ژماره‌ 316

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)316‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/3/6‬‬

‫سلێمانی‬ ‫گۆڕەپانی شەڕی‬ ‫شاراوەی "خاچ‌و منارە‬

‫»» ‪73‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫بارزانی‌»»»»‬

‫نه‌وه‌ ‌ی چواره‌م ‌ی‬ ‫ی‬ ‫‌كوردستان‪ ..‬حیزبایه‌ت ‌‬ ‫ناوچه‌گه‌ری‌‪ ،‬بنه‌ماڵه‌و خێزان‬

‫کوشتنی مامۆستا ئەمەریکییەکە »» ‪14‬‬

‫سەردار عەزیز‪:‬‬ ‫رووداوەکی ئاساییە‬

‫بودجەی هەرێم‬

‫»» ‪8‬‬

‫‪%11‬‬ ‫بودجە دێت بۆ هەرێم‬

‫"بـارزانـ ‌ی ئاماد‌ه نیی ‌ه بچێته‌ په‌رله‌مان‬ ‫بۆ سوێند خواردن ‌ی كۆسـره‌ت ره‌سـوڵ‌"‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌‪15‬ی‌ ش���وباته‌وه‌ بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌زامه‌ندی���ی‌ نیش���انداوه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫دانانی‌ كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‌ بۆ پۆستی‌‬ ‫جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫تائێستا رێوڕه‌س���می‌ سوێندخواردنه‌كه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان به‌ڕێ���وه‌ نه‌چووه‌‌و دووجار‬ ‫دواخراوه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "بارزانی‌ رایگه‌یاندووه‌‬ ‫ئاماده‌ نییه‌ بچێته‌ په‌رله‌مان‪ ،‬كۆسره‌ت‬ ‫ره‌س���وڵ‪-‬یش ده‌ڵێت بارزان���ی‌ نه‌یه‌ت‬ ‫منیش ناچم"‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌‬ ‫هۆكاری‌ دواخستنی‌ سوێندخواردنه‌كه‌ی‌‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌ وه‌ك جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫بارزانی‌ ئام���اده‌ نییه‌ بچێته‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ب���ه‌و پێیه‌ی‌ "نیگه‌رانه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌‬ ‫چوونیدا ئۆپۆزیس���یۆن وه‌ك پێویست‬ ‫رێزی‌ بۆ دانه‌نێن"‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ ئاوێنه‌ په‌یوه‌ندیكرد‬ ‫به‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ راگه‌یاندن له‌دیوانی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان "سمكۆ‬ ‫ئه‌نوه‌ر" ئه‌وی���ش الی‌ خۆیه‌وه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌وه‌دا كه‌ نامه‌ی‌ ده‌ستنیش���انكردنی‌‬ ‫كۆس���ره‌ت ره‌سوڵ‌ بۆ جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم ئاڕاسته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ك���راوه‌ به‌مه‌به‌س���تی‌ به‌ڕێوه‌چوون���ی‌‬

‫رێوڕه‌س���می‌ س���وێندخواردنه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دی���اره‌ له‌په‌رله‌م���ان ده‌یانه‌وێت به‌پێی‌‬ ‫رێ���كاره‌ یاس���اییه‌كان رێوڕه‌س���مه‌كه‌‬ ‫به‌ڕێ���وه‌ بچێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ تائێس���تا كاتی‌‬ ‫سوێندخواردنه‌كه‌ دیاری نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و زانیاریان���ه‌ی‌ ئاوێنه‌ كه‌‬ ‫بارزانی‌ ئاماده‌ نییه‌ بچێته‌ په‌رله‌مان بۆ‬ ‫رێوڕه‌سمی‌ س���وێندخواردنه‌كه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێیوایه‌ "حورمه‌تی‌ په‌رله‌مان شكاوه‌"‪،‬‬ ‫ناوبراو وتی‌ "ئاگاداری‌ ئه‌و زانیاریه‌ نیم‌و‬ ‫پشتڕاستیشی‌ ناكه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و كۆش���كه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئێس���تا س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم موماره‌سه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ تیا ده‌كات له‌مه‌س���یف‬ ‫كه‌ ئایا كۆشكی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه‌‬ ‫به‌فه‌رم���ی‌‪ ،‬یاخ���ود ش���وێنی‌ تایبه‌تی‬ ‫بارزانییه‌‪ ،‬سمكۆ ئه‌نوه‌ر وتی‌ "جه‌نابی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌مه‌سیف سه‌اڵحه‌دین‬ ‫ده‌وام ده‌كات‌و ئیش���وكاره‌كانی‌‬ ‫راده‌په‌ڕێن���ێ‌ كه‌ بینای‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ ورده‌كاری‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بیناكه‌ زانیاریم نییه‌"‪.‬‬ ‫وا بڕی���ار بوو ل���ه‌‪3/1‬دا رێوڕه‌س���می‌‬ ‫س���وێندخواردنی‌ كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬به‌اڵم دواخرا‬ ‫بۆ ئه‌مڕۆ ‪ ،3/6‬س���وێندخواردنه‌كه‌ له‌م‬ ‫واده‌یه‌ش���دا ئه‌نجامن���ه‌دراو دواخرا بۆ‬ ‫ئاینده‌یه‌كی‌ نه‌زانراو‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ راگه‌یاندن له‌دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‪ :‬نازانم ئه‌مه‌ كۆشكی‌ سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه‌ یان شوێنی‌ تایبه‌تی بارزانی‬

‫"تاڵەبانی بایەخ بەبڕیارەکانی مەکتەب سیاسی نادات"‬ ‫تاڵەبانی‬

‫تاڵه‌بانی‌ چه‌ند بڕیارێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ سه‌باره‌ت به‌دابه‌شكردنی‌ پۆسته‌‬ ‫س����یادیه‌كان‌و كاندیدكردن����ی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ بۆ وه‌زاره‌ته‌كانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫حه‌وته‌م پێش����ێل ده‌كات ك����ه‌ ناڕه‌زایی‌‬ ‫ژماره‌ی����ه‌ك كادی����ری‌ لێده‌كه‌وێت����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌ب سیاس����ی‌ یه‌كێتیش‬ ‫ده‌ڵێت "مام جه‌الل پیاوێكی‌ دیموكراته‌و‬ ‫گوێ‌ راده‌گرێت"‪.‬‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ئاوێن����ه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬

‫ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫راب����ردوودا مه‌كته‌ب سیاس����ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان به‌ئاماده‌بوونی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌‪ ،‬له‌ماڵ����ی‌ د‪.‬به‌رهه‌م له‌هه‌ولێر‬ ‫رێككه‌وت����وون له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫له‌دابه‌ش����كردنی‌ پۆسته‌ س����یادییه‌كاندا‬ ‫هاوس����ه‌نگی‌ له‌نێوان هه‌ولێر‌و سلێمانی‌‌و‬ ‫كه‌رك����وك ره‌چ����او بكرێ����ت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌ندامانی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتیش بۆ‬ ‫پۆسته‌ وه‌زاریه‌كان كاندید بكرێن‪ ،‬به‌اڵم‬

‫تارمایی‬ ‫ژماره‌یه‌ك په‌رله‌مانتار‬ ‫سەلەفییەکان‪..‬ل‪ 3‬قفڵی‌ ده‌رگاكانیان دەگۆڕن‬

‫‪8‬‬

‫ی مارس‬ ‫ساڵی رۆژێک‬ ‫بۆ ژنان‪...‬ل‪9‬‬

‫ژماره‌ی����ه‌ك له‌په‌رله‌مانت����اری یه‌كێتی‌و‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن س����اڵێك زیات����ره‌ قفڵی‬ ‫ده‌رگای س����ه‌ره‌كی ماڵه‌كانیان گۆڕیوه‌‬ ‫له‌ترس����ی ئ����ه‌وه‌ی "له‌ڕێگ����ه‌ی دانانی‬ ‫كامێرا یان پشكنین‪ ،‬جاسوسی به‌سه‌ر‬ ‫ماڵه‌كانیانه‌وه‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬یه‌كێك له‌په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫ك����ه‌ نه‌یویس����ت ن����اوی باڵوبكرێت����ه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی راگه‌یان����د ك����ه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران‪ ،‬هه‌ر له‌ساڵی رابردووه‌وه‌‬ ‫گومانیان ال دروس����تبووه‌و ترسیان له‌وه‌‬ ‫هه‌بووه‌ كه‌ به‌شێوازێكی "موخابه‌راتی"‬ ‫سیخوڕییان به‌سه‌ره‌وه‌ بكرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ترسیان له‌دانانی كامێرا‌و ئامێری ده‌نگ‬ ‫تۆماركردنیش هه‌بووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك وتیشی‬ ‫"بۆیه‌ به‌شێكیان هه‌ر زوو قفڵی ده‌رگای‬

‫سه‌ره‌كی ماڵه‌كانیان گۆڕیوه‌و هه‌ندێكیان‬ ‫كاتێك ماڵه‌كانیان جێدێڵن شتی گرنگ‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆیان ده‌به‌ن"‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ په‌رله‌مانتاری فراكس����یۆنی‬ ‫گ����ۆڕان‪ ،‬بوره����ان ره‌ش����ید به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ له‌س����اڵی پ����اره‌وه‌ كاتێك‬ ‫چۆته‌ ن����او خان����وی گون����دی ئیتاڵی‪،‬‬ ‫قفڵی ده‌رگاكانی گۆڕیوه‌‌و وتی "چونكه‌‬ ‫س����یقه‌م به‌ئه‌منیه‌تی هه‌ولێر نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫كه‌تیب����ه‌ی به‌په‌نجه‌ره‌كان����ه‌وه‌ داناوه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم نزیك����ه‌ی دوو مان����گ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫هه‌س����تی كردووه‌ هاتونه‌ته‌ ماڵه‌كه‌ی‌و‬ ‫وتیشی "سه‌رۆكی فراكسیۆنم لێئاگادار‬ ‫كردۆته‌وه‌و نوسراوێكیشم له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫داوه‌ته‌ سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان"‪.‬‬

‫سكرتێری‌ گشتی‌ یه‌كێتی‌ هیچ بایه‌خێكی‌‬ ‫بۆ ئه‌و بڕیارانه‌ دانه‌ناوه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫وا بڕیارب����وو له‌دابه‌ش����كردنی‌ پۆس����ته‌‬ ‫سیادییه‌كانی‌ "جێگری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫جێگری‌ س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان"دا هاوسه‌نگی‌ نێوان شاره‌كانی‌‬ ‫س����لێمانی‌‌و هه‌ولێر‌و كه‌رك����وك ره‌چاو‬ ‫بكرێ‌‌و یه‌كێك له‌پۆس����ته‌كانی‌ جێگری‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێ����م یان حكوم����ه‌ت به‌ر‬

‫ی بكه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم تاڵه‌بانی‌ له‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫خۆیه‌وه‌ تاكڕه‌وانه‌ بڕیاری‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫ئ����ه‌و پۆس����تانه‌ی‌ داوه‌‪ ،‬به‌ب����ێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌مه‌كته‌ب سیاسیدا بیخاتە دەنگدانەوە‬ ‫وه‌ك پێش����تر له‌س����ه‌ری‌ رێككه‌وتب����ن‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ئه‌مه‌ش جۆرێ����ك له‌ناڕه‌زایی‌ له‌ناو‬ ‫به‌ش����ێك ل����ه‌و كادیران����ه‌ی‌ یه‌كێتی����دا‬ ‫دروس����تكردووه‌ كه‌ خه‌ڵكی‌ سلێمانین‌و‬ ‫وه‌ك ناڕه‌زای����ی‌ ده‌ربڕینی����ش به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌په‌راوێزخستنیان‪ ،‬هه‌وڵێك هه‌بووه‌ بۆ‬

‫"ئیمزا كۆكردنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ "س����ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پیره‌" ئه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ سلێمانی‌ له‌دابه‌شكردنی‌‬ ‫پۆسته‌كاندا نادیده‌ گیرابێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"بۆچونێك����ی‌ هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر بوترێت‬ ‫قس����ه‌ی‌ یه‌كه‌م‌و دوا بڕی����ار له‌الی‌ مام‬ ‫جه‌الله‌‪ ،‬مام جه‌الل پیاوێكی‌ دیموكراته‌و‬ ‫گوێده‌گرێت"‪.‬‬ ‫»»‪4،2‬‬

‫ئه‌وقاف‪ :‬ئه‌گه‌ر كوشتنی‌ مامۆستا ئه‌مه‌ریكیه‌ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ته‌بشیره‌وه‌ هه‌بێت هه‌ڵوێستمان ده‌بێت‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ ئه‌وقاف‌و كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاینی‌ رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ئه‌گه‌ر كوشتنی‌‬ ‫مامۆستا ئه‌مه‌ریكیه‌كه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ئاینی‌ مه‌سیحی‌و ته‌بشیره‌وه‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬هه‌ڵوێس����تیان ده‌بێ����ت‌و بڕیاری‌‬ ‫خۆیان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ ئه‌وقاف‌و كاروباری‌‬ ‫ئاین����ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬بارزان س����اڵح‬ ‫بارزان����ی‌ رایگه‌یاند كه‌ له‌به‌ر ناڕۆش����نی‌‬ ‫دۆسیه‌ی‌ كوشتنی‌ مامۆستا ئه‌مه‌ریكیه‌كه‌‬ ‫تائێس����تا هی����چ زانیارییه‌ك����ی‌ ته‌واویان‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌ریه‌كه‌و به‌ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫ته‌فسیری‌ بۆ ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ تائێستا هیچ‬ ‫هه‌ڵوێستێكیان نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاش����كرایكرد كه‌ ئه‌گه‌ر كوشتنی‌‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫ئه‌و مامۆس����تایه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌كێش����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س����ی‌‌و باری‌ ده‌رونی‌‌و حیزبی‌‌و الیه‌نی‌‬ ‫سیاس����ی‌ له‌پش����ته‌وه‌ بێ����ت "وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقاف هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ پێوه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ چاوه‌ڕوان ده‌بین بۆ ئه‌وه‌ی‌ زانیاری‌‬ ‫ته‌واو له‌س����ه‌ر چۆنیه‌تی‌ كوش����تنه‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌ربگری����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌گ����ه‌ر په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ئاینی‌ مه‌س����یحی‌و ته‌بشیره‌وه‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێس����تمان ده‌بێت‌و بڕی����اری‌ خۆمان‬ ‫ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫مامۆستا (جێرمایا سمۆڵ) پێنجشه‌ممه‌ی‌‬ ‫رابردو له‌كاتی‌ وانه‌ وتنه‌وه‌ له‌خوێندنگای‌‬ ‫میدیای‌ نمونه‌یی‌ له‌ش����اری‌ س����لێمانی‌‪،‬‬ ‫له‌الی����ه‌ن خوێندكارێك����ی‌ خۆی����ه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌مانچه‌ ك����وژراو دواتریش بكوژه‌كه‌‪،‬‬ ‫جێرمایە سمۆڵ لەگەڵ دوو منداڵدا‬ ‫خۆی‌ كوشت‪.‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫"تاڵه‌بان ‌ی تاكڕه‌وانه‌ پۆست ‌ه سیادیه‌كان ‌ی دابه‌شكرد"‬

‫ی سه‌ركردایه‌تی‌ نین‬ ‫پاڵێوراوانی‌ یه‌كێتی‌ بۆ پۆسته‌ وه‌زارییه‌كان‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫ئه‌و پۆسته‌ سیادیانه‌ی‌ به‌ر یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌كه‌ون بخرێته‌ ده‌نگدانه‌وه‌‪ ،‬تاڵه‌بانی‌‬ ‫تاكڕه‌وانه‌ خۆی‌ بڕیاری‌ داوه‌‪ ،‬جه‌غت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫بڕیاری‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆسته‌ وه‌زاریه‌كانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫حه‌وته‌م كاندید كراون‪ ،‬ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ نین‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ����اگادار به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ له‌مانگی‌ رابردوودا مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كێتی‌ نیش����تمانی‌ كوردستان‬ ‫به‌ئاماده‌بوون����ی‌ تاڵه‌بان����ی‌‪ ،‬له‌ماڵ����ی‌‬

‫د‪.‬به‌رهه‌م له‌هه‌ولێر له‌سه‌ر چه‌ند بڕیارێك‬ ‫رێككه‌وت����وون ده‌رباره‌ی‌ دابه‌ش����كردن ‌ی‬ ‫پۆسته‌ س����یادیه‌كان به‌پێی‌ ره‌چاوكردنی‌‬ ‫هاوس����ه‌نگی‌ له‌نێوان شاره‌كانی‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫س����لێمانی‌‌و كه‌ركوك‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ رێككه‌وت����ون كه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ وه‌زاریانه‌ی‌ له‌كابینه‌ی‌ حه‌وته‌مدا‬ ‫ب����ه‌ر یه‌كێت����ی‌ ده‌كه‌وێ����ت "ئه‌ندامانی‌‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی" بپاڵوێن‪ ،‬به‌اڵم تاڵه‌بانی‌‬ ‫هیچ بایه‌خێكی‌ به‌و بڕیارانه‌ دانه‌ناوه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌ك����ۆی‌ ئه‌و ‪ 52‬كه‌س����ه‌ی‌ س����یڤی‪-‬یان‬ ‫پێشكه‌ش كردووه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆسته‌‬ ‫وه‌زاری����ه‌كان‪ ،‬چانس����ی‌ "د‪.‬رێكه‌وت بۆ‬ ‫پۆستی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‌و د‪.‬عه‌لی‌‬ ‫سه‌عید بۆ پۆس����تی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌‬ ‫بااڵو هه‌ریه‌ك له‌دڵشاد عوسمان‌و په‌روین‬

‫بابه‌كریش بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫دارای����ی‌" له‌وانیتر زیات����ره‌‪ ،‬كه‌ هیچیان‬ ‫ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ نین‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئام����اژه‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ له‌دانان����ی‌ پۆس����ته‌‬ ‫س����یادیه‌كانی‌ "جێگری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫جێگری‌ س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان"دا هاوسه‌نگی‌ نێوان سلێمانی‌‌و‬ ‫هه‌ولێر‌و كه‌ركوك ره‌چاو نه‌كراوه‌‪ ،‬كه‌وا‬ ‫بڕیارب����وو یه‌كێ����ك له‌دوو پۆس����ته‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌میان به‌ر س����لێمانی‌ بكه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ب����ێ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ وه‌ك پێش����تر مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس����ی‌ له‌س����ه‌ری‌ رێككه‌وتب����وون‬ ‫له‌كۆمیته‌ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ یان مه‌كته‌ب‬ ‫سیاس����یدا بخرێته‌ ده‌نگدانه‌وه‌‪ ،‬تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌ب سیاسیدا له‌به‌غدا‬ ‫تاكڕه‌وانه‌ "عیماد ئه‌حمه‌د" بۆ پۆس����تی‌‬

‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت دیاریده‌كات‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ئه‌م����ه‌ش ناڕه‌زای����ی‌ ژماره‌یه‌ك له‌و‬ ‫كادیران����ه‌ی‌ لێده‌كه‌وێت����ه‌وه‌ كه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫س����لێمانین‌و وه‌ك ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕینیش‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵی‌ "ئیمزا كۆكردنه‌وه‌"‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌موو ئه‌م هاوكێش����انه‌ی‌ ن����او یه‌كێتی‌‬ ‫گۆڕی‌‪ ،‬دانانی‌ "كۆس����ره‌ت ره‌سوڵ‌" بوو‬ ‫به‌جێگری‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ ،‬كه‌ نه‌ده‌كرا‬ ‫ئه‌و پۆس����ته‌ به‌ناوب����راو نه‌درێت‪" ،‬گه‌ر‬ ‫وا نه‌بوایه‌‪ ،‬ده‌بوو كوڕه‌كه‌ی‌ كۆس����ره‌ت‬ ‫پۆستێكی‌ وه‌زاریی له‌كابینه‌ی‌ حه‌وته‌مدا‬ ‫پێبدرایه‌‪ ،‬كه‌ ماڵ����ی‌ بارزانی‌ به‌مه‌ رازی‌‬ ‫نه‌ب����وون"‪ .‬ئ����ه‌م س����ه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش����كرد كه‌ نێچیرڤان چاوی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ له‌دوو س����اڵی‌ ئاین����ده‌دا هێزی‌‬

‫پێش����مه‌رگه‌ یه‌كبخات����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫كارێك����ه‌ به‌ب����ێ‌ ه����اوكاری‌ كۆس����ره‌ت‬ ‫ره‌س����وڵ‌ به‌ئه‌نجامگه‌یاندن����ی‌ زه‌حمه‌ته‌‪،‬‬ ‫ل����ه‌و روانگه‌یه‌وه‌ی‌ كه‌ پێگ����ه‌ی‌ به‌هێزی‌‬ ‫كۆس����ره‌ت له‌ن����او هێزی‌ پێش����مه‌رگه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتیدای����ه‌‌و ت����ا ئێس����تاش هۆكارێكی‌‬ ‫گرنگ����ی‌ یه‌كنه‌گرتن����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌م هێزه‌‬ ‫"ناكۆك����ی‌ نێ����وان بارزانی‌‌و كۆس����ره‌ت‬ ‫ره‌س����وڵ بووه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫هێ����زه‌ چه‌كداره‌كانی‌ كوردس����تانه‌‌و گه‌ر‬ ‫كۆسره‌تیش جێگر نه‌بێت‪ ،‬مومكین نییه‌‬ ‫ئه‌م هێزه‌ یه‌كبگرێته‌وه‌"‪ .‬س����ه‌رچاوه‌كه‌‬ ‫جه‌غت����ی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌ له‌كۆی‌ ئه‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌و دابه‌شكردنی‌ پۆست‌و ئیمتیاز‬ ‫به‌خش����ینه‌وانه‌دا‪ ،‬له‌سه‌ر ئاستی‌ عێراق‌و‬ ‫كوردس����تانیش‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ په‌راوێز خراوه‌‪،‬‬ ‫"سلێمانییه‌"‪.‬‬

‫كوڕی‌ كۆنه‌ مسته‌شارێك له‌الیه‌ن موخابه‌راتی‌ عێراقه‌وه‌ ده‌ستگیر ده‌كرێت‬ ‫ی ته‌یب كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬به‌غ���دا‪ :‬کوڕێک��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راب���ردوو كوڕ ‌‬ ‫ی هه‌فت��� ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ناوبراو‬ ‫ی زانیارییه‌كان ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی كۆن ‌ه‬ ‫كۆن ‌ه مسته‌ش���ارێك له‌به‌غ���دا له‌الیه‌ن محه‌مه‌د عوسمان "شێخ ته‌یب" ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ده‌س���تگیركردن" ‌‬ ‫ی رابردوودا "فه‌رمان ‌‬ ‫ی عێراق���ه‌و‌ه ده‌س���تگیر مسته‌ش���ار‌‪ ،‬له‌چه‌ن���د رۆژ ‌‬ ‫موخابه‌رات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی هاوڕێ ‌‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه له‌گه‌ ‌ڵ ب���ووه‌‪ ،‬به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫ی كۆمپانیایه‌و له‌الیه‌ن موخابه‌رات��� ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ك��� ‌ه خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی ب���ووه‌و به‌مدوایی ‌ه‬ ‫چه‌ند حیمایه‌یه‌كیدا له‌به‌غدا ده‌ستگیر نزی���ك له‌مالیك��� ‌‬ ‫بازرگانه‌‪.‬‬

‫ده‌ست‬ ‫له‌كاركێشانه‌وه‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه‬ ‫ی رۆژنامه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێز‪ :‬سه‌رنوسه‌ر ‌‬ ‫بابه‌ت‪ :‬ده‌ست له‌كاركێشانه‌و‌ه‬ ‫ی واز له‌پۆسته‌كه‌م‬ ‫من یه‌حیا به‌رزنج ‌‬ ‫ی نوسین"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫دێنم "به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫واز له‌كاركردن له‌گه‌ ‌ڵ رۆژنامه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫ی تایب���ه‌ت‬ ‫ێ كار ‌‬ ‫ی هه‌ن���د ‌‬ ‫به‌ه���ۆكار ‌‬ ‫به‌خۆم‪ ،‬له‌گه‌ ‌ڵ رێزمدا‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌وان‬ ‫ی‬ ‫یه‌حیا ئه‌حمه‌د به‌رزنج ‌‬ ‫ی "یه‌حی���ا به‌رزنجی‌"‬ ‫*سوپاس��� ‌‬ ‫ی زیاتر‬ ‫به‌ڕێ���ز ده‌كه‌ی���ن ك ‌ه م���او‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نووسین" ‌‬ ‫له‌دوو ساڵ ‌ه "به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫رۆژنامه‌كه‌مانه‌‌و هیوا ‌‬ ‫بۆ ده‌خوازین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رنووس ‌هر‌و ئه‌نجومه‌نی‌ نووسین ‌‬ ‫ئاوێنه‌‬ ‫ریکالم‬

‫له‌هه‌لومه‌رجێكی‌ نادیاردا "كوژراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م کوڕ‌ه ده‌ستگیرکراو‌ه ک ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ی ژینگه‌پارێزییه‌و بازرگانه‪،‬‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی كۆن ‌ه مسته‌شار‌ه‬ ‫ی "شێخ ته‌یب" ‌‬ ‫كوڕ ‌‬ ‫ی تاوانه‌كان‬ ‫ی ب���ااڵ ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌الیه‌ن دادگا ‌‬

‫ی به‌ش���داریكردنیه‌و‌ه‬ ‫له‌عێ���راق‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نفالدا داواكراوه‌‌و له‌ساڵ ‌‬ ‫له‌پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی به‌عس‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫‪1991‬ه‌و‌ه ت���ا روخان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ بووه‌‌و دوا ‌‬ ‫‌"‪ ،"2003‬له‌به‌غدا نیشته‌ج ‌‬ ‫ئه‌وه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ سلێمانی‌‪.‬‬

‫"نێچیرڤان بارزانی‬ ‫بریكار ‌ی وه‌زیری‌ ناوخۆ‬ ‫پاڵێوراو‌ه بۆ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‌‬ ‫له‌به‌شداری ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بۆ حكومه‌ت بێئومێد نه‌بووه" ئاسایشی گشتی‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌‪ ،‬كاندیدك���راو بۆ له‌حكومه‌ت لێده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ وت���ی‌ "نێچیرڤان‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م بێئومێد‬ ‫نه‌بووه‌ له‌به‌ش���داریكردنی‌ ئۆپۆزسیۆن بێئومێ���د نه‌ب���ووه‌ له‌به‌ش���داریكردنی‌‬ ‫له‌حكومه‌ته‌كه‌ی���دا‌و‬ ‫له‌حكومه‌ته‌كه‌یدا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر به‌شداریش ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫نه‌كه‌ن ئه‌وا به‌ئاڕاسته‌یه‌كدا كار ده‌كات ئامانجیش���ی ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ حكومه‌تێكی‬ ‫بنكه‌ فراوان دروس���تبكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌ گله‌ییه‌كانیان كه‌مبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌كی نزیك ئۆپۆزس���یۆنیش به‌ش���داری نه‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ركردایه‌تی پارت���ی دیموكرات���ی كاركردن���ی نێچیرڤان به‌ئاڕاس���ته‌یه‌كدا‬ ‫كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یان���د ده‌بێ���ت ك���ه‌ گله‌ییه‌كانی ئۆپۆزس���ۆن‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌دوای راس���پاردنی‌ نێچیرڤانی كه‌مبكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌گۆڕانكاریك���ردن‬ ‫س���ه‌باره‌ت‬ ‫بارزان���ی له‌الیه‌ن س���ه‌رۆكی هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ پێكهێنان���ی كابین���ه‌ی حه‌وته‌می له‌وه‌زیره‌كان���دا‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌كه‌ وت���ی‬ ‫حكوم���ه‌ت كه‌ وا بڕیاره‌ س���به‌ینێ‌ ئه‌و "ئ���ه‌وه‌ی تائێس���تا باڵوكراوه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫فه‌رمانه‌ ده‌ربچ���ێ‌‪ ،‬جارێكیتر نێچیرڤان ره‌س���میی نییه‌‌و ته‌نیا هه‌ڵس���ه‌نگاندن‬ ‫بارزان���ی دیدار‌و س���ه‌ردانه‌كانی له‌گه‌ڵ كراوه‌ بۆ وه‌زیره‌كان‪ ،‬دوای راسپاردنیان‬ ‫كوتله‌ سیاسییه‌كان ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌‌و ب���ۆ پێكهێنانی‌‪ ،‬به‌فه‌رم���ی گۆڕانكاری‬ ‫به‌ڕه‌س���می داوای به‌ش���داریكردنیان وه‌زیره‌كان راده‌گه‌یه‌نرێت"‪.‬‬

‫بری����كاری‌ وه‌زیری‌ ناوخۆ له‌س����لێمانی‌‪،‬‬ ‫ج����ه‌الل ش����ێخ كه‌ری����م پاڵێ����وراوه‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاسایشی‬ ‫گش����تی‪ ،‬خۆیش����ی‌ جه‌خت له‌هه‌واڵه‌كه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ بریكاری‌‬ ‫وه‌زیری‌ ناوخۆ‪ ،‬مامۆس����تا جه‌الل شێخ‬ ‫كه‌ریم له‌الیه‌ن حیزبه‌كه‌یه‌وه‌ (یه‌كێتی‌)‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پاڵێ����وراوه‌ بۆ وه‌رگرتن����ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر جه‌الل شێخ كه‌ریم‬ ‫ئاسایشی گشتی‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی����ه‌وه‌ ج����ه‌الل ش����ێخ كه‌ریم پڕكردنه‌وه‌ی‌ پۆسته‌كه‌ی‌ مامۆستا جه‌الل‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ تائێستا بڕیاری‌ له‌الی����ه‌ن یه‌كێتییه‌وه‌ چه‌ند كه‌س����ێك‬ ‫دانانی له‌و پۆس����ته‌دا نه‌دراوه‌‌و وتیشی‌ پاڵێوراون له‌وانه‌ (مامۆستا سه‌یفه‌دین‬ ‫"من كادری حیزبم‪ ،‬هه‌ر ئه‌رك‌و پۆستێك ك����ه‌ پێش����تر به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاسایش����ی‬ ‫حیزبه‌كه‌م پێمبس����پێرێ‌‌و له‌توانای مندا گشتی بوو‪ ،‬مامۆستا شاهۆ‪ ،‬لیوا چه‌تۆ‬ ‫گه‌رمیانی‌‪ ،‬نه‌وزاد كاكه‌ڕه‌ش كه‌ ئێس����تا‬ ‫بێت ئاماده‌م وه‌ریبگرم"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیاریه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌‪ ،‬بۆ راوێژكاری‌ ئه‌منییه‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ)‪.‬‬

‫بزوتنه‌و‌هی‌ ئیسالمی‌‪ :‬گرفتی‌ ماددیی‬ ‫رێگره‌ له‌كردنه‌وه‌ی‌ كه‌ناڵه‌ ئاسمانیه‌كه‌مان‬ ‫ی رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی زۆر‌ه له‌به‌رنامه‌یاندای ‌ه‬ ‫ك ‌ه ماوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی ئاس���مان ‌‬ ‫كه‌ناڵێك ‌‬ ‫ی ماددیی رێگره‌ له‌به‌رده‌میاندا‪.‬‬ ‫گرفت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د ك��� ‌ه‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌‪ ،‬كار بۆ دامه‌زراندن ‌‬ ‫حیزبه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌یه‌وه‌‪ ،‬كه‌ناڵ ‌ه ناوخۆییه‌كان ‌‬ ‫ی ئاسمانی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫كه‌ناڵێك ‌‬ ‫ی هه‌ولێ���ر‌و سلێمانیش���یان راگرت���ووه‌‌و‬ ‫ی بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌و‌ه وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫ی ماددیی نه‌بێت‪،‬‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر گرفت��� ‌‬ ‫ی له‌لێدوانێكدا وت��� ‌‬ ‫ئیسالمی‌‪ ،‬شوان قه‌اڵدزه‌ی ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وا ده‌توانین كه‌ناڵ ‌ه ئاس���مانییه‌ك ‌ه‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه ئه‌وان ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی دابمه‌زرێنین"‪.‬‬ ‫ی كه‌ناڵێك ‌‬ ‫زۆر‌ه كار ب���ۆ دامه‌زراندن��� ‌‬ ‫ی له‌ئێس���تادا‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫بزوتن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماددی ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم گرفت ‌‬ ‫ئاسمان ‌‬ ‫ی ‪ 200‬ملی���ۆن دین���ار‬ ‫مانگان��� ‌ه ب���ڕ ‌‬ ‫رێگره‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌ كاره‌كه‌یان‪.‬‬ ‫ی له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم وه‌رده‌گرێت‪.‬‬ ‫ی ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ناوبراو ئاماژ‌ه ‌‬

‫بودج ‌ه ‪ 2‬مانگیتر دواده‌كه‌وێت‬ ‫به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ مالیك���ی‌ الی‌ دادگا ‌‬ ‫ی‬ ‫فیدرالی‌ تانه‌ی‌ داوه‌ له‌یاسای بودجه‌ی‌‬ ‫‪ ،2012‬ئه‌گ���ه‌ر زۆره‌ ب���ۆ م���اوه‌ی‌ دوو‬ ‫مانگیتر بودج���ه‌ دوا بكه‌وێت‌و ناوبراو‬ ‫له‌ڕێگای‌ هه‌مان دادگاوه‌ یاسایه‌كیتری‌‬ ‫ڤیت���ۆ كردوه‌ت���ه‌وه‌ ك���ه‌ به‌هه‌وڵ���ی‌‬ ‫كورد‌و س���ه‌دریه‌كان‌و ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵ‬ ‫تێپه‌ڕێنرابوو‪.‬‬ ‫به‌غ���دا‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران هه‌ندێك له‌بڕگه‌كانی‌‬ ‫بودج���ه‌ی‌ ‪ 2012‬گۆڕی‌ ك���ه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫دارایی‌ عێراق ئاماده‌یكردبوو‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‪ ،‬نوری‌‬

‫مالیكی‌ له‌دادگای‌ بااڵی‌ فیدراڵی‌ تانه‌ی‌‬ ‫داوه‌ له‌یاس���ای‌ په‌سه‌ندكراوی‌ بودجه‌‌و‬ ‫ب���ه‌وه‌ تۆمه‌تباریكردووه‌ ك���ه‌ هه‌ندێك‬ ‫بڕگه‌ی‌ نایاسایی‌‌و ناده‌ستوریی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند س���ه‌رچاوه‌یه‌كیش له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێن���ه‌ران ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئ���ه‌م تانه‌یه‌وه‌ ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆره‌‬ ‫خه‌رجكردنه‌كان���ی‌ بودجه‌ ب���ۆ ماوه‌ی‌‬ ‫دوو مانگیت���ر دوابكه‌وێ���ت‪ .‬ل���ه‌الی‌‬ ‫خۆش���ییه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ لیژن���ه‌ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫گاز له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نوێن���ه‌ران‪ ،‬فه‌رهاد‬ ‫ئه‌تروشی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "مالیكی‌‌و‬ ‫ستافه‌ حكومییه‌كه‌ی‌ له‌حیزبی‌ ده‌عوه‌‬

‫زۆر به‌عه‌قڵییه‌تێكی‌ تاكڕه‌و كارده‌كه‌ن‌و‬ ‫هه‌رچییان به‌دڵ نه‌بێت كه‌لێنی‌ یاسای ‌‬ ‫ی‬ ‫تێ���دا ده‌دۆزن���ه‌وه‌‌و چه‌ندی���ن بڕگه‌ی‌‬ ‫یاس���ایی‌‌و ده‌س���توریی‌ زه‌قیش هه‌یه‌‬ ‫فه‌رامۆشی‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م تانه‌یه‌ له‌كاتێكدا ك���ه‌ مالیكی‌‬ ‫ل���ه‌م هه‌فته‌ی���ه‌دا‌و له‌ڕێ���گای‌ دادگای‌‬ ‫ئیتیحادییه‌وه‌ یاس���ایه‌كی‌ ڤیتۆ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ م���اف ده‌داته‌ په‌رله‌مان س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌زگاكانی‌ دیوان���ی‌ چاودێری‌ دارایی‌‌و‬ ‫نه‌زاهه‌ بپاڵێوێت‌و ناوبراو سووره‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ پااڵوتنی‌ خه‌ڵ���ك بۆ ئه‌م دوو‬ ‫پۆسته‌ مافی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ته‌‪.‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫ئیسالمیه‌كان‌و‬ ‫ده‌ستپێشخه‌رییه‌ك ‌ی‬ ‫دیموكراتیانه‌‬ ‫ عه‌بدولاڵ رێشاوی‌‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ریه‌كه‌ی‌ ئه‌مینداری‌ گش���تی‌‬ ‫یه‌كگرت���ووی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان بۆ‬ ‫وازهێن���ان له‌پۆس���تی‌ "ئه‌میندارێت���ی‌"‬ ‫ئ���ه‌و حیزب���ه‌ له‌مانگی‌ پێنج ‌ی ئه‌مس���اڵ‬ ‫ی ئ���ه‌و‬ ‫له‌میان���ه‌ی‌ كۆنگ���ره‌ی‌ داهات���و ‌‬ ‫حیزبه‌دا‪ ،‬ده‌بێته‌ یه‌كێك له‌ڕه‌چه‌شكێنترین‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ریه‌كان له‌ب���واری‌ ئاڵوگۆڕ ‌‬ ‫ئاش���تیانه‌ی‌ پۆست‌و ده‌س���ه‌اڵت له‌كایه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ كوردیدا‪.‬‬ ‫كه‌ تائێس���ته‌ قۆرخكردنی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫پۆست له‌الیه‌ن یه‌ك كه‌س یان گروپێك یان‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌ك یه‌كێكه‌ له‌دیارترین سیماكانی‌‬ ‫بارودۆخی‌ سیاسه‌تكردن له‌كوردستاندا‪.‬‬ ‫جێگه‌ی‌ سه‌رنجه‌ كه‌ ئه‌م ده‌ستپێشخه‌ریه‌‬ ‫له‌ناوه‌ندێكی‌ ئیسالمییه‌وه‌ ده‌رده‌چێت نه‌ك‬ ‫له‌و ناوه‌ندانه‌وه‌ كه‌ به‌ "عه‌لمانی‌"وه‌س���ف‬ ‫ده‌كرێ���ن‪ ،‬به‌ڵك���و ل���ه‌م ناوه‌ن���ده‌ به‌ناو‬ ‫عه‌لمانی���ه‌دا قۆرخكردن���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت ب ‌ه‬ ‫زه‌قترین ش���ێوه‌ له‌به‌رچاوه‌‪ ،‬ك ‌ه بێگومان‬ ‫ئه‌مه‌ش نیشانه‌ی‌ پرسیاری‌ گه‌وره‌ له‌سه‌ر‬ ‫"عه‌لمانی‌"بوونی‌ ئه‌م هێزانه‌ داده‌نێت‪.‬‬ ‫ی هێزه‌‬ ‫له‌به‌ه���اری‌ عه‌ره‌بی���دا زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ئیسالمیه‌كانی‌ دونیا‪ ،‬هه‌ركام به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌ڕووی‌ "دیموكراتییه‌وه‌" كرانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی كه‌ پێ ‌ی‬ ‫س���ه‌لمێنه‌رێك بوو بۆ ئه‌و دیده‌ ‌‬ ‫وایه‌ "مه‌رج نییه‌ هه‌موو هێز‌ه ئیسالمیه‌كان‬ ‫نه‌توان���ن دیموكراتی‌ بن" ره‌تكردنه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ی‬ ‫به‌هێزیش بوو بۆ ئه‌و دی���ده‌ به‌دگومانه‌ ‌‬ ‫ك���ه‌ ب���ه‌ دیموكراتیبوون ‌ی هه‌م���وو هێز‌ه‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان له‌چه‌پیان���ه‌و‌ه تا راس���ت‪،‬‬ ‫كافره‌‪.‬‬ ‫پێده‌چێت هێزه‌ ئیسالمیه‌كان ‌ی كوردستان‬ ‫ئ���ه‌و وانه‌ی���ه‌ له‌به‌ه���اری‌ عه‌ره‌بیی���ه‌و‌ه‬ ‫فێربوب���ن ك���ه‌ "گۆڕانكاری‌‌و چاكس���ازی‌‌و‬ ‫ریف���ۆرم" پێویس���تییه‌ك ‌ی قۆناغه‌كه‌ی���ه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ریه‌كه‌ی‌ ئه‌مینداری‌ یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك له‌ش���ێوه‌كان‬ ‫ی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫كاریگه‌ریی‌ ئه‌م بیركردنه‌وه‌یه‌ ‌‬ ‫له‌مه‌دا هێزه‌ ئیسالمیه‌كان ده‌توانن پۆز‬ ‫به‌س���ه‌ر هێزه‌ "عه‌لمانیه‌كانه‌"وه‌ لێبده‌ن‪:‬‬ ‫ئێمه‌ نه‌ریت���ی‌ دیموكراتیان���ه‌ دێنینه‌ ناو‬ ‫واڵته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌گه‌ری‌ به‌دیموكراتیبوونمان‬ ‫له‌ئێوه‌ زیاتره‌‪..‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ چی���دی‌ دیموكراتیزه‌كردن���ی‌‬ ‫ی‬ ‫واڵت‌و چه‌س���پاندنی‌ بنه‌ماكانی‌ ئاڵوگۆڕ ‌‬ ‫ئاش���تیانه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت ته‌نها دروشمێك‬ ‫نیه‌ ئ���ه‌و هێزانه‌ ش���انازی‌ پێوه‌بكه‌ن كه‌‬ ‫خۆیان له‌سه‌ر به‌ره‌ی‌ عه‌لمانی ‌هت‌و دونیای‌‬ ‫پێشكه‌وتوو دیموكراتیخواز حساب ده‌كه‌ن‌و‬ ‫راس���تیه‌كه‌ی‌ بونه‌ته‌ عه‌یبه‌یه‌كیش به‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و دونیایه‌وه‌‪ ،‬نه‌خێر‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و هێزان ‌ه‬ ‫ی جدیدان بۆ‬ ‫بۆ له‌مه‌ودوا له‌ژێر پرس���یار ‌‬ ‫ئاڵوگۆڕپێكردن���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت الن���ی‌ كه‌م‬ ‫له‌ناوخۆی‌ خۆیان���دا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌موو الف‌و دروش���مه‌كانیاندا‪ ،‬كه‌چی‌ بۆ‬ ‫ته‌نه���ا یه‌كجاریش بێ���ت نه‌یانتوانیوه‌ ن ‌ه‬ ‫له‌ناوخ���ۆی‌ خۆیاندا‌و نه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫دروشمه‌ به‌ كرده‌وه‌ بسه‌لمێنن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وا‬ ‫ئیسالمیه‌كان گۆڵی‌ خۆیان تۆمار كرد‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫بێگومان ئه‌و گۆڵه‌یان له‌وان كردووه‌‪.‬‬ ‫بێگوم���ان قس���ه‌ی‌ گرن���گ ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ی گش���تی‌‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ریه‌كه‌ی‌ ئه‌میندار ‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان ببێته‌‬ ‫به‌شێك له‌نه‌ریتی‌ سیاس ‌ی له‌كوردستاندا‌و‬ ‫خه‌ڵكی‌ تری���ش چاوی‌ لێبك���ه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌ب���ێ‌ هێ���زه‌ عه‌لمانیه‌كانی‌ كوردس���تان‬ ‫ئاگاداری‌ ئه‌وه‌بن كه‌ ده‌ستپێش���خه‌ریه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌مین���داری‌ یه‌كگرت���وو ته‌نها ت���ا مانگ ‌ی‬ ‫پێنج بڕناكات‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت ‌ه به‌ش���ێكیش‬ ‫له‌په‌یڕه‌وو پڕۆگرامی‌ ئه‌و حیزبه‌ ئیسالمیه‌و‬ ‫بۆ له‌مه‌ودواو له‌كارنامه‌یاندا ده‌چه‌سپێت‪..‬‬ ‫ئه‌مه‌ش جگه‌ له‌مه‌فخه‌ره‌یه‌كی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫تۆماركردنی‌ هه‌ڵوێستێكی‌ مێژوویی‪ ،‬جوڵه‌و‬ ‫گڕوتینێكی‌ زیاتر ده‌به‌خشێته‌ ئه‌و حیزبه‌و‬ ‫زیاتر مۆتیڤ���ی‌ پێده‌به‌خش���ێت‌و پانتایی‬ ‫به‌شداریشی‌ تیادا فراوان ده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌روه‌ك میسداقیه‌تیش���ی‌ ل���ه‌ڕوو ‌‬ ‫سیاس���ییه‌وه‌ زیات���ر ده‌كات كاتێك داوای‌‬ ‫دیموكراتیه‌تی‌ زیاتر‌و گۆڕانكاری‌‌و چاكسازی‌‬ ‫ریشه‌یی راسته‌قینه‌ له‌ده‌سه‌اڵت ده‌كات‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌ده‌ستخۆش���یم له‌یه‌كگرت���وی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان بۆ ئه‌م ره‌چه‌شكێنییه‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ پێویستی‌ ده‌زانم كه‌ یادی‌ ئه‌و حیزبه‌ ‌‬ ‫بهێنمه‌وه‌ك���ه‌‪ :‬پێویس���ته‌ چاكس���ازی‌‌و‬ ‫ریف���ۆرم له‌م حیزبه‌دا ته‌نها له‌م ئاس���ته‌دا‬ ‫نه‌وه‌ستێت‪ ،‬به‌ڵكو شۆڕببێته‌وه‌ بۆ هه‌موو‬ ‫ئاسته‌ فیكری‌‌و سیاسی‌‌و دینیه‌كان ‌ی دیكه‌‌و ‬ ‫له‌هه‌م���و بواره‌كاندا ئ���ه‌م حیزبه‌ بتوانێت‬ ‫ره‌چه‌ش���كێن‌و ریفۆرمیست‌و چاكساز بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ گرنگه‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌بانخاندا رووده‌دات‪،‬‬ ‫یان ده‌رهاوێش���ته‌ی‌ ژێرخ���ان بێت یاخود‬ ‫كاریگه‌ریی به‌سه‌ر ژێرخانه‌وه‌ هه‌بێت‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫‪3‬‬

‫ فۆتۆ‪ :‬کورده‌ عه‌بدولکه‌ریم‬ ‫میدیای نمونه‌یی‪ ..‬ئه‌و قوتابخانه‌یه‌ی مامۆستا ئه‌مه‌ریکییه‌که‌ی تیا کوژرا‬

‫سلێمانی‌‪ ..‬گۆڕه‌پانی‌ شه‌ڕ ‌ی شاراوه‌ی‌ "خاچ‌و مناره‌"‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ره‌نگه‌ گرنگترین دیمه‌نی‌ شاراوه‌‌و‬ ‫نه‌بینراوی‌ كوشتنی‌ "جێرمایا سمۆڵ‌"‬ ‫به‌ده‌ستی‌ خوێندكارێكی‌ كورد‬ ‫له‌قوتابخانه‌ی‌ میدیای‌ نمونه‌یی‌‪ ،‬كردنی‌‬ ‫شاره‌كانی‌ كوردستان بێت به‌گۆڕه‌پانی‌‬ ‫"پێكدادانی‌ شارستانیه‌ته‌‌كان"‪ ،‬ئێستا‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌ئه‌مه‌ریكییه‌كان‌و توركه‌كان‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانی‌ كه‌نداو دێن‌و به‌ناوی‌‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ زانكۆو خوێندنه‌وه‌‪ ،‬كار بۆ‬ ‫"ئاین‌و شارستانیه‌ت"ی‌ خۆیان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫میدیای نمونه‌یی‌‪ ..‬قوتابخانه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ "مه‌سیحی‌"‬ ‫رووداوه‌كه‌ی‌ ‪ 5‬ش���ه‌ممه‌ی‌ رابردووی‌‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ میدی���ای‌ نمونه‌یی‌‪ ،‬گه‌لێك‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی‌ جیاوازی‌ بۆ كرا‪ ،‬یه‌كێك له‌و‬ ‫لێكدانه‌وانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و مامۆستایه‌‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ ب���ۆ ره‌وتێ���ك له‌ئاین���ی‌‬ ‫مه‌س���یحی‌ كردووه‌ كه‌ "پرۆتستانت"ه‌‌و‬ ‫ره‌گ‌و ریش���ه‌ی‌ رووداوه‌كه‌ش ده‌به‌نه‌وه‌‬ ‫س���ه‌ر ئه‌م بانگه‌ش���ه‌ بۆكردنه‌‪ .‬به‌پێی‌‬ ‫به‌دواداچونه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬قوتابخانه‌ی‌‬ ‫میدی���ای‌ نمونه‌ی���ی‌ ك���ه‌ له‌هه‌رس���ێ‌‬

‫ش���اره‌كه‌ی‌ هه‌رێم���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫بزاڤ���ی‌ "مژده‌به‌خش���ی‌ پرۆتس���تانت ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ریكییه‌كانه‌وه‌" به‌ڕێوه‌ده‌برێن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئامانج���ی‌ س���ه‌ره‌كییان باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاین���ی‌ مه‌س���یحییه‌‪ .‬به‌پێ���ی‌ چه‌ن���د‬ ‫راپۆرتێك���ی‌ میدیاكان���ی‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌دوای‌ كوژرانی‌ مامۆستا ئه‌مه‌ریكیه‌كه‌‬ ‫باڵوكرانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و مامۆستایه‌ له‌ئیمه‌یلێكدا‬ ‫بۆ هاوڕێكانی‌ باس���ی‌ له‌وه‌ كردووه‌ كه‌‬ ‫"یه‌كێك له‌قوتابیه‌كانی‌ خه‌ریكه‌ ده‌كات‬ ‫به‌مه‌س���یحی‌‌و داوای‌ دوعای‌ خێریش���ی‌‬ ‫لێكردون"‪.‬‬ ‫كه‌س���ێكی‌ نزیك ل���ه‌و قوتابخانه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بۆ ئاوێن���ه‌ روونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫ره‌وته‌ مه‌سیحیه‌ی‌ پشتگیری‌ قوتابخانه‌ی‌‬ ‫میدیای‌ نمونه‌یی‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ئه‌مه‌ریكاش‬ ‫پشتیوانیان كه‌مه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌كو ئه‌و وتی‌‬ ‫"بیركردنه‌وه‌ی���ان زۆر تونده‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫جارێکیان مامۆستایه‌كیان له‌ئه‌مه‌ریكاوه‌‬ ‫بۆ هات‪ ،‬وه‌كو ئه‌وان بیری‌ نه‌ده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫ناردیانه‌وه‌ بۆ ئه‌مه‌ریكا"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ باسی‌ له‌وه‌شكرد‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ قوتابخانه‌كانی‌ میدیای‬ ‫نمونه‌ییان له‌كوردستاندا دامه‌زراندووه‌‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا به‌ناوی‌ بازرگانیكردن‌و هێنانی‌‬ ‫گه‌شتیاری‌ بیانی‌ هاتونه‌ته‌ كوردستان‪،‬‬

‫"له‌و رێگایه‌شه‌وه‌ ده‌رفه‌تی‌ كاركردنیان سه‌رس���ه‌ختی‌ یانه‌ وه‌رزشیه‌كانی‌ وه‌ك‬ ‫فنارباخچه‌‌و گه‌ڵه‌ته‌سه‌رای‌ توركین"‪.‬‬ ‫له‌بواری‌ په‌روه‌رده‌دا بۆ ره‌خساوه‌"‪.‬‬ ‫عه‌شق‌و سه‌اڵحه‌دین‪..‬‬ ‫ئیسالمییه‌ توركه‌كان‬ ‫كۆلێژه‌كانی‌ "عه‌شق‌و سه‌اڵحه‌دین"ی‌‬ ‫نمونه‌یی‌‪ ،‬كه‌ زیاتر له‌ ‪ 10‬ساڵه‌ هاتونه‌ته‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌پێ���ی‌ به‌دواداچوون���ی‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن حیزبی‌ ده‌س���ه‌اڵتداری‌‬ ‫ئیسالمیی‌ ئێس���تای‌ توركیاوه‌ (‪)AKP‬‬ ‫پش���تیوانی‌ ده‌كرێ���ن‪ .‬له‌كۆلێ���ژی‌‬ ‫"س���ه‌اڵحه‌دین"ی‌ نمونه‌یدا له‌سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ دراوس���ێی‌ "میدی���ا"ی‌ نمونه‌ییه‌‪،‬‬ ‫كار ب���ۆ وابه‌س���ته‌كردنی‌ قوتابی���ه‌كان‬ ‫به‌بنه‌ماكان���ی‌ ئاین���ی‌ ئیس�ل�امه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬له‌پاڵ‌ ئه‌وه‌ش���دا به‌پێی‌ وته‌ی‌‬ ‫مامۆس���تایه‌ك كه‌ پێشتر له‌یه‌كێك له‌و‬ ‫كۆلێژان���ه‌دا وانه‌بێژب���ووه‌‌و نه‌یویس���ت‬ ‫ناوی‌ ئاشكرا بكرێت‪ ،‬قوتابیه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫كۆلێژانه‌ به‌جۆرێك په‌روه‌رده‌ ده‌كرێن‪،‬‬ ‫ك���ه‌ خۆشه‌ویس���تییه‌كی‌ تایبه‌تیان بۆ‬ ‫واڵت���ی‌ توركیا هه‌بێت‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌ وتی‌‬ ‫"پرس���یارم له‌قوتابی‌ كردووه‌ ده‌رباره‌ی‌‬ ‫خۆشترین واڵتی‌ دنیا وتویه‌تی‌ توركیا‪،‬‬ ‫بۆ خۆشترین شار وتویه‌تی‌ ئه‌سته‌مبوڵ‪،‬‬ ‫هه‌تا به‌ش���ێك له‌قوتابیه‌كان الیه‌نگری‌‬

‫زانكۆی‌ گه‌شه‌پێدانی‌ مرۆیی‌‪..‬‬ ‫دیسان ئیسالمیه‌كان‬ ‫زانك���ۆی‌ گه‌ش���ه‌پێدانی‌ مرۆی���ی‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌‪ ،‬كه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ "د‪.‬عه‌لی‌‬ ‫قه‌ره‌داغی‌"یه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ئاش���كرا‬ ‫فكریی‌ ئیس�ل�امی‌ تیای���دا زاڵه‌‪ .‬به‌پێی‌‬ ‫زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌یده‌به‌ن به‌بیروباوه‌ڕ "ئیسالمین"‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ یاریده‌ده‌ری‌ سه‌رۆكی‌ زانكۆی‌‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی‌ مرۆی���ی‌ ب���ۆ كاروباری‌‬ ‫كارگێ���ڕی‌‌و دارایی‌ "د‪.‬هی���وا ئه‌بوبه‌كر‬ ‫قه‌ره‌داغی‌" ئه‌وه‌ی‌ ره‌تك���رده‌وه‌و وتی‌‬ ‫"مامۆس���تاكانمان فكری‌ هه‌مه‌جۆریان‬ ‫هه‌ی���ه‌"‪ ،‬ب���ه‌اڵم خوێندكارێك���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫زانکۆیه‌ جه‌غت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫زانكۆیه‌ به‌ته‌واوی‌ مۆركێكی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫پێ���وه‌ دی���اره‌ "زۆربه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری‌‬ ‫مامۆس���تاكان الیه‌نگری‌ ئیسالمیه‌كانن‪،‬‬ ‫له‌به‌شی‌ یاس���ا‌و رامیاریدا زیاتر بایه‌خ‬ ‫به‌قانون‌و شه‌ریعه‌تی‌ ئیسالمی‌ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫مامۆس���تامان هه‌ی���ه‌ له‌كات���ی‌ نوێژ‌و‬ ‫بانگدانی‌ ئێواره‌دا موحازه‌ره‌كه‌ ده‌بڕێ‌‌و‬ ‫ده‌چێ���ت بۆ نوێژ‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ به‌رچاوی‌ ‬

‫مامۆستا‌ خاوه‌ن ماس���ته‌رو دكتۆراكان‬ ‫ئه‌وانه‌ن له‌سودان‌و سعودیه‌ خوێندویانه‌و‬ ‫هاتونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر كه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌ك پێشانگایه‌كی‌ كتێب‬ ‫له‌زانكۆك���ه‌دا كرای���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ده‌گمه‌نیش‬ ‫كتێبێك���ی‌ غه‌ی���ره‌ ئیس�ل�امیت تی���ا‬ ‫نه‌ده‌بینی‌‪ ،‬پێشانگاكه‌ هه‌مووی‌ كتێبی‌‬ ‫شه‌رع‌و فیقهی‌ ئیسالمی‌ بوو"‪.‬‬ ‫زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪..‬‬ ‫شارستانیه‌ت‌و كلتوری‌ ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ پڕۆگرام���ی‌ خوێن���دن‬ ‫له‌زانكۆی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ له‌سلێمانی‌ لیبراڵه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێ���ی‌ به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ ئه‌و قوتابیان���ه‌ی‌ له‌و زانكۆیه‌‬ ‫ده‌رده‌چن‪ ،‬خۆشه‌ویستییه‌كی‌ تایبه‌تیان‬ ‫ب���ۆ ئه‌مه‌ری���كا ده‌بێ���ت‪ ،‬ده‌رچویه‌كی‌‬ ‫ئه‌و زانكۆی���ه‌ ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫پڕۆگرامه‌كانی‌ ئه‌و زانكۆیه‌ ئه‌مه‌ریكین‌و‬ ‫ل���ه‌و رێگایه‌وه‌ خوێندكار زیاتر ئاش���نا‬ ‫ده‌بێ���ت به‌كلت���ور‌و شارس���تانیه‌ت‌و‬ ‫مێژووی‌ ئه‌مه‌ری���كا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌مه‌ش‬ ‫وا له‌خوێن���دكار ده‌كات‪ ،‬به‌ب���ێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌خ���ۆی‌ بزان���ێ‌ خۆشه‌ویس���تییه‌كی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ بۆ ئه‌مه‌ریكا هه‌بێت"‪.‬‬

‫وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌‪ :‬چاودێرییان‬ ‫ده‌كه‌ین‬ ‫وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ "س���ه‌فین دزه‌یی‌"‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بۆ ئاوێن���ه‌ روونك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌ری���ه‌ك له‌و قوتابخان���ه‌ نمونه‌ییانه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن واڵتان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ كراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫مۆڵه‌ت���ی‌ یاس���اییان له‌وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌ده‌ وه‌رگرت���ووه‌و س���ااڵنه‌ش‬ ‫مۆڵه‌ته‌كانی���ان بۆ ن���وێ‌ ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ خسته‌ڕوو پێش نوێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫مۆڵه‌ته‌كه‌یان سه‌رپه‌رشتیاری‌ په‌روه‌ده‌‬ ‫له‌كه‌موكوڕیه‌كان ده‌كۆڵێته‌وه‌‪ ،‬له‌دوای‌‬ ‫دڵنیابوون مۆڵه‌تیان بۆ نوێده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دزه‌ی���ی‌ ره‌تیك���رده‌وه‌ كه‌ به‌ش���ێك‬ ‫ل���ه‌‌و قوتابخانانه‌ كار بۆ ئاین‌و كلتورو‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ تر بكه‌ن‌و وت���ی‌ "به‌رده‌وام‬ ‫چاودێری‌ ئه‌و قوتابخانانه‌ ده‌كه‌ین‌و هه‌ر‬ ‫كاتێكی���ش كه‌موكوڕییان ل���ێ ببینین‪،‬‬ ‫دوای‌ دووج���ار ئاگاداركردن���ه‌وه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫چاكی‌ نه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وا ناچار به‌داخس���تن‬ ‫ده‌كرێن"‪ ،‬ئه‌و باسی‌ له‌دوو قوتابخانه‌ی‌‬ ‫نمونه‌ی���ی‌ ك���رد ك���ه‌ ‪ 20‬رۆژ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ كه‌موكوڕی‌ ئاگاداركراونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫وتی‌ "ماوه‌ی‌ مانگێك مۆڵه‌تمان داونه‌تێ‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانیان نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وا رووبه‌ڕووی‌ داخستن ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬

‫تارمایی‌ سه‌له‌فیه‌كان‬

‫حیزب دروستكردن‪ ،‬هه‌ڵبژاردن‪ ،‬خۆپیشاندان جائیز نییه‬ ‫ ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫تارماییه‌ك له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‬ ‫دێت‌و ده‌چێت‪ ،‬تارمایی‌ سه‌له‌فیه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌م تارماییه‌ زۆربه‌ی‌ ناوه‌نده‌‬ ‫سیاسیه‌ عه‌لمانیه‌كانی‌ له‌سه‌روه‌ختی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ میسرو كوێتدا تووشی‌‬ ‫شۆك كرد‪ ،‬پێده‌چێت ئه‌م سیناریۆیه‌ش‬ ‫له‌ڕۆژانی‌ داهاتوودا له‌یه‌مه‌ن‌و سوریاشدا‬ ‫دووباره‌ بێته‌وه‌‪ ،‬زۆرێك پێیانوایه‌‬ ‫له‌كوردستانیشدا سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫له‌جموجۆڵێكی‌ ئاشكراو شاراوه‌دان‪،‬‬ ‫كه‌ خه‌ریكه‌ له‌قۆناغی‌ متبوونه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫قۆناغی‌ گه‌شه‌كردن‌و گه‌وره‌بوون ده‌چن‪.‬‬ ‫سه‌له‌فیه‌كان‪ ،‬كه‌ گروپێكی‌ ئیسالمیی‌‬ ‫ناڕێكخراو‌و ناحیزبین‪ ،‬هێزێكی‌ ده‌نگده‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���اراوه‌ن‌و هه‌ر له‌بادین���ان‌و دهۆكه‌وه‌‬ ‫تا گه‌رمیان به‌ش���ێكی‌ به‌رچاوی‌ جوڵه‌‌و‬ ‫حاڵه‌ت���ی‌ "ئیس�ل�امیی" له‌كوردس���تاندا‬ ‫پێكده‌هێن���ن‪ .‬بنك���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌كییان‬ ‫له‌كوردستاندا له‌هه‌شتاكانه‌وه‌ له‌مزگه‌وتی‌‬ ‫(ئیمان)ی‌ مامه‌یاره‌ سه‌رچاوه‌ی‌ گرتووه‌‌و‬ ‫له‌چه‌ند باڵێك���ی‌ جیاجیا پێكدێن وه‌ك‪:‬‬ ‫باڵی‌ خه‌لی���ل ئه‌حمه‌دی‌ ك���ه‌الر‪ ،‬باڵی‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و رانیه‌‌و چه‌مچه‌ماڵ كه‌ زیاتر‬ ‫م���ه‌ال عه‌بدولكه‌ریم���ی‌ مزگه‌وتی‌ ئیمان‌و‬ ‫مه‌ال عه‌بدولله‌تیف سه‌روكارییان ده‌كات‌و‬ ‫چه‌ن���د مزگه‌وتێك بنكه‌ی‌ س���ه‌ره‌كییانه‌‬ ‫وه‌ك���و‪ :‬ئیمان له‌س���لێمانی‌‪ ،‬به‌هه‌ش���ت‬ ‫له‌چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬س���ێ توان له‌س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫س���ه‌الحه‌دین له‌وارم���اوای‌ ش���اره‌زوور‪،‬‬ ‫هه‌ندێ���ك مزگه‌وتیت���ر له‌چوارقوڕن���ه‌‌و‬ ‫ده‌ڤه‌ری‌ پش���ده‌ر‌و بتوێ���ن‪ .‬باڵێكیتری‌‬ ‫س���ه‌له‌فی‌ هه‌ن كه‌ له‌بادینان���ن‌و به‌هی‌‬ ‫حه‌م���دی‌ س���ه‌له‌فی‌ ده‌ناس���رێن‌و زیاتر‬ ‫له‌پارتییه‌وه‌ نزیك���ن‌و به‌الی‌ كۆپیكردنی‌‬

‫ئه‌زموونی‌ واڵتانی‌ كه‌ن���داودا ده‌چن كه‌‬ ‫رێب���ه‌ری‌ ئاین���ی‌ پش���تیوانی‌ بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمان���ڕه‌وا ب���كات‪ ،‬ئه‌مان���ه‌ گۆڤارێك‬ ‫به‌ناوی‌ "ڤه‌ژین" ده‌رده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌هه‌ولێریش���دا‪ ،‬ئه‌بو موسلم ئاریانی‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌كه‌س���ایه‌تییه‌ ناس���راوه‌كانی‌‬ ‫فكری‌ س���ه‌له‌فیه‌ت كه‌ له‌م راپۆرته‌دا بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌دوێت‪.‬‬ ‫ئه‌بو موس���لم ئاریانی كه‌ خاوه‌نی ‪13‬‬ ‫كتێبه‌و مامۆس���تا‌و سه‌رپه‌رش���تیارێكی‬ ‫دی���اری س���ه‌له‌فیه‌كانه‌ له‌هه‌ولێ���ر‪،‬‬ ‫ره‌تیده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌وان بزووتنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫ته‌نزیم���ی ب���ن‌و ده‌ڵێت "س���ه‌له‌فیه‌ت‬ ‫مه‌نهه‌ج���ه‌‪ ،‬نه‌ك حی���زب‪ ،‬جیاوازییه‌كی‬ ‫زۆری له‌گه‌ڵ حیزبه‌ ئیسالمیه‌كاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌له‌فیه‌ت هه‌وڵی گه‌ڕانه‌وه‌ی مرۆڤه‌كان‬ ‫ده‌دات ب���ۆ باری پێش���وو‪ ،‬كه‌ له‌به‌رزی‬ ‫ره‌وش���ت‌و دیندارییه‌كی دروس���ت خۆی‬ ‫ده‌نوێن���ێ‌و خاڵییه‌ له‌حی���زب حیزبێن‌و‬ ‫دووبه‌ره‌كی‌و ته‌بش���یر‌و تۆقاندن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫حیزب���ه‌ ئیس�ل�امیه‌كان ب���ۆ ره‌زامه‌ندی‬ ‫خه‌ڵ���ك‌و راكێش���انی ده‌ن���گ‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫حه‌رام بۆ خه‌ڵكه‌كانیان حه‌اڵل ده‌كه‌ن‌و‬ ‫چه‌ندین ته‌نازول���ی عه‌قائیدیش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی حیزب���ه‌ ئیس�ل�امیه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌سێكیان خۆش���بوێت‌و قبوڵیان بێت‪،‬‬ ‫ده‌بێ���ت هه‌موو ئه‌ندامه‌كانی خۆش���یان‬ ‫بوێت‌و قبوڵیان بێت‪ ،‬پێچه‌وانه‌كه‌ش���ی‬ ‫هه‌ر راس���ته‌" هه‌روه‌ك‌ وتیش���ی "به‌پێی‬ ‫ده‌قی قورئانی‪ ،‬حیزب دروستكردن جائیز‬ ‫نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێم���ه‌ به‌هۆكاری ته‌فره‌قه‌ی‬ ‫ده‌زانین‌و پیشه‌ی موش���ریكه‌كانه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌سێك موماره‌سه‌ی حیزبایه‌تی بكات‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ السایی موشریكه‌كان ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی گه‌شه‌س���ه‌ندنی سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬ئاریانی ئاماژه‌ی به‌وه‌ كرد‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ئێستادا‪ ،‬له‌گه‌شه‌دان‌‌و گه‌نجان روویان‬

‫تێده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونك���ه‌ وه‌ك خۆی ده‌ڵێت س���ه‌ركه‌وتوو ب���وون‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێس���تادا مه‌ال كرێكاری داوه‌ت���ه‌وه‌‌و ده‌ڵێت "مه‌ال‬ ‫"خه‌ڵ���ك له‌حیزبایه‌تی بێ���زاره‌‌و قبوڵی خه‌ریكه‌ حكومه‌ت متمانه‌ به‌سه‌له‌فیه‌كان كرێ���كار له‌بنه‌ڕه‌تدا باوه‌ڕی به‌بانگه‌وازی‬ ‫سه‌له‌فیه‌كان نییه‌‪ ،‬كه‌ باسیشی ده‌كات‪،‬‬ ‫ده‌س���ته‌‌و گروپی نییه‌ به‌ناوی ئاینه‌وه‌‪ ،‬ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ش���ێخ حه‌مدی سه‌له‌فی‪ ،‬كه‌ بۆ دوو مه‌به‌س���ته‌‪ ،‬یه‌كێكیان بۆ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫جگ���ه‌ له‌وانه‌ی كه‌ ژیرییان لێزه‌وتكراوه‌‌و‬ ‫له‌الیه‌ن حیزبه‌كان���ه‌وه فێڵیان لێكراوه‌‪ ،‬به‌ڕاب���ه‌ری س���ه‌له‌فیه‌كانی كوردس���تان كه‌ س���ه‌له‌فیه‌كان ناشرین بكات‌و كارێك‬ ‫به‌اڵم سه‌له‌فیه‌كان به‌زمانێكی راشكاوانه‌ پێناسه‌ ده‌كرێت‌و كه‌سێكی نزیكه‌ له‌پارتی بكات حكومه‌ت متمانه‌ی به‌سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫ئاخاوت���ن له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵ���ك ده‌ك���ه‌ن‌و دیموكراتی كوردستان‌و به‌و هۆیه‌وه‌ باس نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ خۆی كه‌سێكی قاچاخه‌‌و‬ ‫ئیس�ل�امێكی راس���ت‌و ره‌وان‌و دوور له‌وه‌ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ س���ه‌له‌فیه‌كان له‌الیه‌ن موماره‌س���ه‌ی ته‌بش���یریه‌ت ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌كاول���كاری به‌یان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر ده‌سه‌اڵته‌وه‌ پشتگیری ده‌كرێن بۆ لێدانی هه‌روه‌ها كه‌س���ێكه‌ له‌سه‌ر بیروبۆچونی‬ ‫خه‌ڵك پێی رازی بێت یا نا‪ ،‬بۆیه‌ گه‌نجان حیزبه‌ ئیس�ل�امیه‌كان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئاریانی خه‌واریج���ه‌كان ده‌ڕوات‌و موماره‌س���ه‌ی‬ ‫به‌پیر بانگه‌وازه‌ك���ه‌وه‌ ده‌چن"‪ .‬له‌باره‌ی به‌توندی ره‌تیده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ شێخ حه‌مدی تیرۆر‌و تۆقان���دن ده‌كات‪ ،‬له‌الیه‌كیتریش‬ ‫هه‌یكه‌لی ته‌نزیمی‌و دروستكردنی ئه‌ندام‌و ببوبێته‌ چه‌تری پاراستنی سه‌له‌فیه‌كان ده‌یه‌وێت به‌و هۆیه‌وه‌ سه‌رنجی خه‌ڵك بۆ‬ ‫پل���ه‌ به‌رزكردنه‌وه‌‌و ب���وون به‌ به‌رپرس‪ ،‬له‌ده‌س���ه‌اڵت‌و ده‌ڵێت "ئه‌مه‌ بوختانێكی خۆی رابكێشێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی هه‌ڵب���ژاردن‌و حوكمڕانیدا‪،‬‬ ‫مامۆستای س���ه‌له‌فیه‌كانی هه‌ولێر وتی گ���ه‌وره‌ی هه‌ندێك حیزبی ئیس�ل�امییه‌‌و‬ ‫"س���ه‌له‌فیه‌ت پابه‌ندبوونه‌ به‌ئاین‪ .‬هه‌ر هیچ به‌ڵگه‌یه‌كیشیان نییه‌‪ ،‬شێخ حه‌مدی ئاریانی ده‌ڵی���ت "هه‌ڵبژاردن بۆ ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌س���ێك به‌ئه‌ن���دازه‌ی ش���اره‌زابوون‌و له‌كات���ی خۆیدا راوێژكاری بارزانی بووه‌‪ ،‬كه‌ زۆرین���ه‌ حوكمڕانی خه‌ڵ���ك بكات‪،‬‬ ‫وابه‌س���ته‌بوونی به‌ئای���ن متمان���ه‌ی بۆی���ه‌ تاكو ئێس���تاش شه‌خس���یه‌تێكی خ���ودای گه‌وره‌ش ده‌فه‌رم���وێ‪ ،‬زۆرینه‌‬ ‫پێده‌كرێ���ت‪ ،‬وات���ه‌ په‌یوه‌ندیه‌كانم���ان رێزلێگی���راوه‌‌و حس���ابی ب���ۆ ده‌كرێت‪ ،‬هه‌قی���ان خ���ۆش ناوێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ س���ه‌له‌فیه‌كانی ده‌ره‌وه‌و ناوه‌وه‌ ب���ه‌اڵم په‌یوه‌ندی س���ه‌له‌فیه‌كان له‌گه‌ڵ باوه‌ڕمان به‌هه‌ڵب���ژاردن نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆ‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای پرسیاركردنه‌ به‌خه‌ڵكی ش���ێخ‪ ،‬ته‌نیا له‌الیه‌نه‌ عه‌قیده‌ییه‌كه‌یه‌و حیزبه‌ ئیس�ل�امیه‌كان ده‌بێ���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ش���اره‌زاتر‌و ئه‌هلی زكر‪ ،‬چونكه‌ خوای له‌س���ه‌ر ئه‌ساسی پرس���یاری شه‌رعی‌و ئ���ه‌وان ده‌نگ ب���ۆ خۆیان راده‌كێش���ن‌و‬ ‫گ���ه‌وره‌ وا ده‌فه‌رموێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌ ئێمه‌ عیلمی���ه‌"‪ .‬وتیش���ی "ده‌س���ه‌اڵت خۆی له‌و پێناوه‌ش���دا حه‌اڵل حه‌رام ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ته‌وجیه���ی سیاس���ییمان نیی���ه‌‌و ته‌نیا رێگ ‌ه به‌ئیس�ل�امیه‌كان ده‌دات كه‌ ئیمام‌و پێچه‌وانه‌كه‌ش���ی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ باوه‌ڕمان‬ ‫ته‌وجیه���ی عیلمیمان هه‌یه‌‌و كه‌س���یش وتاربێژی���ان هه‌بێ���ت له‌مزگه‌وت���ه‌كان‪ ،‬ب���ه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌مینه‌ بی���ن‪ ،‬به‌اڵم پوخت‬ ‫پله‌و پۆس���تی نییه‪ ،‬گه‌وره‌ترین پله‌ش كه‌چی ئێمه‌ نه‌بۆ ده‌رس خوێندن‌و نه‌بۆ بین"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی خۆپیش���اندانه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫وتاربێژی‪ ،‬هی���چ مزگه‌وتێكمان ناده‌نێ‪،‬‬ ‫رازیكردنی خوایه‌ له‌خۆمان"‪.‬‬ ‫مامۆستا ئه‌بو موسلم‪ ،‬نیگه‌رانی خۆی كه‌چی ئیس�ل�امیه‌كان ئێم���ه‌ تۆمه‌تبار كوردس���تانه‌وه‌ ئ���ه‌و مامۆس���تایه‌ی‬ ‫س���ه‌له‌فیه‌كان ده‌ڵێت "به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌رده‌بڕێت له‌وه‌ی ده‌س���ه‌اڵتی سیاسی ده‌كه‌ن به‌وه‌ی سه‌ر به‌ده‌سه‌اڵتین"‪.‬‬ ‫مه‌ال كرێكار وه‌كو سه‌ركرده‌یه‌كی دیاری بڕوامان به‌ خۆپیشاندان نییه‌‌و له‌مه‌نهه‌جی‬ ‫له‌هه‌ولێر رێگه‌یان پێنادات كه‌ سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫له‌مزگه‌وت���ه‌كان ده‌رس بخوێنن‪ ،‬كه‌چی ره‌وتی ئیس�ل�امی‪ ،‬زۆر جار له‌ژوره‌كانی س���ه‌له‌فیه‌كان جێگ���ه‌ی نابێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و مافه‌ به‌حیزبه‌ ئیسالمیه‌كان ده‌دات‌و پاڵتاك‌و له‌نوسینه‌كانی خۆی‪ ،‬به‌جۆرێك موزاهه‌ره‌كردن له‌یه‌ن واڵتانی كوفاره‌وه‌ ‬ ‫وتی "ده‌سیسه‌یه‌ك هه‌یه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن ئه‌هلی له‌جۆره‌كان بانگه‌ش���ه‌ی وابه‌سته‌بوونی بۆمان هاتووه‌‌و السایی ئه‌وان ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بیدعه‌و س���ۆفییه‌كان‌و ته‌بش���یرییه‌كان‪ ،‬به"‌سه‌له‌فی ساڵح" ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌بو كاتێك ناڕه‌زایی دروس���ت ده‌بێت‪ ،‬نابێت‬ ‫هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵی ئیسالمی‌و یه‌كگرتووش موس���لم ئاریانی‪ ،‬ره‌تیده‌كاته‌وه‌ كه‌ مه‌ال به‌ رژانه‌ س���ه‌رجاده‌و شوش���ه‌ شكاندن‬ ‫له‌پشته‌وه‌ی ئه‌و ناتۆر‌ه‌و بوختانه‌ن‪ ،‬كه‌ كرێكار هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌ س���ه‌له‌فی بگه‌یه‌نرێ���ت‪ ،‬ئێم���ه‌ ناڵێی���ن حكومه‌ت‬ ‫له‌پێن���او بێمتمانه‌یی نێ���وان حكومه‌ت‌و ساڵحه‌وه‌ هه‌بێت‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ كه‌موك���وڕی نیی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێغه‌مبه‌ری‬ ‫س���ه‌له‌فیه‌كان ده‌یكه‌ن‪ ،‬تا راده‌یه‌كیش له‌ئێستادا كتێبێكی له‌ژێر چاپه‌‪ ،‬وه‌اڵمی خودا ده‌فه‌رموێ باش���ترین جیهاد وتنی‬

‫له‌دیدو بیربۆچوونی‬ ‫ئێمه‌‌داو به‌پێی‬ ‫به‌ڵگه‌ی شه‌رعی‌‪،‬‬ ‫وێنه‌گرتن جائیز‬ ‫نییه‬ ‫قسه‌ی هه‌قه‌ له‌الی سوڵتان‌‪ .‬ئه‌گه‌ر لێی‬ ‫وردبینه‌وه‌ ده‌ڵێت (له‌الی) ئه‌مه‌ش واتای‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ده‌بێت كه‌سێكی زانا‌و ئه‌هلی‬ ‫دین ناڕه‌زاییه‌كه‌ بگه‌یه‌نێته‌ س���وڵتان‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ ئێمه‌ باوه‌ڕمان ب���ه‌وه‌ نییه‌ چه‌ك‬ ‫له‌دژی ده‌سه‌اڵت‌ هه‌ڵبگیرێت‌و ته‌شهیر به‌‬ ‫حاكمه‌كانی بكرێت‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌ی‬ ‫شه‌رعیمان هه‌یه‌"‪ .‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێگ���ه‌ی س���ه‌رنجه‌‪ ،‬ئاریانی‬ ‫ئام���اده‌ نه‌ب���وو وێن���ه‌ی له‌ڕۆژنامه‌ باڵو‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌‌و وتی "له‌دی���دو بیربۆچوونی‬ ‫ئێم���ه‌‌داو به‌پێ���ی به‌ڵگ���ه‌ی ش���ه‌رعی‪‌،‬‬ ‫وێنه‌گرتن جائیز نییه‌"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫نێچیر شوێن پێی‬ ‫داود ئۆغڵۆ هه‌ڵده‌گرێت‬

