324

‫ئاگاداری‌‬

‫ریکالم‬

‫ی كورێكی‌ ونبوی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ی ‌ه‬ ‫فلیمی‌ هێالنه‌ سوتاوه‌كان چیرۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 22‬ساڵ‌ ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ باوه‌شی‌ نیشتمان ب ‌ه هاوكار ‌‬ ‫كه‌ دوا ‌‬ ‫ی شه‌هیدان كراوه‌ته‌ فلیمێكی‌ به‌هێز‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ ده‌زگا ‌‬ ‫ی ‪ 2012/5/8‬و رۆژانی‌ دوایی‌ نمایش ده‌كرێت له‌كاتژمێر‬ ‫له‌به‌روار ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌ بلیت له‌م شوێنانه‌ ده‌فرۆشرێت‪،‬‬ ‫‪6‬ی‌ ئێواره‌ له‌هۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سالم شه‌قام ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌‪ ،‬ته‌الر ‌‬ ‫ی شه‌عب‪ ،‬هۆڵ ‌‬ ‫چایخان ‌ه ‌‬ ‫سه‌هۆڵه‌كه‌‪.‬‬

‫هه‌ردۆنمێک زه‌وی کشتوکاڵی‬ ‫‪10000‬‬ ‫دۆالر شکاوه‌‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫»» ‪78‬‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)324‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/5/1‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ساڵیادی سه‌رده‌شت عوسمان‬

‫‪17‬‬ ‫‪612‬‬ ‫»»»»‬

‫نوشته‌و سیحرو دوعاکردن‬

‫»» ‪ 10‬ماڵئاوایی شوان محه‌مه‌د‬

‫وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف‌و كاروباری‌ ئاینی‌‪،‬‬ ‫سیحرو نوشته‌ قه‌ده‌غه‌ ده‌كات‬

‫دوای‌ دوو ساڵ‌ هێشتا دۆسیه‌ی‬ ‫سه‌رده‌شت عوسمان نادیاره‌‬

‫"ئاسایش به‌رپرسه‌ له‌كوشتن ‌ی قایمقام"‬ ‫"زانا حه‌مه‌ساڵح خۆ ‌ی كوشتووه‌"‬

‫»» ‪20‬‬

‫سه‌رنوسه‌ری ئاوێنه‌ له‌په‌نجه‌ره‌دا‬ ‫ماڵئاوایی له‌پۆسته‌که‌ی ده‌کات‬

‫هاوسه‌ره‌که‌ی‌‪ :‬به‌چاوی‌ خۆم ببینم خۆ ‌ی بخنكێنێت باوه‌ڕ ناكه‌م‬

‫ی ئه‌و لیژنه‌ی ‌هی‌ حكومه‌ت ك ‌ه بۆ‬ ‫راپۆرت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیانله‌ده‌ستدان ‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕووداو ‌‬ ‫قایمقام���ی‌ س���لێمانی‌ پێكهێن���راوه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ب���ۆ ئه‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه قایمقام‬ ‫"خۆی‌ خنكاندووه‌" ن���ه‌ك خنكێنراوه‌‪.‬‬ ‫ی ده‌ڵێت "به‌چاوی‌ خۆم‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫بیبین���م بڕواناكه‌م"‪ .‬س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫یاساییش ئاسایش به‌ به‌رپرس ده‌زانێت‬ ‫له‌"خۆ خنكاندنی‌" قایمقام‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی قایمقام ‌‬ ‫ساكار جه‌مال هاوس���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌و لیژنه‌یه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تان س���لێمانی‌ له‌لێدوانێكی���دا ب���ۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت «ئه‌گه‌ر به‌چاوی‌ خۆش���م زانا‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌لێكۆڵینه‌وه‌ له‌دۆس���یه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی‌ قایمقام دروستیكردووه‌‪ ،‬ببینم خۆی‌ هه‌ڵواس���یبێت‪ ،‬زانا خۆ ‌‬ ‫راپۆرته‌كه‌ی‌ به‌ره‌و ته‌وابوون ده‌ڕوات‌و نه‌خنكان���دووه‌‪ ،‬لیژنه‌ش بڕی���ار بدات‬ ‫ی خنكاندووه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ی ب ‌ه ك ‌ه بڵێت زانا خ���ۆ ‌‬ ‫ی ماو‌ه كه‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ته‌نها ئه‌و به‌شه‌ ‌‬ ‫ی شت ‌ه دوور‌ه له‌ڕاس���تییه‌وه‌»‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫(ئه‌دله‌ی‌ جنائییه‌وه‌) هه‌یه‌‌و ئاماژه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و راپۆرت ‌ه ب���اس له‌«خۆخنكاندنی‌» ئه‌و باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌گه‌ر خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بخنكاندای��� ‌ه پش���تێن‌و بۆینباخه‌ك ‌ه ‌‬ ‫قایمقام ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ئاوێن ‌ه مووچه‌ی ستافی رۆژنامه‌ک ‌ه باڵوده‌کاته‌وه‌‌ ‪..‬ل‪2‬‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌ت ئاسانه‌‪ ،‬پێداویستییه‌کانی ژیانی دژواره‌ ‪..‬ل‪4‬‬ ‫ریکالم‬

‫پێبوو ب���ه‌وه‌ خ���ۆی‌ ده‌خنكاند‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ی بۆ ببرێت��� ‌ه ژووره‌وه‌‌و‬ ‫وای���ه‌ری‌ كێبڵ ‌‬ ‫ی بخنكێنێت»‌و پرسیار ده‌كات ئه‌و‬ ‫خۆ ‌‬ ‫كێبڵه‌ چۆن چوو‌ه ژووره‌و‌ه بۆ زانا؟!‪.‬‬ ‫ی یاس���ایی‌ ئاگادار ب ‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند ك ‌ه ئاسایش به‌رپرس ‌‬ ‫ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی قایمقام‌و‬ ‫یه‌كه‌م ‌ه له‌گیانله‌ده‌س���تدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت «ئه‌گه‌ر قایمق���ام له‌زیندانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌روونییه‌وه‌ بار ‌‬ ‫گشتیدا بوایه‌‪ ،‬له‌ڕوو ‌‬

‫ی‬ ‫باش���تر ده‌بوو‪ ،‬هاوكات ئه‌گه‌ر هه‌وڵ ‌‬ ‫ی تر‬ ‫خۆكوشتنیش���ی‌ بدایه‌ زیندانیه‌كان ‌‬ ‫نه‌یانده‌هێشت‌و هه‌رزووش پاسه‌وانه‌كان‬ ‫پێیان ده‌زانی‌»‪.‬‬ ‫ی قسه‌ی‌ ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ «ئه‌و‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌س ‌هی‌ له‌ئاس���ایش زانا حه‌مه‌ساڵح ‌‬ ‫ی كردووه‌‪،‬‬ ‫له‌زیندانێكی‌ تایبه‌تدا زیندانی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تییه‌كی‌ گه‌وره‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ»‪.‬‬

‫ی ئاوێنه‌ ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌كات «ئه‌و پاس���ه‌وان‌و ئه‌فسه‌رانه‌ش‬ ‫ك ‌ه رێگایان داوه‌ ئ���ه‌و وایه‌ران ‌ه ببرێت ‌ه‬ ‫ی به‌و‌ه‬ ‫ی زیندانه‌وه‌‌و له‌كۆتاییدا خۆ ‌‬ ‫ژوور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرسیاریه‌ت ‌‬ ‫خنكاندووه‌‪ ،‬رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫یاسایی‌ ده‌بنه‌وه‌»‪.‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫دانای‌ سه‌عید سۆفی‌‪ :‬وه‌زیر هه‌ی ‌ه بۆ ‌ی‬ ‫بلوێت له‌سه‌ر جاد‌ه ته‌ق ‌ه له‌خه‌ڵك ده‌كات‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ لیستی‌ كوردستانی‌ د‪.‬دانا‬ ‫سه‌عید سۆفی‌ رایگه‌یاند من چۆن ده‌نگ‬ ‫به‌كابینه‌ی���ه‌ك ده‌ده‌م وه‌زی���ری‌ تێدای���ه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر بۆی بلوێ له‌وانه‌یه‌ له‌س���ه‌ر جاده‌‬ ‫خۆی ته‌قه‌ له‌خه‌ڵك بكات‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬په‌رله‌مانتاری‌ لیستی‌‬ ‫كوردس���تانی دانا‌ س���ه‌عید س���ۆفی‌ كه‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ به‌جیا له‌لیس���ته‌كه‌ی‌ خاوه‌نی‌‬ ‫رای‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ خۆی‌ بووه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ده‌ن���گ نه‌دانی‌ به‌ كابین���ه‌ی‌ حه‌وته‌م‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ نێچیرڤان بارزانی‌ وتی‌‬ ‫"ئه‌و كابینه‌یه‌ له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێك كه‌س���ی‌‬ ‫لێهاتووی‌ تێدابێت‌و تۆمه‌تبار نه‌بن به‌هیچ‬ ‫فایلێكی گه‌نده‌ڵی‪ ،‬به‌اڵم به‌شێكی زۆری‬

‫تێدایه‌ كه‌ پێش���تر له‌ماوه‌ی كاركردنیاندا‬ ‫گومان زۆر له‌س���ه‌ر كاره‌كانیان هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كابینه‌یه‌ وه‌زیری تێدایه‌ ئه‌گه‌ر بۆی‬ ‫بلوێ له‌وانه‌یه‌ له‌س���ه‌ر ج���اده‌ بۆ خۆی‬ ‫ته‌قه‌ له‌خه‌ڵك بكات"‪.‬‬ ‫د‪.‬دانا سه‌عید سۆفی‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ هه‌ندێك كه‌س له‌و كابینه‌یه‌دا نه‌ك نه‌‬ ‫ده‌بوو شوێنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران بوایه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌بوایه‌ بدرانایه‌ته‌ دادگا‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ده‌نگ نه‌دانی‌ به‌ وه‌زیری‌‬ ‫سامانه‌ سروشتییه‌كان ناوبراو ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ سه‌رپێچی یاسایی یه‌جگار زۆری‬ ‫تیا ئه‌نجام ده‌درێت‌و كاروباره‌كانیشی بۆ‬ ‫ئێمه‌ ته‌واو ناڕوونه‌"‪.‬‬

‫له‌درێ���ژه‌ی‌ لێدوانه‌كه‌یدا له‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫وه‌زاره‌ت���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌م ئه‌ندام���ه‌ی‌ لیس���تی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ ده‌ڵێت "وه‌زاره‌تی‌ سامانه‌‬ ‫سروش���تیه‌كان‪ ،‬ته‌نیا وه‌زاره‌تێكه‌ له‌ناو‬ ‫جانتاكه‌ی جه‌نابی وه‌زیردایه‌‌و گومانی زۆر‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئیش���كردنی ئه‌و وه‌زاره‌ته‌‪،‬‬ ‫نه‌ك ته‌نها بۆ خه‌ڵك‌و رۆژنامه‌نوس���ان‪،‬‬ ‫به‌ڵكو بۆ ئێمه‌ی په‌رله‌مانتارانیش ئاسان‬ ‫نییه‌ بتوانین زانیاری ته‌واومان به‌ده‌ست‬ ‫بگات‪ ،‬هه‌روه‌ها خودی وه‌زاره‌تیش بچوك‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌ له‌كه‌سایه‌تییه‌كدا كه‌ جه‌نابی‬ ‫وه‌زیره‌‪ ،‬خۆی‌و جا‌نتاكه‌ی"‪.‬‬ ‫»»‪3‬‬

‫دوا ده‌رفه‌ت دراوه‌ به‌مالیكی‬ ‫پاش كۆبوونه‌وه‌ی‌ سه‌ركرده‌ عێراقیه‌كان ده‌كات كه‌ بارودۆخی‌ عێراق پێیناوه‌ت ‌ه‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬هه‌ندێك ناوه‌ندی‌ سیاس���ی‌ قۆناغێكی‌ نوێ���وه‌‌و هه‌ولومه‌رجی‌ واڵت‬ ‫ك���وردی‌ ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ب���ه‌م ش���ێوه‌یه‌ی‌ ئێس���تا نامێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ دوا ده‌رفه‌ته‌ بۆ مالیكی‌ بۆئه‌وه‌ی‌ "لێكهه‌ڵده‌وه‌ش���ێت‪ ،‬یان س���ه‌رله‌نوێ‌‬ ‫به‌ك���رده‌وه‌ رایبگه‌یه‌نێت ك���ه‌ پابه‌ندی‌ ده‌بێ���ت بارودۆخه‌ك���ه‌ ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫رێككه‌وتننامه‌ی‌ هه‌ولێر ده‌بێت‌و ئه‌گه‌ر سیاس���ی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‌و تایه‌فه‌گه‌رییه‌وه‌‬ ‫رێكبخرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫نا ئه‌وا كارده‌كرێت بۆ گۆڕینی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ۆ یه‌كه‌مجاره‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ده‌س���تپێكردنی‌ قه‌یرانه‌كانی‌ كه‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و هه‌واڵه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫نێوان مالیكی‌‌و بارزانییه‌وه‌ س���ه‌ركرده‌ له‌میدیاكان باڵویان كردۆته‌وه‌ كه‌ گوایه‌‬ ‫كورده‌كان بتوانن الیه‌نه‌ كاریگه‌ره‌كانی‌ موقته‌دا سه‌در له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌دا په‌یامی‌‬ ‫س���ه‌ر گۆڕه‌پان���ی‌ سیاس���ی‌ عێ���راق‌و ئێرانی‌ به‌سه‌ركرده‌ كورد‌و عێراقییه‌كان‬ ‫له‌نێوانیاندا موقته‌دا سه‌در سه‌ركرده‌ی‌ گه‌یان���دووه‌‪ ،‬ل���ه‌و كۆبوونه‌وانه‌دا هیچ‬ ‫گه‌وره‌تری���ن ته‌وژم���ی‌ ش���یعه‌‪ ،‬بهێننه‌ په‌یامێكی‌ ئێران���ی‌ پێنه‌بووه‌‌و له‌هه‌موو‬ ‫لێدوانه‌كانی���دا جه‌ختی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ كردۆته‌وه‌ ك���ه‌ ئیس���تقاللیه‌تی‌ عێراق‬

‫له‌هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ بپارێزرێت‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ باسی‌ له‌وه‌ كرد ك ‌ه‬ ‫كۆبوونه‌وه‌كانی‌ هه‌ولێر‌و هاتنی‌ موقته‌دا‌و‬ ‫پێشتریش د‪.‬عادل عه‌بدولمه‌هدی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئاماژه‌یه‌ی‌ به‌ ناوه‌ن���دی‌ عێراقی‌ دا كه‌‬ ‫ملمالنێ���ی‌ ئێس���تای‌ نێ���وان مالیكی‌‌و‬ ‫بارزانی‌ ملمالنێی‌ نێوان كورد‌و ش���یعه‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ملمالنێ���ی‌ كورد‌و زۆرێك‬ ‫له‌الیه‌نه‌ عێراقییه‌كانه‌ له‌گه‌ڵ مالیكیدا‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ باس���ی‌ له‌وه‌ كرد‬ ‫ك���ه‌ ئه‌گه‌ر ئێ���ران په‌یامێك���ی‌ هه‌بێت‬ ‫بۆ س���ه‌ركرده‌ كورده‌كان ئه‌وا چه‌ندین‬ ‫كه‌ناڵ���ی‌ جیاجی���ای‌ هه‌ی���ه‌‌و ره‌نگ���ه‌‬ ‫پێویس���تی‌ به‌ موقته‌دا نه‌بێت‌و ئه‌ویش‬ ‫الی‌ خۆی���ه‌وه‌ پێی‌ خ���ۆش نه‌بێت ئه‌و‬ ‫ده‌وره‌ ببینێت‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیسی‌ سلێمانی‌ ده‌ست له‌كارده‌كێشێته‌وه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ پۆلیس���ی‌ پارێ���زگای‌ ك���ه‌ له‌مانگ���ی‌ (‪10‬ی‌ ‪)2010‬ه‌وه‌ له‌و‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬د‪.‬لیوا ساالر عه‌بدواڵ ده‌ستی‌ پۆسته‌دایه‌‪ ،‬ده‌ستی‌ له‌كاركێشاوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌كاركێش���ایه‌وه‌‌و بریكاری‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌چێت���ه‌وه‌ له‌پۆس���ته‌ی‌ پێش���تری‌‬ ‫ناوخ���ۆش هه‌واڵه‌ك���ه‌ پشتڕاس���ت به‌رده‌وام ده‌بێت ك���ه‌ راگری‌ كۆلێجی‌‬ ‫پۆلیسه‌‪.‬‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ بری���كاری‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ك���ه‌ ناوخۆ‪ ،‬جه‌الل شێخ كه‌ریم له‌لێدوانێكدا‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ پۆلیس���ی‌ پارێ���زگای‌ بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌ لیوا س���االر‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬د‪.‬لی���وا س���االر عه‌بدواڵ به‌وه‌كاله‌ت به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس بووه‌‪،‬‬

‫چونكه‌ له‌هه‌مانكاتیشدا راگری‌ كۆلێجی‌‬ ‫پۆلیسه‌‪ ،‬بۆیه‌ ماوه‌ی‌ زیاتر له‌ساڵێك ‌ه‬ ‫داوایك���ردووه‌ ك���ه‌ واز له‌پۆس���تی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ پۆلی���س بهێنێت‌و وه‌ك‬ ‫راگری‌ كۆلێج به‌رده‌وام بێت له‌كاركردن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ داواكه‌ی‌ قبوڵكراوه‌‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاش���كرایكرد كه‌ كه‌س���ێكی‌‬ ‫دیكه‌ به‌ناوی‌ (عه‌مید نه‌وزاد) ده‌كرێته‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیسی‌ سلێمانی‌‪.‬‬

‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات ‬

‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫پارتی‌ سه‌باره‌ت به‌كۆنگره‌ی‌ یه‌كگرتوو‪:‬‬

‫هیوادارین نه‌شئه‌ ‌ی سه‌ركه‌وتنه‌كانی‌ میسر‌و تونس نه‌یانگرێت‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬

‫دوای‌ هه‌ژده‌ ساڵ‌ دروستبوون‌و‬ ‫چه‌ندین گۆڕانكاری‌ له‌واڵتانی‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫ئه‌مڕۆ (سێشه‌ممه‌ ‪)2012/5/1‬‬ ‫شه‌شه‌مین كۆنگره‌ی‌ خۆی‌ سازده‌دات‌و‬ ‫گرنگترین گۆڕانكارییه‌كانیش‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ ئه‌مینداری‌‬ ‫ئێستای‌ یه‌كگرتوو‪ ،‬سه‌اڵحه‌دین‬ ‫محه‌مه‌د به‌هادینه‌‪.‬‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‬ ‫وه‌ك هێزێك���ی‌ "ئیس�ل�امی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس�ڵ�احی‌" ل���ه‌ڕۆژی‌ (‪)1994/2/6‬‬ ‫دامه‌زراندن���ی‌ خۆی‌ راگه‌یان���د‪ ،‬كه‌ به‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌ئیخوان موسلیمینی‌ جیهانی‌‬ ‫داده‌نرێت‪ .‬یه‌كگرتوو هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫دروس���تبوونیه‌وه‌ له‌كوردس���تان وه‌ك‬ ‫هێزێك���ی‌ "ئیس�ل�امی‌ میان���ڕه‌و" ك���ه‌‬ ‫دروش���می‌ "چاكس���ازی‌" به‌زركردۆته‌وه‌‬ ‫كاری���ان ك���ردووه‌‌و له‌په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردستان‌و عێراقیشدا به‌شدارن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌ ‪2009‬ی‌‬ ‫كوردس���تاندا له‌گ���ه‌ڵ‌ ه���ه‌ردوو الیه‌نی‌‬ ‫(بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌)‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنبوونی‌ خ���ۆی‌ راگه‌یان���د‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌حكومه‌تی‌ ئێس���تای‌ عێراقدا‬ ‫به‌وه‌رگرتنی‌ وه‌زاره‌تی‌ كۆچ‌و كۆچبه‌ران‬ ‫به‌شدارن‪.‬‬ ‫ل���ه‌م كۆنگره‌ی���ه‌دا (‪ )755‬ئه‌ن���دام‬ ‫به‌ش���داری‌ ده‌كه‌ن‌و ماوه‌ی‌ سێ‌ رۆژیش‬ ‫ده‌خایه‌نێ���ت‪ ،‬كۆنگره‌كه‌ ئه‌مڕۆ كاتژمێر‬ ‫(‪)10‬ی‌ سه‌رله‌به‌یانی‌ ده‌ستپێده‌كات‌و تا‬ ‫ئێواره‌ی‌ پێنجشه‌ممه‌ ده‌خایه‌نێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ یه‌كگرتوو ل���ه‌م كۆنگره‌یه‌دا‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌ له‌كۆنگره‌كانی‌ پێش���تری‌‪،‬‬ ‫خۆكاندیدنه‌كردن���ه‌وه‌ی‌ ئه‌مین���داری‌‬ ‫ئێس���تای‌ ئه‌و حیزبه‌یه‌‪ ،‬س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫محه‌م���ه‌د به‌هادی���ن كه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌‬

‫دروستبوونی‌ یه‌كگرتووه‌وه‌ ئه‌و پۆسته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‌و وه‌ك له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانیشدا‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌ چه‌ند ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ خۆیان بۆ ئه‌و پۆسته‌ پااڵوتووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌وت���ه‌ی‌ وته‌بێ���ژی‌ یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردس���تان (د‪ .‬سه‌اڵحه‌دین‬ ‫بابه‌ك���ر) ب���ۆ ئاوێن���ه‌‪ ،‬تائێس���تا هیچ‬ ‫كه‌سێك به‌ڕه‌س���می‌ خۆی‌ نه‌پااڵوتووه‌‌و‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ هه‌ڵگیراوه‌ بۆ ئه‌و بڕگه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌كۆنگره‌دا ب���ۆ پااڵوتنی‌ ئه‌میندار‬ ‫دیاری‌ ده‌كرێت‌و دواتر ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫خۆیان ده‌پاڵێون راده‌گه‌یه‌نرێن‪.‬‬ ‫خاڵێكی‌ دیك���ه‌ی‌ جیاك���راوه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫كۆنگره‌ی���ه‌ بانگهێش���تنه‌كردنی‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ كوردس���تانه‌ كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫له‌كۆنگره‌ی‌ حیزبه‌كانی‌ دیكه‌ رووینه‌دا‪،‬‬ ‫ل���ه‌و روه‌ش���ه‌وه‌ س���ه‌اڵحه‌دین بابه‌كر‬ ‫ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئه‌وان بڕیاریانداوه‌‬ ‫ئاهه‌نگ���ی‌ كردن���ه‌وه‌ی‌ كۆنگره‌ نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌نه���ا ئاهه‌نگێكی‌ نێوخۆیی‌ بۆ‬ ‫ئه‌ندامانی‌ كۆنگره‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پارت���ه‌ سیاس���ییه‌كانی‌ كوردس���تان‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌‌و به‌ش���ێوه‌یه‌ك له‌ئاین���ده‌ی‌‬ ‫یه‌كگرت���وو ل���ه‌دوای‌ ئ���ه‌م كۆنگره‌یه‌‬ ‫ده‌ڕوانن‪ ،‬پارتی‌ داوای���ان لێده‌كات كه‌‬ ‫"نه‌ش���ئه‌ی‌ س���ه‌ركه‌وتنه‌كانی‌ میس���ر‌و‬ ‫تونس نه‌یانگ���رێ‌"‪ ،‬یه‌كێتیش پێیوایه‌‬ ‫كه‌ "گۆڕانكاری‌ له‌سیاسه‌تی‌ یه‌كگرتوودا‬ ‫رونادات"‪ ،‬هه‌رچی‌ گۆڕانیشه‌ ئاماده‌نییه‌‬ ‫له‌سه‌ر هاوپه‌یمانه‌كه‌یان قسه‌ بكات‪.‬‬

‫كۆمه‌ڵ‪ :‬هیوادارین سور بن له‌سه‌ر‬ ‫ئۆپۆزسیۆنبوونیان‬ ‫به‌و پێی���ه‌ی‌ یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫له‌ئێس���تادا هێزێكی‌ ئۆپۆزسیۆنه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هاوپه‌یمانه‌ ئیسالمییه‌ ئۆپۆزسیۆنه‌كه‌شی‌‬ ‫داواكاره‌ كه‌ له‌س���ه‌ر ئۆپۆزسیۆنبوونی‌‬ ‫خۆیان سور بن‪.‬‬ ‫له‌و روه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫پارتی‌‪ :‬هیوادارین نه‌شئه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ ،‬عه‌بدولستار مه‌جید‬ ‫سه‌ركه‌وتنه‌كانی‌ میسر‌و تونس‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ی‌ رونك���رده‌وه‌ كه‌ ده‌خوازن‬ ‫نه‌یانگرێت‬ ‫كۆنگره‌ك���ه‌ی‌ یه‌كگرتوو به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫یه‌كێتی‌‪ :‬گۆڕانكاری‌ له‌سیاسه‌تیاندا‬ ‫وته‌بێژی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫كۆتایی‌ بێت كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫رونادات‬ ‫له‌س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌بدولوه‌ه���اب عه‌ل���ی‌‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ یه‌كگرت���و‌و خه‌ڵكی‌ كوردس���تان بێت‌و‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫هیوادارن بڕیاره‌كان���ی‌ ئه‌م كۆنگره‌یه‌ی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ (سه‌عدی‌ پیره‌)‪ ،‬به‌م ده‌كرێ���ت ئه‌ندامانیش���یان به‌وردبینی‌‌و‬ ‫ی كۆنگره‌یه‌ش "گۆڕانكاری‌" له‌سیاسه‌تی‌ دوربین���ی‌ خۆی���ان به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫یه‌كگرت���وو له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ خه‌ڵك��� ‌‬ ‫كوردستان بێت‌و هه‌رچه‌نده‌ به‌شێكیشن یه‌كگرت���وودا رون���ادات‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وان گۆڕانكارییه‌كان بكه‌ن كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫له‌ئیخ���وان موس���لمینی‌ جیهانی‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌هه‌ندێك���ی‌ نێوده‌وڵه‌تیی���ان هه‌ی���ه‌‌و حی���زب‌و بنك���ه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كه‌ی���ان‌و‬

‫ئه‌ندامانی ده‌سته‌ی‌ نوسه‌ران ‌ی ئاوێنه‌‬ ‫موچه‌كه‌یان‌ ‪ 360‬هه‌زار دیناره‌‬ ‫موچ���ه‌ی‌ مانگانه‌ی‌ ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫نوس���ینی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ واته‌ (ئه‌ندامی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ نوس���ه‌ران) ‪ 360‬هه‌زار دیناره‌‌و‬ ‫موچه‌ی‌ سه‌رنوسه‌ریش ‪ 750‬هه‌زاره‌‪.‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێی‌ ئه‌و لیس���تی‌‬ ‫موچه‌یه‌ی‌ كه‌ له‌به‌شی‌ ژمێریاری‌ كۆمپانیای‌‬ ‫ئاوێنه‌وه‌ دراوه‌ به‌ڕۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬موچه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوسینی‌ رۆژنامه‌كه‌‬ ‫واته‌ (ئه‌ندامی‌ ده‌س���ته‌ی‌ نوسه‌ران) ته‌نها‬ ‫‪ 360‬هه‌زار دیناره‌ كه‌ هه‌ریه‌كه‌‌و به‌رپرسن‬ ‫له‌چه‌ند په‌ڕه‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌كه‌‌و خۆش���یان‬ ‫بابه‌ت ئاماده‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها موچه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نوسین (‪ )500‬هه‌زار‌و جێگری‌‬

‫ریکالم‬

‫هی���وادارن كه‌ له‌گه‌ڵ‌ كێش���ه‌ ره‌واكانی‌‬ ‫میلله‌تی‌ كورددا بن‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر باس ‌‬ ‫ی‬ ‫راب���ردوو بكه‌ین یه‌كگرتوو هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫جوامێران���ه‌ی‌ هه‌ب���وو له‌به‌غ���داد‌و‬ ‫ی پاراستووه‌"‪.‬‬ ‫بااڵنسه‌كه‌ ‌‬ ‫ناوبراو "كات"ی‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كگرتووی‌ به‌الوه‌ "باش" نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێیوای���ه‌ ئێس���تا ئ���ه‌وان له‌نه‌ش���ئه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنه‌كانی‌ ئیخوان موس���لمینن‬ ‫له‌"میسر‌و تونس" كه‌ به‌هۆی‌ شۆڕشه‌كانی‌‬ ‫به‌هاری‌ عه‌ره‌بییه‌وه‌ رویاندا‌و وتی‌ "ره‌نگه‌‬ ‫ئه‌و سه‌ركه‌وتنانه‌ كار له‌سه‌ر بڕیاره‌كانی‌‬ ‫كۆنگره‌یان بكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ هیوادارم ئه‌وان‬ ‫به‌مه‌نتقی‌‌و عه‌قاڵنییه‌ت بڕیاره‌كان بده‌ن‌و‬ ‫نه‌شئه‌ی‌ ئه‌و س���ه‌ركه‌وتنانه‌ نه‌یانگرێ‌‌و‬ ‫به‌سه‌ركه‌وتنێكی‌ گه‌وره‌ی‌ حساب بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ باوه‌ڕ ناك���ه‌م بتوانن ئه‌زمونی‌‬ ‫میسر‌و تونس لێره‌ دووباره‌ بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌دووباره‌نه‌كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌زمونانه‌ له‌كوردس���تان‪ ،‬وته‌بێژه‌كه‌ی‌‬ ‫پارت���ی‌ وت���ی‌ "كێش���ه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫قه‌ومییه‌‪ ،‬چونكه‌ میلله‌ته‌كه‌مان ئه‌نفال‌و‬ ‫كیمیاباران كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم كێش���ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌ی‌ تر سیسته‌می‌ حوكم بوو"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و ده‌نگۆیانه‌ی‌ كه‌ گوایه‌‬ ‫ئه‌وان ده‌ستیان خستوه‌ته‌ ناو كۆنگره‌ی‌‬ ‫شه‌ش���ه‌می‌ یه‌كگرت���وو‪ ،‬عه‌بدولوه‌هاب‬ ‫عه‌لی‌ وتی‌ "ئێمه‌ ده‌ستمان نه‌خستوه‌ته‌‬ ‫ناو ئ���ه‌م كۆنگره‌ی���ه‌ی‌ یه‌كگرتووه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم چاوه‌ڕوانی���ن‌و ئه‌وانیش ده‌بێت‬ ‫وه‌الئی���ان بۆ واڵتان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو وه‌الئیان بۆ نیشتمانه‌كه‌ی‌ خۆیان‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫به‌ش���ێكن له‌ئیخوان���ی‌ جیهان���ی‌‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"ره‌نگه‌ هه‌ندێ���ك كه‌س بگۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بڕوا ناكه‌م گۆڕانكارییه‌كی‌ ئه‌وتۆ به‌سه‌ر‬ ‫سیاس���ه‌تی‌ ئه‌و حیزبه‌دا بێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌نها تایبه‌تمه‌ن���دی‌ ئه‌و حیزبه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌كوردستانیبوونیانه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫هه‌تا ئێس���تاش له‌كوردس���تان‌و عێراق‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ باشیان هه‌بووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتوو ئ���ه‌و الیه‌نه‌‬ ‫فه‌رامۆش بكه‌ن خۆیان زه‌ره‌ر ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫پیره‌ له‌و بڕوایه‌شدا نییه‌ كه‌ یه‌كگرتوو‬ ‫بی���ه‌وێ‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ئ���ه‌م كۆنگره‌یه‌وه‌‬ ‫ئه‌زمونه‌كانی‌ میسر‌و تونس له‌كوردستان‬ ‫دووب���اره‌ بكاته‌وه‌‌و وت���ی‌ "باوه‌ڕ ناكه‌م‬ ‫تونس‌و میس���ر له‌كوردس���تان دووباره‌‬ ‫بێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ كوردس���تان به‌س���ه‌ر‬ ‫عه‌لمانی‌‌و ئیسالمی‌ دابه‌ش نه‌بووه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌و كاره‌س���اتانه‌ی‌ به‌سه‌رماندا‬ ‫هاتووه‌ ئه‌وه‌یه‌ كورد بووین‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و‬ ‫راس���تییه‌ش بزانین كه‌ به‌شێكی‌ زۆری‌‬ ‫ئه‌و روداوان���ه‌ی‌ به‌س���ه‌رماندا هاتون‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئیس�ل�امییه‌كان لێی‌‬ ‫بێده‌نگ بوون"‪.‬‬

‫سه‌رنوس���ه‌ر (‪ )550‬هه‌زار‌و سه‌رنوس���ه‌ر‬ ‫(‪ )750‬ه���ه‌زاره‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا موچ���ه‌ی‌‬ ‫دیزاینه‌رانی‌ ئاوێنه‌ كه‌ دوو كه‌سن هه‌ریه‌كه‌‌و‬ ‫(‪ )390‬هه‌زار‌و هه‌ڵه‌بڕیش (‪ )400‬هه‌زاره‌‪،‬‬ ‫راوێژكاری‌ یاس���ایی‌ رۆژنامه‌كه‌ش (‪)300‬‬ ‫ه���ه‌زاره‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ ك���ه‌ به‌پێی‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ كاركردنی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫كاركردنی‌ په‌یامنێرانی‌ ئاوێنه‌ به‌ش���ێوه‌ی‌‬ ‫"پاداشته‌"‪ .‬باڵوكردنه‌وه‌ی‌ موچه‌ی‌ ستافی‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ دوای‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و ده‌نگۆیانه‌‬ ‫دێت كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن موچه‌ی‌ میدیای‌‬ ‫ئه‌هلی‌ چه‌ند قاتی‌ موچه‌ی‌ میدیای‌ حیزبی‌‌و‬ ‫نیمچه‌ حیزبییه‌كانه‌‪.‬‬

‫قایمقامی‌ شاره‌زوور رایده‌گه‌یه‌نێت "دیوان ‌ی‬ ‫چاودێ���ری‌ دارایی‌ ب���ۆی‌ نیی���ه‌ تاوانبار‬ ‫ده‌ستنیشان بكات‌و داوای‌ یاساییش له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ تۆمار ده‌كه‌م كه‌ راپۆرتی‌ ئه‌و‬ ‫دیوانه‌یان له‌سه‌ر من باڵو كردوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ش���اره‌زوور‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌میان���ه‌ی‌‬ ‫چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ ئاوێن���ه‌دا قایمقام���ی‌‬ ‫ش���اره‌زوور‪ ،‬س���ۆران عه‌ل���ی‌ راپۆرت���ی‌‬ ‫دیوانی‌ چاودێری‌ دارای���ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫تۆمه‌تب���ار ‌ی ده‌كات به‌ئیختیالس���كردنی‌‬ ‫ملیۆنه‌ه���ا دینار له‌بودجه‌ی‌ وشكه‌س���اڵی‌‬

‫لەدووەمین ساڵڕۆژی کوشتنی سەردەشت عوسماندا‪،‬‬

‫بکوژانی سەردەشت کێن؟‬ ‫دوو ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر "سه‌رده‌شت عوسمان"‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م كۆلی���ژی‌ ئاداب���ی‌ زانك���ۆی‌‬ ‫س���ه‌الحه‌دین له‌هه‌ولێ���ر رفێن���راو دوای‌‬ ‫دوو رۆژ ته‌رمه‌كه‌ی‌ به‌كوژراوی‌ له‌ش���اری‌‬ ‫موس���ڵ‌ دۆزرایه‌وه‌‪ ،‬له‌م ی���اده‌دا برایه‌كی‌‬ ‫ناوبراو له‌په‌یامێكدا سه‌باره‌ت به‌بكوژرانی‌‬ ‫سه‌رده‌شت ده‌پرسێت‌و داوای‌ دۆزینه‌وه‌یان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬له‌م په‌یامه‌دا كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫به‌كر عوس���مانی‌ ب���رای‌ سه‌رده‌ش���ته‌وه‌‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ كراوه‌‪ ،‬هاتووه‌‬ ‫كه‌ "لەیادی کوش���تنی ئەودا س���وپاس‌و‬ ‫رێز‌و پێزانینی زۆرم بۆ ئەو هەڵوێس���ت‌و‬ ‫پشتیوانیە سەراسەریە دووپات ئەکەمەوە‬ ‫کە بێدەنگیی���ان هەڵنەبژارد‪ .‬لەو رۆژەوە‬ ‫ئیتر خەڵکی کوردس���تان سەردەش���تیان‬ ‫کردە ک���وڕی خۆیان‪ .‬بەخۆپیش���اندان‌و‬ ‫ناڕەزایەتی فراوان���ی جەماوەری وەاڵمیان‬ ‫دایەوە"‪.‬‬ ‫ناوبراو ده‌ڵێت "س���ەرەتا دەس���ەاڵتداران‬ ‫هەوڵێکی زۆریاندا ئەوە بکەنە کوشتنێکی‬ ‫ئاس���ایی کە رۆژانە لەسەرتاسەری واڵتدا‬ ‫دەقەومێ���ت‪ .‬دوات���ر بە هەڕەش���ەکردن‬ ‫هەوڵیان���دا تیرۆری سەردەش���ت لەبیری‬ ‫خەڵک ببەنەوە‪ .‬بەاڵم فش���ار‌و ناڕەزایەتی‬ ‫جەماوەری لەسەراس���ەری کوردس���تان‌و‬ ‫دەرەوە‪ ،‬زەختێکی زۆری خس���تە س���ەر‬

‫دەس���ەاڵتدارانی هەرێم‌و پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬تا ئەندازەی ئ���ەوەی لەژێر‬ ‫زەختدا بەڵێنیاندا کە زوو لێکۆڵینەوە لەم‬ ‫دۆس���یە بکەن‪ ،‬بەاڵم پاش نەمانی هێزی‬ ‫جەماوەری لەسەر شەقام‪ .‬دەسەاڵتداران‬ ‫پێچەوان���ەی ئەوەیان کرد ک���ە بەڵێنیان‬ ‫بەخەڵک دابوو‪ .‬لەجیاتی ئاش���کراکردنی‬ ‫راستیەکان‌و ناساندنی تاوانباران‌و هۆکاری‬ ‫تی���رۆری سەردەش���ت‪ ،‬ئەوی���ان دووبارە‬ ‫تیرۆرک���ردەوە‪ .‬ئەوی���ش له‌ڕێگ���ه‌ی ب���ە‬ ‫تیرۆریس���ت لەقەڵەمدانی سەردەشته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئەوە دەرس���ێکی گرنگە ب���ۆ کۆمەڵگای‬ ‫کوردس���تان ک���ە هاتنە مەی���دان بۆ هەر‬ ‫داخوازییەک‪ ،‬دەبێ بەچۆڵنەکردنی شەقام‬ ‫تەواو بێت‪ ،‬به‌ به‌ڵێنی پێکهێنانی لێژنه‌ی‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌ بڕوا نه‌که‌ن"‪.‬‬ ‫به‌ك���ر عوس���مان له‌به‌ش���ێكی‌ دیك���ه‌ی‌‬ ‫په‌یامه‌كه‌یدا ده‌ڵێت "ئێستا دوای دووساڵ‬ ‫له‌کوش���تنی سه‌رده‌ش���ت‪ ،‬گفت‌و به‌ڵێنی‬ ‫لیژنه‌که‌ ت���ه‌واو کاڵ بوونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬خه‌می‬ ‫دۆزین���ه‌وه‌ی بکوژانی له‌‌ده‌فت���ه‌ری یاددا‬ ‫س���ڕاونه‌ته‌وه‌‪ .‬که‌س���ێک نییه‌ بزانێت ئه‌م‬ ‫لیژنانه‌ چۆن کار ده‌که‌ن‌و به‌ چ یاس���ایه‌ک‬ ‫ده‌چن به‌ڕێوه‌‪ ،‬یان ته‌نانه‌ت بتوانێت ده‌رکی‬ ‫پێ بکات‪ ،‬راس���تیه‌کانیش نه‌ده‌زانرێن‪ ،‬نه‌‬ ‫ده‌بیسترێن‪ ،‬نه‌ده‌بیرێن‪ ،‬نه‌ ده‌کرێت شوێن‬ ‫پێی���ان هه‌ڵبگیرێن‪ ،‬به‌اڵم مه‌رجی یه‌که‌م‌و‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫ئایا ده‌بین‬ ‫ب ‌ه ده‌وڵه‌ت؟‬

‫فراوانكردن���ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ حیزبه‌كاندا‪.‬‬ ‫مه‌جی���د پێیوایه‌ كه‌ كۆنگره‌ی هه‌موو‬ ‫ئاسۆس هه‌ردی‬ ‫حیزبێك گۆڕانكاری‌ له‌خۆده‌گرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫داوا له‌یه‌كگرتوو ده‌كات كه‌ "س���ور بن‬ ‫له‌سه‌ر ئۆپۆزس���یۆنبوون‌و نوێبوونه‌وه‌‌و ئایا شه‌ڕی هه‌رێم له‌گه‌ڵ به‌غدا به‌ته‌نها‬ ‫له‌سه‌ر دیكاتۆرییه‌ت‌و تاكڕه‌ویی مالیكی‌و‬ ‫گۆڕانكاری‌"‪.‬‬ ‫مه‌ترس���ییه‌ له‌س���ه‌ر ئاین���ده‌ی كورد‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌‪ :‬جیاكردنه‌وه‌ی‌ له‌عێراق���دا‪ ،‬یان ئه‌م ماس���ته‌ موویه‌كی‬ ‫تری تێدایه‌؟‬ ‫ده‌عوه‌ت‌و سیاسه‌ت باش نییه‌‬ ‫پێم وایه‌ ك���ه‌س نییه‌ ترس‌و گومانی‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ش���وان قه‌اڵدزه‌ی���ی‌ به‌رامب���ه‌ر عه‌قڵییه‌ت‌و ره‌فتاری مالیكی‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌ نه‌بێت‌و مه‌ترسی له‌سه‌ر ئاینده‌ی كورد‬ ‫وه‌كو الیه‌نێكی‌ ئیسالمی‌ پێیان باش نییه‌ نه‌بێ���ت له‌عێراق���دا‪ ،‬به‌اڵم خ���ۆ ئه‌مه‌‬ ‫له‌م كۆنگره‌یه‌یدا یه‌كگرتوو مه‌س���ه‌له‌ی‌ ده‌وره‌ی دووه‌مه‌ مالیكی حوكمی عێراق‬ ‫"ده‌عوه‌‌و سیاس���ه‌ت" لێك جیابكاته‌وه‌‌و ده‌كات‪ ،‬له‌ه���ه‌ردوو ده‌وره‌كه‌ش���دا به‌‬ ‫وت���ی‌ "باس���كردن له‌جیاكردن���ه‌وه‌ی‌ ده‌نگی نوێنه‌رانی كورد له‌به‌غدا متمانه‌ی‬ ‫ده‌ع���وه‌ت‌و سیاس���ه‌ت كارێك���ی‌ باش به‌ده‌ست هێناوه‌‪ .‬ئه‌ی چۆنه‌ تازه‌ به‌ تازه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ مه‌نهه‌جی‌ ئیسالم هه‌موو سه‌رۆكی هه‌رێم خه‌به‌ری بۆته‌وه‌و پێی‬ ‫زانیوه‌ س���ه‌ره‌ك وه‌زیران ده‌یه‌وێ ته‌نها‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ ژیانی‌ له‌خۆگرتووه‌"‪.‬‬ ‫قه‌اڵدزه‌یی‌ دژی‌ خۆكاندیدنه‌كردنه‌وه‌ی‌ خۆی بڕیاربه‌ده‌س���ت بێ���ت له‌عێراقدا‌و‬ ‫ئه‌مینداری‌ یه‌كگرتووشه‌‌و وتی‌ "الچونی‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌ بۆسه‌ر كورد؟ پاشان ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌میندار هه‌رچه‌ن���ده‌ بڕیارێكی‌ بوێرانه‌ وایه‌‪ ،‬بۆ چه‌ند ساڵه‌ یه‌ك تاكه‌ به‌رپرسی‬ ‫بوو‪ ،‬به‌اڵم به‌ئاس���انی‌ ش���وێنه‌كه‌ی‌ پڕ كورد ب���ه‌ جێگره‌كه‌ی مالیكی‌و وه‌زیری‬ ‫ناكرێته‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ توانیبوی‌ یه‌كڕیزی‌ ده‌ره‌وه‌شه‌وه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ردووكیان كاندیدی‬ ‫پارتین‌و گرنگترین پۆس���تی حكومه‌تی‬ ‫یه‌كگرتوو بپارێزێ‌"‪.‬‬ ‫عێراقیان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‪ ،‬نه‌ له‌حكومه‌ت‬ ‫گۆڕان‪ :‬قسه‌ له‌سه‌ر هاوپه‌یمانه‌كه‌مان كشاونه‌ته‌وه‌‪ ،‬نه‌ ورته‌یه‌كیشیان له‌ده‌م‬ ‫ده‌رچ���ووه‌؟ ئ���ه‌ی نوێنه‌ران���ی كورد‌و‬ ‫ناكه‌ین‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ل���ه‌دوای‌ هه‌ڵبژاردن���ه‌ به‌تایبه‌ت هاوپه‌یمانی كوردس���تان كه‌‬ ‫په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌ ‪2009‬ی‌ كوردس���تان‪ ،‬الیه‌ن���ی س���ه‌ره‌كی رێككه‌وتنی هه‌ولێر‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان وه‌ك هێزێكی‌ نوێ‌ بوون‪ ،‬چه‌ند وه‌خته‌ له‌كوێن‌و ئیش���یان‬ ‫هاته‌ پێشه‌وه‌‌و پاشان له‌گه‌ڵ‌ "یه‌كگرتوو چییه‌؟ ئه‌ی بڕی���ار نییه‌ ئه‌وان له‌به‌غدا‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌" بوونه‌ ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬شه‌ڕی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ حكومه‌تی ناوه‌ندی‬ ‫به‌اڵم به‌رپرس���ی‌ ژوری‌ دیپلۆماس���ی‌‌و بك���ه‌ن؟ بۆچ���ی مه‌یدانی ئه‌م ش���ه‌ڕه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گواسترایه‌وه‌ بۆ هه‌ولێر؟‬ ‫پاش���ان ئایا به‌ڕاست سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬محه‌م���ه‌د تۆفی���ق ره‌حی���م‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ ئه‌وان ئاماده‌نین ده‌یه‌وێ ده‌وڵه‌ت بۆ كورد دامه‌زرێنێ‪ ،‬یان‬ ‫قسه‌ له‌سه‌ر كۆنگره‌ی‌ یه‌كگرتوو بكه‌ن‌و ئه‌م مافه‌ ش���ه‌رعی‌و بێ چه‌ندوچوونه‌ی‬ ‫وتی‌ "قسه‌ له‌س���ه‌ر كۆنگره‌ی‌ حیزبێك خه‌ڵكی كوردستان ته‌نها وه‌ك كارتێكی‬ ‫سیاسی‌و هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك به‌كاردێنێ؟ ئایا‬ ‫ناكه‌ین كه‌ هاوپه‌یمانمانه‌"‪.‬‬ ‫به‌ وتارێ���ك له‌بۆنه‌یه‌ك���ی دیاریكراودا‬ ‫ده‌وڵه‌ت دروست ده‌كرێت؟ با هه‌ر هیچ‬ ‫نه‌ڵێین‌و بپرس���ین‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر هه‌ر ئه‌مڕۆ‬ ‫به‌غدا بڕیاری دا چیدی بودجه‌ ره‌وانه‌ی‬ ‫كوردس���تان نه‌كات‪ ،‬س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌مان چی ده‌كه‌ن‌و چۆن ئه‌م‬ ‫واڵته‌ به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن؟ له‌ماوه‌ی س���ااڵنی‬ ‫راب���ردوودا چی���ان ك���ردووه‌ بۆئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ه���ه‌ر قه‌یرانێك���ی چاوه‌ڕواننه‌كراودا‪،‬‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان بتوانێ النیكه‌م بۆ‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ :‬زیاتر له‌ ‪ 3‬ه���ه‌زار راپۆرتی‌ هه‌یه‌ ماویه‌ك له‌سه‌ر پێی خۆی رابووه‌ستێ؟‬ ‫بۆچ���ی‌ هه‌مووی‌ راناگه‌یه‌نێت؟ ئێوه‌ش بۆ ته‌نانه‌ت كش���توكاڵی واڵته‌كه‌شمان كه‌‬ ‫پرسیار ناكه‌ن راپۆرته‌كان له‌ساڵی‌ ‪ 1992‬سه‌رده‌مانێك بنچینه‌ی ئابووریمان بوو‪،‬‬ ‫تا ئێس���تا له‌كوێن خۆ حكومه‌ت له‌ ‪ 2007‬ئێس���تا به‌جۆرێك وێران���ه‌‪ ،‬كه‌ هه‌رچی‬ ‫دانه‌مه‌زراوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌وزه‌‌و می���وه‌ی بازاڕه‌كانیش���مانه‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫چاودێر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دیوان���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫راپۆرتێك‬ ‫به‌پێ���ی‌‬ ‫هاورده‌ی ده‌رودراوسێیه‌‪ .‬هه‌رچی كه‌رتی‬ ‫‪220‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌وروب‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رجكردن���‬ ‫ه‬ ‫‌خ‬ ‫ه‬ ‫دارای���ی‌ ل‬ ‫پیشه‌سازیش���ه‌‪ ،‬ه���ه‌ر باس���ی نه‌كه‌ین‬ ‫‪2007‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ل‬ ‫‌س���اڵیدا‬ ‫ه‬ ‫وشك‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دین���ار‬ ‫ملی���ۆن‬ ‫باشتره‌‪ .‬ئه‌ی باشه‌ له‌ڕووی عه‌سكه‌ری‌و‬ ‫ئیختیالس‬ ‫دین���ار‬ ‫‌ها‬ ‫ه‬ ‫ملیۆن‬ ‫‌زوور‬ ‫ه‬ ‫له‌ش���ار‬ ‫له‌ڕووی سیاس���ی‌و هاوكێشه‌ ناوچه‌یی‌و‬ ‫س���اغ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌دڵنیای‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ملیۆنیان‬ ‫‪88‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كراوه‌ ك‬ ‫جیهانییه‌كان���ه‌وه‌ حكومه‌ته‌كه‌مان چی‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌ماو‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫دیار‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫دیوان‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بوه‌ته‌و‬ ‫ك���ردووه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی زه‌مین���ه‌ی ژیان‌و‬ ‫به‌رده‌وامی بۆ ده‌وڵه‌تی كوردی فه‌راهه‌م‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ ده‌پرسن‪ :‬بكات؟‬ ‫له‌هه‌م���وو ئه‌مان���ه‌ش گرنگت���ر‪ ،‬ئایا‬ ‫ناوماڵی ك���وردی خۆی به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫رێكخ���راو‌و تۆكمه‌ی���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ بتوان���ێ‬ ‫له‌دۆخی راگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی كوردیدا‪،‬‬ ‫به‌رگ���ه‌ی هه‌موو گوش���ار‌و س���ه‌ختییه‌‬ ‫کۆتایی ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌بێت بڕوای پێبکه‌ین‪ .‬چاوه‌ڕوانك���راوه‌كان بگرێ���ت‌و خه‌ونی‬ ‫ئه‌مه‌ پوخته‌ی ئ���ه‌و لیژنه‌و دادگایه‌یه‌ که‌ هه‌موومان بێنێته‌دی؟ ئاخر حكومه‌ت‌و‬ ‫گوایه‌ خولیای راستیه‌کانه‌"‪.‬‬ ‫سیس���تمێكی سیاس���ی ك���ه‌ گه‌نده‌ڵی‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ی که‌ له‌ئێس���تادا بڕستی له‌به‌ر بڕیبێ‪ ،‬دیلی ده‌ستی دوو‬ ‫له‌هه‌موو کاتێک ئاشکراترو روونتره‌ ئه‌وه‌یه‌ حیزب بێت له‌دوو ناوچ���ه‌ی جیاوازدا‌و‬ ‫که‌ کێشەی دۆسیەی سەردەشت‪ ،‬کێشەی رۆژان���ه‌ش رووبه‌ڕووی ناڕه‌زایی خه‌ڵكی‬ ‫نەبوونی لیژن���ەی لێکۆڵینەوەی بێالیەن‌و واڵته‌كه‌ی خۆی ببێته‌وه‌‪ ،‬چۆن ده‌توانێ‬ ‫دادگای سەربەخۆ‌و عادالنەیە‪ .‬له‌پاش دوو ئه‌ركێكی گه‌وره‌‌و گرانی ئاوا له‌ئه‌س���تۆ‬ ‫س���اڵ‪ ،‬ئیتر هه‌موو بەڵێنه‌کانی ده‌سه‌اڵت بگرێ‪...‬؟‬ ‫مایەپووچ ده‌رچوون‌و کارتەکانی راس���تی‬ ‫ئ���ه‌م واقیع���ه‌ تاڵ���ه‌ ك���ه‌‬ ‫خس���تنە روو لەس���ەر مێز نی���ن‪ .‬ئەمڕۆ سیاسه‌تمه‌داره‌كانمان خۆیان دروستیان‬ ‫گشتمان جارێکیتر دەپرسین بکوژانی ئەو كردووه‌‪ ،‬پێمان ده‌ڵێت كه‌ له‌ڕاس���تیدا‬ ‫کێن؟ ئایا کەیس���ی سەردەشت رووداوێک مه‌س���ه‌له‌كه‌ دروس���تكردنی ده‌وڵه‌ت���ی‬ ‫ب���وو وه‌ک ت���ه‌واوی کوش���تنه‌کانی تری ك���وردی نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و به‌كارهێنانی‬ ‫واڵت‪ ،‬الب���ه‌ال هات‌و الب���ه‌ال تێپەڕی؟ یان دروشمی سه‌ربه‌خۆییه‌ بۆ دوو مه‌به‌ستی‬ ‫کوش���تنی ئه‌و کوشتنی راستیه‌ به‌ هه‌موو سه‌ره‌كی‪ :‬له‌الیه‌كه‌وه‌ گوشارخستنه‌سه‌ر‬ ‫به‌رگه‌کانیه‌وه‌! ئه‌وه‌ی که‌ ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫درۆی مالیكی بۆ مس���ۆگه‌ركردنی به‌رده‌وامی‬ ‫رووت���ه‌‪ .‬تاکەی تیرۆرس���تان ب���ە ئازادی‬ ‫ئەس���وڕێنەوە‌و ئەوان���ەی داوای دادگایی بازرگان���ی ن���ه‌وت‌و به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌‬ ‫تاوانب���اران ئەکەن ئەکەونە ژێر فش���ار‌و تایبه‌ت���ه‌كان‪ ،‬ل���ه‌الی دووه‌میش���ه‌وه‌‬ ‫گه‌مه‌كردن به‌هه‌ست‌و سۆزی كوردانه‌ی‬ ‫هەڕەشە؟"‪.‬‬ ‫جێی ئاماژه‌ی���ه‌ك رۆژی‌ ‪4‬ی‌ ئایاری‌ ‪ 2010‬خه‌ڵ���ك‌و دروس���تكردنی بیان���ووی‬ ‫رۆژنامه‌ن���ووس سه‌رده‌ش���ت عوس���مان هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌ره‌كی‪ ،‬بۆ له‌بیربردنه‌وه‌ی‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م كۆلێ���ژی‌ ئاداب���ی‌ زانك���ۆی كێش���ه‌ هه‌نووكه‌ییه‌كانی هه‌رێم‪ .‬ئاخر‬ ‫س���ه‌الحه‌دین له‌ش���اری‌ هه‌ولێ���ر رفێنراو حكومه‌تێك ئه‌وه‌ كارنامه‌‌و به‌رهه‌مه‌كه‌ی‬ ‫دوای دوو رۆژ ته‌رمه‌كه‌ی‌ له‌ش���اری‌ موسڵ‌ بێ���ت‪ ،‬له‌باریدا نییه‌ ده‌وڵه‌ت دروس���ت‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫دۆزرایه‌وه‌‪.‬‬

‫قایمقامی‌ شاره‌زوور‪ :‬دیوانی‌ چاودێر ‌ی‬ ‫دارایی‌ بۆی‌ نییه‌ تاوانبار دیاریی‌ بكات‬ ‫گونده‌كان���ی‌ ش���اره‌زوور‌و ده‌ڵێت "دیوانی‌‬ ‫چاودێری‌ بۆی‌ نییه‌ تاوانبار دیاری‌ بكات‪،‬‬ ‫داواكاریش���م له‌داواكاری‌ گشتی‌‌و دادوه‌ره‌‬ ‫به‌ڕێزه‌كان رێگه‌ نه‌ده‌ن به‌و جۆره‌ كه‌سانه‌‬ ‫ته‌داخول بكه‌ن له‌ئیش���ی‌ دادگا"‪ .‬ناوبراو‬ ‫وتیشی‌ "نوس���راوی‌ فه‌رمیم هه‌یه‌ ده‌ڵێت‬ ‫قایمقامی‌ ش���اره‌زوور هیچ سه‌رپێچییه‌كی‌‬ ‫یاس���ایی‌ نه‌ك���ردووه‌‌و داوای‌ یاس���ایش‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و كه‌س���انه‌ تۆم���ار ده‌كه‌م كه‌‬ ‫ئ���ه‌و راپۆرته‌یان باڵوكردوه‌ته‌وه‌"‪ .‬قایمقام‬ ‫وتیشی‌ "پرسیارێكیشم له‌دیوانی‌ چاودێری‌‬

‫هه‌واڵ‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )324‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/1‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫"قایمقام خۆ ‌ی كوشتووه‌"‬

‫‪3‬‬

‫ی خۆشم ببینم زانا خۆی‌ بخنكێنێت‪ ،‬باوه‌ڕ ناكه‌م‬ ‫خێزانی‌ قایمقام‌‪ :‬به‌چاو ‌‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫راپۆرتی‌ لیژنه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫كه‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕووداوی‌‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی‌ قایمقامی‌ سلێمانی‌‬ ‫دروستكرابوو‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ "قایمقام خۆی‌ خنكاندووه‌"‪ ،‬نه‌ك‬ ‫خنكێنراوه‌‪.‬‬ ‫لیژنه‌كه‌ كارێكی‌ كه‌می‌ ماوه‌‬ ‫ئ���ه‌و لیژنه‌یه‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان س���ه‌باره‌ت به‌لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌دۆس���یه‌ی‌ گیانله‌ده‌س���تدانی‌ قایمقام‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ی‌‬ ‫دروس���تیكردووه‌‪،‬‬ ‫ئاماده‌كراوه‌‌و به‌ره‌و ته‌واوبوون ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌و به‌شه‌ی‌ ماوه‌ كه‌ په‌یوه‌ندیی‌ به‌‬ ‫(ئه‌دله‌ی‌ جنائییه‌وه‌) هه‌یه‌‌و ئاماژه‌كان‬ ‫باس له‌خۆخنكاندنی‌ قایمقام ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پ���اش گیانله‌ده‌س���تدانی‌ قایمقامی‌‬ ‫س���لێمانی‌ (زان���ا حه‌مه‌س���اڵح)‪،‬‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران له‌به‌ر رۆش���نایی‌‬ ‫بڕیاری‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫له‌نوێنه‌ری‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌ (ته‌ندروستی‌‪،‬‬ ‫ناوخ���ۆ‪ ،‬داد)‌و ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ دادوه‌ری‌‪ ،‬به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫دادوه‌ر د‪.‬س���ه‌ردار عوم���ه‌ر عه‌زی���ز‬ ‫پێكهێن���ا‪ ،‬ئ���ه‌م لیژنه‌یه‌ م���اوه‌ی‌ دوو‬ ‫هه‌فته‌یه‌ به‌چڕی‌ كارده‌كات‌و هه‌ر به‌ش‪-‬‬ ‫ـه‌‌و خه‌ریك���ی‌ كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ زانیاری‌‬ ‫بووه‌‌و ئێستا ته‌نها له‌و به‌شه‌دا هه‌ندێك‬ ‫كار م���اوه‌ كه‌ ب���ه‌ به‌ش���ی‌ (ئه‌دله‌ی‌‬ ‫جنائی‌) ناس���راوه‌‪ ،‬هاوكات ش���ایه‌تیی‌‬ ‫دوو كه‌س���ی‌ تر وه‌رنه‌گیراوه‌ كه‌ به‌پێی‌‬ ‫زانیاریه‌كانی‌ ئاوێنه‌ دوو كه‌سی‌ الوه‌كین‬ ‫له‌كێشه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار به‌ ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ كاره‌كانی‌ ئه‌م به‌ش���ه‌ بۆیه‌‬ ‫ته‌واونه‌بووه‌ به‌رپرسه‌كه‌ی‌ له‌و ماوه‌یه‌ی‌‬ ‫راب���ردوودا له‌واڵت���ی‌ ئ���ه‌رده‌ن بووه‌‌و‬ ‫چه‌ند رۆژێكه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ كوردس���تان‌و‬ ‫پێده‌چێ���ت لیژنه‌ك���ه‌ پێنج ش���ه‌ممه‌‬

‫جیاكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‬ ‫له‌زیندانێكی‌‬ ‫تایبه‌تدا بۆخۆی‌‬ ‫سه‌رپێچییه‌ له‌یاسا‬ ‫زانا حه‌مه‌ساڵح‬ ‫راپۆرته‌كه‌ بگه‌یه‌ننه‌ ده‌ست ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زی���ران‌و ئه‌وانی���ش الی‌ خۆیان���ه‌و‌ه‬ ‫جگه‌ له‌ڕێوش���وێنه‌ یاس���اییه‌كان رای‌‬ ‫گش���تی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستانی‌ لێ ئاگادار‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ به‌ش���ی‌ (ئه‌دله‌ی‌ جنائی) به‌رپرسه‌‬ ‫له‌دابینكردن‌و پێدانی‌ زانیاری‌ سه‌باره‌ت‬ ‫ناس���ینی‌ ئه‌و شوێن ده‌ست‌و په‌نجانه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌ڕۆژی‌ گیانله‌ده‌س���تدانی‌ قایمقام به‌‬ ‫وایه‌ر‌و ش���وێن‌و كه‌لوپه‌لی‌ رووداوه‌كه‌وه‌‬ ‫بوون‪ ،‬هه‌روه‌ها ناسینی‌ ئه‌و شتانه‌ی‌ كه‌‬ ‫دوای‌ گیانله‌ده‌ستدانی‌‪ ،‬زانا حه‌مه‌ساڵحی‌‬ ‫قایمقام به‌جێیهێشتوون‪ ،‬وه‌ك كه‌لوپه‌لی‌‬ ‫شه‌خس���ی‌‌و ئه‌و نامه‌یه‌ی‌ كه‌ پێده‌چێت‬ ‫چه‌ند رۆژێك پێش گیانله‌ده‌ستدانی‌ بۆ‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی‌ راگه‌یاندنی‌ نووسیبێت‪.‬‬

‫ده‌رگای‌ هۆڵه‌ك���ه‌ ل���ه‌الی‌ لیژنه‌كه‌یه‌‌و‬ ‫كه‌س ناتوانێت به‌ب���ێ‌ بڕیاری‌ لیژنه‌ك ‌ه‬ ‫سه‌ردانی‌ بكات‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێن���ه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ كرد كه‌ لیژنه‌كه‌ به‌ته‌واوی‌ گوێیان‬ ‫له‌كه‌سوكاری‌ قایمقام گرتووه‌‌و هاوكات‬ ‫بردویاننه‌ته‌ ناو ئه‌و زیندانه‌ی‌ كه‌ تیایدا‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ پێدانی‌ زانی���اری‌ به‌‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ كرد ك���ه‌ لیژنه‌كه‌‬ ‫باس���یان له‌چۆنیه‌ت���ی‌ رووداوه‌كه‌‌و ئه‌و‬ ‫ئه‌نجامه‌ی‌ تا ئێس���تا پێیگه‌یشتوون بۆ‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ كردووه‌‪.‬‬

‫خێزانی‌ قایمقامی‌ كۆچكردوی‌‬ ‫سلێمانی‪ :‬به‌چاوی‌ خۆشم ببینم زانا‬ ‫خۆی‌ بخنكێنێت‪ ،‬باوه‌ڕ ناكه‌م‬ ‫س���اكار جه‌مال خێزان���ی‌ قایمقامی‌‬ ‫لیژنه‌كه‌ براكه‌ی‌ بردۆته‌ شوێنی‌‬ ‫سلێمانی‌ (زانا حه‌مه‌ساڵح) له‌لێدوانێكیدا‬ ‫گیانله‌ده‌ستدانی‌ زانا حه‌مه‌ساڵح‬ ‫ل���ه‌دوای‌ گیانله‌ده‌س���تدانی‌ قایمقام‌و ب���ۆ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫پێكهێنانی‌ ئه‌م لیژنه‌یه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و هۆڵه‌ی‌ كه‌ لیژن���ه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كه‌یان بینیوه‌‌و‬ ‫كه‌ رووداوه‌كه‌ تیایدا روویداوه‌ كه‌وتۆت ‌ه س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ بینیی‌ ئه‌و ش���وێنه‌ی‌‬ ‫ده‌س���ت ئه‌م لیژنه‌یه‌‌و له‌ژێر ده‌سه‌اڵتی‌ قایمقام تیایدا گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫ئاسایشی‌ گشتیدا نه‌ماوه‌‪ ،‬بگر‌ه كلیلی‌ "به‌ڵێ‪ ،‬به‌اڵم من نه‌متوانی‌ بڕۆم‪ ،‬ته‌نها‬

‫براكه‌ی‌ زانا شوێنی‌ گیانله‌ده‌ستدانه‌كه‌ی‬ ‫بینی‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ ره‌وتی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كه‌‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌ هه‌بێت كه‌ قایمقام خۆی‌‬ ‫خنكاندبێت‪ ،‬س���اكار جه‌م���ال ده‌ڵێت‬ ‫"نه‌خێ���ر‪ ،‬ئاگاداری‌ هیچ ش���تێك نیم‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌چاوی‌ خۆشم زانا ببینم خۆی‌‬ ‫هه‌ڵواس���یبێت‪ ،‬زانا خۆی‌ نه‌خنكاندووه‌‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ ده‌ڵێم‪ ،‬لیژنه‌ش بڕیار بدات‬ ‫كه‌ بڵێت كاك زان���ا خۆی‌ خنكاندووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م شته‌ له‌ڕاستییه‌وه‌ دووره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و دوا بینینی‌ هاوسه‌كه‌ی‌ له‌زینداندا‬ ‫پێ���ش گیانله‌ده‌س���تدانی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت "من به‌یانییه‌كه‌ی‌ تا ده‌ ده‌قیقه‌ش‬ ‫بۆ كاتژمێر نۆ الی‌ زانا بووم‪ ،‬زانا وتی‌‬ ‫میدیاكانم بۆ كۆبك���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬منیش وتم‬ ‫هه‌موویان له‌ناو سه‌وزاییه‌كه‌ی‌ به‌رده‌می‌‬ ‫مه‌حكه‌م���ه‌ن چاوه‌ڕوان���ی‌ ت���ۆن بێیته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ پێویس���ت ناكات‬ ‫كۆیان بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ته‌له‌فۆنیشی‌‬ ‫پێبوو له‌ناو س���جنه‌كه‌ قس���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كردم‌و پێیوتم عه‌سر وه‌ره‌ بۆ الم‪ ،‬باشه‌‬ ‫بۆچی‌ خۆی‌ ده‌خنكێنێت؟"‪.‬‬ ‫له‌درێژه‌ی‌ قس���ه‌كانیدا هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫قایمقام ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر خۆی‌ بخنكێنێت‬

‫پش���تێن‌و بۆینباخه‌كه‌ی‌ پێب���وو به‌و‌ه له‌زیندان‌و ئه‌م پاسه‌وانانه‌ چۆن رێگایان‬ ‫ی بۆ به‌وه‌ داوه‌‪.‬‬ ‫خۆی‌ ده‌خنكاند‪ ،‬نه‌ك وایه‌ری‌ كێبڵ ‌‬ ‫ببرێته‌ ژووره‌وه‌‌و خۆی‌ بخنكێنێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫"ئاسایش به‌رپرسه‌ له‌گیانله‌ده‌ستدانی‌‬ ‫كێبڵه‌ چۆن چووه‌ ژووره‌وه‌ بۆ زانا؟"‪.‬‬ ‫قایمقام"‬ ‫له‌كۆتایی‌ قس���ه‌كانیدا وتی‌ "ئه‌وه‌نده‌‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ یاس���ایی‌ هه‌یه‌ كاتێك كه‌‬ ‫ده‌ڵێ���م زان���ا خ���ۆی‌ نه‌خنكان���دووه‌‌و‬ ‫خنكێنراوه‌‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی‌ كورد هه‌یه‌ لیژنه‌ هه‌ر كه‌سێك ده‌ستبه‌سه‌ر ده‌بێت‪ ،‬یان‬ ‫ده‌رده‌چێت‪ ،‬لیژن���ه‌ چی كردووه‌؟ هیچ حوكم ده‌درێت‪ ،‬ده‌بێت گیان‪-‬ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫لیژنه‌ی���ه‌ك گه‌یش���تووه‌ته‌ نه‌تیجه‌؟ من ئه‌و الیه‌نه‌ی‌ كه‌ ده‌یگرێت پارێزراوبێت‌و‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی‌ نه‌تیج���ه‌ی‌ لیژنه‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم به‌پێ���ی‌ یاس���ا ب���ه‌ركاره‌كان مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫به‌چ���اوی‌ خۆش���م ببین���م زان���ا خۆی‌ له‌گه‌ڵدا بكرێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ یاس���اییه‌كه‌ی‌ ئاوێن���ه‌‬ ‫بخنكێنێت باوه‌ڕم نییه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد ك ‌ه جیاكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫زانا حه‌مه‌س���اڵح له‌زیندانێكی‌ تایبه‌تدا‬ ‫پاسه‌وانه‌كانی‌ ئاسایش به‌ماده‌ی‌‬ ‫بۆخۆی‌ س���ه‌رپێچییه‌ له‌یاس���ا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫‪ 408‬ده‌ستگیكراون‬ ‫پ���اش گیانله‌ده‌س���تدانی‌ قایمق���ام‌و "هه‌مووان ملكه‌چی‌ یاس���این‌و هه‌مووان‬ ‫ده‌س���تكردن به‌لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن له‌به‌رامبه‌ری���دا یه‌كس���انین‌و ده‌بوای���ه‌‬ ‫دادوه‌ری‌ لیكۆڵینه‌وه‌ له‌دادگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬قایمقام���ی‌ كۆچك���ردووش وه‌ك هه‌موو‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ راب���ردوو دادوه‌ر بڕی���اری‌ زیندانییه‌كی‌ تر له‌زیندانێكی‌ گش���تیدا‬ ‫ده‌س���تگیركردنی‌ چه‌ند پاس���ه‌وانێكی‌ بوایه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫زیندانه‌كه‌ی‌ زانا حه‌مه‌ساڵحی‌ ده‌ركرد‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی‌ ده‌س���ت ئه‌گه‌ر ناوب���راو له‌زیندانێكی‌ گش���تیدا‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وت���ووه‌ ئه‌و پاس���ه‌وانانه‌ به‌ بوای���ه‌ ل���ه‌ڕووی‌ ده‌روونیی���ه‌وه‌ باری‌‬ ‫ماده‌ی‌ ‪ 408‬له‌یاس���ای‌ سزادانی‌ عێراقی‌ باش���تر ده‌بوو‪ ،‬هاوكات ئه‌گه‌ر هه‌وڵی‌‬ ‫ده‌س���تگیركراون‪ ،‬ئه‌م ماده‌یه‌ تایبه‌ته‌ خۆكوشتنیشی‌ بدایه‌ زیندانییه‌كانی‌ تر‬ ‫به‌ خۆكوش���تن (انتح���ار)‪ ،‬گرتنی‌ ئه‌م نه‌یانده‌هێشت‌و هه‌رزووش پاسه‌وانه‌كان‬ ‫پاسه‌وانانه‌ش له‌سه‌ر ئه‌و ئه‌ساسه‌یه‌ كه‌ پێیان ده‌زانی‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ قس���ه‌ی‌ ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ "ئه‌و‬ ‫ئه‌مانه‌ هانده‌ربوون بۆ ئه‌و خۆكوشتنه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ یاس���ایی‌ به‌ ئاوێنه‌ی‌ كه‌سه‌ی‌ له‌ئاس���ایش زانا حه‌مه‌ساڵحی‌‬ ‫راگه‌یاند دانانی‌ ئه‌م ماده‌یه‌ له‌یاس���ای‌ له‌زیندانێكی‌ تایبه‌تدا زیندانی‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫س���زادانی‌ عێراقی‌ ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ به‌رپرس���یاریه‌تییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ یاسایی‌‬ ‫دادوه‌ره‌ك���ه‌ش بڕوای‌ وایه‌ كه‌ قایمقامی‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆ"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ بردن���ه‌‬ ‫س���لێمانی‌ خ���ۆی‌ خنكان���دووه‌ ن���ه‌ك‬ ‫ژووره‌وه‌ی‌ چه‌ند وایه‌رێك بۆ ته‌له‌فزیۆن‌و‬ ‫خنكێنراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ده‌س���تگیركردنی‌ ئه‌و سه‌الجه‌ی‌ ژوری‌ زیندانییه‌كه‌ی‌ قایمقام‪،‬‬ ‫پاسه‌وانانه‌ ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كرد كه‌ به‌ڵگه‌كان ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و پاس���ه‌وان یان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن كه‌ قایمقام خ���ۆی‌ به‌ وایه‌ری‌ ئه‌فسه‌رانه‌ی‌ رێگایان داوه‌ ئه‌و وایه‌رانه‌‬ ‫كاره‌ب���ا خنكاندبێ���ت‪ ،‬دادوه‌ری‌ ئ���ه‌و ببرێته‌ ژوره‌وه‌ كه‌ له‌كۆتاییدا خۆی‌ به‌وه‌‬ ‫كه‌یسه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌م خنكاندووه‌‪ ،‬رووبه‌ڕووی‌ به‌رپرسیاریه‌تی‌‬ ‫وایه‌رانه‌ چۆن براون بۆ زانا حه‌مه‌ساڵح یاسایی‌ ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬

‫"وه‌زاره‌ت ‌ی سامانه‌ سروشتییه‌كان بچوك كراوه‌ته‌و‌ه له‌كه‌سایه‌تییه‌كدا‬ ‫كه‌ جه‌نابی وه‌زیره‌‪ ،‬هه‌موو وه‌زاره‌ته‌كه‌ش خۆی‌و جا‌نتاكه‌یه‌تی‌"‬ ‫ ئا‪ :‬نزار گزالی‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی‌ كوردستان ‌‬ ‫ی سه‌وز‪ ،‬دانا سه‌عید‬ ‫له‌سه‌ر لیست ‌‬ ‫سۆفی‌ له‌دیدارێكی‌ ئاوێنه‌دا ب ‌ه‬ ‫ی باسی‌ ئه‌و هۆكارانه‌ ده‌كات‬ ‫راشكاوی ‌‬ ‫كه‌ بوونه‌ته‌هۆی‌ ئه‌و‌هی‌ ده‌نگ ب ‌ه‬ ‫ی حكومه‌ت نه‌دا‌و‬ ‫ی حه‌وت ‌‬ ‫كابین ‌ه ‌‬ ‫بایكۆتی‌ دانیشتنه‌ك ‌هی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بكات‪ ،‬له‌بار‌هی‌ ده‌نگ نه‌دانیشی‌ ب ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سامانه‌ سروشتیه‌كان وت ‌‬ ‫وه‌زیر ‌‬ ‫"ئه‌و وه‌زاره‌ت ‌ه سه‌رپێچیی یاسایی‬ ‫یه‌جگار زۆری تیا ئه‌نجام ده‌درێت‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ ته‌نیا وه‌زاره‌تێكه‌ له‌ناو‬ ‫جانتاكه‌ی جه‌نابی وه‌زیردایه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌یكه‌لیه‌تی وه‌زاره‌تی نییه‌"‪ .‬ئه‌م ‌ه ‌‬ ‫خواره‌وه‌ ته‌واوی‌ دیداره‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ل���ه‌ڕۆژی س���وێندخورادن‌و‬ ‫متمانه‌به‌خش���ین به‌كابینه‌ی حه‌وت تۆ‬ ‫بایكۆتی دانیش���تنه‌كه‌ت كردو ده‌نگت‬ ‫به‌و كابینه‌یه‌ نه‌دا‪ ،‬ئه‌مه‌ بۆ؟‬ ‫د‪.‬داناس���ه‌عید س���ۆفی‌‪ :‬راستیه‌كه‌ی‬ ‫ده‌بێت ل���ه‌و‌ه تێبگه‌ین ك��� ‌ه ده‌نگدان‬ ‫ی���ان متمانه‌به‌خش���ین به‌كابینه‌ی���ه‌ك‬ ‫یاخود وه‌زیرێك‪ ،‬به‌رپرس���یاریه‌تییه‌كی‬ ‫گه‌وه‌ره‌یه‌‪ .‬ئێم ‌ه هه‌رناكرێت بڵێین ئه‌و‌ه‬ ‫ته‌نها ده‌نگدانه‌و با لێی گه‌ڕێین بزانین‬ ‫چی ده‌كه‌ن‌و دواتر لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬س���ه‌باره‌ت ب ‌ه بایكۆتكردن ‌‬ ‫ی بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫دانیش���تنه‌كه‌ش هۆكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه ك��� ‌ه كاندیده‌كان���ی ئه‌و‬ ‫كابینه‌ی��� ‌ه له‌وانه‌ی ‌ه هه‌ندێكی لێهاتووی‬ ‫تیابێت‌و تۆمه‌تبار نه‌بن به‌هیچ فایلێكی‬ ‫گه‌نده‌ڵی‪ ،‬به‌اڵم به‌شێكی زۆری تێدای ‌ه‬ ‫ك ‌ه پێشتر له‌ماوه‌ی كاركردنیان گومانی‬ ‫زۆر له‌س���ه‌ر كاره‌كانی���ان هه‌ب���ووه‌‪،‬‬ ‫پێویس���ت ناكات ناوی ك���ه‌س بێنین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌و كابینه‌ی ‌ه وه‌زی���ری تێدای ‌ه‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بۆی بل���وێ له‌وانه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫جاد‌ه بۆ خۆی ته‌ق��� ‌ه له‌خه‌ڵك بكات‪.‬‬

‫به‌و مانای���ه‌ی ك ‌ه هه‌ندێ���ك كاندیدی‬ ‫تێدای ‌ه پێویستی به‌و‌ه ده‌كرد‌و ده‌بوای ‌ه‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م دادگا ئاماده‌ب���ن‪ .‬بۆی��� ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و‌ه یه‌كێك ل���ه‌و هۆكارانه‌ی ‌ه ك ‌ه من‬ ‫نه‌توان���م ده‌ن���گ به‌كاندیدێك بده‌م ك ‌ه‬ ‫به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه بێت‪ .‬كاندی���دی تێدای ‌ه‬ ‫تێوه‌گالو‌ه له‌گه‌نده‌ڵی‌و فایلی گه‌نده‌ڵی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا یه‌كالیی نه‌بۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیدی ئه‌گ���ه‌ر پێیدابچین ده‌توانم بڵێم‬ ‫كابینه‌ك��� ‌ه خه‌ڵكانێك���ی زۆری تێدای ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه بۆم���ن ئاس���ان نیی��� ‌ه ده‌نگیان‬ ‫پێبده‌م‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌و‌ه به‌س نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫حیزبك یان لیس���تێك كاندیدی كردو‌ه‬ ‫ك ‌ه من له‌ناوی���دا كارده‌كه‌م‪ .‬وه‌كو وتم‬ ‫ده‌نگدان به‌رپرس���یاریه‌تییه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫من به‌رله‌وه‌ی حس���اب ب���ۆ ئه‌و‌ه بكه‌م‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه له‌نێو لیس���تێكم یان ئینتمام بۆ ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌بێت حس���اب بۆ ئه‌و‌ه بكه‌ین‬ ‫ك ‌ه خه‌ڵكانێك له‌و ش���وێنان ‌ه دابنێین‌و‬ ‫متمانه‌یان بده‌ینێ ك ‌ه به‌كرده‌یی خه‌ڵك‬ ‫لێیان رازیبێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك وتم وه‌زیرمان‬ ‫هه‌ی ‌ه كه‌س نازانێ���ت ئیش‌و كاره‌كانی‬ ‫چۆن ده‌ڕوات‪ ،‬بۆی ‌ه بۆ من ئاسان نیی ‌ه‬ ‫ئه‌و متمانه‌یه‌ی خه‌ڵك بدۆڕێنم‪ ،‬باشتر‌ه‬ ‫ده‌ن���گ ن���ه‌ده‌ی له‌وه‌ی ك��� ‌ه متمانه‌ی‬ ‫خه‌ڵ���ك بدۆڕێنیت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی خه‌ڵك‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی زۆر زۆر زیاتری���ان ده‌كرد‬ ‫ی وه‌زیره‌كان‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه نه‌بوو‪ ،‬به‌هه‌مانش���ێو‌ه‬ ‫كاندیدی���ش كران���ه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكانێك���ی‬ ‫دیك���ه‌ش هات���ون له‌وانه‌ی��� ‌ه ئه‌وانیش‬ ‫به‌هه‌مان شێو‌ه زۆر شایست ‌ه نه‌بن‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫متمانه‌به‌خشین به‌كابینه‌یه‌كی ئاواو به‌و‬ ‫وه‌زیران���ه‌‪ ،‬ده‌توانم بڵێ���م هه‌موو ئه‌و‬ ‫ی ره‌ش���ده‌كرده‌و‌ه‬ ‫ی من ‌‬ ‫هه‌وڵ‌و ئه‌ركان ‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه له‌م���اوه‌ی ئ���ه‌و دوو س���اڵه‌ی‬ ‫راب���ردودا به‌ش���ێوازێكی ره‌خنه‌گران ‌ه‬ ‫ته‌ماشای پرۆسه‌ی حوكمڕانیم كردوو‌ه‬ ‫له‌كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێ���ت وای��� ‌ه ش���ێوازی‬ ‫ده‌ستنیش���انكردنی وه‌زیره‌كان ده‌بوو‬

‫سه‌ر به‌هه‌ر‬ ‫لیستێكی‌ دیكه‌‬ ‫بومایه‌ یان‬ ‫سه‌ربه‌خۆ بومایه‌‬ ‫هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫ئێستا ئیشم ده‌كرد‬ ‫چۆن بوایه‌؟ یان له‌سه‌ر چ بنچینه‌یه‌ك‬ ‫بوایه‌؟‬ ‫د‪.‬دانا سه‌عید س���ۆفی‌‪ :‬هه‌ڵبژاردنی‬ ‫كه‌س���ه‌كان پێویس���ت ‌ه له‌ڕێگ���ه‌ی‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌كی دیموكراس���ی بێت‪ ،‬جا‬ ‫چ له‌نێ���و حیزبه‌كان���ه‌و‌ه ی���ان به‌هه‌ر‬ ‫ش���ێوه‌یه‌كی دیكه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی ئێم ‌ه‬ ‫ئاگاداربی���ن ئ���ه‌و كاندیدان��� ‌ه ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ڕێی پرۆس���ه‌یه‌كی دیموكراس���یانه‌ی‬ ‫ناو حیزبه‌كانی���ش هه‌ڵنه‌بژێردرابوون‌و‬ ‫كاندیدی ئه‌م‌و ئه‌و بوون‪ .‬ده‌توانم بڵێم‬ ‫كاندیدی شه‌خسی بوون‪ .‬بۆی ‌ه قورس ‌ه‬ ‫ده‌نگ به‌و كاندیدان ‌ه بدرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا جگ��� ‌ه له‌ت���ۆ هی���چ‬ ‫په‌رله‌مانتارێك���ی دیكه‌ی فراكس���یۆنی‬

‫ی س���ه‌وز هه‌بوو‬ ‫ی له‌لیست ‌‬ ‫كوردس���تان ‌‬ ‫هاوهه‌ڵوێست بێت له‌گه‌ڵتدا؟‬ ‫د‪.‬دانا س���ه‌عید س���ۆفی‌‪ :‬ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫من ئاگاداربم هه‌ندێك له‌په‌رله‌مانتاران‬ ‫ته‌نها به‌ش���ێوه‌ی تاكه‌كه‌سی ده‌نگیان‬ ‫به‌چه‌ن���د وه‌زیرێ���ك ن���ه‌دا‪ ،‬له‌وان��� ‌ه‬ ‫كاندیدی بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی‌و یه‌كێك‬ ‫له‌وه‌زیره‌كانی ب���را توركمانه‌كان‌و تاك ‌ه‬ ‫تاك ‌ه ش���تی دیك���ه‌ش هه‌ب���وو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی به‌ش���ی زۆری‬ ‫ئاماده‌بوون‌و ده‌نگیان به‌كابینه‌كه‌ دا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دووب���ار‌ه بینیم���ان دانای‬ ‫سه‌عید سۆفی له‌كاتی سوێندخواردنی‬ ‫وه‌زیری سامان ‌ه سروشتیه‌كان بایكۆتی‬ ‫دانیش���تنه‌كه‌ی كرد‪ ،‬تێبینیت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و وه‌زیره‌ چییه‌؟‬ ‫د‪.‬دانا سه‌عید سۆفی‪ :‬ئه‌و وه‌زاره‌ت ‌ه‬ ‫س���ه‌رپێچیی یاسایی یه‌جگار زۆری تیا‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‌و كاروباره‌كانیش���ی بۆ‬ ‫ئێم ‌ه ته‌واو ناڕوونه‌‪ ،‬وه‌زاره‌تێك ‌ه ناتوانین‬ ‫بڵێین ك ‌ه هه‌یكه‌لیه‌تی وه‌زاره‌تی تێدایه‌‪،‬‬ ‫ته‌نی���ا وه‌زاره‌تێك ‌ه له‌ن���او جانتاكه‌ی‬ ‫جه‌ناب���ی وه‌زیردایه‌‪ ،‬به‌ه���ۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه پێش���تریش ئ���ه‌و وه‌زاره‌ت ‌ه ئاگادار‬ ‫كراوه‌ته‌و‌ه ك ‌ه پێویس���ت ‌ه هه‌یكه‌لیه‌تی‬ ‫ی بكرێت‪ ،‬وه‌ك���و وه‌زاره‌ته‌كانی‬ ‫دیاری��� ‌‬ ‫دیك ‌ه بێت‌و خه‌ڵك بتوانێت هاتوچۆیان‬ ‫ب���كات‪ ،‬ب���ۆ موتابه‌عه‌و لێپرس���ینه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌ردانی بكرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و وه‌زاره‌ت ‌ه به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه نییه‌و تۆ‬ ‫ناتوانی سه‌ردانی بكه‌یت‌و هیچ شتێكت‬ ‫ی دیكه‌و‌ه‬ ‫له‌به‌ر ده‌ستدانییه‌‪ ،‬له‌ڕوویه‌ك ‌‬ ‫گومانی زۆر هه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر ئیشكردنی‬ ‫ئه‌و وه‌زاره‌ت���ه‌‪ ،‬نه‌ك ته‌نها بۆ خه‌ڵك‌و‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان‪ ،‬به‌ڵك���و ب���ۆ ئێمه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتارانیش ئاس���ان نیی ‌ه بتوانین‬ ‫زانی���اری ته‌واومان به‌ده‌س���ت بگات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا خ���ودی وه‌زاره‌تیش بچوك‬ ‫كراوه‌ته‌و‌ه له‌كه‌سایه‌تییه‌كدا ك ‌ه جه‌نابی‬ ‫وه‌زیره‌‪ ،‬خۆی‌و جه‌نتاكه‌ی‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌ت نه‌بوونه‌ت ‌ه‬

