ژماره‌ 320

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)320‬‬ ‫سێشەممە‪2012/4/3‬‬

‫ده‌نگۆی‌ یه‌كخستنه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و‬

‫گۆڕان‌ »»»»‪712‬‬

‫دانانی(نه‌وشیروان مسته‌فا)‬ ‫به‌ سكرتێری‌ گشتی‌و ئه‌گه‌ر‌و هه‌ڵوێسته‌كان‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫»»»»‬

‫مەال کرێکار‬ ‫له‌نێوان دوێنێ‌و سبەینێدا!‬

‫گۆڕانکاری حکومەت‬ ‫نێچیر هات‌و‬ ‫بەرهەم رۆی‬

‫سلێمانی‬

‫»» ‪4‬‬

‫‪9‬‬

‫»» ‪8‬‬

‫ساڵە پرۆژەیەک تەواو نەبوە‬

‫دادگا بڕیاری‌ ده‌ستگیركردنی‌ قائیمقامی‌ سلێمانی ده‌ركرد‬ ‫چه‌ند كادیرێكی‌ بااڵی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان داكۆكی لێده‌كه‌ن‬ ‫یه‌كێك له‌گیراوه‌كان‪ ،‬تۆمه‌تباریشه‌ به‌هێرشكردنه‌ سه‌ر ئاسۆس هه‌ردی‌‬

‫زانا حەمە ساڵح‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئەرشیف‬

‫ی‬ ‫ی گه‌نده‌ڵ ‌‬ ‫ی دۆسیه‌یه‌ك ‌‬ ‫داواكاری‌ گشت ‌‬ ‫ی جواڵندو دادگای‌ سلێمانیش‬ ‫زه‌وی‌و زار ‌‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌ "به‌رتی���ل وه‌رگرتن" چوار‬ ‫تۆمه‌تباریان ده‌س���تگیركرد‪ ،‬دادوه‌ر‬ ‫ی داوه‌ ك ‌ه زانا حه‌مه‌س���اڵح‪،‬‬ ‫بڕی���ار ‌‬ ‫قائیمقامی‌ سلێمانیش به‌هه‌مان تۆمه‌ت‬ ‫ی خۆشیه‌و‌ه ناوبراو‬ ‫ده‌ستگیربكات‪ ،‬ال ‌‬ ‫ئه‌و تۆمه‌تان ‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬تایبه‌ت‪ :‬داواكار ‌‬ ‫س���لێمانی‌ م���اوه‌ی‌ چه‌ن���د مانگێك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ جواڵندن���ی‌ كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی زه‌وی‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵیی��� ‌ه له‌ب���وار ‌‬ ‫ی‬ ‫زار‌و له‌ئه‌نجام���دا دادگا بڕی���ار ‌‬ ‫ی پۆلیس‬ ‫ی ئه‌فسه‌رێك ‌‬ ‫ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫ی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫به‌پله‌ی‌ رائید‌و ئه‌فسه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌پل���ه‌ی‌ موق���ه‌ده‌م‌و به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ كشتوكاڵ‌و ده‌اڵڵێك ‌‬

‫زه‌وی‌و زاری‌ ده‌رك���رد‪ ،‬بڕیاریش��� ‌ه‬ ‫ی به‌هه‌مان تۆمه‌ت‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫قائیمقام ‌‬ ‫ده‌ستگیربكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ب ‌ه ئاوێنه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫راگه‌یان���د‪ ،‬ئه‌م ت���ۆڕه‌ ویس���تویان ‌ه‬ ‫كارمه‌ندێكی‌ ش���اره‌وانی‌ س���لێمانیش‬ ‫ی‬ ‫تێوه‌بگلێنن‌و ئه‌و كارمه‌نده‌ش داواكار ‌‬ ‫گشتی‌ لێ ئاگاداركردۆته‌وه‌‌و ئه‌وانیش‬ ‫كێش���ه‌كه‌یان ل���ه‌دادگا جواڵن���دووه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا ئ���ه‌و ئه‌فس���ه‌ره‌ی‌ پۆلیس‬ ‫ك ‌ه پله‌كه‌ی‌ رائیده‌ ده‌س���تگیركراوه‌‪،‬‬ ‫دوات���ر ده‌اڵڵ���ی‌ زه‌وی‌ فرۆش���تنه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گی���راوه‌‪ ،‬پاش���ان به‌رپرس���ه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ كش���توكاڵ گیراوه‌‪،‬‬ ‫دوات���ر ئه‌فس���ه‌رێكی‌ (موق���ه‌ده‌م)‬ ‫ی‌ هێزه‌ پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬س���ێ‌ رۆژیش ‌ه‬ ‫ی ده‌س���تگیركردنه‌ی‌ قائیمقام‬ ‫بڕی���ار ‌‬

‫"له‌ساڵێكدا هه‌رێم زیاتر له‌‪ 3‬بلیۆن‌و‬ ‫نیو دۆالری‌ له‌به‌غدا شاردوه‌ته‌وه‌"‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ نه‌وت���ی‌ عێ���راق رایگه‌یاند‬ ‫له‌س���اڵی‌ راب���ردوودا بای���ی‌ زیاتر له‌‪3‬‬ ‫بلی���ۆن‌و نیو دۆالر له‌نه‌وتی‌ خاو‌و گازی‌‬ ‫سروش���تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان دیار‬ ‫نه‌ماوه‌‪ .‬به‌رپرس���انی‌ ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ش‬ ‫داوا ده‌كه‌ن یان چاره‌نوسی‌ ئه‌م پاره‌یه‌‬ ‫ئاش���كرابكرێت یان له‌به‌ش���ه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم ببڕدرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و به‌ڵگان���ه‌ی‌‬ ‫به‌رپرس���انی‌ بااڵی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ نه‌وتی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬داویانه‌ته‌ رۆژنامه‌ی‌ ئه‌لحه‌یاتی‌‬ ‫چاپی‌ له‌ن���ده‌ن‪ ،‬ل���ه‌‪2011‬دا وه‌زاره‌تی‌‬ ‫س���امانی‌ سروش���تییه‌كانی‌ هه‌رێ���م‬ ‫به‌فه‌رمی‌ به‌وه‌زاره‌ت���ی‌ نه‌وتی‌ به‌غدای‌‬ ‫راگه‌یاندووه‌ كه‌ رۆژانه‌ ‪ 186.6‬به‌رمیل‬ ‫نه‌وت���ی‌ به‌رهه‌مهێناوه‌‌و له‌م ژماره‌یه‌ش‬ ‫‪ 94.4‬هه‌زار به‌رمیلی‌ راده‌س���تی‌ به‌غدا‬ ‫ك���ردووه‌‌و ‪ 53.6‬هه‌زار به‌رمیلیش���ی‌‬ ‫پااڵوتووه‌‪ ،‬كه‌چی‌ چاره‌نوسی‌ ئه‌ویتری‌‬

‫دی���ار نییه‌‪ .‬وه‌زاره‌تی‌ ن���ه‌وت جه‌غتی‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ش كردوه‌ت���ه‌وه‌ پ���اره‌ی‌ ‪92.2‬‬ ‫به‌رمیله‌كه‌یت���ر‌ دیار نییه‌‌و ئه‌گه‌ر نرخی‌‬ ‫هه‌ر به‌رمیلێكیش به‌ ‪ 106‬دۆالر حساب‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌پاردا پاره‌كه‌ی‌ ده‌گاته‌‬ ‫‪ 3‬بلیۆن‌و ‪ 556‬دۆالر‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌و نه‌وته‌ش���ی‌ ك���ه‌ گوایه‌‬ ‫پاڵێوراوه‌ بۆ ناوخۆی‌ هه‌رێم‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌‬ ‫نه‌وتی‌ به‌غ���دا رونیده‌كاته‌وه‌ كه‌ به‌غدا‬ ‫‪%20‬ی كۆی‌ گشتی به‌رهه‌می‌ نه‌وت‌و گازی‌‬ ‫شل‌و زه‌یتی‌ گازی‌ ناردووه‌ بۆ هه‌رێم كه‌‬ ‫زۆر زیاتره‌ له‌رێژه‌ی‌ دانیشتوانی‌ هه‌رێم‬ ‫كه‌ ‪%13‬ی دانیشتوانی‌ عێراقه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ نوس���راوی‌ وه‌زاره‌تی‌ س���امانه‌‬ ‫سروش���تییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫ژماره‌ ‪ 702‬له‌شوباتی‌ ‪ 2012‬كه‌ ئاماری‌‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ نه‌وتی‌ س���لێمانی‌‌و هه‌ولێر‌و‬ ‫دهۆكی‌ تێدایه‌‌و ئاراس���ته‌ی‌ هاوتاكه‌ی‌‬ ‫له‌به‌غدا ك���راوه‌ "هه‌رێم هه‌ندێك نه‌وتی‌‬

‫له‌ناوخۆدا فرۆشتووه‌ له‌رێگای‌ كۆمپانیا‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌ره‌كان���ه‌وه‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫دابینكردنی‌ خه‌رجیی‌ كۆمپانیاكان"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ وه‌زاره‌تی‌ نه‌وت ئێس���تا‬ ‫داواكارن یان چاره‌نوسی‌ ئه‌م بلیۆنه‌ها‬ ‫دۆالرە‌ ئاش���كرا بكرێت یان ئه‌م پاره‌یه‌‬ ‫له‌به‌ش���ه‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێ���م ببڕدرێت تا‬ ‫ئه‌وكاته‌ی‌ چاره‌نووسی‌ پاره‌كه‌ یه‌كالیی‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫‪ 40‬گرێبه‌س���تی‌ نه‌وتی‌ له‌گه‌ڵ كۆمپانیا‬ ‫بیانییه‌كان���ی‌ ن���ه‌وت هه‌ی���ه‌ به‌ب���ێ‬ ‫ره‌زامه‌ندی���ی‌ ناوه‌ند‌و له‌دوا پێش���هاتی‌‬ ‫ئ���ه‌م دۆسییه‌ش���دا وه‌زاره‌ت���ی‌ نه‌وت‬ ‫هوش���یارییداوه‌ته‌ كۆمپانی���ای‌ تۆتاڵی‌‬ ‫فه‌ره‌نس���ی‌ كه‌ ئه‌گه‌ر له‌گرێبه‌سته‌كه‌ی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌رێ���م به‌رده‌وامبێ���ت‪ ،‬ئه‌و‌‬ ‫له‌هه‌م���وو ئیمتیازێك���ی‌ وه‌به‌رهێن���ان‬ ‫له‌به‌غدا بێبه‌ش ده‌كرێت‪.‬‬

‫ده‌رچ���ووه‌‪ ،‬هه‌موو ئ���ه‌و گیراوانه‌ش‬ ‫ی ‪ 307‬ده‌س���تگیركراون ك ‌ه‬ ‫به‌م���اده‌ ‌‬ ‫ماده‌یه‌كه‌ تایب���ه‌ت به‌ به‌رتیلخواردن‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌م ماده‌ی��� ‌ه نابێت تۆمه‌تبار‬ ‫له‌كاتی‌ ده‌ستبه‌سه‌ركردن ئازادبكرێت‬ ‫ت���ا دادوه‌ر بڕی���ار ده‌دات‪ .‬جێگ���ه‌ی‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌بۆكردنه‌ ئه‌و موقه‌ده‌مه‌ی‌ هێز ‌‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه ك ‌ه له‌م كێشه‌یه‌دا گیراوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌مان ئه‌و تۆمه‌تباره‌ی ‌ه ك ‌ه ده‌س���ت ‌‬ ‫هه‌بووه‌ له‌هێرش���كردن ‌ه سه‌ر ئاسۆس‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ردی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابی‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی مانگ ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه له‌كۆتای ‌‬ ‫رابردوودا‪.‬‬ ‫ی ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫ی ئه‌و زانیاریانه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬زانا حه‌مه‌ساڵح قائیمقام ‌‬ ‫س���لێمانی‌ به‌تۆمه‌تی‌ وه‌رگرتنی‌ زیاتر‬ ‫ی قول ‌ه‬ ‫له‌پێنج دۆن���م باخ له‌ناوچ���ه‌ ‌‬

‫ره‌یس���ی‌‌و چه‌ند پارچ��� ‌ه زه‌وییه‌ك بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستگیركرن ‌‬ ‫پاسه‌وانه‌كانی‌‪ ،‬بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ده‌رچووه‌‪ ،‬ب���ەاڵم ناوبراو تێكڕا ‌‬ ‫ئه‌و زانیاریانه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ده‌رچوون���ی‌ بڕی���ار ‌‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ زان���ا حه‌مه‌س���اڵح‬ ‫ی له‌ڕێكه‌وتی‌ ‪،4/1‬‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫قائیمقام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌‬ ‫چه‌ند ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمانی‌ به‌گه‌رم ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارێزگار ‌‬ ‫ی له‌زانا حه‌مه‌س���اڵح ده‌كه‌ن‌و‬ ‫داكۆك ‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت ده‌س���تگیری‌ نه‌كرێت‌و تا‬ ‫ئێس���تاش به‌پش���تی‌ ئه‌وان نه‌چۆت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌م دادگا‪ ،‬هاوكات چه‌ند كادیرێك ‌‬ ‫دی���اری‌ گۆڕان په‌یوه‌ندیی���ان كردوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب��� ‌ه ئاوێنه‌وه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی‌ هیچ كارێك ‌‬ ‫رۆژنامه‌وانی‌ له‌ئێس���تادا له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫ی دوو‬ ‫كێشه‌ی ‌ه نه‌كرێت‪ .‬به‌درێژایی‌ رۆژ ‌‬

‫ئه‌و عه‌مبارەی‌ ئه‌ندازیاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫تیاخنكا له‌سه‌ر داوا ‌ی‬ ‫به‌رپرسێك ‌ی سلێمانی‌ كراوه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌و عه‌مباری‌ نه‌وته‌ی‌ سلێمانی‌ كه‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ن����ه‌ورۆز ئه‌ندازیارێكی‌ تێدا خنكا‪ ،‬پێش‬ ‫س����اڵێك له‌مه‌وبه‌ر به‌بڕی����اری‌ وه‌زیری‌‬ ‫س����امانه‌ سروش����تیه‌كان له‌به‌ر خراپی‌‬ ‫داخراوه‌‪ ،‬بەاڵم له‌سه‌ر داوای‌ به‌رپرسێكی‌‬ ‫ئیداری‌ سلێمانی‌ كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����لێمانی‌ تایب����ه‌ت ب����ه‌ ئاوێن����ه‌‪:‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگاداری‌ له‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ ب����ه‌ ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند ئه‌و‬ ‫عه‌مباری‌ نه‌وته‌ی‌ گه‌ڕه‌كی‌ ش����ه‌كره‌كه‌ی‌‬ ‫س����لێمانی‌ ك����ه‌ لەڕۆژی‌ ن����ه‌ورۆز ‪3/21‬‬ ‫ئه‌ندازیارێكی‌ نه‌وت����ی‌ تیا خنكا‪ ،‬پێش‬ ‫س����اڵێك له‌مه‌وبه‌ر به‌بڕی����اری‌ وه‌زیری‌‬ ‫س����امانه‌ سروش����تییه‌كان له‌به‌ر كۆنی‌و‌‬ ‫نه‌بوونی‌ سه‌المه‌تی‌ داخراوه‌‪ ،‬به‌اڵم پاش‬ ‫ماوه‌یه‌ك به‌رپرسێكی‌ ئیداری‌ سلێمانی‌‬ ‫داوا له‌وه‌زاره‌ت ده‌كات كه‌ س����ه‌رله‌نوێ‌‬ ‫بكرێت����ه‌وه‌‌و وه‌زاره‌تی����ش ره‌زامه‌ن����دی‌‬

‫پێشان ده‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌ به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ ئیداره‌ی‌ سلێمانی‌ به‌س له‌به‌ر قازانج‬ ‫س����ه‌رله‌نوێ‌ عه‌مباره‌كه‌ی‌ كرده‌وه‌ به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هی����چ چاكس����ازییه‌كی‌ تیابكات‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ ببێته‌ مایه‌ی‌ پاراستنی‌‬ ‫گیانی‌ كارمه‌ندان‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ ئه‌و روداوه‌‬ ‫تراژیدیه‌ی‌ لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪ 3- 12‬تاری����ق ئەحم����ەدی‬ ‫ئه‌ندازی����ار ك����ه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 42‬س����اڵ بوو‬ ‫له‌كاتی‌ كاركردن����دا كه‌وته‌ ناو عه‌مباری‌‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ نه‌وته‌ك����ه‌وه‌‌و له‌ئه‌نجامدا‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌ستدا‌و پاش رۆژێك ته‌رمه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌رهێنرایه‌وه‌‪ ،‬دوای‌ چه‌ند رۆژێكی‌ تریش‬ ‫برایه‌كی‌ ئه‌ندازیاره‌كه‌ كه‌ بۆ پرسه‌كه‌ی‌‬ ‫گه‌رای����ه‌وه‌ گیانی‌ له‌ده‌س����تدا‪ .‬دادگای‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌سه‌ر رووداوه‌كه‌ به‌رێوه‌به‌ری‌‬ ‫عه‌مباره‌كه‌ی‌ ده‌ستگیركرد‪.‬‬

‫له‌كوردستان چه‌ندین پااڵوگه‌ی‌ نا یاسایی‌ نه‌وت هه‌یه‬ ‫كه‌ بوونه‌ت ‌ه سه‌رچاوه‌ی‌ دروستبوونی‌ نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌‬ ‫ی پاراس���تن‌و‬ ‫ی (ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫راپۆرتێك��� ‌‬ ‫چاككردن���ی‌ ژینگه‌) ئاش���كرای‌ ده‌كات‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫ی نایاس���ای ‌‬ ‫كه‌ چه‌ندین پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردس���تاندا هه‌یه‌ كه‌ مه‌ترسییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌ن بۆ س���ه‌ر ژینگه‌‌و سه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫دروستبوونی‌ نه‌خۆشی‌ (شێرپه‌نجه‌ن)‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌كاتێكدا س���اڵ‬ ‫ی‬ ‫ی توشبوون ‌‬ ‫به‌ساڵ له‌كوردستان ئامار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوشند‌ه ‌‬ ‫هاوواڵتیان به‌نه‌خۆشییه‌ك ‌‬

‫وه‌ك ش���ێرپه‌نج ‌ه له‌به‌رزبوونه‌وه‌دایه‌‪،‬‬ ‫ی پاراستن‌و‬ ‫ی (ده‌سته‌ ‌‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتێك ‌‬ ‫چاككردنی‌ ژینگه‌) به‌ژماره‌ (‪ )1633‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌(‪)2011/7/6‬دا ده‌رچووه‌‌و وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆكی‌ كابینه‌ ‌‬ ‫ب���ۆ نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم نێردراوه‌‌و‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫شه‌ش���ه‌م ‌‬ ‫ی ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫كۆپییه‌كیش��� ‌‬ ‫ئاماژه‌ بۆ كۆمه‌ڵێ���ك پااڵوگه‌ی‌ نه‌وت‬ ‫كراو‌ه له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‌و تیایدا‬

‫هات���ووه ‌"له‌هه‌لومه‌رجێك���ی‌ تایبه‌تدا‬ ‫به‌ده‌ی���ان پااڵوگه‌ی‌ نه‌وت له‌ش���وێن ‌ه‬ ‫ی هه‌رێ���م‬ ‫ی پارێزگاكان��� ‌‬ ‫جیاجیاكان��� ‌‬ ‫ێ وه‌رگرتنی‌ ره‌زامه‌ن���دی‌ ژینگه‌یی‌‌و‬ ‫ب��� ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ هه‌ڕه‌مه‌كی‌ دروستكراون‪،‬‬ ‫ی پاراستن‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش سه‌رپێچییه‌ بۆ یاسا ‌‬ ‫ی ژینگه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫چاككردن ‌‬ ‫ی (‪.")2008‬‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ژمار‌ه (‪‌ )8‬‬ ‫له‌و راپۆرته‌دا دوانز‌ه خاڵ رونكراوه‌ته‌و‌ه‬

‫ێ مۆڵه‌ت‬ ‫له‌وان���ه‌ "هه‌موو پااڵوگه‌كان ب ‌‬ ‫دروستكراون‪ .‬زۆرب ‌هی‌ زۆری‌ پااڵوگه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ش���وێنه‌كانیان گونجاو نیی��� ‌ه له‌الیه‌ن ‌‬ ‫ژینگه‌یی���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌م پااڵوگان��� ‌ه مه‌رج ‌ه‬ ‫ته‌ندروس���تییه‌كانیان تیایدا به‌رجه‌ست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نابێت‪ .‬له‌م پااڵوگان���ه‌دا ده‌یه‌ها غاز ‌‬ ‫ژه‌ه���راوی‌‌و مه‌ترس���یدار ده‌رده‌چێت‌و‬ ‫ی مه‌ترس���یدار به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌بن���ه‌ هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی‌‌و توش���بوون ‌‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫هاوواڵتی���ان به‌جۆره‌ه���ا نه‌خۆش���ی‌‌و‬ ‫له‌وانه‌ش شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ێ پارێزگاك ‌ه ‌‬ ‫ئه‌م پااڵوگانە ک ‌ه له‌هه‌رس ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم���دا هه‌یه‌‪ ،‬ئاوێنه‌ ئاماژ‌ه بۆ ناو ‌‬ ‫چه‌ندی���ن ل���ه‌و پااڵوگان��� ‌ە ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ون ‌ه سنوری‌ پارێزگای‌ هه‌ولێره‌وه‌‪.‬‬

‫شه‌ممه‌ پارێزگاری‌ سلێمانی‌ (به‌هرۆز‬ ‫قه‌ش���انی‌) له‌هه‌وڵ���ی‌ ئه‌وه‌دابووه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫قائیمقام ده‌ستگیر نه‌كرێت‌و په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫كردوو‌ه به‌دادوه‌ره‌كان���ه‌و‌ه بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌ر نه‌كرێت‌و یه‌كڕاست ئازاد‬ ‫ی ‪307‬ـه‌‪،‬‬ ‫بكرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ دژی‌ ماده‌ ‌‬ ‫ی پێ‬ ‫ئ���ه‌و ماده‌یه‌ی‌ ك��� ‌ه تۆمه‌تباران ‌‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه نه‌یویست‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ن���اوی‌ ئاش���كرابكرێت ب���ه‌ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و به‌رپرس���ان ‌ه‬ ‫راگه‌یان���د‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌یكه‌ن ده‌س���توه‌ردان‌و ئیفلیجكردن ‌‬ ‫دادگاكان���ه‌ ك��� ‌ه چه‌ندی���ن س���اڵ ‌ه‬ ‫ی ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫ل���ه‌دژی‌ دادگاكان پی���اده‌ ‌‬ ‫هیچ رێزێكیان بۆ س���ه‌روه‌ری‌ یاس���ا‬ ‫نه‌هێشتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫عه‌بدولمسه‌وه‌ر بارزانی‌‬

‫عه‌بدولمسه‌وه‌ر بارزانی‌‪:‬‬

‫مه‌سعود بارزان ‌ی‬ ‫شه‌قوه‌شێنه‌كانی‌‬ ‫ناردووه‌‬

‫عه‌بدولمس���ه‌وه‌ر بارزانی‌ ك���ه‌ له‌هه‌ولێر‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌س���ێكی‌ نه‌ناسراوه‌وه‌‬ ‫هێرشی‌ كرایه‌ سه‌رو رووبه‌ڕووی‌ لێدان‌و‬ ‫توندوتیژی‌ ب���ووه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "مادام‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ‪ 48‬كاتژمێردا ئه‌وانه‌ی‌ هێرشان‬ ‫كرده‌ سه‌رم نه‌دۆزرانه‌وه‌‪ ،‬دیاره‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ شه‌قوه‌شێنه‌كانی‌ ناردووه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬دكتۆر عه‌بدولمسەو‌ر‬ ‫بارزانی‌ به‌نیازه‌ س���كااڵ له‌سه‌ر بارزانی‌‬ ‫ئامۆزای‌ تۆمار بكات‪ ،‬چونكه‌ به‌به‌رپرسی‌‬ ‫راسته‌وخۆی‌ رووداوه‌كه‌ی‌ ده‌زانێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ پاساوی‌ بۆ ئه‌م‬ ‫قس���انه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و شوێنه‌ی‌ لێی‌‬ ‫هێرشی‌ كراوه‌ت ‌ه سه‌ر‪ ،‬له‌ژێر كۆنتڕۆڵی‌‬ ‫هێ���زه‌ ئه‌منیه‌كانی‌ ئ���ه‌و حیزبه‌دایه‌ كه‌‬ ‫بارزانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫د‪.‬عه‌بدولمس���ه‌وه‌ر وتی‌ "بڕوام به‌یاسا‬ ‫هه‌یه‌ بۆ یه‌كالییبوونه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم گه‌ر له‌و یاسایه‌ش بێ‌ ئومێدم بم‬ ‫كه‌ له‌كوردستان هه‌یه‌‪ ،‬په‌نا ده‌به‌مه‌ به‌ر‬ ‫دادگاكانی‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من نه‌ یه‌ك���ه‌م ك ‌هس‌و نه‌ دوا‬ ‫كه‌س���یش ده‌بم كه‌ له‌س���ه‌ر قسه‌كردن‬ ‫رووبهڕووی‌ هێرشی‌ ناڕه‌وا ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫»»‪3‬‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫»»‪3‬‬ ‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫‪ CIA‬داوا له‌توركیا ده‌كات ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌ بناسێت‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك���ی‌ تورك���ی‌ ئام���اژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ دیڤید پاتریۆس���ی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫‪ CIA‬له‌دوا س���ه‌ردانیدا ب���ۆ ئه‌نقه‌ره‌‬ ‫داوای‌ له‌كاربه‌ده‌ستانی‌ تورك كردووه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ك���وردی‌ له‌عێراقدا به‌فه‌رمی‌‬ ‫بناس���ێنن‌و له‌به‌رامبه‌ریش���دا پشكی‌‬ ‫خۆت���ان له‌ن���ه‌وت‌و گازی‌ كه‌رك���وك‌و‬ ‫موسڵ‌ ببه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :Yeni Çag ،‬رۆژنامه‌ی‌ ‪Yeni‬‬ ‫‪Çag‬ی‌ توركی له‌زاری‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئیس���تخباراته‌وه‌ هه‌واڵ���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫باڵوكرده‌وه‌ كه‌ پاتریۆس له‌سه‌ردانه‌كه‌یدا‬ ‫ب���ۆ ئه‌نق���ه‌ره‌ (‪ )2012/3/12‬له‌گه‌ڵ‬

‫دیڤید پاتریۆس‬

‫هه‌ریه‌ك له‌س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ توركیا‬ ‫(ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆغان)‌و سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫میت (ه���اكان فی���دان) كۆبووه‌ته‌وه‌و‬ ‫وتیه‌ت���ی‌ "حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ندی‌ به‌غدا‬ ‫زۆر بۆ هه‌ولێر ده‌هێنێت‪ ،‬ئێوه‌ خۆتان‬ ‫له‌هه‌ولێر نزیك بكه‌نه‌وه‌و خۆتان بكه‌ن‬ ‫به‌برایان‌و س���وود له‌كان���ه‌ نه‌وته‌كانی‌‬ ‫كه‌ركوك‌و موسڵ‌ وه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ رۆژنامه‌كه‌‪ ،‬پاتریۆس پێشنیاری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بۆ حكومه‌ت���ی‌ ‪ AKP‬كردووه‌‬ ‫كه‌ له‌به‌رامبه‌ر ناس���اندنی‌ كوردستاندا‬ ‫بێده‌ن���گ بن‌و ب���را گه‌وره‌ی���ی‌ بكه‌ن‌و‬ ‫پشكی‌ خۆشتان نه‌وت‌و گاز ببه‌ن"‪.‬‬

‫رۆژنامه‌ك���ه‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫پاتری���ۆس وتویه‌تی‌ "به‌غدا گوش���ار‬ ‫ده‌خاته‌ سه‌ر هه‌ولێر‌و سوریا‌و ئێرانیش‬ ‫ل���ه‌دژی‌ ئ���ه‌وه‌ن ده‌وڵه‌ت���ی‌ ك���وردی‌‬ ‫له‌باكوری‌ عێ���راق دابمه‌زرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێوه‌ش له‌دژی‌ بن ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ توانای‌‬ ‫ژیانی‌ نابێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێوه‌ قبوڵی‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وا بێ‌ پاداشت نابێت"‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌كه‌ ئ���ه‌وه‌ش بی���ر ده‌خاته‌وه‌‬ ‫كه‌ دیڤی���د پاتریۆس ئ���ه‌و فه‌رمانده‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكییه‌ بوو ل���ه‌‪2003‬دا فه‌رمانیدا‬ ‫توره‌كه‌ بكرێته‌ سه‌ر سه‌ربازانی‌ تورك‬ ‫له‌سلێمانی‌‪.‬‬

‫ی به‌كلتوركردنی‌ خوێندنه‌و‌ه راده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫قاوه‌خانه‌ی‌ كه‌لتوری‌ هه‌ڵمه‌تی‌ نیشتیمانی ‌‬

‫فاروق ره‌فیق‪ :‬نه‌خوێنده‌واریی‌ باڵی‌ به‌سه‌ر واڵتدا كێشاوه‌‬ ‫ئا‪ :‬زریان محه‌مه‌د‬ ‫قاوه‌خانه‌ی كه‌لتوری له‌شاری‬ ‫سلێمانی هه‌ڵمه‌تێكی نیشتمانیی بۆ‬ ‫به‌كه‌لتوركردنی خوێندنه‌و‌ه راگه‌یاندوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ به‌ به‌شداریی‌ ده‌یان كه‌سایه‌تی ‌‬ ‫ناسراو‪ ،‬سه‌دان چاالكی تیا ئه‌نجام‬ ‫ی‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬نوسه‌رێكیش هۆكارێك ‌‬ ‫نه‌بوونی‌ خوێندنه‌وه‌ به‌كه‌لتور‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ خراپی‌ سیسته‌م ‌‬ ‫ی واڵت‬ ‫په‌روه‌رده‌و ده‌ڵێت "ئه‌و هێزه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ ده‌بات هێزێكی‌ نه‌خوێنده‌واره‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ گشتی قاوه‌خان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌لتوری‌ "ئیدریس عومه‌ر" به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یاند ك��� ‌ه هه‌ڵمه‌ته‌كه‌ ب���ۆ ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌د رۆژ به‌رده‌وام ده‌بێت‌و له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك ك���ۆڕ‌و چاالكی���ی‌ هونه‌ری‌‌و‬ ‫ی هاوواڵتیانی‌ كورد‬ ‫وه‌رزشییه‌و‌ه سه‌رنج ‌‬ ‫ی‬ ‫راده‌كێشێت بۆ خوێندنه‌وه‌‪ ،‬جگ ‌ه له‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌ كتێبخانه‌یه‌كی‌ گه‌ڕۆگ ده‌به‌نه‌ هه‌موو‬ ‫ی شار‌و‬ ‫گه‌ڕه‌ك‌و ش���وێن ‌ه گش���تییه‌كان ‌‬ ‫ش���ارۆچكه‌كان‌و س���ه‌دان پۆسته‌ریش‬ ‫له‌ش���وێنه‌ گش���تییه‌كاندا هه‌ڵده‌واسن‌و‬ ‫ی كتێب‬ ‫ی ده‌نگ ‌‬ ‫به‌مزووان���ه‌ش رادی���ۆ ‌‬ ‫ی رۆژانه‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌س���تده‌كات به‌په‌خش��� ‌‬ ‫ی تایبه‌ته‌ به‌باسكردنی‌ كتێب‌و‬ ‫رادیۆیه‌ك ‌‬ ‫باڵوكراوه‌كان‌و هاندانی‌ خوێندنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "ئ���ه‌وه‌ی‌ مای��� ‌ه ‌‬ ‫ئیدری���س وت��� ‌‬ ‫ی زۆرب ‌هی‌ كتێب له‌‪500‬‬ ‫نیگه‌رانیی ‌ه تیراژ ‌‬ ‫ی‬ ‫دانه‌ تێناپه‌ڕێ‌‪ ،‬له‌كاتێكدا دانیشتوان ‌‬ ‫ ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان ‪ 5‬ملیۆن كه‌سه‌‪ ،‬قاوه‌خانه‌ی که‌لتوری‬ ‫ل���ه‌و تی���راژه‌ش له‌م���او‌هی‌ س���اڵێكدا‬ ‫ی سیس���تمی‌ پ���ه‌روه‌رد‌ه‬ ‫ی بێت؟ كه‌واته‌ خوێنه‌ر نییه‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و ده‌س���تكار ‌‬ ‫ی ده‌كات ك��� ‌ه ئه‌م قه‌یران���ه‌ په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫ده‌توانین بڵێ���ن چه‌ند دانه‌یه‌كی‌ كه‌م ‌‬ ‫ێ ده‌س���تكاری‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫لێده‌فرۆش���رێت‪ ،‬دیار‌ه كتێبیش هه‌ی ‌ه به‌سیاسه‌ت‌و حكومڕانی‌ كوردستانه‌و‌ه كۆمه‌ڵگایه‌ نه‌خوێنده‌وار بێت یان هیچ بكرێت‪" ،‬به‌اڵم ك ‌‬ ‫بكات؟ ئه‌و هێز‌هی‌ واڵت به‌ڕێوه‌ده‌بات‬ ‫ی راگه‌یان���د ناخوێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی باش���ه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌گشتی‌ كتێب هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫فرۆش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێزێك���ی‌ نه‌خوێن���ده‌واره‌‪ ،‬ل���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی "ئه‌م ‌ه په‌یوه‌ندیی‌ به‌سیستم ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه "ب���اوه‌ڕم وای ‌ه ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ ‌‬ ‫له‌قه‌یرانێكی‌ گه‌وره‌دایه‌"‪.‬‬ ‫ی فكری‌‌و كلتوری‌‌و مێژوویی‌و زانستییه‌و‌ه‬ ‫ی په‌روه‌رده‌وه‌ی��� ‌ه ك���ه‌ قوتاب���ی‌ فێر ‌‬ ‫ی واڵت ده‌كات‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتێك ‌‬ ‫ی حوكم��� ‌‬ ‫ی س���ه‌روكاریان له‌گه‌ڵ بازاڕ ‌‬ ‫ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌خوێنده‌واره‌و هه‌موو كایه‌كانیش هه‌ر خوێندن���ه‌و‌ه ناكرێت له‌قوتابخانه‌ به‌س نه‌خوێنده‌واره‌‪ ،‬له‌ماو‌هی‌ چه‌ند س���اڵ ‌‬ ‫كتێبدای��� ‌ه رۆژ به‌ڕۆژ زیات���ر ناڕه‌زای ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوودا عاله‌میان سه‌رقا ‌ڵ كرد به‌ناو ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ده‌كرێ���ت ن���او ‌‬ ‫فێ���ر ‌‬ ‫خۆی���ان به‌رامبه‌ر ب���ه‌و‌ه ده‌رده‌بڕن ك ‌ه به‌و ئه‌قاره‌دا ده‌بات"‪.‬‬ ‫ی بزانن‬ ‫ی ریفۆرمكردن له‌په‌روه‌رده‌دا‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی تیراژی‌ كتێبیش بنوس���ێت‌و بیخوێنێت���ه‌وه‌و ئامانج��� ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كه‌می ‌‬ ‫ی كتێب كه‌متر‬ ‫ێ رێژه‌ی‌ خوێنه‌ران ‌‬ ‫تا د ‌‬ ‫ی لێده‌رچووه‌؟! خراپتر‪ ،‬من نائومێدم‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه دیارنییه‌‪ ،‬ده‌ب���ێ‌ مرۆڤێك چ ‌‬ ‫ی دانیش���توان‪ ،‬وت ‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك ك ‌ه به‌ش���ێك به‌ به‌راورد به‌زۆر ‌‬ ‫ی واڵت‬ ‫ی ئێستا ئه‌م كۆمه‌ڵ ‌ه خه‌ڵكه‌ ‌‬ ‫ی له‌و‌ه ‌‬ ‫ی كلت���ور ‌‬ ‫له‌نووس��� ‌هر‌و رۆش���نبیران پێیانوای��� ‌ه "ئه‌م ‌ه كاره‌ساته‌ نه‌ك قه‌یران‪ ،‬له‌كاتێكدا دروس���تبكات ك���ه‌ ئاش���ق ‌‬ ‫ی بێت‪ ،‬ده‌توانین به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن بتوانن هیچ له‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی رۆژنامه‌نوس���ان ده‌ڵێت ‪ 7‬خوێندنه‌وه‌و نیشتیمان ‌‬ ‫ی سه‌ندیكا ‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ ك���وردی‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بكه‌ن‪ ،‬ده‌بێت ئێم ‌ه واز له‌سیاسیه‌كان‌و‬ ‫ی گه‌ور‌ه باڵ ‌‬ ‫هه‌زار رۆژنامه‌ن���ووس هه‌یه‌‪ ،‬ده‌وترێت بڵێی���ن نه‌خوێنده‌وارییه‌ك ‌‬ ‫نه‌خوێنده‌واره‌‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ه شكستخواردووه‌كان بهێنین‌و‬ ‫"ف���اروق ره‌فیق" نوس���ه‌رو روناكبیر زیاتر له‌‪ 120‬هه‌زار مامۆستا هه‌یه‌‪ ،‬زیاتر به‌سه‌ر واڵته‌كه‌دا كێشاوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ده‌رچون له‌و قه‌یران‌و بگه‌ڕێینه‌و‌ه بۆ ناو كۆمه‌ڵگا"‪.‬‬ ‫ی له‌‪ 250‬ه���ه‌زار قوتابی‌ زانكۆ‌و ئاماده‌یی‬ ‫ی ل���ه‌م هه‌ڵمه‌ت ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ستخۆش��� ‌‬ ‫وێڕا ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و‌هی‌ ك���ه‌ ته‌كنه‌لۆژیا‬ ‫ی كه‌لتوری‌‪ ،‬ئام���اژ‌ه به‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬ئیتر چۆن ‪ 500‬دان ‌ه تیراژی‌ كتێب كاره‌س���اته‌ش‪ ،‬فاروق پێیوای ‌ه ده‌بێت‬ ‫قاوه‌خان��� ‌ه ‌‬ ‫ریکالم‬

‫‪illennium Institute‬‬

‫‪For Languages: American Curriculum‬‬

‫په‌یمانگای میلینیۆم بۆ فێربوونی زمانی ئینگلیزی‬

‫به‌شێوه‌زاری ئه‌مه‌ریكی به‌شێوازێكی مۆدێرن‬ ‫خوله‌كان بۆهه‌موو ئاسته‌كان‌و بۆ هه‌موو ته‌مه‌نێكه‬

‫كردنه‌وه‌ی‌ خول ‌ی تایبه‌ت بۆ منااڵن‬ ‫سلێمانی‪ ،‬گه‌ڕه‌كی به‌ختیاری‪ ،‬به‌رامبه‌ر گردی شاری جوان‬

‫‪ 07707702312‬‬

‫‪www.milac.net‬‬

‫له‌فه‌یسبوکی قاوه‌خانه‌ی که‌لتورییه‌وه‌‬ ‫ی به‌كتێب لێژ كردووه‌‪ ،‬فاروق‬ ‫جێگـــــ ‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی من ئه‌م���ه‌ پوچترین‌و ب ‌‬ ‫ی "به‌ڕا ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫كـــه‌ڵكتری���ن به‌هانه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رئه‌م ‌ه‬ ‫وابوای���ه‌ ده‌بوو له‌خۆرئاوا ئێس���تا ئه‌و‬ ‫حاڵـــــــــه‌ته‌ دروس���تبوایه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫من چه‌ند رۆژێك ‌ه له‌سه‌فه‌ر گه‌ڕاومه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی گ���ه‌ڕاوم ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌وروپ ‌‬ ‫چ���وار واڵت��� ‌‬ ‫س���ه‌یرم كردووه‌ تا بزانم خه‌ڵكی‌ كتێب‬ ‫ده‌خــــوێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌م���وو كه‌س���ێك‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیه‌وه‌ داده‌نیشێت له‌كات ‌‬ ‫له‌شوێن ‌‬ ‫سه‌فه‌ریــــاندا له‌ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ره‌كاندا‬ ‫كتێ���ب ده‌خوێننه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر وا بوای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ته‌كنه‌لۆژی���ا ده‌بوایه‌ له‌وێ‌ رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بگێڕایه‌‪ ،‬ئه‌م قس���ان ‌ه ته‌نه���ا به‌هانه‌ ‌‬ ‫ته‌مه‌ڵییه‌"‪.‬‬

‫خه‌رجییه‌كانی‌ لوتكه‌ی‌ عه‌ره‌بی‬ ‫‪ 2‬ملیارد دۆالری‌ تێپه‌ڕاند‬

‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ لیژن���ه‌ی‌ نه‌زاهه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق كه‌ پشتی‌ به‌زانیاریه‌كانی‌‬ ‫دیوانی‌ چاودێری‌ دارایی‌ به‌ستوه‌‪ ،‬خه‌رجی‌‌و‬ ‫تێچونه‌كانی‌ لوتكه‌ی‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌ب له‌به‌غدا‬ ‫‪ 2‬ملی���ارد دۆالری‌ تێپه‌ڕان���دووه‌‌و چه‌ندین‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌ گ���ه‌وره‌ش له‌ئاماده‌كارییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌م لوتكه‌یه‌دا كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬به‌غدا‪ :‬به‌پێی‌ لێدوانی‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫ ‬ ‫ئه‌ندامی‌ لیژن���ه‌ی‌ نه‌زاه���ه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ کۆبونه‌وه‌یه‌کی لوتکه‌ی عه‌ره‌بی‬ ‫نوێنه‌رانی‌ عێراق‌و ئه‌و زانیاری‌‌و داتایانه‌ی‌‬ ‫له‌دیوان���ی‌ چاودێ���ری‌ دارای���ی عێراقه‌وه‌ بۆ هه‌ڵمه‌تی‌ راگه‌یان���دن‌و كرێی‌ كۆمپانیا گشتی‌ به‌فیڕۆ داوه‌‪.‬‬ ‫له‌الی‌ خۆشیه‌وه‌‪ ،‬نوری‌ مالیكی‌ له‌میانه‌ی‌‬ ‫دزه‌یانك���ردووه‌ ب���ۆ میدی���ا عه‌ره‌ب���ی‌‌و توركییه‌كانی‌ میوانداریكردن‌و كۆی‌ گشتی‌‬ ‫جیهانیی���ه‌كان‪ ،‬ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران���ی‌ خه‌رجییه‌كانیش ده‌چێته‌ سه‌روو ‪ 2‬ملیارد كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌وانیدا جه‌غتیكرده‌وه‌‬ ‫به‌غ���دا به‌یه‌ك س���ولفه‌ ب���ڕی‌ ‪ 100‬ملیارد دۆالر‪ .‬ئێس���تاش په‌رله‌مانتاران له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ی‌ خه‌رجكراوه‌ له‌نیو ملیارد دۆالر تێپه‌ڕ‬ ‫دین���اری‌ خه‌رجك���ردووه‌ بۆ پێویس���تییه‌ لێپچینه‌وه‌دان له‌گه‌ڵ هوشیار زێباری به‌و ناكات‌و وتی‌ "عێراقییه‌كان به‌خانه‌خوێیی‌‌و‬ ‫لۆجستییه‌كانی‌ لوتكه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‪ ،‬پاش ئه‌م پێیه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ئاماده‌كاربووه‌‌و میوانداریی‌ ناسراون‌و ئه‌وه‌شی‌ خه‌رجكراوه‌‬ ‫سولفه‌یه‌ش ‪ 250‬ملیۆن دۆالر ته‌رخانكراوه‌ لیژنه‌ك���ه‌ به‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن كه‌ دارایی‌ هاوتای‌ رووداوه‌كه‌ بووه‌"‪.‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫داواكار ‌ی‬ ‫گشتی‌‌و‬ ‫چاودێر ‌ی‬ ‫دارایی‌‬ ‫سان‬ ‫له‌ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆی‌ هه‌رێمه‌وه‌ تا ئێستا‬ ‫كاری‌ دادگاكان په‌كخراون‌و به‌به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫بڕیاره‌كان���ی‌ دادگا به‌نیوه‌ناچ���ڵ‬ ‫جێبه‌جێده‌كرێ���ن‌و ده‌س���توه‌ردانێكی‌‬ ‫راسته‌وخۆ له‌دادگاكاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆر س���ه‌دان رێگری‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌دۆس���یه‌ی تاوان���ی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ خراپی‌ ماڵ‌و موڵكی‌ گشتی‌‌و‬ ‫پێشێلكردنی‌ مافی‌ مرۆڤ‌و بگره‌ تا ده‌گاته‌‬ ‫كوش���تن‪ ،‬دروس���تده‌كران‪ ،‬به‌تۆمه‌ت���ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م تۆمه‌تباره‌ پارتییه‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫بۆی‌ هه‌ڵبه‌س���تووه‌‪ ،‬یان به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌‌و پارتی‌ بۆی‌ هه‌ڵبه‌س���تووه‌‪،‬‬ ‫به‌كوردی‌‌و كورتی‌ نه‌ده‌توانرا لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌تۆمه‌تبارێك بكرێت له‌به‌ر ملمالنێی‌ ئه‌م‬ ‫دوو هێزه‌ سیاسییه‌ كه‌ هه‌موو سنورێكی‌‬ ‫ش���كاندبوو‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌م���ه‌ش بووه‌هۆی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌ردوو هێ���ز له‌ناوچه‌كانی‌‬ ‫ژێر ده‌سه‌اڵتی‌ خۆیاندا سه‌دان تۆمه‌تبار‬ ‫داڵده‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫پاش هێوربوونه‌وه‌ی‌ ملمالنێكانی‌ نێوان‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و یه‌كگرتن���ه‌وه‌ی‌ حكوم���ه‌ت‪،‬‬ ‫ئه‌مج���اره‌ ملمالنێكه‌ ش���ێوه‌یه‌كی‌ تری‌‬ ‫وه‌رگرت‪ ،‬بۆ نمونه‌ له‌ناوچه‌كانی‌ سه‌وزدا‬ ‫نه‌ده‌توانرا رێوش���وێنێكی‌ یاسایی‌ دژی‌‬ ‫كادیرێك���ی‌ حیزب���ی‌ بیگرێته‌ ب���ه‌ر كه‌‬ ‫تۆمه‌تب���ار كرابێ���ت له‌الی���ه‌ن دادگاوه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ وا راڤه‌ ده‌كرا كه‌ ئه‌مه‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌باڵ���ی‌ ریفۆرم���ه‌‌و یه‌كێت���ی‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫كادیره‌كان���ی‌ ئ���ه‌و پاكتاو ب���كات‪ ،‬یان‬ ‫یه‌كێتییه‌كان داكۆكیی���ان له‌كادیره‌كانی‌‬ ‫خۆیان ده‌كرد‌و ده‌یان���وت ئه‌و تۆمه‌تانه‌‬ ‫هه‌ڵبه‌س���تراون‌و له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ یه‌كێتییه‌‬ ‫بۆیه‌ ئه‌م مامه‌ڵه‌یه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ل���ه‌و كاته‌ش���ه‌وه‌ بزووتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫دروس���تبووه‌‪ ،‬هه‌م���ان لۆژی���ك ب���ۆ‬ ‫پێش���ێلكردنی‌ بڕیاره‌كانی‌ دادگا درێژه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك���ه‌م نیین ئه‌و دۆس���یانه‌ی‌ كه‌‬ ‫نایه‌ڵن دادگا رێچكه‌ی‌ سروش���تی‌ خۆی‌‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬چونكه‌ یه‌كێتی‌ وا هه‌ستده‌كات‬ ‫كادیره‌ك���ه‌ی‌ پاكیزه‌یه‌‌و گۆڕان ده‌یه‌وێت‬ ‫بیش���كێنێت‪ ،‬یان گۆڕان هه‌ر كه‌سێكی‌‬ ‫دوور بخرێت���ه‌وه‌ ئه‌گه‌ر تۆمه‌تێكیش���ی‌‬ ‫له‌سه‌ر بێت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و به‌ نانبڕاو ناوزه‌دی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێكدا نابێت ئه‌و راس���تییه‌‬ ‫به‌هه‌ند وه‌رنه‌گرین ك���ه‌ له‌واقیعی‌ چه‌ند‬ ‫س���اڵی‌ رابردوودا ژماره‌یه‌ك���ی‌ به‌رچاو‬ ‫له‌كادیرانی‌ گۆڕان نانبڕاو كران‪ ،‬هاوكات‬ ‫ره‌نگه‌ له‌ناو ئه‌وانه‌ش���دا چه‌ندین كه‌سی‌‬ ‫تۆمه‌تباری‌ تێدابووبێت‪.‬‬ ‫به‌كوردی‌‌و به‌كورتی‌ دادگان‌و سیسته‌می‌‬ ‫یاسایی‌ له‌كوردس���تاندا بووه‌ته‌ قوربانی‌‬ ‫ملمالنێ‌ سیاس���ییه‌كه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌چه‌ند‬ ‫س���اڵی‌ رابردووش���دا روویان���دا ه���ه‌ر‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵیی دروس���تكردنی‌ وێسته‌گه‌ی‌‬ ‫كاره‌ب���ای‌ ‪ 450‬مێگاواتیی���ه‌وه‌ له‌ت���ه‌ق‬ ‫ته‌ق‪ ،‬تاده‌گاته‌ كێشه‌ی‌ گه‌نده‌ڵییه‌كانی‌‬ ‫وشكه‌ساڵی‌ له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌كان���ی‌ قوربانی‌ ئ���ه‌و ملمالنێیه‌ن‪،‬‬ ‫له‌م كێش���ه‌یه‌ی‌ قائیمقامی‌ سلێمانیشدا‬ ‫ئه‌گه‌ر كوتله‌كانی‌ ناو یه‌كێتی‌‌و گۆڕانیش‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ رێگا نه‌ده‌ن یاسا سه‌روه‌ربێت‌و‬ ‫كاری‌ خ���ۆی‌ ب���كات‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫گه‌نده‌ڵیی���ه‌ش وه‌ك ئه‌وان���ی‌ ت���ر دیزه‌‬ ‫به‌ده‌رخۆنه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌م ملمالنێ سیاس���ییه‌‪ ،‬ماوه‌ی‬ ‫چه‌ند س���اڵێكه‌ له‌الیه‌ن داواكاری‌ گشتی‌‬ ‫سلێمانی‌‌و چاودێری‌ دارایی سلێمانییه‌وه‌‬ ‫كارێكی‌ جدی‌ ده‌كرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ یاس���ا‬ ‫س���ه‌روه‌ربێت‌و هه‌مووان به‌رامبه‌ر یاسا‬ ‫یه‌كس���ان بن‌و س���نورێك ب���ۆ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫دابنرێت‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌گه‌ر ئیراده‌یه‌كی‌ به‌هێز‬ ‫له‌الیه‌ن سیسته‌می‌ یاسایی‌ ئێمه‌‌و دادوه‌ر‌و‬ ‫پارێزه‌ره‌كانمانه‌وه‌ هه‌بێ���ت چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ش���تێكی‌ باش���ی‌ لێبكرێت‪ ،‬ه���ه‌ر بۆیه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ میدیای‌ ئازاد‌و رۆژنامه‌نوس���ان‌و‬ ‫رۆش���نبیران‌و رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫مه‌ده‌نییه‌ كه‌ پیش���تگیری‌ ئ���ه‌و هه‌وڵه‌‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫‪3‬‬

‫له‌سه‌ر "به‌رتیل وه‌رگرتن" بڕیار ‌ی ده‌ستگیركردن ‌ی قائیمقام ‌ی سلێمان ‌ی ده‌درێت‬

‫قائیمقامیش ئه‌و تۆمه‌تان ‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێن ‌ه‬

‫قائیمقامی‌ قه‌زای‌ سلێمانی‌‪ ،‬زانا‬ ‫حه‌مه‌ساڵح به‌تۆمه‌تی‌ به‌رتیل وه‌رگرتن‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن دادگای‌ سلێمانییه‌و‌ه بڕیار ‌‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ بۆ ده‌رده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه ئه‌و تۆمه‌تان ‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت من دوو رۆژی‌ تر خۆم ده‌چم ‌ه‬ ‫به‌رده‌م دادگا‪.‬‬ ‫ی ‪307‬‬ ‫رۆژی‌ یه‌كشه‌مم ‌ه ‪ 4/1‬به‌ماده‌ ‌‬ ‫ك ‌ه تایبه‌ت ‌ه ب ‌ه به‌رتیل وه‌رگرتن له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬دادگا ‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫س���لێمانی‌ حوكم��� ‌‬ ‫ی سلێمانی‌ (زانا حه‌مه‌ساڵح)‬ ‫قائیمقام ‌‬ ‫وه‌ك تۆمه‌تب���ار ده‌رده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانی‌ به‌هرۆز قه‌شان ‌‬ ‫پارێزگار ‌‬ ‫بڕیاری‌ ده‌ستگیركردنه‌ك ‌هی‌ راگرتووه‌‌و‬ ‫ی خس���تۆته‌ س���ه‌ر پۆلی���س‌و‬ ‫فش���ار ‌‬ ‫ی ناوب���راو‬ ‫ئاس���ایش‌و دادگا بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی داهاتوودا‬ ‫ده‌س���تگیر نه‌كرێ‌و له‌ڕۆژان ‌‬ ‫خۆی‌ بچێته‌ به‌رده‌م دادگا‪.‬‬ ‫ی ده‌س���ت‬ ‫ی ئ���ه‌و زانیاریانه‌ ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه كه‌وت���ووه‌‪ ،‬ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی نایاس���ای ‌‬ ‫ی ئاڵووێركردن��� ‌‬ ‫باندێك��� ‌‬ ‫به‌و زه‌ویی ‌ه كش���توكاڵیانه‌ی‌ ده‌كه‌ون ‌ه‬ ‫ی س���لێمانییه‌وه‪ ،‬ئاش���كرا‬ ‫چوارده‌ور ‌‬ ‫ده‌بن‌و به‌بڕیاری‌ دادگا تائێس���تا چوار‬ ‫كه‌س ك ‌ه دوانیان ئه‌فسه‌رن‪ ،‬ده‌ستگیر‬ ‫كراون‪ ،‬دادگا بڕیاری���داوه‌ كه‌ پێنجه‌م‬ ‫كه‌س���یان قائیمقامی‌ قه‌زای‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ی "به‌رتیل‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح بێت به‌تۆمه‌ت ‌‬ ‫وه‌رگرتن"‪.‬‬ ‫ی مان���گ‌و نیوێ���ك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫م���اوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌وان ‌‬ ‫له‌ڕێگای‌ كارمه‌ندێكی‌ كۆن ‌‬ ‫س���لێمانییه‌و‌ه ك ‌ه له‌به‌ش���ی‌ ته‌جاوزات‬ ‫ی ئاگادار‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬به‌رپرسێكی‌ حكوم ‌‬ ‫ده‌كرێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ كه‌س���ێك ده‌یه‌وێت‬ ‫ی (‪ )50‬هه‌زار دۆالری‌ پێبدات‬ ‫به‌رتیلێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر كارئاسانیكردن بۆ ئیفرازكردن ‌‬ ‫هه‌ندێك زه‌وی‌ كشتوكاڵیی‌‪.‬‬ ‫ی ئاوێن��� ‌ه ئام���اژ‌ه‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه ئ���ه‌و كارمه‌نده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمانگ���ه‌ ‌‬ ‫ش���اره‌وانی‌‪ ،‬س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی كردووه‌‌و‬ ‫ی گشتی‌ له‌س���لێمان ‌‬ ‫داواكار ‌‬ ‫ی زۆر‪ ،‬دۆس���یه‌ك ‌ه‬ ‫پاش لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫جوڵێنراوه‌‪.‬‬ ‫دادگا مان���گ‌و نیوێ���ك له‌مه‌وب���ه‌ر‬ ‫ی ئه‌فس���ه‌رێك‬ ‫بڕیاری‌ ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫ی (رائید) ده‌رده‌كات‌و له‌ئاسایش‬ ‫به‌پله‌ ‌‬

‫ده‌س���تگیر ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌م ئه‌فس���ه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی (ئاماده‌) ب���وو‌ه كه‌ كاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌هێز ‌‬ ‫ی (ته‌جاوزات)ه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر ماڵ‌‌و موڵكی‌ گشتی‌‌و دواتر‬ ‫ی‬ ‫ی كڕین‌و فرۆشتن ‌‬ ‫كه‌سێك كه‌ پیشه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ناس���راوه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫زه‌وییه‌‌و كه‌س���ێك ‌‬ ‫دادگاوه‌ ده‌ستگیر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پاش ماوه‌یه‌كی‌ دیك ‌ه فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كشتوكاڵ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه ئه‌وی���ش په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی زه‌وی كش���توكاڵییه‌و‌ه‬ ‫به‌ئیفرازكردن ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌ستگیر ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هاوكات موقه‌ده‌مێكی پێش���مه‌رگه‌ش‬ ‫كه‌ به‌تۆمه‌تی‌ "به‌رتیل" وه‌رگرتن‌و پێدان‬ ‫ده‌ستگیر ده‌كرێت (شایه‌نی‌ باس ‌ه ئه‌م‬ ‫موقه‌ده‌می‌ پێش���مه‌رگه‌ی ‌ه یه‌كێك ‌ه له‌و‬ ‫تۆمه‌تباران ‌هی‌ كه‌ به‌ده‌س���تدرێژیكردن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫س���ه‌ر ئاس���ۆس هه‌رد ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌ تۆمه‌تباره‌‌و ئێستاش‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫دۆس���یه‌كه‌ی‌ له‌دادگایه‌) چه‌ند رۆژێك ‌ه‬ ‫له‌به‌ندیخانه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێنه‌‪ ،‬نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی زانیاریه‌كان ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی چوارده‌ور ‌‬ ‫‪ 200‬دۆنم زه‌و ‌‬ ‫به‌شێوه‌ی (نایاس���ایی‌) ئیفراز كراوه‌‌و‬ ‫ی له‌سه‌ر وه‌رگیراوه‌‪.‬‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن��� ‌ه ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ی قه‌زا ‌‬ ‫به‌وه‌كرد ك ‌ه قائیمقام ‌‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح یه‌كێك ‌ه له‌داواكراوه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���تگیركردنی‌ هه‌یه‌ به‌پێ ‌‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫مادده‌ی‌ (‪ )307‬له‌یاس���ای‌ س���زادان ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق���ی ك��� ‌ه تایبه‌ته‌ ب ‌ه دۆس���ی ‌ه ‌‬ ‫(به‌رتیل) وه‌رگرتن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كش���ه‌ممه‌ به‌رپرس ‌‬ ‫پاشنیوه‌ڕۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫ی ئاسایش��� ‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫(سلێمانی‌)‪ ،‬زانا حه‌مه‌ساڵح‪ ،‬قائیمقام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاگاداركردۆته‌و‌ه ك ‌ه فه‌رمان ‌‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‌و بچێت ‌ه به‌رده‌م‬ ‫ده‌س���تگیركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫دادگا‌و بانگ كراوه‌ بۆ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬دواتر له‌سه‌ر داوا ‌‬ ‫ی (به‌ه���رۆز حه‌مه‌س���اڵح)‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫ده‌ستگیركردنه‌كه‌ی‌ بۆ دوو رۆژ ‌‬ ‫دواخراوه‌ (ك ‌ه كارێكی‌ نایاساییه‌)‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی قائیمقام��� ‌‬ ‫ی رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫تۆمه‌تان���ه‌ ‌‬ ‫ی (زانا حه‌مه‌ساڵح) ده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ی زیاتر له‌پێن���ج دۆنم باخ‬ ‫(وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫ی كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ی قوله‌ ره‌یس��� ‌‬ ‫له‌ناوچه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆماركراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها وه‌رگرتن ‌‬ ‫برایه‌ك ‌‬ ‫دوو پارچه‌ زه‌وییه‌ بۆ پاس���ه‌وانه‌كانی‌‌و‬ ‫دواتر فرۆش���راوه‌ته‌وه)‌‪ ،‬سه‌رجه‌م ئه‌م‬ ‫زه‌وییانه‌ش له‌الیه‌ن ئه‌و كه‌سه‌و‌ه دراو‌ه‬

‫دوو ئه‌فسه‌ری‬ ‫گه‌وره‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رێکی‬ ‫حکومه‌ت‌و‬ ‫ده‌اڵڵێکی‬ ‫زه‌وی فرۆشتن‬ ‫ده‌ستگیرکراون‪،‬‬ ‫بڕیاره‌ قائیمقامیش‬ ‫ده‌ستگیر بکرێت‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ ده‌اڵڵ ‌‬ ‫به‌قائیمقام‌و پاس���ه‌وانه‌كان ‌‬ ‫زه‌وی‌‌و زاره‌‌و ئێستا ده‌ستگیركراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قائیمقام ‌‬ ‫ی را ‌‬ ‫ئاوێنه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (زانا حه‌مه‌ساڵح) وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫ئه‌م چاوپێكه‌وتنه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا س���ازكرد‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌قا‌و ده‌ق وه‌ك خۆ ‌‬ ‫به‌پێویستی‌ زان ‌‬ ‫باڵویبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی یه‌كش���ه‌مم ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رۆژ ‌‬ ‫ی ده‌ستگیركردنت دراوه‌‌و‬ ‫دادگاو‌ه بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���اگادار كراویته‌ت���ه‌وه‌‌و ده‌نگوباس��� ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش له‌ئارادای��� ‌ه ك��� ‌ه نه‌چویته‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌رده‌م دادگا‌و چه‌ن���د ئه‌ندامێك��� ‌‬ ‫ی سیاسی‌ داكۆكیت لێده‌كه‌ن تا‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ده‌ستگیر نه‌كرێیت‪.‬‬ ‫زانا حه‌مه‌س���اڵح‪ :‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ستگیرنه‌كراوم‌و به‌هیچ شێوه‌یه‌كیش‬ ‫ئ���اگادار نه‌كراومه‌ته‌وه‌‌و ه���ه‌ر كاتێك‬ ‫ئ���اگادار بكرێم���ه‌وه‌ ده‌چم��� ‌ه به‌رده‌م‬ ‫دادگا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێم ‌ه زانیاریم���ان هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫بانگ كراوی���ت‌و ئاس���ایش ئاگاداریان‬ ‫كردویته‌ته‌وه‌ كه‌ بچیته‌ به‌رده‌م دادگا؟‬ ‫زان���ا حه‌مه‌س���اڵح‪ :‬ه���ه‌ر كاتێ���ك‬

‫ی ته‌بلیغم بۆ ه���ات‌و ئاگادار‬ ‫به‌ڕه‌س���م ‌‬ ‫كرام���ه‌و‌ه ئاماده‌م بچمه‌ به‌رده‌م دادگا‪،‬‬ ‫ن��� ‌ه ده‌س���تگیركراوم‌و ن���ه‌ كه‌س���یش‬ ‫ی‬ ‫ته‌بلیغ���ی‌ كردوم‌و كه‌س���یش ئاگادار ‌‬ ‫نه‌كردومه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌س���ه‌ر داوا ‌‬ ‫سلێمانی‌ تۆ ده‌ستگیر نه‌كراویت‌و چه‌ند‬ ‫رۆژێكی���ان پێداویت تا خ���ۆت بچیت ‌ه‬ ‫به‌رده‌م دادگا؟‬ ‫زانا حه‌مه‌س���اڵح‪ :‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫وا نه‌بووه‌‌و من ده‌ستگیر نه‌كراوم هه‌تا‬ ‫پارێزگار ته‌ده‌خول بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت تۆ تۆمه‌تباركراویت‬ ‫ی زه‌وی‌‌و زار ك ‌ه‬ ‫ب���ه‌و‌هی‌ ك ‌ه ده‌اڵڵێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تا له‌زیندانه‌‪ ،‬پێن���ج دۆنم زه‌و ‌‬ ‫ی پێداویت‬ ‫ی قول���ه‌ ره‌یس��� ‌‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا تۆ پ���اره‌ت نه‌داوه‌‌و‬ ‫له‌سه‌ر برایه‌كت تاپۆت كردووه‌؟‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‪ :‬ئه‌گه‌ر مه‌ترێك زه‌ویم‬ ‫له‌قول ‌ه ره‌یسی‌ هه‌بوو به‌و ناوه‌و‌ه بێت‌و‬ ‫م���ن ئاگام لێ بێت‌و به‌بێ‌ به‌رامبه‌ر درا‬ ‫بێت به‌من‪ ،‬ئاماد‌هی‌ هه‌موو ئیجرائاتێكم‪،‬‬ ‫ئه‌و پیاو‌ه هیچ ئیشی‌ الی‌ من نه‌بووه‌‌و‬ ‫ی زه‌وی‌ له‌شاره‌وانییه‌‪.‬‬ ‫كاروبار ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ ئێس���تا به‌قس���ه‌ی‌ تۆ‬ ‫ی‬ ‫باخێ���ك نیی ‌ه له‌قول ‌ه ره‌یس���ی‌ به‌ناو ‌‬ ‫براكه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ی‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‪ :‬ئاگادار نیم‌و به‌هۆ ‌‬ ‫سه‌رقاڵیم به‌ئیش���وكاره‌وه‌ نه‌مپه‌رژاو‌ه‬ ‫ك ‌ه ئاگادار بم‪ ،‬چونكه‌ ن ‌ه ئاگادارم‌و ن ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ته‌كلیفیشم بۆ كردووه‌‪ .‬ئه‌و پیاوه‌ به‌ب ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر زه‌وی نادات به‌من‪ ،‬چونكه‌ من‬ ‫هیچ ئیشێكم بۆ نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت دوو پارچ ‌ه زه‌ویت‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ پاس���ه‌وانه‌كانت له‌قول ‌ه ره‌یس��� ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌‌و دواتر فرۆشتوتانه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‪ :‬ئه‌گه‌ر یه‌كێكیان یان‬ ‫دوانیان وه‌ریان گرتبێت بانگیان بكه‌ن‌و‬ ‫ئیجرائاتیان له‌گه‌ ‌ڵ بكه‌ن‌و ئاگادار نیم‪.‬‬ ‫ی تۆ چیی ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���تگیركراوه‌‌و له‌هێز ‌‬ ‫ئه‌و رائید‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه نابێت بهێڵێ���ت كار ‌‬ ‫ته‌جاوزات بكرێت؟‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‪ :‬من په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی من‬ ‫ی وه‌زیف ‌‬ ‫ئه‌و نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو په‌یوه‌ند ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ س���ه‌روی‌ ئه‌ودایه‌‌و هه‌ر كاتێك‬ ‫ته‌ج���اوزات داوایانكردبێ���ت هێزیان بۆ‬ ‫ی زیاده‌ڕه‌وی‌‪ ،‬من‬ ‫بنێرم بۆ نه‌هێش���تن ‌‬ ‫بۆم ناردون‌و په‌یوه‌ندیم به‌س���ه‌رو ئه‌و‬ ‫رائیده‌وه‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ شه‌ش ساڵ ‌ه قائیمقامیت‪،‬‬

‫زانا حه‌مه‌ساڵح‪ ،‬قائیمقامی شاری سلێمانی ‬ ‫ی ئه‌وه‌ هه‌ی��� ‌ه ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم ده‌نگ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌روه‌ت‌و سامان ‌هی‌ تۆ هه‌ته‌‌و كه‌لوپه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ماڵه‌كه‌ت زۆر له‌و موچه‌ی ‌هی‌ وه‌ریده‌گر ‌‬ ‫زیاتره‌‪ ،‬له‌و باره‌یه‌و‌ه چی‌ ده‌ڵێیت؟‬ ‫زانا حه‌مه‌س���اڵح‪ :‬پێش���تر هه‌ش���ت‬ ‫ی ناحیه‌ بووم‌و دواتر‬ ‫س���ا ‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫بومه‌ت ‌ه قائیمقام‌و ئێس���تاش ش���ه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ساڵ ‌ه قائیمقامم‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش خه‌ڵك ‌‬ ‫ی قڕگ���ه‌م‌و زیاتر ل���ه‌‪ 400‬دۆنم‬ ‫گون���د ‌‬ ‫زه‌ویمان هه‌بووه‌ ئیفراز كراوه‌‌و قه‌ره‌بوو‬ ‫كراومه‌ته‌وه‌ ك ‌ه موڵكی‌ باپیرم بووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬باش���ه‌ ت���ۆ له‌پۆس���تێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌س���تیاری‪ ،‬بۆچی‌ له‌م چه‌ند ساڵ ‌ه ‌‬ ‫ی خۆتت ئاش���كرا‬ ‫دوایی���دا س���ه‌روه‌ت ‌‬ ‫نه‌ك���ردوو‌ه وه‌ك هه‌ندێ���ك به‌رپ���رس‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬

‫ده‌یكات؟‬ ‫ی‬ ‫زان���ا حه‌مه‌س���اڵح‪ :‬ك���ه‌س داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫لێنه‌كردوم هه‌تا س���ه‌روه‌ت‌و س���امان ‌‬ ‫ی هه‌م ‌ه‬ ‫خۆم ئاش���كرا بكه‌م‪ ،‬ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ی ماڵی‌ باپیرمه‌‪.‬‬ ‫موڵك‌و میرات ‌‬ ‫ی كۆلیژی‌ یاسات‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ كه‌سێك ‌‬ ‫ی ‪307‬‬ ‫ته‌واوكردووه‌‪ ،‬چۆن حاكم به‌ماد‌ه ‌‬ ‫ی كردویت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناچیت ‌ه به‌رده‌م‬ ‫داوا ‌‬ ‫دادگا‌و له‌شوێنی‌ خۆت دانیشتوویت؟‬ ‫ی نه‌كردووم‪،‬‬ ‫زانا حه‌مه‌س���اڵح‪ :‬داوا ‌‬ ‫داوام بكات ئه‌چم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێم ‌ه زانیاریم���ان هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫داوای‌ كردویت؟‬ ‫ی نه‌كردووم‌و‬ ‫زانا حه‌مه‌س���اڵح‪ :‬داوا ‌‬ ‫هیچ شتێكم پێ نه‌گه‌یشتووه‌‪.‬‬

‫چه‌ندین پااڵوگه‌ ‌ی نا یاسایی‌ نه‌وت له‌كوردستاندا هه‌ن‬ ‫که‌ سه‌رچاوه‌ ‌ی دروستبوونی‌ نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫راپۆرتێكی‌ (ده‌سته‌ی‌ پاراستن‌و‬ ‫ی ژینگه‌) ئاشكرای‌ ده‌كات‬ ‫چاككردن ‌‬ ‫ی نایاسایی‌ نه‌وت‬ ‫ك ‌ه چه‌ندین پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردستاندا هه‌یه‌ ك ‌ه مه‌ترسییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌ن بۆ سه‌ر ژینگه‌‌و سه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫دروستبوونی‌ نه‌خۆشی‌ (شێرپه‌نجه‌ن)‪.‬‬ ‫ی پاراستن‌و‬ ‫ی (ده‌سته‌ ‌‬ ‫به‌پێی‌ راپۆرتێك ‌‬ ‫ی ژینگه‌) به‌ژمار‌ه (‪ )1633‬ك ‌ه‬ ‫چاككردن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌(‪)2011/7/6‬دا ده‌رچووه‌‌و وێنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ نوس���ینگ ‌هی‌ س���ه‌رۆكی‌ كابینه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم نێردراوه‌‌و‬ ‫شه‌ش���ه‌می‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌ست ئاوێن ‌ه كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫كۆپییه‌كیش ‌‬ ‫ی نه‌وت‬ ‫ئاماژ‌ه بۆ كۆمه‌ڵێ���ك پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫كراوه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‌و تیایدا‬ ‫هات���ووه‌ "له‌هه‌لومه‌رجێك���ی‌ تایبه‌تدا‬ ‫ی نه‌وت له‌ش���وێن ‌ه‬ ‫به‌ده‌ی���ان پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م‬ ‫ی پارێزگاكان��� ‌‬ ‫جیاجیاكان��� ‌‬ ‫ی ژینگه‌یی‌‌و‬ ‫ی ره‌زامه‌ن���د ‌‬ ‫ب���ێ‌ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی هه‌ڕه‌مه‌كی‌ دروستكراون‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌مه‌ش سه‌رپێچییه‌ بۆ یاسای‌ پاراستن‌و له‌واڵتان مه‌رجی ته‌ندوستی داده‌نرێت‪ ،‬له‌کوردستانیش پااڵوگه‌کان بێ یاسا ده‌کرێنه‌وه‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫چاككردنی‌ ژینگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫پااڵوگانه‌ مه‌رجه‌ ته‌ندروس���تییه‌كانیان سه‌ره‌كییه‌ بۆ پاراس���تن ‌‬ ‫ی (‪.")2008‬‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ژمار‌ه (‪‌ )8‬‬ ‫ل���ه‌و راپۆرت���ه‌دا دوان���ز‌ه خ���اڵ تیای���دا به‌رجه‌س���ت ‌ه نابێ���ت‪ .‬ل���ه‌م هاوواڵتیان‌و ده‌وروبه‌ر‪ .‬غاز‌ه ژه‌هراوی‌و‬ ‫ی سه‌ره‌كین‬ ‫ی ژه‌هراوی‌‌و مه‌ترس���یداره‌كان هۆكارێك ‌‬ ‫رونكراوه‌ته‌و‌ه له‌وان ‌ه "هه‌موو پااڵوگه‌كان پااڵوگان���ه‌دا ده‌یه‌ها غ���از ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ تێكدان���ی‌ مواس���ه‌فاتی‌ زه‌ویه‌كان ‌‬ ‫ی مه‌ترسیدار ده‌رده‌چێت‌و ده‌بنه‌ هۆكار ‌‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫بێ‌ مۆڵه‌ت دروستكراون‪ .‬زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پااڵوگه‌كان شوێنه‌كانیان گونجاو نیی ‌ه مه‌ترسیدار به‌سه‌ر ته‌ندروستی‌ گشتی‌‌و ده‌وروب��� ‌هر‌و له‌ئه‌نجام���دا ده‌بن ‌ه مای ‌ه ‌‬ ‫ی به‌رهه‌می‌ كش���توكاڵی‌‌و‬ ‫ی هاوواڵتی���ان به‌جۆره‌ه���ا كورتهێنان��� ‌‬ ‫ی توش���بوون ‌‬ ‫ی ژینگه‌ییه‌وه‌‪ .‬دروس���تكردن ‌‬ ‫له‌الیه‌ن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی زۆر س���اد‌ه نه‌خۆش���ی‌‌و له‌وان���ه‌ش ش���ێرپه‌نجه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا به‌ژه‌هراویبوون��� ‌‬ ‫ئه‌م پااڵوگانه‌ به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫دروس���تكراون له‌كه‌لوپه‌ل���ی‌ ناهه‌موار‌و هی���چ ل���ه‌م پااڵوگان���ه‌دا پابه‌ن���د نین كش���توكاڵی‌ به‌هۆی‌ پیسكردنی‌ خاك‌و‬ ‫ی ده‌بێت بۆ‬ ‫ی له‌ئه‌نجامدا كاریگه‌ری‌ نه‌رێن ‌‬ ‫ێ بوونی‌ مه‌رجه‌كانی‌ سه‌المه‌تی‌‪ .‬ئه‌م به‌پێداویستییه‌ ژینگه‌ییه‌كان كه‌ مه‌رج ‌‬ ‫ب‌‬

‫ی‬ ‫له‌هه‌لومه‌رجێك ‌‬ ‫تایبه‌تدا به‌ده‌یان‬ ‫پااڵوگ ‌هی‌ نه‌وت‬ ‫له‌شوێن ‌ه جیاجیاكان‬ ‫ی‬ ‫ێ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ب‌‬ ‫ی ژینگه‌یی‌‌و‬ ‫ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڕه‌مه‌ك ‌‬ ‫دروستكراون‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش سه‌رپێچیی ‌ه‬ ‫بۆ یاسای‌ پاراستن‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ژینگه‌ ‌‬ ‫چاككردن ‌‬ ‫هه‌رێم‬

‫ی‬ ‫ی هاوواڵتیان به‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫سه‌ر ته‌ندروست ‌‬ ‫ی خۆراك‪.‬‬ ‫زنجیره‌ ‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ پااڵوگه‌كان رێگ���ه‌ ناده‌ن‬ ‫ی ژینگه‌یی‌ بۆ‬ ‫ی پش���كنین ‌‬ ‫به‌تیمه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫چون���ه‌ ن���او ئ���ه‌م پڕۆژان ‌ه بۆئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ی یاس���ا كار ‌‬ ‫به‌گوێره‌ ‌‬

‫ی‬ ‫بوون���ی‌ ئه‌م پااڵوگان ‌ه له‌م ش���وێنانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تایان بونه‌ت���ه‌ مای��� ‌هی‌ بێ���زار ‌‬ ‫هاوواڵتیان‪ .‬له‌به‌رئه‌و‌هی‌ ئه‌م پااڵوگان ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی زانستی‌‌و به‌ته‌كنیكی‌ نو ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی دڵته‌زێن‌و‬ ‫دانه‌مه‌زراون چه‌ندین روداو ‌‬ ‫نه‌ویس���تراویان لێكه‌وتۆت���ه‌وه‌‪ .‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫له‌داهاتودا‌و ئه‌گ���ه‌ر ئه‌م پااڵوگان ‌ه له‌م‬ ‫ی‬ ‫ی ئێس���تایان بمێننه‌و‌ه كاره‌سات ‌‬ ‫باره‌ ‌‬ ‫وایان لێبكه‌وێته‌ ك���ه‌ له‌توانادا نه‌بێت‬ ‫ی‬ ‫كۆنتڕۆ ‌ڵ بكرێت)‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌خاڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیكه‌ش���دا نمون ‌هی‌ غاز‌ه ده‌رچووه‌كان ‌‬ ‫له‌م پااڵوگان ‌ه رونكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر له‌ڕاپۆرته‌كه‌دا باس له‌دوو مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردوو ك���راوه‌ (واته‌ ل���ه‌و به‌روار‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه راپۆرته‌ك ‌هی‌ تێدا نێ���ردراوه‌) ك ‌ه‬ ‫نه‌وت���ی‌ خاو ن���ه‌دراوه‌ به‌پااڵوگه‌كان‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پااڵوگ���ه‌كان كاری���ان نه‌كردوه‌‌و‬ ‫ژینگ���ه‌ به‌خاوێن���ی‌ ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ جه‌ختیكردۆت���ه‌و‌ه ك ‌ه "تا‬ ‫پااڵوگه‌كان مۆڵه‌تی‌ ره‌س���می له‌الیه‌ن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان���ه‌و‌ه وه‌رده‌گ���رن‪،‬‬ ‫پێنه‌دانی‌ نه‌وت���ی‌ خاو پێیان به‌رده‌وام‬ ‫بێت باشه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌م ج���ۆره‌ پااڵوگه‌ نا‬ ‫ی‬ ‫یاس���اییان ‌ه له‌ه���ه‌ر س���ێ‌ پارێزگاكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و راپۆرت ‌ه ‌‬ ‫هه‌رێم هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌وت���ووه‌ ته‌نها ناو ‌‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌س���ت ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه‬ ‫ی هه‌ولێر ‌‬ ‫پااڵوگه‌كانی‌ پارێزگا ‌‬ ‫ك ‌ه مه‌رجی‌ یاساییان تێدا نییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���پ ‌‬ ‫ناوی‌ پااڵوگه‌كان (پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رێز‪ ،‬گوندی‌ ترپه‌س���پیان)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫ی دووس���ه‌ره‌)‪،‬‬ ‫دووس���ه‌ره‌‪ ،‬گون���د ‌‬ ‫ی شێخ ره‌شید‪ ،‬گوندی‌ ترپ ‌ه‬ ‫(پااڵوگه‌ ‌‬

‫ی تانج‪ ،‬گردالنكه‌‪/‬‬ ‫س���پیان)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫ی گه‌ڕه‌شێخان‪،‬‬ ‫قوش���ته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی شل‪،‬‬ ‫ی قیر ‌‬ ‫گه‌ڕه‌ش���ێخان)‪( ،‬پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ێناره‌‪ /‬قوش���ته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دونیا‪ ،‬سێناره‌‪ /‬قوشته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫میلل���ه‌ت‪ ،‬س���ێناره‌‪ /‬قوش���ته‌په‌)‪،‬‬ ‫ی ئاڵت���ون‪ ،‬س���ێناره‌‪/‬‬ ‫(پااڵوگ���ه‌ ‌‬ ‫ی حس���ێن‪،‬‬ ‫قوش���ته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگ���ه‌ ‌‬ ‫ی قوش���ته‌په‌‪،‬‬ ‫ش���ێخان)‪( ،‬پااڵوگ���ه‌ ‌‬ ‫ی یاس���ین‪ ،‬نزیك‬ ‫ش���ێخان)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئارا‪ ،‬سێناره‌‪/‬‬ ‫ش���ێخانان)‪( ،‬پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی نه‌س���ره‌دین‪،‬‬ ‫قوش���ته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ێناره‌‪ /‬قوش���ته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌یالن‪ ،‬سێناره‌‪ /‬قوشته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫ی سێناره‌‪،‬‬ ‫دهام‪ ،‬شه‌مامك)‪( ،‬پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێكان‪ ،‬حاج ‌‬ ‫س���ێناره‌)‪( ،‬پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كال���ۆ‪ ،‬نزیك به‌س���تۆره‌)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بێ‌ بڵن���د)‪( ،‬پااڵوگه‌ی‌ محێدین‪ ،‬كان ‌‬ ‫ی كۆیه‌)‪،‬‬ ‫ك���ه‌وان‪ ،‬گۆمه‌س���پان رێ���گا ‌‬ ‫ی ش���ل‪،‬‬ ‫(پااڵوگ��� ‌هی‌ هێڤارچو بۆ قیر ‌‬ ‫ی الناز بۆ‬ ‫ی الج���ان)‪( ،‬كۆمپانیا ‌‬ ‫گوند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی الجان)‪( ،‬كارگ ‌ه ‌‬ ‫ی ش���ل‪ ،‬گوند ‌‬ ‫قیر ‌‬ ‫ی شه‌مامك)‪،‬‬ ‫ی پرێس ئۆیل‪ ،‬ناحی ‌ه ‌‬ ‫رۆن ‌‬ ‫ی الجان)‪،‬‬ ‫ی نه‌وتی‌ خاو‪ ،‬گوند ‌‬ ‫(پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی نه‌وتی‌ خاو‪ ،‬گوندی‌ الجان)‪،‬‬ ‫(پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی الجان)‪،‬‬ ‫ی نه‌وتی‌ خاو‪ ،‬گوند ‌‬ ‫(پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی مه‌ریوان‪ ،‬قوش���ته‌په‌)‪،‬‬ ‫(كارگه‌ی‌ رۆن ‌‬ ‫ی رۆن���ی‌ ئوتومبی���ل‪ /‬قه‌اڵ‪،‬‬ ‫(كارگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌وتی‌ خاو‪/‬‬ ‫كه‌س���نه‌زان)‪( ،‬پااڵوگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ربه‌ن���دی‌ گۆمه‌س���پان‪ ،‬ده‌ربه‌ن���د ‌‬ ‫گۆمه‌س���پان)‪( ،‬پااڵوگ ‌هی‌ نه‌وتی‌ خاو‪،‬‬ ‫ی خاو‪،‬‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫قوش���ته‌په‌)‪( ،‬پااڵوگه‌ ‌‬ ‫ی مورتكه‌)‪.‬‬ ‫قوشته‌یه‌‪ ،‬رێگا ‌‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هەنوکە‬

‫نێچیر هات‌و به‌رهه‌م رۆ ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬كه‌ریم‬ ‫ی‬ ‫دكتۆر به‌رهه‌م خه‌ریك ‌‬ ‫ی "ئه‌وراق"‌و جانتاو شت ‌ه‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تایبه‌تیه‌كانیه‌تی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ نوسینگه‌ ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران به‌جێبهێڵێت‪،‬‬ ‫نێچیرڤان بارزانیش به‌خۆی‌‌و جێگرو‬ ‫نۆزده‌ وه‌زیری‌ كابینه‌یه‌كه‌وه‌ له‌خۆ‬ ‫كۆكردنه‌وه‌دایه‌ بۆ گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی مناره‌و سه‌ر كورسی‌‌و‬ ‫گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫مێزه‌كان ‌‬ ‫كه‌ ته‌نها چه‌ند هه‌نگاوێك دوور‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی "چایخانه‌ ‌‬ ‫له‌كورسی‌‌و مێزه‌كان ‌‬ ‫بایز"ه‌وه‌‪.‬‬ ‫نێچیر هات‪..‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه وه‌ك چ���ۆن له‌ن���او یه‌كێتیدا‬ ‫ی كه‌سێكی‌ به‌تواناتریان له‌دكتۆر‬ ‫به‌ئاسان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌م لێپه‌یدا نه‌بێ���ت بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك س���ه‌رۆك ‌‬ ‫پۆس���ته‌ گرنگه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و جێگر ‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراق‪ ،‬به‌هه‌مانش���ێوه‌ش‬ ‫له‌ناو پارتیدا دۆزین���ه‌وه‌ی‌ "نێچیرڤان‬ ‫ی ت���ر كارێكی‌ زه‌حمه‌ته‌‪،‬‬ ‫بارزانی‌"یه‌ك ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‬ ‫هه‌ربۆیه‌ جارێكیتر پۆس���ت ‌‬ ‫وه‌زیرانی‌ پێسپێردرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی نێچیرڤان‬ ‫ره‌نگ ‌ه خاڵێكی‌ هه‌ر‌ه به‌هێز ‌‬ ‫ئه‌و‌ه بێت كه‌ له‌ماڵه‌ باوانه‌وه‌ ده‌چێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر بنه‌ماڵه‌ی‌ بارزانی‌‪ ،‬ئه‌و كوڕه‌زا ‌‬ ‫ی ئیدریس بارزانییه‌‪،‬‬ ‫مه‌ال مسته‌فا‌و كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ده‌یه‌ ‌‬ ‫ی درێژخایه‌نی‌ س ‌‬ ‫ك ‌ه سااڵنێك ‌‬ ‫نی���وه‌ی‌ دووه‌م���ی‌ س���ه‌ده‌ی‌ رابردوو‪،‬‬ ‫یه‌كێك ب���وو له‌پیاو‌ه بڕیاربه‌ده‌س���ت ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ ناو پارتی‌‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫له‌دایكیشه‌وه‌ به‌بنه‌چ ‌ه ده‌چێته‌و‌ه سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێك له‌بنه‌ماڵ ‌ه به‌ناوبانگه‌كانی‌ شار ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬دایكی‌ ئه‌و كه‌ ناوی‌ "نازداره‌"‪،‬‬ ‫ی ئه‌وڕه‌حم���ان ئاغای ‌ه ك ‌ه‬ ‫كچی‌ حه‌م ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پیاوێك���ی‌ ناس���راوو ده‌ستڕۆش���توو ‌‬ ‫ی خۆی‌ بووه‌‪.‬‬ ‫سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی ‪ 45‬س���اڵ‌‌و‬ ‫نێچیرڤ���ان ك���ه‌ ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ی هه‌رێم���ه‌‪،‬‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ب���رازاو زاوا ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ته‌رخانبوونی���ه‌و‌ه ب���ۆ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ش���تاكان ‌‬ ‫سیاس���ی‌ له‌ناوه‌ڕاس���ت ‌‬