‫سه‌عد ‌ی پیره‌‪ :‬ئێم ‌ه جێگرێك‬ ‫بۆ نێچیرڤان داده‌نێین نه‌ك رێگر‬

‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫نێچیرڤان له‌جموجۆڵێك ‌‬ ‫به‌رفراواندایه‌‪ ،‬ئه‌و له‌هه‌موو‬ ‫ێ‬ ‫ده‌رگاكانی‌ ئۆپۆزسیۆن ده‌دا‌و ده‌یه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌واندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ببێته‌ ئه‌ندازیار ‌‬ ‫ئه‌و گرژییانه‌ی‌ كه‌وتووه‌ته‌ نێوان‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌و‬ ‫ناكۆكیه‌كانیان یه‌كسانكات‌ به‌"سفر"‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌رپرسێكی‌ ئۆپۆزسیۆن ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌گه‌ر سیسته‌مه‌ك ‌ه چاكسازی‌ تیا‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬نه‌ك داود ئۆغڵۆیه‌ك‪ ،‬سه‌د‬ ‫ی‬ ‫داود ئۆغڵۆش بێنه‌ كوردستان كه‌ڵك ‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫گۆڕان‪ :‬نێچیرڤان‬ ‫دوای‌ رووداوه‌كان دێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌ر له‌ڕاس���پاردنی‌ ب���ۆ پێكهێنان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ‌‪ ،‬نێچیرڤان س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫كابین��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ه‌ردانكردنی‌ رێكخه‌ر ‌‬ ‫هه‌وڵه‌كان ‌‬ ‫ی "گۆڕان" نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌ستپێكرد كه‌ بزوتنه‌وه‌كه‌یان زۆرترین‬ ‫رێژ‌هی‌ كورس���ییه‌كانی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫پێكده‌هێنێت له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس���ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌شار ‌‬ ‫هه‌ولێر "سه‌اڵح مه‌زن" له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫"هه‌میشه‌ له‌دوای‌ كێشه‌و رووداوه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫هاتوه‌ته‌و‌ه ناو رووداوه‌كانه‌وه‌ بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫بتوانێت چاره‌س���ه‌ریان بكات‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ باشیشی‌ پێبووه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا ك ‌ه پێده‌چێت نێچیرڤان‬ ‫ێ له‌م س���اته‌وه‌خته‌دا‬ ‫بارزان���ی‌ بی���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫ش���وێن پێی‌ "داود ئۆغڵ���ۆ" ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا هه‌ڵگرێت ك ‌ه به‌تێز ‌‬ ‫ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كێشه‌و ناكۆكییه‌كان ‌‬ ‫"سفركردنه‌وه‌" ‌‬ ‫توركیا له‌گه‌ ‌ڵ واڵتانی‌ ده‌رو دراوسێیدا‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوبانگ���ه‌‪ ،‬نێچیرڤانیش له‌هه‌وڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوش���ێوه‌دا ده‌یه‌وێ‌ به‌ر له‌پێكهێنان ‌‬ ‫كابینه‌كه‌ی‌‪ ،‬ناكۆكییه‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن یه‌كسانكاته‌وه‌ به‌"سفر"‪.‬‬ ‫ی نێچیرڤان‬ ‫به‌اڵم م���ه‌زن ئه‌م ئه‌رك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كارێكی‌ قورستر ده‌زانێت‪ ،‬به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫ی خاوه‌ن ده‌س���تور‌و‬ ‫توركی���ا واڵتێك��� ‌‬ ‫حیزبێكی‌ ده‌سه‌اڵتداری دامه‌زراوتره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "ئایا له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫س���ه‌اڵح مه‌زن وت ‌‬ ‫ی ده‌توانێت‬ ‫ی نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ش ‌‬ ‫ئه‌و میت���ۆد‌ه قو ‌ڵ بكات���ه‌وه‌؟ چونك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر توانی‌ ئه‌وه‌ بكات‪ ،‬ئه‌وا له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاستی‌ میللی‌‌و نیشتمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌ییش‬ ‫ده‌توانێت ئه‌و ئاشته‌واییه‌ وه‌ك كلتورێك‬ ‫ب���ه‌ره‌و پێش ببات‪ ،‬بۆئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌موو‬ ‫ی‬ ‫بیروبۆچون���ه‌ جیاوازه‌كان به‌ش���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫بكه‌ن له‌سه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌زموونی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی بكه‌ن"‪.‬‬ ‫كوردستان‌و هاوكار ‌‬ ‫یه‌كگرتوو‪ :‬سیسته‌مه‌كه‌ كێشه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی كانون ‌‬ ‫ی رووداوه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی بادینانه‌وه‌‪ ،‬گرژی‌‌و ئاڵۆزییه‌ك‬ ‫‪‌ 2011‬‬ ‫ی نێوان‬ ‫كه‌وتووه‌ت��� ‌ه په‌یوه‌ندییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫پارت���ی‌‌و یه‌كگرت���وو ‌‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬تا سه‌ره‌نجام له‌‪3/1‬دا‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌میندار ‌‬ ‫ی سه‌ردان ‌‬ ‫نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ی به‌وه‌شدا‬ ‫گشتی‌ یه‌كگرتووی‌ كرد‌و دان ‌‬

‫هەنوکە‬

‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکێتی‬ ‫نیشتمانی کوردستان سەعدی ئەحمەد‬ ‫پیرە لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت‬ ‫"ده‌بێت بۆ حكومه‌ت خه‌ڵكێك دابنێین‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانەکەمان بگونجێت"‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌ی‌ دوو س���اڵ لێپرس���راوی‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ن���دی‌ یه‌كێتی‌ بووی���ت له‌دهۆك‪،‬‬ ‫ی له‌بادینان‬ ‫ئایا له‌دوای‌ ئه‌و كێش���انه‌ ‌‬ ‫روویاندا یه‌كێتی‌ پێگه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ئه‌وتۆی‌ ماوه‌؟‬

‫ی‬ ‫به‌نیازه‌ ناكۆكیه‌كان ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫یه‌كسانكات‌ به‌"سفر"‬ ‫ی بوو‌ه‬ ‫نا كه‌ "زه‌ره‌رمه‌ندی‌ یه‌كه‌م پارت ‌‬ ‫له‌و رووداوه‌دا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ی شورا ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان‪ ،‬د‪.‬محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند ك ‌ه راسته‌ نێچیرڤان‬ ‫ی به‌هێزه‌‌و‬ ‫ی كه‌سێكی‌ دیپلۆماس ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ی كێشه‌كانی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی ته‌جاوزكردن ‌‬ ‫توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم وه‌ك ناوبراو رونیكرده‌و‌ه له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردس���تان كێش���ه‌ سیس���ته‌مه‌كه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ن���ه‌ك لێهاتویی‌ كه‌س���ه‌كان‪ ،‬ئه‌‌و وت ‌‬ ‫"ره‌نگ ‌ه كه‌س���انی‌ لێهاتووشمان هه‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌م هه‌رێمه‌دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی‌ خراپ ‌‬ ‫سیس���ته‌م ‌ه سیاس���ییه‌كه‌و‌ه نه‌توان���ن‬ ‫ی بهاوێژن ب���ۆ ئه‌و‬ ‫ی ج���دد ‌‬ ‫هه‌ن���گاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه هه‌مووم���ان چاوه‌ڕێ ‌‬ ‫ئامانجان���ه‌ ‌‬ ‫ی كه‌ ده‌كرێت‬ ‫ده‌كه‌ین‌و ئه‌و فرس���ه‌تانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بێنه‌ پێش���ه‌و‌ه بۆ پرۆس���ه‌ی‌ سیاس ‌‬ ‫ی بتوانین‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان ك ‌ه به‌باش ‌‬ ‫به‌رهه‌میان بهێنین"‪.‬‬ ‫ی "پێموای ‌ه ئه‌گه‌ر سیسته‌مه‌ك ‌ه‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی تی���ا نه‌كرێت‪ ،‬ن���ه‌ك داود‬ ‫چاكس���از ‌‬ ‫ئۆغڵۆیه‌ك‪ ،‬به‌ڵكو سه‌د داود ئۆغڵۆش‬ ‫بێنی���ت ب���ۆ كوردس���تان‌و ئه‌زم���وون‬ ‫پێش���كه‌ش بكه‌ن‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام ته‌نها‬ ‫ی زۆریان بۆ ده‌مێنێته‌وه‌‌و‬ ‫ماندوبوونێك ‌‬ ‫كه‌ڵكی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫كۆم ‌هڵ‌‪ :‬باشبوونی‌ په‌یوه‌ندی ‌ه‬ ‫حیزبیه‌كان به‌س نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی وته‌بێ���ژ‌و ئه‌ندام��� ‌‬ ‫به‌بۆچون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالم ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫(محه‌م���ه‌د حه‌كیم)‪ ،‬هه‌ندێ���ك خاڵ ‌‬ ‫ی له‌نێچیرڤ���ان بارزانی���دا‬ ‫ئیجاب��� ‌‬ ‫هه‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه ناكرێت فه‌رام���ۆش بكرێن‬ ‫ی له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫ی په‌یوه‌ندیه‌كان��� ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫الیه‌نه‌ كوردس���تانیه‌كان له‌نێویشیاندا‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی كاك‬ ‫"ناكرێت بڵێین ب���ه‌و جموجوڵه‌ ‌‬ ‫نێچیرڤان ك���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ ‌ڵ الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كاندا باش بێت‌و ناكۆكییه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزسیۆن بكاته‌وه‌ به‌سفر‪،‬‬ ‫ی خه‌ڵك دێته‌دی‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫داواكارییه‌كان ‌‬ ‫ی خه‌ڵك له‌وه‌ش گه‌وره‌تره‌"‪.‬‬ ‫داواكار ‌‬

‫نێچیرڤان بارزانی‬

‫سه‌عدی‌ پیره‌‪ :‬یه‌كێتی‌ له‌بادینان حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌م نیی���ه‌‪ ،‬له‌هه‌ندێك قه‌زادا حیزبی‌‬ ‫دووه‌میش نیی���ه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت له‌زاخۆ‌و‬ ‫ناو دهۆك حیزب���ی‌ دووه‌م نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا یه‌كێتی‌‬ ‫له‌پارێزگای‌ دهۆك پێگه‌ی‌ هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چه‌ند رۆژێكه‌ له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسییه‌وه‌ وه‌ك لێپرسراوی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫هه‌ولێر دانراوی‌ ره‌وشی‌ ئێستای‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌هه‌ولێ���ر چۆن ده‌بینی‌؟ ئایا كاركردن‬ ‫له‌سایه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ پارتی‌ بۆ یه‌كێتی‌‬ ‫زه‌حمه‌ت نییه‌؟‬ ‫سه‌عدی‌ پیره‌‪ :‬له‌سه‌رتاسه‌ری‌ كوردستان‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ پارتی‌‌و ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ش���تێك بووه‌ له‌ئه‌نجامی‌ دوو‬ ‫ی دروستبووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كابینه‌ی‌‬ ‫ئیداره‌ی ‌‬ ‫پێنجه‌م‌و كابینه‌ی‌ شه‌شه‌م به‌ڕاده‌یه‌ك‬ ‫كه‌مبۆته‌وه‌‌و یه‌كێك له‌واجباتی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫داهاتووش ده‌بێت ئه‌وه‌بێت ئاس���ه‌واری‌‬ ‫دوو ئیداره‌ی���ی‌‌و پاوان���كاری‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان نه‌هێڵێت‌و شانسی‌ یه‌كسان‬ ‫بدرێت به‌هه‌موو الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانن ه���ه‌ر الیه‌نه‌‌و به‌پێی‌‬ ‫چاالك���ی‌‌و به‌رنامه‌ی‌ خ���ۆی‌ خه‌ڵك بۆ‬ ‫به‌رنامه‌كه‌ی‌ خۆی‌ رابكێشێت‪ ،‬له‌هه‌مان‬ ‫كاتیش���دا ده‌بێ���ت یه‌كڕی���زی‌‌و ته‌بایی‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ كوردس���تان پارێ���زراو بێت‌و‬ ‫رێكخراو‌ه سیاسیه‌كان به‌ ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌ رێز له‌یه‌كتر بگرن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ ته‌كەتوالتی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪-‬یه‌كان���ی‌ ن���او هه‌ولێریش رێگر‬ ‫نابێت ب���ۆ راپه‌ڕاندنی‌ لێپرس���راویه‌تی‌‬ ‫تۆ؟‬ ‫س���ه‌عدی‌ پیره‌‪ :‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ناو مه‌ڵبه‌ند‌و بارودۆخی‌ نێو یه‌كێتی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌پێ���ش كۆنگره‌ی‌ س���ێیه‌م‌و‬ ‫دوای‌ كۆنگ���ره‌ش ته‌كه‌ت���والت له‌ن���او‬ ‫یه‌كێتی‌ كۆتایی‌ ه���ات‪ ،‬به‌اڵم مومكینه‌‬ ‫خه‌ڵكێك هه‌بێ���ت له‌بنه‌ڕه‌تدا زۆر نانی‌‬ ‫ته‌كه‌تول���ی‌ خواردبێت‪ ،‬پۆس���ت‌و پله‌‌و‬ ‫پای���ه‌ی‌ وه‌رگرتبێت ك���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌‬ ‫چاالكی‌‌و لێوه‌شاوه‌یی‌ خۆیه‌وه‌ نه‌بووه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێس���تاش خه‌ون به‌ ته‌كه‌توله‌وه‌‬ ‫ببینێت‪ ،‬بۆیه‌ پێشبینی‌ ده‌كه‌م یه‌كێتی‌‬ ‫له‌ناو شاری‌ هه‌ولێر جه‌ماوه‌رێكی‌ چاكی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌یه‌‌و ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر كادیری‌‬ ‫شاره‌زاو ناسراوی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ئاش���كرایه‌ له‌دابه‌شكردنی‌‬ ‫هه‌م���وو پۆس���تێكی‌ گرنگ���دا ش���ار‌و‬

‫سەعدی پیرە‬ ‫ناوچ���ه‌كان ره‌چاو ده‌كرێ���ن‪ ،‬به‌ بڕوای‌‬ ‫تۆ نادیده‌گرتنی‌ سلێمانی‌ له‌وه‌رگرتنی‌‬ ‫دوو پۆس���تی‌ گرنگدا كه‌ ب���ه‌ر یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌كه‌وێ���ت ل���ه‌دوو س���اڵی‌ داهاتوودا‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ پاشه‌كشه‌ی‌ یه‌كێتی‌ نییه‌‬ ‫له‌سلێمانیدا؟‬ ‫س���ه‌عدی‌ پیره‌‪ :‬نا‪ ،‬به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫شتی‌ وانییه‌‪ ،‬س���لێمانی‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێو یه‌كێتی‌‌و له‌كوردستانیش���دا‬ ‫وه‌ك���و ش���ارێكی‌ تێكۆش���ه‌ر‌و بزێو به‌‬ ‫پایته‌ختی‌ رۆشنبیری‌ ناسراوه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ئه‌وه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌وه‌وه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌ناو یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ ئه‌وه‌ی‌ تۆ خه‌ڵكی‌ كام ش���ار‌و‬ ‫ناوچه‌ی‌ ئیش داب���ه‌ش ناكرێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ باسی‌ شار‌و ناوچه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ خۆی���ان حه‌زیان له‌پۆس���ته‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا مه‌به‌ستی‌ شاره‌كه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫مه‌به‌ستی‌ خۆیه‌تی‌‪ ،‬بۆیه‌ یه‌كێتی‌ وه‌كو‬ ‫رێكخراوێك���ی‌ سۆش���یال دیموك���رات‌و‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬گرنگی‌ ده‌دات ب���ه‌ ناوچه‌كه‌‌و‬ ‫جوگرافیا‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵك له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫لێوه‌ش���اوه‌یی‌ داده‌نێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫باس له‌حكومه‌تێكی‌ یه‌ك حیزب ناكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو باس له‌حكومه‌تێكی‌ چه‌ند حیزبی‌‬ ‫ده‌كه‌ین به‌تایبه‌تی‌ دوو حیزبی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫تێدای���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بێت ئێم���ه‌ تیمێك‬ ‫هه‌ڵبژێرین گونجاو بن له‌گه‌ڵ یه‌كتری‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ جێگرێك بۆ سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران كاك نێچیرڤان بارزانی‌ دانانێین‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ رێگربێت له‌به‌رده‌م كاره‌كان‪،‬‬ ‫یه‌كێكی‌ بۆ داده‌نێین ته‌واوكه‌ری‌ یه‌كتر‬ ‫ب���ن له‌گه‌ڵ كاك نێچیر‪ ،‬كاك نێچیریش‬ ‫نابێ���ت وه‌زیرێك دابنێت له‌یه‌كێتی‌ یان‬ ‫پارتی‌ كه‌ رێگ���ه‌ له‌كاره‌كانی‌ حكومه‌ت‬ ‫بگرێ���ت‪ ،‬ده‌بێ���ت یه‌كێ���ك دابنرێ���ت‬ ‫كاره‌كانی‌ خه‌ڵك راپه‌ڕێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دوای‌ دیاریكردن���ی‌ "عیم���اد‬

‫ی‬ ‫مام جه‌الل پیاوێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫دیموكراته‌‌و گو ‌‬ ‫راده‌گرێت‬ ‫ئه‌حم���ه‌د" زۆرێك له‌چاودێ���ران ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كه‌ن مام جه‌الل قسه‌ی‌ یه‌ك ‌هم‌و‬ ‫دوا بڕیاریش ده‌دات‌و مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫ی له‌م مه‌س���ه‌النه‌دا ناتوانێ‌ قسه‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫له‌قسه‌یدا بكات‪ ،‬پێتوایه‌ ئه‌م بۆچونانه‌‬ ‫راستی‌ تێدایه‌؟‬ ‫سه‌عدی‌ پیره‌‪ :‬بۆچونێكی‌ هه‌ڵه‌یه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بوترێت قسه‌ی‌ یه‌كه‌م‌و دوا بڕیار له‌الی‌‬ ‫م���ام جه‌الل بێت‪ ،‬چونك���ه‌ مام جه‌الل‬ ‫ته‌داخ���ول له‌زۆر ش���ت ن���اكات‪ ،‬له‌ناو‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ گفتوگۆی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ده‌بێت بۆ حكومه‌ت خه‌ڵكێك‬ ‫دابنێی���ن له‌گ���ه‌ڵ هاوپه‌یمانەکەم���ان‬ ‫بگونجێت ب���ۆ پێكهێنان���ی‌ حكومه‌ت‪،‬‬ ‫دواتری���ش كه‌س���ێكی‌ لێوه‌ش���اوه‌‌و به‌‬ ‫ئه‌زم���وون بێت باش���تره‌‪ ،‬كاك عیماد‬ ‫ئه‌زمونێك���ی‌ هه‌یه‌ له‌گ���ه‌ڵ كاك نێچیر‬ ‫له‌كابینه‌ی‌ پێنجه‌م���دا‪ ،‬كه‌ تاڕاده‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر سه‌ركه‌وتوو بووه‌‪ ،‬مه‌عقوله‌ یه‌كێكی‌‬ ‫تاقیك���راوه‌‌و خ���اوه‌ن ئه‌زمونێكی‌ باش‬ ‫نه‌هێنین دایبنێینه‌وه‌‌و بێین كه‌س���ێكی‌‬ ‫تر دابنێی���ن‪ ،‬كه‌ گومان���م نییه‌ كه‌س‬ ‫سه‌ركه‌وتوو نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و له‌ڕابوردوو‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بووه‌‪ ،‬مام جه‌الل سكرتێری‌‬ ‫گش���تییه‌‌و مه‌رجه‌عی‌ بااڵیه‌‪ ،‬بێگومان‬ ‫له‌مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ چاره‌نوسسازی‌ وه‌كو‬ ‫حكومه‌ت‌و دامه‌زراندنی‌ حكومه‌ت نه‌وه‌ك‬ ‫هه‌ر یه‌كێتی‌‪ ،‬ره‌نگه‌ پارتی‌‪-‬یش پرسی‌‬ ‫پێب���كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ناڕازی‌ بێت گفتوگۆی‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ ده‌توانن كه‌س���ێك بگۆڕن‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن مام جه‌الله‌وه‌ ده‌ستنیشان‬ ‫كرابێت؟‬ ‫سه‌عدی‌ پیره‌‪ :‬ده‌توانین گفتوگۆ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ بكه‌ین ئه‌گه‌ر مام جه‌الل كه‌سێك‬ ‫ده‌ستنیشان بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر سه‌لماندمان‬ ‫له‌جێی‌ خۆیدا نییه‌‪ ،‬مام جه‌الل پیاوێكی‌‬ ‫دیموكراته‌‌و گوێ‌ راده‌گرێت‪.‬‬

‫"ته‌زویر‌و ئیختیالس" به‌سه‌ر قایمقامیه‌تی‌ شاره‌زووردا ساغ ده‌بێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێن ‌ه‬

‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫به‌بێ ئه‌و‌هی‌ هیچ فه‌رمانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ پێكهێنانیان ده‌ربكرێت‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫سێ كه‌سی‌‌و قایمقامی‌ قه‌زا ‌‬ ‫ی‬ ‫شاره‌زوور‪ ،‬زیاتر له‌‪ 218‬ملیۆن دینار ‌‬ ‫ی خه‌رج ده‌كه‌ن‌و‬ ‫پارێزگای‌ سلێمان ‌‬ ‫ی چاودێریی‌ داراییش ئه‌و‌ه‬ ‫دیوان ‌‬ ‫ئاشكرا ده‌كات‪ ،‬کە له‌م خه‌رجكردنه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی نایاسای ‌‬ ‫ئیختیالس‌و ته‌زویر‌و كار ‌‬ ‫كراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 20‬الپه‌ڕه‌یی‌ دیوان ‌‬ ‫ی راپۆرتێك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫چاودێ���ری‌ دارای���ی‌ (س���لێمانی‌) ك ‌ه‬ ‫وێنه‌یه‌كی‌ ده‌س���ت ئاوێن��� ‌ه كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫ی ساڵی‌ (‪)2009‬دا‌و له‌كاتێكدا‬ ‫له‌ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه دانا ئه‌حمه‌د مه‌جی���د‪ ،‬پارێزگار ‌‬ ‫ی ‪ 218‬ملیۆن‌و ‪639‬‬ ‫سلێمانی‌ بووه‌‪ ،‬بڕ ‌‬ ‫هه‌زار‌و ‪ 250‬دینار بۆ دابینكردنی‌ ئاو بۆ‬ ‫گونده‌كانی‌ ده‌ڤه‌ری‌ شاره‌زوور ته‌رخان‬ ‫ی ئاوه‌كه‌‌و‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌دابینكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌سڵه‌كاندا چه‌ندین كار ‌‬ ‫رێكخستن ‌‬ ‫ی روویانداوه‌‌و‬ ‫ته‌زوی���ركاری‌‌و نایاس���ای ‌‬ ‫ی گوندیش���ه‌و‌ه‬ ‫ی ئاو ‌‬ ‫ی دابینكردن ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫پاره‌ ب���ۆ چه‌ندی���ن ج���ۆری‌ خه‌رج ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌رخانكراو‌ه ك ‌ه به‌شێكیان بۆ گیرفان ‌‬

‫تایبه‌ت بووه‌‪.‬‬ ‫ی دیوان ك ‌ه پشتڕاستكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫راپۆرته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه‬ ‫ی وت���ه‌ ‌‬ ‫به‌خش���ته‌و وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان‪ ،‬ب���اس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫سه‌رجه‌م پسوڵه‌ی‌ خه‌رجیه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫ی ش���اره‌زوور‪ ،‬س���ۆران‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫قایمقام ‌‬ ‫عه‌لی‌ مه‌حمود‪ ،‬ئیمزا كراون‌و لیژنه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ردوو‌ه ك���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫خه‌رج��� ‌‬ ‫ی ش���اره‌زوور‪،‬‬ ‫"پێش���وی‌" پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ بووه‌‌و ئه‌ندازیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���اره‌زوور‌و ژمێریارێ���ك له‌دارای��� ‌‬ ‫ش���اره‌زوور‪ ،‬ئه‌ندامی‌ ب���وون‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی باس له‌و‌ه ده‌كات‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ به‌درێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫قایمقام سه‌رجه‌م پسوڵه‌و به‌راییه‌كان ‌‬ ‫ی فه‌وتاندووه‌‌و ده‌ڵێت "ئه‌مه‌ش‬ ‫خه‌رج ‌‬ ‫ی پسوڵه‌و‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫ی گومانه‌"‪ .‬به‌هۆ ‌‬ ‫جێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیوان ‌‬ ‫به‌رایی خه‌رجیشه‌وه‌‪ ،‬لیژنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناچاربوون بانگهێشت ‌‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫چاودێر ‌‬ ‫ئه‌و خاوه‌ن تانكه‌ران ‌ه بكه‌ن ك ‌ه ئاویان‬ ‫گواستوه‌ته‌وه‌ بۆ گونده‌كان‌و سه‌ره‌نجام‬ ‫بۆیان ده‌ركه‌وتووه‌ هه‌ندێك له‌و خاوه‌ن‬ ‫ته‌نكه‌ران��� ‌ه ئیمزاكانیان ته‌زویر كراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیش���یان ئ���ه‌و ب���ڕ‌ه پارانه‌یان‬ ‫وه‌رنه‌گرتوو‌ه ك ‌ه به‌ناویانه‌و‌ه نوسراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها راپۆرته‌ك��� ‌هی‌ دیوان‪ ،‬له‌پاش‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رجه‌م سه‌رپێچییه‌كان ‌‬ ‫خستنه‌ڕوو ‌‬

‫خه‌رجكردن‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه روونده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ ئ���ه‌و كار‌ه نایاس���اییان ‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ ئیختیالسكردن (ده‌ستگرتن‬ ‫ی‬ ‫به‌سه‌ر پاره‌ی‌ گشتی‌) بووه‌ له‌بودجه‌ ‌‬ ‫ی پارێزگای‌ سلێمانی‌‪.‬‬ ‫وشكه‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیوان��� ‌‬ ‫راپۆرت��� ‌ه ‪ 20‬الپه‌ڕه‌ییه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارای���ی‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌ئیم���زا ‌‬ ‫چاودێ���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫چاودێرێكی‌ دارایی‌‌و جێگری‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێر ‌‬ ‫ی ده‌سته‌ ‌‬ ‫ده‌سته‌‌و س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئاماده‌ك���راوه‌‪ ،‬له‌دوتوێی���دا‬ ‫دارای��� ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ئاش���كرا ده‌كات ك ‌ه قایمقام‌و‬ ‫ی خ���ه‌رج‪ ،‬هه‌ن���دێ خه‌رجییان‬ ‫لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كار ‌‬ ‫ئه‌نجامداو‌ه ك ‌ه هیچ په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫وشكه‌س���اڵییه‌و‌ه نه‌بووه‌‌و هه‌ندێ له‌و‬ ‫خه‌رجیانه‌ش گه‌ش���تونه‌ت ‌ه ‪ 79‬ملیۆن‌و‬ ‫‪ 330‬ه���ه‌زار‌و ‪ 750‬دین���ار له‌وان���ه‌ش‪:‬‬ ‫ی چه‌ند جارێك پاداش���ت‬ ‫خه‌رجكردن��� ‌‬ ‫ی (پێش���وو)‬ ‫بۆ خۆی���ان‌و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ش���اره‌زوور‬ ‫ی هه‌روه‌ها ژمێریاری‌ دارای ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌هی‌ ش���اره‌زوور‪ .‬ك���ۆ ‌‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م پاداش���تانه‌ش گه‌شتوه‌ت ‌ه دانی‌ به‌وه‌دا ناوه‌ ك ‌ه چه‌ندینجار پاره‌ ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫ی داو‌ه به‌قایمق���ام كه‌ جارێكیان‬ ‫‪ 4‬ملی���ۆن‌و ‪ 500‬هه‌زار دین���ار‪ ،‬له‌گه‌ڵ نه‌قد ‌‬ ‫ی ‪ 60‬ملی���ۆن‌و ‪ 332‬ه���ه‌زار دینار‬ ‫ی پار‌ه ب���ۆ چه‌ند كه‌س‌و بڕ ‌‬ ‫خه‌رجكردن��� ‌‬ ‫ی له‌به‌رانبه‌ریدا هیچ‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك كه‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌كیان ب���ووه‌‪ ،‬بێئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خه‌رجكردن وه‌ربگرێته‌وه‌‌و‬ ‫به‌كاری‌ وشكه‌س���اڵییه‌وه‌ نییه‌‌و هه‌ندێ وه‌س���ڵێك ‌‬ ‫ل���ه‌و كه‌لوپه‌النه‌ش ك ‌ه دراون به‌هه‌ندێ "نازانێ���ت ئ���ه‌و ب���ڕ‌ه پاران���ه‌ ب���ۆ چ‬ ‫ی‬ ‫مه‌به‌س���تێك خه‌رجكراون"‪ .‬به‌قس���ه‌ ‌‬ ‫خوێندنگا‪ ،‬كۆن‌و بێ كه‌ڵك بوون‪.‬‬

‫به‌بێ فه‌رمانی‌ یاسایی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫قایمقام‌و لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫سێ كه‌سی‌ زیاتر‬ ‫ی‬ ‫له‌‪ 218‬ملیۆن دینار ‌‬ ‫ی‬ ‫پارێزگای‌ سلێمان ‌‬ ‫خه‌رج ده‌كه‌ن‬

‫ی قایمقام‪،‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دواتر له‌س���ه‌ر داوا ‌‬ ‫خه‌رجیی���ه‌ البه‌الكان خراونه‌ت ‌ه س���ه‌ر‬ ‫ی ئاو ب���ۆ گونده‌كان‌و‬ ‫ی گه‌یاندن ‌‬ ‫پ���ار‌ه ‌‬ ‫ی خه‌رجییان رێكخستوو‌ه‬ ‫دواتر پسوڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌ن ته‌نك���ه‌ره‌كان‌و له‌بر ‌‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫ئه‌وان ئیمزایان كردووه‌‪.‬‬ ‫ی دیواندا‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫له‌به‌شێكیتری‌ راپۆرته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌رجكردن ‌‬ ‫خراوه‌ته‌ڕوو كه‌ له‌میان ‌ه ‌‬ ‫‪ 14‬ملیۆن‌و ‪ 498‬هه‌زار‌و ‪ 750‬دیناردا بۆ‬ ‫"خه‌رجی‌ جۆراوجۆر" ك ‌ه په‌یوه‌ندییان‬ ‫ی وشكه‌ ساڵییه‌و‌ه نییه‌‪ ،‬پسوڵه‌و‬ ‫به‌كار ‌‬ ‫ی ته‌نه���ا ‪10‬‬ ‫ی خه‌رجكردن��� ‌‬ ‫داواكاری��� ‌‬ ‫ملی���ۆن‌و ‪ 182‬ه���ه‌زار‌و ‪ 750‬دیناریان‬ ‫خراوه‌ت���ه‌ به‌رده‌س���ت‌و زۆرب��� ‌هی‌ ئه‌م‬ ‫ی وه‌رگریان له‌سه‌ر‬ ‫پس���واڵنه‌ش ئیمزا ‌‬ ‫جێگیر نه‌ك���راوه‌ تاكو ده‌س���ته‌كه‌یان‬ ‫ی ئه‌و خه‌رجییانه‌‪.‬‬ ‫دڵنیابێت له‌ڕاس���تی ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫له‌ناو لیس���تی‌ ئه‌و خه‌رجییانه‌ش ‌‬ ‫پێشكه‌شی‌ لیژنه‌كه‌ی‌ دیوان كراون ‪250‬‬ ‫ی‬ ‫ی مۆبایل ‌‬ ‫هه‌زار دینار نوسراوه‌ بۆ كارت ‌‬ ‫ی شاره‌زوور‪.‬‬ ‫قایمقام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راپۆرته‌كه‌دا لیژنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌ش���ێكیتر ‌‬ ‫ی دارایی‌ پاش ش���ه‌ن‌و‬ ‫دیوانی‌ چاودێر ‌‬ ‫كه‌وی‌ خه‌رجییه‌كان‌و قسه‌كردن له‌گه‌ڵ‬ ‫خ���اوه‌ن تانك���ه‌ره‌كان‪ ،‬ده‌گه‌ن��� ‌ه ئه‌و‬ ‫ی ‪ 88‬ملیۆن‌و ‪151‬‬ ‫ی ك ‌ه نزیكه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجام ‌ه ‌‬

‫هه‌زار‌و ‪ 750‬دین���ار ئیختیالس كراوه‌‌و‬ ‫ی ئ���او گه‌یاندن‬ ‫خراوه‌ت ‌ه س���ه‌ر خه‌رج ‌‬ ‫به‌گون���ده‌كان‪ .‬هه‌روه‌ها لیژنه‌ك ‌ه ده‌ڵێن‬ ‫ی‬ ‫ی پار‌ه ‌‬ ‫"به‌بۆچوونی‌ ده‌سته‌كه‌مان بڕ ‌‬ ‫ی ئاماژه‌مان‬ ‫ئیختیالسكراو زیاتر‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێكردوه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها لیژنه‌ك ‌هی‌ دیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵێن "نه‌توان���را ‪‌ %100‬‬ ‫چاودێری��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پ���اره‌ی‌ ئیختیالس���كراو دیاری ‌‬ ‫ب���ڕ ‌‬ ‫ی ئه‌نجامگیری ئه‌وانیش‬ ‫بكرێت"‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫به‌رپرس���یارێتی‌ ئه‌و كاره‌ نایاساییان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ه���ه‌ردوو لیژن ‌ه ‌‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه ئه‌س���تۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌رگرت���ن‌و خه‌رجكردن ك ‌ه س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی شاره‌زوور‌و‬ ‫ی یه‌كه‌میان قایمقام ‌‬ ‫لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دووه‌میان به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی په‌روه‌رد‌هی‌ ش���اره‌زوور‬ ‫(پێش���وو) ‌‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ راپۆرته‌ك���ه‌دا لیژنه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی داوا ده‌كات‬ ‫ی چاودێری���ی‌ دارای ‌‬ ‫دیوان ‌‬ ‫ی ناوخۆ لێكۆڵین���ه‌و‌ه بكات‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رگرتن‌و خه‌رجكردن ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ لیژن ‌ه ‌‬ ‫قه‌زای‌ شاره‌زوور‌و دواتر بدرێن ‌ه دادگا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ وه‌رگرتنه‌و‌هی‌ ئه‌و بڕه‌ پاران ‌ه ‌‬ ‫ی خه‌رجكراون به‌تایبه‌ت‬ ‫ك ‌ه به‌نایاس���ای ‌‬ ‫ئ���ه‌و ‪ 88‬ملیۆن‌و ‪ 488‬ه���ه‌زار‌و ‪750‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه خستویانه‌ته‌ سه‌ر خه‌رج ‌‬ ‫دینار‌ه ‌‬ ‫ئاو گه‌یاندن بۆ گونده‌كان‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫نه‌وه‌ی‌ چواره‌م ‌ی بارزانی‌‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫مینی ئۆپۆزسیۆن "‪"1‬‬

‫ فۆتۆ‪ :‬فەیسبوک‬ ‫نەوەیەکی چوارەمی بارزانی‌و مەسعود بارزانی باپیری‬

‫ناسر مەنسور بارزانی‬ ‫ سەردار محه‌مه‌د‬ ‫ی‬ ‫ی سووركه‌ل ‌ه ‌‬ ‫له‌فه‌یسبووكدا گه‌نجێك ‌‬ ‫نۆزده‌ سا ‌ڵ سه‌رنجڕاده‌كێشێت‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌ به‌خه‌نده‌و بزه‌وه‌ له‌دنیاو‬ ‫ی‬ ‫ژیان ده‌ڕوانێت‪ ،‬نه‌و‌هی‌ چواره‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌كه‌‪ ،‬تاڵی‌‌و شیرینیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و سیاسه‌تیان زۆر به‌باش ‌‬ ‫چه‌شتووه‌‪.‬‬ ‫ی "ناس���ر"ه‌‌و‬ ‫ئ���ه‌م گه‌نج��� ‌ه ك ‌ه ن���او ‌‬ ‫ی ‪ 24‬ه���ه‌زار الیك‬ ‫ی نزیك ‌ه ‌‬ ‫په‌یجه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬به‌نه‌س���ه‌ب ده‌چێته‌و‌ه س���ه‌ر‬ ‫ی "مانه‌وه‌"‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی���ه‌ك ك ‌ه له‌هون���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌زاو وریان‪ ،‬له‌‪ 200‬ساڵ ‌‬ ‫تا بڵێ ‌‬ ‫ی كورد نیی ‌ه‬ ‫رابردوودا هیچ بنه‌ماڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك ئه‌مان ئه‌وه‌ن ‌ه ساڵ ‌ه له‌سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی كورددا مابێتنه‌وه‌‌و‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫جواڵنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆش���یان‬ ‫ب���ه‌و ئه‌ندازه‌ی��� ‌ه پێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫پاراستبێت‪ ،‬له‌كاتێكدا ك ‌ه زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و به‌شدار ‌‬ ‫بنه‌مااڵن ‌ه ‌‬ ‫ی كوردیی���ان ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫شۆڕش���ه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫ی چواره‌م��� ‌‬ ‫تیاچ���وون‪ ،‬نه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ی���ه‌و هێش���تا ئه‌م���ان به‌ختیان‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك ئاڵت���ون ده‌دره‌وش���ێته‌وه‌و یار ‌‬ ‫ی تریش‬ ‫ی خۆیان‌و خه‌ڵك ‌‬ ‫به‌چاره‌نوس��� ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ێ كاراكت���ه‌ر رۆڵی‬ ‫له‌كوردس���تاندا س��� ‌‬ ‫ی سیاسیدا‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫گرنگ له‌ئاڕاسته‌كردن ‌‬ ‫ده‌بین���ن‪ :‬حیزبایه‌ت���ی‌‪ ،‬ناوچه‌گه‌ری‌‪،‬‬ ‫ی زۆر‌ه‬ ‫بنه‌ماڵ���ه‌و خێ���زان‪ .‬س���ااڵنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ كاراكت���ه‌ر‌ه له‌ملمالنێیه‌ك ‌‬ ‫ئه‌م س��� ‌‬ ‫گه‌وره‌‌و بێبڕان���ه‌وه‌دان له‌نێوان یه‌كترو‬ ‫ی خۆش���یاندا‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت له‌نێ���و خود ‌‬ ‫ملمالنێیان ‌ه له‌سه‌ر "ده‌سه‌اڵت‌و پاره‌"‌و‬ ‫ی كامیان‬ ‫كێشمه‌كێش���یان ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫زیاتر له‌وانیتر له‌دروس���تكردن ‌‬ ‫سیاسی كورددا ئاماده‌و به‌شدار بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راب���ردوودا‪ ،‬ئه‌ندامان ‌‬ ‫له‌په‌نجا س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن���د بنه‌ماڵه‌و خێزانێ���ك روبه‌رێك ‌‬ ‫ی ئێمه‌یان كۆنتڕۆ ‌ڵ‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ك���ه‌س نیی ‌ه درك به‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵگر ‌‬ ‫راس���تیی ‌ه نه‌كات ك ‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی بارزان���ی‌‌و تاڵه‌بانین‪،‬‬ ‫"جیناتی‌" ماڵ ‌‬ ‫ی ده‌ركه‌وتن‌و هاتنه‌پێشه‌وه‌یان‬ ‫چانس��� ‌‬ ‫ی تر زۆر زیاتره‌‪ ،‬چونك ‌ه پش���ت‬ ‫له‌وان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌میراتییه‌ك ده‌به‌س���تن ك��� ‌ه رێگ ‌ه ‌‬ ‫ناوبان���گ‌و سیاس���ه‌تیان له‌به‌رده‌م���دا‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌نسور ‌‬ ‫ی كوڕ ‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪" ،‬ناس���ر ‌‬ ‫ی مس���ته‌فا‬ ‫ی كوڕ ‌‬ ‫ی مه‌س���عود ‌‬ ‫ك���وڕ ‌‬ ‫بارزانی‌" یه‌كێكه‌ له‌وانه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وێنه‌كان���دا‪ ،‬جیاوازییه‌ك ‌‬ ‫له‌ئه‌لبوم��� ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م‬ ‫ی ن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫گه‌ور‌ه له‌ش���ێوه‌ژیان ‌‬ ‫ی بارزانی���دا‬ ‫ی بنه‌ماڵ��� ‌ه ‌‬ ‫ت���ا چواره‌م��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌دیده‌كرێت‪ ،‬هه‌ر نه‌وه‌یه‌و نمونه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی پێش خۆیان پێش���كه‌ش‬ ‫جیاواز له‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌كاتێكدا ك��� ‌ه له‌وێن ‌ه ره‌ش‌و‬ ‫س���پییه‌كانی ئه‌م بنه‌ماڵه‌یه‌دا مسته‌فا‬ ‫بارزانیی���ه‌ك ده‌بینی���ن ك ‌ه ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ی‬ ‫"تفه‌نگ‌و فیش���ه‌كلغ" وه‌ك ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی له‌گ���ه‌ ‌ڵ خۆی���دا ده‌گێڕێ‌‌و‬ ‫جه‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫ی راك ‌ه راك ‌ه‬ ‫ی ژیانیش���ی خه‌ریك ‌‬ ‫زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌م ش���اخ‌و به‌و ك��� ‌هژ‌و یاڵه‌وه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬

‫ێ‬ ‫له‌كوردستاندا س ‌‬ ‫كاراكته‌ر رۆڵی گرنگ‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاڕاسته‌كردن ‌‬ ‫ی سیاسیدا‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ده‌بینن‪ :‬حیزبایه‌تی‌‪،‬‬ ‫ناوچه‌گه‌ری‌‪ ،‬بنه‌ماڵه‌و‬ ‫خێزان‬ ‫ی "ناس���ر"دا‬ ‫له‌وێن��� ‌ه ره‌نگاوڕه‌نگه‌كان ‌‬ ‫ی پۆشته‌و په‌رداخ‌و‬ ‫ی كه‌ش���خ ‌ه ‌‬ ‫گه‌نجێك ‌‬ ‫كه‌وتوو به‌سه‌ر نازو نیعه‌مه‌تدا ده‌بینین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی "شازاده‌" ‌‬ ‫ك ‌ه پێده‌چێت هاوش���ێو‌ه ‌‬ ‫ی ژیان‬ ‫ی ئه‌وروپ ‌‬ ‫ی پاشایه‌ت ‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌سه‌رببات‪ .‬‬ ‫ی‬ ‫ی "مل په‌ڕاندن ‌‬ ‫دیار‌ه له‌كاتێكدا ك ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���انزه‌هه‌م‌و گولله‌بارانكردن ‌‬ ‫لویس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دووه‌م"ه‌وه‌‪ ،‬به‌تون���د ‌‬ ‫نیك���ۆال ‌‬ ‫ی پاش���ایه‌تی له‌ئه‌وروپ���ادا‬ ‫سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌وت ‌ه مه‌ترس���یه‌وه‌‪ ،‬ئیتر خێزانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پڕ له‌بریقه‌و باق ‌‬ ‫ی له‌ژیان ‌‬ ‫پاش���ایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردوویان دووركه‌وتنه‌وه‌و س���ااڵنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر‌ه هه‌وڵ���ده‌ده‌ن ب���ه‌دوور له‌دید‌ه ‌‬ ‫ی تایبه‌تی‌‌و‬ ‫ی ژیان��� ‌‬ ‫خه‌ڵ���ك‌و به‌نهێن��� ‌‬ ‫ی خۆیان بگوزه‌رێنن‪ ،‬تا‬ ‫عه‌یش‌و نۆش��� ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ی ل���ه‌دژ ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫رق‌و كین��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرجار له‌ئه‌لبوم ‌‬ ‫نه‌وروژێن���ن‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی ئه‌م ماڵه‌و‌ه هه‌س���ت به‌و‌ه‬ ‫وێنه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ه���ه‌ر‌ه زۆر ‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ت ك ‌ه زۆرب��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه چ���ۆن ده‌ژی‌‌و ئه‌مانیش‬ ‫خه‌ڵك ‌‬

‫له‌چ دنیایه‌كدا ده‌ژین!‬ ‫دیس���ان ده‌بێت ئه‌و راستییه‌ش ببینین‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ك��� ‌ه پێكهات ‌ه ‌‬ ‫ی تا ئێس���تا له‌و‌ه‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی به‌مجۆر‌ه ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫الوازتر‌ه كۆتای ‌‬ ‫بنه‌ماڵ ‌ه سیاس���یی ‌ه به‌هێزان ‌ه بهێنێت‪،‬‬ ‫ی ك ‌ه وه‌ك‬ ‫ی بارزان��� ‌‬ ‫ی ماڵ��� ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌وڵه‌كان��� ‌‬ ‫نوس���ه‌رێك له‌گه‌رم��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێزو توانا ‌‬ ‫یه‌كێتیدا بۆ تێكشكاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بارزان���ی‪ ،‬وتبوو ‌‬ ‫پارت���ی‌‌و بنه‌ماڵ ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ه���م كه‌وتوون‪ ،‬ئ���ه‌وان مه‌ال‬ ‫"دوا ‌‬ ‫مسته‌فای‌ لۆكیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مانكاتیشدا له‌پێناو به‌خشین ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ك���ورد ‌‬ ‫ئومێدێ���ك به‌كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی سیاسیدا‪،‬‬ ‫به‌ش���داربوون له‌پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت ‌ه هێ���ز‌ه كاراو ركه‌به‌ره‌كان ‌‬ ‫ی بیر له‌و‌ه‬ ‫ی زۆر به‌باش��� ‌‬ ‫پارتی‌‌و بارزان ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫بكه‌ن���ه‌و‌ه ك ‌ه چ���ۆن ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكرێ‌‌و به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی ‌ه یاسای ‌‬ ‫ی "چه‌ك‌و‬ ‫ی ئیحتیكاركردن ‌‬ ‫ی رێگ ‌ه ‌‬ ‫قانون ‌‬ ‫ی چیتر‬ ‫پاره‌"یان لێبگیرێ���ت‪ ،‬بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك خۆی���ان ده‌ڵێ���ن‬ ‫ئ���ه‌و ماڵ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫"خ���ه‌ون به‌دروس���تكردن ‌‬ ‫ی تاك‌و‬ ‫كوردی‌"ی���ه‌و‌ه ده‌بین���ن‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی كوردیی���ان‬ ‫ت���ه‌را نه‌بێ���ت ناوێك��� ‌‬ ‫ی ته‌نها‬ ‫له‌مناڵه‌كانیان نه‌ن���اوه‌‪ ،‬به‌تاق ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قۆناغێك له‌مێژ‌وو ‌‬ ‫ی به‌چاره‌نوس ‌‬ ‫یار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌پارچه‌یه‌ك له‌جوگراف ‌‬ ‫ئێمه‌و ی���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد نه‌كه‌ن‪ .‬به‌س���ه‌رنجدانیش له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دووه‌م ‌‬ ‫له‌كاتێكدا ك ‌ه هێش���تا نه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌رو سیمایه‌و‌ه‬ ‫ی گه‌نجێت ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ی چواره‌میش���یان‬ ‫دی���اره‌‌و وا ن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی الوێتییه‌وه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫پێده‌نێت ‌ه هه‌ڕه‌ت��� ‌‬ ‫ی بنه‌ماڵ ‌ه ركه‌به‌ر‌ه‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫كه‌س���ایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "بارزانی‌" له‌پایز ‌‬ ‫هه‌ر‌ه به‌هێزه‌كان��� ‌‬ ‫ته‌مه‌ندان‌و زه‌مه‌ن س���ات به‌سات به‌ره‌و‬ ‫پیریی‌‌و په‌ككه‌وته‌ییان ده‌با‌و هێش���تا‬ ‫ی دووه‌میش���یان وه‌ك پێویس���ت‬ ‫نه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆیان‌و‬ ‫نه‌كه‌وتوونه‌ت��� ‌ه س���ه‌ر پێ��� ‌‬ ‫ێ ه���ه‌ر ئه‌و‬ ‫نه‌ڕس���كاون‪ ،‬ك��� ‌ه پێناچ ‌‬ ‫چانسه‌شیان هه‌بێت‪.‬‬

‫مناڵه‌كانی "وان" له‌ژیان بێزارن‬

‫ ئا‪ :‬ماردین حسێن ـ تورکیا‬

‫ئه‌و مناڵه‌ کوردانه‌‌ی دوای‬ ‫بومه‌له‌رزه‌که‌ی شاری (وان)‪ ،‬ئاواره‌ی‬ ‫‌شاره‌کانی‪ ،‬تورکیا بوون‪ ،‬له‌وپه‌ڕی‬ ‫بێنازی‌و سه‌رماو برسێتیدا رۆژگاریان‬ ‫به‌سه‌رده‌به‌ن‌و له‌ژیان بێزارن‪.‬‬ ‫له‌ش���اری "جروم" ک ‌ه ده‌که‌وێت ‌ه س���ه‌ر‬ ‫سنووری ئه‌رمه‌نس���تان‌و گورجستان‪،‬‬ ‫له‌نێو سه‌رماو س���ۆڵه‌و به‌فرێکی زۆردا‬ ‫دیمه‌نی چه‌ند مناڵێک���ی ره‌ش‌و روتی‬ ‫کورد سه‌رنجڕاده‌کێشێت ک ‌ه گوپه‌کانیان‬ ‫قڵیش���اوو جله‌کانیان ته‌س���ک‌و کورت‬ ‫بووه‌ت���ه‌وه‌و کڕێ���و‌ه ده‌س���ت ‌ه بچوک ‌ه‬ ‫جوانه‌کانیانی س���ڕ کردووه‌و به‌کوردی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ یه‌کت���ر ده‌دوێ���ن‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫گوشارو ترسێکی زۆریان له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئ���ازادی ته‌مه‌ن ‪ 11‬س���اڵ وتی "له‌به‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی من کوردم ئه‌م ش���اره‌رقیان‬ ‫لێمه‌و ده‌ڵین بڕۆن بۆ ش���اری خۆتان‪،‬‬ ‫نا‌یه‌ڵن مناڵه‌کانیش���یان یاریمان له‌گه‌ڵ‬ ‫بکه‌ن"‪.‬‬

‫منداڵە ئاوارەکانی وان لەدوای بومەلەرزەکە‬ ‫ی گۆرانی ئایشه‌ی ته‌مه‌ن ‪ 14‬ساڵ زۆر به‌دڵته‌نگی ناوی ئێمه‌وه‪ ‌،‬به‌اڵم پێمان ناگا‌ت"‪.‬‬ ‫له‌كاتێك���دا ك ‌ه ئ���ازاد خه‌ریك ‌‬ ‫ی وت���ی "ئێم��� ‌ه کوردی���ن‪ ،‬تور‌ک���ه‌کان بومه‌له‌رزه‌ک���ه‌ی وان ک��� ‌ه س���اڵی پار‬ ‫وتن بوو به‌کوردی‪ ،‬له‌پڕ ئوتومبێلێك ‌‬ ‫پۆلیس ده‌رکه‌وت‌‪ ،‬ئیتر هه‌موو مناڵه‌کان دژایه‌تی‌و ده‌رمانده‌ک���ه‌ن‪ ،‬ده‌ڵێن بچن چه‌ن���د جارێ���ک دووبار‌ه ب���ۆوه‌‪ ،‬بوو‌ه‬ ‫ره‌نگیان زه‌رد هه‌ڵگه‌ڕاو به‌ش���ێوه‌یه‌ک بۆ ش���اره‌که‌ی خۆتان ئێر‌ه جێی کورد هۆی گیان له‌ده‌ستدانی هه‌زاران که‌س‌و‬ ‫بێده‌نگ بوون ک ‌ه وه‌ک بڵێیت ده‌نگیان نییه‪ ،‬ئێم ‌ه بێماڵ‌و قوتابخانه‌‌و بێ شارو ئاواره‌بوونی زۆربه‌ی دانیش���توانی ئه‌م‬ ‫بێ ده‌ره‌تانی���ن‪ ،‬زۆر هاوکاری دێت ب ‌ه شاره‌ کوردنشینه‌‪.‬‬ ‫له‌الی خوداوه‌ لێسه‌ندرایه‌وه‌‪.‬‬

‫له‌س���ااڵنی راب���وردوودا ک���ە پرۆس���ەی‬ ‫رەخنەکردن���ی دەس���ەاڵتی ک���وردی‬ ‫دیاردەیەک���ی رۆژانەی ژیانی سیاس���یمان‬ ‫بووە‪ ،‬خودی پرۆسەی رەخنەی سیاسیش‬ ‫س���ەرەتایەکی نوێی بە خۆیەوە بینیوە‪.‬‬ ‫هەڵب���ەت باڵوبوونەوەی ئ���ەم دیاردەیە‪،‬‬ ‫وادەکات ش���ایەنی تێڕامان بێت‪ ،‬چونکە‬ ‫خوێندن���ەوەی ئ���ەو دیاردەی���ە‪ ،‬تەنی���ا‬ ‫هۆکارێک نییە بۆ خوێندنەوەی دەسەاڵت‪،‬‬ ‫بەڵک���و هۆکارێکە ب���ۆ خوێندنەوەی کۆی‬ ‫عەقڵییەتی سیاسی‌و کێشە ناوەکییەکانی‬ ‫ئەم عەقڵییەتە‪ .‬گەر دەسەاڵت له‌قەیراندا‬ ‫بێ���ت ئاس���اییە‪ ،‬بەاڵم گ���ەر رەخنەگرتن‬ ‫له‌دەس���ەاڵتیش له‌قەیران���دا بێ���ت ئ���ەوا‬ ‫ئەمەیان نیشانەیە بۆ قەیرانێکی قووڵتر‪،‬‬ ‫بۆ دۆخێکی ترس���ناک‪ ،‬ب���ۆ کۆمەڵگایەک‬ ‫ئامێرەکان���ی بیرکردن���ەوە‌و دینەمۆکانی‬ ‫گۆڕانکاریشی کێش���ەی گەورەیان تێدایە‪.‬‬ ‫هەڵب���ەت «رەخنەکردن���ی رەخن���ەی‬ ‫سیاسی» کارێکی ئاسان نییە‪ .‬بەسەرێک‬ ‫کەس���انێک هەن ئەمج���ۆرە رەخنەیە بە‬ ‫خزمەتکردنی دەس���ەاڵت تەفسیردەکەن‪،‬‬ ‫کە هەڵبەت له‌بەر زیاد له‌هۆیەک دەشێت‬ ‫ئەمە تەفس���یرێکی بێمانا بێت‪ ،‬لەسەروو‬ ‫هەموویان���ەوە ئەوەی���ە ک���ە «رەخنەی‬ ‫سیاس���ی» الواز‪ ،‬رەخنەی���ەک نەتوانێت‬ ‫رۆش���نتر‌و دورتر‌و فراوانتر له‌دەس���ەاڵت‬ ‫ببینێت‪ ،‬راس���تەوخۆ دەچێتەوە خزمەتی‬ ‫دەس���ەاڵت‪ .‬رەخنەیەکی���ش نەتوانێ���ت‬ ‫جەوهەری دەس���ەاڵت‌و فرەڕوویی‌و فۆرمە‬ ‫جیاوازەکانی ببینێت‪ ،‬تەسلیمی عەقليیەتی‬ ‫قاڵب‌و کڵێشە بێت‪ ،‬توانای پێداچوونەوە‬ ‫لەدەستبدات‪ ...‬رەخنەیەکی مردوو دەبێت‪.‬‬ ‫له‌بیست ساڵی رابوردوودا رەخنەی سیاسی‬ ‫ئێمە بە گشتی ئاڕاستەی یەک بکەر‌و یەک‬ ‫ن���او دەکرێت ک���ە پێیدەگووترێت حیزب‪.‬‬ ‫بەجۆرێک دونیای ئێمە جگە له‌ڕەخنەگرتن‬ ‫لەم تارماییە‪ ،‬لەم وش���ە ناکۆنکرێتە‪ ،‬لەم‬ ‫ئەژدیه���ا مەجازیی���ە‪ ،‬هیچی ت���ری تێدا‬ ‫نییە‪ .‬هەم���ووان رەخنە له‌حیزب دەگرن‪،‬‬ ‫له‌ڕۆش���نبیرانەوە‪ ،‬ب���ۆ ئۆپۆزس���یۆن‪...‬‬ ‫له‌سەرۆکەکانی حیزبەوە تا کادێر‌و ئەندام‬ ‫پەرلەمانتارەکان‪ ،‬لەسەرۆکی حکومەتەوە‬ ‫ت���ا وەزیرەکان‌و فەرمانب���ەرەکان‪ ،‬تا ئەو‬ ‫گەنجە تازە پێگەیشتووانەی رۆژانە تێکەڵ‬ ‫بە کولتووری ئۆپۆزسیۆن دەبن‌و زمانیان‬ ‫بە سیس���تمە زاراوەییەکەی دەپژێت‪ .‬هەر‬ ‫کەسێک بیەوێت خۆی بە بەشدار نەزانێت‌و‬ ‫بەرگی نەیار بە واقعی هەنوکە له‌بەربکات‪،‬‬ ‫دەمودەست یەکەم کار دەیکات داپڵۆسینی‬ ‫حیزبە‪ .‬چڵە پۆپ���ەی ئەم دۆخە تراژیدۆـ ‬ ‫کۆمیدییە ئەو کاتە ب���ە روونی دەرکەوت‬ ‫کە دەب���وو بزووتنەوەی گ���ۆڕان له‌نێوان‬ ‫بوونە حیزب‌و نەبوونیدا رابمێنێت‪ ،‬ساتێک‬ ‫میدیاکان���ی یەکێت���ی نیش���تیمانی وەک‬ ‫جۆرێک له‌سوکایەتی بە گۆڕانیان دەگووت‬ ‫«حیزبی گ���ۆڕان»‪ .‬لێرەدا بوو کە حیزب‬ ‫خۆی گاڵتەی بە حیزب دەکرد‪ ...‬وش���ەی‬ ‫حیزب بەجۆرێ���ک دزێوبووبوو کە حیزب‬ ‫خۆی وەک توانج‪ ،‬دەیگرتەوە ئەوانیتر‪.‬‬ ‫بە مانایەکی تر ئەم ش���ەیتانە گەورەیەی‬ ‫کە ن���اوی حیزب���ە‪ ،‬رۆژان���ە لێیدەدرێت‪،‬‬ ‫کەچ���ی لەگ���ەڵ ئەوەش���دا نابینین هیچ‬ ‫کەس جێگایەکی بئێش���ێت‪ .‬دەبێت ئەوە‬ ‫دەاللەتی چی بێ���ت? ئایا هۆی ئەوەیە‬ ‫رەخن���ەکان الوازن ی���ان حی���زب تەنی���ا‬ ‫دەمامکی کۆمەڵێک هێ���زی دیکەیە‪ .‬ئەو‬ ‫ئامانج���ە وەهمییە دان���راوە لێیبدرێت تا‬ ‫ئامانجەکانی تر ونبکرێن‌و دیارنەبن‪.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا رەخنەگرت���ن له‌حی���زب‬ ‫هەقانیی���ەت‌و زەمین���ەی خ���ۆی هەیە‪،‬‬ ‫وات���ە حیزب گەرچ���ی دەزگایەکی مردوی‬ ‫تارماییئاس���ایە‪ ،‬بەاڵم بەوەدا ئەو ئۆرگانە‬ ‫سیاس���ییە گەورەیەب���ووە کە ش���تەکانی‬ ‫دی لێهاتۆتە دەرێ شایس���تەی رەخنەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم رەخنەیە یەک���ەم رەخنەیەکی‬ ‫کەموکەرت���ە‪ .‬دووەم‪ ،‬رەخنەیەک���ە ک���ە‬ ‫بۆتە رێگرێکی جیدی له‌ب���ەردەم بینینی‬ ‫کۆمەڵێ���ک هێ���ز‌و میکانیزمی ترس���ناکی‬ ‫دیکە کە دەبێت رەخنە بکرێن‪ .‬له‌سااڵنی‬ ‫رابوردوودا هەرچیی���ەک له‌هەر جێگایەک‬ ‫روویدابێ���ت‪ ،‬راستەوڕاس���ت بەهانەکەی‬ ‫گێڕدراوەتەوە بۆ حیزب‪ .‬رەخنەی سیاسی‬ ‫له‌واڵتی ئێم���ەدا هیچ نەب���ووە جگە لەو‬ ‫لیس���تە درێژەی تاوان ک���ە خراوەتە پاڵ‬ ‫حیزب‪ ...‬دەوڵەت بۆی���ە خراپە‪ ،‬چونکە‬ ‫حیزب دەس���تی تێوەرداوە‪ ،‬وەزارەتەکان‬ ‫بۆی���ە ناتوانن ئیش���بکەن‪ ،‬چونکە حیزب‬ ‫دەستی تێوەرداون‪ ،‬ئاسایش‌و سوپا بۆیە‬ ‫دەزگای کوشندە‌و سەرکوتکەرن‪ ،‬چونکە‬ ‫حیزب کاریان له‌ناودا دەکات‪ ،‬میدیا بۆیە‬ ‫خراپە‪ ،‬چونکە میدیای حیزبییە‪ ،‬دەزگای‬ ‫ئایین���ی‌و مزگەوتەکان هەم���وو بەجۆرێک‬ ‫له‌ج���ۆرەکان بوونەت���ە دەزگای حیزبی‪،‬‬ ‫زانک���ۆ بۆی���ە ئیفلیجە‪ ،‬چونک���ە حیزب‬

‫دەیباتە رێ���وە‪ ...‬هەتا دوایی‪ .‬بە کورتی‬ ‫جەوه���ەری رەخنەی سیاس���ی الی ئێمە‬ ‫لەوە تێنەپەڕیوە بەردەوام بۆ ڤایرۆسێک‬ ‫بگەڕێت ناوی حیزبە‪ ،‬لەسەر ئەو وەهمەش‬ ‫دروس���تبووبێت کە هەموو دەردی ناو ئەم‬ ‫دەزگایان���ە تەنی���ا دەگێڕێت���ەوە بۆ ئەم‬ ‫ڤایرۆس���ە‪ ،‬وە دەرکردنی ئەم ڤایرۆسەش‬ ‫ل���ەم دەزگایان���ە وابین���راوە وەک ئەوەی‬ ‫یەکەم ئاس���انە‌و مەس���ەلەیەکی تەکنیکی ‬ ‫رووت���ە‪ ،‬دووەم مەس���ەلەی دەرکردن���ی‬ ‫حیزب لەم دەزگایانەدا دراوەتەوە دەستی‬ ‫حی���زب خۆی‪ .‬س���ێهەم پێ بەس���ەر ئەو‬ ‫هەقیقەتە گەورەیەدا ن���راوە کە جیاوازی‬ ‫نێ���وان دیموکراس���ییەت‌و دیکتاتۆرییەت‬ ‫چ له‌ف���ۆرم‌و چ له‌جەوه���ەردا ئەوەی���ە‬ ‫ک���ە له‌دیکتاتۆرییەتدا حی���زب بوونێکی‬ ‫دەستنیشانکەر‌و راستەقینەی نییە‪ ،‬حیزب‬ ‫هیچ نییە جگ���ە له‌دەزگایەکی ئەمنی ناو‬ ‫دەزگاکان‪ ،‬دەس���ەاڵت الی دیکتات���ۆر‌و‬ ‫هاوڕێکانێتی نەوەک الی حیزب‪.‬‬ ‫حی���زب ب���ە مان���ا راس���تەقینەکەی‪،‬‬ ‫کۆبوونەوەیەکی ئازاد‌و خۆبەخشە لەدەوری‬ ‫بەرنامە‌و ئایدیایەک کە سنوورێکی ئاشکرا‬ ‫له‌دەزگا‌و ئایدیاکانی ت���ر جیایدەکاتەوە‪.‬‬ ‫ئەمەی���ان دیاردەیەک���ی تایبەت���ە ب���ە‬ ‫دیموکراسییەت‌و له‌سایەی دیکتاتۆرییەتدا‬ ‫نابینرێت‪.‬‬ ‫ئ���ەم رەخنەی���ە بۆیە بۆت���ە رەخنەیەکی‬ ‫ئیفلی���ج‌و بێدەرەنج���ام‌و رۆتینی‌و مردوو‪ ،‬‬ ‫چونک���ە لەس���ەر چاوپۆش���یکردن‌و‬ ‫فەرامۆش���کردنی کۆمەڵێک راس���تی زۆر‬ ‫گەورەی دی بونیادن���راوە‪ .‬کە بەو جۆرە‬ ‫کورتیاندەکەمەوە‪.‬‬

‫جیابوونەوەی‬ ‫گۆڕان‌و سەرکەوتنە‬ ‫سیاسییەکانی هیچ‬ ‫کات بە مانای‬ ‫الوازبوونی دەسەاڵتی‬ ‫یەکێتی نەبوو‪ ،‬نە‬ ‫لەبەرئەوەی یەکێتی‬ ‫نیشتیمانی هێزێکی‬ ‫زۆر بەهێزە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫له‌بەرئەوەی هێزێکە‬ ‫بوونی نییە تا الواز‬ ‫بێت‬ ‫* حیزب خۆی وەک ئۆرگانێکی سیاس���ی‬ ‫مردوە‪ ،‬بۆت���ە دەزگایەک���ی ئەمنی وەک‬ ‫پۆلی���س‪ ،‬س���وپا‪ ،‬ئاس���ایش‪ .‬ئ���ەوەی‬ ‫حاکمە حیزب نیی���ە‪ ،‬بەڵکو نوخبەیەکی‬ ‫ئەرستۆکراتی مش���ەخۆرە‪ .‬ئەم نوخبەیە‬ ‫جگە لەوەی هەم���وو ماهییەت‌و مانایەکی‬ ‫سیاس���ی له‌حیزب س���ەندۆتەوە‪ ،‬زۆرجار‬ ‫دەتوانێت تەواو دەس���تبەرداری حیزبیش‬ ‫بێ���ت بێئ���ەوەی هی���چ له‌دەس���ەاڵتی‬ ‫راستەقینەی بدۆڕێت‪ ،‬دەکرێت هەموو ئەو‬ ‫کادێرانەی کە تەنیا کادێری حیزبین بکاتە‬ ‫دەرەوە بێئەوەی هیچ زیانێکی ستراکتوری‬ ‫لێبکەوێ���ت‪ ،‬دەکرێت نێوەی حیزب بچێتە‬ ‫دەرەوە‌و جیاببێت���ەوە بێئ���ەوەی هێ���زی‬ ‫کۆنتۆڵکردنی بۆ کۆمەڵگا بچوکترین زیانی‬ ‫بەربکەوێت‪ ،‬وەک له‌حاڵەتی جیابوونەوەی‬ ‫گۆڕاندا له‌یەکێتی بینیمان‪ .‬جیابوونەوەی‬ ‫گۆڕان‌و س���ەرکەوتنە سیاسییەکانی هیچ‬ ‫کات ب���ە مان���ای الوازبوونی دەس���ەاڵتی‬ ‫یەکێتی نەبوو‪ ،‬ن���ە لەبەرئەوەی یەکێتی‬ ‫نیش���تیمانی هێزێکی زۆر بەهێزە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫له‌بەرئەوەی هێزێک���ە بوونی نییە تا الواز‬ ‫بێت‪ ،‬دەس���ەاڵت الی ئەو نییە‪ ،‬دەسەاڵت‬ ‫الی بازرگانەکان‪ ،‬الی دەزگا‌و موئەسەسە‬ ‫عەس���کەرییەکان‪ ،‬الی دەزگا‌و موئەسەسە‬ ‫دینییەکان‪ ،‬الی قەبیلە‪ ،‬الی هێزە دەرەکی‌و‬ ‫نێودەوڵەتیی‌و هەندانێکی دیکەیە‪ .‬هەموو‬ ‫ئەم هێزانە له‌بیس���ت س���اڵی رابوردوودا‪،‬‬ ‫س���ەربەخۆییەکی گەورەیان وەرگرتووە‪،‬‬ ‫بەجۆرێ���ک ئێس���تا هی���چ ئەندامێک���ی‬ ‫حی���زب ناتوانێت ئەندامێک���ی بەهێز بێت‬ ‫گ���ەر له‌ب���ازاڕدا یاخ���ود له‌دەوڵەتدا یان‬ ‫له‌موئەسەس���ەی دینی‌و عەشایەرەکانەوە‬ ‫یان له‌موئەسەسەی عەس���کەرییەوە یان‬ ‫له‌دونی���ای ت���ازەی دەزگاکان���ی میدیادا‬ ‫شوێنێکی بەهێزی نەبێت‪.‬‬ ‫»»‪19‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫هه‌وڵی‌ دواخستنی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكان ده‌درێت‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫له‌هه‌وڵدایه‌ بۆ دواخستنی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاكان بۆ ساڵی‌‬ ‫ئاینده‌‌و یه‌كێتیش دژی‌ ئه‌و داوایه‌یه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ هیچ داوایه‌كیان بۆ دواخستنی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن به‌ده‌ست نه‌گه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تان بڕیاریداوه‌ كه‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگاكان له‌ ‪9/27‬ی‌‬ ‫ئه‌مس���اڵدا ئه‌نج���ام بدرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫به‌پێی‌ هه‌ندێ���ك زانیاری‌ رۆژنامه‌وانی‌‪،‬‬ ‫پارتی‌ له‌هه‌وڵدایه‌ بۆ دواخس���تنی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌ساڵی‌ داهاتودا‬ ‫ئه‌نجام بدرێن‪.‬‬ ‫زانیاریی���ه‌كان ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ ئه‌و داوایه‌ی‌ پارت���ی‌ زیاتر له‌وه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی‌ گرت���ووه‌ كه‌ ئه‌مس���اڵ‌‬ ‫پارتی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫وه‌رده‌گرێته‌وه‌‌و ئه‌و پۆسته‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫جێگری‌ ئێس���تای‌ س���ه‌رۆكی‌ پارتی‌‪،‬‬ ‫نێچیرڤ���ان بارزانییه‌وه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌ مه‌به‌س���تیه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫ ‬ ‫حكومه‌ته‌ به‌كێشمه‌كێشی‌ هه‌ڵبژاردنه‌دا ده‌نگده‌رێک له‌کاتی ده‌نگداندا‬ ‫ن���ه‌ڕوات‪ ،‬چونك���ه‌ وه‌ك پێش���بینی‌‬ ‫به‌اڵم پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان ئه‌و به‌رپرسی‌ ژوری‌ هه‌ڵبژاردنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌كرێ���ت هه‌ڵبژاردنێكی‌ قورس ده‌بێت‬ ‫بۆ س���ه‌رجه‌م الیه‌ن���ه‌كان به‌یه‌كێتی‌‌و زانیارییان ‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ مه‌به‌ستیان گۆڕان‪ ،‬ئارام شێخ محه‌مه‌د له‌لێدوانێكدا‬ ‫پارتیش���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گ���ه‌ری‌ زۆره‌ بێت ئه‌مساڵ‌ هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام نه‌درێت‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یان���د كه‌ ئه‌وان پێیان‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌‌و به‌لیس���تێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆ له‌مباره‌یه‌وه‌ په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌ باشه‌ ئه‌مساڵ هه‌ڵبژاردن بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ش���داری‌ بكه‌ن‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ پارتی‌ كوردس���تانی‌ له‌سه‌ر لیس���تی‌ پارتی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌شدان كه‌ ئه‌گه‌ر "پێویستی‌‬ ‫پێیباش���ه‌ كه‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ نێچیرڤان عه‌بدولسه‌الم به‌رواری‌ له‌لێدوانێكدا بۆ كرد" ئه‌وا دوابخرێت‪.‬‬ ‫ئ���ارام ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ ئه‌وان‬ ‫زیاتر سه‌رقاڵی‌ كاره‌ خزمه‌تگوزارییه‌كان ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئه‌وان دوو س���اڵ‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم هاوپه‌یمانه‌كه‌ی‌ پارتیش كه‌ له‌مه‌وبه‌ر داوایانكردووه‌ ئه‌و هه‌ڵبژاردن ‌ه هه‌موو كاتێك جه‌ختیان له‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫یه‌كێتییه‌ به‌الیه‌وه‌ گرنگه‌ كه‌ ئه‌مس���اڵ‌ له‌كاتی‌ خۆی���دا به‌ڕێوه‌ بچێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌ڵبژاردنێكی‌ پاك‌و بێگه‌رد كردۆته‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬چونكه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ژیان���ی‌ خه‌ڵ���ك‌و كاره‌ وتی‌ "به‌اڵم ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ش پێویستی‌‬ ‫نایه‌وێت كاندیده‌كه‌ی‌ پارتی‌ بێ‌ گرفت‌و خزمه‌تگوزارییه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‌و وتی‌ "ئه‌و به‌چه‌ن���د میكانیزمێ���ك هه‌ی���ه‌ له‌وانه‌‬ ‫سه‌رێش���ه‌ واده‌ی‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ ته‌واو زانیارییانه‌ دورن له‌ڕاستییه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ یاس���ای‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫بكات‪ ،‬هه‌روه‌ها مه‌به‌س���تێكی‌ دیكه‌ی‌ پارتی‌ الیه‌نگ���ری‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌زوترین پارێ���زگاكان كه‌ ئێس���تا له‌په‌رله‌مانه‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌ئه‌نجامدانی‌ ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ كات ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ ئه‌نجام بدرێت"‪ .‬ئه‌نجامدان���ی‌ چاكس���ازی‌ له‌حكومه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی نیش���تمانیش ئام���اژه‌ به‌وه‌ هه‌رێم���دا‌و بێالیه‌نكردنی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫له‌كاتی‌ خۆی���دا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ كاتی‌ ئ���ه‌و هه‌ڵبژاردن���ه‌ له‌الیه‌ن ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌ ئ���ه‌وان پێیان باش���ه‌ (پێش���مه‌رگه‌‌و ناوخ���ۆ‌و دارای���ی‌‌و‬ ‫د‪ .‬به‌رهه‌م س���اڵح س���ه‌رۆكی‌ ئێستای‌ ئه‌مس���اڵ هه‌ڵبژاردن ئه‌نج���ام بدرێت‪ ،‬په‌روه‌رده‌‌و داد)‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان كۆڵه‌كه‌‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌ ده‌ستنیش���انكراوه‌‌و ساڵی‌ له‌و روه‌وه‌ په‌رله‌مانتاری‌ فراكس���یۆنی‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردنێكی‌ پاكن"‪.‬‬ ‫به‌اڵم یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫رابردوش له‌كاتی‌ خۆپیش���اندانه‌كاندا كوردستانی‌ له‌س���ه‌ر لیستی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫كاتی‌ هه‌ڵب���ژاردن دیاریكرا‌و دیس���ان تارا ئه‌سعه‌دی‌ بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ الیه‌نێك���ی‌ دیكه‌ی‌ ئۆپۆزس���یۆنه‌‬ ‫كه‌ هیچ زانیارییه‌كی‌ وای پێنه‌گه‌یشتوه‌ جه‌خت له‌ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردن ده‌كات‬ ‫دواخرا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌ س���ه‌باره‌ت به‌ئه‌گ���ه‌ری‌ دواخس���تنی‌ له‌كات���ی‌ خۆیدا‪ ،‬ل���ه‌و روه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ له‌ئه‌س���تۆیه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ زۆربه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن دیاری‌ ده‌كات‌و په‌رله‌مانیش‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ هه‌ڵبژاردنی‌ پارێزگاكان له‌ئه‌مس���اڵدا‌و مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌‌و په‌رله‌مانت���اری‌ ئاماده‌كارییه‌كانی���ان ب���ۆ هه‌ڵبژاردنی‌ یاساكه‌ی‌ په‌س���ه‌ند ده‌كات‌و ئه‌وانیش‬ ‫الیه‌ن���ه‌ عه‌لمانییه‌كان به‌ده‌س���ه‌اڵت‌و وتی‌ "ئێم���ه‌ وه‌كو ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان یه‌كگرتوو‪ ،‬س���ه‌میر سه‌لیم بۆ ئاوێنه‌ی‌ ئه‌مس���اڵ‌ كۆتای���ی‌ پێهێن���اوه‌‌و هیچ سه‌رپه‌رشتی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ناوب���راو رونیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش���ه‌وه‌ نایانه‌وێت ئه‌مساڵ‌ هی���چ داوایه‌ك���ی‌ ل���ه‌و ش���ێوه‌یه‌مان رونكرده‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌ویش له‌میدیاكانه‌وه‌ فه‌رمانێكیش���یان ب���ۆ دواخس���تنی‌‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كانی���ان ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ئه‌نجام بدرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ پێنه‌گه‌یش���توه‌"‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌س���عه‌دی‌ هه‌واڵی‌ ئه‌گه‌ری‌ دواخستنی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ هه‌ڵبژاردن پێنه‌گه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌ هه‌ڵبژاردن له‌مساڵدا كۆتایی‌ پێهێناوه‌‌و‬ ‫پێیانوایه‌ زه‌مین���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن له‌بار جه‌ختیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌وان وه‌ك���و بیس���توه‌‪ ،‬به‌اڵم ئاشكرایكرد كه‌ پێیان‬ ‫نییه‌ ب���ۆ پڕوپاگه‌ن���ده‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‪ ،‬یه‌كێتی‌ هیچ الرییه‌كیان نییه‌ ئه‌مساڵ‌ باشه‌ له‌مساڵدا ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ ئه‌نجام ب���ااڵی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ هه‌رێم���ی‌ هیچ فه‌رمانێكیشیان بۆ دواخستنی‌ ئه‌و‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬عه‌لی‌ قادر له‌لێدوانێكدا هه‌ڵبژاردنه‌ به‌ده‌ست نه‌گه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ش هه‌س���ت ده‌كه‌ن متمانه‌ هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ هه‌وڵیدا رای‌ به‌رپرس���انی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ ب���ااڵی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ب���ۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یان���د ك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆنیش بۆچونیان‬ ‫له‌نێ���وان هێزه‌كاندا نه‌ماوه‌‪ ،‬پاش���ان‬ ‫دركیان ب���ه‌وه‌ش كردووه‌ ك���ه‌ ره‌نگه‌ جی���اوازه‌ س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵبژاردن���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ك���ه‌ ئه‌رك���ی‌ الیه‌نێكی‌ جێبه‌جێكارن بۆ ئه‌نجامدانی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ وه‌ربگ���رێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاكان له‌مس���اڵدا‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیكردنی‌ هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ی‌ هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬چونك���ه‌ حكومه‌ت كاتی‌ ده‌ستنه‌كه‌وتن‪.‬‬ ‫هێزی‌ جارانیان نه‌مابێت‪.‬‬

