ ‫له‌میکیاڤیللی���ه‌وه هه‌تا ئاده‌م س���مس‌و‬ ‫ئه‌وان���ی تر هه‌میش���ه ت���رس هه‌بووه‬ ‫له‌ئاس���ان ژیانی‪ ،‬به‌وه‌ی له‌ده‌رئه‌نجامدا‬ ‫ده‌بێته هۆی ته‌سکبینی‪ .‬وه‌ک ئه‌‌زموونی‬ ‫واڵتانی که‌‌نداو پێم���ان ده‌ڵێن چه‌ندێک‬ ‫س���ه‌روه‌ت‌و س���امان هه‌بێت‪ ،‬هێش���تا‬ ‫په‌لوپۆ هاویش���تن (دایڤێرسیفیکه‌یشن)‬ ‫پێویسته‪.‬‬ ‫خاڵی سێیه‌م‪ :‬ئه‌گه‌ر بێتو واڵت خۆی‬ ‫ته‌سلیمی داهاتی سامانی سروشتی کات‪،‬‬ ‫ئه‌وا یانی خۆخس���تنه ده‌س���تی بازاڕی‬ ‫جیهان‌و هه‌موو هه‌ڵبه‌ز‌و دابه‌‌زه‌کانی که‬ ‫له‌ئه‌نجامدا ده‌بێته هۆی گه‌شه‌ی خێرا‌و‬ ‫له‌پڕ ئینجا گه‌شه‌ی الواز‪ ،‬که له‌کۆتاییدا‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی دێت���ه به‌ره���ه‌م کۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫گه‌شه‌نه‌کردووه‪ ،‬چونکه هیچ ئیراده‌یه‌کی‬ ‫نییه به‌سه‌ر ئاس���تی داهات‌و بڕه‌که‌یدا‪.‬‬ ‫له‌م دۆخه‌دا له‌کاتی به‌رزی نرخی نه‌وت‌و‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا له‌کاتی نزمی نرخی نه‌وت‬ ‫بڕی پاره‌ی هاتوو زیانبه‌خش ده‌بێت‪.‬‬ ‫خاڵ���ی چواره���ه‌م‪ :‬هه‌وڵ���دان ب���ۆ‬ ‫به‌دوورگرتن���ی س���امانی سروش���تی‬ ‫له‌سیاس���ه‌ت‪ ،‬چونک���ه ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی‬ ‫هه‌میشه ده‌سه‌اڵتگه‌رایی‌و دیکتاتۆریه‌ته‪.‬‬ ‫سامانی سروشتی له‌ده‌ره‌وه ده‌فرۆشرێت‌و‬ ‫پێویس���تی به ده‌س���تێکی کاری که‌مه‪،‬‬ ‫بۆی���ه له‌ئه‌نجامدا ده‌بێته ه���ۆی هاتنه‬ ‫ئ���ارای ئیلیتێک���ی سیاس���ی‌و ئابوری‬ ‫ک���ه ده‌توانن ب���ه دوور له‌خه‌ڵکی بژین‪.‬‬ ‫له‌ئه‌نجامدا بۆش���ایی له‌نێوان ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫کۆمه‌ڵگادا دێته ئ���اراوه‪ .‬گه‌رچی بیری‬ ‫نیولیبرالیزم هه‌‌وڵی ئه‌وه‌ی ئه‌دا که ئه‌م‬ ‫بۆشاییه دروستکات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌نجامه‌که‌ی‬ ‫ئه‌و قه‌یرانه گه‌وره‌یه‌ که توش���ی بووه‪.‬‬ ‫گه‌ر س���امانی نه‌‌وت بوو به به‌ربه‌ستێک‬ ‫له‌نێ���وان حکوم���ه‌ت‌و خه‌ڵك���دا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌ك���ی الواز‌و پڕ له‌توندوتیژی‌و‬ ‫حکومه‌تێک���ی گه‌ن���ده‌ڵ دێته ئ���اراوه‪.‬‬ ‫ڤه‌نزوێ�ل�ای پێ���ش چافێز‪ ،‬س���ه‌رباری‬ ‫ئه‌وه‌ی ک���ه ده‌وڵه‌تێکی ده‌وڵه‌مه‌نده به‬ ‫سامانی سروش���تی ‪%80‬ی خه‌ڵكه‌که‌ی‬ ‫له‌هه‌ژاریدا ده‌ژی���ان‪ ،‬ده‌رئه‌نجام هاتنی‬ ‫چاڤێز‌و مه‌رگی دیموکراسیه‌ت بوو‪.‬‬ ‫خاڵی پێنجه‌م‪ :‬هه‌وڵدان بۆ هێشتنه‌وه‌ی‬ ‫به‌ه���ای کارک���ردن‌و به‌رهه‌مهێن���ان‬ ‫له‌کۆمه‌ڵ���گادا‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌ڕێگای ئه‌وه‌وه‬

‫ده‌بێت که داهاتی س���امانی سروش���تی‬ ‫به ش���ێوه‌یه‌کی ناڕاس���ته‌وخۆ بێته ناو‬ ‫ب���ازاڕه‌وه‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر داهات���ی س���امانی‬ ‫سروش���تی نه‌کرێته پاڵن���ه‌ری ئابوری‪،‬‬ ‫ئه‌وا حکومه‌ت ده‌بێته تاکه سه‌رچاوه‌ی‬ ‫بژێوی‪ ،‬که حکومه‌ت بوو به قیبله‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫له‌ده‌رئه‌نجام���دا زل‪-‬ـ���ه‌و زه‌به‌الح‌و الواز‬ ‫ده‌بێت‪ .‬هی���چ بوونه‌وه‌رێک نییه بتوانێ‬ ‫تا دواکۆت���ا گه‌وره‌بێت‪ ،‬بیرله‌وه‌بکه‌ره‌وه‬ ‫مرۆڤێ���ک ش���ه‌وو رۆژ هه‌ڵئاوس���ێ‪،‬‬ ‫له‌ده‌رئه‌نجام���دا قه‌ب���اره‌ی ده‌بێته هۆی‬ ‫په‌ککه‌وتنی‪ .‬حکومه‌تی هه‌رێم له‌دۆخێکی‬ ‫وه‌هادا ده‌ژی هێنده قه‌به‌تره له‌قه‌باره‌ی‬ ‫خۆی‪ ،‬توشی په‌ککه‌وتن بووه‪.‬‬ ‫خاڵی شه‌شه‌م‪ :‬هه‌وڵدان بۆ به‌کارهێنانی‬ ‫داهاتی س���امانی سروشتی بۆ گه‌شه‌دان‬ ‫ب���ه س���ه‌رچاوه تایبه‌تمه‌ندیه‌کانی تری‬ ‫کوردستان وه‌ك گه‌شتوگوزار‪ ،‬خوێندن‬ ‫کشتوکاڵ‌و ‪...‬هتد‪ .‬له‌م رێگایه‌وه که‌رتی‬ ‫تایب���ه‌ت ده‌بوژێت���ه‌وه‪ ،‬خه‌ڵ���ک ده‌بنه‬ ‫خاوه‌نی کاری س���ه‌ربه‌خۆو له‌ئه‌نجامدا‬ ‫چینی ناوه‌ندی س���ه‌ربه‌خۆ دێته ئاراوه‬ ‫که پێویسته وه‌ک داینه‌مۆی سیسته‌می‬ ‫سیاسی‪.‬‬ ‫خاڵی حه‌وت���ه‌م‪ :‬بیرکردنه‌وه له‌دۆخی‬ ‫پاش ن���ه‌وت له‌کات���ی نه‌وت���دا‪ .‬ته‌نها‬ ‫له‌کاتی بوونی نه‌وت���دا ده‌توانرێت پالن‬ ‫بۆ پ���اش نه‌وت دابنرێ���ت‪ .‬دیاره پاش‬ ‫نه‌وت مه‌رج نییه پ���اش کۆتایی هاتنی‬ ‫نه‌وت بێت‪ ،‬ره‌نگه‪ ،‬وه‌س���تانی رۆشتنی‬ ‫س���امانی سروشتی‪ ،‬به هۆی گۆڕانکاری‬ ‫سیاسیش���ه‌وه‌بێ���ت‪ ،‬وه‌ک له‌س���ااڵنی‬ ‫ئابڵوق���ه‌دا به س���ه‌ر عێراق���دا روویدا‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا پالندان بۆ ژینگه‌و کاریگه‌ری‪،‬‬ ‫چونکه ره‌نگه کاریگه‌ری ژینگه‌ی هه‌موو‬ ‫ده‌س���تکه‌وتی داهاتنی نه‌وتی پێویست‬ ‫بێت بۆئه‌وه‌ی کاریگه‌ریه‌كه‌ی نه‌هێڵێت‪،‬‬ ‫له‌ڕووی سروشتی‌و ته‌ندروستی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫کاریگ���ه‌‌ری له‌س���ه‌ر نیش���ته‌جێبوون‌و‬ ‫دیموگرافیا‪.‬‬ ‫خاڵی هه‌‌شته‌م‪ :‬به‌کارهێنانی سامانی‬ ‫نه‌وت بۆ دروستکردنی باوه‌ڕو په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌نێوان خه‌ڵ���ک‌و حکومه‌تدا‪ .‬گرنگترین‬ ‫بنه‌مای ده‌وڵه‌تی س���ه‌رکه‌وتوو باوه‌ڕی‬ ‫خه‌ڵکه به ده‌وڵه‌ت (ش���ه‌رعیه‌ت)‪ .‬گه‌ر‬ ‫ب���اوه‌ڕی خه‌ڵك���ی الوازبێ���ت به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬ئه‌وا هه‌میش���ه ده‌وڵه‌ت الواز‌و‬ ‫په‌رته‌وازه‌ی���ه‪ .‬ئیتالی���ا نموون���ه‌ی ئه‌م‬ ‫جۆره واڵته‌ی���ه له‌ئه‌وروپا‪ .‬له‌به‌ر الوازی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی نێوان خه‌ڵ���ک‌و حکومه‌ت‪،‬‬ ‫ئیتالیا به‌ده‌ست قه‌یرانی چاره‌‌‌نوسسازه‌‌‌وه‬ ‫ده‌ناڵێن���ی‪ .‬له‌الیه‌ك���ی ت���ره‌وه بوونی‬ ‫بڕوای گه‌‌وره ب���ه حکومه‌ت‪ ،‬له‌واڵتێکی‬ ‫وه‌ك ئه‌ڵمانی���ا بووه‌ته هۆی هه‌میش���ه‬ ‫س���ه‌رکه‌وتووی ئه‌ڵمانیا‪ .‬داهاتی نه‌وت‬ ‫ده‌توانێت سیسته‌مێک ده‌سته‌به‌رکات که‬ ‫ببێته جێگای باوه‌ڕی زۆرینه‌ی خه‌ڵك‪،‬‬ ‫ئه‌مه به مانای ئه‌وه‌ نایه‌ت که زۆرینه‌ی‬ ‫خه‌ڵک هاوڕابن به‌رامبه‌ر حکومه‌ت‪.‬‬ ‫خاڵی نۆیه‌م‪ :‬داڕش���تنی سیاس���ه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه ب���ه ئاگای���ی‪ .‬ده‌رهێنان���ی غاز‬ ‫له‌داهات���وودا کوردس���تان زیاتر‌و زیاتر‬ ‫په‌یوه‌ست ده‌کات به تورکیاوه‪ .‬تورکیا‬ ‫هه‌‌تابێت پێویس���تی زیات���ری به‌ غازه‬ ‫بۆ ب���ره‌ودان به ئابوریه گه‌ش���اوه‌که‌ی‪.‬‬ ‫تورک���ه‌کان به ئاش���کرا پ�ل�ان بۆئه‌مه‬ ‫دائه‌نێن‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر ئاگایی جیوپۆله‌تیکی‬ ‫بااڵ نه‌بێت‪ ،‬سامانی سروشتیمان ده‌بێته‬ ‫هۆی ئه‌وه‌ی تورکی���ا زیاتر‌و زیاتر ئێمه‬ ‫به به‌ش���ێک له‌گه‌ش���ه‌ی ئابوری خۆی‬ ‫بزانێ���ت‌و له‌ده‌رئه‌نجام���دا زیاتر‌و زیاتر‬ ‫ده‌س���ت وه‌رداته ناوخۆی سیاس���ه‌تی‬ ‫ئێمه‪ .‬له‌کۆتاییدا جۆرێک له‌پاش���کۆیی‌و‬ ‫هه‌ژه‌مۆنیه‌ت بێته ئ���اراوه که کاربکاته‬ ‫سه‌ر سه‌ربه‌خۆبوونمان‪.‬‬ ‫خاڵ���ی ده‌ی���ه‌م‪ :‬دابه‌ش���کردنی پاره‬ ‫راس���ته‌وخۆو وه‌رگرتن���ه‌وه‌ی له‌ڕێگه‌ی‬ ‫باجه‌وه باش���تره له‌سیسته‌می مووچه‪،‬‬ ‫چونک���ه ئ���ه‌م پرۆس���ه‌یه ده‌بێته هۆی‬ ‫هاتنه‌ئارای کۆمه‌ڵێک پرینسیپ‪ ،‬له‌وانه‪:‬‬ ‫خه‌ڵك هه‌س���ت ده‌ک���ه‌ن ک���ه داهاتی‬ ‫سامانی سروش���تییان پێده‌گات‪ ،‬خۆیان‬ ‫خاوه‌ن به‌رهه‌می واڵتیانن‪ ،‬به‌خشینه‌وه‌ی‬ ‫له‌ڕێ���گای باجه‌وه ئه‌و ب���اوه‌ڕه دێنێته‬ ‫ئاراوه که ئه‌وه به‌ش‌و پاره‌ی خه‌ڵکه که‬ ‫حکومه‌ت کاری پێئه‌كات‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫ب���اج ده‌بێت���ه هۆی ئ���ه‌وه‌ی که مرۆڤ‬ ‫زیاتر ده‌ربه‌س���ت‌و په‌یوه‌س���ت بێت به‬ ‫حکومه‌ته‌وه‪.‬‬

‫به‌ هه‌ر پێودانگێك وه‌ری بگرین رووداوی‌ به‌رز قس���ه‌ له‌سه‌ر خۆیان‌و هێزه‌كانیان‬ ‫حه‌ڤده‌ی‌ شوبات رووداوێك نییه‌ هه‌روا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌ركه‌وته‌یه‌ك���ی‌ ت���ری‌ ئ���ه‌م‬ ‫به‌ئاس���انی‌ تێیپه‌ڕێنین‪ ،‬ئ���ه‌م رووداوه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت به‌ زی���اد له‌ڕه‌هه‌ندێك‌و زیاد خۆپیش���اندانانه‌ ئ���ه‌وه‌ ب���وو كه‌ ئه‌و‬ ‫له‌دیدێك تێ���ی‌ بڕوانین‌و راڤه‌ی‌ بكه‌ین‪ .‬ماسكه‌ی‌ له‌سه‌ر هێزه‌كان هه‌ڵماڵی‌ كه‌‬ ‫به‌هه‌ر ش���ێوه‌یه‌ك وه‌ریبگرین ناتوانین ده‌توانن تا سه‌ر مه‌ده‌نی‌ بن‪ .‬له‌حه‌ڤده‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ به‌رین���ه‌وه‌ پێش ئه‌م روداوه‌‪ ،‬ش���وباتدا ده‌رك���ه‌وت كه‌ ئ���ه‌م مۆدێله‌‬ ‫الن���ی‌ كه‌م ل���ه‌ڕووی‌ متمان���ه‌ی‌ خه‌ڵك له‌حكومڕان���ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ هێزه‌كانی‌ خ���ۆی‌‪ .‬ئه‌مه‌ به‌و مانایه‌ زۆر ل���ه‌وه‌ ته‌نگه‌نه‌فه‌س���تره‌ بتوانێت‬ ‫نییه‌ كه‌ حه‌ڤده‌ی‌ ش���وبات وه‌چه‌رخانی‌ ته‌حه‌مولی‌ خه‌ڵك بكات‪ .‬ده‌ركه‌وت كه‌‬ ‫مێژووی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌توان���م بڵێم ئه‌م ئه‌م هێزانه‌ی‌ ئێمه‌ تا ئێستا بڕوایان به‌‬ ‫رووداوه‌ په‌رده‌ی‌ له‌سه‌ر زیاد له‌برینێك‌و چاره‌سه‌ری‌ سه‌ربازی‌ هه‌یه‌ بۆ بێده‌نگ‬ ‫زیاد له‌خه‌له‌لێكی‌ سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و كردن‪ .‬چاره‌س���ه‌ری‌ س���ه‌ربازی‌ ره‌نگه‌‬ ‫ئابووری‌‌و ئیداری‌ هه‌ڵماڵی‌‌و ئیدی‌ دوای‌ بتوانێت ب���ۆ ماوه‌یه‌كی‌ كورت دۆخه‌كه‌‬ ‫ئه‌م روداوه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ پێویستی‌ راگرێت‪ ،‬به‌اڵم چاره‌یه‌كی‌ ته‌واو ناله‌بار‌و‬ ‫به‌وه‌ نییه‌ خه‌له‌له‌كانی‌ خۆی‌ بدۆزێته‌وه‌‪ ،‬فاش���یانه‌یه‌‌و ته‌نها ده‌توانێت مه‌كیاجی‌‬ ‫هێزه‌كان پێویستیان به‌وه‌ نییه‌ سه‌ری‌ دۆخێك بكات نه‌ك به‌ڕاس���تی‌ بتوانێت‬ ‫خۆیان ب���ه‌وه‌وه‌ بهێش���ێنن ك���ه‌ ئایا ده‌م‌و چ���اوی‌ بگۆڕێ���ت‪ .‬چاره‌س���ه‌ری‌‬ ‫ئه‌زموونه‌كه‌مان به‌ڕاس���تی‌ ئه‌زمونێكی‌ س���ه‌ربازی‌ ب���ۆ نیگه‌رانییه‌كانی‌ خه‌ڵك‬ ‫مه‌ده‌نییه‌ یان س���ه‌ربازی‌‪ .‬به‌مانایه‌كی‌ خراپتری���ن مۆدێ���ل‌و ناعه‌قاڵنیتری���ن‬ ‫ت���ر ئه‌وه‌ی‌ له‌حه‌ڤده‌ی‌ ش���وباتدا رویدا ده‌ستبردنه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ دۆخێك‬ ‫ش���ۆڕش نه‌بوو به‌مانا راسته‌قینه‌كه‌ی‌‪ ،‬كه‌ دڵنیام حه‌ڤده‌ی‌ شوبات ده‌رگاكانی‌‬ ‫به‌اڵم سه‌ره‌تای‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ ب���ه‌ كراوه‌یی‌ جێهێش���تووه‌‌و وایكردووه‌‬ ‫بوو ب���ۆ هێزه‌كانی‌ خۆی‌ ك���ه‌ ناكرێت كه‌ خۆپیشاندان له‌هه‌ر شوێن‌و كاتێكی‌‬ ‫چیتر له‌فه‌زایه‌كی‌ پیرۆز‌و شه‌رعیه‌تێكی‌ ت���ردا بێ���ت س���ه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ ده‌بێته‌‬ ‫شۆڕش���گێڕیدا بمێنن���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ راستییه‌كی‌ به‌رچاو‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌حه‌ڤده‌ی‌ ش���وباتدا رویدا‬ ‫له‌حه‌ڤده‌ی‌ ش���وباتدا رویدا‪ ،‬هیچ نه‌بوو‬ ‫جگه‌ قسه‌كردن له‌سه‌رخۆمان به‌ده‌نگی‌ پاش���ماوه‌كه‌ی‌ خۆكوژییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫به‌رز‪ .‬الن���ی‌ كه‌م خه‌ڵك ل���ه‌م رۆژه‌دا له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌دا جێهێش���تووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گه‌یش���تنه‌ هۆش���یارییه‌ك كه‌ به‌ده‌نگی‌ خه‌ڵك به‌ زه‌بری‌ هێز‌و كوته‌ك بێده‌نگ‬

‫بكات ئه‌م بێده‌نگیه‌ ده‌كاته‌ پڕۆژه‌یه‌ك‌و‬ ‫له‌شوێنێكی‌ تر ده‌یته‌قێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌بادین���ان روویدا دروس���ت به‌رهه‌می‌‬ ‫بێده‌نگی‌ رووداوكان���ی‌ دوای‌ حه‌ڤده‌ی‌‬ ‫ش���وباته‌‪ .‬من نازانم به‌رپرس���انی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێم���ه‌ دوای‌ ئ���ه‌م رووداوه‌ چ���ی‌ تر‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ ده‌زان���م له‌دوای‌‬ ‫ئه‌م رووداوه‌وه‌ نه‌وه‌یه‌ك دروست بووه‌‬

‫ی‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕبوون ‌‬ ‫ساڵێك به‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫رووداوه‌دا‪ ،‬ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی زیاد‬ ‫ناڕه‌زای ‌‬ ‫له‌جارێك كراوه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كراوه‌یه‌ به‌و مانایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆ رێگر بویت له‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیسانه‌كان به‌ده‌نگ ‌‬ ‫به‌رز قسه‌ له‌سه‌ر‬ ‫خۆیان بكه‌ن‬ ‫ئاماده‌یه‌ زۆر ش���ت بسوتێنێت‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌زاخۆ رویدا دروس���ت ئه‌و دۆخه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫نه‌وه‌كانمان زیاد له‌پاڵنه‌رێك شك ده‌به‌ن‬ ‫بۆ سوتاندنی‌ زۆر شت‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ بیه‌وێـت‬ ‫ن���ه‌وه‌كان بێده‌ن���گ بكات‪ ،‬به‌ڕاس���تی‌‬

‫بیرورا‬

‫ده‌یه‌وێت رێگ���ر بێت له‌موماره‌س���ه‌ی‌‬ ‫سیاس���ه‌ت له‌م هه‌رێمه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌موانه‌وه‌ سیاس���ه‌ت بكات به‌ڕاس���تی‌‬ ‫ده‌یه‌وێت رێگربێت له‌سیاس���ه‌ت به‌مانا‬ ‫راس���ته‌قینه‌كه‌ی‌‪ ،‬چونكه‌ دروست ئه‌وه‌‬ ‫ده‌زانم ل���ه‌دوای‌ حه‌ڤده‌ی‌ ش���وباته‌وه‌‬ ‫سیاسه‌ت به‌مانا راس���ته‌قینه‌كه‌ی‌ له‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ له‌مه‌رگی‌ خۆیدا ده‌ژی‌‪.‬‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕبوونی‌ س���اڵێك به‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌م رووداوه‌دا‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌ ناڕه‌زایی‌ زیاد‬ ‫له‌جارێك كراوه‌یه‌‪ .‬كراوه‌یه‌ به‌و مانایه‌ی‌‬ ‫ت���ۆ رێگر بوی���ت له‌وه‌ی‌ ئیس���انه‌كان‬ ‫به‌ده‌نگی‌ به‌رز قس���ه‌ له‌س���ه‌ر خۆیان‬ ‫بك���ه‌ن‪ .‬دوای‌ تێپه‌ڕبوون���ی‌ س���اڵێك‬ ‫به‌س���ه‌ر ئ���ه‌م رووداوه‌‌و س���وڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫پیاوك���وژه‌كان به‌به‌رچ���اوی‌ ك���ه‌س‌و‬ ‫كاری‌ قوربانییه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬عه‌نته‌ریاتێكی‌‬ ‫حوكمڕانیم���ان بۆ وێنا ده‌كات كه‌ باكی‌‬ ‫به‌ خوێن���ی‌ هاوواڵتیانی‌ خ���ۆی‌ نییه‌‌و‬ ‫ئاماده‌ی���ه‌ ب���ۆ مردنی‌ سیاس���ه‌ت زیاد‬ ‫له‌نه‌وه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ خۆیدا بمرێنێت‪.‬‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕبوونی‌ ساڵێك به‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫رووداوه‌دا‌و بینینی‌ ئه‌م هه‌موو چه‌كداره‌‬ ‫له‌ناو ش���ه‌قامه‌كاندا‪ ،‬به‌ڵگه‌یه‌گی‌ روونه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م جۆره‌ له‌حوكمڕانی‌ تا ئێستاش‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ س���ه‌ربازی‌ به‌ باش���ترین‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ده‌زانێت ب���ۆ بێده‌نگكردنی‌‬ ‫نه‌وه‌كان‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ن���ه‌وه‌كان بێده‌نگ‬ ‫ی سیاسی‌ به‌داری‌ سیاسه‌ت‬ ‫بكات فه‌زا ‌‬ ‫ده‌كوژێ���ت‌و كۆمه‌ڵگ���ه‌ له‌دۆخی خۆیدا‬ ‫راده‌گرێت‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ وه‌ك خۆی‌‬ ‫بهێڵێته‌وه‌ ده‌بێت چاوه‌ڕێی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌‬ ‫ل���ێ بكه‌ین كه‌ له‌مه‌رگی‌ خۆیدا ده‌ژێت‌و‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت له‌گ���ه‌ڵ پیربوون���ی‌ خۆیدا‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ش له‌گه‌ڵ خۆیدا بنێژێت‪.‬‬ ‫‪Azizrauf75@yahoo.com‬‬