‫ی‬ ‫رەنگە دیارترین خاڵ ‌‬ ‫هاوبه‌شی‌‌ نێچیرڤان‌و‬ ‫دکتۆر بەرهەم ئه‌وە‬ ‫ی‬ ‫بێت هه‌ردووكیان ساڵ ‌‬ ‫‪ 1999‬بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫ی‬ ‫بوون ‌ه سه‌رۆك وه‌زیر ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫مناڵه‌كانیشیان‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا ده‌خوێنن‬ ‫س���ه‌ده‌ی‌ رابردوودا ده‌ستی له‌خوێندن‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵگرت���ووه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وده‌م���ه‌ له‌كۆلیژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاران سه‌رقاڵ ‌‬ ‫زانستی‌ سیاسی‌ زانكۆ ‌‬ ‫ی باوكیدا‪،‬‬ ‫خوێندن بووه‌‪ .‬به‌دوای‌ مردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 23‬س���اڵیدا بووه‌ت ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت���ی‌‌و له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫مه‌كته‌ب سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ 30‬ساڵیشدا بووه‌ته‌ جێگری‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمی‌ كوردستان‌و به‌دوا ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 1999‬بوو‌ه به‌سه‌رۆك ‌‬ ‫ئه‌وه‌شدا ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم ك ‌ه س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی هه‌ولێر)‌و‬ ‫ی چ���واره‌م (ئیدار‌ه ‌‬ ‫كابینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كابین��� ‌هی‌ پێنجه‌می‌ كردووه‌ كه‌ ئه‌مه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دووه‌می���ان كابین���ه‌ی‌ یه‌كگرتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫حكومه‌ت بووه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێك���دا كه‌ الیه‌نگران���ی‌‪ ،‬نێچیرڤان‬

‫به‌توان���او‬ ‫به‌سیاس���ه‌تمه‌دارێكی‌‬ ‫ی ئیداره‌و‬ ‫چوس���ت‌و چاالك‌و به‌پی���او ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ن���او ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌یاران���ی‌ تۆمه‌تباری‌ ده‌ك���ه‌ن به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاسه‌تی‌ خس���تووه‌ت ‌ه خزمه‌ت كار ‌‬ ‫بزن���س‌و پ���ڕۆژ‌ه بازرگانیه‌كانی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وان ده‌ڵێ���ن "نێچیرڤ���ان له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫پڕۆژ‌ه هاوبه‌شه‌كانیه‌وه‌ له‌گه‌ ‌ڵ چه‌ندین‬ ‫ی‬ ‫ی ناس���راو ‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌‌و بنه‌ماڵ���ه‌ ‌‬ ‫كوردستان‌و عێراق‌و ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬بووه‌ت ‌ه‬ ‫گه‌وره‌ترین سه‌رمایه‌داری‌ كورد"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئێستا نێچیرڤان ك ‌ه به‌ره‌و نوسینگه‌ ‌‬ ‫ی وه‌زی���ران ده‌چێت‪ ،‬باش‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ده‌زانێ���ت ئه‌مجاره‌ی���ان له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫قورس���دایه‌‪،‬‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫"س���ه‌ركه‌وتن ی���ان شكس���ت" ‌‬ ‫ی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌دا چاره‌نوس‌و پاشه‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وی‌ پێ���و‌ه به‌س���تراوه‌‪،‬‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م ‌‬ ‫ی زۆرو كاتێك ‌‬ ‫نێچیرڤان ئیش��� ‌‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬ئایا ئه‌و "گا ‌ڵ ده‌هێنێت‬ ‫یان په‌مو"؟‬ ‫به‌رهه‌م رۆی‌‪..‬‬ ‫دكتۆر به‌رهه‌م‪( ،‬ك��� ‌ه ره‌نگه‌ دیارترین‬ ‫ی هاوبه‌ش���ی‌ له‌گ���ه‌ ‌ڵ نێچیرڤان‬ ‫خاڵ��� ‌‬ ‫ی ‪1999‬‬ ‫ئه‌و‌ه بێت هه‌ردووكیان س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجار بوونه‌ س���ه‌رۆك وه‌زیر ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م‌و مناڵه‌كانیش���یان‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری���كا ده‌خوێن���ن)‪ ،‬له‌ن���او‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس��� ‌‬ ‫فۆتۆ‪ :‬فەریق هەڵەبجەیی‬ ‫ ‬ ‫یه‌كێتیدا‪ ،‬به‌چه‌ند خاڵێك له‌وانی‌ تر جیا نێچیرڤان بارزانی‌و بەرهەم ئەحمەد ساڵح‬ ‫ی ‪ 51‬ساڵه‌‌و‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ك ‌ه ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی گ���ۆڕان‪ ،‬یه‌كێتی‪-‬ی���ان به‌جێهێش���ت‌و‬ ‫ی قس���ه‌ ‌‬ ‫ی پیاو ‌‬ ‫ی پێیانوای ‌ه ئه‌و "هێند‌ه ‌‬ ‫ی ناسراوی‌ سلێمانییه‌‪ ،‬عێراقیشدا كه‌سێكی‌ ناسراوه‌‌و جێگ ‌ه ‌‬ ‫كوڕی‌ دادوه‌رێك ‌‬ ‫ی س���لێمانی بوون‪،‬‬ ‫زل‌و به‌ڵێندان‌و وه‌هم به‌خش���ینه‌وه‌یه‌‪ ،‬زۆربه‌ی���ان خه‌ڵك��� ‌‬ ‫ی ره‌زامه‌ندی‌ ئه‌مه‌ریكیه‌كانیشه‌‪.‬‬ ‫به‌ به‌راورد به‌كاراكته‌ر‌ه سه‌ره‌كیه‌كان ‌‬ ‫ی ئیش‌و ك���رده‌ نیی ‌ه"‌و ئێس���تا پرس���یاره‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی���ه‌‪ :‬دكتۆر‬ ‫ی هێن���ده‌ پی���او ‌‬ ‫ی گه‌نجترین ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌ب هه‌رچه‌ند‌ه به‌رهه‌م هه‌ڵگری‌ بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫ناو یه‌كێت ‌‬ ‫ی به‌رهه‌م ب���ه‌ره‌و چ داهاتوویه‌ك ده‌ڕواو‬ ‫ی ئامارو كۆمپیوته‌رداو پێشیانوای ‌ه له‌پشت چه‌ند كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫ی دیار‌ه دكتۆرای ‌ه له‌بوار ‌‬ ‫سیاس���ییه‌‪ ،‬خاوه‌نی‌ ئه‌زمونێك ‌‬ ‫ی پێده‌سپێردرێت؟‬ ‫چ پۆس���تێكی‌ دیكه‌ ‌‬ ‫ی بارزگانییه‌وه‌ وه‌ستاوه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌ربڕین‌و قسه‌كردنی‌ به‌زمانه‌كان ‌‬ ‫له‌بواری‌ دیپلۆماس���یدا ك ‌ه س���ااڵنێك توانا ‌‬ ‫ی نه‌گرێت ئه‌و‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ش‪ ،‬ناوب���راو ماوه‌یه‌ك ‌ه یاخود گه‌ر تاڵه‌بانی‌ پشت ‌‬ ‫ی زۆر وێ���ڕا ‌‬ ‫ی ب���ووه‌ له‌گرنگترین ئینگلی���زی‌‌و عه‌ره‌بی له‌ئاس���تێك ‌‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی ده‌كاو چی‌ پێده‌كرێت؟‬ ‫ی چ‌‬ ‫ی مه‌ڵبه‌نده‌كان ‌‬ ‫ی رێكخس���تن ‌‬ ‫ی له‌ئاس���ت ‌‬ ‫ی به‌رزدایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌و‌هی‌ تێكۆشان ‌‬ ‫ش���وێنی‌ ئه‌م دنیایه‌و ئه‌و پایته‌خت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌م جێگر‌ه ‌‬ ‫ی چاره‌ن���وس‌و داهاتوو ‌‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه یه‌كێتیدا خه‌ریكی‌ به‌هێزكردنی‌ پێگه‌ ‌‬ ‫ی ش���اخی‌ نه‌ب���ووه‌‪ ،‬به‌ال ‌‬ ‫ی لێو‌ه دیار ‌‬ ‫ی هه‌موو دونیا ‌‬ ‫چاره‌نوس ‌‬ ‫ی س���كرتێری‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌به‌رده‌م‬ ‫ی دێرینه‌كان���ی‌ ن���او یه‌كێتیی���ه‌و‌ه وه‌ك خۆیه‌ت���ی‌‪ ،‬ئه‌و یه‌كێك ‌ه له‌و به‌رپرس��� ‌ه دووه‌م ‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬س���ه‌رده‌مانێكیش جێگر ‌‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ س���لێمانی ك ‌ه هێشتا كۆمه‌ڵێك ئه‌گه‌ری‌ جیاوازدایه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ی پێویس���ت پیاوێكی‌ په‌سه‌ندكراو نییه‌‪ ،‬دیاران ‌ه ‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران ب���ووه‌ له‌كابینه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ئه‌گه‌ره‌كانیش به‌س���تراون به‌و‌ه ‌‬ ‫ی "ك���ردار له‌ناو یه‌كێتیدا ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی هه‌رچه‌ن���ده‌ ئ���ه‌و دروش���م ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م��� ‌‬ ‫ع���ه‌الوی‌‌و له‌كابینه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی مانۆڕ كردنی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی چه‌ند توانا ‌‬ ‫ی دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ركرده‌ دیاره‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و شه‌رته‌"ی‌ به‌رز كرده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵن نه‌یاران ‌‬ ‫مالیكیدا‪ ،‬ئه‌و له‌ئاس���ت ‌‬

‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌به‌غداد‪:‬‬ ‫نوێنه‌ر ‌‬

‫عه‌بدولمسه‌وه‌ر سكااڵ له‌سه‌ر ئامۆزاك ‌هی‌ تۆمار ده‌كات‬

‫هه‌ڵه‌ ‌ی كورد متمانه‌دانه‌و‌ه بوو به‌مالیكی‌‌و "مه‌سعود بارزانی‌ شه‌قوه‌شێنه‌كان ‌ی ناردووه‌"‬ ‫عێراقییه‌ش فریادڕه‌س ‌ی كورد نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌روای‌‬

‫عه‌بدولمسه‌وه‌ر بارزانی‌ ده‌ڵێت "مادام‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ‪ 48‬كاتژمێردا ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫هێرشان كرده‌ سه‌رم نه‌دۆزرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫دیاره‌ مه‌سعود بارزانی‌ ناردوونی‌"‪.‬‬

‫نوێنه‌ری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌به‌غداد‪ ،‬د‪.‬محه‌مه‌د ئیحسان‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫نوێنه‌ری‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌به‌غداد‪،‬‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌د ئیحسان رایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه‬ ‫یه‌كێك له‌هه‌ڵه‌كانی‌ كورد متمانه‌دانه‌وه‌‬ ‫بوو به‌سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ ئێستای‌ عێراق‌و‬ ‫ئاشكرایكرد كه‌ لیستی‌ عێراقییه‌ش‬ ‫فریادڕه‌سی‌ كورد نییه‌‪.‬‬ ‫نوێن����ه‌ری‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێ����م له‌به‌غداد‌و‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‪،‬‬ ‫د‪.‬محه‌م����ه‌د ئیحس����ان له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫ئاوێن����ه‌دا به‌ڕاش����كاوانه‌ ره‌خن����ه‌ی‌‬ ‫له‌س����ه‌ركردایه‌تی‌ ك����ورد گ����رت ب����ۆ‬ ‫متمانه‌دانه‌وه‌ی����ان به‌مالیكی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫جاری‌ دووه‌م ببێته‌وه‌ به‌سه‌رۆك وه‌زیران‌و‬ ‫وتی‌ "یه‌كێك له‌هه‌ڵه‌كانی‌ كورد كه‌ كراوه‌‬ ‫بۆ جاری‌ دووه‌م متمانه‌ی‌ دایه‌وه‌ به‌مالیكی‬ ‫بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ پۆستی‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬له‌كاتێكدا ش����ایانی‌ ئه‌وه‌ نه‌بووه‌‬ ‫ئیداره‌ی‌ واڵت بكات‌و له‌و ئاس����ته‌ش نییه‌‬ ‫به‌راورد بكرێت له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌دوو وته‌دا‬ ‫ك����ه‌ له‌مانگی‌ رابردودا پێشكه‌ش����ی‌ كرد‌و‬ ‫له‌سه‌ر كێشه‌كانی‌ نێوان (هه‌رێم‌و به‌غداد)‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ تون����دی‌ ئاڕاس����ته‌ی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫به‌غداد‌و شه‌خس����ی‌ (مالیكی‌) گرت‪ ،‬به‌و‬ ‫هۆی����ه‌وه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ هه‌رێم‌و به‌غداد‬

‫ئاڵۆزی‌ زیاتری‌ به‌خۆوه‌ بینی‌‪.‬‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌د ئیحس����ان جه‌ختیك����رده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫كێش����ه‌ی‌ نێوان هه‌رێم‌و به‌غدا به‌گۆڕینی‌‬ ‫ش����ه‌خس‌و حكومه‌ت چاره‌س����ه‌ر ناكرێت‌و‬ ‫گۆڕانكاری‌ به‌سه‌ردا نایه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی‌ حوكمڕانی‌ ده‌كات عه‌قڵیه‌تی‌‬ ‫بگۆڕێت‌و وتی‌ "ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌مڕۆ حوكمڕانی‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن له‌به‌غ����دا به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ته‌واو‬ ‫ئاماده‌ی����ی‌ گۆڕینی‌ عه‌قڵی����ه‌ت‌و ئیداره‌ی‌‬ ‫واڵتی����ان نیی����ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێ����ت عه‌قڵیه‌ت‬ ‫بگۆڕێت بۆ به‌ڕێوه‌بردنی‌ ئیداره‌ی‌ واڵت"‪،‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ئایا هیچ كه‌س����ێك‬ ‫ب����ۆ ش����وێنگرتنه‌وه‌ی‌ مالیك����ی‌ دانراوه‌‬ ‫له‌الیه‌ن سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی‌ كورده‌وه‌‪،‬‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌د ئیحس����ان وتی‌ "هه‌ر كه‌س����ێك‬ ‫بێ����ت ئاس����اییه‌‪ ،‬ئایا ش����یعه‌ ته‌نها یه‌ك‬ ‫كه‌سی‌ تێدایه‌؟"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ لێدوانه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ وه‌زیرانی‌ عێراق‬ ‫(مالیكی‌) كه‌ وتبووی‌ "كێشه‌كه‌ی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم شه‌خس����ییه‌"‪ ،‬نوێنه‌ری‌ س����ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم له‌به‌غداد ئاشكرایكرد "مالیكی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س����ه‌ نییه‌ ب����ه‌راوردی‌ پێبكرێت له‌گه‌ڵ‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێ����م‪ ،‬نه‌ك ببێته‌ س����ه‌رۆك‬ ‫وه‌زی����ران‪ ،‬به‌ڵكو به‌ هه‌موو ئاس����ته‌كانی‌‬ ‫ناگاته‌ ئه‌و ئاس����ته‌ی‌ كه‌ كه‌س����ێكی‌ وه‌ك‬ ‫(س����ه‌رۆك بارزان����ی‌) به‌درێژای����ی‌ مێژو‌و‬ ‫به‌گه‌وره‌ی����ی‌ خ����ۆی‌ ك����ه‌ هه‌یب����ووه‌ بۆ‬

‫رێككه‌وتنی کورد‬ ‫ک‬ ‫له‌گه‌ڵ كوتله‌یە ‌‬ ‫له‌دژی‌ كوتله‌یه‌كی‌ تر‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان‬ ‫ناکات‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌ی‌‪ ،‬كێشه‌كه‌شی‌ شه‌خسی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫مالیكی‌ كێشه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كورد هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شكستی‌ هه‌یه‌ له‌هه‌موو ئیداراتی‌ به‌غدا بۆیه‌‬ ‫ده‌یه‌وێت شكسته‌كه‌ی‌ خۆی بۆ كوردستان‬ ‫بگوازێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ رێگر ده‌بین"‪ .‬ئه‌م‬ ‫به‌رپرس����ه‌ی‌ كورد له‌به‌غداد به‌ڕاشكاوانه‌‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ له‌س����ه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی‌ كورد‬ ‫گرت كه‌ بۆ جاری‌ دووه‌م ده‌نگیان دایه‌وه‌‬ ‫به‌مالیكی‌ بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ پۆستی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‌و وتی‌ "یه‌كێك له‌هه‌ڵه‌كانی‌ كورد‬ ‫متمانه‌دانه‌وه‌ بوو به‌مالیكی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌یه‌كه‌م‬ ‫رۆژه‌و‌ه وتومه‌ مالیكی‌ تاكڕه‌وانه‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌كارده‌هێنێ����ت‌و به‌ دیكتاتۆریه‌ت مامه‌ڵه‌‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ له‌م ماوه‌ی����ه‌دا جموجوڵێكی‌‬ ‫ئاش����كرا به‌دیده‌ك����را له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫نێ����وان هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‌و لیس����تی‌‬ ‫عێراقییه‌ به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌یاد عه‌الوی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم د‪.‬محه‌مه‌د ئیحس����ان جه‌ختیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ كه‌ لیس����تی‌ عێراقیه‌ش "فریادڕه‌سی‌"‬ ‫كورد نییه‌‪ ،‬به‌ڵك����و ده‌بێت هه‌موو الیه‌ك‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ به‌هاوبه‌ش����ی‌ راسته‌قینه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بتوان����ن ئی����داره‌ی‌ واڵت‌ بكه‌ن‌و وتیش����ی‌‬ ‫"رێككه‌وت����ن له‌گه‌ڵ ئ����ه‌و كوتله‌یه‌ له‌دژی‌‬ ‫كوتله‌یه‌كی‌ تر چاره‌س����ه‌ری‌ كێش����ه‌كان‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌مه‌ چاره‌س����ه‌ری‌ كاتییه‌‪،‬‬ ‫چاره‌س����ه‌ری‌ كاتی����ش ئه‌واڵت����ه‌ی‌ وێران‬ ‫كردووه‌"‪.‬‬

‫نزیكه‌ی‌ مانگێك له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬له‌به‌رنامه‌ی‌‬ ‫رووداو‌و مێ����ژووی‌ كه‌ناڵ����ی‌ ‪nrt‬‬ ‫د‪.‬عه‌بدولمسه‌وه‌ر بارزانی‌‪ ،‬مامۆستای‌‬ ‫مێژوو له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ده‌ركه‌وت‪،‬‬ ‫ته‌وه‌ره‌ی‌ ئ����ه‌و به‌رنامه‌یه‌ كه‌ به‌چه‌ند‬ ‫به‌ش����ێك پێش����كه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬زیاتر‬ ‫باسكردنبوو له‌سه‌ر مێژو‌و دابونه‌ریتی‌‬ ‫بارزانی����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم هێش����تا ته‌واوی‌‬ ‫به‌شه‌كانی‌ به‌رنامه‌كه‌‪ ،‬كه‌ (له‌‪ 4‬به‌ش‬ ‫پێكهاتووه‌)‪ ،‬ته‌واو نه‌بووبوو‪ ،‬كاتژمێر‬ ‫‪9‬ی‌ به‌یان����ی‌ رۆژی‌ ‪ 3/27‬له‌گه‌ڕه‌كی‌‬ ‫مناره‌ی‌ شاری‌ هه‌ولێر‪ ،‬له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫كه‌س����ێكی‌ نه‌ناس����راوه‌وه‌‪ ،‬به‌توندی‌‬ ‫هێ����رش ده‌كرێته‌ س����ه‌ری‌‌و ئ����ازاری‌‬ ‫جه‌س����ته‌یی‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬له‌باره‌ی‌ هۆكاری‌‬ ‫هێرشه‌كه‌ش وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت پێیان‬ ‫وتووه‌ "په‌یوه‌ندی‌ به‌و چاوپێكه‌وتنه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ كه‌ناڵی‌‪ nrt‬له‌گه‌ڵیدا ئه‌نجام‬ ‫داوه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و جه‌خ����ت ل����ه‌وه‌ ده‌كات����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رنامه‌ك����ه‌دا به‌هی����چ جۆرێ����ك‬ ‫(ته‌ش����هیری‌) به‌ هی����چ كه‌س‌و الیه‌ك‬ ‫نه‌ك����ردووه‌‪ ،‬زۆر به‌ئاگاییش����ه‌وه‌‬ ‫قس����ه‌كانی‌ كردووه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم‬ ‫دیاره‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ مه‌ال سته‌فا ته‌نها ئه‌و‬ ‫مێژووه‌یان قبوڵه‌ ك����ه‌ خۆیان پێیان‬ ‫خۆش����ه‌ باس بكرێت‪ ،‬ن����ه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫روویداوه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬عه‌بدولمس����ه‌وه‌ر كه‌ كوڕی‌ ش����ێخ‬ ‫سلێمانی‌ برای‌ مه‌ال مسته‌فا بارزانییه‌‪،‬‬ ‫ب����اس ل����ه‌وه‌ش ده‌كات ك����ه‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌و هاوڕێیانه‌ی‌ ش����اره‌زای‌ مێژوون‌و‬ ‫به‌رنامه‌كه‌ی����ان بینی����وه‌‪ ،‬دڵنیای����ان‬ ‫كردۆته‌وه‌ له‌وه‌ی‌ ك����ه‌ له‌به‌رنامه‌كه‌دا‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ به‌رامبه‌ر هیچ كه‌سێك‌و الیه‌نێك‬ ‫نه‌ك����ردووه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "من تازه‌ ئه‌وه‌م‬ ‫زانی����وه‌ كه‌ بنه‌ماڵه‌ی‌ مه‌ال مس����ته‌فا‬

‫بۆخۆیان مێژوویه‌كیان دروستكردووه‌‪،‬‬ ‫سه‌یریش له‌وه‌دایه‌ نابێت هیچ كه‌سێك‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌ی‌ ئه‌و مێژووه‌ قسه‌ بكات‪،‬‬ ‫به‌ڕاستی‌ ئه‌وه‌ش به‌من قبوڵ ناكرێت‪،‬‬ ‫من مێژوو بۆ هیچ كه‌س����ێك چه‌واشه‌‬ ‫ناكه‌م‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ لێمده‌ده‌ن‬ ‫یاخوا به‌یانی‌ ده‌هاتنه‌وه‌ بۆم"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م ئامۆزای����ه‌ی‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫دوای‌ هێرشكردنه‌ سه‌ری‌‪ ،‬راسته‌وخۆ‬ ‫مه‌س����عود بارزان����ی‌ ب����ه‌ به‌رپرس����ی‌‬ ‫رووداوه‌كه‌ زانی����وه‌و راگه‌یاند "ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌م����اوه‌ی‌ ‪ 48‬كاتژمێ����ردا مه‌س����عود‬ ‫بارزانی‌ هێرش����كه‌ره‌كان نه‌دۆزێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وا دیاره‌ خۆی‌ شه‌قوه‌ش����ێنه‌كانی‌‬ ‫ناردووه‌"‪ ،‬پاساوی‌ بۆ ئه‌و قسانه‌شی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌ له‌و ش����وێنه‌ی‌ هێرش����ی‌‬ ‫كراوه‌ته‌ س����ه‌ر‪ ،‬كه‌ ش����اری‌ هه‌ولێره‌‪،‬‬ ‫هه‌م����وو هێ����زه‌ ئه‌منی����ه‌كان له‌ژێ����ر‬ ‫كۆنتڕۆڵ����ی‌ ئه‌و حیزبه‌دای����ه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫د‪.‬عه‌بدولمس����ه‌وه‌ر ره‌تی‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫هیچ كه‌سێك هاتبێته‌ الی‌ بۆ سوڵحی‌‬ ‫عه‌شایه‌ری‌‌و جه‌ختیشی‌ له‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و جگه‌ له‌یاس����ا هیچ رێگایه‌كی‌‬ ‫تر ناگرێته‌ ب����ه‌ر بۆ یه‌كالییبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫كێش����ه‌كه‌ی‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "بڕوام به‌یاسا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆ یه‌كالییبوونه‌وه‌ی‌ كێشه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌و یاس����ایه‌ش بێ‌ ئومێدم كه‌‬ ‫له‌كوردستان هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ په‌نا ده‌به‌مه‌‬ ‫به‌ر دادگاكانی‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م مامۆس����تایه‌ی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا كه‌ جگه ‌له‌و‌ زۆر‬ ‫كه‌سی‌ تر له‌سه‌ر قسه‌كردن‌و باسكردنی‌‬ ‫مێژوو‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌ س����وكایه‌تیكردن‌و‬ ‫لێدان بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌بۆچونی‌ ئه‌و‬ ‫زۆرینه‌ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ بێ‌ ده‌نگییان‬ ‫هه‌ڵب����ژاردووه‌‪ ،‬بۆیه‌ "جی����اوازی‌ من‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌و كه‌س����انه‌ ئه‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫م����ن بێده‌نگ نابم‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر به‌من ئه‌م‬ ‫كێش����ه‌یه‌ كۆتایی‌ دێت‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ئێس����تا ته‌نازول ده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم من نه‌‬ ‫یه‌كه‌م كه‌س‌و دوا كه‌س����یش ده‌بم كه‌‬ ‫له‌سه‌ر قسه‌كردن رووبه‌ڕووی‌ هێرشی‌‬ ‫ناڕه‌وا ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫عه‌بدولمسه‌وه‌ر بارزانی‌‬

‫بێ‌ ئومێدم له‌و‬ ‫یاسایه‌ی له‌كوردستان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ په‌نا‬ ‫ی‬ ‫ده‌به‌مه‌ به‌ر دادگاكان ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫مەال کرێکار له‌نێوان دوێنێ‌و سبەینێدا!‬

‫‪5‬‬

‫شوان حەمە‬ ‫بڕیاری دادگای ئۆسلۆ بە زیندانیکردنی‬ ‫مەال کرێکار‪ ،‬کۆتایی قۆناغی بیس���ت‌و‬ ‫یەک س���اڵەیی ژیانی ئ���ەوە له‌نەرویج‪.‬‬ ‫ئەزمون���ی س���ەرکەوتوی ‪ ١٠‬س���اڵەی‬ ‫کرێ���کار‪ ،‬له‌چوون���ە دادگاو گەم���ە‬ ‫یاس���اییەکان‪ ،‬دواجار بە س���زای پێنج‬ ‫ساڵ زیندانی کۆتایی هات‪.‬‬ ‫سەرەتای سەرئێش���ەکانی مەال کرێکار‬ ‫له‌نەرویج دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ‪،٢٠٠١‬‬ ‫ئ���ەوکات تیمێکی تێ ڤێ���ی نەرویجی‬ ‫له‌ئۆسلۆوە بەرەو سلێمانی‌و لەوێشەوە‬ ‫ب���ۆ ناوچەی هەورام���ان بەڕێکەوتن تا‬ ‫له‌نزیکەوە ئەو س���ەرکردە ئیس�ل�امییە‬ ‫بدوێن���ن کە له‌واڵت���ی نەرویج بە ناوی‬ ‫نەجمەدین فەرەج ئەحمەدەوە پەنابەرەو‬ ‫له‌کوردستان بە ناوی کرێکارەو رابەری‬ ‫گروپی ئەنساری ئیسالمە‪.‬‬ ‫چەن���د مان���گ دوای ئ���ەو دی���دارە‬ ‫تەلەفیزیۆنیی���ە‪ ،‬کاتێ���ک کرێ���کار‬ ‫له‌ئێرانەوە بەرەو نەرویج دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫له‌ئەمس���تردامی پایتەخت���ی هۆڵەندا‬ ‫دەس���تگیر دەکرێ���ت‌و م���اوەی چوار‬ ‫مان���گ له‌زیندان���دا دەمێنێتەوە‪ .‬پاش‬ ‫گەڕانەوەی بۆ نەرویج‪ ،‬حکومەت بڕیاری‬ ‫دەرکردن���ی کرێکار دەدات‪ ،‬بەاڵم دادگا‬ ‫بڕیارەکەی هەڵدەوەشێنێتەوەو کرێکار‬ ‫ئازاد دەکات‪ .‬س���اڵی ‪ ٢٠٠٣‬بە تۆمەتی‬ ‫ئەندامبون له‌(رێکخراوێکی تیرۆریستی)‬ ‫کرێکار دەستگیر دەکرێتەوەو جارێکیتر‬ ‫ب���ە بڕی���اری دادوەر ئ���ازاد دەکرێت‪.‬‬ ‫هەمان���کات‌و ب���ە نهێن���ی لێکۆڵینەوە‬ ‫له‌داهات‌و جموجۆڵی ماڵی مەال کرێکار‬ ‫بەڕێوەدەچێت‪.‬‬ ‫لەسەر داوایەکی یاسایی واڵتی ئەردەن‌‪،‬‬ ‫ب���ە تۆمەت���ی بازرگانیک���ردن بە مادە‬ ‫هۆشبەرەکانەوە جارێکیتر مەال کرێکار‬ ‫دەستگیر دەکرێتەوە‪ ،‬ئەم جارەش لەبەر‬ ‫نەبوونی بەڵگ���ە دادگا ئازادی دەکات‪.‬‬ ‫پاشان بە نهێنی لێکۆڵینەوەیەک لەگەڵ‬ ‫م���ەال کرێ���کار دەکرێت کە تا ئێس���تا‬ ‫هۆکارو ئامانجەکانی ئەو لێکۆڵینەوەیە‬ ‫ئاشکرا نەکراوە‪.‬‬ ‫دوای زنجیرەی���ەک له‌دادگایک���ردن‌و‬ ‫ئەستۆپاکی یاسایی‪ ،‬ئەمجارەیان مەال‬ ‫کرێکار داوای یاسایی لەسەر سەرۆکی‬ ‫ئەوکاتی (پارتی هەنگاوی پێشەوە)ی‬ ‫نەرویجی تۆم���ار دەکات‪ ،‬بەاڵم بڕیاری‬ ‫دادگا له‌بەرژەوەندی س���ەرۆکی پارتە‬ ‫نەرویجییەکە کۆتای دێت‪.‬‬ ‫س���اڵی ‪‌٢٠٠٣‬و بەه���ۆی دانپیانان���ی‬ ‫دەس���تگیرکراوێک له‌زیندانەکان���ی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬م���ەال کرێ���کار له‌ئۆس���لۆ‬ ‫چوار هەفتە زیندان���ی دەکرێت‪ .‬دوای‬ ‫ئەوەی لێکۆڵینەوەکان ئاشکرایدەکەن‬ ‫ک���ە زیندانیەک���ەی س���لێمانی له‌ژێر‬ ‫ئەش���کەنجەدا‌و بە زۆر شاهیدی داوە‪،‬‬ ‫مەال کرێکار ئازاد دەکرێت‪.‬‬ ‫س���ەرەتای س���اڵی ‪( ٢٠٠٤‬بەیارمەتی‬ ‫وەرگێ���ڕ) م���ەال کرێ���کار کتێبێک بە‬ ‫نەرویج���ی ب�ڵ�او دەکات���ەوە بەن���اوی‬ ‫(وش���ەکانی خ���ۆم)‪ .‬دوو مانگ دواتر‬ ‫کرێکار دەدرێتەوە دادگاو پاشان ئازاد‬ ‫دەکرێت‪ .‬له‌ناوەڕاس���تی هەمانس���اڵدا‬ ‫مەال کرێکار داوایەکی یاس���ایی تر دژی‬ ‫حکومەت���ی نەرویج���ی تۆم���ار دەکات‬ ‫تا دادگا رێگ���ە له‌دەرکردنی له‌نەرویج‬ ‫بگرێت‪ ،‬مەال کرێکار داواکە دەباتەوە‪.‬‬ ‫ماوەی دوو ساڵ کرێکار له‌سەرئێشەو‬ ‫هاتوچ���ۆی دادگا دوور دەکەوێت���ەوە‪.‬‬ ‫ئیدی کرێکار سەرقاڵی چاالکی فیکری‌و‬ ‫سیاسی دەبێت له‌ڕێگەی ئینتەرنێتەوە‬ ‫بەتایبەت���ی ت���ۆڕی پاڵتال���ک‪ .‬ه���ەر‬ ‫ل���ەو ماوەی���ەدا لەدیدارەکانیدا لەگەڵ‬ ‫رۆژنام���ەی ئاوێنەو کەناڵ���ی جەزیرەو‬ ‫میدیاکانی تر ستایشی ئوسامە بن الدن‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫پایزی س���اڵی ‪ ٢٠٠٧‬جارێکیتر کرێکار‬ ‫راپێچ���ی دادگا دەکرێتەوە بە تۆمەتی مەال کرێکار‬ ‫پەیوەن���د ئینتەرنێتی ب���ە رێکخراوی له‌الیەن س���ێ کوردەوە چەندین داوای زیندانیکردن���ی مەال کرێ���کاری دا بەم‬ ‫قائی���دەوە‪ ،‬دادگا ئ���ازادی دەکاتەوە‪ .‬یاس���ایی دژی م���ەال کرێ���کار تۆم���ار شێوەیە‪ :‬دوو ساڵ‌و شەش مانگ زیندانی‬ ‫بە هۆی هەڕەشەکردن له‌کەسایەتییەکی‬ ‫کرێ���کار ک���ە ئارەزوویەک���ی بەهێزی کرابوو‪.‬‬ ‫دەرکەوتنی هەی���ە‪ ،‬درێژە بە چاالکییە مانگ���ی دووی ئەمس���اڵ پرۆس���ەی دەوڵەتی‪ ،‬واتە سەرۆکی پارتی راستی‬ ‫ئینتەرنێتییەکانی دەدات‪ .‬هێدی هێدی دادگایکردنی مەال کرێکار بەڕێوە چوو‪ .‬نەرویج���ی‪ .‬س���اڵێک‌و ش���ەش مانگ‬ ‫پێگەی سیاس���ی‌و ئاینی‌و کۆمەاڵیەتی ل���ەو دادگاییکردن���ەدا چ���وار ک���ەس زیندانی‌و س���ەد هەزار کرۆنی نەرویجی‬ ‫له‌نێ���و گەنج���ە کوردەکان���ی واڵتانی ئامادەب���وون‪ ،‬گوای���ە کرێ���کار فتوای وەک قەرەبوو‪ ،‬بە هۆی فتوای کوشتنی‬ ‫کوش���تنی هەرچواریان���ی داوە‪ ،‬ئ���ەو نوس���ەرو وەرگێڕ مەریوان هەڵەبجەیی‪،‬‬ ‫ئەوروپا پتەوتر دەکات‪.‬‬ ‫س���ەرەتای س���اڵی ‪ ٢٠١٠‬تەقە لەماڵی چوارکەس���ە بریتین ل���ە‪ :‬یەکەم ئارنە هەروەها ش���ەش مانگ زیندانی بەهۆی‬ ‫کرێکار دەکرێ���ت‪ .‬لەو روداوەدا کرێکار سولبێرگ (س���ەرۆکی پارتی راست)ی فتوای کوشتنی کەسی سێیەم‌و شەش‬ ‫بێ زیان دەبێت‪ ‌،‬بەاڵم زاواکەی بریندار نەرویجی‪ ،‬دووەم مەریوان هەڵەبجەیی مانگ زیندانی بەهۆی فتوای کوش���تنی‬ ‫دەبێت‪ .‬تا ئێس���تا هێچ گومانلێکراوێک نوس���ەری کتێبی (س���ێکس‌و شەرع‌و کەسی چوارەم‪.‬‬ ‫لەس���ەر ئ���ەو تەقەکردنە دەس���تگیر ژن له‌ئیس�ل�امدا)‪ ،‬وە دوو کەس���ی له‌جێدا کرێکار تانەی له‌بڕیارەکە دادگا‬ ‫تر (گوای���ە قورئانیان س���وتاندووە)‪ .‬دەدات‌و داوای پێداچوون���ەوە دەکات‪.‬‬ ‫نەکراوە‪.‬‬ ‫پارس���اڵ ب���ە تۆمەتی هەڕەش���ەکردن پ���اش رووبەڕووبونەوەو پیش���اندانی ئێ���وارەی هەمان���ڕۆژ ب���ە مەبەس���تی‬ ‫له‌س���ەرۆکی (پارتی راستی نەرویجی) بەڵگە دەنگ���ی‌و ڤیدیۆییەکان‪ ،‬دواجار دیدارێ���ک لەگ���ەڵ کەناڵ���ی جەزیرەی‬ ‫پۆلیسی ئەو واڵتە لێکۆڵینەوەی لەگەڵ دادگای هەرێمی ئۆس���لۆ بە پێی چوار قەتەری کرێکار دەچێتە س���تودیۆکانی‬ ‫کرێکار دەس���تپێکردەوە‪ .‬پێش���تریش پەرەگرافی یاسایی‪ ،‬بڕیاری پێنج ساڵ تێ ڤێ دووی نەرویجی‪ ،‬لەوێ پەالماری‬

‫پرسی مەال کرێکار‬ ‫لێرەدا کۆتایی نایەت‪،‬‬ ‫دوای پێنج ساڵی‬ ‫تر قۆناغێکی نوێ‬ ‫له‌ژیانی سیاسی کرێکار‬ ‫دەستپێدەکات کە وەک‬ ‫کەسایەتییەکی دیارتر‬ ‫له‌دوێنێ دەخزێتەوە‬ ‫ناو کایە سیاسییەکان‌‪،‬‬ ‫رەنگە بەر له‌هەر‬ ‫کەس‌و الیەنێکی‬ ‫تر‪ ،‬ببێتە رکابەری‬ ‫سەرسەختی سەرکردە‬ ‫ئیسالمییەکانی وەک‬ ‫کۆمەڵ‌و یەکگرتوو‬

‫خۆپیشاندەرێک بەشار ئەسەد بە "پیاوکوژ" ناودەبات‬

‫پارتی‌‌و په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫كێبڕكێیانه‌ له‌سوریا‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هه‌لومه‌رجی‌ ئاڵۆزی‌ سوریا‪ ،‬ملمالنێ‌‬ ‫ده‌خاته‌ نێوان هێزه‌كانی‌ كوردستان ‌‬ ‫ی‬ ‫باكورو كوردستانی‌ باشوره‌وه‌‪،‬‬ ‫توركیاش هه‌موو هه‌وڵ‌و كۆششی‌‬ ‫خۆی‌ بۆ ئه‌وه‌ چڕ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌م بارودۆخه‌ی‌ سوریا سه‌ره‌نجام‬ ‫كێشه‌ی‌ كورد به‌ره‌و چاره‌سه‌ر نه‌بات‪.‬‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارێكی‌ كوردیش ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌ڵوێستی‌ توركیا به‌رامبه‌ر به‌كورد‬ ‫زۆر خراپه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌ كورد له‌س���وریا "عه‌بدولباقی‌‬ ‫یوس���ف" ئاماژه‌ به‌ڕۆڵی‌ خراپی‌ توركیا‬ ‫ده‌كات كه‌ نایه‌وێ‌ له‌سوریای‌ داهاتوودا‬ ‫ك���ورد به‌مافه‌كان���ی‌ ب���گات‪ ،‬ناوبراو‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك���ه‌ "له‌گفتوگۆی‌‬ ‫مانگی‌ رابردوو هێزه‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كانی‌‬ ‫س���وریادا‪ ،‬ئێم���ه‌ وه‌ك ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كورد وتمان بۆ ئێمه‌ گرنگه‌‬ ‫كه‌ س���وریا ده‌وڵه‌تێكی‌ دیموكراس���ی‌‬ ‫المه‌رك���ه‌زی‌ ده‌س���توری‌ بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نیش���تمانی‌ ره‌تیانكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌رب���اره‌ی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ كورد‬ ‫هه‌ڵوێستیان زۆر خراپه‌"‪.‬‬ ‫عه‌بدولباق���ی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ روونك���رده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌كاتی‌ دامه‌زراندن���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نیشتمانی‌ سوریادا‪ ،‬ده‌رباره‌ی‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫كورد چه‌ند بڕیارێكیان راگه‌یاندووه‌ كه‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ به‌دیهێنان���ی‌ مافه‌كانی‌‬ ‫ك���ورددا بن‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواتر پاش���گه‌ز‬ ‫بوونه‌ته‌وه‌و پاشه‌كشه‌یان كردووه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێیوابوو ئه‌م پاشه‌كشه‌یه‌ له‌ژێر گوشاری‌‬ ‫توركیادا بووه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫توركی���ا به‌رامبه‌ر به‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ كورد‬ ‫ئاشكرایه‌‪ ،‬كه‌ چاره‌س���ه‌ری‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫كوردی‌ ناوێ‌ له‌س���وریادا‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ پاگه‌نده‌كان���ی‌ ئه‌ردۆغان‌و‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌یه‌تی‌ كه‌ ده‌ڵێن پشتیوانی‌‬ ‫له‌ماف‌و ئازادی‌ گه‌لی‌ سوری‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ل���ه‌م رۆژانه‌ی‌‬ ‫راب���ردوودا چه‌ن���د رۆژنامه‌ن���ووس‌و‬ ‫نوس���ه‌رێكی‌ ناوداری‌ توركی‌‌و روس���ی‌‬ ‫جه‌غتیان ل���ه‌وه‌ كرده‌وه‌ ك���ه‌ توركیا‬ ‫نایانه‌وێ‌ ئه‌م دۆخه‌ی‌ ئێس���تای‌ سوریا‬ ‫سه‌ره‌نجام كورد بگه‌یه‌نێت به‌مافه‌كانی‌‪،‬‬ ‫جه‌نگیز جاندار له‌ڕۆژنامه‌ی‌ "رادیكال"دا‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ توركیا ده‌ترسێ‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ یه‌كێ���ك له‌ده‌ره‌نجامه‌كان���ی‌‬ ‫شۆڕشی‌ س���وریا گه‌یاندنی‌ كورد بێت‬ ‫به‌مافه‌كانی‌‪ ،‬توركیا نایه‌وێ‌ هه‌رێمێكی‌‬ ‫هاوشێوه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان له‌سوریا‬ ‫دروستببێت‌و خوازیاره‌ كورد له‌سوریادا‬ ‫هه‌ر له‌م دۆخه‌ی‌ ئێستایاندا بمێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها رۆژنامه‌نووسی‌ روسی‌‌و پسپۆڕ‬ ‫له‌كاروب���اری‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت‬

‫ێ كورد‬ ‫توركیا نایه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫بگات به‌مافه‌كان ‌‬ ‫له‌سوریا‬ ‫"ستاالنیسالڤ تارسۆڤ" ئاماژه‌ی‌ به‌و‌ه‬ ‫كرد كه‌ ئێستا له‌سوریادا رژێمی‌ به‌شار‬ ‫ئه‌سه‌د بایه‌خێكی‌ زۆر به‌گورد ده‌دات‪،‬‬ ‫گه‌ربێتوو به‌شار ئه‌سه‌د ئۆتۆنۆمی‌ یان‬ ‫مافه‌كانیان پێب���دات‪ ،‬ئه‌وا كورده‌كانی‌‬ ‫سوریا ده‌بنه‌ پش���ت‌و په‌نای‌ باشوری‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ئه‌مه‌ مای���ه‌ی‌ نیگه‌رانی‌‬ ‫توركیایه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���تێوه‌ردانی‌ توركیا له‌س���وریادا‪،‬‬ ‫كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر په‌یوه‌ندی‌ نێوان هێزه‌‬ ‫كوردیی���ه‌كان هه‌بووه‌‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێكیان‬ ‫كورده‌كانی‌ س���وریا دژ به‌ڕژێمی‌ سوریا‬ ‫هان���ده‌د‌هن‌و به‌ش���ێكی‌ دیكه‌ش���یان‬ ‫له‌هه‌وڵ���ی‌ خاو كردن���ه‌وه‌ی‌ رق‌و كینی‌‬ ‫كورددان دژ به‌ڕژێمی‌ به‌ش���ار ئه‌سه‌د‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ پارتی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ كورد له‌س���وریا "عه‌بدولباقی‌‬ ‫یوس���ف" له‌مباره‌وه‌ ئاماژه‌ به‌كێبڕكێی‌‬ ‫نێوان پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫په‌كه‌كه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ پارتی‌ پش���تگیری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ورده‌كان زیاتر بچنه‌‬ ‫خۆپیش���اندان‌و شۆڕش���ی‌ دژ به‌ڕژێمی‌‬ ‫سوریاوه‌‌و په‌كه‌كه‌ش به‌پێچه‌وانه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌كۆندا په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ كۆنی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫رژێمی‌ سوریادا هه‌بووه‌‌و دوای‌ ماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌پچڕان���ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان‪ ،‬ئ���ه‌م‬ ‫ی نێوانیانی‌‬ ‫بارودۆخه‌ ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ ‌‬ ‫بوژانده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئێس���تا هێزه‌كانی‌ باش���وری‌‬ ‫كوردس���تان‌و باكوری‌ كوردس���تان دوو‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ جیاوازیان هه‌یه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ پارتی‌ هه‌وڵده‌دات كورد به‌شێك بێت‬ ‫له‌ئۆپۆزسیۆن‌و پشتگیری‌ خۆپیشاندان‬ ‫بكات‪ ،‬په‌كه‌كه‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫حكومه‌تی‌ س���وری‌ هه‌یه‌‌و پش���تگیری‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ سیاسی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌غت���ی‌ ل���ه‌وه‌ش ك���رده‌وه‌‬ ‫ده‌مانویس���ت یه‌كێتی‌ دیموكراتیش كه‌‬ ‫هێزێك���ی‌ كوردیی نزی���ك له‌په‌كه‌كه‌یه‌‬ ‫بهاتایه‌ت���ه‌ ناو ئه‌نجومه‌نی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردی‌ س���وریاوه‌‌و پارته‌ كوردییه‌كان‬ ‫هه‌مووی���ان یه‌ك هه‌ڵوێس���ت بوونایه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌وان له‌و ئه‌نجومه‌نه‌دا نین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌ ی���ه‌ك‬ ‫هه‌ڵوێس���تن‌و له‌به‌یاننام���ه‌ی‌ فه‌رمیدا‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ خۆیان راگه‌یان���دووه‌ كه‌‬ ‫پش���تگیری‌ له‌شۆڕش���ی‌ گه‌لی‌ سوریا‌و‬ ‫ته‌ڤگ���ه‌ری‌ ك���ورد ده‌ك���ه‌ن‪ .‬ئێم���ه‌‬ ‫جیاوازییه‌كمان به‌دینه‌كردووه‌"‪.‬‬

‫تیمێک���ی رۆژنامەوانی کەناڵەکە دەدات‬ ‫کە هەوڵ دەدەن کرێکار بدوێنن‌و وێنەی‬ ‫بگ���رن‪ .‬کرێکار دەگەڕێت���ەوە ماڵەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم رۆژی دواتر پۆلیسی نەرویجی بە‬ ‫چەکەوە هەڵدەکوتنە سەر ماڵەکەی‌و بە‬ ‫قۆڵبەستراوی‌و بەبەرچاوی میدیاکانەوە‬ ‫راپێچ���ی زیندانی دەک���ەن‪ ،‬هەمانڕۆژ‬ ‫دادوەر بڕیاری هەشت هەفتە زیندانیی‬ ‫بۆ دەردەکات بە مەبەستی لێکۆڵینەوە‬ ‫لەو زانیارییانەی گوایە کرێکار ئاماژەی‬ ‫بە فڕاندی نەرویجیەکان کردوە تا وەک‬ ‫بارمتە له‌بەرامب���ەر ‌ئازادکردنی خۆیدا‬ ‫بەکار بهێنرێن‪.‬‬ ‫بە گوێ���رەی راپۆرت���ە میدیاییەکان‪،‬‬ ‫له‌ماوەی بیس���ت‌و یەک س���اڵی ژیانیدا‬ ‫له‌نەرویج‪ ،‬کرێکار هیچ کارێکی نەکردوە‪،‬‬ ‫ب���اج (زەریب���ە)ی ن���ەداوە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫نەرویج لەو پارانەش سودمەند نەبووە‬ ‫کە کرێکار بەناوی خێرەوە کۆیکردوەتە‬ ‫یان بانگەشەی بۆ کردوە‪.‬‬ ‫هێڵی جیاک���ەرەوە نێوان دادگاییەکانی‬ ‫پێش���تر کە زۆربەیان ب���ە بەرژەوەندی‬ ‫م���ەال کرێکار ت���ەواو ب���وون‪ ،‬وە دوا‬ ‫دادگاییکردن���ی کە بە س���زای زیندان‬ ‫کۆتای���ی ه���ات‪ ،‬لەوەدایە کە پێش���تر‬ ‫کرێ���کار هەمیش���ە بەرگ���ری له‌خۆی‬ ‫کردوەو تۆمەتەکان���ی رەتکردوەتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەمج���ارە خۆی دان���ی بەوەدا‬ ‫ناوە کە بەڵێ فتوای کوش���تنی داوە!‬ ‫له‌کاتی دادگاییکردنەکەدا مەال کرێکار‬ ‫هەوڵیداوە ناڕاس���تەوخۆ ئەس���تۆپاکی‬ ‫خۆی بس���ەلمێنێت‌و تیشک بخاتە سەر‬ ‫دەقە قورئانیەکان‪ ،‬گوایە شەرع داوای‬ ‫لێکردوە فتوای کوش���تن ب���دات‪ .‬دەنا‬ ‫خۆی حەز بە کوشتنی کەس ناکات‪.‬‬ ‫ش���وێنکەوتوەکانی کرێ���کار (ب���ە‬ ‫گوێرەی ئ���ەو زانیاریانەی له‌پرۆس���ە‬ ‫دادگاییەک���ەدا باس���کراون ب���ە چەند‬ ‫س���ەد کەس دەژمێردرێن)‪ ،‬بە بیستنی‬ ‫هەواڵی زیندانیکردنی کرێکار توش���ی‬ ‫ش���ۆک بوون‌! ئەوان له‌نێ���وان ترس‌و‬ ‫تۆڵەسەندنەوە‌و بێدەنگی‌و بەڕێخستنی‬ ‫چاالکی مەده‌نیانە راماون‪ ،‬بەاڵم پرسی‬ ‫مەال کرێ���کار لێرەدا کۆتای���ی نایەت‪،‬‬ ‫ئەگەر سزای پێنج ساڵ زیندانی کۆتایی‬ ‫قۆناغی بیس���ت‌و یەک س���اڵەیی ژیانی‬ ‫مەال کرێکار بێت له‌نەرویج‪ ،‬ئیدی دوای‬ ‫پێنج ساڵی تر‪ ،‬قۆناغێکی نوێ له‌ژیانی‬ ‫سیاس���ی کرێکار چ���اوەڕوان دەکرێت‪.‬‬ ‫ئەوکات مەال کرێکار وەک کەسایەتییەکی‬ ‫دیارتر له‌دوێن���ێ دەخزێتەوەو ناو کایە‬ ‫سیاسییەکان‌‪ ،‬رەنگە بەر له‌هەر کەس‌و‬ ‫الیەنێک تر‪ ،‬ببێتە رکابەری سەرسەختی‬ ‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬ ‫سەرکردە ئیسالمییەکانی وەک کۆمەڵ‌و‬ ‫یەکگرتوو کە سااڵنێکە رەخنەی توندو خوێنەرانی بەڕێزی گۆشەی "ژورێک لەئاوێنە"ی نوسەر بەختیار عەلی ئاگادار‬ ‫دەکەین ئەم هەفتەیە بەهۆی سەرقاڵی بەڕێزیانەوە گۆشەکەی دانابەزێت لەگەڵ‬ ‫راستەوخۆیان ئاڕاستە دەکات‪.‬‬ ‫داوای لێبوردن‪...‬‬ ‫الپەڕەی کوردستانی‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫ی گۆڕان‪ ،‬هۆشیار عومه‌ر عه‌لی‪:‬‬ ‫به‌رپرسی مه‌كۆی‌ كه‌الری‌ بزوتنه‌و‌ه ‌‬

‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی كاتی‌ هه‌ڵوێستمان وه‌رگرتووه‌‬

‫ ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫به‌رپرسی‌ مه‌كۆی‌ كه‌الری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كاتی‌ هه‌ڵوێستیان وه‌رگرتووه‌‌و ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ گۆڕان پێویستی‌‬ ‫به‌هه‌بونی‌ "باڵ‌" نییه‌‪.‬‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان پاداشت ‌‬ ‫نییه‌ بۆ هیچ كه‌سێك‬

‫سه‌باره‌ت به‌هۆكاری‌ چونه‌ ماڵه‌وه‌ی‌ جی���اوازی‌‌و ملمالنێ���كان خراپه‌‌و وتی‌‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك له‌س���تافی مه‌كۆی كه‌الری‌ "سیاس���ه‌ت پرۆس���ه‌ی‌ به‌ڕێوه‌بردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬هۆش���یار عومه‌ر ناكۆكیه‌كانه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ئاشتیانه‌‪،‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ ئاوێن���ه‌دا ئاماژه‌ی‌ چونكه‌ هه‌میشه‌ له‌سیاسه‌تدا ملمالنێ‌و‌‬ ‫به‌وه‌ك���رد ك���ه‌ ب���ه‌و پێی���ه‌ی‌ گۆڕان به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ ده‌بێ���ت به‌سروش���تی‌‬ ‫له‌دروستبونیه‌وه‌ به‌گه‌وره‌یی دروستبوه‌‪ ،‬وه‌ربگرین"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و بۆچونانه‌ش كه‌ ده‌وترێت‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش���دا خه‌ڵك له‌پێش���ینه‌ی‌‬ ‫جیاجیاوه‌ له‌ده‌وریدا كۆبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆره‌ له‌ن���او مه‌كۆكه‌یاندا‬ ‫ئاساییه‌ بیروڕای‌ جیاواز هه‌بێت له‌سه‌ر كێشه‌ی‌ ناوخۆیی‌و ده‌سته‌گه‌ری‌ له‌نێوان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ ب���ه‌چ رێڕه‌وێكدا ئه‌ندامانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ مه‌كۆكه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هۆش���یار عومه‌ر ئه‌وه‌ی‌ خسته‌ڕوو كه‌‬ ‫بڕوات‪.‬‬ ‫هۆش���یار وتی‌ "هاتنی‌ من بۆ كه‌الر زۆربه‌ی‌ هه‌ڵسوڕاوه‌كانیان كه‌سانێكن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ بوو به‌رگ���ری‌ له‌گۆڕانخوازان‌و ته‌نیا بۆ پێشخس���تنی‌ گۆڕان له‌كه‌الر‬ ‫هه‌ڵس���وڕاوانی‌ گه‌رمیان بكه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر كار ده‌ك���ه‌ن‌و به‌ده‌یان هه‌ڵس���وڕاوی‬ ‫بتوانم سه‌ركه‌وتوو بم گرنگه‌ به‌رده‌وام دیكه‌ش���یان له‌گه‌ڕه‌ك���ه‌ جیاجیاكانی‌‬ ‫ب���م‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر س���ه‌ركه‌وتو نه‌بم‌و كه‌الرن‌و وتی‌ "الی‌ ئێمه‌ به‌رپرسیارێتی‬ ‫كاره‌كان وه‌ك پێویس���ت ن���ه‌ڕوات‪ ،‬دابه‌ش���بووه‌‪ ،‬وج���ودی‌ ئێم���ه‌ زیاتر‬ ‫نامه‌وێ���ت له‌جێگای���ه‌ك بم ك���ه‌ بون‌و ب���ۆ ئیش���ی‌ رێكخراوه‌ی���ی‌‌و حیزبییه‌‪،‬‬ ‫نه‌بون���م وه‌ك یه‌ك بێ���ت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ب���ه‌اڵم ئه‌نجومه‌نه‌ك���ه‌ داب���ه‌ش نه‌بوه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ كاتی‌ ئه‌و هه‌ڵوێسته‌مان به‌س���ه‌ر دوو گروپ���دا‪ ،‬چونكه‌ گۆڕان‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هیواین بتوانین پێویس���تی‌ به‌وه‌ نیی���ه‌ باڵباڵێنی‌ تێدا‬ ‫به‌زوویی‌ كێش���ه‌كان چاره‌سه‌ر بكه‌ین‌و بێت‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ هه‌ندێك كه‌س بیانه‌وێت‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ئیس���تغالل بكه‌ن بۆ‬ ‫ده‌ست بكه‌ینه‌وه‌ به‌كاره‌كان"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ده‌وترێت به‌هۆی شتی‌ تایبه‌تی‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ رێگر بووین‬ ‫بونی‌ كێشه‌ی‌ "حیزبی‌و ناوخۆییه‌وه‌"‪ ،‬ئه‌م له‌به‌رده‌م ئ���ه‌و كاران���ه‌دا بۆیه‌ ره‌نگه‌‬ ‫به‌رپرسه‌‌و جێگره‌كه‌ی‌ چونه‌ته‌ ماڵه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێكجار دژایه‌تی‌ كرابین"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ دژایه‌تیان‬ ‫ناوبراو ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ به‌ته‌واوی‌ راست‬ ‫بێ���ت‌و جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ خۆی‌‌و چه‌ند ده‌كه‌ن‪ ،‬وتی‌ "هه‌موو هه‌ڤاڵ‌و دۆس���تی‌‬ ‫هه‌ڵسوڕاوێكی‌ دیكه‌یان له‌مه‌كۆی كه‌الر ئێم���ه‌ن‪ ،‬باش نییه‌ ن���او ببه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئیش���ده‌كه‌ن‌و ئه‌و گرفتانه‌ی‌ كه‌ پێشتر گۆڕانخوازان���ی‌ ك���ه‌الر ئ���اگادارن"‪،‬‬ ‫هه‌ب���وون هه‌وڵیانداوه‌ چاره‌س���ه‌ریان هه‌ر س���ه‌باره‌ت به‌هه‌بون���ی‌ باڵ‌ له‌نێو‬ ‫بك���ه‌ن‌و وه‌كخۆی‌ رونیك���رده‌وه‌ ئه‌گه‌ر مه‌كۆكه‌یان���دا وتی‌ "كه‌س���انێك هه‌ن‬ ‫ل���ه‌و ئه‌ركانه‌یاندا س���ه‌ركه‌وتو بوبن‪ ،‬له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ رێكخس���تنی‌ گۆڕانن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك به‌ه���ۆی پش���تیوانی‌ ئه‌و ده‌س���ت ده‌خه‌نه‌ ئیش���وكاره‌كانه‌وه‌‌و‬ ‫ئێم���ه‌ قبوڵمان نه‌ك���ردووه‌ روبه‌ڕووی‌‬ ‫هه‌ڵسوڕاوانه‌وه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاشكرایكرد كه‌ له‌سیاسه‌ت‌و بوینه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌‬ ‫كاری‌ حیزبایه‌تیدا هه‌بونی‌ كێش���ه‌ش‬ ‫"زۆر ئاس���اییه‌"‪ ،‬ب���ه‌اڵم نه‌بینین���ی‌ تائێس���تا چه‌ن���د جارێ���ك له‌ئاس���تی‌‬

‫س���ه‌ره‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان هه‌وڵی‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌و كێشانه‌ی‌ مه‌كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌الری‌ گ���ۆڕان دراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆیان‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كراوه‌‪ ،‬له‌و روه‌وه‌ هۆشیار‬ ‫عومه‌ر ئاش���كرایكرد كه‌ لیژنه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫پێش���نیار‌و راس���پارده‌كانی‌ خۆی داوه‌‬ ‫به‌په‌یج���وری‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان پاداش���تی‌ نییه‌ بۆ‬ ‫هیچ كه‌س���ێك‪ ،‬هه‌موو ئ���ه‌و هه‌ڤااڵنه‌‬ ‫به‌خۆشمه‌وه‌ خۆبه‌خشانه‌ كارده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویسته‌ رێز له‌و هه‌ڤااڵنه‌ بگرین‬ ‫ك���ه‌ هاتون بۆ كارك���ردن‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێتو‬ ‫گله‌ییم���ان له‌ئیشه‌كانیش���یان هه‌بێت‬ ‫ناكرێت وای‌ نیشان بده‌ین كه‌ خه‌ڵكمان‬ ‫ب���ه‌الوه‌ گرنگ نیی���ه‌‪ ،‬لیژنه‌كه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رچ���او گرتوه‌ كه‌ ئێم���ه‌ به‌ڕێزه‌وه‌‬ ‫مامه‌ڵ���ه ‌له‌گ���ه‌ڵ هه‌ڤاڵه‌كانی‌ خۆمان‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و بۆچونان���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌وترێ���ت گوایه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی���دا هاتوونه‌ته‌ ن���او بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان له‌گه‌رمیان زیاتر كێش���ه‌كان‬ ‫دروس���تده‌كه‌ن ئه‌وی���ان پێقبوڵ نییه‌‪،‬‬ ‫هۆش���یار ئ���ه‌و خاڵ���ه‌ی‌ به‌یه‌كێ���ك‬ ‫له‌تێگه‌ش���تنه‌ هه‌ڵه‌كان���ی‌ هه‌ندێ���ك‬ ‫له‌هه‌ڤااڵن���ی‌ خۆیان ناوبرد‌و وتی‌ "كاك‬ ‫نه‌وش���یروانیش دامه‌زرێنه‌ری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ب���ووه‌‌و زۆربه‌ی‌ ئه‌و هه‌ڤااڵنه‌ی‌ ئێمه‌ش‬ ‫كه‌ به‌ئه‌زموونن له‌سیاس���ه‌تدا له‌ئاستی‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی به‌ره‌و خ���واره‌وه‌‬ ‫یه‌كێتی ب���وون‪ ،‬یاخود ناكرێیت بڵێین‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ناو یه‌كێتی‌ بووه‌ كێشه‌ دروست‬ ‫ده‌كات ی���ان خراپ���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌توانین‬ ‫بڵێی���ن ژماره‌یه‌ك���ی‌ ك���ه‌م له‌خه‌ڵك‬ ‫له‌هه‌م���وو ش���وێنه‌كاندا هه‌وڵیان���داوه‌‬ ‫ده‌س���ت بخه‌نه‌ ن���او ئیش���ه‌كانه‌وه‌"‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناوب���راو ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵس���وڕاوان ئه‌ویان پێقب���وڵ‌ نییه‌‌و‬

‫ی‬ ‫ره‌نگ ‌ه ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌م منیان پێ‬ ‫قبوڵ‌ نه‌بێت‌و‬ ‫مه‌به‌ستیان بێت‬ ‫دژایه‌تیم بكه‌ن‬

‫هه‌موو كوردستانم‬ ‫بۆ بكه‌ن ب ‌ه زێڕ‬ ‫رۆژێك له‌ڕۆژان‬ ‫كاتژمێرێك بۆ‬ ‫یه‌كێتی‌ ئیش ناكه‌م‬ ‫هۆشیار عومه‌ر‬ ‫وتی‌ "ئه‌وه‌ دووره‌ له‌ڕاس���تیه‌وه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك ك���ه‌م هه‌بێت كه‌ منیان پێ‬ ‫قب���وڵ‌ نه‌بێت‌و ره‌نگه‌ مه‌به‌ستیش���یان‬ ‫ئه‌وه‌ بێت دژایه‌تی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و ئاهه‌نگ���ه‌ی‌ نه‌ورۆز‬ ‫كه‌ گۆڕان له‌كه‌الر س���ازیكرد ئایا ئه‌وه‌‬ ‫دوباره‌كردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌زمون���ی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ نییه‌ له‌به‌حیزبیكردنی‌ بۆنه‌كاندا‪،‬‬ ‫ناوبراو وت���ی‌ "هه‌ندێك هه‌ڤاڵمان به‌بێ‬ ‫پرسی كه‌س‌و بێ ئاگاداریی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫گۆڕان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ س���ه‌ربه‌خۆ ئه‌و‬ ‫كاره‌ی���ان ك���ردوه‌ ك���ه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌‬

‫سیاس���ه‌تی‌ گ���ۆڕان نیی���ه‌‪ ،‬ب���ۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ش لیژنه‌ی بۆ پێكهێنراوه‌‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانی ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی‌ ده‌كه‌ین بۆ‌ی‌‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و هه‌ڵسوڕاوانه‌"‪.‬‬ ‫هۆش���یار عومه‌ر ئه‌و زانیاریانه‌ش���ی‌‬ ‫ره‌تك���رده‌وه‌ كه‌ گوای���ه‌ له‌هه‌فته‌یه‌كدا‬ ‫دووج���ار س���ه‌ردانی‌ به‌رپرس���ی‬ ‫پاس���ه‌وانه‌كانی‌ تاڵه‌بانی‌ ده‌كات‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌ دووره‌ له‌ڕاستییه‌وه‌‌و ته‌نیا قسه‌و‬ ‫قسه‌ڵوكه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌موو كوردستانم‬ ‫ب���ۆ بك���ه‌ن به‌ زێ���ڕ رۆژێك ل���ه‌ڕۆژان‬ ‫كاتژمێرێك بۆ یه‌كێتی‌ ئیش ناكه‌م"‪.‬‬

‫حوكمه‌كه‌ی‌ مه‌ال كرێكار‪ ،‬ئیسالمییه‌كان ‌ی كوردستان ‌ی كۆكرده‌وه‌‬ ‫ ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫سزادانی‌ ئه‌میری‌ پێشوی‌ گروپی‌‬ ‫ئه‌نسار ئیسالم‪ ،‬مه‌ال كرێكار پارت ‌ه‬ ‫ئیسالمییه‌كانی‌ كوردستانی‌ كۆكرده‌وه‌‌و‬ ‫نیگه‌رانی‌ خۆیان له‌و روه‌وه‌ ده‌رده‌بڕن‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمیش داوا له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫ده‌كات "دوعای‌ بۆ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫دووشه‌ممه‌ی‌ رابردوو‪ ،‬ئه‌میری‌ پێشو ‌‬ ‫ی‬ ‫گروپی‌ ئه‌نس���ار ئیس�ل�ام‪ ،‬مه‌ال كرێكار‬ ‫له‌ش���اری‌ ئۆس���لۆی پایته‌ختی نه‌رویج‬ ‫به‌پێن���ج س���اڵ زیندانی‌و ب���ڕی (‪)100‬‬ ‫هه‌زار كرۆنی نه‌رویج���ی وه‌ك قه‌ره‌بوو‬ ‫سزا درایه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ایتی (دووربی���ن) ك���ه‌ له‌الی���ه‌ن‬ ‫خودی‌ مه‌ال كرێكاره‌وه‌ سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫ده‌كرێ���ت ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫دوو ساڵ‌و ش���ه‌ش مانگی حوكمه‌كه‌ی‬ ‫كرێكار له‌به‌رامب���ه‌ر تاوانباركردنی بوه‌‬ ‫به‌وه‌ی هه‌ڕه‌شه‌ی كوش���تنی له‌(ئارنه‌‬ ‫سولبێرگ)ی س���ه‌رۆكی راستڕه‌وه‌كانی‬ ‫نه‌رویج كردوه‌‪ ،‬ئه‌و دوو س���اڵ‌‌و شه‌ش‬ ‫ له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫مانگه‌ش���ی كه‌ ده‌مێنێته‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ر مه‌ال کرێکار له‌نێوان دوو پارێزه‌ره‌که‌یدا‬ ‫تاوانباركردنیدا بوه‌ به‌وه‌ی هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‬ ‫ده‌ستگیركردنی كرێكار له‌دڵه‌وه‌ ئازاری‬ ‫كوش���تنی له‌هه‌ندێ كه‌س ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫داوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫گوایه‌ "قورئانیان س���وتاندوه‌"و كرێكار‬ ‫سه‌باره‌ت به‌رای‌ فه‌رمی‌ كۆمه‌ڵ له‌باره‌ی‌‬ ‫فه‌توای كوشتنی بۆ ده‌ركردون‪.‬‬ ‫س���ه‌پاندنی‌ س���زا به‌س���ه‌ر كرێكاردا‪،‬‬ ‫به‌پێی سایته‌كه‌ هه‌مان دادگا بڕیاریداوه‌‬ ‫محه‌مه‌د حه‌كی���م رایگه‌یان���د كه‌ هیچ‬ ‫م���ه‌ال كرێكار ناچار ب���كات بڕی (‪)100‬‬ ‫قس���ه‌یه‌كی‌ زیاتریان له‌و روه‌وه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌زار كرۆن���ی نه‌رویجی بداته‌ مه‌ریوان‬ ‫كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ پارته‌ ئیس�ل�امییه‌كانی‌ بكرێت‌و وت���ی‌ "نیگه‌رانیم���ان له‌وه‌وه‌ چونكه‌ ئه‌گه‌ر شاره‌زایی‌ یاسای‌ واڵتێك‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یی نوسه‌ر وه‌ك قه‌ره‌بوو‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێ���ی ئ���ه‌و هه‌واڵ���ه‌‪ ،‬پ���اش كوردس���تان (یه‌كگرت���وو‪ ،‬كۆم���ه‌ڵ‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌ی‌ گرتوه‌ كه‌ مامۆستا كرێكار‪ ،‬نه‌ب���ن‪ ،‬ئه‌وا ناش���توانن قس���ه‌ی‌ زیاتر‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی حوكمه‌كه‌‪ ،‬راس���ته‌وخۆ بزوتنه‌وه‌) كه‌ هه‌رچه‌نده‌ له‌سیاسه‌تیاندا كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ ئیس�ل�امی‌‌و كورده‌‌و له‌باره‌ی‌ یاساكانیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ دیكه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫كرێ���كار داوای پێداچون���ه‌وه‌ی كردوه‌و جیاوازیی���ان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌س���زادانی‌ پێویسته‌ به‌رگری‌ لێبكه‌ین"‪.‬‬ ‫داواشیكردوه‌ دۆسیه‌كه‌ی بچێته‌ دادگای كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ وه‌ك (مه‌ال كرێكار)دا هه‌روه‌ها وته‌بێژی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬محه‌مه‌د حه‌كیم ئومێده‌واره‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‪ ،‬كه‌مال ره‌حیم‬ ‫هاوخه‌می‌ خۆیان نیشان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫تێهه‌ڵچونه‌وه‌‪.‬‬ ‫پارێزه‌ره‌ك���ه‌ی كرێ���كار (ك���ه‌ ن���اوی ل���ه‌و روه‌وه‌ وته‌بێ���ژی‌ یه‌كگرت���وی‌ مه‌ال كرێكار ئازاد بكرێ‌و داواش له‌هه‌موو له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫نه‌هاتوه‌) به‌سایتی دوربینی راگه‌یاندوه‌ ئیسالمی‌ كوردس���تان‪ ،‬د‪.‬سه‌اڵحه‌ددین خوش���ك‌و برایان به‌تایبه‌ت له‌ئه‌ندامانی‌ به‌هه‌موو شێوه‌یه‌ك دژی‌ ئه‌و سزایه‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ پێیانوای���ه‌ "ناعه‌داله‌ت���ی‌"‬ ‫"ئه‌و بڕیاره‌ ه���ه‌روا نامێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو بابه‌كر له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند حیزبه‌كه‌ی‌ ده‌كات دوعای‌ بۆ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ك���ه‌ نیگه‌رانن له‌و حوكم���ه‌‌و هیوادارن محه‌مه‌د حه‌كیم رایگه‌یاندوه‌ كه‌ هه‌واڵی به‌حوكمه‌ك���ه‌وه‌ دیاره‌‌و وتی‌ "راس���ته‌‬ ‫كاری جدی زیاتری له‌سه‌ر ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫س���زادانی‌ م���ه‌ال كرێ���كار ب���وه‌ هۆی‌ پێداچونه‌وه‌یه‌كی‌ دیكه‌ به‌حوكمه‌كه‌یدا به‌ندك���ردن‌و دوات���ر بینین���ی وێنه‌ی خه‌ڵك سكااڵی‌ له‌سه‌ر مامۆستا كرێكار‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫كۆمه‌ڵ‌ داوا ده‌كات دوعا بۆ‬ ‫كرێكار بكرێت‬

‫یه‌كگرتوو‪:‬‬ ‫نیگه‌رانین‬ ‫به‌حوكمه‌كه‌‬

‫بزوتنه‌وه‌‪ :‬سته‌م‬ ‫له‌مامۆستا كرێكار‬ ‫كرا‬ ‫تۆم���ار كردب���وو‪ ،‬ب���ه‌اڵم حوكمه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناهه‌قی‌ پێوه‌ دیاره‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و حوكمه‌‬ ‫پشتبه‌ستوو نه‌بووه‌ به‌به‌ڵگه‌‌و شاهید‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌نها له‌س���ه‌ر قس���ه‌ حوكمه‌كه‌‬ ‫ده‌رچوه‌‪ ،‬بۆیه‌ دڵنیاین له‌وه‌ی‌ سته‌می‌‬ ‫لێكرا"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ بۆچونی‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان له‌س���ه‌ر ئه‌و حوكمه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌ر كرێكاردا سه‌پێنرا‪ ،‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ بزوتنه‌وه‌ رونیكرده‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ هۆكاره‌ک��� ‌هی‌ كۆكردنه‌وه‌ی���ه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ خه‌ڵكانێك‬ ‫ئاینی‌ ئیس�ل�امیان س���وتاند‌و مامۆستا‬ ‫كرێكاریش به‌رگری‌ ل���ه‌و كاره‌ كردووه‌‬ ‫كه‌ به‌وت���ه‌ی‌ ئه‌و "ده‌بوو ن���ه‌ك پارته‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان‪ ،‬به‌ڵكو مسوڵمانانیش‬ ‫به‌رگری‌ له‌كرێكار بكه‌ن"‪.‬‬

‫قه‌رزاویش دوژمنی كورده‌‬ ‫ ق���ه‌رزاوی ك ‌ه ژنێكی ‪ 60‬س���اڵ له‌خۆی‬‫بچووكت���ری هێناوه‌‪ ،‬ه���ه‌زاران هه‌زار كوڕو‬ ‫كچ���ی كورد ب��� ‌ه تیرۆریس���ت ده‌زانێت ك ‌ه‬ ‫وازیان له‌هه‌موو خۆشییه‌كی ژیان هێناوه‌‪.‬‬ ‫ پاش ئه‌وه‌ی گۆڤ���اری (چركه‌) له‌دوو‬‫ژماره‌ی ‪‌67‬و ‪68‬ی خۆی���دا چه‌ند هه‌واڵ‌و‬ ‫ش���یكارییه‌كی له‌س���ه‌ر موچه‌ی مامۆستا‬ ‫س���ه‌الحه‌دین ب�ڵ�او كرده‌وه‌‪ ،‬ك��� ‌ه زۆربه‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی سه‌ركردایه‌تی‌و مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫حیزبه‌كه‌ی زانیارییان نه‌بوو له‌س���ه‌ر بڕی‬ ‫موچه‌ك���ه‌ی‪ ،‬جه‌ناب���ی دوات���ر موچه‌كه‌ی‬ ‫خۆی ئاش���كرا كرد ك ‌ه ‪ 11‬ملیۆن دیناره‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ئاش���كرای كرد ك ‌ه به‌ش���ی‬ ‫ناكات‌و قه‌رزاربێته‌و‌ه له‌س���ه‌ری‪ 11 ،‬ملیۆن‬ ‫دین���ار هاوتای��� ‌ه ب ‌ه موچ���ه‌ی خوێنی ‪22‬‬ ‫ش���ه‌هید‪ 22 ،‬ئه‌نفالك���راو‌و قوربانی چه‌كی‬ ‫كیمیاوی‪ 67 ،‬خاوه‌ن پێداویستی تایبه‌تی‬ ‫وه‌زیرێ���ك‌و په‌رله‌مانتارێكی كوردس���تانی‪،‬‬ ‫ساڵێكی سه‌ره‌ك وه‌زیرانی خانه‌نشینكراوی‬ ‫ئیسرائیل‪ 11 ،‬مانگ سه‌رۆكی هیندستان‪...‬‬ ‫هت���د مامۆس���تای ئازیزمان ك��� ‌ه ‪ 1‬دڵۆپ‬ ‫خوێن���ی نه‌به‌خش���یو‌ه ب��� ‌ه كوردس���تان‪،‬‬ ‫كه‌چی موچه‌ك���ه‌ی هاوتای ‌ه ب ‌ه ‪ 22‬قوربانی‬ ‫كوردایه‌تی‪ ،‬دڵۆپێك ره‌نجی نه‌ڕش���تووه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی موچه‌كه‌ی هاوتای��� ‌ه ب ‌ه زیاتر له‌‪50‬‬ ‫كرێكاری خانه‌نشینكراو‪ ،‬ئه‌و‌ه كێشه‌ی گه‌ل‬ ‫نیی ‌ه چه‌ندی بۆ حیزبه‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه موچه‌ك���ه‌ی بااڵیه‌‌و ئێمه‌ش‬ ‫ناڕازین به‌و نا دادپه‌روه‌رییه‌ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ گۆڤاری س���تاندارد "كۆسره‌ت ره‌سوڵ‬‫هاته‌و‌ه مه‌یدان"‪ ،‬كۆس���ره‌ت تا دوا فلسی‬ ‫گۆڤاره‌ك ‌ه بدات‪ ،‬مافی خۆیه‌تی زیاتری پێدا‬ ‫هه‌ڵبدرێت‪.‬‬ ‫ خه‌ن���دان "ب ‌ه پێی هه‌واڵێكی س���ایتی‬‫په‌یام‪ ،‬چیای كوڕی نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫له‌گه‌ڵ وه‌فدێكی ی���اوه‌ری ب ‌ه نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا رێكخه‌ری گش���تی‬ ‫بزووتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان س���ه‌ردانی باره‌گای‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس���ی كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امییان‬ ‫كرد له‌ش���اری س���لێمانی‪ ،‬ب ‌ه مه‌به‌س���تی‬ ‫به‌خێرهاتنه‌وه‌ی دڵشاد گه‌رمیانی ئه‌ندامی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی كۆمه‌ڵ"‪ ،‬ئه‌مڕۆش وه‌ك‬ ‫دوێنێی���ه‌‪ ،‬منداڵ���ی به‌رپرس���ان له‌هه‌موو‬ ‫شوێنێك هه‌ر ده‌بێت سه‌ركرده‌و سه‌روه‌رمان‬ ‫بن‪ ،‬تا دنیا دنیای ‌ه خێاڵیه‌تی‌و بنه‌ماڵه‌یه‌تی‬ ‫حوكمم���ان ده‌كات‪ ،‬گ���ۆڕان نی���و ملیۆن‬ ‫ده‌نگده‌ری هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی كاك نه‌وش���یروان‬ ‫ته‌نها متمان���ه‌ی نوێنه‌رایه‌تی ب ‌ه كوڕه‌كه‌ی‬ ‫ده‌دات‪ ،‬دامانناب���وو كاك نه‌وش���یروان‬ ‫له‌كۆنگره‌ی گۆڕان ده‌ستپێش���خه‌ری بكات‌و‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی بزوتنه‌وه‌كه‌ی بكشێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی هه‌نووك��� ‌ه له‌پ���اڵ زاواك���ه‌ی وا‬ ‫كوڕه‌كانیشی هاته‌ پاڵی‪.‬‬ ‫ "لەالیەن سەرۆك بارزانییەوە‪ ،‬عسمەت‬‫ئەرگوش���ی مەدالی���ای باررزانی���ی نەمری‬ ‫پێبەخش���را"‪ ،‬س���ه‌رۆك ئاوا مامه‌ڵ ‌ه بكات‬ ‫مه‌دالیا ب ‌ه ده‌روێش���انی خۆی‌و حیزبه‌كه‌ی‬ ‫ببه‌خش���ێت‪ ،‬ته‌نه���ا ده‌توانێت س���ه‌رۆكی‬ ‫حیزبه‌كه‌ی بێت نه‌ك نه‌ته‌وه‌كه‌ی‪ ،‬مه‌دالیا‬ ‫بۆ ده‌روێشانی‪ ،‬برسێتیش بۆ نه‌یارانی ‪.‬‬ ‫ هاوواڵت���ی "س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ئ���اگادار‬‫ئاش���كرای ده‌كات ژماره‌ی���ه‌ك پل���ه‌داری‬ ‫زێره‌ڤانی س���ه‌ردانی نێچیرڤ���ان بارزانییان‬ ‫كردووه‌‌و نیگه‌رانیی خۆی���ان پێگه‌یاندوو‌ه‬ ‫ك ‌ه له‌ماوه‌ی دوو س���اڵی رابردوودا هیچیان‬ ‫بۆ نه‌ك���راوه‌و نێچیرڤانیش چه‌ند به‌ڵێنێك ‌ی‬ ‫پێ���داون‪ .‬دوای ده‌س���تبه‌كاربوونی چه‌ند‬ ‫ملیۆن دۆالرێك ب���ۆ زێره‌ڤانی خه‌رجبكات‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی كڕینی ده‌مانچه‌‌و ئۆتۆمبێل"‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌نگاو‌ه به‌ش���ێك ‌ه له‌چاكس���ازیه‌كان‬ ‫ب���ۆ تێكه‌ڵكردنه‌وه‌ی گ���ه‌ل‌و حكومه‌ت‪ ،‬تا‬ ‫ده‌مانچ ‌ه دیاری حكوومه‌ت بێت‪ ،‬كوردستان‬ ‫له‌بڕی سویسرا هه‌ر ته‌كساس ده‌بێت‪.‬‬ ‫ ئاوێن ‌ه "عومه‌ر كڵۆڵ‪ :‬له‌مانگ ‌ی ئایاردا‬‫له‌كۆمس���یۆن ‌ی باڵ ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان فۆڕم ‌ی‬ ‫كیان ‌ه سیاسیه‌كان پڕده‌كه‌مه‌و‌ه ك ‌ه ده‌بێت‬ ‫ب���ۆ پڕكردنه‌وه‌ ‌ی ‪ 500‬واژۆ ‌ی له‌س���ه‌ربێت‪،‬‬ ‫من پێ���م راگه‌یان���دون ك��� ‌ه ‪ 1000‬واژۆتان‬ ‫بۆدێن���م به‌ژم���ار‌ه مۆبایله‌وه‌"‪ ،‬تا ئێس���تا‬ ‫نه‌مان زانیوو‌ه حیزبی كه‌ران له‌س���ه‌نگه‌ری‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدایه‌‪ ،‬یاخود ده‌بێت ‌ه ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫كه‌ران به‌و‌ه ناس���راون جوتك ‌ه ناوه‌شه‌نێنن‬ ‫ته‌نها بنیات ده‌نێن‪.‬‬ ‫ "زاوای نوری مالكی سه‌ره‌ك وه‌زیرانی‬‫عێراق ‪ 3‬ه���ه‌زار پۆلیس له‌س���ه‌ر میالكی‬ ‫پارێزگای كه‌ربه‌ال دامه‌زراندووه‌‌و ژماره‌یه‌ك‬ ‫نوس���ینگه‌ی پاڵپشتی له‌شاره‌ك ‌ه كردۆته‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ هاوكاریكردن���ی الیه‌نێكی سیاس���ی‌و‬ ‫مانگان���ه‌ش بڕی ‪ 500‬ه���ه‌زار دینار ده‌دات‬ ‫به‌و كه‌سانه‌ی په‌یوه‌ندی به‌و نوسینگانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ك���ه‌ن"‪ .‬له‌هه‌م���وو ش���وێنێك زاواو‬ ‫خه‌زوره‌كان حوكم ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬حیزبی زاواو‬ ‫خه‌زورینیزم ‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌كوردس���تان ‪ 5‬زاواو‬ ‫خه‌زور ‪ 5‬پارت ‌ه گه‌وره‌ك ‌ه به‌ڕێو‌ه ببه‌ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫عێراق پێویستی به‌ ‪ 25‬زاواو خه‌زوره‌‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪:‬‬ ‫وابڕیاربوو له‌ژماره‌ ‌ی پێش���ودا وتار ‌ی برا ‌ی‬ ‫رۆژنامه‌نوس كاو‌ه محه‌مه‌د له‌س���تونه‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆیدا باڵوبكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر هۆكارێك ‌ی‬ ‫هونه‌ر ‌ی ك ‌ه ئاوێن ‌ه لێ ‌ی به‌رپرسه‌‪ ،‬دواكه‌وت‬ ‫ب���ۆ هه‌فت���ه‌ ‌ی داهات���وو‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ داوا ‌ی‬ ‫لێبوردنماندا‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ كشتوكاڵی‌ عێراق رایگه‌یاند كه‌ به‌رهه‌می‌ ناوخۆیی‌ واڵت به‌ڕێژه‌ی‌ ‪%11‬‬ ‫توانیویه‌تی‌ پێداویستییه‌ جۆربه‌جۆره‌كانی‌ واڵت پڕ بكاته‌وه‌‪ .‬وه‌زاره‌تی‌ ناوبراو‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ رونكردوه‌ته‌وه‌ كه‌ له‌م سااڵنه‌ی‌ دواییدا به‌رهه‌می‌ كشتوكاڵی‌‌و سامانی‌‬ ‫ئاژه‌ڵ به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو زیادیانكردوه‌ به‌جۆرێك گه‌نم گه‌شتوه‌ته‌ ‪%58‬‬ ‫پێداویستی‌ عێراق بۆ هاندانی‌ ئه‌مه‌ش زیاتر له‌ترلیۆنێك دینار ته‌رخانكراوه‌ بۆ‬ ‫قه‌رزی‌ كشتوكاڵی‌‪.‬‬

‫سه‌رباری‌ گرێدانی‌ لوتكه‌ی‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌ له‌عێراق‪ ،‬هێشتا كێشه‌‌و پرسه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كانی‌ عێراق وه‌كو خۆیانن‌و هیچ ئاسۆیه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركردنیان‬ ‫له‌ئارادا نییه‌‪ .‬له‌دوا په‌ره‌سه‌ندنی‌ ئه‌م قه‌یرانانه‌شدا ده‌وڵه‌تی‌ یاسا به‌ده‌نگی‌‬ ‫به‌رز داواكاری‌‌و مه‌رجه‌كانی‌ لیستی‌ ئه‌لعێراقیه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ كه‌ دایاننابوو‬ ‫بۆ به‌شداریكردن له‌كۆنگره‌ی‌ نیشتمانی‌ كه‌ چاوه‌ڕوانده‌كرێت وێستگه‌یه‌ك‬ ‫بێت بۆ چاره‌سه‌ری‌ پرسه‌ هه‌ڵواسراوه‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ عێراق‪.‬‬