‫پارتی ده‌یه‌وێت‬ ‫گۆڕان‪:‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن‬ ‫له‌گه‌ڵ‬ ‫دوابخات‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنین‪،‬‬ ‫حکومه‌ته‌که‌ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫نێچیرڤان توشی پێویستی کرد‬ ‫کێشمه‌کێشی‬ ‫ئاسایی ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن نه‌بێت دوابخرێت‬

‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم كه‌وت‌و الدرا‪:‬‬ ‫یه‌كێك له‌و دوو پزیشكه‌ی‌ ك ‌ه به‌ر چاكسازییه‌كه‌ ‌‬

‫جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ر نه‌بوم‌و پله‌كه‌شم به‌رزكراوه‌ته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬

‫ی‬ ‫سێشه‌ممه‌ی‌ رابردو هه‌واڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ركارالبردنی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆری‌ ده‌رمان‌و پێداویست ‌‬ ‫كۆنترۆڵ ‌‬ ‫پزیشكی‌‪ ،‬د‪ .‬ره‌مزی‌ عوسمان‌و‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌ د‪ .‬گۆران عه‌بدواڵ‬ ‫ی "باش‬ ‫له‌پۆسته‌كه‌یان باڵوبوه‌و‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی كاره‌كانیان‌و به‌ر‬ ‫نه‌بونیان له‌ئه‌دا ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم كه‌وتوون"‪،‬‬ ‫چاكساز ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا د‪ .‬گۆران ئه‌و قسان ‌ه‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌‌و ده‌ڵێت "به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫پله‌كه‌م به‌رزكراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬گ���ۆران عه‌بدواڵ ئاماژ‌هی‌ به‌وه‌كرد‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك جێگ���ر ‌‬ ‫ی جۆری‌ ده‌رمان‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ كۆنترۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )K.M.C.A‬نی���ه‌‌و ئ���ه‌و هه‌وااڵن���ه‌ ‌‬ ‫باڵوكراونه‌ت���ه‌و‌ه دوورن له‌ڕاس���تیه‌وه‌‪،‬‬ ‫"چونك ‌ه هیچ فه‌رمانێكی‌ وه‌زاری‌ یاخود‬ ‫ی فه‌رمی‌ نیی���ه‌‪ ،‬بڵێت تۆ‬ ‫نوس���راوێك ‌‬ ‫جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‪ ،‬ته‌نها پزیشكێكم‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه به‌رپرسه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌هۆبه‌ی‌ رێگیولێته‌ر ‌‬ ‫د‪ .‬سه‌الم محه‌مه‌ده‌‪ ،‬نازانم چۆن كراوم‬ ‫به‌جێگ���ری‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‪ ،‬یاخود چۆن‬ ‫ی‬ ‫ی گواستنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت راسته‌وخۆ به‌هۆ ‌‬ ‫راژه‌م ببم ‌ه جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ر!"‪.‬‬ ‫ی كرده‌و‌ه‬ ‫ناوبراو جه‌ختی له‌و قسه‌یه‌ ‌‬

‫با لیژنه‌ك ‌ه‬ ‫ب ‌ه شه‌فافان ‌ه‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ك ‌ه بۆ‬ ‫رای‌ گشتی‌‌و هه‌موو‬ ‫خه‌ڵك باڵوبكاته‌وه‬

‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر نه‌بوه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫ك ‌ه جێگ���ر ‌‬ ‫"به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌و قس���ه‌ راست‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه ب ‌ه هیچ شێوه‌یه‌ك رۆژێك‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕۆژان نوس���راوێك ده‌رنه‌چوو‌ه واژۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر بێ���ت وه‌ك جێگر‪ ،‬ئ ‌ه ‌‬ ‫من ‌‬ ‫ی هیچ ده‌سه‌اڵتێكم‬ ‫ئه‌گه‌ر جێگرم‪ ،‬بۆچ ‌‬

‫نه‌بووه‌!"‪.‬‬ ‫د‪ .‬گ���ۆران رونیك���رده‌و‌ه ك���ه‌ ته‌نها‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك پزیشكێك له‌هۆبه‌ی‌ رێگیولێته‌ر ‌‬ ‫ی كردووه‌‌و ئه‌و هۆبه‌یه‌ش چه‌ند‬ ‫ده‌وام��� ‌‬ ‫ی هه‌ی���ه‌‌و یه‌كێ���ك له‌وانه‌ش‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی ده‌رمان"‬ ‫پێیده‌وترێ���ت "به‌دواداچوون ‌‬ ‫ی كه‌ ده‌رمان دێت ‌ه بازاڕ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كه‌ن له‌نێو كۆگا ‌‬ ‫به‌ش��� ‌ه چاودێر ‌‬ ‫ده‌رمان‌و كۆمپانی���ا‌و ده‌رمانخانه‌كاندا‌و‬ ‫ی كاركردنیدا‬ ‫ئاش���كرایكرد كه‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی ساخته‌‌و خراپیان‬ ‫ی ده‌رمان ‌‬ ‫بڕێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌زگا ‌‬ ‫گرت���ووه‌ كه‌ ئه‌و ده‌رمانان ‌ه ‌‬ ‫ی عێراق په‌س���ه‌ند نه‌كراون‪،‬‬ ‫نیش���تمان ‌‬ ‫بۆی���ه‌ "له‌ماوه‌یه‌كی‌ كورت���دا توانیمان‬ ‫ی‬ ‫ی باش چه‌ندی���ن جۆر ‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌رمانی‌ ساخته‌‌و خراپ‌و ماوه‌به‌سه‌رچوو‬ ‫ده‌ستی‌ به‌سه‌ردا بگرین"‪.‬‬ ‫ی ره‌تكرده‌و‌ه‬ ‫د‪ .‬گۆران ئه‌و قس���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه وتراوه‌ لێكۆڵینه‌و‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌دا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی ‌ه ك���راوه‌‌و وت ‌‬ ‫"چونك���ه‌ من وه‌ك ك���ه‌س‪ ،‬یان وه‌كو‬ ‫پزیشكێك كه‌س نه‌هاتووه‌ لێكۆڵینه‌وه‌م‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا بكات له‌س���ه‌ر ئ���ه‌دا ‌‬ ‫ی بوترێت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی ‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌راتیی��� ‌ه خراپ‬ ‫ئ���ه‌دا ‌‬ ‫بووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئ���اگادار نیم ك ‌ه چۆن ئه‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌‌و هه‌وااڵن��� ‌هی‌ ك��� ‌ه‬

‫باڵوبونه‌ته‌و‌ه كه‌ د‪ .‬ره‌مزی‌‌و د‪ .‬گۆران‬ ‫ی‬ ‫ی كۆنترۆڵ���ێ‌ جۆر ‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رمان‪ ،‬به‌ر چاكسازییه‌كه‌ی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم كه‌وتوون‌و ب ‌ه فه‌رمانی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێ���م الدراون‪ ،‬د‪ .‬گ���ۆران جه‌خت ‌‬ ‫له‌وه‌كرده‌و‌ه ك ‌ه هیچ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كیان‬ ‫ی ش���تێكمان‬ ‫له‌گه‌ڵدا نه‌كراوه‌ بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر رون بێته‌وه‌‪ ،‬ی���ان كارێكیان‬ ‫ی یاس���ا بێ���ت‌و‬ ‫كردبێ���ت پێچه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫وتی‌ "زۆریش ح���ه‌ز ده‌كه‌م لیژنه‌یه‌ك‬ ‫پێبكهێنرێ���ت‌و لێكۆڵینه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌و لێژنه‌یه‌ش له‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێ���م یان ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران یاخود‬ ‫ی ته‌ندروستی‌ بێت‪،‬‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫له‌ئاس���ت ‌‬ ‫ی���ان له‌ه���ه‌ر له‌وه‌زاره‌تێك���ی‌ ت���ره‌و‌ه‬ ‫بێت‪ ،‬ب���ا لیژنه‌ك���ه‌ش به‌ ش���ه‌فافان ‌ه‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ك ‌ه بۆ رای‌ گش���تی‌‌و هه‌موو‬ ‫خه‌ڵك باڵوبكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌گه‌ر به‌پێی‌ ئه‌و هه‌وااڵن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بێ���ت كه‌ گوایه‌ ناوبراو له‌پۆس���ته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی دان به‌وه‌دا‬ ‫الدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌تا خۆ ‌‬ ‫ی به‌رزكراوه‌ته‌وه‌"‌و‬ ‫ده‌نێت ك ‌ه "پله‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێت "پله‌ك���ه‌م به‌رزبۆته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كۆنترۆڵ���ی‌ جۆر ‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫گواس���تراومه‌ته‌وه‌ بۆ دیوان ‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێكیش ئه‌و‌ه ب ‌ه‬ ‫ناراس���ت ده‌زانێت با فه‌رمانی‌ وه‌زاریم‬ ‫ی وه‌زیران س���ه‌یر بكه‌ن بۆ‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬

‫ی گواس���تراینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و‌هی‌ بزانن بۆچ ‌‬ ‫خۆزگه‌ له‌گ���ه‌ڵ باڵوبونه‌و‌هی‌ هه‌واڵه‌ك ‌ه‬ ‫ی ب���ه‌و‌ه كردبوای ‌ه ك ‌ه‬ ‫یه‌ك كه‌ناڵ درك ‌‬ ‫ی باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی وه‌زار ‌‬ ‫بۆچی‌ فه‌رمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گواستنه‌وه‌كه‌ ئاماژ‌ه ‌‬ ‫چونكه‌ چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫پێكراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌و‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫وتراون هه‌مووی‌ دوورن له‌راستی‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬گۆران ئاش���كرایكرد ك ‌ه تائێستا‬ ‫ه���ۆكاری‌ گواس���تنه‌وه‌كه‌ی دیار نییه‌‪،‬‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت "پێموای ‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌خسی‌ بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫هۆكارێك ‌‬ ‫ی راب���ردودا‬ ‫له‌م���او‌هی‌ چه‌ن���د مانگ��� ‌‬ ‫ی س���اخته‌‌و ماو‌ه‬ ‫چه‌ندین ته‌ن ده‌رمان ‌‬ ‫به‌سه‌رچوومان گرتووه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ ئاماژ‌هی‌ به‌وه‌دا‬ ‫كه‌ به‌كه‌سێك ده‌وترێـت "گه‌نده‌ڵ" ك ‌ه‬ ‫ی كردبێت‌و له‌الی���ه‌ن لیژنه‌یه‌ك‬ ‫ش���تێك ‌‬ ‫چه‌ند ش���تێكی‌ له‌سه‌ر ئیسپات بوبێت‌و‬ ‫ێ لێكۆڵینه‌وه‌‌و‬ ‫ی "به‌اڵم چۆن به‌ب��� ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ێ بونی‌ هیچ‬ ‫پێكهێنان���ی‌ لیژنه‌‌و به‌ب��� ‌‬ ‫دێكۆمێنتێ���ك ده‌كرێ���ت ن���او له‌كه‌س‬ ‫ی‬ ‫بنرێ���ت گه‌نده‌ڵ‪ ،‬یان به‌ر چاكس���از ‌‬ ‫كه‌وتووه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیشی‌ "ته‌حه‌دا ده‌كه‌م هیچ‬ ‫شتێك له‌سه‌ر من هه‌بێت بۆ گه‌نده‌ڵی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و‌هی‌ بڵێ���ن به‌ه���ۆ ‌‬ ‫الدراوه‌‌و به‌ر چاكسازی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫كه‌وتووه‌"‪.‬‬

‫سه‌رۆكی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬یا‬ ‫سه‌رۆكی كوردستان!‬ ‫ رۆژنام���ه‌ی هه‌ولێر ژم���اره‌ ‪:1277‬‬‫"س���ه‌رۆكی كوردس���تان پێش���وازی‬ ‫له‌ش���اندێكی حكومه‌تی توركیا كرد"‪،‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ل���ه‌ڕووی ش���ه‌رعیه‌ت‌و‬ ‫یاساییه‌وه‌ ش���تێكمان نییه‌ له‌ئێستادا‬ ‫به‌ناوی س���ه‌رۆكی كوردستان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كوردستان سه‌ربه‌خۆو یه‌كگرتوو نییه‌‬ ‫ت���ا هه‌ڵبژاردنی تێ���دا ئه‌نجامدرابێت‌و‬ ‫كه‌س���ێك ب���ۆ س���ه‌رۆكی ئ���ه‌و واڵته‌‬ ‫یه‌كگرت���وو‌ه هه‌ڵبژێردرابێ���ت! ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژێردراوه‌ س���ه‌رۆكی هه‌رێمێكی ‪3‬‬ ‫پارێزگاییه‌ له‌كوردستان‪ ،‬جگه‌ له‌ناوچه‌‬ ‫دابڕاوه‌كان‪ ،‬كه‌ی كوردی هه‌رچوارپارچه‌‬ ‫یه‌كگرتووان���ه‌ هه‌ڵبژاردنی���ان ك���رد‪،‬‬ ‫كه‌س���ێكیان ب���ۆ خۆی���ان له‌ڕێ���گای‬ ‫ده‌نگدانه‌وه‌ بۆ س���ه‌رۆكی واڵته‌كه‌یان‬ ‫دیاریك���رد‪ ،‬ئه‌وجا ئه‌و كه‌س���ه‌ مافی‬ ‫خۆیه‌ت���ی ناوی خۆی بنێت س���ه‌رۆكی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ "به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌س���ت‬‫هاوواڵت���ی‌ كه‌وت���وون‪ ،‬به‌بڕیارێك���ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم ئاسۆی‌ شێخ جه‌نگی‌‬ ‫برازای‌ جه‌الل تاڵه‌بانی‌ پۆستی‌ نوێنه‌ری‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌ڕوسیا وه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫هه‌م���زاوا له‌چی���ن‌و كوڕ له‌واش���نتۆن‪،‬‬ ‫برازاش بۆ مۆس���كۆ‪ ،‬دیاره‌ مام جه‌الل‬ ‫ده‌یه‌وێت كوده‌تا به‌سه‌ر جیهاندا بكات‬ ‫وا نوێنه‌رایه‌تی واڵته‌ گه‌وره‌كان (چین‪،‬‬ ‫روس���یا‪ ،‬ئه‌مه‌ریكا) بۆ كوڕ‌و زاواو برازا‬ ‫كۆنترۆڵ ده‌كات‪.‬‬ ‫ هه‌ولێر ‪ 1277‬سه‌الحه‌ددین بابه‌كر‬‫وته‌بێژی یه‌كگرتوو "كاك (نێچیرڤان)‬ ‫وتی كه‌ ئیجرائاته‌كان به‌ جۆرێك ده‌بن‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌بێته‌ رێگ���ر له‌دووباره‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫روداوی ل���ه‌م ش���ێوه‌یه‌"‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫مه‌دح‌و سه‌ناكانی به‌ دڵیانه‌‪ ،‬جوت (د)‬ ‫بۆ ناوه‌كه‌ی داده‌نێن‪ ،‬ئیجرائات ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌‌و به‌ سامانی گشتی‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ نه‌عله‌تی برس���ییه‌كانی‬ ‫نیشتمانتان لێبێت‪.‬‬ ‫ خه‌ن���دان "س���ه‌الحه‌دین بهائه‌دین‬‫خ���ۆی ب���ۆ پۆس���تی ئه‌مین���داری‬ ‫هه‌ڵنابژێرێته‌وه‌"‪ 18 ..‬ساڵه‌ ئه‌مینداره‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ڕێزی مته‌ته‌وعی سوپا بوایه‌‪،‬‬ ‫یان پێشمه‌رگه‌ی مه‌تروكه‌ی په‌نا دیوار‬ ‫بوایه‌‪ ،‬ئه‌وا به‌ ‪ 18‬س���اڵ خانه‌نش���ین‬ ‫ده‌بوو‪ ،‬ئه‌م س���ه‌ركرده‌ سیاس���ییانه‌ی‬ ‫ئێم���ه‌ پێش ئه‌وه‌ی له‌ژیانی سیاس���ی‬ ‫خانه‌نش���ین بن‪ ،‬هه‌موو خانه‌نش���ینی‬ ‫گه‌وره‌یان بۆ بڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬سه‌یره‌ ستالینی‬ ‫دیكتاتۆر راسته‌ وه‌ك ئه‌میندار ‪18‬ساڵ‬ ‫س���ه‌رۆك بووه‌‪ ،‬به‌اڵم قه‌ت ئیمتیازاتی‬ ‫به‌ منداڵی خۆی نه‌دابوو‪.‬‬ ‫لڤین پرێس "بەپێی‌ ئەو زانیاریانەی‌‬‫کە دەست لڤین پرێس کەوتوە‪ ،‬ئەیوب‬ ‫لهۆن���ی‌ کوڕی‌ ئەمین���داری‌ یەکگرتوی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ کوردس���تان س���ەالحەدین‬ ‫بەهادی���ن‪ ،‬بە پارەی‌ نێچیرڤان بارزانی‌‬ ‫نێردراوە بۆ خوێندن‌و ئێستا لەزانکۆی‌‬ ‫‪ EIHS‬دەخوێنێت لەواڵتی‌ بەریتانیا"‪،‬‬ ‫كوڕی خه‌ڵك ه���ان ده‌ده‌ن بۆ به‌هاری‬ ‫ئیس�ل�امی‪ ،‬بۆ به‌كوش���تدان ده‌ینێرن‬ ‫بۆ خۆپیش���اندان‪ ،‬كوڕی خۆشیان بۆ‬ ‫باشترین زانكۆ ده‌نێرن بۆ ئینگلیزستان‪،‬‬ ‫ئافه‌ری���ن س���ه‌ركرده‌كان ب���ۆ وه‌فاو‬ ‫خۆشه‌ویستیتان بۆ الیه‌نگرانتان‪.‬‬ ‫ "بەهۆی‌ هاتن���ی‌ وەفدێکی‌ پارتی‌‬‫بەس���ەرۆکایەتی‌ نێچیرڤ���ان بارزانی‌‪،‬‬ ‫یەکگرت���ووی‌ ئیس�ل�امی‌ بەرنامەیەکی‌‬ ‫کەناڵی‌ ئاس���مانی‌ س���پێدە رادەگرێت‬ ‫بەه���ۆی‌ ئ���ەوەی‌ وەک بەڕێوەب���ەری‌‬ ‫کەناڵەک���ە دەڵێ���ت تەش���هیر بەمەال‬ ‫مس���تەفا کراوە‪ ،‬رێگ���ە دەگرێت ئەو‬ ‫بەرنامەیە دووب���ارە بکرێتەوە"‪ .‬دیاره‌‬ ‫به‌رنامه‌ ته‌ش���هیره‌كانی یه‌كگرتوو بۆ‬ ‫س���ه‌فقاته‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ته‌ش���هیر كراوه‌ بۆ‬ ‫په‌خشی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌تان زانیووه‌‬ ‫بۆ بێ سه‌فقات داوای لێبوردن ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ "تاڵه‌بانی‌ سه‌رۆ‌ك كۆماری‌ عێراق‌و‬‫سكرتێری‌ گش���تی‌ یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫كوردس���تان رایگه‌یاند گۆڕان هێزێكی‌‬ ‫نزیكه‌ له‌یه‌كێتیه‌‌و له‌ڕووی‌ جیهانبینیه‌وه‌‬ ‫تێڕوانینیان له‌یه‌ك دوور نییه‌"‪ .‬هه‌موو‬ ‫ده‌زانین وه‌ك پێشتر نووسیم سێوێكن‬ ‫ك���راون به‌ دوو به‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم قه‌ول‬ ‫وابوو ئێ���وه‌ سۆس���یال دیموكراتبن‪،‬‬ ‫نوێن���ه‌ری خه‌ڵكی خان���ووه‌ قوڕه‌كانی‬ ‫كوردستان بن‪ ،‬گۆڕانیش به‌خۆشیانه‌وه‌‬ ‫كه‌س نازانێ���ت ئایدۆلۆجیایان چییه‌‪،‬‬ ‫ئیتر نزیك بوونت���ان له‌كوێیه‌؟ قوڕ به‌‬ ‫سه‌رت سۆسیال دیموكرات مام جه‌الل‌و‬ ‫كاكه‌ حه‌مه‌ له‌كوردستان نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/32/6‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ عێراق‌و عه‌ره‌بستانی‌ سعودیه‌ هه‌نگاوی‌ جددی‌‌و به‌رچاو‬ ‫به‌خۆوه‌ ده‌بینن‌و به‌بۆچونی‌ چاودێرانیش سعودیه‌ ده‌روازه‌یه‌كه‌ به‌ڕووی‌ واڵتان ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌نداودا‌و ئه‌گه‌ر عێراق بتوانێت به‌مشێوه‌ی‌ ئێستا هه‌نگاو بنێت له‌مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ سعودیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ جۆرێك له‌هاوسه‌نگیی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پێگه‌ی‌ عێراق‬ ‫كه‌ ئێستا ته‌نها به‌ڕووی‌ ئێراندا كراوه‌یه‌‌و له‌پاش كشانه‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكاش باس‬ ‫له‌وه‌ده‌كرێت كه‌ یه‌كالیی‌ بوه‌ته‌وه‌ بۆ ئێران‪.‬‬

‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان‪ ،‬جه‌غتیكرده‌وه‌‪ ،‬سه‌رباری‌ تێپه‌ڕینی‌ ‪ 6‬ساڵ به‌سه‌ر‬ ‫ملمالنێی‌ خوێناوی‌ تایفیدا ده‌وروبه‌ری‌ ‪ 1‬ملیۆن‌و ‪ 330‬هه‌زار هاوواڵتی‌‬ ‫عێراقی‌ تائێستاش له‌ده‌ربه‌ده‌ریدا ده‌ژین‌و نه‌یانتوانیوه‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ زێدی‌‬ ‫خۆیان‪ .‬له‌الی‌ خۆشییه‌وه‌ لیژنه‌ی‌ ئاواره‌كانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران‪ ،‬جه‌غتی‬ ‫له‌وه‌كردوه‌ته‌وه‌ به‌م نزیكانه‌ هیچ ئاسۆو هیوایه‌ك نییه‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ریشه‌یی‌ دۆسییه‌ی‌ ئاواره‌‌و ده‌ربه‌ده‌ره‌ ناوخۆییه‌كانی‌ عێراق‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫ئوسامه‌ جه‌میل‪ :‬كڕینی‌ ئوتومبیل ‌ی درع مافی‌ خۆمانه‌‬

‫ئیمۆ‪-‬ش له‌عێراق‬ ‫شێخ له‌تیف‪ :‬پێشتر ئێمه‌ ‪ 58‬ملیۆنمان بۆ ئوتومبیل وه‌رگرتووه‌‌‪ ،‬چۆن دووباره‌ی‌ بكه‌ینه‌وه‌؟ ده‌بێته‌ كێشه‌‬

‫ ئا‪ :‬یاسین ته‌ها‬

‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬

‫هه‌رچه‌ند‌ه ئوسامه‌ نوجێف ‌ی‬ ‫ی له‌په‌رله‌مانتاران كردوو‌ه ك ‌ه‬ ‫تكا ‌‬ ‫ی كڕین ‌ی ئوتومبیل ‌ی درع‬ ‫ده‌ستبه‌ردار ‌‬ ‫ببن‌و بڕیاریش ‌ه له‌م هه‌فته‌یه‌دا ئه‌و‬ ‫ی بودج ‌ه دووبار‌ه بخرێته‌و‌ه‬ ‫بڕگه‌یه‌ ‌‬ ‫ده‌نگدان‪ ،‬كه‌چ ‌ی هه‌ندێك په‌رله‌مانتار‬ ‫هێشتا سورن له‌سه‌ر داكۆك ‌ی لێكردنی‌‌و‬ ‫هه‌ندێكیتریش وه‌رگرتن ‌ی ب ‌ه "گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫نادادی‌" وه‌سف ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی به‌داواكردن ‌ی درعه‌و‌ه ده‌كه‌م"‬ ‫"شاناز ‌‬ ‫ئوس����ام ‌ه جه‌میل‪ ،‬ك���� ‌ه په‌رله‌مانتارێك ‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمییه‌‌و كوڕ ‌‬ ‫لیس����ت ‌ی یه‌كگرتوو ‌‬ ‫ی هه‌ولێره‌‪،‬‬ ‫م����ه‌ال جه‌میل عه‌لی‌‪ ،‬ش����ار ‌‬ ‫ی له‌س����ه‌ر‬ ‫ی ك ‌ه ئیمزا ‌‬ ‫یه‌كێك���� ‌ه له‌وان����ه‌ ‌‬ ‫یاداش����ت ‌ی دابینكردن ‌ی ئوتومبیل ‌ی درع‬ ‫كردوو‌ه ب����ۆ په‌رله‌مانتاران‌و ئێس����تاش‬ ‫"به‌ش����انازییه‌وه‌" داكۆكی ل����ه‌و داوای ‌ه‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ی‬ ‫ده‌كات‪ .‬ناوبراو‪ ،‬له‌میانه‌ ‌‬ ‫ی راگه‌یاند‪" ،‬من‬ ‫ته‌له‌فۆنیدا‪ ،‬به‌ئاوێن����ه‌ ‌‬ ‫هیچ كه‌س����ێكم نه‌دی����و‌ه له‌ن����او هۆڵ ‌ی‬ ‫په‌رله‌م����ان ده‌ن����گ به‌ته‌رخانكردن ‌ی ‪60‬‬ ‫ملی����ارد نه‌دات بۆ درع‪ ،‬كه‌چ ‌ی ئێس����تا‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌هاوپیشه‌كانمان كه‌وتونه‌ت ‌ه‬ ‫ره‌خنه‌گرتن‌و موزایه‌ده‌"‪ .‬ئوسامه‌ وتیش ‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی من‪ 46 ،‬په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫"به‌پێ���� ‌ی زانیار ‌‬ ‫ی ئه‌و یاداش����ته‌یان كردوه‌‌و‬ ‫كورد ئیمزا ‌‬ ‫هه‌قیش����مانه‌‪ ،‬چونك ‌ه رۆژان���� ‌ه له‌كات ‌ی‬ ‫ی جۆره‌ها مه‌ترس����ی ‌ی‬ ‫هاتوچ����ۆ روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫م����ه‌رگ ده‌بینه‌وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ه����ا ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی ئێس����تا كه‌وتونه‌ت ‌ه‬ ‫به‌وه‌ك����رد ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ره‌خنه‌گرتن له‌دابینكردن���� ‌ی ئوتومبیل ‌ی‬ ‫ی درع بۆ په‌رله‌مانتاران له‌حكومه‌ت‪،‬‬ ‫جۆر ‌‬ ‫خۆیان ‪ 3 -2‬ئوتومبیل ‌ی درعیان هه‌یه‌‌و‬ ‫باس���� ‌ی له‌وه‌ك����رد موقته‌دا س����ه‌در‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئوتومبیل ‌ی درع ‌ی حه‌رامكردوو‌ه له‌س����ه‌ر‬ ‫ی ك���� ‌ه ده‌رده‌چێت‬ ‫په‌رله‌مانت����اران‪ ،‬خۆ ‌‬ ‫ی ئوتومبیله‌كان ‌ی ده‌گات ‌ه ‪ 50‬ك ‌ه‬ ‫كه‌ژاوه‌ ‌‬ ‫هه‌ندێكیان درعه‌‪ .‬به‌بۆچون ‌ی ئوس����ام ‌ه‬ ‫جه‌میل‪" ،‬ئه‌گه‌ر ئوتومبیل ‌ی درع حه‌رام‬ ‫ی په‌رله‌مانتاریه‌كه‌ش‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌و‌ه موچه‌ ‌‬ ‫حه‌رام����ه‌‪ ،‬چونك���� ‌ه هه‌ردووكیان له‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫س����ه‌رچاوه‌و‌ه دێ����ن"‪ .‬ناوب����راو هێما ‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش����كرد یه‌كه‌م ك����ه‌س ك ‌ه ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی وروژاندبێت عه‌ل ‌ی ش����ه‌ال ‌‬ ‫دۆس����ییه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌ی ده‌وڵه‌ت ‌ی یاسای ‌ه "ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫لیسته‌كه‌ی‌‌و وه‌زیره‌كان ‌ی لیسته‌كه‌ ‌‬ ‫له‌شه‌هرس����تانییه‌و‌ه تا فه‌الح س����ودان ‌ی‬ ‫تۆمه‌تب����ارن به‌الدان���� ‌ی ملیاره‌ها دۆالر‬ ‫له‌سه‌فقاته‌كان ‌ی نه‌وت‌و كڕین ‌ی خۆراك"‪.‬‬ ‫ئوسام ‌ه جه‌میل وتیش ‌ی "ئه‌و ئوتومبیل ‌ی‬

‫هه‌رچه‌نده‌ ئیمۆ شێوازێكی‌ رێكپۆشی‌‌و‬ ‫قژ چاككردنه‌‌و زیاتر گه‌نجان بۆ‬ ‫جوانكاری‌‌و سیمای‌ مۆدێرنه‌بوون‬ ‫به‌كاریده‌هێنن‪ ،‬كه‌چی‌ له‌عێراق‬ ‫تۆمه‌تباره‌ به‌وه‌ی‌ گه‌نجانی‌ خستۆته‌‬ ‫رێگای‌ الدانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئالوده‌بوون‬ ‫به‌كۆمه‌ڵێك خوو كه‌ خراپترینیان‬ ‫خوێنمژینی‌ یه‌كتره‌‪.‬‬

‫ی درع‬ ‫هه‌ر ئوتومبیلێك ‌‬ ‫ی ‪ 10‬ده‌فته‌ر دۆالره‌‌و‬ ‫بای ‌‬ ‫له‌به‌غداو‌ه تاهه‌ولێر ‪170‬‬ ‫لیتر به‌نزینی‌ ده‌وێت‬ ‫ی ‪10‬‬ ‫ی داوامانكردوو‌ه بای ‌ی نزیكه‌ ‌‬ ‫درع����ه‌ ‌‬ ‫ده‌فته‌ره‌‌و ‪ 8‬بستۆنه‌‌و له‌به‌غدا بۆ هه‌ولێر‬ ‫‪ 170‬لیتر به‌نزین ده‌خوات‌و ه ‌ی كه‌یف‌و‬ ‫س����ه‌فا نیی ‌ه تا بدرێته‌و‌ه به‌ناوچاومان‌و‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ����ه‌و‌ه نه‌بێت ناتوانین له‌ناوچه‌ ‌‬ ‫س����ه‌وز بچین ‌ه ده‌ره‌و‌ه ب����ۆ به‌جێهێنان ‌ی‬ ‫ئه‌رك ‌ی چاودێری ‌ی حكومه‌ت"‪ .‬ئوس����ام ‌ه‬ ‫وتیش ‌ی "كام په‌رله‌مانتار‌ه له‌گه‌ڵ كڕین ‌ی‬ ‫ی نه‌گرێت‌و دڵنیام‬ ‫درعدا نییه‌‪ ،‬ب����ا وه‌ر ‌‬ ‫ی وه‌ریده‌گ����رن جگ ‌ه له‌ش����ێخ‬ ‫هه‌م����وو ‌‬ ‫ی ناگرێت‌و‬ ‫له‌تیف ك ‌ه رایگه‌یاندوو‌ه وه‌ر ‌‬ ‫من ئه‌وه‌ش به‌موزایه‌د‌ه به‌س����ه‌ر ئێمه‌و‌ه‬ ‫ده‌زان����م"‪ .‬له‌كۆتاییدا ئوس����ام ‌ه جه‌میل‬ ‫ی بیرهێنای����ه‌و‌ه ئ����ه‌و ئوته‌مبیل ‌ه‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ب����ۆ ئ����ه‌وان ده‌كڕدرێن ده‌بن ‌ه‬ ‫درعانه‌ ‌‬ ‫موڵك ‌ی په‌رله‌مان‌و بۆ موڵك ‌ی شه‌خسی ‌ی‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫"دووجار ئۆتۆمبیل وه‌رگرتن‬ ‫گه‌نده‌ڵییه‌"‬ ‫حاكم ش����ێخ له‌تیف ش����ێخ مس����ته‌فا‪،‬‬ ‫ك���� ‌ه په‌رله‌مانتارێك ‌ی گۆڕان����ه‌‌و له‌كات ‌ی‬ ‫ده‌نگدان له‌سه‌ر كڕین ‌ی ئوتومبیل ‌ی درع‬ ‫ی نه‌خۆش����ی‌"‬ ‫ب����ۆ په‌رله‌مانتاران "به‌هۆ ‌‬ ‫ی راگه‌یاند‪،‬‬ ‫له‌به‌غدا نه‌ب����ووه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫"نوس����راوم ك����ردوو‌ه بۆ س����ه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان تا ئوتومبیلێك كه‌متر بكڕن‪،‬‬ ‫چونك ‌ه من به‌گه‌نده‌ڵ ‌ی ده‌زانم ئه‌و پار‌ه‬

‫سەردانی چەند پەرلەمانتارێکی عێراق بۆ گوندێکی هەژار نشین‬ ‫زۆر‌ه ته‌رخ����ان بكرێت ب����ۆ ئوتومبیلی‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران"‪ .‬شێخ له‌تیف‪ ،‬ئه‌وه‌ش ‌ی ئوتومبیلی‌ گولله‌ نه‌بڕ‬ ‫ده‌وێت‌و به‌پێی‌ لێدوانی‌ كۆمپانیا‬ ‫ئاشكراكرد ئه‌وان پێشتر وه‌كو په‌رله‌مانتار ـ داواكردنی‌ ئه‌م جۆره‌ ئوتومبیله‌‬ ‫گه‌وره‌كانی‌ ئوتومبیلیش عێراق‬ ‫‪ 58‬ملیۆن دیناریان وه‌رگرتوو‌ه بۆ كڕین ‌ی سه‌ره‌تا له‌ڕێگای‌ یاداشتێكه‌وه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و ده‌وڵه‌تانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئوتومبیل‌و ئێستاش یه‌ك ‌ی ‪ 100‬ملیۆنیان بووه‌ كه‌ ‪ 220‬په‌رله‌مانتار ئیمزایان‬ ‫زۆرترین هاورده‌ی‌ ئه‌م جۆره‌‬ ‫پ����ێ بدرێت بۆ كڕین���� ‌ی ئوته‌مبیل ‌ی درع كردووه‌‪ ،‬دواتر له‌بودجه‌ی‌ ‪ 2012‬دا‬ ‫ئوتومبیله‌ ده‌كات‌و به‌پێی‌ هه‌ندێك‬ ‫"گه‌نده‌ڵییه‌‌و هه‌ق نیی���� ‌ه په‌رله‌مانتاران بڕی‌ ‪ 60‬ملیارد دینار (ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫قبوڵ ‌ی بكه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه ئ����ه‌وان متمانه‌ ‌‬ ‫خه‌ماڵندن له‌ئێستادا نزیكه‌ی‌ ‪900‬‬ ‫ی ‪ 50‬ملیۆن دۆالر)ی‌ بۆ ته‌رخانكراوه‌‪.‬‬ ‫له‌م جۆره‌ ئوتومبیالنه‌ له‌واڵتدا‬ ‫خه‌ڵكی����ان به‌ده‌س����تهێناوه‌‌و ئه‌بێ����ت ـ جگه‌ له‌لیستی‌ هاوواڵتی‌‬ ‫س����ه‌رنما ‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی نه‌زاهه‌ت‌و خۆنه‌ویست ‌ی بن"‪ .‬ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬هیچ‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌یاند‬ ‫ه‬ ‫���یگ‬ ‫�‬ ‫راش‬ ‫‌تیف‪،‬‬ ‫شێخ له‬ ‫ـ ره‌خنه‌گرتن له‌كڕینی‌ ئه‌م‬ ‫لیستێك به‌ته‌واوی‌ ئه‌م ئیمتیازه‌ی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫سیاس‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫موزای‬ ‫هیچ‬ ‫���كات‬ ‫ئه‌ی�‬ ‫ئوتومبیالنه‌ له‌وه‌وه‌ دێت كه‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ ره‌تنه‌كردوه‌ته‌وه‌‌و له‌كۆی‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌رچاو‬ ‫ه‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫‌ناع‬ ‫ه‬ ‫‌ق‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ڵك‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫نیی‬ ‫پێشتر په‌رله‌مانتاران نزیك ‌هی‌ ‪60‬‬ ‫‪ 57‬په‌رله‌مانتاری‌ كوردیش نزیكه‌ی‌‬ ‫‌مانیش‬ ‫ه‬ ‫‌رل‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫���او‬ ‫�‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫من‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫وت‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫‌گرێ‬ ‫ده‬ ‫ملیۆن دینار پاره‌ی‌ ئوتومبیلیان‬ ‫‪ 50‬په‌رله‌مانتاریان ئیمزایان كردووه‌‬ ‫ملیۆن‬ ‫‪33‬‬ ‫‌ناو‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫"ك‬ ‫وتم‬ ‫‌و‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫وتارێكم‬ ‫وه‌رگرتووه‌‌و له‌كاتێكیشدایه‌‬ ‫كه‌ له‌سه‌رجه‌م لیسته‌كانن‪.‬‬ ‫كه‌ به‌پێی‌ ئاماره‌ فه‌رمییه‌كان‬ ‫خه‌ڵك ‌ی عێراق ئێم ‌ه ‪ 325‬كه‌س بوینه‌ت ‌ه ـ نرخی‌ هه‌ر ئوتومبیلێكی‌ درع‬ ‫‪%24‬ی خه‌ڵكی‌ عێراق له‌ژێر هێڵی‌‬ ‫په‌رله‌مانتار ئه‌وه‌مان به‌س����ه‌و هه‌ق نیی ‌ه ده‌وروبه‌ری‌ ‪ 10‬ده‌فته‌ر دۆالره‌‌و‬ ‫دوا ‌‬ ‫هه‌ژارییه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫ی ئیمتی����ازات بكه‌وین‌و له‌س����ه‌ر ئه‌م سیانه‌كردنیشی‌ پاره‌یه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫هه‌ڵوێستانه‌ش����م هه‌ندێك په‌رله‌مانتاران‬ ‫دژایه‌تیم ده‌كه‌ن"‪ .‬شێخ له‌تیف‪ ،‬ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 50 -30‬پاس����ه‌وان وه‌رده‌گرێت‪ ،‬كه‌چ ‌ی پاس����ه‌وان به‌یه‌كجار بگرێت‌و وت ‌ی "هیچ‬ ‫به‌وه‌ك����رد جگ���� ‌ه له‌ئوته‌مبیل���� ‌ی درع‪ ،‬هه‌ندێكی����ان هی����چ پاس����ه‌وانیان نییه‌‌و پاس����ه‌وانێك به‌دوو ‪ 700‬هه‌زار دیناریش‬ ‫موچه‌ ‌‬ ‫ی س����ه‌رجه‌م ئ����ه‌و پاس����ه‌وانان ‌ه نایه‌ت له‌گه‌ڵمان‌و ناچار من پاسه‌وانێك ‌ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتارانیش���� ‌ی پێ زۆره‌‌و موچه‌ ‌‬ ‫ی كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫وت���� ‌ی "ب����ه‌رده‌وام داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ خۆی����ان وه‌رده‌گرن ك���� ‌ه ‪ 700‬هه‌زار كه‌مت����رم ل����ه‌و ژماره‌ی ‌ه هه‌ی����ه‌‌و پاره‌ ‌‬ ‫ی چاپه‌‪ ،‬ش����ێح له‌تیف وت ‌ی "من ئه‌وان دابه‌ش ده‌كه‌مه‌و‌ه به‌س����ه‌ریاندا‪،‬‬ ‫ده‌ك����ه‌م‌و ئه‌وه‌ش���� ‌ی وه‌ریده‌گری����ن ك ‌ه دین����ار ‌‬ ‫ی پاسه‌وان‪ ،‬ئه‌رك ‌ی‬ ‫مانگان���� ‌ه ‪ 8‬ملیۆن‌و دین����ار نیوه‌‪ %28 ،‬دوو گروپ پاسه‌وانم هه‌یه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێكیان چونك ‌ه جگ ‌ه له‌موچه‌ ‌‬ ‫ی سه‌ره‌كی ‌ی بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌ده‌ین به‌مه‌كۆ ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‌و‬ ‫ی عه‌ره‌بن‌و له‌به‌غدا پارێزگاری ‌ی له‌ماڵه‌كه‌م خواردن‌و هاتوچۆ‌و مه‌سروفاتیتر ‌‬ ‫گۆڕان له‌گرده‌كه‌"‪ .‬س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ش ‌ی ده‌كه‌ن‌و هه‌ندێكیشیان له‌گه‌ڵ خۆمدان"‪ .‬هی����چ په‌رله‌مانتارێ����ك ناتوانێت له‌یه‌ك‬ ‫ك���� ‌ه هه‌م����وو په‌رله‌مانتارێ����ك موچه‌ ‌‬ ‫ی هه‌روه‌ه����ا نه‌یش����ارده‌و‌ه نه‌یتوانیو‌ه ‪ 30‬كاتدا ‪ 30‬یان ‪ 50‬پاسه‌وان ‌ی هه‌بێت"‪.‬‬

‫ئه‌تروشی‌‪ :‬شه‌ڕێكی‌ سارد له‌نێوان مالیكی‌‌و سه‌رۆكی‌ هه‌رێمدا هه‌یه‌‬ ‫"هه‌قه‌ كورد گومان له‌نزیكبوونه‌و‌هی‌ په‌ل ‌هی‌ عێراق‌و سعودی ‌ه بكات"‬

‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕ‌هی‌ عێراق‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ كورد رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫یه‌كێك له‌هۆكاره‌كانی‌ لێدوان ‌ه‬ ‫ی مالیكی‌ به‌رانبه‌ر كورد‬ ‫زبره‌كان ‌‬ ‫له‌ڕۆژنام ‌هی‌ عوكاز‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ساردی‌ نێوان سه‌رۆك ‌‬ ‫بۆ شه‌ڕ ‌‬ ‫هه‌رێم‌و مالیكی‌‌و ده‌ڵێت "ره‌نگه‌ له‌به‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵێك بارودۆخ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم ئه‌و‬ ‫شه‌ڕ‌ه سارد‌ه ئاشكرا نه‌كات‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫بوونی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫ی له‌ڕێ���گا ‌‬ ‫پ���اش ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی س���عودیه‌و‌ه ن���ور ‌‬ ‫ع���وكاز ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬هوشیاریدای ‌ه‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ی كوردس���تان ك ‌ه "ده‌بێت تاریق‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی دادگا ب���كات"‪.‬‬ ‫ی راده‌س���ت ‌‬ ‫هاش���م ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫هه‌روه‌ها رایگه‌یان���د "ئه‌و ماف ‌ه ‌‬ ‫له‌عێ���راق هه‌یان��� ‌ه له‌هی���چ واڵتێكیتر‬ ‫ی عه‌ره‌بییه‌‌و‬ ‫نیانه‌‌و عێراقی���ش واڵتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫كورد كه‌مینه‌ن تێیدا"‪ .‬په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ورد له‌به‌غدا كه‌وتن��� ‌ه وه‌اڵمدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫مالیكی‌‌و بیرخس���تنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌كیی ‌ه له‌عێراق‬ ‫كورد به‌ش���دار ‌‬ ‫نه‌ك پاشكۆو كه‌مینه‌‪ ،‬به‌اڵم د‪ .‬فه‌رهاد‬ ‫ی دهۆك‌و‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی ك ‌ه نوێنه‌ر ‌‬ ‫ئه‌تروش ‌‬ ‫ی كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫له‌لیست ‌‬

‫له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه‌‪ ،‬گه‌ڕایه‌و‌ه‬ ‫ی كورد‌و مالیكی‌‌و‬ ‫ی ناكۆكی ‌‬ ‫بۆ ریش��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م لێدوانان ‌ه ‌‬ ‫رونیكرده‌و‌ه هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گوش���ار ‌‬ ‫ی "دروس���تكردن ‌‬ ‫مالیك��� ‌‬ ‫سیاس���ییه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه له‌ئێس���تادا دوو‬ ‫ی كوردس���تان‌و‬ ‫ملمالنێ له‌نێوان هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫مالیكی‌‌و تاقمه‌كه‌ی���دا هه‌یه‌"‪ .‬له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م ملمالنێیانه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫سروشت‌و جۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫فه‌رهاد ئه‌تروش��� ‌‬ ‫ی نوێنه‌ران‪،‬‬ ‫ن���ه‌وت‌و گاز‌ه له‌ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م��� ‌‬ ‫ی له‌وه‌ك���رد ئاس���ت ‌‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫ملمالنێ���كان په‌یوه‌ندی��� ‌‬ ‫مه‌ركه‌زییه‌ت‌و المه‌ركه‌زییه‌ته‌و‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫"چونك ‌ه مالیكی‌‌و تاقمه‌ك ‌هی‌‌و زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ش���یعه‌ش له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان له‌زاخۆو‌ه تا‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وان بڕوات"‪ .‬ئاست ‌‬ ‫به‌سر‌ه به‌قس ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه به‌ملمالنێ ‌‬ ‫دووه‌میش په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫ی مالیكییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌رێم‌و نور ‌‬ ‫نێوان سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫"چونك ‌ه مالیك ‌‬ ‫ی هه‌ولێ���ر ده‌دزێته‌وه‌‌و‬ ‫رێككه‌وتننام ‌ه ‌‬ ‫ئه‌یه‌وێ���ت زۆر حس���اب ب���ۆ هه‌رێ���م‬ ‫ی له‌وه‌شكرد‬ ‫ی باس ‌‬ ‫نه‌كات"‪ .‬ئه‌تروش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"ره‌نگ ‌ه له‌به‌ر ئۆپۆزس���یۆن‌و ناته‌بای ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی ك���ورده‌و‌ه س���ه‌رۆك ‌‬ ‫گوت���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێی باش نه‌بێت ناكۆكی‌و ش���ه‌ڕه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئاش���كرا ب���كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كرده‌یی‌‌و ژێر به‌ژێر ئه‌و شه‌ڕ‌ه بوون ‌‬

‫ره‌نگه‌ له‌به‌ر‬ ‫ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و ناته‌بای ‌‬ ‫ی كورد‪،‬‬ ‫گوتار ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم پێی‬ ‫ی‬ ‫باش نه‌بێت شه‌ڕه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئاشكرا‬ ‫له‌گه‌ڵ مالیك ‌‬ ‫بكات‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌"‪ .‬ئه‌م په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬به‌دوریش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌گومان بێت له‌و‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه مالیك ‌‬ ‫نه‌زان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‌و ئه‌لعێراقی ‌ه رێككه‌وتن ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫تایبه‌تی���ان هه‌بێت بۆ كه‌نارخس���تنی‌‌و‬ ‫ی ئیبراهیم‬ ‫ی الدان ‌‬ ‫ی "هێش���تا ئه‌زمون ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی كورد ‪5‬‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ده‌س���ت ‌‬ ‫جه‌عفه‌ر ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ردا تێپه‌ڕیوه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌وام��� ‌‬ ‫ی نیگه‌رانییه‌ك��� ‌‬ ‫مای��� ‌ه ‌‬ ‫مالیكیی��� ‌ه به‌تایب���ه‌ت خه‌ڵكانێك هه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ده‌كه‌ن ك ‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫قس��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم له‌ناوخۆو ده‌ره‌و‌ه كار بۆ البردن ‌‬

‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه ده‌وترێ���ت‬ ‫ی ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی عێراق‌و‬ ‫ی ئه‌مدوایی��� ‌ه ‌‬ ‫نزیكبوون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫س���عودی ‌ه بوه‌ته‌هۆ ‌‬ ‫ی لوتبه‌رزان��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫به‌ئه‌ده‌بیاتێك��� ‌‬ ‫ی كوردس���تاندا بدوێت‪ ،‬فه‌رهاد‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی "هیچ شتێك له‌سیاسه‌تدا‬ ‫ی وت ‌‬ ‫ئه‌تروش ‌‬ ‫نا مومكین نییه‌‌و هه‌موو شتێك واریده‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ناوب���راو رونیكرده‌و‌ه راس���ت ‌ه مالیك ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئێرانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫وه‌الئ ‌‬ ‫له‌عێ���راق ده‌بێت��� ‌ه س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك له‌ئێ���ران‌و ئه‌گ���ه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێویست ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫حیزبه‌ك ‌هی‌‌و داهاتوو ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ب���كات‪ ،‬ئ���ه‌وا هاوپه‌یمانێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "مالیك ‌‬ ‫هه‌موو كه‌س���دا ده‌كات‌و وت ‌‬ ‫ی واقیعییه‌‌و ئێستا تێگه‌شتوو‌ه‬ ‫كه‌سێك ‌‬ ‫ی پێویس���ته‌‪،‬‬ ‫ی ده‌ره‌كی ‌‬ ‫ك ‌ه هاوس���ه‌نگ ‌‬ ‫ی س���عودیه‌دا كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه به‌ڕوو ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ی خۆیه‌ت ‌‬ ‫ی "هه‌ق ‌‬ ‫ی وتیش ‌‬ ‫ئه‌تروش ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م كرانه‌و‌ه‬ ‫به‌گومانه‌و‌ه ته‌ماش���ا ‌‬ ‫ی عێراق‌و سعودی ‌ه بكات‪،‬‬ ‫له‌پڕو ناكاو‌ه ‌‬ ‫ی س���وریا‌و به‌حره‌ین‌و‬ ‫چونك��� ‌ه به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی ناخۆش‬ ‫ئێران���ه‌و‌ه نێوانی���ان ئه‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێس���تا به‌ره‌و دۆستایه‌ت ‌‬ ‫بوو‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دور ‌‬ ‫ئه‌ڕۆن"‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌تروش ‌‬ ‫ئه‌زانێ���ت هیچ موئامه‌ره‌ی���ه‌ك له‌كورد‬ ‫ی ‪ ،1975‬به‌اڵم‬ ‫بكرێت به‌هه‌مانش���ێو‌ه ‌‬

‫فەرھاد ئەتروشی‬ ‫ی عێراق‬ ‫ی "هه‌م���وو كرانه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ی ده‌وروب���ه‌ر‌ه عه‌ره‌بییه‌كه‌یدا‬ ‫ب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر حسابی‌ كورد نه‌بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ع���وكازدا‪ ،‬مالیك��� ‌‬ ‫له‌دیداره‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌زموون ‌‬ ‫رایگه‌یان���دو‌ه كۆپیكردن��� ‌‬ ‫ی س���ودان زۆر زه‌حمه‌ت��� ‌ه بۆ‬ ‫باش���ور ‌‬ ‫ی كوردستان‌و ئه‌وان ئێستا پشك ‌ه‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی عێراقیان به‌رده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ی باشور ‌‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫ئیتر بۆچی‌ له‌خۆیانی‌ تێكده‌ده‌ن‪.‬‬

‫له‌وكات���ه‌وه‌ی‌ به‌رپرس���ێكی‌ ئه‌من���ی‌‬ ‫له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ كازمییه‌ ئاشكرایكرد ك ‌ه‬ ‫زانیاری‌ ئه‌وه‌یان الیه‌ كه‌ خه‌ڵكانی‌ خوێنمژ‬ ‫په‌یدابوون له‌به‌غدا‌و ئه‌م "خوێنمژان"ه‌ش‬ ‫سه‌ر به‌تایفه‌ی‌ ئیمۆن‪ ،‬هه‌رایه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م س���تایڵه‌ خ���ۆ گۆڕین‌و خۆ‬ ‫جوانكردنه‌ په‌یداب���ووه‌ له‌عێراق‪ .‬به‌پێی‌‬ ‫لێدوانی‌ ئ���ه‌م به‌رپرس��� ‌ه ئه‌منییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫گه‌نجانه‌ی‌ ئال���وده‌ی‌ خوێنمژینی‌ یه‌كترن‬ ‫ی ئیم���ۆ خۆیان‬ ‫له‌وان���ه‌ن كه‌ به‌ش���ێواز ‌‬ ‫ده‌ڕازێنن���ه‌وه‌‌و س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌منی‌‬ ‫ش���ارۆچكه‌ی‌ كازمییه‌ش كه‌ ناوی‌ عه‌لی‌‬ ‫ش���ه‌ممه‌رییه‌ ده‌ڵێت "دی���ارده‌ی‌ ئیمۆ‪،‬‬ ‫دیارده‌یه‌كی‌ نامۆیه‌ به‌كۆمه‌ڵگای‌ عێراق"‪.‬‬ ‫ئیم���ۆ ك���ه‌ زاراوه‌یه‌ك���ی‌ ئینگلیزیی���ه‌‪،‬‬ ‫ی ده‌سته‌واژه‌یه‌كه‌ی ‌ه (‪Emotive‬‬ ‫كورتكراو‌ه ‌‬ ‫‪ ،)Driven Hardcore Punk‬ك���ه‌ مانای‌‬ ‫ده‌رونێكی‌ هه‌س���تیار ده‌دات‌و زیاتر له‌ناو‬ ‫گه‌نجانی‌ تازه‌ پێگه‌شتوودا باوه‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌یدای‌ س���تایڵی‌ ئیمۆن به‌یه‌ك جۆر‬ ‫خۆیان ده‌گۆڕن‌و زیاتر ته‌مه‌نیان له‌نێوان‬ ‫‪ 17 -12‬سااڵندایه‌‌و به‌پێچه‌وانه‌ی‌ لێدوانی‌‬ ‫به‌رپرس���ه‌ ئه‌منییه‌كانی‌ به‌غداوه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫بۆچونه‌كان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن كه‌ ئه‌م شێوازه‌‬ ‫جوانكاریی���ه‌ تایفه‌‌و رێچكه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌‬ ‫نییه‌‌و ئه‌و گه‌نجه‌ ئیمۆیانه‌شی‌ كه‌ تووشی‌‬ ‫الدان هات���وون به‌ش���ێكن له‌كۆمه‌ڵ���گای‌‬ ‫مرۆڤایه‌تی‌ ك���ه‌ پڕیه‌تی‌ له‌حه‌زو خولیای‌‬ ‫جۆراوج���ۆر‌و هه‌ندێك ل���ه‌و خولیایانه‌ش‬ ‫ناسروشتین‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌منی‌ كازمییه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫روونده‌كاته‌وه‌‪ ،‬لیژنه‌كه‌یان چه‌ندین تابلۆ‌و‬ ‫وێنه‌ی‌ كه‌لله‌سه‌ری‌ جیاجیای‌ دۆزیوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌دیواری‌ خوێندنگاكانی‌ به‌غدا كه‌ به‌زمانی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ نوس���راون‌و ماناكانیان ناڕونن‪.‬‬ ‫ناوبراو نیگه‌رانی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ پیش���انداوه‌‬ ‫ئه‌وان ترس���یان هه‌یه‌ ئه‌و گه‌نجانه‌ ببنه‌‬ ‫ی ئه‌و "پێگه‌كانی‌‬ ‫شه‌یتان په‌رست‌و به‌قسه‌ ‌‬ ‫ئینته‌رنێت ئه‌وه‌ ده‌رده‌خات كه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫پیاده‌ی‌ ئیمۆ ده‌كه‌ن له‌واڵته‌ بیانییه‌كان‬ ‫له‌الیه‌نگرانی‌ شه‌یتانن"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ هه‌ندێك سه‌رچاوه‌‌و ئینسكلۆپیدیای‌‬ ‫بیانی���ش ئه‌وانه‌ی‌ ئیمۆن ‪-‬واته‌ هه‌س���ت‬ ‫ناس���كن‪ -‬ی���ه‌ك ش���ێوازی‌ جلوب���ه‌رگ‬ ‫ده‌پۆش���ن‌و زیات���ر گ���وێ له‌ی���ه‌ك جۆر‬ ‫مۆس���یقا ده‌گرن‌و به‌یه‌ك ش���ێواز قژیان‬ ‫چاك ده‌كه‌ن‌و زیاتریش حه‌زیان له‌ڕه‌نگی‌‬ ‫ره‌ش���ه‌ ك���ه‌ هه‌ندێك هۆن���راوه‌ی‌ جۆری‌‬ ‫رۆكی‌ له‌س���ه‌ر نه‌خش���ێنرابێت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ڕووی‌ كه‌سایه‌تیش���ه‌وه‌ په‌یڕه‌وكه‌رانی‌‬ ‫ئه‌م ش���ێوازه‌ زیاتر خه‌مۆك‌و كه‌مدوون‪.‬‬ ‫له‌الی‌ خۆشییه‌وه‌ ش���ه‌ممه‌ری‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫په‌یامنێ���ران له‌به‌غ���دا رونكردوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫مه‌فره‌زه‌كانیان تێبینی‌ ئه‌وه‌یكردووه‌ كه‌‬ ‫كه‌سێكی‌ ئیمۆ به‌ته‌نها هه‌ر له‌كاتژمێر ‪7‬‬ ‫ئێواره‌وه‌ وه‌ستاوه‌ تا ‪ 12‬شه‌و له‌گه‌ڕه‌كی‌‬ ‫عه‌دلی‌ به‌غدا‌و تێكه‌ڵی‌ كه‌سی‌ نه‌كردووه‌‌و‬ ‫به‌ڕۆژیش خۆی‌ حه‌شار ده‌دات‪ .‬به‌قسه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ممه‌ری‌ ئه‌م دیارده‌یه‌ له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی‌‬ ‫زیون���ه‌‌و ك���ه‌ڕاده‌ی‌ به‌غ���داش به‌رباڵوه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "باش���تره‌ حكوم���ه‌ت دیالۆگیان‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكات"‪.‬‬ ‫به‌ڕای‌ چاودێران س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ دیارده‌ی‌‬ ‫"خوێنمژی���ن" رووداوێك ‌ی بێ پێش���ینه‌یه‌‬ ‫له‌مێ���ژووی‌ عێ���راق له‌دامه‌زراندنه‌وه‌ تا‬ ‫پاش رووداوه‌كان���ی‌ ‪ ،2003‬به‌اڵم جیاواز‬ ‫له‌لیژن���ه‌ی‌ ئه‌من���ی‌ كازمیی���ه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫به‌رپرس���ی‌ پۆلیس‪ ،‬وه‌زاره‌ت���ی‌ ناوخۆی‌‬ ‫عێ���راق‪ ،‬پێیوای���ه‌ ئیمۆ له‌عێ���راق ته‌نها‬ ‫له‌ش���ێوازی‌ جلوبه‌رگ���دا هه‌ی���ه‌‌و ئ���ه‌و‬ ‫مه‌ترسیانه‌شی‌ كه‌ باس���ده‌كرێن له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌م دیارده‌یه‌وه‌ هێشتا نه‌گوازراوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫عێراق‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك به‌رپرس���ی پۆلیس‬ ‫به‌لێدوانه‌كانی���ان‪ ،‬ئ���ه‌م راگه‌یه‌ن���راوه‌ی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كه‌یان ب���ه‌درۆ ده‌خه‌نه‌وه‌‌و باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن له‌ناو ئیمۆكان���ی‌ عێراقدا‬ ‫الدانی‌ سێكسی‌‌و هه‌وڵی‌ ئازاردانی‌ یه‌كتر‬ ‫هه‌یه‌ به‌چه‌قۆ‌و كه‌ته‌ر‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫"‪%11‬ی‌ بودجه‌ی‌ فیعلی‌ دێت بۆ هه‌رێم‪ ،‬نه‌ك ‪"%17‬‬

‫له‌بودجه‌دا‪ ،‬كورد فێڵێكی‌ یاسایی‌ لێكراوه‌‬ ‫ئا ئاسۆ سه‌روای‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر نرخی‌ نه‌وت نیواو نیو دابه‌زی‌‪،‬‬ ‫ئایا حكومه‌ت ده‌توانێ‌ خه‌رجیه‌كان‬ ‫كه‌مبكاته‌وه‌ بۆ نیوه‌؟ به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫نه‌خێر‪ .‬ئه‌مه‌ مه‌ترسییه‌كی‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ بودجه‌ی‌ عێراقه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫بودجه‌ی‌ عێراق زۆرتر‌و گه‌وره‌تر‬ ‫بێت ئه‌م مه‌ترسییه‌ش گه‌وره‌‬ ‫ده‌بێت"‪ .‬ئابوریناسێك به‌وجۆره‌ باس‬ ‫له‌مه‌ترسییه‌كی‌ قه‌به‌یی‌ بودجه‌ی‌ عێراق‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫بودجه‌ی‌ په‌سه‌ندكراوی‌ ئه‌مساڵی‌ عێراق‪،‬‬ ‫گه‌ر به‌ دۆالری‌ ئه‌مریكی‌ به‌راورد بكرێت‪،‬‬ ‫‪ 100‬ملی����ارد دۆالره‌‪ ،‬له‌و بودجه‌یه‌ش ‪11‬‬ ‫ملیارد دۆالری‌ به‌فیعلی‌ بۆ كوردس����تان‬ ‫دێت‪ ،‬به‌م پێیه‌ش‪ ،‬به‌شه‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫‪%11‬یه‌ ن����ه‌ك ‪ ،%17‬به‌بۆچونی‌ د‪.‬عزه‌ت‬ ‫س����ابیر مامۆس����تا له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫حكومه‌تی‌ عێ����راق‪ ،‬له‌بودجه‌دا فێڵێكی‌‬ ‫یاس����ایی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان كردوه‌‬ ‫"به‌بێ‌ ویس����تی‌ ك����ورد‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪6‬ملیار‬ ‫دۆالر له‌بودج����ه‌ی‌ هه‌رێم ب����ۆ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫به‌رگری‌‌و س����ه‌رۆكایه‌تیه‌كان‌و كۆمه‌ڵێك‬ ‫پێداویس����تی‌ ت����ر رۆیش����تووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫زیانێك����ی‌ گه‌وره‌ی����ه‌ له‌به‌ش����ه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم دراوه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌رگیز كورد سود‬ ‫له‌نیوه‌ی‌ ئ����ه‌و بڕه‌ پاره‌ی����ه‌ نابینێ‌ كه‌‬ ‫به‌ناوی‌ خه‌رجی‌ سیادی‌ لێیبڕاوه‌"‪.‬‬

‫ئافرەتێکی هەژار لەناو بازاڕدا داوای یارمەتی دەکات فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە ـ ئەرشیف‬

‫ملی����ۆن‌و ‪ 600‬ه����ه‌زار به‌رمی����ل ن����ه‌وت‬ ‫هه‌ن����ارده‌ی‌ بازاڕه‌كانی‌ جیه����ان بكات‪،‬‬ ‫ده‌بێت ئ����ه‌وه‌ش بوترێ‌ كه‌ له‌س����ااڵنی‌‬ ‫هه‌ش����تاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوو‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫پێش ش����ه‌ڕی‌ (عێراق ـ ئێ����ران)‪ ،‬واڵتی‌‬ ‫عێراق رۆژانه‌ ‪ 3‬ملی����ۆن به‌رمیل نه‌وتی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێناوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌وكاته‌دا نرخی‌‬ ‫به‌رمیلێ����ك نه‌وت ته‌نه����ا ‪ 5‬بۆ ‪ 10‬دۆالر‬ ‫بووه‌ هه‌ر بۆیه‌ بودجه‌ی‌ عێراق له‌‌وكاته‌دا‬ ‫به‌م جۆره‌ی‌ ئێستا نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و مامۆس����تایه‌ی‌ زانكۆی‌ س����لێمانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ناشارێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌گه‌ڵ زیادبوونی‌‬ ‫بودج����ه‌ی‌ عێ����راق‪ ،‬مه‌ترس����ییه‌كه‌ش‬ ‫ب����ه‌رده‌وام زیاد ده‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫نرخی‌ نه‌وت داب����ه‌زێ‌ یان به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫نه‌وت كه‌م بێته‌وه‌ یاخود به‌دیلێك بۆ ئه‌و‬ ‫سامانه‌ بدۆزرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ مه‌ترسیه‌كه‌‬ ‫ده‌بێته‌ واقعێ����ك‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ واڵتێكی‌‬ ‫وه‌كو عێراق كه‌ س����ه‌رچاوه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫داهاته‌كه‌ی����ان له‌فرۆش����ی‌ نه‌وته‌وه‌ی����ه‌‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ د‪.‬عزه‌ت ده‌ڵێت "ئاشكرایه‌‬ ‫كه‌ داهات زۆربوو خه‌رجیش زۆر ده‌بێت‪،‬‬ ‫پرسیاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر نرخی‌ نه‌وت‬ ‫بۆ نیوه‌ی‌ ئه‌و نرخی‌ ئێس����تای‌ دابه‌زی‌‪،‬‬ ‫ئایا حكومه‌ت ده‌توانێ‌ خه‌رجیه‌كانی‌ كه‌م‬ ‫بكاته‌وه‌ بۆ نیوه‌؟‪ ،‬به‌دڵنیایه‌وه‌ نه‌خێر‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر حاڵه‌تێكی‌ وه‌ها بێته‌پێشه‌وه‌‬ ‫عێراق‌و هه‌رێمی‌ كوردس����تانیش توش����ی‌‬ ‫قه‌یرانێكی‌ گه‌وره‌ی‌ دارایی‌ ده‌بن"‪.‬‬ ‫بۆ خۆپاراستن له‌و مه‌ترسییه‌‪ ،‬به‌بۆچونی‌‬ ‫د‪.‬عزه‌ت پێویسته‌ به‌شێكی‌ زۆری‌ بودجه‌ی‌‬ ‫عێراق بۆ خه‌رجی‌ وه‌به‌رهێنان بێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌كاربردن‪ .‬له‌كاتێكدا ئێس����تا له‌عێراق‌و‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تانیش حاڵه‌ته‌ك����ه‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ی����ه‌‪ .‬به‌جۆرێك ئه‌مس����اڵ‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ عێ����راق ‪%31‬ی‌ بودجه‌كه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ وه‌به‌رهێنان داناوه‌‌و ‪%69‬ش����ی‌ بۆ‬ ‫به‌كاربردن داناوه‌‪" .‬هیوادارم حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬س����اڵ به‌ساڵ به‌ش����ه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان زیاد ب����كات‌و به‌كاربردنیش‬ ‫كه‌م بكاته‌وه‌‪ ،‬س����اڵی‌ پێش����وو هه‌وڵێك‬ ‫درا‪ ،‬به‌هی����وام ئه‌م س����اڵیش النی‌ كه‌م‬ ‫له‌و به‌ش����ه‌ بودجه‌ی‌ ب����ۆی‌ دیاری‌ كراوه‌‬ ‫‪ %40‬بۆ وه‌به‌رهێنان بێت‌و ‪%60‬یش����ی‌ بۆ‬ ‫به‌كاربردن ته‌رخان بكات"‪.‬‬

‫مه‌ترسییه‌ك ساڵ به‌ساڵ زیاد ده‌بێت‬ ‫س����اڵ له‌دوای‌ ساڵ‪ ،‬بودجه‌ی‌ عێراق‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫داهاتی‌ سه‌ره‌كی‌ پشت به‌ستنه‌ به‌فرۆشی‌‬ ‫ن����ه‌وت‪ ،‬ب����ه‌ره‌و زیادب����وون ده‌چێ����ت‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك ئه‌م س����اڵ بودج����ه‌ی‌ عێراق‬ ‫گه‌یش����ته‌ ‪ 100‬ملی����ار دۆالر‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌‬ ‫وته‌ی‌ شاره‌زایانی‌ ئه‌و بواره‌‪ ،‬به‌درێژایی‌‬ ‫مێ����ژووی‌ واڵته‌ك����ه‌ گه‌وره‌ترین بودجه‌ی‌‬ ‫په‌سه‌ندكراوه‌‪.‬‬ ‫زیادبون����ی‌ ئه‌و بودجه‌یه‌ س����اڵ له‌دوای‌‬ ‫ساڵ‪ ،‬به‌بڕوای‌ د‪.‬عزه‌ت بۆ دوو هۆكاری‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانیش به‌رزی‌‬ ‫نرخی‌ ن����ه‌وت‌و زۆری‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ ئه‌و‬ ‫س����امانه‌یه‌‪ ،‬به‌جۆرێك له‌ئێستادا نرخی‌‬ ‫هه‌ر به‌رمیلێك نه‌وت چۆته‌ س����ه‌روو‪100‬‬ ‫دۆالره‌وه‌‪ ،‬هاوكات سااڵنه‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫كار به‌ پالن ناكرێت‬ ‫نه‌وت روو له‌زیادبوون ده‌كات‪ ،‬له‌مساڵدا‬ ‫رۆژانه‌ ئیش به‌ڕێدەکرێ‌‬ ‫بڕی����اره‌ حكومه‌تی‌ عێراق����ی‌ رۆژانه‌ ‪ 2‬ه����ه‌ر واڵتێ����ك پش����ت به‌تاك����ه‌ ی����ه‌ك‬

‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئابوری‌ ببه‌ستێ‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ه����ه‌روه‌ك د‪.‬ع����زه‌ت ده‌ڵێ����ت "هه‌رگیز‬ ‫ئابوریه‌كه‌ی‌ جێگی����ر نابێت" ئه‌و نمونه‌‬ ‫به‌ واڵتی‌ عێ����راق ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ له‌‪40‬‬ ‫س����اڵی‌ رابردوودا زۆرینه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆری‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی‌ ئابوریه‌ك����ه‌ی‌ له‌فرۆش����ی‌‬ ‫نه‌وته‌وه‌ بووه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ش ب ‌ه بڕوای‌ ئه‌و‬ ‫كه‌رته‌كانی‌ تری‌ ئابوری‌ واڵتی‌ رووبه‌ڕووی‌‬ ‫پوكانه‌وه‌ كردوه‌‪ ،‬ئ����ه‌و روونیده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌س����اڵی‌ ‪1977‬دا ‪%31‬ی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫هێزی‌ كاری‌ عێراق له‌بواری‌ كش����تۆكاڵدا‬ ‫كاری‌ كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌پاش ئه‌و هه‌موو‬ ‫س����اڵه‌ له‌جیاتی‌ ئه‌و رێژه‌یه‌ زیاد بكات‪،‬‬ ‫ك����ه‌م بۆته‌وه‌ ب����ۆ ‪" ،%13‬ن����ه‌وت یان‬ ‫نیعمه‌ته‌ ی����ان نیقم����ه‌ت‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ بۆ‬ ‫عێراق ئه‌وه‌نده‌ی‌ بۆته‌ نه‌گبه‌تی‌‪ ،‬نه‌بۆته‌‬ ‫مایه‌ی‌ ئاسوده‌یی‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك ده‌بینین‬ ‫كه‌رته‌كان����ی‌ تری‌ ئاب����وری‌ واڵتی‌ به‌ره‌و‬ ‫پوكــانـه‌وه‌ بردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌كاتێك����دا واڵتێك����ی‌ وه‌ك����و عێ����راق‬ ‫س����ه‌ده‌ها هه‌زار ئابوریناس‌و شاره‌زای‌‬ ‫بواری‌ ئابوری‌ تێدایه‌‪ ،‬ئایا ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫هه‌ست به‌و مه‌ترسیه‌ ناكه‌ن‪ ،‬یاخود بۆ‬ ‫حكومه‌ت ناچار ناكه‌ن به‌ش����ێكی‌ زۆری‌‬ ‫بودجه‌ك����ه‌ی‌ بۆ وه‌به‌رهێن����ان ته‌رخان‬ ‫بكات؟ ئایا ئه‌و ش����اره‌زایان ‌ه قس����ه‌یان‬ ‫كردوه‌‌و حكوم����ه‌ت گوێی‌ لێنه‌گرتوون؟‬ ‫به‌ب����ڕوای‌ د‪.‬عزه‌ت له‌حاڵێك����ی‌ وه‌هادا‬ ‫ش����اره‌زایانی‌ ب����واری‌ ئاب����وری‌‌و الیه‌نی‌‬ ‫حكومه‌تی����ش كه‌مته‌رخه‌م����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫هه‌روه‌ك ئه‌و ده‌ڵێ����ت "به‌ پله‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫حكوم����ه‌ت كه‌مته‌رخه‌مه‌‪ ،‬چونكه‌ پالنی‌‬ ‫نییه‌ ب����ۆ داهاتوو" ئه‌و وتیش����ی‌ "ئه‌م‬ ‫جۆره‌ ئیشكردنه‌ دووره‌ له‌دانانی‌ پالنی‌‬ ‫پێش وه‌خ����ت‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ رۆژانه‌ ئیش‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬هیچ پالنێك نییه‌ بۆ س����ااڵنی‌‬ ‫داهاتوو‪ ،‬ئه‌و كاته‌ش كه‌ پالنێك داده‌نێن‬ ‫به‌ئاسانی‌ له‌بیری‌ ده‌كه‌ن"‪ .‬ئه‌و به‌نمونه‌‬ ‫ب����اس له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێ����م ده‌كات كه‌‬ ‫له‌پالنێكی‌ پێنج س����اڵه‌دا چه‌ند ساڵێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر حكومه‌ت بڕیاریدابوو ‪ 10‬ملیار‬ ‫دۆالر بۆ بوژانه‌وه‌ی‌ كه‌رتی‌ كش����توكاڵ‬ ‫خه‌رج بكات‪" ،‬به‌اڵم تائێستا ‪ 1‬ملیاریش‬ ‫بۆ بوژانه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌رته‌ خه‌رج نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ئیت����ر چۆن ئ����ه‌و كه‌رت����ه‌ ده‌بوژێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و پالنه‌ ‪ 5‬س����اڵیه‌ وه‌كو خۆی‌‬ ‫كاری‌ ب����ۆ بكرایه‌ ب����ه‌ فیعلی‌ ئه‌و كه‌رته‌‬ ‫ده‌بوژایه‌وه‌‌و بێكاری����ش تائه‌ندازه‌یه‌كی‌‬ ‫باش كه‌م ده‌بۆوه‌"‪.‬‬

‫پێشنیارێك بۆ په‌رله‌مانتارانی‌‬ ‫كوردستان‬ ‫له‌به‌شه‌ بودجه‌ی‌ ساڵی‌ رابردووی‌ هه‌رێم‬ ‫‪%65‬ی‌ بودجه‌كه‌ بۆ به‌كاربردن ته‌رخان‬ ‫ك����را‪ ،‬به‌مه‌ش وه‌ك ش����اره‌زایانی‌ بواری‌‬ ‫ئاب����وری‌ جه‌خت����ی‌ له‌س����ه‌ر ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌ش����ه‌ له‌بودجه‌‪ ،‬به‌شداریی‌ ناكات‬ ‫له‌گه‌ش����ەی‌ ئابوری‌ واڵتدا‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك‬ ‫د‪.‬عزەت ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ به‌شه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ به‌كاربردن ب����ۆ موچه‌خۆرانه‌‌و‬ ‫پ����اره‌ی‌ موچه‌خۆرانیش به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گش����تی‌ له‌كڕینی‌ كه‌ل‌و پ����ه‌ل‌و كااڵكانی‌‬ ‫ناوب����ازاڕدا خ����ه‌رج ده‌كرێت‪ ،‬به‌ش����ێكی‌‬ ‫زۆری‌ كااڵكان����ی‌ ن����او بازاڕیش به‌رهه‌می‌‬ ‫واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌م جۆره‌ ئه‌و پاره‌یه‌‬ ‫ده‌چێت����ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم‌و به‌ش����داری‌‬ ‫ناكات له‌گه‌شه‌ی‌ ئابوری‌ واڵته‌كه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫‪%24‬ی‌ رێژه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌موو عێراق‬ ‫پێك ده‌هێنن‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌شه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم وه‌ك ده‌وت����رێ‌ ‪%17‬یه‌‪ ،‬د‪.‬عزه‌ت‬ ‫ده‌ڵێت "ب����ه‌م جۆره‌ ‪%7‬ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫هه‌رێم زیادن‌و بارن به‌سه‌ر بودجه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا بۆ ئه‌مس����اڵیش بڕیاره‌ ‪17‬‬ ‫هه‌زار فه‌رمانبه‌ری‌ تر داده‌مه‌زرێ‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م س����اڵ ‪ 30‬ه����ه‌زار خوێندكار‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ ده‌رچوون وه‌رده‌گرن"‪ .‬به‌شی‌‬ ‫دووه‌م����ی‌ بودجه‌ ك����ه‌ ‪%35‬ه‌‌و بۆ بواری‌‬ ‫وه‌به‌رهێن����ان ته‌رخان كرا‪ ،‬ئه‌مه‌ش وه‌ك‬ ‫ئه‌و ئابوریناس����ه‌ ده‌یخات����ه‌ڕوو "به‌هۆی‌‬ ‫دواكه‌وتن����ی‌ بودجه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو س����اڵێك‬ ‫بۆ چه‌ند مانگێك ئه‌و به‌شه‌ش له‌بودجه‌‬ ‫وه‌كو پێویس����ت كاریگه‌ری‌ نابێت له‌سه‌ر‬ ‫بوژانه‌وه‌ی‌ ئابوری‌ واڵته‌كه‌"‪.‬‬ ‫پێشنیاری‌ ئه‌م مامۆس����تایه‌ی‌ زانكۆ بۆ‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌ كوردستان ئه‌وه‌یه‌ كاتێك‬ ‫بودج����ه‌ی‌ هه‌رێمیان بۆ ره‌وانه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌رچی‌ پێیان ده‌كرێت‪ ،‬به‌شه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫به‌كاربردن كه‌م بكه‌نه‌وه‌‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫به‌شه‌ بودجه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان زیاد بكه‌ن‪،‬‬ ‫"جگه‌له‌وه‌ ده‌بێت حكومه‌ت خۆشی‌ پالنی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئ����ه‌و ئیمتیازاتان����ه‌ی‌ له‌كه‌رتی‌‬ ‫گش����تیدا بۆ فه‌رمانبه‌ر‌و كرێكاران هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌م����ان ئیمتی����ازات ب����ۆ فه‌رمانبه‌ران‌و‬ ‫كرێكاران����ی‌ كه‌رت����ی‌ تایبه‌تی����ش دابین‬ ‫بكات‪ ،‬به‌و جۆره‌ كه‌رتی‌ تایبه‌ت چاالك‬ ‫ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئه‌وكات����ه‌ش هێ����زی‌ كار بۆ‬ ‫كاركردن روو له‌كه‌رتی‌ تایبه‌تی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫نه‌ك گشتی‌"‪.‬‬