‫نه‌وت‪ ...‬به‌ رب ‌هی‌ ته‌قته‌ق یان ربه‌ ‌ی سۆمۆ؟‬ ‫ره‌نج موفتی‬ ‫* ئه‌ندازیاری‌ شارستانی‬ ‫ ‬ ‫* ماسته‌ر له‌به‌ڕێوه‌بردنی كار له‌نێت ئیكۆنۆمی‬ ‫ ‬ ‫هه‌رێم���ی ئۆتۆنۆم���ی كوردس���تان‬ ‫ب���ه‌ رووب���ه‌ری‌ ‪ 40,000‬ك���م دووجایه‌‌و‬ ‫دانیش���توانی نزیك���ه‌ی‌ چ���وار ملیۆن‬ ‫كه‌س���ن‪ ،‬ده‌كه‌وێته‌ گه‌رمترین ناوچه‌ی‌‬ ‫رامیاری‌‌و ئابووری‌ له‌ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ند‌و‬ ‫ناوه‌ڕاستی زۆرترین كێشمه‌كێشم‪ .‬گه‌ر‬ ‫ناوی دراوس���ێكان بهێنین ته‌واو روون‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ كه‌ له‌چ ناوچه‌یه‌كی‌ هه‌ستیاری‌‬ ‫ئه‌م جیهانه‌داین‪ ،‬توركیا‪ ،‬كێش���ه‌كانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئیس���رائیل‌و فه‌ره‌نسا‌و یه‌كێتی‌‬ ‫ئه‌وروپ���ی‪ .‬ئێران‌و كێش���ه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‌و یه‌كێت���ی‌ ئه‌وروپی‌و كه‌نداو‌و‬ ‫خۆرهه‌اڵتی‌ باش���ووری‌ ئاسیا‪ .‬سوریا‪،‬‬ ‫خۆی‌‌و كێش���ه‌ ناوه‌كی‌و ده‌ره‌كیه‌كان‪.‬‬ ‫عێراقیش پێویس���تی به‌ باسكردن نییه‌‬ ‫هه‌ر له‌كێشه‌ سنووریه‌كان تاكو ده‌گاته‌‬ ‫كێشه‌ مه‌زهه‌بیه‌كان‪.‬‬ ‫له‌ده‌ س���اڵی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌م سه‌ده‌یه‌دا‬ ‫كوردس���تان وه‌كو هه‌رێمێك له‌عێراقدا‌و‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ ئیداره‌یه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كان‌و به‌ هاوكاری‌‬ ‫كۆمپانیا تایبه‌ت���ه‌كان یه‌كه‌م به‌رمیلی‬ ‫نه‌وت���ی خۆماڵ���ی‌ به‌ره���ه‌م هێن���ا‌و‬ ‫دواب���ه‌دوای‌ ئه‌وه‌ چه‌ندی���ن كۆمپانیای‌‬ ‫تری ئیقلیم���ی‌و جیهان���ی روویان له‌و‬ ‫ناوچ���ه‌ زێڕینه‌ ده‌س���تلێنه‌دراوه‌ كرد‪،‬‬ ‫زۆر ده‌نگ���ی ناڕه‌زایی لێره‌و له‌وێ به‌رز‬ ‫بووه‌وه‌ كه‌ پێش���تر ش���ای ده‌رخستن‌و‬ ‫ناردن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ نه‌وت بوون‌و به‌ هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك قبوڵ���ی‌ ركاب���ه‌ری‌ نوێیان‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ ،‬به‌ هه‌ر ش���ێوه‌یه‌كی یاسایی‌و‬ ‫نا یاس���ایی هه‌وڵی‌ راگرتنی هه‌رێمیاندا‬ ‫له‌به‌خۆماڵیكردن���ی نه‌وت���ی خ���ۆی‌‪.‬‬ ‫ی نه‌وت���ی خۆماڵی‌ دوابه‌دوای‌‬ ‫ده‌رهێنان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ دێت كه‌ به‌ر له‌زیاتر له‌‪ 35‬س���اڵ‌و‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می‌ حوكمڕانی رژێمی به‌عس‬ ‫كۆمپانیایه‌كی حكومی عێراقی دامه‌زرا‬ ‫به‌ ناوی‌ س���ۆمۆ (‪ )SOMO‬كه‌ ته‌نها‬ ‫كۆمپانیای‌ عێراقی ب���وو بازاڕگه‌ری‌ بۆ‬ ‫نه‌وت���ی عێراق���ی ده‌كرد‌و ته‌نه���ا ئه‌وه‌‬ ‫ده‌یتوانی گرێبه‌سته‌ نه‌وتیه‌كان بكات‌و‬ ‫كۆمپانیای‌ ن���ه‌وت بهێنێته‌ ن���اوه‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫ب���واری‌ نه‌وت وه‌كو هه‌موو بواره‌كانی‬ ‫تر له‌دوای‌ رووخانی رژێمه‌وه‌ به‌ش���ێك‬ ‫بوو له‌و هاوكێش���ه‌یه‌ی‌ كه‌ گۆڕانكاری‌‬ ‫به‌س���ه‌ردا هاتووه‌‌و پێكهاته‌و نه‌زانراوی‌‬ ‫تر هاتنه‌ ناو هاوكێش���ه‌كه‌ كه‌ پێش���تر‬ ‫په‌راوێز خرابوون‪ .‬هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫یه‌كێ���ك ب���وو ل���ه‌و گۆڕاوان���ه‌ له‌ناو‬

‫هاوكێشه‌كه‌دا‌و كێشه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غ���دا هاوكێش���ه‌كه‌ی‌ ئاڵۆزت���ر كرد‪.‬‬ ‫رۆژ له‌دوای‌ رۆژی���ش هه‌رێم كۆمپانیای‌‬ ‫زۆرت���ر‌و زه‌به‌الحت���ر ده‌هێنێته‌ ناو ئه‌و‬ ‫ب���واره‌و نه‌وتێكی زیات���ر ده‌رده‌درێت‌و‬ ‫داهاته‌كه‌ش���ی‌ له‌الی���ه‌ن لیژنه‌یه‌ك���ی‬ ‫بچوككراوه‌ی‌ س���ۆمۆ له‌هه‌رێم كاره‌كانی‌‬ ‫نه‌وت به‌ڕێوه‌ ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫ئێس���تا په‌یوه‌ندیه‌كان له‌گه‌ڵ به‌غدا‬ ‫روو له‌ئاڵۆزی���ن‪ ،‬ئه‌گه‌رچی هۆكاره‌كان‬ ‫زۆرن‪ ،‬ب���ه‌اڵم هۆكاری‌ هه‌ره‌ س���ه‌ره‌كی‬ ‫قبوڵ نه‌كردنی دروستبوونی ركابه‌رێكه‌‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌ ب���ۆ حكومه‌ت���ی‌ به‌غ���دا‪،‬‬ ‫كه‌ كۆمپانی���ای گه‌وره‌‌و م���ه‌زن به‌غدا‬ ‫په‌راوێ���ز بخ���ات‌و روو له‌هه‌رێ���م بكات‬ ‫ئه‌مه‌ خ���ۆی‌ له‌خۆی���دا ناماقووڵی‌و بێ‬ ‫رێزییه‌ به‌ گوێره‌ی‌ ئاس���تی بیركردنه‌وه‌‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ به‌غدا‪ .‬به‌ گوێره‌ی‌ ده‌زگای‌‬ ‫هه‌واڵگ���ری‌ رۆیته‌رز‪ ،‬گرێبه‌س���ته‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌‪ 2011‬دا گه‌یشتۆته‌‬ ‫‪ 40‬گرێبه‌ستی ده‌رهێنان‌و به‌دواداگه‌ڕان‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمپانیا بیانییه‌كان ئیمزا كراوه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌غدا ب���ه‌ نایاس���اییان ده‌زانێت‌و‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ وته‌ی هه‌ورامی كه‌ له‌هوریێت‬ ‫ده‌یلی نیوس ب�ڵ�او كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌رێم‬ ‫ئێس���تا كار له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌‪ 2014‬دا توان���ای‌ ناردنی یه‌ك ملیۆن‬ ‫به‌رمیل���ی هه‌بێ���ت له‌ڕۆژێك���دا به‌ره‌و‬ ‫باكوور‪.‬‬ ‫لێره‌دا پرس���یاریك دێته‌ ئاراوه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ئێمه‌ خۆمان ئیداره‌ی‌ ئه‌م نه‌وته‌ بگرینه‌‬ ‫ده‌ست یان سۆمۆ له‌به‌غداوه‌ گرێبه‌سته‌‬ ‫نه‌وتیه‌كانم���ان ئیمزا بكات؟ ئایا ئه‌مڕۆ‬ ‫ئه‌و به‌غدایه‌ ماوه‌ ك���ه‌ برا گه‌وره‌ییمان‬ ‫به‌س���ه‌ردا بكات‌و داهاته‌ك���ه‌ وه‌ربگرێت‬ ‫به‌سه‌ر برا بچووكه‌كانی دابه‌شی بكات؟‬ ‫ئێم���ه‌ بۆ ردێن س���پی‌‌و برا گ���ه‌وره‌ی‌‬ ‫خۆمان نه‌بین‌و ئه‌و خێر‌و بێره‌ی‌ به‌سه‌ر‬ ‫كوردستاندا رژاوه‌ له‌ئاسمان‌و له‌زه‌وی‌‌و‬ ‫له‌ژێر زه‌ویدا به‌س���ه‌ر ئه‌م هه‌رێمه‌مانی‌‬ ‫دابه‌ش نه‌كه‌ین‌و داهاتووی‌ ئه‌م خاكه‌ی‌‬ ‫پێ‌ گه‌ش بكه‌ین! ریش س���پیمان هه‌ر‬ ‫چۆن بێت له‌ناعه‌داله‌تی به‌غدا باش���تره‌‬ ‫كه‌ به‌رامبه‌ر هه‌رێم ده‌ینوێنێت‪.‬‬ ‫رووتێكردنی ئیكسۆن مۆبیل‌و چه‌ندین‬ ‫كۆمپانی���ای‌ گ���ه‌وره‌ی‌ ت���ر له‌هه‌رێم‌و‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و هه‌موو قونس���وڵخانه‌یه‌‌و‬ ‫چه‌ندین بابه‌تی تر‪ ،‬خۆی‌ له‌خۆیدا گه‌ر‬ ‫هیچ نه‌بێت ئاماژه‌یه‌كن بۆ داهاتوویه‌كی‌‬ ‫گه‌ش���ی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌مان‌و هیوایه‌كه‌ بۆ‬ ‫دواڕۆژمان له‌چوارچێ���وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تێكی‬

‫كوردی سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬ئه‌م ترسانه‌ هه‌موو ‌‬ ‫ی‬ ‫وایان كرد كه‌ حوكمی تاكڕه‌وی له‌به‌غدا‬ ‫ئه‌م���ر ب���كات ب���ه‌ دابه‌زاندن���ی ئااڵی‌‬ ‫كوردستان له‌ناوچه‌ نه‌گه‌ڕاوه‌كانی‌ سه‌ر‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫هه‌ت���ا زووه‌ ده‌بێت بره‌و به‌و لیژنه‌یه‌‬ ‫بدرێت كه‌ دامه‌زراوه‌ ب���ۆ ئیداره‌كردنی‬ ‫ئه‌و نه‌وته‌ی‌ كه‌ له‌هه‌رێمه‌وه‌ ده‌رده‌چێت‌و‬ ‫ئه‌مڕۆش به‌ر له‌س���به‌ی‌ س���ۆمۆیه‌ك بۆ‬ ‫نه‌وتی هه‌رێم دابمه‌زرێت‪.‬‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م ئه‌مڕۆ ده‌بێت بیر‬ ‫له‌داهاتوویه‌ك���ی‌ نزیكی ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌‬ ‫بكات���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچی‌ زووه‌ وا باش���ه‌ هه‌ر‬ ‫له‌داهات���ی‌ ئ���ه‌م نه‌وته‌ وێس���تگه‌كانی‌‬ ‫پااڵوتن‌و ده‌زگاكانی‌ گواس���تنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫نه‌وته‌ پێش���بخرێن‪ ،‬سیاس���ه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌چه‌ند س���اڵی‌ رابردوو خۆش���به‌ختانه‌‬ ‫شه‌ڕانگێزی‌ نه‌بووه‌و په‌یوه‌ندییه‌كی زۆر‬ ‫باش���ی‌ له‌گه‌ڵ واڵتان دروس���تكردووه‌‌و‬ ‫به‌رامبه‌ری���ش په‌یوه‌ن���دی له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ به‌غ���دا ب���ه‌ره‌وه‌ الوازی‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬له‌داهاتوویه‌كی نزیكدا كاتێك‬ ‫كورد ببێته‌ كیانێكی سه‌ربه‌خۆ ده‌بێته‌‬ ‫پردێك بۆ گواس���تنه‌وه‌ی‌ نه‌وتی عێراق‬ ‫ب���ه‌ره‌و باكوور‪ .‬خۆخس���تنه‌ په‌راوێزی‌‬ ‫ئێرانیش‌و خۆ دوورخستنه‌وه‌ی‌ له‌ڕۆژئاوا‬ ‫وا ده‌كات كوردستان ببێته‌ ناوچه‌یه‌كی‌‬ ‫زێڕین‌و دره‌وشاوه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ند‌و‬ ‫پێگه‌یه‌كی به‌هێزی‌ هه‌بێت له‌نه‌خشه‌ی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی‌ وزه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ده‌بێت حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌پێناو گه‌لدا‬ ‫چی بكات؟ داهاتی نه‌وت چی لێبێت؟‬ ‫وه‌ك ئاش���كرایه‌و واقی���ع حاڵ���ه‌‪،‬‬ ‫به‌رهه‌می ناوخۆیی كوردستان (‪)GDP‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆری‌ ن���ه‌وت‌و گازه‌ كه‌‬ ‫رۆژێك دێ���ت‌و بنی‌ دێت‪ ،‬لێره‌دا ئه‌ركی‬ ‫حكومه‌ته‌ له‌پالن���ی درێژخایه‌نیدا ئه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ر چ���او بگرێت كه‌ ئ���ه‌م به‌رهه‌مه‌‬ ‫خواپێداوه‌م���ان نامێنێ���ت‌و ده‌بێت هه‌ر‬ ‫له‌ئێستاوه‌ كار بۆ ئه‌و رۆژه‌ بكرێت‪.‬‬ ‫ده‌بێت رێژه‌یه‌كی‌ دیاریكراوی‌ داهاتی‌‬ ‫ئه‌م نه‌وته‌مان له‌ئه‌مڕۆوه‌ پاش���ه‌كه‌وت‬ ‫بكرێ���ت له‌س���ندوقێكی تایب���ه‌ت‪،‬‬ ‫نه‌شتوانرێت به‌كاربهێنرێت‌و ده‌ستكاری‌‬ ‫بكرێت به‌ زه‌مانه‌تی‌ ده‌ستور به‌رله‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ سروش���تیه‌كان له‌واڵت���دا‬ ‫كۆتاییان پێ بێت‪ ،‬ئه‌م رێژه‌یه‌ش دیاری‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬بۆ نموونه‌ (‪ )%6 ،%5‬یان هه‌ر‬ ‫رێژه‌یه‌ك���ی تر كه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مایه‌كی‬ ‫زانستی‌و ئابووری‌ بێت‪.‬‬ ‫ده‌وری‌ هه‌رێم له‌ناوچه‌كه‌دا‪:‬‬ ‫دانان���ی‌ ئابڵوقه‌ی‌ ئابووری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئێ���ران دوای‌ چه‌ن���د مانگێك���ی‌ ت���ر‬ ‫ی���ان چه‌ن���د س���اڵێكی‌ ت���ر وا ده‌كات‬ ‫به‌دیلێك���ی‌ تر له‌ناوچه‌ك���ه‌دا بدۆزنه‌وه‌‬

‫بۆ قه‌ره‌بووكردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و بڕه‌ نه‌وته‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی كوردستان به‌ ته‌نها ناتوانێت‬ ‫ئه‌م بڕه‌ دابین بكات كه‌ ئێس���تا ئێران‬ ‫ده‌ینێرێت بۆ واڵتانی‌ ئه‌وروپی‌و رۆژئاوا‬ ‫به‌ گشتی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و كاته‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫نه‌وت له‌كوردستان ده‌گاته‌ لوتكه‌یه‌كی‌‬ ‫پێشبینی نه‌كراو‪ .‬ئێستا دوای‌ زیادكردنی‌‬ ‫فش���اره‌كان له‌س���ه‌ر ئێران‪ ،‬به‌گوێره‌ی‌‬ ‫هه‌واڵ���ه‌كان ئێران هۆش���داری‌ داوه‌ته‌‬ ‫واڵتان���ی كه‌ن���داو له‌قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و نه‌وته‌ی‌ كه‌ ئێران ئێستا ده‌ینێرێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و ئه‌م���ه‌ش كارتێك���ی‌ بێ‌ هێزه‌‬ ‫ك���ه‌ ئێران بتوانێت ب���ه‌كاری‌ بینێت كه‌‬ ‫بتوانێت واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌ ناچار بكات كه‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ نه‌وتیان زیاد نه‌كه‌ن‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌و واڵتانه‌ كه‌ سوودمه‌ند بووه‌ عێراقه‌‪،‬‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراقی ئ���ه‌وه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ له‌م���اوه‌ی‌ ئه‌مس���اڵدا هه‌نارده‌كانی‌‬ ‫نه‌وتی‌ عێراقی ده‌گاته‌ به‌رزترین ئاستی‬ ‫له‌مێ���ژووی‌ واڵت���دا ئه‌م���ه‌ش بێگومان‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ ئابڵوق���ه‌ی‌ س���ه‌ر ئێرانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ئابڵوقه‌یه‌ی‌ س���ه‌ر ئێران ئێس���تا‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی‌ پێشتر كار بۆ كراو بووه‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ رابردوو بایه‌خ به‌ كێڵگه‌‬ ‫نه‌وتیه‌كانی‌ عێراق به‌ گش���تی‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان به‌ تایبه‌تی دراوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌نارده‌ نه‌كردنی‌ نه‌وتی ئێران له‌الیه‌ك‌و‬ ‫ئاماده‌نه‌كردنی به‌دیلێك بۆ ئه‌مه‌ ده‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ روودانی تێكدان���ی‌ باری‌ ئابووری‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ زۆر ئاڵۆز به‌ تایبه‌تیش‬ ‫له‌یه‌كێتی‌ ئه‌وروپ���ا‌و ناوچه‌ی‌ یۆرۆ كه‌‬ ‫ئێس���تا كێشه‌ی‌ هه‌ر‌ه گه‌وره‌ی‌‪ ،‬یۆنانه‌‪،‬‬ ‫یۆنانیش چواریه‌كی ئابووریه‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و نه‌وته‌ وه‌ستاوه‌ كه‌ له‌ئێرانه‌وه‌ بۆی‌‬ ‫دێت‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ وای‌ كردووه‌ كه‌ چه‌ندین‬ ‫كۆمپانیای‌ ئیتاڵی‌‌و ئیسپانی گرێبه‌سته‌‬ ‫نه‌وتیه‌كانیان له‌ناو ئێراندا بۆ س���اڵیك‬ ‫نوێ بكه‌نه‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌مه‌ خۆی‌ له‌خۆیدا‬ ‫گه‌ره‌نتییه‌ك���ه‌ بۆ ئێران ك���ه‌ تا ماوه‌ی‌‬ ‫ساڵێكی‌ تر هیچ هێزیك ناتوانێت لێوه‌ی‌‬ ‫نزی���ك بكه‌وێته‌وه‌ ئه‌گه‌رچ���ی‌ ئه‌نجێال‬ ‫مێركل به‌م دواییه‌ داوای‌ له‌یۆنان كرد كه‌‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ ی���ۆرۆ به‌ده‌ركه‌وێت‪ ،‬بۆیه‌ بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان له‌و ماوه‌یه‌دا ده‌بێت‬ ‫ئه‌م هه‌له‌ بقۆزێته‌وه‌و خۆی‌ ئاماده‌ بكات‬ ‫بۆ ئه‌و پێش���هات‌و س���یناریۆیانه‌ كه‌ بۆ‬ ‫ناوچه‌كه‌ ئاماده‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ت���ا زووه‌ ده‌بێ���ت ب���ه‌ (رب���ه‌)ی‌‬ ‫خۆم���ان نه‌وته‌كه‌مان بپێوی���ن‌و ربه‌ی‌‬ ‫س���ۆمۆ وه‌الوه‌ نێین‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌ دوو‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ ئه‌رێی‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫خ���ۆ دوورخس���تنه‌وه‌یه‌كی زیره‌كانه‌یه‌‬ ‫له‌به‌غدا‌و ده‌ستوور پشگیری‌ له‌و بابه‌ته‌‬ ‫ده‌كات‌و دووه‌میش داهاتی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌ناوه‌وه‌ی‌ هه‌رێم ده‌بێت‌و ئه‌و ده‌ست‌و‬ ‫ئه‌و ده‌ستی پێ ناكرێت‪.‬‬ ‫‪ranjmufty.blogspot.com‬‬

‫تەندروستی‬

‫چۆن ده‌زانیت منداڵه‌كه‌ت زه‌ردوییه‌تی‌؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫‌نه‌خۆشی زه‌ردویی كه‌ منداڵ یان‬ ‫گه‌وره‌ تووشی ده‌بێت ئه‌وه‌یه‌ مادده‌ی‬ ‫(البیلیرۆبین) زیاد ده‌كات له‌خوێنی‬ ‫مرۆڤ كه‌ مادده‌یه‌كی ره‌نگ زه‌رده‌‪.‬‬ ‫مادده‌ی (ئه‌لبیلیرۆبین) چییه‌؟‬ ‫(ئه‌لبیلیرۆبی���ن) مادده‌یه‌ك���ه‌ له‌ش���ی‬ ‫مرۆڤ به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاسایی دروستی‬ ‫ده‌كات له‌شكاندنی خڕۆکه‌‌ سووره‌كانی‬ ‫ناو خوێن‌و جگه‌ر (الكبد) وه‌ریده‌گرێت‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی پیس���ی له‌ل���ه‌ش ده‌ریده‌كات ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌و ل���ه‌م كار‌ه ئاس���اییه‌ رێژه‌ی‬ ‫(ئه‌لبیلیرۆبین) ده‌مێنێت له‌س���نووری‬ ‫ئاسایی به‌تایبه‌ت له‌حاڵه‌تی منداڵی تاز‌ه‬ ‫له‌دایكبوو ره‌نگ���ی زه‌رد ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫له‌منداڵه‌ك���ه‌دا‪ ،‬له‌كات���ی له‌دایكبوونی‬ ‫منداڵیشدا زۆربه‌ی ئه‌و مندااڵنه‌ تووشی‬ ‫ره‌ن���گ زه‌ردی ده‌ب���ن له‌پێس���تیان‌و‬ ‫ناوچاوی���ان‌و ئ���ه‌وه‌ش له‌واڵتی خۆمان‬ ‫پێیده‌وترێ���ت نه‌خۆش���ی (زه‌ردویی)و‬ ‫له‌چه‌ند واڵتێك���ی دیكه‌ پێی ده‌وترێت‬ ‫(الیرقان)‪.‬‬ ‫زۆر جار ئه‌م نه‌خۆشی ‌ه دوای یه‌ك رۆژ‬ ‫له‌منداڵی تاز‌ه له‌دایكبوو ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ی���ان دوای دوو یان س���ێ یان چواره‌م‬ ‫رۆژ دوای له‌دایكبوون���ی منداڵەك��� ‌ه‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر نه‌خۆش���ی زه‌ردوی���ی له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌دایكبوون���ی منداڵه‌ك���ه‌دا ده‌ركه‌وت‪،‬‬ ‫ئه‌وا ده‌بێت ئه‌و منداڵ ‌ه له‌نه‌خۆشخانه‌دا منداڵێک لەکاتی پشکنینی پزیشکیدا‬ ‫بمێنێته‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی چاره‌سه‌ر بكرێت‌و‬ ‫بزانرێت بۆچی ئه‌و نه‌خۆشی ‌ه ده‌ركه‌وت‬ ‫ل���ه‌و منداڵ���ه‌و چاره‌س���ه‌ری بكرێت‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری هۆكاره‌كه‌شی بكرێت‪.‬‬ ‫هۆی نه‌خۆشی (زه‌ردویی) چییه‌؟‬ ‫بێگومان هۆكاریی ئه‌مجۆر‌ه نه‌خۆشی ‌ه‬ ‫زۆره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم گرنگتری���ن هۆیه‌كان���ی‬ ‫بریتین له‌(زه‌ردویی فس���یۆلۆجی ئه‌م‬ ‫هۆی���ه‌ش ده‌توانی���ن پێ���ی بڵێین ك ‌ه‬ ‫زۆرترین حاڵه‌ته‌و ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كێش ‌ه‬ ‫له‌جگ���ه‌ری منداڵ ‌ه تاز‌ه له‌دایكبووه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی���ان به‌باش���ی جگ���ه‌ری منداڵه‌ك��� ‌ه‬ ‫كارناكات‪ ،‬یان به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئاسایی‬ ‫دروست نه‌بوو‌ه بۆی ‌ه له‌م حاڵه‌ته‌ جگه‌ر‬ ‫ناتوانێت م���اده‌ی البیلیرۆبینه‌ زیاده‌ك ‌ه‬ ‫وه‌ربگرێ���ت‌و فڕێ���ی بدات��� ‌ه ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫له‌ش‪ ،‬هه‌روه‌ها زیادبوون‌و دروستبوونی‬

‫زۆر جار زەردویی‌ دوای یه‌ك‬ ‫رۆژ له‌منداڵی تازه‌ له‌دایكبوو‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت یان چواره‌م رۆژ دوای‬ ‫له‌دایكبوونی منداڵەك ‌ه ده‌رده‌كه‌وێت‬

‫م���ادده‌ی البیلیرۆبی���ن ل���ه‌و قۆناغه‌دا‬ ‫له‌ژیان���ی منداڵه‌كه‌دا به‌هۆی زیادبوونی‬ ‫م���ادده‌ی (هیمۆگلۆبی���ن) له‌كات���ی‬ ‫له‌دایكب���وون‌و زیادبوون���ی وه‌رگرتنی‬ ‫مادده‌ی (البیلیرۆبین)ه‌ له‌ڕیخۆڵكه‌كان‬ ‫له‌كات���ی زیادبوونی ئ���ه‌و مادده‌یه‌ش‬ ‫ده‌بێت ‌ه هۆی زه‌ردبوونی پێس���ت‌و ناو‬ ‫چاوی منداڵه‌كه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێكجار شیری (دایك‌) ده‌بێته‌هۆی‬