‫به‌غدا كرێ ‌ی ده‌رهێنان ‌ی نه‌وت ده‌دات‬ ‫به‌اڵم دان به‌گرێبه‌سته‌كاندا نانێت‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ به‌غدا بڕیاریدا‬ ‫خه‌رج‌و كرێی‌ ئه‌و كۆمپانیایانه‌‬ ‫بدات كه‌ له‌كوردستان وه‌به‌رهێنان‬ ‫له‌بواری‌ نه‌وتدا ده‌كه‌ن بێئه‌وه‌ی‌‬ ‫دان به‌گرێبه‌سته‌كانی‌ هه‌رێم‌و ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایانه‌دا بنێت‪ .‬ئه‌م هه‌نگاوه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ناكۆكییه‌كانی‌ هه‌ردووال‬ ‫به‌رده‌وام له‌په‌ره‌سه‌ندندایه‌‌و هیچ‬ ‫هیوایه‌كیش بۆ لێكگه‌شتنی‌ نێوانیان‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ حكومه‌تی‌ ناوه‌ندیی‌ به‌غدا‬ ‫بڕیاری����دا ده‌رماڵه‌‌و خ����ه‌رج‌و تێچوونی‌‬ ‫كۆمپانیاكانی‌ نه‌وت له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫دابین بكات‪ ،‬گفتوگۆ‌و مش����تومڕی‌ ئه‌وه‌‬ ‫هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌ ئایا ئه‌م����ه‌ دانپێدانانی‌‬ ‫گرێبه‌س����ته‌ نه‌وتییه‌كان����ی‌ هه‌رێمه‌ یان‬ ‫زه‌مانكردنی‌ به‌رده‌وامیی‌ هه‌نارده‌كردنی‌‬ ‫نه‌وتی‌ كوردس����تان بۆ لووله‌ نه‌وته‌كانی‌‬ ‫عێراق‪ .‬لیژنه‌ی‌ نه‌وت‌و گازی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێ����راق‪ ،‬له‌ڕاگه‌یه‌نراوێكدا ئه‌م بڕیاره‌ی‌‬ ‫به‌غدا به‌هانده‌رێكی‌ سه‌ره‌كیی‌ زیادكردنی‌‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌ نه‌وتی‌ كوردس����تان ده‌داته‌‬ ‫قه‌ڵ����ه‌م بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و ب����ڕه‌ هه‌نارده‌‬ ‫نه‌وت����ه‌ی‌ خراوه‌ت����ه‌ ئه‌س����تۆی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ گشتی‌ عێراقدا به‌رده‌وامبێت‬ ‫له‌ناردن‪.‬‬ ‫ئه‌و بڕه‌ پاره‌ی‌ حكومه‌تی‌ به‌غدا رازیی‌‬ ‫ب����ووه‌ بیدات����ه‌ كۆمپانی����ا نه‌وتییه‌كانی‌‬ ‫كوردس����تان ‪ 650‬ملی����ارد دین����اره‌‌و‬ ‫به‌شێكه‌ له‌‪ 2‬ملیارد دۆالر كه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫دارای����ی‌ ته‌رخانیك����ردوه‌ له‌بودج����ه‌ی‌‬ ‫‪ 2012‬ب����ۆ خه‌رج‌و تێچوونی‌ س����ه‌رجه‌م‬ ‫كۆمپانیاكان����ی‌ نه‌وت له‌سه‌رانس����ه‌ری‌‬ ‫عێراق‪ .‬رافیع عیساوی‌ كه‌ وه‌زیری‌ دارایی‌‬ ‫عێراقه‌‪ ،‬خه‌رجكردنی‌ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ به‌س����توه‌ته‌وه‌ به‌وردبینیكردنی‌‬ ‫حسابه‌كان‪.‬‬ ‫ش����اره‌زا له‌ب����واری‌ ن����ه‌وت‪ ،‬حه‌م����زه‌‬ ‫ئه‌لجه‌واهیری‌ له‌لێدوانێكی‌ رۆژنامه‌وانیدا‬ ‫رونیكردوه‌ت����ه‌وه‌ خه‌رجكردنی‌ ئه‌م بڕه‌‬ ‫پاره‌ی����ه‌ هی����چ له‌واقیعه‌ك���� ‌ه ناگۆڕێت‌و‬ ‫ش����ه‌رعیه‌ت نابه‌خش����ێته‌ كۆمپانیاكانی‌‬ ‫ن����ه‌وت له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هێش����تا حكومه‌ت����ی‌ ناوه‌ندی‌ س����ووره‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ حكومه‌ت����ی‌ ناوه‌ند‬ ‫خ����ۆی‌ سه‌رپه‌رش����تی‌ ئه‌و گرێبه‌س����ته‌‬ ‫نه‌وتیانه‌ ب����كات نه‌ك حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫ناوبراو باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬حكومه‌تی‌‬ ‫به‌غدا ناچاربووه‌ پاره‌ی‌ ئه‌و كۆمپانیایانه‌‬ ‫بدات‪ ،‬چونكه‌ پێویس����تی‌ به‌سه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫دارایی‌ هه‌یه‌‪ .‬ئه‌گ����ه‌ر حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫بڕه‌ هه‌نارده‌ی‌ نه‌وتی‌ خۆی‌ كه‌م بكاته‌وه‌‪،‬‬

‫لوتكه‌ ‌ی‬ ‫ناوچه‌ ‌ی سه‌وز‬

‫گەڕانەوەی عێراق‬ ‫بۆ ناوەندە عەرەبییەکان‬

‫ئه‌وا كارده‌كاته‌ س����ه‌ر داهاتی‌ بودجه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق‪ .‬ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����كردووه‌‬ ‫زانیاریی‌ ئه‌وه‌یان الیه‌ كه‌ هه‌رێم نه‌وتی‌‬ ‫خاو به‌نرخی‌ هه‌رزانتر له‌بازاڕی‌ ره‌ش����دا‬ ‫ده‌فرۆشێته‌وه‌‌و ئه‌م پرۆسه‌یه‌ش به‌وێنه‌‌و‬ ‫زانیاریی‌ دۆكیۆمێنت كراوه‌‌و ئه‌گه‌ر به‌غدا‬ ‫پ����اره‌ی‌ كۆمپانیاكان دابین نه‌كات ئه‌وه‌‬ ‫دزه‌پێكردنی‌ نه‌وت زیاتر ده‌كات‪.‬‬ ‫ه����ۆكاری‌ س����ه‌ره‌كیی‌ ناكۆكییه‌كان����ی‌‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا جگه‌ له‌سه‌رپه‌رشتیكردنی‌‬ ‫گرێبه‌س����ته‌كانی‌ ن����ه‌وت‪ ،‬ج����ۆری‌‬ ‫گرێبه‌سته‌كانه‌‪ ،‬چونكه‌ گرێبه‌ستی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ كۆمپانیاكانی‌ ن����ه‌وت له‌جۆری‌‬ ‫گرێبه‌س����تی‌ هاوبه‌ش����ییه‌ (مشاركه‌)‪،‬‬ ‫به‌اڵم هی‌ به‌غدا به‌كرێیه‌‌و ره‌خنه‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫له‌سیاسه‌ته‌ نه‌وتییه‌كانی‌ هه‌رێم ده‌گرێت‬ ‫كه‌ كۆمه‌ڵێك كۆمپانیای‌ بیانی‌ كردوه‌ته‌‬ ‫هاوبه‌ش‌و ش����ه‌ریك له‌نه‌وت����ی‌ عێراق‌و‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ل����ه‌الی‌ خۆش����یه‌وه‌ ئه‌ندام����ی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ن����ه‌وت‌و گاز له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬فورات‬ ‫ئه‌لش����ه‌رع رایگه‌یاندووه‌ "به‌غ����دا بۆیه‌‬ ‫‪ 650‬ملیارد دینار ده‌داته‌ كۆمپانیاكانی‌‬ ‫نه‌وت له‌كوردستان تا به‌رهه‌می‌ رۆژانه‌ی‌‬ ‫نه‌وت����ی‌ خۆی����ان بگه‌یه‌نن����ه‌ ‪ 100‬هه‌زار‬

‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫ملیۆنه‌ها دۆالری‌ بۆ خه‌رجكرا‌و سێ‬ ‫ساڵ ئاماده‌كاریی‌ ته‌واوی‌ بۆكرا‪100 .‬‬ ‫هه‌زار پاسه‌وانی‌ بۆ دابینكرا‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫پایته‌ختی‌ له‌پێناودا زیندان كرا‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫زۆرێك پێیانوایه‌ النی‌ كه‌می‌ ئه‌و‬ ‫ئامانجانه‌ی‌ به‌دینه‌هێنا كه‌ ئه‌م لوتكه‌‌و‬ ‫گردبونه‌وه‌ عه‌ره‌بییه‌ی‌ له‌پێناودا سازكرا‪.‬‬

‫ی‬ ‫حكومه‌تی‌ به‌غدا ناچاربووه‌ پاره‌ ‌‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایان ‌ه بدات‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پێویستی‌ به‌سه‌رچاوه‌ی‌ دارایی‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌رمیل له‌ڕۆژێك����دا"‪ .‬چه‌ند ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی‬ ‫لیژنه‌ی‌ ن����ه‌وت‌و گاز رایانگه‌یاندووه‌ كه‌‬ ‫كار له‌س����ه‌ر كۆتاییهاتنی‌ ناكۆكییه‌كانی‌‬ ‫به‌غدا‌و هه‌رێ����م ده‌كات له‌بواری‌ نه‌وتدا‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ یاس����ایی‌‪ ،‬چونكه‌ عێراق‬ ‫هه‌وڵده‌دات له‌ماوه‌ی‌ داهاتوودا به‌رهه‌می‌‬ ‫ن����ه‌وت بگه‌یه‌نێت����ه‌ ‪ 3‬ملی����ۆن به‌رمیل‬ ‫له‌ڕۆژێكدا‪.‬‬ ‫رازییبوون����ی‌ حكومه‌ت����ی‌ عێ����راق‬ ‫به‌خه‌رجكردن����ی‌ ‪ 650‬ملی����ارد دینار بۆ‬ ‫كۆمپانیاكان����ی‌ ن����ه‌وت له‌كاتێكدایه‌ كه‌‬ ‫هه‌رێم هه‌ڕه‌شه‌ی‌ كه‌مكردنه‌وه‌‌و راگرتنی‌‬ ‫هه‌ناردی‌ نه‌وتی‌ ك����ردووه‌ بۆ ‪ 50‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل له‌ڕۆژێكدا‪ .‬ئه‌م هه‌ڕه‌ش����ه‌یه‌ش‬ ‫كاری‌ خۆی‌ كرده‌ سه‌ر حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫به‌غدا‌و به‌په‌له‌ پاره‌ی‌ كۆمپانیاكانی‌ خه‌رج‬ ‫كرد‌و وه‌زاره‌تی‌ نه‌وت "هوشیاریدا ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌رێم هه‌ڕه‌ش����ه‌كه‌ی‌ خۆی‌ بباته‌ سه‌ر‪،‬‬

‫ئه‌وا زیانی‌ گه‌وره‌ له‌بودجه‌ ده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ناوبراو داوایك����ردووه‌ هه‌رێم‬ ‫پابه‌ندبێت به‌گف����ت‌و به‌ڵێنه‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫كه‌ داویه‌تی‌ ئه‌ویش‪ :‬ناردنی‌ ‪ 175‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل نه‌وته‌ له‌ڕۆژێكدا‪.‬‬ ‫له‌كاتێكیش����دا ك����ه‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم‬ ‫گفتی‌ داوه‌ رۆژان����ه‌ ‪ 175‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫نه‌وت هه‌نارده‌ بكات‪ ،‬پشكی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ����م له‌بودجه‌ی‌ گش����تیی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراق ل����ه‌‪%17‬ه‌وه‌ كه‌میكردووه‌ بۆ ‪10‬‬ ‫ـ ‪ %11‬چونكه‌ خه‌رجییه‌ س����یادییه‌كانی‌‬ ‫عێراق به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو زیادیكردوه‌‪.‬‬ ‫ب����ۆ یه‌كه‌مجاریش هه‌رێم له‌ناوه‌ڕاس����تی‌‬ ‫‪2009‬دا نه‌وتی‌ خۆی‌ په‌یوه‌س����تكردووه‌‬ ‫به‌بۆرییه‌ نیشتمانییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێ����ژی‌ هاوپه‌یمان����ی‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫موئه‌یه‌د ته‌ی����ب به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"چاوه‌ڕوانی‌ كۆنگره‌ی‌ نیشتمانی‌ ده‌كه‌ین‬

‫ب����ۆ چاره‌س����ه‌ركردنی‌ ناكۆكییه‌كان���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ن����ه‌وت"‪ .‬ناوبراو وتی‌ "شه‌هرس����تانی‌‌و‬ ‫هاوكاره‌كان����ی‌ كار له‌س����ه‌ر تۆقان����دن‌و‬ ‫تۆراندن����ی‌ ئ����ه‌و كۆمپانیایان����ه‌ی‌ نه‌وت‬ ‫ده‌ك����ه‌ن ك����ه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تاندا‬ ‫كارده‌كه‌ن‌و ئه‌مه‌ش نه‌ك زیان به‌هه‌رێم‬ ‫به‌ته‌نها‪ ،‬به‌ڵكو به‌سه‌رانس����ه‌ری‌ عێراق‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ����ت‌و ناگونجێ����ت له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫پالن‌و به‌رنامانه‌ی‌ حكوم����ه‌ت له‌باره‌ی‌‬ ‫هاندانی‌ وه‌به‌رهێنانه‌وه‌ باسی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫سه‌رباری‌ ئه‌و دژایه‌تییانه‌شی‌ كه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫نه‌وتی‌ به‌غدا كه‌ هی‌ كۆمپانیاكانی‌ نه‌وت‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌ نه‌وتییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ناچاره‌ پاره‌كانیان بدات‪ ،‬چونكه‌ پالنی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌مساڵدا به‌رهه‌می‌ نه‌وتی‌‬ ‫خۆی‌ بگه‌یه‌نێت����ه‌ ‪ 2‬ملیۆن‌و ‪ 600‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیل‪.‬‬ ‫ئه‌و نه‌وته‌ی‌ عێراق كه‌ ده‌نێردرێته‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫له‌ڕێگای‌ به‌نده‌ره‌كانی‌ جیهانی‌ توركیا‌و‬ ‫به‌سره‌وه‌ ساغ ده‌كرێته‌وه‌‌و هه‌ندێكیشی‌‬ ‫به‌ش����احینه‌‌و بارهه‌ڵگر ده‌فرۆش����رێت‌و‬ ‫تائێستا رێژه‌ی‌ هه‌نارده‌ی‌ نه‌وتی‌ عێراق‬ ‫له‌به‌س����ره‌وه‌ ‪%90‬ی‌ هه‌ن����ارده‌ی‌ نه‌وتی‌‬ ‫عێ����راق پێكده‌هێنێت كه‌ ‪ 2‬ملیۆن‌و ‪200‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیل ده‌كات‪.‬‬

‫به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ ‪%100‬ی‌ نرخه‌كان خۆشیی‌ له‌گه‌شتیارانی‌ كوردستان تێكدا‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه هه‌رێمی‌ كوردستان نرخ ‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌ گه‌شتیارییه‌كان ‌ی‬ ‫ی ‪ %35‬دابه‌زاند له‌ئاهه‌نگ‌و‬ ‫به‌ڕێژه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ندێك‬ ‫ی نه‌ورۆزدا‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫پشووه‌كان ‌‬ ‫ناوه‌ند تێبینی‌ ئه‌وه‌یانكردوو‌ه له‌م‬ ‫ی‬ ‫پشوانه‌دا نرخی‌ گواستنه‌وه‌ به‌ڕێژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیشته‌جێبوون به‌ڕێژه‌ ‌‬ ‫‪‌%100‬و كرێی ‌‬ ‫‪ %40‬به‌رزبونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌م����ه‌د ئه‌لتائ����ی‌ ك ‌ه گه‌ش����تیارێك ‌ی‬ ‫عه‌ره‌ب���� ‌ی به‌غدایی ‌ه له‌میانه‌ی‌ راپۆرتێك ‌ی‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاژانس����ی‌ ده‌نگه‌كانی‌ عێراقدا‬ ‫رونیكردوه‌ت����ه‌وه‌ كاتێ����ك رویكردوه‌ت ‌ه‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬به‌رزبون����ه‌وه‌ی‌ نرخ���� ‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان تووش����ی‌ ش����ۆكیان‬ ‫ك����ردووه‌‌و ده‌ڵێ����ت "هه‌رچۆنێ����ك بێت‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ولێر له‌ماڵی‌ خوش����كه‌كه‌م جێگه‌ ‌‬ ‫خۆمم كرده‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ك ‌ه بینیم كرێی ‌ی‬ ‫گواس����تنه‌وه‌ی‌ یه‌ك كه‌س ‪ 75‬هه‌زاره‌‌و‬ ‫ده‌بێ����ت من بۆ گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ خێزانه‌كه‌م‬ ‫‪ 300‬هه‌زار بده‌م‪ ،‬تووش����ی‌ شۆك هاتم"‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكردوه‌ت����ه‌وه‌ خه‌رجییه‌كان ‌ی‬ ‫ئ����ه‌وان هه‌ر به‌ك����رێ ئوتومبیل كۆتای ‌ی‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫ی‬ ‫نایه‌ت‌و ده‌ڵێت "خ����واردن‌و خه‌رجیتر ‌‬ ‫رێگامان ده‌كه‌وێته‌س����ه‌ر‌و ناچار له‌ماڵ ‌ی‬ ‫خوش����كه‌كه‌م مامه‌وه‌ ت����ا كه‌مێك نرخ‬ ‫داده‌به‌زێت"‪.‬‬ ‫ه����اوكات له‌گ����ه‌ڵ ده‌س����تپێكردن ‌ی‬ ‫پشووه‌كان ‌ی نه‌ورۆز‌و به‌هاردا له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬له‌به‌غدا هه‌فته‌یه‌ك پشوو‬ ‫ی‬ ‫ی لوتكه‌ ‌‬ ‫راگه‌یه‌نرا به‌بۆنه‌ی‌ س����ازكردن ‌‬ ‫عه‌ره‌بیی����ه‌وه‌‌و به‌م هۆی����ه‌وه‌ خه‌ڵكێك ‌ی‬ ‫ی ئه‌وه‌یانك����رد‬ ‫ی به‌غ����دا ئ����اره‌زوو ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫روو بكه‌ن����ه‌ هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان بۆ‬ ‫به‌سه‌ربردنی‌ كاته‌كانی‌ پشوو‪.‬‬ ‫ئه‌ب����و ڤی����ان‪ ،‬هاوواڵتییه‌ك����ی‌ عه‌ره‌به‌‌و‬ ‫له‌دیداری‌ ده‌نگه‌كانی‌ عێراقدا باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ دووه‌م رۆژی‌ پشوو هاتوه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬كه‌چی‌ ش����وێن ‌ی مانه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌س����ت نه‌كه‌وت����ووه‌‌و ناچ����ار چوه‌ت ‌ه‬ ‫شه‌قاڵوه‌‌و له‌وێ شوقه‌یه‌كی‌ گرتووه‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كاتێكدای����ه‌ ك����ه‌ وه‌زاره‌ت����ی‌ كاره‌با ‌‬ ‫ب ‌ه ‪ 150‬هه‌زار دینار‪ .‬له‌الی‌ خۆش����یه‌و‌ه هه‌رێ����م رازیی‌ بوو‌ه له‌ڕووی‌ باج‌و كرێی ‌ی‬ ‫ی پیشه‌س����ازی ‌ی‬ ‫ئه‌بو س����ه‌یف‪ ،‬باس له‌و‌ه ده‌كات نرخ ‌ی كاره‌باو‌ه وه‌كو ش����وێن ‌‬ ‫سه‌رجه‌م مۆتێل‌و ئوتێله‌كان له‌هه‌ولێردا مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئوتێل‌و مۆتێله‌كاندا بكات‪.‬‬ ‫به‌ڕێ����ژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ %40‬به‌رزبوه‌ته‌وه‌‌و كرێی ئه‌و هه‌روه‌ه����ا وه‌زاره‌تی‌ دارای����ی‌‌و ئابوور ‌‬ ‫ی ك ‌ه نرخ ‌ی باج‬ ‫ژوور‌ه دوو كه‌س����یانه‌ی‌ ج����اران ب ‌ه ‪ 60‬رازیی‌ بوو‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫دۆالر بوون گه‌شتونه‌ت ‌ه ‪ 100‬دۆالر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ك����ه‌م بكاته‌و‌ه له‌س����ه‌ر ئوتێله‌كان‌و ال ‌‬ ‫ئه‌م به‌رزبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نرخ ‌ی خزمه‌تگوزاریی ‌ه خۆش����ییه‌و‌ه نرخه‌كان ‌ی به‌ڕێژه‌ی‌ ‪-%30‬‬

‫ی‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر راگه‌یاندن ‌‬ ‫دابه‌زاندنی‌ نرخه‌كاندا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫شێتانه‌ی‌ نرخه‌كان‬ ‫هه‌بووه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫نرخی‌ شوێنی‌ نوستن‌و‬ ‫ژه‌مه‌ خواردن‌و‬ ‫گواستنه‌وه‬

‫‪ %35‬دابه‌زاندووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئاماره‌ فه‌رمیی����ه‌كان‪ ،‬له‌‪2011‬دا‬ ‫ی‬ ‫نزیكه‌ی‌ ملیۆنێك‌و ‪ 720‬هه‌زار گه‌شتیار ‌‬ ‫بیانی‌ س����ه‌ردانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیان‬ ‫كردووه‌‪ .‬ئه‌م ژمار‌ه گه‌شتیار‌ه بیانییه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ ك���� ‌ه له‌هه‌رێمدا ‪ 200‬ئوتێل ‌ی‬ ‫گه‌ش����تیاری‌‌و ‪ 165‬ئوتێل����ی‌ ش����ه‌عبی‌‌و‬ ‫‪ 116‬مۆتێ����ل‌و ‪ 52‬خان����ه‌ی‌ ش����ه‌عبی‌‌و‬ ‫‪ 43‬گون����دی‌ گه‌ش����تیاری‌ ه����ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ه����ۆی‌ زۆری‌ ژم����اره‌ی‌ گه‌ش����تیاران‌و‬ ‫س����نورداریی‌ خزمه‌تگوزارییه‌كان����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫گه‌ش����تیاران رووبه‌ڕووی‌ كێشه‌ی‌ كه‌می ‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی‌ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫درید مه‌كی‌ ك����ه‌ میدیاكارێكی‌ عه‌ره‌به‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "ئه‌وه‌ی‌ رویدا پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئه‌و رێوشوێنانه‌یه‌ ك ‌ه حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫رایگه‌یاندووه‌‌و ئێمه‌ی‌ گوێبیستی‌ بووین"‪.‬‬ ‫به‌قس����ه‌ی‌ مه‌كی‌ "له‌به‌رانبه‌ر راگه‌یاندن ‌ی‬ ‫دابه‌زاندن ‌ی نرخه‌كاندا‪ ،‬به‌رزبونه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ی نرخه‌كان هه‌بوو‌ه به‌تایبه‌ت‬ ‫ش����ێتانه‌ ‌‬ ‫نرخی‌ ش����وێن ‌ی نوستن‌و ژه‌مه‌ خواردن‌و‬ ‫گواس����تنه‌وه‌"‪ .‬ئه‌م میدی����اكار‌ه نمون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌ دێنێته‌و‌ه كه‌ نرخی‌ گواس����تنه‌وه‌ ‌‬ ‫گه‌ش����تیارێك له‌به‌غداو‌ه بۆ هه‌رێم له‌‪30‬‬ ‫ه����ه‌زار دیناره‌وه‌ به‌رزبوه‌ت����ه‌و‌ه بۆ ‪75‬‬

‫هه‌زار دین����ار‌و ئه‌م����ه‌ش ده‌كات ‌ه ‪%100‬‬ ‫ی تێكدان ‌ی خۆشییه‌كان ‌ی‬ ‫نرخه‌كان‌و مایه‌ ‌‬ ‫گه‌شتیاران بووه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌ندێكیت����ر له‌گه‌ش����تیاران به‌میدی����ا‬ ‫عێراقییه‌كانی����ان راگه‌یاندووه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ئ����ه‌وان له‌گه‌راجی‌ فه‌رم����ی‌ ئوتومبیل ‌ی‬ ‫گواس����تنه‌وه‌یان ده‌س����ت نه‌كه‌وت����ووه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندین ئوتومبیل له‌قه‌راغی‌ جاده‌كان‌و‬ ‫له‌ن����او گه‌راجی����ش گه‌ش����تیارانیان‬ ‫بێزارك����ردووه‌ به‌س����ه‌پاندن ‌ی مه‌رج���� ‌ی‬ ‫س����ه‌ختی‌ خۆی����ان ت����ا بیانگه‌یه‌ننه‌و‌ه‬ ‫به‌به‌غدا‌و پارێزگاكانیتری‌ ناوه‌ڕاس����ت‌و‬ ‫باشووری‌ عێراق‪.‬‬ ‫ده‌نگه‌كان����ی‌ عێ����راق‪ ،‬هه‌وڵی����داو‌ه‬ ‫ی هێڵ ‌ی‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ قسه‌ له‌گه‌ڵ شۆفێران ‌‬ ‫به‌غدا بكات‪ ،‬به‌اڵم هیچیان ئاماده‌نه‌بوون‬ ‫ه����ۆكاری‌ گرانكردنی‌ نرخ����ه‌كان روون‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌و هۆكاره‌كه‌یان خستوه‌ت ‌ه كۆڵ ‌ی‬ ‫به‌غدا‪ .‬هه‌روه‌ها ئاژانس����ه‌كه‌ ش����ایه‌ت ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ش بووه‌ كه‌ سه‌رله‌به‌یان ‌ی ‪ 3/30‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ینی‌ بووه‌‌و كۆتا رۆژی‌ پشوو ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫گه‌ش����تیارانی‌ عه‌ره‌به‌‪ ،‬هیچ ده‌زگایه‌ك ‌ی‬ ‫فه‌رم����ی‌ له‌گه‌راجدا نه‌ب����ووه‌‌و زۆرترین‬ ‫قه‌ره‌باڵغیی����ش له‌س����ه‌ر ئوتومبیله‌كان ‌ی‬ ‫گواستنه‌وه‌ هه‌بووه‌‪.‬‬

‫لوتك���ه‌ی‌ ‪ 23‬واڵتانی‌ ع���ه‌ره‌ب بڕیاربوو‬ ‫ژوانگ���ه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌‌و دیداری‌ س���ه‌رۆك‌و‬ ‫پادش���ا‌و میری‌ ‪ 22‬واڵتی‌ عه‌ره‌بی بێت‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی‌ ته‌نها ‪ 9‬س���ه‌رۆك به‌ش���داریی‌‬ ‫تێداكرد كه‌ ‪ 6‬یان له‌باكوری‌ ئه‌فه‌ریقاوه‌‬ ‫هاتبوون‌و هه‌ندێكیش���یان ده‌س���ه‌اڵتیان‬ ‫به‌س���ه‌ر واڵته‌كان���ی‌ خۆش���یاندا ناڕوات‬ ‫(س���ۆماڵ‪ ،‬لیبی���ا)‪ .‬ئ���ه‌م لوتكه‌یه‌ كه‌‬ ‫دواجار له‌عێراق له‌مانگ���ی‌ ئایاری‌ ‪1990‬‬ ‫وات���ه‌ چه‌ند مانگێك ب���ه‌ر له‌داگیركردنی‌‬ ‫كوه‌یت‪ ،‬به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ سه‌دام حسێن‬ ‫سازكرا‌و بۆ كۆتاجاریش له‌ ‪ 2010‬له‌شاری‌‬ ‫س���رتی‌ لیبیا گرێدرا‪ ،‬بڕیاره‌ بااڵده‌سترین‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ كاری‌ هاوبه‌شی‌ عه‌ره‌بی‌ بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌ بڕیاره‌كانی‌‬ ‫خودی‌ كۆمكاری‌ عه‌ره‌بی‌ ته‌نها مه‌ره‌كه‌بی‌‬ ‫س���ه‌ر كاغه‌زن‪ ،‬ئه‌م لوتكه‌یه‌ زیاتر وه‌كو‬ ‫بۆنه‌یه‌ك���ی‌ ته‌ش���ریفی‌‌و وێنه‌گرتن‌و خۆ‬ ‫نمایشكردنێكی‌ میدیایی‌ دێته‌ به‌رچاو‪.‬‬ ‫ئه‌م لوتكه‌یه‌ی‌ دوایی‌ كه‌ عێراق میوانداریی‌‬ ‫كرد له‌دۆخێكی‌ هه‌س���تیاردا سازكرا‌و زۆر‬ ‫قورسیش له‌سه‌ر عێراق كه‌وت‪ ،‬چونكه‌ بۆ‬ ‫به‌شداریكردن له‌م لوتكه‌یه‌ زۆربه‌ی‌ واڵتان‬ ‫مه‌رج‌و به‌ندوباوی‌ خۆیان به‌س���ه‌ر واڵتی‌‬ ‫خانه‌خوێدا س���ه‌پاند‪ .‬سعودیه‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫زۆر له‌چاالكوانه‌كانی‌ ئه‌لقاعیده‌ی‌ برده‌وه‌‬ ‫بۆ زیندانه‌كانی‌ خۆی‌ كه‌ به‌گه‌نجینه‌یه‌كی‌‬ ‫پڕ زانیاریی‌ ده‌درێنه‌ قه‌ڵه‌م‌و له‌به‌رانبه‌ردا‬ ‫هه‌ندێك ش���وانی‌ رانه‌مه‌ڕی‌ سنوربه‌زێن‌و‬ ‫قاچاغچ���ی‌ تلیاك���ی‌ دای���ه‌وه‌ به‌عێراق‪.‬‬ ‫میس���ر ‪ 500‬ملیۆن دینار قه‌رزی‌ كرێكاره‌‬ ‫میسریه‌كانی‌ س���ه‌رده‌می‌ رژێمی‌ سه‌دامی‌‬ ‫له‌عێ���راق وه‌رگرته‌وه‌‌و ئێس���تاش داوای‌‬ ‫سووه‌كه‌ی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫كوه‌یت دانپێدانانی‌ عێراقی‌ به‌س���نوری‌‬ ‫پاش دۆڕانی‌ عێراقدا مسۆگه‌ركرد‌و زۆربه‌ی‌‬ ‫واڵتانیتری‌ به‌شدار به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان‬ ‫كه‌ڵكیان له‌پێداگری‌‌و ئاتاجیی‌ عێراق بۆ‬ ‫به‌س���تنی‌ ئه‌م لوتكه‌یه‌ له‌سه‌ر خاكه‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌رگرت‪.‬‬ ‫له‌ئاستی‌ داراییدا ئه‌م كۆنگره‌یه‌ به‌خێراترین‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌ له‌عێ���راق ده‌درێت���ه‌ قه‌ڵ���ه‌م‬ ‫به‌جۆرێك له‌ماوه‌ی‌ ‪ 30‬رۆژدا ‪ 300‬ملیۆن‬ ‫دۆالری‌ بۆ خه‌رجك���را‌و له‌مێژووی‌ لوتكه‌‬ ‫عه‌ره‌بییه‌كانیش���دا به‌گرانتری���ن تێچوون‬ ‫درایه‌ قه‌ڵه‌م‪ ،‬چونكه‌ جگه‌ له‌خه‌رجكردنی‌‬ ‫ملیۆنه‌ه���ا دۆالر ب���ۆ نۆژه‌نكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئوتێله‌كان���ی‌ ناوچه‌ی‌ س���ه‌وز‪ ،‬هه‌زاران‬ ‫دۆالریش���ی‌ بۆ كڕین���ی‌ ئوتومبیلی‌ گولله‌‬ ‫نه‌ب���ڕ بۆ خه‌رجكرا‪ ..‬م���اوه‌ی ‪ 7‬رۆژیش‬ ‫س���ه‌رجه‌م جموجوڵه‌كان���ی‌ پایته‌خ���ت‌و‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌و سنوره‌كان په‌كخران‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫هیچ یه‌ك له‌ش���اند‌و س���ه‌رۆكه‌كان شه‌و‬ ‫له‌عێراق نه‌مانه‌وه‌‌و ته‌نانه‌ت تیمی‌ هاوڕێی‌‬ ‫سه‌رۆك كۆماری‌ لوبنان (میشیل سلێمان)‬ ‫رایانگه‌یان���د به‌هۆی‌ دۆخ���ی‌ ئه‌منییه‌وه‌‬ ‫مه‌كینه‌ی‌ فڕۆكه‌كانیان نه‌كوژاندوه‌ته‌وه‌ تا‬ ‫كۆتاییهاتنی‌ لوتكه‌كه‌ نه‌بادا شتی‌ له‌ناكاو‬ ‫له‌پایته‌ختدا رووبدات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیاریان���ه‌ی‌ دزه‌یانكردووه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رانی‌ عه‌ر‌هب‌و دیپلۆم���ات‌و میوانانی‌‬ ‫لوتكه‌ عه‌ره‌بییه‌كه‌ س���ه‌ریان س���وڕماوه‌‬ ‫له‌و وێرانه‌ی‌ كه‌ به‌س���ه‌ر به‌غدادا هاتووه‌‌و‬ ‫ئه‌و پڕۆژانه‌ش���ی‌ ب���ۆ جوانكاریی‌ رێگای‌‬ ‫میوان���ه‌كان بڕیاریان لێدراب���وو نه‌توانرا‬ ‫ته‌واو بكرێن‌و نی���وه‌‌و ناچڵ بوون‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدا ب���ڕی‌ ‪ 1‬ملیۆن دۆالر ته‌نها بۆ‬ ‫كڕین���ی‌ گوڵی‌ جوانكاری���ی‌ خه‌رجكراوه‌‌و‬ ‫هه‌زاران دۆالریش ته‌رخانكراوه‌ بۆ كۆمپانیا‬ ‫توركییه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی‌ جۆره‌ها خواردن‌و‬ ‫خواردنه‌وه‌‌و ش���ه‌ربه‌ت‌و میوه‌‌و شیرینی‌‬ ‫جۆراوجۆر بخه‌نه‌ خزمه‌ت میوانه‌كان‪ .‬ئه‌م‬ ‫ش���ات‌و پاتكردنه‌ی‌ پاره‌ ته‌نها له‌ناوچه‌ی‌‬ ‫س���ه‌وزی‌ به‌غدادابووه‌‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ رێژه‌ی‌ هه‌ژاری‌ له‌واڵتدا نزیكه‌ی‌‬ ‫‪%25‬ی‌ كۆی‌ دانیشتوانی‌ عێراقه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫له‌ماوه‌ ‌ی نۆ ساڵدا پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫‪ 3‬ملیۆن‌و نیو ‪ -‬دۆالر ‌ی ‪ %30‬ته‌واوكراوه‌‬

‫ فۆتۆ‪ :‬سامان قوبادی‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ هۆڵی‌ وه‌رزشی‌ داخراوی‌ قاالوه‌ له‌سلێمانی‬ ‫پڕۆژه‌ك����ه‌ دراوه‌ته‌ كۆمپانی����ای‌ هیالن‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬سامان قوبادی‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ رێژه‌ی‌ ته‌واوبونی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫له‌ئێس����تادا‪ ،‬به‌ڕێوب����ه‌ری‌ كۆمپانی����ای‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ هۆڵی‌ وه‌رزشی‌ داخراوی‌‬ ‫هیالن‪ ،‬كام����ه‌ران عه‌لی‌ حه‌س����ه‌ن وتی‌‬ ‫قاالوه‌ له‌سلێمانی‌‪ ،‬له‌ساڵی‌ ‪2003‬وه‌‬ ‫كاركردن تێیدا ده‌ستی‌ پێكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم "تاوه‌ك����و ئێس����تا ‪ %30‬پڕۆژه‌كه‌ ته‌واو‬ ‫كراوه‌"‪ ،‬ناوبراو رونیشیكردوه‌ كه‌ ئه‌وان‬ ‫تائێستا ‪ %30‬پڕۆژه‌كه‌ ته‌واوكراوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك كۆمپانیای‌ جێبه‌جێكاری‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫به‌وته‌ی‌ به‌ڕێوبه‌ری‌ كۆمپانیای‌‬ ‫له‌ئێس����تادا چاوه‌ڕوانی‌ په‌س����ه‌ندكردنی‌‬ ‫جێبه‌جێكار‪ ،‬له‌ئێستادا پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندی���ن "ماڵه‌قه‌ره‌ج" له‌ناو س���نور ‌‬ ‫كێشه‌كانی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی پڕۆژه‌ك���ه‌دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬ك��� ‌ه به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و كێش���ان ‌ه ‌‬ ‫وه‌ستێنراوه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی‌ بۆ "ته‌رخان گۆڕانكاریه‌كان‌و ته‌رخانكردنی‌ بودجه‌ن بۆ له‌بار‌ه ‌‬ ‫نه‌كردنی‌ بودجه‌و په‌سه‌ند نه‌كردنی‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ دروستكردون‪ .‬هه‌روه‌ك وت ‌‬ ‫ی كێش ‌ه ‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌‪ .‬ئه‌و باسی‌ له‌گه‌وره‌یی‌ پڕۆژه‌كه‌ پڕۆژه‌ك��� ‌ه بوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندازی���ار ‌‬ ‫گۆڕانكاریه‌كانی‌ پڕۆژه‌كه‌ گه‌ڕانده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی مه‌جید "ئه‌و مااڵن ‌ه چه‌ند شوێنێكیان تێكداوه‌‌و‬ ‫ی پڕۆژه‌كه‌‪ ،‬عه‌ل ‌‬ ‫ك����ردو وتی‌ "ب����ۆ یه‌كه‌مجاره‌ پ����ڕۆژه‌ی‌ جێبه‌جێ���كار ‌‬ ‫له‌و شێوه‌یه‌ له‌كوردس����تان‌و عێراقیشدا باس له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه چه‌ندین كێش��� ‌ه به‌جۆرێك ك ‌ه رێگ���رن له‌كاره‌كانمان"‪،‬‬ ‫‪ %30‬پڕۆژه‌كه‌ ته‌واو كراوه‌‬ ‫ی به‌رپرس كرد‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی له‌الیه‌ن ‌‬ ‫ی بۆی ‌ه داوا ‌‬ ‫دروس����ت بكرێت"‪ .‬ئه‌و‪ ،‬نه‌یشارده‌وه‌ كه‌ له‌پڕۆژه‌كه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ك "كه‌موكورت ‌‬ ‫ی ئه‌و كێش���ه‌یه‌یان بۆ چاره‌سه‌ر بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئه‌نجام��� ‌‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌ی����ه‌ له‌س����اڵی‌ ‪ 2003‬له‌الیه‌ن له‌و ماوه‌یه‌ی‌ بۆیان دیاركراوه‌‪ ،‬پێناچێت ئی���داری‌‌و ده‌رنه‌چوون��� ‌‬ ‫ی خسته‌ڕوو ك ‌ه‬ ‫ی پڕۆژه‌كه‌" ئه‌و ئه‌ندازیار‌ه ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ی چه‌ند بڕگه‌یه‌ك ‌‬ ‫كۆمپانی����ای‌ (كۆرۆ ئینێرج����ی‌) توركی‌ پڕۆژه‌كه‌ ته‌واو بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ تائێس����تا پش���كنین ‌‬ ‫ی كێش��� ‌ه له‌ده‌رخسته‌و نه‌خشه‌‌و ته‌ند‌هر‌و‬ ‫ی ئه‌و تائێستا سنور ‌‬ ‫كاركردن تێیدا ده‌ستیپێكرد‪ ،‬به‌اڵم پاش چاوه‌ڕوانی‌ په‌سه‌ندكردنی‌ گۆڕانكاریه‌كان‌و هه‌روه‌ها به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك‪ ،‬كاره‌كه‌ی‌ به‌جێهێشتووه‌‪ ،‬دواتر ته‌رخانكردنی‌ بودجه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی پڕۆژه‌كه‌ش���دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی نه‌ك���راوه‌‪ ،‬جگه‌له‌و‌ه دیزان ‌‬ ‫پڕۆژه‌ك��� ‌ه دیار ‌‬

‫بۆ یه‌كه‌مجاره‌ پڕۆژ‌هی‌ له‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫له‌كوردستان‌و عێراقیشدا دروست‬ ‫بكرێت‬

‫ی س���اردی‌‌و‬ ‫ی "جگ ‌ه له‌و‌ه كێش��� ‌ه ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫گه‌رم���ی‌‌و كاره‌با‌و میكانیك��� ‌‬ ‫ی ئاش���كراكرد تائێستا‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫ی یاریگا ‌‬ ‫ی بینای ‌‬ ‫ی هه‌یكه‌ل��� ‌‬ ‫‪‌ %85‬‬ ‫پڕۆژكه‌ ته‌واو كراوه‌‪.‬‬ ‫ی پ���ڕۆژ‌ه‬ ‫ی ‪2003‬دا ده‌زگا ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫تایبه‌تیه‌كان ‌‬ ‫ی كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانی سه‌رپه‌رش���ت ‌‬ ‫پارێ���زگا ‌‬ ‫ی س���وودمه‌ند‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ه���اوكات الیه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫له‌پڕۆژه‌ك��� ‌ه به‌ڕێوبه‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫وه‌رزش‌و الوانه‌‪ ،‬وات ‌ه پڕۆژه‌ك ‌ه بۆ ئه‌وان‬ ‫دروست ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی پڕۆژه‌كه‌‪،‬‬ ‫ی پێكهات ‌ه ‌‬ ‫سه‌باره‌ت ب ‌ه كۆ ‌‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا ك ‌ه‬ ‫ی مه‌جید ئاماژ‌ه ‌‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫پڕۆژه‌ك��� ‌ه پێكدێت له‌چه‌ند یاریگایه‌ك‌و‬ ‫چه‌ند به‌شێك‪ ،‬هاوكات له‌ناو بیناكه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ی خزمه‌تگوزاری‌‌و ئیداره‌و به‌ش ‌‬ ‫شوێن ‌‬ ‫ی تێدایه‌‪.‬‬ ‫میكانیك‌و خۆگۆڕین‌و كافتریا ‌‬ ‫ی داخراودا ك ‌ه بۆ چه‌ند‬ ‫له‌گه‌ڵ هۆڵێك��� ‌‬ ‫یاریی���ه‌ك دروس���تكراوه‌‪ ،‬وه‌ك بال���ه‌و‬ ‫باسكه‌و تۆپی‌ ده‌ست‪.‬‬ ‫پرۆژەکە‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ كه‌ ده‌كه‌وێته‌ گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬دووجار‬ ‫قاالوا ‌‬ ‫ی‬ ‫بودج ‌هی‌ بۆ ته‌رخان كراوه‌‪ ،‬بودج ‌ه ‌‬ ‫یه‌كه‌م بریتی بووه‌ ل ‌ه ‪ 3‬ملیۆن‌و‬ ‫ی‬ ‫‪ 452‬هه‌زار‌و ‪ 936‬دۆالر‪ ،‬ماو‌ه ‌‬ ‫‪ 350‬رۆژی‌ بۆ ته‌واوكردنی‌ پڕۆژه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫دانرابوو‪ ،‬بۆ جاری‌ دووه‌م له‌ساڵ ‌‬ ‫‪2010‬دا ته‌نده‌رینی‌ بۆ كراوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫ی ‪ 4‬ملیار‌و ‪ 897‬ملیۆن‬ ‫بڕیار‌ه بڕ ‌‬ ‫دیناری‌ بۆ ته‌رخان بكرێت‪،‬‬ ‫ی ‪ 300‬رۆژ بۆ‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا ماو‌ه ‌‬ ‫ی دیاری‌ كراوه‌‪.‬‬ ‫ته‌واوكردن ‌‬

‫له‌كه‌الر نرخ ‌ی زه‌و ‌ی فڕیوه‌‬

‫به‌ به‌راورد به‌شارۆچكه‌ هاوشێوه‌كانی‌‪ ،‬نرخی‌ زه‌وی‌ له‌كه‌الر به‌رزترینه‌‬

‫ ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ نرخی‌ زه‌وی‌ له‌قه‌زای‌‬ ‫كه‌الر به‌شێوه‌یه‌كی‌ چاوه‌ڕوان نه‌كراو‪،‬‬ ‫دانیشتوانی‌ شاره‌كه‌‌و شاره‌زایانی‌‬ ‫ئابووریشی‌ توشی‌ سه‌رسوڕمان‬ ‫كردووه‌‪ .‬هه‌ندێك بۆچوون پێیانوایه‌‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌مه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫بێبه‌رنامه‌یی‌ حكومه‌ت‌و له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫پسپۆڕێك ده‌ڵێت "حكومه‌ت هیچ‬ ‫پالنێكی‌ نییه‌ بۆ رێكخستنی‌ سیسته‌می‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا‌و كێشه‌كانی‌ داوه‌ته‌ ده‌ست‬ ‫قه‌ده‌ر"‪.‬‬ ‫خاوه‌ن نوسینگه‌یه‌كی‌ كڕین‌و فرۆشتنی‌‬ ‫زه‌وی‌ له‌ناوچه‌ك����ه‌دا‪ ،‬به‌ن����اوی‌ عه‌ل����ی‬ ‫محه‌م����ه‌د قادر باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫زه‌وی‌ نیشته‌جێبوون له‌جێگا باشه‌كانی‌‬ ‫كه‌الردا‪ ،‬ئه‌گه‌ر روبه‌ره‌كه‌ی‌ (‪ )250‬مه‌تر‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وا نرخه‌كه‌ی‌ ده‌گاته‌ سه‌روو ‪120‬‬ ‫ه����ه‌زار دۆالر‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬کاوە گەرمیانی‬ ‫گشتی‌ نرخی‌ زه‌وی‌ له‌كه‌الر دوو هێنده‌ی‌ دیمەنێکی ناو کەالر‬ ‫جاران زیادی‌ ك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌و زه‌ویه‌ی‌ كه‌ ه����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ش نرخ����ی‌ زه‌وی‌ گ����ران هۆكارێكه‌ بۆ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ نرخه‌كه‌ی‌"‪ .‬جه‌الل مه‌ل����ك باس����ی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫تائێستا له‌كه‌الر دوو پڕۆژه‌ی‌ وه‌به‌رهێنانی‌ گرانی‌ نرخه‌كانیان����ه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكانی‌ كه‌م‬ ‫ئێس����تا ب����ه‌ ‪ 120‬ه����ه‌زار دۆالره‌‪ ،‬چه‌ند كردووه‌"‪.‬‬ ‫س����اڵێك له‌مه‌وبه‌ر ب����ه‌ ‪ 60‬هه‌زار دۆالر ب����ه‌اڵم به‌بۆچون����ی‌ دانیش����تویه‌كی‌ ب����واری‌ نیش����ته‌جێبوون‪ ،‬ئه‌نجامدراوه‌ ده‌رامه‌ت نه‌یاتوانیوه‌ سود له‌‌و خانوانه‌‬ ‫ناوچه‌كه‌‪ ،‬هۆكاری‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ نرخی‌ كه‌بریتی����ن له‌پڕۆژه‌ی‌ رووناكی‌‌و پڕۆژه‌ی‌ وه‌ربگرن‪ ،‬ئ����ه‌و وتیش����ی‌ "نزیكه‌ی‌ ‪10‬‬ ‫بوو"‪،‬‬ ‫س����اڵه‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ ناوچه‌كه‌ زه‌وییان‬ ‫به‌ب����ڕوای ئ����ه‌م خ����اوه‌ن نوس����ینگه‌یه‌ زه‌وی‌ په‌یوه‌ن����دی‌ ب����ه‌وه‌وه‌ هه‌ی����ه‌ كه‌ هادی‌‌و مه‌هدی‌‪.‬‬ ‫ه����ۆكاری‌ گرانبوون����ی‌ زه‌وی‌ له‌ك����ه‌الر‪ ،‬ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ حكومه‌ت زه‌وی‌ دابه‌ش پ����ڕۆژه‌ی‌ رووناك����ی‌ ك����ه‌ خانوویه‌كی‌ وه‌رنه‌گرتووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردووه‌‪ ،‬نرخی‌‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ك����ه‌ كوردێكی‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬م‪.‬جه‌الل مه‌لك‪ ،‬دانیش����توی‌ دووس����ه‌د مه‌تر‌و به‌كه‌متر ل����ه‌‪ 40‬هه‌زار زه‌وی‌ رۆژ ب����ه‌ڕۆژ ب����ه‌ره‌و به‌رزبوونه‌وه‌‬ ‫زۆر له‌ناوچه‌كانی‌ جه‌له‌وال‪ ،‬س����ه‌عدیه‌‪ ،‬ك����ه‌الر‪ ،‬له‌مباره‌ی����ه‌وه‌ ئام����اژه‌ ب����ه‌و‌ه دۆالر ده‌فرۆش����رێ‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا پڕۆژه‌ی‌ بچێت"‪.‬‬ ‫خانه‌قین‪ ،‬روویان له‌كه‌الر كردووه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌هه‌مو‌و ناوچه‌كانی‌ ه����ادی‌‌و مه‌هدی����ش كه‌ زیاتر له‌س����ه‌د به‌بۆچونی‌ س����ه‌رۆكی‌ مونته‌دای‌ ئابوری‌‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌هۆی‌ نائارام����ی‌ ناوچه‌كانی‌ كوردس����تان‪ ،‬كه‌م تا زۆر زه‌وی‌ به‌سه‌ر خانووه‌‪ ،‬سه‌رجه‌میان فرۆشراون‪ ،‬به‌پێی‌ كوردس����تان‪ ،‬محه‌مه‌د كه‌ری����م هۆكاری‌‬ ‫خ����واروی‌ عێ����راق‪ ،‬خه‌ڵكانێك����ی‌ زۆر هاوواڵتیان����دا دابه‌ش����كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێن����ه‌ش زۆرترینی‌ س����ه‌ره‌كی‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ نرخی‌ زه‌وی‌‬ ‫روو له‌ك����ه‌الر ده‌كه‌ن‪ ،‬دی����اره‌ ئه‌وانه‌ش ئ����ه‌و وتی‌ "ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ ش����اره‌وانی‌ خان����وه‌كان ب����ه‌ كه‌س����انی‌ ب����ازرگان‌و له‌قه‌زای‌ كه‌الر‪ ،‬بۆ دابه‌شنه‌كردنی‌ زه‌وی‌‬ ‫پێویستیان به‌ شوێنی‌ نیشته‌جێبوونه‌‪ ،‬كه‌الر زه‌وی‌ دابه‌ش نه‌كردووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌رپرس����ان فرۆش����راوه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "كێش����ه‌یه‌كی‌‬

‫گه‌وره‌ هه‌یه‌ ناتوانن زه‌وی‌ ئیفراز بكه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ زه‌ویش ئیفراز نه‌كرا (حه‌جمی‌) ئه‌و‬ ‫زه‌وییه‌ كه‌ ده‌خرێته‌ روو (عه‌رز) ده‌كرێت‬ ‫بۆ چاالكی‌ ئابوری‌‌و نیشته‌جێبوون‪ ،‬كه‌م‬ ‫ده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش����دا چاالكییه‌‬ ‫ئابوری����ه‌كان‌و زیادبوون����ی‌ ژم����اره‌ی‌‬ ‫هاوواڵتیان نه‌وه‌ستاوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م كێشه‌‬ ‫دروستبووه‌‪ ،‬كه‌واته‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا كێشه‌كه‌‬ ‫ئیداریی����ه‌‪ ،‬نه‌ك ش����تی ت����ر"‪ .‬ناوبراو‬ ‫ئه‌وه‌ش����ی‌ نه‌ش����ارده‌وه‌ كه‌ هۆكارێكی‌‬ ‫تری‌ گرانبوونی‌ نرخی‌ زه‌وی‌‪ ،‬بۆ غیابی‌‬ ‫حكوم����ه‌ت ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "هی����چ پالنێك����ی‌ روون نییه‌‬ ‫بۆ رێكخس����تنی‌ سیس����ته‌می‌ كۆمه‌ڵگا‌و‬ ‫كێشه‌كان دراونه‌ته‌ ده‌ست قه‌ده‌ر"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێ����ی‌ به‌دواداچونه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫به‌ به‌راورد به‌شارۆچكه‌ هاوشێوه‌كانی‌‪،‬‬ ‫نرخ����ی‌ زه‌وی‌ له‌ك����ه‌الر به‌رزترین����ه‌‌و‬ ‫س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ رێژه‌یه‌ك����ی‌ به‌رچاو‬ ‫خه‌ڵكی‌ كه‌مده‌رامه‌تی‌ تێدایه‌ كه‌ شوێنی‌‬ ‫نیشته‌جێبوونیان نییه‌‪ ،‬كه‌چی‌ نرخه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌ر له‌به‌رزبوونه‌وه‌دایه‌‪ .‬‬ ‫كه‌الر‬ ‫قه‌زای‌ كه‌الر ك ‌ه ‪ 165‬كیلۆمه‌تر‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌‪-‬یه‌وه‌ دووره‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕووی‌ ئیدارییه‌و‌ه سه‌ر به‌پارێزگا ‌‬ ‫سلێمانی‌‪-‬یه‌‪ ،‬له‌ئێستاشدا وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ندی‌ ئیدار‌هی‌ گه‌رمیان مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ژمار‌هی‌ دانیشتوانی‌ زیاتر له‌(‪)200‬‬ ‫ی ئامارێكیش‬ ‫هه‌زار كه‌سه‌‌و به‌پێ ‌‬ ‫ی خانوی‌ خۆیان‬ ‫ی ‪ 2000‬خێزان ‌‬ ‫نزیك ‌ه ‌‬ ‫نییه‌‌و كرێنشینن‪.‬‬

‫بیر ‌ی ژمار‌ه ‪1‬‬ ‫وشك ‌ی كرد‬ ‫ی كه‌ركوك ك ‌ه‬ ‫ی ژمار‌ه ‪ 1‬باباگوڕگوڕ ‌‬ ‫بیر ‌‬ ‫ی ده‌به‌خشێت ‌ه‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫‪ 85‬ساڵ ‌ه به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ی كرد‌و كۆمپانیا ‌‬ ‫عێراق وش���ك ‌‬ ‫ی بیره‌ك ‌ه‬ ‫باكوری���ش جگ ‌ه له‌داپۆش���ین ‌‬ ‫ی گ���رت بۆ‬ ‫ی ت���ه‌ل ده‌ور ‌‬ ‫به‌س���یاجێك ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ وه‌كو یادگارییه‌ك بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬به‌پێی راپۆرتی ئاژانسی‬ ‫"‪ "iraq oil‬یه‌كه‌م بیر‌ه نه‌وتی عێراق ك ‌ه‬ ‫ی تشرینی یه‌كه‌می ساڵی ‪١٩٢٧‬‬ ‫ل ‌ه ‪‌ ٢٧‬‬ ‫ی كه‌ركوك‬ ‫ی باباگوڕگوڕی شار ‌‬ ‫له‌ناوچ ‌ه ‌‬ ‫دۆزراوه‌ته‌وه‌و به‌بیری ژمار‌ه ‪ ١‬ده‌ناسرێت‪،‬‬ ‫وشكی كردووه‌و كۆتایی به‌خزمه‌ته‌كانی‬ ‫ی‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬ئه‌م بیر‌ه له‌ماوه‌ی ‪ ٨٥‬ساڵ ‌‬ ‫كاركردنیدا چه‌ندین س���اڵ رۆژان ‌ه ‪١٠٠‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیل نه‌وتی هه‌بوو‌ه ك ‌ه زیاتر‌ه‬ ‫ی نه‌وتی هه‌ندێك واڵت‪.‬‬ ‫له‌كۆی به‌رهه‌م ‌‬ ‫بیری ژمار‌ه ‪ ١‬پاره‌و س���امانێكی زۆری‬ ‫ب���ۆ خه‌ڵكی عێ���راق دابین ك���ردووه‌و‬ ‫ی نه‌وتیش‬ ‫ی كه‌رت ‌‬ ‫هه‌ندێك له‌پس���پۆڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫داوایانك���ردوو‌ه له‌كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی ورد رێژ‌ه ‌‬ ‫باكوور به‌ئامارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م بیر‌ه گرنگ ‌ه ل ‌ه ‪ 85‬س���اڵ ‌‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫ی بكات‪.‬‬ ‫رابردوودا دیاری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه ج���اران وه‌زیر ‌‬ ‫عیس���ام چه‌له‌ب ‌‬ ‫ی عێراق ب���وو ده‌گێڕێت���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫نه‌وت��� ‌‬ ‫ی حه‌فتاكاندا كاتێك رووسه‌كان‬ ‫له‌سااڵن ‌‬ ‫ی به‌سر‌ه وه‌به‌رهێنانیان‬ ‫له‌بیر‌ه نه‌وته‌كان ‌‬ ‫ی روسیا‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬بریكار ‌‬ ‫ی ب���ۆ رێك‬ ‫داوایك���ردوو‌ه س���ه‌ردانێك ‌‬ ‫بخه‌ن بۆ كه‌ركوك‪ ،‬ئه‌وانیش س���ه‌ریان‬ ‫سوڕماو‌ه له‌م داوایه‌‌و كاتێك پرسیویان ‌ه‬ ‫هۆكار چییه‌؟ ئه‌ویش وه‌اڵمیداوه‌ته‌وه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌وێت بچه‌مێم���ه‌و‌ه له‌به‌رده‌م بیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیی ‌ه له‌س���ه‌راپا ‌‬ ‫ژم���ار‌ه ‪ 1‬ك ‌ه وێن ‌ه ‌‬ ‫جیهان‌و یه‌كه‌م بیر‌ه ك��� ‌ه دۆزرابێته‌و‌ه‬ ‫له‌عێراق‪.‬‬

‫كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌می‌ نه‌وت ‌ی‬ ‫كوردستان به‌غدا‬ ‫نیگه‌ران ده‌كات‬

‫ی باك���ور رایگه‌یاند‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی كۆمپانیاكه‌یان بۆ‬ ‫ی نه‌وت��� ‌‬ ‫به‌رهه‌م��� ‌‬ ‫ی توركی���ا به‌رزبوه‌ت���ه‌و‌ه‬ ‫به‌نده‌ره‌كان��� ‌‬ ‫بۆ ‪ 500‬ه���ه‌زار به‌رمیل ن���ه‌وت له‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫ی هه‌نارد‌ه ‌‬ ‫رۆژدا‌و كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌به‌غدا دروست‬ ‫كوردستانیش نیگه‌ران ‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ل���ه‌م‬ ‫ی رونكردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆمپانیای ‌ه بۆ میدیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی به‌رزبون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫هۆكاره‌كان��� ‌‬ ‫نه‌وت ب���ۆ توركی���ا ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ره���ه‌م‌و په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫جێگیربوون��� ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مهێن���ان به‌جۆرێك ك ‌ه‬ ‫ش���ێواز ‌‬ ‫ی ئه‌مس���اڵدا‬ ‫چاوه‌ڕوانده‌كرێت له‌كۆتای ‌‬ ‫بگات ‌ه زیاتر ل ‌ه ‪ 850‬به‌رمیل له‌یه‌ك رۆژدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رهه‌م ‌‬ ‫هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌م زیادبون ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كه‌ركوكدا‪ ،‬بڕیار ‌‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫ی كوردس���تان بۆ نیو‌ه‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫هه‌نارد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیگه‌ران ‌‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫بوه‌ته‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی عێراق‌و له‌م‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی دارای��� ‌‬ ‫لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت‌و گاز ‌‬ ‫ی لیژن ‌ه ‌‬ ‫میانه‌یه‌دا ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‪ ،‬ع���ه‌واد ئه‌لعه‌واد ‌‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫رونیكرده‌و‌ه بڕیاره‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ی نه‌وت��� ‌‬ ‫هه‌ن���ارد‌ه ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كارده‌كاته‌سه‌ر بودج ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌نارده‌كراو ب ‌ه ‪195‬‬ ‫له‌بودجه‌دا ب���ڕ ‌‬ ‫هه‌زار به‌رمیل دان���راو‌ه نه‌ك ‪ 65‬هه‌زار‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه له‌هه‌رێم ‌‬ ‫به‌رمیل‪ .‬ناوبراو داوا ‌‬ ‫كوردس���تان ده‌كات پاش���گه‌ز ببنه‌و‌ه‬ ‫ی نارده‌ن���ی‌‪،‬‬ ‫ی كه‌مكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌بڕی���ار ‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫چونك��� ‌ه زی���ان به‌حكومه‌ت��� ‌‬ ‫به‌غداش وه‌كو یه‌كتر ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫"هه‌ژماركردن ‌ی نمره‌ی‌ ‪‌10‬و ‪ 11‬وه‌كو خۆیه‌تی‌"‬ ‫ ئا‪ :‬عیسا‪ ،‬هه‌ولێر‬

‫ی‬ ‫‪ 10‬نمر‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندكاران ‌‬ ‫ی بۆ سه‌رجه‌م‬ ‫ده‌ره‌ك ‌‬ ‫وانه‌كانه‌‌و بۆ‬ ‫ی‬ ‫خوێندكارانی‌ ئاسای ‌‬ ‫هه‌ر ‪ 3‬سفره‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ه���ه‌ر بڕیارێ���ك له‌به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابی‌‌و سیستمه‌ك ‌ه بێت‪ ،‬ب ‌ه دڵنیای ‌‬ ‫جێ به‌جێده‌كرێت‌و ده‌بێت بش���كرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی هاتنه‌پێش���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم زۆرجار به‌هۆ ‌‬ ‫بارودۆخێ���ك بڕیاره‌كان ب���ۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫کۆمه‌ڵێک خوێندکار له‌به‌رده‌م به‌ڕێوبه‌رێتی په‌روه‌رده‌ی گه‌رمیان‬ ‫ی‬ ‫ له‌ئینته‌رنێته‌و‌ه هه‌ڵپه‌س���ێردراون‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م���ه‌ش مانا ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه نیی��� ‌ه ره‌فزكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫ی به‌دواداچ���وون‪ ،‬بڕیارێك ‌‬ ‫ی زیاتر هه‌ڵناپه‌س���ێردرێته‌وه‌؟ له‌وه‌اڵم���دا دوا ‌‬ ‫ی ده‌كرێ���ت"‪ .‬به‌رزنجی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا هی���چ بڕیارێك ‌‬ ‫ی "پێموانیی ‌ه ئه‌و بڕیار‌ه له‌باره‌وه‌ ده‌درێت"‪.‬‬ ‫ی "بڕیار‌ه ئه‌مس���اڵ م‪.‬ئیسماعیل وت ‌‬ ‫رونك���رده‌وه‌و وت��� ‌‬ ‫له‌مشێوه‌یه‌ بۆ ئه‌وان نه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب��� ‌ه مان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی جارێكیتر هه‌ڵپه‌س���ێردرێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی پۆل ‌‬ ‫ی ‪‌10‬و ‪ 15‬نمر‌ه ‌‬ ‫ی پۆل��� ‌‬ ‫ی خوێندندا ‪ 30‬نمر‌ه ‪10‬نمر‌ه ‌‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫له‌سیستم ‌‬ ‫ی حه‌وته‌مدا‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی پێده‌كرێت‌و له‌مساڵیشدا هه‌ژمار په‌روه‌رد‌ه له‌كابین��� ‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 12‬كار ‌‬ ‫ی پۆڵ ‌‬ ‫ی تاقیكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 11‬له‌كۆتای ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ی ‪ 12 ،11 ،10‬بۆ كۆتای ‌‬ ‫له‌قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی ده‌كرێ���ت‪ ،‬س���ه‌رجه‌م خوێندكارانیش ئایا وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی هه‌ژمار بكرێت‌و بخرێت ‌ه سه‌ر كۆنمر‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 12‬هه‌ڵده‌گیرێت‌و تاقیكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫پۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان���ه‌و‌ه ئاگادار ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬یان ده‌گۆڕدرێت؟ به‌رزنج ‌‬ ‫ی خوێندكار‌و سودی‌ لێوه‌ر بگیرێت"‪.‬‬ ‫ی قۆناغ ‌‬ ‫ی س���اڵ بۆ خوێندكاران ‌‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫ی مان���ه‌وه‌‌و نه‌ماوه‌ی‬ ‫ی "ئ���اگادار ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ی كراونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه له‌س���ااڵن ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر داده‌نرێت‪،‬‬ ‫‪ 12‬ته‌نها ‪70‬نمر‌ه ‌‬ ‫ی وه‌زیر نیم‪ ،‬چونك ‌ه تائێستا هیچ‬ ‫ی نێو جه‌ناب ‌‬ ‫ی ت���ر ‌‬ ‫ی بڕیاره‌كان��� ‌‬ ‫ده‌رب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆپیش���اندان ‌‬ ‫ی راب���ردوودا به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی راگه‌یاندن��� ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی خوێندن ك��� ‌ه ئایا شتێكم له‌و باره‌و‌ه نه‌بیستوه‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫ی نوێ��� ‌‬ ‫ی سیس���تم ‌‬ ‫په‌روه‌رد‌ه رایده‌گه‌یه‌نێت "بۆ ئه‌مس���اڵ خوێندكاران چه‌ند بڕیارێك له‌سیستم ‌‬ ‫ی ئایا‬ ‫ی حیزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ێ ده‌كرێن؟ ئه‌و ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ بڕیار ‌‬ ‫ی خوێن���دن هه‌ڵپه‌س���ێردراوه‌‪ ،‬س���ه‌رجه‌میان جێبه‌ج ‌‬ ‫كار ب���ه‌و سیس���تم ‌ه ده‌كرێ���ت‌و ئ���ه‌و نوێ��� ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ده‌یگۆڕێت‪ ،‬یاخود ده‌یهێڵێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی ت���ر به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‌ه ‌‬ ‫ی ‪‌10‬و ‪ 11‬هه‌ژمار ئای���ا ئ���ه‌م بڕی���ار‌ه جارێك��� ‌‬ ‫ی پۆل��� ‌‬ ‫‪ 30‬نمره‌ی��� ‌ه ‌‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری یونسكۆ له‌عێراق‪ ،‬ئه‌الریا ڤانزن‪:‬‬

‫"پێویسته‌ پڕۆگرامه‌كانی گۆڕینی سیسته‌م له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگه‌ بگونجێندرێت"‬

‫ ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬

‫فێربكه‌ن‪.‬‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬نه‌ك ته‌نیا گوێگرتن‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫هه‌موو پڕۆژه‌كه‌ نییه‌‌و چه‌ندین الیه‌نی تر‬ ‫له‌ب���اره‌ی میكانزم���ی به‌جێگه‌یاندن���ی له‌خ���ۆوه‌ ده‌گرێت‪ ،‬فێربوون پڕۆس���ه‌یه‌‌و‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ ڤانزن روونیك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان به‌رده‌وام ده‌بێت‌و هه‌میش���ه‌ له‌گۆڕانكاری‬ ‫گرێبه‌س���تیان له‌گ���ه‌ڵ كۆمپانیایه‌ك���ی ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ڵمانی زۆر پێش���كه‌وتوو م���ۆر كردوه‌‪‌،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری پڕۆژه‌ی یونس���كۆ له‌عێراق‬ ‫وه‌ك خۆی وت���ی "ئه‌و كۆمپانیایه خاوه‌ن روونیكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئ���ه‌و خوله‪‌ ،‬راهینه‌ری‬ ‫باكگراوندێك���ی ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌ له‌ب���واری راهێنه‌ران نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نیا‪ ،‬راهێنه‌رانی‬ ‫راهێنانی مامۆس���تایان‌و تایبه‌تمه‌نده‌ به‌و مامۆستایانه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و مامۆستایانه‌ی كه‌‬ ‫بواره‌"‪.‬‬ ‫راده‌هێنرێن‪ ،‬ناتوانن مامۆستای تر رابهێنن‪،‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی ژم���اره‌ی مامۆس���تاكانه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌توانن به‌و ش���ێوازه‌ نوێیه‌ی كه‌‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی پێدا كه‌ پڕۆژه‌كه‌ بریتییه‌ فێ���ری ده‌بن وانه‌ ب���ه‌ قوتابیان بڵێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ڕاهێنانی ‪ 24‬مامۆستا له‌كوردستان كه‌ وتیشی "ئه‌گه‌ر سه‌ردانێكی قوتابخانه‌كان‬ ‫له‌هه‌ر س���ێ وه‌زاره‌ته‌وه (خوێندنی بااڵ‪ ،‬بكه‌ین‪ ،‬بۆم���ان ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬كه‌ ئه‌و‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و كارو كاروباری كۆمه‌اڵیه‌تی) مامۆس���تایانه‌ تاكو ئێس���تا به‌و شێوازه‌‬ ‫كاندیدك���راون‌و وتیش���ی "حه‌زده‌كه‌ی���ن نوێیه‌ وان���ه‌كان ناڵێنه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ زه‌روره‌تی‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆرتر له‌مامۆستایان رابهێنین‌و ئه‌و خوله‌له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ سه‌رچاوه‌ی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمیش مه‌به‌ستیه‌تی‪ ،‬به‌اڵم گرتووه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ پێویس���تی به‌ پاره‌یه‌كی زۆر هه‌یه‌‌و‬ ‫ل���ه‌ڕووی په‌یوه‌ندی نێوان ‌یونس���كۆ‌و‬ ‫جگ ‌ه له‌وه‌ش زۆری مامۆس���تا له‌خولێكی حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م له‌ب���واری خوێندن‌و‬ ‫ل���ه‌و ش���ێوه‌یه‌ ورد‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ ببێته‌ هۆی فێربوون���ه‌وه‪ ‌،‬ئه‌الریا ڤانزن باس���ی له‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی نه‌توانرێت خوله‌كه‌ به‌باشی به‌ڕێوه‌ كرد ك���ه‌ ئ���ه‌وان له‌نزیكه‌وه‌ ئ���اگاداری‬ ‫بچێ���ت‌و گفتوگۆی تێ���دا بكرێت‪ ،‬چونكه‌ گۆڕانكاریه‌كان���ی پڕۆس���ه‌ی خوێندن���ن‬ ‫پڕۆس���ه‌كه‌ بریتیی���ه‌ له‌به‌ش���داریكردنی له‌هه‌رێمی كوردستان‌و هه‌ڵیده‌سه‌نگێنن‌و‬

‫ده‌ستخۆشیش ده‌كه‌ن‪ ،‬وتیشی "ئه‌و خوله‌ی‬ ‫كه ‌ده‌س���تمانپێكردووه‌‪ ،‬هه‌ر له‌ئه‌نجامی‬ ‫هه‌ستكردنی یونسكۆ‌و حكومه‌تی هه‌رێمه‌‌‬ ‫به‌وه‌ی كه‌ له‌م بواره‌دا پێویستییه‌كی زۆر‬ ‫هه‌یه‪ ،‬بۆیه‌ یونسكۆ هه‌موو ئاماده‌ییه‌كی‬ ‫تێدایه‌ بۆ هاریكاریكردنی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫كوردستان له‌بواری په‌روه‌رده‌‌و خوێندن‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا حكومه‌تی هه‌رێم ئاسانكاری‬ ‫زۆر ده‌كات‌و له‌په‌یوه‌ندی به‌رده‌وامدایه‌"‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی گۆڕینی سیس���ته‌می خوێندن‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬كه‌ هه‌ندێكجار باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬هه‌وڵێكی س���ه‌رنه‌كه‌تووه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی ك���وردی‌و حوكمڕانی‬ ‫ك���وردی له‌ڕووی كه‌لت���وری‌و ده‌زگاییه‌‌وه‌‬ ‫نه‌گه‌یش���تۆته‌ ئاس���تی ئه‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌ی‬ ‫كه‌ سیس���ته‌مه‌ نوێكه‌ی لێ���وه‌ هێنراوه‌‪.‬‬ ‫ڤان���زن وت���ی "به‌دڵنیایی���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ���ت‬ ‫بگونجێندرێت له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی‪،‬‬ ‫ئێمه‌ وه‌كو یونس���كۆ‪ ،‬له‌كاتی ئه‌نجامدانی‬ ‫خولێك ی���ان به‌رنامه‌یه‌كی په‌روه‌رده‌یی‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ بۆچونی مامۆستایان‌و پسپۆڕان‬ ‫وه‌رده‌گری���ن‌و كاری له‌س���ه‌ر ده‌كه‌ی���ن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌پێناو گونجاندنی پڕۆسه‌كه‌یه‌‌و‬ ‫له‌پێناو كارلێكردنی زیاتره‌"‪.‬‬

‫ئه‌الریا ڤانزن‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری پڕۆژه‌كانی رێكخراوی‬ ‫یونسكۆ به‌شی فێربوون له‌عێراق‪،‬‬ ‫ئه‌الریا ڤانزن ئامانج‌و مه‌به‌ستی پڕۆژه‌ی‬ ‫به‌هێزكردنی توانای مامۆستایانی‬ ‫پیشه‌یی له‌هه‌رێمی كوردستان به‌وه‌‬ ‫ده‌ستنیشانده‌كات كه‌ چۆنایه‌تی‬ ‫خوێندنی پیشه‌یی ته‌قه‌نی‌و پیشه‌یی‬ ‫له‌كوردستان به‌ره‌وه‌پێش ده‌بات‌و‬ ‫ماوه‌كه‌شی له‌سه‌ره‌تای مانگی‬ ‫مارس ده‌ستپێده‌كات‌و تاكو تشرینی‬ ‫دووه‌می ‪ 2012‬به‌رده‌وام ده‌بێت‪ .‬ناوبراو‬ ‫وتیشی "پڕۆژه‌كه‌ چه‌ندین چاالكی‌و‬ ‫خولی جوراوجۆر له‌خۆ ده‌گرێت‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌هێزكردنی تواناكانی مامۆستایانی‬ ‫پیشه‌یی یه‌كێكه‌ له‌و الیه‌نانه‌و تواناكانی‬ ‫مامۆستایانی پیشه‌یی به‌ره‌وپێشده‌بات‌و‬ ‫به‌هێز ده‌كات"‪ ،‬ناوبراو جه‌ختی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‪ ،‬كاتێك‌ نه‌خشه‌كه‌‬ ‫داده‌نێن‪ ،‬به‌و ئاراسته‌یه‌ دایده‌نێین‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و مامۆستا پیشه‌ییانه‌ به‌ باشترین‬ ‫شێوه‌ رابهێنین‪ ،‬تاوه‌كو به‌ شێوازێكی‬ ‫نوێ‌و هاوچه‌رخانه‌ قوتابییه‌كانیان‬

‫ئه‌گه‌ر سه‌ردانێكی‬ ‫قوتابخانه‌كان بكه‌ین‪،‬‬ ‫بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫كه‌ ئه‌و مامۆستایان ‌ه‬ ‫تاكو ئێستا به‌و‬ ‫شێوازه‌ نوێی ‌ه‬ ‫وانه‌كان ناڵێنه‌وه‌‬

‫مامۆستایانی‌ خانه‌نشینی‌ هه‌ولێر‌و دهۆك داوا ‌ی هاوتاكردنیان ده‌كه‌ن به‌وانه‌ ‌ی سلێمانی‌‬ ‫ ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫له‌یاداشتێكدا كه‌ ئاراسته‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‌و ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیران‌و هه‌ریه‌ك له‌وه‌زاره‌تی دارایی‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ كراوه‌‌و واژۆی ده‌یان‬ ‫مامۆستای خانه‌نشینی شاره‌كانی‌‬ ‫هه‌ولێر‌و دهۆكی له‌سه‌ره‌‪ ،‬ره‌خنه‌‬ ‫له‌تایبه‌تكردنی‌ رێنماییه‌كانی‌ چاككردنی‌‬ ‫موچه‌ی‌ خانه‌نشینی‌ ده‌گرن كه‌ ته‌نها‬ ‫مامۆستایانی‌ سلێمانی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‌و داوا‬ ‫ده‌كه‌ن ئه‌وانیش بگرێته‌وه‌‪ .‬‬ ‫له‌م یاداش���ته‌دا هات���ووه‌‪ :‬به‌ڕێزان‬ ‫بڕیارو رێنماییتان ژماره‌ ‪ 2‬كه‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫راستكردنه‌وه‌و قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی موچه‌ی‬ ‫خانه‌نش���ینانه‌‪ ،‬جێگ���ه‌ی س���وپاس‌و‬ ‫به‌رز نرخاندنه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگه‌ی‬ ‫سه‌رسوڕمان‌و نیگه‌رانییه‌‪ ،‬ئه‌م رێنماییه‌‬ ‫ته‌نها بۆ خانه‌نش���ینانی س���لێمانییه‌‪،‬‬ ‫خانه‌نشینانی هه‌ولێر‌و دهۆك ناگرێته‌وه‌‬ ‫له‌كاتێكدا هه‌ردووالیه‌ن یه‌ك كێش���ه‌یان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ له‌نێوان س���ااڵنی (‪2004/1/1‬‬ ‫ت���ا ‪ )2010/12/31‬خانه‌نش���ین كراون‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌بوایه‌ هه‌م���ووان بگرێته‌وه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫نازانی���ن حكوم���ه‌ت ب���ه‌س حكومه‌تی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫كۆلك ‌ه مامۆستا‬

‫ سه‌ریاس سه‌مین‬

‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫‪ 10‬نمره‌ی ‌هی‌ ده‌درێته‌ خوێندكاران ‌‬ ‫ده‌ره‌كی‪ ،‬بۆ سه‌رجه‌م وانه‌كانه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫تائێستا داخڵبون بۆ خوێندكاران ‌‬ ‫ئاسایی‌ وه‌كو سااڵنیتره‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی‬ ‫بڕیاری‌ ئه‌ژماركردنی‌ نمر‌هی‌ قۆناغ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪‌10‬و ‪11‬ی‌ ئاماده‌یی‌ بۆ پۆل ‌‬ ‫‪ ،12‬ئه‌مساڵ كاری پێده‌كرێت‌و‬ ‫هه‌ڵنه‌په‌سێردراوه‌‪.‬‬ ‫ی دراو‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و ‪ 10‬نمره‌ی���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌ك���ی‌‌و چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ب ‌ه خوێندكاران ‌‬ ‫ی به‌سه‌ر وانه‌كان‪ ،‬ك ‌ه ئایا‬ ‫دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ته‌نها بۆ یه‌ك وان ‌ه ئه‌و ‪ 10‬نمر‌ه ده‌درێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی وانه‌كان؟ وته‌بێژ ‌‬ ‫یاخود بۆ تێك���ڕا ‌‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬م‪.‬ئیس���ماعیل‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی رونیكرده‌و‌ه "ئه‌و ‪ 10‬نمره‌ی ‌ه‬ ‫به‌رزنج��� ‌‬ ‫ی وانه‌كانه‌‌و دابه‌ش ده‌كرێت‬ ‫بۆ تێك���ڕا ‌‬ ‫به‌سه‌ر وانه‌كان نه‌ك هه‌ر وانه‌یه‌ك‌و ‪10‬‬ ‫نمره‌"‪ .‬به‌رزنج���ی‌‪ ،‬زیاتر رونیكرده‌وه‌و‬ ‫ێ وانه‌دا‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر خوێندكارێك له‌س ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا ‪ 10‬نمره‌ك ‌ه‬ ‫‪‌48‬و ‪‌43‬و ‪‌ 45‬‬ ‫ێ وان ‌ه دابه‌ش ده‌كرێت‌و‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و س ‌‬ ‫ی تاقیكردنه‌و‌ه ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫داخڵ��� ‌‬ ‫ی پێویس���ت‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ل ‌ه ‪ 10‬نمر‌ه زیاتر ‌‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وا داخ���ڵ نابێت‌و به‌ده‌رنه‌چوو‬ ‫داده‌نرێت"‪.‬‬ ‫ی ئایا ئه‌و ‪ 10‬نمره‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ی ده‌گرێته‌و‌ه‬ ‫ی ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی ‪‌ 12‬‬ ‫خوێندكاران ‌‬ ‫ی ك ‌ه ده‌وام ده‌كه‌ن؟ م‪.‬ئیسماعیل‬ ‫ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی ك ‌ه رۆژان ‌ه‬ ‫ی "بۆ ئه‌و خوێندكاران ‌ه ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫ده‌وام ده‌ك���ه‌ن زیات���ر په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی ئه‌زمونه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫س���لێمانییه‌ یان هه‌موو هه‌رێم كه‌ ده‌بێ‬ ‫بۆ هه‌مووان وه‌ك یه‌ك بێت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌ دێژه‌ی یاداش���ته‌كه‌دا هاتووه‌‬ ‫"به‌ڕێزان چه‌ندین نوس���راوو یاداش���ت‬ ‫ئاراس���ته‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی دارای���ی ك���راوه‌ له‌ڕێگه‌ی‬ ‫یه‌كێتی مامۆس���تایان‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌ش‬ ‫چه‌ندی���ن بڕی���ار ده‌رچ���ووه‌ ته‌نها بۆ‬ ‫س���لێمانی بووه‌"‪ .‬كۆمه‌ڵێك مامۆستای‬ ‫خانه‌نشینیش كه‌ له‌مباره‌یه‌وه‌ بۆ ئاوێنه‌‬ ‫دوان‪ ،‬هه‌مویان جه‌ختیان له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كرده‌وه‌ كه‌ ئ���ه‌و بڕیاره‌ی وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی جێی دڵخۆش���ییان بووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی جێی پرس���یاره‌ نازانن بۆچی‬ ‫له‌هه‌ولێرو دهۆك كاری پێناكرێت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌ نوێنه‌ری مامۆس���تاو‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌ خانه‌نش���ینكراوه‌كانی سه‌ر‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌‪ ،‬محه‌مه‌د سمایل‬ ‫عومه‌ر به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند "له‌مانگی‬ ‫(‪)5‬ی ‪2011‬ه‌وه‌ ئێم���ه‌ له‌هه‌وڵدای���ن‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی یه‌كێتی مامۆستایان یاداشتێك‬ ‫دراوه‌ته‌ ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران ده‌رئه‌نجام‬ ‫رێنمای���ی ژم���اره‌ (‪)2‬ی لێكه‌وت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌بوو لیژنه‌یه‌ك پێكهات‌و وتیان هی‬ ‫هه‌موو الیه‌ك وه‌ك یه‌كتری لێده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫كه‌چی به‌پێچه‌وانه‌وه‌ رێنماییه‌كه‌ ته‌نها‬

‫مامۆس���تایانی خانه‌نش���ینی سلێمانی‬ ‫گرته‌وه‌"‪ ،‬وتیش���ی "دوای ئ���ه‌وه‌ ئێم ‌ه‬ ‫س���ه‌ردانی چه‌ندین ش���وێنمان كردوه‌‬ ‫له‌وه‌رزاه‌ت���ی پ���ه‌روه‌رده‌و وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫دارای���ی‌و ئه‌وه‌بوو وتی���ان بڕگه‌ی (‪)7‬‬ ‫هه‌ولێر‌و دهۆك ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫به‌وه‌ رازیی نین‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی سه‌ردانی‬ ‫جه‌ناب���ی وه‌زیری داراییم���ان كردو زۆر‬ ‫به‌ڕێزه‌وه‌ پێی راگه‌یاندین كه‌ بڕیاره‌كه‌‬ ‫شتێكی گش���تییه‌و هه‌موو الیه‌ك به‌بێ‬ ‫جی���اوازی ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬وت���ی ئه‌ی كێ‬ ‫ناهێڵێت؟ وتمان به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی‬ ‫خانه‌نشینی‌‪ ،‬سه‌ردانی ئه‌ویشمان كردو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ وتی هی���چ گرفتێم نیی یاداشتنامه‌که‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێ���وه‌ بڕیارێكتان هێنا ئه‌وه‌ من‬ ‫له‌الی خۆیه‌وه‌ م‪.‬عه‌بدولواحید محه‌مه‌د‬ ‫ره‌زامه‌ندم‪ ،‬پاش���ان چوین���ه‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫پ���ه‌روه‌ده‌و له‌وێ���ش نوس���راو كرا بۆ جێگری سكرتێری یه‌كێتی مامۆستایان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی پ���ه‌روه‌رده‌‪ ،‬له‌وێوه‌و به‌ ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند "ئ���ه‌و رێنماییه‌‬ ‫نوسراوێك كرا بۆ هه‌موو په‌روه‌رده‌كان‌و ك���ه‌ به‌ڕێنمایی ژماره‌ (‪ )2‬ناس���راوه‌‪،‬‬ ‫دوباره‌ وتیان له‌به‌ر بڕگه‌ی حه‌وت ئێوه‌ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ كه‌ به‌هه‌وڵی یه‌كێتی‬ ‫ناگرێته‌وه‌‪ ،‬ویستمان دووباره‌ سه‌ردانی مامۆستایان بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌بڕگه‌ی یه‌كه‌م‌و‬ ‫وه‌زیری دارایی بكه‌ی���ن‪ ،‬بۆمان نه‌كرا‪ ،‬له‌دیباجه‌كه‌یدا ئێم���ه‌ نیگه‌ران بووین‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئ���ه‌و یاداش���ته‌مان به‌رزكرده‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ته‌نیا ئاماژه‌ به‌ س���لێمانی‬ ‫چونكه‌ هه‌رێ���م هه‌رێم���ی هه‌موانه‌ بۆ درابوو‪ .‬به‌ڕاستی سه‌ره‌تای رێنماییه‌كان‬ ‫الیه‌نێ���ك بگرێت���ه‌وه‌و الیه‌نێكی تر بێ بۆ ئێمه‌ بووه‌ جێگه‌ی هه‌ڵوه‌سته‌كردن"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌درێ���ژه‌ی قس���ه‌كانیدا جێگری‬ ‫به‌ش بكرێت"‪.‬‬

‫سكتێری یه‌كێتی مامۆستایان ئه‌وه‌شی‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌ له‌س���ه‌ره‌تاوه‌و دوای‬ ‫س���ه‌ردانكردنی خانه‌نشینان بۆ یه‌كێتی‬ ‫مامۆس���تایان‪ ،‬یه‌كێتیه‌كه‌یان هه‌ڵساوه‌‬ ‫به‌پاڵپش���تیكردنیان‌و یاداش���تێكیان‬ ‫داوه‌ت���ه‌ وه‌زاره‌ت���ی دارای���ی‌و داوای‬ ‫چاككردن���ی رێنمایی ژم���اره‌ (‪)2‬یان‬ ‫ك���ردوه‌و وتی "ئه‌وه‌ ب���وو له‌وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی وتیان بڕگ���ه‌ی (‪ )7‬له‌ڕێنمایی‬ ‫ژم���اره‌ (‪ )2‬تایبه‌ته‌ به‌خانه‌نش���ینانی‬ ‫هه‌ولێ���رو دهۆكیش‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ نه‌بووه‌‬ ‫هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ قه‌ناعه‌ت به‌ئێمه‌ بكات‬ ‫كه‌ مه‌به‌س���ت چاككردنی بابه‌ته‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌و بڕگه‌یه‌ ته‌نها ئاماژه‌ به‌یه‌ك‬ ‫س���اڵ ده‌دات‪ ،‬بۆی���ه‌ جارێك���ی دیكه‌‬ ‫یاداشته‌كه‌ی مامۆس���تاو فه‌رمانبه‌رانی‬ ‫خانه‌نش���یمان به‌رزك���رده‌وه‌و ته‌واوی‬ ‫بڕگه‌و كێش���ه‌كانی تیا رونكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیت���ر له‌گه‌ڵ كۆتاییهاتنی پش���وه‌كان‌و‬ ‫بۆنه‌و ی���اده‌كان دووباره‌ هه‌ڵویس���تی‬ ‫دیكه‌مان ده‌بێت‌و موتابه‌عه‌ی یاداشته‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌ زۆر هه‌وڵی���دا رای وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی دارایی‬ ‫وه‌ربگرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم په‌یوه‌ندی���ه‌كان‬ ‫ئه‌نجامیان نه‌بوو‪.‬‬