‫درۆ ئابوریه‌كانی ئاده‌م سمس‌و زانسته‌كه‌ی‬

‫كوردستان ده‌یسه‌لمێنێت زانست ‌ی ئابوور ‌ی فڕی‌ به‌ڕاستییه‌و‌ه نییه‬ ‫ ئه‌حمه‌د ئیسماعیل زه‌نگه‌نه‬ ‫ماس���ته‌ر له‌ئاب���وری‌‪-‬دا‌و مامۆس���تا‬ ‫له‌زانكۆی گه‌شه‌پێدانی مرۆیی‬ ‫ی وه‌ك زانس���ت‬ ‫وه‌ك ده‌گوت���رێ ئابور ‌‬ ‫ی هه‌ژده‌هه‌مه‌و‌ه هاتۆت ‌ه بوون‌و‬ ‫له‌سه‌د‌ه ‌‬ ‫ئاده‌م س���مس به‌خاوه‌نی زانس���ته‌ك ‌ه‬ ‫داده‌نرێ‪ ،‬به‌اڵم زانس���ت‌و بیردۆزه‌كانی‬ ‫س���مس زۆرالوازه‌‪ ،‬چیت���ر نه‌بی���ردۆز‌و‬ ‫ی‬ ‫گریمانه‌كانی خ���ۆی‌و نه‌زاناكانی دوا ‌‬ ‫خۆش���ی له‌دیف���د ری���كاردۆو‌ه بیگر‌ه‬ ‫تاده‌گات ‌ه پۆل ساملس���ۆنی ئه‌مه‌ریكی‬ ‫راس���ت نییه‌‪ ،‬تاقیكردنه‌وه‌ش باشترین‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌‪ ،‬بۆ نموون ‌ه گه‌ر ئه‌م زانس���ت ‌ه‬ ‫ی پراكتیكیی���ه‌و‌ه له‌هه‌رێم���ی‬ ‫ل���ه‌ڕوو ‌‬ ‫كوردس���تان تاقی بكه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬بۆمان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت فڕی به‌ڕاس���تییه‌و‌ه نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م نه‌فامه‌ (ئاده‌م سمس) ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫‪ -1‬په‌یوه‌ندییه‌كی راس���ته‌وان ‌ه (گردی)‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌نێوان خستنه‌ڕو‌و نرخدا‪ ،‬كه‌چی‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستاندا له‌كۆی (‪)382‬‬ ‫ی وه‌به‌رهێنان (‪ )128‬پڕۆژه‌یان‬ ‫پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫نیشته‌جێیه‌‪ ،‬كه‌چی نرخی نیشته‌جێ‌و‬ ‫ی هه‌ر به‌رز ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬رۆژ له‌دوای‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی نیش���ته‌جێ زیاد ده‌كات‪،‬‬ ‫رۆژ پڕۆژ‌ه ‌‬ ‫كه‌چی نرخ هه‌ربه‌رز ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌وابوو‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی هه‌ڵه‌یه‌! راسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫گریمانه‌ك ‌ه ‌‬

‫ك ‌ه خستنه‌ڕوو كه‌م بكه‌ین‪ ،‬تاوه‌كو نرخ‬ ‫كه‌م بكات!‪.‬‬ ‫‪ -2‬زانسته‌كه‌ی ده‌ڵێت تاوه‌كو كێبڕكێ‬ ‫زی���اد بێ���ت مس���تهلك (به‌كارب���ه‌ر)‬ ‫به‌ئاس���انتر كااڵی ده‌س���ت ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫كه‌چی له‌و هه‌موو پڕۆژ‌ه نیش���ته‌جێی ‌ه‬ ‫داماوێك ناتوانێت یه‌كه‌یه‌كی نیشته‌جێی‬ ‫ده‌س���تبكه‌وێت‪ ،‬گه‌ر پاره‌شی پێبێت‪،‬‬ ‫ی پڕۆژه‌ك ‌ه مۆڵه‌ت‬ ‫چونك ‌ه پێش ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫وه‌ربگرێ���ت ی���ه‌ك خانوو نه‌م���او‌ه بۆ‬ ‫فرۆشتن!‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت زه‌و ‌‬ ‫‪ -3‬زانس���ته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مهێنانه‌‪،‬‬ ‫ده‌گمه‌نترین فاكت���ه‌ر ‌‬ ‫ده‌بێت به‌ش���ێوه‌یه‌كی زۆر زانس���تیان ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ���دا بكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫بڕوامان به‌م گریمانه‌ی��� ‌ه نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫واڵتانی تر س���نوری واڵته‌كه‌یان دیاری‬ ‫كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه ئیعتراف به‌و سنور‌ه‬ ‫ناكه‌ین ك ‌ه بۆمان دیاری كراوه‌‪ ،‬س���نور‬ ‫ب���ۆ ئێم ‌ه كراوه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا كه‌ركوك‌و‬ ‫مه‌نده‌ل���ی‌و خانه‌قینم���ان هێناوه‌ت��� ‌ه‬ ‫سه‌ر هه‌رێمی كوردس���تانه‌و‌ه ته‌ماحی‬ ‫پالنی دیاربه‌كر‌و قامیشلیش���مان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی بۆ ئێم��� ‌ه فاكته‌رێكی‬ ‫كه‌واب���وو زه‌و ‌‬ ‫ی خۆمان‬ ‫ده‌گمه‌ن نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌كه‌یف ‌‬ ‫رووب���ه‌ری زه‌ویمان زیاد ده‌كه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردس���تاندا زۆر به‌ئاس���انی زه‌و ‌‬

‫ئێمه‌ نه‌به‌ریتانین‌و‬ ‫ن ‌ه زانكۆی زۆر‬ ‫پێشكه‌وتوومان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫نه‌خۆمان به‌زانا‬ ‫ده‌زانین‪ ،‬نه‌خۆمان‬ ‫به‌داهێنه‌رو خاوه‌ن‬ ‫زانست ده‌زانین‪ ،‬حه‌وت‬ ‫ی زانستی‬ ‫گریمان ‌ه ‌‬ ‫ئابوریمان به‌درۆ‬ ‫خستۆته‌وه‬ ‫ی وه‌به‌رهێنانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌به‌خش���رێت ب ‌ه ناو ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ش ب���ۆ هه‌موو وه‌به‌رهێنێك‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬زانس���ته‌كه‌ی ئه‌و ده‌ڵێ���ت هه‌موو‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی هه‌ی ‌ه‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك تێچ���وو ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا به‌ش���ێك له‌تێچوو له‌ئه‌س���تۆ‬

‫ده‌گرێت‪ ،‬كه‌چ���ی الی ئێم ‌ه ده‌ڵێن كوا‬ ‫دینارێكمان له‌یه‌ك ه���ه‌ژار وه‌رگرتوو‌ه‬ ‫گه‌ر سوودی له‌پڕۆژه‌ نه‌بینیبێت!‪.‬‬ ‫‪ -5‬ئه‌م زانس���ت ‌ه به‌س���ه‌رچوو‌ه ده‌ڵێت‬ ‫بۆ هه‌ڵس���ه‌نگاندنی ه���ه‌ر پڕۆژه‌یه‌ك‬ ‫ی بازرگانی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ده‌بێت پێوه‌ر ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی له‌به‌رچ���او بگیردرێ���ت‪،‬‬ ‫چونك ‌ه م���ه‌رج نیی ‌ه پڕۆژه‌یه‌ك پێوه‌ر‌ه‬ ‫بازرگانییه‌كان���ی باش ب���وو‪ ،‬به‌هه‌مان‬ ‫ش���ێو‌ه پێوه‌ر‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیش���ی‬ ‫ی‬ ‫ب���اش بێت‪ ،‬كه‌چی الی ئێم ‌ه س���ه‌یر ‌‬ ‫ی دواییان ه���ه‌ر ناكرێت‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه پ���ڕۆژ‌ه قازانجێكی زۆر بكات‪،‬‬ ‫ژینگه‌و كۆمه‌ڵگا كه‌یفی خۆیانه‌!‪.‬‬ ‫‪ -6‬ده‌ڵێت نابێت حكومه‌ت ده‌ستوه‌ربدات ‌ه‬ ‫كاروباری ئابوری‌‪ ،‬چونك ‌ه تێكی ده‌دات‬ ‫ی چاكی بكات‪ ،‬ئیال مه‌گه‌ر‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌بر ‌‬ ‫ئه‌و ده‌ستێوه‌ردان ‌ه ببێته‌هۆی سه‌رله‌نوێ‬ ‫ی داهات‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫دابه‌شكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫چینی ه���ه‌ژاردا بێت‪ ،‬كه‌چی الی ئێم ‌ه‬ ‫حكوم���ه‌ت ده‌س���توه‌رده‌دات‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی چین���ی ده‌وڵه‌مه‌نددا‪،‬‬ ‫باش���ترین زه‌وی‌‪ ،‬له‌باش���ترین شوێنی‬ ‫ش���اره‌كاندا‪ ،‬به‌هه‌رزانترین نرخ ده‌دات ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌كان‪ ،‬له‌بازاڕدا نرخی یه‌ك‬ ‫مه‌ت���ر ب��� ‌ه (‪ )500‬دۆالر ب���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌ت���ری ب��� ‌ه (‪ )10‬دۆالر فرۆش���راو‌ه‬

‫دونیاش وێران نه‌بوو‌ه بگر‌ه پڕۆژه‌كه‌ش‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بووه‌!‪.‬‬ ‫‪ -7‬ئاده‌م سمس ته‌نها به‌شێك له‌یه‌ك‬ ‫ی راس���ت ‌ه ك��� ‌ه ده‌ڵێت "نابێت‬ ‫گریمان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت نرخ دیاری بكات‪ ،‬به‌ڵكو هێز ‌‬ ‫ی هه‌ردوو هێزی خستنه‌ڕوو‬ ‫بازاڕ له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫خواس���ته‌و‌ه نرخ دیاری ده‌كه‌ن"‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی به‌م گریمانه‌ی ‌ه هێناو‌ه‬ ‫حكومه‌ت بڕوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌نانه‌ت كاریشی پێده‌كات‪ ،‬ب ‌ه به‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌به‌رهێن���ه‌ران ده‌توانن به‌هه‌ر‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫نرخێك بێ���ت یه‌ك ‌ه نیش���ته‌جێیه‌كان‬ ‫بفرۆش���ن له‌چ���وار ده‌فت���ه‌ر دۆالره‌و‌ه‬ ‫تاده‌گات ‌ه حه‌فت���ا ده‌فته‌ر دۆالر‌و بگر‌ه‬ ‫زیاتریش كه‌س قس��� ‌ه ن���اكات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫حكوم���ه‌ت پرت���ه‌و بۆڵه‌ش���یان قبوڵ‬ ‫ده‌كات‌و زیاتری���ش رووی���ان ده‌داتێ‌و‬ ‫چ���او ل���ه‌كار‌ه نایاساییه‌كانیش���یان‬ ‫ی نایاس���اییانیش بۆ‬ ‫ده‌پۆش���ێ‌و كار ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت هه‌ن���دێ جار پێش‬ ‫ی كاره‌كانی���ان ته‌واو‬ ‫ی مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫بێ���ت مۆڵه‌تی���ان ده‌دات���ێ!‪ .‬به‌اڵم بۆ‬ ‫ی حكومه‌ت هه‌وادارانی سیستمی‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫سۆسیالیس���تیان لێ نه‌ڕنجێت ده‌عمی‬ ‫ی ده‌كات بۆ وه‌به‌رهێنه‌ران‬ ‫نرخ���ی زه‌و ‌‬ ‫به‌هه‌رزانترین ن���رخ زۆر زۆر وه‌ربگرێت‬ ‫ی نرخی‬ ‫(‪ )%1.5‬له‌س���ه‌دا یه‌ك‌و نیو ‌‬ ‫راسته‌قین ‌ه وه‌رده‌گرێت‪ ،‬له‌م الشه‌و‌ه بۆ‬

‫ی سیستمی سه‌رمایه‌داری‌‌و به‌نك‌و‬ ‫خاتر ‌‬ ‫س���ندوقی نه‌خت���ی نێوده‌وڵه‌تی رێگ ‌ه‬ ‫به‌وه‌به‌رهێنه‌ران ده‌دات‪ ،‬به‌هه‌چ نرخێك‬ ‫ئاره‌زوو ده‌كه‌ن یه‌كه‌نیش���ته‌جێیه‌كان‬ ‫بفرۆش���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌و گ���رێ كوێره‌ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه زۆر ك���ه‌س نه‌یانتوانیو‌ه بیكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاخۆ چ���ۆن ده‌توانرێت سیس���تمێكی‬ ‫ئابوری تێك���ه‌ڵ (له‌سۆسیالیس���تی‌و‬ ‫س���ه‌رمایه‌داری‌) په‌یڕه‌و بكرێت‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ئێمه‌ی���ن له‌هه‌م���ان س���ێكت ‌هر‌و هه‌مان‬ ‫ج���ۆر پ���ڕۆژه‌دا ئ���ه‌م سیس���تمه‌مان‬ ‫په‌یڕه‌وك���ردووه‌‪ ،‬هه‌چ كات پێویس���ت‬ ‫بكات كار به‌سیس���تمی سۆسیالیستی‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬گه‌ر پێویس���تیش بكات بێ‬ ‫یه‌ك‌ودوو ده‌بین به‌ش���ازی سیس���تمی‬ ‫سه‌رمایه‌داری‌!‪.‬‬ ‫ی ئاده‌م‬ ‫ده‌رئه‌نج���ام‪ :‬له‌حه‌وت گریمان ‌ه ‌‬ ‫س���مس‌و زانس���ته‌كه‌ی ته‌نها به‌شێك‬ ‫ی راسته‌‪،‬‬ ‫ی زانس���ته‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌یه‌ك گریمان ‌ه ‌‬ ‫كه‌چی ئێم ‌ه نه‌به‌ریتانین‌و ن ‌ه زانكۆی زۆر‬ ‫پێشكه‌وتوومان هه‌یه‌‪ ،‬نه‌خۆمان به‌زانا‬ ‫ده‌زانین‪ ،‬نه‌خۆمان به‌داهێنه‌رو خاوه‌ن‬ ‫ی‬ ‫زانس���ت ده‌زانین‪ ،‬ح���ه‌وت گریمان ‌ه ‌‬ ‫زانس���تی ئابوریمان به‌درۆ خستۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫جا بۆی ‌ه ئاده‌م س���مس هه‌سته‌و‌ه تف‬ ‫له‌و زانس���ت ‌ه بك ‌ه ك ‌ه خۆت به‌خاوه‌نی‬ ‫ده‌زانی‪.‬‬

‫تایبه‌ت به‌ ‪8‬ی مارس‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/3/6‬‬

‫‪9‬‬

‫ساڵی رۆژێک بۆ ژنان‬ ‫به‌ئێمه‌ چی‌ هه‌زار رێكخراوو‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ ژنمان هه‌بێ‌؟!‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬ ‫به‌م رۆژگاره‌ كۆمه‌ڵێك ژن‬ ‫له‌سه‌ر شۆسته‌و قه‌راغ شه‌قام ‌ه‬ ‫قه‌ره‌باڵغه‌كه‌ی‌ ناوه‌ڕاستی‌ بازاڕ‬ ‫خه‌ریكی‌ نان په‌یداكردنن‪ ،‬كاتێك كه‌‬ ‫پێیانده‌ڵێیت "دوو سبه‌ی‌ ‪8‬ی‌ مارسه‌‪،‬‬ ‫رۆژی‌ جیهانی‌ ژنان"‪ ،‬به‌گرژی‌‌و‬ ‫مۆنییه‌وه‌ ده‌پرسن "‪8‬ی‌ مارس به‌ئێمه‌‬ ‫چی‌؟"‪.‬‬

‫ژنێک له‌ناو بازاڕی سلێمانی خه‌ریکی ده‌ستفرۆشییه‌ ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫گه‌الوێ���ژ ژنێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 48‬س���اڵه‌‪،‬‬ ‫قه‌مسه‌ڵه‌ س���ه‌وزه‌ تۆخه‌كه‌ی‌ له‌به‌ریدا‬ ‫توند شه‌ته‌ك دابوو‪ ،‬په‌یتا په‌یتا وه‌اڵمی‌‬ ‫كڕیاره‌كانی‌ ده‌دایه‌وه‌و جاروبار پیاوانه‌‬ ‫ده‌س���تی‌ ده‌كرد به‌گیرفانی‌ ش���ه‌ڕواڵه‌‬ ‫شڕه‌كه‌یداو باقی‌ پاره‌ی‌ ده‌دانه‌وه‌‪ ،‬زۆر‬ ‫دڵخ���ۆش بوو كه‌ ئ���ه‌و رۆژه‌ له‌ڕۆژانی‌‬ ‫پێش���تر پاره‌ی‌ په‌یدا كردووه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫"له‌م وه‌رزه‌ س���ارده‌دا په‌یداكردنی‌ ‪30‬‬ ‫هه‌زار بۆ رۆژێك زۆره‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ژن���ه‌ كه‌ڵه‌گه‌ت���ه‌ ئه‌س���مه‌ره‌‬ ‫ده‌موچ���اوی‌ هێنده‌ ش���ه‌ك ‌هت‌و ماندوو‬ ‫دیار ب���وو‪ ،‬كه‌ ده‌ت���ووت ته‌مه‌نی‌ ‪60‬‬ ‫ساڵیی‌ تێپه‌ڕاندووه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌قه‌د‬ ‫ده‌نكی‌ ئه‌م فه‌رده‌ مێوژه‌ی‌ به‌رده‌ستم‬ ‫خه‌م له‌دڵمدایه‌‪ ،‬ئیدی‌ چۆن پێس���ت‌و‬ ‫جه‌سته‌و ئێسقانم پیرو كه‌نه‌فت نابن"‪.‬‬ ‫گه‌الوێ���ژ جگ���ه‌ له‌حه‌س���ره‌تی‌ بێ‌‬ ‫منداڵی‌‪ ،‬حه‌وت س���اڵێك به‌ر له‌ئێستا‬ ‫سێ‌ خوشكی‌ دوابه‌دوای‌ یه‌كتر ده‌مرن‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ چیتر ناتوان���ی‌ هاوڕێی‌ ته‌نهایی‬ ‫بێ���ت‌و بڕیار ده‌دات‪ ،‬بێت���ه‌ ناو بازاڕ‪،‬‬ ‫ت���ا كه‌مێ���ك خه‌مه‌كان���ی‌ بڕه‌ونه‌وه‌و‬ ‫له‌ڕووی‌ ئابووریش���ه‌وه‌ سه‌ربه‌خۆ بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕۆژنامه‌نووسه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ی‌ وت‬ ‫"چوار دی���واری‌ ماڵ‌ ژن ت���ه‌واو بێزار‬ ‫ده‌كات‌و له‌ش���ێتی‌ نزیك���ی‌ ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫منیش له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ منداڵم نه‌بوو خه‌می‌‬ ‫مردنی‌ س���ێ‌ خوشكیشم به‌سه‌رداهات‪،‬‬ ‫چیت���ر نه‌متوانی‌ به‌ته‌نه���ا بژیم‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫شه‌ش س���اڵه‌ وه‌ك پیاو له‌ناو بازاڕدا‬ ‫شت ده‌فرۆشم"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌یانی���ان زوو له‌ماڵه‌و‌ه به‌ره‌و‬ ‫عه‌لوه‌ك���ه‌ به‌ڕێده‌كه‌وێ‌‌و ئ���ه‌و جۆره‌‬ ‫گژو گی���ا خۆماڵیانه‌ ده‌هێنێت بۆ "به‌ر‬ ‫به‌له‌دییه‌كه‌" ك���ه‌ بازاڕیان گه‌رمه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌م شوێنه‌دا كه‌ به‌قه‌ره‌باڵغترین خاڵی‌‬ ‫ناو بازاڕی‌ شاری‌ سلێمانی‌ داده‌نرێت‪،‬‬ ‫ت���ا ئێواره‌یه‌ك���ی‌ دره‌ن���گ وه‌خ���ت‬ ‫به‌دی���ار چه‌ند گونیه‌و پریاس���كه‌یه‌كی‌‬ ‫پ���ڕ له‌مێ���وژو بای ‌هم‌و چوال���ه‌و گوێزو‬ ‫به‌روبومی‌ وه‌رزه‌كانه‌وه‌ داده‌نیش���ێت‌و‬ ‫لێیانده‌فرۆشێت‪.‬‬ ‫گه‌الوێژ‌و ژنه‌كان���ی‌ هاوڕێی‌‪ ،‬وه‌رزی‌‬ ‫سه‌رماو گه‌رمایان بۆ نییه‌‪ ،‬هه‌موو ده‌مه‌و‬ ‫به‌یانییه‌ك تا ئێواره‌یه‌كی‌ دره‌نگ‪ ،‬هه‌ر‬ ‫چ���وار وه‌رزه‌كه‌ی‌ س���اڵ‌ ئه‌مه‌ جێگه‌و‬ ‫شوێنیانه‌‌و پشوودانیان بۆ نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫زیاتریش ماندووی���ان ده‌كات نه‌بوونی‌‬ ‫ش���وێنێكه‌ تیا بحه‌وێننه‌وه‌‪ ،‬به‌درێژایی‌‬ ‫رۆژ له‌به‌ر سه‌رماو باران یان خۆره‌تاوو‬ ‫ته‌پ‌و ت���ۆزی‌ ئوتومبێ���ل‌و رێبوارانی‌‬ ‫ئه‌و شۆس���ته‌و ش���ه‌قامه‌دا داده‌نیشن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ نانێ���ك په‌یدا بكه‌ن‌و بژین‪،‬‬ ‫ئه‌م ژیانه‌ پڕ چه‌رمه‌سه‌رییه‌ به‌ته‌واوی‌‬ ‫بوون���ی‌ رێكخراوی‌ ئافره‌ت���ان‌و كۆتای‌‬ ‫ژنان���ی‌ له‌بیر بوونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬كاتێك كه‌‬ ‫س���ه‌ری‌ قسه‌ س���ه‌باره‌ت به‌رێكخراوی‌‬ ‫ئافره‌ت���ان‌و په‌رله‌مانت���اری‌ ژن‬ ‫داده‌م���ه‌زرا‪ ،‬گه‌الوێ���ژ به‌نائومێدییه‌وه‌‬ ‫له‌ناخی‌ دڵییه‌وه‌ زوخاوه‌ سك‌و سكااڵ‬ ‫ده‌رب���ڕی‌‌و وت���ی‌ "به‌ئێمه‌ چ���ی‌ هه‌زار‬

‫ئه‌وان بۆ خۆیان ‪8‬ی‌ مارس‬ ‫به‌من چی‌؟‬ ‫له‌ته‌ڕ ئه‌خۆن‌و‬ ‫له‌وشك ئه‌نوون‪ ،‬هه‌مووی ئه‌و‬ ‫دوو عانه‌و پوله‌‬ ‫كێ‌ بیر له‌ژیانی‌‬ ‫پڕ له‌كوێره‌وه‌ری‌‌و ناهێنێ‌ كه‌‬ ‫ی ئێمه‌ به‌ڕه‌نجی‌ شانی‌‬ ‫ده‌رده‌سه‌ر ‌‬ ‫خۆم په‌یای‌ ئه‌كه‌م‬ ‫ده‌كاته‌وه‌؟‬

‫رێكخراوو په‌رله‌مانتاری‌ ژنمان هه‌بێ‌؟!‬ ‫به‌هه‌م���وو ئ���ه‌و ژنانه‌ی‌ له‌پۆس���تدان‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ شوێنێكی‌ ناو بازاڕ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌جه‌مه‌لۆنیش بووه‌ بۆ ئێمه‌ دروس���ت‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬تا ئێم���ه‌ پێیانبڵێین نوێنه‌ری‌‬ ‫ئێمه‌ن‌و سوپاستان ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫پاش���ان به‌داخ‌و حه‌س���ره‌ته‌وه‌ وتی‌‬ ‫"ئ���ه‌وان ب���ۆ خۆیان له‌ت���ه‌ڕ ئه‌خۆن‌و‬ ‫له‌وش���ك ئه‌نوون‪ ،‬كێ‌ بیر له‌ژیانی‌ پڕ‬ ‫له‌كوێ���ره‌وه‌ری‌‌و ده‌رده‌س���ه‌ری‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌؟"‪.‬‬ ‫ئه‌م ژنانه‌ كه‌ به‌كاری‌ ده‌ستفرۆشییه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رقاڵن‪ ،‬هه‌ریه‌ك���ه‌و چیرۆكێك���ی‬ ‫خه‌مناك‌و پڕ له‌ده‌رده‌س���ه‌رییان هه‌یه‌و‬ ‫ژیانی‌ هیچیان له‌ویتریان ناچێ‌‪ .‬ته‌نها‬ ‫شتێ‌ كه‌ هه‌موویان پێكه‌وه‌ كۆده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫خاڵی‌ هاوبه‌شی نێوانیانه‌‪ ،‬به‌سه‌ربردنی‌‬ ‫ژیانێكی‌ هه‌ژاران���ه‌و ئازایه‌تی‌و هه‌وڵ‌‌و‬ ‫كۆشش���ی‌ بێبڕانه‌وه‌یانه‌ ب���ۆ ئازادی‌‌و‬ ‫پێداگرییانه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ "موحتاج"ی‌‬ ‫ده‌ستی‌ كه‌س نه‌بن‌و له‌ڕووی‌ ئابورییه‌وه‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ بن‪.‬‬ ‫ئامین���ه‌ كه‌ قه‌ی���ره‌ كچێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 46‬س���اڵه‌و دایكه‌ پیره‌كه‌ی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ بێزاره‌ له‌ژیان‬ ‫به‌سه‌ربردنی‌ ناوماڵ‌‌و ده‌یه‌وێ‌ به‌ئازادی‌‬ ‫ب���ژی‌‪ ،‬هه‌ژاریش هۆكارێ���ك بووه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ دوای‌ خۆژیاندنی‌ س���ه‌ربه‌رزانه‌‌و‬ ‫ن���ان په‌یدا ك���ردن كه‌وێ‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"هه‌ژارییش پاڵ���ی‌ پێوه‌نام وه‌ك پیاو‬ ‫بێمه‌ ناوبازاڕو ن���ان په‌یدا بكه‌م‪ ،‬گه‌ر‬ ‫وا نه‌بوای���ه‌ ده‌ب���وو چاوم له‌ده‌س���تی‌‬ ‫براو كه‌س���وكار بوایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا بێ‌‬ ‫منه‌ت���م‪ ،‬به‌ری‌ ره‌نجی‌ خ���ۆم ده‌خۆم‌و‬ ‫هه‌میشه‌ ئازادم له‌بڕیاردان"‪.‬‬ ‫ئامین���ه‌ش وه‌ك گه‌الوێژخان چه‌ند‬ ‫مه‌عمیلێك���ی‌ هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ل���ه‌وه‌رزی‌‬ ‫زستاندا مێوژو گوێزو بادام‌و قه‌زوانیان‬ ‫لێده‌كڕێ���ت‌و ده‌یانفرۆش���ێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وه‌رزی‌ به‌ه���اردا زیاتر ماندوو ده‌بن‪،‬‬

‫چونك���ه‌ "زۆرجار خۆم���ان ده‌چین بۆ‬ ‫كنگ���ر یاخود گه‌اڵمێ���و لێده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫پایزانیش ده‌چین گۆیژ ده‌ڕنین"‪.‬‬ ‫ئه‌م ژنانه‌ كه‌ س���ه‌راپا جل‌و به‌رگی‌‬ ‫ره‌نگ ره‌ش‌و ماتی كوردییان پۆشیوه‌‌و‬ ‫ی ژیان به‌ڕوخساریانه‌وه‌‬ ‫خه‌م‌و خه‌فه‌ت ‌‬ ‫ده‌بین���رێ‌‪ ،‬ب���ه‌م رۆژگاره‌ له‌به‌ر پێی‌‬ ‫رێبوارانی‌ ئه‌و شۆس���ته‌و ش���ه‌قامه‌دا‬ ‫س���ره‌وتنیان بۆ نییه‌‪ ،‬پیرێتی‌‌و خ ‌هم‌و‬ ‫مه‌راقی‌ ژیان به‌ڕوخساری‌ هه‌موویانه‌وه‌‬ ‫ده‌بینرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ "ئێم���ه‌ له‌ناخه‌وه‌‬ ‫وێرانی���ن‪ ،‬م���رۆڤ كاتێ���ك خ���ۆی‌‬ ‫ده‌ڕازێنێته‌وه‌ كه‌ دڵخۆش بێت‪ ،‬ئێمه‌ی‌‬ ‫نه‌گبه‌ت نازانین بچین بۆ كوێ‌! ئیتر چ‬ ‫دڵێكمان به‌ژیان‌و دنیا خۆش بێ‌؟"‪.‬‬ ‫ك���ه‌ پێیانده‌ڵێی���ت "دوو س���به‌ی‌‬ ‫‪8‬ی‌ مارس���ه‌‪ ،‬رۆژی‌ جیهان���ی‌ ژنان"‪،‬‬ ‫به‌گرژییه‌وه‌ سه‌ر راده‌وه‌شێنن‌و ده‌ڵێن‬ ‫"‪8‬ی‌ م���ارس به‌ئێم���ه‌ چ���ی‌؟ ئێم���ه‌‬ ‫فه‌وتاین"‪ ،‬ئه‌وان داواكارن له‌حكومه‌ت‌و‬ ‫رێكخراوه‌كان���ی‌ ژنان كه‌ ش���وێنێكی‌‬ ‫تایبه‌تیان بۆ دروستبكه‌ن‪ ،‬تا النیكه‌م‬ ‫شته‌كانیانی‌ تێدا هه‌ڵبگرن‪ ،‬چونكه‌ "ئه‌و‬ ‫شتانه‌ی‌ كه‌ ده‌مه‌و ئێواران ده‌مێننه‌وه‌و‬ ‫نافرۆشرێن‪ ،‬ده‌بێت بیده‌ین به‌كۆڵماندا‌و‬ ‫بیبه‌ینه‌وه‌‪ ،‬بۆ س���به‌ینێش دیسانه‌وه‌‬ ‫بیده‌ینه‌وه‌ به‌ش���انماندا‌و بیانهێنینه‌وه‌‪،‬‬ ‫خۆ گ���ه‌ر بیبه‌ین بۆ مه‌خزه‌نیش‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫چه‌ند ش���ه‌و له‌وێدا بن‪ ،‬ده‌بێ‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫پاره‌یان لێبده‌ین"‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ ش���ه‌كه‌تی‌‌و به‌سه‌ربردنی‌‬ ‫رۆژێك���ی‌ پ���ڕ له‌ماندوێت���ی‌‪ ،‬گه‌الوێژ‬ ‫ئاس���وده‌یه‌ كه‌ چاوی‌ له‌ده‌ستی‌ كه‌س‬ ‫نییه‌و خۆی‌ خۆی‌ ده‌ژێنێ‌‪ ،‬ده‌مه‌و ئێواره‌‬ ‫كه‌ خه‌ریكی‌ پێچانه‌وه‌ی‌ پریاسكه‌كانی‌‬ ‫بوو تا به‌ره‌و ماڵ‌ بڕواته‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "‪8‬ی‌‬ ‫م���ارس‌و رێكخ���راوو په‌رله‌مانتاری‌ ژن‬ ‫به‌من چی‌؟ هه‌موو ئه‌و دوو عانه‌و پوله‌‬ ‫ناهێنێ‌ كه‌ به‌ڕه‌نجی‌ شانی‌ خۆم په‌یای‌‬ ‫ئه‌كه‌م"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫تایبه‌ت به‌ ‪8‬ی مارس‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/3/6‬‬

‫تایبه‌ت به‌ ‪8‬ی مارس‬

‫پیاوه‌كان تیاده‌چن‌و مه‌راق بۆ ژنه‌كان به‌جێده‌هێڵن‬ ‫ی به‌رامبه‌ر به‌یه‌كدی‌ ده‌رده‌بڕن‬ ‫مریه‌م‌و سازگار هاوسۆز ‌‬

‫چاودێرانأ چاالكوانانی بواری‬ ‫توندوتیژی ژنان نیگه‌رانی خۆیان‬ ‫له‌ئاست هه‌ڵكشانی ئاماره‌كانی‬ ‫توندتویژی دژی ژنان ده‌رده‌بڕن‌و‬ ‫پێیانوایه‪ ،‬له‌و ڕۆژه‌دا حكومه‌ت هیچ‬ ‫شتێكی نیه‌ بیلێت‌و "شه‌رمه‌زاره‌"‪.‬‬

‫ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر ئومێد جه‌الل‬ ‫له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی‌ گه‌وره‌ی‌ سلێمانی‌‬ ‫ته‌قه‌ی‌ لێكراو گیانی‌ سپارد‪ ،‬چه‌ند‬ ‫رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر كه‌سێك له‌الیه‌ن‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ دادگاوه‌ به‌تۆمه‌تی‌ كوشتنی‌ ناوبراو‬ ‫حوكمی‌ زیندانی‌ هه‌تا هه‌تایی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫درا‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌م دۆسیه‌یه‌دا جێی‌‬ ‫سه‌رنجه‌ هه‌م ئومێدو هه‌م تۆمه‌تبار‬ ‫به‌كوشتنه‌كه‌شی‌‪ ،‬دنیایه‌كی‌ پڕ‬ ‫له‌خه‌م‌و ئازاریان له‌دوای‌ خۆیانه‌وه‌ بۆ‬ ‫"ژن"ه‌كانیان به‌جێهێشت‪ ،‬ئه‌م دوو‬ ‫قوربانییه‌ ئێستا هاوخه‌می‌‌و هاوسۆزی‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌یه‌كتر ده‌رده‌بڕن‪.‬‬

‫توندتیژی‌ به‌رامبه‌ر به‌ژنان به‌ژماره‌‬ ‫ساڵ‌ به‌ساڵ‌ له‌هه‌ڵكشاندایه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئامار‌ه فه‌رمییه‌كان رێژه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫توندوتیژیی ‌ه جۆربه‌جۆركان‬ ‫ی مێین ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫به‌رانبه‌ر ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫له‌هه‌ڵكشاندایه‌‌و له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆراوجۆر ‌‬ ‫‪ 1673‬حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی به‌رانبه‌ر ژنان تۆماركراو‌ه‬ ‫توندوتیژی ‌‬ ‫له‌كاتێكدا له‌‪2007‬دا ‪ 677‬حاڵه‌ت‌و‬ ‫ی پاریش ‪ 1617‬حاڵه‌ت بووه‌‪.‬‬ ‫ساڵ ‌‬

‫ی‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫سوتان‌و‬ ‫خۆسوتاندن‬ ‫زه‌حمه‌ته‌‌و‬ ‫رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫ی خۆیان‬ ‫له‌وان ‌ه ‌‬ ‫ده‌سوتێنن‬ ‫به‌سوتاو ده‌درێن ‌ه‬ ‫قه‌ڵه‌م له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سوكاریانه‌وه‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و ئامار‌ه فه‌رمییانه‌ ‌‬ ‫ی خشته‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ك ‌ه الیه‌ن��� ‌ه حكومیی���ه‌كان ئاماده‌یان‬ ‫ی دراوه‌ت���ه‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ك���ردوه‌‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژییه‌ ‌‬ ‫هه‌زار‌و ‪ 673‬حاڵه‌ت��� ‌‬ ‫ك ‌ه به‌رانبه‌ر ژنان په‌یڕه‌وكراو‌ه له‌‪2011‬‬ ‫دابه‌ش ده‌بێت به‌س���ه‌ر‪ :‬كوشتن‪ ،‬خۆ‬ ‫كوش���تن‪ ،‬س���وتان‪ ،‬خۆ س���وتاندن‪،‬‬ ‫سێكس���ی‌‪ ،‬س���كااڵ‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌دان‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 9‬حاڵه‌تی���ان كوش���تنه‌‌و ‪ 19‬یان‬ ‫خۆكوش���تن‪ 87 ،‬س���وتان‪ 37 ،‬خ���ۆ‬ ‫سوتاندن‪ 76 ،‬سێكسی‌‪ 725 ،‬سكااڵ‪،‬‬ ‫‪ 720‬ئه‌شكه‌نجه‌دان‪.‬‬ ‫ئه‌م رێژ‌ه توندوتیژیی���ه‌ له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2007‬حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫ك ‌ه ك��� ‌ه له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ‪ 677‬ب���ووه‌‪ ،‬ل���ه‌‪2008‬‬ ‫توندوتیژی��� ‌‬ ‫به‌رزبوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ ‪ 991‬حاڵه‌ت‪ ،‬له‌‪2009‬‬ ‫به‌رزبوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ هه‌زار‌و ‪ 183‬حاڵه‌ت‪،‬‬ ‫له‌‪ 2010‬گه‌شتوه‌ت ‌ه هه‌زار‌و ‪ 617‬حاڵه‌ت‌و له‌هه‌ڵب���ه‌زو دابه‌زداب���وو‌ه به‌جۆرێ���ك‬ ‫ساڵی‌ پاریش هه‌ڵكشاو‌ه بۆ هه‌زار‌و ‪ 673‬ل���ه‌‪2007‬دا ‪ 32‬حاڵ���ه‌ت تۆماركراوه‌‪،‬‬ ‫حاڵه‌ت‌و ئه‌مه‌ش ئه‌و‌ه ده‌رده‌خات ساڵ ل���ه‌‪ 2008‬دابه‌زی���و‌ه ب���ۆ ‪ 10‬حاڵه‌ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2010 ،2009‬حاڵه‌ته‌كان��� ‌‬ ‫ی به‌رانبه‌ر له‌س���ااڵن ‌‬ ‫به‌ساڵ حاڵه‌ته‌كانی‌ توندوتیژی ‌‬ ‫ژنان له‌په‌ره‌س���ه‌ندندا بووه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا كوشتن هه‌ر س���اڵه‌و ‪ 5‬حاڵه‌ت بوون‪،‬‬ ‫ی ل���ه‌‪ 2011‬به‌رزبوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ ‪8‬‬ ‫ی كه‌چ��� ‌‬ ‫س���اڵ به‌ساڵ هوش���یاریدان ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێژه‌ ‌‬ ‫ی له‌زیادبوندایه‌‌و له‌ئێستاشدا حاڵه‌ت‪ .‬جیاواز له‌م دابه‌زین ‌ه ‌‬ ‫توندوتیژ ‌‬ ‫ی كوش���تن به‌ئه‌نقه‌س���ت دی���ارد‌هی‌ خۆ‬ ‫ی ناوخۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی كوش���تن ل���ه‌‪2007‬دا ‪ 13‬حاڵه‌ت بووه‌‪،‬‬ ‫تایبه‌ت به‌به‌دواداچوون بۆ توندوتیژی ‌‬ ‫له‌‪2008‬دا ‪ 12‬حاڵ���ه‌ت‪ ،‬له‌‪ 2009‬دا ‪11‬‬ ‫دژ به‌ژنان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌س���ت ئاوێن ‌ه حاڵ���ه‌ت‪ ،‬ل���ه‌‪2010‬دا گه‌ش���توه‌ت ‌ه ‪14‬‬ ‫ی ئه‌و ئامارانه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ژنان حاڵه‌ت‌و له‌‪2011‬دا به‌رزبوه‌ته‌و‌ه بۆ ‪15‬‬ ‫كه‌وت���ووه‌‪ ،‬رێ���ژه‌ی‌ كوش���تن ‌‬

‫حاڵه‌ت‪.‬‬ ‫ی سوتان‌و خۆ سوتاندنیشه‌و‌ه‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رچاو ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌ناو ژناندا رێژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫هۆكاری‌ مردن پێكده‌هێنێت‪ ،‬هه‌س���ت‬ ‫ی به‌رچاو ده‌كرێت به‌جۆرێك‬ ‫به‌دابه‌زین ‌‬ ‫ی سوتانه‌و‌ه كه‌ له‌‪2007‬دا‬ ‫له‌‪ 138‬حاڵه‌ت ‌‬ ‫تۆمارك���راوه‌ ل���ه‌‪ 2011‬دابه‌زی���و‌ه بۆ‬ ‫‪ 87‬حاڵه‌ت‌و س���اڵی‌ پێشتریش ‪2010‬‬ ‫ی ‪ 105‬حاڵ���ه‌ت بووه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی ژنان له‌پێنج‬ ‫ی خۆس���وتاندن ‌‬ ‫رێژه‌كان ‌‬ ‫ی رابردوودا له‌یه‌كت���ره‌و‌ه نزیكه‌‌و‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی حاڵه‌ته‌كان‬ ‫له‌‪ 2007‬تا ‪ 2011‬ژم���اره‌ ‌‬ ‫به‌مج���ۆر‌ه ب���ووه‌‪،49 ،41 ،29 ،43 :‬‬ ‫‪ 37‬حاڵ���ه‌ت‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێك���دا الیه‌ن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی س���وتان‌و‬ ‫ی حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫جیاكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆس���وتاندن زه‌حمه‌ت���ه‌‌و رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی خۆیان ده‌س���وتێنن‬ ‫به‌رچ���او له‌وانه‌ ‌‬ ‫به‌س���وتاو ده‌درێن��� ‌ه قه‌ڵ���ه‌م له‌الیه‌ن‬ ‫ی به‌ڵگ ‌ه‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫كه‌سوكاریانه‌وه‌و به‌هۆ ‌‬ ‫ی به‌ڵگه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی ئاسه‌وار ‌‬ ‫یان شاردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بانگه‌ش���ه‌كان‬ ‫راس���ت‌و دروس���ت ‌‬ ‫ناسه‌لمێنرێت‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكیتری‌ ئه‌و ئامارانه‌دا ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت ك ‌ه القه‌كردنی‌ ژنان له‌‪7‬‬ ‫حاڵه‌ته‌و‌ه له‌‪ 2007‬دابه‌زیو‌ه بۆ ‪ 3‬حاڵه‌ت‬ ‫ی ‪ 2009‬گه‌شتوه‌ت ‌ه ‪6‬‬ ‫له‌‪ ،2008‬له‌س���اڵ ‌‬ ‫حاڵ���ه‌ت‌و ل���ه‌‪ 2010‬به‌رزبوه‌ته‌و‌ه بۆ ‪8‬‬ ‫حاڵه‌ت‌و له‌‪ 2011‬كه‌میكردوه‌‌و دابه‌زیو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ‪ 2‬حاڵ���ه‌ت‪ .‬هه‌رچ���ی‌ دی���ارده‌ ‌‬ ‫به‌دڕه‌وش���تی‌و خیانه‌تی‌ هاوس���ه‌ریش‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌رده‌وام به‌رز بوه‌ته‌و‌ه به‌جۆرێك‬ ‫ی له‌‪ 29‬حاڵه‌ته‌و‌ه له‌‪2007‬‬ ‫به‌دڕه‌وش���ت ‌‬ ‫گه‌ش���توه‌ت ‌ه ‪ 66‬حاڵ���ه‌ت ل���ه‌‪‌2011‬و‬ ‫ی هه‌ر پێنج ساڵه‌ك ‌ه‬ ‫ی حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫ژماره‌ ‌‬ ‫به‌مجۆره‌ی���ه‌‪.66 ،58 ،64 ،38 ،29 :‬‬ ‫خیانه‌تی‌ هاوس���ه‌رگیری‌ له‌‪2009‬دا یه‌ك‬ ‫حاڵه‌ت تۆماركراوه‌‌و ل���ه‌‪ 2010‬بوو‌ه ب ‌ه‬ ‫‪ 7‬حاڵ���ه‌ت‌و ل���ه‌‪ 2011‬حاڵه‌ت���ه‌كان ‪6‬‬ ‫دانه‌بوون‪.‬‬

‫كوردستان‪ ..‬هه‌رێمێك ‌ی ناوبانگ زڕاو‬

‫خزمه‌تکاری ژن مامه‌ڵه‌ی نه‌شیاوی له‌گه‌ڵ ده‌کرێت‬

‫ ‬ ‫چه‌ند ژنێکی بیانی له‌باخی گشتی سلێمانی له‌رۆژی پشویاندا‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ندی���ن رێكخراو ‌‬ ‫ی راپۆرت ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی م���رۆڤ‌و رۆژنام ‌ه ناس���راوه‌كان ‌‬ ‫ماف ‌‬ ‫جیه���ان‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردس���تان یه‌كێك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و ناوچانه‌ی‌ ك ‌ه مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ خراپ ‌‬

‫له‌گه‌ ‌ڵ ئ���ه‌و ئافره‌ت‌و ژن��� ‌ه بیانیانه‌دا‬ ‫ی مااڵنن‪،‬‬ ‫تیا ده‌كرێت ك ‌ه خزمه‌ت���كار ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و راپۆرتان ‌ه زۆرج���ار ئه‌و‬ ‫ی وه‌ك خزمه‌تكار له‌كوردس���تاندا‬ ‫ژنانه‌ ‌‬ ‫ی ژیانیان‬ ‫به‌كارده‌هێنرێ���ن‪ ،‬تایبه‌تمه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستدرێژ ‌‬ ‫پێشێل ده‌كرێ‌‪ ،‬رووبه‌ڕوو ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫سێكس���ی‌‌و القه‌كردن ده‌بن���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫بارمت ‌ه ده‌ست به‌سه‌ر پاسپۆرته‌كه‌یاندا‬ ‫ی‬ ‫ده‌گیرێ‌‌و هه‌ندێكجاری���ش رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی جه‌س���ته‌یی‌‌و‬ ‫لێدان‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌دان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بنه‌وه‌‌و وه‌ك كۆیله‌و مرۆڤ ‌‬ ‫ده‌رون ‌‬ ‫پل ‌ه دوو مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ ‌ڵ ده‌كرێ‌‪.‬‬

‫س���اڵی‌ ‪ 2006‬كاتێك كه‌ (مریه‌م) ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 27‬ساڵ له‌گه‌ڵ پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تیمانی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ن���اوی‌ (تالیب) چوونه‌ نێ���و ژیانی‌‬ ‫هاوس���ه‌رییه‌وه‌‪ ،‬نه‌یده‌زانی‌ دوای‌ پێنج‬ ‫ساڵ‌ رۆژێك دێت تالیبی‌ هاوسه‌ری‌ له‌نێو‬ ‫زیندانێكدا به‌جه‌س���ته‌یه‌كی‌ تێكشكاوو‬ ‫برینێكی‌ س���ه‌خته‌وه‌ ده‌بینێت‪ .‬مریه‌م‬ ‫ئه‌و دیمه‌ن���ه‌ی‌ له‌ه���زرو بیركردنه‌وه‌دا‬ ‫كاڵ‌ نابێته‌وه‌ ك���ه‌ دوای‌ تێپه‌ڕینی‌ دوو‬ ‫رۆژ به‌س���ه‌ر كوژرانی‌ "ئومێد جه‌الل"دا‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌نێ���و گرتوخانه‌یه‌كی‌‬ ‫ش���اری‌ س���لێمانی‌ بین���ی‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫له‌ڕووداوێكی‌ ته‌م‌و مژاوی ‪26‬ی‌ شوباتی‌‬ ‫س���اڵی‌ راب���ردوودا‪ ،‬خۆپیش���انده‌رانی‌‬ ‫س���ه‌رای‌ س���لێمانی‌ تۆمه‌تباریان كرد‬ ‫به‌كوشتنی‌ ئه‌و گه‌نجه‌و دوای‌ لێدانێكی‌‬ ‫زۆر راده‌ستی‌ پۆلیسیان كرد‪.‬‬ ‫بڕیاری‌ دواهه‌مین دانیشتنی‌ دادگا كه‌‬ ‫رۆژی‌ ‪23‬ی‌ ش���وباتی‌ ئه‌مساڵ‌ سازكرا‪،‬‬ ‫به‌دژی‌ (مریه‌م)‌و دوو كچه‌ منداڵه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫كۆرپه‌له‌ك���ه‌ی‌ ناو س���كییه‌وه‌ كۆتایی‌‬ ‫ه���ات‪ ،‬دادوه‌ر بڕی���اری‌ زیندانیكردنی‌‬ ‫هه‌ت���ا هه‌تای���ی‌ ب���ۆ تالی���ب ده‌ركرد‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ئه‌و بڕی���اره‌ی‌ دادگا (مریه‌م)‬ ‫به‌ده‌م هه‌نس���كی‌ گریان‌و ته‌ماشاكردنی‌‬ ‫ئاینده‌ی‌ جگه‌ر گۆش���ه‌كانییه‌وه‌ سوێند‬ ‫ده‌خ���وات به‌هه‌موو ش���ته‌ پیرۆزه‌كانی‌‬ ‫دنی���ا ك���ه‌ "بك���وژی‌ ئومێ���د جه‌الل‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ ئه‌و نییه‌‪ ،‬ئێستا ره‌نگه‌‬ ‫بكوژه‌ راسته‌قینه‌كه‌ی‌ له‌ناو شاره‌كه‌ بۆ‬ ‫خۆی‌ پیاسه‌ بكا‌و هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ منیش‬ ‫له‌كونجی‌ زینداندایه‌"‪.‬‬ ‫مریه‌م هاوس���ه‌ره‌ زیندانی‌ كراوه‌كه‌ی‌‬ ‫ی له‌س���ه‌رخۆو هێم���ن‬ ‫وه‌ك پیاوێك��� ‌‬ ‫ته‌ماش���ا ده‌كات‌و ب���ه‌ده‌م هه‌نس���كی‌‬ ‫گریانه‌وه‌ س���اته‌كانی‌ یاریكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫منداڵه‌كانیداو رێز‌و خۆشه‌ویستییه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ "دوو كچه‌ك���ه‌م له‌س���ه‌ر‬ ‫س���نگی‌ باوكیان نه‌بێ���ت نه‌ده‌خه‌وتن‪،‬‬ ‫ئێس���تا شه‌وان ده‌س���ت له‌ده‌م‌و چاوی‌‬ ‫من ده‌ده‌ن كاتێك ئه‌زانن باوكیان نییه‌‬ ‫ده‌ست ده‌كه‌ن به‌گریان"‪.‬‬ ‫مریه‌م ك���ه‌ ژنی‌ ماڵه‌وه‌یه‌و ئێس���تا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ كه‌س���وكاری‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫له‌خانووییه‌كی‌ هاكه‌زاییدا ده‌ژی‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ئ���ه‌م رۆژه‌ی‌ نه‌ك���ردووه‌‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"چاره‌نوس���ی‌ خ���ۆم‌و منداڵه‌كانم وه‌ك‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌می‌ لێهات‪ ،‬هه‌ست ده‌كه‌ین‬ ‫خۆشی‌ له‌ژیانماندا نه‌ما"‪.‬‬ ‫پاش���ان باس���ی‌ چیرۆكه‌كان���ی‌‬ ‫س���ه‌ردانیكردنی‌ خ���ۆی‌‌و منداڵه‌كانی‌‬ ‫ده‌كات ب���ۆ الی‌ تالی���ب‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"منداڵه‌كانم ئه‌ڵێن بابه‌ هه‌سته‌ وه‌ره‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵمان ئ���ه‌م ده‌وامه‌ی‌ تۆ زۆر زۆره‌‪،‬‬ ‫كه‌ی‌ ته‌واو ده‌بێت؟"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ گێڕان���ه‌وه‌ی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ تالیب‪،‬‬ ‫كاتێك ناوبراو له‌الی‌ شه‌قامی‌ مه‌وله‌وی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌پڕ كه‌سێك هێمای‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌وه‌ س���ه‌ر به‌"پاراستن"ه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و رۆژه‌دا ئه‌و هێمای���ه‌ به‌س بوو كه‌‬ ‫له‌به‌ر ده‌ركی‌ س���ه‌رای‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫بكه‌ویته‌ به‌ر ده‌س���تی‌ خۆپیشانده‌رانی‌‬ ‫ت���ووڕه‌‌و جه‌س���ته‌ت خه‌ڵتان���ی‌ خوێن‬ ‫بكرێت "تالیبیشان هه‌ر وا لێكرد"‪.‬‬ ‫رووداوه‌كان هه‌رچۆنێك بن بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫تاڵیب واز ناهێن���ن له‌دادگا تاوه‌كو بێ‌‬ ‫تاوانی‌ كوڕه‌كه‌یان نه‌سه‌لمێنرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر هاتوو له‌كاتی‌ ته‌میز كردنه‌وه‌دا‬ ‫ئه‌و خواسته‌ی‌ ئه‌وان نه‌هاته‌ دی‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫مری���ه‌م ده‌ڵێت "ئ���ه‌وا له‌هیچ‌و خۆڕایی‌‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌م به‌بێ‌ باوكی‌ ژیان به‌سه‌ر‬ ‫ده‌به‌ن‌و چاره‌نوس���مان وه‌ك���و خێزانی‌‬ ‫شه‌هید ئومێده‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫سازگار هاوسه‌ری ئومێد جه‌الل‌و ئه‌نه‌سی جگه‌رگۆشه‌ی‬

‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ ئیسماعیل‬

‫‪11‬‬

‫حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫له‌به‌رامبه‌‌ر ‪ 8‬مارس شه‌رمه‌زاره‌‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ره‌گه‌زی مێین ‌ه قوربانی سه‌ره‌کی توندوتیژی نێو خێزانه‌ ‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/3/6‬‬

‫س���ه‌رۆكی ده‌زگای وارڤین بۆ پرسی‬ ‫ژنان "له‌نج ‌ه عه‌بدواڵ"‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتدارانی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم به‌كه‌مته‌رخه‌م وه‌سف‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێت "پرس���ی ژن���ان بۆت ‌ه‬ ‫كارتی سیاس���ی له‌نێوان كابینه‌یه‌ك‌و‬ ‫كابینه‌یه‌ك���ی تر‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر له‌كابینیه‌ك‬ ‫تۆزێ كار بۆ به‌ره‌وپێش���بردنی ره‌وشی‬ ‫ئافره‌ت���ان كرابێت‪ ،‬ئه‌وا كابینه‌ی دوای‬ ‫ئه‌و‪ ،‬بۆ شكستپێهینانی ئه‌و ده‌سكه‌وته‌‪،‬‬ ‫هاتوو‌ه س���ه‌رجه‌م ڕێكخراوه‌كانی ژنانی‬ ‫په‌راوێز خستووه‌"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی ڕأبردوودا‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫به‌دواداچونی توندوتیژی ئامارێكی یه‌ك‬ ‫س���اڵی باڵو كرده‌وه‌و تیای���دا ئاماژه‌ی‬ ‫ب��� ‌ه ‪ 43‬حاله‌ت���ی كوش���تنی ژن كرد‬ ‫ب���وو‪ ،‬كه‌چ���ی له‌ئام���اری فه‌رمانگه‌ی‬ ‫پزیش���كی دادوه‌ریدا هات���وو‌ه ک ‌ه ‪79‬‬ ‫حاڵه‌تی كوش���تنی ژن روویداوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌كاتێكدای���ه‌‪ ،‬ك��� ‌ه هه‌ردوكی���ان دوو‬ ‫ده‌زگای فه‌رم���ی حكومه‌ت���ن‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی له‌حاڵه‌تی س���وتانیش‬ ‫ئام���اری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی توندوتیژی‬ ‫ژن���ان ئامارێك‌و له‌دادوه‌ری‌ پزیش���كی‬ ‫ژماره‌یه‌كی دوو ئه‌وه‌ند‌ه ڕاگه‌یه‌ند‌را‌‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی سه‌رۆكی ده‌زگای وارڤین‪،‬‬ ‫باڵوكردن���ه‌وه‌ی ئام���اری جی���ا جیا‪،‬‬ ‫ئاماژه‌یه‌ك��� ‌ه بۆ به‌هه‌ن���د وه‌رنه‌گرتنی‬ ‫مه‌سه‌له‌ی توندوتیژی به‌رامبه‌ر به‌ژنان‌و‬ ‫ئام���اره‌كان هه‌رچۆنێكیش ب���ن‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌خه‌ن ‌ه روو‪ ،‬ك ‌ه كوش���تن‌و توندوتیژی‬ ‫له‌هه‌ڵكش���اندایه‌‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك وتیش���ی‬

‫چاالكوانێكی ژن‪:‬‬ ‫‪8‬ی مارس رۆژی‬ ‫جلی كوردی‌و‬ ‫چوكلێت گێران‬ ‫نییه‌‬ ‫"حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م ب��� ‌ۆ ‪8‬ی مارس‬ ‫له‌الیه‌ن���ی پراكتیك���ه‌وه‌ وه‌ك���و پالن‌و‬ ‫ستراتیژ هیچ شتێكی به‌ده‌سته‌و‌ه نیی ‌ه‬ ‫ڕایبگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬ئه‌و‌ه نه‌بێت له‌ئاس���تی‬ ‫میدیا باش���ترین ئام���اده‌كاری ده‌كات‌و‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م كامیراكاندا‪ ،‬پیرۆزابایی ئه‌و‬ ‫ڕۆژه‌ له‌ژنان ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ئاستی نێوده‌وڵه‌تیدا سااڵنه له‌رۆژی‬ ‫جیهانی ژناندا دروشمیك به‌رزده‌كرێته‌وه‌و‬ ‫كاری بۆ ده‌كرێت‪ .‬له‌ماوه‌ی س���اڵێكدا‪،‬‬ ‫له‌هه‌م���ان ڕۆژدا ده‌س���كه‌وته‌كانی ئه‌و‬ ‫دروش���مه‌ ڕاده‌گه‌یه‌نرێت‌و دروشمیكی‬ ‫تر به‌رزده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬جگ ‌ه له‌كابینه‌ی پێنجه‌م‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌ندێك هه‌وڵیدا ب���ۆ چاالككردنی‬ ‫ڕێكخراوه‌كان���ی ژن���ان‌و ئه‌كتیفكردنی‬

‫به‌دواداچون���ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫توندتیژی‪ ،‬هیچ دروش���میكی س���ااڵن ‌ه‬ ‫نییه‌و ستراتیژیه‌تیكی ڕوون‌و ئاشكراش‬ ‫له‌و بار‌ه‌یه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌هار عه‌لی چاالكوان���ی مافه‌كانی‬ ‫ژنان‪ ،‬پێیوای ‌ه دروستكردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫خانم���ان‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌س���تراتیژییه‌كانی‬ ‫حكومه‌ت‌و وتیش���ی "به‌اڵم پێویس���تی‬ ‫به‌كاری زیاتر هه‌ی ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌كتیف‬ ‫بكرێت‪ .‬جارێ له‌سه‌ره‌تادایه‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌نجومه‌ن��� ‌ه به‌ه���اوكاری الیه‌ن ‌ه‬ ‫مه‌عنییه‌كان س���تراتیژ دابنێت‌‌و روئیای‬ ‫روون‌و ئاش���كرا بێ���ت"‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌نج ‌ه‬ ‫عه‌ب���دواڵ ده‌ڵێ���ت ئه‌نجومه‌نی خانمان‬ ‫له‌شێوه‌ی به‌ره‌ی كوردستانی پێشووه‌و‬ ‫وابه‌سته‌ی بریاری سیاسییه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئاماره‌كانه‌و‌ه ‪ ،‬به‌هار عه‌لی‬ ‫پییوایه‌‪ ،‬ڕێژه‌ك��� ‌ه یه‌كجار له‌وه‌ زیاتر‌ه‬ ‫كه‌ڕاگه‌یه‌نراوه‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك خۆی وتی‬ ‫"توندوتیژی دژ به‌ژنان مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‬ ‫كه‌لت���وری مێژوویه‌‪ ،‬خۆزگ���ه‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫بوای��� ‌ه ك���ه‌ راده‌گه‌یه‌نرێ���ت‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫ده‌مانتوانی چاره‌س���ه‌ری بۆ بدۆزینه‌و‌ه‬ ‫به‌ئاسانی"‪.‬‬ ‫به‌هار عه‌ل���ی پێیوایه‌ كه‌ ڕۆژی ‪8‬ی‬ ‫مارس ڕۆژێك نییه‌ ب���ۆ جلی كوردی‌و‬ ‫چوكلێت گێڕان‪ ،‬به‌ڵكو پێویس���ته‌ له‌و‬ ‫ڕۆژه‌دا‪ ،‬دیالۆگی جدی‌و به‌رنامه‌ی جدی‬ ‫بخرێت ‌ه روو‪.‬‬ ‫له‌نجه‌ عه‌بدواڵش ده‌ڵێت "له‌و ڕۆژه‌دا‪،‬‬ ‫ده‌بێت ڕێكخراوه‌كانی ژنان خۆپیشاندان‬ ‫بكه‌ن‌و ده‌نگ���ی ناڕه‌زایی به‌رزبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه تادێت‪ ،‬ڕێكخ���راوه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ته‌و‌ه په‌راوێز ده‌خرێن‌و سه‌رباری‬ ‫توندوتیژی دژ به‌ژنانی واڵت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ڕێكخراوه‌كانیش له‌الیه‌ن هه‌ندێك مه‌الو‌ه‬ ‫هێ���رش ده‌كرێته‌ س���ه‌ریان‪ ،‬دادگاش‬ ‫ناتوانێت پیاوێك‌و مه‌الیه‌ك له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ‌ه سزا بدات"‪.‬‬

‫مۆڵه‌كانی هه‌ولێر به‌ژنان به‌ڕێوه‌ده‌چێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫له‌ده‌روازه‌ی دوكانێكی گه‌وره‌ی‬ ‫فرۆشتنی جلی پیاوان‌و ژنان‪‌،‬سارا‬ ‫ئه‌بوزه‌ید ده‌ستی بۆ ناو دوكانه‌ك ‌ه‬ ‫برد‌و به‌سه‌رله‌قاندێك‌و‌ بزه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫وتی "فه‌رموون‪ ،‬چۆن ده‌توانم‬ ‫یارمه‌تیتان بده‌م"‪.‬‬

‫ ‬ ‫مریه‌می هاوسه‌ری تالیب‌و دوو کچه‌که‌ی‬ ‫مری���ه‌م له‌كاتێك���دا هاوخه‌می‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌مامۆستا سازگاری‌ هاوسه‌ری‌‬ ‫"ئومێد ج���ه‌الل" ده‌رده‌ب���ڕێ‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌ناخی‌ دڵه‌وه‌ هه‌س���ت به‌ژان ده‌كات‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ویش كه‌ قوربانییه‌"‪.‬‬ ‫دیوێك���ی‌ ت���ری‌ چیرۆكه‌ك���ه‌ الی‌‬ ‫س���ازگاری‌ هاوس���ه‌ری‌ ئومێد‌ جه‌الله‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش هه‌رگیز پێش���بینی‌ نه‌ده‌كرد كه‌‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕینی‌ س���اڵێك‌و چه‌ند مانگ‬ ‫به‌سه‌ر هاوس���ه‌گیریی‌ كردنیدا‪ ،‬رۆژێكی‌‬ ‫كۆتایی‌ زس���تانی‌ ‪ 2011‬له‌ناو جه‌رگه‌ی‌‬ ‫شاره‌كه‌ی‌ خۆیدا مێشكی‌ باوكی‌ منداڵه‌‬ ‫تاقانه‌كه‌ی‌ به‌فیشه‌ك بپژێنن‌و له‌جیاتی‌‬ ‫به‌رده‌وامب���وون له‌گ���ه‌ڵ هاوس���ه‌رێكی‌‬ ‫"قسه‌خۆش‌و خوێن گه‌رم"دا‪ ،‬ته‌نهایی‌‌و‬ ‫مه‌راق ژیانی‌ لێتاڵ‌ بكات‪.‬‬ ‫س���ازگار ك ‌ه له‌ماڵی‌ چۆڵ‌‌و ماڵی‌ بێ‌‬ ‫ئومێدیی‌ خ���ۆی‌ ده‌ڕوانێت‪ ،‬س���ه‌رڕێژ‬ ‫ده‌بێت له‌مه‌راق‌و گری���ان‪ ،‬پێیوایه‌ ئه‌و‬ ‫فیش���ه‌كانه‌ی‌ نران به‌س���نگی‌ ئومێدی‌‬ ‫هاوس���ه‌رییه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو سه‌رچاوه‌كانی‌‬ ‫خۆشی‌ ژیانی‌ ئه‌میان وشك هه‌ڵگه‌ڕاند‌و‬

‫ماڵه‌كه‌ی���ان پڕ ك���رد له‌ئێ���ش‌و ژان‪.‬‬ ‫سازگار به‌ڕوحێكی‌ بێ‌ ئۆقره‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌موو جارێك كه‌ ئه‌نه‌س قسه‌ ده‌كاو‬ ‫(باب���ه‌‪ ...‬بابه‌)یه‌تی‌‪ ،‬دڵ���م پڕ ده‌بێت‬ ‫له‌گریان‪ .‬دایمه‌ به‌زه‌یی���م پیا دێته‌وه‌‌و‬ ‫یه‌كسه‌ر ده‌س���تده‌كه‌م به‌گریان‪ ،‬ئێستا‬ ‫باوكی‌ ئ���اگای‌ لێنیی���ه‌‪ ،‬ده‌ڵێم خۆزگه‌‬ ‫باوكی‌ ئاگای‌ لێبوایه‌‪ ،‬ئای‌ كه‌ دڵخۆش‌و‬ ‫شاگه‌ش���گه‌ ده‌بوو كه‌ گوێی‌ له‌ئه‌نه‌س‬ ‫بوایه‌ پێیده‌ڵێت باب���ه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو‬ ‫ئاوات���ی‌ ئه‌و ل���ه‌م دنیای���ه‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌بوو‬ ‫گوێ���ی‌ له‌ئه‌نه‌س بێت پێیبڵێت (بابه‌)‪،‬‬ ‫هه‌میش���ه‌ ئه‌یوت نایه‌ڵم قه‌ت پێمبڵێت‬ ‫ئومێد با پێمبڵێت بابه‌"‪.‬‬ ‫س���ازگار كه‌ پیش���ه‌ی‌ مامۆس���تایه‌و‬ ‫سه‌راپا ره‌شپۆشه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ "ك���ه‌س نازانێت رۆش���تنی‌ ئومێد‬ ‫چ بۆش���اییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ خس���تووه‌ته‌‬ ‫ژیانمه‌وه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر ته‌نه���ا خۆم بزانم چ‬ ‫خه‌فه‌ت‌و مه‌راقێك له‌ناخمدایه‌"‪.‬‬ ‫س���ازگار نه‌ك هه‌ر هاوس���ۆزی‌ خۆی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ تالیب‪ ،‬به‌ڵكو‬

‫به‌رامب���ه‌ر به‌تالیب���ش ده‌رده‌بڕێت كه‌‬ ‫تاوانبار ك���راوه‌ به‌كوش���تنی‌ ئومێد ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوس���ه‌ری‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ " هه‌رچه‌نده‌‬ ‫زه‌برێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ له‌ژیان���ی‌ من دا‪،‬‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ چه‌ند جارێك ك���ه‌ بینیومه‌‬ ‫له‌دادگادا پڕ ب���ه‌دڵ‌ پێمناخۆش بووه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ زه‌برێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ له‌ژیانی‌‬ ‫خۆی‌‌و ماڵ‌‌و مناڵیشی‌ دا"‪.‬‬ ‫سازگار وێڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ پێناخۆشبوونی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ب���ه‌وه‌ ده‌رده‌بڕێت كه‌ تالیب‬ ‫له‌ماڵ‌‌و مناڵه‌كان���ی‌ دا‌ده‌بڕێ‌‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌"مریه‌م"یش هه‌س���ت به‌هاوس���ۆزی‌‌و‬ ‫هاوخه‌مییه‌ك���ی‌ ق���وڵ‌ ده‌كاو ده‌ڵێ���ت‬ ‫"هه‌میشه‌ ئێمه‌ی‌ ژنان قوربانین"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌مێ���ژه‌وه‌ ك���ه‌ پی���اوه‌كان‬ ‫به‌ش���ه‌ڕهاتوون‌و كوش���ت‌و كوشتاریان‬ ‫له‌یه‌ك ك���ردووه‌‌و ئ���اواره‌‌و بێده‌ره‌تان‬ ‫بوون‪ ،‬خه‌م‌و مه‌راقێكی‌ جاویدانی‌‌و هه‌تا‬ ‫هه‌تایی���ان له‌دوای‌ خۆیانه‌وه‌ بۆ ژنه‌كان‬ ‫به‌جێهێشتووه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ ئێش‌و ئازاری‌‬ ‫ئه‌مان له‌ئازاری‌ پیاوه‌كان زۆر به‌سوێتر‬ ‫بێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سیروان غه‌ریب‬

‫دوو كچه‌كه‌م له‌سه‌ر‬ ‫كه‌س نازانێت‬ ‫سنگی‌ باوكیان‬ ‫رۆشتنی‌ ئومێد‬ ‫‌ده‌خه‌وتن‪ ،‬ئێستا‬ ‫چ بۆشاییه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ خستووه‌ته‌ شه‌وان ده‌ست‬ ‫ژیانمه‌وه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌ده‌م‌و چاوی‌ من‬ ‫ته‌نها خۆم بزانم چ ده‌ده‌ن كاتێك‬ ‫خه‌ف ‌هت‌و مه‌راقێك ئه‌زانن باوكیان نییه‌‬ ‫ده‌ستده‌كه‌ن به‌گریان‬ ‫له‌ناخمدایه‬

‫سارا كچێكی بااڵبه‌رزی گه‌نم ره‌نگه‌‪،‬‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 23‬ساڵه‌‌و تا پۆلی ‪3‬ی ناوه‌ندی‬ ‫خوێن���دووه‌‪ ،‬وه‌ك خۆی ده‌ڵێت‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫قسه‌ی خه‌ڵك س���ه‌ره‌تا دایك‌و باوكی‬ ‫حه‌زی���ان نه‌ده‌كرد كار ب���كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر ب���ۆ كاركردن له‌مۆڵ���ه‌كان رازی‬ ‫بوون‪ ،‬وتیش���ی "ئێس���تا به‌موچه‌كه‌م‪،‬‬ ‫پێداویس���تی خۆ ‌م دابینده‌كه‌م‌و زۆرجار‬ ‫یارمه‌تی دایكیشم ده‌ده‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌ردانێكی مۆڵه‌كانی شاری‬ ‫هه‌ولێ���ر بكه‌ی���ت‪ ،‬ده‌بینی���ت زۆربه‌ی‬ ‫كارمه‌‌نده‌كان���ی ئافره‌ت���ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ئه‌و دوكانان���ه‌ی تایبه‌تن به‌جلوبه‌رگ‌و‬ ‫كااڵی ژنان‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وایكردووه‌ ژنان‬ ‫زیات���ر روو له‌مۆڵه‌كان بكه‌ن بۆ كڕینی‬ ‫پێداویستییه‌كانیان‪.‬‬ ‫ش���انیا ره‌ش���یدی ته‌مه‌ن ‪ 28‬ساڵ‪،‬‬ ‫پیشه‌ی مامۆس���تای دواناوه‌ندییه‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌مووجارێك بۆ كڕینی پێداویستییه‌كانی‬ ‫خۆی روو له‌مۆڵه‌كان ده‌كات‌و وه‌ك خۆی‬ ‫ده‌ڵێت "شه‌رم ده‌كات الی دوكاندارێكی‬ ‫پیاو‪ ،‬پێداویستییه‌ تایبه‌تییه‌كانی خۆی‬ ‫بكڕێت"‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی ش���انیا‪ ،‬زیادبوون���ی‬ ‫مۆڵ���ه‌كان له‌قازانج���ی ئافره‌تاندای���ه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ زه‌مینه‌ی كاركردنیان زیاتر بۆ‬ ‫ده‌ڕه‌خس���ێت‌و ده‌توانن باری ئابووری‬ ‫ی پێباش بكه‌ن‪ ،‬وتیشی "پێشتر‬ ‫خۆیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ژنان ته‌نیا له‌س���اڵۆنه‌كان‌و فه‌رمانگه‌ ‌‬ ‫حكومی ده‌بینران"‪.‬‬ ‫حاجی ش���ه‌هاب خاوه‌نی نازه‌ مۆڵ‪،‬‬ ‫ك ‌ه یه‌كه‌مین مۆڵی ناو شاری هه‌ولێره‌‌و‬ ‫له‌ئێس���تادا نزیكه‌ی ‪ 12‬ئافره‌ت كاری‬ ‫تێدا ده‌كات‪ ،‬وت���ی "ئێم ‌ه حه‌زده‌كه‌ین‬ ‫رێ���ژه‌ی ژنان زی���اد بكه‌ی���ن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت‌و پێش���وازی ئه‌وان له‌هی‬ ‫پیاوان جوانتره‌"‪.‬‬ ‫خاوه‌نی نازه‌مۆڵ‪ ،‬ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه ئ���ه‌وان رۆژانه‌ به‌پ���اس هاتوچۆ‬

‫هه‌ڵسوكه‌وت‌و‬ ‫پێشوازی ژنان‬ ‫له‌هی پیاوان‬ ‫جوانتره‌‌‬ ‫به‌كارمه‌نده‌كانی���ان ده‌ك���ه‌ن‌و "بیمه‌ی‬ ‫كاركردنیش���یان ب���ۆ دابی���ن ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی هۆكاری زیادبوونی رێژه‌ی ژن‬ ‫له‌مۆڵه‌كان‪ .‬حاجی شه‌هاب وتی "چونك ‌ه‬ ‫شوێنێكی گش���تییه‌و به‌رچاوه‌‌و داخراو‬ ‫نییه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ل���ه‌ڕووه‌ كه‌لتوریه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫جۆرێك له‌قه‌بوڵكردنی تێدایه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن���ه‌‪،‬‬ ‫موچه‌ی كارمه‌ن���ده‌ ژنه‌كان‪ ،‬له‌زۆربه‌ی‬ ‫مۆڵ���ه‌كان ل���ه‌‪ 200‬دۆالره‌وه‌ ت���ا ‪400‬‬ ‫دۆالره‌‪ .‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا ‪ 8‬س���ه‌عات‬ ‫كارده‌ك���ه‌ن‪ .‬ل���ه‌و باره‌ی���ه‌‌وه‌ خاوه‌نی‬ ‫ناز‌ه مۆڵ وتی "خه‌ڵك چه‌ندین س���اڵ‬ ‫ده‌خوێنێت بۆ ئه‌وه‌ی له‌ده‌زگایه‌ك به‌و‬ ‫موچه‌ی ‌ه دابمه‌زرێت كه‌ ئێم ‌ه راسته‌وخۆ‬ ‫ده‌یده‌ینێ"‪.‬‬ ‫ه���ودا زه‌نگه‌نه‌ چاالك���وان له‌بواری‬ ‫مافه‌كان���ی ئافره‌تان دڵخۆش���ی خۆی‬ ‫ب���ۆ زیادبوونی رێژه‌ی ژن���ان له‌كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت پیشاندا‌و وتی "ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه‬ ‫پێویستی به‌توێژینه‌وه‌ی زانستی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بزانین رێژه‌كه‌ی چه‌ند زیادی‬ ‫كردووه‪ ،‬ده‌بێت ل���ه‌وه‌ش بكۆڵرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئایا هۆكاری رێگه‌پێدانیان له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سوكاریانه‌و‌ه چییه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی ببێت ‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ی داهاتێك بۆ كه‌سوكاره‌كه‌ی‬ ‫یان بۆ خۆیه‌تی"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ڕای ئ���ه‌و چاالكوانه‌‪ ،‬پێویس���ت ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان له‌ڕێگ���ه‌ی‬ ‫یاس���ای كه‌رتی تایبه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵبدات‬ ‫خه‌ڵك‌و به‌تایبه‌تی ژن���ان هانبدات بۆ‬ ‫كارك���ردن له‌كه‌رتی تایب���ه‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌ده‌س���ته‌به‌ركردنی بیم���ه‌ی كاركردن‬

‫بۆیان"‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنان���ه‌ی‪ ،‬ك ‌ه هاوس���ه‌رگیرییان‬ ‫كردووه‌‌و خاوه‌نی مناڵن‪ ،‬كاركردنیان ال‬ ‫قورس���تره‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن‬ ‫"زۆر ج���ار له‌الی���ه‌ن پیاوه‌كانیان‪ ،‬یان‬ ‫كه‌س���وكاریانه‌و‌ه سه‌رزه‌نشت ده‌كرێن‪،‬‬ ‫به‌وه‌ی مناڵه‌كانیان جێده‌هێڵن"‪.‬‬ ‫سه‌میره‌ حس���ێن‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 31‬ساڵ‪،‬‬ ‫خاوه‌ن���ی دوو مناڵه‌و له‌یه‌كێك له‌مۆڵ ‌ه‬ ‫گه‌وره‌كانی ناو هه‌ولێر كارده‌كات‪ .‬ئه‌و‬ ‫باس���ی له‌وه‌كرد‪ ،‬ك���ه‌ له‌كاتی ده‌وامدا‬ ‫مناڵه‌كانی ده‌بات ‌ه ماڵی خه‌سووی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫دراوس���ێیانه‌‌‪ ،‬به‌اڵم "ئه‌وان هه‌ندێكجار‬ ‫بێ���زا‌رن‌و پیاوه‌كه‌ی لێهان���ده‌ده‌ن‪ ،‬تا‬ ‫ده‌ست هه‌ڵبگرێت له‌كاركردن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك وتیشی "له‌خانووی كرێداین‪،‬‬ ‫موچه‌ی هاوس���ه‌ره‌كه‌م ‪ 500000‬دیناری‬ ‫عێراقی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كارنه‌ك���ه‌م‪ ،‬ناتوانین‬ ‫ژیانێكی ئاسایی ببه‌ین ‌ه سه‌ر"‪.‬‬ ‫به‌ڕای چاالكوانه‌كه‌ی ب���واری ژنان‪،‬‬ ‫كاركردن له‌مۆڵ���ه‌كان‪ ،‬وه‌كو كاركردن‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌كانی حكومه‌ت وایه‌‪ ،‬بۆیه‌ش‬ ‫پی���اوان تاڕاده‌یه‌ك رێگ ‌ه به‌خوش���ك‌و‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كانیان ده‌ده‌ن‪ .‬وتیش���ی‬ ‫"س���ه‌ندیكای كرێكاران‪ ،‬پێویسته‌ كار‬ ‫بۆ ره‌خس���اندنی ده‌رفه‌تی زیاتر بكه‌ن‬ ‫بۆ كاركردنی ژنان‪ ،‬چونك ‌ه به‌ش���ێكیان‬ ‫خوێندنیان ته‌واو نه‌كردووه‌‌و پێویستیان‬ ‫ب���ه‌كاره‌‌و به‌شێكیش���یان‪ ،‬خوێندنیان‬ ‫ته‌واو كردووه‌‌و دانه‌مه‌زراون"‪.‬‬ ‫هودا باسی له‌وه‌شكرد‪ ،‬كه‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت ماوه‌ی���ه‌ك به‌ر له‌ئێس���تا‬ ‫خه‌ریك���ی هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاس���ای‬ ‫تایب���ه‌ت به‌كرێ���كاران‌و كه‌رتی تایبه‌ت‬ ‫بوون‌و وتی "باش���ترین شت‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫هه‌ق���ی خانه‌نش���ینی ب���ۆ كرێ���كاری‬ ‫كه‌رتی تایب���ه‌ت دابینبكرێت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫پاڵپشتییه‌كی باش ‌ه بۆ هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ژنان له‌سوچی ماڵه‌كانیان‌و كاركردنیان‬ ‫وه‌كو پیاوان"‪‌.‬‬ ‫‌س���ارا چۆن به‌ده‌م بزه‌وه‌ پێشوازی‬ ‫لێكردی���ن‪ ،‬ئ���اواش ب���ه‌ده‌م ب���زه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێیكردین‌و وتی "ش���تێكمان له‌سه‌ر‬ ‫باڵومه‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه پی���اوان رێگه‌مان‬ ‫لێبگ���رن‌و نه‌یه‌ڵ���ن له‌ماڵ���ه‌وه‌ بێین ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه دوای���ی ده‌بێ���ت بۆ‬ ‫دۆالرێ���ك چاوم���ان له‌ده‌س���تی ئه‌وان‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫تایبه‌ت به‌ ‪8‬ی مارس‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/3/6‬‬