‫خواردنه‌وه‌ی‌ شیر زیره‌كت ده‌كات‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ نوێیه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ده‌ریانخستوه‌ كه‌ رۆژانه‌ خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫شیر وا له‌مرۆڤ ده‌كات زیره‌كتر بێت‌و‬ ‫خاوه‌ن هۆشێكی‌ باشتر بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و لێكۆڵینه‌وانه‌ كه‌ له‌زانكۆی‌ (مین)‬ ‫ی‌ ئه‌مه‌ریك���ی‌ ئه‌نجامدراون ئاماژه‌یان‬ ‫ب���ه‌وه‌داوه‌ ك���ه‌ خواردن���ه‌وه‌ی‌ ته‌نها‬ ‫كوپێك ش���یر یارمه‌تی‌ پێداویس���تیه‌‬ ‫خۆراكییه‌كان دابین ناكات بۆ له‌ش���ی‌‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬به‌ڵكو ئاستی‌ هۆشی‌ زیره‌كی‌‌و‬ ‫هه‌س���تكردن‌و زاكیره‌ پێنج ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫كه‌سانی‌ ئاسایی‌ به‌هێز ده‌كات واته‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ كه‌ رۆژانه‌ شیر ناخۆنه‌وه‌‪.‬‬ ‫توێژه‌ره‌وه‌كان ئ���ه‌م لێكۆڵینه‌وانه‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ر ‪ 900‬ژن‌و پیاو ئه‌نجامداوه‌ كه‌‬ ‫ته‌مه‌نیان له‌نێوان ‪ 23‬بۆ ‪ 90‬س���اڵیدا‬ ‫بووه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش هه‌ستاون‬ ‫به‌چاودێریكردن���ی‌ ئاس���تی‌ ژی���ری‌‌و‬ ‫هۆش���ه‌نگی كه‌س���ه‌كان‪ ،‬هه‌ر به‌پێی‌‬ ‫ئ���ه‌و توێژینه‌وه‌یه‌ ده‌ركه‌وتوو‌ه كه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ رۆژانه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ رێك‌و‬ ‫ب���ه‌رده‌وام كوپێك ش���یر ده‌خۆنه‌وه‌‪،‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ بیرێك���ی‌ باش���ن‌و زیره‌كی‌‌و‬ ‫هه‌ستكردنیان زۆر زیاتره‌ له‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫كه‌ رۆژانه‌ په‌یڕه‌وی‌ خواردنه‌وی‌ ش���یر‬ ‫ناكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌گشتی‌ شیر یه‌كێكه‌ له‌و خواردنه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ بڕێكی‌ باش له‌و خۆراكه‌ به‌سودانه‌ی‌‬ ‫تێدای���ه‌ وه‌ك(كالس���یۆم‪ ،‬فس���فۆڕ‪،‬‬ ‫ڤیتامین دی‌) كه‌ یارمه‌تی‌ دروستبوونی‌‬ ‫ئێسكی‌ له‌ش ده‌د‌هن‌و به‌دوری‌ ده‌خه‌ن‬ ‫له‌نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ ئێس���ك‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌سوده‌ بۆ به‌هێزكردنی‌ ددانه‌كان‪.‬‬ ‫به‌پی‌ توێژینه‌وه‌كان‪ ،‬ش���یر به‌س���وده‌‬ ‫بۆ نه‌هێشتنی‌ سوتانه‌وه‌ی‌ ناوده‌م كه‌‬ ‫به‌هۆی‌ خواردن���ی‌ بیبه‌ره‌وه‌ روده‌دات‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ش���یر ڤیتامی���ن (الكازین)‬ ‫ی‌ تێدای���ه‌ ك���ه‌ یارمه‌تی‌ نه‌هێش���تنی‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ تونی‌ بیبه‌ر ناهێڵیت له‌كاتی‌‬ ‫خواردنیدا‪.‬‬

‫ده‌ركه‌وتنی ئه‌و نه‌خۆشی ‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫شیری دایك ده‌بێته‌ هۆكاری سه‌ره‌كی‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی م���ادده‌ی (البیلیرۆبین)‬ ‫له‌ڕیخۆڵك���ه‌كان‌و ده‌یگه‌ڕێنێت���ه‌و‌ه بۆ‬ ‫خوێن‪.‬‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی خوێن به‌ش���ێوه‌یه‌كی زۆر‬ ‫له‌س���ه‌رو پێس���تی منداڵه‌ك���ه‌ له‌كاتی‬ ‫له‌دایكبوونی منداڵه‌كه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫نائاس���ایی ك���ه‌پێیده‌وترێت (تعس���ر‬

‫‪15‬‬

‫ال���والده‌) چه‌ن���د هۆیه‌ك���ی تریش كه ناو چ���اوی منداڵه‌كه‌و كه‌م كه‌م ره‌نگ ‌ه‬ ‫گ‬ ‫‌په‌یوه‌ندی هه‌ی ‌ه به‌نه‌خۆش���ه‌كانی وه‌ك زه‌ردیه‌كه‌ داده‌به‌زێته‌ خواره‌و‌ه بۆ سن ‌‬ ‫(االنیمیا الفولیه‌)‪ ،‬یان كێشه‌یه‌ك هه‌بێت تاكو ده‌گات ‌ه هه‌ردوو قاچی‪.‬‬ ‫له‌یه‌كه‌كانی خڕۆک ‌ه س���ووره‌كان له‌ناو‬ ‫مه‌ترسی نه‌خۆشیی‬ ‫خوێن هه‌روه‌ه���ا چه‌ند هۆكارێكیتریش‬ ‫زه‌ردویی له‌سه‌ر منداڵ؟‬ ‫هه‌ن په‌یوه‌ندییان هه‌یه‌ به‌جگه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌زۆری نه‌خۆشی زه‌ردویی‌و له‌منداڵی‬ ‫چۆن ده‌زانین منداڵی تاز‌ه له‌دایكبوو تاز‌ه له‌دایكبودا حاڵه‌تێكی ئاس���اییه‌و‬ ‫هه‌ر له‌خۆی���ه‌و‌ه نامێنێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫تووشی زه‌ردویی بووه‌؟‬ ‫ره‌نگی منداڵك ‌ه له‌ڕه‌نگی ئاسایی خۆی ماده‌ی (البیلیرۆبین) زۆربوو له‌خوێن‪،‬‬ ‫ك ‌ه مه‌یله‌و سوور‌ه ده‌بێت ‌ه مه‌یله‌و زه‌رد ئه‌وا ده‌بێته‌ مایه‌ی مه‌ترسی‌و نه‌خۆشی‬ ‫باش���تر ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌گه‌ر به‌هه‌ندێك (زه‌ردوی���ی) زۆر مه‌ترس���ی ده‌بێ���ت‌و‬ ‫هێ���ز ده‌س���ت بكه‌ین���ه‌ س���ه‌ر لووتی ده‌بێت ‌ه ه���ۆی كۆبوون���ه‌وه‌ی مادده‌ی‬ ‫منداڵه‌ك ‌ه یان س���ه‌ر پێستی سنگی بۆ (البیلیرۆبی���ن) له‌مێش���كی من���داڵ‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی ره‌نگ��� ‌ه زه‌ردییه‌ك ‌ه ده‌ركه‌وێت‪ ،‬مێش���كی منداڵه‌كه‌ زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بێت‌و‬ ‫یه‌ك���ه‌م ده‌ركه‌وتنی ئه‌و نه‌خۆش���یه‌و تووش���ی خه‌له‌لی مێش���ك ده‌بێت یان‬ ‫ره‌نگی زه‌رد ده‌رده‌كه‌وێت له‌ده‌موچاو‌و شه‌له‌ل‪.‬‬

‫خاڵ دورت ده‌خاته‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌وره‌بوونی‌ ورگ‬

‫پێویسته‌ ئه‌وه‌ بزانین که‌ دروستبوون له‌پڕێک���دا‌ واز له‌هه‌م���وو خواردنێ���ک‬ ‫ورگ مه‌رج نییه‌ کۆبوونه‌وه‌ی چه‌وری بێنی‪.‬‬ ‫‪2‬ـ له‌سه‌رخۆ نان بخۆ‪ ،‬چونکه‌ مێشک‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ندێجار شله‌و غازات‬ ‫به‌هۆی که‌مجوالن یان خێرا نانخواردن دوای ‪ 30- 20‬ده‌قیقه‌ هه‌ست به‌ تێری‬ ‫ده‌کات‪.‬‬ ‫ده‌بێته‌هۆی‌ دروستبوونی ورگ‌و‬ ‫‪3‬ـ پێش ئ���ه‌وه‌ی بچیت نان بخۆی‪،‬‬ ‫گه‌وره‌بوونی سک‪ ،‬بۆیه‌ شاره‌زایان‬ ‫ورد به‌وه‌ له‌وه‌ی که‌ ئایا برسیته‌ یا حه‌ز‬ ‫ئاماژه‌ به‌چه‌ند خاڵیك ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫به‌ خ���واردن ده‌که‌ی‪ ،‬چونکه‌ جیاوازی‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ دروستبوونی‌ ورگ یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ خۆت سه‌رقاڵ بکه‌ تا بیرت‬ ‫گه‌وره‌بوونی‌ سك‪-:‬‬ ‫بچێته‌وه‌ ئه‌گه‌ر برسیت نه‌بوو‪.‬‬ ‫‪1‬ـ ئه‌گ���ه‌ر بڕی���اری پارێ���زی‌و کێش ‪4‬ـ دوورکه‌وتنه‌وه‌‌ له‌و خواردنانه‌ی که‌‬ ‫دابه‌زینت دا‪ ،‬ئ���ه‌وا نابێت به‌خێرایی‌و له‌ئارد‌و هه‌ویرکاری دروست ده‌کرێت‪.‬‬

‫‪5‬ـ توندکردنه‌وه‌ی ماسولکه‌کانی سک‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌ گرژ کردن‌و خاوکردنه‌وه‌ی‪.‬‬ ‫‪6‬ـ ته‌نه���ا پارێزی ب���ه‌س نییه‌ به‌بێ‬ ‫وه‌رزش‪ ،‬چونک���ه‌ ئه‌گه‌ر کێش دابه‌زی‬ ‫بێ وه‌رزش ده‌بێته‌ شلبوون‌و لۆچبوونی‬ ‫پێست‪.‬‬ ‫‪7‬ـ زۆر خواردن���ی س���ه‌وزه‌‌و خه‌ی���ارو‬ ‫(كاهوو)‌و س���ێو‌و زه‌اڵته‌ ب���ه‌ هه‌موو‬ ‫جۆره‌کانی وا ده‌کات هه‌ست به‌ تێربوون‬ ‫بکه‌ی���ت‌و هه‌روه‌ه���ا دوورکه‌وتن���ه‌وه‌‬ ‫له‌میوه‌ی ش���یرین وه‌ک ترێ‌و هه‌نجیرو‬ ‫شووتی‌و کاڵه‌ک‪.‬‬ ‫‪8‬ـ دوورکه‌وتنه‌وه‌ له‌خواردنی میوه‌ی‬ ‫وش���ککراوه‪ ‌،‬وه‌ک هه‌نجی���ر‌و مێ���وژ‪،‬‬ ‫چونکه‌ کالۆرییان زۆره‌‪.‬‬ ‫‪9‬ـ دوور که‌وتن���ه‌وه‌ له‌خواردن���ه‌‬ ‫س���ووره‌کراوه‌کان‌و چ���ه‌وری زۆر وه‌ک‬ ‫(که‌باب) ئه‌گه‌ر به‌کاریشت هێنا‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫هه‌وڵبده‌ چه‌ورییه‌ک���ه‌ی الببه‌یت‪ ،‬یان‬ ‫هه‌وڵبده‌ به‌ برژاوی بیانخۆی‪.‬‬ ‫‪10‬ـ دوورکه‌وتنه‌وه‌ له‌ش���ه‌کر‪ ،‬ده‌توانی‬ ‫له‌بری ش���ه‌کر تام���ی ش���ه‌کر به‌کار‬ ‫بێنیت که‌ بۆ چاو ش���تی تریش ده‌بێت‬ ‫له‌ده‌رمانخانه‌که‌ندا هه‌یه‌ (س���اکرین‪،‬‬ ‫سوویت دایت)‪.‬‬ ‫‪11‬ـ ئاگاداری خۆت به‌ له‌ده‌عوه‌تكردن‌و‬ ‫بۆنه‌كان له‌خواردن‪.‬‬ ‫‪12‬ـ خواردنی ماستی که‌م چه‌وری‪.‬‬ ‫‪13‬ـ دابه‌زینی کێش له‌سه‌رخۆ باشتره‌‬ ‫له‌دابه‌زینی خێرا‪.‬‬ ‫‪14‬ـ دوور که‌وتن���ه‌وه‌ له‌خواردن���ی‬ ‫له‌قوتووک���راو‌و هه‌ڵگیراو ب���ۆ ماوه‌ی‬ ‫زۆر‪.‬‬ ‫‪15‬ـ خواردن���ی س���ه‌نده‌ویجی خێرا به‌‬ ‫وه‌ستان‌و هه‌ر خواردنێکی تر باش نییه‌‬ ‫به‌ وه‌ستان بیخۆی‪.‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫بانيژه‬

‫‪15‬‬

‫د‪ .‬ره‌وشت ره‌شید‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشی ‌ه ده‌رونیه‌كان‬

‫خورافه‌‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت‬

‫له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردوودا له‌ده‌زگاكان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاندن گوێبیس���تی‌ هه‌واڵێكی‌ سه‌یر‬ ‫بووین‪ .‬ئافره‌تێك كه‌ نه‌خۆشیی‌ ده‌روونی‌‬ ‫هه‌یه‌ خزم‌و كه‌سه‌كه‌كانی‌ ده‌یبه‌ن بۆالی‌‬ ‫ش���ێخێك به‌نیازی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‪.‬‬ ‫كاتێ���ك ده‌گه‌ڕێن���ه‌وه‌‪ ،‬ش���ۆفێری‌ ئه‌و‬ ‫ته‌كسیه‌ی‌ كه‌ ده‌یانگه‌ێنێته‌وه‌ ماڵ پێیان‬ ‫ده‌ڵێت ئ���ه‌م كچه‌ چیه‌ت���ی‌؟ ئه‌وانیش‬ ‫ده‌ڵێن نه‌خۆشی‌ ده‌روونی‌ هه‌یه‌و بردمان‬ ‫بۆالی‌ مامۆس���تا م���ه‌ال (‪ )...‬بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم هیچ سوودی‌‬ ‫نه‌بوو‪ .‬كاكه‌ی‌ شۆفێریش ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌مه‌‬ ‫دیاره‌ جنۆكه‌ چۆته‌ له‌ش���یه‌وه‌و ده‌بێت‬ ‫ئ���ه‌و جنۆكانه‌ ده‌ربكرێ���ن‪ ،‬من ئه‌توانم‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ بكه‌م‪ .‬ئیدی‌ خزم‌و كه‌سی‌‬ ‫نه‌خۆش���ه‌كه‌ ئافره‌ته‌كه‌‌و عه‌قڵی‌ خۆیان‬ ‫ته‌س���لیمی‌ كابرای‌ ش���ۆفێری‌ ته‌كسی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌ویش بۆئ���ه‌وه‌ی‌ جنۆكه‌كان‬ ‫ده‌رب���كات ده‌كه‌وێته‌ گیانی‌ ئافره‌ته‌كه‌و‬ ‫داركارییه‌كی‌ باشی‌ ده‌كات‪ .‬نه‌خۆشه‌كه‌‬ ‫له‌تاو ئ���ازار ده‌س���ت ده‌كات به‌گریان‌و‬ ‫ه���اوار‪ ،‬هه‌ن���دێ‌ له‌هه‌واڵ���ه‌كان ده‌ڵێن‬ ‫خزم‌و كه‌سی‌ نه‌خۆشه‌كه‌ له‌گه‌ڵ كاكه‌ی‌‬ ‫شۆفێر به‌شدارییان كردووه‌ له‌و پرۆسه‌ی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ریه‌و تا ژنه‌كه‌ گیان له‌ده‌ست‬ ‫ده‌دات ئه‌مان له‌داركاری‌ ناوه‌ستن‪.‬‬ ‫ئه‌م رووداوه‌ ماناو مه‌دلولی‌ زۆری‌ هه‌یه‌و‬ ‫شتگه‌لێكی‌ زۆرمان پێده‌ڵێت ده‌رباره‌ی‌‬ ‫عه‌قڵیه‌ت���ی‌ كۆمه‌ڵ���گاو ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫میدیای‌ كوردی‌‪ .‬ئه‌م چیرۆكه‌ پیش���انی‌‬ ‫ده‌دات كه‌ عه‌قڵیه‌تی‌ تاكی‌ كورد سه‌ر‬ ‫ب���ه‌چ بیركردنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ جاهیالنه‌یه‌و‬ ‫ده‌یس���ه‌لمێنێت ك���ه‌ خوراف���ه‌و جه‌هل‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ���گای‌ ئێم���ه‌ چ رۆڵێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫ده‌گێڕن‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ كه‌س���ێك بپرس���ێت ك���ێ‌ له‌م‬ ‫جه‌هله‌ به‌رپرس���یاره‌؟ من ده‌ڵێم راسته‌‬ ‫هه‌م���وو تاكێك���ی‌ كۆمه‌ڵگا به‌ش���ێك‬ ‫له‌به‌رپرس���یارێتی‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆ‪،‬‬ ‫به‌اڵم ب���ه‌ پل���ه‌ی‌ یه‌كه‌م ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫به‌پله‌ی‌ دووه‌میش راگه‌یاندن به‌رپرسن‬ ‫له‌باڵوكردن���ه‌وه‌و به‌رده‌وامبوون���ی‌ ئه‌م‬ ‫جه‌هله‌‪.‬‬ ‫ناوه‌ ناوه‌ لێره‌و له‌وێ‌ زاتێك دروس���ت‬ ‫ده‌بێ���ت ن���او له‌خ���ۆی‌ ده‌نێ���ت مه‌ال‬ ‫یان ش���ێخ ف�ڵ�ان‌و به‌س���وود وه‌رگرتن‬ ‫له‌بێده‌نگ���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و بێئاگایی‌ یان‬ ‫خۆبێئاگاكردن���ی‌ راگه‌یان���دن‌و خه‌ڵك‪،‬‬ ‫به‌هه‌وه‌س���ی‌ خۆی‌ یاری‌ به‌ زانس���ت‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‌و چاره‌نوس���ی‌ خه‌ڵ���ك‌و‬ ‫نه‌خۆش ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم كێش���ه‌ی‌ گه‌وره‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و حكومه‌ت نه‌ك هه‌ر‬ ‫رێگر نین له‌م دیارده‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆرجار‬ ‫هانده‌ری‌ ئه‌م حاڵه‌ته‌ن‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌رده‌مێكدا ك���ه‌ هی���چ هێزێك���ی‌‬ ‫زانستی‌ له‌دونیا نه‌یوێراوه‌ بڵێت ئه‌توانم‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ ش���ێرپه‌نجه‌و ئایدز بكه‌م‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ك���وردی‌ رێگ���ه‌ ده‌دات به‌‬ ‫نه‌خوێنده‌وارێك به‌وپ���ه‌ڕی‌ جورئه‌ته‌وه‌‬ ‫بڵێت‪ :‬من شێرپه‌نجه‌و ئایدزو سه‌رجه‌م‬ ‫نه‌خۆش���یه‌ كوش���نده‌كان چاره‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌كه‌م‌و به‌بێ‌ هیچ بنه‌مایه‌كی‌ زانستی‌‌و‬ ‫لۆژیك���ی‌ چه‌ندین ش���ێوازی‌ نامرۆیی‌‌و‬ ‫ناته‌ندروس���تیانه‌ به‌كاربهێنێ���ت ب���ۆ‬ ‫له‌خشته‌بردنی‌ خه‌ڵك‌و پاره‌ په‌یداكردن‪،‬‬ ‫س���ه‌ندیكایه‌ك‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫ده‌زگای���ه‌ك‪ ،‬وه‌زاره‌تێ���ك‪ ،‬لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫چاودێ���ری‌‌و مافی‌ مرۆڤ ی���ان هێزێكی‌‬ ‫یاسایی‌ نییه‌ لێپرس���ینه‌وه‌ له‌دۆخێكی‌‬ ‫وه‌ها بكات‌و سزایه‌كی‌ یاساییانه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ كه‌س���انه‌ بدات‪ .‬ل���ه‌وه‌ش زیاتر‬ ‫له‌ده‌زگاكانی‌ راگه‌یاندنیش ده‌رگایان بۆ‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌ به‌ ئیس���راحه‌تی‌ خۆیان ئه‌م‬ ‫جه‌هله‌ باڵوبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫كاتێ���ك كۆمه‌ڵێ���ك ته‌ڵه‌كه‌ب���ازو‬ ‫هه‌ڵپه‌رس���ت‌و نه‌خوێن���ده‌واری‌ ئاوه���ا‬ ‫بێچاودێری‌ حكوم���ه‌ت ده‌بنه‌ مۆڵگه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تان���دن‌و جه‌ه���ل‌و ده‌زگاكانی‌‬ ‫راگه‌یاندنیش ده‌بنه‌ قاس���یدو بڵندگۆی‌‬ ‫باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م جه‌هل���ه‌‪ ،‬ئیدی‌‬ ‫ئه‌م���ڕۆ ش���ۆفێری‌ ته‌كس���ی‌‌و س���به‌ی‌‬ ‫وه‌ستای‌ سپیكاری‌‌و دووسبه‌یش فیته‌رو‬ ‫جامچ���ی‌‌و هه‌رچی‌ هه‌یه‌ ده‌بێته‌ دكتۆر‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بۆ نه‌خوێنده‌وارێك ئاسایی‌ بێت‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌و ئایدز چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬بۆ‬ ‫ش���ۆفێرێكی‌ تاكسیش هه‌ر زۆر ئاساییه‌‬ ‫ببێته‌ چاره‌س���ه‌كارو ب���ه‌دارو تێهه‌ڵدان‬ ‫جنۆكه‌ له‌جه‌سته‌ی‌ خه‌ڵك ده‌ربكات‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا ده‌ڵێین س���ه‌یركه‌ن چۆن‬ ‫ته‌ندروستی‌‌و چاره‌نوس‌و گیانی‌ خه‌ڵك‬ ‫ئه‌بێت���ه‌ كااڵو ده‌كه‌وێته‌ ژێر ره‌حمه‌تی‌‬ ‫خورافه‌و جه‌هل‪ .‬گه‌لۆ كه‌ واڵت‌و میلله‌ت‬ ‫بێساحێب بوو‪ ،‬كه‌ ده‌سه‌اڵت ته‌سلیمی‌‬ ‫جه‌ه���ل‌و خورافه‌ بوو‪ ،‬ئی���دی‌ ژیانیش‬ ‫ده‌بێته‌ یارییه‌كی‌ بێمانا‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫"ئه‌گه‌ر پێداچونه‌وه‌ بكرێت‪ ،‬له‌كۆ ‌ی ‪ 5200‬ئه‌ندام ‌ی كارای‬ ‫سه‌ندیكا ‌ی رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬نزیكه‌ ‌ی ‪ 1500‬كه‌س ‌ی ده‌مێنێته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر داوای‌ هه‌ڵوێستێكیان لێبكه‌ین‪،‬‬ ‫‪ 200‬ئه‌ندام كۆنابێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌و ‌‬ ‫ی فۆڕم ‌‬ ‫باس له‌دابه‌شكردن ‌‬ ‫بكرێت ‪ 2‬هه‌زار كه‌س كۆده‌بێته‌وه‌"‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ندیكا ‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌نوه‌ر‬ ‫حسێن وه‌ها ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬پێشنیار‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ژم���اره‌ی‌ ئه‌ندام���ه‌ كاراكان ‌‬ ‫ی ك���ه‌م بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫س���ه‌ندیكاكه‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش رێگاچاره‌یه‌ك ده‌دات ‌ه سه‌ندیكا‌و‬ ‫ی ئه‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬له‌ئاینده‌دا‬ ‫پێشنیار ‌‬ ‫به‌شێوازێكی‌ نوێ‌ ئه‌ندام وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر پێداچونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫فعلی‌‌و ئه‌خالقی‌‌و‌ویژدانیان ‌ه بۆ ژماره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندام ‌ه كاراكانمان بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وا له‌كۆ ‌‬ ‫‪ 5200‬ئه‌ن���دام‪ ،‬پێش���بینی‌ ده‌كه‌م هه‌ر‬ ‫ ‬ ‫کۆمه‌ڵێک رۆژنامه‌نوس له‌بناری قه‌ندیل له‌کاتی کۆنگره‌یه‌کی رۆژنامه‌نوسیدا‬ ‫‪ 1500‬ئه‌ندامێكی‌ بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسان ‌‬ ‫"كشانه‌وه‌ ‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن كه‌لێنی‌ دروستكردووه‌"‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوو‪ ،‬سه‌ندیكا ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫له‌ته‌مموز ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���انی‌ كوردستان سێیه‌مین‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ت‪ ،‬كش���انه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ر س���ێ‌ الیه‌ن ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تان (گۆڕان‪،‬‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن ‌‬ ‫یه‌كگرتوو‪ ،‬كۆمه‌ڵ) ل���ه‌‌و كۆنگره‌یه‌دا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫وه‌ك ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسان (ئه‌نوه‌ر حسێن) باس ‌‬ ‫ی له‌سه‌ندیكاكه‌دا دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌لێن ‌‬

‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم جه‌ختیش له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه كش���انه‌وه‌ی‌ رۆژنامه‌نوسه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫الیه‌نان ‌ه باگراوه‌ندێكی‌ سیاسی‌ هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ی ئاماژ‌ه‬ ‫بۆ پش���تگیری‌ ئه‌و بۆچونه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 17‬‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬پێش رووداوه‌كان ‌‬ ‫ی یه‌كگرتوو‬ ‫ش���وبات‪ ،‬رۆژنامه‌نوسه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆم���ه‌ڵ‪ ،‬بڕیاریاندابوو كه‌ به‌ش���داری ‌‬ ‫له‌س���ه‌ندیكادا بك���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫ی‬ ‫"بڕیاربوو پش���كی‌ یه‌كگرتوو سكرتێر ‌‬ ‫ی ئه‌نجوم���ه‌ن‬ ‫س���ه‌ندیكا‌و ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫بێت‌و كۆم���ه‌ڵ‌و گۆڕانیش هه‌ر یه‌كه‌یان‬