‫ره‌نگ���ه‌ ئ���ه‌م ده‌س���ته‌واژه‌یه‌ هه‌س���تی‌‬ ‫مامۆس���تا برین���دار بكات‪ ،‬ب���ه‌و پێیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تایان خۆیان به‌ دڵسۆز ده‌زانن‌و‬ ‫كۆلك���ه‌ش له‌ئه‌ده‌بی���ات‌و فه‌رهه‌نگ���ی‌‬ ‫كوردیدا له‌ته‌نیشت ناوی‌ هه‌ندێك مه‌الوه‌‬ ‫به‌كارهێن���راوه‌ كه‌ زانیاری‌‌و ش���اره‌زایی‌‬ ‫پێویستی‌ ده‌رباره‌ی‌ ئاین‌و ئه‌حكامه‌كان‬ ‫نه‌بوای���ه‌‪ .‬له‌ئێس���تادا پێمانوایه‌ كۆلكه‌‬ ‫مامۆس���تا زۆر گونج���اوه‌ ب���ۆ ئ���ه‌و‬ ‫مامۆستایانه‌ی‌ له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر س���لكی‌ په‌روه‌رده‌ن‪ ،‬ژماره‌یان‬ ‫زۆره‌ ئه‌و مامۆستایانه‌ ك ‌ه نه‌ك زانیاری‌‌و‬ ‫مه‌عریفه‌یان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو پس���پۆڕیه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆش���یان ب���ه‌ نی���وه‌ ناچڵ ش���اره‌زا‬ ‫نی���ن‪ ،‬زۆرن ئه‌و مامۆس���تایانه‌ی‌ نازانن‬ ‫له‌س���ه‌ر كامه‌ رێگه‌ی‌ وانه‌وتنه‌وه‌ بڕۆن‌و‬ ‫كه‌متری���ن زانیارییان ده‌رب���اره‌ی‌ رێبازه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی���ه‌كان‌و باڵوكراوه‌كراوه‌كانی‌‬ ‫رۆژان���ه‌ش نییه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت به‌وانه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫كه‌ یه‌كێتی‌ مامۆس���تایان به‌خۆڕایی‌ بۆ‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك له‌خوێندنگه‌كانیان ده‌نارد‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆلك���ه‌ مامۆس���تا ده‌یڵێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ له‌مامۆستاكه‌ی‌ خۆی‌ وه‌رگرتووه‌و‬ ‫توتی‌ ئاس���ا دوباره‌و چه‌ند باره‌یه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ده‌ره‌نجام���ی‌ زانیارییه‌كی‌ وه‌رگیراوبێت‌و‬ ‫له‌سه‌رچاوه‌ زانستیه‌كانه‌وه‌ هه‌ڵقواڵبێت‪،‬‬ ‫ئێس���تا ئه‌وه‌ی‌ به‌ه���ای‌ نه‌بێت زانیاری‌‌و‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كانی‌ زانس���ت‌و مه‌عریف���ه‌ن‪،‬‬ ‫پێ���وه‌رو پێوانه‌ی‌ جیاكردنه‌وه‌ی‌ كۆلكه‌‌و‬ ‫غه‌ی���ری‌ كۆلكه‌ مامۆس���تا هی���چ نییه‌‬ ‫جگه‌ له‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌ بێ‌ ئه‌نجامه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ سه‌رپه‌رش���تیاره‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كان‬ ‫ئه‌نجامی‌ ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م فۆرمه‌ له‌مامۆستا پاشماوه‌ی‌ سلبی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ له‌دوای‌ خۆی‌ ب���ه‌ جێده‌هێڵێت‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌موو مامۆستایه‌ك ئامانجی‌‬ ‫خۆی‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌ س���اڵی‌ خوێندنه‌وه‌‬ ‫دی���اری‌ بكات‌و بزانێ���ت ئامانجی‌ چییه‌‪،‬‬ ‫به‌دۆكیۆمێنتكردنی‌ ئامانجه‌كانی‌ خوێندن‬ ‫الی‌ كۆلكه‌ مامۆس���تا هی���چ نییه‌ جگه‌‬ ‫له‌ش���تێكی‌ رۆتین‪ ،‬پالن‌و به‌رنامه‌یه‌كی‌‬ ‫وای���ان نییه‌ كاره‌كانیان به‌ ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌ركه‌وتوانه‌ ئه‌نجام بده‌ن‪ ،‬ره‌نگه‌ كۆلكه‌‬ ‫مامۆس���تا پله‌ی‌ به‌ڕێوبه‌رو یاریده‌ده‌رو‬ ‫له‌پله‌ بااڵكانی‌ دیكه‌شدا پۆستی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬وه‌لێ‌ گرفته‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ به‌ئاره‌زووی‌‬ ‫خۆی‌ كارده‌كات‌و متمان ‌هی‌ به‌ نه‌خش���ه‌‬ ‫رێگایه‌كی‌ ئه‌وتۆ نیی���ه‌‪ .‬له‌كۆتاییه‌كانی‌‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌و له‌كاتی‌ بڕیاری‌‬ ‫هه‌بوونی‌ دوو مامۆس���تا له‌پۆلێكدا پێش‬ ‫هه‌موو كه‌س كۆلكه‌ مامۆستاكان ده‌نگی‌‬ ‫ناڕه‌زاییان لێ‌ به‌رز بووه‌وه‌ پێیانوابوو كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ بێڕێزیكردنه‌ به‌رانبه‌ر به‌مامۆس���تا‪،‬‬ ‫كه‌ پرسیاری‌ نزمی‌ ئاستی‌ خوێندكاریش‬ ‫ده‌كه‌یت راسته‌وخۆو بێ‌ سێ‌‌و دوو كردن‬ ‫ده‌ڵێ���ن خۆیان ناخوێن���ن‌و ته‌مه‌ڵن‪ ،‬بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌ ه���اوكاری‌ كۆلكه‌ توێژه‌ره‌كان‬ ‫تاقه‌ گرفتێكیان بۆ چاره‌سه‌ر بكه‌ن‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ ئێس���تا بزانین كه‌ بۆچی‌ ریفۆرم‌و‬ ‫گۆڕانكاریه‌كانی‌ سیسته‌می‌ نوێ‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ده‌نگی‌ ناڕه‌زای���ی‌ به‌رامبه‌ر به‌رزبووه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ باس���ی‌ دوو‬ ‫مامۆس���تا له‌پۆلێك���دا ده‌كات‪ ،‬خاڵێكی‌‬ ‫دی‌ باس له‌ئازادكردنی‌ مامۆستا ده‌كات‬ ‫له‌وه‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆ بێت چ كتێبێك وه‌كو‬ ‫مه‌نهه‌ج هه‌ڵده‌بژێرێت‪ ،‬كۆلكه‌ مامۆستاو‬ ‫به‌ڕێوبه‌رو هه‌موویان شانسیان هێنای‌ كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ جێبه‌جێنه‌كرا‪ ،‬چونكه‌ له‌ڕاس���تیدا‬ ‫هه‌موویان ئاستی‌ مه‌عریفه‌و نه‌زانییان بۆ‬ ‫خوێندكاران ئاشكرا ده‌بوو له‌هه‌مووشی‌‬ ‫خۆشتر ئاستی‌ سه‌رپه‌رشتیاره‌كان‪.‬‬ ‫جه‌ختكردن���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ر كتێ���ب‌و‬ ‫به‌كولتوركردن���ی‌ خوێندن���ه‌وه‌ وه‌ك���و‬ ‫"محه‌مه‌د فه‌ریق حه‌سه‌ن" باسی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫هاوكارێكی‌ گه‌وره‌ی‌ فراوانكردنی‌ ئاسۆی‌‬ ‫بیری‌ خوێن���دكاره‌و یارمه‌تیده‌ری‌ ده‌بێت‬ ‫خۆی‌ بتوانێت كێش���ه‌كانی‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫ب���كات‌و پ�ل�ان‌و ئامانج���ی‌ روون���ی‌ بۆ‬ ‫ده‌سته‌به‌ر ده‌كات‪ ،‬ئه‌م كۆلكانه‌ ناگۆڕێن‌و‬ ‫شتی‌ نوێ‌ به‌رهه‌م ناهێنن‌و ئه‌وه‌ی‌ ساڵی‌‬ ‫پار به‌خوێندكاری‌ ده‌ڵێنه‌وه‌ ئه‌مساڵیش‬ ‫وه‌كو شانازی‌ باس���ی‌ لێوه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬بێ‌‬ ‫ئاگا له‌وه‌ی‌ ئه‌قڵی‌ خوێندكاری‌ ئێس���تاو‬ ‫س���اڵێكی‌ دیكه‌ جی���اوازه‌و پێویس���ته‌‬ ‫به‌پێی‌ سه‌رده‌مه‌كه‌ تۆش پێشبكه‌ویت‌و‬ ‫له‌شوێنێكدا نه‌مێنیته‌وه‌‪.‬‬ ‫گرفته‌ك���ه‌ لێره‌دای���ه‌ ك���ه‌ كۆلك���ه‌كان‬ ‫هیچ بایه‌خێ���ك به‌خوێندن���ه‌وه‌ ناده‌ن‌و‬ ‫هه‌ناسه‌یه‌ك بۆ موتابه‌عه‌كردنی‌ خوێندكار‬ ‫ناهێڵنه‌وه‌ جگه‌ له‌بێ ئومێدی‌‌و بێزاری‌‌و‬ ‫دوورخس���تنه‌وه‌یان له‌خوێن���دن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌موچ���ه‌و ده‌رماڵه‌و خزم���ه‌ت‌و عه‌الوه‌و‬ ‫ته‌رفیع‌و ئه‌م شتانه‌دا هاوشانی‌ مامۆستا‬ ‫له‌خۆبوردووه‌ سه‌ركه‌وتوه‌كانن‪.‬‬ ‫‪Saryass19@gmail.com‬‬

‫‪10‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫رۆژهه‌اڵت‪ ،‬هه‌ڵبژاردن خه‌ونێك بۆ دیموكراسی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری گه‌رمیان‪ :‬كاركردن ‌ی كچ له‌ڕاگه‌یاندندا عه‌یبه‌‬

‫هاوڕێ‌ تۆفیق‬

‫ئاشكرای ‌ه "فه‌لسه‌فه‌ی نوێنه‌رایه‌تیكردن"‬ ‫له‌حوكمڕانی���دا‪ ،‬تێڕوانین���ی به‌رهه‌می‬ ‫فك���ری سیاس���ی خۆرئاوایی���ه‌ ك��� ‌ه‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا چه‌مك���ی نوێنه‌رایه‌تیكردن‬ ‫خۆی له‌په‌یمانێك‪ ،‬یان راس���تر له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌م���ای گرێبه‌س���تێك ده‌بینێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش سیسته‌می‬ ‫حوكمڕانی سیاس���ی دروست ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌وش���ێوه‌ی ‌ه په‌یمانێ���ك له‌نێ���وان‬ ‫نوێن��� ‌هر‌و ده‌نگده‌ر‪ ،‬یان ب���ه‌ زمانێكی‬ ‫یاس���ایی له‌نێوان (وه‌كیل‌و موه‌كیلدا)‬ ‫ده‌به‌سترێت ك ‌ه به‌هۆیه‌و‌ه نوێنه‌ره‌كان‬ ‫هێزیان له‌متمان���ه‌ی ده‌نگده‌ر‌ه متمان ‌ه‬ ‫به‌خشه‌كانیاندا ده‌بێت‌و ئه‌مه‌ش وایان‬ ‫ل���ێ ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌وان له‌جیات���ی گه‌ل‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی بك���ه‌ن‪ .‬به‌هۆی متمانه‌ی‬ ‫گه‌له‌و‌ه نوێنه‌ره‌كان هێزێكی جه‌ماوه‌ریی‬ ‫ئه‌وتۆی���ان پ���ێ ده‌به‌خش���رێت ك��� ‌ه‬ ‫بوێرب���ن‪ ،‬به‌جۆرێك كاتێك ك ‌ه ویژدانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ده‌یه‌وێ���ت قس���ه‌بكات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه نوێن���ه‌ره‌ راس���ته‌قینه‌كانن ئه‌و‬ ‫په‌یام��� ‌ه ده‌گه‌یه‌ن���ن‌و له‌جیاتی ئه‌وان‬ ‫ئه‌مان ده‌بن���ه‌ ویژدانی زیندووی گه‌ل‌و‬ ‫قس��� ‌ه ده‌كه‌ن‪ .‬دیار‌ه له‌بیری سیاسیدا‬ ‫چه‌ندی���ن تێزی فكری‌و یاس���ایی هه‌ن‬ ‫بۆ لێكدانه‌وه‌و دروس���تبوونی ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫حوكم���داری‪ ،‬ك���ه‌ یه‌كێك ل���ه‌و تێز‌ه‬ ‫پڕبایه‌خانه‌ی مێژووی بیری سیاسی بۆ‬ ‫ده‌وڵه‌ت به‌رهه‌می هێناوه‌‌و بۆت ‌ه بنه‌ما‬ ‫بۆ حوكمی نوێنه‌رایه‌تی خۆرئاوا‪ ،‬تێزی‬ ‫په‌یمان���ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌گوێره‌ی‬ ‫ناوه‌رۆكه‌كه‌ی له‌دیدی (رۆسۆ) دا گه‌ل‬ ‫له‌و په‌یمانه‌دا ده‌س���تبه‌رداری به‌شێك‬ ‫له‌مافه‌كانی ده‌بێت بۆ فه‌رمانڕه‌واكانی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی كه‌حوكمێك���ی‬ ‫باشیان بكات‪ .‬وات ‌ه له‌م په‌یمانه‌دا گه‌ل‬ ‫ده‌ستبه‌رداری هه‌موو مافه‌كانی نابێت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ته‌نی���ا به‌ش���ێك له‌مافه‌كانی‬ ‫ده‌به‌خش���ێت‪ .‬به‌پێچه‌وان���ه‌ی بۆچونی‬ ‫(هۆبز)ه‌و‌ه وه‌كو ئه‌وه‌ی باوه‌ڕی وابوو‬ ‫گه‌ل له‌گرێبه‌ستی په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری هه‌م���وو مافه‌كان���ی‬ ‫ده‌بێت له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌وه‌ی فه‌رمانڕه‌وا‬ ‫حوكمی ب���كات‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و باوه‌ڕی‬ ‫وابوو كۆمه‌ڵ���گا خاوه‌نی به‌رژه‌وه‌ندیی‬ ‫جیاوازه‌و ئه‌گه‌ر حوكمڕانییه‌كی به‌هێز‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا كۆمه‌ڵگا دوچاری ش��� ‌هڕ‌و‬ ‫پێكداپژانی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر بۆی ‌ه حكومه‌تێكی چاكی به‌هێزی‬ ‫پێویست ‌ه ك ‌ه رێگه‌ له‌و ئاشوب ‌ه بگرێت‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا له‌دۆخی ئارامیدا بهێڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی لێ���ره‌دا پێویس���ت ‌ه بوترێت‪،‬‬ ‫جه‌وه���ه‌ری په‌یمان���ی كۆمه‌اڵیه‌تی ك ‌ه‬ ‫له‌یاس���ای سروشتیه‌و‌ه س���ه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتوه‌‪ ،‬كه‌ كۆمه‌ڵه‌ مافێكی سروش���تی‬ ‫ه���ه‌ن خ���وا ب��� ‌ه مرۆڤی به‌خش���یوه‌و‬ ‫له‌ئه‌زه‌ل���ه‌و‌ه بوونی هه‌ی��� ‌ه وه‌كو مافی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫‪11‬‬ ‫ی رۆشنبیری‌ گه‌رمیان ده‌رده‌بڕن‬ ‫ی خۆیان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی گه‌رمیان‪ ،‬نیگه‌رانی ‌‬ ‫كچ ‌ه رۆژنامه‌نوسه‌كان ‌‬

‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫كچه‌ رۆژنامه‌نوس‌و راگه‌یه‌نكارانی‌‬ ‫سنوری‌ گه‌رمیان‪ ،‬نیگه‌رانیی‌‬ ‫خۆیان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆشنبیری‌‬ ‫گه‌رمیان‌و رێكخراوه‌ دیموكراتیه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌رده‌بڕن كه‌ له‌كاتی‌ خه‌اڵت‬ ‫دابه‌شكردندا ناعه‌داله‌تی‌ به‌رامبه‌ریان‬ ‫كراوه‌‪ ،‬جه‌ختیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ خه‌اڵته‌كان له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ هاوڕێیه‌تی‌‌و حیزبایه‌تی‌‬ ‫دابه‌شكراوه‌‪ ،‬راگه‌یه‌نكارێكیش‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری‌ گه‌رمیان‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كات كه‌ پێیوتووه‌ "كچ‬ ‫عه‌یبه‌ له‌ڕاگه‌یاندن كاربكات"‪.‬‬

‫ئازادی‪ .‬ناوه‌رۆكی په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ئه‌و فه‌لسه‌فه‌ی ‌ه به‌رجه‌ست ‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ماف‌و ئه‌رك له‌و په‌یمانه‌دا رێكده‌خرێت‬ ‫ب ‌ه شێوه‌یه‌ك ده‌وڵه‌ت ده‌سه‌اڵتی ره‌ها‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌وڵه‌ت���داری مه‌رجدار‌ه‬ ‫ب��� ‌ه پابه‌ندبوون ب ‌ه ئی���راده‌ی گه‌له‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌توانین بڵێین هه‌ڵبژاردن له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌تی وه‌كو پرۆسه‌یه‌كی‬ ‫سیاسی‪ ،‬نه‌ك هه‌ر نرخی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫راكردن ‌ه به‌دوای س���ه‌رابدا‪ .‬هه‌ڵبژاردن‬ ‫ته‌نی���ا رێگاو ش���وێنێك ‌ه ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و په‌یمان��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی��� ‌ه له‌نێوان‬ ‫گه‌ل‌و حوكمڕانه‌كانیدا دروس���ت بكات‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ك ‌ه پرۆسه‌ی ده‌نگدان ئه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێت ب ‌ه واژۆكردنی گه‌ل له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫په‌یمانه‌‪ .‬واته‌ وش���یاری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاسی له‌نێوان نوێن ‌هر‌و فه‌رمانڕه‌وه‌دا‬ ‫هه‌ی ‌ه ك��� ‌ه تیای���دا ئیراده‌یه‌كی ئازادی‬

‫هه‌ڵبژاردن بۆت ‌ه‬ ‫میكانیزمێك بۆ‬ ‫حوكمڕانیكردنی‬ ‫كه‌مینه‌یه‌ك‬ ‫له‌ڕێگای ده‌نگی‬ ‫زۆرینه‌یه‌كه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئاماده‌ نییه‌ هیچ‬ ‫رێزێكی بۆ دابنێت‬ ‫تاكه‌كه‌سی بوونی هه‌یه‌‌و له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫وش���یارییه‌كی رووح���ی به‌هێزیش بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی گرێبه‌س���ته‌ك ‌ه له‌ئارادایه‌‪.‬‬ ‫نوێنه‌ره‌كان مه‌حوكم���ن به‌و متانه‌یه‌ی‬ ‫ك ‌ه گه‌ل پێی به‌خشیون ك ‌ه متمانه‌یه‌كی‬ ‫كات���ی‌و مه‌رجداره‌‪ ،‬ن���ه‌ك ئه‌زلی‌و بێ‬ ‫م���ه‌رج‪ .‬ب���ه‌ جۆرێ���ك په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫یه‌كانگی���ر‌و پێك���ه‌و‌ه ل���ك‌ا له‌نێ���وان‬ ‫ده‌نگ���د‌هر‌و نوێنه‌ردا هه‌یه‌‪ ،‬هه‌میش��� ‌ه‬ ‫نوێنه‌ر دێوانه‌یه‌ك ‌ه بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‬ ‫خواس���تی ده‌نگده‌ره‌كانیان بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یمانه‌كه‌یان به‌جێ بگه‌یه‌نن‪ .‬ده‌توانین‬ ‫لێ���ره‌دا قه‌یران���ی قوڵ���ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌و جیهانی س���ێیه‌م ب ‌ه گشتی‬ ‫دی���اری بكه‌ین‪ .‬ئه‌ویش حوكمڕانیكردن‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا له‌س���ه‌ر بنه‌مای په‌یمانێكی‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێکی هه‌ڵبژاردنه‌کانی کوردستان‬

‫ئاره‌زومه‌ندانه‌ی كۆمه‌ڵگا نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدانی گرێبه‌س���ت پێویس���تی ب ‌ه‬ ‫چه‌ند پێش���مه‌رجێكی س���ه‌ره‌كی هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ه���ه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك بتوانێت‬ ‫ئه‌نجام���ی بدات‪ .‬ده‌بێ���ت ئیراده‌یه‌كی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ‌و ئ���ازاد‌و وش���یارییه‌كی‬ ‫گش���تی كۆمه‌ڵ���گا هه‌بێ���ت‪ ،‬مه‌رج ‌ه‬ ‫هی���چ زۆرلێك���ردن‌و هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنێكی‬ ‫تی���ا نه‌بێ���ت‪ .‬له‌بنه‌ڕه‌تدا ل���ه‌و جۆر‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگایان���ه‌دا ك ‌ه ئیراد‌ه وه‌كو تواناو‬ ‫وشیارییه‌كی تاكه‌كه‌سی زۆر له‌كه‌داره‌‪،‬‬ ‫وات��� ‌ه مه‌رجی س���ه‌ره‌كی گرێبه‌س���تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی بوون���ی پێش���خانێكی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندی كلتوری‌و ژیارییه‌‪ .‬پاشان‬ ‫چوون بۆ هه‌ڵبژاردن حوكمێكی جه‌بری‬ ‫مێژوویی��� ‌ه بۆ ئ���ه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌‪ .‬وات ‌ه‬ ‫ئه‌وان هه‌ڵبژاردن وه‌ك���و میتۆدێك بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی گرێبه‌ستێكی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاسی ته‌ماش���ا ناكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو وه‌كو‬ ‫فریاد ره‌س���ێك ك ‌ه ئاوێ���ك به‌ ئاگری‬ ‫ئێش‌و ئازاره‌كانیاندا بكات‪ ،‬لێیده‌ڕوانن‪.‬‬ ‫به‌جۆرێك���ی ت���ر هه‌ڵب���ژاردن وه‌ك���و‬ ‫شه‌رعیه‌تدان ب ‌ه دابه‌شكردنی ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌نێوان هێزه‌ خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندییه‌كاندا‬ ‫سه‌یر ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌ك دابه‌شكردنی ئه‌رك‌و‬ ‫ماف له‌نێوان گه‌ل‌و حكومه‌تدا له‌س���ه‌ر‬ ‫بنچینه‌یه‌ك���ی ئاره‌زوومه‌ندان���ه‌‪ .‬ه���ه‌ر‬

‫بۆی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ی له‌م جۆر‌ه واڵتان ‌ه‬ ‫‌اڵم ‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش ئه‌نج���ام ده‌درێت‪ ،‬به‬ ‫‌تی‬ ‫ب��� ‌ه دوای خۆیدا‬ ‫ئاش���تیئ���هكۆم‌مه‌اڵیهجۆر‌ه ‬ ‫دروس���ت ناكات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دیموكراسیان ‌ه له‌سه‌ر بنه‌مای مه‬ ‫‌رجداریه ‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی دروست نه‌بووه‌‪ .‬هه‌ر بۆی ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی رۆژهه‌اڵت له‌جیاتی بنه‬ ‫‌مایه ‬ ‫په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌‬

‫له‌سه‌ر چه‌مكی "بێ باكی"یه‌‪ .‬ده‌نگده‌ر‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی ده‌نگی ب ‌ه نوێنه‌ره‌كه‌ی‬ ‫به‌خش���ی‪ ،‬ئیتر كاری ت���ه‌واو ده‌بێت‌و‬ ‫هه‌تاوه‌ك���و چ���وار س���اڵی ت���ر له‌ژێر‬ ‫ره‌حمه‌ت���ی غیره‌ت���ی نوێنه‌ره‌كانی���دا‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانیدا ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬نوێنه‌ریش‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی پێویس���ت ‌ه هه‌تاوه‌كو‬ ‫به‌هه‌ر جۆر‌ه رێگای���ه‌ك بێت بۆ رۆژی‬ ‫ده‌نگ���دان متمان���ه‌ی ده‌نگده‌ره‌كان���ی‬ ‫به‌ده‌س���ت بێنێت‪ .‬وات ‌ه په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫ئۆرگانی له‌نێوان ده‌نگ���ده‌ر‌و نوێنه‌ردا‬ ‫بوونی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نیا په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫فیزكییه‌و ب��� ‌ه پێدانی ده‌نگێك كۆتایی‬ ‫پێ دێت‪ .‬یه‌كێك له‌سه‌ره‌كترین ره‌گه‌زی‬ ‫پرۆسه‌كه‌ش مافی لێسه‌ندنه‌وه‌ی متانه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ له‌م جۆره‌ پرۆس���ه‌ رۆژهه‌اڵتیانه‌دا‬ ‫تاڕاده‌یه‌كی زۆر به‌رجه‌سته‌كردنی ونه‌‪.‬‬ ‫نوێن���ه‌ر باوه‌ڕی وای ‌ه ئیت���ر ته‌واو ئه‌و‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تی گه‌لی وه‌رگرت���وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫له‌م جۆره‌ واڵتان ‌ه هه‌ڵبژاردنیش‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه‬ ‫دوای خۆیدا ئاشتی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫دروست ناكات‬

‫س���ه‌یری مێژووی دیموكراسی له‌دوای‬ ‫عێراقی كۆماری دووه‌م بكه‌ین‪ ،‬ده‌بینین‬ ‫چه‌ندین هه‌ڵبژاردن كراون‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕووی‬ ‫حوكمڕانی‌و گه‌ش���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك چه‌مك���ی نوێنه‌رایه‌ت���ی نه‌بۆت ‌ه‬ ‫تێزێكی كۆمه‌اڵیه‌تی سیاس���ی‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫راستر هه‌ڵبژاردن بۆت ‌ه میكانیزمێك بۆ‬ ‫حوكمڕانیكردن���ی كه‌مینه‌یه‌ك له‌ڕێگای‬ ‫ده‌نگ���ی زۆرینه‌یه‌كه‌و‌ه ك ‌ه ئاماد‌ه نیی ‌ه‬ ‫هیچ رێزێكی بۆ دابنێت‪ ،‬چونك ‌ه له‌دوای‬ ‫رۆژی ده‌نگدان���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی نوێن ‌هر‌و‬ ‫ده‌نگ���ده‌ر كۆتایی هاتووه‌‪ .‬كۆمه‌ڵگا ب ‌ه‬ ‫مانا كۆمه‌اڵیه‌تی‌و كلتوری‌و ژیاریه‌كه‌ی‬ ‫كێش���ه‌ی بنه‌ڕه‌تی بونیادی هه‌یه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر له‌كوردس���تان ده‌مانه‌وێت‬ ‫دیموكراسی راس���ته‌قین ‌ه پێك بێنین‪،‬‬ ‫ده‌بێت به‌دوای به‌رجه‌سته‌كردنی مۆدێلی‬ ‫په‌یمان���ی كۆمه‌اڵیه‌تی���دا بگه‌ڕێین‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌ویش له‌ڕێگاكان���ی به‌هێزی كلتوری‌و‬

‫ژیاری‌و له‌سه‌ر هه‌موویانه‌و‌ه سه‌روه‌ری‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی دادگاكان پێكدێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ن���ا هه‌ڵب���ژاردن ناتوانێ���ت حوكمڕانی‬ ‫له‌كوده‌تاو شه‌ڕی كۆمه‌اڵیه‌تی ناوخۆیی‬ ‫ده‌رب���از ب���كات‪ .‬نه‌ك ه���ه‌ر ئه‌وه‌نده‌‪،‬‬ ‫رووحێك���ی كۆمه‌اڵیه‌تی نا وش���یاریش‬ ‫دروس���ت ده‌كات‪ ،‬ك��� ‌ه دژ‌ه دیموكرات‬ ‫ده‌بێت به‌و پێیه‌ی ئه‌و س���ه‌یر ده‌كات‬ ‫ئه‌و له‌به‌ش���داربوونی له‌دروس���تكردنی‬ ‫حوكمڕانیدا ونه‌‪ .‬خه‌ونه‌كانی رۆژهه‌اڵت‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی خه‌ونی سیاسی بن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫خه‌ونی كۆمه‌اڵیه‌تی بن‪ .‬كۆمه‌ڵگا خۆی‬ ‫خه‌ون ببینێت‌و ئیراده‌ی راس���ته‌قینه‌ی‬ ‫هه‌بێ���ت‪ .‬پاش���ان ب��� ‌ه وزه‌و هێزێكی‬ ‫زۆره‌و‌ه تاقیكردن���ه‌وه‌ی دیموكراس���ی‬ ‫بكات‪ .‬دیموكراس���ی بێ مه‌رج‌و په‌یمان‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌ك���ی رووكه‌ش���انه‌ی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫جه‌وهه‌ری دیموكراسی‪ ،‬ك ‌ه پرۆسه‌یه‌كی‬ ‫كلتوری‌و سیاسی‌و یاساییه‌‪.‬‬

‫لۆژیكی كه‌پری دوای باران‬ ‫ئه‌گینا سه‌ره‌ڕای ده‌ست به‌سه‌رداگرتنی ئێمه‌ی هاوواڵتی ئاس���ایی ده‌رده‌خات‬ ‫فه‌رمان ره‌شاد‬ ‫ئه‌و هه‌موو ده‌رم���ان‌و خوارده‌مه‌نییه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵتدارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م���وو ئه‌وان ‌ه پێم���ان ده‌ڵێن ئه‌و‬ ‫هێشتا به‌رده‌وام ده‌هێنرێن ‌ه نێو هه‌رێم‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه زۆرینه‌م���ان به‌منداڵی چیرۆكی‬ ‫وه‌ك به‌رپرس���ێكی كۆنترۆڵ���ی جۆریی ده‌س���ه‌اڵته‌ی ئێم ‌ه گیانی هاوواڵتیانی‬ ‫"م���ه‌ڕ‌و بزنه‌كه‌"مان بیس���تبێ‪ ،‬كاتێك‬ ‫هه‌رێ���م وتی "ئه‌گه‌ر له‌ناچاریدا نه‌بێت‪ ،‬هه‌رێم���ی له‌ال پیرۆز نیی���ه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌ر له‌وه‌رزی زستان بزنه‌ك ‌ه ب ‌ه مه‌ڕه‌ك ‌ه‬ ‫هیچ شتێك له‌م كوردستانه‌دا ناخۆم!"‪ ،‬ئیس���رائیل به‌رامبه‌ر پاراستنی گیانی‬ ‫ده‌ڵێت زس���تان به‌ڕێوه‌ی ‌ه با له‌ئێستاو‌ه‬ ‫به‌داخه‌و‌ه تا به‌ره ‌هم‌و خوارده‌مه‌نیه‌كان یه‌ك هاوواڵتی خۆی ئاماده‌بوو نزیكه‌ی‬ ‫ی ده‌ڵێت‬ ‫هه‌می ب���ۆ بخۆین‪ ،‬ئه‌ویش پێ ‌‬ ‫نه‌گه‌ن ‌ه نێو هه‌رێ���م‪ ،‬حكومه‌تی هه‌رێم هه‌زار به‌ندكراوی فه‌له‌ستینی ئازادبكات‪،‬‬ ‫هێش���تا زووه‌‪ ،‬كاتێكیش زستان دێت‬ ‫ئیجرائات���ی له‌گه‌ڵ ن���اكات‪ ،‬ئه‌و‌ه جگ ‌ه ده‌پرسین حكومه‌تی ئێم ‌ه له‌كوێی ئه‌و‬ ‫مه‌ڕه‌كه‌ ب���ه‌وه‌ راناگات م���اڵ بۆخۆی‬ ‫ل���ه‌وه‌ی دواتری���ش ئیجرائاته‌ك ‌ه وه‌ك هاوكێش���ه‌یه‌؟! دواجار ده‌بێت ئه‌وه‌ی‬ ‫دروس���ت بكات‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام ده‌مرێت!‬ ‫هه‌ندێجار بیر ده‌كه‌مه‌و‌ه هه‌س���تده‌كه‌م الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان ئه‌و قوربانیه‌یان تره‌وه‌ رۆژان ‌ه به‌ده‌ی���ان ته‌نی خۆراكی پێویست نییه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی به‌شێك جه‌ختی له‌س���ه‌ر بكه‌ینه‌وه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫بێباكی ئه‌و حكومه‌ته‌ی خۆمان به‌رامبه‌ر تاوانبار ده‌كرد كه‌ له‌ئیشه‌كه‌ی نه‌زانیوه‌‪ ،‬به‌س���ه‌رچوو له‌ب���ازاڕه‌كان‌و كۆگاكان له‌به‌رپرس���انی ئه‌و كار‌ه نایاس���اییان ‌ه فش���ار بخرێته‌ س���ه‌ر ده‌س���ه‌اڵتداران‬ ‫گیانی هاوواڵتیانی ئ���ه‌و هه‌رێمه‌‪ ،‬زۆر ی���ان "قه‌زا‌و قه‌ده‌ره‌"‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی گرنگ ‌ه ده‌گیرێن‌و ده‌ستیان به‌سه‌ردا ده‌گیرێت‪ ،‬له‌الیه‌ن كاربه‌ده‌س���تانه‌وه‌ پش���تگیری له‌پێناو ده‌س���ته‌به‌ركردنی هۆكاره‌كانی‬ ‫سه‌المه‌تی گیانی هاوواڵتیان له‌سه‌رجه‌م‬ ‫له‌بێباكی ئه‌و م���ه‌ڕ‌ه ده‌چێت به‌رامبه‌ر ئام���اژه‌ی پێبكه‌ین ئه‌وه‌ی��� ‌ه به‌داخه‌و‌ه به‌اڵم به‌بێ ئه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سان ‌ه دادگایی ده‌كرێن!‪.‬‬ ‫ئه‌و شێواز‌ه مامه‌ڵه‌كردنه‌ی به‌رپرسانی رووه‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕێگای ده‌ركردنی یاسای‬ ‫گیانی خۆی! به‌داخه‌و‌ه ئێم ‌ه به‌رده‌وام هه‌ست به‌وه‌ده‌كرێ له‌الیه‌ن حكومه‌تی بكرێن ك ‌ه به‌رپرس���یارن له‌هێنانی ئه‌و‬ ‫شایه‌تی هه‌واڵی روداوی دڵته‌زێن ده‌بین هه‌رێم���ه‌وه‌ كه‌متری���ن رێ���ز له‌گیانی خوارده‌مه‌نیان���ه‌ ك ‌ه ژیانی ده‌یان هه‌زار هه‌رێم له‌كاتێكدایه‌ ئه‌و شوێن‌و خواردن‌و تایبه‌ت ب ‌ه مافه‌كانی به‌كاربه‌ر‌و ئیجرائاتی‬ ‫ك ‌ه به‌هۆیه‌وه‌ گه‌نج‌و منداڵ‌و پیر ده‌بن ‌ه هاوواڵتی���ان ده‌گیرێت‪ ،‬رۆژان ‌ه به‌ده‌یان هاوواڵتی ئه‌م هه‌رێم���ه‌ی پێو‌ه به‌نده‌‪ ،‬شه‌قامانه‌ی ك ‌ه تایبه‌تن ب ‌ه به‌رپرسانی پێویس���ت له‌گه‌ڵ هه‌م���وو ئه‌و كه‌س‌و‬ ‫قوربانی‪ ،‬دواترینی���ان ئه‌ندازیاره‌كه‌ی حاڵه‌تی به‌ریه‌ككه‌وتنی سه‌یاره‌‌و مردن‌و ئه‌و‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی كاره‌ساتی كۆگاكانی بااڵ له‌كوالێتییه‌ك���ی زۆر به‌رزدان‌و بۆ الیه‌ن���ی‌و ده‌زگایانه‌ی كه‌ كه‌مته‌رخه‌می‬ ‫پااڵوگه‌ی نه‌وتی سلێمانییه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌هۆی برینداربوون���ی هاوواڵتی���ان ده‌بینی���ن ده‌رمان ك ‌ه له‌ڕاس���تیدا ئه‌نفالێكی تری چاره‌س���ه‌ری نه‌خۆشیش روو له‌ده‌ره‌و‌ه ده‌نوێنن له‌ئاس���ت گیانی هاوواڵتیان‪،‬‬ ‫بێباكیی ئیداره‌ی ئه‌و پااڵوگه‌‌یه‌و الیه‌ن ‌ه له‌ڕێگاكان‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌والو‌ه حكومه‌ت كوردی پێده‌كرێت‪ ،‬هێنان‌و دروستكردنی ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ش���ه‌قامه‌كانی هاتۆچ���ۆ‌و ئیتر پێویست ‌ه واز له‌و لۆژیك ‌ه بێنین ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان‪ ،‬ب���وو‌ه قوربانی‪ ،‬ك ‌ه به‌بێ ئه‌وه‌ی بیرێك له‌ژیانی هاوواڵتیان ئه‌و هه‌موو جۆر‌ه ده‌رمان ‌ه بێ كه‌ڵكان ‌ه (فڕۆكه‌كانیان) له‌و په‌ڕی ره‌چاوكردنی دوای كاره‌ساته‌كان لیژنه‌ی بۆ دروست‬ ‫به‌داخه‌و‌ه له‌جێی ئه‌وه‌ی پۆزش بۆ ئه‌و بكاته‌وه‌‪ ،‬ئامۆژگاری ش���وفێران ده‌كات ك ‌ه ده‌رخ���واردی هاوواڵتیان ده‌درێت‪ ،‬هۆكاره‌كانی سه‌المه‌تین‪ ،‬ك ‌ه له‌ڕاستیدا بكرێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه "كه‌پ���ری دوای باران‬ ‫هه‌ڵ ‌ه گه‌وره‌ی ‌ه بهێنرێته‌وه‌‪ ،‬كه‌چی هێشتا له‌ڕێ���گاكان هێواش ب���ڕۆن‪ ،‬له‌الیه‌كی له‌ڕاستیدا ده‌رخه‌ری بێباكیی حكومه‌ته‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌و دیاردان��� ‌ه بێنرخیی گیانی هیچ سودێك نابه‌خشێت!"‪.‬‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫کاره‌ساتی كۆگاكانی ده‌رمان‬ ‫كه‌ له‌ڕاستیدا ئه‌نفالێكی تری‬ ‫كوردی پێده‌كرێت‬

‫پێویست ‌ه فشار‬ ‫بخرێت ‌ه سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫له‌پێناو‬ ‫ده‌سته‌به‌ركردنی‬ ‫هۆكاره‌كانی‬ ‫سه‌المه‌تی گیانی‬ ‫هاوواڵتیان‬ ‫له‌سه‌رجه‌م‬ ‫رووه‌كانه‌وه‌‬

‫ش���ه‌رمین عه‌لی كچه‌ راگه‌یه‌نكارێكی‌‬ ‫دانیش���توی‌ ك���ه‌الره‌‪ ،‬م���اوه‌ی‌ پێنج‬ ‫س���اڵه‌ له‌كه‌ناڵی ئ���ازادی‌ كارده‌كات‪،‬‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و ژن‌و چاالكوانانه‌ی‌‬ ‫به‌بۆنه‌ی‌ ‪8‬ی‌ مارس���ه‌وه‌ خه‌اڵت كراون‬ ‫له‌الی���ه‌ن رێكخ���راوه‌ دیموكراتیه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆش���نبیری‬ ‫گه‌رمیان���ه‌وه‌ به‌ ناعه‌داله‌ت���ی‌ كراوه‌و‬ ‫وتی‌ "ژنانی‌ دیك���ه‌ هه‌ن له‌وان ماندوو‬ ‫به‌تواناترن‪ ،‬پێویستبوو خه‌اڵت‌و رێزیان‬ ‫لێبگیرایه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ شتێكی‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرن���گ نییه‌ ئ���ه‌و رێزلێنان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ش پێمان خۆش���بوو كه‌ ماوه‌یه‌كه‌‬ ‫خزم���ه‌ت ده‌كه‌ی���ن ته‌نان���ه‌ت رێزێك‬ ‫له‌خزمه‌ته‌كه‌م���ان بگیرای���ه‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك‬ ‫كچێك چه‌نده‌ها به‌ردی‌ س���اردو گه‌رم‌و‬ ‫كێشه‌ رووبه‌ڕوومان بوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫شه‌رمین به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫رۆشنبیری‬ ‫گه‌رمیان‪:‬‬ ‫هیچ جیاوازییه‌کم‬ ‫نه‌کردووه‌ له‌نێوان‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی‬ ‫ژن‌و پیاودا‬

‫ ‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی ژنانیش له‌پێشه‌وه‌ی کاروانی رۆژنامه‌نوسانه‌وه‌ن‬ ‫رۆش���نبیری گه‌رمیان���ی‌ تۆمه‌تبار كرد‬ ‫كه‌ پێیوتووه‌ ك���چ عه‌یبه‌ له‌ڕاگه‌یاندن‬ ‫كارب���كات‪ ،‬ل���ه‌و رووه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ نیگه‌رانیی���ه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫رۆش���نبیری گه‌رمیان چه‌ن���د جارێك‬ ‫قسه‌ی‌ له‌س���ه‌ر من كردووه‌ كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫كاركردن���ی‌ ك���چ له‌ڕاگه‌یاندندا عه‌یبه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر كاركردنی‌ ك���چ له‌ڕاگه‌یاندندا‬ ‫به‌عه‌یب ده‌زانێت‪ ،‬ب���ۆ خه‌اڵتی‌ ژنانی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆش���نبیری گه‌رمیان‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌نوسانان‌و چاالكوانانی‌ كرد"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ی‌ ئاش���كراكرد كه‌ ئه‌و به‌تایبه‌ت به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری" ‪.‬‬ ‫كچ���ه‌ رۆژنامه‌نوس���ێكی‌ دیك���ه‌ی‌‬ ‫خه‌اڵتانه‌ی‌ دابه‌شكراوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌‌و حیزبایه‌تی‌ دابه‌ش���كراوه‌‪ ،‬دانیشتوی‌ شاری‌ كه‌الر‪ ،‬شیرین ئه‌مین‬ ‫چونك���ه‌ پێیوای���ه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ ژن���ی‌ قسه‌كانی‌ (شه‌رمین)ی‌ پشتڕاستكرده‌وه‌‬ ‫چاالكوان���ان له‌ده‌ڤه‌ری‌ گه‌رمیان نییه‌‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێك له‌و ژنانه‌ی‌ خه‌اڵت كراون‬ ‫"ئه‌وان���ه‌ی‌ خه‌اڵتك���ران ژنانی‌ حیزبی حیزبی ب���وون نه‌ك س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬وتی‌‬ ‫ی گه‌رمیان‬ ‫بوون نه‌ك ژنانی‌ چاالك‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ بۆ "به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆش���نبیر ‌‬ ‫رێكخ���راوه‌ دیموكراتییه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و خۆی ده‌خاته‌ ژێر پرسیاره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬

‫رێكخراو‌و تیپه‌ هونه‌ریه‌كان‬ ‫كاریگه‌رییان له‌سه‌ر به‌هێزكردنی كه‌سایه‌تی منداڵ‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫رێباز ناوی خوازراوی یه‌كێك‌ له‌و‬ ‫كوڕانه‌یه‌‪ ،‬كه به‌هۆی هه‌ڵه‌یه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ ماوه‌یه‌ك ژیانی له‌به‌ندیخانه‌ی‬ ‫چاكسازی برد‌ه سه‌ر‪ ،‬له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌دا‪ ،‬تیپێكی شانۆیی مندااڵن‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كیان خسته‌ به‌رده‌م‬ ‫لێپرسراوانی به‌ندیخانه‌كه‌‌و داوای‬ ‫ره‌زامه‌ندی نمایشێكی شانۆییان‬ ‫لێكردن‪ .‬رێباز بۆ یه‌كه‌مجار وه‌كو‬ ‫به‌ندییه‌ك تێكستێكی بۆ شانۆك ‌ه‬ ‫نوسی‌و به‌رپرسی تیپه‌كه‌ش‪ ،‬دوای‬ ‫كه‌مێك ده‌ستكاری قبوڵی كرد‪ ،‬ئیتر‬ ‫رێباز له‌و شانۆییه‌دا رۆڵی ئه‌كته‌رێكی‬ ‫باشی بینی‪ .‬ئێستا ئه‌و له‌زیندان ئازاد‬ ‫بووه‌‌و ئه‌ندامێكی كارای تیپی شانۆی‬ ‫مندااڵنه‌‪.‬‬ ‫شانۆكار روپاك عه‌بدولقادر سه‌رۆكی‬ ‫تیپی شانۆی مندااڵن‪-‬هه‌ولێر وه‌ك خۆی‬ ‫باس���یده‌كات‪ ،‬دروس���تكردنی تیپێكی‬ ‫ش���انۆیی بۆ من���دااڵن یه‌كێ���ك بوو‌ه‬ ‫له‌خه‌ونه‌كانی‌و سه‌ره‌تا داواكارییه‌كه‌ی‬ ‫خس���تۆته‌ ب���ه‌رده‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫قوتابخانه‌ی���ه‌ك‪ ،‬دوای رازامه‌ندی���ی‪،‬‬ ‫ب���ۆی ده‌ركه‌وتووه ك���ه‌ منداڵێكی زۆر‬ ‫حه‌ز ب ‌ه بواری نوان���دن ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك خ���ۆی ده‌ڵێت "گه‌وره‌ترین گرفت‬ ‫رێگریی كه‌س���وكاره‌كانیانن"‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫وتیش���ی "به‌الم���ه‌وه‌ س���ه‌یره‌ دایك‌و‬ ‫باوكێك ئاماده‌ن چه‌ندین س���ه‌عات ب ‌ه‬ ‫دیار ته‌مس���یلێك یا فیلمێك دابنیشن‌و‬ ‫چیژی لێوه‌ربگ���رن‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌ نه‌بن‬ ‫منداڵه‌كانیان رۆڵی نواندن بگێڕن"‪.‬‬ ‫پرۆفیس���ۆر دكت���ۆر عوم���ه‌ر په‌تی‬ ‫مامۆس���تای ده‌رونزان���ی په‌روه‌رده‌یی‬ ‫له‌زانكۆ س���ه‌اڵحه‌دین‪ ،‬ماوه‌ی ته‌مه‌نی‬ ‫قۆناغ���ی منداڵی���ی به‌ دوانزه س���اڵ‬ ‫دیاریده‌كات‌و ده‌ڵێت پێویست ‌ه رێكخراو‌و‬ ‫تیپ���ه‌ هونه‌ریه‌كانی تایبه‌ت به‌ مندااڵن‬ ‫له‌الی���ه‌ن خه‌ڵكی پس���پۆڕه‌وه‌ به‌ڕێو‌ه‬ ‫ببرێت‪ ،‬وتیشی "س���ه‌ره‌تای بنیادنانی‬ ‫كه‌س���ایه‌تی من���داڵ له‌ته‌مه‌ن���ی ‪3‬‬ ‫ت تا ‪ 5‬ساڵی‪،‬‬ ‫س���اڵییه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كا ‌‬ ‫بۆیه‌ زانایانی ده‌رونناسی ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر‬ ‫بمانه‌وێت كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی ب ‌ه هێز له‌ڕووی‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌و‌ه ل���ه‌دوا رۆژدا بنی���اد‬ ‫بنێین‪ ،‬ده‌بێت له‌منداڵی ‪ 3‬س���اڵییه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی كاریگ���ه‌ری رێكخراوه‌كان‬

‫ ‬ ‫چه‌ند منداڵێک له‌کاتی وه‌رگرتنی خه‌اڵتدا‬ ‫له‌س���ه‌ر دروس���تكردنی كه‌س���ایه‌تی هاندان���ی منداڵ���ه‌ به‌هره‌مه‌نده‌كان���ه‌و‬ ‫منداڵ‪ ،‬عومه‌ر په‌تی ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر ب ‌ه یارمه‌تیدانی منداڵه‌ بێسه‌رپه‌شته‌كانه‌"‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی تۆكمه‌و مه‌نهه‌جیان ‌ه بێت‪ ،‬هه‌روه‌ك وتیش���ی "پێویسته‌ له‌هه‌موو‬ ‫كاریگه‌ری ئه‌رێنی له‌س���ه‌ر كه‌سایه‌تی ش���ارو ش���ارۆچكه‌یه‌ك چه‌‌ندی���ن‬ ‫منداڵ ب���ه‌ جێدێڵێ‪ ،‬پێچه‌وانه‌كه‌ش���ی رێكخراوی پێگه‌یاندنی مندااڵن هه‌بێت‌و‬ ‫نه‌رێنییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت ئه‌و رێكخراوان ‌ه ده‌روازه‌ی���ه‌ك هه‌بێت ب���ۆ یارمه‌تیدانی‬ ‫له‌خه‌م���ی دروس���تكردنی كه‌س���ایه‌تی ماددی‌و مه‌عنه‌وی‪ ،‬ئێمه‌ تاكو ئێس���تا‬ ‫منداڵدا بن‪ ،‬نه‌ك له‌خه‌می ئه‌وه‌ی چه‌ند به‌ ده‌ی���ان منداڵمان بۆ چاره‌س���ه‌ری‬ ‫پ���ار‌ه له‌ڕێی رێكخراوه‌كه‌ی���ه‌و‌ه قازانج نه‌خۆشی بردۆته‌ ده‌ره‌وه‌ی واڵت"‪.‬‬ ‫شه‌هرام نامق شانۆكار‌و ده‌رهێنه‌ری‬ ‫ده‌كه‌ن"‪ ،‬ناوبراو وتیشی "ده‌بێت منداڵ‬ ‫خۆی له‌ن���او چاالكییه‌كه‌دا بێت‌و خۆی ش���انۆی ئه‌نجامی درۆكردن ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫له‌ن���اودا ببینێته‌وه‌‪ ،‬جا ش���انۆیی بێت تیپی شانۆی مندااڵن‪-‬هه‌ولێر له‌هه‌فته‌ی‬ ‫ی���ان هونه‌ری موزیك بێت یان گۆڤاری رابردوو نمایشكرا‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"كاركردن له‌گه‌ڵ منداڵ زۆر هه‌ستیاره‌‌و‬ ‫مندااڵن ‌ه بێت"‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌و رێكخراوانه‌ی تایبه‌ت ب ‌ه هه‌میشه‌ ده‌بێت په‌یامێكی چاكسازی‌و‬ ‫مندااڵن ك ‌ه له‌شاری هه‌ولێر ئاماده‌ییه‌كی په‌روه‌رده‌ی���ی‌و بنیادنانی كه‌س���ایه‌تی‬ ‫باشی پێوه‌ دیاره‌‪ ،‬رێكخراوی ئه‌ستێره‌ی له‌پشته‌وه‌ی كار‌ه ش���انۆییه‌كانمانه‌و‌ه‬ ‫مندااڵنه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌دوا نمایش���ی ش���انۆیی هه‌بێت‌و دیراس���ه‌ی هه‌موو رسته‌یه‌كی‬ ‫مندااڵن���دا‪ ،‬خه‌اڵت���ی به‌س���ه‌ر منداڵ ‌ه تێكستی شانۆك ‌ه بكرێت"‪.‬‬ ‫ش���ه‌هرام باس���ی له‌وه‌ك���رد كه‌ ئه‌و‬ ‫شانۆكاره‌كاندا دابه‌شكرد‪.‬‬ ‫سه‌یران س���ه‌الح سه‌رۆكی رێكخراوی مندااڵن���ه‌ی له‌ڕێكخ���راو‌ه هونه‌ریه‌كان‌و‬ ‫ئه‌ستێره‌ی مندااڵن ئاماژه‌ی به‌و‌ه كرد‪ ،‬تیپ���ه‌ ش���انۆییه‌كان كارده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئ���ه‌وان هه‌س���تیانكردووه‌‪ ،‬مندااڵن منداڵی چاوكراوه‌‌و خ���اوه‌ن ئیراده‌یان‬ ‫له‌فه‌راغێكی گه‌وره‌دا ده‌ژین‌و پێویست ‌ه لێده‌رده‌چێت‌و له‌دواڕۆژدا له‌نێو كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫چه‌ندی���ن رێكخ���راوو س���ه‌نت ‌هر‌و تیپی رۆڵ���ی كاركته‌رێك���ی ئیجابی ده‌گێڕن‪،‬‬ ‫تایبه‌ت هه‌بێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی زه‌مینه‌یه‌كی هه‌روه‌ك وتیشی "باشترین ئیش ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ب���ار بۆ پێگه‌یاندنی من���داڵ له‌ڕووی ك ‌ه منداڵ بۆ منداڵ بیكات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌و به‌هره‌وه‌ بڕه‌خسێندرێت‪ ،‬ش���انۆ یان ده‌قی ئه‌ده‌بی هه‌ی ‌ه گه‌ور‌ه‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ش وایك���ردوو‌ه رێكخراوێكی بۆ منداڵ ده‌یكات‪ ،‬به‌اڵم كاتێك منداڵ‬ ‫تایبه‌ت دروس���تبكه‌ن‪ ،‬ك ‌ه وه‌ك خۆی رێنمایی منداڵێكی تر ده‌كات له‌ڕێگه‌ی‬ ‫ده‌ڵێت "له‌كۆمه‌ڵێك الیه‌نی مندااڵنه‌و‌ه ده‌قێك���ی ش���انۆییه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانێت ئه‌و‬ ‫كارده‌كه‌ن‌و به‌ش���ێك له‌كاره‌كانیشیان فه‌نتازیای��� ‌ه دروس���تبكات‪ ،‬ك ‌ه خودی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‬

‫منداڵ حه‌‌زی لێده‌كات"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی رێكخ���راوی ئه‌س���تێره‌ی‬ ‫من���داڵ‪ ،‬پێوای���ه‌ حكومه‌ت���ی هه‌رێم‬ ‫ده‌بێت چ���او به‌بودجه‌ی رێكخراوه‌كاندا‬ ‫بخشێنێته‌وه‌‌و هه‌وڵبدات هه‌ر رێكخراو‌و‬ ‫تیپێكی ب���واری مندااڵن ك���ه‌ چاالكی‬ ‫باش���ی هه‌بوو‪ ،‬ئاس���انكاری زیاتر بۆ‬ ‫بكات‪ .‬هه‌روه‌ك وتیش���ی "پێویس���ت ‌ه‬ ‫چاالكیه‌كان���ی قوتابخان���ه‌كان زیات���ر‬ ‫گه‌شه‌ی پێبدرێت‌و زه‌مینه‌ی باشتر بۆ‬ ‫مندااڵن بڕه‌خسێنرێت‪ ،‬تاوه‌كو هێزه‌كان‬ ‫بدۆزرێنه‌وه‌‌و به‌ فیڕۆ نه‌درێن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و تیپ ‌ه ش���انۆیه‌ی ك��� ‌ه رووپاك‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی ده‌كات‪ ،‬تاك��� ‌ه تیپ���ی‬ ‫ش���انۆیی مۆڵه‌تپێ���دراوی تایب���ه‌ت ب ‌ه‬ ‫مندااڵنه له‌هه‌ولێری پایته‌ختی هه‌رێمی‬ ‫‌‌‬ ‫كوردس���تان‪ .‬تاكو ئێس���تا شانۆی بۆ‬ ‫بیركۆڵه‌كان (مه‌نگۆله‌كان) ئه‌نجامداوه‌‌و‬ ‫توانیویه‌ت���ی‪ ،‬منداڵی بیرك���ۆڵ بكات ‌ه‬ ‫ئه‌كته‌ری ش���انۆیی‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی‬ ‫نمایش���ی شانۆیی بۆ منداڵ ‌ه بێ دایك‌و‬ ‫ب���اوكان ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬جگ��� ‌ه له‌چه‌ندین‬ ‫كاری تر‪ .‬رووپاك ده‌ڵێت "پێویس���ت ‌ه‬ ‫تیپی زیات���ر هه‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه منداڵێكی‬ ‫زۆری خ���اوه‌ن به‌هره‌م���ان هه‌ی���ه‌‌و‬ ‫پێویس���تیان ب ‌ه زه‌مینه‌سازی هه‌ی ‌ه تا‬ ‫تیای���دا ده‌ربكه‌ون‪ ،‬رێب���از نمونه‌یه‌كی‬ ‫باش��� ‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ی بیس���ه‌لمێنین ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر زه‌مین ‌ه هه‌بێت‪ ،‬تواناكان خۆیان‬ ‫ده‌رده‌خه‌ن"‪.‬‬ ‫‪f_blbas@yahoo.com‬‬

‫ئه‌وانه‌ی‌ خه‌اڵتكراون به‌شێكیان حیزبی‬ ‫ب���وون‪ ،‬كه‌ ئه‌وان س���ه‌ر به‌ حكومه‌تن‬ ‫نه‌ده‌بوو ئه‌و كاره‌یان بكردایه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكردووه‌ كه‌ ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫س���اڵێكه‌ خزمه‌تی كاری‌ رۆژنامه‌نوسی‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بێبه‌ش���كراوه‌ ل���ه‌و‬ ‫خه‌اڵتانه‌ی‌ كه‌ له‌وسنوره‌ دابه‌شكراوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا كارگێڕێك���ی‌ لقی‬

‫گه‌رمیانی‌ یه‌كێت���ی‌ الوانی‌ دیموكراتی‌‬ ‫له‌كوردس���تانی‌ عێراق‪ ،‬ش���وان جه‌الل‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ك���رد ك���ه‌ ده‌بێ���ت‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری‬ ‫گه‌رمی���ان بكرێ���ت‪ ،‬وت���ی‌ "ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گه‌رمی���ان به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ئه‌و كچ���ه‌ راگه‌یه‌ن���كاره‌ نواندویه‌تی‌‬ ‫كارێكی‌ ئێجگار ناشایس���ته‌یه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ی‌ توندو سزای‌ یاسایی‌و‬ ‫كارگێڕیی بدرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو پێیوای���ه‌ له‌ئه‌فغانس���تان‌و‬ ‫سۆماڵ‪-‬یشدا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیرییه‌ك‬ ‫نادۆزرێت���ه‌وه‌ به‌كچه‌ رۆژنامه‌نوس���ێك‬ ‫بڵێت "كاری‌ رۆژنامه‌نوسیی كه‌ی‌ كاری‌‬ ‫كچه‌‌و بچۆ بۆ خۆت زه‌واج بكه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتیش���ی "به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫رۆشنبیری‌ گه‌رمیان چه‌ند جارێك به‌و‬ ‫ئه‌ن���دام لقه‌ی‌ ئێمه‌ی‌ وت���ووه‌ تۆ كچه‌‬ ‫ه���ه‌ژاری‌‪ ،‬ئایا هه‌ژاریی‌ عه‌یبه‌‪ ،‬خۆزگه‌‬ ‫هه‌م���وو عه‌یبه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و كابرایه‌ش‬ ‫هه‌ژاریی بوایه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ گه‌رمیان‪ ،‬پشكۆ محه‌مه‌د‬ ‫به‌ ئاوێنه‌ راگه‌یاند "هیچ جیاوازییه‌كی‌‬ ‫نه‌كردووه‌و ئاگاش���ی له‌و بابه‌ته‌ نییه‌‪،‬‬ ‫پێی باشبووه‌ ئه‌وانیش خه‌اڵت بكرێن‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر خه‌رجیم له‌به‌رده‌ست‬ ‫بوای���ه‌ هه‌رچ���ی ئافره‌ته‌ ک���ه‌ نوكی‌‬ ‫قه‌ڵه‌می خستبێته‌ سه‌ر وه‌رقه‌ خه‌اڵتم‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و تۆمه‌ته‌ كه‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫ده‌كرێت (ك���چ له‌ڕاگه‌یاندن���دا عه‌یبه‌‬ ‫كاربكات)‪ ،‬وتی‌" شتی‌ وا نییه‌و دووره‌‬ ‫له‌ڕاستییه‌وه‌"‪.‬‬

‫‪ 350‬ملیۆن دیناره‌ك ‌ه ك ‌ێ بردی‌؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردوودا‌و له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ئه‌مساڵه‌وه‌‪ ،‬به‌ رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫دزیكردن به‌رزبووه‌وه‌‪ ،‬به‌ راده‌یه‌ك‬ ‫زیاتر له‌‪ 200‬هه‌زار دۆالر له‌دوكانێك‬ ‫دزراو تازه‌ترین دزیكردنیش ‪350‬‬ ‫ی پااڵوگ ‌هی‌ نه‌وت‬ ‫ملیۆن دینار ‌‬ ‫بوو‪ ،‬هه‌ندێك له‌دزه‌كان ده‌ستگیر‬ ‫ده‌كرێن‌و هه‌ندێكی‌ تریشیان له‌ده‌ست‬ ‫ده‌رده‌چن‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئام���اره‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كان‪،‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌و له‌ماو‌هی‌ چوار‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوودا دزیكردن ب ‌ه راده‌یه‌ك ‌‬ ‫مانگ ‌‬ ‫زۆر زی���ادی‌ ك���ردووه‌‪ ،‬هه‌ندێ���ك له‌و‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی هه‌وڵ‌و ماندوبوونێك ‌‬ ‫دزانه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی ناوخۆو‌ه ده‌س���تگیر‬ ‫له‌الیه‌ن هێزه‌كان ‌‬ ‫كراون‌و بڕێك له‌پاره‌كانیان گێڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌س���تگیركردنی‌ ئه‌و هه‌موو دز‌ه‬ ‫ی ئاس���ان نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێجار‬ ‫كارێك ‌‬ ‫ی ده‌رده‌چن تا‬ ‫وه‌ك به‌رزه‌كی‌ بانان بۆ ‌‬ ‫له‌ڕۆژێكدا ده‌كه‌ونه‌ داوه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گرت���ن‌و گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫زیندان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆری‌ ئه‌و دزانه‌ ‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی مۆبایل‌و‬ ‫له‌خۆگرتووه‌ كه‌ ه���ه‌ر له‌دز ‌‬ ‫ش���تی‌ ناوبازاڕه‌و‌ه ده‌ست پێده‌كات‪ ،‬تا‬ ‫ی ده‌مانچه‌و زێڕو‬ ‫ی ئاڵت���ون‌و بردن ‌‬ ‫بردن ‌‬ ‫ناوماڵ���ی‌ خه‌ڵك���ی‌‌و دوكان بڕی���ن‌و تا‬ ‫دواجار ماڵ‌و موڵكی‌ ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رو‌هت‌و سامان ‌‬ ‫هه‌ندێكجار بردن ‌‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت له‌الی���ه‌ن فه‌رمانبه‌رانی���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر دروس���تده‌كات‪ .‬بردن ‌‬ ‫نه‌نگییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫‪ 350‬ملیۆن دین���ار له‌پااڵوگه‌ ‌‬ ‫س���لێمانی‌ له‌الی���ه‌ن فه‌رمانبه‌رێكه‌و‌ه‬ ‫ی شۆك‬ ‫زۆرب ‌هی‌ فه‌رمانبه‌ره‌كانی‌ توش��� ‌‬ ‫ك���رد‪ .‬ئ���ه‌و فه‌رمانب���ه‌ره‌ ته‌مه‌ن چل‬ ‫س���اڵ ‌ه ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ كارده‌كات‌و تا‬ ‫ی ئ���ه‌و پاره‌یه‌ی‌ بردووه‌ هیچ‬ ‫ئه‌و كات ‌ه ‌‬ ‫ی دزی‌ نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫كارێك��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی "ئێستاش نازانم بۆچ ‌‬ ‫ی وت ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی وا‬ ‫پاره‌یه‌م بردو چۆن توش���ی‌ كارێك ‌‬ ‫نه‌ش���یاو بووم له‌كاتێكدا هه‌رگیز بیرم‬ ‫ل���ه‌و‌ه نه‌كردبۆو‌ه كه‌ رۆژێك ده‌س���ت‬ ‫بده‌م ‌ه گیرفانی‌ هیچ كه‌سێك" ئه‌و زۆر ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شه‌رمه‌زارییه‌و‌ه له‌ناو زینداندا ئاره‌قه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ساته‌ وه‌خت ‌‬ ‫ی ده‌سڕی‌‌و باس ‌‬ ‫شه‌رم ‌‬ ‫ی ده‌ك���رد " هه‌موو ژیانم‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ه���ه‌ژار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵبوو تا خوێندن ته‌واو بكه‌م‪ ،‬زۆربه‌ ‌‬ ‫رۆژه‌كان پ���اره‌ی‌ له‌فه‌یه‌ك���م پێنه‌بوو‬ ‫بیخۆم‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌و هه‌موو نه‌هامه‌تیه‌دا‬ ‫ی بكه‌م"‪ .‬ئه‌و‬ ‫بیرم الی‌ ئه‌وه‌ نه‌بوو دز ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م فه‌رمانبه‌ره‌ ده‌چێته‌وه‌ بۆ‬ ‫رۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانگه‌ك��� ‌هی‌‪ ،‬ده‌بینێت له‌ژووره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر موچ���ه‌ ‌‬ ‫ی بڕێك��� ‌‬ ‫ته‌نیش���ت ‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ره‌كان دان���راوه‌وه‌و هێش���تا‬

‫دابه‌ش���نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌می���ش به‌خه‌یاڵیدا‬ ‫دێ���ت ك ‌ه ئه‌و پاره‌ی��� ‌ه ببات بۆ خۆی‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ پاره‌ ده‌گوێزێته‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ یه‌كێك له‌ش���ار‌ه نزیكه‌كان ‌‬ ‫ی نه‌مێنێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ده‌كات ت���ا ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫كاتێ���ك پاره‌ك ‌ه ده‌بات ‌ه ماڵ��� ‌‬ ‫ده‌یخات ‌ه ناو تاقێك���ه‌و‌ه له‌دیواره‌كه‌داو‬ ‫ی دیواره‌ك ‌ه ده‌كات‬ ‫ێ گه‌چكار ‌‬ ‫ده‌ستبه‌ج ‌‬ ‫بۆ ئاش���كرا نه‌بوونی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ر ك ‌ه‬ ‫دێته‌وه‌‪ ،‬په‌شیمان ده‌بێته‌و‌ه له‌كاره‌كه‌‪،‬‬ ‫"زۆر بێتاق���ه‌ت‌و نیگ���ه‌ران ب���ووم‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫راده‌یه‌ك هه‌س���تم ب ‌ه گوناهێك ‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ده‌ترسام پاره‌كه‌ ببمه‌و‌ه‬ ‫ده‌ترس���ام له‌ئاشكراكردنیش���ی‌‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫بڵێم ئه‌و پاره‌یه‌م ب���ردووه‌و ده‌مه‌وێت‬ ‫بیگێڕمه‌و‌ه له‌ب���ه‌ر دوو هۆكار‪ ،‬یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ستم به‌ ئابڕوچوون‌و شه‌رمه‌زارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر ده‌كرد له‌ناو هاوڕێكانمدا له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌ستگیر‬ ‫تریشه‌و‌ه ده‌ترس���ام له‌وه‌ ‌‬ ‫ی رێگه‌چاره‌دا‬ ‫بكرێم‪ ،‬بۆیه‌ ه���ه‌ر به‌دوا ‌‬ ‫ی هیچ كه‌س‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕام‌و نه‌شمده‌توان ‌‬ ‫ی بكه‌م"‪.‬‬ ‫باس ‌‬ ‫ی ناوخۆ هه‌میشه‌ به‌دوای‌ ئه‌و‬ ‫هێزه‌كان ‌‬ ‫ی شارو‬ ‫دزیكردنانه‌وه‌ن له‌پێناو پاراستن ‌‬ ‫ی ئارامیدا‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ر دوای‌ چه‌ند‬ ‫مانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م هه‌ڵده‌كوتن ‌ه س���ه‌ر ماڵ ‌‬ ‫رۆژێك ‌‬ ‫ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌ره‌و ئه‌ویش راس���ته‌وخۆ‬ ‫دان به‌تاوانه‌كه‌ی���دا ده‌نێت‌و پاره‌كه‌ ب ‌ه‬ ‫ی كردبێت‌و‬ ‫ی هیچ ده‌س���تكاری ‌‬ ‫ێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ب‌‬ ‫ی لێده‌رهێنابێ���ت ده‌یدات���ه‌و‌ه‬ ‫پ���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستیان‪ ،‬ئه‌و زۆر په‌شیمانه‌ له‌و كاره‌ ‌‬ ‫كردوویه‌تی‌ "م���ن له‌ڕووی‌ ده‌روونییه‌و‌ه‬ ‫ی پار‬ ‫زۆر ئ���ارام نی���م‪ ،‬چونكه‌ س���اڵ ‌‬ ‫براكه‌م مردووه‌‪ ،‬زۆر كات ئاگام له‌خۆم‬ ‫نامێنێ‌‪ ،‬بڕوابكه‌ن ئێس���تاش نازانم بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كاره‌م كرد"‪ .‬به‌پێی‌ سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫نزیك‌و ئاگادار له‌زیندانه‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌ش ‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌و زیندانیانه‌ی‌ له‌سه‌ر دزیكردن‬ ‫ده‌س���تگیركراون‪ ،‬ب ‌ه هی���وای‌ ئه‌وه‌و‌ه‬ ‫ده‌ژین ك��� ‌ه لێبووردنیان بۆ ده‌ربچێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم "گرفته‌ك���ه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه ه���ه‌ركات‬ ‫ی زۆر گه‌وره‌تر‬ ‫ئازادبكرێن به‌هیوان دز ‌‬ ‫بكه‌ن‌و سه‌رجه‌م ئه‌م گفتوگۆیانه‌شیان‬ ‫له‌نێوان خۆیاندا كردووه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و فه‌رمانب���ه‌ره‌ ك��� ‌ه ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌315‬و بردنی‌ م���اڵ‌و موڵك ‌‬ ‫م���ادده‌ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت ده‌س���تگیراوه‌ وت���ی‌ "هه‌رگیز‬ ‫ی تر ده‌س���ت‬ ‫بیر له‌وه‌ناكه‌مه‌و‌ه جارێك ‌‬ ‫بۆ هیچ ش���تێك ببه‌م‪ ،‬خودا ئه‌م جار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی تر كارێك ‌‬ ‫رزگارم بكات چۆن جارێك ‌‬ ‫ی باس��� ‌ه‬ ‫وا قێ���زه‌ون ده‌كه‌م"‪ .‬ش���ایان ‌‬ ‫ی عێراقیدا‬ ‫ی س���زادان ‌‬ ‫دزیكردن له‌یاسا ‌‬ ‫ی (‪ 441‬تا ‪ )446‬ده‌گرێته‌وه‌و‬ ‫ماده‌كان ‌‬ ‫ئه‌م مادانه‌ش دزیكردن له‌ش���ه‌وو رۆژو‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌گ���ه‌ر به‌ گروپ بێت یان ب ‌ه‬ ‫تاك‪ ،‬جیاوازه‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫رۆژهه‌اڵت‪ ،‬هه‌ڵبژاردن خه‌ونێك بۆ دیموكراسی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری گه‌رمیان‪ :‬كاركردن ‌ی كچ له‌ڕاگه‌یاندندا عه‌یبه‌‬

‫هاوڕێ‌ تۆفیق‬

‫ئاشكرای ‌ه "فه‌لسه‌فه‌ی نوێنه‌رایه‌تیكردن"‬ ‫له‌حوكمڕانی���دا‪ ،‬تێڕوانین���ی به‌رهه‌می‬ ‫فك���ری سیاس���ی خۆرئاوایی���ه‌ ك��� ‌ه‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا چه‌مك���ی نوێنه‌رایه‌تیكردن‬ ‫خۆی له‌په‌یمانێك‪ ،‬یان راس���تر له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌م���ای گرێبه‌س���تێك ده‌بینێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش سیسته‌می‬ ‫حوكمڕانی سیاس���ی دروست ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌وش���ێوه‌ی ‌ه په‌یمانێ���ك له‌نێ���وان‬ ‫نوێن��� ‌هر‌و ده‌نگده‌ر‪ ،‬یان ب���ه‌ زمانێكی‬ ‫یاس���ایی له‌نێوان (وه‌كیل‌و موه‌كیلدا)‬ ‫ده‌به‌سترێت ك ‌ه به‌هۆیه‌و‌ه نوێنه‌ره‌كان‬ ‫هێزیان له‌متمان���ه‌ی ده‌نگده‌ر‌ه متمان ‌ه‬ ‫به‌خشه‌كانیاندا ده‌بێت‌و ئه‌مه‌ش وایان‬ ‫ل���ێ ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌وان له‌جیات���ی گه‌ل‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی بك���ه‌ن‪ .‬به‌هۆی متمانه‌ی‬ ‫گه‌له‌و‌ه نوێنه‌ره‌كان هێزێكی جه‌ماوه‌ریی‬ ‫ئه‌وتۆی���ان پ���ێ ده‌به‌خش���رێت ك��� ‌ه‬ ‫بوێرب���ن‪ ،‬به‌جۆرێك كاتێك ك ‌ه ویژدانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ده‌یه‌وێ���ت قس���ه‌بكات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و‌ه نوێن���ه‌ره‌ راس���ته‌قینه‌كانن ئه‌و‬ ‫په‌یام��� ‌ه ده‌گه‌یه‌ن���ن‌و له‌جیاتی ئه‌وان‬ ‫ئه‌مان ده‌بن���ه‌ ویژدانی زیندووی گه‌ل‌و‬ ‫قس��� ‌ه ده‌كه‌ن‪ .‬دیار‌ه له‌بیری سیاسیدا‬ ‫چه‌ندی���ن تێزی فكری‌و یاس���ایی هه‌ن‬ ‫بۆ لێكدانه‌وه‌و دروس���تبوونی ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫حوكم���داری‪ ،‬ك���ه‌ یه‌كێك ل���ه‌و تێز‌ه‬ ‫پڕبایه‌خانه‌ی مێژووی بیری سیاسی بۆ‬ ‫ده‌وڵه‌ت به‌رهه‌می هێناوه‌‌و بۆت ‌ه بنه‌ما‬ ‫بۆ حوكمی نوێنه‌رایه‌تی خۆرئاوا‪ ،‬تێزی‬ ‫په‌یمان���ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌گوێره‌ی‬ ‫ناوه‌رۆكه‌كه‌ی له‌دیدی (رۆسۆ) دا گه‌ل‬ ‫له‌و په‌یمانه‌دا ده‌س���تبه‌رداری به‌شێك‬ ‫له‌مافه‌كانی ده‌بێت بۆ فه‌رمانڕه‌واكانی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی كه‌حوكمێك���ی‬ ‫باشیان بكات‪ .‬وات ‌ه له‌م په‌یمانه‌دا گه‌ل‬ ‫ده‌ستبه‌رداری هه‌موو مافه‌كانی نابێت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ته‌نی���ا به‌ش���ێك له‌مافه‌كانی‬ ‫ده‌به‌خش���ێت‪ .‬به‌پێچه‌وان���ه‌ی بۆچونی‬ ‫(هۆبز)ه‌و‌ه وه‌كو ئه‌وه‌ی باوه‌ڕی وابوو‬ ‫گه‌ل له‌گرێبه‌ستی په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌تیدا‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری هه‌م���وو مافه‌كان���ی‬ ‫ده‌بێت له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌وه‌ی فه‌رمانڕه‌وا‬ ‫حوكمی ب���كات‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و باوه‌ڕی‬ ‫وابوو كۆمه‌ڵ���گا خاوه‌نی به‌رژه‌وه‌ندیی‬ ‫جیاوازه‌و ئه‌گه‌ر حوكمڕانییه‌كی به‌هێز‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وا كۆمه‌ڵگا دوچاری ش��� ‌هڕ‌و‬ ‫پێكداپژانی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر بۆی ‌ه حكومه‌تێكی چاكی به‌هێزی‬ ‫پێویست ‌ه ك ‌ه رێگه‌ له‌و ئاشوب ‌ه بگرێت‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا له‌دۆخی ئارامیدا بهێڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی لێ���ره‌دا پێویس���ت ‌ه بوترێت‪،‬‬ ‫جه‌وه���ه‌ری په‌یمان���ی كۆمه‌اڵیه‌تی ك ‌ه‬ ‫له‌یاس���ای سروشتیه‌و‌ه س���ه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتوه‌‪ ،‬كه‌ كۆمه‌ڵه‌ مافێكی سروش���تی‬ ‫ه���ه‌ن خ���وا ب��� ‌ه مرۆڤی به‌خش���یوه‌و‬ ‫له‌ئه‌زه‌ل���ه‌و‌ه بوونی هه‌ی��� ‌ه وه‌كو مافی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫‪11‬‬ ‫ی رۆشنبیری‌ گه‌رمیان ده‌رده‌بڕن‬ ‫ی خۆیان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی گه‌رمیان‪ ،‬نیگه‌رانی ‌‬ ‫كچ ‌ه رۆژنامه‌نوسه‌كان ‌‬

‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫كچه‌ رۆژنامه‌نوس‌و راگه‌یه‌نكارانی‌‬ ‫سنوری‌ گه‌رمیان‪ ،‬نیگه‌رانیی‌‬ ‫خۆیان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆشنبیری‌‬ ‫گه‌رمیان‌و رێكخراوه‌ دیموكراتیه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌رده‌بڕن كه‌ له‌كاتی‌ خه‌اڵت‬ ‫دابه‌شكردندا ناعه‌داله‌تی‌ به‌رامبه‌ریان‬ ‫كراوه‌‪ ،‬جه‌ختیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ خه‌اڵته‌كان له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ هاوڕێیه‌تی‌‌و حیزبایه‌تی‌‬ ‫دابه‌شكراوه‌‪ ،‬راگه‌یه‌نكارێكیش‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری‌ گه‌رمیان‬ ‫تۆمه‌تبار ده‌كات كه‌ پێیوتووه‌ "كچ‬ ‫عه‌یبه‌ له‌ڕاگه‌یاندن كاربكات"‪.‬‬

‫ئازادی‪ .‬ناوه‌رۆكی په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ئه‌و فه‌لسه‌فه‌ی ‌ه به‌رجه‌ست ‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ماف‌و ئه‌رك له‌و په‌یمانه‌دا رێكده‌خرێت‬ ‫ب ‌ه شێوه‌یه‌ك ده‌وڵه‌ت ده‌سه‌اڵتی ره‌ها‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌وڵه‌ت���داری مه‌رجدار‌ه‬ ‫ب��� ‌ه پابه‌ندبوون ب ‌ه ئی���راده‌ی گه‌له‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌توانین بڵێین هه‌ڵبژاردن له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌تی وه‌كو پرۆسه‌یه‌كی‬ ‫سیاسی‪ ،‬نه‌ك هه‌ر نرخی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫راكردن ‌ه به‌دوای س���ه‌رابدا‪ .‬هه‌ڵبژاردن‬ ‫ته‌نی���ا رێگاو ش���وێنێك ‌ه ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌و په‌یمان��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی��� ‌ه له‌نێوان‬ ‫گه‌ل‌و حوكمڕانه‌كانیدا دروس���ت بكات‪.‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ك ‌ه پرۆسه‌ی ده‌نگدان ئه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێت ب ‌ه واژۆكردنی گه‌ل له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫په‌یمانه‌‪ .‬واته‌ وش���یاری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاسی له‌نێوان نوێن ‌هر‌و فه‌رمانڕه‌وه‌دا‬ ‫هه‌ی ‌ه ك��� ‌ه تیای���دا ئیراده‌یه‌كی ئازادی‬

‫هه‌ڵبژاردن بۆت ‌ه‬ ‫میكانیزمێك بۆ‬ ‫حوكمڕانیكردنی‬ ‫كه‌مینه‌یه‌ك‬ ‫له‌ڕێگای ده‌نگی‬ ‫زۆرینه‌یه‌كه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئاماده‌ نییه‌ هیچ‬ ‫رێزێكی بۆ دابنێت‬ ‫تاكه‌كه‌سی بوونی هه‌یه‌‌و له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫وش���یارییه‌كی رووح���ی به‌هێزیش بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی گرێبه‌س���ته‌ك ‌ه له‌ئارادایه‌‪.‬‬ ‫نوێنه‌ره‌كان مه‌حوكم���ن به‌و متانه‌یه‌ی‬ ‫ك ‌ه گه‌ل پێی به‌خشیون ك ‌ه متمانه‌یه‌كی‬ ‫كات���ی‌و مه‌رجداره‌‪ ،‬ن���ه‌ك ئه‌زلی‌و بێ‬ ‫م���ه‌رج‪ .‬ب���ه‌ جۆرێ���ك په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫یه‌كانگی���ر‌و پێك���ه‌و‌ه ل���ك‌ا له‌نێ���وان‬ ‫ده‌نگ���د‌هر‌و نوێنه‌ردا هه‌یه‌‪ ،‬هه‌میش��� ‌ه‬ ‫نوێنه‌ر دێوانه‌یه‌ك ‌ه بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‬ ‫خواس���تی ده‌نگده‌ره‌كانیان بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یمانه‌كه‌یان به‌جێ بگه‌یه‌نن‪ .‬ده‌توانین‬ ‫لێ���ره‌دا قه‌یران���ی قوڵ���ی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌و جیهانی س���ێیه‌م ب ‌ه گشتی‬ ‫دی���اری بكه‌ین‪ .‬ئه‌ویش حوكمڕانیكردن‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا له‌س���ه‌ر بنه‌مای په‌یمانێكی‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێکی هه‌ڵبژاردنه‌کانی کوردستان‬

‫ئاره‌زومه‌ندانه‌ی كۆمه‌ڵگا نییه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدانی گرێبه‌س���ت پێویس���تی ب ‌ه‬ ‫چه‌ند پێش���مه‌رجێكی س���ه‌ره‌كی هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ه���ه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك بتوانێت‬ ‫ئه‌نجام���ی بدات‪ .‬ده‌بێ���ت ئیراده‌یه‌كی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ‌و ئ���ازاد‌و وش���یارییه‌كی‬ ‫گش���تی كۆمه‌ڵ���گا هه‌بێ���ت‪ ،‬مه‌رج ‌ه‬ ‫هی���چ زۆرلێك���ردن‌و هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندنێكی‬ ‫تی���ا نه‌بێ���ت‪ .‬له‌بنه‌ڕه‌تدا ل���ه‌و جۆر‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگایان���ه‌دا ك ‌ه ئیراد‌ه وه‌كو تواناو‬ ‫وشیارییه‌كی تاكه‌كه‌سی زۆر له‌كه‌داره‌‪،‬‬ ‫وات��� ‌ه مه‌رجی س���ه‌ره‌كی گرێبه‌س���تی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی بوون���ی پێش���خانێكی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندی كلتوری‌و ژیارییه‌‪ .‬پاشان‬ ‫چوون بۆ هه‌ڵبژاردن حوكمێكی جه‌بری‬ ‫مێژوویی��� ‌ه بۆ ئ���ه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌‪ .‬وات ‌ه‬ ‫ئه‌وان هه‌ڵبژاردن وه‌ك���و میتۆدێك بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی گرێبه‌ستێكی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاسی ته‌ماش���ا ناكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو وه‌كو‬ ‫فریاد ره‌س���ێك ك ‌ه ئاوێ���ك به‌ ئاگری‬ ‫ئێش‌و ئازاره‌كانیاندا بكات‪ ،‬لێیده‌ڕوانن‪.‬‬ ‫به‌جۆرێك���ی ت���ر هه‌ڵب���ژاردن وه‌ك���و‬ ‫شه‌رعیه‌تدان ب ‌ه دابه‌شكردنی ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌نێوان هێزه‌ خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندییه‌كاندا‬ ‫سه‌یر ده‌كه‌ن‪ ،‬نه‌ك دابه‌شكردنی ئه‌رك‌و‬ ‫ماف له‌نێوان گه‌ل‌و حكومه‌تدا له‌س���ه‌ر‬ ‫بنچینه‌یه‌ك���ی ئاره‌زوومه‌ندان���ه‌‪ .‬ه���ه‌ر‬

‫بۆی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ی له‌م جۆر‌ه واڵتان ‌ه‬ ‫‌اڵم ‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش ئه‌نج���ام ده‌درێت‪ ،‬به‬ ‫‌تی‬ ‫ب��� ‌ه دوای خۆیدا‬ ‫ئاش���تیئ���هكۆم‌مه‌اڵیهجۆر‌ه ‬ ‫دروس���ت ناكات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دیموكراسیان ‌ه له‌سه‌ر بنه‌مای مه‬ ‫‌رجداریه ‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی دروست نه‌بووه‌‪ .‬هه‌ر بۆی ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی رۆژهه‌اڵت له‌جیاتی بنه‬ ‫‌مایه ‬ ‫په‌یمانی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌‬

‫له‌سه‌ر چه‌مكی "بێ باكی"یه‌‪ .‬ده‌نگده‌ر‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی ده‌نگی ب ‌ه نوێنه‌ره‌كه‌ی‬ ‫به‌خش���ی‪ ،‬ئیتر كاری ت���ه‌واو ده‌بێت‌و‬ ‫هه‌تاوه‌ك���و چ���وار س���اڵی ت���ر له‌ژێر‬ ‫ره‌حمه‌ت���ی غیره‌ت���ی نوێنه‌ره‌كانی���دا‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانیدا ده‌مێنێته‌وه‌‪ .‬نوێنه‌ریش‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی پێویس���ت ‌ه هه‌تاوه‌كو‬ ‫به‌هه‌ر جۆر‌ه رێگای���ه‌ك بێت بۆ رۆژی‬ ‫ده‌نگ���دان متمان���ه‌ی ده‌نگده‌ره‌كان���ی‬ ‫به‌ده‌س���ت بێنێت‪ .‬وات ‌ه په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫ئۆرگانی له‌نێوان ده‌نگ���ده‌ر‌و نوێنه‌ردا‬ ‫بوونی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نیا په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫فیزكییه‌و ب��� ‌ه پێدانی ده‌نگێك كۆتایی‬ ‫پێ دێت‪ .‬یه‌كێك له‌سه‌ره‌كترین ره‌گه‌زی‬ ‫پرۆسه‌كه‌ش مافی لێسه‌ندنه‌وه‌ی متانه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ له‌م جۆره‌ پرۆس���ه‌ رۆژهه‌اڵتیانه‌دا‬ ‫تاڕاده‌یه‌كی زۆر به‌رجه‌سته‌كردنی ونه‌‪.‬‬ ‫نوێن���ه‌ر باوه‌ڕی وای ‌ه ئیت���ر ته‌واو ئه‌و‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تی گه‌لی وه‌رگرت���وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫له‌م جۆره‌ واڵتان ‌ه هه‌ڵبژاردنیش‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه‬ ‫دوای خۆیدا ئاشتی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫دروست ناكات‬

‫س���ه‌یری مێژووی دیموكراسی له‌دوای‬ ‫عێراقی كۆماری دووه‌م بكه‌ین‪ ،‬ده‌بینین‬ ‫چه‌ندین هه‌ڵبژاردن كراون‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕووی‬ ‫حوكمڕانی‌و گه‌ش���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ن���ه‌ك چه‌مك���ی نوێنه‌رایه‌ت���ی نه‌بۆت ‌ه‬ ‫تێزێكی كۆمه‌اڵیه‌تی سیاس���ی‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫راستر هه‌ڵبژاردن بۆت ‌ه میكانیزمێك بۆ‬ ‫حوكمڕانیكردن���ی كه‌مینه‌یه‌ك له‌ڕێگای‬ ‫ده‌نگ���ی زۆرینه‌یه‌كه‌و‌ه ك ‌ه ئاماد‌ه نیی ‌ه‬ ‫هیچ رێزێكی بۆ دابنێت‪ ،‬چونك ‌ه له‌دوای‬ ‫رۆژی ده‌نگدان���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی نوێن ‌هر‌و‬ ‫ده‌نگ���ده‌ر كۆتایی هاتووه‌‪ .‬كۆمه‌ڵگا ب ‌ه‬ ‫مانا كۆمه‌اڵیه‌تی‌و كلتوری‌و ژیاریه‌كه‌ی‬ ‫كێش���ه‌ی بنه‌ڕه‌تی بونیادی هه‌یه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر له‌كوردس���تان ده‌مانه‌وێت‬ ‫دیموكراسی راس���ته‌قین ‌ه پێك بێنین‪،‬‬ ‫ده‌بێت به‌دوای به‌رجه‌سته‌كردنی مۆدێلی‬ ‫په‌یمان���ی كۆمه‌اڵیه‌تی���دا بگه‌ڕێین‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌ویش له‌ڕێگاكان���ی به‌هێزی كلتوری‌و‬