‫هۆی ئ���ه‌وه‌ی له‌الیه‌ن لیس���ته‌كه‌ته‌و‌ه‬ ‫یان وردتر بڵێن له‌الی���ه‌ن یه‌كێتییه‌و‌ه‬ ‫سه‌رئێش���ه‌ت ب���ۆ دروس���ت بكرێت‌و‬ ‫لێپیچینه‌وه‌ت له‌گه‌ڵ بكرێت؟‬ ‫د‪.‬دانا سه‌عید سۆفی‌‪ :‬لێپێچینه‌وه‌یه‌كی‬ ‫راس���ته‌وخۆ نیی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی گش���تی ته‌ماشای بكه‌ی‬ ‫جاروبار ده‌توانم بڵێ���م ناڕه‌زایی هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌رامب���ه‌ر هه‌ڵوێس���ته‌كانی من‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی راس���ته‌وخۆ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و هه‌ڵوێست ‌ه ئاگاداركرابمه‌و‌ه‬ ‫ی���ان لێپێچینه‌وه‌ی���ه‌ك هه‌بێ���ت‪ ،‬هیچ‬ ‫شتێكی وا نه‌بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه به‌ڕاستی من‬ ‫به‌شێوازی تایبه‌تی خۆم ئیش ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ه���ه‌ر ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك یان‬ ‫هه‌رشتێك هه‌بێت ره‌نگ ‌ه زۆر به‌گرنگی‬ ‫وه‌رنه‌گ���رم‪ ،‬چونك ‌ه م���ن ناتوانم ئه‌و‬ ‫شێوازه‌ی خۆم بگۆڕم‪.‬‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫لێدوا‬ ‫‌ڕووی‬ ‫ه‬ ‫ل���‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆر جار‬ ‫ دانا سه‌عید سۆفی‬ ‫هه‌ڵوێس���ت‌و تاد‪ ..‬بیروب���اوه‌ڕی خۆت‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌متر پابه‌ندی لیست‌و حیزبیت‪ - ،‬ساڵی ‪ 1971‬له‌دایك بووه‌‬ ‫ئایا چۆن��� ‌ه ئه‌م ‌ه واینه‌ك���ردوو‌ه وه‌كو ‪ -‬س���اڵی ‪ 1986‬له‌الی���ه‌ن رژێم���ی‬ ‫كه‌سێكی بێالیه‌ن خۆت رابگه‌یه‌نی؟‬ ‫به‌عس���ه‌و‌ه ‪ 13‬مانگ زیندانی كراوه‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫د‪.‬دانا سه‌عید سۆفی‌‪ :‬گرنگ ئه‌و‬ ‫دوای ئازادكردنی په‌یوه‌ندیی به‌هێزی‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫شێوازی ئیشكردنم س���ه‌ربه‌خۆیان‬ ‫پێشمه‌گه‌وه‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫به‌الی منه‌و‌ه گرنگ نیی ‌ه ئێس���تا‬ ‫ ساڵی ‪ 1988‬ئاواره‌ی ئێران بووه‌‬‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌ه‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫به‌لیس���تی كوردستانیم‪ ،‬س���ه‌ر‬ ‫ل���ه‌دوای راپه‌ڕین تا س���اڵی ‪1996‬‬ ‫‌خۆ‬ ‫ه‬ ‫‌رب‬ ‫ه‬ ‫ی دیك ‌ه بومای ‌ه یان س‬ ‫لیس���تێك ‌‬ ‫خه‌ریكی چاالكی رۆشنبیری‌و ئه‌ده‌بی‬ ‫ئیشم‬ ‫ئێستا‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ش���ێو‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫بومای ‌ه هه‌ر‬ ‫بو‌وه‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫رێنیش���اند‬ ‫من‬ ‫بۆ‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ده‌ك���رد‪.‬‬ ‫ ساڵی ‪ 1997‬چۆت ‌ه واڵتی سوید‬‫‌ن���دی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌رژ‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌كان���م‬ ‫ه‬ ‫كار‬ ‫‌و‬ ‫له‌ئی���ش‬ ‫ ساڵی ‪ 2003‬بڕوانامه‌ی به‌كالۆریۆسی‬‫‌زانم‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌ڕاستی‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫من‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫گش���تیی‬ ‫له‌مێژوی فیكری رۆژئ���اوا له‌زانكۆی‬ ‫‌نێم‪،‬‬ ‫ه‬ ‫داد‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫شتێك‬ ‫‌موو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌پێش‬ ‫ئه‌و‌ه له‬ ‫س���تۆكهۆڵم به‌ده‌س���تهێناوه‌‪ ،‬ه���ه‌ر‬ ‫‌ندیی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌رژ‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێشموای‬ ‫دواجار‬ ‫له‌هه‌مان زانكۆ رش���ته‌ی كۆمه‌ڵناسی‬ ‫هاواڵتیاندا‬ ‫‌ندی‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌رژ‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫بێت‪،‬‬ ‫گشتیدا‬ ‫خوێندنه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌تا به‌كالۆریۆس‌و‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ب���ۆ نابێ���ت له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی دوات���ر ماس���ت ‌هر‌و دواجار له‌س���اڵی‬ ‫حیزبه‌كان‌و لیس���ت‌و فراكس���یۆنه‌كاندا ‪ 2009‬بڕوانام���ه‌ی دكتۆرای له‌زانكۆی‬ ‫بێت؟ پێم س���ه‌یر‌ه ئه‌گه‌ر دژیه‌كییه‌ك ستۆكهۆڵم به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫له‌نێوان ئه‌مه‌دا هه‌بێت‪ .‬بۆی ‌ه هه‌رناوێك ‪ -‬ئێستا ئه‌ندامی په‌رله‌مان‌و سه‌رۆكی‬ ‫له‌خ���ۆم بنێم هه‌ر به‌و ش���ێواز‌ه ئیش لیژنه‌ی كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نییه‌‪.‬‬ ‫ده‌كه‌م‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬راگه‌یاندن ‌ی ده‌وڵه‌ت ‌ی كورد ‌ی‬ ‫ئاسانه‌‪ ،‬به‌اڵم پێداویستییه‌كان ‌ی ژیان ‌ی دژواره‌‬ ‫ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌نته‌ری‌ لێكۆڵینه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ستراتیژی‌ كوردستان‪ ،‬فه‌رید‬ ‫ی‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبوونه‌وه‌كه‌ی‌ هه‌ولێره‌وه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫سه‌ندنه‌وه‌ی‌ متمانه‌ له‌سه‌رۆك‬ ‫ی مالیكی‌)‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێراق (نور ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆتایی‌ هاتووه‌‌و ناوبراو تا هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫داهاتوو له‌پۆسته‌كه‌یدا ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لێكۆڵینه‌و‌ه ‌‬ ‫ی س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫ی كورستان ئاماژه‌ ‌‬ ‫ستراتیژ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ هه‌ولێر‪ ،‬سه‌رۆك ‌‬ ‫ی گه‌یاند‌ه‬ ‫ره‌وتی‌ سه‌در په‌یامێكی‌ گرنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورد‌و ئه‌وانیش به‌باش ‌‬ ‫سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫لێی‌ تێگه‌یشتن‪.‬‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد پێیوای ‌ه ك ‌ه له‌ئێستادا‬ ‫ی سیاس���ی‌ عێ���راق ب���ه‌ره‌و‬ ‫ره‌وش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هێوربوونه‌وه‌ ده‌چێت‌و ئه‌و الیه‌نانه‌ش ‌‬ ‫كه‌ له‌هه‌ولێ���ر كۆبوونه‌وه‌ ره‌زامه‌ندییان‬ ‫ی‬ ‫نیشاندا له‌س���ه‌ر به‌س���تنی‌ كۆنگر‌ه ‌‬ ‫نیش���تمانی‌‪ ،‬هه‌ر له‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌شدا‬ ‫ێ مه‌س���ه‌له‌ وازی‌ لێهێنرا له‌وان ‌ه‬ ‫هه‌ن���د ‌‬ ‫ی متمانه‌ له‌مالیكی‌‌و رازیبوون‬ ‫سه‌ندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی داهاتوو‪،‬‬ ‫به‌مان���ه‌وه‌ی‌ تا هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ی دیك���ه‌ش ك��� ‌ه زۆر گرنگ��� ‌ه‬ ‫خاڵێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���یعه‌كان به‌ڵێنیانداوه‌ بۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫داهاتوو مالیكی‌ بۆ س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫كاندید ناكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ك��� ‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و ‪ 15‬رۆژه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ولێر وه‌كو مۆڵه‌ت‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫دراو‌ه به‌مالیك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵێنه‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌رنا بیر له‌سه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫متمان��� ‌ه ده‌كه‌ن���ه‌و‌ه لێ���ی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی له‌مانه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد دووبار‌ه جه‌خت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كرده‌وه‌ له‌پۆس���ته‌كه‌یدا‌و وت ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی متمانه‌ له‌مالیك ‌‬ ‫"پێموایه‌ سه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هات‌و هه‌موو كێشه‌كان ده‌برێن ‌ه‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی نیشتمانی‌‌و له‌و ‌‬ ‫كۆنگره‌ ‌‬ ‫یه‌كت���ر ده‌بن���ه‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه مالیكیش‬ ‫ی له‌كورد‌و س���ونن ‌ه‬ ‫ره‌خنه‌یه‌ك���ی‌ زۆر ‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێ���ك مه‌س���ه‌له‌ش هه‌ی ‌ه‬ ‫ێ بیوروژێنێ‌"‪.‬‬ ‫نیازی‌ وایه‌ له‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوبراو ئاش���كرایكرد ك ‌ه پێش به‌ستن ‌‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ك��� ‌هی‌ هه‌ولێ���ر‪ ،‬الیه‌نه‌كان‬ ‫ی ك ‌ه متمان ‌ه‬ ‫رێككه‌وتبوون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌س���ه‌ننه‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه تاڵه‌بان ‌‬ ‫له‌مالیك ‌‬

‫ی‬ ‫سه‌رۆك كۆمار بڕیاریدا كۆبوونه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌ولێر) بۆ‬ ‫راوێژكارانه‌ (كۆبوونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی "پێموای ‌ه‬ ‫ئه‌و قه‌یران ‌ه پێكبهێنرێ‌‌و وت ‌‬ ‫ی (راوێژكارانه‌)ش گرنگ بوو‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌یه‌ ته‌نه���ا راوێژكردنه‌‌و هیچ‬ ‫واتا ‌‬ ‫ی لێناكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه توانییان‬ ‫بڕیارێك ‌‬ ‫بگه‌نه‌ لێكتێگه‌یشتن‪ ،‬له‌به‌یاننامه‌كه‌شدا‬ ‫ی‬ ‫هه‌ست به‌وه‌ ده‌كرێت كه‌ میانڕه‌وییه‌ك ‌‬ ‫ی پێو‌ه دیاره‌‪ ،‬بۆی ‌ه تائێس���تاش‬ ‫باش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ مالیكی‌‌و نه‌ په‌رله‌مانتاره‌كانی‌ دژ ‌‬ ‫به‌یاننامه‌كه‌ لێدوانیان نه‌داوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ناوبراو رونیكرده‌و‌ه كه‌ ره‌نگ ‌ه كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی گونجاو‬ ‫نیش���مانی‌ بتوانێت چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫بۆ به‌شێك له‌كێشه‌كان دابنێت یه‌كێك‬ ‫ی‬ ‫له‌وانه‌ ره‌نگه‌ هانده‌ر بێت بۆ خێراكردن ‌‬ ‫ی نوێن���ه‌ران بۆ‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫هاندان��� ‌‬ ‫ی نه‌وت‌و گاز ئه‌وه‌ش‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫ده‌ركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌مه‌رجێك پێشتر الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكبكه‌ون‪ ،‬به‌اڵم پێیوایه‌ كێشه‌ی‌ هێز ‌‬ ‫"پێش���مه‌رگه‌" له‌نێوان هه‌رێم‌و به‌غدادا‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كۆنگره‌یه‌ش ناتوانێت چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی ئاڵۆزه‌‌و‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ مه‌س���ه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ده‌س���تور‌و ده‌سه‌اڵته‌كان ‌‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی عێراق���ه‌و‌ه هه‌یه‌‌و‬ ‫هه‌رێم‌و یاس���اكان ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫پێیوای ‌ه ئه‌م كێشه‌یه‌ تا ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‌و ره‌نگه‌ یه‌كێكیش بێت له‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه هه‌میش ‌ه مای ‌هی‌ گرژ ‌‬ ‫مه‌س���ه‌الن ‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان‌و عێراقدا‬ ‫له‌نێوان هه‌رێم ‌‬ ‫دروست بكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد هاتنی‌ س���ه‌رۆكی‌ ره‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ شار ‌‬ ‫س���ه‌در (موقته‌دا س���ه‌در) ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ولێر به‌س���ته‌وه‌ به‌و بانگهێش���ته‌ ‌‬ ‫كه‌ ب���ۆی‌ نێ���ردرا بۆ به‌ش���داریكردن‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌ی‌ هه‌ولێر‌و جه‌ختیكرده‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 18‬خاڵ ‌‬ ‫ك ‌ه س���ه‌در ئه‌جێندایه‌ك��� ‌‬ ‫پێبوو ك���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ "زیره‌كانه‌"‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌یاند‌ه ئه‌و شوێنه‌ ‌‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫په‌یامه‌كان ‌‬ ‫ی بڵێت‬ ‫ێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كه‌ خۆی‌ ویس���تی‌‪ ،‬به‌ب ‌‬ ‫ی چ كه‌سێك‬ ‫من ئه‌و په‌یام ‌ه ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‌و الیه‌نه‌كانی���ش له‌په‌یامه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خاك ‌‬ ‫گه‌یشتن له‌وانه‌ش (یه‌كپارچه‌ی ‌‬ ‫ی سامانی‌ عێراق بۆ‬ ‫عێراق‌و دابه‌شكردن ‌‬ ‫ێ جیاوازی‌)‪.‬‬ ‫هاوواڵتیان ب ‌‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫ی بۆچون ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌جیاواز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه بارزان ‌‬ ‫بارزانی‌ له‌س���ه‌ر مالیك ‌‬ ‫ی "الب���ردن"‌و تاڵه‌بانی���ش له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫داوا ‌‬ ‫"مانه‌وه‌"ی���دا بوو‪ ،‬فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‬ ‫ی‬ ‫رونیك���رده‌و‌ه ك��� ‌ه پێ���ش به‌س���تن ‌‬

‫موقته‌دا زیره‌كان ‌ه‬ ‫په‌یامه‌كانی‌ گه‌یاند‌ه‬ ‫ئه‌و شوێن ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫ویستی‌‬

‫ی‬ ‫پێش كۆبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ولێر الیه‌نه‌كان‬ ‫رێككه‌وتن له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫مانه‌وه‌ ‌‬

‫ی به‌سه‌ركرده‌وه‌ په‌رله‌مان نه‌بێت‬ ‫ی هه‌رێم هه‌موو الیه‌ك ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫"خۆشک‌و برایانی خۆشه‌ویستم‪،‬‬ ‫پڕ به دڵ سوپاستان ده‌که‌م بۆ‬ ‫په‌یامه‌کانتان به بۆنه‌ی گه‌ڕانه‌وه‌م بۆ‬ ‫واڵتی خۆشه‌ویست‪ .‬به زوترین کات‬ ‫ئه‌نجامه‌کانی سه‌ردانه‌کانم بۆ واڵتانی‬ ‫ده‌ره‌وه پێشکه‌شتان ده‌که‌م‪ .‬هه‌ر شادو‬ ‫به‌خته‌وه‌ر بن"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ په‌یامی‌ بارزانی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستانه‌ كه‌ له‌په‌یجی‌ تایبه‌تی‌ خۆیه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ هاوواڵتیانی‌ كردووه‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌گه‌ش���ته‌كه‌ی‌ ب���ۆ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪،‬‬ ‫ناوبراو ل���ه‌دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌و له‌م چه‌ند‬ ‫رۆژه‌ی‌ راب���ردوودا چه‌ندین دانیش���تن‌و‬ ‫كۆبوون���ه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ سیاس���ه‌تمه‌دارو‬ ‫رۆژنامه‌نووس���ان‌و الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‌و‬ ‫نوێنه‌رانی‌ كورد له‌په‌رله‌مان‌و حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقدا ئه‌نجامداو گفتوگۆی‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌گه‌ش���ته‌كه‌ی‌‌و پالندانان بۆ داهاتووی‌‬ ‫كوردس���تان‌و عێراق له‌گه‌ڵ‌ كردن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ جێی‌ س���ه‌رنجه‌ بارزانی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌رینه‌كردووه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫ب���وو‪ ،‬به‌مه‌رجێك له‌س���ااڵنی‌ رابردوودا‬ ‫له‌هه‌لومه‌رج���ه‌ هه‌س���تیار‌و گه‌ش���ته‌‬ ‫گرنگه‌كانی���دا هاتووه‌ت���ه‌ په‌رله‌م���ان‌و‬ ‫روونكردنه‌وه‌ی‌ خۆی‌ پێش���كه‌ش به‌وان‬ ‫ك���ردووه‌‪ .‬به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتاران���ی‌‬ ‫كوردس���تان نیگه‌رانی‌ خۆیان به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌په‌راوێز خس���تنی‌ په‌رله‌مان ده‌رده‌بڕن‬ ‫ك���ه‌ ناتوانێ���ت رۆڵ���ی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ببینێ���ت‪ .‬په‌رله‌مانتاری‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌ له‌سه‌ر لیستی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‪ ،‬گۆران ئ���ازاد له‌لێدوانێكدا بۆ‬

‫تا ئێستاش‬ ‫له‌په‌رله‌ماندا ئیراده‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫نییه‌ بۆ گێڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫رۆڵ‌و مه‌رجه‌عیه‌ت بۆ‬ ‫په‌رله‌مان‬ ‫ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌ ئه‌گ���ه‌ر په‌رله‌مان‬ ‫پش���تگوێ‌ نه‌خرایه‌‌و مه‌رج���ه‌ع بوایه‌‌و‬ ‫له‌دوای‌ هه‌موو كه‌س���ێكه‌وه‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫پێنه‌كرایه‌‪ ،‬ئه‌وا نزیكه‌ی‌ ‪ 63‬په‌رله‌مانتار‬ ‫ناچار نه‌ده‌بوون یاداش���تێك بنوسن بۆ‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌مه‌به‌س���تی‌ بینینی‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ به‌پێی‌ پ���ڕۆژه‌ی‌ ده‌س���توری‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬په‌رله‌مان مه‌رجه‌عی‌‬ ‫بڕیاره‌ چاره‌نووسسازه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ه‌الی‌ په‌رله‌مانتاران���ی‌‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ جێ���ی‌ پرس���یاره‌‪ :‬ئایا‬ ‫له‌ڕووی‌ ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌سه‌روو په‌رله‌مانه‌وه‌یه‌و هیچ ناوه‌ندێك‬ ‫توانای‌ لێپرسینه‌وه‌ی‌ له‌سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫نییه‌؟ به‌س���ه‌رنجدان له‌وه‌ی‌ كه‌ له‌بڕیاره‌‬ ‫چاره‌نوسسازه‌كانیش���دا سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پرس‌و راوێژ كردن له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ س���ه‌ر به‌فراكس���یۆنی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ كوردستان "ناسك‬ ‫تۆفیق" جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫روون‌و ئاش���كرایه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان وه‌كو مه‌رجه‌عی‌ سیاس���ی‌‬

‫كرێكار‬ ‫له‌غیابی‬ ‫پرۆژ‌ه‬ ‫یاسایه‌كی‬ ‫په‌رله‌مانیدا!‬

‫ێ مالیك���ی‌ البب���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫بیان���ه‌و ‌‬ ‫ی ره‌خنه‌ش‬ ‫ده‌ركه‌وت له‌گ��� ‌ه ‌ڵ هه‌بوون ‌‬ ‫له‌مالیكی‌ له‌الیه‌ن ئه‌و گروپانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی سه‌ندنه‌وه‌ی‌ متمان ‌ه‬ ‫نه‌گه‌یشتۆته‌ راده‌ ‌‬ ‫له‌مالیكی‌‪.‬‬ ‫ی كۆبوونه‌وه‌كه‌ی‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫پێش به‌ستن ‌‬ ‫ی‬ ‫بارزانی‌ س���ه‌ردانی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و توركیا ‌‬ ‫ی‬ ‫كرد‌و موقته‌داش له‌ئێرانه‌وه‌ س���ه‌ردان ‌‬ ‫ه‬ ‫هه‌ولێری‌ كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆچونێك هه‌ی ‌‬ ‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬ ‫ك���ه‌ پێیوای���ه‌ "ئه‌مه‌ری���كا‌و ئێرانیش‬ ‫ی مالیك���ی" بوون‪ ،‬له‌و‬ ‫له‌گ��� ‌ه ‌ڵ مانه‌وه‌ ‌‬ ‫كرێكاری كورد تا ئه‌مرێت نان ‌ه درۆزن ‌ه‬ ‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه‬ ‫رووه‌و‌ه ئه‌سه‌سه‌رد ئاماژه‌ ‌‬ ‫ئه‌خوات‪ ،‬به‌اڵم نانێكی ش���ه‌هامه‌ت‌و‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق‪،‬‬ ‫له‌دوای‌ كشانه‌وه‌ ‌‬ ‫پیرۆز‪ ،‬خاوه‌نی یاسای كارو كرێكاریی‬ ‫رۆڵی‌ له‌عێراقدا به‌ره‌و الوازی‌ ده‌ڕوات‌و‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬وه‌ك یاس���ای وه‌به‌رهێنان‌و‬ ‫ئێرانی���ش ب���ه‌ره‌و هه‌ڵكش���ان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫یاس���ای كاری رۆژنامه‌نوس���ان‪،‬‬ ‫ێ "ئێران‬ ‫ی رۆڵه‌كانیان بك���ر ‌‬ ‫ب���ه‌راورد ‌‬ ‫یان خ���اوه‌ن بیم���ه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫به‌هێزتر بووه‌"‪.‬‬ ‫نین‌و هێش���تا له‌ژێر جه‌بری یاس���ا‬ ‫ی بۆ توركیا‬ ‫ی بارزان��� ‌‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ گه‌یش���تن ‌‬ ‫كۆنه‌كان���ی حكومه‌تی عێراقیدا ژیان‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌مدواییه‌ی���دا‪ ،‬گرژ ‌‬ ‫له‌س���ه‌ردانه‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌گوزه‌رێن���ن وه‌ك بڕیاری (‪150‬ی‬ ‫ی عێ���راق‌و توركی���ا‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كان��� ‌‬ ‫س���اڵی ‪)1987‬ی به‌عس���یه‌كان ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫دروس���تبوو‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ س���ه‌نته‌ر ‌‬ ‫كرێكاری نه‌هێشت‌و هه‌موویانی كرد‬ ‫لێكۆڵینه‌و‌هی‌ س���تراتیژی‌ كوردس���تان‬ ‫ب ‌ه فه‌رمانبه‌ری ساخت ‌ه بۆ داپۆشینی‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌كرد كه‌ ستراتیژ ‌‬ ‫بێكاری‪ ،‬ئێس���تاش له‌كوردس���تان‬ ‫توركیا ئه‌وه‌یه‌ ده‌یه‌وێ‌ سوریا‌و عێراق‬ ‫ی‬ ‫پێكه‌وه‌ ببه‌ستێته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك چۆن هه‌وڵ ‌‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم هێشتا له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫‌دات‪،‬‬ ‫روخاندن���ی‌ رژێم���ی‌ ئه‌س���ه‌د ده‬ ‫نه‌ری���ت‌و ریتم ‌ه ئه‌ڕوات‌و پرۆس���ه‌ی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫روخاندن‬ ‫به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ هه‌وڵ���ی‌‬ ‫ب��� ‌ه فه‌رمانبه‌ركردنی تاكی كوردی‌و‬ ‫‌و‪،‬‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌بۆچون‬ ‫مالیكیش���یدا‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‬ ‫بێ���كاری داپۆش���راو به‌رده‌وام���ه‌‌و‬ ‫‌وت"‬ ‫ه‬ ‫چ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌تێك‬ ‫توركیا له‌وه‌دا "سیاس���ه‬ ‫فه‌رمانگه‌ی وا هه‌ی ‌ه پێویستی ب ‌ه ‪20‬‬ ‫‌ڵێ���ك‬ ‫ه‬ ‫كۆم‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌و ده‌كات‌و توش���‬ ‫فه‌رمانبه‌ر زیات���ر نییه‌‪ ،‬كه‌چی ‪200‬‬ ‫‌وان‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫توركیا‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ی كێش��� ‌ه ده‌بێت‪" ،‬چونك‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ هه‌ولێر ئه‌و الیه‌نانه‌ ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ر موچ���ه‌ی تێدا وه‌رئه‌گرن‬ ‫عێراق‬ ‫ڵ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ستراتیژ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ندیی‬ ‫ه‬ ‫‌یو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ده‌یانویست متمانه‌ له‌مالیكی‌ بسه‌ننه‌و‬ ‫بۆ موجامه‌له‌و ب���ۆ كاتی ده‌نگدان‪،‬‬ ‫‌یان‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫سیاس‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌اڵم‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌كات‪،‬‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫دروست‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫لێی‌ په‌شیمان بوونه‌وه‌‌و هۆكاره‌كه‌ش‬ ‫له‌ڕابردوودا كرێكاران به‌رده‌وام كااڵی‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ش���‬ ‫ه‬ ‫هۆی‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫زیان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫توش���‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫یئ‬ ‫ئه‌وه‌ بوو گه‌یش���تن ‌ه ئه‌و باوه‌ڕه‌ ‌‬ ‫به‌اڵم به‌بڕوا ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی س���ه‌نته‌ر ‌ی سیاسی‌و سوته‌مه‌نی شۆڕش‌و هێزی‬ ‫ڵ‬ ‫‌‬ ‫پا‬ ‫عێراق‬ ‫كرد‬ ‫ناچار‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫مالیك���‬ ‫توركیا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌جێندا‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه ناچێته‌ س���ه‌ر‪ ،‬ئه‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ س���تراتیژی‌ كوردس���تان كار بوون بۆ جوانكردنی ئایدۆلۆژیاو‬ ‫ئێران"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫باو‬ ‫بۆ‬ ‫بنێت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێو‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ندن‬ ‫كۆبوونه‌وه‌كه‌ش مه‌سه‌ل ‌هی‌‬ ‫تی���اسهنه‌ب���وو‪ ،‬س���ه‌باره‌ت به‌و‌ه ‌ی ك ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ مانه‌و‌ه ‌ی ئه‌گه‌ر مه‌به‌س���ت له‌ده‌وڵه‌ت��� ‌ی كورد ‌ی سه‌رخستنی شۆڕشه‌كان‪ ،‬كااڵ بوون‬ ‫ی‬ ‫متمان���ه‌ی‌ له‌مالیك��� ‌‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌شدا باس نه‌كرا‪ ،‬به‌ڵكو مالیكی���دا‪ ،‬سیاس���ه‌تی‌ توركی���ا چۆن ته‌نه���ا "راگه‌یاندن��� ‌ی ده‌وڵ���ه‌ت" بێت به‌ده‌س���ت حیزبه‌ سیاس���یه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و الیه‌نانه‌ی‌ هات���ن بۆ هه‌ولێر پێش ده‌بێت‪ ،‬ئه‌سه‌س���ه‌رد وت ‌ی "له‌ملمالنێ ‌ی ئه‌وا هیچ ش���تێك له‌و‌ه ئاسانتر نییه‌‪ ،‬كه‌چ���ی له‌ئێس���تای ش���ارو یاس���ا‬ ‫ئه‌وه‌ بڕیاریاندابوو واز له‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه توركیا‌و ئێ���ران له‌ناو عێراق هه‌ریه‌كه‌‌و ب���ه‌اڵم دابینكردنی‌ پێداویس���تییه‌كان ‌ی مه‌ده‌نی���ه‌كان‌و كاری په‌رله‌مان���ی‌و‬ ‫بهێن���ن‪ ،‬چونك ‌ه پێ���ش كۆبوونه‌وه‌ك ‌ه ئامرازه‌كان��� ‌ی خۆی���ان به‌كارده‌هێنن‪ ،‬ژیانی‌ ده‌وڵه‌ت هێش���تا له‌كوردس���تان حكوم���ی‌و س���ه‌ندیكاییدا پ���رۆژ‌ه‬ ‫(هاوپه‌یمان��� ‌ی به‌هێزتری���ن ئامرازی‌ ئێ���ران‪ ،‬مالیكی‌‌و "نه‌هاتوه‌ت���ه‌دی‌"‌و وت���ی‌ "بۆی��� ‌ه من یاسایه‌كی شایس���ت ‌ه نییه‌ بۆ ماف‌و‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫نیش���تمانی‌‪ -‬ش���یعه‌كان) باڵوكرایه‌وه‌‌و شیعه‌یه‌‌و توركیاش به‌قه‌د ئێران به‌هێز هه‌ردووكی���ان له‌یه‌كتر جیا ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ژیان‌و كه‌رامه‌ت‌و ئاینده‌و ته‌ندروستی‬ ‫ی دیكه‌ش كرێ���كار‪ ،‬ئیتر یاد ب���ۆ كرێكاران چ‬ ‫ی یه‌كه‌میان ئاس���انه‌‌و ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫باس���یان له‌وه‌ك���رد ك ‌ه ئ���ه‌وان له‌گه‌ ‌ڵ نییه‌‪ ،‬چونكه‌ گره‌وكردن له‌سه‌ر هاشم ‌‬ ‫مانه‌وه‌ ‌ی مالیكیدان‌و كورد‌و س���وننه‌ش بااڵده‌س���ت ‌ی ن���ادات به‌ت���ورك‪ ،‬به‌ڵكو زۆر دژواره‌"‪ ،‬جگ ‌ه له‌وه‌ش پێیوایه‌ ك ‌ه سودێكی هه‌یه‌ كه‌ ب ‌ه هه‌ڵه‌ش هه‌ندێ‬ ‫هێشتا پێداویستییه‌كان له‌سه‌ر ئاست ‌ی میدیای حیزب���ی ناوزه‌دی ئه‌كه‌ن ب ‌ه‬ ‫له‌به‌یاننامه‌كه‌ گه‌یشتن‪ ،‬چونكه‌ كورد‌و هه‌ڵوێستیان الواز ده‌كات"‪.‬‬ ‫سوننه‌ گره‌ویان له‌سه‌ر ئه‌و‌ه كردبوو ك ‌ه ل���ه‌دوا ‌ی جه‌ژنی‌ ن���ه‌ورۆزه‌و‌ه ده‌نگۆ ‌ی ناوخۆ‌و پشتگیری‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌ی بۆ ئه‌و جه‌ژنی كرێكاران؟‬ ‫ی ك���وردی‌ باڵوه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌ته‌ گونجاو نییه‌‪.‬‬ ‫كرێكار وه‌ك هه‌بوویه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ی ناو شیعه‌كان راگه‌یاندن���ی‌ ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ره‌نگ ‌ه هه‌ندێك له‌گروپ ‌‬ ‫سه‌یرناكرێت ئه‌وه‌نده‌ی وه‌ك ده‌ستی‬ ‫كارو بكه‌رێكی به‌كاربه‌ر ده‌بینرێت‌و‬ ‫له‌(ناش���وێنی) خۆیدا ئه‌هێڵرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه كرێ���كار هێش���تا خاوه‌نی‬ ‫ش���وێنی خ���ۆی نییه‌و س���اده‌ترین‬ ‫گه‌ڕیده‌و جواڵوی واڵته‌كه‌ی خۆیه‌تی‌و‬ ‫هه‌رگیز بار‌ه س���ایكۆلۆژی‌و ئابوری‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ته‌ندروستیه‌كه‌ی جێگیر‬ ‫نیی���ه‌و ده‌بێ جێگی���ر بكرێت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫شوێن وه‌كو ره‌مزێك بۆ حه‌وانه‌وه‌و‬ ‫بۆ شوناس���ی كرێكاریی گرنگییه‌كی‬ ‫حه‌تم���ی هه‌یه‌و به‌بێ ئه‌م ش���وێن ‌ه‬ ‫ناكرێت باس له‌چاككردنی گوزه‌رانی‬ ‫كرێكاران بكه‌ین‌و ره‌نگ ‌ه ئه‌و شوێنه‌ش‬ ‫سه‌ندیكا یان حیزبه‌كان نه‌بن‪ ،‬شوێن‬ ‫لێره‌دا شوێنی به‌رجه‌سته‌كردنی حه‌زو‬ ‫خولیاو ئاره‌زووه‌كانی كرێكار‌ه نه‌ك‬ ‫شوێنی به‌ئه‌ندام بوون‌و رێكخستنی‬ ‫حیزب���ی‪ ،‬هه‌ركات كرێ���كاری كورد‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر وه‌كو نمون���ه‌ وه‌ربگرین له‌و‬ ‫ناشوێنییه‌ی ئێس���تا رزگار بكه‌ین‌و‬ ‫بیخه‌ینه‌ شوێن‌و دامه‌زراوه‌ی خۆی‪،‬‬ ‫ئه‌وا بێگومان ئه‌وكات ‌ه ئێم ‌ه ئه‌توانین‬ ‫بانگه‌شه‌ی جه‌ژنێكی راسته‌قین ‌ه بۆ‬ ‫كرێكاران بكه‌ین‪.‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ یاده‌كانی یه‌كی ئایار جه‌ژن‬ ‫نی���ن بۆ كرێكار‪ ،‬به‌ڵك���و جه‌ژنه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و شه‌به‌حانه‌ی له‌پشتی كرێكاره‌و‌ه‬ ‫وه‌س���تاون‌و بازرگانی كوش���ند‌ه ب ‌ه‬ ‫جه‌سته‌و رۆحی كرێكارانه‌و‌ه ئه‌كه‌ن‌و‬ ‫ته‌نده‌ری گ���ه‌ور‌ه گه‌ور‌ه وه‌رئه‌گرن‌و‬ ‫ته‌ج���اوه‌زی بێمان���ا س���از ئه‌ك ‌هن‌و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬لەفەیسبوەکەوە گه‌نده‌ڵی ئه‌كه‌ن له‌ماسته‌رپالنه‌كان‌و‬ ‫ ‬ ‫وێنەیەکی کێشراوی پەرلەمان لەناو لەپی دەستێکدا‬ ‫خه‌ریته‌ی ش���ارو گون���د ئه‌گۆڕن ب ‌ه‬ ‫كات‬ ‫‌موو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌‌و‬ ‫خراوه‬ ‫‌راوێز"‬ ‫ه‬ ‫"پ‬ ‫‌مان‬ ‫ه‬ ‫‌رل‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫‌دا‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ماو‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫گۆڕانكاریی‬ ‫‌م���وو‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان ئه‌و رۆڵه‌ی‌ نه‌بینیوه‌ ئه‌و هه‬ ‫ئ���اره‌زووی خۆی���ان‌و الدێ ئه‌كه‌ن‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫ش���ت‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫الی‬ ‫‌موو‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌دوا‬ ‫ه‬ ‫ل���‬ ‫‌بوو‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫تیای���دا‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ور‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ���‬ ‫رویان���دا‬ ‫كه‌ بۆی‌ دی���اری‌ كراوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت بڕیاری‌‬ ‫ب ‌ه ش���ارو ش���ار ئه‌كه‌ن ب���ه‌الدێ‌و‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ڕا‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫‌كرێت‪،‬‬ ‫ه‬ ‫پێد‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پرس���‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫‌زانێ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫بوو"‪.‬‬ ‫‌مان‬ ‫ه‬ ‫‌رل‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫ژماره‌ ‪1‬ی‌ ساڵی‌ ‪ 2005‬جێبه‌جێ‌ نه‌كراوه‌‬ ‫‌كاندا ب���ه‌اڵم هه‌ندێ���ك له‌په‌رله‌مانت���اران ئ���ه‌وه‌ گله‌ی���ی‌ له‌په‌رله‌مانتارانیش كرد‌و به‌رتیلخۆری ئه‌كه‌ن‌و موڵكی حكومه‌ت‬ ‫كه‌ پێویسته‌ له‌بڕیاره‌ چاره‌نوسسازه‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ په‌رله‌مان‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا به‌رپرس���یاریه‌تی‌ ئه‌م په‌راوێزخستنه‌ی‌ وتی‌ "له‌م مه‌سه‌له‌یه‌دا گله‌یی‌ له‌سه‌رۆكی‌ ئه‌كه‌ن ب ‌ه موس���اته‌حه‌و موساته‌ح ‌ه‬ ‫كه‌ هه‌ر بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ ئ���ه‌و ژماره‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان ده‌خه‌نه‌ ئه‌ستۆی‌ هه‌رێم‌و حیزبه‌كان ناكه‌م‪ ،‬به‌ڵكو گله‌ییم ئه‌كه‌ن به‌ موڵ���ك‌و ته‌ملیكی ئه‌رزی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ یاداش���تێكیان ئاڕاس���ته‌ی‌ په‌رله‌مانتاران خۆیان كه‌ بێده‌نگن‌و رێگه‌ له‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی���ه‌ كه‌ له‌په‌رله‌مانن‌و زه‌راعی ئه‌كه‌ن‌و بۆ ئه‌م كارانه‌شیان‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م كرد ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌ده‌ن ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ دیكه‌ پشتگوێیان رێگه‌ ده‌ده‌ن ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ تر ته‌جاوزی‌ ته‌نها كرێكارانب���ه‌كار ئه‌هێنن وه‌ك‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ په‌رله‌مان بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ تا قوربانی‌و دواجار له‌پێشی پێشه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بێت���ه‌ په‌رله‌مان‌و وتی‌ بخه‌ن‪.‬‬ ‫"ئه‌گینا دوای‌ بینینی‌ هه‌موو ئه‌و الیه‌ن‌و په‌رله‌مانتاری‌ سه‌ر به‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان ئێس���تاش له‌په‌رله‌ماندا ئیراده‌یه‌ك نییه‌ یاده‌كانی یه‌كی ئایاریش���دا قس���ه‌ی‬ ‫كۆبونه‌وانه‌‌و نه‌بینینی‌ په‌رله‌مان جێگه‌ی‌ (ئۆپۆزس���یۆن)‪ ،‬عه‌ب���دواڵی‌ مه‌ال نوری‌ ب���ۆ گێڕان���ه‌وه‌ی‌ رۆڵ‌و مه‌رجه‌عیه‌ت بۆ زل‌و دروش���می بریق���ه‌دار ئه‌ده‌ن ب ‌ه‬ ‫گوێی میدیاكاندا‪.‬‬ ‫هه‌ڵوه‌سته‌ له‌س���ه‌ركردنه‌‪ ،‬چونكه‌ دوای‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ پێیوایه‌ له‌و مه‌س���ه‌النه‌دا په‌رله‌مان"‪.‬‬

‫ێ له‌په‌رله‌مان ناگرێت!‬ ‫كه‌س گو ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫هەنوکە‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫‪‌ 1‬ی مایس رۆژێكی‌ شوم ‌ی كوردستان‬

‫گه‌نجێك ده‌رباره‌ی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‪ :‬نه‌ئه‌مه‌وێ‌ بیری‌ لێبكه‌مه‌وه‌و نه‌ئه‌مه‌وێ‌ بیریشم كه‌وێته‌وه‌‬

‫ ‬ ‫ئەو ریزە دوکانەی شەڕی ناوخۆی لەسەر هەڵگیرسا‬ ‫ئه‌مڕۆ ‪ 18‬ساڵ‌ به‌سه‌ر هه‌ڵگیرسانی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆدا تێده‌په‌ڕێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫نه‌وه‌یه‌ی‌ له‌كاتی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆو دوای‌‬ ‫ئه‌و شه‌ڕه‌ش پێیاننایه‌ ژیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ناوهێنانی‌ "شه‌ڕی‌ ناوخۆ"دا‬ ‫ده‌حه‌په‌سێن‪ ،‬ئه‌وان نایانه‌وێ‌ بۆ‬ ‫ساتێكیش مێشكی‌ خۆیان به‌یادی‌ ئه‌و‬ ‫شه‌ڕه‌وه‌ خه‌ریك بكه‌ن‌و ناشیانه‌وێ‌‬ ‫ببڕای‌ ببڕ ئه‌و رۆژه‌ ره‌شانه‌ ببینن كه‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ی‌ پیا تێپه‌ڕی‌‪.‬‬

‫هه‌ندێكجار ك ‌ه بیر‬ ‫لەشەڕی ناوخۆ‬ ‫ی‬ ‫دەکەمەوە ماكینه‌ ‌‬ ‫مێشك ‌ی خۆم‬ ‫ێ‬ ‫ده‌وه‌ستێنم‪ ،‬نامه‌و ‌‬ ‫بۆ له‌حزه‌یه‌كیش ئه‌و‬ ‫رووداوه‌ قێزه‌ونه‌ بێته‌و‌ه‬ ‫مێشكم‬

‫"كوردین لوقمان"ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 21‬س���اڵ‌ ك ‌ه‬ ‫خوێن���دكاری‌ ‪12‬ی‌ ئاماده‌یی���ه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫پرس���یاری‌ ده‌رباره‌ی‌ "ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆ"‬ ‫لێده‌كرێت‪ ،‬تووش���ی‌ حه‌په‌سان ده‌بێ‌‌و‬ ‫پاش كه‌مێ���ك بێده‌نگی‌ ده‌ڵێت "به‌حاڵ‌‬ ‫له‌بیرمدێ‌"‪.‬‬ ‫پاشان به‌بێزارییه‌وه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ "نه‌ئه‌م���ه‌وێ‌ بی���ری‌ لێبكه‌مه‌وه‌و له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ قه‌اڵدزێ‌ ده‌ستیپێكرد‪،‬‬ ‫نه‌ئه‌مه‌وێ‌ بیریشم كه‌وێته‌وه‌"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ ئ���ه‌و گولالن���ه‌ی‌ ل���ه‌‪1‬ی‌ مایس���ی‌ ئه‌و‬ ‫"هه‌ندێكجار كه‌ خۆشم بیری‌ لێده‌مه‌وه‌‪ ،‬ساڵه‌دا‪ ،‬له‌نێوان چه‌كداره‌كانی‌ ئه‌و هێزه‌‬ ‫ماكینه‌ی‌ مێش���كی‌ خۆم ده‌وه‌س���تێنم‪ ،‬سه‌ره‌كییه‌ی‌ ئه‌وكاتی‌ كوردستاندا له‌سه‌ر‬ ‫نامه‌وێ‌ بۆ له‌حزه‌یه‌كی���ش ئه‌و رووداوه‌ ئ���ه‌م ریزه‌ دوكانه‌ ته‌قێنران‪ ،‬ش���ه‌ڕێكی‌‬ ‫خوێناوییان له‌سه‌رتاسه‌ری‌ ئه‌م هه‌رێمه‌دا‬ ‫قێزه‌ونه‌ بێته‌وه‌ مێشكم"‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م پریشكی‌ ئاگری‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆی‌ هه‌ڵگیرس���ان‪ .‬ل���ه‌و رۆژه‌وه‌ به‌دوا‪ ،‬ئیتر‬ ‫ی چوار س���اڵ‌ كوردس���تان پڕ‬ ‫نێ���وان پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان‌و بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‪ ،‬كرا له‌ش���ه‌ڕ‌و له‌نه‌هامه‌تی‌‌و له‌ماڵوێرانی‌‌و‬ ‫له‌به‌هاری‌ ‪1994‬دا له‌سه‌ر ریزه‌ دوكانێك خوێن���ڕژان‪ ،‬چه‌ك���داره‌كان دڵڕه‌قان���ه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ناسیح مستەفا‬

‫هه‌ڵیانكوتایه‌ سه‌ر ی ‌هك‌و هیچ نرخێكیان‬ ‫بۆ رۆح���ی‌ یه‌كتر دانه‌نا‌و تا توانیان له‌م‬ ‫شارو له‌و گردو كه‌پك‌و دۆاڵنه‌دا كوشت‌و‬ ‫كوش���تاریان له‌یه‌ك كرد‪ ،‬ئه‌وان سڵیان‬ ‫له‌هێنانی‌ ده‌بابه‌ی‌ ئه‌م واڵت یان سوپای‌‬ ‫ئه‌و واڵت بۆ سه‌ر یه‌كتر نه‌كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫"رێ���ژه‌ن محه‌مه‌د"ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 18‬س���اڵ‌‬ ‫ك���ه‌ خوێن���دكاری‌ قۆناغ���ی‌ یانزه‌هه‌می‌‬ ‫ئاماده‌یی���ه‌‪ ،‬دوای‌ تێپه‌ڕین���ی‌ ه���ه‌ژده‌‬ ‫س���اڵ‌ به‌سه‌ر هه‌ڵگیرسانی‌ ئه‌و شه‌ڕه‌دا‪،‬‬ ‫وه‌ك هه‌م���وو هاوواڵتییه‌كی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫نای���ه‌وێ‌ جارێكیت���ر كوردس���تان ‪1‬ی‌‬ ‫مایس���ێكی‌ دیكه‌ی‌ كاره‌س���اتباری‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌هاری‌ ‪ 1994‬به‌خۆیه‌وه‌ ببینێت‬ ‫كه‌ خوێن���ڕژان‌و ماڵوێرانی‌‌و ده‌ربه‌ده‌ری‌‬ ‫هه‌زاران هاوواڵتی‌ لێكه‌وته‌وه‌‌و پرۆسه‌ی‌‬ ‫گه‌ش���ه‌ی‌ سیاسی‌‌و ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫بۆ س���ااڵنێكی‌ درێژخایه‌ن له‌كوردستاندا‬ ‫دواخست‪.‬‬ ‫ی شه‌ڕی‌‬ ‫"رێژه‌ن" كه‌ پرسیاری‌ ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ناوخ���ۆ لێده‌كرێت‪ ،‬ه���ه‌ر نازانێ‌ چۆن‌و‬ ‫له‌ك���وێ‌ ش���ه‌ڕ هه‌ڵگیرس���ا‪ ،‬ئ���ه‌و زۆر‬ ‫به‌كورتی‌ قس���ه‌ی‌ دڵ���ی‌ ده‌كاو ده‌ڵێت‬ ‫"نامه‌وێ‌ ببڕای‌ ببڕ ئه‌و رۆژانه‌ی‌ ش���ه‌ڕی‌‬ ‫ناوخۆ بگه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫زۆرێك پێیانوایه‌ سه‌ره‌ڕای‌ بێده‌نگبوونی‌‬ ‫چه‌ك���ه‌كان‌و كۆتاییهاتن به‌ش���ه‌ڕ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئێستاش هێش���تا ئاسه‌واره‌كانی‌ ئه‌و‬

‫چەند گۆڕێکی شەڕی ناوخۆ‬ ‫شه‌ڕه‌ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬كوردستانی‌ به‌ر له‌‪‌ 1‬‬ ‫ی‬ ‫مایس���ی‌ ‪ 1994‬هه‌رگیز له‌كوردس���تانی‌‬ ‫دوای‌ ‪1‬ی‌ مایس ئه‌و س���اڵه‌ ناچێت‪ ،‬نه‌‬ ‫له‌ڕووی‌ سیاسییه‌وه‌و نه‌ له‌ڕووی‌ ئه‌منی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‪ .‬زۆرێكیش پێیانوایه‌ كه‌‬ ‫شه‌ڕكردن له‌سه‌ر ریزه‌ دوكانێكی‌ قه‌اڵدزێ‌‬ ‫كوردستانی هاویشته‌ ئاگری‌ دۆزه‌خه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌ بوون���ه‌ دوو ئامێری‌‬ ‫زه‌به‌الحی‌ شه‌ڕ‌و كوشتاركردن له‌یه‌كتری‌‪،‬‬ ‫ش���ه‌ڕێك كه‌ به‌"پیرۆز" س���ه‌یر ده‌كرا‌و‬ ‫به‌ده‌نگ���ی‌ ب���ه‌رز له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫خه‌ڵكیان هان ئه‌دا بۆ یه‌كتر كوشتن‪.‬‬ ‫"شنه‌ ئاوات"ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 23‬ساڵ‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌ڵێت به‌حاڵ‌ ئه‌و رۆژانه‌ی‌ له‌بیر‬ ‫دێته‌وه‌ كه‌ له‌ناكاو له‌ناو شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫بوو به‌ت���ه‌ق‌و تۆق‌و ش���ه‌قامه‌كان چۆڵ‌‬ ‫بوون‌و خه‌ڵك���ی‌ به‌پڕتاو خۆیان كرده‌وه‌‬ ‫به‌ماڵ���دا‪ ،‬به‌نیگه‌رانیی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت "چ‬ ‫به‌هارێكی‌ خه‌مناك بوو"!‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات هه‌میشه‌ رقی‌‬ ‫له‌شه‌ڕ‌و ئاژاوه‌یه‌‌و هیوای‌ ئه‌وه‌ ده‌خوازێت‬ ‫كه‌ جارێكیتر هه‌رگی���زاو هه‌رگیز كوڕی‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ به‌كوش���ت ن���ه‌درێ‌‌و خوێنی‌‬ ‫كورد به‌ده‌س���تی‌ كورد ن���ه‌ڕژێ‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌میشه‌ ش���ه‌ڕ ته‌رمی‌ كوژراوو ئازاری‌‬ ‫برین���دارو هه‌تیوكه‌وتنی‌ مناڵ‌‌و ش���ین‌و‬ ‫گریانی‌ ژنانم دێنێت���ه‌ به‌رچاو‪ ،‬نامه‌وێ‌‬ ‫بیری‌ لێبكه‌مه‌وه‌و بیانبینم"‪.‬‬

‫ئه‌مه‌ریكا په‌یوه‌ندی ‌ی به‌كورده‌كانی‌ سوریاو‌ه ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫بانگهێشتی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نیشتمانی‌ كورد‬ ‫ده‌كات بۆ واشنتۆن‪ ،‬وا بڕیاره‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫داهاتوو وه‌فدێكی‌ ئه‌و ئه‌نجومه‌نه‌‬ ‫سه‌ردانی‌ ئه‌مه‌ریكا بكات‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌‬ ‫ئه‌و وه‌فده‌ ده‌ڵێت "داخوازی‌ ئێمه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ سوریای‌ ئاینده‌‪ ،‬سوریایه‌كی‌‬ ‫دیموكراتی‌‌و فره‌ حیزبی‌‌و المه‌ركه‌زی‌‬ ‫بێ‌‌و كورد خاوه‌نی‌ هه‌رێمێكی‌ خۆی‌‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ نائارامتربوونی‌ بارودۆخی‌ سوریا‌و‬ ‫په‌نا بردنه‌ به‌ر توندوتیژی‌ زیاتردا له‌الیه‌ن‬ ‫رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌دو "سوپای‌ ئازاد"ی‌‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنه‌وه‌‪ ،‬ك����ورده‌كان له‌هه‌وڵی‌‬ ‫به‌هێزكردنی‌ پێگه‌ی‌ خۆیاندان له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫فراوانكردن����ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانیان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫واڵتان����ی‌ ناوچه‌كه‌‌و هێ����زه‌ گه‌وره‌كانی‌‬ ‫جیهانیش����دا‪ ،‬وا بڕیاره‌ هه‌فته‌ی‌ داهاتوو‬ ‫وه‌فدێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نیش����تمانی‌ كورد‬ ‫له‌سه‌ر بانگهێش����تی‌ وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بگاته‌ واشنتۆنی‌ پایته‌ختی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌و دیدو په‌یامی‌ خۆیان س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ئاینده‌ی‌ س����وریاو به‌كاربه‌ده‌س����تانی‌‬ ‫ئه‌و واڵته‌ رابگه‌یه‌نن‪ ،‬ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس����ی‌ پارتی‌ یه‌كێتی‌ كوردی‌ سوریا‬ ‫عه‌بدولباقی‌ یوس����ف كه‌ خ����ۆی‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ئه‌ندامانی‌ ئه‌و وه‌فده‌ حه‌وت كه‌سییه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ كه‌ س����ه‌ردانی‌ واش����نتۆن‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ ئه‌وان‬ ‫ده‌یانه‌وێ‌ له‌سه‌ردانه‌كه‌یاندا بۆ واشنتۆن‬ ‫په‌یام����ی‌ ئ����ه‌وه‌ به‌ئه‌مه‌ری����كا بگه‌یه‌نن‬ ‫ك����ه‌ "له‌دیدی‌ ئێمه‌وه‌ س����وریا له‌قۆناغی‌‬ ‫داهاتووی‌ دوای‌ روخانی‌ به‌شار ئه‌سه‌ددا‪،‬‬

‫چەند کچێکی خۆپیشاندەری کورد لەقامیشلی ئااڵی کوردستان‌و شۆڕشی سوریایان کردوەتە بەریان‬ ‫خاوه‌ن����ی‌ دیموكراس����ی‌‌و ف����ره‌ حیزبی‌‌و‬ ‫المه‌ركه‌زی‌ بێت‌و جارێكیتر دیكتاتۆریی‌‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سوریا"‪.‬‬ ‫ناوب����راو وتی‌ "له‌دیدی‌ ئێم����ه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ داهاتووی‌ س����وریا چاره‌سه‌ری‌‬ ‫كێشه‌ی‌ كورد به‌شێوه‌یه‌كی‌ دیموكراسی‌‬ ‫بكاو پێویسته‌ كورد خاوه‌نی‌ هه‌رێمێكی‌‬ ‫تایب����ه‌ت به‌خۆی‌ بێت‪ ،‬ك����ه‌ فاكته‌رێكی‌‬ ‫ئارامی‌ به‌خش����ین ده‌بێت به‌كه‌مایه‌تییه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی����ی‌‌و ئایینیه‌كانی‌ ناو س����وریا‌و‬ ‫مایه‌ی‌ پاراستنی مافه‌كانیان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گرنگی‌ ئه‌م سه‌ردانه‌شیان بۆ‬ ‫واش����نتۆن ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫"ئه‌مڕۆ كێشه‌ی‌ سوریا‪ ،‬ته‌نها كێشه‌یه‌كی‌‬ ‫ناوخۆیی‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو بووه‌ته‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌رێمی‌‌و نێوده‌ڵه‌تی‌‌و چاره‌سه‌ركردنیشی‌‬ ‫پێویستی‌ به‌گفتوگۆكردن‌و را گۆڕینه‌وه‌یه‌‬

‫له‌گه‌ڵ‌ واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌و هێزه‌ گه‌وره‌كانی‌‬ ‫جیهانیشدا"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وان وه‌ك ئه‌نجومه‌نی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫كورد بڕیاریان داوه‌ به‌شێك بن له‌شۆڕشی‌‬ ‫سوریا‌و رۆژانه‌ش خۆپیشاندان له‌ده‌ڤه‌ره‌‬ ‫كوردنشینه‌كانی‌ وه‌ك قامشلی‌‌و عاموداو‬ ‫كوبان����ی‌‌و دێری����ك‌و س����ه‌ركانی‌ به‌دوور‬ ‫له‌توندوتیژی‌ س����از ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌دا ك����ه‌ كورد تا ئێس����تا‬ ‫خاوه‌نی‌ یه‌ك هه‌ڵوێس����ت‌و یه‌ك دروشم‬ ‫نین له‌سوریادا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و كوردانه‌ی‌‬ ‫له‌ناو ئه‌نجومه‌نی‌ نیش����تمانی‌ سوریادان‪،‬‬ ‫وه‌ك عه‌بدولباس����ت سه‌یدا‌و خه‌لیل گه‌ڕۆ‬ ‫جگه‌ له‌خۆیان نوێنه‌رایه‌تی‌ كه‌س���� ‌ی تر‬ ‫له‌كورد ناك����ه‌ن‪ ،‬مه‌خابن كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نیشتمانی‌ س����وریا به‌رامبه‌ر به‌مافه‌كانی‌‬

‫كورد پاشه‌كش����ه‌ی‌ كرد له‌ژێر كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫توركی����ادا‪ ،‬هه‌ر له‌به‌ر ئ����ه‌وه‌ش بوو كه‌‬ ‫له‌كۆنگ����ره‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫س����وریادا له‌ئه‌س����ته‌نبوڵدا له‌ك����ۆی‌ ‪27‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ به‌شداربووی‌ كورد‪ 25 ،‬كه‌سمان‬ ‫كۆنگره‌كه‌مان به‌جێهێشت"‪.‬‬ ‫ده‌رب����اره‌ی‌ نه‌بوونی‌ هه‌ماهه‌نگیش����یان‬ ‫له‌گ ‌هڵ‌ پارتی‌ یه‌كێتی‌ دیموكراتی‌ (‪)PYD‬‬ ‫نزیك له‌په‌كه‌كه‌‪ ،‬عه‌بدولباقی‌ یوسف وتی‌‬ ‫"ئه‌وان تا ئێستا نه‌هاتوونه‌ته‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كورده‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ حه‌زده‌كه‌ین‬ ‫ئ����ه‌وان چاوبش����ێنێته‌وه‌ به‌هه‌ڵوێس����تی‌‬ ‫خۆیان����داو پێمانباش����ه‌ بێنه‌ ن����او ئه‌م‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫یه‌ك هه‌ڵوێستی‌‌و خورت بوونی‌ هه‌رچی‌‬ ‫زیاتری‌ كورد‪ ،‬كه‌ له‌مكاته‌دا زیاد له‌هه‌ر‬ ‫شتێك پێویستی‌ پێیه‌تی‌"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫سەبارەت بە کێشەی‬ ‫تەقدیسکردنی سیاسەت «‪»3‬‬

‫‪ .3‬سیاسەت بە عەقڵییەتی سیاسی یان‬ ‫بە عەقڵییەتی رۆژنامەنوس���ی سیاسی‬ ‫جی���اوازە له‌سیاس���ەت ب���ە عەقڵییەتی‬ ‫فەیلەس���وف ی���ان کۆمەڵن���اس ی���ان‬ ‫سایکۆلۆژیست یان شاعیر‪ .‬جیاوازییەکی‬ ‫گ���ەورەی نێوان سیاس���ی‌و رۆش���نبیر‬ ‫پێناسەکردنیانە بۆ خودی سنوورەکانی‬ ‫سیاسەت‌و ماناکانی‪ .‬سیاسی کە دەڵێت‬ ‫م���رۆڤ بوونەوەرێکی سیاس���ییە‪ ،‬بەوە‬ ‫دەیەوێت ت���ەواوی مرۆڤەکان بەجۆرێک‬ ‫له‌ج���ۆرەکان رابکێش���ێتە ن���او کایەی‬ ‫سیاس���ییەوە‪ .‬له‌کاتێکدا الی رۆش���نبیر‬ ‫هەم���ان پێناس���ە مانای ت���ری هەیە‌و‬ ‫هەڵگری ئاماژەگەلێکە بۆ کۆی چاالکییە‬ ‫ئینس���انییەکانی دیک���ەش‪ ،‬هەندێج���ار‬ ‫تابلۆیەک���ی ئەبس���تراکت دەتوانێت زۆر‬ ‫سیاس���یتر بێت له‌دەیان وتاری سیاسی‬ ‫کە سەرۆکەکان‌و ش���ایەر‌و یاوەرەکانیان‬ ‫دەی���دەن‌و دەینوس���ن‪ ،‬هەندێجاری���ش‬ ‫پەیک���ەری کەرێ���ک ی���ان ش���یعرێکی‬ ‫ئیرۆتیکی دەتوانێت زۆر سیاس���یتر بێت‬ ‫له‌زۆر حیزبی ئۆپۆزسیۆن‪ .‬بە کورتی کە‬ ‫دەڵێین مرۆڤ بوونەوەرێکی سیاسییە‪،‬‬ ‫ئ���ەوە بەو مانایە نیی���ە هەموو ببین بە‬ ‫سیاسی‌و توێژەرەوەی سیاسەتی رۆژانە‪،‬‬ ‫بەڵک���و بەو مانایەیە کە هەرچاالکییەکی‬ ‫مرۆڤ دەش���ێت هەڵگری مانای سیاسی‬ ‫ق���ووڵ بێت‪ .‬ب���ەو مانایەی���ە کە مرۆڤ‬ ‫پێویس���تی ب���ەوە نییە سیاس���ەتبکات‬ ‫بۆئەوەی سیاس���ی بێت‪ ،‬ب���ەو مانایەیە‬ ‫کە سیاس���ەت دەش���ێت زمانێکی فراون‬ ‫وفرەرەنگ بێت‪.‬‬ ‫رۆشنبیر تەنیا له‌ڕێگای کایەکەی خۆیەوە‬ ‫دەتوانێت سیاس���ی بێت‪ ،‬تەنیا له‌ڕێگای‬ ‫بەکارهێنان���ی زمانێکی ترەوە دەتوانێت‬ ‫سیاس���ەت بکات کە هەڵگری سروشتی‬ ‫کایەکەی خۆی بێت‪ .‬رەخنەی سیاس���ی‬ ‫له‌سیاس���ەت جیاوازە له‌ڕەخنەی زانست‬ ‫یان هون���ەر له‌سیاس���ەت‪ .‬رەخنەیەکی‬ ‫پشت ئەستوور بە زاراوە‌و کەرەستەکانی‬ ‫کایەی سیاس���ی‪ ،‬بەجۆرێک لەسیاسەت‬ ‫دەڕوانێت جی���اوازە له‌ڕەخنەی کایەیەک‬ ‫کە کەرەستەو سیستمی زاراوەی سەربە‬ ‫کایەکانی دی بێت‪ .‬هەم���ووان هەقمان‬ ‫هەیە قس���ە لەسەر سیاس���ەت بکەین‪،‬‬ ‫بەاڵم هەریەکە‌و بە جۆرە کەرەستەیەک‬ ‫ئەوە دەکەین‪ ،‬ئەو وەهمەی کە هەندێک‬ ‫نوس���ەر‌و رۆژنامەنوس پەخشیدەکەنەوە‬ ‫کە گوایە تەنیا ئەوان سیاسین‪ ،‬چونکە‬ ‫بەزم���ان‌و زاراوەگەلێک���ی ب���ازاڕی کە‬ ‫سیاس���ەتی رۆژانە لەم چەند س���اڵەدا‬ ‫بەرهەمیهێناوە قس���ە دەکەن‪ ،‬وەهمێکی‬ ‫نەخۆش���انەیە ک���ە درێژک���راوەی ئ���ەو‬ ‫تێگەیشتنە کالس���یکییەیە بۆ سیاسەت‬ ‫کە خودی سیاس���ەت له‌هەندێک بابەت‌و‬ ‫هەندێک کێش���ە‌و هەندێک زاراوەو یەک‬ ‫شێوە زماندا گەمارۆدەدات‪.‬‬ ‫هەر کۆمەڵگای���ەک نەیتوانی له‌چەندین‬ ‫گۆش���ەنیگاوە لەسیاس���ەت بڕوانێ���ت‪،‬‬ ‫کۆمەڵگایەک���ی ناتەندروس���تە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫تەنیا بەزمانی سیاسەت بتوانین رەخنەی‬ ‫زوڵمی سیاسی بکەین‪ ،‬ئەوەی پێمانوابێت‬ ‫تەنیا سیاس���ەت سیاسیانەیە هەڵەیەکی‬ ‫دژوار‌و گەورەی���ە‪ ،‬کورتکردن���ەوەی‬ ‫سیاس���ەت تەنیا‌و تەنیا له‌س���تایش یان‬ ‫رەخنەکردنی دەس���ەاڵتدا‪ ،‬جگە لەوەی‬ ‫کوش���تنی مرۆڤ���ە وەک بوونەوەرێک���ی‬ ‫سیاسی‪ ،‬ئاسانکردنەوەی سیاسەتیشە‪،‬‬ ‫بەبازاڕیکردنێتی‪ ،‬داگرتنە له‌زمانەکەی‪،‬‬ ‫بچوککردنەوەی ئاسۆکانێتی‪.‬‬ ‫له‌کولت���ووری ئێم���ەدا ک���ە مان���ای‬ ‫سیاس���ەت تەنی���ا لەکایەی سیاس���ی‬ ‫خۆیدا بەرهەمدێ���ت‪ ،‬وای لێدێت هەموو‬ ‫جنێوفرۆش���ێکی باش خۆی لێ دەبێتە‬ ‫سیاس���ی گەورە‪ ،‬دواجاری���ش نەوەیەک‬ ‫س���ەرهەڵدەدات کە تەنی���ا بەجنێودان‌و‬ ‫رەخن���ەی س���ەتحییەوە هاتۆت���ە ن���او‬ ‫سیاس���ەتەوە‌و لەداهاتووش���دا دەشێت‬ ‫ببێتە هەوێنی جۆرێکی تر لەفاشیزم کە‬ ‫هیچی لەم فاش���یزمە کەمتر نەبێت کە‬ ‫ئەمرۆ پارتی‌و یەکێت���ی دایانمەزراندوە‪.‬‬ ‫له‌خۆرئ���اوادا فیلمێک���ی کارتۆنی وەک‬ ‫ت���ۆم‌و جیری یان پڵنگە پەمەییەکە یان‬ ‫سامبس���نەکان له‌س���ەدان قسە‌و وتاری‬ ‫سیاسی سیاسیانەتر دەکەونەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمجۆرە تێگەیش���تنە بۆ سیاسەت کە‬ ‫ئەمڕۆ لێ���رە ب���اوە‪ ،‬بەجۆرێک خەیاڵی‬ ‫سیاسی خەڵکی الوازکردوە‪ ،‬گەر هوتاڤ‬ ‫نەکێشیت «بڕوخێت بارزانی‪ ...‬بڕوخێت‬ ‫تاڵەبانی»‪ ،‬دەیان وتار‌و ش���یکردنەوەی‬ ‫فیکری بنوسیت خەڵک نازانن سیاسەتت‬ ‫کردوە‪ .‬رۆشنبیر لەوساتەدا دەمرێت کە‬

‫له‌بری ئ���ەوەی ببێت���ە رەخنەگری ئەم‬ ‫عەقڵییەت���ە‪ ،‬لەبری ئەوەی سیاس���ەت‬ ‫بگێڕێتەوە ب���ۆ زمان���ە فرەڕەنگەکەی‪،‬‬ ‫بەرگری ببەستێتەوە بە هونەر‌و تێڕامان‌و‬ ‫نوێگەرایی���ەوە‪ ...‬لەبری ئەوەی وابکات‬ ‫خەیاڵی سیاسی خەڵک‌و توانایان لەسەر‬ ‫وەرگرتنی ئاماژەی سیاسی بەهێز بێت‪،‬‬ ‫کارێکب���کات تا کاری خ���ۆی نەگەێنیتە‬ ‫هوتاف کێشان‌و داینەبەزێنیتە ئاستێک‬ ‫له‌ئیبتیزال‪ ،‬کەس نەزانێت بوونەوەرێکی‬ ‫سیاسییە‪.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا‌و بۆ مێژوو دەبێت ئەوە بڵێم‬ ‫کە رۆش���نبیرانی ئێمە رۆڵێکی گرنگیان‬ ‫لەم بچوکبوونەوەیە سیاس���ەتدا هەیە‪،‬‬ ‫بەوەی ئ���ەو وێنەیە دەچەس���پێنن کە‬ ‫سیاس���ەت تەنیا له‌ڕێگای سیاس���ەتەوە‬ ‫دەکرێ���ت‪ ،‬ب���ەوەی زمانی سیاس���ەت‬ ‫ک���ورت‌و بچوکدەکەنەوە بۆ قس���ەکردن‬ ‫بەزاراوەکانی سیاسەت خۆی‪ .‬ئەمجۆرە‬ ‫له‌الوازکردن���ی خەیاڵی سیاس���ی‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی وادەکات شەڕکردن لەگەڵ ستەمی‬ ‫سیاسیدا‪ ،‬لەگەڵ فاش���یزمدا‪ ،‬نەتوانێت‬ ‫هەموو رەهەندە رەمزی‌و میتافۆرییەکانی‬ ‫خ���ۆی وەرگرێ���ت‪ ،‬ک���ە بەب���ڕوای من‬ ‫رەهەندی ه���ەرە گرن���گ وجاویدی ناو‬ ‫سیاسەتن‪ ،‬بەرەو تەمبەڵییەکی بێوێنەی‬ ‫مەعریفیش دەپەڕێتەوە‪ ،‬چونکە جۆرێک‬ ‫له‌ویژدانی سیاس���ی دروستدەکات کە بە‬ ‫شتی راس���تەوخۆ‌و سەتحی‌و هەڵوێستی‬ ‫هوتاڤگەرا ئاسوودە دەبێت‌و پێیوا دەبێت‬ ‫بەوەزیفە کۆمەاڵیەت���ی‌و ئەخالقییەکەی‬ ‫خۆی هەستاوە‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا دەرەنجامەکانی بچوککردنەوەی‬ ‫کایەی سیاس���ی زۆر کوشندەیە‪ ،‬چونکە‬ ‫رۆش���نبیر ناچ���اردەکات ئیش���ی خۆی‬ ‫لەکای���ەی خۆیدا بێمانا ببینێت‪ ،‬جۆرێک‬ ‫له‌ویژدانی سیاسی دروستدەکات رۆشنبیر‬ ‫واتێبگات گەر نەچێتە ناو کایەی سیاسی‌و‬ ‫کاری سیاسی راستەوخۆ ئەنجام نەدات‌و‬ ‫ئیشی نەبێتە ش���یکاری سیاسی رووت‪،‬‬ ‫کەواتە ویژدان���ی کۆمەاڵیەتی‌و ئەخالقی‬ ‫سڕبووە‌و گوناهێک کەوتۆتە سەر شانی‪.‬‬ ‫لێرەدایە ئەم عەقڵییەتە ناش���یرینترین‬ ‫گەم���ەی خ���ۆی دەکات‪ ،‬لێرەدای���ە‬ ‫تەقدیسکردنی سیاسەت دەگاتە پلەیەک‬ ‫تەواو لەگەڵ خەیاڵی دینی‌و عەقڵییەتی‬ ‫مێگەلدا دەگونجێت‪ .‬لێرەدایە جەوهەری‬ ‫دینی ئەم تێگەیشتنە زۆر زیاترو ڕۆشنتر‬ ‫له‌هەر جێگایەکی دیک���ە دەردەکەوێت‪،‬‬ ‫کاتێک دەبێتە گووتارێک کە هەر کەسێک‬ ‫نەبێت���ە چاالکوان���ی سیاس���ی‪ ،‬نەبێتە‬ ‫توێژەرەوەی سیاس���ی‪ ،‬بە هوتاڤکێش‪،‬‬ ‫دەخرێتە ژێرخانەی خائینەوە‌و تۆمەتی‬ ‫ب���ۆ دەتاش���رێت‪ ...‬لێرەدا تەقدیس���ی‬ ‫دینیان���ەی بۆ کایەی سیاس���ی دەگاتە‬ ‫ئاستێک بچوکترین کەسێک کە له‌بەرەی‬ ‫سیاس���ی خاوەن گووت���اردا کاردەکات‬ ‫الی گرنگتردەبێ���ت له‌ه���ەر داهێنەرێک‬ ‫له‌کایەیەکی تردا‪ .‬ئیتر گوناهکار ئەوەیە‬ ‫کە سیاسەت بە مەنتیقی کایەی سیاسی‬ ‫ناکات‪ ،‬هەر لەو رێگایەش���ەوە ئەمجۆرە‬ ‫سیاسی‌و رۆشنبیرە سیاسیانە بیرۆکەی‬ ‫گوناهـ لەدینەوە دەخوازن‌و دەیسەپێنن‬ ‫بەس���ەر ه���ەر نوس���ەر‌و هونەرمەن���د‌و‬ ‫بیریارێکدا کە گەمەکە بە شێوەی ئەوان‌و‬ ‫بەزمان���ی ئەوان نەب���ات بەڕێوە‪ .‬لێرەدا‬ ‫زمانحاڵی ئەم گووتارە ئەوەیە کە هەموو‬ ‫ئەوانەی نایەنە ناو کایەی سیاسەتەوە‌و‬ ‫بەوج���ۆرە لەسیاس���ەتدا ق���اڵ ناب���ن‪،‬‬ ‫کەسانی دابڕاون لەدنیا‪ ،‬ناکۆمەاڵیەتین‪،‬‬ ‫بێدەروەس���تن‪ ...‬ئ���ەم گووت���ارە تەنیا‬ ‫گووتارێک���ی هەڵە نییە‪ ،‬بەڵکو بارکراوە‬ ‫ب���ە هەم���وو نەخۆش���ییەکانی کایەی‬ ‫سیاسی وڕۆشنبیریی ئێمە‪ ،‬درێژکراوەی‬ ‫هەموو ئەو عەقڵییەتەی���ە کە ناتوانێت‬ ‫سیاس���ەت لەدەرەوەی کایەی سیاس���ی‬ ‫ببینێت‪ ،‬لێرەدا «م���رۆڤ بوونەوەرێکی‬ ‫سیاسی » نییە‪ ،‬بەڵکو «بوونەوەرێکی‬ ‫ناو کایەی سیاسەتە»‪ ...‬واتە جەوهەری‬ ‫ئەم گووتارە لەسەر شێواندنی پەیوەندی‬ ‫مرۆڤ بە سیاس���ەتەوە دروس���تبووە‪،‬‬ ‫ن���ەوەک لەس���ەر ب���ە بەرپرس���کردنی‬ ‫مرۆڤ‌و تەقاندنەوەی تواناکانی لەس���ەر‬ ‫بەرگریک���ردن له‌ئ���ازادی‪ .‬م���رۆڤ وەک‬ ‫بوونەوەرێکی سیاس���ی بەو مانایە نییە‬ ‫هەم���وو مرۆڤ���ەکان ببن���ە چاالکوانی‬ ‫سیاسی‪ ،‬بەڵکو بەومانایەیە کە چاالکییە‬ ‫ناسیاس���ییەکانی مرۆڤی���ش‪ ،‬چاالکییە‬ ‫هونەری‌و فەلس���ەفی‌و زانستییەکانیش‬ ‫لەدروس���تکردنی جیهانبینی‌و تێڕامانی‬ ‫سیاس���ی مرۆڤدا بەش���دارن‌و بەشێکی‬ ‫دانەبڕاوی ژیان‌و مێژوو سیاسەتن‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )324‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/1‬‬

‫دوا ‌ی دوو سا ‌ڵ هێشتا دۆسیه‌ی سه‌رده‌شت عوسمان نادیاره‌‬ ‫ئاوێنه‌ چاالكییه‌كانی‌ ساڵڕۆژه‌كه‌ی‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‬

‫ ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫چوار رۆژی‌ دیكه‌‪ ،‬دوو سا ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫تێده‌په‌ڕێت به‌سه‌ر تیرۆركردن ‌‬ ‫ی زانكۆ‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس‌و خوێندكار ‌‬ ‫سه‌رده‌شت عوسمان‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫هیچ تۆمه‌تبارێك له‌سه‌ر ئه‌و كه‌یس ‌ه‬ ‫سزا نه‌دراوه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ په‌رله‌مان‬ ‫"ده‌زگایه‌كی الوازه‌‌و ناتوانێت‬ ‫به‌كاره‌كانی هه‌ستێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر نا‬ ‫ده‌بوایه‌ تاكو ئێستا ئه‌نجامه‌كه‌یان بۆ‬ ‫خه‌ڵك دیاری بكردبایه‌"‪.‬‬ ‫دوای دووس���اڵ ل��� ‌ه تیرۆركردن���ی‪،‬‬ ‫هه‌فته‌ی دوو رۆژ باوك‌و دایكی ده‌چن ‌ه‬ ‫س���ه‌ر گۆڕه‌كه‌ی‪ ،‬دایكی وه‌ك پیشه‌ی‬ ‫هه‌میش���ه‌یی ده‌س���تده‌كات به‌گریان‌و‬ ‫الواندنه‌وه‌‪ ،‬باوكیش���ی هه‌ناسه‌ی قوڵ‬ ‫هه‌ڵده‌كێشێت‌و ده‌ستده‌كات به‌ئاودانی‬ ‫ئ���ه‌و گوڵ���زاره‌ی ك ‌ه ل���ه‌ده‌وری گۆڕی‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ی دروس���تیكردووه‌‪ ،‬ه���ه‌ر‬ ‫كه‌سێك ده‌س���ت ببات بۆ لێكردنه‌وه‌ی‬ ‫گوڵێ���ك یان گه‌اڵیه‌ك‪ ،‬مام عوس���مان‬ ‫توڕ‌ه ده‌بێ���ت‌و ده‌ڵی���ت "ئه‌گه‌ر گوڵ‬ ‫لێده‌كه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬چیتر مه‌ی��� ‌ه بۆ ئێره‌"‪،‬‬ ‫جارجاریش له‌گه‌ڵ سه‌رده‌شت ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫گۆ‌و وه‌ك بڵێی له‌به‌رده‌میدا وه‌ستابێت‪ ،‬‬ ‫ده‌ڵێت "سه‌رده‌شت‪ ،‬گوڵه‌كانت بۆنیان‬ ‫گرتووه‌"‪ ،‬كه‌مال عوسمان به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه باس له‌سه‌ردانی دایك‌و باوكی‬ ‫بۆ گۆڕی براكه‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫سه‌رده‌شت عوس���مان رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫قوتابی زانكۆ سه‌رله‌به‌یانی (‪)2010/5/4‬‬ ‫له‌به‌رده‌م كۆلێجه‌ك���ه‌ی رفێنراو رۆژی‬ ‫دوات���ر ته‌رمه‌كه‌ی له‌ش���اری موس���ڵ‬ ‫ی‬ ‫دۆزرایه‌وه‌‌و به‌و هۆیه‌شه‌و‌ه كاردانه‌و‌ه ‌‬ ‫ناوخۆیی‌‌و نێوده‌وڵه‌تی‌ لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی روداوه‌ك���ه‌ش س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫دوا ‌‬ ‫حكومه‌ت بڕیاری پێكهێنانی لیژنه‌یه‌كی‬ ‫تایبه‌تی بۆ ده‌رك���ردو دوای ماوه‌یه‌ك‬ ‫لیژنه‌ك ‌ه رایگه‌یان���د ك ‌ه تۆمه‌تبارێكیان‬ ‫ده‌س���تگیر ك���ردووه‌‌و تۆمه‌تباره‌كه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی تۆمه‌تباركرد به‌و‌ه ‌‬ ‫"سه‌رده‌ش���ت" ‌‬ ‫ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ گروپێكی "تیرۆریس���تی"‬ ‫ی‬ ‫كاریكردوو‌ه‌و له‌به‌رامبه‌ر جێبه‌جێنه‌كردن ‌‬ ‫ی مانگێك‬ ‫ی كوشتویانه‌‪ ،‬نزیك ‌ه ‌‬ ‫به‌ڵێنه‌كان ‌‬

‫په‌رله‌مانتارێك‪:‬‬ ‫ی سه‌رده‌شت‬ ‫كه‌یس ‌‬ ‫سیاسیی ‌ه‬ ‫هاوشێوه‌ی‬ ‫كه‌یسه‌كانی‬ ‫ی مامه‌حه‌مه‌‌و‬ ‫سۆران ‌‬ ‫عه‌بدولستار تاهیر‌ه‬ ‫كه‌ له‌ئه‌نجامی‬ ‫نوسینه‌كانیان‬ ‫تیرۆركران‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬تایبه‌ت‬ ‫س ‌هر‌ده‌شت عوسمان له‌گه‌ڵ کۆمه‌ڵێک خوێندکاری هاوڕێیدا‬ ‫له‌مه‌وبه‌ریش دادگا بڕیاری دادگاییكردنی‬ ‫تۆمه‌تباره‌كه‌یدا‌و داواشی له‌كه‌سوكاری‬ ‫سه‌رده‌شت كرد ك ‌ه له‌وێ وه‌كو شاهید‬ ‫ئاماد‌ه ب���ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان ره‌تیانكرده‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه س���كااڵیان له‌سه‌ر كه‌س هه‌بوبێت‌و‬ ‫باوك���ی ناوبراوی���ش رایگه‌یاند "ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و كابرایه‌ی ده‌یانه‌وێ���ت به‌تۆمه‌تی‬ ‫كوشتنی سه‌رده‌ش���ت دادگایی بكه‌ن‪،‬‬ ‫با له‌ئێس���تاو‌ه ئازادی بكه‌ن"‪ ،‬له‌كاتی‬ ‫به‌ڕێوه‌چوونی دادگاییه‌كه‌شدا هه‌ڵه‌یه‌ك‬ ‫له‌مێژوی گرت���ن‌و ئیف���اد‌ه وه‌رگرتندا‬ ‫هه‌ب���وو‪ ،‬بۆی��� ‌ه حاكم عه‌بدولباس���ت‬ ‫فه‌رهادی دادگایكردنه‌كه‌ی بۆ كاتێكی‬ ‫نادیار دواخست‪.‬‬ ‫ی گۆڕان‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری فراكس���یۆن ‌‬ ‫عه‌ب���دواڵ م���ه‌ال ن���وری له‌لێدوانێك���دا‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه دۆس���ی ‌ه ‌‬ ‫تیرۆركردن���ی سه‌رده‌ش���ت عوس���مان‬ ‫"سیاس���ییه‌"‌و وت���ی "كه‌یس���ێكی‬ ‫سیاس���یی ‌ه هاوش���ێوه‌ی كه‌یس���ه‌كانی‬

‫ی مامه‌حه‌مه‌‌و عه‌بدولستار تاهیر‬ ‫سۆران ‌‬ ‫ش���ه‌ریف ك ‌ه له‌ئه‌نجامی نوسینه‌كانیان‬ ‫تیرۆركران‪ ،‬بۆی ‌ه وه‌ك كه‌یس���ی ئه‌وان‬ ‫هه‌ر به‌كراوه‌یی ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ره‌خنه‌ی توندی له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫په‌رله‌مانت���اران گرت ك ‌ه تاكو ئێس���تا‬ ‫نه‌یانتوانیو‌ه به‌دوای ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌دا‬ ‫بچ���ن‌و ئه‌ركی چاودێریك���ردن بگێڕن‌و‬ ‫وتیش���ی "په‌رله‌مان خۆی ده‌زگایه‌كی‬ ‫الوازه‌‌و ناتوانێت به‌كاره‌كانی هه‌ستێت‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ن���ا ده‌بوای ‌ه به‌ج���دی به‌دوای‬ ‫ئه‌و كه‌یس���ه‌دا بچونایه‌‌و تاكو ئێس���تا‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌ی���ان ب���ۆ خه‌ڵ���ك دی���اری‬ ‫بكردایه‌"‪.‬‬ ‫وابڕیار‌ه ل���ه‌م هه‌فته‌یه‌داو به‌تایبه‌ت‬ ‫ل���ه‌ڕۆژی تیرۆركردنی���دا له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫ی‬ ‫شاروش���ارۆچكه‌كانی كوردستان یاد ‌‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌‌و چه‌ندی���ن به‌یاننام���ه‌ش‬ ‫رابگه‌یه‌نرێ���ت‪ ،‬ه���اوكات له‌واڵتان���ی‬ ‫ی ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌م‬ ‫ئه‌وروپاش ی���اد ‌‬

‫مه‌به‌س���ته‌ش له‌ت���ۆڕی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‬ ‫فه‌یسبوك راگه‌یاندن باڵوده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵگورد س���ه‌مه‌د به‌رپرس���ی وێب‬ ‫رادی���ۆی (ك���وری‪ -‬فه‌ڕه‌نس���ی) ك��� ‌ه‬ ‫له‌فه‌ڕه‌نسا په‌خش ده‌كرێت‪ ،‬له‌لێدوانێكدا‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند ك��� ‌ه به‌نیازن داوا‬ ‫ی له‌و‬ ‫له‌هاوڕێكانی���ان بكه‌ن بۆئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫رۆژه‌دا به‌یه‌ك���ه‌و‌ه پڕۆفایله‌كانی���ان‬ ‫بكه‌ن ‌ه پۆسته‌ری سه‌رده‌شت عوسمان‌و‬ ‫داواش بكه‌ن ئ���ه‌و رۆژ‌ه بكرێت ‌ه "رۆژی‬ ‫ئازادی"‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیش���ی "ده‌س���ه‌اڵت هه‌وڵی‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌دات ك ‌ه ئه‌و تاوان ‌ه له‌بیر خه‌ڵك‬ ‫بباته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم خه‌ڵك���ی ئازادیخواز‬ ‫ی زه‌عی���ف نیی���ه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫زاكی���ر‌ه ‌‬ ‫سه‌رده‌ش���ت له‌س���ه‌ر ئازادی نوسین‌و‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی بۆ نه‌هێشتنی ناعه‌داله‌تی‬ ‫تیرۆر كرا‪ ،‬نه‌وه‌ك شتیتر"‪.‬‬ ‫ی سه‌رده‌ش���ت عوس���مان‬ ‫به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ولێ���ره‌‪ ،‬بۆی��� ‌ه‬ ‫ی ش���ار ‌‬ ‫خه‌ڵك��� ‌‬

‫ی‬ ‫ی له‌و رۆژه‌دا له‌شار ‌‬ ‫ی مه‌ده‌ن ‌‬ ‫چاالكوانان ‌‬ ‫گردبونه‌و‌ه س���ازده‌كه‌ن‪ ،‬ل���ه‌و روه‌و‌ه‬ ‫چاالكوانی كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی‪ ،‬ئارام عه‌زیز‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫له‌شاری هه‌ولێر گردبونه‌و‌ه سازده‌كه‌ن‌و‬ ‫هه‌وڵی���ش ده‌ده‌ن زۆرتری���ن خه‌ڵ���ك‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌نوسان‌و چاالكوانانی كۆمه‌ڵی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و قونس���وڵخانه‌كان بانگهێشت‬ ‫بكه‌ن‌و وتی "ئه‌گه‌ر حكومه‌ت رێگریمان‬ ‫لێنه‌كات ئه‌وا له‌ش���وێنی رفاندنه‌كه‌ی‬ ‫گردبوونه‌وه‌ك��� ‌ه ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ریش نا‬ ‫له‌پاركێك ئه‌نجامی ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاش���كرایكرد ك��� ‌ه‬ ‫له‌به‌یاننامه‌كه‌شیاندا جه‌خت له‌سه‌ر دوو‬ ‫ش���ت ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان "كراوه‌یی‬ ‫كه‌یس���ه‌كه‌"‌و دووه‌میش���یان ئه‌و رۆژ‌ه‬ ‫ب ‌ه "رۆژی ئازادی وش���ه‌" بناسێنرێت‪،‬‬ ‫ی "سه‌رده‌ش���ت‬ ‫چونك��� ‌ه وه‌ك ئه‌و وت ‌‬ ‫عوس���مان قوربانی بانگه‌وازی ئازادی‌و‬ ‫ئازادی وشه‌یه‌"‪.‬‬