‫ی س���ه‌ندیكایان‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬باش���ه‌ ئه‌گه‌ر كش���انه‌وه‌یان‬ ‫ی س���ه‌روخۆیان نه‌بوو‪ ،‬خۆ‬ ‫به‌فه‌رمان��� ‌‬ ‫پێشوتریش سه‌ندیكا هه‌ر حیزبی‌ بوو‪،‬‬ ‫ی بۆ یه‌كگرتوو كۆمه‌ڵ به‌ش���دارییان‬ ‫ئه‌ ‌‬ ‫تێدا كردبوو"‪.‬‬ ‫ی ل���ه‌و‌ه ن���اكات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و نكوڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی واقع ‌‬ ‫س���ه‌ندیكاكه‌یان ره‌نگدان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كودس���تانه‌‌و نوێنه‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی حیزبه‌كان ده‌كات‌و‬ ‫ده‌زگای‌ راگه‌یاندن ‌‬ ‫ێ‬ ‫یب‌‬ ‫دان به‌وه‌شدا ده‌نێ‌ ك ‌ه هیچ خه‌ڵكێك ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫الیه‌ن‌و سه‌ربه‌خۆ له‌ناو سه‌ندیكاكه‌یاندا‬ ‫ێ الیه‌ن‌و‬ ‫ی ب��� ‌‬ ‫نیی��� ‌ه "هی���چ خه‌ڵكێك ‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ نابینم له‌سه‌ندیكاكه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ نوێنه‌رایه‌ت���ی‌ حیزبه‌كانیش‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬بڕیاریانداوه‌ ك ‌ه پیش���ه‌یی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫بێالیه‌نان���ه‌ كار بك���ه‌ن‌و داكۆك��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫له‌س���ه‌رجه‌م رۆژنامه‌نوسان بكه‌ن به‌ب ‌‬ ‫جیاوازی‌"‪.‬‬ ‫ی مانگانه‌‬ ‫‪ 85‬ملیۆن دینار بودجه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م س���ه‌ندیكای ‌ه‬ ‫به‌ش���ه‌ بودج���ه‌ ‌‬

‫هیچ خه‌ڵكێكی‌‬ ‫بێ‌ الیه‌ن‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆ نابینم‬ ‫له‌سه‌ندیكاكه‌دا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫حیزبه‌كانیش‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬بڕیاریانداوه‌‬ ‫كه‌ پیشه‌یی‌‌و‬ ‫بێالیه‌نانه‌ كار بكه‌ن‬ ‫مانگان��� ‌ه ‪ 85‬ملیۆن دین���اره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌نوه‌ر حس���ێن بڕه‌ پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‪9‬‬ ‫زۆر نییه‌ بۆ سه‌ندیكایه‌ك ك ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫لق‌و نوسینگه‌ بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌به‌راورد‬ ‫ی مامۆستایان‌و‬ ‫ی سه‌ندیكاكان ‌‬ ‫به‌ بودج ‌ه ‌‬ ‫ی تریش‪،‬‬ ‫پارێزه‌ران‌و چه‌ند سه‌ندیكایه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ی ئه‌ن���وه‌ر بودجه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌بۆچون ‌‬ ‫كه‌مت���ره‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ تائێس���تا‬ ‫نه‌م���ان وت���وو‌ه كه‌مه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆریش‬ ‫ی بكه‌ین‬ ‫نیی ‌ه به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر به‌راورد ‌‬ ‫ی‬ ‫ب��� ‌ه بودجه‌ی‌ چه‌ن���د س���ه‌ندیكایه‌ك ‌‬

‫وه‌ك پارێ���زه‌ران‌و مامۆس���تایان"‪.‬‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی ئاب���ور ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ت���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ندیكایه‌‪ ،‬ئابوون���ه‌ی‌ س���ااڵن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ااڵنه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كانیه‌تی‌‪ ،‬ئابوون ‌ه ‌‬ ‫ی كارا ‪ 25‬هه‌زار دیناره‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم وه‌ك ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ندیكا ده‌یخاته‌ڕوو‪ ،‬سااڵن ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫كه‌می‌ ئه‌ندامه‌ كاراكان ئاماده‌ن ئابوون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ده‌ن‪ ،‬ئه‌و به‌نمونه‌ باس���ی‌ كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی س���ه‌ندیكاكه‌یان ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫سێیه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كارا‪ ،‬نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 5200‬ئه‌ندام��� ‌‬ ‫له‌ك���ۆ ‌‬ ‫‪ 2500‬ئه‌ندام ئابوونه‌ی‌ داوه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆ س���اڵێك ده‌كات ‌ه زیاتر له‌‪ 62‬ملیۆن‬ ‫دینار "به‌اڵم هیچ سه‌ندیكا‌و رێكخراوێك‬ ‫ی پشت‬ ‫ی كاره‌كان ‌‬ ‫ناتوانێ‌ بۆ به‌رده‌وام ‌‬ ‫به‌ئابوون ‌هی‌ ئه‌ندامه‌كانی‌ ببه‌ستێ‌"‪.‬‬ ‫‪ 7200‬رۆژنامه‌نوس بۆ ‪ 4‬ملیۆن كه‌س!‬ ‫له‌كاتێكدا ژمار‌هی‌ دانیشتوانی‌ هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 4‬ملیۆن كه‌سه‌‪ ،‬به‌اڵم ژماره‌ ‌‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫ئه‌ندامه‌كان ‌‬ ‫ی ‪ 7200‬كه‌س���ه‌‪ ،‬ئه‌ن���وه‌ر دان‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫ێ ك ‌ه ئ���ه‌و ژماره‌ی ‌ه زۆر‬ ‫ب���ه‌وه‌دا ده‌ن��� ‌‬ ‫زۆره‌‌و به‌ناواقعیش���ی‌ ده‌زان���ێ‌‪ ،‬ب���ۆ‬ ‫ی رۆژنامه‌نوس���ان‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫ی سه‌ندیكاكه‌‪،‬‬ ‫ی وه‌ك به‌رپرسێك ‌‬ ‫خۆش ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ده‌زان���ێ‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ب���ه‌ به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆی���ه‌ له‌دوا كۆبوون���ه‌و‌هی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژماره‌ ‌‬ ‫سه‌ندیكادا‪ ،‬بۆ كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی���ان‪ ،‬چه‌ن���د پێش���نیارێك‬ ‫ده‌خاته‌روو "خۆش���به‌ختان ‌ه زۆرینه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ پێشنیاره‌كه‌مدا بوون"‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫"له‌بیمه‌ی‌ بێكاری‌ هه‌ولێر‌و دهۆك پڕۆژه‌ ‌ی رووناككردنه‌و‌ه ‌ی شه‌قام ‌ی‬ ‫زیاتر له‌هه‌زار ناومان ده‌رهێناوه‌" هه‌ولێر‪ -‬مه‌سیف شكست ده‌هێنێت‬

‫کۆمه‌ڵێک ده‌رچوو له‌کاتی وه‌رگرتنی فۆڕمی دامه‌زراندن ‬

‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬

‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫له‌هه‌ولێر‌و دهۆك زیاتر له‌هه‌زار‬ ‫ناو له‌و لیستانه‌ ده‌رهاتوون ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كاروكاروبار ‌‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌وانه‌كرابوون‪ ،‬وته‌بێژ ‌‬ ‫ئابور ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‪-‬ش هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌شێك‬ ‫ی‬ ‫له‌وناوانه‌ی‌ ده‌رهاتوون به‌هۆ ‌‬ ‫دامه‌زراندن بووه‌‌و به‌شێكیتریشیان‬ ‫ناوه‌كانیان دووباره‌بوه‌‪ ،‬جگه‌له‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫ناوی‌ ده‌رچوویه‌ك ‌‬ ‫ی هاوكارییه‌ك ‌ه‬ ‫تێدابووه‌‪ ،‬كه‌ شمول ‌‬ ‫ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ی پێن���ج مان���گ‪،‬‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕبوون��� ‌‬ ‫ی زانكۆ‌و‬ ‫ی راب���وردوو ده‌رچوان ‌‬ ‫هه‌فت��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یمانگاكان���ی‌ هه‌ولێر‌و دهۆك‪ ،‬بیم ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫بێكاریی���ان وه‌رگرت‪ ،‬ك���ه‌ بڕه‌كه‌ ‌‬ ‫مانگێ���ك ‪ 150‬ه���ه‌زار دین���اره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ب���ه‌ر ئه‌و دواكه‌وتن ‌ه ‪ 3‬س���ه‌د هه‌زار‬ ‫دیناریان پێدرا‪ ،‬به‌ش���ێك له‌ده‌رچوان‬

‫ناوی زیاتر له‬ ‫‌‪ 4‬هه‌زار ده‌رچوو‬ ‫تۆماركراوه‌ بۆ‬ ‫قۆناغی‌ دووه‌م‬ ‫هۆكاری‌ دواكه‌وتنه‌كه‌یان گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ‬ ‫ی تریش‬ ‫ی دوو ئیداره‌یی‌‌و به‌ش���ێك ‌‬ ‫بوون ‌‬ ‫ی دارایی‌‌و‬ ‫پێیانوایه‌ تائێس���تا وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌نها له‌س���نور ‌‬ ‫ی بڕیاره‌كان ‌‬ ‫ئاب���ور ‌‬ ‫ێ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئیداره‌ی س���لێمانی‌ جێبه‌ج ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫ی هۆكاره‌ك ‌هی‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌ كارو‬ ‫ئابور ‌‬

‫كاروباری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ گه‌ڕانده‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌كنیك ‌‬ ‫ی په‌یمانگا ‌‬ ‫ده‌رچوویه‌ك��� ‌‬ ‫ی س���ۆزان كه‌ریم ك ‌ه‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬به‌ن���او ‌‬ ‫ی دوو س���اڵه‌ دانه‌م���ه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫م���اوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ۆكاری‌ دواكه‌وتنی‌ بیم���ه‌ی‌ بێكار ‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر‌و دهۆك‪ ،‬بۆ كێش��� ‌هی‌ دوو‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ كه‌ به‌بۆچون ‌‬ ‫ئیداره‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و تائێس���تاش هه‌ر م���اوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی حكومه‌ت له‌و‬ ‫"پێویس���تبوو س���ه‌رۆك ‌‬ ‫باره‌یه‌وه‌ لێپێچینه‌وه‌ی‌ بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئه‌وه‌ نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫دیار‌ه نه‌یتوانی���وه‌‪ ،‬ئه‌ ‌‬ ‫ی ه���ات‪ ،‬بڕیاره‌ك ‌ه‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫كابینه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫جێبه‌جێكرا"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌مباره‌یه‌و‌ه س���ه‌رباز محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���اداب له‌زانكۆ ‌‬ ‫ی كۆلیژ ‌‬ ‫ده‌رچ���وو ‌‬ ‫س���ه‌الحه‌دین‪ ،‬باس ل���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پێش دامه‌زراندنی‌‪ ،‬ن���اوی‌ له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی تۆماركردووه‌‌و‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫كاروكاروبار ‌‬ ‫ی دوو مانگ ‌ه دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫ئێستا ك ‌ه ماوه‌ ‌‬ ‫ناوی‌ ده‌رهاتوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "راس���ت ‌ه دوو‬ ‫ی خۆم‬ ‫مانگه‌ دامه‌زراوم‪ ،‬به‌اڵم خۆ ماف ‌‬ ‫ی ئه‌و بڕ‌ه پاره‌ی ‌ه‬ ‫ب���وو ‪ 3‬مانگه‌كه‌ی‌ تر ‌‬ ‫وه‌ربگرم"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ران��� ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ قس���ه‌ ‌‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ بێ���ت‪،‬‬ ‫ی‪6‬‬ ‫ئه‌و ب���ڕ‌ه پاره‌یه‌ ته‌نها ب���ۆ ماوه‌ ‌‬ ‫مانگ ده‌درێت ب���ه‌ ده‌رچووانی‌ زانكۆ‌و‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌شه‌پێدان ‌‬ ‫په‌یمانگاكان‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‪ ،‬مافپه‌روه‌ر یوسف‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫عه‌بدولعه‌زی���ز‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ‪ 6‬مانگ‬ ‫وه‌زی���ران ته‌نه���ا بۆ م���اوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بیم���ه‌ی‌ بێ���كاری‌ ده‌درێت‪ ،‬ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫"تائێس���تا دیار نییه‌‪ ،‬ك ‌ه ئایا ماوه‌ك ‌ه‬ ‫ی حه‌وت���ه‌م درێژ ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كابین ‌ه ‌‬ ‫ی پێدێت"‪.‬‬ ‫یاخود كۆتای ‌‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ ب���اس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 6‬هه‌زار‌و ‪ 6‬س���ه‌د ‪ 19‬ناویان بۆ‬ ‫ی ره‌وانه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‌و ئابور ‌‬ ‫به‌اڵم ته‌نها ‪ 6‬هه‌زار‌و سه‌دو ‪ 87‬كه‌س‬ ‫ی‬ ‫ناوی���ان گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ناوانه‌ ‌‬ ‫ی دامه‌زراندن بووه‌و‬ ‫ده‌رهاتوون به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی تری���ش به‌ه���ۆ ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی "زیات���ر له‌‪ 4‬هه‌زار‬ ‫بووه‌‪ ،‬ئه‌و وتیش��� ‌‬ ‫ی دووه‌م‪،‬‬ ‫ی تر ئاماده‌ی���ه‌ بۆ قۆناغ ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم تائێستا نه‌نێردراوه‌ بۆ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫دارایی‌‌و ئابوری‌"‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫ ‬ ‫"تاقه‌ شه‌مسی‌"یه‌کانی رێگای هه‌ولێر ‪ -‬مه‌سیف‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‪ -‬هه‌ولێر‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ رووناككردنه‌وه‌ی‌ شه‌قامی‌‬ ‫نێوان (هه‌ولێر‪ -‬مه‌سیف) كه‌‬ ‫به‌ "تاقه‌ شه‌مسی‌" داپۆشراوه‌‪،‬‬ ‫له‌دوای‌ دروستكردنی‌‪ ،‬به‌ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌م شكست ده‌هێنێت‌و هیچ‬ ‫الیه‌كی‌ په‌یوه‌ندیداریش خۆی‌ به‌‬ ‫خاوه‌نی‌ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ نازانێ‌‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێنه‌ش هه‌ریه‌كێك‬ ‫له‌و (تاقه‌ شه‌مسی‌)یانه‌ نزیكه‌ی‌ ‪6‬‬ ‫هه‌زار دۆالری‌ تێچووه‌‪ .‬ئابوریناسێكیش‬ ‫وای‌ بۆده‌چێت پڕۆژه‌كه‌ هی‌ كه‌سێكی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار بێت "بۆیه‌ كه‌س ناوێرت‬ ‫ناویشی‌ بهێنێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ لیژنه‌ی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و وز‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬عه‌بدواڵی‌ مه‌ال‬ ‫نوری‌ جه‌خت له‌سه‌ر شكستی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌ به‌هۆی‌‬ ‫هه‌ندێ‌ گرفته‌وه‌ تائێستا به‌دواداچونیان‬ ‫بۆ ئه‌و كێشه‌یه‌ نه‌كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ وته‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ریی‌ گش���تی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی‌ وزه‌ی‌ كاره‌ب���ا (دی���ار‬ ‫بابان) ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫به‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ كاره‌باوه‌ نییه‌‌و ئه‌وانیش‬ ‫بودجه‌ی���ان ب���ۆ دابی���ن نه‌ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ ده‌ڵێت "ئێم���ه‌ وه‌ك وه‌زاره‌تی‌‬ ‫كاره‌با به‌رپرس نین له‌شكس���تخواردنی‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ لیژنه‌ی‌ پیشه‌سازی‌‌و وزه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان (عه‌بدواڵی مه‌ال‬ ‫نوری‌) ئه‌وه‌ روونده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئاگاداری‌‬ ‫ئه‌وه‌ن كه‌ پڕۆژه‌كه‌ شكس���تی‌ هێناوه‌‪،‬‬

‫ب���ه‌اڵم نه‌یانتوانی���وه‌ زانیاری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫هۆكاری‌ شكس���ته‌كه‌ به‌ده‌س���ت بخه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "به‌هۆی ئه‌و كێش���انه‌ی كه‌‬ ‫له‌لیژنه‌كه‌ماندا هه‌یه‌‪ ،‬له‌سه‌ر زۆر پرسی‌‬ ‫گرنگ‪ ،‬تائێس���تا زانیاریمان پێناگات‪،‬‬ ‫یان زانیاریمان پێنادرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌مان كێشه‌ پارێزگاری‬ ‫هه‌ولێ���ر (ن���ه‌وزاد ه���ادی) ئام���اژه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌و ج���ۆره‌ پڕۆژه‌یه‌ "تاقه‌‬ ‫شه‌مس���ی‌" له‌هه‌م���وو دنیادا ش���تێكی‌‬ ‫نوێیه‌‌و وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و پڕۆژه‌یه‌ یه‌كه‌م‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌ له‌واڵت���ی ئێمه‌دا"‪ .‬ئه‌و‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ پڕۆژه‌كه‌ له‌ساڵی ‪2009‬‬ ‫وه‌رگیراوه‌‌و تا ساڵێكیش چاككردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌ڵێنده‌ره‌ك���ه‌ ب���وو‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫دوات���ر چاككردنه‌وه‌كه‌ی كه‌وته‌ س���ه‌ر‬ ‫فه‌رمانگه‌ی كاره‌ب���ا‪ .‬نه‌وزاد هادی وتی‌‬ ‫"به‌هۆی‌ هه‌ندێ‌ كێش���ه‌وه‌‪ ،‬كاتی‌ خۆی‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ره‌وه‌ تا بازگه‌ی ك���ۆن "تاقه‌‬ ‫شه‌مس���ی‌"یه‌كان هه‌ڵگیران���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫پارچه‌ یه‌ده‌گه‌كانه‌ش���ی‌ كه‌ مایه‌وه‌ بۆ‬ ‫چاكردن���ه‌وه‌ی ئه‌و به‌ش���ه‌ی له‌بازگه‌ی‬ ‫كۆن تا مه‌سیف ماوه‌‪ ،‬دانرا"‪.‬‬ ‫پارێزگاری هه‌ولێ���ر جه‌ختی‌ له‌وه‌ش‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ كاتی‌ خۆی‌ به‌فه‌رمانگه‌ی‬ ‫كاره‌بای���ان وت���وه‌ ك���ه‌ ئه‌و به‌ش���ه‌ی‬ ‫ك���ه‌ هه‌ڵگیراوه‌ت���ه‌وه‌ ببێت���ه‌ یه‌ده‌گ‬ ‫ب���ۆ چاككردن���ه‌وه‌ی كه‌موكوڕیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و به‌ش���ه‌ی‌ كه‌ له‌س���ه‌ر ش���ه‌قامه‌كه‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬نه‌وزاد هادی به‌پێویستیشی‌‬ ‫ده‌زانێ‌ بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كانی‌‬ ‫روناككردن���ه‌وه‌ی شاروش���ه‌قامه‌كان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌ك���ی‌ تایبه‌ت بكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "به‌هۆی‌ زۆری‌ كێشه‌كان‬

‫فۆتۆ‪ :‬به‌ختیار‬

‫داوامان له‌وه‌زاره‌تی كاره‌با كردووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی���ه‌ك بكرێته‌وه‌ تایبه‌ت‬ ‫بێت به‌ روناككردنه‌وه‌ی شاروشه‌قامه‌كان‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی كاره‌با لۆدی‬ ‫زۆریان له‌سه‌ره‌و فریای ناكه‌ون"‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ ت���ره‌وه‌ ئابورین���اس‌و‬ ‫مامۆستای‌ زانكۆی‌ سه‌اڵحه‌دین (ئه‌یوب‬ ‫ئه‌نوه‌ر سماقه‌یی‌) سه‌رسوڕمانی‌ خۆی‌‬ ‫پیشاندا له‌وه‌ی‌ هیچ الیه‌ك خۆی‌ ناكات‬ ‫به‌خاوه‌نی‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌ شكس���تخواردو‬ ‫ئه‌و وتی‌ "دیاره‌ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ كه‌سێكی‌‬ ‫زۆر گه‌وره‌‌و ده‌س���ه‌اڵتدار كردوویه‌تی‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ ك���ه‌س ناوێرێت هه‌ر ناویش���ی‌‬ ‫بهێنێت‪ ،‬به‌ڕاس���تی‌ یه‌كالیینه‌بوونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كێ‌ پڕۆژه‌كه‌ی‌ ك���ردووه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫نییه‌ جگه‌له‌ش���اردنه‌وه‌ی‌ راستیه‌كان‌و‬ ‫داپۆشینی‌ ئه‌و گه‌نده‌ڵیه‌"‪.‬‬ ‫ب���ۆ به‌دواداچونی‌ زیاتر له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫پڕۆژه‌یه‌‪ ،‬ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌ شاره‌وانی‌‌و پالندانانه‌وه‌‬ ‫كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وانی���ش رایانگه‌یاند كه‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ ئه‌وانه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی شاره‌زاش له‌وه‌زاره‌تی‬ ‫كاره‌با‪ ،‬كه‌ نه‌یویس���ت ن���اوی‌ بهێنرێ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌ روونك���رده‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێویس���ته‌ پێ���ش دانانی‌ هێ���زی‌ خۆر‬ ‫"تاقه‌ شه‌مس���ی‌" بۆ م���اوه‌ی‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫س���اڵێك له‌ژێر تاقیكردن���ه‌وه‌دا بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وج���ا داده‌نرێ���ت‪ ،‬ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ده‌ب���وو پێش دانان���ی‌ "تاقه‌‬ ‫شه‌مس���ی‌"یه‌كان بیرله‌وه‌ بكرایه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫داخۆ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ به‌كه‌ڵكی‌ كوردستان‬ ‫دێت یان نا‪ ،‬ب���ه‌اڵم دیاره‌ پڕۆژه‌كه‌ بێ‌‬ ‫پالن كراوه‌"‪.‬‬

‫وەرزش‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫‪17‬‬

‫خولی‌ یان ‌ه پاڵه‌وانه‌كان‪ ..‬فیالس بواس له‌ژێر تاقیكردنه‌وه‌دایه‌ كام یان ‌ه‬ ‫له‌كوردستاندا‬ ‫به‌هێزه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مشه‌و یان ‌هی‌ ریاڵ مه‌درید له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی سس���كا‬ ‫ی خۆی‌ روبه‌ڕوی‌ یانه‌ ‌‬ ‫یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راهێنه‌ر ‌‬ ‫مۆس���كۆ ده‌بێته‌وه‌‌و بواس ‌‬ ‫ی لوتكه‌دا‬ ‫ی چێڵس���یش له‌ی���ار ‌‬ ‫یان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناپۆل ‌‬ ‫ی یان���ه‌ ‌‬ ‫له‌ژێ���ر تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئیتاڵیادایه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‌مشهو‌و سب ‌ه ‌‬ ‫راپۆرت‪ ،‬گۆران فارس‪ :‬ئه ‌‌‬ ‫شه‌و سێش���ه‌ممه‌‌و چوارشه‌ممه‌‪ ،‬چوار‬ ‫ی‬ ‫ی ‪16‬ی‌ خول ‌‬ ‫ی قۆناغ ‌‬ ‫ی ت���ری‌ چون ‌‬ ‫یار ‌‬ ‫ی ئه‌وروپ���ا ئه‌نجام‬ ‫یان���ه‌ پاڵه‌وانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌درێن‪ .‬ئه‌مشه‌و یان ‌هی‌ ریاڵ مه‌درید ‌‬ ‫ی خۆیدا‌و‬ ‫ی یاریگا ‌‬ ‫ی له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ئیس���پان ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی س���ارد ‌‬ ‫له‌ك���ه‌ش‌و هه‌وایه‌ك��� ‌‬ ‫ی سسكا‬ ‫ی روس���یا‪ ،‬روبه‌ڕوی‌ یانه‌ ‌‬ ‫واڵت ‌‬ ‫ی روسی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مۆسكۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫ی راهێن���ه‌ر ‌‬ ‫خۆس���ێ مۆرینیۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫مه‌له‌كی‌‪ ،‬یاریزانه‌كانی‌ له‌به‌هێز ‌‬ ‫سسكا مۆس���كۆ ئاگادار كردووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی روسیا‬ ‫ی ك ‌ه یارییه‌ك ‌ه له‌واڵت ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی كردوون ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‌و ئامۆژگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت به‌وریایی���ه‌و‌ه له‌گه‌ڵ ورچه‌كان ‌‬ ‫ی بكه‌ن‪.‬‬ ‫روسیا یار ‌‬

‫یارییه‌كان ‌ی چون ‌ی قۆناغ ‌ی ‪:16‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/2/21 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 8‬‬ ‫سسكا مۆسكۆ × ریاڵ مه‌درید‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫ی × چێڵسی‌‬ ‫ناپۆل ‌‬

‫خولی‌ ئه‌وروپا‪ ..‬مان سیت ‌ی‬ ‫هه‌نگاوێك ‌ی بڕیو‌ه دووه‌م هه‌نگاو ‌ی ماوه‌‬

‫یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر س���یتی‌ میواندار ‌‬ ‫ی‬ ‫یان���ه‌ی‌ پۆرت���ۆ ده‌كات‌و مانچس���ته‌ر‬ ‫یونایتدیش روب���ه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ ئه‌یاكس‬ ‫ئه‌مس���ته‌ردام ده‌بێته‌وه‌‌و ڤاالنسیاش‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت تۆڵ���ه‌ی‌ دۆڕاندنه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ به‌یانه‌ی‌ س���توك سیتی‌‬ ‫بڕێژێت‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سبه‌ی‌‌و دوو سبه‌ی‌‪،‬‬ ‫چوارش���ه‌ممه‌‌و پێنجشه‌ممه‌‪ ،‬سه‌رجه‌م‬ ‫یارییه‌كان���ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ قۆناغی‌ ‪32‬ی‌‬ ‫خولی‌ ئه‌وروپا ئه‌نج���ام ده‌درێن‌و ‪16‬‬ ‫یانه‌ س���ه‌رده‌كه‌ون بۆ قۆناغی‌ داهاتوو‬ ‫‪ 16‬یانه‌كه‌ی‌ ت���ر ماڵئاوایی‌ له‌خوله‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫یانه‌ی‌ مانچس���ته‌ر س���یتی‌ ئینگلیزی‌‬ ‫له‌یاری���گای‌ ئیتحادی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌‪،‬‬ ‫میوان���داری‌ یانه‌ی‌ پۆرتۆی‌ پورتوگالی‌‬