‫تایبه‌ت به‌ ‪8‬ی مارس‬

‫پیاوه‌كان تیاده‌چن‌و مه‌راق بۆ ژنه‌كان به‌جێده‌هێڵن‬ ‫ی به‌رامبه‌ر به‌یه‌كدی‌ ده‌رده‌بڕن‬ ‫مریه‌م‌و سازگار هاوسۆز ‌‬

‫چاودێرانأ چاالكوانانی بواری‬ ‫توندوتیژی ژنان نیگه‌رانی خۆیان‬ ‫له‌ئاست هه‌ڵكشانی ئاماره‌كانی‬ ‫توندتویژی دژی ژنان ده‌رده‌بڕن‌و‬ ‫پێیانوایه‪ ،‬له‌و ڕۆژه‌دا حكومه‌ت هیچ‬ ‫شتێكی نیه‌ بیلێت‌و "شه‌رمه‌زاره‌"‪.‬‬

‫ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر ئومێد جه‌الل‬ ‫له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی‌ گه‌وره‌ی‌ سلێمانی‌‬ ‫ته‌قه‌ی‌ لێكراو گیانی‌ سپارد‪ ،‬چه‌ند‬ ‫رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر كه‌سێك له‌الیه‌ن‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌ دادگاوه‌ به‌تۆمه‌تی‌ كوشتنی‌ ناوبراو‬ ‫حوكمی‌ زیندانی‌ هه‌تا هه‌تایی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫درا‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌م دۆسیه‌یه‌دا جێی‌‬ ‫سه‌رنجه‌ هه‌م ئومێدو هه‌م تۆمه‌تبار‬ ‫به‌كوشتنه‌كه‌شی‌‪ ،‬دنیایه‌كی‌ پڕ‬ ‫له‌خه‌م‌و ئازاریان له‌دوای‌ خۆیانه‌وه‌ بۆ‬ ‫"ژن"ه‌كانیان به‌جێهێشت‪ ،‬ئه‌م دوو‬ ‫قوربانییه‌ ئێستا هاوخه‌می‌‌و هاوسۆزی‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌یه‌كتر ده‌رده‌بڕن‪.‬‬

‫توندتیژی‌ به‌رامبه‌ر به‌ژنان به‌ژماره‌‬ ‫ساڵ‌ به‌ساڵ‌ له‌هه‌ڵكشاندایه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئامار‌ه فه‌رمییه‌كان رێژه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫توندوتیژیی ‌ه جۆربه‌جۆركان‬ ‫ی مێین ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫به‌رانبه‌ر ره‌گه‌ز ‌‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫له‌هه‌ڵكشاندایه‌‌و له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆراوجۆر ‌‬ ‫‪ 1673‬حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی به‌رانبه‌ر ژنان تۆماركراو‌ه‬ ‫توندوتیژی ‌‬ ‫له‌كاتێكدا له‌‪2007‬دا ‪ 677‬حاڵه‌ت‌و‬ ‫ی پاریش ‪ 1617‬حاڵه‌ت بووه‌‪.‬‬ ‫ساڵ ‌‬

‫ی‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫سوتان‌و‬ ‫خۆسوتاندن‬ ‫زه‌حمه‌ته‌‌و‬ ‫رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫ی خۆیان‬ ‫له‌وان ‌ه ‌‬ ‫ده‌سوتێنن‬ ‫به‌سوتاو ده‌درێن ‌ه‬ ‫قه‌ڵه‌م له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سوكاریانه‌وه‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و ئامار‌ه فه‌رمییانه‌ ‌‬ ‫ی خشته‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ك ‌ه الیه‌ن��� ‌ه حكومیی���ه‌كان ئاماده‌یان‬ ‫ی دراوه‌ت���ه‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ك���ردوه‌‌و وێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژییه‌ ‌‬ ‫هه‌زار‌و ‪ 673‬حاڵه‌ت��� ‌‬ ‫ك ‌ه به‌رانبه‌ر ژنان په‌یڕه‌وكراو‌ه له‌‪2011‬‬ ‫دابه‌ش ده‌بێت به‌س���ه‌ر‪ :‬كوشتن‪ ،‬خۆ‬ ‫كوش���تن‪ ،‬س���وتان‪ ،‬خۆ س���وتاندن‪،‬‬ ‫سێكس���ی‌‪ ،‬س���كااڵ‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌دان‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 9‬حاڵه‌تی���ان كوش���تنه‌‌و ‪ 19‬یان‬ ‫خۆكوش���تن‪ 87 ،‬س���وتان‪ 37 ،‬خ���ۆ‬ ‫سوتاندن‪ 76 ،‬سێكسی‌‪ 725 ،‬سكااڵ‪،‬‬ ‫‪ 720‬ئه‌شكه‌نجه‌دان‪.‬‬ ‫ئه‌م رێژ‌ه توندوتیژیی���ه‌ له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2007‬حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫ك ‌ه ك��� ‌ه له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی ‪ 677‬ب���ووه‌‪ ،‬ل���ه‌‪2008‬‬ ‫توندوتیژی��� ‌‬ ‫به‌رزبوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ ‪ 991‬حاڵه‌ت‪ ،‬له‌‪2009‬‬ ‫به‌رزبوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ هه‌زار‌و ‪ 183‬حاڵه‌ت‪،‬‬ ‫له‌‪ 2010‬گه‌شتوه‌ت ‌ه هه‌زار‌و ‪ 617‬حاڵه‌ت‌و له‌هه‌ڵب���ه‌زو دابه‌زداب���وو‌ه به‌جۆرێ���ك‬ ‫ساڵی‌ پاریش هه‌ڵكشاو‌ه بۆ هه‌زار‌و ‪ 673‬ل���ه‌‪2007‬دا ‪ 32‬حاڵ���ه‌ت تۆماركراوه‌‪،‬‬ ‫حاڵه‌ت‌و ئه‌مه‌ش ئه‌و‌ه ده‌رده‌خات ساڵ ل���ه‌‪ 2008‬دابه‌زی���و‌ه ب���ۆ ‪ 10‬حاڵه‌ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2010 ،2009‬حاڵه‌ته‌كان��� ‌‬ ‫ی به‌رانبه‌ر له‌س���ااڵن ‌‬ ‫به‌ساڵ حاڵه‌ته‌كانی‌ توندوتیژی ‌‬ ‫ژنان له‌په‌ره‌س���ه‌ندندا بووه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا كوشتن هه‌ر س���اڵه‌و ‪ 5‬حاڵه‌ت بوون‪،‬‬ ‫ی ل���ه‌‪ 2011‬به‌رزبوه‌ت���ه‌و‌ه بۆ ‪8‬‬ ‫ی كه‌چ��� ‌‬ ‫س���اڵ به‌ساڵ هوش���یاریدان ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێژه‌ ‌‬ ‫ی له‌زیادبوندایه‌‌و له‌ئێستاشدا حاڵه‌ت‪ .‬جیاواز له‌م دابه‌زین ‌ه ‌‬ ‫توندوتیژ ‌‬ ‫ی كوش���تن به‌ئه‌نقه‌س���ت دی���ارد‌هی‌ خۆ‬ ‫ی ناوخۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ك ‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی كوش���تن ل���ه‌‪2007‬دا ‪ 13‬حاڵه‌ت بووه‌‪،‬‬ ‫تایبه‌ت به‌به‌دواداچوون بۆ توندوتیژی ‌‬ ‫له‌‪2008‬دا ‪ 12‬حاڵ���ه‌ت‪ ،‬له‌‪ 2009‬دا ‪11‬‬ ‫دژ به‌ژنان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌س���ت ئاوێن ‌ه حاڵ���ه‌ت‪ ،‬ل���ه‌‪2010‬دا گه‌ش���توه‌ت ‌ه ‪14‬‬ ‫ی ئه‌و ئامارانه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ژنان حاڵه‌ت‌و له‌‪2011‬دا به‌رزبوه‌ته‌و‌ه بۆ ‪15‬‬ ‫كه‌وت���ووه‌‪ ،‬رێ���ژه‌ی‌ كوش���تن ‌‬

‫حاڵه‌ت‪.‬‬ ‫ی سوتان‌و خۆ سوتاندنیشه‌و‌ه‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رچاو ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌ناو ژناندا رێژه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫هۆكاری‌ مردن پێكده‌هێنێت‪ ،‬هه‌س���ت‬ ‫ی به‌رچاو ده‌كرێت به‌جۆرێك‬ ‫به‌دابه‌زین ‌‬ ‫ی سوتانه‌و‌ه كه‌ له‌‪2007‬دا‬ ‫له‌‪ 138‬حاڵه‌ت ‌‬ ‫تۆمارك���راوه‌ ل���ه‌‪ 2011‬دابه‌زی���و‌ه بۆ‬ ‫‪ 87‬حاڵه‌ت‌و س���اڵی‌ پێشتریش ‪2010‬‬ ‫ی ‪ 105‬حاڵ���ه‌ت بووه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی ژنان له‌پێنج‬ ‫ی خۆس���وتاندن ‌‬ ‫رێژه‌كان ‌‬ ‫ی رابردوودا له‌یه‌كت���ره‌و‌ه نزیكه‌‌و‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی حاڵه‌ته‌كان‬ ‫له‌‪ 2007‬تا ‪ 2011‬ژم���اره‌ ‌‬ ‫به‌مج���ۆر‌ه ب���ووه‌‪،49 ،41 ،29 ،43 :‬‬ ‫‪ 37‬حاڵ���ه‌ت‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێك���دا الیه‌ن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی س���وتان‌و‬ ‫ی حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫جیاكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆس���وتاندن زه‌حمه‌ت���ه‌‌و رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی خۆیان ده‌س���وتێنن‬ ‫به‌رچ���او له‌وانه‌ ‌‬ ‫به‌س���وتاو ده‌درێن��� ‌ه قه‌ڵ���ه‌م له‌الیه‌ن‬ ‫ی به‌ڵگ ‌ه‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫كه‌سوكاریانه‌وه‌و به‌هۆ ‌‬ ‫ی به‌ڵگه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی ئاسه‌وار ‌‬ ‫یان شاردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بانگه‌ش���ه‌كان‬ ‫راس���ت‌و دروس���ت ‌‬ ‫ناسه‌لمێنرێت‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكیتری‌ ئه‌و ئامارانه‌دا ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت ك ‌ه القه‌كردنی‌ ژنان له‌‪7‬‬ ‫حاڵه‌ته‌و‌ه له‌‪ 2007‬دابه‌زیو‌ه بۆ ‪ 3‬حاڵه‌ت‬ ‫ی ‪ 2009‬گه‌شتوه‌ت ‌ه ‪6‬‬ ‫له‌‪ ،2008‬له‌س���اڵ ‌‬ ‫حاڵ���ه‌ت‌و ل���ه‌‪ 2010‬به‌رزبوه‌ته‌و‌ه بۆ ‪8‬‬ ‫حاڵه‌ت‌و له‌‪ 2011‬كه‌میكردوه‌‌و دابه‌زیو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ‪ 2‬حاڵ���ه‌ت‪ .‬هه‌رچ���ی‌ دی���ارده‌ ‌‬ ‫به‌دڕه‌وش���تی‌و خیانه‌تی‌ هاوس���ه‌ریش‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌رده‌وام به‌رز بوه‌ته‌و‌ه به‌جۆرێك‬ ‫ی له‌‪ 29‬حاڵه‌ته‌و‌ه له‌‪2007‬‬ ‫به‌دڕه‌وش���ت ‌‬ ‫گه‌ش���توه‌ت ‌ه ‪ 66‬حاڵ���ه‌ت ل���ه‌‪‌2011‬و‬ ‫ی هه‌ر پێنج ساڵه‌ك ‌ه‬ ‫ی حاڵه‌ته‌كان ‌‬ ‫ژماره‌ ‌‬ ‫به‌مجۆره‌ی���ه‌‪.66 ،58 ،64 ،38 ،29 :‬‬ ‫خیانه‌تی‌ هاوس���ه‌رگیری‌ له‌‪2009‬دا یه‌ك‬ ‫حاڵه‌ت تۆماركراوه‌‌و ل���ه‌‪ 2010‬بوو‌ه ب ‌ه‬ ‫‪ 7‬حاڵ���ه‌ت‌و ل���ه‌‪ 2011‬حاڵه‌ت���ه‌كان ‪6‬‬ ‫دانه‌بوون‪.‬‬

‫كوردستان‪ ..‬هه‌رێمێك ‌ی ناوبانگ زڕاو‬

‫خزمه‌تکاری ژن مامه‌ڵه‌ی نه‌شیاوی له‌گه‌ڵ ده‌کرێت‬

‫ ‬ ‫چه‌ند ژنێکی بیانی له‌باخی گشتی سلێمانی له‌رۆژی پشویاندا‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ندی���ن رێكخراو ‌‬ ‫ی راپۆرت ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی م���رۆڤ‌و رۆژنام ‌ه ناس���راوه‌كان ‌‬ ‫ماف ‌‬ ‫جیه���ان‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردس���تان یه‌كێك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و ناوچانه‌ی‌ ك ‌ه مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ خراپ ‌‬

‫له‌گه‌ ‌ڵ ئ���ه‌و ئافره‌ت‌و ژن��� ‌ه بیانیانه‌دا‬ ‫ی مااڵنن‪،‬‬ ‫تیا ده‌كرێت ك ‌ه خزمه‌ت���كار ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و راپۆرتان ‌ه زۆرج���ار ئه‌و‬ ‫ی وه‌ك خزمه‌تكار له‌كوردس���تاندا‬ ‫ژنانه‌ ‌‬ ‫ی ژیانیان‬ ‫به‌كارده‌هێنرێ���ن‪ ،‬تایبه‌تمه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستدرێژ ‌‬ ‫پێشێل ده‌كرێ‌‪ ،‬رووبه‌ڕوو ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫سێكس���ی‌‌و القه‌كردن ده‌بن���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫بارمت ‌ه ده‌ست به‌سه‌ر پاسپۆرته‌كه‌یاندا‬ ‫ی‬ ‫ده‌گیرێ‌‌و هه‌ندێكجاری���ش رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی جه‌س���ته‌یی‌‌و‬ ‫لێدان‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌دان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بنه‌وه‌‌و وه‌ك كۆیله‌و مرۆڤ ‌‬ ‫ده‌رون ‌‬ ‫پل ‌ه دوو مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ ‌ڵ ده‌كرێ‌‪.‬‬

‫س���اڵی‌ ‪ 2006‬كاتێك كه‌ (مریه‌م) ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 27‬ساڵ له‌گه‌ڵ پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تیمانی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ن���اوی‌ (تالیب) چوونه‌ نێ���و ژیانی‌‬ ‫هاوس���ه‌رییه‌وه‌‪ ،‬نه‌یده‌زانی‌ دوای‌ پێنج‬ ‫ساڵ‌ رۆژێك دێت تالیبی‌ هاوسه‌ری‌ له‌نێو‬ ‫زیندانێكدا به‌جه‌س���ته‌یه‌كی‌ تێكشكاوو‬ ‫برینێكی‌ س���ه‌خته‌وه‌ ده‌بینێت‪ .‬مریه‌م‬ ‫ئه‌و دیمه‌ن���ه‌ی‌ له‌ه���زرو بیركردنه‌وه‌دا‬ ‫كاڵ‌ نابێته‌وه‌ ك���ه‌ دوای‌ تێپه‌ڕینی‌ دوو‬ ‫رۆژ به‌س���ه‌ر كوژرانی‌ "ئومێد جه‌الل"دا‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌نێ���و گرتوخانه‌یه‌كی‌‬ ‫ش���اری‌ س���لێمانی‌ بین���ی‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫له‌ڕووداوێكی‌ ته‌م‌و مژاوی ‪26‬ی‌ شوباتی‌‬ ‫س���اڵی‌ راب���ردوودا‪ ،‬خۆپیش���انده‌رانی‌‬ ‫س���ه‌رای‌ س���لێمانی‌ تۆمه‌تباریان كرد‬ ‫به‌كوشتنی‌ ئه‌و گه‌نجه‌و دوای‌ لێدانێكی‌‬ ‫زۆر راده‌ستی‌ پۆلیسیان كرد‪.‬‬ ‫بڕیاری‌ دواهه‌مین دانیشتنی‌ دادگا كه‌‬ ‫رۆژی‌ ‪23‬ی‌ ش���وباتی‌ ئه‌مساڵ‌ سازكرا‪،‬‬ ‫به‌دژی‌ (مریه‌م)‌و دوو كچه‌ منداڵه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫كۆرپه‌له‌ك���ه‌ی‌ ناو س���كییه‌وه‌ كۆتایی‌‬ ‫ه���ات‪ ،‬دادوه‌ر بڕی���اری‌ زیندانیكردنی‌‬ ‫هه‌ت���ا هه‌تای���ی‌ ب���ۆ تالی���ب ده‌ركرد‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ئه‌و بڕی���اره‌ی‌ دادگا (مریه‌م)‬ ‫به‌ده‌م هه‌نس���كی‌ گریان‌و ته‌ماشاكردنی‌‬ ‫ئاینده‌ی‌ جگه‌ر گۆش���ه‌كانییه‌وه‌ سوێند‬ ‫ده‌خ���وات به‌هه‌موو ش���ته‌ پیرۆزه‌كانی‌‬ ‫دنی���ا ك���ه‌ "بك���وژی‌ ئومێ���د جه‌الل‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ ئه‌و نییه‌‪ ،‬ئێستا ره‌نگه‌‬ ‫بكوژه‌ راسته‌قینه‌كه‌ی‌ له‌ناو شاره‌كه‌ بۆ‬ ‫خۆی‌ پیاسه‌ بكا‌و هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ منیش‬ ‫له‌كونجی‌ زینداندایه‌"‪.‬‬ ‫مریه‌م هاوس���ه‌ره‌ زیندانی‌ كراوه‌كه‌ی‌‬ ‫ی له‌س���ه‌رخۆو هێم���ن‬ ‫وه‌ك پیاوێك��� ‌‬ ‫ته‌ماش���ا ده‌كات‌و ب���ه‌ده‌م هه‌نس���كی‌‬ ‫گریانه‌وه‌ س���اته‌كانی‌ یاریكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫منداڵه‌كانیداو رێز‌و خۆشه‌ویستییه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ "دوو كچه‌ك���ه‌م له‌س���ه‌ر‬ ‫س���نگی‌ باوكیان نه‌بێ���ت نه‌ده‌خه‌وتن‪،‬‬ ‫ئێس���تا شه‌وان ده‌س���ت له‌ده‌م‌و چاوی‌‬ ‫من ده‌ده‌ن كاتێك ئه‌زانن باوكیان نییه‌‬ ‫ده‌ست ده‌كه‌ن به‌گریان"‪.‬‬ ‫مریه‌م ك���ه‌ ژنی‌ ماڵه‌وه‌یه‌و ئێس���تا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ كه‌س���وكاری‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫له‌خانووییه‌كی‌ هاكه‌زاییدا ده‌ژی‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ئ���ه‌م رۆژه‌ی‌ نه‌ك���ردووه‌‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"چاره‌نوس���ی‌ خ���ۆم‌و منداڵه‌كانم وه‌ك‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌می‌ لێهات‪ ،‬هه‌ست ده‌كه‌ین‬ ‫خۆشی‌ له‌ژیانماندا نه‌ما"‪.‬‬ ‫پاش���ان باس���ی‌ چیرۆكه‌كان���ی‌‬ ‫س���ه‌ردانیكردنی‌ خ���ۆی‌‌و منداڵه‌كانی‌‬ ‫ده‌كات ب���ۆ الی‌ تالی���ب‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"منداڵه‌كانم ئه‌ڵێن بابه‌ هه‌سته‌ وه‌ره‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵمان ئ���ه‌م ده‌وامه‌ی‌ تۆ زۆر زۆره‌‪،‬‬ ‫كه‌ی‌ ته‌واو ده‌بێت؟"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ گێڕان���ه‌وه‌ی‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ تالیب‪،‬‬ ‫كاتێك ناوبراو له‌الی‌ شه‌قامی‌ مه‌وله‌وی‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬له‌پڕ كه‌سێك هێمای‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌وه‌ س���ه‌ر به‌"پاراستن"ه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌و رۆژه‌دا ئه‌و هێمای���ه‌ به‌س بوو كه‌‬ ‫له‌به‌ر ده‌ركی‌ س���ه‌رای‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫بكه‌ویته‌ به‌ر ده‌س���تی‌ خۆپیشانده‌رانی‌‬ ‫ت���ووڕه‌‌و جه‌س���ته‌ت خه‌ڵتان���ی‌ خوێن‬ ‫بكرێت "تالیبیشان هه‌ر وا لێكرد"‪.‬‬ ‫رووداوه‌كان هه‌رچۆنێك بن بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫تاڵیب واز ناهێن���ن له‌دادگا تاوه‌كو بێ‌‬ ‫تاوانی‌ كوڕه‌كه‌یان نه‌سه‌لمێنرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر هاتوو له‌كاتی‌ ته‌میز كردنه‌وه‌دا‬ ‫ئه‌و خواسته‌ی‌ ئه‌وان نه‌هاته‌ دی‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫مری���ه‌م ده‌ڵێت "ئ���ه‌وا له‌هیچ‌و خۆڕایی‌‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌م به‌بێ‌ باوكی‌ ژیان به‌سه‌ر‬ ‫ده‌به‌ن‌و چاره‌نوس���مان وه‌ك���و خێزانی‌‬ ‫شه‌هید ئومێده‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫سازگار هاوسه‌ری ئومێد جه‌الل‌و ئه‌نه‌سی جگه‌رگۆشه‌ی‬

‫فۆتۆ‪ :‬زمناکۆ ئیسماعیل‬

‫‪11‬‬

‫حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫له‌به‌رامبه‌‌ر ‪ 8‬مارس شه‌رمه‌زاره‌‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ره‌گه‌زی مێین ‌ه قوربانی سه‌ره‌کی توندوتیژی نێو خێزانه‌ ‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/3/6‬‬

‫س���ه‌رۆكی ده‌زگای وارڤین بۆ پرسی‬ ‫ژنان "له‌نج ‌ه عه‌بدواڵ"‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتدارانی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم به‌كه‌مته‌رخه‌م وه‌سف‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێت "پرس���ی ژن���ان بۆت ‌ه‬ ‫كارتی سیاس���ی له‌نێوان كابینه‌یه‌ك‌و‬ ‫كابینه‌یه‌ك���ی تر‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر له‌كابینیه‌ك‬ ‫تۆزێ كار بۆ به‌ره‌وپێش���بردنی ره‌وشی‬ ‫ئافره‌ت���ان كرابێت‪ ،‬ئه‌وا كابینه‌ی دوای‬ ‫ئه‌و‪ ،‬بۆ شكستپێهینانی ئه‌و ده‌سكه‌وته‌‪،‬‬ ‫هاتوو‌ه س���ه‌رجه‌م ڕێكخراوه‌كانی ژنانی‬ ‫په‌راوێز خستووه‌"‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی ڕأبردوودا‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫به‌دواداچونی توندوتیژی ئامارێكی یه‌ك‬ ‫س���اڵی باڵو كرده‌وه‌و تیای���دا ئاماژه‌ی‬ ‫ب��� ‌ه ‪ 43‬حاله‌ت���ی كوش���تنی ژن كرد‬ ‫ب���وو‪ ،‬كه‌چ���ی له‌ئام���اری فه‌رمانگه‌ی‬ ‫پزیش���كی دادوه‌ریدا هات���وو‌ه ک ‌ه ‪79‬‬ ‫حاڵه‌تی كوش���تنی ژن روویداوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌كاتێكدای���ه‌‪ ،‬ك��� ‌ه هه‌ردوكی���ان دوو‬ ‫ده‌زگای فه‌رم���ی حكومه‌ت���ن‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی له‌حاڵه‌تی س���وتانیش‬ ‫ئام���اری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی توندوتیژی‬ ‫ژن���ان ئامارێك‌و له‌دادوه‌ری‌ پزیش���كی‬ ‫ژماره‌یه‌كی دوو ئه‌وه‌ند‌ه ڕاگه‌یه‌ند‌را‌‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی سه‌رۆكی ده‌زگای وارڤین‪،‬‬ ‫باڵوكردن���ه‌وه‌ی ئام���اری جی���ا جیا‪،‬‬ ‫ئاماژه‌یه‌ك��� ‌ه بۆ به‌هه‌ن���د وه‌رنه‌گرتنی‬ ‫مه‌سه‌له‌ی توندوتیژی به‌رامبه‌ر به‌ژنان‌و‬ ‫ئام���اره‌كان هه‌رچۆنێكیش ب���ن‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌خه‌ن ‌ه روو‪ ،‬ك ‌ه كوش���تن‌و توندوتیژی‬ ‫له‌هه‌ڵكش���اندایه‌‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك وتیش���ی‬

‫چاالكوانێكی ژن‪:‬‬ ‫‪8‬ی مارس رۆژی‬ ‫جلی كوردی‌و‬ ‫چوكلێت گێران‬ ‫نییه‌‬ ‫"حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م ب��� ‌ۆ ‪8‬ی مارس‬ ‫له‌الیه‌ن���ی پراكتیك���ه‌وه‌ وه‌ك���و پالن‌و‬ ‫ستراتیژ هیچ شتێكی به‌ده‌سته‌و‌ه نیی ‌ه‬ ‫ڕایبگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬ئه‌و‌ه نه‌بێت له‌ئاس���تی‬ ‫میدیا باش���ترین ئام���اده‌كاری ده‌كات‌و‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م كامیراكاندا‪ ،‬پیرۆزابایی ئه‌و‬ ‫ڕۆژه‌ له‌ژنان ده‌كات"‪.‬‬ ‫له‌ئاستی نێوده‌وڵه‌تیدا سااڵنه له‌رۆژی‬ ‫جیهانی ژناندا دروشمیك به‌رزده‌كرێته‌وه‌و‬ ‫كاری بۆ ده‌كرێت‪ .‬له‌ماوه‌ی س���اڵێكدا‪،‬‬ ‫له‌هه‌م���ان ڕۆژدا ده‌س���كه‌وته‌كانی ئه‌و‬ ‫دروش���مه‌ ڕاده‌گه‌یه‌نرێت‌و دروشمیكی‬ ‫تر به‌رزده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬جگ ‌ه له‌كابینه‌ی پێنجه‌م‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌ندێك هه‌وڵیدا ب���ۆ چاالككردنی‬ ‫ڕێكخراوه‌كان���ی ژن���ان‌و ئه‌كتیفكردنی‬

‫به‌دواداچون���ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫توندتیژی‪ ،‬هیچ دروش���میكی س���ااڵن ‌ه‬ ‫نییه‌و ستراتیژیه‌تیكی ڕوون‌و ئاشكراش‬ ‫له‌و بار‌ه‌یه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌هار عه‌لی چاالكوان���ی مافه‌كانی‬ ‫ژنان‪ ،‬پێیوای ‌ه دروستكردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫خانم���ان‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌س���تراتیژییه‌كانی‬ ‫حكومه‌ت‌و وتیش���ی "به‌اڵم پێویس���تی‬ ‫به‌كاری زیاتر هه‌ی ‌ه بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌كتیف‬ ‫بكرێت‪ .‬جارێ له‌سه‌ره‌تادایه‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌نجومه‌ن��� ‌ه به‌ه���اوكاری الیه‌ن ‌ه‬ ‫مه‌عنییه‌كان س���تراتیژ دابنێت‌‌و روئیای‬ ‫روون‌و ئاش���كرا بێ���ت"‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌نج ‌ه‬ ‫عه‌ب���دواڵ ده‌ڵێ���ت ئه‌نجومه‌نی خانمان‬ ‫له‌شێوه‌ی به‌ره‌ی كوردستانی پێشووه‌و‬ ‫وابه‌سته‌ی بریاری سیاسییه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئاماره‌كانه‌و‌ه ‪ ،‬به‌هار عه‌لی‬ ‫پییوایه‌‪ ،‬ڕێژه‌ك��� ‌ه یه‌كجار له‌وه‌ زیاتر‌ه‬ ‫كه‌ڕاگه‌یه‌نراوه‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك خۆی وتی‬ ‫"توندوتیژی دژ به‌ژنان مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‬ ‫كه‌لت���وری مێژوویه‌‪ ،‬خۆزگ���ه‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫بوای��� ‌ه ك���ه‌ راده‌گه‌یه‌نرێ���ت‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫ده‌مانتوانی چاره‌س���ه‌ری بۆ بدۆزینه‌و‌ه‬ ‫به‌ئاسانی"‪.‬‬ ‫به‌هار عه‌ل���ی پێیوایه‌ كه‌ ڕۆژی ‪8‬ی‬ ‫مارس ڕۆژێك نییه‌ ب���ۆ جلی كوردی‌و‬ ‫چوكلێت گێڕان‪ ،‬به‌ڵكو پێویس���ته‌ له‌و‬ ‫ڕۆژه‌دا‪ ،‬دیالۆگی جدی‌و به‌رنامه‌ی جدی‬ ‫بخرێت ‌ه روو‪.‬‬ ‫له‌نجه‌ عه‌بدواڵش ده‌ڵێت "له‌و ڕۆژه‌دا‪،‬‬ ‫ده‌بێت ڕێكخراوه‌كانی ژنان خۆپیشاندان‬ ‫بكه‌ن‌و ده‌نگ���ی ناڕه‌زایی به‌رزبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه تادێت‪ ،‬ڕێكخ���راوه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ته‌و‌ه په‌راوێز ده‌خرێن‌و سه‌رباری‬ ‫توندوتیژی دژ به‌ژنانی واڵت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ڕێكخراوه‌كانیش له‌الیه‌ن هه‌ندێك مه‌الو‌ه‬ ‫هێ���رش ده‌كرێته‌ س���ه‌ریان‪ ،‬دادگاش‬ ‫ناتوانێت پیاوێك‌و مه‌الیه‌ك له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ی ‌ه سزا بدات"‪.‬‬

‫مۆڵه‌كانی هه‌ولێر به‌ژنان به‌ڕێوه‌ده‌چێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫له‌ده‌روازه‌ی دوكانێكی گه‌وره‌ی‬ ‫فرۆشتنی جلی پیاوان‌و ژنان‪‌،‬سارا‬ ‫ئه‌بوزه‌ید ده‌ستی بۆ ناو دوكانه‌ك ‌ه‬ ‫برد‌و به‌سه‌رله‌قاندێك‌و‌ بزه‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫وتی "فه‌رموون‪ ،‬چۆن ده‌توانم‬ ‫یارمه‌تیتان بده‌م"‪.‬‬

‫ ‬ ‫مریه‌می هاوسه‌ری تالیب‌و دوو کچه‌که‌ی‬ ‫مری���ه‌م له‌كاتێك���دا هاوخه‌می‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌مامۆستا سازگاری‌ هاوسه‌ری‌‬ ‫"ئومێد ج���ه‌الل" ده‌رده‌ب���ڕێ‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌ناخی‌ دڵه‌وه‌ هه‌س���ت به‌ژان ده‌كات‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ویش كه‌ قوربانییه‌"‪.‬‬ ‫دیوێك���ی‌ ت���ری‌ چیرۆكه‌ك���ه‌ الی‌‬ ‫س���ازگاری‌ هاوس���ه‌ری‌ ئومێد‌ جه‌الله‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش هه‌رگیز پێش���بینی‌ نه‌ده‌كرد كه‌‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕینی‌ س���اڵێك‌و چه‌ند مانگ‬ ‫به‌سه‌ر هاوس���ه‌گیریی‌ كردنیدا‪ ،‬رۆژێكی‌‬ ‫كۆتایی‌ زس���تانی‌ ‪ 2011‬له‌ناو جه‌رگه‌ی‌‬ ‫شاره‌كه‌ی‌ خۆیدا مێشكی‌ باوكی‌ منداڵه‌‬ ‫تاقانه‌كه‌ی‌ به‌فیشه‌ك بپژێنن‌و له‌جیاتی‌‬ ‫به‌رده‌وامب���وون له‌گ���ه‌ڵ هاوس���ه‌رێكی‌‬ ‫"قسه‌خۆش‌و خوێن گه‌رم"دا‪ ،‬ته‌نهایی‌‌و‬ ‫مه‌راق ژیانی‌ لێتاڵ‌ بكات‪.‬‬ ‫س���ازگار ك ‌ه له‌ماڵی‌ چۆڵ‌‌و ماڵی‌ بێ‌‬ ‫ئومێدیی‌ خ���ۆی‌ ده‌ڕوانێت‪ ،‬س���ه‌رڕێژ‬ ‫ده‌بێت له‌مه‌راق‌و گری���ان‪ ،‬پێیوایه‌ ئه‌و‬ ‫فیش���ه‌كانه‌ی‌ نران به‌س���نگی‌ ئومێدی‌‬ ‫هاوس���ه‌رییه‌وه‌‪ ،‬هه‌موو سه‌رچاوه‌كانی‌‬ ‫خۆشی‌ ژیانی‌ ئه‌میان وشك هه‌ڵگه‌ڕاند‌و‬

‫ماڵه‌كه‌ی���ان پڕ ك���رد له‌ئێ���ش‌و ژان‪.‬‬ ‫سازگار به‌ڕوحێكی‌ بێ‌ ئۆقره‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌موو جارێك كه‌ ئه‌نه‌س قسه‌ ده‌كاو‬ ‫(باب���ه‌‪ ...‬بابه‌)یه‌تی‌‪ ،‬دڵ���م پڕ ده‌بێت‬ ‫له‌گریان‪ .‬دایمه‌ به‌زه‌یی���م پیا دێته‌وه‌‌و‬ ‫یه‌كسه‌ر ده‌س���تده‌كه‌م به‌گریان‪ ،‬ئێستا‬ ‫باوكی‌ ئ���اگای‌ لێنیی���ه‌‪ ،‬ده‌ڵێم خۆزگه‌‬ ‫باوكی‌ ئاگای‌ لێبوایه‌‪ ،‬ئای‌ كه‌ دڵخۆش‌و‬ ‫شاگه‌ش���گه‌ ده‌بوو كه‌ گوێی‌ له‌ئه‌نه‌س‬ ‫بوایه‌ پێیده‌ڵێت باب���ه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو‬ ‫ئاوات���ی‌ ئه‌و ل���ه‌م دنیای���ه‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌بوو‬ ‫گوێ���ی‌ له‌ئه‌نه‌س بێت پێیبڵێت (بابه‌)‪،‬‬ ‫هه‌میش���ه‌ ئه‌یوت نایه‌ڵم قه‌ت پێمبڵێت‬ ‫ئومێد با پێمبڵێت بابه‌"‪.‬‬ ‫س���ازگار كه‌ پیش���ه‌ی‌ مامۆس���تایه‌و‬ ‫سه‌راپا ره‌شپۆشه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ "ك���ه‌س نازانێت رۆش���تنی‌ ئومێد‬ ‫چ بۆش���اییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ خس���تووه‌ته‌‬ ‫ژیانمه‌وه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر ته‌نه���ا خۆم بزانم چ‬ ‫خه‌فه‌ت‌و مه‌راقێك له‌ناخمدایه‌"‪.‬‬ ‫س���ازگار نه‌ك هه‌ر هاوس���ۆزی‌ خۆی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ تالیب‪ ،‬به‌ڵكو‬

‫به‌رامب���ه‌ر به‌تالیب���ش ده‌رده‌بڕێت كه‌‬ ‫تاوانبار ك���راوه‌ به‌كوش���تنی‌ ئومێد ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوس���ه‌ری‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ " هه‌رچه‌نده‌‬ ‫زه‌برێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ له‌ژیان���ی‌ من دا‪،‬‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ چه‌ند جارێك ك���ه‌ بینیومه‌‬ ‫له‌دادگادا پڕ ب���ه‌دڵ‌ پێمناخۆش بووه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ زه‌برێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ له‌ژیانی‌‬ ‫خۆی‌‌و ماڵ‌‌و مناڵیشی‌ دا"‪.‬‬ ‫سازگار وێڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ پێناخۆشبوونی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ب���ه‌وه‌ ده‌رده‌بڕێت كه‌ تالیب‬ ‫له‌ماڵ‌‌و مناڵه‌كان���ی‌ دا‌ده‌بڕێ‌‪ ،‬به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌"مریه‌م"یش هه‌س���ت به‌هاوس���ۆزی‌‌و‬ ‫هاوخه‌مییه‌ك���ی‌ ق���وڵ‌ ده‌كاو ده‌ڵێ���ت‬ ‫"هه‌میشه‌ ئێمه‌ی‌ ژنان قوربانین"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌مێ���ژه‌وه‌ ك���ه‌ پی���اوه‌كان‬ ‫به‌ش���ه‌ڕهاتوون‌و كوش���ت‌و كوشتاریان‬ ‫له‌یه‌ك ك���ردووه‌‌و ئ���اواره‌‌و بێده‌ره‌تان‬ ‫بوون‪ ،‬خه‌م‌و مه‌راقێكی‌ جاویدانی‌‌و هه‌تا‬ ‫هه‌تایی���ان له‌دوای‌ خۆیانه‌وه‌ بۆ ژنه‌كان‬ ‫به‌جێهێشتووه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌ ئێش‌و ئازاری‌‬ ‫ئه‌مان له‌ئازاری‌ پیاوه‌كان زۆر به‌سوێتر‬ ‫بێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سیروان غه‌ریب‬

‫دوو كچه‌كه‌م له‌سه‌ر‬ ‫كه‌س نازانێت‬ ‫سنگی‌ باوكیان‬ ‫رۆشتنی‌ ئومێد‬ ‫‌ده‌خه‌وتن‪ ،‬ئێستا‬ ‫چ بۆشاییه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ خستووه‌ته‌ شه‌وان ده‌ست‬ ‫ژیانمه‌وه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر له‌ده‌م‌و چاوی‌ من‬ ‫ته‌نها خۆم بزانم چ ده‌ده‌ن كاتێك‬ ‫خه‌ف ‌هت‌و مه‌راقێك ئه‌زانن باوكیان نییه‌‬ ‫ده‌ستده‌كه‌ن به‌گریان‬ ‫له‌ناخمدایه‬

‫سارا كچێكی بااڵبه‌رزی گه‌نم ره‌نگه‌‪،‬‬ ‫ته‌مه‌نی ‪ 23‬ساڵه‌‌و تا پۆلی ‪3‬ی ناوه‌ندی‬ ‫خوێن���دووه‌‪ ،‬وه‌ك خۆی ده‌ڵێت‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫قسه‌ی خه‌ڵك س���ه‌ره‌تا دایك‌و باوكی‬ ‫حه‌زی���ان نه‌ده‌كرد كار ب���كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر ب���ۆ كاركردن له‌مۆڵ���ه‌كان رازی‬ ‫بوون‪ ،‬وتیش���ی "ئێس���تا به‌موچه‌كه‌م‪،‬‬ ‫پێداویس���تی خۆ ‌م دابینده‌كه‌م‌و زۆرجار‬ ‫یارمه‌تی دایكیشم ده‌ده‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌ردانێكی مۆڵه‌كانی شاری‬ ‫هه‌ولێ���ر بكه‌ی���ت‪ ،‬ده‌بینی���ت زۆربه‌ی‬ ‫كارمه‌‌نده‌كان���ی ئافره‌ت���ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ئه‌و دوكانان���ه‌ی تایبه‌تن به‌جلوبه‌رگ‌و‬ ‫كااڵی ژنان‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وایكردووه‌ ژنان‬ ‫زیات���ر روو له‌مۆڵه‌كان بكه‌ن بۆ كڕینی‬ ‫پێداویستییه‌كانیان‪.‬‬ ‫ش���انیا ره‌ش���یدی ته‌مه‌ن ‪ 28‬ساڵ‪،‬‬ ‫پیشه‌ی مامۆس���تای دواناوه‌ندییه‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌مووجارێك بۆ كڕینی پێداویستییه‌كانی‬ ‫خۆی روو له‌مۆڵه‌كان ده‌كات‌و وه‌ك خۆی‬ ‫ده‌ڵێت "شه‌رم ده‌كات الی دوكاندارێكی‬ ‫پیاو‪ ،‬پێداویستییه‌ تایبه‌تییه‌كانی خۆی‬ ‫بكڕێت"‪.‬‬ ‫به‌بۆچون���ی ش���انیا‪ ،‬زیادبوون���ی‬ ‫مۆڵ���ه‌كان له‌قازانج���ی ئافره‌تاندای���ه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ زه‌مینه‌ی كاركردنیان زیاتر بۆ‬ ‫ده‌ڕه‌خس���ێت‌و ده‌توانن باری ئابووری‬ ‫ی پێباش بكه‌ن‪ ،‬وتیشی "پێشتر‬ ‫خۆیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ژنان ته‌نیا له‌س���اڵۆنه‌كان‌و فه‌رمانگه‌ ‌‬ ‫حكومی ده‌بینران"‪.‬‬ ‫حاجی ش���ه‌هاب خاوه‌نی نازه‌ مۆڵ‪،‬‬ ‫ك ‌ه یه‌كه‌مین مۆڵی ناو شاری هه‌ولێره‌‌و‬ ‫له‌ئێس���تادا نزیكه‌ی ‪ 12‬ئافره‌ت كاری‬ ‫تێدا ده‌كات‪ ،‬وت���ی "ئێم ‌ه حه‌زده‌كه‌ین‬ ‫رێ���ژه‌ی ژنان زی���اد بكه‌ی���ن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت‌و پێش���وازی ئه‌وان له‌هی‬ ‫پیاوان جوانتره‌"‪.‬‬ ‫خاوه‌نی نازه‌مۆڵ‪ ،‬ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه ئ���ه‌وان رۆژانه‌ به‌پ���اس هاتوچۆ‬

‫هه‌ڵسوكه‌وت‌و‬ ‫پێشوازی ژنان‬ ‫له‌هی پیاوان‬ ‫جوانتره‌‌‬ ‫به‌كارمه‌نده‌كانی���ان ده‌ك���ه‌ن‌و "بیمه‌ی‬ ‫كاركردنیش���یان ب���ۆ دابی���ن ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی هۆكاری زیادبوونی رێژه‌ی ژن‬ ‫له‌مۆڵه‌كان‪ .‬حاجی شه‌هاب وتی "چونك ‌ه‬ ‫شوێنێكی گش���تییه‌و به‌رچاوه‌‌و داخراو‬ ‫نییه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ل���ه‌ڕووه‌ كه‌لتوریه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫جۆرێك له‌قه‌بوڵكردنی تێدایه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن���ه‌‪،‬‬ ‫موچه‌ی كارمه‌ن���ده‌ ژنه‌كان‪ ،‬له‌زۆربه‌ی‬ ‫مۆڵ���ه‌كان ل���ه‌‪ 200‬دۆالره‌وه‌ ت���ا ‪400‬‬ ‫دۆالره‌‪ .‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا ‪ 8‬س���ه‌عات‬ ‫كارده‌ك���ه‌ن‪ .‬ل���ه‌و باره‌ی���ه‌‌وه‌ خاوه‌نی‬ ‫ناز‌ه مۆڵ وتی "خه‌ڵك چه‌ندین س���اڵ‬ ‫ده‌خوێنێت بۆ ئه‌وه‌ی له‌ده‌زگایه‌ك به‌و‬ ‫موچه‌ی ‌ه دابمه‌زرێت كه‌ ئێم ‌ه راسته‌وخۆ‬ ‫ده‌یده‌ینێ"‪.‬‬ ‫ه���ودا زه‌نگه‌نه‌ چاالك���وان له‌بواری‬ ‫مافه‌كان���ی ئافره‌تان دڵخۆش���ی خۆی‬ ‫ب���ۆ زیادبوونی رێژه‌ی ژن���ان له‌كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت پیشاندا‌و وتی "ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه‬ ‫پێویستی به‌توێژینه‌وه‌ی زانستی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بزانین رێژه‌كه‌ی چه‌ند زیادی‬ ‫كردووه‪ ،‬ده‌بێت ل���ه‌وه‌ش بكۆڵرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئایا هۆكاری رێگه‌پێدانیان له‌الیه‌ن‬ ‫كه‌سوكاریانه‌و‌ه چییه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی ببێت ‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ی داهاتێك بۆ كه‌سوكاره‌كه‌ی‬ ‫یان بۆ خۆیه‌تی"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ڕای ئ���ه‌و چاالكوانه‌‪ ،‬پێویس���ت ‌ه‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان له‌ڕێگ���ه‌ی‬ ‫یاس���ای كه‌رتی تایبه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵبدات‬ ‫خه‌ڵك‌و به‌تایبه‌تی ژن���ان هانبدات بۆ‬ ‫كارك���ردن له‌كه‌رتی تایب���ه‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌ده‌س���ته‌به‌ركردنی بیم���ه‌ی كاركردن‬

‫بۆیان"‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنان���ه‌ی‪ ،‬ك ‌ه هاوس���ه‌رگیرییان‬ ‫كردووه‌‌و خاوه‌نی مناڵن‪ ،‬كاركردنیان ال‬ ‫قورس���تره‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن‬ ‫"زۆر ج���ار له‌الی���ه‌ن پیاوه‌كانیان‪ ،‬یان‬ ‫كه‌س���وكاریانه‌و‌ه سه‌رزه‌نشت ده‌كرێن‪،‬‬ ‫به‌وه‌ی مناڵه‌كانیان جێده‌هێڵن"‪.‬‬ ‫سه‌میره‌ حس���ێن‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪ 31‬ساڵ‪،‬‬ ‫خاوه‌ن���ی دوو مناڵه‌و له‌یه‌كێك له‌مۆڵ ‌ه‬ ‫گه‌وره‌كانی ناو هه‌ولێر كارده‌كات‪ .‬ئه‌و‬ ‫باس���ی له‌وه‌كرد‪ ،‬ك���ه‌ له‌كاتی ده‌وامدا‬ ‫مناڵه‌كانی ده‌بات ‌ه ماڵی خه‌سووی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫دراوس���ێیانه‌‌‪ ،‬به‌اڵم "ئه‌وان هه‌ندێكجار‬ ‫بێ���زا‌رن‌و پیاوه‌كه‌ی لێهان���ده‌ده‌ن‪ ،‬تا‬ ‫ده‌ست هه‌ڵبگرێت له‌كاركردن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك وتیشی "له‌خانووی كرێداین‪،‬‬ ‫موچه‌ی هاوس���ه‌ره‌كه‌م ‪ 500000‬دیناری‬ ‫عێراقی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كارنه‌ك���ه‌م‪ ،‬ناتوانین‬ ‫ژیانێكی ئاسایی ببه‌ین ‌ه سه‌ر"‪.‬‬ ‫به‌ڕای چاالكوانه‌كه‌ی ب���واری ژنان‪،‬‬ ‫كاركردن له‌مۆڵ���ه‌كان‪ ،‬وه‌كو كاركردن‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌كانی حكومه‌ت وایه‌‪ ،‬بۆیه‌ش‬ ‫پی���اوان تاڕاده‌یه‌ك رێگ ‌ه به‌خوش���ك‌و‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كانیان ده‌ده‌ن‪ .‬وتیش���ی‬ ‫"س���ه‌ندیكای كرێكاران‪ ،‬پێویسته‌ كار‬ ‫بۆ ره‌خس���اندنی ده‌رفه‌تی زیاتر بكه‌ن‬ ‫بۆ كاركردنی ژنان‪ ،‬چونك ‌ه به‌ش���ێكیان‬ ‫خوێندنیان ته‌واو نه‌كردووه‌‌و پێویستیان‬ ‫ب���ه‌كاره‌‌و به‌شێكیش���یان‪ ،‬خوێندنیان‬ ‫ته‌واو كردووه‌‌و دانه‌مه‌زراون"‪.‬‬ ‫هودا باسی له‌وه‌شكرد‪ ،‬كه‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت ماوه‌ی���ه‌ك به‌ر له‌ئێس���تا‬ ‫خه‌ریك���ی هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاس���ای‬ ‫تایب���ه‌ت به‌كرێ���كاران‌و كه‌رتی تایبه‌ت‬ ‫بوون‌و وتی "باش���ترین شت‪ ،‬پێویست ‌ه‬ ‫هه‌ق���ی خانه‌نش���ینی ب���ۆ كرێ���كاری‬ ‫كه‌رتی تایب���ه‌ت دابینبكرێت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫پاڵپشتییه‌كی باش ‌ه بۆ هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ژنان له‌سوچی ماڵه‌كانیان‌و كاركردنیان‬ ‫وه‌كو پیاوان"‪‌.‬‬ ‫‌س���ارا چۆن به‌ده‌م بزه‌وه‌ پێشوازی‬ ‫لێكردی���ن‪ ،‬ئ���اواش ب���ه‌ده‌م ب���زه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێیكردین‌و وتی "ش���تێكمان له‌سه‌ر‬ ‫باڵومه‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه پی���اوان رێگه‌مان‬ ‫لێبگ���رن‌و نه‌یه‌ڵ���ن له‌ماڵ���ه‌وه‌ بێین ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه دوای���ی ده‌بێ���ت بۆ‬ ‫دۆالرێ���ك چاوم���ان له‌ده‌س���تی ئه‌وان‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ئێمە‌و عەرەب‬

‫له‌کۆتاییەکانی س����ەدەی نۆزدەهەمەوە‬ ‫یەکێک له‌”ئەویتر“ەکانی ناسیۆنالیزمی‬ ‫ک����وردی عەرەب����ە‪ .‬لەس����ەردەمی‬ ‫ئیمپراتۆریەت����ە دینییەکانی ناوچەکەدا‬ ‫دانیش����توانی ناو ئ����ەو ئیمپراتۆریەتانە‬ ‫یەکتریان وەک ”برای دینی“ وێنادەکرد‌و‬ ‫دین بنەمای سەرەکی شوناسی هەمووان‬ ‫بوو‪ .‬ئیسالم ئەو سەرزەمینە رەمزییەبووە‬ ‫کە گروپە ئەتنی‌و کولتوری‌و زمانەوانییە‬ ‫جیاوازەکانی له‌چوارچێوەیەکی گشتیدا‬ ‫کۆدەک����ردەوە‪ .‬ئ����ەم دۆخ����ە ل����ەدوای‬ ‫کۆتاییهاتن����ی قۆناغ����ی ئیمپراتۆریەت‌و‬ ‫دروس����تبوونی دەوڵەت����ە نەتەوەییەکان‬ ‫ل����ەدوای جەنگ����ی جیهان����ی یەکەمەوە‬ ‫لەناوچەک����دا‪ ،‬کۆتاییپێدێت‪ .‬لەم دۆخە‬ ‫نوێیەدا ئ����ەوەی دەبێت����ە چوارچێوەی‬ ‫کۆکردن����ەوەی گروپە دین����ی‌و ئەتنی‌و‬ ‫کولت����وری‌و نەتەوەیی����ەکان لەگەڵیەکدا‬ ‫چیدی دین نییە‪ ،‬بەڵکو ئەو چوارچێوە‬ ‫نیش����تیمانی‌و نەتەوەیی����ە نوێیانەیە کە‬ ‫تیایاندا هەر میللەت‌و گروپێک وێنەیەکی‬ ‫تازەی خۆی‌و وێنەیەکی تازەی ئەوانیتری‬ ‫دەوروبەری دەکێش����ێت‪ .‬لەم قۆناغەدا‬ ‫خەیاڵی سیاسی‌و کولتوری ئێمە چیدی‬ ‫عەرەب‌و تورک‌و ف����ارس وەک هاودین‪،‬‬ ‫یان برای دینی نابینێ����ت‪ ،‬بەڵکو وەک‬ ‫بیان����ی‪ ،‬ی����ان وەک ئەویترێکی ناحەز‪،‬‬ ‫یان النیکەم وەک ئەویترێک دەیانبینێت‬ ‫ک����ە پەیوەندییەکی ئاڵ����ۆز‌و ناحەزانە‬ ‫بە میللەتی ئێم����ەوە گرێیانئەدات‪ .‬ئەو‬ ‫وێنەیەی ک����ە ئەحم����ەد موختار بەگی‬ ‫جاف له‌شیعرێکدا بۆ نەتەوە دراوسێکانی‬ ‫میللەتی ئێم����ەی دەکێش����ێت‪ ،‬هەمان‬ ‫وێنە‪ ،‬یان زۆر لەو وێنەیە نزیکبووە کە‬ ‫ناس����یۆنالیزمی بۆ نەتەوە دراوسێیانەی‬ ‫کێشاوە‪ .‬لەو شیعرەدا ئەحمەد موختار‬ ‫ئ����اوا باس لەو دونی����ا نوێیە دەکات کە‬ ‫کورد لەدوای جەنگی جیهانی یەکەمەوە‬ ‫دەکەوێتە ناوییەوە (لەکاتی نووس����ینی‬ ‫ئەم وتارە کورتەدا دیوانەکەی ئەحمەد‬ ‫موختارم لەبەردەس����تدا نییە‪ ،‬هیوادارم‬ ‫ش����یعرەکەم بەڕاستی گواس����تبێتەوە)‪.‬‬ ‫ئەحمەد موختار دەڵێت‪:‬‬ ‫هێندە حیزە بەختی کورد بۆ کوش����تن‌و‬ ‫تااڵنیان‬ ‫کۆمەڵێک هاتوون بەس����واری حوشتری‬ ‫پێپانەوە‬ ‫حاڵ����ی کورد ئەم����ڕۆ لەنێ����وان تورک‌و‬ ‫ئێران‌و عەرەب‬ ‫بێچ����ووە تەیرێک����ە کەوتۆت����ە داوای‬ ‫مندااڵنەوە‬ ‫بەجۆرێ����ک له‌جۆرەکان ناس����یۆنالیزمی‬ ‫کوردی بە درێژایی س����ەدەی بیس����تەم‬ ‫پارێزگاری له‌چوارچێوە گشتییەکانی ئەم‬ ‫وێنەیە کردوە‪ ،‬لەسەرێکەوە ”ئەوانیتر“ی‬ ‫وەک ئەوانیترێک����ی ناحەز ناس����اندووە‌و‬ ‫لەس����ەرێکی دیکەش����ەوە کورد خۆشی‬ ‫وەک قوربانی وێناک����ردووە‪ .‬ئەوەی من‬ ‫لێ����رەدا دەمەوێت لەس����ەری راوەس����تم‬ ‫راس����تی‌و ناڕاس����تی ئەم وێنەیە نییە‪.‬‬ ‫ئەوەی دەمەوێت باس����یبکەم لێکچوونی‬ ‫ناس����یۆنالیزمی‬ ‫سەرس����وڕهێنەری‬ ‫کوردیی����ە له‌ناس����یۆنالیزمی عەرەب����ی‌و‬ ‫دووبارەکردنەوەی ناسیۆنالیزمی کوردییە‬ ‫بۆ ئەزموونی ناس����یۆنالیزمی عەرەبی‪،‬‬ ‫بێگومان بەهەندێک جیاوازییەوە کە من‬ ‫لێرەدا مەودای باسکردنیانم نییە‪.‬‬ ‫عەرەب بەدرێژایی س����ەدەی بیس����تەم‬ ‫باس����ی له‌بوون����ی ”ئوم����ەی عەرەبی“‌و‬ ‫یەکێت����ی نەت����ەوەی ع����ەرەب‌و یەکێتی‬ ‫نیشتیمانی عەرەب دەکرد‪ ،‬هاوکات باسی‬ ‫له‌بوونی زوڵمێکی یەکگرتوو‪ ،‬پیالنێکی‬ ‫یەکگرتوو‪ ،‬دوژمنێکی یەکگرتوو دەکرد‬ ‫کە تەماعی کردۆتە دونیای عەرەبی‌و رێ‬ ‫لەگەشەکردن‌و پێش����کەوتنی دەگرێت‪.‬‬ ‫ه����ەم بوونی ئوم����ەی عەرەب����ی‌و هەم‬ ‫بوونی ویس����تی یەگرتن‌و ه����ەم بوونی‬ ‫دوژمن����ە یەکگرتوەکانی عەرەبیان وەک‬ ‫پێدراوێکی سروشتی مامەڵە دەکرد‪ .‬وەک‬ ‫بەڵگەنەویس����تێکی مێژوویی‌و سیاسی‌و‬ ‫فەرهەنگ����ی‪ .‬ئەوەی ش����تێکی بگوتایە‬ ‫ناکۆک بەم دروس����تکراوە ئەفسانەیەی‬ ‫یەکگرتن وەک ناح����ەز‌و دوژمن‌و خائین‬ ‫ب����ە مەس����ەلەی ”ئوم����ەی عەرەب����ی“‬ ‫دەیانناس����اند‪ .‬ئەوەی لەئێستادا‪ ،‬واتە‬ ‫له‌کۆتایی س����ەدەی بیستەم‌و سەرەتای‬ ‫س����ەدەی بیس����ت‌و یەکەمدا‪ ،‬دەیبینین‬ ‫پارچەپارچەبوون����ی‬ ‫دابەش����بوون‌و‬ ‫ق����ووڵ‌و هەمه‌الیەنی دونی����ای عەرەبە‪.‬‬

‫دابەش����بوونی سیاسی‌و مەزهەبی‌و دینی‬ ‫قووڵ‪ ،‬دابەشبوونی ئەتنی‌و زمانەوانی‌و‬ ‫ناوچەی����ی قووڵتر له‌هەموو ش����وێنێکی‬ ‫ئەو دونیایەدا دەبینرێت‪ .‬گەر عێراق بە‬ ‫نموونە وەربگری����ن‪ ،‬دەبینین لەکاتێکدا‬ ‫ئ����ەم واڵت����ە لەهەم����وو واڵتەکانی تری‬ ‫عەرەب زیاتر باس����ی ئوم����ەی عەرەبی‬ ‫یەکگرتو‌و یەک ئامانج‌و یەک چارەنووسی‬ ‫دەک����رد‪ ،‬ئەمڕۆ ن����ەک تەنها بەس����ەر‬ ‫س����ونە‌و ش����یعەدا دابەش����بووە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەن����او هەریەکێک لەو دوو کەمپەش����دا‬ ‫چەندان دابەشبوون‌و پارچەپارچەبوونی‬ ‫سیاس����ی‌و دینی‌و ناوچەی����ی‌و خێڵەکی‬ ‫هەیە‪ .‬دوای س����ەدەیەک له‌ناسیۆنالیزم‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ ش����تێکی هاوبەش لەنێوان واڵتە‬ ‫عەرەبییەکاندا نادۆزینەوە هێزی ئەوەی‬ ‫هەبێت بەگژ کۆڵەکەیەک له‌کۆڵەکەکانی‬ ‫پارچەپارچەبوون����ی‬ ‫دابەش����بوون‌و‬ ‫عەرەبەکان����دا بچێت����ەوە‪ ،‬ن����ەک بەگژ‬ ‫هەموویان����دا‪ .‬لەئاس����تی سیاسیش����دا‬ ‫دونیای عەرەبی له‌باتی دروس����تکردنی‬ ‫ش����ێوازێک له‌حوکمڕانی ک����ە هەڵگری‬ ‫النیکەمی رێزگرتنی ئینسان‌و رێزگرتنی‬ ‫کۆمەڵگابێ����ت‪ ،‬بووە بە س����ەرزەمینی‬ ‫دروستبوون‌و قەڵەوبوونی ناشیرینترین‌و‬ ‫خوێناویترین شێوەکانی دیکتاتۆریەت‪.‬‬ ‫لەڕاس����تیدا له‌دونیای عەرەبیدا جۆرێک‬ ‫له‌دەسەاڵت دروس����تبوو کە تەنها یەک‬ ‫ستراتیژی هەیە‪ :‬ستراتیژیەتی مانەوە‌و‬ ‫پاراستنی دەستەی حوکمڕان‪ .‬لەمەشدا‬ ‫هەم ئەو رژێمانەی کە خۆیان بە چەپ‌و‬ ‫سۆشیالیس����ت‌و پێشکەوتنخواز دەزانی‌و‬ ‫هەم ئ����ەو رژێمانەش کە پاش����ایەتی‌و‬ ‫میرنشینین‪ ،‬هەمان ستراتیژییان هەبووە‪.‬‬ ‫هەم س����ەرۆکەکان بوون بە س����ەرۆکی‬ ‫هەتاهەتای����ی‌و ه����ەم دوای خۆش����یان‬ ‫سونەتی گواس����تنەوەی دەسەاڵتیان بۆ‬ ‫کوڕەکان‌و خزمەکانیان بەجێهێشت‪ .‬ئەم‬ ‫دۆخە له‌دونیای عەرەبیدا هەلومەرجێکی‬ ‫دروس����تکردووە کە خەڵکی ئەو واڵتانە‬ ‫ن����ەک تەنها له‌ناس����یۆنالیزمی عەرەبی‌و‬ ‫دروشم‌و گفت‌و بەڵێنەکانی نائومێدببن‪،‬‬ ‫بەڵکو لەخودی عەرەببوون نائومێدببن‪.‬‬ ‫نائومێدب����وون له‌سیاس����ییە عەرەبەکان‬ ‫گۆڕاوە بۆ نائومێدب����وون له‌عەرەببوون‬ ‫خۆی‪ .‬ئەمەش النیکەم قواڵیی بەش����ێک‬ ‫لەو ئەزمە‌و قەیرانانەی دونیای عەرەبمان‬ ‫لەمڕۆدا بۆدەردەخات‪.‬‬ ‫لەزۆر رووەوە ئەوەی ئەمڕۆ له‌کوردستاندا‬ ‫دووبارەکردن����ەوەی‬ ‫روودەدات‬ ‫هەم����ان مۆدێل����ە‪ ،‬هەم دابەش����بوون‌و‬ ‫پارچەپارچەبوونە سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫زمانیی����ەکان هەن‪ ،‬هەم ئەو ش����ێوازی‬ ‫حوکمڕانییەی کە عەرەبەکان بەدرێژایی‬ ‫س����ەدەی بیس����تەم دروس����تیانکرد‪.‬‬ ‫س����ەرەڕای ئەم����ە ئەمڕۆ ن����ەک تەنها‬ ‫نائومێدبوونێکی گەورە له‌سیاسییەکانی‬ ‫کورد‌و له‌سیاس����ەتکردن له‌کوردستاندا‬ ‫ئامادەیە‪ ،‬بەڵکو بڕێکی بەرچاوەی ئەم‬ ‫نائومێدییانە بەرەو ئەوە گەش����ەدەکەن‬ ‫بب����ن ب����ە نائومێدب����وون له‌کوردبوون‬ ‫خۆی‪ .‬کەمنین ژمارەی ئەو خوێندەوار‌و‬ ‫رۆشنبیرانەی بەدەستەواژەی ”مێگەل“‌و‬ ‫”جاهیل“‌و ”رانەمەڕ“ باس له‌کۆمەڵگای‬ ‫ک����وردی ئەمڕۆدەک����ەن‪ .‬ئەمج����ۆرە‬ ‫نائومێدبوونە نائومێدی نییە لەم یان لەو‬ ‫سیاس����ی‪ ،‬لەم یان لەو پارت‌و رێکخراو‌و‬ ‫هێزی کۆمەاڵیەتی‪ ،‬بەڵکو نائومێدبوونە‬ ‫له‌ئینس����انی ک����ورد وەک ئینس����ان‪.‬‬ ‫هیچشتێک هێندەی جێگۆڕکێی وێنەکەی‬ ‫مەال مس����تەفا له‌پەرلەمانی کوردستان‬ ‫بۆش����بوونی عەقڵیەت����ی نەتەوەی����ی‌و‬ ‫نیشتیمانی له‌کوردس����تاندا نیشاننەدا‪،‬‬ ‫بەتایبەت����ی الی ئ����ەو ن����ەوە گەنجەی‬ ‫پارتی‌و یەکێتی لەدوای راپەڕینەوە لەناو‬ ‫ریزی رێکخس����تنە حیزبییەکانی خۆیاندا‬ ‫پەروەردەیان ک����ردون‪ .‬پەنابردنی ئەم‬ ‫گەنجانە ب����ۆ زمانی پیرۆزکردنی کەس‌و‬ ‫حی����زب‌و بۆ زمان����ی بەش����ەیتانکردنی‬ ‫ئەوانیتر‪ ،‬نیشانیدا وشیاری نیشتیمانی‌و‬ ‫نەتەوەی����ی لەناو ئەم ن����ەوە حیزبییەدا‬ ‫سانتیمەترێک نەچێنراوە‪ .‬گۆڕینی وێنەی‬ ‫پیاوێک له‌دیوارێکەوە بۆ دیوارێکی تر ئەو‬ ‫هەموو توندوتیژییە رەمزییە‌و ئەو هەموو‬ ‫کاردانەوە گەورانەی دروس����تکرد‪ ،‬ئەمە‬ ‫چیمان پێدەڵێت جگە لەوەی باسکردن‬ ‫له‌بوونی ش����تێک بەناوی "نەتەوەیەکی‬ ‫سیاس����ی"یەوە له‌کوردس����تاندا جگ����ە‬ ‫له‌درۆیەکی گەورە شتێکی دیکە نییە‪.‬‬

‫یەکسانی لەدیدی پیاوەوە‪...‬‬

‫کاریکاتێر‪ :‬پاڤێڵ قستەنتین ـ رۆمانیا‬

‫‪‌ 8‬ی مارس پرسه‌ ‌ی ده‌وێت یان هه‌ڵپه‌ڕكێ؟‌‬ ‫سه‌میره‌ عه‌لی‌‬

‫له‌هه‌شتی‌ مارسی‌ هه‌موو ساڵێكدا ژنانی‌‬ ‫جیهان ئاهه‌نگ ده‌گێڕن‪ ،‬به‌ بۆنه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌س���كه‌وتانه‌ی‌ كه‌ زیاد له‌سه‌د ساڵه‌‬ ‫كۆششیان بۆكردووه‌‪ ،‬له‌كایه‌ (رامیاری‌‪،‬‬ ‫ئابوری‌‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬هونه‌ری‌‌و ئه‌ده‌بی)‬ ‫یه‌كاندا به‌ ده‌ستیان هێناوه‌ كه‌ له‌و ماوه‌‬ ‫درێژه‌دا چه‌ندین ژنی‌ بوێرو له‌خۆبردوو‬ ‫قوربانیی���ان بۆ داوه‌‪ .‬ت���ا ئه‌مڕۆژه‌یان‬ ‫بۆ ژنان���ی‌ جیهانی‌ رۆژئاوا به‌گش���تی‌‬ ‫فه‌راهامكردووه‌ هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌ش دوا‬ ‫ویستگه‌ی‌ ماف‌و داواكاریه‌كانیان نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وژنان���ه‌ له‌ڕۆژئ���اوا چ ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫جه‌س���ته‌ییه‌وه‌ بێت نموون���ه‌ی‌ ژنانی‌‬ ‫كارگه‌ی‌ رس���تن‌و چنین له‌شیكاغۆ یان‬ ‫خوشكانی‌ میراباڵ له‌كۆماری‌ دۆمه‌نیكان‪،‬‬ ‫بوونه‌ته‌ قوربانی‌ توندووتیژی‌ نموونه‌ی‌‬ ‫ی كه‌ به‌‬ ‫ده‌یان‌و س���ه‌دانی‌ تر له‌و ژنانه‌ ‌‬ ‫جه‌سته‌و رۆحیی‌ خۆیان به‌ خشیوه‌‪.‬‬ ‫یان ل���ه‌ڕووی‌ به‌كارهێنانی‌ توانا هزری‌‌و‬ ‫ئه‌ندێش���ه‌كانیانه‌وه‌ بێت كه‌ س���ه‌دان‌و‬ ‫ه���ه‌زاران رۆژ له‌بی���رو فك���ری‌ ژنانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌كانیاندا بوون به‌ چ ش���ێوازێك‬ ‫ژیانێكی‌ مرۆڤانه‌یان بۆ فه‌راهەم بكه‌ن‌و‬ ‫له‌نه‌هامه‌تیه‌كان ده‌ریان بهێنن‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫له‌ڕێ���گای‌ كۆنفران���س‌و كۆبوون���ه‌وه‌و‬ ‫ك���ۆڕو س���یمیناره‌ كاریگ���ه‌رو كتێب‌و‬ ‫تێزه‌ فكریه‌كانیان���ه‌وه‌ بووه‌‪ ،‬نموونه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان���ه‌ زۆرن وه‌ك‪ :‬كالرازه‌تكین‪ ،‬رۆزا‬ ‫لۆكسه‌مبۆرگ‌و ئه‌لكسانده‌ر كۆله‌نتای‌‪،‬‬ ‫فێرجینا ولف‌و سیمۆن دیبۆڤوارو جولیا‬ ‫كرستیڤاو ده‌یانی‌ تر‪..‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌گه‌ڵ هه‌م���وو ئه‌و هه‌وڵ‌و‬ ‫تیكۆش���انه‌ی‌ ئه‌وانیش���دا واقع���ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی���ان‌و باكگراوه‌ندی‌ فكری‌‬ ‫نیوه‌ك���ه‌ی‌ ت���ری‌ كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی���ان كه‌‬ ‫ره‌گه‌زی‌ نێرن تا ئاس���تیك هانده‌ریان‬ ‫بووه‌ تا به‌و پێش���ڕه‌فتییه‌ بگه‌ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌م ی���اده‌دا ده‌ڵیم ئه‌وان مافی‌ خۆیانه‌‬ ‫ئ���ه‌و بۆنه‌ی���ه‌ ب���ه‌ ئاهه‌نگ‌و خۆش���ی‌‬ ‫پێشوازی‌ لێبكه‌ن‌و ئاهه‌نگی‌ بۆ بگێڕن‪،‬‬ ‫چونكه‌ تا ئاستێك شتێكیان به‌ شتێك‬ ‫كردووه‌‪.‬‬

‫پێویستە ئه‌و‬ ‫خاتونان ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ی بااڵ‌دان‬ ‫لەپۆست ‌‬ ‫ی‬ ‫مووچه‌كانیان به‌هۆ ‌‬ ‫ی ژنه‌و‌ه‬ ‫كێش ‌ه ‌‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪،‬‬ ‫ی بچووكی‌ ئه‌و‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫داهاته‌یان مانگان ‌ه بۆ‬ ‫ژنانی‌ به‌شمه‌ینه‌ت‪،‬‬ ‫بێالنه‌‌و تێهه‌ڵدراو‬ ‫ته‌رخان بكه‌ن‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ یادكردنه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌وان له‌و‬ ‫رۆژه‌دا ته‌نه���ا ب���ه‌ كاری‌ رواڵه‌ت���ی‌‌و‬ ‫ئاهه‌نگگێ���ڕان به‌ڕێوه‌ناچێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌یان ئه‌جێنداو كاری‌ یاسایی‌ جدی‌ بۆ‬ ‫ئاماده‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫مافی‌ خۆم���ه‌ له‌م یاده‌دا بپرس���م ئایا‬ ‫ئێمه‌ش وه‌ك كچان‪ ،‬ژنان‪ ،‬خوش���كان‌و‬ ‫دایكانی‌ كورد ئه‌بێت چاو له‌وان بكه‌ین‬ ‫به‌ ئاهه‌نگ‌و هه‌ڵپه‌ڕكێ‌ پێش���وازی‌ له‌م‬ ‫رۆژه‌ بكه‌ین؟ من وه‌ك خۆم ده‌ڵێم نه‌خێر‬ ‫ده‌بێت پرس���ه‌ بگێڕین!‪ ،‬چونكه‌ تا ئه‌م‬ ‫ساته‌ش ئێمه‌ خاوه‌نی‌ ئیراده‌ی‌ خۆمان‬ ‫نیین‪ ،‬كچه‌ خاوه‌ن بڕوانامه‌كانیش���مان‬ ‫ئی���راده‌ی‌ ئه‌وه‌یان نییه‌ به‌ خواس���تی‌‬ ‫خۆیان هاوس���ه‌ری‌ ژیانیان هه‌ڵبژێرن‪،‬‬ ‫نموونه‌ی‌ ئه‌وه‌ (مامۆس���تا س���اكاری‌)‬ ‫جوانه‌ م���ه‌رگ باوكی‌ كردی���ه‌ قوربانی‌‬ ‫چه‌ند گولله‌یك به‌س ته‌نها له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ویس���تی‌ س���ه‌ره‌تاییترین مافی‌ خۆی‌‬

‫پیاده‌بكات‪ ،‬ره‌نگه‌ س���ه‌دان مامۆستای‌‬ ‫كچی‌ تریش���مان هه‌بێ���ت حاڵیان له‌و‬ ‫باشتر نه‌بێت‪ ،‬كه‌ ده‌ڵێن مامۆستا‪ ،‬واته‌‬ ‫پێش���ه‌نگی‌ كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬ئاخر نه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫كچ���ی‌ كورد له‌ژێر ده‌س���تی‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫مامۆستا ئیراده‌ زه‌وتكراوانه‌دا په‌روه‌رده‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئیت���ر ئه‌بێت ئێمه‌ چ دڵیكمان‬ ‫خۆش بێت به‌یادو بۆنه‌ رواڵه‌تیه‌كان؟!‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ هه‌م���وو ئ���ه‌و بێمافیانه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌رم���ان ده‌كرێ���ت‪ .‬له‌الیه‌ك���ی‌‬ ‫تره‌وه‌ ئایا تائێس���تا ئێم���ه‌ له‌ناو ئه‌و‬ ‫ده‌س���ته‌بژێره‌ی‌ ژنانی‌ كۆمه‌ڵگه‌كه‌ماندا‬ ‫كه‌ هه‌ندێكی���ان له‌ڕێكخراوه‌كانی‌ ژناندا‬ ‫خۆی���ان ده‌بینن���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانین بڵێین‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ژن���ان‌و كچانێكی���ن ك���ه‌ به‌‬ ‫جه‌وه���ه‌ر له‌مانای‌ فێمێنیس���ت بوون‬ ‫گه‌ش���توون؟ تۆ بڵێیت نموونه‌ی‌ ژنانی‌‬ ‫خاوه‌ن فكری‌ رۆژئ���اوا له‌خۆبردووانه‌و‬ ‫بوێرانه‌ كاریانكردبێت؟‬ ‫هه‌ندێكی���ان ره‌نگ���ه‌ به‌و هه‌ناس���ه‌یه‌‬ ‫كاریانكردبێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر كه‌م���ن‬ ‫له‌په‌نجه‌ی‌ ده‌ستێك تێناپه‌ڕێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆربه‌یان بۆ پله‌و پایه‌و به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫پۆس���تی‌ حیزب���ی‌‌و حكوم���ی‌ كاریان‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مان���ه‌ له‌قۆناغێكی‌‬ ‫كاركردنیاندا به‌ جدی‌‌و له‌خۆبرده‌ییه‌وه‌‬ ‫كاری���ان كردبێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێك بوونه‌‬ ‫ئه‌ندام په‌رله‌مان‌و ئه‌ندامی‌ ئه‌نجوومه‌نی‌‬ ‫خانمان‌و پۆس���تی‌ بااڵی‌ تر‪ ،‬ئه‌و موچه‌‬ ‫زۆرو زه‌به‌نان���ه‌ له‌خش���ته‌ی‌ ب���ردون‌و‬ ‫له‌بیری‌ ژنی‌ ه���ه‌ژارو تێهه‌ڵدراوی‌ ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌دا نه‌ما‌و ب���ۆ به‌رده‌وام نه‌م‬ ‫ب���وون له‌س���ه‌ر ماندووبوونه‌كانی���ان؟‬ ‫نازانم‪..‬‬ ‫هه‌ندێكی���ش له‌وانه‌ ئێس���تا ه���ه‌ن كه‌‬ ‫له‌ڕاگه‌یاندن���ه‌كان ده‌رئه‌ك���ه‌ون ئ���ه‌و‬ ‫نیازه‌یان هه‌یه‌ كه‌ پۆس���تێك وه‌رگرن‬ ‫لەڕێی‌ خۆ به‌خاوه‌نزانینی‌ كێش���ه‌كانی‌‬ ‫ژنان���ه‌وه‌‪ ،‬به‌به‌ڵگ���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���م ئه‌وانه‌‬ ‫بچوكترین كێش���ه‌ی‌ ژن���ی‌ داماوی‌ ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگای���ه‌ی‌ چاره‌س���ه‌ر نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫خۆی‌ ناو ناوه‌ چاالكوان‌و هه‌ڵس���وڕاوی‌‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ ژنان‪ ،‬ته‌نیا دوو وش���ه‌ی‌‬ ‫باق‌و بریقی‌ رێكخس���تووه‌‪ ،‬ئیتر ره‌نگه‌‬