‫بارزان ‌ی سه‌رۆكی‌ "كوردستان"ـه‌‪ ،‬یان سه‌رۆکی "هه‌رێمی‌ كوردستانی‌ عێراق‌"؟‬

‫ی به‌خۆیه‌و‌ه هه‌یه‌"‬ ‫ی قه‌ده‌غه‌ ناكات كه‌وات ‌ه به‌شێكی‌ په‌یوه‌ندی ‌‬ ‫ی كوردستان) له‌ڕاگه‌یاندنه‌كان ‌‬ ‫ی (سه‌رۆك ‌‬ ‫ی زاراوه‌ ‌‬ ‫"كاتێك بارزان ‌‬ ‫ی سیاس���ی "نامه‌نتقی‌"ی���ان‬ ‫زاراو‌ه ‌‬ ‫ ئا‪ :‬پشتیوان جه‌مال‬ ‫ی‬ ‫داتاش���یو‌ه ك ‌ه هه‌م له‌گه‌ ‌ڵ نه‌خش��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‌و هه‌م له‌گ���ه‌ ‌ڵ واقیع ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫زۆرجار راگه‌یاندنه‌كانی‌ پارتی‌‪،‬‬ ‫ی كوردستانیش���دا ناگونجێت‪،‬‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ وه‌ك سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "كار گه‌یش���ت ‌ه ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫می���ر‌ه وت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"كوردستان" ناوده‌به‌ن‪ ،‬به‌بۆچون ‌‬ ‫ی رابردودا س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫له‌م ماوه‌ی��� ‌ه ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‌و یاساناسان‬ ‫ی ئاشتی‌‌و‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ده‌میرتاش هاوسه‌رۆك ‌‬ ‫ی "كوردستان"‬ ‫ی زاراو‌ه ‌‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركیا رایگه‌یاند ك ‌ه بارزان ‌‬ ‫دیموكراس ‌‬ ‫به‌ته‌نها هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم وته‌بێژه‌كه‌یان‬ ‫ی نیی��� ‌ه وه‌ك یه‌كێك له‌س���ه‌رۆك ‌ه‬ ‫ب���ۆ ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه مه‌به‌ستیان له‌و‬ ‫ی كوردیش مامه‌ڵ ‌ه بكات نه‌ك‬ ‫دیاره‌كان ‌‬ ‫وشه‌ی ‌ه "كوردستانی‌ عێراقه‌"‪.‬‬ ‫ی هه‌موو كوردستان‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌م‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی سیاس���ی نییه‌‪،‬‬ ‫ی ناونان ‌ه هیچ بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫ی مه‌س���عود بارزان��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی سۆزداریی‌و حیزبییان‬ ‫ی كوردستان به‌ڵكو بنه‌مایه‌ك ‌‬ ‫ی دیموكرات ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ‪2005‬دا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌و‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی كوردستان"‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫وه‌ك "س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ده‌ستنیشانكرا‌و پاشانیش له‌هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫ی ‪2009‬دا‌و ب���ۆ‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی دووه‌م له‌الی���ه‌ن خه‌ڵك���ه‌و‌ه‬ ‫ج���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫وه‌ك "س���ه‌رۆك ‌‬ ‫عێراق"ه‌و‌ه هه‌ڵبژێ���ردرا‪ ،‬به‌اڵم زۆرجار‬ ‫ی‬ ‫ی پارت���ی‌‪ ،‬زاراو‌ه ‌‬ ‫راگه‌یاندنه‌كان��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان" بۆ پۆس���ت ‌ه‬ ‫"س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی به‌كارده‌هێنن‬ ‫ی بارزان��� ‌‬ ‫فه‌رمییه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی زانكۆ‬ ‫ی مامۆس���تایان ‌‬ ‫ك ‌ه به‌بۆچون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و زاراوه‌ی��� ‌ه "له‌ڕو ‌‬ ‫به‌كارهێنان��� ‌‬ ‫ناوب���راو پێیوای��� ‌ه ك��� ‌ه بارزان���ی‌‌و‬ ‫دیپلۆماسییه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی پارت��� ‌‬ ‫ی لڤین‪ ،‬ئه‌حمه‌د راگه‌یاندنه‌كان ‌‬ ‫ی گۆڤار ‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر ‌‬ ‫ی یه‌كترن‪،‬‬ ‫می���ر‌ه له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه رایگه‌یاند ئ���ه‌و زاراوه‌یه‌دا ته‌واوك���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێویس���ت ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ی هه‌ڵ��� ‌ه چونك ‌ه ناونان ‌‬ ‫ی زاراو‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌كارهێنان��� ‌‬ ‫ی زمانه‌وانی‌‌و‬ ‫ی توێژین���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی به‌ناوه‌ن���د ‌‬ ‫ی كورددا له‌دوا ‌‬ ‫له‌نێو سیاس���ییه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌م زاراوان ‌ه‬ ‫ی باڵوه‌‌و سیاسییه‌و‌ه هه‌ی ‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌یلوله‌و‌ه مۆدێلێك ‌‬ ‫شۆڕش��� ‌‬ ‫ی سیاسییدا‬ ‫ێ ك ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ واقیع ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‌و دابتاش��� ‌‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫هه‌موو حیزبێك ‌‬ ‫ی كوردستان بگونجێ���ت‪ ،‬بۆی��� ‌ه ئ���ه‌و زاراوان ‌ه هه‌م‬ ‫ی وه‌ك سه‌رۆك ‌‬ ‫سكرتێره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی سیاسییه‌و كاتێكیش‬ ‫ی به‌بڕیار ‌‬ ‫ی پێویست ‌‬ ‫وێن���ا ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌تی���ش دوا ‌‬ ‫ی ئه‌و زاراوه‌ی��� ‌ه قه‌ده‌غ ‌ه ناكات‬ ‫ی بارزان��� ‌‬ ‫ی وه‌ك سه‌رۆك ‌‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫ده‌ستبه‌كاربون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خود ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی كه‌وات ‌ه به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬راگه‌یاندنه‌كان ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رباڵو كۆمه‌ڵێك خۆی���ه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم بێگومان میدیا ‌‬ ‫ی به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫پارت ‌‬

‫پارتی‌‪ :‬مه‌به‌ست‬ ‫له‌كوردستان‪،‬‬ ‫كوردستانی‌ عێراق ‌ه‬

‫مه‌سعود بارزانی‬

‫ی‬ ‫حیزبیش هه‌میش ‌ه له‌سه‌ر گه‌وره‌كردن ‌‬ ‫سه‌ركرده‌كانی‌ ژیاون‪.‬‬ ‫یاساناسانیش جه‌خت له‌و‌ه ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی "كوردستان"‬ ‫ی زاراو‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی یاساییه‌و‌ه هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌نگ ‌ه‬ ‫له‌ڕو ‌‬ ‫ی مه‌به‌ستیان له‌و‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫راگه‌یاندنه‌كان ‌‬ ‫زاراوه‌ی ‌ه "كوردستانی‌ عێراق" بێت‪.‬‬ ‫ی گ���ۆڕان‬ ‫ی فراكس���یۆن ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردس���تان‪ ،‬كاردۆ‬ ‫له‌په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫محه‌مه‌د ك��� ‌ه له‌هه‌مانكات���دا ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاساییش��� ‌ه له‌په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫ی رونكرده‌و‌ه‬ ‫كوردس���تان بۆ ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی یاس���اییه‌و‌ه ده‌بێت بوترێت‬ ‫ك ‌ه له‌ڕو ‌‬ ‫ی كوردستان"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫"س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی بڵێن‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه راگه‌یاندنه‌كان���ی پارت ‌‬ ‫ی عێراقه‌"‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫"مه‌به‌ستمان كوردستان ‌‬ ‫ی پێ���دا "مه‌فهومه‌ك ‌ه‬ ‫وه‌ك ئه‌و ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫ی تیا ده‌بێت ك ‌ه ته‌فسیر ‌‬ ‫بوار ‌‬ ‫لێبكه‌وێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی زانكۆش‬ ‫ی مامۆس���تایان ‌‬ ‫به‌بۆچون��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و زاراوه‌ی��� ‌ه له‌ڕو ‌‬ ‫به‌كارهێنان��� ‌‬ ‫"دیپلۆماس���ی‌‌و ئه‌ته‌كێت"ه‌و‌ه هه‌ڵه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی راگه‌یاندن‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫له‌و روه‌و‌ه مامۆستا ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪ ،‬د‪.‬هه‌ڤا ‌ڵ ئه‌بوبه‌كر‬ ‫له‌زانكۆ ‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند‬ ‫ی‬ ‫ی "س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی زاراو‌ه ‌‬ ‫ك��� ‌ه به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ڕو ‌‬ ‫كوردستان" بۆ مه‌سعود بارزان ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌و دیپلۆماس���ییه‌و‌ه‬ ‫زاراو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌ش ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌ور‌ه ك��� ‌ه رزگاركراو‌ه "كوردس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقه‌"‌و ئ���ه‌وان ده‌یانه‌وێت ده‌ورێك ‌‬ ‫گه‌وره‌ت���ر به‌و كه‌س���ایه‌تیی ‌ه بده‌ن ك ‌ه‬ ‫ی له‌گه‌ڵدا بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم باش���تر‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم��� ‌‬ ‫وای��� ‌ه بوترێ���ت "س���ه‌رۆك ‌‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا وته‌بێ���ژ‌و به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و راگه‌یاندن ‌‬ ‫ده‌زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���لێمانی‌‪ ،‬عه‌بدولوه‌ه���اب عه‌ل��� ‌‬

‫ی‬ ‫به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "سه‌رۆك ‌‬ ‫زاراو‌ه ‌‬ ‫كوردستان" بۆ‬ ‫ی‬ ‫بارزانی‌ له‌ڕو ‌‬ ‫یاسایی‌‌و سیاسی‌‌و‬ ‫دیپلۆماسییه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن��� ‌ه رایگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫هیچ رێنماییه‌ك نیی��� ‌ه له‌الیه‌ن خود ‌‬ ‫ی پارتیی���ه‌و‌ه‬ ‫بارزان���ی‌‌و س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك "س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫ب���ۆ ناوبرن ‌‬ ‫كوردس���تان"‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وان مه‌به‌ستی‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان "كوردس���تان ‌‬ ‫له‌زاراو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫عێراق���ه‌"‪ ،‬چونك ‌ه بارزان ‌‬ ‫ی كوردس���تانه‌‪،‬‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫هه‌ڵبژێ���ردراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ "س���ه‌رۆك ‌‬ ‫به‌اڵم له‌نوس���یندا ده‌وتر ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ی سیاسی‌‌و‬ ‫ناوبراو ئاشكرایكرد زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی عێ���راق پێیانخۆش��� ‌ه بڵێین‬ ‫خه‌ڵك��� ‌‬ ‫ی كوردستان" نه‌ك‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫"س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردس���تان"‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫"س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی "ده‌بێت ئه‌م‬ ‫ی وت ‌‬ ‫عه‌بدولوه‌ه���اب عه‌ل ‌‬ ‫هه‌رێم ‌ه ببێت��� ‌ه واڵت بۆی ‌ه زۆرجاریش‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ك��� ‌ه ده‌وترێت س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫ده‌مانه‌وێ���ت به‌وش��� ‌ه ‌‬ ‫رابێن"‪.‬‬

‫دیسانه‌و‌ه‬ ‫وه‌زاره‌تی الپتۆپ‬

‫ نزیكی‌ ‪ 3‬س���اڵ له‌مه‌وپێش گۆشه‌یه‌كم‬‫نووس���ی به‌ن���اوی وه‌زاره‌ت���ی الپتۆپ‪،‬‬ ‫له‌وساوه‌ تاكو ئێستا س���ه‌دان ته‌الر له‌م‬ ‫كوردس���تانه‌ بۆ فه‌رمانگه‌كانی كوردستان‬ ‫دروستكراوه‌‪ ،‬ده‌یان وه‌زیر خانه‌نشینكران‪،‬‬ ‫ته‌نها وه‌زاره‌تی س���امانه‌ سروشتییه‌كان‬ ‫ب���وون نه‌ له‌الپتۆپه‌وه‌ ب���وو به‌ ته‌الر‪ ،‬نه‌‬ ‫وه‌زیره‌كه‌شی خانه‌نش���ینكراو نێردرایه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ م���اڵ‪ ،‬ته‌نانه‌ت بۆ س���وێندخواردنی‬ ‫په‌رله‌مان���ش ب���ه‌ ئوتومبێلی نایاس���ایی‬ ‫ده‌ڕوات ب���ۆ په‌رله‌م���ان‪ ،‬ده‌ستخۆش���ی‬ ‫له‌هه‌م���وو ئ���ه‌و په‌رله‌مانتاران���ه‌ ده‌كه‌م‬ ‫ده‌نگی���ان پێی نه‌دا‪ ،‬ئاخ���ر چۆن ده‌بێت‌‬ ‫هێلكه‌ی س���امانی كوردستان بكه‌ینه‌ ناو‬ ‫س���ه‌به‌ته‌یه‌كه‌وه‌ ك���ه‌س نه‌زانێت چه‌ندی‬ ‫تیایه‌و كێ ده‌یخوات‪ ،‬هه‌موو كوردس���تان‬ ‫كراوه‌ به‌ بیرو پااڵوگه‌ بۆ تێرنه‌خۆره‌كان‪،‬‬ ‫دۆالره‌كه‌ی بۆ ئه‌وانه‌ گازه‌ ژه‌هراوییه‌كه‌شی‬ ‫بۆ ئێمه‌ مانانه‌‪.‬‬ ‫ تێكدانی په‌یك���ه‌ری كه‌ره‌كه‌ی میره‌‌و‬‫دادگایی عادیل ئیمام ئه‌وه‌ی ده‌رخس���ت‪،‬‬ ‫ئه‌م واڵتانه‌ موبته‌الی ده‌ستی نه‌زانانێكن‪،‬‬ ‫هی���چ دورنمای���ه‌ك بۆ پێش���كه‌وتنی ئه‌م‬ ‫جیهانه‌ نییه‌‪ ،‬قه‌یناكا حكومه‌ت بكه‌ره‌كه‌ی‬ ‫نه‌گرت‪ ،‬خۆ ده‌بوایه‌ عومه‌ر كڵۆڵ له‌سه‌ر‬ ‫ته‌رم���ی په‌یكه‌ری ك���ه‌ر‌ه تێكدراوه‌كه‌ وا‬ ‫بزه‌ڕیای���ه‌ كوردس���تانی بهه‌ژاندای���ه‌‪ ،‬من‬ ‫زوو ئاگادارم كرده‌وه‌ كه‌ر له‌كوردس���تان‬ ‫مه‌ترس���ی له‌س���ه‌ر چاره‌نووس���ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ولێر كه‌ر قڕانه‌ هه‌مووی درا به‌ماسی‪،‬‬ ‫له‌س���لێمانیش په‌یكه‌ری���ان تێكده‌درێت‪،‬‬ ‫كه‌ر هه‌رچه‌نده‌ به‌ش���داره‌ له‌دروستكرنی‬ ‫شارس���تانی مرۆڤایه‌تی‪ ،‬به‌اڵم به‌شی هه‌ر‬ ‫كوشتن‌و تێهه‌ڵدانه‌‪ ،‬به‌ داخم عومه‌ر كڵۆڵ‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیی���ان بكات‪ ،‬حی���زب چه‌نده‌‬ ‫دڵسۆزییان بۆ ئێمه‌ نواند‪ ،‬عومه‌ر كڵۆڵیش‬ ‫هه‌ر هێنده‌ بۆ كه‌ران به‌وه‌فایه‌!‪.‬‬ ‫ حیزبی ش���یوعی یه‌كه‌م حیزب بوو‬‫بڕیاری دا له‌‪ 2‬كۆنگره‌ س���ه‌رۆك بگۆڕێت‪،‬‬ ‫گۆڕان یه‌كه‌م حیزب بوو بودجه‌كه‌ی ئاشكرا‬ ‫كرد‌و له‌سایته‌كه‌ی باڵوی كرده‌وه‌‪ ،‬حیزبی‬ ‫كۆمۆنیستی كرێكاری كوردستانیش یه‌كه‌م‬ ‫حیزب ب���وو كۆنگره‌ی كراوه‌ی ئازادانه‌ی‬ ‫به‌ست‪ ،‬پارتی چاره‌سه‌ریش یه‌كه‌م پارت‬ ‫ب���وو هاوس���ه‌رۆكی ژنی ب���ۆ پارته‌كه‌ی‬ ‫دیاریكرد‪ ،‬چه‌نده‌ باش ده‌بوو پارتێكمان‬ ‫هه‌بووای���ه‌ هه‌موو ئه‌و خاڵ���ه‌ روناكانه‌ی‬ ‫پێكه‌وه‌ له‌خۆی كۆبكردایه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ خه‌رج���ی تێچ���ووی فه‌یس���بووكی‬‫(سه‌رۆكی هه‌رێم‪ ،‬مه‌ال به‌ختیار‪ ،‬مه‌سرور‌و‬ ‫مه‌نس���ور‌و ئه‌دهه‌م بارزانی) ‪134.882‬‬ ‫دۆالره‌‪ ،‬قیروس���ا له‌به‌هه‌ده‌ردان���ی ئ���ه‌م‬ ‫پاره‌ی���ه‌ی میلل���ه‌ت‪ ،‬هیواداربووی���ن به‌‬ ‫چونیان ب���ۆ ناو فه‌یس���بووك مۆدێرنانه‌‬ ‫بگۆڕاینایه‌‌‪.‬‬ ‫ مه‌س���عود بارزان���ی له‌س���ه‌ر تۆڕی‬‫فه‌یس���بووكی خۆی نوسیویه‌تی سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان‪ ،‬كه‌چ���ی خه‌بات‌و‬ ‫هه‌ولێر‌و كه‌ناڵه‌كان���ی راگه‌یاندنی دیكه‌ی‬ ‫پارتی به‌ س���ه‌رۆكی كوردس���تانی ناوزه‌د‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌كاتی پێش���وازی نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فاش رۆژنامه‌ی هه‌ولێر وه‌ك سه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم ناس���ییان‪ ،‬تكایه‌ به‌ڕێز مه‌س���عود‬ ‫به‌رزان���ی ته‌نها س���ه‌رۆكی ‪ 3‬پارێزگایه‌و‬ ‫براوه‌ی دوانیان���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ چه‌نده‌مین جاره‌‬ ‫له‌م گۆش���ه‌یه‌وه‌ ئه‌م هه‌ڵه‌ یاساییه‌تان بۆ‬ ‫چاك بكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ هاوواڵت���ی "بە گوێرەی نوس���راوێكی‬‫فەرمی‌و نهێنی دكتۆر بەرهەم مانگانە بڕی‬ ‫یەك ملیار دۆالری بۆ نوسینگەی تاڵەبانی‬ ‫سەرف كردووە‌و وەزیری داراییش دەڵێت‬ ‫ئەوە ق���ەرزە"‪ ،‬وه‌یش گوناحن له‌س���ه‌ر‬ ‫ق���ه‌رز ده‌ژێ���ن ئه‌وانیش به‌ قس���ت قه‌رز‬ ‫وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫سبه‌ی "سەرلەبەیانی ئەمڕۆ‪ ،‬وەفدێکی‬‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان‪ ،‬ک���ە پێکهاتب���ون‬ ‫لەنەوشیروان مس���تەفا‪ ،‬رێکخەری گشتی‬ ‫بزوتنەوەک���ە‌و مس���تەفای س���ەید قادر‌و‬ ‫عوس���مانی حاج���ی مەحمود‌و یوس���ف‬ ‫محەمەد‪ ،‬سەردانی سەرۆکایەتی هەرێمی‬ ‫کوردس���تانیان ک���رد‌و لەهاوینەه���ەواری‬ ‫پیرمام‪ ،‬له‌گه‌ڵ مه‌سعود بارزانی سه‌رۆکی‬ ‫هه‌رێ���م‌و نێچیره‌ڤ���ان بارزانی س���ه‌رۆکی‬ ‫حکومه‌تی هه‌رێم‌و فازیل میرانی سکرتێری‬ ‫مه‌کته‌بی سیاسی‌و فواد حسێن سه‌رۆکی‬ ‫دیوانی س���ه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم کۆبونەوه‌"‪،‬‬ ‫خه‌فه‌ت له‌و گه‌نجانه‌ ده‌خۆم به‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫خه‌ونی گه‌وره‌وه‌ دوای ئه‌م كۆنه‌ جه‌اللیانه‌‬ ‫كه‌وت���وون‪ ،‬خۆپیش���اندان ب���ه‌ گه‌نجانی‬ ‫ناڕازی ده‌كه‌ن‪ ،‬س���ه‌ردان‌و ئیس���تقبالی‬ ‫سه‌ركرده‌كان كۆنه‌ جه‌اللیه‌كان ئه‌نجامی‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬ئ���ه‌رێ گه‌ل���ۆ ئه‌مه‌ س���ه‌ردانی‬ ‫پارتییه‌ یان س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬تاكه‌ی‬ ‫خۆڵ ده‌كه‌نه‌ چاوی خه‌ڵكه‌وه‌‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫قه‌یرانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ عێراق بووبه‌هۆی‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌ روتی‌ سه‌در‌و هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ .‬ئه‌م ره‌وته‌ كه‌ له‌پاش ‪ 2003‬به‌هه‌موو جۆرێك دژی‌ بیرۆكه‌ی‌‬ ‫فیدرالیزم ده‌وه‌ستانه‌وه‌‌و كوردستانیان به‌پێگه‌‌و شوێن نفوزی‌ ئیسرائیل له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ده‌دات ئێستا گۆڕانكاریی‌ زۆریان كردووه‌ له‌گوتاری‌ خۆیان به‌رانبه‌ر كوردستان‌و‬ ‫هه‌ندێك چاودێریش ئه‌م نزیكبونه‌وه‌یه‌ ده‌گێڕنه‌وه‌ بۆ نێوانگری‌ نهێنی‌‌و پشت‬ ‫په‌رده‌ی‌ ئێران‌و تكچڕژانی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ هه‌ردووال‪.‬‬

‫ژماره‌یه‌ك راپۆرتی‌ رۆژنامه‌وانی‌‌و شرۆڤه‌ی‌ سه‌نته‌ره‌كانی‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌ئه‌مه‌ریكا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن رۆژ به‌رۆژ هیوای‌ ئه‌وه‌ الواز ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫عێراق بكرێته‌ نمونه‌یه‌كی‌ دیموكراسی‌‌و كرانه‌وه‌ له‌رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‪ .‬ئه‌م‬ ‫راپۆرتانه‌ ئاماژه‌ به‌بێهیوایی‌ ئه‌مه‌ریكا ده‌كه‌ن له‌به‌دیهاتنی‌ خه‌ونی‌ كردنی‌‬ ‫عێراق به‌نمونه‌ی‌ هاوشێوه‌ی‌ ئه‌ڵمانیا‌و یابانی‌ پاش جه‌نگی‌ دووه‌می‌ جیهانی‌‬ ‫چونكه‌ ئێستا غه‌رق بووه‌ له‌ناو كێشمه‌كێشی‌ ناوخۆیی‌‪.‬‬

‫"توركیا له‌ترس ‌ی ‪ PKK‬ناوێرێت كۆمه‌ك ‌ی ئۆپۆزسیۆنی‌ سوریا بكات"‬ ‫رژێمی سوریا‬

‫ئا‪ :‬كامۆ به‌كر‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی س���وریادا توركیا‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كان ‌‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه گ���ه‌وره‌ كه‌وت ‌ه‬ ‫به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ی س���وریا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گوش���اركردن له‌رژێم ‌‬ ‫ی رووداوه‌كاندا‬ ‫له‌گه‌ڵ درێژبونه‌وه‌ی‌ ره‌وت ‌‬ ‫ی توركیا به‌ره‌و ساردبونه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆش���توه‌‌و له‌ئێس���تادا زیات���ر رۆڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ماشاكه‌ر ده‌بینێت‪ .‬به‌پێی‌ راپۆرتێك ‌‬ ‫ی لۆفیگاری‌ فه‌ره‌نسیش توركیا‬ ‫رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی نه‌بادا سوریا بكه‌وێت ‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ترس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ PKK‬ناوێرێت به‌جدد ‌‬ ‫هاوكاریكردن ‌‬ ‫ی سوریا بكات‪.‬‬ ‫هاوكاریی‌ ئۆپۆزسیۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راپۆرته‌ك��� ‌هی‌ لۆفی���گارۆ ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‌هی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫ی توركیا ترس ‌‬ ‫فه‌ره‌نس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان پارت ‌‬ ‫ی كۆن ‌‬ ‫ك ‌ه هاوپه‌یمانێت��� ‌‬

‫ی كوردس���تان‌و دیمه‌ش���ق‌و‬ ‫كرێكاران��� ‌‬ ‫ی ئه‌س���ه‌د نوێ ببێته‌و‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌وێت ‌ه هاوكاریكردن ‌‬ ‫توركیا به‌جدد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���وریا‪ .‬ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن ‌‬ ‫ئ���ه‌م راپۆرت��� ‌ه پشتڕاس���تده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه هاوكات له‌گه‌ڵ په‌ره‌س���ه‌ندن ‌‬ ‫ی مالیكی‌‌و ره‌جه‌ب‬ ‫ی نور ‌‬ ‫ناكۆكییه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماژه‌ ‌‬ ‫ته‌ی���ب ئه‌ردۆغاندا‪ ،‬مالیك��� ‌‬ ‫به‌چه‌وساندنه‌وه‌ی‌ كه‌مایه‌تی‌‌و كورده‌كان‬ ‫ی له‌رژێمی‌ سوریا‪ .‬ئه‌م‬ ‫كرد بۆ پشتگیری ‌‬ ‫ی‬ ‫راپۆرت ‌ه باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێناو ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ناكۆكییه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سوریا‌و به‌هۆی‌ ئه‌وه‌شی‌ پارت ‌‬ ‫ی كراوه‌دای ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كرێكاران له‌ش���ه‌ڕێك ‌‬ ‫توركیا‪ ،‬ئه‌وه‌ هیچ دوور نیی ‌ه دیمه‌شق‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رده‌م ‌‬ ‫بگه‌ڕێته‌وه‌ س���ه‌ر سیاسه‌ت ‌‬ ‫حافیز ئه‌سه‌د ك ‌ه هاوپه‌یمانێتیی ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی كرێكاران وه‌كو كارتێكی‌ گوشار‬ ‫پارت ‌‬

‫له‌سه‌ر توركیا‪ .‬لۆفیگارۆ لێدوانێكیش‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س��� ‌‬ ‫ی موراد قه‌ره‌یالن ‌‬ ‫ده‌داته‌ ده‌م ‌‬ ‫ی ‪ pkk‬ك ‌ه له‌ش���اخ ‌ه س���ه‌خت‌و‬ ‫یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تانه‌وه‌ وتویه‌ت ‌‬ ‫به‌رزه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌گه‌ر س���وپای‌ توركیا داخڵی‌ خاك ‌‬ ‫ی‬ ‫س���وریا ببێت ئ���ه‌وه‌ به‌دژایه‌تی‌ گه‌ل ‌‬ ‫كورد لێكده‌درێته‌و‌ه له‌سوریا‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫س���ه‌رجه‌م خاكی‌ كوردس���تان ده‌بێت ‌ه‬ ‫گۆڕه‌پانی‌ ش���ه‌ڕ له‌نێویش���یدا ئێران‌و‬ ‫عێراق‌و توركیا"‪ .‬به‌قس���ه‌ی‌ لۆفیگارۆ‬ ‫مه‌ترس���ی‌ توركیا له‌وه‌و‌ه س���ه‌رچاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌گرێ���ت ك��� ‌ه له‌ئێس���تادا باك���ور ‌‬ ‫ی نهێنیدایه‌‌و‬ ‫كوردستان له‌دۆخی‌ شه‌ڕ ‌‬ ‫ی توركیاشدا‬ ‫ی داخڵبون ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌حاڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ سوریا ‪ pkk‬ببێته‌ ته‌ره‌ف ئه‌و‌ه خاك ‌‬ ‫ی ئه‌و چه‌كدار‌و‬ ‫سوریاش ده‌بێته‌ په‌ناگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه په‌ره‌ به‌ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫جه‌نگاوه‌ران���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی���ان ده‌ده‌ن دژی‌ ئه‌نقه‌ره‌‪ .‬به‌پێ ‌‬

‫ی سوریا‬ ‫به‌عس ‌‬ ‫له‌گیانه‌ڵاڵدایه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بێگومان یاری ‌‬ ‫به‌كارتی‌ كورد ده‌كات‬ ‫دژی‌ توركیا‬ ‫ی‬ ‫ی لۆفیگارۆش كوردستان ‌‬ ‫زانیارییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ژێ���ر كاریگه‌ری ‌‬ ‫س���وریا به‌فیعل��� ‌‬ ‫حیزبی‌ یه‌كێتی‌ دیموكراتیدای ‌ه (‪)PYD‬‬ ‫ی پارت���ی‌ كرێكارانه‌‌و‬ ‫ی س���وریا ‌‬ ‫كه‌ لق ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێكدادانه‌كان ‌‬ ‫ی سه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫سوریاش���ه‌و‌ه ئه‌م پارت ‌ه نه‌چوه‌ت ‌ه پاڵ‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‌و پارێزگاریی‌ له‌بێالیه‌نی‬ ‫ی ك���ردووه‌ به‌جۆرێك ك���ه‌ زیاتر‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی سوریادا ده‌یشكێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌الی‌ رژێم ‌‬ ‫به‌قس���ه‌ی‌ لۆفی���گار‌و به‌رانب���ه‌ر به‌م‬ ‫ی دیموكراتیش‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ی‌ یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی داو‌ه‬ ‫رژێمی‌ س���وریا هه‌موو ئازادییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫به‌م پارت ‌ه ت���ا له‌باك���ور ‌‬ ‫ی‬ ‫س���وریا جموج���وڵ ب���كات‌و بیرۆك ‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ خس���تۆته‌ مێش���كییه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ی (ئۆتۆنۆمی‌)‬ ‫ی زات ‌‬ ‫له‌داهاتوودا حوكم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیگه‌رانییه‌ك ‌‬ ‫پێ بدات‌و ئه‌مه‌ش مایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌وره‌ی��� ‌ه بۆ توركی���ا‪ ،‬چونك ‌ه له‌دوا ‌‬

‫ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌ توركیا دووچار ‌‬ ‫ی ده‌بێته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫واقیعێكی‌ یاسایی‌ كورد ‌‬ ‫ده‌بێت ‌ه هانده‌ر ب���ۆ كورده‌كانی‌ توركیا‬ ‫ی‬ ‫تا پێداگری بكه‌ن له‌س���ه‌ر هاوتاكردن ‌‬ ‫دۆخیان به‌كورده‌كانی‌ عێراق‌و س���وریا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دواییش���دا وه‌زی���ر ‌‬ ‫ل���ه‌م ماوه‌ی��� ‌ه ‌‬ ‫ی توركی���ا س���كااڵیكردوو‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌وامی‌ چه‌كداره‌كان ‌‬ ‫له‌هاتوچ���ۆ ‌‬ ‫ی نێوان‬ ‫ی كرێكاران له‌س���ه‌ر سنور ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫توركیا‌و س���وریا‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كردوو‌ه‬ ‫ی توركیا‬ ‫ئه‌گه‌ر وابڕوات ئه‌و‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫ناچ���ار‌ه داوای‌ مۆڵ���ه‌ت له‌په‌رله‌م���ان‬ ‫ی‬ ‫بكات ره‌زامه‌ندیی‌ بدات له‌سه‌ر ناردن ‌‬ ‫ی سوریا بۆ به‌رگرتن‬ ‫سوپا بۆ ناو خاك ‌‬ ‫ی كرێكاران‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫له‌جموجوڵی‌ چه‌كداران ‌‬ ‫له‌سه‌ر سنور‪.‬‬ ‫ی‬ ‫رۆژنامه‌ فه‌ره‌نس���ییه‌ك ‌ه له‌زاری‌ قه‌در ‌‬ ‫ی‬ ‫گورس���یله‌وه‌ كه‌ نوس���ه‌ره‌ له‌میللیه‌ت ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫توركی���ا‌و تایبه‌ت ‌ه به‌كێش���ه‌كان ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "له‌هه‌ش���تاكان‌و نه‌وه‌ده‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن ‌‬ ‫س���وریا میوانداری ‌‬ ‫ی ئۆجه‌الن‌و‬ ‫كردووه‌‌و به‌ه���ۆی‌ په‌نادان ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌كداره‌كانییه‌وه‌ خه‌ریكبوو ش���ه‌ڕێك ‌‬ ‫خوێن���اوی‌ له‌نێوان هه‌ردوالدا رووبدات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم س���ه‌ره‌نجام هه‌ردووال له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ئۆج���ه‌الن رێككه‌وتن تا‬ ‫ده‌رپه‌ڕاندن��� ‌‬ ‫ی ‪ 1998‬له‌كینیا ده‌ستگیركرا"‪.‬‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫له‌كۆتایی���دا لۆفی���گارۆ ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ی سوریا‬ ‫ده‌كات له‌ئێس���تادا كه‌ به‌عس ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گیانه‌ڵاڵدای��� ‌ه ئ���ه‌وه‌ بێگومان یاری ‌‬ ‫به‌كارت���ی‌ ك���ورد ده‌كات دژی‌ توركیا‌و‬ ‫ی ئاماژه‌ش���ه‌و‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌هۆی‌ بوون ‌‬ ‫یارمه‌تیدانی‌ پارت���ی‌ كرێكاران له‌الیه‌ن‬ ‫س���وریاوه‌ توركی���ا زۆر به‌ح���ه‌زه‌ره‌و‌ه‬ ‫مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ دۆخی‌ سوریا ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی له‌ژێر‬ ‫كوردس���تانی‌ س���وریا به‌فیعل��� ‌‬ ‫كاریگه‌ریی‌ حیزبی‌ یه‌كێتی‌ دیموكراتیدای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی س���وریای‌ پارت ‌‬ ‫(‪ )PYD‬ك��� ‌ه لق��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫كرێكارانه‌‌و له‌س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫پێكدادانه‌كانی‌ سوریاش���ه‌وه‌ ئه‌م پارت ‌ه‬ ‫ی سوریا‪.‬‬ ‫نه‌چوه‌ته‌ پاڵ ئۆپۆزسیۆن ‌‬

‫كارگه‌یه‌كی‌ ئوتو‌مبیل ‌ی درع‬ ‫داده‌مه‌زرێت بۆ عێراق‬ ‫کابینەکەی نوری مالیکی لەکاتی سوێند خورداندا لەپەرلەمانی عێراق‬

‫هه‌رێم ‪%100.02‬ی بودج ‌هی‌ خۆی‌ خه‌رجده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬

‫به‌پێی‌ هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پالندانانی‌ به‌غدا‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫له‌به‌شه‌ بودجه‌ی‌ خۆی‌ له‌عێراق‬ ‫‪ %100.02‬خه‌رجكردووه‌ كه‌چی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫خه‌رجكردنی‌ نوسینگه‌ی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران (نوری‌ مالیكی‌) نه‌گه‌شتوه‌ته‌‬ ‫‪‌%25‬و خه‌رجی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ دیوانی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماریش له‌به‌شه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ خۆی‌ له‌ ‪ %2.02‬تێپه‌ڕی‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫سه‌رجه‌م وه‌زاره‌ته‌كان ‌‬ ‫عێراق نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫نیوه‌ یان له‌نیو‌ه‬ ‫ی‬ ‫زیاتری‌ به‌شه‌ بودجه‌ ‌‬ ‫خۆیان خه‌رج بكه‌ن‬

‫به‌پێی‌ نوس���راوێكی‌ فه‌رم���ی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫پالندانان���ی‌ عێ���راق كه‌ دزه‌یك���ردووه‌‬ ‫ب���ۆ میدیاكان‌و ئاراس���ته‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران كراوه‌ له‌باره‌ی‌ رێژه‌ی‌ خه‌رجی‌‬ ‫سه‌رجه‌م وه‌زاره‌ته‌كان له‌بودجه‌ی‌ گشتی‌‬ ‫‪ ،2011‬س���ه‌رجه‌م وه‌زاره‌ته‌كانی‌ عێراق‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ نیوه‌ ی���ان له‌نیوه‌ زیاتری‌‬ ‫به‌ش���ه‌ بودجه‌ی‌ خۆیان خ���ه‌رج بكه‌ن كه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێن���ه‌ران دیاریكردوه‌‬ ‫له‌كاتێك���دا به‌پێ���ی‌ به‌ڵێنه‌كانی‌ نوری‌ بۆ وه‌زاره‌ته‌كانی‌ عێراق‪ .‬نوس���راوه‌كه‌‬ ‫مالیكی‌‌و بڕی���اری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌ران كه‌ ئیمزای‌ وه‌زی���ری‌ پالندانانی‌ عێراقی‌‬ ‫ه���ه‌ر به‌رپ���رس‌و وه‌زاره‌تێ���ك رێژه‌ی‌ له‌س���ه‌ره‌‌و له‌ ‪ 2012/9/2‬ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫‪%60‬ی بودج���ه‌ی‌ خۆی‌ خ���ه‌رج نه‌كات په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق كراوه‌ شكس���تی‌‬ ‫ئه‌و سزا ده‌درێت‪ .‬به‌پێی‌ نوسراوه‌كه‌ی‌ حكوم���ه‌ت ده‌خات���ه‌ڕوو له‌گه‌یاندن���ی‌‬ ‫پالندانان س���ه‌رجه‌م خه‌رجی‌ حكومه‌ت خزمه‌تگ���وزاری‌‌و دۆزینه‌وه‌ی‌ هۆ‌و پێناو‬ ‫ل���ه‌ ‪ 2011‬دا رێ���ژه‌ی‌ ‪%27.55‬ی ب���ۆ خه‌رجكردن���ی‌ بودجه‌ی‌ گش���تی‌‬ ‫تێنه‌په‌ڕاندوه‌ كه‌ ناكاته‌ نیوه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ عێراق‪ .‬هه‌روه‌ها له‌نوس���راوه‌كه‌دا ئه‌وه‌‬

‫روونكراوه‌ته‌وه‌ كه‌ نوسینگه‌ی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران رێ���ژه‌ی‌ ‪%24.53‬ی بودجه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ خه‌رجكردوه‌‪ ،‬ئه‌میندارێتی‌ گشتی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران رێژه‌ی‌ ‪%28.66‬ی‬ ‫بودجه‌ی‌ خ���ۆی‌ خه‌رجكردووه‌‪ .‬دیوانی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ كۆمار ‪ %2.02‬بودجه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ خه‌رجك���ردووه‌‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌ نه‌وت‬ ‫‪ %15.59‬بودجه‌ی‌ خۆی‌ خه‌رجكردووه‌‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ كاره‌ب���ا ‪ %14.61‬بودجه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ خه‌رجك���ردوه‌‌و وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری‌‬ ‫‪ %19.17‬ب���ه‌اڵم وه‌زاره‌ت���ی‌ به‌رگ���ری‌‬ ‫گه‌ش���توه‌ته‌ ‪ .%50.69‬له‌نێ���و ده‌زگا‬ ‫حكومییه‌كانی‌ عێراقدا كه‌ به‌رێژه‌ی‌ زۆر‬ ‫بودجه‌ی‌ خۆی���ان خه‌رجكردووه‌ بریتین‬ ‫له‌دیوانی‌ وه‌قفی‌ س���وننی‌ كه‌ به‌رێژه‌ی‌‬ ‫‪%97.86‬ی بودجه‌ی‌ خۆی‌ خه‌رجكردوه‌‌و‬ ‫دیوانی‌ وه‌قفی‌ مه‌سیحییه‌كان ‪%82.42‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ وه‌زاره‌ت���ی‌ كۆچبه‌رانی‌ عێراق‬ ‫ك���ه‌ وه‌زیره‌كه‌ی‌ له‌لیس���تی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمییه‌ به‌رێژه‌ی‌ ‪ %79.83‬بودجه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ خه‌رجكردووه‌‪ ،‬ده‌زگای‌ شه‌هیدان‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی‌ ‪‌%67.77‬و ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫ب���ااڵی‌ دادوه‌ری���ی‌ ‪‌%85.79‬و ك���ۆی‌‬ ‫گش���تی‌ خه‌رجكردن���ی‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫عێ���راق ده‌كاته‌ ‪ %21.55‬به‌اڵم هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان به‌رێژه‌ی‌ ‪ %100.02‬به‌شه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ خۆی‌ خه‌رجكردوه‌ كه‌ رێژه‌ی‌‬ ‫‪%17‬ی كۆی‌ گش���تی‌ بودج���ه‌ی‌ عێراق‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫ئوتومبیلێکی درع‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‬

‫‌‬ ‫به‌پێی‌ لێدوانی‌ ئه‌ندامانی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌زاهه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق حكومه‌ت‬ ‫‪ 2‬هه‌زار‌و ‪ 500‬سه‌یاره‌ی‌ گوله‌ نه‌بڕی‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌چی‌ ‪ 400‬ئوتومبیلی تری‌ كڕیوه‌‬ ‫بۆ لوتكه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‌و كه‌سیش نازانێت‬ ‫چاره‌نوسی‌ ئه‌م ئوتومبیالنه‌ چی‌ به‌سه‌ر‬ ‫هاتووه‌‪ .‬هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا‬ ‫له‌ئوردن یه‌كه‌م كارگه‌ی‌ دروستكردنی‌‬ ‫ئوتومبیلی‌ گوله‌ نه‌بڕ دامه‌زرا كه‌ زیاتر‬ ‫بۆ بازاڕی‌ عێراق كارده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ژماره‌یه‌ك راپۆرت���ی‌ رۆژنامه‌وان ‌ی‬ ‫له‌واڵتی‌ ئوردن یه‌كه‌م كارگه‌ی‌ دروستكردنی‌‬ ‫ئوتومبیل ‌ی گوله‌ نه‌بڕ له‌ناوچه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت دامه‌زراوه‌ كه‌ س���ه‌رمایه‌كه‌ی‌‬ ‫روس���ی‌‌و ئوردنیی���ه‌‌و ده‌گات���ه‌ ‪ 2‬ملیۆن‬ ‫دیناری‌ ئوردنی‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌پڕكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پێداویستی‌ عێراق له‌ئوتومبیلی‌ گوله‌نه‌بڕ‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م كارگه‌ی���ه‌ له‌ناوچه‌ی‌ پیشه‌س���ازیی‌‬ ‫ئازادی‌ ش���اری‌ زه‌رقای‌ ئوردن دامه‌زراوه‌‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانده‌كرێت به‌رهه‌می‌ سااڵنه‌ی‌ بگاته‌‬ ‫‪ 24‬ملیۆن دیناری‌ ئوردنی‌ كه‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫‪ 30‬ملی���ۆن دۆالر ده‌كات‪ .‬به‌پێی‌ راپۆرته‌‬ ‫ئوردنییه‌كان ئیش���ی‌ ئه‌م كارگه‌یه‌ ئه‌وه‌یه‌‬

‫شوش���ه‌ی‌ گوله‌نه‌بڕ بخاته‌ ئوتومبیله‌كان‌و‬ ‫درع بخاته‌ ناو له‌شی‌ ئوتومبیله‌كان‌و ‪100‬‬ ‫كرێكار كاری‌ تێدا ده‌كه‌ن‌و ‪ %80‬س���امان‌و‬ ‫توانای‌ ناوخۆیی‌ ئوردن به‌كارده‌بات‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌پێ���ی‌ راپۆرت���ه‌ رۆژنامه‌وانییه‌كان‬ ‫له‌ئێس���تادا عێ���راق‌و ئه‌فغانس���تان‌و‬ ‫سۆماڵ له‌ریزی‌ پێش���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و واڵتانه‌ن‬ ‫ك���ه‌ به‌ڕێژه‌یه‌ك���ی‌ به‌رچ���او ئوتومبیلی‌‬ ‫گوله‌نه‌بڕی���ان پێویس���ته‌ چونكه‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫شه‌ڕن‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند رۆژی‌ رابردوودا په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫ده‌س���تی‌ به‌لێكۆڵینه‌وه‌ كرد له‌چاره‌نوسی‌‬ ‫‪ 400‬ئوتومبیل���ی‌ گوله‌نه‌ب���ڕ كه‌ حكومه‌ت‬ ‫كڕیویه‌ت���ی‌ بۆ س���ه‌رانی‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫به‌ش���دار له‌لوتك���ه‌ی‌ به‌غ���دا له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ لوتكه‌ك���ه‌ ته‌نها ی���ه‌ك رۆژی‌ خایاند‬ ‫له‌به‌غ���دا‪ .‬جگ���ه‌ ل���ه‌م ئوته‌مبیالن���ه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تیش په‌رله‌م���ان له‌بودجه‌ی‌ ‪2012‬‬ ‫بڕیاری‌ له‌كڕینی‌ ‪ 250‬ئوتومبیلی‌ گوله‌نه‌بڕ‬ ‫دابوو بۆ ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان‌و نرخی‌ هه‌ر‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌م ئوتومبیالنه‌ش له‌ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫‪ 10‬ده‌فته‌ر دۆالردایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ژێر گوشاری‌‬ ‫رای‌ گشتی‌ عێراقدا س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫داوایكرد كڕینی‌ ئه‌و ئوتومبیالنه‌ دوابخرێت‬ ‫بۆ كاتێك كه‌ "گه‌لی‌ عێراق باشتر له‌كاری‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران تێ بگات"‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫شاعیرێكی‌ باش‌و‬ ‫سیاسییه‌كی‌ خراپ‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫ئێستا وه‌كو كه‌سێكی‌ سه‌ركرده‌‬ ‫له‌حیزبی‌ ده‌عوه‌ ده‌رده‌كه‌وێت‌و هه‌ندێك‬ ‫جاریش لێدوانی‌ ئاگرین ده‌دات‪،‬‬ ‫به‌اڵم تۆمه‌تباره‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ له‌سااڵی‌‬ ‫لەهه‌شتاكاندا بوقی‌ به‌عس بووبێت‌و‬ ‫بووبێته‌هۆی‌ ترساندنی‌ ئه‌دیب‌و‬ ‫نوسه‌رانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫عه‌ل����ی‌ ش����ه‌اله‪ ،‬له‌دایكب����وی‌ ‪1965‬‬ ‫پارێ����زگای‌ بابله‌‌و كوڕی‌ فازل ش����ه‌اله‬ ‫ئه‌عره‌جییه‌‪ .‬ناوبراو له‌ ‪ 1987‬بڕوانامه‌ی‌‬ ‫به‌كالۆریۆس����ی‌ له‌ئادابدا به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫له‌به‌غدا‌و بانگه‌ش����ه‌ی‌ ئ����ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ له‌پ����اش راپه‌ڕینه‌كان����ی‌ گه‌ل����ی‌‬ ‫عێ����راق له‌‪ 1991‬واڵتی‌ به‌جێهێش����تبێت‬ ‫وه‌كو هه‌ڵوێس����تێك ب����ۆ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫دیكتاتۆرییه‌ت له‌عێراق‪ .‬ناوبراو له‌ئوردن‬ ‫ماس����ته‌ری‌ له‌ئه‌ده‌بدا به‌ده‌س����تهێناوه‌‌و‬ ‫دواتری����ش له‌زانك����ۆی‌ بێرنی‌ سویس����را‬ ‫بوه‌ته‌ خاوه‌ن دكتۆرا له‌ش����یعری‌ ژنانی‌‬ ‫عه‌ره‌ب����دا‪ .‬ته‌نانه‌ت ئه‌وان����ه‌ی‌ ركابه‌ری‌‬ ‫عه‌لی‌ شه‌اله و لیس����ته‌كه‌ین (ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫یاس����ا) نكولی‌ له‌وه‌ ناك����ه‌ن كه‌ ناوبراو‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌ش����اعیره‌ باش����ه‌كانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌بواری‌ سیاسه‌تدا رۆڵێكی‌ خراپ‬ ‫ده‌گێڕێت‌و بۆ س����پیكردنه‌وه‌ی‌ رابردووی‌‬ ‫كاركردنی‌ له‌گه‌ڵ رژێمی‌ به‌عس����دا ئێستا‬ ‫سه‌رس����ه‌ختانه‌ شه‌ڕ بۆ مالیكی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران ده‌كات‌و زۆرجاریش ئیستیفزازی‌‬ ‫ركابه‌ره‌كانی‌ مالیكی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و زانیارییان����ه‌ی‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫ژیانی‌ ش����ه‌اله ـ ه‌وه‌ له‌به‌رده‌س����تدان‪،‬‬ ‫ناوبراو له‌س����ااڵنی‌ هه‌ش����تاكاندا به‌جلی‌‬ ‫زه‌یتونییه‌وه‌ ده‌وامی‌ ك����ردووه‌ له‌زانكۆ‬ ‫وه‌كو هێمایه‌ك بۆ ئینتیمای‌ به‌عسێتی‌‌و‬ ‫یه‌كێك له‌هاوڕێكانی‌ چه‌ندینجار ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ماڵپه‌ڕه‌كان باڵوكردوه‌ته‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌م����وو خوێن����دكاره‌كان جلی‌ س����پی‌‌و‬ ‫پانتۆڵی‌ ره‌ساس����ییان له‌ب����ه‌ر كردووه‌‬ ‫له‌حه‌ره‌می‌ زانكۆ‪ ،‬عه‌لی‌ ش����ه‌اله به‌جلی‌‬ ‫س����ه‌ربازییه‌وه‌ ده‌وامی‌ كردووه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"هه‌رچی‌ بیر ئه‌كه‌مه‌وه‌ بیرم نایه‌ت رۆژێك‬ ‫به‌جل����ی‌ مه‌ده‌نییه‌وه‌ هاتبێت����ه‌ زانكۆ"‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌مه‌ش ش����ه‌اله له‌یانه‌ی‌ ئه‌دیباندا‬ ‫كه‌ س����ه‌ر به‌رێكخراوه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كانی‌‬ ‫كۆشكی‌ كۆماری‌ بوو رۆڵێكی‌ سه‌ره‌كیی‌‬ ‫هه‌بوه‌‌و دواتر بوه‌ته‌ س����ه‌رۆكی‌ یانه‌كه‌‬ ‫كه‌ كاری‌ س����ه‌ره‌كییان دانانی‌ هۆنراوه‌‌و‬ ‫په‌خشان بووه‌ بۆ ستایشكردنی‌ سه‌دام‌و‬ ‫پیاهه‌ڵدانی‌ ش����ه‌ڕه‌ خوێناوییه‌كه‌ی‌ دژی‌‬ ‫ئێ����ران‪ .‬جگه‌ ل����ه‌م پۆس����ته‌ش ناوبراو‬ ‫ماوه‌یه‌ك س����ه‌رۆكی‌ گۆڤاری‌ "اسفار"ی‌‬ ‫به‌عس‌و سه‌رنوسه‌ری‌ رۆژنامه‌ی‌ قادسیه‌‬ ‫بوه‌ ك����ه‌ هه‌ردوكیان له‌الی����ه‌ن عوده‌ی‌‬ ‫سه‌دام حسێنه‌وه‌ سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كران‌و‬ ‫تایب����ه‌ت ب����وون به‌گه‌وره‌كردنی‌ به‌عس‬ ‫له‌به‌رچ����اوی‌ گه‌لی‌ عێ����راق‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌ی‌ ئ����ه‌و زانیارییان����ه‌ی‌ كه‌‬ ‫ناوبراو له‌باره‌ی‌ هه‌ڵهاتنییه‌وه‌ له‌ ‪1991‬‬ ‫بانگه‌ش����ه‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬ژماره‌یه‌ك ماڵپه‌ڕ‬ ‫ئام����اژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن وه‌كو كاری‌ فه‌رمی‌‬ ‫چوه‌ته‌ باڵیۆزخانه‌ی‌ عێراق له‌عه‌ممان‌و‬ ‫له‌وێ یه‌كێ����ك ب����ووه‌ له‌چاالكوانه‌كانی‌‬ ‫رژێمی‌ عێراق بۆ چاودێریكردنی‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ی ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫به‌چاالك ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ه‌ په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌ ‪2010‬دا‬ ‫عه‌لی‌ شه‌اله له‌شاری‌ بابل له‌سه‌ر لیستی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاس����ا كاندیدكراو به‌ته‌نها ‪14‬‬ ‫هه‌زار ده‌نگی‌ به‌ده‌ستهێنا كه‌ رێژه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر ده‌كات له‌ده‌نگ به‌به‌راورد به‌هه‌ندێك‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ ن����اوداری‌ حیزبی‌ ده‌عوه‌‬ ‫كه‌ نه‌یانتوانی‌ بگه‌ن����ه‌ ‪ 5‬هه‌زار ده‌نگ‪.‬‬ ‫هه‌ندێك بۆچونیش ب����اس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌س����تگرتنی‌ ده‌عوه‌ كه‌ خۆی‌ به‌حیزبی‌‬ ‫شه‌هیدان‌و گه‌وره‌ترین قوربانی‌ ده‌ستی‌‬ ‫به‌ع����س ده‌زانێ����ت به‌كه‌س����ێكی‌ وه‌كو‬ ‫عه‌لی‌ ش����ه‌الهه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫شاره‌زاییه‌ی‌ له‌باره‌ی‌ سویسراوه‌ هه‌یه‌تی‌‌و‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ پاس����پۆرتی‌ ئ����ه‌و واڵته‌ی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‌و له‌وێ دكتۆرای‌ به‌ده‌س����تهێناوه‌‬ ‫ده‌توانێت له‌بانكه‌كانی‌ ئه‌م واڵته‌ هه‌موو‬ ‫ئاس����انكارییه‌ك ب����ۆ حیزب����ی‌ ده‌عوه‌‌و‬ ‫مالیكی‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم شه‌اله جه‌غت له‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ ئه‌وكاتانه‌ی‌ ده‌چێته‌ سویسرا‬ ‫س����ه‌رقاڵی‌ كاری‌ ئه‌ده‌بی‌ ده‌بێت‌و له‌وێ‬ ‫س����ااڵنه‌ سه‌رپه‌رش����تی‌ ڤیس����تیڤاڵێكی‌‬ ‫جیهان����ی‌ ش����یعری‌ عه‌ره‌ب����ی‌‌و عێراقی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/1‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫نرخی‌ دۆنمێك زه‌وی‌ كشتوكاڵی‌ ‪10‬نزیکەی هه‌زار دۆالر شكاوه‌‬

‫"مه‌ترس ‌ی‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ ‌ی‬ ‫"مه‌رج نییه‌ هه‌موو باخه‌كان تێكبدرێن‌و ته‌نها ئه‌وانه‌ الده‌برێن كه‌ له‌سه‌ر له‌وه‌ڕگا دروستكراون" دانیشتوان ده‌كرێت"‬

‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫"دوای‌ جواڵندنی‌ دۆسیه‌ی‌ داگیركرنی‌‬ ‫زه‌وی‌‪ ،‬نرخی‌ هه‌ر دۆنمێك زه‌وی‌‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ ناوچه‌‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪ 10‬هه‌زار دۆالر‬ ‫شكاوه‌"‪ .‬جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫كشتوكاڵی‌ سلێمانی‌ وه‌ها ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ جێگ���ری‌ به‌ڕێوه‌به‌ی‌ گش���تی‌‬ ‫كشتوكاڵی‌ س���لێمانی‌ (به‌ختیار مسته‌فا‬ ‫باب���ان)‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ له‌دروس���تكردنی‌‬ ‫باخ���ه‌ زیاده‌ڕۆكانی‌ س���نوری‌ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ ده‌س���تیپێكردووه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"م���ه‌رج نییه‌ هه‌موو باخه‌كان تێكبدرێن‪،‬‬ ‫ده‌كرێت هه‌ندێكیان به‌یاس���ایی‌ بكرێن‪،‬‬ ‫هه‌ندێكیش���یان به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ ده‌بێ���ت‬ ‫تێكبدرێن‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌و باخانه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫زه‌وی‌ له‌وه‌ڕگا دروستكراون"‪.‬‬ ‫ئاماری‌ زه‌ویه‌كان به‌دۆنم‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئاماره‌كان���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌ی‬ ‫كشتوكاڵی‌ سلێمانی‌‪ ،‬رووبه‌ری‌ سه‌رجه‌م‬ ‫زه‌وی‌ له‌س���نوری‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌ (‪4‬‬ ‫ملیۆن‌و ‪ 171‬ه���ه‌زارو ‪ 223‬دۆنمه‌)‪ ،‬له‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ش (‪ 3‬ملیۆن ‪ 434‬هه‌زار‌و ‪852‬‬ ‫دۆن���م) ی‌ زه‌وی‌ میری‪-‬یه‌‌و (‪ 623‬هه‌زار‬ ‫‪ 358‬دۆنم) ی‌ زه‌وی‌ موڵكی‌ هاوواڵتیانه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تره‌وه‌ (‪ 23‬هه‌زار دۆنم) زه‌وی‌‬ ‫ب���ه‌راو هه‌یه‌ كه‌ كراوه‌ته‌ ب���اخ‌و هاوكات‬ ‫(‪ 89‬ه���ه‌زار ‪ 253‬دۆنم) زه‌وی‌ پش���تا‌و‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ كراوه‌ته‌ باخ‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ده‌ ساڵی‌ رابردوودا هه‌ر له‌شاری‌‬ ‫س���لێمانی‌ نزیك��� ‌هی‌ ‪ 50‬گه‌ڕه‌ك���ی‌ نوێ‌‬ ‫دروستكراوه‌ كه‌ به‌بۆچونی‌ به‌ختیار بابان‪،‬‬ ‫به‌شێكی‌ زه‌ویه‌كانیان كشتوكاڵی‌ بووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ش ئه‌وانی‌ توش���ی‌ نیگه‌رانیی‌‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬به‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌ له‌م���اوه‌ی‌‬ ‫چه‌ندین ساڵی‌ رابروودا له‌گه‌ڵ شاره‌وانی‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌ش���ه‌ڕێكی‌ به‌رده‌وامدا بوون‪،‬‬ ‫بابان ده‌ڵێ���ت "یه‌كێ���ك له‌هۆكاره‌كانی‌‬ ‫دواكه‌وتن���ی‌ ماس���ته‌رپالنی‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫ته‌س���دیق نه‌كردن���ی‌ ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ ئێمه‌‬ ‫به‌به‌رده‌وام ده‌ڵێین با زه‌وی‌ كشتوكاڵی‌‬ ‫ته‌نها بۆ كشتوكاڵكردن به‌كاربێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫بكرێته‌ شوێنی‌ نیشته‌جێبوون‪ ،‬یاخود با‬ ‫ش���ار له‌سه‌ر بنه‌مای‌ س���تونی‌ زیاد بێت‬ ‫نه‌ك ئاسۆیی‌"‪.‬‬ ‫دروستكردنی‌ باخ‌و مه‌رجه‌كانی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ باخ به‌ گرێبه‌ست‪ ،‬به‌پێ ‌ی‬ ‫بڕی���اری‌ ‪395‬ی‌ س���اڵی‌ ‪ 1983‬ده‌بێت‪،‬‬ ‫وه‌ك به‌ختیار بابان رونیده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫هه‌زاره‌ها گرێبه‌ستی‌ دروستكردنی‌ باخیان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاوواڵتیانی‌ س���نوری‌ پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانیدا هه‌یه‌‪ .‬له‌باره‌ی‌ مه‌رجه‌كانی‌‬

‫ فۆتۆ‪ :‬فەریق هەڵەبجەیی‬ ‫باخێک لەناوچەی هەڵەبجەی شەهید‬ ‫دروس���تكردنی‌ باخ‪-‬یشه‌وه‌‪ ،‬بابان ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خسته‌ڕوو كه‌ گرێبه‌ستی‌ باخ بۆ ماوه‌ی‌ ‪25‬‬ ‫ساڵ ده‌كرێت‪ ،‬سنوری‌ باخه‌كه‌ش نابێت‬ ‫له‌‪ 20‬دۆنم زیات���ر بێت‌و بۆ هه‌ر دۆنمێك‬ ‫زه‌ویش ده‌بێت ‪ 40‬دارێك له‌ناو باخه‌كه‌دا‬ ‫بڕوێنرێ‌‪ ،‬مه‌رجه‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ گرێبه‌ستی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ باخ ده‌كات له‌ماوه‌ی‌ دوو‬ ‫س���اڵی‌ یه‌كه‌مدا باخه‌كه‌ دروست بكات‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌و ماوه‌یه‌دا نه‌یكرد گرێبه‌سته‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫باب���ان ده‌ڵێت "چه‌نده‌ها ب���اخ‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ مه‌رجه‌كانیان جێبه‌جێنه‌كردووه‌‬ ‫گرێبه‌س���ته‌كانیان هه‌ڵوه‌ش���اوه‌ته‌وه‌‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی‌ یاساییان له‌گه‌ڵدا كراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گۆڕینی‌ خاوه‌ندارێتی‌ گرێبه‌ستی‌‬ ‫باخ له‌كه‌سێكه‌وه‌ بۆ كه‌سێكی‌ تر‪ ،‬بابان‬ ‫وتی‌ "له‌دوای‌ ‪ 5‬ساڵ ده‌كرێت گرێبه‌ستی‌‬ ‫ب���اخ له‌كه‌س���ێكه‌وه‌ ب���ۆ كه‌س���ێكیتر‬ ‫بگوازرێته‌وه‌ ئه‌وه‌ش به‌ ئاگاداری‌ ئێمه‌‌و‬ ‫گرتنه‌به‌ری‌ رێوشوێنی‌ یاسایی‌"‪.‬‬ ‫زۆرترین سه‌رپێچیه‌كان له‌سیته‌ك‌و‬ ‫مێرگه‌پانه‌‬ ‫ئه‌م به‌رپرس���ه‌ی‌ كش���توكاڵی‌ سلێمانی‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ زۆرترین زیاده‌ڕه‌وی‌‬ ‫له‌دروستكردنی‌ باخدا كه‌ ژماره‌یان چه‌ند‬ ‫هه‌زارێ���ك ده‌بێت‪ ،‬له‌ه���ه‌ردوو ناوچه‌ی‌‬

‫له‌شار ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫نزیكه‌ ‌ی ‪ 50‬گه‌ڕه‌ك ‌ی‬ ‫نو ‌ێ دروستكراوه‌‪،‬‬ ‫به‌شێكی‌ زه‌وی ئه‌م‬ ‫گه‌ڕه‌كانه‌ش زه‌وی‌‬ ‫كشتوكاڵی‌ بووه‌‬ ‫سیته‌ك‌و مێرگه‌پان‪-‬دا دروستكراوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "زۆرینه‌ی‌ ئه‌و باخانه‌ی‌ له‌سیته‌ك‌و‬ ‫مێرگه‌پان دروس���ت كراون زیاده‌ڕه‌وین‌و‬ ‫چه‌ند باخێكیان نه‌بێت كه‌ به‌ڕه‌زامه‌ندیی‌‬ ‫ئێمه‌ كراوه‌‪ ،‬ئه‌وانیتری���ان به‌زیاده‌ڕه‌وی‌‬ ‫دروستكراوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر هه‌موو ئه‌وانه‌ش به‌‬ ‫دڵنیاییه‌وه‌ هه‌ڵوێستی‌ یاساییان له‌سه‌ر‬ ‫وه‌رده‌گرین"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ج���ۆری‌ هه‌ڵوێس���ت‬ ‫وه‌رگرتنه‌كه‌ش���یان وت���ی‌ "م���ه‌رج نییه‌‬ ‫ب���ه‌ رێگای‌ توندوتیژی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫گرفتانه‌ بكه‌ی���ن‌و بڕی���ار بده‌ین هه‌موو‬

‫باخه‌كان تێكبدرێن‪ ،‬له‌پێشدا له‌ڕه‌گه‌زی‌‬ ‫زه‌ویه‌كه‌ ده‌كۆڵینه‌وه‌‪ ،‬ده‌كرێت هه‌ندێكیان‬ ‫به‌یاس���ایی‌ بكرێن‪ ،‬هه‌ندێكیشیان ده‌بێت‬ ‫تێكبدرێن‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌و باخانه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫زه‌وی‌ ل���ه‌وه‌ڕگا دروس���تكراون‪ ،‬هاوكات ‬ ‫ئه‌و ش���ورایانه‌ش ك���ه‌ به‌چ���وارده‌وری‌‬ ‫باخه‌كاندا دروستكروان‪ ،‬پێویسته‌ به‌پێی‌‬ ‫ئه‌و مه‌رجانه‌ بێت كه‌ بۆ دروس���تكردنی‌‬ ‫شورای باخ دیاری‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ كشتوكاڵی‌‬ ‫س���لێمانی‌ جه‌ختی‌ ل���ه‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫كاری‌ ئه‌وان ته‌نها ئ���ه‌وه‌ ده‌بێت جۆری‌‬ ‫سه‌رپێچی‌‌و زیاده‌ڕه‌ویه‌كان دیاریی‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫نه‌ك لپێچین���ه‌وه‌ی‌ یاس���ایی‌‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫خۆی‌ وتی‌ "ئێمه‌ زانیاری‌ له‌س���ه‌ر جۆری‌‬ ‫س���ه‌رپێچیه‌كان ده‌ده‌ینه‌ یه‌كه‌ی‌ ئیداری‌‬ ‫ناوچه‌كان‪ ،‬ده‌بێ���ت ئه‌وان لێپێچینه‌وه‌ی‌‬ ‫یاسایی‌ بكه‌ن نه‌ك ئێمه‌‪."،‬‬ ‫له‌سه‌ر داگیركردنی‌ زه‌وی‌ هه‌زاره‌ها‬ ‫نوسراومان كردووه‌‬ ‫بابان ئه‌وه‌ش ناش���ارێته‌وه‌ كه‌ تائێستا‬ ‫هه‌زاره‌ه���ا نوس���راویان ب���ۆ الیه‌ن���ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان ك���ردووه‌‪ ،‬له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫داگیركردنی‌ زه‌وی‌ ناوچ���ه‌ جیاجیاكانی‌‬ ‫س���نوری‌ پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌ الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كانی���ان له‌و س���ه‌رپێچیانه‌‬

‫ئاگاداركردۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك خۆی‌ باسی‌‬ ‫ده‌كات به‌هۆی‌ رووداوه‌كانی‌ ئه‌م دواییه‌وه‌‪،‬‬ ‫دوا نوس���راویان ده‌نگدانه‌وه‌یه‌ك���ی‌ باش‬ ‫دروست كردو بۆیه‌ وتی‌ "به‌ڕاستی‌ كاتی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ هاتووه‌ به‌پێی‌ یاس���ا لێپێچینه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌موو زیاده‌ڕه‌وی���ه‌كان بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌و زیاده‌ڕه‌ویانه‌ی‌ كه‌ ده‌كرێنه‌‬ ‫سه‌ر زه‌ویه‌ كشتوكاڵیه‌كان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫زه‌ویانه‌ ته‌نها موڵكی‌ ئێمه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫موڵكی‌ نه‌وه‌كانی‌ داهاتوشمانه‌"‪.‬‬ ‫به‌رپرسه‌كه‌ی‌ كشتوكاڵی‌ سلێمانی‌ ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌شدا كه‌ ئه‌م جاره‌ حكومه‌ت به‌ جدی‌‬ ‫به‌ده‌نگیانه‌ هاتووه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش‬ ‫تائێستا چه‌ندین كۆبونه‌وه‌ كراوه‌ وتیشی‌‬ ‫"له‌قه‌زا‌و ناحیه‌كانیش خه‌ریكه‌ ده‌ست به‌‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش كاریگه‌ری‌‬ ‫خۆی‌ هه‌بووه‌‪ ،‬باشترین به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ نرخی‌ دۆنمێك زه‌وی‌ له‌هه‌ندێ‌ شوێن‬ ‫نزیك ‌هی‌ ‪ 10‬هه‌زار دۆالر شكاوه‌"‪.‬‬ ‫باب���ان هێمایی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ كێش���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌س���انه‌یه‌ كه‌ باخیان‬ ‫به‌نایاس���ایی‌ دروس���تكردووه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ كه‌ گرێبه‌س���تی‌ كشتوكاڵیان‬ ‫هه‌ی���ه‌ بۆیه‌ وت���ی‌ "نزیك��� ‌هی‌ ‪ 40‬هه‌زار‬ ‫گرێبه‌ستی‌ زه‌وی‌ كش���توكاڵیمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫تائێستا هیچ گرفتێكی‌ وه‌هامان له‌گه‌ڵیان‬ ‫نه‌بووه‌"‪.‬‬

‫له‌قه‌ره‌ته‌په‌ زیاتر له‌‪ 700‬زه‌وی دابه‌شكراوه‌ ته‌نها ‪ 25‬زه‌وی به‌ر كورد كه‌وتووه‌‬

‫دیمەنێک لەقەرەتەپە فۆتۆ‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫پش���تگوێی ده‌خه‌ن‌و ده‌ستی ده‌ستیم‬ ‫ ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیاریانه‌ی ك ‌ه له‌به‌رپرسێكی پێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ناوچ ‌ه كێش��� ‌ه له‌س���ه‌ره‌كانه‌و‌ه ده‌ست‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیاریان ‌هی‌ ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫ئاوێن ‌ه كه‌وت���ووه‌‪ ،‬له‌ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌پ ‌ه له‌به‌رامب���ه‌ردا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ناحیه‌ی‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬له‌ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌پ ‌ه‬ ‫ی بۆ‬ ‫زیات���ر له‌‪ 700‬زه‌وی دابه‌ش���كراوه‌‪ 25 ،‬قه‌ره‌ته‌پ ‌ه س���یروان ش���كور ئه‌و‌ه ‌‬ ‫زیاتر له‌‪ 700‬زه‌وی دابه‌شكراو‌ه‬ ‫ی‬ ‫زه‌وییان به‌ر كورد كه‌وتووه‌‪" ،‬له‌ناحیه‌ی ئاوێن ‌ه روونیكرده‌و‌ه ك ‌ه دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ته‌نها ‪ 25‬زه‌وی دراوه‌ به‌ كوردو‬ ‫جه‌ل���ه‌والش زیات���ر ل���ه‌‪ 750‬زه‌وی زه‌وی به‌فه‌رم���ان‌و نوس���راوی‬ ‫له‌ناحیه‌ی جه‌له‌والش زیاتر له‌‪750‬‬ ‫دابه‌ش���كراوه‌و زۆربه‌ی���ان به‌ر عه‌ره‌ب‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی ش���اره‌وانییه‌كانی‬ ‫زه‌وی دابه‌شكراوه‌‌و كه‌مترین به‌ر‬ ‫ی "ئێم ‌ه‬ ‫حكومه‌تی به‌غدا بووه‌و ئه‌و وت ‌‬ ‫كۆنه‌به‌عسییه‌كان كه‌وتووه‌"‪.‬‬ ‫كورد كه‌وتووه‌‪ ،‬له‌ناحیه‌ی جه‌باره‌ش‬ ‫ی ته‌نها دابه‌شمانكردووه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌نوه‌ر میكای���ل ك ‌ه دانیش���توویه‌ك ‌‬ ‫تائێستا زه‌وی دابه‌شنه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫جه‌له‌والی��� ‌ه ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌په‌‪ ،‬جه‌خت‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌په‌ش‬ ‫ی ك���ورد له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه ب ‌ه پێی خاڵ زه‌وییان‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ر فه‌رمانبه‌رێك مافی‬ ‫ی به‌نمون ‌ه دابه‌ش���كردووه‌و جیاوازیی���ان له‌نێوان‬ ‫وه‌رگرتنی زه‌وی هه‌بوبێت به‌پێی خاڵ پش���تگوێخراوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "زیات���ر له‌مانگێك ‌ه كوردو عه‌ره‌بدا نه‌كردوو‌ه "دابه‌شكردن ‌‬ ‫هێنای���ه‌وه‌و وت��� ‌‬ ‫پێیدراوه‌‪ ،‬ئیتر نازانین چه‌ندی‌ به‌ر‬ ‫ی به‌س���ه‌ر فه‌رمانبه‌ران���دا‪ ،‬به‌پێی‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ی زه‌ویم ته‌واو ك���ردووه‌‪ ،‬هه‌ر زه‌و ‌‬ ‫كورد كه‌وتووه‌"‪.‬‬

‫خاڵ‌و هه‌ر فه‌رمانبه‌رێك مافی وه‌رگرتنی‬ ‫زه‌وی هه‌بوبێت پێی���دراوه‌‪ ،‬ئێم ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫نازانین كه‌م���ی به‌ر كورد كه‌وتوو‌ه یان‬ ‫زۆری به‌ر عه‌ره‌ب كه‌وتووه‌"‪.‬‬ ‫ی دراو‌ه‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێی ئ���ه‌و زانیاریان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێنه‌‪ ،‬له‌ناحی���ه‌ی جه‌بار‌ه زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی ناویان ده‌رچو‌ه بۆ زه‌وی‬ ‫ئه‌و كه‌سان ‌ه ‌‬ ‫وه‌رگرتن‪ ،‬له‌ڕه‌گه‌زی عه‌ره‌بن‌و رێژه‌یه‌كی‬ ‫كه‌م ناوی هاوواڵتی كوردی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌مباره‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬هاوواڵتییه‌ك���ی‬ ‫ناحی���ه‌ی جه‌ب���ار‌ه ب ‌ه ن���اوی ئه‌حمه‌د‬ ‫ره‌حیم‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه ده‌خات���ه‌ڕوو ك ‌ه چه‌ند‬ ‫س���اڵ ‌ه زه‌وی دابه‌ش���نه‌كراوه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ێ‬ ‫ی "ئه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ته‌نه���ا هه‌ند ‌‬ ‫ئه‌و وت��� ‌‬ ‫له‌خه‌ڵ���ك ب ‌ه نایاس���ایی‌و به‌زیاده‌ڕۆیی‬ ‫خانووی���ان دروس���تكردووه‌و مامه‌ڵه‌ی‬ ‫كڕین‌و فرۆشتنیش���ی پێ���و‌ه ده‌كه‌ن"‪،‬‬ ‫ی ئه‌و كه‌سانه‌ش‬ ‫ی "زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و وتیش��� ‌‬ ‫ك��� ‌ه زیاده‌ڕه‌ویی���ان ك���ردو‌ه كوردن‌و‬ ‫به‌شێكیش���یان خانوه‌كان به‌خه‌ڵكانی‌ ‬ ‫به‌ڕه‌گه‌ز عه‌ره‌ب ده‌فرۆشنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ناحیه‌ی جه‌بار‌ه‬ ‫ع���ارف عادل جاس���م ب���ۆ ئاوێن ‌ه وتی‬ ‫"له‌ناحیه‌ی جه‌بار‌ه تائێس���تا زه‌ویمان‬ ‫دابه‌ش���نه‌كردووه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه كێش���ه‌ی‬ ‫ی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬كێشه‌ی ئه‌وه‌ی ك ‌ه ‪ 14‬گوند ‌‬ ‫ئاواره‌مان هه‌یه‌‪ ،‬ناوی هیچ كه‌سێكیان‬ ‫نه‌هاتووه‌ته‌و‌ه بۆ زه‌وی وه‌رگرتن‪ ،‬ته‌نها‬ ‫چه‌ند كه‌سێكی ئێر‌ه ناوی هاتووه‌ته‌وه‌و‬

‫رامانگرت���ووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه داوام���ان كردوو‌ه‬ ‫چاكبكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه ئێم��� ‌ه زیاتر‬ ‫گرنكی ده‌ده‌ین ‌ه خه‌ڵكی ئاواره‌و خاوه‌ن‬ ‫ماف"‪.‬‬ ‫هه‌رله‌مباره‌یه‌و‌ه س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ی س���ه‌ر‬ ‫ش���اره‌وانی ناحی���ه‌ی جه‌بار‌ه ‌‬ ‫ب��� ‌ه پارێزگای دیاله‌‪ ،‬ش���كور مه‌حمود‬ ‫ی هۆكاری‬ ‫ی به‌وه‌دا ك��� ‌ه له‌بار‌ه ‌‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫دابه‌ش���نه‌كردنی زه‌وی نوس���راوی بۆ‬ ‫ی "نوسراوم‬ ‫شاره‌وانی دیال ‌ه كردووه‌‌و وت ‌‬ ‫به‌رزك���رده‌و‌ه بۆ ش���اره‌وانی دیال ‌ه ك ‌ه‬ ‫بۆچی تائێستا زه‌ویتان دابه‌شنه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫ی ره‌زامه‌ندیی‬ ‫له‌كاتێك���دا ئ���ه‌وان داوا ‌‬ ‫ئێمه‌یان كردب���وو وه‌اڵممان دانه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫رازین ب ‌ه دابه‌ش���كردنی زه‌وی‪ ،‬كه‌چی‬ ‫وه‌اڵمیان داوینه‌ته‌و‌ه ده‌ڵێت ئیتفاكردنی‬ ‫ئه‌و زه‌ویانه‌ی كراو‌ه هه‌مووی هه‌ڵه‌یه‌و‬ ‫ده‌بێت دووب���ار‌ه ئیتفابكرێته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫رایانگرتووه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی ش���اره‌وانی ناحیه‌ی‬ ‫جه‌ب���ار‌ه باسله‌وه‌ش���ده‌كات ك ‌ه ئه‌وان‬ ‫هه‌م���وو مامه‌ڵ���ه‌و نوس���راوێكیان‬ ‫ته‌واوكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌پارێزگای دیاله‌و‌ه‬ ‫ته‌گه‌ره‌یان بۆ دروستده‌كه‌ن‌و رازی نابن‬ ‫زه‌وی دابه‌شبكرێت‪.‬‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئاوێن ‌ه زۆر هه‌وڵیدا بۆچون ‌‬ ‫ناحیه‌و سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی شاره‌وانی‬ ‫جه‌له‌وال وه‌ربگرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌وڵه‌كان‬ ‫سه‌ركه‌وتونه‌بوون‪.‬‬

‫ی عێراق بۆ‬ ‫ی دانیشتوان ‌‬ ‫ی ژمار‌ه ‌‬ ‫زیادبوون ‌‬ ‫‪ 31‬ملیۆن‌و ‪ 600‬هه‌زار كه‌س له‌كاتێكدا‬ ‫دوو ساڵ پێش ئێستا ‪ 29‬ملیۆن كه‌س‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ندێك ناوه‌ند ‌‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ب���ووه‌‪ ،‬نیگه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی دروستكردوو‌ه له‌بار‌ه ‌‬ ‫عێراق ‌‬ ‫ی دانیشتوانه‌و‌ه‬ ‫ی ته‌قینه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫له‌م واڵته‌‪.‬‬ ‫ی دوا‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫ی به‌غدا‪،‬‬ ‫ی پالندانان ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫روپێو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی دانیش���توان ‌‬ ‫ژمار‌ه ‌‬ ‫ی دوایی���دا ‪ 2‬ملی���ۆن‌و ‪600‬‬ ‫‪ 2‬س���اڵ ‌‬ ‫هه‌زار ك���ه‌س زیادیكردوه‌‌و له‌‪ 29‬ملیۆن‬ ‫كه‌س���ه‌و‌ه به‌رزبوه‌ته‌و‌ه بۆ ‪ 31‬ملیۆن‌و‬ ‫‪ 600‬ه���ه‌زار كه‌س‪ .‬ئ���ه‌م روپێویی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی نه‌ت���ه‌و‌ه یه‌كگرتووه‌كان‬ ‫به‌ه���اوكار ‌‬ ‫ئه‌نجام���دراو‌ه ئ���ه‌وه‌ش ده‌رده‌خات ك ‌ه‬ ‫ی عێراق شارنشینن‌و‬ ‫ی دانیشتوان ‌‬ ‫‪‌ %69‬‬ ‫ی گوندنش���ین‪ 4 .‬ملیۆن‌و ‪700‬‬ ‫ئه‌ویت���ر ‌‬ ‫هه‌زار خێزانیش له‌‪ 4‬ملیۆن‌و ‪ 800‬هه‌زار‬ ‫ی هه‌ر‬ ‫ی ژمار‌ه ‌‬ ‫بینای���ه‌دا ده‌ژین‌و ناوه‌ند ‌‬ ‫خێزانێكی���ش ‪ 6.7‬كه‌س���ه‌‌و ‪%7.7‬‬ ‫ی عێراق له‌الی���ه‌ن ژنانه‌و‌ه‬ ‫خێزانه‌كان��� ‌‬ ‫به‌ڕێ���و‌ه ده‌برێ���ن‪ .‬هه‌روه‌ه���ا ئه‌وه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی دانیشتوان ‌‬ ‫ئاشكرابوو‌ه ك ‌ه چاره‌كێك ‌‬ ‫ی پایته‌خت كۆبوونه‌ته‌و‌ه‬ ‫عێراق له‌به‌غدا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م پارێزگای ‌ه ‪‌ %1‬‬ ‫له‌كاتێكدا روبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق تێپه‌ڕ ن���اكات‪ ،‬رێژ‌ه ‌‬ ‫خاك ‌‬ ‫له‌دایكبوونیش له‌عێراق به‌رزترین ‌ه له‌ناو‬ ‫ی عێراقیش‬ ‫ی جیه���ان‌و ‪ %5‬ژنان ‌‬ ‫واڵتان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 15‬س���اڵ ‌‬ ‫به‌ر له‌گه‌ش���تن به‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫مێردی���ان ك���ردوو‌ه ‪ %22‬ی���ان له‌خوار‬ ‫هه‌ژد‌ه سااڵنه‌وه‌ مێردیان كردووه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌الم سمه‌یس���م ك��� ‌ه پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دانیش���توانه‌‌و له‌دیوان ‌‬ ‫په‌ره‌س���ه‌ندن ‌‬ ‫ی عێراقی���ش‬ ‫ی وه‌زیران��� ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫راوێ���ژكار‌ه رونیده‌كات���ه‌و‌ه ن���ه‌ك هه‌ر‬ ‫عێراق به‌ته‌نها‪ ،‬به‌ڵك ‌ه له‌هه‌موو جیهان‬ ‫ی ده‌رامه‌ت ‌ه مرۆیی‌‌و‬ ‫ی سنورداری ‌‬ ‫مه‌ترس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رده‌وام ‌‬ ‫سروشتییه‌كان‌و په‌ره‌سه‌ندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دانیشتوان له‌ئارادایه‌‪ .‬به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ژمار‌ه ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫ناوبراو له‌كاتێكدا ك ‌ه دانیشتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ره‌و ته‌قینه‌و‌ه ده‌ڕوات ‪ %5‬زه‌وییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی كشتوكاڵ‬ ‫سااڵن ‌ه ده‌بێت ‌ه بیابان‌و كه‌رت ‌‬ ‫به‌رده‌وام له‌پاشه‌كشه‌دایه‌‪.‬‬

‫"دابه‌زینی‌ به‌ها ‌ی‬ ‫دینار كاتییه‌"‬ ‫ی عێ����راق رایگه‌یاند‬ ‫ی ناوه‌ن����د ‌‬ ‫بانك���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫ی دین����ار ‌‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ك���� ‌ه دابه‌زین ‌‬ ‫ی كاتییه‌‌و زیاتر‬ ‫به‌رانب����ه‌ر دۆالر بڵقێك ‌‬ ‫ی راگه‌یاندن ئه‌م‬ ‫ی گ����ه‌وره‌ ‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تێك ‌‬ ‫ی گه‌وره‌كردووه‌‪.‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫ی عێ����راق‬ ‫ی ناوه‌ن����د ‌‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بانك���� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌نراوێك����دا دابه‌زین����ی‌ نرخ���� ‌‬ ‫ی به‌رانب����ه‌ر دۆالر زۆر‬ ‫ی عێراق ‌‬ ‫دین����ار ‌‬ ‫ی گه‌وره‌ت����ر كراوه‌‌و‬ ‫ی خ����ۆ ‌‬ ‫له‌قه‌ب����اره‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م بانك ‌ه‬ ‫ی كاتیی����ه‌‪ .‬به‌وته‌ ‌‬ ‫دۆخێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسه‌تی‌ نه‌ختینه‌ی ‌‬ ‫ك ‌ه سه‌روكاری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یۆرۆ به‌رێژه‌ ‌‬ ‫واڵت ده‌كات دابه‌زین���� ‌‬ ‫ی له‌باره‌و‌ه‬ ‫‪ %17‬به‌قه‌ده‌ر ئه‌م ‌ه قس����ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی زانیارییه‌كان ‌‬ ‫نه‌ك����راوه‌‪ .‬به‌پێ���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫بانك���� ‌ه هه‌ڵمه‌تێك ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫عێراقه‌و‌ه وایكردوو‌ه ك ‌ه رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی دۆالر له‌واڵت بكێشرێته‌و‌ه بۆ‬ ‫له‌دراو ‌‬ ‫ی هه‌ندێك واڵت‬ ‫ی قه‌یران ‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫(مه‌به‌س����ت ئێران‌و سوریایه‌) ئه‌مه‌ش‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ك ‌ه خواس����ت ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫بوه‌ت ‌ه هۆ ‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌م دراو‌ه قورس���� ‌ه هه‌بێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ب����ه‌رز ببێته‌وه‌‌و مه‌ترس���� ‌‬ ‫نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫له‌س����ه‌ر ئاب����ووری‌ نیش����تمان ‌‬ ‫دروست بكات‪.‬‬ ‫ی ناوه‌ندی‌‪،‬‬ ‫ی بانك���� ‌‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫ی خۆی����ه‌وه‌ رایگه‌یان����دو‌ه ئه‌م‬ ‫ل����ه‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دین����ار‌و به‌رزبوون����ه‌وه‌ ‌‬ ‫دابه‌زین����ه‌ ‌‬ ‫ی س����ه‌رئاوه‌‌و‬ ‫دۆالر له‌عێراق كاتی‌‌و بڵق ‌‬ ‫ب����ه‌م نزیكان ‌ه هه‌موو ش����ت ده‌چێته‌و‌ه‬ ‫ی خ����ۆی‌‪ ،‬چونك ‌ه بانك‬ ‫ی جاران ‌‬ ‫دۆخ���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیه‌و‌ه ژماره‌یه‌ك رێوش����وێن ‌‬ ‫له‌ال ‌‬ ‫تایبه‌ت ده‌گرێته‌به‌ر بۆ س����نوردانان بۆ‬ ‫ی دۆالر‪.‬‬ ‫ئاودیوكردن ‌‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫مامۆستایان ‌ی ئۆپۆزسیۆن‪ :‬هه‌ست به‌ئیحراجییه‌ك ‌ی زۆر ده‌كه‌ین‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫به‌هۆی‌ دواكه‌وتنی‌ زۆری‌ كۆنفرانسی‌‬ ‫لقه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایانی‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ چه‌ند ئه‌ندامێكی‌‬ ‫لیسته‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆستایان رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫كه‌ هه‌ست به‌ئیحراجییه‌كی‌ زۆر‬ ‫ده‌كه‌ن به‌رانبه‌ر گفت‌و به‌ڵێنه‌كانیان‬ ‫به‌ده‌نگده‌رانیان‌و ئه‌ندامێكی‌‬ ‫سكرتاریه‌تی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایانیش‬ ‫ده‌ڵێت "كاروبار زۆر ئاسایی رۆشتوه‌‌و‬ ‫لیستی‌ هاوبه‌شیش پێش ئێمه‌ رازیی‌‬ ‫بوون به‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕوانی‌ هه‌مواركردنی‌‬ ‫یاسای‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان بكه‌ن"‪.‬‬

‫د‪ .‬نادر‪:‬‬ ‫كاروباره‌كان‬ ‫زۆر به‌ ئاسایی‌‬ ‫رۆیشتوه‌‌و لقه‌كان‬ ‫له‌كاردابوون‌و هیچ‬ ‫گرفتێكی‌ وامان‬ ‫نه‌بووه‌‬