‫ژیاری‌و له‌سه‌ر هه‌موویانه‌و‌ه سه‌روه‌ری‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی دادگاكان پێكدێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ن���ا هه‌ڵب���ژاردن ناتوانێ���ت حوكمڕانی‬ ‫له‌كوده‌تاو شه‌ڕی كۆمه‌اڵیه‌تی ناوخۆیی‬ ‫ده‌رب���از ب���كات‪ .‬نه‌ك ه���ه‌ر ئه‌وه‌نده‌‪،‬‬ ‫رووحێك���ی كۆمه‌اڵیه‌تی نا وش���یاریش‬ ‫دروس���ت ده‌كات‪ ،‬ك��� ‌ه دژ‌ه دیموكرات‬ ‫ده‌بێت به‌و پێیه‌ی ئه‌و س���ه‌یر ده‌كات‬ ‫ئه‌و له‌به‌ش���داربوونی له‌دروس���تكردنی‬ ‫حوكمڕانیدا ونه‌‪ .‬خه‌ونه‌كانی رۆژهه‌اڵت‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی خه‌ونی سیاسی بن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫خه‌ونی كۆمه‌اڵیه‌تی بن‪ .‬كۆمه‌ڵگا خۆی‬ ‫خه‌ون ببینێت‌و ئیراده‌ی راس���ته‌قینه‌ی‬ ‫هه‌بێ���ت‪ .‬پاش���ان ب��� ‌ه وزه‌و هێزێكی‬ ‫زۆره‌و‌ه تاقیكردن���ه‌وه‌ی دیموكراس���ی‬ ‫بكات‪ .‬دیموكراس���ی بێ مه‌رج‌و په‌یمان‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌ك���ی رووكه‌ش���انه‌ی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫جه‌وهه‌ری دیموكراسی‪ ،‬ك ‌ه پرۆسه‌یه‌كی‬ ‫كلتوری‌و سیاسی‌و یاساییه‌‪.‬‬

‫لۆژیكی كه‌پری دوای باران‬ ‫ئه‌گینا سه‌ره‌ڕای ده‌ست به‌سه‌رداگرتنی ئێمه‌ی هاوواڵتی ئاس���ایی ده‌رده‌خات‬ ‫فه‌رمان ره‌شاد‬ ‫ئه‌و هه‌موو ده‌رم���ان‌و خوارده‌مه‌نییه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵتدارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م���وو ئه‌وان ‌ه پێم���ان ده‌ڵێن ئه‌و‬ ‫هێشتا به‌رده‌وام ده‌هێنرێن ‌ه نێو هه‌رێم‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه زۆرینه‌م���ان به‌منداڵی چیرۆكی‬ ‫وه‌ك به‌رپرس���ێكی كۆنترۆڵ���ی جۆریی ده‌س���ه‌اڵته‌ی ئێم ‌ه گیانی هاوواڵتیانی‬ ‫"م���ه‌ڕ‌و بزنه‌كه‌"مان بیس���تبێ‪ ،‬كاتێك‬ ‫هه‌رێ���م وتی "ئه‌گه‌ر له‌ناچاریدا نه‌بێت‪ ،‬هه‌رێم���ی له‌ال پیرۆز نیی���ه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌ر له‌وه‌رزی زستان بزنه‌ك ‌ه ب ‌ه مه‌ڕه‌ك ‌ه‬ ‫هیچ شتێك له‌م كوردستانه‌دا ناخۆم!"‪ ،‬ئیس���رائیل به‌رامبه‌ر پاراستنی گیانی‬ ‫ده‌ڵێت زس���تان به‌ڕێوه‌ی ‌ه با له‌ئێستاو‌ه‬ ‫به‌داخه‌و‌ه تا به‌ره ‌هم‌و خوارده‌مه‌نیه‌كان یه‌ك هاوواڵتی خۆی ئاماده‌بوو نزیكه‌ی‬ ‫ی ده‌ڵێت‬ ‫هه‌می ب���ۆ بخۆین‪ ،‬ئه‌ویش پێ ‌‬ ‫نه‌گه‌ن ‌ه نێو هه‌رێ���م‪ ،‬حكومه‌تی هه‌رێم هه‌زار به‌ندكراوی فه‌له‌ستینی ئازادبكات‪،‬‬ ‫هێش���تا زووه‌‪ ،‬كاتێكیش زستان دێت‬ ‫ئیجرائات���ی له‌گه‌ڵ ن���اكات‪ ،‬ئه‌و‌ه جگ ‌ه ده‌پرسین حكومه‌تی ئێم ‌ه له‌كوێی ئه‌و‬ ‫مه‌ڕه‌كه‌ ب���ه‌وه‌ راناگات م���اڵ بۆخۆی‬ ‫ل���ه‌وه‌ی دواتری���ش ئیجرائاته‌ك ‌ه وه‌ك هاوكێش���ه‌یه‌؟! دواجار ده‌بێت ئه‌وه‌ی‬ ‫دروس���ت بكات‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام ده‌مرێت!‬ ‫هه‌ندێجار بیر ده‌كه‌مه‌و‌ه هه‌س���تده‌كه‌م الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان ئه‌و قوربانیه‌یان تره‌وه‌ رۆژان ‌ه به‌ده‌ی���ان ته‌نی خۆراكی پێویست نییه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی به‌شێك جه‌ختی له‌س���ه‌ر بكه‌ینه‌وه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫بێباكی ئه‌و حكومه‌ته‌ی خۆمان به‌رامبه‌ر تاوانبار ده‌كرد كه‌ له‌ئیشه‌كه‌ی نه‌زانیوه‌‪ ،‬به‌س���ه‌رچوو له‌ب���ازاڕه‌كان‌و كۆگاكان له‌به‌رپرس���انی ئه‌و كار‌ه نایاس���اییان ‌ه فش���ار بخرێته‌ س���ه‌ر ده‌س���ه‌اڵتداران‬ ‫گیانی هاوواڵتیانی ئ���ه‌و هه‌رێمه‌‪ ،‬زۆر ی���ان "قه‌زا‌و قه‌ده‌ره‌"‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی گرنگ ‌ه ده‌گیرێن‌و ده‌ستیان به‌سه‌ردا ده‌گیرێت‪ ،‬له‌الیه‌ن كاربه‌ده‌س���تانه‌وه‌ پش���تگیری له‌پێناو ده‌س���ته‌به‌ركردنی هۆكاره‌كانی‬ ‫سه‌المه‌تی گیانی هاوواڵتیان له‌سه‌رجه‌م‬ ‫له‌بێباكی ئه‌و م���ه‌ڕ‌ه ده‌چێت به‌رامبه‌ر ئام���اژه‌ی پێبكه‌ین ئه‌وه‌ی��� ‌ه به‌داخه‌و‌ه به‌اڵم به‌بێ ئه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سان ‌ه دادگایی ده‌كرێن!‪.‬‬ ‫ئه‌و شێواز‌ه مامه‌ڵه‌كردنه‌ی به‌رپرسانی رووه‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕێگای ده‌ركردنی یاسای‬ ‫گیانی خۆی! به‌داخه‌و‌ه ئێم ‌ه به‌رده‌وام هه‌ست به‌وه‌ده‌كرێ له‌الیه‌ن حكومه‌تی بكرێن ك ‌ه به‌رپرس���یارن له‌هێنانی ئه‌و‬ ‫شایه‌تی هه‌واڵی روداوی دڵته‌زێن ده‌بین هه‌رێم���ه‌وه‌ كه‌متری���ن رێ���ز له‌گیانی خوارده‌مه‌نیان���ه‌ ك ‌ه ژیانی ده‌یان هه‌زار هه‌رێم له‌كاتێكدایه‌ ئه‌و شوێن‌و خواردن‌و تایبه‌ت ب ‌ه مافه‌كانی به‌كاربه‌ر‌و ئیجرائاتی‬ ‫ك ‌ه به‌هۆیه‌وه‌ گه‌نج‌و منداڵ‌و پیر ده‌بن ‌ه هاوواڵتی���ان ده‌گیرێت‪ ،‬رۆژان ‌ه به‌ده‌یان هاوواڵتی ئه‌م هه‌رێم���ه‌ی پێو‌ه به‌نده‌‪ ،‬شه‌قامانه‌ی ك ‌ه تایبه‌تن ب ‌ه به‌رپرسانی پێویس���ت له‌گه‌ڵ هه‌م���وو ئه‌و كه‌س‌و‬ ‫قوربانی‪ ،‬دواترینی���ان ئه‌ندازیاره‌كه‌ی حاڵه‌تی به‌ریه‌ككه‌وتنی سه‌یاره‌‌و مردن‌و ئه‌و‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی كاره‌ساتی كۆگاكانی بااڵ له‌كوالێتییه‌ك���ی زۆر به‌رزدان‌و بۆ الیه‌ن���ی‌و ده‌زگایانه‌ی كه‌ كه‌مته‌رخه‌می‬ ‫پااڵوگه‌ی نه‌وتی سلێمانییه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌هۆی برینداربوون���ی هاوواڵتی���ان ده‌بینی���ن ده‌رمان ك ‌ه له‌ڕاس���تیدا ئه‌نفالێكی تری چاره‌س���ه‌ری نه‌خۆشیش روو له‌ده‌ره‌و‌ه ده‌نوێنن له‌ئاس���ت گیانی هاوواڵتیان‪،‬‬ ‫بێباكیی ئیداره‌ی ئه‌و پااڵوگه‌‌یه‌و الیه‌ن ‌ه له‌ڕێگاكان‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌والو‌ه حكومه‌ت كوردی پێده‌كرێت‪ ،‬هێنان‌و دروستكردنی ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ش���ه‌قامه‌كانی هاتۆچ���ۆ‌و ئیتر پێویست ‌ه واز له‌و لۆژیك ‌ه بێنین ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان‪ ،‬ب���وو‌ه قوربانی‪ ،‬ك ‌ه به‌بێ ئه‌وه‌ی بیرێك له‌ژیانی هاوواڵتیان ئه‌و هه‌موو جۆر‌ه ده‌رمان ‌ه بێ كه‌ڵكان ‌ه (فڕۆكه‌كانیان) له‌و په‌ڕی ره‌چاوكردنی دوای كاره‌ساته‌كان لیژنه‌ی بۆ دروست‬ ‫به‌داخه‌و‌ه له‌جێی ئه‌وه‌ی پۆزش بۆ ئه‌و بكاته‌وه‌‪ ،‬ئامۆژگاری ش���وفێران ده‌كات ك ‌ه ده‌رخ���واردی هاوواڵتیان ده‌درێت‪ ،‬هۆكاره‌كانی سه‌المه‌تین‪ ،‬ك ‌ه له‌ڕاستیدا بكرێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه "كه‌پ���ری دوای باران‬ ‫هه‌ڵ ‌ه گه‌وره‌ی ‌ه بهێنرێته‌وه‌‪ ،‬كه‌چی هێشتا له‌ڕێ���گاكان هێواش ب���ڕۆن‪ ،‬له‌الیه‌كی له‌ڕاستیدا ده‌رخه‌ری بێباكیی حكومه‌ته‌‪ ،‬هه‌موو ئه‌و دیاردان��� ‌ه بێنرخیی گیانی هیچ سودێك نابه‌خشێت!"‪.‬‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫کاره‌ساتی كۆگاكانی ده‌رمان‬ ‫كه‌ له‌ڕاستیدا ئه‌نفالێكی تری‬ ‫كوردی پێده‌كرێت‬

‫پێویست ‌ه فشار‬ ‫بخرێت ‌ه سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫له‌پێناو‬ ‫ده‌سته‌به‌ركردنی‬ ‫هۆكاره‌كانی‬ ‫سه‌المه‌تی گیانی‬ ‫هاوواڵتیان‬ ‫له‌سه‌رجه‌م‬ ‫رووه‌كانه‌وه‌‬

‫ش���ه‌رمین عه‌لی كچه‌ راگه‌یه‌نكارێكی‌‬ ‫دانیش���توی‌ ك���ه‌الره‌‪ ،‬م���اوه‌ی‌ پێنج‬ ‫س���اڵه‌ له‌كه‌ناڵی ئ���ازادی‌ كارده‌كات‪،‬‬ ‫رونیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و ژن‌و چاالكوانانه‌ی‌‬ ‫به‌بۆنه‌ی‌ ‪8‬ی‌ مارس���ه‌وه‌ خه‌اڵت كراون‬ ‫له‌الی���ه‌ن رێكخ���راوه‌ دیموكراتیه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆش���نبیری‬ ‫گه‌رمیان���ه‌وه‌ به‌ ناعه‌داله‌ت���ی‌ كراوه‌و‬ ‫وتی‌ "ژنانی‌ دیك���ه‌ هه‌ن له‌وان ماندوو‬ ‫به‌تواناترن‪ ،‬پێویستبوو خه‌اڵت‌و رێزیان‬ ‫لێبگیرایه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ شتێكی‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرن���گ نییه‌ ئ���ه‌و رێزلێنان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ش پێمان خۆش���بوو كه‌ ماوه‌یه‌كه‌‬ ‫خزم���ه‌ت ده‌كه‌ی���ن ته‌نان���ه‌ت رێزێك‬ ‫له‌خزمه‌ته‌كه‌م���ان بگیرای���ه‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك‬ ‫كچێك چه‌نده‌ها به‌ردی‌ س���اردو گه‌رم‌و‬ ‫كێشه‌ رووبه‌ڕوومان بوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫شه‌رمین به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫رۆشنبیری‬ ‫گه‌رمیان‪:‬‬ ‫هیچ جیاوازییه‌کم‬ ‫نه‌کردووه‌ له‌نێوان‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی‬ ‫ژن‌و پیاودا‬

‫ ‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی ژنانیش له‌پێشه‌وه‌ی کاروانی رۆژنامه‌نوسانه‌وه‌ن‬ ‫رۆش���نبیری گه‌رمیان���ی‌ تۆمه‌تبار كرد‬ ‫كه‌ پێیوتووه‌ ك���چ عه‌یبه‌ له‌ڕاگه‌یاندن‬ ‫كارب���كات‪ ،‬ل���ه‌و رووه‌وه‌ وتی‌ "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ نیگه‌رانیی���ه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫رۆش���نبیری گه‌رمیان چه‌ن���د جارێك‬ ‫قسه‌ی‌ له‌س���ه‌ر من كردووه‌ كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫كاركردن���ی‌ ك���چ له‌ڕاگه‌یاندندا عه‌یبه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر كاركردنی‌ ك���چ له‌ڕاگه‌یاندندا‬ ‫به‌عه‌یب ده‌زانێت‪ ،‬ب���ۆ خه‌اڵتی‌ ژنانی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆش���نبیری گه‌رمیان‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌نوسانان‌و چاالكوانانی‌ كرد"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ی‌ ئاش���كراكرد كه‌ ئه‌و به‌تایبه‌ت به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری" ‪.‬‬ ‫كچ���ه‌ رۆژنامه‌نوس���ێكی‌ دیك���ه‌ی‌‬ ‫خه‌اڵتانه‌ی‌ دابه‌شكراوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌‌و حیزبایه‌تی‌ دابه‌ش���كراوه‌‪ ،‬دانیشتوی‌ شاری‌ كه‌الر‪ ،‬شیرین ئه‌مین‬ ‫چونك���ه‌ پێیوای���ه‌ ئه‌وه‌ن���ده‌ ژن���ی‌ قسه‌كانی‌ (شه‌رمین)ی‌ پشتڕاستكرده‌وه‌‬ ‫چاالكوان���ان له‌ده‌ڤه‌ری‌ گه‌رمیان نییه‌‪ ،‬كه‌ به‌ش���ێك له‌و ژنانه‌ی‌ خه‌اڵت كراون‬ ‫"ئه‌وان���ه‌ی‌ خه‌اڵتك���ران ژنانی‌ حیزبی حیزبی ب���وون نه‌ك س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬وتی‌‬ ‫ی گه‌رمیان‬ ‫بوون نه‌ك ژنانی‌ چاالك‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ بۆ "به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ رۆش���نبیر ‌‬ ‫رێكخ���راوه‌ دیموكراتییه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و خۆی ده‌خاته‌ ژێر پرسیاره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬

‫رێكخراو‌و تیپه‌ هونه‌ریه‌كان‬ ‫كاریگه‌رییان له‌سه‌ر به‌هێزكردنی كه‌سایه‌تی منداڵ‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫رێباز ناوی خوازراوی یه‌كێك‌ له‌و‬ ‫كوڕانه‌یه‌‪ ،‬كه به‌هۆی هه‌ڵه‌یه‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆ ماوه‌یه‌ك ژیانی له‌به‌ندیخانه‌ی‬ ‫چاكسازی برد‌ه سه‌ر‪ ،‬له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌دا‪ ،‬تیپێكی شانۆیی مندااڵن‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كیان خسته‌ به‌رده‌م‬ ‫لێپرسراوانی به‌ندیخانه‌كه‌‌و داوای‬ ‫ره‌زامه‌ندی نمایشێكی شانۆییان‬ ‫لێكردن‪ .‬رێباز بۆ یه‌كه‌مجار وه‌كو‬ ‫به‌ندییه‌ك تێكستێكی بۆ شانۆك ‌ه‬ ‫نوسی‌و به‌رپرسی تیپه‌كه‌ش‪ ،‬دوای‬ ‫كه‌مێك ده‌ستكاری قبوڵی كرد‪ ،‬ئیتر‬ ‫رێباز له‌و شانۆییه‌دا رۆڵی ئه‌كته‌رێكی‬ ‫باشی بینی‪ .‬ئێستا ئه‌و له‌زیندان ئازاد‬ ‫بووه‌‌و ئه‌ندامێكی كارای تیپی شانۆی‬ ‫مندااڵنه‌‪.‬‬ ‫شانۆكار روپاك عه‌بدولقادر سه‌رۆكی‬ ‫تیپی شانۆی مندااڵن‪-‬هه‌ولێر وه‌ك خۆی‬ ‫باس���یده‌كات‪ ،‬دروس���تكردنی تیپێكی‬ ‫ش���انۆیی بۆ من���دااڵن یه‌كێ���ك بوو‌ه‬ ‫له‌خه‌ونه‌كانی‌و سه‌ره‌تا داواكارییه‌كه‌ی‬ ‫خس���تۆته‌ ب���ه‌رده‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫قوتابخانه‌ی���ه‌ك‪ ،‬دوای رازامه‌ندی���ی‪،‬‬ ‫ب���ۆی ده‌ركه‌وتووه ك���ه‌ منداڵێكی زۆر‬ ‫حه‌ز ب ‌ه بواری نوان���دن ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك خ���ۆی ده‌ڵێت "گه‌وره‌ترین گرفت‬ ‫رێگریی كه‌س���وكاره‌كانیانن"‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫وتیش���ی "به‌الم���ه‌وه‌ س���ه‌یره‌ دایك‌و‬ ‫باوكێك ئاماده‌ن چه‌ندین س���ه‌عات ب ‌ه‬ ‫دیار ته‌مس���یلێك یا فیلمێك دابنیشن‌و‬ ‫چیژی لێوه‌ربگ���رن‪ ،‬به‌اڵم ئاماده‌ نه‌بن‬ ‫منداڵه‌كانیان رۆڵی نواندن بگێڕن"‪.‬‬ ‫پرۆفیس���ۆر دكت���ۆر عوم���ه‌ر په‌تی‬ ‫مامۆس���تای ده‌رونزان���ی په‌روه‌رده‌یی‬ ‫له‌زانكۆ س���ه‌اڵحه‌دین‪ ،‬ماوه‌ی ته‌مه‌نی‬ ‫قۆناغ���ی منداڵی���ی به‌ دوانزه س���اڵ‬ ‫دیاریده‌كات‌و ده‌ڵێت پێویست ‌ه رێكخراو‌و‬ ‫تیپ���ه‌ هونه‌ریه‌كانی تایبه‌ت به‌ مندااڵن‬ ‫له‌الی���ه‌ن خه‌ڵكی پس���پۆڕه‌وه‌ به‌ڕێو‌ه‬ ‫ببرێت‪ ،‬وتیشی "س���ه‌ره‌تای بنیادنانی‬ ‫كه‌س���ایه‌تی من���داڵ له‌ته‌مه‌ن���ی ‪3‬‬ ‫ت تا ‪ 5‬ساڵی‪،‬‬ ‫س���اڵییه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كا ‌‬ ‫بۆیه‌ زانایانی ده‌رونناسی ده‌ڵێن ئه‌گه‌ر‬ ‫بمانه‌وێت كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی ب ‌ه هێز له‌ڕووی‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌و‌ه ل���ه‌دوا رۆژدا بنی���اد‬ ‫بنێین‪ ،‬ده‌بێت له‌منداڵی ‪ 3‬س���اڵییه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی كاریگ���ه‌ری رێكخراوه‌كان‬

‫ ‬ ‫چه‌ند منداڵێک له‌کاتی وه‌رگرتنی خه‌اڵتدا‬ ‫له‌س���ه‌ر دروس���تكردنی كه‌س���ایه‌تی هاندان���ی منداڵ���ه‌ به‌هره‌مه‌نده‌كان���ه‌و‬ ‫منداڵ‪ ،‬عومه‌ر په‌تی ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر ب ‌ه یارمه‌تیدانی منداڵه‌ بێسه‌رپه‌شته‌كانه‌"‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی تۆكمه‌و مه‌نهه‌جیان ‌ه بێت‪ ،‬هه‌روه‌ك وتیش���ی "پێویسته‌ له‌هه‌موو‬ ‫كاریگه‌ری ئه‌رێنی له‌س���ه‌ر كه‌سایه‌تی ش���ارو ش���ارۆچكه‌یه‌ك چه‌‌ندی���ن‬ ‫منداڵ ب���ه‌ جێدێڵێ‪ ،‬پێچه‌وانه‌كه‌ش���ی رێكخراوی پێگه‌یاندنی مندااڵن هه‌بێت‌و‬ ‫نه‌رێنییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت ئه‌و رێكخراوان ‌ه ده‌روازه‌ی���ه‌ك هه‌بێت ب���ۆ یارمه‌تیدانی‬ ‫له‌خه‌م���ی دروس���تكردنی كه‌س���ایه‌تی ماددی‌و مه‌عنه‌وی‪ ،‬ئێمه‌ تاكو ئێس���تا‬ ‫منداڵدا بن‪ ،‬نه‌ك له‌خه‌می ئه‌وه‌ی چه‌ند به‌ ده‌ی���ان منداڵمان بۆ چاره‌س���ه‌ری‬ ‫پ���ار‌ه له‌ڕێی رێكخراوه‌كه‌ی���ه‌و‌ه قازانج نه‌خۆشی بردۆته‌ ده‌ره‌وه‌ی واڵت"‪.‬‬ ‫شه‌هرام نامق شانۆكار‌و ده‌رهێنه‌ری‬ ‫ده‌كه‌ن"‪ ،‬ناوبراو وتیشی "ده‌بێت منداڵ‬ ‫خۆی له‌ن���او چاالكییه‌كه‌دا بێت‌و خۆی ش���انۆی ئه‌نجامی درۆكردن ك ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫له‌ن���اودا ببینێته‌وه‌‪ ،‬جا ش���انۆیی بێت تیپی شانۆی مندااڵن‪-‬هه‌ولێر له‌هه‌فته‌ی‬ ‫ی���ان هونه‌ری موزیك بێت یان گۆڤاری رابردوو نمایشكرا‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"كاركردن له‌گه‌ڵ منداڵ زۆر هه‌ستیاره‌‌و‬ ‫مندااڵن ‌ه بێت"‪.‬‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌و رێكخراوانه‌ی تایبه‌ت ب ‌ه هه‌میشه‌ ده‌بێت په‌یامێكی چاكسازی‌و‬ ‫مندااڵن ك ‌ه له‌شاری هه‌ولێر ئاماده‌ییه‌كی په‌روه‌رده‌ی���ی‌و بنیادنانی كه‌س���ایه‌تی‬ ‫باشی پێوه‌ دیاره‌‪ ،‬رێكخراوی ئه‌ستێره‌ی له‌پشته‌وه‌ی كار‌ه ش���انۆییه‌كانمانه‌و‌ه‬ ‫مندااڵنه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌دوا نمایش���ی ش���انۆیی هه‌بێت‌و دیراس���ه‌ی هه‌موو رسته‌یه‌كی‬ ‫مندااڵن���دا‪ ،‬خه‌اڵت���ی به‌س���ه‌ر منداڵ ‌ه تێكستی شانۆك ‌ه بكرێت"‪.‬‬ ‫ش���ه‌هرام باس���ی له‌وه‌ك���رد كه‌ ئه‌و‬ ‫شانۆكاره‌كاندا دابه‌شكرد‪.‬‬ ‫سه‌یران س���ه‌الح سه‌رۆكی رێكخراوی مندااڵن���ه‌ی له‌ڕێكخ���راو‌ه هونه‌ریه‌كان‌و‬ ‫ئه‌ستێره‌ی مندااڵن ئاماژه‌ی به‌و‌ه كرد‪ ،‬تیپ���ه‌ ش���انۆییه‌كان كارده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئ���ه‌وان هه‌س���تیانكردووه‌‪ ،‬مندااڵن منداڵی چاوكراوه‌‌و خ���اوه‌ن ئیراده‌یان‬ ‫له‌فه‌راغێكی گه‌وره‌دا ده‌ژین‌و پێویست ‌ه لێده‌رده‌چێت‌و له‌دواڕۆژدا له‌نێو كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫چه‌ندی���ن رێكخ���راوو س���ه‌نت ‌هر‌و تیپی رۆڵ���ی كاركته‌رێك���ی ئیجابی ده‌گێڕن‪،‬‬ ‫تایبه‌ت هه‌بێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی زه‌مینه‌یه‌كی هه‌روه‌ك وتیشی "باشترین ئیش ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ب���ار بۆ پێگه‌یاندنی من���داڵ له‌ڕووی ك ‌ه منداڵ بۆ منداڵ بیكات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌و به‌هره‌وه‌ بڕه‌خسێندرێت‪ ،‬ش���انۆ یان ده‌قی ئه‌ده‌بی هه‌ی ‌ه گه‌ور‌ه‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ش وایك���ردوو‌ه رێكخراوێكی بۆ منداڵ ده‌یكات‪ ،‬به‌اڵم كاتێك منداڵ‬ ‫تایبه‌ت دروس���تبكه‌ن‪ ،‬ك ‌ه وه‌ك خۆی رێنمایی منداڵێكی تر ده‌كات له‌ڕێگه‌ی‬ ‫ده‌ڵێت "له‌كۆمه‌ڵێك الیه‌نی مندااڵنه‌و‌ه ده‌قێك���ی ش���انۆییه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانێت ئه‌و‬ ‫كارده‌كه‌ن‌و به‌ش���ێك له‌كاره‌كانیشیان فه‌نتازیای��� ‌ه دروس���تبكات‪ ،‬ك ‌ه خودی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنه‬

‫منداڵ حه‌‌زی لێده‌كات"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی رێكخ���راوی ئه‌س���تێره‌ی‬ ‫من���داڵ‪ ،‬پێوای���ه‌ حكومه‌ت���ی هه‌رێم‬ ‫ده‌بێت چ���او به‌بودجه‌ی رێكخراوه‌كاندا‬ ‫بخشێنێته‌وه‌‌و هه‌وڵبدات هه‌ر رێكخراو‌و‬ ‫تیپێكی ب���واری مندااڵن ك���ه‌ چاالكی‬ ‫باش���ی هه‌بوو‪ ،‬ئاس���انكاری زیاتر بۆ‬ ‫بكات‪ .‬هه‌روه‌ك وتیش���ی "پێویس���ت ‌ه‬ ‫چاالكیه‌كان���ی قوتابخان���ه‌كان زیات���ر‬ ‫گه‌شه‌ی پێبدرێت‌و زه‌مینه‌ی باشتر بۆ‬ ‫مندااڵن بڕه‌خسێنرێت‪ ،‬تاوه‌كو هێزه‌كان‬ ‫بدۆزرێنه‌وه‌‌و به‌ فیڕۆ نه‌درێن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و تیپ ‌ه ش���انۆیه‌ی ك��� ‌ه رووپاك‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی ده‌كات‪ ،‬تاك��� ‌ه تیپ���ی‬ ‫ش���انۆیی مۆڵه‌تپێ���دراوی تایب���ه‌ت ب ‌ه‬ ‫مندااڵنه له‌هه‌ولێری پایته‌ختی هه‌رێمی‬ ‫‌‌‬ ‫كوردس���تان‪ .‬تاكو ئێس���تا شانۆی بۆ‬ ‫بیركۆڵه‌كان (مه‌نگۆله‌كان) ئه‌نجامداوه‌‌و‬ ‫توانیویه‌ت���ی‪ ،‬منداڵی بیرك���ۆڵ بكات ‌ه‬ ‫ئه‌كته‌ری ش���انۆیی‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ی‬ ‫نمایش���ی شانۆیی بۆ منداڵ ‌ه بێ دایك‌و‬ ‫ب���اوكان ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬جگ��� ‌ه له‌چه‌ندین‬ ‫كاری تر‪ .‬رووپاك ده‌ڵێت "پێویس���ت ‌ه‬ ‫تیپی زیات���ر هه‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه منداڵێكی‬ ‫زۆری خ���اوه‌ن به‌هره‌م���ان هه‌ی���ه‌‌و‬ ‫پێویس���تیان ب ‌ه زه‌مینه‌سازی هه‌ی ‌ه تا‬ ‫تیای���دا ده‌ربكه‌ون‪ ،‬رێب���از نمونه‌یه‌كی‬ ‫باش��� ‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ی بیس���ه‌لمێنین ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر زه‌مین ‌ه هه‌بێت‪ ،‬تواناكان خۆیان‬ ‫ده‌رده‌خه‌ن"‪.‬‬ ‫‪f_blbas@yahoo.com‬‬

‫ئه‌وانه‌ی‌ خه‌اڵتكراون به‌شێكیان حیزبی‬ ‫ب���وون‪ ،‬كه‌ ئه‌وان س���ه‌ر به‌ حكومه‌تن‬ ‫نه‌ده‌بوو ئه‌و كاره‌یان بكردایه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو رونیكردووه‌ كه‌ ماوه‌ی چه‌ند‬ ‫س���اڵێكه‌ خزمه‌تی كاری‌ رۆژنامه‌نوسی‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بێبه‌ش���كراوه‌ ل���ه‌و‬ ‫خه‌اڵتانه‌ی‌ كه‌ له‌وسنوره‌ دابه‌شكراوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا كارگێڕێك���ی‌ لقی‬

‫گه‌رمیانی‌ یه‌كێت���ی‌ الوانی‌ دیموكراتی‌‬ ‫له‌كوردس���تانی‌ عێراق‪ ،‬ش���وان جه‌الل‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ك���رد ك���ه‌ ده‌بێ���ت‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیری‬ ‫گه‌رمی���ان بكرێ���ت‪ ،‬وت���ی‌ "ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گه‌رمی���ان به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ئه‌و كچ���ه‌ راگه‌یه‌ن���كاره‌ نواندویه‌تی‌‬ ‫كارێكی‌ ئێجگار ناشایس���ته‌یه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ی‌ توندو سزای‌ یاسایی‌و‬ ‫كارگێڕیی بدرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو پێیوای���ه‌ له‌ئه‌فغانس���تان‌و‬ ‫سۆماڵ‪-‬یشدا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ رۆشنبیرییه‌ك‬ ‫نادۆزرێت���ه‌وه‌ به‌كچه‌ رۆژنامه‌نوس���ێك‬ ‫بڵێت "كاری‌ رۆژنامه‌نوسیی كه‌ی‌ كاری‌‬ ‫كچه‌‌و بچۆ بۆ خۆت زه‌واج بكه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وتیش���ی "به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫رۆشنبیری‌ گه‌رمیان چه‌ند جارێك به‌و‬ ‫ئه‌ن���دام لقه‌ی‌ ئێمه‌ی‌ وت���ووه‌ تۆ كچه‌‬ ‫ه���ه‌ژاری‌‪ ،‬ئایا هه‌ژاریی‌ عه‌یبه‌‪ ،‬خۆزگه‌‬ ‫هه‌م���وو عه‌یبه‌كان���ی‌ ئ���ه‌و كابرایه‌ش‬ ‫هه‌ژاریی بوایه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ گه‌رمیان‪ ،‬پشكۆ محه‌مه‌د‬ ‫به‌ ئاوێنه‌ راگه‌یاند "هیچ جیاوازییه‌كی‌‬ ‫نه‌كردووه‌و ئاگاش���ی له‌و بابه‌ته‌ نییه‌‪،‬‬ ‫پێی باشبووه‌ ئه‌وانیش خه‌اڵت بكرێن‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر خه‌رجیم له‌به‌رده‌ست‬ ‫بوای���ه‌ هه‌رچ���ی ئافره‌ته‌ ک���ه‌ نوكی‌‬ ‫قه‌ڵه‌می خستبێته‌ سه‌ر وه‌رقه‌ خه‌اڵتم‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و تۆمه‌ته‌ كه‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫ده‌كرێت (ك���چ له‌ڕاگه‌یاندن���دا عه‌یبه‌‬ ‫كاربكات)‪ ،‬وتی‌" شتی‌ وا نییه‌و دووره‌‬ ‫له‌ڕاستییه‌وه‌"‪.‬‬

‫‪ 350‬ملیۆن دیناره‌ك ‌ه ك ‌ێ بردی‌؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردوودا‌و له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ئه‌مساڵه‌وه‌‪ ،‬به‌ رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫دزیكردن به‌رزبووه‌وه‌‪ ،‬به‌ راده‌یه‌ك‬ ‫زیاتر له‌‪ 200‬هه‌زار دۆالر له‌دوكانێك‬ ‫دزراو تازه‌ترین دزیكردنیش ‪350‬‬ ‫ی پااڵوگ ‌هی‌ نه‌وت‬ ‫ملیۆن دینار ‌‬ ‫بوو‪ ،‬هه‌ندێك له‌دزه‌كان ده‌ستگیر‬ ‫ده‌كرێن‌و هه‌ندێكی‌ تریشیان له‌ده‌ست‬ ‫ده‌رده‌چن‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئام���اره‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كان‪،‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌و له‌ماو‌هی‌ چوار‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوودا دزیكردن ب ‌ه راده‌یه‌ك ‌‬ ‫مانگ ‌‬ ‫زۆر زی���ادی‌ ك���ردووه‌‪ ،‬هه‌ندێ���ك له‌و‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی هه‌وڵ‌و ماندوبوونێك ‌‬ ‫دزانه‌‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی ناوخۆو‌ه ده‌س���تگیر‬ ‫له‌الیه‌ن هێزه‌كان ‌‬ ‫كراون‌و بڕێك له‌پاره‌كانیان گێڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌س���تگیركردنی‌ ئه‌و هه‌موو دز‌ه‬ ‫ی ئاس���ان نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێجار‬ ‫كارێك ‌‬ ‫ی ده‌رده‌چن تا‬ ‫وه‌ك به‌رزه‌كی‌ بانان بۆ ‌‬ ‫له‌ڕۆژێكدا ده‌كه‌ونه‌ داوه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گرت���ن‌و گواس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫زیندان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆری‌ ئه‌و دزانه‌ ‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی مۆبایل‌و‬ ‫له‌خۆگرتووه‌ كه‌ ه���ه‌ر له‌دز ‌‬ ‫ش���تی‌ ناوبازاڕه‌و‌ه ده‌ست پێده‌كات‪ ،‬تا‬ ‫ی ده‌مانچه‌و زێڕو‬ ‫ی ئاڵت���ون‌و بردن ‌‬ ‫بردن ‌‬ ‫ناوماڵ���ی‌ خه‌ڵك���ی‌‌و دوكان بڕی���ن‌و تا‬ ‫دواجار ماڵ‌و موڵكی‌ ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رو‌هت‌و سامان ‌‬ ‫هه‌ندێكجار بردن ‌‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت له‌الی���ه‌ن فه‌رمانبه‌رانی���ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر دروس���تده‌كات‪ .‬بردن ‌‬ ‫نه‌نگییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌وت ‌‬ ‫‪ 350‬ملیۆن دین���ار له‌پااڵوگه‌ ‌‬ ‫س���لێمانی‌ له‌الی���ه‌ن فه‌رمانبه‌رێكه‌و‌ه‬ ‫ی شۆك‬ ‫زۆرب ‌هی‌ فه‌رمانبه‌ره‌كانی‌ توش��� ‌‬ ‫ك���رد‪ .‬ئ���ه‌و فه‌رمانب���ه‌ره‌ ته‌مه‌ن چل‬ ‫س���اڵ ‌ه ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ كارده‌كات‌و تا‬ ‫ی ئ���ه‌و پاره‌یه‌ی‌ بردووه‌ هیچ‬ ‫ئه‌و كات ‌ه ‌‬ ‫ی دزی‌ نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫كارێك��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی "ئێستاش نازانم بۆچ ‌‬ ‫ی وت ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی وا‬ ‫پاره‌یه‌م بردو چۆن توش���ی‌ كارێك ‌‬ ‫نه‌ش���یاو بووم له‌كاتێكدا هه‌رگیز بیرم‬ ‫ل���ه‌و‌ه نه‌كردبۆو‌ه كه‌ رۆژێك ده‌س���ت‬ ‫بده‌م ‌ه گیرفانی‌ هیچ كه‌سێك" ئه‌و زۆر ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫شه‌رمه‌زارییه‌و‌ه له‌ناو زینداندا ئاره‌قه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ساته‌ وه‌خت ‌‬ ‫ی ده‌سڕی‌‌و باس ‌‬ ‫شه‌رم ‌‬ ‫ی ده‌ك���رد " هه‌موو ژیانم‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ه���ه‌ژار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌وڵبوو تا خوێندن ته‌واو بكه‌م‪ ،‬زۆربه‌ ‌‬ ‫رۆژه‌كان پ���اره‌ی‌ له‌فه‌یه‌ك���م پێنه‌بوو‬ ‫بیخۆم‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌و هه‌موو نه‌هامه‌تیه‌دا‬ ‫ی بكه‌م"‪ .‬ئه‌و‬ ‫بیرم الی‌ ئه‌وه‌ نه‌بوو دز ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م فه‌رمانبه‌ره‌ ده‌چێته‌وه‌ بۆ‬ ‫رۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانگه‌ك��� ‌هی‌‪ ،‬ده‌بینێت له‌ژووره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر موچ���ه‌ ‌‬ ‫ی بڕێك��� ‌‬ ‫ته‌نیش���ت ‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ره‌كان دان���راوه‌وه‌و هێش���تا‬

‫دابه‌ش���نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌می���ش به‌خه‌یاڵیدا‬ ‫دێ���ت ك ‌ه ئه‌و پاره‌ی��� ‌ه ببات بۆ خۆی‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ پاره‌ ده‌گوێزێته‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ یه‌كێك له‌ش���ار‌ه نزیكه‌كان ‌‬ ‫ی نه‌مێنێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ده‌كات ت���ا ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫كاتێ���ك پاره‌ك ‌ه ده‌بات ‌ه ماڵ��� ‌‬ ‫ده‌یخات ‌ه ناو تاقێك���ه‌و‌ه له‌دیواره‌كه‌داو‬ ‫ی دیواره‌ك ‌ه ده‌كات‬ ‫ێ گه‌چكار ‌‬ ‫ده‌ستبه‌ج ‌‬ ‫بۆ ئاش���كرا نه‌بوونی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ر ك ‌ه‬ ‫دێته‌وه‌‪ ،‬په‌شیمان ده‌بێته‌و‌ه له‌كاره‌كه‌‪،‬‬ ‫"زۆر بێتاق���ه‌ت‌و نیگ���ه‌ران ب���ووم‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫راده‌یه‌ك هه‌س���تم ب ‌ه گوناهێك ‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ده‌ترسام پاره‌كه‌ ببمه‌و‌ه‬ ‫ده‌ترس���ام له‌ئاشكراكردنیش���ی‌‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫بڵێم ئه‌و پاره‌یه‌م ب���ردووه‌و ده‌مه‌وێت‬ ‫بیگێڕمه‌و‌ه له‌ب���ه‌ر دوو هۆكار‪ ،‬یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ستم به‌ ئابڕوچوون‌و شه‌رمه‌زارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زۆر ده‌كرد له‌ناو هاوڕێكانمدا له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌ستگیر‬ ‫تریشه‌و‌ه ده‌ترس���ام له‌وه‌ ‌‬ ‫ی رێگه‌چاره‌دا‬ ‫بكرێم‪ ،‬بۆیه‌ ه���ه‌ر به‌دوا ‌‬ ‫ی هیچ كه‌س‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕام‌و نه‌شمده‌توان ‌‬ ‫ی بكه‌م"‪.‬‬ ‫باس ‌‬ ‫ی ناوخۆ هه‌میشه‌ به‌دوای‌ ئه‌و‬ ‫هێزه‌كان ‌‬ ‫ی شارو‬ ‫دزیكردنانه‌وه‌ن له‌پێناو پاراستن ‌‬ ‫ی ئارامیدا‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌ر دوای‌ چه‌ند‬ ‫مانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌م هه‌ڵده‌كوتن ‌ه س���ه‌ر ماڵ ‌‬ ‫رۆژێك ‌‬ ‫ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌ره‌و ئه‌ویش راس���ته‌وخۆ‬ ‫دان به‌تاوانه‌كه‌ی���دا ده‌نێت‌و پاره‌كه‌ ب ‌ه‬ ‫ی كردبێت‌و‬ ‫ی هیچ ده‌س���تكاری ‌‬ ‫ێ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ب‌‬ ‫ی لێده‌رهێنابێ���ت ده‌یدات���ه‌و‌ه‬ ‫پ���اره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستیان‪ ،‬ئه‌و زۆر په‌شیمانه‌ له‌و كاره‌ ‌‬ ‫كردوویه‌تی‌ "م���ن له‌ڕووی‌ ده‌روونییه‌و‌ه‬ ‫ی پار‬ ‫زۆر ئ���ارام نی���م‪ ،‬چونكه‌ س���اڵ ‌‬ ‫براكه‌م مردووه‌‪ ،‬زۆر كات ئاگام له‌خۆم‬ ‫نامێنێ‌‪ ،‬بڕوابكه‌ن ئێس���تاش نازانم بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كاره‌م كرد"‪ .‬به‌پێی‌ سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫نزیك‌و ئاگادار له‌زیندانه‌كانه‌وه‌‪ ،‬به‌ش ‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌و زیندانیانه‌ی‌ له‌سه‌ر دزیكردن‬ ‫ده‌س���تگیركراون‪ ،‬ب ‌ه هی���وای‌ ئه‌وه‌و‌ه‬ ‫ده‌ژین ك��� ‌ه لێبووردنیان بۆ ده‌ربچێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم "گرفته‌ك���ه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه ه���ه‌ركات‬ ‫ی زۆر گه‌وره‌تر‬ ‫ئازادبكرێن به‌هیوان دز ‌‬ ‫بكه‌ن‌و سه‌رجه‌م ئه‌م گفتوگۆیانه‌شیان‬ ‫له‌نێوان خۆیاندا كردووه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و فه‌رمانب���ه‌ره‌ ك��� ‌ه ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌315‬و بردنی‌ م���اڵ‌و موڵك ‌‬ ‫م���ادده‌ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت ده‌س���تگیراوه‌ وت���ی‌ "هه‌رگیز‬ ‫ی تر ده‌س���ت‬ ‫بیر له‌وه‌ناكه‌مه‌و‌ه جارێك ‌‬ ‫بۆ هیچ ش���تێك ببه‌م‪ ،‬خودا ئه‌م جار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی تر كارێك ‌‬ ‫رزگارم بكات چۆن جارێك ‌‬ ‫ی باس��� ‌ه‬ ‫وا قێ���زه‌ون ده‌كه‌م"‪ .‬ش���ایان ‌‬ ‫ی عێراقیدا‬ ‫ی س���زادان ‌‬ ‫دزیكردن له‌یاسا ‌‬ ‫ی (‪ 441‬تا ‪ )446‬ده‌گرێته‌وه‌و‬ ‫ماده‌كان ‌‬ ‫ئه‌م مادانه‌ش دزیكردن له‌ش���ه‌وو رۆژو‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌گ���ه‌ر به‌ گروپ بێت یان ب ‌ه‬ ‫تاك‪ ،‬جیاوازه‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ده‌نگۆی‌ یه‌كخستنه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‌و دانانی‬ ‫(نه‌وشیروان مسته‌فا) به‌ سكرتێری‌ گشتی‌و ئه‌گه‌ر‌و هه‌ڵوێسته‌كان‬ ‫حامد محه‌مه‌د عه‌لی‌‬ ‫ ‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ لێره‌و له‌وێ‌ هه‌ن���دێ‌ زانیاری‌‬ ‫ده‌ستاوده‌س���ی‌ پێده‌ك���رێ‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫به‌ره‌و یه‌كخس���تنه‌وه‌ هه‌نگاو ده‌نێن‌و له‌م‬ ‫چه‌ند هه‌فته‌ی‌ داویدا باس���ی‌ ئه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ م���ام ج���ه‌الل به‌ش���ێنه‌یی‌ خه‌ریكی‌‬ ‫زه‌مینه‌سازكردنه‌ بۆ ئه‌و هه‌نگاوه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌وش���یرواندا كۆنتاكتی‌ هه‌ی���ه‌و كار بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ یه‌كێتی‌ به‌ نه‌وش���یروان‬ ‫بسپێرێت‪..‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ زیاتر ئه‌م ده‌نگوباسه‌ له‌ڕاستی‌‬ ‫نزیك ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬دووشته‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌میان‪ :‬خراپبوونی‌ باری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫(مام جه‌الل)و ئه‌و مه‌ترسی‌و ئه‌گه‌رانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ پ���اش ئ���ه‌و رووب���ه‌ڕووی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬ئه‌و كه‌ش‌و هه‌وا ئارام‌و ئاساییه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌په‌یوه‌ندی‌ نێ���وان یه‌كێتی‌‌و گۆڕاندا‬ ‫هه‌س���تی‌ پێده‌كرێ‌‌و ئ���ه‌و موغازه‌له‌یه‌ی‌‬ ‫نێوانی���ان ك���ه‌ له‌میدیاكانی‌ ه���ه‌ردووالو‬ ‫له‌سه‌ر زمانی‌ هه‌ندێ‌ له‌به‌رپرسه‌ بااڵكانی‌‬ ‫هه‌ردووال به‌دی‌ ده‌كرێت‪..‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ هه‌ن���دێ‌ زانیاری‌‪ ،‬م���ام جه‌الل‬ ‫وێڕای‌ س���ه‌رقاڵی‌ به‌ كاروباره‌كانی‌ وه‌ك‬ ‫س���ه‌رۆك كۆمارو له‌گه‌ڵ ناساغیه‌كه‌یدا‪،‬‬ ‫خه‌ریك���ی‌ گفتوگۆیه‌ك���ی‌ هێمنانه‌ی���ه‌‬ ‫له‌ناوخۆی‌ یه‌كێتیدا بۆ قه‌ناعه‌ت پێهێنانی‌‬ ‫س���ه‌ركرده‌ خاوه‌ن هه‌ژمونه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫به‌و هه‌ن���گاوه‌ی‌‪ ،‬به‌تایبه‌ته‌یش هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌(كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی‌)و (د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫س���اڵح) وه‌ك دوو جێگره‌كه‌ی‌ سكرتێری‌‬ ‫گش���تی‌‌و وه‌ك دوو س���ه‌ركرده‌ی‌ دی���ارو‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ ناو یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‪ ،‬كه‌‬

‫هه‌ریه‌كه‌ی���ان له‌ده‌ڤ���ه‌ری‌ خۆی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتیه‌كان هاوس���ۆزو گوێڕایه‌ڵن بۆی‌‪..‬‬ ‫بێگوم���ان (مام ج���ه‌الل) ل���ه‌م هه‌وڵ‌و‬ ‫هه‌نگاوه‌ی���دا ده‌یه‌وێ‌ دوای‌ خۆی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫زیاتر په‌رته‌وازه‌ نه‌بێت‌و دڵنیاییه‌كیش���ی‌‬ ‫بۆ دروست ببێت كه‌ داهاتووی‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫مس���ۆگه‌ره‌و بۆ قه‌ده‌ری‌ به‌جێ ناهێڵێت‪،‬‬ ‫كه‌سیش نكۆڵی‌ له‌و راستیه‌ ناكات كه‌ مام‬ ‫جه‌الل‌و نه‌وشیروان مێژوویه‌كی‌ هاوبه‌شی‌‬ ‫دوورو درێ���ژو پڕ له‌ڕووداو‌و هه‌ڵوێس���ت‌و‬ ‫نهێن���ی‌ پێكه‌وه‌یان ده‌به‌س���تێ‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫دروستبوونی‌ گۆڕانیش���دا كه‌ له‌ڕواڵه‌تدا‬ ‫درزێكی‌ گه‌وره‌ی‌ خسته‌ ناو یه‌كێتییه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و مێژووه‌و ئه‌و په‌یوه‌ندیانه‌ هێشتا‬ ‫به‌ش���ی‌ ئه‌وه‌ی‌ پێوه‌ماوه‌ كه‌ جارێكی‌ تر‬ ‫ئه‌و دوو سه‌ركرده‌یه‌ ئاشت بكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫یه‌كه‌میان ته‌مه‌نی‌ به‌ره‌و هه‌شتا ساڵییه‌و‬ ‫ته‌ندروستی‌ روو له‌داكشانه‌و دووه‌میشیان‬ ‫ته‌مه‌نی‌ به‌ره‌و حه‌فتا س���اڵییه‌و هێش���تا‬ ‫تموح���ی‌ زۆری‌ هه‌یه‌و بزوتنه‌وه‌كه‌ش���ی‌‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌ی‌ هه‌لومه‌رجێك���ی‌ زۆر‬ ‫ئاسایی‌ نییه‌و به‌هۆی‌ قۆرخكاری‌ هه‌ردوو‬ ‫هێزی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌ هێش���تا ب���ه‌ زۆری‌‬ ‫له‌سنوری‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌‌و ده‌ڤه‌ری‌‬ ‫گه‌رمی���ان قه‌تیس م���اوه‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا‬ ‫ك���ه‌ الیه‌نێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌ ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫پێكده‌هێنێ‌‌و گوتاری‌ سیاس���ی‌‌و ئیعالمی‌‬ ‫بزووتنه‌وه‌ك���ه‌ الیه‌نگ���ری‌ زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم به‌‬ ‫ته‌واوی‌ له‌ڕه‌وشێكی‌ دڵنیاكه‌ره‌وه‌دا نییه‌‌و‬ ‫رێكخس���تنێكی‌ تۆكمه‌ی‌ نیی���ه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ئه‌مانه‌و زۆره���ۆكاری‌ دیكه‌ی‌ بابه‌تییش‪،‬‬ ‫واده‌كات ك���ه‌ ئه‌م دوو س���ه‌ركرده‌یه‌ بیر‬ ‫له‌و هه‌نگاوه‌ بكه‌نه‌وه‌‪ ..‬زۆرێك له‌چاودێره‌‬ ‫سیاس���یه‌كان پێی���ان وایه‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان پاش مام جه‌الل‬

‫ده‌كه‌وێت���ه‌ حاڵه‌تێك���ی‌ په‌رته‌وازه‌بوون‌و‬ ‫دابه‌ش���بوون‌و هیچ كام له‌سه‌ركرده‌كان ‌ی‬ ‫ئێستای‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌و كاریزماو توانایه‌ی‌‬ ‫نییه‌ ك���ه‌ بتوانێت كۆنتڕۆڵی‌ ره‌وش���ه‌كه‌‬ ‫بكات‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها (نه‌وش���یروان)ه‌ كه‌‬ ‫ده‌توانێت ئه‌و بۆش���اییه‌ی‌ مام جه‌الل پڕ‬ ‫بكاته‌وه‌‪..‬‬ ‫پێده‌چ���ێ‌ ئ���ه‌م لێكدانه‌وان���ه‌ الی‌ م���ام‬ ‫ج���ه‌الل‌و زۆرین���ه‌ی‌ یه‌كێتییه‌كانی���ش‬ ‫بووبێته‌ قه‌ناعه‌ت‪ ،‬بۆی ‌ه بیر له‌و هه‌نگاوه‌‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا پرس���یارێك دروس���تده‌بێ‌ ئه‌ویش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئایا له‌ئه‌گه‌ری‌ س���ه‌رگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌نگاوه‌ی‌ مام جه‌الل‌و یه‌كخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێت���ی‌‌و دانانی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا له‌ش���وێنی‌ م���ام ج���ه‌الل‪،‬‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌كان چی‌ ده‌بن‌و هه‌ڵوێستی‌‬ ‫هێزو الیه‌نه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌ سه‌ر گۆڕه‌پانی‌‬ ‫كوردستان چۆن ده‌بێت؟!‬ ‫ئامانجی‌ مام جه‌الل‌و نه‌وشیروان‌و‬ ‫سوودی‌ یه‌كێتی‌‪:‬‬ ‫(مام جه‌الل) جگه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫ئاماژه‌مان پێكرد (چاره‌نووسی‌ یه‌كێتی‌)‬ ‫پێده‌چێ‌ ئامانجێكی‌ دیكه‌ش���ی‌ هه‌بێ‌ له‌م‬ ‫ه���ه‌وڵ‌و هه‌نگاوه‌یدا بۆ یه‌كخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و گ���ۆڕان‌و دانانی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا ب���ه‌ س���كرتێری‌ گش���تی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌وی���ش الوازكردن���ی‌ ئۆپۆزس���یۆنه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ك‌و مس���ۆگه‌ركردنی‌ داهات���ووی‌‬ ‫هه‌ردوو كوڕه‌كه‌یه‌ت���ی‌ له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها كردنی‌ یه‌كێت���ی‌ به‌ ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫ق���ورس‌و گ���ه‌وره‌ له‌به‌رامب���ه‌ر پارتی‌‌و‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌ژموونی‌ ئ���ه‌م حیزبه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‪ ،‬كه‌ س���ااڵنێكی‌‬

‫ئه‌م هه‌نگاو‌ه‬ ‫ده‌بێته‌ فاكته‌رێك‬ ‫بۆ یه‌كخستنه‌وه‌و‬ ‫به‌هێزكردنی‌ نێوماڵی‌‬ ‫پارتی‌‌و راكێشانی‌‬ ‫هاوسۆزی‌‌و پشتگیری‌‬ ‫ئه‌ندام‌و الیه‌نگرو‬ ‫دۆستانی‬

‫وه‌ك نه‌یارێكی‌ جیددی‌‌و ته‌قلیدی‌ پارتی‌‬ ‫دێته‌ دی‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ (پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردس���تان)یش ل���ه‌م ئه‌گ���ه‌ره‌دا له‌دوو‬ ‫بۆچوونی‌ پێچه‌وانه‌دا هه‌ڵوێس���تی‌ پارتی‌‬ ‫ده‌خوێنینه‌وه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ /‬پارت���ی‌ نیگه‌رانه‌ ل���ه‌م ئه‌گه‌رو‬ ‫هه‌ن���گاوه‌و مه‌ترس���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ركاب���ه‌ره‌ ته‌قلیدیه‌ك���ه‌ی‌ (یه‌كێتی‌) به‌م‬ ‫هه‌ن���گاوه‌ ببێته‌ هێزی‌ یه‌ك���ه‌م‌و گه‌وره‌ی‌‬ ‫كوردس���تان‌و هه‌ڕه‌شه‌ بۆ س���ه‌ر پارتی‌‌و‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ بنه‌ماڵ���ه‌ی‌ بارزانی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌واقیع���دا له‌پ���اش راپه‌ڕین���ه‌وه‌ هێزو‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ سه‌ره‌كی‌ بووه‌ له‌هه‌رێمدا‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ /‬پارتی‌ ئه‌م هه‌نگاوه‌ی‌ پێ‌ باشه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ كۆتایی‌ ب���ه‌ (بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان)‬ ‫وه‌ك نه‌یارێك���ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ ده‌هێنێ���ت‌و‬ ‫له‌هه‌مانكاتیش���دا رۆڵی‌ ئۆپۆزسیۆن الواز‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریش���ه‌وه‌ ئه‌م هه‌نگاوه‌ ده‌بێته‌‬ ‫فاكته‌رێك بۆ یه‌كخستنه‌وه‌و به‌هێزكردنی‌‬ ‫نێوماڵی‌ پارتی‌‌و راكێش���انی‌ هاوسۆزی‌‌و‬ ‫پش���تگیری‌ ئه‌ندام‌و الیه‌نگرو دۆستانی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش به‌ س���ه‌لماندنی‌ ئ���ه‌و رایه‌ كه‌‬ ‫ده‌مێكه‌ پێی‌ واب���ووه‌ (یه‌كێتی‌‌و گۆڕان)‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا یه‌ك هێ���زن‌و یه‌ك مه‌رامیان‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ئه‌وی���ش الوازكردنی‌ پارتیه‌‪ .‬به‌‬ ‫واتایه‌كی‌ تریش نه‌یاره‌كانی‌ پارتی‌ (وه‌ك‬ ‫ژماره‌) كه‌م ده‌بنه‌وه‌و تا راده‌یه‌ك پارتی‌‬ ‫یه‌ك چاو ده‌بێته‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ر یه‌كێتیدا‪.‬‬

‫دوورو درێ���ژه‌ له‌ملمالنێدا ب���ووه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یدا‪.‬‬ ‫بۆ نه‌وش���یروان مسته‌فاش‪ ،‬بێگومان ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ گرنگ���ی‌ خۆی‌ هه‌یه‌و به‌دیهاتنی‌‬ ‫ئامانجی‌ چه‌ند ساڵه‌یه‌تی‌ بۆ كۆنتڕۆڵكردنی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و خۆی‌ به‌ خاوه‌نی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌ریه‌كانی‌ ئه‌م حیزب���ه‌ ده‌زانێت‪،‬‬ ‫له‌دامه‌زراندنه‌وه‌ تا جیابوونه‌وه‌ی‌ له‌ساڵێ‌‬ ‫(‪ .)2009‬له‌هه‌مانكات���دا ئ���ه‌م هه‌نگاوه‌‬ ‫ده‌بێت���ه‌ فاكته‌رێ���ك ب���ۆ به‌هێزبوون���ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ وه‌ك ركابه‌رێكی‌ سه‌ره‌كی‌ پارتی‌‬ ‫له‌گۆڕه‌پانه‌ك���ه‌داو له‌هه‌ر پڕۆس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن���دا چاوه‌ڕوانی‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ئیسالمیه‌كانیش‪،‬‬ ‫ك���ه‌ به‌ رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو پێش���ی‌ پارتی‌‬ ‫دیاره‌ دیسان دوو ئه‌گه‌ر یاخود دوو‬ ‫بداته‌وه‌‪.‬‬ ‫خوێندنه‌وه‌ له‌ئارادایه‌‪:‬‬ ‫به‌م���ه‌ش ئاواتێكی‌ دێرینی‌ نه‌وش���یروان یه‌كه‌میان‪ /‬پێی‌ وایه‌ ب���ه‌ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌‬

‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‌و یه‌كێتی‌ ئه‌م هێزانه‌‬ ‫سوودمه‌ند ده‌بن‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫مه‌یدانه‌كه‌یان ب���ۆ چۆڵ ده‌بێت‌و ئه‌گه‌ری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش هه‌یه‌ كه‌ به‌ش���ێك له‌جه‌ماوه‌رو‬ ‫الیه‌نگرانی‌ گۆڕان هه‌ڵوێس���ت وه‌ربگرن‌و‬ ‫بده‌نه‌ پاڵ ئیس�ل�امیه‌كان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌ت���دا له‌دژی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ بوون‬ ‫به‌ هۆگری‌ گۆڕان‪ .‬به‌مه‌ش ئیسالمیه‌كان‬ ‫ركابه‌رێكی‌ گه‌وره‌یان وه‌ك ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫له‌كۆڵ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئ���ه‌و راس���تییه‌ كه‌‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری‌ س���ه‌رگرتنی‌ ئ���ه‌و هه‌نگاوه‌و‬ ‫قوڵبوونه‌وه‌ی‌ ملمالنێی‌ سیاس���ی‌ نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌ (به‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ نه‌وشیروان)‌و‬ ‫پارتی‌ به‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ مه‌سعود بارزانی‌‪،‬‬ ‫دیس���ان خزمه‌ت ب���ه‌م ره‌وت���ه‌ ده‌كات‌و‬ ‫ئه‌وكاته‌ هه‌ریه‌كه‌ ل���ه‌دوو هێزه‌ گه‌وره‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌وێت���ه‌ هه‌وڵ���ی‌ خۆنزیككردن���ه‌وه‌‬ ‫له‌هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌كان بۆ السه‌نگكردنی‌‬ ‫هاوكێشه‌كه‌ به‌الی‌ خۆیدا‪.‬‬ ‫بۆچوونی‌ دووه‌می���ش پێی‌ وایه‌ كه‌ هێزه‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان له‌ئه‌گه‌ری‌ سه‌رگرتنی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ی‌ مام جه‌الل‪ ،‬نیگه‌ران‌و زه‌ره‌رمه‌ند‬ ‫ده‌بن‪ ،‬چونكه‌ له‌الیه‌ك ئیسالمیه‌كان وه‌ك‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هاوپه‌یمانێكی‌ به‌هێزو جیددی‌‬ ‫له‌ده‌ستده‌ده‌ن‪ ،‬به‌مه‌ش هه‌ڵوێستیان الواز‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌حاڵه‌تێكدا كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و دوو هێزه‌ (پارت���ی‌‌و یه‌كێتی‌ نوێ‌)‬ ‫له‌ی���ه‌ك نزیك ببن���ه‌وه‌و رێككه‌وتننامه‌ی‌‬ ‫س���تراتیجی‌ نێوانیان درێژه‌ی‌ پێ‌ بدرێت‪،‬‬ ‫یاخ���ود ره‌نگێك���ی‌ دیك���ه‌ وه‌ربگرێت‌و‬ ‫هه‌نگاوه‌كانیان به‌ ئاراس���ته‌ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ ك���وردی‌ وه‌ك موزایه‌ده‌یه‌كی‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌ڵگرن‌و هاوكێشه‌ ناوخۆییه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ پشتگوێ‌ بخه‌ن‪.‬‬

‫سیمبۆڵیزمی پارتیی له‌ئااڵی هەرێمی کوردستاندا‬ ‫کامیار سابیر‬

‫له‌مێ���ژووی نوێی دەس���ەاڵتە لۆکاڵیی‌و‬ ‫پچڕپچڕەکان���ی ک���ورددا‪ ،‬کۆمەڵ���ێ‬ ‫ئ���ااڵی جی���اواز هەڵک���راوە‪ .‬یەکەمین‬ ‫ئااڵی گەلی کورد لەس���ەردەمی ش���ێخ‬ ‫مەحم���وددا(‪ )١٩٢٤ -١٩٢٢‬هەڵکراوە‪،‬‬ ‫کە کۆکتێلێکی خۆماڵییکراوی پەرچەمی‬ ‫عوس���مانییەکان‌و ساس���انییەکان بوو‪.‬‬ ‫ئەو ئااڵیە هیچ رەسمییەتێکی نەبووە‪.‬‬ ‫دواتر له‌نێ���وان (‪ )١٩٣٠ -١٩٢٧‬ئااڵی‬ ‫کورد لەالیەن (خۆییب���وون)ەوە‪ ،‬بەم‬ ‫س���ێ رەنگە س���ەرەکییەی هەنووکەی‬ ‫ئ���ااڵی هەرێم���ەوە‪ ،‬بەخۆرێکی زەردو‬ ‫کەژی بەفرین���ەوە ش���ەکێنراوەتەوە‪.‬‬ ‫ئااڵکەی خۆییبوون زۆر لەئااڵی رژێمی‬ ‫شاهەنشاهیی ئێران دەچێ له‌ڕیزبەندیی‬ ‫رەنگەکانیدا لەسەرەوە بۆ خوارەوە‪.‬‬ ‫کۆماری مەهاباد‪ ،‬یان کۆماری کوردستان‬ ‫له‌س���اباڵغی ئێستادا‪ ،‬له‌کۆتایی ‪‌١٩٤٥‬و‬ ‫س���ەرەتای ‪١٩٤٦‬دا ئااڵیەک���ی داهێنا‌و‬ ‫ن���اوی "ئ���ااڵی کوردس���تان"ی لێن���ا‪.‬‬ ‫هەمان رەنگەکانی ئ���ااڵی خۆییبوونی‬ ‫بەکارهێناوە‪ ،‬لەگەڵ دیزایینێکی وردتر‬ ‫بەهەندێک دەس���تکارییکردنەوە‪ .‬دیارە‬ ‫دوو بۆچ���وون هەیە لەس���ەر ئااڵکەی‬ ‫قازیی محەم���ەد‪ ،‬یەکێکی���ان ئەوەیە‪،‬‬ ‫ئااڵکەی (خۆییبوون)ی هەڵگێڕاوەتەوەو‬ ‫دەستکاریی کردووە‪ ،‬بۆچوونی باویش‬ ‫ئەوەیە کە ئااڵی ئێرانی شاهەنش���اهیی‬ ‫هەڵگێڕاوەتەوە‪ .‬ئەمەی دوایین یەکێک‬ ‫ب���وو ل���ەو تۆمەتانەی ک���ە قازیی پێ‬ ‫لەسێدارە درا‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی کەمترین رۆش���نایی خراوەتە‬ ‫سەر‪ ،‬ئەم ئااڵیەی هەرێمی کوردستانی‬ ‫عێراقە‪ ،‬چۆن له‌کۆم���اری مەهابادەوە‬ ‫ب���ۆ ئەمش���ێوەیە گ���ۆڕدرا؟ بەبڕوای‬ ‫م���ن‪ ،‬ئەم ئااڵیە زیات���ر پارتیی پێوەی‬ ‫ماندووەو خەریک���ی تەعمیمکردنیەتی‬ ‫لەئاس���تی ناوخ���ۆی کوردس���تان‌و‬ ‫پارچەکان���ی تری کوردس���تاندا‪ .‬جگە‬ ‫لەمۆتیڤ���ی ئایدیۆلۆژی���ی‌و حیزبی���ی‌و‬ ‫عەقڵییەتی کوردەنامووسیی خێڵ‪ ،‬هیچ‬

‫دۆکیومێنتێکی یاس���ایی‪ ،‬په‌رلەمانیی‪،‬‬ ‫سیاس���یی‪ ...‬تاد بوونی نییە‪ ،‬کە چۆن‬ ‫ئایکۆنی دوو گوڵە گەنم‌و خۆرو قەڵەم‌و‬ ‫کتێبەکەی (یاخود سیمبوڵی خوێندن‪-‬‬ ‫کە خودی قازیی داکۆکیکەرێکی جدیی‬ ‫خوێندن‌و پ���ەروەردە بوو) ناو ئااڵکەی‬ ‫قازیی‪ ،‬بەم خۆرە بیست‌و یەک تیشکەی‬ ‫هەنووکەی ئااڵی هەرێم گۆڕدرا؟‬ ‫ب���ەدەر ل���ەوەی بەهۆن���ی نەبوون���ی‬ ‫قەوارەیەک���ی نەتەوەیی س���ەربەخۆی‬ ‫کوردەوە‪ ،‬بەشێکی زۆر له‌ئیحساساتی‬ ‫خەڵ���ک بە ئاق���اری نەتەوەیی���دا‪ ،‬بە‬ ‫خۆشەویس���تیی ئااڵوە ئال���وودە بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەوردی���ی س���ەرنجدان لەوانەی‬ ‫حەماس���ەتیان بۆ ئەم ئااڵیەی ئێس���تا‬ ‫هەی���ە‪ ،‬م���رۆڤ ت���ێ دەگات کە کێن؟‬ ‫زۆرینەی رەهای کوردەکانی کوردستانی‬ ‫تورکی���او پ���ی ک���ەی کەی(پەکەکە)‬ ‫نیین‪ ،‬بەش���ێکی بەرچاوی کوردەکانی‬ ‫ئێ���ران‌و حیزبەکانیان نیین‪ .‬بەش���ێکی‬ ‫دیاریش له‌خەڵکی کوردستانی باشوور‪،‬‬ ‫له‌موزایەدەک���ردن‌و بەحیزبییک���ردن‌و‬ ‫بەبنەماڵەییکردن���ی ئ���ەم ئااڵی���ە‬ ‫تێگەیش���توون‪ .‬لەوالش���ەوە‪ ،‬ش���ەڕی‬ ‫س���اردی پەکەک���ە‌و پارتیی لەس���ەر‬ ‫ئ���ااڵی کوردس���تان‪ ،‬زۆر بەوردی���ی‬ ‫هەس���تی پێدەک���رێ‪ .‬پەکەک���ە بڕوای‬ ‫وای���ە کە ئ���ااڵی کوردس���تان‪ ،‬ناکرێ‬ ‫لەالیەن حیزبە سیاس���ییەکانی هەرێم‌و‬ ‫حکومەتی هەرێم���ەوە جێکەوت بکرێ!‬ ‫بیانووشی ئەوەیە‪ ،‬س���نووری تەسکی‬ ‫جیۆگرافیای هەرێم‌و عەقڵیەتی حیزبێک‬ ‫"پارتی���ی" ناکرێ بەس���ەر پارچەکانی‬ ‫ت���ری کوردس���تاندا هەژم���وون پەیدا‬ ‫ب���کات‪ .‬هەروەها رەخن���ە لەوەدەگرن‬ ‫کە بەئەمانەت���ەوە ئااڵک���ەی کۆماری‬ ‫کوردستان نەگواس���تراوەتەوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫پەکەک���ە دەیڵ���ێ‪ ،‬لەئاس���تی چەمکە‬ ‫نەتەوەییەکاندا راستییەکی تێدایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پەکەکە لەنێوان چەمکی نەتەوەییبوونی‬ ‫کورد له‌پارچە جیاوازەکانی کوردستان‌و‬

‫نەتەوەی کورد له‌گشت‬ ‫پارچەکانی کوردستاندا‬ ‫ناکرێ یەک ئااڵی هەبێ‬ ‫هەژموونی سیاسیی‌و ئایدیۆلۆژیی خۆیدا‬ ‫تێکەولێکە دەکات‌و سیاسەت بە نرخی‬ ‫رۆژ دەکات‪ .‬ه���اوکات پەکەکەش زیاتر‬ ‫بەشوێن ئەجێندای حیزبییەوەیە‪.‬‬ ‫پارتییش‪ ،‬زیاتر جەخت له‌دەستگرتن بە‬ ‫ئەمانەتی ئااڵکە‪ ،‬دەکاتەوە‪ .‬ئەفسانەی‬ ‫نەتەوەییبوون بۆ ئەم پرسە دادەتاشێ‪،‬‬ ‫گوایە بارزانیی درێژەپێدەری هەڵکردنی‬ ‫ئااڵکەی کۆم���ارەو ک���وڕی بارزانییش‬ ‫(س���ەرۆکی هەرێم) لەژێر ئەو ئااڵیەدا‬ ‫لەدای���ک بووە‪ .‬لەکاتێک���دا ئەم ئااڵیەو‬ ‫ئااڵکەی قازی���ی‪ ،‬جیاوازیی���ان هەیەو‬ ‫دەس���تکارییەکی بنەڕەتی���ی ک���راوە‪.‬‬ ‫لێرەوە کوردەنامووسیی خێڵ‌و بنەماڵەو‬ ‫بەرەب���اب‌و حی���زب‌و ئایدۆلۆژیا تێکەڵ‬ ‫دەب���ن‪ .‬بەکورتییەکەی پارتیی دەیەوێ‬ ‫ئ���ااڵی هەنووکەی هەرێ���م‪ ،‬له‌مێژوودا‬ ‫وا جێک���ەوت بکات ک���ە بارزانییەکان‌و‬ ‫س���ەرۆکی هەرێ���م‪ ،‬لەمێ���ژووی نوێی‬ ‫ک���ورددا جێکەوتی���ان ک���ردووە!‬ ‫لێرەش���ەوە دەیان���ەوێ لەڕێ���ی پرۆ‪-‬‬ ‫پارتییی���ەکان‌و پارەخۆەرەکانی بەناو‬ ‫"کوردس���تانییان"ەوە ب���ۆ پارچەکانی‬ ‫تری کوردس���تان‪ ،‬بەتایبەتیی هەندێ‬ ‫له‌کوردەکان���ی کوردس���تانی رۆژهەاڵت‬ ‫کە زۆر نزیکن له‌پارتییەوە‪ ،‬تەس���ویقی‬ ‫بکەن‪.‬‬ ‫هەرچ���ی یەکێتییە‪ ،‬زیات���ر له‌حیزبێک‬ ‫دەچ���ێ‪ ،‬پارتی���ی دەی���ەوێ هەڵ���ی‬

‫لووش���ێ‌و له‌ڕێی تەوق���ی "رێککەوتنی‬ ‫س���تراتیژیی"ەوە‪ ،‬دوا دڵۆپ���ی ژیلەی‬ ‫بخواتەوە‪ .‬یەکێتیی لەدڵەوە قەناعەتی‬ ‫ب���ەم ئااڵی���ە نیی���ە‪ ،‬ب���ەاڵم بەه���ۆی‬ ‫کوردەنامووسیی‌و رێکردن لەگەڵ شەپۆلی‬ ‫شەقامی کوردییدا‪ ،‬خۆی داوەتە دەست‬ ‫قەدەری پارتییەوە‪ .‬ئێستا نەوەی نوێی‬ ‫کورد‪ ،‬گەنجان‌و الوانی کورد لەئاس���ت‬ ‫ئەو هەموو قڵپکردنەوە‌و سەربەرخوار‌و‬ ‫س���ەربەرەوژوورکردنەوەیەی ئ���ااڵدا‪،‬‬ ‫لەسەردەمی ئیحس���ان نووریی پاشاوە‬ ‫(خۆییب���وون) بۆ س���ەردەمی قازیی‌و‬ ‫تا هەنووک���ە‪ ،‬دەبێ چ���ۆن له‌چەمکە‬ ‫سیاس���یی‌و کولتووریی‌و ئایدیۆلۆژیی‌و‬ ‫نەتەوەییەکانی ئەم حیزبانە تێ بگەن؟‬ ‫ئ���ەم هەم���وو سەرلێش���ێواندنە‪ ،‬ئایا‬ ‫بەخاتری گەلی کوردە‪ ،‬یان موزایەدەی‬ ‫سیاسیی‌و ئایدیۆلۆژیی کۆمەڵێ حیزبە‬ ‫کە بە مێنتاڵی خێڵ‌و ناوچەگەراییەوە‪،‬‬ ‫سیاسەت دەکەن‪.‬‬ ‫یەکێ���ک له‌عەقاڵنییتری���ن لێکدان���ەوە‬ ‫سیاسییەکان له‌نێو سەرکردەی حیزبە‬ ‫کوردییەکان���دا لەس���ەر ئ���ااڵ ک���ە بە‬ ‫دۆکیومێنت هەبێ‪ ،‬بۆچوونی مستەفای‬ ‫هیجرییە له‌کۆنگ���رەی ‪١٣‬ی "حدکا"دا‪.‬‬ ‫هیجری���ی لەس���ەر ئااڵی کوردس���تانی‬ ‫رۆژهەاڵت پێیوایە "کوردستانی ئێران‌و‬ ‫عێ���راق ج���ودان‪ ،‬بەپێ���ی سیس���تمی‬ ‫نێودەوڵەتی���ی نابێ ئ���ااڵی دوو واڵت‬ ‫وەک یەک بێ‪ ،‬بس���تێک خاکمان نییە‌و‬ ‫دێین ئااڵ هەڵدەکەی���ن‪ ،‬لەکاتێکدا ئااڵ‬ ‫نیش���انەی س���ەقامگیریی میللەتێکە‪،‬‬ ‫لەب���اری سیاسییش���ەوە هەڵدانی ئااڵ‬ ‫له‌هەنووک���ەدا زیانەکانی له‌قازانجەکانی‬ ‫زۆر زیاترە‪ .‬ناک���رێ ئااڵی ئێمەو ئااڵی‬ ‫کوردس���تانی عێراق یەک بێ‪ ،‬بیست‌و‬ ‫دوو دەوڵەت���ی عەرەبی���ی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئااڵکانیان جیاوازە‪ .‬رەنگەکانی ئااڵکەی‬ ‫قازیی دەکرێ دەستیان پێوە بگیردرێ‪،‬‬ ‫بەاڵم تەنانەت لەسبەی رۆژی ئازادبوونی‬ ‫کوردستانی ئێرانیشدا هیچ زەمانەتێک‬ ‫نییە ک���ە ئااڵکەی قازی���ی وەک خۆی‬ ‫بمێنێت���ەوە‪ ،‬چونکە حی���زب‌و بیروڕای‬ ‫جیاواز پەیدا بوونەو دەبن‪."..‬‬ ‫ئەو قسانەی هیجریی لۆژیکی سیاسییان‬ ‫تێدایە‪ ،‬هەرچەند پ���اش دوولەتبوونی‬ ‫ئ���ەو حیزب���ەو چاولەدەس���تبوونی‬

‫هەردووکیان له‌پارتیی‪ ،‬سیاسەتەکانیان‬ ‫ئاڵوگۆڕی بەس���ەردا هات���ووە‪ ،‬چونکە‬ ‫حیزبی دیموکراتی کوردس���تان(حدک)‬ ‫وێ���ڕای بوون���ی هەندێ س���ەرکردەی‬ ‫گەنجی رۆش���نفیکر‪ ،‬رێک وەک پارتیی‬ ‫لەسەر مەس���ەلەی ئااڵ بیر دەکەنەوە‪،‬‬ ‫کە بە دڵنیایی���ەوە زۆر نێگەتیڤانە بیر‬ ‫دەکەنەوە‪ .‬ئەگەری ئەوەش هەیە حدکا‬ ‫سیاس���ەتی خۆی تەبا ب���کات لەگەڵ‬ ‫ئیغرای هەس���تە نەتەوەییەکان‌و بازاڕی‬ ‫ش���ەقامی کوردییدا‪ .‬بەشێکی تریشی‬ ‫کێبەرکێی حیزبیی نێوان ئەو دوو لەتە‬ ‫حیزبە‪ ،‬حدک‌و ح���دکا‪ ،‬وایان لێدەکات‬ ‫بەناچاری���ی‪ ،‬رووەو ش���ەقامی کوردیی‬ ‫قسە بکەن‌و سیاس���ەتی هەلپەرستانە‌و‬ ‫بەرژەوەندییخوازانە پێڕۆ بکەن‪.‬‬ ‫بەبڕوای من‪ ،‬نەتەوەی کورد له‌گش���ت‬ ‫پارچەکان���ی کوردس���تاندا ناکرێ یەک‬ ‫ئ���ااڵی هەبێ‪ ،‬یەکێ���ک له‌گەمژانەترین‬ ‫بیرکردنەوەی ناس���یۆنالیزمی کوردیی‌و‬ ‫ئەکادیمیس���تە ناسیۆنالیس���تەکانی‬ ‫کوردس���تان‌و تاراوگەم���ان ئەوەیە بە‬ ‫هاتوه���اوارو فیکوف���اک‪ ،‬بەهەڵپەڕکێ‌و‬ ‫خۆبادان‌و س���ەماکردن‌و عاتیفەسازیی‬ ‫نەتەوەیی‪ ،‬دەیانەوێ ئااڵی کوردستان‬ ‫بناس���ێنن‪ .‬ئ���ەو ئااڵی���ەی هەنووکەی‬ ‫هەرێمی���ش دەک���رێ ب���ە فەرمی���ی‬ ‫ساغبکرێتەوە له‌ڕیفراندۆمێکی ئازاددا‪،‬‬ ‫یان له‌پارلەمانێکی ئازاددا‪ ،‬پاش ئەوەی‬ ‫مۆڵەت ب���درێ بەت���ەواوی حیزبەکان‌و‬ ‫رۆش���نبیران‌و هونەرمەندان‪ ،‬تا بیرۆکەو‬ ‫دیزایینی تر بۆ ئااڵی هەرێم پێش���نیار‬ ‫بکەن‪ .‬ئەوانەی دەشڵێن په‌رلەمان بڕیاری‬ ‫داوە‪ ،‬گومانی تێدا نییە په‌رلەمانی دوو‬ ‫حی���زب (پارتیی‌و یەکێتی���ی) ناتوانێ‬ ‫په‌رلەمانی واقیعی هەرێمی کوردس���تان‬ ‫بێ‪ .‬دیارە ئەوەی بۆ ئااڵ دروس���تە‪ ،‬بۆ‬ ‫سروودی نیشتمانییش دروستە‪.‬‬ ‫خاڵێکی تر ک���ە گرینگیی خۆی هەیە‪،‬‬ ‫رۆش���نبیری جدیی ک���ورد غەمی ئەم‬ ‫پرسانە لەکۆڵ ناگرێ‌و هەموو ئەمانە بۆ‬ ‫ژۆرناڵیستە حیزبییەکان جێ دەهێڵن‪.‬‬ ‫چوار وتارو لێکدانەوەی مەعقولت دەست‬ ‫ناکەوێ له‌تێکستی کوردییدا‪ ،‬کە دوور‬ ‫له‌حەماس‌و هەڵچوونی ناسیۆنالیستیی‌و‬ ‫دەربڕینی شاعیرانە‪ ،‬لەسەر مەسەلەی‬ ‫ئااڵ‌و سروودی نیشتمانیی نووسرابێتن‪.‬‬

‫ئ���ەم بێدەربەس���تییەی رووناکبی���ری‬ ‫کورد‪ ،‬کارێکی وایکردووە‪ ،‬سەرکردەی‬ ‫بێس���ەواد‌و حیزب���ی مێنت���اڵ خێڵیی‌و‬ ‫هەژموونی ئایدیۆلۆژیس���تی تەسکبین‪،‬‬ ‫بەرچاولێڵییەک���ی زۆر بەس���ەر فەزای‬ ‫سیاس���یی‌و کولتووریی گەل���ی کورددا‬ ‫بسەپێنن‪.‬‬ ‫مرۆییترو سیاسییتر‌و عەقاڵنییترە‪ ،‬کە‬ ‫ئااڵی هەرێمی کوردستان رەنگدانەوەی‬ ‫نەت���ەوەو ئێس���نیکە جیاوازەکان���ی‬ ‫غەی���ری ک���وردی تێ���دا ب���ێ‪ ،‬دەکرێ‬ ‫ئااڵی هەر بەش���ێکی کوردس���تان ئەو‬ ‫رەنگان���ەی هەنووکە له‌خ���ۆ بگرێ‪ ،‬کە‬ ‫لەبنەڕەت���دا ب���ە رەوی م���اددەکان بۆ‬ ‫ناوچەی حەرانییەکان (‌‪‌)Haurrians‬و‬ ‫مەملەکەتی میتانیی بوونەتە سیمبۆڵی‬ ‫مێژووی���ی بۆ میتانی���ی‌و گووتییەکان‪،‬‬ ‫س���ەرەنجامیش ب���ۆ ئاریایی���ەکان‬ ‫بەگشتیی‌و ئێرانییەکان (فارس‌و کورد)‬ ‫بەتایبەتیی‪ ،‬بۆیە دیزایینی هەنووکەی‬ ‫ئااڵی هەرێم‌و ئەو زیاتر جەختکردنەوە‬ ‫حیزبیی‌و ئایدیۆلۆژییەی س���ێمبۆڵیزمی‬ ‫پارتیی‪ ،‬زیانی گەورە بە دروس���تبوونی‬ ‫دەوڵەتی کوردستان دەگەیەنێ‌و پرۆژە‬ ‫نەتەوەیی‌و نیشتمانییەکان بە پرۆژەی‬ ‫حیزبی���ی‌و بنەماڵەی���ی‌و شەخس���یی‬ ‫دەکرێن‪.‬‬ ‫راس���تە کورد ناتوان���ێ نکۆڵی له‌رەگە‬ ‫ئێرانیی‪-‬ئاریاییەک���ەی بکات‪ ،‬هەروەک‬ ‫ئ���ااڵی هەنووک���ەی ئێران‌و س���ەرجەم‬ ‫ئااڵ کوردس���تانییەکان‪ ،‬لەس���ەر یەک‬ ‫باکگراون���دی رەنگی���ی دیزایین کراون‪،‬‬ ‫بەاڵم ئااڵ پێشوەخت‪ ،‬سێمبۆڵ‌و راسانی‬ ‫نەتەوەییە بۆ ژیان‪ ،‬نەک بۆ خێڵ‌و حیزب‪.‬‬ ‫ئ���ااڵ نوێنەرایەتیی گەلێک‪ ،‬نەتەوەیەک‬ ‫دەکات کە ئینتیگرەیشنی (تەواوکاریی)‬ ‫مێژووی���ی‌و کولتووری���ی‌و سیاس���یی‬ ‫کردبێ‪ ،‬بە مێنتاڵ���ی نەتەوەییبوونەوە‬ ‫نەک بە مێنتاڵی ئاغاوات‌و ئۆلیگارش���ی‬ ‫سیاسییەوە‪ .‬سەرەنجام ئااڵ مانیفێستی‬ ‫سەربەخۆیی نەتەوەیی‪ ،‬یان نیشتمانیی‪،‬‬ ‫قەوارەیەکی سیاس���ییە ک���ە ئیڵیتێکی‬ ‫باوەڕپێک���راو‌و پەرێزخاوێن رابەرایەتیی‬ ‫بکەن‪ ،‬لەچەشنی کەسێکی نیشتمانیی‬ ‫وەک قازیی محەمەد‪ ،‬نەک بە عەقڵیەتی‬ ‫هەنووک���ەی حیزب���ە کوردیی���ەکان‪،‬‬ ‫موزایەداتی سیاسیی پێوە بکەن‪.‬‬

‫خوێنەرانی بەڕێزی گۆشەی "ئەودیوی شتەکان"ی نوسەر مەریوان وریا قانیع ئاگادار دەکەینەوە کە لەم ژمارەیەدا بەهۆی کاری تایبەتی بەڕێزیانەوە ستونەکەی دانابەزێت‬ ‫لەگەڵ داوای لێبوردندا‬

‫بەشی بیرورا‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممە‌ ‪2012/4/3‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫گڵۆباڵیزم‌و فه‌یسبووکی کوردان‌و تورکان!‬ ‫دڵشاد مه‌جید ـ سوید‬ ‫‪dilshad.majeed@gmail.com‬‬