‫بۆشیان نووسیبێته‌وه‌‪ ،‬قسه‌ش دێت به‌‬ ‫قسه‌دا خۆی‌ به‌ به‌شخوراوو زوڵملێكراو‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬ته‌نیا ده‌م‪-‬یشه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێتوو‬ ‫ده‌میشی‌ لێبس���ێننه‌وه‌ ئه‌وه‌ هه‌رهیچ‪،‬‬ ‫ناهه‌قی‌ هه‌ندێك له‌پیاوه‌ كۆنه‌خوازه‌كان‬ ‫ناگرم كه‌ به‌ده‌م���ه‌وه‌ر ناویان ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ من له‌گه‌ڵ ئه‌و وه‌س���فه‌دا‬ ‫نیم‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵسوكه‌وته‌ پڕ له‌نازانین‌و‬ ‫نه‌خوێند‌نه‌وه‌و نه‌بوونیی‌ باكگراوندێكی‌‬ ‫رۆش���نبیرییان به‌و حاڵ���ه‌ی‌ بردوون تا‬ ‫ئه‌و تانانه‌یان لێبدرێت‪ ،‬هه‌ڵه‌ش���ه‌یی‌‌و‬ ‫په‌له‌قاژه‌یان بۆ گه‌ش���تن به‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫وه‌ك هاوش���ێوه‌كانیان ئه‌و تێڕوانینه‌ی‌‬ ‫الی‌ هه‌ندێك له‌ژنانی‌ سه‌یركه‌رو زۆرێك‬ ‫له‌پیاوان دروس���تكردووه‌‪ ،‬كه‌ تیڤیه‌كان‬ ‫پیش���انیان ده‌دات یه‌كسه‌ر ده‌یگۆڕن‪،‬‬ ‫مه‌گه‌ر هه‌ندێك له‌پیاوان ته‌نیا سه‌یری‌‬ ‫رواڵه‌تیان بك���ه‌ن‪ ،‬بێگومان ئه‌و جۆره‌‬ ‫لێدوانان���ه‌ به‌هیچ كلۆجێ���ك كاریگه‌ری‌‬ ‫نابێ���ت له‌س���ه‌ر هوش���یاری‌ تاكه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ته‌نی���ا ده‌یانه‌وێت‬ ‫نان‌و پیاز به‌و قسه‌ بێ‌ كرده‌وانه‌یانه‌وه‌‬ ‫بخۆن‪ .‬ئه‌مانه‌ هه‌موو پرس���ه‌ی‌ ده‌وێت‬ ‫له‌‪8‬ی‌ مارسدا نه‌ك ئاهه‌نگ!‬ ‫جێ���ی‌ خۆیه‌تی‌ له‌یادی‌ ‪8‬ی‌ مارس���دا‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ سوڕو هه‌ڵپه‌ڕكێ هه‌ریه‌ك له‌به‌ناو‬ ‫چاالك���وان‌و هه‌ڵس���وڕاوو به‌رگریكاری‌‬ ‫ژنان ب���ه‌ خۆیاندا بچن���ه‌وه‌و له‌خۆیان‬ ‫بپرس���ن‌و بڵێن ئایا بۆ كاره‌كانی‌ ئێمه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ ئه‌م چه‌ندس���اڵه‌ ده‌ورو نه‌قشی‌‬ ‫ئه‌وتۆی‌ كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌قڵیه‌تی‌‬ ‫پیاوس���االری‌ ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌ نه‌بووه‌؟‬ ‫ئه‌مه‌ له‌الیه‌ك‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ تریش ئ���ه‌و خاتونانه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌‌و پۆس���ته‌ بااڵیانه‌دان مووچه‌كانیان‬ ‫به‌هۆی‌ كێش���ه‌ی‌ ژنه‌وه‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكی‌ بچووك���ی‌ ئ���ه‌و داهاته‌یان‬ ‫مانگانه‌ بۆ ژنانی‌ به‌شمه‌ینه‌ت‪ ،‬بێالنه‌‌و‬ ‫تێهه‌ڵدراوی‌ ده‌س���تی‌ پیاوه‌ گه‌مژه‌كان‬ ‫ته‌رخان بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ گه‌ر له‌پۆستێكی‌‬ ‫ئاس���اییدا بوونایه‌‪ ،‬هه‌رگیز ئه‌و مووچه‌‬ ‫خه‌یاڵیه‌ی���ان وه‌رنه‌ده‌گ���رت‪ ،‬بیری���ان‬ ‫نه‌چێت ئه‌وه‌ له‌س���ایه‌ی‌ كێش���ه‌كانی‌‬ ‫ژنانه‌وه‌یه‌ وه‌ری‌ ده‌گرن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممە‌ ‪2012/3/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫مردنی فەلسەفەو زیندوویی زانست‬ ‫لە‌زانس���تی گەردوون‌و گەردوونناسیی‌و‬ ‫پەیدابوونی سەرەتای ژیان‌و گەردووندا‪،‬‬ ‫ئ���ەوە فیزی���ای کوانتەم���ە لەهەم���وو‬ ‫زانس���تەکان‪ ،‬زیات���ر تاقیکراوەت���ەوە‌و‬ ‫لەه���ەر هەموویش���یاندا س���ەرکەوتوو‬ ‫بووە‪ .‬لەبەرامبەریشدا فەلسەفە ئەگەر‬ ‫پێش���هاتە میتافیزیکییەکان���ی جارێک‬ ‫راس���ت بێت‪ ،‬ئ���ەوە فەش���ەلەکانی بە‬ ‫درێژایی مێژوو لە‌ژمارە نایات‪.‬‬ ‫لەس���ەردەمی‬ ‫بەدیارییکراویی���ش‬ ‫گالێلیۆوە‪ ،‬زانست خۆی لە‌فەلسەفە دوور‬ ‫دەخاتەوە‪ .‬فەلسەفە لە‌سەر ترادیسیۆنی‬

‫کامیار سابیر‬

‫لە‌ناو هەندێ لە‌نووس���ەر‌و رۆش���نبیری‬ ‫کورددا‪ ،‬گیرۆدەییەک���ی فیکریی پەیدا‬ ‫بووە ک���ە زۆر خۆیان بەفەلس���ەفەوە‬ ‫رادەنێن‪ .‬بڕوام وایە ئەو زۆر قسەکردنە‬ ‫لە‌فەلس���ەفە‪ ،‬وەک وڕێن���ەی ش���یعرو‬ ‫پەخشان‌و چیرۆکە بێشوومارەکانی کورد‬ ‫چەندێک خێری ب���ۆ مەعریفەو تەکانی‬ ‫فیکری���ی‌و گەش���ەی کولتووریی هەیە‪،‬‬ ‫ئەوەندەش فەلس���ەفە ب���ەو موجامەلە‬ ‫‌بێمانایانە خێ���ری دەبێ‪ .‬گریکی کۆن‌و‬ ‫ئه‌ڵمانی���ا کانگای فەلس���ەفەی کۆن‌و‬ ‫نوێ���ن‪ ،‬ئەوەن���دەی لەناو نووس���ەرو‬ ‫رۆش���نبیری کورددا ناوی فەیلەسووفە‬ ‫کۆنەکان‌و نوێکان ناسراوە‪ ،‬بڕوا ناکرێ‬ ‫لەناو ئه‌ڵمانیا‌و گریک‌و واڵتانی رۆژئاوا‬ ‫ب���ەو رادەیەی لە‌هەرێمی کوردس���تاندا‬ ‫ناسراوبن‪.‬‬ ‫لە‌ڕۆژئاوا فەلسەفە‌و فیکر کاری ئیڵیتە‪،‬‬ ‫کاری کۆمەڵێ���ک ئینتێڵەجێنس���یای‬ ‫پرۆفێش���ناڵ‌و خوێن���دکار‌و خوێنەری‬ ‫خۆتەرخانکەرە‪ .‬الی کورد خەریکە ببێتە‬ ‫ئیشی عەوامی زۆرینەی رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫وتارنووسەکان‪ .‬هەرکەس هەڵدەستێ‪،‬‬ ‫س���ۆکرات‪ ،‬پالت���ۆ‪ ،‬ئەریس���تۆ‪ ،‬نیچە‪،‬‬ ‫ماکیاڤیلیی‪ ،‬کان���ت‪ ،‬هایدیگەر‪ ،‬هۆبز‪،‬‬ ‫رەسڵ‪ ،‬س���ارتەر‪ ،‬فۆکۆ‌و دێریداو‪..‬تاد‬ ‫نەک هەر دەناسێ وەک ناو‪ ،‬بەڵکو ناوی‬ ‫هەندێ کتێب‌و هەندێ رستە‌و بۆچوونی‬ ‫ئەوانی وەک ئاوخواردنەوە لەبەرە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆر ئەس���تەمە ش���ارەزاییەکی وردیان‬ ‫لەسەر بۆچوونەکانیان هەبێ‪ ،‬یان چەند‬ ‫کتێبێکی خوێندبێتەوە‌و بتوانێ وتارێکی‬ ‫وردی رەخنەی���ی یاخ���ود ش���یکاریی‪،‬‬ ‫بەمیت���ۆدی ن���وێ‌و دوور لەوڕێن���ەی‬ ‫شیعریی‪ ،‬لەسەریان بنووسێ‪.‬‬ ‫لەسەر ئەرزی واقیعیش‪ ،‬ئەمانە کەمترین‬ ‫ئاش���نایەتییان بەدەق‌و نووسین‌و خەتە‬ ‫گشتییەکانی فیکری ئەو فەیلەسووفانە‬ ‫نییە‪ .‬من ئەمە ناو دەنێم چاولێکەرییەکی‬ ‫رەش���ۆکییانە‪ .‬خەتاکەیش بۆ تانوپۆی‬ ‫رۆش���نبیریی کوردی���ی بەگش���تیی‬ ‫دەگەڕێت���ەوە‌و بەتایبەتیی���ش هەندێ‬ ‫لەو نووس���ەر‌و رۆش���نبیرە کوردانەی‬ ‫ک���ە زۆر باس���ی فەلس���ەفە دەک���ەن‌و‬ ‫تەعمیمی دەک���ەن‪ .‬وەک نموونەیەک‪،‬‬ ‫لەن���او کورددا کەم ک���ەس بەئەندازەی‬ ‫ف���اروق رەفیق ناس���راوە کە لەس���ەر‬ ‫فەلسەفە قسەی هەبێ‌و چەندین کتێب‌و‬ ‫خۆماندووکردنێک���ی زۆری لەو بوارەدا‬ ‫هەیە‪ .‬لە‌بەرنامەی "دوو توێ"ی کەناڵی‬

‫‪ KNN‬دا کات���ێ لەس���ەر کتێبەک���ەی‬ ‫هۆوکینگ‌و ملۆدینیۆ(دیزایینی مەزن)‪،‬‬ ‫لێی دەپرس���ن‪ ،‬هۆوکین���گ‌و ملۆدینۆ‬ ‫دەڵێن فەلس���ەفە مرد‪ ،‬رای تۆ چییە؟‬ ‫کاک فاروق دەیەوێ بە فەلسەفە وەاڵمی‬ ‫زانستی فیزیای کوانتەم بداتەوە‪ .‬ئەمە‬ ‫رێک هەم���ان میتۆدە ک���ە کابرایەکی‬ ‫فەندەمێنتالیس���تی دینیی دەیەوێ بە‬ ‫ئەحکام���ی مەزهەبیی وەاڵمی زانس���ت‬ ‫بداتەوە‪.‬‬ ‫راس���تییەکەی ئەوان دەڵێن "فەلسەفە‬ ‫مرد" لە‌یەک ب���واردا وا دەڵێن‪ ،‬ئەویش‬ ‫دەس���تبردنە بۆ نهێنییەکان���ی بوون‌و‬ ‫سەرەتا‌و کۆتایی گەردوون‪ .‬ئەم بوارانە‬ ‫جێگ���ەی فەلس���ەفەی تێ���دا نەماوە‪،‬‬ ‫چونک���ە فەلس���ەفە دەس���تەپاچەیە‬ ‫لە‌شیکردنەوەی زانستیی بۆ گەردوون‪،‬‬ ‫ی���ان وەک ئەوان دەڵێ���ن خۆی نۆژەن‬ ‫نەکردووەتەوە‌و لەگەڵ زانستی فیزیای‬ ‫مۆدێرندا ناتوانێ هەڵبکات‪ .‬ئەوان ناڵێن‬ ‫فەلسەفە لەبوارەکانی ئیپستەمۆڵۆجی‬ ‫(لێکۆڵینەوە لە‌زانین)‪ ،‬ئێسیک (ئێتیک)‪،‬‬ ‫سیاسەت‌و ئێستێتیکادا مردووە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لە‌ب���واری میتافیزیکادا م���ردووە‪ .‬لەو لێکدان���ەوەو ئارگیومێنت���ە لۆژیکەکان‬ ‫ب���وارەدا مردووە‪ ،‬کە فەیلەس���ووفێکی دەژیی‪ ،‬فەلسەفە هێشتا خووی گرتووە‬ ‫وەک ئەریس���تۆ بۆ نزیکەی دوو هەزار بە تیۆرییە فەلس���ەفییەکانی قوتابخانە‬ ‫س���اڵ بۆچوونە میتافیزیکییەکانی ئەو جیاوازەکانەوە‪ ،‬کەچیی زانست لەسەر‬ ‫تانوپۆی زانست‌و فەلسەفەی داگرتبوو‪ .‬سیستمی بەڵگەو فاکت‌و تاقیکردنەوەی‬ ‫کەس���ێکی وەک کاک ف���اروق لەجیاتی زانس���تیی دەژیی‪ .‬ئەوان���ەی دەیانەوێ‬ ‫ئ���ەوەی داکۆکییەکی مەزهەبییانە لەوە داکۆکیی لە‌فەلس���ەفە بکەن لەبەرامبەر‬ ‫بکات کە فەلسەفە لە‌بواری میتافیزیکدا بااڵدەستیی زانستدا‪ ،‬دیدی فەناتیزمی‬ ‫نەمردووە‪ ،‬باشترە ددان بەوەدا بنێ‪ ،‬کە ئایینیی بەس���ەریاندا زاڵە‪ .‬ئایین چۆن‬ ‫فیزیای کواتنەم وەک سەرکەوتووترین لەئاس���تی لێکدانەوە گەردوونییەکان‌و‬ ‫ڤێرژنی زانستەکان هیچ پێویستییەکی یاس���اکانی سروشتدا خاڵیی بووەتەوە‪،‬‬ ‫بە فەلس���ەفەی کوێر نییە‪ .‬خراپی ئەو فەلسەفەش هەمان دەردی هەیە‪ .‬ئیتر‬ ‫بۆچوونەی کاک فاروق لەوێدا جێکەوت داکۆکییکردن لەوەی فەلسەفە لە‌بواری‬ ‫دەبێ‪ ،‬ک���ە کۆمەڵی گەنجی عاش���قی فیزیاو گەردووندا هەر زیندووەو نامرێ‌و‬ ‫فەلسەفە ئەو بۆچوونەی ئەو بەدەمەوە قەت نانەوێ‪ ،‬زیاتر ریتواڵی مەزهەبیی‌و‬ ‫دەگرن‌و زی���ان لەبوارەکەی خۆیان کە حەماسی رۆشنبیرییە‪ ،‬تا بەوەی وەک‬ ‫فەلسەفەیە دەدەن‪.‬‬ ‫کارێک���ی عەقاڵنی���ی‌و زانس���تیی لێک‬ ‫فەلس���ەفەش وەک ئایی���ن‪ ،‬زیاتر کار بدرێتەوە‪.‬‬ ‫لەسەر پێش���هاتە زیهنییەکان دەکات‪ .‬راس���تییەکەی فەلسەفە کە کۆنییەکەی‬ ‫فەلسەفە بەگش���تیی‌و ریاڵیستەکانیان دەگەڕێتەوە بۆ سەرەتای شارستانییەتی‬ ‫بەتایبەتی���ی هەمیش���ە دەیان���ەوێ مرۆڤ‌و لەوێشەوە دەس���تی پێکردووە‬ ‫ئارگیومێنت���ی ئاکام���ەکان‌و ئاق���اری کە ئاگای���ی مرۆڤ‪ ،‬لە‌گەشەس���ەندن‌و‬ ‫پێشهاتەکان تیۆرایز بکەن‌و بە شێوازە گ���ەردوون راماوە‪ .‬لێرەوە س���یۆڵۆجی‬ ‫س���ۆکراتییەکەی ژی���ان تاقیبکەنەوە‪‌)theology( .‬و لق���ە جیاوازەکان���ی‬ ‫لەکاتێک���دا‪ ،‬زانس���ت‌و دیتێرمینیزمی زانستی سروشتیی س���ەریان هەڵداوە‪.‬‬ ‫(حەتمیەتی) زانستیی هەموو ئەگەری کاتێ���ک بیرۆک���ە س���ەرەتاییەکانی‬ ‫تاقیکردن���ەوەکان لەبەرچ���او دەگرن‪ .‬گالیلیۆ‪ ،‬کێوە فەلس���ەفییەکانی پالتۆو‬

‫فەلسەفە لە‌هەمبەر‬ ‫لێکدانەوەی گەردوون‌و‬ ‫ژیاندا‪ ،‬بە تەواویی‬ ‫مردووە‪ ،‬پەی بردن‬ ‫بە گەردوون‪ ،‬کارێکە‬ ‫تەنیاو تەنیا کاری‬ ‫زانستە‬

‫ئەریس���تۆی لەمەڕ زەوی���ی‌و گەردوون‪،‬‬ ‫وردە وردە بنکۆڵکرد‪ ،‬ئیتر فەلس���ەفە‬ ‫ویستی لۆژیکانە مامەڵە لەگەڵ میتۆدو‬ ‫دۆزین���ەوە زانس���تییەکاندا ب���کات‪ .‬بە‬ ‫تۆبزیی خۆی بە زانس���تەوە کەم تا زۆر‬ ‫هەڵواسیی‪ ،‬بۆ ئەوەی پێکەوە دژایەتیی‬ ‫بۆچوون���ە س���یۆڵۆجییەکان بک���ەن‪.‬‬ ‫ئێس���تا کە فیزیای کوانت���ەم بۆچوونە‬ ‫حەتمییەکانی (دیتێرمینیس���ت) کانتی‬ ‫کردووە بە گاڵتەی مندااڵن‪ ،‬ئیتر زانست‬ ‫رایدەگەیەنێت بۆ تێگەیشتن لە‌سەرەتاو‬ ‫کۆتایی گەردوون‪ ،‬پێویستی بەفەلسەفە‬ ‫نەماوە‪ .‬ئۆغرکردنی فەلس���ەفەش لەم‬ ‫ئاستەدا تەنیا مردنە‪.‬‬ ‫هەرچەن���دە زانس���ت ت���ا هەنووک���ە‬ ‫زۆر گ���رێ کوێ���رەی فەلس���ەفیی‌و‬ ‫ئایین���ی نەکردووەت���ەوە یاخود وەک‬ ‫ئەس���ترۆفیزیاویی جۆرج س���مووت کە‬ ‫براوەی نۆبڵە لەسەر پاشماوەی تیشکە‬ ‫مایکرۆشەپۆلییەکانی گەردوون‪ ،‬پێیوایە‬ ‫هێشتا لە‌وردەکارییەکانی کاتی فەزایی‬ ‫‪ space- time‬تەواو دڵنیانین‪ ،‬بەاڵم بەو‬ ‫مانایەش نییە‪ ،‬فەلس���ەفە چیتر بتوانێ‬ ‫وڕێنەو فانتەس���یی ب���ە ئاڵۆزییەکانی‬ ‫گەردوونەوە بکات‪ .‬هۆوکینگ لە‌کتێبی‬ ‫"کورتە مێژوویەک���ی کات"دا پێیوایە‪،‬‬ ‫فەیلەس���ووفەکان ب���ە ترادیس���یۆنیی‬ ‫ئیش���یان ئەوەیە بپرس���ن "بۆچیی"؟‬ ‫لەچەرخی هەژدەش���دا بڕوای���ان وابوو‬ ‫کە تەواوی مەعریفەی مرۆڤ‌و تەنانەت‬ ‫زانست خۆیشی‪ ،‬مەیدانی فەلسەفەیە کە‬ ‫قسەی لەسەر بکات‪ .‬هاوکات هۆوکینگ‬ ‫پێیوایە فەیلەس���ووفێکی مەزنی وەک‬ ‫ڤینگیش���تاین کە دەڵێ "رۆڵی تاقانەی‬ ‫فەلسەفە ئەوەیە کە زمان شیبکاتەوە"‬ ‫ئاماژەی���ە بۆ ئ���ەوەی کە فەلس���ەفە‬ ‫لە‌بەرامبەر زانس���تدا‪ ،‬لە‌ئەریستۆوە تا‬ ‫کانت لە‌غلۆر بوونەوەدایە‪.‬‬ ‫فەلس���ەفە لە‌هەمب���ەر لێکدان���ەوەی‬ ‫گەردوون‌و ژیاندا‪ ،‬بە تەواویی مردووە‪،‬‬ ‫پ���ەی ب���ردن ب���ە گ���ەردوون‪ ،‬کارێکە‬ ‫تەنیاو تەنی���ا کاری زانس���تە‪ .‬ئایین‌و‬ ‫فەلس���ەفە نەک هەر کورتی���ان هێنا‪،‬‬ ‫بەڵکو زۆریش زیانیان بە تێگەیش���تنی‬ ‫مرۆڤ گەیاند‌و لە‌گەیش���تن بە لۆژیکی‬ ‫زانس���ت‪ ،‬زۆر دوایان خست‪ .‬فەلسەفە‬ ‫لە‌گەردوونناسییدا کورتی هێناو پێویستە‬ ‫ئەو رۆڵە بەتەوایی بە زانست بداتەوە‪.‬‬ ‫بە دەربڕینە کوانتەمییەکانی هۆوکینگ‬ ‫"فەلس���ەفە م���رد"‪ .‬مردنی فەلس���ەفە‬ ‫لە‌ئاستی زانس���تی فیزیای کوانتەمدا‪،‬‬ ‫هیچ نووشوس���تێک ناگەیەنێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫داکۆکییکردن لە‌فەلسەفە لەم ئاقارەدا‌و‬ ‫نکۆڵییکردن لە‌کورتهێنانی فەلس���ەفە‬ ‫بۆخۆی تێنەگەیش���تنێکی دراماتیکییە‬ ‫لە‌زانست‪.‬‬

‫دوو رووداوی لەیەکچوو‪ ،‬بەاڵم جیاواز‬

‫قسەیەک لەسەر کوشتنی مامۆستا ئەمەریکییەکە لە‌سلێمانی‌و کوشتنی چەند قوتابییەک لە‌نەرویج‬ ‫ئاری ئەبوبەکر‬ ‫س���اڵی ‪ ١٩٨١‬کاتێ���ک رۆناڵ���د ریگن‪،‬‬ ‫دەبێتە سەرۆکی ویالیەتە یەکگرتوەکانی‬ ‫ئەمەریکا‪ ،‬لە‌یەکەم وتاریدا‪ ،‬قس���ەیەک‬ ‫دەکات‪ ،‬کە بەشێکی زۆری سیاسییەکانی‬ ‫ئەمەری���کا دەهەژێنێت‪ ،‬بە رادەیەک تا‬ ‫ئێستاش قسەکەی ریگن لەناو گوێچکەی‬ ‫ئەمەریکیەکاندا دەزرنگێتەوە‪ ،‬ریگن لەو‬ ‫وت���ارەدا ئەڵێت "حکوم���ەت نەک هەر‬ ‫نەیتوانی���وە ببێتە هۆی چارەس���ەری‬ ‫قەیران‌و کێشەکان‪ ،‬بەڵکو بەپێچەوانەوە‬ ‫حکومەت خۆی قەیران‌و کێشەیە"‪.‬‬ ‫ئ���ەم وتەی���ەی ریگ���ن‪ ،‬بەش���ێک‬ ‫لە‌س���یناتۆرەکانی هەژان���د‪ ،‬چونک���ە لەسەر مەسەلەی دین‪.‬‬ ‫س���یناتۆر‌و بەرپرسە بااڵکانی حکومەت س���اڵی پار لە‌واڵتی نەرویج رووداوێکی‬ ‫پێیان وابوو‪ ،‬کە ئەوە ئەوانن پاڵەوانی کوش���تن بە دەستی کەسێک رویدا‪ ،‬کە‬ ‫چارەس���ەری قەیرانەکانی واڵت‪ ،‬بەاڵم چەند قوتابیی���ەک بونە قوربانی تێیدا‪،‬‬ ‫ریگن لە‌قیمەی دەس���ەاڵتییدا پێی وتن‪ ،‬بەاڵم جی���اوازی ئ���ەو رووداوە لەگەڵ‬ ‫برادەرین���ە‪ ،‬ئێوە خۆتان س���ەرچاوەی رووداوەکەی سلێمانیدا لەوەدا بوو‪ ،‬کە‬ ‫کێشەن‪ ،‬ئیدی بە دوای چ چارەسەرێکدا قوتابییەکان بوون���ە قوربانی‌و کوژران‬ ‫دەگەڕێن‪.‬‬ ‫بە دەس���تی کەسێک‪ ،‬کە بە ئیعتیرافی‬ ‫مامۆس���تایەکی‬ ‫کوش���تنی‬ ‫رۆژانەدا‬ ‫لەم‬ ‫خۆی توندڕەوێکی نەتەوەیی بووە‪.‬‬ ‫زۆر‬ ‫رەنگە‬ ‫بوایە‬ ‫کورد‬ ‫(ئەگەر‬ ‫ئەمەریکی‬ ‫ل���ەم دوو رووداوەدا‪ ،‬ئ���ەوەی خاڵ���ی‬ ‫الموباالتانە مامەڵە لەگەڵ کەیس���ەکەدا لەیەک چوون‪ ،‬ئەوەی���ە‪ ،‬کە لە‌هەردوو‬ ‫بکرایە) لەالیەن قوتابییەکەوە لە‌شاری رووداوەک���ەدا‪ ،‬دوو ک���وردی تیاب���وو‪،‬‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬هەمووان���ی هەژاند‪ ،‬ئەوەی لە‌هەردوو رووداوەک���ەدا دوو ئەجنەبی‬ ‫لە‌ڕووداوەک���ەی س���لێمانیدا خوێی کرد (بێگانە)ش���ی تیا بوو‪ ،‬لەوەی نەرویج‬ ‫بەو زام���ەدا‪ ،‬هەڵگێڕانەوەی رووداوەکە کچێک���ی ژیکەڵەی کورد ب���ە دنیایەک‬ ‫بوو لەالیەن راگەیاندنە حیزبییەکانەوە‪ ،‬خەون���ەوە دەبێت���ە قوربان���ی وەک‬ ‫بەوەی مامۆس���تاکە کەسێکی توندڕەو پەناهەندەی���ەک لە‌واڵت���ی نەروی���ج‪،‬‬ ‫ب���ووە ی���ان النیک���ەم مامۆس���تایەکی لە‌ڕووداوەکەی سلێمانیش���یدا‪ ،‬کوڕێکی‬ ‫تەبش���یری بووە‌و لەگەڵ قوتابییەکەدا ئەمەریکی دەبێتە قوربانی‪ ،‬کە بێگانەیە‬ ‫چەند جارێک دەمی���ان لەیەک گیربووە بەم واڵتەی خۆمان‪.‬‬

‫حکومەت نەک هەر‬ ‫نەیتوانیوە ببێتە هۆی‬ ‫چارەسەری قەیران‌و‬ ‫کێشەکان‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەپێچەوانەوە حکومەت‬ ‫خۆی قەیران‌و کێشەیە‬

‫بەاڵم لەو کارەس���اتەی نەرویجدا‪ ،‬نەک‬ ‫ه���ەر حکوم���ەت‪ ،‬بەڵک���و دەزگاکانی‬ ‫راگەیان���دن‌و کۆی گش���تی جومگەکانی‬ ‫نەروی���ج دەهەژێت‌و دەبێت���ە خاڵێکی‬ ‫ب���ە خۆداچونەوە بۆ کۆی سیس���تەمی‬ ‫سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی ئەو واڵتە‪ ،‬بەوەی‬ ‫کە بۆچی‌و چۆن کەسێک لە‌ژینگەیەکی‬ ‫نەرویجیدا پ���ەروەردە ببێت‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫دەستی بچێتە خوێنی چەند قوتابییەک‪،‬‬ ‫کە هەموو تاوانیان ئەوە بوو لە‌قوتابیانی‬ ‫حیزبێکی سیاسیدا کاریان دەکرد‪ ،‬ئەم‬ ‫رووداوە ن���ەک هەر نەوریج���ی هەژاند‪،‬‬ ‫بەڵک���و واڵتان���ی ئەوروپا بە گش���ی‌و‬ ‫ئەس���کەندەنافیا بە تایبەت���ی تر وریا‬ ‫کردوە‪ ،‬کە ئەگ���ەر رێگەیەک دانەنرێت‬ ‫بۆ بەرهەمەێنانی رق‌و کینە بەرامبەر بە‬ ‫بێگانەکان‪ ،‬ئەوا کارەس���ات بەڕێوەیە‪،‬‬ ‫چونکە دواج���ار بەش���ێکی زۆری ئەو‬ ‫بێگانانەی لەو واڵتانەدا دەژین‪ ،‬بونەتە‬ ‫هاوواڵت���ی ئەو واڵتان���ە‌و نکوڵی کردن‬ ‫لێیان دەبێتە لە‌کە‪.‬‬ ‫کەچ���ی لە‌دەڤەرەک���ەی الی خۆم���ان‪،‬‬ ‫گەنجێ���ک بێ ئەوەی کەس تا ئێس���تا‬ ‫رونکردن���ەوە بدات‪ ،‬دەمانچ���ە دەباتە‬ ‫ناو قوتابخانە‌و مامۆس���تایەک‌و خۆشی‬ ‫دەکات���ە قوربانی‪ ،‬کەچی لەبری ئەوەی‬ ‫کۆمەڵگای ئێم���ە‪ ،‬دەوڵەت‪ ،‬حکومەت‪،‬‬ ‫سیستەمی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی ئێمە‪،‬‬ ‫بەخۆیدا بچێتەوە‌و کار بکات بۆ ئەوەی‬ ‫کە دی���اردەی چەک���داری کەمبکاتەوە‪،‬‬ ‫لەبری ئ���ەوەی هەوڵ ب���دات لەمەودوا‬ ‫رێوش���وێنی توند بگرێتەبەر بۆ ئەوەی‬ ‫مەفهوم���ی چ���ەک‌و چەک���داری چیدی‬ ‫هزرێک نەبێت لەن���او مۆخی تاکەکانی‬

‫ئێم���ەدا بڕوێنرێ���ت‪ ،‬لەب���ری ئ���ەوەی‬ ‫کە کوش���تنی مامۆس���تایەکی بێگانە‌و‬ ‫قوتابییەک���ی خۆماڵ���ی ببێتە خاڵێک‪،‬‬ ‫کە بە خۆداچونەوە بۆ کۆی سیستەمی‬ ‫پەروەردەی���ی واڵت���ی ئێمە دروس���ت‬ ‫بکات‪ ،‬ب���ە خۆداچونەوەی���ەک‪ ،‬ببێتە‬ ‫خاڵی وەرچەرخان لە‌کۆی سیس���تەمی‬ ‫پ���ەروەردە‌و سیس���تەمی سیاس���ی‬ ‫واڵت���ی ئێمە‪ ،‬کەچ���ی دەزگا ئیعالمییە‬ ‫حیزبییەکان کار بۆ داپۆشین‌و دیزە بە‬ ‫دەرخۆنەکردنی ئەسڵی بابەتەکە دەکەن‪،‬‬ ‫لە‌الیەک مامۆستاکە بە گوناهبار دەزانن‬ ‫یان کەمتەرخەم‪ ،‬لەالیەکی ترەوە پاساو‬ ‫ب���ۆ قوتابییەکە دەهێننەوە‪ ،‬کە ئەویش‬ ‫وەک مامۆس���تاکە قوربانییە‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫قوربانی دەس���تی دەوڵەت‪ ،‬سیستەم‌و‬ ‫حکومەت‪ ،‬بە مانا ریگن‪-‬ییەکەی‪.‬‬ ‫هەتا سیس���تەمی سیاس���ی‌و حکومی‌و‬ ‫دەوڵەت���داری واڵت���ی ئێم���ە‪ ،‬کار بەو‬ ‫تیۆریی���ە ب���کات بۆ ش���اردنەوە‌و دیزە‬ ‫بەدەرخونەکردنی ئەم کێشەیە‌و هەموو‬ ‫هاوشێوەکانی‪ ،‬ئەوا رۆژ بە رۆژ مەترسی‬ ‫هەمان کردەوە‌و هەمان کارەسات زیاتر‬ ‫دەبێ���ت‪ ،‬بۆیە ئ���ەم کۆمەڵگایەی ئێمە‬ ‫یان دەبێت ب���ەرەو کرانەوەیەکی جدیی‬ ‫بڕوات‌و کۆمەڵ���گا ئالیەتی بەیانکردنی‬ ‫خۆی هەبێ���ت بە ب���اش‌و خراپییەوە‪،‬‬ ‫ی���ان دەبیت بۆ جوانکردنی رووی چەند‬ ‫دەس���ەاڵتدارێک‪ ،‬دەالق���ە ب���ە دەالقە‬ ‫سواخی بدەن‌و دایپۆشن‪ ،‬ئەویش ئەگەر‬ ‫تا سەر بڕبکات‪ ،‬چونکە دواجار قسەکەی‬ ‫ریگن دەبێتە واقیع‪ ،‬کە دەوڵەتدارەکان‬ ‫خۆیان کێش���ەن‪ ،‬خۆیان قەیرانن‪ ،‬نەک‬ ‫خەڵکی‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫حوکمڕانێتی لەنێوان "ئەسپەکەی‬ ‫تەروادە"و "ھێلکەکەی کۆلۆمبوس"دا‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫گومانی تێدا نییە کە زۆرینەی خەڵک بە‬ ‫چیرۆکی "ئەسپەکەی تەروادە" ئاشنانو‬ ‫دەشێت چەندین فیلمی جۆراوجۆریشیان‬ ‫لەسەر بینیبێت‪ ،‬بەاڵم گومانم هەیە کە‬ ‫بەهەمانش����ێوە بە چیرۆکی "ھێلکەکەی‬ ‫کۆلۆمبوس" ئاشنابن‪ .‬بۆیە لێرەدا باس‬ ‫لەچیرۆکەکەی ئەسپەکەی تەروادە ناکەم‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆر بە خێرایی بەس����ەر چیرۆکی‬ ‫ھێلکەکەی کۆلۆمبوس����دا رادەگوزەرێم‪.‬‬ ‫ئەم رووداوە باس لەداوەتی رێزلێنانێک‬ ‫دەکات ک����ە بۆ کۆلۆمبوس س����ازکراوە‪.‬‬ ‫بەپێ����ی ئەم چیرۆکە پ����اش گەڕانەوەی‬ ‫کۆلۆمبوس لە"دۆزین����ەوە"ی ئەمەریکا‪،‬‬ ‫لەس����اڵی ‪١٤٩٣‬دا (کاردینال مێندۆزا)‬ ‫داوەتێک����ی رێزلێنان����ی تایبەت����ی ب����ۆ‬ ‫س����ازدەکات‪ .‬لەو کۆبوونەوەیەدا هەندێ‬ ‫کەس����ی نەیار دەیانەوێ����ت کۆلۆمبوس‬ ‫وەڕس����بکەنو ئایدی����او موغامەرەک����ەی‬ ‫"دۆزین����ەوە"ی ئەمەری����کا بێمانابکەن‪.‬‬ ‫ئەو نەیارانە ب����ە کۆلۆمبوس دەڵێن کە‬ ‫دۆزین����ەوەی ئەمەری����کا کارێکی ھێندە‬ ‫گ����ەورەو گرن����گ نییە‪ ،‬چونک����ی گەر‬ ‫مرۆڤ زووت����ر بی����ری لێبکردبایەتەوەو‬ ‫پەیپێبردبایە‪ ،‬ئەوا دەکرا ئەو کیشوەرە‬ ‫زۆر زووتر بدۆزرابایەتەوە‪ .‬ئەم بۆچوونو‬ ‫پێدراوە تەشەرئامێزەش وا لەکۆلۆمبوس‬ ‫دەکات بە نماییشێک وەاڵمی نەیارەکانی‬ ‫بداتەوە‪ .‬هەربۆی����ە داوای ئەوە دەکات‬ ‫ھێلکەیەک����ی بۆبهێن����ن‪ .‬پ����اش ئەوەی‬ ‫ھێلکەکەی بۆدەھێنن پرسیارێک ئاراستەی‬ ‫ئامادەبووان دەکاتو دەپرسێت‪ :‬کامتان‬ ‫دەتوانێ����ت ھێلکەکە بەباری ش����اقوڵی‬ ‫دابنێت‪ .‬زۆرێکی����ان هەوڵدەدەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەموو کۆشش����ەکانیان بێهوودە دەبێتو‬ ‫کەسیان ئەم کارەی بۆ جێبەجێناکرێت‪.‬‬ ‫پاشان هەموویان روودەکەنە کۆلۆمبوسو‬ ‫لێیدەپرسن‪ :‬ئایا ئەو خۆی دەتوانێت بەو‬ ‫کارە هەڵبس����تێت؟ ئەویش بەکردارێک‬ ‫وەاڵمی����ان ب����ە "بەڵ����ێ" دەدات����ەوە‪.‬‬ ‫کۆلۆمب����وس ھێلکەکە دەگرێتو بەس����ەر‬ ‫سەرێکیدا دەیکێشێت بە مێزەکەداو بەو‬ ‫چەشنەش ھێلکەکە خۆی دەگرێتو قیت‬ ‫رادەوەستێت‪ .‬دیارە بەرامبەر بەم کارە‬ ‫هەموویان ناڕەزایی دەردەبڕنو دەڵێن گەر‬ ‫بەو شێوەیە بوایە‪ ،‬ئێمەش دەمانتوانی‬ ‫ئەم کارە ئەنجامبدەین؛ ئەویش لەوەاڵمدا‬ ‫دەڵێت‪ ،‬مەس����ەلەی ئایدیاو دۆزینەوەی‬ ‫ئەمەریکاش هەر وایە‪.‬‬ ‫با لێرەدا بپرس����ین ئ����ەم دوو چیرۆکە‬ ‫لەدونیای سیاس����ەتدا چیمان پێدەڵێنو‬ ‫چ����ۆن دەتوانین لەمڕۆی کوردس����تاندا‬ ‫تێگەشتنی سیاسیی پێبخوێنینەوە؟‬ ‫ش����ەڕو ماناکان����ی ملمالنێ هەمیش����ە‬ ‫پابەن����دی چەندی����ن فاکت����ەرن ک����ە‬ ‫ت����ای ت����ەرازووی ھێ����ز لەکاتو س����اتی‬ ‫خۆی����دا دەس����تکاریدەکاتو گۆڕانکاریی‬ ‫دروس����تدەکات‪.‬‬ ‫لەهاوکێش����ەکاندا‬ ‫بێگوم����ان یەکێ����ک ل����ەو فاکتەران����ەی‬ ‫ک����ە لەدێرزەمان����ەوە دەرئەنجامەکانی‬ ‫جەنگی دەستکاریکردووەو موفاجەئەی‬ ‫گەورەش����ی لەبەرەکان����ی جەن����گ‌و‬ ‫ملمالنێکان����دا دروس����تکردووە‪ ،‬فیکرەی‬ ‫فێڵکردن����ە‪" .‬فێڵ" ھون����ەری بردنەوەی‬ ‫ش����ەڕێکە لەکات����ی الوازی ھێزێکدا‪ ،‬یان‬ ‫لەکاتی ئەگەری دۆڕاندا‪ ،‬یانیش بەبۆنەی‬ ‫بەرگری سەرسەختی ھێزی بەرامبەرەوە‬ ‫دەخرێتەگ����ەڕ‪ .‬گ����ەر لەزەمان����ی کۆندا‬ ‫بەجێهێش����تنی دیارییەک رەمزی دۆڕان‬ ‫بووبێتو ھێمایەک بووبێت بۆ کۆتاییهاتن‬ ‫بە جەنگو دانن����ان بووبێت بە بەھێزیی‬ ‫الیەنی براوەدا‪ ،‬ئەوا ل����ەدوای چیرۆکی‬ ‫"ئەس����پەکەی تەروادە"وە دیاریبەخشین‬ ‫دەبێ����ت بە ھۆکارێک بۆ وەالداخس����تنی‬ ‫ئاکام����ی جەن����گ لەبەرژەوەندی الیەنی‬ ‫دۆڕاودا‪ .‬وات����ە گۆڕانێک����ی جەوه����ەری‬ ‫لەماناکانی پێشکەشکردنی دیاری جەنگدا‬ ‫س����ەرهەڵدەداتو فێڵ دەبێت بە بەشێک‬ ‫لەھونەری بردن����ەوەی جەنگ‪ .‬بێگومان‬ ‫یەکێک لەبیریارە گەورەکانی فەلسەفەی‬ ‫جەن����گ ک����ە "کالوزەڤیت����زە"‪ ،‬فێڵ����و‬ ‫تەڵەکەبازی وەک����و رەهەندێکی گرنگی‬ ‫جەنگ لەتیۆرییە بەناوبانگەکەیدا لەسەر‬ ‫فەلس����ەفەی جەنگ تاووتوێدەکات‪ .‬بەم‬ ‫چەشنە دەتوانین بڵێین ئەستەمە بەبێ‬ ‫"فێڵ"و "تەڵەکەبازیی" باس لەچیرۆکی‬ ‫جەنگێکی مێژووی����ی گەورە بکەین‪ .‬من‬ ‫وایدەبینم کە سیاسەتی پارتیو یەکێتی‪،‬‬ ‫بەرامبەر ب����ە ئۆپۆزیس����یۆنی مەدەنی‬ ‫دەرەوەی پەرلەمان����و ئۆپۆزیس����یۆنی‬ ‫سیاس����ی ن����او پەرلەمان����و دەرەوەیدا‪،‬‬ ‫هاوش����ێوەییەکی گ����ەورەی لەگ����ەڵ‬ ‫سیاسەتی ئەسپەکەی تەروادەدا هەیە‪.‬‬ ‫واتە هەر کاتێک ئەم دەس����ەاڵتدارێتییە‬

‫بزانێت دۆخی لەبەرەکانی جەنگدا خراپە‪،‬‬ ‫ناچار سیاسەتی ئەس����پەکەی تەروادە‬ ‫پی����ادەدەکات‪ .‬ئەم دەس����ەاڵتدارێتییە‬ ‫ئەسپەکە وەکو دیاری دروستدەکات‪ ،‬نەک‬ ‫بۆئەوەی دان بە دۆڕانەکەی خۆیدا بنێ‪،‬‬ ‫بەڵکو بۆئەوەی دۆڕان وەکو سەرکەوتن‬ ‫وێنابکات‪ ،‬بەاڵم هەرئەوەندەی ئەسپەکە‬ ‫دەنێرێتە ناو خەڵک����ەوە چەکدارەکانی‬ ‫خ����ۆی لەورگی ئەس����پەکەوە بۆ گیانی‬ ‫خەڵ����ک دەردەھێنێتو دەس����تدەکات بە‬ ‫کوش����تنو س����ووتاندنی ژیان����و ماڵیان‪.‬‬ ‫پارس����اڵیش ئەم سیاس����ەتەمان زۆر بە‬ ‫بەرجەس����تەکراوەیی بین����ی ک����ە چۆن‬ ‫پەرلەمانی هەرێم بە ‪ ١٧‬خاڵ رازی بوو‬ ‫پاش����انیش سیاس����ەتمەدارانی گەورەی‬ ‫هەرێ����م چەندین پێش����نیاریان کرد کە‬ ‫تاوەکو پێش ئەو چرکەساتە لەفەرهەنگی‬ ‫فەرمانڕەوایەتی پارتیو یەکێتدا حەرامو‬ ‫تاب����و ب����وو؛ لەوێن����ەی هەڵبژاردن����ی‬ ‫پێش����وەختو حکومەت����ی بنکەفراوان����و‬ ‫گەڕانەوەی دەستوورو هەموارکردنەوەی‬ ‫یاسای خۆپیشاندانو چەندین پێشنیارو‬ ‫راسپاردەی گرنگی تر‪.‬‬ ‫بەم چەشنە دەتوانین بڵێین کە سیاسەتی‬ ‫ک����وردی ئاراس����تەیەکی زۆر نادی����اری‬ ‫وەرگرتووەو وێنەیەکی دیاریکراوی نییەو‬ ‫خەسڵەتێکی حەربایی هەیە‪ .‬سیاسەت‬ ‫ب����ووە بە گەمەی کەمێک دیموکراس����یو‬ ‫کەمێک دیکتاتۆری‪ ،‬کەمێک س����ەربازیو‬ ‫کەمێ����ک دیپلۆماتیو کەمێک ئاش����تیو‬ ‫کەمێک جەن����گ‪ ،‬ھتد‪ ...‬ئ����ەم دۆخە‪،‬‬ ‫دۆخێکی بەردەوامی نائارامییو نائاسایی‬ ‫سیاس����ییە لەکۆمەڵگای کوردس����تاندا‪.‬‬ ‫ب����ڕو قەب����ارەی "ک����ەم"ەکان بەپێ����ی‬ ‫مەترس����ییەکان بۆ س����ەر بەرژەوەندی‬ ‫حیزبو سەرۆکەکان‪ ،‬زیادو کەم دەکرێن‪.‬‬ ‫لەجێگای����ەک حیزب تیای����دا دیکتاتۆرو‬ ‫شەڕفرۆش����ە‪ ،‬کەچ����ی لەجێیەکی تردا‬ ‫کولت����ووری دیالۆگ����و ئاش����تیو تەبایی‬ ‫دەبەخشێتەوە؛ لەناوچەیەک کولتووری‬ ‫سووتاندن بااڵدەستەو لەناوچەیەکی تردا‬ ‫سیاس����ییەک دەیەوێت بە باوەش����ێنێک‬ ‫بیکوژێنێت����ەوەو مەرحەبایەک����ی خۆی‬ ‫بە گرنگتر دەزانێت ل����ەداوای لێبوردن‪،‬‬ ‫لەشوێنێکدا پارەی ئۆپۆزیسیۆن دەبڕنو‬ ‫لەش����وێنێکی تردا لەق����ەرزی ملیۆنییان‬ ‫خۆش����دەبن‪ .‬ئ����ەم دیموکراس����ییەتی‬ ‫سەرش����کاندنو سەرەخۆش����ییکردنە‪،‬‬ ‫پەیامێک����ی دیاریک����راوی هەیە‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئەوەیە کە بەهەموو کەس����و الیەنەکان‬ ‫بڵێت‪ :‬ئێوە هەمووتان لەس����ەر ئاوازی‬ ‫ئێمە سەمادەکەن‪ ،‬چونکی ئەوە ئێمەین‬ ‫کە رێس����ای گەم����ەکان بەڕێوەدەبەینو‬ ‫دیاریدەکەینو ئاراستەی رووداوەکانیش‬ ‫دەستنیش����اندەکەین‪ .‬پێماندەڵێن ئێمە‬ ‫ئەوەندە دیکتاتۆری����ن کە ئێوە نەتوانن‬ ‫بەڕێگای گەمەی دیموکراس����یی جێگای‬ ‫ئێمە بگرنەوەو ئەوەندەش دیموکراسین‬ ‫کە دوای سوتاندنی بارەگاو تەلەفیزیۆنو‬ ‫رادیۆکانو سەرشکاندنی رۆژنامەنووسانو‬ ‫ئەشکەنجەدانی رۆشنبیرانتان سەردانیان‬ ‫دەکەینو ناخۆش����حاڵی خۆمان بەرامبەر‬ ‫تاوانبارە نادیارەکان دەردەبڕین‪.‬‬ ‫واقیع����ی سیاس����یو کۆمەاڵیەت����ی‬ ‫لەکوردستاندا پێماندەڵێت‪ :‬ئەسپەکەی‬ ‫تەروادە "دیاری"یەکی دڵخۆشکەر نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو فێڵە؛ پێماندەڵێت ھیچ یەکێکیش‬ ‫لەم سیاسەتمەدارە حیزبییانە ناتوانێت‬ ‫نە کیشوەرێکی نوێی حوکمڕانێتیمان بۆ‬ ‫کەش����فبکاتو نە ھێلکەکەش لەسەر سەر‬ ‫رابگرێت‪ .‬لەوەاڵم����ی هەموو ئەو ئایدیاو‬ ‫پاکیجانەی بۆ چاکسازیش پێشکەشیان‬ ‫دەکرێت‪ ،‬هەروەک نەیارەکانی کۆلۆمبۆس‬ ‫وەاڵمدەدەنەوەو دەڵێ����ن‪ :‬ئێمە خۆمان‬ ‫زووتر پەیم����ان بەم کێش����انە بردووەو‬ ‫پڕۆژەو ئایدیاو کەسی لێهاتووی خۆمان‬ ‫هەیە بۆ چارەسەرکردنی گرفتەکان‪.‬‬ ‫درۆیەکی گ����ەورە لەف����ەزای کولتووری‬ ‫سیاس����یی ئێم����ەدا بەڕێگاوەیە‪ ،‬درۆی‬ ‫ئەوەی کە دەڵێت ئێمە هەموومان لەیەک‬ ‫بەلەمداین‪ .‬چەمک����ی بەلەم‪ ،‬چەمکێکە‬ ‫بۆ هاوچارەنووس����یو بوونی هاوبەشییو‬ ‫هاوبڕیای����و النیکەم����ی قبووڵکردن����ی‬ ‫جیاوازییەکانی یەکترو بەرپرس����یارێتی‬ ‫ئێتیکی بەرامبەر بە چارەنووسی گشت‬ ‫کۆمەڵگا‪ .‬چەمکی بەلەم لەخودی خۆیدا‬ ‫چەمکێکی هەڵە نیی����ە لەناو کولتووری‬ ‫سیاسییدا‪ ،‬بەاڵم بە کولتووری سیاسیی‬ ‫ئێس����تای کوردس����تان گەلێک نامۆیە‪.‬‬ ‫ئەو بەلەمەی ئەوان دروس����تیانکردووە‪،‬‬ ‫چەندی����ن کاپتنی هەیە کە هەر یەکەیان‬ ‫بەرەو ش����وێنێکی دەبات‪ ،‬بەلەمێک کە‬ ‫نە "بەوس����ەڵە"ی ئاراستەکردنی هەیەو‬ ‫ن����ە ئامانجێکی نەتەوەییش����ی هەیە کە‬ ‫پێیبگات‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیرورا‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫سه‌ربورده‌ی‬ ‫رووداوێکی ئاسایی‬ ‫له‌سلێمانی الوێکی ته‌مه‌ن هه‌ژده‌‌‌سااڵن‬ ‫به ده‌مانچه مامۆس���تاکه‌ی ده‌کوژێت‪.‬‬ ‫چۆن له‌ڕووداوێکی وه‌ها بگه‌ین؟ دیاره‬ ‫مه‌به‌‌س���تمان له‌تێگه‌یش���تن ته‌نها ئه‌وه‬ ‫نییه بزانین به ورد‌و درشتی چی روویدا‪.‬‬ ‫یان ته‌نانه‌ت ئ���ه‌وه‌ش نییه‌ بۆ روویدا‪،‬‬ ‫یان چ مه‌به‌‌ستێک له‌پشت رووداوه‌که‌وه‬ ‫بوو‪ ،‬به‌ڵکو ئ���ه‌وه‌ی روویدا رووداوێکی‬ ‫هه‌ت���ا بڵێی ئاڵۆزه ک���ه ده‌كرێت وه‌ک‬ ‫کونه‌واجه‌یه‌ک مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بکرێت‬ ‫که لێیه‌وه دونیایه‌کی ئاڵۆز ده‌بینین که‬ ‫هه‌رگیز به ته‌واوی سه‌رتاپا الیه‌نه‌کانی‬ ‫ده‌رناکه‌ون‪ .‬ئه‌م دونیا ئاڵۆزه له‌ڕێگای‬ ‫ئه‌م رووداوانه‌وه کونی تێئه‌بێت‪ ،‬چونکه‬ ‫له‌میانه‌ی به‌رده‌وامی رۆژانه‌یه پۆشراو‌و‬ ‫ساف‌و لوسه‪(‎‬ئه‌م چه‌مکانه له‌دۆلۆزه‌وه‬ ‫وه‌رگیراوه له‌کتێبی هه‌زاربان)‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تا با ساتێک له‌سه‌ر ده‌رکه‌وته‌ی‬ ‫هه‌واڵه‌که بوه‌ستین‪ .‬به‌پێی هه‌واڵه‌کان‬ ‫که‌سی بکوژ‌و کوژراو کێشه‌ی تایبه‌تییان‬ ‫هه‌بووه‪ ،‬به‌ومانای���ه رووداوه‌که له‌نێوان‬ ‫دووکه‌‌س���دایه که کێش���ه‌یان هه‌بووه‪.‬‬ ‫هه‌ندێ ه���ه‌واڵ ئاماژه ب���ه رۆڵی ئاین‬ ‫ئ���ه‌ده‌ن‪ ،‬دیاره ئ���ه‌و مامۆس���تایه که‬ ‫ک���وژراوه له‌قوتابخانه‌یه‌کی مه‌س���یحی‬ ‫ئیڤانجلیکاڵه‪ ،‬که باوه‌ڕداری مه‌‌س���یحی‬ ‫تون���دڕه‌ون‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ن���دێ ه���ه‌واڵ‬ ‫کێش���ه‌ی ئاینی ره‌تده‌که‌نه‌وه‪ ،‬چونکه‬ ‫به‌یار س���ه‌روه‌ر وه‌ک واشنتۆن پۆست‬ ‫له‌زاری پارێزگاری سلێمانییه‌‌وه ده‌ڵێت‬ ‫باوه‌ڕدارێک���ی توندڕه‌و نه‌ب���ووه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌س نکوڵی لێن���اکات ئه‌وه‌یه‬ ‫که جێرمای س���مۆڵ که ناوی مامۆستا‬ ‫ئه‌مه‌ریکیه‌که‌یه‪ ،‬باوه‌ڕدارێکی مه‌‌سیحی‬ ‫ب���ووه‪ ،‬به جۆرێ���ک زۆرج���ار له‌پۆلدا‬ ‫نوێژی کردووه‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی له‌هه‌واڵه‌کاندا‬ ‫ده‌رئه‌که‌وێت ئه‌‌وه‌یه که ئه‌م قوتابخانه‌یه‬ ‫تایبه‌ته‪ ،‬یه‌کێکه له‌ئه‌و سێ قوتابخانه‌یه‬ ‫که ئ���ه‌م رێکخراوه به‌ڕێ���وه‌ی ده‌به‌ن‌و‬ ‫نزیک���ه‌ی ‪ 2000‬خوێندکاری���ان هه‌ی���ه‬ ‫له‌کوردس���تاندا‪ .‬له‌الیه‌كی تره‌وه ئه‌وه‌ی‬ ‫میدی���اکان به تایب���ه‌ت میدیای کوردی‬ ‫پێمانده‌ڵێت‪ ،‬نزیکایه‌تی یان خزمایه‌تی‬ ‫بکوژه‌که‌ی���ه له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆک کۆماردا‪.‬‬ ‫که‌‌واته ل���ه‌م رووداوه‌دا دونیای تایبه‌تی‬ ‫به‌‌یار گرنگه‪ ،‬جۆری ئ���ه‌و قوتابخانه‌یه‬ ‫گرنگه‪ ،‬که‌س���ایه‌تی مامۆستاکه گرنگه‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌م���ووی گرنگتر ئه‌و که‌لتوره‬ ‫ئه‌مه‌ریکیه‌ی���ه ک���ه له‌ڕێ���گای ئ���ه‌م‬ ‫قوتابخانان���ه‌وه له‌کۆمه‌ڵ���گای کوردیدا‬ ‫باڵوده‌بێته‌وه‪.‬‬ ‫دی���ارده‌ی بک���وژی خۆک���وژ‪ ،‬ک���ه‬ ‫یه‌کس���ه‌ر له‌میدیا ئه‌مه‌ریکیه‌کاندا وه‌ک‬ ‫ۆل س���تری جۆرناڵ‌و واشنتۆن پۆست‌و‬ ‫یوئێس ده‌یلی‌و ئه‌وانیتر بۆ وه‌سفکردنی‬ ‫رووداوه‌ک���ه به‌کاره���ات‪ ،‬له‌که‌لت���وری‬ ‫ئه‌مه‌ریکیدا مانای تایبه‌تی خۆی هه‌یه‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌هه‌مانکاتدا مایه‌ی سه‌رنجه‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رچه‌کرداره‌ی���ه ک���ه له‌الی���ه‌ن‬ ‫کۆمه‌ڵ���گای کوردیی���ه‌وه ده‌رئه‌بڕێ���ت‬ ‫به‌رامبه‌‌ر رووداوه‌ک���ه‪ .‬هه‌ندێک پۆزش‬ ‫ده‌هێننه‌وه‪ ،‬هه‌ندێک الیه‌ک یان الیه‌نێک‬ ‫تاوانبار ئه‌که‌ن‪ ،‬هه‌ندێکی تر به چرپه‌وه‬ ‫باس له‌ته‌بش���یریه‌ت ئه‌که‌ن‪ ،‬به تایبه‌ت‬ ‫له‌میدی���اکان‌و فه‌یس���بووکدا‪ .‬دی���اره‬ ‫بێگوم���ان هه‌ریه‌ک له‌م به‌کاربردنانه بۆ‬ ‫رووداوه‌که په‌یوه‌س���ته راس���ته‌‌وخۆ به‬ ‫دونیابینی‌و ئایدۆلۆژیای که‌سه‌کانه‌وه‪.‬‬ ‫بۆئێم���ه رووداوه‌ك���ه‪ ،‬رووداوێک���ی‬ ‫ئاسایی ئه‌مه‌ریکیه‪ .‬بۆ ئاساییه؟ ئه‌‌گه‌‌ر‬ ‫ئ���ه‌و رووداوه له‌ئه‌مه‌ری���کا روویبدای���ه‬ ‫ب���ه‌الی که‌س���ه‌وه مایه‌ی حه‌په‌س���ان‬ ‫نه‌بوو‪ ،‬چونکه مێژوویه‌کی تایبه‌ت هه‌یه‬ ‫بۆ ئه‌و ج���ۆره رووداوانه‪ .‬ب���ۆ نموونه‬ ‫رۆژی دووش���ه‌ممه‌ی رابردوو له‌ش���اری‬ ‫ئۆهایوو تیج���ه‌ی له‌ین کاتژمێر‌حه‌وت‌و‬ ‫نی���وی به‌یانی ده‌فیش���ه‌کی کرد به‌ناو‬ ‫خوێندکاران���دا له‌کاتی نان���ی به‌یانییان‬ ‫سیانی لێ کوشتن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ڕووداوێکی وه‌هادا ده‌که‌وێته‬ ‫ژێر پرسیاره‌وه ئه‌وه‌یه که ئایا له‌ڕێگای‬ ‫ئه‌م قوتابخانانه‌وه چی رووئه‌دات‪ .‬یه‌که‌م‬ ‫ئه‌م قوتابخانانه به زمانی ئینگلیزی وانه‬ ‫ده‌ڵێنه‌وه؛ له‌الیه‌ک ب���ۆ به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫چینی سه‌رده‌س���ت‪ ،‬که زمان‌و خه‌یاڵ‌و‬ ‫ده‌ربڕین‌و فه‌‌نتازیایان جودایه له‌خه‌ڵكی‬ ‫س���اده‪ ،‬وه‌ک له‌کۆمه‌ڵ���گای هین���دی‌و‬ ‫پاکس���تانیدا باڵوه‪ .‬ی���ان له‌کۆمه‌ڵگای‬

‫س���ه‌ده‌ ناوه‌نده‌کانی ئه‌‌‌وروپادا باڵوبوو‪،‬‬ ‫کاتێ���ک قه‌ش���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌کان به‬ ‫التینی قسه‌یان ده‌كرد‌و که‌س نه‌یئه‌زانی‬ ‫چیده‌ڵێن‪ .‬له‌وه‌ئه‌چێت چینی حوکمداری‬ ‫ئێمه له‌داهاتوودا پێویس���تی به‌وه‌نه‌بێ‬ ‫زمان���ی ره‌عیه‌ته‌که‌ی بزانێ���ت‪ .‬دووه‌م‬ ‫له‌ڕێگای ئه‌م قوتابخانانه‌وه ته‌نها زمان‬ ‫نای���ه‌‌ت‪ ،‬که‌لتورێکیش دێ���ت‪ ،‬که له‌م‬ ‫دۆخه‌دا که‌لتوری ئه‌مه‌ریکیه‪ .‬چیه ئه‌م‬ ‫که‌لتوره‪ ،‬که راس���ته‌وخۆ‌و ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫دێت���ه نێو کۆمه‌ڵگای ئێم���ه‌وه‪ .‬لێره‌دا‬ ‫قس���ه‌ی جی���دی له‌س���ه‌ر کۆمه‌ڵ���گای‬ ‫ئه‌مه‌ریکی پێویسته (که کۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫هه‌‌تا بڵێی پڕ له‌توندوتیژی‌و فاش���یل‌و‬ ‫نابه‌رابه‌رو ره‌گه‌‌زپه‌رس���ت‌و پاره‌دۆست‌و‬ ‫قه‌ڵ���ه‌‌و‌و به‌فی���ڕۆده‌ر‌و بێده‌ربه‌س���ت‌و‬ ‫ئ���ازارده‌ری مرۆڤایه‌ت���ی‌و بک���وژی‬ ‫بێتاوان���ان‌و به‌کارب���ه‌ری داماوانه)‪ .‬به‬ ‫تایبه‌ت که رووداوه‌که هه‌تا سه‌ر ئێسقان‬ ‫رووداوێک���ی ئه‌مه‌ریکیه‪ .‬چوارهه‌م‪ ،‬ئایا‬ ‫ده‌توانی���ن بڵێین ک���ه خوێندکاره‌کانی‬ ‫ئه‌م قوتابخانانه خ���اوه‌ن فه‌‌نتازیایه‌کی‬ ‫ئه‌مه‌ریکین‪ ،‬چونک���ه له‌ڕێگای زمانه‌وه‬ ‫ده‌القه‌یه‌کی���ان بۆکراوه‌ت���ه‌وه به‌رامبه‌ر‬ ‫که‌لتوری ئه‌‌مه‌ریکی‪ .‬که له‌کوردس���تان‬ ‫بووم‪ ،‬به ئاشکرا خه‌سڵه‌ته‌کانی که‌لتوری‬ ‫ئه‌مه‌ریکیم ده‌بینی‪ :‬زۆر ته‌‌ماش���اکردنی‬ ‫ته‌له‌فزی���ون‪ ،‬زۆر خ���واردن‪ ،‬قه‌ڵه‌وی‪،‬‬ ‫توندوتیژی‪ ،‬توندڕ‌‌ه‌و‌ی‪ ،‬ده‌روێشی ئیتر‬ ‫چ ئاینی بێت یان حیزبی‪ ،‬نه‌خوێندنه‌وه‪،‬‬ ‫بااڵده‌ستی که‌لتوری وێنه‪ ،‬پاره‌په‌رستی‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندبوون وه‌ک س���ه‌رکه‌وتن‪ .‬یان‬ ‫له‌ڕاس���تیدا له‌کۆمه‌ڵگای کوردیدا ته‌نها‬ ‫ی���ه‌ک رێگا هه‌ی���ه بۆئه‌وه‌ی که‌‌س���ێک‬ ‫سه‌رکه‌وتووبێت؛ ئه‌ویش ده‌وڵه‌مه‌ندییه‪.‬‬ ‫دی���اره له‌په‌ن���ای ئه‌مان���ه‌دا فه‌‌نتازیا‌و‬ ‫خه‌یاڵی تایبه‌ت له‌دایک ده‌بێت‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ئاش���کرایه ناتوانرێت به‌ته‌واوی بزانرێت‬ ‫که چی له‌خه‌یاڵدان‌و فه‌‌نتازیای که‌‌سی‬ ‫بک���وژدا هه‌بووه‪ ،‬به‌اڵم ئ���اره‌زووی بۆ‬ ‫چه‌ک‌و زانینی زمانی ئینگلیزی‌و هه‌بوونی‬ ‫پاره‌ی ئاس���ان‌و زۆر‌و خۆبینین له‌چینی‬ ‫بااڵی کۆمه‌ڵ���گا‪ ،‬ئه‌مانه هه‌موو بنه‌‌مان‬ ‫بۆ هه‌بوونی زه‌مینه بۆ رێگا خۆشکردن‬ ‫بۆ فه‌نتازیای ئه‌مه‌ریکی‪.‬‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری���کا دوو قوتابخان���ه هه‌ی���ه‬ ‫ب���ۆ لێکدان���ه‌وه‌ی رووداوی به‌‌رده‌وامی‬ ‫کوش���تن له‌قوتابخانه‌کان���دا‪ ،‬الیه‌ك که‬ ‫راستڕه‌وه‌کانن‪ ،‬بڕوایان وایه که زۆربه‌ی‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی ب���ه‌م تاوانانه هه‌ڵد‌ه‌س���تن‬ ‫له‌خێزانی فاش���یله‌وه هات���وون‪ ،‬وه‌ک‬ ‫خێزان���ی ته‌‌نها دایک‪ ،‬ی���ان ته‌اڵقدراو‪،‬‬ ‫یان موعتاد‪ .‬دیاره ئه‌م دیده ته‌س���ک‌و‬ ‫ئایدۆ‌لۆژیه به‌وه‌ی سیس���ته‌می ئابوری‌و‬ ‫سیاسی‌و کۆمه‌اڵیه‌تی به‌بێبه‌‌ری ده‌زانێ‬ ‫به‌‌رامب���ه‌ر هاتن���ه ئ���ارای بک���وژه‌وه‪.‬‬ ‫هه‌رچی لیبرال‌و چه‌په‪ ،‬که‌لتوری باڵوی‬ ‫چه‌ک‌و سیس���ته‌می ئابوری‌و توندوتیژی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن���ه‌کان به هۆکاری س���ه‌ره‌کی‬ ‫ده‌زانن‪ .‬کاره‌کانی وه‌ک باباس���ی کێڤن‬ ‫بکه‌ین که رۆمانێکی ناس���راوی لیونێل‬ ‫ش���ریڤه‌ره ب���اس له‌دیاریده‌ک���ی وه‌ها‬ ‫ئ���ه‌کات‪ .‬رۆمانه‌که‌ی ش���ریڤه‌ر کراوه‌ته‬ ‫فلیمیش‪ .‬کاری تر له‌م بواره‌دا زۆره‪.‬‬ ‫دی���اره که‌‌لتوری کوردی‪ ،‬که‌‌لتوری‬ ‫ئیدانه‌یه به‌بێ تێڕام���ان‌و بیرکردنه‌وه‪.‬‬ ‫له‌هه‌ناوی ئه‌م رووداوه‌دا دونیایه‌ک ئاڵۆزی‬ ‫خ���ۆی په‌نهانداوه‪ .‬ئاڵۆزی ئاراس���ته‌ی‬ ‫کۆمه‌ڵ���گای ئێم���ه‪ ،‬هاتن���ی که‌لتوری‬ ‫ئه‌وانیتر (ئه‌مه‌ریکی)‪ ،‬الساییکردنه‌وه‪،‬‬ ‫تێنه‌گه‌یشتن‪ ،‬توندوتیژی‪ ،‬جیهانگه‌ری‪،‬‬ ‫کرانه‌وه به‌رامب���ه‌ر دونیا له‌ڕوانگه‌یه‌کی‬ ‫س���اویلکانه‌وه‪ .‬چاوه‌ڕێکه‌ن ئێمه چۆن‬ ‫ده‌بین���ه قوربان���ی کاتێ���ک به‌بێ هیچ‬ ‫تێگه‌‌یش���تنێکی ق���ووڵ به‌رامبه‌ر دونیا‬ ‫ده‌بینه‌وه‪.‬‬ ‫ئێمه وه‌ک کۆمه‌ڵگایه‌كی په‌رته‌وازه‌ی‬ ‫شپرزه له‌هه‌موو بوارێکدا به‌ره‌‌و هه‌ڵدێر‬ ‫ئه‌ڕۆی���ن‪ ،‬له‌داهات���وودا‪ ،‬ده‌بین���ن که‬ ‫گه‌وره‌یی ش���اره‌کان‌و جیاوازی داهات‌و‬ ‫نابه‌رابه‌ری‌و نه‌مانی که‌لتور‌و بااڵده‌ستی‬ ‫پاره هه‌موو ده‌بنه ئامرازی کوشنده‪.‬‬ ‫کۆمه‌ڵ���گای مه‌ده‌ن���ی‌و ئاش���تی‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌ک���ی دادپه‌روه‌ر ک���ه تیایدا‬ ‫هه‌موان خه‌می هه‌موان ده‌خۆن‪ ،‬چونکه‬ ‫بڕوایان وایه پێکه‌وه ده‌ژین‪ .‬بۆیه ده‌بێ‬ ‫ئاگایانه‌ت���ر بی���ر له‌دونیابکه‌ینه‌وه که‬ ‫ده‌كرێینه‌وه به‌رامبه‌ری‪.‬‬

‫ ‬ ‫جێرمایه‌ سمۆڵ ئه‌و مامۆستا ئه‌مه‌ریکییه‌ی له‌سلێمانی کوژرا‬

‫خوێندکارەکەی میدیاش‬ ‫وەک نێچیری بەختیاری قوربانییە‬ ‫ساالر جاف‬ ‫بە چەکەوە بکات‪ ،‬ئاخر بەرپرس���ەکانی‬ ‫واڵتی ئێمە کاتێک منداڵێکیان هەڵەیەک‬ ‫ئ���ەوکارەی خوێندکارەکەی خوێندنگای دەکات‪ ،‬له‌بری ئەوەی ئامۆژگاری بکەن‪،‬‬ ‫میدی���ای نمونەیی ک���ردی‪ ،‬هیچی پێ دەستخۆشییان لێ دەکەن‌و ناڕاستەوخۆ‬ ‫نەوتی���ن جگ���ە ل���ه‌وەی‪ ،‬سیس���تەمی زیاتر هانیان دەدەن‪.‬‬ ‫پەرودە ل���ه‌م واڵتەدا له‌ب���ری جیلێکی‬ ‫عاق���ڵ‌و بەرهەمدار‪ ،‬ت���ۆوی رق‌و کینە‬ ‫له‌نێوان مامۆس���تا‌و قوتابی دەچێنێت‪،‬‬ ‫بە المەوە س���ەیرە باس له‌سیس���تەمی‬ ‫س���ویدی دەکرێت‌و کەچ���ی خوێندکار‬ ‫بە دەمانچ���ەوە دەوام دەکات‪ ،‬جێگای‬ ‫پێکەنین بوو کاتێک چوینە خوێندگاکە‬ ‫بۆئەوەی بزانین چ���ی رویداوە‪ ،‬کەچی‬ ‫بینیمان نوس���رابوو هاتن���ەژورەوە بە‬ ‫چەکەوە قەدەغەیە‪ ،‬وەک ئەوەی رۆژانە‬ ‫کۆمەڵێک ئەفسەر له‌و خوێندگا نمونەییە‬ ‫دەوام بک���ەن‪ ،‬ب���ەاڵم ب���ە کورتی‌و بە‬ ‫کوردی دیاربووە بۆچی ئەوە نوسراوە‪،‬‬ ‫بۆ مامۆستا ئەمەریکیەکە کوژرا‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫خوێندکارە دیسان بوو بە قوربانی!‪.‬‬ ‫کاتێ���ک نێچی���ر دای���ک‌و ب���اوک‌و‬ ‫خوش���کەکەی خۆی کوش���ت‪ ،‬وتارێکم‬ ‫له‌س���ەر هەم���ان باب���ەت‌و ه���ەر له‌م‬ ‫رۆژنامەدا نوسی‌و بکوژم وەک قوربانی‬ ‫پێناس���ەکرد‪ ،‬چونکە له‌کۆمەڵگەیەکی‬ ‫گەندەڵ‌و نادادپەروەر‌و بێ یاس���ادا هەر‬ ‫ئەم جیله پێدەگات‪ ،‬ئێستاش ئەگەرچی‬ ‫له‌الیەکی تریش���ەوە بەرپرسانی ئەم‬ ‫روداوەک���ەی خوێندنگای میدیا هەندێک واڵتە ئەوەندە کاری نایاساییان کردوە‌و‬ ‫جی���اوازی هەی���ە له‌گ���ەڵ روداوەکەی س���ەروەری یاس���ایان پێش���ێلکردوە‌و‬ ‫پێش���وتر‪ ،‬ب���ەاڵم دەتوان���م بڵێم ئەم بە زەب���ری هێ���ز‌و چ���ەک ملمالنێیان‬ ‫خوێندکارە منداڵەش قوربانییە‪.‬‬ ‫یەکالییکردوەت���ەوە‪ ،‬نەوەکانیش���یان‬ ‫قوربانییە له‌بەرئ���ەوەی له‌تەمەنێکی له‌سەر هەمان رێگە دەڕۆن‌و وشیارییەکی‬ ‫وەه���ادا‌و له‌بەرئ���ەوەی له‌بنەماڵەیەکی وەهایان پێنەدراوە‪ ،‬ئەو هەاڵنە نەکەنەوە‬ ‫فەرمانڕەوای���ە‪ ،‬منداڵێت���ی ل���ێ ک���ە دەس���ەاڵتدارەکانی بنەماڵەکەیان‬ ‫س���ەندراوەتەوە‌و فێرکراوە کە شانازی کردویانە‪.‬‬

‫ئایا بکوژ خۆی‬ ‫سەرکێش بووە‪،‬‬ ‫یاخود نزیکی له‌دەزگا‬ ‫مەترسیدارەکانی‬ ‫کوردستان وایکردووە‬ ‫له‌پێستی منداڵی‬ ‫دەرچێت‌و ببێت بە‬ ‫پیاوکوژ‬

‫کوش���تنی ئەو مامۆس���تا ئەمەریکیە‬ ‫ئەوەن���دەی ت���ر ئەزمون���ی هەرێم���ی‬ ‫کورستانی ناش���رینکرد‪ ،‬ئەوەندەی تر‬ ‫س���ەلماندی هەرێمی کوردس���تان چی‬ ‫جەنگەڵێکە‌و دەسەاڵتدارانی کورد هەوڵی‬ ‫چاوبەستنی واڵتانی تر دەدەن له‌بەرامبەر‬ ‫راس���تیەکاندا‪ ،‬بەاڵم له‌هەمانکاتیش���دا‬ ‫نابێت ئەوەمان بیر بچێت‪ ،‬کە بکوژ له‌م‬ ‫روداوەشدا دیس���ان قوربانییە‪ ،‬قوربانی‬ ‫دەستی کۆمەڵگایەکە کە تێیدا یاسا هیچ‬ ‫حسابێکی بۆ ناکرێت‌و کە دەزانێت له‌چی‬ ‫خانەوادەیەک���ە‪ ،‬ئیتر له‌بیری مندااڵنەی‬ ‫خۆیەوە‪ ،‬چەک بە چارەسەرێکی گونجاو‬ ‫دەزانێت‪ ،‬کاتێکیش خۆی راس���تەوخۆ‬ ‫هەڵدەس���تێت ب���ە تاوانەک���ە‪ ،‬ئەمجا‬ ‫بی���ر دەکاتەوە کە ش���ێوازی کارەکەی‬ ‫نەزانیوە‌و دەبوایە وەک مامۆس���تاکانی‪،‬‬ ‫مەقاش���ی بەکاربهێنایە‌و خ���ۆی له‌پەنا‬ ‫تارماییەکەوە حەشار بدایە‪ ،‬کاتێک ئەم‬ ‫رێگانە نازانێت بۆ تاوان‪ ،‬یەکسەر بۆی‬ ‫دەردەکەوێت خۆشی قوربانییە‌و خوێنی‬ ‫خۆی‌و کوژراو تێکەڵ دەکات‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ماوەت���ەوە رۆڵ���ی ئ���ەو‬ ‫دەزگایانەیە کە ناوی���ان له‌خۆیان ناوە‬ ‫پۆلی���س‌و ئاس���ایش‌و دادگا‪ ،‬ئەگەر بە‬ ‫راس���تی رۆڵی���ان هەبێ���ت‌و جورئەتی‬ ‫چەسپاندنی یاسایان هەبێت‪ ،‬پێویستە‬ ‫بەدواداچون بکەن‌و بزانن کێ دەمانچەی‬ ‫بۆ ئەو منداڵە کڕی‪ ،‬خوێندکارێکی ‪١٧‬‬ ‫ساڵ داهاتی چەند بێت وا دەمانچەیەکی‬ ‫س���ەرو هەزار دۆالری پێی���ە‪ ،‬ئایا بکوژ‬ ‫خۆی س���ەرکێش ب���ووە‪ ،‬یاخود نزیکی‬ ‫له‌دەزگا مەترس���یدارەکانی کوردستان‬ ‫وایکردووە له‌پێس���تی منداڵی دەرچێت‌و‬ ‫ببێت بە پیاوکوژ‪.‬‬

‫با به‌بێده‌نگ ‌ی بناڵین‬ ‫ی‬ ‫ساالر توتمان ‌‬ ‫له‌كاتێك���دا رۆژنامه‌وان���ه‌ س���ه‌ربه‌خۆ‌و‬ ‫ی‬ ‫ئازاكان���ی‌ پارێ���زگای‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫گردبووبوون���ه‌وه‌ له‌ب���ه‌رده‌م چه‌په‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫حیزب���داو داوای‌ ئ���ازادی‌‌و ئیدانه‌كردن ‌‬ ‫گوشارو توندوتیژیه‌كانیان ده‌كرد له‌مه‌ڕ‬ ‫ی‬ ‫رۆژنام���ه‌ نڤیس���ان‪ ،‬رۆژنامه‌نووس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫بیان���ی‌ ژێر ئاس���مانی‌ مه‌مله‌كه‌ته‌كان ‌‬ ‫خۆیانیان جێده‌هێش���ت‌و ب ‌ه قاچاخ‌و ب ‌ه‬ ‫دزیی���ه‌وه‌ خۆیان ده‌كرد ب��� ‌ه ناو ئاگرو‬ ‫ی‬ ‫ئاسنی‌ س���وریادا بۆ ب ‌ه ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌واڵێك‪ ،‬ب���ۆ وێنه‌گرتنی‌ تراژیدیاكان ‌‬ ‫ئه‌و كاره‌س���اتگه‌له‌ی‌ له‌ئێس���تادا ئه‌و‬ ‫ی كردوه‌ت ‌ه قه‌سابخانه‌و گۆڕستان‬ ‫واڵته‌ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن رژێمه‌كه‌ی‌ به‌شاره‌وه‌ له‌سوریادا‪.‬‬ ‫زۆر جارانیش ئه‌م رۆژنامه‌نویس���انه‌ ب ‌ه‬ ‫ی گیانی‌ شیرینیان دواین‬ ‫ی به‌خشین ‌‬ ‫باج ‌‬ ‫هه‌واڵ ده‌گه‌یه‌ننه‌وه‌ به‌ ئاژانسه‌كانیان‪،‬‬ ‫نه‌ش���مانبینی‌ هیچ���كام ل���ه‌وان ب���ه‌ر‬ ‫له‌چونیان كۆببن���ه‌وه‌و گردبوونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫رێكبخ���ه‌ن‌و بڵێن تكای��� ‌ه مه‌مانكوژن‌و‬ ‫ی خۆمان هه‌س���تین‪،‬‬ ‫بهێڵ���ن با به‌ كار ‌‬ ‫س���به‌ینێ ئه‌گه‌ر س���وریایش ببێت به‌‬ ‫ی‬ ‫ش���امی‌ ش���ه‌ریف‪ ،‬جگه‌ له‌ئاسوده‌گ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رونی‌‌و ویژدانی‌‌و به‌جێهێنانی‌ ئه‌رك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌خالق���ی‌ كاری‌ رۆژنامه‌وانی‌ هیچێك ‌‬ ‫دیكه‌ بۆ ئ���ه‌وان ش���ینناكات‌و ناتوانن‬ ‫ئیقامه‌یه‌كی‌ مانه‌وه‌ش ب ‌ه ده‌ستبێنن له‌و‬ ‫واڵته‌دا‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت���ه‌ رون‌و ئاش���كرایه‌ ئازادی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ماف ده‌سه‌نرێت‌و نادرێت‪ ،‬داواكردنیش ‌‬ ‫به‌ تایبه‌تی‌ له‌الیه‌نێك���ی‌ دیاریكراو یان‬