‫م‪ .‬عه‌تا‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مین‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ستافی‌‬ ‫سكرتاری ‌هت‌و ئه‌و‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تیه‌ش‬ ‫هه‌ڵده‌گرین‬ ‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬ ‫ ‬ ‫مامۆستایان هێشتا واده‌ی‌ كۆنفرانسی‌ لقه‌كان نادیاره‌‬ ‫كۆنفراس ده‌به‌ستین‌و ته‌شكیلی‌ لقه‌كان‬ ‫ئه‌وا مامۆستایان مافی‌ خۆیانه‌ گله‌ییمان ژماره‌ ‪ 4‬كه‌ ئێس���تا له‌خزمه‌تی‌ ته‌واوی‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم د‪ .‬ن���ادر نانه‌كه‌ل���ی‌‪،‬‬ ‫لێبك���ه‌ن‌و ناڕه‌زای���ی‌ به‌رامبه‌رم���ان مامۆستایانه‌‪ ،‬دوای‌ كۆنگره‌ راسته‌وخۆ‬ ‫ده‌رببڕن‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌ كه‌مته‌رخه‌مین یاداش���تێكیان داوه‌ت���ه‌ په‌رله‌م���ان بۆ ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ س���كرتاریه‌تی‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ستافی‌ سكرتاری ‌هت‌و ئێمه‌ش ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌ زووی���ی‌ یاس���اكه‌ هه‌موار یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌رپرس���یاریه‌تیه‌ هه‌ڵده‌گری���ن‌و بكرێته‌وه‌‌و په‌یڕه‌و بكرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ جه‌ختله‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫مافی‌ خۆش���یان ناڕه‌زایی‌ به‌رانبه‌رمان پش���وی‌ په‌رله‌مان ته‌نها خوێندنه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ س���كرتاری ‌هت‌و لقه‌كان هه‌موو‬ ‫یه‌كه‌می‌ بۆ كراوه‌‌و دواتر له‌مانگی‌ ئازار لیس���ته‌كان هاوڕابوون له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌رببڕن"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ ئه‌گه‌ر له‌ماوه‌ی‌ یاس���اكه‌ هه‌موار كراو ده‌نگی‌ له‌س���ه‌ر ك���ه‌ یاس���ا هه‌مواركراوه‌ك���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك‪ ،‬یاخ���ود ‪ 10‬رۆژی‌ داهاتوو درا‪ ،‬ئێس���تاش به‌ه���ۆی‌ واژۆ نه‌كردنی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م بگه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و‬ ‫كۆنف���راس نه‌به‌س���ترا‪ ،‬هه‌ڵوێس���تی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم یاساكه‌ هه‌ر وه‌ك خۆی‌ په‌س���ند بكرێت ئه‌و كات "كۆنفراس���ی‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ هاوبه‌ش چۆن ده‌بێت؟ ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬م‪ .‬ئه‌حمه‌د وتیشی‌ "ماوه‌ی‌ لقه‌كان ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬تاكو نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان ‪15‬بۆ‪ 20‬رۆژه‌ یاساكه‌ چۆته‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ كۆنفراس‌ ئه‌نجام نه‌درێت‌و ئه‌وكات كار‬ ‫وتی‌ "ئێمه‌ سوورین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئه‌گه‌ر هه‌رێم‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ماوه‌ی‌ ‪ 15‬رۆژ سه‌رۆكی‌ به‌ یاس���اكه‌ بكه‌ین كه‌ لیستی‌ هاوبه‌ش‬ ‫له‌و ماوه‌ی���ه‌دا كۆنفراس نه‌به‌س���ترێت هه‌رێم یاساكه‌ به‌ ره‌فزكردنه‌وه‌‪ ،‬یاخود پێش ئێمه‌ ره‌زامه‌ند بوون‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌گ���ه‌ر دوای‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ خۆم���ان راده‌گه‌یه‌نی���ن‌و قبوڵك���ردن وه‌اڵم نه‌داوه‌ت���ه‌وه‌ ئ���ه‌وا‬ ‫ده‌یخه‌ینه‌ ئه‌س���تۆی‌ ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌ كه‌ راس���ته‌وخۆ یاساكه‌ جێبه‌جێ‌ ده‌كرێت‌و پان���زده‌ رۆژ له‌الیه‌ن س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫واژۆی‌ یاس���اكه‌ نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌توانن‬ ‫دوای‌ ده‌خ���ات‪ ،‬چونكه‌ هه‌س���تمان به‌ له‌وه‌قائیع باڵوده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سكرتاریه‌ت‪ ،‬كاره‌كان���ی‌ خۆتان ئه‌نجامب���ده‌ن؟ ئایا‬ ‫ئیحراجییه‌ك���ی‌ زۆر كردوه‌ ك���ه‌ دوای‌‬ ‫ش���ه‌ش مانگ نه‌مانتوانی‌ كۆنفراس���ی‌ باس���ی له‌وه‌كرد كه‌ هه‌فته‌ی‌ پێش���وو ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن؟ د‪.‬نادر وتی‌ "ده‌بێت ئه‌وه‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ به‌رپرس���ی‌ لقه‌كان بزانین س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌كوردس���تان‬ ‫لقه‌كان بكه‌ین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا م‪ .‬ئه‌حم���ه‌د كه‌ركوك���ی‌‪ ،‬ك���ردوه‌‌و ئام���اده‌كاری ته‌واویان كردوه‌ نه‌ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌و ‪ 15‬رۆژه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سكرتاریه‌تی‌ یه‌كێتی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كۆنفراس���ی‌ لق���ه‌كان بكه‌ن‪ ،‬سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌كوردستان بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مامۆس���تایان له‌لیس���تی‌ مامۆستایانی‌ چونكه‌ خۆشیان هه‌س���ت به‌وه‌ده‌كه‌ن كه‌ لێره‌ نه‌بوه‌ جێبه‌جێ‌ ناكرێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌گ���ه‌ر هاتوو‬ ‫كۆمه‌ڵ���ی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬ئه‌و ئام���اژه‌ بۆ ك���ه‌ س���اردییه‌كی‌ زۆر له‌نه‌به‌س���تنی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ده‌كات كه‌ ه���ۆكاری‌ دواكه‌وتنی‌ كۆنفراس ده‌بینن له‌الیه‌ن مامۆستایان‌و له‌ئاینده‌یه‌ك���ی‌ نزیك���دا كۆنف���راس‬ ‫به‌س���تنی‌ كۆنفراس���ی‌ لقه‌كانی‌ یه‌كێتی‌ كاریگه‌ری‌ زۆری‌ له‌س���ه‌ر ئیش‌و كاری‌ نه‌به‌س���ترێت ئایا یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫مامۆس���تایان ب���ۆ ئه‌وه‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ لقه‌كان كردوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بوو له‌كۆنگره‌ ناكه‌وێـته‌ ژێر پرس���یاره‌وه‌؟ نانه‌كه‌لی‌‬ ‫له‌كات���ی‌ به‌س���تنی‌ كۆنگ���ره‌ په‌یڕه‌وی‌ ده‌س���ه‌اڵتمان بدابایه‌ به‌ یاس���اك ‌ه كه‌ ده‌ڵێت "كاروباره‌كان زۆر به‌ ئاس���ایی‌‬ ‫ناوخ���ۆی‌ یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایان زیاد س���كرتاریه‌ت ئه‌و ده‌سه‌اڵته‌ی‌ هه‌بێت‌و رۆیش���توه‌‌و هی���چ گرفتێك���ی‌ وامان‬ ‫له‌ ح���ه‌وت بڕگه‌ی‌ گۆڕانكاری‌ به‌س���ه‌ر یاس���اكه‌ نه‌گه‌ڕێنرێته‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‪ ،‬نه‌بووه‌‌و لق���ه‌كان وجودی���ان هه‌بووه‌‌و‬ ‫داهات���وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ په‌یڕه‌وه‌كه‌ له‌گه‌ڵ به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ش نه‌ده‌ك���را له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كاره‌كانی خۆیان كردوه‌ وه‌ك پێش���وو‪،‬‬ ‫س���ه‌رده‌می‌ ئێس���تا نه‌ده‌گونجا‌و زیاتر یاساكه‌ هه‌بووه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوانین له‌م چه‌ند ب���ه‌اڵم ئالی��� ‌هت‌و میكانیزمه‌كه‌ گۆڕاوه‌‪،‬‬ ‫له‌نێ���وان هه‌ردوو لیس���تی‌ ده‌س���ه‌اڵت رۆژه‌ یاس���اكه‌مان بۆ بێ���ت‌و "به‌بوون‌و له‌وانه‌یه‌ هه‌فته‌یه‌ك تا دوو هه‌فته‌ی‌ تر‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆ دانرابوو‪ ،‬به‌پێی‌ یاسای‌ نه‌بوون هه‌ڵبژاردن���ی‌ لقه‌كان ده‌كه‌ین‌و كۆنفراسی‌ لقه‌كان ئه‌نجامبده‌ین"‪.‬‬

‫هه‌اڵواردنی‌ خاوه‌ن بڕوانامه‌ی‌ دیبلۆم ناڕه‌زایی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ خوێندن‬

‫له‌ڕێ���گای‌ به‌یاننامه‌یه‌ك���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫وێنه‌ی‌ نێردراوه‌ ب���ۆ ئاوێنه‌‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان جه‌خ���ت‬ ‫له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ "راس���ته‌ سیس���ته‌می‌‬ ‫نوێی‌ په‌روه‌رده‌ پێویس���تی‌ به‌هۆكار‌و‬ ‫ئیمكانیاتی‌ تازه‌ هه‌ی���ه‌ ‪ ،‬به‌اڵم نابێ‌‬ ‫هی���چ ئه‌ندامێ���ك له‌ك���ۆی‌ په‌یكه‌ری‌‬ ‫پرۆس���ه‌كه‌ به‌ده‌ربێ���ت‌و له‌ماف���ه‌كان‬ ‫بێبه‌ش بن‪ ،‬واته‌ چۆن هه‌موو به‌واجبی‌‬ ‫خۆی���ان هه‌ڵده‌س���تن‪ ،‬له‌به‌رامب���ه‌ردا‬ ‫ده‌ب���ێ‌ مافیش���یان هه‌ب���ێ"‪ .‬به‌پێی‌‬ ‫بۆچونی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان كه‌ تاقه‌‬ ‫نوێنه‌ری‌ فه‌رمی‌‌و دانپێدانراوی‌ توێژی‌‬ ‫مامۆس���تایانه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌رهێنانی‌ هه‌ڵگرانی‌ بڕوانامه‌ی‌ دبلۆم‬ ‫له‌ئیداره‌دان���ی‌ ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پله‌ی‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا راگه‌یاندراوه‌ "كارێكه‌‬ ‫په‌له‌ی‌ لێكراوه‌‌و ده‌بوو زیاتر دیراسه‌ت‬ ‫بكرایه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ هێشتا رێژه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ مامۆس���تایان هه‌ڵگ���ری‌ ئ���ه‌م‬ ‫بڕوانامه‌یه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌پاش ریفۆرمی‌ په‌روه‌رده‌یی‌ ‪2007‬‬ ‫قۆناغی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ك���را به‌ ‪ 9‬س���اڵ ك���ه‌ پۆله‌كانی‌ ‪– 1‬‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫خوێندكار ‌ی‬ ‫"ته‌ممه‌ڵ"‬

‫به‌ڕێز عه‌باس‬

‫هه‌رچه‌ن���ده‌ زیاتر له‌س���اڵێك‌و چوار‬ ‫مان���گ به‌س���ه‌ر هه‌ڵبژاردن���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆستایاندا تێپه‌ڕیوه‌ (له‌ ‪2010/12/2‬‬ ‫ئه‌نجامدرا)‌و ش���ه‌ش مانگیشه‌ كۆنگره‌ پاش تێپه‌ڕینی‌ ‪ 6‬مانگ به‌سه‌ر كۆنگره‌ی‌‬ ‫كۆتایی‌ به‌كاره‌كانی‌ هێناوه‌‌و له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫مانگی‌ ئازاریشه‌وه‌ یاس���ای‌ ژماره‌ ‪4‬ی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌په‌رله‌مان هه‌موار كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫كۆنگره‌ی‌ لقه‌كانی‌ ئه‌م یه‌كێتییه‌ كه‌ ‪12‬‬ ‫لقه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان نه‌به‌ستراوه‌‌و‬ ‫به‌م هۆیه‌ش���ه‌وه‌ جگه‌ له‌س���كرتاریه‌ت‪،‬‬ ‫سه‌رجه‌م لقه‌كانی‌ ئه‌م یه‌كێتییه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫س���تاف‌و به‌رپرس���انی‌ كار به‌ڕێك���ه‌رو‬ ‫نا هه‌ڵبژێ���ردراوه‌وه‌ به‌ڕێ���وه‌ ده‌برێن‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش ره‌خن���ه‌و گازنده‌ی‌ زۆری‌ له‌ناو‬ ‫توێژی‌ مامۆستایاندا دروست كردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ س���كرتاریه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫مامۆستایان ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كه‌ن له‌‪29‬ی‌‬ ‫ئ���ازاری‌ ‪ 2012‬دا‪ ،‬یاس���ای‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫مامۆس���تایان ره‌وانه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا سه‌رۆكی‌ هه‌رێم واژۆی‌ له‌سه‌ر‬ ‫یاس���ا هه‌مواركراوه‌ك��� ‌ه نه‌ك���ردووه‌‪.‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك یاساناس���یش رونیده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ا كارپێكراوه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان هه‌ر یاس���ایه‌ك ل���ه‌دوای‌‬ ‫تێپه‌ڕینی‌ ‪ 15‬رۆژ به‌سه‌ر ره‌وانه‌كردنیدا‬ ‫بۆ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬ئه‌گه‌ر په‌سه‌ند یاسای‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان‌و سازكردنی‌‬ ‫ی گێڕایه‌وه‌ ب���ۆ دواكه‌وتنی‌‬ ‫ی���ان ره‌ت نه‌كرێته‌وه‌ ئه‌وا راس���ته‌وخۆ كۆنفرانس��� ‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ ده‌كرێت‪ ،‬كه‌چی‌ ئه‌وه‌ نزیكه‌ی‌ له‌په‌رله‌مان "به‌اڵم له‌ئێستادا دواكه‌وتنی‌‬ ‫مانگێك به‌سه‌ر ئه‌و یاسایه‌دا تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬كۆنفراس مه‌كته‌بی‌ سكرتاریه‌ت‌و هه‌موو‬ ‫كه‌چی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان نه‌یتوانیوه‌ الیه‌كمان لێی‌ به‌رپرسیارین"‪ .‬له‌وه‌اڵمی‌‬ ‫كۆنفراسی‌ لقه‌كان ئه‌نجام بدات‌و ستافی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ تاچه‌ن���د س���ازنه‌كردنی‌‬ ‫كۆنی‌ لقه‌كان به‌رده‌وامن له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ كۆنفرانس نیش���انه‌ی‌ پرس���یار له‌سه‌ر‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆس���تایان دروست ده‌كات‬ ‫كاره‌كان‪.‬‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایانی‌ له‌كاتێك���دا زیاتر له‌س���اڵێك به‌س���ه‌ر‬ ‫كوردس���تان له‌لیس���تی‌ مامۆس���تایانی‌ به‌س���تنی‌ كۆنگ���ره‌دا تێپه‌ڕیوه‌؟ جاف‬ ‫یه‌كگرت���وو‪ ،‬م‪.‬عه‌تا ئه‌حم���ه‌د جاف‪ ،‬وتی‌ "ئه‌گ���ه‌ر له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌ك‪ ،‬یان‬ ‫هۆكاری‌ دواكه‌وتنی‌ زۆری‌ هه‌مواركردنی‌ ‪ 10‬رۆژیتر نه‌توانین كۆنفراس ببه‌ستین‪،‬‬

‫یه‌كێتی‌ مامۆستایانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌ده‌ركردنی‌ به‌یاننامه‌یه‌ك پشتیوانی‌‬ ‫له‌ناڕه‌زایی‌ خاوه‌ن بڕوانامه‌كانی‌‬ ‫دیبلۆم ده‌كات كه‌ له‌ماوه‌ی‌‬ ‫پێشوودا له‌كێبه‌ركێكانی‌ دیاریكردنی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ قوتابخانه‌‌و خوێندنگاكان‌و‬ ‫پله‌كانی‌ سه‌رپه‌رشتیاریدا هه‌اڵوارده‌‬ ‫كراون‌و ئه‌م مافه‌ ته‌نها تایبه‌ت كراوه‌‬ ‫به‌هه‌ڵگرانی‌ بڕوانامه‌ی‌ ئاماده‌یی‌‪.‬‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫هیچ مه‌عقول نییه‌‬ ‫ته‌نها بڕوانامه‌ی‌‬ ‫به‌كالۆریۆس بكرێته‌‬ ‫مه‌رجی‌ بوون‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫داوا له‌وه‌زیری‌ نوێی‌ په‌روه‌رده‌ ده‌كرێت چانس بدات به‌هه‌ڵگرانی‌ دیبلۆم بۆ ئیداره‌‌و سه‌رپه‌رشتیاری‬ ‫‪9‬ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ده‌گرێت���ه‌وه‌‌و بۆ دانان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ قوتابخانه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كانیش‬ ‫به‌مه‌رج گیراوه‌ كه‌ هه‌ڵگری‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫به‌كالۆریۆس بن‌و هه‌روه‌ها ماوه‌ی‌ دوو‬ ‫ساڵیشه‌ له‌دانانی‌ سه‌رپه‌رشتیاره‌كاندا‬ ‫مافی‌ پێشكه‌ش���كردن بۆ ئه‌م ئاسته‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی���ه‌ ته‌نه���ا ب���ۆ هه‌ڵگرانی‌‬ ‫بڕوانام���ه‌ی‌ دیبلۆمه‌‌و ئه‌مه‌ش هه‌زاران‬ ‫مامۆس���تا له‌هه‌رێمدا له‌م مافه‌ بێبه‌ش‬ ‫ده‌كات به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ ده‌رچووی‌‬ ‫په‌یمانگاكانی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ مامۆستایانن‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ جگ��� ‌ه له‌ڕێژه‌یه‌ك���ی‌ به‌رچاو‬ ‫له‌ده‌رچوانی‌ خانه‌ی‌ مامۆستایان‪.‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایان‪ ،‬ئام���اژه‌‬

‫به‌وه‌ش ده‌كات هێش���تا ئه‌ركی‌ هه‌ره‌‬ ‫گه‌وره‌‌و هه‌س���تیار له‌ئه‌ستۆی‌ توێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تایاندایه‌ (هه‌ڵگرانی‌ دیبلۆم)‬ ‫بۆی���ه‌ "هی���چ مه‌عق���ول نیی���ه‌ ته‌نها‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ به‌كالۆریۆس بكرێته‌ مه‌رج"‪.‬‬ ‫له‌به‌شێكیتری‌ راگه‌یه‌نراوه‌كه‌دا یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆستایان داوا له‌وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫ده‌كات "چ���او ب���ه‌و راگه‌یان���دراوه‌دا‬ ‫بخش���ێننه‌وه‌‌و ب���وار ب���ۆ هه‌ڵگرانی‌‬ ‫بڕوانامه‌ی‌ دیبلۆمیش بڕه‌خس���ێنن تا‬ ‫به‌ش���داری‌ ئه‌و پێش���بڕكێیه‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌حاڵه‌ت���ی‌ جێبه‌ج���ێ نه‌كردنی‌ ئه‌م‬ ‫داواكارییه‌شدا رێكخراوی‌ مامۆستایان‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ په‌نابردنه‌ به‌ر میكانیزمی‌‬

‫رێكخراوه‌ی���ی‌ ده‌ب���ات‌و ده‌ڵێت "ئێم ‌ه‬ ‫پێداگیری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و مافه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ئاماده‌ش���ین هه‌تا س���نوری‌ مومكین‬ ‫به‌پێ���ی‌ پره‌نس���یپی‌ رێكخراوه‌ی���ی‌‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كان به‌رده‌وام بین"‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌م به‌یاننامه‌ی���ه‌ش له‌ڕۆژانی‌‬ ‫پێش���ودا ژماره‌یه‌ك له‌مامۆس���تایانی‌‬ ‫هه‌ڵگ���ری‌ بڕوانام���ه‌ی‌ دیبل���ۆم‬ ‫كه‌مپینێكیان راگه‌یاند بۆ داكۆكیكردن‬ ‫له‌مافی‌ خۆیان بۆ بوون به‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫قوتابخانه‌‌و بوون به‌ سه‌رپه‌رش���تیار‪.‬‬ ‫هه‌ندێ چاودێری‌ په‌روه‌رده‌ییش ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن ماده‌م ئێستا له‌قوتابخانه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‬

‫قۆناغ���ی‌ بنه‌ڕه‌ت���ی‌ دابه‌ش���كراوه‌ بۆ‬ ‫بازنه‌كان���ی‌ (‪ 3 - 1‬بنه‌ڕه‌ت���ی‌) ‪3( ،‬‬ ‫ ‪ 6‬بنه‌ڕه‌ت���ی‌)‪ 9 - 7( ،‬بنه‌ڕه‌ت���ی‌)‬‫ده‌كرێت له‌بازنه‌كانی‌ یه‌كه‌م‌و دووه‌مدا‬ ‫كه‌ڵك له‌توانا‌و شاره‌زایی‌ مامۆستایانی‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ بڕوانامه‌ی‌ دیبلۆم وه‌ربگرێت‬ ‫ب���ۆ ئی���داره‌ی‌ خوێندن���گا‌و پله‌كانی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌‪ ،‬له‌به‌رانبه‌ر ئه‌مه‌شدا‬ ‫رای���ه‌ك له‌ن���او وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ پێ له‌س���ه‌ر جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫سیس���تمی‌ نوێی‌ خوێن���دن داده‌گرێت‬ ‫به‌ب���ێ ناوگیری‌‌و ب���ۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م دوو بۆچونه‌ش چاوه‌ڕوانی‌ بڕیاری‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ ده‌كرێت‪.‬‬

‫ێ ك���ه‌س ئه‌وه‌مان‬ ‫زۆرج���ار له‌هه‌ن���د ‌‬ ‫به‌رگوێ‌ كه‌وتوو‌ه ك���ه‌ فاڵن خوێندكار‬ ‫زۆر ته‌ممه‌ڵه‌و هیچ نازانێت! لكاندنی‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫وش���ه‌ی ‌ه به‌خوێندكارێكه‌و‌ه كه‌ له‌وان ‌ه ‌‬ ‫مامۆس���تایه‌كدا الوازه‌ هه‌ڵه‌یه‌و راست‬ ‫ێ له‌په‌روه‌رده‌دا‬ ‫ێ تۆ له‌وه‌گه‌ڕ ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬جار ‌‬ ‫ی ته‌ممه‌ڵ‬ ‫شتێك نییه‌ به‌ناوی‌ خوێندكار ‌‬ ‫وه‌كو زۆر وش���ه‌و چه‌مكیتر به‌ئاره‌زوو‬ ‫ی كه‌ چه‌ند‬ ‫به‌كار ده‌هێنرێت غافڵ له‌و‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی به‌ج ‌‬ ‫شوێنه‌واری‌ خراپ له‌دوای‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌هێڵێت‪ ،‬به‌ڵكو ش���تێك هه‌ی ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫خوێن���دكاری‌ الواز‌و خوێندكاری‌ به‌هێز‪،‬‬ ‫بێگومان زۆرێك له‌وانه‌ی‌ ئێستا خاوه‌ن‬ ‫بڕوانامه‌ن‌و به‌توان���ان‪ ،‬رۆژێك له‌ڕۆژان‬ ‫ی مامۆستایه‌ك له‌مامۆستاكاندا‬ ‫له‌بابه‌ت ‌‬ ‫الوازب���وون‪ ،‬مه‌رج نیی���ه‌ خوێندكارێك‬ ‫له‌وانه‌ی���ه‌ك ی���ان دووان الوازبوو‪ ،‬ئیتر‬ ‫ی بده‌ین ‌ه‬ ‫راسته‌وخۆ ناش���رینترین وشه‌ ‌‬ ‫پاڵ ك���ه‌ وش��� ‌هی‌ ته‌ممه‌ڵ���ه‌و هه‌موو‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫گوناهێكی���ش بخه‌ین���ه‌ ئه‌س���تۆ ‌‬ ‫ی خۆی‌ نه‌بێت‌و‬ ‫له‌وانه‌ی��� ‌ه زۆرجار خه‌تا ‌‬ ‫خه‌تا له‌پرۆگرام بێت یان مامۆستا یان‬ ‫ی قوتابخانه‌ یان هه‌رهۆكارێكیتر‪.‬‬ ‫ژینگ ‌ه ‌‬ ‫زۆرجار مامۆستاكان واهه‌ڵسه‌نگاندن بۆ‬ ‫ئه‌و خوێندكار‌ه الواز‌ه ده‌كه‌ن كه‌ مادام‬ ‫ئه‌و خوێندكاره‌ وه‌ك���و ئه‌وانیتر نییه‌‌و‬ ‫هه‌موو وان���ه‌كان ده‌رنه‌چو‌ه ته‌ممه‌ڵه‌!‬ ‫ی راست‬ ‫له‌كاتێكدا له‌وانه‌یه‌ پێچه‌وانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندكار ‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌به‌ڵگه‌و‌ه نموونه‌ ‌‬ ‫ی وا هه‌ی ‌ه‬ ‫وام���ان الی���ه‌‪ ،‬خوێن���دكار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌زمان���ی‌ ئینگلیزی‌ زۆرباش���ه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫له‌بابه‌تی‌ بی���ركاری‌ ده‌رناچێت‌و الوازه‌‪،‬‬ ‫ئای���ا ره‌وای ‌ه ب���ه‌م خوێن���دكار‌ه بڵێین‬ ‫ته‌مم���ه‌ڵ‌و كه‌س���ێتی‌ له‌كه‌داربكه‌ین؟‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ش���مان بی���ر نه‌چێت مه‌رج‬ ‫نیی ‌ه هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ خوێندكار له‌الیه‌ن‬ ‫مامۆس���تاوه‌ هه‌موو جار دروست بێت‪.‬‬ ‫ی س���ه‌فه‌رنامه‌ی‌ هیوا‬ ‫كاتێ���ك كتێب��� ‌‬ ‫قادرم���ان خوێن���ده‌وه‌ ئ���ه‌وكات زیاتر‬ ‫زانیمان‪ ،‬خودای ‌ه چه‌ن���د خوێندكاریتر‬ ‫وه‌كو ئه‌م شاعیرو رۆماننووس ‌هی‌ كورد‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن مامۆس���تاكه‌یه‌و‌ه پێیوترابێت‬ ‫ته‌مم���ه‌ڵ‌و هیچ ن���ه‌زان! هیوا قادر له‌م‬ ‫ی خوێندكارییدا‬ ‫كتێبه‌یدا له‌باس���ی‌ ژیان ‌‬ ‫ی ماتماتیكدا‬ ‫ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات له‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫الوازبوه‌و یه‌كێك بوو‌ه له‌و قوتابیان ‌ه ‌‬ ‫ی ماتماتیك‬ ‫ی به‌وان ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه هه‌رگیز ح���ه‌ز ‌‬ ‫ی لێكردو‌ه‬ ‫ی زیاتر وا ‌‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی ل���ه‌و وانه‌ی ‌ه نه‌بێ���ت توندی‌‌و‬ ‫ح���ه‌ز ‌‬ ‫ی بووه‌‪ .‬رۆژێك‬ ‫ی مامۆس���تاكان ‌‬ ‫بێڕه‌حم ‌‬ ‫مامۆس���تای‌ ماتماتیك گوێچك ‌هی‌ هیوا‬ ‫ی ده‌ڵێت‪ :‬ته‌ممه‌ڵ تۆ‬ ‫قادر ده‌گرێت‌و پێ ‌‬ ‫ساڵی‌ پاریش له‌ترسی‌ وان ‌هی‌ ماتماتیك‬ ‫نه‌هاتیت���ه‌وه‌ بۆ مه‌كته‌ب‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫خش���ته‌ی‌ لێكدانت له‌ب���ه‌ر نییه‌‪ .‬هیوا‬ ‫ی‬ ‫ق���ادر‪ ،‬ته‌ممه‌ڵ نه‌ب���ووه‌ وه‌ك ئه‌و‌ه ‌‬ ‫مامۆس���تاكه‌ی‌ پێ���ی‌ وت���ووه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ێ‬ ‫له‌بابه‌تێك له‌بابه‌ته‌كان الوازبوو‌ه به‌ب ‌‬ ‫ی خۆی‌ تێدابێت‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ی گوناه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌خوێن���دكاران هه‌مان ئه‌و‬ ‫ی ژیان���ی‌ خوێندكاریی‌ هیوا‬ ‫موعاناتانه‌ ‌‬ ‫قادر‪-‬ی���ان هه‌یه‌‪ .‬ئاخر بۆ خوێندكارێك‬ ‫ی ح���ه‌وت بابه‌ت یه‌كێ���ك یان‬ ‫له‌ك���ۆ ‌‬ ‫دوانیان الوازبێ���ت ك ‌ه هه‌ندێك جاریش‬ ‫ی تێ���دا نه‌بێت‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫له‌وانه‌ی��� ‌ه گوناه ‌‬ ‫ی ته‌ممه‌ڵ���ی‌ بخه‌ینه‌پ���اڵ؟ یان‬ ‫وش��� ‌ه ‌‬ ‫ی بخه‌ین ‌ه‬ ‫ی هاو واتای‌ ته‌ممه‌ڵ��� ‌‬ ‫وش���ه‌ ‌‬ ‫پاڵ‌و پێی‌ بڵێین فاش���یل‌و هیچ نه‌زان!‬ ‫ده‌بێت پرسیار له‌خۆمان بكه‌ین‌و بڵێین‬ ‫ئایا مامۆستا ته‌نها مامۆستای‌ به‌تواناو‬ ‫زیره‌كه‌كان ‌ه یان بێ‌ تواناو الوازه‌كانیش؟‬ ‫ی الوازه‌ك ‌ه‬ ‫ی���ان نه‌خێر ئه‌رك ‌ه له‌س���ه‌ر ‌‬ ‫بهێنێته‌ ئاستی‌ به‌هێزه‌كه‌؟ بۆی ‌ه ده‌ڵێین‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕاس���تیدا هیوا ق���ادرو هاووێنه‌كان ‌‬ ‫ته‌ممه‌ڵ نه‌بوون‌و ته‌ممه‌ڵ نین‪ .‬ئه‌و بوو‬ ‫ی ده‌یناسین‪،‬‬ ‫به‌و شاعیرو رۆماننووسه‌ ‌‬ ‫ی ماتماتیك دیار نییه‌‪.‬‬ ‫كه‌چی‌ مامۆستا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناودار ‌‬ ‫جگه‌ له‌م نمونه‌ی���ه‌ش ئه‌دیب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (به‌لزاك) مامۆس���تاكان ‌‬ ‫فه‌ڕه‌نس��� ‌‬ ‫بۆچونیان خراپ بوو له‌سه‌ری‌ ده‌یانوت‬ ‫ی‬ ‫ێ یه‌كه‌مین شانۆی ‌‬ ‫ته‌ممه‌ڵ‌و گێله‌‪ ،‬كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دا‪ ،‬پێ ‌‬ ‫ی مامۆس���تاكه‌ ‌‬ ‫خۆی‌ نیشان ‌‬ ‫ی ده‌كه‌یت‬ ‫گ���وت‪ :‬بڕۆ له‌ئاینده‌دا هه‌رچ ‌‬ ‫بیكه‌‪ ،‬به‌اڵم بیر له‌نووسین مه‌كه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫یان ئه‌دیسۆن ئه‌و بلیمه‌ته‌ی‌ هه‌موومان‬ ‫ده‌زانین كێیه‌‪ ،‬مامۆس���تاكانی‌ هه‌میش ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌گه‌مژه‌و بێئه‌قڵ دایان ناوه‌ كه‌ كه‌ڵك ‌‬ ‫خوێندن���ی‌ نیی���ه‌! هه‌م���وو ئه‌مانه‌ش‬ ‫پێمانده‌ڵێن‪ :‬هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ مامۆستا‬ ‫هه‌میش���ه‌ راس���ت نیی���ه‌‌و ب���ا خۆمان‬ ‫له‌وشه‌ی‌ ته‌ممه‌ڵ به‌دوربگرین‪.‬‬ ‫‪barezabas@hotmail.com‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫له‌جه‌ژن ‌ی كرێكاراندا‪..‬‬

‫چیرۆك ‌ی گه‌نجێك ‌ی بۆیاخچی‌ به‌جێماوی‌ ئه‌نفال له‌كه‌الر‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬كاو‌ه گه‌رمیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆم ناسیوه‌ بۆیاخچێت ‌‬ ‫"له‌و ده‌مه‌ ‌‬ ‫پێاڵو ده‌كه‌م‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه هه‌موو‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌م ئه‌نفالن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی بۆ نه‌كردین‌و من‌و‬ ‫حكومه‌ت هیچ ‌‬ ‫ی ژیاندا‬ ‫دایك ‌ه كڵۆڵه‌كه‌م هه‌ر به‌دوا ‌‬ ‫ی سه‌رخێڵ‬ ‫راده‌كه‌ین"‪ .‬ئه‌م ‌ه قسه‌ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 25‬ساڵه‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر ‌‬ ‫ی خزم‌و كه‌س‌و‬ ‫"باوكم‌و مامم‌و زۆربه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌نفال كه‌وتن‪،‬‬ ‫كاره‌كه‌م به‌ر ش���ااڵو ‌‬ ‫ئیتر رۆش���تن‌و ناگه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬دایكم پێم‬ ‫ده‌ڵی ئیتر ده‌س���ت له‌وكار‌ه هه‌ڵگر‌ه با‬ ‫شتێكت به‌سه‌ر نه‌هێنن"‪.‬‬ ‫ی ئه‌نفال‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و كوڕ‌ه ب���ه‌ جێم���اوه‌ ‌‬ ‫ی یه‌ك س���اڵ بووه‌ باوك‌و مام‌و‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی به‌ر‬ ‫ی خانه‌واده‌ك���ه‌ ‌‬ ‫چه‌ند كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی ئه‌نفال كه‌وتوون‪ ،‬رۆژان ‌ه له‌ناو‬ ‫شااڵو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌الردا به‌دی���ار مێز ‌‬ ‫بازاڕی‌ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێاڵوه‌كه‌ی���ه‌و‌ه دام���اوه‌و چاوه‌ڕوان��� ‌‬ ‫ی بخات ‌ه‬ ‫ی یه‌كێك��� ‌ه پێالوه‌كان ‌‬ ‫ره‌حمه‌ت ‌‬ ‫ی لێوه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫ی تا پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌رده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ بژێوی‌ خۆی‌و دایك ‌ه كڵۆڵه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌ زۆری له‌سه‌ر كاره‌كه‌ی‌ ئه‌و وه‌ستاوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و هه‌موو ئازاره‌‪ ،‬هێزه‌كان ‌‬ ‫سه‌ربار ‌‬ ‫پۆلی���س‌و ئاس���ایش وازی‌ لێناهێنن‌و‬ ‫ی زۆری بۆ دروست ده‌كه‌ن‌و‬ ‫رۆژان ‌ه گرفت ‌‬ ‫ی "ره‌نگه‌ ئیت���ر نه‌توانم له‌كاره‌كه‌م‬ ‫وت ‌‬ ‫به‌رده‌وام بم"‪.‬‬ ‫س���ه‌رخێڵ‪ ،‬خاوه‌ن���ی‌ دوو ب���راو‬ ‫دایكێك���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم براكان���ی‌ خێزانیان‬ ‫پێكهێناوه‌و ل���ه‌وان جیابونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی باوكم‪ ،‬دایكم‬ ‫ی "له‌دوای‌ ئه‌نفالكردن ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانه‌كه‌مان ‌‬ ‫ی به‌خێوكردن��� ‌‬ ‫ئه‌رك��� ‌‬ ‫گرت��� ‌ه سه‌رش���ان‪ ،‬به‌ده‌یان‌و س���ه‌دان‬ ‫ی‬ ‫چه‌رمه‌سه‌ری‌‌و ماندوبوونی‌ زۆر‪ ،‬ئێمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بژێو ‌‬ ‫پێگه‌یان���دوو‌ه منیش بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی قوتابخانه‌‌و دایكم له‌ئه‌ستۆ‬ ‫ی جل ‌‬ ‫كڕین ‌‬ ‫بگرم هه‌ر له‌منداڵییه‌وه‌ خه‌ریكی‌ كاری‬ ‫پێاڵو بۆیاخكردنم"‪.‬‬ ‫هه‌س���تكردن ب ‌ه به‌رپرس���یارێتی‌‌و‬ ‫ی باوكێك س���ه‌رخێڵ له‌خوێندن‬ ‫نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خوێندنگا ‌‬ ‫دواده‌خات‌و ب ‌ه ناچ���ار ‌‬ ‫ی "منداڵی‬ ‫ش���ه‌وان ‌ه ده‌خوێنێ‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫به‌رپ���رس‌و س���ه‌رۆك جاش���ه‌كان‬ ‫له‌خۆش���ترین‌و باش���ترین ژیان���دان‌و‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫نزیكه‌ی ‪ 5000‬كرێكاری بیانی‬ ‫به‌بێ یاسایه‌كی تایبه‌ت له‌كوردستان كار ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫به‌پێی زانیاریه‌كانی ئاوێنه‌‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌و كرێكار‌ه بیانیانه‌ی له‌كوردستان‬ ‫كار ده‌كه‌ن‪ ،‬رووبه‌ڕووی چه‌ندین جۆر‬ ‫توندوتیژی ده‌بنه‌وه‌و هه‌ندێك له‌و‬ ‫ئافره‌تانه‌ی له‌ماڵ ‌ه ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‬ ‫كار ده‌كه‌ن‪ ،‬زیاتر له‌سنوری دیاریكراو‬ ‫كاریان پێده‌كه‌ن‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات كه‌ پێویست ‌ه‬ ‫یاسایه‌كی تایبه‌ت هه‌بێت بۆ‬ ‫كرێكارانی بیانی‌و وه‌ك خۆی ده‌ڵێت‬ ‫"له‌زۆربه‌ی واڵتان یاسای تایبه‌ت‬ ‫هه‌یه‌‌و به‌و هۆیه‌وه‌‪ ،‬بیمه‌ی ژیانیان‬ ‫مسۆگه‌ر ده‌بێت‌و گرفته‌كانیش كه‌م‬ ‫ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫نه‌زمی موس���ا جێگری به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گش���تی له‌وه‌زاره‌تی كار‌و به‌رپرس���ی‬ ‫به‌شی كرێكار‌ه بیانییه‌كان ب ‌ه ئاوینه‌ی‬ ‫راگه‌یاند ك ‌ه له‌ئێس���تادا ‪ 5‬كۆمپانیای‬ ‫فۆتۆ‪ :‬کاو‌ه هێنانی كرێكاری بیانی له‌كوردس���تان‬ ‫ ‬ ‫کوڕی قوربانییه‌کی ئه‌نفال به‌داهاتی پێاڵو بۆیاخکردن ده‌ژی‬ ‫هه‌یه‌‌و نزیكه‌ی ‪ 5000‬كرێكار كارده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی نموونه‌ییدا هێزه‌كان���ی‌ ناوخ���ۆو‌ه ب���ووه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫له‌چاكتری���ن خوێندن���گا ‌‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی هه‌ندێك له‌كۆمپانیاكان‬ ‫ی بۆ بۆی���اخ كردوو‌ه بووه‌ت ‌ه‬ ‫ی پله‌یه‌ك‌و پێاڵوه‌كان ‌‬ ‫ده‌خوێنن‪ .‬ئ���ه‌وان هاوواڵت ‌‬ ‫زوڵ���م ده‌ك���ه‌ن‌و كۆمپانی���ا هه‌ی ‌ه به‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نفالیش پل ‌ه موناقه‌شه‌یان‌و ئه‌و كه‌سه‌ش قسه‌كان ‌‬ ‫ئێم���ه‌ی‌ ب���ه‌ جێم���او ‌‬ ‫هۆیه‌و‌ه مۆڵه‌ته‌كه‌ی لێس���ه‌ندراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی تۆمار كردووه‌و گه‌یاندویه‌تی ‌ه ده‌س���ت‬ ‫ی ئه‌نفال‌و شه‌هید ‌‬ ‫دووین ك ‌ه به‌خوێن ‌‬ ‫نه‌زمی وتی "ئێم��� ‌ه مۆڵه‌تمان له‌كه‌س‬ ‫ی په‌یوه‌ندیدار‪.‬‬ ‫كه‌س���وكاری‌ ئێم���ه‌ ئ���ه‌وان ئه‌م���ڕۆ الیه‌ن ‌‬ ‫وه‌رنه‌گرتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نی���ا ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫س���ه‌رخێڵ رونیكردوو‌ه له‌ئاسایشی‬ ‫گه‌شتوونه‌ت ‌ه ئه‌و شوێنه‌"‪.‬‬ ‫كۆمپانیایه‌ك خ���ۆی وازی له‌كاره‌كه‌ی‬ ‫ی خ���ۆی ب ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌الر هه‌موو قس���ه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و كوڕ‌ه به‌جێماوه‌ی‌ ئه‌نفال ماوه‌ ‌‬ ‫هێنا بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر كێش���ه‌ش هه‌بوبێت‪،‬‬ ‫س���اڵێك ‌ه ده‌زگا ئه‌منیی���ه‌كان ژیانیان ریكۆردكراوی‌ ب���ۆ لێدراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئینجا‬ ‫هه‌وڵمانداو‌ه چاره‌سه‌ری بكه‌ین"‪.‬‬ ‫خستۆت ‌ه مه‌ترسییه‌وه‌‌و چه‌ندین جار ب ‌ه بۆی ده‌ركه‌وتوو‌ه قسه‌كانی‌ له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫مینا كچێكی ‪ 28‬ساڵه‌ی به‌نگالدیشییه‌‌و‬ ‫ی بۆ‬ ‫نایاسایی ده‌ستگیریان كردوو‌ه كه‌ دواین كه‌سه‌و‌ه تۆمار كراو‌ه كه‌ پێاڵوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌كۆمپانیایه‌كی بیناسازی‬ ‫ی ‪ 2012/4/7‬بوو‌ه بۆیاخكردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ رۆژ ‌‬ ‫له‌عه‌ن���كاو‌ه كاری پاككردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كوڕ‌ه له‌كاتی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ چیرۆك ‌‬ ‫ی ئاسایی خۆیدا‬ ‫ك ‌ه له‌كاتی‌ ئیش���كردن ‌‬ ‫ئۆفیس���ه‌ك ‌ه ده‌كات‪ ،‬وه‌ك خۆی باسی‬ ‫ی تۆمار نه‌هامه‌ت���ی‌ ژیان���ی‌‪ ،‬م���رۆڤ نیگه‌ران‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌س���ێكه‌و‌ه قس���ه‌كان ‌‬ ‫كرد پێش���تر له‌ماڵێك���دا كاری ده‌كرد‪،‬‬ ‫ی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان ب ‌ه چ‬ ‫ی كه‌الر‪ ،‬ده‌كات له‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت‌و ده‌برێت بۆ ئاسایش��� ‌‬ ‫خاوه‌ن ماڵه‌ك ‌ه په‌ساپۆرته‌كه‌ی لێسه‌ند‬ ‫ی شێوه‌یه‌ك مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا كردووه‌‌و‬ ‫ی س���اڵێك ‌ه به‌بیانو ‌‬ ‫ی "ماو‌ه ‌‬ ‫ئه‌و وت��� ‌‬ ‫بوو‪ ،‬چونك ‌ه ب ‌ه گومان بوو لێی‌و ترسی‬ ‫ی دڵڕه‌قان ‌ه مامه‌ڵه‌یان‬ ‫ی "به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ناوخۆ له‌كه‌الر وت ‌‬ ‫جیاجی���او‌ه هێزه‌كان��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ب���وو له‌ماڵه‌ك���ه‌ی رابكات‪،‬‬ ‫ی ده‌س���تگیركردنم ئه‌م ‌ه‬ ‫هه‌ش���ت ج���ار ده‌س���تگیریان كردوم‪ ،‬كردم‪ ،‬وێ���ڕا ‌‬ ‫هه‌ر به‌هۆی بردنی په‌س���اپۆرته‌كه‌ش‪،‬‬ ‫ی ئه‌وان ‌ه بۆ‬ ‫ی راده‌ربڕینه‌ یان وه‌فا ‌‬ ‫چه‌ندجارێكیش توندوتیژییان به‌رامبه‌رم ئازاد ‌‬ ‫كاری زۆری پێده‌ك���رد‌و وه‌ك���و كۆیله‬ ‫ی ك ‌ه كه‌س‌و كاری‌ ش���ه‌هید‌و ئه‌نفالكراوه‌كان‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كارهێن���او‌ه به‌گومان��� ‌‬ ‫‌س���ه‌یری ده‌كرد‪ ،‬مینا وت���ی "چه‌ندین‬ ‫ی هیچ خۆپیش���اندانێك‬ ‫ك ‌ه به‌ش���داری ‌‬ ‫ی ژیانمان"‪.‬‬ ‫ی جیاواز بووم"‪ .‬له‌بری باشتركردن ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫سه‌ربه‌الیه‌نێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌كرد "جارێك نه‌كه‌م ته‌نان���ه‌ت ناهێڵن له‌خوێندنگا ‌‬ ‫سه‌رخێڵ ئاماژه‌ ‌‬ ‫ناوب���راو باس���ی له‌وه‌ك���رد دوای���ن‬ ‫ی به‌ڵیننامه‌ی���ان پ���ێ پڕكردومه‌ت���ه‌و‌ه ئێوارانیش بخوێنم"‪.‬‬ ‫ی له‌الیه‌ن فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫ده‌ستگیركردن ‌‬

‫ئه‌و كوڕ‌ه‬ ‫به‌جێماوه‌ی‌ ئه‌نفال‬ ‫ماوه‌ی‌ ساڵێكه‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كان‬ ‫ژیانیان خستۆته‌‬ ‫مه‌ترسییه‌وه‌‌‬

‫په‌رله‌مان به‌ كارێكی‌ باشی‌ ده‌زانێت‌و هه‌ندێك ناوه‌ندیش دژن‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و‬ ‫ی بڕیارێكی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫كاروباری‌ ئاینی‌‪ ،‬سیحرو نوشته‌و‬ ‫ێ‬ ‫دوعانووسین قه‌ده‌غ ‌ه ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌موریدی‌ شێخان ئه‌م ‌ه ب ‌ه بڕیارێك ‌‬ ‫حیزبیی‌ وه‌زیری‌ ئه‌وقاف ده‌زانن بۆ‬ ‫ی ته‌كیه‌و‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و‬ ‫شێخه‌كان‪ ،‬سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانیش ب ‌ه‬ ‫كاروباری‌ ئاین ‌‬ ‫ی رێز بۆ‬ ‫ی باش‌و گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫كارێك ‌‬ ‫ی ئه‌و بڕیار‌ه ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاین وه‌سف ‌‬ ‫ب���ه‌م دواییان ‌ه وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وقاف‌و‬ ‫ی ئاین���ی‌ له‌س���ه‌ر دوع���ا‌و‬ ‫كاروب���ار ‌‬ ‫ی تر نییه‌"‪.‬‬ ‫ی ده‌ركرد‌و به‌گشت جگه‌ له‌فێڵ‌و ته‌ڵه‌كه‌ هیچ ‌‬ ‫نوشته‌كردن بڕیارێك ‌‬ ‫ده‌ركردن���ی‌ ئ���ه‌و بڕی���ار‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كاندا گش���تاندویه‌تی‌‪،‬‬ ‫ی وه‌زیری‌ ئه‌وقافه‌وه‌ جۆرێك له‌مشتومڕو‬ ‫ی ئه‌و بڕی���ار‌ه هیچ فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردوو‌ه به‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌دگومانی��� ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف ئه‌گه‌ر مامۆس���تا ‌‬ ‫ی سیاس���یه‌و هێزو‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌م���ه‌ بڕیارێك ‌‬ ‫ی یان ش���ێخ‌و سه‌یدیش بێت بۆ ‌‬ ‫ئاین ‌‬ ‫ی له‌پشته‌‪،‬‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫نیی ‌ه دوعا بنوس���ێت‌و س���یحرو جادو حیزبێك ‌‬ ‫ی نه‌ك بڕیارێكی‌ ئاس���ایی‌ ك��� ‌ه له‌پێناو‬ ‫ب���كات‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌و‌ه ده‌بێت��� ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���دا بێت‪ .‬مه‌ریوان‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی ‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی پێشوو ‌‬ ‫ی وته‌بێژ ‌‬ ‫نه‌قشبه‌ند ‌‬ ‫سوكایه‌تیكردن به‌ ئاینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و كاروباری‌ ئاین ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و كاروبار ‌‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬ئاماژ‌ه ك ‌ه ئه‌م هه‌ن���گاوه‌ ‌‬ ‫ئاینی‌ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسییه‌‌و ئه‌و وتی‌ "وه‌زیر ‌‬ ‫ی بڕیارێك ‌‬ ‫ی بڕیارێك ‌‬ ‫به‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه ده‌ركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ر به‌پارتێك ‌‬ ‫له‌وج���ۆر‌ه كارێك���ی‌ باش���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وقاف له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌ی ‌ه بۆ سیاس���ی‌ ئیس�ل�امییه‌‌و ئ���ه‌و بڕوایه‌ ‌‬ ‫ی هه‌یبه‌تێك ‌‬ ‫"گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی الی‌ ئ���ه‌و پارته‌ ئیس�ل�امیانه‌ش هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئاینی‌‌و دوورخستنه‌وه‌ ‌‬ ‫مامۆس���تایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شێخ‌و لێدان ‌‬ ‫ی كه‌مكردنه‌و‌ه ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌یه‌ ك ‌ه له‌ژێ���ر ناوی‌ ئاین ‌‬ ‫ی ته‌ریقه‌ت‌و موریده‌كانیانه‌"‪.‬‬ ‫ی ئیسالمدا چه‌ندان سیحرو جادو ئه‌هل ‌‬ ‫پیرۆز ‌‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی خه‌ڵك وێران ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌كه‌ن‌و ماڵ ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی د‪.‬به‌شیر‪ ،‬دوعاو سیحركردن كه‌سێك فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫ب ‌ه بڕوا ‌‬ ‫ی پشودا‬ ‫ئه‌س���ڵی‌ نیی���ه‌‌و ماڵكاولك���ه‌ره‌‪ ،‬هه‌ر بێت‌و له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیداو له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆیه‌ له‌ئایندا قه‌ده‌غ���ه‌و حه‌رام كراو‌ه دوعایه‌ك بنوس���ێت چ كارێكی‌ خراپ ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه "بۆ ده‌بێت رێگری له‌م ‌ه بكرێت‪،،‬‬ ‫"جادوگ���ه‌ری‌‌و ش���ه‌عوه‌زه‌و فێڵب���از ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌كار‌ه هه‌ر‌ه خراپه‌كان ئه‌مه‌ش ئایا ئه‌م ‌ه ده‌س���توه‌ردان نیی ‌ه له‌ئازاد ‌‬

‫هه‌ندێک له‌و که‌لوپه‌النه‌ی له‌نوشته‌و دوعادا به‌کاردێت فۆتۆ‪ :‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬ ‫تاكه‌ كه‌سی‌"‪.‬‬ ‫نه‌قش���به‌ندی‌ پێوای��� ‌ه هه‌م���وو ئه‌م‬ ‫كاران���ه‌ "بۆ دوورخس���تنه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫له‌ش���ێخان‌و كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان ‌ه هه‌روه‌ها زیاتر بۆ لێدانی‌ ئه‌هل ‌‬ ‫ی ته‌سه‌وفه‌"‪.‬‬ ‫ته‌ریقه‌ت‌و شێخان ‌‬ ‫ب ‌ه پێچه‌وان ‌هی‌ ئه‌م رایه‌و‌ه د‪.‬به‌ش���یر‬ ‫باس له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه "ئه‌سڵه‌ن ئه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی رێزو هه‌یبه‌ت ‌ه بۆ ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌رگی‌ ئاینی راس���ته‌قینه‌یان پۆشیوه‌و‬ ‫ی ئاینی���ن"‌و ده‌ڵێت "نه‌ك وه‌ك‬ ‫پیاوان ‌‬ ‫ی ئیسالمدا‬ ‫ئێستا ك ‌ه له‌ژێر ناوی‌ پیرۆز ‌‬ ‫چه‌ندی���ن كاری‌ ناشایس���ته‌و ناج���ۆر‬ ‫ی ره‌خه‌نه‌یه‌‪ ،‬به‌هیچ‬ ‫ده‌كرێت كه‌ جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ئاماژه‌ ن���ه‌دراو‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی ك ‌ه ته‌كیه‌و‬ ‫شێخ‌و مه‌الو ئه‌و شوێنانه‌ ‌‬ ‫خانه‌قایان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫ی را ‌‬ ‫مه‌ریوان نه‌قش���به‌ند ‌‬ ‫هه‌یه‌‌و ئ���ه‌و جه‌خت ل���ه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دوعا ده‌نوس���ن ب ‌ه گشت ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫پیاوانی‌ ئاینی‌‌و ش���ێخ‌و سه‌یدن كه‌وات ‌ه‬ ‫ی كردوو‌ه ك ‌ه‬ ‫ێ چ‌‬ ‫ی ده‌زان ‌‬ ‫"وه‌زاره‌ت خۆ ‌‬ ‫به‌هیچ جۆرێك كاری‌ ئه‌وان نییه‌و گه‌ر‬

‫په‌روا عه‌لی‬

‫م���اده‌م ئیقامه‌ی���ان بۆ ك���راوه‌‪ ،‬له‌ژێر‬ ‫چه‌ت���ری هه‌مان یاس���ای واڵت كاریان‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌كرێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ر غه‌درێك‬ ‫ئه‌گه‌ر لێیان بكرێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌توانن وه‌ك‬ ‫هه‌ر هاوواڵتییه‌كی تر داوای یاس���ایی‬ ‫تۆمار بكه‌ن"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌ی ژنان بێئاگایی خۆی‬ ‫ده‌ربڕی له‌بوونی كه‌یس���ی توندوتیژی‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ئه‌و كرێكاران���ه‌‌و وتی "ئێم ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ره‌س���میات ده‌كه‌ین‪ ،‬تا‬ ‫ئێستا هیچ كه‌یس���ێك بۆ لیژنه‌كه‌مان‬ ‫نه‌هاتوو‌ه تا به‌دواداچوونی بۆ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫رائید ژیله‌مۆ به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیس���ی‬ ‫به‌دواداچوون���ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫توندوتی���ژی جه‌خت���ی له‌بوونی چه‌ند‬ ‫حاڵه‌تێكی توندوتی���ژی كرده‌وه‌‌و وتی‬ ‫"چه‌ند كه‌یسێكمان هاتۆت ‌ه به‌رده‌ست‪،‬‬ ‫ئێم��� ‌ه هه‌وڵمانداوه‌ چاره‌س���ه‌ری ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ بكه‌ین‌و رێگ ‌ه نه‌ده‌ین زوڵمه‌ك ‌ه‬ ‫به‌رده‌وام بێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ رائید ژیله‌مۆ روونیكرده‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه بیانییه‌كانیش ده‌توانن به‌ یاساكانی‬ ‫هه‌رێم سكااڵ بنوسن‪ ،‬به‌اڵم "ده‌ركردنی‬ ‫یاسایه‌كی تایبه‌ت"ی به‌ پێویستزانی‪.‬‬ ‫فراكس���یۆنی‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‬ ‫ش���وێنه‌ گش���تیه‌كانیش ده‌به‌ن‪ .‬ئه‌م گ���ۆڕان‪ ،‬نه‌ریمان عه‌بدواڵ كه‌ پێش���تر‬ ‫توندوتی���ژی‬ ‫حاڵه‌ته‌شی به‌ زوڵم وه‌سفكرد‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫وه‌ك خۆی وت���ی "كرێ���كاری ماڵه‌و‌ه له‌وه‌زاره‌ت���ی ناو‌خ���ۆ كاری ك���ردووه‌‌و‬ ‫كاری ته‌نی���ا له‌ناو ماڵه‌كانه‌"‪ .‬هه‌روه‌ك ئاگاداری كه‌یسه‌كانی توندوتیژییه‌‪ ،‬وتی‬ ‫وتیش���ی "كۆمپانیا هه‌ی ‌ه ب ‌ه س���ه‌دان "چه‌ندین حاڵه‌تی ناخۆش روویانداوه‌‌و‬ ‫كرێكاری هێناوه‌‌و ئێستا كۆمپانیاكه‌ی زوڵم���ی دوو الیه‌ن ‌ه كراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫داخستووه‌‪ ،‬ئه‌م خه‌ڵكه‌ش سه‌رگه‌ردان حكومه‌ت زیات���ر گرنگی ب���ه‌و بابه‌ت ‌ه‬ ‫بون‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر یاسایه‌ك هه‌بوایه‌‪ ،‬ده‌توانرا بدات‪ ،‬چونك ‌ه وێن���ه‌ی كورد له‌ده‌ره‌و‌ه‬ ‫مه‌رج له‌سه‌ر كۆمپانیاكان دابنرێت ك ‌ه ناشرین ده‌كات"‪.‬‬ ‫نه‌ریمان ئام���اژه‌ی به‌چه‌ندین واڵتی‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تی هێن���ان‌و بردنه‌وه‌یان‬ ‫له‌ئه‌ستۆ ده‌بێت‪ ،‬نه‌ك هێنان‌و فڕێدانیان دراوس���ێ‌و جیهانی كرد ك��� ‌ه خاوه‌نی‬ ‫یاس���ای تایبه‌تن به‌ ناوی یاسای كاری‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار‌و سه‌رۆكی لیژنه‌ی به‌رگری كرێكاری بیانی‌و له‌و رێگه‌یه‌و‌ه توانیویان ‌ه‬ ‫له‌مافی ژنان له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬كاره‌كان رێكبخه‌ن‪ ،‬وتیشی "له‌هه‌رێمی‬ ‫گه‌ش��� ‌ه دارا جه‌الل ره‌تیك���رده‌وه ك ‌ه كوردس���تان كۆمپانیای تایبه‌ت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بوونی یاس���ایه‌ك بۆ كرێكارانی بیانی كه‌وات ‌ه پێویسته‌ یاسایه‌كی تایبه‌تیش‬ ‫زه‌رور بێت‌و وتی "یاسا هه‌یه‌‌و ئه‌وانه‌ش هه‌بێت"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر یاسایه‌ك‬ ‫هه‌بوایه‌‪ ،‬ده‌توانرا‬ ‫مه‌رج له‌سه‌ر‬ ‫كۆمپانیاكان‬ ‫دابنرێت كه‌‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‬ ‫هێنان‌و بردنه‌وه‌یان‬ ‫له‌ئه‌ستۆ ده‌بێت‬

‫ ‬ ‫کرێکار‌ه بیانییه‌کان به‌بێ هیچ مافێکی یاسایی له‌هه‌رێمدا کارده‌که‌ن‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬

‫كرێكارانی بیانی به‌ ئاوێنه‌ی رأگه‌یاند ك ‌ه جاری���ش كرێكاره‌كان زوڵ���م له‌خاوه‌ن‬ ‫ئه‌گه‌ر یاسایه‌ك هه‌بێت‪ ،‬ده‌توانرێت سزا‌و ماڵه‌كان ده‌ك���ه‌ن‌و پاره‌كه‌ وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫شێوازی كاركردنی تێدا جێبه‌جێبكرێت دواتریش راده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی تر به‌پێ���ی زانیارییه‌كانی‬ ‫بۆ هه‌ردووال‪ ،‬ئێستا هیچ زه‌مانه‌تێك بۆ‬ ‫پاراستنی ژیان‌و نه‌فسیه‌ت‌و جه‌سته‌ی ئاوێن���ه‌‪ ،‬له‌خ���اوه‌ن ماڵ���ی وا هه‌بوو‌ه‬ ‫ئه‌و كرێكاران��� ‌ه وجودی نییه‌‪ ،‬هه‌ندێك ده‌س���تدرێژی سێكس���ی كردۆته‌ سه‌ر‬

‫ئافره‌ت���ی كاركه‌ری بیان���ی‌و دواتریش‬ ‫ده‌ری كردووه‌‌و هه‌ڕه‌شه‌ی كوشتنیشی‬ ‫لێكردووه‌‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه ئاماژه‌ی به‌و‌ه‬ ‫كرد ك ‌ه هه‌ندێك مه‌سئول‌و ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫هه‌ن‪ ،‬خادیمه‌كانی ماڵه‌وه‌یان ده‌هێنن ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و ب���ۆ ماركێ���ت‌و ته‌نان���ه‌ت بۆ‬

‫ش���ه‌و تا به‌یانی ده‌گریام‪ ،‬نه‌مده‌زانی‬ ‫چی بكه‌م‪ ،‬بیرم له‌شكایه‌ت ده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌زموونی هاوڕێی ترم هه‌بوو ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجام���ی نابێت‪ ،‬بۆی ‌ه ت���ا عه‌قده‌كه‌م‬ ‫ته‌واو بوو ته‌حه‌مولم كرد"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار له‌ڕه‌وش���ی‬

‫كه‌سوكاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كان بێده‌نگ نابن له‌به‌رانبه‌ر ئازادكردنی‌ ‪ 16‬تاوانباری‌ كیمیاباران‌و ئه‌نفال‬

‫نوشته‌و سیحرو دوعاكردن قه‌ده‌غ ‌ه ده‌كرێت‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬

‫‪11‬‬ ‫چایخانه‌ی‬ ‫شه‌عب‌و‬ ‫ژنانی شاره‌كه‌م‬

‫ی‬ ‫ئامانجه‌ راسته‌قینه‌كه‌یان كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فاڵگره‌وه‌كان كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی بێت ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی بكات ك ‌ه‬ ‫ی ناوخۆ به‌ش���دار ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندیدارن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان الیه‌نێك��� ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف ده‌یكات جگ ‌ه‬ ‫ئه‌م ‌هی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی تر نییه‌"‪.‬‬ ‫ی عه‌زه‌اڵت هیچ ‌‬ ‫له‌پیشاندان ‌‬ ‫رۆش���نبیر‌و نوس���ه‌ر‪ ،‬ئاوات ئه‌حمه‌د‬ ‫ی دوعاو نوش���ته‌و‬ ‫س���وڵتان نوس���ین ‌‬ ‫س���یحرو هه‌م���وو ئ���ه‌و ش���تانه‌ی‌ تر‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ نزیك���ن له‌س���یحره‌و‌ه به‌كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌زانێ���ت ك ‌ه په‌رده‌یه‌ك ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ردا دراوه‌‪ .‬ئه‌و پێیوای ‌ه بۆ‬ ‫ئاین ‌‬ ‫ئه‌و كێش���ان ‌هی‌ ك ‌ه مرۆڤ هه‌ستده‌كات‬ ‫ی نییه‌و ناتوانێت‬ ‫ی چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫توانا ‌‬ ‫رووبه‌ڕوویان بوه‌ستێت‪ ،‬هه‌میش ‌ه په‌نا‬ ‫بۆ هێزه‌ ش���اراوه‌و نادیاره‌كان ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫ی دینداری‌‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش نه‌ك ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫نزیكبوونه‌و‌ه له‌خودا‪ ،‬به‌ڵكو ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان په‌نا‬ ‫بۆ ئه‌و شتان ‌ه ده‌بردێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و پێیوایه‌ زۆر زه‌حمه‌ته‌ بڕیارێك ‌‬ ‫له‌وج���ۆر‌ه به‌ر ب���ه‌و كاران��� ‌ه بگرێت‪،‬‬ ‫ێ رێگ ‌ه‬ ‫چونك ‌ه "هی���چ هێزێ���ك ناتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوس���ین ‌‬ ‫له‌ژنێ���ك بگرێت ك ‌ه له‌ڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���ێك یان هێزێك ‌‬ ‫دوعایه‌كه‌وه‌ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫نامرۆی���ی‌‌و درك پێنه‌كراو ك ‌ه ب ‌ه بڕوا ‌‬ ‫ی بۆ ده‌كات‬ ‫ی كێشه‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌و چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫یان رێگ��� ‌ه له‌و پی���او‌ه بگرێت ك ‌ه له‌و‬ ‫ی ژیان په‌یدا‬ ‫رێگه‌ی���ه‌و‌ه ده‌یه‌وێت بژێو ‌‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ئاوات ئه‌حمه‌د جه‌خت له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫هیچ دوعاو نوش���ته‌یه‌ك ئه‌سڵی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌یر‌ه وه‌زاره‌ت به‌ بڕیارێك ‌‬ ‫ی وا‬ ‫له‌و جۆر‌ه بیه‌وێت به‌ر به‌دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مێژوو مرۆڤ په‌نا ‌‬ ‫بگرێت ك ‌ه به‌درێژای ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ بردووه‌‌و ب ‌ه به‌ش���ێك له‌چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی‌ زانیوه‌"‪.‬‬

‫ی به‌عس���ییه‌كان‌و جاش‌و‬ ‫دادگاییكردن ‌‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ی‬ ‫موسته‌ش���اره‌كانن‪ ،‬كه‌چ���ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق���ی به‌ بڕیارێك ‪ 16‬س���ه‌ركرده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌كه‌سوكار ‌‬ ‫به‌ع���س ك���ه‌ ژماره‌یه‌كیان ده‌س���تیان‬ ‫ی گه‌رمیان‌و‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان ‌‬ ‫ی كورد‪-‬دا‬ ‫ی ئه‌نفال‌و كیمیاباران ‌‬ ‫له‌تاوان ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكخراوه‌ تایبه‌ته‌كان به‌ كه‌سوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ی ‌ه ئازاد ده‌كات‌و بێ ئه‌وه‌ی‌ س���زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر لێبوردن ‌‬ ‫یاساییان به‌سه‌ردا جێبه‌جێبكات"‪.‬‬ ‫ی به‌عس كه‌ تاوانبارن‬ ‫‪ 16‬سه‌ركرده‌ ‌‬ ‫ی یاداشتنامه‌كه‌دا‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫له‌به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه به‌شداربوون له‌پرۆسه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌و‌ه ك���راوه‌ ك���ه‌س‌و كار ‌‬ ‫كیمیاباران‌و ئه‌نفال‌و به‌شێكیان‬ ‫ی ئه‌نفالك���راوه‌كان‌و كیماب���اران چه‌ندین‬ ‫ی راپه‌ڕین ‌‬ ‫تاوانباران ب ‌ه سه‌ركوتكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵ ‌ه چاوه‌ڕوان���ی‌ ئ���ه‌وه‌ن له‌ڕێگا ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ساڵی (‪ ،)1991‬له‌الیه‌ن دادگا ‌‬ ‫یاس���او‌ه ماف���ی‌ ك���ه‌س‌و كاره‌كانیان‬ ‫تاوانه‌كانی‌ عێراق لێبوردنی‌ گشتییان‬ ‫وه‌ربگرن ن���ه‌ك ئازاد بكرێ���ن‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫بۆ ده‌ركرا‪ ،‬ره‌خن ‌ه له‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌رمه‌زاریی ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ده‌نوسن "جێگا ‌‬ ‫ده‌گرن‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن بێده‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و تاوانباران��� ‌ه الیه‌ن ‌‬ ‫ئازادكردن��� ‌‬ ‫ی ئه‌و ‪16‬‬ ‫نابن له‌به‌رانبه‌ر ئازادكردن ‌‬ ‫ی به‌رانبه‌ر ئه‌و‬ ‫ی هیچ هه‌ڵوێستێك ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫تاوانباره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كار‌ه نه‌نوان���دوو‌ه ك��� ‌ه ده‌بوو به‌توند ‌‬ ‫ی بكردایه‌‪ ،‬پێش���مان‬ ‫ی ئه‌و كاره‌ ‌‬ ‫رێكخراوه‌كان���ی‌ تایبه‌تمه‌ن���د ب��� ‌ه ئیدانه‌ ‌‬ ‫ی وای ‌ه ئه‌م ك���ردار‌ه له‌وه‌و‌ه س���ه‌رچاو‌ه‬ ‫ی ئه‌نفالكراوه‌كان له‌سنوو ‌‬ ‫كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی كورد تا‬ ‫گه‌رمی���ان‪ ،‬له‌یاداش���تنامه‌یه‌كیاندا ك ‌ه ده‌گ���رێ ك��� ‌ه س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‌و ئێس���تا خۆی جاش‌و موسته‌شاره‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ئاراسته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داڵ���د‌ه داوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئیدان ‌هی‌ ئه‌و كاره‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی عێراق‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی عێراقی ناكات"‪.‬‬ ‫ی كوردس���تان‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫كوردس���تان‌و په‌رله‌مان ‌‬ ‫له‌كۆتای���ی یاداش���تنامه‌كه‌دا ئ���ه‌و‬ ‫ی دادوه‌ری‌ له‌عێ���راق كراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ئیدانه‌كردن ‌‬ ‫ی رێكخراوان���ه‌ وێ���ڕا ‌‬ ‫تێی���دا داواده‌كه‌ن ئه‌و ‪ 16‬تاوانبارانه‌ ‌‬ ‫ی عێراقییه‌و‌ه داواش‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ئ���ازاد ك���راون ده‌س���تگیر بكرێنه‌وه‌و كار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حیزب‌و قه‌وار‌ه سیاسییه‌كان ‌‬ ‫ی له‌ته‌واو ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫راپێچی دادگا بكرێن‪ ،‬حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ بكات‌و كوردس���تان‌و عێراق ده‌كه‌ن مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫كوردس���تانیش به‌دواداچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشو ‌‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ تایب���ه‌ت پێكبهێنی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها جینۆساید‌و تاوانه‌كان ‌‬ ‫ی عێراق تێكه‌ڵ نه‌كه‌ن به‌ وه‌زعی سیاسی‌و‬ ‫ئ���ه‌و رێكخراوان��� ‌ه داوا له‌حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی سیاسی نێوان خۆیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كوردس���تان ده‌كه‌ن به‌زوترین گرفت ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی ئه‌نفال‪ ،‬نه‌وزاد‬ ‫ی به‌جێماو ‌‬ ‫تاقانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كات جاش‌و موسته‌شاره‌كان راده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق بكات بۆ فه‌هاد ده‌ڵێت "ئازادكردنی‌ تاوانباران ‌‬ ‫ی تاوانه‌كان ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫دادگا ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی خۆیان بگه‌ن‪ ،‬ئه‌نف���ال‌و كیمیاب���اران به‌رهه‌م��� ‌‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی به‌سزا ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و پارتیی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا له‌هیچ حیزب‌و الیه‌ن‌و سیاسه‌ته‌ ئیفلیج ‌ه ‌‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه‬ ‫ی ئازاد ‌‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ك قبوڵ ناكه‌ن جینۆساید‌و كه‌ له‌دوای‌ پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫ی په‌یڕه‌ویان‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی پێش���وو تێكه‌ڵ ب ‌ه به‌رانبه‌ر حكومه‌ت ‌‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫تاوانه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س‌و كار ‌‬ ‫كردوو‌ه ك ‌ه هه‌میش ‌ه ئێمه‌ ‌‬ ‫ی سیاسی بكات‪.‬‬ ‫سیاسه‌ت‌و كێش ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌نفالكراوه‌كان باجه‌كه‌مان داوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌یاداش���تنامه‌كه‌دا هات���وو‌ه "مانگ ‌‬ ‫ی شۆڕشه‌كانیان‌و‬ ‫ی ئێم ‌ه له‌هه‌ڵگیرس���ان ‌‬ ‫ی برین ‌‬ ‫چ���وار ك��� ‌ه مانگی‌ كوالن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌س���وكاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كانه‌‪ ،‬مانگێك ‌ه به‌ئێستاشه‌و‌ه س���وته‌مه‌نین بۆ ئه‌وان‌و‬ ‫ی له‌هه‌ر شوێنێك بیانه‌وێت خۆیان به‌ئێم ‌ه‬ ‫كه‌س‌و كاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كان چاوه‌ڕوان ‌‬

‫جێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌رمه‌زارییه‌‬ ‫له‌دوای‌ ئازادكردنی‌‬ ‫ئه‌و تاوانبارانه‌‬ ‫الیه‌نی‌ كوردی‌‬ ‫هیچ هه‌ڵوێستێكی‌‬ ‫به‌رانبه‌ر ئه‌و كاره‌‬ ‫نه‌نواندووه‌‬ ‫گه‌رم ده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو رونیك���ردوو‌ه گرژییه‌كان‌و‬ ‫ی هه‌رێ���م‬ ‫لێدوانه‌كان���ی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی مالیك���ی‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌ته‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و تاوانباران ‌ه‬ ‫ی ئازادكردن ‌‬ ‫ه���ۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ووه‌و وت���ی "به‌داخ���ه‌وه‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماری���ش‬ ‫هیچ هه‌ڵوێس���تێكی توندیان له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ئه‌و تاوانباران ‌ه نیشان نه‌دا‪،‬‬ ‫ئازادكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕین ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م ‌ه ئه‌گه‌ر مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫بودجه‌و پ���اره‌و داهات بوای���ه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫قیامه‌تیان له‌س���ه‌ری‌ هه‌ڵسانایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئومێد ده‌ك���ه‌م یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ تۆزێك‬ ‫س���ه‌لیمانه‌ سیاس���ه‌ت بك ‌هن‌و له‌ئاست‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ وادا كوێرو كه‌ڕ نه‌بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دیك���ه‌ ‌‬ ‫ی به‌جێم���او ‌‬ ‫تاقانه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئه‌نف���ال به‌ن���اوی‌ ئه‌ن���وه‌ر حه‌مه‌الو‪،‬‬ ‫ی ده‌دات��� ‌ه حكوم���ه‌ت ك��� ‌ه‬ ‫هۆش���دار ‌‬

‫ی ئه‌ندام په‌رله‌مان ‌ه‬ ‫ی دواتر له‌گه‌ڵ براده‌ران ‌‬ ‫بێده‌ن���گ نابن له‌به‌رانب���ه‌ر ئازادكردن ‌‬ ‫ئه‌و ‪ 16‬تاوانباره‌و وتی‌ "چوارش���ه‌مم ‌ه ك���ورده‌كان قس���ه‌م ك���رد‪ ،‬الیه‌نگیری‬ ‫ی له‌ڕاگه‌یاندن نه‌بوین‪،‬‬ ‫ی ئه‌نفالكراوه‌كان‌و به‌یاننامه‌‌و ورژاند ‌‬ ‫سه‌رجه‌م كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی پاش���ان له‌گه‌ڵ هه‌ندێك له‌و براده‌ران ‌ه‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند ب ‌ه كه‌سوكار ‌‬ ‫رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌وڵبده‌ین‬ ‫ی رێككه‌وتی���ن ب���ه‌ نهێن��� ‌‬ ‫ئه‌نفالك���راوه‌كان له‌ب���ه‌رده‌م دادگا ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ كه‌الردا خۆپیش���اندانێك ناوه‌كانی���ان حه‌س���ركه‌ین‌و دۆس���ی ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و تاوانباران��� ‌ه لێكۆڵینه‌و‌ه ئاماد‌ه بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی ئازادكردن��� ‌‬ ‫دژ ‌‬ ‫ناوبراو وتیش���ی "ئێم ‌ه ده‌مانویست‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ی كاری���ان له‌س���ه‌ر بكه‌ین ك ‌ه‬ ‫ناوبراو جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه كرده‌و‌ه به‌نهێن��� ‌‬ ‫ی تاوانب���اران هه‌واڵه‌كه‌یان‬ ‫ی ئام���اد‌ه نیی ‌ه پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫تۆمه‌تبارانی‌ جاش‌و موسته‌ش���اره‌كان پێبگاته‌وه‌و خۆیان بشارنه‌وه‌و رابكه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئه‌نفالدا هه‌یه‌و هه‌وڵبده‌ی���ن جارێكی‌ دیك��� ‌ه ئه‌وراقی‬ ‫كه‌ ده‌س���تیان له‌تاوان ‌‬ ‫ی دادگا لێكۆڵین���ه‌وه‌‌و فه‌رمان���ی‌ گرتنیان بۆ‬ ‫له‌ژێ���ر ده‌س���ه‌اڵتیاندای ‌ه راپێچ ‌‬ ‫ی "ئه‌و قه‌زیان ‌ه به‌سیاس���ی ده‌ربكه‌ینه‌و‌ه بیانگرین‌و دوای‌ ئه‌وه‌ ئیتر‬ ‫ب���كات‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه دادگاكان س���ه‌روه‌ر نین قس ‌ه بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫له‌ڕاگه‌یان���دن‌و موزای���ه‌د‌ه وایكردوو‌ه‬ ‫له‌كاره‌كانیاندا"‪.‬‬ ‫ی ناتوانین هیچ شتێك بكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ریشدا به‌رپرسی نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫ناوب���راو ئه‌وه‌ش���ی ئاش���كراكرد ك ‌ه‬ ‫ی كۆردۆ‬ ‫ی رێكخ���راوی‌ چاودێر ‌‬ ‫باش���ور ‌‬ ‫س���اید (چ���اك)‪ ،‬ئه‌حم���ه‌د مه‌جی���د ئ���ه‌و به‌یاننامه‌ی���ه‌ی‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد‪ ،‬تاوانباران س���ودیان ده‌ریانك���ردووه‌و له‌ڕاگه‌یاندنه‌كان���ه‌و‌ه‬ ‫ی كوردس���تان‌و باس���یان كردووه‌‪ ،‬زیان ب ‌ه كه‌یس���ه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ملمالنێی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی ده‌گه‌ێنێ���ت‌و وتی "ئێس���تا پێویس���ت‬ ‫عێراق وه‌رگرتوو‌ه بۆیه‌ ئازادكراون‌و وت ‌‬ ‫ی دیك��� ‌ه هه‌وڵبده‌ی���ن‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند ده‌كات جارێك��� ‌‬ ‫"ئێم��� ‌ه وه‌ك رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌ڵ براده‌ر‌ه یاس���اییه‌كان بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ب ‌ه جینۆس���ایدو ئه‌نف���ال‌و كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م بابه‌ته‌ ئیش���ی تێ���دا بكه‌ینه‌و‌ه‬ ‫مه‌ده‌نی‌ له‌سنووری‌ گه‌رمیان هه‌ڵویست ‌‬ ‫به‌نهێن���ی‌‪ ،‬ئه‌و ش���ه‌و‌ه ك���ه‌ مه‌حمود‬ ‫خۆمان هه‌یه‌‌و بێده‌نگ نابین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیش���ی "ئه‌مه‌ش بۆخۆی س���امه‌ڕایی ئازاد كرا كه‌وتین ‌ه ته‌نسیق‬ ‫ی له‌گه‌ڵ براده‌رانی‌ خۆمان‪ ،‬په‌یوه‌ندیمان‬ ‫ملمالنێ���ی‌ سیاس���ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان‌و حكومه‌ت���ی‌ عێراقیی ‌ه ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ هه‌موو الیه‌ك ك���رد بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناكرێت تاوانباران س���ود له‌و ملمالنێی ‌ه بزانی���ن چۆن ده‌توانی���ن بیانگرینه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ربگرن‌و ئازاد بكرێ���ن‪ ،‬ده‌كرێت ئه‌و وتیان ئه‌گه‌ر ئێوه‌ به‌یانێك له‌په‌رله‌مان‬ ‫تاوانبارانه‌ سزای‌ یاسایی خۆیان بدرێن‪ ،‬بخوێننه‌و‌ه ته‌نیا وه‌ك ش���ه‌خس قازانج‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ش���ه‌هید‌و ئه‌نفالكراوه‌كانیش ده‌كه‌ین‪ ،‬وه‌ك قوربانییه‌كان‌و كه‌یس��� ‌‬ ‫ی لێده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بێده‌نگ نه‌بێ���ت‌و به‌دواداچون بۆ ئه‌و میلله‌ته‌كه‌مان زه‌ره‌ر ‌‬ ‫سیاس���یه‌كان خراپ له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌یس ‌ه‬ ‫قه‌زیه‌ی ‌ه بكات"‪.‬‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرت���ن مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫س���ه‌ردار عه‌بدوڵ�ڵ�ا رونیك���رده‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌و تاوانبارانه‌‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی ع���ه‌دل كورده‌ ده‌بێت‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫ی گۆڕان‪ ،‬جێگر ‌‬ ‫ی عێراق له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی لێبێت بۆ ئازاد كراوه‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫ی "له‌س���ه‌ره‌تادا ئاگا ‌‬ ‫س���ه‌ردار عه‌بدواڵ وت ‌‬ ‫مه‌حمود س���امه‌رایی له‌زین���دان ئازاد چ بنه‌مای���ه‌ك ئ���ازاد كراوه‌‪ ،‬پێش���تر‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كرا‪ ،‬قس���ه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كرا به‌یاننام ‌ه براده‌ران��� ‌‬ ‫ ‬ ‫ی ئ���اگادار بكردایه‌ته‌و‌ه ك ژماره‌یه‌ک له‌که‌سوکاری قوربانیانی ئه‌نفال‬ ‫ده‌ركه‌ین‌و له‌ناو په‌رله‌مان بیخوێنینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مان ‌ه له‌به‌رده‌م ئازادكردندان‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫ ‬ ‫چایخانه‌ی شه‌عب‌و زۆرێك له‌شوێن ‌ه‬ ‫گشتیه‌كانی تری شاره‌كه‌م موڵكی‬ ‫هه‌موان��� ‌ه به‌ ژن‌و پی���اوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫چایخانه‌یه‌ش به‌ش���ێكه‌ له‌كلتوری‬ ‫ئ���ه‌م ش���اره‌‌و هه‌موو به‌ش���دارن‬ ‫له‌بونیادنانی���دا‌و به‌ش���داریكردنی‬ ‫ژنانی���ش له‌س���ه‌ردانی ش���ه‌عب‌و‬ ‫چایخان���ه‌ی‌ مچك���ۆی هه‌ولێریش‬ ‫خه‌تی سور نین‪.‬‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ی‬ ‫ئاش���كرایه‌‬ ‫مێ���ژوو‬ ‫سوسیۆلۆژس���تانه‌وه‌‬ ‫كلتوری ه���ه‌ر واڵتێك پاش���خانی‬ ‫ئ���ه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ی���ه‌ ك���ه‌ له‌پارچ ‌ه‬ ‫زه‌وییه‌ك���دا ده‌ژی���ن‌و س���نورێكی‬ ‫دیاریكراوی هه‌یه‌‌و ناویانناو‌ه واڵت‌و‬ ‫به‌هاوبه‌شی هه‌موو تاكه‌كه‌كانی نێو‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵگای ‌ه له‌ڕووی سیاس���ی‪،‬‬ ‫ئاب���وری‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و هونه‌ری‬ ‫ی‬ ‫‪..‬هت���د‪ ،‬روداوو به‌س���ه‌رهاته‌كان ‌‬ ‫تۆمار كراوه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ش به‌ده‌رنییه‌ له‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌ وه‌ك هه‌موو كۆمه‌ڵگاكانی‬ ‫دنی���ا‪ ،‬ده‌س���ته‌جه‌معیه‌ك هه‌بوو‌ه‬ ‫ب���ۆ راگوزه‌ركردن ب���ه‌و مێژووه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ بك���ه‌ری زۆرب���ه‌ی‬ ‫قاره‌مانیه‌كان بۆ پیاوان تۆماركراوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ژنانی���ش به‌ش���داربوون‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���داری ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌ئاس���ت ‌‬ ‫پیاودا نه‌بووبێت‌و به‌ش���دارییه‌كی‬ ‫شه‌رمنانه‌ش بووبێت‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ زۆرێك له‌ژنان‌و كچانی‬ ‫ش���ار خوازی���ارن س���ه‌ردانی ئه‌م‬ ‫ش���وێنان ‌ه بكه‌ن‪ ،‬خۆش���به‌ختان ‌ه‬ ‫بوارێك ره‌خساو ئاماده‌یی چایخان ‌ه‬ ‫راگه‌یه‌نرا ك���ه‌ ژنانیش بۆیان هه‌ی ‌ه‬ ‫س���ه‌ردان بكه‌ن به‌تایبه‌ت رۆژانی‬ ‫پێنجش���ه‌ممان‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ م���ن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌نی���م ن���ه‌ رۆژ دیاری‬ ‫بكرێت‌و ن ‌ه تایبه‌ت بكرێت ته‌نها بۆ‬ ‫ژنان‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ئه‌وكاته‌ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێیه‌كم س���ه‌ردانم كرد‬ ‫ته‌نها ئێمه‌ له‌چایخانه‌كه‌دا بووین‪،‬‬ ‫پ���اش ماوه‌یه‌ك دوو ژنی تر هاتن‌و‬ ‫كه‌مێك دانیش���تن‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫الی هه‌ندێ���ك له‌پیاوانی ئه‌وێ زۆر‬ ‫ئاس���ایی بوو‪ ،‬به‌اڵم الی زۆرێكیش‬ ‫جێگه‌ی تێڕامان بوو‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م چایخانه‌ی��� ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫چه‌ندجارێ���ك هه‌ن���دێ له‌ژن���ان‬ ‫س���ه‌ردانیان كردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر‬ ‫ی‬ ‫س���نوردار بووه‌‪ ،‬به‌هه‌رحاڵ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫من مه‌به‌ستمه‌ ئه‌وه‌یه‌ كوان ژنانی‬ ‫لیبراڵ‌و ئازادیخ���واز ك ‌ه ئه‌یانه‌وێ‬ ‫هی���چ ش���وێنێك ق���ۆرغ نه‌كرێت‬ ‫له‌الیه‌ن پیاوانه‌وه‌؟ كوان ئه‌وانه‌ی‬ ‫یه‌كس���انیی جێنده‌ریی یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫چه‌مكه‌ س���ه‌ره‌كیانه‌ی نێو بابه‌ت‌و‬ ‫خیتابی بۆن���ه‌و رۆژ‌ه تایبه‌ته‌كان؟‬ ‫راست ‌ه چه‌نده‌ها ژنی رێچكه‌شكێنمان‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌به‌ره‌وپێش���چونی ب���وار‌ه‬ ‫جیاجیاكان���دا ك���ه‌ ب���ه‌ پێوه‌ری‬ ‫ته‌ندروست‌و به‌ لێهاتویی توانیویان ‌ه‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بن‌و توانیویانه‌ بڕیاری‬ ‫بوێران���ه‌ بده‌ن له‌زۆرێك له‌پرس��� ‌ه‬ ‫جیاوازه‌كاندا‪.‬‬ ‫دڵنیام زۆرێك له‌ژنان ئاره‌زوویانه‌‌و‬ ‫زۆر ح���ه‌ز ده‌ك���ه‌ن هه‌میش��� ‌ه‬ ‫به‌ئاس���انی بواریان بۆ بڕه‌خسێ‌و‬ ‫س���ه‌ردانی زۆر شوێن بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئ���اره‌زوو له‌گ���ه‌ڵ به‌واقیعیكردن ‌‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ن���گاوه‌دا جیاوازیی‌ نێوان‬ ‫ی هه‌یه‌‪ .‬ئاخۆ‬ ‫ئاس���مان‌و رێس���مان ‌‬ ‫له‌م پرس���ه‌ زۆر ساكاره‌شدا وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫هه‌میش���ه‌ حه‌ز ئه‌كه‌ین پاش���كۆ ‌‬ ‫پیاوبین‌و ده‌ست به‌ كاڵوه‌كه‌مانه‌و‌ه‬ ‫بگری���ن‌و خۆمان ل���ه‌كاری پیاوان‬ ‫هه‌ڵنه‌قورتێنین‌و نه‌چینه‌ چایخانه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بۆ سومعه‌مان جوان نییه‌‪،‬‬ ‫یان با داوای هی���چ نه‌كه‌ین‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ببێت���ه‌ ئه‌مری واقع‪ ،‬چونكه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫له‌ئاستی ئه‌و به‌رپرسیاریه‌دا نه‌بین‬ ‫ته‌نانه‌ت بۆ سه‌ردانكردنی شوێنێك‬ ‫وه‌ك چایخانه‌ی شه‌عبیش‪.‬‬ ‫ماوه‌ هێنده‌ بڵێین ئایا بۆ چوون ‌ه‬ ‫چایخان���ه‌ی‌ ش���ه‌عبی‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫ی هه‌ولێ���ر‬ ‫چایخان���ه‌ی‌ مچك���ۆ ‌‬ ‫پێویستمان به‌ پاسپۆرتی پیاوانه‌؟‬ ‫ئه‌مه‌ ئه‌و پرسیاره‌یه‌ پێویسته‌ ژنان‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌ن بۆ ئه‌و شوێنانه‌ ‌‬ ‫له‌خۆیان ‌‬ ‫تا ئێستا له‌ژنان قه‌ده‌غه‌كراوه‌؟‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫له‌جه‌ژن ‌ی كرێكاراندا‪..‬‬

‫چیرۆك ‌ی گه‌نجێك ‌ی بۆیاخچی‌ به‌جێماوی‌ ئه‌نفال له‌كه‌الر‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬كاو‌ه گه‌رمیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆم ناسیوه‌ بۆیاخچێت ‌‬ ‫"له‌و ده‌مه‌ ‌‬ ‫پێاڵو ده‌كه‌م‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه هه‌موو‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌م ئه‌نفالن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی بۆ نه‌كردین‌و من‌و‬ ‫حكومه‌ت هیچ ‌‬ ‫ی ژیاندا‬ ‫دایك ‌ه كڵۆڵه‌كه‌م هه‌ر به‌دوا ‌‬ ‫ی سه‌رخێڵ‬ ‫راده‌كه‌ین"‪ .‬ئه‌م ‌ه قسه‌ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 25‬ساڵه‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر ‌‬ ‫ی خزم‌و كه‌س‌و‬ ‫"باوكم‌و مامم‌و زۆربه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌نفال كه‌وتن‪،‬‬ ‫كاره‌كه‌م به‌ر ش���ااڵو ‌‬ ‫ئیتر رۆش���تن‌و ناگه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬دایكم پێم‬ ‫ده‌ڵی ئیتر ده‌س���ت له‌وكار‌ه هه‌ڵگر‌ه با‬ ‫شتێكت به‌سه‌ر نه‌هێنن"‪.‬‬ ‫ی ئه‌نفال‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و كوڕ‌ه ب���ه‌ جێم���اوه‌ ‌‬ ‫ی یه‌ك س���اڵ بووه‌ باوك‌و مام‌و‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی به‌ر‬ ‫ی خانه‌واده‌ك���ه‌ ‌‬ ‫چه‌ند كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی ئه‌نفال كه‌وتوون‪ ،‬رۆژان ‌ه له‌ناو‬ ‫شااڵو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌الردا به‌دی���ار مێز ‌‬ ‫بازاڕی‌ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێاڵوه‌كه‌ی���ه‌و‌ه دام���اوه‌و چاوه‌ڕوان��� ‌‬ ‫ی بخات ‌ه‬ ‫ی یه‌كێك��� ‌ه پێالوه‌كان ‌‬ ‫ره‌حمه‌ت ‌‬ ‫ی لێوه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫ی تا پاره‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌رده‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫چونكه‌ بژێوی‌ خۆی‌و دایك ‌ه كڵۆڵه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌ زۆری له‌سه‌ر كاره‌كه‌ی‌ ئه‌و وه‌ستاوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و هه‌موو ئازاره‌‪ ،‬هێزه‌كان ‌‬ ‫سه‌ربار ‌‬ ‫پۆلی���س‌و ئاس���ایش وازی‌ لێناهێنن‌و‬ ‫ی زۆری بۆ دروست ده‌كه‌ن‌و‬ ‫رۆژان ‌ه گرفت ‌‬ ‫ی "ره‌نگه‌ ئیت���ر نه‌توانم له‌كاره‌كه‌م‬ ‫وت ‌‬ ‫به‌رده‌وام بم"‪.‬‬ ‫س���ه‌رخێڵ‪ ،‬خاوه‌ن���ی‌ دوو ب���راو‬ ‫دایكێك���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم براكان���ی‌ خێزانیان‬ ‫پێكهێناوه‌و ل���ه‌وان جیابونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی باوكم‪ ،‬دایكم‬ ‫ی "له‌دوای‌ ئه‌نفالكردن ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خێزانه‌كه‌مان ‌‬ ‫ی به‌خێوكردن��� ‌‬ ‫ئه‌رك��� ‌‬ ‫گرت��� ‌ه سه‌رش���ان‪ ،‬به‌ده‌یان‌و س���ه‌دان‬ ‫ی‬ ‫چه‌رمه‌سه‌ری‌‌و ماندوبوونی‌ زۆر‪ ،‬ئێمه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بژێو ‌‬ ‫پێگه‌یان���دوو‌ه منیش بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی قوتابخانه‌‌و دایكم له‌ئه‌ستۆ‬ ‫ی جل ‌‬ ‫كڕین ‌‬ ‫بگرم هه‌ر له‌منداڵییه‌وه‌ خه‌ریكی‌ كاری‬ ‫پێاڵو بۆیاخكردنم"‪.‬‬ ‫هه‌س���تكردن ب ‌ه به‌رپرس���یارێتی‌‌و‬ ‫ی باوكێك س���ه‌رخێڵ له‌خوێندن‬ ‫نه‌بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌خوێندنگا ‌‬ ‫دواده‌خات‌و ب ‌ه ناچ���ار ‌‬ ‫ی "منداڵی‬ ‫ش���ه‌وان ‌ه ده‌خوێنێ‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫به‌رپ���رس‌و س���ه‌رۆك جاش���ه‌كان‬ ‫له‌خۆش���ترین‌و باش���ترین ژیان���دان‌و‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫نزیكه‌ی ‪ 5000‬كرێكاری بیانی‬ ‫به‌بێ یاسایه‌كی تایبه‌ت له‌كوردستان كار ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫به‌پێی زانیاریه‌كانی ئاوێنه‌‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌و كرێكار‌ه بیانیانه‌ی له‌كوردستان‬ ‫كار ده‌كه‌ن‪ ،‬رووبه‌ڕووی چه‌ندین جۆر‬ ‫توندوتیژی ده‌بنه‌وه‌و هه‌ندێك له‌و‬ ‫ئافره‌تانه‌ی له‌ماڵ ‌ه ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان‬ ‫كار ده‌كه‌ن‪ ،‬زیاتر له‌سنوری دیاریكراو‬ ‫كاریان پێده‌كه‌ن‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكیش‬ ‫ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات كه‌ پێویست ‌ه‬ ‫یاسایه‌كی تایبه‌ت هه‌بێت بۆ‬ ‫كرێكارانی بیانی‌و وه‌ك خۆی ده‌ڵێت‬ ‫"له‌زۆربه‌ی واڵتان یاسای تایبه‌ت‬ ‫هه‌یه‌‌و به‌و هۆیه‌وه‌‪ ،‬بیمه‌ی ژیانیان‬ ‫مسۆگه‌ر ده‌بێت‌و گرفته‌كانیش كه‌م‬ ‫ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫نه‌زمی موس���ا جێگری به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گش���تی له‌وه‌زاره‌تی كار‌و به‌رپرس���ی‬ ‫به‌شی كرێكار‌ه بیانییه‌كان ب ‌ه ئاوینه‌ی‬ ‫راگه‌یاند ك ‌ه له‌ئێس���تادا ‪ 5‬كۆمپانیای‬ ‫فۆتۆ‪ :‬کاو‌ه هێنانی كرێكاری بیانی له‌كوردس���تان‬ ‫ ‬ ‫کوڕی قوربانییه‌کی ئه‌نفال به‌داهاتی پێاڵو بۆیاخکردن ده‌ژی‬ ‫هه‌یه‌‌و نزیكه‌ی ‪ 5000‬كرێكار كارده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی نموونه‌ییدا هێزه‌كان���ی‌ ناوخ���ۆو‌ه ب���ووه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫له‌چاكتری���ن خوێندن���گا ‌‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی هه‌ندێك له‌كۆمپانیاكان‬ ‫ی بۆ بۆی���اخ كردوو‌ه بووه‌ت ‌ه‬ ‫ی پله‌یه‌ك‌و پێاڵوه‌كان ‌‬ ‫ده‌خوێنن‪ .‬ئ���ه‌وان هاوواڵت ‌‬ ‫زوڵ���م ده‌ك���ه‌ن‌و كۆمپانی���ا هه‌ی ‌ه به‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نفالیش پل ‌ه موناقه‌شه‌یان‌و ئه‌و كه‌سه‌ش قسه‌كان ‌‬ ‫ئێم���ه‌ی‌ ب���ه‌ جێم���او ‌‬ ‫هۆیه‌و‌ه مۆڵه‌ته‌كه‌ی لێس���ه‌ندراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی تۆمار كردووه‌و گه‌یاندویه‌تی ‌ه ده‌س���ت‬ ‫ی ئه‌نفال‌و شه‌هید ‌‬ ‫دووین ك ‌ه به‌خوێن ‌‬ ‫نه‌زمی وتی "ئێم��� ‌ه مۆڵه‌تمان له‌كه‌س‬ ‫ی په‌یوه‌ندیدار‪.‬‬ ‫كه‌س���وكاری‌ ئێم���ه‌ ئ���ه‌وان ئه‌م���ڕۆ الیه‌ن ‌‬ ‫وه‌رنه‌گرتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ته‌نی���ا ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫س���ه‌رخێڵ رونیكردوو‌ه له‌ئاسایشی‬ ‫گه‌شتوونه‌ت ‌ه ئه‌و شوێنه‌"‪.‬‬ ‫كۆمپانیایه‌ك خ���ۆی وازی له‌كاره‌كه‌ی‬ ‫ی خ���ۆی ب ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌الر هه‌موو قس���ه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و كوڕ‌ه به‌جێماوه‌ی‌ ئه‌نفال ماوه‌ ‌‬ ‫هێنا بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر كێش���ه‌ش هه‌بوبێت‪،‬‬ ‫س���اڵێك ‌ه ده‌زگا ئه‌منیی���ه‌كان ژیانیان ریكۆردكراوی‌ ب���ۆ لێدراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئینجا‬ ‫هه‌وڵمانداو‌ه چاره‌سه‌ری بكه‌ین"‪.‬‬ ‫خستۆت ‌ه مه‌ترسییه‌وه‌‌و چه‌ندین جار ب ‌ه بۆی ده‌ركه‌وتوو‌ه قسه‌كانی‌ له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫مینا كچێكی ‪ 28‬ساڵه‌ی به‌نگالدیشییه‌‌و‬ ‫ی بۆ‬ ‫نایاسایی ده‌ستگیریان كردوو‌ه كه‌ دواین كه‌سه‌و‌ه تۆمار كراو‌ه كه‌ پێاڵوه‌ك ‌ه ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌كۆمپانیایه‌كی بیناسازی‬ ‫ی ‪ 2012/4/7‬بوو‌ه بۆیاخكردووه‌‪.‬‬ ‫ده‌ستگیركردنی‌ رۆژ ‌‬ ‫له‌عه‌ن���كاو‌ه كاری پاككردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كوڕ‌ه له‌كاتی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ چیرۆك ‌‬ ‫ی ئاسایی خۆیدا‬ ‫ك ‌ه له‌كاتی‌ ئیش���كردن ‌‬ ‫ئۆفیس���ه‌ك ‌ه ده‌كات‪ ،‬وه‌ك خۆی باسی‬ ‫ی تۆمار نه‌هامه‌ت���ی‌ ژیان���ی‌‪ ،‬م���رۆڤ نیگه‌ران‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌س���ێكه‌و‌ه قس���ه‌كان ‌‬ ‫كرد پێش���تر له‌ماڵێك���دا كاری ده‌كرد‪،‬‬ ‫ی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان ب ‌ه چ‬ ‫ی كه‌الر‪ ،‬ده‌كات له‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت‌و ده‌برێت بۆ ئاسایش��� ‌‬ ‫خاوه‌ن ماڵه‌ك ‌ه په‌ساپۆرته‌كه‌ی لێسه‌ند‬ ‫ی شێوه‌یه‌ك مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا كردووه‌‌و‬ ‫ی س���اڵێك ‌ه به‌بیانو ‌‬ ‫ی "ماو‌ه ‌‬ ‫ئه‌و وت��� ‌‬ ‫بوو‪ ،‬چونك ‌ه ب ‌ه گومان بوو لێی‌و ترسی‬ ‫ی دڵڕه‌قان ‌ه مامه‌ڵه‌یان‬ ‫ی "به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ناوخۆ له‌كه‌الر وت ‌‬ ‫جیاجی���او‌ه هێزه‌كان��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌ب���وو له‌ماڵه‌ك���ه‌ی رابكات‪،‬‬ ‫ی ده‌س���تگیركردنم ئه‌م ‌ه‬ ‫هه‌ش���ت ج���ار ده‌س���تگیریان كردوم‪ ،‬كردم‪ ،‬وێ���ڕا ‌‬ ‫هه‌ر به‌هۆی بردنی په‌س���اپۆرته‌كه‌ش‪،‬‬ ‫ی ئه‌وان ‌ه بۆ‬ ‫ی راده‌ربڕینه‌ یان وه‌فا ‌‬ ‫چه‌ندجارێكیش توندوتیژییان به‌رامبه‌رم ئازاد ‌‬ ‫كاری زۆری پێده‌ك���رد‌و وه‌ك���و كۆیله‬ ‫ی ك ‌ه كه‌س‌و كاری‌ ش���ه‌هید‌و ئه‌نفالكراوه‌كان‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كارهێن���او‌ه به‌گومان��� ‌‬ ‫‌س���ه‌یری ده‌كرد‪ ،‬مینا وت���ی "چه‌ندین‬ ‫ی هیچ خۆپیش���اندانێك‬ ‫ك ‌ه به‌ش���داری ‌‬ ‫ی ژیانمان"‪.‬‬ ‫ی جیاواز بووم"‪ .‬له‌بری باشتركردن ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫سه‌ربه‌الیه‌نێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌كرد "جارێك نه‌كه‌م ته‌نان���ه‌ت ناهێڵن له‌خوێندنگا ‌‬ ‫سه‌رخێڵ ئاماژه‌ ‌‬ ‫ناوب���راو باس���ی له‌وه‌ك���رد دوای���ن‬ ‫ی به‌ڵیننامه‌ی���ان پ���ێ پڕكردومه‌ت���ه‌و‌ه ئێوارانیش بخوێنم"‪.‬‬ ‫ی له‌الیه‌ن فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫ده‌ستگیركردن ‌‬

‫ئه‌و كوڕ‌ه‬ ‫به‌جێماوه‌ی‌ ئه‌نفال‬ ‫ماوه‌ی‌ ساڵێكه‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كان‬ ‫ژیانیان خستۆته‌‬ ‫مه‌ترسییه‌وه‌‌‬

‫په‌رله‌مان به‌ كارێكی‌ باشی‌ ده‌زانێت‌و هه‌ندێك ناوه‌ندیش دژن‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و‬ ‫ی بڕیارێكی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫كاروباری‌ ئاینی‌‪ ،‬سیحرو نوشته‌و‬ ‫ێ‬ ‫دوعانووسین قه‌ده‌غ ‌ه ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌موریدی‌ شێخان ئه‌م ‌ه ب ‌ه بڕیارێك ‌‬ ‫حیزبیی‌ وه‌زیری‌ ئه‌وقاف ده‌زانن بۆ‬ ‫ی ته‌كیه‌و‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و‬ ‫شێخه‌كان‪ ،‬سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانیش ب ‌ه‬ ‫كاروباری‌ ئاین ‌‬ ‫ی رێز بۆ‬ ‫ی باش‌و گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫كارێك ‌‬ ‫ی ئه‌و بڕیار‌ه ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاین وه‌سف ‌‬ ‫ب���ه‌م دواییان ‌ه وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وقاف‌و‬ ‫ی ئاین���ی‌ له‌س���ه‌ر دوع���ا‌و‬ ‫كاروب���ار ‌‬ ‫ی تر نییه‌"‪.‬‬ ‫ی ده‌ركرد‌و به‌گشت جگه‌ له‌فێڵ‌و ته‌ڵه‌كه‌ هیچ ‌‬ ‫نوشته‌كردن بڕیارێك ‌‬ ‫ده‌ركردن���ی‌ ئ���ه‌و بڕی���ار‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كاندا گش���تاندویه‌تی‌‪،‬‬ ‫ی وه‌زیری‌ ئه‌وقافه‌وه‌ جۆرێك له‌مشتومڕو‬ ‫ی ئه‌و بڕی���ار‌ه هیچ فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردوو‌ه به‌وه‌ ‌‬ ‫ی به‌دگومانی��� ‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف ئه‌گه‌ر مامۆس���تا ‌‬ ‫ی سیاس���یه‌و هێزو‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌م���ه‌ بڕیارێك ‌‬ ‫ی یان ش���ێخ‌و سه‌یدیش بێت بۆ ‌‬ ‫ئاین ‌‬ ‫ی له‌پشته‌‪،‬‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی ئیس�ل�ام ‌‬ ‫نیی ‌ه دوعا بنوس���ێت‌و س���یحرو جادو حیزبێك ‌‬ ‫ی نه‌ك بڕیارێكی‌ ئاس���ایی‌ ك��� ‌ه له‌پێناو‬ ‫ب���كات‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌و‌ه ده‌بێت��� ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی خه‌ڵك���دا بێت‪ .‬مه‌ریوان‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی ‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی پێشوو ‌‬ ‫ی وته‌بێژ ‌‬ ‫نه‌قشبه‌ند ‌‬ ‫سوكایه‌تیكردن به‌ ئاینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی باسی‌ له‌وه‌كرد‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و كاروباری‌ ئاین ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‌و كاروبار ‌‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬ئاماژ‌ه ك ‌ه ئه‌م هه‌ن���گاوه‌ ‌‬ ‫ئاینی‌ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسییه‌‌و ئه‌و وتی‌ "وه‌زیر ‌‬ ‫ی بڕیارێك ‌‬ ‫ی بڕیارێك ‌‬ ‫به‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه ده‌ركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ر به‌پارتێك ‌‬ ‫له‌وج���ۆر‌ه كارێك���ی‌ باش���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌وقاف له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌ی ‌ه بۆ سیاس���ی‌ ئیس�ل�امییه‌‌و ئ���ه‌و بڕوایه‌ ‌‬ ‫ی هه‌یبه‌تێك ‌‬ ‫"گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی الی‌ ئ���ه‌و پارته‌ ئیس�ل�امیانه‌ش هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئاینی‌‌و دوورخستنه‌وه‌ ‌‬ ‫مامۆس���تایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شێخ‌و لێدان ‌‬ ‫ی كه‌مكردنه‌و‌ه ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌یه‌ ك ‌ه له‌ژێ���ر ناوی‌ ئاین ‌‬ ‫ی ته‌ریقه‌ت‌و موریده‌كانیانه‌"‪.‬‬ ‫ی ئیسالمدا چه‌ندان سیحرو جادو ئه‌هل ‌‬ ‫پیرۆز ‌‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫ی خه‌ڵك وێران ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌كه‌ن‌و ماڵ ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی د‪.‬به‌شیر‪ ،‬دوعاو سیحركردن كه‌سێك فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫ب ‌ه بڕوا ‌‬ ‫ی پشودا‬ ‫ئه‌س���ڵی‌ نیی���ه‌‌و ماڵكاولك���ه‌ره‌‪ ،‬هه‌ر بێت‌و له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیداو له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆیه‌ له‌ئایندا قه‌ده‌غ���ه‌و حه‌رام كراو‌ه دوعایه‌ك بنوس���ێت چ كارێكی‌ خراپ ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه "بۆ ده‌بێت رێگری له‌م ‌ه بكرێت‪،،‬‬ ‫"جادوگ���ه‌ری‌‌و ش���ه‌عوه‌زه‌و فێڵب���از ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌كار‌ه هه‌ر‌ه خراپه‌كان ئه‌مه‌ش ئایا ئه‌م ‌ه ده‌س���توه‌ردان نیی ‌ه له‌ئازاد ‌‬

‫هه‌ندێک له‌و که‌لوپه‌النه‌ی له‌نوشته‌و دوعادا به‌کاردێت فۆتۆ‪ :‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬ ‫تاكه‌ كه‌سی‌"‪.‬‬ ‫نه‌قش���به‌ندی‌ پێوای��� ‌ه هه‌م���وو ئه‌م‬ ‫كاران���ه‌ "بۆ دوورخس���تنه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫له‌ش���ێخان‌و كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وان ‌ه هه‌روه‌ها زیاتر بۆ لێدانی‌ ئه‌هل ‌‬ ‫ی ته‌سه‌وفه‌"‪.‬‬ ‫ته‌ریقه‌ت‌و شێخان ‌‬ ‫ب ‌ه پێچه‌وان ‌هی‌ ئه‌م رایه‌و‌ه د‪.‬به‌ش���یر‬ ‫باس له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه "ئه‌سڵه‌ن ئه‌و‌ه بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی رێزو هه‌یبه‌ت ‌ه بۆ ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌رگی‌ ئاینی راس���ته‌قینه‌یان پۆشیوه‌و‬ ‫ی ئاینی���ن"‌و ده‌ڵێت "نه‌ك وه‌ك‬ ‫پیاوان ‌‬ ‫ی ئیسالمدا‬ ‫ئێستا ك ‌ه له‌ژێر ناوی‌ پیرۆز ‌‬ ‫چه‌ندی���ن كاری‌ ناشایس���ته‌و ناج���ۆر‬ ‫ی ره‌خه‌نه‌یه‌‪ ،‬به‌هیچ‬ ‫ده‌كرێت كه‌ جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ئاماژه‌ ن���ه‌دراو‌ه ب ‌ه ناو ‌‬ ‫ی ك ‌ه ته‌كیه‌و‬ ‫شێخ‌و مه‌الو ئه‌و شوێنانه‌ ‌‬ ‫خانه‌قایان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫ی را ‌‬ ‫مه‌ریوان نه‌قش���به‌ند ‌‬ ‫هه‌یه‌‌و ئ���ه‌و جه‌خت ل���ه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دوعا ده‌نوس���ن ب ‌ه گشت ‌‬ ‫ك ‌ه ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫پیاوانی‌ ئاینی‌‌و ش���ێخ‌و سه‌یدن كه‌وات ‌ه‬ ‫ی كردوو‌ه ك ‌ه‬ ‫ێ چ‌‬ ‫ی ده‌زان ‌‬ ‫"وه‌زاره‌ت خۆ ‌‬ ‫به‌هیچ جۆرێك كاری‌ ئه‌وان نییه‌و گه‌ر‬

‫په‌روا عه‌لی‬

‫م���اده‌م ئیقامه‌ی���ان بۆ ك���راوه‌‪ ،‬له‌ژێر‬ ‫چه‌ت���ری هه‌مان یاس���ای واڵت كاریان‬ ‫له‌گه‌ڵدا ده‌كرێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ر غه‌درێك‬ ‫ئه‌گه‌ر لێیان بكرێت‪ ،‬ئه‌وا ده‌توانن وه‌ك‬ ‫هه‌ر هاوواڵتییه‌كی تر داوای یاس���ایی‬ ‫تۆمار بكه‌ن"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی لیژنه‌ی ژنان بێئاگایی خۆی‬ ‫ده‌ربڕی له‌بوونی كه‌یس���ی توندوتیژی‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ئه‌و كرێكاران���ه‌‌و وتی "ئێم ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ره‌س���میات ده‌كه‌ین‪ ،‬تا‬ ‫ئێستا هیچ كه‌یس���ێك بۆ لیژنه‌كه‌مان‬ ‫نه‌هاتوو‌ه تا به‌دواداچوونی بۆ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫رائید ژیله‌مۆ به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیس���ی‬ ‫به‌دواداچوون���ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫توندوتی���ژی جه‌خت���ی له‌بوونی چه‌ند‬ ‫حاڵه‌تێكی توندوتی���ژی كرده‌وه‌‌و وتی‬ ‫"چه‌ند كه‌یسێكمان هاتۆت ‌ه به‌رده‌ست‪،‬‬ ‫ئێم��� ‌ه هه‌وڵمانداوه‌ چاره‌س���ه‌ری ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ بكه‌ین‌و رێگ ‌ه نه‌ده‌ین زوڵمه‌ك ‌ه‬ ‫به‌رده‌وام بێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ رائید ژیله‌مۆ روونیكرده‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه بیانییه‌كانیش ده‌توانن به‌ یاساكانی‬ ‫هه‌رێم سكااڵ بنوسن‪ ،‬به‌اڵم "ده‌ركردنی‬ ‫یاسایه‌كی تایبه‌ت"ی به‌ پێویستزانی‪.‬‬ ‫فراكس���یۆنی‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‬ ‫ش���وێنه‌ گش���تیه‌كانیش ده‌به‌ن‪ .‬ئه‌م گ���ۆڕان‪ ،‬نه‌ریمان عه‌بدواڵ كه‌ پێش���تر‬ ‫توندوتی���ژی‬ ‫حاڵه‌ته‌شی به‌ زوڵم وه‌سفكرد‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫وه‌ك خۆی وت���ی "كرێ���كاری ماڵه‌و‌ه له‌وه‌زاره‌ت���ی ناو‌خ���ۆ كاری ك���ردووه‌‌و‬ ‫كاری ته‌نی���ا له‌ناو ماڵه‌كانه‌"‪ .‬هه‌روه‌ك ئاگاداری كه‌یسه‌كانی توندوتیژییه‌‪ ،‬وتی‬ ‫وتیش���ی "كۆمپانیا هه‌ی ‌ه ب ‌ه س���ه‌دان "چه‌ندین حاڵه‌تی ناخۆش روویانداوه‌‌و‬ ‫كرێكاری هێناوه‌‌و ئێستا كۆمپانیاكه‌ی زوڵم���ی دوو الیه‌ن ‌ه كراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت‬ ‫داخستووه‌‪ ،‬ئه‌م خه‌ڵكه‌ش سه‌رگه‌ردان حكومه‌ت زیات���ر گرنگی ب���ه‌و بابه‌ت ‌ه‬ ‫بون‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر یاسایه‌ك هه‌بوایه‌‪ ،‬ده‌توانرا بدات‪ ،‬چونك ‌ه وێن���ه‌ی كورد له‌ده‌ره‌و‌ه‬ ‫مه‌رج له‌سه‌ر كۆمپانیاكان دابنرێت ك ‌ه ناشرین ده‌كات"‪.‬‬ ‫نه‌ریمان ئام���اژه‌ی به‌چه‌ندین واڵتی‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تی هێن���ان‌و بردنه‌وه‌یان‬ ‫له‌ئه‌ستۆ ده‌بێت‪ ،‬نه‌ك هێنان‌و فڕێدانیان دراوس���ێ‌و جیهانی كرد ك��� ‌ه خاوه‌نی‬ ‫یاس���ای تایبه‌تن به‌ ناوی یاسای كاری‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار‌و سه‌رۆكی لیژنه‌ی به‌رگری كرێكاری بیانی‌و له‌و رێگه‌یه‌و‌ه توانیویان ‌ه‬ ‫له‌مافی ژنان له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬كاره‌كان رێكبخه‌ن‪ ،‬وتیشی "له‌هه‌رێمی‬ ‫گه‌ش��� ‌ه دارا جه‌الل ره‌تیك���رده‌وه ك ‌ه كوردس���تان كۆمپانیای تایبه‌ت هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بوونی یاس���ایه‌ك بۆ كرێكارانی بیانی كه‌وات ‌ه پێویسته‌ یاسایه‌كی تایبه‌تیش‬ ‫زه‌رور بێت‌و وتی "یاسا هه‌یه‌‌و ئه‌وانه‌ش هه‌بێت"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر یاسایه‌ك‬ ‫هه‌بوایه‌‪ ،‬ده‌توانرا‬ ‫مه‌رج له‌سه‌ر‬ ‫كۆمپانیاكان‬ ‫دابنرێت كه‌‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‬ ‫هێنان‌و بردنه‌وه‌یان‬ ‫له‌ئه‌ستۆ ده‌بێت‬

‫ ‬ ‫کرێکار‌ه بیانییه‌کان به‌بێ هیچ مافێکی یاسایی له‌هه‌رێمدا کارده‌که‌ن‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬

‫كرێكارانی بیانی به‌ ئاوێنه‌ی رأگه‌یاند ك ‌ه جاری���ش كرێكاره‌كان زوڵ���م له‌خاوه‌ن‬ ‫ئه‌گه‌ر یاسایه‌ك هه‌بێت‪ ،‬ده‌توانرێت سزا‌و ماڵه‌كان ده‌ك���ه‌ن‌و پاره‌كه‌ وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫شێوازی كاركردنی تێدا جێبه‌جێبكرێت دواتریش راده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی تر به‌پێ���ی زانیارییه‌كانی‬ ‫بۆ هه‌ردووال‪ ،‬ئێستا هیچ زه‌مانه‌تێك بۆ‬ ‫پاراستنی ژیان‌و نه‌فسیه‌ت‌و جه‌سته‌ی ئاوێن���ه‌‪ ،‬له‌خ���اوه‌ن ماڵ���ی وا هه‌بوو‌ه‬ ‫ئه‌و كرێكاران��� ‌ه وجودی نییه‌‪ ،‬هه‌ندێك ده‌س���تدرێژی سێكس���ی كردۆته‌ سه‌ر‬

‫ئافره‌ت���ی كاركه‌ری بیان���ی‌و دواتریش‬ ‫ده‌ری كردووه‌‌و هه‌ڕه‌شه‌ی كوشتنیشی‬ ‫لێكردووه‌‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌ك ‌ه ئاماژه‌ی به‌و‌ه‬ ‫كرد ك ‌ه هه‌ندێك مه‌سئول‌و ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫هه‌ن‪ ،‬خادیمه‌كانی ماڵه‌وه‌یان ده‌هێنن ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و ب���ۆ ماركێ���ت‌و ته‌نان���ه‌ت بۆ‬

‫ش���ه‌و تا به‌یانی ده‌گریام‪ ،‬نه‌مده‌زانی‬ ‫چی بكه‌م‪ ،‬بیرم له‌شكایه‌ت ده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌زموونی هاوڕێی ترم هه‌بوو ك ‌ه‬ ‫ئه‌نجام���ی نابێت‪ ،‬بۆی ‌ه ت���ا عه‌قده‌كه‌م‬ ‫ته‌واو بوو ته‌حه‌مولم كرد"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار له‌ڕه‌وش���ی‬

‫كه‌سوكاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كان بێده‌نگ نابن له‌به‌رانبه‌ر ئازادكردنی‌ ‪ 16‬تاوانباری‌ كیمیاباران‌و ئه‌نفال‬

‫نوشته‌و سیحرو دوعاكردن قه‌ده‌غ ‌ه ده‌كرێت‬ ‫ئا‪ :‬سارا قادر‬

‫‪11‬‬ ‫چایخانه‌ی‬ ‫شه‌عب‌و‬ ‫ژنانی شاره‌كه‌م‬

‫ی‬ ‫ئامانجه‌ راسته‌قینه‌كه‌یان كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فاڵگره‌وه‌كان كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی بێت ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی بكات ك ‌ه‬ ‫ی ناوخۆ به‌ش���دار ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندیدارن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان الیه‌نێك��� ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف ده‌یكات جگ ‌ه‬ ‫ئه‌م ‌هی‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی تر نییه‌"‪.‬‬ ‫ی عه‌زه‌اڵت هیچ ‌‬ ‫له‌پیشاندان ‌‬ ‫رۆش���نبیر‌و نوس���ه‌ر‪ ،‬ئاوات ئه‌حمه‌د‬ ‫ی دوعاو نوش���ته‌و‬ ‫س���وڵتان نوس���ین ‌‬ ‫س���یحرو هه‌م���وو ئ���ه‌و ش���تانه‌ی‌ تر‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ نزیك���ن له‌س���یحره‌و‌ه به‌كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌زانێ���ت ك ‌ه په‌رده‌یه‌ك ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ردا دراوه‌‪ .‬ئه‌و پێیوای ‌ه بۆ‬ ‫ئاین ‌‬ ‫ئه‌و كێش���ان ‌هی‌ ك ‌ه مرۆڤ هه‌ستده‌كات‬ ‫ی نییه‌و ناتوانێت‬ ‫ی چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫توانا ‌‬ ‫رووبه‌ڕوویان بوه‌ستێت‪ ،‬هه‌میش ‌ه په‌نا‬ ‫بۆ هێزه‌ ش���اراوه‌و نادیاره‌كان ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫ی دینداری‌‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش نه‌ك ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫نزیكبوونه‌و‌ه له‌خودا‪ ،‬به‌ڵكو ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان په‌نا‬ ‫بۆ ئه‌و شتان ‌ه ده‌بردێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و پێیوایه‌ زۆر زه‌حمه‌ته‌ بڕیارێك ‌‬ ‫له‌وج���ۆر‌ه به‌ر ب���ه‌و كاران��� ‌ه بگرێت‪،‬‬ ‫ێ رێگ ‌ه‬ ‫چونك ‌ه "هی���چ هێزێ���ك ناتوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوس���ین ‌‬ ‫له‌ژنێ���ك بگرێت ك ‌ه له‌ڕێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���ێك یان هێزێك ‌‬ ‫دوعایه‌كه‌وه‌ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫نامرۆی���ی‌‌و درك پێنه‌كراو ك ‌ه ب ‌ه بڕوا ‌‬ ‫ی بۆ ده‌كات‬ ‫ی كێشه‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌و چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫یان رێگ��� ‌ه له‌و پی���او‌ه بگرێت ك ‌ه له‌و‬ ‫ی ژیان په‌یدا‬ ‫رێگه‌ی���ه‌و‌ه ده‌یه‌وێت بژێو ‌‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ئاوات ئه‌حمه‌د جه‌خت له‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫هیچ دوعاو نوش���ته‌یه‌ك ئه‌سڵی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌یر‌ه وه‌زاره‌ت به‌ بڕیارێك ‌‬ ‫ی وا‬ ‫له‌و جۆر‌ه بیه‌وێت به‌ر به‌دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مێژوو مرۆڤ په‌نا ‌‬ ‫بگرێت ك ‌ه به‌درێژای ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ بردووه‌‌و ب ‌ه به‌ش���ێك له‌چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫كێش ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی‌ زانیوه‌"‪.‬‬

‫ی به‌عس���ییه‌كان‌و جاش‌و‬ ‫دادگاییكردن ‌‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ی‬ ‫موسته‌ش���اره‌كانن‪ ،‬كه‌چ���ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق���ی به‌ بڕیارێك ‪ 16‬س���ه‌ركرده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌كه‌سوكار ‌‬ ‫به‌ع���س ك���ه‌ ژماره‌یه‌كیان ده‌س���تیان‬ ‫ی گه‌رمیان‌و‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان ‌‬ ‫ی كورد‪-‬دا‬ ‫ی ئه‌نفال‌و كیمیاباران ‌‬ ‫له‌تاوان ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكخراوه‌ تایبه‌ته‌كان به‌ كه‌سوكار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ی ‌ه ئازاد ده‌كات‌و بێ ئه‌وه‌ی‌ س���زا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌كان‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر لێبوردن ‌‬ ‫یاساییان به‌سه‌ردا جێبه‌جێبكات"‪.‬‬ ‫ی به‌عس كه‌ تاوانبارن‬ ‫‪ 16‬سه‌ركرده‌ ‌‬ ‫ی یاداشتنامه‌كه‌دا‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫له‌به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه به‌شداربوون له‌پرۆسه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌و‌ه ك���راوه‌ ك���ه‌س‌و كار ‌‬ ‫كیمیاباران‌و ئه‌نفال‌و به‌شێكیان‬ ‫ی ئه‌نفالك���راوه‌كان‌و كیماب���اران چه‌ندین‬ ‫ی راپه‌ڕین ‌‬ ‫تاوانباران ب ‌ه سه‌ركوتكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵ ‌ه چاوه‌ڕوان���ی‌ ئ���ه‌وه‌ن له‌ڕێگا ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ساڵی (‪ ،)1991‬له‌الیه‌ن دادگا ‌‬ ‫یاس���او‌ه ماف���ی‌ ك���ه‌س‌و كاره‌كانیان‬ ‫تاوانه‌كانی‌ عێراق لێبوردنی‌ گشتییان‬ ‫وه‌ربگرن ن���ه‌ك ئازاد بكرێ���ن‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫بۆ ده‌ركرا‪ ،‬ره‌خن ‌ه له‌ده‌سه‌اڵت‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌رمه‌زاریی ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ده‌نوسن "جێگا ‌‬ ‫ده‌گرن‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كه‌ن بێده‌نگ‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و تاوانباران��� ‌ه الیه‌ن ‌‬ ‫ئازادكردن��� ‌‬ ‫ی ئه‌و ‪16‬‬ ‫نابن له‌به‌رانبه‌ر ئازادكردن ‌‬ ‫ی به‌رانبه‌ر ئه‌و‬ ‫ی هیچ هه‌ڵوێستێك ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫تاوانباره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كار‌ه نه‌نوان���دوو‌ه ك��� ‌ه ده‌بوو به‌توند ‌‬ ‫ی بكردایه‌‪ ،‬پێش���مان‬ ‫ی ئه‌و كاره‌ ‌‬ ‫رێكخراوه‌كان���ی‌ تایبه‌تمه‌ن���د ب��� ‌ه ئیدانه‌ ‌‬ ‫ی وای ‌ه ئه‌م ك���ردار‌ه له‌وه‌و‌ه س���ه‌رچاو‌ه‬ ‫ی ئه‌نفالكراوه‌كان له‌سنوو ‌‬ ‫كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی كورد تا‬ ‫گه‌رمی���ان‪ ،‬له‌یاداش���تنامه‌یه‌كیاندا ك ‌ه ده‌گ���رێ ك��� ‌ه س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‌و ئێس���تا خۆی جاش‌و موسته‌شاره‌كان ‌‬ ‫ی هه‌ریه‌ك له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ئاراسته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داڵ���د‌ه داوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئیدان ‌هی‌ ئه‌و كاره‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی عێراق‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫په‌رله‌مان��� ‌‬ ‫ی عێراقی ناكات"‪.‬‬ ‫ی كوردس���تان‌و حكومه‌ت ‌‬ ‫كوردس���تان‌و په‌رله‌مان ‌‬ ‫له‌كۆتای���ی یاداش���تنامه‌كه‌دا ئ���ه‌و‬ ‫ی دادوه‌ری‌ له‌عێ���راق كراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی ئیدانه‌كردن ‌‬ ‫ی رێكخراوان���ه‌ وێ���ڕا ‌‬ ‫تێی���دا داواده‌كه‌ن ئه‌و ‪ 16‬تاوانبارانه‌ ‌‬ ‫ی عێراقییه‌و‌ه داواش‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ئ���ازاد ك���راون ده‌س���تگیر بكرێنه‌وه‌و كار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حیزب‌و قه‌وار‌ه سیاسییه‌كان ‌‬ ‫ی له‌ته‌واو ‌‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫راپێچی دادگا بكرێن‪ ،‬حكومه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ بكات‌و كوردس���تان‌و عێراق ده‌كه‌ن مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫كوردس���تانیش به‌دواداچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێشو ‌‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ تایب���ه‌ت پێكبهێنی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها جینۆساید‌و تاوانه‌كان ‌‬ ‫ی عێراق تێكه‌ڵ نه‌كه‌ن به‌ وه‌زعی سیاسی‌و‬ ‫ئ���ه‌و رێكخراوان��� ‌ه داوا له‌حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی سیاسی نێوان خۆیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كوردس���تان ده‌كه‌ن به‌زوترین گرفت ‌‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫ی ئه‌نفال‪ ،‬نه‌وزاد‬ ‫ی به‌جێماو ‌‬ ‫تاقانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كات جاش‌و موسته‌شاره‌كان راده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق بكات بۆ فه‌هاد ده‌ڵێت "ئازادكردنی‌ تاوانباران ‌‬ ‫ی تاوانه‌كان ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫دادگا ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی خۆیان بگه‌ن‪ ،‬ئه‌نف���ال‌و كیمیاب���اران به‌رهه‌م��� ‌‬ ‫ی یاسای ‌‬ ‫ی به‌سزا ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و پارتیی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا له‌هیچ حیزب‌و الیه‌ن‌و سیاسه‌ته‌ ئیفلیج ‌ه ‌‬ ‫ی عێراقه‌و‌ه‬ ‫ی ئازاد ‌‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ك قبوڵ ناكه‌ن جینۆساید‌و كه‌ له‌دوای‌ پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫ی په‌یڕه‌ویان‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی پێش���وو تێكه‌ڵ ب ‌ه به‌رانبه‌ر حكومه‌ت ‌‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫تاوانه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س‌و كار ‌‬ ‫كردوو‌ه ك ‌ه هه‌میش ‌ه ئێمه‌ ‌‬ ‫ی سیاسی بكات‪.‬‬ ‫سیاسه‌ت‌و كێش ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌نفالكراوه‌كان باجه‌كه‌مان داوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌یاداش���تنامه‌كه‌دا هات���وو‌ه "مانگ ‌‬ ‫ی شۆڕشه‌كانیان‌و‬ ‫ی ئێم ‌ه له‌هه‌ڵگیرس���ان ‌‬ ‫ی برین ‌‬ ‫چ���وار ك��� ‌ه مانگی‌ كوالن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌س���وكاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كانه‌‪ ،‬مانگێك ‌ه به‌ئێستاشه‌و‌ه س���وته‌مه‌نین بۆ ئه‌وان‌و‬ ‫ی له‌هه‌ر شوێنێك بیانه‌وێت خۆیان به‌ئێم ‌ه‬ ‫كه‌س‌و كاری‌ ئه‌نفالكراوه‌كان چاوه‌ڕوان ‌‬

‫جێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌رمه‌زارییه‌‬ ‫له‌دوای‌ ئازادكردنی‌‬ ‫ئه‌و تاوانبارانه‌‬ ‫الیه‌نی‌ كوردی‌‬ ‫هیچ هه‌ڵوێستێكی‌‬ ‫به‌رانبه‌ر ئه‌و كاره‌‬ ‫نه‌نواندووه‌‬ ‫گه‌رم ده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو رونیك���ردوو‌ه گرژییه‌كان‌و‬ ‫ی هه‌رێ���م‬ ‫لێدوانه‌كان���ی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی مالیك���ی‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌ته‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و تاوانباران ‌ه‬ ‫ی ئازادكردن ‌‬ ‫ه���ۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ووه‌و وت���ی "به‌داخ���ه‌وه‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێ���م‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌ كۆماری���ش‬ ‫هیچ هه‌ڵوێس���تێكی توندیان له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ئه‌و تاوانباران ‌ه نیشان نه‌دا‪،‬‬ ‫ئازادكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕین ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م ‌ه ئه‌گه‌ر مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫بودجه‌و پ���اره‌و داهات بوای���ه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫قیامه‌تیان له‌س���ه‌ری‌ هه‌ڵسانایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئومێد ده‌ك���ه‌م یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ تۆزێك‬ ‫س���ه‌لیمانه‌ سیاس���ه‌ت بك ‌هن‌و له‌ئاست‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ وادا كوێرو كه‌ڕ نه‌بن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دیك���ه‌ ‌‬ ‫ی به‌جێم���او ‌‬ ‫تاقانه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئه‌نف���ال به‌ن���اوی‌ ئه‌ن���وه‌ر حه‌مه‌الو‪،‬‬ ‫ی ده‌دات��� ‌ه حكوم���ه‌ت ك��� ‌ه‬ ‫هۆش���دار ‌‬

‫ی ئه‌ندام په‌رله‌مان ‌ه‬ ‫ی دواتر له‌گه‌ڵ براده‌ران ‌‬ ‫بێده‌ن���گ نابن له‌به‌رانب���ه‌ر ئازادكردن ‌‬ ‫ئه‌و ‪ 16‬تاوانباره‌و وتی‌ "چوارش���ه‌مم ‌ه ك���ورده‌كان قس���ه‌م ك���رد‪ ،‬الیه‌نگیری‬ ‫ی له‌ڕاگه‌یاندن نه‌بوین‪،‬‬ ‫ی ئه‌نفالكراوه‌كان‌و به‌یاننامه‌‌و ورژاند ‌‬ ‫سه‌رجه‌م كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی پاش���ان له‌گه‌ڵ هه‌ندێك له‌و براده‌ران ‌ه‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند ب ‌ه كه‌سوكار ‌‬ ‫رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی هه‌وڵبده‌ین‬ ‫ی رێككه‌وتی���ن ب���ه‌ نهێن��� ‌‬ ‫ئه‌نفالك���راوه‌كان له‌ب���ه‌رده‌م دادگا ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ كه‌الردا خۆپیش���اندانێك ناوه‌كانی���ان حه‌س���ركه‌ین‌و دۆس���ی ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و تاوانباران��� ‌ه لێكۆڵینه‌و‌ه ئاماد‌ه بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی ئازادكردن��� ‌‬ ‫دژ ‌‬ ‫ناوبراو وتیش���ی "ئێم ‌ه ده‌مانویست‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ی كاری���ان له‌س���ه‌ر بكه‌ین ك ‌ه‬ ‫ناوبراو جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه كرده‌و‌ه به‌نهێن��� ‌‬ ‫ی تاوانب���اران هه‌واڵه‌كه‌یان‬ ‫ی ئام���اد‌ه نیی ‌ه پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ك ‌ه ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫تۆمه‌تبارانی‌ جاش‌و موسته‌ش���اره‌كان پێبگاته‌وه‌و خۆیان بشارنه‌وه‌و رابكه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئه‌نفالدا هه‌یه‌و هه‌وڵبده‌ی���ن جارێكی‌ دیك��� ‌ه ئه‌وراقی‬ ‫كه‌ ده‌س���تیان له‌تاوان ‌‬ ‫ی دادگا لێكۆڵین���ه‌وه‌‌و فه‌رمان���ی‌ گرتنیان بۆ‬ ‫له‌ژێ���ر ده‌س���ه‌اڵتیاندای ‌ه راپێچ ‌‬ ‫ی "ئه‌و قه‌زیان ‌ه به‌سیاس���ی ده‌ربكه‌ینه‌و‌ه بیانگرین‌و دوای‌ ئه‌وه‌ ئیتر‬ ‫ب���كات‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه دادگاكان س���ه‌روه‌ر نین قس ‌ه بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه ده‌ركه‌وتن ‌‬ ‫له‌ڕاگه‌یان���دن‌و موزای���ه‌د‌ه وایكردوو‌ه‬ ‫له‌كاره‌كانیاندا"‪.‬‬ ‫ی ناتوانین هیچ شتێك بكه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ریشدا به‌رپرسی نوسینگ ‌ه ‌‬ ‫ناوب���راو ئه‌وه‌ش���ی ئاش���كراكرد ك ‌ه‬ ‫ی كۆردۆ‬ ‫ی رێكخ���راوی‌ چاودێر ‌‬ ‫باش���ور ‌‬ ‫س���اید (چ���اك)‪ ،‬ئه‌حم���ه‌د مه‌جی���د ئ���ه‌و به‌یاننامه‌ی���ه‌ی‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد‪ ،‬تاوانباران س���ودیان ده‌ریانك���ردووه‌و له‌ڕاگه‌یاندنه‌كان���ه‌و‌ه‬ ‫ی كوردس���تان‌و باس���یان كردووه‌‪ ،‬زیان ب ‌ه كه‌یس���ه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ملمالنێی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی ده‌گه‌ێنێ���ت‌و وتی "ئێس���تا پێویس���ت‬ ‫عێراق وه‌رگرتوو‌ه بۆیه‌ ئازادكراون‌و وت ‌‬ ‫ی دیك��� ‌ه هه‌وڵبده‌ی���ن‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند ده‌كات جارێك��� ‌‬ ‫"ئێم��� ‌ه وه‌ك رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌ڵ براده‌ر‌ه یاس���اییه‌كان بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ب ‌ه جینۆس���ایدو ئه‌نف���ال‌و كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م بابه‌ته‌ ئیش���ی تێ���دا بكه‌ینه‌و‌ه‬ ‫مه‌ده‌نی‌ له‌سنووری‌ گه‌رمیان هه‌ڵویست ‌‬ ‫به‌نهێن���ی‌‪ ،‬ئه‌و ش���ه‌و‌ه ك���ه‌ مه‌حمود‬ ‫خۆمان هه‌یه‌‌و بێده‌نگ نابین"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیش���ی "ئه‌مه‌ش بۆخۆی س���امه‌ڕایی ئازاد كرا كه‌وتین ‌ه ته‌نسیق‬ ‫ی له‌گه‌ڵ براده‌رانی‌ خۆمان‪ ،‬په‌یوه‌ندیمان‬ ‫ملمالنێ���ی‌ سیاس���ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان‌و حكومه‌ت���ی‌ عێراقیی ‌ه ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ هه‌موو الیه‌ك ك���رد بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ناكرێت تاوانباران س���ود له‌و ملمالنێی ‌ه بزانی���ن چۆن ده‌توانی���ن بیانگرینه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ربگرن‌و ئازاد بكرێ���ن‪ ،‬ده‌كرێت ئه‌و وتیان ئه‌گه‌ر ئێوه‌ به‌یانێك له‌په‌رله‌مان‬ ‫تاوانبارانه‌ سزای‌ یاسایی خۆیان بدرێن‪ ،‬بخوێننه‌و‌ه ته‌نیا وه‌ك ش���ه‌خس قازانج‬ ‫ی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ش���ه‌هید‌و ئه‌نفالكراوه‌كانیش ده‌كه‌ین‪ ،‬وه‌ك قوربانییه‌كان‌و كه‌یس��� ‌‬ ‫ی لێده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بێده‌نگ نه‌بێ���ت‌و به‌دواداچون بۆ ئه‌و میلله‌ته‌كه‌مان زه‌ره‌ر ‌‬ ‫سیاس���یه‌كان خراپ له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌یس ‌ه‬ ‫قه‌زیه‌ی ‌ه بكات"‪.‬‬ ‫ی هه‌ڵوێس���ت وه‌رگرت���ن مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ ‌‬ ‫س���ه‌ردار عه‌بدوڵ�ڵ�ا رونیك���رده‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌و تاوانبارانه‌‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی ع���ه‌دل كورده‌ ده‌بێت‬ ‫ی وه‌زیر ‌‬ ‫ی گۆڕان‪ ،‬جێگر ‌‬ ‫ی عێراق له‌فراكسیۆن ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی لێبێت بۆ ئازاد كراوه‌و له‌س���ه‌ر‬ ‫ی "له‌س���ه‌ره‌تادا ئاگا ‌‬ ‫س���ه‌ردار عه‌بدواڵ وت ‌‬ ‫مه‌حمود س���امه‌رایی له‌زین���دان ئازاد چ بنه‌مای���ه‌ك ئ���ازاد كراوه‌‪ ،‬پێش���تر‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كرا‪ ،‬قس���ه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كرا به‌یاننام ‌ه براده‌ران��� ‌‬ ‫ ‬ ‫ی ئ���اگادار بكردایه‌ته‌و‌ه ك ژماره‌یه‌ک له‌که‌سوکاری قوربانیانی ئه‌نفال‬ ‫ده‌ركه‌ین‌و له‌ناو په‌رله‌مان بیخوێنینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مان ‌ه له‌به‌رده‌م ئازادكردندان‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫ ‬ ‫چایخانه‌ی شه‌عب‌و زۆرێك له‌شوێن ‌ه‬ ‫گشتیه‌كانی تری شاره‌كه‌م موڵكی‬ ‫هه‌موان��� ‌ه به‌ ژن‌و پی���اوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫چایخانه‌یه‌ش به‌ش���ێكه‌ له‌كلتوری‬ ‫ئ���ه‌م ش���اره‌‌و هه‌موو به‌ش���دارن‬ ‫له‌بونیادنانی���دا‌و به‌ش���داریكردنی‬ ‫ژنانی���ش له‌س���ه‌ردانی ش���ه‌عب‌و‬ ‫چایخان���ه‌ی‌ مچك���ۆی هه‌ولێریش‬ ‫خه‌تی سور نین‪.‬‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ی‬ ‫ئاش���كرایه‌‬ ‫مێ���ژوو‬ ‫سوسیۆلۆژس���تانه‌وه‌‬ ‫كلتوری ه���ه‌ر واڵتێك پاش���خانی‬ ‫ئ���ه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ی���ه‌ ك���ه‌ له‌پارچ ‌ه‬ ‫زه‌وییه‌ك���دا ده‌ژی���ن‌و س���نورێكی‬ ‫دیاریكراوی هه‌یه‌‌و ناویانناو‌ه واڵت‌و‬ ‫به‌هاوبه‌شی هه‌موو تاكه‌كه‌كانی نێو‬ ‫ئه‌و كۆمه‌ڵگای ‌ه له‌ڕووی سیاس���ی‪،‬‬ ‫ئاب���وری‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و هونه‌ری‬ ‫ی‬ ‫‪..‬هت���د‪ ،‬روداوو به‌س���ه‌رهاته‌كان ‌‬ ‫تۆمار كراوه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ش به‌ده‌رنییه‌ له‌و‬ ‫پرۆسه‌یه‌ وه‌ك هه‌موو كۆمه‌ڵگاكانی‬ ‫دنی���ا‪ ،‬ده‌س���ته‌جه‌معیه‌ك هه‌بوو‌ه‬ ‫ب���ۆ راگوزه‌ركردن ب���ه‌و مێژووه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ بك���ه‌ری زۆرب���ه‌ی‬ ‫قاره‌مانیه‌كان بۆ پیاوان تۆماركراوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ژنانی���ش به‌ش���داربوون‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���داری ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌ئاس���ت ‌‬ ‫پیاودا نه‌بووبێت‌و به‌ش���دارییه‌كی‬ ‫شه‌رمنانه‌ش بووبێت‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ زۆرێك له‌ژنان‌و كچانی‬ ‫ش���ار خوازی���ارن س���ه‌ردانی ئه‌م‬ ‫ش���وێنان ‌ه بكه‌ن‪ ،‬خۆش���به‌ختان ‌ه‬ ‫بوارێك ره‌خساو ئاماده‌یی چایخان ‌ه‬ ‫راگه‌یه‌نرا ك���ه‌ ژنانیش بۆیان هه‌ی ‌ه‬ ‫س���ه‌ردان بكه‌ن به‌تایبه‌ت رۆژانی‬ ‫پێنجش���ه‌ممان‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ م���ن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌نی���م ن���ه‌ رۆژ دیاری‬ ‫بكرێت‌و ن ‌ه تایبه‌ت بكرێت ته‌نها بۆ‬ ‫ژنان‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ئه‌وكاته‌ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێیه‌كم س���ه‌ردانم كرد‬ ‫ته‌نها ئێمه‌ له‌چایخانه‌كه‌دا بووین‪،‬‬ ‫پ���اش ماوه‌یه‌ك دوو ژنی تر هاتن‌و‬ ‫كه‌مێك دانیش���تن‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫الی هه‌ندێ���ك له‌پیاوانی ئه‌وێ زۆر‬ ‫ئاس���ایی بوو‪ ،‬به‌اڵم الی زۆرێكیش‬ ‫جێگه‌ی تێڕامان بوو‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م چایخانه‌ی��� ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫چه‌ندجارێ���ك هه‌ن���دێ له‌ژن���ان‬ ‫س���ه‌ردانیان كردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر‬ ‫ی‬ ‫س���نوردار بووه‌‪ ،‬به‌هه‌رحاڵ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫من مه‌به‌ستمه‌ ئه‌وه‌یه‌ كوان ژنانی‬ ‫لیبراڵ‌و ئازادیخ���واز ك ‌ه ئه‌یانه‌وێ‬ ‫هی���چ ش���وێنێك ق���ۆرغ نه‌كرێت‬ ‫له‌الیه‌ن پیاوانه‌وه‌؟ كوان ئه‌وانه‌ی‬ ‫یه‌كس���انیی جێنده‌ریی یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫چه‌مكه‌ س���ه‌ره‌كیانه‌ی نێو بابه‌ت‌و‬ ‫خیتابی بۆن���ه‌و رۆژ‌ه تایبه‌ته‌كان؟‬ ‫راست ‌ه چه‌نده‌ها ژنی رێچكه‌شكێنمان‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌به‌ره‌وپێش���چونی ب���وار‌ه‬ ‫جیاجیاكان���دا ك���ه‌ ب���ه‌ پێوه‌ری‬ ‫ته‌ندروست‌و به‌ لێهاتویی توانیویان ‌ه‬ ‫سه‌ركه‌وتوو بن‌و توانیویانه‌ بڕیاری‬ ‫بوێران���ه‌ بده‌ن له‌زۆرێك له‌پرس��� ‌ه‬ ‫جیاوازه‌كاندا‪.‬‬ ‫دڵنیام زۆرێك له‌ژنان ئاره‌زوویانه‌‌و‬ ‫زۆر ح���ه‌ز ده‌ك���ه‌ن هه‌میش��� ‌ه‬ ‫به‌ئاس���انی بواریان بۆ بڕه‌خسێ‌و‬ ‫س���ه‌ردانی زۆر شوێن بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئ���اره‌زوو له‌گ���ه‌ڵ به‌واقیعیكردن ‌‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ن���گاوه‌دا جیاوازیی‌ نێوان‬ ‫ی هه‌یه‌‪ .‬ئاخۆ‬ ‫ئاس���مان‌و رێس���مان ‌‬ ‫له‌م پرس���ه‌ زۆر ساكاره‌شدا وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫هه‌میش���ه‌ حه‌ز ئه‌كه‌ین پاش���كۆ ‌‬ ‫پیاوبین‌و ده‌ست به‌ كاڵوه‌كه‌مانه‌و‌ه‬ ‫بگری���ن‌و خۆمان ل���ه‌كاری پیاوان‬ ‫هه‌ڵنه‌قورتێنین‌و نه‌چینه‌ چایخانه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بۆ سومعه‌مان جوان نییه‌‪،‬‬ ‫یان با داوای هی���چ نه‌كه‌ین‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ببێت���ه‌ ئه‌مری واقع‪ ،‬چونكه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫له‌ئاستی ئه‌و به‌رپرسیاریه‌دا نه‌بین‬ ‫ته‌نانه‌ت بۆ سه‌ردانكردنی شوێنێك‬ ‫وه‌ك چایخانه‌ی شه‌عبیش‪.‬‬ ‫ماوه‌ هێنده‌ بڵێین ئایا بۆ چوون ‌ه‬ ‫چایخان���ه‌ی‌ ش���ه‌عبی‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫ی هه‌ولێ���ر‬ ‫چایخان���ه‌ی‌ مچك���ۆ ‌‬ ‫پێویستمان به‌ پاسپۆرتی پیاوانه‌؟‬ ‫ئه‌مه‌ ئه‌و پرسیاره‌یه‌ پێویسته‌ ژنان‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌ن بۆ ئه‌و شوێنانه‌ ‌‬ ‫له‌خۆیان ‌‬ ‫تا ئێستا له‌ژنان قه‌ده‌غه‌كراوه‌؟‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫پرۆژە گەورەکان‬

‫عەره‌بستانی سعودیە‌و خەونی بە سەلەفیکردنی ناوچەکە‬ ‫مەریوان وریا قانیع‬

‫‪ ٤- ٣‬بەشی یەکەم‬ ‫سەرەتا‬ ‫عەرەبس���تانی س���عودیە یەکێک���ە‬ ‫له‌واڵتە ه���ەرە دەوڵەمەندەکان‌و هەرە‬ ‫دینیی���ەکان‌و ه���ەرە داخراوەکان���ی‬ ‫دونیا‪ ،‬هەم گۆمێک���ی گەورەی نەوتە‌و‬ ‫ه���ەم بیابانێکە پڕ له‌دی���ن‪ .‬لەناوچەی‬ ‫رۆژهەاڵت���ی ناوەڕاستیش���دا یەکێک���ە‬ ‫لەگەمەکەرە سیاس���ییە گ���ەورەکان‪،‬‬ ‫لەئاستی جیهانیش���دا ئەندامە له‌یانەی‬ ‫بیس���ت واڵتە دەوڵەمەندەکەی دونیادا‪.‬‬ ‫عەرەبستانی سعودیە له‌دوای شۆڕشی‬ ‫ئێران���ی س���اڵی ‪ ١٩٧٩‬له‌ملمالنێیەکی‬ ‫توند‪-‬دایە لەگەڵ رژێمە ئیسالمییەکەی‬ ‫ئێراندا‪ .‬سعودیە ئەمڕۆکە له‌زۆر شوێنی‬ ‫ناوچەکەدا‪ ،‬بۆنموونە له‌میرنشینەکانی‬ ‫کەنداو‌و له‌عێ���راق‌و س���وریا‌و لوبنان‌و‬ ‫یەمەندا‪ ،‬له‌بەگژاچوونەوە‌و ملمالنێیەکی‬ ‫سەرس���ەختدایە لەگ���ەڵ دەس���ەاڵتی‬ ‫ئێراندا‪ .‬جگە لەمە عەرەبستانی سعودیە‬ ‫خەریک���ی بەگژاچوونەوەیەکی رۆژانەی‬ ‫دەرەنجامەکان���ی بەه���اری عەرەب���ی‌و‬ ‫خۆپاراستنە لەو شەپۆلی گۆڕانکارییەی‬ ‫ناوچەکەی گرتۆتەوە‪.‬‬ ‫نەوت‌و دین‌و دەسەاڵت‬ ‫سیتسمی سیاسی عەرەبستانی سعودیە‬ ‫سیستمێکی پاش���ایەتی دەسەاڵتگەر‌و‬ ‫ستەمگەرە‪ ،‬واڵتەکە نەدەستوری هەیە‪،‬‬ ‫نە پارتی سیاسی مۆڵەتدراوی تێدایە‪،‬‬ ‫نە س���ەندیکای یاس���ایی‌و رێپێدراوی‬ ‫هەیە‪ ،‬نە دەسەاڵتەکان تیایدا لەیەکتری‬ ‫جیاکراونەت���ەوە‪ ،‬ن���ەدەزگا‌و یاس���ا‌و‬ ‫الیەنێک هەی���ە بتوانێ���ت له‌چۆنیەتی‬ ‫پیادەکردنی دەسەاڵت‌و له‌کار‌و کردەوەی‬ ‫دەسەاڵتداران بپرسێتەوە‪ )١(.‬دەسەاڵت‬ ‫له‌عەرەبستانی سعودیەدا دەسەاڵتێکی‬ ‫بنەماڵەیی���ە‪ .‬له‌ڕۆژی دروس���تکردنی‬ ‫دەوڵەتی سعودیەوە له‌ساڵی ‪١٩٣٢‬ـەوە‪،‬‬ ‫بنەماڵەی ئال س���عود دەستیان بەسەر‬ ‫هەموو بازنە سەرەکییەکانی دەسەاڵتدا‬ ‫گرت���ووە‪ .‬ئەندامانی ئ���ەم بنەماڵەیە‬ ‫لەمڕۆدا هێج���گار زیادیکردوە‪ ،‬ژمارەی‬ ‫ئ���ەو ئەمی���رە‌و ئەمیرانەی س���ەر بەم‬ ‫خانەوادەی���ەن لەنێوان ‪ ٣‬تا ‪ ٥‬هەژارن‌و‬ ‫چاوەڕواندەکرێ���ت له‌چەن���د س���اڵی‬ ‫داهاتوودا بەهۆی ژنخوازی‌و منداڵبوونی‬ ‫زۆرەوە ئ���ەم ژمارەی���ە دووقات بێت‪.‬‬ ‫زۆربەی هەرەزۆری ئەم ش���ازادانە هیچ‬ ‫ئیش‌و کارێکی رەس���مییان نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەریەکێکی���ان مانگانە دەی���ان هەزار‬ ‫دۆالر موچ���ە وەردەگرێت‪ ،‬بەئارەزووی‬ ‫خۆی���ان‌و بە خۆڕایی بۆ کوێ بیانەوێت‬ ‫بە فڕۆکەکانی سعودیە سەفەردەکەن‪،‬‬ ‫چۆنیان بوێت ئاوا زەوی‌و زاری واڵتەکە‬ ‫بەنرخێکی زۆر هەرزان بەسەر خۆیاندا‬ ‫دابەش���دەکەن‪ )٢(.‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫هەم���وو پۆس���تە سیاس���ی‌و ئەمنی‌و‬ ‫س���ەربازی‌و ئیدارییەکانی واڵت بەسەر‬ ‫ئەندامانی ئەم بنەماڵەیەدا دابەشکراون‪.‬‬ ‫ه���اوکات هی���چ واڵتێ���ک له‌دونی���ادا‬ ‫ئەوەندەی سعودیە دەسەاڵتداری پیری‬ ‫نییە‪ ،‬ئ���ەم واڵتە کۆمەڵێک پادش���ا‌و‬ ‫ئەمی���ر حوکمی دەکەن ک���ە زۆربەیان‬ ‫پی���ر‌و پەککەوت���ە‌و نەخۆش���ن‪ .‬ل���ەم‬ ‫س���ااڵنەی دواییشدا بەشێک له‌گەنجانی‬ ‫بنەماڵەکە دەستیانگرتووە بەسەر ئەو‬ ‫کەرتە ئابووریانەدا ک���ە قازانجی زۆر‌و‬ ‫ئاس���ان دەکەن‪ ،‬خۆکردن بەش���ەریکی‬ ‫ئەو بازرگان‌و خ���اوەن کۆمپانیایانەش‬ ‫کە سەرکەوتوون‌و قازانجی زۆر‌و گەورە‬ ‫دەکەن‪ ،‬بەشێکە لەم سیاسەتە‪)٣(.‬‬ ‫بەپێ���ی هەندێک س���ەرچاوە رێژەیەکی‬ ‫سەدی گەورەی پارەی نەوتی ئەو واڵتە‬ ‫ناچێتە حیساباتی رەسمی دەوڵەتەوە‌و‬ ‫راستەوخۆ دەچێتە گیرفانی ئەم لەشکرە‬ ‫له‌شازادەی کچ‌و کوڕەوە‪ .‬لەناوەڕاستی‬ ‫سەدەی بیس���تەمەوە نەوت پایە هەرە‬ ‫سەرەکییەکەی دەسەاڵتی ئەم دەوڵەتە‬ ‫بنەماڵەیی���ە دەستنیش���اندەکات‪ ،‬ئەم‬ ‫پارەی���ەش پارەیەک���ی بێش���ومارە‪.‬‬ ‫عەرەبس���تانی س���عودیە تەنها لەنێوان‬ ‫ساڵی ‪‌٢٠٠٨‬و ‪ ٢٠١٠‬بایی ‪ ٥٠٠‬ملیار دۆالر‬ ‫نەوتی لەبازاڕەکانی دونیادا فرۆشتوە‪،‬‬ ‫ئەم پارەیەش له‌قاسەیەکی مەرکەزیدا‬ ‫کۆکراوەت���ەوە ک���ە لەژێ���ر دەس���تی‬ ‫بنەماڵەی ئال س���عودـدایە‪ .‬س���عودیە‬ ‫نزیکەی ‪ ٢١‬لەسەدی وزەی بەکارهاتووی‬ ‫هەموو دونیا بەرهەمدەهێنێت‌و نزیکەی‬

‫دانیش���توانەکانیان‪ ،‬عوس���مانییەکان‬ ‫له‌س���اڵی ‪١٨١٨‬دا پەالم���اری ئ���ەم‬ ‫دەوڵەتەی���ان داو روخاندی���ان‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫هەم نەوەکانی ئال س���عود‌و هەم پیاوە‬ ‫دینییە وەهابییەکان توانییان جارێکی‬ ‫ت���ر خۆی���ان کۆبکەن���ەوە‌و بەیەکەوە‬ ‫"دووهەم دەوڵەت"ی س���عودی له‌ساڵی‬ ‫‪ ١٨٢٤‬دروس���تبکەن‪ .‬ئەم دەوڵەتەش‬ ‫جارێکی تر لەالیەن عوس���مانییەکانەوە‬ ‫پەالماردرا‌و لەس���اڵی ‪ ١٨٩١‬روخێنرا‪.‬‬ ‫"دەوڵەتی س���ێهەم"ی س���عودی‪ ،‬ئەو‬ ‫دەوڵەتەی ئەمڕۆ هەیە‪ ،‬له‌ساڵی ‪١٩٣٢‬‬ ‫بە یارمەتی به‌ریتانیا دروستکرا‪.‬‬ ‫لەهەموو ئ���ەو قۆناغانەی س���ەرەوەدا‬ ‫بەمڕۆشەوە ئەو رێککەوتنە سیاسییەی‬ ‫نێوان ئالی س���عود‌و رێبازی وەهابیزم‬ ‫پارێزراوب���ووە‪ .‬ئ���ەم رێککەوتن���ە‬ ‫س���تراتیژییە ل���ەزۆر رووەوە رۆڵێک���ی‬ ‫گرن���گ دەبینێت له‌دەستنیش���انکردنی‬ ‫سیاسەتی سعودیە لەناوخۆی واڵتەکە‌و‬ ‫لەناوچەکە‌و له‌ئاستی جیهانیشدا‪ .‬لەپاڵ‬ ‫ئەم رێککەوتنەدا دەوڵەت‌و کۆمەڵگای‬ ‫س���عودی لەپش���تی بەهێزک���ردن‌و‬ ‫قەڵەوکردن���ی بڕی هەرەزۆری بزوتنەوە‬ ‫س���ەلەفییە س���ونییەکانی ئەمڕۆکەی‬ ‫ناوچەکە‌و دونیاوەن‪ ،‬مێژووی ئیسالمی‬ ‫سیاس���ی س���وننی لەنیوەی دووهەمی‬ ‫سەدەی بیستەمدا له‌سیاسەتی سعودیە‌و‬ ‫توانا مادی‌و مەعنەوییەکانی ئەو واڵتە‬ ‫جیاناکرێتەوە‪ .‬هاوکات رۆڵی س���عودیە‬ ‫له‌دروس���تبوون‌و بەهێزبوونی ئیسالمی‬ ‫جیهادی‌و توندوتیژدا رۆڵێکی بەرچاوە‌و‬ ‫بەشێکی زۆری گروپە چەکدارە توندڕەوە‬ ‫ئیسالمییەکانی سااڵنی هەشتا‌و نەوەدی‬ ‫س���ەدەی بیس���تەم لەالیەن سعودیەوە‬ ‫هاریکاریکراون‪ ،‬ئیت���ر له‌موجاهیدینی‬ ‫ئەفغانیی���ەوە بیگرە ت���ا بە گروپەکەی‬ ‫تاڵەب���ان‌و هێزە دینییە س���ونییەکانی‬ ‫ناو پاکس���تان‌و شوێنەکانی تر دەگات‪.‬‬ ‫ئەلقاعیدە خۆشی بەرهەمێکی سعودیە‌و‬ ‫بەڕادەیەک���ی زۆر هەم ئەو فەزا دینییە‬ ‫وەهابییە دروس���تیکرد کە له‌سعودیەدا‬ ‫ئامادەیە‪ ،‬هەم ئه‌و دۆالری نەوتەی کە‬ ‫دەچێتە ناو قاسەکانی ئەو واڵتە‌و سەر‬ ‫حیسابی بانکی خێزانە دەوڵەمەندەکانی‬ ‫وەک خێزانی بن الدن‪.‬‬

‫‪ ٢٥‬لەس���ەدی یەدەگ���ی نەوت���ی ئەم‬ ‫ئەس���تێرەیەش لەو واڵتەدایە‪ .‬ئەمریکا‬ ‫گەورەتری���ن واڵت���ی دونیایە کە نەوتی‬ ‫س���عودیە دەکڕێ���ت‌و بەکاردەهێنێت‪.‬‬ ‫(‪ )٤‬س���ەرەڕای ئەو هەم���وو پارەیەی‬ ‫لەو واڵتەدا هەیە‪ ،‬کەچی هێش���تا زیاد‬ ‫ل���ه‌‪ ٢٠‬لەس���ەدی کۆمەڵگای س���عودی‬ ‫نەخوێندەوارە‪ ،‬نزیکەی ‪ ٣٠‬لەس���ەدی‬ ‫بێئیشە‪ ،‬رێژەی بێئیشی لەناو ئافرەتاندا‬ ‫هێجگار بەرزترە‌و لەهەندێک شوێندا ‪٧٠‬‬ ‫تا ‪ ٨٠‬لەس���ەدە‪ .‬ه���اوکات نزیکەی ‪٥‬‬ ‫ملیۆن کرێ���کاری کۆچکردو لەو واڵتەدا‬ ‫کاردەکات‌و زۆرب���ەی هەرەزۆریان وەک‬ ‫کۆیله ‌مامەڵەدەکرێ���ن‪ .‬ئەم کرێکارانە‬ ‫زۆربەی���ان خەڵک���ی ه���ەژار‌و نەداری‬ ‫پاکستان‌و ئەندەنوسیا‌و فلیپین‌و واڵتانی‬ ‫تری ئاس���یای دوورن‌و ئ���ەو کارانەی‬ ‫سعودیەکان خۆیان نایکەن بەپارەیەکی‬ ‫ک���ەم ب���ەم کرێ���کارە کۆچکردوان���ە‬ ‫ئەنجامیئ���ه‌دەن‪ .‬خانمێک���ی هۆڵەندی‬ ‫دۆستی من ساڵی پار نامەیەکی دکتۆرای‬ ‫هێجگار گرنگی لەسەر دۆخی کرێکاری‬ ‫کۆچکردو بۆ س���عودیە نووس���ی‪ ،‬ئەو‬ ‫کتێبە پڕیەت���ی له‌حیکایەتی تۆقێنەری‬ ‫مامەڵەی نائینس���انی س���عودیەکان بۆ‬ ‫ئەو کرێکارانە‌و هەلومەرجی ژیانیان بە‬ ‫"کۆیالیەتی نوێ" ناودەبات‪)٥(.‬‬ ‫بنەماڵەی دەس���ەاڵتداری ئال س���عود‬ ‫ب���ۆ پاراس���تنی ئ���ەم دۆخ���ە هەموو‬ ‫دەس���ەاڵتەکانیان لەدەس���تی خۆیاندا‬ ‫کۆکردۆت���ەوە‪ ،‬هێزێک���ی گ���ەورەی‬ ‫سەربازی‌و ئاسایشی نهێنی‌و ئاشکرایان‬ ‫دروس���تکردوە‪ ،‬هیچ رێکخراوێک‪ ،‬چەند‬ ‫بچ���ووک‌و کەمکاریگەری���ش بێت‪ ،‬بۆی‬ ‫نییە بەبێ پ���رس‌و وەرگرتنی مۆڵەتی‬ ‫رەسمی له‌دەسەاڵتداران‪ ،‬دروستببێت‪.‬‬ ‫مافی خۆپیش���اندان‌و ناڕەزاییدەربڕین‬ ‫قەدەغە‌و یاس���اغکراوە‌و تێگەیش���تنی‬ ‫رەسمی بۆ دەسەاڵت له‌واڵتەکەدا بریتییە‬ ‫له‌گوێڕایەڵی تەواوی کۆمەڵگا بۆ پادشا‌و‬ ‫بنەماڵەی دەسەاڵتدار‪ .‬ئەم ستەمگەرییە‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتیی���ە له‌واڵتەکەدا‬ ‫لەڕێ���گای لێکدانەوەیەک���ی تایبەت���ی‬ ‫ئیس�ل�امەوە رەواکراوە‌و دەسەاڵتدارانی‬ ‫سعودیە ژمارەیەکی زۆری پیاوانی ئاینی‬ ‫وەهابییان لەبەردەس���تدایە کە ئەرکی‬ ‫سەرەکییان بەخشینی رەوایەتییە بەو‬ ‫سیس���تمە‪ .‬بوونی قەبری پێغەمبەری‬ ‫ئیسالم‌و شوێنەوار‌و رەمزە دینییەکانی‬ ‫تری ئیس�ل�ام لەو واڵت���ەدا‪ ،‬وایکردوە‬ ‫ئەم واڵتە دەس���ەاڵتێکی دینی گەورەی‬ ‫هەبێ���ت‪ ،‬واتە خاوەنی "دەس���ەاڵتێکی‬ ‫نەرم"ی گەورەبێت‌و ئەم دەس���ەاڵتەش‬ ‫بەشێوەیەکی بەرفراوان بۆ بەهێزکردنی‬ ‫دەس���ەاڵتی عەرەبس���تانی س���عودیە‬ ‫لەناوچەکە‌و لەدونیادا بەکاربهێنێت‪ .‬بۆ‬ ‫تێگەیش���تنی زیاتر له‌دۆخی ئەمڕۆکەی‬ ‫س���عودیە س���ەرنجێکی ک���ورت‌و خێرا‬ ‫لەمێژووی ئەو واڵتە پێویستە‪.‬‬

‫وەهابیزم وەک ئایدیۆلۆژیا‬ ‫وەک وتم ئیسالمی وەهابی‪ ،‬یان وەهابیزم‪،‬‬ ‫یەکێکە له‌پایە سەرەکییەکانی دەسەاڵت‬ ‫له‌شانش���ینی س���عودیەدا‪ .‬وەهابی���زم‬ ‫جۆرێکی هێجگار داخراوی سەله‌فیەتی‬ ‫دینیی���ە‌و لەس���ەر لێکدانەوەیەک���ی‬ ‫حەرفی قورئان‌و گوتەکانی پێغەمبەر‌و‬ ‫هاوەڵەکان���ی دروس���تبووە‪ ،‬ه���اوکات‬ ‫الس���اییکردنەوەی کار‌و ک���ردەوەی‬ ‫نەوەی یەکەمی مس���وڵمانەکان بە تاقە‬ ‫شێوازی راس���تەقینەی ئیسالم دەزانن‪.‬‬ ‫وەهابیی���ەکان پێیانوایە ئەوان خاوەنی‬ ‫تاق���ە لێکدانەوەیەک���ی راس���تەقینەی‬ ‫ئیس�ل�امن‌و هەموو ش���ێوازەکانی تری‬ ‫ئیس�ل�ام هەڵە‌و الدان���ن له‌دینی خودا‪.‬‬ ‫ئیس�ل�ام الی وەهابیی���ەکان دەبێ���ت‬ ‫هەموو رەهەندەکانی ژیانی تاکەکەسی‌و‬ ‫ژیان���ی دەس���تەجەمعی بگرێت���ەوە‌و‬

‫سێ دەوڵەت‬ ‫له‌مێ���ژووی س���عودیەدا باس له‌س���ێ‬ ‫قۆناغی دروستبوونی دەوڵەتی سعودی‬ ‫دەکرێت‪ .‬حیکایەتی دروستبوونەکەش‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ س���اڵی ‪ ،١٧٤٤‬کاتێک‬ ‫محەم���ەدی کوڕی س���عود‪ ،‬س���ەرۆکی‬ ‫خێڵی ئال س���عود‪ ،‬لەگ���ەڵ محه‌مەدی‬ ‫کوڕی عەبدولوەه���اب(‪،)١٧٩٢-١٧٠٣‬‬ ‫دامەزرێن���ەری رێب���ازی وەهابی���زم‪،‬‬ ‫لەس���ەر ئ���ەوە رێککەوت���ن ناوچ���ە‬ ‫جیاوازەکان���ی جەزی���رەی عەرەب���ی‬ ‫داگیربک���ەن‌و یەکیبخ���ەن‪ .‬بەپێی ئەم‬ ‫رێککەوتنە ئەرکە سیاسی‌و دینییەکان‬ ‫لەنێوان ئەو دوو کەس���ەدا بەمشێوەیە‬ ‫دابەش���کرا‪ .‬محەمەدی کوڕی س���عود‬ ‫لەڕووی سیاسییەوە ببێت بە سەرۆکی‬ ‫دەوڵەتەکە‌و لەڕووی دینیشەوە محەمەد‬ ‫عەبدوەلوەه���اب ببێ���ت بە س���ەرۆکی‬ ‫ئاینی‪ )٦(.‬ئەم دابەشکردنە تایبەتەی‬ ‫دەس���ەاڵت‌و ئەم کارە پێکەوەییە بووە‬ ‫هۆی دروستبوونی "دەوڵەتی یەکەم"ی‬ ‫س���عودیە‪ .‬بەاڵم ئ���ەم دەوڵەتە زۆری‬ ‫نەخایاند‪ ،‬بەهۆی یاخیبوون‌و پەالماردانی‬ ‫ناوچەکان���ی دەوروب���ەر‌و ترس���اندنی‬

‫ئامۆژگارییەکان چۆن ‪ ١٤٠٠‬ساڵ لەمەوبەر‬ ‫نووس���راون‪ ،‬بێهیچ لێالدان‌و لێکدانەوە‌و‬ ‫دەس���کاریکردنێک‪ ،‬پەیڕەوبکرێ���ن‪.‬‬ ‫لەمێ���ژووی ئیس�ل�امدا ک���ەم گ���روپ‬ ‫هەبووە ب���ەڕادەی ئەم گروپە وەهابییە‬ ‫داخراوە ئامادەبن مس���وڵمانەکانی تر‬ ‫تەکفیکربک���ەن‌و بەئاس���انی بک���وژن‌و‬ ‫لەناوبب���ەن‪ .‬وەهابیی���ەکان هەم���وو‬ ‫لێکدانەوەیەک ل���ەدەرەوەی تێڕوانینی‬ ‫خۆیان���دا ب���ۆ ئیس�ل�ام ب���ە "بیدعە"‬ ‫دادەنێ���ن‌و بەگژیدادەچن���ەوە‪ .‬دوژمنە‬ ‫س���ەرەکییەکانی وەهابیزم ئیس�ل�امی‬ ‫شیعە‌و ئیسالمی سۆفییەکانە‪ ،‬ئەوان ئەم‬ ‫دووانە وەک کوفر‌و بێدینی وێنادەکەن‪.‬‬ ‫شوێنی دروس���تبوونی ئەم سەلەفیەتە‬ ‫دینیی���ە دۆگمایی‌و داخ���راوە ناوچەی‬ ‫نەجدی سعودیەیە‪ ،‬کە یەکێکە لەناوچە‬ ‫هەرە دواکەوتو‌و خێڵەکی‌و داخراوەکانی‬ ‫ئەو واڵتە‪ )٧(.‬پارەی نەوتی س���عودیە‬ ‫وایکردووە ئەم دیدە داخراو‌و دۆگمایی‌و‬ ‫کۆنەپارێزە بۆ ئیسالم بە بەشێکی زۆر‬ ‫گەورەی دونیادا باڵوببێتەوە‌و ببێت بە‬ ‫یەکێک له‌تێڕوانینە هەرە سەرەکییەکان‬ ‫بۆ ئیس�ل�ام لەم���ڕۆدا‪ .‬ئ���ەم دیدە بۆ‬

‫دەسەاڵتی پیاوانی دینی وەهابی‬ ‫هێجگار بەهێزە‪ ،‬وەهابییەکان لەهەموو‬ ‫شوێنێکی کۆمەڵگای سعودیدا ئامادەن‬

‫له‌سعودیەدا‬ ‫له‌شیعەکان بێمافتر‬ ‫ئافرەتانی ئەو واڵتەیە‬ ‫هەموو سیستمە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکە‬ ‫لەو واڵتەدا لەسەر‬ ‫جیاکردنەوەیەکی‬ ‫فرەالیەن‌و قووڵی‬ ‫نێر‌و مێ لەیەکتری‬ ‫دروستکراوە‬ ‫ئیسالم لەناو سعودیە خۆیدا نەوەیەکی‬ ‫توندڕەوی دروس���تکرد بەڕادەیەک ‪١٥‬‬ ‫کەس لەو ‪ ١٩‬کەس���ەی خۆیان له‌‪١١‬ی‬ ‫س���ێپتێمبەردا له‌ئەمری���کا تەقاندەوە‪،‬‬ ‫سعودیبوون‪.‬‬ ‫ئەگەرچ���ی وەهابیی���ەکان ب���ەردەوام‬ ‫رەوایەتییەکی دینی ب���ە کاروکردەوە‌و‬ ‫ش���ێوازی حوکمڕانی دەس���ەاڵتدارانی‬ ‫عەرەبس���تانی س���عودیە دەبەخش���ن‪،‬‬ ‫بەاڵم داخرانی���ان بەڕادەیەکە تەنانەت‬ ‫دەس���ەاڵتدارانی س���عودیە خۆش���یان‬ ‫چەندینج���ار لەگ���ەڵ باڵ���ە رادیکاڵ‌و‬ ‫پەڕگیرەکانی ئەم قوتابخانەیەدا تووشی‬ ‫بەرەنگاربوون���ەوە بوونەت���ەوە‪ .‬یەکەم‬ ‫بەرەنگاربوون���ەوەی گەورەی نێوان ئال‬ ‫س���عود‌و وەهابییەکان له‌ساڵی ‪١٩٢٩‬دا‬ ‫روویدا‪ .‬ئەوکات پادش���ای س���عودیەی‬ ‫ژمارەیه‌ک���ی زۆری لێگرتن‌و کوش���تن‌و‬ ‫راونان‌و زیندانکردن‪ .‬بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫دووه���ەم له‌س���اڵی ‪ ١٩٧٩‬رووی���دا‪.‬‬ ‫لەوس���اڵەدا‌و لەژێر کاریگەری شۆڕشی‬ ‫ئێرانی���دا گروپێک���ی رادیکاڵی وەهابی‬ ‫مزگەوت���ە گەورەک���ەی مەکە‪-‬ی���ا‌ن‬ ‫(ک���ە کەعب���ەی تێدای���ە) داگیرکرد‪،‬‬ ‫س���عودیەکان ب���ە هاری���کاری هێزێکی‬ ‫کۆمان���دۆی تایبەت���ی مەش���قپێکراوی‬ ‫فەرەنس���ی توانیی���ان کۆتای���ی ب���ەو‬ ‫داگیرکردنە بهێنن‌و زۆربەی هەرەزۆری‬ ‫یاخیب���ووەکان لەن���او مزگەوتەک���ەدا‬ ‫بکوژن‪ .‬بەرەنگاربوونەوەی سێهەمیش‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی نێوان ئالی س���عود‌و‬ ‫ئەو وەهابیانەیە کە لەدوای داگیرکردنی‬ ‫س���ەدام حوس���ەینەوە ب���ۆ کوەی���ت‌و‬ ‫دوای پەنابردنی پادش���ای سعودیە بۆ‬ ‫ئەمریکییەکان بۆ پاراس���تنی سعودیە‬ ‫له‌سەدام حوس���ەین‪ ،‬رەخنەی توندیان‬ ‫له‌پادشای سعودیە گرت‌و تاوانباریانکرد‬ ‫بە هێنانی لەش���کری کافران بۆس���ەر‬ ‫زەمینی ئیس�ل�ام‪ .‬ئەم گروپە زۆربایەن‬ ‫س���ەر بە رێکخ���راوی ئەلقاعیدەی بن‬ ‫الدن بوون‌و له‌دوای ساڵی دووهەزارەوە‬ ‫گلەیی‌و گازەندەکانیان لەدەسەاڵتدارانی‬ ‫سعودی گواس���تەوە بۆ ئاستی کەوتنە‬ ‫چاالک���ی خۆتەقاندن���ەوە‌و پەالماردانی‬ ‫دەوڵەت خۆی‪.‬‬ ‫دەس���ەاڵتی پیاوان���ی دین���ی وەهابی‬ ‫له‌سعودیەدا هێجگار بەهێزە‪ ،‬وەهابییەکان‬ ‫لەهەموو شوێنێکی کۆمەڵگای سعودیدا‬ ‫ئامادەن‌و تێڕوانینەکانی وەهابیزم بووە‬ ‫بە بەش���ێکی گەورە له‌یاس���اکانی ئەو‬ ‫واڵتە‪ ،‬سیس���تمی خوێندن‌و پەروەردە‬ ‫لەژێ���ر چاودێرییەک���ی بەردەوام���ی‬ ‫وەهابیەکاندایە‪ ،‬بەشێکی زۆری میدیا‌و‬ ‫تەلەفی���زۆن‌و رادیۆکان���ی ئ���ەو واڵتە‬ ‫تەرخانن بۆ باڵوکردنەوەی بیروبۆچوونی‬ ‫ئەم گروپە‪ ،‬چاالکی فەتوادەرکردن‪ ،‬کە‬ ‫کردەیەک���ی رۆژانەیە‪ ،‬لەژێر دەس���تی‬ ‫ئەماندای���ە‪ .‬هەموو سیس���تمی داوەری‬ ‫سعودییە له‌ژێر دەستی داوەر‌و پارێزەرە‬ ‫وەهابییەکاندایە‪ .‬ئەمە جگە له‌دەسەاڵتی‬ ‫پۆلیس���ی ئەخالق‪ ،‬کە له‌سعودیە ناوی‬ ‫"هەیئ���ەی ئەمر بە مەع���روف‌و نەهی‬ ‫له‌مونک���ەر"ی لێنراوە‌و دەس���ەاڵتێکی‬ ‫هێج���گار گەورەیان هەی���ە‪ ،‬بەتەواوی‬ ‫لەژێر دەستی وەهابییەکاندایە‪ .‬لەڕووی‬ ‫مێژووییەوە ئالی س���عود‌و وەهابییەکان‬ ‫لەس���ەر ئەوە رێککەوتن کە ئالی سعود‬ ‫خەریکی کاروباری دەوڵەت‌و حوکمڕانی‬ ‫بێ���ت‌و وەهابییەکانی���ش کۆمەڵگایان‬ ‫لەژێردەس���تدابێت‪ .‬ئەگەرچ���ی ئەمڕۆ‬ ‫ئ���ەم دابەش���کردنە هەندێ���ک گۆڕانی‬ ‫بەس���ەرداهاتووە‪ ،‬بەاڵم تا ئێس���تاش‬ ‫دابەش���کردنی س���ەرەکی کارکردن���ە‬

‫لەنێوان دەوڵەت‌و هێزە دینییەکەی ئەو‬ ‫واڵتەک���ەدا‪ .‬وەک پێش���تریش وتم ئەم‬ ‫هێزە زۆرەی ئیسالمی وەهابی بەشێکە‬ ‫له‌سیاسەتی ناوەکی‌و ناوچەیی‌و دەرەکی‬ ‫ئەم دەوڵەتە‪.‬‬ ‫ماف‌و ئازادی‬ ‫وەک وتم دەوڵەتی سعودی دەستورێکی‬ ‫نییە کە ماف‌و ئەرکەکانی هاوواڵتیان‌و‬ ‫حوکمڕانانی تیادا دەستنیش���انکرابێت‪،‬‬ ‫دەسەاڵتەکەشی دەسەاڵتێکی سیاسی‌و‬ ‫دینی س���تەمگەر‌و دەس���ەاڵتگەرە‪ .‬تا‬ ‫ئێس���تا ش���ێوازی پەیوەن���دی نێوان‬ ‫دەس���ەاڵتداران‌و کۆمەڵ���گا لەم واڵتەدا‬ ‫ش���ێوازی پەیوەن���دی نێ���وان ئاغ���ا‌و‬ ‫رەعیەت���ە‪ .‬هەموو ئەو گروپە دینیانەی‬ ‫له‌سعودییەدا دەژین‌و سوننەی وەهابی‬ ‫نی���ن له‌دۆخی بێمافییەکی ترس���ناکدا‬ ‫دەژی���ن‪ .‬ئەمان���ەش گروپگەلێک���ی‬ ‫زۆرن‪ ،‬له‌ئیس���ماعیلییەکانەوە بیگ���رە‬ ‫ب���ۆ س���وفییەکان‌و لەوانیش���ەوە ب���ۆ‬ ‫ش���یعەکان‪ ،‬ئەم���ە بێجگ���ە له‌گروپە‬ ‫دینییە نامسوڵمانەکانی وەک مەسیحی‬ ‫کاتۆلۆیکی‌و پرۆتس���تانی‌و هیندۆسی‪.‬‬ ‫ش���یعەکانی س���عودییە نموونەیەک���ی‬ ‫بەرچاوی بێماف���ی‌و هەاڵوێردن‌و خراپ‬ ‫مامەڵەکردن���ن‪ ،‬رێژەیان لەنێوان ‪ ١٠‬تا‬ ‫‪ ١٥‬لەسەدی دانیش���توانی واڵتەکەیە‪.‬‬ ‫لەو سەفەره‌دا کە لەمانگی یەکی ساڵی‬ ‫‪٢٠١١‬دا بۆ س���عودیە کردم‌و له‌ش���اری‬ ‫دەم���ام له‌ڕۆژهەاڵتی واڵتەک���ەدا‪ ،‬کە‬ ‫زۆربەی دانیش���توانی ش���یعەن‪ ،‬چاوم‬ ‫بە حسن س���ەفار‪ ،‬یەکێک له‌ڕۆشنبیرە‬ ‫دنییی���ە ه���ەرە سیاس���ی‌و ه���ەرە‬ ‫کاریگەرەکانی ش���یعەکانی س���عودیە‪،‬‬ ‫ک���ەوت‪ .‬س���ەفار ئەم وێن���ە تاریکەی‬ ‫بارودۆخی شیعەکانی سعودییەی کێشا‪:‬‬ ‫"شیعەکانی سعودیە لەڕووی سیاسییەوە‬ ‫بەت���ەواوی پەراوێزخراون‪ ،‬ناتوانن هیچ‬ ‫پۆستێکی گرنگ له‌دەوڵەتدا وەربگرن‪،‬‬ ‫لەهەم���وو واڵتەکەدا ن���ە وەزیرێک‌و نە‬ ‫بریکاری وەزیرێکی شیعە بوونی نییە‪.‬‬ ‫تەنان���ەت لەناوچە ش���یعییەکاندا یەک‬ ‫بەڕێوەبەری گش���تی شیعە لەناو دەزگا‬ ‫بیرۆکراسییەکاندا بوونی نییە‪ .‬لەئاستی‬ ‫دینیدا ش���یعەکان ناتوان���ن مزگەوتی‬ ‫تایبەت بەخۆیان دروستبکەن‪ ،‬له‌شارێکی‬ ‫وەک نەجراندا ک���ە نزیکەی نیو ملیۆن‬ ‫ش���یعە هەیە‪ ،‬ش���یعەکان ناتوانن یەک‬ ‫مزگەوتی تایبەت بەخۆیان دروستبکەن‪.‬‬ ‫لەشارێکی وەک دەمامدا کە ‪ ٢٥‬لەسەدی‬ ‫دانیش���توانەکەی ش���یعەن‪ ،‬شیعەکان‬ ‫قەبرس���تانێکیان نیی���ە مردوەکان���ی‬ ‫خۆیانی تێدابنێژن‌و بەزەحمەت شوێنێک‬ ‫ئەدۆزنەوە بۆ ناش���تنی مردوەکانیان‪.‬‬ ‫لەناوچەی ئەحس���ادا کە ‪ ٦٠‬لەسەدی‬ ‫دانیشتوانەکەی شیعەن ‪ ٤٠٠‬قوتابخانە‬ ‫هەیە‪ ،‬تەنانەت تەنها یەک بەڕێوه‌بەری‬ ‫ئەو قوتابخانانە ش���یعە نیی���ە‪ .‬ئەمە‬ ‫جگە لەوەی کە تا ئێس���تاش له‌کتێبی‬ ‫قوتابخانە سەرەتاییەکاندا نووسراوە کە‬ ‫شیعە بێدینن‪ ،‬لەهەندێک شوێندا ئەمە‬ ‫البراوە‪ ،‬بەاڵم چونکە زۆربەی هەرەزۆری‬ ‫مامۆس���تاکان وەهابی���ن‪ ،‬دیس���انەوە‬ ‫مندااڵنی ئەم واڵتە فێردەکرێن کە ئێمە‬ ‫بێدین‌و بێئیمانین"‪)٨(.‬‬ ‫له‌س���عودیەدا له‌ش���یعەکان بێمافت���ر‬ ‫ئافرەتانی ئەو واڵتەیە‪ .‬هەموو سیستمە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەک���ە لەو واڵتەدا لەس���ەر‬ ‫جیاکردنەوەیەک���ی فرەالی���ەن‌و قووڵی‬ ‫نێر‌و مێ لەیەکتری دروستکراوە‪ .‬ساڵی‬ ‫‪ ٢٠٠٢‬ئاگ���ر بەرب���ووە قوتابخانەیەکی‬ ‫کچان له‌شاری مەکە‪ ،‬بەاڵم لەبەرئەوەی‬ ‫کچەکان جلی ئیسالمییان لەبەردانەبوو‬ ‫وە ئاگرکوژێن���ەوەکان پیاوب���وون‪،‬‬ ‫پۆلیس���ی ئەخ�ل�اق‪ ،‬وات���ە "هەیئەی‬ ‫ئەمر بە مەع���روف‌و نەهی له‌مونکەر"‪،‬‬ ‫نەیهێش���ت نە کچ���ەکان قوتابخانەکە‬ ‫بەجێبهێڵن‪ ،‬نە تاقمی ئاگرکوژێنەوەکان‬ ‫بچنە ناو قوتابخانەکە‪ .‬بۆیە ژمارەیەکی‬ ‫زۆری کچە منداڵەکانی ناو قوتابخانەکە‬ ‫س���ووتان‪ .)٩(.‬ئەگەرچی س���عودییە‬ ‫واڵتێک���ی دەوڵەمەن���دە‌و ب���ە ملیۆنان‬ ‫ئوتومبێل���ی گرانبەه���ای تێدایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئافرەتان���ی س���عودی بۆی���ان نیی���ە‬ ‫ئوتومبێل لێبخوڕن‪ .‬کچان له‌تەمەنێکی‬ ‫زۆر بچووک���ەوە بەش���وئەدرێن‌و بەبێ‬ ‫رەزامەن���دی پیاو‪ ،‬ئاف���رەت ناتوانێت‬ ‫س���ادەترین کار ئەنجامب���دات‪ .‬ئەم���ە‬ ‫جگە ل���ەوەی ب���ە ملیۆن���ان ئافرەت‬ ‫هەن کە بێئیش���ن‌و رێگەی کارکردنیان‬ ‫پێنادرێت‪.‬‬ ‫ئەم دۆخە بووه‌تە هۆی دروس���تبوونی‬ ‫چەن���دان گروپی کۆمەاڵیەت���ی ناڕازی‬ ‫له‌واڵتەکەدا‪ .‬ئەم گروپانە لەس���ەرەتای‬ ‫نەوەدەکان���ەوە کولت���وری نووس���ینی‬

‫"نامەی ئاشکرا"‌و کراوەیان بۆ پادشای‬ ‫ئەو واڵت���ە داهێن���ا‪ .‬نووس���ینی ئەم‬ ‫"نام���ە کراوانە" ل���ه‌دوای داگیرکردنی‬ ‫عێراقەوە ب���ۆ کوەیت دەس���تیپێکرد‪،‬‬ ‫ئەودەم دەس���ەاڵتدارانی س���عودیە ‪٥٠٠‬‬ ‫هەزار س���ەربازی ئەمریکای���ان هێنایە‬ ‫ناو خاکی س���عودییەوە بۆ پاراس���تنی‬ ‫خۆیان لەپەالماری لەشکرەکەی سەدام‬ ‫حوس���ەین‪ .‬ریفۆرمخواس���تە دین���ی‌و‬ ‫نادینییەکان‌و چەندان گروپی ئافرەتان‬ ‫ئەم هاتنەیان بە هەل زانی‌و دەستیناکرد‬ ‫بە داواکردنی چاکس���ازی له‌سیس���تمە‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەت���ی‌و دینییەکەی‬ ‫واڵتەکەیان���دا‪ .‬بەدرێژای���ی س���ااڵنی‬ ‫نەوەد‌و دواتریش له‌سااڵنی دووهەزاردا‪،‬‬ ‫بەتایبەت���ی دوای رووداوەکان���ی ‪١١‬ی‬ ‫چاکس���ازیخوازەکان‬ ‫س���ێپتێمبەر‪،‬‬ ‫درێژەیان بەم تەکنیکی فشارخس���تنە‬ ‫س���ەر دەس���ەاڵتە دا‪ .‬ئەگەرچ���ی‬ ‫دەسەاڵتدارانی سعودیە بەشی هەرەزۆری‬ ‫نامەنووس���ەکانیان گرت‌و زیندانیکرد‪،‬‬ ‫بەاڵم دواج���ار ناچاربوون گوێ له‌بڕێک‬ ‫له‌داواکارییەکانیان بگرن‪)١٠(.‬‬

‫شیعەکانی سعودیە‬ ‫لەڕووی سیاسییەوە‬ ‫بەتەواوی پەراوێزخراون‪،‬‬ ‫ناتوانن هیچ پۆستێکی‬ ‫گرنگ له‌دەوڵەتدا‬ ‫وەربگرن‬ ‫دواهەمی���ن هەڵمەت���ی نامەنووس���ین‬ ‫ب���ۆ پادش���ا له‌س���ەروبەندی بەهاری‬ ‫عەرەبیدا رووی���دا‪ ،‬هەندێک لەو نامانە‬ ‫داوای ریفۆرم���ی دەوڵەت���ی س���عودی‬ ‫دەک���ەن له‌دەوڵەتێک���ی پاش���ایەتی‬ ‫رەه���ای شەخس���ی‌و بنەماڵەییەوە بۆ‬ ‫دەوڵەت���ی م���اف‌و دەزگاکان‪" ،‬الحقوق‬ ‫والموسس���ات"‪ .‬هەندێکیان هێمایان بۆ‬ ‫دروشمی س���ەرەکیی بەهاری عەرەبی‬ ‫دەک���رد‌و له‌نامەکانیاندا بەئاش���کرایی‬ ‫نووس���یبوویان "الش������عب یرید اصالح‬ ‫النظام"‪ .‬مەبەستیش���یان له‌چاکسازیی‬ ‫بریتییە له‌دروس���تکردنی پەرلەمانێکی‬ ‫هەڵبژێردراو‪ ،‬جیاکردنەوەی دەسەاڵتی‬ ‫پادشا‌و س���ەرۆکی وەزیران لەیەکتری‪،‬‬ ‫دروستکردنی دەزگای داوەری بێالیەن‌و‬ ‫خ���اوەن دەس���ەاڵت‪ ،‬بەگژاچوونەوەی‬ ‫گەندەڵی‪ ،‬چارەس���ەرکردنی کێش���ەی‬ ‫نیشتەجێکردن‌و خانوبەرە بۆ گەنجانی‬ ‫واڵت‪ ،‬هاریکاریک���ردن‌و ئازادکردن���ی‬ ‫"کۆمەڵ���گای مەدەن���ی"‪ ،‬ئازادکردنی‬ ‫زیندانییە سیاس���ییەکان‌و فراوانکردنی‬ ‫رووب���ەری ئ���ازادی‌و بەش���داریکردنی‬ ‫سیاس���ی‪ )١١(.‬ئ���ەم داواکاریان���ەش‬ ‫ش���تگەلێکن دەس���ەاڵتدارانی سعودییە‬ ‫ئامادەنین جێبەجێیانبکەن‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫بەه���اری عەرەبی گڕ‌و تینێکی تایبەتی‬ ‫بەم جۆرە داواکارییانە لەس���ەرجەمی‬ ‫ناوچەکەدا بەخشیوە‪.‬‬ ‫پرۆژەی سعودیە بۆ ناوچەکە‬ ‫وەک وتم س���عودیە واڵتێک���ی گەورە‌و‬ ‫بەهێزە لەم ناوچەی���ەدا‪ .‬هەم خاوەنی‬ ‫نەوت���ە‪ ،‬ه���ەم خاوەنی ئیس�ل�امێکی‬ ‫سەلەفی داخراو‌و ترس���ناکە‪ .‬سعودیە‬ ‫هەردووکیان بەش���ێوەیەکی بەرفراوان‬ ‫بەکاردەهێنێ���ت بۆ پاراس���تنی خۆی‌و‬ ‫دۆس���تەکانی لەناوچەکەدا‪ .‬بەدرێژایی‬ ‫س���ااڵنی شەس���ت‌و حەفتا‌و هەش���تا‬ ‫سیاس���ەتی س���عودیە له‌ناوچەک���ەدا‬ ‫لەس���ەر بەگژاچوون���ەوە‌و الوازکردنی‬ ‫رێباز‌و دەوڵەتە مۆدێرنەکانی ناوچەکە‬ ‫کاریکردوە‪ ،‬لەپاڵ سیاسەتی ئەمریکیدا‌و‬ ‫بە لۆژیکی جەنگی س���ارد بەگژ هەموو‬ ‫بزوتنەوه‌یەکی دیموکراسی‌و یەکسانخواز‌و‬ ‫پێش���کەوتنخوازدا چۆت���ەوە‪ ،‬لەدوای‬ ‫شۆڕشی ئێرانیشەوە ملمالنێکردن لەگەڵ‬ ‫تەماح���ە سیاس���ی‌و دینییەکانی ئێران‬ ‫له‌ناوچەکەدا بەش���ێکبووە له‌سیاسەتی‬ ‫سعودیە‪ .‬له‌ئێستاش���دا سعودیە له‌سێ‬ ‫ئاستدا لەناوچەکەدا سەرقاڵە‪.‬‬ ‫یەک���ەم‪ :‬بەگژاچوون���ەوەی بەه���اری‬ ‫عەرەبی‪.‬‬ ‫دووهەم‪ :‬بەگژاچوونەوەی دەس���ەاڵتی‬ ‫ئێران‪.‬‬ ‫سێهەم‪ :‬پاراستنی رژێمە پادشاییەکانی‬ ‫ناوچەکە‪.‬‬ ‫پاشماوەی ئەم بەشە لەژمارەی‬ ‫داهاتوی ئاوێنەدا بخوێنەرەوە‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممە‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫كه‌ره‌كه‌ی میره‌‬ ‫ڤینۆس فایه‌ق‬ ‫نوس���ه‌ری به‌ناوبانگ (ته‌وفیق الحكیم)‬ ‫ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ زۆر ناوی ناس���راوی تردا‬ ‫ئه‌ندام���ی كۆمه‌ڵه‌ی (ك���ه‌ران) بووه‌‪،‬‬ ‫دوو كتێبی ناوداری هه‌ی ‌ه به‌ناونیشانی‬ ‫(من‌و كه‌ره‌كه‌م)‌و (كه‌ره‌كه‌م پێی وتم)‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی ئ���ه‌م دوو كتێبه‌یه‌وه‌ الحكیم‬ ‫ئه‌ڵێ���ت‪ :‬كه‌ر له‌ئاده‌میزاد زۆر باش���تر‬ ‫له‌په‌یامه‌كانم تێ���ده‌گات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌گوت���رێ له‌باره‌ی كه‌ره‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫گوای���ا بوونه‌وه‌رێك���ی گه‌مژه‌یه‌‪ .‬پێش‬ ‫ئه‌وی���ش (ژوان رام���ون خمینی���ز)ی‬ ‫ئیسپانیش كتێبێكی به‌ناوی (پالتیرۆ‌و‬ ‫من) نوسیوه‌‪ ،‬پالتیرۆ به‌مانای (كه‌ر‌ه‬ ‫زیویه‌كه‌)‌و ساڵی ‪ 1956‬خه‌اڵتی نۆبڵی‬ ‫وه‌رگرتووه‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ری به‌ناوبانگی عه‌ره‌ب (عه‌باس‬ ‫مه‌حمود العقاد) پێگه‌یه‌كی زۆر جوانی‬ ‫داوه‌ت ‌ه ئاژه‌ڵی ك ‌هر‌و چه‌ندین چیرۆكی‬ ‫له‌س���ه‌ر نووسیوه‌و هه‌میش���ه‌ داكۆكی‬ ‫له‌كه‌ر ك���ردوه‌‌و ده‌ڵێت‪ ،‬ئه‌و گه‌مژه‌یی ‌ه‬ ‫(غب������اء)ی ك���ه‌ر ك��� ‌ه باس���ی لێو‌ه‬ ‫ده‌كرێ���ت له‌پڕوپاگه‌نده‌یه‌ك���ی زاڵمان ‌ه‬ ‫زیاتر نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ك���ه‌ر كه‌لله‌ڕه‌ق ‌ه‬ ‫له‌ئاست ئه‌و ش���تانه‌دا كه‌ ته‌نها خۆی‬ ‫لێیان تێ���ده‌گات‪ .‬عادل عه‌بدول مغه‌نی‬ ‫كوێتی كتێبێكی هه‌ی ‌ه ب ‌ه ناونیش���انی‬ ‫(كه‌ر له‌ئه‌ده‌ب‌و كه‌لت���ووری كوێتیدا)‬ ‫ك��� ‌ه تیایدا باس له‌به‌ش���ێك له‌مێژووی‬ ‫كوێ���ت له‌نی���وه‌ی س���ه‌ده‌ی رابردوو‬ ‫ده‌كات‌و كه‌ر بریتی بووه‌ له‌شاده‌ماری‬ ‫ی ئه‌وده‌م ‌ه ك ‌ه گرنگترین‬ ‫ژیانی رۆژان���ه‌ ‌‬ ‫ئه‌ركه‌كانی گواس���تنه‌وه‌ی ئاو بوو‌ه ك ‌ه‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ژیان ‌ه بۆ خه‌ڵك‪ ،‬واتا ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌و كه‌رانه‌ نه‌بوونای ‌ه سه‌رچاوه‌ی ژیان‬ ‫ك ‌ه ئاوه‌ نه‌ده‌گه‌یش���ت ‌ه خه‌ڵكی‪ .‬ئیدی‬ ‫نه‌كتێبه‌ك���ه‌ی ته‌وفی���ق الحكی���م‌و ن ‌ه‬ ‫چیرۆكه‌كانی عه‌قاد‌و ن ‌ه كتێبه‌كه‌ی عادل‬ ‫عه‌ب���دول مغه‌نی هیچی نه‌س���وتێنران‌و‬ ‫كه‌سیش دژیان نه‌وه‌ستان‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی هه‌ت���ا ئێس���تا بیرۆك���ه‌ی‬ ‫دامه‌زراندنی حیزبێ���ك به‌ناوی حیزبی‬ ‫(ك���ه‌ران)ه‌و‌ه به‌مێش���كمدا ناچێ���ت‌و‬ ‫ه���زرم ئه‌و‌ه هه‌رس ن���اكات‌و قه‌ناعه‌ت‬ ‫ب��� ‌ه دیمه‌ن���ی پیاوێكی گ���ه‌وره‌‌و گران‬ ‫ناك���ه‌م كه‌ خۆی ده‌كات به‌ناو باره‌گای‬ ‫حیزبه‌كه‌یدا له‌جیاتی ساڵو ئه‌بێت چه‌ند‬ ‫جارێك پێی له‌ئه‌رز بخشێنێت‌و بزه‌ڕێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م ‌ه مانای ئ���ه‌وه‌ نیی ‌ه ك ‌ه من‬

‫دژ به‌ بوونه‌وه‌رێك���ی وه‌كو (كه‌ر)بم‌و‬ ‫دواتر نیگه‌ران نه‌ب���م له‌وه‌ی په‌یكه‌ری‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك ته‌نها له‌به‌رئه‌وه‌ی (كه‌ر)‬ ‫ه‌‌و بۆینباغی به‌س���توو‌ه بش���ێوێنرێت‪.‬‬ ‫ئاخ���ر خۆ ئ���ه‌و‌ه یه‌ك���ه‌م‌و دوا كاری‬ ‫هونه‌ری نیی ‌ه ك���ه‌ بوونه‌وه‌رێكی وه‌كو‬ ‫كه‌ری كردۆته‌ هێما‪.‬‬ ‫س���اڵی پار لێكۆڵه‌ره‌وه‌یه‌ك���ی یابانی‬ ‫له‌پیس���ایی م���رۆڤ هه‌مبه‌رگرێك���ی‬ ‫دروس���تكرد‌و خواردیشی‌و له‌ته‌له‌فزیۆن‬ ‫پیش���اندرا‪ ،‬ك ‌ه لێیان پرسی بۆ ئه‌مه‌ی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬وت���ی‪ :‬به‌مش���ێوه‌ی ‌ه قه‌یرانی‬ ‫خۆراك چاره‌س���ه‌ر ئه‌بێت‪ .‬كه‌س���یش‬ ‫نه‌چوو به‌گژی���دا‌و نه‌فره‌تیان لێنه‌كرد‌و‬ ‫هه‌مبه‌رگره‌كه‌یان له‌ده‌ست نه‌برد‌و فڕێی‬ ‫بده‌ن‌و خۆشی نه‌درایه‌ دادگا‪.‬‬ ‫ئه‌مان ‌ه هه‌موو ش���ێوازن ب���ۆ ده‌ربڕین‪،‬‬ ‫په‌یكه‌رتاش���یی وه‌ك���و نیگاركێش���ان‬ ‫وه‌كو س���ه‌ماكردن وه‌ك���و گۆرانیبێژیی‬ ‫وه‌كو رۆماننوسین وه‌كو شیعرنوسین‪،‬‬ ‫هیچ���ی له‌هیچی كه‌مت���ر نیی ‌ه له‌ڕووی‬ ‫ئیبداع���ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك���و هه‌م���وو ئه‌وان��� ‌ه‬ ‫شێوازێكه‌ له‌شێوازه‌كانی ده‌ربڕین‪ .‬ئیتر‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌یكه‌ری كه‌رێك یان ش���یعرێك‬ ‫بۆ كه‌ر ی���ان رۆمانێ���ك پاڵه‌وانه‌كه‌ی‬ ‫كه‌رێ���ك بێت ی���ان گۆرانییه‌ك بۆ كه‌ر‬ ‫بێت‪ ..‬له‌كاتێكدا له‌ڕۆژگاری ئه‌مڕۆماندا‬ ‫هێند حاڵ���ه‌ت‌و رووداو‌و به‌س���ه‌رهاتی‬ ‫رۆژانه‌ی سه‌یر‌و سه‌مه‌ره‌ له‌خه‌ڵكانێكی‬ ‫سه‌یروسه‌رمه‌ره‌و‌ه ئه‌بینین پێویستمان‬ ‫به‌وه‌یه‌ نمایشی بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ده‌ریبڕیه‌وه‌‪،‬‬ ‫بیكه‌ین ‌ه ش���یعر‌و سروود یان په‌خشان‬ ‫یان رۆمانێكی له‌سه‌ر بنوسین‌و قسه‌ی‬ ‫لێبكه‌ینه‌وه‌‌و زۆرجاریش له‌گه‌ده‌مانه‌و‌ه‬ ‫بیانهێنینه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆخۆم ك���ه‌ دژ ب ‌ه بیرۆك���ه‌ی حیزبی‬ ‫(كه‌ران)م‪ ،‬به‌اڵم هیچ پێمناخۆش نیی ‌ه‬ ‫ئه‌و حیزب ‌ه بوون���ی هه‌بێت‪ ،‬ئه‌ی ئه‌و‌ه‬ ‫نیی���ه‌ له‌هۆڵه‌ندا كۆمه‌ڵێ���ك هه‌تیوباز‬ ‫كۆمه‌ڵه‌یه‌كیان بۆخۆیان دروستكردوه‌‌و‬ ‫به‌نیازبوون له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێشوودا‬ ‫نوێنه‌ریان بچێته‌ په‌رله‌مانه‌وه‌؟ ئێ خۆ‬ ‫ئه‌و په‌یكه‌ره‌‪ ،‬په‌یكه‌ری هه‌تیوبازێكیش‬ ‫نه‌بوو‪ ..‬ئه‌ی ئه‌و‌ه نییه‌ گه‌ڕه‌ك‌و كۆاڵنی‬ ‫تایبه‌ت ب ‌ه له‌شفرۆشان هه‌ی ‌ه له‌هۆڵه‌ندا‌و‬ ‫كه‌س���یش بۆی نیی ‌ه ببێت ‌ه سه‌رچاوه‌ی‬ ‫سووكایه‌تی‌و هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆیان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌دڵیش���مان نه‌بێت ئه‌توانین به‌الیاندا‬ ‫تێنه‌په‌ڕین‪ ،‬خ���ۆ په‌یكه‌ری (كه‌ر)ه‌ك ‌ه‬ ‫په‌یكه‌ری رووتی ژنێكیش نه‌بوو‪.‬‬

‫ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ی‬ ‫ئێم ‌ه شتی زۆر له‌كه‌ر‬ ‫سه‌یر‌و سه‌مه‌ره‌تری تیا‬ ‫ده‌بینیت كه‌ شایه‌نی‬ ‫شێواندن‌و تێكدان ‌ه نه‌ك‬ ‫په‌یكه‌ری (كه‌ر)ێك ب ‌ه‬ ‫كراس‌و بۆینباغه‌وه‬ ‫ك ‌ه هه‌واڵی شێواندنی په‌یكه‌ری (كه‌ر)‬ ‫ه‌ك���ه‌ی هونه‌رمه‌ن���د زی���ره‌ك میره‌م‬ ‫بیس���ت ئه‌م چیرۆكه‌ك���ه‌ی (كارلیل)‬ ‫م بیركه‌وت���ه‌وه‌ ك ‌ه ده‌ڵ���ێ‪ :‬بیرمه‌ندی‬ ‫ئینگلی���زی (كارلی���ل) به‌پیاوێ���ك ك ‌ه‬ ‫(كارلیل) ناناس���ێت‪ ،‬ئ���ه‌گات‪ ،‬كارلیل‬ ‫كه‌م���ێ ورته‌ورتی ب���ۆ ده‌كات له‌باره‌ی‬ ‫وشه‌یه‌كه‌و‌ه كه‌ لێكدانه‌وه‌كه‌ی نازانێت‪،‬‬ ‫كابراكه‌ له‌كارلیل ئه‌پرس���ێت‪ ،‬ئیش���ت‬ ‫چیی���ه‌؟ كارلی���ل وه‌اڵم���ی ئه‌داته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ڵێ���ت‪ :‬كارم په‌روه‌رده‌كردنی كه‌ره‌‪.‬‬ ‫پیاوه‌كه‌ش له‌وه‌اڵم���دا ئه‌ڵێت‪ :‬جا ك ‌ه‬ ‫ئیش���ت په‌روه‌رده‌كردنی كه‌ره‌‪ ،‬ئیشت‬ ‫ب���ه‌ نوس���ین‌و لێكدانه‌وه‌ی وش���ه‌كان‬ ‫چییه‌؟ كارلیل ئه‌ڵێت‪ :‬ئاخر له‌گه‌ڵ كه‌ر‬ ‫سه‌رقاڵ نیم‪ .‬پیاوه‌كه‌ش ئه‌ڵێت‪ :‬ئه‌ی‬ ‫به‌چی���ه‌و‌ه س���ه‌رقاڵیت؟ كارلیل وه‌اڵم‬ ‫ئه‌داته‌وه‌ ئه‌ڵێت‪ :‬بۆ ئه‌وه‌ سه‌رقاڵم ك ‌ه‬ ‫هه‌روا به‌ (كه‌ری) نه‌مێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه میر‌ه به‌بێ ئه‌وه‌ی مه‌به‌س���تی‬ ‫بووبێت ویس���تبێتی هه‌ندێ بوونه‌وه‌ری‬ ‫تر والێبكات چیدی (كه‌ر) نه‌بن‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كراس‌و بۆینباغ ئه‌پۆشن‪ ،‬یان هه‌وڵێكی‬ ‫دابێ���ت بۆ ئه‌وه‌ی ش���ێوازێك له‌پردی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی له‌نێوان ئ���ه‌و بوونه‌وه‌ره‌ی‬ ‫ك ‌ه پێی ده‌ڵین (ك���ه‌ر)‌و ئاده‌میزاد‪-‬دا‬ ‫دروس���تبكات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی النیكه‌م په‌ی‬ ‫به‌ جی���اوازی‌و خاڵه‌كانی لێكچوونه‌كان‬ ‫بك���ه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ی م���ن ل���ه‌و په‌یكه‌ره‌دا‬ ‫ئه‌مخوێنده‌و‌ه ئه‌و فه‌لس���ه‌فه‌یه‌ بوو ك ‌ه‬ ‫وا له‌ش���ت ‌ه ئاس���اییه‌كاندا‪ .‬ئه‌و كه‌ره‌ی‬ ‫ك ‌ه ب��� ‌ه درێژایی مێ���ژوو چه‌ندین جۆر‬

‫ناوو ناتۆری ناشرین‌و تۆمه‌تی دراوه‌ت ‌ه‬ ‫پ���اڵ‌و چه‌ندین پڕوپاگه‌نده‌ی س���ه‌یر‌و‬ ‫س���ه‌مه‌ره‌ی دواخراو‌ه ك ‌ه شایس���ته‌ی‬ ‫نیی���ه‌‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی له‌پێش پێنج‬ ‫هه‌زار ساڵ له‌مه‌وبه‌ره‌وه‌ سوودی گه‌ور‌ه‬ ‫له‌كه‌ر بین���راوه‌‪ ،‬به‌هۆی ئ���ه‌و هه‌موو‬ ‫سه‌بر‌و خۆڕاگری‌و توانای ته‌حه‌موله‌ی‬ ‫هه‌یه‌ت���ی‪ ،‬ته‌نانه‌ت ده‌گێڕن���ه‌و‌ه گوایا‬ ‫كیلۆپات���رای ش���اژنی فیرعه‌ونیه‌كان‬ ‫شیری كه‌ری خواردۆته‌وه‌ له‌باوه‌ڕیه‌و‌ه‬ ‫ك���ه‌وا باش���ه‌ بۆ س���پێتی پێس���ت‌و‬ ‫ته‌ڕوبڕی‌و پاكبوونه‌وه‌ی‪ .‬هه‌تا دواجار‬ ‫(سه‌عد السغیر)ی گۆرانیبێژ گۆرانیی ‌ه‬ ‫به‌ناوبانگه‌ك���ه‌ی باڵوكرده‌وه‌ (خۆش���م‬ ‫ئه‌وێیت ئه‌ی كه‌ر) مش���تومڕێكی زۆری‬ ‫نایه‌وه‌ هه‌تا وای لێهات به‌الی خه‌ڵكه‌و‌ه‬ ‫ئاسایی بۆوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م كۆمه‌ڵگای���ه‌ی ئێم ‌ه ش���تی زۆر‬ ‫له‌ك���ه‌ر س���ه‌یر‌و س���ه‌مه‌ره‌تری تی���ا‬ ‫ده‌بینی���ت ك���ه‌ ش���ایه‌نی ش���ێواندن‌و‬ ‫تێكدانه‌ نه‌ك په‌یك���ه‌ری (كه‌ر)ێك ب ‌ه‬ ‫ك���راس‌و بۆینباغ���ه‌وه‌‪ ،‬رۆژانه‌ دیمه‌نی‬ ‫وا له‌به‌رچاوم���ان دووب���اره‌ ده‌بن���ه‌و‌ه‬ ‫كه‌ هێڵنج ب���ه‌ ئاده‌می���زاد ده‌هێنێت‌و‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌ماره‌كانمان گرژ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم په‌یكه‌رێكیش نیی ‌ه به‌تاریكی شه‌و‬ ‫بیشێوێنن له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان‪..‬‬ ‫ش���ێواندنی په‌یكه‌رێك ئه‌گه‌ر په‌یكه‌ری‬ ‫(كه‌ر)ێكیش بێت‪ ،‬هیچی له‌شێواندنی‬ ‫پۆسته‌ری گۆرانیبێژێك یان پۆسته‌ری‬ ‫سیاسی‌و حیزبیه‌ك یان سووكایه‌تیكردن‬ ‫ب���ه‌ كه‌س���ایه‌تییه‌كی ناس���راو ی���ان‬ ‫راپێچكردنی رۆژنامه‌نوس���ێك به‌ناهه‌ق‬ ‫بۆ ناو زیندان كه‌متر نییه‌‪ .‬دواجار من‬ ‫ك���ه‌ رێگ ‌ه به‌ خه‌ی���اڵ‌و قه‌ناعه‌تی خۆم‬ ‫ده‌ده‌م دژ ب���ه‌ بیرۆك���ه‌ی حیزبێك بم‬ ‫به‌ناوی (حیزبی ك���ه‌ران)ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫رێز له‌دامه‌زرێنه‌ران‌و ئه‌ندامه‌كانی بگرم‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بیس���ه‌لمێنم ك���ه‌ باوه‌ڕم ب ‌ه‬ ‫جیاوازی بیروڕا هه‌یه‌‌و بتوانم داوا بكه‌م‬ ‫رێز له‌ڕای منیش بگیرێت‪ ،‬نه‌ك به‌وه‌ی‬ ‫بچم باره‌گاكه‌یان بشێوێنم‪ ،‬ئه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫په‌یكه‌ری ش���ێواندوو‌ه ئه‌یتوانی بچێت‬ ‫وێنه‌یه‌ك له‌په‌نا په‌یكه‌ره‌كه‌دا بگرێت‌و‬ ‫ی وردبێته‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫دوای���ی لێ��� ‌‬ ‫تێبگات ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ئه‌و په‌یكه‌ره‌ی‬ ‫بۆچی دروستكردووه‌‪ ،‬ئه‌وسا بێگومانم‬ ‫نه‌یده‌شێواند‪.‬‬ ‫‪venusfaiq@gmail.com‬‬

‫كتێبدۆستی‌‌و كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك ‌ی زیندوو‬ ‫سیروان ژاژلەیی‬ ‫ستونی‌ پێشكه‌وتنی‌ س���ه‌ده‌ی‌ بیسته‌م‪،‬‬ ‫كتێب‌و چاپه‌مه‌نیه‌كانه‌‬ ‫روزولت‬ ‫چه‌ن���د مانگێ���ك له‌مه‌وپێ���ش له‌یه‌كێك‬ ‫له‌گۆڤ���اره‌ ئه‌هلیه‌كان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫وتارێكم له‌س���ه‌ر دابڕانی‌ نێ���وان كتێب‌و‬ ‫گه‌نج باڵوك���ردوه‌ ك���ه‌ تاڕاده‌یه‌كی‌ باش‬ ‫له‌الیه‌ن دۆس���ت‌و هاوڕێیانه‌وه‌ په‌س���ه‌ند‬ ‫بوو‪ ،‬خۆش���به‌ختانه‌ ئه‌مڕۆكه‌ له‌سلێمانی‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تێكی‌ باش له‌س���ه‌ر به‌كلتوركردنی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ كتێب ده‌س���تی‌ پێكردووه‌‪،‬‬ ‫هیوادارم به‌هه‌وڵ���ی‌ هه‌مووالیه‌كمان ئه‌م‬ ‫هه‌ڵمه‌ته‌ فراوان بكه‌ین‌و بیكه‌ینه‌ پرۆژه‌ی‌‬ ‫ستراتیژی‌ جددی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫بێگوم���ان خوێندن���ه‌وه‌‌و كتێبدۆس���تی‌‬ ‫به‌پرۆس���ه‌یه‌كی‌ گرنگ���ی‌ ژیان���ی‌ مرۆڤ‬ ‫داده‌نرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ئاش���كرایه‌ له‌كۆنه‌وه‌‬ ‫تائه‌م���ڕۆ كتێ���ب س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌‌و پڕبه‌یاخ بووه‌ له‌گه‌ش���ه‌كردن‌و‬ ‫به‌ره‌وپێش���چونی‌ ئاس���تی‌ فه‌رهه‌ن���گ‌و‬ ‫داهێنانی‌ تاك‌و كۆمه‌ڵگه‌دا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌ره‌نج بده‌ینه‌ ئه‌و میلله‌تانه‌ی‌‬ ‫ئاره‌زوو هۆگری‌ هه‌میش���ه‌یی‌ كتێبن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌توانین بڵێین به‌شه‌ هه‌ره‌ زیندووه‌كه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ مرۆڤایه‌ت���ی‌ پێكده‌هێن���ن‌و‬ ‫خ���اوه‌ن داهێنانن‌و كاریگ���ه‌ری‌ ئه‌رێنیی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ژیان���ی‌ گ���ه‌ل‌و نه‌ته‌وه‌كانی‌ دی‌‬ ‫دروستكردووه‌‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا ده‌مه‌وێت زیاتر جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاستی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان تاك‌و كتێب بكه‌م‌و‬ ‫هۆكاره‌كانی‌ دروستبوونی‌ فه‌رامۆشی‌‌و ئه‌و‬ ‫بۆشاییه‌ گه‌وره‌یه‌ی‌ نێوان كتێب‌و مرۆڤی‌‬ ‫كوردی‌ بخه‌ینه‌ روو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌مڕۆكه‌ بووه‌ته‌ جێگه‌ی‌ مشتومڕ‌و‬ ‫قس���ه‌كردن‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ بزانین بۆچی‌ له‌دوای‌‬ ‫راپه‌ڕینی‌ س���اڵی‌ ‪ 1991‬له‌كوردس���تاندا‬ ‫س���ه‌رباری‌ دامه‌زراندنی‌ ده‌یان چاپخانه‌‌و‬ ‫دام���ه‌زراوه‌ی‌ چاپك���ردن‌و كردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كتێبخانه‌ له‌زۆرێك ش���ارو شارۆچكه‌كانی‌‬

‫ی نیگه‌رانیی ‌ه‬ ‫جێگه‌ ‌‬ ‫له‌كوردستان فه‌زایه‌ك‬ ‫نیی ‌ه بۆ خوێندنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێوازێك ‌ی مه‌ترسیدار‬ ‫رۆژ به‌ڕۆژ بۆشای ‌ی‬ ‫نێوان كتێب‌و خه‌ڵك‬ ‫به‌ره‌و فراوابوون ده‌ڕوات‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و باڵوكردن���ه‌و‌ه‬ ‫چه‌ن���دان كتێبی‌ فك���ری‌‌و فه‌لس���ه‌فی‌‌و‬ ‫مێژوی‌‌و ئه‌ده‌بی‌‌و‪....‬هتد‪ ،‬كه‌چی‌ س���ه‌یر‬ ‫له‌وه‌دای���ه‌ كێرڤ���ی‌ خوێندن���ه‌وه‌ی‌ كتێب‬ ‫به‌ڕاده‌یه‌كی‌ مه‌ترسیدار هاتۆته‌ خواره‌وه‌‬ ‫به‌جۆرێ���ك تاك خواس���ت‌و حه‌زێكی‌ زۆر‬ ‫الوازی‌ بۆخوێندن���ه‌وه‌ی‌ كتێب‌و گرنگیدان‬ ‫به‌په‌روه‌رده‌ی‌ رۆش���نبیری‌ خودی‌ ماوه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕاده‌ی���ه‌ك به‌ته‌واوی���ی‌ كه‌وتونه‌ته‌ ژێر‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ هه‌ژموون���ی‌ به‌جیهانیبوون‌و‬ ‫فراوانبوونی‌ ته‌كنۆلۆژیا‪ ،‬وه‌ك ئه‌نته‌رنێت‌و‬ ‫س���ه‌ته‌الیت‌و مۆبای���ل‌و ئامرازه‌كان���ی‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌و گه‌یان���دن‪ ،‬به‌جۆرێك هیچ‬ ‫بایه‌خێ���ك‌و گرنگییه‌كی‌ ب���ۆ چاپكردن‌و‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ كتێب نه‌مێنێ‌‪ ،‬ئه‌م جۆره‌‬ ‫پاشه‌كش���ێیه‌ له‌ئ���اره‌زووی‌ خوێندنه‌وه‌‬ ‫گه‌لێك كاریگه‌ری‌ نه‌رێنی‌ له‌سه‌ر الوازبوونی‌‬ ‫ئاستی‌ گه‌شه‌پێدانی‌ رۆشنبیری‌‌و مه‌عریفی‌‬ ‫تاكی‌ ئێمه‌دا داناوه‌‪.‬‬ ‫كاتێك خوێندكاران له‌ئاماده‌یی‌‌و په‌یمانگا‌و‬ ‫زانك���ۆكان ده‌خوێن���ن‪ ،‬ته‌نه���ا مه‌هام‌و‬ ‫خواستی‌ سه‌ره‌كی‌ ته‌واوكردنی‌ خوێندن‌و‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ بڕوانامه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك بره‌ودان‬ ‫به‌ئاس���تی‌ فراوانكردن‌و ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی‌‬ ‫زانیاریی���ه‌ نوێكان‪ ،‬كاتێك خوێندن ته‌واو‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و ده‌چن���ه‌وه‌ ناوكۆمه‌ڵگه‌ ناتوانن‬

‫به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك���ی‌ بچوكی���ش كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌رێنی‌ له‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ دابنێن‪ ،‬له‌بری‌‬ ‫خ���اوه‌ن بڕوانام���ه‌كان ببنه‌ پێش���ه‌نگی‌‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌كان‌و ده‌س���ته‌به‌ركردنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ ته‌ندروس���ت‌و هۆش���یار‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ به‌شێك له‌تاكی‌ كورد‬ ‫بوونه‌ته‌ پاس���یڤ‌و بێ جوڵه‌و كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫ژێ���ر كاریگ���ه‌ری‌ ئ���اره‌زووه‌ بێكه‌ڵ���ك‌و‬ ‫پوچه‌كانه‌وه‌‪ ..‬به‌جۆرێك ته‌كنه‌لۆژیا وای‌‬ ‫له‌هاوواڵت���ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ك���وردی‌ كردوه‌‬ ‫بای���ه‌خ‌و گرنگ ‌ی كتێب به‌ته‌واوی‌ له‌ژیانیدا‬ ‫بخات���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌ركی‌ خ���ۆی‌‌و ته‌واو‬ ‫دابڕاوبێت به‌جیهان ‌ی كتێب‪.‬‬ ‫جێگه‌ی‌ نیگه‌رانییه‌ له‌كوردستان فه‌زایه‌ك‬ ‫نیی���ه‌ ب���ۆ خوێندن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێوازێكی‌‬ ‫مه‌ترس���یدار رۆژ به‌ڕۆژ بۆش���ایی‌ نێوان‬ ‫كتێب‌و خه‌ڵك به‌ره‌و گه‌وره‌تر‌و فراوابوون‬ ‫ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫هه‌ڵب���ه‌ت بایه‌خ���ی‌ خوێن���دوه‌ی‌ كتێب‬ ‫ته‌نها بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ بڕێك له‌زانیاری‬ ‫كورت ناكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫كتێبه‌كان كاریگه‌ری‌ ئه‌رێنی‌ له‌سه‌رئاستی‌‬ ‫گه‌ش���ه‌كردنی‌ ئیلهامبه‌خش���ی‌‌و مه‌عریفی‬ ‫تاك دروس���تده‌كات‌و خه‌الیه‌كانی‌ مێشك‬ ‫زیاتر به‌هێزترده‌كا‌و چێژی‌ زیاتر به‌ هزری‌‬ ‫مرۆڤ ده‌به‌خشێت‌و ئاسۆی‌ بیركردنه‌وه‌و‬ ‫دنیابینی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ تاك بۆ گۆڕانكارییه‌‬ ‫هه‌نوكه‌ی���ی‌ دوورم���ه‌وداكان رۆش���نتر‬ ‫ده‌كاو هه‌ڵس���ه‌نگاندن‌و روانینی‌ لۆژیك‌و‬ ‫بابه‌تیانه‌و دروس���تی‌ بۆ كۆی‌ پێش���هاته‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و فه‌رهه‌نگی���ی‌‌و‬ ‫ناوچه‌یی‌‌و جیهانیی���ه‌كان ده‌بێت‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ كتێب به‌ مرۆڤی‌‬ ‫كوردی‌ ئاشتبكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و كه‌لێنه‌‬ ‫فراوانه‌ی‌ كه‌وتۆته‌ نێوان خه‌ڵك‌و كتێبه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌م بكرێته‌وه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ به‌هه‌ر نرخ‌و‬ ‫جۆرێك بێ���ت هه‌ڵمه‌ت���ی‌ به‌كلتوركردنی‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ ك���ه‌ ئێس���تا له‌ئارادای���ه‌‪،‬‬ ‫به‌هه‌مه‌ئانگ���ی‌ هه‌رس���ێ‌ وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و په‌روه‌رده‌‌و خوێندنی‌ بااڵ‌و‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگ���ی‌ ده‌زگاكان���ی‌ راگه‌یاندن‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌ مه‌ده‌نی���ه‌كان به‌گش���تی‌‌و‬

‫رێكخراوه‌كانی‌ گه‌نج���ان‌و خوێندكاران ب ‌ه‬ ‫تایبه‌تی‌‪ ،‬پالنێكی‌ هه‌مه‌الیه‌ن له‌ئاس���تی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌دا فراوانترو گش���تگیرتر بكرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌ ش���ێوه‌یه‌ك ئ���ه‌م هه‌ڵمه‌ت���ه‌ ببێته‌‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ری‌ فه‌زای���ه‌ك‌و خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رتوكه‌كان بكرێت���ه‌ كلتور‪ ،‬هۆگربوون‌و‬ ‫ئ���اره‌زووی‌ خوێندن���ه‌وه‌ ببێته‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌به‌ه���ا‌و نه‌رێتی‌ ژیان���ی‌ هه‌ریه‌كێكمان‪،‬‬ ‫چونكه‌ی‌ به‌فه‌رامۆشكردنی‌ كتێب له‌الیه‌ن‬ ‫تاكه‌وه‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ رووبه‌ڕووی‌ ته‌نگه‌ژه‌ی‌‬ ‫قوڵی‌ مه‌عریفی‌‌و رۆش���نبیری‌ ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك كاریگه‌ری‌ نه‌رێنیش���ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫الوازبوونی‌ ئینتمای‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیشتمانی‌‬ ‫داده‌نێت‌و ره‌وتی‌ پێشكه‌وتنی‌ كوردستان‬ ‫به‌چه‌قبه‌ستوییه‌كی‌ مه‌ترسیدار ئه‌هڵێته‌وه‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رئه‌نجام كوردس���تان له‌كاروانی‌‬ ‫پێشكه‌وتن‌و گه‌یشتن به‌ ده‌سته‌به‌ركردنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ ته‌ندروست‌و دیموكراسیی‌‌و‬ ‫مه‌ده‌ن���ی‌ به‌جێده‌مێنێ���ت‌و ده‌بێت���ه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك���ی‌ پاس���یڤ‌و ب���ێ‌ ئیراده‌‬ ‫له‌ئاس���ت گۆڕانكاریی���ه‌ خێراكانی‌ دنیای‌‬ ‫ئه‌م���ڕۆدا‪ ،‬له‌كۆتاییدا ئ���ه‌وه‌ ماوه‌ بڵێین‬ ‫خوازیارین هه‌م ده‌سه‌اڵت‌و هه‌م رێكخراوه‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌‌و رۆشنبیریه‌كان بۆ ئه‌م كێشه‌یه‌‬ ‫به‌په‌رۆش���ه‌وه‌ بی���ر له‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬بۆئه‌وی‌ وه‌ك گ���ه‌الن له‌گه‌ڵ‬ ‫كتێب���دا ئاوێت���ه‌ بی���ن‪ ،‬ت���ا كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫كوردس���تانیش پرۆس���ه‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫تێكه‌ڵ به‌ویستی‌ خه‌ڵكی‌ بكرێت‪ ،‬له‌پێناو‬ ‫مسۆگه‌ركردنی‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ خوێنده‌وار‌و‬ ‫كتێبدۆست‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ وته‌یه‌ك ‌ی گرنگی‌ نوس���ه‌ری‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ جیهانی‌ ڤیكت���ۆر هۆگۆ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ده‌ڵی‌ "خۆش���به‌خت كه‌سێكه‌ به‌یه‌كێ‌‬ ‫له‌م دوو شته‌ ده‌گات‪ ،‬یا كتێبه‌ چاكه‌كان‪،‬‬ ‫یان هاوڕێ‌ چاكه‌كان"‪ ،‬ماوتسیتۆنگ‪-‬یش‬ ‫ده‌ڵێ‌ "رۆش���نبیری‌ ده‌بێته‌ دووه‌م لێدانی‌‬ ‫دڵ���ی‌ مرۆڤ" یاخ���ود پێیوای���ه‌ "مرۆڤی‌‬ ‫بێ‌ رۆش���نبیریی وه‌ك جه‌س���ته‌یه‌كی‌ بێ‌‬ ‫گیان وایه‌"‪ ،‬كه‌واته‌ زۆرگرنگه‌ پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌و كتێبدۆس���تی‌ بكه‌ینه‌ خه‌می‌‬ ‫جددی‌‌و پرسێكی‌ ستراتیژی‌‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫شەڕانییەت‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫زاراوەی ش���ەڕ (‪ )Evil‬له‌زمانی کوردیدا‬ ‫دژ ب���ە خێر دێت‌و له‌هەمانکاتیش���دا وەکو‬ ‫زاراوەیەکی هاوتا بە جەنگ بەکاردەھێنرێت‪.‬‬ ‫بەشێوەیەکی گشتی ئەم زاراوەیە لەجیهانی‬ ‫فیکردا هەڵگری دوو جەمسەرە‪ ،‬یەکەمیان‬ ‫رەهەندێکی تیۆلۆگی هەیە‌و ئەویتریش���یان‬ ‫سایکۆلۆژی‪ .‬من لێرەدا بەمانا ئۆنتۆلۆژی‌و‬ ‫ئێتیکییەک���ەی وەکو ھێزێک���ی ناو بوون‬ ‫بەکاریدەھێنم‪.‬‬ ‫ش���ەڕانییەت ق���ووڵ نیی���ە‪ ،‬چونک���ی‬ ‫هەموو کەس���ێکی ش���ەڕانی له‌جەوهەردا‬ ‫کەس���ایەتییەکی بێناوەڕۆک‌و رووکەش���ە‪.‬‬ ‫هەموو ئەو گەورەییەی کەس���ی ش���ەڕانی‬ ‫ب���ۆ خ���ۆی دروس���تکردووە‪ ،‬هەیبەتێکی‬ ‫رووکەش���ییانە‌و پڕدەمامک���ە‪ .‬بە البردنی‬ ‫ئ���ەم ف���ەزا نماییش���گەراییەی کە ش���ەڕ‬ ‫ب���ۆ دەرەوەی خ���ۆی دروس���تیدەکات‪،‬‬ ‫بێناوەڕۆکیی کەس���ایەتییە شەڕانییەکان‬ ‫دەردەکەوێ���ت‪ .‬زۆرین���ەی س���ەرۆکەکان‬ ‫له‌کات���ی قس���ەکردندا ئ���ەو دەمامکانەی‬ ‫خۆی���ان فڕێ���دەدەن‌و دیکتاتۆرەکانی���ش‬ ‫لەکاتی کەوتنیاندا بەتەواوی رووتدەبنەوە‪.‬‬ ‫تەنها دەس���ەاڵت دەتوانێت ئەو سیحرە بە‬ ‫شەڕانییەت ببەخشێت‌و تەنها دەسەاڵتیشە‬ ‫ئەم کەس���ە شەڕانییانە دەکات بە تراژیدیا‬ ‫ی���ان کۆمیدیا‪ .‬دەس���ەاڵت دیکتاتۆرەکان‬ ‫وەک���و بوونەوەرێ���ک نمایش���دەکات ک���ە‬ ‫له‌دۆخ���ی کەماڵدان‪ ،‬پڕن له‌ش���ەهامەت‌و‬ ‫زانین‪ ،‬وەکو س���ەرۆکی مێژوویی‌و حەکەم‌و‬ ‫حەکیمی لێوانلێو له‌ئازایەتیی‌و جوامێریی‪.‬‬ ‫گەر دەسەاڵت لەم کەسانە بسەندرێتەوە‪،‬‬ ‫کۆی بونیادی کەسایەتییان بەشێوەیەکی‬ ‫رادیکال دەگۆڕێ���ت‌و جەوهەری زۆرینەیان‬ ‫ئاش���کرادەبێت کە چەندە ب���ۆش‌و الواز‌و‬ ‫ترسنۆکن‪ .‬ش���ەڕانییەت دۆخێکە له‌نێوان‬ ‫مردن‌و ژیان���دا خۆی بەرجەس���تەدەکات‪.‬‬ ‫کەس���انی ش���ەڕانی کەس���گەلێکن کە نە‬ ‫ب���ە ت���ەواوی دەم���رن‌و نە ب���ە تەواویش‬ ‫دەژی���ن‪ .‬وێناکردنی کەس���انی ش���ەڕانی‬ ‫له‌خەی���اڵ‌و فەنتازیی���ای ئێم���ەی مرۆڤدا‬ ‫وەک���و جانەوەرەی خوێنم���ژ‌و دێو‌و درنج‪،‬‬ ‫فڕێدانی ئ���ەم بوونەوەرانەیە بۆ ناو زۆنی‬ ‫نەم���ردن‌و نەژی���ان‪ ،‬فڕێدانیان���ە ب���ۆ ناو‬ ‫جوگرافی���ای نھێن���ی‌و مێ���ژووی تاریک‌و‬ ‫ژیان���ی ش���اراوە‪ .‬مێ���ژووی ئەدەبییاتی‬ ‫مرۆییمان پڕە له‌سەرس���امیی بە ئازایەتی‬ ‫یان وەحش���ەتناکیی کەسە شەڕانییەکان‪.‬‬ ‫شەڕانییەت بەبێ ترس ناتوانێت هەیبەتی‬ ‫خۆی رابگرێت‌و بەبێ وەحش���ەتیش رێز‌و‬ ‫نوازش‪ .‬هەموو دەرکەوتنێکی شەڕانییەکان‬ ‫له‌ناو رووبەری هەقیقەتدا رووتکردنەوەیانە‬ ‫لەو دەمامکانەی بۆ خۆیان دروستکردووە‪،‬‬ ‫ه���ەروەک چۆن له‌چیرۆک���ی دراکوال باس‬ ‫لەوە دەکات ک���ە ڤامپایەرەکان له‌ڕووناکی‬ ‫دەترسن‌و هەموو بەرکەوتنێکی تیشکی خۆر‬ ‫لەسەر جەستەیان دەبێتە ھۆکاری سوتان‌و‬ ‫مردنیان‪ .‬شەڕانییەت الی تیۆلۆگێکی وەکو‬ ‫تۆماس فۆن ئەکوین بریتییە له‌کەموکوڕیی‬ ‫„بوون“‪ .‬وات���ە لەنگییەک له‌بووندا‌و خراپی‬ ‫گێڕان���ی وەزیفەیەک لەن���او بووندا دەبێتە‬ ‫ھۆکاری س���ەرهەڵدانی شەڕ‌و خراپەکاریی‪.‬‬ ‫گەر ئەم بۆچوونە وەربگێڕینە سەر واقیعی‬ ‫سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی دەبێت بپرسین ئایا‬ ‫جینۆس���اید کەموکوڕیی بوونە‌و خەلەلێکی‬ ‫وەزیفیی ناو بوونە یان دەبێت بە کەرەسە‌و‬ ‫میتۆدی تر بیخوێنینەوە؟‬ ‫دەش���ێت ئێم���ە (ت���ا)ی ل���ەش وەک���و‬ ‫ش���ەڕ س���ەیربکەین‌و بڵێین دەرکەوتێکی‬ ‫خراپەکاریی���ە ک���ە رووبەڕووی جەس���تە‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم نادروس���تە تاگرتن بە‬ ‫خ���ودی خراپەکارییەک���ە بزانین‪ ،‬چونکی‬ ‫ھۆکارە سەرەکییەکەی له‌شوێنێکی تردایە‪.‬‬ ‫ش���ەڕانییەت ش���تێک نییە ل���ه‌دەرەوەڕا‬ ‫پەالمارم���ان ب���دات‪ ،‬بەڵکو ش���ەڕانییەت‬ ‫دۆخێکی ناوەکییە‌و له‌ناوەوەڕا جەس���تەی‬ ‫فیزیک���ی‌و کۆمەاڵیەتیم���ان هەڵدەکۆڵێت‌و‬ ‫ل���ەکاری دەخات‌و ھێ���زی بەردەوامبوونی‬ ‫لێدەس���ەنێتەوە‪ .‬هەر ئەمەش���ە وادەکات‬ ‫هەموو چارەس���ەرکردنێکی رووکەشییانەی‬ ‫ش���ەڕانییەت مانای فەرامۆشکردنی چاوگە‬ ‫س���ەرەکییەکانی س���ەرهەڵدانی خ���ودی‬ ‫کێشەکە بێت‪.‬‬ ‫ترسناکترین دۆخ کە شەڕ بەرهەمیبهێنێت‬ ‫بریتیی���ە له‌نۆرمالیزەب���وون‌و مومیللی���ی‪.‬‬ ‫شەڕکردن لەگەڵ شەڕانییەت ئاسان نییە‪،‬‬ ‫چونکی ش���ەڕانییەت هەوڵ���ی بەردەوامی‬ ‫ئەوە دەدات کە کۆششی مرۆڤ بۆ رێگرتن‬ ‫له‌خراپەکاریی بێمانا بکات‌و وەکو دۆخێکی‬ ‫ئەبەدیی یان وەستاو وێنای خۆی بکات‪.‬‬ ‫شەڕانییەت له‌واڵتی ئێمەدا چووەتە دۆخی‬ ‫بێمانابوونەوە‪ .‬بێماناب���وون بەو مانەیەی‬ ‫کە چیدی باسکردنی شەڕانییەت هەڵگری‬ ‫رەگەزی مومولییە‪ ،‬چونکی بووەتە مایەی‬ ‫بێتاقەتیی ئینسانەکان له‌خودی مەسەلەکە‌و‬

‫نائومێدبوون له‌چاکبوونەوە‌و باش���کردن‪.‬‬ ‫مەترس���یی ئەم دۆخەش ل���ەوەدا نییە کە‬ ‫ش���ەڕانییەت ھێزێکی گەورەی هەیە‌و ئێمە‬ ‫پێی ناوێرین‪ ،‬بەڵکو لەوەدایە کە حاڵەتێکی‬ ‫س���ایکۆلۆژی بەرهەمبهێنێ���ت ک���ە ھێزی‬ ‫ئومێد‌و ھیوام���ان تێدا بکوژێت‌و هەوڵەکان‬ ‫بێهوودەبکات‌و پووچێتی���ی بچێنێت‪ .‬ئەم‬ ‫دۆخەش دەمانخاتە ناو بازنەیەکی داخراو‬ ‫کە دەتوانین بە نۆرمالیزەبوونی شەڕانییەت‬ ‫لەقەڵەمیبدەی���ن‪ .‬بۆ نموون���ە گەندەڵیی‬ ‫دەبێت بە دۆخێکی ئاسایی‌و ئەو شتەی کە‬ ‫پێیدەگوترێت شەڕی بەدامودەزگاییکردنی‬ ‫سیس���تەم لەبەردەم بەدامودەزگاییبوونی‬ ‫خ���ودی گەندەڵی���دا چۆکدادەنێ���ت‪ .‬ب���ە‬ ‫مانایەکی تر لەو چرکەساتەی کە گەندەڵیی‬ ‫بەدامودەزگایی دەکرێت‪ ،‬لەوێدا باسکردنی‬ ‫بەدامودەزگاییکردن���ی دەس���ەاڵت دەبێتە‬ ‫گاڵتەجاڕییەکی سیاسیی‪.‬‬ ‫دیوی ئەودیوی ئەم هاوکێش���ەیەش کەمتر‬ ‫مەترس���یدارتر نییە‪ ،‬چونکی ئاساییبوونی‬ ‫ش���ەڕانییەت مان���ای نائاس���اییبوون‌و‬ ‫بێمانابوونی لێپرس���ینەوەی ئێتیکییانەیە‬ ‫له‌تاوان‪ .‬هەر ئەمەش وادەکات باسکردنی‬ ‫بەردەوام���ی دادگاییکردن���ی تاوانباران���ی‬ ‫ئەنفال تا دەگات���ە دادگاییکردنی بکوژانی‬ ‫قوربانیانی هەڤدەی ش���وبات‌و دۆزینەوەی‬ ‫دەس���تە ش���اراوەکانی پش���ت گەندەڵییە‬ ‫گ���ەورەکان ببن ب���ە حیکایەت���ی مێش‪.‬‬ ‫ئەم واقیع���ە متەش وامان لێ���دەکات کە‬ ‫ھیچ ش���تێک ویژدانم���ان نەهەژێنێت‪ ،‬ھیچ‬ ‫تاوانێک وەک���و بەدکاریی مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫نەکرێت‌و ھیچ رووداوێک نەبێت بە رووداو‪،‬‬ ‫ھیچ کارەس���اتێک نەبێت بە کارەس���ات‌و‬ ‫ھیچ هاوارێک نەبیس���تین‪ .‬هەموو شتەکان‬ ‫ئاس���ایی بێنە بەرچاو‌و رێچکەی ئاس���ایی‬ ‫خۆیان بگرن‌و س���بەی بیرم���ان بچێتەوە‪.‬‬ ‫کۆمەڵ���گای ش���ەڕانییەت کۆمەڵگایەک���ی‬ ‫بێویژدانە‪ .‬کۆمەڵگای سیاسیی کوردستان‬ ‫کۆمەڵگایەکە له‌پەیوەندییەکی زۆر ئاڵۆزدا‬ ‫لەگەڵ خۆی‌و لەگ���ەڵ دەزگاکانیدا دەژی‪.‬‬ ‫یەکێک له‌خەس���ڵەتەکانی ئەم کۆمەڵگایە‬ ‫الوازبوون���ی بڕوا‌و ئومێدە ب���ە الوازکردنی‬ ‫ھێ���زی ش���ەڕانییەت لەن���او کۆمەڵگادا‪.‬‬ ‫توندوتیژی���ی پەیوەندییە سیاس���ییەکان‬ ‫تەنها توندوتیژیی ھێزە سیاسییەکان نییە‬ ‫لەگەڵ یەکتر‪ ،‬بەڵکو ش���ۆڕبوونەوەی ئەم‬ ‫دیاردەیەیە بۆ ناو ک���ۆی جومگەکانی ناو‬ ‫کۆمەڵگا‌و پەیوەندییە ئینس���انییەکانمان‪.‬‬ ‫توندوتیژیی بەرامبەر بە ژنان‌و بیرازکردنی‬ ‫من���دااڵن‌و وێرانکردن���ی ژینگە ب���وون بە‬ ‫بەشێک له‌کاراکتەری گش���تیی کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫ئەمەش مانای ئەوەیە کە شەڕانییەت کاری‬ ‫خۆی کردووە‌و بووە بە دۆخێکی نۆرماڵی‬ ‫رێکخس���تنی پەیوەندیی���ە کۆمەاڵیەت���ی‌و‬ ‫سیاسییەکانمان‪.‬‬ ‫پرس���ی س���ەرەکی ئینس���انی ئێم���ە لەم‬ ‫چرکەساتەدا بریتییە له‌„بۆچی“؟ ئەمەش‬ ‫نەک بەو مانایەی بەدوای روونکردنەوەیەکدا‬ ‫بگەڕێین بۆ ئەو هەموو کارەساتە ئینسانی‌و‬ ‫سیاس���یی‌و ژینگەییان���ەی ک���ە له‌واڵتی‬ ‫ئێم���ەدا روودەدەن‪ ،‬بەڵکو ب���ەو مانایەی‬ ‫ئەم هەموو ش���ەڕانییەتە تاکەی‪ .‬پرسەکە‬ ‫ھێندەی گازندە‌و گلەییە له‌سیاس���ەت کە‬ ‫پەیوەندییە ئینسانییەکانمان رێکدەخات‪،‬‬ ‫ھێندە خواس���تی شڕۆڤەکاریی نییە بۆ ئەو‬ ‫پرسیارە‪ .‬ئەم پرسیارە له‌جەوهەردا پرسە‬ ‫له‌لۆژیکی ن���اوەوەی ش���تەکان‌و ونبوونی‬ ‫لۆژیکە له‌بەڕێوەبردنی ژیاندا‪.‬‬ ‫ئایا ئێمە پێویستمان بە چەند شەڕانییەت‬ ‫هەیە تاوەکو له‌خێ���ر تێبگەین؟ ئایا ئەوە‬ ‫جەنگە فێری ئاشتیمان دەکات؟ ئایا تاوەکو‬ ‫بەدکاریی نەبینین فێری خێرخواھیی نابین؟‬ ‫ئەم پرس���یارانە دەش���ێت وامان لێبکەن‬ ‫له‌بوون���ی ئینس���انیی خۆم���ان رابمێنین‌و‬ ‫بێبەزییان���ە هەوڵی تێگەش���تن له‌مێژووی‬ ‫خۆم���ان بدەین‪ ،‬ب���ەاڵم ئەم پرس���یارانە‬ ‫قەد ناتوان���ن ئەوەمان ب���ۆ روونبکەنەوە‬ ‫کە بۆچی کۆمەڵگای کوردس���تان ئەنفالی‬ ‫بین���ی‌و ویژدانی سیاس���یی تاوەکو ئەمڕۆ‬ ‫رێگەی ن���ادات تاوانکارانی بدات بە دادگا؛‬ ‫ناتوانن ئەوەمان بۆ روونبکەنەوە کە بۆچی‬ ‫ش���ەڕی چەندس���اڵەی ناوخۆیی نەبوو بە‬ ‫خاڵی دابڕان بۆ س���اڕێژبوونی برینەکان‌و‬ ‫دروس���تکردنی نەتەوەی���ەک ک���ە نەفرەت‬ ‫له‌توندوتیژی���ی سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‬ ‫بکات‌و ئاشتی کۆمەاڵیەتی‌و سیاسیی بکات‬ ‫بە پرنسیپی پێکەوەژیان؛ ناتوانن ئەوەمان‬ ‫ب���ۆ روونبکەن���ەوە کە بۆچ���ی گەندەڵیی‬ ‫ش���ەڕانییەت‬ ‫بەداموودەزگاییک���راوە‌و‬ ‫نۆرمالیزەک���راوە‌و ناتوان���ن ئەوەم���ان بۆ‬ ‫روونبکەن���ەوە ک���ە پێش���ئەوەی دوژمنی‬ ‫دەرەوە دروستبکەینەوە چۆن دوژمنایەتیی‬ ‫له‌ن���او کۆمەڵگاکەی خۆماندا نەھێڵین‪ .‬دوا‬ ‫پرسیار ئەوەیە‪ .‬ئایا ئێمە پێویستمان بەم‬ ‫هەموو شەڕانییەتە هەیە تاوەکو بانگەشەی‬ ‫مرۆڤبوون بکەین؟‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫ده‌ینوسێت‬

‫تورکیا‌و به ده‌وڵه‌تبوونی‬ ‫هه‌رێمی کوردستان‬ ‫(‪)١‬‬ ‫به پێچه‌وان���ه‌ی ئه‌و دیده‌وه که ده‌ڵێت‬ ‫"تورکی���ا ن���ەک هەڵگ���ری پ���رۆژەی‬ ‫دامەزراندن���ی دەوڵەتی ک���وردی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو یەکێک���ە لەڕێگرە هەرە گەورە‌و‬ ‫س���ەرەکییەکانی"؛ ئێمه لێره‌دا قس���ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و پالن‌و گۆڕانکاریانه ئه‌که‌ین‬ ‫که به پێچه‌وان���ه‌ی ئه‌م ئارگومێنته‌یه‪.‬‬ ‫دی���دی ئێمه ب���ه‌م ش���ێوه‌یه‪ ،‬تورکیا‬ ‫بۆ وه‌ده‌س���تهێنانی س���ه‌قامگیرییه‌کی‬ ‫ئاب���وری‌و وزه‌ی���ی‌و سیاس���ی رێگه به‬ ‫هه‌رێمی کوردس���تان یان له‌ڕاس���تیدا‬ ‫وه‌ک پێداویستییه‌کی سه‌قامگیربوونی‬ ‫ئابوری‌و سیاسی‌و جیوپۆله‌تیکی خۆی‬ ‫رێگ���ه ئه‌دات که هه‌رێمی کوردس���تان‬ ‫ببێته ده‌وڵه‌ت‪ .‬ئێمه وه‌ك چاودێرێکی‬ ‫ب���واری تورکی���ا‪ ،‬ده‌مێکه هه‌س���ت به‬ ‫گه‌ش���ه‌ی بوارێکی وه‌ه���ا ده‌که‌ین‪ .‬بۆ‬ ‫ئه‌مه پالنی کتێبی داهاتوومان بۆ ئه‌م‬ ‫بواره ته‌رخانکردووه‪.‬‬ ‫دووره‬ ‫ئێم���ه‬ ‫ئارگومێنت���ی‬ ‫له‌پڕوپاگه‌نده‌ی سیاس���ی‌و هه‌ڵویس���ت‬ ‫وه‌رگرتن‪ ،‬به‌ڵکو راڤه‌کردنی واقیعه به‬ ‫پش���ت به‌س���تن به زانیاری‌و پاشخان‌و‬ ‫تیوره‌کان‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی تورکی���ا ب���ه باش���وری‬ ‫کوردس���تانه‌وه ره‌هه‌ن���دی مێژووی���ی‪،‬‬ ‫جوگراف���ی‪ ،‬ئاب���وری‪ ،‬وزه‌ی���ی‪،‬‬ ‫جیوپۆله‌تیک���ی هه‌ی���ه‪ .‬هه‌م���وو ئه‌م‬ ‫ره‌هه‌ندان���ه راس���ته‌‌وخۆ په‌یوه‌‌‌س���تن‬ ‫به گۆڕان���ی تورکیا له‌ناوخ���ۆدا‪ .‬ئێمه‬ ‫لێ���ره‌دا به کورتی ئام���اژه به هه‌ریه‌ک‬ ‫له‌م بوارانه ئه‌ده‌ین‪ ،‬بۆ پاڵپش���تکردنی‬ ‫ئارگومێنته‌که‌مان‪.‬‬ ‫ل���ه‌ڕووی مێژوویی���ه‌وه ده‌توانرێت‬ ‫میتۆدی ماوه‌ی درێژ (لۆنگ دیوره‌یی)‬ ‫به‌کارببرێت به گه‌ڕانه‌وه بۆ سه‌رهه‌ڵدانی‬ ‫شێوازی سیسته‌‌می مۆدرێن له‌ناوچه‌که‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی سه‌فه‌وی‌و عوسمانی (‪ ،)١‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه بۆ ئه‌و ساته‌وه‌خته ده‌گه‌ڕێینه‌وه‬ ‫که س���ه‌رهه‌ڵدانی ئه‌گه‌ری گۆڕانکاری‬ ‫له‌جوگرافیای ناوچه‌ک���ه‌دا روویدا‪ .‬ئه‌م‬ ‫س���اته‌وه‌خته ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه بۆ گرتنی‬ ‫کوێت له‌الیه‌ن عێراقه‌وه‪ .‬ئه‌و که‌س���ه‌ی‬ ‫که پێش���بینی گۆڕانکاری نه‌خش���ه‌ی‬ ‫ناوچه‌که‌ی ک���رد‪ ،‬تورگۆت ئۆزال بوو‪.‬‬ ‫(ئه‌وه‌ی شایانی باسه‪ ،‬ئۆزال گرنگترین‬ ‫س���ه‌رۆکی تورکیایه پاش ئه‌تاتورک که‬ ‫‌له‌ڕاستیدا هه‌وڵی هێنانه ئارای کۆماری‬ ‫دووه‌می دا‪ ،‬به‌اڵم به‌ته‌واوی به ئه‌نجام‬ ‫نه گه‌یش���ت)‪ .‬ئۆزال بڕوای وابوو پاش‬ ‫گرتن���ی کوێت‪ ،‬عێ���راق چیدی عێراقی‬ ‫کۆن نابێت‪ .‬ب ‌ه نیسبه‌ت ئه‌وه‌ی عێراقی‬ ‫س���تراکتۆرێکی ده‌س���ه‌اڵتی ج���ودای‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئ���ۆزال له‌مباره‌ی���ه‌وه ده‌ڵێت‬ ‫پێویسته له‌م پرۆسه‌یه‌دا به‌شداربم (‪.)٢‬‬ ‫جه‌نگی���ز چاندار که رۆژنامه‌نوس���ێکی‬ ‫ناس���راوی تورک‌و راوێژکاری ئۆزال بوو‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئ���ۆزال ئه‌وه‌ی بینی که عێراق‬ ‫چیدی واڵتێک نابێت له‌س���ه‌نته‌ره‌وه به‬ ‫تۆکمه‌یی حوکم بکرێت (‪ .)٣‬له‌ڕاستیدا‬ ‫ئ���ۆزال قس���ه له‌س���ه‌ر کۆنفدراڵیه‌تی‬ ‫عێراق ئ���ه‌کات (چاوپێکه‌تن رۆژنامه‌ی‬ ‫الحیات ‪ .)١٩٩١/٢/١٧‬هه‌ر له‌م دیده‌وه‬ ‫بوو که تورکیا دژ به عێراق له‌ش���ه‌ڕدا‬ ‫به‌شداربوو وه‌ک یه‌که‌م چاالکی جه‌نگی‬ ‫له‌ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا له‌مێژووی نوێی‬ ‫تورکی���ادا‪ ،‬که بۆخۆی ئاماژه‌ی گۆڕانی‬ ‫گه‌وره‌ی سیاس���ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی تورکی‬ ‫بوو‪ .‬قسه‌یه‌کی به‌ناوبانگی ئۆزال هه‌یه‬ ‫که ده‌ڵێت‪ :‬ده‌مه‌وێت له‌سه‌ر مێزه‌که‌بم‬ ‫نه‌ک له‌مێنیوکه‌دا بم (‪ .)٤‬ئه‌م گۆڕانه‬ ‫رادیکاڵ���ه‌ی ئۆزال له‌ڕووی سیاس���ه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه ب���ێ بنه‌ما نه‌ب���وو‪ ،‬له‌ناوخۆدا‬ ‫ئۆزال په‌یڕه‌وک���ه‌ری ئابوری نیولیبرال‬ ‫ب���وو که ب���ووه ه���ۆی هاتن���ه ئارای‬ ‫بۆرژوا ئیس�ل�امیه‌کانی ئه‌نادۆڵ (‪،)٥‬‬ ‫(له‌مب���اره‌وه ئه‌ده‌بیاتێکی بێش���ومار‬ ‫هه‌یه)‪.‬‬ ‫له‌ئه‌نجام���ی سیاس���ه‌ته‌کانی ئۆزال‬ ‫کۆمه‌ڵێ���ک گۆڕانکاری هاتن���ه ئاراوه‪:‬‬ ‫هه‌ڵکشانی ئیسالمیه‌کان‪ ،‬چاالکبوونی‬ ‫سیاس���ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی تورکی���ا‪ ،‬وه‬ ‫گه‌شه‌ی ئابوری ناو تورکیا‪ .‬ئه‌مه یانی‬ ‫تورکیایه‌ک که به دیدێكی ئیسالمیانه‌وه‬ ‫گه‌ش ‌ه ئه‌کات له‌ڕۆژهه‌اڵتێکی ناوه‌ڕاستی‬ ‫گۆڕاودا‪ .‬وه یه‌کێک له‌خه‌ونه دێرینه‌کان‌و‬ ‫پێداویستیه بنه‌ڕه‌تیه‌کانی ئه‌م گه‌شه‌یه‬

‫کوردستانی باشوره‪.‬‬ ‫له‌کات���ی گه‌ش���تنی ئیس�ل�امیه‌کان‬ ‫به ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬ئه‌و ده‌ق���ه‌ی که وه‌ك‬ ‫مانیفیستۆیه‌ک وایه بۆ جێبه‌جێکردنی‬ ‫سیاس���ه‌تیان ب���ه تایبه‌ت سیاس���ه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌یان‪ ،‬ده‌قی ستراتیژیه‌تی قوڵی‬ ‫ئه‌حم���ه‌د داود ئۆغلۆ‪-‬ی���ه‪ .‬ئه‌م کتێبه‬ ‫پێویستی به لێکۆڵینه‌وه‌ی قووڵ هه‌یه‬ ‫له‌دیدی کورده‌وه‪ ،‬ئێم���ه لێره‌دا له‌به‌ر‬ ‫که‌می بوار ته‌نها ب���ه خێرایی ئاماژه‌ی‬ ‫پێئه‌که‌ی���ن‪ ،‬له‌پ���رۆژه‌ی کتێبه‌که‌مان‬ ‫چاپته‌رێک���ی تایبه‌ت���ی ب���ۆ ته‌رخان‬ ‫ده‌که‌ی���ن‪ .‬له‌الپ���ه‌ڕه‌ی ‪١٥٤‬دا ئۆغڵ���ۆ‬ ‫ده‌نوس���ێت (چاپی عه‌ره‌بی ده‌قه‌که)‬ ‫(اما النف������ط االذری‪‌،‬و الموارد المائیه‬ ‫فی شرق االناضول‪ ،‬والموارد النفطیه فی‬ ‫شمال العراق‪ ،‬فتش������کل وعده متکامله‬ ‫‌من الناحیه الجیواالقتصادیه‪ .‬وال یمکن‬ ‫فصل التطورات التی تحدث علی هذین‬ ‫الخطین الجیوسیاسی‌و الجیواالقتصادی‬ ‫عن بعضها البعض‪ ،‬لذلک من الضروری‬ ‫تطویر سیاس������ه غرب اس������یویه)‪ .‬پاشان‬ ‫له‌الپ���ه‌ڕه‌ی ‪١٥٥‬دا درێ���ژه‌ی پێئه‌دا‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪‌:‬و فی المراحل القریبه القادمه‬ ‫سیصبح من غیر الممکن بای شکل من‬ ‫االش������کال التفکیر بهذه المناطق بشکل‬ ‫منفصل‪ .‬دیاره کتێبه‌ک���ه‌ی ئۆغڵۆ به‬ ‫روونی ئام���اژه‌ی ئه‌وه‌مان پێئه‌دات که‬ ‫تورکی���ا له‌هاتنه‌وه‌یدا ب���ۆ رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست ده‌خوازێت چۆن بێت‪ .‬یه‌کێک‬ ‫له‌م ئاماژه گرنگانه کاریگه‌ری ئابورییه‬ ‫به مۆدێلی ئه‌ڵمانی‪ :‬ئه‌ویش به کورتی‬ ‫بریتییه له‌گه‌شه‌ی ئابورییه‌کی به‌هێز که‬

‫تورکیا‬ ‫له‌میانه‌ی گه‌شه‌یدا‬ ‫ناچارده‌بێت‬ ‫له‌سیاسه‌تی خاک‌و‬ ‫سه‌ربازییه‌وه‬ ‫بگوێزێته‌وه بۆ‬ ‫بازرگانی‌و ئابوری‬

‫وه‌ها ئه‌کات ئه‌وه‌ی له‌ڕووی سه‌ربازییه‌وه‬ ‫به ده‌ست نه‌هات له‌ڕووی ئابورییه‌و به‬ ‫ده‌ست بێت (الپه‌ڕه‌ی ‪١٧٢‬و ‪ .)١٧٣‬ئه‌م‬ ‫شێوازه به ئاش���کرا بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌یه‬ ‫که واڵتان���ی ده‌وروبه‌ری تورکیا بکرێته‬ ‫پاش���کۆی تورکیا ب���ۆ فه‌راهه‌مبوونی‬ ‫بااڵده‌ستی تورکیا‪ .‬ئه‌وه‌ی ئاشکرایه که‬ ‫تورکیا له‌قۆناغی گواستنه‌وه‌دایه به‌ره‌‌و‬ ‫ئه‌م ئامانجه‪ .‬له‌ده‌رئه‌نجامی گۆڕانکاری‬ ‫ب���ه‌ره‌و فه‌راهه‌مبوون���ی ئ���ه‌م ئامانجه‬ ‫تورکی���ا ده‌بێت���ه واڵتێک���ی بازرگانی‪،‬‬ ‫چه‌مکی واڵتی بازرگانی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ‬ ‫ریتچارد رۆسیکره‌ینس (‪ .)٦‬به‌ڕای ئه‌م‬ ‫واڵتان له‌میانه‌ی گه‌شه‌یاندا ناچارده‌بن‬ ‫له‌سیاس���ه‌تی خ���اک‌و س���ه‌ربازییه‌وه‬ ‫بگوێزن���ه‌وه ب���ۆ بازرگان���ی‌و ئابوری‪.‬‬ ‫ئه‌م گواس���تنه‌وه‌ی ‌ه گۆڕانکاری به سه‌ر‬ ‫ش���ێوازی په‌یوه‌ن���دی واڵت���دا دێنێت‬ ‫له‌گه‌ڵ واڵتانی ت���ردا‪ .‬له‌الپه‌ڕه‌ی ‪٢٨‬دا‬ ‫رۆس���یکرینس به‌راوردکاری نێوان ئه‌م‬ ‫دوو سیاس���ه‌ته ئ���ه‌کات‪ ،‬ده‌رئه‌نج���ام‬ ‫ئه‌وه‌یه که ده‌وڵه‌تی بازرگانی (تره‌یدنگ‬ ‫س���ته‌یت) رێگرنییه له‌گه‌شه‌ی واڵتانی‬ ‫ت���ر‪ .‬له‌کاتێکدا ده‌وڵه‌تی س���ه‌ربازی‌و‬ ‫تێره‌تۆری ده‌ترسێت له‌گه‌شه‌ی واڵتانی‬ ‫تر‪ .‬هه‌روه‌ه���ا بازرگانی وه گه‌ش���ه‌ی‬ ‫ئاب���وری بنه‌م���ای ش���ه‌رعیه‌ت بوونی‬ ‫ئاکه‌په‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫بیرورا‬

‫ئه‌ی فریشت ‌ه تیرۆرکراوه‌که‌‪..‬‬ ‫با تارماییه‌که‌ت چیتر هه‌راسانمان نه‌کات‬ ‫ساالر جاف‬

‫دوو س���اڵ پێ���ش ئێس���تا گه‌نجێ���ک‬ ‫له‌ناوه‌ڕاس���تی ش���ار‌و له‌قه‌ره‌باڵه‌غترین‬ ‫کاتی ش���ه‌قامه‌کاندا رفێنرا‪ ،‬ئه‌و کاتێک‬ ‫بێ سه‌روش���وێن ک���را‪ ،‬ک���ه‌ گه‌نجه‌کان‬ ‫ب���ه‌ عه‌ش���قه‌وه‌‪ ،‬به‌ لێوی ت���ه‌ڕی تیژی‬ ‫له‌پێکه‌نینه‌وه‌‪ ،‬به‌ره‌و کاڵسه‌کانی خوێندن‬ ‫ده‌چ���ون‪ ،‬ئه‌و له‌ش���وێنێکدا رفێنرا‪ ،‬که‌‬ ‫جاهیل���ه‌کان نه‌یانده‌توان���ی بچن���ه‌ ئه‌و‬ ‫جێگایه‌‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وێ شوێنی فێربوونی‬ ‫به‌ مرۆڤ بوون بوو‪ ،‬ئه‌و له‌ده‌می به‌یانیدا‌و‬ ‫له‌شارێکدا رفێنرا‪ ،‬که‌ خۆی به‌ به‌ربوکی‬ ‫دیموکراسی ئه‌م خۆرهه‌اڵته‌ په‌ژمورده‌یه‌‬ ‫ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌شارێکدا رفێنرا‪ ،‬که‌ بازگه‌کانی‪،‬‬ ‫باچاوه‌ش‌و پۆلیس‌و پیاوه‌ هه‌واڵگره‌کانی‪،‬‬ ‫رێگه‌ ناده‌ن سه‌د گرام ماده‌ی بێ هۆشکه‌ر‬ ‫بێته‌ شاره‌وه‌‪ ،‬پرسیاره‌ نه‌مره‌که‌ ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫سه‌رده‌ش���ت‪ ..‬تۆ که‌ له‌ش���ارێکدا بویت‬ ‫وه‌سوه‌سه‌ی گومان ده‌س���تگیر بکرێت‪،‬‬ ‫چۆن به‌و هه‌موو بازگه‌دا ده‌رکرایت‪ ،‬ئه‌رێ‬ ‫چۆن س���ندوقی ئوتومبێله‌کان‪ ،‬ناو تایه‌‌و‬ ‫گاعی‌و بن کوشن‌و سه‌قف‌و ناو ده‌بڵه‌کان‬ ‫نه‌گ���ه‌ڕان‪ ،‬ئه‌مه‌ کام ق���ه‌ده‌ر بوو لێگه‌ڕا‬ ‫ت���ۆ به‌ چه‌ندین بازگ���ه‌دا ببرێیت‌و دواتر‬ ‫به‌ فیش���ه‌کێک هه‌موو ئاواتی گه‌نجێتیت‬ ‫هه‌ڵوه‌رێنن‪.‬‬ ‫بی���رم دێ���ت پیاوێ���ک له‌ئه‌وروپ���اوه‌‬ ‫هاته‌وه‌‌و له‌سه‌روه‌ختی خۆپیشاندانه‌کانی‬ ‫‪17‬ی شوباتدا‪ ،‬ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫کراسه‌که‌ی نوس���یبوو (نا بۆ گه‌نده‌ڵی)‬ ‫گه‌نجه‌کان���ی حیزب خه‌ڵتان���ی خوێنیان‬ ‫کرد‪ ،‬فیداییه‌کان بۆ تێکنه‌چونی کۆشکی‬ ‫خاوه‌نش���کۆ‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ ده‌س���ت خۆیان‬ ‫بوایه‌‪ ،‬پارچه‌ پارچه‌ی���ان ده‌کرد‪ ،‬ئه‌رێ‬ ‫کاتێ���ک که‌ تۆ به‌و هه‌موو بازگه‌دا به‌ره‌و‬ ‫موس���ڵ رفێنرایت ئه‌و فیداییانه‌ له‌کوێ‬ ‫بوون‪ ..‬ئاخر گه‌وره‌ترین پرسیار به‌رۆکی‬ ‫خاوه‌نشکۆی گرته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌زانم‪ ،‬ئه‌زانم زۆر لیژنه‌ی لێکۆڵینه‌و‌ه‬ ‫پێکهێنرا‪ ،‬پێشتر به‌ خۆشبه‌ختییه‌وه‌ بۆ‬ ‫ونبوونی ش���ته‌کان لیژنه‌یان پێکده‌هێنا‪،‬‬ ‫خۆزگه‌ ئ���ه‌م لیژنه‌یه‌ش هه‌مان کاره‌که‌ی‬ ‫جارانی ده‌کرد‪ ،‬به‌اڵم ئه‌سه‌ف‪ ،‬ئه‌مجاره‌‬ ‫تۆ به‌ ش���ه‌یتان کرای���ت‪ ،‬کوڕێک که‌ به‌‬ ‫ده‌ستێکی گوڵێکی سور‌و به‌ ده‌سته‌که‌ی‬ ‫تری شانی هاوڕێیه‌کی مێینه‌ی ده‌گوشێت‬ ‫کرا به‌ تیرۆرسیت‪ ..‬تۆ لێره‌ نیت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خوا ده‌زانێت کاتێک ئه‌نجامه‌که‌م ژنه‌فت‬ ‫خه‌ریک ب���وو ده‌گریام‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی من‬ ‫شه‌رمم ده‌کرد‪ ،‬له‌واڵتێکدام که‌ یوسفه‌کان‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای قوربانی بوونیان له‌کۆش���کی‬ ‫قه‌یسه‌ردا ده‌بن به‌ ده‌ستدرێژیکه‌ر‪ ،‬ده‌بن‬ ‫به‌ تیرۆریست‪ ،‬ده‌بن به‌ شه‌یتان‪..‬‬ ‫هاوڕێم ده‌زانم تۆ دوو ساڵه‌ له‌و شاره‌‬ ‫نه‌ماویت‪ ،‬رۆحی تۆ وه‌ک باوکی هاملێت‬ ‫به‌ سه‌ر کۆشکه‌کانی شاردا ده‌سوڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫تارمایی ت���ۆ واز له‌بکوژه‌کانت ناهێنێت‪،‬‬ ‫تۆ رازی نیت به‌و قه‌ده‌ره‌ دروستکراوه‌ی‬ ‫ب���ۆت داتاش���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم چ���ی بکه‌ین‪،‬‬ ‫هه‌موومان تارمایی بکوژه‌که‌ت ده‌بینین‪،‬‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆن���دا‪ ،‬له‌ڕادی���ۆدا‪ ،‬له‌ڕۆژنامه‌‌و‬ ‫س���ایت‌و ش���وێنه‌ گش���تیه‌کاندا‪ ،‬بکوژ‬ ‫به‌رچاوم���ان‪ ،‬ب���ه‌ر گوێم���ان ده‌که‌وێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم چ���ی بکه‌ی���ن‪ ،‬ل���ه‌م مه‌مله‌که‌ته‌‬ ‫وه‌ک ئ���ازادی‌و ح���ه‌ق ئه‌تکک���راوه‌‪،‬‬ ‫چه‌کوش���ه‌کانی عه‌داله‌تی���ش ب���وون به‌‬ ‫کۆیله‌ی سه‌رداره‌کان‪ ،‬ئه‌وه‌ چه‌کوشه‌کان‬ ‫نین بڕیاره‌کان یه‌کالیی ده‌که‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫وه‌ستا دڵڕه‌قه‌کانی سیاسه‌تن‌و به‌ مه‌یلی‬ ‫خۆیان چه‌کوشه‌کان ئاراسته‌ی سه‌ره‌کان‬ ‫ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬ئه‌گینا هه‌موم���ان تارمایی تۆ‬ ‫ده‌بینین‪ ،‬چه‌کوشه‌کان ده‌زانن کام سه‌ر‬ ‫وه‌ک بکوژی تۆ ش���ایه‌نی پانکردنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم چ���ی بکه‌ی���ن که‌ چه‌کوش���ه‌کان‬ ‫لگاوکراون‪.‬‬ ‫هاوڕێ رۆژنامه‌نوسه‌ عاشقه‌ سه‌رشێته‌‬

‫ناسکه‌که‌م‪ ،‬خۆزگه‌ من وه‌ک تۆ تیرۆریست‬ ‫ده‌ب���وم‪ ،‬ئاخر تیرۆریس���ت بوونی وه‌ک‬ ‫تۆ ش���انازییه‌‪ ،‬تۆ بوویت به‌ س���مبولی‬ ‫که‌سه‌ ئازاده‌کان‪ ،‬که‌سه‌ سه‌رکه‌شه‌کان‪،‬‬ ‫که‌سه‌ تێگه‌یش���توه‌کان‪ ،‬ئه‌و که‌سانه‌ی‬ ‫که‌له‌پچ���ه‌ی کۆیله‌ییان له‌گه‌ردنی خۆیان‬ ‫داماڵ���ی‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ تۆ الی ده‌رب���اره‌کان‬ ‫تیرۆریس���ت بیت‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وان ته‌اڵقی‬ ‫کۆیله‌بوونیان خ���واردوه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ تۆ الی‬ ‫گه‌مژه‌کان تیرۆرسیت بیت‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وان‬ ‫له‌داڕشتنی سیناریۆدا نه‌زانن‪ ،‬به‌اڵم الی‬ ‫ئێمه‌ سیمبولی سیمبول‪..‬‬ ‫هاوڕێ���م‪ ،‬تکای���ه‌ ب���ه‌ رۆحیانه‌ت���ه‌‬ ‫سه‌رکێش���ه‌که‌ت‪ ،‬به‌تارماییه‌ بزێوه‌که‌ت‬ ‫بڵ���ێ‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ یه‌خه‌ی ق���ه‌اڵ‌و مناره‌ی‬ ‫هه‌تیوکه‌وت���و نه‌گرێت‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ فش���ار‬ ‫نه‌خاته‌ س���ه‌ر ویژدانمان‌و ب���ه‌ گوێماندا‬ ‫بچپێنێ���ت‪ ..‬ئ���ه‌رێ ئێ���وه‌ ده‌زانن من‬ ‫تیرۆرس���یت نه‌بووم؟ ئه‌رێ ئێوه‌ ده‌زانن‬ ‫من ته‌نها قه‌ڵه‌مێکی خنکێنراوم‌و ته‌واو‪..‬‬ ‫به‌ڵ���ی ئ���ه‌ی تارماییه‌ نه‌س���ره‌وته‌که‌‬ ‫ده‌زانی���ن‪ ،‬ده‌زانی���ن ریزکردنی وش���ه‌ی‬ ‫بێ مان���ا‌و ناس���اندنیان وه‌ک بکوژی تۆ‬ ‫ن���ه‌ک مایه‌ی باوه‌ڕ نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵکو مایه‌ی‬ ‫پێکه‌نینه‌ ب���ۆ عه‌قڵه‌ وش���یاره‌کان‪ ،‬به‌‬ ‫تارماییه‌ک���ه‌ت بڵ���ێ‪ ،‬با هاملێت ئاس���ا‬ ‫هه‌راسانمان نه‌کات‪ ،‬چونکه‌ ئێمه‌ ده‌زانین‬ ‫هه‌ردووکتان یه‌ک قه‌ده‌ر بردنیه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شانۆنامه‌که‌ی شکسپیر زوتر ته‌واو بووه‌‌و‬ ‫ئێمه‌ س���ه‌برێکی یه‌عقوبیم���ان ده‌وێت‪،‬‬ ‫دڵنیابه‌ سه‌رده‌شته‌ عاشقه‌ تیرۆرکراوه‌که‌‪،‬‬ ‫رۆژێک دێت‪ ،‬تارمایی جه‌الده‌کان خۆیان‬ ‫س���ه‌ر ئاو ده‌که‌ون‌و رون ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌نها پش���و درێژبه‌‪ ،‬چونکه‌ ئێمه‌ فریوی‬ ‫ئه‌نجامی لیژن���ه‌کان ناخۆین‪ ،‬ئێمه‌ دوای‬ ‫عه‌قڵ ده‌که‌وین نه‌ک چاو‪.‬‬ ‫ئێستایش ده‌ڵێم با ئیتر تارماییت دڵی‬ ‫هه‌ولێریه‌کان‌و ئێمه‌‌و دایکت‌و هاوڕێکانت‌و‬ ‫قه‌ڵه‌م به‌ده‌س���ته‌کان بریندار نه‌کات‪ ،‬تۆ‬ ‫دوو س���اڵ نوس���تویت‌و ئێمه زۆر ش���ت‬ ‫ده‌زانی���ن‪ ،‬ئێم���ه‌ زوڕنا به‌ ده‌س���ت نین‬ ‫هه‌مو ئاوازێک بژه‌نی���ن‪ ،‬تکایه‌ ئارام به‌‬ ‫ت���ا رۆژی که‌وتنه‌ خ���واره‌وه‌ی ده‌مامکی سه‌رده‌شت عوسمان‬ ‫جه‌الده‌کان‪.‬‬

‫ده‌وڵ ‌هت‌و هه‌ڕه‌شه‌‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬

‫‪1‬‬ ‫ئه‌گه‌ر فه‌له‌ستین بیه‌وێت ببێت ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫ده‌بێ���ت دڵنیایی ئه‌وه‌ بداته‌ ئیس���رائیل‬ ‫كه‌ ده‌وڵه‌ت���ه‌ عه‌ره‌بییه‌كه‌ نابێته‌ مایه‌ی‬ ‫سه‌رئێش���ه‌ی هه‌میش���ه‌یی بۆ ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫ئیسرائیلییه‌كه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كورد گه‌ره‌كی بێت‬ ‫ده‌وڵه‌ت دروس���ت بكات‪ ،‬به‌ تایبه‌تی له‌م‬ ‫بستۆكه‌ی كه‌ ناوی هه‌رێمی كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێ���ت له‌نێ���وان به‌غ���داو هه‌رێمدا به‌ر‬ ‫له‌هه‌ر شوێنێكی دیكه‌ ئه‌وپه‌ڕی ئارامی‌و‬ ‫ئه‌وپه‌ڕی كه‌شی هێورو دڵنیایی له‌یه‌كدی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی ئه‌مه‌ هه‌موو قسه‌یه‌ك‬ ‫جگه‌ له‌ك ‌هف‌و كوڵ‌و توڕه‌یی هیچی دیكه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬ده‌وڵه‌ت دروس���تكردن پێویس���تی‬ ‫ب���ه‌ دیپلۆماس���ییه‌ت‌و كار بۆكردنه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫قس���انه‌ی ل���ه‌م رۆژان���ه‌دا ده‌كرێن‪ ،‬هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك له‌دیپلۆماس���ییه‌تیان تێ���دا‬ ‫نییه‌‪ ،‬خه‌ڵكی كوردس���تان به‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ناوچه‌ ده‌ست به‌ سه‌ره‌كانی دیكه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ڕیفراندۆمی س���اڵی ‪2005‬دا به‌ گشتیی‬ ‫له‌نێ���وان مان���ه‌وه‌ له‌عێ���راق‌و فیدراڵی‌و‬ ‫س���ه‌به‌خۆییدا‪ ،‬س���ێیه‌میان هه‌ڵب���ژارد‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ هه‌ر له‌وده‌م���ه‌وه‌ تۆپه‌كه‌ خرایه‌‬ ‫پێی سه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانی كورده‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیدی له‌و ده‌مه‌یشه‌وه‌ ئه‌ركی ئه‌وه‌ كه‌وته‌‬ ‫سه‌ر س���ه‌ركرده‌ سیاسییه‌كانی كورد كه‌‬ ‫خه‌ونه‌ك���ه‌ بكه‌ن���ه‌ راس���تی‌و له‌پێناوی‬ ‫ئ���ه‌و ده‌وڵه‌ت���ه‌دا كاری دیپلۆماس���ی‬ ‫پ���ه‌ره‌ پێ ب���ده‌ن‪ ،‬نه‌ك دروس���تبوونی‬ ‫ده‌وڵه‌ت ببه‌س���تنه‌وه‌ به‌وه‌ی كه‌ مالیكی‬ ‫له‌س���ه‌ر حوك���م بمێنێت یان كه‌س���ێكی‬ ‫دیك���ه‌ دابنرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ زیات���ر له‌كاڵوێن‌و‬ ‫گره‌وكردن ده‌چێت‪ ،‬نه‌ك دروس���تكردنی‬ ‫ده‌وڵ ‌هت‌و كاری دیپلۆماسییانه‌‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫‪ 1991‬به‌دواوه‌ ده‌یان هه‌لی ره‌خساومان‬

‫له‌ده‌س���تداو له‌س���اڵی ‪ 2003‬كورده‌ك��� ‌ه‬ ‫عێراقی ك���رده‌وه‌ به‌عێراق‪ ،‬ئێمه‌ ده‌زانین‬ ‫تا ئه‌م چركه‌ ساته‌ هیچ پرۆژه‌یه‌ك نییه‌‬ ‫بۆ دروس���تكردنی ده‌وڵه‌ت‪ ،‬ئیدی بۆ ئه‌و‬ ‫كارته‌ پیرۆزه‌ بخه‌ین���ه‌ گره‌وی البه‌الوه‌‪،‬‬ ‫راس���ته‌ ده‌كرێت كاری دیپلۆماس���ی بۆ‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ده‌كرێ���ت توركیاو عێراق‌و ئێران‬ ‫به‌ر له‌هه‌ر جێگاو ش���وێنی دیكه‌ بهێنینه‌‬ ‫س���ه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ی كه‌ پێویستی بوونی‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردی هه‌قیقه‌ته‌و ده‌كرێت ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ بۆ ئه‌م ناوچه‌یه‌ مایه‌ی ئارامیی‬ ‫بێت نه‌ك سه‌ریه‌ش���ه‌‪ ،‬ده‌كرێت نه‌ڵێین‪:‬‬ ‫خه‌ونه‌‪ ،‬ده‌كرێت هه‌میشه‌ قسه‌ی له‌باره‌وه‌‬ ‫بكه‌ین‌و خه‌ڵكی بۆ سازو ئاماده‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناكرێت له‌گره‌وی كێش���ه‌ی دیكه‌دا‬ ‫دای بنێین‪ ،‬به‌ش���ێكی زۆر له‌و قسانه‌ی‬ ‫ئێس���تا له‌باره‌ی ده‌وڵه‌ت���ی كوردییه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێ���ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت قس���ه‌ی س���ه‌ركرده‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانیش ك���ه‌ف‌و ك���وڵ زیاتر‬ ‫نین‪ ،‬نه‌یاره‌كانیش���مان یان ئه‌وه‌تا له‌وه‌‬ ‫دڵنیان ئه‌مه‌ كه‌ف‌و كوڵ زیاتر نییه‌‪ ،‬یان‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا بڕوایان به‌ بانگه‌ش���ه‌ی ئێمه‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ تایبه‌ت���ی ده‌وڵه‌تی توركیا كه‌‬ ‫له‌مپه‌ری سه‌ره‌كی به‌رده‌م دروستبوونی‬ ‫ئ���ه‌و ده‌وڵه‌ته‌یه‌و ك���ه‌ی بیه‌وێت هه‌موو‬ ‫پرۆژه‌كه‌ هه‌ڵده‌وه‌ش���ێنێته‌وه‌‪ ،‬توركیا به‌‬ ‫ئ���اره‌زووی خۆی ناس���نامه‌مان ده‌داتێ‪،‬‬ ‫ك���ه‌ی بیه‌وێت ده‌ڵێت س���ه‌رۆك خێڵن‌و‬ ‫كه‌ی بیه‌وێت ده‌ڵێت رابه‌رو سه‌ركرده‌ن‪.‬‬ ‫وروژاندنی پرس���ی ده‌وڵ���ه‌ت له‌الیه‌ن‬ ‫نووس���ه‌رو توێژه‌رو رۆژنامه‌نووس���انه‌وه‌‬ ‫كارێكی ئاساییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن سه‌ركرده‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانه‌وه‌ بێ یه‌كالیی كردنه‌وه‌ی‬ ‫پرس���ه‌كه‌‪ ،‬هه‌م ده‌بێته‌ كاره‌سات‪ ،‬هه‌م‬ ‫ده‌بێت���ه‌ مایه‌ی نه‌مان���ی متمانه‌ له‌نێوان‬ ‫میلله‌ت‌و سه‌ركرده‌كانیدا‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫من ره‌خن���ه‌م له‌تاڵه‌بانی گرت كه‌ وتی‬ ‫"ده‌وڵه‌تی كوردی خه‌ونی ش���اعیرانه‌یه‌"‪،‬‬ ‫له‌وه‌ش دڵنیا ب���ووم كه‌ بۆچی تاڵه‌بانی‬ ‫ئه‌م ئه‌گه‌ره‌ قورسه‌ داده‌نێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫خه‌ونی ش���اعیران دێت���ه‌دی‪ ،‬ئاخر هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ت���ا توركی���ا بۆ ئ���ه‌وه‌ی النی كه‌م‬ ‫دان ب���ه‌ باڵێكمان���دا بنێ���ت‪ ،‬ده‌یه‌وێت‬ ‫باڵه‌كه‌ی دیكه‌مان بش���كێنێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫نیگه‌رانییه‌كه‌ی ئ���ه‌وێ رۆژێی تاڵه‌بانیم‬ ‫بیرده‌خات���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌ن���ا ده‌زان���م له‌ناخدا‬ ‫تاڵه‌بانی‌و سه‌ركرده‌كانی دیكه‌ش بڕوای‬ ‫ته‌واوی���ان ب���ه‌ دروس���تبوونی ده‌وڵه‌تی‬ ‫كوردی هه‌یه‌‪.‬‬

‫له‌م سه‌رده‌مه‌ی‬ ‫ئێستای یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتیدا هه‌رگیز‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردی‬ ‫دروست نابێت‬

‫ئێس���تا كه‌ ده‌بینم پرس���ی ده‌وڵه‌تی‬ ‫كوردی‪ ،‬وه‌كو كارتێ���ك له‌نێو ماڵه‌كه‌دا‬ ‫بۆ لێكدانی یه‌كدی به‌كاردێت‪ ،‬زۆر زیاتر‬ ‫له‌وه‌ تێده‌گه‌م كه‌ ئه‌مه‌ كه‌ف‌و كوڵ زیاتر‬ ‫نییه‌‪ ،‬كه‌ ده‌بین���م راوێژكاری راگه‌یاندنی‬

‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم زۆر نا دیپلۆماس���یانه‌‬ ‫به‌رده‌بێته‌ وێزه‌ی ئه‌وانی دیكه‌‪ ،‬تێده‌گه‌م‬ ‫ده‌وڵه‌تی كوردی وه‌ره‌قه‌یه‌كه‌ بۆ كارێكی‬ ‫دیكه‌‪.‬‬ ‫من دڵنیام له‌م س���ه‌رده‌مه‌ی ئێستای‬ ‫یه‌كێت���ی‌و پارتی���دا هه‌رگی���ز ده‌وڵه‌تی‬ ‫كوردی دروس���ت نابێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌م‬ ‫به‌الوه‌ ناخۆشه‌ كه‌ ده‌یانه‌وێت ئه‌و خه‌ونه‌‬ ‫پیرۆزه‌ش���م زڕ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وانێك نه‌وتیان‬ ‫له‌كاركردن بۆ به‌ جینۆس���اید ناساندن‪،‬‬ ‫الگرنكت���ر بێ���ت‪ ،‬ئه‌وانێ���ك تا ئێس���تا‬ ‫ده‌زگاكانی پاراس���تن‌و زانیاری‌و مه‌كته‌ب‬ ‫رێكخس���تنه‌كانیان‪ ،‬زانی���اری‌و راپۆرت‬ ‫له‌س���ه‌ر یه‌كدی كۆبكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانێك‬ ‫له‌ئاس���تی مه‌كته‌بی سیاس���یه‌كانیاندا‪،‬‬ ‫ب���ه‌م رۆژگاره‌ له‌ڕێگ���ه‌ی میدیاوه‌ هێرش‬ ‫بكه‌ن س���ه‌ر یه‌ك���دی‪ ،‬ئه‌وانێك ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌گه‌رم���ه‌ی رێككه‌وتنی ستراتیژیش���دا‪،‬‬ ‫پاش���قول له‌یه‌كدی بده‌ن‌و له‌پرۆس���ه‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا فێڵ له‌یه‌كدی بكه‌ن‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫ناتوانن باش���وری كوردس���تان له‌دۆخی‬ ‫ئێس���تا به‌ره‌و باش���تر ب���ه‌رن‪ ،‬چ جای‬ ‫دروس���تكردنی ده‌وڵه‌ت‪ ،‬ئاخر نه‌ پارتی‌و‬ ‫نه‌ یه‌كێتی ب���ه‌ ئێمه‌ ناڵێ���ن كه‌ پارتی‬ ‫سوننه‌ی پێ باشتره‌‪ ،‬پێوه‌ره‌كانی چین‌و‬ ‫بۆچی‪ ،‬كه‌ یه‌كێتی شیعه‌ی پێ باشتره‌‪،‬‬ ‫پێوه‌ره‌كان���ی چین‌و بۆچی‪ ،‬ی���ان ئه‌مه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر دابه‌شكردنی ده‌وریشه‌‪ ،‬كه‌ وانییه‌‪،‬‬ ‫بۆچی ده‌یانه‌وێت له‌ڕێگه‌ی راگه‌یاندنه‌وه‌‬ ‫به‌رببن���ه‌ وێ���زه‌ی یه‌ك���دی‌و راوێژكاری‬ ‫راگه‌یاندنی س���ه‌رۆكی هه‌رێم سوكایه‌تی‬ ‫ب���ه‌ په‌رله‌مانت���اری الیه‌نه‌ك���ه‌ی دیكه‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌وێرانه‌ ماڵی هیچی‬ ‫دیكه‌ نیی���ه‌‪ ،‬وێرانه‌ ماڵییه‌ك كه‌ پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی له‌س���ه‌ره‌تای نه‌وه‌ده‌كانه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌م میلله‌ته‌ی���ان دروس���تكردووه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌ش���ه‌ڕی ناوخۆوه‌ تا ده‌گاته‌ كوشتنی‬ ‫رۆژنامه‌نووسان‌و رۆشنبیران‌و تا ده‌گاته‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و ب���ه‌ تااڵنبردنی نه‌وت‌و پارچه‌‬ ‫پارچه‌كردنی كوردس���تان‪ ،‬ب���ۆ هه‌زاران‬ ‫پارچه‌ی له‌ت‌و په‌تكراو‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪9‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫رێگه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫‌نه‌هێڵ ‌ی كێشت زیاد بكات‬

‫زیادبوونی‌ كێش یه‌كێكه‌ له‌وكێشه‌‬ ‫ته‌ندروستیانه‌ی‌ كه‌ روبه‌ڕوی‌ زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵك ده‌بێته‌وه‌ به‌هه‌ردوو ره‌گه‌زه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ شاره‌زایانی‌ بواری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫قه‌ڵه‌ویی‌ هۆكارێكی‌ سه‌ره‌كی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانه‌‪ ،‬بۆیه‌ شاره‌زایانی‌ بواری‌‬ ‫خۆراك ئاماژه‌ به‌ نۆ رێگه‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫پارێزگاریكردن له‌كێشی‌ مرۆڤ‪.‬‬ ‫خواردن����ه‌وه‌ی‌ ح����ه‌وت پ����ه‌رداخ ئ����او‬ ‫رۆژانه‌‌و به‌تایبه‌تی����ش پێش نانخواردن‬ ‫به‌نی����و كاتژمێ����ر په‌رداخێ����ك بۆ دوان‬ ‫بخورێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌خواردنی‌ چه‌ورو سوێرو‬ ‫شیرین‪ ،‬هه‌وڵیش����بدرێت كه‌م بخورێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا دابه‌ش����كردنی‌ ژه‌مه‌كان����ی‌‬ ‫خواردن ‪ 5‬بۆ ‪ 6‬جار له‌ڕۆژێكدا‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫هه‌س����ت به‌برس����ێتی‌ ناكرێت‌و مادده‌ی‌‬ ‫ئه‌نسۆلینیش دروست نابێت‪.‬‬

‫هه‌وڵبده‌ قاپی‌ خواردنه‌كه‌ت بچوك بێت‬ ‫نه‌ك گه‌وره‌‪.‬‬ ‫خواردن����ی‌ می����وه‌و س����ه‌وزه‌ی‌ زۆر‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وان����ه‌ی‌ ئاویان زۆره‌ وه‌ك‬ ‫بیبه‌رو خه‌یارو كاهو‌و ته‌ماته‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر قاوه‌و ش����یر‌و چا زۆر ده‌خۆیته‌وه‌‬ ‫هه‌وڵبده‌ به‌بێ‌ شه‌كر بیخۆیته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوركه‌وتن����ه‌وه‌ له‌خواردن����ی‌ خۆراك����ی‌‬ ‫ئاماده‌كراو‪ ،‬هه‌وڵبده‌ خواردنی‌ ماڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫زیاتر بخۆیت‪.‬‬ ‫هیچ ژه‌مێكی‌ خواردن پشتگوێ‌ مه‌خه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌وڵبدرێت كه‌م بخورێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫زۆر پێویسته‌ نانی‌ به‌یانی‌ بخورێت‪.‬‬ ‫هه‌وڵبدریت ئ����ه‌و خۆراكانه‌ی‌ ده‌خورێت‬ ‫رێكردن به‌پ����ێ‌‪ ،‬هه‌وڵب����ده‌ رۆژانه‌ ‪ 45‬هه‌مه‌جۆر بن‪ ،‬نه‌ك ته‌نها یه‌ك ش����ێوه‌‪،‬‬ ‫خول����ه‌ك به‌پ����ێ‌ رێبكه‌یت ئ����ه‌وه‌ش بۆ بۆ نمونه‌ پێویس����ته‌ خۆراك ریش����اڵ‌و‬ ‫دابه‌زاندن����ی‌ كێ����ش‌و جوڵ����ه‌ ‌‬ ‫ی خوێن پڕۆتینات‌و كاربۆهیدرات‌و سه‌رجه‌م به‌ها‬ ‫به‌باشی‌‪.‬‬ ‫خۆراكییه‌كانی‌ تێدا بێت‪.‬‬

‫خواردنی‌ میوه‌و‬ ‫سه‌وزه‌ی‌ زۆر‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئاویان زۆره‌ وه‌ك‬ ‫بیبه‌رو خه‌یارو كاهو‌و‬ ‫ته‌ماته‬

‫هێلكه‌ باشترین دوكه‌ڵ ‌ی ئوتومبێل هۆكاری‌ شه‌ڕانگێژی‌‌و توندوتیژ ‌ی منداڵه‌‬

‫ژه‌مه‌ خۆراكی‬ ‫به‌یانیانه‌‬

‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی تازه‌ی زانستی كه‌‬ ‫به‌مدواییه‌ باڵوكرایه‌وه‌‪ ،‬ده‌ریخستوو‌ه‬ ‫كه‌ خواردنی هێلكه‌ له‌گه‌ڵ‌ كه‌مێك‬ ‫سه‌وزه‌ له‌ژه‌می به‌یانیاندا پاش‬ ‫هه‌ستان له‌خه‌و‪ ،‬ده‌بێته‌ باشترین‬ ‫خۆراكی ته‌ندروستی كه‌ سوود به‌ له‌ش‬ ‫ده‌به‌خشێت‪.‬‬ ‫ل����ه‌م لێكۆڵینه‌وه‌ی����ه‌دا ك����ه‌ له‌گۆڤاری‬ ‫(تای����م)ی ئه‌مه‌ریك����ی باڵوكراوه‌ت����ه‌وه‌‬ ‫ئاش����كرایكردوه‌ ك����ه‌ خواردن����ی هێلكه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ند بڕێكی سه‌وزه‌ له‌به‌یانیاندا‪،‬‬ ‫ئه‌و پێویستیه‌ی پڕۆتین‌و ڤیتامین دابین‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌كاتی نووستندا جه‌سته‌‬ ‫له‌ده‌ستی ده‌دات‪.‬‬ ‫توێژه‌ره‌وانی‌ خۆراك جه‌خت له‌س����وودو‬ ‫گرنگ����ی خواردن����ی هێلك����ه‌ له‌ژه‌م����ی‬ ‫به‌یانیان����دا ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ كاریگه‌رییه‌كی‬ ‫باشی بۆ ته‌ندروستی له‌ش هه‌یه‌‌و ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ش ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌م جۆره‌ خواردنه‌ی‬ ‫به‌یانی����ان له‌بڕێك����ی باش����ی پڕۆتین‌و‬ ‫ڤیتامی����ن پێكهات����ووه‌ ك����ه‌ پارێزگاری‬ ‫له‌هه‌س����تی برس����ێتی ده‌كات به‌درێژایی‬ ‫رۆژی داهاتوو ‪.‬‬

‫لێكۆڵینه‌وه‌ پزیشكییه‌كان مه‌ترسیی‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌و مادده‌‬ ‫قوڕقوشمه‌ی‌ له‌دوكه‌ڵی‌ ئوتومبیله‌وه‌‬ ‫دروست ده‌بێت مه‌ترسی‌ بۆ سه‌ر منداڵ‬ ‫هه‌یه‌و ئه‌گه‌ری‌ ده‌ركه‌وتنی‌ نیشانه‌كانی‌‬ ‫ره‌فتاری‌ توندوتیژی‌ لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ لێكۆڵین����ه‌وه‌كان ده‌ركه‌وتوو‌ه‬ ‫زیادبوون����ی‌ رێژه‌ی‌ پیس����بوونی‌ ژینگه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ به‌دوكه‌ڵ����ی‌ ئوتومبی����ل‌و‬ ‫زیادبوون����ی‌ م����ادده‌ی‌ قوڕقوش����م كه‌‬ ‫زیات����ر له‌و دوكه‌ڵ����ه‌دا هه‌ی����ه‌‪ ،‬بووه‌ته‌‬ ‫هۆی‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ ئاس����تی‌ توندونیژی‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌مندااڵندا‪.‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان كه‌ له‌ش����ه‌ش ویالیه‌تی‌‬ ‫جیاواز له‌ئه‌مه‌ریكا ئه‌نجامدراوه‌ به‌ڕونی‌‬ ‫ده‌ریخس����توه‌ كه‌ هۆكاری‌ پیس����بوونی‌‬ ‫ژینگه‌ به‌تایبه‌تی‌ به‌دوكه‌ڵی‌ ئوتومبیل‪،‬‬ ‫كاریگه‌ری‌ هه‌بووه‌ له‌س����ه‌ر توندوتیژی‌‬ ‫منااڵن‪ ،‬ه����ه‌ر به‌پێی‌ ئه‌و توێژینه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ رۆژنام����ه‌ی‌ (شه‌رقلئه‌وس����ه‌ت)‬ ‫باڵویكردۆت����ه‌وه‌‪ ،‬ئاش����كرایكردوه‌ ك����ه‌‬ ‫دوكه‌ڵی‌ ئوتومبی����ل كاریگه‌ری هه‌بووه‌‬ ‫له‌سه‌ر توندوتیژی‌‌و شه‌ڕانگێزی‌ مندااڵن‬ ‫به‌تایبه‌تیش ئه‌و مندااڵنه‌ی‌ زۆرتر له‌سه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌كانن كه‌ به‌هۆی‌ یاریكردن یاخود‬ ‫كاركردن ی����ان هه‌ر هۆیه‌كی‌ تره‌وه‌ بێت‬ ‫‪%90‬ی‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ توندوتیژی‌‌و‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ن‪.‬‬ ‫توێژینه‌وه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكردوه‌ كه‌ ش����ه‌ڕانگێزی‌ مندااڵن له‌بیس����ت ساڵی‌‬

‫رابردوو له‌شاره‌ گه‌وره‌كاندا‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه پیسبوون به‌دوكه‌ڵی‌ ئوتومبێل‌و مادده‌ی‌‬ ‫ب����ۆ پیس����بونی‌ ژینگ����ه‌ به‌تایبه‌تی����ش قوڕقوشم‪.‬‬

‫به‌م شێوه‌یه‌ خۆت رزگار بكه‌ له‌په‌ڵه‌ی ده‌موچاوت‬

‫بۆ له‌ناوبردنی په‌ڵه‌كانی ده‌موچاو‬ ‫زۆر رێگه‌ی وه‌ك لێزه‌ر‌و جۆره‌ها‬ ‫كرێم هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند رێگه‌یه‌كی‬ ‫ئاسان‌و هه‌رزان هه‌یه‌ بۆ له‌ناو بردنی‬ ‫په‌ڵه‌كان كه‌ ده‌توانرێ‌ له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫ئه‌نجامی بدرێت‪ ،‬به‌اڵم پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌م ماسكانه‌ به‌كار بهێنین‬ ‫ده‌بێ ده‌موچاوتان باش بشۆن‌و‬ ‫به‌خاولییه‌كی نه‌رم‪ ،‬وشكی بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌روه‌ه���ا دوای به‌كارهێنان���ی ه���ه‌ر‬ ‫ماسكێك‪ ،‬پێویس���ته‌ به‌ئاوی شله‌تێن‌و‬ ‫سابوونی نه‌رمكه‌ره‌وه‌ی پێست بشۆن‌و‬ ‫پاش���ان نابێت تیشكی خۆر راسته‌وخۆ‬

‫له‌ده‌موچاو بدات‪.‬‬ ‫ده‌كرێ ئه‌و حه‌وت رێگای ‌ه به‌كار بێنین‬ ‫بۆ له‌ناو بردنی په‌ڵه‌كانی ده‌موچاو‪.‬‬

‫‪ -1‬رۆژان ‌ه دووج���ار ئاوی پرته‌قاڵ یان‬ ‫ئاوی لیمۆی ت���رش به‌لۆكه‌یه‌كی پاك‬ ‫له‌په‌ڵ���ه‌ی ده‌موچاوتان ب���ده‌ن‪ .‬ئاوی‬ ‫پرته‌ق���اڵ‌و لیم���ۆی ت���رش‪ ،‬ڤیتامین‬ ‫‪‌c‬و جۆره‌ها دژ‌ه ئۆكس���یدانی تێدایه‌‌و‬ ‫ده‌توان���ن له‌كاڵكردن���ه‌وه‌ی په‌ڵه‌كاندا‬ ‫كاریگه‌ر بێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬توێكڵی دوو دان ‌ه له‌ڕه‌ند‌ه ده‌ده‌ین‌و‬ ‫ته‌نیا به‌شی س���پێنه‌كه‌ی یه‌ك هێلكه‌‌و‬ ‫نیو كه‌وچكی نانخ���واردن ئاوی لیمۆی‬

‫ترش تێكه‌ڵ ده‌كه‌ین‌و به‌باش���ی تێكی‬ ‫ده‌ده‌ین پاش���ان له‌پێستمانی ده‌ده‌ین‌و‬ ‫لێ���ی ده‌گه‌ڕێین تا وش���ك ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫بیرت���ان نه‌چ���ێ له‌كاتێكدا ك���ه‌ ئه‌م‬ ‫ماس���ك ‌ه به‌ده‌موچاوتانه‌وه‌ی���ه‌ قس��� ‌ه‬ ‫مه‌كه‌ن‌و پێمه‌كه‌نن تا چرچی نه‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ده‌موچاوتانه‌وه‌‪ .‬دوای (‪ )10‬خوله‌كش‬ ‫ده‌موچاوتان به‌ئاوی س���ارد بش���ۆن‌و‬ ‫ی بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌خاولییه‌كی نه‌رم وشك ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر رۆژان ‌ه یه‌كجار‌و د‌ه رۆژ له‌س���ه‌ر‬ ‫ی بده‌ی‪ ،‬پێس���تێكی رون‌و‬ ‫یه‌ك ئه‌نجام ‌‬ ‫ساف‌و بێ په‌ڵه‌تان ده‌ست ده‌كه‌وێ‪.‬‬ ‫‪ )100( -3‬گ���رام گ���ه‌اڵی رێحان���ه‌‌و‬ ‫كه‌مێ���ك نه‌عنای وش���ك تێكه‌ڵ بكه‌ن‬

‫پاش���ان كه‌مێك زه‌رده‌چ���ه‌وه‌‌و ئاوی‬ ‫گوڵ محه‌مه‌دی ج���وان تێكه‌ڵ بكه‌ن‪.‬‬ ‫رۆژ ناڕۆژێ���ك له‌م���اوه‌ی دوو هه‌فت��� ‌ه‬ ‫له‌ده‌موچاوتان���ی ب���ده‌ن ب���ۆ ماوه‌ی‬ ‫(‪10‬ت���ا‪ )15‬خول���ه‌ك پاش���ان به‌ئاوی‬ ‫شله‌تێن بیش���ۆن‌و پێستان ساف‌و بێ‬ ‫په‌ڵه‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ -4‬بۆ له‌ناوبردنی په‌ڵه‌و زیپك ‌ه ده‌توانی‬ ‫رۆژی جارێك‌و به‌ماوه‌ی (‪ )15‬ده‌قیق ‌ه‬ ‫تێكه‌ڵه‌ی هه‌نگوین‌و زه‌عفه‌ران له‌جێگای‬ ‫په‌ڵه‌و زیپكه‌كان بده‌ی‪.‬‬ ‫‪ -5‬تێكه‌ڵه‌ی ئاوی لیمۆی تازه‌‌و سیری‬ ‫له‌ڕه‌ن���ده‌دراو یان پیازی س���وور رۆژی‬ ‫دووج���ار بۆماوه‌ی (‪ 6‬ت���ا ‪ )7‬هه‌فت ‌ه‬

‫له‌ده‌موچاوتان بده‌ن بۆ ئه‌وه‌ی رزگارتان‬ ‫ببێ���ت له‌په‌ڵه‌و زیپك���ه‌‌و ده‌موچاوتان‬ ‫ساف‌و روون ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ -6‬ش���یری ترشاویش كه‌ له‌ترشه‌ڵۆكی‬ ‫(الكتیك)ـ���ه‌وه‌ پێكهات���و‌ه ده‌توان���ێ‬ ‫یارمه‌تی���ده‌ر بێ���ت ب���ۆ له‌ناوبردن���ی‬ ‫په‌ڵه‌كانی سه‌ر ده‌موچاوتان‪.‬‬ ‫‪ -7‬به‌كه‌وچكێك���ی چاخواردن كه‌مێك‬ ‫دارچین���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ی���ه‌ك كه‌وچك���ی‬ ‫نانخواردن���ی هه‌نگوی���ن تێكه‌ڵ بكه‌ن‌و‬ ‫هه‌موو رۆژێك به‌یانیان پێش نانخواردن‬ ‫بۆماوه‌ی (‪ )20‬ده‌قیق ‌ه له‌ده‌موچاوتانی‬ ‫بده‌ن زۆر به‌خێرایی‌ په‌ڵه‌كانی ده‌مووچاو‬ ‫له‌ناو ده‌چێت‪.‬‬

‫بانيژه‬

‫‪15‬‬

‫د‪ .‬ره‌وشت ره‌شید‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشی ‌ه ده‌رونیه‌كان‬

‫چه‌ك‌و كاره‌سات‬

‫چه‌ن���د رۆژێ���ك له‌مه‌وبه‌ر ل���ه‌دوای‌ چه‌ند‬ ‫یارییه‌كی‌ تۆپی‌ پێی‌ ئه‌وروپی‌‪ ،‬له‌ش���اری‌‬ ‫هه‌ولێ���رو ش���اره‌كانی‌ ت���ری‌ كوردس���تان‬ ‫ته‌قه‌یه‌ك���ی‌ زۆر كراو چه‌ندین جاری‌ تریش‬ ‫به‌بۆنه‌ی‌ بردنه‌وه‌ی‌ تیپێكی‌ وه‌رزشی‌‪ ،‬یان‬ ‫له‌به‌ر هه‌ر بۆنه‌یه‌كی‌ تر‪ ،‬ئاسمانی‌ شاره‌كان‬ ‫ك���راون به‌ یه‌ك پارچه‌ ئاگرو له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫چه‌ندین قوربانیی‌ خس���تۆته‌ نه‌خۆشخانه‌و‬ ‫گۆڕس���تانه‌كانه‌وه‌‪ .‬كاتێكیش پێش چه‌ند‬ ‫رۆژێك ده‌رباره‌ی‌ ئه‌م دیارده‌یه‌ چاوپێكه‌وتن‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێك له‌به‌رپرس���ه‌كانی‌ پۆلیس���ی‌‬ ‫ش���اری‌ هه‌ولێر ك���را‪ ،‬زۆر به‌ راش���كاوانه‌‬ ‫وتی‌‪ :‬ئێم���ه‌ توان���ای‌ كۆنترۆڵكردنی‌ ئه‌م‬ ‫دیارده‌یه‌مان نییه‌‪.‬‬ ‫هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ ئه‌م ته‌قه‌كردنه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌ولێرو ش���اره‌كانی‌ دیكه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫بونه‌ته‌ جبه‌خانه‌یه‌كی‌ گ���ه‌وره‌و ده‌گمه‌ن‪،‬‬ ‫ماڵێ���ك نادۆزیته‌وه‌ پارچه‌یه‌ك چه‌كی‌ تێدا‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌م پڕچ���ه‌ك كردن���ه‌ی‌ واڵت هه‌ربه‌ته‌نها‬ ‫نه‌بۆته‌ ه���ۆی‌ ته‌قه‌كردن له‌كاتی‌ بۆنه‌كان‌و‬ ‫بریندارب���وون‌و مردن���ی‌ چه‌ن���د كه‌س���ێك‬ ‫له‌ده‌ره‌نجام���ی‌ ئ���ه‌و ته‌قه‌كردن���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خۆیدا چه‌ندین ده‌ره‌نجامی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫نێگه‌تیڤی‌ خستۆته‌ نێو ژیانی‌ ئێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌ده‌ره‌نجام���ه‌كان بریتیی���ه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ كێش���ه‌و گرفته‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان به‌خوێن‌و مه‌رگه‌س���ات‬ ‫ته‌واو بن‪ .‬كاتێك دوو كه‌س یان دوو بنه‌ماڵه‌‬ ‫ده‌بێته‌ ش���ه‌ڕیان‪ ،‬گومانی‌ تێدا نییه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫چه‌ك له‌به‌رده‌ست نه‌بێت ئه‌وا له‌خراپترین‬ ‫حاڵه‌تدا ش���ه‌ڕه‌كه‌ به‌چه‌ند بۆكس���ێك یان‬ ‫ئه‌وپ���ه‌ڕی‌ سه‌رش���كانێك كۆتای���ی‌ دێت‌و‬ ‫دواتر ئاش���تبوونه‌وه‌و ئاس���ایی‌ وه‌زعه‌كه‌‬ ‫كارێك���ی‌ ئاس���ته‌م نابێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێك‬ ‫چه‌ك له‌به‌رده‌س���ت بێت ئه‌وا ده‌ره‌نجامی‌‬ ‫كێشه‌و ش���ه‌ڕو ناته‌باییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫ئه‌و كاره‌س���ات وماڵوێرانیی���ه‌ ده‌بێت كه‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردوودا له‌چه‌مچه‌ماڵ‌و هه‌ولێر‌و‬ ‫ده���ۆك روویانداو تیای���دا چه‌ندین مرۆڤ‬ ‫له‌س���ه‌ر چه‌ند گرفتێكی‌ زۆر س���اده‌ بوونه‌‬ ‫قوربانیی‌‪.‬‬ ‫ده‌ره‌نجامێكی‌ دیكه‌ی‌ ئه‌و پڕچه‌ك كردنه‌‬ ‫بریتییه‌ له‌و هه‌موو حاڵه‌تی‌ خۆكوش���تنه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌ چه‌كه‌وه‌ ئه‌نج���ام ده‌درێن‪.‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ زانستیه‌كانی‌ بواری‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫ده‌روونی���ی‌ ئه‌وه‌ی���ان س���ه‌لماندووه‌ ك���ه‌‬ ‫یه‌كێك له‌هۆكاره‌كانی‌ خۆكوش���تن بریتییه‌‬ ‫له‌فه‌راهه‌مبوونی‌ كه‌ره‌س���ته‌ی‌ خۆكوشتن‬ ‫وه‌ك ئاگرو چه‌ك‌و ده‌رمان‪ ...‬هه‌بوونی‌ چه‌ك‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ ماڵه‌كانی‌ كوردستان یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫هۆكارانه‌ی‌ وایكردووه‌ به‌ش���ێك له‌گه‌نجان‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ چه‌كه‌وه‌ كۆتایی‌ به‌ژیانیان بێنن‌و‬ ‫ره‌نگ���ه‌ ئه‌گه‌ر ئ���ه‌و چه‌كه‌ له‌به‌رده‌س���ت‬ ‫نه‌بێت خۆكوش���تنه‌كه‌ دوابكه‌وێت‌و دواتر‬ ‫رێ���ی‌ لێبگیرێ���ت‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌م پڕچ���ه‌ك كردنه‌ جۆرێك له‌هه‌س���تی‌‬ ‫خۆبه‌زلزانیی‌‌و توندوتیژی‌‌و عه‌نته‌ریاتبازیی‌‬ ‫الی‌ هه‌ندێك له‌خه‌ڵك دروست كردووه‌ كه‌‬ ‫رۆحی‌ لێبوردن‌و به‌خشنده‌یی‌ تاسه‌رئێسقان‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگای‌ ئێمه‌دا كاڵ كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا بابپرس���ین ئه‌م پڕچ���ه‌ك كردنه‌‬ ‫له‌كوێوه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ گرتووه‌‌و هۆكاره‌كانی‌‬ ‫كامانه‌ن؟ دیاره‌ به‌شێك له‌پرۆسه‌ی‌ پڕچه‌ك‬ ‫كردن���ی‌ كۆمه‌ڵگای‌ كوردی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌رده‌می‌ به‌عس‌و په‌یوه‌ندیداره‌ به‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫به‌جاش���كردنی‌ كورد كاتێك به‌عس چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نییه‌كی‌ زۆری‌ به‌س���ه‌ر جاشه‌كاندا‬ ‫دابه‌ش���كرد‪ .‬ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ به‌رده‌وام بوو‬ ‫ت���ا راپه‌ری���ن‪ ،‬له‌ڕاپه‌ڕینیش���دا رێژه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ چ���ه‌ك كه‌وته‌ ده‌س���ت هاوواڵتیان‌و‬ ‫ماڵێك نه‌ما پارچه‌یه‌ك چه‌ك تیایدا نه‌بێته‌‬ ‫مه‌زهه‌ری���ه‌ی‌ ژووری‌ میوانه‌كانی‌‪ .‬دواتریش‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ ناوخۆدا ده‌سه‌اڵتی‌ كوردی‌ دیسان‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ پڕچه‌ك كردنی‌ ماڵ���ی‌ كوردی‌‬ ‫زیندو كرده‌وه‌و جارێكی‌ تر چه‌كهه‌ڵگرتن‌و‬ ‫هه‌بوون���ی‌ چه‌ك له‌هه‌م���وو ماڵێك بوو به‌‬ ‫مۆدێل‪ .‬گه‌وره‌ترین كێش���ه‌ ل���ه‌م دۆخه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ به‌شێكی‌ زۆر له‌و خه‌ڵكانه‌ی‌ چه‌كیان‬ ‫هه‌یه‌ مۆڵه‌تی‌ یاس���اییان هه‌یه‌و تائێستاش‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ كوردی‌ به‌رده‌وامه‌ له‌به‌خشینی‌‬ ‫ئه‌و مۆڵه‌ته‌‪ ،‬كه‌چی‌ له‌والشه‌وه‌ ده‌فه‌رموون‬ ‫"ئێمه‌ توانای‌ كۆنترۆڵكردنی‌ ته‌قه‌كردنمان‬ ‫نییه‌"‪ .‬بێگومان توان���ای‌ كۆنترۆڵكردنتان‬ ‫نامێنێ���ت‪ ،‬چونكه‌ خۆتان ش���ه‌رعیه‌تتان‬ ‫به‌خش���یوه‌ته‌ چه‌كهه‌ڵگرت���ن‌و خۆت���ان‬ ‫به‌ش���داربوون له‌پڕچه‌ك كردنی‌ ئه‌م واڵته‌و‬ ‫تائێستاش به‌رده‌وامن له‌م شه‌رعیه‌تپێدانه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌و هه‌نگاوه‌ گرنگانه‌ی‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫حكومه‌ت بیری‌ لێبكاته‌وه‌ بۆچاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ هه‌بوون‌و به‌كارهێنانی‌ چه‌ك له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگا‪ ،‬بریتیی���ه‌ له‌ده‌ركردنی‌ بڕیارێكی‌‬ ‫یاس���ایی‌ ب���ۆ قه‌ده‌غه‌كردن���ی‌ هه‌بوون���ی‌‬ ‫چ���ه‌ك له‌ماڵه‌كان‌و س���ه‌ندنه‌وه‌ی‌ مۆڵه‌تی‌‬ ‫چه‌كهه‌ڵگرت���ن له‌هاوواڵتیان���ی‌ ئاس���ایی‌‌و‬ ‫سڤیل‌و كورتكردنه‌وه‌ی‌ مۆڵه‌تی‌ هه‌ڵگرتن‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ چه‌ك بۆ پاس���ه‌وان‌و سه‌ربازو‬ ‫پۆلی���س‌و هێزه‌ یاس���ایی‌‌و ش���ه‌رعیه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌گینا حكومه‌ت به‌رپرس���ی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌م‬ ‫هه‌م���وو ماڵوێرانیی���ه‌ ده‌بێ���ت كه‌ چه‌ك‬ ‫به‌رهه‌می‌ دێنێت‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫"ك ‌ێ بیری‌ شه‌قام ‌ی ‪ 100‬مه‌تر ‌ی ماوه‌؟"‬

‫ی ‪ 270‬رۆژ دیاری‌ كراو‌ه‬ ‫ی لوبنانی‌‌و بۆ ته‌واوكردن ‌‬ ‫دروستكردنی‌ دیزاینه‌كه‌ی‌ دراوه‌ته‌ كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاڤ ‌‬ ‫ی دروستكردنی‌ پرۆژه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌شتیاری‌و شاری‌ گۆیژه‌ له‌به‌ش ‌‬ ‫ی شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬زۆرێك‬ ‫سه‌رو ‌‬ ‫ی خه‌می‌ ئه‌وه‌یان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌خه‌ڵك ‌‬ ‫ی دروست‬ ‫ی ‪ 100‬مه‌تر ‌‬ ‫ی شه‌قام ‌‬ ‫پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندازیارێك ‌‬ ‫ی شه‌قامه‌ك ‌ه‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌‪ ،‬دیزاین ‌‬ ‫له‌الی‌ كۆمپانیایه‌كی‌ لوبنانییه‌‪.‬‬ ‫ی بێ‌ هیوان‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌خه‌ڵك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دروستكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌خه‌ڵك ‌‬ ‫ب���ێ‌ هیوابوون ‌‬ ‫ی ‪ 100‬مه‌تری‌‪،‬‬ ‫له‌دروستكردنی‌ ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی گرت���وو‌ه ك ‌ه ئه‌و‬ ‫له‌وه‌وه‌ س���ه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اخ ‌‬ ‫دوو پرۆژه‌ی��� ‌ه هه‌ت���ا بنار ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆیژ‌ه ده‌ڕوات‪ ،‬بۆیه‌ به‌شێك له‌خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫ت���ه‌واو ره‌ش���بینن‌و پرس���یار ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و ده‌ڵێن "خۆ به‌سه‌ر شاخه‌كه‌دا‬ ‫ش���ه‌قامه‌ك ‌ه دروس���ت ناكرێ‌؟"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندازیار ئه‌بوبكر ته‌یب له‌ش���اره‌وان ‌‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت "ش���ه‌قام ‌ه ‪100‬‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫مه‌تریه‌كه‌‪ ،‬به‌جۆرێك دروست ده‌كرێت‬ ‫به‌ناو ئه‌و دوو پرۆژه‌یه‌دا ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه به‌سه‌ر شه‌قام ‌‬ ‫شۆفێرێكی‌ تاكس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌لیك مه‌حمود‪-‬دا له‌ترس��� ‌‬ ‫بازنه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چاودێ���ری‌ مه‌فره‌زه‌كان��� ‌‬ ‫كامێ���را ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب��� ‌ه هێواش��� ‌‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫هاتوچ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڕۆیش���ت‪ ،‬بێزاریی‌ خۆی‌ ده‌رده‌بڕ ‌‬ ‫له‌نه‌بوونی‌ شه‌قامێكی‌ باش له‌سلێمانیدا‪،‬‬ ‫ی بۆ نه‌فه‌ره‌كانی‌ خوارد ك ‌ه‬ ‫ئه‌و سوێند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌چاو ‌‬ ‫ی ‪ 100‬مه‌تر ‌‬ ‫هه‌تا ماو‌ه شه‌قام ‌‬ ‫خۆی‌ نابینێ‌‪ ،‬له‌و س���ێ‌ نه‌فه‌ره‌ش ك ‌ه‬ ‫ی هه‌واره‌به‌رزه‌‪،‬‬ ‫ده‌یگه‌یاندن��� ‌ه گه‌ڕه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆچونه‌كه‌ ‌‬ ‫دانه‌یه‌كیان پش���تگیری ‌‬

‫بۆ شوێن ماو‌ه‬ ‫هه‌تا شه‌قامی‬ ‫ی‬ ‫‪ 100‬مه‌تر ‌‬ ‫لێدروست بكرێت؟‬ ‫ ‬ ‫شه‌قامی بازنه‌یی مه‌لیک مه‌حمود له‌سلێمانی‬

‫فۆتۆ‪ :‬فه‌ریق هه‌ڵه‌بجه‌یی‬

‫كردو وتی‌ "بۆ شوێن ماوه‌ هه‌تا شه‌قام ‌‬ ‫ی ده‌یانه‌وێ‌ به‌س���لێمانیدا‬ ‫ی ئام���اژه‌ی‌ پێدا بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بارهه‌ڵگرانه‌ ‌‬ ‫‪ 100‬مه‌تری‌ لێ دروستبكرێت؟ هه‌موو ‌‬ ‫ی تێپه‌ڕبن‪ ،‬به‌اڵم نه‌یه‌نه‌ ناو شاره‌كه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كه‌ چه‌ند پرۆژه‌یه‌ك له‌به‌شی‌ سه‌روو ‌‬ ‫كراوه‌ت ‌ه پرۆژه‌‪ ،‬كێ‌ بیری‌ شه‌قام ‌‬ ‫ی ئه‌و شه‌قام ‌ه زۆر پێویسته‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی بوون ‌‬ ‫ی ‪ 100‬شاری‌ س���لێمانی‌ دروس���تكراوه‌‌و وت ‌‬ ‫مه‌تری‌ ماوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بازنه‌ی ‌‬ ‫"وا گریم���ان وت���م گه‌ش���بینم‪ ،‬به‌اڵم ده‌ڵێ���ت "له‌جیاتی‌ ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی مه‌لیك مه‌حمود به‌كاربهێنن كه‌ بووه‌ت ‌ه‬ ‫ێ ش���وێن پرۆژ‌ه ‌‬ ‫ئاش���كرای ‌ه له‌هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باڵه‌خانه‌‌و گه‌شتیاری‌ تا به‌شێك له‌شاره‌كه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ شه‌قام ‌‬ ‫دروستكردن ‌‬ ‫هاتوچۆش ره‌شبینه‌‬ ‫ی ئه‌و ‪ 100‬مه‌ت���ری‌ به‌كارده‌هێنن‌و نایه‌ن ‌ه ناو‬ ‫ی شاخه‌ك ‌ه رۆیش���تووه‌‪ ،‬ئه‌ ‌‬ ‫ی بنار ‌‬ ‫ی هاتوچۆ ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب به‌ختیار ش���ه‌قامه‌ به‌كوێدا دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬شاره‌كه‌وه‌‪ ،‬به‌مجۆره‌ به‌شێك له‌گرفت ‌‬ ‫پارێزگا ‌‬ ‫ی خۆ ب ‌ه ش���اخه‌كه‌دا ش���ه‌قام دروس���ت هاتوچۆش كه‌م ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د س���ه‌باره‌ت به‌دروس���تكردن ‌‬ ‫ئ���ه‌و نمون���ه‌ به‌ش���اری‌ كه‌رك���وك‬ ‫ی‬ ‫ی هاتوچۆ ‌‬ ‫ی ‪ 100‬مه‌ت���ری‌‪ ،‬ره‌ش���بینه‌‌و ناكرێت؟"‪ .‬ئه‌م به‌رپرس���ه‌ ‌‬ ‫ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆژه‌ك ‌ه دیار ‌‬ ‫ی ده‌هێنێت���ه‌وه‌ ك ‌ه رۆژانه‌ به‌ س���ه‌ده‌ها ‪ 9‬مانگ بۆ دیزاین ‌‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه ئ���ه‌وان زیاتر پارێزگای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬دروس���تكردن ‌‬ ‫كراو‌ه‬ ‫ی ئوتومبێل له‌ڕێ���گای‌ كه‌ركوكه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫ی به‌پێویس���تی ‌‬ ‫ی ‪ 100‬مه‌تر ‌‬ ‫ی ش���ه‌قام ‌‬ ‫ل ‌ه ‪ 3‬س���اڵ ‌ه داوایان ك���ردوو‌ه پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی پرۆژه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫ی به‌ش ‌‬ ‫لێپرسراو ‌‬ ‫ی بچنه‌ ناو‬ ‫ێ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ‪ 100‬مه‌تری دروس���تبكرێت‪ ،‬هه‌موو ش���ارێك ده‌زانێ‌‪ ،‬ب���اس له‌و‌ه هه‌ولێر ده‌چێت‪ ،‬به‌ب ‌‬ ‫ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی له‌شاره‌وانی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌ندازیار ئه‌بوبكر‬ ‫ی كه‌ركوكه‌وه‌‪ .‬بۆی ‌ه ئه‌م نه‌قیب ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كات ك���ه‌ بۆ هه‌موو ئ���ه‌و ئوتومبێل ‌ه شار ‌‬ ‫ی ره‌شبینییه‌كه‌ش���ی‌ وه‌ك خۆ ‌‬ ‫هۆكار ‌‬

‫هاتوچۆ پێشنیاری‌ ئه‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ی یه‌كه‌م ده‌كرێت ئه‌و ش���ه‌قام ‌ه‬ ‫قۆناغ ‌‬ ‫ی خواره‌وه‌ی‌ شاری‌ سلێمانیدا‬ ‫ب ‌ه به‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دروستبكرێت‌و ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر له‌به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬دروستكردن ‌‬ ‫سه‌رو ‌‬ ‫ی زۆر دروس���تده‌كات‪،‬‬ ‫قورس���ه‌‌و گرفت ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ئه‌و‬ ‫ده‌كرێ���ت وه‌ك���و قۆناغ��� ‌‬ ‫ش���ه‌قام ‌ه له‌به‌ش���ی‌ خواره‌و‌هی‌ ش���ار‬ ‫دروستبكرێت"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ته‌ی���ب له‌لێداونێكدا بۆ ئاوێن ‌ه ئاماژه‌ ‌‬ ‫به‌وه‌كرد ك ‌ه له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌م ساڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 270‬رۆژ دروس���تكردن ‌‬ ‫ب���ۆ م���او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪100‬مه‌تر ‌‬ ‫ی ش���ه‌قام ‌‬ ‫ی پرۆژه‌ ‌‬ ‫دیزاین ‌‬ ‫دراوه‌ت ‌ه كۆمپانیایه‌ك���ی‌ لوبنانی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫ی زیاتر ل���ه‌‪ 2‬ملیار دینار دیزاین‬ ‫ب ‌ه بڕ ‌‬ ‫بۆ پرۆژه‌ك��� ‌ه ده‌كات‪ .‬ئه‌ندازیار ته‌یب‬ ‫ی ‪100‬‬ ‫ی شه‌قام ‌‬ ‫ئاشكراشیكرد ك ‌ه دیزاین ‌‬ ‫ی ب ‌ه جۆرێ���ك ده‌كرێت كه‌ به‌ناو‬ ‫مه‌تر ‌‬ ‫ی گه‌ش���تیاری‌‌و‬ ‫ی چاڤ ‌‬ ‫ه���ه‌ردوو پرۆژ‌ه ‌‬ ‫ی گۆیژه‌دا تێپه‌ڕ ببێت‌و هه‌ردوو‬ ‫ش���ار ‌‬ ‫سه‌ری‌ ش���ه‌قامه‌كه‌ش ده‌چێته‌و‌ه سه‌ر‬ ‫ی ش���ه‌هید پێش���ڕه‌‌و له‌ئه‌زمڕ‪.‬‬ ‫تونێل��� ‌‬ ‫ێ ش���وێن‬ ‫ی "به‌اڵم له‌هه‌ند ‌‬ ‫ئه‌و وتیش��� ‌‬ ‫شه‌قامه‌ك ‌ه ده‌بێت ‌ه ‪ 60‬مه‌تری‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫گرفت دروس���ت ن���اكات‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌و‬ ‫ش���وێنان ‌ه قه‌ره‌باڵغییان زۆر له‌س���ه‌ر‬ ‫نابێت"‪.‬‬ ‫‪ 16‬یه‌كتربڕ‌و‬ ‫‪ 10‬پردی‌ تێدای ‌ه‬ ‫ی دیزاینی‌ پرۆژه‌كه‌ش ك ‌ه زیاتر‬ ‫بودجه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌‪ 2‬ملی���ار دیناره‌ له‌الی���ه‌ن پارێزگا ‌‬ ‫س���لێمانییه‌و‌ه ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا‬ ‫ی‬ ‫نه‌زان���راوه‌ بودج��� ‌هی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ش���ه‌قامه‌ك ‌ه له‌سه‌ر چ الیه‌نێك ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونك��� ‌ه وه‌ك ئه‌ندازی���ار ته‌ی���ب وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"پرۆژه‌كه‌ گ���ه‌ور‌ه ده‌بێت بودجه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی زانیاریه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌وێت"‪ .‬به‌پێ ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرس ‌هی‌ شاره‌وانی‌‪ ،‬پرۆژه‌ی‌ شه‌قام ‌‬ ‫ی زیات���ر ل��� ‌ه ‪ 16‬یه‌كتربڕ‌و‬ ‫‪ 100‬مه‌ت���ر ‌‬ ‫‪ 10‬پ���ردی‌ تێدایه‌‪ .‬ئه‌و وتیش���ی‌ "هه‌ر‬ ‫ی ئه‌و شه‌قامانه‌ش‬ ‫له‌پرۆژه‌كه‌دا دیزاین ‌‬ ‫ده‌كرێت ك ‌ه ده‌چێته‌و‌ه س���ه‌ر هه‌ردوو‬ ‫ی مه‌لیك مه‌حمود‌و تاسڵوجه‌"‪.‬‬ ‫شه‌قام ‌‬

‫ی سلێمانی‌‪:‬‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك فه‌رمانبه‌ر ‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كێك ‌ی سلێمانی‌‪ ،‬زێرابێك دوو‬ ‫با بۆ چه‌ند رۆژێك ‌ی كه‌م له‌ده‌ستبه‌كاربوون‪ ،‬ساڵه‌ شكاوه‌و چاك نه‌كراوه‌ته‌وه‌‬

‫له‌قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌ موچه‌ بێبه‌ش نه‌كرێین‬ ‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫ژماره‌یه‌ك فه‌رمانبه‌ری‌ شاره‌وانی‌‬ ‫سلێمانی‌ ته‌نها له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫چه‌ند رۆژێك دوای‌ ساڵی‌ نوێی‌‬ ‫‪ 2004‬ده‌ستبه‌كاربوون‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌ جیاوازیی‌ موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران بێبه‌شكراون‪ ،‬شاره‌وانیش‬ ‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ به‌ "مه‌غدور"‬ ‫ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك فه‌رمانبه‌ری‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫س���لێمانی‌ گله‌ی���ی‌ ئه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن ك ‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ب���ه‌رواری‌ دامه‌زراندنیان‬ ‫له‌كۆتاییه‌كان���ی‌ مانگی‌ (‪12‬ی‌ ‪)2003‬‬ ‫دا بووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ رۆژی‌‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربوونیان له‌ش���اره‌وانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاكانی‌ مانگ���ی‌ (‪1‬ی‌ ‪)2004‬‬ ‫بووه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌بڕیاری‌ قه‌ره‌بووی‌ موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران بێبه‌شكراون‌و هه‌رچه‌نده‌‬ ‫سه‌ره‌تا نزیكه‌ی‌ دوو ملیۆنیشیان له‌و‬ ‫قه‌ره‌بووه‌ وه‌رگرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر لێیان‬ ‫وه‌رگرتونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌سكااڵیه‌كی‌ ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌دا كه‌‬ ‫وێنه‌یه‌كی‌ بۆ ئاوێنه‌ نێردراوه‌ ئاماژه‌یان‬ ‫ب���ه‌وه‌داوه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌وان له‌ڕۆژه‌كانی‌‬ ‫كۆتای���ی‌ مانگ���ی‌ (‪12‬ی‌ ‪)2003‬دا‬ ‫له‌ئیداره‌ی‌ پێشوی‌ سلێمانی‌ فه‌رمانی‌‬ ‫دامه‌زراندنی���ان بۆ ده‌رچ���ووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ پشوه‌كانی‌ ساڵی‌ نوێ‌و رۆتیناتی‌‬ ‫ئیدارییه‌وه‌‪ ،‬رۆژی‌ ده‌ستبه‌كاربوونیان‬ ‫كه‌وتوه‌ت���ه‌ رۆژه‌كان���ی‌ س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫مانگی‌ (‪1‬ی‌ ‪ ،)2004‬به‌و هۆیه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫له‌بڕیاری‌ قه‌ره‌بوكردن���ه‌وه‌ی‌ موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ حكومه‌ت بێبه‌شبوون كه‌‬ ‫به‌هۆی‌ جیاوازی‌ موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫ئیداره‌ی‌ پێشوی‌ هه‌ولێر‌و سلێمانییه‌وه‌‬ ‫له‌ئێستادا ده‌درێته‌وه‌ به‌فه‌رمانبه‌ران‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ س���كااڵی‌ ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌‬ ‫ل���ه‌و قه‌ره‌ب���وه‌ س���ه‌ره‌تا ب���ڕی‌ دوو‬ ‫ملی���ۆن دیناریان پێدراوه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫لێیان وه‌رگرتونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش‬ ‫له‌"پله‌به‌رزكردن���ه‌وه‌"دا "پله‌"ی���ه‌ك‬ ‫كه‌وتونه‌ت���ه‌ دواوه‌‪ ،‬له‌كاتێك���دا وه‌ك‬ ‫خۆی���ان ده‌ڵێن "ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و قه‌ره‌بووه‌ گرتونیه‌تنه‌وه‌ به‌هه‌مان‬

‫دارایی‌‪ :‬بڕیاره‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی شاره‌وانی‌‪ :‬دراوه‌‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫خۆیه‌ت ‌‬ ‫ی موچ ‌ه‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫پێموایه‌ ئه‌و‬ ‫نه‌ماوه‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ‌ه‬ ‫مه‌غدورن‬

‫ ‬ ‫گه‌ڕه‌کی شاره‌وانی سلێمانی‬ ‫ئا‪ :‬كورده‌ عه‌بدولكه‌ریم‬

‫موچه‌ی‌ ئیس���می‌‌و هه‌م���ان بڕوانامه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێم���ه‌وه‌ (دبل���ۆم‌و به‌كالۆری���ۆس)‬ ‫دام���ه‌زراون‪ ،‬ب���ه‌اڵم ته‌نه���ا رۆژی‌‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربوونیان له‌(‪)2003‬دایه‌"‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئاشكراشیان كردوه‌ كه‌ به‌پێی‌‬ ‫زانیاریه‌كانیان هه‌ندێك له‌فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ وه‌ك خۆیان‪ ،‬له‌فه‌رمانگه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌ كه‌ وه‌ك ئه‌وانن‬ ‫ل���ه‌ڕۆژی‌ ده‌س���تبه‌كاربووندا‪ ،‬بڕیاری‌‬ ‫قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌كه‌ شمولی‌ كردوون‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئ���ه‌و فه‌رمانبه‌ران���ه‌ داواكارن‬ ‫له‌الیه‌ن���ه‌ په‌یوه‌ندی���داره‌كان كه‌ ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌یان بۆ چاره‌سه‌ر بكه‌ن‌و بۆ چه‌ند‬ ‫رۆژێكی‌ كه‌م له‌ده‌ستبه‌كاربوونیان‪ ،‬له‌و‬ ‫"قه‌ره‌ب���وو پله‌به‌رزكردنه‌وه‌"یه‌ بێبه‌ش‬ ‫نه‌كرێن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫له‌سه‌رۆكایه‌تی‌ ش���اره‌وانی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫مونیره‌ قادر ب���ۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وان بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ سه‌ردانی‌‬ ‫داراییان كردوه‌ له‌س���لێمانی‌‌و سه‌ره‌تا‬ ‫بڕیاره‌كه‌ وابوو كه‌ ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ی‌‬ ‫بڕی���اری‌ دامه‌زراندنه‌كه‌ی���ان س���اڵی‌‬ ‫(‪)2003‬یه‌ راس���تكردنه‌وه‌ی‌ موچه‌یان‬ ‫ب���ۆ بكرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوات���ر وه‌زاره‌تی‌‬ ‫دارای���ی‌ پێداچون���ه‌وه‌ی‌ به‌بڕیاره‌كه‌دا‬

‫ك���ردوه‌‌و بڕیاری���داوه‌ ك���ه‌ ته‌نها ئه‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران���ه‌ بگرێته‌وه‌ كه‌ له‌(‪)2003‬‬ ‫دا ده‌ستبه‌كاربوون‪.‬‬ ‫ناوبراو وتی‌ "وه‌ك خۆم به‌مه‌غدوریان‬ ‫ده‌زان���م‌و ره‌نگه‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ داراییش‬ ‫پێداچون���ه‌وه‌ به‌بڕیاره‌كه‌یدا بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ پێموایه‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش‬ ‫هه‌مان كێش���ه‌یان هه‌یه‌و س���كااڵیان‬ ‫به‌رزكردۆته‌وه‌‌و ره‌نگه‌ به‌م نزیكانه‌ش‬ ‫بۆیان چاره‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌م���ڕوه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫راگه‌یاندن���ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‪ ،‬دلێر‬ ‫تاریق به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ پێویسته‌‬ ‫ئه‌و فه‌رمانبه‌رانه‌ س���ه‌ردانی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫دارایی‌ بكه‌ن تا به‌پێ���ی‌ رێنماییه‌كان‬ ‫ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌یان بۆ رونبكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌و بڕی���اره‌ مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫ئیداریی���ه‌‌و پێویس���ت به‌لێدوانی���ش‬ ‫ناكات‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش بڕیاره‌كه‌ دراوه‌‌و‬ ‫ته‌نها په‌یوه‌س���تیش نییه‌ به‌ش���اری‌‬ ‫س���لێمانییه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵك���و بۆهه‌م���وو‬ ‫كوردستانه‌‪ ،‬له‌ئێستاشدا وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫دارای���ی‌ یه‌كی���ان گرتۆت���ه‌وه‌‌و هی���چ‬ ‫جیاوازییه‌ك���ی‌ موچ ‌ه له‌نێوان ئیداره‌ی‌‬ ‫هه‌ولێر‌و سلێمانیدا نه‌ماوه‌‌و هه‌موویان‬ ‫له‌موچه‌و پله‌دا یه‌كن‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی دوو ساڵه‌ زێرابێك له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫ی شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬نزیك‬ ‫شاره‌وان ‌‬ ‫یاریگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬شكاوه‌‌و رۆژان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كیلۆمه‌ترێك پیسای ‌‬ ‫به‌درێژای ‌‬ ‫ئه‌و زێرابه‌ ب ‌ه چه‌ند كواڵنێكی‌ ئه‌و‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌دا باڵوده‌بێته‌وه‌‪ .‬پزیشكێكش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ‌ "پیسایی‌ ئه‌و زێراب ‌ه‬ ‫ی چه‌ندین‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ باڵوبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌خۆشیی‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫م���ام عه‌لی‌ ك ‌ه پیاوێك���ی‌ به‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ئ���ه‌و گه‌ڕه‌كه‌ی���ه‌ باس���ی‌ ل���ه‌و‌ه كرد‪،‬‬ ‫ی بێزاربوون���ی‌ خۆی���ان‪ ،‬دوو‬ ‫س���ه‌بار ‌‬ ‫قوتابخان���ه‌ش له‌گه‌ڕه‌كه‌كه‌یاندا هه‌یه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌قوتابیه‌كان ‌‬ ‫رۆژان��� ‌ه به‌ش���ێك ‌‬ ‫به‌ناو پیس���ایی‌ ئه‌و زێرابه‌ ش���كاوه‌دا‬ ‫ی‬ ‫رێده‌كه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "رۆژان ‌ه منداڵێك ‌‬ ‫زۆر به‌ن���او ئ���ه‌م پیس���اییه‌دا ده‌چه‌ن ‌ه‬ ‫ی زۆره‌‪،‬‬ ‫قوتابخانه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش مه‌ترس���ی ‌‬ ‫چه‌ندی���ن جاری���ش ش���اره‌وانیمان له‌و‬ ‫ێ‬ ‫كێش���ه‌یه‌ ئاگاداركردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌‬ ‫سود بووه‌"‪.‬‬ ‫له‌نزیك ئه‌و زێرابه‌ ش���كاوه‌دا باخێك‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬س���االر محه‌مه‌د ك���ه‌ باخه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫باخه‌كه‌ی ‌ه ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی زێرابه‌كه‌و‌ه هیچ كه‌سێك ناتوان ‌‬ ‫بۆن ‌‬ ‫ی "هیچ‬ ‫له‌باخه‌كه‌دا پشویه‌ك بدات‪ ،‬وت ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬کورده‌‬

‫ی هاتوچۆی‌ لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫رووداو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تری‌ ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌ به‌ناو ‌‬ ‫دانیشتویه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بێزاری ‌‬ ‫ی ده‌ربڕین ‌‬ ‫شیرین‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا بۆ چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫گرفته‌ی���ان روویان له‌چه‌ندین ش���وێن‬ ‫ی نه‌بوو‌ه‬ ‫كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ س���ودێك ‌‬ ‫"ك���ه‌س نه‌م���او‌ه ئ���اگاداری‌ نه‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم تائێس���تا گرفته‌ك��� ‌ه وه‌كوخۆ ‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ زیان ‌ه ته‌ندروستیه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫زێراب ‌ه ش���كاوه‌‪ ،‬د‪.‬به‌ختی���ار ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫چ���اوش پس���پۆڕی‌ نه‌خۆش���یه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ناوی‌‌و كۆئه‌ندامی‌ هه‌ناس��� ‌ه ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و زێراب ‌ه شكاو‌ه‬ ‫خسته‌ڕوو ك ‌ه بوون ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو گه‌ڕه‌كه‌كه‌دا ئه‌گه‌ری‌ باڵبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ندی���ن نه‌خۆش���ی‌ مه‌ترس���یدار ‌‬ ‫ی ئه‌و زێرابه‌وه‌‪ ،‬لێده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "به‌تایبه‌ت ئه‌و‬ ‫ی پیسای ‌‬ ‫كه‌سێك به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌یوه‌ندییان به‌كۆئه‌ندام ‌‬ ‫سود له‌م باخ ‌ه وه‌رناگرێت‪ ،‬هه‌ركه‌سێك نه‌خۆشیانه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رسه‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫دێ���ت له‌ب���ه‌ر ب���ۆن‌و به‌رامه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ه���ه‌ر س���ه‌باره‌ت ب��� ‌ه گرفت��� ‌‬ ‫خ���ۆی‌ ناگرێ���ت‌و یه‌كس���ه‌ر باخه‌ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ش���اره‌وان ‌‬ ‫گه‌ڕه‌ك���ه‌‪ ،‬راگه‌یاندن��� ‌‬ ‫به‌جێده‌هێڵێت"‪.‬‬ ‫ی ئاماژه‌یان ب���ه‌وه‌دا ك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی بۆنه‌كه‌ی‌‪ ،‬ئه‌م س���لێمان ‌‬ ‫ی ناخۆش���ی ‌‬ ‫سه‌ربار ‌‬ ‫ی پێده‌وترێ‌‌و‬ ‫ی زێرابه‌ ش���ه‌به‌كه‌ی‌ هیند‪‌ -‬‬ ‫ێ شوفێر مه‌ترس ‌‬ ‫زێرابه‌‪ ،‬به‌وت ‌هی‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ هه‌ی��� ‌ه رووداوی‌ هاتوچۆش ئه‌مه‌ش له‌به‌ر ئه‌و‌هی‌ كۆتایی‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی حه‌فتا هیندییه‌كان دروستیان كردوو‌ه‬ ‫دروس���ت ب���كات‪ ،‬وه‌ك ش���وفێرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و زێرابه‌ كێشه‌ ‌‬ ‫ی "بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی "له‌ب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫پ���اس وت ‌‬ ‫پی���س نه‌بێ���ت‪ ،‬هه‌ندێ‌ ج���ار ده‌بێت بودجه‌م���ان نییه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا به‌دوای‬ ‫ی‬ ‫ی باش���دا ده‌گه‌ڕێین بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (رۆنگ ساید) رێگایه‌ك ‌‬ ‫به‌شێوازی‌ س���ه‌رپێچ ‌‬ ‫ی چاره‌سه‌ری‌ ئه‌و گرفت ‌ه بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی مه‌ترسی ‌‬ ‫بڕۆین‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌به‌رده‌وام ‌‬

‫چه‌ندین جار‬ ‫شاره‌وانیمان‬ ‫له‌و كێشه‌ی ‌ه‬ ‫ئاگاداركردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بێ‌ سود بووه‌‬

‫وەرزش‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫خولی‌ ئیسپانیا‪ ..‬سێ خاڵ ریاڵ مه‌درید ده‌كاته‌ پاڵه‌وان‬ ‫یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگا ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ ده‌بێته‌ میوانی‌ یانه‌ی‌ ئه‌تله‌تیك‬ ‫بیلباو‌و یانه‌ی‌ به‌رش���ه‌لۆنه‌ش روبه‌ڕوی‌‬ ‫یانه‌ی‌ ماالگه‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬گۆران فارس‪ :‬ئه‌مڕۆ‌و سبه‌ی‌‬ ‫یارییه‌كانی‌ هه‌فت���ه‌ی‌ ‪20‬ی‌ دواخراوی‌‬ ‫خولی‌ پله‌ یه‌كی‌ تۆپی‌ پێی‌ ئیس���پانیا‬ ‫ئه‌نجامده‌درێن‪ .‬ته‌نیا سێ هه‌فته‌ له‌كۆی‌‬ ‫‪ 38‬هه‌فته‌ی‌ خولی‌ ئیس���پانی‌ ماوه‌ بۆ‬ ‫كۆتایی‌ هاتن���ی‌ وه‌رزی‌ ‪ 2011‬ـ ‪،2012‬‬ ‫ك���ه‌ یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌دری���د به‌بردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌نیا س���ێ خاڵ له‌و ‪ 9‬خاڵه‌ی‌ ماوه‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ جاری‌ ‪32‬هه‌مین ج���ار له‌مێژوویدا‬ ‫ده‌بێته‌ پاڵه‌وانی‌ خوله‌كه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆش س���ێ یاری‌ له‌هه‌فته‌ی‌ ناوبراو‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چن‪ .‬یانه‌ی‌ خیتافی‌ له‌یاریگای‌‬ ‫خ���ۆی‌ میوان���داری‌ یانه‌ی‌ راس���ینگ‬ ‫س���انتاندێر ده‌كات‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌ی‌ دووه‌م‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌ ب���ۆ خولی‌ پله‌‬ ‫دووی‌ ئیسپانیا دابه‌زیوه‌‪ .‬له‌یارییه‌كی‌‬ ‫تردا یانه‌ی‌ ڤیاڕیاڵ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگای‌‬ ‫ ‬ ‫خ���ۆی‌ روب���ه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ س���پۆرتینگ خۆسێ مۆرینیۆ‬ ‫خیخۆن ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی (‪:)20‬‬ ‫ی هه‌فته‌ ‌‬ ‫رۆژی‌ چوارش���ه‌ممه‌ش س���ه‌رجه‌م یارییه‌كان ‌‬ ‫یارییه‌كانی‌ تری‌ خوله‌كه‌ ئه‌نجامده‌درێن‪ .‬سێشه‌ممه‌‪2012/5/1 ،‬‬ ‫له‌به‌هێزتری���ن یاریدا‪ ،‬ك���ه‌ پێده‌چێت كاتژمێر ‪1‬ی‌ پاش نیوه‌ڕۆ‬ ‫ی × سانتاندێر‬ ‫پاڵه‌وانی‌ خوله‌كه‌ یه‌كالبكاته‌وه‌‪ ،‬یانه‌ی‌ خیتاف ‌‬ ‫ریاڵ مه‌دریدی‌ خاوه‌نی‌ پله‌ی‌ یه‌كه‌می‌ كاتژمێر ‪7‬ی‌ ئێواره‌‬ ‫خوله‌كه‌ له‌یاریگای‌ سان مامیس ده‌بێته‌ غه‌رناته‌ × ئیسپانیۆڵ‬ ‫میوانی‌ یانه‌ی‌ ئه‌تله‌تیك بیلباو‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ریاڵ مه‌درید ئ���ه‌م یارییه‌كه‌ بباته‌وه‌‪ ،‬به‌رشه‌لۆنه‌ی‌ لێی‌ بێبه‌شكردووه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وا به‌فه‌رم���ی‌ نازن���اوی‌ خوله‌ك���ه‌ له‌یارییه‌ك���ی‌ به‌هێ���زی‌ ت���ردا‪ ،‬یانه‌ی‌‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنێت‪ ،‬كه‌ سێ ساڵه‌ یانه‌ی‌ به‌رشه‌لۆن ‌هی‌ كه‌ته‌لۆنی‌ خاوه‌نی‌ پله‌ی‌‬

‫یاریزانانی ریاڵ مەدرید لە ‪ 32‬هەمین نازناوی خولی ئیسپانیا نزیک دەبنەوە‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 9‬‬ ‫خیخۆن × ڤیاڕیاڵ‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/5/2 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪7‬ی‌ ئێواره‌‬

‫ئه‌تله‌تیكۆ مه‌درید × سۆسیداد‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 9‬‬ ‫به‌رشه‌لۆن ‌ه × ماالگه‌‬ ‫ریاڵ مایۆركا × رایۆ ڤالیكانۆ‬ ‫سیڤیلی ‌ه × ریاڵ بیتیس‬

‫ریاڵ زه‌ره‌گۆز‌ه × لیڤانتی‌‬ ‫ی شه‌و‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11‬‬ ‫ئه‌تله‌تیك بیلباو × ریاڵ مه‌درید‬ ‫ڤاالنسیا × ئۆساسۆنا‬

‫دووه‌م���ی‌ خوله‌ك���ه‌‪ ،‬له‌یاریگای‌ كامپ له‌پله‌ی‌ چواره‌مدای���ه‌ به‌جیاوازی‌ گۆڵ ڤاالنسیا) هه‌وڵی‌ گه‌شتن به‌یارییه‌كانی‌‬ ‫ی له‌دوای‌ ڤاالنس���یای‌ پله‌ی‌ سێیه‌مه‌وه‌ خول���ی‌ یان���ه‌ پاڵه‌وانه‌كان���ی‌ ئه‌وروپا‬ ‫نۆی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌‪ ،‬میوانداری‌ یانه‌ ‌‬ ‫ماالگ���ه‌ ده‌كات‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ی‌ دووه‌م دێ���ت‪ ،‬ك���ه‌ هه‌ردووكی���ان (ماالگه‌‌و ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫رۆی‌ هۆدسۆن‬ ‫ده‌بێته‌ راهێنه‌ری‌ ئینگلته‌را شه‌ڕی‌ به‌ده‌ستهێنانی‌ نازناوه‌كه‌ به‌رده‌وامه‌‬ ‫خولی‌ ئیتاڵیا‪..‬‬

‫رۆی‌ هۆدسۆن‬ ‫به‌فه‌رمی‌ یه‌كێتی‌ تۆپی‌ پێی‌ ئینگلته‌را‪،‬‬ ‫رۆی‌ هۆدس���ۆنی‌ راهێنه‌ری‌ یانه‌ی‌ وێست‬ ‫برۆمی���چ ئه‌لبیۆن���ی‌ ك���رده‌ راهێنه‌ری‌‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئینگلته‌را‪.‬‬ ‫ئاژانسه‌كان‪ :‬س���ه‌رچاوه‌كانی‌ راگه‌یاندن‬ ‫له‌ئینگلت���ه‌راوه‌ ئاش���كرایانكردووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌فه‌رم���ی‌ رۆی‌ هۆدس���ۆنی‌ راهێنه‌ری‌‬ ‫یانه‌ی‌ وێست برۆمیچ كراوه‌ته‌ راهێنه‌ری‌‬ ‫هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ ئینگلته‌را‌و ش���وێنه‌كه‌ی‌‬ ‫فابیۆ كاپیلۆی‌ پ���ێ پڕكراوه‌ته‌وه‌‌و به‌م‬ ‫نزیكانه‌ش له‌به‌یانێكدا راده‌گه‌ێنرێت‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كان رونیانكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ دیڤید‬ ‫بیرنشتاینی‌ سه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ تۆپی‌ پێی‌‬ ‫ئینگلته‌را له‌گه‌ڵ جێرمی‌ بیسی‌ سه‌رۆكی‌‬

‫یانه‌ی‌ وێس���ت برۆمی���چ كۆبووه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫رازیكردن���ی‌ به‌گفتوگۆكردن له‌گه‌ڵ رۆی‌‬ ‫هۆدس���ۆنی‌ راهێنه‌ری‌ یانه‌كه‌ی‌‌و كردنی‌‬ ‫به‌ڕاهێن���ه‌ری‌ هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ ئینگلته‌را‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ناوبراویش داواكه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ناوبراوی‌ قبوڵ كردووه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م باره‌ی���ه‌وه‌ دیڤی���د بیرنش���تاینی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ تۆپی‌ پێی‌ ئینگلته‌را‬ ‫ده‌ڵێ���ت "سوپاس���ی‌ س���ه‌رۆكی‌ یانه‌ی‌‬ ‫وێس���ت برۆمیچی‌ ده‌كه‌ی���ن كه‌ داواكه‌ی‌‬ ‫قبوڵكردی���ن‪ ،‬رۆی‌ هۆدس���ۆنیش تاكه‌‬ ‫راهێنه‌ره‌ كه‌ بۆ پۆس���تی‌ راهێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫ئینگلته‌را گفتوگۆمان له‌گه‌ڵ كردبێت"‪.‬‬ ‫ده‌ستكه‌وته‌كانی‌ هۆدسۆن‪:‬‬ ‫* دوو ج���ار له‌گه‌ڵ یانه‌ی‌ هالمس���تاد‌و‬ ‫پێنج جار له‌گ���ه‌ڵ یانه‌ی‌ مالمۆ نازناوی‌‬ ‫خولی‌ سویدی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫* س���ێ جار له‌گه‌ڵ یانه‌ی‌ مالمۆ جامی‌‬ ‫سویدی‌ بردووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫* جارێك خولی‌ دانیماركی‌ له‌گه‌ڵ یانه‌ی‌‬ ‫كۆپنهاگن به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫* جارێك یانه‌ی‌ ئینته‌رمیالن‌و جارێكیش‬ ‫یانه‌ی‌ فولهامی‌ گه‌یاندووه‌ته‌ یاری‌ كۆتایی‌‬ ‫خولی‌ ئه‌وروپا (جامی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپای‌‬ ‫جاران)‪.‬‬

‫یان���ه‌ی‌ یۆڤانت���ۆس له‌یاری���گای‌ خۆیدا‪،‬‬ ‫میوان���داری‌ یان ‌هی‌ لیچ���ی‌ ده‌كات‌و ئ ‌هی‌‬ ‫س���ی‌ میالنیش روبه‌ڕوی‌ یانه‌ی‌ ئه‌تاالنتا‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬یان ‌هی‌ ئینته‌رمیالنیش ده‌بێته‌‬ ‫میوان ‌ی پارما‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مڕۆ‌و سبه‌ی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫یارییه‌كانی‌ هه‌فته‌ی‌ ‪36‬ی‌ خولی‌ پله‌ یه‌كی‌‬ ‫تۆپی‌ پێی‌ ئیتاڵیای‌ ناسراو به‌سیریه‌ ئه‌ی‌‬ ‫ئه‌نج���ام ده‌درێن‪ .‬ئه‌مڕۆ یان���ه‌ی‌ ناپۆلی‌‬ ‫له‌یاریگای‌ خۆی‌ میوانداری‌ یانه‌ی‌ پالێرمۆ‬ ‫ده‌كات‌و یانه‌ی‌ رۆم���اش روبه‌ڕوی‌ یان ‌هی‌‬ ‫چیڤۆ ڤیرۆنا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���به‌ی‌ چوارش���ه‌ممه‌ش‪ ،‬س���ه‌رجه‌م‬ ‫یارییه‌كانی‌ ت���ری‌ هه‌فته‌كه‌ به‌ڕێوه‌ده‌چن‪.‬‬ ‫یانه‌ی‌ یۆڤانتۆسی‌ خاوه‌نی‌ پله‌ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫خوله‌ك���ه‌‪ ،‬له‌یاریگای‌ یۆڤانت���ۆس ئه‌رینا‬ ‫میوان���داری‌ یان��� ‌هی‌ لیچ���ی‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌م ‌هی‌ دووه‌م له‌پل ‌هی‌ ‪18‬ی‌ خوله‌كه‌دایه‌‌و‬ ‫پێویس���تی‌ به‌بردنه‌وه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌دابه‌زی���ن بۆ پل���ه‌ دووی‌ خولی‌ ئیتاڵیا‬ ‫ده‌ربازب���كات‪ .‬له‌یارییه‌كی‌ ت���ردا‪ ،‬یانه‌ی‌‬ ‫ئ ‌هی‌ س���ی‌ میالنی‌ خاوه‌نی‌ پل ‌هی‌ دووه‌می‌‬ ‫خوله‌كه‌‪ ،‬له‌یاریگای‌ سانس���یرۆ روبه‌ڕوی‌‬ ‫یان ‌هی‌ ئه‌تاالنتا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر س���ێ یان���ه‌ی‌ ناپۆل���ی‌‌و ئۆده‌نیزی‌‌و‬ ‫ئینته‌رمی�ل�ان‪ 55 ،‬خاڵیان هه‌یه‌‌و به‌دوای‌‬

‫یه‌ك���دا پله‌كان���ی‌ س���ێیه‌م‌و چ���واره‌م‌و‬ ‫پێنجه‌می���ان گرت���ووه‌‪ ،‬كه‌ هه‌رس���ێكیان‬ ‫بۆ گه‌ش���تن به‌خولی‌ یان���ه‌ پاڵه‌وانه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وروپا ش���ه‌ڕی‌ پل ‌هی‌ س���ێیه‌م ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌م هه‌فته‌یه‌دا یانه‌ی‌ ئینته‌رمیالن ده‌بێته‌‬ ‫میوانی‌ یان��� ‌هی‌ پارما‌و یان ‌هی‌ ئۆده‌نیزیش‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگای‌ خۆی‌ به‌رامبه‌ر یان ‌هی‌‬ ‫چیزینا یاری‌ ده‌كات‪.‬‬

‫ی (‪:)36‬‬ ‫یارییه‌كانی‌ هه‌فته‌ ‌‬

‫سێشه‌ممه‌‪2012/5/1 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪7‬ی‌ ئێواره‌‬ ‫چیڤۆ ڤیرۆنا × رۆما‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫ناپۆلی‌ × پالێرمۆ‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/5/2 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪4‬ی‌ عه‌سر‬ ‫جه‌نه‌وا × كالیاری‌‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫میالن × ئه‌تاالنتا‬ ‫یۆڤانتۆس × لیچی‌‬ ‫الزیۆ × سێنا‬ ‫پارما × ئینته‌رمیالن‬ ‫فیرۆنتینا × نۆڤارا‬ ‫چیزینا × ئۆده‌نیزی‌‬

‫ڤیدال‌و فۆسینیچ‬

‫"ناچمه‌ ریاڵ" به‌رشه‌لۆنه‌ دوای‌ گواردیۆال‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ یانه‌ی‌ ری���اڵ مه‌درید‬ ‫ده‌یه‌وێت گرێبه‌ستی‌ له‌گه‌ڵ ئیمزا بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گوێ���رۆ ئه‌و یانه‌ ئیس���پانییه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫رۆژنام���ه‌ ئینگلی���زی‌‌و ئیس���پانیه‌كان‬ ‫ئاشكرایانكرد‪ ،‬كه‌ یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید‬ ‫به‌نیازه‌ ده‌ستبه‌رداری‌ گۆنزالۆ هیگواینی‌‬ ‫هێرشبه‌ری‌ یانه‌كه‌ی‌ ببێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گرێبه‌س���ت له‌گه‌ڵ سێرجیۆ ئه‌گوێرۆی‌‬ ‫ئه‌رجه‌نتین���ی‌ هێرش���به‌ری‌ یان���ه‌ی‌‬ ‫مانچسته‌ر س���یتی‌ ئینگلیزی‌ بكڕێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م هێرش���به‌ره‌ ئه‌رجه‌نتینییه‌‬ ‫هه‌واڵه‌كان به‌درۆده‌خاته‌وه‌‌و ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌ له‌یانه‌كه‌یدا ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ت���ۆڕی‌‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌گوێ���رۆ‬ ‫س���كای‌ به‌ریتانیی���ه‌وه‌ هه‌واڵ���ه‌كان‬ ‫به‌درۆده‌خات���ه‌وه‌‌و ده‌ڵێ���ت "بی���رم‬ ‫له‌به‌جێهێش���تنی‌ یان���ه‌ی‌ س���یتی‌‬ ‫نه‌كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ من دڵخۆش���م‬ ‫له‌شاری‌ مانچس���ته‌ر‌و ناشمه‌وێت بچمه‌‬ ‫یانه‌ی‌ ریاڵ مه‌درید"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و ئامۆژگارییه‌ی‌ كه‌ مارادۆنا‬ ‫داوای‌ لێك���ردووه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌یانه‌ی‌‬ ‫ریاڵ مه‌دریده‌وه‌ بكات‪ ،‬ئه‌گوێرۆ ده‌ڵێت‬ ‫"مارادۆنا ش���تی‌ وای‌ نه‌وتووه‌‪ ،‬رۆژێك‬ ‫له‌رۆژانی���ش نه‌موتووه‌ ك���ه‌ ده‌مه‌وێت‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ریاڵه‌وه‌ بكه‌م"‪.‬‬

‫ئاكۆ عارف‬ ‫گواردیۆال ده‌س����تی‌ له‌راهێنه‌ری‌ یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رش����ه‌لۆنه‌ كێش����ایه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌و زۆری‌‬ ‫بۆ بلوگرانا كرد‪ ،‬له‌س����ه‌ر ده‌س����تی‌ ئه‌و‬ ‫به‌رش����ه‌لۆنه‌ زێڕینتری����ن س����ه‌رده‌می‌‬ ‫به‌خۆی����ه‌وه‌ بین����ی‌‪ ،‬ن����اوو ناوبان����گ‌و‬ ‫ده‌سكه‌وت‌و نازناوه‌كان له‌‪ 2‬جامی‌ خولی‌‬ ‫یانه‌ پاڵه‌وانه‌كان‌و ‪ 3‬نازناوی‌ اللیگا‌و ‪2‬‬ ‫جامی‌ مۆندیالی‌ یانه‌كان هتد‪ ،‬پاش����ان‬ ‫كۆنترۆڵكردنی‌ تۆپ‌و یاریگا‪ ،‬تۆماركردنی‌‬ ‫زۆرترین گۆڵ‌و به‌ده‌س����تهێنانی‌ زۆرترین‬ ‫بردن����ه‌وه‌‌و كه‌متری����ن دۆڕاندن له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌ستی‌ گواردیۆال به‌رش����ه‌لۆنه‌ی‌ كرده‌‬ ‫چاكترین یانه‌ له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫وازهێنان����ی‌ گواردی����ۆال له‌ئه‌رك����ی‌‬ ‫راهێنه‌ری‌ به‌رش����ه‌لۆنه‌ به‌بریاری‌ خۆی‌‬ ‫ب����وو‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆئێس����تاو داهاتوو‬ ‫گرنگه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌دوای‌ پیپ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌بن����ه‌ راهێنه‌ری‌ ئه‌و تیپ����ه‌ النی‌ كه‌م‬ ‫درێژه‌ به‌س����ه‌ركه‌وتنه‌كان بده‌ن ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌حاڵه‌تێك����دا نه‌توان����ن زیات����ر له‌وه‌ی‌‬ ‫گواردی����ۆال بكه‌ن‪ ،‬ئێس����تا پرس����یاری‌‬ ‫جه‌وهه‌ری‌ ئه‌وه‌یه‌ ل����ه‌دوای‌ ئه‌و یانه‌كه‌‬ ‫له‌كوێی‌ هاوكێش����ه‌ی‌ یارییه‌كاندا خۆی‌‬ ‫ده‌بینێت����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ بێگوم����ان وازهێنانی‌‬ ‫گواردی����ۆال ناكات����ه‌ هه‌ره‌س����هێنانی‌‬

‫به‌رش����ه‌لۆنه‪ ‌،‬ب����ه‌اڵم ئ����ه‌وه‌ی‌ مای����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوه‌س����ته‌كردن ده‌بێ����ت ئه‌وه‌یه‌ ئایا‬ ‫ده‌توانرێت ئه‌و رۆحه‌ی‌ كه‌ ئێس����تا بۆته‌‬ ‫داینه‌م����ۆی‌ جوڵه‌و تاكتی����ك‌و ته‌كنیكی‌‬ ‫یاریكردنی‌ به‌رش����ه‌لۆنه‌ به‌هێزتربكرێت‪،‬‬ ‫ئایا دوای‌ رۆش����تنی‌ پیپ فه‌لس����ه‌فه‌ی‌‬ ‫تاكتیك����ی‌ یاریكردن����ی‌ به‌رش����ه‌لۆنه‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌مان ش����ێواز‌و ریتمی‌ ئێستای‌‬ ‫درێ����ژه‌ی‌ پێده‌درێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌و‬ ‫پرسیار‌و هه‌ڵوێس����تانه‌ی‌ له‌سه‌ر ده‌ست‬ ‫له‌كاركێشناوه‌كه‌ی‌ دروست بووه‌ له‌ئان‌و‬ ‫ساتی‌ ماڵئاوایكردنی‌ گوردیۆالدا‌و ئێستا‬ ‫ترس����ێك باڵی‌ به‌س����ه‌ر هه‌وادارانی‌ ئه‌و‬ ‫تیپه‌دا كێش����اوه‌ به‌وه‌ی‌ سه‌رباری‌ گه‌له‌‬ ‫ئه‌س����تێره‌كانی‌ ریزی‌ تیپه‌كه‌ ترس����ێك‬ ‫هه‌ی����ه‌ كه‌ ره‌نگ����ه‌ گه‌ر ب����ۆ زه‌مه‌نێكی‌‬ ‫كورتیش����بێت جڵه‌وی‌ یانه‌كه‌ له‌ده‌ست‬ ‫ده‌ربچێ����ت ك����ه‌ ئ����ه‌وه‌ زۆر قورس����ه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ك زۆرن ئه‌وان����ه‌ی‌ كه‌ له‌جیهاندا‬ ‫پێیانوای����ه‌ دوای‌ رۆش����تنی‌ گواردی����ۆال‬ ‫ئیتر س����ه‌رده‌می‌ زێرینی‌ به‌رشه‌ كۆتایی‌‬ ‫هات یان كۆتایی‌ دێ����ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ فك����ر‌و بیركردن����ه‌وه‌ی‌ واقعی‌‌و‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ زانس����تی‌ یه‌كنایه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌رشه‌لۆنه‌ تیپی‌ ئه‌م چه‌ند رۆژ‌و‬ ‫ئه‌م چه‌ند س����اڵه‌ نیی����ه‌‪ ،‬زیاتر له‌وه‌ش‬ ‫به‌رش����ه‌لۆنه‌ بۆته‌ قوتابخانه‌‌و فێرگه‌ی‌‬

‫پێگه‌یاندن����ی‌ گوردیۆال‌و یاریزان گه‌لێكی‌ چونكه‌ تیپێكی‌ بۆ بلوگرانا دروس����تكرد‬ ‫هاوشێوه‌ی‌ گواردیۆال كه‌ بۆ به‌رشه‌لۆنه‌‌و هه‌تاهه‌تایه‌ شانازی‌ پێوه‌بكرێت‪.‬‬ ‫تۆپی‌ پێی‌ جیهانیش س����ود‌و كه‌ڵكیان له‌م����اوه‌ی‌ ‪ 4‬س����اڵدا ‪ 13‬ده‌س����كه‌وت‌و‬ ‫ده‌بێت‌و ده‌بنه‌ فریادڕه‌س‪ .‬س����ه‌رده‌می‌ نازناو‪ ،‬كارێكی‌ ناوه‌زه‌و ره‌نگه‌ مه‌حاڵ‌و‬ ‫گرتنه‌ ده‌س����تی‌ ئه‌ركی‌ راهێنه‌ری‌ یانه‌ی‌ چ����اوه‌روان نه‌كراوبێ����ت‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌موو‬ ‫به‌رش����ه‌لۆنه‌ له‌الی����ه‌ن گواردی����ۆال‌وه‌‪ ،‬نازناوه‌كانی‌ ئه‌و چوار ساڵه‌ش هاوشانی‌‬ ‫ساته‌وه‌ختێكی‌ هه‌س����تیار بوو‪ ،‬چونكه‌ یاریزان����ه‌ س����تار ئاس����اكانی‌ تیپه‌ك����ه‌‬ ‫ل����ه‌و ده‌مه‌دا یانه‌كه‌ جڵه‌وی‌ له‌ده‌س����ت به‌تایبه‌تی‌ میس����ی‌‌و چاڤی‌‌و ئینێس����تا‪،‬‬ ‫فران����ك ریكاردی‌ راهێن����ه‌ری‌ ئه‌وكاته‌ی‌ پ��ل�ان‌و تاكتیك‌و هه‌ڵوێس����ت‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫تیپه‌ك����ه‌ ده‌رچووبوو‪ ،‬ری����كارد گه‌رچی‌ ره‌وش����تی‌ وه‌رزش����ی‌ گواردیۆال یه‌كێك‬ ‫توانیب����ووی‌ كۆمه‌ڵێك ده‌س����كه‌وت بۆ له‌هۆكاره‌ سه‌ره‌كیه‌كانی‌ ده‌سته‌به‌ركردنی‌‬ ‫یانه‌كه‌ بخاته‌ س����ه‌ر خه‌زێنه‌ی‌ الماسیا‪ ،‬ته‌واوی‌ نازناوه‌كان بووه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌س����ت‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌دواس����ات‌و س����ااڵنی‌ كۆتایی‌ له‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ گواردیۆال كاریگه‌ری‌‌و‬ ‫ته‌مه‌ن����ی‌ راهێن����ه‌ری‌ ئه‌ودا شكس����ت ره‌نگدان����ه‌وه‌ی‌ له‌س����ه‌ر یاریزانه‌كان����ی‌‬ ‫به‌رۆكی‌ به‌خ����ۆی‌‌و تیپه‌كه‌ گرتبوو‪ ،‬ئه‌و به‌رشه‌لۆنه‌ به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م‌و هانده‌رانیش‬ ‫شكس����تانه‌ش هێنده‌ی‌ نه‌مابوو بلوگرانا ده‌بێت‪ ،‬هه‌ر له‌به‌ر ئه‌مه‌ش���� ‌ه میس����ی‌‬ ‫دووچاری‌ قه‌یران بكات‪ ،‬واته‌ گواردیۆال ده‌ڵێ����ت داهاتووم����ان وه‌ك رابردوومان‬ ‫ئه‌ركی‌ راهێنه‌ری‌ تیپێكی‌ گرته‌ ده‌س����ت نابێت‪ ،‬چونكه‌ ئ����ه‌وكات گواردیۆالمان‬ ‫ك����ه‌ چاودێ����ران باوه‌ری����ان واب����وو تا هه‌بوو‪ ،‬به‌اڵم له‌داهاتوودا نیمانه‌‪ ،‬چاڤی‌‬ ‫سااڵنێكی‌ نادیار خۆری‌ روو له‌ئاوابوونه‌‪ ،‬هێرناندزیش ئه‌و راس����تیه‌ی‌ دركاند كه‌‬ ‫ه����ه‌ر ئه‌وكاته‌ش چاودێرانی‌ وه‌رزش����ی‌ دوای‌ ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌ی‌ گواردیۆال‬ ‫باوه‌ڕی����ان واب����وو به‌رپرس����انی‌ یانه‌كه‌ تیپه‌ك����ه‌ ش����ڵه‌ژاوه‌‪ ،‬دوای‌ رۆش����تنی‌‬ ‫كه‌سێكی‌ ش����اره‌زاو به‌ناوبانگ‌و خاوه‌ن گواردیۆال ب����اری‌ ده‌رونییان ناجێگیره‌‪.‬‬ ‫ئه‌زم����وون ده‌كه‌نه‌ راهێنه‌ری‌ تیپه‌كه‌یان هه‌رچۆنێك بێت به‌رشه‌لۆنه‌ راهێنه‌رێكی‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا كاتێك پیپ ده‌ستنیشانكرا شایس����ته‌ به‌تیپه‌كه‌ی‌ له‌ده‌س����تدا به‌اڵم‬ ‫هه‌مووان دووچاری‌ ش����ۆك بوون‪ ،‬به‌لێ‌ ئه‌زموون‌و مێژوو پێمان ده‌ڵێن به‌رش����ه‌‬ ‫گواردیۆال هه‌مووانی‌ دووچاری‌ شۆك كرد هه‌رس ناهێنێت‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫جۆره‌كانی‌ هێرشبه‌ر‬ ‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‬

‫‌‬ ‫ب���ه‌و یاریزان���ه‌ ده‌گوتریت هێرش���به‌ر‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫نزیكترین یاریزان ‌ه له‌گۆڵی‌ تیپ ‌ی به‌رانبه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ئه‌رك���ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ تۆماركردن ‌ی گۆڵه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م ئه‌ركه‌دا چه‌ندین به‌رپرسیارییه‌ت ‌ی‬ ‫دیكه‌ ‌ی له‌ئه‌ستۆدایه‌‪ ،‬له‌وانه‌ (گۆڵ چێكردن‪،‬‬ ‫توان���ای‌ ناردن���ی‌ پاس���ی‌ یه‌كالك���ه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫بێزاركردنی‌ به‌رگریكارانی‌ به‌رانبه‌ر‪ ،‬توانا ‌ی‬ ‫گلدانه‌وه‌ی‌ ت���ۆپ له‌ناوچه‌ی‌ تیپ ‌ی به‌رابه‌ر‪،‬‬ ‫وردی ‌ی له‌ئاراس���ته‌كردن‌و هاویشتنی‌ تۆپدا‬ ‫له‌پێناو گه‌شتن به‌ئامانج)‪.‬‬ ‫له‌م س���ه‌رده‌م ‌ی گه‌شه‌سه‌ندن‌و پێشكه‌وتن ‌ی‬ ‫ته‌كتیكی‌ تۆپ ‌ی پێیه‌دا‪ ،‬گۆڕانكارییه‌ك ‌ی زۆر‬ ‫په‌یداب���وو‌ه له‌هێڵی‌ هێرش���بردندا هه‌ندێك‬ ‫تیپ پش���ت به‌سێ هێرش���به‌ر ده‌به‌ستن‪،‬‬ ‫هه‌ندێك ‌ی دی‌ به‌دوو س���ه‌ری‌ رم‪ ،‬هه‌ندێك ‌ی‬ ‫د ‌ی به‌ی���ه‌ك هێرش���به‌ر‪ ،‬هه‌روه‌ها چه‌ندین‬ ‫ش���ێوه‌ی‌ هێرش���به‌ر ‌ی جوداجودا هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌ركی‌ هه‌ریه‌كه‌یان له‌و ‌ی دیكه‌ جیاوازتره‌‪،‬‬ ‫من لێره‌دا هه‌وڵ ده‌ده‌م بار ‌ی سه‌رنج ‌ی خۆم‬ ‫له‌م باره‌یه‌و‌ه بخه‌مه‌ڕوو‪.‬‬ ‫* هێرشبه‌ری‌ ئاش���كرا (دڵی‌ هێرشبه‌ر)‪:‬‬ ‫ئه‌رك��� ‌ی بنچینه‌ی���ی‌ تۆماركردن��� ‌ی گۆڵه‌‪،‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ راهێنه‌ران پش���ت به‌س���ه‌ری‌ رم‬ ‫ده‌به‌س���تن به‌ته‌نها‌و هه‌ندێكجار به‌هاوشان ‌ی‬ ‫هێرش���به‌ر ‌ی دووه‌م (دوات���ر ئه‌مه‌ به‌رباس‬ ‫ده‌ده‌م) ئه‌رك ‌ی هێرشبه‌ری‌ ڕاشكاو بریتیی ‌ه‬ ‫له‌دروس���تكردنی‌ ده‌رفه‌ت ب���ۆ هاوڕێكانی‌‪،‬‬ ‫زۆر گرنگ��� ‌ه خاوه‌ن ‌ی له‌ش���والرێك ‌ی پته‌و‌و‬ ‫به‌هێز بێت‌و توانای‌ ڕه‌خساندن‌و خوڵقاندن ‌ی‬ ‫ده‌رفه‌ت���ی‌ بۆ نزیكتری���ن یاریزانی‌ هاوه‌ڵ ‌ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬گرنگ ‌ه سه‌ر ‌ی ڕم توانایه‌كی‌ باش ‌ی‬ ‫هه‌بێت له‌دروس���تكردنی‌ پارچ ‌ه پاچه‌بوون‌و‬ ‫په‌رته‌وازه‌كردن���ی‌ هێڵی‌ به‌رگ���ر ‌ی دژبه‌ر‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا گرنگ���ه‌ زۆر ژیران��� ‌ه له‌نێ���وان‬ ‫به‌رگریكاره‌كانه‌و‌ه تێبپه‌ڕێت‌و به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر چاالك بێت‌و به‌درێژای ‌ی كاتی‌ یارییه‌ك ‌ه‬ ‫زۆر به‌وردبینیی���ه‌وه‌ تۆپ ئاراس���ته‌ی‌ گۆڵ‬ ‫بكات‪ .‬هه‌روه‌ها ژیران ‌ه به‌رگریكاران‌و گۆڵچ ‌ی‬ ‫به‌رانبه‌ره‌كه‌ ‌ی بخوێنێته‌وه‌‌و ببێت به‌مایه‌ ‌ی‬ ‫وه‌ڕسبوون ‌ی به‌رگریكاران ‌ی به‌رابه‌ر‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌توانای���دا هه‌بێ���ت خ���ۆ ‌ی له‌چاودێری��� ‌ی‬ ‫بدزێته‌وه‌‪ .‬ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی دیكه‌ی‌ هێرشبه‌ر ‌ی‬ ‫ئازاد هه‌یه‌ پشت به‌خێرایی ئاوازی‌ یارییه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌به‌س���تێت‌و مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌و تۆپانه‌دا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك��� ‌ه له‌نێوان ‌ی به‌رگریكارانه‌وه‌ پێ ‌ی‬ ‫ده‌گات‪ .‬له‌هه‌موو ‌ی گرنگتر شپرزه‌نه‌بوون‌و‬ ‫نه‌ش���ڵه‌ژان ‌ی ئه‌و یاریزانانه‌ ‌ی موماره‌سه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌م جێگای‌ یاریكردنه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫* هێرش���به‌ری‌ س���ندوقی‌ (‪Fox in the‬‬ ‫‪ :)box‬ئه‌م ش���ێو‌ه له‌هێرشبه‌ر‪ ،‬له‌چه‌شن ‌ی‬ ‫هێرش���به‌ران (تریزیگ���ه‌)ی‌ فه‌ڕه‌نس���ی‌‪،‬‬ ‫(نیسته‌لڕۆی‌) هۆڵه‌ندی‌‌و‪...‬تاد‪ ،‬ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫هێرشبه‌ر‌ه پێی‌ ده‌گوترێت (ڕێو ‌ی ناوچه‌ ‌ی‬ ‫س���زا) ك��� ‌ه به‌ده‌گمه‌ن ده‌رف���ه‌ت به‌هه‌ده‌ر‬ ‫ده‌ده‌ن‌و زۆر عاقڵمه‌ندانه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫تۆپانه‌دا ده‌كه‌ن كه‌ ئاڕاس���ته‌یان ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ك���ورت بێت یاخ���ود درێ���ژ‪ ،‬له‌قوواڵییه‌و‌ه‬ ‫بێت یان له‌الته‌نیش���ته‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌ی‌ به‌رز‬ ‫تۆپ���ی‌ یه‌ك له‌مس���ه‌دا ده‌بێ���ت به‌وپه‌ڕ ‌ی‬ ‫دانایی‌‌و لێهاتوویی���ه‌و‌ه مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫بارودۆخانه‌دا بكات‪.‬‬ ‫* هێرشبه‌ر ‌ی گۆڵزان (‪:)ST‬‬ ‫گۆڵكه‌ر ئه‌ركه‌كه‌ی‌ جیاوازتره‌ له‌هێرشبه‌ر ‌ی‬ ‫ناوجه‌رگه‌‪ ،‬س���ه‌ربار ‌ی ئه‌وه‌ی‌ لێكچوونێك ‌ی‬ ‫زۆر‌و خاڵ���ی‌ هاوب���ه‌ش له‌نێوانیاندا به‌د ‌ی‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ندێ���ك تایبه‌تمه‌ندی ‌ی‬ ‫له‌یه‌كیان جودا ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬گۆڵزان به‌رده‌وام‬ ‫یاریزانێكی‌ هونه‌رمه‌ن���د‌و كارامه‌‌و كارزانه‌‌و‬ ‫قودره‌تێك ‌ی گه‌وره‌ی‌ هونه‌ر ‌ی هه‌یه‌‌و خاوه‌ن ‌ی‬ ‫تیژڕه‌وییه‌كی‌ زۆره‌‪.‬‬ ‫گۆڵك���ه‌ر له‌كات��� ‌ی جێبه‌جێكردنی‌ پالن ‌ی‬ ‫ئۆفس���اید له‌الی���ه‌ن تیپ��� ‌ی به‌رانب���ه‌ره‌و‌ه‬ ‫س���وودی‌ زۆر ده‌بینێ���ت‪ ،‬هێرش���به‌ر ‌ی‬ ‫گۆڵك���ه‌ر زۆر به‌كه‌می‌ پاشه‌كش���ه‌ ده‌كات‌و‬ ‫به‌رده‌وام بۆ حاڵه‌تی‌ هێرش���ی‌ هه‌ڵگه‌ڕاوه‌‌و‬ ‫كوتووپڕ له‌نی���وه‌ یاریگای‌ تیپ ‌ی به‌رانبه‌ردا‬ ‫ده‌وه‌س���تێت‪ .‬هه‌روه‌ها هێرشبه‌ری‌ گۆڵكار‬ ‫به‌جێگایه‌ك���ی‌ دیاریك���راوه‌وه‌ په‌یوه‌س���ت‬ ‫نابێ���ت‪ ،‬له‌ته‌واوی‌ یاری���گادا له‌جووڵه‌دایه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی كرده‌ی‌ چاودێریكردنی‌ س���ه‌خت‌و‬ ‫دژوار بێت‪ ،‬له‌چه‌شنی‌ یاریزانان (رۆناڵدۆ ‌ی‬ ‫به‌رازیل‪ ،‬ئیتۆ‌و‪...‬هتد)‪.‬‬ ‫* هێرش���به‌ری‌ دووه‌م (یارمه‌تی���ده‌ر)‬ ‫(‪:)SS‬‬ ‫هێرش���به‌ری‌ یارمه‌تیده‌ر شوێنێكی‌ دێرین ‌ه‬ ‫له‌یاری‌ تۆپی‌ پێدا‪ ،‬مێژووه‌كه‌ی‌ بۆ سااڵن ‌ی‬ ‫‪ 1948‬ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬واتا دیارده‌یه‌كی‌ نوێ‬ ‫نییه‌‪ ،‬وه‌لێ ئێس���تا گۆڕانێكی‌ زۆر به‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌ركه‌كانیدا هاتوو‌ه به‌به‌راورد به‌سه‌رده‌م ‌ی‬ ‫پێش���وو‪ .‬ئه‌م جۆر‌ه له‌هێرشبه‌ر له‌یه‌ككاتدا‬ ‫رۆڵی‌ هێرش���به‌ر‌و یارمه‌تیده‌ریش ده‌بینێت‪.‬‬ ‫ده‌بێت له‌مابه‌ینی‌ ناوه‌ند هێڵی‌ هێرشبردندا‬ ‫له‌جووڵ���ه‌دا بێت‌و بتوانێت هه‌م گۆڵس���از‌و‬ ‫هه‌م گۆڵزان بێت‪ ،‬پێویست ‌ه زۆر به‌دیقه‌ت‌و‬ ‫وردبین بێ���ت له‌چۆنیه‌تی‌ وه‌رگرتن ‌ی تۆپ‌و‬ ‫ئاڕاس���ته‌كردنی‌ هێرشبه‌ری‌ هێڵ ‌ی پێشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت كارێك نه‌كات هێرشبه‌ره‌كه‌ی‌ پێشه‌و‌ه‬ ‫زه‌حمه‌تی‌ بێت��� ‌ه ڕێی‌‪ ،‬چونكه‌ به‌به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫هێرش���به‌ر ‌ی س���ه‌ری‌ ڕم‪ ،‬له‌ژێر گوش���ار‌و‬ ‫فش���ار ‌ی به‌رگریكاران ‌ی نه‌یاره‌كه‌یدایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه له‌سه‌ر هێرشبه‌ری‌ یاریده‌ده‌ر هه‌م‬ ‫بتوانێت زه‌مینه‌س���ازی‌ بكات بۆ بیناكردن ‌ی‬ ‫هێرشه‌كان‌و هه‌م ش���اره‌زاییه‌ك ‌ی باشیش ‌ی‬ ‫هه‌بێت له‌چۆنیه‌تی‌ درزخس���تن ‌ه نێو هێڵ ‌ی‬ ‫به‌رگری‌ به‌رابه‌ر‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ئه‌و په‌یمان ‌ه بێبنه‌مایانه‌ی‌ كه‌ ئه‌یده‌یت‪،‬‬ ‫زیانت پێده‌گه‌یه‌نێ‌‪ .‬پێش ئه‌وه‌ی‌ بچیت ‌ه‬ ‫ی بكه‌‪،‬‬ ‫پرۆژه‌یه‌كی‌ نوێوه‌‪ ،‬باش دیراسه‌ ‌‬ ‫ده‌س���ت به‌ خه‌رجییه‌كانت���ه‌و‌ه بگره‌‪،‬‬ ‫‌ممه رۆژی‌ به‌ختته‌‪.‬‬ ‫دووشه ‌‌‬

‫گا‬ ‫ی مادی���ت ب���ۆ دێت ‌ه‬ ‫هه‌ن���دێ‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیوته‌ پێویست ‌‬ ‫پێشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و خه‌ون ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ب��� ‌ه لێکدانه‌وه‌ی‌ باش هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌توان ‌‬ ‫ب ‌ه ته‌نیا س���ه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست بهێنی‌‪،‬‬ ‫ی رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫هه‌ین ‌‬

‫دوانه‌‬ ‫س���ه‌فه‌ركردن بۆ پرۆژه‌كانت س���ودیان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كێش���ه‌كانت له‌ رێگ���ه‌ی نام ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گۆڕینه‌وه‌ چاره‌س���ه‌ر ناب���ن‪ ،‬ده‌توان ‌‬ ‫ی ب���اش ل��� ‌ه هاوڕێكانته‌و‌ه‬ ‫ئام���ۆژگار ‌‬ ‫ی رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫به‌ده‌ست بهێنی‌‪ ،‬هه‌ین ‌‬

‫قرژاڵ‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ عاتفیدای‌‪،‬‬ ‫مه‌رج نییه‌ هه‌موو شتێكت ده‌سكه‌وێت‪،‬‬ ‫ی بۆ‬ ‫ئه‌و بیرۆكانه‌ی‌ كه‌ هه‌ته‌ كه‌سانێك ‌‬ ‫دروس���ت ده‌بێت كه‌ پشتگیریت بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫هه‌ین ‌‬

‫شێر‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌ئاین���ده‌دا داهێنان���ی‌ نو ‌‬ ‫ئه‌توان��� ‌‬ ‫ی خۆش‬ ‫به‌ده‌س���ت بهێن���ی‌‪ ،‬هه‌واڵێك ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌یه‌‪ ،‬له‌شوێنی‌ كاره‌كه‌ت ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫راڕامه‌به‌‌و پش���ت به‌كه‌س مه‌به‌س���ته‌‪،‬‬ ‫‌ممه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫یه‌كشه ‌‌‬

‫‌پێناو‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫له‌ناو‬ ‫‌یاندا‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫كار‬ ‫مزگه‌وتدا‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌الناو‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ئاینیان‬ ‫سه‌ما ده‌كات!‬ ‫ی‬ ‫ی "نی���وز رو ئیس���رائیل" ناو ‌‬ ‫ماڵپ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جلوبه‌رگ ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك له‌و نمایش���كاران ‌ه ‌‬ ‫باڵوكردۆت���ه‌و‌ه كه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا ئیس�ل�امن‬ ‫یاخود وه‌ك ده‌وترێت له‌س���ه‌ر ئیس�ل�ام‬ ‫ی‬ ‫حس���ابن‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ئێس���تاداو به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و ئاینه‌و‌ه‬ ‫كاره‌كه‌یانه‌وه‌ به‌ ئاكاره‌كان ‌‬ ‫په‌یوه‌ست نین‪.‬‬ ‫ماڵپه‌ره‌ك��� ‌ه له‌نێو ئ���ه‌و ناوان���ه‌دا باس‬ ‫ی ژیان���ی‌ ئیم���ان محه‌م���ه‌د‬ ‫له‌چیرۆك��� ‌‬ ‫عه‌بدولمه‌جی���د ده‌كات ك��� ‌ه ناس���راوه‌ ب ‌ه‬ ‫"ئیمان"‪ ،‬ئه‌م كچ ‌ه به‌بنه‌ڕه‌ت سۆماڵییه‌و‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌مین كچی‌ مس���وڵمان ‌ه ك��� ‌ه له‌بوار ‌‬ ‫نمایشی‌ جلوبه‌رگدا ناوبانگی‌ ده‌ركردووه‌‪.‬‬ ‫ی ‪1955‬ـه‌‪،‬‬ ‫ئیم���ان كه‌ له‌دایكبووی‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی سۆماڵ بوو‌ه له‌سعودیه‌‌و‬ ‫ی باڵیۆز ‌‬ ‫باوك ‌‬ ‫خوێندنیش���ی‌ له‌میس���رو كینی���ا ته‌واو‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬دواتر له‌س���ااڵنی‌ حه‌فتاكاندا‬ ‫ی كردووه‌ته‌ ئه‌مه‌ریكا‌و له‌گه‌ڵ یه‌كێك‬ ‫روو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و واڵت���ه‌دا كار ‌‬ ‫له‌گۆڤاره‌كان��� ‌‬ ‫نمایش ده‌كات‌و ب���ه‌ره‌ به‌ر‌ه وێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نیمچ ‌ه رووته‌كانی‌ له‌ستدیۆكان ‌‬ ‫تایبه‌ت به‌م كاره‌ باڵوده‌بنه‌وه‌‪..‬‬ ‫ئیم���ان دان ب���ه‌وه‌دا ده‌نێت ك ‌ه‬ ‫پ���ه‌روه‌رد‌هی‌ ئه‌و مس���وڵمانان ‌ه‬ ‫ی به‌وه‌ش‬ ‫بووه‌‪ ،‬به‌اڵم ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫كردوو‌ه كه‌ ه���ه‌ر ل ‌ه منداڵییه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌لت���وری‌ رۆژئ���اوا كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌بووه‌و سه‌رنجی‌ به‌ال ‌‬ ‫له‌سه‌ر ‌‬ ‫خۆیدا راكێشاوه‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫بیر له‌ڕێگه‌یه‌ك بكه‌ره‌وه‌ كه‌ ده‌سكه‌وت ‌‬ ‫ی‬ ‫مال���ی‌ باش���ترت هه‌بێ���ت‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ‌‬ ‫شه‌ریكه‌كانت كێش���ه‌ دروست ده‌بێت‪،‬‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌ روبه‌ڕوی‌ هه‌ندێ‌ سلوكی‌ نه‌شاز‬ ‫ی به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫ده‌بیته‌وه‌‪ ،‬یه‌كشه‌ممه‌ رۆژ ‌‬

‫ته‌‌رازوو‬ ‫ێ ك���ه‌س دێنه‌وه‌‪ ،‬ده‌یانه‌وێ‌ وه‌ك‬ ‫هه‌ند ‌‬ ‫راب���ردوو ببیته‌و‌ه به‌ش���ه‌ریك ‌ه كاریان‪،‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌اڵم گفتیان پێم���ه‌ده‌‪ ،‬كات ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتوو‌ه ئه‌وكه‌س���ه‌ی‌ له‌ دڵتایه‌‪ ،‬قسه‌ ‌‬ ‫‌ممه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫له‌گ ‌ه ‌ڵ بكه‌یت‪ ،‬شه ‌‌‬

‫دوپشک‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌س���ته‌كانت به‌رامب���ه‌ر كه‌س���ێك ‌‬ ‫ت���ر دڵنیا نی���ت‪ ،‬س���ه‌فه‌ری‌ به‌كۆمه‌ ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫سوودبه‌خشه‌‪ ،‬پێویستیت ب ‌ه ئامۆژگار ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه ل���ه‌ڕووی‌ بواری‌ مالییه‌وه‌‪ ،‬س���ێ‬ ‫‌ممه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫شه ‌‌‬

‫که‌‌وان‬ ‫خۆت رێكبخه‌‌و ئامانجه‌كه‌ت دیاری‌ بكه‌‪،‬‬ ‫ی س���ه‌ربكه‌ویت‪ ،‬دوور بكه‌وه‌ ل ‌ه‬ ‫ئه‌توان��� ‌‬ ‫كه‌سانێك ك ‌ه ده‌یانه‌وێ‌ شكستت پێبهێنن‪،‬‬ ‫وابك ‌ه ئه‌و كه‌سه‌ی‌ خۆشت ده‌وێت‪ ،‬دڵنیا‬ ‫ی به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫‌ممه رۆژ ‌‬ ‫بێت‪ ،‬دووشه ‌‌‬

‫گیسک‬ ‫ی‬ ‫ی عاش���قانه‌ به‌ه���ۆ ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك��� ‌‬ ‫سه‌فه‌رێكه‌وه‌ دروس���ت ده‌بێت‪ ،‬ئاگات‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌ڵس���وكه‌وتت بێت‪ ،‬ره‌نگه‌ تووش ‌‬ ‫نائومێدیی���ه‌ك ببیت‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌رده‌وام‬ ‫‌ممه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫نابێت‪ ،‬چوارشه ‌‌‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ی‬ ‫بۆچ���وون‌و بڕیاره‌كان���ت ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ت دڵخ���ۆش ن���اكات‪،‬‬ ‫ی هاوڕێكه‌ت وه‌رده‌گرییه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌رچه‌كردار ‌‬ ‫رێگه‌م���ه‌د‌ه عاتیف��� ‌ه كار بكاته‌ س���ه‌ر‬ ‫كاره‌كانت‪ ،‬شه‌مم ‌ه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ی زۆرت له‌الی���ه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫بیرۆك���ه‌ ‌‬ ‫به‌كاریی���ان بهێنی‌‪ ،‬ب���ه‌و پێیه‌ش بێت‬ ‫ی‬ ‫ده‌سكه‌وتی‌ مادیت ده‌بێت‪ ،‬غیره‌كردن ‌‬ ‫زۆر ده‌بێت ‌ه هۆی‌ دروست بوونی‌ كێشه‌‪،‬‬ ‫‌ممه رۆژی‌ به‌ختته‌‌‪.‬‬ ‫سێشه ‌‌‬

‫ی لوبنان���ی‌ (ئه‌مه‌ل حیجازی‌)‬ ‫گۆرانیبێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی جیهان��� ‌‬ ‫له‌الیه‌ن مس���وڵمانان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌گشتی‌‌و مسوڵمانانی‌ مه‌غریب به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی تون���د بووه‌و‌ه به‌و‬ ‫ی ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی مزگه‌وتدا‬ ‫ی كه‌ له‌نێ���و حه‌ره‌م ‌‬ ‫تۆمه‌ت��� ‌ه ‌‬ ‫سه‌مای‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م گۆرانیبێ���ژه‌ ڤیدیۆ‬ ‫ی (بیعاملنی) له‌یه‌كێك‬ ‫كلیپێك به‌ن���او ‌‬ ‫ی مه‌غریبدا‬ ‫له‌ناوه‌نده‌ ئاینییه‌ ناسراوه‌كان ‌‬ ‫وێنه‌ده‌گرێت كه‌ مزگه‌وتێكی‌ به‌ناوبانگه‌ ب ‌ه‬ ‫ی دووه‌م)‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫ی (مزگه‌وتی‌ حه‌سه‌ن ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی توند‬ ‫ی ره‌خن ‌ه ‌‬ ‫مسوڵمانانه‌و‌ه رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫بووه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه ب���ه‌ وت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كلیپه‌كه‌ی���ان بینیوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ل حیجاز ‌‬ ‫ی كردوو‌ه‬ ‫له‌ناو مزگه‌وته‌كه‌دا س���ه‌ما ‌‬ ‫كه‌ ئه‌م���ه‌ش ره‌فتارێكی‌ نه‌ش���یاو‌ه‬ ‫به‌نیسبه‌ت ئه‌و جێگه‌یه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م‬ ‫ی ئه‌م���ه‌ل ب ‌ه نه‌نگی‌‌و رێزنه‌گرتن‬ ‫كار‌ه ‌‬ ‫ی مسوڵمانان لێكدراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ست ‌‬ ‫جێ���ی‌ وه‌بیرهێنانه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌م‬ ‫ی‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د‌ه دووه‌مج���اره‌ رووب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی مسوڵمانان‬ ‫كاردانه‌و‌هی‌ له‌م ش���ێوه‌یه‌ ‌‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه پێش���ترو له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ی‬ ‫كلیپی‌ (بیاع الورد)دا‪ ،‬ئه‌مه‌ل رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌خنه‌ بووه‌وه‌ به‌و هۆیه‌وه‌ ك ‌ه تیشێرتێك ‌‬ ‫(مس���تر بی) له‌و كلیپ���ه‌دا له‌به‌ر كردبوو‬ ‫ی كۆمپانیایه‌ك ك ‌ه‬ ‫كه‌ گوزارشته‌ بۆ هێما ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سێكس‌و بابه‌تی‌ حه‌رامكراو ‌‬ ‫كار له‌بوار ‌‬ ‫دینیدا ده‌كات‪.‬‬

‫گه‌وره‌ترین فه‌رش ‌ی گوڵین‬ ‫له‌شاری‌ تائیف‪-‬ی‌ سعودیه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫فه‌رش���ی‌ له‌گوڵ چنراو دروستكرا ك ‌ه‬ ‫زیات���ر له‌ ‪ 120‬هه‌زار ش���ه‌تڵی‌ گوڵی‌‬ ‫جۆراوجۆری‌ جیهان���ی‌ به‌كارهێنراوه‌‬ ‫له‌دروستكردنیدا‪.‬‬ ‫ئه‌م فه‌رش���ه‌ گوڵینه‌ كه‌ له‌باخچه‌ی‌‬ ‫مه‌لی���ك فه‌یس���ه‌ڵ دروس���تكراوه‌و‬ ‫له‌میهره‌جانێك���ی‌ جیهان���ی تایبه‌ت‬ ‫به‌ گ���وڵ نمایش���كراوه‌‪ ،‬ب���ه‌ گوڵی‌‬ ‫ره‌نگاو ره‌نگ‌و جۆراوجۆر چنراوێكی‌‬ ‫جوانیان له‌س���ه‌ر زه‌وی‌ نه‌خشاندووه‌‬ ‫ك���ه‌ رووبه‌ره‌ك���ه‌ی‌ ‪ 750‬مه‌ت���ر‬

‫چوارگۆشه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و شاره‌ی‌ كه‌ ئه‌مساڵ ئه‌م فه‌رشه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تێدا دروس���تكرا (تائیف) كه‌شێكی‌‬ ‫له‌ب���اری‌ هه‌یه‌ بۆ بواری‌ گه‌ش���تیاری‌‬ ‫به‌ گشتی‌‌و روواندنی‌ گوڵ به‌تایبه‌تی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌م شاره‌ ‪ 2000‬مه‌تر له‌ڕووی‌‬ ‫ده‌ری���اوه‌ به‌رزه‌و ك���ه‌ش‌و هه‌وایه‌كی‌‬ ‫مامناوه‌ندی‌ هه‌ی���ه‌ له‌نێوان پله‌كانی‌‬ ‫گه‌رم���ای‌ ‪ 16‬بۆ ‪ ،20‬ه���ه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫بووه‌ته‌ هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ گه‌ش���تیار له‌ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و واڵته‌دا سه‌ردانی‌ بكه‌ن‪.‬‬

‫سعودیە‬ ‫تەمەنی‬ ‫هاوسەرگیری‬ ‫دیاری دەکات‬

‫له‌سه‌ر پله‌یسته‌یشن باوك ‌ی كوشت‬ ‫ی‬ ‫به‌پێی‌ ئ���ه‌و زانیاریان ‌هی‌ ك ‌ه ماڵپه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫(ش���ه‌رق) باڵویكردۆته‌وه‌‪ ،‬پۆلیس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���عودی ‌ه دۆس���ی ‌هی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ب���ۆ تاوانێكی‌ كوش���تن كردۆته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ی ك���ه‌م وێنه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫رووداوێك��� ‌‬ ‫ی باوكێكه‌ له‌الیه‌ن كوڕه‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫كوشتن ‌‬ ‫ی له‌پێنج ساڵ كه‌متره‌‪.‬‬ ‫كه‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی زانیاریه‌كان ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ئه‌و كوڕ‌ه كه‌ ته‌مه‌نی‌ ته‌نها ‪ 4‬س���اڵ‌و‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ باوكیدا‬ ‫‪ 7‬مانگه‌‪ ،‬له‌كات ‌‬ ‫ب���ۆ ماڵه‌وه‌ لێی‌ پرس���یوه‌ ك��� ‌ه ئایا‪:‬‬ ‫پله‌یسته‌یشنی بۆ كڕیو‌ه یان نا؟ پاش‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫ی ب��� ‌ه نه‌خێر وه‌اڵم ‌‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوڕ‌ه بچكۆله‌ی���ه‌ی‌ ئه‌داته‌وه‌‌و له‌كات ‌‬ ‫ی ب���ه‌ خۆگۆڕین���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رقاڵبوون ‌‬

‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫كوڕه‌كه‌ی ده‌مانچه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مێزه‌ك��� ‌ه هه‌ڵده‌گرێ���ت‌و ئاراس���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات‌و فیش���ه‌كێك ‌‬ ‫س���ه‌ری‌ باوك ‌‬ ‫پێ���وه‌ ده‌نێ���ت‌و به‌وهۆی���ه‌و‌ه گیان‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌كۆمه‌ڵناس���ان‌و ده‌رونزانان‬ ‫پێیان وای ‌ه ك ‌ه ناكرێت ب ‌ه واتای‌ وشه‌ك ‌ه‬ ‫بوترێت ك ‌ه ئه‌و منداڵه‌ "به‌ئه‌نقه‌ست"‬ ‫باوكی‌ كوش���تووه‌‪ ،‬چونك ‌ه ده‌ش���ێت‬ ‫ی‬ ‫له‌زیهنی‌ ئه‌م منداڵه‌دا به‌ هاوش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی پله‌یسته‌یش���ن‪ ،‬كوش���تن‬ ‫ناو ی���ار ‌‬ ‫وه‌ك ئامرازێ���ك بێت بۆ تۆڵه‌كردنه‌و‌ه‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر‪ ،‬بۆی��� ‌ه پێیانوای��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی باوك��� ‌‬ ‫منداڵه‌ك���ه‌ش هاوش���ێو‌ه ‌‬ ‫قوربانیی ده‌ستی‌ پله‌یسته‌یشنه‌‪.‬‬

‫‪ 730‬مه‌تر ‌ی ماو‌ه بۆ ژنهێنان!‬ ‫هاوواڵتییه‌كی‌ به‌ریتانی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رس���وڕهێنه‌رو له‌كاتێكی‌ نه‌گونجاو‬ ‫ب���ه‌و كاره‌ داوای‌ پێكهێنان���ی‌ ژیان���ی‌‬ ‫هاوسه‌ریی‌ له‌هاوڕێیه‌كی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫م���اك كریدی‌ ته‌م���ه‌ن ‪ 28‬س���اڵ له‌‬ ‫میانه‌ی‌ به‌شداریكردنی‌ له‌ماراسۆنێكی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ شاری‌ له‌نده‌ن‪ ،‬به‌ ‪ 730‬مه‌تر‬ ‫به‌ر له‌گه‌یش���تن به‌ س���نوری‌ كۆتایی‌‬ ‫ماراس���ۆنه‌كه‌‪ ،‬ده‌وه‌س���تێت‌و داوا له‌‬ ‫(ل���ورا ریندل)ی‌ هاوڕێ���ی‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ژیانی‌ هاوسه‌ریی‌ له‌گه‌ڵدا پێكبهێنێت‪.‬‬

‫ماك باس له‌وه‌ده‌كات كه‌ خاتوونه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشتر هیچ ئاگایه‌كی‌ له‌م بیرۆكه‌یه‌ی‌‬ ‫ئه‌و نه‌بووه‌و بۆی‌ كردۆته‌ س���ه‌پرایز‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م ده‌ستپێش���خه‌رییه‌داو‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و هه‌ڵوێسته‌ی‌ رووبه‌ڕووی‌‬ ‫بووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ل���ورای‌ ده‌زگیرانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"به‌ڕاستی‌ س���ه‌رم س���وڕما‪ ،‬نه‌مزانی‌‬ ‫چی‌ روویدا‪ ،‬به‌اڵم زۆر دڵخۆش بووم‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ رازیبووم‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌ڵقه‌ی‌ كرده‌‬ ‫په‌نجه‌م‌و ماچی‌ كردم‪ ،‬پاشان هه‌ڵهاتین‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ماراسۆنه‌كه‌ ته‌واو بكه‌ین"‪.‬‬

‫رۆژنام���ەی مەدین���ەی س���عودی‬ ‫ل���ەزاری بەڕێوەب���ەری بەش���ی‬ ‫هاوس���ەرگیری لەوەزارەت���ی دادی‬ ‫س���عودی باڵویکردەوە "وەزارەتی‬ ‫داد پرۆژەیەکی���ان ئامادەک���ردوەو‬ ‫لەزوترین کات���دا رایدەگەیه‌نن‪ ،‬کە‬ ‫ل���ەو پرۆژەی���ەدا کەمترین تەمەن‬ ‫بۆ ش���وکردنی کچان لەس���عودیە‬ ‫دیاریدەکات"‪ ،‬بەه���ۆکاری ئەوەی‬ ‫هێشتا لەگفتوگۆکردنی پرۆژەکەدان‬ ‫ئەو بەرپرسە رەتیکردوە ئاماژە بۆ‬ ‫"ساڵی دیاریکراو"ی شوکردن بکات‬ ‫بەڕێوەبەری بەش���ی هاوسەرگیری‬ ‫وتیشی هۆکاری ئەم بڕیارە بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە کە زیاتر لە ‪ %٦٠‬ئەو‬ ‫ھاوس���ەرانەی لەیەک جیادەبنەوە‬ ‫تەمەنیان لەخوار ‪ ٢٠‬ساڵییەوەیە‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )324‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/1‬‬

‫هه‌لی‌ كار‬

‫ریکالم‬

‫ی‬ ‫ی زانیاری‌ لوبنان ‌‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ك���ه‌ پێویس���ت ‌‬ ‫ی كارمه‌ند هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌دامه‌زراندن ‌‬ ‫ێ وه‌ك یه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی نێرو م ‌‬ ‫ چانس ‌‬‫ی مانگانه‌ ‪ +‬عموله‌‪.‬‬ ‫ ب ‌ه موچه‌ ‌‬‫ی ئاره‌زوومه‌ند‌ه‬ ‫ئه‌وكه‌سه‌ ‌‬ ‫ی بكات ب ‌ه ژمار‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫مۆبایلی‌‪)07507543111(:‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی له‌سێ‌ ئێواره‌ی‌ شیعریدا به‌شێك له‌ئه‌زمونی‌ نه‌وه‌كانی‌ شیعر‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫به‌ شیعر دۆستتان ده‌گه‌یه‌نێت‪..‬‬ ‫ی‬ ‫ی نوسه‌رانی‌ كورد لق ‌‬ ‫ب ‌ه ناوی‌ (دیداری‌ شیعری‌ نه‌وه‌كان)ه‌و‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی ‪ 2012/5،6،7‬دیدارێك له‌هۆڵی‌(یانه‌ ‌‬ ‫سلێمانی‌ رۆژان ‌‬ ‫خێزانی‌‪ /‬نهۆمی‌ دووه‌م) رێكده‌خات‪.‬‬ ‫كات ‪4‬ی‌ ئێواره‬

‫ونبون‬

‫ی (ك���ۆرش نه‌وزاد تاهیر بابان)‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ن���اوی‌ (دارا عه‌بدوڵاڵ عه‌بدالمحمد)‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (ره‌حمان حه‌س���ه‌ن غوالم)‬ ‫ی بازرگان���ی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (محه‌م���ه‌د صالح عه‌بدولكریم‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫قادر) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناوی‌ (عالئه‌دی���ن قادر عه‌بدوڵاڵ)‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (یونس ئه‌كبر سه‌عید) هه‌ركه‌سێك‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (لوقمان س���ه‌عید مس���ته‌فا)‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (فه‌رهاد محه‌مه‌د نه‌س���رالله)‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی (ره‌ن���ج فه‌ره‌یدون عه‌لی‌)‬ ‫ی بازرگان���ی‌ ونب���وه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی بازرگانی‌‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه ژور ‌‬ ‫ی ونبو‌ه‬ ‫ی جیۆلۆج ‌‬ ‫ی زانس���ت – به‌ش ‌‬ ‫ی – كۆلیج ‌‬ ‫ی زانكۆی‌ س���لێمان ‌‬ ‫* باجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوی‌(جوان��� ‌ه میرزا عه‌زیز) هه‌ركه‌س���ێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه پرس���گه‌ ‌‬ ‫كۆلیج‪.‬‬

‫ده‌وڵه‌ت‌و هه‌ڕه‌شه‌‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫‪3‬‬ ‫خاكی كوردس���تان‪ ،‬خاك���ی خه‌ڵكی‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬قه‌ندیل چه‌ند هی كوردی‬ ‫باشووره‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ش هی كوردی باكورو‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ه‌‪ ،‬ناكرێت هی���چ بیانوویه‌ك‬ ‫هه‌بێ���ت ب���ۆ ده‌ركردنی پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ له‌قه‌ندی���ل‪ ،‬وه‌ك چۆن هیچ‬ ‫بیانووی���ه‌ك نه‌ب���ووه‌ له‌كات���ی خۆیدا‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی پارتی‪ ،‬یان پێشمه‌رگه‌ی‬ ‫یه‌كێتی له‌خاكی پارچه‌ داگیركراوه‌كانی‬ ‫تر ده‌ربكرێت‪.‬‬ ‫توركیا پێویستی ب ‌ه دیموكراتی بوون‌و‬ ‫داننان��� ‌ه به‌ زم���ان‌و خوێن���دن‌و بوونی‬ ‫كورددا‪ ،‬نه‌ك ش���ه‌ڕكردنی كورد‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫توركیا خه‌ون به‌ ئاش���تییه‌و‌ه ده‌بینێت‪،‬‬ ‫پێویست ‌ه عه‌بدوڵاڵ ئۆجه‌الن ئازاد بكات‌و‬ ‫گفتووگ���ۆی له‌گه‌ڵ بكات‪ ،‬نه‌ك فش���ار‬ ‫بخاته‌ س���ه‌ر كوردو بیه‌وێت له‌وه‌ زیاتر‬ ‫پارچه‌مان بكات‪ ،‬ده‌بێت كورد له‌باشوری‬ ‫كوردس���تان له‌و هه‌قیقه‌ت��� ‌ه بگه‌ن ك ‌ه‬ ‫خاكی كوردستان هی هه‌موو كورده‌‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫په‌كه‌كه‌شه‌وه‌‪ ،‬په‌كه‌ك ‌ه ئه‌و حیزبه‌ی ك ‌ه‬ ‫دوژمن ‌ه سه‌رسه‌خته‌كانی یه‌كدی‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫له‌به‌ر كوردبوونه‌كه‌ی‪ ،‬له‌هه‌موو شتێكدا‬ ‫جیاوازن‪ ،‬كه‌چی له‌وه‌دا كۆكن كه‌ گوای ‌ه‬ ‫تیرۆریسته‌‪ ،‬ئێران‌و ئه‌مه‌ریكا ته‌نیا له‌و‬ ‫خاڵه‌دا هاوبه‌شن‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا ئێران‬

‫به‌ حیزبواڵی لوبنان ده‌ڵێت خه‌باتگێڕو‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا ب���ه‌ ه���ه‌ر بزووتنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫ش���ه‌ڕه‌نگێزانه‌ی ئه‌مه‌ریكای التین دژی‬ ‫واڵته‌كانی���ان‪ ،‬ده‌ڵێت خه‌باتگێڕو ره‌نگ ‌ه‬ ‫چه‌ك‌و جبه‌خانه‌ش���یان بۆ دابین بكات‪،‬‬ ‫س���ه‌یره‌كه‌ له‌وه‌دایه‌ په‌كه‌ك��� ‌ه خه‌بات‬ ‫له‌پێناوی ئازادی���دا ده‌كات‌و ره‌نگه‌ هی‬ ‫دیكه‌ كار بۆ شێواندنی ئازادی بكه‌ن‪.‬‬ ‫كاتێك م���ه‌ال مس���ته‌فای بارزانی ب ‌ه‬ ‫خ���ۆی‌و هێزێكه‌و‌ه چووه‌ كوردس���تانی‬ ‫رۆژه���ه‌اڵت‌و بن ئااڵی كوردس���تانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ق���ازی‌و پیاوانی كۆم���ار‪ ،‬ئامێزیان بۆ‬ ‫كردن���ه‌وه‌و دواتری���ش پێش���ه‌وا خۆی‬ ‫ك���رده‌ قوربانی���ی ئه‌وان‌و س���ه‌رفرازی‬ ‫میلله‌ته‌ك���ه‌ی‪ ،‬هه‌روه‌ك چ���ۆن له‌كاتی‬ ‫هه‌ڵكردنی ئ���ااڵدا له‌مه‌یدانی چوارچرا‪،‬‬ ‫له‌ڕۆژی راگه‌یاندنی كۆماردا‪ ،‬ب ‌ه خوداو‬ ‫قورئان‌و ئااڵی پیرۆزی كوردس���تان ئه‌و‬ ‫س���وێنده‌ی خوارد‪ ،‬تاڵه‌بان���ی‌و بارزانی‬ ‫ده‌توانن داوا له‌توركیا بكه‌ن ئاپۆ ئازاد‬ ‫بكات‌و گفتوگ���ۆی له‌گه‌ڵدا بكه‌ن‪ ،‬وه‌ك‬ ‫چۆن كاتی تورك���ۆت ئۆزال‪ ،‬كاری له‌و‬ ‫جۆر‌ه هه‌نگاوی بۆ نرا‪ ،‬ده‌وڵه‌تی كوردی‬ ‫له‌س���ه‌ر جه‌سته‌ی چه‌ك دانانی په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫له‌و قس���ه‌ رووت ‌ه ده‌چێ���ت ك ‌ه ئه‌حمه‌د‬ ‫موختار به‌گی جاف ده‌یوت‪ :‬ناچێته‌ ناو‬ ‫گیرفانه‌وه‌‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫تورکیا‌و به ده‌وڵه‌تبوونی هه‌رێمی کوردستان‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ئه‌م گواستنه‌وه‌‌یه‌ی تورکیا ناتوانرێت‬ ‫له‌ڕووی ده‌سه‌اڵتی نه‌رمه‌وه راڤه بکرێت‪.‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی ن���ه‌رم بریتیی���ه له‌ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌ویتر وه‌هالێبکه‌یت که هه‌مان ش���تی‬ ‫بوێت که تۆ ده‌ته‌‌وێت به‌بێ ئه‌وه‌ی هێز‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریدا به‌کاربهێنێت وه‌ک جۆزیف‬ ‫نای ده‌ڵێت‪ .‬ئه‌مه ته‌نها له‌ڕێگای کااڵ‌و‬ ‫فلیمه‌وه روونادات‪ ،‬به‌ڵکو پێویس���تی‬ ‫به‌بوون���ی هێزێک���ی ره‌ق���ی گه‌وره‌یه‬ ‫له‌پش���تیه‌وه‪ .‬بۆیه ئ���ه‌و واڵتانه‌ی که‬ ‫ته‌نه���ا هێزی نه‌رم به‌کارده‌هێنن هێنده‬

‫کاریگه‌رییان نییه له‌سه‌ر ئاراسته‌‌کردنی خه‌ون���ی ئه‌حم���ه‌د داود ئۆغلۆ ئه‌ویش‬ ‫سیاسه‌تی نێوده‌وڵه‌تی‪ ،‬نموونه ئاشکرا ب���ه س���ه‌نته‌رکردنی تورکیای���ه له‌بری‬ ‫په‌راوێزبوونی‪.‬‬ ‫یابانه‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ی داهاتوودا باس���ی گه‌شه‌‌و ‪١Linda T. Darling2008Political‬‬ ‫گۆڕانی سیاس���ه‌تی تورکی���ا ده‌که‌ین ‪Change and Political Discourse in‬‬ ‫به‌رامبه‌ر باش���وری کوردستان‌و وه‌اڵمی ‪the Early Modern Mediterranean‬‬ ‫ئ���ه‌و پرس���یاره ئه‌ده‌ین���ه‌وه بۆچ���ی ‪World Spring, Vol. 38, No. 4,‬‬ ‫‪Pages 505531‬‬‫س���ه‌ربه‌خۆیی کوردس���تان له‌دی���دی‬ ‫تورکیاوه وه‌ها ده‌بینرێت که باش���ترین ‪٢Hale, William M. 2007Turkey,‬‬ ‫رێگایه بۆ مسۆگه‌رکردن‌و درێژه‌پێدانی ‪the US and Iraq. (London:‬‬ ‫)‪Saqi,‬‬ ‫سیاس���ه‌تی‌و تورک���ی‌و گه‌ش���تن ب���ه‬

‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪ -‬عێراق‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫ ‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و الوان‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌‌و دیوان‬ ‫ی كارگێڕی‌‌و خۆیه‌تی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬

‫ژماره‌‪2720/2 :‬‬ ‫رێكه‌وت‪2012/3/25 :‬‬

‫‪٤http://www.rudaw.net/english/‬‬ ‫‪science/columnists/4311.html‬‬ ‫‪٥Hakan Yavuz ٢٠٠٩Secularism‬‬ ‫‪and Muslim Democracy in‬‬ ‫‪Turkey (Cambridge Middle East‬‬ ‫)‪Studies‬‬ ‫‪٦Rosecrance,‬‬ ‫‪Richard‬‬ ‫‪N.‬‬ ‫‪1986The Rise of the Trading‬‬ ‫‪State: Commerce and Conquest‬‬ ‫‪in the Modern World. New York:‬‬ ‫‪Basic,‬‬

‫ی هه‌رێمی‌ كوردستان‪ -‬عێراق‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫ ‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و الوان‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ ‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌‌و دیوان‬ ‫ی كارگێڕی‌‌و خۆیه‌تی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬

‫ژماره‌‪2716/2 :‬‬ ‫رێكه‌وت‪2012/3/25 :‬‬

‫بۆ‪ /‬به‌ڕێز‪ :‬د‪ .‬ره‌فیق سابیر‬ ‫ب‪ /‬رێز‌و سوپاس‬ ‫ی خۆمتان ئاڕاست ‌ه بكه‌م له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌ست ‌ه‬ ‫خۆشحاڵم رێز‌و سوپاس ‌‬ ‫جوان‌و مرۆییه‌تان سه‌باره‌ت به‌به‌خشینی‌ ئه‌و رێژ‌ه زۆر‌ه له‌كتێب‌و‬ ‫ی‬ ‫ێ به‌مه‌به‌ستی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندكردن ‌‬ ‫گۆڤار به‌ كتێبخان ‌هی‌ گشتی‌ قه‌اڵدز ‌‬ ‫ی ناوبراو‪،‬‬ ‫كتێبخانه‌كان‌و سوودگه‌یاندنی‌ زیاتر ب ‌ه خوێنه‌رانی‌ كتێبخانه‌كان ‌‬ ‫ی رێز‌و سوپاسن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش دڵسۆزیتانه‌و جێگ ‌هی‌ ده‌ست خۆشی‌‌و شایسته‌ ‌‬ ‫هیوادارین سه‌كه‌وتووبن‌و وێنه‌تان هه‌میش ‌ه زیاد بێت‪.‬‬

‫بۆ‪ /‬به‌ڕێز‪ :‬جه‌الل عومه‌ر سام ئاغا‬ ‫ب‪ /‬رێز‌و سوپاس‬ ‫ی خۆمتان ئاڕاست ‌ه بكه‌م له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌ست ‌ه‬ ‫خۆش���حاڵم رێز‌و سوپاس ‌‬ ‫جوان‌و مرۆییه‌تان سه‌باره‌ت به‌به‌خشینی‌ ئه‌و رێژ‌ه زۆر‌ه له‌كتێب‌و گۆڤار ب ‌ه‬ ‫ی ده‌وڵه‌مه‌ندكردنی‌ كتێبخانه‌كان‌و‬ ‫ی قه‌اڵدزێ‌ به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫كتێبخان ‌ه ‌‬ ‫ی زیاتر ب ‌ه خوێنه‌ران���ی‌ كتێبخانه‌كان���ی‌ ناوبراو‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫س���وودگه‌یاندن ‌‬ ‫ی ده‌ستخۆشی‌‌و شایسته‌ی‌ رێز‌و سوپاسن‪ ،‬هیوادارین‬ ‫دڵسۆزیتانه‌و جێگ ‌ه ‌‬ ‫سه‌كه‌وتووبن‌و وێنه‌تان هه‌میش ‌ه زیاد بێت‪.‬‬

‫كاو‌ه مه‌حمود شاكر‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و الوان‬ ‫وه‌زیر ‌‬

‫كاو‌ه مه‌حمود شاكر‬ ‫ی رۆشنبیری‌‌و الوان‬ ‫وه‌زیر ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ئ���اگاداری‌ هه‌رك���ه‌س‌و الیه‌نێك ده‌كه‌ین ك ‌ه مافی‌ هه‌بێت له‌س���ه‌ر‬ ‫كۆمپانیای‌ (ایمان) بۆ بازرگانی‌ گش���تی‌‌و پیشه‌س���ازی‌‪ /‬سنوردار‪،‬‬ ‫ی كۆمپانیا‬ ‫ی ئۆفیس ‌‬ ‫ی الی ‌ه باس���ه‌ردان ‌‬ ‫ی ناوبراو ‌‬ ‫وه‌یان مافی‌ كۆمپانیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪)10‬د‌ه رۆژدا له‌دوا ‌‬ ‫ی سه‌عید ته‌ها كۆیی‌) له‌ماوه‌ ‌‬ ‫بكات له‌(مه‌یدان ‌‬ ‫باڵوكردنه‌و‌هی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌وه‌ به‌پێچه‌وانه‌و‌ه مافیان نامێنێ‌‪.‬‬ ‫ی داوه‌ بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی پاكتاوكردن ‌‬ ‫ی ایمان) بڕیار ‌‬ ‫(كۆمپانیا ‌‬ ‫ی وه‌رگرتوه‌‪،‬‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی تۆماری‌ كۆمپانیاكان ‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ به‌رێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ژمار‌ه (‪ )1839‬له‌(‪)2012/4/23‬‬ ‫به‌ نوسراو ‌‬ ‫پاكتاوكار‪ :‬پارێزه‌ر‪ /‬شێرزاد له‌تیف حه‌سه‌ن‬ ‫‪07701415289‬‬

‫هه‌ل ‌ی كار‬ ‫له‌كۆمپانیا ‌ی ئاوێنه‌وه‌‬

‫ی پرس���گ ‌ه به‌م‬ ‫ی به‌كه‌س���ێك ‌ه بۆ كارمه‌ند ‌‬ ‫ی ئاوێن ‌ه پێویس���ت ‌‬ ‫كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی الی‌ خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫مه‌رجانه‌ ‌‬ ‫‪.1‬كاتی‌ ده‌وام ل ‌ه كاتژمێر ‪9‬ی‌ به‌یانی‌ تا ‪6‬ی‌ ئێوارایه‌‪.‬‬ ‫ی له‌به‌كارهێنانی‌ كۆمپیوته‌ردا هه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬پێویست ‌ه شاره‌زای ‌‬ ‫ی بێت‪.‬‬ ‫ی كه‌م ده‌رچووی‌ ناوه‌ند ‌‬ ‫‪ .3‬الن ‌‬ ‫ی یه‌كش���ه‌مم ‌ه ‪2012/5/6‬‬ ‫خوازیار بۆ ئه‌م پۆس���ت ‌ه پێویس���ت ‌ه هه‌تا رۆژ ‌‬ ‫ی (‪ )jobs.awene@gmail.com‬یان‬ ‫(‪ )CV‬خۆی‌ بنێرێت بۆ ئیمه‌یل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���الم ته‌نیشت ژوور ‌‬ ‫به‌ده‌س���تی‌ بیداته‌ پرس���گه‌ی‌ ئاوێنه‌ له‌شه‌قام ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‪.‬‬ ‫بازرگانی‌‌و پیشه‌ساز ‌‬

‫چاپخانەی ئاوێنە‬ ‫کتێب‪ ،‬گۆڤار‬ ‫رۆژنامه‌‪ ،‬نامیلکه‬

‫پرسه‌نامه‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ره‌خۆش��� ‌‬ ‫پرس���ه‌و‬ ‫ی بنه‌ماڵه‌و‬ ‫خۆمان ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫ی خوالێخۆش���بوو‬ ‫كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی عوم���ه‌ر گه‌ردی‌"‬ ‫"ش���ێرزاد ‌‬ ‫ی جیهاز"‬ ‫ناسراو به‌"ش���ێرزاد ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ین ك ‌ه پێش���مه‌رگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ماندوونه‌ناس‌و تێكۆشه‌ر بوو‪،‬‬ ‫له‌خ���وای‌ گ���ه‌ور‌ه داواكارین‬ ‫ی به‌رین‬ ‫گیان���ی‌ به‌ به‌هه‌ش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫شاد بكاو ئه‌مه‌ دوا ناخۆش ‌‬ ‫خێزان‌و بنه‌ماڵه‌كه‌یان بێت‪.‬‬ ‫به‌نه‌ماڵ ‌هی‌ ئه‌حمه‌د هه‌ردی‌‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬شوان محه‌مه‌د‬ ‫جێگری سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ شوان محه‌مه‌د‬

‫ماڵئاوا‬

‫‪m‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪www.‬‬

‫‪awene.com‬‬

‫وا چوار ساڵ زیاتر به‌سه‌ر كار ‌ی سه‌رنوسه‌ریمدا تێپه‌ڕی‌‪ ،‬ئێستاش كات ‌ی ئه‌و‌ه هاتوو‌ه‬ ‫پۆس���ته‌كه‌م جێ بهێڵم بۆ هاوڕێكه‌م‌و وه‌ك رۆژنامه‌نووسێك درێژ‌ه به‌كاره‌كانم بده‌م‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌ ‌ی ئاوێنه‌‪ .‬ئێمه‌ ‌ی رۆژنامه‌نووسان‌و رۆشنبیران هه‌میش ‌ه داوا ‌ی نوێبوونه‌وه‌‌و‬ ‫گۆڕانكار ‌ی له‌پۆس���ت ‌ه به‌رزه‌كانی‌ كای ‌ه سیاس���ییه‌كاندا ده‌كه‌ین‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌ممان‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌ده‌زگا رۆش���نبیریه‌كان‌و رێكخراوه‌كان ‌ی كۆمه‌ڵ���گا ‌ی مه‌ده‌نیدا ئه‌و بوێرییه‌ ‌ی‬ ‫تێدابێت ك ‌ه راده‌س���تكردن ‌ی پۆس���ته‌كه‌ ‌ی بكات به‌نه‌ریتێك ‌ی دیموكراسی‌‪ ،‬تا ده‌ور ‌ی‬ ‫هه‌ب ‌ێ له‌نوێبوونه‌وه‌ ‌ی كۆمه‌ڵگادا به‌هه‌موو كایه‌كانیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م راده‌ستكردنه‌وه‌یه‌ ‌ی من‬ ‫هه‌نگاوێك ‌ه ب ‌ه ئاڕاس���ته‌ ‌ی چه‌س���پاندن ‌ی ئه‌م نه‌ریت ‌ه دیموكراسییه‌‪ ،‬به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه‬ ‫له‌كۆمپانیا ‌ی ئاوێنه‌دا‪.‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه وه‌رگرتن ‌ی پۆست ‌ی سه‌رنوسه‌ر بۆ من له‌ساڵی‌(‪)2008‬ه‌و‌ه تائه‌مڕۆ بارێك ‌ی زۆر‬ ‫گران نه‌بووبێت‪ ،‬چونك ‌ه من به‌تایبه‌ت ‌ی له‌ساڵی‌(‪)1994‬ه‌و‌ه تا ئه‌مڕۆ چه‌ندین پۆست ‌ی‬ ‫جیاجی���ا ‌ی میدیام له‌كوردس���تاندا وه‌رگرتووه‌‪ ،‬به‌اڵم دیار‌ه ه���ه‌ر یه‌كێك له‌و كاران ‌ه‬ ‫به‌پۆست ‌ی سه‌رنوسه‌ر ‌ی ئاوێنه‌شه‌و‌ه ئه‌رك‌و تایبه‌تمه‌ندێت ‌ی خۆ ‌ی هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌دا ك ‌ه به‌ند‌ه سه‌رنوسه‌ر بوو‌ه چه‌ند رووداوێك ‌ی سیاس ‌ی گرنگ له‌كوردستان‬ ‫رویانداو‌ه ك ‌ه بونه‌ت ‌ه چه‌ند وێس���تگه‌یه‌ك ‌ی گرنگ بۆ هه‌ڵس���ه‌نگاندن ‌ی هه‌ر كه‌ناڵێك ‌ی‬ ‫میدیای��� ‌ی ك ‌ه له‌م قۆناغ���ه‌دا كاریكردبێت‪ ،‬گرنگترینیش���یان هه‌ڵبژاردن ‌ی په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردس���تان ‌ی ته‌مم���وز ‌ی ‪‌2009‬و هه‌ڵبژاردن��� ‌ی په‌ڕله‌مان ‌ی عێراق ‌ی له‌ئ���ازار ‌ی ‪2010‬و‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان ‌ی ش���وبات ‌ی ‪2011‬ی ‌ه ك ‌ه به‌بڕوا ‌ی دۆس���ت‌و نه‌یار‪ ،‬رۆژنامه‌ ‌ی ئاوێن ‌ه‬ ‫سه‌ربه‌خۆ‌و پیشگه‌ریانه‌تر له‌میدیاكان ‌ی دیکە مامه‌ڵه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ ئه‌م وێستگ ‌ه گرنگانه‌دا‬ ‫كردووه‌‪ .‬له‌واقیع ‌ی ئه‌مڕۆ ‌ی كوردستاندا بۆ میدیایه‌ك ‌ی وه‌ك ئاوێنه‌‌و ستافه‌كه‌ ‌ی ره‌نگ ‌ه‬ ‫ته‌نها ئه‌و‌ه به‌س نه‌بێت ك ‌ه بتوان ‌ی س���ه‌ربه‌خۆی ‌ی دامه‌زراوه‌ك ‌ه له‌هێز‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫بپارێزیت‪ ،‬به‌ڵكو پاراستن ‌ی رۆژنامه‌نووسه‌كان ‌ی له‌كاریگه‌ر ‌ی كۆمپانیاكان‌و كه‌سایه‌تیی ‌ه‬ ‫سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪ ،‬یه‌كێك��� ‌ه له‌پێداویس���تییه‌كان ‌ی هه‌لومه‌رج ‌ی ئه‌مڕۆ ‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ك ‌ه ئاوێن ‌ه تاڕاده‌یه‌ك ‌ی باش توانییه‌ت ‌ی ئه‌و سه‌ربه‌خۆیی ‌ه بپارێزێت‪ .‬‬ ‫ئاوێن ‌ه له‌ته‌مه‌ن ‌ی رۆژنامه‌وان ‌ی خۆیدا ره‌خنه‌ ‌ی له‌سیسته‌م ‌ی سیاسی‌‌و روو‌ه دزێوه‌كان ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگا گرتووه‌‌و ده‌س���تی بۆ چه‌ندین دۆسییه‌ ‌ی گه‌نده‌ڵ ‌ی گه‌ور‌ه گه‌وره‌ ‌ی حیزب‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و كۆمپانیا‌و رێكخ���راوه‌كان درێژكردووه‌‪ ،‬له‌ڕێگا ‌ی ئه‌و بابه‌تانه‌ش���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫باڵویكردونه‌ته‌و‌ه چه‌ندان ملیۆن دۆالر ‌ی له‌موڵك ‌ی گش���ت ‌ی گەڕاندۆته‌و‌ه بۆ خه‌زێنه‌ ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬بگر‌ه كاركردن ‌ی ئاوێن ‌ه ته‌نها ب ‌ه ئاڕاسته‌ ‌ی قسه‌كردن نه‌بووه‌ له‌سه‌ر ده‌ره‌وه‌ ‌ی‬ ‫خۆی‌‪ ،‬به‌ڵكو باڵوكردنه‌وه‌ ‌ی راپۆرت ‌ی دیوان ‌ی چاودێر ‌ی دارای ‌ی سلێمان ‌ی له‌سه‌ر خود ‌ی‬ ‫كۆمپانیا ‌ی ئاوێنه‌‌و ئاش���كراكردن ‌ی كه‌موكوڕیی‌و الدان���ه‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌ر تینوێتی ته‌واو ‌ی‬ ‫كه‌سێك ‌ی وه‌ك منیشی‌ نه‌شكاندبێت‪ ،‬به‌ڵگه‌یه‌ك ‌ه بۆ شێوه‌ ‌ی كاركردن ‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫به‌درێژای ‌ی چوار س���اڵ ‌ی راب���ردوو ژماره‌یه‌ك ‌ی به‌رچاو له‌س���تاف ‌ی رۆژنامه‌ ‌ی ئاوێنه‌‌و‬ ‫كۆمپانیا رووبه‌ڕوو ‌ی توندوتیژ‌یی ئازار‌و سوكایه‌تیپێكردن بوونه‌ته‌وه‌‌و چه‌ندین داوا ‌ی‬ ‫یاسای ‌ی له‌الیه‌ن به‌رپرسان ‌ی هه‌ردوو حیزب ‌ی ده‌سه‌اڵتدار‌و حیزبه‌كان ‌ی تر‌و به‌رپرسان ‌ی‬ ‫حكومی‌و كۆمپانیاكانه‌و‌ه له‌سه‌ر رۆژنامه‌ك ‌ه تۆماركراون‪ ،‬ئێستاش ك ‌ه من ئه‌م پۆست ‌ه‬ ‫جێده‌هێڵم جگ ‌ه له‌چه‌ند داوایه‌ك ‌ی ئاس���ایی‌‪ ،‬داوایه‌ك ‌ی ی���ه‌ك ملیۆن دۆالر ‌ی عومه‌ر‬ ‫فه‌تاح ‌ی كارگێڕ ‌ی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی یه‌كێتی‌‌و داوایه‌ك ‌ی یه‌ك ملیار دینار ‌ی كۆمپانیا ‌ی‬ ‫نه‌ورۆزی ئااڵ تیلیكۆم ‌ی نزیك پارتیم له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫به‌درێژای ‌ی چوار س���اڵ ‌ی رابردوو رۆژنامه‌ ‌ی ئاوێن ‌ه هه‌ر هه‌نگاوێك ‌ی باش ‌ی نابێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئازایه‌تی‌‌و وریای ‌ی س���تافه‌كه‌ ‌ی بووه‌‪ ،‬هه‌ر كارێك ‌ی خراپیشی كردبێت ئه‌وا من پێش‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێكی‌ لێ ‌ی به‌رپرس���م‪ .‬ئه‌و س���تافه‌ ‌ی ل ‌ه ئاوێن ‌ه كارده‌كه‌ن هه‌ر یه‌كێكیان‬ ‫بگریت زیاتر ل ‌ه حه‌وت س���اڵ ‌ه له‌میدیا ‌ی ئ���ازاددا كارده‌كات‪ ،‬هه‌رگیز ئه‌و موچه‌یه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه مانگان ‌ه وه‌ریده‌گرن به‌رامبه‌ر ئه‌و ئه‌رك‌و به‌رپرس���یارێتیی ‌ه نیی ‌ه كه‌ خستویانه‌ت ‌ه‬ ‫س���ه‌ر شان ‌ی خۆیان‪ ،‬بگر‌ه ب ‌ه ئێستاشه‌و‌ه له‌ده‌م ‌ی خۆیان ده‌گرنه‌و‌ه بۆئه‌وه‌ ‌ی ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامبێت‪ .‬رۆژنامه‌ ‌ی ئاوێن ‌ه به‌م شێوه‌ی ‌ه ده‌رنه‌ئه‌چوو ئه‌گه‌ر ژماره‌یه‌ك نوسه‌ر ‌ی‬ ‫جد ‌ی ك ‌ه هه‌میش��� ‌ه هێزێك ‌ی فیكری‌‌و مانه‌و ‌ی گه‌وره‌ن ب���ۆ ئاوێنه‌‪ ،‬هاوكار‌و هاوڕێ ‌ی‬ ‫ستاف ‌ی رۆژنامه‌نووس���ه‌كان نه‌بوونایه‌‪ ،‬بۆی ‌ه هه‌موویان مایه‌ ‌ی شانازین بۆ من ك ‌ه وا‬ ‫ماوه‌ ‌ی چوار س���اڵ ‌ه وه‌ك تیمێك پێكه‌و‌ه كارده‌كه‌ین‌و من سوپاس��� ‌ی یه‌ك به‌یه‌كیان‬ ‫ده‌كه‌م ك ‌ه ل���ه‌م كاروانه‌دا هاوكارم بوون‌و لەمەودواش من وەک ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫نوسینی رۆژنامەی ئاوێنە لەگەڵیان دەبم‪.‬‬

‫‪o‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪w‬‬

‫‪Awene‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪ƾƳŚƧŠŬǀÈ ƧŚŧ‬‬ ‫‪ŹŠŧƺſ‬‬

‫‪ŪǀÈ ƧŚŧ‬‬

‫‪٦٠ ŹŠŧƺſ‬‬ ‫‪٢٥٠ ŹŠŧƺſ‬‬ ‫‪٥٠٠ ŹŠŧƺſ‬‬

‫‪٦٠‬‬ ‫‪٢٥٠‬‬ ‫‪٥٠٠‬‬

‫‪٧٠٧ Œŝ şźǀÈƴŝ ١ şŹŚƯŷ ٧,٠٠٠‬‬ ‫‪٧٠٧ Œŝ şźǀÈƴŝ ٢ şŹŚƯŷ ٢٥,٠٠٠‬‬ ‫‪٧٠٧ Œŝ şźǀÈƴŝ ٣ şŹŚƯŷ ٤٥,٠٠٠‬‬ ‫ ‪ŷőŹ‬‬

‫ریکالم‬