‫بابه‌تی ده‌نگۆی قه‌ده‌غه‌کردنی‪ ،‬بابه‌ته‌کانی‬ ‫سه‌ر په‌که‌که‌و نه‌خشه‌ی کوردستان‌و ئه‌و‬ ‫سوکایه‌تیانه‌ی ده‌رهه‌ق به‌ده‌وڵه‌تی تورکیا‬ ‫ده‌کرێت له‌س���ه‌ر الپه‌ڕه‌کانی فه‌یسبووک‪،‬‬ ‫بووه‌ هه‌وێنی نووس���ینی ئ���ه‌م بابه‌ته‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ڕێگای ئامارو داتاکان ش���ڕۆڤه‌ی‬ ‫هۆکاره‌کان���ی ئه‌م هه‌ڵوێس���ته‌و ئاکاره‌ی‬ ‫فه‌یسبووک بکه‌ین‪.‬‬ ‫گڵۆباڵیزه‌ک���ردن ئ���ه‌و پرۆس���ه‌یه‌‪ ،‬ک���ه‌‬ ‫ده‌یه‌وێت هه‌م���وو لۆکاڵه‌کان‪ ،‬ناوچه‌کان‪،‬‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌کان‌و شارس���تانییه‌‌کان له‌ڕێگای‬ ‫ئاوێته‌ک���ردن (اندم���اج)‌و به‌س���تنه‌وه‌ی‬ ‫ب���ازاڕه‌کان به‌یه‌ک���ه‌وه‌‪ ،‬یه‌ک ش���وناس‌و‬ ‫یه‌ک شارس���تانی سه‌رتاس���ه‌ری گڵۆباڵ‬ ‫پێک بهێنێت‌و هه‌موویان خۆی به‌خاوه‌نی‬ ‫بزان���ن‪ ،‬چونکه‌ هه‌م���وو تیایدا وه‌ک یه‌ک‬ ‫ده‌س���تکه‌وت‌و قازانجه‌کانیان به‌ر‌ده‌که‌وێ‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ش‪ ،‬هه‌ر که‌س���ێک له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌ بێت‪ ،‬یا بێ به‌ش بکرێت‪،‬‬ ‫یا ئه‌و پڕۆسه‌یه‌ ببێته‌ مایه‌ی نه‌هامه‌تی‌و‬ ‫ده‌رده‌س���ه‌ری بۆی‪ .‬یانی���ش له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌ نه‌بێ���ت‌و دژی بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا‬ ‫هه‌موو الی���ه‌ک تێی���دا زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ک بیل کڵنتۆن س���ه‌رۆکی ئه‌مه‌ریکا‬ ‫له‌وتارێکیدا که‌ ئاڕاسته‌ی ئه‌مه‌ریکیه‌کانی‬ ‫ده‌کات ده‌ڵێت(‪:)1‬‬ ‫"پێویسته‌ له‌سه‌رمان ئه‌مڕۆ‪ ،‬به‌سنگفراوانی‬ ‫دان به‌ لۆژیکی بوون���ی گڵۆباڵیزه‌کردندا‬ ‫بێنێ���ن‪ .‬چونک���ه‌ هه‌موو ئه‌و ش���تانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌ توانای ئابووری‌و ئه‌منییه‌‌تی‬ ‫شاره‌کان‌و ته‌ندروس���تی هاونیشتمانیانی‬ ‫ئێمه‌مانانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬گش���ت ئه‌و دیاردانه‌‬ ‫ته‌نیا په‌یوه‌ندییان ب���ه‌ رووداوه‌کانی نێو‬ ‫چواچیوه‌ی سنووری خۆمان نییه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌کی به‌هێزی به‌ ئه‌ودیوی گۆی‬ ‫زه‌وییه‌وه‌ هه‌یه"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی مه‌به‌س���ته‌ له‌خس���ته‌ڕووی ئه‌و‬ ‫شرۆڤه‌یه‌ی س���ه‌ره‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌پرۆسه‌ی‬ ‫ئاوێته‌کردنی ب���ازاڕه‌ لۆکۆکان له‌بازاڕێکی‬ ‫گڵۆباڵی یه‌کگرتوودا‪ ،‬شوناسی تاکاته‌کان‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌کان دووچاری گرفت‌و رووبه‌ڕووی‬ ‫قه‌یرانی دووجه‌مسه‌ری ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬که‌له‌کوێدا‬ ‫شوناسی راسته‌قینه‌ی خۆیان ده‌دۆزنه‌وه‌و‬ ‫ده‌که‌ونه‌ کوێی ئه‌و پڕۆسه‌یه‌‪ .‬مانای بوونی‬ ‫تاک���ه‌کان وه‌ک بوونه‌وه‌رێ���ک له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ک���ه‌ون‌و ده‌ره‌وه‪ ‌،‬هه‌روه‌ه���ا نه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫لۆکاڵه‌کانیی���ش له‌به‌رامب���ه‌ر یه‌کڕه‌نگی‌و‬ ‫توان���ه‌وه‌ له‌ناو یه‌ک شوناس���ی گڵۆباڵدا‪،‬‬ ‫به‌ڵکو له‌دوای رووداوی ‪11‬ی س���ێپته‌مبه‌ر‬ ‫‪ ،2001‬پرینس���یپێکی تری دووجه‌مسه‌ری‬ ‫شوناسی ئایدۆلۆجیشی له‌نێو‌پڕۆسه‌که‌دا‬ ‫زه‌ق ک���ردوه‌وه‌و خس���تیه‌ به‌رده‌می تاک‌و‬ ‫لۆکاڵ���ه‌کان‪ ،‬ئه‌وی���ش فه‌نده‌مه‌نتالیزمی‬ ‫ئایینییه‌‌‪ .‬یانیش گڵۆباڵێکی سکوالریزمی‬ ‫(علمانی) پۆستمۆدرێنه‌‪.‬‬ ‫جالێ���ره‌وه‌ ده‌توانی���ن تاڕاده‌ی���ه‌ک ل���ه‌و‬

‫ئاریش���ه‌یه‌ی نێوان ئ���ه‌و دووشوناس��� ‌ه‬ ‫کوردی‌‌و تورکی‪-‬ی���ه‌ تێبگه‌ین‪ ،‬که ‌ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌یه‌وێت بااڵده‌ستی‌و به‌هێزی شوناسێک‬ ‫که ‌خاوه‌ن���ی ختیابی س���ه‌نترالیزمکردنه‌‬ ‫بۆ دروس���تکردن‌و پێکهێنان���ی ده‌وڵه‌تی‬ ‫مۆدرێن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر شوناسی نه‌ته‌وه‌یه‌کی‬ ‫ژێرده‌سته‌و پارچه‌پارچه‌کراو‪ ،‬که ‌ئه‌ویش‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت بگاته‌ قۆناغی دروس���تکردنی‬ ‫ده‌وڵه‌تی مۆدرێن‪ ،‬ک���ه رێک دووئامانجی‬ ‫دژ به‌یه‌کترو پێچه‌وان���ه‌ی یه‌کترن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی جێگای س���ه‌رنج‌و سه‌رس���وڕمانه‌‬ ‫ل���ه‌م هاوکێش���ه‌یه‌دا‪ ،‬گڵۆباڵیزم باس���ی‬ ‫ئاوێته‌کرن���ی لۆکاڵ���ه‌کان‌و شوناس���ه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و ئایینییه‌‌کان ده‌کات له‌ناو یه‌ک‬ ‫شوناشی گڵۆباڵدا‪ ،‬که‌چی هێشتا شوناشی نییه‌‪ ،‬ب���ۆ زۆرترین قازان���ج‌و که‌ڵه‌کردنی‬ ‫زۆرب���ه‌ی نه‌ت���ه‌وه‌و ئایینه‌کان���ی جیهان پشکه‌کانمان له‌بۆرسه‌کانی جیهان‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫نه‌یتوانی���وه‌ له‌چوارچێ���وه‌ی قه‌واره‌یه‌کی له‌پاڵ ئ���ه‌وه‌ش ده‌بێت هه‌وڵبده‌ین جیهان‬ ‫(لۆکاڵێک���ی‌) سیاس���یدا جێگی���ر بێت‪ ،‬باشتربکه‌ین تا زه‌مینه‌ی ئازادی راده‌ربڕین‬ ‫به‌ڵکو به‌ئامرازه‌کانی پڕۆسه‌ی گڵۆباڵیزم خۆشتر بکه‌ین(‪.")3‬‬ ‫ده‌یانه‌وێت شوناس���ی یه‌کتر بس���ڕنه‌وه‌! ب���ه‌اڵم وادی���اره‌‪ ،‬ه���ه‌ر ب���ازاڕه‌و جۆره‌‬ ‫بۆی���ه‌ پرس���یاری هه‌ره‌گ���ه‌وره‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬مامه‌‌ڵه‌یه‌ک���ی تیا به‌ڕێ���وه‌ ده‌چێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫باش���ه‌ پرۆس���ه‌ی جێگیرکردنی شوناسه‌ بۆمان هه‌یه‌ له‌هه‌ڵسوڕێنه‌رانی فه‌یسبووک‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و ئاینیی���ه‌‌کان که‌ی کۆتایی پێ بپرس���ین‪ :‬ئایا ک���ورد‌ ده‌وڵه‌تی تورکیای‬ ‫دێت؟‌چه‌ند کاتمان ده‌وێت تا ئاشته‌وایی داگیرکردوه‌و ناهێڵێت تورکه‌کان به‌زمانی‬ ‫ده‌که‌وێته‌ نێوان ئه‌و شوناسانه‌؟ هه‌روه‌ها تورکی بخوێن���ن؟ ئایا کورد مافی ئازادی‬ ‫چه‌ند کاتی ترمان پێویسته‌ بۆ سه‌رله‌نوێ راده‌ربڕینی له‌تورک���ه‌کان قه‌ده‌غه‌کردوه‌‪،‬‬ ‫ئاوێته‌کردنی لۆکاڵه‌کانی ئه‌و شوناس���انه‌ که‌ نه‌توانن‌ناوی نیشتمانه‌که‌یان نه‌هێنن‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌کتری؟‌ چه‌ند کاتی ترمان ده‌وێت نه‌توانن ئااڵ‌و نه‌خشه‌ی نیشتمانی خۆیان‬ ‫بۆ به‌دیهێنانی‌و چه‌س���پاندنی چه‌مکه‌کانی پیش���ان ده‌ن‌و بیخه‌ن���ه‌ڕوو؟ ب���ۆ ده‌بێت‬ ‫به‌دیموکراس���یکردن‌و‬ ‫لیبرالیکردن���ی تورکێک شانازی به‌ناوو خاک‌و نیشتمان‌و‬ ‫‌مارگ���رژی‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫خاوکردن���‬ ‫کۆمه‌ڵ���گاو‬ ‫ئااڵو سه‌رکرده‌کانی خۆی بکات‌و شانازی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫گواس���تن‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫بازدا‬ ‫‌و‬ ‫ی‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫ئاین���ی‌و ن‬ ‫به‌کوش���تنی منداڵێ���ک‌و گه‌ریالی���ه‌ک‌و‬ ‫قۆناغی‬ ‫بۆ‬ ‫مۆدرێن‬ ‫‌ت���ی‬ ‫ه‬ ‫‌وڵ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌قۆناغ���ی‬ ‫له‬ ‫س���وتاندنی دێی���ه‌ک‌و زیندانیکردن���ی‬ ‫کاتی‬ ‫‌ند‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫دواتری���ش‬ ‫‌ت؟‬ ‫ه‬ ‫‌وڵ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫پۆس���ت‬ ‫س���ه‌رکرده‌ی گه‌لێک���ی تر ب���کات؟ به‌اڵم‬ ‫ترمان پێویس���ته‌ ب���ۆ تێکهه‌ڵکش���اندنی کوردێک بۆی نه‌بێت‌و لێی قه‌ده‌غه‌بکرێت؟‬ ‫ئ���ه‌و ب���ازاڕه‌ڵۆکاڵیان���ه‌ ب���ه‌‌ به‌ب���ازاڕه ئای���ا ئه‌مه‌یه‌ په‌یامه‌کان���ی گڵۆباڵیزم بۆ‬ ‫‌گڵۆباڵیزه‌کراوه‌کان‌؟‬ ‫ک���ورد؟ ئای���ا ئه‌مه‌ی���ه‌ داکۆکیکردنتان‬ ‫سایتێکی‬ ‫بۆچی‬ ‫‌‪:‬‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫پرس���یار لێره‌دا‌ ئه‬ ‫له‌ئازادی‌و دیوکراسی‌و دادپه‌روه‌ری؟ ئه‌م‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌ت���ی گرنگ���ی نێ���و ب���واری پرس���یارانه‌و ده‌یان پرس���یاری تر‪ ،‬پێش‬ ‫کۆمینیکه‌‌یش���ن‪ ،‬له‌س���ه‌رده‌می زانی���اری ئه‌وه‌ی ئێم���ه‌ ئاراس���ته‌ی جیهانی نوێی‬ ‫ته‌کنه‌لۆج���ی گڵۆباڵیزه‌کردندا‪ ،‬دژ به‌مافه‌ بکه‌ی���ن‪ ،‬ده‌بێت له‌خۆمان���ی بکه‌ین‪ ،‬ئایا‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌کانی نه‌ته‌وه‌یه‌ک ده‌وه‌ستێته‌وه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ له‌کوێی پرۆس���ه‌ی گڵۆباڵیزه‌کردن‬ ‫نایه‌ڵێت له‌ڕێ���گای ئه‌و ئامرازه‌وه‌ به‌رگری دای���ن؟ ئایا ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌ چی پێیه‌ بۆ‬ ‫له‌ب���وون‌و ناس���نامه‌و شوناش���ی خ���ۆی نه‌ته‌وه‌یه‌ک���ی دابه‌ش���کراوی وه‌ک کورد؟‬ ‫ب���کات؟ هه‌ڵس���وڕێنه‌رانی فه‌یس���بووک‪ ،‬ئایا به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی ئه‌و پڕۆسه‌یه‌ له چ‬ ‫له‌پێگ���ه‌ی خۆیان���دا‪ ،‬وتویان���ه‌ له‌کاتی ‌خاڵێک یه‌کتر‌بڕه‌و له‌ چ خاڵێک یه‌کانگیره‌‬ ‫شۆڕش���ی میس���ردا‪ ،‬ئه‌وان به‌پێچه‌وانه‌ی له‌گه‌ڵ نیشتمان‌و تاکه‌کانی کورد؟‬ ‫رێنماییه‌کان���ی ماڵپه‌ره‌که‌ کاریان کردووه‌ به‌اڵم پرس���یاری سه‌ره‌کی لێره‌دا ئه‌وه‌یه‪‌:‬‬ ‫ئه‌ویش له‌پێناوی به‌دیهێنانی دیموکراسی‌و هۆکاری ئه‌م هه‌ڵوێس���ته‌ی فه‌یس���بووک‬ ‫ئ���ازادی‌و دادپه‌روه‌ریدا بووه‌! به‌اڵم وائیل چی���ه‌؟ ره‌نگه‌ له‌خس���تنه‌ڕووی ئه‌م داتاو‬ ‫غونه‌یم���ی‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیارو به‌ڕێوه‌به‌ری ژماره‌و ئامارانه‌دا‌ تا راده‌یه‌ک وه‌اڵمی ئه‌و‬ ‫کۆمپانی���ای گ���ۆگڵ له‌میس���رو باکوری پرسیاره‌مان ده‌ستکه‌وێت!‬ ‫ئه‌فریق���ا(‪ ،)2‬رووی راس���ته‌قینه‌ی ئ���ه‌و به‌گوێ���ره‌ی دوا ئام���اری پێگ���ه‌ی‬ ‫کۆمپانیایانه‌ ده‌خاته‌ روو‪ ،‬کاتێک هه‌وڵیدا (‪ )4()internetworldstats‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫له‌ڕێگای کۆکردنه‌وه‌ی ده‌نگێکی زۆر له‌ناو به‌ڕێ���ژه‌ی به‌کاربه‌ران���ی ئینته‌رنێ���ت‌و‬ ‫کۆمپانیاکه‌‪ ،‬ئه‌و مۆڕاڵه‌مرۆڤدۆستانه‌یه‌ به‌ فه‌یسبووک له‌تورکیا به‌م شێوه‌یه‌‪-:‬‬ ‫خاوه‌نه‌کان���ی کۆمپانیای گۆگڵ بگه‌یه‌نێ‪ ،‬ژماره‌ی دانیشتوانی تورکیا له‌ساڵی ‪.2011‬‬ ‫که‌ پێ���ی بڵێت‪" :‬ئه‌رکی ه���ه‌ره‌ گه‌وره‌ی ‪ 78‬ملیۆن‌و ‪ 785‬هه‌زارو ‪ 548‬که‌سه‪‌.‬‬ ‫سه‌ر‌ش���انی ئێمه‌ ته‌نیا پ���اره‌ په‌یداکردن ژم���اره‌ی به‌کاربه‌رانی ئینته‌رنێت له‌مانگی‬

‫ئایا ئێم ‌ه میلله‌تێکی‬ ‫نه‌زان‌و نه‌خوێنده‌وارین‪،‬‬ ‫که‌کۆمه‌ڵێک نه‌زان‌و‬ ‫نه‌خوێنده‌واری سیاسی‬ ‫رابه‌رایه‌تیمان ده‌کات؟‬

‫‪ 35 .2010/7‬ملیۆن به‌شداربووه‌‪.‬‬ ‫ژماره‌ی به‌ش���داربوانی فه‌یس���بوک له‌دوا‬ ‫ئام���اری ‪ 30 .2011/12/31‬ملی���ۆن‌و‬ ‫‪963‬هه‌زارو‪ 100‬به‌شداربووه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها بڕی سه‌رمایه‌ی وه‌به‌رهێنانی بیانی‬ ‫له‌تورکیا به‌گوێ���ره‌ی دوا ئاماری پێگه‌ی‬ ‫بانکی نێونه‌ته‌وه‌ی���ی (‪)albankaldawli‬‬ ‫(‪ )5‬به‌م شێوه‌یه‌ی خواره‌وه‌یه‌‪-:‬‬ ‫س���اڵی(‪ 9 ،)2010‬ملی���ارو ‪ 278‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‬ ‫س���اڵی (‪ 8 ،)2009‬ملی���ارو ‪ 409‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‬ ‫س���اڵی (‪ 19 ،)2008‬ملی���ارو ‪ 504‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‬ ‫س���اڵی (‪ 22 ،)2007‬ملی���ارو ‪ 47‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‬ ‫ئه‌م���ه‌ س���ه‌باره‌ت به‌تورکی���ا‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫بۆئه‌وه‌ی ده‌ستنیش���انی ژم���اره‌و‌ رێژه‌ی‬ ‫به‌کاربه‌ران‌و به‌شداربووانی کورد له‌هه‌ردوو‬ ‫ب���وای کۆمه‌نیکه‌یش���نی ‌ئینته‌رێ���ت‌و‬ ‫فه‌یسبووکدا بکه‌ین‪ ،‬هه‌وڵده‌ده‌ین له‌ڕێگای‬ ‫خس���ته‌ڕووی‌ئامارو داتاکانی به‌کاربه‌ران‌و‬ ‫به‌ش���داربووانی ئه‌نته‌رنێت‌و فه‌یس���بووک‬ ‫له‌عێ���راق‌و رۆژهه‌اڵت���ی ناوه‌ڕاس���ت‪،‬‬ ‫ده‌ستپێده‌که‌ین‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی دوا ئام���اری پێگ���ه‌ی‌‬ ‫(‪ )6()internetworldstats‬ژم���اره‌ی‬ ‫دانیش���توانی عێراق له‌س���اڵی ‪30( 2011‬‬ ‫ملی���ۆن‌و ‪ 399‬ه���ه‌زارو‪ 572‬که‌س بووه‌‌‌)‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگای سه‌رسوڕمان‌و داخه‌‬ ‫له‌خس���تنه‌ڕووی ئه‌و ئام���اره‌دا‪ ،‬ژماره‌ی‬ ‫به‌کاربه‌رانی ئینته‌رنێته‌ له‌عێراق‪ ،‬واڵتێک‬ ‫دوای ‪ 8‬س���اڵ له‌ڕووخانی رژێمی به‌عس‌و‬ ‫بوون���ی زلهێزێکی گه‌وره‌ی وه‌ک ئه‌مه‌ریکا‬ ‫له‌و واڵته‌‪ ،‬که‌چی ئاس���تی خزمه‌تگوزاری‬ ‫ئینته‌رنێتی به‌و شێوه‌یه‌ بێت!‬ ‫له‌س���اڵی(‪ )2009‬ژم���اره‌ی به‌کاربه‌ران���ی‬ ‫ئینته‌رنێت له‌عێ���راق (‪ )300‬هه‌زار که‌س‬ ‫بووه‌‪ ،‬له‌دوای ساڵێک له‌مانگی (‪)2010/7‬‬ ‫گه‌یش���ته‌ (‪ 325‬هه‌زار) به‌شداربوو‪ .‬له‌دوا‬ ‫ئام���اری(‪ )2011/12/31‬ئ���ه‌و پێگه‌یه‌دا‌‪،‬‬ ‫ژم���اره‌ی به‌کاربه‌ران���ی ئینته‌رنێ���ت‌ بۆ‬ ‫(ملیۆنێ���ک و‪ 303‬ه���ه‌زارو‪ 760‬ک���ه‌س)‬ ‫به‌رزبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وادی���اره‌ ئام���اری‬ ‫به‌شداربووانی فه‌یسبووک‪ ،‬نا رۆشه‌نییه‌کی‬ ‫پێ���وه‌ دی���اره‌‪ ،‬چونک���ه‌ ب���ۆ ژم���اره‌ی‬ ‫به‌ش���داربووانی فه‌یس���بووک له‌عێ���راق‪،‬‬ ‫هه‌تا ب���ه‌رواری (‪ ،)2011/12/31‬هه‌مان‬ ‫ژماره‌ی به‌کاربه‌رانی ئینته‌رنێتی داوینه‌تێ‬ ‫(‪ )1303760‬به‌شداربوو!‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ بڕی سه‌رمایه‌ی وه‌به‌رهێنانی‬ ‫بیانی‪-‬ی���ش له‌عێراق به‌گوێ���ره‌ی پێگه‌ی‬ ‫بانکی نێونه‌ته‌وه‌یی(‪( )7‬ملیارێک‌و ‪426‬‬ ‫ملی���ۆن‌و ‪ 400‬هه‌زار دۆالر بووه‌ له‌س���اڵی‬ ‫‪.)‌2010‬‬ ‫له‌کات���ی روماڵکردنی ئام���ارو ژماره‌کانی‬ ‫پێگ���ه‌ی (‌‪ )internetworldstats‬ب���ۆ‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی ژم���اره‌ی به‌ش���داربووانی‬ ‫فه‌یسبووک له‌عێراق‪ ،‬بابه‌تێکی زۆر سه‌رنج‬

‫راکێ���ش‪ ،‬که‌وته‌ب���ه‌ر چ���اوم‪ ،‬حه‌زمکرد‬ ‫بیخه‌م���ه‌ به‌رچ���اوی ئێ���وه‌ش‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‬ ‫به‌لۆژیکانه‌‪ ،‬بڕواننه‌ ره‌هه‌نده‌کانی پش���ت‬ ‫ئ���ه‌و بڕی���اره‌ی فه‌یس���بووک‌و هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ڕۆڵی هێزی ئاب���ووری تورکیاش بگه‌‌ن‪،‬‬ ‫که‌ چ کاریگه‌رییه‌کی گرنگی به‌س���ه‌ره‌وه‌و‬ ‫‌له‌ن���اوه‌وه‌ی پڕۆس���ه‌ی گڵۆباڵیزه‌کردندا‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬ئه‌وی���ش رووماڵکردن���ی ژماره‌ی‬ ‫به‌شداربووانی فه‌یسبووکی هه‌ر ‪ 14‬واڵتی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاسته‌‪.‬‬ ‫کاتێ���ک ب���ه‌راوردی ژم���اره‌ی ه���ه‌ردوو‬ ‫به‌ش���داربووانی فه‌یسبووکی (‪ )14‬واڵتی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت پێک���ه‌وه‌‌و تورکیا‬ ‫به‌ته‌نیا ده‌که‌ین‪ ،‬ژماره‌ی به‌ش���داربووانی‬ ‫فه‌یس���بووکی ت���ورک ی���ه‌ک ج���ارو نیو‬ ‫به‌‌ق���ه‌ده‌ر ژماره‌ی هه‌موو به‌ش���داربووانی‬ ‫فه‌یس���بووکی هه‌ر (‪ )14‬واڵتی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ته‌! ه���ه‌روه‌ک له‌و خش���ته‌یه‌ی‬ ‫خ���واره‌وه‌ ده‌رده‌که‌وێ���ت ک���ه‌ له‌پێگه‌ی‬ ‫(‪ )8()internetworldstats‬وه‌رم���ان‬ ‫گرتووه‌‪.‬‬ ‫ژماره‌ی دانیش���وانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫له‌‪2011‬دا ‪ 216‬ملیۆن‌و ‪ 258‬هه‌زارو ‪845‬‬ ‫که‌سه‌)‪.‬‬ ‫ژم���اره‌ی به‌کاربه‌ران���ی ئینته‌رنێت���ی‬ ‫ت���ا(‪ 78(،)2011/12/31‬ملی���ۆن‌و ‪620‬‬ ‫هه‌زارو ‪ 995‬به‌کاربه‌ره‌)‪.‬‬ ‫ژماره‌ی به‌ش���داربووانی فه‌یسبووک هه‌تا‬ ‫(‪ 18( ،)2011/12/31‬ملی���ۆن‌و ‪241‬‬ ‫هه‌زارو ‪ 80‬به‌شداربووه‌)‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی ریزبه‌ن���دی‌و پۆلێنکردنه‌که‌ی‬ ‫ئه‌و پێگه‌یه‌‪ ،‬واڵتانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫ل���ه‌(‪ )14‬واڵت پێکهاتووه‌‌‪ ،‬ک���ه‌ ئه‌مانه‌ن‬ ‫(ئێران‪ ،‬عێراق‪ ،‬سعودیه‌‪ ،‬کوه‌یت‪ ،‬ئوردن‪،‬‬ ‫به‌حری���ن‪ ،‬عومان‪ ،‬ئیمارات‪ ،‬ئیس���رائیل‪،‬‬ ‫فه‌له‌س���تین‪ ،‬س���وریه‌‪ ،‬لوبن���ان‪ ،‬قه‌ته‌ر‌و‬ ‫یه‌مه‌ن)‪ .‬ه���ۆکاری ئه‌و نابه‌رامبه‌ربوونه‌ش‬ ‫له‌نێوان ژماره‌ی به‌شداربووانی فه‌یسبووک‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی که‌ تائه‌مڕۆ‬ ‫فه‌یسبووک له‌هه‌ردوواڵتی‌ (ئێران‌و سوریا)‬ ‫قه‌ده‌غه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌خس���ته‌ رووی ئه‌و ئام���ارو داتایانه‌دا‪‌،‬‬ ‫ده‌گه‌ین���ه‌ ئ���ه‌و راس���تییه‌ که‌ پش���کی‬ ‫به‌ش���داربووانی ک���ورد له‌فه‌یس���بوک‬ ‫له‌چاو به‌ش���داربووانی ت���ورک‪ ،‬به‌‌وپه‌ڕی‬ ‫زیاده‌ڕۆییش ناگاته‌ (‪)%5‬ی به‌شداربووانی‬ ‫تورک‪ ،‬چونکه‌ کورده‌کانی سوریا‌و ئێران‪،‬‬ ‫به‌هۆی نه‌بوونی خزمه‌تگوزاری فه‌یسبووک‬ ‫له‌و دوو واڵته‌‪( ،‬بوونی���ان نییه‌)‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ژماره‌ی به‌شداربووانی فه‌یسبووک له‌عێراق‬ ‫(ملیۆنێک‌و ‪ 303‬هه‌زار) به‌شداربوو بێت‪،‬‬ ‫(که‌هه‌رچه‌ن���ده‌ ئاماره‌که‌ش ته‌واو نییه‌)‬ ‫بیکه‌ینه‌ دووبه‌ش‪ ،‬به‌ش���ێکی کوردستان‬ ‫بێت‌و به‌ش���ه‌که‌ی ت���ری هه‌م���وو عێراق‬ ‫بێ���ت‪ ،‬واته‌ کورد نیوه‌ی به‌ش���داربووانی‬ ‫عێراق بێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌الی���ه‌ک‪ ،‬له‌الیه‌کی‬ ‫تر هه‌موو کوردانی نیش���ته‌جێبووی هه‌ر‬ ‫چوارپارچه‌که‌ی کوردستانیش له‌ئه‌وروپاو‬ ‫ئه‌مه‌ریکا به‌زیاده‌ڕۆییه‌وه‌ به‌ (نیو ملیۆن‬

‫‪13‬‬

‫به‌شداربوو) مه‌زه‌نده‌ی بکه‌ین‪ ،‬ده‌مێنێته‌و‌ه‬ ‫کورده‌کانی کوردستانی تورکیا‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫له‌به‌ر‌ناله‌باری‌و که‌موکوڕی ژیانی ئابووری‌و‬ ‫سیاس���ی‌و نه‌بوونی رێنووس���ی کوردی‌و‬ ‫به‌کارهێنانی زمانی تورکی‪ ،‬له‌الیه‌ن به‌شی‬ ‫هه‌ره‌ زۆریانه‌وه‌‪ ،‬له‌و باوه‌ڕه‌دا نیم ژماره‌ی‬ ‫به‌شداربوانی کوردی تورکیا به‌زمانی کوردی‬ ‫التینی له‌ژماره‌ی به‌ش���داربووانی کوردی‬ ‫عێراق زیاتر بێ���ت‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ناتوانین‪،‬‬ ‫راس���تی‌و ناڕاس���تی ئ���ه‌و مه‌زه‌نده‌کردنه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌سه‌رجه‌م به‌به‌ش���داربووانی‬ ‫کورد له‌فه‌یسبووک بس���ه‌لمێنین‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫له‌به‌رنه‌بوونی ئاماری راس���ت‌و دروس���ت‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌موو حاڵه‌تێکدا رێژه‌که‌ له‌نێوان‬ ‫(‪ %5‬ت���ا ‪)%10‬ی به‌ش���داربووانی تورک‬ ‫تێپه‌ڕن���اکات‪ .‬هه‌روه‌ها به‌گوێره‌ی هه‌ندێ‬ ‫ده‌نگوباس‪ ،‬به‌ش���ی زۆری کۆمپانیاکانی‬ ‫ئه‌نته‌رنێت���ی کوردس���تان‪ .‬هێڵه‌کانی���ان‬ ‫له‌ڕێگای تورکیاوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ راس���ت‬ ‫بێت‪ ،‬وه‌کو عه‌ره‌ب وته‌نی (موسیبه‌ته‌که‌‬ ‫گه‌وره‌تره‌)‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌وکاته‌ تورکیا‪،‬‬ ‫به‌ش���داربووانی کوردس���تانی عێراقیش‪،‬‬ ‫به‌به‌ش���داربووانی تورک‪ ،‬له‌قه‌ڵه‌م ده‌دات‌و‬ ‫له‌هه‌ڕه‌شه‌که‌ی دژ به‌ فه‌یسبووک به‌کاری‬ ‫دێنێت! به‌هه‌رحاڵ ئه‌م ئامارانه‌ دوو راستی‬ ‫گرنگمان بۆ دووپات ده‌که‌نه‌وه‌‪:‬‬ ‫کۆڵ���ه‌واری‌و ه���ه‌ژاری‌و نامه‌عریف���ی‌و‬ ‫دواکه‌وتویی ئێمه‌ ده‌سه‌لمێنن‪ ،‬که ‌ئێمه‌ی‬ ‫کورد له‌په‌یوه‌ندیکردنمان له‌گه‌ڵ یه‌کتری‬ ‫چه‌ند له‌ی���ه‌ک دووری���ن‪ ،‬ده‌ ئه‌وه‌نده‌ش‬ ‫به‌رابه‌ر له‌جیه���ان دوورین‪ ،‬که‌چی عه‌قڵی‬ ‫سیاس���ی کوردیش‪ ،‬له‌کوردستانی عێراق‬ ‫ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌و ده‌س���که‌وتی حیزبی‬ ‫(تاکه‌س���ی!!) له‌الیه‌ک هێڵی ئینته‌رنێت‬ ‫له‌خه‌ڵ���ک داده‌خات‌و ل���ه‌والش به‌ هه‌مان‬ ‫لۆژی���ک رێ���گا له‌کردن���ه‌وه‌و وااڵکردن���ی‬ ‫خزمه‌تگ���وزاری ئینته‌رنێ���ت ده‌گ���رن!‬ ‫پرس���یاری هه‌ره‌ گه‌وره‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئایا ئێمه‌‬ ‫میلله‌تێک���ی ن���ه‌زان‌و نه‌خوێنده‌وارین‪ ،‬که‬ ‫‌کۆمه‌ڵێک نه‌زان‌و نه‌خوێنده‌واری سیاسی‬ ‫رابه‌رایه‌تیمان ده‌کات؟ یانیش میلله‌تێکی‬ ‫هه‌ژاری���ن‪ ،‬ک���ه‌ کۆمه‌ڵێ���ک بازرگان���ی‬ ‫(شۆڕش���گێر)ی چه‌ک له‌شانی (مافیایی)‬ ‫مامه‌ڵه‌مان پێ ده‌که‌ن؟‬ ‫نه‌بوونی قه‌واره‌یه‌کی سیاسی‌و خیتابێکی‬ ‫ناسیۆنالیزمی س���ه‌رده‌میانه‌ی‌و نه‌بوونی‬ ‫زمانێک���ی هاوبه‌ش‌و یه‌کگرتوو داگیکردنی‬ ‫بازاڕه‌کانمان له‌الیه‌ن ئه‌و واڵتانای له‌نێویاندا‬ ‫داب���ه‌ش بووین‪ ،‬هۆکاری س���ه‌ره‌کی ئه‌م‬ ‫په‌رته‌وازه‌ییه‌مانه‌‪ .‬ئه‌مه‌ چاره‌نووس���مانه‌‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش حاڵمانه‌‪ .‬س���ه‌یرکه‌ن ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌‬ ‫حاڵم���ان بێ���ت له‌ب���واری ته‌کنه‌لۆجیاو‬ ‫په‌یوه‌ندیکردن���دا که یه‌کێکه‌ له‌‌‌ئازادترین‌و‬ ‫س���اناترین‌و هه‌رزانترین کایه‌کانی ئه‌مڕۆی‬ ‫جیهانی گڵۆباڵیزم‪ ،‬ده‌بێت حاڵمان له‌بوارو‬ ‫کایه‌ سیاس���ی‌و ئاب���ووری کۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سه‌ربازی‌و زانس���ت‌و خوێندن‌و فه‌لسه‌فه‌‌و‬ ‫هتد‪ ..‬چۆن بێت؟!‌‬ ‫»»‪19‬‬

‫ئیسالمیه‌ نوێیه‌كان‌و گوتارێكی‌ نوێ‌‬ ‫عومه‌ر عه‌لی‌ محه‌مه‌د‬ ‫هه‌ر له‌دوای‌ ساڵه‌كانی‌ نه‌وه‌د كه‌ كۆتایی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ سارد بوو‪ ،‬له‌ناو بزاڤی‌ ئیسالمیشدا‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئیخوان هه‌ست به‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌‬ ‫بزاڤێك���ی‌ نوێ���ی‌ ئیس�ل�امی‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫گه‌نجه‌كان‌و ئه‌كادیمی���ه‌كان رابه‌رایه‌تیان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬له‌وكاته‌وه‌ له‌ناو ئیخواندا بیروڕای‌‬ ‫جیاواز س���ه‌ری‌ هه‌ڵ���داوه‌و گه‌نجه‌كان به‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك بیروڕای‌ نوێ���وه‌ كه‌وتوونه‌ته‌‬ ‫ره‌خنه‌گرتن له‌مێژووی‌ رابردوو بۆچوونی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌س���ه‌ركرده‌ ب���ه‌ ته‌مه‌نه‌كان‌و‬ ‫ش���ێوازه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردن���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌‬ ‫ئیرشاد‌و ئه‌و تێڕوانینانه‌ش كه‌ هه‌یانبوو‬ ‫ب���ۆ زۆر بواری‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و سیس���تمی‌‬ ‫سیاس���یی‌‌و حاكمی���ه‌ت‌و دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌‪ ،‬ئه‌م ره‌وته‌ تا ده‌هات‬ ‫گه‌شه‌ی‌ ده‌كرد‌و پش���تیوانیی‌ زیاتری‌ بۆ‬ ‫دروس���ت ده‌ب���وو‪ ،‬كه‌ دواج���ار توانییان‬ ‫پارتی‌ ئازادی‌‌و دادپ���ه‌وه‌ری‌ بنیات بنێن‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ك توانی‌ كاری‌ حیزبی‌‌و بانگه‌واز‬ ‫له‌یه‌كتر جیابكه‌نه‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ ئه‌م‬ ‫پارته‌ سیاسییه‌ هیچ پاشگرێكی‌ ئیسالمی‌‬ ‫پێ���وه‌ نییه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها جێگ���ری‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پارته‌كه‌ش مه‌سیحییه‌و نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 100‬مه‌سیحی‌ به‌شدارن له‌سه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫دامه‌زراندنی‌ پارته‌ك���ه‌دا‪ ،‬هه‌ندێك كه‌س‬ ‫ب���اس له‌مه‌ترس���ی‌ هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌كان‬

‫ده‌ك���ه‌ن ل���ه‌دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‌ ئه‌م‬ ‫دواییه‌ی‌ واڵتان���ی‌ عه‌ره‌بی‌‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌س���ه‌ر دیموكراس���ی‌‌و ئ���ازادی‌‌و مافه‌‬ ‫گش���تی‌‌و تاكه‌كان‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا ئه‌م‬ ‫جۆره‌ بۆچوونانه‌ ب���ێ‌ ئاگاییه‌كیان پێوه‌‬ ‫دیاره‌ له‌خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌ زانستی‌‌و واقیعی‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌و گۆڕانكاریانه‌ی‌ كه‌ ئ���ه‌م بزاڤانه‌‬ ‫له‌ڕووی‌ گوتارو پێكهات���ه‌وه‌ به‌خۆیانه‌وه‌‬ ‫بینی���وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌م هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌‬ ‫نوێیان���ه‌ له‌ناوخۆش���یاندا گفتوگۆیه‌كی‌‬ ‫توند له‌نێوانیاندا هه‌یه‌و هه‌تا سه‌رئه‌نجام‬ ‫گه‌یش���توونه‌ته‌ ئه‌م ده‌رئه‌نجامه‌ی‌ ئێستا‪،‬‬ ‫ئه‌م بزاڤه‌ ئیسالمیه‌ نوێیه‌ له‌الیه‌ك سوودی‌‬ ‫وه‌رگرتووه‌ له‌ئه‌زموونی‌ شكستخواردووی‌‬ ‫عه‌لمانیه‌ توندڕه‌وه‌ عه‌س���كه‌رتاره‌كان كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بیه‌وێ���ت جارێكی‌ ت���ر تاكڕه‌ویی‌‬ ‫بس���ه‌پێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانی���ش هه‌م���ان‬ ‫چاره‌نوسیان تووش ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌ به‌هۆی‌ بوونی‌ ئه‌زموونی‌‬ ‫پارت���ی‌ داد‌و گه‌ش���ه‌پێدان له‌توركیادا‪،‬‬ ‫ئێس���تا زیاتر به‌ به‌رچاوڕونییه‌وه‌ هه‌نگاو‬ ‫ده‌نێن‌و ده‌یانه‌وێت له‌س���ه‌ر هه‌مان ره‌وت‬ ‫بڕۆن ك���ه‌ توانیویه‌تی‌ هاوس���ه‌نگییه‌كی‌‬ ‫ب���اش بپارێزێت له‌نێ���وان عه‌لمانیبوون‌و‬ ‫ئیس�ل�امیبوون‌و دیموكراس���یدا‪ ،‬له‌الیه‌ك‬ ‫توانیویه‌ت���ی‌ پارێ���زگاری‌ له‌شوناس���ی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ تورك���ی‌ بكات‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ تریش���ه‌وه‌ توانیویه‌تی‌ زیاتر‬

‫ئیسالمیه‌ نوێیه‌كان‬ ‫ده‌یانه‌وێت ئه‌زمونه‌‬ ‫شكستخواردووه‌كان ‌ی‬ ‫تاڵیبان‌و ئێران‬ ‫تێبپه‌ڕێنن‌و جۆرێكی‌‬ ‫تر له‌ئه‌زموون ‌ی‬ ‫ئیسالمی‌ بنیات بنێن‬ ‫كه‌ نموونه‌بێت بۆ‬ ‫گه‌شه‌پێدان‌و مه‌ده‌نیه‌ت‬ ‫گرنگی‌ به‌ ئازادی‌‌و پاراس���تنی‌ مافه‌كان ‌ی‬ ‫تاك‌و بنیاتنانی‌ دامه‌زراوه‌ دیموكراسیه‌كان‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێس���تا ده‌یبینی���ن له‌گوت���اری‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان گوتارێكی‌ هیوابه‌خش���ه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ باس له‌پێكهێنانی‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫ته‌وافوق���ی‌ ده‌ك���ه‌ن‌و نایانه‌وێ���ت ت���اك‬ ‫الیه‌نه‌ كۆنترۆڵی‌ ده‌سه‌اڵت بكه‌ن‪ ،‬پارتی‌‬ ‫ئازادی‌‌و دادپه‌روه‌ری‌ ئێس���تا له‌میس���ردا‬

‫نایه‌وێ���ت به‌ ته‌نها حكومه‌ت پێكبهێنێت‌و‬ ‫باس له‌دروس���تكردنی‌ حكومه‌تێكی‌ بنكه‌‬ ‫ف���راوان ده‌كات‌و ته‌نانه‌ت بۆ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیش ده‌یانه‌وێت پاڵێوراوێكیان‬ ‫هه‌بێ���ت كه‌ جێگ���ه‌ی‌ ره‌زامه‌ندی‌ هه‌موو‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانی‌ میسر بێت‪ ،‬له‌الیه‌كی‌‬ ‫تریش���ه‌وه‌ س���ه‌ركرده‌كانی‌ ئ���ه‌م پارته‌‬ ‫ب���ه‌رده‌وام جه‌خت له‌س���ه‌ر به‌هێزكردنی‌‬ ‫دیموكراس���ی‌‌و كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ مه‌ده‌ن���ی‌‌و‬ ‫كاركردن بۆ گه‌ش���ه‌پێدانی‌ میسر له‌ڕووی‌‬ ‫ئابوورییه‌وه‌ ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پارتی‌‬ ‫نه‌هزه‌ی‌ تونسیش س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫توانیویانه‌ یه‌كه‌مین پارتی‌ سه‌ركه‌وتووی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان بن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و حكومه‌ته‌ی‌‬ ‫كه‌ دروس���تیان ك���رد نموونه‌یه‌ك بوو بۆ‬ ‫قبوڵكردن���ی‌ پێكه‌وه‌ژیان���ی‌ سیاس���یی‌‌و‬ ‫داننان به‌ جیاوازی‌‌و به‌ش���داری‌ پێكردنی‌‬ ‫هه‌موو الیه‌نه‌كان له‌ده‌سه‌اڵتدا‪ ،‬راستگۆیی‌‬ ‫ئه‌و گوتاره‌ی‌ سه‌لماند كه‌ راشید غه‌نوسی‌‬ ‫له‌یه‌كه‌م چاوپێكه‌وتنی‌ رۆژنامه‌نووس���یدا‬ ‫ئاش���كرای‌ ك���رد ك���ه‌ تیای���دا جه‌ختی‌‬ ‫كرده‌وه‌ له‌سه‌ر چه‌سپاندن‌و دیموكراسی‌‌و‬ ‫فره‌یی‌‌و ئازادیه‌كانی‌ تاكه‌كه‌س‌و گش���تی‌‌و‬ ‫رێزگرتن له‌عه‌لمانی ‌هت‌و نه‌سه‌پاندنی‌ هیچ‬ ‫تێزێكی‌ ش���ه‌ریعه‌ت به‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌دا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌جۆرێك باس���ی‌ له‌ده‌وڵه‌ت كرد‬ ‫ك���ه‌ كایه‌یه‌ك���ی‌ گش���تییه‌و ده‌بێت وه‌ك‬ ‫چوارچێوه‌ی���ه‌ك وابێ���ت ب���ۆ كاركردنی‌‬

‫هه‌موو الیه‌نه‌كان به‌ هه‌موو بیروبۆچوون ‌ه‬ ‫جیاوازیه‌كانی���ان‪ ،‬له‌ئێس���تای‌ تونس���دا‬ ‫ده‌بینین كه‌ س���ه‌رۆك كۆمار ش���یوعیه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت ئیسالمییه‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان لیبرالی���ه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌م���ه‌ش له‌م‬ ‫قۆناغه‌دا به‌ باشترین ئه‌زموون داده‌نرێت‬ ‫ب���ۆ ره‌واندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ترس���ه‌ی‌ كه‌ باس‬ ‫له‌س���ه‌پاندنی‌ ش���ه‌ریعه‌ت‌و ده‌سه‌اڵتێكی‌‬ ‫ئایینی‌ ده‌كات له‌الیه‌ن ئیس�ل�امیه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا له‌مه‌غریبیش ك���ه‌ پارتی‌ داد‌و‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی‌ مه‌غریب���ی‌ س���ه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫به‌ده‌س���ت هێن���ا‪ ،‬به‌هه‌م���ان عه‌قڵیه‌تی‌‬ ‫ئیخوانه‌كانی‌ میسرو تونس كارده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ده‌توانین بڵێین س���ودمه‌ندی‌‬ ‫یه‌كه‌م ل���ه‌ڕووی‌ سیاس���ییه‌وه‌ له‌به‌هاری‌‬ ‫عه‌ره‌بی���دا ئیخوانه‌كان بوون كه‌ ئه‌وانیش‬ ‫كراوه‌تری���ن هێ���زی‌ ئیس�ل�امین له‌دنیای‌‬ ‫عه‌ره‌بیدا‌و به‌ به‌رده‌وامیش جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫درێژه‌دان به‌ ره‌وتی‌ میانڕه‌وی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫رابه‌ران���ی‌ ئ���ه‌م بزاڤه‌ ل���ه‌ڕووی‌ عه‌قڵی‌‌و‬ ‫ئه‌كادیم���ی‌‌و سیاس���ییه‌وه‌ كۆمه‌ڵێ���ك‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌ ب���ه‌ ئه‌زموون‌و پس���پۆڕن‌و‬ ‫به‌شێكیش���یان روناكبیرن‌و زۆربه‌ش���یان‬ ‫خوێندنی���ان له‌ڕۆژئ���اواو ئه‌مه‌ریكا ته‌واو‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫بزاڤ���ه‌ به‌ هێزێكی‌ سیاس���یی‌ دواكه‌وتوو‬ ‫تاكڕه‌وو س���ه‌پاندنی‌ جۆرێك له‌ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫سیاس���یی‌‪ ،‬كورت بینییه‌ له‌تێگه‌یش���تن‌و‬

‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‌و بۆچوونه‌ سیاسیه‌كاندا‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئێس���تا نه‌وه‌یه‌ك���ی‌ نوێ���ی‌‬ ‫روناكبیری‌ سیاسیی‌ له‌جیهانی‌ ئیسالمیدا‬ ‫دروستبوون كه‌ ده‌یانه‌وێت له‌الیه‌ك سود‬ ‫له‌ئه‌زموونی‌ سیاس���یی‌‌و دیموكراس���ی‌‌و‬ ‫مه‌عریفه‌ی‌ رۆژئ���اوا وه‌ربگرن ‪ ،‬له‌الیه‌كی‌‬ ‫تریش���ه‌وه‌ مامه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ ئیجاب���ی‌ بكه‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كولت���ورو مێژوو شارس���تانیه‌تی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و له‌م رێگه‌یه‌شه‌وه‌ شوناسێكی‌‬ ‫نوێ ب���ه‌ كۆمه‌ڵگاكانیان ببه‌خش���ن كه‌‬ ‫نموونه‌یه‌ك بێت بۆ پێشكه‌وتن‌و مه‌ده‌نی‌‬ ‫بوون له‌الیه‌كی‌ تریش پارێزگاری‌ له‌ئاین‌و‬ ‫شارس���تانیه‌ت‌و شوناسی‌ موس���ڵمانێتی‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ئیس�ل�امیه‌ نوێیه‌كان ده‌یانه‌وێت ئه‌زمونه‌‬ ‫شكس���تخواردووه‌كانی‌ تاڵیب���ان‌و ئێران‬ ‫تێبپه‌ڕێن���ن‌و جۆرێكی‌ ت���ر له‌ئه‌زموونی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ بنیات بنێن ك���ه‌ نموونه‌بێت‬ ‫بۆ گه‌ش���ه‌پێدان‌و مه‌ده‌نیه‌ت‌و پاراستنی‌‬ ‫فره‌یی‌‌و چه‌س���پاندنی‌ دیموكراسی‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئێس���تا ئه‌م ره‌وته‌ نوێیه‌‬ ‫باسی‌ ده‌سته‌واژه‌ی‌ (ئیسالم چاره‌سه‌ره‌)‬ ‫ناك���ه‌ن‪ ،‬به‌ڵك���و ب���اس له‌بنیاتنان���ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ مه‌ده‌نی‌‌و قبوڵكردنی‌ جیاوازی‌‌و‬ ‫به‌هێزكردنی‌ دیموكراس���ی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئ���ه‌م بۆچوونانه‌ش ت���ازه‌ن‌و له‌ڕابردووی‌‬ ‫بزاڤه‌ ئیسالمیه‌كاندا نموونه‌یان نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫‪Umarali1970@yahoo.com‬‬

‫خوێنەرانی بەڕێزی گۆشەی "لەنزیکەوە"ی نوسەر ئاراس فەتاح ئاگادار دەکەینەوە کە لەم ژمارەیەدا بەهۆی کاری تایبەتیی بەڕێزیانەوە ستونەکەی دانابەزێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ داوای لێبوردندا‬

‫بەشی بیرورا‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیرورا‬

‫سەرچاوە ناگوێزرێتەوە‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫له‌حکومه‌ته‌وه بۆ ده‌وڵه‌ت‬ ‫ئه‌‌م رۆژانه قسه‌‌و باسێکی زۆر ده‌رباره‌ی‬ ‫جاڕدان���ی ده‌وڵه‌تی ک���وردی له‌ئارادایه‪.‬‬ ‫ده‌كرێت ده‌رباره‌ی ئه‌م دیارده‌یه چه‌ندین‬ ‫کتێب بنوس���رێت‪ .‬ئای���ا جاڕدانی بۆخۆی‬ ‫وه‌ك دیارده‌یه‌ك���ی سیاس���ی بۆچی دێته‬ ‫ئاراوه‪ ،‬مه‌به‌س���تمان لێره‌دا سیاس���ه‌تی‬ ‫جاڕدان���ی ده‌وڵه‌ته‪ ،‬ن���ه‌ک ده‌وڵه‌ت‪ .‬ئایا‬ ‫چه‌مکی ج���اڕدان چ���ی ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬بۆ‬ ‫چ مه‌به‌س���تێک‪ ،‬جگه له‌مه‌به‌‌س���تی خۆی‬ ‫ده‌كرێ���ت به‌کارببرێ���ت‪ .‬ده‌وڵ���ه‌ت وه‌ك‬ ‫ده‌زگایه‌ك���ی ب���ااڵی مۆدرێن ب���ه هه‌موو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك له‌ده‌ره‌وه‌ی که‌لتور‌و ئاگایی‌و‬ ‫ئاس���تی کۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و ئاب���وری‌و دۆخی‬ ‫سیاسی‌و ده‌روونی کورده‌وه‌یه‪ ،‬له‌ئێستادا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مانه به هیچ شێوه‌یه‌ك به‌هانه نین‬ ‫بۆ نه‌بوونی ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫قس���ه‌كردن له‌س���ه‌ر جاڕدانی ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫ختوکه‌دان���ی به‌رزتری���ن خه‌ون���ی مرۆڤی‬ ‫کورده‪ ،‬که له‌هه‌مانکاتدا ده‌س���تبازیکردنه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ تاب���وو_دا‪ .‬دی���اره دونی���ای‬ ‫سیاس���ه‌تی ک���وردی پی���اوی ده‌وڵه‌تی‬ ‫تیانییه‪ ،‬له‌هه‌مانکاتدا به هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌وڵه‌تناس���ی تیانییه؛ ن���ه‌وه‌ك ده‌زگا‪،‬‬ ‫نه‌وه‌ک لێکۆڵ���ه‌ره‌وه‪ ،‬ن���ه وه‌ک بیریار‪،‬‬ ‫نه‌وه‌ک دونیابینی‪ .‬بۆیه له‌دۆخێکی وه‌هادا‬ ‫قس���ه‌كردن له‌س���ه‌ر ده‌وڵه‌ت‪ ،‬قسه‌كردنه‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌موو ش���تێک ده‌وڵه‌ت نه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ده‌وڵ���ه‌ت له‌هه‌موو ش���تێک‬ ‫زیاتر بۆ ک���ورد چه‌مکێکی میتافیزیکییه؛‬ ‫هه‌میش���ه له‌ده‌ره‌وه‌دێ���ت‌و ده‌بێته مایه‌ی‬ ‫رزگاربوونی کورد‪ ،‬کورد شایس���ته‌یه‌تی‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌مێ���ژوودا غه‌دری لێک���راوه‪ ،‬ئه‌م‬ ‫دیده ئاینییه هێنده‌ی تر ده‌وڵه‌تی دابڕیوه‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی عه‌‌قڵی‪ .‬به جۆرێک مرۆڤی‬ ‫کورد هه‌س���ت به‌وه‌ناکات که ده‌وڵه‌ت ئه‌و‬ ‫به‌رهه‌می ده‌هێنێت یان ئه‌و وه‌ک که‌‌سێک‬ ‫رۆڵی هه‌یه له‌هێنانه‌ئارای دۆخێکی وه‌هادا‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانکاتدا ده‌وڵ���ه‌ت مانای تری وه‌ک‪،‬‬ ‫ب���ه مرۆڤبوون‌و بوون به خ���اوه‌ن ماڵێک‬ ‫له‌دونیاو زۆر شتی تره‪ ،‬که هه‌مووی دووره‬ ‫له‌کرۆکی بیری ده‌وڵه‌ت‪ ،‬وه‌ک ده‌زگایه‌كی‬ ‫بااڵی به‌ڕێوه‌بردنی کۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫ئێمه له‌م س���تونانه‌ی ک���ه دێت‪ ،‬هه‌وڵ‬ ‫ئه‌‌ده‌ین به هێمنی‌و به به‌ڵگه‌‌و به میتۆدی‬ ‫دیاریکراوه‌وه قس���ه له‌سه‌ر ئه‌م دیارده‌یه‬ ‫بکه‌ین‪ .‬ئه‌م س���تونه وه‌ك س���ه‌ره‌تایه‌ك‬ ‫ته‌رخانه ب���ۆ ئه‌و مه‌ترس���ییه‌ی که له‌به‬ ‫پۆلیمیک کردنی ده‌وڵه‌تدا دێته ئاراوه‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬بااڵترین قۆناغی پێکه‌وه‌بوونه‬ ‫که کۆمه‌ڵگا پێی ئه‌گات‪ .‬ئه‌م پێناس���ه‌یه‬ ‫له‌ڕووی تیوریه‌وه راس���ته‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕووی‬ ‫واقیعه‌وه هه‌ڵه‌یه‪ .‬هه‌ڵه‌ی ئه‌م پێناس���ه‌یه‬ ‫له‌وه‌دایه‪ ،‬که ده‌وڵه‌ت ئه‌نجامی گه‌ش���ه‌ی‬ ‫کۆمه‌ڵگا نییه‪ .‬یان به مانایه‌كی تر مێژوو‬ ‫به هێڵێکی راس���تدا ناڕوات که له‌قۆناغه‬ ‫دیاریکراوه‌كان���دا بگاته دیارده‌ی تایبه‌ت‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه بیرێک���ی پرۆتس���تانیانه‌یه‪ ،‬ک���ه‬ ‫کاریگه‌ری زۆری له‌س���ه‌ر دیدی فه‌‌لسه‌فی‬ ‫رۆژئاوا داناوه‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه‬ ‫بۆ پێناسه‌كه پاش هاتنه ئارای ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت پێویس���تی ب���ه بااڵترین قۆناغی‬ ‫پێکه‌وه‌بوون���ه له‌کۆمه‌ڵ���گادا بۆئ���ه‌وه‌ی‬ ‫وه‌ك ده‌وڵه‌ت کارابێت‪ ،‬هه‌تا ئه‌و ئاس���ته‌‬ ‫بااڵتربێ���ت ده‌وڵه‌ت زیاتر کاراده‌بێت‪ .‬به‌م‬ ‫پێیه گه‌رچی له‌ڕووی گه‌ش���ه‌‌و مێژووه‌‌وه‬ ‫پێناس���ه‌که راس���ت نییه‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕووی‬ ‫زانس���تی ده‌وڵه‌تگه‌راییه‌وه راسته‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌م ئاڵۆزیه چ���ۆن چاره‌س���ه‌ر بکرێت‪.‬‬ ‫ئایا ده‌وڵ���ه‌ت کاتێک دێته ئاراوه‪ ،‬دۆخی‬ ‫ب���وون‌و به‌رده‌وامی خ���ۆی ده‌خوڵقێنێت‪.‬‬ ‫ب���ه مانایه‌كی تر ئای���ا ده‌وڵه‌ت له‌پێناوی‬ ‫حکومکردنی���دا ناچارده‌بێت که کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌ره‌و ئ���ه‌و قۆناغ���ه‌ به‌رێت ک���ه بگاته‬ ‫بااڵترین ئاس���تی پێکه‌وه‌ب���وون‪ .‬لێره‌دا‬ ‫یانی ده‌وڵ���ه‌ت کۆمه‌ڵ���گا به‌ڕێوه‌ده‌بات‪.‬‬ ‫دۆخێک���ی وه‌ها ترس���ناکه؛ چونکه ئه‌وه‬ ‫کۆمه‌ڵگایه که چۆنێتی به‌ڕێوه‌بردنی خۆی‬ ‫دیاریده‌کات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه مێژووی ده‌وڵه‌ت‬ ‫نیی���ه‪ .‬بۆ چه‌ندین س���ه‌ده ک���ه ده‌وڵه‌ت‬ ‫هه‌بوو‪ ،‬ده‌زگایه‌كی دابڕاوبوو له‌کۆمه‌ڵگا‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌وه‌ی کۆمه‌ڵ���گاوه کۆمه‌ڵگای به‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك به‌ڕێوه‌ده‌برد ک���ه خزمه‌ت به‬ ‫مانه‌وه‌ی خ���ۆی بکات (ده‌بێ ئه‌وه روون‬ ‫بکه‌ینه‌وه‪ ،‬که ئێمه کۆمه‌ڵێک ده‌سته‌واژه‬ ‫به‌کارده‌هێنین که له‌زمانی کوردیدا مانای‬ ‫ئه‌‌وه نابه‌خش���ن که ئێمه مه‌به‌‌س���تمانه‪:‬‬ ‫بۆ نموون���ه ده‌زگایه‌كی وه‌ک���و ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫زاراوه‌یه‌كی ناڕوونی بێ ره‌گی‪ ،‬نامۆیه به‬ ‫ئاگایی‌و زمان‌و بی���ر‌و ئه‌زموونی کوردی؛‬ ‫خه‌ڵك���ی کورد جیاوازی ناک���ه‌‌ن له‌نێوان‬ ‫نیشتمان‪ ،‬حکومه‌ت‪ ،‬ده‌وڵه‌ت‪ .‬زاراوه‌یه‌كی‬ ‫وه‌كو کۆمه‌ڵگا که بوون���ه له‌ناوه‌ندێکدا‪،‬‬ ‫له‌دۆخی ئاشتیدا‪ ،‬بۆ ئه‌نجامدانی ملمالنێ‬

‫له‌پێناوی بره‌ودان ب���ه به‌رژه‌وه‌ندیه‌کانی‬ ‫یه‌كت���ر‪ ،‬نامۆیه به دونی���ای کوردی‪ .‬به‌م‬ ‫پێیه‪ ،‬دۆخی ئێس���تای گه‌لی کورد دۆخی‬ ‫کۆمه‌ڵگای���ی نیی���ه‪ ،‬بگ���ره زۆری ماوه‬ ‫ببێته کۆمه‌ڵ���گا)‪ .‬له‌کرۆکی حکومکردن‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تداری‌و کۆمه‌ڵگایی بووندا‪ ،‬ش���تێک‬ ‫هه‌یه که ئێمه دژی ده‌وه‌ستینه‌وه ئه‌ویش‬ ‫زانس���ته‪ .‬نه‌بوونی زانست له‌ڕاستیدا یانی‬ ‫بێکه‌ڵکی حکومه‌ت (به‌اڵم ده‌بێت ئاماژه‬ ‫به‌وه‌بکه‌ین که له‌دونیای سێیه‌مدا دۆخێک‬ ‫هه‌یه‪ ،‬ئه‌وی���ش ده‌وڵه‌ت بۆ دژایه‌تیکردنی‬ ‫کارابوون���ی ده‌وڵه‌ت‪ .‬ب���ه‌و مانایه کاری‬ ‫س���ه‌ره‌كی حکومک���ردن ئه‌وه‌ی���ه ک���ه‬ ‫حکومک���ردن نه‌یه‌ته ئاراوه)‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه بۆ پێناس���ه‌كه‌مان؛ ده‌وڵه‌ت‬ ‫ناچ���اره که ب���ۆ مانه‌وه‌ی خ���ۆی دۆخی‬ ‫مان���ه‌وه‌ی خۆی بهێنێته ئ���اراوه‪ .‬لێره‌دا‬ ‫ده‌وڵه‌ت یانی ده‌زگایه‌ک له‌خزمه‌تی چینی‬ ‫بااڵدا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌یه وه‌ها ئه‌کات که هیچ کۆمه‌ڵگایه‌ك‬ ‫نیی���ه که خاوه‌نی ده‌وڵه‌ت بێت به ته‌نها‪،‬‬ ‫به‌ڵکو له‌مێژوودا شتێک نییه ناوی ده‌وڵه‌ت‬ ‫بێت به رووت���ی‪ .‬ده‌وڵه‌ت ئه‌و ش���ێوازه‬ ‫بااڵیه‌یه‪ ،‬پێویس���تی به‌وه‌یه که کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌ش���ێوازێک رێبکبخات‪ .‬بۆیه هه‌میش���ه‬ ‫ک���ه ناوی ده‌وڵه‌ت ده‌هێنرێ���ت‪ ،‬له‌گه‌ڵیدا‬ ‫ده‌وترێت ده‌وڵه‌ت���ی نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬ده‌وڵه‌تی‬ ‫ئاینی‪ ،‬ده‌وڵه‌ت���ی فره‌که‌لتوری‪ ،‬ده‌وڵه‌تی‬ ‫قه‌بیله‌یی‪..‬هت���د‪ .‬ب���ه‌م پێی���ه ده‌وڵه‌ت‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن���ی کۆمه‌ڵگای���ه‪ ،‬که له‌دۆخی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‪ ،‬ئاین���ی ی���ان قه‌بیله‌ییدایه‪.‬‬ ‫که‌واته ده‌وڵ���ه‌ت بۆخۆی دوائامانج نییه‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ش���ێوازی ده‌وڵ���ه‌ت‪ ،‬دوائامانجه‪.‬‬ ‫کاتێک ب���اس له‌جاڕدانی ده‌وڵه‌تی کوردی‬ ‫ئه‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌وه چ ج���ۆره ده‌وڵه‌تێکه که‬ ‫ج���اڕ ئه‌درێت‪ .‬کاتێک ئێم���ه ده‌ڵێین که‬ ‫کورد‪ ،‬نه‌ته‌وه‌نییه‪ ،‬کۆمه‌ڵگا نییه‪ ،‬که‌واته‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌که‌ی نابێته ده‌وڵه‌تێکی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫کۆمه‌ڵگایی‪.‬‬

‫لەو کاتەوەی ش���اری سلێمانی دروست‬ ‫کراوە‪ ،‬مەڵبەند‌و سەرچاوەی رۆشنبیری‬ ‫بووە‪ ،‬ئ���ەم س���ەرچاوەیە وەك چۆن‬ ‫دیجل���ە‪ ،‬فورات‪ ،‬نیل س���ەرچاوەکەیان‬ ‫ناگوێزرێنەوە بۆ دەڤەرێکی تر‪ ،‬ئاواش‬ ‫رۆش���نبیری‪ ،‬تایبەتمەندی‪ ،‬بە گشتی‬ ‫کلتووری ئەم شارە ناگوێزرێنەوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئەم سەرچاوەیە له‌سلێمانی‪-‬یەوە باڵی‬ ‫ئەکێشێت بە سەر هەموو کوردستاندا‌و‬ ‫خۆشی هەمیشە له‌داهێناندایە‪.‬‬ ‫ج���ا ئێم���ە ئەگ���ەر وەک نموون���ە‬ ‫ه���ەر له‌دروس���تبوونی ئەم ش���ارەوە‪،‬‬ ‫نالی‪ ،‬س���الم‌و مەحوی‪ ،‬ش���ێخ مارفی‬ ‫نۆدێ‪ ،‬مەوالنا خالیدی نەقش���بەندی‪،‬‬ ‫حه‌پس���ه‌خانی نه‌قیب‌و چەندەهای تر‬ ‫بهێنین���ەوە‪ ،‬لەهی���چ دەڤەرێکی تری‬ ‫کوردستان‌و لەو کاتانەدا کەسانێکی تری‬ ‫وەک ئەمان باخی ئەدەب‌و رۆش���نبیری‬ ‫کوردی نەڕازاندۆت���ەوە‪ ،‬هەر ئەمانەش‬ ‫بوونەتە هەوێن بۆ دەڤەرەکانی تر‪ ،‬ئەو‬ ‫رێچکە ئەدیب‌و شاعیرانەی دوای ئەمان‬ ‫هاتن‪ ،‬ئەو راس���تیە ئەس���ەلمێنن ئیتر‬ ‫له‌پیرەمێرد‪ ،‬گۆران‪ ،‬کامەران‪ ،‬ش���ێخ‬ ‫نوری ش���ێخ س���اڵح‪ ،‬هەردی‪ ،‬کاکەی‬ ‫فەالح تا ئەگاتە سەر ئەم نەوە نوێیەی‬ ‫هەمیشە له‌داهێناندان‪.‬‬ ‫جگە لەوەش هەمیش���ە رێژەی ژنان‬ ‫لەم شارەدا له‌پێش هەموو ناوچەکانی‬ ‫تری کوردس���تانەوە بوون‌و ئەو ژمارە‬ ‫زۆرەی خوێن���دەوار‌و رۆش���نبیری ژن‬ ‫وەك سەرەتا‌و چەندایەتی‌و چۆنایەتی‪،‬‬ ‫وەك ئ���ەو قوتابخانانەی تایبەت بوون‬ ‫ب���ە کچان‌و ژنانی ئەم ش���ارەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەس���ەلمێنن کە بوارێکی شایستە بۆ‬ ‫ژنان رەخساوە بۆ زانست‌و پێشکەوتن‪،‬‬ ‫هەوڵەکانی حەپسەخانی نەقیب‌و فاتمە‬ ‫محێدی���ن‌و گوزیدە خ���ان نمونەیەکی‬ ‫بەرچاون کە لەس���اڵی ‪١٩٢٥‬ی زاینەوە‬ ‫قوتابخان���ەی کچ���ان کراوەت���ەوە‌و‬ ‫ژمارەیەکی زۆر روویان تێکردووە‪.‬‬ ‫ئەم شارە هەر له‌س���ەرەتاوە شاری‬ ‫هونەری رەسەنیش بووە‪ ،‬هەر له‌گۆرانی‌و‬ ‫مۆسیقاوە‪ ،‬تا شێوەکاری‌و شانۆ‪ ،‬هەر‬ ‫له‌دەروێش عەبدواڵ‪ ،‬رەش���ۆل‪ ،‬دایکی‬ ‫جەمال‪ ،‬نازدار‌و ئەسمەر فەرهاد‪ ،‬برایم‬ ‫حەزین‪-‬ـەوە تا دەگاتە شەماڵ سایب‪،‬‬ ‫برایمی خەیات‪ ،‬ولیەم یوحەننا‪ ،‬رەفیق‬ ‫چاالک‪ ،‬حەمەس���اڵح دیالن‪ ،‬مەحمود‬ ‫تۆفیق ش���لک‪ .‬ش���انۆ بۆیەک���ەم جار‬ ‫له‌هەموو کوردس���تاندا هەر لەم شارەدا‬

‫هاتۆتە ئ���اراوە‌و هەر لەم شارەش���دا‬ ‫بەرچاوترین داهێنانی بەخۆیەوە دیوە‪،‬‬ ‫چونک���ە مێژووی ش���انۆی کوردی زۆر‬ ‫نوێ‪-‬ی���ە‪ ،‬چاوخش���اندنێکی خێرا بەم‬ ‫چەمکەدا سەلمێنەری بۆچوونەکەمانە‪.‬‬ ‫یەکەم زانکۆ له‌هەموو کوردس���تاندا‬ ‫یەکەمجار له‌سلێمانی ب ‌ه خوێنی گه‌شی‬ ‫شه‌هیداکانمان کرایەوە‌و بووە چەقێکی‬ ‫تیش���كبەخش بە هەم���وو ناوچەکەدا‌و‬ ‫هەزارەه���ا زان���ا‌و بلیمەت���ی بەرهەم‬ ‫هێنا‌و رووناک���ی‌و وزەیەکی بەرچاویان‬ ‫خس���تە واری ژیانەوە‌و بووژانەوەیەکی‬ ‫بەرفراوانیان له‌فەرهەنگ‌و شارستانێتیدا‬ ‫بەدی هێنا‪.‬‬ ‫له‌بواری شۆڕش���گێڕی‌و سیاس���ەتی‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی دوژمنیشدا‪ ،‬هەمیشە‬ ‫س���لێمانی پێش���ەنگی ئ���ەو خەباتە‬ ‫بووە‌و لەوەتی س���لێمانی له‌سەردەمی‬ ‫بابانەکانەوە دروس���ت بووە‪ ،‬هەمیشە‬ ‫مەکۆی سەربەخۆیی‌و ئازادی بووە‪ ،‬خۆ‬ ‫ئەگەر سیاسەتی دووبەرەکی‌و خۆخۆری‬ ‫میرەکان���ی بابان رێگ���ر نەبوایە‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەمێك بوو کوردستان له‌سلێمانییەوە‬ ‫بۆ بە دەوڵەت بوون سەرچاوەی گرتبوو‪،‬‬ ‫نموون���ەی دوانزەس���وارەی مەریوان‌و‬ ‫نەبەردەکانی هەمەوەند‌و جافەکانی ئەم‬ ‫دەڤەرە الپەڕە پڕشنگدارەکانی مێژووی‬ ‫کوردیان رازاندۆتەوە‪.‬‬ ‫خۆ دەیەها دۆکیۆمێنتی مێژوویی ئەم‬ ‫بۆچوونەمان ئەسەلمێنێت بۆ نمونە کە‬ ‫شێخ رەزای تاڵەبانی ئەفەرموێت‪:‬‬ ‫له‌بیرم دێت سلێمانی کە دارولمولکی‬

‫بابان بوو‬ ‫نە مەحکومی عەجەم نە سوخرەکێشی‬ ‫ئالی عوسمان بوو‬ ‫باشترین گەواهی دانە کە ئەم شارە‬ ‫دەوڵەتێکی سەربەخۆ بووە هەر له‌کاتی‬ ‫بابانەکانەوە‪ ،‬ملی بۆ هیچ داگیرکەرێک‬ ‫دانەنەواندووە‪.‬‬ ‫زۆر ب���ە رەوای ئەزانم کە لێره‌ش���دا‬ ‫تێکۆش���انی باوک���ی بەڕێ���زم (نوری‬ ‫ئەحم���ەد ته‌ه���ا) بهێنم���ەوە بی���ری‬ ‫نەتەوەک���ەم‪ ،‬ک���ە چ���ۆن هەوڵی ئەدا‬ ‫شۆڕش���ێکی کەلتووری���ی نەتەوەییانە‬ ‫هەڵگیرس���ێنێت‌و زۆر س���ەرکەوتووانە‬ ‫کۆمەڵێ���ك دەس���تەواژەی کوردانەی‬ ‫خس���تە ناو کەڵچەری نەتەوەکەمەوە‪،‬‬ ‫الی هەم���وو بە ئەمەکێک ئاش���کرایە‬ ‫کە وشەگەلی رۆژباش‪ ،‬بەیانیت باش‪،‬‬ ‫ئ���ەم کاتەت باش‌و زۆر دەس���تەواژەی‬ ‫ت���ر لەالیەن ئ���ەم نەم���رەوە هاتە ناو‬ ‫ئاخافتنی کۆمەڵگاوە‪ ،‬جگە له‌ئازایەتی‬ ‫چاو نەترس���ی‌و خۆنەویستن له‌پێناوی‬ ‫کوردایەتی���دا‪ ،‬هەر ئ���ەم زاتە بوو کە‬ ‫مەردانە وازی له‌پله‌و پایەی س���وپای‬ ‫عێراق هێن���او دەرب���ەدەری‌و زیندان‌و‬ ‫کوێرەوەری ژیانی له‌پێناوی نەتەوەکەیدا‬ ‫هەڵب���ژارد‌و تا ئ���ەو چرکەیەی کۆچی‬ ‫دوایی تیا کرد‪ ،‬هەموو هەڵوێس���تێکی‬ ‫بوونە نمونە بۆ نەوە دوای نەوەی ئەم‬ ‫کوردە‪.‬‬ ‫ه���ەر کاتێک رژێمەکان���ی دوژمن بە‬ ‫کورد بەرەنگاری ئازادی‌و چارەنووسی‬ ‫کورد‌و کوردستان بوونەتەوە‪ ،‬ئەم شارە‬ ‫دەستپێشخەر بووە له‌بەرپەرچدانەوەیدا‪،‬‬ ‫شەڕی بەردەرکی سەرا‌و رۆژی شەشی‬ ‫ئەیل���ول‌و خۆپیش���اندانی نەب���ڕاوەی‬ ‫ئ���ەم ش���ارە مێ���ژووی ک���ۆن‌و نوێ‬ ‫ئەسەلمێنێت‪.‬‬ ‫ئەوە ئاس���ایی‌و س���ەرزارەکی نەبوو‬ ‫رژێمە یەک ل���ه‌دوای یەکەکانی دوژمن‬ ‫بە کورد هەمیش���ە ئەیانووت سلێمانی‬ ‫سەری مارەکەیە‪ .‬کوردپەروەرانی هەر‬ ‫چوار پارچەی کوردستانیش بە شاری‬ ‫هەڵم���ەت‌و قوربانی ئەیانناس���اند‌و بە‬ ‫ئێستاشەوە هەر هەمان پێناسەیە‪.‬‬ ‫ئەو پێناس���ەیەی سەرەوەم بۆ ئەوە‬ ‫ب���وو‪ ،‬وا هەس���ت نەکرێت ک���ە بەندە‬ ‫وەك شارپەرس���تێك ئ���ەم باس���ەم‬ ‫دەس���ت داوەتێ‪ ،‬نەخێر ئەگەر خەڵکی‬ ‫ئەم ش���ارەش نەبم‪ ،‬ئ���ەوا هەر هەمان‬ ‫هەس���تم هەیە‪ ،‬هەمان هەستیش���م بۆ‬ ‫هەم���وو دەڤەرێکی کوردس���تان هەیە‪،‬‬ ‫ئیتر هەر له‌مەهاباد‪ ،‬ئامەد‪ ،‬دەرس���یم‪،‬‬

‫ئاراس نوری ئەحمەد تەها‬

‫مس���وڵمان‌و جولەک���ە‌و مەس���یحیی‌و‬ ‫بێدیندا‪ ،‬ورد لێی کۆڵیونەتەوە‌و دەڵێن‬ ‫م���ەال کرێکار غ���ەدری له‌کەس���ی تر‬ ‫کردووە بۆیە دەبێت سزاکەی بکێشێت‪.‬‬ ‫ئەوەی کە دادگا ش���انزەهەزار دۆالری‬ ‫لێ دەستێنێ بۆ مەریوان هەڵەبجەیی‪،‬‬ ‫مان���ای ئەوەی���ە ک���ە ئ���ەوە مەریوان‬ ‫هەڵەبجەیی‌و مافی هاوواڵتییانی کورد‌و‬ ‫نەرویجییە کە غەدر له‌حەقیاندا کراوە‪.‬‬ ‫م���ەال کرێکار خ���ۆی ش���ایەتیی ئەوە‬ ‫دەدات ک���ە دادگاکان���ی نەروی���ج زۆر‬ ‫زۆر س���ەربەخۆ‌و عادیل���ن‪ .‬ئەوەتا ئەو‬ ‫زیاتر له‌دە س���اڵە هەموو شانازییەکی‬ ‫بەوەوەی���ە ک���ە دادگای نەروی���ج‪ ،‬نە‬ ‫ئەمریکا‌و نە یەکێتیی‌و نە موخابەراتی‬ ‫هەم���وو واڵتانی رۆژئ���اوا نەیانتوانیوە‬ ‫قەناعەت���ی پێ بێنن ئەو س���زا بدات‌و‬ ‫هەمووجار بەرائەت دەردەچێت‪ .‬ئەگەر‬

‫له‌برادەرانی س���ەرکردایەتیی کۆمەڵی‬ ‫ئیس�ل�امیی‌و بزووتنەوەی ئیسالمیی‌و‬ ‫الیەنگرانی کرێکار له‌پاڵتاڵک ئەمجارە‬ ‫دادگایان پ���ێ ناعادیله‌و هاوس���ۆزیی‬ ‫دەردەبڕن لەگەڵ کرێکاردا؟ کێ له‌ئێمە‬ ‫قبوڵ ئ���ەکات بەنگالدیش���ییەک بێت‬ ‫له‌چوارباخ یان تەیراوە بژی‌و دە س���اڵ‬ ‫شەوانە لەسەر ئەنتەرنێت دانیشێت‌و بۆ‬ ‫سەدان بەنگالدیشیی قسە بکات‌و بڵێت‬ ‫ئەم کوردان���ەی هەرێمی ‌کوردس���تان‬ ‫هەر ش���ایان ب���ەوەن چۆن ب���ۆت کرا‬ ‫بیانکوژیت‪ ،‬وە ش���ایان بەوە بوون کە‬ ‫ئەنفال کران؟‬ ‫کەسێک بیر له‌نموونەیەکی وا بکاتەوە‬ ‫ئینجا ئەزان���ێ ئەوروپای مافی مرۆڤ‌و‬ ‫عەلمانییەت چەند له‌ئێمە دڵگەورەترن‌و‬ ‫چی ش���ەرمێکە بە تاغوت‌و قسەی لەو‬ ‫بابەتە ناویان ببەین‪ ،‬ئاخر سیاسەتێکی‬

‫سەیر کە ئەم رۆژانە کەسانێک‪ ،‬لەوانە‬ ‫س���ەرکردەکانی کۆمەڵی ئیس�ل�امیی‌و‬ ‫بزوتنەوەی ئیسالمیی دەستیان داوەتێ‬ ‫ئەوەیە کە راگەیاندن دەردەکەن‌و تیایدا‬ ‫س���ەرکۆنە‌و ئیدان���ەی دادگاییکردن‌و‬ ‫حوکمدانی مەال کرێکار دەکەن‪ .‬ئەگەر‬ ‫کەسێک له‌ڕۆژئاوا ژیابێت دەزانێت چەند‬ ‫عەیبە سیاس���ەتمەدارێک یان حیزبێک‬ ‫ئیدانەی کاروبار‌و بڕیاری دادگا بکات‌و‬ ‫بڵێت داوا دەکەین فاڵنە کەس نەدرێتە‬ ‫دادگا یان س���ەرکۆنەی ئ���ەوە دەکەین‬ ‫کە فاڵنەکەس لەس���ەر یاساش���کاندن‬ ‫لێپیچین���ەوەی لەگ���ەڵ بک���رێ‪ ،‬ئەمە‬ ‫چونکە دادگاکان له‌ئەوروپا سومعەتێکی‬ ‫گەورەیان هەیە له‌سەربەخۆییدا‌و ئەوە‬ ‫دادگای���ە کە ش���ارەزایی لێکۆڵینەوەی‬

‫ئەوە ئاسایی‌و‬ ‫سەرزارەکی نەبوو‬ ‫رژێمە یەک له‌دوای‬ ‫یەکەکانی دوژمن‬ ‫بە کورد هەمیشە‬ ‫ئەیانووت سلێمانی‬ ‫سەری مارەکەیە‬

‫رەواندز‌و ئامێ���دی‪ ،‬رانیە‪-‬وە بۆ هەموو‬ ‫دیاردەیەکی تیش���کدار له‌هەر شارێکی‬ ‫تری کوردس���تان‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ هەموو‬ ‫س���ۆز‌و نەوازش���ێکم بۆ ئەو مەبەستە‪،‬‬ ‫ش���اری س���لێمانی‪ ،‬مەڵبەند‌و هەوێنی‬ ‫هەموو راپەڕینەکان بووە‌و چاونەترسانە‬ ‫ئەنجامیان داوە‪.‬‬ ‫جا کە دەڵێین له‌هەموو داهێنانەکانی‬ ‫شارستانیەتیدا توانای بنیاتنانی هەیە‪،‬‬ ‫هەر هەم���ان تواناش ب���ە پێچەوانەوە‬ ‫بە ئاس���انی بەکار دەهێنێت دژی هەر‬ ‫دەس���ەاڵتێك کە بیەوێت ئەم ش���ارە‬ ‫پەراوێز بخ���ات‌و گۆش���ەگیری بکات‪،‬‬ ‫ک���ە ئەمەش جۆرێکە له‌ب���ێ ئەمەکی‌و‬ ‫نمەکس���وێری دژی ئ���ەم ش���ارەی کە‬ ‫روونمان کردەوە له‌چ رەوشێکدا بووە‪.‬‬ ‫ئەم���ڕۆ الی هەموو توێژ‌و چینێکی ئەم‬ ‫شارە بەرچاوترین پاشاگەردانی بەدی‬ ‫ئەکرێ���ت‪ ،‬بەتایبەتی له‌چاو ش���ارانی‬ ‫تری کوردس���تاندا‪ ،‬ک���ە دەبوو هەموو‬ ‫ئاوەدانی‌و الکردنەوەیەک وەک هەنگاوی‬ ‫یەکەم له‌سلێمانییەوە دەست پێبکات‪.‬‬ ‫من خۆم ب���ە رۆڵەیەکی بە ئەمەکی‬ ‫هەموو کوردس���تان ئەزانم‌و مەبەستم‬ ‫له‌کەمکردن���ەوەی هی���چ ش���ار‌و‬ ‫ش���ارۆچکەیەکی کوردس���تان نیی���ە‌و‬ ‫خواست‌و ئارەزوومە هەموو کوردستان‬ ‫لەوپەڕی ئاوەدانیدا بێت‪ ،‬بەاڵم هەموو‬ ‫رۆڵەیەک���ی دڵس���ۆزی ک���ورد‪ ،‬لەهەر‬ ‫جێگایەکی کوردس���تان بێ���ت‪ ،‬ئەبێت‬ ‫وەف���ای بەرامبەر ئەم ش���ارەی ناوی‬ ‫سلێمانیە وش���ك نەکات‌و بە چاوێکی‬ ‫کوردان���ەوە بڕوانێت���ە ئەو س���تەمەی‬ ‫ئەمڕۆ سەپێندراوە بە سەریدا‪ .‬دوژمن‬ ‫چ���ۆن دەیویس���ت پەراوێ���زی بخات‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ بە ناوی دۆستایەتییەوە‪ ،‬پالنی‬ ‫دوژمنەکانی دژی ئەم ش���ارە جێبەجێ‬ ‫ئەکرێ���ت‪ .‬کە دەڵێم‪ :‬ئەم���ڕۆ‪ ،‬ناچارم‬ ‫سبەینێش بخەمە بیر‪ .‬ئەگەر کوردستان‬ ‫وەك نمونەی پۆلێک تێی بڕوانین‪ ،‬ئەوا‬ ‫له‌هەم���وو پۆلێکدا جیاوازی تاك بەدی‬ ‫دەکرێت‌و هەمیش���ە تاکی پێشکەوتوو‬ ‫نابێت س���ەرکوت بکرێ���ت‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫زی���ان بە هەموو پۆلەک���ە نەگات‪ .‬لەم‬ ‫روانگەیەوە پشتگوێخس���تنی سلێمانی‬ ‫زیان پێگەیاندنی گشت کوردستانە‪ ،‬جا‬ ‫کە س���ەرچاوە ناگوێزرێتەوە با هەوڵی‬ ‫لێڵکردنی نەدرێت‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر س���لێمانی سەریش���ی ل���ێ‬ ‫بکرێت���ەوە‪ ،‬رەگ‌و ریش���ەی ئەوەندە‬ ‫بە هێ���زە چەندەها س���ەری نوێی لێ‬ ‫دەبێتەوە‪.‬‬

‫له‌حکومه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ده‌وڵه‌ت‬ ‫سه‌فه‌رێکه‪ ،‬ئێمه‬ ‫وه‌ک گه‌لێک ده‬ ‫ئاستدا‌بێت سیاسەتی کەڵەگایی بەناوی داکۆکیی له‌دادپەروەرییەوە‬ ‫له‌چه‌ندین‬ ‫‌دەربارەی خوێندنەوەی ئایدۆلۆجیی ئیسالمیەکان‌و خەڵکی سادەی ئێمە بۆ دادگاییکردنەکەی مەال کرێکار‬ ‫ئه‌نجامیبده‌‌‌ین‪،‬‬ ‫له‌پێشڕه‌وی ئه‌وانه‬ ‫له‌یاساشکێنیی‌و تاواندا هەیە‌و دادگایە‬ ‫له‌یوتیوب گوێ له‌هەر قسەیەکی بگریت‪،‬‬ ‫‌‌سەرکەوت عەزیز‬ ‫هه‌موویاندا له‌ڕووی‬ ‫بڕیار دەدات کە ئایا کەس���ێک شتێکی‬ ‫دەبینیت بەردەوام باس���ی ئەوە ئەکات‬ ‫کردووە کە لەگەڵ یاسا‌و مافی مرۆڤدا‬ ‫س���یفەتێکی خراپ���ی خەڵک���ی ئێمە ک���ە حکومەتی راس���تڕەوی نەرویجیی‬ ‫ئاگاییه‌وه‬ ‫نایەتەوە ی���ان نا‪ .‬ئەگەریش دادگایەک‬ ‫ئەوەیە ک���ە تا ئاس���تی فەقیرحاڵیی دەی���ان جار بۆ س���زادانی بردوویانەتە‬ ‫ئ���ه‌‌‌و دۆخه‌ی ک���ه هاتوه‌ته ئ���اراوه بۆ دڵپ���اک‌و لێبوردەیە‪ .‬ئەگەر کەس���ێک ب���ەر دادگا‪ ،‬ب���ەاڵم دادگای نەرویجیی نەرویجییەکان‬ ‫وتی ئەوا بۆمان دەرکەوت کە فاڵنە کەس‬ ‫یاسای ش���کاندووە‌و ناحەقیی بە فاڵنە‬ ‫قس���ه‌كردن ده‌رباره‌ی ده‌وڵه‌تی کوردی‪ ،‬کۆمێنت���ی خوێن���ەران بخوێنێتەوە کە ئەوەندە س���ەربەخۆ‌و دادپەروەر‬ ‫بووە دەزانن ئێمەی‬ ‫کەس کردووە له‌واڵتێکی دادپەروەردا‪،‬‬ ‫وته‌زایه‌کی کانت‪-‬مان دێنێته‌وه یاد‪ ،‬کانت لەژێر هەواڵ���ی حوکمدانی مەال کرێکار ک���ە ب���ە قس���ەی سیاس���ەتمەدارانی‬ ‫ئیتر ئابڕوچوونێکی گەورەیە بەیاننامەی‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر ده‌ته‌وێ ئازادی له‌که‌س���ێک بە پێنج س���اڵ زیندانییدا له‌سایتەکاندا نەکردووە‌و س���زای نەداوە‪ .‬وا دە‬ ‫ساڵە کورد چەندین‬ ‫ئیدان���ە باڵوبکەیتەوە‌و داوا بکەیت ئەو‬ ‫بسێنی‪ ،‬ئه‌وا توشی گومانی بکه به‌رامبه‌ر نوس���راون‪ ،‬زۆرێ���ک نوس���یویانە کە دادگای نەرویجی���ی وەک داکۆکیی���ەک‬ ‫کەسە بەربدرێت‌و سزا نەدرێت‪ ،‬چونکە‬ ‫ئازادی بوونی‪ .‬قسه‌کردن له‌سه‌ر ده‌وڵه‌تی ئەگەرچی کرێکاریان پێ رەفزە‪ ،‬بەاڵم له‌ماف���ی م���رۆڤ‪ ،‬وەک‬ ‫دادگایەک���ی ساڵە بەر لەوان‬ ‫کارێک���ی وا وەک الیەنگریی موجریم‌و‬ ‫کوردی وه‌ک جاڕدانێکی سیاس���ی‪ ،‬رێگره پێیان ناخۆش���ە‪ ،‬وەک شتێک کرێکار عەلمانیی دیموکراتی���ی‪ ،‬دژ بە هەموو‬ ‫یاساش���کێنەران چاو لێدەکرێت‌و هەر‬ ‫له‌وه‌ی کورد بیرله‌وه‌بکاته‌وه‪ ،‬ئایا ئێمه بۆ غەدری ل���ێ کرابێ���ت‌و له‌ناحەق وەک راسیستەکانی ئەوروپا وەستاوەتەوە‬ ‫عێراق‌و دەزانین کە مەال‬ ‫حیزبێ���ک وابکات ئەندام���ی نامێنێت‪،‬‬ ‫له‌مێژوودا ده‌وڵه‌تم���ان نییه‪ ،‬وه نه‌بووه‪ ،‬پێشمەرگەکانی خێڵی حەمە له‌زینداندا ئامادە نییە کرێکار بداتە دەستی‬ ‫نەبا ئەشکەنجە بکرێت‪ .‬ئەمە ئەگەرچی کرێکار چەند ساڵە‬ ‫وە وەک سیاس���ەتمەدار‌و وەک حیزب‬ ‫ئای���ا ئێمه چۆن ببینه خ���اوه‌ن ده‌وڵه‌ت‪ ،‬لوت‌و گوێیان بڕیبێت‪.‬‬ ‫ئیعتیباریان نامێنێت‪.‬‬ ‫ئای���ا بۆ هه‌بوونی ده‌وڵ���ه‌ت ئێمه چیمان ‌م���ەال کرێکار غ���ەدری لێنەکراوە تا کرێکار ش���ەو نییە له‌ئینتەرنێت هێرش‬ ‫پێویس���ته‪ .‬دیاره ئه‌مان���ه گرنگن‪ ،‬به‌اڵم کەس���ێک س���زاکەی پێ ناخۆش بێت‪ .‬نەکاتە س���ەر ئەو واڵتە‌و فەتوای له‌دژ خەڵک هاندەدات بۆ‬ ‫‌بۆیە ئابڕوچوونێکی گەورەی میللەتی‬ ‫کوردە کە ئێس���تا سیاس���ەتمەداران‌و‬ ‫ئێم���ه له‌دوورگه‌یه‌ك���ی داب���ڕاودا ناژین‪ ،‬ئ���ەو دادوەرانێک ک���ە مێژوویان هەیە دەرن���ەکات‪ .‬دادگای‬ ‫نەروی���ج کەهەندێکئاوا توندڕەویی‌‬ ‫خەڵکی نەرویج دەیبیستنەوە کە کورد‬ ‫له‌ڕاس���تیدا له‌جوگرافیایه‌ك���دا ده‌ژین که له‌داکۆکییکردن���دا له‌ماف���ی مرۆڤ���ی سەرڕاستە‪ ،‬ئەی چۆنە ئێستا‬ ‫ناتوانرێت به‌بێ ده‌س���تێوه‌ردانی ئه‌وانیتر‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌ناسه‌ش بدرێت‪.‬‬ ‫له‌حکومه‌ته‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌ت س���ه‌فه‌رێکه‪،‬‬ ‫ئێم���ه وه‌ک گه‌لێ���ک ده‌بێ���ت له‌چه‌ندین‬ ‫ئاستدا ئه‌نجامیبده‌‌‌ین‪ ،‬له‌پێشڕه‌وی ئه‌وانه‬ ‫هه‌موویاندا له‌ڕووی ئاگاییه‌وه‪ .‬له‌س���تونی‬ ‫داهات���وودا دێینه س���ه‌ر دوو تێزی گرنگ‬ ‫له‌مێ���ژووی ده‌وڵ���ه‌ت‪ ،‬ئه‌وانیش ده‌وڵه‌ت‬ ‫دروس���تده‌كرێت ی���ان ده‌وڵ���ه‌ت ب���ۆت‪-‬‬ ‫دروست‪-‬ده‌كرێت‪ .‬له‌پاش���ان دێینه سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و گۆڕانکاریان���ه‌ی ک���ه له‌ناوچه‌که‌دا‬ ‫رووئه‌ده‌ن وه روویاندا له‌بیس���ت س���اڵی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬له‌گرتنی س���ه‌ددام بۆ کوێت‬ ‫وه ئه‌گ���ه‌ری گۆڕان���کاری له‌جوگرافیای‬ ‫ناوچه‌که‌دا‪ .‬پاشان قسه له‌سه‌ر ده‌وڵه‌تی‬ ‫کوردی‌و تورکیا ئه‌که‌ین‪ ،‬که ئێس���تا ئه‌و‬ ‫واڵته له‌چه‌ند ئاستێکدا له‌پیاداچوونه‌وه‌ی‬ ‫سیاسه‌تی خۆیه‌تی له‌ناوچه‌که‌دا‪.‬‬

‫ئەوەندە بێئاگایە له‌دنیا کە دوای ئەوەی‬ ‫دادگای���ەک دوو مان���گ له‌تۆمەتەکانی‬ ‫پۆلیس‌و حکومەتی نەرویجی کۆڵیتەوە‌و‬ ‫گەیش���تۆتە ئەو قەناعەت���ەی کە مەال‬ ‫هەڕەشەی گەورەی له‌سیاسەتمەداران‌و‬ ‫کوردان���ی دانیش���تووی ئ���ەو واڵتە‌و‬ ‫خەڵکی ئ���ەو واڵتە ک���ردووە‪ ،‬کەچی‬ ‫سیسەتمەدارانی ئەم میللەتە بەیاننامە‬ ‫دەنوسن‌و دەڵێن وەاڵ نابێ سزا بدرێ‪.‬‬ ‫له‌کاتێک���دا بێگوم���ان نەرویجییەکان‬ ‫دەزانن ئێمەی کورد چەندین ساڵە بەر‬ ‫لەوان دەزانین کە م���ەال کرێکار چەند‬ ‫ساڵە خەڵک هاندەدات بۆ توندڕەویی‌و‬ ‫له‌سەدان گەنجی کوردی وا گەیاندووە‪،‬‬ ‫لەو گەنجانەی کە تووڕەن له‌بێکاریی‌و‬ ‫نادادپەروەری���ی حوکم���ی پارتی���ی‌و‬ ‫یەکێتیی‪...،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫بانيژه‬

‫‪15‬‬

‫د‪ .‬ره‌وشت ره‌شید‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشی ‌ه ده‌رونیه‌كان‬

‫چۆن ده‌زانیت كام ڤیتامینه‌ت كه‌مه‌؟‬

‫ئه‌مه‌ هه‌ندێ لەنیشانه‌كانه‌ كه‌ به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫ده‌توانیت بزانیت چ ڤیتامینێكت‬ ‫كه‌مه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها لەكاتی‌ كه‌مبوونی‌‬ ‫ڤیتامینه‌كاندا ده‌توانیت چه‌ند خواردنێك‬ ‫به‌كار بهێنیت بۆ پڕكردنه‌وه‌یان‪‌،‬وه‌ك‬ ‫میوه‌‌و سه‌وزه‌‪ ،‬كه‌ ده‌توانن ڤیتامینی‌‬ ‫گونجاوت بۆ دابین بكه‌ن‪....‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر تۆیه‌ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌مانه‌ی‌‬ ‫خواره‌وه‌یه‌‪.‬‬

‫ئازاری‌ جومگه‌كان‌و‬ ‫ئازاری‌ پشت‪،‬‬ ‫هه‌ڵوه‌رینی‌ قژ‬

‫ئه‌گه‌ر به‌ده‌س����ت ئه‌مان����ه‌و‌ه ده‌ناڵێنیت‬ ‫(هه‌وكردنی‌ به‌رده‌وام به‌ تایبه‌تی‌ لەبه‌شی‌‬ ‫سه‌ره‌وه‌ی‌ كۆئه‌ندامی‌ هه‌ناسه‪ ،‬ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫بری����ن لەده‌مدا‪ ،‬شه‌وكوێری‌‪‌.‬وش����كبون‌و‬ ‫قڵیشانی‌ پێست) ئه‌وا تۆ ڤیتامینی‌ (‪)A‬‬ ‫یت كه‌مه‌ كه‌ لەمانه‌دا هه‌یه‌‪:‬‬ ‫*زه‌یتی‌ جگه‌ری‌ نه‌هه‌نگ‪ ،‬په‌نیر‪ ،‬ماست‬

‫*ڕوه‌كه‌ س����ه‌وز‌و ڕه‌نگاو ڕه‌نگه‌كان‌وه‌ك‬ ‫س����پێناخ ـ گێ����زه‌ر ـ كاه����و ـ كه‌له‌رم ـ‬ ‫ته‌ماته‌ ـ پاقله‌مه‌نی‌ ـ قۆخ ـ ش����ه‌ربه‌تی‌‬ ‫پرته‌قاڵ‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ده‌س����ت ئه‌مان����ه‌و‌ه ده‌ناڵێنیت‬ ‫(ش����ه‌كه‌تی‌ ب����ه‌رده‌وام‪ .‬كه‌مبون����ه‌وه‌ی‌‬ ‫توانای‌ ته‌ركیزكردن‪.‬‬

‫‪D‬‬

‫‪B‬‬

‫‪F‬‬

‫هه‌ستیاربوون به‌تیشك ‌ی هه‌ستكردن به‌ هیالك ‌ی‬ ‫سستی‌ سارێژبوون ‌ی‬ ‫خۆر‪ ،‬دڵه‌ڕاوكێ ‌ی‬ ‫برینه‌كان‬ ‫به‌رده‌وام‪ ،‬بێخه‌ویی‬ ‫قڵیش����انی‌ لێوه‌كان‪ .‬هه‌س����تیاربوون ب ‌ه‬ ‫تیش����كی‌ خۆر‪ .‬دڵه‌ڕاوكێی‌ ب����ه‌رده‌وام‪.‬‬ ‫بێخه‌وی‌) ئ����ه‌وا ڤیتامین ‪ B‬یت كه‌مه‌ كه‌‬ ‫لەمانه‌دا هه‌یه‌‪:‬‬ ‫خوم����ره‌ ـ جگه‌ر ـ گۆش����ت ـ س����پێنه‌ی‌‬ ‫هێلكه‌ ـ سه‌وزه‌ ـ میوه‌ ـ پاقلە ـ سپێناخ‬ ‫ـ كه‌له‌رم ـ گێزه‌ر‪.‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬

‫ئه‌گه‌ر به‌ده‌س����ت ئه‌مان����ه‌وه‌ ده‌ناڵێنیت‬ ‫(توش����بوونی‌ ب����ه‌رده‌وام به‌ س����ه‌رما‪.‬‬ ‫خوێنه‌ربوونی‌ پووك‪ .‬ساڕێژنه‌بوونی‌ برین‬ ‫به‌ ئاسانی‌) ئه‌وا ڤیتامین ‪ C‬یت كه‌مه‌ كه‌‬ ‫لەمانه‌دا هه‌یه‌‪:‬‬ ‫جگه‌ر ـ سپڵ‌و شه‌ربه‌تی‌ لیمۆ ـ شه‌ربه‌تی‌‬ ‫پرته‌ق����اڵ ـ فه‌راول����ە توور ـ س����ێو ـ‬

‫كه‌له‌رم ـ مه‌عده‌نوس ـ ته‌ماته‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ده‌س����ت ئه‌مان����ه‌و‌ه ده‌ناڵێنیت‬ ‫(ئ����ازاری‌ جومگه‌كان‌و ئازاری‌ پش����ت‪.‬‬ ‫هه‌ڵوه‌رینی‌ قژ) ئه‌وا ڤیتامین ‪ D‬یت كه‌مه‌‬ ‫كه‌ لەمانه‌دا هه‌یه‌‪:‬‬ ‫زه‌یتی‌ جگه‌ری‌ نه‌هه‌نگ‌و قشده‌ ـ ماست ـ‬ ‫سپێنه‌ی‌ هێلكه‌‌و خۆدانه‌به‌رتیشكی‌ خۆر‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ده‌س����ت ئه‌مان����ه‌و‌ه ده‌ناڵێنیت‬ ‫(هه‌س����تكردن به‌ هیالكی‌ ب����ه‌ كه‌مترین‬ ‫جوڵه‌‌و هه‌ڵس����وران‪ .‬سستی‌ سارێژبوونی‌‬ ‫برینه‌كان) ئ����ه‌وا ڤیتامین ‪ F‬ت كه‌مه‌ كه‌‬ ‫لەمانه‌دا هه‌یه‌‪:‬‬ ‫س����ه‌وزه‌ په‌ڕه‌یی����ه‌كان‌وه‌ك كاه����و‌و‬ ‫مه‌عده‌ن����وس‪ ،‬س����پێناخ‌و زه‌یت����ی‌ تۆوی‌‬ ‫لۆكه‌‌و زه‌یتی‌ سویا‌و زه‌یتی‌ گه‌نمه‌ شامی‌‌و‬ ‫گه‌نم‪.‬‬

‫زانیار ‌ی ده‌رباره‌ ‌ی‬ ‫جه‌سته‌ت بزانه‌‬ ‫خواردن ‌ی‬ ‫په‌تاته‌ به‌سود‌ه‬ ‫بۆ رۆماتیزم‬

‫لێکۆڵینه‌وه‌ییه‌کی پزیشکی ده‌ریخستو‌ه‬ ‫خواردنی په‌تاته‌ که‌ خواردنێکی خۆشه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ ڤیتامینه‌کان به‌تایبه‌تی‬ ‫که‌ رێژه‌ی ڤیتامین (ێ‌) زۆره‌‌و سودێکی‬ ‫زۆری هه‌یه‌ ب���ۆ م���رۆڤ‌و دەیپارێزێت‬ ‫ل���ەو نه‌خۆش���یانه‌ی که‌ په‌یوه‌س���تن‬ ‫به‌ جگه‌ره‌کێش���انه‌وه‌ مرۆڤ توش���یان‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها لێکۆڵینه‌وه‌ک���ه‌ گرنگی نێوان‬ ‫ڤیتامی���ن (‪‌)A‬و ئیلتهاباته‌کان���ی بۆری‬ ‫هه‌ناسه‌ی باسکردوه‌ که‌ په‌یوه‌ندییه‌کی‬ ‫زۆریان پێکه‌وه‌ هه‌یه‌و ڤیتامینه‌که‌ ئه‌م‬ ‫ئیلتهاباته‌ ک���ه‌م ده‌کاته‌وه‪ ،‬چونكه‌‌وه‌ک‬ ‫ده‌زانین ک���ه‌ جگ���ه‌ره‌ کاریگه‌رییه‌کی‬ ‫خراپ���ی هه‌یه‌ بۆ س���ه‌ر که‌مکردنه‌وه‌ی‬ ‫رێ���ژه‌ی ڤیتامینه‌کان له‌له‌ش به‌تایبه‌تی‬ ‫ڤیتامی���ن (‪ )A‬ک���ه‌‌ رێگ���ره‌ لەبه‌رده‌م‬ ‫ئ���ه‌و نه‌خۆش���یانه‌ی ک���ه‌ له‌ئه‌نجامی‬ ‫جگه‌ره‌کێش���انه‌وه‌ توشی مرۆڤ ده‌بن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ په‌تاته‌ یه‌کێکه‌ ل���ه‌و مادانه‌ی که‌‬ ‫کاریگه‌ری م���اده‌ کیمیاوییه‌کان که‌متر‬ ‫ده‌کات���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ر ل���ه‌ش‌و ده‌توانێت‬ ‫به‌رگریان بکات ‪ ،‬لەالیه‌کی تره‌وه‌ په‌تاته‌‬ ‫ده‌وله‌مه‌نده‌ به‌ ماده‌کانی پۆتاس���یۆم‌و‬ ‫مه‌نگه‌نیز‌و ڤیتامین (‪ )G‬که‌ ئه‌مانه‌ش‬ ‫هه‌موویان س���ودی تایبه‌تیان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫رێگرتن لەنه‌خۆش���یه‌کان‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش‬ ‫ده‌وله‌مه‌نده‌ به‌ ڤیتامین (‪ )D6‬كه‌‌ ئه‌م‬ ‫جۆره‌ ڤیتامینەش‌ یه‌کێکه‌ لەڕێگره‌ هه‌ره‌‬ ‫سه‌ره‌کیه‌کان‌و یارمه‌تیده‌رێکی باشه‌ بۆ‬ ‫که‌مکردن���ه‌وه‌ی کاریگه‌رییه‌کان���ی‌وه‌ک‬ ‫توشبوون به‌ ره‌بۆ‌و رۆماتیزم‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ڤیتامی���ن (‪ )D6‬گرنگییه‌ک���ی تایبه‌تی‬ ‫هه‌یه‌ بۆ له‌ش‪.‬‬

‫ی جه‌سته‌ی‌‬ ‫ئاشنابوونی‌ مرۆڤ ده‌رباره‌ ‌‬ ‫خۆی‌ به‌شێكی‌ گرنگه‌ له‌ژیانی‌‬ ‫ته‌ندروستی تاك‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ر زانیارییه‌ك‬ ‫ده‌رباری‌ جه‌سته‌و خۆپاراستن‬ ‫له‌و مه‌ترسیانه‌ گرنگن كه‌ ره‌نگه‌‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ نه‌شاره‌زایی‌ ده‌رباره‌ی‌‬ ‫خودی‌ تاك‪ ،‬ببێته‌ هۆی‌ گرفتی‌‬ ‫ته‌ندروستی‪ .‬بۆیه‌ شاره‌زایانی‌ بواری‌‬ ‫پزیشكی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌ (ده‌) خاڵی‌‬ ‫گرنك ده‌كه‌ن ده‌رباره‌ی‌ جه‌سته‌ی‌‬ ‫مرۆڤ‌و پێكهاته‌ی‌ له‌ش‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬مێشكی هه‌ر مرۆڤێك له‌نزیكه‌ی‬ ‫‪ 13‬ملیار ده‌ماره‌خانه‌ پێكهاتووه‌ كه‌ به‌‬ ‫سیسته‌مێكی یه‌كجار‌ورد‌و سه‌رسوڕهێنه‌ر‬ ‫به‌ستراون به‌ یه‌كترییه‌وه‌! ئه‌وه‌ش بزانه‌‬ ‫ك���ه‌ گه‌وره‌ترین ده‌ماره‌خانه‌ لەله‌ش���ی‬ ‫مرۆڤ���دا ‪ 1000‬ئه‌وه‌ن���ده‌ی قه‌ب���اره‌ی‬ ‫بچوكترین ده‌ماره‌خانه‌ گه‌وره‌تره‌!‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬م���رۆڤ لەته‌مه‌ن���ی (‪)30‬‬ ‫س���اڵی به‌دواوه‌ رۆژانه‌ (‪ )50-30‬هه‌زار‬ ‫ده‌ماره‌خانه‌ی ده‌فه‌وتێت‌و ده‌ماره‌خانه‌ی‌‬ ‫نوێ دێته‌ شوێنیان‪.‬‬

‫سێیه‌م‪ :‬تێكڕای كێشی مێشكی مرۆڤی‬ ‫ئاسایی ته‌نها (‪ )1450‬گرامه‌! چواره‌م‪:‬‬ ‫درێ���ژی ه���ه‌ر س���پێرمێك ك���ه‌ خودا‬ ‫كردویه‌تی به‌ بناغه‌ی خوڵقاندنی مرۆڤ‬ ‫بریتیی���ه‌ لەته‌نه���ا (‪ )60‬به‌ش لەهه‌زار‬ ‫به‌شی مللیمه‌ترێك! هه‌روه‌ها ژماره‌شیان‬ ‫لەهه‌ر جارێكدا (لەه���ه‌ر جوتبونێكدا)‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 200‬ملیۆن س���پێرمه‌ كه‌ مرۆڤ‬ ‫ته‌نها لەیه‌ك دانه‌یان دروس���ت ده‌بێت‌و‬ ‫هه‌موو ئه‌وانی دیكه‌ ده‌مرن!‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬تێكڕای كێشی دڵ لەمرۆڤێكی‬ ‫ئاساییدا ‪ 312‬گرامه‌!‪.‬‬ ‫شه‌ش���ه‌م‪:‬خانه‌كانی دڵ‌و گورچیل���ەو‬ ‫جگه‌ری مرۆڤ ته‌نها (یه‌ك له‌سه‌ر ده‌)‬ ‫ی‌وزه‌‌و توان���ای خۆی���ان لەكاره‌كانیان‬ ‫ده‌خه‌نه‌گ���ه‌ڕ‪ ،‬ئ���ه‌و (نۆ) به‌ش���ه‌كه‌ی‬ ‫تری‌وزه‌‌و تواناكانی���ان به‌ ئه‌مباركراوی هه‌ش���ته‌م‪ :‬لەفرمێس���كی مرۆڤدا جۆره‌‬ ‫هه‌ڵده‌گ���رن‌و له‌كات���ی زۆر پێویس���تدا مادده‌ی���ه‌ك هه‌یه‌ ك���ه‌ ده‌توانێت زیاتر‬ ‫لە‪ 100‬جۆر به‌كتریا‌و ڤایرۆس بكوژێت‪،‬‬ ‫سوودی لێوه‌رده‌گرن‌و ده‌یخه‌نه‌گه‌ڕ!‬ ‫حه‌وته‌م‪ :‬بیلبیله‌ی چاوی مرۆڤ (‪ )130‬سه‌یر له‌وه‌دایه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و فرمێسكه‌ ‪600‬‬ ‫ملیۆن رووناك���ی‌وه‌رگری تێدای ‌ه كه‌ به‌ جار روون (ته‌خفیف)یش بكرێته‌وه‌ هه‌ر‬ ‫سیسته‌مێكی زۆر ئاڵۆز به‌ ده‌ماره‌كانه‌وه هه‌مان كاریگه‌ریی خۆی ده‌بێت!‬ ‫نۆی���ه‌م‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌رجه‌م ب���ۆری‌و‬ ‫به‌ستراونه‌ته‌وه‪‌.‬‬

‫مولوله‌كانی خوێنی ناو جه‌سته‌ی مرۆڤ‬ ‫بخرێته‌ سه‌ریه‌ك ئه‌وا نزیكه‌ی ‪ 100‬هه‌زار‬ ‫كیلۆمه‌تر درێژییان هه‌یه‌!‬ ‫ده‌ی���ه‌م‪ :‬له‌ماوه‌ی ته‌نها یه‌ك كاتژمێردا‬ ‫نزیكه‌ی (پێنج ملیار) خڕۆكه‌ی س���وور‬ ‫له‌ناو خوێنی مرۆڤێكی پێگه‌یش���توودا‬ ‫له‌كارده‌كه‌ون‌و ده‌مرن!‬

‫چه‌ند پێكهاته‌یه‌كی‌ سروشت ‌ی بۆهێشتنه‌و‌ه ‌ی پێستت له‌به‌هاردا به‌جوانی‌‬ ‫بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ پێستیان‬ ‫هه‌ستیاره‌ به‌كه‌شوهه‌وای‌ به‌هارو‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ لەسه‌یران‌وچونه‌‬ ‫به‌رهه‌تاو‪ ،‬ئه‌وه‌ به‌كارهێنانی‌ ماسكی‌‬ ‫سروشتی‌ هیچ پاشماوه‌یه‌كی‌ الوه‌كی‌‬ ‫به‌جێ ناهێڵێت‌و پێست خاوێن‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‌و خانه‌كانی‌ پێست پته‌وتر‬

‫ كه‌وچكێك هه‌نگوین‬‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ‪ -‬یه‌ك خه‌یار‬ ‫ئه‌م ماس���كه‌ ب���ۆ هه‌م���وو جۆرێك ‌‬ ‫پێستی‌‌وشك‌و چه‌ور گونجاوه‌‪ ،‬لێره‌دا خه‌یاره‌ك���ه‌ تێك���ه‌ڵ بك���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫چۆنیه‌تی‌ دروستكردن‌و به‌كارهێنانی‌ گیراوه‌كانی‌ ت���ردا ئینجا بیخه‌ره‌ ناو‬ ‫س���ه‌الجه‌وه‌ بۆ م���اوه‌ی‌ كاژمێرێك‬ ‫ماسكی‌ سروشتی‌ باس ده‌كه‌ین‪:‬‬ ‫یان زیاتر پاش���ان ده‌ریبك���ه‌و بیده‌‬ ‫ كه‌وچكێكی‌ كوپ شیر‬‫لەڕووخس���ارت بۆ ماوه‌ی‌ نیو كاژمێر‬ ‫‪ -‬ئاوی‌ لیمۆ‬

‫با پێ���وه‌ی‌ بێت ئینجا ڕووخس���ارت‬ ‫به‌ ئاوی‌ ش���له‌تێن‌و سابونی‌ گلسرین‬ ‫بشۆ ئه‌وسا سه‌یری‌ رووخسارت بكه‌‬ ‫ده‌بینیت پێستت شێوه‌یه‌كی‌ جوان‌و‬ ‫نه‌رم���ی‌‌وه‌رگرت���ووه‌‪ ،‬ئه‌م ماس���كه‌‬ ‫هه‌فتانه‌ به‌كاربهێنه‌ تا ببیته‌ خاوه‌نی‌‬ ‫پێستێكی‌ قه‌شه‌نگ‌و جوان‪.‬‬

‫پزیشكان ‌ی نیشته‌جێ‌‌و‬ ‫پاداشتی‌ حكومه‌ت‌و خه‌ڵك‬ ‫سه‌ره‌تا بابزانین پزیشكی‌ نیشته‌جێ‌ كێیه‌؟‬ ‫پزیش���كی‌ نیش���ته‌جێ‌ ئه‌و پزیشكانه‌ن كه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ كات ده‌بێت له‌نێو نه‌خۆشخانه‌كان‬ ‫ئاماده‌ب���ن هه‌ربۆیش���ه‌ پێی���ان ده‌ڵێ���ن‬ ‫نیشته‌جێ‌‪‌،‬واته‌ نیشته‌جێی‌ نه‌خۆشخانه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌مانیش دوو جۆرن‪ :‬پزیشكی‌ نیشته‌جێی‌‬ ‫خ���والو (مقیم دوری‌)‪ :‬ئه‌وان���ه‌ن كه‌ تازه‌‬ ‫كۆلێژی���ان ته‌واو ك���ردووه‌و بۆماوه‌ی‌ دوو‬ ‫س���اڵ ه���ه‌ر ج���اره‌و له‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك‬ ‫ده‌وام ده‌ك ‌هن‌و سه‌رجه‌م نه‌خۆشخانه‌كانی‌‬ ‫فریاكه‌وت���ن‌و یه‌كه‌كانی‌ بوژان���ه‌وه‌ی‌ دڵ‌و‬ ‫ره‌ده���ه‌و به‌ش���ه‌كانی‌ نه‌خۆش���خانه‌كان‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن‪ .‬جۆری‌ دووه‌می‌ پزیش���كانی‌‬ ‫نیشته‌جێ‌ بریتین له‌پزیشكانی‌ نیشته‌جێی‌‬ ‫دێری���ن (مقی���م اق���دم) ئه‌مانه‌ م���اوه‌ی‌‬ ‫نیش���ته‌جێبوونی‌ خوالوی���ان ته‌واوكردوه‌و‬ ‫دوای‌ ساڵێك خزمه‌تكردن له‌شارۆچكه‌كان‪،‬‬ ‫گه‌ڕاونه‌ت���ه‌وه‌ بۆ ن���او نه‌خۆش���خانه‌كانی‌‬ ‫شارو له‌پس���پۆڕیی‌ جیاجیا‌وه‌كو پزیشكی‌‬ ‫نیشته‌جێی‌ نێو نه‌خۆشخانه‌كان كارده‌كه‌ن‌و‬ ‫كاتێك پزیشكی‌ نیشته‌جێی‌ خوالو شتێكی‌‬ ‫له‌ال زه‌حمه‌ت بێت‪ ،‬پشت به‌مانه‌ ده‌به‌ستێت‌و‬ ‫داوای‌ یارمه‌تی‌ له‌مانه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫پزشكانی‌ نیشته‌جێ‌ زۆربه‌ی‌ ژیانیان له‌نێو‬ ‫نه‌خۆش‌و نه‌خۆشخانه‌كانه‌‪ .‬كاتێك نه‌خۆش‬ ‫ده‌ڕوات بۆ نه‌خۆش���خانه‌كانی‌ فریاكه‌وتن‌و‬ ‫بنكه‌كان���ی‌ چاره‌س���ه‌ریی‌ زۆرب���ه‌ی‌ كات‬ ‫یه‌كه‌م پزیشك كه‌ پێشوازی‌ له‌نه‌خۆشه‌كه‌‬ ‫ده‌كات‌و چاره‌س���ه‌ریی‌ بۆ ده‌كات پزیشكی‌‬ ‫نیشته‌جێیه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ چاودێریی‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ نه‌خۆش���ه‌كانی‌ فریاكه‌وتن‌و‬ ‫یه‌كه‌كانی‌ بوژانه‌وه‌ی‌ دڵ ده‌كات‪ ،‬پزیشكی‬ ‫نیشته‌جێیه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ ش���ه‌ونخونیی‌ به‌دیار‬ ‫نه‌خۆشێكه‌وه‌ ده‌كات‌و تابه‌یانی‌ به‌دیاریه‌وه‌‬ ‫داده‌نیشێت‪ ،‬پزیشكی‌ نیشته‌جێیه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رده‌وام س���ه‌ماعه‌و ئامێری‌ پش���كنینی‌‬ ‫فشاری‌ خوێنی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌و له‌م نه‌خۆش‬ ‫بۆ ئه‌و نه‌خۆش‌و ل���ه‌م ژوور بۆ ئه‌و ژوری‌‬ ‫نه‌خۆش راكه‌ڕاكه‌یه‌تی‌‌و ب���ه‌رده‌وام به‌نێو‬ ‫نه‌خۆش���ه‌كاندا دێت‌و ده‌چێت‪ ،‬پزیش���كی‌‬ ‫نیشته‌جێیه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ به‌یانیان پێش هه‌موو‬ ‫كه‌س‌و ش���ه‌وانیش دوای‌ هه‌موو كه‌س���ێك‬ ‫ده‌چێت پش���كنین ب���ۆ ئه‌و نه‌خۆش���انه‌‬ ‫ئه‌نجام ده‌دات كه‌ له‌نه‌خۆشخانه‌كان داخڵ‬ ‫ك���راون‪ ،‬پزیش���كی‌ نیش���ته‌جێیه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كاتی‌ تێكچوونی‌ ته‌ندروس���تی‌ نه‌خۆش‬ ‫له‌نیوه‌ش���ه‌و ئاگادار ده‌كرێته‌وه‌و هه‌میشه‌‬ ‫ئێشكگرو بێداره‌‪ ،‬پزیش���كی‌ نیشته‌جێیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ته‌حه‌مولی‌ توڕه‌بوون‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌و‬ ‫هه‌ڵچوونه‌كان���ی‌ نه‌خۆش‌و كه‌س���وكاریان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬پزیشكی‌ نیش���ته‌جێیه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ته‌حه‌مولی‌ توڕه‌بوون‌و هاواره‌كانی‌‬ ‫پزیشكانی‌ پسپۆڕو ده‌كات‌و هه‌ندێ جاریش‬ ‫باجی‌ هه‌ڵ���ه‌و ناته‌باییه‌كانی‌ پزیش���كانی‌‬ ‫پسپۆڕ ده‌دات‪ ،‬پزیشكی‌ نیشته‌جێیه‌‪.‬‬ ‫به‌كورت���ی‌ پزیش���كی‌ نیش���ته‌جێ‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌كانی‌ فریاكه‌وتن‌و بوژانه‌وه‌ی‌‬ ‫دڵ‌و سه‌رجه‌م یه‌كه‌و بنكه‌كانی‌ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫په‌كی���ان ده‌كه‌وێت‌و تێكڕای‌ سیس���ته‌می‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ ل���ه‌اڵت تووش���ی‌ قه‌یرانێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ ده‌بێت‪ .‬با ئێستا بپرسین‪ :‬له‌ئاست‬ ‫ئ���ه‌م هه‌م���وو ماندووبوون‌و ش���ه‌ونخونی‌‌و‬ ‫به‌رپرس���یارێتیه‌‪ ،‬خه‌ڵك‌و حكومه‌ت چۆن‬ ‫پاداشتی‌ پزیشكانی‌ نیشته‌جێ‌ ده‌ده‌نه‌وه‌؟‬ ‫حكومه‌ت "وما ادراك ما الحكومه‌ت؟" ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ خه‌ڵكی‌ برد به‌ هه‌الكه‌ت‪ ،‬زۆربه‌داخه‌وه‌‬ ‫كه‌مترین حیس���ابی‌ بۆ ئ���ه‌م ماندووبوون‌و‬ ‫ئه‌م رۆڵه‌ی‌ پزیشكانی‌ نیشته‌جێ‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌ڕووی‌ مادیی���ه‌وه‌ موچ���ه‌ی‌ مانگانه‌ی‌‬ ‫پزیش���كێكی‌ نیش���ته‌جێ‌ ك���ه‌ زۆربه‌ی���ان‬ ‫كرێچین به‌شی‌ كرێی‌ خانوه‌كه‌و مه‌سره‌فی‌‬ ‫مانگێكی‌ بژێ���وی‌ خ���ۆی‌‌و خانه‌واده‌كه‌ی‌‬ ‫ن���اكات‌و له‌تێك���ڕای‌ مانگه‌ك���ه‌ ناتوانێت‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ له‌خۆی‌ س���ه‌رف بكات كه‌ كوڕی‌‬ ‫به‌رپرس���ێكی‌ نه‌خوێنده‌واری‌ حیزب له‌دوو‬ ‫شه‌و سه‌رف ‌ی ده‌كات‪ .‬پاشه‌كه‌وت‌و بینینی‌‬ ‫دونیا‌و سه‌فه‌رو ئه‌مانه‌ش یه‌كێكن له‌خه‌یاڵه‌‬ ‫ره‌نگاوڕه‌نگه‌كانی‌ پزیشكانی‌ نیشته‌جێ‌‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی‌ كۆمه‌ڵ���گاو خه‌ڵكیش���ه‌ زۆرجار‬ ‫هه‌ڵوێس���تیان له‌م هه‌ڵوێسته‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫باش���تر نییه‌‪ .‬ئه‌وه‌تا له‌الی���ه‌ك له‌جیاتی‌‬ ‫ده‌ستگوش���ین‌و ده‌ستخۆش���یكردن لێره‌و‬ ‫له‌وێ‌‪ ،‬ده‌س���ت ئه‌ك���ه‌ن ب���ه‌ گله‌ییكردن‬ ‫له‌پزیشكانی‌ نیشته‌جێ‌‌و ده‌ڵێن موقیمه‌كان‬ ‫هی���چ نازان���ن‪ .‬له‌الیه‌كی‌ تری���ش زۆرجار‬ ‫له‌به‌شه‌كانی‌ فریاكه‌وتن‌و له‌نه‌خۆشخانه‌كان‬ ‫هێرش���یان ده‌كه‌نه‌ سه‌رو س���وكایه‌تییان‬ ‫پێده‌كه‌ن‌و هه‌ندێجاریش لێیان ده‌ده‌ن‪ .‬خۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر پزیشكێكیش ده‌می‌ كرده‌وه‌و گله‌یی‌‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌وا پێش هه‌موو خه‌ڵك س���ه‌ندیكا‬ ‫خاوه‌ن هه‌ڵوێسته‌كه‌ی‌ پزیشكان له‌الیه‌ك‌و‬ ‫میدیا نمونه‌ییه‌كه‌ی‌ كوردستان له‌الیه‌كی‌ تر‬ ‫ره‌خنه‌ی���ان لێده‌گرێت‌و پێیان ده‌ڵێت ئێوه‌‬ ‫پزیش���كن‌و ده‌بێت ته‌حه‌مولی‌ توڕه‌بوون‌و‬ ‫هه‌ڵچوونه‌كانی‌ خه‌ڵك بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئیدی‌ به‌مجۆره‌ پزیشكانی‌ نیشته‌جێ‌‌وه‌كو‬ ‫سه‌ربازێكی‌‌ون له‌نێوان به‌رداشی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫خه‌ڵكدا بوون ب���ه‌ قوربانییه‌كی‌ به‌رده‌وام‬ ‫له‌م سیتسه‌مه‌ گه‌نده‌ڵه‌ی‌ كوردستان‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/4/3‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫پزیشكان ‌ی كوردستان كاتیان نیی ‌ه بۆ بینین ‌ی درامای‌ د‪.‬هۆرجۆن‬ ‫ی گشتی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‪ :‬خۆزگه‌ هه‌موو پزیشكێك دراماك ‌ه ببینێ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئه‌ته‌وێ‌ ده‌وڵه‌مه‌ند بیت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫بڕۆ ببه‌ ب ‌ه بازرگان نه‌ك پزیشك"‬ ‫ئه‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌حیواره‌كانی‌ زنجیر‌ه‬ ‫ی ئه‌فسانه‌یی‌‪،‬‬ ‫درامای كۆری‌ (پزیشك ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆرجۆن)‪ ،‬كه‌ له‌ئێستادا له‌كه‌ناڵ ‌‬ ‫ئاسمانی‌ كوردسات پیشانده‌درێ‌‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و درامایه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌بینه‌ران ‌‬ ‫ی پزیش���كانی‌ كوردس���تان‬ ‫ب���ه‌راورد ‌‬ ‫ی دراماك��� ‌ه‬ ‫ب��� ‌ه ئه‌كت���ه‌ری‌ س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫(د‪.‬هۆرجۆرن) ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ك له‌دراماكه‌دا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ‌‪ ،‬د‪.‬هۆرجۆن دڵس���ۆزانه‌‌و‬ ‫عاش���قان ‌ه كاری‌ پزیش���كی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ی نه‌خۆش���ه‌كه‌ی‌ دژایه‌تی‌‌و‬ ‫ئه‌وكات���ه‌ ‌‬ ‫ی ده‌دا‪،‬‬ ‫هه‌ندێجار جنێوباران‌و ئازاریش ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و دڵس���ۆزانه‌تر له‌س���ه‌ر كاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬له‌ئێستادا پرسیار ‌‬ ‫ی ئه‌و درامای ‌ه ئه‌وه‌یه‌‪:‬‬ ‫به‌شێك له‌بینه‌ران ‌‬ ‫ئایا پزیشكانی‌ كوردستانیش به‌وجۆر‌ه‬ ‫دڵس���ۆزیه‌وه‌ مامه‌ڵ ‌ه له‌گ���ه‌ڵ نه‌خۆش‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬

‫ی‬ ‫ی پزیشك ‌‬ ‫زنجیره‌ دراما ‌‬ ‫ی هۆرجۆن‬ ‫ئه‌فسانه‌ی ‌‬

‫پزیشك هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫زۆر باشه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌خۆش‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی‌ وه‌كو‬ ‫پێویست نییه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ش وایكردوو‌ه‬ ‫ی چۆڵ‬ ‫عیاده‌كه‌ ‌‬ ‫بێت‬

‫ی‬ ‫كاره‌كه‌یاندا نین‪ ،‬بۆ ئه‌و بۆچونه‌ش��� ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‌و باس له‌و‌ه‬ ‫نمونه‌یه‌كی‌ زیندوو ‌‬ ‫"چۆن ئه‌و درامایه‌ هه‌ڵبژێردرا‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ س���اڵی‌ رابردوو ش���ه‌وێك‬ ‫بكرێت ‌ه كوردی‌؟"‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵه‌كه‌ی‌ بردۆته‌ نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ س���لێمانی‌ (د‪.‬رێكه‌وت ش���ه‌وان ‌ه رۆژیی‪ ،‬له‌وێ‌ پزیشكێك وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی وتی‌ "به‌قێزو بێزه‌وه‌" ده‌س���ت ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫حه‌م ‌ه ره‌ش���ید) به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گشت ‌‬ ‫پزیش���كانی‌ كوردس���تانیش به‌وجۆر‌ه داوه‌ت���ه‌ منداڵه‌ك���ه‌ی‌‌و پش���كنینی‌ بۆ‬ ‫ی كردووه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش پش���تیوان‬ ‫دڵسۆزی‌ نه‌خۆشه‌كانیانن‪ ،‬به‌اڵم وتیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌پزیشكه‌كه‌ ده‌كات‌و پێ ‌‬ ‫ێ چه‌قه‌ڵ نابێ‌"‪ .‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه گله‌ییه‌ك ‌‬ ‫"چه‌م ب ‌‬ ‫ی شعوری‌ منت بریندار‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌بینه‌رانی‌ ئه‌و درامایه‌ پێیان ده‌ڵێت "به‌ڕاست ‌‬ ‫ی نه‌خۆشێك ك ‌ه‬ ‫وایه‌‪ ،‬به‌ش���ێك له‌پزیشكانی‌ كوردستان كرد‪ ،‬چۆن پش���كنین ‌‬ ‫ی كاره‌كانیاندا پێویستی‌ ب ‌ه تۆیه‌ به‌و جۆر‌ه ده‌كرێت؟"‬ ‫له‌ئاست به‌رپرس���یارێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م رووداوه‌‌و گله‌ی���ی‌‌و گازن���ده‌ ‌‬ ‫نین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تریش له‌پزیشكه‌كان ‌‬ ‫ێ چه‌ندین كه‌س��� ‌‬ ‫ی خ���او ‌‬ ‫ی كۆمپانی���ا ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫فیلم (پش���تیوان حه‌سه‌ن خاوێ‌)‪ ،‬ك ‌ه كوردستان‪ ،‬وا له‌پشتیوان ده‌كات داوا‬ ‫ی ك���ردوو‌ه ب ‌ه له‌و كۆمپانیای ‌ه بكات ك ‌ه كاریان له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیاك���ه‌ی‌ دراماكه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه ده‌كات‪ ،‬ت���ا زنجی���ره‌ درامایه‌كیان بۆ‬ ‫ك���وردی‌‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌و كه‌س���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫ی په‌یدا بكه‌ن كه‌ هۆش���یار ‌‬ ‫ی وایه‌ به‌ش���ێك له‌پزیش���كان ‌‬ ‫بۆچون ‌‬ ‫ی بدات به‌خه‌ڵك���ی‌‪ ،‬به‌جۆرێك وه‌ك ئه‌و‬ ‫كوردس���تان له‌ئاست به‌رپرس���یارێت ‌‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێک له‌زنجیر‌ه درامای د‪.‬هۆرجۆن‬ ‫ی‬ ‫ی "كه‌ هه‌م پزیش���ك ئه‌ركی‌ خۆ ‌‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بزانێ‌‌و هه‌م نه‌خۆش���یش له‌مافی‌ خۆ ‌‬ ‫بپرس���ێته‌وه‌"‪ .‬به‌و ج���ۆره‌ ئه‌و زنجیر‌ه‬ ‫ی‬ ‫درامای��� ‌ه په‌یدا ده‌كه‌ن ك���ه‌ به‌رهه‌م ‌‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2000‬بوو‪.‬‬ ‫ی دراماكه‌‪ ،‬له‌عه‌یاده‌كانیان‬ ‫كات ‌‬ ‫ی كارن‬ ‫سه‌رقاڵ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و درامای ‌ه (ش���یالن‬ ‫بینه‌رێك��� ‌‬ ‫جه‌م���ال)ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪ 25‬س���اڵه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ێ گش���ت پزیش���كان ‌‬ ‫خۆزگه‌ ده‌خواز ‌‬ ‫ك���ورد‪ ،‬دراماك ‌ه ببینن‪ ،‬ت���ا وه‌ك ئه‌و‬ ‫ی "وانه‌یه‌ك ل���ه‌ د‪.‬هۆرجۆن فێربن‌و‬ ‫وت ‌‬ ‫ی نه‌خۆشه‌كانیان‬ ‫ی ئه‌و دڵسۆز ‌‬ ‫به‌چه‌شن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دواداچونه‌كان ‌‬ ‫ب���ن"‪ ،‬به‌اڵم به‌پێ��� ‌‬

‫ی كه‌م له‌پزیش���كان‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و درامایه‌ن‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫بینه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك هه‌ندێكی���ان وتیان ب���ۆ نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سكوڵ ‌‬ ‫كات ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‪ ،‬د‪.‬ئار ‌‬ ‫پزیشكی ‌‬ ‫ی له‌مباره‌یه‌وه‌ ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌دا‬ ‫س���ام ‌‬ ‫ی دراماكه‌ پێش���كه‌ش‬ ‫ك��� ‌ه ئه‌وكات���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێ‌‪ ،‬ئ���ه‌و له‌نۆرینگ ‌ه تایبه‌تیه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خ���ۆی‌ س���ه‌رقاڵی‌ كاركردن���ه‌‌و كات ‌‬ ‫ی دراماك���ه‌ش له‌به‌ر‬ ‫دووباره‌كردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خه‌وتووه‌‪ ،‬ئه‌و جه‌خت له‌وه‌ش‬ ‫هیالك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ده‌كات���ه‌و‌ه كه‌ وه‌ك كار ‌‬ ‫خۆیان هه‌میشه‌ قوتابیه‌كانیان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ فێركردوو‌ه ك ‌ه ب ‌ه باشترین شێو‌ه‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وت له‌گه‌ڵ نه‌خۆشدا بكه‌ن‬

‫ی رۆژنامه‌نوسان‪:‬‬ ‫ی سه‌ندیكا ‌‬ ‫نه‌قیب ‌‬

‫ئاگادار نین حكومه‌ت به‌چ پێوه‌رێك‬ ‫پار‌ه بۆ هه‌ندێك میدیا خه‌رجده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسان ‌‬ ‫ی سه‌ندیكا ‌‬ ‫نه‌قیب ‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬حاكم ئازاد حه‌مه‌ده‌مین‬ ‫ی خۆی‌ له‌و مینحه‌ی ‌ه‬ ‫بێئاگای ‌‬ ‫راده‌گه‌یه‌نێت كه‌ له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌و‌ه‬ ‫بۆ هه‌ندێك میدیا خه‌رجده‌كرێت‌و‬ ‫جه‌ختیشیكرده‌وه‌ كه‌ هه‌ست‬ ‫به‌هه‌ندێك كه‌موكوڕیی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫له‌ئه‌ندامه‌كانیاندا‪ ،‬چونك ‌ه رۆژنامه‌نوس‬ ‫ی حیزبی‌‌و ئیداریی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌یه‌ پۆست ‌‬ ‫ی واڵت ده‌ژی‪.‬‬ ‫یاخود له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌دا‬ ‫حاكم ئازاد له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫رونیك���رده‌و‌ه ك��� ‌ه ده‌بێ���ت حكومه‌ت حاكم ئازاد حه‌مه‌ده‌مین‬ ‫ی بدات‪،‬‬ ‫ی ئه‌هل ‌‬ ‫ی تایبه‌ت به‌میدیا ‌‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫نه‌قیبی‌ س���ه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫ی‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌هه‌مواركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "هه‌ر ریفۆرمێك‌و جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و رۆژنامه‌نوسانه‌ ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسانیش وت ‌‬ ‫ی س���ه‌ندیكا‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌یاس���اكه‌دا بكرێت‪ ،‬ده‌بن���ه‌ ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ی زیادكردنی‌ ئازادی‌‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ پراكتیكی‌‌و واقیع ‌‬ ‫ده‌بێت به‌ئاڕاسته‌ ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی‌ بك���ه‌ن‪ ،‬ل���ه‌و رووه‌و‌ه‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسان بێت"‪.‬‬ ‫زه‌مانه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "هه‌س���ت ده‌كه‌ی���ن كه‌موكوڕی ‌‬ ‫ی به‌وه‌كرد ك ‌ه وت��� ‌‬ ‫حاكم ئ���ازاد ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسان سودمه‌ند هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه رۆژنامه‌ن���وس هه‌ی ‌ه‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫ی حیزبی‌‌و ئیداریی‌ هه‌یه‌‪ ،‬یاخود‬ ‫ی زه‌وی‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا پۆست ‌‬ ‫نه‌بوون له‌وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی ل���ه‌ده‌ره‌و‌هی‌ واڵت ده‌ژی‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ی وه‌رگیراو‌ه له‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی ‌‬ ‫ی وه‌زیران ب���ۆ ژماره‌یه‌ك هه‌ی��� ‌ه له‌ژیان���دا نه‌ماوه‌‌و تائێس���تاش‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی ماوه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌مه‌ودوا‬ ‫ی س���لێمانی‌‌و دهۆك ك ‌ه هه‌ر به‌ئه‌ندامێت ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان ‌‬ ‫زه‌ویی���ان پێبدرێت‌و ل���ه‌م هه‌فته‌یه‌دا هه‌وڵده‌ده‌ین ته‌نها ئه‌و كه‌سان ‌ه بهێڵینه‌و‌ه‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ك ‌ه به‌فعل ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نن‪.‬‬ ‫حاكم ئازاد ئه‌وه‌ش���ی‌ خسته‌ڕوو ك ‌ه له‌و رووه‌ش���ه‌وه‌ له‌لق‌و نوس���ینگه‌كان‬ ‫ی ته‌واومان وه‌رگرتووه‌‌و ئێستاش‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ند كۆمپانیایه‌كدا گفتوگۆیان ئامار ‌‬ ‫ی هاوچه‌رخ بۆ لێپێچینه‌وه‌ی‌ پێویست ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫كردوو‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ گوند ‌‬ ‫ی زۆر رۆژنامه‌‌و‬ ‫له‌ئێس���تادا ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسان دروست بك ‌هن‌و به‌قیست ‌‬ ‫ی زۆریشیان‬ ‫درێژخای���ه‌ن پێی���ان بدرێ‌‌و به‌ش���ێك گۆڤار ده‌رده‌چێت‌و به‌شێك ‌‬ ‫له‌پاره‌كه‌ش له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ بۆیان له‌الی���ه‌ن حكومه‌ت���ه‌وه‌ مینحه‌ی���ان‬ ‫ی پێده‌درێ���ت‪ ،‬به‌اڵم نه‌قیبی‌ س���ه‌ندیكا‬ ‫ێ پارێزگاكه‌ ‌‬ ‫بدرێت‪ ،‬پڕۆژه‌كه‌ش هه‌ر س ‌‬ ‫ی له‌و مینحه‌یه‌ ده‌رده‌بڕێت‌و‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بێئاگای ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان بگرێته‌وه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫رۆژنامه‌نوسان ‌‬ ‫سلێمانی‌‌و دهۆك‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌و ‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی ‌‬ ‫وه‌رگرتنیان‬ ‫گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێت "هیچ ئاگادار نین ك ‌ه حكومه‌ت‬ ‫ب���ه‌ چ پێوه‌رێك پار‌ه ب���ه‌و میدیایان ‌ه‬ ‫ده‌دات‪ ،‬له‌كاتێك���دا پێویس���ت ‌ه ئاگادار‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫ی "له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫بین"‪ ،‬وتیش��� ‌‬ ‫حكومه‌ت پار‌هی‌ ته‌خش���ان‌و په‌خشان‬ ‫كردووه‌ بۆ هه‌ندێ���ك میدیا به‌بێ‌ هیچ‬ ‫ی‬ ‫پێوه‌رێك‪ ،‬كه‌ هه‌ندێكیان به‌ واسیته‌ ‌‬ ‫حیزبی‌ مینحه‌یان بۆ خه‌رجكراوه‌"‪.‬‬ ‫حاكم ئازاد سوور‌ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌بێـت گرنگی‌ ته‌واو ب ‌ه رۆژنامه‌نوسان‬ ‫ی‬ ‫ب���درێ‌‌و نابێت ب���ه‌و ش���ێوه‌یه‌ ژیان ‌‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس خ���راپ بێت ك���ه‌ دوو‬ ‫وه‌زیفه‌ی‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ له‌دنیادا‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس ته‌نها پیش���ه‌ك ‌هی‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیی���ه‌‪ ،‬به‌یان ‌‬ ‫ده‌كات‌و دوو وه‌زیف���ه‌ ‌‬ ‫ی بێت‌و‬ ‫ی حكوم ‌‬ ‫تا ئێ���واره‌ له‌ده‌وام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ئێ���واره‌ش تا ش���ه‌و خه‌ریك��� ‌‬ ‫ی بێت‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ نه‌قیب��� ‌‬ ‫هه‌س���تده‌كرێت‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان‪،‬‬

‫ده‌بێت حكومه‌ت‬ ‫گرنگی‌ تایبه‌ت‬ ‫ی‬ ‫به‌میدیای‌ ئه‌هل ‌‬ ‫بدات‬ ‫جیاوازییه‌ك���ی‌ زۆر هه‌ی��� ‌ه له‌نێ���وان‬ ‫ی ئه‌هلی‌‌و حیزبی‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ده‌ن بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌مه‌ودوا هه‌وڵی‌ جد ‌‬ ‫ی له‌الی���ه‌ن حكومه‌ته‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌هل ‌‬ ‫میدی���ا ‌‬ ‫ی پێبدرێت‌و وتی‌ "گرنگترین‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌سڵه‌تی‌ هه‌بوونی‌ دیموكراسی‌‌و ژیان ‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی له‌كوردستاندا‬ ‫ی میدیای‌ ئه‌هلی‌‌و س���ه‌ربه‌خۆیه‌‪،‬‬ ‫بوون ‌‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت س���ه‌ندیكا‌و حكومه‌ت كار‬ ‫ی ئه‌هلی‌‌و ئازادمان‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ بكه‌ن میدیا ‌‬ ‫هه‌بێت‌و هاوكاریی ئه‌و ده‌زگایانه‌ بكرێت‬ ‫ی‬ ‫ی یاسایی‌ نه‌ك ته‌زكیی ‌ه ‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫حیزبی‌"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و‌هی‌ ئایا س���ه‌ندیكا‬ ‫ده‌رب���ار‌ه ‌‬ ‫ی له‌یاس���ای‌ ژمار‌ه‬ ‫به‌نی���ازه‌ گۆڕانكار ‌‬ ‫‪35‬ی‌ رۆژنامه‌نوس���ان ب���كات‌و هه‌موار‬ ‫ی "هه‌ر ریفۆرمێك‌و‬ ‫بكرێته‌وه‌؟ حاكم وت ‌‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌یاس���اكه‌دا بكرێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت به‌ئاڕاسته‌ی‌ زیادكردنی‌ ئازادی‌‌و‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسان بێت"‪.‬‬ ‫زه‌مانه‌ت ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬تایبه‌ت‬

‫ی‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫"چه‌ند جه‌خت له‌سه‌ر فێربوون ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ین‪ ،‬هێنده‌‌و زیاتریش‬ ‫پزیش���كی ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌یان ده‌كه‌ی���ن كه‌ چۆن رێز‬ ‫فێر ‌‬ ‫له‌نه‌خۆش بگرن‌و دڵس���ۆزیان بن"‪ .‬ئه‌و‬ ‫نمون ‌ه له‌س���ه‌ر خ���ۆی‌ ده‌هێنێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندینجار نه‌خۆش قس���ه‌ی‌ ناشیرین ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و بێده‌نگی ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌‪.‬‬ ‫دڵسۆزی‌ بۆ نه‌خۆش‬ ‫له‌قازانجی‌ كێیه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كی ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ س���كوڵ ‌‬ ‫له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌ باسی‌ له‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌ ده‌نگونج���ێ‌ له‌ناو پزیشكانیش���دا‬ ‫كه‌س���انێك هه‌بن له‌ئاس���تی‌ پێویستدا‬ ‫ی‬ ‫نه‌ب���ن‌و وتی‌ "له‌ناو هه‌م���وو چینه‌كان ‌‬

‫ی باشور‬ ‫ی ‪ 2000‬له‌واڵتی‌ كۆریای ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫به‌رهه‌مهاتووه‌‪.‬‬ ‫ی دراماك ‌ه ‪ 60‬كاتژمێره‌‪.‬‬ ‫ته‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ی بۆسه‌ر زمان ‌‬ ‫دوای‌ وه‌رگێڕان ‌‬ ‫كراوه‌ت ‌ه ‪ 70‬ئه‌ڵقه‌‪.‬‬ ‫ی لێ‬ ‫تائێس���تا زیات���ر ل���ه‌‪ 50‬ئه‌ڵقه‌ ‌‬ ‫پێشكه‌ش كراوه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵگادا كه‌سانی‌ باش‌و خراپ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پزیشكانیش به‌شێكن له‌‌و كۆمه‌ڵگایه‌"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌م پزیش���كه‌‪ ،‬ب���اش‬ ‫به‌ب���ڕوا ‌‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتكردن له‌گه‌ڵ نه‌خۆشدا پێش‬ ‫ی پزیشكه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك له‌قازانج ‌‬ ‫نمون ‌ه به‌و‌ه ده‌هێنێته‌وه‌ ك ‌ه پزیشكیان‬ ‫ی‬ ‫ی زانس���ت ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌و‌هی‌ ئاس���ت ‌‬ ‫زۆر باش���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌گ���ه‌ڵ نه‌خۆش‬ ‫ی وه‌كو پێویس���ت نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ر ئ���ه‌وه‌ش وایك���ردوو‌ه عیاده‌كه‌ ‌‬ ‫چۆڵ بێت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه پزیش���كیش‬ ‫هه‌ی ‌ه ئاس���تی‌ زانس���تی‌ زۆر بااڵ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ڵسوكه‌وتی‌ له‌گه‌ڵ نه‌خۆش زۆر‬ ‫ی‬ ‫ی قه‌ره‌باڵغی ‌‬ ‫باشه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش بووه‌ته‌ هۆ ‌‬ ‫عیاده‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬د‪.‬رێكه‌وت كه‌ خۆی‌ بینه‌رێك ‌‬ ‫ی ئه‌و درامایه‌یه‌‪ ،‬خۆزگ ‌هی‌ به‌و‌ه‬ ‫به‌رده‌وام ‌‬ ‫خواست كه‌ گشت پزیشكان ئه‌و دارمای ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی خاو ‌‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫ببینن‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌م راپۆرته‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫فیلم‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫په‌یمانی‌ ئه‌وه‌یدا دوا ‌‬ ‫ی دراماكه‌‪ ،‬وه‌ك دیارییه‌ك چه‌ند‬ ‫ته‌واو ‌‬ ‫نوس���خه‌یه‌ك له‌دراماك ‌ه بداته‌ هه‌ر یه‌ك‬ ‫ی پزیش���كی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫له‌به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گش���تی‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی خۆی���ه‌و‌ه د‪.‬رێكه‌وت‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬له‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پشتیوان‪‌ -‬‬ ‫ی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ ‌‬ ‫ستایش ‌‬ ‫ی "ئ���ه‌و‌ه كه‌ڵكی‌ بۆ ئێم ‌ه زۆر‬ ‫كردو وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و پزیشكانه‌ ‌‬ ‫ده‌بێ‌‪ ،‬چونكه‌ پیشان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كار ‌‬ ‫ده‌ده‌ین ك��� ‌ه تاز‌ه دێنه‌ ب���وار ‌‬ ‫پزیشكییه‌وه‌"‪.‬‬

‫نوسینی‌ سه‌ر دیواره‌كان‬ ‫له‌دروشمه‌و‌ه بۆ ریكالمكردن‬ ‫ئا‪ :‬فه‌رهه‌نگ قه‌ره‌نی‌‬ ‫"بژی‌ حیزبی‌ ‪ ،....‬سه‌رشۆڕی‌ بۆ حیزب ‌ی‬ ‫‪ ،...‬كوردستان یان نه‌مان"‪ ،‬جاران ئه‌و‬ ‫جۆره‌ نوسینانه‌ دروژمی‌ سه‌ر دیواره‌كان‬ ‫بوو‪ ،‬ئێستاش گۆڕاوه‌ بۆ ریكالمی‌ پیشه‌ی‌‬ ‫جۆراوجۆری‌ وه‌ك "ژماره‌ مۆبایلی‌ ‪....‬‬ ‫كاك ‪ ....‬ب���ۆ به‌ك���رێ‌ گرتنی‌ ته‌نكه‌ری‌‬ ‫بیری‌ ئاوده‌س���ت‪ ،‬ژماره‌ی‌ مه‌ال ‪ ....‬بۆ‬ ‫قورئان خوێنی‌ پرسه‌كان"‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا به‌شێك له‌دیواره‌ گشتیه‌كانی‌‬ ‫ش���اری‌ هه‌ولێ���ر‪ ،‬ری���كالم‌و نوس���ین ‌ی‬ ‫هه‌مه‌ج���ۆری‌ تێ���دا ده‌نوس���رێ‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌دروش���م‌و ریكالم���ه‌ بازرگانیه‌كانیش‪،‬‬ ‫چه‌ندین نوس���ینی‌ وه‌ك "شازی‌ العیبان‬ ‫میس���ی‌‪ ،‬خۆش���مده‌وێی‌ كچ���ه‌ ناوقه‌د‬ ‫باریكه‌كه‌"‪ ،‬به‌رچاو ده‌كه‌وێت ‪.‬‬ ‫نوس���ه‌رێك ئه‌م دیارده‌یه‌ به‌پیسكردنی‌‬ ‫ده‌روونی‌ خه‌ڵك ناو ده‌بات‌و هه‌ندێكیش‬ ‫ده‌یگه‌ڕێننه‌وه‌ ب���ۆ داخرانی‌ ده‌رگاكانی‌‬ ‫قسه‌كردن به‌ڕووی‌ گه‌نجدا‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئ���اوات خالید (كچ���ه‌ قوتابی‌‬ ‫زانك���ۆ)‪ ،‬ئ���ه‌و حاڵه‌ته‌ ب���ۆ كۆمه‌ڵێك‬ ‫كێشه‌ی‌ ده‌روونی‌‌و یاسایی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و پێی‌ وابوو‪ ،‬ئه‌وشێوازه‌‬ ‫ده‌ربڕین���ه‌ "جۆرێك���ه‌ له‌به‌تاڵكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ناخ���ی‌ مرۆڤ"‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫دیارده‌ك���ه‌ی‌ به‌ناسروش���تی‌ زانی‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ئێس���تا هۆكاره‌كانی‌ راگه‌یاندن زۆرن‪،‬‬ ‫كه‌س���ه‌كان ده‌توانن ل���ه‌‌و رێگایانه‌وه‌‌و‬ ‫به‌شێوازێكی‌ رۆشنبیری‌‌و مۆدێرن قسه‌ی‌‬ ‫دڵیان بكه‌ن" ‪.‬‬ ‫مه‌ریوان فه‌یسه‌ڵ‪ ،‬كه‌ گه‌نجێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 28‬ساڵه‌‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت نیشته‌جێیه‌‪،‬‬ ‫ئێستا به‌سه‌ردان له‌هه‌ولێره‌‪ ،‬باسی‌ له‌وه‌‬ ‫كرد كه‌ به‌شێك له‌گه‌نجان دیواری‌ شوێنه‌‬ ‫گش���تیه‌كان به‌ موڵكی‌ خۆی���ان نازانن‬ ‫"بۆیه‌ به‌هه‌موو ش���ێوه‌یه‌ك كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫ناش���رینكردنی‌ به‌جۆره‌ه���ا نوس���ین"‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكی‌ تر له‌خه‌ڵكی‌‪ ،‬ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫هه‌رێ���م ب���ه‌ ه���ۆكاری‌ به‌رفراوانبوونی‌‬ ‫دیارده‌كه‌ ده‌زان���ن‪ ،‬له‌مباره‌یه‌وه‌ یونس‬

‫ره‌ئ���وف دانیش���توی‌ ش���اری‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ ده‌سه‌اڵت به‌جۆره‌ها‬ ‫شێواز ده‌نگه‌ جیاواز‌و ناڕازیه‌كان بێده‌نگ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "زۆرب���ه‌ی‌ ده‌رگا‬ ‫جوانه‌كانیان به‌ڕووی‌ گه‌نجدا داخستووه‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ گه‌ن���ج په‌نا ده‌باته‌ ب���ه‌ر دیواری‌‬ ‫شوێنه‌ گش���تیه‌كان‌و ته‌نانه‌ت ئاوده‌سته‌‬ ‫گشتیه‌كانیش پڕن له‌و نوسراوانه‌"‪.‬‬ ‫یونس ب���اس له‌ت���ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ به‌بڕوای‌ ئ���ه‌و پڕن له‌چاوی‌‬ ‫ده‌زگا س���یخوڕیه‌كان‪" ،‬راس���ته‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئ���ازاده‌ ل���ه‌وه‌ی‌ له‌ت���ۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫له‌فه‌یس���بوك ش���ت به‌ناوی‌ خوازراوه‌وه‌‬ ‫بڵێ‪ ،‬به‌اڵم دواجار ئه‌گه‌ری‌ ئاشكرابوون‬ ‫یه‌كج���ار نزیك���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌و تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیان���ه‌ پ���ڕن له‌چ���اوی‌ ده‌زگا‬ ‫س���یخوڕیه‌كان‪ ،‬به‌اڵم م‪.‬ئ���اوات مه‌جید‬ ‫كه‌ مامۆس���تای‌ ئاماده‌یی���ه‌‪ ،‬بۆچونێكی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ یونس‪-‬ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و نوسینی‌‬ ‫سه‌ر دیواری‌ شوێنه‌ گشتیه‌كانی‌ به‌نزمی‌‬ ‫ئاس���تی‌ هۆش���یاری‌ هه‌ندێك كه‌سه‌وه‌‬ ‫گرێ���دا‌و هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ گه‌ڕان���ده‌وه‌ بۆ‬ ‫بوونی‌ رقێك له‌دڵ���ی‌ گه‌نجاندا "جا ئه‌و‬ ‫رقه‌ یان له‌سیاسه‌ت‪ ،‬یاخود له‌كۆمه‌ڵگا‌و‬ ‫هه‌ندێ‌ دابونه‌ریتی‌ كۆن"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌حمه‌د ئه‌سكه‌نده‌ر‪-‬ی‌ نوسه‌ر‪،‬‬ ‫نوسینی‌ س���ه‌ر دیواره‌كان په‌یوندیی‌ به‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌كلتوری‌ دانیشتوانه‌وه‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫"به‌شێكیش په‌یوه‌س���ته‌ به‌بێ‌ موباالتی‌‬ ‫خودی‌ گه‌نجانه‌وه‌" رێگه‌ی‌ چاره‌س���ه‌ری‌‬ ‫ئ���ه‌و گرفته‌ش���ی‌ ب���ه‌ ئه‌رك���ی‌ میدیا‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌كان‌و خودی‌ گه‌نج���ان زانی‌‬ ‫"ده‌بێ���ت به‌هه‌مووالیه‌كه‌مان هه‌وڵبده‌ین‬ ‫ئ���ه‌و دیارده‌ی���ه‌ به‌قێزه‌ون‌و ناش���یرین‬ ‫بناسێنین"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ به‌شه‌كه‌ی‌ تری‌ ئه‌و نوسینانه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ریكالمكرنه‌‪ ،‬ئه‌و نوسه‌ره‌ پێی‌ وابوو‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌ك ته‌نها تێكدانی‌ س���یمای‌ شار‌و‬ ‫پیس���كردنی‌ ژینگه‌یه‌‪ ،‬به‌ڵكو پیسكردنی‌‬ ‫الیه‌نی‌ ده‌روونی‌ هاوواڵتیانیشه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌و وتی‌ "كات‌و شوێنی‌ ریكالمه‌كه‌‬ ‫گونجاو نییه‌‌و كاریگه‌ری‌ س���لبی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌روونی‌ تاك دروست ده‌كات"‪.‬‬

‫وەرزش‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫خول ‌ی یان ‌ه پاڵه‌وانه‌كان‪ ..‬ئه‌مشه‌و كامپ نۆ گڕده‌كاته‌وه‌‬

‫یاریگای نیو کامپی بەرشەلۆنە‬ ‫له‌خول���ی‌ یانه‌ پاڵه‌وان���ه‌كان‪ ،‬یانه‌ی‌‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ له‌یاری���گای‌ كام���پ نۆ‬ ‫میوان���داری‌ یانه‌ی‌ ئه‌ی‌ س���ی‌ میالن‬ ‫ده‌كات‌و یان���ه‌ی‌ ری���اڵ مه‌دریدی���ش‬ ‫روبه‌ڕوی‌ ئه‌پۆیڵ نیقۆسیا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬گ���ۆران ف���ارس‪ :‬ئه‌مڕۆ‌و‬ ‫س���به‌ی‌ یارییه‌كان���ی‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌‬

‫قۆناغ���ی‌ چاره‌ك���ی‌ كۆتای���ی‌ خولی‌‬ ‫یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان���ی‌ ئه‌وروپا ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێ���ن‪ .‬یان���ه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ی‌‬ ‫ئیس���پانی‌‪ ،‬له‌یاری���گای‌ كامپ نۆی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆی‌ میوانداری‌ یانه‌ی‌ ئه‌ی‌‬ ‫س���ی‌ میالنی‌ ئیتاڵی‌ ده‌كات‪ .‬له‌یاری‌‬ ‫چووندا‪ ،‬ك���ه‌ له‌یاریگای‌ سانس���یرۆ‬

‫به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬ه���ه‌ردوو یانه‌ی‌ ناوبرا‌و‬ ‫ئاس���تێكی‌ به‌رزیان پێشكه‌ش كرد‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم یارییه‌كه‌ به‌یه‌كس���انی‌‌و به‌بێ‬ ‫گ���ۆڵ كۆتایی‌ هات‪ .‬بۆ ئه‌م یارییه‌ش‬ ‫له‌ڕیزه‌كانی‌ یانه‌ی‌ به‌رشه‌لۆنه‌ چاڤی‌‬ ‫هێرناندێ���ز به‌هۆی‌ پێكان���ه‌وه‌ یاری‌‬ ‫ن���اكات‪ .‬هه‌روه‌ه���ا له‌ڕی���زی‌ یانه‌ی‌‬

‫به‌روار ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی‌‬ ‫جامی‌ ڤیڤا‬ ‫ده‌ستنیشانكرا‬

‫خولی‌ ئه‌وروپا‪ ..‬ڤاالنسیا له‌هه‌وڵی‌ تۆڵه‌كردنه‌وه‌دایه‌‬

‫سەفین کانەبی‬ ‫لەکۆبونەوەکەی فەڕەنسا‬

‫مارسیلۆ بێلسا‬

‫بێلسا ده‌بێته‌‬ ‫راهێنه‌ری‌‬ ‫ئینته‌رمیالن‬

‫ی رۆژنامه‌ ئیتاڵیه‌كان‪ ،‬مارس���یلۆ‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی یان���ه‌ی‌ ئه‌تله‌تیك‬ ‫بێلس���ای‌ راهێنه‌ر ‌‬ ‫ی پیشانداو‌ه‬ ‫ی ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫بیلباوی‌ ئیسپان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راهێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی پۆس���ت ‌‬ ‫به‌وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫یانه‌ی‌ ئینته‌رمیالن‪.‬‬ ‫ی الگازێتا دیللۆ‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی ئاش���كرایكردووه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫سپۆرتی‌ ئیتاڵ ‌‬ ‫ی ئه‌رجه‌نتینی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫مارسیلۆ بێلس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ماس���یمۆ مۆرات��� ‌‬ ‫ی گه‌یش���تووه‌ت ‌ه‬ ‫ئینته‌رمیالن���ی‌ ئیتاڵ ‌‬ ‫ی داهاتوودا‬ ‫رێكه‌وتنێ���ك‪ ،‬ك ‌ه ل���ه‌وه‌رز ‌‬ ‫ی یان ‌ه‬ ‫ی راهێنه‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫بێلس���ا پۆس���ت ‌‬ ‫ئیتاڵیه‌كه‌ بگرێته‌ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌ك���ه‌ رونیكردووه‌ته‌وه‌ بێلس���ا ‌‬ ‫ی بیلباو كه‌ له‌م وه‌رزه‌دا‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫راهێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گ���ه‌ڵ یانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ب���ه‌رز ‌‬ ‫ئاس���تێك ‌‬ ‫ی بیلب���او بگه‌ێنێت ‌ه‬ ‫ئه‌نجام���داوه‌‌و توان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خول��� ‌‬ ‫ی چاره‌ك���ی‌ كۆتای��� ‌‬ ‫قۆناغ��� ‌‬ ‫ئه‌وروپ���ا‪ ،‬به‌مه‌رجێك گرێبه‌س���ته‌ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئینته‌رمی�ل�ان ئیمزا ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌و یانه‌ی ‌ه گرێبه‌س���ت له‌گ���ه‌ڵ چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫یاریزانێك���دا ئیم���زا ب���كات‪ ،‬كه‌ خۆ ‌‬ ‫ئاره‌زووی‌ لێیانه‌‪.‬‬

‫تایب���ه‌ت به‌خ���ۆی‌ روب���ه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌‬ ‫مارس���یلیای‌ فه‌ڕه‌نسی‌ ده‌بێته‌وه‌‪ .‬تا‬ ‫راده‌یه‌ك یانه‌ ئه‌ڵمانیه‌كه‌ هه‌نگاوێكی‌‬ ‫باش���ی‌ ب���ۆ قۆناغی‌ پێ���ش كۆتایی‌‬ ‫خوله‌كه‌ بڕیوه‌‪ ،‬پ���اش ئه‌وه‌ی‌ توانی‌‬ ‫له‌یاری‌ چووندا‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگای‌‬ ‫خ���ۆی‌ ب���ه‌دوو گۆڵی‌ ب���ێ به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌مارسیلیا بباته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���به‌ی‌ چوارش���ه‌ممه‌ش دوو یاری‌‬ ‫ت���ری‌ قۆناغ���ی‌ چاره‌ك���ی‌ كۆتایی‌‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێن‪ .‬له‌یاریگای‌ سانتیاگۆ‬ ‫بێرنابی���ۆی‌ تایبه‌ت به‌یان���ه‌ی‌ ریاڵ‬ ‫مه‌درید‪ ،‬ئه‌م یانه‌ مه‌له‌كیه‌ میوانداری‌‬ ‫یانه‌ی‌ ئه‌پۆیڵ نیقۆس���یای‌ قوبرسی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌ ریاڵ له‌یاری‌ چووندا توانی‌‬ ‫به‌سێ گۆڵی‌ بێ به‌رامبه‌ر سه‌ركه‌وتن‬ ‫به‌سه‌ریدا به‌ده‌ستبهێنێت‪.‬‬ ‫له‌یارییه‌ك���ی‌ تردا‪ ،‬یانه‌ی‌ چێڵس���ی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ كه‌ له‌یاری‌ چووندا به‌تاكه‌‬ ‫گۆڵێك له‌یانه‌ی‌ به‌نفیكای‌ پورتوگالی‌‬ ‫ب���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م جاره‌ له‌ن���او یاریگای‌‬ ‫س���تامفۆرد بریدجی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌‬ ‫میوان���داری‌ یان���ه‌ پورتوگالیه‌ك���ه‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫یاری‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ قۆناغی‌ (‪:)8‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/4/3 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫بایرن میونخ × مارسیلیا‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ × میالن‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/4/4 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫ریاڵ مه‌درید × ئه‌پۆیڵ نیقۆسیا‬ ‫چێڵسی‌ × به‌نفیكا‬

‫دوای به‌ش���داریكردنی شاندی یه‌كێتی‬ ‫تۆپی پێی كوردس���تان له‌كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫ب���ۆردی‌ هه‌رێم���ه‌كان بۆ تۆپ���ی‌ پێ‌‬ ‫(‪ ،)N.F.BOARD‬كه‌ له‌شاری تولوزی‬ ‫فه‌ڕه‌نسا به‌ڕێوه‌چوو‪ ،‬له‌م كۆبوونه‌وه‌یه‌دا‬ ‫چه‌ندین بڕیاری گرنگدرا‪.‬‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬حه‌س���ه‌ن نه‌جمه‌دی���ن‪ :‬له‌م‬ ‫باره‌یه‌وه‌ س���ه‌فین كانه‌بی س���ه‌رۆكی‬ ‫یه‌كێت���ی تۆپ���ی پێ���ی كوردس���تان‬ ‫له‌لێدوانێكیدا وتی "له‌م كۆبوونه‌وه‌یه‌دا‬ ‫چه‌ندین ته‌وه‌ر باسكرا‪ ،‬كه‌ گرنگتریان‬ ‫به‌فه‌رمی بڕی���اردرا به‌په‌س���ندكردنی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوون���ی یارییه‌كانی پاڵه‌وانێتی‬ ‫پێنجه‌م���ی‌ ڤیڤ���ا (‪ )VIVA‬له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‌و به‌فه‌رم���ی كات���ی‬ ‫به‌رێوه‌چوونی یارییه‌كانیش ده‌ستنیشان‬ ‫كرا‪ ،‬كه‌ رۆژی كردنه‌وه‌ی پاڵه‌وانێتیه‌كه‌‬ ‫له‌(‪ )2012/6/4‬ده‌بێت‌و ماوه‌ی شه‌ش‬ ‫رۆژ ده‌خایه‌نێت"‪.‬‬ ‫ل���ه‌م باره‌ی���ه‌وه‌ دكت���ۆر س���ه‌رهه‌نگ‬ ‫عه‌بدولخال���ق ئه‌ندامی مه‌كته‌بی بۆردی‌‬ ‫هه‌رێم���ه‌كان بۆ تۆپی‌ پ���ێ‌ وتی "له‌م‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی���ه‌ به‌فه‌رم���ی بڕی���ار درا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ رۆژی (‪ )2012/4/15‬دواین كات‬ ‫ده‌بێت بۆ ئه‌و هه‌رێمانه‌‪ ،‬كه‌ ئاره‌زووی‬ ‫به‌ش���داریكردنیان ل���ه‌م پاڵه‌وانێتیه‌دا‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وابڕی���اره‌ ل���ه‌(‪ 15‬ت���ا ‪)2012 /4/20‬‬ ‫سه‌رۆكی (‪‌)N.F.BOARD‬و سكرتێری‬ ‫یه‌كێتیه‌ك���ه‌ س���ه‌ردانی هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان بكه‌ن بۆ پێشكه‌شكردنی‬ ‫ناوی گش���ت هه‌رێمه‌ به‌شداربووه‌كانی‬ ‫ئ���ه‌م پاڵه‌وانێتییه‌‪ .‬كه‌ تا ئێس���تا ‪7‬‬ ‫هه‌رێ���م به‌فه‌رم���ی ئاماده‌ی���ی‌ خۆیان‬ ‫ب���ۆ به‌ش���داریكردن له‌جام���ی‌ ڤیڤ���ا‬ ‫پیشانداوه‌‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنی‌ یه‌كێتی‌ تۆپی‌ پێی‌‬ ‫كوردستان‬

‫له‌خول���ی‌ ئه‌وروپ���ا‪ ،‬یانه‌ی‌ ڤاالنس���یا‬ ‫ی‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫ی مێس���تایا میواندار ‌‬ ‫له‌یاریگا ‌‬ ‫ئه‌لكه‌م���ار ده‌كات‌و یان���ه‌ی‌ ئه‌تله‌تیك‬ ‫ی ش���اڵك ‌ه‬ ‫ی یان ‌ه ‌‬ ‫بیلباوی���ش روب���ه‌ڕو ‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی پێنج شه‌ممه‌‪،‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬شه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رجه‌م یارییه‌كان���ی‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا‬ ‫ی چاره‌كی‌ كۆتایی‌ خول ‌‬ ‫قۆناغ ‌‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێ���ن‪ .‬له‌به‌هێزترین یاریدا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌یاریگا ‌‬ ‫ی ڤاالنس���یای‌ ئیسپان ‌‬ ‫یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مێس���تایای‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ میواندار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زێ���د ئه‌لكه‌ماری‌ هۆڵه‌ند ‌‬ ‫یانه‌ی‌ ئه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ .‬یانه‌ی‌ شه‌مش���ه‌مه‌كوێره‌كان ‌‬ ‫ئیسپانیا هه‌وڵ ده‌دات به‌سودوه‌رگرتن‬ ‫ی‬ ‫ی دۆڕاندنه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌یاریگاو هانده‌ر تۆڵه‌ ‌‬ ‫یاری‌ چوون بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌دوو گۆڵ‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌گۆڵێك یارییه‌كه‌ی‌ دۆڕاند‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ت���ردا‪ ،‬یانه‌ ‌‬ ‫ی به‌هێ���ز ‌‬ ‫له‌یارییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسپانی‌ له‌یاریگا ‌‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلباو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یانه‌ی‌ شاڵك ‌ه ‌‬ ‫سان مامیس میواندار ‌‬ ‫ی چوون���دا‪،‬‬ ‫ی ده‌كات‪ .‬له‌ی���ار ‌‬ ‫ئه‌ڵمان��� ‌‬ ‫ی پێشكه‌ش كرد‌و‬ ‫بیلباو ئاستێكی‌ به‌رز ‌‬

‫میالندا‪ ،‬به‌هه‌مان هۆكار ڤان بۆمێڵی‌‬ ‫هۆڵه‌ندی‌ ناتوانێت به‌ش���داری‌ بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌لكس���ه‌نده‌ر پاتۆ‌و ئینێس���تا‬ ‫له‌پێ���كان گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‌و پێش���بینی‌‬ ‫ده‌كرێت له‌یارییه‌كه‌دا ببینرێن‪.‬‬ ‫له‌یارییه‌كی‌ تردا‪ ،‬یانه‌ی‌ بایرن میونخی‌‬ ‫ئه‌ڵمانی‌ له‌یاری���گای‌ ئه‌لیانز ئه‌رینای‌‬

‫یاری چونی ڤاالنسیا بەرامبەر ئەلکەمار‬ ‫هه‌نگاوێك ‌ی باش���ی‌ ب���ۆ قۆناغ ‌ی پێش پێنجشه‌ممه‌‪2012/4/5 ،‬‬ ‫كۆتای���ی‌ خوله‌كه‌ بڕی‌‪ ،‬پ���اش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كاتژمێر ‪10:05‬ی‌ شه‌و‬ ‫توان ‌ی به‌چوار گۆڵ به‌رامبه‌ر به‌دوو گۆڵ هانۆڤه‌ر × ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید‬ ‫یارییه‌كه‌ له‌شاڵكه‌ بباته‌وه‌‪.‬‬ ‫خاركێڤ × سپۆرتینگ لشبۆنه‌‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلباو × شاڵكه‌‬ ‫یاری‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ قۆناغی‌ (‪:)8‬‬ ‫ڤاالنسیا × ئه‌ی‌ زێد ئه‌لكه‌مار‬

‫سه‌ره‌تا ‌ی پیشه‌گه‌ری‌ له‌تۆپی‌ پێدا‬ ‫پیشه‌گه‌ر له‌ش���ێوه‌ی‌ گرێبه‌ستێكدایه‌‬ ‫هه‌وراز كاوه‌‬ ‫كه‌له‌نێ���وان وه‌رزش���ه‌وان‌و ئه‌والیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی���اری‌ تۆپی‌ پ���ێ‌ مێژوویه‌كی‌ درێژوو ك���ه‌یاری‌ ب���ۆ ده‌كات ده‌به‌س���ترێت‪،‬‬ ‫قوڵی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ مێژووی‌ ئه‌و الیه‌نه‌ تواناكانی‌ ئه‌و وه‌رزشه‌وانه‌‬ ‫ئه‌و یارییه‌ ده‌كرێته‌ س���ێ‌ به‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬ق���ۆرغ ده‌كات ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ من ده‌مه‌وێت باسی‌ بكه‌م به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ خۆی‌‪ ،‬وه‌رزشه‌وانیش‬ ‫چۆنێتی‌ س���ه‌رهه‌ڵدان‌و دروستبوونی‌ ده‌بێ���ت په‌یوه‌س���تبێت به‌یاریك���ردن‬ ‫یاری‌ تۆپی‌ پێیه‌ به‌شێوه‌ی‌ پیشه‌گه‌ر‌و بۆی‌‌و به‌درێژایی‌ ماوه‌ی‌ گرێبه‌س���ته‌كه‌‬ ‫ئه‌و یاریزانه‌ی‌ بۆ یه‌كه‌م جار له‌به‌رامبه‌ر ناتوانێ���ت خ���ۆی‌ بدزێت���ه‌وه‌ ل���ه‌م‬ ‫ب���ڕه‌ پاره‌یه‌ك ی���اری‌ ب���ۆ تیپه‌كه‌ی‌ گرێبه‌س���ته‌‪ ،‬پێش ته‌واوبوونی‌ ماوه‌ی‌‬ ‫دیاریك���راو‪ .‬ئه‌گه‌ر واڕووی���دا یاریزان‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌وه‌ ده‌زانین له‌سه‌ره‌تادا یاری‌ وازیهێنا له‌یاریك���ردن بۆ ئه‌و یانه‌یه‌ی‌‬ ‫تۆپی‌ پ���ێ‌ وه‌ك ح���ه‌زو ئاره‌زوویه‌ك كه‌ گرێبه‌س���تی‌ له‌گه‌ڵ‌ ك���ردوه‌ پێش‬ ‫ئه‌نج���ام ئ���ه‌درا‌و له‌به‌رامب���ه‌ردا هیچ ته‌واوبوونی‌ ماوه‌ی‌ گرێبه‌سته‌كه‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌س���تكه‌وتێكی‌ م���اددی‌ تێدانه‌بوو‪ ،‬ئه‌و یاریزانه‌ به‌رپرسیارێتی‌ هه‌ڵده‌گرێ‌‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م یاریی��� ‌ه له‌ڕێگه‌ی‌ به‌رامب���ه‌ر به‌مه‌رج���ه‌ س���زایه‌كان كه‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ تۆپه‌ڵ���ه‌ قوماش یاخود له‌گرێبه‌سته‌كه‌دا نوسراوه‌‪ ،‬كه‌زۆر جار‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ چه‌ن���د پارچه‌ كاغه‌زێك سزاكان غه‌رامه‌ی‌ مالی‌ گه‌وره‌یه‌‪.‬‬ ‫یاخ���ود هه‌ر ش���تێكی‌ خ���ر ئه‌توانرا س���ه‌ره‌تای‌ دروس���تبوونی‌ یاریزان���ی‌‬ ‫ئه‌نج���ام بدرێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش وایكرد كه‌ پیش���ه‌گه‌ر ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ س���اڵی‌‬ ‫مندااڵن‌و ه���ه‌رزه‌كاران ئه‌م یاریه‌ وه‌ك (‪ )1885‬كاتێ���ك واڵت���ی‌ ئینگلته‌را‬ ‫ح���ه‌زو ئاره‌زووی���ه‌ك ئه‌نج���ام بده‌ن به‌ڕه‌س���می‌ دانین���ا به‌پیش���ه‌گه‌ری‬ ‫نه‌ك بۆمه‌به‌س���تی‌ دیكه‌‪ ،‬دواتر ورده‌ له‌بواری‌ تۆپی‌ پێدا‌و له‌یاریدا به‌گشتی‌‪.‬‬ ‫ورده‌ ی���اری‌ تۆپ���ی‌ پ���ێ‌ له‌یارییه‌كی‌ سكۆتله‌نداش له‌ساڵی‌ (‪)1893‬دا دانی‌‬ ‫هه‌ڕه‌مه‌كیی���ه‌وه‌ گۆڕا بۆ شۆڕش���ێكی‌ به‌پیشه‌گه‌ریدا نا‪ .‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫یاریزانه‌كان به‌شێوه‌ی‌ پیشه‌گه‌ر یارییان‬ ‫ئابووری‌‪.‬‬ ‫مه‌به‌س���ت له‌پیش���ه‌گه‌ر بریتی���ه‌ ده‌كرد‪ ،‬یه‌ك���ه‌م یاریزانی‌ پیش���ه‌گه‌ر‬ ‫له‌به‌ده‌س���تهێنانی‌ ژی���ان له‌الی���ه‌ن (جیمس فۆریس���ت)ی‌ یاریزانی‌ یانه‌ی‌‬ ‫وه‌رزش���كاره‌وه‌ یان موماره‌سه‌كردنی‌ (بالكبێ���رن) بوو‪ ،‬كه‌ له‌مانگی‌ ئازاری‌‬ ‫وه‌رزش به‌ئامانجی‌ وه‌رگرتنی‌ مووچه‌‪)1885( ،‬دا ب���ۆ هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئینگلته‌را‬ ‫یاخود به‌ده‌ستهێنانی‌ خه‌اڵتێكی‌ ماددی‌ یاریك���رد‪ ،‬به‌رامبه‌ر ی���ه‌ك جونه‌یهی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌به‌ش���داری‌كردنی‌ له‌یه‌كێك ئیس���ته‌رلینی‌ بۆ هه‌ر یارییه‌ك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ده‌یه‌ی‌ یه‌كه‌می‌ س���ه‌ده‌ی‌ بیسته‌مدا‬ ‫له‌كێبركێ‌ وه‌رزشیه‌كاندا‪.‬‬

‫ئ���ه‌م نرخ���ه‌ به‌رزبویه‌وه‌ بۆ بیس���ت‬ ‫جونه‌یه���ی‌ ئیس���ته‌رلینی‌‪( .‬ئه‌ل���ف‬ ‫كۆمان)یش یه‌كه‌م یاریزان بوو ئه‌م بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌ی‌ پێدرا‪ ،‬ئه‌ویش كاتێك یانه‌ی‌‬ ‫(میدڵزبڕه‌) له‌یانه‌ی‌ (سه‌نده‌رالندی‌)‬ ‫كڕی‌ له‌ساڵی‌ (‪ )1905‬دا‪.‬‬ ‫دیارده‌ی‌ پیش���ه‌گه‌ر له‌م سه‌رده‌مه‌ی‌‬ ‫دوای���دا به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ به‌رف���راوان‬ ‫باڵوبووه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌نێ���وان یاریزانانی‌‬ ‫تۆپ���ی‌ پێ���دا‪ ،‬به‌جۆرێ���ك یان���ه‌كان‬ ‫ده‌س���تیانكردووه‌ به‌كێبرك���ێ‌ ب���ۆ‬ ‫سه‌رنجراكێش���انی‌ دره‌وش���اوه‌ترین‬ ‫ئه‌س���تێره‌كانی‌ تۆپی‌ پ���ێ‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پیش���ه‌گه‌ری‌ بۆ ئه‌وان بكه‌ن‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌به‌خشش���ی‌ به‌رزو موچه‌ی‌ خه‌یاڵی‌‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌ر ئه‌وه‌ش وایكردووه‌ یاریزانه‌كان‬ ‫وه‌ك ح���ه‌زو ئاره‌زوو ی���اری‌ نه‌كه‌ن‌و‬ ‫هه‌وڵی‌ پیشه‌گه‌ری‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫دوای‌ (‪ )127‬ساڵ له‌یاری‌ تۆپی‌ پێ‌‌و‬ ‫به‌ره‌وپێشچوونی‌ ئه‌و یارییه‌‪ ،‬ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌ به‌س���ه‌دان ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫جار ب���ه‌رز بۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وی���ش كاتێك‬ ‫یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌دریدی‌ ئیسپانی‌ له‌ساڵی‌‬ ‫(‪( )2009‬كریس���تیانۆ رۆناڵ���دۆ)ی‌‬ ‫پورتوگالی‌ له‌یانه‌ی‌ مانچسته‌ر یونایتدی‌‬ ‫ئینگلیزی‌ كڕی‌ به‌(‪ )95‬ملیۆن دۆالر‪،‬‬ ‫لێ���ره‌دا بۆم���ان ده‌رده‌كه‌وێ���ت دوای‌‬ ‫(‪ )127‬ساڵ له‌داننان به‌شێوازی‌ یاری‌‬ ‫پیش���ه‌گه‌ری‌‪ ،‬تۆپی‌ پێ‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫ئێس���تاماندا بووه‌ به‌یارییه‌ك‪ ،‬هه‌موو‬ ‫یانه‌‌و هه‌ڵبژارده‌‌و ته‌نانه‌ت س���ه‌رجه‌م‬ ‫یه‌كێتیی���ه‌ وه‌رزش���یه‌كانی‌ جیه���ان‬ ‫بازرگانی‌ پێوه‌ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫گه‌رده‌لوول ‌ی‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه‬ ‫له‌یاریگا ‌ی نیوكامپدا‬ ‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‌‬

‫یان���ه‌ی‌ میالن له‌ی���اری‌ چوون���دا توان ‌ی‬ ‫به‌ر به‌تۆفان‌و گه‌رده‌لوولی‌ هێرش���ه‌كانی‌‬ ‫به‌رشه‌لۆنه‌ بگرێت‌و به‌پالنی‌ به‌رگریكردن‬ ‫له‌ناوچه‌‌و داخستنی‌ سه‌رجه‌می‌ ده‌ریڤه‌كان‬ ‫به‌ڕووی‌ شه‌پۆلی‌ هێرشه‌كانی‌ ركابه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫وه‌س���تایه‌وه‌‌و دیوارێك���ی‌ پۆاڵینیان چێ‬ ‫ك���رد‪ ،‬ت���ا رێگ���ه‌ ن���ه‌ده‌ن نه‌یاره‌كه‌یان‬ ‫هه‌روا به‌ئاس���انی‌ بێنه‌ ناوچه‌ی‌ س���زاوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌كاتی‌ گوش���ار‌و پاڵه‌ په‌ستۆی‌‬ ‫كاته‌لۆنی���ادا یانه‌ی‌ لۆمب���اردی‌ په‌یڕه‌وی‌‬ ‫له‌پالن���ی‌ دژه‌هێرش���ی‌ له‌ن���اكا‌و خێرای‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ب���ۆ س���زادانی‌ به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫تاوه‌ك���و رێگه‌نه‌درێ���ت به‌ژم���اره‌ زۆری‌‬ ‫بخزێنه‌ نیوه‌ یاریگای‌ میالنه‌وه‌‪ .‬تیمه‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌لێگری‌ له‌ی���اری‌ چوون���دا توانیان ‪90‬‬ ‫خووله‌ك رێگربن له‌به‌رده‌م س���ه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫بارش���ه‌لۆنه‌ی‌ خ���اوه‌ن نازن���اودا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پرسیاری‌ زۆر جدی‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬داخۆ میالن‬ ‫ده‌توانێت له‌سه‌ر هه‌مان فۆڕم‌و له‌یاریگای‌‬ ‫نیوكام���پ س���تایڵ به‌رده‌وامبێ���ت؟ ئایا‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ وانه‌ی‌ له‌هه‌ڵه‌كانی‌ پێشووی‌‬ ‫له‌ی���اری‌ چ���وون وه‌رنه‌گرت���ووه‌؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌یاری‌ پێش���وودا خراپی‌ چیمه‌نی‌ یاریگا‬ ‫بیانویه‌ك���ی‌ ره‌وا بوبێت‪ ،‬ئه‌وا له‌نیوكامپ‬ ‫ئه‌م گرفت���ه‌ بوونی‌ نییه‌‪ .‬گرفتێكی‌ دیكه‌‬ ‫نه‌بوون���ی‌ پاڵپش���تی‌ جه‌ماوه‌رب���ووه‌ كه‌‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ نه‌رێنی‌ چێ كردووه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫وره‌ی‌ یاریزانان؟‪.‬‬ ‫ل���ه‌م یاریی���ه‌دا یانه‌ی‌ می�ل�ان ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌پالنی‌ به‌رگریكردن له‌ناوچه‌ به‌چڕی‌ یاری‌‬ ‫بكات‌و پشت به‌دژه‌هێرشی‌ خێرا‌و له‌ناكاو‬ ‫ببه‌ستێت‪ ،‬تاوه‌كو ئه‌ركی‌ به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫دوو هێنده‌ س���ه‌خت ب���كات‌و له‌به‌رده‌م‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌یدا تووشی‌ شه‌رمه‌نده‌ییه‌كی‌‬ ‫گه‌ور‌هی‌ بكات‪.‬‬ ‫به‌بۆچوون���ی‌ ئێم���ه‌ یاریزانان���ی‌ میالن‬ ‫س���وود له‌هێزی‌ جه‌س���ته‌یی‌ وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫توون���د یاری‌ ده‌كه‌ن ده‌گه‌ڵ ئه‌س���تێره‌‬ ‫ئه‌فسووناویه‌كانی‌ به‌رش���لۆنه‌‪ ،‬به‌كورتی‌‬ ‫له‌هه‌ندێك حاڵه‌تدا ئه‌گ���ه‌ر هاتوو بزانن‬ ‫هێرشه‌كانی‌ به‌رشه‌لۆنه‌ مایه‌ی‌ مه‌ترسیی‌‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌یه‌ بۆ سه‌ر ده‌روازه‌كه‌ی‌ ئه‌بیاتی‌‪،‬‬ ‫له‌و كات���ه‌دا په‌نا ده‌به‌نه‌به‌ر ش���كاندنی‌‬ ‫یاریزان‪.‬‬ ‫یانه‌ ئیتاڵی���ه‌كان به‌رده‌وام به‌رامبه‌ر ئه‌و‬ ‫یانان���ه‌ی‌ یاریزانه‌كانیان به‌تاك ئاس���تی‌‬ ‫هونه‌ریان زۆر ب���ه‌رزه‌ تووندوتیژ ره‌فتار‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا ده‌بێ���ت كوڕانی‌‬ ‫گ���واردۆال به‌به‌رده‌وام���ی‌ هه‌ڵبووكوتنه‌‬ ‫س���ه‌ر ده‌روازه‌كه‌ی‌ میالن‌و بی���ر له‌زیاد‬ ‫له‌ڕێگه‌چاره‌ی���ه‌ك بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬تاوه‌ك���و‬ ‫سیناریۆی‌ چوارشه‌مه‌ی‌ سانسیرۆ دووباره‌‬ ‫نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ گرنگه‌ بۆ به‌رشه‌لۆنه‌ به‌ر‬ ‫له‌هه‌ر بیرۆكه‌یه‌ك ئه‌وه‌یه‌ پالنی‌ هێرشی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ دژبه‌ره‌كه‌یان پووچه‌ڵبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش به‌هێنان���ه‌ ن���اوه‌وه‌ی‌ س���یدۆ‬ ‫كیتا ده‌بێ���ت چۆن میالن ئ���ه‌و هه‌له‌ی‌‬ ‫قۆس���تووه‌ته‌وه‌ كه‌ یاریزانه‌كانی‌ ناوه‌ند‌و‬ ‫هێڵی‌ پێش���ه‌وه‌ به‌ژن كورت���ن‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫بیناكردنی‌ دژه‌هێرش���دا تۆپ به‌شێوه‌ی‌‬ ‫به‌رز‌و س���توونی‌ ئه‌هاوێژن به‌ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫هێرش���به‌راندا‪ ،‬ته‌ندروستترین چاره‌سه‌ر‬ ‫به‌ژداری‌ پێكردنی‌ س���یدۆ كیتایه‌ له‌چه‌ق‬ ‫(ئیرت���كاز)‪ ،‬بۆ یارمه‌تیدانی‌ س���ێرجیۆ‬ ‫بۆسكێتس تاوه‌كو له‌ساته‌وه‌ختی‌ پچڕانی‌‬ ‫ت���ۆپ له‌پێ���ی‌ یاریزانانی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌دا‬ ‫دژه‌هێرش���ه‌كانی‌ میالن نه‌بێ���ت به‌هۆی‌‬ ‫چاندنی‌ ت���ۆوی‌ ترس ل���ه‌دڵ‌و ده‌روونی‌‬ ‫یاریزانانی‌ بارشه‌لۆنه‌دا‪.‬‬ ‫زۆر گرنگه‌ ئه‌مش���ه‌و له‌كاتی‌ ش���ڵه‌ژان‌و‬ ‫تێكچوونی‌ هاوسه‌نگی‌ یانه‌ی‌ به‌رشه‌لۆنه‌‬ ‫یاریزانان���ی‌ هێڵی‌ ناوه‌ند به‌به‌هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫به‌به‌رده‌وامی‌ رۆڵكارا بێت له‌ڕێكخستنه‌وه‌ی‌‬ ‫یانه‌ك���ه‌ له‌په‌رته‌وازه‌یی‌‌و په‌رش‌و باڵوی‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا زه‌مینه‌ خۆش���كردن بۆ دانێل‬ ‫ئه‌لڤێس بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌قۆڵی‌ راس���ته‌وه‌‬ ‫به‌به‌رده‌وام���ی‌ گووش���ار بخات���ه‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌رگری‌ الی‌ راس���تی‌ می�ل�ان‌و به‌رده‌وام‬ ‫تۆپه‌ك���ه‌ نزیك بكاته‌وه‌ له‌هێرش���به‌رانی‌‬ ‫خۆی‌‌و ببێت به‌س���ه‌رچاوه‌ی‌ مه‌ترس���ی‌‬ ‫س���ه‌ر ده‌روازه‌ك���ه‌ی‌ میالن‪ .‬ئ���ه‌م كاره‌‬ ‫پێویس���تییه‌كی‌ له‌ڕاده‌به‌ده‌ری‌ یاریزانانی‌‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌یه‌ له‌ناوه‌ند‌و هێڵی‌ پێشه‌وه‌‌و‬ ‫به‌هیچ كلۆجێك نه‌هێڵن ئه‌لڤێس بخرێته‌‬ ‫ژێر چاودێرییه‌وه‌‪.‬‬ ‫خاڵێی‌ گرنگی‌ دیكه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ خۆی‌‬ ‫له‌ئاڵوگۆڕی‌ خێرایی‌ جێگادا ده‌بینێته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌بێت به‌به‌رده‌وامی‌ یاریزانانی‌ الته‌نیشت‌و‬ ‫هێڵ���ی‌ پێش���ه‌وه‌ جێ���گای‌ یاریكردنیان‬ ‫بگۆڕن���ه‌وه‌‪ ،‬بۆئ���ه‌وه‌ی‌ چاودێریكردن���ی‌‬ ‫یاریزان (مان تو مان)ی‌ یاریزانانی‌ میالن‬ ‫نه‌توان���ن یاریزانانی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ بخه‌نه‌‬ ‫ژێ���ر چاودێ���ری‌ ورده‌وه‌‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر هات‌و‬ ‫به‌رش���ه‌لۆنه‌ ئ���ه‌م ته‌كتیكانه‌ جێ به‌جێ‬ ‫ب���كات ئ���ه‌وا گومانمان نییه‌ به‌ئاس���انی‌‬ ‫ده‌گات به‌قۆناغی‌ داهاتوو‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ره‌نگاڵه‌‬

‫)‪ )320‬سێشه‌مم ‌ه ‪201٢/4/3‬‬

‫کاوڕ‬ ‫بار ‌ی ته‌ندروستیت به‌ره‌و خراپی‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بێت‌و پش���وییه‌ك نه‌ده‌ی‌‪ ،‬هه‌ست‬ ‫ك���ردن به‌ بێتاقه‌ت ‌ی به‌و‌ه ده‌ڕه‌وێته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌وكه‌س���ه‌ ‌ی خۆشت ده‌وێت قس ‌ه‬ ‫بكه‌ی‌‪ ،‬شه‌ممه‌ رۆژ ‌ی به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫دوا نامه‌ی‌ نه‌جوا كه‌ره‌م‬ ‫ی ناوداری‌ عه‌ره‌ب (نه‌جوا‬ ‫كچ��� ‌ه گۆرانیبێژ ‌‬ ‫ی تویته‌ره‌و‌ه‬ ‫كه‌ره‌م) له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ماڵپ���ه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌وادارانی‌ كرد ك ‌ه‬ ‫نامه‌یه‌كی‌ ئاراس���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاشكراكردن ‌‬ ‫ی نێو نامه‌كه‌ ‌‬ ‫گرنگترین خاڵ ‌‬ ‫ی بوو‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی راس���ته‌قینه‌ ‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی نامه‌كه‌یه‌تی‌‪:‬‬ ‫ده‌ق ‌‬ ‫ی تویت���ه‌ره‌و‌ه‬ ‫س�ڵ�او‪ ..‬ئێس���تا له‌ڕێگ���ه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵتانم نه‌ك فه‌یسبووك‪ ،‬وه‌ك هه‌میش ‌ه‬ ‫ده‌مه‌وێت له‌گه‌ڵتان بم‪ ،‬ناوم نه‌جوا كه‌ره‌م‪-‬‬ ‫ی ‪1966/2/26‬م له‌(زه‌حله‌)‪،‬‬ ‫ـ ‌ه له‌دایكبوو ‌‬ ‫ی فه‌خر‌و خۆش���حاڵییه‌و‌ه ده‌ڵێم‬ ‫به‌وپ���ه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫من‌و زه‌مه‌ن هاوڕێین‪ ،‬گه‌مه‌‪-‬كه‌مان گه‌مه‌ ‌‬ ‫گه‌شه‌كردنه‌ به‌خۆشه‌ویستییه‌وه‌‪ ،‬له‌ئاوێن ‌ه‬ ‫ی هونه‌ردا‬ ‫ناترس���م‪ ،‬چونكه‌ خۆم له‌ب���وار ‌‬ ‫ی‬ ‫بینییه‌وه‌‪ ،‬ئیره‌یی به‌ گ���ه‌وره‌ داهێنه‌ران ‌‬ ‫پێش خۆم ده‌به‌م‪ ،‬كاركردن له‌سه‌ر ده‌نگ‌و‬ ‫ی‬ ‫هونه‌رو ره‌وش���ت‌و رووكه‌ش���م له‌پێشینه‌ ‌‬ ‫كاره‌كانم���ه‌‪ ،‬دنیا وه‌رگرتن‌و به‌خش���ینه‌‪،‬‬ ‫ی ده‌وێت‌و منیش ده‌مه‌وێت‬ ‫زه‌مه‌ن ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫بزانم‪ ..‬سوپاس‬ ‫نه‌جوا كه‌ره‌م‬

‫گا‬ ‫ئاره‌زوو ده‌كه‌ ‌ی كه‌ له‌ خۆشه‌ویسته‌كانت‬ ‫نزیك بیت���ه‌وه‌‌و كاتێك ‌ی خۆش به‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ریت‪ ،‬بیر له‌گه‌شتێك بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌ی‬ ‫مادیش���ه‌و‌ه هه‌ند ‌ێ گرفت دێنه‌ پێش���ت‪،‬‬ ‫شه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫ئ���ه‌م هه‌فته‌ی��� ‌ه ل ‌ه زۆر روه‌وه‌ باش���تر‬ ‫ی‬ ‫ده‌بیت له‌ڕابردوو‪ ،‬باش���تره‌ روبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫كێش���ه‌كانتان ببنه‌وه‌‪ ،‬له‌ش���اردنه‌وه‌ ‌‬ ‫چاكت���ره‌‪ ،‬س���ه‌فه‌رێك به‌ڕێوه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫چوارشه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی‬ ‫ی تر بارودۆخ ‌‬ ‫ی ك ‌ه جارێك ‌‬ ‫هه‌وڵئ���ه‌د‌ه ‌‬ ‫ئاب���وری‌‌و كاره‌كان���ت رێكبخه‌یت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫فرس���ه‌ت له‌ب���ار‌ه ب���ۆ پ�ل�ان دانان‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���كه‌وتی‌ باشتر‪ ،‬چوارشه‌مم ‌ه رۆژ ‌‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی توێژینه‌وه‌ی���ه‌ك ك ‌ه رۆژنام ‌ه ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی به‌ریتانی‌ باڵویكردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫(س���ه‌ن) ‌‬ ‫ی به‌ریتانیا س���ینه‌‪-‬یان وه‌ك‬ ‫ئافره‌تان ‌‬ ‫چه‌كێكی‌ كاریگه‌ر له‌بواری‌ كاركردندا‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و توێژینه‌وه‌ی ‌ه ده‌ركه‌وتوو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئافره‌تان ‌‬ ‫كه‌ یه‌ك له‌س���ه‌ر حه‌وت��� ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‬ ‫كارك���ه‌ر‪ ،‬ب���ۆ رازیكردن ‌‬ ‫ی پاداشت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاره‌كه‌یان‌و زیادكردن ‌‬ ‫جۆره‌ له‌تیشێرت ده‌پۆشن كه‌ كه‌مێك‬ ‫له‌س���ینه‌یان تێی���دا ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئام���اژه‌ به‌وه‌ش���كراو‌ه ك ‌ه‬ ‫نیو‌هی‌ ئافره‌ت���ان دانیان به‌وه‌دا ناو‌ه‬ ‫ی له‌خواردنگه‌كان‌و‬ ‫كه‌ به‌مه‌ستی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫یانه‌كان���دا خزمه‌تێكی‌ ب���اش بكرێن‪،‬‬ ‫له‌كاتی‌ س���ه‌ردانكردنی‌ ئه‌وشوێنانه‌دا‬ ‫سنگیان رووت كردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌مان توێژینه‌وه‌‪‌ %16 ،‬‬ ‫هه‌ر به‌پێ ‌‬ ‫ئافره‌تان���ی‌ به‌ریتانی���ا دانیان به‌وه‌دا‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ ك ‌ه بۆ رزگاربوون له‌ڕیزو سه‌ره‌ ‌‬

‫ئه‌م ماوه‌یه‌ كۆبون���ه‌و‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانت‬ ‫زیاد ده‌كه‌ن‪ ،‬فرسه‌تی‌ كار ‌ی باش‌و په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌ستنیش له‌ئارادایه‌‪ ،‬له‌بۆنه‌یه‌كی‌ خۆشیش‬ ‫به‌ش���داری‌ ده‌كه‌ی‌‪ ،‬ره‌نگه‌ یاریشت له‌گه‌ڵدا‬ ‫بێت‪ ،‬سێشه‌ممه‌ رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫چاوت زۆر له‌سه‌ره‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌كاره‌ك���ه‌ت‌و ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ش ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ به‌رپرس���ه‌كاندا هه‌ت���ه‌‪ .‬ده‌توان ‌ی‬ ‫به‌رگری‌ له‌ كاره‌كه‌ت بكه‌ی‌‪ ،‬یه‌كش���ه‌مم ‌ه‬ ‫رۆژ ‌ی به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫دوپشک‬ ‫کــات���ت لـــــه‌به‌رده‌م���ه‌ ك���ه‌ بیر له‌و‬ ‫پڕۆژه‌ی���ه‌ بكه‌یت���ه‌وه‌‪ ،‬په‌ل���ه‌ مه‌ك���ه‌‬ ‫له‌بڕی���اردان به‌تایبه‌ت���ی‌ هێش���تا ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ باش ناناس���یت‪ ،‬یه‌كشه‌ممه‌‬ ‫رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫رێگه‌ به‌ جوتبوون ‌ی مامۆستاو‬ ‫خوێندكاره‌ كچه‌كان ده‌درێت‬

‫که‌‌وان‬ ‫فرسه‌تێكی‌ له‌باره‌ بۆ به‌ستنی‌ شه‌راكه‌ت‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ كه‌س���انێك ك ‌ه ویستوته‌ لێیان‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫نزیك بیته‌وه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌خ���ت یاوه‌رت���ه‌‪ ،‬دووش���ه‌ممه‌ رۆژ ‌‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ئه‌وكه‌س���ه‌ی‌ خۆش���ت ده‌وێ���ت ئه‌ویش‬ ‫ره‌نگ ‌ه گه‌یش���تبێت ‌ه ئه‌و باوه‌ڕه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌ی‬ ‫مادییه‌و‌ه توشی‌ قه‌یران ده‌بییه‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌و شێوه‌ی ‌ه مه‌سره‌ف بكه‌یت‪ ،‬سێشه‌مم ‌ه‬ ‫رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ی‬ ‫ی قازانجێك ‌‬ ‫له‌ڕووی‌ ئابورییه‌و‌ه توش��� ‌‬ ‫باش ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم خه‌رجیشتان زۆر‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬له‌ڕووی‌ سۆزداریش���ه‌و‌ه ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫ماوه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌بارده‌بێ���ت‪ .‬هه‌ین ‌‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئه‌م ماوه‌یه‌ سه‌فه‌ره‌كانت زۆر تر ده‌بێت‪،‬‬ ‫كاتی���ش گونج���او‌ه ب���ۆ به‌رنامه‌دانان‌و‬ ‫ده‌سكه‌وت‪ ،‬له‌هه‌فته‌ ‌ی داهاتوو كه‌سێك ‌ی‬ ‫خۆشه‌ویس���ت ده‌بینییه‌وه‌‪ ،‬پێنجشه‌مم ‌ه‬ ‫رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫له‌به‌رامب���ه‌ر رۆژێ���ك نه‌چونه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ی‬ ‫قوتابخانه‌‪ ،‬باوكێكی‌ توڕه‌ له‌ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مبۆدیا‪ ،‬به‌ شێوازێك ‌‬ ‫باتامبانج‪‌ -‬‬ ‫س���ه‌یر س���زای‌ ك���وڕ‌ه ته‌م���ه‌ن ‪13‬‬ ‫ساڵه‌كه‌ی‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وام ‌‬ ‫ئ���ه‌م ه���ه‌رزه‌كار‌ه له‌كات��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خوێندن��� ‌‬ ‫قوتابخان���ه‌دا‪ ،‬خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫وان���ه‌كان ده‌دزێت���ه‌وه‌و به‌مه‌س���ت ‌‬ ‫یاریك���ردن به‌یاری��� ‌ه ڤیدیۆیی���ه‌كان‬ ‫ده‌چێت���ه‌ كافێیه‌ك���ی‌ ئینته‌رنێ���ت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌رم ‌هی‌ یاریدا‪ ،‬س���ۆك س���وین ‌‬ ‫ی‬ ‫باوكی‌ (ته‌مه‌ن ‪40‬س���اڵ) كه‌ پیشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تاكس���ییه‌‪ ،‬چ���اوی‌ پێ ‌‬ ‫ش���ۆفێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌وێ���ت‌و به‌م���ه‌ش زۆر به‌توند ‌‬ ‫توڕ‌ه ده‌بێت‪ ،‬بۆی ‌ه له‌سه‌ر شه‌قامه‌ك ‌ه‬ ‫ب ‌ه زنجیر "وه‌كو س���ه‌گ" به‌دارێكه‌و‌ه‬ ‫ده‌یبه‌ستێته‌وه‌و قفڵێكی‌ لێده‌دات‪.‬‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ی‌ س���ۆك بۆ م���او‌هی‌ دوو‬ ‫ی ده‌مێنێته‌و‌ه‬ ‫كاتژمێر به‌به‌س���تراوی ‌‬ ‫تاوه‌كو كه‌س���ێكی‌ نزیك له‌و شوێن ‌ه‬ ‫ی به‌ پۆلیس���ه‌وه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی رووداوه‌ك���ه‌‪ ،‬پۆلی���س‬ ‫ده‌رب���ار‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌هی‌ راگه‌یاندووه‌ ك��� ‌ه پێده‌چێت‬

‫ی كوڕه‌كه‌یدا‬ ‫ی بینین ‌‬ ‫ئه‌و باوك ‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاس���تێكی‌ به‌رزی‌ توڕه‌ی ‌‬ ‫دووچار ‌‬ ‫ی‬ ‫بوبێ���ت بۆی ‌ه به‌م ش���ێوه‌ی ‌ه س���زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاره‌نوس ‌‬ ‫ی داوه‌‪ ،‬ده‌رباره‌ ‌‬ ‫كوڕه‌كه‌ ‌‬ ‫باوكه‌ك���ه‌ش رایانگه‌یان���دوو‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی توندوتیژ ‌‬ ‫ی "به‌كارهێنان��� ‌‬ ‫به‌تاوان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رامبه‌ر كوڕه‌كه‌ی‌" فه‌رمانی‌ گرتن ‌‬ ‫بۆده‌رچ���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ڵهاتووه‌و تا‬ ‫ئێستا پۆلیس نه‌یتوانیو‌ه ده‌ستگیری‬ ‫بکات‪.‬‬

‫سین ‌ه یان سیالح؟‬

‫شێر‬

‫هه‌واڵێكی‌ خۆش���ت له‌دووره‌وه‌ پێده‌گات‪،‬‬ ‫له‌ب���وار ‌ی په‌یوه‌ن���د ‌ی كردن‌و س���ه‌فه‌ردا‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن به‌ده‌س���ت دێنیت‪ ،‬س���ۆز‬ ‫له‌ده‌رون���دا به‌هێزه‌‪ ،‬پێنجش���ه‌مم ‌ه رۆژ ‌ی‬ ‫به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫وه‌ك سه‌گ به‌ستیه‌وه‌‬

‫دادگای‌ بااڵی‌ ویالیه‌تی‌ "ئه‌ركنساس" ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی‌ ئ���ه‌و یاس���ایه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���انده‌وه‌ كه‌ رێگ���ری‌ ده‌كات‬ ‫له‌بوونی‌ په‌یوه‌ندی‌ سێكسی‌ له‌نێوان‬ ‫مامۆس���تایان‌و ئ���ه‌و خوێندكارانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ته‌مه‌نیان نه‌گه‌یش���تۆته‌ ‪21‬ساڵ‪،‬‬ ‫پاساوی‌ دادگاش بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م بڕگه‌ یاس���اییه‌و ره‌وایه‌تیدان به‌‬ ‫بوونی‌ په‌یوه‌ندی‌ سێكس���ی‌ له‌نێوان‬ ‫مامۆستاو خوێندكاراندا بۆ ئه‌و هۆیه‌‬ ‫گه‌ڕێنراوه‌ته‌وه‌ كه‌ ئه‌و خوێندكارانه‌ی‌‬ ‫ته‌مه‌نی���ان گه‌یش���تۆته‌ ‪ 18‬س���اڵ‪،‬‬ ‫ده‌س���توور ئه‌و مافه‌ی‌ پێ���داون كه‌‬ ‫موماره‌س���ه‌ی‌ س���ێكس بكه‌ن له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌سانی‌ پێگه‌یشتووداو مامۆستایانیش‬ ‫له‌هه‌مان سنوری‌ ته‌مه‌ندان‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌دادوه‌ره‌كانی‌ ئه‌و ویالیه‌ته‌‬ ‫داژیه‌ت���ی‌ ئ���ه‌م هه‌ن���گاوه‌ی‌ دادگای‌‬ ‫كردووه‌‪ ،‬چونكه‌ پێ وابووه‌ كه‌ جێكاری‌‬

‫خراپ له‌س���ه‌ر پرۆس���ه‌ی‌ په‌روه‌رد‌ه‬ ‫به‌جێده‌هێڵێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم پارێزه‌ره‌كان‬ ‫سوربوونی‌ خۆیان له‌سه‌ر باشیی‌ ئه‌م‬ ‫بڕی���اره‌ی‌ دادگا دووپ���ات كردۆته‌وه‌‬ ‫به‌و پاس���اوه‌ی‌ كه‌ یاس���ا پارێزه‌ری‌‬ ‫ماف���ی‌ خوێندكارانه‌ ئه‌گ���ه‌ر له‌الیه‌ن‬ ‫مامۆس���تاكانیانه‌وه‌ ده‌س���تدرێژییان‬ ‫بكرێت���ه‌ س���ه‌رو ئیس���تغالل بكرێن‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌م بۆچون���ه‌ جیاوازانه‌دا‬ ‫هێش���تا ئه‌و حوكمه‌ی‌ دادگا شێوه‌ی‌‬ ‫كۆتایی‌ وه‌رنه‌گرتووه‌‪.‬‬ ‫كۆی‌ ئه‌م گفتوگ���ۆو بڕیارانه‌ له‌دوای‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ دادگاییكردن���ی‌ (دیڤی���د‬ ‫باس���كیل)ی‌ ‪ 38‬س���اڵ دێ���ت ك���ه‌‬ ‫مامۆستای‌ ده‌رونناس���ییه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌په‌یمانگاكان���ی‌ ئ���ه‌و ویالیه‌ته‌‪ ،‬كه‌‬ ‫دادگاییك���را به‌هۆی‌ بوونی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫سێكس���ی‌ له‌گه‌ڵ كچه‌ خوێندكارێكی‌‬ ‫خۆیدا كه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ 18‬ساڵ بووه‌‪.‬‬

‫ب ‌ه ژماره‌‬ ‫‪ 91‬ساڵ‬ ‫(دجۆن رمزی‌) ئه‌و پیاوه‌ ئوسكۆتله‌ند‪-‬‬ ‫ی بۆ‬ ‫یه‌یه‌ ك ‌ه ‪ 91‬ساڵ ژیا به‌بێ‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ته‌نها جارێكی���ش نه‌خۆش بكه‌وێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌هۆی‌ رووداوێك���ه‌و‌ه له‌كات ‌‬ ‫ی له‌ده‌ستدا‪.‬‬ ‫كاركردندا گیان ‌‬ ‫‪11000‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ هه‌ڵهات���ن له‌زین���دان‬ ‫رووداوێك���ه‌ ب���ه‌رده‌وام دووب���ار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم گه‌وره‌ترین ژماره‌ ‌‬ ‫هه‌ڵهاتووان له‌زیندان به‌ یه‌كجار‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی ‪1979‬‬ ‫زیندانیان��� ‌ه بوون كه‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی (قه‌سری‌) له‌تاران هه‌ڵهاتن‬ ‫له‌زیندان ‌‬ ‫ك���ه‌ ژماره‌ی���ان ‪ 11000‬كه‌س���بوو‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌بوو ك ‌ه‬ ‫رووداوه‌ك���ه‌ش هۆك��� ‌ه ‌‬ ‫ی (ئارس���ه‌ر‬ ‫كۆلۆنێڵێك���ی‌ ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫ی ‪ 14‬ك���ه‌س‬ ‫س���یمۆنز) به‌ی���اوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و زیندانه‌ ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ شكاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی ئ���ه‌م هه‌وڵه‌ ‌‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ژمار‌ه زۆره‌ له‌زیندانیان‬ ‫هه‌ڵهاتن‪.‬‬ ‫‪ 2500‬ملیۆن دۆالر‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی ‪1945‬دا بانك��� ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2500‬ملیۆن دۆالر دز ‌‬ ‫ئه‌ڵمانیا به‌بڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكرا‪ ،‬ك ‌ه ئه‌مه‌ش ب��� ‌ه ره‌چاوكردن ‌‬ ‫ی ئه‌و پاره‌ی ‌ه له‌و س���ه‌رده‌مه‌دا‪،‬‬ ‫نرخ ‌‬ ‫به‌ گه‌وره‌ترین دزی‌ له‌مێژوودا هه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫‪ 357‬كیلۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌لبێرت جاكس���ۆن ك ‌ه هاوواڵتییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی‌ دانیش���تووی‌ ویالیه‌ت��� ‌‬ ‫فلۆریدا بوو‪ ،‬ب ‌ه گه‌وره‌ترین‌و قه‌ڵه‌وترین‬ ‫مرۆڤ له‌مێژوودا داده‌نرێت‪ ،‬جاكسۆن‬ ‫ی ‪357‬‬ ‫ی ‪ 42‬س���اڵیدا كێش��� ‌‬ ‫له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ‪ 290‬سانتیمه‌تر‬ ‫كیلۆ بوو كه‌مه‌ر‪-‬یش ‌‬ ‫بوو‪.‬‬

‫ی بان���ق‌و فرۆش���گاكان‪،‬‬ ‫دورو درێ���ژ ‌‬ ‫ی س���ینه‌یان‬ ‫س���ودیان له‌ڕوتكردن��� ‌‬ ‫بینیوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ‪%8‬یشیان به‌هه‌مان‬ ‫ی مروره‌كان‬ ‫كرده‌وه‌ خۆیان له‌سزادان ‌‬ ‫ی س���ه‌رپێچیكردن‬ ‫رزگاركردووه‌ له‌كات ‌‬ ‫ی هاتوچۆ‪.‬‬ ‫له‌یاساكان ‌‬

‫گوێدرێژێك زیندان ‌ی ده‌كرێت‬ ‫ێ‬ ‫ی سه‌رس���وڕهێنه‌رو ب ‌‬ ‫له‌ڕووداوێك��� ‌‬ ‫پێش���ینه‌دا‪ ،‬هاوواڵتییه‌كی‌ مۆریتانی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ناوچه‌یه‌كی‌ باكوری‌ نواكش���ۆت‪‌ -‬‬ ‫ی ئ���ه‌و واڵته‌‪ ،‬له‌الی‌ پۆلیس‬ ‫پایته‌خت ‌‬ ‫سكااڵ له‌سه‌ر گوێدرێژێك تۆمارده‌كات‌و‬ ‫ی دادگا‬ ‫داواده‌كات ك���ه‌ رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و هاوواڵتیی ‌ه له‌س���كااڵكه‌یدا باس‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫ل���ه‌وه‌ده‌كات ك ‌ه ماڵه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫چه‌ن���د كه‌س���ێكه‌و‌ه دزی‌ لێك���راوه‌و‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌شیدا بۆ ماڵه‌وه‌ ته‌نها‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی بینیوه‌و دڵنیای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئ���ه‌م گوێدرێژه‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌م گوێدرێژ‌ه له‌الی���ه‌ن دزه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌كارهێن���راوه‌ بۆدزیكردنه‌ك ‌ه له‌كات ‌‬ ‫گواستنه‌و‌هی‌ ش���مه‌كه‌ دزراوه‌كاندا‪،‬‬ ‫بۆی��� ‌ه له‌به‌رامب���ه‌ردا داویك���ردوو‌ه‬ ‫ی بكرێت‌و‬ ‫ك���ه‌ گوێدرێژه‌كه‌ زیندان��� ‌‬

‫ی دادگا بكرێته‌وه‌ تاوه‌ك‬ ‫رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫به‌ڵگه‌ی���ه‌ك به‌كاربهێنرێ���ت ب���ۆ‬ ‫ی‬ ‫دۆزین���ه‌و‌هی‌ دزه‌كان‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ جێگا ‌‬ ‫ێ لێدوان له‌و‬ ‫پرسیار‌ه ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئایا ك ‌‬ ‫گوێدرێژه‌ وه‌ربگرێت؟ ئایا گوێدرێژه‌ك ‌ه‬ ‫له‌زیندان���ی‌ گه‌وران به‌ند ده‌كرێت یان‬ ‫هه‌رزه‌كارن؟!‪..‬‬

‫ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 20‬ساڵه‌و كێش ‌ی ‪ 20‬كیلۆیه‌‬ ‫ی‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ رابردوودا وێن��� ‌هی‌ كچێك ‌‬ ‫ی به‌رچ���او‬ ‫ی به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫روس��� ‌‬ ‫له‌ماڵپه‌ر‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان به‌ گشتی‌‌و‬ ‫فه‌یس���بووك به‌تایبه‌ت���ی‌ باڵوبووه‌و‌ه‬ ‫ی زۆر الوازه‌‪ ،‬به‌مه‌ش‬ ‫ك ‌ه به‌ڕاده‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی پ‌‬ ‫ی نازكه‌كان) ‌‬ ‫ی (ئه‌میر‌ه ‌‬ ‫نازن���او ‌‬ ‫به‌خشراوه‌‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ ‌‬ ‫ئاژانسه‌كانی‌ هه‌واڵ باڵویانكردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی بوبیدا‪-‬‬ ‫ئه‌م كچه‌ روس���ی‪-‬یه‌ ك ‌ه ناو ‌‬ ‫ی ‪20‬‬ ‫ی ‪ 20‬س���اڵه‌و كێش��� ‌‬ ‫یه‌‪ ،‬ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ‪ 158‬سانتیمه‌تره‌‪،‬‬ ‫كیلۆگرامه‌و بااڵش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ به‌دخۆراك ‌‬ ‫ی الوازییه‌كه‌ش ‌‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫ی زانیاریه‌كان‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ر س���ه‌د كچێك له‌نێوان ته‌مه‌ن ‌‬ ‫‪ 14‬بۆ ‪18‬ساڵی‌‪ ،‬دوانیان دوچاری‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫حاڵه‌ت ‌ه ده‌بن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم حاڵه‌ته‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌م كچ ‌ه روسییه‌ كه‌م وێنه‌یه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی جێگه‌ی‌ سه‌رنجه‌‪ ،‬ئه‌م الوازییه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫(بوبی���دا) به‌ده‌موچاویه‌وه‌ دیارنییه‌و‬ ‫زیاتر الوازیه‌ك ‌ه له‌جه‌س���ته‌یدایه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش بووه‌ت��� ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌ندێك كۆمپانیاو‌ه به‌مه‌ست ‌‬ ‫ریكالمك���ردن داواكاری‌ خراوه‌ت��� ‌ه‬ ‫به‌رده‌ست‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )320‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/4/3‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه‌ كراو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی كارگه‌ی‌ (ئه‌یاد حه‌م ‌ه‬ ‫(ئه‌یاد حه‌مه‌ رش���ید توفیق) له‌(‪ )2012/3/26‬خاوه‌ن ‌‬ ‫ی كردوو‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و ئامێرانه‌ ‌‬ ‫ی تۆماركردن ‌‬ ‫رش���ید توفیق بۆ برینی‌ ئیس���فنج) داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه له‌(س���لێمانی‌‪ -‬ژاڵه‌) دانراون‌و ئامێره‌كانیان له‌خواره‌و‌ه دیاری‌ كراوه‌ به‌پێ ‌‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ئامێری‌ میكانیكی‌ ژماره‌(‪ )65‬س���اڵی‌ (‪ )1952‬باڵوی‌ ده‌كه‌ینه‌و‌ه هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌ن ‌‬ ‫ی به‌ په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌ن ‌‬ ‫كه‌س���ێ‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )15‬پانز‌ه رۆژ س���ه‌ردانی‌ ئ���ه‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه ب���كات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و بروانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫ی برینی‌ ئیس���فنج جۆری‌(‪ )HumA‬دوو دانه‌ژم���ار‌ه ا‪ 241272 /‬ژمار‌ه‬ ‫‪-1‬ئامێر ‌‬ ‫ب‪ /011272/‬دانیمارك‪ /‬كاره‌باو هایدرۆلیك‪.‬‬ ‫ی دورین خیاگ ‌ه (‪)TyplcAL‬گه‌وره‌‪/‬ژماره‌‪ 11020063‬صینی‌‪ /‬كاره‌با‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئامێر ‌‬ ‫ێ ژماره‌‪/‬صینی‌‪ /‬كاره‌با‬ ‫‪-3‬ئامێری‌ شیكردنه‌و‌هی‌ لۆكه‌ی‌ پزیشكی‌‪ /‬ب ‌‬ ‫ێ ژمار‌ه ‪ /‬كاره‌با‌و هایدرولیك‬ ‫ی هارینی‌ ئیسفنج (سرامه‌)‪ /‬ب ‌‬ ‫‪ -4‬ئامێر ‌‬ ‫ی ‪1/‬‬ ‫دادنوس‪ /‬دادنوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫فاروق كالن شه‌ریف‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی سلێمانی‌ به‌نیاز‌ه هه‌س���تێت به‌ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌س���از ‌‬ ‫ژوور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌س���ازی‌ سلێمانیه‌و‌ه‬ ‫ی كۆبونه‌و‌ه كه‌ ده‌كه‌وێته‌ بینای‌ ژوور ‌‬ ‫هۆڵ ‌‬ ‫ی س���الم)‪ ،‬بۆی���ه‌ بانگهێش���تی‌ هه‌موو ئ���ه‌و كۆمپانیا‌و نوس���ینگ ‌ه‬ ‫له‌(ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫ی بكه‌ن سه‌ردان ‌‬ ‫ی دیزاین ده‌كه‌ین ك ‌ه ده‌یانه‌وێت به‌ش���دار ‌‬ ‫ئه‌ندازیاریانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌ن بۆ مه‌به‌ستی‌ پیچشكه‌شكردنی‌ ده‌رخسته‌ ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫بازرگانی‌‌و پیشه‌ساز ‌‬ ‫ی ‪2012/4/18‬‬ ‫ی خۆیان هه‌تا به‌روار ‌‬ ‫بازرگانی‌‌و هونه‌ر ‌‬ ‫خاوه‌ر زه‌كی‌ ئه‌حمه‌د هه‌نار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ سلێمانی‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ئاوی‌ كانزایی‌‬ ‫فرۆشتنی‌ كارگه‌ ‌‬ ‫ی ئاوی‌ مۆدێرن فول ئۆتۆماتیك (لۆك) به‌كارنه‌هاتوو ك ‌ه دروستكراو‌ه‬ ‫كارگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رهه‌مهێنان ‌‬ ‫بۆ ئه‌وروپا وه‌هه‌موو پارچه‌كانی‌ له‌ئه‌وروپا دروستكراو كه‌ توانا ‌‬ ‫‪ 10.000‬بوتڵه‌ له‌یه‌ك كاتژمێر ‪ +‬هێڵیكی‌ ‪ 20‬لتری‌‪.‬‬ ‫ی زیاتر په‌یوه‌ندی‌ ب ‌ه ژ‪ .‬مۆبایل‪07702111115‬‬ ‫بۆ زانیار ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫داواكار‪ :‬سه‌ردار عومه‌ر مه‌حمود‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���لێمان ‌‬ ‫ی شارس���تان ‌‬ ‫داوا له‌س���ه‌ر كراو‪ :‬به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ ره‌گه‌زنامه‌و بار ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌وه‌ له‌م دادگای ‌ه‬ ‫ی كاره‌ك ‌هی‌‪ ..‬داواكار داوای‌ به‌رایی‌ ب ‌ه ژماره‌ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌را ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوی‌(كور‌ه ناكامه‌كه‌ی‌) له‌(موئمن) بۆ(راوێژ) به‌پێ ‌‬ ‫تۆم���ار كردوه‌ بۆ گۆرین ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی شارس���تانی‌ دادگا بریاریدا به‌ باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی بار ‌‬ ‫مادده‌ی‌ (‪ )21‬له‌یاسا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاگادارییه‌ له‌یه‌كێك له‌رۆژنام��� ‌ه رۆژان ‌ه ناوخۆییه‌كان هه‌ر كه‌س‌و الیه‌نێك ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه له‌م داوای ‌ه په‌یوه‌ندی‌ بكات به‌م دادگایه‌و‌ه یان بریارێك ‌‬ ‫رێگرتن ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م ئاگادارییه‌ ب ‌ه‬ ‫له‌بری‌ خ���ۆی‌ بنێرێت له‌م���اوه‌(‪ )10‬رۆژدا له‌باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌م داوایه‌ ئه‌بینرێت به‌ گوێره‌ی‌ یاسا‪.‬‬ ‫دادوه‌ر‬ ‫ی سورانی‌‬ ‫كاروان وریا عه‌ل ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه‌ كراو‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ی ئه‌و داوایه‌ ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫(جه‌زا محه‌مه‌د ئه‌مین قادر ‪ ،%50‬محێدین كه‌ریم ساڵح ‪ )%50‬ل ‌ه (‪)2012/3/26‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئوتومبێل) داوا ‌‬ ‫ی بالنصو میزانیه‌ ‌‬ ‫ی پێشه‌وا بۆ كار ‌‬ ‫ی (گه‌راج ‌‬ ‫ی كارگ ‌ه ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژمار‌ه (‪ )65‬س���اڵ ‌‬ ‫ی میكانیك ‌‬ ‫ی كردووه‌ كه‌ له‌ئامێر ‌‬ ‫ی ئه‌و ئامێرانه‌ ‌‬ ‫تۆماركردن ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك‬ ‫ی به‌په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌ن ‌‬ ‫(‪ )1952‬باڵویده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كه‌سێك خۆ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات‪،‬‬ ‫له‌و ئامێرانه‌ داده‌نێ‌ له‌ماو‌هی‌ (‪ )15‬رۆژدا س���ه‌ردان ‌‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌ناوی‌ داواكاره‌وه‌ تۆمار ده‌كرێت‌و بڕوانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ رێزدا‪...‬‬ ‫دادنوس‪ :‬دادنوسی‌ سلێمانی‌‪1/‬‬ ‫فاروق كالن شریف‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫_ ئامێری‌ میزانیه‌\ ‪ 2‬عدد\ ا‪ -‬ژماره‌\ ‪\394‬امریكی‌\‪ \1993‬كاره‌بایی‌‬ ‫تایپ\‪M.. 233‬‬ ‫ب‪ -‬ژماره‌\ ‪ \394‬امریكی‌\ ‪ \1993‬كاره‌بایی‌‬ ‫تایپ\ ‪M.. 234‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫به‌پێی‌ ئه‌و داوای ‌هی‌ ك ‌ه له‌الیه‌ن داواكار پێش���كه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌ی ‌ه كراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌الی���ه‌ن (عه‌ب���اس عومه‌ر ئه‌حم���ه‌د) ل���ه‌( ‪)201/ /‬خاوه‌نی‌ كارگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بیهارتۆن) داوای‌ تۆماركردن ‌‬ ‫(عه‌باس عومه‌ر ئه‌حمه‌د بۆ دروس���تكردن ‌‬ ‫ئه‌و ئامێران ‌هی‌ كردووه‌ ك ‌ه له‌(س���لێمانی‌‪ -‬تانجه‌رۆ) دانراون‌و ئامێره‌كانیان‬ ‫ی ئامێری‌ میكانیكی‌ ژماره‌(‪)65‬‬ ‫ی په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ی كراوه‌ به‌پێ ‌‬ ‫له‌خ���واره‌وه‌ دیار ‌‬ ‫ێ خۆی‌ ب ‌ه په‌یوه‌ندیدار یا‬ ‫ی ده‌كه‌ینه‌وه‌ هه‌ر كه‌س��� ‌‬ ‫ی (‪ )1952‬باڵو ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌و ئامێران ‌ه داده‌نێ‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )15‬پانزه‌ رۆژ سه‌ردان ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬ ‫ئه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌ ناوی‌ داواكاره‌و‌ه تۆمار ده‌كرێت‌و‬ ‫بروانامه‌ی‌ پێده‌درێت‪.‬‬ ‫ئامێره‌كان‪:‬‬ ‫‪-1‬هۆبه‌ر‪ /‬چوار حوچ‪ /‬توركی‌‪ /‬كاره‌بایی‌‪.‬‬ ‫ێ ژمار‌ه ‪ /‬كاره‌بایی‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬خه‌باته‌ دوو دان ‌ه ‪/‬ا بێ‌ژماره‌‪-‬ب ب ‌‬ ‫‪-3‬كابیس ‌هی‌ بیهارتون‪ /‬توركی‌‪ /‬كاره‌بایی‌‬ ‫ی ‪1/‬‬ ‫دادنوس‪ /‬دادنوسی‌ سلێمان ‌‬ ‫فاروق كالن شه‌ریف‬

‫‪19‬‬

‫سیاسەتی کەڵەگایی بەناوی داکۆکیی له‌دادپەروەرییەوە‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ک���ە گوایە بە تی���رۆر‌و توندڕەویی‌و‬ ‫ئینسانکوشتن دنیا چاک دەبێت‪ .‬ئەمە‬ ‫کارێکە کە هەر له‌کوردستانە کاولەکەی‬ ‫ئێمەدا‪ ،‬دیس���انەوە لەبەر گەندەڵیی‪،‬‬ ‫س���زای نییە‪ .‬الی ئێم���ە کەناڵی نالیا‬ ‫ب���ۆ ئ���ەوەی بین���ەر له‌کەناڵەکان���ی‬ ‫ت���ر بدزێ‪ ،‬دەچ���ێ کرێ���کار دێنێ تا‬ ‫له‌کەناڵەکەیان���ەوە ب���ە توندوتیژییدا‬ ‫هەڵبدات‌و ی���ەک مانگیش ریکالمی بۆ‬ ‫دەکات‪ .‬م���ەال کرێکاری���ش بۆ ئەوەی‬ ‫دڵی گەنجی سادە‌و نەخوێنەواری ئێمە‬ ‫بباتەوە‪ ،‬سود لەم پێویستییەی کەناڵی‬ ‫نالیا دەبینێت‌و بە دوو چاوپێکەوتن الی‬ ‫خەڵک دەبێتە رزگاریخوازێکی گەورە‪.‬‬ ‫من پێموایە ئەگەر دەسەاڵت‌و دەزگای‬ ‫داواکاری گشتیی کوردستان هەستیان‬ ‫ب���ە بەرپرس���یارێتیی بکردایە‪ ،‬کەناڵی‬ ‫نالیایان لەسەر باڵوکردنەوەی بانگەواز‬ ‫بۆ تیرۆر دەدایە دادگا‪.‬‬

‫ونبون‬

‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ونبوه‌ به‌ناوی‌ (فه‌همی‌ عارف حسین)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی (ئاسۆ عه‌زیز عه‌باس)‬ ‫ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبو‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌ناوی‌ (عوس���مان جه‌الل ئه‌حمه‌د)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبو‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌ناوی‌ (ئیبراهیم حس���ن ئیبراهیم)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبو‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی (ش���وان مه‌جی���د ئه‌حمه‌د)‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی (هێمن ره‌زا عه‌بدوڵاڵ)‬ ‫ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ونبوه‌ به‌ناوی‌ (رێبین دڵشاد مسته‌فا)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبو‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌ن���اوی‌ (عه‌باس عوم���ه‌ر ئه‌حمه‌د)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبو‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی (ئاسۆ س���عدالله عه‌بدوڵاڵ)‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی (جه‌مال عه‌لی‌ فه‌ره‌ج)‬ ‫ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبو‌ه‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی (فوئاد عه‌ب���دول ئه‌حمه‌د)‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫ژور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ونبو‌ه‬ ‫ه���اورده‌و ب���رد‌هی‌ س���لێمان ‌‬ ‫ی (ئاكۆ محم���ود عه‌باس)‬ ‫ب��� ‌ه ن���او ‌‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه‬ ‫نوسینگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی كارگێ���ری‌‌و‬ ‫* باجێك���ی‌ كۆلێ���ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئابوری‌‪ -‬به‌شی‌ ئامار ونبوه‌ ب ‌ه ناو ‌‬ ‫(رۆژان جه‌زا كه‌ریم)‪ ،‬هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫ی‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ ‌‬ ‫كۆلێژ‪.‬‬ ‫ی هاورده‌و‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ناردن���كاران‪ -‬عێ���راق‪ -‬هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی (فوئاد‬ ‫كوردس���تان ونبوه‌ به‌ ناو ‌‬ ‫عه‌ب���دول ئه‌حم���ه‌د) هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫ی‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌وه‌ نوس���ینگ ‌ه ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* پێناس���ێکی باری شارس���تانی‌و‬ ‫ره‌گه‌زنامه‌یه‌کی عێڕاقی‌و پاسپۆرتێک‬ ‫به‌ناوی (سارا قادر محه‌مه‌د)ونبووه‌‪،‬‬ ‫هه‌رکه‌سێک دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه‬ ‫بۆ نوسینگه‌ی رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬

‫‌کوردی ئێمە فێرک���راوە‌و وادەزانێت‬ ‫هەموو شتێک بە فەرزکردن دەبێت‌و هەر‬ ‫داکۆکیی لەوە بکە کە له‌قازانجی تۆیە‌و‬ ‫دادپەورەریی‌و مافی مرۆڤ بە پلەی دوو‬ ‫دێت‪ ،‬ئەگینا مانای چی دژ بە دادگای‬ ‫نەرویجی���ی دەنگەدەن���گ بخەیتەوە‌و‬ ‫بڵێیت ئ���ەوەی لەگ���ەڵ ئایدۆلۆجیای‬ ‫مندایە نابێ���ت بدرێت���ە دادگا؟ دەبێ‬ ‫ئێستا دەسەاڵتدارانی نەرویج چەند بە‬ ‫میللەتێکی تێنەگەیشتوو لێمان تێبگەن‬ ‫کە دەبینن ئەو سیاس���ەتمەدارانەی کە‬ ‫بەڕێوەبردنی سیاسەتی واڵتی ئێمەیان‬ ‫بەدەس���تەوەیە لەم پرەنسیپە سادەیە‬ ‫تێنەگەیش���توون‪ ،‬کە الیەنگرانی مەال‬ ‫کرێکار دژ ب���ە دادگادانی‪ ،‬له‌پایتەختە‬ ‫ئەورروپییەکان���دا دێن���ە س���ەرجادە‌و‬ ‫خۆپیشاندان ئەکەن‪ ،‬بەمە یەکەم شت‬ ‫حەی���ای خۆیان‌و دووەم ش���ت حەیای‬ ‫ئێمەی کورد دەبەن‪ .‬ئەوان‌و ئەوانەشی‬

‫دەڵێن پێمان ناخۆش���ە م���ەال کرێکار‬ ‫زیندان بکرێت‪ ،‬کەس���یان باسی ئەوە‬ ‫ناکەن کە ئای���ا ئەوان بۆچی پێیانوایە‬ ‫کرێکار یاسای نەش���کاندووە‪ ،‬یان ئایا‬ ‫چۆن‌و بە چی بەڵگەیەکەوە دەیسەلمێنن‬ ‫کە دادگای ئەو واڵتە ناعادیلە‪.‬‬ ‫‌سیفەتێکی تری کوردی خۆمان دوای‬ ‫دڵپاکیی‪ ،‬نادادپەروەرییە‪ .‬خەڵکی ئێمە‬ ‫حەق���ی لەوە نییە کێ غەدری کردووە‌و‬ ‫یاس���ای ش���کاندووە‪ .‬هەم���وو دەڵێن‬ ‫ئەوەی م���ن لەگەڵی کۆکم چی دەکات‬ ‫با بیکات‪ .‬ئەوەشی من لەگەڵی ناکۆکم‬ ‫تەنانەت بە دڵی م���ن نەجوڵێتەوە بە‬ ‫فەتوا ژیانی لێ تاڵ ئەکەم‪.‬‬ ‫‌رای م���ن ئەوەیە کە هەر کەس ژیان‬ ‫له‌کەس���ێکی تر تاڵ ب���کات ناحەقیی‬ ‫کردووە‌و دەبێت رێی لێ بگیردرێت‪ .‬مەال‬ ‫کرێکار دادگایەکی سەربەخۆ‌و دادپەروەر‬ ‫بڕیاری داوە کە مافی مرۆڤی پێش���ێل‬

‫کردووە‌و لەسەر ئەوە دەبێت پێنج ساڵ‬ ‫له‌زنیدان���دا بێت‪ .‬بۆیە تێنەگەیش���تنە‬ ‫له‌عەدالەت کەسێک بڵێت حەقە زیندان‬ ‫نەکرێ���ت‪ ،‬چونکە ئ���ەو کەوتنەزیندانە‬ ‫ئاکامی ئەعمال���ی خۆیەتی‪ .‬هەموومان‬ ‫ئەتوانین بچین���ە پاڵتاڵک‌و له‌ماڵەکەی‬ ‫خۆمانەوە هاوار بکەین فاڵنەکەس دەبێ‬ ‫بکوژرێ‌و فاڵنەک���ەس دەبێت ژنەکەی‬ ‫ل���ێ حەرام بێت‪ ،‬ب���ەاڵم ئەمە ناکەین‪،‬‬ ‫چونکە ئەزانین سیاسەتکردنی وا سزای‬ ‫لەسەرە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر کەسێکی تر باکی‬ ‫بە س���زا نییە‌و دەیکات‪ ،‬گێلیی دەبێت‬ ‫بۆ ئێمە بڵێین وەاڵ ئەو خۆی باکی نییە‬ ‫بەس من پێم ناخۆش���ە‌و خۆپیشاندان‬ ‫ئەک���ەم‌و س���ەرکۆنەی ئەک���ەم‌و داوا‬ ‫ئەکەم دەس���تبەجێ س���زاکەی لەسەر‬ ‫البەن‪ .‬ئەمە بە دەس���تەواژە کوردییە‬ ‫رەسەنەکە‪ ،‬سیاسەتی کەڵەگاییە نەک‬ ‫داکۆکیی له‌دادپەروەریی‪.‬‬

‫گڵۆباڵیزم‌و فه‌یسبووکی کوردان‌و تورکان!‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫له‌ده‌رئه‌نجامی خس���تنه‌ڕووی ئه‌و داتاو‬ ‫ئاماران���ه‌‪ ،‬تاڕاده‌ی���ه‌ک ده‌گه‌ین��� ‌ه ئه‌و‬ ‫راس���تییه‌‪ ،‬ک ‌ه فه‌یس���بووکیش‪ ،‬له‌ژێر‬ ‫ناوی ئ���ازادی‌و دیمو‌کراتیدا‪ ،‬وه‌ک هه‌ر‬ ‫کۆمپانیاک���ی تر ئه‌وه‌ن���ده‌ی هه‌ڵپه‌ی‬ ‫قازانج‌و ده‌سکه‌وتی بازرگانی‌و مادییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه خه‌مخ���ۆری ئازادی تاکه‌کان‌و‬ ‫گه‌له ‌ژێرده‌س���ته‌کان نییه‌‪ .‬هێنانه‌دی‬ ‫دیموکراسی‌و دادپه‌روه‌ریش‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫له‌ده‌س���تدانی قازان���ج‌و که‌ڵه‌که‌کردنی‬ ‫س���ه‌رمایه‌دا‪ ،‬ئامانجێک���ی هه‌نوکه‌یی‬ ‫نییه‌‌و مامه‌ڵه‌یه‌کی زه‌ره‌رمه‌ندو شه‌ڕێکی‬ ‫خۆتڕێنه‌‌!‪.‬‬ ‫به‌ڕای ئێو‌ه ئه‌و لێدوانه‌ی بیل کلنتۆن‪،‬‬ ‫که‌له‌سه‌ره‌تای ئه‌م وتاره‌دا ئیشاره‌تما ‌ن‬ ‫پێداب���وو‌‪ ،‬تاچه‌ن���د ئ���ه‌و راس���تیی ‌ه‬ ‫ده‌سه‌لمێنی‪ ،‬که‌ په‌یوه‌ندییه‌کی ئۆرگانی‬ ‫دانه‌ب���ڕاو له‌نێ���وان به‌رژه‌وه‌ندیه‌کان‌و‬ ‫خۆشگوزه‌رانی خه‌ڵکانی سه‌رووی گۆی‬ ‫به ئ���ازار‌و ده‌رده‌س���ه‌ریه‌کانی‬ ‫زه‌وی‪‌‌ ،‬‬ ‫خه‌ڵک���ی خ���وار گ���ۆی زه‌وی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌واتایه‌کی تر خۆش���گوزه‌رانی ئه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌ر چه‌رمه‌س���ه‌ری‌و دابه‌شکردن‌و‬ ‫داگیرک���ردن‌و کوش���تن‌و تواندن���ه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ی���ان گه‌لی وه‌ک کورد بنیاتنراوه‌‪ .‬یا‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ش‪ ،‬تا ئه‌م ده‌رده‌سه‌ری‌و‬ ‫ئ���ازارو مه‌ینه‌تیان���ه‌ی خه‌ڵکان���ی‬ ‫خ���وارووی گۆی زه‌وی ب���ه‌رده‌وام بێ‪،‬‬ ‫خۆش���گوزه‌رانی‌و ئه‌منییه‌‌تی ئه‌وانیش‬ ‫هه‌رگیز جێگیر نابێت‪ .‬ئه‌م لێکدانه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌بۆچونێک���ی ئایدۆلۆج���ی خۆم���ه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵنه‌ق���واڵوه‌‪ ،‬به‌ڵک���و له‌ئه‌نجام���ی‬ ‫شرۆڤه‌کردنی دیارده‌و د‌هر‌هاویشته‌‌کانی‬ ‫پڕۆسه‌ی گڵۆباڵیزمه‌کردندا به‌رجه‌ست ‌ه‬ ‫بووه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ پرسیارێک رووبه‌ڕووم ببێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش ئه‌و‌ه بێ���ت‪ ،‬ئایا مه‌به‌س���ت‬ ‫له‌خستن ‌ه رووی سه‌رمایه‌ی وه‌به‌رهێنانی‬ ‫بیان���ی له‌هه‌ریه‌ک ‌ه له‌تورکی���او عێراق‬ ‫ت���ا چ راده‌ی���ه‌ک په‌یوه‌ندی به‌باس���ی‬ ‫فه‌یس���بووکه‌و‌ه هه‌یه‌؟ بێ شک زۆری‌و‬ ‫که‌م���ی س���ه‌رمایه‌ی وه‌به‌رهێنی بیانی‬ ‫له‌هه‌ر واڵتێک‪ ،‬په‌یوه‌ندی به‌ڕاده‌ی‌زۆری‬ ‫به‌ره���ه‌م‌و که‌ڵه‌که‌بوون���ی کااڵکانه‌‌وه‌ن‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی تورکیای���ه‌ک که‌ب ‌ه‬ ‫واڵتێک���ی گ���ه‌وره‌ی پیشه‌س���ازی‬ ‫(ته‌حویل���ی‌و ته‌جمیع)ی که‌ره‌س���ته‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ پیشه‌س���ازیه‌کان داده‌نرێت‪.‬‬ ‫ش‬ ‫بواره‌پیشه‌سازی ‌ه گرنگه‌کانی تورکیا ‌‬ ‫خۆی له‌پیشه‌س���ازی (رستن‌و چنین‪،‬‬ ‫خواردن���ی ئاماده‌ک���راو‪ ،‬ئۆتۆمبێ���ل‪،‬‬ ‫توانه‌وه‌ی م���س‌و خه‌ڵ���وزی به‌ردین‌و‬ ‫کرۆم‌و پۆاڵو که‌ره‌س���ته‌ی بیناسازی‌و‬ ‫دارو کاغ ‌هز‌) ده‌دۆزێته‌وه‪‌.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا تورکی���ا خاوه‌ن���ی‬ ‫پیشه‌س���ازییه‌کی گه‌وره‌ی به‌روبوومی‬ ‫کش���توکاڵی‌و ئاژه‌ڵ���داری گرنگیش��� ‌ه‬ ‫له‌ناوچه‌ک���ه‌‌‪ ‌،‬به‌رهه‌م��� ‌ه كش���توکاڵی‌و‬ ‫ئاژه‌ڵداریه‌کان���ی زۆرب���ه‌ی بازاڕه‌کانی‬ ‫ناوچه‌که‌و ئه‌وروپای کۆنترۆڵ کردووه‪.‬‬ ‫گرنگتری���ن به‌رهه‌م ‌ه کش���توکاڵیه‌کانی‬ ‫تورکی���ا‪‌،‬به‌رهه‌مهێنان‌و چاندنی توتن‌و‬ ‫لۆک���ه‌و دانه‌وێڵ���ه‌و زه‌یتون‌و ش���ه‌کر‌و‬ ‫تورشیات‌و به‌روومی ئاژه‌ڵییه(‪.)9‬‬ ‫جگه‌ ل���ه‌م دوو بواره‌‪ ،‬ب���واری که‌رتی‬ ‫گه‌ش���توگوازی له‌تورکیا‌‪ ،‬به‌گه‌وره‌ترین‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی ئاب���ووری تورکی���ا‬ ‫ده‌ژمێردرێت‪ .‬ته‌نیا له‌‌س���اڵی(‪)2010‬دا‬ ‫(‪28‬ملیۆن‌و ‪ 632‬هه‌زار ‪ )204‬تۆریستی‬ ‫بیانی س���ه‌ردانی تورکی���ای کردووه‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌گوێره‌ی ئاماره‌کان‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫پار ژمار‌ه گه‌ش���تیاران له‌سه‌روی (‪31‬‬ ‫ملیۆن گه‌شتیار بووه‌)‪ .‬له‌نێو ریزبه‌ندی‬ ‫واڵتان���ی گه‌ش���توگوزاردا‪ ،‬له‌پل���ه‌ی‬ ‫(‪ )10‬یه‌مدای���ه (‪ .)10‬ئه‌م ‌ه له‌الیه‌ک‪،‬‬ ‫له‌الیه‌کی تر‪ ،‬س���اغکردنه‌وه‌و فرۆشتنی‬

‫سه‌رچاوه‌کان‬

‫ئ���ه‌و به‌رهه‌مانه‌ چ له‌ن���او تورکیاو چ‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‪ ،‬هه‌روه‌ها ب ‌ۆ پێش���بڕکێ‌و‬ ‫ملمالنێکردن���ی بازاڕه‌کانی ده‌وروبه‌ری‪،‬‬ ‫پێویس���تی ب ‌ه رێکالمێکی میدیایی زۆر (‪ )2‬رابه‌ری هه‌ڵگیرس���اندی شۆڕشی‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬بۆ زیاتر به‌رچاو روونی سه‌باره‌ت میسر له‌فه‌یس���بووک‪ .‬له‌ڕێگای په‌یچی‬ ‫به‌رێکالم‪ ،‬نموونه‌ی رێکالمێکی (هێڵی (ئێم���ه‌ هه‌موومان خالید س���ه‌عیدین)‬ ‫ئاس���مانی ‪)Turkish Airlines‬ت���ان ک ‌ه توانی زیاتر ل���ه‌‪ 370‬هه‌زار الیه‌نگر‬ ‫ده‌خه‌مه‌ به‌رده‌م که‌ نرخی تێچونه‌که‌ی کۆبکات���ه‌وه‌‌و جۆش���یان ب���دات ب���ۆ‬ ‫له‌ملیۆنێک دۆالر تێپه‌ڕده‌کات‪ .‬ئه‌ویش خۆپشاندان‬ ‫‪(3)HYPERLINK‬‬ ‫گه‌ش���تێکه‌ به‌ هه‌ر ‌ه یاریزان ‌ه باشه‌کانی ‪"http://www.‬‬ ‫یانه‌ی وه‌رزش���ی مانشس���تر یو‌نایتدی ‪msnbc.msn.com/id/41482310/‬‬ ‫ئینگلیزی‌‪ ‌،‬وه‌ک (وای���ن رونی‪ ،‬دارین ‪ns/technology_and_science-‬‬ ‫فلیتش���ر‪ ،‬کری���س س���املین‪ ،‬نان���ی‌و ‪security/t/google-manager-‬‬ ‫رافائێل‌و فابیۆ داس���یلفا)‪ ،‬که‌وا چۆن ‪c o m p l i c a t e s - r o l e - e g y p t -‬‬ ‫ئ���ه‌م یاریزانانه‌ ئاس���وده‌و دڵخۆش���ن "‪protests/" \l ".T1P_xYfKErk‬‬ ‫له‌س���واربوونی فڕۆکه‌کانی (‪http://www.msnbc.msn.com/ Turkish‬‬ ‫_‪id/41482310/ns/technology‬‬ ‫‪)Airlines‬دا (‪.)11‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی س���ه‌ره‌کی داهات���ی ‪and_science-security/t/google-‬‬ ‫فه‌یسبووکیش‪ ،‬ریکالمی کۆمپانیاکانه‌‪m a n a g e r- c o m p l i c a t e s - r o l e - .‬‬ ‫‪egypt-protests/#.T1P_xYfKErk‬‬ ‫به‌پێ���ی دوا ئام���اری کۆمپانی���ای (‬ ‫‪(4)HYPERLINK‬‬ ‫‪"http://www. )eMarketer Digital Intelligence‬‬ ‫له‌بواری خزمه‌تگ���وزاری بازاڕی میدیا‌و ‪i n t e r n e t w o r l d s t a t s . c o m /‬‬ ‫"‪europa1.htm‬‬ ‫ئه‌نته‌رنێت‪ ،‬که‌باره‌گاکه‌ی له‌نیویۆرکه‌‌‪http://www. ،‬‬ ‫ده‌ریده‌خ���ات که ده‌س���که‌وت‌و داهاتی ‪internetworldstats.com/europa1.‬‬ ‫‪htm‬‬ ‫‌ساڵی (‪)2011‬ی فه‌یسبووک (‪ 4‬ملیارو‬ ‫‪(5)HYPERLINK‬‬ ‫‪ 270‬ملی���ۆن دۆالر) بوو‪ ،‬ئه‌مه‌ش دوو ‪"http://data.‬‬ ‫به‌رابه‌ری ده‌س���که‌وت‌و داهاتی‌س���اڵی ‪albankaldawli.org/indicator/‬‬ ‫"‪BX.KLT.DINV.CD.WD‬‬ ‫پاری (‪ )2010‬ده‌کات‪ ،‬ک ‌ه ‪ 2‬ملیار دۆالر ‪http://‬‬ ‫بوو‪ .‬درێژه‌ی پێ���ده‌دات‌و ده‌ڵێت‪ :‬له‌و ‪d a t a . a l b a n k a l d a w l i . o r g /‬‬ ‫‪indicator/BX.KLT.DINV.CD.WD‬‬ ‫داهاته‌ی‌ س���اڵی (‪)2011‬یدا (‪ 3‬ملیارو‬ ‫‪(6)HYPERLINK‬‬ ‫‪ 800‬ملی���ۆن دۆالری) ته‌نی���ا داهات���ی ‪"http://www.‬‬ ‫رێ���کالم ب���وو‪ ،‬و ‌ه (‪ 470‬ملیۆنی���ش) ‪i n t e r n e t w o r l d s t a t s . c o m /‬‬ ‫داهاتی یاریه‌کانی ناو فه‌یسبووک بوو‪middle.htm" \l "bh" http://www. ،‬‬ ‫که‌به‌ش���داربووان له‌ڕێ���گای (کریدیت ‪internetworldstats.com/middle.‬‬ ‫‪htm#bh‬‬ ‫کارد) کڕیویان���ه‌‪ .‬ئ���ه‌و کۆمپانیایه وا‬ ‫‪(7)HYPERLINK‬‬ ‫مه‌زه‌نده‌ ده‌کات ک ‌ه ئه‌مس���اڵ (‪"http://data. )2012‬‬ ‫داهاتی فه‌یس���بووک له‌ڕێ���کالم بگات ‌ه ‪albankaldawli.org/indicator/‬‬ ‫"‪BX.KLT.DINV.CD.WD‬‬ ‫(‪ 4‬ملی���ارو ‪ 50‬ملی���ۆن دۆالر) (‪http:// .)12‬‬ ‫بێ ش���ك بوونی ‪ 30‬ملی���ۆن الپه‌ڕه‌ی ‪d a t a . a l b a n k a l d a w l i . o r g /‬‬ ‫‪indicator/BX.KLT.DINV.CD.WD‬‬ ‫به‌شداربووانی فه‌یس���بووک له‌واڵتێکی‬ ‫)‪(8‬‬ ‫وه‌ک تورکیادا‪ ،‬په‌نجه‌ره‌یه‌کی گه‌وره‌ی ‌ه ‪HYPERLINK "http://‬‬ ‫بۆ دیت���ن‌و س���اغکردنه‌وه‌ی که‌لوپه‌ل ‌ه ‪www.internetworldstats.com/‬‬ ‫زۆره‌کان���ی نێ���و ب���ازاڕی تورک���ی‪stats5.htm" \l "me" http://www. .‬‬ ‫لێره‌وه‌ ده‌بێت له‌و راس���تی ‌ه بگه‌ین ک ‌ه ‪internetworldstats.com/stats5.‬‬ ‫‪htm#me‬‬ ‫(به‌الی فه‌یس���بووکه‌وه)‌‪‌،‬هه‌ڕه‌ش���ه‌‌ی‬ ‫داخستنی فه‌یسبووک له‌تورکیا له‌الیه‌ن ‪(9) HYPERLINK "http://go.hrw.‬‬ ‫تورکه‌کان���ه‌وه‌‪ ،‬زۆر گه‌وره‌ت���ر ‌ه ل���ه‌و ‪com/atlas/norm_htm/turkey.‬‬ ‫"‪htm‬‬ ‫بڕیاره‌ی فه‌یس���بووک بۆ‌قه‌ده‌غه‌کردنی ‪http://go.hrw.com/atlas/‬‬ ‫‪norm_htm/turkey.htm‬‬ ‫بابه‌ته‌کانی ک���ورد له‌پێگه‌که‌ی خۆیدا‪،‬‬ ‫)‪(10‬‬ ‫چونک ‌ه فه‌یس���بووک چ���اک ده‌زانێ ک ‌ه ‪HYPERLINK "http://‬‬ ‫تورکه‌کان‪ ،‬زۆر به‌الیانه‌وه‌ س���انای ‌ه ک ‌ه _‪en.wikipedia.org/wiki/Tourism‬‬ ‫ماڵپه‌ری فه‌یسبووک دابخه‌ن‌و به‌ده‌ردی ‪in_Turkey" http://en.wikipedia.‬‬ ‫‪org/wiki/Tourism_in_Turkey‬‬ ‫ماڵپ���ه‌ری (‪) YouTube‬ی بب���ه‌ن‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌تی ئه‌مڕۆ له‌تورکیا مشتومڕێکی ‪(11) HYPERLINK "http://www.‬‬ ‫زۆر له‌سه‌ر بوونی فه‌یسبووک که‌وتۆت ‌ه ‪dagensmedia.se/nyheter/tv/‬‬ ‫س���ه‌ر رووی الپ���ه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌کان���ی ‪article3197445.ece" http://www.‬‬ ‫تورکیا‪ ،‬که ‌فه‌یس���بووک به‌هۆکارێکی ‪dagensmedia.se/nyheter/tv/‬‬ ‫‪article3197445.ece‬‬ ‫سه‌ره‌کی (زۆربوونی لێک جیابوونه‌وه‌ی‬ ‫(ته‌اڵق) خێزانه‌کانی تورکیا داده‌نرێت)‪(12) HYPERLINK "http://www. .‬‬ ‫فه‌یسبووک نایه‌وێت چیتر بیانووی زیاتر ‪bloomberg.com/news/2011-09-‬‬ ‫بدات ‌ه ده‌س���ت تورکه‌کان بۆ داخستنی ‪20/facebook-revenue-will-reach-‬‬ ‫ماڵپه‌ڕه‌که‌یان له‌تورکیا‪ .‬به‌تایبه‌تی دوای ‪427--billion-emarketer-says-1-.‬‬ ‫"‪html‬‬ ‫ی ساڵی ‪ 2008‬به‌ڕه‌سمی‌و ‪http://www.bloomberg.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ئازار ‌‬ ‫به‌بڕی���اری دادگای تورکی���ا به‌ماده‌ی ‪c o m / n e w s / 2 0 1 1 2 0 -0 9 -/‬‬ ‫(‪ )13( ،)301‬ماڵپ���ه‌ری (‪facebook-revenue-will-reach-4- YouTube‬‬ ‫)یان داخس���ت‪ ،‬کاتێ���ک یۆنانییه‌‌کان ‪27-billion-emarketer-says-1-.html‬‬ ‫له‌‌ماڵپ���ه‌ڕی (‪‌)YouTube‬دا چه‌ندی���ن (‪ )13‬م���اده‌ی ‪ 301‬ئ���ه‌و ماده‌ی��� ‌ه‬ ‫فیلمی گاڵته‌جاڕییان ده‌رهه‌ق ب ‌ه که‌مال له‌ده‌ستوری تورکیا‪ ،‬بۆبه‌گژاچونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌تاتورک تی���ا باڵوکردبۆوه‌‪ .‬هه‌رچه‌ند ئ���ه‌و س���وکایه‌تی پێکردنانه‌ی��� ‌ه ک��� ‌ه‬ ‫له‌دوا هه‌ڵبژاردنه‌کانی تورکیادا‪ ،‬یه‌کێک ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی تورکی���ا ئه‌نج���ام بدرێت‬ ‫له‌به‌ڵێنه‌کانی ره‌جب ته‌یب ئه‌ردوغان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر کۆماری تورکیا‪.‬‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی ئه‌و بڕیاره‌ی دادگا ‪(14) HYPERLINK "http://www.‬‬ ‫بوو‪ ،‬تا جارێک���ی تر (‪ )YouTube‬بۆ ‪ui.se/nyheter/turkiet-censurerar-‬‬ ‫تورکه‌کان بگه‌ڕێنێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا ‪sociala-medier.aspx" http://www.‬‬ ‫هه‌وڵه‌کانی بێ هوده‌یه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌و ‪ui.se/nyheter/turkiet-censurerar-‬‬ ‫‪sociala-medier.aspx‬‬ ‫پرسه‌(‪.)14‬‬ ‫‪(1)Kort om globalisering Manfred‬‬ ‫‪B. Steger.2009.sidan, 131‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ترس‌و تۆقاندن‬ ‫به‌ره‌و كوێتان ده‌به‌ن؟‬ ‫ ئاسۆس هه‌ردی‬

‫‪m‬‬

‫‪www.‬‬

‫‪o‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫‪w‬‬

‫‪w‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪awene.com‬‬

‫ده‌س���تدرێژیكردن ‌ه سه‌ر مامۆس���تا عه‌بدولمس���ه‌وه‌ر بارزانی جارێكی تر ئه‌و‬ ‫راستییه‌مان وه‌بیر دێنێته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه هێشتا له‌واڵتی ئێمه‌دا عه‌قڵیه‌تی كۆنترۆڵی‬ ‫ئه‌منی‌و سیاسه‌تی چاوترسێنكردن‪ ،‬یاخود به‌واتایه‌كی تر رێكخراوی مافیایی‌و‬ ‫گرووپی شه‌قوه‌ش���ێن نه‌ك هه‌ر بوونیان هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ند‌ه به‌هێزن ك ‌ه‬ ‫به‌ئاس���انی له‌ته‌ونی جاڵجاڵوكه‌ی هێز‌ه ئه‌منییه‌كان ده‌رباز ده‌بن‌و بێ ترس‌و‬ ‫شه‌رم‪ ،‬ئه‌جێندای سیاسییه‌ عه‌قڵ ژه‌نگاوییه‌كان جێبه‌جێ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م چیرۆك ‌ه ئه‌وه‌ند‌ه دووبار‌ه بۆته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ئیدی كۆن بووه‌‪" :‬چه‌ند كه‌سێكی‬ ‫نه‌ناسراو(!)‪ ،‬نووسه‌رێك‪ ،‬رۆش���نبیرێك‪ ،‬چاالكوانێكی سیاسی یان مه‌ده‌نی‬ ‫ده‌ڕفێن‪ ..‬پاش س���ووكایه‌تی‌و ئازاردانێكی زۆر‪ ،‬له‌ش���وێنێك فڕێی ده‌ده‌ن‪..‬‬ ‫ن ‌ه كه‌س ده‌یانبینێ‪ ،‬ن ‌ه كه‌س ده‌یانناس���ێ‪ ،‬ن ‌ه كه‌سیش به‌جدی له‌كێشه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌كۆڵێته‌وه‌‌و به‌دوای تاوانباراندا ده‌چێت‪ .‬پاش ماوه‌یه‌كیش رووداوه‌ك ‌ه كۆن‬ ‫ده‌بێ‌و له‌بیرده‌چێته‌وه‌"! وای لێهاتوو‌ه زۆر كه‌س ك ‌ه هه‌واڵێكی وا ده‌بیستن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێن‪" :‬جا به‌س نیی ‌ه وه‌كو سه‌رده‌ش���ت عوس���مان تیرۆر نه‌كرا‌و دواتریش‬ ‫نه‌كرا ب ‌ه تیرۆریست"!!‬ ‫له‌ڕاستیدا هه‌ر ئه‌مه‌ش ئامانجی ئه‌و كه‌سانه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌پشت ئه‌و ده‌ستدرێژیانه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وان ده‌یانه‌وێ له‌ڕێگه‌ی په‌الماردانی ئه‌و كه‌س���انه‌و‌ه ك ‌ه جورئه‌ت ده‌كه‌ن‬ ‫قسه‌بكه‌ن‌و ره‌خنه‌ی توند ئاڕاسته‌ی دۆخی سیاسی‌و به‌رپرس ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬پێش هه‌موو ش���تێك ك���رداری ئازاردان بكه‌ن��� ‌ه كرده‌یه‌كی رۆژانه‌ی‬ ‫ئاس���ایی‌و چاوه‌ڕوانكراو‪ .‬وات ‌ه ب ‌ه خه‌ڵكی ئه‌م واڵت ‌ه بڵێ���ن‪ :‬ئاگاداربن! ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ی جورئه‌ت بكات سنووره‌كانی قس���ه‌كردن ببه‌زێنێت‪ ،‬بێ سزا تێپه‌ڕ‬ ‫نابێت‌و ده‌بێ مه‌منوون بێت ئه‌گ���ه‌ر ب ‌ه زیندوویی مایه‌وه‌! دووباره‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م ده‌ستدرێژییانه‌‌و بێ ئه‌نجام مانه‌وه‌ی دۆسیه‌كانی لێكۆڵینه‌وه‌‪ ،‬تاوانه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن ‌ه رووداوێكی ئاس���ایی رۆژانه‌‌و به‌مه‌ش قسه‌كردن ده‌بێت ‌ه كردارێك ك ‌ه‬ ‫كوش���تن یان ئازاردان وه‌ك "ئه‌نجامێكی سروشتی‌و چاوه‌ڕوانكراو!!"‪ ،‬به‌دوای‬ ‫خۆیدا دێنێت‪ .‬به‌واتایه‌كی تر‪ ،‬ئه‌م ده‌س���ترێژییانه‌‪ ،‬چه‌ند ئامانجیان سزادانی‬ ‫خه‌ڵكانی چاالكه‌‪ ،‬سه‌د ئه‌وه‌ند‌ه په‌یامگه‌لێكن بۆ خه‌ڵكی ئاسایی‪ ،‬ئامانجیان‬ ‫چاندنی ترس‌و تۆقاندنی خه‌ڵك ‌ه له‌قسه‌كردن‌و ناڕه‌زایی ده‌ربڕین‪ .‬له‌دۆخێكی‬ ‫ئاوادا‪ ،‬چه‌ند‌ه ئه‌و دروشمبازییه‌ی سه‌ركرده‌كانمان گاڵته‌جاڕ‌و مایه‌ی پێكه‌نین ‌ه‬ ‫كه‌ ده‌ڵێن له‌كوردستاندا ئازادی هه‌یه‌‌و یاسا سه‌روه‌ره‌!!‬ ‫چه‌ن���د س���اویلكه‌ی ‌ه ئه‌و كه‌س���ه‌ی پێی وای ‌ه ب��� ‌ه بێده‌نگك���ردن كۆتایی ب ‌ه‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كان دێنێت! چه‌ند گه‌مژه‌ی ‌ه ئه‌و سیاسه‌تمه‌داره‌ی الی وای ‌ه ترس‌و‬ ‫تۆقاندن‪ ،‬ده‌توانن تا هه‌میش��� ‌ه كورسی ده‌سه‌اڵتی بۆ مسۆگه‌ر بكه‌ن! چه‌ند‬ ‫هه‌ژار‌ه ئه‌و كه‌س���ه‌ی واده‌زانێ ده‌توانێ تاسه‌ر‪ ،‬ب ‌ه زه‌بری هێز له‌سه‌ر پشتی‬ ‫ماندووی میلله‌تێك كورسیه‌كه‌ی جێگیر بكات!‬ ‫دڵنی���ام ئه‌وان���ه‌ی به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه بیرده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئێس���تا ك ‌ه ئه‌م نووس���ین ‌ه‬ ‫ده‌خوێننه‌وه‌‪ ،‬پێیان وای ‌ه ئه‌م قس���ان ‌ه جگ ‌ه له‌دروش���مبازی هیچ شتێكی تر‬ ‫نییه‌‪ .‬ئه‌ی ئه‌و‌ه نیی ‌ه ئه‌وان حاكم‌و بااڵده‌س���تن‌و چییان بوێ بۆیان ده‌چێت ‌ه‬ ‫س���ه‌ر؟ ئه‌و‌ه نیی ‌ه ئێمه‌ش قوربان���ی به‌رده‌وامین‌و رۆژ ب ‌ه رۆژ ژماره‌مان زیاد‬ ‫ده‌كات؟‬ ‫به‌و به‌ڕێزان ‌ه ده‌ڵێم‪ :‬ئه‌م ‌ه گه‌مه‌كردن نیی ‌ه ب ‌ه دروشم‌و وشه‌ی بریقه‌دار‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫راس���تییه‌ك ‌ه هه‌موو دراو‌ه مێژووییه‌كان‪ ،‬له‌فیرعه‌ونه‌و‌ه تا هیتل ‌هر‌و س���ه‌دام‬ ‫حسێن بۆیان سه‌لماندووین‌و رۆژانه‌ش رووداوه‌كان بۆمان دووبار‌ه ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاخر پێمان بڵێن كامتان له‌س���ه‌دام‌و قه‌زافی‌و به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د به‌زه‌برتر‌و‬ ‫به‌هێزترن؟‬

‫ریکالم‬