‫یارییه‌كان ‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی قۆناغ ‌ی ‪:32‬‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/2/22 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 8‬‬ ‫مانچسته‌ر سیتی‌ × پۆرتۆ‬

‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/2/23 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 9‬‬ ‫ی × ستیوا بوخارست‬ ‫تفینت ‌‬ ‫ئایندهۆڤن × ترابزۆن سپۆر‬ ‫بیلباو × لۆكۆمۆتیف‬ ‫ڤاالنسیا × ستوك سیتی‌‬ ‫كلوب بروج × هانۆڤه‌ر‬

‫پاوك سالۆنیكا × ئۆده‌نیزی‌‬ ‫ستانده‌ر لیگ × ویسال كراكوف‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11:05‬‬ ‫مانچسته‌ر یونایتد × ئه‌یاكس‬ ‫ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید × الزیۆ‬ ‫شاڵكه‌ × ڤیكتۆریا بلزن‬ ‫ئۆڵۆمپیاكۆس × رۆبین كازان‬ ‫بیشكتاش × سپۆرتینگ براغا‬ ‫ئه‌نده‌رله‌خت × ئه‌لكه‌مار‬ ‫لشبۆن ‌ه × لیگیا وارسۆ‬ ‫خاركێف × سالزبۆرگ‬

‫چوارشه‌ممه‌‪2012/2/22 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫بازل × بایه‌ر میونخ‬ ‫مارسیلیا × ئینته‌رمیالن‬

‫ی ئۆڵمپیادی‌ له‌نده‌ن‪..‬‬ ‫پااڵوتن ‌‬

‫عێراق روبه‌ڕو ‌ی ئۆزباكستان ده‌بێته‌وه‌‬ ‫هه‌ڵب���ژارده‌ ‌ی ئۆڵمپ���ی‌ عێ���راق له‌واڵت ‌ی‬ ‫قه‌ت���ه‌ر میواندار ‌ی هه‌ڵب���ژارده‌ ‌ی ئۆڵمپ ‌ی‬ ‫ئۆزباكستان ده‌كات‌و ئیماراتیش به‌رامبه‌ر‬ ‫ئوسترالیا یار ‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬له‌جه‌ول���ه‌ ‌ی پێنجه‌م ‌ی‬ ‫قۆناغی‌ كۆمه‌ڵه‌كانی‌ پااڵوتنی‌ نه‌ته‌وه‌كان ‌ی‬ ‫ئاس���یا‪ ،‬بۆ س���ه‌ركه‌وتن بۆ یارییه‌كان ‌ی‬ ‫ئۆڵمپیاد ‌ی ‪ 2012‬له‌نده‌ن‪ ،‬چه‌ند یارییه‌ك‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێن‪.‬‬ ‫هه‌ڵب���ژارده‌ ‌ی ئۆڵمپی‌ عێراق‪ ،‬ك ‌ه به‌ته‌نیا‬ ‫خاڵێك پل���ه‌ی‌ چواره‌م��� ‌ی كۆمه‌ڵه‌كه‌ ‌ی‬ ‫گرت���ووه‌‪ ،‬ئێواره‌ ‌ی ئه‌مڕۆ‪ ،‬كاتژمێر ‪4:45‬‬ ‫له‌یاری���گا ‌ی حه‌مدی‌ گ���ه‌وره‌ له‌ده‌وحه‌ ‌ی‬ ‫پایته‌خت���ی‌ واڵت���ی‌ قه‌ت���ه‌ر میواندار ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ ‌ی ئۆڵمپی‌ ئۆزباكستان ده‌كات‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌م به‌كۆكردن���ه‌وه‌ ‌ی ‪ 8‬خاڵ له‌پله‌ ‌ی‬ ‫دووه‌می‌ كۆمه‌ڵه‌كه‌یدا ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫له‌یارییه‌كی‌ تردا‪ ،‬هه‌ڵب���ژارده‌ ‌ی ئۆڵمپ ‌ی‬ ‫ئیم���ارات له‌یاریگای‌ محه‌م���ه‌د بن زاید ‌ی‬ ‫تایب���ه‌ت به‌یان���ه‌ی‌ جزی���ره‌ له‌ئه‌بوزه‌ب ‌ی‬

‫ده‌كات‪ .‬مان سیتی‌ هه‌نگاوێكی‌ باش ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ قۆناغی‌ ‪ 16‬بڕی���وه‌‪ ،‬به‌وه‌ی‌ توانی‌‬ ‫له‌یاری‌ چوندا‪ ،‬ب���ه‌دوو گۆڵ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌گۆڵێك له‌یانه‌ی‌ پۆرتۆ بباته‌وه‌‪.‬‬ ‫یان���ه‌ی‌ مانچس���ته‌ر یونایتدی���ش‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌یاری‌ چوندا به‌دوو گۆڵی‌ بێ به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌یان���ه‌ی‌ ئه‌یاك���س ئه‌مس���ته‌ردامی‌‬ ‫هۆڵه‌ندی‌ برده‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌م جاره‌ له‌یاری‌‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌دا‌و له‌یاریگای‌ ئۆڵد ترافۆرد‬ ‫میوانداری‌ یانه‌ی‌ ئه‌یاكس ده‌كات‪.‬‬ ‫یانه‌ی‌ ڤاالنسیاش‪ ،‬كه‌ له‌هه‌فته‌ی‌ ‪24‬ی‌‬ ‫خولی‌ ئیسپانیا به‌پێنج گۆڵ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌گۆڵێك به‌یانه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ دۆڕا‪،‬‬ ‫ئه‌م ج���اره‌ له‌یاری‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ قۆناغی‌‬ ‫‪32‬ی‌ خول���ی‌ ئه‌وروپ���ا له‌یاری���گای‌‬ ‫مێستایا روبه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ ستوك سیتی‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی لوتكه‌ی‌ ئه‌م جاره‌ش���دا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫له‌یار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیتاڵی‌ له‌یاریگای‌ سان پاوڵۆ ‌‬ ‫ناپۆل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خ���ۆی‌‪ ،‬میوان���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫چێڵس���ی‌ ئینگلی���زی‌ ده‌كات‪ .‬یان���ه‌ ‌‬ ‫ی ل���ه‌م وه‌رزه‌ی‌ خول���ی‌ ئیتاڵیا‬ ‫ناپۆل ‌‬ ‫ی پێش���كه‌ش كردووه‌‪.‬‬ ‫ئاستێكی‌ به‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چێڵسییه‌ ك ‌ه له‌سه‌ره‌تای ‌‬ ‫هه‌رچی‌ یانه‌ ‌‬ ‫ی هه‌بوو‪،‬‬ ‫ی باش ‌‬ ‫ئه‌م وه‌رزه‌دا ئاس���تێك ‌‬ ‫به‌اڵم له‌ئێس���تادا وه‌ك پێویست نییه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌برامۆڤیچ���ی‌ خاوه‌نی‌ یانه‌كه‌ش یار ‌‬ ‫ی‬ ‫چون‌و گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ به‌رامب���ه‌ر یانه‌ ‌‬ ‫ناپۆل���ی‌ وه‌ك تاقیكردن���ه‌وه‌‌و دوای���ن‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ل به‌خش���یوه‌ت ‌ه فیالس بواس��� ‌‬ ‫راهێنه‌ر‪ ،‬ئه‌گه‌ر سه‌ركه‌وتوو نه‌بێت ئه‌وا‬ ‫له‌پۆسته‌كه‌ی‌ دورده‌خرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ش���ه‌وی‌ چوارش���ه‌ممه‌‪ ،‬دوو یار ‌‬ ‫ی هه‌م���ان قۆن���اغ به‌ڕێوه‌ده‌چن‪،‬‬ ‫چون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بای���رن میونخ���ی‌ ئه‌ڵمان��� ‌‬ ‫یان���ه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگای‌ خ���ۆی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ی ده‌كات‌و‬ ‫ی سویس���را ی���ار ‌‬ ‫ی بازل ‌‬ ‫یان ‌ه ‌‬ ‫ی ئیتاڵیش ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی ئینته‌رمیالن��� ‌‬ ‫یان ‌ه ‌‬ ‫ی مارسیلیای‌ فه‌ڕه‌نسی‌‪.‬‬ ‫میوانی‌ یان ‌ه ‌‬

‫به‌فه‌رم ‌ی پاتۆ‬ ‫ده‌چێت ‌ه پاریس‬ ‫سان جێرمان‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامه‌ ئیتاڵیه‌كان‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌لكس���ه‌نده‌ر پات���ۆ له‌هاوین ‌‬ ‫فه‌رم ‌‬ ‫ی پاریس‬ ‫داهاتوودا په‌یوه‌ن���دی‌ به‌یانه‌ ‌‬ ‫سانجێرمانی‌ فه‌ڕه‌نسیه‌وه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ی كۆرێرێ دیللۆ‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی باڵویكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫سپۆرتی‌ ئیتاڵ ‌‬ ‫ی میالنی‌ ئیتاڵی‌‌و پاریس‬ ‫یان ‌هی‌ ئه‌ی‌ س ‌‬ ‫سان جێرمانی‌ فه‌ڕه‌نسی‌ گه‌شتوونه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رێكه‌وتنێ���ك‪ ،‬ك���ه‌ له‌گواس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی یاریزانان���دا‪ ،‬ئه‌لكس���ه‌نده‌ر‬ ‫هاوین���ه‌ ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ن���دی‌ به‌یان ‌ه‬ ‫پات���ۆی‌ به‌ڕازیل��� ‌‬ ‫فه‌ڕه‌نسیه‌كه‌و‌ه بكات‪.‬‬ ‫ی ناوبراو ئاش���كرایكردووه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫رۆژنامه‌ ‌‬ ‫یان ‌هی‌ میالن رازی بووه‌ به‌فرۆشتنی‌ پاتۆ‬ ‫ی ‪ 40‬ملیۆن‬ ‫به‌یانه‌ فه‌ڕه‌نس���یه‌كه‌ به‌بڕ ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌ك���ه‌ش هه‌ردوو‬ ‫ی���ۆرۆ‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫یانه‌ چاوه‌ڕوانی‌ ماوه‌ی‌ گواس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوینه‌ ده‌كه‌ن بۆ به‌فه‌رمی‌ راگه‌یاندن ‌‬ ‫گرێبه‌سته‌كه‌ی‌ نێوانیان‪.‬‬ ‫به‌بیرهێنانه‌وه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫جێگ���ه‌ی‌‬ ‫ی یاریزاناندا‬ ‫ی زس���تانه‌ ‌‬ ‫له‌گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌یان ‌ه ‌‬ ‫نزیك ب���وو پاتۆ په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫س���ان جێرمانه‌وه‌ بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم پاتۆ‬ ‫له‌ساته‌كانی‌ كۆتایدا په‌شیمان بویه‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی رۆس���ۆنێر ‌‬ ‫ی مانه‌وه‌ی‌ له‌یانه‌ ‌‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێگر ‌‬ ‫دا‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌م���ه‌ش بووه‌ ه���ۆ ‌‬ ‫له‌ئیمزاكردنی‌ گرێبه‌سته‌كه‌‪.‬‬

‫جه‌وله‌ ‌ی پێنجه‌می‬ ‫پااڵوتن ‌ی ‪2012‬ی‌ له‌نده‌ن‪:‬‬

‫سێشه‌ممه‌‪2012/2/21 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪4:45‬ی‌ ئێواره‌‬ ‫عێراق × ئۆزباكستان‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/2/22 ،‬‬ ‫ی ئێواره‌‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 4‬‬ ‫مالیزیا × ژاپۆن‬ ‫كاتژمێر ‪4:30‬ی‌ ئێواره‌‬ ‫ئیمارات × ئوسترالیا‬ ‫كاتژمێر ‪5:30‬ی‌ ئێواره‌‬ ‫ی باشور‬ ‫عومان × كۆریا ‌‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 6:15‬‬ ‫قه‌ته‌ر × سعودیه‌‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 6:30‬‬ ‫به‌حره‌ین × سوریا‬

‫ئاكۆ عارف‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بێتو باس له‌و‌ه بكه‌ین‪ ،‬كه‌ ئایا‬ ‫له‌كوردس���تان كام یان��� ‌ه به‌هێزترینه‌‪،‬‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫یاخود یان��� ‌ه به‌هێزه‌كان ‌‬ ‫كامانه‌ن؟ ئه‌و‌ه ده‌بێ���ت له‌م قۆناغه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌كانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی تۆپی‌ پێ ‌‬ ‫تیپ��� ‌‬ ‫ی بازنه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش س���ه‌ر‬ ‫بكه‌ین ‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێیی‌‌و له‌خۆو‌ه نا‪ ،‬به‌ڵكو به‌ته‌ماشاكردن ‌‬ ‫ئه‌نجامی‌ ئێستای‌ تیپه‌كان‌و ئاوڕدانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌ئه‌نجام‌و ده‌رەنجامی‌ ئه‌م چه‌ند ساڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردوویان‌و به‌پش���ت به‌ستن به‌ئامار ‌‬ ‫یارییه‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌س���نوری‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌ تیپ ‌‬ ‫چاك هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم چاك له‌گه‌ڵ به‌هێز‬ ‫ی فۆرم‌و‬ ‫جی���اوازه‌و هه‌ریه‌كه‌یان بۆ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جی���اوازه‌‪ ،‬تیپی‌ یانه‌كان ‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ند ‌‬ ‫ی به‌هێزبوونیان‬ ‫سلێمانی‌ هێش���تا به‌رگ ‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ نه‌پۆشیوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا ئه‌مساڵیش‬ ‫ی‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫پاڵه‌وانێتی���ه‌كان له‌هه‌فته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫دایه‌و به‌نزیكبوون���ه‌وه‌ی‌ كۆتایی‌ هاتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مس���اڵی‌ یارییه‌كان یانه‌كان ‌‬ ‫وه‌رز ‌‬ ‫ئه‌م ش���ار‌ه تا ئه‌م س���ات ‌ه نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫ی خۆیان له‌س���ه‌ر‬ ‫باس���كی‌ به‌هێزبوون ‌‬ ‫ی گره‌و ده‌رخه‌ن‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه‬ ‫مێز ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‌و‬ ‫ی یانه‌كان��� ‌‬ ‫ی پێ ‌‬ ‫ی تۆپ��� ‌‬ ‫تیپ ‌‬ ‫ی‬ ‫دهۆك هه‌روه‌ك سااڵنی‌ رابردوو به‌هێز ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان ده‌رخس���تووه‌و بگر‌ه بااڵنس��� ‌‬ ‫توانایان پڕو به‌هێزتریشه‌‪.‬‬ ‫ی چاكمان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌كوردستاندا تیپگه‌لێك ‌‬ ‫له‌ناویش���یاندا به‌هێز‌و به‌هێزترین هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕه‌هایی‌ ناتوانیی���ن بڵێین فاڵن تیپ‬ ‫به‌ته‌نیا به‌هێزترینه‌‪ ،‬به‌اڵم راس���ته‌وخۆ‬ ‫ی زیاتر له‌تیپێك بهێنین‌و‬ ‫ده‌توانین ناو ‌‬ ‫بڵێین ئ���ه‌م چه‌ند تیپ���ه‌ به‌هێزترینن‪،‬‬ ‫له‌ن���او تیپ���ه‌ به‌هێزه‌كانیش���دا ره‌نگ ‌ه‬ ‫به‌هه‌ڵه‌دا نه‌چین گ���ه‌ر بڵێین زۆربه‌یان‬ ‫ی هه‌ولێر‌و‬ ‫ی هه‌ردوو پارێزگا ‌‬ ‫له‌س���نور ‌‬ ‫دهۆكن‪ .‬له‌سنوری‌ پارێزگای‌ سلێمانیش‬ ‫ی پێش���مه‌رگه‌ ئه‌وانیتر‬ ‫جگ��� ‌ه له‌یان���ه‌ ‌‬ ‫زۆرجار زۆرانبازیان له‌گه‌ڵ خۆشیان بۆ‬ ‫ناكرێت!‪.‬‬

‫پایته‌ختی‌ ئیمارات روبه‌ڕو ‌ی هه‌ڵبژارده‌ ‌ی‬ ‫ریاڵ مه‌درید‬ ‫ئۆڵمپ ‌ی ئوسترالیا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كالسیكۆ ‌ی‬ ‫رامۆس‪ :‬من باشترین‬ ‫له‌به‌رشه‌لۆن ‌ه‬ ‫یاریزان ‌ی الی‌ راستم له‌جیهاندا برده‌وه‌‬

‫سێرجیۆ رامۆسی‌ به‌رگریكاری‌ یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ریاڵ مه‌درید‌و هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئیس����پانیا‬ ‫پێیوایه‌ كه‌ خۆی‌ باش����ترین یاریزانی‌‬ ‫الی‌ راسته‌ له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫ئاژانس����ه‌كان‪ :‬پاش ئه‌وه‌ی‌ خۆس����ێ‬ ‫مۆرینی����ۆی‌ راهێن����ه‌ری‌ پورتوگال����ی‌‬ ‫یان����ه‌ی‌ ری����اڵ مه‌دری����د س����ێرجیۆ‬ ‫رامۆس����ی‌ به‌رگریكاری‌ الی‌ راس����تی‌‬ ‫یانه‌كه‌ی‌ گواس����ته‌وه‌ بۆ ن����او هێڵی‌‬ ‫دڵی‌ به‌رگریكاره‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌هۆی‌‬ ‫پێكانی‌ ریكاردۆ كارڤالیۆی‌ پورتوگالی‌‬ ‫یانه‌كه‌‌و دوركه‌وتنه‌وه‌ی‌ له‌یاریگاكان‪،‬‬ ‫به‌اڵم چه‌ن����د یارییه‌كه‌‪ ،‬ئه‌م راهێنه‌ره‌‬ ‫جارێكی‌ تر رامۆس����ی‌ گه‌ڕاندووه‌ته‌وه‌‬ ‫شوێنه‌ یه‌كه‌میه‌كه‌ی‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌م باره‌یه‌وه‌ ئ����ه‌م به‌رگری����كاره‌ی‌‬

‫هه‌ڵب����ژارده‌ی‌ ئیس����پانیا دڵخۆش����ه‌‬ ‫به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ ش����وێنه‌كه‌ی‌ خۆی‌‌و‬ ‫پێیوایه‌ كه‌ ئه‌و باشترین یاریزانی‌ الی‌‬ ‫راسته‌ له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫له‌لێدوانێكیدا له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ی‌ ماركای‌‬ ‫ئیسپانی‌ رامۆس ده‌ڵێت "من دڵخۆشم‬ ‫به‌گه‌ڕان����ه‌وه‌‌ بۆ الی‌ راس����تی‌ یاریگا‪،‬‬ ‫من باش����ترین یاریزان����ی‌ جیهانم له‌و‬ ‫شوێنه‌دا‪ ،‬تیایدا هه‌ست به‌ئاسوده‌یی‌‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ خولی‌ ئیس����پانیاوه‌ رامۆس‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئێس����تا ئێمه‌ له‌س����ه‌روی‌‬ ‫ریزبه‌ندیداین‪ ،‬له‌هه‌موو یارییه‌كاندا وا‬ ‫یاری‌ ده‌كه‌ین كه‌ ئه‌مه‌ یاری‌ كۆتاییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش شتێكی‌ باش����ه‌ بۆ بردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خوله‌كه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ریاڵ مه‌درید پ���اش بردنه‌وه‌ ‌‬ ‫یان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جامی‌ مه‌لیكی‌ باس���كه‌ ‌‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫یار ‌‬ ‫ی به‌رش���ه‌لۆنه‌‪ ،‬بوو‌ه‬ ‫ئیس���پانیا له‌یان ‌ه ‌‬ ‫ی جامه‌كه‌‪.‬‬ ‫پاڵه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جام ‌‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬له‌ی���اری‌ كۆتای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس���پانیا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫ی باس���كه‌ ‌‬ ‫مه‌لیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌له‌كی‌‌و به‌رش���ه‌لۆنه‌ ‌‬ ‫ریاڵ مه‌درید ‌‬ ‫ی روبه‌ڕوی‌ ی���ه‌ك بوونه‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌ته‌لۆن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یارییه‌كه‌دا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫له‌چاره‌ك��� ‌‬ ‫ی پێشكه‌ش‬ ‫ی به‌رز ‌‬ ‫ریاڵ مه‌درید ئاستێك ‌‬ ‫ی ‪ 5‬خاڵ پێش‬ ‫ی به‌جیاواز ‌‬ ‫كردوو توان��� ‌‬ ‫ی دووه‌مدا‪،‬‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه بكه‌وێت‪ .‬له‌چاره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫یانه‌ی‌ مه‌له‌ك���ی‌ جی���اوازی‌ خاڵه‌كان ‌‬ ‫ب���ۆ ‪ 9‬خاڵ به‌رز ك���رده‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی به‌رشه‌لۆنه‌‪،‬‬ ‫ی سێیه‌مدا یان ‌ه ‌‬ ‫له‌چاره‌ك ‌‬ ‫ی بهێڵێته‌وه‌‪،‬‬ ‫توانی‌ جیاوازیه‌كه‌ وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی چواره‌م‌و كۆتایدا‪ ،‬ریاڵ‬ ‫به‌اڵم له‌چاره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 17‬خاڵ‌و به‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ی به‌جیاواز ‌‬ ‫توان ‌‬ ‫‪ 91‬به‌‪ 74‬خاڵ یارییه‌كه‌ بباته‌وه‌‌و ببێت ‌ه‬ ‫ی جامه‌كه‌‪.‬‬ ‫پاڵه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 6‬خوله‌ك ‌‬ ‫ی ریاڵ توانی‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫یانه‌ ‌‬ ‫یارییه‌ك���ه‌دا‪ 23 ،‬خاڵ تۆمار بكات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه ته‌نیا سێ خاڵ ‌‬ ‫تۆمارك���رد‪ .‬هه‌روه‌ها س���ێرجیۆ لۆل‌و‬ ‫ی ریاڵ‬ ‫ی یاریزانانی‌ یان ‌ه ‌‬ ‫جایس���ی‌ كارۆڵ ‌‬ ‫مه‌دریدا ئاس���تێكی‌ به‌رزیان پێشكه‌ش‬ ‫كرد‌و توانییان هه‌ریه‌كه‌‌و به‌دوای‌ یه‌كدا‬ ‫‪‌23‬و ‪ 22‬خاڵ تۆمار بكه‌ن‪.‬‬ ‫جێگ��� ‌هی‌ به‌بیرهێنانه‌وه‌ی��� ‌ه ل���ه‌دوو‬ ‫ی به‌رش���ه‌لۆن ‌ه‬ ‫ی راب���ردوودا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫وه‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬ك ‌ه هه‌ردووك ‌‬ ‫نازناوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌یاری‌ كۆتاییدا‪ ،‬له‌یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‬ ‫برده‌وه‌‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ره‌نگاڵه‌‬

‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫خۆپیشاندەران بۆ ئۆپۆزسیۆن‪ :‬سوپاس پەیامەکەتان گەیشت‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫به‌یاننامه‌ هاوبه‌ش���ه‌كه‌ ‌‬ ‫س���ەبارەت ب���ە خۆپیش���اندانی ‪١٧‬ی‬ ‫ش���وبات‪ ،‬پەیامێک���ی زۆر رۆش���نی‬ ‫بەدەسەاڵت دا ئەویش خۆپارێزیکردنیان‬ ‫بوو له‌شەڕی ئێستای دەسەاڵت لەگەڵ‬ ‫خۆپیش���اندەراندا‪ .‬هەربۆیە دەسەاڵت‬ ‫پیرۆزبای���ی لەم کارەی ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫ی‬ ‫کرد کە بە قس���ەی وته‌بێژی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت���ی‌‪" :‬به‌یاننامه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن هەنگاوێكی‌ باش‌و جدی ‌‬ ‫ی وه‌زعه‌كه"‌‪،‬‬ ‫بوو ب���ۆ هێوركردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوكات وته‌بێژی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ پارت ‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌ وتویه‌تی‌ "ده‌ستخۆشیتان‬ ‫ی حیزبیی‌ تێدا‬ ‫لێده‌كه‌ین‌و ئه‌و‌ه قازانج ‌‬ ‫بووە"‪.‬‬ ‫پێویس���تە خەڵکی خۆپیش���اندەر‌و‬ ‫ناڕازی کوردستانیش بەم ئۆپۆزسیۆنە‬ ‫بڵێن "سوپاس پەیامەکەتان گەشت"‪.‬‬ ‫پەیامەکەت���ان ئەوە ب���وو کە بە هۆی‬ ‫"هێورکردن���ەوەی وەزعەک���ە" لەالیەن‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنەوە دەس���ەاڵت توان���ی‬ ‫س���ەرکوت‌و تۆقاندن‌و عەسکەرتاریەت‬ ‫بگەیەنێتە لوتک���ە‪ .‬پەیامەکەتان ئەوە‬ ‫ب���وو کە لەبەیاننامەی ‪١٧‬ی ش���وباتدا‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫دەڵێن "ئۆپۆزسیۆن خواسته‌كان ‌‬ ‫جه‌ماوه‌ر‌ه توڕه‌و بێزاره‌یان فۆڕمه‌له‌كرد‬ ‫ی ‪ 22‬خاڵی بۆ چاكسازی‌‌و‬ ‫له‌پڕۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ش���ه‌ش‬ ‫دوات���ر كردیان���ه‌ پڕۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوكاری‌ دڵسۆزانه‌ ‌‬ ‫پاكێچی‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت بكه‌ن"‪ ،‬ه���ەر بۆیە له‌‪١٧‬ی‬ ‫ش���وباتدا دەس���ەاڵت دەستخۆشانەی‬ ‫له‌ئێوە ک���رد‌و توانی ئ���ەو جەماوەرە‬ ‫توڕەیە بداتە بەر ش���ەق‌و دار‌و هەموو‬ ‫خۆپیش���اندان‌و کۆبونەوەیەک قەدەغە‬ ‫بکا‪ .‬دەس���ەاڵت نیشانی ئۆپۆزسیۆنیدا‬ ‫کە پاکێجی چاکسازی جدی‌و ریشەیی‬ ‫بەج���دی وەرگی���راوە‌و ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫بانگێشت کراوە بۆ وەرگرتنی پاداشتی‬ ‫"قازانج���ی حیزبی���ی" الی پارت���ی‌و‬ ‫ی‬ ‫یەکێت���ی وەک رێزگرتنێک له‌"هاوكار ‌‬ ‫دڵسۆزانه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت"‪.‬‬ ‫بەڕاستی دەبێ چ چاوەڕوانییەک لەم‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەی ئیس�ل�امیەکان‌و گۆڕان‬ ‫مابێ کە له‌ڕۆژێکی وەک ‪١٧‬ی شوباتدا‬ ‫کە جەماوەری ناڕازی‌و خۆپیش���اندەر‬