‫حیزبێ���ك جگ���ه‌ له‌نیش���اندانی‌ زیاتر‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌مكی‌ ئازاد ‌‬ ‫شانكزكردن‌و ئابڕوبردن ‌‬ ‫پێم وانییه‌ زیاتر بگه‌یه‌نێت‪ ،‬شكایه‌تكردن‬ ‫ی به‌شێك له‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت‪ ،‬له‌ال ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كامێ���را ‌‬ ‫ده‌ش���كێنن‌و ناهێڵن وێنه‌بگرن‌و به‌ دار‬ ‫ی كۆسپ‌و ته‌گه‌ره‌و‬ ‫لێمانده‌درێت‌و توش ‌‬ ‫نه‌هامه‌تی‌ دێین‌و ئیهانه‌و بێحورمه‌تیمان‬ ‫پێده‌كرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا ن���اوی‌ لێنانرێ���ت‬ ‫كارێكی‌ ژیران���ه‌و حه‌كیمانه‌‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئامانج ل���ه‌م گردبوونه‌وه‌یه‌و چونی‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌ ناوبانگدارانه‌ی���ش په‌یام ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌خۆیدا كۆكردبێته‌وه‌ ك ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌بوونی‌ غیاب���ی‌ حكومه‌ت‌و قه‌یران ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌تیدا ئه‌م‬ ‫نه‌بوونی‌ سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫باره‌گای���ه‌ی‌ حیزبم���ان هه‌ڵبژارد‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫دوو ده‌نگی‌ نوخبه‌ویمان بۆ كۆناكرێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌م پاس���اودانه‌ بێژێت واسه‌‌و قسه‌ ‌‬ ‫ئه‌وبراده‌رانه‌ فر‌ه راست‌و فر‌ه خاسه‌‪.‬‬ ‫خ���ۆ ئه‌گ���ه‌ر ب���ه‌و مه‌به‌س���ت ‌ه ئه‌و‬ ‫شكایه‌ته‌یان بردبێت ‌ه به‌ر ئه‌و باره‌گایه‌ی‬ ‫ی‬ ‫"ی‌‪ .‬ن‪ .‬ك" ئه‌وا ده‌توانین به‌ روویه‌ك ‌‬ ‫ی دیك ‌ه ئه‌و ب ‌ه‬ ‫دیك���ه‌و به‌ وێناكردنێك��� ‌‬ ‫قازانج زانینه‌ ب ‌ه زه‌ره‌ر بش���كێنرێته‌وه‌و‬ ‫ره‌نگه‌ به‌ خۆشمان نه‌زانیبێت‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫بزانین چۆن؟‬ ‫ی دێگه‌ڵه‌و‬ ‫زه‌قكردن���ه‌وه‌ی‌ پرده‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ڵه‌مڕه‌و ‌‬ ‫گوێپێ���دان‌و خوێندن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌وبه‌ر‪،‬‬ ‫ناوچه‌ی‌ س���ه‌وزو جیاكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌بێ���ت‌و‬ ‫ب���ا له‌بنه‌ڕه‌تیش���دا بوون��� ‌‬ ‫ی حاشا هه‌ڵنه‌گربێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌الی���ه‌ن رۆژنامه‌وانه‌ دیارو‬ ‫دانپێدانان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دژوارو هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئازاكانه‌وه‌ كارێك��� ‌‬

‫ی زۆر‌ه‬ ‫كوش���نده‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ س���ااڵنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌نوكم���ان له‌س���ه‌ریه‌تی‌‌و ره‌خن���ه‌ ‌‬ ‫ی بوینه‌‪،‬‬ ‫ده‌كه‌ین‌و تا سه‌ر ئێسكمان دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ پاساوی‌ ئه‌مه‌یش گێالنه‌یه‌ پرسیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و‌ه قوت بكه‌ین���ه‌وه‌و بڵێ���ن ئه‌د ‌‬ ‫ێ دادمان بپرسین‪.‬‬ ‫ی ك‌‬ ‫له‌كوێ‌و له‌ال ‌‬ ‫با زیاتر واقیعبینانه‌ له‌كارو پیشه‌كه‌مان‬ ‫ی له‌س���ه‌ر دانه‌نێین‌و‬ ‫بڕوانی���ن‌و نرخ��� ‌‬ ‫ی پاڕانه‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌یخه‌ین���ه‌ ب���ه‌ر ره‌حمه‌ت��� ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫وات��� ‌ه ده‌بێت له‌پێناوی ئه‌خالقیات ‌‬ ‫كاره‌دا ه���ه‌وڵ نه‌ده‌ی���ن ده‌نگی‌ ناڵین‌و‬ ‫هاواری‌ ئازاره‌كانمان ب���ه‌رز بكه‌ینه‌وه‌و‬ ‫بیخه‌ین ‌ه بابی‌ ریایی‌‌و خۆناس���اندنمان‌و‬ ‫دروس���تكردنی‌ ده‌نگ‌و كه‌س���ایه‌تیمان‬ ‫ی رۆژنامه‌وانیمان‪ .‬هه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌رك ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌وڵی‌ ئه‌و‌ه بده‌ین جارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكه‌ له‌مه‌ڕ ئازارو سزاو به‌ربه‌سته‌كان ‌‬ ‫ی خۆمان‬ ‫ی حاڵ��� ‌‬ ‫به‌رده‌ممان ش���كایه‌ت ‌‬ ‫نه‌گه‌یه‌نی���ن‪ ،‬به‌ تایبه‌تیت���ر ب ‌ه حیزب‪،‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ ل���ه‌وه‌ حاڵیبووبین‬ ‫ئه‌ركی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و حی���زب ئه‌وه‌بوو‌ه‬ ‫ی رۆژنامه‌نوس���انیش‬ ‫ك ‌ه دیومانه‌و ئه‌رك ‌‬ ‫مله‌ج���وره‌و به‌رپێگرت���ن‌و ملمالنێی��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌ جێگه‌یاندن���ی‌ ئه‌خالقیات ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌وانی‌ خۆی‌ ب ‌ه هه‌ر كلۆج‌و‬ ‫كار ‌‬ ‫به‌خش���ینێك كه‌ ده‌توانێت له‌دواجاردا‬ ‫ی بگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫په‌یامی‌ راس���تگۆیی‌ خ���ۆ ‌‬ ‫چونك���ه‌ ره‌نگ ‌ه به‌م بردنی‌ دادو بێدادی ‌ه‬ ‫ی حی���زب‪ ،‬ئاومان‬ ‫بۆ ب���ه‌رده‌م باره‌گا ‌‬ ‫ی حیزب‌و حیزبیش‬ ‫كردبێته‌ سه‌ر ئاش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ب��� ‌ه مه‌به‌س���تێكی‌ دیكه‌و ب��� ‌ه قازانج ‌‬ ‫ی لێهاڕیبێت‪.‬‬ ‫ئایدۆلۆژیای‌ خۆی‌ باراش ‌‬ ‫‪salartutmani@yahoo.com‬‬

‫فه‌یس بوکی جێری‬

‫كوشتن ‌ی‬ ‫مامۆستا‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌كه‌‬ ‫مه‌ریوان حیلمی‌‬ ‫رووداوه‌ك����ه‌ی‌ خوێندنگ����ه‌ی‌ میدی����ای‌‬ ‫نمونه‌یی‌ نه‌ك هه‌ر دڵته‌زێن‌و ناخ هه‌ژێن‬ ‫ب����وو‪ ،‬به‌ڵكو پێویس����ته‌ ببێت����ه‌ خاڵی‌‬ ‫وه‌رچه‌خ����ان هه‌م بۆ حكوم���� ‌هت‌و هه‌م‬ ‫ب����ۆ خێزان����ه‌كان‌و هه‌م بۆ پ����ه‌روه‌رده‌و‬ ‫كارگێڕی‌ خوێندنگه‌كان‪ ،‬چونكه‌ ده‌بێت‬ ‫دان به‌و راس����تیه‌دا بنێین كه‌ حكومه‌ت‬ ‫به‌رپرسی‌ یه‌كه‌مه‌ له‌دیارده‌ی‌ چه‌كداری‌‌و‬ ‫باڵوبوون����ه‌وه‌ی‌ چ����ه‌ك‌و تاده‌گات����ه‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتنی‌ چه‌ك به‌شێوه‌یه‌كی‌ ئاسان‬ ‫له‌بازاڕه‌كانی‌ كوردستاندا‪ ،‬بۆنمونه‌ چۆن‬ ‫ده‌بێت هه‌ركه‌سێك توشی‌ گرفتێك بوو‪،‬‬ ‫ده‌ستبه‌جێ‌ بچێت له‌بازاڕ چه‌كێك بكڕێت‌و‬ ‫تاوانی‌ پێ ئه‌نجام بدات‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رامبه‌ر خودی‌ خۆشی‌ بێت‪ ،‬بۆیه‌ زۆر‬ ‫به‌ڕاش����كاوی‌ ده‌ڵێم نه‌ك ئه‌و مامۆستا‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌‪ ،‬به‌ڵكو هی����چ هاوواڵتییه‌كی‌‬ ‫ئاس����ایی‌ له‌كوردس����تاندا ژیانی‌ له‌ڕووی‌‬ ‫ئه‌منیی����ه‌وه‌ مس����ۆگه‌ر نیی����ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫چه‌ك به‌ئاسانی‌ ده‌ست هه‌موو كه‌سێك‬ ‫ده‌كه‌وێ����ت كه‌ بیه‌وێ����ت‪ .‬كه‌واته‌ الوازی‌‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم ل����ه‌م رووه‌وه‌ ئه‌ركی‌‬ ‫سه‌رش����انی‌ خێزانه‌كان قورستر ده‌كات‬ ‫به‌وه‌ی‌ زیاتر ئاگایان له‌ڕۆڵه‌كانیان بێت‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریش����ه‌وه‌ زۆرێ����ك له‌خێزانی‌‬ ‫به‌رپ����رس‌و ده‌وڵه‌مه‌ن����ده‌كان به‌ه����ۆی‌‬ ‫س����ه‌رقاڵبوونیانه‌وه‌ به‌كاری‌ سیاسه‌ت‌و‬ ‫بازرگان����ی‌ ئاگای����ان له‌ڕۆڵه‌كانیان وه‌كو‬ ‫پێویس����ت نییه‌‪ ،‬چونك����ه‌ پێدانی‌ ناز‌و‬ ‫هه‌ڵڕشتنی‌ پاره‌و خستنه‌ به‌رده‌می‌ هه‌موو‬ ‫ش����تێك‪ ،‬نه‌ك هه‌ر كارێك����ه‌ به‌ختیاری‌‬ ‫لێناكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو كاره‌ساتی‌ گه‌وره‌‬ ‫به‌دوای‌ خۆیدا ده‌هێنێت‪ ،‬بۆ نمونه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌رزه‌كارێك پش����تی‌ به‌پاره‌و سامانه‌وه‌‬ ‫نه‌ئێش����ابێت‌و نه‌زانێ����ت چ����ۆن په‌یدا‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وا بێگومان كه‌ سه‌یاره‌یه‌كی‌‬ ‫دوا مۆدێل����ی‌ بخه‌یت����ه‌ به‌رده‌س����ت‬ ‫به‌ئ����اره‌زووی‌ خۆی‌ پێی‌ پێ����دا ده‌نێت‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئاستی‌ گه‌شه‌كردنی‌ عه‌قڵ‌و‬ ‫ته‌مه‌نه‌كه‌ی‌ له‌وه‌دا بێت چ كاره‌س����اتێك‬ ‫له‌پێشه‌وه‌ چاوه‌ڕوانی‌ خۆی‌‌و خه‌ڵكی‌ تر‬ ‫ده‌كات‪ .‬به‌كورت����ی‌ پێدانی‌ ناز له‌هه‌موو‬ ‫خێزانێكدا ب����ۆ مناڵه‌كانیان س����نووری‌‬ ‫هه‌یه‌و ده‌بێت چ به‌ش����ێوه‌ی‌ مه‌عنه‌وی‌‬ ‫یان مادی‌ بێت‪ ،‬به‌رنام����ه‌ی‌ گونجاو بۆ‬ ‫دابنرێت‪ ،‬چونك����ه‌ هه‌م لێگرتنه‌وه‌ لێی‌‌و‬ ‫ئابڵوقه‌ خستنه‌س����ه‌ری‌‪ ،‬چ هه‌ڵڕشتن‌و‬ ‫لێنه‌پرسینه‌وه‌ لێی‌‪ ،‬هه‌ردووكی‌ هه‌ڵه‌ن‌و‬ ‫گرفت‌و كێشه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریش����ه‌وه‌ هیچ ش����تێك له‌وه‌‬ ‫خه‌ته‌رتر نییه‌ ك����ه‌ مناڵ یان هه‌رزه‌كار‬ ‫ش����انازی‌ به‌ ئه‌سڵ‌و فه‌س����ڵی‌ خۆیه‌وه‌‬ ‫بكات‌و پێی����ه‌وه‌ بنازێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌سڵ‌و فه‌سڵه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫پاره‌و هێز‌و چه‌كه‌وه‌ هه‌بێت‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫مناڵی‌ به‌رپرس����ه‌كان له‌كوردستاندا ئه‌م‬ ‫شانازی كردنه‌یان له‌وپه‌ڕی‌ ترۆپكدایه‌و‬ ‫كه‌س‌و كاریان رێگه‌خۆش����كه‌رن بۆ ئه‌م‬ ‫ش����انازیكردنه‌‪ ،‬چونك����ه‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫دروس����ت ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌ به‌رپرس����ێك‬ ‫به‌مناڵه‌ك����ه‌ی‌ بڵێت‪ :‬ت����ۆش وه‌كو ئه‌و‬ ‫خه‌ڵك����ه‌ هاوواڵتیه‌كی‌ ئاس����ایت‌و هێزو‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت تاس����ه‌ر بۆ كه‌س نامێنێت‌و‬ ‫نه‌ماوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌ له‌مه‌ش پێویس����ته‌‬ ‫مناڵ����ی‌ به‌رپ����رس وه‌ه����ا تێبگه‌یه‌نرێت‬ ‫كه‌ ئه‌و‌و باوك����ی‌‌و خانه‌واده‌كه‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫كه‌س بن كه‌ یاس����ا جێبه‌ج����ێ‌ بكه‌ن‌و‬ ‫لێپێچین����ه‌وه‌ی‌ توند به‌رامب����ه‌ر به‌ كاره‌‬ ‫نایاس����اییه‌كانیان ئه‌نج����ام بدرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌موو هاوواڵتیه‌ك هه‌ست بكات‬ ‫كه‌ هه‌مووان به‌رامبه‌ر یاسا وه‌كو یه‌كن‪.‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/3/6‬‬

‫‪%90‬ی توشبووانی‌ سورێژه‌‪ ،‬پێشتر نه‌كوتراون یان توش نه‌بوون‬

‫ی‬ ‫باشتروای ‌ه ده‌رمانه‌كان ‌‬ ‫(پاراسیتۆڵ‌و پڕۆفین)‬ ‫بدرێت به‌توشبووه‌ك ‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌ستی دابه‌زاندنی‬ ‫(تا)‬

‫نیشانه‌كان‬ ‫النیكه‌م ‪ 4‬رۆژ (تا) كه‌ له‌وانه‌یه‌ بگات ‌ه‬ ‫‪ 40‬نمره‌ی سیلیزی له‌گه‌ڵ یه‌كێك‌ یان‬ ‫زیات����ر له‌(كۆكه‌‪ ،‬ئاو له‌ل����وت هاتن‪،‬‬ ‫س����وربوونه‌وه‌ی چ����او)‪ ،‬دوای چه‌ند‬ ‫رۆژێك له‌(تا)‪ ،‬په‌ڵه‌ی به‌رزه‌وه‌بووی‬ ‫سور له‌سه‌ر پێس����ت ده‌رده‌كه‌ون كه‌‬ ‫له‌ده‌موچاوه‌وه‌ ده‌ست پێده‌كه‌ن‌و دواتر‬ ‫چاره‌سه‌ر‬ ‫هه‌م����وو له‌ش ده‌گرن����ه‌وه‌‌و پێده‌چێت‌ به‌دخۆراك����ه‌كان‌و ئه‌وانه‌ی به‌رگرییان الوازه‌ پێده‌چێت‌ بگات ‌ه ‪‌%28‬و له‌توشبووانی‬ ‫له‌ئێس���تادا چاره‌س���ه‌رییه‌كی ئه‌وتۆ‬ ‫ئایدزیشدا رێژه‌ی مردن ‪%30‬ه‌‪.‬‬ ‫الوازه‌‪.‬‬ ‫خورانیان له‌گه‌ڵدا بێت‪.‬‬ ‫نیی ‌ه له‌دژی ڤایرۆس���ه‌ توش���كه‌ره‌كه‌‪،‬‬ ‫ئاڵۆزكاریی����ه‌ ب��ڵ�اوه‌كان ب����ه‌ ری����ز‬ ‫ب���ه‌اڵم باش���تروایه‌ ده‌رمانه‌كان���ی‌‬ ‫ده‌ستنیشانكردن‬ ‫بریتی����ن له‌(هه‌وكردن����ی بۆرییه‌كانی‬ ‫ئاڵۆزكارییه‌كان‬ ‫نزیكه‌ی ‪%15‬ی توش����بووان توش����ی ه����ه‌وا‌و س����ییه‌كان‪ ،‬هه‌وكردنی گوێی رونكردن���ه‌وه‌ی نیش���انه‌كان پزیش���ك (پاراس���یتۆڵ‌و پڕۆفی���ن) بدرێ���ت‬ ‫ئاڵۆزكاری����ی ده‌ب����ن ك����ه‌ له‌وانه‌ی����ه‌ ناوه‌ڕاس����ت‪ ،‬هه‌وكردن����ی په‌رده‌كانی ده‌گه‌یه‌نێت ‌ه ده‌ستنیشانكردنی حاڵه‌ته‌كه‌‪ ،‬به‌توشبووه‌كه‌ به‌مه‌به‌ستی دابه‌زاندنی‬ ‫س����كچونێكی س����اده‌ بێت‪ ،‬له‌وانه‌شه‌ ده‌ماخ‪ ،‬هه‌وكردنی توندی ش����انه‌كانی ئه‌گ���ه‌ر گومان���ی هه‌بوو‪ ،‬ئه‌وا پزیش���ك (ت���ا)‌و به‌گوێ���ره‌ی ئاڵۆزكارییه‌كانی‬ ‫كه‌ڕب����وون‌و كوێربوونی هه‌میش����ه‌یی‌و چاو)‪ .‬رێژه‌ی‌ مردن به‌م نه‌خۆش����ییه‌ شیكاریی خوێن یان لیكی كه‌سی توشبوو حاڵه‌ته‌كه‌ش‪ ،‬له‌هــــــه‌ر توشبوویه‌كدا‬ ‫ته‌نان����ه‌ت مردنیش����ی لێبكه‌وێت����ه‌وه‌ له‌و واڵتانه‌ی ك����ه‌ رێژه‌ی به‌دخۆراكی ده‌كات به‌مه‌به‌س���تی به‌دواداگه‌ڕان���ی رێوش���ـــــوێـنی جی���اواز ده‌گــــرینه‌‬ ‫به‌ر‪.‬‬ ‫له‌پێگه‌یش����توان‌و تیایاندا به‌رزه‌‌و هۆش���یاری ته‌ندروستی دژه‌ته‌نی سورێژه‌‪.‬‬ ‫به‌تایب����ه‌ت‬

‫به‌رباڵوی‬ ‫له‌ساڵی ‪1999‬دا به‌هۆی سورێژه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاس���تی جیهان ‪ 873000‬كه‌س گیانیان‬ ‫له‌ده‌س���تداوه‌‪ ،‬دواتر هه‌ڵمه‌ت���ی كوتان‬ ‫له‌سه‌ر ئاس���تی جیهان ده‌ستیپێكرده‌وه‌‌و‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش وایكرد له‌س���اڵی ‪ 2005‬رێژه‌ی‬ ‫گیان له‌ده‌س���تدان داببه‌زێت بۆ (‪)345‬‬ ‫هه‌زار كه‌س‌و له‌‪ 2008‬یشدا رێژه‌كه‌ زیاتر‬ ‫دابه‌زێنرا بۆ (‪ )164‬هه‌زار كه‌س له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاستی جیهان‪.‬‬

‫كه‌له‌رم باشترین ‌ه بۆ پاككردنه‌و‌ه ‌ی گه‌ده‌و ریخۆڵه‌‬

‫هه‌ر كاتژمێر‬ ‫جارێك ‪ 300‬منداڵ‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌بوون ‌ی‬ ‫ی‬ ‫كه‌له‌رم یه‌كێكه‌ له‌و سه‌وزانه‌ ‌‬ ‫ی زۆر باش ‌ه بۆ‬ ‫ك ‌ه پاككه‌ره‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫خۆراك ‌ی پێویست‬ ‫گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن ‪ 3‬كاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫ی رێكخراوی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی ئامار ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێگره‌ له‌گه‌شه‌ ‌‬ ‫جیهانی‌‪ ،‬به‌دخۆراك ‌‬ ‫ی جیهان‪.‬‬ ‫ی مندااڵن ‌‬ ‫نیوه‌ ‌‬

‫راپۆرته‌كه‌ له‌س���ه‌ر رۆڵ���ی‌ خۆراك بۆ‬ ‫س���ه‌ر گه‌ش���ه‌ی‌ منداڵ ئه‌نجامدراوه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌ركه‌وت���وو‌ه یه‌ك له‌س���ه‌ر چ���وار ‌‬ ‫منداڵ له‌جیهاندا ئ���ه‌و بڕه‌ خۆراكه‌یان‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تناكه‌وێت كه‌ بۆ گه‌ش���ه‌كردن ‌‬ ‫سروش���تییان پێویس���تیانه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئاماژه‌یان به‌وه‌ش���داو‌ه ك ‌ه هه‌ر كاتژمێر‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌بوون ‌‬ ‫جارێ���ك ‪ 300‬منداڵ به‌ه���ۆ ‌‬ ‫خۆراكی‌ پێویست گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی ‪170‬‬ ‫ی ئ���ه‌و راپۆرت ‌ه نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌ر به‌پێ ‌‬ ‫ملی���ۆن منداڵی‌ خوار ته‌مه‌ن ‪5‬س���اڵ‬ ‫ی‬ ‫گه‌شه‌یان ده‌وه‌س���تێت ئه‌وه‌ش به‌هۆ ‌‬ ‫ی خۆراكه‌وه‌‌و ئه‌م رێژه‌یه‌ش به‌ره‌و‬ ‫كه‌م ‌‬ ‫زیادبوون ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جیهان��� ‌‬ ‫ی ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫رێكخ���راو ‌‬ ‫رونیكردۆت���ه‌وه‌ كه‌ هه‌ندێك واڵتی‌ وه‌ك‬ ‫(پاكس���تان‌و به‌نگالدیش‌و هندستان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌فریقا) زۆرینه‌ ‌‬ ‫نه‌یجیریا‌و واڵتان��� ‌‬ ‫ی مردنه‌ك ‌ه پێكدێنن‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش‬ ‫رێژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و باوكانه‌ ‌‬ ‫یه‌ك له‌س���ه‌ر شه‌ش��� ‌‬ ‫له‌ئاماره‌كه‌دا ناوی���ان هاتووه‌‪ ،‬ناتوانن‬ ‫گۆشت‌و ش���یرو ته‌نانه‌ت سه‌وزه‌ش بۆ‬ ‫منداڵه‌كانیان بكڕن‪.‬‬

‫د‪ .‬ره‌وشت ره‌شید‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشیه‌ ده‌رونیه‌كان‬

‫ئیسعافه‌كه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت‬ ‫(ده‌بڵی‌) نییه‌!‬

‫سورێژه‌ نه‌خۆشییه‌كی ڤایرۆسییه‌‌و‬ ‫توشی كۆئه‌ندامی هه‌ناسه‌ ده‌بێت‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی هه‌ناسه‌وه‌ بۆ كه‌سێكی‬ ‫تر ده‌گوازرێته‌وه‌‪ ،‬واته‌ به‌هۆی‌‬ ‫(به‌ركه‌وتنی شله‌ی ده‌م‌و لوتی‬ ‫كه‌سی توشبوو به‌كه‌سێكی ئاسایی)‪.‬‬ ‫‪%90‬ی ئه‌و كه‌س����انه‌ی له‌گه‌ڵ كه‌سی‬ ‫توشبوودا ده‌ژین توشی‌ ئه‌م نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫ده‌بن‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌حاڵه‌تێكدا كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌كوترابن یان پێشتر توش نه‌بووبن‪،‬‬ ‫كه‌س����ی توش����بوو ‪ 4 -2‬رۆژ ب����ه‌ر‬ ‫له‌ده‌ركه‌وتنی په‌ڵه‌ س����وره‌كان‌و ‪5 -2‬‬ ‫رۆژیش دوای نه‌مانیان‪ ،‬نه‌خۆشییه‌كه‌‬ ‫ده‌گوازێته‌وه‌‪.‬‬

‫بانيژه‬

‫‪15‬‬

‫ی‬ ‫كۆئه‌ندامی‌ هه‌رس له‌پاشماوه‌كان ‌‬ ‫خۆراك له‌ناو گه‌ده‌و ریخۆڵه‌كاندا‪،‬‬

‫ی ریشاڵی‌ تێدایه‌ ك ‌ه‬ ‫چونكه‌ مادد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هێزن بۆ پاككردنه‌وه‌ی‌ كۆئه‌ندام ‌‬

‫هه‌رس‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ توێژین���ه‌وه‌ ئه‌مه‌ریكیی���ه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی كیمیای ‌‬ ‫كه‌له‌رم چه‌ن���د مادده‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی توشبوون‬ ‫ی تێدایه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫سروشت ‌‬ ‫ی هێلكه‌دان كه‌مده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مادده‌ ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا یارمه‌تی‌ رش���تن ‌‬ ‫(‪ )DNA‬ده‌دات ك��� ‌ه گ���ه‌ده‌ ده‌یڕژێ‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌س���تان ‌‬ ‫ئه‌و مادده‌ی���ه‌ ده‌بێته‌هۆ ‌‬ ‫گه‌ش���ه‌ی‌ گ���رێ‌ ش���ێرپه‌نجه‌ییه‌كان‬ ‫له‌مش���كدا‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌كاتێكدای ‌ه ك ‌ه‬ ‫شێرپه‌نج ‌هی‌ هێلكه‌دان له‌ژناندا سااڵن ‌ه‬ ‫‪ 7‬هه‌زار كه‌س توش���ی‌ ده‌بن‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫كه‌له‌رم باش���ترین خۆراكه‌ بۆ دوربوون‬ ‫ی گه‌ده‌و ریخۆڵه‌كان‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫له‌شێرپه‌نجه‌ ‌‬ ‫زۆرجار ئامۆژگاری‌ ئه‌و كه‌سان ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی برین ‌‬ ‫به‌خواردنی‌ كه‌له‌رم ك���ه‌ گرفت ‌‬ ‫ی قه‌ڵه‌وی‌‌و‬ ‫گه‌ده‌و ریخۆڵه‌كان‌و كێش���ه‌ ‌‬ ‫هه‌وكردنی‌ پێستیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫جگ��� ‌ه له‌وان���ه‌ش توێژینه‌وه‌ك��� ‌ه‬ ‫ئاش���كرایكردو‌ه ك ‌ه كه‌له‌رم یه‌كێك ‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ باشترینه‌ بۆ پاككردنه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌وزانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كچان ‌‬ ‫ی زیپكه‌ ‌‬ ‫پێس���ت‌و نه‌هێش���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫ه���ه‌رزه‌كار‌و برین‪ ،‬الیه‌نێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫باشییه‌كانیشی‌ ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی چه‌وری‌ كه‌م تێدایه‌‪ ،‬باشترین‬ ‫پرۆتین ‌‬ ‫خۆراك ‌ه بۆ ئه‌و كه‌س���ان ‌هی‌ كێش���یان‬ ‫زۆره‌‪.‬‬

‫وه‌رزشكردن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ‌ی‬ ‫نه‌خۆشیه‌كان ‌ی‬ ‫دڵ ‪%22‬‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌‬

‫لێكۆڵینه‌وه‌ ئه‌مه‌ریكییه‌كان ئاشكراین‬ ‫كردووه‌ ك ‌ه سێ كاتژمێر وه‌رزشكردن‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ نه‌خۆشییه‌كانی‌ دڵ له‌پیاواندا‬ ‫ی (‪.)%22‬‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌ بۆ رێژه‌ ‌‬ ‫به‌پێ���ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك���ی‌ زانك���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫(هارڤارد)ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪ ،‬وه‌رزش���كردن‬ ‫له‌الی���ه‌ن پیاوان���ه‌وه‌ هه‌فتان���ه‌ ته‌نها ‪3‬‬ ‫ی نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ دڵ‬ ‫كاتژمێر‪ ،‬ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌ به‌ڕێژه‌ی‌ ‪ ،%22‬توێژینه‌وه‌‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���كردوه‌ ك���ه‌ ‪%38‬ی‌‬ ‫هۆكاره‌ك���ه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌رزش���كردن ئه‌گ���ه‌ری‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆلیسترۆڵی‌ سودبه‌خش زیاد ده‌كات‪.‬‬

‫ئه‌و توێژینه‌وه‌یه‌ له‌س���ه‌ر زیاتر له‌‪1250‬‬ ‫پیاو ئه‌نجامدراوه‌‌و نزیكه‌ی‌ ‪ 10‬ساڵیش ‌ی‬ ‫خایاندوه‌‪ ،‬دواتر له‌نێو ‪ 500‬كه‌سیاندا كه‌‬ ‫وه‌رزش���یان نه‌كردووه‌‪ ،‬ده‌ركه‌وتووه‌ كه‌‬ ‫توشی‌ گرفتێكی‌ نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ دڵ‬ ‫بوون‪.‬‬

‫به‌رپرس���ی‌ توێژینه‌وه‌ك���ه‌ (ئه‌ندری���ا‬ ‫كومیستك) رایگه‌یاندوه‌ كه‌ ئه‌و پیاوانه‌ی‌‬ ‫توشی‌ نه‌خۆشی‌ دڵ بوون‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نزمبوونه‌وه‌ی‌ كۆلیسترۆڵی‌‬ ‫س���ودبه‌خش وات���ه‌ (كولیس���ترۆڵی‌‬ ‫سودبه‌خش هه‌رچه‌ندێك به‌رز بێت باشه‌)‪،‬‬

‫هه‌روه‌ه���ا به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ كولیس���ترۆڵ ‌ی‬ ‫زیانبه‌خش (كولیسترۆڵی‌ زیانبه‌خشیش‬ ‫چه‌ند نزم بێت ئه‌وه‌نده‌ باش���ه‌)‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ كۆلیس���ترۆڵی‌ زیانبه‌خش‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ په‌س���تانی‌‬ ‫خوێن‌و شه‌كره‌ش زیاد ده‌كات‪.‬‬

‫ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێس���تا له‌شاری‌ سۆران‬ ‫مناڵێك له‌كاتی‌ خواردن شتێك له‌بۆری‌‬ ‫هه‌ناس���ه‌ی‌ گیر ئه‌خ���وات‌و ئه‌یبه‌ن بۆ‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���ۆران‪ .‬ل���ه‌وێ‌ دوای‌‬ ‫پش���كنین پێیان ده‌ڵێ���ن ده‌بێت به‌په‌له‌‬ ‫بگه‌یه‌نرێته‌ هه‌ولێر‌و ل���ه‌وێ‌ به‌ جیهازی‌‬ ‫برۆنكۆس���كۆپ ب���ۆی‌ ده‌ربهێن���ن‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌كه‌شه‌وه‌ ته‌له‌فۆن ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫پزیشكی‌ ئێشكگری‌ لوت‌و قوڕگ‌و گوێ‌‪-‬ی‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ن���د به‌ برۆس���كۆپ له‌هه‌ولێر‌و‬ ‫ئاگاداری‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ حاڵه‌تێكی‌ ئاوها‬ ‫هه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ خۆی‌‌و ستافه‌كه‌ی‌ بۆكاری‌‬ ‫پێویس���ت ئاماده‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ دوو‬ ‫سه‌عات پزیشكه‌كه‌ی‌ هه‌ولێر سه‌یر ده‌كات‬ ‫هێش���تا مناڵه‌ك���ه‌ نه‌گه‌یش���تۆته‌ هۆڵی‌‬ ‫نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ له‌هه‌ولێر‪ ،‬بۆیه‌ ته‌له‌فۆن‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ بۆ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���ۆران‌و‬ ‫پرس���یاریان لێده‌كات ئاخ���ۆ ئه‌و مناڵه‌‬ ‫بۆ نه‌گه‌یشت؟ براده‌ران له‌سۆران وه‌اڵم‬ ‫ده‌ده‌ن���ه‌وه‌و ده‌فه‌رموون‪ :‬به‌ ش���ۆفێری‌‬ ‫ئیسعافه‌كه‌ی‌ نه‌خۆش���خانه‌مان وت ئه‌م‬ ‫مناڵه‌ وه‌زعی‌ ش���ڕه‌‌و به‌په‌ل���ه‌ بیگه‌یه‌نه‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاكه‌ی‌ ش���وفێر وتی‌‬ ‫ناتوانم‪ ،‬چونكه‌ رێگا به‌فرو س���ایه‌قه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئیسعافه‌كه‌ش���مان ده‌بڵی‌ نیی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌ترس���م له‌ڕێگا په‌كمان بكه‌وێت‪ .‬ئیدی‌‬ ‫ناچار خزم‌و كه‌س���ی‌ مناڵه‌كه‌ رۆیشتوون‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���خانه‌ س���ه‌یاره‌یه‌ك‬ ‫بدۆزن���ه‌وه‌ ك���ه‌ ده‌بڵی‌ هه‌بێ���ت‪ .‬به‌ڵێ‌‬ ‫به‌ڕێزان ئیس���عافه‌كه‌ی‌ حكومه‌ت ده‌بڵی‌‬ ‫نه‌بوو بۆیه‌ خزم‌و كه‌س���ی‌ مناڵه‌كه‌ دوای‌‬ ‫گه‌ڕانێك���ی‌ زۆر س���ه‌یاره‌ی خێرخوازێك‬ ‫ده‌دۆزن���ه‌وه‌ كه‌ ده‌بڵی‌ هه‌یه‌‌و مناڵه‌كه‌ی‌‬ ‫پ���ێ‌ ده‌گه‌یه‌نن���ه‌ هه‌ولێر‪ .‬ئه‌وه‌ش���تان‬ ‫ب���ۆ باس ناك���ه‌م مناڵه‌ك���ه‌ له‌ڕێگا چی‌‬ ‫ئازارو ئه‌زیه‌تێك���ی‌ بینیوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫س���ه‌یاره‌یه‌ هیچ رێوش���وێنێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌گواستنه‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���ی‌ تیا نییه‌ كه‌‬ ‫گرنگترینیان جیهازی‌ ئۆكسجینه‌‪ .‬ئیدی‌‬ ‫هه‌رچۆنێ���ك بێ���ت مناڵه‌ك���ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫س���ه‌یاره‌ی‌ خێرخوازێك به‌بێ‌ هه‌بوونی‌‬ ‫جیهازی‌ ئۆكس���جین‌و به‌ هه‌ناسه‌سواریی‌‬ ‫ده‌یگه‌یه‌ننه‌ هه‌ولێر‌و له‌وێ‌ خۆشبه‌ختانه‌‬ ‫چه‌ند خوله‌كێك پێ���ش ئه‌وه‌ی‌ مناڵه‌كه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ په‌كی‌ بكه‌وێت فریای‌ ده‌كه‌ون‌و‬ ‫له‌مردن رزگاری‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كاتێ���ك ئه‌م به‌س���ه‌رهاته‌ ده‌خوێنینه‌وه‌‬ ‫پێش هه‌موو ش���تێك پرس���یارێكی‌ زۆر‬ ‫س���اده‌ دێ���ت ب���ه‌ خه‌یاڵمان���دا ئه‌ویش‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌‪ :‬بۆ ده‌بێت له‌تێك���ڕای‌ ده‌ڤه‌ری‌‬ ‫سۆران جیهازێكی‌ ساده‌ی‌ برۆنكۆسكۆپ‌و‬ ‫پس���پۆڕێكی‌ تایبه‌ت به‌ به‌كارهێنانی‌ ئه‌م‬ ‫جیهازه‌ نه‌بێـت بۆئه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌ روودانی‬ ‫حاڵه‌تێكی‌ ئاوها بتوانێت خه‌ڵك له‌مردن‬ ‫رزگار ب���كات‌و بۆده‌بێت تێكڕای‌ ده‌ڤه‌ری‌‬ ‫باڵه‌كایه‌تی‌‌و سۆران‌و رواندز‌و سیده‌كان‌و‬ ‫بارزان‌و هه‌ریر‌و خۆش���ناوه‌تی‌‌و سه‌رجه‌م‬ ‫شارو شارۆچكه‌كانی‌ سه‌ر به‌م ده‌ڤه‌رانه‌‬ ‫له‌حاڵه‌تێك���ی‌ ئاوه���ادا په‌ن���ا ببه‌ن بۆ‬ ‫پایته‌خ���ت‌و ئه‌و هه‌موو رێگا دووره‌ ببڕن‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ نه‌خۆشێك؟‬ ‫پرس���یارێكی‌ ت���ر ئه‌وه‌ی���ه‌ ب���ۆ ده‌بێت‬ ‫ئیسعافی‌ نه‌خۆشخانه‌ سه‌یاره‌یه‌كی‌ ئاوها‬ ‫بێكه‌ڵ���ك بێت كه‌ نه‌توانێـ���ت له‌ڕۆژێكی‌‬ ‫به‌فراویدا بجوڵێت‌و نه‌خۆش بگوازێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ش���ه‌رم نیی���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌ په‌ن���ا بۆ‬ ‫س���ه‌یاره‌ی‌ خه‌ڵك ببات بۆ گواستنه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش���ه‌كانی‌؟ ئه‌وپه‌ڕی‌ گه‌نده‌ڵی‌ نییه‌‬ ‫حكومه‌تێ���ك كه‌ بودجه‌ی‌ س���اڵێكی‌ ‪13‬‬ ‫تریلیۆن‌و ‪ 600‬ملیار دینار بێت‪ ،‬نه‌توانێت‬ ‫له‌الیه‌ك س���ێتێكی‌ برۆنسكۆپ كه‌ نرخی‌‬ ‫باشترین جۆری‌ له‌‪ 40000‬دۆالر تێپه‌ڕناكات‬ ‫له‌گه‌ڵ پزیشكێكی‌ پسپۆڕی‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫ئه‌م جیهازه‌ بۆ ده‌ڤه‌رێكی‌ گه‌وره‌ی‌ وه‌كو‬ ‫س���ۆران دابین ب���كات‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ تریش‬ ‫نه‌توانێ���ت چه‌ن���د ئۆتۆمبیلێك���ی‌ باش‬ ‫بۆ گواستنه‌وه‌ ‌ی نه‌خۆش���ه‌كان له‌نێوان‬ ‫سه‌نته‌ره‌كانی‌ چاره‌سه‌ری‌ ئاماده‌ بكات؟‬ ‫ئای���ا ئه‌مه‌ی���ه‌ ئ���ه‌و خزمه‌تگوزاریانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌ده‌زگاكان���ی‌ راگه‌یان���دن الف���ی‌‬ ‫پ���ێ‌ لێ���ده‌ده‌ن‌و زوو زوو وه‌ك���و منه‌ت‬ ‫ده‌یده‌نه‌وه‌ به‌چاوی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان؟‬ ‫ئایا ئه‌مه‌یه‌ ئ���ه‌و په‌یمانان���ه‌ی‌ له‌كاتی‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن به‌خه‌ڵكتان ده‌دا؟ ئایا ئێمه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ ده‌نگماندا‌و متمانه‌مان پێبه‌خشین‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌كان پێمان بڵێن‬ ‫ب���ڕۆن بۆخۆت���ان س���ه‌یاره‌ دابین بكه‌ن‬ ‫ئیسعافه‌كه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌بڵی‌ نییه‌؟‬ ‫من تێناگه‌م له‌نێو ئه‌م هه‌موو گه‌نده‌ڵی‌و‬ ‫بێبه‌رنامه‌یی‌‌و بێسیسته‌میه‌ی‌ نێو كایه‌ی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ كێیه‌ ئه‌وه‌ی‌ جورئه‌ت ئه‌كات‌و‬ ‫ئه‌ڵێت شتی‌ باش كراوه‌؟‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫جانتا ‌ی ژنان‪ ،‬ده‌بێت ‌ه نێچیر ‌ی دزان‬

‫ی تاوان‪ :‬چاره‌سه‌ر هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ئافره‌تان ئاگایان له‌جانتاكانیان بێت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌هێشتن ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫دوای‌ رێككه‌وتنیان له‌سه‌ر نرخه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫به‌ دڵخۆشییه‌كه‌وه‌ به‌كوتاڵفرۆشه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وت "به‌شی‌ كراسێكم بۆ لێكه‌ره‌وه‌"‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك ده‌ستیكرد به‌جانتاكه‌یدا‪،‬‬ ‫ره‌نگی‌ ده‌م‌وچاوی‌ گۆڕا‌و‬ ‫به‌خه‌مبارییه‌كه‌وه‌ وتی‌ "لێی مه‌كه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫پاره‌كه‌یان لێدزیوم"‪ .‬رووناك محه‌مه‌د‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 38‬ساڵ‪ ،‬كه‌ له‌هه‌فته‌ی‌‬ ‫رابردوودا بۆ كڕینی‌ جلی كوردی‌‬ ‫چوبووه‌ بازاڕ‪ ،‬به‌اڵم به‌ده‌ستی‌ به‌تاڵ‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌موو پاره‌ی‌ ناو‬ ‫جانتاكه‌ی‌ كه‌ ‪ 400‬هه‌زار دینار بوو‪،‬‬ ‫لێیان دزیبوو‪.‬‬ ‫به‌ه����ۆی‌ نزیكبوون����ه‌وه‌ی‌ جه‌ژن����ی‌‬ ‫نه‌ورۆز‪ ،‬بازاڕی‌ جل����ی كوردی‌ ئافره‌تان‬ ‫قه‌ره‌باڵغییه‌ك����ی‌ زۆری‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫دروس����تبووه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ش بووه‌ته‌ هۆی‌‬ ‫ته‌شه‌نه‌س����ه‌ندنی‌ دزی‌ له‌به‌ش����ێك له‌و‬ ‫بازاڕا‌ن����ه‌دا‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ نه‌هێش����تنی‌‬ ‫تاوان‪ ،‬راستی‌ ئه‌وه‌ ده‌سه‌لمێنێ‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌ماوه‌ی‌ مانگێكدا ‪ 6‬سكااڵی‌ دزیكردن‬ ‫له‌جانت����ای‌ ئافره‌ت����ان تۆمارك����راوه‌‌و ‪4‬‬ ‫ئافره‌تیش����مان به‌تۆمه‌تی‌ ئ����ه‌و دزیانه‌‬ ‫ده‌ستگیر كردووه‌"‪.‬‬ ‫"به‌جل‌و به‌رگیاندا كه‌سیان له‌دز‬ ‫نه‌ده‌چوون"‬ ‫رووناك كه‌ پیش����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ره‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ی‌ موچه‌ی‌ وه‌رگرتبوو‪ ،‬راس����ته‌وخۆ‬ ‫بۆ پاش����نیوه‌ڕۆكه‌ی‌ به‌ مه‌به‌ستی‌ كڕینی‌‬ ‫جل����ی كوردی‌ هه‌ر زوو خۆی‌ گه‌یاندبووه‌‬ ‫ب����ازاڕی‌ زێوه‌ر له‌س����لێمانی‌‪ ،‬وه‌ك خۆی‌‬ ‫باس����ی‌ ده‌كات به‌ دڵخۆشییه‌كی‌ زۆره‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و بازاڕ چووه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆشیه‌كه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كاته‌ كۆتایی‌ پێهاتووه‌‪ ،‬كه‌ به‌ حه‌زێكی‌‬ ‫زۆره‌وه‌ ده‌س����تی‌ ب����ۆ ن����او جانتاكه‌ی‌‬ ‫بردووه‌‪ ،‬به‌اڵم پاش چه‌ند جارێك گه‌ڕان‬

‫ی‬ ‫پێویست ‌ه ‪‌ %20‬‬ ‫ی‬ ‫پۆلیسی‌ نه‌هێشتن ‌‬ ‫تاوان ئافره‌ت بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێم ‌ه یه‌ك‬ ‫پۆلیسی‌ ئافره‌تمان‬ ‫نییه‌‬ ‫ ‬ ‫چه‌ند هاوواڵتییه‌ک له‌به‌رده‌م‌بازاڕی کاسۆمۆڵ له‌سلێمانی‬ ‫ته‌نها مۆبایله‌كه‌ی‌‌و ده‌به‌یه‌ك ئاوو هه‌ندێ‌‬ ‫پێداویستی‌ تری‌ له‌ناو جانتاكه‌یدا بینیوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "پاره‌كه‌ ‪ 400‬ه����ه‌زار دیناربوو‬ ‫له‌ناو جانتایه‌كی‌ بچوكدا بوو‪ ،‬جگه‌له‌پاره‌‬ ‫ناسنامه‌‌و مۆڵه‌تی‌ شۆفێریشی‌ تێدابووه‌‪،‬‬ ‫تازه‌ پاره‌كه‌ رۆیی‌‪ ،‬كێش����ه‌ی‌ سه‌ره‌كیم‬ ‫ئێستا مۆڵه‌تی‌ شۆفێری‌‌و ناسنامه‌كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫رووناك ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬له‌و‬ ‫دوكانه‌ی‌ كه‌ ویس����تویه‌تی‌ كراس����ه‌كه‌ی‌‬ ‫لێبكڕێ����ت‪ ،‬قه‌ره‌باڵغییه‌ك����ی‌ زۆری‌ ژن‌و‬ ‫كچ هه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك له‌جل‌و به‌رگی‌‬ ‫روانی����ون‪" ،‬به‌ جلوبه‌رگیاندا كه‌س����یان‬ ‫ش����كی‌ ئه‌وه‌ی����ان لێنه‌ده‌كرا ك����ه‌ دزبن‪،‬‬ ‫هه‌ت����ا دوكانداره‌ك����ه‌ پێی‌ وت����م‪ ،‬به‌خوا‬ ‫خوش����كه‌كه‌م رۆژ نیی����ه‌ چه‌ن����د پارچه‌‬ ‫قوماشێكی‌ ئێمه‌ش نه‌دزرێ‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م فه‌رمانبه‌ره‌ باس له‌وه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫كه‌ چه‌ند ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر به‌هه‌مانشێوه‌‬

‫ه����ه‌ر له‌ناو بازاڕ بڕێك پاره‌ی‌ تری‌ له‌ناو‬ ‫جانتاكه‌یدا لێدزراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌پێكه‌نینه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "ئێستا ئه‌و په‌نده‌ كوردیه‌م به‌ روودا‬ ‫ده‌ده‌نن‪ ،‬كه‌ ده‌ڵێت جارێك خه‌ڵه‌تام خوا‬ ‫سه‌به‌ب كارم بگرێت‪ ،‬دووجار خه‌ڵه‌تام‪،‬‬ ‫خوا خۆم بگرێت"‪.‬‬ ‫ی تۆمه‌تی‌‬ ‫ترسان له‌دروستكردن ‌‬ ‫به‌دڕه‌وشتی‌‬ ‫دوكاندارێكی‌ فرۆش����ی‌ جلی‌ ئافره‌تان‪،‬‬ ‫ك����ه‌ حه‌زی‌ نه‌ك����رد ن����اوی‌ له‌ڕۆژنامه‌دا‬ ‫باڵوبكرێت����ه‌وه‌‪ ،‬جه‌ختی‌ له‌س����ه‌ر زۆری‌‬ ‫دزیه‌كان����ی‌ ئ����ه‌م ماوه‌ی����ه‌ی‌ راب����ردوو‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬باس����ی‌ له‌وه‌ ك����رد‪ ،‬كه‌ چه‌ند‬ ‫رۆژێ����ك له‌مه‌وبه‌ر ئافره‌تێك دزی‌ پارچه‌‬ ‫قوماش����ێكی‌ لێكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌یوێراوه‌‬ ‫ش����كاتی‌ لێبكات‪ ،‬چونك����ه‌ ئافره‌ته‌كه‌‪،‬‬ ‫نكوڵی‌ له‌وه‌ كردووه‌ كه‌ قوماش����ه‌كه‌ هی‌‬

‫"تیشك نێت فریو ‌ی داوین"‬

‫ی (تیشك نێت) به‌گله‌یین‬ ‫به‌شێك له‌كه‌الریه‌كان له‌كۆمپانیا ‌‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌به‌شداربووانی‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫(تیشك نێت) كه‌ تایبه‌ته‌ ب ‌ه‬ ‫ی هێڵی‌ ئینته‌رنێت‪،‬‬ ‫خزمه‌تگوزار ‌‬ ‫به‌هۆی خاوی‌ هێڵه‌كه‌یانه‌وه‌‪ ،‬ره‌خن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌و كۆمپانیایه‌ ده‌گرن‪ ،‬كه‌ ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ند مانگێك ‌ه خزمه‌تگوزاریه‌كان ‌‬ ‫بردۆت ‌ه ناوچه‌ی‌ گه‌رمیان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌شداربووانه‌ داوا ده‌كه‌ن رێوشوێن ‌‬ ‫پێویست به‌رامبه‌ر كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫بگیرێته‌به‌ر‪ .‬بریكاری كۆمپانیاکه‌‌ش‬ ‫له‌‌وسنوره‌دا رایده‌گه‌یه‌نێ‌ ك ‌ه‬ ‫دابه‌شكردنی‌ (تیشك نێت)یان‬ ‫راگرتووه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "تاوه‌ره‌كانمان‬ ‫ی ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ دابه‌شكردن ‌‬ ‫نه‌بووه‌"‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه خراوه‌ت��� ‌ه روو‪ ،‬ك���ه‌ "هێڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی گه‌یاندن‪ ،‬ئیداره‌ ‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌(وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی كه‌الر) ئه‌و كۆمپانیای ‌ه زۆرخاوه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫گه‌رمی���ان‪ ،‬قایمقامیه‌ت ‌‬ ‫ی پڕكردنه‌و‌ه داخل‬ ‫ی ك ‌ه گرانترین كارت��� ‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬تێیدا ژماره‌یه‌ك به‌ش���داربوو ‌‬ ‫ئ���ه‌و كۆمپانیایه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ده‌خه‌ن ‌ه روو بك���ه‌ی‌‪ ،‬ده‌بێ���ت (‪ 512‬كیل���ۆ بت)ت‬ ‫ك��� ‌ه ئه‌و كۆمپانیای���ه‌‪ ،‬پێش هاتنی‌ بۆ بداتێ بۆ هه‌ر چركه‌یه‌ك‪ ،‬كه‌چی‌ (‪190‬‬ ‫ی كیلۆ بت) ب���ۆ چركه‌یه‌ك پڕناكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوچه‌كه‌ی���ان هی���چ ئاماده‌كارییه‌ك��� ‌‬ ‫ی كیلۆی���ه‌ك میو‌ه‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش به‌كڕین��� ‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌راورد ده‌ك ‌هن‌و ده‌نوس���ن "وه‌ك ئه‌و‌ه‬ ‫وای ‌ه هاوواڵتی‌ پاره‌ی‌ كیلۆیه‌ك پرته‌قا ‌ڵ‬ ‫بدات‪ ،‬كه‌چی‌ روبعه‌ كیلۆیه‌ك پرته‌قاڵی‬ ‫پێبدرێت!"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و كۆمپانیای ‌ه‬ ‫كه‌موكوڕییه‌كان��� ‌‬ ‫وه‌ك له‌یاداش���ته‌كه‌دا هاتووه‌‪ ،‬به‌ته‌نها‬ ‫ی هێڵه‌ك���ه‌ نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك‬ ‫خ���او ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان ده‌نوس���ن "تائێس���تاش زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م كۆمپانیای ‌ه‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌كان شه‌به‌كه‌ ‌‬ ‫تیایدا زۆر خراپه‌‪ ،‬باش���ه‌ چۆن ده‌بێت‬ ‫كۆمپانیا هێڵ‌ بفرۆشێت ب ‌ه هاوواڵتیه‌ك‪،‬‬ ‫ی بۆ‬ ‫به‌اڵم هی���چ تاو‌هر‌و ش���ه‌به‌كه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌سته‌به‌ر نه‌كات؟"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا بری���كاری كۆمپانیا ‌‬ ‫ی ك���ه‌الر‪،‬‬ ‫(تیش���ك نێ���ت) له‌ق���ه‌زا ‌‬ ‫س���یروان محه‌مه‌د ئاماژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌دا‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان دابه‌ش���كردنی‌ (تیشك نێت)‬ ‫ی "تاوه‌ره‌كانمان‬ ‫یان راگرتووه‌‪ ،‬وتیش��� ‌‬ ‫ی ناوچه‌ك��� ‌ه‬ ‫ی دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی به‌گوێ���ره‌ ‌‬ ‫له‌یاداش���تنامه‌كه‌دا هاتوو‌ه "ماوه‌ ‌‬ ‫ی زۆر به‌الوه‌كی‬ ‫ی تیشك نێت‪ ،‬نه‌بووه‌‪ ،‬ك ‌ه خه‌ڵكێك��� ‌‬ ‫چه‌ند مانگێكه‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی چونه‌ له‌سلێمانی‌ ئه‌و خزمه‌تگوزاریه‌یان‬ ‫خزمه‌تگوزاریه‌كان���ی‌ هێناوه‌ت ‌ه ناوچه‌ ‌‬ ‫گه‌رمیان‌و ب ‌ه دیاریكراوی شاری‌ كه‌الر‪ .‬هێن���اوه‌‪ ،‬ك ‌ه زی���اد ل���ه‌(‪ )1200‬هێڵ‬ ‫ی هاتۆت ‌ه كه‌الره‌وه‌‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫به‌ه���ۆی تازه‌ی���ی خزمه‌تگوزاریه‌كه‌وه‌‪ ،‬به‌زیاده‌ڕه‌و ‌‬ ‫ی گوش���اری زۆر كه‌وتۆت��� ‌ه س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ی زۆر هاوواڵتی‌ له‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه هه‌مانه‌‪ ،‬چونكه‌ لۆد ‌‬ ‫كه‌م���دا بوون ب��� ‌ه به‌ش���داربووی‌ ئه‌و شه‌به‌كه‌یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر ده‌كه‌وێت ‌ه س���ه‌ری‌‌و ئێم��� ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی مایه‌ ‌‬ ‫كۆمپانیای���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خۆمان دابه‌شی ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی پێوه‌ر ‌‬ ‫ی خزمه‌تگوزاریه‌كان ‌‬ ‫نیگه‌رانییه‌‪ ،‬خراپ ‌‬ ‫ی خۆیانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وان تاوان ‌‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو رونیك���ردوو‌ه ك��� ‌ه ب���ۆ‬ ‫ی ئ���ه‌و كۆمپانیایه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���دابوویه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كاروان عه‌ل���ی ل���ه‌و بڕوایه‌دای��� ‌ه ك��� ‌ه چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و گرفت ‌ه دوو تاوه‌ر ‌‬ ‫ی دیكه‌ی���ان زیادك���ردوو‌ه ك��� ‌ه له‌چه‌ند‬ ‫كۆمپانیاك���ه‌ فری���وی داون‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی رۆژێكی‌ ت���ر ده‌كه‌وێت ‌ه كار‪ .‬وتیش���ی‬ ‫ی خه‌ڵك���ی‌‌و رازیكردن ‌‬ ‫"بۆ راكێش���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر "ئێمه‌ داوامان له‌بریکاره‌کانی ‌سلێمان ‌‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا هێڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���اش بوو‪ ،‬به‌اڵم پ���اش ماوه‌یه‌ك ئه‌و کردووه‌‪ ،‬که‌ (تیش���ك نێت) به‌خه‌ڵك ‌‬ ‫خێراییه‌ی‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش ده‌ریده‌خات كه‌الر نه‌فرۆش���ن‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵكی‌ كه‌الر‬ ‫ی خزم‌و كه‌س���وكاریه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و باشیی ‌هی‌ سه‌ره‌تا بۆ فریودان بووه‌‪ ،‬ده‌چ���وو به‌ناو ‌‬ ‫ی كڕیوه‌‌و‬ ‫ك ‌ه خه‌ڵكی‌ س���لێمانییه‌‪ ،‬هێڵ ‌‬ ‫ی خه‌ڵكی‌"‪.‬‬ ‫نه‌ك خزمه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ ناو شاری‌ كه‌الر"‪.‬‬ ‫ی یاداشتنامه‌كه‌دا هێناویه‌ت ‌‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ دیكه‌ ‌‬

‫ئێم ‌ه داوامان‬ ‫له‌بریکاره‌کانی‬ ‫‌سلێمانی‌ کردووه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی ئ���ه‌و زانیاریان‌ه ‌ی ب���‌ه ئاوێن‌ه ک ‌ه (تیشك نێت)‬ ‫دراوه‌‪ ،‬ژماره‌ی���ه‌ك له‌به‌ش���داربوو‬ ‫‌هۆی‌ی به‌خه‌ڵكی‌ كه‌الر‬ ‫ی (تیش���ك نێ���ت) به‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێڵه‌كانیان���ه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ردان ‌‬ ‫خ���اوه‌‌رش���تیار ‌ی ئیداره‌ ‌ی گه‌رمیانیان نه‌فرۆشن‬ ‫سه‌رپ‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ێ له‌گ���ه‌ڵ بریكار ‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬له‌و ‌‬ ‫كۆمپانیایه‌ گفتوگۆیان له‌س���ه‌ر خراپی‬ ‫ی‬ ‫هێڵك��� ‌ه ك���ردووه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئی���داره‌ی‌ گه‌رمیانی���ش به‌بری���كار ‌‬ ‫ی راگه‌یان���دوو‌ه كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫كۆمپانیاكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هێڵه‌كانی���ان ب���اش نه‌كه‌ن‪ ،‬ل���ه‌ڕوو ‌‬ ‫یاس���اییه‌و‌ه لێپرس���ینه‌وه‌یان له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و كۆمپانیای ‌ه‬ ‫به‌ش���داربوویه‌ك ‌‬ ‫ی كه‌الر‪ ،‬محه‌مه‌د عه‌لی جه‌خت‬ ‫له‌قه‌زا ‌‬ ‫له‌سه‌ر خراپی‌ ئه‌و هێڵ ‌ه ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬باس‬ ‫ی‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌سه‌ره‌تادا هێڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫زۆر باش‌و خێرابووه‌‪ ،‬به‌اڵم دوا ‌‬ ‫مانگێك الواز بووه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌مه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیاكه‌یه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫سیاسه‌تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ره‌تاو‌ه زۆرترین به‌شداربوو بۆخۆ ‌‬ ‫رابكێش���ێ‌"‪ .‬محه‌مه‌د ئاماژی‌ به‌وه‌شدا‬ ‫ی‬ ‫كه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌و هێڵ��� ‌ه هه‌روا به‌خراپ ‌‬ ‫ی ده‌یگۆڕێت‬ ‫بمێنێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا به‌ناچار ‌‬ ‫بۆ هێڵێكی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫به‌ده‌رله‌وانه‌‪ ،‬له‌یاداش���تنامه‌یه‌كدا ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ ئاوێن ‌ه نێردراوه‌و ئاڕاسته‌ ‌‬ ‫وێنه‌یه‌ك ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫دوكانه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌و بێت‪ .‬ئ����ه‌و دوكانداره‌‬ ‫به‌ده‌نگێك����ی‌ هێمنتر له‌وه‌ی‌ پێش����وتر‬ ‫پێیده‌دوا‪ ،‬به‌ ئاماده‌كاری‌ ئه‌م راپۆرته‌ی‌‬ ‫وت "كاك����ه‌ هه‌ندێ‌ ئافره‌ت هه‌یه‌ ناوێری‌‬ ‫هیچی‌ له‌گه‌ڵ بڵێیت‪ ،‬هه‌ر قس����ه‌ بكه‌یت‬ ‫دوور نیی����ه‌ تۆمه‌ت����ی‌ ئه‌خالقیش����ت بۆ‬ ‫دروس����ت بكات‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ چاره‌ هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ لێی بێده‌نگ بیت"‪.‬‬ ‫"دزی‌ جانتا چاره‌سه‌ری‌ قورسه‌"‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌ر قورسه‌‪ ،‬دزی‌ جانتا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئافره‌تانه‌" به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌هێشتنی‌ تاوانی‌‬ ‫س����لێمانی‌ به‌وه‌كات‪ ،‬نه‌قیب سه‌ركه‌وت‬ ‫ئه‌حم����ه‌د محه‌مه‌د وه‌ه����ا ده‌ڵێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫به‌رپرسه‌ی‌ پۆلیس‪ ،‬ئه‌وه‌ روونده‌كاته‌وه‌‬ ‫كاتێك بازاڕ قه‌ره‌باڵغییه‌كی‌ زۆری‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌تایب����ه‌ت نزیكی‌ جه‌ژن‌و بۆنه‌‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تی����ه‌كان‪ ،‬دیارده‌ی‌ دزیكردنیش‬

‫زۆر ده‌بێ����ت‪ ،‬هه‌ر به‌و هۆیه‌ش����ه‌وه‌ له‌و‬ ‫كاتان����ه‌دا مه‌فره‌زه‌كان����ی‌ ناو ش����اریان‬ ‫زیاده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫وه‌ك����و پێویس����ت ناتوان����ن كۆنتڕۆڵی‌‬ ‫ته‌واوی‌ دزیه‌كان بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ به‌شێك‬ ‫ل����ه‌و دزیانه‌ له‌ئێس����تادا له‌الیه‌ن هه‌ندێ‌‬ ‫له‌ئافره‌تانه‌وه‌ ده‌كرێت‪ .‬ناوبراو ئه‌وه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌ڕوو كه‌ زۆرینه‌ی‌ ئه‌و ئافره‌تانه‌ی‌‬ ‫دزی‌ ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫دێ����ن‌و ش����اره‌زاییه‌كی‌ زۆر باشیش����یان‬ ‫له‌دزیكردن����ه‌دا هه‌یه‌ "ئافره‌تمان گرتووه‌‬ ‫كه‌ت����ه‌ری‌ پێب����ووه‌‪ ،‬یاخ����ود هه‌ندێجار‬ ‫دزیه‌ك����ه‌ش ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم خێرا ده‌یده‌نه‌‬ ‫ده‌س����ت هاوكارێكی‌ تری����ان‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ده‌س����تگیریش كران پاره‌كه‌یان پێوه‌‬ ‫نه‌گیرێ‌"‪.‬‬ ‫به‌ش����ێك له‌كێش����ه‌كانی‌ پۆلیش����ی‌‬ ‫نه‌هێش����تنی‌ تاوان‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پۆلیسی‌‬

‫ئافره‌تیان نییه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌ دزیدا‬ ‫ته‌فتیش����ی‌ ئ����ه‌و ئافره‌تانه‌ بك����ه‌ن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌ دزیكردن ده‌س����تگیر ده‌كرێن‪،‬‬ ‫نه‌قیب س����ه‌ركه‌وت له‌مباره‌ی����ه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"پێویسته‌ ‪%20‬ی‌ پۆلیس����ی‌ نه‌هێشتنی‌‬ ‫ت����اوان ئافره‌ت بێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئێمه‌ یه‌ك‬ ‫پۆلیس����ی‌ ئافره‌تمان نییه‌ له‌نه‌هێشتنی‌‬ ‫تاوان"‪.‬‬ ‫ی كامێرای‌ نهێنی‌‬ ‫دانان ‌‬ ‫ب����ۆ كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ دزیه‌كان����ی‌ ناو‬ ‫بازاڕ‪ ،‬به‌تایبه‌ت دزی‌ جانتای‌ ئافره‌تان‪،‬‬ ‫ماوه‌ی����ه‌ك له‌مه‌وب����ه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫نه‌هێش����تنی‌ تاوان‪ ،‬كامێ����رای‌ چاودێری‌‬ ‫له‌چه‌ند ش����وێنێك دانا‪ ،‬به‌اڵم به‌ وته‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و به‌رپرس����ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش چاره‌س����ه‌ری‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ بۆ نه‌ك����ردون‪ ،‬چونكه‌ "وێنه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ ئاس����اییش ده‌گی����را‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ پێ قب����وڵ نه‌بوو"‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌هێشتنی‌ تاوان‬ ‫ب����ه‌ وه‌كاله‌ت ده‌گاته‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ بڵێت‬ ‫"چاره‌سه‌ر هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ئافره‌تان ئاگایان‬ ‫له‌جانتاكانیان بێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌‪ ،‬ناوب����راو ئامۆژگاری‌‬ ‫كچان‌و ژنان به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كاتێك ده‌چنه‌‬ ‫بازاڕه‌كان یاخود ش����وێنێكی‌ قه‌ره‌باڵغ‪،‬‬ ‫ب����ا جانتاكانیان ئاڵتوون‌و كه‌ره‌س����ته‌ی‌‬ ‫گرنبه‌ه����ای‌ تێ����دا نه‌بێ����ت "ئامۆژگاریم‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ب����ۆ كچان‌و ژن����ان‪ ،‬كاتێك روو‬ ‫له‌ب����ازاڕه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬ب����ا جانتاكانیان‬ ‫ئاڵتوون‌و پ����اره‌ی‌ زۆری‌ تێ����دا نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ه����ه‌ر زه‌روریش ب����ن به‌بردنی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا ب����ا ئاگایان له‌خۆیان بێت"‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئاشكراكردنی‌ ئه‌و ئافره‌تانه‌ی‌ به‌تۆمه‌تی‌‬ ‫دزیكردن ده‌ستگیر ده‌كرێن‪ ،‬وه‌ك نه‌قیب‬ ‫س����ه‌ركه‌وت ده‌یخاته‌ روو كارێكی‌ ئاسان‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬به‌تایب����ه‌ت كاتێك خ����ۆی‌ دان‬ ‫به‌تاوانه‌كه‌دا نانێ‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ ده‌بێت دوو‬ ‫ش����اهید بوونی‌ هه‌بێت "ئه‌وه‌ش زۆرجار‬ ‫كارێكی‌ ئاسان نییه‌"‪.‬‬

‫شه‌قاڵوه‌ له‌ئاڵوگۆڕ ‌ی قایمقامدا‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬شه‌قاڵوه‌‬ ‫دوای چه‌ند مانگێك مۆڵه‌ت وه‌رگرتن‪،‬‬ ‫هه‌فته‌ی رابردوو قایمقامی شه‌قاڵو‌ه‬ ‫ی له‌كار كێشایه‌وه‌‪،‬‬ ‫دالوه‌ر ئۆمه‌ر ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و له‌دیدارێكی‌ ئاوێنه‌دا‪ ،‬هۆكار ‌‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ ده‌خاته‌ڕوو‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب��� ‌ه ه���ۆكاری ده‌س���ت‬ ‫ی‬ ‫له‌كاركێش���ه‌نه‌وه‌كه‌ی‪ ،‬دالوه‌ر ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫خس���ته‌ڕوو ك��� ‌ه چه‌ندی���ن ه���ۆكاری‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌و الوه‌ك���ی له‌پاڵ ده‌س���ت‬ ‫له‌كاركێش���انه‌وه‌كه‌یین‪ ،‬له‌وان��� ‌ه وه‌ك‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وزه‌و توانایه‌ی‬ ‫ی باس ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی سه‌رفكردووه‌‪.‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫هه‌یبوو‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی "حه‌زم كرد له‌لوتكه‌ بمێنمه‌و‌ه‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ن���ه‌ك رووه‌و دابه‌زی���ن ب���ڕۆم‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا هه‌ندێك رێنمایی یاس���ایی‬ ‫ه���ه‌ن م���رۆڤ بێتاقه‌ت ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬من‬ ‫هه‌میشه‌ ئه‌وه‌شم وتوه‌ ك ‌ه دژی یاسای‬ ‫وه‌به‌رهێنانم‪ ،‬م���ن وام به‌باش ده‌بینی‬ ‫س���نوری ش���ه‌قاڵوه‌ له‌به‌س���تۆره‌ ت���ا‬ ‫ناحیه‌ی هیران ببێته‌ شارێكی گه‌وره‌ی‬ ‫گه‌شتیاری‪ ،‬كه‌ یه‌كێك دێته‌ ئه‌و شوێن ‌ه‬ ‫نه‌توانێت به‌ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌ك هه‌مووی‬ ‫ته‌واوبكات‌و بێزار بێ���ت‪ ،‬ئه‌و رێنمایی ‌ه‬ ‫س���ه‌قه‌تانه‌ی وه‌زاره‌ت���ی ش���اره‌وانی‬ ‫وایكردب���وو نه‌توانی���ن كار بكه‌ی���ن‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هاتنی وه‌زیری كابینه‌ی پێنجی‬ ‫وه‌زاره‌تی ش���اره‌وانی‪ ،‬ه���ه‌ر به‌ته‌واوی‬ ‫ئی���ش‌وكار له‌ش���ارۆچكه‌كه‌دا ته‌جمید‬ ‫كرا"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی ئه‌وه‌ی ك ‌ه خه‌ڵكی قسه‌یه‌كی‬ ‫دیكه‌ی���ان هه‌یه‌و به‌ش���ێك پێیان وای ‌ه‬ ‫ی هه‌بوو‌ه له‌فرۆش���تنی چه‌ند‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫پارچه‌ زه‌وی‌و ش���وێنێك‪ ،‬دالوه‌ر وتی‬ ‫"هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندێ���ك خه‌ڵك هه‌مویان‬ ‫فرۆش���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم من ده‌ڵێ���م زۆرترین‬ ‫موس���اته‌حه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر بكرێت��� ‌ه پرۆژ‌ه‬ ‫باشترین ئاوه‌دانكردنه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌مه‌رجێك‬ ‫ئه‌و پرۆژانه‌ی موس���اته‌ح ‌ه گه‌نده‌ڵییان‬ ‫تیانه‌كرێت‌و به‌رتیلیان تیا وه‌رنه‌گیرێت‌و‬ ‫ئیحتكار نه‌كرێن‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌گوترێـت‬ ‫ك ‌ه من چیای س���ۆركم فرۆشتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من ئێس���تاش ش���انازی به‌و پرۆژانه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌م ك ‌ه ئێس���تا له‌وشوێن ‌ه دروست‬ ‫كراون"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ته‌حه‌دای ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات‬

‫دالوه‌ر ئۆمه‌ر‪:‬‬ ‫رزگار حه‌سه‌ن‌‪ :‬من‬ ‫رێنماییه‌ سه‌قه‌ته‌كان ‌ی خه‌ڵكی شه‌قاڵوه‌م‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی شاره‌وانی زیاتر موعاناتی‬ ‫وایكردبوو نه‌توانین خه‌ڵكی ده‌زانم‬ ‫كار بكه‌ین‬

‫ك ‌ه هه‌موو ئه‌و پرۆژانه‌ی له‌س���ه‌رده‌می‬ ‫ئه‌ودا كرا بن ش���تێكی نایاساییان تێدا‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌و وتیش���ی‌ "ه���ه‌ر پڕۆژه‌یه‌ك‬ ‫ی مندا كرا بێ���ت‌و چوبێت ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌رده‌م ‌‬ ‫قاڵب���ی گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ ئ���ه‌وا ته‌حامولی‬ ‫ی ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫به‌شێكی به‌رپرسیاریه‌تیه‌كه‌ ‌‬ ‫كاتی ئه‌وه‌ش هاتو‌ه له‌مه‌ودوا ده‌س���ت‬ ‫له‌كاركێش���انه‌وه‌ی به‌رپرس���ان ببێت ‌ه‬ ‫مۆدێل"‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆی���ه‌و‌ه رزگار حه‌س���ه‌ن‬ ‫ناسر‪ ،‬قایمقامی تازه‌ ده‌ستبه‌كاربووی‬ ‫شه‌قاڵوه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "من ك ‌ه‬ ‫خه‌ڵكی شه‌قاڵوه‌م به‌دڵنیاییه‌وه‌ زیاتر‬ ‫موعاناتی خه‌ڵكی ده‌زانم‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌توانم‬ ‫ئاسانتر كه‌م‌و كوڕیه‌كانی‌ شارۆچكه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌ستنیش���ان بكه‌م‪ ،‬هه‌ندێك ش���تیش‬ ‫ئه‌وله‌ویات���ه‌‪ ،‬م���ن به‌ه���ۆی ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫رۆشنبیریی ئه‌و ش���ارۆچكه‌یه‌م له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌ور‌ه بووه‌‪ ،‬زوتر هه‌س���تی پێده‌كه‌م‌و‬ ‫ئاسانكاریش���ه‌ بۆ من ك���ه‌ خه‌ڵكه‌كان‬ ‫وه‌ك���و س���ه‌ردانكردنی رۆژان ‌ه هه‌مووی‬ ‫له‌یه‌كتری جیاده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ئه‌وله‌ویه‌تی كاره‌كانی‬ ‫ی "هه‌وڵده‌ده‌ین زیاتر په‌ر‌ه به‌الیه‌نی‬ ‫وت ‌‬ ‫گه‌شتوگوزار بده‌ین‪ ،‬له‌گه‌ڵ چاككردنی‬ ‫شه‌قامه‌كانی سۆرك‪ ،‬هه‌روه‌ها هاندانی‬ ‫چه‌ند پرۆژه‌یه‌كی كه‌رت���ی تایبه‌ت ك ‌ه‬

‫له‌ئێس���تادا له‌ش���ه‌قاڵو‌ه بوونی نییه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك دروس���تكردنی چه‌ن���د هۆتێلێكی‬ ‫چوار ئه‌ستێره‌و پێنج ئه‌ستێره‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫دروستكردنی چه‌ند شوقه‌یه‌كی ستونی‬ ‫بۆ نیشته‌جێبونی هاوواڵتیان‪ ،‬ك ‌ه كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت وه‌ك پرۆژه‌ پێشكه‌شیان كردو‌ه‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ین ئاسانكارییان بۆ بكه‌ین‪،‬‬ ‫جگ ‌ه له‌بابه‌تی ئاو‌و كاره‌با ك ‌ه مافێكی‬ ‫س���ه‌ره‌تاییه‌‌و ده‌بێت هه‌میش���ه‌ به‌ره‌و‬ ‫پێشی ببه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و قایمقام ‌ه ئه‌وه‌شی خست ‌ه روو كه‬ ‫‌پێش ده‌ستبه‌كاربونی نوسراوی گۆڕینی‬ ‫چه‌ندی���ن به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری فه‌رمانگه‌كانی‬ ‫ی "نه‌ك‬ ‫ش���ه‌قاڵو‌ه به‌رزركراوه‌ته‌و‌ه وت ‌‬ ‫ته‌نها ش���ه‌قاڵوه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌كوردستان‬ ‫به‌گشتی‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ری‌و به‌رپرسیاریه‌تی‬ ‫وه‌ك تاپۆ كردنی لێدێت‪ ،‬شه‌قاڵوه‌شی‬ ‫لێب���ه‌ده‌ر نه‌بوه‌‪ ،‬ئیدی الی خۆمان به‌ر‬ ‫له‌ده‌س���تبه‌كاربونی من نوسراو كراو‌ه‬ ‫بۆگۆڕینی چه‌ند به‌ڕێوه‌به‌رێك‌و دانانی‬ ‫خه‌ڵكانی خ���اوه‌ن بڕوانامه‌و پس���پۆڕ‬ ‫له‌ش���وێنی ئه‌وان‪ ،‬به‌نمون ‌ه فه‌رمانگه‌ی‬ ‫ئه‌وقافی شه‌قاڵوه‌ به‌ر له‌وه‌ی فه‌رمانی‬ ‫بۆده‌ربچێ���ت به‌ڕێوه‌به‌ره‌ك��� ‌ه خ���ۆی‬ ‫ده‌س���تی له‌كار كێش���ایه‌وه‌و ئه‌وانه‌ی‬ ‫تری���ش له‌ئاینده‌یه‌كی نزیك���دا بڕیاری‬ ‫ئالۆگۆریان بۆ ده‌رده‌چێت"‪.‬‬

‫وەرزش‬

‫)‪ )316‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/3/6‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫خول ‌ی یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان‪..‬‬ ‫ئارسناڵ پێویست ‌ی به‌موعجیزه‌یه‌‬

‫بێویژدانییه‌ك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫گواردیۆالدا‬ ‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‌‬