‫ ‬ ‫روبه‌روبونه‌وه‌یه‌کی خۆپیشانده‌رو پۆلیسێک‬ ‫له‌ب���ەردەم س���ەرکوتی میلیش���یاکانی‬ ‫دەسەاڵتدایە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنیش خەریکی‬ ‫هاوکاری دڵس���ۆزانەی دەسەاڵتە؟ ئەم‬ ‫هەڵوێستەی ئۆپۆزسیۆن بۆ جەماوەری‬ ‫ناڕازی‌و خۆپیشاندەران دەبێت جێگای‬ ‫هەڵوێستەی جدی بێ‪.‬‬ ‫ئ���ەم ئۆپۆزس���یۆنە ل���ه‌‪١٧‬ی‬ ‫شوباتی پاریش���دا تا کاتێک گەنجان‌و‬ ‫خەڵک���ی ن���اڕازی‌و خۆپیش���اندەر‬ ‫دەس���ەاڵتیان نەلەرزاند‪ ،‬نەهاتنە ریزی‬ ‫خۆپیش���اندانەکان‌و لەدوایشدا خۆیان‬ ‫ک���ردە نوێن���ەری خۆپیش���اندەران‌و‬ ‫لەجێ���گای داواکاری���ە هەنوکەی���ی‌و‬ ‫بنەڕەتیەکان���ی ئەنجومەن���ی مەیدانی‬

‫ی‬ ‫ی هاوكاری‌ دڵسۆزانه‌ ‌‬ ‫ئازادی "پاكێچ ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت"یان خستە سەرمێزی مامەڵە‬ ‫بە خۆپیشاندانەکانەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەم هەڵوێس���تانەی ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫بەرئەنجامی ترس���ی ئەم حیزبانە نییە‬ ‫له‌دەس���ەاڵت یان خۆدورخستنەوەیان‬ ‫نییە له‌ش���ەڕی ناوخ���ۆ‪ .‬بۆیە خەڵکی‬ ‫ناڕازی‌و خۆپیشاندەران پێویستە بزانن‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن ب���ەدوای چ سیاس���ەت‌و‬ ‫بەرنامەیەکەوەیە بەم کارەی؟‪.‬‬ ‫ئەم جەماوەرە ئەگەر بیەوێت جارێکی‬ ‫تر توشی ش���ۆک‌و راچڵەکین نەبن لەم‬ ‫رۆژانەدا کە خەریکن دەس���ت بدەنەوە‬ ‫ناڕەزایەتی‌و خۆپیش���اندان‪ ،‬دەبێ پەی‬

‫كابینه‌ ‌ی شه‌شه‌م‌و سه‌رۆكی‌ حه‌وته‌م‬ ‫بڕوا به‌رزنجی‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ یه‌كگرتن���ه‌وه‌ی‌ ئی���داره‌و‬ ‫ی‬ ‫رێكه‌وتننامه‌ی‌ ستراتیژی‌‪ ،‬هه‌ر كابینه‌ ‌‬ ‫ی هه‌بوه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫حكومه‌ت دوو س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی هه‌بوبێت‪،‬‬ ‫هه‌ر سه‌رۆك ‌هی‌ كابینه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌و فه‌تره‌یه‌شدا دوو كابینه‌ پێكهاتوه‌‪،‬‬ ‫ی دوو‬ ‫كابین���ه‌ی‌ پێنج���ه‌م ك���ه‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی دای���ه‌و‌ه به‌نێچیرڤان‬ ‫س���اڵه‌ك ‌هی‌ خۆ ‌‬ ‫ی شه‌شه‌میش د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬كابینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردو سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ساڵح دوو س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوو ساڵه‌كه‌ ‌‬ ‫كردو ئێس���تا س���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی نێچیرڤ���ان‬ ‫پارتیی���ه‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫بارزانی‌‪.‬‬ ‫ی دوو‬ ‫ك���ه‌ ده‌ش���ڵێین هه‌ر كابین���ه‌ ‌‬ ‫ی شه‌ش��� ‌هم‌و‬ ‫س���ه‌رۆك‪ ،‬ی���ان كابینه‌ ‌‬ ‫ی حه‌وت���ه‌م‪ ،‬چونك��� ‌ه ه���ه‌ر‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پڕۆس���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫كابین���ه‌ی‌ به‌رئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌‪ ،‬كاتێك كابینه‌یه‌ك كۆتای ‌‬ ‫ی ن���وی‌ پێكدێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫دێت‌و كابینه‌یه‌ك ‌‬ ‫جارێكیت���ر هێزه‌كان بچن���ه‌و‌ه به‌رده‌م‬ ‫س���ندوقه‌كانی‌ هه‌ڵب���ژاردن‌و ده‌نگده‌ر‬ ‫پێمانبڵێت له‌كابین ‌هی‌ رابردو رازیی ‌ه یان‬ ‫ێ پێكدێنێت‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫نا‪ ،‬كێ‌ كابینه‌ی‌ نو ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ده‌رئه‌نجامی‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫كابینه‌ی‌ نو ‌‬ ‫نوێی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌س ده‌كرێت س���ه‌رۆكێك‬ ‫ی ماوه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتیدا البچێت‬ ‫له‌نیوه‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫به‌هه‌ر هۆكارێك بێت‪ ،‬سه‌رۆكێكی‌ نو ‌‬ ‫بێت ‌ه جێی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئێستا گفتوگۆكان ده‌رباره‌ی‌ كابینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌شه‌مه‌‪ ،‬له‌دوو ساڵی‌ رابردو دو ساڵ ‌‬ ‫داهاتو‪ ،‬دیاره‌ كابینه‌ی‌ شه‌شه‌م له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ئه‌كتیڤ‬ ‫له‌دایكبونی‌ ئۆپۆزس���یۆنێك ‌‬ ‫له‌دایكبو‪ ،‬دوو س���اڵی‌ رابردو حكومه‌ت‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‌و میدیاكه‌ی‌‌و‬ ‫به‌نێو ره‌خنه‌ ‌‬ ‫ی تێپه‌ڕب���و‪ .‬زۆرێك له‌و‬ ‫میدی���ای‌ ئه‌هل ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌خنان���ه‌ كه‌ ره‌خنه‌بو له‌سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راست‌و دروست‪ ،‬ك ‌ه ره‌خنه‌ ‌‬ ‫حوكمڕان ‌‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌ڕۆش���نبیران‌و‬ ‫له‌مێژینه‌ ‌‬ ‫ی نێو ده‌سه‌اڵتیش‬ ‫هه‌ندێك له‌كه‌س���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ریكالم ‌‬ ‫بوو‪ ،‬به‌شێكیش���ی‌ ره‌خن��� ‌ه ‌‬ ‫میدیایی‌ بون‪ ،‬ك ‌ه له‌الیه‌ن ئۆپۆزسیۆنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاڕاسته‌ ده‌كرا‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬ئه‌وی���ش به‌ه���ۆكار ‌‬ ‫ی ئه‌م كابینه‌یه‌ به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬

‫ده‌كرێت بڵێین‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌ساڵح‌و‬ ‫بارزانی‌ ده‌كرێت‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫ته‌نها كار ‌‬ ‫شاره‌وانییه‌كه‌‬ ‫ب���وو‪ ،‬ئه‌مجۆره‌ ره‌خنه‌ی���ه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان���ه‌و‌ه بۆ د‪.‬به‌ره���ه‌م دوو هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕان له‌یه‌كێت ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان لێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ملمالنێیان له‌س���ه‌ر پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێك وه‌ك پایته‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌وزو ئه‌ویتری���ش وه‌ك پایته‌خت ‌‬ ‫نیلی‌ ده‌یبینێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و جه‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سایكۆلۆژییه‌ی‌ نێوانیان ك ‌ه هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتن��� ‌ه ده‌ره‌وه‌ی‌ گۆڕان��� ‌ه له‌هه‌ن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌‪ .‬دووه‌م هۆكاری���ش لێدان��� ‌‬ ‫گۆڕان ‌ه له‌نێو یه‌كێتیدا له‌به‌رهه‌م ساڵح‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانیه‌و پیاوێك ‌‬ ‫چونك��� ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناس���راو ‌‬ ‫جه‌م���اوه‌ری‌‌و سیاس���یه‌ك ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫ناوخۆو ده‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌و سیاسیانه‌ ‌‬ ‫ی ته‌م ‌هن‌و ته‌ندروستی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی ‌ه ك ‌ه له‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاینده‌ ‌‬ ‫تواناو په‌یوه‌ندییه‌ فراوانه‌كان ‌‬ ‫ی له‌ب���ه‌رده‌م م���اوه‌‪.‬‬ ‫سیاس���ی‌ زۆر ‌‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫خۆی���ان به‌خاوه‌نی‌ س���لێمانی‌ ده‌زانن‌و‬ ‫ی زۆریان له‌م ش���اره‌دا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ده‌نگێك ‌‬ ‫ی س���ه‌ركرده‌و كادر‌ه ناس���راو‬ ‫زۆرینه‌ ‌‬ ‫دیاره‌كانیشیان خه‌ڵكی‌ سلێمانین‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌م كابینه‌یه‌و‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كورت��� ‌‬ ‫هه‌ر كابینه‌و س���ه‌رۆكێكی‌ تر ناتوانێت‬ ‫ده‌ستی‌ بۆ ببات سیسته‌مه‌ سیاسیه‌كه‌و‬ ‫ی‬ ‫كێشه‌ جه‌وهه‌ریه‌كانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌یش به‌هۆ ‌‬ ‫ی سیاسی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ژینگه‌و پێكهاته‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ی دوو س���اڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم دیوێكی‌ تر ‌‬ ‫ی خزمه‌تگوزارییه‌كانه‌‪،‬‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح‪ ،‬دیو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باش ‌‬ ‫ك ‌ه له‌و فه‌تره‌یه‌دا گه‌ش���ه‌كردن ‌‬ ‫ی ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫به‌خ���ۆو‌ه بینی‌‪ ،‬له‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندنی‌ بااڵو نیشته‌جێبون‌و هاوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نجان‌و گوندنش���ینه‌كان‪ ..‬ئه‌وه‌یش ‌‬ ‫ی جیاكرده‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌م خزمه‌تگوزارییان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پێش���تر تاڕاده‌یه‌ك���ی‌ زۆر عه‌داله‌ت ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و یه‌كس���انی‌ هاواڵتیبون‪،‬‬ ‫ی (‪ )25‬هه‌زار كه‌س‌و‬ ‫ك���ه‌ له‌دامه‌زراندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تواناس���ازی‌ الوان به‌باش��� ‌‬ ‫پ���رۆژ‌ه ‌‬ ‫ده‌ركه‌وت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ دوو س���اڵه‌كه‌یتر ‌‬ ‫ئه‌وه‌یش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ش���ه‌م به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كابین���ه‌ ‌‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ پێش���بینی‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫زۆرت���ر نیی��� ‌ه ل���ه‌م كاران���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی بیكات‬ ‫ی به‌رهه‌م س���اڵح نه‌یتوان ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌وا به‌هیچ لۆژیكێك به‌كه‌س���یتریش‬ ‫ی‬ ‫ی كۆ ‌‬ ‫ناكرێت‪ ،‬بێجگه‌ له‌ده‌سكاریكردن ‌‬ ‫ی واڵت‪.‬‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫سیسته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌سكاریكردنی‌ سیسته‌م‌و نه‌خشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م له‌بێژنگدان ‌‬ ‫سیاس���یش به‌پله‌ ‌‬ ‫ی زۆرینه‌و هه‌روه‌ها‬ ‫پارتیه‌‪ ،‬وه‌ك حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنه‌ماڵه‌ی���ی‌‪ .‬ئه‌مه‌یش خه‌ت ‌‬ ‫حیزب��� ‌‬ ‫ی خان���ه‌واده‌ی‌ بارزانیی���ه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫س���ور ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫س���ه‌رۆكه‌ نوێیه‌كه‌م���ان ك���وڕ ‌‬ ‫خانه‌واده‌یه‌ی���ه‌‪ .‬بۆی��� ‌ه ناكرێت‌و كورت‬ ‫بینی‌‌و خۆگه‌وجاندن ‌ه ئه‌ركێكی‌ قورس‌و‬ ‫ی نێچیرڤان‬ ‫وه‌هم���ی‌ بخه‌ین ‌ه سه‌رش���ان ‌‬ ‫بارزانی‌‪.‬‬ ‫ی حكوم���ه‌ت ل���ه‌م ژینگه‌یه‌دا‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك ئه‌توانێ���ت بی���كات‬ ‫خزمه‌تگ���وزاری‌‌و فراوانكردنی‌ عه‌داله‌ت‬ ‫له‌خزمه‌ت‌و كاره‌كانی���دا‪ .‬واته‌ ده‌كرێت‬ ‫ی به‌ساڵح‌و بارزانی‌ ده‌كرێت‬ ‫بڵێین ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ش���اره‌وانییه‌كه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها كار ‌‬ ‫له‌حكومه‌تێكی‌ شه‌فاف‌و یاسا سه‌روه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ن���ه‌ك س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مێنێته‌وه‌و چاوه‌ڕێی‌ كه‌ین‪ ،‬ره‌خنه‌ ‌‬ ‫ی نێچیرڤان‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌ له‌و دوو ساڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌هه‌ولێرو ناوچه‌ ‌‬ ‫بادینان‪ ..‬بزانین هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ی‬ ‫ی له‌هه‌رێم ‌‬ ‫له‌س���لێمانییه‌‪ ،‬یان سلێمان ‌‬ ‫كوردستانه‌!‬

‫بە جیاوازی داوا‌و خواستەکانی خۆیان‬ ‫ی‬ ‫ی هاوكاری‌ دڵس���ۆزانه‌ ‌‬ ‫لەگەڵ "پاكێچ ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت" بەرن‪ .‬ئەوەی ئاشکرایە کە‬ ‫ئ���ەم پاکێجە بە دەس���ت بەرداربوونی‬ ‫یەکێتی‌و پارتی له‌پاوانکردنی پۆس���تە‬ ‫س���ەرەکیەکان‌و بودجە‌و شەریککردنی‬ ‫جدی ئۆپۆزسیۆن لەدەسەاڵت‌و داهاتدا‬ ‫ب���ەدی دێ���ت‪ ،‬ئەمەش پێویس���تی بە‬ ‫کۆتاییهێنانی دەس���ەاڵتی میلیشیایی‌و‬ ‫بەرقەراربوون���ی ئ���ازادی بێقەی���دو‬ ‫ش���ەرتی سیاس���ی‌و دابینکردنی ژیانی‬ ‫خۆش���گوزەران بۆ خەڵکی هەژار‌و کەم‬ ‫دەرامەتی کوردس���تان نییە‪ .‬هەربۆیە‬ ‫رێگاکان���ی بەدیهێنانی ئ���ەم داوایانەی‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌وه‌‬

‫نایەت‌و ئەم ‪١٧‬ی شوباتە نیشانیدا کە‬ ‫دەس���ەاڵت ئیتر نایەوێ تەنانەت گوێی‬ ‫ل���ەم داوایانەش بێت‌و خ���ۆی یەکالیی‬ ‫کردۆت���ەوە ک���ە له‌ڕێگای س���ەرکوت‌و‬ ‫عەسکەرتاریەتەوە ئیدارەی کوردستان‬ ‫بکات‌و هی���چ گۆڕانێک له‌سیس���تەمی‬ ‫سیاس���ی‌و ئیداری میلیش���یایدا قبوڵ‬ ‫ناکات‪.‬‬ ‫پەیام���ی ‪١٧‬ی ش���وباتی ئەمس���اڵ‬ ‫جیابونەوەی داوا‌و رێگای ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ب���وو له‌خۆپیش���اندەران‌و خەڵک���ی‬ ‫ئازادیخ���وازی کوردس���تان‪ .‬ئەم���ەش‬ ‫له‌بەرژەوەن���دی ئێس���تای جەماوەری‬ ‫ناڕازی���دا نیی���ە‌و تەوازن���ی هێز بەالی‬ ‫دەس���ەاڵتدا دەش���کێنێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫رێگای���ەک دەخاتە ب���ەردەم گەنجان‌و‬ ‫خەڵک���ی ئازادیخوازی کوردس���تان کە‬ ‫بەپش���ت بەس���تن بەهێ���زی رێکخراو‌و‬ ‫س���ەربەخۆی خۆی���ان بێنەمەی���دان‌و‬ ‫ناڕەزایەتیەکانیان له‌س���ەرجەم ش���ار‌و‬ ‫شارۆچکەکان یەکگرتوو بکەن‌و دەست‬ ‫بدەن���ە ش���ێوازی نوێ���ی ناڕەزایەتی‌و‬ ‫نافەرمان���ی مەدەن���ی له‌گ���ەڕەک‌و‬ ‫ناوەن���دی کار‌و له‌شوێنەگش���تیەکان‌و‬ ‫خۆئامادەکردنیان بۆ بەڕێخس���تنەوەی‬ ‫خۆپیش���اندان‌و کارک���ردن لەس���ەر‬ ‫ریزی خ���وارەوە‌و ه���ەژاری نێو هێزە‬ ‫عەسکەریەکانی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫جەماوەری ناڕازی‌و خۆپیشاندەرانی‬ ‫ئازادیخواز دەبێت بە باوەڕبوون بەهێزی‬ ‫خۆیان بێنەمەیدان بۆ شکستپێهێنانی‬ ‫ئەو دەسەاڵتە لەرزیوەی یەکێتی‌و پارتی‬ ‫کە بەبێ پاسەوانی عەسکەری ناتوانێ‬ ‫هەنگاوێک‌و رۆژێک له‌کوردس���تاندا رێ‬ ‫بکا‪ .‬ئەمە دەرس‌و ئیلهامی شۆڕشەکانی‬ ‫تونس‌و میس���ر‌و هەموو ئەو واڵتانەیە‬ ‫کە توانیان دەس���ەاڵتی دیکتاتۆریەتی‬ ‫عەس���کەری‌و بنەماڵەی���ی کۆتایی پێ‬ ‫بێنن‪ .‬ئ���ەم جەماوەرە پێویس���تە بە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بڵێ‪ :‬سوپاس پەیامەکەتان‬ ‫گەشت‪..‬‬

‫ئۆپۆزس���یۆن له‌داواکان���ی خەڵ���ک‬ ‫جیاوازە‪ .‬رێگای ئۆپۆزسیۆن له‌گۆڕینی‬ ‫حکوم���ەت‌و پەرلەمان‌و دابەش���کردنی‬ ‫بەش���ە دەس���ەاڵت‌و داهاتەوە دەبێ بە‬ ‫رێگای گفتوگۆ‌و مفاوەزات‌و ناوبژیوانی‬ ‫ئێ���ران‌و دەس���تێوەردانی ناوچەی���ی‌و‬ ‫نێودەوڵەتی بەدی بێت‪ ،‬لەم نێوەش���دا‬ ‫س���وود وەرگرت���ن له‌ناڕەزایەتیەکانی‬ ‫جەم���اوەر وەک پاش���کۆ‌و وەس���یلەی‬ ‫ی‬ ‫ی دڵسۆزانه‌ ‌‬ ‫فشاری "پاكێچی‌ هاوكار ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت"ی ئۆپۆزس���یۆن دەور‬ ‫دەگێڕێ���ت‪ ،‬بەاڵم رێ���گای بەدیهێنانی‬ ‫خواس���تەکانی جەم���اوەری ن���اڕازی ئاسۆ کمال – ئەندامی پێشووی‬ ‫بە گفتوگ���ۆ لەگەڵ دەس���ەاڵت بەدی ئەنجومەنی مەیدانی ئازادی‬

‫زه‌وی‌ ئه‌م واڵته‌ له‌نێوان‬ ‫خه‌ڵك‌و حكومه‌ت‌و كۆمپانیاكان‬ ‫سه‌رتیپ جه‌وهه‌ر‬ ‫پێده‌چێت ئه‌م واڵته‌ واڵتی‌ بێس����ه‌روبه‌رو‬ ‫(شاتی‌ باتی) بێت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا چۆن ده‌كرێت‬ ‫كۆمپانیای����ه‌ك مۆڵ����ه‌ت ب����ۆ پڕۆژه‌یه‌ك‬ ‫وه‌رگرێت بۆ پڕۆژه‌یه‌ك له‌سه‌ر روبه‌رێكی‬ ‫دیاریك����راو دواتر له‌كاتی‌ چه‌س����پاندنی‬ ‫س����نوری‌ زه‌ویه‌كه‌ ده‌رده‌كه‌وێت نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 20‬هه‌زار مه‌ت����ر دوای‌ زیاده‌ دابڕێت بێ‌‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ چه‌ند دیكۆمێنتێك ده‌رده‌كه‌ویت‬ ‫(گروپی جیهان) یان با بڵێن كۆمپانیای‌‬ ‫جیهان پڕۆژه‌یه‌ك پێشكه‌ش����ی ده‌سته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان ده‌كه‌ن ب����ۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫به‌ناوی‌ پڕۆژه‌ی‌ نیش����ته‌جێبوونی‌ (دریم‬ ‫سیتی‌ جیهان) له‌سه‌ر روبه‌ری‌ ‪ 75‬هه‌زار‬ ‫مه‌تر دووجا له‌سه‌ر شه‌قامی ‪ 100‬مه‌تری‌‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم له‌كات����ی‌ جێگیركردنی‬ ‫سنوری‌ پڕۆژه‌كه‌ ده‌رده‌كه‌وێت پڕۆژه‌كه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر روبه‌ری‌ ‪ 93‬هه‌زارو ‪ 256‬مه‌تر‬ ‫جێبه‌جێده‌كرێت ب����ێ‌ ئاگاداركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫حكوم����ه‌ت‪ ،‬واته‌ نزیك ‌هی‌ ‪ 20‬هه‌زار مه‌تر‬ ‫دووجا زیاتر‪.‬‬ ‫دوای‌ پێزانینی‌ ده‌ستكارییكردنی سنوری‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ كۆمپانیای‌ ناوبراو هه‌وڵده‌دات‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌س����ته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان سنوری‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ فراوانبكات‌و ره‌زامه‌ندی له‌سه‌ر‬ ‫ئ����ه‌و روب����ه‌ره‌ زیاده‌ وه‌ربگرێ����ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان له‌زیاتر له‌جارێك‌و‬ ‫به‌نوس����راوی‌ ره‌سمیی‌‌و به‌ئیمزای‌ هێرش‬ ‫موحه‌ڕه‌م س����ه‌رۆكی ده‌سته‌كه‌ به‌هه‌موو‬ ‫ش����ێوه‌یه‌ك زیادكردن����ی زه‌ویه‌ك���� ‌هی‌‬ ‫ره‌تده‌كات����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم س����ه‌یر له‌وه‌دایه‌‬ ‫دوات����ر كۆمپانی����ای‌ ناوبراو بێ‌ پرس����ی‬ ‫ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‌و له‌سه‌رووی‌ هه‌موو‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتێك‌و ده‌زگایه‌كی په‌یوه‌ندیدار‬ ‫له‌ڕێی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران به‌نوسراوێكی‬ ‫ره‌س����میی‌ به‌ئیمزای‌ د‪.‬نوری‌ عوس����مان‬ ‫س����ه‌رۆكی ئه‌وكات ‌هی‌ دیوانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران له‌‪ 2010 /10/5‬به‌ژماره‌ نوسراوی‬ ‫‪ ،12033‬زه‌ویه‌كه‌ی����ان زیادك����ردووه‌و‬ ‫دایانبڕی����وه‌‪ ،‬وه‌زاره‌ت����ی‌ ش����اره‌وانیش‬ ‫ك����ه‌ له‌م پرس����ه‌دا الیه‌نی‌ راس����ته‌وخۆو‬

‫په‌یوه‌ندیداره‌ هی����چ بۆچونێكی نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو رێخۆشكه‌ر بووه‌ زیاتركردنی زه‌وی‌‬ ‫بۆ پڕۆژه‌كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ رێنمایی‌‌و یاسا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ نوس����راوێكی سه‌یریان بۆ ده‌سته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن����ان ك����ردووه‌ له‌حوزه‌یران����ی‌‬ ‫‪ 2010‬ده‌ڵێ����ن‪ :‬راس����تكردنه‌وه‌ی‌ روبه‌ر‪،‬‬ ‫له‌وێ����دا ده‌ڵێ����ن زه‌ویه‌كه‌ ب����ه‌‪ 75‬هه‌زار‬ ‫مه‌ت����ر خه‌مڵێن����راوه‌ دوای‌ روپێوكردن‌و‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ شوێنه‌كه‌ چۆڵبووه‌ بووه‌ته‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 93‬ه����ه‌زار مه‌تر‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و ناوچه‌ی����ه‌ی‌ دیاریك����راوه‌ ته‌نها بۆ‬ ‫كۆمپانی����ای‌ جیهان ب����ووه‌و هیچیتر بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاماژه‌ به‌پالن‌و نه‌خشه‌س����ازیی‌‬ ‫شار بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌ له‌نوكته‌كانی‌‬ ‫ئی����داره‌ی‌ ئ����ه‌م واڵت����ه‌‪ ،‬وه‌زاره‌تێ����ك‬ ‫نوس����راوێك ب����كات بڵێ����ت له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫شوێنه‌كه‌ چۆڵ بووه‌ بۆیه‌ روبه‌ره‌كه‌ زیاد‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌م چۆڵه‌وانییه‌‬ ‫موڵكی ئه‌م میلله‌ته‌ نه‌بێت‌و قیروس����یا‬ ‫بدرێ����ت به‌كۆمپانیایه‌ك‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ئێس����تا هه‌ر مه‌ترێك زه‌وی‌ له‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫پاره‌یه‌كی خه‌یاڵی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ته‌رخانكردن����ی زه‌وی‌ ب����ۆ پڕۆژه‌كانی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن����ان‌و ته‌نانه‌ت موس����اته‌حه‌ش‬ ‫كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك زه‌وییه‌كی‬ ‫زۆر دراوه‌ت����ه‌ كۆمپانی����اكان ب����ه‌ده‌ر‬ ‫له‌ڕێنمای����ی‌‌و یاس����ای‌ وه‌به‌رهێنان‌و هه‌ر‬ ‫ی ده‌س����ته‌ی‌ وه‌به‌رهێن����ان بێ‌‬ ‫به‌ئیم����زا ‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ مه‌رجه‌عی كاره‌كه‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنانه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك����ی دیكه‌ بێ‌ پالن‬ ‫پڕۆژه‌ جێبه‌جێكراوه‌‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ره‌چاوی‌‬ ‫دابه‌ش����كردنی پڕۆژه‌و شوێنی‌ پڕۆژه‌كان‬ ‫بكرێ����ت‪ ،‬وه‌ك براده‌رێك وتی ئیدی هه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندو وه‌به‌رهێن����ی‌ بیانیی‌ بووه‌و‬ ‫هات����ووه‌و ش����وێنێكی پێ‌ ب����اش بووه‌و‬ ‫داوایكردووه‌و پێیانداوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ سه‌رباری‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ ژماره‌یه‌كی ئێجگار زۆر له‌و پڕۆژانه‌‬ ‫به‌رله‌وه‌ی‌ ته‌واو بن ی����ان هه‌ر به‌كاڵی‌‌و‬ ‫به‌ر له‌جێبه‌جێكردنی فرۆش����راونه‌ته‌وه‌و‬ ‫چه‌ندین ده‌ستی‌ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا‬ ‫دۆسییه‌كه‌ی‌ س����ه‌رۆكی هه‌رێم كردیه‌وه‌‬ ‫به‌ڕووی‌ گه‌نده‌ڵییه‌كانی‌ زه‌وی‌ ئاش����كرا‬ ‫نه‌ك����راوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئاش����كرا بكرێت ئه‌وا‬

‫ده‌بێ‌ ژماره‌یه‌كی بێ‌ ئه‌ن����دازه‌ له‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پڕۆژه‌یان هه‌ب����ووه‌ ی����ان بدرێنه‌ دادگا‬ ‫یانی����ش ئه‌م واڵته‌ جێبهێڵن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌‬ ‫قه‌ت ناكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌هه‌رح����اڵ ده‌س����ته‌ی‌ وه‌به‌رهێن����ان‬ ‫چه‌ندینج����ار داوای‌ له‌حكوم����ه‌ت ك����رد‬ ‫له‌هه‌م����وو پارێ����زگاو ق����ه‌زاو ته‌نان����ه‌ت‬ ‫ناحیه‌یه‌كی����ش ناوچه‌یه‌ك����ی ب����ۆ‬ ‫جیابكه‌نه‌وه‌ تاوه‌ك����و له‌ڕێگه‌ی‌ ئه‌وانه‌وه‌‬ ‫زه‌وی‌ بدرێت به‌وه‌به‌رهێن‪ ،‬به‌اڵم له‌سه‌ر‬ ‫چه‌ن����د بنه‌مای����ه‌ك‪ ،‬یه‌كه‌می����ان به‌پێی‌‬ ‫پێویس����تی‌ پڕۆژه‌ك����ه‌ دووه‌م به‌پێ����ی‌‬ ‫پێویس����تی‌ ناوچه‌كه‌‪ ،‬سێیه‌میش به‌پێی‌‬ ‫گونجاویی‌ شوێنه‌كه‌و به‌پێی‌ ورده‌كاریی‌‌و‬ ‫ماس����ته‌رپالنێكی روون‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌مه‌ش‬ ‫نه‌كرا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌مكاره‌ بكرابوایه‌‬ ‫ئه‌وا جۆرێك له‌كۆنترۆڵكردن دروستده‌بوو‬ ‫به‌سه‌ر زه‌ویدا‪ ،‬هیچ نه‌بێت له‌و ته‌خشان‌و‬ ‫په‌خش����انكردنه‌ی‌ زه‌وی‌ كه‌مده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ش دژایه‌تی‌ زۆری‌ كرا‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاگادابم ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫له‌هه‌ولێر كێش����ه‌ی‌ زۆری‌ هه‌بوو له‌سه‌ر‬ ‫پرسی‌ دابینكردنی زه‌وی‌ بۆ پڕۆژه‌كانی‌‬ ‫وه‌به‌رهێن����ان‪ ،‬چونك����ه‌ ژماره‌یه‌كی زۆر‬ ‫وه‌به‌رهێ����ن ده‌هات����ن‌و پ����ڕۆژه‌ی‌ ته‌واو‬ ‫گونجاوو له‌باریان هه‌بوو‪ ،‬كه‌چی زه‌وییان‬ ‫بۆ دابین نه‌ده‌كرا له‌الیه‌ن شاره‌وانیی‌ یان‬ ‫پارێزگای‌ هه‌ولێر‪ ،‬كه‌چی پڕۆژه‌ش هه‌بوو‬ ‫ی له‌الیه‌ن ده‌سته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫به‌رله‌وه‌ ‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی بۆ وه‌ربگیرێت له‌سه‌ر پڕۆژه‌كه‌‬ ‫زه‌وی‌ بۆ مس����ۆگه‌ر ده‌كراو راس����ته‌وخۆ‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زی����ران فه‌رمانی‌‬ ‫دابینكردنی زه‌وی‌ بۆ ده‌رده‌چوو‪.‬‬ ‫ئینج����ا بێینه‌ س����ه‌ر ئ����ه‌و پڕۆژان ‌هی‌‬ ‫هێش����تا ته‌واو نه‌بوون ده‌فرۆشران‪ ،‬یان‬ ‫به‌كرێ����ده‌دران‪ ،‬یان ده‌كرای����ه‌ پڕۆژ‌هی‌‬ ‫دیك����ه‌ ب����ێ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت ئ����اگای‌‬ ‫لێبێت‌و ش����تی‌ زۆر زیاتر‪ ،‬ئه‌م دۆسیانه‌‬ ‫هێش����تا هه‌ڵنه‌دراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر رۆژێك‬ ‫هه‌ڵبدرێت����ه‌وه‌‪ ،‬ده‌ب����ێ‌ هه‌موومان بڵێن‬ ‫(هه‌ش به‌سه‌رمان)‪.‬‬ ‫‪Sarteep_jawhar@yahoo.com‬‬

‫ریکالم‬

‫‪19‬‬ ‫جەوهەری پۆلیس‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫)‪ )314‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/2/21‬‬

‫هه‌لی‌ كاركردن‬

‫ریکالم‬

‫هه‌لی‌ كار‬

‫ریکالم‬

‫ی‬ ‫ی زانی���اری‌ لوبنان��� ‌‬ ‫ی جیهان��� ‌‬ ‫ی زانكۆو په‌یمانگا كۆمپانی���ا ‌‬ ‫بۆ ده‌رچوان ‌‬ ‫ی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه پێویستی‌ به‌دامه‌زراندن ‌‬ ‫كۆمپانیای‌ المیس���ر ب���ۆ بازرگان ‌ی گش���تی‌‌و كارمه‌ند هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫دابه‌شكردن رایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه پێویست ‌‬ ‫ی نێرو مێ‌ وه‌ك یه‌كه‌‪.‬‬ ‫ چانس ‌‬‫ی فرۆشیاری‌ به‌پێی‌ ئه‌م مه‌رجانه‌‪-:‬‬ ‫به‌ نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی مانگانه‌ ‪ +‬عموله‌‪.‬‬ ‫‪ -‬ب ‌ه موچه‌ ‌‬

‫‪ -1‬ده‌رچوی‌ زانكۆ یان په‌یمانگا بێت‪.‬‬ ‫ی بێت‪.‬‬ ‫ی شاری‌ سلێمان ‌‬ ‫‪ -2‬دانیشتو ‌‬ ‫ی تره‌وه‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬په‌یوه‌ندی‌ ب ‌ه هیچ كارێك ‌‬ ‫ی هه‌بێت باش���تر وای ‌ه‬ ‫ی ش���ۆفێر ‌‬ ‫‪-4‬مۆڵه‌ت��� ‌‬ ‫ئوتۆمبیلی‌ تایبه‌ت ب ‌ه خۆی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی له‌ب���واری‌ كڕین‌و‬ ‫‪ -5‬باش���تر وای ‌ه ش���اره‌زای ‌‬ ‫فرۆشتن هه‌بێت‬

‫بۆ زانیاری‌ زیاتر تكایه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌م ژماره‌یه‌و‌ه‬ ‫بكه‌ن (‪ 07480109474‬فانۆس تیلكۆم)‬

‫ی بكات‬ ‫ئه‌وكه‌سه‌ی‌ ئاره‌زوومه‌نده‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ب ‌ه ژماره‌ مۆبایلی‌‪)07501460294(:‬‬

‫ی‬ ‫پیرۆزبای ‌‬

‫ی‬ ‫ی ئازیزمان "رێبین هه‌ردی‌"‌و ئه‌ندام ‌‬ ‫چه‌كێك گوڵ‌‌و ماچ پێشكه‌ش به‌هاوڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نووس���ینی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێن ‌ه "س���ارا قادر" ده‌كه‌ین به‌بۆن ‌ه ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دڵمانه‌وه‌ هیوای‌ ژیانێك ‌‬ ‫ی هاوسه‌رێتییانه‌وه‌‪ ،‬له‌كانگا ‌‬ ‫ی ئه‌ڵقه‌ ‌‬ ‫گۆڕینه‌وه‌ ‌‬ ‫پڕ له‌ئاسووده‌یی‌‌و به‌خته‌وه‌رییان بۆ ده‌خوازین‪.‬‬ ‫ستافی‌ ئاوێنه‌‬

‫ونبوون‬

‫ی (زانا قاره‌م���ان كاك ‌ه ره‌ش)‬ ‫ی ونب���و‌ه به‌ن���او ‌‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (ته‌ها ره‌ئوف عه‌لی‌) هه‌ركه‌سێك‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌ ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی حه‌م ‌ه ئه‌مین‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ ونبو‌ه به‌ناوی‌ (هاد ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫كه‌ریم) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ ونبو‌ه به‌ناوی‌ (ئاواره‌ ئه‌حمه‌د فارس)‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (س���ۆران ره‌حیم‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌س���از ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ ونبو‌ه به‌ناوی‌ (ئازاد محه‌مه‌د عه‌زیز)‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (مه‌ریوان عومه‌ر‬ ‫ی ونبوه‌ به‌ن���او ‌‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌س���از ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫عوسمان) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (سه‌ركه‌وت مه‌ولود‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌س���از ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫حه‌م ‌ه خان) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (دیار محه‌مه‌د میرزا)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌ساز ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (ئه‌ریوان عومه‌ر قادر)‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌ساز ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫*فۆڕمێكی خ���ۆراک به‌ناوی (ئازاد عه‌لی عه‌بدواڵ) ونبو‌ه هه‌رکه‌س دۆزیویه‌تییه‌و‌ه‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ نوسینگه‌ی رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬

‫سوپاسنامه‌‬

‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی دارایی‌‌و ئیداره‌ ‌‬ ‫سوپاس‌و پێزانینی‌ خۆمان ئاڕاس���ته‌ی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی نیش���تمانی‌ كوردس���تان ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌ ه���اوكاری‌ خوێندنگاكه‌یان‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫كردی���ن به‌دابینكردنی‌ تاقمه‌ قه‌نه‌فه‌و ته‌پڵه‌كێك‌و ‪ 5‬زۆپا‌و داتاش���ۆیه‌ك‌و‬ ‫ی ره‌مپایه‌ك له‌ده‌رواز‌هی‌ خوێندنگاكه‌ماندا‪.‬‬ ‫دروستكردن ‌‬ ‫ی ئامێدی‌‬ ‫جه‌الل كه‌ریم به‌ڕێوه‌به‌ری‌ قوتابخانه‌ ‌‬

‫دۆخی هەنووکەیی کوردستان له‌چەند‬ ‫سەرنجێکدا‪ ..‬پاشماوه‌‬ ‫بێگومان پەالماردانی یەکگرتوو ئاکامی‬ ‫سیاس���یی گەورەی دەبێ���ت‪ ،‬چونک ‌ه‬ ‫لێدان���ی یەکگرتوو تەنه���ا خوڵقاندنی‬ ‫فەزایەکی کونترۆڵنەکراوی ش���ەڕێکی‬ ‫ناوخۆی���ی ن���وێ نییە‪ ،‬بەڵک���و مانای‬ ‫لێدانی هێزێکی ئۆپۆزسیۆنی مامناوەندە‬ ‫ل���ه‌ڕووی هێ���ز‌و میان���ڕەوە ل���ەڕووی‬ ‫سیاسییەوە‪ ،‬کە دەسەاڵت دەزانێت بە‬ ‫هێز وەاڵمینادات���ەوە‌و هێزی چەکداری‬ ‫وەاڵمدانەوەش���ی نیی���ە‪ .‬لەجەوهەردا‬ ‫ستراتیژی سەرەکی دەسەاڵت بەدیوێکدا‬ ‫ناشرینکردن‌و بچوککردنەوەی قەبارەو‬ ‫قورس���ایی‌و ترس���اندنی ئۆپۆزسیۆنەو‬ ‫بەدیوەکەی تریشدا دابڕانیانە له‌خەڵک‌و‬ ‫دروس���تکردنی ناکۆکییە لەنێوانیانداو‬ ‫بێهێزکردنیانە‪.‬‬ ‫رەهەندێک���ی ت���ری س���تراتیژی‬ ‫بەئایدیۆلۆژیکردن���ی ئ���ەم بزوتن���ەوە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ە‪ ،‬ک���ە تاوەک���و ئەمڕۆ‬ ‫نـائایدیۆلۆژیی���ەو‬ ‫بزوتنەوەیەک���ی‬ ‫دوورونزیک هەڵگ���ری هیچ پڕۆژەیەکی‬ ‫دینی نیی���ە‪ ،‬ئەوەیە ک���ە خزمەتێکی‬ ‫گەورەی ئیس�ل�امی سیاسیی دەکات‌و‬ ‫دەیانکات بە قوربانیی یەکەمی ملمالنێ‬ ‫سیاسییەکان‪ .‬لەکاتێکدا پرسی سەرەکی‬ ‫ئ���ەم بزوتنەوەی���ە کۆمەاڵیەتیی���ەی‬

‫کوردس���تان‪ ،‬وەک���و له‌پەیامەکانی���دا‬ ‫بەبەرجەس���تەکراوی دیارە‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫ب���ە ئیس�ل�امی سیاس���ییەوە نیی���ەو‬ ‫شەهیدەکانیش شاهیدی ئەو راستییەن‬ ‫کە بۆ یەکەمینجارە لەمێژووی خەباتی‬ ‫مەدەنیی کوردستاندا "شەهید" موڵکی‬ ‫هی���چ الیەنێکی سیاس���یی نەبێت‪ .‬بەم‬ ‫سیاس���ەتەش پارت���ی‌و یەکێت���ی بە‬ ‫مەبەس���ت یان بێمەبەس���ت ئیسالمی‬ ‫سیاسی بەهێزدەکەن‌و له‌قەبارەی خۆی‬ ‫زیاتر گەورەیدەک���ەن‪ ،‬کە خۆیان هیچ‬ ‫کاتێک ئەوەندەیان پێنەکراوە‪.‬‬ ‫‪ +‬دیموکراسییەت‌و تێهەڵدان‬ ‫دەش���ێت ئەم دیموکراسییەتەی ئەمڕۆ‬ ‫له‌کوردستاندا بەرقەرارە لەبەر رۆشنایی‬ ‫رستەیەکی تەنزئامێزی (ئۆسکار وایڵد)‬ ‫دووبارەدابڕێژین���ەوە‪ ،‬کاتێ���ک دەڵێت‬ ‫"دیموکراس���ییەت جگ���ە له‌تێهەڵدانی‬ ‫گەل لەالی���ەن گەلەوەو لەپێناوی گەلدا‬ ‫ش���تێکی تر نییە"‪ .‬ئێمەش دەتوانین‬ ‫بڵێین‪ :‬ئەم سیس���تەمە سیاس���ییەی‬ ‫پارتی‌و یەکێتی بۆ گەلی کوردستانیان‬ ‫دروس���تکردووە‪ ،‬دیموکراسییەتێکە کە‬ ‫بەناوی گەلەوە‪ ،‬لەڕێ���گای چەکدارانی‬ ‫حیزبەوەو لەپێناوی سەرۆکدا فەالقەی‬ ‫گەل دەکرێت‪.‬‬

‫بیرۆزبایی‌‬

‫پیرۆزبایی‌ خۆمان ئاڕاس���ت ‌هی‌ هاوكارمان "هه‌ژار جه‌الل‌"‌و "ش���اهین خان"‬ ‫ی‬ ‫ی هاوس���ه‌رێتییانه‌وه‌‪ ،‬به‌و هیوایه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌ڵقه‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌ین به‌بۆن��� ‌هی‌ گۆڕینه‌وه‌ ‌‬ ‫ژیانێكی‌ خۆشبه‌خت به‌سه‌ربه‌رن‪.‬‬ ‫ستافی‌ ئاوێنه‌‬

‫ئاگادار ‌ی‬

‫ی ئه‌و داوایه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه كراوه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫(ص���ل��اح محه‌مه‌د حه‌م ‌ه س������عید)له‌ (‪ )2012/2/14‬خاوه‌نی‌ كارگ ‌ه (هه‌رده‌م بۆ‬ ‫ی سه‌مون) داوای‌ تۆماركردنی‌ ئه‌و ئامێران ‌هی‌ كردوه‌ كه‌ له‌(سلێمانی‌‪/‬‬ ‫دروستكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یره‌وی‌ ئامێر ‌‬ ‫خه‌بات) دانراون‌و ئامێره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیاری‌ كراوه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫ی (‪ )1952‬باڵوی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ر كه‌سێ‌ خۆ ‌‬ ‫ی ژمار‌ه (‪ )65‬س���اڵ ‌‬ ‫میكانیك ‌‬ ‫ی (‪ )15‬پانز‌ه‬ ‫ێ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌و ئامێرانه‌ داده‌ن��� ‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���دار ی���ا خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه بكات‪ ،‬ب��� ‌ه پێچه‌وانه‌وه‌ به‌ ن���اوی‌ داواكاره‌و‌ه‬ ‫رۆژ س���ه‌ردان ‌‬ ‫تۆمارده‌كرێت‌و بروانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫ی ‪ /‬كاره‌بایی‌‪2011/‬‬ ‫ی چوار خان ‌ه ‪ 2 /‬ته‌ن‪ /802 1003/‬ئیران ‌‬ ‫‪ -1‬ئامێری‌ فرن ‌‬ ‫ێ ژماره‌‪ /‬ئیرانی‌‪ /2011/‬كاره‌بایی‌‬ ‫‪ -2‬هه‌ویر شێل‪100 /‬كغم‪ /‬ب ‌‬ ‫دادنوس ‪ /‬دادنوسی‌ سلێمانی‌‪1/‬‬ ‫فاروق كالن شه‌ریف‬

‫"ئه‌گه‌ر پێداچونه‌وه‌ بكرێت‪ ،‬له‌كۆ ‌ی‬ ‫‪ 5200‬ئه‌ندام ‌ی كارای‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئه‌و سه‌باره‌ت به‌ به‌شێك له‌پێشنیاره‌كانی‌‬ ‫دووا‌و ئ���ه‌وه‌ی‌ روونك���رده‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ وه‌ك‬ ‫هه‌نگاوی‌ یه‌كه‌م پێویس���ته‌ ن���اوی‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌ندامه‌كانیان ببرێت بۆ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌پێناوی‌ ئه‌وه‌ی‌‪ ،‬ئه‌ندامه‌ كاراكانی‌‬ ‫س���ه‌ندیكا ئه‌گ���ه‌ر فه‌رمانبه‌رب���وون‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫پێناس���ه‌ی‌ ئه‌ندامێتییان لێ وه‌ربگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫جگه‌له‌و ئه‌ندامانه‌ی‌ ك���ه‌ له‌فه‌رمانگه‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تیش���دا كاری‌ راگه‌یان���دن ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫واته‌ كاری‌ س���ه‌ره‌كییان رۆژنامه‌نوسییه‌‌و‬ ‫بۆ بژێ���وی‌ ژیانیان بوونه‌ت���ه‌ فه‌رمانبه‌ر‪.‬‬ ‫پێش���نیارێكی‌ تر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫پیش���ه‌ی‌ تری���ان هه‌ی���ه‌ وه‌ك پۆلی���س‌و‬ ‫ئاس���ایش‌و پزیش���ك‌و ئه‌ندازیار‪ ..‬بوونه‌ته‌‬ ‫ئه‌ندام له‌س���ه‌ندیكا‪ ،‬ماف���ی‌ ئه‌ندامێتییان‬ ‫لێوه‌ربگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ندیكا ده‌ڵێ���ت "باش���ه‌ س���ه‌ندیكای‌‬ ‫پزیشكان یان ئه‌ندازیاران یاخود پارێزه‌ران‬ ‫قبوڵ ده‌ك���ه‌ن منێك���ی‌ رۆژنامه‌نوس ببم‬ ‫به‌ئه‌ندام له‌ڕێكخراوه‌كه‌یاندا؟ به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫نه‌خێر‪ ،‬ئه‌ی‌ ئێمه‌ بۆ ئه‌وه‌ قبوڵ بكه‌ین؟!‬ ‫دیاره‌ پێش���وتر كه‌ ئه‌وه‌ كراوه‌ هه‌ڵه‌ بوو‪،‬‬ ‫پێویسته‌ له‌ئێس���تادا راست بكرێته‌وه‌‪ ،‬من‬ ‫چه‌ندین جار وتوم���ه‌ زیادبوونی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫س���ه‌ندیكا جگ���ه‌ له‌زیان هی���چ قازانجێك‬ ‫به‌سه‌ندیكا ناگه‌یه‌نێ‌"‪.‬‬ ‫‪ 291‬رۆژنامه‌نوس لێیدراوه‌‪ ،‬یه‌ك پۆلیس‬ ‫نه‌گیراوه‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ كێش���ه‌ ب���ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫راژه‌ی‌ رۆژنامه‌نوس���ی‌‪ ،‬به‌ڕێنماییه‌ك���ی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ رابروودا قسه‌ی‌‬ ‫زۆری‌ له‌باره‌وه‌ كرا‪ ،‬ئه‌نوه‌ر حسێن پێیوایه‌‬

‫وه‌زارتی‌ دارایی‌ ناحه‌قی‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ بڕیاری‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬به‌ڕێنمایی���ه‌ك راده‌گرێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌ كه‌ هه‌ندێ‌ رۆژنامه‌نوس‬ ‫س���ااڵنێكی‌ زۆر راژه‌ی���ان ب���ه‌ ناحه‌قی‌ بۆ‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬كه‌ نه‌ده‌بوو بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئاگاداربووم نه‌قیبی‌ س���ه‌ندیكا‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌و گرفته‌ قس���ه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ بریكاری‌ وه‌زی���ری‌ دارایی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش به‌ڵێنی‌ داوه‌ چاره‌س���ه‌ری‌ بكات"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ندیكا‬ ‫نه‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ راژه‌ی‌ رۆژنامه‌نوس���ی‌‪ ،‬به‌‬ ‫تاكه‌ ناحه‌قییه‌ك نازان���ێ‌ كه‌ به‌رامبه‌ر به‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان كراوه‌‪ ،‬به‌ڵك���و وه‌ك ئه‌و‬ ‫باسی‌ كرد یاسای‌ تریش هه‌یه‌ كه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "به‌پێ���ی‌‬ ‫یاس���ایه‌ك ئه‌گه‌ر رۆژنامه‌نوسێك له‌كاتی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ ئه‌ركه‌كانیدا لێیدرا‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ وای���ه‌ له‌فه‌رمانبه‌رێكی‌ ده‌وڵه‌ت بدرێ‌‬ ‫له‌كات���ی‌ ده‌وامی‌ فه‌رمیدا‪ ،‬به‌اڵم له‌س���اڵی‌‬ ‫‪2011‬دا ‪ 291‬رۆژنامه‌ن���وس لێی���دراوه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش یه‌ك پۆلی���س نه‌گیراوه‌‪،‬‬ ‫هیچ پۆلیسێك له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‪ 5‬هه‌زار دینار‬ ‫له‌موچه‌كه‌شی‌ نه‌بڕاوه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ ئه‌وه‌ جۆرێكی‌‬ ‫تری‌ پێش���لكردنی‌ مافی‌ رۆژنامه‌نوس���ان‬ ‫نییه‌؟"‬ ‫ئه‌نوه‌ر حس���ێن ئه‌وه‌ش ئاشكرا ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ له‌‪ 4/1‬ده‌س���ت ب���ه‌ وه‌رگرتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌ن���دام ده‌ك ‌هن‌و جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ وه‌رگرتن���ه‌كان به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫سیس���ته‌مه‌ نوێیه‌ بێت كه‌ ئه‌و پێشنیاری‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر به‌و جۆره‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ هه‌ڵوێستێكم ده‌بێت"‪.‬‬