‫یانه‌ی‌ ئارسناڵ پێویستی‌ به‌موعجیزه‌‬ ‫یار ‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی قۆناغ ‌ی ‪:16‬‬ ‫هه‌ی���ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌می�ل�ان بباته‌وه‌‌و‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/3/7 ،‬‬ ‫یانه‌ی‌ به‌رشه‌لۆنه‌ش نیوه‌ی‌ ریگاكه‌ی‌ سێشه‌ممه‌‪2012/3/6 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 10:45‬‬ ‫بڕیوه‌‪.‬‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه × بایه‌ر لیڤه‌ركوزن‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬گۆران فارس‪ :‬ئه‌مش���ه‌‌وو ئارسناڵ × میالن‬ ‫ئه‌پۆیڵ نیقۆسیا × لیۆن‬ ‫سبه‌ی‌ ش���ه‌و یارییه‌كانی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ به‌نفیكا × زینیت‬ ‫قۆناغ���ی‌ ش���انزه‌ی‌ خول���ی‌ یان���ه‌ له‌م یارییه‌دا یانه‌ی‌ ئارسناڵ پێویستی‌ وه‌رزی‌ پێش���وی‌ خوله‌كه‌‪ ،‬له‌یاریگای‌‬ ‫پاڵه‌وانه‌كان���ی‌ ئه‌وروپ���ا ئه‌نج���ام به‌‪ 5‬گۆڵ هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ سه‌ركه‌وتن كامپ نۆی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ روبه‌ڕوی‌‬ ‫ده‌درێن‪ .‬یانه‌ی‌ ئارس���ناڵی‌ ئینگلیزی‌ بۆ قۆناغی‌ داهاتوو به‌ده‌ستبهێنێت‪ ،‬یان���ه‌ی‌ بایه‌ر لیڤه‌ركوزن���ی‌ ئه‌ڵمانی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌یاری‌ چوون���دا‪ ،‬به‌چوار گۆڵی‌ ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدا ك���ه‌ ده‌بێت تۆڕی‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بێ به‌رامبه‌ر یارییه‌ك���ه‌ی‌ له‌یاریگای‌ گۆڵه‌كه‌شی‌ نه‌هه‌ژێنرێت‪ .‬له‌به‌رئه‌مه‌ش له‌ی���اری‌ چوندا به‌رش���ه‌لۆنه‌ توانی‌‬ ‫سانسیرۆ به‌ئه‌ی‌ سی‌ میالنی‌ ئیتاڵی‌ یانه‌ی‌ میالن ئه‌گه‌ری‌ سه‌ركه‌وتنی‌ بۆ به‌س���ێ گ���ۆڵ به‌رامب���ه‌ر به‌گۆڵێك‬ ‫دۆڕان‪ ،‬ئه‌مشه‌و له‌یاری‌ گه‌ڕانه‌وه‌دا‌و قۆناغی‌ داهاتوو زۆرتره‌‪.‬‬ ‫یارییه‌ك���ه‌ ببات���ه‌وه‌‪ ،‬به‌م���ه‌ش یانه‌‬ ‫له‌یاری���گای‌ ئیماراتی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ ه���ه‌ر له‌هه‌م���ان قۆناغ���دا‪ ،‬یان���ه‌ی‌ كه‌ته‌لۆنیه‌كه‌ زۆرب���ه‌ی‌ رێگاكه‌ی‌ بۆ‬ ‫میوانداری‌ میالن ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ی‌ ئیس���پانی‌ پاڵه‌وانی‌ گه‌شتن به‌قۆناغی‌ داهاتوو بڕیوه‌‪.‬‬

‫خولی‌ ئه‌وروپا‪..‬‬ ‫مان یونایتد به‌رۆكی‌ بیلباو ده‌گرێت‬ ‫ی‬ ‫ی لوتك��� ‌هی‌ خولی‌ ئه‌وروپا یانه‌ ‌‬ ‫له‌یار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫مانچس���ته‌ر یونایتد میوان���دار ‌‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلباو ده‌كات‌و ڤاالنس���یاش‬ ‫روبه‌ڕوی‌ ئایندهۆڤن ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬پ���اش كۆتاییهاتن ‌‬ ‫ی ناس���راو‬ ‫ی ‪32‬ی‌ خولی‌ ئه‌وروپا ‌‬ ‫قۆناغ ‌‬ ‫ی ‪ 16‬هه‌ڵبژارد‌ه‬ ‫به‌یۆرۆلیگ‌و سه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی پێنج‬ ‫ی جامه‌كه‌‪ ،‬شه‌و ‌‬ ‫ی ‪‌ 16‬‬ ‫بۆ قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چون ‌‬ ‫شه‌ممه‌‪ ،‬س���ه‌رجه‌م یارییه‌كان ‌‬ ‫ئه‌م قۆناغی‌ نوێیه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫ی مانچسته‌ر‬ ‫له‌یاری‌ لوتكه‌ش���دا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئینگلیزی‌‪ ،‬ك ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫یونایتد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یان��� ‌ه پاڵه‌وانه‌كان��� ‌‬ ‫كتوپ���ڕ خول��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‌وۆڵد ترافۆرد ‌‬ ‫به‌جێهێشت‪ ،‬له‌یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌خ���ۆی‌ میوان���دار ‌‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلباوی‌ ئیسپانی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ت���ردا‪ ،‬یان ‌ه ‌‬ ‫له‌یارییه‌ك���ی‌ به‌هێ���ز ‌‬ ‫ڤاالنسیای‌ ئیسپانی‌‪ ،‬له‌یاریگای‌ مێستایا‬ ‫ی‬ ‫ی هۆڵه‌ند ‌‬ ‫ی یان���ه‌ی‌ ئایندهۆڤن ‌‬ ‫روبه‌ڕو ‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‌و یان ‌هی‌ مانچس���ته‌ر سیتیش‬ ‫ی تاڕاده‌یه‌ك ئاساندا‪ ،‬ده‌بێت ‌ه‬ ‫له‌یارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���پۆرتینگ لش���بۆن ‌ه ‌‬ ‫ی یانه‌ ‌‬ ‫میوان ‌‬ ‫پورتوگالی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسپانیاش‪ ،‬یان ‌ه ‌‬ ‫له‌ش���اری‌ مه‌درید ‌‬ ‫ئه‌تله‌تیك���ۆ مه‌دری���دی‌ ئ���ه‌و ش���اره‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی كالدیرۆن‪ ،‬روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی فیسنت ‌‬ ‫له‌یاریگا ‌‬ ‫ی ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫یانه‌ی‌ بیشكتاش���ی‌ تورك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیتاڵ ‌‬ ‫ی تاك��� ‌ه یانه‌ ‌‬ ‫یان ‌هی‌ ئۆده‌نیز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫ئه‌م خول���ه‌ش ده‌بێته‌ میوان��� ‌‬ ‫ئه‌لكه‌ماری‌ هۆڵه‌ندی‌‪.‬‬

‫یار ‌ی چوون ‌ی قۆناغ ‌ی ‪:16‬‬ ‫پێنجشه‌ممه‌‪2012/3/8 ،‬‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 9‬‬ ‫ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید × بیشكتاش‬ ‫ی × شاڵكه‌‬ ‫تفینت ‌‬ ‫لشبۆن ‌ه × مان سیتی‌‬ ‫خاركێف × ئۆڵمپیاكۆس‬ ‫مان یونایتد × ئه‌تله‌تیك بیلباو‬ ‫ئه‌لكه‌مار × ئۆده‌نیزی‌‬ ‫ڤاالنسیا × ئایندهۆڤن‬ ‫ستانده‌ر لیگ × هانۆڤه‌ر‬

‫جامی‌ یه‌كێتی‌ ئاسیا‪..‬‬

‫هه‌ولێر میوانداریی‌ كازمیه‌ ده‌كات‬ ‫یانه‌ی‌ هه‌ولێری‌ كوردستانی‌ له‌یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫فرانس����ۆ هه‌ریری‌‪ ،‬میوان����داری‌ یانه‌ی‌‬ ‫كازمی����ه‌ی‌ كوه‌یت����ی‌ ده‌كات‌و یانه‌ی‌‬ ‫زه‌ورای‌ عێراقی����ش روب����ه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌‬ ‫شورته‌ی‌ سوری‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مڕۆ سێش����ه‌ممه‌‪،‬‬ ‫یارییه‌كانی‌ جه‌وله‌ی‌ یه‌كه‌می‌ قۆناغی‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كان����ی‌ جامی‌ یه‌كێتی‌ ئاس����یا‬ ‫ده‌س����تپێده‌كات‪ .‬یان����ه‌ی‌ هه‌ولێ����ری‌‬ ‫كوردس����تانی‌‪ ،‬له‌یاری����گای‌ فرانس����ۆ‬ ‫هه‌ری����ری‌ تایبه‌ت به‌خ����ۆی‌ میوانداری‌‬ ‫یانه‌ی‌ كازمیه‌ی‌ كوه‌یتی‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌م‬ ‫یانه‌ كوه‌یتی����ه‌ به‌فڕۆكه‌یه‌كی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ هه‌ولێرەوە‬ ‫گه‌یشتووه‌ته‌ ش����اری‌ هه‌ولێر‌و بڕیاره‌‬ ‫ئه‌مڕۆ كاتژمێر ‪4‬ی‌ عه‌س����ر روبه‌ڕوی‌‬ ‫یانه‌ی‌ هه‌ولێر ببێته‌وه‌‪ .‬میالن ماچاالی‌‬ ‫چیك����ی‌ راهێن����ه‌ری‌ یان����ه‌ی‌ كازمیه‌‬ ‫رایگه‌یان����دووه‌ كه‌ ب����ۆ به‌رامبه‌ر بوون‬ ‫ی����اری‌ ناكه‌ن‌و ده‌جه‌نگێ����ن له‌پێناوی‌‬ ‫بردنه‌وه‌دا‌و به‌ش����ێوه‌ی‌ به‌رگری‌ یاری‌‬ ‫ناكه‌ن‌و ده‌ڵێت "ئه‌گ����ه‌ر یارییه‌كه‌ش‬ ‫بدۆڕێنی����ن ئ����ه‌وا ‪ 5‬ی����اری‌ ترم����ان‬ ‫له‌كۆمه‌ڵه‌كه‌دا له‌به‌رده‌مدایه‌"‪.‬‬ ‫رێبین ره‌مزی‌ به‌رپرس����ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫یان����ه‌ی‌ هه‌ولێر به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‪،‬‬ ‫ك����ه‌ س����ه‌رجه‌م یاریكه‌ره‌كانی‌ هه‌ولێر‬ ‫له‌ئاماده‌باش����یدان‌و پێكانی����ان نییه‌‌و‬ ‫ده‌توان����ن به‌ش����داری‌ له‌یارییه‌ك����ه‌دا‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬

‫له‌یه‌كتێگه‌یشتن‬ ‫كلیل ‌ی كردنه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ ‌ی ده‌رگا داخراوه‌كان‬ ‫كالسیكی‌ الماس���یا ده‌به‌ستێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاكۆ عارف‬ ‫كاری‌ ئه‌و له‌س���ه‌ر گونجاندن‌و له‌یه‌ك‬ ‫له‌یه‌ك تێگه‌یش���تن مه‌رجی‌ سه‌ره‌كی‌‌و تێگه‌یش���تنی‌ یاریزانان���ی‌ تیپه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌ت���ی‌ پێكه‌وه‌كارك���ردن‪ ،‬پێكه‌وه‌ چڕده‌بێته‌وه‌‪ ،‬س���ێرجیۆ بابتێس���تاش‬ ‫گونجاندن‌و پێك���ه‌وه‌ هه‌ڵكردنه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ كاتێ���ك ده‌بێت���ه‌ راهێن���ه‌ری‌ تانگ���ۆ‬ ‫ب���ۆ ته‌واوی‌ كایه‌كانی‌ ژی���ان هه‌روایه‌و ده‌یه‌وێ���ت هه‌م���ان كار‌و فه‌لس���ه‌فه‌ی‌‬ ‫له‌وه‌رزشیش���دا ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ هه‌بووه‌و یاریكردنی‌ گواردیۆال‌و به‌رشلۆنه‌ ئه‌نجام‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌ش���ه‌وه‌ نه‌بوونی‌ ئه‌و بدات‪ ،‬به‌اڵم گواردیۆال به‌پشت به‌ستن‬ ‫حاڵه‌ته‌ س���ه‌ره‌تای‌ ده‌ركه‌وتنی‌ دیارده‌ به‌ئه‌زم���ون گه‌لێكی‌ زۆر س���ه‌ركه‌وتوو‬ ‫نێگه‌تی���ف‌و قه‌ی���ران‌و شكس���ته‌كانه‌‪ ،‬ده‌بێت‌و هه‌رچی‌ بابتێستاش���ه‌ زه‌مه‌ن‬ ‫ده‌كرێ���ت دوو تیپی‌ زین���دوو بكه‌ینه‌ هه‌نگاوه‌كان���ی‌ په‌ك ده‌خ���ات كه‌ بۆ‬ ‫نمونه‌ی‌ باس���ه‌كه‌مان تا په‌یفه‌كانمان هه‌ردوو حاڵه‌ته‌كه‌ هۆكار گه‌لێكی‌ زۆر‬ ‫له‌سه‌ر پێویس���تبوونی‌ له‌یه‌كگه‌یشتن هه‌یه‌‌و له‌یه‌كگه‌یش���تن‌و دووری‌‌و نزیكی‌‬ ‫له‌یاری‌‌و وه‌رزش‌و له‌ڕی���زی‌ تیپه‌كاندا یاریزان���ه‌كان ب���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ زۆرترین‌و‬ ‫ئامانج���ی‌ خ���ۆی‌ بپێكێ���ت‪ ،‬یان���ه‌ی‌ كه‌متری���ن یاریی���ان پێك���ه‌وه‌ ئه‌نجام‬ ‫به‌رشلۆنه‌‌و هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئه‌رژه‌نتین دوو داوه‌ هه‌ردوو الی‌ خس���تبووه‌ به‌رده‌م‬ ‫وێنه‌ی‌ به‌رچاون تا باس���ه‌كه‌مانی‌ پێ‌ ئه‌گه‌ره‌كان‪.‬‬ ‫زمان���ی‌ له‌یه‌كتێگه‌یش���تن ب���ۆ یاری‌‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند بكه‌ین‪.‬‬ ‫یان���ه‌ی‌ به‌رش���لۆنه‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ تیپ‌و یاریزانه‌كان‌و وه‌رزش���یش كلیلی‌‬ ‫له‌یه‌كتێگه‌یش���تن‌و گونجاندنێك���ی‌ زۆر كردنه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ده‌رگا داخراوه‌كانه‌‪،‬‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێوانیانداو له‌زمانی‌ یاریكردنی‌ بۆ پشتڕاستكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و خاڵه‌ش لێره‌‬ ‫یه‌كتری‌ تێده‌گه‌ن‪ ،‬له‌زۆربه‌ی‌ كاته‌كاندا دا جارێكیتر هه‌ڵوێسته‌كانی‌ گواردیۆال‬ ‫هه‌ر به‌پشت به‌ستن به‌و یاسا خۆڕسكه‌ نمونه‌ گه‌لێكی‌ باشن بۆمان تا رۆبچینه‌‬ ‫به‌زۆربه‌ی‌ بردن���ه‌وه‌كان ده‌گ ‌هن‌و هه‌ر ناخ���ی‌ قواڵی���ی‌‌و گرینگ���ی‌ كاركردن‬ ‫له‌وێوه‌ گرێكوێره‌ی‌ مه‌حاڵیش ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌یاسای‌ خۆرسكی‌ له‌یه‌كتێگه‌یشتن‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئه‌رژه‌نتینیش وه‌ك زۆرێك گواردی���ۆال راهێن���ه‌ری‌ ده‌رچ���ووی‌‬ ‫له‌چاودێران ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌ن یه‌كێك قوتابخانه‌ی‌ الماس���یایه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌خاڵه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ شكسته‌كانیان یانه‌ی‌ به‌رش���لۆنه‌ له‌سه‌رده‌می‌ ئه‌ركی‌‬ ‫دابڕانیانه‌ به‌هۆی‌ زه‌مه‌نه‌و‌ه له‌یه‌كتری‌‌و راهێنه‌رایه‌تی‌ فرانك ریكارددا دووچاری‌‬ ‫ی یاریكردنیانه‌ دۆران‌و شكس���تی‌ له‌ن���اكاو ‌و ی���ه‌ك‬ ‫له‌یه‌كتێنه‌گه‌یشتنی‌ زمان ‌‬ ‫له‌دوایه‌ك هات‪ ،‬ئ���ه‌و توانی‌ ئه‌ركێكی‌‬ ‫له‌هه‌ندێك له‌یارییه‌كاندا‪.‬‬ ‫گواردی���ۆال كاتێك ده‌بێت���ه‌ راهێنه‌ری‌ قورس بخاته‌ سه‌ر شانی‌‪ ،‬ئه‌و كه‌ ته‌نیا‬ ‫بلوگرانا كه‌م تا زۆر پشت به‌فه‌لسه‌فه‌ی‌ وه‌ك یاریزان له‌گۆرەپانه‌كاندا ئه‌س���پی‌‬

‫‪17‬‬

‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ یانه‌ی‌ زه‌ورای‌ عێراقی‌ ت����ری‌ هه‌م����ان قۆناغ����ی‌ جامه‌ك����ه‌‬ ‫له‌یاریگای‌ عه‌باسینی‌ شاری‌ دیمه‌شق‪ ،‬به‌ڕێوه‌ده‌چن‪ ،‬یانه‌ی‌ كوه‌یتی‌ كوه‌یت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێته‌ میوانی‌ یانه‌ی‌ شورته‌ی‌ سوری‌‪ .‬له‌یاری����گای‌ خۆی‌ میوان����داری‌ یانه‌ی‌‬ ‫یانه‌ی‌ فه‌یس����ه‌لی‌ ئوردنیش روبه‌ڕوی‌ ئیتفاق����ی‌ س����عودی‌ ده‌كات‌و یان����ه‌ی‌‬ ‫وه‌حدادی‌ ئوردنی����ش به‌رامبه‌ر یانه‌ی‌‬ ‫یانه‌ی‌ ئیتحادی‌ سوری‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سبه‌ی‌ چوار شه‌ممه‌‪ ،‬چه‌ند یارییه‌كی‌ نیفتچی‌ ئۆزباكستانی‌ ده‌كات‪.‬‬

‫سكۆالری‌‪ :‬جه‌هه‌نه‌م چاوه‌ڕێ ‌ی‬ ‫راهێنه‌ری‌ داهاتوی‌ چێڵسی‌ ده‌كات‬

‫خ���ۆی‌ تاو داب���وو‌ هی���چ ئه‌زموونێكی‌ لویس س����كۆالری‌ راهێنه‌ری‌ پێش����و ‌‬ ‫ی‬ ‫راهێنه‌رایه‌ت���ی‌ نه‌ب���وو‪ ،‬توانی‌ جڵه‌وی‌ یانه‌ی‌ چێڵس����ی‌‪ ،‬پێیوای����ه‌ جه‌هه‌نه‌م‬ ‫تیپێك بگرێته‌ ده‌س���ت ك���ه‌ له‌گه‌ڵی‌ چاوه‌ڕێ����ی‌ ئه‌و راهێن����ه‌ره‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫بیت یان له‌دژی‌ بیت ده‌بێت له‌لوتكه‌ی‌ ده‌بێته‌ راهێنه‌ری‌ یانه‌ی‌ چێڵسی‌‪.‬‬ ‫ئاماده‌یی‌‌و ش���اره‌زایی‌ خ���ۆت دابێت‪ ،‬ئاژانس����ه‌كان‪ :‬پاش ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌چه‌ند‬ ‫ئه‌گه‌رنا دووچاری‌ شكس���تێك ده‌بیت رۆژی‌ راب����ردوودا‪ ،‬یان����ه‌ی‌ چێڵس����ی‌‬ ‫ره‌نگ���ه‌ به‌درێژای���ی‌ ژیان���ت نه‌توانی‌ ئینگلیزی‌ به‌هۆی‌ دابه‌زینی‌ ئاستیه‌وه‌‪،‬‬ ‫برینه‌كان���ی‌ س���ارێژبكه‌یت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ده‌ستبه‌رداری‌ فیالس بواسی‌ راهێنه‌ری‌‬ ‫هات هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ له‌یه‌ك گه‌یشتنی‌ پورتوگالی‌ یانه‌كه‌ی‌ بوو‪ ،‬له‌ئێس����تادا‬ ‫له‌نێوان هه‌م���وو ئه‌ندامانی‌ تیپه‌كه‌یدا به‌رپرس����ان‌و ئه‌برامۆڤیچ����ی‌ خاوه‌نی‌‬ ‫كرده‌ خاڵ���ی‌ جه‌وهه‌ری‌‌و س���ه‌ره‌كی‌‪ ،‬یانه‌كه‌ له‌هه‌وڵی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ راهێنه‌رێكی‌‬ ‫پردی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێ���وان یاریزانه‌كانی‌ باشدان بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و پۆسته‌‪.‬‬ ‫پته‌وتركرد‪ ،‬هێڵه‌كانی‌ به‌یه‌كگه‌یاند یان ل����ه‌م باره‌یه‌ش����ه‌وه‌ لوی����س فیلیپ����ی‌‬ ‫نزیككرده‌وه‌‪ ،‬كاری‌ ئه‌و هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ س����كۆالری‌ راهێنه‌ری‌ پێش����وی‌ یانه‌ی‌‬ ‫بۆ ئاشناتركردنی‌ زمانی‌ یاریزانان بوو چێڵسی‌‌و ئێس����تای‌ یانه‌ی‌ پالمێراسی‌‬ ‫به‌زمانی‌ تۆپ‪ ،‬بۆیه‌ كاتێك ماسكیرانۆ‌و به‌ڕازیلی‌ پێیوایه‌ هه‌ر كه‌سێك پۆستی‌‬ ‫فابریگاسیش ده‌بنه‌ یاریزانی‌ به‌رشلۆنه‌ راهێنه‌رایه‌تی‌ یانه‌ی‌ چێڵسی‌ وه‌ربگرێت‬ ‫س���ه‌ر باری‌ بوونی‌ چاڤی‌‌و بۆسكێتس‌و ئ����ه‌وا جه‌هه‌ن����ه‌م چاوه‌ڕێ����ی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئینێس���تا‌و پیدرۆ‪ ،‬كه‌چی‌ هیچ كێشه‌‌و به‌واتایه‌كی‌ تر یانی‌ ئه‌و راهێنه‌ره‌ نوێیه‌‬ ‫گرفتێك له‌هاتنی‌ ئه‌وان‌و بوونی‌ ئه‌وانی‌ روب����ه‌ڕوی‌ چه‌ندین كێش����ه‌ ده‌بێته‌وه‌‬ ‫له‌یانه‌ی‌ چێڵسیدا‪.‬‬ ‫تردا نییه‌‪.‬‬ ‫به‌ن���ده‌ الی‌ خۆش���مان‌و له‌كات���ی‌ ئ����ه‌م راهێن����ه‌ره‌ به‌ڕازیلیی����ه‌ هۆكاری‌‬ ‫یارییه‌كانی‌ خولی‌ الوانی‌ تیپی‌ یانه‌كانی‌ كێش����ه‌كانی‌ یان����ه‌ی‌ چێڵس����ی‌ ب����ۆ‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬هه‌ستم به‌حاڵه‌ت‌و یاسای‌ رۆمان ئه‌برامرڤیچ����ی‌ خاوه‌نی‌ یانه‌كه‌‬ ‫له‌یه‌كگه‌یش���تن له‌نێوان یاریزانه‌كانی‌ ده‌گێڕێت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هاوسۆزیش����ه‌‬ ‫تیپی‌ الوان���ی‌ یانه‌كانی‌ كوردس���تاندا له‌گ����ه‌ڵ فیالس بواس����ی‌ ده‌رك����راودا‌و‬ ‫كرد‪ ،‬له‌كاتی‌ خۆش���یدا له‌نوسینێكمدا به‌الیه‌وه‌ زۆر سه‌یره‌ بواس له‌پۆسته‌كه‌ی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌م بۆ ش���ێوازی‌ یاریكردنی‌ الب����راوه‌‌و ده‌ڵێ����ت "ئینگلت����ه‌را یانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و تیپه‌كرد كه‌ دواجار خۆشبه‌ختانه‌ وه‌ك ئارس����ناڵی‌ تێدای����ه‌ كه‌ ئارس����ن‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی‌ تیپه‌كه‌شی‌ به‌دواداهات‪ ،‬ڤینگه‌ری‌ بۆ ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكی‌ زۆر‬ ‫بۆیه‌ له‌یه‌كگه‌یش���تنی‌ نێوان یاریزانانی‌ له‌پۆسته‌كه‌یدا هێشتووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا البردن����ی‌ بواس زۆر نام����ۆ بوو‪ ،‬بۆ من‬ ‫تیپێك كلیلی‌ كرانه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ ده‌رگا كه‌ دوو بۆ سێ نازناوی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬نا‪ ،‬چونكه‌ منی����ش به‌هه‌مان ئه‌زموندا‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ به‌سه‌ر چێڵسیدا ناگونجێت‪ ،‬رۆشتوم"‪.‬‬ ‫داخراوه‌كانه‌‪.‬‬

‫پی���پ گواردی���ۆال له‌س���ه‌روه‌خت ‌ی‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربوونییه‌وه‌ وه‌ك راهێن���ه‌ری‌‬ ‫نوێی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ رووب���ه‌ڕووی‌ چه‌ندین‬ ‫ته‌نگ‌و چه‌ڵه‌مه‌ بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا‬ ‫هانده‌رانی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ چ���اوه‌ڕان بوون‬ ‫(خوان الپۆرتا)ی‌ س���ه‌رۆكی‌ پێش���ووی‌‬ ‫یانه‌كه‌ راهێنه‌رێكی‌ به‌ناوبانگ‌و به‌ئه‌زموون‬ ‫به‌كه‌ناڵه‌كان���ی‌ راگه‌یاندن بناس���ێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراو‬ ‫(گواردی���ۆال)ی‌ وه‌ك راهێن���ه‌ری‌ نوێ���ی‌‬ ‫یانه‌كه‌ ناساند‪.‬‬ ‫ئه‌م راهێنه‌ره‌ توانی‌ هه‌ر له‌یه‌كه‌م ساڵدا‬ ‫ش���ه‌ش نازناوی‌ مێژوویی‌ ب���ۆ یانه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ر بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا هیچ‬ ‫راهێنه‌رێ���ك له‌مێ���ژوودا نه‌یتوانی���وه‌ ‪6‬‬ ‫نازن���او بهێنێ���ت له‌یه‌ك س���اڵدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ من���ی‌ كه‌مه‌ندكێ���ش ك���رد بۆ‬ ‫نووس���ینی‌ وه‌ها باس���ێك‪ ،‬ئه‌و پرسیاره‌‬ ‫نه‌بڕاوه‌ی ‌ه كه‌ له‌الی���ه‌ن ژماره‌یه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫ته‌ماش���اكه‌ری‌ تۆپ���ی‌ پ���ێ به‌گومانه‌وه‌‬ ‫ده‌ڕواننه‌ س���ه‌ركه‌وتنه‌كانی‌ (گواردیۆال)‪،‬‬ ‫هه‌ندێك ده‌ڵێن‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‌ وایكردووه‌ ئه‌م‬ ‫ڕاهێنه‌ره‌ بتوانێت ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ له‌نازناو‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێت له‌فه‌ڕی‌ یاریزانه‌كانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك ڕاهێنه‌ر‪ ،‬هه‌ندێكی‌ دی‌ ده‌ڵێن‪ :‬ئایا‬ ‫ئه‌و س���ه‌ركه‌وتنه‌ی‌ ده‌گ ‌هڵ‌ به‌رشه‌لۆنه‌دا‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ری‌ ده‌كات ببێت به‌ڕاهێنه‌ری‌‬ ‫یانه‌یه‌ك���ی‌ دیك���ه‌ هه‌م���ان ئه‌زموون���ی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌توو دووباره‌ ده‌كات���ه‌وه‌؟‪ .‬واتا‬ ‫جۆرێك له‌ش���ك ده‌كرێ���ت له‌لێهاتوویی‌‬ ‫گواردیۆال‪.‬‬ ‫به‌بۆچوون���ی‌ م���ن ئ���ه‌م گومانكردن���ه‌‬ ‫له‌لێهاتوویی‌ گواردیۆال بڕێك له‌بێویژدانی‌‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬چونكه‌ دانانی‌ نیش���انەی‌ پرسیار‬ ‫له‌س���ه‌ر راهێنه‌رێ���ك ك���ه‌ توانیویه‌ت���ی‌‬ ‫له‌ته‌مه‌نێكی‌ كورت���ی‌ راهێنه‌رایه‌تیدا ئه‌و‬ ‫ده‌س���تكه‌وته‌ زۆر‌و زه‌وه‌نده‌ بۆ یانه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌سته‌به‌ر بكات‪ ،‬ئیدی‌ ده‌بێت چی‌ بكات؟‬ ‫من ده‌پرس���م له‌چه‌ند ده‌ی���ه‌ی‌ رابردوودا‬ ‫كام له‌ڕاهێنه‌ره‌كان���ی‌ پێش���وو توانیان‬ ‫نی���و هێنده‌ی‌ گواردیۆال خه‌زێنه‌ی‌ یانه‌كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند بك���ه‌ن؟ كام له‌ڕاهێنه‌ره‌كانی‌‬ ‫پێشووی‌ به‌رشه‌لۆنه‌ گه‌شه‌یان به‌توانای‌‬ ‫ش���اراوه‌ی‌ یاریزانه‌ الوه‌كانی‌ به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫داوه‌؟ به‌دیاریكراوی���ش یاریزان���ه‌‬ ‫ئیسپانیه‌كان‪.‬‬ ‫سه‌رده‌مانێك ئیس���پانیا ناوی‌ ده‌چێته‌‬ ‫مێ���ژووه‌وه‌ كه‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆری‌ یاریزانی‌‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ له‌ڕی���زی‌ هه‌ڵبژارده‌كه‌دان‌و‬ ‫ده‌ستێكی‌ بااڵیان هه‌بووه‌ له‌سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫ئیس���پانیا‪ .‬بۆی���ه‌ دروس���تكردنی‌ وه‌ها‬ ‫باسێك جگه‌ له‌جه‌نگێكی‌ ده‌روونی‌ هیچی‌‬ ‫دیكه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئای���ا گواردی���ۆال ته‌نها ڕاهێن���ه‌ره‌ كه‌وا‬ ‫ئه‌زموون���ی‌ ده‌گ���ه‌ڵ‌ یانه‌یه‌ك���ی‌ دیكه‌دا‬ ‫نیی���ه‌؟ ئه‌گ���ه‌ر گواردیۆال چوار س���اڵ‌‬ ‫ڕاهێنه‌ری‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ بێ���ت ڕووبه‌ڕووی‌‬ ‫ئه‌م پرس���یاره‌ بوبێته‌وه‌‪ ،‬بۆچی‌ هه‌مان‬ ‫پرس���یار‌و گوم���ان له‌(س���ێر ئه‌لێكس‬ ‫فێرگس���ۆن) ناكرێت؟ كه‌ له‌كاتێكدا زیاد‬ ‫له‌چاره‌ك���ه‌ س���ه‌ده‌یه‌كه‌ ڕاهێنه‌ری‌ یه‌ك‬ ‫یانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ بۆ له‌ته‌مه‌نی‌ ڕاهێنه‌رایه‌تیدا‬ ‫نیشانه‌ی‌ پرسیار له‌س���ه‌ر شاره‌زابوونی‌‬ ‫دانه‌نرا؟ له‌كاتێكدا له‌گه‌ڵ هیچ یانه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ناوبانگی‌ دیكه‌دا كه‌رنه‌ڤاڵی‌ خۆش���ی‌‬ ‫نه‌گێڕاوه‌؟ ئه‌گه‌ر بگوترێت پیپ یاریزانی‌‬ ‫به‌توانای‌ له‌به‌رده‌س���تدایه‌ خۆ (رۆبه‌رتۆ‬ ‫مانشینی‌) راهێنه‌ری‌ یانه‌ی‌ (مان سیتی‌)‬ ‫ده‌س���تی‌ چووه‌ته‌ خه‌زێنه‌ی‌ یانه‌كه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫زی���اد له‌ملیارێكی‌ بۆ یانه‌ی‌ مان س���یتی‌‬ ‫خه‌رجكردووه‌‪ ،‬كه‌چی‌ یه‌ك له‌سه‌ر سێی‌‬ ‫(گواردیۆال)ی‌ له‌ده‌ست نه‌هاتووه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ (ڤی�ل�اس ب���واس)ی‌ راهێنه‌ری‌‬ ‫چێڵسییه‌ به‌پاڵپش���تی‌ ملیاردێر (رۆمان‬ ‫ئیبراهیمۆڤیچ)ی‌ روس���ی‌‌و ئه‌و له‌ش���كره‌‬ ‫له‌ئه‌س���تێره‌ كه‌چی‌ نه‌ك یانه‌كه‌ی‌ به‌ره‌و‬ ‫لووتك���ه‌ نه‌برد‪ ،‬بگره‌ یانه‌كه‌ی‌ تووش���ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌و لێژبوونه‌وه‌یه‌كی‌ پڕ له‌مه‌ترسی‌‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌ دواتر ده‌ركردن چاره‌نوسی‌ بوو‪.‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك كه‌ گواردیۆال ده‌ستبه‌كاربوو‬ ‫له‌ب���ری‌ هێنانی‌ ئه‌س���تێره‌ی‌ ن���اوداری‌‬ ‫جیهان���ی‌‪ ،‬كه‌چی‌ ئه‌س���تێره‌ گه‌وره‌كانی‌‬ ‫یانه‌كه‌ی‌ ئیزندا‪.‬‬ ‫له‌كۆتای���دا ده‌ڵێ���م بۆچی‌ فێرگس���ۆنی‌‬ ‫به‌ئه‌زموون نه‌یانتوان ‌ی به‌ئه‌نداز‌ه ‌ی گواردیۆال‬ ‫ده‌س���تی‌ هه‌بێ���ت له‌چاکكردنی‌(جیرارد‬ ‫پێك���ی‌) كه‌ توانی‌ له‌ماوه‌ی‌ دوو س���اڵدا‬ ‫له‌سه‌ر ده‌س���تی‌ گواردیۆال بوو به‌یه‌كێك‬ ‫له‌باش���ترین به‌رگریكاره‌كان���ی‌ جیه���ان‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر گواردیۆال هاتبێته‌ س���ه‌ر خوانێكی‌‬ ‫ئاماده‌ك���راو؟ ئه‌گه‌ر گواردیۆال چانس���ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌بووه‌ ئاس���تی‌ یاریزانه‌كانی‌ روو‬ ‫له‌به‌رزییه‌ك���ی‌ به‌رده‌وامب���ووه‌‪ ،‬ئه‌وا ئه‌م‬ ‫توانی‌ زۆر به‌باش���ی‌ به‌كاری���ان بهێنێت‬ ‫بۆخزمه‌تكردنی‌ یانه‌ كه‌ته‌لۆنییه‌كه‌‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫تصريح صحفي من شركة آسياسيل‬ ‫تتعرض ش���ركتنا وبإس���تمرار إلعتداءات االرهابيين وبصورة خاصة في مدينة‬ ‫الموص���ل وجميع مناطق محافظة نينوى باحراق وتدمير وتفجير مواقعنا‪ .‬إال أنه‬ ‫وفي الفترة األخيرة اشتدت هذه الحمالت اإلجرامية من اغتيال موظفين إلى تفجير‬ ‫منشآتنا بشكل علني وأمام أنظار الجهات األمنية والعسكرية‪.‬‬ ‫الحرة‬ ‫فقد قامت زمرة من ثالثة أش���خاص بتفجير موقع أساس���ي داخل المنطقة ّ‬ ‫التي من المفروض أن تكون محمية مئة بالمئة‪ .‬وإن صورهم وأسمائهم واضحة‬ ‫ومعلومة وفجروا س���يارة ملغومة بقرب أحد أبراجنا داخل قرية بايبوخت بعدها‬ ‫ببضعة أيام‪ .‬ويوم أمس وبالس���اعة ‪ 7:40‬مس���ا ًء‪ ،‬فجروا أحد مواقعنا في مدينة‬ ‫تلعفر وبجانب دار قائمقام تلعفر بعبوة ناسفة مما أدى الى توقف الشبكة في تلعفر‬ ‫كليًّا‪.‬‬ ‫تتنصت‬ ‫الحجة المعلنة من اإلرهابيين أن آسياسيل ّ‬ ‫ففي الوقت الذي نعلن للمأل أن ِ‬ ‫تنصت في ش���ركتنا‪ .‬أنهم‬ ‫عل���ى المكالمات هي ِحجة غير حقيقية واليوجد نظام ّ‬ ‫وحيثم���ا يريدون ابتزازن���ا دون جدوى فإننا نطلب من جميع الجهات الرس���مية‬ ‫ابتدا ًء من قيادة القوات المسلحة العراقية ورئاسة مجلس الوزراء الموقر وإنتها ًء‬ ‫بالقوات المنتشرة في محافظة الموصل أن يحموا أرواح موظفينا وكذلك مواقعنا‬ ‫م���ن الهجمات المس���تمرة ونطالب بالتحقيق الدقيق ف���ي كل حادث للوصول إلى‬ ‫الحقائق ومن هي الجهات التي تقف وراء هذه الجرائم‪.‬‬ ‫إن آسياس���يل ش���ركة خدمات وطنية عراقية‪ ،‬تق ّدم خدمات جليلة للشعب العراقي‬ ‫بشكل نزيه وتهيب بالمواطنين أن يرفعوا أصواتهم إستنكاراً لهذه األعمال العدوانية‬ ‫ٍ‬ ‫وأن يض ّموا صوتهم لصوتنا للدفاع عن المدنية والحضارة لكي تس���تمر خدماتنا‬ ‫إلى الجميع مع إصرارنا الكامل بالمضي دوماً لخدمة شعبنا العزيز‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )316‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/3/6‬‬

‫بيان من رئاسة اسقفية الكنيسة الكلدانية ئازادی گورگ‬ ‫بریتییه‌ له‌مردنی مه‌ڕ‬ ‫ریکالم‬

‫الكاثوليكية يف كركوك و السليمانية‬

‫بأسى عميق تلقينا نبأ مقتل مدرس اميريكي في مدرسة‬ ‫ً‬ ‫ميدي���ا النموذجية‪ ،‬ومقتل الش���اب القات���ل‪ .‬لقد صدمتنا‬ ‫الحادث���ة‪ ،‬بكوننا لم نألفها من قبل‪ ،‬وخصوصاً ان مدينة‬ ‫الس���ليمانية‪ ،‬مدينة معروفة بش���عبها المنفتح والمتآخي‪.‬‬ ‫ومنذ الزمن الغابر يعيش الملس���مون والمسيحيون جنباً‬ ‫الى جنب بسالم ومحبة‪.‬‬ ‫وبهذه المناسبة نعلن للجميع باننا كنيسة عراقية كاثوليكية‬ ‫تعود جذورها الى نهاية القرن االول الميالدي ولس���نا‬ ‫كنيس���ة جديدة وافدة‪ ،‬وال عالقة لنا بالمبش���رين الجدد‪،‬‬ ‫و النعتمد اس���اليبهم‪ ..‬ايماننا المسيحي يقضي باحترام‬ ‫الديانة االسالمية واحترام حرية االشخاص وقناعاتهم‪.‬‬ ‫رحم اهلل المقتولين االثنين بواسع رحمته وجنبنا من اي‬ ‫تطرف وعنف ديني او مذهبي‪.‬‬ ‫د‪ .‬المطران لويس ساكو‬ ‫رئيس اساقفة كركوك والسليمانية‬

‫مینی ئۆپۆزسیۆن "‪ ..."1‬پاشماوه‌‬ ‫لێرەوەی���ە هیچ سیاس���ییەک له‌واڵتی‬ ‫ئێم���ەدا تەنیا بە ش���یری حیزب ملی‬ ‫ئەس���توور نابێت‪ ،‬گ���ەر له‌یەکێک لەو‬ ‫دەزگا ئۆرگانییان���ەی ت���ردا هێ���زی‬ ‫نەبێت‪ ،‬له‌بەر ئەو هۆیەشە ئێستا هەر‬ ‫سیاس���ییەک بیەوێت بژی‌و له‌داهاتوودا‬ ‫بمێنێت���ەوە‪ ،‬ی���ان دەبێ���ت ببێت بە‬ ‫قووتبێکی پارەداری گەورە‌و کۆنترۆڵی‬ ‫ب���ازاڕ ب���کات‪ ،‬ی���ان ببێتە خ���اوەن‬ ‫دەزگای میدی���ا‌و رۆژنامە‌و تەلەفزیۆن‌و‬ ‫رۆژنامەنوس‌و نوس���ەری خۆی‪ .‬یاخود‬ ‫هێزێک���ی عەس���کەریی‌و میلیش���یایی‬ ‫له‌پش���ت بێت‪ ،‬ئ���ەوە گ���ەر قەبیله‌و‬ ‫خەڵکی دیندار‌و س���وننەتی نەیپارێزن‪.‬‬ ‫بەبێ ئەمانە‪ ،‬ئەندامی رووتی حیزب‪..‬‬ ‫ئ���ەوەی بیەوێت له‌حیزبدا گەورە بێت‌و‬ ‫ببێت بە ش���ت خۆی تووش���ی خەیاڵ‬ ‫پاڵوێک���ی گ���ەورە دەکات‪ .‬جگ���ە لەو‬ ‫نوخبە ئۆلیگارشییە‪ ،‬ئەوانی تر هەموو‬ ‫فەرمانب���ەری بچ���وک‌و موچەخ���ۆرن‬ ‫له‌دائیرەیەکدا کە ناوی حیزبە‪ ،‬دروست‬ ‫وەک ئەوانەی کە له‌دائیرەی پۆلیس یان‬ ‫گومرگ کاردەکەن‪ .‬ئەو واقعەی بیست‬ ‫ساڵ له‌مەوبەر هەبوو کە حیزب دەبایە‬ ‫لەسەر هەموو هێلکەیەک کڕبکەوێت تا‬ ‫بتروکێت‪ ،‬ئێس���تا نەماوە‪ ،‬لەو بیست‬ ‫س���اڵەدا ئەو نوخبە ئۆلیگارشییە‪ ،‬ئەو‬

‫هێزە ئەرستۆکراتییە بااڵیە‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫خۆی کەمتازۆر له‌حیزب جیاکردۆتەوە‪.‬‬ ‫له‌نێوان خ���ۆی‌و دەزگا ئۆرگانییەکاندا‬ ‫پەیوەندییەکی وەهای دروستکردوە کە‬ ‫بە حیزبدا تێناپەڕێت‪ ،‬بۆئەوەی ببێتە‬ ‫خاوەن���ی بیرە ن���ەوت‪ ،‬ناچێت مۆڵەت‬ ‫له‌حیزب وەربگرێت‪ ،‬بەڵکو لەو نوخبە‬ ‫ئۆلیگارشییە فاشییە مۆڵەت دەستێنێت‬ ‫کە لەس���ەرەوە حاکمن‪ .‬لێرەدا وشەی‬ ‫حیزب‪ ،‬وش���ەی یەکێتی‪ ،‬ی���ان پارتی‬ ‫هیچ نین جگە لەو وشە نهێنییە «کلمة‬ ‫الس���ر» کە ئەو نوخبە ئۆلیگارش���ییە‬ ‫ئەرس���تۆکراتییە بەکاریدەهێنێ���ت بۆ‬ ‫ئ���ەوەی باڵی خ���ۆی ب���ە دەزگاکاندا‬ ‫بکێش���ێت‪ .‬وش���ەی یەکێت���ی‌و پارتی‬ ‫هێندەی دوو پاس���ۆردن ک���ە دەدرێت‬ ‫ب���ە مەکینە گەورەکەی دەس���ەاڵت تا‬ ‫ئیش���بکات‪ ،‬خ���ودی دەس���ەاڵت نین‪.‬‬ ‫ب���ە کورت���ی حی���زب تەنی���ا یەکێکە‬ ‫له‌کەرەس���تەکانی کۆنترۆڵکردن���ی ئەم‬ ‫نوخبەیە بۆ کۆمەڵگا‪ ،‬وە له‌ڕاس���تیدا‬ ‫نەوەک حاکم���ی کۆمەڵگا نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫له‌چەند س���اڵی راب���وردوودا دابەزیوە‪،‬‬ ‫پارچەپارچ���ە ب���ووە‌و دەزگاکانی تر‬ ‫جێگایان گرتۆت���ەوە‪ ...‬بەاڵم تراژیدیۆ‬ ‫کۆمیدییەکە لەوەدایە‪ ،‬وەهمە گەورەکە‬ ‫لەوەدایە ک���ە هەم���ووان تاوانەکانیان‬

‫بە ن���اوی حیزبەوە دەکەن‪ ،‬س���ەرۆک‬ ‫تاوانەکانی ب���ە ناوی حیزبەوە دەکات‪،‬‬ ‫دەزگا عەس���کەرییەکە تاوانەکان���ی‬ ‫ب���ە ن���اوی حیزب���ەوە دەکات‪ ،‬دەزگا‬ ‫ئەمنییەک���ە تاوانەکان���ی ب���ە ن���اوی‬ ‫حیزبەوە دەکات‪ ،‬رۆژنامەنوس���ەکان‌و‬ ‫میدی���اکارەکان تاوانەکانی���ان بە ناوی‬ ‫حیزبەوە دەکەن‪ ،‬دادگاکان تاوانەکانیان‬ ‫بە ناوی حیزبەوە دەکەن‪ ...‬حیزب ئەو‬ ‫شەیتانەیە کە دەبێت رەجمی بکەین تا‬ ‫له‌بنەوە دەموچاوی چەندەها شەیتانی‬ ‫تر ونبێت‌و نە بینرێت‪ ،‬وەک ش���ەیتانی‬ ‫ب���ازاڕ‪ ،‬ش���ەیتانی قەبیلە‪ ،‬ش���ەیتانی‬ ‫میدی���اکان‪ ،‬ش���ەیتانی دەزگا ئەمنی‌و‬ ‫عەسکەرییەکان‪ ،‬شەیتانی موئەسەسەی‬ ‫دینی‪ ،‬ش���ەیتانی ن���او پەرلەمانتاران‌و‬ ‫خواستە تایبەتییەکانیان‪ ،‬شەیتانی ناو‬ ‫رۆش���نبیران‌و کورتبینیان‪ ...‬هەڵبەت‬ ‫کە حیزبیش خ���ۆی یەکێکە لەوان‪...‬‬ ‫بەاڵم کۆمیدیاک���ە لەوەدایە هەموو ئەو‬ ‫ئەهریمەنان���ە‪ ،‬حیزب دەخەنە س���ەر‬ ‫س���ەکۆی رەج���م‪ ،‬بۆئ���ەوەی خۆیان‬ ‫له‌پێشچاو دووربگرن‌و هەموو کێشەکان‬ ‫وا نیش���انبدرێن ک���ە کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫جگە له‌ش���ەیتانی حیزب شەیتانی تری‬ ‫تێدا نییە‪.‬‬ ‫«درێژەی هەیە»‬

‫روداوه‌که‌ی قوتابخانه‌ی میدیا به‌نموونه‌‬ ‫هێمن عه‌بدولقادر‬

‫پێمانبڵێ���ن توندوتیژی چی���ه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ئ���ه‌و حه‌قیقه‌تان���ه‌ی ک ‌ه ئ���ه‌و مێژوو‌ه‬ ‫دروس���تده‌که‌ن نزیکم���ان ده‌که‌ن���ه‌و‌ه‬ ‫له‌تێگه‌یش���تن له‌ک���رده‌ی توندوتیژی‪،‬‬ ‫ته‌سه‌وری مرۆڤ ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌یه‌ ک ‌ه‬ ‫مرۆڤ به‌ره‌و دڕندایه‌تی ده‌بات‪ ،‬بازدان‬ ‫له‌فه‌نتازی���اوه‌ ب���ۆ حه‌قیق���ه‌ت فۆرم‌و‬ ‫شێوه‌ی جیاو ئاسانکاری بۆ ده‌کرێت‪.‬‬ ‫فه‌رمانکردن ته‌نها زه‌بروزه‌نگ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ئ���ه‌و مۆڵه‌ته‌یه‌ ک��� ‌ه مرۆڤ بۆ‬ ‫پیاده‌کردنی زه‌بروزه‌ن���گ‌و توندوتیژی‬ ‫وه‌ریده‌گرێ���ت‪ ،‬ئه‌و که‌س���ه‌ی فه‌رمان‬ ‫جێبه‌جێ ده‌کات هه‌میش��� ‌ه زیاده‌ڕۆی‬ ‫ده‌کات پێداگ���ری زیات���ر ده‌کات ل���ه‌و‬ ‫فه‌رمان���ه‌ی ک���ه‌ پێ���ی س���پێردراوه‌‪،‬‬ ‫جێبه‌جێک���ه‌ری فه‌رم���ان ک ‌ه گه‌ش���ت ‌ه‬ ‫قۆناغی ئه‌وه‌ی فه‌رمانگه‌لێک جێبه‌جێ‬ ‫بکات ک���ه‌ ب���ۆی ده‌رنه‌ک���راوه‌‪ ،‬له‌و‌ه‬ ‫ده‌رده‌چێ���ت ک��� ‌ه فه‌رم���ان جێبه‌جێ‬ ‫بکات‪ ،‬چونکه‌ ئازادی ته‌واو وه‌رده‌گرێت‬ ‫له‌پیاده‌کردن���ی توندوتیژی���دا‪ ،‬ل���ه‌م‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌دا میکانیزمێک په‌یدا ده‌بێت‬ ‫که‌ تیای���دا له‌ڕێگ���ه‌ی توندوتیژییه‌و‌ه‬ ‫موماره‌س���ه‌ی ئازادی خ���ۆی ده‌کات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بااڵترین قۆناغ���ی ئازادییه‌ بۆ‬ ‫تاوانکارو قوڵترین چاڵیش ‌ه که‌ قوربانی‬ ‫تێیده‌که‌وێت‪ ،‬له‌م دۆخه‌ی زه‌بروزه‌نگدا‬ ‫ئازادی بۆ تاوانکار به‌هه‌شته‌و ئازادیش‬ ‫بۆ قوربانی ده‌بێت ‌ه جه‌هه‌نه‌م‪.‬‬ ‫له‌کۆمه‌ڵگا خێڵه‌کی‌و بێیاساییه‌کاندا‬ ‫هه‌میش��� ‌ه دۆخی له‌ناکاو س���ه‌روه‌ره‌‪،‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و یاس���اکان پێکه‌وه‌ دۆخێکی‬ ‫س���ایکۆلۆژی وه‌ها دروس���تده‌که‌ن ک ‌ه‬ ‫کۆمه‌ڵگا ببێت ب ‌ه به‌ش���ێک له‌پڕۆسه‌ی‬ ‫توندوتیژی ره‌ها‪ ،‬له‌م دۆخه‌دا چوارینه‌ی‬ ‫(تاوانب���ار‪ ،‬قوربان���ی‪ ،‬ته‌ماش���اکه‌ر‪،‬‬ ‫چاودێ���ر) بوونی���ان نامێنێ���ت‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ئه‌گه‌ری ئه‌و‌ه هه‌ی ‌ه گ���ه‌ر هه‌ر یه‌کێک‬ ‫سه‌رپێچی بکات مۆری خیانه‌تی لێبدرێت‬ ‫له‌وانه‌ی ‌ه رۆڵی ئه‌وانیتر وه‌ربگرێت‪ ،‬له‌و‬ ‫کۆمه‌ڵگایانه‌ی ک ‌ه دۆخ‌و یاسای له‌ناکاو‬ ‫سه‌روه‌ره‪ ‌،‬که‌س ناتوانیت تاسه‌ر بوونی‬ ‫خ���ۆی بپارێزێ���ت‪ ،‬هه‌م���وو ئه‌گه‌رێک‬ ‫ئاماده‌ی��� ‌ه که‌س���به‌ی ببی���ت به‌بکوژ‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌بیت��� ‌ه قوربانی‪ ،‬به‌بڕوای ئێم ‌ه‬ ‫هه‌موو ئه‌و رووداوانه‌ی له‌کوردس���تاندا‬ ‫رووده‌ده‌ن‪ ،‬له‌کۆمه‌ڵگایه‌کدا رووده‌دات‬ ‫ک ‌ه دۆخی له‌ناکاو سه‌روه‌ره‌و هه‌مومان‬ ‫قوربانین نه‌ک ج���ه‌الد‪ ،‬به‌اڵم قوربانی‬ ‫ده‌ستی یاس���اکان‌و زۆربوونی ژماره‌ی‬ ‫ته‌ماشاکه‌ری سیاسی‌و یاسای‌و نه‌بوونی‬ ‫چاودێر‪ ،‬بۆ هه‌ڵگرتنی چه‌ک‌و چۆنیه‌تی‬ ‫کردنه‌وه‌ی قوتابخانه‌ی نمونه‌یی‌و جۆری‬ ‫ئه‌و وانانه‌ی ک ‌ه زیهنیه‌تی منداڵه‌کانمان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پرۆس���ه‌یه‌کی درێژخای���ه‌ن‬ ‫بگونجینێت‪ .‬هه‌مومان قوربانین ره‌نگ ‌ه‬ ‫رۆژێک‪ ،‬چرکه‌یه‌ک‪ ،‬هه‌موومان بگۆڕێین‬ ‫بۆ جه‌الد‪.‬‬

‫پێچه‌وان���ه‌ی زۆربه‌ی ئ���ه‌و بیریارانه‌ی‬ ‫ده‌رب���اره‌ی توندوتی���ژی نوس���یویانه‌‪،‬‬ ‫فه‌یله‌س���وفی گ���ه‌وره‌ی ئه‌ڵمان���ی‬ ‫(ڤۆڵڤگان���گ سۆفس���کی) هه‌وڵده‌دات‬ ‫دیوی ناوه‌وه‌ی کرده‌ی توندوتیژیمان بۆ‬ ‫به‌یان بکات‪ ،‬بزاوته‌ ناوه‌کیه‌کانیمان بۆ‬ ‫ش���یکار بکات وه‌کو وه‌حشه‌تگه‌ریه‌کی‬ ‫مرۆڤان��� ‌ه بیانخوێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و رای وای ‌ه‬ ‫که‌ توندوتیژی نه‌په‌یوه‌ندی به‌سروشتی‬ ‫پێکهاته‌ی جینات���ی مرۆڤه‌وه‌ هه‌ی ‌ه ک ‌ه‬ ‫له‌بونی���ادی بایۆلۆگی مرۆڤ���دا بوونی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬نه‌که‌ره‌س���ه‌یه‌کی عه‌قاڵنیش ‌ه‬ ‫ب���ۆ گه‌یش���تن به‌ئامانجێکی که‌س���یی‬ ‫یان سیاس���ی دیاریکراو‪ ،‬به‌هه‌مانشێو‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیشی نیی ‌ه به‌ته‌قینه‌وه‌ی غه‌ریز‌ه‬ ‫یان مه‌یله‌ش���ه‌ڕه‌نگێزیه‌کانی مرۆڤه‌وه‌‪.‬‬ ‫سۆفسکی توندوتیژی‌و زه‌بروزه‌نگ وه‌ک‬ ‫ده‌ره‌نجامێکی ناعه‌داله‌تی کۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫قه‌یرانی ئابوریش نابینێت ئه‌و (توانای‬ ‫م���رۆڤ له‌پیاده‌کردن���ی توندوتی���ژی‬ ‫له‌توانای مرۆڤدا بۆ ئازادی) ده‌بینێت‌و‬ ‫توندوتیژی‌و زه‌بروزه‌نگ به‌ده‌ره‌نجامی‬ ‫تایبه‌تمه‌ندێت���ی مرۆڤان���ه‌ی مرۆڤه‌و‌ه‬ ‫ده‌به‌ستێته‌وه‌‪ ،‬چونکه‌ به‌ڕای ئه‌و مرۆڤ‬ ‫وه‌ک بونه‌وه‌رێک���ی عه‌قاڵنی په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خۆیدا هه‌یه‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه ده‌توانێت‬ ‫له‌هه‌موو بونه‌وه‌رێکی تر وه‌حشیگه‌رانه‌تر‬ ‫هه‌ڵس���وکه‌وت بکات (بۆی��� ‌ه ده‌بینین‬ ‫کاتێک مرۆڤێ���ک دڕنده‌یه‌ک‪ ،‬ده‌کوژێت‬ ‫ده‌ڵێن که‌سێکی قاره‌مانه‌‪ ،‬به‌اڵم کاتێک‬ ‫ئاژه‌ڵێک مرۆڤێ���ک بکوژێت پێیده‌ڵێن‬ ‫دڕنده‌یه‌) مرۆڤه‌کان تاک ‌ه دڕنده‌ی ئه‌م‬ ‫س���ه‌ر زه‌ویه‌ن ک ‌ه ده‌بێت لێیانبترسین‪،‬‬ ‫ئازادی گه‌وره‌ترین س���ه‌رمایه‌ی مرۆڤه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم گره‌نت���ی ئه‌خالقیانه‌ی بۆ نییه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ نرخ���ی ئازادی هه‌میش���ه‌ بریتی ‌ه‬ ‫له‌ژان‪.‬‬ ‫مرۆڤ چه‌نده‌ ئ���ازادی پیاده‌کردنی‬ ‫توندوتیژی هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ش ئازادی‬ ‫نه‌فره‌تکردنی زه‌بروزه‌نگی هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڕای‬ ‫سۆفس���کی ئ���ه‌و میتۆدان���ه‌ی تاوه‌کو‬ ‫ئه‌مڕۆ بۆ ش���یکاری توندوتیژی کاریان‬ ‫پێکراوه‌‪ ،‬وه‌اڵمی پرس���ه‌ جه‌هه‌ریه‌کانی‬ ‫توندوتیژیمان ناده‌نه‌وه‪ ،‬ئه‌و رای وایه‌ ک ‌ه‬ ‫گه‌ڕان به‌دوای توندوتیژیدا له‌که‌ناره‌کاندا‬ ‫نادۆزرێن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵک���و له‌ن���او خودی‬ ‫توندوتیژیدا ده‌بێت بۆی بگه‌ڕێین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بانگه‌وازی شیکارێکی ئه‌نترۆپۆلۆگی بۆ‬ ‫توندوتیژی ده‌کات‌و وه‌کو پرۆسه‌یه‌کی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی���ش ده‌یبینێت‪ ،‬ئه‌م میتۆد‌ه‬ ‫ش���یکاریه‌ کاری گه‌ڕان نیی���ه‌ به‌دوای‬ ‫ماناکانی توندوتیژیدا‪ ،‬به‌ڵکو کار له‌سه‌ر‬ ‫شیتاڵکردنی نێهنیه‌ شاراوه‌کانی فۆرمی‬ ‫کرده‌و هه‌ڵس���وکه‌وت ‌ه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان‬ ‫ده‌کات‪.‬‬ ‫ئه‌م فۆرمانه‌‪ ،‬فۆرمی کلتوری نین‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫توندوتیژی شتێک نیی ‌ه له‌کۆمه‌ڵگایه‌ک‬ ‫*به‌رپرس���ی توێژینه‌وه‌و هۆشیاری‌و‬ ‫هه‌بێت‌و له‌ویتر نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵکو هه‌ڵگری‬ ‫س���یفه‌تی گه‌ردوون گه‌راین‪ ،‬له‌هه‌موو به‌دواداچونی توندوتیژی دژ به‌ئافره‌تان‬ ‫کۆمه‌ڵگایه‌ک‌و له‌هه‌موو پرۆس���ه‌یه‌کی‬ ‫*س���ه‌رچاوه‌‪ :‬توندوتی���ژی وه‌ک‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیدا ده‌بینرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌کورتی‬ ‫(رووداو‌ه مێژوویی���ه‌کان ناتوان���ن ئه‌زموون‪ ،‬ئاراس فه‌تاح‬

‫ونبوون‬ ‫* جزدانێک ونبوو‌ه ک ‌ه ناس���نامه‌یه‌کی پزیش���کی به‌ناوی(شێنێ فریا محه‌مه‌د‬ ‫فایه‌ق)تێدایه‌‪ ،‬هه‌رکه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆنوسینگه‌ی رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫یان په‌یوه‌ندی بکات ب ‌ه ژمار‌ه (‪.)07701567710‬‬ ‫ی (محه‌م���ه‌د جه‌مال ئه‌حمه‌د)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی ژوری‌ بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (محه‌مه‌د عه‌بدولوه‌هاب كه‌ریم)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (سه‌فین عه‌زیز‬ ‫ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌س���ازی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫عه‌لی‌) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬

‫روونكردنه‌وه‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ژم���اره‌(‪)313‬ی هه‌فته‌نامه‌كه‌مان���دا بابه‌تێك باڵوكراوه‌ته‌و‌ه به‌ ناونیش���ان ‌‬ ‫ی بێهۆشكه‌ر ده‌مرێت"‪،‬‬ ‫"له‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ ئه‌هلیدا هاوواڵتییه‌ك به‌ده‌رزییه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌رزی‌ "كالفۆران"ه‌و‌ه‬ ‫ی پزیشكی‌ به‌هۆ ‌‬ ‫له‌ڕاس���تیدا به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیلتهاباته‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ داوای‌ لێبووردنمان بۆ خوێنه‌ران‌و كه‌سوكار ‌‬ ‫بوو‌ه كه‌ ده‌رز ‌‬ ‫نه‌خۆشه‌كه‌و ئه‌و ستافه‌ پزیشكییه‌ی‌ نه‌شته‌رگه‌رییه‌كه‌یان كردووه‌‪.‬‬ ‫الپه‌ڕ‌ه ‪4‬‬

‫‪19‬‬

‫راپه‌ڕین‌و‬ ‫چیرۆكی‬ ‫سته‌مكاریی‬

‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی حه‌قیقه‌تێ���ك به‌دناو‌و‬ ‫ناش���یرین بكه‌یت‪ ،‬هێرشی بۆ مه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌رگرییه‌كی خراپ‌و كوێرانه‌ی‬ ‫لێ بكه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬عه‌لی شه‌ریعه‌تی‬ ‫پاش ‪ 21‬س���اڵ به‌سه‌ر راپه‌ڕیندا‪،‬‬ ‫خه‌ریكی���ن ب��� ‌ه ده‌س���تی خۆم���ان‬ ‫حه‌قیقه‌تێ���ك ك���ه‌ ناوی ئ���ازادی‌و‬ ‫دیموكراس���ییه‌‌و راپه‌ڕین‌و شۆڕشمان‬ ‫له‌پێناوی���دا كرد‪ ،‬به‌دناو‌و ناش���یرین‬ ‫بكه‌ی���ن‪ ،‬ب ‌ه به‌رگ���ری خ���راپ‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫دام‌و ده‌زگای نادیموكراس���ی‪ ،‬ب��� ‌ه‬ ‫بی���رو كولت���وری س���ته‌مكارانه‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫ده‌مداخستن‌و هێرش بۆ ئازادیخوازان‪،‬‬ ‫ب���ه‌ ئابوری خ���راپ‌و سیس���تمی نا‬ ‫ش���ه‌فاف‌و نادادگه‌رو به‌ هه‌ده‌ردانی‬ ‫سامانی گشتی‪.‬‬ ‫نابێت له‌و راس���تی ‌ه ال بده‌ین چی‬ ‫له‌م هه‌رێمه‌دا له‌‪ 21‬ساڵی رابردوودا‬ ‫گوزه‌راو‌ه ب ‌ه باش‌و خراپیه‌وه‌ زاده‌ی‬ ‫راپه‌ڕین بوو‪ ،‬ل���ێ راپه‌ڕین بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫نه‌ب���وو س���ته‌مكارێك بگۆڕی���ن ب ‌ه‬ ‫س���ته‌مكارێكی دیك���ه‌‪ ،‬بێده‌نگییه‌ك‬ ‫بشكێنین‌و بێده‌نگییه‌كی دیك ‌ه دروست‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬په‌یكه‌رێك بڕوخێنین‌و سه‌دان‬ ‫په‌یك���ه‌ر دروس���ت بكه‌ی���ن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫راپه‌ڕین هاتنه‌ پێشه‌وه‌ی قۆناغێكی‬ ‫هه‌ستیار بوو له‌كۆمه‌ڵگای كوردیدا تا‬ ‫به‌ربگرین له‌هه‌ر خه‌ونێكی فاشیانه‌و‬ ‫س���ته‌مكارانه‌ ب���ه‌ره‌و دونیایه‌ك���ی‬ ‫عه‌لمانی‌و كراوه‌و دیموكرات‌و شه‌فاف‬ ‫ك���ه‌ م���اف‌و ئازادی���ه‌ فه‌ردیه‌كانی‬ ‫ئینس���انی كورد پارێزراوبێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كوا ئه‌م مانایان���ه‌ له‌ڕاپه‌ڕیندا هاتن ‌ه‬ ‫دی؟‬ ‫بینین���ی جوانیه‌كان‌و ستایش���ی‬ ‫بێماناو موجامه‌له‌ی س���ه‌ركاغه‌ز بۆ‬ ‫ی���ادی راپه‌ڕین‌و یاده‌كان���ی دیكه‌‪،‬‬ ‫ن��� ‌ه ئه‌م واڵت���ه‌ پێش ئه‌خ���ات‌و نه‌‬ ‫هۆشیاریش دروستده‌كات بۆ نه‌وه‌ی‬ ‫ئاینده‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌توانێت سیستمێكی‬ ‫دیكتاتۆریان ‌ه بخوڵقێنێت ك ‌ه هێنده‌ی‬ ‫دیك��� ‌ه گه‌نده‌ڵ���ی‌و نه‌خۆش���یه‌كانی‬ ‫سه‌رجه‌سته‌مان زیاد بكات‌و كه‌سیش‬ ‫نه‌زانێت به‌ڕاست هۆكاره‌كانی الوازی‌و‬ ‫دواكه‌وتوویی ئه‌م واڵته‌ی ئێم ‌ه بۆچی‬ ‫ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫ئاخ���ر س���اته‌وه‌ختی راپه‌ڕی���ن‬ ‫س���اته‌وه‌ختی پیرب���وون‌و كه‌نه‌فتی‬ ‫دیكتاتۆرێ���ك ب���وو‪ ،‬ه���ه‌روه‌ك‬ ‫س���اته‌وه‌ختی كه‌وتن���ی سیس���تمی‬ ‫به‌عس بوو له‌كوردس���تانی باش���وور‬ ‫كه‌ دوات���ر به‌ ش���ێوه‌یه‌كی دیفاكتۆ‬ ‫ب���ه‌ ناوچ���ه‌ی دژه‌ فڕین ناس���ێنرا‬ ‫له‌الیه‌ن نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كانه‌وه‌و‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێم���ی لێكه‌وت���ه‌وه‌و‬ ‫حه‌ماس���ه‌تێكی شۆڕش���گێڕیی پێ‬ ‫به‌خشین بۆ گۆڕینی دونیای به‌عس‪،‬‬ ‫وه‌لێ ده‌یان موقه‌دده‌س‌و س���ه‌نه‌می‬ ‫وه‌كو به‌عسیش���ی بۆ دروستكردین‬ ‫ك ‌ه رێگرب���وو له‌وه‌ی تاك���ی ئازادو‬ ‫سیستمی دادپه‌روه‌ر دروست بكه‌ین‬ ‫ب���ه‌ بیانووی ش���ه‌رعیه‌تی ش���اخ‌و‬ ‫خه‌بات‌و شۆڕشگێڕێتی دوێنێ ك ‌ه تا‬ ‫ئێس���تاش باس ئه‌كرێت‌و ئه‌درێته‌و‌ه‬ ‫به‌چاوی ن���ه‌وه‌ی نوێدا‪ ،‬بۆی ‌ه گرنگ ‌ه‬ ‫له‌ی���ادی راپه‌ڕیندا ته‌نه���ا چیرۆكی‬ ‫دیموكراس���ی باس بكه‌ین‌و بتوانین‬ ‫به‌ته‌واوی ماناكانی راپه‌ڕین له‌ئازادی‬ ‫وتن‌و پره‌نس���یپه‌كانی دیموكراسیدا‬ ‫چ���ڕ بكه‌ینه‌وه‌و به‌ده‌س���تی خۆمان‬ ‫حه‌قیقه‌تی جوانی راپه‌ڕین‌و خه‌ونی‬ ‫شه‌هیدان‌و ئازاره‌كانی پێش راپه‌ڕین‬ ‫به‌دناو نه‌كه‌ین‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫چی‌ له‌خوێندنگا ‌ی میدیا‬ ‫ده‌گوزه‌رێ‌؟‬

‫ئەحمەد موفتی‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪www.‬‬

‫‪awene.com‬‬

‫ئ���ه‌و رووداوه‌ی‌ هه‌فته‌ی‌ پێش���ووی خوێندنگای‌ میدیس ک���ە به‌كۆتاییهاتنی‌ ژیانی‌‬ ‫فێرخوازێك���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 17‬س���اڵ‌و مامۆس���تاكه‌ی‌ كۆتاییهات‪ ،‬ل���ه‌زۆر ره‌هه‌نده‌و‌ه‬ ‫لێكدان���ه‌وه‌ی‌ بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بۆ من جێگای‌ تێڕامان بوو‪ ،‬دوو ره‌هه‌ندی‌ گرنگه‌‬ ‫كه‌ وابه‌سته‌ی‌ تواناو شوناسی‌ خوێندنگاكانه‌ به‌گشتی‌‪.‬‬ ‫ره‌هه‌ندی‌ یه‌كه‌م‪ ،‬توانای‌ خوێندنگاكانه‌ ب���ۆ كۆنترۆڵكردنی‌ هه‌ڵچون‌و ملمالنێكان‪.‬‬ ‫بێگومان هەموومان به‌داخ بوین بۆ له‌ده‌ستدانی‌ مامۆستایه‌كی‌ وه‌ك مامۆستا جێرمایا‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت كه‌ مامۆس���تا كه‌سایه‌تییه‌كی‌ زۆر خۆشه‌ویس���تبوو الی‌ فێرخوازه‌كانی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بیرمان نەچێت ئەو فێرخوازەی کۆتایی بەژیانی مامۆستاکەی‌و پاشان خۆشی‬ ‫دێنێ���ت‪ ،‬مەرج نییە ج���ەالد بێت بەڵکو بۆی هەیە(وە بەڕای من وایە) کە هەردوال‬ ‫قوربانی دەستی پەرەس���ەندنی گرژییەکی نێوانیان بن‪ ،‬لێره‌وه‌ رووه‌ جیاوازه‌كانی‌‬ ‫ئه‌م چیرۆکە دێته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م تراژیدیایه‌ ئه‌كرێ قۆناغی‌ كۆتایی بووبێت‬ ‫له‌شه‌ڕێكی‌ ده‌روونی‌‌و په‌س���تانێكی‌ رۆژانه‌ له‌‍نێوان مامۆس���تاکەی‌و فێرخوازه‌كه‌‪،‬‬ ‫كه‌ س���ه‌ره‌نجام فێرخوازەکە لەس���اتێکی دەروونی ناجێگیرییدا ئه‌م كۆتاییه‌ی‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌سته‌مه‌ فێرخوازێک به‌ئاسانی‌ قه‌ناعه‌ت بكات كه‌ ژیانی‌ خۆی‌‬ ‫كۆتای���ی پێبهێنێت بەتایبەت کە دەزانین بە حوکمی بنەماڵەکەی ژیانەکی نمونەی‬ ‫هەبووە بۆ تەمەنی هاوش���ێوەی ئەو‪ .‬بائه‌وه‌ش���مان بیر بێت كه‌ له‌ملمالنێی‌ نێوان‬ ‫مامۆس���تایه‌كی‌ خاوه‌ن ئه‌زموون‌و فێرخوازێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 17‬ساڵدا‪ ،‬ئه‌گه‌ر (لۆژیك)و‬ ‫(چاره‌س���ه‌ری‌ نمونه‌یی‌)و (حیكمه‌ت) داوا بكرێت‪ ،‬ئه‌وا له‌مامۆستاكه‌ داوا ده‌كرێت‬ ‫نه‌ك فێرخوازه‌كه‌‪ .‬دواجار ئه‌و پرس���یاره‌ش كه‌ ده‌ڵێ "ئ���ه‌و ده‌مانچه‌یه‌ چیده‌كرد‬ ‫له‌ن���او حه‌ره‌می‌ خوێندنگاكه‌دا؟" به‌ش���ی‌ خۆی‌ توانای‌ ئی���داره‌ی‌ خوێندنگاكه‌ش‬ ‫ده‌خاته‌ ژێر پرسیاره‌وه‌‪.‬‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ تری‌ وابه‌س���ته‌ كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌م تراژیدیایه‌وه‌ هاته‌وه‌ پێش‪ ،‬كێش���ه‌ی‌‬ ‫شوناس���ی‌ ئ���ه‌م خوێندنگایه‌یه‌‪ ،‬ئه‌میش له‌و پرس���یاره‌وه‌ دێته‌ پێش���ه‌وه‌ كه‌ ئایا‬ ‫به‌هه‌ش���تیی‌ مامۆس���تا جێرمایا‪ ،‬بۆچ ‌ی له‌كاتی‌ ئه‌م رووداوه‌داو له‌س���ه‌ره‌تای زۆر‬ ‫له‌وانه‌كان���دا نوێژی‌ كردووه‌؟ هه‌موومان ده‌زانین كه‌ گش���ت په‌ی���ڕه‌وه‌ ئایینیه‌كان‬ ‫ئازادن له‌وه‌ی‌ كه‌ خوێندنگه‌ی‌ به‌شوناس ئاینی‌ دامه‌زرێنن‌و تیایدا له‌پاڵ په‌روه‌رده‌و‬ ‫فێركردندا‪ ،‬په‌یامی‌ ئاینه‌كه‌ی���ان بگه‌یه‌ننه‌ فێرخوازان‪ ،‬رونتر بڵێین‌ هه‌روه‌ك چۆن‬ ‫حوجره‌ یاخود خوێندنگا ئیس�ل�امیه‌كان بوونیان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌كرێ خوێندنگه‌ی‌ ئاینی‌‬ ‫پیرۆزی‌ مه‌سیحیش بوونی‌ هه‌بێت‌و هه‌ڵبژارده‌ی‌ خه‌ڵكانێكی‌ زۆریش بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫شوناسه‌ پێویس���ته‌ زۆر به‌ڕوونی‌ بۆ دایكان‌و باوكان روونبكرێته‌وه‌و لەپرۆفایلێکی‬ ‫ئاش���کرادا نەوەک ئەم شوناسە لەناو پرسیارێک یان چەند پرسیارێکی تەمومژاوی‬ ‫ن���او فۆڕم���ی پێشکەش���کردنی فێرخوازدا ونبێ���ت‪ ،‬چونکە ئەگەر ئەم شوناس���ە‬ ‫تەبشیرییەی خوێندنگەی میدیس راس���تبێت دایکان‌و باوکان وەک خۆی ئاگاداری‬ ‫نەبن‪ ،‬ئەوکات لەوانەیە کێشەکە بچێتە ناو ماڵەکانەوە بەهۆی کەزۆربەی خێزانەکان‬ ‫ئەو راس���تییەیان بێ کێش���ە پێ هەرس ناکرێت کە ئەندامێکی خوار هەژدە ساڵی‬ ‫خێزانەکەیان ئاین بگۆڕێت‪ ،‬واتە تۆ لەبری بەرپاكردنی‌ ئاشتی‌ وه‌ك په‌یامی‌ به‌رزی‌‬ ‫حه‌زره‌تی‌ مه‌س���یح‪ ،‬كێشه‌ت خسته‌ ناو چه‌ند خێزانێكه‌وه‌ كه‌ له‌ناو هه‌ریه‌كێك له‌و‬ ‫خێزانانه‌دا تراژیدیای‌ له‌مجۆره‌ ش���تێكی‌ چاوه‌ڕوانكراو دەبێت‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌توندی‌ كاردانه‌وه‌ی‌ ئاینەکان تێبگه‌ین له‌مه‌ڕ پرسی گۆڕینی ئاین‪.‬‬ ‫ئێمه‌ ئه‌گ���ه‌ر كارایه‌كی‌ بواری‌ (جیاكردنه‌وه‌ی‌ دین له‌ده‌وڵه‌ت) بین‌و مه‌به‌س���تمان‬ ‫بێت كه‌ دامه‌زراوه‌ی‌ په‌روه‌رده‌و فێركردن له‌"ئاین" جیا بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا مه‌به‌ستمان‬ ‫ته‌نها "ئاین"ی‌ ئیسالم نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو مه‌به‌ستمان گشت ئاینه‌ پیرۆزه‌كانه‌‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌‬ ‫كه‌ باش���ترین جێگا بۆ "بانگخوازی‌"و "مزگێنی‌ دان"‪ ،‬مزگه‌وت‌و كه‌نیسه‌كانن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫خوێندنگه‌كان‪.‬‬

‫‪m‬‬

‫‪o‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪ ŠƐŤƀƿÈ ƹ ƥŠƿ ŚƸƳŠţ‬‬

‫‪ ƾƳŚƧŠƯŚƳŹŠŝ ƾƴƿźÊ Ƨ Œŝ‬‬

‫‪ƽźǀÈ ŝ ƥLjŝ‬‬

‫‪ ŢƿÈ źƧşŶƃŠƨƄǀÈ ŧ şƹŠƬÈǀÈ ſŚǀſŚŗ Šƫ şŻřƹŚƳ ƾƧŠǀƿŹřŻƺƐţŠƯżų‬‬ ‫‪ ŠŝşŵƺſŚŗ őźƯŠŗ ƽź‬‬ ‫‪ǀÈ ŝ ƥLjŝ ƾƬƿŚŝŒƯ ƾƳřŹŠƴǀÈ ƷŹŚƧŠŝ ƹƺƯŠƷ Šŝ‬‬ ‫‪Ê‬‬ ‫‪È‬‬ ‫‪ Šƫ źţŚƿŻ Šŝ‬‬ ‫‪ ŹŠŞƯřŹŠŝ ƾŝ ƽŠƯŚƳŹŠŝ Ʀǀ‬‬ ‫ ‪ƫÈŠƯŒƧ ƩŠƏŠƫ ŹŒūƹřŹŒū ƽŠƯŚƳŹŠŝ‬‬ ‫‪È‬‬ ‫‪ šŚƧ ƾƳŚƧŠƯŚƳŹŠŝ Šƫ ŠƐū şƹŠŤƿÈ źƏşŵ ƱŚƧŠǀǀƳŚƏŹŻŚŝ şŹŚƧ ƾƴƃŠƋ ƹƺƯŠƷ ŠƧ‬‬ ‫‪ Šŝ Šƨŝ ŢſƹŹŵ šŒų ƽŠƧŠţŠŞƿŚţ ŠƳŚƸǀū ƱŚƧŠǀǀţŠƿLJÈ ŠƯŒƧ şŹÊ Œţƹ ƱŵźŝŹŠſŠŝ‬‬ ‫‪ ƽźǀÈ ŝ ƥLjŝ ƾƳŚƧŠƯŚƳŹŠŝ Šƫ ŢƿŠƧşŵ ƽƹƹŻşŹŚŗ ƽşƹŠŗ ƾƳŵŹřŸŞƫÈŠƷ‬‬

‫‪ƾƳŚƧŠƯŚƳŹŠŝ ƽŹŠŤƳŠſ‬‬

‫‪ƽźǀÈ ŝ ƥLjŝ‬‬ ‫‪ƪÈ ǀÈ ſŚǀſŚŗ Šƫ‬‬

‫‪ Šƫ Šƨŝ ApplicationStore.asiacell.com ƾƳřŵŹŠſ ƱŚƧŠƯŚƳŹŠŝ ƾƳŵźƧŵŒƬƳƹřŵ Œŝ‬‬ ‫‪şƹŠţŠƧŠƬƿŚŝŒƯ‬‬

‫ریکالم‬