‫سیاس���ەت ناتوانێت له‌س���تەم‌و سیاسی‬ ‫ناتوانێ���ت له‌نی���گای پۆلیس���یانە خۆی‬ ‫پاکبکاتەوە‪ ،‬کێشەکە لەوەدانییە کە تەنیا‬ ‫پۆلیس‌و تێاڵبەدەست لەسەر شەقامەکان‬ ‫دادەبارێن���ن‪ ،‬بەڵک���و ئەوەی���ە زیرەکی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و نوسەرانیش تا ئەو جێگایە‬ ‫دادەبەزێن���ن‪ ،‬چاوەڕوانبن تێ�ڵ�ادارەکان‬ ‫بەخشندەبن‌و شارستانیانە رەفتاربکەن‪...‬‬ ‫ب���ە بڕوای من‪ ،‬ئەوەی زیرەکی‌و هۆش���ی‬ ‫ئینس���انیمان ت���ا ئەو ش���وێنە دابەزێت‪،‬‬ ‫چاوەڕوانبکەین هێزە س���ەرکوتکەرەکان‬ ‫ئینس���انیانە رەفتاربکەن‪ ،‬نیش���انەیەکی‬ ‫گ���ەورەی الوازبوون���ی هوش���یارییە چ‬ ‫لەس���ەر ئاستی فەردی‌و چ لەسەر ئاستی‬ ‫نەتەوەیی‪.‬‬ ‫له‌واڵتانی وەک ئێمەدا دەبێت بە راس���تی‬ ‫ئی���ش لەس���ەر دروس���تکردنی رۆحێکی‬ ‫ئەنتی میلیتاریس���تی بکرێ���ت‪ ،‬ئەم هێز‬ ‫پەرستییەی کە له‌پەنجا ساڵی رابوردوودا‬ ‫کولتووری ئێمەی تەنیوە‪ ،‬بناغەی هەموو‬ ‫شێوەکانی فاش���یزمە‪ .‬هەر وەختیش کە‬ ‫قس���ەمان له‌جەوهەری ئ���ەو هێزانە کرد‪،‬‬ ‫دەبێت سێ راستیمان له‌بیر بێت‪.‬‬ ‫یەکەم‪ :‬ئەوانە هێزگەلێکن کە چاوەڕوانی‬ ‫رەفت���اری عەقاڵنیی���ان ل���ێ ناکرێ���ت‪،‬‬ ‫گەورەکردن���ی س���وپا‌و هێ���زی چەکدار‪،‬‬ ‫یەکس���انە ب���ە گەورەکردن���ی گەمژەیی‬ ‫له‌کۆمەڵ���گادا‪ .‬زان���ای فیزی���ک ئەلبێرت‬ ‫ئەنشتاین له‌نەیاریی خۆیدا بۆ هەر جۆرە‬ ‫س���ەربازگەراییەک دەیگووت «ئەوەی بە‬ ‫خۆشییەوە چووە ریزی مارشکردن‌و ریتمی‬ ‫خۆی له‌س���ەر ئاهەنگی موسیقای سوپا‬ ‫یەکخست‪ ،‬ئیدی من رێزی ناگرم‪ ،‬ئەوە بە‬ ‫هەڵە مێشکێکی گەورەی پێدراوە‪ .‬بۆ ئەو‬ ‫جۆرە کەس���انە تەنیا ئەو مۆخە باریکەی‬ ‫له‌بڕبڕەی پش���تیاندایە بەسبوو»‪ .‬لێرەوە‬ ‫هەم���وو ئ���ەو هەواڵنەی له‌ژێ���ر بیانووی‬ ‫جیاوازدا ب���ۆ جوانکردنی جەوهەری ئەم‬ ‫دەزگایانە دەدرێ���ن‪ ،‬لەدواجاردا هیچ نین‬ ‫جگە له‌هەوڵی بێس���وود ب���ۆ جوانکردنی‬ ‫ماش���ێنێکی گەورە کە جگ���ە له‌خوێن‌و‬ ‫ت���رس‌و گەمژەیی هیچی تر بۆ دونیا زیاد‬ ‫ناکات‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬پێویستە بزانین دەزگا پۆلیسی‌و‬ ‫سەربازییەکان‪ ،‬دەزگای داخراو‌و دابڕاون‬ ‫له‌ئ���ازاری توێ���ژە کۆمەاڵیەتییەکانی تر‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی پێمانوابێت ئەوان گوێ له‌ئازاری‬ ‫کۆمەڵ���گا دەگرن نەوەک گوێ له‌فەرمانی‬ ‫ئەفسەران‌و سیاسیانی س���ەروو خۆیان‪،‬‬ ‫ش���ایەنی پێکەنینە‪ .‬لێ���رەدا نوکتەیەکی‬ ‫ئەڵمانیم بەیادا دێت���ەوە کە ئاماژەیەکی‬ ‫نەرمە بۆ تێنەگەیشتنی ژاندارم‌و پۆلیس‬ ‫له‌حاڵ���ی خەڵ���ک‪ .‬دەڵێ���ت‪ :‬کەس���ێک‬ ‫دەکەوێتە ن���او رووبارێک���ەوە‌و دەیکاتە‬ ‫پەلەقاژە‌و هاوار‪ ،‬لەو کاتەدا پۆلیس���ێک‬ ‫له‌قەراغ���ەوە دەیبینێ���ت‌و دەڵێت «کابرا‬ ‫ئەو هاوار هاوارەت له‌چییە‪ ،‬بۆ وا دەنگە‬ ‫دەنگ دەکەیت»‪ .‬کابرای ناو ئاو دەڵێت‬ ‫«چ���ۆن‪ .‬من ناتوانم‌و نازانم مەلەبکەم»‪.‬‬ ‫پۆلیسەکە بە ساردییەوە دەڵێت «منیش‬ ‫نازانم مەلەبکەم‪ ،‬بەاڵم وەک تۆ نەمکردۆتە‬ ‫هات‌و هاوار‌و قیژەقیژ»‪.‬‬ ‫هەس���تی ئەو تێاڵدارنەی ئەمڕۆ لەس���ەر‬ ‫ش���ەقامەکان پاس���ەوانێتی بۆ دەسەاڵت‬ ‫دەک���ەن‪ ،‬دروس���ت وەک هەس���تی ئەو‬ ‫پۆلیس���ە وایە‪ ،‬کە هەس���تی بەوە نییە‪،‬‬ ‫ئەوەی دەخنکێت ه���اواردەکات‪ ،‬نەوەک‬ ‫ئ���ەوەی لەس���ەر وش���کاییە‪ .‬جەوهەری‬ ‫پۆلی���س لەس���ەر دەرک نەک���ردن ب���ەو‬

‫ئازارە دروس���تبووە‪ ،‬هەر رۆژێک هەستی‬ ‫ب���ەو ئازارە کرد‪ ،‬ب���ۆ رۆژی دووایی لەوە‬ ‫دەکەوێت پۆلیس بێت‪.‬‬ ‫س���ێهەم‪ :‬ئەم دەزگایان���ە‪ ،‬له‌جەوهەردا‬ ‫ب���ۆ ترس���اندن‌و تۆقاندن دروس���تبوون‪.‬‬ ‫وەزیفەکانی تریان شتی الوەکی‌و پله‌دووە‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئەوە دانەنراون دز بگ���رن‌و گیرفانبڕ‬ ‫بخەنە زیندان‪ ،‬ئیش���ی سەرەکیان ئەوەیە‬ ‫له‌ڕۆژی پێویس���تدا ت���رس باڵوبکەنەوە‪.‬‬ ‫گ���ەر ژیانی سیاس���ی ئارام ب���وو‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەرکەکان���ی دییان دەگێ���ڕن‪ ،‬بەاڵم کە‬ ‫سیستم کەوتە مەترس���ییەوە‪ ،‬بێدوودڵی‬ ‫نوک���ی تێاڵ‌و لوول���ەی تفەنگیان دەکەنە‬ ‫خەڵک‪ .‬لەو کۆمەڵگایەنەی وەک هەرێمی‬ ‫ئێمەدا کە س���اڵ دوانزەی مانگ فاشیزم‬ ‫لەسەر عەرشی سیاسەت نایەتە خوارێ‪،‬‬ ‫ت���رس له‌پۆلیس زۆرج���ار له‌خودی ترس‬ ‫له‌مەرگ بە هێزترە‪ .‬ئەم ترسە بەردەوام‬ ‫دروس���تدەکرێتەوە‪ ،‬فاش���ییەتی ه���ەر‬ ‫سیستمێکیش بەبڕی ئەو ترسە دەپێورێت‬ ‫کە له‌خەڵک���دا دەیچێنێ���ت‪« .‬گیورگیۆ‬ ‫ناردونا» له‌جێگایەکدا چیرۆکێکی جوان‬ ‫دەگێڕێتەوە‪ ،‬چیرۆکێک نیشانی دەدات کە‬ ‫ترس له‌پۆلیس‌و پیاوانی دەوڵەت دەشێت‬ ‫له‌ترس له‌مەرگ گەورەتر بێت‪ ،‬ترس���ێک‬ ‫دەبێت���ە هەوێن���ی گەورەی فاش���ییەت‪.‬‬ ‫چیرۆکەک���ە رووداوێک���ی واقعیی���ە ک���ە‬ ‫له‌نەمسای سااڵنی سەرەتای سەرهەڵدانی‬ ‫نازییەت‌و گەورەبوونی رۆحی میلیتاریزمدا‬ ‫روودەدات‌و ناردون���ا له‌ڕۆژنامەکان���ی ئەو‬ ‫س���ەردەمەوە دەیگوازێتەوە‪ .‬گەنجێک بە‬ ‫نیازی خۆکوژی لەسەر پردێک دەوەستێت‌و‬ ‫شتەکانی دادەنێت‌و دەچێتە لێوار‌و خۆی‬ ‫بەرەو ناو رووبارێک هەڵدەدات‪ ،‬لەسەرەوە‬ ‫پۆلیسێک وەس���تاوە‪ ،‬پۆلیسەکە له‌بری‬ ‫ئ���ەوەی جلەکان���ی دابکەنێ���ت‌و بەدوای‬ ‫گەنجەکەدا خۆی فڕێداتە رووبارەکەوە تا‬ ‫رزگاریبکات‪ ،‬تفەنگەکەی دەردەهێنێت‌و بە‬ ‫دەنگێکی گڕ له‌گەنجەکە دەخوڕێت «هەر‬ ‫ئێستا لەو ئاوە نەیەیتە دەرێ‪ ،‬دەتدەمە‬ ‫بەر گوللـە»‪ .‬گەنجەکە کە بە نیازە خۆی‬ ‫بکوژێت‪ ،‬ش���پرزە له‌ترس���ی پۆلیسەکە‪،‬‬ ‫له‌ئ���او دێت���ە دەرێ‌و واز له‌بیرۆک���ەی‬ ‫خۆکوش���تن دەهێنێ���ت»‪ .‬چیرۆکەک���ە‬ ‫بەجوان���ی تەعبی���ر له‌ڕۆح���ی مرۆڤەکان‬ ‫دەکات‪ ،‬کە ترس���یان وادەکات ئامادەگی‬ ‫قەبووڵکردنی فاش���یزمیان هەبێت‪ .‬ترس‬ ‫له‌دەسەاڵت لێرەدا له‌ترۆپکدایە‪ .‬کەسێک‬ ‫ئامادەیە له‌ترس���ی پۆلی���س له‌خۆکوژی‬ ‫پەشیمان بێتەوە‪ .‬له‌کوردستانی ئێستاشدا‬ ‫هەمان ش���ت روودەدات‪ ،‬لێرەدا دەسەاڵت‬ ‫هەوڵدەدات‪ ،‬ترسی خەڵک بگاتە ئاستێک‪،‬‬ ‫له‌ترسیان له‌مەرگ گەورەتر بێت‪.‬‬ ‫رێگایەکی���ش کە دەش���ێت ب���ە هۆیەوە‪،‬‬ ‫بەرەن���گاری ئەم ترس���ە ببین���ەوە ئەوە‬ ‫نییە ئ���ەو دەزگایان���ە جوانبکەین‪ ،‬ئەوە‬ ‫نییە تێ�ڵ�ادار‌و ج���ەالدەکان وەک کوڕی‬ ‫بێچ���ارەی میلل���ەت ببینی���ن‪ ،‬وەک برا‌و‬ ‫کەس‌و عەزیزی خۆمان‪ ،‬بەڵکو ئەوەیە کە‬ ‫نەهێڵین ئ���ەو دەردەی ئەوانە گرتوویانە‬ ‫تەش���ەنەبکات‌و بگاتە ئەوانەی هێش���تا‬ ‫نەیانگرت���ووە‪ .‬له‌هەم���وو کۆمەڵگایەکی‬ ‫وەک ئێمە ترس���اودا‪ ،‬هەموو هەوڵێک بۆ‬ ‫جوانکردنی پۆلیس‪ ،‬بە زۆربوونی ترس‌و‬ ‫بە زیادبوونی ژمارەی قوربانییەکان تەواو‬ ‫دەبێت‪ .‬ئەوەی بەش���ێکی ئۆرگانی بێت‬ ‫له‌دەس���ەاڵت ناتوانێت بەشێکی ئۆرگانی‬ ‫بێت لەوان���ەی له‌دەرەوەی دەس���ەاڵتن‌و‬ ‫له‌پەراوێزدا دەژین‪.‬‬

‫"له‌بیم ‌هی‌ بێكار ‌ی هه‌ولێر‌و دهۆك‬ ‫زیاتر‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ بۆچی‌ له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫دهۆك بۆ ماوه‌ی‌ زیاتر له‌چوار مانگ بیمه‌ی‌‬ ‫بێكاری‌ دواكه‌وت‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌سلێمانی‌ ‪5‬‬ ‫مانگ���ه‌ بیمه‌ی‌ بێكاری‌ خ���ه‌رج ده‌كرێت؟‬ ‫ئه‌و رونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌وان به‌ سیستمی‌‬ ‫بانك���ی‌ پاره‌كه‌ ده‌ده‌ن به‌ده‌رچوان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���لێمانی‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ لیژنه‌ كاره‌كانیان‬ ‫كردووه‌‪ .‬ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ وتیشی‌ "ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌الی‌ ئێمه‌ن هه‌م���ووی‌ له‌ڕێگای‌ بانكه‌وه‌‬ ‫پاره‌كانیان پێده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ چاودێری‌‌و‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ له‌پارێزگای‌‬ ‫دهۆك‪ ،‬حوس���ێن عه‌لی‌ ئام���اژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك���ه‌ له‌س���نوره‌كه‌یاندا زیاتر له‌‪7‬‬ ‫هه‌زار ناویان تۆماركردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫دامه‌زراندیان���ه‌وه‌ به‌ش���ێك له‌ن���اوه‌كان‬ ‫ده‌رهێن���راون "بۆی���ه‌ س���ه‌رفكردنه‌كه‌ش‬ ‫له‌هه‌ولێر‌و دهۆك دواكه‌وت"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫س���ودمه‌ند ده‌ب���ن‪ ،‬به‌پێ���ی‌ پس���پۆڕی‌‌و‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیی���ان خول���ی‌ راهێن���ان‌و‬ ‫مه‌شقكردنیان بۆ ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌‌و ده‌وروب���ه‌ری‌‬ ‫زیات���ر ل���ه‌‪ 14‬ه���ه‌زار ده‌رچ���وو بیمه‌ی‌‬ ‫بێكاری‌ وه‌رده‌گرێت‌و ته‌نه���ا له‌پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانی‌ ‪ 8‬هه‌زار‌و ‪ 160‬ده‌رچوو هه‌یه‌‌و‬

‫س���ودمه‌ند ب���ووه‌‪ ،‬له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئای���ا به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���تی‌ چاودێری‌‬ ‫گه‌شه‌پێدانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ تاچه‌ند تووشی‌‬ ‫كێش���ه‌ بوون به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ به‌لیژنه‌‬ ‫م���اوه‌ی‌ پێنج مانگ���ه‌ موچ���ه‌ ده‌ده‌ن؟‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ چاودێری‌ گه‌شه‌پێدانی‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬محه‌مه‌د حه‌مه‌ س���اڵح تۆفیق‬ ‫وتی‌ "تائێس���تا هیچ كێشه‌یه‌كمان تووش‬ ‫نه‌بووه‌‌و زۆر به‌ڕێكی‌ كاره‌كانیش ده‌ڕوات‬ ‫به‌ڕێوه‌"‪ .‬ئه‌و رونیش���یكرده‌وه‌ كه‌ ده‌یان‬ ‫كه‌س له‌وانه‌ی‌ ئه‌و هاوكارییه‌ وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫له‌كاتی‌ دامه‌زراندن‪ ،‬یاخود دۆزینه‌وه‌ی‌ كار‪،‬‬ ‫داوایان كردووه‌ هاوكارییه‌كه‌یان ببڕدرێت‬ ‫"ئه‌مه‌ش به‌هۆی‌ هۆش���یاری‌‌و هه‌ستكردن‬ ‫به‌به‌رپرسیارێتی‌ ئه‌و كه‌سانه‌وه‌ بووه‌"‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆش���یه‌وه‌ وته‌بێ���ژی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و ئاب���وری‌‪ ،‬دلێر تارق‬ ‫جه‌ختله‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و ناوانه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ چاودێ���ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و دهۆك بۆیان نێ���ردراوه‌‪ ،‬كه‌م‌و‬ ‫كورت���ی‌ زۆری‌ تێدابوو‪ ،‬بۆیه‌ له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫لیژنه‌ی���ه‌ی‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ دارای���ی‌‌و ئابوری‌‬ ‫وردبینی‌ بۆ ن���اوه‌كان كرد "زیاتر له‌هه‌زار‬ ‫ن���او ده‌رهێن���راوه‌‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ دووباره‌یی‌‌و‬ ‫دامه‌زران���دن‌و ده‌رچ���ووی‌ ئاماده‌یی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ناویان له‌لیسته‌كان هه‌بووه‌"‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری نوسین‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‬

‫ئۆپۆزسیۆنی شه‌رمن‌و ته‌ماشاكه‌ر‬ ‫ ئاسۆعه‌بدولله‌تیف‬

‫‪www.‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪w‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪awene.com‬‬

‫یه‌كێك له‌خه‌س����ڵه‌ته‌ نادیموكراس����یه‌كانی ده‌س����ه‌اڵت ئه‌وه‌ی ‌ه له‌س����ه‌ر‬ ‫ش����ه‌پۆلی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی خه‌ڵك ئه‌جوڵێ‌و مه‌له‌ئه‌كات‪ ،‬ئه‌م خه‌سڵه‌ت ‌ه‬ ‫پێی ئه‌وترێت خه‌س����ڵه‌تی پراگماتیزم‌و دژ ئه‌وه‌ستێته‌و‌ه له‌گه‌ڵ به‌هاكانی‬ ‫دیموكراسیه‌ت‌و مافی مرۆڤدا‪ ،‬وات ‌ه له‌كوێ به‌رژه‌وه‌ندیی هه‌بوو‪ ،‬ده‌سه‌اڵت‬ ‫پێویست ‌ه له‌وێ ده‌وار هه‌ڵبدات‪ ،‬ته‌واوی دیكتاتۆر‌ه فاشی‌و نازی‌و مه‌زهه‌بی‌و‬ ‫به‌عسی‌و دۆگماتیزم ‌ه ئه‌رس����ه‌دۆكس‌و كاسۆلیكه‌كانیش ب ‌ه هه‌مان ستایل‬ ‫كاریانك����ردووه‌و كار ئه‌ك����ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی ك ‌ه نابێ ئ����ه‌م رێگا چه‌وتان ‌ه‬ ‫بگرێت ‌ه به‌ر ئۆپۆزسیۆنه‌‪ ،‬ئه‌و ئۆپۆزسیۆنه‌ش ك ‌ه خۆی ب ‌ه هه‌ڵگری بیری‬ ‫ریفۆرم بزانێ‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش ده‌نگی شه‌قامی به‌ده‌ست هێنابێت‪.‬‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن له‌‪17‬ی ش����وباتی ئه‌مس����اڵدا خ����ۆی دوچ����اری (مفارقه‌)‬ ‫پارادۆكس����ێكی گه‌ور‌ه كرد ب ‌ه به‌یاننامه‌یه‌ك ك ‌ه ئاماد‌ه نابن خۆپیشاندان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم میدیاكانیان خسته‌گه‌ڕ بۆ جوڵه‌پێكردنی خه‌ڵكی كه‌مده‌ست‌و‬ ‫ناڕازی بۆ چوون ‌ه سه‌رش����ه‌قام‌و خۆپیش����اندان به‌رانب����ه‌ر ئه‌و هێزه‌ی ك ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت ئاماده‌یكردبوو بۆ سه‌ركوتكردنی خۆپیشانده‌ران‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه چ گوتارێكی سیاسیی ‌ه ئۆپۆزسیۆن هه‌یه‌تی‪ ،‬له‌چی ترساو به‌ڵێنی‬ ‫چ����ی پێدراو بۆ خه‌ڵكی هه‌ڵنه‌بژارد ئه‌مجاره‌‪ ،‬ئایا ده‌زانێت ئه‌گه‌ر وه‌اڵمی‬ ‫نه‌بێ بۆ ئه‌م پرس����یارانه‌‪ ،‬ئ����ه‌وا كاریگه‌ری نه‌رێنی دروس����ت ئه‌كات بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئاینده‌و میسداقیه‌تی سیاسیشیان؟‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێكمان هه‌ی ‌ه س����اتێك له‌گه‌ڵ جه‌ماوه‌ره‌و سه‌د سات ئه‌چێت ‌ه‬ ‫خه‌ڵوه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌س����ه‌اڵتدا بۆ به‌ده‌س����تهێنانی ده‌س����تكه‌وتی سیاسی‪،‬‬ ‫میدیایه‌ك ئه‌خه‌ن ‌ه گه‌ڕ بۆ بزواندنی ش����ه‌قام‌و خۆی����ان له‌دووره‌و‌ه ئه‌بن ‌ه‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی ته‌ماشاكه‌ر‪ ،‬هه‌مان مۆدێلی یه‌كێتی‌و پارتی په‌یڕه‌و ئه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئه‌م���� ‌ه په‌یوه‌ندی ب ‌ه نه‌بوونی گوتاری سیاس����ی‌و ئه‌جنداو‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌م پێنه‌گه‌یش����تووه‌و هه‌م ناتوانێت به‌رگ ‌ه بگرێت له‌ئاس����ت ئه‌فسوون‌و‬ ‫سیناریۆكانی ده‌سه‌اڵتدا‪.‬‬ ‫حیزب���� ‌ه ئۆپۆزس����یۆن ‌ه ئیس��ل�امیه‌كان خاڵیبوونه‌ت����ه‌و‌ه له‌حه‌ماس����ه‌تی‬ ‫شۆڕشگێڕی له‌ئێستاداو ناخوازن به‌ته‌واوی ببن ‌ه داینه‌مۆی خه‌ڵك‌و دوور‬ ‫مه‌ودا كار ئه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌دی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بۆ ده‌چێت ‌ه ئه‌و گه‌مه‌یه‌و وه‌ك‬ ‫ئه‌وان بیر ئه‌كاته‌وه‌؟‬ ‫ئاخر بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌‌واژۆكردنی ته‌ملیككردنی شوقه‌كانی په‌رله‌ماندا‬ ‫چوار په‌رله‌مانتاری خۆیانی وه‌ك تاوانبار! هێنای ‌ه س����ه‌ر شاش����ه‌و داوای‬ ‫وازهێنانی لێكردن‌و هه‌ڵاڵیه‌كی ئیعالمی گه‌وره‌ی له‌سه‌ر دروستكردن گوای ‌ه‬ ‫بۆ داكۆكیی ‌ه له‌ماف‌و سامانی گشتی‪ ،‬ئێستا چۆن خۆی واژۆ ئه‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ك (له‌گه‌ڵ خۆپیش����اندان نین) ك ‌ه پێچه‌وانه‌ی خواس����ته‌كانی‬ ‫ئه‌و خه‌ڵكه‌ی ‌ه ك ‌ه چه‌ندین ساڵ ‌ه داوای ماف‌و ئازادی‌و كه‌رامه‌تی ئینسان‌و‬ ‫به‌هه‌ده‌رنه‌دانی س����امانی گشتی ئه‌كه‌ن‪ ،‬بۆ مه‌گه‌ر خۆپیشاندان ئه‌ركێكی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و دیموكراس����ی نیی���� ‌ه بۆ داواكردنی م����اف‌و ئازادیه‌كانی تاك دژ‬ ‫به‌گه‌نده‌ڵ����ی‪ ،‬له‌كاتێكدا چه‌ندین جار له‌په‌رله‌ماندا ئۆپۆزس����یۆن به‌رگری‬ ‫سه‌رس����ه‌ختی له‌هه‌مواركردنی پڕۆژ‌ه یاس����ای خۆپیشاندان كردوو‌ه وه‌ك‬ ‫مافی تاك‪ ،‬خێر‌ه ئێستا واز له‌و ماف ‌ه ئه‌هێنن ئه‌گه‌ر مه‌رامێكی سیاسی‌و‬ ‫ئایدۆلۆژی ژێربه‌ژێر نه‌بێت‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌س له‌گه‌ڵ توندوتیژی ش����ه‌قام‌و‬ ‫خوێنڕش����تن‌و ئاژاوه‌گێڕی‌و په‌الماردانی هی����چ باره‌گایه‌كی حیزبیدا نییه‌‪،‬‬ ‫لێ له‌گه‌ڵ ئه‌م بێده‌نگبوونه‌ی ئۆپۆزسیۆنیش����دا نیی ‌ه ك ‌ه هیچ پاس����اوێك‬ ‫هه‌ڵناگرێت!‪.‬‬

‫‪m‬‬

‫‪o‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫ریکالم‬