ژماره‌ 328

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی‬ ‫سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫كێ‌ ده‌بێت ‌ه‬ ‫سكرتێر ‌ی‬ ‫داهاتووی‌ یه‌كێتی‌؟‪..‬ل‪3‬‬ ‫کێشەی بارزانی‌و مالیکی بەردەوامە‬

‫‪17‬‬ ‫‪712‬‬ ‫»»»»‬

‫له‌ترسی‌ بااڵده‌ستیی‌ بارزانی‬ ‫شیعه‌كان له‌دژایه‌تی‌ مالیكی‌ سارد ده‌بنه‌وه‌‬

‫ژمار‌ه (‪)328‬‬ ‫سێشەممە ‪2012/5/29‬‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫له‌سلێمانی‌ پاره‌‬

‫»»‪12‬‬ ‫ده‌کات‌»»‬ ‫‪16‬‬

‫فرۆشیارێك‪ :‬رۆژانه‬ ‫وێنەی سه‌دام ده‌فرۆشم‬

‫سه‌رۆك ‌ی فراكسیۆن ‌ی گۆڕان‪:‬‬

‫‪17‬‬ ‫‪512‬‬ ‫»»»»‬

‫هیچ كێشه‌یه‌ك‬ ‫له‌نێو فراكسیۆنی‌ گۆڕاندا نییه‌‬

‫ئازاد جوندیانی‌‪ :‬سیسته‌می‌ حیزبایه‌ت ‌ی‬ ‫له‌نێو یه‌كێتیدا له‌شوێنی‌ خۆی‌ چه‌قیوە‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان‪ ،‬ئازاد جوندیانی‌‬ ‫له‌‪37‬ـه‌می���ن س���اڵیادی‌ دامه‌زراندن���ی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی���دا ده‌ڵێ���ت "یه‌كێتی‌ له‌ڕووی‌‬ ‫فیكری‌‌و راگه‌یاندن‌و كاری‌ حكومه‌تییه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌وپێ���ش چ���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌ڕووی‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ حیزبایه‌تییه‌وه‌ له‌ش���وێنی‌‬ ‫خۆی‌ چه‌قیوه‌"‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫تایبه‌ت له‌گ���ه‌ڵ رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێنه‌ كه‌‬ ‫به‌بۆنه‌ی‌ ‪37‬ـه‌مین ساڵیادی‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌ سازكراوه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ئازاد جوندیانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"په‌یوه‌ندیه‌كان���ی‌ ناوخ���ۆی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان له‌نێوان ئۆرگانه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌وه‌ بۆ خواره‌وه‌‪ ،‬له‌خواره‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها شێوزای‌ په‌یكه‌ربه‌ندی‌‬ ‫حیزبایه‌تی‌ له‌نێو یه‌كێتیدا‪ ،‬له‌ش���وێنی‌‬ ‫خۆی‌ چه‌قیوه‌‪ ،‬هه‌تا كۆنگره‌ی‌ رابردووش‬ ‫نه‌یتوانی‌ ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ تێپه‌ڕێنێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و زانیارییه‌ نا ره‌سمیانه‌ی‌‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌ی‌ رابردوودا له‌س���ه‌ر توانای‌‬ ‫رێكخراوه‌ی���ی‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫باڵوكرایه‌وه‌‌و مه‌زنده‌ كرا به‌ زیاتر له‌‪120‬‬ ‫هه‌زار ئه‌ندام‪ ،‬وته‌بێژی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬

‫ده‌ڵێت "ئێس���تا گفتوگۆ له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫ب���ه‌ ئاقارێك���ی‌ ت���ردا ده‌ڕوات‪ ،‬گفتوگۆ‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ ئایا ئێستا یه‌كێتی‌ پشت‬ ‫به‌ژم���اره‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ رێكخس���تنه‌كانی‌‬ ‫ببه‌ستێت‪ ،‬یان پشت ببه‌ستێت به‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌وری‌ به‌رنامه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ یه‌كێتیدا‬ ‫كۆده‌بن���ه‌وه‌‪ .‬هیوادارم ئه‌م مه‌س���ه‌له‌یه‌‬ ‫حه‌ساس���یه‌ت نه‌جوڵێن���ێ‌‪ ،‬پێموای���ه‌‬ ‫ئ���ه‌و ژماره‌یه‌ی‌ له‌ڕاب���ردوودا ده‌مانووت‬ ‫هه‌موویان ژماره‌ی‌ راس���ت بوون‪ ،‬ئێوه‌‬ ‫ته‌ماش���ای‌ ئه‌وه‌ بكه‌ن چی‌ رۆشتووه‌ بۆ‬ ‫الی‌ گۆڕان‌و چی‌ الی‌ خۆمان ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ك���ۆی‌ بكه‌ینه‌وه‌ ره‌نگ���ه‌ بگه‌ینه‌‬ ‫ئ���ه‌و ژماره‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ كه‌ باس���یان‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ی‌ ئه‌مڕۆ مام‬ ‫جه‌الل‌و یه‌كێتی‌ له‌س���ه‌ر ئاستی‌ عێراق‬ ‫پی���اده‌ی‌ ده‌كات‌و ب���ه‌ سیاس���ه‌تێكی‌‬ ‫"موعته‌دی���ل" ناس���راوه‌‪ ،‬جوندیان���ی‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "جیاكردنه‌وه‌ی‌ م���ام جه‌الل‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ مه‌گ���ه‌ر له‌تاقیگه‌یه‌كدا ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬ئه‌و كه‌س���ی‌ یه‌كه‌می‌ یه‌كێتییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ی‌ ئه‌و په‌یڕه‌وی‌ ده‌كات‬ ‫سیاسه‌تێكی‌ واقیعیانه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ ‬ ‫لەگەڵ نزیکبونەوەی یادی یەکێتیدا الیەنگرانی ئەو حیزبە لەسلێمانی دەرژێنە سەر شەقامەکان‬ ‫»»‪3‬‬ ‫ریکالم‬

‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬

‫حكومه‌ت له‌بار‌هی‌ خه‌رجیه‌كانیه‌و‌ه به‌سه‌دان ملیار‬ ‫دینار زانیاری ‌ی نادروست ‌ی داوه‌ت ‌ه په‌رله‌مان‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی���ه‌ك ده‌ریده‌خ���ات ك���ه‌ یه‌كه‌می‌ پارس���اڵدا ‪ 75‬ملیار دیناری‌ ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫حكومه‌ت زانیاریی‌ نادروس���تی‌ داوه‌ته‌ خه‌رجكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ په‌رله‌مانتارانی‌ كه‌ "حكوم���ه‌ت هه‌رگیز له‌خه‌رجكردنی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و ‪ 1.654‬پ���رۆژه‌ ك���ه‌ راگه‌یان���دووه‌ له‌بودجه‌دی‌ ئه‌مس���اڵدا بودج���ه‌دا هی���چ نرخێك بۆ یاس���ای‌‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ گش���تی‌ س���اڵی‌ رابردوودا ‪ 5‬ملی���ارد دین���اری‌ خه‌رجكردووه‌‪ ،‬بۆ بودجه‌و گفتوگۆی‌ په‌رله‌مان دانانێت"‪.‬‬ ‫پ���اره‌ی‌ بۆ ته‌رخانكرا ی���ه‌ك دیناریان خه‌رجییه‌كی‌ دیك���ه‌ ‪ 11‬ملیار دیناری‌ له‌ڕاپۆرته‌كه‌ی‌ ژوری‌ ئابوریدا هاتووه‌‪،‬‬ ‫خه‌رجك���ردووه‌و ب���ه‌ په‌رله‌مانتاران���ی‌ گفتوگۆكردن‌و نه‌كردن له‌س���ه‌ر بودجه‌‬ ‫تێدا خه‌رج نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ راگه‌یان���دووه‌ ‪ 210‬ملی���ار دین���اری‌ هی���چ به‌هایه‌ك���ی‌ نییه‌ ك���ه‌ حكومه‌ت‬ ‫یاس���ای‌ بودجه‌ جێبه‌جێنه‌كات‌و ئه‌وه‌‬ ‫ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "ژوری‌ خه‌رجكردووه‌"‪.‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئابوری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬خه‌رجبكات كه‌ خۆی‌ ده‌یه‌وێت‪ ،‬باشترین‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی���ان ئاماده‌كردووه‌ بۆ هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ زانیاریی‌ به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ ‪ 2‬ترلیۆن‌و ‪9‬‬ ‫فراكس���یۆنی‌ گ���ۆڕان ك���ه‌ ‪ 65‬الپه‌ڕه‌ وردی‌ تێدای ‌ه له‌باره‌ی‌ به‌فیڕۆدانی‌ داهاتی‌ ملیارد دیناری‌ پرۆژه‌كانی‌ پارس���اڵ بۆ‬ ‫ده‌بێ���ت‌و به‌ش���ێكی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ك���ه‌ گشتی‌‌و " گه‌نده‌ڵی‌"‪ ،‬به‌اڵم بێئومێدیشی‌ پرۆژه‌ خه‌رجنه‌ك���راوه‌و نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌ بۆ‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیس���ه‌لمێنن تێدای���ه‌ له‌باره‌ی‌ بودجه‌ی‌ ئه‌مس���اڵ‌و بودجه‌ی‌ ‪2012‬ش‪ ،‬به‌ڵكو به‌كارهێنراوه‌‬ ‫حكومه‌ت ئه‌وه‌ی‌ ده‌ینێرێته‌ په‌رله‌مان گفتوگۆكان‪ ،‬له‌لێكۆڵینه‌وه‌كه‌دا هاتووه‌ ب���ۆ زیاده‌ڕه‌ویه‌كان���ی‌ به‌كارب���ردن‌و‬ ‫بودج���ه‌ی‌ فه‌رمی‌ نیی���ه‌‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪" 100‬گفتوگۆكردن‌و نه‌كردنی‌ په‌رله‌مانتاران پڕكردنه‌وه‌ی‌ كورتهێنانه‌كان‪1.654 ،‬‬ ‫خه‌رجییان ب���ه‌ نمون���ه‌ هێناوه‌ته‌وه‌و له‌سه‌ر بودجه‌ هیچ به‌هایه‌كی‌ نییه‌ كه‌ پرۆژه‌ كه‌ له‌بودجه‌ی‌ گش���تی‌ س���اڵی‌‬ ‫به‌ دۆكیۆمێن���ت س���ه‌لماندوویانه‌ كه‌ حكوم���ه‌ت زانیاریی‌ دروس���ت نه‌خاته‌ رابردوودا پاره‌ی‌ ب���ۆ ته‌رخانكرا ته‌نیا‬ ‫حكومه‌ت زانیاریی‌ نادروس���تی‌ داوه‌ت ‌ه به‌رده‌س���ت په‌رله‌مانت���اران له‌باره‌ی‌ ی���ه‌ك دیناریان تێ���دا خه‌رجنه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫بودجه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر زانیارییه‌كان س���اڵی‌ ‪2010‬ش زیاتر له‌یه‌ك ترلیۆن‌و‬ ‫په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫ی ‪ 700‬ملی���ار دیناری‌ پ���رۆژه‌كان خه‌رج‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "بۆنمونه‌ حكومه‌ت بۆ هه‌ڵه‌بن‪ ،‬گفتوگۆكردن له‌سه‌ر زانیار ‌‬ ‫نه‌كرا"‪.‬‬ ‫خه‌رجییه‌كی‌ دیاریكراو له‌شه‌ش مانگی‌ هه‌ڵه‌ هیچ به‌هایه‌كی‌ نییه‌"‪.‬‬

‫فره‌گه‌ریی جیهانبینییه‌‌کان لەنوسینی دارا محەمەد‌‪..‬ل‪13‬‬

‫له‌ماوه‌ ‌ی چوار مانگدا ‪ 46‬كه‌س به‌تۆمه‌ت ‌ی كێشان ‌ی‬ ‫مادده‌ی‌ هۆشبه‌ر له‌شار ‌ی سلێمان ‌ی ده‌ستگیركراون‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ چ���وار مانگی‌ ئه‌مس���اڵدا‬ ‫‪ 46‬ك���ه‌س به‌تۆمه‌ت���ی‌ كێش���انی‌‬ ‫مادده‌ی‌ هۆش���به‌ر له‌الیه‌ن ئاسایشی‌‬ ‫س���لێمانییه‌وه‌ ده‌س���تگیركراون‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا س���اڵی‌ رابردوو ته‌نها ‪83‬‬ ‫كه‌س به‌و تۆمه‌ته‌ ده‌ستگیركراون‪.‬‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬به‌پێی‌ ئامارێكی‌‬ ‫به‌ش���ی‌ نه‌هێش���تنی‌ م���ادده‌ی‌‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش ‪ 101‬شه‌قامی ‪2‬سالم خانووی ‪ 56‬ته‌له‌فۆن‪ 2136622 3210501 3210502 :‬هه‌ولێر ‪ ،‬فولکه‌ی کوران ‪ -‬به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل)‪ 07504531388 :‬‬

‫هۆش���به‌ره‌كان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‬ ‫ئاسایشی‌ سلێمانی‌ كه‌ دراوه‌ به‌ئاوێنه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مس���اڵه‌وه‌ تا ‪5/20‬ی‌‬ ‫ئه‌مساڵ‌ ‪ 46‬كه‌س به‌تۆمه‌تی‌ كێشانی‌‬ ‫مادده‌ی‌ هۆش���به‌ر ده‌س���تگیركراون‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا س���اڵی‌ رابردوو ته‌نها ‪83‬‬ ‫كه‌س به‌و تۆمه‌ته‌ ده‌ستگیركراون‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ نێ���و‬

‫ئاریافۆن‪ 2560031 :‬کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات‬

‫ئاماره‌ك���ه‌‪ ،‬ئه‌و مادده‌ هۆش���به‌ران ‌ه‬ ‫پێكهات���ون له‌ (حه‌شیش���ه‌‌و تریاك‌و‬ ‫رێژه‌یه‌ك���ی‌ زۆر له‌ح���ه‌ب‌و ش���روبی‌‬ ‫هۆش���به‌ر)‪ ،‬له‌نێو ئه‌و كه‌سانه‌ش���ی‌‬ ‫كه‌ به‌تۆمه‌تی‌ كێش���انی‌ ئه‌و ماددانه‌‬ ‫ده‌س���تگیركراون خه‌ڵك���ی‌ عێراقی‌‌و‬ ‫بیانیی���ان تێدایه‌‌و ته‌مه‌نیش���یان له‌‬ ‫نێوان(‪)35 -18‬ساڵدایه‌‪.‬‬ ‫نرخی ‪ 1000‬دینار ‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫هیچ به‌رپرسێكی‌ عێراقی به‌شداریی‌ مه‌راسیم ‌ی‬ ‫پێشوازیكردن له‌ڕوفاتی‌ ‪ 730‬قوربانیه‌كه‌ نه‌كرد‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێك���دا میوان���داری‌‌و بانگهێش���ت ‌‬ ‫ی ناوه‌ندی‌‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ به‌رپرسانی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنه‌كان‌و حیزبه‌كان‬ ‫ی تا به‌شداری بكه‌ن‬ ‫كرابوو بۆ س���لێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���وازیكردن له‌ڕوفات ‌‬ ‫له‌مه‌راسیم ‌‬ ‫ی ئه‌نفال‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ی تاوان��� ‌‬ ‫‪ 730‬قوربان��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫رۆژی‌ دووش���ه‌ممه‌ مه‌راس���یمه‌ك ‌ه به‌ب ‌‬ ‫ی عێراق‬ ‫به‌شداریی‌ هیچ به‌رپرسێكی‌ بااڵ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌چوو‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬پێشبینی‌ ده‌كرا زۆرێك‬ ‫له‌به‌رپرسه‌ حوكمی‌‌و حیزبییه‌كانی‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ دووشه‌مم ‌ه به‌شداریی‌ مه‌راسیم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 730‬قوربان ‌‬ ‫پێش���وازیكردن له‌ڕوفات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس��� ‌‬ ‫ئه‌نفال بكه‌ن له‌ئه‌كادیمیا ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ ك ‌ه ده‌كه‌وێت ‌ه سه‌ربازخانه‌ ‌‬ ‫س���ه‌الم له‌ڕۆژئاوای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جگ ‌ه له‌وه‌كیل وه‌زی���ری مافی‌ مرۆڤ‪،‬‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫هیچ به‌رپرسێكی‌ عێراقی‌ ئاماده‌ ‌‬ ‫مه‌راسیمه‌ نه‌بوو‪.‬‬ ‫ی وته‌یه‌كدا‬ ‫له‌و مه‌راس���یمه‌دا‌و له‌میانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‪ ،‬نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫رایگه‌یاند "هه‌ندێ الیه‌نی سیاسی ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌عێراق���دا به‌ هه‌م���وو توانایه‌کیانه‌و‌ه‬ ‫ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن ش���وێنه‌واری ته‌عریب‌و‬ ‫ئه‌نف���ال‌و کۆمه‌ڵکوژی نه‌س���ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو وه‌ک خ���ۆی بمێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێستا له‌س���ه‌عدیه‌و جه‌له‌والو که‌رکوک‬ ‫هه‌ندێ جێی‌تر رووده‌دات‪ ،‬درێژه‌پێدان ‌ه‬ ‫ب ‌ه هه‌مان سیاسەت‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ره‌نگ‌و‬ ‫ش���ێوه‌ی سیاس���ه‌ته‌که‌ گۆڕاوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جه‌وهه‌ره‌که‌ی هه‌ر یه‌که‌‪ .‬که‌واته‌ ده‌بێ‬ ‫هۆشیار بین ک ‌ه کۆمه‌ڵکوژی‌و ئه‌نفال ب ‌ه‬ ‫شێوه‌یه‌کی دیکه‌ له‌کوردستاندا دووبار‌ه‬ ‫ ‬ ‫کەسوکاری قوربانیانی ئەنفال لەسەربازگەی سەالم لەسلێمانی لەمەراسیمی پێشوازی کردنی ‪ 730‬روفاتی ئەنفالکراوندا‬ ‫نه‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫كۆمیس����یۆنی‌ ب����ااڵی‌ س����ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌ئۆفیس����ی‌ س����لێمانی‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت له‌هه‌فته‌ی‌ ئاینده‌دا ناوی‌‬ ‫ئه‌و (‪ )474‬كه‌س����ه‌ ئاشكرا ده‌كرێت كه‌‬ ‫گرێبه‌ستی‌ كاتییان له‌گه‌ڵ‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رۆكی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫ب����ااڵی‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‬ ‫له‌سلێمانی‌‪ ،‬هاوڕێ تۆفیق له‌لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند له‌سنوری‌ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ ‪ 79‬ناوه‌ند هه‌یه‌‌و به‌پێی‌ رێنمایی‌‬ ‫كۆمس����یۆن له‌ه����ه‌ر ناوه‌ندێك ش����ه‌ش‬ ‫كه‌س وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬كه‌ س����ه‌رۆكی‌ هه‌ر‬ ‫ناوه‌ندێك ب����ڕی‌ ‪ 500‬هه‌زار‌و جێگره‌كه‌ی‌‬ ‫‪ 450‬هه‌زار‌و هه‌ر ئه‌ندامێكیش ‪ 400‬هه‌زار‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ژم����اره‌ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌ وه‌رده‌گیرێن‪ ،‬هاوڕێ‌‬

‫تۆفیق ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ ‪ 4.297‬كه‌س‬ ‫داوایان پێشكه‌ش كردوه‌و ‪ 2.481‬كه‌س‬ ‫چاوپێكه‌وتنی����ان ئه‌نج����ام داوه‌‪168 ،‬‬ ‫كه‌سیش مه‌رجه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانیان تێدا‬ ‫نه‌بووه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "هه‌ڵبژاردنیان له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ نمره‌‌و له‌سه‌ر بیست نمره‌ بووه‌‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌س����ێك له‌ ‪ 10‬نم����ره‌ زیاتری‌ هێنا‬ ‫بێت ناوی‌ هاتۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "‪ 474‬ك����ه‌س ناوه‌كانی����ان‬ ‫ده‌ستنیش����ان كراوه‌‌و ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌‬ ‫ناوه‌كان نێردراوه‌ بۆ ئۆفیسی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌به‌غدا‪ ،‬دوای‌ پێداچون����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌فته‌ی‌‬ ‫ئاینده‌ له‌ماڵپه‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫ب����ااڵی‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌ هه‌ڵبژاردن����ه‌كان‬ ‫باڵوده‌كرێت����ه‌وه‌‪ ،‬پێش����بینیش ده‌كرێت‬ ‫له‌‪ 6/15‬گرێبه‌س����تیان له‌گ����ه‌ڵ‌ ئه‌نجام‬ ‫بدرێت"‪.‬‬

‫به‌ڕێوبه‌رایه‌ت����ی گش����تی پ����ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫س����لێمانی پارچه‌ زه‌وییه‌ك وه‌رده‌گرێت‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی دروس����تكردنی گه‌نجینه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ره‌تیده‌كه‌ن����ه‌وه‌ له‌كاتێك����دا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گه‌نجین����ه‌كان له‌بینای‌‬ ‫كرێدایه‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌ ده‌ڵێت زه‌وییه‌كه‌یان‬ ‫ماوه‌‌و ش����اره‌وانیش ده‌ڵێت "په‌روه‌رده‌‬ ‫ئه‌و زه‌وییه‌یان داوه‌ به‌كرێ‌"‪.‬‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫گش����تی‌ په‌روه‌رده‌ی س����لێمانی‌ پارچه‌‬ ‫زه‌وییه‌ك����ی له‌ (ناوچه‌ی پیشه‌س����ازی‬ ‫یه‌ك) پێدراوه‌ به‌مه‌به‌ستی دروستكردنی‬

‫فۆتۆ‪ :‬شوان محەمەد‬

‫ئه‌و زه‌ویه‌ش����مان ره‌تكردبێته‌وه‌‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"تائێس����تا زه‌وییه‌ك����ه‌ به‌ناومانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌رنامه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمدا‬ ‫بڕیاربوو بینای نوێ‌ دروست بكرێت بۆ‬ ‫گه‌نجین����ه‌كان له‌به‌ر ئه‌وه‌ش زه‌وییان بۆ‬ ‫ته‌رخانكردوین"‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ڕێوبه‌ری راگه‌یاندنی شاره‌وانی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬سه‌رده‌شت ره‌فیق به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ پ����ه‌روه‌رده‌ ئه‌و زه‌وییه‌یان‬ ‫داوه‌ به‌كرێ‌‌و وتیشی‌ "ده‌بێت سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌و پاره‌ی ئه‌و كرێی����ه‌ بگه‌ڕێننه‌وه‌ بۆ‬ ‫شاره‌وانی‌و له‌كاتی ئیفرازكردنیشیدا ئه‌و‬ ‫زه‌وییه‌یان لێوه‌رده‌گرینه‌وه‌"‪.‬‬

‫گۆڕان بۆ "وه‌اڵمه‌كه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم"‪:‬‬

‫ده‌كرێت په‌رله‌مان له‌سه‌رۆكی هه‌رێم بااڵتر بێت‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و وه‌اڵمه‌ی‌ كه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم بۆ ‪65‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك ‌هی‌ كوردستانیان‬ ‫ناردۆته‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێكی‌ گۆڕان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ده‌كرێت په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان له‌خودی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێمیش‬ ‫بااڵتر بێت‪ ،‬چونكه‌ (‪)%100‬ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان ده‌نگیان به‌په‌رله‌مانتاره‌كانی‌‬ ‫داوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی دیوانی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان وه‌اڵمی ئه‌و ‪ 65‬په‌رله‌مانتاره‌ی‌‬ ‫دایه‌وه‌ كه‌ ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر یاداشتێكیان‬ ‫ئاراس���ته‌ی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم كردبوو‬ ‫له‌ب���اره‌ی كارك���ردن به‌بڕی���اری (ژماره‌‬ ‫‪1‬ی س���اڵی‌ ‪ )2005‬وات���ه‌ ب���ۆ مه‌س���ه‌له‌‬ ‫مه‌رجه‌عیه‌ت���ی‬ ‫چاره‌نوسس���ازه‌كان‌و‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تان‌و ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم‌و نه‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمه‌كه‌ی سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێمدا ئاماژه‌ به‌وه‌كراوه‌ كه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌كوردس���تاندا تائێستا ده‌س���تور نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو چه‌ند یاس���ایه‌ك له‌جیاتی ده‌ستور‬ ‫كاره‌كان رێكده‌خه‌ن و هه‌ماهه‌نگی ده‌كه‌ن‬ ‫له‌نێوان هه‌ر سێ ده‌سه‌اڵته‌كدا (یاسادانان‪،‬‬ ‫جێبه‌جێكردن‪ ،‬دادوه‌ری‌)‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ وه‌اڵمه‌كه‌ی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان‪ ،‬پێش���ه‌وا تۆفیق‬

‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆنی گۆڕان به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ په‌رله‌مان له‌ڕووی یاسادانانه‌وه‌‬ ‫هیچ كێش���ه‌یه‌كی نه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆرترین‬ ‫یاس���ای ده‌ركردوه‌‌و كه‌مترین���ی له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌ جێبه‌جێكراوه‌‪ ،‬بۆیه‌ په‌رله‌مان‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ چاودێریكردنی داموده‌زگاكانی‬ ‫حكومه‌ت‌و لێپرسینه‌وه‌ش بكات‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌كرد ك���ه‌ به‌پێی‬ ‫یاسا په‌رله‌مانی كوردس���تان "مه‌رجه‌عی‬ ‫ب���ااڵ"ی خه‌ڵكی كوردس���تانه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "به‌داخ���ه‌وه‌ رۆڵ���ی په‌رله‌مان‬ ‫ته‌همی���ش كراوه‌‪ ،‬ئه‌و كارانه‌ی بۆ پرس���ه‌‬ ‫چاره‌نوسسازه‌كان ئه‌نجامدراون هه‌مووی‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان كراوه‌‌و هیچ كاتێك‬ ‫مه‌رجه‌ع نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات په‌رله‌مانت���اری‌ فراكس���یۆنی‬ ‫كوردس���تانی له‌س���ه‌ر لیس���تی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫گ���ۆران ئازاد بۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی پێكهات���ه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫ئیئتیالفیه‌ بۆیه‌ له‌كاتی بانگهێش���تكردن‌و‬ ‫چاودێریكردن���دا‪ ،‬په‌رله‌م���ان نه‌یتوانیوه‌‬ ‫رۆڵی خۆی ببینێت‪ ،‬بۆ مه‌س���ه‌له‌ی پرسه‌‬ ‫چاره‌نوسس���ازه‌كانیش ئ���ه‌وا "تائێس���تا‬ ‫نه‌توان���راوه‌ په‌رله‌مان���ی كوردس���تان‬ ‫به‌مه‌رجه‌عی سه‌ره‌كی دابنرێت‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌كراوه‌ كه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‬ ‫ده‌س���توری عێراق وه‌فده‌كان رۆیش���تون‪،‬‬ ‫به‌اڵم په‌رله‌مانی كوردستان خۆی له‌ساڵی‬ ‫‪ 2005‬ده‌نگی به‌و ده‌ستوره‌ داوه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكی تری وه‌اڵمه‌كه‌ی سه‌رۆكایه‌تی‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫په‌رله‌مانتار‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كی‬ ‫ریكالمی‬ ‫سه‌رباز ساڵح‬

‫"هه‌فته‌ ‌ی داهاتوو ناوه‌كان ‌ی په‌روه‌رد‌ه زه‌وییه‌ك بۆ گه‌نجین ‌ه‬ ‫كۆمسیۆن ئاشكرا ده‌كرێت" وه‌رده‌گرێت‌و ده‌یداته‌وه‌ به‌كرێ‌‬ ‫گه‌نجینه‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌تیانكردۆته‌وه‌‌و ئێستا‬ ‫دراوه‌ به‌پرۆژه‌یه‌ك����ی بازرگانی‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ كه‌ خودی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫گه‌نجین����ه‌كان له‌بینایه‌ك����ی كرێدای����ه‌‬ ‫له‌ناحی����ه‌ی‌ به‌كره‌جۆی‌ نزیك ش����اری‌‬ ‫س����لێمانی‌‌و مانگانه‌ چ����وار هه‌زار دۆالر‬ ‫ده‌دات به‌كرێ‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گه‌نجینه‌كانی به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی سلێمانی‪ ،‬نوعمان عوسمان‬ ‫له‌لێدوانێك����دا بۆ ئاوێن����ه‌ ره‌تیكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وان له‌بین����ای كرێدابن‌و وتی‌ "ئه‌و‬ ‫بینای����ه‌ هی خۆمانه‌‌و هیچ كێش����ه‌یه‌كی‬ ‫بینام����ان نیی����ه‌"‪ ،‬ره‌تیش����یكرده‌وه‌ كه‌‬

‫هه‌واڵ‬

‫هه‌رێمدا باس له‌وه‌ك���راوه‌ كه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم راسته‌وخۆ له‌الیه‌ن گه‌له‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژێ���ردراوه‌ وه‌ك بااڵترین ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫جێبه‌جێكاری‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیاری گش���ت‬ ‫ده‌زگا جێبه‌جێكاره‌كانه‌‌و له‌هه‌مانكاتیشدا‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیارو پارێ���زه‌ری دادوه‌ری���ی‌و‬ ‫ره‌چاوكردنی سه‌روه‌ریی یاسایه‌‪ .‬به‌گوێره‌ی‬ ‫مادده‌ی "یه‌كه‌م" له‌یاس���ای سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێمیشدا‪ ،‬س���ه‌رۆكی هه‌رێم (سه‌رۆكی‬ ‫بااڵی ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكارییه‌)‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار گۆران ئازاد باسی‌ له‌وه‌كرد كه‌‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستانیش زۆرینه‌ی خه‌ڵك‬ ‫ده‌نگی پێداوه‌و په‌رله‌مانتارانیش به‌ده‌نگی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵك چونه‌ته‌ په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی یاساكانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫و په‌رله‌م���ان زیاتر له‌چه‌ند جارێك هه‌موار‬ ‫كراونه‌ته‌وه‌ هه‌س���ت به‌ تێنه‌گه‌یش���تنێك‬ ‫ده‌كرێ���ت له‌نێ���وان یاس���اكانداو نه‌بوونی‬ ‫دادگایه‌ك���ی ده‌س���توری‌و ده‌س���توریش‬ ‫به‌شێكه‌ له‌وه‌ی كه‌ به‌مشێوه‌ی ‌ه لێكدانه‌وه‌‬ ‫بۆ یاداش���ته‌كه‌و وه‌اڵمه‌كه‌ی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم بكرێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێشه‌وا تۆفیق ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم پێیانوابێت‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم له‌الیه‌ن زۆرینه‌ی خه‌ڵكه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵبژێ���ردراوه‌‪ ،‬ئه‌وا په‌رله‌م���ان له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌نگی ‪%100‬ی خه‌ڵكی كوردستانی تێدایه‌‪،‬‬ ‫واته‌ "ده‌كرێت په‌رله‌مانی كوردستان بااڵتر‬ ‫بێت‌و له‌س���ه‌روی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان و خودی سه‌رۆكی هه‌رێمیش"‪.‬‬

‫لەهه‌رێمی كوردس���تان‌و عێراقی تازه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌ی ك ‌ه زۆر به‌ر گوێیه‌‌و رۆڵی هه‌ی ‌ه‬ ‫لەشێواندنی هه‌موو دۆخه‌كان‌و ب ‌ه باشی‬ ‫خۆی تیادا ده‌خاته‌ ڕوو په‌رله‌مانتاره‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یش���ی رێگه‌ی پێده‌دا‌و قس���ه‌كانی‬ ‫"ن���ه‌ك زانیاری" باڵو ده‌كاته‌و‌ه میدیای‬ ‫ناو‌خۆی���ه‌ ئیتر ب ‌ه ئاگای���ه‌ یاخۆ لەبێ‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یی هه‌واڵ ‌ه نازان���م به‌اڵم ك ‌ه‬ ‫س���ه‌ری میدیای عێراق‌و كوردستان ب ‌ه‬ ‫تایبه‌ت���ی ده‌كه‌ی وا هه‌س���ت ده‌كه‌ی‬ ‫گرێبه‌ستیان هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ په‌رله‌مانتارانی‬ ‫ه���ه‌ردوو په‌رله‌مانه‌كه‌ی هه‌ولێر‌و به‌غدا‬ ‫بۆ ریكالمكردن بۆیان‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر میدیا له‌و پێناس ‌ه ساده‌یه‌یدا ك ‌ه‬ ‫ده‌ڵ���ێ كاری "گه‌یاندنی زانیاری"یه‌ ب ‌ه‬ ‫خوێن ‌هر‌و بیس���ه‌ر‌و بینه‌ر‪ ،‬ئه‌و‌ه ئێست ‌ه‬ ‫چه‌ند رۆڵێكی تریش���ی ب���ۆ زیاد بوو‌ه‬ ‫ئه‌وانیش‪ :‬ریكالمكردن بۆ په‌رله‌مانتار‪،‬‬ ‫سه‌رقاڵكردنی وه‌رگر ب ‌ه قسه‌ی پووچ‌و‬ ‫به‌تاڵ لەزانیاری‪ ،‬خۆش���كردنی ئاگری‬ ‫كێش���ه‌كان ب��� ‌ه قس���ه‌ی په‌رله‌مانتار‬ ‫لەكاتێكدا هه‌مووان ده‌زانین په‌رله‌مانتار‬ ‫هی���چ ئاگه‌دارییه‌كی له‌باره‌ی كێش��� ‌ه‬ ‫جدییه‌كان نییه‌‌و وه‌ك هه‌ر هاوواڵتییه‌ك‬ ‫لەمیدیاو‌ه ده‌یبیس���تێ‪ ،‬ئیتر بۆ ده‌بێ‬ ‫میدیا ئ���ه‌م گوێگره‌ی خ���ۆی ده‌كات ‌ه‬ ‫لێدوانده‌ر‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا ئه‌م نووس���ین ‌ه هه‌ڵقواڵوی‬ ‫خه‌م���ی خۆمه‌ كه‌ ب���ه‌رده‌وام به‌ دوای‬ ‫هه‌واڵ���ه‌وه‌م‌و رۆژان ‌ه هه‌م���وو ماڵپ ‌هڕ‌و‬ ‫تیڤییه‌كانی تایبه‌ت ب ‌ه هه‌واڵ‌و زانیاری‬ ‫چاودێ���ری ده‌كه‌م‪ ،‬به‌اڵم زۆربه‌ی زۆری‬ ‫هه‌واڵه‌كان قسه‌ی په‌رله‌مانتار‌ه ك ‌ه من‬ ‫پێ���م وای ‌ه قس���ه‌ی په‌رله‌مانتار خه‌به‌ر‬ ‫نییه‌‌و زانیاریشی تیادا نییه‌‪ ،‬بگره‌ ئه‌وان‬ ‫ده‌یانه‌وێ ناویان بێ به‌هه‌ر ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ب ‌ه به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی هیچ پرسێك نه‌ماو‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتار قسه‌ی له‌سه‌ر نه‌كا‌و به‌پێی‬ ‫ئاراس���ته‌ی كاركردن���ی میدیاكانی���ش‬ ‫لێدوانی جیاواز ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫پێ���م وای���ه‌ به‌ش���ێك ل���ه‌و هه‌س���تی‬ ‫خۆده‌رخس���تنه‌ ب���ۆ متمان��� ‌ه نه‌بوونی‬ ‫په‌رله‌مانت���ار ب��� ‌ه كه‌س���ایه‌تیی خۆی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی هه‌ست ده‌كا‬ ‫له‌و شوێنه‌ی دانراو‌ه زۆره‌ بۆی‌و خۆی‬ ‫له‌و ئاس���ت ‌ه نابینێ‪ ،‬بۆی��� ‌ه هه‌وڵ ده‌دا‬ ‫هاوس���ه‌نگی ده‌روونی خۆی رابگرێ ب ‌ه‬ ‫بیس���تنه‌وه‌ی ناوی خ���ۆی لەزنجیره‌ی‬ ‫هه‌واڵ‌و ماڵپه‌ڕه‌كاندا‪ ،‬دوور نیی ‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌شێكیش���ی بۆ سه‌ختی ده‌ستكه‌وتنی‬ ‫زانیاری بگه‌ڕێته‌و‌ه لەهه‌رێمی كوردستان‌و‬ ‫عێراق ك��� ‌ه حكومه‌ت میدیای پێ هه‌زم‬ ‫ناكرێ‌و ب ‌ه دوژمنی خۆی ده‌زانێ‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫لەحاڵه‌تی ستایشكردندا نه‌بێ‪ ،‬نه‌بوونی‬ ‫زانی���اری الی رۆژنامه‌نووس زۆرجار وا‬ ‫ده‌كا بیر ل���ه‌و‌ه بكاته‌و‌ه جێگره‌وه‌یه‌ك‬ ‫په‌ی���دا بكا ك ‌ه ئه‌وی���ش په‌رله‌مانتاره‌‌و‬ ‫هه‌ركات بته‌وێ ئاماده‌یه‌ قس ‌ه بكا‪.‬‬ ‫الیه‌نێك���ی تری كه‌س���ایه‌تیی ریكالمی‬ ‫په‌رله‌مانت���ار ئه‌وه‌یه‌ خ���ۆی لەهه‌موو‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كان هه‌ڵده‌قورتێن���ێ‌و لێدوانی‬ ‫ئاگری���ن ده‌ده‌ن‪ ،‬بێگومان ئێس���ته‌ ب ‌ه‬ ‫قس���ه‌ی په‌رله‌مانتار بێ‌و سیاسییه‌كان‬ ‫پرسه‌كان بده‌ن ‌ه ده‌ست ئه‌و نوێنه‌رانه‌ی‬ ‫گ���ه‌ل‪ ،‬وه‌ك لەهه‌واڵه‌كاندا ده‌رده‌كه‌وێ‬ ‫شه‌ڕی قورس‌و خوێناوی لێ ده‌كه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆرجار قس���ه‌كانیان لەلێدوانی‬ ‫فه‌رمان���ده‌ی س���وپا ده‌چ���ێ له‌كاتی‬ ‫شه‌ڕدا‪ ،‬لەراستیدا ئه‌مه‌ هه‌ڵه‌یه‌ میدیای‬ ‫عێراقی‌و ك���وردی ده‌ی���كا‌و فریوداری‬ ‫هه‌واداران ‌ه به‌ قس��� ‌ه له‌بری "زانیاری"‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ ئه‌و قۆناغ ‌ه تێپه‌ڕێنن‌و‬ ‫حكووم���ه‌ت‌و ده‌زگا تایبه‌ته‌كان ناچار‬ ‫بك���ه‌ن بۆ ئاس���انكردنی گه‌یش���تن ب ‌ه‬ ‫زانیاری‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر په‌رله‌مانتار دۆستی‬ ‫شه‌فافیه‌ته‌ ئه‌وه‌ ‪ 20‬ساڵ ‌ه په‌رله‌مانمان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم یاسایه‌كی لێ ده‌رنه‌چوو‌ه‬ ‫هه‌موو ده‌زگاكان���ی واڵت ناچار بكا ب ‌ه‬ ‫پێدانی زانیاری به‌ میدیاكان‪.‬‬ ‫حه‌ق��� ‌ه په‌رله‌مانتاریش رۆژێك لەڕۆژان‬ ‫هه‌ست به‌و‌ه بكا كه‌ میدیا هه‌ی ‌ه زۆرجار‬ ‫رۆڵی خ���راپ ده‌بینێ‌و به‌دوای یه‌كێكدا‬ ‫ده‌گ���ه‌ڕێ په‌یامه‌كه‌ی ل���ەزاری ئه‌وه‌و‌ه‬ ‫بگه‌یه‌نێ‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫ك ‌ێ ده‌بێت ‌ه سكرتێر ‌ی داهاتووی‌ یه‌كێتی‌؟‬

‫‪3‬‬

‫له‌یه‌كێتیدا "هێرۆ خان" حوكمڕانه‌‪..‬‬

‫هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی ‪1990‬و‬ ‫ی ده‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ك ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی راپه‌ڕی���ن‌و پێكهێنان ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ پێینای ‌ه ‪ 37‬ساڵ ‌‬ ‫ی "پاره‌"‌و به‌شێك‬ ‫هه‌رێمه‌و‌ه بوو‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫ته‌مه‌نیه‌وه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌م هه‌موو ساڵ ‌ه‬ ‫ی واڵت‪،‬‬ ‫ی ده‌نارد‌ه ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫له‌م پارانه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ هه‌ر "تاڵه‌بانی‌" سكرتێر‌و كه‌س ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و ده‌م���ه‌دا ته‌نها ماڵێ���ك ك ‌ه جێ ‌‬ ‫یه‌كه‌میه‌تی‌‪ ،‬هێشتا یه‌كێتییه‌كان‬ ‫ی واڵت‬ ‫ی بوو له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫متمان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫حه‌ز به‌باسكردنی‌ قۆناغی‌ دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی س���ه‌روه‌ت‌و س���امان ‌‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫"ئه‌و" ناكه‌ن‪ ،‬وه‌ك ئه‌و‌هی‌ بڕوا به‌و‌ه‬ ‫ی "ئیبراهیم ئه‌حمه‌د"‬ ‫پێبس���پێرێت ماڵ ‌‬ ‫ی "حه‌تمییه‌"‪،‬‬ ‫نه‌هێنن ك ‌ه رووداوێك ‌‬ ‫ی "س���ه‌رچ ‌ڵ ق���ه‌زاز" ك ‌ه‬ ‫ب���وو‪ ،‬وێ���ڕا ‌‬ ‫ی‬ ‫كێ‌ ده‌بێت ‌ه سكرتێری‌ داهاتوو ‌‬ ‫ی له‌نده‌ن‬ ‫ی نیشته‌جێ ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫بازرگانێك ‌‬ ‫یه‌كێتی‌؟ ئه‌مه‌ پرسیار‌ه گرنگه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی ئیتر س���ه‌روه‌ت‌و‬ ‫ی مردن��� ‌‬ ‫ب���وو‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫جارێكیان كادیرێكی‌ به‌سه‌لیق ‌ه ‌‬ ‫ی مناڵ‌‌و‬ ‫ی له‌ده‌س���ت ‌‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫س���امان ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌گاڵته‌و شۆخییه‌وه‌ وتبوو ‌‬ ‫ی ئیبراهی���م ئه‌حمه‌ددا قه‌تیس‬ ‫زاواكان ‌‬ ‫ی پێیانوای��� ‌ه‬ ‫ده‌مێن���ێ‌‪ .‬زۆرن ئه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫"سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‌‪ ،‬كه‌سی‌ تیا‬ ‫ی‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫ی س���ه‌رچاوه‌كان ‌‬ ‫ك ‌ه قایمكردن ‌‬ ‫نییه‌ له‌هێرۆ خان پیاوتر بێت"!‪.‬‬ ‫ی ئه‌وان���دا ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی له‌ده‌س���ت ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی قایمكردن ‌‬ ‫ی سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی بنه‌ما ‌‬ ‫ی به‌ئاگا له‌كه‌ین‌و به‌ینه‌كان ‌‬ ‫كه‌سێك ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی سیاس���یش له‌ده‌س���ت نوێن���ه‌ر ‌‬ ‫ی باس له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه وه‌خت ‌‬ ‫ناو یه‌كێت ‌‬ ‫ی یه‌كدا‪ ،‬بنه‌ماڵه‌یه‌دا كه‌ "هێرۆ خانه‌"‪.‬‬ ‫ی ‪ 1991‬له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستانیشدا‪ ،‬به‌شێك ‌‬ ‫له‌ئاس���ت ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫كادیرێك هه‌ڵده‌س���تێ‌‌و پرسیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمپانیا ‌‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت له‌ال ‌‬ ‫ی بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫ده‌كات ك��� ‌ه "ئه‌م هه‌موو ده‌س���ه‌اڵت ‌ه ‌‬ ‫ی نۆكان���ه‌‪ ،‬ك��� ‌ه یه‌كێك��� ‌ه له‌كۆمپانی���ا‬ ‫هێرۆخ���ان له‌ن���او یه‌كێتی���دا هه‌یه‌ت ‌‬ ‫ی سه‌ید‬ ‫ی كوردس���تان‌و "دلێر ‌‬ ‫ێ گه‌وره‌كان ‌‬ ‫ی گرت���وو‌ه به‌ب ‌‬ ‫له‌كوێو‌ه س���ه‌رچاو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫مه‌جید" سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ هیچ پۆستێكی‌ هه‌بێت؟‬ ‫ی یه‌كه‌م‌و‬ ‫ی وایك���ردوو‌ه ك��� ‌ه بڕی���ارده‌ر ‌‬ ‫ئه‌وكات ‌ه یه‌كێك له‌كادیر‌ه دیاره‌كان ‌‬ ‫ی بێت له‌گه‌ ‌ڵ "هێرۆ خان"‌و ببن ‌ه‬ ‫ی ئ���ه‌و سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی گ���ۆڕان به‌رپه‌رچ��� ‌‬ ‫ئێس���تا ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی گه‌ور‌ه به‌ب ‌‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵتێك ‌‬ ‫ده‌دات���ه‌وه‌و ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ند‌ه به‌س��� ‌ه "دووانه‌" ‌‬ ‫ك ‌ه هێرۆ خ���ان ژنێك ‌ه له‌‪1977‬ه‌و‌ه به‌و ئه‌و‌هی‌ هیچ پۆستێكیان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ی نه‌وش���یروان‬ ‫له‌گ���ه‌ ‌ڵ چوون���ه‌ده‌ر ‌‬ ‫شاخه‌وه‌یه‌و له‌گه‌ڵمانه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی دیك��� ‌ه ‌‬ ‫ی مس���ته‌فا‌و س���ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ك ‌ه هاوسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕان له‌یه‌كێت���ی‌‪ ،‬هه‌رچ ‌‬ ‫ی یه‌كێك له‌سیاسه‌تمه‌دارو ئێس���تا ‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌‌و كچ ‌‬ ‫ی ئه‌م دووان ‌ه له‌ناو ئه‌و‬ ‫ی كوردس���تانه‌‪ ،‬زیاتر ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫رۆش���نبیر‌ه ناوداره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێتیدا حیزب���ه‌دا ده‌بێت ‌ه دیفاكت���ۆ‪ ،‬له‌پایز ‌‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫له‌ناو س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪2009‬دا هێ���رۆ خان ده‌بێت ‌ه به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م" ‌‬ ‫ی بوون به‌"كه‌س��� ‌‬ ‫چانس��� ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه به‌یه‌كێك‬ ‫ی س���لێمان ‌‬ ‫ی مه‌ڵبه‌ن���د ‌‬ ‫ی تر زیاتره‌‪ ،‬س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫له‌هه‌موو ئه‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ی ئه‌م ژن ‌ه ته‌مه‌ن له‌گرنگتری���ن مه‌ڵبه‌نده‌كان��� ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫هه‌ڵكش���ان ‌‬ ‫ی داده‌نرێت گه‌ر نه‌ڵێین "گرنگترینیان"ه‌‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه ئاره‌زوو ‌‬ ‫‪ 62‬ساڵ‌و له‌سه‌رخۆی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سێهه‌م ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌شدا له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی "جگه‌ره‌كێشانه‌"‌و به‌دوا ‌‬ ‫هه‌ر‌ه په‌سه‌ندكراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستاندا یه‌كێتیدا‪ ،‬هێرۆ خ���ان زۆرترین ده‌نگ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫له‌خول ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی به‌ده‌ستده‌هێن ‌‬ ‫ی كۆنگر‌ه ‌‬ ‫ی زۆرێك به‌شداربووان ‌‬ ‫بوو به‌"په‌رله‌مانت���ار"‪ ،‬به‌بڕوا ‌‬ ‫له‌چاودێران له‌و كاته‌و‌ه ده‌ستپێده‌كات بۆ چوون ‌ه س���ه‌ركردایه‌تییه‌وه‌‌و پاشان‬

‫ی‬ ‫ره‌نگه‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك حیزبێك ‌‬ ‫سۆسیال دیموكرات‬ ‫ێ‬ ‫بتوانێت سبه‌ین ‌‬ ‫شانازی‌ به‌وه‌شه‌و‌ه‬ ‫بكات ك ‌ه ژنێك‬ ‫ی‬ ‫سكرتێر‌و كه‌س ‌‬ ‫یه‌كه‌میه‌تی‌‬ ‫ی سیاسیدا‪ .‬‬ ‫ده‌بێته‌ "تاقانه‌" له‌مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس���ی ل���ه‌دوو كات ‌‬ ‫مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫جی���اوازدا دوو بڕی���ار ده‌رده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رچ ‌‬ ‫هه‌ردووكی���ان ده‌ڕژێت ‌ه خان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌‬ ‫زیات���ر چه‌س���پاندن ‌‬ ‫ی س���لێمانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫به‌رپرس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات ‌ه حوكمڕان ‌‬ ‫ك ‌ه به‌رپرس���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫راسته‌قین ‌ه به‌س���ه‌ر ئه‌و رووبه‌ره‌دا ك ‌ه‬ ‫ی سه‌وز" ناسراوه‌‪.‬‬ ‫به‌"زۆن ‌‬ ‫ی به‌بڕیارێ���ك‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫"مه‌ڵبه‌نده‌كانی ده‌وروبه‌ری س���لێمان ‌‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه‌و ده‌یانخاته‌و‌ه سه‌ر‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫مه‌ڵبه‌ن���د ‌‬ ‫ی ئه‌م مه‌ڵبه‌ند‌ه‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫س���نوور ‌‬ ‫ی‬ ‫فراونتر‌و گه‌وره‌تر ده‌كات"‪ .‬به‌بڕیارێك ‌‬ ‫ی پۆست ‌ه‬ ‫ی دیاریكردن ‌‬ ‫دیكه‌ش ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومی‌‌و حیزبییه‌كان ب ‌ه لێپرس���راو ‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ند ده‌س���پێرێت‪ ،‬به‌مجۆر‌ه هه‌موو‬

‫ی "هێرۆ خان"دا‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان له‌ده‌ست ‌‬ ‫كورت‌و چڕ ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌م ده‌س���ه‌اڵتان ‌ه‬ ‫ته‌نان���ه‌ت زۆری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌ده‌س���تید‌ا واده‌كات‪ ،‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێگر ‌‬ ‫"عیماد ئه‌حمه‌د" بۆ پۆس���ت ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ده‌ستنیشان ده‌كرێ‌‌و‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رێكخس���تن به‌جێده‌هێڵێت‪،‬‬ ‫مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫هێرۆ خان به‌هێزتری���ن كاندید ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی لێپرس���راو ‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫رێكخس���تن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌و‬ ‫ێ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه داده‌گرێت ك ‌ه وه‌ك‬ ‫پ‌‬ ‫ی مه‌ڵبه‌ن���د بمێنێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫لێپرس���راو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫لێپرس���راوێك ك ‌ه له‌بازن��� ‌ه ‌‬ ‫ی بڕیاردای���ه‌و‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسه‌ت ‌‬ ‫له‌پش���ت په‌رده‌و‌ه ئیدار‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫یه‌كێتی ده‌كاو "ك���ه‌س ناتوانێت به‌ب ‌‬ ‫ره‌زامه‌ندیی‌ ئه‌و په‌نج ‌ه بكات به‌ئاوا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 37‬ساڵ ‌ه ‌‬ ‫ی یاد ‌‬ ‫ئێستا ك ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ااڵچوو ‌‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬پیاوێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌ندروس���ت ناجێگی���ر ك ‌ه س���اڵه‌ها ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شانۆ ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ساڵ ‌ه كاراكته‌رێك ‌‬ ‫ی به‌پێو‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌و گۆچانی���ش داد ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆك‬ ‫ی ناداو به‌پۆس���ت ‌‬ ‫وه‌س���تان ‌‬ ‫كۆمارییه‌و‌ه له‌به‌غدا س���ه‌رقاڵه‌‪ ،‬هه‌موو‬ ‫ی به‌كێش‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫س���ه‌رنجه‌كان به‌ره‌و ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌و خه‌ریك ‌ه له‌خاڵ ‌‬ ‫ی نزی���ك ده‌بێته‌وه‌‌و پرس���یارێك‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی بایه‌خپێدانه‌‪:‬‬ ‫ی هه‌موومانه‌و‌ه جێ ‌‬ ‫به‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتوو ‌‬ ‫ێ س���كرتێری ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م ك ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌بێت؟‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه ئاشكرای ‌ه ك ‌ه هه‌مان سیناریۆ ‌‬ ‫ی له‌ناو یه‌كێتیدا دووبار‌ه نابێته‌وه‌و‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی نابن ‌ه‬ ‫ی تاڵه‌بان ‌‬ ‫هیچ كام له‌كوڕه‌كان��� ‌‬ ‫ی عه‌ه���د"‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا‬ ‫"وه‌ل��� ‌‬ ‫ی "كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌"‌و "به‌رهه‌م‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی سكرتێری ‌‬ ‫س���اڵح" دوو جێگر ‌‬ ‫ی هه‌ردووكیان‬ ‫یه‌كێتین‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌هه‌ڵب���ژاردن ئ���ه‌و پۆس���تانه‌یان‬ ‫وه‌رنه‌گرت���ووه‌‌و له‌الی���ه‌ن تاڵه‌بانییه‌و‌ه‬ ‫"ته‌عی���ن" ك���راون‌و ده‌بێت س���كرتێر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیان بداتێ‌‪ ،‬ك ‌ه تا ئێستا هیچ‬

‫ی نه‌داونه‌تێ‌‌و بۆ‬ ‫ی به‌ڕه‌سم ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتێك ‌‬ ‫دیارینه‌كردوون‪ ،‬گه‌یش���تن به‌و پۆست ‌ه‬ ‫ی ئاس���ان نییه‌‪،‬‬ ‫بۆ هه‌ر كامیان كارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه ئ���ه‌وان ناوی���ان جێگر ‌‬ ‫یه‌كه‌م‌و دووه‌مه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا ئێستا‬ ‫ی بڕیار‌ه گرنگه‌كاندا‬ ‫له‌یه‌كالییكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌یه‌كه‌من‌و نه‌دووه‌م‪.‬‬ ‫ی س���ه‌رنج‌و هه‌ڵوه‌س���ت ‌ه‬ ‫ی جێ ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئ���ه‌م دوو‬ ‫له‌س���ه‌ركردن ‌ه ده‌رب���ار‌ه ‌‬ ‫ی سێهه‌مدا‬ ‫ی تاڵه‌بانی‌‪ ،‬له‌كۆنگر‌ه ‌‬ ‫جێگر‌ه ‌‬ ‫ی جێگیر‬ ‫ی به‌هێز هه‌بوو بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ره‌وتێك ‌‬ ‫به‌ده‌نگدان‌و هه‌ڵبژاردن بێت ‌ه پێشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئاوێن ‌ه‬ ‫ی زانیارییه‌كان��� ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌پێ��� ‌‬ ‫ی ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده‌و‌ه ئه‌م‬ ‫له‌الیه‌ن ماڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشنیاران ‌ه په‌سه‌ند نه‌كراوه‌و به‌توند ‌‬ ‫ره‌تكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی هێ���رۆ‬ ‫ی چانس��� ‌‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خانیش زیاتر به‌هێز ب���كات‪ ،‬ئایند‌ه ‌‬ ‫ی بێت له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی یه‌كێت ‌‬ ‫پارتیدا‪ ،‬هه‌ندێ���ك له‌چاودێران ئاماژ‌ه‬ ‫ی رانه‌گه‌یه‌ندراو‌و‬ ‫به‌و‌ه ده‌كه‌ن ك ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی نێوان پارتی‌‌و‬ ‫ی رێككه‌وتننام ‌ه ‌‬ ‫شاراو‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ردوو‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬پاراستن ‌‬ ‫ی بارزانی‌‌و تاڵه‌بانییه‌‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ش‪ ،‬چاودێرێك جه‌خت‬ ‫وێڕا ‌‬ ‫ی هێرۆ‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���ه‌و‌ه ‌‬ ‫خان زیاتر ده‌هێنێت ‌ه ریز ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ‌ه دوو س���ه‌ركرد‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان "بارزانی‌‌و‬ ‫ی ئێستا ‌‬ ‫دیار ‌‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا"‪ ،‬ب��� ‌ه رێ���زو‬ ‫حورمه‌ت���ه‌و‌ه ل���ه‌م ژن��� ‌ه ده‌ڕوانن ك ‌ه‬ ‫ی وریا‌و به‌ئه‌ده‌ب ‌ه له‌قس���ه‌كردن‌و‬ ‫ژنێك ‌‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وتدا‪ ،‬ئه‌م دوان���ه‌ش له‌ناو‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫یه‌كێتی���دا ئه‌میان زیات���ر له‌وان ‌‬ ‫پێقبوڵه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گه‌ربێت���وو هێ���رۆ خان س���كرتێر ‌‬ ‫ی بێ���ت‪ ،‬ئه‌وا ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫داهات���وو ‌‬ ‫ی سۆس���یال‬ ‫ی وه‌ك حیزبێك��� ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ شاناز ‌‬ ‫دیموكرات بتوانێت س���به‌ین ‌‬ ‫به‌وه‌ش���ه‌و‌ه بكات ك ‌ه ژنێك "سكرتێر‌و‬ ‫كه‌سی‌ یه‌كه‌میه‌تی‌"‪.‬‬

‫"له‌ڕووی‌ فیكری‌‌و راگه‌یاندن‌و كاری‌ حكومییه‌وه‌ به‌ره‌وپێشه‌وه‌ چووین"‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتان وای ‌ه گۆڕان بانگهێشت‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كرابێت بۆ ئه‌و ئێواره‌ خوانه‌؟‬ ‫ی‬ ‫ئازاد جوندیانی‌‪ :‬ئه‌م كار‌ه كارگێڕان ‌‬ ‫ی سیاسی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫ی ده‌ی���كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ئازاد جوندیانی‌ له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫ی ت���ر بكرێت‪،‬‬ ‫ی الیه‌نه‌كان ‌‬ ‫بانگهێش���ت ‌‬ ‫تایبه‌ت له‌گه‌ڵ رۆژنام ‌هی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌وانیش ده‌كرێت‪،‬‬ ‫بێگومان بانگهێشت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 37‬ساڵ ‌هی‌ دامه‌زراندن ‌‬ ‫له‌یاد ‌‬ ‫ی شه‌خس‬ ‫من ناتوانم بڵێم بانگهێش���ت ‌‬ ‫یه‌كێتیدا‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی فیكری‌‌و راگه‌یاندنیان به‌ره‌وپێش ده‌كرێ���ت‪ ،‬وه‌ك كاك نه‌وش���یروان‪،‬‬ ‫بار ‌‬ ‫رۆشتووه‌‌و باری‌ رێكخراوه‌ییان تا‬ ‫ی ت���ر له‌حیزبه‌كان‪،‬‬ ‫ی���ان ه���ه‌ر تاكێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێستا چه‌قی‌ به‌ستووه‌‪ .‬ئه‌مه‌ ده‌ق ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ك��� ‌ه حیزب���ه‌كان بانگده‌كرێن‪،‬‬ ‫چاوپێكه‌وتنه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی كاركردنداین‬ ‫ئێم ‌ه ئێس���تا له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندیه‌كان‪،‬‬ ‫بۆ ئاس���اییكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێ���و‌ه ی���اد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪37‬هه‌می���ن بێگومان گۆڕانیش وه‌كو هه‌ر حیزبێك ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫س���اڵیاد ‌‬ ‫ی له‌گه‌ ‌ڵ ده‌كرێت‬ ‫ی مامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬پێتوای ‌ه كوردس���تان ‌‬ ‫مام ج���ه‌الل چ په‌یامێك��� ‌‬ ‫ی ده‌بێت بۆ له‌هه‌ر شتێكدا ك ‌ه بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫هاوپه‌یمانه‌ك��� ‌هی‌‌و ب���ۆ هێزه‌كان ‌‬ ‫كوردستان‌و عێراق؟‬ ‫ی م���ام‬ ‫ئ���ازاد جوندیان���ی‌‪ :‬جه‌ناب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم چ ‌‬ ‫ج���ه‌الل په‌یام��� ‌‬ ‫یچ‬ ‫ده‌بێت‌و چۆن ده‌بێت‪ ،‬چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬یان ته‌نها‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی ئاسای ‌‬ ‫یادكردنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی لێبكه‌م‪،‬‬ ‫من ناتوانم له‌ئێس���تاو‌ه قس ‌ه ‌‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه هه‌لومه‌رجه‌ك ‌ه‬ ‫به‌جۆرێك ‌ه ك ‌ه له‌په‌یامه‌كه‌یدا مه‌س���ه‌ل ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان كه‌م‌و زۆر ره‌نگ ده‌داته‌وه‌‌و‬ ‫ی كورد‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر یه‌كڕی���ز ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا م���ن دڵنیام‬ ‫ی گه‌رموگ���وڕ ده‌نێرێ���ت بۆ‬ ‫په‌یامێك��� ‌‬ ‫قاعید‌هی‌ یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫ی بانگهێشتكراون‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌والیه‌نان ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گ���ۆڕان‪‌ -‬‬ ‫بۆ یاده‌ك���ه‌‪ ،‬بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تایبه‌تیتان‬ ‫تێدایه‌؟ هیچ بانگهێشتێك ‌‬ ‫هه‌یه‌ بۆ نه‌وشیروان مسته‌فا؟‬ ‫ی‬ ‫ئازاد جوندیانی‌‪ :‬ئێم ‌ه یادكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ‪37‬‬ ‫ی ئێس���تا یاد ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬پێتوای ‌ه‬ ‫ی دامه‌زراندن ‌‬ ‫ی ت���ره‌‪ ،‬ساڵ ‌ه ‌‬ ‫ئه‌مس���اڵمان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی له‌چ روویه‌كه‌و‌ه گه‌شه‌ی كردوه‌‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ن���ده‌كان یاده‌ك��� ‌ه ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی پارێزگاكان له‌چ روویه‌كه‌وه‌ له‌پاشه‌كشه‌دایه‌؟‬ ‫ی مه‌رك���ه‌ز ‌‬ ‫مه‌ڵبه‌نده‌كان ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫ئازاد جوندیانی‌‪ :‬ئه‌م ‌ه پرسیارێك ‌‬ ‫وه‌ك���و كه‌رك���وك‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ ،‬دهۆك‪،‬‬ ‫ی رۆژنامه‌وانیدا‬ ‫ی ئاس���ان نیی ‌ه له‌دیدارێك ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بڕیاروای ‌ه مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی له‌هه‌ندێك‬ ‫ی لێبكه‌ین‪ ،‬یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی قس��� ‌ه ‌‬ ‫ی ئێواره‌خوانێ���ك ب���ۆ یاد ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی به‌خۆیه‌و‌ه دیوه‌‪،‬‬ ‫ی بواردا پێش���كه‌وتن ‌‬ ‫ی یه‌كێت���ی‌و به‌رپابوون��� ‌‬ ‫دامه‌زراندن��� ‌‬ ‫ی كه‌م‬ ‫ی ب���ۆ حیزب��� ‌ه له‌هه‌ندێ���ك رووش���ه‌و‌ه الیه‌ن��� ‌‬ ‫ش���ۆڕش له‌س���لێمان ‌‬ ‫ی وه‌س���تاو‌ه ك ‌ه ئێستا‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی له‌ش���وێن ‌‬ ‫كوردس���تانیه‌كان سازبكات‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی ت���ر ك ‌ه لێر‌ه هه‌م���وو جهوده‌كان روول���ه‌وه‌ن ك ‌ه بۆ‬ ‫ی پارچه‌كان ‌‬ ‫حیزبه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ن‪ ،‬یاخود نوێنه‌رایه‌تییان هه‌یه‌‪ .‬پێشه‌و‌ه هه‌نگاو بنێت‌و ئه‌و وه‌ستان ‌ه ‌‬

‫ئیش ئه‌كرێت‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫گوتار ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییمان‬ ‫بشێوێندرێت‬

‫ی‬ ‫ی پێده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ك ‌ه هه‌س���ت ‌‬ ‫ی لێده‌كرێت‌و‬ ‫ی ك ‌ه ئێستا قس��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ده‌كرێت‪ ،‬چۆنیه‌ت ‌‬ ‫گفتوگۆ ‌‬ ‫ی حیزبایه‌تی‬ ‫ی سیس���ته‌م ‌‬ ‫ئاڵوگۆڕكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیشتمانی‌‌و شێواز ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫له‌ناوخۆ ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه گونجاوتر‌و كۆكتربێت‬ ‫حیزبایه‌ت ‌‬ ‫ی ئیستا‌و گۆڕانكاری ‌ه‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ هه‌لومه‌رج ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان‪ ،‬گۆڕانكاریی��� ‌ه هه‌تا‬ ‫ی چین‌و‬ ‫له‌قورس���ایی‌‌و پێگه‌‌و تێڕوانین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵ��� ‌‬ ‫توێ���ژ‌ه جۆراوجۆره‌كان��� ‌‬ ‫كورده‌واریی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ك وتت له‌هه‌ندێك خاڵ‌و‬ ‫الیه‌ندا پێشكه‌وتوون‪ ،‬ئه‌والیه‌نان ‌ه چی‌‌و‬ ‫چین؟‬ ‫ئ���ازاد جوندیانی‌‪ :‬ئێم��� ‌ه پێمانوای ‌ه‬ ‫یه‌كێتیه‌كان له‌ب���وار‌ه جۆراوجۆره‌كاندا‬ ‫ی باش‬ ‫ی به‌رگرییه‌ك ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی خۆیان ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌توانین‬ ‫له‌حیزبه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی بكه‌ین‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌پێشكه‌وتن حساب ‌‬ ‫ی راگه‌یاندندا‬ ‫ئێم��� ‌ه پێمانوای ‌ه له‌ب���وار ‌‬ ‫ی راگه‌یاندندا‬ ‫ی ئاسۆی ‌‬ ‫ی كه‌م له‌بوار ‌‬ ‫الیه‌ن ‌‬ ‫ی باشمان‬ ‫پێش���كه‌وتن‌و په‌ره‌س���ه‌ندن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێو‌ه له‌ڕوو ‌‬ ‫ی حكومه‌تییه‌وه‌‪ ،‬پێمانوای ‌ه‬ ‫فیكری‌‌و كار ‌‬ ‫ی یه‌كێتیدا‬ ‫ئێس���تا له‌ناو س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫تێگه‌یشتن له‌ڕووداوه‌كان به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی عه‌مه‌لیت���ر‬ ‫باش���تر‌و به‌مه‌نتیقێك��� ‌‬ ‫ی مه‌سه‌له‌كان ده‌كرێت‌و هه‌موو‬ ‫تاووتوێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه پێویست ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ئه‌و مه‌س���ه‌الن ‌ه ‌‬ ‫ی كوردس���تان باشتر تێیان‬ ‫نیش���تیمان ‌‬ ‫ی‬ ‫بگات‌و كاریان له‌س���ه‌ر بكات‪ ،‬میتۆد ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ردا‬ ‫خوێندنه‌وه‌كانم���ان گۆڕان ‌‬ ‫هاتووه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌به‌س���تت چیی���ه‌‪ ،‬ئه‌ڵێیت‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێك الیه‌نمان وه‌ستاوه‌‌و پێشكه‌وتن ‌‬ ‫به‌خۆوه‌ نه‌دیوه‌؟‬ ‫ئ���ازاد جوندیان���ی‌‪ :‬پێمانوای��� ‌ه ئه‌و‬ ‫ی ب���ۆ‬ ‫ی حیزبایه‌تیی��� ‌ه ‌‬ ‫سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫رێكخس���تن ‌‬ ‫ی كوردستان له‌نێوان‬ ‫ی نیش���تمان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ئۆرگانه‌كان له‌س���ه‌ره‌و‌ه بۆ خواره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌خ���واره‌و‌ه ب���ۆ س���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی له‌نێو‬ ‫ی حیزبایه‌ت ‌‬ ‫ی په‌یكه‌ربه‌ند ‌‬ ‫شێوزا ‌‬ ‫ی چه‌قیوه‌‪،‬‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫یه‌كێتیدا له‌ش���وێن ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی رابردووش نه‌یتوان ‌‬ ‫هه‌تا كۆنگر‌ه ‌‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه تێپه‌ڕێنێت‪ ،‬بۆی ‌ه گفتوگۆ‬

‫ فۆتۆ‪ :‬تایبه‌ت‬ ‫ئازاد جوندیانی وته‌بێژی مه‌کته‌بی سیاسی یه‌کێتی نیشتمانی کوردستان‬ ‫ل���ه‌و ب���واره‌دا گرنگه‌‪ ،‬له‌هه‌م���وو ئه‌و‬ ‫ی ریفۆرم ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫مه‌سه‌النه‌ش���دا داوا ‌‬ ‫ی سیاس���یش ك ‌ه له‌و‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫له‌په‌یام ‌‬ ‫بۆنه‌ی���ه‌دا ل���ه‌‪6/1‬دا باڵوده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌یه‌ك بۆ ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ كراوه‌‪.‬‬ ‫ی راب���ردوودا‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ل���ه‌و ماوه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سه‌ر هێز ‌‬ ‫ی ناڕه‌سم ‌‬ ‫هه‌ندێك ئامار ‌‬ ‫ی باڵوكرایه‌وه‌‌و ئاماژ‌ه‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫رێكخراوه‌ی ‌‬ ‫ی زیاتر له‌‪120‬‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه كرا ك��� ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬ئایا ئه‌م ئامار‌ه‬ ‫هه‌زار ئه‌ندام��� ‌‬ ‫راس���ته‌؟ له‌كاتێكدا ئێ���و‌ه رۆژانێكبوو‬ ‫ئاماژه‌تان ب���ۆ ئه‌و‌ه ده‌كرد ك ‌ه زیاد ل ‌ه‬ ‫‪ 250‬هه‌زار ئه‌ندامتان هه‌یه‌؟‬ ‫ئازاد جوندیانی‪ :‬ئێستا گفتوگۆ له‌ناو‬ ‫ی ت���ردا ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫یه‌كێتی���دا ب ‌ه ئاقارێك ‌‬ ‫گفتوگۆ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئایا ئێس���تا‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی پش���ت به‌ژم���ار‌ه ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی ببه‌ستێت؟ یان پشت‬ ‫رێكخس���تنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫ی له‌ده‌ور ‌‬ ‫ببه‌ستێت به‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كێتی���دا كۆده‌بن���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن��� ‌‬ ‫ئێس���تا ئه‌و گفتوگۆی��� ‌ه له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫گه‌رم‌و گوڕه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه به‌و مانای ‌ه نیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی ب ‌ه ئه‌ندام‌و ئۆرگان‬ ‫ی پێویس���ت ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌زه‌مه‌نێك ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌و مانای ‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك ئێستادا بۆ ده‌نگدان‬ ‫دیموكراس ‌‬ ‫ی ببه‌س���تێت‪.‬‬ ‫پش���ت به‌ئه‌ندامه‌كان��� ‌‬ ‫هیوادارم ئه‌م مه‌س���ه‌ل ‌ه حه‌ساس���یه‌ت‬ ‫ی‬ ‫نه‌جوڵێن���ێ‌‪ ،‬پێموای ‌ه ئ���ه‌و ژماره‌ی ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫له‌ڕابردوودا ده‌مانوت‪ ،‬هه‌موویان ژمار‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه بكه‌ن‬ ‫راست بوون‪ ،‬ئێو‌ه ته‌ماشا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ال ‌‬ ‫ی گۆڕان‌و چ ‌‬ ‫ی رۆشتوو‌ه بۆ ال ‌‬ ‫چ‌‬ ‫ی بكه‌ینه‌و‌ه‬ ‫خۆمان ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر كۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌نگ ‌ه بگه‌ین ‌ه ئه‌و ژمار‌ه راس���ته‌قین ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه باسی‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ماوه‌یه‌ك ‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی (موعته‌دیل)‬ ‫ی عێراق سیاسه‌تێك ‌‬ ‫ئاست ‌‬ ‫تر په‌یڕه‌و ده‌كات‪ ،‬ئایا ئه‌م سیاس���ه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی نیش���تمان ‌‬ ‫ی یه‌كێت��� ‌‬ ‫سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌خس ‌‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬یان سیاسه‌ت ‌‬ ‫ی عێراق‌و‬ ‫مام جه‌الل‪-‬ـ ‌ه وه‌ك س���ه‌رۆك ‌‬ ‫پێویسته‌ وابێت؟‬ ‫ی مام‬ ‫ئ���ازاد جوندیانی‌‪ :‬جیاكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی مه‌گه‌ر له‌تاقیگه‌یه‌كدا‬ ‫ج���ه‌الل‌و یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجام بدرێ���ت‪ ،‬مام جه‌الل كه‌س��� ‌‬ ‫ی یه‌كێتییه‌‪ ،‬بیروبۆچوونه‌كانی‌‌و‬ ‫یه‌كه‌می ‌‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫ی ئه‌و په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ئه‌و سیاس���ه‌ت ‌ه ‌‬ ‫ی جیاجیاش بێت ‌ه‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه بیربۆچوون��� ‌‬ ‫پێش���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌كۆتایی���دا ئ���ه‌و‬ ‫ی‬ ‫سیاسه‌ته‌ی ‌ه ك ‌ه له‌كۆبونه‌وه‌كاندا باس ‌‬ ‫ی لێ���ده‌كات‌و هه‌وڵ‬ ‫ده‌كات‌و به‌رگری��� ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ده‌دات ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئ���ه‌و سیاس���ه‌ت ‌ه‬ ‫س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫رابكێش���ێت‪ .‬له‌ڕاس���تیدا سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه مام ج���ه‌الل كاریگه‌ری ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌س���ه‌ریه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬سیاسه‌تێك ‌‬ ‫زۆر ‌‬ ‫واقیعیانه‌یه‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌س���ت ناك���ه‌ن ره‌نگ ‌ه ئه‌م‬ ‫ی هه‌ندێ���ك نوخب ‌ه‬ ‫سیاس���ه‌ت ‌ه ل���ه‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌س���ه‌ندبێت‪ ،‬به‌اڵم له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌‬ ‫ی په‌سه‌ندبێت‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫میللیدا گوتارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه له‌ئه‌نجام���دا زه‌ره‌ر به‌یه‌كێت��� ‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت؟‬ ‫ئ���ازاد جوندیان���ی‌‪ :‬ئی���ش ئه‌كرێت‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ییمان‬ ‫ی گوت���ار ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫بش���ێوێندرێت‪ ،‬ئێم��� ‌ه گوت���ار ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییم���ان زۆر رون���ه‌‪ ،‬ئێم��� ‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی له‌سه‌ر ئاست ‌‬ ‫هه‌موو پێش���كه‌وتنان ‌ه ‌‬ ‫ی رابردوودا‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییدا له‌و ‪ 33‬س���اڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫هاتۆت ‌ه ئاراوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر ده‌ست ‌‬ ‫ی كوردس���تان ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫نیش���تمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موو حیزبه‌كان دیموكراس��� ‌‬ ‫كات ‌ه ‌‬ ‫راسته‌قینه‌یان بۆ عێراق‌و ئۆتۆنۆمییان‬ ‫ی‬ ‫بۆ كوردس���تان هه‌ڵگرتب���وو‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چار‌ه ‌‬ ‫ی كرد‪ ،‬ماف ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫داهێنانێك ‌‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫ی كردبوو به‌دروشم ‌‬ ‫خۆنوس���ین ‌‬ ‫ی راپه‌ڕیندا‬ ‫ی یه‌كه‌می دوا ‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی به‌رزكرده‌و‌ه‬ ‫ی فیدراڵ ‌‬ ‫ی دروشم ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێك���دا هه‌موو حیزب���ه‌كان داوا ‌‬ ‫ئۆتۆنۆمیی���ان ده‌ك���رد‪ ،‬ك��� ‌ه دواییش‬ ‫ی‬ ‫ی بزووتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی تێك���ڕا ‌‬ ‫بوو‌ه دروش���م ‌‬ ‫ی ك���ورد‪ .‬ئێم��� ‌ه‬ ‫ی گه‌ل��� ‌‬ ‫رزگاریخ���واز ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ییمان هه‌یه‌‪ ،‬به‌رنامه‌‌و‬ ‫به‌رنام ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جیاواز‌ه له‌شیعارباز ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫پرۆژ‌ه ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌‪ .‬‬

‫‪4‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪hewalusyaset.awene@gmail.com‬‬

‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ گۆڕان‪ :‬سه‌رۆكی‌ هه‌رێم وت ‌ی‬ ‫ئه‌گه‌ر پێویست بكات ئاماده‌م رۆژانه‌ بێمه‌ په‌رله‌مان‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫سه‌رۆكی فراكسیۆنی گۆڕان‬ ‫ی كوردستان‪ ،‬كاردۆ‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫محه‌مه‌د رایده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یاندا له‌گه‌ ‌ڵ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫ی‬ ‫ی پیرمام‪ ،‬بارزان ‌‬ ‫له‌هاوینه‌هه‌وار ‌‬ ‫رایگه‌یاندوو‌ه كه‌ ئه‌گه‌ر پێویست بكات‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌ی ‌ه رۆژانه‌ بڕواته‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی راب���ردوو بارزان ‌‬ ‫ی یه‌كش���ه‌مم ‌ه ‌‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێ���م له‌گه‌ڵ‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كان ‌‬ ‫كۆب���وه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی ئای���ا‬ ‫فراكس���یۆنی‌ گۆڕان هیچ تێبینییه‌كیان‬ ‫نه‌بوو له‌سه‌ر چونیان بۆ هاوینه‌هه‌واری‬ ‫پیرم���ام ب���ۆ ئ���ه‌و كۆبونه‌وه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ گۆڕان‪ ،‬كاردۆ‬ ‫ی ئاوێنه‌دا‬ ‫محه‌مه‌د له‌چاوپێكه‌وتنێك��� ‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئه‌وان جه‌ختیان له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌مه‌رجه‌عیه‌تبوونی په‌رله‌مان كردۆته‌و‌ه‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ هه‌موو ئه‌و كێش���انه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌هه‌رێمه‌و‌ه هه‌ی ‌ه بخرێت ‌ه‬ ‫به‌رده‌م په‌رله‌مان‌و له‌الیه‌ن په‌رله‌مانه‌و‌ه‬ ‫بڕیاری له‌س���ه‌ر بدرێت‌و وتی‌ "سه‌رۆكی‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێ���م ته‌ئكی���دی كردۆت���ه‌و‌ه له‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر پێویس���ت بكات رۆژانه‌ ئاماده‌ی ‌ه‬ ‫بێته‌ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی فراكس���یۆنی گۆڕان پێیوای ‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت ده‌س���ته‌یه‌كی یاس���ایی‌و‬

‫سیاس���ی هه‌بێ���ت ك ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫نیش���تمانی له‌ژێر س���ایه‌ی په‌رله‌ماندا‬ ‫بێت بۆ بڕیاردان له‌س���ه‌ر ئه‌و پرس��� ‌ه‬ ‫چاره‌نوسس���ازانه‌ی ك���ه‌ په‌یوه‌ندییان‬ ‫به‌كێش���ه‌كانی هه‌رێم‌و به‌غداوه‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫پێویست ‌ه په‌رله‌مان مه‌رجه‌ع بێت‌و ئه‌و‬ ‫ده‌زگای ‌ه "به‌رپرس���یاریه‌تیه‌ك ‌ه ده‌خات ‌ه‬ ‫ئه‌س���تۆی نوێنه‌رانی گ���ه‌ل‌و بڕیاریش‬ ‫له‌الیه‌ن نوێنه‌رانی گه‌له‌وه‌ ده‌ربچێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه‌ ئێس���تا هه‌ست‬ ‫ده‌كرێت له‌الیه‌ن س���ه‌رۆكی هه‌رێمه‌و‌ه‬ ‫هه‌وڵێ���ك هه‌یه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی به‌ره‌یه‌ك‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ "مالیكی" دروست بكات ك ‌ه‬ ‫ئایا ئه‌مه‌ تاچه‌ند ته‌ندروسته‌و ده‌كرێت‬ ‫كێشه‌كان له‌یه‌ك كه‌س كۆبكرێنه‌وه‌؟‬ ‫ی "ناكرێت هه‌موو قه‌یرانه‌كان‬ ‫ناوبراو وت ‌‬ ‫له‌یه‌ك شه‌خس���دا كۆبكه‌یته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌موو كێشه‌كان به‌ته‌نها له‌یه‌ك شه‌خدا‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و كێش���ه‌كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫ب ‌ه پێكهات���ه‌ی حوكمڕان���ی‌و ئیلتیزام‬ ‫نه‌كردن ‌ه به‌ده‌س���تورو ب���اوه‌ڕ نه‌بوون ‌ه‬ ‫ب ‌ه ئۆپۆزس���یۆنبوون له‌عێراق‌و كلتوری‬ ‫نامۆبوون به‌ دیموكراس���ی‌و زۆر شتی‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كۆبونه‌وه‌ك ‌ه ‌‬ ‫دوای‌ به‌ش���داریكردن ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬كاردۆ محه‌م���ه‌د‬ ‫ی هه‌ندێ���ك‬ ‫رووب���ه‌ڕووی‌ ره‌خن���ه‌ ‌‬ ‫ی فراكس���یۆنه‌كه‌یان‬ ‫له‌په‌رله‌مانتاران��� ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا‬ ‫بووه‌وه‌‪ ،‬له‌و رووه‌شه‌و‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه زۆرجار بڕیاردان له‌دۆخێكی تایبه‌تدا‬ ‫كێش���ه‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬

‫له‌نێ���و په‌رله‌مانتاران���ی فراكس���یۆنی‬ ‫گۆڕان���دا ده‌بینرێت ك ‌ه ئای���ا ئه‌مه‌ بۆ‬ ‫بوون���ی كێش���ه‌ی نێو فراكس���یۆنه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬یاخود ب���ۆ هه‌بوونی راو‬ ‫بوچۆنی جیاواز‪ ،‬سه‌رۆكی فراكسیۆنی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬كاردۆ محه‌م���ه‌د رونیكرده‌و‌ه‬ ‫ك��� ‌ه فراكس���یۆنه‌كه‌یان له‌ئێس���تادا‬ ‫هیچ كێش���ه‌یه‌كی تێدا نیی���ه‌‌و بوونی‬ ‫هه‌ڵوێست‌و رای جیاوازیشی‌ گه‌ڕانده‌و‌ه‬ ‫بۆ ئه‌و‌هی‌ كه‌ ویس���تویانه‌ له‌سیستمی‬ ‫دیموكراسی گۆڕانكاری بكه‌ن‌و سه‌رجه‌م‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كانیش وه‌كو تیم هاتونه‌ت ‌ه‬ ‫نێو په‌رله‌مان به‌شێوازێكی نوێ "بۆی ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌كردنی ئه‌ندامه‌كان به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫پیشه‌یی‌و جیاواز به‌ئاسایی ده‌بینم"‪.‬‬ ‫ناوب���راو س���ور‌ه له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌فراكس���یۆنه‌كه‌یان كۆك���ن له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌رنامه‌و په‌یامێك به‌جیاوازی بۆچون‌و‬ ‫شێوازی كاركردنیشه‌وه‌‌و وتی‌ "چونك ‌ه‬ ‫له‌هه‌م���وو ئۆرگانێ���ك‌و پێكهاته‌یه‌كدا‬ ‫جی���اوازی بیروبۆچ���ون هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫ی زۆرین ‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا رایه‌كان ‌‬ ‫كاته‌كه‌ له‌بار نابێت بۆ بینینی براده‌ران‌و بڕیاری ئۆرگانه‌كه‌‪ ،‬ئه‌ركی به‌رپرسیاری‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر بڕیاردان له‌كۆبونه‌وه‌كه‌مان ئۆرگانه‌كه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه ئیلتیزام به‌ ره‌ئی‬ ‫وت ‌‬ ‫بۆ الی س���ه‌رۆكی هه‌رێم له‌حاڵه‌تێكی زۆرینه‌و‌ه بكات"‪.‬‬ ‫ئاس���اییدا بوایه‌‪ ،‬ره‌نگ��� ‌ه بڕیارێكی تر سه‌رۆكی فراكسیۆنی گۆڕان‪ ،‬پێشیوای ‌ه‬ ‫هه‌بوای���ه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ی كات‌و هه‌بوونی را‌و لێدوان���ی جیاواز له‌الیه‌ن‬ ‫په‌له‌په‌لك���ردن نه‌بوای ‌ه ئه‌و كێش���ه‌ی ‌ه په‌رله‌مانتاران���ی فراكس���یۆنه‌كه‌و‌ه‬ ‫دروست نه‌ده‌بوو‪ ،‬به‌اڵم ئاساییه‌ ئه‌گه‌ر "ئاس���اییه‌"‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر "الدان نه‌بێت‬ ‫له‌و پرسه‌ ستراتیژیی‌و چاره‌نوسسازانه‌ی‬ ‫ره‌خنه‌و تێبینیش هه‌بێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و هه‌ڵوێس���تانه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان هه‌ڵگریه‌تی"‪.‬‬ ‫كاردۆ محه‌مه‌د‬

‫هیچ كێشه‌یه‌ك له‌نێو‬ ‫فراكسیۆنی‌ گۆڕاندا‬ ‫نییه‌‬

‫پەرلەمانی کوردستان ‬

‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬

‫فۆتۆ‪ :‬یەحیا ئەحمەد‬

‫كوردستان له‌نێوان سیسته‌می‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌‌و په‌رله‌مانییدا‪..‬‬

‫ی كوردستان‬ ‫سیس���ته‌مه‌ش بۆ هه‌رێم ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی واقیع��� ‌‬ ‫باش���تره‌ به‌له‌به‌رچاوگرتن��� ‌‬ ‫ی كوردستان ك ‌ه زیاتر‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫هێشتا له‌ڕێگه‌ی‌ بڕیاردان له‌سه‌ر‬ ‫ی سیاسی‌‌و‬ ‫ده‌ستوره‌وه‌ ئه‌و‌ه یه‌كالیی‌ نه‌بووه‌ته‌و‌ه ده‌بێت ‌ه مایه‌ی‌ س���ه‌قامگیر ‌‬ ‫ی‬ ‫پیاده‌كردنی‌ ده‌سه‌اڵته‌كان‌و پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ ئایا كوردستان سیسته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫كابین���ه‌ی‌ حكومه‌ت له‌ناس���ه‌قامگیر ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیی‌ په‌یڕه‌و ده‌كات یان‬ ‫ده‌پارێزێت‪.‬‬ ‫سیسته‌می‌ په‌رله‌مانیی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای��� ‌ه له‌سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌ربێتوو پڕۆژه‌یاسای‌ ده‌ستور ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تییدا كه‌ راسته‌وخۆ له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان تێپه‌ڕێنرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵكه‌و‌ه هه‌ڵده‌بژێردرێت ده‌سه‌اڵتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ئه‌وا به‌ئاشكرا سیسته‌م ‌‬ ‫زۆرو زه‌به‌ن���د دراوه‌ به‌س���ه‌رۆك‪،‬‬ ‫ی‬ ‫كوردستان به‌ئاڕاسته‌ی‌ سیسته‌م ‌‬ ‫به‌سیسته‌مه‌ دیموكراس���ییه‌كانی‌ وه‌ك‬ ‫سه‌رۆكایه‌تییدا ده‌برێت‪ .‬له‌كاتێكدا‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاو فه‌ره‌نساش���ه‌وه‌‪ ،‬چ ب���گا‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ پارت ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت ك ‌ه‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫به‌واڵتان��� ‌‬ ‫سیسته‌مه‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ی‬ ‫له‌چه‌ندی���ن واڵت���دا س���ه‌ركرده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌"باش" ده‌زانێت‪ ،‬په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫ی به‌رهه‌مهێناوه‌‌و بچوكترین‬ ‫دیكتات���ۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆڕان پێیوایه‌ "ئه‌گه‌ر سیسته‌م ‌‬ ‫ی یاسادانان‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆییان بۆ ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی واڵت سه‌رۆكایه‌تی ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫ی ئازاد نه‌هێشتووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫دادوه‌ری‌‌و میدیا ‌‬ ‫ی‬ ‫بێت ئه‌وا ده‌سه‌اڵت ته‌نها له‌ده‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردستانیش���دا گه‌ر ره‌شنووس��� ‌‬ ‫كه‌سێكدا چڕ ده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ستور بڕیاری‌ له‌س���ه‌ر بدرێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی به‌ره‌و سیسته‌می‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌ ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌و پێی��� ‌هی‌ چه‌ندین بڕگ���ه‌‌و مادده‌ ‌‬ ‫ی زه‌رد‪ ،‬د‪.‬عوم���ه‌ر نوره‌دین ‌‬ ‫له‌لیس���ت ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی تایبه‌ته‌ به‌ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫جه‌ختیك���رده‌وه‌ ك ‌ه ئه‌و سیس���ته‌مه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ر له‌ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ئێستای‌ هه‌رێم تێكه‌ڵه‌ی ‌ه له‌سیسته‌م ‌‬ ‫ی هێ���ز‌ه‬ ‫په‌رله‌مانی���ی‌‌و س���ه‌رۆكایه‌تیی‌‪ ،‬به‌اڵم په‌رله‌م���ان‌و ناردن���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫نزیكتره‌ له‌په‌رله‌مانی���ی‌‌و پێیوای ‌ه ئه‌م چه‌كداره‌كانه‌و‌ه بگر‌ه تا ئه‌و‌هی‌ هه‌ست‬

‫ی‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمدا‪ ،‬به‌اڵم له‌سیسته‌م ‌‬ ‫په‌رله‌مانییدا هاوكێشه‌كه‌ پێچه‌وانه‌یه‌‌و‬ ‫ی جێبه‌جێكردن زیاتر ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ژێر چاودێریی‌‌و لێپێچینه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫یاس���ادانانه‌وه‌‪ ،‬به‌س���ه‌رنجدان له‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ سیس���ته‌می‌ په‌رله‌مانیی‌ له‌زۆرب ‌ه ‌‬ ‫واڵتان���ی‌ دونیادا هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ بۆ‬ ‫ئیحتیواكردن‌و له‌قاڵبدانی‌ ده‌س���ه‌اڵت ‌ه‬ ‫زۆره‌كانی‌ پادشاكان‌و گواستنه‌و‌هی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتانه‌‌و دابه‌شكردنه‌وه‌یان به‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند ناوه‌ندێكی‌ تردا هاتووه‌ت ‌ه ئاراوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌و‌هی‌ كه‌ په‌رله‌مان‌و دادگا ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتێكی‌ زیاتریان‬ ‫ی ده‌ستور ‌‬ ‫بااڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ له‌م سیس���ته‌مه‌داو ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ده‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رپه‌رشتیكردن ‌‬ ‫جێبه‌جێكردن ماف ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ لێوه‌رده‌گیرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫ی فراكسیۆن ‌‬ ‫په‌رله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان له‌لیس���ت ‌‬ ‫ی به‌وه‌دا‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬گ���ۆران ئازاد ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێستا له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كه‌ ئه‌و سیس���ته‌مه‌ ‌‬ ‫كوردستاندا كاری‌ له‌سه‌ر ده‌كرێت "نیمچ ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانییه‌‪‌ ،‬وات���ه‌ په‌رله‌مانیی‌ ته‌واو‬ ‫ی ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه‬ ‫نییه‌"‪ ،‬بۆیه‌ به‌بڕوا ‌‬ ‫ی هه‌رێمی‌ كوردس���تان ك ‌ه‬ ‫بۆ ئاین���د‌ه ‌‬ ‫ی ت���از‌ه پێده‌نێت ‌ه دیموكراس���ی‌‌و میدیا‌و‬ ‫ی یاسادانان‌و دادوه‌ر ‌‬ ‫به‌بچوكی‌ ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابوری‌ ئازاد‪ ،‬باشتروای ‌ه سیسته‌مه‌كه‌ ‌‬ ‫ی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ده‌كرێت له‌به‌رامبه‌ر گه‌وره‌ی ‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌گه‌ر سیسته‌م ‌‬ ‫ی واڵت‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫ی بێت‪،‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی ‌‬ ‫ئه‌وا ده‌سه‌اڵت ته‌نها‬ ‫له‌ده‌ستی‌ كه‌سێكدا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بێت ئه‌وا‬ ‫په‌رله‌مانی ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌كان له‌ده‌ست ‌‬ ‫ی په‌رله‌ماندا‬ ‫ئه‌ندامان ‌‬ ‫ده‌بن‬

‫ی بێت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانی ‌‬ ‫ی دیكه‌ش‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌په‌رله‌مانتاران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئایند‌ه ‌‬ ‫به‌الیانه‌وه‌ باش ‌ه سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان په‌رله‌مانی��� ‌‬ ‫هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ن���او عێراقدا ده‌ژ ‌‬ ‫بێت به‌و پێی ‌ه ‌‬ ‫ك���ه‌ سیس���ته‌مه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مانیی���ه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و رووه‌و‌ه س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیسالمی‌‌و ئه‌ندامی‌ لیژن ‌ه ‌‬ ‫بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫یاس���ایی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬د‪.‬ئه‌حمه‌د وه‌رت ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ ك ‌ه سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی عێراق په‌رله‌مانییه‌‌و پێیوای ‌ه‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫له‌مه‌سه‌ل ‌ه بنه‌ڕه‌تییه‌كاندا‪ ،‬هه‌رێمه‌كان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ده‌وڵه‌ت���دا یه‌كده‌گرنه‌وه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئایند‌ه ‌‬ ‫پێیه‌ش پێویس���ت ‌ه سیسته‌م ‌‬ ‫هه‌رێم "په‌رله‌مانی‌" بێت‪.‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێو‌هی‌ بۆچون���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌ فراكسیۆن ‌‬ ‫گۆڕان‪ ،‬ش���ێرزاد حافز به‌الیه‌وه‌ گرنگ‬ ‫بوو كه‌ سیس���ته‌مه‌كه‌ په‌رله‌مانی‌ بێت‌و‬ ‫ی‬ ‫وتی‌ "ئه‌گه‌ر سیس���ته‌مه‌ك ‌ه په‌رله‌مانی ‌‬ ‫بێ���ت زۆر باش���تره‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بێت ئه‌وا ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی ‌‬ ‫ی كه‌سێكدا ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌نها له‌ده‌ست ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌رله‌مانیی‌ بێت ئه‌وا بڕیاره‌كان‬ ‫ی په‌رله‌ماندا ده‌بن‌و‬ ‫له‌ده‌ستی‌ ئه‌ندامان ‌‬ ‫ئه‌و‌ه زۆر باشتره‌"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫بۆنی نه‌وت‬ ‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬

‫هی���چ ده‌وڵه‌تێك نییه‌ بزن���س بكات به‌‬ ‫بێ ده‌س���تكه‌وت‪ ،‬جا ئه‌گه‌ر ئه‌و بزنس ‌ه‬ ‫ن���ه‌وت‌و موش���ته‌قاته‌كانی بێت‪ ،‬توركیا‬ ‫له‌سه‌رده‌می دامه‌زراندنی كۆماره‌كه‌یانه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌س���تی "مس���ته‌فا كه‌م���ال" ئه‌وه‌ی‬ ‫ك���ه‌ رایگرتووه‌ جگه‌ له‌گوت���اره‌ نه‌گۆڕه‌‬ ‫ئایدۆلۆژیكه‌ نه‌ته‌وه‌ په‌رسته‌كه‌یان بزنس‌و‬ ‫بازرگانیی���ه‌‪ ،‬لوتكه‌ی ئ���ه‌م بازرگانییه‌‬ ‫ئێستا حكومه‌ته‌كه‌ی ئاكپارتی به‌ڕێوه‌ی‬ ‫ئه‌ب���ات ب���ۆ تۆكمه‌كردن���ی پایه‌كان���ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬به‌بێ ئه‌وه‌ی س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‬ ‫نه‌وتیان هه‌بێت‪ ،‬لێ هه‌میش���ه‌ زیره‌كانه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی نه‌وت‌و گازی ده‌ره‌كییان‬ ‫بۆ خۆیان پاوانكردووه‌‪.‬‬ ‫ئاكپارتی واته‌ پارتی دادو گه‌شه‌پێدان‬ ‫سیاس���ه‌تێك پێڕۆ ئه‌كات كه‌ سیاسه‌تی‬ ‫گه‌ش���ه‌كردنی ئاس���ۆییانه‌ی توركیای���ه‌‬ ‫به‌ن���او بۆری���ه‌ نه‌وتیه‌كان���دا‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫تر ش���اقوڵیانه‌ گه‌ش���ه‌ به‌ خۆی ئه‌دات‬ ‫به‌ زیندوكردنه‌وه‌ی بیری ش���ۆڤێنیزمی‬ ‫توركی‌و تۆخكردنه‌وه‌ی مه‌یلی توركاندنی‬ ‫گشت نه‌ته‌وه‌كان به‌ناوی ئاین‌و گه‌شه‌ی‬ ‫ئابورییه‌وه‌‪ ،‬دووباره‌ عوس���مانیه‌ نوێكان‬ ‫له‌توركیا ئای���ن وه‌ك فاكته‌ر به‌كاردێنن‬ ‫بۆ پاراس���تنی نه‌ته‌وه‌ی سه‌رده‌س���ت‌و‬ ‫گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی توركیا بۆ ن���او خه‌ونی‬ ‫ئیمپراتۆری���ای عوس���مانلی‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫گرنگ���ی پێنادرێ���ت له‌توركیا پرس���ی‬ ‫كوردو دۆزگه‌ری���ه‌ ره‌واكه‌یه‌تی‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫گرنگی پێده‌درێ���ت بۆنی نه‌وته‌كه‌یه‌تی‪،‬‬ ‫توندكردنی ئه‌حكام���ه‌ عورفیه‌كان دژی‬ ‫پارته‌ كوردیه‌كان به‌تایبه‌تی "به‌ده‌په‌"و‬ ‫خراپكردن���ی ره‌وش���ی زیندانیكردن���ی‬ ‫"عه‌بدواڵ ئۆچ ئاالن"‌و دیس���ان حوكمدان‬ ‫به‌س���ه‌ر "له‌ی�ل�ا زان���ا" بۆ ‪ 10‬س���اڵ‌و‬ ‫به‌رته‌س���ككردنه‌وه‌ی ئازادیه‌كان زاده‌ی‬ ‫سیاسه‌تی نه‌گۆڕی توركه‌كانه‌ بۆ كورد‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك توركه‌كان خوازیاری كرانه‌وه‌ی‬ ‫دیموكراسین‪ ،‬كه‌ وه‌ك تێزێك به‌رده‌وام‬ ‫له‌ڕووی میدیایی���ه‌وه‌ "ئۆردوغان" كاری‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌كات‪ ،‬لێ له‌س���ه‌ر ئاس���تی‬ ‫ناوخۆیی به‌رده‌وام ئازادیه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫به‌رته‌س���ك ئه‌كاته‌وه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌م باس‌و‬ ‫خواس���ه‌ی كرانه‌وه‌ی ئ���ازادی ته‌نها بۆ‬ ‫رازیكردنی"یه‌كێت���ی ئه‌وروپا"بێ���ت تا‬ ‫توركی���ا ئ���ه‌و خه‌ون���ه‌ی وه‌دی بێت بۆ‬ ‫چوون���ه‌ ناو بازاڕی ئه‌وروپی تا گه‌ش���ه‌‬ ‫به‌ ئابوریه‌ك���ه‌ی بدات‪ ،‬كات���ێ بڕیاری‬ ‫هه‌نارده‌كردنی نه‌وت���ی هه‌رێم راگه‌یه‌نرا‬ ‫ب���ۆ توركیا "له‌ی�ل�ا زانا" كه‌س���ایه‌تی‬ ‫دیاری كوردو چاالكوانی سیاس���ی كورد‬ ‫حوكم���درا‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌مه‌ مه‌س���جێكه‌ بۆ‬ ‫جێگیریی سیاس���ه‌تی تورك به‌رانبه‌ر به‌‬ ‫كورد‪ ،‬ئێس���تا هه‌لێكی زێڕین له‌ده‌ستی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی كوردی باش���وردایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌وت نه‌توانێ ئه‌م ئ���ازاره‌ نه‌ته‌وه‌ییانه‌‬ ‫كۆتای���ی پێ بهێنێت‪ ،‬ئه‌وا ناش���توانێت‬ ‫گوتاری ده‌وڵ���ه‌ت له‌ئاینده‌ی���ا به‌رهه‌م‬ ‫بهێنێت‪ ،‬دروس���تبوونی ده‌وڵه‌تی كوردو‬ ‫هاوپشتی‌و سه‌پۆرتیش بۆ هه‌ر چه‌شنه‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆییه‌ك كران���ه‌وه‌ گه‌وره‌كه‌ی‬ ‫پێویس���ته‌ كه‌ به‌ راڕه‌وه‌كانی ئه‌نكه‌ره‌دا‬ ‫ده‌ڕوات‪ ،‬توركی���ا ئێس���تا بۆنی نه‌وتی‬ ‫خاوی كوردس���تانی كردووه‌ به‌باش���ی‌و‬ ‫لوتی مه‌سته‌ به‌و بۆنه‌‪ ،‬هه‌ندێ كرانه‌وه‌ی‬ ‫پێ���وه‌ دیاره‌ بۆ باش���وری كوردس���تان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی نه‌ك فیك���ری‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫دیپلۆماس���ی‪ ،‬به‌اڵم ده‌سه‌اڵتی باشوری‬ ‫كوردس���تان ده‌بێ���ت ئ���ه‌م بۆنكردنه‌‬ ‫ته‌وزیف بكات له‌نه‌ته‌وه‌دا‪ ،‬كه‌ ئه‌م بۆنی‬ ‫نه‌وته‌ هه‌روا به‌ ئاسانیی نه‌كه‌ن به‌ لوتی‬ ‫توركه‌كاندا به‌بێ ده‌ستكه‌وتێكی سیاسی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخوازان���ه‌ی وه‌ك "راگه‌یاندنی‬ ‫ده‌وڵه‌ت"‪ ،‬ئه‌وه‌ی كه‌ "بارزانی" له‌نه‌ورۆزدا‬ ‫وه‌ك مژده‌یه‌ك دای به‌ گوێماندا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زیهنیه‌تی به‌ڕێوه‌بردنم���ان زیهنیه‌تێكی‬ ‫كاتیی���ه‌ له‌كۆنتراكته‌ سیاس���یه‌كان‪ ،‬كه‌‬ ‫پشت به‌ عه‌قاڵنیه‌ت نابه‌ستێ ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫پشت به‌ شه‌رعیه‌تی شۆڕش‌و قوربانیی‬ ‫ده‌به‌س���تێ‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ناتوانێت ته‌ریب‬ ‫بوه‌ستێت له‌گه‌ڵ خه‌ونی سه‌ربه‌خۆییدا‪.‬‬ ‫ل���ه‌‪ 2010/5/16‬ئێ���ران‌و توركی���ا‪،‬‬ ‫په‌یماننامه‌یه‌ك���ی ناوه‌كیی���ان واژۆ كرد‬ ‫بۆ پیتاندنی یۆرانیۆمی یه‌ده‌گی ئاس���ت‬ ‫نزم كه‌ ئاژانسی وزه‌ی ئه‌تۆمیش ئاگادار‬ ‫بوو‪ ،‬په‌یماننامه‌كه‌ش رێك له‌س���اڵیادی‬ ‫په‌یماننامه‌ی قه‌سری شیرین ‪ 1639‬واژۆ‬ ‫كرا‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌و په‌یماننامه‌یه‌ ئه‌جندایه‌كی‬ ‫تراژیدیانه‌ی���ه‌ ب���وو بۆ ك���ورد‪ ،‬له‌نێوان‬ ‫ئیمپراتۆری عوسمانی‌و سه‌فه‌ویه‌كاندا بۆ‬ ‫دابه‌شكردنی خاكی كوردستان‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫هه‌رگیز ناب���ێ كورد دڵی به‌ فۆرمه‌كانی‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و توێكڵه‌كان���ی سیاس��� ‌هت‌و‬ ‫فاكته‌ره‌ كاتیه‌كان خۆش بكات له‌توركیا‬ ‫به‌وه‌ی ئاراس���ته‌ی سیاس���ه‌تی توركی‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ كورد گۆڕاوه‌‪ ،‬پرس���یاره‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ :‬جگه‌ له‌ده‌ستكه‌وتی سه‌رمایه‌ی‬ ‫م���ادی بۆ كورد‪ ،‬ئاخ���ۆ بۆنی نه‌وت چ‬ ‫ده‌ستكه‌وتێكی نه‌ته‌وه‌یی به‌دوای خۆیدا‬ ‫دێنێت بۆمان؟‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪kurdistany.awene@gmail.com‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫سەبارەت بە کێشەی‬ ‫تەقدیسکردنی سیاسەت «‪»5‬‬

‫ ‬ ‫خالیدی عەزیزی‬

‫ ئەحمەد تۆفیق‬ ‫ مستەفای هیجری‬ ‫مەسعود بارزانی‬

‫كامیان ده‌بێته‌ ئه‌حمه‌د تۆفیقی دووهه‌م‪:‬‬

‫مسته‌فای هیجری یان خالیدی‌ عه‌زیزی؟‬ ‫ ئا‪ :‬حه‌مه‌ عه‌لی عه‌له‌مداری‬

‫مێژووی په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان حیزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی ئێران‌و پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان مێژوویه‌كی‬ ‫ئاڵۆزه‌و هه‌ڵگری كۆمه‌ڵێك پرسیاره‌ كه‌‬ ‫بایه‌خ‌و گرنگیی خۆی هه‌یه‌‪ ،‬له‌م راپۆرته‌‬ ‫شیكارییه‌دا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫پارتی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی خۆی له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ردوو حیزبی دیموكراته‌كه‌دا ئاسایی‬ ‫كردووه‌ته‌وه‌و به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك رێگه‌ی‬ ‫له‌یه‌كێتیی نیشتمانی گرتووه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫نه‌ته‌نیا مسته‌فای‌ هیجری‪ ،‬به‌ڵكو خالید‬ ‫عه‌زیزیشی به‌ره‌و الی خۆی راكێشاوه‌‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تایه‌ك‬ ‫ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ سه‌ره‌تایه‌ك بۆ په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان حیزب���ی دیموكراتی كوردس���تانی‬ ‫ئێ���ران‌و پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان‬ ‫ده‌ستنیشان بكه‌ین‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێ بگه‌ڕێینه‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌رده‌می كۆماری كوردستان‌و رۆشتنی‬ ‫بارزانییه‌كان به‌س���ه‌ركردایه‌تی مس���ته‌فا‬ ‫بارزانی‌ بۆ مه‌هاباد‪ ،‬واته‌ س���اڵی ‪.1946‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی پارتی ساڵێك دواتر دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌په‌یوه‌ندی نێوان ئه‌م دوو پارته‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵت‌و باشووری كوردستاندا به‌رده‌وام‬ ‫س���ێبه‌ری رۆیش���تنی بارزانیی���ه‌كان بۆ‬ ‫مه‌هابادو به‌شدارییان له‌كۆماردا زاڵ‌ بووه‌‪.‬‬ ‫به‌ تایبه‌تی پارتی هه‌میش���ه‌ هه‌وڵده‌دات‬ ‫روو به‌كورده‌كان���ی رۆژهه‌اڵت ئه‌مه‌ وه‌ك‬ ‫كارتێك‌و شانازییه‌كی مه‌زن به‌كاربهێنێت‪.‬‬ ‫له‌كۆم���اری مه‌هاباددا مس���ته‌فا بارزانی‬ ‫فه‌رمان���ده‌ی هێزێك���ی س���ه‌ربازی كۆمار‬ ‫بووه‌و س���ه‌ر به‌وه‌زاره‌ت���ی به‌رگری كۆمار‬ ‫بووه‌‪ .‬پارتی هه‌میشه‌ ئه‌و وه‌ك كۆڵه‌كه‌ی‬ ‫كۆمار ده‌ناسێنێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د تۆفیق‬ ‫پ���اش كۆم���اری كوردس���تان‪ ،‬یه‌كێ���ك‬ ‫له‌هه‌س���تیارترین قۆناغه‌كان���ی مێ���ژووی‬ ‫حیزبی دیموكراتی كوردس���تان‪ ،‬قوناغی‬ ‫"ئه‌حمه‌د تۆفیق"ه‌ كه‌ تێدا ئه‌م حیزبه‌ به‌‬ ‫ته‌واوه‌تی ده‌كه‌وێته‌ ژێر ركێفی مس���ته‌فا‬ ‫بارزانییه‌وه‌‪ .‬له‌كۆنگره‌ی دووهه‌می حیزبی‬ ‫دیموكرات���دا له‌س���اڵی ‪1959‬دا ئه‌حمه‌د‬ ‫ته‌فیق وه‌ك كه‌س���ی یه‌كه‌م ئ���ه‌و حیزبه‌‬ ‫هه‌ڵبژێ���را‪ .‬ئه‌حم���ه‌د تۆفی���ق (عه‌بدواڵ‬ ‫ئیس���حاقی‌ ‪ )1973 – 1931‬ل���ه‌دوای‌‬ ‫روخان���ی‌ كۆماری‌ مه‌هاب���اده‌وه‌ به‌یه‌كێك‬ ‫له‌كادی���ره‌ هه‌ره‌ كاراو چاالكه‌كانی‌ حیزبی‌‬ ‫دیموك���رات داده‌نرێت‪ ،‬ئه‌و كات ‌هی‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌بێته‌ كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌ حیزبی‌ دیموكرات‪،‬‬ ‫مسته‌فا بارزانی‌ دوای‌ گه‌ڕانه‌و‌هی‌ له‌یه‌كێتی‌‬ ‫سۆڤیه‌ته‌وه‌ بۆ عێراق‪ ،‬له‌وپه‌ڕی‌ ناوبانگ‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا ده‌بێت‪ ،‬له‌م قۆناغه‌دا ئه‌حمه‌د‬ ‫تۆفیق به‌ پشتیوانی مه‌ال مسته‌فا نه‌یارانی‌‬ ‫خۆی له‌مه‌ی���دان ده‌كات���ه‌ده‌رو بۆ خۆی‬ ‫ده‌بێته‌ هه‌م���ه‌ كاره‌ی حیزبی دیموكرات‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌رامبه‌ردا حیزبی دیموكرات هیچ‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆییه‌كی نامێنی‌‌و ده‌كرێ بڵێین‬ ‫ده‌بێته‌ باڵی رۆژهه‌اڵتی كوردستانی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانی عێراق‪ .‬ئه‌م دۆخه‌‬ ‫تا هاتنه‌وه‌ی عه‌بدولڕه‌حمانی قاس���ملوو‬ ‫ده‌ركردن���ی‌ ئه‌حم���ه‌د تۆفی���ق له‌حیزبی‌‬ ‫دیموكرات به‌رده‌وام ده‌بێت‌و س���ه‌ره‌نجام‬ ‫ئه‌حم���ه‌د تۆفی���ق له‌س���اڵی ‪1972‬دا‬ ‫له‌زیندانی به‌عس���ییه‌كاندا له‌به‌غدا گیانی‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫دكتۆر قاسملو‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی دكتۆر قاسملو ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و‬ ‫ده‌س���ت به‌س���ه‌ر حیزب���ی دیموك���رات‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬له‌كۆنفراسی سێیه‌مدا ده‌بێته‌‬ ‫س���كرتێری گش���تی حیزب���ی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان‪ .‬قۆناغ���ی دكتۆر قاس���ملو‬ ‫به‌قۆناغی بوژاندنه‌وه‌ی حیزبی دیموكرات‬ ‫ناس���راوه‌و ناوبراو هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ ئه‌م‬ ‫حیزبه‌ له‌ژێر باڵ���ی بارزانی ده‌رده‌هێنێ‌‌و‬ ‫ورده‌ ورده‌ په‌یوه‌ندییه‌كان���ی له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ده‌وڵه‌تی ناوه‌ندی عێراق‌و واڵتانی ده‌ره‌وه‌و‬ ‫حیزبه‌كانی دیك���ه‌ رێكده‌خاته‌وه‌‪ .‬دكتۆر‬ ‫قاسملو وه‌ك كه‌س���ایه‌تیه‌ك ناسراوه‌ كه‌‬ ‫پارتی خۆش���ی ناوێ‌و له‌ماوه‌ی ‪ 18‬ساڵدا‬

‫كه‌ س���كرتێری حیزب���ی دیموكرات بووه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان پارتی‌و حیزبی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تانی ئێران په‌یوه‌ندییه‌كی ساردو‬ ‫س���ڕ بووه‌و ته‌نانه‌ت رووداوی ناخۆشیشی‬ ‫لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌تایبه‌تی‌ له‌ساڵی ‪1980‬‬ ‫ب���ه‌دواوه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ی ك���ه‌ قیاده‌ موقه‌ته‌‬ ‫له‌ئێ���ران بوو‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌كانی هه‌ر دوو‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌ له‌ناوچ���ه‌ی ش���نۆو نه‌غه‌ده‌و‬ ‫پیرانشار كه‌وتنه‌ ش���ه‌ڕ دژی یه‌كترو ئه‌و‬ ‫كات قی���اده‌ موه‌قه‌ته‌ ه���اوكاری كۆماری‬ ‫ئیس�ل�امی كرد له‌دژی حیزبی دیموكرات‬ ‫كه‌ به‌شێكی زۆری رۆژهه‌اڵتی كوردستانی‬ ‫له‌ژێر ده‌س���تدا بوو‪ .‬هه‌روه‌ها مه‌سه‌له‌ی‬ ‫هه‌ڵدان���ه‌وه‌ی گۆڕی "بارزان���ی" له‌هه‌مان‬ ‫س���اڵدا بووه‌ هۆی قووڵبوونه‌وه‌ی زیاتری‬ ‫كێش���ه‌كانی نێوان ئ���ه‌م دوو حیزبه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌م كاته‌دا "مه‌سعود بارزانی" له‌لێدوانیدا‬ ‫بۆ میدیاكانی كۆماری ئیسالمی‪ ،‬قاسملوو‬ ‫حیزبه‌كه‌ی به‌"خائی���ن" له‌قه‌ڵه‌م ده‌دات‪.‬‬ ‫له‌به‌رانب���ه‌ر ئه‌مه‌ش���دا قاس���ملو هێرش‬ ‫ده‌كاته‌ س���ه‌ر بنه‌ماڵ���ه‌ی بارزانی‌و ده‌ڵێ‬ ‫"بارزانیی���ه‌كان له‌هه‌ر واڵتێ���ك بن ده‌بنه‌‬ ‫پی���اوی ئه‌و واڵت���ه‌و وش���ه‌ی جاش‪-‬یان‬ ‫بۆ ب���ه‌كار ده‌با"‪ .‬ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ی په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ پارتی‪ ،‬له‌م‬ ‫قۆناغ���ه‌دا حیزبی دیموك���رات‌و یه‌كێتیی‬ ‫نیش���تمانی په‌یوه‌ن���دی‌ نێوانی���ان زۆر‬ ‫گه‌رموگ���وڕ ده‌بێ‌‌و قاس���ملوو تاڵه‌بانیش‬ ‫نێوانیان زۆر دۆستانه‌و خۆش بووه‌‪.‬‬

‫وادیار‌ه خالید عه‌زیزی‬ ‫الی پارتی به‌ربژێری‬ ‫سه‌ره‌كییه‌و ده‌بێ‬ ‫چاوه‌ڕوانی داهاتوو بین‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بزانین ئه‌م‬ ‫په‌یوه‌ندییان ‌ه له‌مه‌وبه‌دوا‬ ‫به‌ره‌و چ ئاقارێك‬ ‫ده‌چن؟‬ ‫دكتۆر شه‌ره‌فكه‌ندی‬ ‫به‌و پێیه‌ی دكتۆر س���ادقی‌ شه‌ره‌فكه‌ندی‬ ‫برای هه‌ژاری ش���اعیر ب���ووه‌و هه‌ژاریش‬ ‫ب���ه‌رده‌وام له‌گ���ه‌ڵ ماڵ���ی‌ بارزانی بووه‌‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێ‌ ل���ه‌دوای‌ تیرۆركردنی‌ قاس���ملو‌و‬ ‫بوونی‌ به‌س���كرتێری حیزب���ی دیموكرات‪،‬‬ ‫كۆتایی به‌و نێوان ناخۆشیه‌ له‌گه‌ڵ پارتی‬ ‫بهێنێ‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ناوبراو ماوه‌یه‌كی كه‌م‬ ‫س���كرتێر بوو‪ ،‬دواتر ئه‌وی���ش به‌هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌ی قاسملو س���اڵی ‪ 1992‬له‌الیه‌ن‬ ‫كۆماری ئیس�ل�امییه‌وه‌ تی���رۆر كرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌م قۆناغ���ه‌ ده‌ك���رێ وه‌ك قۆناغ���ی‬ ‫ئاساییكردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی نێوان حیزبی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تانی عێراق‌و حیزبی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تانی ئێ���ران ئاماژه‌‬ ‫پێبكه‌ین‪.‬‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌سه‌ن زاده‌‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان پارتی‌و حیزبی دیموكرات‬ ‫له‌قۆناغی س���كرتێریی عه‌بدوڵاڵ حه‌سه‌ن‬ ‫زاده‌دا به‌جۆرێك دووپاتبوونه‌وه‌ی قۆناغی‬ ‫دكتۆر قاس���ملوه‌‪ .‬ناوب���راو كه‌ بۆ ماوه‌ی‬ ‫‪ 10‬س���اڵ (وات���ه‌ له‌كۆنگ���ره‌ی ‪10‬ی ئه‌و‬ ‫حیزبه‌وه‌ تا كۆنگره‌ی ‪ 13‬له‌ساڵی ‪)2004‬‬ ‫سكرتێری حیزبی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫ئێران بووه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی ساردی له‌گه‌ڵ‬ ‫پارت���ی هه‌ب���ووه‌‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ناوبراو‬ ‫به‌هاوڕێی‌ نزیكی دكتۆر قاسملو ناسراوه‌و‬ ‫ئه‌وه‌شی له‌س���ه‌ره‌ كه‌ گوایه‌ كاتی خۆی‬ ‫له‌گه‌رمه‌ی كێش���ه‌كانی نێ���وان هه‌ر دوو‬ ‫حیزبدا له‌س���اڵی ‪ 1981‬ئه‌و نامیلكه‌یه‌ی‬ ‫ك���ه‌ به‌ن���اوی "خیانه‌ته‌كان���ی قی���اده‌ی‬ ‫موق���ه‌ت" دژی پارتی باڵوكرای���ه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫نووسیویه‌تی‪ .‬له‌ماوه‌ی ئه‌و ‪ 10‬ساڵه‌دا كه‌‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌ سكرتێری حدكا‬

‫ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌م حیزبه‌ زیاتر له‌یه‌كێتیی نزیك‬ ‫بووه‌و له‌پارت���ی دوور كه‌وتۆته‌وه‌‪ .‬ناوبراو‬ ‫هه‌ر له‌سه‌رده‌می دكتۆر قاسملوه‌وه‌ زیاتر‬ ‫له‌شه‌خسی تاڵه‌بانی نزیككه‌وتووه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫مسته‌فای‌ هیجری‬ ‫‌ یان خالیدی‌ عه‌زیزی‌؟‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی پارتی ‪ 10‬س���اڵ سكرتێریی‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌سه‌نزاده‌شی تێپه‌ڕاندو ترسی‬ ‫ئه‌وه‌ی ال دروس���تبوو كه‌ ح���دكا له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‪.‬ن‪.‬ك رێككه‌وت���ووه‌‪ ،‬هه‌وڵ���ی ئه‌وه‌یدا‬ ‫قۆناغێكی نوێ له‌مباره‌وه‌ ده‌س���تپێبكا‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش له‌مس���ته‌فا هیجری‬ ‫نزیك بوه‌وه‌و پێش كۆنگره‌ی ‪13‬ی حدكا‬ ‫هه‌موو پشتیوانییه‌كی مسته‌فا هیجرییان‬ ‫ك���رد بۆ ئ���ه‌وه‌ی له‌كۆنگره‌ س���ه‌ركه‌وتن‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێ‌و ببێ به‌سكرتێر‪ .‬سه‌ره‌نجام‬ ‫به‌پشتیوانی پارتی مسته‌فا هیجری ساڵی‬ ‫‪ 2004‬بوو به‌س���كرتێری ح���دكاو كۆتایی‬ ‫به‌په‌یوه‌ندی گه‌رم‌و گوڕی نێوان ی‪.‬ن‪.‬ك‌و‬ ‫حدكا هێن���او قۆناغێكی نوێ له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫نێ���وان پارت���ی‌و حیزب���ی دیموك���رات‬ ‫ده‌ستیپێكرد‪ .‬بۆ یه‌كه‌مینجاریش له‌ده‌شتی‬ ‫كۆی ‌ه (پاش ‪ 12‬ساڵ) له‌ئاستی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیدا وه‌فدێكی پارتی به‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫"ف���ازڵ‌ میران���ی" ب���ۆ پیرۆزباییك���ردن‬ ‫له‌مس���ته‌فا هیجری س���ه‌ردانی ده‌فته‌ری‬ ‫سیاسی (حدكا)ی كرد‪ .‬له‌ژێر كاریگه‌ری‬ ‫پارتی���دا مس���ته‌فا هیج���ری‪ ،‬عه‌بدوڵاڵی‬ ‫حه‌س���ه‌ن زاده‌ی به‌ته‌واوه‌ت���ی له‌حیزبدا‬ ‫خس���ته‌ په‌راوێزه‌وه‌‪ ،‬به‌جۆرێك كه‌ دواتر‬ ‫ناڕه‌زایه‌ت���ی لێكه‌وته‌وه‌و یه‌كێتیی ئه‌مه‌ی‬ ‫به‌ده‌رفه‌تزان���ی‌و به‌ش���اراوه‌یی هاته‌ نێو‬ ‫كێشه‌كه‌و پش���تگیری ناڕازییانی كرد كه‌‬ ‫ل���ه‌ده‌وری حه‌س���ه‌ن زاده‌ كۆببوون���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫وایلێه���ات ك���ه‌ ناڕه‌زایه‌تیی���ه‌كان دژی‬ ‫هیج���ری پ���ه‌ره‌ی گ���رت‌و له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنێكی نێوخۆیی���دا رێكخ���را‪.‬‬ ‫دانیشتنه‌كانی نێوان ئۆپۆزسیۆن‌و هیجری‬ ‫بێكام مایه‌وه‌و له‌ساڵی ‪2006‬دا له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ هیجری سكرتێر بوو حیزبی دیموكرات‬ ‫بوو ب���ه‌دوو حی���زب‌و تا ئێس���تاش هه‌ر‬ ‫دوو حیزب���ن‪ .‬پارتی ئه‌م���ه‌ی پێناخۆش‬ ‫بوو ده‌ش���یزانی كه‌ یه‌كێتیی پش���تگیری‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا حه‌س���ه‌ن زاده‌ ده‌كا‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌هه‌مانس���اڵدا پێ���ش جیابوونه‌وه‌ك���ه‌‬ ‫له‌ماڵپه‌ڕی "كوردس���تان تی ڤ���ی"دا كه‌‬ ‫سه‌ر به‌پارتییه‪ ‌،‬هه‌واڵێك دژی یه‌كێتیی‌و‬ ‫عه‌بدوڵ�ل�ا حه‌س���ه‌نزاده‌ باڵوكرایه‌وه‌ كه‌‬ ‫گوای���ه‌ عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌نزاده‌ له‌كێش���ه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كانیان���دا هه‌ڕه‌ش���ه‌ی ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫له‌هیجری كردوه‌ ك���ه‌ هێزه‌كانی یه‌كێتیی‬ ‫نیشتمانی دێنێته‌ سه‌ری‪.‬‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی ئۆپۆزس���یۆن ل���ه‌‪2006‬دا‬ ‫له‌حیزبی دیموكراتی كوردس���تانی ئێران‬ ‫جیابوون���ه‌وه‌و تێكۆش���انی خۆیان له‌ژێر‬ ‫ناوی (حیزبی دیموكراتی كوردس���تان)دا‬ ‫درێ���ژه‌ پێدا‪ ،‬ت���ا دوای كۆنگره‌ی ‪ 14‬ئه‌و‬ ‫حیزبه‌و ئه‌وه‌ ك���ه‌ دواتر "خالید عه‌زیزی"‬ ‫بوو به‌س���كرتێری ئ���ه‌م الیه‌ن���ه‌‪ ،‬پارتی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك���ی له‌گه‌ڵ ئه‌م الیه‌نه‌ نه‌بوو‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ئاماده‌ش نه‌بوو بیانبینێ‪.‬‬ ‫پارت���ی دوای ئ���ه‌وه‌ی دڵنیابوو عه‌بدوڵاڵ‬ ‫حه‌س���ه‌ن زاده‌ نابێت���ه‌وه‌ به‌س���كرتێرو‬ ‫دڵنیا بوو ل���ه‌وه‌ی كه‌ خالید عه‌زیزی ئه‌و‬ ‫پۆس���ته‌ وه‌ئه‌س���تۆ ده‌گرێ‪ ،‬ورده‌ ورده‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی خۆی له‌گه‌ڵ ئه‌م الیه‌نه‌ی‬ ‫حیزبی دیموكرات ئاسایی كرده‌وه‌و رێگای‬ ‫له‌یه‌كێتیی نیشتمانی گرت‌و ده‌وره‌ی خالید‬ ‫عه‌زیزیش���ی دا‪ .‬به‌جۆرێك ك���ه‌ ئه‌مجاره‌‬ ‫نه‌ته‌نیا هیجری‪ ،‬خالید عه‌زیزیشی به‌ره‌و‬ ‫الی خۆی راكێشاو س���ه‌ری‌ یه‌كێتیی له‌و‬ ‫نێوانه‌دا بێ كاڵو مایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نجامگیری‌‬ ‫به‌ئاماژه‌ به‌سیاس���ه‌ته‌ فراوانخوازانه‌كانی‬ ‫پارت���ی به‌رانب���ه‌ر به‌پارچه‌كان���ی دیكه‌و‬ ‫مێ���ژووی په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ حیزبی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تانی ئێ���ران‪ ،‬بۆمان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ كه‌ له‌په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ حیزبی‬ ‫دیموكرات‌و رۆژهه‌اڵتی كوردستاندا پارتی‬ ‫ب���ه‌دوای "ئه‌حمه‌د تۆفی���ق"ی دووهه‌مدا‬ ‫ده‌گه‌ڕێ‌‌و ده‌یه‌وێ حیزبی دیموكرات بكاته‌‬

‫باڵی رۆژهه‌اڵتی خۆی‪ .‬ئێس���تا كه‌ خالید‬ ‫عه‌زیزیش���ی به‌ره‌و الی خۆی راكێشاوه‌‪،‬‬ ‫گوشاری بۆ هه‌ردووالی دیموكرات هێناوه‌‬ ‫كه‌ یه‌ك بگرنه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ پێشتر‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ی ال گرنگ نه‌بوو‪ .‬ئه‌و ئێس���تا‬ ‫ده‌یه‌وێ حیزبی دیموكراتێكی یه‌كگرتووی‬ ‫هه‌بێ‌و له‌و رێگایه‌وه‌ بتوانێ ده‌ست به‌سه‌ر‬ ‫داهاتووی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تاندا بگرێ‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش دوو به‌ربژێری وه‌ك‬ ‫"مس���ته‌فا هیج���ری"و "خالی���د عه‌زیزی"‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ .‬لێره‌دا پرسیار ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫پارتی كام ل���ه‌م دوانه‌ هه‌ڵده‌بژێری؟ یان‬ ‫له‌نێوان مسته‌فا هیجری‌و خالید عه‌زیزیدا‬ ‫كامیان ده‌بنه‌ ئه‌حمه‌د تۆفیقی دووهه‌م؟‬ ‫به‌نیس���به‌ت مس���ته‌فا هیجرییه‌وه‌ پارتی‬ ‫له‌به‌ر دوو ه���ۆكار نائومێده‌‪ :‬یه‌كه‌م ئه‌وه‌‬ ‫كه‌ مس���ته‌فا هیجری پاش ئ���ه‌وه‌ی بوو‬ ‫به‌سكرتێر له‌ڕاگرتنی یه‌كگرتووی حیزبی‬ ‫دیموكرات���دا ناس���ه‌ركه‌وتوو بوو‪ .‬دووهه‌م‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ مس���ته‌فا هیج���ری ته‌مه‌نی‬ ‫چووه‌ت���ه‌ س���ه‌ره‌وه‌و له‌‪ 70‬س���اڵ نزیك‬ ‫ده‌بێته‌وه‌و ره‌نگ���ه‌ له‌ڕوانگه‌ی پارتییه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ نه‌بێ كه‌ به‌ش���ێوه‌ی درێژخایه‌ن‬ ‫حیسابی له‌سه‌ر بكا‪.‬‬ ‫به‌نیسبه‌ت خالید عه‌زیزییه‌وه‌ ئه‌گه‌ر چاو‬ ‫لێبكه‌ین هاوكێشه‌كه‌ پێچه‌وانه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌و هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تا كه‌ بوو به‌س���كرتێر‬ ‫"حدك" باس���ی یه‌كگرتنه‌وه‌ی دوو حیزبی‬ ‫دیموكراتی هێنایه‌ گۆڕێ‌و به‌ره‌و الی پارتی‬ ‫رۆیش���ت‪ .‬ئه‌م سیاسه‌ته‌ی خالید عه‌زیزی‬ ‫بووه‌ هۆی ئه‌وه‌ی پارتی پشتگیری ناوبراو‬ ‫ب���كا‪ .‬وه‌ك چ���ۆن دوای كۆنگره‌ی ‪13‬ی‬ ‫حدكا وه‌فدێكی مه‌كته‌بی سیاس���ی پارتی‬ ‫س���ه‌ردانی هیجرییان ك���رد‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‬ ‫حیزب���ی دیموك���رات بوو ب���ه‌دوو حیزب‪،‬‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجار س���اڵی پ���ار (‪ )2011‬دوای‬ ‫كۆتاییهاتنی كۆنگره‌ی ‪15‬ی ئه‌م الیه‌نه‌ی‬ ‫دیموكرات كه‌ تیایدا خالید عه‌زیزی بووه‌وه‌‬ ‫به‌س���كرتێر وه‌فدێك���ی پارتی له‌ئاس���تی‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���یدا به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫"كاكه‌ئه‌مین نه‌جار" ب���ۆ پیرۆزباییكردنی‬ ‫كۆتاییهاتنی كۆنگره‌ س���ه‌ردانی ده‌فته‌ری‬ ‫سیاس���ی حیزبی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫ك���رد‪ .‬پش���تگیری پارت���ی له‌عه‌زی���زی‬ ‫به‌ش���ێكی بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ پارتی‬ ‫ده‌ی���ه‌وێ له‌ڕێ���گای ناوب���راوه‌وه‌ نه‌هێڵێ‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌ كه‌ به‌وه‌ ناسراوه‌‬ ‫له‌یه‌كێتیی نیش���تمانی نزیكه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ن���او گه‌م���ه‌كان‌و ئه‌گه‌ر ه���ه‌ردوو حیزبی‬ ‫دیموكرات یه‌كبگرنه‌وه‌ ده‌یه‌وێ "حه‌سه‌ن‬ ‫زاده‌" كه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌ كه‌سی یه‌كه‌می ئه‌م‬ ‫الیه‌نه‌ بوو وه‌ك دۆڕاوی گه‌مه‌كه‌ ده‌ربچێ‪.‬‬ ‫دۆڕاندنی حه‌س���ه‌ن زاده‌ش له‌م گه‌مه‌یه‌دا‬ ‫به‌مانای دۆڕان���ی یه‌كێتیی دی له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫پارتیدا‪ .‬هه‌روه‌ها خالید عه‌زیزی له‌ڕووی‬ ‫ته‌مه‌ن���ه‌وه‌ ‪ 53‬س���اڵیه‌تی‌و به‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫هیجری بۆ ئه‌وه‌ ده‌بێ بۆ پالنی درێژخایه‌ن‬ ‫حیس���ابی له‌س���ه‌ر بكرێ‪ .‬له‌به‌رانبه‌ر ئه‌م‬ ‫سیاس���ه‌تانه‌ی پارتی���دا خالی���د عه‌زیزی‬ ‫چه‌ندینجار س���یگناڵی ئه‌رێنی نیشانداوه‌و‬ ‫به‌قسه‌و هه‌وڵس���وكه‌وت‌و هاتوچووه‌كانیدا‬ ‫دیاره‌ كه‌ به‌ته‌واوه‌ت���ی به‌ره‌و الی پارتی‬ ‫رۆیشتووه‌‪ .‬بۆ وێنه‌ له‌ڕێوڕه‌سمی یادی ‪66‬‬ ‫س���اڵه‌ی دامه‌زراندنی كۆماردا كه‌ زستانی‬ ‫رابردوو له‌هه‌ولێر به‌ڕێوه‌ چوو‪ ،‬مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌و د‪.‬به‌رهه‌م س���اڵح به‌شدار بوون‪،‬‬ ‫خالید عه‌زیزی له‌سه‌ره‌تای وته‌كانیدا ته‌نیا‬ ‫ناوی مه‌س���عود بارزانی هێنا كه‌ ئه‌مه‌ بوو‬ ‫هۆی ئه‌وه‌ی یه‌كێتیی نیشتمانی له‌ڕێگای‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانیان���ه‌وه‌ گله‌ی���ی له‌حیزبی‬ ‫دیموكرات بكا‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ئ���ه‌و بارودۆخ���ه‌ی كه‌ ئێس���تا‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی نێوان هه‌ردوو الی دیموكرات‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی زاڵه‌‪ ،‬وادیاره‌ خالید عه‌زیزی‬ ‫الی پارتی به‌ربژێری س���ه‌ره‌كییه‌و ده‌بێ‬ ‫چاوه‌ڕوانی داهاتوو بین بۆ ئه‌وه‌ی بزانین‬ ‫ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییانه‌ له‌مه‌وب���ه‌دوا به‌ره‌و چ‬ ‫ئاقارێك ده‌چ���ن؟ هه‌روه‌ها ل���ه‌م نێوانه‌‬ ‫كه‌ یه‌كێتیی س���ه‌ری بێ كاڵو ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی دكتۆر قاس���ملویه‌كی دیكه‌‬ ‫ده‌توانێ به‌ڕه‌ له‌ژێر پێی پارتی ده‌ربهێنێ‌و‬ ‫حیزب���ی دیموكرات رزگار ب���كاو كۆتایی‬ ‫به‌نیگه‌رانی یه‌كێتیی له‌مباره‌وه‌ بهێنێ‪.‬‬

‫یەکێ���ک لەوخاڵ���ە س���ەرەکیانەی کە‬ ‫ستایش���کەرانی سیاس���ەت خۆیانی لێ‬ ‫الدەدەن ئەوەی���ە نیگایەک لەوە ناکەن‬ ‫کە سیاس���ەت بەس���ەر زمان‌و مۆراڵی‬ ‫مرۆڤەکان���دا هێناوێتی‪ .‬لێ���رەدا دەڵێم‬ ‫«سیاسەت» ناڵێم «پارتی‌و یەکێتی»‪،‬‬ ‫بەڵکو دەڵێم خودی ئ���ەو عەقڵییەتەی‬ ‫کە له‌پشت بەرهەمهێنانی زۆربەی وتارە‬ ‫سیاس���ییەکانی ئێمەوەیە‪ ،‬ئیدی له‌هەر‬ ‫کوێیەکەوە هەڵبقوڵێت‪ .‬ئەوەی بڕوانێت‬ ‫دەبینێت له‌س���ەد س���اڵی راب���وردوودا‬ ‫سیاسەت تا ئەندازەیەکی گەورە یەکێک‬ ‫له‌ش���ادەمارە گەورەکان���ی داڕش���تنی‬ ‫جیهانبیینی‌و زمانی قس���ەکردن‌و مۆراڵ‬ ‫بووە‪ .‬هەڵبەت سیاس���ەت خۆی له‌سەر‬ ‫ژێرخانێک���ی کولتووری���ی هەس���تاوە‌و‬ ‫پش���ت ئەس���توور بەو ژێرخانە گووتار‌و‬ ‫روانین‌و شێوەقس���ەی خۆی داڕشتووە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە مانای ئەوە نییە سیاس���ەت‬ ‫رۆڵێک���ی گرنگ���ی له‌چڕکردن���ەوە‌و‬ ‫بەهێزکردنی حوکم‌و دەس���توور‌و عادەتە‬ ‫کۆنزەرڤاتیڤەکان���ی ئ���ەو کولت���وورەدا‬ ‫نەبینیوە‪ .‬سیاس���ەت له‌دونیای ئێمەدا‬ ‫هەموو تارمایی‌و مۆتەکە‌و دێوەزمەکانی‬ ‫راب���وردووی له‌ن���او خۆی���دا هەڵگرت‌و‬ ‫دەمامک���ی نوێ���ی خستنەس���ەر‌و رۆڵی‬ ‫تازەی پێبەخش���ین‪ ...‬راس���تە عەقڵی‬ ‫خێڵەکی پێش س���ەرهەڵدانی سیاسەت‬ ‫ب���ە مان���ا مۆدێرنەکەی ه���ەر هەبووە‪،‬‬ ‫راس���تە تاکڕەهەندی دینی پێش ئەوەی‬ ‫سیاسەت ببێتە شاچاالکی ژیانمان بوونی‬ ‫هەبووە‪ ،‬راستە عەقڵییەتی سەرەتایی‌و‬ ‫پێشداوەریی ئامادەبوون‪ ،‬بەاڵم سیاسەت‬ ‫هەم���وو ئ���ەو م���ۆراڵ‌و مەنتالیتەیتەی‬ ‫خستەوە ناو خۆی‪ ،‬خۆی بوو بە کەناڵی‬ ‫سەرەکی بۆ دەرکەوتنەوە‌و هاتنەدەرەوە‌و‬ ‫پراکتیزەکردنی���ان‪ ،‬بەجۆرێ���ک هەت���ا‬ ‫مۆراڵی رۆژانەمان کەوتە ژێر رەحمەتی‬ ‫مۆراڵێکەوە کە له‌کایەی سیاسییدا کاری‬ ‫لەسەر کراوە‪ .‬بە مانایەکی تر رەخنەگرتن‬ ‫له‌عەقڵی سیاس���ی‌و مۆڕاڵی سیاس���ی‌و‬ ‫میکانیزمەکانی بیرکردنەوەی سیاس���ی‪،‬‬ ‫جی���اوازە لەڕەخنەگرت���ن له‌گەندەڵی‪،‬‬ ‫له‌سس���تی پەرلەم���ان‪ ،‬له‌خەیاڵپ�ڵ�اوی‬ ‫س���ەرانی حی���زب‌و دەوڵەت‪ ...‬ئیش���ی‬ ‫رۆش���نبیر بە پلەی ی���ەک له‌بوارەکانی‬ ‫یەکەمدایە‌و بە پل���ەی دوو له‌بوارەکانی‬ ‫دووەمدا‪ ،‬هەموو ئیش���ێک له‌بوارەکانی‬ ‫دووەمدا تەنیا کاتێ���ک مانای هەیە کە‬ ‫لەپەرواێزی ئیشکردندا بێت له‌بوارەکانی‬ ‫یەکەم���دا‪ .‬سیاس���ەت له‌واڵت���ی ئێمەدا‬ ‫عەقڵێک���ی سس���تی دروس���تکردوە‪،‬‬ ‫ک���ە پ���ڕە له‌عاتیف���ەی درۆزن‌و توندو‬ ‫هەڵچوون���ی ش���ەڕانگێزانە‪ ،‬ئەم عەقڵە‬ ‫پ���ڕە لەمیکانیزمگەلێک وادەکەن هەموو‬ ‫پێش���داوەرییەکان وەک هەقیق���ەت‬ ‫س���ەیربکرێن‪ ،‬هەم���وو دەرەنجامگیرییە‬ ‫سەتحییەکان بکرێن بە تێڕوانینی قووڵ‪،‬‬ ‫لۆژیکی هەواداری‌و الیەنگری خێڵەکیانە‬ ‫بۆت���ە لۆژیکی هەموو کایەی سیاس���ی‪.‬‬ ‫وەک چۆن عەقڵی سەرەتایی‌و پریمیتیڤ‬ ‫تەنی���ا هەنوکەی خ���ۆی دەژی‌و توانای‬ ‫پالندان���ان‌و بیرکردنەوەی له‌پاش���ەڕۆژ‬ ‫نییە‪ ،‬عەقڵی سیاس���ی ئێم���ەش تەنیا‬ ‫له‌هەنوکەی خۆیدا دەژی‪ ،‬ئێس���تا تاکە‬ ‫شتێکە کە دەتوانێت بیبنێت‪ ،‬نەدەتوانێت‬ ‫لەگ���ەڵ راب���وردوودا وەک بابەتێک���ی‬ ‫فیکری‌و عەقڵی مامەڵەبکات‪ ،‬نە لەگەڵ‬ ‫داهاتوودا‪ .‬سیاس���ەت تەنیا عەقڵییەت‌و‬ ‫ئاس���ۆکانی بیرکردن���ەوەی ئیفلی���ج‬ ‫نەکردوە‪ ،‬تەنیا مۆراڵی بیرکردنەوەی نە‬ ‫شێواندوە‪ ،‬بەڵکو زمانی ئەم مرۆڤەشی‬ ‫بارک���ردوە بە بارگەیەک���ی توندڕەوانە‌و‬ ‫شەڕانگێز‪ .‬زمانی سیاسی ئێمە زمانێک‬ ‫نیی���ە له‌خزمەتی بیرکردن���ەوەدا بێت‪،‬‬ ‫بەڵکو لەخزمەتی عاتیفەی کوێرانەدایە‪،‬‬ ‫لەخزمەت���ی توڕەی���ی‌و القرت���ی‌و‬ ‫سووکایەتیدایە‪ ...‬مۆراڵی سیاسی ئێمە‬ ‫مرۆڤێک بەرهەمدەهێنێت کە له‌نزمترین‬ ‫ئاستدا بیردەکاتەوە‪ ،‬بەاڵم بەتوندترین‌و‬ ‫ش���ەڕانگێزترین‌و ش���کێنەرترین وشەوە‬ ‫دێتە مەیدان‪ ،‬لەس���ەتحیترین ئاس���تدا‬ ‫وەس���تاوە‪ ،‬ب���ەاڵم وەک جەنگاوەرێکی‬ ‫رق���اوی بەدترین وش���ە بەکاردەهێنێت‪،‬‬ ‫ب���ە دۆگمایتری���ن ش���ێوە دەڕوانێ���ت‪.‬‬ ‫بەکورتی سیاس���ەت بەرپرسیارێتییەکی‬ ‫گەورە هەڵدەگرێت له‌ئاس���تی دابەزینی‬ ‫م���ۆراڵ‌و زمان���ی ئێم���ەدا‪ ...‬ئەوانەی‬ ‫کە ستایش���ی سیاس���ەتدەکەن تەواوی‬ ‫ئ���ەو کارکردە ترس���ناکانە له‌یاددەکەن‬ ‫کە سیاس���ەت «وەک کای���ە» له‌ژیانی‬ ‫ئێمەدا جێیهێشتووە‪ ،‬کارکردێک دەبێت‬

‫رەخنەبکرێت‌و بنرێتە ژێر پرس���یارەوە‪.‬‬ ‫پارت���ی‌و یەکێت���ی له‌دەڤ���ەری ئێمەدا‬ ‫بەرهەمی سیاس���ەتن‪ ،‬نەوەک سیاسەت‬ ‫بەرهەم���ی پارتی‌و یەکێتی بێت‪ ،‬دزێوی‬ ‫بێسنووری ئەم دوو حیزبە سەرچاوەکەی‬ ‫له‌نەخۆش���ییەکانی کایەی سیاسییەوە‬ ‫هاتووە‪ ،‬نەوەک نەخۆشییەکانی کایەی‬ ‫سیاس���ی ل���ەم دوو حیزب���ەوە بەتەنیا‬ ‫داکەوتبێ���ت‪ .‬بۆیە رەخنەکردنی پارتی‌و‬ ‫یەکێتی‌و ستایشکردنی سیاسەت‪ ،‬وەک‬ ‫ئەوەی ئەمڕۆ بە بەرباڵوی‪ ،‬بەئاش���کرا‌و‬ ‫نائاش���کرا‪ ،‬راس���تەوخۆ‌و ناڕاستەوخۆ‬ ‫دەیبینی���ن‪ ،‬وەک ئ���ەوە وای���ە مرۆڤ‬ ‫له‌گیاندارێک���ی ترس���ناکدا تەنیا رەخنە‬ ‫له‌نینۆکی بگرێت‪.‬‬

‫سیاسەت بەو مانایەی‬ ‫ئێمە تیادەژین‌و رۆژانە‬ ‫لەگەڵی دەرگیرین‪،‬‬ ‫چاالکییەک نییە‬ ‫نیشانەی بایەخدان‬ ‫بەدونیاو غەمخۆری بۆ‬ ‫هاوجنسانمان بێت‬ ‫دۆخ���ی کای���ەی سیاس���ی الی ئێمە‪،‬‬ ‫لەس���ەردەمانێکەوە کە حیزبی شیوعی‬ ‫ش���اهێزی ئەم کایەیە ب���وو‪ ،‬تا ئەمڕۆ‪،‬‬ ‫ئەوە دەردەخات کە ئ���ەم کایەیە بەبێ‬ ‫رەخنەکردنی توندی سیاسەت «نەوەک‬ ‫بەبێ رەخنەی سیاس���ی توند» توانای‬ ‫گۆڕان���ی گ���ەورە‌و بەرهەمهێنانی هێزی‬ ‫رادیکال���ی نیی���ە‪ ،‬زۆربەی ئ���ەو هێزە‬ ‫نوێیانەی ئەم کایەیە دروس���تیدەکات‪،‬‬ ‫هەمان مێژووی دێرین دووبارەدەکەنەوە‪.‬‬ ‫دەچنەوە ن���او هەمان م���ۆراڵ‪ ،‬هەمان‬ ‫مەنتالیتەی���ت‌و هەم���ان س���تراکتوری‬ ‫بینی���ن‌و تێگەیش���تنیش دادەڕێژنەوە‪.‬‬ ‫تەقدیسکردنی سیاسەت بەبێ ئاوڕدانەوە‬ ‫لەوەی کە سیاس���ەت وەک کایە‪ ،‬وەک‬ ‫س���ندوقی بان���دورا له‌ناوی���دا هەم���وو‬ ‫ئاف���ەت‌و دەردەکانی له‌خ���ۆی گرتووە‪،‬‬ ‫هیچ نییە جگ���ە له‌دوپاتکردنەوەی ئەو‬ ‫مێژووە‪ .‬ستایش���کردنی سیاس���ەت بە‬ ‫مجۆرەی ئێستا‪ ،‬ستایشکردنی سندوقی‬ ‫باندورایە‪.‬‬ ‫سیاس���ەت بەو مانایەی ئێمە تیادەژین‌و‬ ‫رۆژانە لەگەڵ���ی دەرگیرین‪ ،‬چاالکییەک‬ ‫نیی���ە نیش���انەی بایەخ���دان بەدونیاو‬ ‫غەمخۆری بۆ هاوجنسانمان بێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫چوارچێوەیەکی عەقڵی‌و جیهانبینییەکی‬ ‫تایبەتە کە له‌ئاستی سەرخانی گووتاردا‬ ‫دەشێت گووتار‌و هەڵوێستگیری جیاواز‬ ‫دروس���تبکات‪ ،‬بەاڵم له‌ئاستی ژێرخان‌و‬ ‫مۆراڵی بیرکردنەوەدا‪ ،‬لێکچوونێکی توندو‬ ‫بنکەیەکی یەکانگیر بۆ هەموو جیاوازییە‬ ‫س���ەتحییەکان دەس���ازێنێت‪ .‬لێ���رەدا‬ ‫ستایش���ی سیاس���ەت‪ ،‬بەڵکو ستایشی‬ ‫جۆرێک له‌چاالکی نییە‪ ،‬بەڵکو ستایشی‬ ‫جۆرێک���ە له‌جیهانبینی‪ ،‬له‌هەڵوێس���تی‬ ‫مەعریف���ی‌و ئەخالق���ی لەدونی���ا‪...‬‬ ‫سیاسەت له‌خۆرهەاڵتدا‌و بەوسروشتەی‬ ‫ئێستایەوە‪ ،‬بە دەگمەن بتوانێت خەڵک‬ ‫فێ���ری لەخۆب���ووردن‌و مرۆڤدۆس���تی‌و‬ ‫ئازایەتی بکات‪ ،‬بە گشتی خەڵک فێری‬ ‫س���ەتحییەت‌و پێش���داوەری‌و کینەبازی‬ ‫دەکات‪ .‬سیاس���ەت ل���ەم کولتوورانەی‬ ‫ئێمەدا ش���وێنێک نییە مرۆڤە ئازاکانی‬ ‫تێبچن «هەڵبەت مەبەس���تم له‌ئازاکانە‬ ‫له‌بواری بیرکردنەوەدا» بەڵکو ش���وێنی‬ ‫ئەو کەسانەیە کە بەس���ەر بڕواکانیاندا‬ ‫کڕدەک���ەون‪ ،‬ش���وێنی ئەوانەیە ناتوانن‬ ‫بگۆڕێن‪ ،‬ناتوان���ن بەقووڵی جۆرێکی تر‬ ‫بیربکەنەوە‪ .‬من لەو بڕوایەدام باشترین‬ ‫سیاس���ی ئەوەیە کە بانگ���ەوازی ئەوە‬ ‫ناکات خەڵک سیاس���ەتیان خۆشبوێت‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەوەیە کە دەزانێت سیاسەت وەک‬ ‫کایە پێویس���تی بە جۆرە سیاسەتێکی‬ ‫تر هەی���ە بۆ ئەوەی کەمت���ر جانەوەر‌و‬ ‫دڕندەی لێبێتە دەرێ‪ ...‬ئێستا وەزیفەی‬ ‫رۆشنبیر نییە ستایشی سیاسەت بکات‬ ‫وەک کای���ە‌و وەک چاالکی‪ ،‬وەزیفەیەتی‬ ‫نەهێڵێ���ت لەوەزیاتر ببێتە کایەیەک کە‬ ‫جانەوەری ترسناک‌و نەخۆشی کوشندە‌و‬ ‫دڕندەی بێڕەحمی لێ بێتەدەر‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫"په‌رله‌مانتار نابێت ته‌نها بۆ موچ ‌ه وه‌رگرتن بچێته‌ په‌رله‌مان"‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬ ‫سه‌رۆكی یه‌كێتی په‌رله‌مانتارانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬نیعمه‌ت عه‌بدواڵ‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌ له‌خولی سێیه‌می‬ ‫په‌رله‌ماندا ژماره‌یه‌كی زۆر پرۆژ‌ه‬ ‫یاسا پێشكه‌ش به‌سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مان كراون‌و مه‌به‌ستیش لێیان‬ ‫ته‌نها "ركابه‌ری‌و خۆده‌رخستن"بووه‌‪،‬‬ ‫جه‌ختیشیكرده‌وه‌ ك ‌ه نابێت‬ ‫په‌رله‌مانتار ته‌نها بۆ موچه‌ وه‌رگرتن‬ ‫بچێته‌ په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نیعمه‌ت عه‌ب���دواڵ له‌چاوپێكه‌وتنێك ‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا ك ‌ه له‌ئێستادا‬ ‫گه‌رموگ���وڕی‌و جموجۆڵ���ی زیات���ر‬ ‫له‌په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌بینرێت‪ ،‬چونكه‌ سه‌رۆكایه‌تی ئێستا‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت په‌رله‌م���ان‌و په‌رله‌مانتاران‬ ‫كاراتر بن‪ ،‬رونیشیكرده‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ره‌تای‬ ‫خولی سێیه‌مدا بینرا هه‌ر په‌رله‌مانتارو‬ ‫فراكس���یۆنێك كۆمه‌ڵێك پرۆژ‌ه یاسای‬ ‫پێش���كه‌ش به‌س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم به‌ش���ێكی زۆری به‌هۆی‬ ‫"ركابه‌ری‌و بۆ خۆده‌رخس���تن" بووه‌‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌مه‌ش به‌ته‌ندروست نازانم‌و هیچ‬ ‫خزمه‌تێك ناكات"‪ ،‬چونك ‌ه پێیوای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ئه‌و پرۆژانه‌ی له‌الیه‌ن فراكس���یۆنه‌كان‬ ‫پێش���كه‌ش ده‌ك���ران به‌تایبه‌تی���ش‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن وه‌كو هێرشكردنێك بوو‬ ‫بۆ سه‌ر س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‪ ،‬یان‬ ‫وه‌كو ركابه‌ری‌و ته‌حه‌داكردنێك بوو ك ‌ه‬ ‫بڵێن "ده‌توانین ده‌ستپێشخه‌ری بكه‌ین‬ ‫ب���ۆ خزمه‌تك���ردن‪ ،‬له‌كاتێك���دا ره‌نگ ‌ه‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌شی راست بێت"‪.‬‬ ‫ی كوردس���تان‬ ‫یه‌كێتی‌ په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫له‌مانگی (‪)8‬ی ساڵی ‪ 2007‬دامه‌زراوه‌‌و‬ ‫ی به‌ستووه‌‌و‬ ‫تائێس���تاش دوو كۆنگره‌ ‌‬ ‫نزیك���ه‌ی ‪ 600‬ئه‌ندامیش���ی هه‌ی���ه‌ ك ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتارانی كوردستان‌و عێراقن‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ ك ‌ه ئایا هه‌س���ت‬ ‫ده‌كرێ���ت له‌خولی س���ێیه‌م په‌رله‌ماندا‬ ‫سستی هه‌یه‌ له‌یاس���اده‌ركردندا هه‌یه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مانتاران سه‌رقاڵن به‌وه‌ ‌‬ ‫زۆربه‌ ‌‬ ‫ك ‌ه پرۆژ‌ه یاس���اكان خوێندنه‌وه‌یان بۆ‬ ‫بكرێت؟ له‌و رووه‌وه‌ س���ه‌رۆكی یه‌كێتی‬

‫ ‬ ‫په‌رله‌مانی کوردستان‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫س���ێیه‌م حیزبایه‌ت���ی نه‌ب���ووه‌ له‌نێو‬ ‫په‌رله‌م���ان به‌تایبه‌تیش بۆ مه‌س���ه‌ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫چاره‌نوسسازه‌كان‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك ئه‌و وت ‌‬ ‫"ئێستا هه‌ست به‌و‌ه ده‌كرێت حیزبایه‌تی‬ ‫بوونی هه‌ی ‌ه له‌نێو په‌رله‌ماندا به‌تایبه‌تی‬ ‫ب���ۆ مه‌س���ه‌ل ‌ه چاره‌نوسس���ازه‌كان‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ده‌بێت به‌رژه‌وه‌ندی گش���تی‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ی ك���ورد پێ���ش به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان‪ ،‬پێیوای��� ‌ه حیزبایه‌تی بێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی خولی یه‌كه‌م‬ ‫نابێت په‌رله‌مانتار وه‌كو سیاس���یه‌كان‬ ‫كاربكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت سیاسه‌تكردن جه‌ختیكرده‌و‌ه ك ‌ه ب���ه‌و پێیه‌ی‌ كاری‬ ‫بۆ حیزبه‌كان بهێڵنه‌وه‌‌و نه‌یكه‌ن ‌ه كاری س���ه‌ره‌كی په‌رله‌م���ان یاس���ادانان‌و‬ ‫خۆی���ان له‌نێ���و په‌رله‌مان���دا‪ ،‬چونك ‌ه به‌دواداچون���ی ئیش���وكاری حكومه‌ت‌و‬ ‫ده‌بێت كاری په‌رله‌مانتار یاس���ادانان‌و هه‌مواركردنی بودجه‌و هه‌ڵوه‌سته‌كردن ‌ه‬ ‫به‌دواداچون بێت بۆ به‌رژه‌وه‌ندی گشتی‪ ،‬له‌س���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ چاره‌نوسسازه‌كان‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌دای په‌رله‌مان به‌و شێوه‌یه‌ی ك ‌ه به‌اڵم تائێستا نه‌بینراو‌ه مانگی جارێك‪،‬‬ ‫یان دوو مانگ جارێك ‪ ،‬ته‌نانه‌ت به‌سێ‬ ‫تێپه‌ڕیو‌ه "باش نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی یه‌كێت���ی په‌رله‌مانتاران مانگ جارێكیش وه‌زیرێك بانگ بكرێت ‌ه‬ ‫ی به‌وه‌ش���دا كه‌ له‌خولی یه‌ك ‌هم‌و په‌رله‌مان‌و پرس���یاری ئاراست ‌ه بكرێت‌و‬ ‫ئاماژه‌ ‌‬ ‫دووه‌م به‌و ش���ێوه‌ی ئێس���تای خولی به‌دواداچ���ون هه‌بێت ب���ۆ كاره‌كانی‪.‬‬

‫ژماره‌یه‌كی زۆری ئه‌و پرۆژ‌ه‬ ‫یاسایانه‌ی پێشكه‌شكراون بۆ‬ ‫ركابه‌ری‌و خۆده‌رخستن بووه‌‬

‫په‌رله‌مانت���اران باس���ی‌ له‌وه‌ك���رد ك ‌ه‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی فراكس���یۆنه‌كان هه‌ریه‌ك ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك پ���ڕۆژه‌ی خس���ته‌ به‌رده‌م‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان ك ‌ه به‌ش���ێكی‬ ‫زۆریشیان ئێستا كه‌ڵه‌كه‌ بوون به‌سه‌ر‬ ‫یه‌كه‌وه‌و كه‌متر كاریان له‌س���ه‌ر كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌ی ك��� ‌ه له‌نێوان‬ ‫فراكس���یۆنه‌كانی په‌رله‌م���ان "ناكۆكی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ناكۆكیه‌كه‌ش له‌س���ه‌ر بنه‌مای‬ ‫زانستی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌ته‌حه‌دا كردن‌و‬ ‫ركابه‌ری كاره‌كان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی خولی یه‌كه‌می‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬

‫نیعمه‌ت عه‌بدواڵ‬

‫په‌رله‌مانتار له‌سه‌ر‬ ‫بودجه‌ی خه‌ڵك‬ ‫موچه‌ی پێده‌درێت‬ ‫هه‌روه‌ها وتیشی "ده‌بێت په‌رله‌مانتاران‬ ‫ه���ه‌ر له‌نێ���و په‌رله‌م���ان‌و لیژن���ه‌كان‬ ‫دانه‌نیشن‌و تێكه‌ڵ ب ‌ه كۆمه‌ڵگا بن‌و گوێ‬ ‫له‌خه‌ڵك بگ���رن‪ ،‬نابێت په‌رله‌مانتار بۆ‬ ‫موچ ‌ه وه‌رگرت���ن بچێت ‌ه نێو په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه خه‌ڵ���ك ده‌نگی پێ���داو‌ه بۆ‬ ‫كاركردن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ناتوانێت كاره‌كانیش‬ ‫بكات‪ ،‬پێوست ‌ه شوێنه‌كه‌ی بۆ كه‌سێكی‬ ‫تر چۆڵ بكات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی موچه‌كه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر بودجه‌ی ئه‌و خه‌ڵكه‌ پێده‌درێت‌و‬ ‫وه‌ریده‌گرێت‪".‬‬

‫رێكخراوه‌كان ‌ی گه‌رمیان‪ :‬به‌رپرسێك ‌ی حیزب ‌ی ده‌ستوه‌رده‌دات ‌ه كاروباری‌ حكومه‌ت‬

‫عه‌دنانی‌ حه‌مه‌ی‌ مینا‌‪ :‬ئه‌و قسانه‌ بۆ موزایه‌ده‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ پارێزگاكانه‌‬ ‫ئا‪ :‬كاوه‌ گه‌رمیانی‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌ڕێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵی‬ ‫مه‌ده‌نی‌ له‌سنوری‌ گه‌رمیان ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫به‌وه‌ده‌كه‌ن كه‌ به‌رپرسێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ مه‌به‌ستی‌ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی ده‌ست وه‌رده‌دات ‌ه كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانگه‌كان‌و داواكارن ده‌ستێوه‌ردان ‌‬ ‫ی حكومه‌ت‬ ‫حیزبی له‌داموده‌زگاكان ‌‬ ‫له‌سنوری‌ گه‌رمیان نه‌مێنێ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌رپرسه‌ش ئه‌و قسان ‌ه ره‌تده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "له‌به‌ر نزیكبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پارێزگاكان‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ئه‌و قسانه‌ ده‌كرێن"‪.‬‬

‫پێویست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گۆڕانكاریه‌كان ‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منیه‌كان‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕێگای‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ناوخۆو‌ه بكرێت‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك به‌رپرسان ‌‬ ‫حیزبی‬

‫ی‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌ك���دا ك���ه‌ وێنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ب���ۆ ئاوێن��� ‌ه نێ���ردراو‌ه ژماره‌ی���ه‌ك‬ ‫ی‬ ‫له‌ڕێكخراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگای‌ مه‌ده‌ن ‌‬ ‫له‌گه‌رمیان داواكارن كه‌س���انی‌ دڵسۆز‬ ‫ی حیزبی‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫نه‌كرێنه‌ خۆراكی‌ مه‌رام ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیداره‌دان‌و به‌ڕێوه‌ب���ردن له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستاندا تووشی "شه‌له‌ل"‬ ‫ی‬ ‫بووه‌‌و له‌و روه‌شه‌وه‌ گۆڕینی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫پۆلی���س به‌نمون ‌ه ده‌هێنن���ه‌وه‌‌و ده‌ڵێن‬ ‫فۆتۆ‪ :‬کاوه‌‬ ‫ ‬ ‫ی پۆلیس له‌س���ه‌ر شاری که‌الر‬ ‫"گۆڕینی‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی تر بهێنێت‬ ‫ی ناوچه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كه‌سان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌داموده‌زگاكان���ی‌ حكوم���ه‌ت هه‌رێم له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند كه‌ له‌و‬ ‫ی هاوواڵتیان بێت"‪.‬‬ ‫بۆ ش���وێنه‌ك ‌هی‌ ك ‌ه نازانرێت پێكهاته‌‌و جوگرافیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌رمیان بووه‌ جگ ‌ه قس���ان ‌ه بك���ه‌ن ره‌نگ ‌ه مه‌به‌س���تێك ‌‬ ‫ی ماوان ‌هی‌ له‌مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك نه‌مینێ���ت‌و حكوم���ه‌ت به‌دامه‌زراوه‌ی ‌‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫جوگرافیای ناوچه‌كه‌‌و هه‌ڵس���وكه‌وت ‌‬ ‫ی خۆیان هه‌بێت ئه‌گینا زۆر شت‬ ‫ی داموده‌زگاكانی‌ حكومه‌ت تایبه‌ت ‌‬ ‫ی بكرێ���ت‌و رونیش���كرده‌وو‌ه ه���ه‌ر له‌پش���تیوان ‌‬ ‫خه‌ڵك چۆنه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه كارێكی‌ ناشیاوه‌"‪ .‬چاالك���وان‌و رۆژنامه‌ن���وس‌و گه‌نجان ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ بڕۆن قسه‌ی‌ له‌سه‌ر بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ده‌س���تێوه‌ردانێكی‌ حیزب���ی له‌یه‌ك��� ‌ه ده‌س���توه‌ردانی‌ نه‌كردوو‌ه له‌كاروبار ‌‬ ‫ی به‌یاننامه‌كه‌دا س���ه‌ربه‌خۆ له‌گه‌رمیان ك ‌ه ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ دیك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندام��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌تی‌ (هه‌رێ���م‌و حكوم���ه‌ت‌و ئیدارییه‌كان ببینن له‌پشتی‌ حكومه‌ته‌وه‌‪ ،‬حكومه‌ت���دا‌و وت���ی‌ "ئ���ه‌و كادران���ه‌ ‌‬ ‫رونیانكردۆته‌و‌ه ك ‌ه پێویس���ته‌ ده‌ست ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌ ب���ن له‌داموده‌زگای یه‌كێتی جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و قس���ان ‌ه‬ ‫ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان) یان كردوو‌ه رایانگه‌یاندوه‌ ك ‌ه ئه‌وا بۆ رای‌ گشتی‌ ئاشكرا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫حی���زب دوور بخرێته‌وه‌ له‌ئیش���وكار ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه ل���ه‌و دوو به‌یاننامه‌یه‌دا حكومه‌ت ده‌زانن ك��� ‌ه له‌كۆبونه‌وه‌ماندا بۆ "موزایه‌ده‌ی���ه‌"‪ ،‬چونكه‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی گه‌رمیان به‌ده‌س���ت ژماره‌یه‌ك‬ ‫ی ناوچه‌ ‌‬ ‫حكوم���ه‌ت ك��� ‌ه ب��� ‌ه سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫ی ناوی‌ ئه‌و به‌رپرس���ه‌ بااڵیه‌ی‌ نه‌هاتوو‌ه له‌گه‌ڵیان داوامان لێكردوون كه‌ ده‌بێت ئه‌نجومه‌نی‌ پارێ���زگاكان نزیكبۆته‌وه‌‌و‬ ‫ی لێهاتووی���ی‌‌و به‌رپ���رس‌و به‌تایبه‌تیش به‌رپرس���ێك ‌‬ ‫دیموكرات���ی‌‌و بنه‌م���ا ‌‬ ‫ی "ره‌نگه‌ ئه‌وه‌ به‌ش���ێك بێت له‌و‬ ‫ی بكرێت‪ ،‬هه‌ر ب���ااڵی‌ حیزبیی���ه‌وه‌ گی���رۆد‌ه ب���ووه‌‌و ك��� ‌ه ده‌وترێ���ت ده‌س���توه‌رده‌دات ‌ه له‌خزمه‌تی‌ خه‌ڵكدا بن‌و هه‌وڵه‌كانیان بۆ وت��� ‌‬ ‫خه‌مخ���ۆری حكومڕان��� ‌‬ ‫به‌رنامان���ه‌ ئه‌گینا به‌رپرس���ی حیزبی‬ ‫ی بێت"‪.‬‬ ‫ل���ه‌و به‌یاننامه‌دا ئاماژه‌ به‌وه‌ش���كراو‌ه ده‌ستوه‌رده‌ده‌ن ‌ه كاروباری‌ حكومه‌ت بۆ كاروب���اری‌ حكومه‌ت‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ ئه‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشت ‌‬ ‫ی به‌و‌ه نییه‌ ده‌ستوه‌ر بدات ‌ه‬ ‫ی به‌وه‌ك���رد ك��� ‌ه پێویس���ت ‌‬ ‫ناوب���راو ئام���اژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان‪ ،‬بۆی ‌ه داوا زانیارییانه‌ی‌ كه‌ له‌چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫كه‌ گۆڕانكاریه‌كان���ی‌ ده‌زگا ئه‌منیه‌كان مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی حكومه‌ت له‌گه‌رمیان"‪.‬‬ ‫ی یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ له‌و س���نور‌ه كاروبار ‌‬ ‫ی بااڵ جیاوازه‌ ده‌س���ت ئاوێن��� ‌ه كه‌وتون ئه‌و پێی��� ‌ه ‌‬ ‫ی ناوخ���ۆوه‌ بكرێت ده‌ك���ه‌ن له‌حكومه‌ت ك ‌ه لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌ڕێ���گای‌ وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی دورخس���تنه‌و‌هی‌‪ ،‬ئاوێن ‌ه‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مینا)ی ‌ه ب��� ‌ه هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬خه‌ڵ���ك متمان���ه‌ ‌‬ ‫به‌رپرس���ه‌ (عه‌دنانی‌ حه‌مه‌ ‌‬ ‫ی حیزب���ی "ده‌كرێت بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ پێكبهێنن‪.‬‬ ‫نه‌ك به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كه‌ن‌و په‌یوه‌ندیكرد ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس��� ‌‬ ‫ی یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌اڵم پێداون‌و ئ���ه‌وان حكومڕان��� ‌‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌ندام ‌‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌ندامی‌ رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی خۆی به‌هاوواڵتیان‬ ‫حكومه‌ت متمان ‌ه ‌‬ ‫ی مافپه‌روه‌ر محه‌مه‌د‬ ‫ی گه‌رمیان‪ ،‬عه‌مید ‌‬ ‫ی گه‌رمیان‪ ،‬ئه‌وی���ش ئه‌و قس���انه‌ ره‌تده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه وت���ی‌ "ده‌كرێت چاودێ���ری كادره‌كان ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵی‌ مه‌نده‌نی‌ له‌سنور ‌‬ ‫بێت له‌س���ه‌ر داموده‌زگاكان بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫خۆیان بكه‌ن‪ ،‬نه‌ك ده‌س���ت وه‌ربده‌ن ‌ه فایه‌ق‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناوبراو ئام���اد‌ه نه‌بوو‬ ‫ی حكومه‌ت‪.‬‬ ‫ی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ده‌ستوه‌ربدات ‌ه كاروبار ‌‬ ‫هاوكاری‌ ته‌واو بكرێن‌و به‌رپرسیارێتیش عه‌دنان قوربان��� ‌‬ ‫ی مینا) ئیش���وكاره‌كانیانه‌و‌ه ئه‌وانه‌ش���ی‌ ئه‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ هیچ لێدوانێك بدات‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌و‌ه (عه‌دنان حه‌مه‌ ‌‬ ‫ی حیزبی‬ ‫ب��� ‌ه رێزگرتن له‌س���ه‌ر ش���وێن‌و جێگاو كه‌ داوا ده‌كه‌ن ده‌ستیوه‌ردان ‌‬

‫هه‌موو‬ ‫پاراسیتامۆڵێك‬ ‫به‌رپرسێكی‬ ‫له‌پشته‬ ‫د‪.‬بارام مه‌جید‪ :‬له‌كوردستاندا‬‫مافی���ا ئه‌نفالی ده‌رم���ان ده‌كات‪.‬‬ ‫كاك���ی دكتۆر ب���ۆ نازانی���ت ئه‌و‬ ‫مافیایانه‌ ش���اگردی كێن؟‪ ،‬ئازیزم‬ ‫یه‌ك پاراس���یتۆڵ ب���ێ حوتێكی‬ ‫به‌رپرس ناوێرێت پێ بنێته‌ خاكی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هه‌موو پاراسیتامۆڵێك‬ ‫به‌رپرسێكی له‌پشته‌‪.‬‬ ‫"س���اركۆزی‌‬ ‫فه‌ره‌نس���ا‬‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پیشه‌ی‌ پارێزه‌ری"‪،‬‬ ‫له‌كوردس���تانیش هه‌روایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مخابن س���ه‌ركرده‌كان ئێمه‌ ته‌نها‬ ‫شه‌هاده‌یان له‌سێوڕنین هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ ده‌نگ���ی س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬خالید‬‫ش���وانی‪ :‬وه‌عد بێت خانوه‌كانتان‬ ‫تاپۆ بكه‌م‪ .‬ئه‌و له‌كاتی هه‌ڵبژاردن‬ ‫كردبووی���ه‌ به‌ه���ار‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆڵ‬ ‫بارینه‌كه‌ نه‌یهێش���ت په‌یمانه‌كه‌ی‬ ‫بباته‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫ بارزانی‌ "هه‌ر كه‌سێك به‌ڵگه‌ی‌‬‫له‌سه‌ر به‌ قاچاخبردنی‌ نه‌وت هه‌یه‌‬ ‫با ئاش���كرای‌ ب���كات" به‌س ناوی‬ ‫ته‌نكه‌ره‌كان مه‌هێنن‪.‬‬ ‫ هاواڵتی "ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌‬‫عێراق داوا ده‌كات زه‌وی‌ ‪ 600‬مه‌تری‌‬ ‫بۆ ته‌واوی ئه‌ندامانی ته‌رخانبكرێت‪،‬‬ ‫كه‌ به‌هاكه‌ی‌ به‌شه‌ش سه‌د هه‌زار‬ ‫دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێ���ت"‪ ،‬بێده‌نگی‬ ‫نیش���انه‌ رازیبوون���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان‬ ‫‪%75‬ی‌ حیمایه‌كانی���ان مه‌تروكه‌‌و‬ ‫‪%25‬ه‌كه‌شی كه‌س���وكاری خۆیان‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ئه‌و ‪60‬ده‌فته‌ره‌ش���یان پێ‬ ‫قووت ده‌درێت‪.‬‬ ‫ ئیحس���ان مه‌ال عه‌لی‌ جارێكی‌‬‫ت���ر ئه‌می���ری‌ كۆمه‌ڵ���ی‌ به‌بوونی‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌حیزبی‌ به‌عس���ه‌وه‌‬ ‫تۆمه‌تباركرد‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش نیگه‌رانی‌‬ ‫ئه‌ندامان‌و الیه‌نگرانی‌ ئه‌و حیزبه‌ی‌‬ ‫لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌م���ه‌ ب���ه‌ قوڕ‬ ‫پێوان چاره‌سه‌ر ناكرێت‪ ،‬ده‌رمانی‬ ‫ته‌نها له‌دادگایه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫‪ 8‬س���اڵه‌ كۆمه‌ڵێ���ك لیژنه‌ی بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی پێ���ك هێن���ا‪،‬‬ ‫چاوه‌ڕوانی���ن له‌س���ه‌ده‌ی داهاتوو‬ ‫وه‌اڵمه‌كه‌یمان پ���ێ بگات "په‌یجی‌‬ ‫الیه‌نگرانی‌ ئه‌و حیزبه‌ش هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ چه‌ند "وێنه‌یه‌كی"‬ ‫ئ���ه‌و س���ه‌ركرده‌یه‌ی‌ بزوتن���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن" ئه‌می���ش پێویس���ت به‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ ناكات‪ ،‬چۆن فایله‌كان‬ ‫هه‌موو ئاشكرایه‌‪ ،‬وێنه‌كانیش هه‌ر‬ ‫وایه‌‪.‬‬ ‫چه‌ت���ر پرێس "جه‌الل تاڵه‌بانی‬‫سکرتێری گشتی یه‌کێتی نیشتمانی‬ ‫‌کوردستان هه‌وڵی‌ یه‌کخستنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌کێتی‌‌و گ���ۆڕان ده‌دات‌و هه‌وڵی‌‬ ‫ئاشتکردنه‌وه‌ی‌ کادیره‌ تۆراوه‌کانی‌‬ ‫یه‌کێتیش ده‌دات"‪ ،‬ئه‌م هه‌موو دڵه‌‬ ‫بۆ ئه‌م له‌حزه‌یه‌ لێبدات‪ ،‬ئه‌و رۆژه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���به‌ی "مه‌ك���ۆی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬‫گۆڕان كرایه‌وه"‪" .‬هاوكات نه‌وزاد‬ ‫ه���ادی‌‪ ،‬پارێ���زگاری‌ هه‌ولێر‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ش���داریی رێوڕه‌سمی كردنه‌وه‌ی‬ ‫مه‌كۆی بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان بوو‪،‬‬ ‫ئام���اژه‌ی به‌وه‌ كرد به‌ر له‌س���اڵ‌و‬ ‫نیوێك له‌ڕوداوێكی ناشایس���ته‌دا‬ ‫له‌پایته‌ختی‌ هه‌رێم مه‌كۆی‌ گۆڕان‬ ‫س���وتێندرا‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌ڕوانگ���ه‌ی‌‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تیه‌وه‌ ب���ه‌ ئه‌ركی‌‬ ‫سه‌رش���انی‌ خۆمانم���ان زان���ی‌‌و‬ ‫مه‌كۆكه‌مان نۆژه‌ن ك���رده‌وه" به‌‬ ‫ئاگ���ری پارتی ده‌س���وتێنرێت به‌‬ ‫بودجه‌ی گه‌ل ئاوه‌دان ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها گه‌له‌ باجی ش���ه‌ڕه‌ كورسی‬ ‫سیاسیه‌كان ده‌دات‪.‬‬ ‫هاوواڵت���ی "تاڵه‌بانی‌ ده‌س���ت‬‫له‌كاركێش���انه‌وه‌ی‌ راده‌س���تی‌‬ ‫بارزان���ی‌ ده‌كات"‪ ،‬ل���ه‌م واڵت���ه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر گه‌مه‌ی سیاس���ی تاڵه‌بانی‬ ‫رابوه‌ستێت‪ ،‬سیاس���ه‌ت له‌شوێن‬ ‫خۆی ده‌وه‌ستێت‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪Iraq.awene@gmail.com‬‬ ‫ئه‌فسه‌رێكی‌ پله‌ بااڵی‌ وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری‌ عێراق جه‌غتیكرده‌وه‌ باكور‌و باشوری‌‬ ‫عێراق له‌ڕێگای‌ سیستمی‌ راداره‌وه‌ به‌ستراونه‌ته‌وه‌ به‌یه‌كتره‌وه‌‌و له‌ئێستا‬ ‫تاڕاده‌یه‌كی‌ زۆر ئاسمانی‌ عێراق له‌ژێر كۆنترۆڵدایه‌‪ ،‬به‌مه‌ش ئه‌و بۆشاییه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ پڕ كراوه‌ته‌وه‌ كه‌ له‌پاش كشانه‌وه‌ی‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكا له‌عێراق دروست‬ ‫بوو له‌پاراستنی‌ ئاسمانی‌ عێراق له‌ڕووی‌ هه‌ر ئه‌گه‌رێكی‌ نه‌خوزراو‌و ده‌ستدرێژی‌‬ ‫فڕۆكه‌ی‌ بیانی‌ بۆ پاوانه‌ سنورییه‌كان‪.‬‬

‫سه‌نته‌رێكی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ به‌ریتانی‌ ئاشكرای ده‌كات به‌مدواییانه‌ رێژه‌ی‌‬ ‫توشبوون به‌نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو زیادیكردوه‌ له‌عێراق‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ شیكاری‌ ئه‌م سه‌نته‌ره‌ هۆكاری‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌م نه‌خۆشییه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پیسبونی‌ ژینگه‌ به‌و ماددانه‌ی‌ كه‌ زیانی‌ كوشنده‌یان هه‌یه‌‬ ‫بۆ ته‌ندروستی‌ وه‌كو گازی‌ كوشنده‌ له‌گه‌ڵ پیسبونی‌ ئاوی‌ خواردنه‌وه‌‬ ‫به‌مادده‌ی‌ قورس‌و پاشه‌ڕۆی‌ پزیشكی‌ له‌گه‌ڵ خۆراكی‌ له‌قوتو نراو‪.‬‬

‫له‌ترسی‌ بااڵده‌ستیی‌ بارزانی‬ ‫شیعه‌كان له‌دژایه‌تی‌ مالیكی‌ سارد ده‌بنه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه بڕیاربوو له‌ماوه‌یه‌كی‌ نزیكدا‬ ‫ی مالیكی‌ بخرێته‌ ده‌نگدانه‌وه‌‪،‬‬ ‫متمان ‌ه ‌‬ ‫به‌اڵم چه‌ند الیه‌نێكی‌ شیعه‌ ك ‌ه‬ ‫ی كالسیكی‌ كوردن‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫ی مالیكی‌‌و له‌چه‌ندین‬ ‫ده‌چنه‌ به‌ره‌ ‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ شیعه‌شه‌و‌ه باس له‌ترس‬ ‫ی به‌سه‌ر‬ ‫له‌بااڵده‌ستبوونی‌ كورد‌و بارزان ‌‬ ‫بڕیاری عێراقدا ده‌كرێت ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم متمان ‌ه‬ ‫پێداگر ‌‬ ‫ی مالیكی‌ وه‌ربگیرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ئیسالم ‌‬ ‫له‌كورد ده‌ته‌كێته‌وه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ره‌وتی‌ سه‌در (‪ 40‬كورسی‌)‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی هاوپه‌یمانی‌ ش���یعه‌كان ‌‬ ‫كۆده‌نگی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫شكاند‌و پش���تیوان ‌‬ ‫ی ئه‌لعێراقی���ه‌ كرد بۆ‬ ‫هه‌رێ���م‌و لیس���ت ‌‬ ‫ی مالیكی‌‪،‬‬ ‫وه‌رگرتنه‌و‌هی‌ متمان ‌ه له‌نور ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه مس���ۆگه‌ر‬ ‫به‌اڵم هێش���تا گره‌نت ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك���راو‌ه ك��� ‌ه ناوبراو له‌پۆس���ته‌كه‌ ‌‬ ‫الببرێت‌و له‌به‌رانبه‌ر ره‌وتی‌ سه‌دریشدا‬ ‫چه‌ندی���ن الیه‌نی‌ ش���یع ‌ه به‌بێده‌نگی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ب���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ پش���تیوانی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ك���ه‌ن‪ .‬یه‌كێك له‌و هێزانه‌ ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك��� ‌ه هاوپه‌یمانی‌ كالس���یكی‌‌و دێرین ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ورده‌ له‌ناو ش���یعه‌كان‪ ،‬ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫بااڵی‌ ئیسالمیی ‌ه عه‌ممار حه‌كیمه‌ (‪18‬‬ ‫كورس���ی‌)‪ .‬ئه‌م ئه‌نجومه‌ن���ه‌ له‌پێش‌و‬ ‫ی رژێم���ه‌وه‌ (‪)2003‬‬ ‫ی رووخان ‌‬ ‫ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داواكارییه‌كان���ی‌ هه‌رێم ‌‬ ‫پش���تیوان ‌‬ ‫ی ناوه‌ند‌و‬ ‫كوردس���تان بوو‌ه له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫ئه‌و ده‌مه‌ش���ی‌ كه‌ كورد كه‌وت به‌ڕقدا‬ ‫له‌س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ پێشوو ئیبراهیم‬ ‫جه‌عف���ه‌ری‌‪ )2005( ،‬ئه‌نجومه‌ن���ی‌ بااڵ‬ ‫پش���تیوانی‌ له‌كورد كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌م‬ ‫ی هه‌رێم���دا له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ئێس���تا ‌‬ ‫قه‌یران��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نور ‌‬ ‫ی ناوه‌ند‌و له‌گه‌ڵ خود ‌‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫مالیكی‌‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵ‪ ،‬ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫ی‬ ‫ی له‌مالیكی‌ ده‌كات‌و رێكخراو ‌‬ ‫پشتیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نزیك له‌م ئه‌نجومه‌نه‌ش داكۆك ‌‬ ‫به‌در ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌مان���ه‌وه‌ی‌ له‌مالیكی‌ له‌پۆس���ته‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات‪ .‬هه‌رچه‌ن���د‌ه هه‌ندێك ناوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م پش���تیوانییه‌ ‌‬ ‫ی هۆكار ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ئه‌نجوم���ه‌ن له‌مالیك���ی‌ ده‌به‌س���تنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫به‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌ بااڵكان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێرانی‌‌و ركابه‌ری ‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و گوشار ‌‬ ‫ی س���ه‌در‪،‬‬ ‫ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ له‌گه‌ڵ ره‌وت ‌‬

‫ئه‌گه‌ر هه‌رجاره‌‌و كورد‬ ‫بیانوو به‌سه‌رۆك‬ ‫ی شیع ‌ه بگرن‬ ‫وه‌زیرانێك ‌‬ ‫ئه‌وه‌ هیچ مانایه‌ك بۆ‬ ‫ی ئه‌م تایفه‌یه‌‌و‬ ‫زۆرایه‌ت ‌‬ ‫ی له‌عێراقدا‬ ‫بااڵده‌ستی ‌‬ ‫نامێنێته‌وه‬

‫ی ئه‌و خاڵ ‌ه‬ ‫ی مالیكی‌ ل���ه‌ده‌ور ‌‬ ‫له‌ن���ور ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ق ده‌به‌ستێت ك ‌ه هۆكاری‌ ناڕه‌زای ‌‬ ‫ك���ورد له‌مالیك���ی‌ ته‌نه���ا بارزانییه‌‌و‬ ‫كێش���مه‌كێش‌و ناكۆكییه‌كان���ی‌ نێوان‬ ‫ئه‌م دوو س���ه‌ركرده‌یه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫بۆ ره‌فتاركردنی‌ نیشتمانیانه‌ ‌‬ ‫ی ن���ه‌وت‌و ده‌رواز‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌پرس��� ‌‬ ‫س���نورییه‌كان‌و له‌مان���ه‌ش گرنگت���ر‬ ‫ی‬ ‫ی ناوچ ‌ه ج���ێ ناكۆكه‌كان ‌‬ ‫دۆس���یی ‌ه ‌‬ ‫نێوان به‌غدا‌و هه‌رێمی‌ كوردستان‌و به‌م‬ ‫هۆیه‌شه‌وه‌ جگه‌ له‌هاوسۆزیی‌ هه‌ندێك‬ ‫الیه‌نی‌ ش���یعه‌ توانیویان��� ‌ه كار بكه‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ندێك له‌سوننه‌كان ‌‬ ‫سه‌ر هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ن���او ئه‌لعێراقی���ه‌ به‌تایب���ه‌ت عه‌ره‌ب‌و‬ ‫توركمانه‌كانی‌ كه‌ركوك (‪ 6‬كورسی‌)‪.‬‬

‫به‌اڵم زیاتر له‌ش���یكاروانێكی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ی نه‌ج���ه‌ف‌و به‌غدا‬ ‫چاودێرێك له‌ش���ار ‌‬ ‫له‌دیداری‌ كه‌ناڵی‌ ئه‌لحوڕه‌‌و به‌غدادییه‌‌و‬ ‫ئه‌لعێراقی���ه‌‪ ،‬باس���یان له‌وه‌ك���ردوو‌ه‬ ‫ی ئیبراهی���م‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌پ���اش البردن��� ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ده‌س���تی‌ ك���ورد‬ ‫جه‌عف���ه‌ر ‌‬ ‫(‪ ،)2005‬ئه‌مجاره‌ش بتوانن مالیكیش‬ ‫ی ال ببه‌ن ئه‌وه‌ كورد ده‌بن ‌ه‬ ‫له‌پۆسته‌كه‌ ‌‬ ‫(صان������ع الملوك) له‌عێراق‌و مه‌ترس���ی‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر بااڵده‌س���تی‌‌و حوكمڕانی��� ‌‬ ‫شیعه‌كانی‌ عێراق دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هادی‌ ئه‌لعامری‌‪ ،‬كه‌ سه‌رۆكی‌ رێكخراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌یاندن ‌ه له‌حكومه‌ت ‌‬ ‫به‌در‌و وه‌زی���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫مالیك���ی‌ له‌مه‌راس���یمی‌ س���اڵیاد ‌‬ ‫ی محه‌مه‌د باقر ئه‌لحه‌كیمدا‬ ‫تیرۆركردن��� ‌‬ ‫ی رابردوو)‬ ‫له‌به‌غ���دا (پێنج ش���ه‌ممه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاش���كرایی‌ رایگه‌یاند ناكۆكییه‌كان ‌‬ ‫ئه‌مدواییه‌ ده‌ش���ێت كار بكه‌ن ‌ه س���ه‌ر‬ ‫ی دێرینی‌ كورد‌و شیعه‌كان‌و‬ ‫هاوپه‌یمانێت ‌‬ ‫داوایكرد كورد مه‌ترس���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ دروس���ت نه‌كه‌ن‌و ش���یع ‌ه‬ ‫ئاماده‌ن پارێزگاریی‌ لێ بكه‌ن‪ .‬هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫ی ئیعالمی‌‌و سیاس���یش له‌شار ‌‬ ‫ناوه‌ند ‌‬ ‫نه‌جه‌فه‌و‌ه ئه‌وه‌یان دركاندو‌ه كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌رج���اره‌‌و ك���ورد بیانوو به‌س���ه‌رۆك‬ ‫ی ش���یع ‌ه بگرن ئ���ه‌وه‌ هیچ‬ ‫وه‌زیرانێك ‌‬ ‫مانای���ه‌ك بۆ زۆرایه‌تی‌ ئ���ه‌م تایفه‌یه‌‌و‬ ‫بااڵده‌س���تیی‌ له‌عێراق���دا نامێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫رێكخراوی‌ به‌در‌و حیزبی‌ فه‌زیله‌ی‌ شیعه‌‌و‬ ‫ی حیزب���ی‌ ده‌عوه‌ش‬ ‫باڵ��� ‌ه جیاجیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیكی���دان‌و له‌به‌ره‌ ‌‬ ‫هه‌ر له‌ب���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ركوك ‌‬ ‫س���وننه‌كانیش عه‌ره‌به‌كان ‌‬

‫بیركاری‌ ناو په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ به‌فه‌رمی‌ داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی متمان��� ‌ه ده‌كه‌ن له‌نور ‌‬ ‫وه‌رگرتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی (س���ه‌در‪ ،‬ئه‌لعێراقیه‌‪ ،‬كورد)‬ ‫مالیك��� ‌‬ ‫ی ‪ 200‬كورس���ییان له‌ن���او‬ ‫ده‌وروب���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێكچڕژان ‌‬ ‫په‌رله‌مان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان���ه‌وه‌ مس���ۆگه‌ركردن ‌‬ ‫ی هی���چ مس���ۆگه‌ر نییه‌‪،‬‬ ‫‪ 163‬كورس��� ‌‬ ‫چونك��� ‌ه تائێس���تاش روون نییه‌ ئایا‬ ‫ی س���ه‌در‬ ‫ی ره‌وت ‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ی ده‌ن���گ ده‌ده‌ن؟ ئایا‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫ل���ه‌دژ ‌‬ ‫چه‌ند په‌رله‌مانتاری‌ ئه‌لعێراقی ‌ه ئاماده‌ن‬ ‫ی مالیكی‌ ده‌نگ بده‌ن؟ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌دژ ‌‬ ‫پاش ئه‌و ده‌نگۆیانه‌ی‌ باس له‌و‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ك ‌ه قه‌وار‌هی‌ (الح���ل) له‌ناو ئه‌لعێراقی ‌ه‬ ‫ره‌خنه‌یان هه‌یه‌ له‌په‌راوێز خس���تنیان‌و‬ ‫‪ 12‬كورس���ییان هه‌یه‌‪ .‬له‌كاتێكیشدا ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی مالیكی‌ جه‌غت له‌كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌یاران ‌‬ ‫زیات���ر له‌نی���و‌ه ‪ 1 +‬ده‌نگه‌كان���ی‌ ناو‬ ‫په‌رله‌م���ان ده‌كه‌نه‌و‌ه (‪ )163‬ده‌نگ بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌ لیست ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫البردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاسا س���ووره‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وی���ش ‪ 163‬ده‌نگی‌ هه‌ی ‌ه بۆ البردن ‌‬ ‫ی له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌‌و بۆ‬ ‫ئوس���ام ‌ه نوجێف ‌‬ ‫ی زیاتر‬ ‫ی مالیكی‌‪ .‬ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی له‌نور ‌‬ ‫به‌رگری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌رده‌م خس���تن ‌ه ده‌نگدان ‌‬ ‫كۆسپ ‌‬ ‫ی دروس���تكردو‌ه‬ ‫متمان ‌هی‌ نوری‌ مالیك ‌‬ ‫ی نه‌بونی‌ ره‌وتی‌ سه‌در‬ ‫ترس��� ‌ه له‌جدد ‌‬ ‫ی گوشاری‌ ش���یعه‌كان‌و ئێرانه‌و‌ه‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی ئه‌و لێدوانان ‌هی‌ س���ه‌در‬ ‫به‌تایبه‌ت دوا ‌‬ ‫ی عه‌ممار حه‌كیمدا‬ ‫ی دیدار ‌‬ ‫ك ‌ه له‌په‌راوێز ‌‬ ‫ی‬ ‫رایگه‌یاندب���و‌و ده‌ڵێ���ت "وه‌رگرتنه‌وه‌ ‌‬ ‫متمان ‌ه له‌مالیكی‌ گرنگ نییه‌"‪.‬‬

‫بۆ رزگارکردنی پۆستەکەی مالیکی هەموو مەرجەکانی تاڵەبانی قبوڵە‬ ‫ی ئه‌لعێراقی��� ‌ه مالیكییان‬ ‫ن���او لیس���ت ‌‬ ‫به‌الو‌ه باش���تر‌ه له‌هه‌ر س���ه‌ركرده‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه به‌ده‌نگ‌و قس���ه‌ی‌ كورد پۆس���ت ‌‬ ‫ی پێ بدرێت‪.‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌زیران ‌‬ ‫شه‌ڕه‌ك ‌ه كورت ده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫ی ـ مالیكی‌‬ ‫بۆ بارزان ‌‬ ‫ی نێوان به‌غدا‌و‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه ناكۆكییه‌كان ‌‬ ‫ی كوردس���تان كۆنن‌و به‌رواڵه‌ت‬ ‫هه‌رێم ‌‬ ‫هاوپه‌یمانی���ی‌ كوردس���تانیش له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫گوش���اركردن‌و ته‌ن���گ پێهه‌ڵچنین��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناو به‌ناو ‌‬ ‫مالیكیدایه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دیدار ‌‬ ‫ی‬ ‫تاڵه‌بانی‌‌و مالیكی‌‌و نه‌رمیی‌ لێدوانه‌كان ‌‬ ‫ی له‌به‌غدا به‌رانبه‌ر‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫به‌مالیكی‌ ده‌رفه‌تی‌ ره‌خس���اندووه‌ بۆ‬ ‫ی ئیعالمیش���ه‌وه‌ بێت‪-‬‬ ‫ی ‪-‬ل���ه‌ڕو ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گه‌وره‌ له‌هه‌ڵوێستی‌ كورددا‬ ‫جیاكاری ‌‬ ‫دروس���ت بكرێت‪ .‬مه‌ریه‌م ئه‌لریس‪ ،‬ك ‌ه‬

‫ی‬ ‫ژن��� ‌ه راوێژكارێكی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق ‌ه له‌زۆرب���ه‌ی‌ كه‌ناڵه‌ بینراوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ البردن ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫به‌غ���دا پێداگر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ی گێڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ "حه‌ز ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌"‪ .‬جگ ‌ه له‌ویش حه‌نان‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه په‌رله‌مانتارێكی‌ دیار ‌‬ ‫فه‌ت�ل�او ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ای ‌ه رایگه‌یاندو‌ه‬ ‫لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیان ‌‬ ‫ی له‌پۆسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫"مانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ناوبراو‬ ‫بۆ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و پالنه‌كان ‌‬ ‫هه‌یه‌‌و هیچ زیانێكی‌ بۆ نه‌ته‌و‌هی‌ كورد‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دوا ‌‬ ‫ی فه‌تالو ‌‬ ‫نییه‌"‪ .‬ئه‌م لێدوانانه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ئ���ه‌وه‌دا هات كه‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌شیمانی ‌‬ ‫ی به‌هۆكار ‌‬ ‫ی به‌مالیك ‌‬ ‫مانه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌رێم دای ‌ه قه‌ڵه‌م‌و جه‌غتیكرده‌وه‌ بوار‬ ‫ی ناوبراو‪،‬‬ ‫نه‌م���او‌ه ب���ۆ تاقیكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫چونك���ه‌ پێش���تر تاق��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئێستاش���دا س���تراتیژییه‌تی‌ به‌رگر ‌‬ ‫ی یاسا‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌عوه‌‌و لیست ‌‬ ‫حیزب ‌‬

‫سامه‌ڕا ناكۆكی شیعه‌‌و سوننه‌ دروست ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ی‬ ‫ی سامه‌ڕا دیوان ‌‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ له‌شار ‌‬ ‫وه‌قفی‌ شیع ‌ه سه‌رقاڵی‌ تۆماركردن‌و‬ ‫ی ژماره‌یه‌ك مه‌زار‌و پارچ ‌ه‬ ‫به‌ناوكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایف ‌‬ ‫زه‌وییه‌‌و ئه‌مه‌ش حه‌ساسییه‌ت ‌‬ ‫الی‌ سوننه‌كان دروست كردوه‌‌و‬ ‫به‌م هۆیه‌و‌ه خه‌ریكه‌ ناكۆكیی ‌ه‬ ‫مه‌زهه‌بییه‌كانی‌ نێوان ئه‌م دوو الیه‌ن ‌ه‬ ‫په‌ره‌ ده‌سێنێت‪.‬‬

‫ی شیع ‌ه‬ ‫دیوانی‌ وه‌قف ‌‬ ‫به‌پاره‌یه‌ك ‌ی خه‌یاڵ ‌ی‬ ‫ی‬ ‫زه‌وی‌ ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫مزگه‌وت‌و پێگ ‌ه‬ ‫پیرۆزه‌كانی‌ سونن ‌ه‬ ‫ده‌كڕێت‬

‫ی سه‌الحه‌دین‬ ‫ی پارێزگار ‌‬ ‫ی بڕیارێك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫(تكریت) تاپۆكردن‌و تۆماركردنی‌ زه‌و ‌‬ ‫له‌س���امه‌ڕا راگیرا‪ ،‬چونكه‌ ده‌ركه‌وتوو‌ه‬ ‫به‌ش���ێك ل���ه‌و زه‌وییان��� ‌ه تۆماركراون‬ ‫بۆ دیوان���ی‌ وه‌قفی‌ ش���یع ‌ه به‌تایبه‌ت‬ ‫ی شاره‌ك ‌ه‬ ‫ی گه‌وره‌ ‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌مزگه‌وت ‌‬ ‫ك ‌ه مزگه‌وتێكی‌ س���وننه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم كراو‌ه‬ ‫ی شیعه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئیمام هاد ‌‬ ‫به‌ناو مه‌زار ‌‬ ‫ی دیوان���ی‌ وه‌قف���ی‌ س���وننه‌ له‌به‌غدا ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌الی‌ خۆش���یانه‌وه‌ به‌رپرس���ان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌قفی‌ س���ونن ‌ه له‌ش���اره‌ك ‌ه ئه‌حم���ه‌د عه‌بدولغه‌ف���ور س���امه‌ڕای ‌‬ ‫دیوان��� ‌‬ ‫ی له‌نده‌نیی���ان راگه‌یاندو‌ه س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كات رونیكردوه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌ئه‌لحه‌یان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ش���اره‌كه‌یان ده‌گوزه‌رێ���ت ك ‌ه له‌مباره‌یه‌وه‌ چه‌ندینجار نوس���راو ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی عێ���راق تا ئه‌و‬ ‫ی ك���ردووه‌ بۆ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی دیمۆگرافییه‌‌و هۆكاره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫گۆڕین ‌‬ ‫ی كڕی���ن‌و تاپۆكردنان���ه‌ رابگرێت‪" ،‬به‌اڵم‬ ‫ی وه‌قف ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ دیوان ‌‬ ‫ی دیمەنێکی شاری سامەڕا‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت له‌سۆنگه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی به‌هۆ ‌‬ ‫ی خه‌یاڵ���ی‌ زه‌و ‌‬ ‫ش���یع ‌ه به‌پاره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫‌"‪.‬‬ ‫ه‬ ‫‌نگ‬ ‫ه‬ ‫بێد‬ ‫‌كات‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌فت���ار‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫تایفیی���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫پیرۆز‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێگ‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ مزگه‌وت‌و‬ ‫ی دیوانه‌كه‌یان مه‌س���ه‌له‌یه‌ ته‌نها یاساییه‌‌و ئه‌و مه‌زار‌و‬ ‫بكرێت"‪ .‬له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌م ده‌نگۆیانه‌ش���دا ده‌گێڕێت���ه‌و‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ناو‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ك‬ ‫عێ���راق‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫س���ونن‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫موفت‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫هۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ت‬ ‫ه‬ ‫بو‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫س���ونن ‌ه ده‌كڕێت‪ ،‬ئ‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وقاف ‌‬ ‫ی پێگان���ه‌ش ه��� ‌‬ ‫ی چه‌ند مه‌زارێك ‌‬ ‫ی موڵكایه‌ت ‌‬ ‫ی وه‌قفی‌ شیعی‌ ساڵح ویستویه‌ت ‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ دیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پێش���هاتان‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌لعانیی���‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫رافی���ع‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫رێب‬ ‫‌‌و‬ ‫‌ركرده‬ ‫توڕه‌كردن���ی‌ س���ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ش���ی‌ ه ‌‬ ‫ی هه‌ڵوه‌ش���اوه‌ن‌و به‌هۆ ‌‬ ‫ی جه‌غت ل���ه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه شیعه‌ س���اغ بكاته‌و‌ه له‌سامه‌ڕا به‌پێ ‌‬ ‫ئه‌لحه‌ی���ده‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ب���‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌س���تێت‬ ‫ه‬ ‫‌ب‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌ڕا‬ ‫ه‬ ‫س���ام‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫هۆی‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫داوكارن‬ ‫سوننه‌ له‌شاره‌كه‌‌و‬ ‫ی شیعه‌و‌ه‬ ‫ی ئال‌و به‌یتن له‌وه‌قف ‌‬ ‫ی رۆڵه‌كان ‌‬ ‫ی ‪‌ 2005‬‬ ‫ی ژمار‌ه ‪ 19‬ساڵ ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫"با یاس���ا ناوبژیوان‌و یه‌كالكه‌ره‌وه‌بێت یاسا ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫"ئێم‬ ‫‌ڵێت‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫‌دا‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫روو‬ ‫‌ركوكدا‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ش���ار‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌ویی‬ ‫ه‬ ‫‌ز‬ ‫مامه‌ڵه‌ك���ردن به‬ ‫ی شیع ‌ه‬ ‫ی وه‌قف ‌‬ ‫ی نوێن���ه‌ران‪ ،‬به‌اڵم به‌رانبه‌ر نزیكترن‌و موڵكی‌ دیوان ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی ئه‌وقاف ‌‬ ‫ی دیوان ‌‬ ‫له‌نێوانمان"‪ .‬وته‌بێژ ‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫تایف‬ ‫‌هیچ‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫س���ت‬ ‫‌ین‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دژ‬ ‫رابگیرێت‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌م حاڵه‌ت ‌ه پێیان قب���وڵ ناكرێ���ت‌و ده‌ڵێت "ئه‌م نین"‪.‬‬ ‫ش���یعه‌كانیش هۆكار ‌‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫كوڕه‌زاكه‌ ‌ی‬ ‫سه‌دام به‌یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ڵبژێردرا‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ عێراق‬ ‫خۆی‌‌و باوك‌و باپیری‌ له‌ژیاندا نه‌ماون‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌شی‌ له‌عێراقدا ناژین‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردنی‌ به‌ناسراوترین الوی‌ سه‌ده‌ی‌‬ ‫بیسته‌م ناوی‌ هاته‌وه‌ ناو هه‌واڵه‌كانی‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ نیویۆرك تایم���زی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‬ ‫مس���ته‌فای‌ ك���وڕی‌ قوس���ه‌ی‌ س���ه‌دام‬ ‫حس���ێنی‌ به‌دیارترین‌و ناس���راوترین الوی‌‬ ‫س���ه‌ده‌ی‌ بیسته‌م دیاریكرد‪ .‬هۆكاری‌ ئه‌م‬ ‫ده‌ستنیش���انكردنه‌ش به‌قسه‌ی‌ نیویۆرك‬ ‫تایم���ز ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ "ئ���ه‌و ئازایه‌تییه‌‬ ‫ب���ێ وێنه‌ی���ه‌ی‌ ك���ه‌ له‌به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫دوژمنه‌كانیدا" پیش���انی‌ داوه‌ ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫له‌ڤیلالیه‌ك���ی‌ ش���اری‌ موس���ڵدا له‌گه‌ڵ‌‬ ‫باوك���ی‌‌و ع���وده‌ی‌ مامی���دا له‌الی���ه‌ن‬ ‫یه‌كه‌یه‌كی‌ شه‌ڕكه‌ری‌ سوپای‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌‬ ‫گه‌مارۆدران‌و "له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ ئه‌م یه‌كه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌ش���دا مسته‌فا ‪ 13‬س���ه‌ربازی‌‬ ‫قه‌ناس به‌ده‌س���تی‌ ئه‌مه‌ریكای‌ كوشت"‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌كه‌ كه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌كاریگه‌رترین‌و‬ ‫پڕ خوێنه‌رترین میدیاكانی‌ ئه‌مه‌ریكا باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات ئازایه‌تییه‌كه‌ی‌ كوڕه‌زاكه‌ی‌‬ ‫س���ه‌دام له‌ناو ه���او ته‌مه‌نه‌كان���ی‌ خۆیدا‬ ‫بێ وێنه‌یه‌‌و هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌و ته‌مه‌نی‌ ‪14‬‬ ‫سااڵن بوه‌‪ ،‬كه‌چی‌ تا دوا دڵۆپه‌ی‌ خوێنی‌‬ ‫جه‌ن���گاوه‌‌و م���اوه‌ی‌ ‪ 6‬كاتژمێر جه‌نگاوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كه‌یه‌كی‌ س���ه‌ربازیی‌ كه‌ هه‌موو‬ ‫جۆره‌ رۆكێتێكی‌ پێشكه‌وتوویان پێ بووه‌‪.‬‬ ‫رۆبه‌رت فیسك كه‌ نوسه‌رێكی‌ به‌ریتانییه‌‌و‬ ‫ش���اره‌زای‌ دۆخ���ی‌ عێراق���ه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 400‬س���ه‌ربازی‌ دڕی‌ فیرقه‌ی‌ ‪101‬ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا گه‌مارۆی‌ ئ���ه‌و خانوه‌یان داوه‌‬ ‫كه‌ مس���ته‌فا‌و باوكی‌‌و مام���ه‌ی‌ تێدابووه‌‬ ‫له‌موس���ڵ‪ ،‬له‌پ���اش كوژرانی‌ قوس���ه‌ی‌‌و‬ ‫عوده‌ی‌‪ ،‬مس���ته‌فا نه‌ك���وژرا‌و به‌زیندویی‬ ‫مای���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌م كوڕه‌ ‪ 14‬س���ااڵنه‌‬ ‫خۆی‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌ ن���ه‌دا‌و به‌رگری‌ كرد‬ ‫هه‌تا كوژرا‪ .‬فیس���ك ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر ئێمه‌‬ ‫له‌به‌ریتانی���ا كه‌س���ێكی‌ وه‌هامان هه‌بوایه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ له‌هه‌موو ش���ارێكی‌ ئ���ه‌م واڵته‌دا‬ ‫په‌یكه‌رمان بۆ دروست ده‌كردن‌و چیرۆك‌و‬ ‫به‌سه‌رهاته‌كه‌یمان ده‌خسته‌ ناو پرۆگرامی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ منااڵنیش بیزانن‌و‬ ‫ئاگاداربن ل���ه‌وه‌ی‌ كه‌ ئازایه‌تی‌‌و پیاوه‌تی‌‬ ‫چۆن چۆنی‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫دیاریكردنی‌ مسته‌فا به‌ئازاترین الوی‌ سه‌ده‌‬ ‫هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ لێدوانێك���ی‌ رۆژنامه‌وانی‌‬ ‫ره‌غدی‌ كچی‌ س���ه‌دام حس���ێن له‌باره‌ی‌‬ ‫گه‌ڕانی‌ به‌دوای‌ خانه‌یه‌كی‌ باڵوكردنه‌وه‌دا‬ ‫ك���ه‌ یاداش���ته‌كانی‌ س���ه‌دام حس���ێنی‌‬ ‫باوكی‌ ب�ڵ�او بكاته‌وه‌‪ .‬ره‌غ���د‪ ،‬له‌ڕێگای‌‬ ‫پارێزه‌ره‌كه‌ی���ه‌وه‌ (هه‌یس���ه‌م نه‌بی���ل)‬ ‫باس���ی‌ له‌وه‌كردوه‌ به‌دوای‌ كۆمپانیایه‌كی‌‬ ‫جیهانی‌ چاپ‌و باڵوكردن���ه‌وه‌دا ده‌گه‌ڕێت‬ ‫كه‌ ده‌س���تنوس‌و یاداش���ته‌كانی‌ سه‌دام‬ ‫باڵو بكاته‌وه‌‪ .‬ئه‌م یاداش���ته‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫پێشوتر‌و له‌س���ێداره‌دراوی‌ سه‌دام به‌الی‌‬ ‫زۆر ناوه‌ندێكه‌وه‌ گرنگ‌و جێگه‌ی‌ بایه‌خه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ چه‌نده‌ه���ا نهێنی‌‌و وێس���تگه‌ی‌‬ ‫ناڕۆش���ن ه���ه‌ن له‌جه‌نگ���ی‌ عێ���راق كه‌‬ ‫جگ���ه‌ له‌گێڕان���ه‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ (الیه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوو) هی���چ زانی���اری‌‌و رایه‌كی‌‬ ‫به‌رانبه‌ر نیی���ه‌ له‌تۆماركردنیان له‌وانه‌ش‬ ‫به‌سه‌رهاتی‌ مس���ته‌فا‌و دوو كوڕه‌كه‌یتری‌‬ ‫س���ه‌دام‌و چۆنییه‌ت���ی‌ گرتن���ی‌ س���ه‌دام‬ ‫له‌چاڵه‌ك ‌هی‌ تكریت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگه‌ی‌ پرسیاره‌ نازانرێت ئایا ئه‌م‬ ‫یاداشتانه‌ی‌ س���ه‌دام ته‌نها هی‌ سه‌رده‌می‌‬ ‫جه‌نگی‌ ‪‌2003‬و رووداوه‌كانی‌ ئه‌مس���اڵه‌یه‌‬ ‫ی���ان گێڕان���ه‌و‌هی‌ ورده‌كاریی‌ ‪ 24‬س���اڵ‬ ‫له‌حوكمڕانی‌ ناوبراو‪ .‬جگه‌ له‌م یاداشته‌ی‌‬ ‫ره‌غ���د كه‌ ئێس���تا خۆی‌‌و خوش���كه‌كه‌ی‌‬ ‫(ره‌نا) له‌گ���ه‌ڵ مناڵه‌كانیدا له‌میوانداریی‌‬ ‫پادش���ای‌ ئوردندا ده‌ژین‌و بڕیار وایه‌ هیچ‬ ‫چاالكییه‌ك ئه‌نجام نه‌ده‌ن كه‌ ببێته‌ زیان‬ ‫بۆ ئاس���ایش‌و ئۆقره‌یی‌ عێراق‪ .‬جگه‌ له‌م‬ ‫یاداشته‌ی‌ ره‌غد‪ ،‬پێشتریش خه‌لیل دلێمی‌‬ ‫پارێ���زه‌ری‌ تایبه‌ت���ی‌ س���ه‌دام كتێبێكی‌‬ ‫باڵوكرده‌وه‌ له‌باره‌ی‌ گرتن‌و ره‌وش���ی‌ ناو‬ ‫زیندانی‌ س���ه‌دام‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌زۆر الیه‌نه‌وه‌‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ ئه‌وه‌ ل���ه‌م كتێبه‌ گیرا كه‌ زیاتر‬ ‫مرازی‌ بازرگانیكردنی‌ له‌پش���ته‌‌و ناچێت‬ ‫به‌ده‌وری‌ راس���تیدا‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ش سه‌رنج‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ ده‌سكه‌وتنی‌ زانیاری‌ دروست‬ ‫ئاراسته‌ی‌ به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌ ره‌غد ده‌كات‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪aburi.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫ئابووری‬

‫ئەم الپەڕەیە بە سپۆنسەری ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی چاپ‌و باڵودەکرێتەوە‬

‫له‌‪‌ %31‬ی بودجه‌ ‌ی وه‌به‌رهێنان ته‌نها ‪%15‬ی‌ خه‌رج كراوه‌‬

‫به‌پێی‌ بودجه‌ی‌ پترۆ دۆالر بێت هه‌رێم مانگانه‌ ‪ 10‬ملیۆن به‌رمیل نه‌وتی‌ هه‌نارده‌ كردووه‌‬

‫خه‌مڵێن����راوه‌‪ ،‬ئ����ه‌و وت����ی‌ "ك����ۆی‌ ئه‌و‬ ‫دوو داهات����ه‌ ك����ه‌ ده‌كات����ه‌ ‪ 876‬ملیار‬ ‫دینار‪ ،‬به‌اڵم ته‌نه����ا ‪ 472‬ملیار دیناری‌‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ پێش����نیاركراودا دیاره‌‪404 ،‬‬ ‫ملیار دیناره‌كه‌ی‌ ت����ر نازانین له‌كوێیه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌به‌ش����ه‌ بودجه‌ی‌ پێش����نیاركراوی‌‬ ‫ئه‌مس����اڵدا بڕه‌ پاره‌ی����ه‌ك كه‌ ‪ 120‬ملیار‬ ‫دین����اره‌‪ ،‬وه‌ك داهاتی‌ پترۆ دۆالر دیاری‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر ئه‌و ‪ 120‬ملی����ار دیناره‌‬ ‫دابه‌شی‌ هه‌ر ‪ 12‬مانگه‌كه‌ی‌ ساڵ بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا له‌مانگێكدا ده‌كاته‌ ‪ 10‬ملیار دینار‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌و ب����ڕه‌ پاره‌یه‌ش بكرێته‌ دۆالر‬ ‫ده‌كات نزیك����ه‌ی‌ ‪ 10‬ملی����ۆن دۆالر‪ ،‬به‌و‬ ‫پێیه‌ش كه‌ بڕه‌ پاره‌ی‌ پترۆ دۆالر بۆ هه‌ر‬ ‫به‌رمیلێك ن����ه‌وت ‪ 1‬دۆالر دیاری‌ كراوه‌‪،‬‬ ‫واته‌ هه‌رێ����م ‪ 10‬ملی����ۆن به‌رمیل نه‌وت‬ ‫له‌مانگێكدا ده‌فرۆشێ‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بۆته‌ جێی‌‬ ‫س����ه‌رنجی‌ ئه‌م په‌رله‌مانتاره‌‌و به‌ش����ێك‬ ‫له‌هاوڕێكانیش����ی‌ له‌په‌رله‌م����ان‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ پێشنیاركراودا به‌هیچ جۆرێك‬ ‫ب����اس له‌وه‌ نه‌كراوه‌ كه‌ ئ����ه‌و ‪ 10‬ملیۆن‬ ‫به‌رمیل نه‌وته‌ به‌كێ‌‌و چه‌ند فرۆش����راوه‌‬ ‫وه‌ك سه‌میر وتی‌ "پاره‌كه‌ی‌ نادیاره‌"‪.‬‬

‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫"به‌شه‌ بودجه‌ی‌ وه‌به‌رهێنانی‌‬ ‫ساڵی‌ رابردووی‌ هه‌رێم‪ ،‬كه‌ ‪‌ %31‬‬ ‫ی‬ ‫بودجه‌ی‌ گشتی‌ بوو‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪%15‬ی‌‬ ‫خه‌رجكراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ زانیاریه‌كانی‌ په‌رله‌مانتاری‌ هه‌رێم‬ ‫سه‌میری‌ سه‌لیمه‌‪ .‬ناوبراو ئه‌و حاڵه‌ته‌‬ ‫به‌فێڵكردن له‌هاوواڵتیان ناو ده‌بات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "له‌كاتێكدا ده‌وترا ‪ %30‬بودجه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم بۆ بواری‌ وه‌به‌رهێنانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫‪%15‬ی‌ خه‌رجكراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش فێڵێكه‌‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ كوردستان كراوه‌‪ ،‬پێشبینی‌‬ ‫ده‌كه‌م ئه‌مساڵیش به‌و جۆره‌بێت"‪.‬‬ ‫كه‌می‌ بودجه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان‌و‬ ‫ئابورییه‌كی‌ الواز‬ ‫به‌بۆچونی‌ ش����اره‌زایانی‌ بواری‌ ئابوری‌‪،‬‬ ‫هه‌ر حكومه‌تێك زۆرینه‌ی‌ به‌شه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫واڵته‌كه‌ی‌ بۆ بواری‌ وه‌به‌رهێنان ته‌رخان‬ ‫بكات‪ ،‬ئ����ه‌وا ئ����ه‌و واڵت����ه‌ ئابورییه‌كی‌‬ ‫گه‌ش����ه‌كردوو س����ه‌قامگیری‌ ده‌بێ����ت‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‪ ،‬ته‌رخانكردنی‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫به‌شه‌ بودجه‌ی‌ واڵت‪ ،‬بۆ بواری‌ به‌كاربردن‬ ‫(تش����غیلی)‪ ،‬ك����ه‌ خ����ۆی‌ له‌(موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ران‌و خه‌رج����ی‌ داموده‌زگاكانی‌‬ ‫حكومه‌ت����دا) ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬ئابوری‌ وه‌اڵت‬ ‫به‌ره‌و الوازی‌‌و ناس����ه‌قامگیریی‌ ده‌بات‪.‬‬ ‫له‌س����ااڵنی‌ رابردوودا‌و له‌عێراق‌و هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانیشدا زۆرینه‌ی‌ به‌شه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫ته‌رخانكراو‪ ،‬بۆ بواری‌ كارپێكردن بووه‌‬ ‫نه‌ك وه‌به‌رهێنان‪ .‬به‌پێی‌ وته‌ی‌ ئه‌ندامێكی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ دارایی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان‬ ‫(سه‌میر سه‌لیم)‪ ،‬به‌شه‌ بودجه‌ی‌ بواری‌‬ ‫وه‌به‌رهێنان ساڵی‌ رابردوو كه‌ ‪ 4‬ترلیۆن‌و‬ ‫‪ 700‬هه‌زار دینار بووه‌‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪ 2‬ترلیۆن‌و‬ ‫‪ 229‬ملی����ار دین����اری‌ خ����ه‌رج نه‌كراوه‌‌و‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬واته‌ ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ خه‌رجكراوه‌‬ ‫‪%15‬ی‌ كۆی‌ گش����تی‌ بودجه‌ بووه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫‪ %31‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ س����اڵی‌ رابردوو باسی‌‬ ‫لێوه‌ ده‌كرا‪ .‬به‌ب����ڕوای‌ ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌‬ ‫ئه‌مه‌ش جگه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ "زیان به‌ ئابوری‌‬ ‫هه‌رێ����م ده‌گه‌یه‌ن����ێ‌‪ ،‬فێڵكردنێكیش����ه‌‬ ‫له‌هاوواڵتی����ان"‪ .‬ئ����ه‌‌و په‌رله‌مانتاره‌ له‌و‬ ‫بڕوایه‌دایه‌ ئه‌مساڵیش به‌هه‌مان شێوه‌ی‌‬ ‫س����اڵی‌ رابردوو‪ ،‬ناتوانرێ‌ ته‌واوی‌ به‌شه‌‬ ‫بودج����ه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان خ����ه‌رج بكرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ وه‌ك ئ����ه‌و ده‌ڵێت "وه‌زاره‌ته‌كان‬ ‫توانای‌ خه‌رجكردنی‌ ئه‌و پاره‌یه‌یان نییه‌‬ ‫بۆ بواری‌ وه‌به‌رهێنان"‪.‬‬ ‫نیوه‌ی‌ بودجه‌ بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌موكورتی‌ بووه‌‬

‫له‌بودجه‌دا چاوبه‌ستی‌‌و‬ ‫فێڵ له‌خه‌ڵك ‌ی كراوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مساڵیش ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‬ ‫دووباره‌بونه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ س����اڵی‌ رابردوو پێش����نیاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ش كرا كه‌ پاره‌ی‌ به‌ش����ه‌ بودجه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌به‌رهێنان بخرێته‌ س����ندوقێكه‌وه‌و بۆ‬ ‫هیچ پێداویس����تیه‌كیتر خ����ه‌رج نه‌كرێت‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم وه‌ك س����ه‌میر س����ه‌لیم ده‌ڵێ����ت‬ ‫"‪ %47‬به‌ش����ه‌ بودج����ه‌ی‌ وه‌به‌رهێنانی‌‬ ‫س����اڵی‌ پێش����وو‪ ،‬ب����ۆ پڕكردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌موكوڕییه‌كان����ی‌ بودجه‌ ب����ووه‌" هه‌ر‬ ‫بۆیه‌ ئه‌م په‌رله‌مانتاره‌ پێش����نیاری‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ ئه‌مس����اڵ پاره‌ی‌ به‌ش����ه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ وه‌به‌رهێنان بخرێته‌ سندوقێكی‌‬ ‫تایبه‌تییه‌وه‌‌و جگه‌ له‌بواری‌ وه‌به‌رهێنان‬ ‫بۆ هیچ پێداویستییه‌كیتر خه‌رج نه‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر پاره‌كه‌ لێش����ی‌ مایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وا بۆ س����اڵێكی‌ ت����ر بخرێته‌وه‌ هه‌مان‬ ‫س����ندوق‪ ،‬به‌م جۆره‌ش رێگریی‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫دروست ده‌بێت كه‌ پاره‌ی‌ وه‌به‌رهێنان بۆ‬ ‫پێداویستی‌ تر خه‌رج بكرێت"‪.‬‬ ‫‪ 200‬ملیار دینار بۆ حیزب‌و‬ ‫رێكخراوه‌كان‬ ‫ئه‌مس����اڵیش له‌بودجه‌ی‌ پێشنیاركراوی‌‬ ‫هه‌رێم����دا ‪ 200‬ملیار دین����ار بۆ حیزب‌و لەگەڵ بونی بودجەو داهاتێکی زۆر هێشتا‬ ‫رێكخراوه‌كان����ی‌ كومه‌ڵ����گای‌ مه‌ده‌ن����ی‌‬ ‫دیاری����ی‌ كراوه‌‪ ،‬هه‌ر به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ ئه‌و به‌ش����ه‌‬ ‫له‌بودجه‌‪ ،‬بۆ هه‌ردوو حیزبی‌ ده‌سه‌اڵتدار‌و‬ ‫رێكخراوه‌ نزیكه‌كانیان ده‌ڕوات‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌پێی‌ یاسایه‌كی‌ دیاركراو خه‌رج ناكرێت‪ ،‬خه‌رجكراوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك وه‌زاره‌ته‌كانی‌‬ ‫چونك����ه‌ وه‌ك س����ه‌میر باس����ی‌ ده‌كات كاره‌با‌و ناوخۆ‌و ته‌ندروستی‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫تائێستا یاس����ای‌ (مینحه‌)ی‌ حیزبه‌كان سه‌میر س����ه‌لیم ده‌یخاته‌ روو ئه‌و داهاته‌‬ ‫په‌سه‌ند نه‌كراوه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی‌ وه‌ك ئه‌و نه‌چۆته‌ حس����اباتی‌ داهات����ی‌ هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی‌ "زۆر هه‌وڵماندا كه‌ ئه‌وه‌ به‌یاسایه‌ك ئه‌مه‌ش وه‌ك ئه‌و وتی‌ "كه‌موكوڕییه‌كه‌‌و‬ ‫رێكبخرێت‪ ،‬به‌اڵم تائێس����تا رێككه‌وتنێك ده‌بێ����ت نه‌هێڵین ئه‌مس����اڵ تێپه‌ڕێنرێ‌‪،‬‬ ‫نه‌كراوه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ چ شتێك بكرێته‌ ده‌بێت هه‌موو ئ����ه‌و داهاتانه‌ بخرێته‌ ناو‬ ‫داهاتی‌ گشتی‌ هه‌رێمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫پێوه‌ر بۆ پێدانی‌ پاره‌ به‌حیزبه‌كان"‪.‬‬ ‫كه‌موكورت����ی‌ بودج����ه‌ له‌داهات����ی‌‬ ‫به‌پێی‌ پترۆ دۆالر ‪ 10‬ملیۆن‬ ‫له‌س����ااڵنی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كاندای����ه‌‪،‬‬ ‫به‌رمیل نه‌وت فرۆشراو‌ه‬ ‫راب����ردوودا هه‌ن����دێ‌ له‌وه‌زاره‌ت����ه‌كان‬ ‫به‌ش����ێك له‌داهاته‌كه‌ی����ان ب����ۆ خۆیان داهاتی‌ خاڵه‌ گومرگی����ه‌كان له‌ڕابردوودا‬

‫ژیانی هاواڵتیانی هەژار وەک خۆیەتی‬

‫به‌بێ بوون ‌ی یاسا ‪ 200‬ملیارد دینار‬ ‫بۆ حیزب‌و رێكخراوه‌كان ده‌ڕوات‬

‫ئاڵتونیش نرخ ‌ی دابه‌ز ‌ی‬

‫هه‌میش����ه‌ ناڕۆش����نییه‌كی‌ تێداب����ووه‌‪،‬‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ پێش����نیاركراوی‌ ئه‌مساڵیشدا‬ ‫وه‌ك س����ه‌میر ئام����اژه‌ی‌ پێ����دات‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ناڕونییه‌ دووباره‌ بۆته‌وه‌‪ .‬خاڵه‌ گومرگیه‌‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كانی‌ هه‌رێم بریتین له‌(ئیبراهیم‬ ‫خه‌لی����ل‪ ،‬حاج����ی‌ هۆمه‌ران‪ ،‬باش����ماخ‌و‬ ‫ه����ه‌ر دوو فڕۆكه‌خانه‌ك����ه‌ی‌ هه‌ولێ����ر‌و‬ ‫سلێمانی‌)‪ .‬سه‌میر ئه‌وه‌ رونده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫داهات����ی‌ خه‌مڵێنراوی‌ خاڵه‌ گومرگیه‌كان‬ ‫له‌بودجه‌ی‌ پێش����نیاركراودا به‌‪ 400‬ملیار‬ ‫دین����ار دیاریك����راوه‌‪ ،‬ه����اوكات داهاتی‌‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كانی����ش ب����ه‌ ‪ 476‬ملیار دینار‬

‫ورده‌كاریی‌ گرێبه‌سته‌ نه‌وتیه‌كان‬ ‫مه‌س����ه‌له‌ی‌ ورده‌كاری����ی‌ گرێبه‌س����ت ‌ه‬ ‫نه‌وتیه‌كان����ی‌ هه‌رێ����م تائێس����تا له‌الی‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران ب����ه‌ نادیاریی‌ ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ه����ه‌ر بۆیه‌ ل����ه‌دوا س����ه‌ردانی‌ م����اوه‌ی‌‬ ‫رابردوی‌ س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و به‌ش����ێك‬ ‫له‌وه‌زیره‌كان بۆ په‌رله‌م����ان‪ ،‬باس له‌وه‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ك����ه‌ له‌ماوه‌یه‌كی‌ نزیكدا وه‌زیری‌‬ ‫سامانه‌ سروشتیه‌كان ورده‌كاریی‌ له‌سه‌ر‬ ‫گرێبه‌سته‌ نه‌وتیه‌كانی‌ هه‌رێم بۆ سه‌رۆكی‌‬ ‫فراكس����ۆنه‌كانی‌ په‌رله‌م����ان باس بكات‬ ‫وه‌ك سه‌میر وتی‌ "س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫ئاماده‌ی����ی‌ ده‌رب����ڕی‌ له‌نزیكترین كاتدا‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كان دانیشن‌و‬ ‫ورده‌كاریی‌ گرێبه‌س����ته‌ نه‌وتیه‌كانیان بۆ‬ ‫بخه‌نه‌ روو"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ قانونی‌ ن����ه‌وت‌و غ����ازی‌ هه‌رێم‬ ‫گرێبه‌س����ته‌ نه‌وتیه‌كان‌و ورده‌كاریه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌‪ ،‬له‌الی����ه‌ن لیژنه‌یه‌كی‌ بااڵوه‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ پێی‌ ده‌وترێ‌‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ وزه‌‪ ،‬لیژنه‌ك����ه‌ش پێكهات����ووه‌‬ ‫له‌ه����ه‌ر ی����ه‌ك له‌س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌‌و ه����ه‌ر دوو وه‌زیری‌ دارایی‌‌و‬ ‫سامانه‌ سروشتیه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌م په‌رله‌مانتاره‌ی‌ فراكسۆنی‌ یه‌كگرتوو‬ ‫هیواخ����وازه‌ هاوڕێكان����ی‌ له‌په‌رله‌م����ان‪،‬‬ ‫له‌بارودۆخه‌ك����ه‌ی‌ تێبگ����ه‌ن‌و نه‌هێڵ����ن‬ ‫بودجه‌ی‌ ئه‌مساڵی‌ هه‌رێم به‌ كه‌موكوڕیه‌وه‌‬ ‫تێپه‌ڕێ‌‪.‬‬

‫"له‌ئێستادا فرۆشی‌ ئاڵتون كه‌م بوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫نرخه‌كه‌شی‌ له‌چاو پاردا زۆر دابه‌زیوه‌"‬ ‫ ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ ئابوری‬

‫‌‬ ‫له‌هه‌فته‌ی‌ رابروودا نرخی‌ ئاڵتون‬ ‫دابه‌زینی‌ به‌رچاوی‌ به‌خۆیه‌وه‌ بینی‌‪،‬‬ ‫به‌ جۆرێك هه‌ر مسقاڵێك له‌م كانزایه‌‬ ‫‪ 5‬دۆالرێك نرخی‌ دابه‌زی‪ ،‬واته‌ هه‌ر‬ ‫كیلۆیه‌ك ئاڵتون ‪ 1000‬دۆالر نرخی‌‬ ‫داشكا‪ ،‬ئه‌مه‌ش وه‌ك زه‌ڕه‌نگه‌ره‌كان‬ ‫باسی‌ ده‌كه‌ن بێ‌ بازاڕیی‌و له‌ده‌ستدانی‌‬ ‫متمانه‌ی‌ به‌زێڕ به‌دوای‌ خۆیدا هێناوه‌‪.‬‬ ‫دابه‌زین����ی‌ نرخ����ی‌ ئاڵت����ون وه‌ك‬ ‫زه‌ڕه‌نگ����ه‌ره‌كان جه‌خت����ی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬په‌یوه‌س����ته‌ ب����ه‌ بازاڕه‌كانی‌‬ ‫جیهان����ه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك بازاڕی‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫به‌رزتری����ن نرخ����ی‌ ئاڵتونی����ش وه‌ك‬ ‫خاوه‌ن����ی‌ زه‌ڕه‌نگه‌ره‌ رازی����ار له‌بازاڕی‌‬ ‫خه‌ف����اف‪ ،‬مه‌حم����ود محه‌مه‌د باس����ی‌‬ ‫ده‌كات مانگه‌كان����ی‌ ‪ 9‬تا ‪11‬ی‌ س����اڵی‌‬ ‫رابردوو بووه‌‪ ،‬له‌م چه‌ند مانگه‌ی‌ ساڵی‌‬ ‫پێش����ودا نرخی‌ هه‌ر مسقاڵێك ئاڵتونی‌‬ ‫عه‌یاره‌ ‪ 21‬به‌بێ‌ حه‌قده‌ست چۆته‌ ‪300‬‬ ‫دۆالر‪ ،‬واته‌ نرخی‌ هه‌ر كیلۆیه‌ك ئاڵتون‬ ‫گه‌یش����تۆته‌ ‪ 60‬ه����ه‌زار دۆالر‪ .‬به‌بڕوای‌‬ ‫مه‌حمودی‌ زه‌ڕه‌نگه‌ر به‌رزیی‌ نرخی‌ ئه‌و‬ ‫كاته‌ زیاتر په‌یوه‌ندیی‌ به‌ شۆڕش����ه‌كانی‌‬ ‫به‌ه����اری‌ عه‌ره‌ب����ی‌‌و ش����ێواوی‌ ب����اری‌‬ ‫ئه‌منی‌‌و سیاس����ی‌ ئه‌و كاته‌ی‌ جیهانه‌وه‌‬

‫هه‌بوه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌و وتی‌ "له‌هه‌موو دنیادا‬ ‫كاتێك ب����اری‌ سیاس����ی‌ ناجێگیر بێت‬ ‫خه‌ڵكی‌ په‌نا ده‌باته‌ به‌ كڕینی‌ ئاڵتون‪،‬‬ ‫به‌وه‌ش نرخی‌ ب����ه‌رز ده‌بێته‌وه‌"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ئێستادا كه‌ به‌بڕوای‌ ئه‌و جیهان شێوه‌‬ ‫جێگیربونێك����ی‌ سیاس����ی‌ ب����ه‌ خۆیه‌وه‌‬ ‫دیوه‌‪ ،‬نرخی‌ مسقاڵێك ئاڵتونی‌ عه‌یاره‌‬ ‫‪ 21‬له‌بازاڕه‌كان����ی‌ كوردس����تاندا به‌ب����ێ‌‬ ‫حه‌قده‌س����ت‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪ 215‬دۆالره‌‪ ،‬واته‌‬ ‫كیلۆیه‌ك ئاڵتون ب����ه‌‪ 43‬هه‌زار دۆالره‌‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ش به‌به‌راورد به‌س����اڵی‌ پێش����وو‬ ‫نرخه‌كه‌ی‌ زۆر ش����كاوه‌‪ ،‬چونكه‌ ساڵی‌‬ ‫پێش����وو نرخی‌ كیلۆیه‌ك ت����ا ‪ 60‬هه‌زار‬ ‫دۆالر چوه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك ئه‌و زه‌ڕه‌نگه‌ره‌ ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات‪ ،‬زەڕەنگەرێک لەکاتی کارکردن لەناو دووکانەکەیدا فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سەراوی‬ ‫له‌ئێس����تادا بازاڕی‌ فرۆشی‌ ئاڵتون زۆر جگ����ه‌ له‌زه‌ڕه‌نگ����ه‌ره‌كان پێده‌چێ����ت یان زیوه‌‪ .‬ئه‌و وت����ی‌ "ئاڵتونی‌ ئێرانی‌‌و كردۆته‌وه‌"‪ .‬به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئه‌م زیو‬ ‫كه‌م ب����ووه‌ وه‌ك ئه‌و وتی‌ "له‌ئێس����تادا كه‌متری����ن كه‌س ش����اره‌زایی‌ له‌چۆنێتی‌ ئیتاڵ����ی‌ زیوی‌ تێك����ه‌ڵ ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم فرۆشه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ ئه‌و زیوەی‌‬ ‫له‌كورستاندا هه‌یه‌‪ ،‬سێ‌ جۆره‌ توركی‌‌و‬ ‫بازاڕ تاڕاده‌یه‌ك وه‌ستاوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كاتی‌ دانان����ی‌ پێوان����ه‌ی‌ عه‌یار‌ه ب����ۆ ئاڵتون عێراقی‌ زیاتر مسی‌ تێكه‌ڵ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی زه‌ڕه‌نگه‌ر ئه‌و كاتان����ه‌ی‌ نرخی‌ ئاڵتون به‌رزببێته‌‪ ،‬تایله‌ندی‌‌و ئیتاڵی‌‪ ،‬باشترین جۆریشیان‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌ی‌ زۆر یاخود شكانی‌ زۆر ئه‌و هه‌بێ����ت‪ ،‬وه‌ك مه‌حم����ود ‌‬ ‫كاتانه‌ بازاڕ جوڵه‌ی‌ تێده‌كه‌وێت‌و كڕین‌و باسی‌ ده‌كات‪ ،‬عه‌یاری‌ ‪ 24‬وات ‌ه ته‌واوی‌ به‌ش����ێك له‌خه‌ڵكی����ی‌ په‌ناده‌به‌نه‌ به‌ر ئیتاڵییه‌‪.‬‬ ‫فرۆشتن زۆر ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ی تری‌ كڕین����ی‌ زیو‪ .‬زیو ف����رۆش هیوا ره‌حیم هیوا باس����ی‌ له‌وه‌ش كرد‪ ،‬ك����ه‌ نرخی‌‬ ‫ئاڵتون����ه‌‌و هیچ ج����ۆره‌ ماده‌یه‌ك ‌‬ ‫جگه‌ له‌ئه‌مس����اڵ‪ ،‬س����اڵ له‌دوای‌ ساڵ تێكه‌اڵ‌و نه‌ك����راوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم عه‌یاره‌كانی‌ خاوه‌نی‌ پێش����ه‌نگای‌ هێلی����ن له‌بازاڕی‌ زی����و به‌ب����ه‌راورد به‌س����اڵی‌ پێش����وو‬ ‫نرخی‌ ئاڵتون به‌ره‌‌و به‌رزبونه‌وه‌ چووه‌‪ ،‬تر له‌گ����ه‌ڵ ئاڵتونه‌كه‌ م����س یان زیوی‌ خه‌فاف‪ ،‬ئه‌و وته‌یه‌ پشتڕاست ده‌كاته‌وه‌‌و به‌رزبونه‌وه‌یه‌ك����ی‌ به‌خۆیه‌وه‌ دیوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مه‌حم����ود كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 20‬س����اڵه‌ كاری‌ به‌ڕێژه‌یه‌ك تێكه‌ڵ ده‌كرێ����ت‪ ،‬به‌نمونه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا هه‌ركاتێك نرخی‌ ئاڵتون وتی‌ "مس����قاڵێك زی����وی‌ توركی‌ به‌ ‪10‬‬ ‫زه‌ڕه‌نگ����ه‌ری‌ ده‌كات‪ ،‬هێم����ا ب����ۆ ئه‌وه‌ عه‌ی����اری‌ ‪ 21‬واته‌ ‪ 21‬به‌ش����ی‌ ئاڵتونه‌‌و زۆر به‌رزببێته‌وه‌ فرۆشیان زیاتر ده‌بێت‪ ،‬هه‌زار دینار بوو‪ ،‬ئێستا به‌ ‪ 15‬هه‌زاره‌‪،‬‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كاتێك ئه‌و ده‌س����تی‌ به‌و كاره‌ س����ێ‌ به‌ش����ه‌كه‌ی‌ تری‌ مس یان زیوه‌‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "ئێس����تا نرخ����ی‌ ئاڵتون كه‌ تایله‌ندی‌ به‌ ‪ 15‬هه‌زار بوو ئێستا به‌ ‪20‬‬ ‫كردوه‌ نرخی‌ كیلۆیه‌ك ئاڵتون ته‌نها ‪ 10‬به‌هه‌مان ش����ێوه‌ عه‌ی����اری‌ ‪ 18‬واته‌ ‪ 18‬شكاوه‌‪ ،‬بازاڕی‌ ئێمه‌ش زۆر كه‌م بووه‌‪ ،‬ه����ه‌زار دیناره‌‪ ،‬ئیتاڵی‌ به‌ ‪ 20‬هه‌زار بوو‬ ‫هه‌زار دۆالر بووه‌‪.‬‬ ‫به‌ش����ی‌ ئاڵتونه‌‌و ‪ 6‬به‌شه‌كه‌ی‌ تر مس دی����اره‌ خه‌ڵكیی‌ رووی����ان له‌ئاڵتونكڕین ئێستا به‌‪ 35‬هه‌زار دیناره‌"‪.‬‬

‫ره‌نگه‌ بایه‌ع ‌ی‬ ‫عێراق وه‌كو كوه‌یتی‌‬ ‫لێ بێت‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ ئاب����ووری‌ په‌رله‌مان����ی‌ عێراق‬ ‫پێش����نیازیكردوه‌ كه‌ س����ه‌ره‌تای‌ ساڵی‌‬ ‫داهاتو‌و س����ه‌رجه‌م هاوواڵتی����ان له‌بری‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ به‌شه‌ خۆراكی‌ خۆیان به‌شێوه‌ی‌‬ ‫پچ����ڕ پچ����ڕ‪ ،‬س����ه‌رجه‌م پێداویس����تییه‌‬ ‫خۆراكیی����ه‌كان له‌ن����او یه‌ك س����ندوقی‌‬ ‫داخ����راودا وه‌ربگ����رن‪" ،‬چونكه‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ به‌ش����ه‌ خۆراك به‌ش����ێوه‌ی‌‬ ‫رێكوپێك به‌خه‌ڵك بگه‌یه‌نێت"‪.‬‬ ‫پ����اش ئه‌وه‌ی‌ له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند س����اڵێكدا‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ بازرگان����ی‌ نه‌یتوان����ی‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ رێكوپێك‌و له‌كاتی‌ خۆیدا‬ ‫به‌ش����ه‌ خۆراك بگه‌یه‌نێت به‌هاوواڵتیانی‌‬ ‫عێ����راق لیژن����ه‌ی‌ ئاب����ووری‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫پێش����نیازیكردوه‌ له‌س����اڵی‌ داهات����وه‌وه‌‬ ‫ئه‌زمونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوه‌یت له‌دابه‌شكردنی‌‬ ‫به‌ش����ه‌ خۆراكی‌ بایه‌عی‌ په‌یڕه‌و بكرێت‌و‬ ‫له‌بری‌ دابه‌ش����كردنی‌ پچڕ پچڕی‌ خۆراك‬ ‫س����ه‌رجه‌میان له‌س����ندوقێكی‌ داخراودا‬ ‫كه‌پ����س بكرێ����ن‌و ئه‌م����ه‌ش له‌ڕێ����گای‌‬ ‫كۆمپانیای‌ جیهان����ی‌‌و متمانه‌ پێكراوه‌وه‌‬ ‫بكرێت‪ .‬به‌پێی‌ لێ����دوان‌و راگه‌یاندنه‌كانی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ لیژنه‌كه‌ ئه‌وه‌ی‌ بوه‌ته‌ له‌مپه‌ر‬ ‫له‌به‌رده‌م جێبه‌جێكردن����ی‌ ئه‌م پرۆژه‌یه‌‬ ‫له‌مس����اڵدا زۆری‌ ب����ڕی‌ تێچونه‌كه‌یه‌تی‌‬ ‫به‌جۆرێك ك����ه‌ بڕی‌ ‪ 1‬ترلی����ۆن دیناری‌‬ ‫تێده‌چێ����ت (‪ 800‬ملیۆن دۆالر)‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌ڕێژه‌ی‌ ‪ %70‬ئه‌ركی‌ سه‌رشانی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫بازرگانی‌ س����وك ده‌كات‌و ئه‌وكات یه‌كال‬ ‫ده‌بێت����ه‌وه‌ ب����ۆ نه‌خشه‌كێش����انی‌ بواری‌‬ ‫ئابووری‌ له‌واڵت‪.‬‬ ‫جێ����گای‌ ئاماژه‌یه‌ له‌كابینه‌ی‌ پێش����وی‌‬ ‫مالیكی‌ به‌هۆی‌ تێ����وه‌گالن له‌گه‌نده‌ڵی‌‪،‬‬ ‫وه‌زیری‌ بازرگانی‌‪ ،‬عه‌بدولفه‌الح سودانی‌‬ ‫جگه‌ له‌البردنی‌ له‌پۆس����ته‌كه‌ی‌ روبه‌ڕوی‌‬ ‫دادگا كرایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستاش چه‌ندین‬ ‫دۆسییه‌ی‌ تایبه‌ت به‌وه‌زاره‌تی‌ بازرگانی‌‬ ‫هه‌ر له‌لێكۆڵین����ه‌وه‌ی‌ دیوانی‌ چاودێری‌‬ ‫دارای����ی‌‌و ده‌س����ته‌ی‌ نه‌زاه����ه‌‌و ق����ه‌زای‌‬ ‫عێراقیدایه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌م میانه‌یه‌ش����دا لیژن����ه‌ی‌ ئابووری‌‪،‬‬ ‫پێش����نیازی‌ ب����ۆ چه‌ن����د كۆمپانیایه‌كی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌‪ ،‬به‌رازیلی‌‪ ،‬ئه‌وروپی‌‪ ،‬كۆری‌‌و‬ ‫كۆمپانیاكان����ی‌ واڵتانی‌ كه‌ن����داو كردووه‌‬ ‫ك����ه‌ ئه‌رك����ی‌ له‌س����ندوق نانی‌ به‌ش����ه‌‬ ‫خۆراك����ی‌ هاوواڵتیان����ی‌ عێ����راق بگرنه‌‬ ‫ئه‌س����تۆ‌و بڕیاره‌ له‌پ����اش تاوتوێكردنی‌‬ ‫وه‌اڵم‌و پێش����نیازه‌كانیان گونجاوتری����ن‌و‬ ‫هه‌رزانترینی����ان ل����ه‌و ب����واره‌دا دیاریی‌‬ ‫بكرێت‪ .‬‬

‫ئیمتیاز ‌ی‬ ‫كۆمپانیاكانی‌ نه‌وت‬ ‫بێ وێنه‌یه‌‬ ‫سه‌رباری‌ ئه‌و گوشارانه‌ی‌ كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ن����د‌و وه‌زاره‌ت����ی‌ ن����ه‌وت ده‌یك����ه‌ن‬ ‫ب����ۆ په‌ش����یمانكردنه‌وه‌ی‌ كۆمپانی����اكان‬ ‫له‌گرێبه‌س����ته‌ نه‌وتییه‌كانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ كۆمپانیاكان كاركردنیان له‌هه‌رێم‬ ‫پێ باش����تره‌‌و پس����پۆڕێكی‌ ئه‌م بواره‌ش‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ "ئه‌و ئیمتیازه‌‬ ‫بێ وێنه‌ی����ه‌ی‌ ك����ه‌ ئ����ه‌م كۆمپانیایانه‌‬ ‫له‌كوردستان ده‌ستیان كه‌وتووه‌"‪.‬‬ ‫شاره‌زای‌ بواری‌ نه‌وت‪ ،‬حه‌مزه‌ ئه‌لجه‌واهیری‌‬ ‫ب����ۆ میدیاكانی‌ عێراق����ی‌ رونكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫هۆكاری‌ په‌ش����یمان نه‌بونه‌وه‌ی‌ كۆمپانیا‬ ‫بیانییه‌كان����ی‌ نه‌وت له‌گرێبه‌س����ته‌كانیان‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ بۆ گره‌وكردنیان له‌س����ه‌ر‬ ‫الوازی‌ حكومه‌تی‌ ناوه‌ند به‌رانبه‌ر به‌غدا‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ زۆری‌ په‌شیمان بونه‌وه‌ی‌ به‌غدا‬ ‫له‌هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ به‌رانبه‌ر هه‌رێم‪ .‬به‌قسه‌ی‌‬ ‫ناوبراو هۆكارێكیتری‌ ده‌س����تگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایانه‌ به‌گرێبه‌سته‌كانی‌ هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ "ئ����ه‌و ئیمتیازاته‌ بێ‬ ‫وێنه‌ی‌ له‌نه‌وتی‌ كوردس����تان ده‌س����تیان‬ ‫كه‌وتووه‌ به‌جۆرێك كه‌ له‌هیچ واڵتێكیتردا‬ ‫ده‌ستیان ناكه‌وێت"‪.‬‬ ‫به‌ه����ۆی‌ ناكۆكی‌ تون����دی‌ هه‌رێم‌و به‌غدا‬ ‫له‌سه‌ر دۆسییه‌ی‌ نه‌وت‪ ،‬به‌غدا له‌هه‌وڵی‌‬ ‫په‌شیمانكردنه‌وه‌ی‌ گه‌وره‌ترین كۆمپانیای‌‬ ‫نه‌وت (ئیكسۆن مۆبیل) دایه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان‌و به‌هۆی‌ ئه‌و گوشارانه‌شی‌‬ ‫ل����ه‌م كۆمپانیای����ه‌‌و كۆمپانیاكانیت����ری‌‬ ‫بیان����ی‌ ده‌كات‪ ،‬هه‌واڵ‌و ئه‌گه‌ری‌ مانه‌وه‌‌و‬ ‫كش����انه‌وه‌ی‌ هه‌ندێك ل����ه‌و كۆمپانیایانه‌‬ ‫له‌هه‌رێ����م بوه‌ت����ه‌ بابه‌ت����ی‌ هه‌ڵاڵیه‌كی‌‬ ‫ئیعالمیی‌ گه‌وره‌‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ چوار ساڵه‌ نوسراوی بێ سود ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬

‫ مه‌رجی دامه‌زراندنی‌به‌ڕێوه‌به‌ر‬

‫به‌پێی چه‌ند نوسراوێكی وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌ كه‌ ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫كه‌وتووه‌ له‌كابینه‌ی پێنجه‌مه‌وه‌ تاكو‬ ‫ئێستا چه‌ند نوسراوێك ئاراسته‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌كان كراوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ڕێگه‌ی تاقیكردنه‌وه‌وه‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫قوتابخانه‌كان دابنرێن‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫هیچ یه‌كێك له‌و نوسراوانه‌ جێبه‌جێ‬ ‫نه‌كراوه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان هه‌ر به‌پێی‬ ‫حیزبایه‌تی داده‌نرێن‌و گۆڕانكارییان‬ ‫پێده‌كرێت‪.‬‬

‫ئه‌و مامۆستایانه‌ی بۆ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫قوتابخانه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كان داده‌مه‌زرێن‬ ‫ده‌بێت ئه‌و مه‌رجانه‌ی خواره‌وه‌یان‬ ‫تێدا هه‌بێت‪:‬‬

‫به‌پێی نوسراوێكی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ب ‌ه ژم���اره‌ (‪ )179‬ل���ه‌‪ 2009/1/14‬ك ‌ه‬ ‫واژۆی وه‌زیری پ���ه‌روه‌رده‌ی كابینه‌ی‬ ‫پێنجه‌م "د‪.‬دڵش���اد عه‌بدولڕه‌حمان"ی‬ ‫به‌س���ه‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬داواكراوه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫قوتابخان���ه‌كان به‌پێ���ی تاقیكردنه‌و‌ه‬ ‫فۆتۆ ئاوێنه‬ ‫ ‬ ‫ی قاوه‌خان ‌هی‌ كلتوری‬ ‫ی پرۆژه‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫دابنرێ���ن به‌پێ���ی ه���ه‌ردوو به‌ن���دی كۆمه‌ڵێك خوێندكار له‌به‌سه‌ركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ژم���اره‌ (‪12‬و ‪)16‬ی سیس���تمی نوێی‬ ‫وه‌زاره‌تی پ���ه‌روه‌رد‌ه هه‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه مامۆس���تایانی كوردستان هیچ كارێكی‬ ‫خوێندن‪ ،‬ه���ه‌ر ب���ۆ جێبه‌جێكردنیش‬ ‫له‌سه‌رده‌می كابینه‌ی پێنجه‌م‪-‬ه‌و‌ه تاكو ب���ۆ جێبه‌جێكردن���ی ئ���ه‌و بڕیاران��� ‌ه‬ ‫لیژنه‌یه‌ك پێكهێنراوه‌‪ ،‬به‌اڵم لیژنه‌كه‌و‬ ‫ئێستا نوسراو له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت ده‌كرێت نه‌ك���ردو‌ه ك���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌ر ب��� ‌ه رێگه‌ی‬ ‫نوسراوه‌كه‌ش به‌بێ ئه‌نجام بووه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان به‌ش���ێوه‌ی تاقیكردنه‌وه‌و به‌پێی سیس���تمی نوێی‬ ‫هه‌روه‌ها له‌نوس���راوێكی تر ب ‌ه ژمار‌ه‬ ‫تاقیكردنه‌و‌ه ببن ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر‪ ،‬چونك ‌ه خوێندن دابنرێ���ن؟ له‌وه‌اڵمدا م‪.‬كه‌مال‬ ‫(‪ )147‬له‌‪ 2011/8/8‬به‌هه‌مان ش���ێو‌ه‬ ‫ئ���ه‌و كات به‌پێی كه‌فائه‌و توانای خۆی وتی "له‌یه‌كه‌م رۆژی كۆبونه‌وه‌مان وه‌ك‬ ‫وه‌زیری پێش���ووی په‌روه‌رده‌ "سه‌فین‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ ده‌بێت ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رو ئه‌و س���كرتاریه‌ت له‌ئه‌جێندای كاره‌كانمان‬ ‫دزه‌یی" له‌كابینه‌ی شه‌ش���ه‌م‪ ،‬به‌هه‌مان‬ ‫ئه‌ركه‌ی‌ ده‌كه‌وێت ‌ه ئه‌ستۆ‪ ،‬بۆی ‌ه من هیچ هه‌یه‌‪ ،‬ك��� ‌ه به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان دابنرێن‪،‬‬ ‫ش���ێوه‌ داوایكردو‌ه كه‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫كاتێك وه‌زاره‌ت ب ‌ه كه‌مته‌رخه‌م نازانم‪ .‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی تائێس���تا كۆنفراسی‬ ‫به‌پێی سیستمی نوێی خوێندن دابنرێن‌و‬ ‫كاكه‌ش���ین وتیشی "به‌نوسراوی ژمار‌ه لقه‌كانمان نه‌ك���ردوه‌و دوای كۆنفراس‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و بڕیاره‌ش‬ ‫(‪ )6098‬له‌‪ 2012/4/15‬گشتاندنمان بۆ راس���ته‌وخۆ ئ���ه‌وه‌ به‌رنام���ه‌ی كاری‬ ‫جێبه‌جێ نه‌ك���راوه‌و كاری پێناكرێت‌و‬ ‫گشت به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كانی ئاماده‌یی‌و ئێم���ه‌ ده‌بێت ب���ۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌و‬ ‫هیچ به‌ڕێوه‌به‌رێك له‌س���ه‌ر ئه‌و بنه‌مای ‌ه‬ ‫بنه‌ڕه‌ت���ی سه‌رپه‌رش���تیاری ك���ردو‌ه بڕیارانه‌"‪.‬‬ ‫دانانرێت‌و دانه‌نراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی یه‌كێت���ی مامۆس���تایان‪،‬‬ ‫ب���ۆ مه‌س���ه‌له‌ی دانان���ی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫له‌نوسراوێكی تریش ب ‌ه ژمار‌ه (‪)217‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی خس���ت ‌ه روو ك ‌ه ئه‌و بابه‌ت ‌ه‬ ‫قوتابخانه‌كان"‪.‬‬ ‫ل���ه‌‪ 2011/11/16‬وه‌زیری پ���ه‌روره‌د‌ه‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ ب���ۆ دانانی بابه‌تێك���ی هه‌س���تیارو گرنگ��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫"س���ه‌فین دزه‌یی" ك ‌ه تێیدا جارێكی تر‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری كارگێڕی مه‌رجی ئه‌و‌ه لێهاتوی���ی‌و لێوه‌ش���اوه‌یی لێزانی���ن‌و‬ ‫جه‌ختكراوه‌ته‌و‌ه ل���ه‌وه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫دان���راو‌ه ك���ه‌ ده‌بێت ئه‌و مامۆس���تای ‌ه ش���اره‌زایی به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر زۆر گرنگ��� ‌ه‬ ‫قوتابخانه‌كان به‌پێی به‌ندی (‪12‬و ‪)16‬ی‬ ‫م���اوه‌ی پێنج س���اڵ به‌ڕێوه‌به‌ریی كرد بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاس���تی زانس���ت‌و‬ ‫سیستمی نوێی خوێندن‌و تاقیكردنه‌و‌ه‬ ‫بێت‪ ،‬له‌كاتێكدا تائێستا به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان خوێن���دن‌و په‌روه‌رده‌كردن���ی قوتابی‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان دابنرێت‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای حیزبایه‌تی داده‌نرێن‌و به‌ره‌وپێش���بردنی مامۆس���تایانی نێو‬ ‫ئه‌و نوسراو‌ه كاری پێنه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫به‌ش���ێكی زۆری به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان به‌پێی قوتابخانه‌كه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت به‌ڕێوه‌به‌رێكی‬ ‫پس���پۆڕی‌و توان���ا خۆیان ب���ه‌ رێگه‌ی به‌توان���او لێهاتوو به‌پێی ش���اره‌زایی‌و‬ ‫ل���ه‌‪2012‬ش جارێك���ی ت���ر وه‌زیری‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن‌و تاقیكردنه‌و‌ه نه‌بوونه‌ت ‌ه توان���ای خ���ۆی ئه‌رك���ی به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫په‌روه‌رده‌ به‌ نوس���راوی ژمار‌ه (‪)98‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر‪ ،‬ئای���ا ئه‌وه‌ به‌و مانای ‌ه نیی ‌ه قوتابخان ‌ه بگرێت ‌ه ئه‌ستۆ‪ ،‬ده‌بێت وه‌ك‬ ‫ل���ه‌‪ 2012/4/2‬جه‌ختله‌وه‌كراوه‌ته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ك ‌ه سه‌رپه‌رشتیاری كارگێڕی به‌حیزبی سه‌رپه‌رش���تیارانی بنه‌ڕه‌تی‌و ئاماده‌یی‬ ‫ده‌بێت به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان به‌پێی سیستمی‬ ‫بكرێت؟ م‪.‬كاكه‌شین وتی "له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌ش���داری تاقیكردنه‌وه‌ بك���ه‌ن به‌بێ‬ ‫نوێی خوێندن‌و ه���ه‌ردوو به‌ندی (‪12‬و‬ ‫نوسراو هه‌یه‌ ك ‌ه ده‌بێت به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان جیاوازیی‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌نین به‌و ش���ێو‌ه‬ ‫‪ )16‬دابنرێ���ن‌و ب ‌ه تاقیكردنه‌وه‌ ببن ب ‌ه‬ ‫به‌پێ���ی كه‌فائ���ه‌و توان���ای خۆیان ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ر دابنرێن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم هی���چ به‌ڕێوه‌به‌رێك‬ ‫"ئ���ه‌و سیس���تمه‌ی ئێس���تا هه‌ی��� ‌ه‬ ‫رێگه‌ی تاقیكردنه‌و‌ه دابنرێن‪ ،‬ئێمه‌ هیچ‬ ‫به‌پێی ئه‌و دوو به‌نده‌‌و سیستمی نوێی‬ ‫گوناهێكمان نیی���ه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌و‌ه جێبه‌جێ له‌وانه‌ی��� ‌ه چه‌ند بڕگه‌یه‌ك���ی جێبه‌جێ‬ ‫خوێندن دانه‌ن���راوه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌ناوچه‌ی‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئێم���ه‌ به‌پێی بڕیارو كرابێت‪ ،‬به‌اڵم زۆر بڕگ ‌ه هه‌ی ‌ه جێبه‌جێ‬ ‫س���ه‌وز س���ه‌رجه‌م به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان‬ ‫رێنمایی���ه‌كان كاری خۆم���ان كردوه‌و نه‌بووه‌و جێبه‌جێش نابێت‪ ،‬ك ‌ه هه‌ندێك‬ ‫له‌الیه‌ن یه‌كێتی نیش���تمانی كوردستان‬ ‫له‌وانه‌ش تائێستا س���ێ ده‌وامی‌و دوو‬ ‫به‌رده‌وامین له‌سه‌ر كاره‌كانیشمان"‪.‬‬ ‫دانراون‌و له‌ناوچه‌ی زه‌رد‪-‬یش به‌هه‌مان ئێستاشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ه���اوكات س���ه‌رۆكی یه‌كێت���ی ده‌وام���ی هه‌ی ‌ه له‌قوتابخان���ه‌كان‪ ،‬زۆر‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی‬ ‫ش���ێوه‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان له‌الیه‌ن "پارتی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تان" دان���راون‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیاران له‌وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه مامۆس���تایانی كوردس���تان "م‪.‬كه‌مال میكانیزمی تر هه‌یه‌ بۆ جێبه‌جێكردن‪،‬‬ ‫ب���ه‌و پێی ‌ه بێ���ت هی���چ به‌ڕێوه‌به‌رێكی م‪.‬ج���ه‌الل هه‌مز‌ه كاكه‌ش���ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی حه‌مه‌" له‌به‌رامبه‌ر ئ���ه‌وه‌ی ك ‌ه بۆچی بۆیه‌ دوای به‌س���تنی كۆنفرانس ئه‌وان ‌ه‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ نیی ‌ه بۆ هه‌ردوو ده‌ڤه‌ر ب ‌ه ره‌تكرده‌وه‌ ك ‌ه هیچ كێشه‌یه‌ك له‌الیه‌ن ئه‌و هه‌موو نوس���راو‌ه ك���راوه‌و یه‌كێتی كاری سه‌ره‌كی ئێمه‌ ده‌بن"‪.‬‬

‫تائێستا‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫حیزبایه‌تی‬ ‫داده‌نرێن‌و‬ ‫به‌شێكی زۆری‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‬ ‫به‌پێی پسپۆڕی‌و‬ ‫توانا خۆیان‬ ‫ب ‌ه رێگه‌ی‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن‌و‬ ‫تاقیكردنه‌و‌ه‬ ‫نه‌بوونه‌ت ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر‬

‫‪ -1‬له‌ناو پارێزگا ده‌بێت ماوه‌ی پێنج‬ ‫ساڵ‪ ،‬یان زیاتر خزمه‌تی هه‌بێت‪ ،‬له‌ناو‬ ‫قه‌زاو ناحیه‌و كۆمه‌ڵگاكانیش س���ێ‬ ‫س���اڵ‪ ،‬یان زیاتر له‌قۆناغی بنه‌ڕه‌تی‬ ‫وه‌ك مامۆستا كاریان كردبێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬خاوه‌ن به‌هره‌و كه‌س���ایه‌تییه‌كی‬ ‫به‌هێزو ناوبانگێكی باش���یان هه‌بێت‌و‬ ‫باوه‌ڕی به‌ بنه‌ماكانی دیموكراسیه‌ت‌و‬ ‫مافی م���رۆڤ‌و كۆمه‌ڵ���گای مه‌ده‌نی‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬هی���چ ج���ۆر‌ه س���زایه‌كی‬ ‫له‌ئه‌نجامی دادگای���ی‌و لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی ئاراسته‌ نه‌كرابێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬وا چاكت���ر‌ه خولێك���ی تایبه‌تیان‬ ‫له‌ب���واری كارگێ���ڕی‌و په‌روه‌رده‌ی���ی‬ ‫ببینێ���ت‪ ،‬ی���ان له‌یه‌ك س���اڵ زیاتر‬ ‫یاریده‌ده‌ریی كردبێت‪.‬‬ ‫‪ -4‬ده‌بێ���ت به‌الیه‌نی كه‌م���ه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫مه‌رجانه‌یان تێدا هه‌بێت ك ‌ه له‌به‌ندی‬ ‫‪15‬ی سیستمی نوێی خوێندن ئاماژه‌ی‬ ‫بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫‪ -5‬له‌كات���ی كێبڕكێ���دا خاوه‌ن���ی‬ ‫بڕوانامه‌ی به‌رزه‌كان پێش ده‌خرێن‪.‬‬ ‫‪ -6‬له‌كاتی زۆر پێویس���تدا ده‌كرێت‬ ‫له‌شوێن ‌ه دووره‌ده‌سته‌كاندا به‌ڕێوه‌به‌ر‬ ‫دابنرێ���ت به‌ش���ێوه‌ی كاتی���ی به‌بێ‬ ‫ره‌چاوكردنی ماوه‌ی راژه‌كه‌ی‪.‬‬ ‫‪ -7‬دوای هه‌بون���ی ئ���ه‌و م���ه‌رج‌و‬ ‫پێوه‌رانه‌ی سه‌ره‌و‌ه ئاماژه‌یان پێكراو‌ه‬ ‫مامۆس���تای پاڵێوراو ب ‌ه ئه‌نجامدانی‬ ‫دوو تاقیكردن���ه‌وه‌ی نوس���ینه‌كی‬ ‫تحری���ری چاوپێكه‌وتن‌و ده‌رچونی ب ‌ه‬ ‫پله‌ی ‌‪‌60%‬و زیاتر پله‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫پێبدرێت‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی ئ���ه‌وه‌ی ك���ه‌ له‌كابینه‌ی‬ ‫پێنجه‌مه‌و‌ه ئه‌و داوایه‌ كراوه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ستافی س���كرتاری ‌هت‌و لقه‌كان هه‌بووه‪،‬‬ ‫ئایا بۆچی له‌وكات ‌ه یه‌كێتی مامۆستایان‬ ‫هه‌وڵ���ی نه‌داوه‌ كار به‌و بڕیار‌ه بكرێت‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره‌كان له‌س���ه‌ر بنه‌م���ای‬ ‫لێهاتوی���ی‌و ش���اره‌زایی دابنرێ���ن ب ‌ه‬ ‫رێگه‌ی تاقیكردنه‌وه‌؟ سه‌رۆكی یه‌كێتی‬ ‫مامۆستان وتی "ناگه‌ڕێمه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ك ‌ه له‌پێش من بۆچی نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫خه‌مخۆری���ی ئێم��� ‌ه بۆ ئاین���د‌ه بێت‌و‬ ‫ده‌مانه‌وێت كار بۆ ئاینده‌ بكه‌ین‌و كاری‬ ‫س���ه‌ره‌كی داهاتووی ئێمه‌ ده‌بێت وه‌ك‬ ‫یه‌كێتی مامۆستایانی كوردستان"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ هه‌وڵیدا لێدوانی به‌ڕێوه‌به‌رانی‬ ‫گش���تی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێرو سلێمانی‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵه‌كان بێ س���ود‬ ‫بوو‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ری‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ سه‌رپه‌رشتیاریی‌ قه‌زاكان له‌ئارادایه‌‬ ‫ئا‪ :‬الپه‌ڕه‌ی‌ خوێندن‬ ‫پێشنیازكراوه‌ كه‌ یه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیكردنی‌ ئاماده‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌زاكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان تێكه‌ڵ‬ ‫بكرێن‌و به‌جۆرێك یه‌ك بخرێن كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ سیستمی‌ نوێی‌ خوێندن‌و‬ ‫گۆڕانكارییه‌كانی‌ جیاكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ی)‌و (ئاماده‌یی‌)‬ ‫قۆناغی‌ (ناوه‌ند ‌‬ ‫بگونجێن‌و پێشنیازه‌كه‌ش چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ره‌زامه‌ندیی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫گش���تیی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫ئاماده‌ی��� ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیكردنی‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪ ،‬م‪.‬جه‌الل هه‌مزه‌‬ ‫كاكه‌ش���ین بۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت���ی‌ سه‌رپه‌رش���تیكردنی‌‬ ‫ئاماده‌یی‌ پرۆژه‌یه‌ك���ی‌ ئاماده‌كردووه‌‬ ‫بۆ یه‌كخستن‌و تێكه‌ڵكردنی‌ یه‌كه‌كانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتیی‌ سه‌رپه‌رشتیاریی‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك مامۆستا‌و سه‌رپه‌رشتیاردا‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ ئاماده‌یی‌ له‌قه‌زاكانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬چونكه‌ له‌پاش شار‪ ،‬ته‌نها له‌قه‌زاكانی‌ كۆیه‌‌و سۆران ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زاره‌ت���ه‌"‪ .‬م‪ .‬جه‌الل‬ ‫جیابونه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌ی‌ سه‌رپه‌رشتیاریی‌ یه‌ك���ه‌ی‌ سه‌رپه‌رش���تیاری‌ ئاماده‌یی‌ جه‌غتیش���یكرده‌وه‌ ئ���ه‌م گۆڕانكارییه‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌وه‌ ژماره‌ی‌ سه‌رپه‌رشتیارانی‌ هه‌بێت‌و له‌پارێزگای‌ س���لێمانیش جگه‌ ئه‌گ���ه‌ر رووب���دات ئه‌وه‌ ته‌نه���ا یه‌كه‌‬ ‫ئاماده‌یی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو كه‌می‌ له‌مه‌ڵبه‌ندی‌ شار له‌قه‌زاكانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‌و سه‌رپه‌رش���تیارییه‌ ئاماده‌یی���ه‌كان‬ ‫ك���ردووه‌‪ .‬م‪ .‬ج���ه‌الل رونیك���رده‌وه‌ ده‌ڤه‌ری‌ راپه‌ڕین‪ ،‬له‌پارێزگای‌ دهۆكیش ده‌گرێت���ه‌وه‌ نه‌ك بنه‌ڕه‌ت���ی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌م پرۆژه‌یه‌ كه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ جگه‌ له‌س���ه‌نته‌ری‌ ش���ار له‌قه‌زاكانی‌ ئه‌وان كه‌م نه‌بونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئاماری‌ ‪ 2012‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫له‌باره‌وه‌ ته‌واوب���ووه‌‌و چاوه‌ڕانده‌كرێت ئامێدی‌‌و ئاك���رێ‌و رونیكرده‌وه‌ "وه‌كو‬ ‫ژم���اره‌ی‌‬ ‫بخرێته‌ ب���ه‌رده‌م ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زاره‌تی‌ هه‌مو پرۆژه‌یه‌كی‌ گۆڕانكاریی‌ هه‌ندێك سه‌رپه‌رش���تیاریی‌‬ ‫له‌پ���ه‌روه‌رده‌‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ بۆ تاوتوێكردن‌و بڕیارلێدان‪ ،‬ئاس���ته‌نگ له‌به‌رده‌م بیرۆكه‌دایه‌‌و دوا سه‌رپه‌رش���تیاران‬ ‫پێویس���ته‌ له‌هه‌ولێر جگه‌ له‌مه‌ركه‌زی‌ بڕی���اری‌ ئیقراركردنیش���ی‌ له‌ده‌س���ت شاره‌كاندا به‌مجۆره‌ن‪ :‬سه‌‌رپه‌‌رشتیارانی‬

‫گفتوگۆ ده‌كات ‬

‫ئه‌م گۆڕانكاریی ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر رووبدات‬ ‫ته‌نها یه‌ك ‌ه‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاریی ‌ه‬ ‫ئاماده‌ییه‌كان‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ نه‌ك‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌‬

‫له‌دوا پالنی‌ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌شدا‬ ‫بنه‌‌ڕه‌‌ت���ی هه‌‌ولێر‪ ،428 :‬س���لێمانی‪:‬‬ ‫‪ ،384‬ده���ۆك‪ ،194 :‬كه‌‌رك���وك‪ 51 :‬بۆ چاكسازی‌ ئیداری‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ كراوه‌‬ ‫‪ ،‬گه‌‌رمی���ان‪ .33 :‬به‌رانب���ه‌ر به‌مه‌ش كه‌ الوازیی‌ له‌ئه‌دای‌ سه‌رپه‌رش���تیاریدا‬ ‫سه‌‌رپه‌‌رش���تیارانی ئاماده‌‌یی هه‌‌ولێر‪ :‬هه‌یه‌‌و هۆكاری‌ ئه‌مه‌‌و الوازیی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫‪ ،216‬س���لێمانی‪ ،159 :‬ده���ۆك‪ :‬س���تافی‌ ئیداری‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫‪ ،87‬كه‌‌رك���وك‪ ،26 :‬گه‌‌رمی���ان‪ :‬دراوه‌ته‌ پ���اڵ "دیارینه‌كردنی‌ كادرانی‌‬ ‫‪ ،15‬سه‌رپه‌رش���تیارن‌و س���ه‌رجه‌م ئه‌م كه‌رته‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ زانستی‌‌و‬ ‫ئه‌مان���ه‌ش س���ه‌ر به‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ نه‌بوونی‌ وه‌س���ف وه‌زیف���ی‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫گشتی‌ سه‌رپه‌رش���تیارانن له‌وه‌زاره‌تی‌ له‌چێوه‌ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ په‌روه‌رده‌دا كار‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫په‌روه‌رده‌‪.‬‬

‫ته‌خته‌ره‌ش‬

‫‪9‬‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫تاقیكردنه‌وه‌و‬ ‫كێشه‌كانی‌‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس‬

‫وه‌ك����و هه‌م����وو جارێ����ك له‌كات����ی‌‬ ‫تاقیكردن����ه‌وه‌ی‌ كۆتای����ی‌ وه‌رز‪ ،‬زۆرێك‬ ‫له‌خوێندنگاكانی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ رووبه‌ڕووی‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك كێشه‌و گرفت‌و روداوی‌ سه‌یر‌و‬ ‫س����ه‌مه‌ره‌ ده‌بنه‌وه‌‪ .‬گرفته‌ك����ه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫زۆرجار كێشه‌كان دووباره‌ ده‌بنه‌وه‌و به‌بێ‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ به‌دواداچوونی‌ بۆبكرێت‌و هه‌وڵی‌‬ ‫جددی‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنیان له‌ئارادابێت!‬ ‫له‌وان����ه‌‪ :‬نه‌بوونی‌ هۆڵ����ی‌ تاقیكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ش����ێكی‌ زۆر له‌قوتابخان����ه‌كان هۆڵ����ی‌‬ ‫فراوان����ی‌ تێ����دا نییه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌كاتی‌‬ ‫ئه‌نجامدان����ی‌ تاقیكردنه‌وه‌ خوێندكاره‌كان‬ ‫ل����ه‌و هۆڵه‌دا تاقیكردن����ه‌وه‌ ئه‌نجام بده‌ن‬ ‫ئه‌مه‌ش كێش����ه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ه����ۆڵ نه‌بێ����ت ناتوانرێت به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫رێ����ك‌و پێ����ك خوێن����دكاره‌كان رێ����ك‬ ‫بخرێت‌و كۆنترۆڵكردنیش����ی‌ ئاسان نییه‌‪.‬‬ ‫یان هه‌ندێك مامۆس����تا گ����ه‌ر له‌هۆڵێكی‌‬ ‫گه‌وره‌نه‌بێ����ت‌و كۆمه‌ڵێ����ك مامۆس����تای‌‬ ‫له‌چ����وارده‌وردا نه‌بێت له‌وانه‌یه‌ هۆڵه‌كه‌ی‌‬ ‫بكاته‌ فاڵتۆو هه‌س����ت به‌به‌رپرس����یارێتی‌‬ ‫ن����ه‌كات‪( .‬نمون����ه‌ی‌ مامۆس����تای‌ وامان‬ ‫الهه‌یه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ چاوی‌ كه‌س����ی‌ لێ‌‬ ‫دیارنه‌بوه‌ یان خۆی‌ له‌الی‌ خوێندكاره‌كان‬ ‫كه‌س����ێتی‌ الوازبووه‌ یاخ����ود به‌هۆكاری‌‬ ‫جیاواز وه‌اڵمی‌ به‌و خوێندكاره‌ی‌ وتۆته‌وه‌‬ ‫كه‌خۆی‌ ویس����تویه‌تی‌‪ ،‬ئ����ه‌و هۆڵه‌ی‌ كه‌‬ ‫وه‌ك����و چاودێر له‌س����ه‌ری‌ دان����راوه‌ بوه‌‬ ‫به‌هه‌رك����ێ‌ بۆخ����ۆی‌)‪ .‬هه‌روه‌ه����ا زۆرێك‬ ‫ل����ه‌و پۆالنه‌ی‌ ك����ه‌ تاقیكردن����ه‌وه‌ی‌ تێدا‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت ی����ان كاره‌بای‌ نییه‌ یان‬ ‫گه‌ر هه‌ش����یبێت ئامێری‌ فێنككه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫تێدا نییه‌‪ ،‬بێگوم����ان به‌مه‌ش خوێندكار‬ ‫بێتاقه‌ت ده‌بێت‌و بێزارده‌بێت‌و كاریگه‌ریی‌‬ ‫نه‌رێنێشی‌ به‌سه‌ر ئه‌نجام ‌ی تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خوێن����دكاره‌وه‌ ده‌بێ����ت‪ .‬خاڵێكیت����ر كه‌‬ ‫له‌كات����ی‌ تاقیكردنه‌وه‌دا ده‌بێته‌ كێش����ه‌‪،‬‬ ‫ش����ێوازی‌ دانان����ی‌ پرس����یاره‌ له‌الی����ه‌ن‬ ‫مامۆس����تای‌ بابه‌ته‌وه‌ (زیاتر مه‌به‌ستمان‬ ‫ئه‌وجۆره‌ پرس����یارانه‌یه‌ ك����ه‌ بۆ تێكدانی‌‬ ‫خوێندكاره‌و تۆڵه‌ لێكردنه‌وه‌یه‌تی‌)‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫له‌مامۆس����تایان به‌ب����ێ‌ له‌به‌رچاوگرتن����ی‌‬ ‫الیه‌نی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌و زانستی‌ به‌ئاره‌زوی‌‬ ‫خۆی����ان پرس����یار داده‌نێ����ن زۆرجاریش‬ ‫خوێن����دكار ده‌بێت����ه‌ قوربانیی‌ ده‌س����تی‌‬ ‫میزاجی‌ مامۆس����تا‪ ،‬كۆمیدیاكه‌ش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫گه‌ر له‌مامۆستا بپرس����ی‌ بۆ به‌و شێوازه‌‬ ‫پرس����یار ده‌هێنیت����ه‌وه‌‪ ،‬له‌وه‌اڵمدا پێت‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬بۆ مه‌گه‌ر له‌ناوكتێبه‌كه‌دا نییه‌؟!‬ ‫له‌كۆتایی‌ وه‌رزی‌ دووه‌مدا مامۆس����تایه‌ك‬ ‫له‌بابه‌ت����ی‌ فه‌لس����ه‌فه‌ پرس����یارێكی‌‬ ‫هێناوه‌ت����ه‌وه‌ ك����ه‌ ده‌ڵێت‪ :‬فه‌لس����ه‌فه‌ی‌‬ ‫یۆنانی‌ له‌كوێ‌ سه‌ری‌ هه‌ڵدا؟ ئاخر ئه‌مه‌‬ ‫پرسیاره‌؟ وه‌ك ئه‌وه‌ وایه‌ بڵێی‌ شۆڕشی‌‬ ‫فه‌ڕه‌نسی‌ له‌كوێ‌ سه‌ری‌ هه‌ڵدا؟ هه‌روه‌ها‬ ‫به‌پێی‌ بڕیاری‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ نابێت‬ ‫مامۆس����تای‌ بابه‌ت پرسیار بۆ خوێندكار‬ ‫بخوێنێت����ه‌وه‌ (مه‌به‌س����تمان له‌خوێندنگا‬ ‫ئاماده‌ییه‌كان����ه‌) ئه‌مه‌ له‌وانه‌یه‌ بۆ هه‌ندێ‌‬ ‫بابه‌ت گرف����ت نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم بۆ بابه‌تێكی‌‬ ‫وه‌ك ئینگلیزی‌‌و عه‌ره‌بی‌ كێش����ه‌ دروست‬ ‫ده‌كات‌و خوێندكار پێویستی‌ به‌ڕونكردنه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت‪ .‬هه‌ندێك له‌خوێندنگاكان تووشی‌‬ ‫كێشه‌ بوون له‌الیه‌ن خوێندكاره‌كانیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه له‌هه‌ندێك خوێندنگا مامۆس����تای‌‬ ‫بابه‌ت پرسیار ده‌خوێنێته‌وه‌و ئه‌مه‌ش وا‬ ‫له‌مامۆس����تایانی‌ ئه‌وخوێندنگایانه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ پرسیار ناخوێننه‌وه‌ ئیحراجی‌ دروست‬ ‫بكات‪ .‬كێشه‌یه‌كیتر كه‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆتایی‌ ئه‌م وه‌رزه‌ هه‌س����تمان پێكردوه‌‬ ‫دروس����تكردنی‌ لیژنه‌ی����ه‌ بۆ پش����كنینی‌‬ ‫تێنووسه‌كان‪ ،‬واته‌ گه‌ر چوار مامۆستای‌‬ ‫جوگرافی����ا هه‌بێ����ت له‌خوێندنگایه‌ك����دا‬ ‫ئه‌وا ده‌بێ����ت به‌ هه‌رچواری����ان هه‌مووی‌‬ ‫پشكنین بكه‌ن‪ ،‬له‌م لیژنانه‌دا هه‌ندێكجار‬ ‫جیاوازیی‌ بۆچوون له‌نێوان مامۆس����تاكان‬ ‫واده‌كات كێش����ه‌ دروس����ت ببێ����ت ‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونه‌ مامۆس����تای‌ وا هه‌ی����ه‌ پێی‌ وایه‌‬ ‫خوێن����دكار گ����ه‌ر وه‌ك ناوكتێبه‌كه‌ وه‌اڵم‬ ‫نه‌داته‌وه‌ نمره‌ وه‌رناگرێت له‌به‌رانبه‌ریشدا‬ ‫مامۆستای‌ وا هه‌یه‌ پێیوایه‌ خوێندكار گه‌ر‬ ‫وه‌ك ناوكتێبه‌كه‌ش وه‌اڵم نه‌داته‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫وه‌اڵمه‌كه‌ی‌ نزیك بێ����ت له‌ناو كتێبه‌كه‌وه‌‬ ‫ئاس����اییه‌‌و نم����ره‌ وه‌رده‌گرێ����ت‪ .‬دواخاڵ‬ ‫باسی‌ لێوه‌بكه‌ین لیژنه‌ی‌ تاقیكردنه‌وه‌یه‌‬ ‫ك����ه‌ له‌كۆمه‌ڵێك مامۆس����تا پێكدێت بۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ كاروباره‌كانی‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ تێدا ئه‌نجام ده‌درێت‪،‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ زۆرێك له‌م لیژنه‌ی‌ خوێندنگایانه‌‬ ‫وه‌كو پۆلی����س ره‌فتارده‌كه‌ن‪ ،‬زۆرجار كه‌‬ ‫قس����ه‌و رفتاریان ئه‌بیس����تیت‌و ئه‌بینیت‬ ‫هه‌ست ناكه‌یت له‌ده‌زگایه‌كی‌ په‌روه‌رده‌یت‌و‬ ‫گ����ه‌ر ئه‌م پێ����وه‌ری‌ ترساندنیش����ت تێدا‬ ‫نه‌بێت كارگێ����ڕی‌ قوتابخان����ه‌ به‌لیژنه‌ی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ قبوڵت ناكات!‪.‬‬ ‫‪barezabas@hotmail.com‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫ئاوێنه‌ ورده‌كاریه‌كانی ناو كۆنفرانسی ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ی كوردستان باڵوده‌كاته‌وه‌ مۆبایل شه‌ونمی‬ ‫خسته‌ داوه‌وه‌‬ ‫له‌كۆنفرانسه‌که‌دا‪ :‬داوای ‪ 20‬دۆنم زه‌وی كرا بۆ شاری ژنان‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬

‫ ‬ ‫کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی ژنان له‌هه‌ولێر‬

‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬

‫كۆنفرانسی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ ژنان‬

‫ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانی پارچه‌ كرد‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫هه‌شت رێكخراوی ژنانی سه‌ر‬ ‫به‌پارته‌كانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان‬ ‫ده‌ڵێن "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ داواكارییه‌كانیان‬ ‫ره‌چاو نه‌كراوه‌‪ ،‬كۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ژنانی كوردیان بایكۆت كردووه‌"‪،‬‬ ‫هاوكات ئه‌ندامێكی كومیته‌ی‬ ‫ئاماده‌كاریی ئه‌م كۆنفرانسه‌ پێیوایه‌‬ ‫كه‌ ژنانی ئه‌و رێكخراوانه‌ ده‌بوو‬ ‫به‌شدارییان له‌م كۆنفرانسه‌دا كردبایه‌و‬ ‫مه‌یدانیان بۆ خه‌ڵكی‌ تر چۆڵ‌‬ ‫نه‌كردایه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای بایكۆتكردن���ی هه‌ش���ت‬ ‫رێكخراوی ژنانی پارته‌كانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬دووهه‌مین كۆنفرانس���ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ژنان���ی ك���ورد رۆژانی ‪22‬‬ ‫ت���ا ‪ 2012/5/24‬له‌ش���اری هه‌ولێ���ر‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬چوار رێكخ���راوی دیكه‌‬ ‫به‌ ناوی هاوپه‌یمانی ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان نوێنه‌رایه‌تی ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانیان له‌م كۆنفرانسه‌دا كرد‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ش���ت رێكخراوه‌ كه‌ س���ه‌ر‬ ‫ب���ه‌ حیزب���ه‌ دیاره‌كان���ی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانن له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا ئاماژه‌یان‬ ‫ب���ه‌وه‌ داوه‌ ك���ه‌ به‌ه���ۆی له‌به‌رچ���او‬ ‫نه‌گرتن���ی س���ه‌ره‌تاییترین مافه‌كانی‬ ‫ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تان له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌س���ته‌ی ئاماده‌كاری كۆنفرانسه‌كه‌و‬ ‫ئاڵۆزبوونی به‌رنامه‌كان‌و دیار نه‌بوونی‬ ‫پێوه‌ره‌كانی دابه‌شكردنی كورسیه‌كان‌و‬ ‫رێژه‌ی به‌شداران‪ ،‬دیارنه‌بوونی ته‌وه‌ری‬ ‫باسه‌كان‌و ش���ێوه‌ی په‌س���ه‌ندكردنی‬ ‫بڕیاره‌كان‪ ،‬به‌شدارییان له‌و كۆنفرانسه‌دا‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪" ،‬نه‌رمین عوس���مان"‬ ‫ئه‌ندام���ی ده‌س���ته‌ی ئاماده‌كاری���ی‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ی كرد كه‌‬ ‫داواكاریه‌كانی ئه‌م هه‌ش���ت رێكخراوه‌‬ ‫له‌به‌رچاوگی���راوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ب���ه‌ ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ "نابێ كۆنفرانس���ێكی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ئ���اوا بایك���وت بك���رێ‪.‬‬ ‫له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ بایكۆت���ی بكه‌ن‪ ،‬وه‌رن‬ ‫به‌ڕاش���كاوانه‌ راو بۆچوون���ی خۆتان‬ ‫بڵێ���ن‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌وێ پێ���ت باش نه‌بوو‬ ‫وه‌ره‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬جارێ به‌ش���داریی بكه‌‬ ‫بزانه‌ كۆنفرانسه‌كه‌ چیه‌؟ چۆن به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێ؟ باس���ه‌كان‌و بڕیاره‌كانی چین؟‬ ‫له‌وێ بڕیار‌ه بده‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم "حه‌لیم���ه‌ ره‌س���ووڵی"‬ ‫سه‌رنووس���ه‌ری گۆڤاری ژنان كه‌ سه‌ر‬ ‫به‌یه‌كێتی ژنانی دیموكراتی كوردستانه‌و‬ ‫رێكخراوه‌كه‌یان یه‌كێكبوو له‌و هه‌ش���ت‬ ‫رێكخراوه‌ی ئه‌و كۆنفرانس���ه‌ی بایكوت‬ ‫كرد‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "ژنانی‬ ‫رۆژهه‌اڵت ل���ه‌و كۆنفرانس���ه‌دا له‌هیچ‬ ‫ئۆرگانێكیدا به‌شدار نه‌كراون‪ ،‬ته‌ناته‌ت‬ ‫كاتی ئه‌وه‌ش���یان بۆ ته‌رخان نه‌كرابوو‬ ‫ك���ه‌ وه‌ك ژنانی رۆژهه‌اڵت په‌یامێكیان‬ ‫هه‌ب���ێ‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌ش���دارینه‌كردنیان‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌ش���ه‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ش���ت رێكخ���راوه‌‪ ،‬چ���وار‬ ‫رێكخراوی دیكه‌ی ژنان���ی حیزبه‌كانی‬ ‫رۆژه���ه‌اڵت له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا‪ ،‬وێڕای‬ ‫به‌رز نرخاندن���ی هه‌وڵه‌كانی كۆمیته‌ی‬ ‫ئام���اده‌كاری كۆنفرانس���ه‌كه‌ جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌وان چ‬ ‫له‌ئاس���ت كۆمیت���ه‌ی ئام���اده‌كارو چ‬ ‫له‌ئاس���تی گش���تیی كۆنفرانس���ه‌كه‌دا‬

‫ئه‌و چوار رێكخراوه‌‬ ‫ناتوانن ته‌عبیر‬ ‫له‌ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان بكه‌ن‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگی‌و گفتوگۆو لێكتێگه‌یشتن‬ ‫چوونه‌ته‌ پێشه‌وه‌و هاوكات ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ئه‌و هه‌ش���ت رێكخراوه‌ی‬ ‫دیك���ه‌ له‌ژێ���ر تێڕوانی���ی حیزبیانه‌دا‬ ‫به‌پارچه‌گه‌رێتی له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌شداریكردنی ئه‌م چوار‬ ‫رێكخراوه‌ی ژنانی رۆژهه‌اڵت‪" ،‬نه‌رمین‬ ‫عوسمان" له‌لێدوانه‌كه‌یدا بۆ ئاوێنه‌ وتی‬ ‫"ئه‌و چوار رێكخراوه‌ له‌كۆنفرانسه‌كه‌دا‬ ‫هیچ تایبه‌تمه‌ندییه‌كیان نه‌داوه‌ به‌هیچ‬ ‫حیزبێ���ك‌و پێمانوت���وون ك���ه‌ ئێ���وه‌‬ ‫باس���ی رۆژهه‌اڵت ده‌كه‌ن‪ .‬تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫توانیویانه‌ ته‌عبی���ر له‌ژنانی رۆژهه‌اڵت‬ ‫بكه‌ن‌و له‌وێ یه‌ك كه‌س به‌ناوی خۆی‌و‬ ‫حیزبه‌كه‌یه‌وه‌ قسه‌ی نه‌كردووه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ به‌وه‌ی ك���رد كه‌‬ ‫بایكۆتك���ردن‪ ،‬مه‌ی���دان چۆڵكردن���ه‌‌و‬ ‫جه‌ختی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌ش���داریكردنی ئه‌و هه‌شت رێكخراوه‌‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ كۆنگره‌كه‌ی ده‌وڵه‌مه‌ندتر‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫ب���ه‌ پێچه‌وان���ه‌ی قس���ه‌كانی ئ���ه‌م‬ ‫ئه‌ندام���ه‌ی ده‌س���ته‌ی ئام���اده‌كاری‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی‬ ‫به‌دواداچوونی توندوتیژیی دژ به‌ ژنان‌و‬ ‫ئه‌ندامی كۆنفرانسه‌كه‌ "كورده‌ عومه‌ر"‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ی پێناخۆش���بوونی‬ ‫خۆی بۆ به‌شدارینه‌كردنی ئه‌و هه‌شت‬ ‫رێكخراوه‌ ده‌ربڕی‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "ئ���ه‌و چ���وار رێكخ���راوه‌ ناتوانن‬ ‫گوزارشت له‌ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬چونك���ه‌ دیموكرات���ه‌كان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كان له‌ڕۆژهه‌اڵتی كوردس���تان‬ ‫هێزی س���ه‌ره‌كیین‪ .‬ئه‌وانه‌ جه‌ماوه‌ر‌و‬ ‫رێكخستنیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم "حه‌لیمه‌ ره‌سووڵی" پێیوانییه‌‬ ‫به‌م كاره‌یان مه‌یدانیان چۆڵ كردبێ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "به‌‌پێچه‌‌وانه‌‌وه‌‌ ئێمه‌‌ ئه‌ركێكێمان‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان‬ ‫له‌‌سه‌‌ره‌و ده‌بێ له‌به‌رانبه‌ر ئه‌و ئه‌ركه‌دا‬ ‫وه‌اڵم���ده‌ر بی���ن‪ .‬بۆی���ه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫قورسایی خۆمان رابگرین‌و له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫ژنان���ی رۆژهه‌اڵتدا ش���ه‌رمه‌زار نه‌بین‪،‬‬ ‫به‌شدارینه‌كردنمان پێ باشتر بوو"‪.‬‬ ‫جێی‌ ئاماژه‌یه‌‪ ،‬یه‌كه‌مین كۆنفرانسی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ژنانی كورد س���اڵی ‪2010‬‬ ‫له‌ئام���ه‌دی باك���ووری كوردس���تان‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬وا بڕیاره‌ كۆنفرانس���ی‬ ‫سێیه‌م له‌سااڵنی داهاتوودا‪ ،‬له‌ڕۆژهه‌اڵت‬ ‫یان له‌ڕۆژئاوای كوردستان ببه‌سترێت‪.‬‬

‫له‌م راپۆرته‌دا ئاوێنه‌ ورده‌كاریی نێو‬ ‫كۆنفرانسی دووه‌می نه‌ته‌وه‌یی ژنانی‬ ‫كورد باڵوده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌ به‌شداری‬ ‫‪ 210‬ژن‌و زیاتر له‌‪ 55‬پارت‌و رێكخراوی‬ ‫ژنان‌و په‌رله‌مانتارو وه‌زیرو ژماره‌یه‌كی‬ ‫تر له‌چاالكوانان له‌هه‌ولێر ساز كرا‪.‬‬ ‫كۆنفرانسی ژنانی هه‌ر چوار پارچه‌ی‬ ‫كوردس���تان به‌ناوی ب���ه‌ره‌و كۆنگره‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی له‌ڕۆژانی ‪ 22‬تا ‪25‬ی ئایار‬ ‫كۆنفرانس���ی دووه‌می نه‌ته‌وه‌یی ژنانی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬له‌ژێر دروش���می هه‌مه‌ره‌نگی‌و‬ ‫یه‌ك ده‌نگی ژنان بۆ یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫له‌هه‌ولێر سازكرا‪.‬‬ ‫رێككه‌وتنی ژنانی هه‌رچوار پارچه‌‬ ‫چۆن بوو؟‬ ‫به‌پێی قس���ه‌ی یه‌كێك له‌كۆمیته‌ی‬ ‫ئام���اده‌كاری‌و په‌رله‌مانتارێك‪ ،‬ماوه‌ی‬ ‫دوو س���اڵه‌ كار ب���ۆ ئه‌و كۆنفرانس���ه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و به‌تایبه‌ت���ی له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫ژنێكی حیزبی له‌كوردس���تانی باشور‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها كاری ته‌واو ب���ۆ ئه‌وه‌ كراوه‌‬ ‫كه‌ رێگه‌ ب���ه‌ ژنانی باكورو رۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫رۆژئ���اوا نه‌درێت كه‌ باس���ی "عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن" بكرێت‌و ئاگاداری ئه‌وه‌ بن كه‌‬ ‫وه‌ك كۆنگره‌ی الوانی هه‌رچوار پارچه‌‬ ‫نه‌بێت كه‌ له‌به‌الغی كۆتایی ئازادكردنی‬ ‫"عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن" ب���ووه‌ خاڵێك بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی كاری ته‌واوی له‌س���ه‌ر بكرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێش ده‌س���تپێكردنی كۆنفرانس‬ ‫كۆمیت���ه‌ی ئام���اده‌كاری كۆبونه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی ناوی هیچ كه‌س���ێك له‌م‬ ‫كۆنفرانسه‌ نه‌هێنرێت‌و باسی نه‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش رێككه‌وتون كه‌ هیچ‬ ‫س���ه‌ركرده‌و س���ه‌رۆكێكی كورد واته‌‬ ‫(پیاو) له‌م كۆنفرانسه‌دا وته‌ی نه‌بێت‌و‬ ‫به‌شدار نه‌بێت‪.‬‬ ‫رۆژانی كۆنگره‌ چۆن به‌ڕێوه‌چوو؟‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی تایب���ه‌ت به‌ئاوێن ‌ه‬ ‫له‌نێ���و كۆنفرانس���ه‌كه‌ كه‌ نه‌یویس���ت‬ ‫ناوی ئاش���كرا بكرێت‪ ،‬باسی له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ له‌یه‌ك���ه‌م رۆژه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن ژنانی‬ ‫باش���ور نیگه‌رانی ئ���ه‌وه‌ هه‌بوو ژنانی‬ ‫پارچه‌كان���ی تر كه‌ به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر پارتی كرێكارانی كوردستان‬ ‫هه‌ژمار ده‌كرێ���ن ئازادكردنی "عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن" نه‌كه‌ن به‌یه‌كێك له‌وخااڵنه‌ی‬ ‫ك���ه‌ له‌به‌الغی كۆتایی كۆنفرانس���ه‌كه‌‬ ‫بنوس���رێت‪ ،‬بۆیه‌ هه‌م���وو هه‌وڵێك بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ بوو كه‌ وه‌ك كۆنفرانس���ی الوانی‬ ‫چوار پارچه‌ به‌س���ه‌ریان تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌شكرد‬ ‫كه‌ له‌نێو كۆنفرانسه‌كه‌ هه‌ست به‌بونی‬ ‫ئایدۆلۆژی���ای حیزبه‌كان ده‌ك���راو به‌‬

‫زه‌قی ئه‌و حیزبایه‌تی���ه‌ ره‌نگیدابۆوه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ زۆر باس له‌مێ���ژووی حیزبایه‌تی‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێك جار په‌رچه‌كردار‬ ‫له‌الیه‌ن ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ ده‌بینراو‬ ‫هه‌س���تی ته‌واوی پێده‌كرا كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫حیزبه‌كانه‌وه‌ به‌رنامه‌یان بۆ دانرابێت‪.‬‬ ‫باسه‌كانی نێو كۆنفرانس چی بوون؟‬ ‫به‌پێ���ی ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی ده‌س���ت‬ ‫ئاوێن���ه‌ كه‌وتوون‌ به‌ش���ێكیش له‌ژنان‬ ‫خۆیان له‌م راپۆرته‌ی ئاوێنه‌ تیش���كی‬ ‫ده‌خه‌ن���ه‌ س���ه‌ر ب���اس له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن‬ ‫ك���ه‌ زوو هه‌س���ت ب���ه‌وه‌ك���راوه‌ ئه‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌ی ئه‌ركی سه‌رپه‌رش���تیاری‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌ی پێس���پێردراوه‌ نزیك‬ ‫بووه‌ له‌حیزبێكی باشوری كوردستان‌و‬ ‫ئه‌ندامێكی كۆمیت���ه‌ی ئاماده‌كاری كه‌‬ ‫كۆنتاكی هه‌ب���ووه‌ له‌گه‌ڵیدا بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كۆنترۆڵی كۆنفرانسه‌كه‌ بكه‌ن به‌هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ك‌و چۆنیان بوێت به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫كاره‌كان بك���ه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ به‌ش���ێكی زۆر‬ ‫له‌و ژنانه‌ گله‌ییان هه‌بوه‌و هه‌س���تیان‬ ‫كردوه‌ كه‌ ئ���ه‌و رێكخراوه‌ به‌رێككه‌وتن‬ ‫ئه‌ركه‌كه‌ی پێسپێردراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی ئاوێن���ه‌ ئام���اژه‌ی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش���كرد كه‌ ئ���ه‌و رێكخراوه‌ی‬ ‫ئه‌ركی رێكخس���تنی كۆنفرانس���ه‌كه‌ی‬ ‫پێس���پێردرابوو به‌ش���ێوه‌ی زۆر ره‌ق‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ میدی���اكان ده‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌و نمونه‌ی به‌وه‌ هێنایه‌وه‌ كه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ڕێكخه‌ران���ی رێكخراوه‌ك���ه‌ له‌كات���ی‬ ‫به‌الغی كۆتایی به‌شێوه‌یه‌ك مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ میدی���اكان ده‌كرد وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌زگایه‌كی پۆلیس���ی بێت‌و ده‌یویست‬ ‫رۆژنامه‌وانان پابه‌ندی قسه‌كانی خۆی‬ ‫بكات كه‌ ده‌یوت "ه���ه‌ر رۆژنامه‌وانێك‬ ‫ده‌بێت یه‌ك پرس���یار ب���كات‌و نابێت‬ ‫پرس���یاره‌كان ئیس���تفزازی بن‌و نابێت‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی ئه‌و كۆنفرانس���ه‌ بچێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رن���ا خۆی به‌رپرس���یار‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی���ش باس���یله‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ ئه‌و كۆنفرانس���ه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نابێ���ت ن���اوی لێبنرێ���ت كۆنفرانس‪،‬‬ ‫چونكه‌ باب���ه‌ت‌و پ���رس‌و گفتوگۆكان‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیه‌كیان به‌پرس���ی ئافره‌ت‬ ‫نه‌بوو بۆ پرسی نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬بۆیه‌ زیاتر‬ ‫له‌س���یمینار ده‌چوو‪ ،‬پێویس���ته‌ ناوی‬ ‫بنرێت "س���یمیناری ژنان���ی هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌ی كوردستان"!‪.‬‬ ‫دواین رۆژی كۆنفرانس‌ چی رویدا؟‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ی ئاوێنه‌ ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌كرد كه‌ له‌ڕۆژی س���ێیه‌مدا هه‌ست‬ ‫ب���ه‌ گرژییه‌ک���ی زۆر ده‌ك���را له‌نێوان‬ ‫ژنان���ی هه‌رچوار پارچ���ه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كۆتایی���دا بووه‌ هۆی ئ���ه‌وه‌ی ژنانی‬

‫ئا‪ :‬سارا قادر‬

‫مناقه‌ش���ه‌كردن له‌س���ه‌ر پرۆگرام كه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ هه‌مووی لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هاوكات په‌رله‌مانت���اری ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق "النه‌ س���ه‌عید حافز"‬ ‫له‌لیس���تی هاوپه‌یمانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ پێیوایه‌ ئه‌و كۆنفرانسه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی باش سه‌ركه‌وتوو بووه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ژنان���ی هه‌ر چ���وار پارچه‌ی‬ ‫كوردس���تانی كۆكردۆت���ه‌وه‌و گفتوگۆ‬ ‫ئه‌و ژنێكی‌ ته‌مه‌ن بیست‌و یه‌ك ساڵی‌‬ ‫له‌سه‌ر پرسی ژن‌و كێشه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كان‬ ‫بێ‌ منداڵ بوو‪ ،‬له‌سه‌ر دۆشه‌كێكی‌ گوڵ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا النه‌ وتی‬ ‫گوڵ له‌ناو ژووری‌ زینداندا راكش���ابوو‪،‬‬ ‫"سلبیاتی ئه‌و كۆنفرانسه‌ ئه‌وه‌بوو كه‌‬ ‫به‌ به‌تانیه‌ نیوه‌ كۆن‌و په‌ڕپوته‌كه‌شی‌‬ ‫هیچ ئام���ارو لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك نه‌بوو بۆ‬ ‫خێرا خێرا رانه‌ شكاوه‌كه‌ی‌ داده‌پۆشی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی گفتوگۆی زیاتر له‌س���ه‌ر ئامار‬ ‫به‌ هێواش���ی‌ ده‌دوا تا ژنه‌ هاوه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫بكرێت‌و بتوانرێت رێگه‌ چاره‌ی باشتر‬ ‫ناو زیندانی‌ تێنه‌گ���ه‌ن كه‌ بۆچی‌ به‌و‬ ‫بدۆزرێته‌وه‌ بۆ كێش���ه‌ هه‌نوكه‌یه‌كانی‬ ‫حاڵه‌وه‌ له‌زیندانه‌‪.‬‬ ‫ژنان‌و ئافره‌تان"‪.‬‬ ‫ئه‌و سێ‌ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر شوو به‌كوڕێكی‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اری فراكس���یۆنی گۆڕان‬ ‫كاسبكار ده‌كات‪ ،‬له‌سه‌ره‌تاوه‌ ژیانێكی‌‬ ‫"په‌یمان عزه‌دین" ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد‬ ‫پ���ڕ به‌خته‌وه‌ری���ان ده‌بێت تا س���اڵی‬ ‫كه‌ س���ه‌ركه‌وتنی كۆنفرانسه‌كه‌ ته‌نها‬ ‫پار‌و ئه‌و رۆژه‌ی‌ ش���ه‌ونم له‌گه‌ڵ دایكی‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌بینم���ه‌وه‌ له‌یه‌كت���ر بینین‌و‬ ‫له‌ب���ازاڕه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌و ش���ۆفێری‌‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی ژنان‪ ،‬چونك���ه‌ له‌ڕووی‬ ‫تاكسیه‌كه‌ له‌كاتی‌ وه‌رگرتنی‌ پاره‌كه‌دا‬ ‫ناوه‌ڕۆك���ی كۆنفرانس���ه‌كه‌وه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ژماره‌ی‌ ته‌له‌فۆنه‌كه‌ی‌ ده‌داتێ‌‪ .‬ئه‌و جار‬ ‫ته‌وه‌رانه‌ی بڕیاربوو قس���ه‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫جاره‌ ده‌گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ ئه‌و ساتانه‌و زۆر‬ ‫بكرێت كۆنفرانس س���ه‌رکه‌وتوو نه‌بوو‬ ‫به‌ دڵخۆشییه‌وه‌ چیرۆكی‌ خۆشه‌ویستی‌‬ ‫كه‌ ئه‌و ته‌وه‌ران���ه‌ وه‌كو خۆی تاوتوێ بكرێن‪ ،‬له‌كاتێكدا ئێس���تا پێویس���ته‌ خۆی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پیاوه‌دا ده‌گێڕایه‌و‌ه كه‌‬ ‫ب���كات‌و بگات���ه‌ ده‌رئه‌نج���ام‪ ،‬چونكه‌ بگه‌ینه‌ چاره‌س���ه‌رێك بۆ كێشه‌ی ژنان خاوه‌نی‌ ژنێك‌و دوو منداڵ بووه‌‪ .‬شه‌ونم‬ ‫له‌ته‌وه‌ری یه‌كه‌م له‌س���ه‌ر دیدی ژن بۆ نه‌وه‌ك دروستكردنی بینا‌و شارێك كه‌ به‌ده‌م ئازاراوه‌ باس���ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كه‌ی‌‬ ‫پرسه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ "جیا جارێ هیچمان نه‌كردوه‌!"‪.‬‬ ‫بێس���توون‪-‬ی‌ كرد‪ ،‬كه‌ سه‌ره‌تا به‌هۆی‌‬ ‫له‌گێڕان���ه‌وه‌ی ئه‌و مێژوه‌ی ‪ 20‬س���اڵه‌‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌مانه‌ش "په‌یمان عزه‌دین" ئ���ه‌و مۆبایل���ه‌وه‌ یه‌كتریان ناس���یوه‌‪،‬‬ ‫ده‌یگێڕینه‌وه‌‪ ،‬خاڵێكی نوێ‌و بابه‌تێكی پێیوای���ه‌ كۆبون���ه‌وه‌و هاتن���ی ژنانی هێواش هێواش په‌یوه‌ندیه‌كه‌یان زیادی‌‬ ‫تازه‌ی تێدا نه‌بوو"‪.‬‬ ‫هه‌رچوار پارچه‌ به‌ناوی كۆنفرانس���ه‌وه‌ ك���ردووه‌ به‌ڕاده‌ی���ه‌ك "له‌هه‌فته‌یه‌كدا‬ ‫په‌یم���ان وتیش���ی "ده‌ب���وو ل���ه‌م بوو‪ ،‬ب���ه‌اڵم "وه‌ك س���یمینارێك بوو‪ ،‬زیاتر له‌چ���وار جار یه‌كترمان ده‌بینی‌‌و‬ ‫كۆنفرانس���ه‌دا‌ دیدی ژن بۆ ئه‌وه‌بوایه‌ چونكه‌ ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ باس���ی په‌یوه‌ندیی‌ سێكسیشمان هه‌بوو"‪.‬‬ ‫ژنی كورد له‌كوێی پرس���ه‌ سیاس���ی‌و ده‌رده‌دڵ���ی خۆیان ده‌ك���رد‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ مۆبای���ل س���ه‌رباری‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندایه‌‪ ،‬كه‌ ئایا قس���ه‌ی ژن پرس���ه‌ هه‌نوكه‌یه‌كانی ژنان‌و نه‌ته‌وه‌ی ئ���ه‌وه‌ی‌ چه‌ندی���ن س���وودی‌ گرنگی‌‬ ‫جێكه‌وته‌یه‌ له‌نێو هاوكێشه‌ی سیاسی كورد"‪.‬‬ ‫له‌ژیانی‌ هاوواڵتیاندا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم خراپ‬ ‫تێكڕایی پارچه‌كانی كورستان‌و هه‌رێمی‬ ‫په‌رله‌مانتاری فراكس���یۆنی كۆمه‌ڵی به‌كارهێنانیشی‌ زه‌ره‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫فۆتۆ‪ :‬عیسا كوردستان؟"‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‌کاتی خوێندنه‌وه‌ی به‌الغی کۆتایی کۆنفڕانسی نه‌ته‌وه‌یی ژنان‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬س���ه‌رگوڵ ره‌زا‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ سه‌ر ژیانی‌ هاوواڵتیان‌و له‌نێویشیاندا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ته‌وه‌ری س���ێیه‌م‌و كۆتایی ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ به‌رنامه‌ی كۆنفرانسه‌ك ‌ه په‌یوه‌ندی‌ ژن‌و مێرد‪.‬‬ ‫له‌كاتژمێرێك هه‌موو شتێك ئاماده‌بوو س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و یه‌كێت���ی ئه‌وروپاو كۆنفرانس���ه‌كه‌ رونده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی باش دانه‌نراوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫باكورو رۆژئاواو رۆژهه‌اڵت له‌نێو هۆڵی س���ه‌رۆكێك‌و هیچ كه‌سێك نه‌هێنرێت‪،‬‬ ‫شه‌ونم سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫كۆنفرانس بێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌و تاكو دوای له‌به‌رامبه‌ریش���دا ژنانی پارچه‌كانی تر‬ ‫رۆژنامه‌نوسانیش له‌چاوه‌ڕوانیدا بوون نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان)‪ ،‬به‌اڵم له‌یال زانا پێشكه‌ش���كردنی په‌ی���ڕه‌و پرۆگرامێك هیچ توێژین���ه‌وه‌و خاڵبه‌ندییه‌ك نه‌بوو له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ژیانی‌ هاوسه‌رێتی‌ هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی شه‌ویش له‌نێو باخچه‌ی ئاماده‌ نه‌بوون له‌خوێندنه‌وه‌ی به‌الغی‬ ‫ك���ه‌ جارێكی���ش به‌ش���ێك له‌به‌الغی ئاماده‌ نه‌بوو وه‌اڵمی پرس���یاری یه‌ك پێشكه‌شكرا بۆ دامه‌زراندنی ناوه‌ندێك بۆ ئه‌وه‌ی ده‌ستنیش���انی كێش���ه‌كانی ب���ه‌اڵم به‌نیگه‌رانی���ی‌و خه‌فه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌الری مامۆستا س���ه‌عد مابونه‌وه‌ كه‌ كۆتایی ئاماده‌بن‌و بوه‌ستن‪.‬‬ ‫كۆتای���ی خوێنرای���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌به‌ر رۆژنامه‌نوس بداته‌وه‌و هیچ قس���ه‌یه‌كی بۆ ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ی كوردستان‪ ،‬ژن���ان بكرێ���ت له‌هه‌ر چ���وار پارچه‌ی ده‌ڵێ���ت "م���ن زۆر مێرده‌كه‌مم خۆش‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ی تێدا به‌ڕێوه‌ ده‌چوو‪.‬‬ ‫ئاماده‌نه‌بوونی ئ���ه‌و ژنانه‌ی له‌هۆڵه‌كه‌ نه‌ك���رد له‌كاتی خوێندن���ه‌وه‌ی به‌الغی ك���ه‌ "نه‌رمین عوس���مان" كاری زۆری كوردستان‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و ك ‌هم‌و كوڕیانه‌ی ده‌ویس���ت‪ ،‬ئه‌و ش���تانه‌ی‌ هه‌شم بوو‬ ‫چوون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ نه‌توان���را ت���ه‌واوی كۆتایی كۆنفرانس!‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنانه‌ی هۆڵیان جێهێشت چۆن‬ ‫به‌پێ���ی ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی ده‌س���ت‬ ‫له‌س���ه‌ر كردبوو كه‌ تێبینی���م هه‌بوو‪ ،‬هه‌ب���وو "له‌ئاماده‌كاری كۆنفرانس���ه‌كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پی���اوه‌دا‪ ،‬هه‌ندێكجار زۆر‬ ‫به‌اڵم ئه‌و بابه‌ت���ه‌ی خاتو "له‌یال زانا" نه‌توانرا ئامانجه‌كان بپێكین"‪.‬‬ ‫به‌الغه‌كه‌ بخوێنرێته‌وه‌و به‌شێكیش���ی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌؟‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وتووه‌ هۆكاری جێهێش���تنی‬ ‫دڵته‌نگ���ی‌ ده‌كردم‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و پیاو‌ه‬ ‫له‌به‌ر پرس���یاری رۆژنامه‌وانان بوو كه‌ كۆنفرانسه‌که‌ له‌دیدی‌په‌رله‌مانتارانه‌وه‌ ك��� ‌ه له‌س���ه‌ر چۆنیه‌ت���ی دامه‌زراندنی‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیاریانه‌ی ده‌ست ئاوێنه‌‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ بۆ ئه‌وه ‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا په‌رله‌مانت���ار "ه���اوڕاز به‌هیچ جۆرێك وازی‌ ل���ێ نه‌ده‌هێنام‪،‬‬ ‫به‌ ته‌واوی هه‌س���ت ب���ه‌ بایكۆتكردنی‬ ‫ژنانی باكورو رۆژهه‌اڵت‌و رۆژئاوا داوای كه‌وتووه‌ "له‌ی�ل�ا‌ زان���ا" نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مانتاری فراكسیۆنی كوردستان ناوه‌نده‌كه‌ "توشی ش���ۆكی كردم‪ ،‬كه‌ ئه‌حم���ه‌د" له‌فراكس���یۆنی یه‌كگرتوو‪ ،‬منیش ترسی‌ ئه‌وه‌م هه‌بوو شته‌كانمی‌‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ ده‌كرا‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌یان كردوه‌ ناوی "عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن" ژنان���ی باك���ورو رۆژه���ه‌اڵت‌و رۆژئاواو‬ ‫"ئامینه‌ زكری" له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬داوای ئه‌وه‌یكرد بینایه‌ك بۆ ناوه‌نده‌كه‌‌و جه‌خت���ی له‌وه‌ك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ناتوانین ال بێ���ت‌و بۆ مێرده‌كه‌م���ی‌ بگێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك رێبه‌ری نه‌ته‌وه‌یی كورد بهێنرێت‌و به‌شێك له‌ژنانی ده‌ره‌وه‌ی ده‌كرد‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ تایبه‌ته‌ك���ه‌ی ئاوێن���ه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ كۆنفرانسه‌كه‌ شارێك دروست بكرێت له‌سه‌ر روبه‌ری‌ زۆر به‌ئاس���انی "ده‌ستبه‌رداری مۆركی بۆی���ه‌ ناچار به‌رده‌وامب���ووم له‌گه‌ڵیدا‬ ‫داوای ئازادكردن���ی بكرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌موو هه‌وڵێكی ئه‌و ژنانه‌ی باش���ور‬ ‫له‌كۆمیته‌ی ئاماده‌كاریی وتی "نه‌رمین به‌شێوه‌یه‌كی زۆر باش كاری بۆ كراوه‌و ‪ 20‬دۆنم زه‌وی كه‌ نه‌خشه‌كه‌ش���ی له‌ال حیزبایه‌تی بین‪ ،‬چونكه‌ زاڵیه‌تی هه‌بوو‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ نا ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫كۆمیته‌ی ئاماده‌كاریی ئاماده‌ نه‌بوون ك���ه‌ ره‌زامه‌ند نه‌بوون ن���اوی "عه‌بدواڵ‬ ‫عوسمان‌و شیرین ئامێدی‪ ،‬له‌یال زانایان به‌ڕێوه‌ده‌چێت به‌ تایبه‌تی بۆ "تێڕوانینی بوو به‌س�ل�اید پیش���انیداو وتی‌ ئه‌مه‌ به‌سه‌ر كۆنفرانسه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌و مانایه‌ ش���ه‌ونم منداڵ���ی‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‌ بۆ‬ ‫ناوی هیچ كه‌س���ێك له‌به‌الغی كۆتایی ئۆجه‌الن" بێت رازیكردنی له‌یال زانا بوو‬ ‫به‌وه‌ رازی كرد كه‌ نامه‌یه‌ك بنوس���ن دیدی ژنان له‌چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی وه‌ك خه‌ونێك وایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���ارێك نییه‌‪ ،‬كه‌ كۆنفرانس���ه‌كه‌ كۆنفرانسێكی بووه‌ته‌ بۆشاییه‌ك كه‌ هه‌میشه‌ بواری‌‬ ‫بهێنرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ پێ���ش ئه‌نجامدانی بۆ ئه‌وه‌ی له‌كاتی خوێندنه‌وه‌ی به‌الغی‬ ‫ب���ۆ ئازادكردن���ی عه‌ب���دواڵ ئۆجه‌الن‪ ،‬كوردو گفتوگۆكردن له‌سه‌ر دامه‌زراندنی دابمه‌زرێنین كه‌ تایب���ه‌ت بێ به‌ژنان‌و ته‌واو س���لبی بێ���ت‪ ،‬خاڵ���ی ئیجابی هه‌بووه‌ ك���ه‌ی‌ بیه‌وێ���ت بڕواته‌ ده‌رو‬ ‫نامه‌كه‌ش بدرێت به‌(س���ه‌رۆك كۆمارو ناوه‌ندێك���ی نه‌ته‌وه‌ی���ی ژن���ی كوردو ه���ه‌ر له‌منداڵییه‌وه‌ له‌وێ���دا په‌روه‌رده‌ تێدایه‌"‪.‬‬ ‫كۆنفرانس رێككه‌وت���ون كه‌ ناوی هیچ كۆتای���ی ئاماده‌بێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ زیاتر‬ ‫م���اڵ جێبهێڵێت‪" ،‬مێرده‌ك���ه‌م به‌یانی‌‬ ‫ده‌ڕۆشت‌و ئێواره‌ ده‌هاته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ زۆر‬ ‫كات هه‌ر ئه‌و پی���اوه‌ داوای‌ لێده‌كردم‬ ‫خۆم ئاماده‌ ده‌كردو ده‌چووین بۆ په‌ناو‬ ‫پاساری‌ ش���اخه‌كان‌و هه‌موو شتێكمان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم هیچ له‌خۆشه‌ویستیم بۆ‬ ‫مێرده‌كه‌م ك���ه‌م نه‌ببۆوه‌ بۆیه‌ هه‌رگیز‬ ‫هه‌س���تی‌ نه‌ده‌كرد كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫ترم به‌س���تبێت"‪ .‬ماوه‌ی‌ ساڵێك ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ نهێنیه‌ به‌رده‌وام ده‌بێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم رۆژی‌ ‪ 5/14‬هه‌موو ش���ته‌كان‬ ‫قڵ���پ ده‌بن���ه‌وه‌‌و ده‌گۆڕێ���ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌یانیه‌ك���ه‌ی‌ ش���ه‌ونم‌و دۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���ار بۆ سه‌یرانێكی‌‬ ‫هاوواڵتیان خۆیان ئه‌و شوێنه‌ گشتیانه‌‬ ‫بچوك‪ ،‬له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌دا دۆسته‌كه‌ی‌‬ ‫بپارێزن‌و پیسی‌ نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌ ته‌واو سه‌رخۆش بووه‌و به‌ رێگاوه‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ك هاوواڵتی���ه‌ك وتی‌ "ئه‌و‬ ‫له‌كاتی‌ شوفێریكردندا ده‌چێته‌ سایدی‌‬ ‫جێگه‌ی���ه‌ له‌جێگ���ه‌ی‌ په‌ڕین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر‌‌و له‌گ���ه‌ڵ ئوتومبێلێكی‌ تردا‬ ‫هاوواڵتیانه‌وه‌ بۆته‌ ته‌والێتیكی‌ گه‌وره‌‪،‬‬ ‫ده‌ده‌ن به‌یه‌ك���دا‌و ش���ه‌ونم ئێس���قانی‌‬ ‫ش���ه‌وانه‌ چه‌ندین كوڕو كچ تا دوانزه‌ی‌‬ ‫رانی‌ ده‌ش���كێت‌و دۆسته‌كه‌شی‌ قاچی‌‬ ‫ش���ه‌و لێی‌ ده‌مێننه‌وه‌‌و جگه‌ له‌سێكس‬ ‫ده‌ش���كێت‪ ،‬ش���ه‌ونم له‌م كاته‌دا زۆر‬ ‫میزو پیساییشی‌ لێده‌كه‌ن" ‪.‬‬ ‫گریاو وتی‌ "نازانم چۆن تووش���ی‌ ئه‌و‬ ‫توێژه‌ری‌ ده‌رونی‌‪ ،‬سامان سیوه‌یلی‌‬ ‫به‌اڵیه‌ بووم‪ ،‬كاتێك پۆلیس گه‌یش���ته‌‬ ‫ناخۆشتر نییه‌ س���وكایه‌تیت پێبكه‌ن له‌لێدوانێكی���دا رایگه‌یان���د "زۆربون���ی‌‬ ‫س���ه‌رمان‌و بردیانی���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌و ش���وێنه‌دا ده‌ڕۆیت گه‌ر دوو الیه‌ن���ه‌ وروژین���ه‌ره‌كان له‌ڕێگ���ه‌ی‌‬ ‫یه‌كسه‌ر مێرده‌كه‌م هات به‌ هانامه‌وه‌و‬ ‫ی له‌گه‌نجان‬ ‫پیاو بتبینن یه‌كس���ه‌ر ه���ه‌زار توانجی‌ ئامێ���ره‌ ته‌كنه‌لۆژیه‌كان وا ‌‬ ‫پۆلیسه‌كان پێیان راگه‌یاند كه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ناشرینت لێده‌ده‌ن‌و وا ده‌زانن له‌كاری‌ كردووه‌ ئاس���تی‌ خه‌فه‌كردنی‌ پاڵنه‌ره‌‬ ‫پیاوێكی‌ بێگانه‌دا بووه‌‪ ،‬به‌اڵم مێرده‌كه‌م‬ ‫ ‬ ‫ژێرڕه‌وی خه‌سره‌وخاڵ‬ ‫خراپ بووی���ت"‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و پرده‌ سێكس���یه‌كانیان زیات���ر قوڵبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ره‌وا په‌یمان���ی‌ لێوه‌رگرتم گه‌ر ئه‌مه‌ دواجار‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م بازاڕێك���ی‌ گه‌وره‌دای���ه‌و ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بێ���ت هه‌رگیز نایدركێنێ‌‌و ده‌مبورێت"‪.‬‬ ‫چه‌ندی���ن رێگه‌ی‌ قه‌ره‌باڵغ‌و ش���وێنی‌ ره‌فتار‌و بیركردنه‌وه‌‌و له‌سه‌ر هه‌ڵچوونه‌‬ ‫جوانه‌"‪ ،‬هاوواڵتییه‌ك���ی‌ دیكه‌ش وتی‌ پاڵنه‌ره‌ سێكس���یه‌كان به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر خه‌ڵك له‌ناوه‌ڕاس���ت‌و ده‌بێت‌و ده‌ڵێت "ئه‌م دیاردانه‌ شتێكی‌ ش���ه‌ونم پێن���ج رۆژ له‌نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫گشتی‌ له‌س���ه‌ره‌و ته‌نها چه‌ند مه‌ترێك سێكسیه‌كانیان‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌ چات‌و تۆڕه‌‬ ‫"له‌ش���ه‌واندا ئ���ه‌و جێگه‌ی���ه‌ ده‌بێته‌ نه‌ له‌ڕووی‌ یاس���ا‌و ئایین‌و نه‌ له‌ڕووی‌ خواروی‌ عێراق‪ ،‬ژماره‌كی‌ زۆر له‌وانه‌ی‌ نه‌ش���یاوه‌‌و كارێكی‌ قێزه‌ونه‌‪ ،‬پێویسته‌ ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێ���ك ژن���ی‌‬ ‫له‌شاره‌وانی‌ سلێمانییه‌وه‌ دووره‌‪ ،‬به‌اڵم كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان���ه‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ پێیان‬ ‫ش���وێنكی‌ زۆر تاری���ك به‌هۆی‌ نه‌بونی‌ كه‌لتوریش���ه‌وه‌ رێپێدراو نیی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ سواڵ‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ له‌ڕه‌گه‌زی‌ مێین ‌هن‌و داموده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان به‌تایبه‌ت پیاوه‌كه‌ ده‌زانێت مێرده‌كه‌ی‌ خیانه‌تی‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م كه‌لوپه‌له‌كانی‌ بۆی‌ دروست بكرێت‪ ،‬به‌دوای‌ تێركردنی‌ ئه‌و ئامانجه‌‬ ‫هیچ روناك كه‌ره‌وه‌یه‌ك له‌و ش���وێنه‌دا گه‌نجان په‌نا بۆ شوێنی‌ نه‌شیاو ده‌به‌ن‪ ،‬ئه‌مانه‌ جه‌س���ته‌ی‌ خۆیان ده‌فرۆش���ن پۆلیس‪ ،‬چاودێری‌ ئه‌و جێگایه‌و شوێنه‌ لێكردووه‌و له‌گ���ه‌ڵ ژنێكی‌ تردا بووه‌‪،‬‬ ‫ك���راوه‌ ش���كێنراوه‌‌و ته‌واو بێ���زراوه‌و سێكسیانه‌یاندا ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬له‌و رێگه‌یه‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش ئارامیی‌ زیاتر بۆ جۆره‌ كه‌سانه‌ بۆیه‌ ره‌نگه‌ له‌ناو شاردا بۆ سێكسێكی‌ له‌به‌رامبه‌ر بڕیك پاره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش واده‌كات گشتیه‌كان بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ده‌بنه‌ هۆی‌ الی‌ بنك���ه‌ی‌ پۆلیس داوای‌ یاس���ایی‌‬ ‫ده‌به‌خشێت"‪.‬‬ ‫ئاوێكی‌ زۆری‌ پیسی‌ تێیدا كۆبۆته‌وه‌‪ ،‬ژوان له‌ده‌ره‌وه‌ داده‌نێن" ‪.‬‬ ‫راگوزه‌ر په‌نا بۆ ش���وێنی‌ له‌وجۆره‌ش كه‌ گه‌نجانی‌ ئێمه‌ په‌نا بۆ جه‌س���ته‌یان باڵوبونه‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���ی‌ زۆر به‌تایبه‌ت تۆمار ده‌كات‌و مێرده‌كه‌ی‌‌و شه‌ونمیش‬ ‫س���امان س���یوه‌یلی‌ ئاماژه‌ش به‌وه‌ ببرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ش���وێنه‌ نزی���ك مزگه‌وتی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ راگه‌یاندنی‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫ب���ه‌رن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ش���وێنێكی‌ نییه‌ ئایدز كه‌ ئه‌مه‌ش له‌ئاین���ده‌دا ده‌بێته‌ ده‌خاته‌ زیندانه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���یوه‌یلی‌ ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا به‌هۆی‌ گه‌نجه‌ك���ه‌ په‌ن���ا ب���ۆ ش���وێنێكی‌ وا بارگرانییه‌ك���ی‌ زۆر ب���ۆ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ده‌دات "له‌كوردس���تاندا هیچ شوێنێكی‌‬ ‫س���لێمانیش هاوواڵتیان به‌به‌رپرسیار حوس���ێنیه‌كه‌یه‌‌و كه‌ ده‌چیته‌ ژوره‌وه‌‬ ‫ش���ه‌ونم ته‌نه���ا پێنج رۆژ به‌س���ه‌ر‬ ‫ره‌س���می‌ بونی‌ نییه‌ ب���ۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ قه‌ره‌باڵغبوون���ی‌ ش���اره‌وه‌‌و هاتن���ی‌ ده‌بات‪ ،‬سامان س���یوه‌یلی‌ به‌رده‌وام ته‌ندروستی‌"‪.‬‬ ‫ده‌زانێ���ت‌و رایده‌گه‌یه‌نێ���ت كه‌ ده‌بێت له‌س���ه‌ر دی���واره‌كان نوس���راوه‌ "ژیان‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ریه‌كه‌یدا تێپه‌ڕده‌بێت له‌بری‌‬

‫به‌داخه‌وه‌ جیا‬ ‫له‌گێڕانه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫مێژوه‌ی ‪ 20‬ساڵه‌‬ ‫ده‌یگێڕینه‌وه‌‪،‬‬ ‫خاڵێكی نوێ‌و‬ ‫بابه‌تێكی تازه‌ی‬ ‫تێدا نه‌بوو‬

‫شه‌وانه‌ چی‌ له‌ژێرڕه‌وی‌ خه‌سره‌و خاڵ‌ ده‌گوزه‌رێت؟‬

‫"پڕبووه‌ له‌كۆندۆم‌و ده‌به‌ی‌ میز"‬ ‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫ ‬ ‫شوێنی‌ په‌ڕینه‌وه‌ی‌ هاوواڵتیان‬ ‫‌بێته‌ ‬ ‫له‌پردی‌ "خه‌سره‌و خاڵ‌" ده‬ ‫شوێنی‌ سێكسی‌ راگوزه‌ر‪ ،‬هه‌ر كاتێك‬ ‫رێبوارێك به‌و ژێرڕه‌وه‌دا تێپه‌ڕێت كه‌ ‬ ‫بۆ شوێنی‌ په‌ڕینه‌وه‌ دروست كراوه‌‬ ‫بۆگه‌نێكی‌ ناخۆش‌و چه‌ندین كۆندۆمی‌‬ ‫پرش‌و باڵوو ده‌به‌ی‌ میز پێشوازی‬ ‫لێده‌كات‪.‬‬

‫كاتێ���ك به‌ ژێرڕه‌و‌ك���ه‌دا ده‌ته‌وێت‬ ‫بپه‌ڕیته‌وه‌ به‌ چاوێكی‌ سه‌یر لێتده‌ڕوانن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ جگه‌ له‌و بۆگه‌نه‌ ناخۆش���ه‌ی‌‬ ‫به‌س���ه‌تا دێت‪ ،‬ئاوێكی‌ قه‌تیس بوو كه‌‬ ‫پڕه‌ له‌خاشاك‌و پاش���ماوه‌ی‌ سێكس‌و‬ ‫كۆندۆم‪ ،‬تا كاتژمێر دوانزه‌ی‌ شه‌ویش‬ ‫كوڕان‌و كچان لێی‌ ده‌مێننه‌وه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫ئ���ه‌و كچانه‌ی‌ كه‌ عه‌ره‌ب���ن‌و بێ ماڵ‌و‬ ‫حاڵ‌و بێكه‌سوكارن‪.‬‬ ‫بوون���ی‌ دیارده‌یه‌ك���ی‌ ل���ه‌و جۆره‌‬ ‫زۆری‌‬ ‫توڕه‌ی���ی‌‬ ‫نیگه‌رانی���ی‌و‬ ‫لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌و توێژه‌رێكی‌ ده‌رونیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت "ئه‌م كردارانه‌ زیانێكی‌‬

‫ئه‌و جێگه‌یه‌ له‌جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ی‌ هاوواڵتیانه‌وه‌‬ ‫بۆته‌ ته‌والێتێكی‌ گه‌وره‌‬

‫زۆری‌ ده‌رونی‌‌و ته‌ندروس���تییان هه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی‌ قوڵبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌پته‌‬ ‫سێكس���یانه‌یه‌ ك���ه‌ گه‌نج���ان رۆژانه‌‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫گه‌رچی‌ ئه‌وش���وێنه‌ زۆر قه‌ره‌باڵغه‌و‬ ‫وه‌ك هاوڕێگه‌یه‌كی‌ باش���ی‌ هاوواڵتیان‬ ‫دروس���تكراوه‌ بۆ په‌ڕینه‌وه‌ تا تووشی‌‬ ‫رووداو نه‌بن‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕاده‌یه‌ك بێزراوه‌‬ ‫كه‌ كچان ح���ه‌ز ناكه‌ن پیایدا تێپه‌ڕن‪.‬‬ ‫ئه‌وین ئ���ه‌و كچه‌ وردیله‌ ته‌مه‌ن هه‌ژده‌‬ ‫س���اڵه‌بوو كه‌ رۆژانه‌ بۆ گه‌ش���تنی‌ به‌‬ ‫خوێندنگا ناچ���اره‌ له‌وێوه‌ بپه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆره‌ خۆی‌ ده‌خاته‌‬ ‫به‌ر مه‌ترس���ی‌ ئه‌و هه‌م���وو ئۆتۆمبیله‌‬ ‫ت���ا له‌وێوه‌ نه‌ڕوات‌و وت���ی‌ "هیچ له‌وه‌‬

‫‪11‬‬

‫نه‌بونی‌ هیچ روناك‬ ‫كه‌ره‌وه‌یه‌ك له‌و‬ ‫شوێنه‌دا‪ ،‬ئارامیی‌‬ ‫زیاتری به‌و جۆره‌‬ ‫كه‌سانه‌ به‌خشیوه‌‬

‫شه‌ونم به‌ده‌م ئازار ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌شته‌رگه‌رییه‌كه‌ی‌ ران‪-‬یه‌وه‌‬ ‫ده‌ینااڵند‪ ،‬به‌وپه‌ڕی‌ شه‌رمه‌زاریشه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "هه‌ر ئه‌مجاره‌ مێرده‌كه‌م له‌م‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌م ببورێت‌و قبوڵم بكاته‌وه‌‬ ‫هه‌رگیز شتی‌ واناكه‌مه‌وه‌‌و ده‌بمه‌‬ ‫تۆبه‌كار تا خوداش لێم خۆش بێت"‪.‬‬

‫ئه‌و پیاوه‌ بێت ‌ه‬ ‫به‌رده‌مم چاره‌ی‌‬ ‫به‌ نه‌عله‌ت ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫ژنه‌كه‌ی‌ ناهه‌قی‌‬ ‫نییه‌و ئێمه‌‬ ‫هه‌ڵه‌مان به‌رامبه‌ر‬ ‫كردووه‌‬

‫ئه‌وه‌ی‌ بڕواته‌ ماڵه‌وه‌و كه‌مێك ئازاری‌‬ ‫كه‌مبێته‌وه‌‪ ،‬كونجی‌ زین���دان به‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گرێ���ت‌و راپێچی‌ زین���دان ده‌كرێت‌و‬ ‫ده‌بێته‌ ش���وێنی‌ ئه‌و‪ ،‬ش���ه‌ونم زۆر به‌‬ ‫توڕه‌یی‌ وتی‌ "ئه‌و پیاوه‌ بێته‌ به‌رده‌مم‬ ‫چاره‌ی‌ به‌ نه‌عل���ه‌ت ده‌كه‌م‪ ،‬ژنه‌كه‌ی‌‬ ‫ناهه‌قی‌ نییه‌و ئێمه‌ هه‌ڵه‌مان به‌رامبه‌ر‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆزگه‌ ده‌م���م پێی‌‬ ‫ده‌گه‌ش���ت تا داوای‌ لێبوردنی‌ لێبكه‌م‌و‬ ‫هان���ای‌ بۆ بب���ه‌م كه‌ ته‌نه���ا ئه‌مجاره‌‬ ‫بمبورێت‪ ،‬سوێندم خواردووه‌ تا هه‌تایه‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ وا ناكه‌م���ه‌وه‌و ده‌بمه‌ تۆبه‌كار‬ ‫تا خودا كۆرپه‌یه‌كیش���م پێببه‌خش���ێ‌‬ ‫له‌هه‌موو شتێ‌ دووربكه‌ومه‌وه‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ :‬شه‌ونم ناوێكی‌ خوازراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌وڵماندا قسه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پیاوه‌شدا‬ ‫بكه‌ین كه‌ برینداره‌‪ ،‬به‌اڵم رازی‌ نه‌بوو‬ ‫بۆ رۆژنامه‌ لێدوان بدات‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫‪komelayety.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫ئاوێنه‌ ورده‌كاریه‌كانی ناو كۆنفرانسی ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ی كوردستان باڵوده‌كاته‌وه‌ مۆبایل شه‌ونمی‬ ‫خسته‌ داوه‌وه‌‬ ‫له‌كۆنفرانسه‌که‌دا‪ :‬داوای ‪ 20‬دۆنم زه‌وی كرا بۆ شاری ژنان‬ ‫ئا‪ :‬عیسا خدر‬

‫ ‬ ‫کۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی ژنان له‌هه‌ولێر‬

‫فۆتۆ‪ :‬عیسا‬

‫كۆنفرانسی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ ژنان‬

‫ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانی پارچه‌ كرد‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫هه‌شت رێكخراوی ژنانی سه‌ر‬ ‫به‌پارته‌كانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان‬ ‫ده‌ڵێن "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ داواكارییه‌كانیان‬ ‫ره‌چاو نه‌كراوه‌‪ ،‬كۆنفرانسی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ژنانی كوردیان بایكۆت كردووه‌"‪،‬‬ ‫هاوكات ئه‌ندامێكی كومیته‌ی‬ ‫ئاماده‌كاریی ئه‌م كۆنفرانسه‌ پێیوایه‌‬ ‫كه‌ ژنانی ئه‌و رێكخراوانه‌ ده‌بوو‬ ‫به‌شدارییان له‌م كۆنفرانسه‌دا كردبایه‌و‬ ‫مه‌یدانیان بۆ خه‌ڵكی‌ تر چۆڵ‌‬ ‫نه‌كردایه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای بایكۆتكردن���ی هه‌ش���ت‬ ‫رێكخراوی ژنانی پارته‌كانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬دووهه‌مین كۆنفرانس���ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ژنان���ی ك���ورد رۆژانی ‪22‬‬ ‫ت���ا ‪ 2012/5/24‬له‌ش���اری هه‌ولێ���ر‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬چوار رێكخ���راوی دیكه‌‬ ‫به‌ ناوی هاوپه‌یمانی ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان نوێنه‌رایه‌تی ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانیان له‌م كۆنفرانسه‌دا كرد‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ش���ت رێكخراوه‌ كه‌ س���ه‌ر‬ ‫ب���ه‌ حیزب���ه‌ دیاره‌كان���ی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانن له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا ئاماژه‌یان‬ ‫ب���ه‌وه‌ داوه‌ ك���ه‌ به‌ه���ۆی له‌به‌رچ���او‬ ‫نه‌گرتن���ی س���ه‌ره‌تاییترین مافه‌كانی‬ ‫ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تان له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌س���ته‌ی ئاماده‌كاری كۆنفرانسه‌كه‌و‬ ‫ئاڵۆزبوونی به‌رنامه‌كان‌و دیار نه‌بوونی‬ ‫پێوه‌ره‌كانی دابه‌شكردنی كورسیه‌كان‌و‬ ‫رێژه‌ی به‌شداران‪ ،‬دیارنه‌بوونی ته‌وه‌ری‬ ‫باسه‌كان‌و ش���ێوه‌ی په‌س���ه‌ندكردنی‬ ‫بڕیاره‌كان‪ ،‬به‌شدارییان له‌و كۆنفرانسه‌دا‬ ‫نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪" ،‬نه‌رمین عوس���مان"‬ ‫ئه‌ندام���ی ده‌س���ته‌ی ئاماده‌كاری���ی‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ی كرد كه‌‬ ‫داواكاریه‌كانی ئه‌م هه‌ش���ت رێكخراوه‌‬ ‫له‌به‌رچاوگی���راوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ب���ه‌ ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یان���د ك���ه‌ "نابێ كۆنفرانس���ێكی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ئ���اوا بایك���وت بك���رێ‪.‬‬ ‫له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌ بایكۆت���ی بكه‌ن‪ ،‬وه‌رن‬ ‫به‌ڕاش���كاوانه‌ راو بۆچوون���ی خۆتان‬ ‫بڵێ���ن‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌وێ پێ���ت باش نه‌بوو‬ ‫وه‌ره‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬جارێ به‌ش���داریی بكه‌‬ ‫بزانه‌ كۆنفرانسه‌كه‌ چیه‌؟ چۆن به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێ؟ باس���ه‌كان‌و بڕیاره‌كانی چین؟‬ ‫له‌وێ بڕیار‌ه بده‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم "حه‌لیم���ه‌ ره‌س���ووڵی"‬ ‫سه‌رنووس���ه‌ری گۆڤاری ژنان كه‌ سه‌ر‬ ‫به‌یه‌كێتی ژنانی دیموكراتی كوردستانه‌و‬ ‫رێكخراوه‌كه‌یان یه‌كێكبوو له‌و هه‌ش���ت‬ ‫رێكخراوه‌ی ئه‌و كۆنفرانس���ه‌ی بایكوت‬ ‫كرد‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ "ژنانی‬ ‫رۆژهه‌اڵت ل���ه‌و كۆنفرانس���ه‌دا له‌هیچ‬ ‫ئۆرگانێكیدا به‌شدار نه‌كراون‪ ،‬ته‌ناته‌ت‬ ‫كاتی ئه‌وه‌ش���یان بۆ ته‌رخان نه‌كرابوو‬ ‫ك���ه‌ وه‌ك ژنانی رۆژهه‌اڵت په‌یامێكیان‬ ‫هه‌ب���ێ‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌ش���دارینه‌كردنیان‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌ش���ه‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ش���ت رێكخ���راوه‌‪ ،‬چ���وار‬ ‫رێكخراوی دیكه‌ی ژنان���ی حیزبه‌كانی‬ ‫رۆژه���ه‌اڵت له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا‪ ،‬وێڕای‬ ‫به‌رز نرخاندن���ی هه‌وڵه‌كانی كۆمیته‌ی‬ ‫ئام���اده‌كاری كۆنفرانس���ه‌كه‌ جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌وان چ‬ ‫له‌ئاس���ت كۆمیت���ه‌ی ئام���اده‌كارو چ‬ ‫له‌ئاس���تی گش���تیی كۆنفرانس���ه‌كه‌دا‬

‫ئه‌و چوار رێكخراوه‌‬ ‫ناتوانن ته‌عبیر‬ ‫له‌ژنانی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان بكه‌ن‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگی‌و گفتوگۆو لێكتێگه‌یشتن‬ ‫چوونه‌ته‌ پێشه‌وه‌و هاوكات ناڕاسته‌وخۆ‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ئه‌و هه‌ش���ت رێكخراوه‌ی‬ ‫دیك���ه‌ له‌ژێ���ر تێڕوانی���ی حیزبیانه‌دا‬ ‫به‌پارچه‌گه‌رێتی له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌شداریكردنی ئه‌م چوار‬ ‫رێكخراوه‌ی ژنانی رۆژهه‌اڵت‪" ،‬نه‌رمین‬ ‫عوسمان" له‌لێدوانه‌كه‌یدا بۆ ئاوێنه‌ وتی‬ ‫"ئه‌و چوار رێكخراوه‌ له‌كۆنفرانسه‌كه‌دا‬ ‫هیچ تایبه‌تمه‌ندییه‌كیان نه‌داوه‌ به‌هیچ‬ ‫حیزبێ���ك‌و پێمانوت���وون ك���ه‌ ئێ���وه‌‬ ‫باس���ی رۆژهه‌اڵت ده‌كه‌ن‪ .‬تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫توانیویانه‌ ته‌عبی���ر له‌ژنانی رۆژهه‌اڵت‬ ‫بكه‌ن‌و له‌وێ یه‌ك كه‌س به‌ناوی خۆی‌و‬ ‫حیزبه‌كه‌یه‌وه‌ قسه‌ی نه‌كردووه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ به‌وه‌ی ك���رد كه‌‬ ‫بایكۆتك���ردن‪ ،‬مه‌ی���دان چۆڵكردن���ه‌‌و‬ ‫جه‌ختی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌ش���داریكردنی ئه‌و هه‌شت رێكخراوه‌‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ كۆنگره‌كه‌ی ده‌وڵه‌مه‌ندتر‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫ب���ه‌ پێچه‌وان���ه‌ی قس���ه‌كانی ئ���ه‌م‬ ‫ئه‌ندام���ه‌ی ده‌س���ته‌ی ئام���اده‌كاری‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی‬ ‫به‌دواداچوونی توندوتیژیی دژ به‌ ژنان‌و‬ ‫ئه‌ندامی كۆنفرانسه‌كه‌ "كورده‌ عومه‌ر"‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ی پێناخۆش���بوونی‬ ‫خۆی بۆ به‌شدارینه‌كردنی ئه‌و هه‌شت‬ ‫رێكخراوه‌ ده‌ربڕی‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "ئ���ه‌و چ���وار رێكخ���راوه‌ ناتوانن‬ ‫گوزارشت له‌ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬چونك���ه‌ دیموكرات���ه‌كان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كان له‌ڕۆژهه‌اڵتی كوردس���تان‬ ‫هێزی س���ه‌ره‌كیین‪ .‬ئه‌وانه‌ جه‌ماوه‌ر‌و‬ ‫رێكخستنیان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم "حه‌لیمه‌ ره‌سووڵی" پێیوانییه‌‬ ‫به‌م كاره‌یان مه‌یدانیان چۆڵ كردبێ‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "به‌‌پێچه‌‌وانه‌‌وه‌‌ ئێمه‌‌ ئه‌ركێكێمان‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ژنانی رۆژهه‌اڵتی كوردستان‬ ‫له‌‌سه‌‌ره‌و ده‌بێ له‌به‌رانبه‌ر ئه‌و ئه‌ركه‌دا‬ ‫وه‌اڵم���ده‌ر بی���ن‪ .‬بۆی���ه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫قورسایی خۆمان رابگرین‌و له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫ژنان���ی رۆژهه‌اڵتدا ش���ه‌رمه‌زار نه‌بین‪،‬‬ ‫به‌شدارینه‌كردنمان پێ باشتر بوو"‪.‬‬ ‫جێی‌ ئاماژه‌یه‌‪ ،‬یه‌كه‌مین كۆنفرانسی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ژنانی كورد س���اڵی ‪2010‬‬ ‫له‌ئام���ه‌دی باك���ووری كوردس���تان‬ ‫به‌ڕێوه‌چ���وو‪ ،‬وا بڕیاره‌ كۆنفرانس���ی‬ ‫سێیه‌م له‌سااڵنی داهاتوودا‪ ،‬له‌ڕۆژهه‌اڵت‬ ‫یان له‌ڕۆژئاوای كوردستان ببه‌سترێت‪.‬‬

‫له‌م راپۆرته‌دا ئاوێنه‌ ورده‌كاریی نێو‬ ‫كۆنفرانسی دووه‌می نه‌ته‌وه‌یی ژنانی‬ ‫كورد باڵوده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌ به‌شداری‬ ‫‪ 210‬ژن‌و زیاتر له‌‪ 55‬پارت‌و رێكخراوی‬ ‫ژنان‌و په‌رله‌مانتارو وه‌زیرو ژماره‌یه‌كی‬ ‫تر له‌چاالكوانان له‌هه‌ولێر ساز كرا‪.‬‬ ‫كۆنفرانسی ژنانی هه‌ر چوار پارچه‌ی‬ ‫كوردس���تان به‌ناوی ب���ه‌ره‌و كۆنگره‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی له‌ڕۆژانی ‪ 22‬تا ‪25‬ی ئایار‬ ‫كۆنفرانس���ی دووه‌می نه‌ته‌وه‌یی ژنانی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬له‌ژێر دروش���می هه‌مه‌ره‌نگی‌و‬ ‫یه‌ك ده‌نگی ژنان بۆ یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫له‌هه‌ولێر سازكرا‪.‬‬ ‫رێككه‌وتنی ژنانی هه‌رچوار پارچه‌‬ ‫چۆن بوو؟‬ ‫به‌پێی قس���ه‌ی یه‌كێك له‌كۆمیته‌ی‬ ‫ئام���اده‌كاری‌و په‌رله‌مانتارێك‪ ،‬ماوه‌ی‬ ‫دوو س���اڵه‌ كار ب���ۆ ئه‌و كۆنفرانس���ه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و به‌تایبه‌ت���ی له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫ژنێكی حیزبی له‌كوردس���تانی باشور‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها كاری ته‌واو ب���ۆ ئه‌وه‌ كراوه‌‬ ‫كه‌ رێگه‌ ب���ه‌ ژنانی باكورو رۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫رۆژئ���اوا نه‌درێت كه‌ باس���ی "عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن" بكرێت‌و ئاگاداری ئه‌وه‌ بن كه‌‬ ‫وه‌ك كۆنگره‌ی الوانی هه‌رچوار پارچه‌‬ ‫نه‌بێت كه‌ له‌به‌الغی كۆتایی ئازادكردنی‬ ‫"عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن" ب���ووه‌ خاڵێك بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی كاری ته‌واوی له‌س���ه‌ر بكرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێش ده‌س���تپێكردنی كۆنفرانس‬ ‫كۆمیت���ه‌ی ئام���اده‌كاری كۆبونه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی ناوی هیچ كه‌س���ێك له‌م‬ ‫كۆنفرانسه‌ نه‌هێنرێت‌و باسی نه‌كرێت‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ش رێككه‌وتون كه‌ هیچ‬ ‫س���ه‌ركرده‌و س���ه‌رۆكێكی كورد واته‌‬ ‫(پیاو) له‌م كۆنفرانسه‌دا وته‌ی نه‌بێت‌و‬ ‫به‌شدار نه‌بێت‪.‬‬ ‫رۆژانی كۆنگره‌ چۆن به‌ڕێوه‌چوو؟‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی تایب���ه‌ت به‌ئاوێن ‌ه‬ ‫له‌نێ���و كۆنفرانس���ه‌كه‌ كه‌ نه‌یویس���ت‬ ‫ناوی ئاش���كرا بكرێت‪ ،‬باسی له‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ له‌یه‌ك���ه‌م رۆژه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن ژنانی‬ ‫باش���ور نیگه‌رانی ئ���ه‌وه‌ هه‌بوو ژنانی‬ ‫پارچه‌كان���ی تر كه‌ به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر پارتی كرێكارانی كوردستان‬ ‫هه‌ژمار ده‌كرێ���ن ئازادكردنی "عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆجه‌الن" نه‌كه‌ن به‌یه‌كێك له‌وخااڵنه‌ی‬ ‫ك���ه‌ له‌به‌الغی كۆتایی كۆنفرانس���ه‌كه‌‬ ‫بنوس���رێت‪ ،‬بۆیه‌ هه‌م���وو هه‌وڵێك بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ بوو كه‌ وه‌ك كۆنفرانس���ی الوانی‬ ‫چوار پارچه‌ به‌س���ه‌ریان تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌شكرد‬ ‫كه‌ له‌نێو كۆنفرانسه‌كه‌ هه‌ست به‌بونی‬ ‫ئایدۆلۆژی���ای حیزبه‌كان ده‌ك���راو به‌‬

‫زه‌قی ئه‌و حیزبایه‌تی���ه‌ ره‌نگیدابۆوه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ زۆر باس له‌مێ���ژووی حیزبایه‌تی‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ندێك جار په‌رچه‌كردار‬ ‫له‌الیه‌ن ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ ده‌بینراو‬ ‫هه‌س���تی ته‌واوی پێده‌كرا كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫حیزبه‌كانه‌وه‌ به‌رنامه‌یان بۆ دانرابێت‪.‬‬ ‫باسه‌كانی نێو كۆنفرانس چی بوون؟‬ ‫به‌پێ���ی ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی ده‌س���ت‬ ‫ئاوێن���ه‌ كه‌وتوون‌ به‌ش���ێكیش له‌ژنان‬ ‫خۆیان له‌م راپۆرته‌ی ئاوێنه‌ تیش���كی‬ ‫ده‌خه‌ن���ه‌ س���ه‌ر ب���اس له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن‬ ‫ك���ه‌ زوو هه‌س���ت ب���ه‌وه‌ك���راوه‌ ئه‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌ی ئه‌ركی سه‌رپه‌رش���تیاری‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌ی پێس���پێردراوه‌ نزیك‬ ‫بووه‌ له‌حیزبێكی باشوری كوردستان‌و‬ ‫ئه‌ندامێكی كۆمیت���ه‌ی ئاماده‌كاری كه‌‬ ‫كۆنتاكی هه‌ب���ووه‌ له‌گه‌ڵیدا بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كۆنترۆڵی كۆنفرانسه‌كه‌ بكه‌ن به‌هه‌موو‬ ‫شێوه‌یه‌ك‌و چۆنیان بوێت به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫كاره‌كان بك���ه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ به‌ش���ێكی زۆر‬ ‫له‌و ژنانه‌ گله‌ییان هه‌بوه‌و هه‌س���تیان‬ ‫كردوه‌ كه‌ ئ���ه‌و رێكخراوه‌ به‌رێككه‌وتن‬ ‫ئه‌ركه‌كه‌ی پێسپێردراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی ئاوێن���ه‌ ئام���اژه‌ی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش���كرد كه‌ ئ���ه‌و رێكخراوه‌ی‬ ‫ئه‌ركی رێكخس���تنی كۆنفرانس���ه‌كه‌ی‬ ‫پێس���پێردرابوو به‌ش���ێوه‌ی زۆر ره‌ق‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ میدی���اكان ده‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌و نمونه‌ی به‌وه‌ هێنایه‌وه‌ كه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ڕێكخه‌ران���ی رێكخراوه‌ك���ه‌ له‌كات���ی‬ ‫به‌الغی كۆتایی به‌شێوه‌یه‌ك مامه‌ڵه‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ میدی���اكان ده‌كرد وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌زگایه‌كی پۆلیس���ی بێت‌و ده‌یویست‬ ‫رۆژنامه‌وانان پابه‌ندی قسه‌كانی خۆی‬ ‫بكات كه‌ ده‌یوت "ه���ه‌ر رۆژنامه‌وانێك‬ ‫ده‌بێت یه‌ك پرس���یار ب���كات‌و نابێت‬ ‫پرس���یاره‌كان ئیس���تفزازی بن‌و نابێت‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی ئه‌و كۆنفرانس���ه‌ بچێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رن���ا خۆی به‌رپرس���یار‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی���ش باس���یله‌وه‌كرد‬ ‫كه‌ ئه‌و كۆنفرانس���ه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نابێ���ت ن���اوی لێبنرێ���ت كۆنفرانس‪،‬‬ ‫چونكه‌ باب���ه‌ت‌و پ���رس‌و گفتوگۆكان‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیه‌كیان به‌پرس���ی ئافره‌ت‬ ‫نه‌بوو بۆ پرسی نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬بۆیه‌ زیاتر‬ ‫له‌س���یمینار ده‌چوو‪ ،‬پێویس���ته‌ ناوی‬ ‫بنرێت "س���یمیناری ژنان���ی هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌ی كوردستان"!‪.‬‬ ‫دواین رۆژی كۆنفرانس‌ چی رویدا؟‬ ‫ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ی ئاوێنه‌ ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌كرد كه‌ له‌ڕۆژی س���ێیه‌مدا هه‌ست‬ ‫ب���ه‌ گرژییه‌ک���ی زۆر ده‌ك���را له‌نێوان‬ ‫ژنان���ی هه‌رچوار پارچ���ه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كۆتایی���دا بووه‌ هۆی ئ���ه‌وه‌ی ژنانی‬

‫ئا‪ :‬سارا قادر‬

‫مناقه‌ش���ه‌كردن له‌س���ه‌ر پرۆگرام كه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ هه‌مووی لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هاوكات په‌رله‌مانت���اری ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق "النه‌ س���ه‌عید حافز"‬ ‫له‌لیس���تی هاوپه‌یمانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ پێیوایه‌ ئه‌و كۆنفرانسه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی باش سه‌ركه‌وتوو بووه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ژنان���ی هه‌ر چ���وار پارچه‌ی‬ ‫كوردس���تانی كۆكردۆت���ه‌وه‌و گفتوگۆ‬ ‫ئه‌و ژنێكی‌ ته‌مه‌ن بیست‌و یه‌ك ساڵی‌‬ ‫له‌سه‌ر پرسی ژن‌و كێشه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كان‬ ‫بێ‌ منداڵ بوو‪ ،‬له‌سه‌ر دۆشه‌كێكی‌ گوڵ‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵئه‌وه‌شدا النه‌ وتی‬ ‫گوڵ له‌ناو ژووری‌ زینداندا راكش���ابوو‪،‬‬ ‫"سلبیاتی ئه‌و كۆنفرانسه‌ ئه‌وه‌بوو كه‌‬ ‫به‌ به‌تانیه‌ نیوه‌ كۆن‌و په‌ڕپوته‌كه‌شی‌‬ ‫هیچ ئام���ارو لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك نه‌بوو بۆ‬ ‫خێرا خێرا رانه‌ شكاوه‌كه‌ی‌ داده‌پۆشی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی گفتوگۆی زیاتر له‌س���ه‌ر ئامار‬ ‫به‌ هێواش���ی‌ ده‌دوا تا ژنه‌ هاوه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫بكرێت‌و بتوانرێت رێگه‌ چاره‌ی باشتر‬ ‫ناو زیندانی‌ تێنه‌گ���ه‌ن كه‌ بۆچی‌ به‌و‬ ‫بدۆزرێته‌وه‌ بۆ كێش���ه‌ هه‌نوكه‌یه‌كانی‬ ‫حاڵه‌وه‌ له‌زیندانه‌‪.‬‬ ‫ژنان‌و ئافره‌تان"‪.‬‬ ‫ئه‌و سێ‌ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر شوو به‌كوڕێكی‌‬ ‫په‌رله‌مانت���اری فراكس���یۆنی گۆڕان‬ ‫كاسبكار ده‌كات‪ ،‬له‌سه‌ره‌تاوه‌ ژیانێكی‌‬ ‫"په‌یمان عزه‌دین" ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد‬ ‫پ���ڕ به‌خته‌وه‌ری���ان ده‌بێت تا س���اڵی‬ ‫كه‌ س���ه‌ركه‌وتنی كۆنفرانسه‌كه‌ ته‌نها‬ ‫پار‌و ئه‌و رۆژه‌ی‌ ش���ه‌ونم له‌گه‌ڵ دایكی‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌بینم���ه‌وه‌ له‌یه‌كت���ر بینین‌و‬ ‫له‌ب���ازاڕه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌و ش���ۆفێری‌‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی ژنان‪ ،‬چونك���ه‌ له‌ڕووی‬ ‫تاكسیه‌كه‌ له‌كاتی‌ وه‌رگرتنی‌ پاره‌كه‌دا‬ ‫ناوه‌ڕۆك���ی كۆنفرانس���ه‌كه‌وه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ژماره‌ی‌ ته‌له‌فۆنه‌كه‌ی‌ ده‌داتێ‌‪ .‬ئه‌و جار‬ ‫ته‌وه‌رانه‌ی بڕیاربوو قس���ه‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫جاره‌ ده‌گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ ئه‌و ساتانه‌و زۆر‬ ‫بكرێت كۆنفرانس س���ه‌رکه‌وتوو نه‌بوو‬ ‫به‌ دڵخۆشییه‌وه‌ چیرۆكی‌ خۆشه‌ویستی‌‬ ‫كه‌ ئه‌و ته‌وه‌ران���ه‌ وه‌كو خۆی تاوتوێ بكرێن‪ ،‬له‌كاتێكدا ئێس���تا پێویس���ته‌ خۆی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پیاوه‌دا ده‌گێڕایه‌و‌ه كه‌‬ ‫ب���كات‌و بگات���ه‌ ده‌رئه‌نج���ام‪ ،‬چونكه‌ بگه‌ینه‌ چاره‌س���ه‌رێك بۆ كێشه‌ی ژنان خاوه‌نی‌ ژنێك‌و دوو منداڵ بووه‌‪ .‬شه‌ونم‬ ‫له‌ته‌وه‌ری یه‌كه‌م له‌س���ه‌ر دیدی ژن بۆ نه‌وه‌ك دروستكردنی بینا‌و شارێك كه‌ به‌ده‌م ئازاراوه‌ باس���ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كه‌ی‌‬ ‫پرسه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ "جیا جارێ هیچمان نه‌كردوه‌!"‪.‬‬ ‫بێس���توون‪-‬ی‌ كرد‪ ،‬كه‌ سه‌ره‌تا به‌هۆی‌‬ ‫له‌گێڕان���ه‌وه‌ی ئه‌و مێژوه‌ی ‪ 20‬س���اڵه‌‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌مانه‌ش "په‌یمان عزه‌دین" ئ���ه‌و مۆبایل���ه‌وه‌ یه‌كتریان ناس���یوه‌‪،‬‬ ‫ده‌یگێڕینه‌وه‌‪ ،‬خاڵێكی نوێ‌و بابه‌تێكی پێیوای���ه‌ كۆبون���ه‌وه‌و هاتن���ی ژنانی هێواش هێواش په‌یوه‌ندیه‌كه‌یان زیادی‌‬ ‫تازه‌ی تێدا نه‌بوو"‪.‬‬ ‫هه‌رچوار پارچه‌ به‌ناوی كۆنفرانس���ه‌وه‌ ك���ردووه‌ به‌ڕاده‌ی���ه‌ك "له‌هه‌فته‌یه‌كدا‬ ‫په‌یم���ان وتیش���ی "ده‌ب���وو ل���ه‌م بوو‪ ،‬ب���ه‌اڵم "وه‌ك س���یمینارێك بوو‪ ،‬زیاتر له‌چ���وار جار یه‌كترمان ده‌بینی‌‌و‬ ‫كۆنفرانس���ه‌دا‌ دیدی ژن بۆ ئه‌وه‌بوایه‌ چونكه‌ ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ باس���ی په‌یوه‌ندیی‌ سێكسیشمان هه‌بوو"‪.‬‬ ‫ژنی كورد له‌كوێی پرس���ه‌ سیاس���ی‌و ده‌رده‌دڵ���ی خۆیان ده‌ك���رد‪ ،‬نه‌وه‌ك‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ مۆبای���ل س���ه‌رباری‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندایه‌‪ ،‬كه‌ ئایا قس���ه‌ی ژن پرس���ه‌ هه‌نوكه‌یه‌كانی ژنان‌و نه‌ته‌وه‌ی ئ���ه‌وه‌ی‌ چه‌ندی���ن س���وودی‌ گرنگی‌‬ ‫جێكه‌وته‌یه‌ له‌نێو هاوكێشه‌ی سیاسی كورد"‪.‬‬ ‫له‌ژیانی‌ هاوواڵتیاندا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم خراپ‬ ‫تێكڕایی پارچه‌كانی كورستان‌و هه‌رێمی‬ ‫په‌رله‌مانتاری فراكس���یۆنی كۆمه‌ڵی به‌كارهێنانیشی‌ زه‌ره‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫فۆتۆ‪ :‬عیسا كوردستان؟"‪.‬‬ ‫ ‬ ‫‌کاتی خوێندنه‌وه‌ی به‌الغی کۆتایی کۆنفڕانسی نه‌ته‌وه‌یی ژنان‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬س���ه‌رگوڵ ره‌زا‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ سه‌ر ژیانی‌ هاوواڵتیان‌و له‌نێویشیاندا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ته‌وه‌ری س���ێیه‌م‌و كۆتایی ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ به‌رنامه‌ی كۆنفرانسه‌ك ‌ه په‌یوه‌ندی‌ ژن‌و مێرد‪.‬‬ ‫له‌كاتژمێرێك هه‌موو شتێك ئاماده‌بوو س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و یه‌كێت���ی ئه‌وروپاو كۆنفرانس���ه‌كه‌ رونده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی باش دانه‌نراوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫باكورو رۆژئاواو رۆژهه‌اڵت له‌نێو هۆڵی س���ه‌رۆكێك‌و هیچ كه‌سێك نه‌هێنرێت‪،‬‬ ‫شه‌ونم سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫كۆنفرانس بێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌و تاكو دوای له‌به‌رامبه‌ریش���دا ژنانی پارچه‌كانی تر‬ ‫رۆژنامه‌نوسانیش له‌چاوه‌ڕوانیدا بوون نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان)‪ ،‬به‌اڵم له‌یال زانا پێشكه‌ش���كردنی په‌ی���ڕه‌و پرۆگرامێك هیچ توێژین���ه‌وه‌و خاڵبه‌ندییه‌ك نه‌بوو له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ژیانی‌ هاوسه‌رێتی‌ هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫كاتژمێر ‪11‬ی شه‌ویش له‌نێو باخچه‌ی ئاماده‌ نه‌بوون له‌خوێندنه‌وه‌ی به‌الغی‬ ‫ك���ه‌ جارێكی���ش به‌ش���ێك له‌به‌الغی ئاماده‌ نه‌بوو وه‌اڵمی پرس���یاری یه‌ك پێشكه‌شكرا بۆ دامه‌زراندنی ناوه‌ندێك بۆ ئه‌وه‌ی ده‌ستنیش���انی كێش���ه‌كانی ب���ه‌اڵم به‌نیگه‌رانی���ی‌و خه‌فه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌الری مامۆستا س���ه‌عد مابونه‌وه‌ كه‌ كۆتایی ئاماده‌بن‌و بوه‌ستن‪.‬‬ ‫كۆتای���ی خوێنرای���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌به‌ر رۆژنامه‌نوس بداته‌وه‌و هیچ قس���ه‌یه‌كی بۆ ژنانی هه‌رچوار پارچه‌ی كوردستان‪ ،‬ژن���ان بكرێ���ت له‌هه‌ر چ���وار پارچه‌ی ده‌ڵێ���ت "م���ن زۆر مێرده‌كه‌مم خۆش‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ی تێدا به‌ڕێوه‌ ده‌چوو‪.‬‬ ‫ئاماده‌نه‌بوونی ئ���ه‌و ژنانه‌ی له‌هۆڵه‌كه‌ نه‌ك���رد له‌كاتی خوێندن���ه‌وه‌ی به‌الغی ك���ه‌ "نه‌رمین عوس���مان" كاری زۆری كوردستان‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و ك ‌هم‌و كوڕیانه‌ی ده‌ویس���ت‪ ،‬ئه‌و ش���تانه‌ی‌ هه‌شم بوو‬ ‫چوون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ نه‌توان���را ت���ه‌واوی كۆتایی كۆنفرانس!‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنانه‌ی هۆڵیان جێهێشت چۆن‬ ‫به‌پێ���ی ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی ده‌س���ت‬ ‫له‌س���ه‌ر كردبوو كه‌ تێبینی���م هه‌بوو‪ ،‬هه‌ب���وو "له‌ئاماده‌كاری كۆنفرانس���ه‌كه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پی���اوه‌دا‪ ،‬هه‌ندێكجار زۆر‬ ‫به‌اڵم ئه‌و بابه‌ت���ه‌ی خاتو "له‌یال زانا" نه‌توانرا ئامانجه‌كان بپێكین"‪.‬‬ ‫به‌الغه‌كه‌ بخوێنرێته‌وه‌و به‌شێكیش���ی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌؟‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وتووه‌ هۆكاری جێهێش���تنی‬ ‫دڵته‌نگ���ی‌ ده‌كردم‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و پیاو‌ه‬ ‫له‌به‌ر پرس���یاری رۆژنامه‌وانان بوو كه‌ كۆنفرانسه‌که‌ له‌دیدی‌په‌رله‌مانتارانه‌وه‌ ك��� ‌ه له‌س���ه‌ر چۆنیه‌ت���ی دامه‌زراندنی‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیاریانه‌ی ده‌ست ئاوێنه‌‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ بۆ ئه‌وه ‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا په‌رله‌مانت���ار "ه���اوڕاز به‌هیچ جۆرێك وازی‌ ل���ێ نه‌ده‌هێنام‪،‬‬ ‫به‌ ته‌واوی هه‌س���ت ب���ه‌ بایكۆتكردنی‬ ‫ژنانی باكورو رۆژهه‌اڵت‌و رۆژئاوا داوای كه‌وتووه‌ "له‌ی�ل�ا‌ زان���ا" نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مانتاری فراكسیۆنی كوردستان ناوه‌نده‌كه‌ "توشی ش���ۆكی كردم‪ ،‬كه‌ ئه‌حم���ه‌د" له‌فراكس���یۆنی یه‌كگرتوو‪ ،‬منیش ترسی‌ ئه‌وه‌م هه‌بوو شته‌كانمی‌‬ ‫كۆنفرانسه‌كه‌ ده‌كرا‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌یان كردوه‌ ناوی "عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن" ژنان���ی باك���ورو رۆژه���ه‌اڵت‌و رۆژئاواو‬ ‫"ئامینه‌ زكری" له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬داوای ئه‌وه‌یكرد بینایه‌ك بۆ ناوه‌نده‌كه‌‌و جه‌خت���ی له‌وه‌ك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ناتوانین ال بێ���ت‌و بۆ مێرده‌كه‌م���ی‌ بگێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك رێبه‌ری نه‌ته‌وه‌یی كورد بهێنرێت‌و به‌شێك له‌ژنانی ده‌ره‌وه‌ی ده‌كرد‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ تایبه‌ته‌ك���ه‌ی ئاوێن���ه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ كۆنفرانسه‌كه‌ شارێك دروست بكرێت له‌سه‌ر روبه‌ری‌ زۆر به‌ئاس���انی "ده‌ستبه‌رداری مۆركی بۆی���ه‌ ناچار به‌رده‌وامب���ووم له‌گه‌ڵیدا‬ ‫داوای ئازادكردن���ی بكرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌موو هه‌وڵێكی ئه‌و ژنانه‌ی باش���ور‬ ‫له‌كۆمیته‌ی ئاماده‌كاریی وتی "نه‌رمین به‌شێوه‌یه‌كی زۆر باش كاری بۆ كراوه‌و ‪ 20‬دۆنم زه‌وی كه‌ نه‌خشه‌كه‌ش���ی له‌ال حیزبایه‌تی بین‪ ،‬چونكه‌ زاڵیه‌تی هه‌بوو‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ نا ئاساییه‌"‪.‬‬ ‫كۆمیته‌ی ئاماده‌كاریی ئاماده‌ نه‌بوون ك���ه‌ ره‌زامه‌ند نه‌بوون ن���اوی "عه‌بدواڵ‬ ‫عوسمان‌و شیرین ئامێدی‪ ،‬له‌یال زانایان به‌ڕێوه‌ده‌چێت به‌ تایبه‌تی بۆ "تێڕوانینی بوو به‌س�ل�اید پیش���انیداو وتی‌ ئه‌مه‌ به‌سه‌ر كۆنفرانسه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌و مانایه‌ ش���ه‌ونم منداڵ���ی‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‌ بۆ‬ ‫ناوی هیچ كه‌س���ێك له‌به‌الغی كۆتایی ئۆجه‌الن" بێت رازیكردنی له‌یال زانا بوو‬ ‫به‌وه‌ رازی كرد كه‌ نامه‌یه‌ك بنوس���ن دیدی ژنان له‌چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی وه‌ك خه‌ونێك وایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���ارێك نییه‌‪ ،‬كه‌ كۆنفرانس���ه‌كه‌ كۆنفرانسێكی بووه‌ته‌ بۆشاییه‌ك كه‌ هه‌میشه‌ بواری‌‬ ‫بهێنرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ پێ���ش ئه‌نجامدانی بۆ ئه‌وه‌ی له‌كاتی خوێندنه‌وه‌ی به‌الغی‬ ‫ب���ۆ ئازادكردن���ی عه‌ب���دواڵ ئۆجه‌الن‪ ،‬كوردو گفتوگۆكردن له‌سه‌ر دامه‌زراندنی دابمه‌زرێنین كه‌ تایب���ه‌ت بێ به‌ژنان‌و ته‌واو س���لبی بێ���ت‪ ،‬خاڵ���ی ئیجابی هه‌بووه‌ ك���ه‌ی‌ بیه‌وێ���ت بڕواته‌ ده‌رو‬ ‫نامه‌كه‌ش بدرێت به‌(س���ه‌رۆك كۆمارو ناوه‌ندێك���ی نه‌ته‌وه‌ی���ی ژن���ی كوردو ه���ه‌ر له‌منداڵییه‌وه‌ له‌وێ���دا په‌روه‌رده‌ تێدایه‌"‪.‬‬ ‫كۆنفرانس رێككه‌وت���ون كه‌ ناوی هیچ كۆتای���ی ئاماده‌بێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ زیاتر‬ ‫م���اڵ جێبهێڵێت‪" ،‬مێرده‌ك���ه‌م به‌یانی‌‬ ‫ده‌ڕۆشت‌و ئێواره‌ ده‌هاته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ زۆر‬ ‫كات هه‌ر ئه‌و پی���اوه‌ داوای‌ لێده‌كردم‬ ‫خۆم ئاماده‌ ده‌كردو ده‌چووین بۆ په‌ناو‬ ‫پاساری‌ ش���اخه‌كان‌و هه‌موو شتێكمان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم هیچ له‌خۆشه‌ویستیم بۆ‬ ‫مێرده‌كه‌م ك���ه‌م نه‌ببۆوه‌ بۆیه‌ هه‌رگیز‬ ‫هه‌س���تی‌ نه‌ده‌كرد كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫ترم به‌س���تبێت"‪ .‬ماوه‌ی‌ ساڵێك ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ نهێنیه‌ به‌رده‌وام ده‌بێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم رۆژی‌ ‪ 5/14‬هه‌موو ش���ته‌كان‬ ‫قڵ���پ ده‌بن���ه‌وه‌‌و ده‌گۆڕێ���ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌یانیه‌ك���ه‌ی‌ ش���ه‌ونم‌و دۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ش���ار بۆ سه‌یرانێكی‌‬ ‫هاوواڵتیان خۆیان ئه‌و شوێنه‌ گشتیانه‌‬ ‫بچوك‪ ،‬له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌دا دۆسته‌كه‌ی‌‬ ‫بپارێزن‌و پیسی‌ نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌ ته‌واو سه‌رخۆش بووه‌و به‌ رێگاوه‌و‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ك هاوواڵتی���ه‌ك وتی‌ "ئه‌و‬ ‫له‌كاتی‌ شوفێریكردندا ده‌چێته‌ سایدی‌‬ ‫جێگه‌ی���ه‌ له‌جێگ���ه‌ی‌ په‌ڕین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر‌‌و له‌گ���ه‌ڵ ئوتومبێلێكی‌ تردا‬ ‫هاوواڵتیانه‌وه‌ بۆته‌ ته‌والێتیكی‌ گه‌وره‌‪،‬‬ ‫ده‌ده‌ن به‌یه‌ك���دا‌و ش���ه‌ونم ئێس���قانی‌‬ ‫ش���ه‌وانه‌ چه‌ندین كوڕو كچ تا دوانزه‌ی‌‬ ‫رانی‌ ده‌ش���كێت‌و دۆسته‌كه‌شی‌ قاچی‌‬ ‫ش���ه‌و لێی‌ ده‌مێننه‌وه‌‌و جگه‌ له‌سێكس‬ ‫ده‌ش���كێت‪ ،‬ش���ه‌ونم له‌م كاته‌دا زۆر‬ ‫میزو پیساییشی‌ لێده‌كه‌ن" ‪.‬‬ ‫گریاو وتی‌ "نازانم چۆن تووش���ی‌ ئه‌و‬ ‫توێژه‌ری‌ ده‌رونی‌‪ ،‬سامان سیوه‌یلی‌‬ ‫به‌اڵیه‌ بووم‪ ،‬كاتێك پۆلیس گه‌یش���ته‌‬ ‫ناخۆشتر نییه‌ س���وكایه‌تیت پێبكه‌ن له‌لێدوانێكی���دا رایگه‌یان���د "زۆربون���ی‌‬ ‫س���ه‌رمان‌و بردیانی���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌و ش���وێنه‌دا ده‌ڕۆیت گه‌ر دوو الیه‌ن���ه‌ وروژین���ه‌ره‌كان له‌ڕێگ���ه‌ی‌‬ ‫یه‌كسه‌ر مێرده‌كه‌م هات به‌ هانامه‌وه‌و‬ ‫ی له‌گه‌نجان‬ ‫پیاو بتبینن یه‌كس���ه‌ر ه���ه‌زار توانجی‌ ئامێ���ره‌ ته‌كنه‌لۆژیه‌كان وا ‌‬ ‫پۆلیسه‌كان پێیان راگه‌یاند كه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ناشرینت لێده‌ده‌ن‌و وا ده‌زانن له‌كاری‌ كردووه‌ ئاس���تی‌ خه‌فه‌كردنی‌ پاڵنه‌ره‌‬ ‫پیاوێكی‌ بێگانه‌دا بووه‌‪ ،‬به‌اڵم مێرده‌كه‌م‬ ‫ ‬ ‫ژێرڕه‌وی خه‌سره‌وخاڵ‬ ‫خراپ بووی���ت"‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و پرده‌ سێكس���یه‌كانیان زیات���ر قوڵبێته‌وه‌‪،‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ره‌وا په‌یمان���ی‌ لێوه‌رگرتم گه‌ر ئه‌مه‌ دواجار‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م بازاڕێك���ی‌ گه‌وره‌دای���ه‌و ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بێ���ت هه‌رگیز نایدركێنێ‌‌و ده‌مبورێت"‪.‬‬ ‫چه‌ندی���ن رێگه‌ی‌ قه‌ره‌باڵغ‌و ش���وێنی‌ ره‌فتار‌و بیركردنه‌وه‌‌و له‌سه‌ر هه‌ڵچوونه‌‬ ‫جوانه‌"‪ ،‬هاوواڵتییه‌ك���ی‌ دیكه‌ش وتی‌ پاڵنه‌ره‌ سێكس���یه‌كان به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر خه‌ڵك له‌ناوه‌ڕاس���ت‌و ده‌بێت‌و ده‌ڵێت "ئه‌م دیاردانه‌ شتێكی‌ ش���ه‌ونم پێن���ج رۆژ له‌نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫گشتی‌ له‌س���ه‌ره‌و ته‌نها چه‌ند مه‌ترێك سێكسیه‌كانیان‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌ چات‌و تۆڕه‌‬ ‫"له‌ش���ه‌واندا ئ���ه‌و جێگه‌ی���ه‌ ده‌بێته‌ نه‌ له‌ڕووی‌ یاس���ا‌و ئایین‌و نه‌ له‌ڕووی‌ خواروی‌ عێراق‪ ،‬ژماره‌كی‌ زۆر له‌وانه‌ی‌ نه‌ش���یاوه‌‌و كارێكی‌ قێزه‌ونه‌‪ ،‬پێویسته‌ ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێ���ك ژن���ی‌‬ ‫له‌شاره‌وانی‌ سلێمانییه‌وه‌ دووره‌‪ ،‬به‌اڵم كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان���ه‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ پێیان‬ ‫ش���وێنكی‌ زۆر تاری���ك به‌هۆی‌ نه‌بونی‌ كه‌لتوریش���ه‌وه‌ رێپێدراو نیی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ سواڵ‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ له‌ڕه‌گه‌زی‌ مێین ‌هن‌و داموده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كان به‌تایبه‌ت پیاوه‌كه‌ ده‌زانێت مێرده‌كه‌ی‌ خیانه‌تی‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م كه‌لوپه‌له‌كانی‌ بۆی‌ دروست بكرێت‪ ،‬به‌دوای‌ تێركردنی‌ ئه‌و ئامانجه‌‬ ‫هیچ روناك كه‌ره‌وه‌یه‌ك له‌و ش���وێنه‌دا گه‌نجان په‌نا بۆ شوێنی‌ نه‌شیاو ده‌به‌ن‪ ،‬ئه‌مانه‌ جه‌س���ته‌ی‌ خۆیان ده‌فرۆش���ن پۆلیس‪ ،‬چاودێری‌ ئه‌و جێگایه‌و شوێنه‌ لێكردووه‌و له‌گ���ه‌ڵ ژنێكی‌ تردا بووه‌‪،‬‬ ‫ك���راوه‌ ش���كێنراوه‌‌و ته‌واو بێ���زراوه‌و سێكسیانه‌یاندا ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬له‌و رێگه‌یه‌وه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش ئارامیی‌ زیاتر بۆ جۆره‌ كه‌سانه‌ بۆیه‌ ره‌نگه‌ له‌ناو شاردا بۆ سێكسێكی‌ له‌به‌رامبه‌ر بڕیك پاره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش واده‌كات گشتیه‌كان بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ده‌بنه‌ هۆی‌ الی‌ بنك���ه‌ی‌ پۆلیس داوای‌ یاس���ایی‌‬ ‫ده‌به‌خشێت"‪.‬‬ ‫ئاوێكی‌ زۆری‌ پیسی‌ تێیدا كۆبۆته‌وه‌‪ ،‬ژوان له‌ده‌ره‌وه‌ داده‌نێن" ‪.‬‬ ‫راگوزه‌ر په‌نا بۆ ش���وێنی‌ له‌وجۆره‌ش كه‌ گه‌نجانی‌ ئێمه‌ په‌نا بۆ جه‌س���ته‌یان باڵوبونه‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���ی‌ زۆر به‌تایبه‌ت تۆمار ده‌كات‌و مێرده‌كه‌ی‌‌و شه‌ونمیش‬ ‫س���امان س���یوه‌یلی‌ ئاماژه‌ش به‌وه‌ ببرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ش���وێنه‌ نزی���ك مزگه‌وتی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ راگه‌یاندنی‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫ب���ه‌رن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ش���وێنێكی‌ نییه‌ ئایدز كه‌ ئه‌مه‌ش له‌ئاین���ده‌دا ده‌بێته‌ ده‌خاته‌ زیندانه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���یوه‌یلی‌ ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا به‌هۆی‌ گه‌نجه‌ك���ه‌ په‌ن���ا ب���ۆ ش���وێنێكی‌ وا بارگرانییه‌ك���ی‌ زۆر ب���ۆ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ده‌دات "له‌كوردس���تاندا هیچ شوێنێكی‌‬ ‫س���لێمانیش هاوواڵتیان به‌به‌رپرسیار حوس���ێنیه‌كه‌یه‌‌و كه‌ ده‌چیته‌ ژوره‌وه‌‬ ‫ش���ه‌ونم ته‌نه���ا پێنج رۆژ به‌س���ه‌ر‬ ‫ره‌س���می‌ بونی‌ نییه‌ ب���ۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ قه‌ره‌باڵغبوون���ی‌ ش���اره‌وه‌‌و هاتن���ی‌ ده‌بات‪ ،‬سامان س���یوه‌یلی‌ به‌رده‌وام ته‌ندروستی‌"‪.‬‬ ‫ده‌زانێ���ت‌و رایده‌گه‌یه‌نێ���ت كه‌ ده‌بێت له‌س���ه‌ر دی���واره‌كان نوس���راوه‌ "ژیان‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ریه‌كه‌یدا تێپه‌ڕده‌بێت له‌بری‌‬

‫به‌داخه‌وه‌ جیا‬ ‫له‌گێڕانه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫مێژوه‌ی ‪ 20‬ساڵه‌‬ ‫ده‌یگێڕینه‌وه‌‪،‬‬ ‫خاڵێكی نوێ‌و‬ ‫بابه‌تێكی تازه‌ی‬ ‫تێدا نه‌بوو‬

‫شه‌وانه‌ چی‌ له‌ژێرڕه‌وی‌ خه‌سره‌و خاڵ‌ ده‌گوزه‌رێت؟‬

‫"پڕبووه‌ له‌كۆندۆم‌و ده‌به‌ی‌ میز"‬ ‫ئا‪ :‬ره‌وا بورهان‬ ‫ ‬ ‫شوێنی‌ په‌ڕینه‌وه‌ی‌ هاوواڵتیان‬ ‫‌بێته‌ ‬ ‫له‌پردی‌ "خه‌سره‌و خاڵ‌" ده‬ ‫شوێنی‌ سێكسی‌ راگوزه‌ر‪ ،‬هه‌ر كاتێك‬ ‫رێبوارێك به‌و ژێرڕه‌وه‌دا تێپه‌ڕێت كه‌ ‬ ‫بۆ شوێنی‌ په‌ڕینه‌وه‌ دروست كراوه‌‬ ‫بۆگه‌نێكی‌ ناخۆش‌و چه‌ندین كۆندۆمی‌‬ ‫پرش‌و باڵوو ده‌به‌ی‌ میز پێشوازی‬ ‫لێده‌كات‪.‬‬

‫كاتێ���ك به‌ ژێرڕه‌و‌ك���ه‌دا ده‌ته‌وێت‬ ‫بپه‌ڕیته‌وه‌ به‌ چاوێكی‌ سه‌یر لێتده‌ڕوانن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ جگه‌ له‌و بۆگه‌نه‌ ناخۆش���ه‌ی‌‬ ‫به‌س���ه‌تا دێت‪ ،‬ئاوێكی‌ قه‌تیس بوو كه‌‬ ‫پڕه‌ له‌خاشاك‌و پاش���ماوه‌ی‌ سێكس‌و‬ ‫كۆندۆم‪ ،‬تا كاتژمێر دوانزه‌ی‌ شه‌ویش‬ ‫كوڕان‌و كچان لێی‌ ده‌مێننه‌وه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫ئ���ه‌و كچانه‌ی‌ كه‌ عه‌ره‌ب���ن‌و بێ ماڵ‌و‬ ‫حاڵ‌و بێكه‌سوكارن‪.‬‬ ‫بوون���ی‌ دیارده‌یه‌ك���ی‌ ل���ه‌و جۆره‌‬ ‫زۆری‌‬ ‫توڕه‌ی���ی‌‬ ‫نیگه‌رانی���ی‌و‬ ‫لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌و توێژه‌رێكی‌ ده‌رونیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت "ئه‌م كردارانه‌ زیانێكی‌‬

‫ئه‌و جێگه‌یه‌ له‌جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ی‌ هاوواڵتیانه‌وه‌‬ ‫بۆته‌ ته‌والێتێكی‌ گه‌وره‌‬

‫زۆری‌ ده‌رونی‌‌و ته‌ندروس���تییان هه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌رئه‌نجام���ی‌ قوڵبونه‌وه‌ی‌ ئه‌و كه‌پته‌‬ ‫سێكس���یانه‌یه‌ ك���ه‌ گه‌نج���ان رۆژانه‌‬ ‫رووبه‌ڕووی‌ ده‌بنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫گه‌رچی‌ ئه‌وش���وێنه‌ زۆر قه‌ره‌باڵغه‌و‬ ‫وه‌ك هاوڕێگه‌یه‌كی‌ باش���ی‌ هاوواڵتیان‬ ‫دروس���تكراوه‌ بۆ په‌ڕینه‌وه‌ تا تووشی‌‬ ‫رووداو نه‌بن‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕاده‌یه‌ك بێزراوه‌‬ ‫كه‌ كچان ح���ه‌ز ناكه‌ن پیایدا تێپه‌ڕن‪.‬‬ ‫ئه‌وین ئ���ه‌و كچه‌ وردیله‌ ته‌مه‌ن هه‌ژده‌‬ ‫س���اڵه‌بوو كه‌ رۆژانه‌ بۆ گه‌ش���تنی‌ به‌‬ ‫خوێندنگا ناچ���اره‌ له‌وێوه‌ بپه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆره‌ خۆی‌ ده‌خاته‌‬ ‫به‌ر مه‌ترس���ی‌ ئه‌و هه‌م���وو ئۆتۆمبیله‌‬ ‫ت���ا له‌وێوه‌ نه‌ڕوات‌و وت���ی‌ "هیچ له‌وه‌‬

‫‪11‬‬

‫نه‌بونی‌ هیچ روناك‬ ‫كه‌ره‌وه‌یه‌ك له‌و‬ ‫شوێنه‌دا‪ ،‬ئارامیی‌‬ ‫زیاتری به‌و جۆره‌‬ ‫كه‌سانه‌ به‌خشیوه‌‬

‫شه‌ونم به‌ده‌م ئازار ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌شته‌رگه‌رییه‌كه‌ی‌ ران‪-‬یه‌وه‌‬ ‫ده‌ینااڵند‪ ،‬به‌وپه‌ڕی‌ شه‌رمه‌زاریشه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "هه‌ر ئه‌مجاره‌ مێرده‌كه‌م له‌م‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌م ببورێت‌و قبوڵم بكاته‌وه‌‬ ‫هه‌رگیز شتی‌ واناكه‌مه‌وه‌‌و ده‌بمه‌‬ ‫تۆبه‌كار تا خوداش لێم خۆش بێت"‪.‬‬

‫ئه‌و پیاوه‌ بێت ‌ه‬ ‫به‌رده‌مم چاره‌ی‌‬ ‫به‌ نه‌عله‌ت ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫ژنه‌كه‌ی‌ ناهه‌قی‌‬ ‫نییه‌و ئێمه‌‬ ‫هه‌ڵه‌مان به‌رامبه‌ر‬ ‫كردووه‌‬

‫ئه‌وه‌ی‌ بڕواته‌ ماڵه‌وه‌و كه‌مێك ئازاری‌‬ ‫كه‌مبێته‌وه‌‪ ،‬كونجی‌ زین���دان به‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گرێ���ت‌و راپێچی‌ زین���دان ده‌كرێت‌و‬ ‫ده‌بێته‌ ش���وێنی‌ ئه‌و‪ ،‬ش���ه‌ونم زۆر به‌‬ ‫توڕه‌یی‌ وتی‌ "ئه‌و پیاوه‌ بێته‌ به‌رده‌مم‬ ‫چاره‌ی‌ به‌ نه‌عل���ه‌ت ده‌كه‌م‪ ،‬ژنه‌كه‌ی‌‬ ‫ناهه‌قی‌ نییه‌و ئێمه‌ هه‌ڵه‌مان به‌رامبه‌ر‬ ‫ك���ردووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆزگه‌ ده‌م���م پێی‌‬ ‫ده‌گه‌ش���ت تا داوای‌ لێبوردنی‌ لێبكه‌م‌و‬ ‫هان���ای‌ بۆ بب���ه‌م كه‌ ته‌نه���ا ئه‌مجاره‌‬ ‫بمبورێت‪ ،‬سوێندم خواردووه‌ تا هه‌تایه‌‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ وا ناكه‌م���ه‌وه‌و ده‌بمه‌ تۆبه‌كار‬ ‫تا خودا كۆرپه‌یه‌كیش���م پێببه‌خش���ێ‌‬ ‫له‌هه‌موو شتێ‌ دووربكه‌ومه‌وه‌"‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ :‬شه‌ونم ناوێكی‌ خوازراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌وڵماندا قسه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و پیاوه‌شدا‬ ‫بكه‌ین كه‌ برینداره‌‪ ،‬به‌اڵم رازی‌ نه‌بوو‬ ‫بۆ رۆژنامه‌ لێدوان بدات‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫نێچیرڤان بارزانی‌‌و ئازادی‌‬ ‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬

‫ناسیۆنالیزم‌و بەرخۆریزم‬ ‫سەرەتا‬ ‫ئەوەی ئەمڕۆ راگوزەریش بە کوردستاندا‬ ‫تێبپەڕێت‪ ،‬دەبینێت کۆمەڵگایەکی نوێ‬ ‫له‌دروس����تبووندایە‪ ،‬کۆمەڵگایەک ئاکارە‬ ‫هەرە س����ەرەکییەکەی بەرخۆرییە‪ ،‬واتە‬ ‫ئیس����تیهالکە‪ .‬بەرخۆری����ی گەورەترین‬ ‫چاالکییە ئینس����انی ئێمە ئەنجامیبدات‪.‬‬ ‫لەڕاس����تی دوورناکەوم����ەوە گ����ەر بڵێم‬ ‫کۆمەڵ����گای ئێم����ە ب����ووە ب����ە یەکێک‬ ‫له‌بەرخۆرتری����ن کۆمەڵگاکانی ناوچەکە‪.‬‬ ‫کۆمەڵگای����ەک ئ����ەوەی دەیخ����وات‬ ‫خ����ۆی بەرهەمهیناهێنێ����ت‌و ئەوەش����ی‬ ‫بەکاریدەهێنێ����ت له‌ش����وێنی ت����رەوە‬ ‫دەیهێنێت‪ .‬بەرخۆریی تاقە چاالکییەکی‬ ‫ئابوری قابیلی باس����کردنە له‌واڵتەکەدا‪،‬‬ ‫ئەوەش����ی پایەکان����ی ئ����ەم ئابوریی����ە‬ ‫دەپارێزێ����ت ئەو رۆح����ی بەرخۆرییەیە‬ ‫کە رۆژان����ە بەهێزت����ر‌و فراوانتردەبێت‪.‬‬ ‫هاوکێش����ەکە له‌بنەڕەتەوە زۆر سادەیە‪،‬‬ ‫میللەتێک نەوت دەفرۆشێت‌و پارەکەشی‬ ‫بە زیاد لەڕێگایەک خەرجدەکات‪.‬‬ ‫شێوەکانی بەرخۆریی‬ ‫بێگومان ئاست‌و شێوازەکانی بەرخۆریی‬ ‫له‌کوردس����تاندا فرەڕەنگ����ە‪ .‬ئاس����تێک‬ ‫له‌بەرخۆریی هەی����ە زۆربەرزە‌و دەکرێت‬ ‫ب����ە بەرخۆریی چین����ە بۆرژوازییە هەرە‬ ‫دەوڵەمەندەکان����ی خۆرئ����اوا بەراوردی‬ ‫بکەین‪ .‬ئەمانە هەم لەناو کوردس����تاندا‌و‬ ‫هەم ل����ەدەرەوەدا بەدوای ئ����ەو جۆرە‬ ‫له‌بەرخۆریی����دا وێڵن کە ش����وێن‌و جێی‬ ‫ئەوان له‌ڕیزی هەرەس����ەرەوەی هەرەمی‬ ‫کۆمەاڵیەتیدا دادەنێ����ت‌و تەعبیر له‌بڕ‌و‬ ‫رادەی دەسەاڵتی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫رەمزیی����ان دەکات‪ .‬بەش����ێکی زۆری‬ ‫ئەمانە دەسەاڵتدارانی واڵت‌و ئەندامانی‬ ‫ئەو بازن����ە بچووک����ەن ک����ە نزیکییان‬ ‫لەدەس����ەاڵتدارانەوە کردونی بە مەڵتی‬ ‫ملیۆنێرەکانی دونی����ای دوای راپەڕین‪.‬‬ ‫ئەمان����ە کااڵ ئەوروپیی����ە گرانبەهاکان‬ ‫بەرخۆردەکەن‪ ،‬خانوب����ەرەی زەبەالح‌و‬ ‫س����ەیرانگەی گەورە دروستدەکەن‌و هەم‬ ‫سەفەری گران بۆ دەرەوەی کوردستان‬ ‫ئەنجامئەدەن‌و هەم لەدەرەوەش کۆشک‌و‬ ‫تەالری گەورە‌و گرانبەها دەکڕن‪ .‬ئەمانە‬ ‫خێ����زان‌و کچەکانی����ان ب����ۆ ئەنجامدانی‬ ‫عەمەلیاتی جوانکردنی لووت‌و دەموچاو‌و‬ ‫البردنی چرچی س����ەر روخسار دەنێرنە‬ ‫ش����ارە گەورەکانی ئەوروپ����ا‌و تورکیا‪.‬‬ ‫هەندێک کەسایەتی دیاریکراویش تا ئەو‬ ‫شوێنە رۆیشتوون فڕۆکەی تایبەتیان بۆ‬ ‫هاتوچۆی خۆیان کڕیوە‪.‬‬ ‫ل����ەدوای ئەمان����ەوە چینێک����ی ناوەند‬ ‫هەیە کە بەرخۆرییەک����ەی رووی له‌کااڵ‬ ‫نەه����ەرزان‌و نەگرانەکان����ی ه����اوردەی‬ ‫واڵتانی دراوس����ێییە‪ ،‬بەتایبەتی ئەوەی‬ ‫له‌بازاڕەکانی تورکیاوە دێتە کوردستان‪،‬‬ ‫ئاس����تی بەرخۆریی ئەمانە چەندان پله‬ ‫‌نزمترە له‌ئاس����تی بەرخۆری����ی گروپی‬ ‫یەکەم‪ ،‬الی ئەمانیش بەرخۆریی هێمایە‬ ‫بۆ ش����وێن‌و جێی کۆمەاڵیەت����ی ئەوان‬ ‫لەن����او نەخش����ەی کۆمەاڵیەت����ی تەواو‬ ‫گۆڕاوی کۆمەڵگای ئێمە له‌دونیای دوای‬ ‫راپەڕیندا‪ .‬ئەگەرچی ژم����ارەی زانیاری‬ ‫ورد دەربارەی ئەم گروپە له‌کوردستاندا‬ ‫لەبەردەستدا نییە‪ ،‬بەاڵم بەپێی ئامارە‬ ‫رەس����مییەکان رێژەی ئ����ەو خێزانانەی‬ ‫ک����ە مانگانە توان����ای خەرجکردنی دوو‬ ‫ملیۆن دینار‌و بۆس����ەرەوەیان هەیە‪٢٧ ،‬‬ ‫لەسەدی خێزانەکانی هەرێمی کوردستان‬ ‫تێناپەڕێت‪.‬‬ ‫لەدوای ئ����ەم گروپەش����ەوە چینەکانی‬ ‫خوارەوەی کۆمەڵگای ئێمە دێن‪ ،‬ئەمانە‬ ‫زۆرینەی کۆمەڵگای ئێمە دروستدەکەن‪،‬‬ ‫له‌هەرێم����دا ‪ ٧‬له‌س����ەدی خێزانەکان����ی‬ ‫کوردس����تان خەرجی����ی مانگانەی����ان‬ ‫ناتوانێت ‪ ٥٠٠‬ه����ەزار دینار تێپەڕبکات‪.‬‬ ‫‪ ٢٥‬لەس����ەدی خێزانەکان����ی تر خەرجی‬ ‫مانگانەی����ان لەنێوان زیاد له‌نیو میلۆن‌و‬ ‫کەمتر له‌ملیۆنێکە‪ .‬لەدوای ئەمانیشەوە‬ ‫‪ ٤١‬لەسەدی خێزانەکانی هەرێم خەرجیی‬ ‫مانگانەی����ان له‌ملیۆنێک دین����ار زیاترە‪،‬‬ ‫بەاڵم ناگاتە دوو ملیۆن‪ .‬هەموو ئەمانە‬ ‫بەس����ەریەکەوە رێ����ژەی ‪ ٧٣‬لەس����ەدی‬ ‫خێزانەکانی کوردستان دەگرێتەوە‪ .‬خۆ‬ ‫گەر له‌ئاس����تی تاکەکەس����یدا تەماشای‬ ‫هەندێک ئام����ار بکەین‪ ،‬ئەوکات وێنەکە‬ ‫روونت����ر دەبینی����ن‪ .‬بەپێ����ی ئامارەکان‬ ‫له‌س����ەدا ‪ ٧‬تاکەکان����ی هەرێ����م توانای‬

‫خەرجیان له‌مانگێکدا له‌‪ ١٠٠‬هەزار دینار‬ ‫کەمت����رە‪ .‬لەمانە ‪ ٦٦‬هەزار کەس����یان‬ ‫لەژێر هێڵی هەژاری����دا دەژین‪ .‬ئەوانەی‬ ‫دەتوانن لەنێوان ‪ ١٠٠‬تا ‪ ٢٠٠‬هەزار دینار‬ ‫له‌مانگێک����دا خەرجبک����ەن رێژەیان ‪٣٧‬‬ ‫لەس����ەدی دانیشتوانی هەرێمە‪ .‬ئەوانەی‬ ‫ئەتوان����ن لەنێ����وان ‪ ٢٠٠‬ت����ا ‪ ٤٠٠‬هەزار‬ ‫دینار لەمانگێکدا خەرجبکەن رێژەکەیان‬ ‫‪ ٣٨‬لەس����ەدی تاکەکان����ی هەرێم����ە‪.‬‬ ‫ئەوانەش����ی کە دەتوانن ل����ه‌‪ ٤٠٠‬هەزار‬ ‫دینار‌و بۆس����ەرەوە خەرجبکەن رێژەیان‬ ‫‪ ١٧‬لەس����ەدی دانیش����توانەکەیە‪ .‬وەک‬ ‫دەبینین توانای خەرج����ی ئەم خێزان‌و‬ ‫تاکەکەس����انە دیاریک����راوە‌و لەن����او ئەو‬ ‫هەڵئاوس����ان‌و بەرزبوونەوە بەردەوامەی‬ ‫نرخی شتومەک‌و دروستبوونی گرانییەدا‬ ‫ک����ە له‌کورس����تاندا هەیە ئ����ەم خێزان‌و‬ ‫تاکەکەسانە ناتوانن خەرجی‌و مەسرەفی‬ ‫زۆریان هەبێ����ت‪ ،‬بەاڵم ئەم زۆرینە کەم‬ ‫دەرامەت����ە زۆرینەیەکی نابەرخۆر نییە‪،‬‬ ‫ئەمانە شێوازێکی تایبەتی بەرخۆرییان‬ ‫هەی����ە ک����ە له‌کڕین����ی کااڵ چینیی����ە‬ ‫هەرزانەکاندا تەعبی����ر لەخۆی دەکات‪.‬‬ ‫کااڵیەک کە نەمەرجەکانی تەندروستی‌و‬ ‫ن����ە مەرجەکان����ی باش����کارکردن‌و‬ ‫زوونەش����کان‌و لەڕاستیدا هیچ مەرجێکی‬ ‫پۆزەتیڤی تریش����یان تێدانییە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫هەیانە تەنها هەرزانییە‪.‬‬ ‫بەرخۆریی وەک ئایدیۆلۆژیا‬ ‫بەکورتی ئەوەی له‌سەیرکردنێکی خێرای‬ ‫کۆمەڵگای ئێمەوە دەس����تدەکەوێت ئەو‬ ‫دیمەنەیە کە لەس����ەرەوە نیش����انماندا‪.‬‬ ‫دیمەنێک بەرخۆریی چاالکی هەرەسەرەکی‬ ‫تاکەک����ەس‌و گروپەکان����ی ناویەت����ی‪.‬‬ ‫هەرسێ ش����ێوازەکەی بەرخۆریی هێما‬ ‫بۆ دروس����تبوونی کۆمەڵگا‌و ئینسانێکی‬ ‫نوێ دەک����ەن کە لەم دەی����ەی دواییدا‬ ‫دروس����تبووە‪ .‬من له‌ئایندەدا بەدرێژیی‬ ‫لەس����ەر ئەم دیاردە نوێیە دەوەس����تم‌و‬ ‫دەرکەوت‌و دەرەنجامەکانی دەخوێنمەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی لێرەدا دەمەوێت بیڵێم ئەوەیە ئەم‬ ‫دۆخە تازەیە وایک����ردووە ئایدیۆلۆژیای‬ ‫بااڵدەست لەمڕۆکەی کوردستاندا چیدی‬ ‫ناس����یۆنالیزم نەبێت‪ ،‬بەڵکو بەرخۆریزم‬ ‫بێ����ت‪ ،‬هەروەها چاالکی س����ەرەکی ناو‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬وەک هەندێک رۆشنبیر‬ ‫دەڵێن‪ ،‬چاالکی سیاس����ی نەبێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫چاالکی بەرخۆریی بێت‪ .‬بە مانایەکی تر‬ ‫بەرخۆریی ئەمڕۆ له‌کوردس����تاندا چیدی‬ ‫بەتەنها هەندێک هەڵسوکەوتی تایبەتی‬ ‫نیی����ە‪ ،‬بەڵکو بووە ب����ە ئایدیۆلۆژیا‪ ،‬بە‬ ‫ئایدیۆلۆژیای بااڵدەستیش‪ .‬بۆیە ئەگەر‬ ‫له‌کوردس����تانی ئەمڕۆدا بکرێت قس����ە‬ ‫له‌بوونی هەیمەنە بکەین‪ ،‬ئەو هەیمەنەیە‬ ‫هەیمەن����ه‌ی بەرخۆریی����ە‪ .‬بەرخۆرییەک‬ ‫کە له‌بەرخۆریی س����ادەوە گ����ۆڕاوە بۆ‬ ‫بەرخۆریزم‪.‬‬ ‫له‌دونی����ای ئێم����ەدا بەرخۆری����ی وەک‬ ‫ئایدیۆلۆژیا دیاردەیەکی نوێیە‪ ،‬راس����تە‬ ‫رەگەکانی بەرخۆری����ی وەک ئایدیۆلۆژیا‬ ‫بەتایبەتی الی گروپە بااڵدەس����تەکانی‬ ‫دونی����ای ئێمە دەگەڕێت����ەوە بۆ دونیای‬ ‫دوای راپەڕی����ن‪ ،‬ب����ەاڵم بوون����ی ب����ە‬ ‫ئایدیۆلۆژیایەکی جەماوەریی بەرفراوان‬ ‫تەنها له‌دونیای دوای کەوتنی رژێمەکەی‬ ‫س����ەدام حوس����ەیندا‌و لەدونیای دوای‬ ‫تێکەڵبوونی نەوت‌و سیاسەتدا بەیەکتری‪،‬‬ ‫مەیسەربوو‪ .‬کەوتنی رژێمەکەی سەدام‬ ‫حوسەین جۆرێک له‌دڵنیایی درێژخایەنی‬ ‫بە کۆمەڵگای ئێمە بەخشی‌و تێکەڵبوونی‬ ‫نەوت‌و سیاس����ەتیش بەیەکتری جۆرێک‬ ‫له‌عەقڵیەتی سیاس����ی بااڵدەستکرد کە‬ ‫بۆدەرچوون له‌بڕێکی زۆری قەیرانەکانی‬ ‫بەرخۆریزمی بۆ ئاس����تی ئایدیۆلۆژیای‬ ‫بااڵدەست له‌کوردستاندا بەرزکردۆتەوە‪.‬‬ ‫ئەم ئایدیۆلۆژیایە له‌ئاس����تی کردەگیدا‬ ‫ن����ەک تەنها ئینس����ان‌و کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫ب����ە بەرخۆریی����ەوە س����ەرقاڵدەکات‪،‬‬ ‫به‌ڵکو ه����اوکات دەش����یکات بەیەکێک‬ ‫له‌پایە هەرەس����ەرەکییەکانی بەخشینی‬ ‫ش����ەرعیەت بە خۆش����ی‪ .‬لەم ئاستەدا‬ ‫ئەوەی شەرعیەتی هێزە بااڵدەستەکانی‬ ‫کوردس����تان دەپارێزێت‪ ،‬ش����ەرعیەتی‬ ‫سیاس����ی نیی����ە‪ ،‬بەڵک����و ئ����ەو توانای‬ ‫بەرخۆرییەیە کە الی هێزە جیاوازەکانی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە دروستیانکردوە‪.‬‬ ‫»»‪19‬‬

‫له‌ڕاس���تیدا ب���ه‌ هه‌م���وو س���ه‌رنج‌و‬ ‫تێبینییه‌ك���ه‌وه‌ له‌س���ه‌ر بارودۆخ���ی‌‬ ‫كوردستان‌و نادادی‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و ناڕوونی‌‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام هیواخوازی‌ ئه‌وه‌م حكومه‌تی‌‬ ‫كوردس���تان س���ه‌ركه‌وتوو بێت‌و ئااڵی‌‬ ‫كوردستان هه‌میشه‌ به‌ ئاسمانه‌وه‌ بێت‪.‬‬ ‫له‌ناخه‌وه‌ خوازی���ارم ئه‌م خودخاوه‌نیه‌‬ ‫نوخش���ه‌ بێت له‌پارچه‌كان���ی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫كوردستانیش‪.‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌ژماردن���ی‌ كابینه‌كانی���ش‬ ‫حه‌زده‌ك���ه‌م نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌‬ ‫له‌كاره‌كه‌یدا س���ه‌ركه‌وتو بێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌زان���م له‌مپه‌رو رێگریی‌ زۆری‌‬ ‫نه‌ك له‌ئۆپۆزس���یۆنه‌وه‌ بگره‌ له‌پارتی‌‌و‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كانیه‌وه‌ دێته‌ رێگه‌‪ .‬نمونه‌ی‌‬ ‫دیاری‌ ئه‌و كێش���انه‌ رووداوه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫دوایی���ه‌ی‌ هه‌ولێر بوو‪ ،‬كه‌ هه‌زارو یه‌ك‬ ‫خوێندنه‌وه‌ هه‌ڵده‌گرن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ه‌الی‌ من���ه‌وه‌ جێ���گای‌‬ ‫سه‌رس���وڕمان بوو‪ ،‬تێبین���ی‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ بوو له‌س���ه‌ر به‌رفره‌یی‌ ئازادی‌!‬ ‫به‌جۆرێك قس���ه‌ی‌ كرد كه‌ پێویس���ته‌‬ ‫س���نورێك دابن���رێ‌ به‌تایبه‌ت���ی‌ ب���ۆ‬ ‫ئ���ازادی‌ راگه‌یاندن‪ ،‬ك���ه‌ به‌بڕوای‌ من‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان په‌یوه‌ندی���ی‌ به‌ ش���ه‌ره‌فی‌‬ ‫ی رۆژنامه‌نووسی‌ یان په‌یماننامه‌ی‌‬ ‫كار ‌‬ ‫شه‌ره‌فی‌ رۆژنامه‌نووسیه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫سنورداركردن‌و یاسا ده‌ركردن‪.‬‬ ‫مه‌الو زانا ئاینیه‌كان به‌ش���ێكی‌ زۆریان‬ ‫له‌س���ه‌ر مینبه‌ره‌كانه‌وه‌ هه‌رچی‌ نه‌شیا‬ ‫به‌ ئازادییان كرد‪ ،‬كار گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌یان له‌بیربچێت كه‌ پێویسته‌ زانای‌‬ ‫ئاینی‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك جنێوو تانه‌و‬ ‫ته‌شه‌ر نه‌به‌خشێته‌وه‌‪ .‬ده‌بێت مه‌وله‌وی‌‬ ‫وته‌نی‌ "جگه‌له‌عیل���م‪ ،‬خاوه‌نی‌ حیلمی‌‬ ‫زۆریش بن"‪.‬‬ ‫مه‌الكان به‌وتارێك كه‌ بیروڕای‌ كه‌سێكه‌و‬ ‫ده‌ك���رێ‌ وه‌ك كه‌فوكوڵ���ی‌ گه‌نجانه‌و‬ ‫هه‌ڵچونێكی‌ ده‌روونیی‌ سه‌یری‌ بكرێت‪،‬‬

‫ئه‌و هه‌رایه‌ له‌سه‌ر‬ ‫وتارێك ك ‌ه فڕی‌ ب ‌ه‬ ‫ئه‌د‌هب‌و نووسینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫نییه‌‌و بگره‌ له‌ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫رێزمانیشه‌وه‌ هه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تیایه‌‪ ،‬سازاندن ‌‬ ‫دۆخێكه‌ ك ‌ه مرۆڤ‬ ‫له‌بیرخستنه‌وه‌ ده‌خات‬ ‫بیانوویه‌كی‌ گه‌وره‌یان ده‌س���كه‌وت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك به‌"جاهیل‌و نه‌خوێنه‌وارو‬ ‫بێ‌ ره‌وشت‌و كافرو یاخی‌‪...‬تاد" ناوبه‌رن‪.‬‬ ‫مه‌الكان به‌و زمانه‌ زبره‌وه‌‪ ،‬سه‌ركه‌وتو‬ ‫نه‌بوون له‌نیش���اندنی‌ وێنه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫زانایان���ی‌ ئاینی‌‪ .‬ئه‌وان بیرچوو كه‌ له‌م‬ ‫كوردستانه‌دا زانایانی‌ ئاینی‌ وه‌ك مه‌ال‬ ‫محه‌مه‌دی‌ كۆیه‌‪ ،‬عه‌الئه‌دینی‌ سه‌جادی‌‪،‬‬ ‫ش���ێخ محه‌م���ه‌دی‌ خ���اڵ‌و مامۆس���تا‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم���ی‌ موده‌ری���س‪ ،‬راب���ه‌رو‬ ‫رێنیشانده‌ر بوونه‌‪.‬‬ ‫م���ه‌الكان بیری���ان چوو كه‌ مامۆس���تا‬ ‫سه‌جادی‌ رشته‌ی‌ مرواری‌ بۆ نوسیووین‪،‬‬ ‫مامۆستا مه‌ال عه‌بدولكه‌ریمی‌ موده‌ریس‬ ‫دیوان���ی‌ ش���اعیره‌كانی‌ ب���ۆ س���اغ‬ ‫كردوینه‌ته‌وه‌‪ ،‬مه‌الی‌ گه‌وره‌ به‌ر له‌هه‌ر‬ ‫كه‌س كچی‌ خۆی‌ ناوه‌ته‌ به‌ر خوێندن‪.‬‬ ‫قوڕ به‌سه‌ر شێخ ره‌زای‌ تاڵه‌بانی‌ مه‌زنه‌‬ ‫ش���اعیری‌ كورد‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌س���ه‌رده‌می‌‬

‫ئه‌م مه‌الیان���ه‌دا ژیابا‪ .‬هه‌ش به‌س���ه‌ر‬ ‫مامۆس���تا قانعی‌ شاعیرو كوردپه‌روه‌رو‬ ‫خوادۆست‌و گه‌وره‌ پیاوی‌ ئاینی‌ كورد‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ئێستادا ژیاباو بیگوتبا‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌ڕنه‌موك بێته‌ سه‌رینم‬ ‫به‌زوانی‌ كوردی‌ نه‌دا ته‌ڵقینم‬ ‫ئه‌نه‌وم له‌دار زۆر به‌ئاسانی‌‬ ‫لیسێ‌ له‌پشتی‌ دوان له‌ناو شانی‌‬ ‫ئه‌ڵێم مه‌ڕنه‌موك خودام خودایه‌‬ ‫پێغه‌مبه‌ر گه‌وره‌ی‌ هه‌ردوو دنیایه‌‬ ‫* مامۆس���تا قان���ع مه‌به‌س���تی‌‬ ‫له‌"مه‌ڕنه‌م���وك" ده‌س���ته‌واژه‌ی‌ "مه‌ن‬ ‫ره‌بوكه‌"یه‌‪.‬‬ ‫له‌ڕۆژگارێك���دا ك���ه‌ دڵداری‌ ش���اعیری‌‬ ‫جوانه‌مه‌رگ‌و خاوه‌نی‌ سرودی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ئه‌ی‌ ره‌قیب‪ ،‬وتی‌‪:‬‬ ‫گه‌ر خودایه‌كی‌ دی‌ هه‌بایه‌ له‌دنیادا به‌ر‬ ‫قه‌رار‬ ‫من ده‌چوم ده‌مگوت خودای‌ من سودی‌‬ ‫ئینسانی‌ نییه‌‬ ‫ئه‌وده‌م هیچ مه‌الی���ه‌ك‪ ،‬هیچ زانایه‌كی‌‬ ‫ئاینی‌ په‌الماری‌ دڵداری‌ نه‌داو ته‌كفیریان‬ ‫نه‌كرد‪ .‬كاتێ‌ بێكه‌سی‌ شاعیر وتی‪‌:‬‬ ‫خودا بۆچی‌ له‌دنیادا به‌ش���ی‌ من شین‌و‬ ‫رۆ رۆ بێت‬ ‫عه‌ده‌م له‌م ژینه‌ خۆش���تربوو عه‌ریزه‌م‬ ‫خۆ نه‌دابوو پێت‬ ‫مه‌الكان نه‌یانوت بێكه‌س یاخی‌ بووه‌‪.‬‬ ‫له‌تیف هه‌ڵمه‌تی‌ ش���اعیری‌ ش���ۆڕش‌و‬ ‫نیشتیمان كاتی‌ خۆی‌ وتویه‌تی‌‬ ‫بووم به‌ ته‌م‌و چوومه‌ ئاسمان‬ ‫به‌رۆكی‌ خوام راته‌كان‬ ‫قۆپچه‌ی‌ نه‌بوو هه‌ڵبوه‌رێ‌‬ ‫ده‌می‌ نه‌بوو بێته‌ زمان‬ ‫گه‌ڕامه‌وه‌و‬ ‫لقی‌ دار به‌ڕوویه‌كی‌ پیرم كرده‌‬ ‫تیرو كه‌وان‬ ‫سه‌رانسه‌ری‌ گێتیم هه‌ژان‬ ‫ئ���ه‌دی‌ خه‌ی���ام له‌س���ه‌رده‌می‌ خۆیدا‬ ‫چی‌ نه‌وت���وه‌‪ ،‬مێژوو پ���ڕه‌ له‌نمونه‌ی‌‬ ‫جۆراوجۆرو جیاواز‪ .‬ئه‌و هه‌رایه‌ له‌سه‌ر‬ ‫وتارێك كه‌ فڕی‌ به‌ ئه‌ده‌ب‌و نووسینه‌وه‌‬ ‫نییه‌‌و بگره‌ له‌ڕووی‌ رێزمانیشه‌وه‌ هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫تیای���ه‌‪ ،‬س���ازاندنی‌ دۆخێكه‌ كه‌ مرۆڤ‬ ‫له‌بیرخس���تنه‌وه‌ ده‌خ���ات‌و پێچه‌وانه‌ی‌‬

‫بیروڕا‬

‫داوای‌ خودایه‌ له‌به‌نده‌كانی‌‪ ،‬تا ئازادانه‌‬ ‫بیربكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ نێچیرڤ���ان بارزان���ی‌ ك���ردی‌‬ ‫گه‌مه‌یه‌ك���ی‌ خراپه‌ ده‌رهه‌ق به‌ خه‌یاڵی‌‬ ‫مرۆڤ���ه‌كان‪ .‬براده‌ر لێگ���ه‌ڕێ‌ با مرۆڤ‬ ‫ده‌س���به‌رداری‌ خه‌یاڵه‌ك���ه‌ی‌ نه‌بێ���ت‪،‬‬ ‫باله‌وێوه‌ ده‌رگاكانی‌ دنیابینی‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫م���رۆڤ ئازاد بك���ه‌و تواناكان���ی‌ تاقی‌‬ ‫بكه‌ره‌وه‌‪ ،‬خودا له‌و ئاس���مانه‌ به‌رزه‌وه‌‬ ‫به‌وتارێك عه‌رشه‌كه‌ی‌ نایه‌ته‌ خواره‌وه‌‪.‬‬ ‫كاتی‌ خۆش���ی‌ له‌به‌رنامه‌یه‌كی‌ كه‌ناڵی‌‬ ‫"په‌ی���ام"دا هه‌مان بۆچون���م له‌به‌رده‌م‬ ‫به‌ڕێزان مامۆس���تا عه‌ل���ی‌ قه‌ره‌داغی‌‌و‬ ‫زانایانی‌ ئاینی‌ دیكه‌دا ده‌ربڕیوه‌‪.‬‬ ‫م���رۆڤ پیرۆزتری���ن دروس���تكراوی‌‬ ‫خوداوه‌ن���ده‌‪ ،‬لێیگه‌ڕێ���ن باخ���ۆی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ خوای‌ خۆیدا‬ ‫گرێی���دات‌و چۆن���ی‌ ده‌وێ���ت ب���ا به‌و‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ گفتوگ���ۆی‌ له‌گه‌ڵ���دا بكات‪.‬‬ ‫چما خودا مرۆڤی‌ به‌جوانترین ش���ێوه‌‬ ‫دروس���تنه‌كردووه‌؟ س���نور به‌ندكردنی‌‬ ‫ئازادی‌ مرۆڤ‪ ،‬یاسای‌ گه‌ره‌ك نییه‌‪.‬‬ ‫مامۆستای‌ ئاینی‌ ئه‌گه‌ر به‌وتارێك دنیای‌‬ ‫لێبێته‌وه‌ یه‌ك‪ ،‬ناتوانێ‌ له‌ڕووی‌ ئاینیه‌وه‌‬ ‫رابه‌رایه‌تی‌ نه‌وه‌یه‌كی‌ ته‌ندروست بكات‪.‬‬ ‫ملدانی‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تیش بۆ ئه‌و‬ ‫شپرزه‌بوونه‌‪ ،‬كوشتنی‌ جیاوازییه‌كان‌و‬ ‫ی���ه‌ك ره‌ن���گ كردن���ه‌‪ .‬پێم س���ه‌یره‌‬ ‫مامۆستایانی‌ ئاینی‌ كۆڵێ‌ شاگه‌شكه‌بن‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌‪ :‬هونه‌رمه‌ن���دێ‌‪ ،‬نوس���ه‌رێ‌‪،‬‬ ‫بیریارێك دوای‌ ده‌یان ساڵ بێ‌ ئاینی‌‌و‬ ‫بێ‌ باوه‌ڕی‌ كه‌ بێته‌ س���ه‌ر ئاینه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫شان‌و باڵی‌ بۆ دروس���تده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫نوسه‌رێكی‌ نێو ئاینه‌كه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر شتێكی‌‬ ‫ساده‌و ساكاری‌ نێو دڵی‌ خۆی‌ بنووسێت‬ ‫دنیای‌ لێ‌ پڕده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫به‌المه‌وه‌ س���ه‌یره‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌ب���ری‌ راوێژكاره‌ ئاینیه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌ نه‌ده‌بوو بیكات‪ .‬په‌رله‌مانیش‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌وق���اف‌و كاروباری‌‬ ‫ئاینیی���ه‌وه‌‪ ،‬خێرا پڕۆژه‌ یاس���ای‌ به‌ها‬ ‫پیرۆزه‌كانیان نوس���ییه‌وه‌‪ ،‬كه‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌مان���ه‌ش كاردان���ه‌وه‌ی‌ دۆخێك���ی‌‬ ‫راگ���وزه‌رن‪ ،‬پێویس���ته‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫په‌له‌یان لێ‌ نه‌كرێت‪.‬‬

‫چاكسازی ‌ی یان قه‌یران؟‬

‫بارام سوبحی‌‬

‫له‌گ����ه‌ڵ كردن����ه‌وه‌ی‌ ئاگری‌ ن����ه‌ورۆزی‌‬ ‫ئه‌مساڵدا‪ ،‬بارزانی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم گڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ردای����ه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫به‌غدا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكی‌ ئه‌م قه‌یرانه‌شدا‬ ‫پ����ڕۆژه‌و هه‌ن����گاوه‌ چاكس����ازییه‌كانی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێ����م‌و حكوم����ه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌م����ان‌و پاكێجه‌كانی‌ ئۆپۆزس����یۆن‌و‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ ده‌ستوری‌ كوردستان‪،‬‬ ‫له‌ڕۆژه‌ڤ نه‌مان‌و كه‌وتن����ه‌ په‌راوێزه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك له‌ئێس����تادا ئه‌وه‌نده‌ی‌ میدیاو‬ ‫سیاسییه‌كان باسی‌ ش����ه‌ڕه‌ لێدوانه‌كانی‌‬ ‫بارزانی‌‌و مالیك����ی‌‌و په‌رله‌مانتاره‌كانیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ باس����ی‌ ئ����ه‌و قه‌یران‌و‬ ‫گرفتانه‌ ناكه‌ن كه‌ جه‌س����ته‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫سیاس����ی‌ له‌كوردس����تاندا به‌ره‌و داڕزان‬ ‫بردووه‌‪.‬‬ ‫زیات����ر ل����ه‌دوو مانگ����ه‌ هه‌ولێ����رو به‌غدا‬ ‫له‌قه‌یرانێك����ی‌ قوڵدان‪ ،‬جێ����ی‌ خۆیه‌تی‌‬ ‫به‌هێمنی‌ بپرسین‪ :‬كورد چی‌ ده‌سكه‌وت‌و‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌ ئه‌م هه‌وڵه‌ی‌ چ����ی‌ بوو؟ ئایا‬ ‫ئه‌و گروپه‌ی‌ (ئه‌گ����ه‌ر هه‌بێت) ئیداره‌ی‌‬

‫ئه‌م قه‌یرانه‌ ده‌كات‪ ،‬تاچه‌ند ئامانجه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ پێكاوه‌و چ كارت‌و موفاجه‌ئه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫نوێ����ی‌ بۆ قۆناغی‌ داهاتوو پێیه‌؟ چونكه‌‬ ‫سروش����تی‌ قه‌یرانی‌ سیاس����ی‌ وایه‌‪ ،‬یان‬ ‫ده‌بێ����ت چاره‌س����ه‌ر بێت‪ ،‬ی����ان ده‌بێت‬ ‫قه‌یرانه‌كه‌ قوڵتر بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫م����اوه‌ی‌ چه‌ند س����اڵێكه‌ كێش����ه‌كانی‌‪:‬‬ ‫مادده‌ی‌ ‪‌140‬و س����نوری‌ هه‌رێ����م‌و ناوچه‌‬ ‫جێناكۆك����ه‌كان‪ ،‬بودجه‌ی‌ پێش����مه‌رگه‌‪،‬‬ ‫یاس����ای‌ نه‌وت‌و غاز‪ ،‬سیستمی‌ فیدراڵی‌‪،‬‬ ‫له‌نێوان هه‌رێ����م‌و به‌غ����داد به‌رده‌وامن‌و‬ ‫له‌ئێستاشدا ئاس����ۆكانی‌ چاره‌سه‌ری‌ زۆر‬ ‫نادی����ارن‪ ،‬به‌جۆرێك هه‌نوك����ه‌ ئه‌وه‌ندی‌‬ ‫باس����ی‌ متمان����ه‌ س����ه‌ندنه‌وه‌ له‌مالیكی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ باس����ی‌ ئه‌م كێشانه‌ی‌‬ ‫ك����ورد ناكرێ����ت‪ ،‬له‌كاتێك����دا ده‌ب����وو‬ ‫ئه‌وله‌ویه‌ت بۆ دووه‌میان بوایه‌‪.‬‬ ‫لێدوانه‌كان����ی‌ بارزان����ی‌ ن����ه‌ك نێوماڵی‌‬ ‫ك����وردی‌ رێكنه‌خس����ته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو درزی‌‬ ‫خس����ته‌ نێوان پارته‌ك����ه‌ی‌‌و هاوپه‌یمانه‌‬ ‫س����تراتیژیه‌كه‌ی‌‪ :‬یه‌كێت����ی‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬

‫پێش����تر ده‌وترا با كێشه‌كانی‌ كوردستان‬ ‫نه‌به‌ینه‌ به‌غدا‪ ،‬كه‌چی‌ ئه‌مجاره‌ له‌به‌غداو‌ه‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ كه‌وتنه‌‬ ‫شه‌ڕه‌ لێدوان‌و هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌‬ ‫فایلی‌ یه‌كتریان ده‌كرد‪.‬‬ ‫دوای‌ دوو مانگ له‌گڕگرتنی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫بارزانی‌‌و مالیكی‌‪ ،‬لۆژیكیه‌ ئه‌گه‌ر بپرسین‪:‬‬ ‫به‌م قه‌یرانه‌ كورد چاره‌سه‌ری‌ گرفته‌كانی‌‬ ‫گه‌یانده‌ كوێ‌؟ ئایا به‌م قه‌یرانه‌ ژماره‌ی‌‬ ‫دۆسته‌كانی‌ كورد زیادی‌ كرد یان كه‌م؟‬ ‫ئایا ب����ه‌م قه‌یرانه‌ پڕۆژه‌ك����ه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫بۆ رێكخس����تنه‌وه‌ی‌ سنوری‌ پارێزگاكان‪،‬‬ ‫هه‌وڵه‌كان����ی‌ په‌رله‌مانتاره‌ ك����ورده‌كان‬ ‫بۆ هه‌ڵوه‌ش����انه‌وه‌ی‌ بڕیاره‌كانی‌ به‌عس‬ ‫تایبه‌ت به‌ كه‌ركوك‪ ،‬نابنه‌ قوربانی‌ ئه‌م‬ ‫ملمالنێ‌ سیاسیه‌؟‬ ‫لیس����تی‌ هاوپه‌یمانی‌ ش����یعه‌ كه‌ مالیكی‌‬ ‫له‌وانه‌و س����ه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌ت ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌كۆی‌ (‪ )325‬كورسی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫خاوه‌نی‌ (‪ )159‬كورسیه‌‪ .‬مالیكی‌ به‌ته‌نها‬ ‫خ����ۆی‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ (‪)2010/3/7‬‬ ‫دا نزیك����ه‌ی‌ (‪ )623‬ه����ه‌زار ده‌نگ����ی‌‬ ‫به‌ده‌س����تهێنا‪ ،‬پارته‌كه‌ی‌ بارزانی‌‪-‬ش له‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا (‪ )925‬هه‌زار ده‌نگی‌ هێنا‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌پێوه‌ری‌ زۆرین����ه‌و كه‌مینه‌كه‌ی‌‬ ‫كوردس����تان بێت‪ ،‬كه‌ی‌ ره‌وایه‌ به‌ كه‌متر‬ ‫له‌چل كورسیه‌وه‌ داوای‌ متمانه‌ سه‌ندنه‌وه‌‬

‫پێویسته‌ له‌سه‌ر‬ ‫كێشه‌كانی‌ كورد‬ ‫شه‌ڕی‌ مالیكی‌ بكرێت‪،‬‬ ‫یان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ پۆستی‌ چه‌ند‬ ‫وه‌زاره‌تێك به‌تاڵن‌و‬ ‫مالیكی‌ به‌ڕێوه‌یان‬ ‫ده‌بات‬

‫له‌مالیك����ی‌ بكرێت‌و هه‌وڵ����ی‌ دانانه‌وه‌ی‌‬ ‫جه‌عفه‌ری‌ بدرێت‪ ،‬كه‌ كورد پێش����ینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵدا هه‌یه‌؟‬ ‫ده‌بێ����ت بپرس����ین ب����ۆ چاره‌س����ه‌ری‌‬ ‫كێش����ه‌كان‪ ،‬كورد پێویس����تی‌ به‌ زمانی‌‬ ‫دیالۆگه‌ یان هه‌ڕه‌ش����ه‌؟ پێویس����تی‌ به‌‬ ‫دۆس����تایه‌تی‌‌و هه‌ماهه‌نگ����ی‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫كوتله‌ی‌ په‌رله‌مان‌و سه‌رۆكی‌ حكومه‌ته‌‪،‬‬ ‫یان دژایه‌تیكردنی‌؟ پێویس����ته‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫كێشه‌كانی‌ كورد شه‌ڕی‌ مالیكی‌ بكرێت‪،‬‬ ‫یان له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ پۆس����تی‌ چه‌ند‬ ‫وه‌زاره‌تێك به‌تاڵ����ن‌و مالیكی‌ به‌ڕێوه‌یان‬ ‫ده‌ب����ات‌و هه‌وڵ����ی‌ كۆنترۆڵكردنی‌ ده‌زگا‬ ‫هه‌ستیاره‌كانی‌ واڵت ده‌دات؟ ئایا باشتر‬ ‫نه‌بوو رێگه‌ی‌ دیپلۆماسی‌ بگیرایه‌ته‌ به‌رو‬ ‫هه‌وڵی‌ كۆتاییهێنانی‌ گرفته‌كان بدرایه‌؟‬ ‫چونكه‌ له‌كات����ی‌ گفتوگۆو دانوس����تاندا‬ ‫رێككه‌وتن‌و ئاڵوگۆڕی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌كات����ی‌ ملمالنێدا ب����راوه‌و دۆڕاو‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫فیلمێكی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ هه‌یه‌ باس له‌وه‌ده‌كات‬ ‫س����ه‌رۆكێك بۆ ئه‌وه‌ی‌ نه‌یارانی‌ ناوه‌وه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رقاڵ بكات‪ ،‬هه‌ڵده‌س����تێ‌ شه‌ڕێكی‌‬ ‫ده‌ره‌كی‌ به‌رپا ده‌كا‪ ،‬هیوادارین جه‌وهه‌ری‌‬ ‫ئ����ه‌م قه‌یرانه‌ی‌ ئێس����تاش ب����ه‌م جۆره‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ كوردستان پێویستی‌ به‌‬ ‫چاكسازییه‌ نه‌ك قه‌یران‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ە ‪2012/5/29‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫فره‌گه‌ریی جیهانبینییه‌‌کان‌و ئازادیی بیرکردنه‌وه‌‬ ‫دارا محه‌مه‌د‬

‫(ئه‌م���ه‌ یه‌که‌مین وت���اری زنجیره‌یه‌ک‬ ‫وت���ار ده‌بێت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م بابه‌ته‌ که‌‬ ‫به‌دوای یه‌کدا لێ���ره‌دا باڵویده‌که‌ینه‌وه‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ به‌رده‌وامی‌و پێکه‌وه‌گرێدان‬ ‫له‌نێ���وان وتاره‌کاندا هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر‬ ‫یه‌کێکیشیان سه‌ربه‌خۆیی خۆی هه‌یه‌و‬ ‫له‌هه‌مانکاتیش���دا ئه‌مه‌ پێویستبوو بۆ‬ ‫باڵوکردنه‌وه‌یان له‌هه‌فته‌نامه‌یه‌کدا)‪‌‌.‬‬ ‫ئه‌و ش���ه‌پۆلی ناڕه‌زاییانه‌‌ی که‌ واڵتانی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‌و باکوری ئه‌فریقای‬ ‫گرتۆته‌وه‌‪ ،‬که‌ هه‌ندێک‌ وه‌ک شۆڕش���ی‬ ‫جه‌ماوه‌ریی س���ه‌یریانده‌که‌ن‌و هه‌ندێکی‬ ‫دیکه‌ش‌ له‌ژێ���ر ناوی یاخیب���وون یان‬ ‫راپه‌ڕینی جه‌ماوه‌ریدا پۆلێنیان ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مه‌ بۆ خۆی گفتوگۆیه‌کی‬ ‫زۆر هه‌ڵده‌گرێ‌و لێره‌دا ناتوانین له‌سه‌ری‬ ‫بدوێی���ن‪ ،‬به‌اڵم لێ���ره‌دا ره‌نگه‌ بتوانین‬ ‫بڵێین که‌ ئه‌م راپه‌ڕینانه‪ ‌،‬به‌شێوه‌یه‌کی‬ ‫وردتر‪ ،‬به‌ ئاراس���ته‌ی گۆڕینی سیاسی‬ ‫رژێم���ه‌کان‌و رووخان���ی حکومه‌ته‌کان‬ ‫ده‌ڕوات‌و ئامان���ج هێنان���ه‌ کای���ه‌ی‬ ‫سیس���تمێکی حوکمڕان���ی دیکه‌یه‌‪ ،‬که‌‬ ‫ئه‌ویش دیموکراسیه‌ته‌ که‌ بووه‌ته‌ خه‌ونی‬ ‫س���ه‌رتاپای ئه‌و کۆمه‌ڵگایانه‌‪ .‬بێگومان‬ ‫ده‌کرێت به‌ درێژی قسه‌ له‌سه‌ر چه‌مک‌و‬ ‫موماره‌س���ه‌و ماناکانی دیموکراس���یه‌ت‬ ‫بکه‌ین‌و ئه‌و ئاماژه‌ سیاسی‌و کولتوریانه‌‬ ‫شیبکه‌ینه‌وه‌ که‌ له‌س���ایه‌یاندا ده‌شێت‬ ‫دیموکراسیه‌ت بخوێنینه‌وه‌‪ .‬بۆ نموونه‌‪،‬‬ ‫ئایا دیموکراسیه‌ت هیچ مانایه‌کی هه‌یه‌‬ ‫به‌ بێبوونی مافه‌کان –به‌ مانا (کانت)‬ ‫ییه‌که‌ی‪‌-‬و ده‌شێ دیموکراسیه‌ت به‌ده‌ر‬ ‫له‌به‌ه���ا گرنگه‌کان���ی وه‌ک ئازادی���ی‌و‬ ‫یه‌کس���انی بنیاتبنرێت؟ بۆ چه‌سپاندنی‬ ‫دیموکراسیه‌ت له‌سه‌ر ئاستی‌ سیاسی‌و‬ ‫حوکمڕانی���دا ئای���ا پێویس���ته‌ ئ���ه‌م‬ ‫به‌ه���ا گرنگانه‌‪ ،‬که‌ پێداویس���تیه‌کانی‬ ‫دیموکراسیه‌تن‪ ،‬ره‌هه‌ندی کۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫کولتورییان هه‌بێ���ت؟ کاتێک کولتوری‬ ‫سیاس���ی کۆمه‌ڵگه‌ی���ه‌ک خاڵی ده‌بێت‬ ‫له‌دانپیانانی به‌رامبه‌رو موماره‌سه‌کردنی‬ ‫(‪‌)tolerance‬و‬ ‫لێبورده‌ی���ی‬ ‫فه‌راهه‌مکردن���ی ئازادیی���ه‌کان‪ ،‬چ���ۆن‬ ‫ده‌توانی���ن ب���اس له‌ش���ه‌رعیه‌تی‬ ‫دیموکراس���ی بکه‌ی���ن؟ په‌یوه‌ندیه‌کانی‬ ‫نێ���وان دیموکراس���یه‌ت‌و دادپه‌روه‌ری‬ ‫له‌س���ه‌ر چ بنه‌مایه‌ک دام���ه‌زراون‪ ،‬ئایا‬ ‫پێویسته‌ دیموکراس���یه‌ت ته‌نها له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی پرۆس���ه‌کاریی ‌(‪)procedural‬‬ ‫یان ناوه‌ڕۆک‌و جه‌وهه‌ر (‪)substantive‬‬ ‫شیبکه‌ینه‌وه‌و لێی تێبگه‌ین‪ ،‬یان له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی هه‌ردووکیان؟‬ ‫ئه‌مانه‌ به‌شێک له‌و پرسیاره‌ گه‌ردوونیانه‌‬ ‫پێکده‌هێن��� ‌ن که‌ تیۆره‌ی دیموکراس���ی‬ ‫له‌خۆی ده‌گرێ‌و دواجار ده‌کرێ قس���ه‌‬ ‫له‌سه‌ر دیموکراس���ی گه‌ردوونی بکرێت‬ ‫وه‌ک چاره‌س���ه‌ر بۆ چه‌ندی���ن گرفت‌و‬ ‫قه‌یرانی کۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاس���ی‪ .‬دیاره‌‬ ‫ئه‌مانه‌ کۆمه‌ڵێک پرسیاری گه‌وره‌و قوڵن‬ ‫که‌ بۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌یان پێویس���تمان به‌‬ ‫قوڵبوونه‌وه به‌ناو تیۆره‌ی دیموکراسیه‌تدا‬ ‫هه‌یه‌‪‌.‬له‌م وتاره‌دا ده‌رفه‌ت ناڕه‌خس���ێ‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی به‌ درێژی ب���اس له‌تیۆره‌ی‬ ‫دیموکراس���یه‌ت بکه‌ین‪ ،‬له‌ده‌رفه‌ته‌کانی‬ ‫داهات���وودا هه‌وڵده‌ده‌ین له‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫پرسیارانه‌و کۆمه‌ڵێک گرفتی فه‌لسه‌فی‌و‬ ‫سیاسی تیۆره‌ی دیموکراسیه‌ت بدوێین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‪ ،‬لێ���ره‌دا به‌‬ ‫شێوه‌یه‌ک له‌شێوه‌کان ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫ده‌خوێنین���ه‌وه‌ که‌ له‌نێ���وان فۆرمێکی‬ ‫دیموکراس���ی‌و جیهانبینییه‌‌کی ئایینی‌و‬ ‫مۆراڵیدا هه‌یه‌‪ .‬به‌م پێیه‌‪ ،‬مه‌به‌س���تی‬ ‫س���ه‌ره‌کی ئ���ه‌م وت���اره‌ ئه‌وه‌ی���ه‌‌ که‬ ‫ئاڵۆزییه‌کانی ئه‌و‌ دیارده‌یه بخوێنێته‌وه‌‬ ‫که‌ پاش ئه‌م راپه‌ڕینه‌ جه‌ماوه‌رییانه‌ی‬ ‫ئه‌م ناوچه‌یه‌ هاتۆت���ه‌ کایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ده‌رکه‌وتن���ی هێ���زه‌ ئیس�ل�امیه‌کانه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی گه‌وره‌ له‌س���ه‌ر ئاستی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌کان‌و په‌رله‌مان‌و حکومه‌تدا‌و‬ ‫دواج���ار ده‌رکه‌وتنیان���ه‌ وه‌ک هێزێکی‬ ‫سه‌ره‌کی له‌بڕیاردانی سیاسیدا‪ .‬که‌واته‌‬ ‫پرسیاری س���ه‌ره‌کی لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ که‌‬ ‫چۆن ده‌کرێ له‌و په‌یوه‌ندییه تێبگه‌ین که‌‬ ‫له‌نێوان ئه‌م هێزه‌ ئیسالمیانه‌‌و خه‌ونی‬ ‫کۆمه‌ڵگ���ه‌دا بۆ دیموکراس���یه‌ت هه‌یه‌؟‬ ‫ئه‌گه‌ر پرس���یاره‌که‌ به‌شێوه‌یه‌کی دیکه‌‬ ‫دابڕێژینه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانین بڵێین که‪)١( :‬‬ ‫دیموکراس���یه‌ت لێره‌دا ته‌نها به‌ مانای‬

‫هه‌ڵبژاردن‌و بوون���ی فره‌حیزبی نایه‌ت‪،‬‬ ‫که‌ ده‌ش���ێ ئه‌م دیاردانه‌ له‌سیستمێکدا‬ ‫بوونی���ان هه‌بێ���ت‌و له‌هه‌مانکاتیش���دا‌‬ ‫نادادپ���ه‌روه‌ری‌و‬ ‫موماره‌س���ه‌ی‌‬ ‫س���ته‌مکاریی‌و قۆرخکردنی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سیاس���ی‌و بازاڕو میدیا ب���کات‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ دیموکراسیه‌ت گرنگه‌ بوونی‬ ‫کایه‌ (ی���ان فه‌زا) یه‌کی گش���تییه‌ که‌‬ ‫تیایدا هاوواڵتیان توانای به‌شدارییه‌کی‬ ‫راس���ته‌قینه‌یان له‌بڕیاردانی سیاس���یدا‬ ‫هه‌بێت‌‪ .‬له‌م کایه‌ گش���تییه‌دا گفتوگۆو‬ ‫دیبه‌ی���ت‌و لێوردبوون���ه‌وه‌و راوێ���ژو‬ ‫تێڕامان (‪ )deliberation‬له‌س���ه‌ر به‌ها‬ ‫گرنگه‌کانی دادپه‌روه‌ری له‌الیه‌ک له‌نێوان‬ ‫هاوواڵتیاندا‌و له‌الیه‌ک���ی دیکه‌ له‌نێوان‬ ‫هاوواڵتیان‌و حکومه‌تدا به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌چوون���ی ئه‌م گفتوگ���ۆو راوێژه‌‬ ‫گش���تییانه‌ له‌ڕێگ���ه‌ی چه‌ندین که‌ناڵی‬ ‫جی���اوازه‌وه‌ ئه‌نجام���ده‌درێ‪ ،‬وه‌ک���و‬ ‫میدیاکان‌و مه‌یدانه‌ گش���تییه‌کانی شارو‬ ‫ش���ارۆچکه‌کان‌و گردبوونه‌وه‌ یان (خۆ)‬ ‫پیشاندانی خه‌ڵک له‌سه‌ر شه‌قامه‌کان‌و‬ ‫س���ازدانی ک���ۆڕو دیبه‌ی���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫بابه‌ته سیاس���ی‌و کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کان که‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌ به‌ ژیانی هاو‌واڵتیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌و وتووێژان���ه‌ی ک���ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌ یاسادانانه‌وه هه‌یه‌‌ که‌‬ ‫له‌ناو هۆڵه‌کانی په‌رله‌ماندا سازده‌درێ‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی ک���ه‌ له‌نێ���وان هاوواڵتیاندا‬ ‫له‌سه‌ر یاس���او بڕیاره‌کان سازده‌درێت‪.‬‬ ‫که‌واته‌ ئه‌مه‌ جۆرێکه‌ له‌دیموکراس���یه‌ت‬ ‫ک���ه‌ له‌دنی���ای تیۆریزه‌کردن���ی‬ ‫دیموکراس���یه‌تدا ب���ه‌ دیموکراس���یه‌تی‬ ‫راوێ���ژو گفتوگۆک���ردن داده‌نرێ���ت‬ ‫(‪ .)Deliberative Democracy‬وات���ه‌‬ ‫سیاس���ه‌تێک که‌ بنه‌ماکان���ی به‌ ته‌نها‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ڵبژاردن‌و فره‌گه‌ریی حیزبی‬ ‫دانه‌م���ه‌زراوه‪ ،‬به‌ڵک���و له‌م���ه‌ گرنگتر‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ک���ه‌ حکوم���ه‌ت‌و دام���ه‌زراوه‌‬ ‫گش���تیه‌کان کار به‌ دیموکراس���یه‌تێکی‬ ‫راوێژکارانه‌ بکه‌ن‌و بنه‌مای ش���ه‌رعیه‌تی‬ ‫یاس���ا‌و بڕیاره‌ سیاس���یه‌کان له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاڵوگۆڕکردن���ی راکان���ی هاوواڵتیان‌و‬ ‫گوێگرتن لێی���ان‌و دواجار ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م گفتوگ���ۆ گش���تیانه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫گفتوگۆکانی ده‌سه‌اڵته‌کانی یاسادانان‌و‬ ‫بڕی���اردان دامه‌زرابێ���ت‌‪ .‬به‌جۆرێک���ی‬ ‫دیکه‌‪ ،‬ئه‌م فۆرمه‌ له‌دیموکراس���یه‌ت به‌‬ ‫ته‌واوی جه‌خت له‌س���ه‌ر گرنگی راوێژو‬ ‫لێوردبوونه‌وه‌و گفتوگۆی گشتی ده‌کات‬ ‫که‌ ره‌هه‌ندێکی گرنگی کایه‌ی گش���تی‌و‬ ‫ش���ه‌رعیبوونی سیاس���ه‌ته‌ گشتیه‌کان‬ ‫پێکده‌هێنن‪ .‬له‌م خاڵه‌دا هه‌وڵماندا که‌‬ ‫ئه‌و پرسیاره‌ی له‌س���ه‌ره‌وه‌ کردمان به‌‬ ‫شێوه‌یه‌کی روونتر دابڕێژینه‌وه‌ تا له‌وه‌‬ ‫تێبگه‌ین ک���ه‌ ئه‌و کێش���ه‌یه‌ چییه‌ که‌‬ ‫لێره‌دا روبه‌ڕووی ده‌بینه‌وه‌‪ .‬واته‌ بۆچی‬ ‫هاتنه‌ کایه‌ی هێزه‌ ئیسالمیه‌کان بۆ ناو‬ ‫دامه‌زراو‌ه سیاسیه‌کان‌و کایه‌ی گشتی‌و‬ ‫له‌هه‌ندێ���ک حاڵه‌ت���دا گرتنه‌ ده‌س���تی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ئه‌وه‌ بۆ خۆی گرفته‌و گرفته‌که‌‬ ‫له‌کوێدای���ه‪ .‬ئایا هاتنی ه���ه‌ر هێزێکی‬ ‫دیک���ه‌ ک���ه‌ هه‌ڵگ���ری ئایدۆلۆژیایه‌کی‬ ‫جیاوازبێ���ت‌و هه‌وڵی داڕش���تنی کایه‌ی‬ ‫گش���تی‌و بڕیاره‌ سیاس���یه‌کان له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای ئه‌م ئایدۆلۆژیایه‌ بدات‪ ،‬بۆ خۆی‬ ‫گرفت دروستناکات هه‌رچه‌نده‌ هه‌ڵگری‬ ‫دیدێکی ئیسالمیش نه‌بێت؟‬ ‫که‌وات���ه‌‌ (‪ ،)٢‬ئه‌گه‌ر له‌و پرس���یاره‌ی‬ ‫سه‌ره‌وه‌ که‌ پێشتر کردمان‌‌ وردتربینه‌وه‪‌،‬‬ ‫ده‌توانی���ن بڵێین که‌ هاتن���ی هێزێکی‬ ‫ئیس�ل�امی ک���ه‌ راس���ته‌وخۆ هه‌ڵگری‬ ‫دیدێکی ئایینیی���ه‌‌‪ ،‬واته‌ ئایدۆلۆژیایه‌ک‬ ‫ک���ه‌ کۆمه‌ڵگ���ه‌‌و سیاس���ه‌ت‌و جیهان‬ ‫له‌جیهانبینییه‌‌کی ئایینی‌و سیستمێکی‬ ‫مۆراڵی دیاریک���راوه‌وه‌ ده‌خوێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چۆن ئه‌م جیهانبینییه‌‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و جۆره‌‬ ‫له‌دیموکراس���یه‌تدا رێکده‌که‌وێ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌م هێزان���ه‌‌ هه‌وڵی س���ه‌پاندنی ئه‌م‬ ‫جیهانبین���ی‌و ئایدۆلۆژیایه‌ له‌ناو کایه‌ی‬ ‫گشتیدا بده‌ن؟ (له‌م ده‌رفه‌ته‌دا ره‌نگه‌‬ ‫بوارم���ان نه‌بێ که‌ باس له‌وه‌ بکه‌ین که‌‬ ‫ئاماده‌بوون���ی ئایین له‌کایه‌ی گش���تیدا‬ ‫له‌زۆرب���ه‌ی کۆمه‌ڵگه‌کان���ی ئه‌وروپ���ا‌و‬ ‫خۆرئ���اوادا ب���ۆ خ���ۆی کێش���ه‌یه‌که‌‌و‬ ‫بووه‌ت���ه‌ جێگ���ه‌ی گفتوگۆیه‌کی فراوان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاستی فه‌لس���ه‌فی‌و سیاسی‌و‬ ‫سۆسیۆلۆژیدا‪ .‬ئه‌مه‌ بووه‌ته‌ هۆی ئه‌وه‌ی‬

‫دیموکراسیه‌ت لێره‌دا‬ ‫ته‌نها ب ‌ه مانای‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و بوونی‬ ‫فره‌حیزبی نایه‌ت‪،‬‬ ‫ک ‌ه ده‌شێ ئه‌م‬ ‫دیاردانه‌ له‌سیستمێکدا‬ ‫بوونیان هه‌بێت‌و‬ ‫له‌هه‌مانکاتیشد‌ا‬ ‫ی‬ ‫موماره‌سه‌ ‌‬ ‫نادادپه‌روه‌ری‌و‬ ‫سته‌مکاریی‌و‬ ‫قۆرخکردنی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫سیاسی‌و بازاڕو میدیا‬ ‫بکات‬

‫ک���ه‌ ئه‌م کۆمه‌ڵگایان���ه له‌الیه‌ن هه‌ندێ‬ ‫فه‌یله‌س���وف‌و بیریاره‌وه‌‌ ب���ه‌ کۆمه‌ڵگه‌‬ ‫پۆست‪-‬س���یکیوالریه‌کان ناوببرێ���ت‪.‬‬ ‫له‌ده‌رفه‌ته‌کانی داهاتوودا هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م کێش���ه‌یه‌و ئارگیومێنته‌‌‬ ‫جیاوازه‌کانی‌ بدوێین)‪.‬‬ ‫ده‌بێت له‌س���ه‌ره‌تادا ئ���ه‌وه‌ بڵێین که‌‬ ‫ئه‌و تێگه‌یش���تنه‌ی له‌دنیای رۆشنبیریی‬ ‫خۆرهه‌اڵت���ی ناوه‌ڕاس���تدا هه‌یه‌ (واته‌‬ ‫ئه‌و کۆمه‌ڵگایانه‌ی که‌ هێزه‌ ئیسالمی‌و‬ ‫ئاینیی���ه‌کان تیایان���دا کاریگه‌ریی���ان‬ ‫له‌سه‌ر الیه‌نه‌ جیاوازه‌کانی ژیان هه‌یه‌)‬ ‫ئه‌و تێگه‌یش���تنه‌ نییه‌ که‌ له‌م وتاره‌دا‬ ‫هه‌وڵده‌درێ تانو پۆکانی بۆ دابڕێژرێ‪.‬‬ ‫دوو جۆر تێگه‌یشتن له‌م رۆشنبیرییه‌دا‬ ‫به‌دیده‌کرێ ک���ه‌ هیچکامیان نوێ نین‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی بۆچ���وون‌و دیدگایان‬ ‫بۆ په‌یوه‌ندی نێوان سیاس���ه‌ت‌و ئایین‬ ‫له‌چوارچێوه‌یه‌کی کۆنس���ه‌رڤاتیڤانه‌دا‬ ‫ماونه‌ت���ه‌وه‌و له‌س���ه‌ر ئاس���تی‬ ‫فیکریش���دا ئارگیومێنتی فه‌لسه‌فییان‬ ‫به‌رهه‌منه‌هێن���اوه‪( .‬کۆنس���ه‌رڤاتیڤ‬ ‫لێ���ره‌دا ب���ه‌و مانای���ه دێ ک���ه‌ ئ���ه‌م‬ ‫تێگه‌یش���تنانه‌ توان���ای به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫تێڕوانینێک���ی ف���راوان‌و کراوه‌یان نییه‌‌‬ ‫که‌ هه‌ندێ���ک له‌و س���نوره ته‌قلیدیانه‌‬ ‫تێبپه‌ڕێنێ که‌ په‌یوه‌ندی نێوان ئایین‌و‬ ‫سیاسه‌ت‌ ده‌خوێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌م تێڕوانینه‌‬ ‫کۆنس���ه‌رڤاتیڤه‌ ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییه‌ یان‬ ‫وه‌ک په‌یوه‌ندییه‌ک���ی به‌ڵگه‌نه‌ویس���ت‬ ‫س���ه‌یرده‌کات‌و بوونی ئایین‌و یاساکانی‬ ‫له‌کای���ه‌ی سیاس���ی‌و حوکمڕانیدا وه‌ک‬ ‫پێداویستیه‌ک بۆ رێکخستنی کۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫‌ئه‌رکێکی ئایین���ی ده‌بینێ‪ .‬یان‌ ئه‌وه‌تا‬ ‫ئه‌م په‌یوه‌ندییه وه‌ک دوو جه‌مس���ه‌ری‬ ‫دژ به‌ی���ه‌ک س���ه‌یر ده‌کات‌و ب���ه‌ هیچ‬ ‫جۆرێ���ک په‌یوه‌ندییه‌ ئاڵۆزه‌کانی نێوان‬ ‫ئه‌م دوو کایه‌یه‌ ناخوێنێته‌وه‌‪ .‬مه‌به‌ستم‬ ‫له‌به‌رهه‌منه‌هێنان���ی ئارگیومێنت���ی‬ ‫فه‌لسه‌فیش ئه‌وه‌یه‌ که‌ ئه‌م تێگه‌یشتنانه‌‬ ‫له‌نغرۆبوونیان به‌ ئایدۆلۆژیاکانی خۆیان‬ ‫ئه‌و ده‌سه‌اڵت‌و توانایه‌یان له‌ده‌ستداوه‌‬ ‫که‌ کۆمه‌ڵێک ئارگیومێنت به‌رهه‌مبهێنن‬ ‫که‌ له‌کایه‌ی گشتیدا بچێته‌ ژێر ره‌خنه‌و‬ ‫قبوڵک���ردن‌و ره‌تکردن���ه‌وه‌وه‌‪ .‬ه���ه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ ده‌بێت ئه‌وه‌ بڵێم که‌ ئه‌و‬ ‫تێگه‌یشتنه‌ی له‌م وتاره‌دا ده‌خرێته‌ روو‬ ‫به‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ک تێگه‌یشتنێک نییه‌‌‬

‫له‌نێوان���ی ئه‌م دووان���ه‌دا‪ ،‬له‌خواره‌وه‌‌و‬ ‫له‌ئه‌نجامی گفتوگۆکه‌ماندا باشتر بۆمان‬ ‫روونده‌بێته‌وه‌ که‌ ئێمه‌ باس له‌چ جۆره‌‬ ‫تێگه‌یشتنێک ده‌که‌ین)‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بگه‌ڕێمه‌وه‌ س���ه‌ر باس���کردنی‬ ‫ئه‌و دوو تێگه‌یش���تنه‌ی س���ه‌ره‌وه‌ (که‌‬ ‫لێره‌دا ره‌نگه‌ هه‌ر ده‌رفه‌تی باسکردنی‬ ‫یه‌که‌میان هه‌بێت)‪ ،‬ده‌توانین بڵێین که‌‬ ‫تێگه‌یش���تنێکیان گوتارێکی ئیسالمی‌و‬ ‫ئایینییه‌‌ که‌ پێیوایه‌ بوونی ئایین‪ ،‬وه‌ک‬ ‫جیهانبینییه‌کی مۆراڵی‌و سه‌راپاگیری بۆ‬ ‫ژیان‪ ،‬له‌ناو سیاس��� ‌هت‌و کایه‌ی گشتیدا‬ ‫بوونێکه‌ پێویس���ته‌ کۆمه‌ڵگ���ه‌ قبوڵی‬ ‫بکات‌و ئه‌م تێکه‌اڵوبوونه‌ هیچ کێشه‌یه‌کی‬ ‫مۆراڵی‌و سیاسی دروستناکات‪ ،‬چونکه‌‬ ‫ئه‌م کۆمه‌ڵگایانه‌ ب���ۆ خۆیان کۆمه‌ڵگه‌‬ ‫مسوڵمانه‌کانن‌و له‌به‌رئه‌وه‌ بوونی ئایین‬ ‫له‌ناو دامه‌زراوه‌و کایه‌ی سیاسی‌و گشتیدا‬ ‫پێویس���تی به‌ هیج جۆره‌ پاساوێک یان‬ ‫روونکردنه‌وه‌یه‌ک ی���ان ئارگیومێنتێک‬ ‫نییه‌‌ که‌ ببێت���ه‌ جێگه‌ی گفتوگۆکردنی‬ ‫هاوواڵتیان‪ .‬گرفتی ئه‌م گوتاره‌ ئاینییه‌‬ ‫به‌پل���ه‌ی یه‌ک���ه‌م ئه‌وه‌یه‌ ک���ه‌ توانای‬ ‫بینین���ی جیاوازییه‌کانی ناو کۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫نییه‌‌و دواجار له‌دیدێکی س���ه‌راپاگیری‌و‬ ‫وێکچووانه‌وه‌ (‪ )homogeneous‬ژیان‌و‬ ‫کۆمه‌ڵگ���ه‌‌و دیارده‌کانی ناوی ده‌بینێ‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ هه‌ندێک بڵێن‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا ئه‌م‬ ‫گوتاره‌ جیاوازیی���ه‌کان ده‌بینێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌میشه‌ هه‌وڵی سڕینه‌وه‌یان ده‌دات‌و کار‬ ‫به‌م ئاراسته‌یه‌ ده‌کات‪ ،‬ئه‌ویش له‌ڕێگه‌ی‬ ‫وێناکردن‌و بنیاتنانی کۆمه‌ڵگه‌‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫بنه‌مای ئه‌م جیهانبینییه‌‌ سه‌راپاگیره‌‪.‬‬ ‫ده‌توانین بڵێین که‌ ئه‌مه‌یان له‌گوتاری‬ ‫ئیسالمه فه‌نده‌مێنتالیسته‌کاندا به‌ زه‌قی‬ ‫ده‌رده‌که‌وێ‪ ،‬که‌ گوتارێکه‌ له‌سه‌ر کردنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌م���وو دی���دو بۆچونه‌کانی‬ ‫دیک���ه‌ دام���ه‌زراوه‌و له‌بنه‌م���اوه‌ رێگه‌‬ ‫ب���ه‌ گفتوگۆو دایه‌لۆگێک���ی عه‌قاڵنیانه‬ ‫نادات له‌س���ه‌ر رۆڵی ئایین‌و سیاسه‌ت‌و‬ ‫ده‌وڵ��� ‌هت‌و جی���اوازی کایه‌کانیان‪ .‬ئه‌م‬ ‫گوتاره‌ی دووه‌می���ان له‌زۆرینه‌ی حیزبه‌‬ ‫ئیسالمیه‌کاندا ره‌نگده‌داته‌وه‪ ،‬که‌ ئه‌مه‌‬ ‫بۆ خۆی گرفتێکی گه‌وره‌ی بۆ تێگه‌یشتن‬ ‫له‌خودی ئاینه‌که‌ دروستکردووه‌‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫بتوانین بڵێین ک���ه‌ تێکه‌ڵکردنی ئایین‬ ‫به‌ کایه‌ی سیاس���ی‌و گش���تی‌و دواجار‬ ‫ب���ه‌ دامه‌زراوه‌کانی ده‌وڵه‌ت گه‌و‌ره‌ترین‬ ‫گرفتێکه‌ که‌ ئیس�ل�امی سیاس���ی له‌م‬ ‫ناوچان���ه‌دا دروس���تیده‌که‌ن‪ .‬بێگومان‬ ‫لێ���ره‌دا مه‌به‌س���تمان ل���ه‌وه‌ نییه‌‌ که‌‬ ‫ئایین بکه‌ینه‌ ده‌ره‌وه‌ی کایه‌ی گشتی‌و‬ ‫بڵێین که‌ ئه‌وان���ه‌ی خاوه‌نی باوه‌ڕێکی‬ ‫ئایینی���ن‌و هاوواڵتیانی ئاین���دار نابێت‬ ‫له‌کای���ه‌ی گش���تیدا به‌ش���داری بکه‌ن‌و‬ ‫توان���ای ده‌ربڕین���ی راو بۆچونه‌کانیان‬ ‫هه‌بێت‪ .‬واته‌ ئایین ته‌نها ده‌بێت له‌کایه‌‬ ‫تایبه‌ته‌کانی تاکه‌که‌سه‌کاندا بمێنێته‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌م س���نورانه‌ نه‌به‌زێنێ بۆ ناو کا‌یه‌ی‬ ‫گش���تی‪ ،‬به‌ڵکو به‌ پێچه‌وانه‌وه‪ ‌،‬ئایین‬ ‫توانای به‌شداریکردنی له‌کایه‌ی گشتیدا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ژێر کۆمه‌ڵێک مه‌رجدا که‌‬ ‫خودی بێالیه‌نی کایه‌ گشتیه‌که‌ بپارێزێت‪.‬‬ ‫(ئه‌مه‌ ره‌نگه‌ هه‌ندێک سه‌رسام بکات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ بۆ خ���ۆی خاڵێکی گرنگه‌و‬ ‫پێویس���تی ب���ه‌ رونکردن���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‌و‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی روونکرد‌نه‌وه‌ی‌ پێویس���تی‬ ‫ب��� ‌ه قوڵبوونه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌م ش���وێنه‌دا‬ ‫ناتوانین باسی بکه‌ین‌و دواتر به‌ درێژی‬ ‫دێینه‌ س���ه‌ر ئه‌وه‌ی که‌‌ به‌ چ شێوه‌یه‌ک‬ ‫ده‌كرێت باس له‌م په‌یوه‌ندیه بکه‌ین‌)‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی گرنگه‌ لێ���ره‌دا بوترێ‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ که‌ ئیس�ل�امی سیاس���ی‪ ،‬به‌‬ ‫ش���ێوه‌یه‌کی گش���تی‪ ،‬بۆ خۆی گرفته‌‬ ‫ل���ه‌وه‌دا که‌ ب���ه‌ ته‌نها هه‌وڵ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ن���ادات ک���ه‌ کاریگه‌ری له‌س���ه‌ر‬ ‫کایه‌ی گشتی هه‌بێت‪ ،‬به‌ڵکو پتر له‌مه‌‬ ‫هه‌وڵی داگیرکردنی ئه‌م کایه‌یه‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌وه‌دا ره‌نگده‌داته‌وه‌ که‌ خودی‬ ‫ئیس�ل�امی سیاسی‌و به‌ تایبه‌تی گوتاره‌‬ ‫فه‌نده‌مێنتالیس���ته‌که‌ی کار ب���ۆ گرتنه‌‬ ‫ده‌س���تی ده‌سه‌اڵتی سیاس���ی ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م تێگه‌یش���تنه‌ که‌ گوتارێکی ئایینی‬ ‫ئیس�ل�امی به‌رهه‌مده‌هێنێ‪ ،‬له‌باشترین‌‬ ‫حاڵه‌ته‌کانی���دا‪ ،‬وات���ه‌ میانڕه‌وترین���ی‬ ‫ئه‌م گوتاره‪ ‌،‬داڕش���تنی دامه‌زراوه‌کانی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌ له‌سه‌ر بنه‌مای جیهانبینییه‌‌کی‬ ‫ئایینی ده‌بینێ که‌ له‌الیه‌که‌وه‌ ده‌خوازێ‬ ‫شوناس���ی خ���ۆی له‌ناو هه‌ن���اوی ئه‌م‬ ‫دامه‌زراوان���ه‌دا ره‌نگبداته‌وه‌‌و له‌الیه‌کی‬ ‫دیک���ه‌وه‌ خوازی���اری باڵوکردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م ج���ۆره‌ جیهانبینییه‌‌ی���ه‌ له‌ن���او‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌‌و بااڵده‌س���تکردنێتی به‌س���ه‌ر‬ ‫جیهانبینییه‌‌کان���ی دیک���ه‌دا‪ .‬واته‌ ئه‌م‬

‫ج���ۆره‌ تێگه‌یش���تن‌و گوت���اره‌ توانای‬ ‫به‌زاندنی ئ���ه‌و چوارچێوه‌ داخراوانه‌یان‬ ‫نییه‌‌ که‌ شوناس���ی سیاس���ی خۆیانی‬ ‫پێ دیاریده‌ک���ه‌ن‪ .‬گرفتێک���ی دیکه‌ی‬ ‫ئه‌م تێگه‌یش���تنه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌‌ زۆر له‌وه‌‬ ‫زیات���ر ده‌ڕوات‌و ته‌نانه‌ت با‌نگه‌ش���ه‌ی‬ ‫شوناس���ێکی کولتوری ده‌کات که‌ تان‌و‬ ‫پۆکانی له‌‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌م جیهانبینییه‌‌‬ ‫ئاینییه دامه‌زرابێ‪ ،‬که‌ ئه‌مه‌ش ده‌توانین‬ ‫ب���ه‌ سیاس���ه‌تی ش���وناس ناویبه‌رین‪‌.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا ئه‌م سیاس���ه‌تی شوناسه‌‌‬ ‫س���ه‌رله‌به‌ری به‌رنام���ه‌کارو جیهانبینی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ناسیونالیس���تی‌و ئیس�ل�امه‌‬ ‫سیاسیه‌کانی داڕش���تووه‌‪ .‬مه‌به‌ستمان‬ ‫له‌م سیاس���ه‌تی شوناس���ه‌ ئه‌وه‌یه‌‌ که‌‬ ‫ئه‌م بزوتنه‌وانه‌ کولتور وه‌ک بونیاتێکی‬ ‫داخراو‌و یه‌که‌یه‌کی وێکچوو تاک ره‌هه‌ند‬ ‫سه‌یرده‌که‌ن‪ .‬ئه‌مه‌ش به‌و مانایه‌ دێ که‌‌‬ ‫به‌هاکانی ناوی‌و پارادایمه‌ مۆراڵیه‌کانی‌و‬ ‫به‌گشتی وه‌ک ترادیس���یۆنێکی تایبه‌ت‌‬ ‫به‌م‌ کولتوره‌ دیاریکراوه‌ ده‌بینینن‪ ،‬که‌‬ ‫گرنگی‌و راس���تی خۆی ب���ه‌ ته‌نها له‌ناو‬ ‫ئه‌م کولتوره‌دا ده‌رده‌که‌وێ‪ .‬شوناس���ی‬ ‫کولت���وری وه‌ک شوناس���ێکی نه‌گ���ۆڕ‬ ‫ته‌ماش���ا ده‌که‌ن‌و له‌ڕوانگه‌ی به‌هاکانی‬ ‫کولتورێکی دیک���ه‌وه‌ ناتوانرێت ره‌خنه‌‬ ‫له‌موماره‌س���ه‌کانی ناو ئ���ه‌م کولتوره‌‬ ‫بگیرێ���ت‪ .‬کاتێک ئه‌م تێڕوانینه‌ ده‌بێته‌‬ ‫به‌رنامه‌کاری بزوتنه‌وه‌ سیاس���یه‌کان‪،‬‬ ‫ئه‌و جیهانبینیی���ه‌‌ داخراوو پڕ له‌گرفته‌‬ ‫دروس���تده‌کات که‌ له‌سه‌ره‌وه‌ هه‌وڵماندا‬ ‫بیخه‌ین���ه‌روو‪ .‬واته‌ ئ���ه‌م جیهانبینییه‌‌‬ ‫ده‌یه‌وێ شوناسێکی ئایینی‪ ،‬که‌ لێره‌دا‬ ‫ده‌توانین بڵێین شوناسێکی ئیسالمی‪،‬‬ ‫به‌ جه‌س���ته‌ی کۆمه‌ڵگ���ه‌دا دابڕدرێ‪.‬‬ ‫ئه‌م شوناسه‌ ده‌کرێ وه‌ک شوناسێکی‬ ‫تاکه‌که‌س���ی‌و ده‌س���ته‌جه‌معی‌و دواجار‬ ‫له‌ناو کایه‌ی گشتیدا ره‌نگبداته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫کاتێک ئه‌م شوناس���ه ده‌بێته‌ شوناسی‬ ‫کایه‌ی گشتی‌و س���ه‌رجه‌می بیروڕاکان‌و‬ ‫گفتوگ���ۆ‌و دیبه‌ی���ت‌و پره‌نس���یپه‌کانی‬ ‫دادپه‌روه‌ری ب���ه‌ پێی ئه‌م جیهانبینییه‌‌‬ ‫داده‌ڕێژرێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ بۆ خۆی گرفتێکی‬ ‫گ���ه‌وره‌ دروس���تده‌کات‪ ‌.‬یه‌که‌م گرفتی‬ ‫گه‌وره‌ش ئه‌وه‌یه‌ که‌ کایه‌ی گشتی له‌ناو‬ ‫ده‌چێ‪ ،‬چونکه‌ شتێک نامێنێ پێیبوترێ‬ ‫ئازادی بیروڕاو لێدوان‌و بیرکردنه‌وه‌‪ ،‬که‌‬ ‫ئه‌م ئازادییانه‌‌ بۆ خۆیان پێویستیان به‌‬ ‫بوونی مه‌ودایه‌کی مه‌عریفی‌و شوێنگه‌یی‬ ‫له‌م جیهانبینیی���ه‌‌ ئایینی یان مۆراڵیه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬بوونی ئه‌م ئازادییانه‌ راسته‌وخۆ‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ ب���ه‌ دووریی���ان له‌ه���ه‌ر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێکی ئایینی یان مۆراڵییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ بێبوونی ئ���ه‌م ئازادییانه‌ش کایه‌ی‬ ‫گش���تی‪ ،‬وه‌ک کایه‌ی���ه‌ک ک���ه‌ تیایدا‬ ‫هاوواڵتی���ان توان���ای گفتوگۆکردنیان‬ ‫له‌سه‌ر یاسا‌و بڕیاره‌ سیاسیه‌کان هه‌بێ‌و‬ ‫میدیاکان توانای گواستنه‌وه‌ی زانیاری‌و‬ ‫راستیه‌کانیان هه‌بێ‪ ،‬بوونی نابێت‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ره‌نگه‌ بتوانین بڵێین‬ ‫که‌ تێکه‌ڵکردنی ئایین‬ ‫به‌ کایه‌ی سیاسی‌و‬ ‫گشتی‌و دواجار‬ ‫به‌ دامه‌زراوه‌کانی‬ ‫ده‌وڵه‌ت گه‌و‌ره‌ترین‬ ‫گرفتێکه‌ ک ‌ه ئیسالمی‬ ‫سیاسی له‌م ناوچانه‌دا‬ ‫دروستیده‌که‌ن‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ن بیرکردن���ه‌وه‌ی تاکه‌که‌س‬ ‫سنوردار بکه‌ن‌و دواجار جڵه‌وی بکه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌یامی بنه‌ڕه‌تی ئایین په‌یامێک‬ ‫بێت ب���ۆ چاککردنی کۆمه‌ڵگه‌‌و چاندنی‬ ‫کۆمه‌ڵێ���ک به‌ه���ای دیاریک���راو‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئ���ه‌م په‌یامه‌ له‌بنه‌ڕه‌ت���دا ناوه‌رۆکێکی‬ ‫رۆحی‌و خودایی هه‌یه‌ نه‌ک سیاس���ی‪.‬‬ ‫به‌مانایه‌کی دیکه‌‪ ،‬ئه‌م په‌یامه‌ مۆراڵیه‌‬ ‫ئاینییه‌ له‌س���ه‌ر حیکایه‌تێک به‌نده‌ که‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی مرۆڤه‌کان���ه‌ بۆ ناو ئامێزی‬ ‫خ���ودا‌و گوێڕایه‌ڵیه‌ ب���ۆ فه‌رمانه‌کانی‪،‬‬ ‫که‌ ئه‌م���ه‌ش له‌ڕێگ���ه‌ی بنیاتنانی ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ رۆحییه‌وه‌‌ی���ه‌ که‌ له‌نێوان‬ ‫مرۆڤ‌و خودادا پێویسته‌ دروست ببێت‪.‬‬ ‫وات���ه‌ په‌یامی بنه‌ڕه‌ت���ی ئایین‌‌‌ هه‌رگیز‬ ‫حیکایه‌ت���ی دامه‌زراندن���ی ده‌زگاکانی‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت نه‌ب���ووه‌ ک���ه‌ له‌ڕێگه‌یانه‌وه‌‬ ‫هه‌وڵ���ی جیبه‌جێکردنی ئ���ه‌م په‌یامه‌‬ ‫مۆراڵیه‌ ئاینییه‌ بدرێت‪ .‬ره‌نگه‌ مێژووی‬ ‫جه‌نگی ئاین���زاکان بۆ فه‌رمانڕه‌وایه‌تی‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتێکی ره‌ها ئه‌وه‌مان پێبڵێت که‌‬ ‫ئایین هه‌وڵی به‌دیهێنانی ئه‌م په‌یامه‌ی‬ ‫له‌ڕێگه‌ سیاسیه‌کانه‌وه‌ داوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م‬ ‫په‌یامه‌ (مۆراڵیه‌) بنه‌ڕه‌تیه له‌ده‌س���ت‬ ‫چووه‌و له‌و س���اته‌وه‌ی ئا‌یین تێکه‌ڵ به‌‬ ‫سیاسه‌ت ده‌بێت‪ ،‬ئه‌م په‌یامه‌ش له‌ده‌ست‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مانکاتدا ئه‌م مێژووه‌‬ ‫ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێت که‌ ئ ‌هم‌ تێکه‌ڵکردنه‌‬ ‫گه‌وره‌ترین مه‌ترس���ییه‌ بۆ سه‌ر ئازادی‬ ‫بیرکردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ س���ه‌ر ئازادی‬ ‫ئایین‌و دواجار ده‌بێته‌ الوازکردنی په‌یامه‌‬ ‫رۆحیه‌که‌ی که ئه‌مه‌یان‌ ناوه‌رۆکی ئایین‬

‫په‌یامی بنه‌ڕه‌تی ئایین‌‌‌ هه‌رگیز‬ ‫حیکایه‌تی دامه‌زراندنی ده‌زگاکانی‬ ‫ده‌وڵه‌ت نه‌بووه‬ ‫پێکده‌هێنێت‪ .‬لێ���ره‌وه‌ ده‌توانین بڵێین‬ ‫که‌ ئه‌م تێگه‌یش���تنه‌ ئاینییه‌ سیاسیه‌‬ ‫دژ به‌و تێگه‌یش���تنه‌ دیموکراسیه‌یه‌ که‌‬ ‫له‌سه‌ره‌وه باس���مانکرد‪ ،‬ئه‌ویش کاتێک‬ ‫ئایی���ن هه‌وڵی س���ه‌پاندنی جیهانبینی‬ ‫خۆی به‌س���ه‌ر کایه‌ی گشتی‌و سیاسیدا‬ ‫ده‌دات‪ ‌.‬له‌ده‌رفه‌ته‌کان���ی داهات���وودا‬ ‫پتر له‌س���ه‌ر گرفت���ی زاڵبوون���ی ئه‌م‬ ‫جیهانبینییه‌ ئاینییه له‌کایه‌ی گشتیدا‌و‬ ‫کاریگه‌رییه‌کان���ی ب���ۆ س���ه‌ر ئازادیی‬ ‫بیرکردنه‌وه‌و ئایین ده‌دوێین‪.‬‬ ‫‌ ‌‌ ‌ ‌ ‌‌ ‌‌ ‌‬ ‫‌‬

‫خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م تێگه‌یش���تنه‌ ئاینیی ‌ه‬ ‫س���ه‌راپاگیره بۆ په‌یوه‌ن���دی ئایین به‌‬ ‫سیاس���ه‌ته‌وه خوێندنه‌وه‌یه‌کی داخراوو‬ ‫ره‌های���ه‌ ک���ه‌ پێیوای���ه ئایی���ن ده‌بێ‬ ‫سه‌رچاوه‌ی یاس���او مۆراڵه‌گشتیه‌کانی‬ ‫کۆمه‌ڵگ���ه‌ بێ‌و دواج���ار ئایین ده‌بێت‬ ‫بااڵده‌ست‌و کارا بێت له‌داڕشتنی بڕیاره‌‬ ‫سیاس���یه‌کان‌و دامه‌زراوه‌ گشتیه‌کاندا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ یه‌کێک���ه‌ له‌و مه‌ترس���یانه‌ی که‌‬ ‫ئایین له‌سیفه‌ته‌ رۆحییه‌که‌ی داده‌ماڵێ‌و‬ ‫ده‌بێته‌ ئامرازێک که‌ ده‌وڵه‌ت ده‌توانێت‬ ‫به‌ مه‌به‌س���تی پاس���اودانی بڕیاره‌کانی‬ ‫به‌کاریبهێنێ‪ .‬ئه‌م دابڕانه‌ رۆحییه‌ له‌ئایین ‌‌ دارا محه‌مه‌د‬ ‫خۆی له‌ڕێگه‌ی به‌ سیاس���یکردنییه‌‌وه‌‌و‬ ‫تێکه‌ڵکردن���ی ب���ه‌ ده‌وڵ���ه‌ت‌ یه‌کێکه‌ ماسته‌ری له‌فه‌لسه‌فه له‌زانکۆی‬ ‫ل���ه‌و خاڵ���ه‌ گرنگان���ه‌ی که‌ ده‌ش���ێت له‌نده‌ن به‌ده‌ستهێناوه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای ئه‌مه‌وه‌ باس له‌گرنگی ماسته‌ره‌که‌شی له‌سه‌ر فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫ئ���ازادی بیرکردنه‌وه‌‪ ،‬ویژدان یان ئایین نیتشه‌ بووه‪.‬‬ ‫بکه‌ین‪ .‬ئازادی بیرکردنه‌وه‌ که‌ بنه‌مای _ ماسته‌ری دووه‌م له‌فه‌لسه‌فه‌دا‬ ‫س���ه‌قامگیری کۆمه‌ڵگ���ه‌ پێکده‌هێنێ‪ ،‬له‌زانکوی له‌نده‌ن‪ ،‬تیزی‬ ‫پێویستی به‌ فه‌راهه‌مکردنی کایه‌یه‌ک‌و ماسته‌ره‌که‌ی له‌بواری فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫بۆش���اییه‌ک هه‌یه‌‌ که‌ تیایدا تاکه‌که‌س سیاسیدایه‌‪ ،‬له‌سه‌ر چه‌مکی‬ ‫تواناکانی خۆی ب���ۆ ده‌ربڕینی راکانی‌و هاوواڵتیبوون‌و پرسی دانپیانان‌و‬ ‫تێگه‌یش���تن له‌جیهان���ی ده‌وروب���ه‌ری به‌شداریکردن‌‌‪.‬‬ ‫په‌ره‌پێبدات‌و له‌هه‌مانکاتیشدا ئازادییه‌ _ دکتورای له‌زانسته‌ سیاسیه‌کاندا‬ ‫ب���ۆ دروس���تکردنی پرس���یار‌و گومان‌ هه‌یه‌‌و تێزی دکتوراکه‌شی له‌بواری‬ ‫له‌س���ه‌ر‌ ئ���ه‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و مه‌رجه‌عه‌ فه‌لسه‌فه‌ی سیاسیدایه‌ له‌سه‌ر عه‌قڵی‬ ‫ئایینی‪ ،‬مۆراڵی یان بان‪-‬مرۆییانه‌ی‌ که‌ گشتیی‪.‬‬

‫خوێنەرانی بەڕێزی گۆشەی "لەنزیکەوە"ی نوسەر ئاراس فەتاح لەم ژمارەیەدا بەهۆی کاری تایبەتیی بەڕێزیانەوە دانابەزێت لەگەڵ داوای لێبوردندا‪...‬بەشی بیرورا‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیرورا‬

‫تكایه‌ جه‌ناب ‌ی سه‌رۆك زویر مه‌به‌‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫هه‌ڵه‌بجه‪ :‬رۆڵی سه‌رمایه‌ی‬ ‫ره‌مزیی له‌ناڕه‌زاییده‌ربڕیندا‬

‫(بۆ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌کان‪ ،‬به یادی سه‌ردانه‌که‌ی ساڵی پاره‌وه)‬ ‫نیکۆلۆس وات خانمێکی ره‌قه‌ڵه‌ی ره‌نگ‬ ‫ئاگری‪-‬یه‪ .‬له‌زانکۆی سان‪-‬فرانسیس���کۆ‬ ‫له‌ئه‌مه‌ری���کا له‌به‌ش���ی رۆژهه‌اڵت���ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت‌و ئیس�ل�ام وان���ه ده‌ڵێته‌وه‪.‬‬ ‫کاره‌ پێش���ینه‌کانی ئه‌م خانم���ه زیاتر‬ ‫له‌سه‌ر کوردستانی باکوره‪ .‬ئه‌مه یه‌که‌م‬ ‫کاریه‌تی له‌س���ه‌ر کوردس���تانی باشور‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان ده‌س���ه‌اڵت‌و خه‌ڵک یان‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و کۆمه‌ڵگا یه‌کێکه له‌‌و بوارانه‌ی‬ ‫که ئ���ه‌و کاری تێدا ک���ردوه‪ .‬کاره‌که‌ی‬ ‫له‌سه‌ر شاری هه‌ڵه‌بجه به هه‌مان شێوه‌‬ ‫له‌هه‌م���ان بواردایه‪ .‬ئه‌مه له‌ناونیش���انی‬ ‫بابه‌ته‌که‌دا به روونی دیاره‪.‬‬ ‫ب���ۆ کوردێک بابه‌ته‌ک���ه‌ی ئه‌م خانمه‬ ‫ره‌نگه هیچ نوێی‪-‬یه‌کی تیا نه‌بێت‪ .‬ئێمه‬ ‫لێره‌دا به کورتی رانانی ئه‌که‌ین‌و پاشان‬ ‫رای خۆم���ان ده‌رب���اره‌ی لێکۆڵینه‌وه‌که‬ ‫ئه‌ده‌ین‪ .‬ده‌کرێ بوترێت که س���ه‌رجه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ک���ه ب���اس له‌ملمالنێ���ی نێ���وان‬ ‫خه‌ڵكی ش���اری هه‌ڵه‌بجه‌و ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫کوردی ئ���ه‌کات‪ .‬ئ���ه‌م په‌یوه‌ندییه یان‬ ‫ملمالنێی���ه له‌بێزاری‌و توڕه‌یی‌و هه‌س���ت‬ ‫به نادادپه‌روه‌رییه‌ك���ی زۆر ئااڵوه‪ .‬وات‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ مێژووی په‌نجا س���اڵه‌ی‬ ‫راب���ردووی هه‌ڵه‌بج���ه بۆئ���ه‌وه‌ی ره‌گه‬ ‫جیاوازه‌کانی ئ���ه‌م بێزارییه بدۆزێته‌وه‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌بجه شارێکی سنورییه‪ ،‬له‌ئه‌ده‌بیاتی‬ ‫ئه‌‌نتۆپۆلۆژی���ادا‪ ،‬س���نوری بوون‌و بوون‬ ‫له‌په‌راوێ���ز ی���ان که‌ن���اردا جێگایه‌کی‬ ‫تایبه‌ته‌و ه���ه‌ر ئه‌م تایبه‌تمه‌ندیه وه‌های‬ ‫لێئه‌کات له‌په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ ده‌س���ه‌اڵتدا‬ ‫جوداییه‌کی هه‌بێت له‌گه‌ڵ جێگاکانی تردا‬ ‫(لێره‌دا کۆمه‌ڵێک تیوره هه‌یه‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫ئ���ه‌م په‌یوه‌ندیه‌‌و جۆره‌کانی ش���ێوازی‬ ‫رێکخستنی‪ ،‬به‌اڵم له‌‌به‌ر ئاڵۆزییان ره‌نگه‬ ‫پێویست به ئاماژه پێکردن نه‌کات)‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه له‌س���ه‌ره‌تای په‌نج���اکان‬ ‫ش���ارێکی چه‌پ���ه‪( ،‬م���ن خ���ۆم زۆر‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ی ده‌زگای سیخوڕی ئه‌مریکیم‬ ‫دیوه‪ ،‬که س���یخوڕه‌کانیان له‌م شاره‌دا‬ ‫ب���وون راپۆرتیان له‌‌وباره‌وه‌ نوس���یوه)‪.‬‬ ‫پاش���ان ده‌بێته ش���ارێكی ئاینی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ڕاس���تیدا هه‌ڵه‌بجه هه‌رگی���ز به ته‌نها‬ ‫ش���اری ته‌نها بیرێک یان قوتابخانه‌یه‌ک‬ ‫نه‌بووه‪ .‬ره‌نگی ئاین���ی بوونی هه‌ڵه‌بجه‬ ‫له‌ڕوانگه‌ی س���ۆفیگه‌رییه‌وه مێژوویه‌کی‬ ‫کۆنی هه‌یه‪ .‬من ک���ه مناڵم بووم نه‌نکم‬ ‫ده‌ڕۆشت بۆ هه‌ڵه‌بجه بۆ ته‌کێ هه‌میشه‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆیدا مێوژی بۆ ئه‌هێناین‪.‬‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌که‌ی وات پاش گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌ربورده‌ی کیمیاباران���ی به‌دوای ئه‌و‬ ‫راو الیه‌نانه‌دا ئ���ه‌ڕوات‪ ،‬به تایبه‌ت ئه‌و‬ ‫دیدان���ه‌ی که له‌ناو کورددا هه‌وڵی یه‌کتر‬ ‫تۆمه‌تبارک���ردن ئه‌ده‌ن‪ .‬ئ���ه‌م دیارده‌یه‬ ‫گه‌ش���ته ترۆپک���ی له‌ملمالنێ���ی نێوان‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌کێتی���دا‪ .‬هه‌موومان ئاگامان‬ ‫ل���ه‌م دیرۆک���ه دڵته‌نگه‌یه‪ ،‬که پاش���ان‬ ‫تراژیدیای خه‌ڵکێک جارێکی تر به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنرێته‌وه‪ ،‬بۆ مه‌به‌س���تی بانگه‌شه‌ی‬ ‫سیاسی‪ .‬به‌تایبه‌ت هه‌وڵی گه‌ڕان به‌دوای‬ ‫تاوانباردا‪ .‬کێ تاوانباره له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م‬ ‫هه‌موو ئازاره‌دا؟‬ ‫تایبه‌تمه‌ندی���ی هه‌ڵه‌بج���ه‌‌و هه‌وڵ���ی‬ ‫قڕکردنی س���تاتۆیه‌کی به‌خشیوه‌ته ئه‌و‬ ‫ش���اره که ده‌توانێت‪ ،‬ی���ان ئامرازه‌کانی‬ ‫هه‌ی���ه بۆئ���ه‌وه‌ی له‌ڕێ���گای خیتاب���ی‬ ‫ش���ه‌رمه‌زارکردنه‌وه له‌گه‌ڵ ده‌س���ه‌اڵتدا‬ ‫بدوێ���ت‪ .‬ش���ه‌رمه‌زارکردن له‌چۆنێت���ی‬ ‫مامه‌ڵه‌ک���ردن‪ ،‬له‌چۆنێت���ی به‌کاربردن‪،‬‬ ‫س���ودلێوه‌رگرتنی راب���ردووی هه‌ڵه‌بجه‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌س���ه‌اڵته‌وه‪ .‬ده‌سه‌اڵتێک‪ ،‬که‬ ‫خانم���ی وات ده‌ڵێت‪ ،‬س���ه‌رباری هه‌موو‬ ‫هه‌راوهوریاکانی دیموکراسی‪ ،‬شێوازێکی‬ ‫حکومڕانییه له‌س���ه‌ره‌وه ب���ۆ خواره‌وه‪،‬‬ ‫به‌بێ به‌شداریپێکردنی خه‌ڵکی‪.‬‬ ‫له‌ڕاستیدا کێشه‌ی به‌ڕێوه‌بردنی شارو‬ ‫شارۆچکه‌کانی کوردس���تان‪ ،‬په‌یوه‌ندی‬ ‫راس���ته‌‌وخۆی هه‌ی���ه ب���ه سروش���تی‬ ‫حکومک���ردن له‌کوردس���تاندا‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫هه‌نووکه‌یی���ه‪ ،‬هێنانه‌ئارای حکومه‌تێکی‬ ‫ناوخۆیی���ه‪ ،‬که پێکهاتبێ���ت له‌خه‌ڵکی‬ ‫دانیشتووی شارو شارۆچکه‌كان خۆیان‪،‬‬ ‫له‌هه‌م���وو جێگایه‌ک ب���ۆ به‌ڕێوه‌بردنی‪،‬‬ ‫کاروب���اری ناوخۆی���ی خۆی���ان‪ .‬ده‌بێت‬ ‫له‌ڕێگای میکانیزمێکه‌وه‌بێت که خه‌ڵکی‬ ‫هه‌ڵبژێ���ردراو ناچاربن ک���ه بگه‌ڕێنه‌وه‬ ‫ب���ۆ خه‌ڵك���ی ب���ۆ ده‌ن���گ‌و به‌رده‌وامی‬ ‫له‌کاره‌کانیان���دا‪ .‬نموون���ه‌ی حکومه‌تی‬ ‫ناوخۆی���ی زۆره‪ ،‬له‌جیهاندا‪ ،‬ده‌کرێت بۆ‬

‫داڕش���تنی ش���ێوازێکی کوردی سودیان‬ ‫لێوه‌ربگیرێت‪.‬‬ ‫وات له‌میان���ه‌ی ئ���ه‌م پرۆس���ه‌ی‬ ‫رووبه‌ڕووبوون���ه‌وه‌ی نێ���وان خه‌ڵ���ك‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت‪ ،‬که له‌سوتانی مۆنیومێنته‌که‌دا‬ ‫ده‌گاته ترۆپ���ک‪ ،‬جۆرێک له‌وه‌رچه‌رخان‬ ‫به‌دی ئه‌کات‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌هاتنه‌ ئارای چه‌ند‬ ‫هێزێک���ی نوێ‪ ،‬وه‌ک الوانی هه‌ڵه‌بجه که‬ ‫ده‌که‌ونه دانوستانه‌وه له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتدا‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت ئه‌و که‌س���انه‌ی که ئاماژه به‬ ‫ناوه‌کانیان ئ���ه‌کات‪ ،‬وه‌ک چاالکوانێک‪،‬‬ ‫هه‌مویان خوێندکارن‪ ،‬بۆ نموونه کامه‌ران‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬هونه‌ر حه‌مه‌ڕه‌ش���یدو ئه‌وانی‬ ‫تر‪...‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ی وات ئاماژه‌ی پێئه‌کات‬ ‫چاالکب���وون‌و رۆڵگێڕان���ی کۆمه‌ڵ���گای‬ ‫مه‌ده‌نیی���ه له‌م ب���واره‌دا‪ ،‬ب���ۆ نموونه‬ ‫رێکخراوێکی وه‌ک ‪( DGRD‬که به‌ڕاستی‬ ‫خه‌ڵکانێک���ی چاالک‌و له‌خۆب���ووردوون)‬ ‫به‌تایب���ه‌ت رۆڵ���ی رۆژنامه ئ���ازاده‌کان‬ ‫(ئاوێنه‌و هاواڵتی‌و لڤین) له‌به‌هه‌واڵکردنی‬ ‫رووداوه‌که‌و گه‌یاندنی به گشت‪ .‬سروشتی‬ ‫ئه‌م وه‌رچه‌رخانه له‌‌وه‌دایه که بۆیه‌که‌مجار‬ ‫ناوه‌ندێک له‌نێوان ده‌س���ه‌اڵت‌و خه‌ڵكدا‬ ‫دروس���ت بوو‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیکردن‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیکردن‌و بوار بۆ ده‌نگی جیاواز‬ ‫بێته ئاراوه‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی لێره‌دا جێگای س���ه‌رنجه ئه‌و‬ ‫دیده‌یه که ‌الی وات هه‌ستی پێئه‌کرێت‪،‬‬ ‫که ملمالنێیه‌ک هه‌ی���ه له‌نێوان خه‌ڵکی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‌و ده‌سه‌اڵتدا له‌سه‌ر خاوه‌ندارێتی‬ ‫مۆنومێنته‌ک���ه‌‪ .‬من ئه‌م دی���ده به هه‌ڵه‌‬ ‫ئه‌زانم‪ ،‬چونکه ئه‌وه‌ی به ئاشکرا هه‌ستی‬ ‫پێئه‌كرێت‪ ،‬که خه‌ڵکی هه‌ڵه‌بجه ده‌خوازن‬ ‫مۆنیومینته‌ک���ه بۆ هه‌ڵه‌بج���ه‌ی هه‌موو‬ ‫س���اتێک بێت‪ ،‬نه‌ک بۆ ته‌نها رووداوێک‬ ‫له‌ڕابردووی هه‌ڵه‌بجه‌دا‪ .‬ئه‌وان ده‌خوازن‬ ‫س���یمبولیه‌تی ئازاره ته‌واونه‌بووه‌کانیان‬ ‫له‌وێ���دا ره‌نگ بدات���ه‌وه‪ ،‬چونکه ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌س���تی پێئه‌کرێت جوداییه‌که له‌نێوان‬ ‫خه‌ڵک���ی هه‌ڵه‌بج���ه‌‌و مۆنیومێنته‌که‌دا‪.‬‬ ‫هه‌ربۆی���ه داواکاری���ه‌کان له‌س���ه‌ر ئه‌وه‬ ‫جه‌خت ئه‌که‌ن���ه‌وه ک���ه مۆنیومێنته‌که‬ ‫ده‌بوو له‌جێگایه‌کی وه‌هادا بونیادبنرایه‬ ‫ک���ه میوان���ی هات���ووی ناچارکردایه به‬ ‫رۆشتن به‌ناوشاره‌که‌دا‪ ،‬نه‌ک له‌ده‌روازه‌ی‬ ‫شاره‌که‪ ،‬که‌ له‌ڕاستیدا بووه‌ته رێگرێک‪،‬‬ ‫یان په‌رده‌یه‌ک بۆ شاردنه‌وه‌ی شاره‌که‪،‬‬ ‫له‌بینین‪.‬‬ ‫مۆنیومێنته‌که بۆ ئه‌وان ده‌کرێ ببێته‬ ‫ئه‌و پانتاییه‌ی که تیایدا ده‌بیس���ترێن‪،‬‬ ‫ده‌بینرێ���ن‌و گوێی���ان لێده‌گیرێت‪ ،‬نه‌ک‬ ‫ب���ه پێچه‌وانه‌وه‪ ،‬بکرێت���ه پانتاییه‌ک بۆ‬ ‫فه‌رامۆشکردن‌و پشتگوێخستنیان‪.‬‬ ‫دیاره ئه‌وه‌ی هه‌ڵه‌بجه‪ ،‬سه‌رباری مێژووه‬ ‫تایبه‌ته‌ک���ه‌ی به‌ده‌س���تیه‌وه ده‌ناڵێنی‪،‬‬ ‫له‌ڕووی فه‌رامۆش���ی‌و په‌راوێزخس���تن‌و‬ ‫نه‌بوونی خزمه‌تگوزاری دیرۆکی سه‌رتاپا‬ ‫ش���ار‌و ش���ارۆچکه‌کانی کوردس���تانه‪.‬‬ ‫له‌کوردس���تان به‌ڕێوه‌بردن���ی ش���ار‪ ،‬به‬ ‫ئه‌نجامی گه‌ش���ه‌پێدان‌و خزمه‌تگوزاری‌و‬ ‫بوژانه‌وه‌و باشترکردنی ژینگه‌‌ی ژیانکردن‬ ‫به‌ڕێوه‌ناچێ���ت‪ .‬ش���اره‌وانی ده‌زگایه‌کی‬ ‫سیاس���ی کۆنترۆڵک���ه‌ره‪ .‬ه���ه‌ر کارێک‬ ‫له‌هه‌رکوێ ئه‌نجام ئه‌درێت ته‌نها ئامانج‬ ‫له‌پشتیه‌وه ده‌س���تکه‌وتێکی سیاسییه‪.‬‬ ‫بۆی���ه ئه‌وه‌ی ئه‌نجام ئه‌درێت هه‌میش���ه‬ ‫وه‌ک پاداش���تێک ده‌بینرێت‪ ،‬نه‌ک وه‌ک‬ ‫پرۆسه‌یه‌کی به‌ڕێوه‌بردن‪.‬‬ ‫خانم���ی وات ب���ه ئه‌نجام���دان‌و‬ ‫باڵوکردن���ه‌وه‌ی ئ���ه‌م لێکۆڵینه‌وه‌ی���ه‬ ‫له‌گۆڤارێکی ئه‌کادیم���ی جیهانی بااڵدا‪،‬‬ ‫کارێکی باش���ی ئه‌نجامداوه‪ ،‬هیچ نه‌بێت‬ ‫ده‌رفه‌تی ره‌خس���اندوه بۆ لێکۆڵه‌ره‌وانی‬ ‫تر بتوان���ن وه‌ک بنه‌مایه‌ک بۆ کاری تر‬ ‫به‌کاریبه‌رن‪ .‬ئه‌وه‌ی جێگای س���ه‌رنجه‪،‬‬ ‫ئه‌م خانمه له‌س���اڵی ‪ ٢٠١١‬له‌سه‌روبه‌ری‬ ‫خۆپیش���اندانه‌کانی سه‌رادا له‌کوردستان‬ ‫بوو‪ ،‬من له‌یه‌کێک له‌ئوتێله‌کانی سلێمانی‬ ‫بینیم‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌لێکۆڵینه‌وه‌که‌یدا ته‌نها‬ ‫ئاماژه به س���ه‌فه‌ره‌کانی سااڵنی ‪‌٢٠٠٩‬و‬ ‫‪٢٠١٠‬ئه‌دات‪ ،‬نازانم بۆ؟‬ ‫دوا ده‌رئه‌نجام���ی لێکۆڵینه‌وه‌که ئه‌و‬ ‫گۆڕانکاریه‌یه که به‌سه‌ر هه‌ڵه‌بجه‌دا هات‬ ‫له‌قوربانیی���ه‌وه بۆ خه‌ڵکێک که ده‌توانن‬ ‫بڵێن نا بۆ نادادپه‌روه‌ری‪ .‬له‌ڕاستیدا ئه‌مه‬ ‫دیدی یه‌کێک له‌ستوننوسه‌ هاوکاره‌کانمه‬ ‫له‌ئاوێنه‪ ،‬نازانم ره‌نگه کاک مه‌ریوان یان‬ ‫کاک رێبین بێت‪.‬‬

‫دانـــا زه‌نـــدی‌‬

‫له‌كۆتاییه‌كانی‌ س���اڵی‌ رابردودا (‪)2011‬‬ ‫ئه‌ستێره‌ناس���ه‌كان پێشبینیه‌كانی‌ خۆیان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ساڵی‌ نوێ‌ خسته‌ڕوو‪ ،‬وتیان‬ ‫س���اڵ ‌ی ‪ 2012‬س���اڵێكی‌ تایبه‌ت ده‌بێت‪،‬‬ ‫ساڵی‌ گیانله‌ده‌سدانی‌ ناوداره‌كان ده‌بێت‪،‬‬ ‫ساڵی‌ كاره‌ساته‌ سروش���تیه‌كان ده‌بێت‪،‬‬ ‫س���اڵی‌ گۆڕانكاریه‌ كوتوپ���ڕو چاوه‌ڕوان‬ ‫نه‌كراوه‌كان ده‌بێت‪ .‬بێگومان ئه‌م هه‌واڵه‌‬ ‫هه‌واداران‌و ئیماندارانی‌ ئه‌ستێره‌ناس���ی‌‌و‬ ‫زانس���تی‌ پاراس���ایكۆلۆجی‌ تاڕاده‌ی���ه‌ك‬ ‫نیگ���ه‌ران ك���رد‪ ،‬ره‌نگه‌ هه‌ندێكیش���یانی‌‬ ‫دڵخۆش كردبێت‪ .‬به‌هه‌رحاڵ پاش هاتنی‌‬ ‫ساڵی‌ نوێ‌ (‪‌)2012‬و تێپه‌ڕاندنی‌ دوومانگ‬ ‫له‌ساڵه‌كه‌‪ ،‬من وه‌كو خۆم ئه‌و پێشبینیه‌ی‌‬ ‫ئه‌ستێره‌ناس���ه‌كانم‪ ،‬س���ه‌باره‌ت به‌ساڵی‌‬ ‫ئه‌مساڵ‪ ،‬له‌بیر چوبووه‌وه‌‪ .‬له‌سه‌ره‌تاكانی‌‬ ‫مانگی‌ سێهه‌میدا‪ ،‬ده‌نگۆیه‌ك باڵو بووه‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌ڕێز سه‌رۆكی‌ ئه‌م هه‌رێم ‌هی‌ خۆمان‪،‬‬ ‫ل���ه‌م مانگه‌دا هه‌واڵێك���ی‌ مژده‌به‌خش بۆ‬ ‫گه‌ل���ی‌ كوردس���تان راده‌گه‌ێنێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ نه‌ده‌زانرا ئه‌م هه‌واڵه‌‬ ‫مژده‌به‌خش���ه‌ چیه‌‪ ،‬ئیدی‌ هه‌ركه‌س���ه‌و‬ ‫به‌بۆچون���ی‌ خ���ۆی‌‪ ،‬یاخود راس���تتربڵێم‬ ‫هه‌ركه‌س���ه‌و به‌گوێ���ره‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‬ ‫تاكه‌كه‌سی‌ خۆی‌‪ ،‬خۆشمه‌ستی‌ خه‌یاڵێك‬ ‫ببوو‪.‬‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ر‌و موچه‌خ���ۆره‌ پله‌نزمه‌كان‬ ‫ده‌یانگ���وت موچه‌م���ان زی���اد ده‌كات‌و‬ ‫ده‌رماڵه‌كانم���ان بۆ حیس���اب ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌یچ���ۆن بێجگ���ه‌ له‌به‌ش���ه‌ بودج��� ‌هی‌‬ ‫خۆمان له‌داهاتی‌ گش���تی‌ عێراق‪ ،‬ش���وكر‬ ‫له‌خوابه‌زیادب���ێ‌ نه‌وتی‌ خۆش���مان هه‌یه‌و‬ ‫داهات���ی‌ گومرگ���ی‌ م���ه‌رزه‌كان‌و ش���تی‬ ‫تریشمان زۆره‌‪.‬‬ ‫كرێچیه‌كانیش ده‌یانگوت نه‌خێر هه‌بێ‌و‬ ‫نه‌بێ‌ ئاله‌م هه‌موو گوند‌و سیتی‌‌و پرۆژه‌ی‌‬ ‫نیشته‌جێبونه‌ زۆر‌و زه‌وه‌ندانه‌‪ ،‬به‌خۆڕایی‌‪،‬‬ ‫یاخ���ود به‌بێ پێش���ه‌كی‌‌و به‌قیس���تێكی‌‬ ‫مانگانه‌ی‌ كه‌م‪ ،‬س���ه‌رو ش���وقه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫كرێچیه‌كانی‌ كوردستاندا دابه‌ش ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆك باوك���ی‌ گه‌له‌و ده‌بێ���ت چاوی‌‬ ‫له‌ڕۆڵه‌كانی‌ بێت‪.‬‬ ‫گه‌نجه‌كان���ی‌ ده‌رچ���وی‌ زانك���ۆو‬ ‫په‌یمانگاكان���ی‌ كوردس���تانیش ك���ه‌‬ ‫چاوه‌ڕێ���ی‌ دامه‌زارندن ده‌كه‌ن له‌فه‌رمانگه‌‬ ‫حكومه‌تی���ه‌كان‪ ،‬ده‌یانگ���وت ب���ه‌ده‌ر‬ ‫له‌ڕێنماییه‌كان‪ ،‬هه‌موومان داده‌مه‌زرێین‪،‬‬ ‫قابیله‌ س���ه‌رۆك بی���ر ل���ه‌دواڕۆژی‌ ئێمه‌‬

‫نه‌كاته‌وه‌!‪ ..‬ئ ‌هی‌ ك ‌هی‌ دابمه‌زرێین‌و كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ هاوس���ه‌رگیری‌ بكه‌ین‌و چۆن‬ ‫خێزانێكی‌ نوێی‌ ته‌ندروست پێكبهێنین؟!‬ ‫پێشینان راس���تیان گوتووه‌‪ :‬كه‌ڵه‌شێری‌‬ ‫برس���ی‌ خه‌ون ده‌بینێت‪ ،‬الف���او له‌خه‌له‌و‬ ‫خه‌رمانی‌ داوه‌!‬ ‫به‌مجۆره‌ هه‌ر چین‌و توێ���ژ‌و گروپێكی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگاكه‌مان به‌جۆرێكی‌ جیاواز له‌ویتر‪،‬‬ ‫بی���ری‌ له‌و مژده‌ی��� ‌هی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫ده‌كرده‌وه‌‪ .‬رۆژ له‌دوای‌ رۆژ ده‌نگۆی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌واڵه‌ مژده‌به‌خشه‌ زیاتر ده‌بوو‪ ،‬ده‌گوترا‬ ‫جه‌ژنی‌ نه‌ورۆزی‌ ئه‌مساڵمان ده‌بێت به‌دوو‬ ‫جه‌ژن‪ .‬هه‌تا چه‌ن���د رۆژێكیش به‌رله‌‪21‬ی‌‬ ‫ئازار كه‌س دڵنیانه‌ب���وو له‌ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌و‬ ‫مژده‌یه‌ چیه‌‪ ،‬به‌اڵم دوو رۆژ پێش جه‌ژنی‌‬ ‫ن���ه‌ورۆز ده‌نگۆكه‌ ل���ه‌وه‌دا چڕبووه‌وه‌ كه‌‬ ‫مژده‌كه‌ راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫كوردس���تانه‌‪ .‬به‌مج���ۆره‌ ئ���ه‌و به‌ه���اره‌‬ ‫سه‌وزه‌ی‌ خه‌ون‌و خه‌یاڵه‌ جۆراوجۆره‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵك���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬بووبه‌‬ ‫پایزێكی‌ زه‌ردهه‌ڵگه‌ڕاو‪ .‬هه‌رچۆنێك بێت‬ ‫گه‌لی‌ كوردس���تان‌و به‌تایب���ه‌ت نه‌ته‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ورد‪ ،‬راهات���ون له‌س���ه‌ر قوربانیدان‌و‬ ‫به‌خش���ینی‌ س���ه‌روماڵیان له‌پێناو دۆزی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌یان‌و به‌تایبه‌ت ب���ۆ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ كوردس���تان كه‌‬ ‫خه‌ونێك���ی‌ له‌مێژین���ه‌ی‌ گه‌ل���ی‌ كورده‌‪.‬‬ ‫به‌مجۆره‌ كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵ���ك به‌رژه‌وه‌ندیه‌‬ ‫له‌بیرچ���ووه‌وه‌‪،‬‬ ‫تاكه‌كه‌س���یه‌كانیان‬ ‫مه‌ستبوون به‌خه‌یاڵێكی‌ گشتگیر‌و مه‌زن‌و‬ ‫پیرۆزتر له‌گشت خه‌ونه‌كانی‌ تریان‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ده‌نگ���ۆی‌ راگه‌یاندن���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیه‌ی‌ كوردستان له‌الیه‌ن جه‌نابی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬توێژی‌ رۆشنبیرانی‌‬ ‫سه‌رس���ام كرد‪ ،‬چونك���ه‌ به‌وه‌نه‌ده‌چو نه‌‬ ‫باردۆخ���ی‌ بابه‌تی‌‌و نه‌ خودییش له‌باربێت‬ ‫بۆ ئه‌م ج���ۆره‌ بڕیار‌و هه‌ناگاوه‌ گه‌وره‌یه‌‪.‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ عه‌وامیش ده‌یانگوت‪ ،‬قیاده‌كه‌مان‬ ‫حه‌كیمه‌‪ ،‬خ���ۆی‌ ده‌زانێت ل���ه‌چ كاتێكدا‬ ‫چ ج���ۆره‌ بڕیارێ���ك ده‌دات‪ ،‬قابیله‌ ئێمه‌‬ ‫له‌جه‌نابی‌ س���ه‌رۆك دانات���ر‌و وردبینتر‌و‬ ‫دوربینتربین؟‬ ‫منیش له‌م ساته‌وه‌خته‌دا پێشبینیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌ستێره‌ناس���ه‌كانم س���ه‌باره‌ت به‌ساڵی‌‬ ‫‪ 2012‬بیركه‌وت���ه‌وه‌‪ ،‬گوت���م به‌وه‌ئه‌چ���ێ‌‬ ‫راس���تبێ‌ ئه‌مس���اڵ س���اڵی‌ گۆڕانكاریه‌‬ ‫كوتوپ���ڕ‌و چاوه‌ڕواننه‌ك���راوه‌كان بێ���ت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا له‌گۆڕه‌پانی‌ سیاسی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬

‫ناوچه‌كه‌‌و ناوخۆی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیشدا‪( ،‬ئه‌گه‌ر گوێبیستی‌ ته‌پڵی‌ جه‌نگ نه‌بیت‪،‬‬ ‫هیچجۆره‌ زه‌مینه‌سازییه‌ك به‌دیناكرێت بۆ بێگوم���ان تۆ دوچاری‌ ك���ه‌ڕی‪+‬ی‌ بویت)‬ ‫ئه‌م بڕیاره‌ گه‌وره‌و چاره‌نوسس���ازه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ باڵوكراوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬ل���ه‌م چاوپێكه‌وتن���ه‌دا‪،‬‬ ‫چۆن‌و له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك جه‌نابی‌ سه‌رۆك كیسنجه‌ری‌ ته‌مه‌ن ‪ 89‬ساڵ‌ كه‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ به‌ڵێنی‌ مژده‌یه‌كی‌ ئاوا خۆش سه‌رۆك (نیكسن)دا راوێژكاری‌ سه‌رۆك‌و‬ ‫به‌ گه‌له‌كه‌م���ان ده‌دات‪ .‬هه‌رچۆنێك بێت وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مریكا بوو‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫له‌ئێ���وار‌هی‌ ‪ 3/20‬دا‪ ،‬هه‌روه‌ك هه‌موومان به‌ ره‌وتی‌ رووداوه‌كانی‌ ئێس���تای‌ جیهان‌و‬ ‫ده‌یزانی���ن‪ ،‬له‌كه‌ناڵ���ه‌ ته‌له‌فزیۆنیه‌كانی‌ به‌تایبه‌ت���ی‌ رووداوه‌كان���ی‌ خۆرهه‌اڵت���ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬جه‌نابی‌ سه‌رۆك ناوه‌ڕاس���ت ده‌دوێت‌و ده‌ڵێ���ت‪ :‬ویالیه‌ته‌‬ ‫وت���اره‌ مێژووییه‌كه‌ی‌ به‌بۆن���ه‌ی‌ جه‌ژنی‌ یه‌كگرتووه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬چین‌و روس���یا‬ ‫نه‌ورۆزه‌وه‌ پێشكه‌ش به‌گه‌لی‌ كوردستان دوچ���اری‌ تۆقان���دن ده‌كات‪ ،‬ئێرانی���ش‬ ‫ك���رد‪ ،‬زۆر به‌وردی‌‌و وریایی���ه‌وه‌ گوێمان كه‌ ئامانجێكی‌ س���ه‌ره‌كیی‌ ئیس���رائیله‌‪،‬‬ ‫له‌وتاره‌ك���ه‌ی‌ گ���رت‌و س���ات به‌س���ات دووا بزم���ار ده‌بێت ك���ه‌ له‌تابوته‌كه‌یان‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ هه‌واڵه‌ مژده‌به‌خشه‌كه‌ بووین‪ ،‬ده‌درێت‪..‬‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌بێ���ت‌و ده‌ڵێ���ت‪ :‬هی���چ‬ ‫كه‌چی‌ چاوی‌ ره‌ش���مان كاڵ بووه‌وه‌و هیچ‬ ‫مژده‌یه‌كی‌ تیانه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێچه‌وانه‌وه‌ گومانێكی‌ تیا نییه‌‪ ،‬جه‌نگی‌ داهاتوو زۆر‬ ‫زیات���ر ئاماژه‌بوو به‌ قه‌یرانێكی‌ سیاس���ی‌ دژوار‌و بێبه‌زه‌ییانه‌ ده‌بێت‪ ،‬س���ه‌ركه‌وتن‬ ‫گه‌وره‌ له‌نێوان هه‌ردوو حكومه‌تی‌ ناوه‌ند‌و ل���ه‌م جه‌نگ���ه‌دا ته‌نها بۆ تاك���ه‌ هێزێكی‌‬ ‫زۆر م���ه‌زن ده‌بێت كه‌ ئه‌وی���ش ئێمه‌ین‪.‬‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌رله‌به‌رئه‌مه‌ش���ه‌ ك���ه‌ ده‌بینیت یه‌كێتی‌‬ ‫ئه‌وروپ���ا به‌هه‌ڵ���ه‌داوان هه‌وڵ���ده‌دات بۆ‬ ‫پێكهێنانی‌ هێزێكی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌وان ده‌زانن چی‌ به‌ڕێوه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌م سیاس���ه‌تمه‌داره‌ بلیمه‌ته‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گه‌ر نه‌وتت كۆنترۆڵكرد گه‌الن‬ ‫كۆنتڕۆڵ ده‌كه‌یت‪ ،‬ئه‌گه‌ر س���ه‌رچاوه‌كانی‌‬ ‫خۆراكیش���ت كۆنتڕۆڵك���رد خه‌ڵك���ه‌كان‬ ‫كۆنتڕۆڵ ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫له‌درێژه‌ی‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌یدا كیسنجه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬فه‌رمانمان به‌هێزه‌ سه‌ربازیه‌كانمان‬ ‫ك���رد‪ ،‬ح���ه‌وت ده‌وڵ���ه‌ت له‌خۆرهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ داهاته‌كانیان���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫كۆنتڕۆڵ بكه‌ن‪ ،‬س���وپاكه‌مان به‌باشترین‬ ‫ش���ێوه‌ به‌ش���ی‌ زۆری‌ ئ���ه‌م ئه‌ركه‌ی���ان‬ ‫جێبه‌جێ‌ ك���رد‪ ،‬ته‌نه���ا ده‌وڵه‌تێك ماوه‌‬ ‫ك���ه‌ دوا ئاس���ته‌نگی‌ به‌رپێی���ه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ئێرانه‌! هه‌ر ئ���ه‌م ده‌وڵه‌ته‌ش فاكته‌رێكی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌ بۆ السه‌نگ كردنی‌ ته‌رازوه‌كه‌‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئێمه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییشدا وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ پێشوتری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌م���ه‌ش سه‌یروس���ه‌مه‌ره‌تره‌ ئه‌مری���كا ده‌ڵێ���ت‪ :‬له‌ژێ���ر خۆڵه‌مێش‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ پاش���ان له‌ڕێگ��� ‌هی‌ كه‌ناڵه‌ داروپه‌ردوه‌كان���ه‌وه‌ كۆمه‌ڵگایه‌ك���ی‌ نوێ‌‬ ‫جیاكانی‌ راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ بۆمانده‌ركه‌وت بنیاتده‌نێی���ن‪ ،‬ل���ه‌م كاته‌ش���دا ته‌نه���ا‬ ‫كه‌ نه‌ پ���ارت‌و الیه‌نه‌ ئۆپۆزس���یۆنه‌كانی‌ ی���ه‌ك زلهێ���ز ده‌مێنێت‌و ئ���ه‌م زلهێزه‌ش‬ ‫هه‌رێ���م‌و نه‌ حیزبی‌ دووه‌م���ی‌ ناو خودی‌ ده‌بێت���ه‌ حكومه‌تێك���ی‌ جیهانی‌‌و هه‌رده‌م‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیش‪ ،‬هی���چ ئاگایه‌كی���ان ل���ه‌م به‌سه‌ركه‌وتویی‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫منی���ش له‌كۆتای���ی‌ ئ���ه‌م وتاره‌م���دا‪،‬‬ ‫حه‌یسه‌و به‌یس��� ‌هی‌ راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫به‌راوردك���ردن له‌نێ���وان دی���د‌و دوربینی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆی ‌هی‌ كوردستان نییه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ لێره‌دا به‌پێویس���تی‌ ده‌زانم ئاماژه‌ سیاسه‌تمه‌داره‌ به‌ئه‌زمونه‌كانی‌ گۆڕه‌پانی‌‬ ‫به‌ چه‌ند دێڕێكی‌ دوایی���ن چاوپێكه‌وتنی‌ سیاسی‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌‌و سیاسه‌تمه‌داره‌كانی‌‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارێكی‌ بلیمه‌تی‌ ناودار له‌بواری‌ له‌مه‌ڕخۆمان‪ ،‬س���ه‌باره‌ت به‌ تێگه‌یشتن‌و‬ ‫سیاسه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ بكه‌م كه‌ (هێنری‌ شیكردنه‌وه‌ی‌ سیاسه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫كیس���نجه‌ر)ه‌‪ ،‬له‌‪ 2012/1/11‬له‌وێبسایت ‌ی خوێنه‌رانی‌ ژیر‌و دانا به‌جێده‌هێڵم‪.‬‬ ‫‪dzendi@yahoo.co.uk‬‬ ‫‪ Global Research‬له‌ژێ���ر ناونیش���انی‌‬

‫ی‬ ‫ی راگه‌یاندن ‌‬ ‫ده‌نگۆ ‌‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬توێژ ‌‬ ‫ی سه‌رسام‬ ‫رۆشنبیران ‌‬ ‫ی عه‌وامیش‬ ‫كرد‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫ده‌یانگوت‪ ،‬قیاده‌كه‌مان‬ ‫حه‌كیمه‌‪ ،‬خۆی‌ ده‌زانێت‬ ‫له‌چ كاتێكدا چ جۆر‌ه‬ ‫بڕیارێك ده‌دات‬

‫پزیشكان‪ ،‬الشه‌یه‌كی‌ حیزبی‌ مردوو یا الشه‌یه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ زیندوو!‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌د ئه‌مین عه‌لی‌ عومه‌ر‬ ‫ی پسپۆڕی‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‬ ‫پزیشك ‌‬ ‫ ‬ ‫بڕواناك����ه‌م هی����چ تاكێك����ی‌ كۆمه‌ڵگا‬ ‫ب����ه‌ خ����ودی‌ لێپرس����راوه‌ بااڵكان����ی‌‬ ‫پارت����ه‌ ده‌سه‌اڵتدارانیش����ه‌وه‌ نكول����ێ‌‬ ‫له‌به‌حیزبیكردن����ی‌ كۆمه‌ڵ����گای‌ كوردی‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬له‌بری‌ ئازادكردنی‌ فیكرو بۆچون‌و‬ ‫ئایدۆلوجی����ا‌و به‌دیهێنان����ی‌ فه‌زایه‌ك����ی‌‬ ‫رۆش����نبیری‌‌و سیاس����ی‌‌و ئاب����ووری‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ك����راوه‌‌و ئازاد‪ ،‬تازه‌ به‌تازه‌‬ ‫به‌كۆپ����ی‌‌و په‌یس����تكردنی‌ ئایدۆلوجیاو‬ ‫هه‌ڵس����وكه‌وت‌و هه‌ڵ����ه‌ مێژووییه‌كان����ی‌‬ ‫حیزبه‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كانی‌ پێشخۆیان (كه‌‬ ‫دژی‌ ده‌جه‌ن����گان) دووباره‌ده‌كه‌ن����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوواڵتی����ان ته‌وق����و ك����ۆت ك����ردووه‌‬ ‫به‌سیستمی‌ به‌زۆر حیزبی بوون‪ ،‬به‌اڵم چ‬ ‫حیزبی بوونێك حیزبیبوونی‌ جێوگرافیایی‌‬ ‫هه‌رپارته‌و له‌سنووری‌ ده‌سه‌اڵتی‌ خۆی‌‪،‬‬ ‫الی‌ ئه‌م حیزبه‌ ده‌س����ه‌اڵتداره‌ به‌ڕێزانه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر حیزبیش نه‌بی����ت هه‌ر حیزبیت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ����ه‌وان چه‌ندایه‌تییان ال گه‌ره‌كه‌‬ ‫نه‌ك چۆنایه‌تی‌‪ ،‬حیزبیبوون الی‌ ئه‌مان‬ ‫ئینتمانییه‌ بۆ فیكرو ئایدۆلۆجیا‪.‬‬ ‫له‌دی����دی‌ ئ����ه‌م ج����ۆره‌ بیروبۆچونه‌‬ ‫س����ه‌قه‌ته‌ی‌ كه‌ له‌ڕابردوودا باوبوو (انت‬ ‫بعس����ی‌‌وان لم تنتمی‌)‪( ،‬ازا قال القائد‬ ‫ق����ال العراق)‪ ،‬حیزب ن����ه‌ك خزێنراوه‌ته‌‬ ‫ن����او هه‌موو جومگه‌كانی‌ ژی����ان‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ب����ووه‌ به‌خوودی‌ جومگه‌كان����ی‌ ژیان تا‬ ‫ئه‌و ئاس����ته‌ی‌ هیچ پانتاییه‌ك نه‌ماوه‌ بۆ‬ ‫جموجۆڵه‌ ئاساییه‌كانی‌ ژیان‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ چه‌ندین گۆڕانكاری‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئابووری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌ گه‌وره‌ له‌جیهان‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌ بۆ دنیابینی‌‌و پێكه‌وه‌ ژیانێكی‌‬ ‫شكۆمه‌ندی‌ نوێی‌ هاوچه‌رخ‪ ،‬تازه‌به‌تازه‌‬ ‫هه‌ندێ����ك له‌به‌رپرس����ه‌ حیزبی����ه‌كان‬ ‫ئه‌یانه‌وه‌ێ‌ میل����ی‌ كاتژمێره‌كان‌و مێژوو‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ دواوه‌‪ ،‬به‌هیوان له‌ژووری‌‬

‫مه‌كته‌ب سیاس����یه‌كانیانه‌وه‌ كۆنترۆڵی‌‬ ‫رێكخراوه‌ پیشه‌ییه‌كان بكه‌ن‌و بڕیار له‌سه‌ر‬ ‫شێوازی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان بده‌ن به‌تایبه‌تی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌ندیكای‌ پزیشكان‪‌ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پزیشكان بوونه‌وه‌رێكی‌ بێگیان‌و‬ ‫بێنرخ‌و بێئیراده‌بن‪ ،‬ئه‌یانه‌وه‌ێ‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫تر كاری‌ پیشه‌ی‌ پزیشكی‌ بێنرخ بكه‌ن‌و‬ ‫ئاس����تی‌ رێكخراوه‌یی‌‌و پیش����ه‌یی‌ له‌به‌ها‬ ‫زانستی‌‌و ئه‌خالقی‌‌و نیش����تیمانییه‌كه‌ی‌‬ ‫بهێنن����ه‌ خ����واره‌وه‌‪ ،‬به‌واتایه‌ك����ی‌ ت����ر‬ ‫ئه‌یان����ه‌وێ‌ ئه‌زموونی‌ حیزبه‌ ش����مولی‌‌و‬ ‫دیكتاتۆری����ه‌كان دووب����اره‌ بكه‌ن����ه‌وه‌!‬ ‫ئه‌یانه‌وێ‌ ببن به‌ده‌مڕاس����تی‌ پزیشكان‌و‬ ‫له‌جیاتی‌ ئ����ه‌وان قس����ه‌كه‌ری‌ یه‌كه‌مبن‬ ‫له‌ژیانی‌ پیشه‌یی‌ سه‌ندیكایی‌‌و كلتوری‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی‌ پزیشكدا‪.‬‬ ‫ئه‌و راستیه‌ی له‌بیر كراوه‌ سه‌ندیكای‌‬ ‫پزیش����كان رێكخراوێكی‌ پیشه‌ییه‌ نه‌ك‬ ‫حیزبێك����ی‌ سیاس����ی‌‪ ،‬گردبوون����ه‌وه‌ی‌‬ ‫پزیش����كان گردبوونه‌وه‌یه‌كی‌ پیش����ه‌ییه‌‬ ‫ن����ه‌ك ئایدۆلۆج����ی‌‌و فیك����ری‌‪ ،‬كاری‌‬ ‫سه‌ندیكا به‌رگریكردنه‌ له‌ماف‌و ئازادی‌‌و‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌ بۆ پزیش����كان‌و داڕش����تنی‌‬ ‫سیاس����ه‌تێكی‌ تازه‌ كه‌ م����اف‌و ئازادی‌‬ ‫پزیش����كان بخاته‌ پێ����ش مافی‌ حیزب‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬س����ه‌ندیكا گروپی‌ فش����اره‌ بۆ‬ ‫سه‌ر ده‌وڵه‌ت نه‌ك ملكه‌چی‌ حیزب‪.‬‬ ‫زۆر ئاساییه‌ پزیشك سه‌ر به‌پارتێكی‌‬ ‫سیاس����ی‌ دیاریكراوبێ����ت‌و كاری‌ حیزبی‌‬ ‫ب����كات‪ ،‬به‌اڵم له‌ك����وێ‌‪ ،‬له‌س����ه‌ندیكای‌‬ ‫پزیش����كان یا دامه‌زراوه‌یه‌كی‌ حیزبی‌؟!‬ ‫بۆئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌ندامێكی‌ ئه‌م س����ه‌ندیكایه‌‬ ‫بیت پێویسته‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬كارێكی‌ پیش����ه‌یی‌ پزیشكی‌ بكه‌یت‬ ‫نه‌ك حیزبی‌‪ ،‬پزیشك به‌موماره‌سه‌كردنی‌‬ ‫پیشه‌كه‌ ئه‌چێته‌ دۆخی‌ پزیشكه‌وه‌ نه‌ك‬

‫به‌بڕوانامه‌‪.‬‬ ‫‪-2‬زۆر ئاس����اییه‌ له‌گ����ه‌ڵ كار‌ه‬ ‫پزیشكیه‌كه‌ت به‌ئازادی‌ سیاسه‌ت بكه‌یت‬ ‫له‌دامه‌زراوه‌یه‌كی‌ حیزبی‌ نه‌ك له‌ڕێكخراوه‌‬ ‫پیشه‌ییه‌كه‌ت‪.‬‬ ‫‪-3‬پێویس����ته‌ هاوس����ه‌نگی‌ نێ����وان‬ ‫پیشه‌كه‌و گوتاره‌ سیاسیه‌كه‌ت بپارێزی‪،‬‬ ‫ب����ه‌و مانای����ه‌ی‌ ئ����ه‌و به‌حیزبیبوون����ه‌‬ ‫كارنه‌كاته‌ سه‌ر پیشه‌ پزیشكیه‌كه‌ت كه‌‬ ‫له‌ئه‌نجامدا نه‌توانێت پیشه‌كه‌ بپارێزێت‬ ‫له‌ده‌ستێوه‌ردانی‌ حیزبی‌‪.‬‬ ‫په‌یامی‌ ئێمه‌ی‌ پزیش����ك زۆر ئاشكراو‬ ‫ساده‌و ساكاره‌‪ ،‬كاتی‌ ئه‌وه‌ هاتووه‌ خۆمان‬ ‫له‌و نه‌خۆش����یه‌ كوش����نده‌یه‌ (نه‌خۆشی‌‬ ‫به‌حیزبیكردنی‌ كۆمه‌ڵ����گا) رزگاربكه‌ین‬ ‫كه‌ له‌نه‌خۆشی‌ ش����ێرپه‌نجه‌ ترسناكتره‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ی‌ كۆكردۆته‌وه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫ئابووری‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ كۆمه‌ڵێك به‌هاو‬ ‫مانایه‌ له‌پێناو پاراستنی‌ مافی‌ پزیشكان‌و‬ ‫پیشه‌كه‌ دوور له‌ده‌ستێوه‌ردانی‌ حیزبی‌‌و‬ ‫ئه‌مالو ئه‌وال‪ ،‬پزیشكان به‌ڕاشكاوی‌ ئه‌و‬ ‫میكانیزمه‌ سواوه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌ لیستی‌‬ ‫حیزبی‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌ جا كراوه‌بێت یاخود‬ ‫داخراو‪ ،‬به‌ڵكو به‌هه‌موو توانایانه‌وه‌ كار‬ ‫ده‌كه‌ن ب����ۆ هه‌ڵبژاردنێكی‌ پاك‌و بێگه‌رد‬ ‫به‌ش����ێوازی‌ خۆپااڵوتنی‌ تاك (فه‌ردی‌)‬ ‫تاك����ه‌ گرفتیان پاراس����تنی‌ پیش����ه‌كه‌و‬ ‫مافه‌ڕه‌واكانیان����ه‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌س����تهێنانی‌‬ ‫ن����ه‌ك پاراس����تنی‌ به‌رژه‌وه‌ن����دی‌‬ ‫حیزبه‌ده‌س����ه‌اڵتداره‌كان‌و كه‌س����ایه‌تیه‌‬ ‫موقه‌ده‌سه‌كان‪.‬‬ ‫هێشتا پزیشكان ره‌فتارو هه‌ڵسوكه‌وتی‌‬ ‫حیزبه‌ ده‌س����ه‌اڵتداره‌كانی‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌ له‌یاد نه‌كردووه‌‬ ‫كه‌ ده‌رئه‌نجام بوون به‌په‌ندی‌ زه‌مانه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫نامانه‌وێ‌ ئه‌م شێوازه‌ له‌كۆنگره‌به‌ستن‌و‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن دووب����اره‌ بكه‌ین����ه‌وه‌ ك����ه‌‬ ‫س����وودی‌ ب����ۆ دیموكراتیزه‌كردن����ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا نه‌بێت‪ ،‬به‌ك����وردی‌‌و به‌كورتی‌‬ ‫نامانه‌وێ‌ كۆنگره‌یه‌كی‌ رووكه‌ش ئه‌نجام‬ ‫بده‌ی����ن‪ ،‬له‌جیاتی‌ پاراس����تنی‌ یه‌كڕیزی‌‬ ‫پزیش����كان‌و رێزگرت����ن له‌ی����ه‌ك‪ ،‬گیانی‌‬

‫بێزاری‌‌و دووبه‌ره‌ك����ی‌‌و رق‌و كینه‌ له‌ناو‬ ‫پزیشكان بخوڵقێنین‌و بیانكه‌ین به‌چه‌ند‬ ‫به‌ره‌یه‌ك����ه‌وه‌‪ ،‬پزیش����كان به‌رل����ه‌وه‌ی‌‬ ‫هاوواڵتییه‌ك����ی‌ حیزب����ی‌ ی����ا ناحیزبی‌‬ ‫ب����ن پزیش����كن‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندی‌ پیش����ه‌یی‌‬ ‫ئه‌یانبه‌س����تێت به‌یه‌كه‌وه‌ نه‌ك ئینتمای‌‬ ‫فیكری‌‌و سیاسی‌‪.‬‬ ‫ئێ����وه‌ی‌ حیزب ئه‌تان����ه‌وێ‌ رێكخراوه‌‬ ‫پیش����ه‌ییه‌كان به‌ره‌و داخران‌و بێده‌نگی‌‬ ‫ببه‌ن ئێم����ه‌ش به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌مانه‌وێ‌‬ ‫به‌ره‌و كران����ه‌وه‌‌و فره‌ده‌نگ����ی‌‌و ئازادی‌‬ ‫به‌رین‪ ،‬پرس����یاره‌ هه‌ستیاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئایاچ الیه‌كمان خزمه‌ت به‌خودی‌ رێكخراوه‌‬ ‫پیش����ه‌ییه‌كه‌و پاراس����تنی‌ رایه‌ڵگ����ه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ ده‌كه‌ین؟ ئێمه‌ یان ئێوه‌؟ كێ‌‬ ‫له‌كۆتاییدا سه‌ركه‌وتووده‌بێت؟‬ ‫ئێم����ه‌ی‌ پزیش����ك ئه‌مان����ه‌وێ‌ دوور‬ ‫له‌ملمالنێی‌ حیزب����ی‌ خۆمان رێكبخه‌ین‌و‬ ‫مافه‌كانی‌ خۆمان بگه‌یه‌نین به‌حكوم ‌هت‌و‬ ‫ده‌زگافه‌رمی����ه‌كان‪ ،‬ببی����ن به‌پردێك بۆ‬ ‫گه‌یاندنی‌ گێش����ه‌و گرفته‌كان به‌ گش����ت‬ ‫الیه‌نه‌كان‪ ،‬ن����ه‌ك ده‌س����تی‌ حیزبه‌كان‬ ‫بهێنین����ه‌ ن����او س����ه‌ندیكاوه‌‌و بب����ن به‌‬ ‫ده‌مڕاستمان‪ ،‬له‌جیاتی‌ ئێمه‌ قسه‌بكه‌ن‌و‬ ‫بڕیارب����ده‌ن‪ ،‬ئائه‌مه‌یه‌ گرفتی‌ ئێمه‌ بۆیه‌‬ ‫تا ئێستا ‌وه‌ك س����ه‌ندیكا نه‌مانتوانیوه‌‬ ‫له‌ئاس����ت داخوازیه‌كانی‌ پزیشكاندابین‪،‬‬ ‫به‌واتایه‌كی‌ تر ئه‌مانه‌وێ‌ خۆمان كاریگه‌ر‬ ‫بین نه‌ك حیزبه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ئایا سه‌ركه‌توو‬ ‫ده‌بی����ن یان نا ئه‌وه‌ مه‌س����ه‌له‌یه‌كی‌ تره‌‬ ‫به‌س����تراوه‌ته‌وه‌ به‌ خه‌باتی‌ پزیش����كان‬ ‫خۆیان����ه‌و ه����ه‌ر ئه‌وانیش����ن له‌كۆتاییدا‬ ‫بڕیار ده‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌و راس����تیه‌ی‌ پێویستی‌‬ ‫به‌س����ه‌لماندن نیی����ه‌ ئێمه‌ی‌ پزیش����ك‬ ‫خۆم����ان فاكته‌ری‌ س����ه‌ره‌كی‌ ئه‌م گه‌مه‌‬ ‫دیموكراتیه‌ین‌و خۆش����مان به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫پیش����ه‌كه‌ باش����تر ئه‌زانی����ن‪ ،‬له‌وانه‌یه‌‬ ‫ئه‌مجاره‌ بڕیاره‌كان به‌دڵی‌ ئێمه‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ ئ����ه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت له‌خه‌بات‬ ‫پاشه‌كشێ‌ بكه‌ین‌و بێده‌نگ بین‪....‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫بانيژه‬

‫‪15‬‬

‫د‪ .‬ره‌وشت ره‌شید‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشی ‌ه ده‌رونیه‌كان‬

‫جارێك ‌ی تر‬ ‫پزیشكان پێشه‌نگن‬

‫ ‬ ‫هۆڵێکی تاقیکردنەوەی خوێندکارانی ئامادەیی‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئەرشیف ـ نزار گزالی‬

‫چی واتلێده‌كات توشی دڵه‌ڕاوكێ بیت له‌كاتی تاقیكردنه‌وه‌كاندا؟‬ ‫دڵه‌ڕاوكێی‌‌ تاقیكردنه‌وه‌ به‌و‌ه‬ ‫پێناسه‌ ده‌كرێ ك ‌ه بارێكی‬ ‫هه‌ڵچوونی ده‌روونییه‌‌و كار ده‌كات ‌ه‬ ‫سه‌ر هاوسه‌نگیی ده‌رونی‌و توانای‬ ‫خوێندكار له‌گێڕانه‌وه‌ی مادده‌كانی‬ ‫خوێندن له‌كاتی تاقیكردنه‌وه‌دا‪ .‬چه‌ند‬ ‫سیمایه‌كی ده‌روونی‌و جه‌سته‌یی‬ ‫وابه‌سته‌یه‌تی‪ ،‬وه‌ك گرژی‌و هه‌ڵچوون‌و‬ ‫وروژان‪ .‬ئه‌مانه‌ش ده‌ره‌ئه‌نجامی‬ ‫ترس له‌‌كه‌وتن یان شكستهێنان‪،‬‬ ‫یاخود حه‌زی پێشبڕكێ‌و بڕوانه‌بوون‬ ‫ب ‌ه خود‪ ،‬زۆرجاریش ئاكامی ئه‌و‬ ‫وێنه‌ نموونه‌ییه‌‌ ك ‌ه خوێندكار خۆی‪،‬‬ ‫یاخود كه‌سوكاری بۆی‌داده‌نێن‪ .‬ئه‌م‬ ‫دڵه‌ڕاوكێیه‌ كه‌ به‌ر له‌تاقیكردنه‌و‌ه‬ ‫یان له‌كاتی تاقیكردنه‌وه‌دا دووچاری‬ ‫خوێندكار دێت‪ ،‬شتێكی ئاسایی‌و‬ ‫به‌ڵكو پێویستیشه‌ بۆ هاندان له‌سه‌ر‬ ‫خوێندن‪ ،‬به‌تایبه‌تی كه‌ دڵه‌ڕاوكێ‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی ئاستێكی سروشتیدا‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫هۆكاره‌كانی به‌رزكردنه‌وه‌ی‬ ‫دڵه‌ڕاوكێی تاقیكردنه‌وه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ نزیكبوون���ه‌وه‌ی واده‌ی‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌دا‪ ،‬كۆمه‌ڵێك نیش���انه‌ی‬ ‫فیس���ۆلۆجی‌و ده‌روون���ی دووچ���اری‬ ‫خوێن���دكار دێت ك ‌ه به‌ر له‌‌تاقیكردنه‌و‌ه‬ ‫بوونی���ان نه‌ب���ووه‌‪ ،‬وه‌ك زیادبوون���ی‬ ‫ترپه‌ی دڵ‪ ،‬خێرابوونی هه‌ناس���ه‌دان‌و‬ ‫وشكبوونه‌وه‌ی لێو‌و قورگ‪ ،‬ساردبوونی‬

‫چوارپ��� ‌هل‌و ئازاری س���ك‌و هێڵنجدان‌و‬ ‫س���ه‌رگێژ خ���واردن‌و میزك���ردن‪.‬‬ ‫روبه‌ڕوبوون���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ هه‌ندێ بیری‬ ‫نێگه‌تیڤان���ه‌‌و گ���رژی‌و كه‌مخ���ه‌وی‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌كی ب���ه‌رده‌وام له‌ئاكامی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌دا‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك هۆكار هه‌ن كه‌ یارمه‌تیده‌ری‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی ئه‌م نیشانانه‌‌و هه‌ڵكشانی‬ ‫دڵه‌ڕاوكێ���ی‌ تاقیكردن���ه‌و‌ه ‌ن ل���ه‌الی‬ ‫خوێندكار‪ ،‬گرنگترینیان كه‌ڵه‌كه‌بوونی‬ ‫وانه‌ خوێندن‌و تێڕوانینی خوێندكار بۆ‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌‌و پێشبینی زیاده‌ڕۆیانه‌ی‬ ‫خێزان له‌به‌ده‌ستخستنی نمره‌ی به‌رز‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ش���ێوازه‌كانی پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی ك��� ‌ه له‌الی���ه‌ن خێزانه‌و‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ منداڵه‌كانیان���دا پیاد‌ه ‌ده‌كرێ‪،‬‬ ‫هه‌س���تكردن ب��� ‌ه ت���رس‌و دڵه‌ڕاوكێ‌و‬ ‫نادڵنیای���ی له‌چوارچێوه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫خێ���زان‪ ،‬خۆئاماده‌‌نه‌كردنێكی باش���ی‬ ‫خوێندكار بۆ تاقیكردنه‌وه‌‪ .‬سه‌رباری ئه‌و‬ ‫تێڕوانینانه‌ی مامۆس���تایان له‌ده‌روونی‬ ‫خوێندكاردا له‌به‌رامب���ه‌ر تاقیكردنه‌و‌ه‬ ‫دروستی ده‌كه‌ن‌و سزادانیان هه‌ندێجار‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاكامه‌كانیان‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا‬ ‫ده‌ك���رێ دڵه‌ڕاوك���ێ‌ وه‌ك دیارده‌یه‌كی ده‌بێت ‌ه هۆی دڵه‌ڕاوكێ‌بوون‪.‬‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی چاولێكه‌ری‌و فێربوون بێت‬ ‫رۆڵی خێزان‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌بین���ی خوێندكارانی دوودڵ‬ ‫ی���ان گوێبیس���تی ئ���ه‌وه‌ی ده‌رباره‌ی له‌گ���ه‌ڵ نزیكبوون���ه‌وه‌ی واده‌ی‬ ‫تاقیكردن���ه‌و‌ه ده‌وترێ���ت‪ .‬ئه‌مه‌ جگ ‌ه تاقیكردنه‌وه‌دا هه‌ن���دێ خانه‌واد‌ه ماڵ‬ ‫‌نه ناوچه‌یه‌كی باری نائاس���ایی‪،‬‬ ‫له‌خودی هه‌ڵویستی هه‌ڵسه‌نگاندن‪ .‬ئه‌م ده‌‌كه ‌‌‬ ‫دۆخ ‌ه م���رۆڤ ده‌خات ‌ه ژێر چاودێرییه‌‌و ته‌له‌فزی���ۆن نامێن���ێ‌و س���ه‌ردانه‌كان‌و‬

‫ئاستی دڵه‌ڕاوكێ‌و‬ ‫گرژیی له‌الی باوك‌و‬ ‫دایك‪ ،‬كاریگه‌ری‌و‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاسوده‌یی ده‌روونی‌و‬ ‫هه‌ڵچوونه‌كانی‬ ‫خوێندكار‬

‫رۆژانه‬ ‫‌‪ 6‬په‌رداخ‬ ‫ئاو بخۆره‌و‌ه‬

‫بیبه‌ری تون‬ ‫چه‌وریی سك كه‌م ده‌كاته‌وه‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك���ی ت���ازه‌ی پزیش���كی ماده‌یه‌ی (تیژ)ی به‌ بیبه‌ر ده‌به‌خشێت‬ ‫ده‌ریخس���توو‌ه ك��� ‌ه ئ���ه‌و پێكهات��� ‌ه رۆڵێكی گرنگ ده‌بینێت له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫سروش���تیه‌ی له‌ناو بیبه‌ری تیژدا هه‌ی ‌ه تێكڕای قه‌ڵه‌وی له‌الیه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫گوش���اوی تیژی لێی دروست ده‌كرێت‪ ،‬به‌ ش���ێوه‌یه‌كی ب���ه‌رده‌وام گرنگی ب ‌ه‬ ‫بۆیه‌ ده‌كرێت به‌ ش���ێوه‌یه‌كی ئاشكرا خواردنی ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫یارمه‌ت���ی كه‌مكردن���ه‌وه‌ی چ���ه‌وری هه‌روه‌ها پێكهات���ه‌ی تیژ له‌ناو بیبه‌ری‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌بوو له‌ناوچه‌ی س���كدا بدات ك ‌ه تیژو گوش���اوی بیب���ه‌ردا كارده‌كات بۆ‬ ‫ئه‌و چه‌ورییه‌ مرۆڤ تووشی ژماره‌یه‌ك به‌هێزكردنی گ���ه‌ده‌و ئاگاداركردنه‌وه‌ی‬ ‫مێش���ك ك ‌ه ئایا مرۆڤ چه‌ند پێویستی‬ ‫نه‌خۆشی ده‌كات‪.‬‬ ‫توێژه‌ران ئاماژه‌ی���ان به‌وه‌داوه‌ كه‌ ئه‌و تری به‌ خواردن هه‌یه‌‪.‬‬

‫به‌گشتی بوونی ش���له‌مه‌نیه‌كان له‌له‌شدا‬ ‫به‌ڕێژه‌ی پێویس���ت بناغه‌ی له‌شساغییه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ هه‌س���تكردن به‌تینوێت���ی‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌ی له‌ش���ه‌ له‌وشكبوونه‌وه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی سه‌ره‌تایی‪ ،‬پزیشكه‌كانیش‬ ‫ئامۆژگاریم���ان ده‌كه‌ن ب���ۆ خواردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌رده‌وامی ئاو هه‌تا ئه‌گه‌ر تینوش���مان‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫هێلین���ا برۆخازكۆف���ای لێكۆڵه‌ر ده‌ڵێت‬ ‫"تینوێت���ی به‌ئاماژه‌یه‌كی خراپ داده‌نرێ‬ ‫بۆ وش���كبوونه‌وه‌ی له‌ش‌و هه‌تا زیاتریش‬ ‫له‌ش وش���ك بێته‌وه‌ كاریگه‌ریی خراپتر‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌وان���ه‌ش نه‌مانی توانای‬ ‫كاركردن‌و هه‌س���تكردن ب���ه‌ ماندوێتی‌و‬ ‫سه‌رئێشه‌و ئازار له‌جومگه‌كاندا"‪.‬‬ ‫هێلینا ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شداوه‌ كه‌ پێویسته‌‬ ‫هه‌م���وو كه‌س���ێكی ئاس���ایی رۆژانه‌ به‌‬ ‫النیك���ه‌م ‪ 6‬پ���ه‌رداخ ئ���او بخواته‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌كاته‌ ‪ 2‬لیت���ر‪ ،‬هه‌روه‌ها خواردنه‌وه‌ی‬ ‫په‌رداخێك ئاو له‌گه‌ڵ ئاوی لیمۆ به‌یانیان‬ ‫پێ���ش نانخواردن وا له‌كۆئه‌ندامی هه‌رس‬ ‫ده‌كات كاره‌كان���ی به‌ڕێكوپێك���ی بكات‌و‬ ‫هه‌سته‌كانیش ده‌بوژێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پێویس���ته‌ له‌دوای خواردنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ر كوپێك قاوه‌ یان چا‪ ،‬په‌رداخێك ئاو‬ ‫به‌دوایدا بخورێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و لێكۆڵ���ه‌ره‌ پێیوایه‌ خواردنه‌وه‌ی ئاو‬ ‫به‌پێ���ی ته‌م���ه‌ن‌و هه‌ندێكجاریش ره‌گه‌ز‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬مندااڵن كه‌متر ئاو ده‌خۆنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ژن���ان پێویس���ته‌ رۆژان���ه‌ دوو لیتر ئاو‬ ‫بخۆنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پیاوان پێویس���تیان به‌‬ ‫س���ێ لیتره‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ به‌سااڵچووانیش‬ ‫كه‌متر ئاو ده‌خۆنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پزیش���كان‬ ‫هۆش���داری ده‌ده‌ن له‌كه‌مبوونه‌وه‌ی ئاو‬ ‫له‌له‌شی به‌ س���ااڵچووانداو به‌هه‌ڕه‌شه‌ی‬ ‫ده‌زانن بۆ سه‌ر ژیانیان‪.‬‬

‫ی قس ‌ه‬ ‫میوانداریی راده‌گیرێ‌و ب ‌ه ئه‌سپای ‌‬ ‫ده‌كرێ‪ ،‬كه‌س���انی منداڵتر له‌خوێندكار‬ ‫دوور ده‌خرێن���ه‌وه‌و چه‌ندی���ن ره‌فتاری‬ ‫دیكه‌‌ كه‌ ترس له‌ده‌روونی خوێندكاردا‬ ‫ده‌چێن���ێ‌‪ ،‬وه‌ك دڵه‌ڕاوكێ���ی دای���ك‬ ‫له‌چاوه‌ڕوان���ی ئه‌نجامه‌كان���ی كۆتایی‌و‬ ‫هاندان���ی به‌رده‌وامی ب���اوك‌و دایك بۆ‬ ‫ی زیاتر‌و به‌ده‌س���تهێنانی‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫نمره‌ی ب���ه‌رز‪( ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی ئه‌وان‬ ‫تاقیكردن���ه‌و‌ه ئه‌نجام���ده‌ده‌ن)‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی ئاس���تی دڵه‌ڕاوك���ێ‌و‬ ‫گرژیی له‌الی باوك‌و دایك‪ ،‬كاریگه‌ری‌و‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر ئاسوده‌یی‬ ‫ده‌روون���ی‌و هه‌ڵچوونه‌كان���ی خوێندكار‬ ‫ده‌بێت ب���ه‌ر له‌تاقیكردن���ه‌وه‌‌و له‌كاتی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانیش���دا‪ .‬ده‌كرێ دایك‌و‬ ‫باوك ل���ه‌م بواره‌دا هاوبه‌ش���یكه‌رێكی‬ ‫گه‌وره‌ب���ن له‌میان���ه‌ی كۆمه‌ڵ���ی رێ‌و‬ ‫شۆێنپێدان كه‌ گرنگترینیان‪:‬‬ ‫ـ زیاده‌ڕۆی���ی نه‌ك���ردن له‌پێش���بینی‌و‬ ‫ئه‌نجام���ی خواس���تراو له‌خوێن���دكار‪،‬‬ ‫رێزگرت���ن له‌تواناكان���ی وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫ـ ره‌خساندنی كه‌شێكی خێزانی ك ‌ه سۆز‌و‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌و جێگیربوون بااڵده‌ست‬ ‫بێت‪ .‬په‌روه‌رده‌یه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی ئه‌وتۆ‬ ‫ك��� ‌ه باوه‌ڕیی نێ���وان ئه‌ندامانی خێزان‬ ‫پته‌و بكات‌و به‌دوور بێت له‌توندوتیژیی‬ ‫یان به‌ده‌مدانه‌وه‌یه‌كی زیاتر‪.‬‬ ‫ـ ئامۆژگاریكردن���ی خوێن���دكار ب��� ‌ه‬ ‫سیس���ته‌مێكی خۆراكی ته‌ندروس���تی‬

‫‌وه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ڤیتامینات‌و دووركه‌وتنه ‌‌‬ ‫له‌ماده‌ وریاكه‌ره‌وه‌كان‪.‬‬ ‫ـ س���ه‌عیكردن‌و خوێندن له‌ش���وێنكی‬ ‫هێمن‌و گونجاو‌و ئاس���وود‌ه بۆ چاو‪ ،‬ب ‌ه‬ ‫دوور له‌ش���وێنی خه‌و‪ ،‬ئامۆژگاریكردنی‬ ‫ب���ه‌ نه‌مان���ه‌وه‌ی تا دره‌نگانی ش���ه‌و‌و‬ ‫به‌هره‌مه‌ندبوون له‌خه‌وی ته‌واو‪.‬‬ ‫ــ س���ه‌رقاڵ نه‌كردنی خوێندكار به‌كار‌و‬ ‫باری ماڵداریی‌و خێزانییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ـ به‌دواداچوون���ی تاقیكردنه‌وه‌كان���ی‬ ‫هه‌ن���گاو ب ‌ه‌هه‌ن���گاو‌و گفتوگۆكردن بۆ‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی قایلبوونی له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ئاكامی تاقیكردنه‌وه‌كان‪.‬‬ ‫ـ به‌هێزكردنی وره‌‌و باوه‌ڕبوون ب ‌ه خود‪،‬‬ ‫هاندانی زیاتر بۆ به‌ده‌ستخستنی نمره‌ی‬ ‫ب���اش‌و به‌رزكردن���ه‌وه‌ی وره‌ی له‌كاتی‬ ‫هه‌بوونی نمره‌ی خراپدا‪.‬‬ ‫ـ بێبه‌ری نه‌كردنی خوێندكار به‌ته‌واوی‬ ‫له‌كاتی تاقیكردنه‌وه‌كاندا له‌كه‌ش���ێكی‬ ‫خۆش���گوزاری‪ ،‬به‌ڵكو پێویست ‌ه كاتی‬ ‫بۆ ته‌رخان بكرێ‌و ماوه‌ی خوێندنه‌وه‌‌و‬ ‫كۆشش���ی بێ بڕگ��� ‌ه نه‌بێ���ت له‌چه‌ند‬ ‫س���اتێك كه‌ به‌هره‌مه‌ند بێت له‌یاری‌و‬ ‫ی حه‌زیان لێده‌كات‪.‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ئه‌و شتان ‌ه ‌‬ ‫ـ دووركه‌وتن���ه‌و‌ه له‌به‌راوردكردن���ی ب ‌ه‬ ‫هاوڕێ‪ ،‬یان خوشك‌و براكانی‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌م ‌ه س���ه‌رچاوه‌ی نس���كۆیه‌‌و رێگر‌ه‬ ‫له‌پێشكه‌وتنی‪.‬‬

‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ م���ن ل���ه‌زۆر ش���وێن گله‌ییم‬ ‫له‌پزیشكان كردووه‌و قسه‌م له‌سه‌ر هه‌ندێك‬ ‫ل���ه‌و كه‌موكوڕیانه‌ كردووه‌ ك���ه‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌پزیش���كان لێره‌و له‌وێ‌ كردوویانه‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئه‌مه‌ هیچ له‌و راستیه‌ ناگۆڕێت كه‌ پزیشكان‬ ‫توێژێكی‌ زه‌حمه‌تكێش‌و ماندوونه‌ناس���ن‌و‬ ‫له‌پێناو ئیس���راحه‌ت‌و ته‌ندروستی‌ خه‌ڵك‬ ‫تاڕاده‌یه‌كی‌ زۆر ده‌ستبه‌رداری‌ ئیسراحه‌ت‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ خۆیان بوون‪ .‬كاتێك هه‌موو‬ ‫خه‌ڵك خه‌ریكی‌ خه‌وتن‌و ئیسراحه‌تن ئه‌وه‌‬ ‫پزیشكانن كه‌ شه‌ونخونی‌ ده‌كه‌ن‌و له‌ته‌ك‬ ‫ئازاری‌ بێدارێك ئێش���كگرن‪ .‬ئه‌و ده‌مه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵك ده‌ڕواته‌ گه‌ش���ت‌و سه‌یران‌و خۆشی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ پزیش���كانن له‌نێو نه‌خۆش���خانه‌و‬ ‫س���ه‌نته‌ره‌كانی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ به‌دی���ار‬ ‫ده‌رده‌دارێ���ك داده‌نیش���ن‌و ئاماده‌باش���ی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ هه‌موو ئه‌و نه‌خۆش���ی‌‌و‬ ‫حاڵه‌تان���ه‌ن ك��� ‌ه له‌وانه‌ی��� ‌ه له‌س���اتێك‬ ‫له‌ساته‌كان پێویس���تیان به‌ پزیشك‌و دوو‬ ‫ده‌ستی‌ میهره‌بان هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ی‌ پزیشكان هه‌ر هی‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫نییه‌‪ .‬هه‌موومان له‌بیرمانه‌ كه‌ له‌ڕۆژه‌كانی‌‬ ‫ته‌نگان���ه‌و له‌كات���ی‌ ش���ه‌ڕو ناخۆش���ی‌‌و‬ ‫بارودۆخ���ه‌ نائاس���اییه‌كانیش پزیش���كان‬ ‫هه‌میش���ه‌ هه‌ڵوێس���تیان هه‌بووه‌و زۆرجار‬ ‫به‌بێ‌ موچه‌و به‌رامبه‌ر له‌خراپتیرن دۆخدا‬ ‫ئه‌وان یارمه‌تی���ده‌رو رزگارك���ه‌ری‌ گیانی‌‬ ‫خه‌ڵك بوون‪.‬‬ ‫له‌ته‌ك ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ مرۆیی‌‌و پیشه‌ییانه‌‪،‬‬ ‫پزیش���كان هه‌ڵوێستی‌ سیاسی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫وه‌هاش���یان هه‌ب���ووه‌ كه‌ هه‌میش���ه‌ جێی‌‬ ‫ئاماژه‌پێكردن‌و ده‌ستخۆشی‌ بووه‌‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫دیارترین���ی‌ ئه‌و هه‌ڵوێس���تانه‌ ئه‌و هه‌موو‬ ‫ناڕه‌زایی‌‌و ره‌خنه‌گرتنه‌ بێت كه‌ به‌رده‌وام‬ ‫پزیشكان له‌ئاست گه‌نده‌ڵی‌‌و ناته‌باییه‌كانی‌‬ ‫نێو ژیانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ به‌گش���تی‌‌و بواری‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ به‌تایبه‌ت پیشانیان داوه‌‪.‬‬ ‫دوایین هه‌ڵوێستی‌ پزیش���كانیش بریتییه‌‬ ‫له‌ناڕه‌زایی���ان به‌رامب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ س���ه‌ندیكای‌ پزیش���كان وه‌كو‬ ‫سه‌ندیكاكانی‌ تر به‌شێوه‌یه‌كی‌ كارتۆنیانه‌و‬ ‫به‌پێی‌ ئیتیفاقی‌ س���تراتیژی‌ بێت‌و حیزب‬ ‫به‌رنامه‌كانی‌ داڕێژێت‪.‬‬ ‫پزیشكانی‌ كوردس���تان له‌م چه‌ند رۆژه‌ی‌‬ ‫دوای���ی‌ له‌چه‌ندی���ن كۆبونه‌وه‌و نوس���ین‌و‬ ‫به‌یاننامه‌ به‌ ئاشكرایی‌ ئه‌وه‌یان خسته‌ روو‬ ‫كه‌ چیتر رازی‌ نابن حیزب یاری‌ به‌ ویست‌و‬ ‫داواكانیان بكات‌و نه‌ی���ارن له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫حیزب ده‌ست بخاته‌ نێو هه‌ڵبژاردنه‌كه‌یان‌و‬ ‫ناڕازین سه‌ندیكاكه‌یان به‌پێی‌ ئیتیفاقیه‌ی‌‬ ‫ستراتیژی‌ له‌نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ دابه‌ش‬ ‫بكرێت‪ .‬پزیش���كان فش���ارێكی‌ زۆریان‬ ‫خسته‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵت‌و پێیان له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫داگرت كه‌ سه‌ندیكای‌ پزیشكان ئۆرگانێكی‌‬ ‫پیش���ه‌یی‌ مه‌ده‌نی‌ تایبه‌ت به‌ پزیشكانه‌و‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ به‌ حیزب‌و رێكخستنی‌‬ ‫حیزبیی���ه‌وه‌ نییه‌ هه‌ربۆی���ه‌ش جه‌ختیان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ده‌بێت به‌رنامه‌و‬ ‫ش���ێوازی‌ هه‌ڵب���ژاردن‌و به‌ڕێوه‌بردنی‌ ئه‌و‬ ‫س���ه‌ندیكایه‌ له‌الیه‌ن خودی‌ پزیشكانه‌وه‌‬ ‫دابنرێت نه‌وه‌ك كۆمیته‌و ناوچه‌ی‌ حیزبی‌‌و‬ ‫زۆرینه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كۆك بوون كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫حیزب ده‌س���تبخاته‌ نێو هه‌ڵب���ژاردن ئه‌وا‬ ‫بایكۆتی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ ده‌كه‌ن‌و دانیش به‌و‬ ‫سه‌ندیكایه‌ نانێن كه‌ هه‌ڵده‌بژێردرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م یه‌كده‌نگییه‌ وایكرد یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫نه‌توانن به‌لیس���تێكی‌ هاوبه‌ش به‌شداریی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بكه‌ن‌و نه‌توانن وه‌كو هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫سه‌ندیكاكانی‌ تر به‌ ئیتیفاقیه‌ی‌ ستراتیژی‌‬ ‫ده‌ستبخه‌نه‌ بینه‌قاقای‌ هه‌ڵبژاردن‌و بیكه‌نه‌‬ ‫یه‌كێ���ك له‌وێنه‌ هه‌زه‌ل���ی‌‌و كارتۆنیه‌كانی‌‬ ‫دیموكراس���یه‌ت‪ .‬جگه‌ له‌هه‌م���وو ئه‌مانه‌‬ ‫پزیش���كان بۆ یه‌كه‌مجار توانییان لیستێك‬ ‫دروس���ت بكه‌ن به‌ناوی‌ لیستی‌ پزیشكانی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ كه‌ سه‌رجه‌م ره‌نگ‌و بۆچوون‌و‬ ‫ئایی���ن‌و ئایدی���اكان بگرێته‌ خ���ۆ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دروش���مێك كۆیانبكاته‌وه‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌‪:‬‬ ‫حی���زب نابێت ده‌س���ت بخاته‌ نێ���و كاری‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‌و پزیشكی‌‌و ده‌بێت پزیشكان‬ ‫له‌نێو بواری‌ ته‌ندروستیدا سه‌ربه‌خۆ بن‪.‬‬ ‫گرنگ نییه‌ ئه‌م لیسته‌ چه‌ند ده‌نگ دێنێت‌و‬ ‫چه‌ند پۆس���ت ده‌باته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی گرنگه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م لیس���ته‌ توان���ی‌ به‌رامبه‌ر به‌‬ ‫لیسته‌ حیزبیه‌كان هه‌ستێته‌ سه‌رپێ‌‌و بڵێت‬ ‫ئێمه‌ سه‌ربه‌خۆین‌و چیتر رازیی‌ نین كاری‌‬ ‫سه‌ندیكایی‌ به‌مشێوه‌یه‌ به‌ڕێوه‌ بچێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ لیستی‌ پزیشكانی‌ سه‌ربه‌خۆ كردی‌‌و‬ ‫ده‌یكات هه‌وڵدانه‌ بۆ كۆتاییهێنان به‌ مۆدێلی‌‬ ‫چوونه‌خواره‌وه‌ی‌ ئیتیفاقیه‌ی‌ س���تراتیژی‌‬ ‫بۆ نێو س���ه‌رجه‌م كایه‌كان���ی‌ ژیانی‌ ئێمه‌و‬ ‫هه‌وڵدانێكه‌ بۆ ده‌س���تپێكردنی‌ مۆدێلێكی‌‬ ‫دیموكراس���یانه‌ ل���ه‌كاری‌ س���ه‌ندیكایی‌‌و‬ ‫دورخس���تنه‌وه‌ی‌ حیزبه‌ له‌كاری‌ پیشه‌یی‌‌و‬ ‫ئیداری‌‪.‬‬ ‫كاتی‌ ئ���ه‌وه‌ هاتووه‌ هه‌مومان پاڵپش���تی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆبوون بین له‌بواری‌ ته‌ندروستی‌‌و‬ ‫پیشه‌ییدا‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫‪Lokall.awene@gmail.com‬‬

‫لۆکاڵ‬

‫وێنه‌ی‌ سه‌دام له‌سلێمانی‌ پار‌ه ده‌کات‌‬

‫ی سه‌دام ده‌فرۆشم‬ ‫فرۆشیارێك‪ :‬رۆژانه‌ یه‌ك تادوو ره‌سم ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫فرۆشیارێكی‌ وێنه‌ له‌سلێمانی‌‪ ،‬باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬رۆژانه‌ چه‌ند وێنه‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌دام حسێن‪-‬ی‌ سه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫پێشوی‌ عێراق ده‌فرۆشێ‌‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌وانه‌ی‌ وێنه‌ی‌ سه‌دام ده‌كڕن سێ‌‬ ‫جۆرن‪ ،‬خه‌ڵكانێك بۆ ئه‌رشیفی‌‬ ‫خۆیان‌و هه‌ندێكیش بۆ ته‌مسیل‌و‬ ‫شانۆگه‌ری‌‌و كه‌سیش هه‌یه‌ زاڵمی‌‬ ‫خۆش ده‌وێت‪ ،‬وێنه‌كه‌ی‌ ده‌كڕێت"‪.‬‬ ‫"نانه‌كه‌م‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌"‬ ‫ناسح فاتح بابه‌ شێخ‪ ،‬كه‌ فرۆشیارێكی‌‬ ‫وێنه‌‌و مه‌نزه‌ری‌ هه‌مه‌ج����ۆره‌‪ ،‬له‌بازاڕی‌‬ ‫عه‌سری‌ ش����اری‌ سلێمانی‌‪ ،‬جه‌خت له‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كاتێك وێنه‌ی‌ كه‌سایه‌تییه‌ك‬ ‫یان س����ه‌ركرده‌یه‌ك ده‌فرۆش����ێ‌‪ ،‬مانای‌‬ ‫ئه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌س����ه‌ی‌ خۆش ده‌وێت‬ ‫یان رق����ی لێیه‌تی‌‪ ،‬به‌ڵك����و وه‌ك خۆی‌‬ ‫ده‌ڵێت "نانه‌كه‌م له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌یه‌"‪ .‬ئه‌م‬ ‫فرۆش����یاره‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا كه‌ ئه‌و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ‬ ‫ ‬ ‫وه‌ك كه‌سێكی‌ كاس����ب‪ ،‬جگه‌ له‌وێنه‌ی‌ وێنه‌ی سه‌دام حسێن له‌ناو وێنه‌ هه‌مه‌جۆره‌کاندا‬ ‫"ئافره‌تی‌ خراپ"‪ ،‬هه‌موو جۆره‌ وێنه‌یه‌ك‬ ‫ده‌فرۆش����ێ‌‪ .‬ئه‌و وت����ی‌ "كاتێك وێنه‌ی‌ گرتنه‌كه‌ش����ی‌ تێدابوو‪ ،‬كه‌ وه‌ك دیلێكی‌ شه‌ڕی‌ براكوژی‌‌و قه‌ده‌غه‌كردنی‌ وێنه‌ی‌ باش����ی‌ به‌ كاره‌كه‌ی‌ داوه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س����ایه‌تییه‌ك ده‌فرۆشم بۆ من گرنگ كه‌ساس سه‌ر‌و ریشێكی‌ زۆری‌ هاتبوو‪،‬‬ ‫وه‌ك خۆی‌ باس����ی‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و كاتانه‌‬ ‫سه‌ركرده‌كان‬ ‫نییه‌ ئه‌و كه‌س����ه‌ دیكتاتۆر بووه‌ یاخود ناسح وه‌ك پش����تگیرییه‌ك بۆ قسه‌كانی‌‬ ‫ناسح كه‌ له‌ئێستادا ‪ 50‬ساڵی‌ ته‌مه‌نی‌ وێنه‌ی‌ ئیمام����ی‌ عه‌لی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫پیاو چاك‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ له‌فرۆش����تنی‌ پێشوی‌‌و جه‌ختكردنه‌وه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ تێپه‌ڕاندووه‌‪ ،‬زیاتر له‌‪ 33‬ساڵه‌ خه‌ریكی‌ بێ‌ ش����ومار له‌ئێران����ه‌وه‌ ده‌هات‌و چه‌ند‬ ‫وێنه‌كه‌ی‌ ش����تێك خێر بك����ه‌م‪ ،‬هه‌موو س����ه‌دام‪-‬ی‌ خ����ۆش نه‌ویس����توه‌‪ ،‬وتی‌ فرۆش����تنی‌ وێن����ه‌ی‌ هه‌مه‌ج����ۆره‌‪ ،‬ب����ه‌ بازرگانێكی‌ عه‌ره‌بی����ش له‌ویان ده‌كڕی‌‬ ‫وێنه‌یه‌كی‌ س����ه‌دامیش بۆ من ‪ 500‬دینار "ئ����ه‌م جۆره‌ وێنه‌یه‌ش����ی‌ ده‌فرۆش����م"‪ .‬فرۆشتنی‌ چه‌ند وێنه‌یه‌كی‌ هونه‌رمه‌ندانی‌ به‌ لێش����او به‌ره‌و ناوه‌ڕاس����ت‌و باشوری‌‬ ‫خێر ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ ده‌یفرۆشم"‪.‬‬ ‫له‌پاش رامان له‌وێنه‌كانی‌ تری‌ س����ه‌دام ف����ارس له‌كۆتایی‌ حه‌فتاكانی‌ س����ه‌ده‌ی‌ عێراقیان ده‌برد‪" .‬بیرمه‌ رۆژێك پیاوێكی‌‬ ‫ناس����ح ئه‌وه‌ش����ی‌ نه‌ش����ارده‌وه‌‪ ،‬به‌ په‌نج����ای‌ ش����ایه‌تمانی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌و راب����ردوو ده‌س����تی‌ به‌فرۆش����تنی‌ وێنه‌ عه‌ره‌ب ‪ 10‬ه����ه‌زار وێنه‌ی‌ ئیمامی‌ عه‌لی‌‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ به‌كه‌س����ێكی‌ دیكتاتۆری‌ ش����وێنه‌كرد ك����ه‌ وێنه‌كانی‌ س����ه‌دام‪-‬ی‌ كردوه‌‌و له‌ناوه‌ڕاس����تی‌ هه‌شتاكانیش����دا لێكڕیم"‪ .‬هه‌ر له‌س����ه‌ره‌تای‌ نه‌وه‌ده‌كانی‌‬ ‫زانی����وه‌ حه‌ز ن����اكات وێنه‌ی‌ س����ه‌دام لێدانابوو وتی‌ "له‌و ژێره‌و‌ه دامناوه‌‪ ،‬هه‌ر چه‌ندین جار چۆته‌ نزیك س����نوره‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوو به‌تایبه‌ت دوای‌ راپه‌ڕین‬ ‫به‌ئاش����كرا له‌گه‌ڵ وێنه‌كانی‌ تردا دابنێ‌‪ .‬كه‌سێك داوای‌ بكات دیده‌مێ‌‪ ،‬ئیتر من ئێران تا وێن����ه‌‌و مه‌نزه‌ره‌ی‌ هه‌مه‌جۆری‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان‪ ،‬به‌ فرۆشتنی‌ وێنه‌ی‌‬ ‫له‌كاتی‌ ئه‌و قسانه‌یدا به‌ هه‌ردوو ده‌ستی‌ ناپرسم ئه‌و كه‌س����ه‌ بۆ چییه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم ئێرانی‌ به‌ قاچاخ بێنێته‌ س����لێمانی‌ "ئه‌و س����ه‌ركرده‌كانی‌ كورد‪ ،‬ناسح بره‌وێكی‌‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵێك وێنه‌ی‌ هه‌مه‌جۆری‌ كه‌سه‌ هه‌ندێكیان خۆیان ده‌ڵێن بۆ ئه‌رش����یف كاته‌ هه‌موو ش����تێكی‌ ئێران����ی‌ قه‌ده‌غه‌ باشتری‌ به‌كاره‌كه‌ی‌ داوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌پاش‬ ‫چه‌ند س����اڵێك وه‌كو خۆی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‬ ‫ناس����راوه‌كانی‌ دنیا‪ ،‬ده‌گه‌ڕا‪ ،‬له‌پڕ چه‌ند یان بۆ ته‌مس����یل‌و شانۆگه‌ریمان ده‌وێ‌‪ ،‬بوو‪ ،‬ته‌نانه‌ت مه‌نزه‌ری‌ سروشتیش"‪.‬‬ ‫وێنه‌یه‌كه‌ی‌ سه‌دم حس����ێنی‌ دۆزیه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكی����ش هه‌یه‌ زاڵم����ی‌ خۆش ده‌وێ‌‌و‬ ‫به‌ فرۆش����تنی‌ وێن����ه‌ی‌ ئیمامی‌ عه‌لی‌ فرۆشتنی‌ چه‌ند وێنه‌یه‌كی‌ سه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫له‌ن����او ئه‌و چه‌ند وێنه‌یه‌دا‪ ،‬وێنه‌ی‌ دوای‌ وێنه‌كه‌ی‌ ده‌كڕێت"‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای س����ااڵنی‌ نه‌وه‌د‪ ،‬بره‌وێكی‌ لێ قه‌ده‌غه‌ كراوه‌‪ ،‬ئه‌ویش سااڵنی‌ شه‌ڕی‌‬

‫كاتێك وێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ك‬ ‫ده‌فرۆشم بۆ من‬ ‫گرنگ نییه ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌ دیكتاتۆر‬ ‫بووه‌ یاخود پیاو‬ ‫چاك‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ له‌فرۆشتنی‌‬ ‫وێنه‌كه‌ی‌ شتێك‬ ‫خێر بكه‌م‬ ‫براكوژی‌ بووه‌ "قه‌ده‌غه‌بونی‌ فرۆش����تنی‌‬ ‫وێنه‌ی‌ به‌شێك له‌سه‌ركرده‌كان له‌پێش‌و‬ ‫دوای‌ ‪31‬ی‌ ئاب به‌ته‌واوه‌تی‌ چڕبۆوه‌"‪.‬‬ ‫"وێنه‌ی‌ هیتله‌ر فرۆشی‌ زۆره‌"‬ ‫فرۆش����ی‌ وێنه‌ی‌ سه‌ركردو كه‌سایه‌تی ‌ه‬ ‫ناسراوه‌كانی‌ دنیا‪ ،‬له‌الی‌ ئه‌م فرۆشیاره‌‬ ‫به‌پل����ه‌ی‌ یه‌ك����ه‌م‪ ،‬فرۆش����تنی‌ وێنه‌ی‌‬ ‫جیڤارایه‌‪ ،‬وه‌ك خ����ۆی‌ ده‌ڵێت "رۆژانه‌‬ ‫بیست تا سی‌ وێنه‌ی‌ جیڤارا ده‌فرۆشم‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ خۆشه‌ویس����تییه‌كی‌ س����ه‌یری‌‬ ‫له‌الی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌یه‌"‪ .‬فرۆشتنی‌ وێنه‌ی‌‬ ‫هیتله‌ر له‌الی‌ ناسح به‌پله‌ی‌ دووم دێت‪،‬‬ ‫ئه‌و جه‌خت ل����ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ هیتله‌ر‬ ‫له‌الی‌ به‌شێك له‌خه‌ڵكی‌ سلێمانی‌ وه‌ك‬ ‫دیكتات����ۆر نه‌ناس����راوه‌‪ ،‬بۆیه‌ وتی‌ "ئه‌و‬

‫كوردانه‌ی‌ له‌ئه‌وروپا ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ هیلته‌ر‬ ‫به‌دیكتات����ۆر ده‌زانن‪ ،‬چونك����ه‌ هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫داگیركردنی‌ ئه‌وروپای داوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌الی‌‬ ‫به‌شێك له‌خه‌ڵكی‌ سلێمانی‌ هیتله‌ر وه‌ك‬ ‫دیكتاتۆر نه‌ناسراوه‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆر كه‌س‬ ‫وه‌ك كاس����ه‌یه‌تییه‌كی‌ ئازا‌و شۆڕشگێڕ‬ ‫لێ����ی ده‌ڕوانن‪ ،‬بۆیه‌ وێنه‌كه‌ی‌ فرۆش����ی‌‬ ‫زۆره‌"‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه له‌س����ااڵنی‌ رابردوودا‬ ‫وێنه‌ی‌ س����ه‌ركرده‌ كورده‌كانی‌ باش����ور‬ ‫له‌الی‌ ناس����ح فرۆش����ێكی‌ زۆری‌ هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا به‌و جۆره‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"دوای‌ جیڤ����ارا‌و هیتله‌ر وێنه‌ی‌ عه‌بدواڵ‬ ‫ئۆج ئاالن فرۆشی‌ زۆره‌"‪.‬‬ ‫وێنه‌ی‌ هونه‌رمه‌ند‌و وه‌رزشه‌وانه‌كان‬ ‫ئه‌و وێنانه‌ی‌ ئێس����تا له‌زۆری‌ فرۆشدا‬ ‫كێبڕك����ێ‌ له‌گ����ه‌ڵ وێنه‌كان����ی‌ جیڤارا‌و‬ ‫هیتله‌ردا ده‌ك����ه‌ن وێنه‌ی‌ هونه‌رمه‌ندان‌و‬ ‫وه‌رزش����ه‌وانه‌ بیانیه‌كان����ه‌‪ .‬وێن����ه‌ی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د‌و بیانی����ه‌كان وه‌ك ناس����ح‬ ‫ده‌یخات����ه‌ڕوو له‌دوای‌ س����اڵی‌ ‪2000‬ه‌وه‌‬ ‫زۆر ب����ووه‌‪ ،‬زۆرترین فرۆش����یش له‌ناو‬ ‫هونه‌رمه‌نده‌ بیانیه‌كاندا وێنه‌ی‌ ئه‌نجیال‬ ‫جول����ی‌‌و ش����ه‌كیالیه‌‪ ،‬فرۆش����ی‌ وێنه‌ی‌‬ ‫وه‌رزش����ه‌وانه‌ بیانیه‌كانیش وه‌ك ناسح‬ ‫ئاماژه‌ی‌ پێ����ده‌كات ب����ه‌ زۆری‌ له‌كاتی‌‬ ‫بۆنه‌ وه‌رزش����یه‌كان‌و به‌تایبه‌ت له‌كاتی‌‬ ‫مۆندیاله‌كاندا زۆر ده‌بێت‪ ،‬له‌ئێستاش����دا‬ ‫زۆرترین فرۆشی‌ وێنه‌ی‌ وه‌رزشه‌وانه‌كان‬ ‫وێن����ه‌ی‌ ه����ه‌ر دوو یاری����زان میس����ی‌‌و‬ ‫كرستیانۆ رۆناڵدۆیه‌‪.‬‬ ‫ته‌نها وێنه‌یه‌كی‌ تاقانه‌ی‌ سه‌رنجڕاكێش‬ ‫له‌ن����او ئ����ه‌و هه‌زاره‌ها وێنه‌یه‌ی‌ ناس����ح‬ ‫ده‌یفرۆشێ‌‪ ،‬وێنه‌ی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫ئێس����تای‌ عێراق ن����وری‌ مالیكییه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫وێنه‌یه‌دا مالیكی‌ وه‌ك كه‌س����ێكی‌ هه‌ژار‬ ‫ك����ه‌ له‌قه‌راغی‌ شۆس����ته‌یه‌كدا خه‌ریكی‌‬ ‫كاركردنه‌ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬ناسح ده‌رباره‌ی‌‬ ‫ئه‌و وێن����ه‌ ده‌ڵێ����ت "وه‌ك بیس����تومه‌‬ ‫ئ����ه‌و وێنه‌یه‌ی‌ مالیكی‌ له‌س����ایتی‌ خۆی‌‬ ‫له‌ئینته‌رنێتدا دایناوه‌"‪.‬‬

‫كێشه‌ له‌نێوان یه‌كه‌ ‌ی ده‌رونیی‌ نه‌خۆشخانه‌ ‌ی ‪ 5/1‬رۆژی‌ نه‌هێشتنی‌ جگه‌ره‌كێشانه‌‪..‬‬

‫هه‌ولێر ‌ی فێركاری‌‌و شاره‌وان ‌ی دروست ده‌بێت ‬

‫ ‬ ‫یه‌که‌ی ده‌روونی له‌نه‌خۆشخانه‌ی هه‌ولێری فێرکاری‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‬ ‫به‌هۆی‌ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌رونیی‌ نه‌خۆشخانه‌ی هه‌ولێری‬ ‫فێركاری‪ ،‬كێشه‌ ده‌كه‌وێته‌ نێوان‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌و یه‌كه‌ ده‌رونییه‌‌و‬ ‫به‌شی‌ خزمه‌تگوزاریی له‌شاره‌وانی‬ ‫یه‌ك‪ .‬سه‌رۆكی یه‌كه‌ی ده‌رونیه‌كه‌‬ ‫د‪.‬سامان هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كارمه‌ندێكی‌ شاره‌وانی‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ ناشرین داوای‌ مۆڵه‌تی‌‬ ‫نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌ لێكردون‪ ،‬به‌رپرسی‬ ‫به‌شی‌ خزمه‌تگوزاریش له‌شاره‌وانی‬ ‫یه‌ك ده‌ڵێت "دیاره‌ لێكتێنه‌گه‌یشتینێك‬ ‫دروست بووه‌"‪.‬‬ ‫دوای ئ����ه‌وه‌ له‌م����اوه‌ی‌ راب����ردوودا‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری گش����تی فه‌رمانگ����ه‌ی‬ ‫ته‌ندروس����تی هه‌ولێر‌و پارێزگای‌ هه‌ولێر‬ ‫سه‌ردانی یه‌كه‌ی‌ ده‌رونی‌‪ ،‬نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫هه‌ولێ����ری فێ����ركاری ده‌ك����ه‌ن بۆی����ان‬ ‫ده‌ركه‌وێ����ت ئ����ه‌و ش����وێنه‌ پێویس����تی‌‬ ‫ب����ه‌ نۆژه‌نكردن����ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬د‪.‬س����امان‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ ده‌ڵێت "پارێزگاری هه‌ولێر‬ ‫به‌شه‌خسی بڕیاریدا ش����وێنه‌كه‌ نۆژه‌ن‬ ‫بكرێت����ه‌وه‌‪ ،‬نۆژه‌نكردنه‌وه‌كه‌ش بریتی‬ ‫بوو له‌بۆیاغكردن����ه‌وه‌و گۆڕینی كیلۆنی‬ ‫ده‌رگاكان‌و دانان����ی قه‌ره‌وێڵه‌و به‌تانی‬ ‫تازه‌ بۆ نه‌خۆشه‌كان"‪.‬‬ ‫ئه‌و پزیش����كه‌ ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات‪،‬‬

‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫نۆژه‌نكردنه‌وه‌ك����ه‌‬ ‫راسته‌وخۆ له‌الیه‌ن لیژنه‌یه‌كی پارێزگاو‌ه‬ ‫جێه‌به‌جێ كراوه‌و له‌پاش چه‌ند رۆژێك‬ ‫له‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌كه‌‪ ،‬چاودێرێكی شاره‌وانی‬ ‫س����ه‌ردانی‌ ك����ردون‌و داوای ره‌زامه‌ندیی‬ ‫كاركردن����ی‌ لێكردون‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێمه‌ش‬ ‫وتمان پێویسته‌ داوا له‌پارێزگای بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ����ه‌وان سه‌رپه‌رش����تی‌ كاره‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌ن"‪ .‬د‪.‬سامان ئه‌وه‌ش روونده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ چاودێره‌كه‌ی‌ شاره‌وانی‌ حاڵه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫زیاد له‌پێویست گه‌وره‌ كردوه‌‌و جه‌ختی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر راگرتنی‌ كاره‌ك����ه‌ كردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وت����ی‌ "كارمه‌ندێكی����ان پێی‌ وتین‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئ����ه‌و كاره‌ راده‌گ����رن باش����ه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا سزاتان ده‌ده‌م‪ ،‬منیش وتم من‬ ‫نه‌الیه‌نی جێبه‌جێ����كار‌و نه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫نه‌خۆشخانه‌م‪ ،‬ئایا چی رابگرم؟ كه‌چی‌‬ ‫له‌وه‌اڵم����دا پێی‌ وتم ئه‌گ����ه‌ر راینه‌گری‬ ‫س����زات ده‌ده‌م‪ ،‬منیش وت����م ئیجرائاتی‬ ‫یاسایی چیه‌ وابكه‌"‪.‬‬ ‫له‌پ����اش ماوه‌ی����ه‌ك كارمه‌نده‌ك����ه‌ی‌‬ ‫ش����اره‌وانی‌ ئاگاداركردنه‌وه‌ی����ه‌ك ب����ۆ‬ ‫د‪.‬س����امان ده‌بات‪ ،‬به‌وته‌ی‌ ئه‌و پزیشكه‌‬ ‫ناوه‌رۆك����ی‌ ئاگاداركردنه‌وه‌ك����ه‌ هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫زۆری‌ تێدای����ه‌‪ ،‬له‌وانه‌ وه‌ك د‪.‬س����امان‬ ‫ده‌ڵێ����ت "نوس����راوه‌كه‌ ئاراس����ته‌ی من‬ ‫كراوه‌ به‌شه‌خس����ی‪ ،‬ن����ه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌‪ ،‬جگه‌ل����ه‌وه‌ ته‌نها ناوی‬ ‫یه‌كه‌م����ی منی����ش نوس����راوه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫له‌جیاتی‌ نۆژه‌كردنه‌وه‌ نوسراوه‌ دروست‬

‫فۆتۆ‪ :‬نزار‬

‫كردن‪ ،‬ته‌نانه‌ت ناوی نه‌خۆشخانه‌كه‌ش‬ ‫دیاری‌ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ یه‌ك����ه‌ی‌ ده‌رون����ی‌‬ ‫له‌نه‌خۆش����خانه‌ی هه‌ولێ����ری فێركاری‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش ده‌خات����ه‌ روو ك����ه‌ له‌هه‌موو‬ ‫دنیادا په‌یوه‌ندیكردنی‌ فه‌رمانگه‌یه‌ك به‌‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌كی‌ تره‌وه‌ له‌ڕێگه‌ی وه‌زاره‌ته‌‬ ‫یان به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتییه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫"ئیدی نازانم ئه‌مه‌ بۆ بۆ من هاتووه‌؟"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌ به‌رپرس����ی به‌ش����ی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری له‌شاره‌وانی یه‌ك (پاشا‬ ‫به‌حری م����وراد) جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئ����ه‌وان به‌پێی‌ یاس����ا‌و رێنماییه‌كان‬ ‫كاریان كردووه‌‪ ،‬نوسراویش����یان له‌سه‌ر‌و‬ ‫خۆیانه‌وه‌ بۆ هاتوه‌ كه‌ نابێت كار له‌هیچ‬ ‫باڵه‌خانه‌یه‌كدا بكرێت‪ ،‬هه‌تا ره‌زامه‌ندی‬ ‫شاره‌وانی نه‌بێت‪.‬‬ ‫پاش����ا ئه‌وه‌ش����ی‌ خس����ته‌ڕوو ك����ه‌‬ ‫كارمه‌نده‌كانی‌ ئه‌وان به‌پێی‌ رێنماییه‌كان‬ ‫قس����ه‌یان له‌گه‌ڵ به‌رپرس����انی‌ یه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌رونی����دا ك����ردوه‌‪ ،‬له‌و نێوه‌نده‌ش����دا‬ ‫لێكتێنه‌گه‌یش����تینێك دروستبووه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئاماده‌یی‌ خۆشی‌ ده‌ربڕی‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ئه‌و گرفته‌‪ ،‬راسته‌وخۆ دانیشتن له‌گه‌ڵ‬ ‫د‪.‬س����امان دا بك����ه‌ن‪ ،‬وتیش����ی‌ "بۆیه‌‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌كه‌ به‌ناوی د‪.‬سامان‪-‬ه‌وه‌‬ ‫بووه‌‪ ،‬چونكه‌ چه‌ند جار كارمه‌نده‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌ س����ه‌ردانی‌ ئه‌و ش����وێنه‌یان كردوه‌‬ ‫كرێ����كاره‌كان ن����اوی‌ د‪.‬س����امان‪-‬یان‬ ‫هێناوه‌"‪.‬‬

‫ی زیاتر له‌ملیارێك دۆالر جگه‌ره‌ ده‌هێنرێته‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫سااڵن ‌ه بای ‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا نه‌ك رێگری‌‪،‬‬ ‫ئا‪ :‬سارا ئه‌میر‪ ،‬به‌یان شه‌هاب‬ ‫به‌ڵكو ئاس���انكاریش بۆ جگه‌ره‌كێشان‬ ‫ی‬ ‫ی نرخه‌كه‌ ‌‬ ‫ی "هه‌رزانی ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ .‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی زۆر له‌خه‌ڵكی‌ كوردستان‬ ‫رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كڕین ‌‬ ‫وایكردوو‌ه هه‌موو كه‌سێك توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ره‌ ده‌كێشن‪ ،‬بازرگانێك ‌‬ ‫ی هه‌بێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌واڵتانی‌ تر‬ ‫جگ���ه‌ر‌ه ‌‬ ‫جگه‌ر‌ه ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی زۆر ده‌خرێته‌ سه‌ر جگه‌ره‌ بۆی ‌ه‬ ‫باجێك ‌‬ ‫"سااڵنه‌ بایی‌ زیاتر له‌ملیارێك دۆالر‬ ‫كڕینی‌ ئاسان نییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كورستاندا‬ ‫جگه‌ره‌ ده‌هێنرێته‌ كوردستانه‌وه‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌و‌ه جگه‌ر‌ه له‌هه‌موو شتێك‬ ‫رۆژانه‌ش زیاتر له‌‪ 500‬كارتۆن جگه‌ر‌ه‬ ‫هه‌رزانتره‌"‪.‬‬ ‫له‌سلێمانیدا ده‌فرۆشرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ چه‌ند ساڵێك ‌ه له‌په‌رمان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ who‬كوردس���تان یاس���ایه‌ك بۆ نه‌كێشان ‌‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫رێكخراو ‌‬ ‫ی وه‌ك جگه‌ره‌ له‌شوێنه‌ گشتیه‌كاندا ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫ی هه‌م���وو س���اڵێك ‌‬ ‫ی ‪‌ 5/31‬‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی ب���ه‌اڵم تائێس���تا وه‌ك د‪.‬توانا ده‌ڵێت‬ ‫رۆژی‌ نه‌هێشتنی‌ جگه‌ره‌كێشان دیار ‌‬ ‫ی ئه‌و یاس���ای ‌ه‬ ‫كردوه‌‪ ،‬له‌و رۆژه‌دا‌و له‌سه‌رجه‌م جیهاندا "كه‌مترین���ی‌ بڕگه‌كان��� ‌‬ ‫ی جێبه‌جێ‌ نه‌كراوه‌"‪ ،‬ئه‌و هێمای‌ به‌وه‌دا‬ ‫ی جیاجیا بۆ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵمه‌ت ‌‬ ‫ی به‌ئاش���كرا له‌ش���وێن ‌ه‬ ‫ی ك ‌ه جگه‌له‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌كێشانی‌ جگه‌ره‌ ده‌كرێت‪ ،‬له‌هه‌رێم ‌‬ ‫ی گش���تیه‌كاندا جگ���ه‌ره‌ ده‌كێش���رێ‌‪،‬‬ ‫كوردستانیش له‌سااڵنی‌ رابردودا چاالك ‌‬ ‫هه‌مه‌جۆر كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌بڕوای‌ د‪.‬توانا ریكالمكردنی���ش بۆ جگه‌ر‌ه له‌ش���وێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫عوس���مان ئه‌و چاالكیانه‌ بچوك‌و كزۆڵ گش���تیه‌كاندا ده‌كرێ���ت ئ���ه‌و وت��� ‌‬ ‫ی وه‌ك ئه‌و "له‌یاس���اكه‌دا ئه‌و‌ه هات���وه‌ ك ‌ه نابێت‬ ‫ده‌ركه‌وتون‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ پێكرد بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ریكالم ب���ۆ جگه‌ر‌ه بكرێت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك‬ ‫ی هه‌رێمدا‬ ‫ی تاك‌و ده‌بینین له‌سه‌نته‌ری‌ شاره‌كان ‌‬ ‫كه‌ چاالكیه‌كان له‌س���ه‌ر ئاست ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌كان‬ ‫ی جۆر ‌‬ ‫ی ب ‌ه ئاش���كرا ریكالم ‌‬ ‫ی بچوك كراون‌و نه‌بۆته‌ باس��� ‌‬ ‫گروپ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك���ی‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئه‌گه‌ر هه‌ڵواس���راوه‌"‪ .‬ئه‌م پزیشكه‌ جه‌خت ‌‬ ‫گرنگ��� ‌‬ ‫ی له‌وه‌ش كرده‌وه‌ ك ‌ه نێرگه‌له‌كێش���انیش‬ ‫ێ هه‌ڵمه‌ت���ه‌كان كاریگه‌ری��� ‌‬ ‫بمان���ه‌و ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و‬ ‫خۆی���ان هه‌بێ‌‪ ،‬ده‌بێ���ت له‌هه‌موو كای ‌ه زیات���ر له‌جگه‌ره‌كێش���ان زیان ‌‬ ‫ی "ه���ه‌ر نێرگه‌له‌یه‌ك یه‌كس���ان ‌ه‬ ‫جیاجیاكاندا هه‌ڵمه‌ت بكرێت‪ ،‬له‌هۆكار‌ه وت��� ‌‬ ‫ی ‪ 20‬جگه‌ره‌" هۆكاری‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ی راگه‌یاندن���ه‌وه‌‪ ،‬له‌ن���او به‌كێشان ‌‬ ‫جیاجیاكان��� ‌‬ ‫ی ‪ 5/31‬له‌گه‌ڵ‬ ‫قوتابخان���ه‌‌و مزگه‌وته‌كان‪ ،‬له‌ش���ه‌قام‌و ك���ه‌ تائێس���تا ل���ه‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی نه‌كێش���انی‌ جگه‌ره‌دا ناوی‌ نێرگه‌له‌ش‬ ‫ی گه‌رم ‌‬ ‫كۆاڵن���ه‌كان‪ ،‬تاده‌بێت ‌ه باس��� ‌‬ ‫ی د‪.‬توانا بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ێ به‌ بۆچون��� ‌‬ ‫ی ده‌بێت"‪ .‬ناهێنر ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌‌و كاریگه‌ری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ كه‌ له‌ئه‌وروپا كێش���ان ‌‬ ‫ی ت���ۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫كاركردن له‌ڕێگا ‌‬ ‫ی نێرگه‌له‌ نه‌بۆت ‌ه ش���تێكی‌ ب���او‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫فه‌یسبوكه‌و‌ه بۆ ئه‌و بواره‌‪ ،‬به‌بۆچون ‌‬ ‫ی ده‌كه‌م له‌چه‌ند‬ ‫ی "پێش���بین ‌‬ ‫د‪.‬توانا كارێكی‌ باش���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و به‌نمون ‌ه وتیش��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی ‪ 5/31‬ناو بنر ‌‬ ‫ی داهاتودا رۆژ ‌‬ ‫ی مانگێك ‌ه س���اڵ ‌‬ ‫ی له‌خۆی‌ كرد ك ‌ه ماو‌ه ‌‬ ‫باس ‌‬ ‫ی جگ���ه‌ره‌‌و نێرگه‌له‌‪،‬‬ ‫ی فه‌یسبوكه‌و‌ه هه‌ڵمه‌ت رۆژی‌ نه‌كێش���ان ‌‬ ‫له‌چه‌ند په‌یجێك ‌‬ ‫ی یاخود رۆژی‌ نه‌كێشانی‌ توتن"‪.‬‬ ‫ی جگ���ه‌ره‌ ده‌كات‌و وت ‌‬ ‫بۆ نه‌كێش���ان ‌‬ ‫ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای��� ‌ه ك��� ‌ه رۆژان��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ن���د په‌یجێكیش په‌یمان ‌‬ ‫"خاوه‌ن ‌‬ ‫ی زۆر له‌جگ���ه‌ر‌ه ده‌هێنرێت��� ‌ه‬ ‫ی ‪5/31‬دا زیاتر بڕێك��� ‌‬ ‫ئه‌وه‌یان پێداوم له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی جۆراو كوردستانه‌وه‌و تا ئێس���تاش له‌زۆرێك‬ ‫كارم له‌گ���ه‌ڵ بك���ه‌ن‪ ،‬هه‌ڵمه‌ت ‌‬ ‫له‌شوێنه‌ گش���تییه‌كاندا جگه‌ر‌ه كێشان‬ ‫ی جگه‌ره‌"‪.‬‬ ‫جۆر بكه‌ن بۆ نه‌كێشان ‌‬ ‫ی ‪ 6‬س���اڵ ‌ه دیارده‌یه‌كی‌ ئاساییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م پزیش���كه‌ كه‌ نزیك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫حه‌س���ه‌ن گه‌اڵڵ���ی‌ ك��� ‌ه خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌كێش���اندا‬ ‫له‌پێناو نه‌هێش���تن ‌‬ ‫كار ده‌كات‪ ،‬باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه فرۆش���گای‌ رۆژه‌ بۆ فرۆش���تنی‌ هه‌موو‬

‫زیاتر له‌‪150‬‬ ‫ماركه‌ی‌ جیاوازی‌‬ ‫جگه‌ره‌ دێته‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌‌‪ ،‬ساڵ‌‬ ‫به‌ساڵیش رێژه‌ی‌‬ ‫فرۆشتنی‌ زیاد‬ ‫ده‌كات‬ ‫ج���ۆره‌ جگه‌ره‌یه‌ك���ی‌ بیان���ی‌‪ ،‬ئاماژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌و‌ه ده‌كات ك���ه‌ زیاتر له‌‪ 150‬مارك ‌ه ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌ دێت ‌ه كوردس���تانه‌وه‌‌و‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫ی بچوك‌و زه‌به‌الحیش‬ ‫ده‌ی���ان كۆمپانیا ‌‬ ‫ی هێنانی‌ جگه‌ره‌و بازرگانیكردن‬ ‫خه‌ریك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌جگه‌ره‌وه‌ن‌و س���اڵ‌ به‌ساڵیش رێژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زی���اد ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌و وت ‌‬ ‫فرۆش���تن ‌‬ ‫"س���ااڵن ‌ه بڕی‌ زیات���ر له‌ملیارێك دۆالر‬ ‫جگ���ه‌ر‌ه ده‌هێنرێت��� ‌ه كوردس���تانه‌وه‌و‬ ‫رۆژانه‌ش زیات���ر له‌‪ 500‬كارتۆن جگه‌ر‌ه‬ ‫له‌سلێمانیدا ده‌فرۆشرێت"‪.‬‬

‫وەرزش‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫یارییه‌ دۆستانه‌كان‪ ..‬ئاماده‌كاریه‌كانی‬ ‫هه‌ڵبژارده‌كان بۆ یۆرۆی‌ ‪ 2012‬به‌رده‌وامه‌‬ ‫یارییه‌ دۆس����تانه‌كانی‌ هه‌ڵبژارده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫جیهان به‌رده‌وام ده‌بێت‌و هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫ئیس����پانیا روبه‌ڕوی‌ كۆریای‌ باش����ور‬ ‫ده‌بێت����ه‌وه‌‌و هۆڵه‌ن����داش به‌رامب����ه‌ر‬ ‫سلۆڤاكیا یاری‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫راپۆرت‪ ،‬گۆران ف����ارس‪ :‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫م����اوه‌ی‌ هه‌فته‌یه‌ك����ه‌ هه‌ڵبژارده‌كانی‌‬ ‫جیهان به‌مه‌به‌ستی‌ خۆئاماده‌كردن بۆ‬ ‫یۆرۆی‌ ‪2012‬ی‌ ئه‌وروپا‌و پااڵوتنه‌كانی‌‬ ‫جامی‌ جیهانی‌ ‪2014‬ی‌ به‌ڕازیل‪ ،‬چه‌ند‬ ‫یارییه‌ك����ی‌ دۆس����تانه‌یان ئه‌نجامداوه‌‪،‬‬ ‫له‌م هه‌فته‌یه‌ش����دا یارییه‌ دۆستانه‌كان‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ هه‌ڵب����ژارده‌ی‌ ئیتاڵیا‪ ،‬یارییه‌كی‌‬ ‫دۆس����تانه‌ی‌ ئام����اده‌كاری‌ به‌رامب����ه‌ر‬ ‫هه‌ڵب����ژارده‌ی‌ لۆكس����مبۆرگ ئه‌نج����ام‬ ‫ده‌دات‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ڵبژارده‌ی‌ روسیا‌و‬ ‫توركیا ل����ه‌دوو یاری‌ جیاوازدا‌و به‌دوای‌‬ ‫یه‌كدا روبه‌ڕوی‌ هه‌ڵبژارده‌كانی‌ لیتوانیا‌و‬ ‫بۆلگاریا ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫سبه‌ی‌ چوارشه‌ممه‌ش‪ ،‬چه‌ند یارییه‌كی‌‬ ‫ت����ر ئه‌نج����ام ده‌درێن‪ ،‬هه‌ڵب����ژارده‌ی‌‬ ‫ئیس����پانیای‌ پاڵه‌وانی‌ یۆرۆ‌و مۆندیالی‌‬

‫رابردوو‪ ،‬كه‌ چه‌ند رۆژێكه‌ دێل بۆسك ‌‬ ‫ی‬ ‫پێكهات����ه‌ی‌ فه‌رم����ی‌ هه‌ڵبژارده‌ك����ه‌ی‌‬ ‫ئاشكراكردووه‌‌و هه‌ریه‌ك له‌داڤید ڤییا‌و‬ ‫كارلۆس پۆیۆڵ‌و رۆبه‌رتۆ س����ۆڵدادۆی‌‬ ‫دورخستووه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌رامبه‌ر هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫كۆری����ای‌ باش����ور ی����اری‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ڵب����ژارده‌ی‌ هۆڵه‌نداش‪ ،‬كه‌ له‌یارییه‌‬ ‫دۆستانه‌كه‌ی‌ پێش����ودا به‌هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫بۆلگاریا دۆڕا‪ ،‬له‌دووه‌م تاقیكردنه‌وه‌یدا‬ ‫ب����ۆ ی����ۆرۆ‪ ،‬روب����ه‌ڕوی‌ هه‌ڵب����ژارده‌ی‌‬ ‫س����لۆڤاكیا ده‌بێته‌وه‌‌و هه‌ڵب����ژارده‌ی‌‬ ‫سویدیش له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئیسله‌ندا‬ ‫ی����اری‌ ده‌كات‪ .‬به‌ره‌به‌یانی‌ رۆژی‌ پێنج‬ ‫ش����ه‌ممه‌ش‪ ،‬هه‌ڵب����ژارده‌ی‌ س����امبای‌‬ ‫به‌ڕازیل له‌دووه‌م یاری‌ دۆس����تانه‌یدا‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ میوانی‌ هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫له‌هه‌مان رۆژدا‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئه‌ڵمانیا‪،‬‬ ‫ك����ه‌ له‌یاریه‌ دۆس����تانه‌كه‌ی‌ پێش����ودا‬ ‫به‌پێنج گ����ۆڵ به‌رامبه‌ر به‌س����ێ گۆڵ‬ ‫به‌هه‌ڵبژارده‌ی‌ سویسرا دۆڕا‪ ،‬روبه‌ڕوی‌‬ ‫هه‌ڵب����ژارده‌ی‌ ئیس����رائیل ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌یارییه‌كی‌ به‌هێزی‌ تردا‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫فه‌ڕه‌نسا‌و سڕبیاش به‌یه‌ك ده‌گه‌ن‪.‬‬

‫په‌كخستنی‌ ئیسپانیا‬ ‫له‌سه‌ركه‌وتن‬ ‫ئه‌حمه‌د سه‌نگاوی‌‬

‫گرنگترین یارییه‌ دۆستانه‌كان‪:‬‬ ‫سێشه‌ممه‌‪2012/5/29 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9:45‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئیتاڵیا × لۆكسمبۆرگ‬ ‫چوارشه‌ممه‌‪2012/5/30 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئیسپانیا × كۆریای‌ باشور‬ ‫كاتژمێر ‪9:15‬ی‌ شه‌و‬ ‫سوید × ئیسله‌ندا‬ ‫سویسرا × رۆمانیا‬ ‫كاتژمێر ‪9:30‬ی‌ شه‌و‬ ‫هۆڵه‌ندا × سلۆڤاكیا‬ ‫پێنج شه‌ممه‌‪2012/5/31 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪3‬ی‌ به‌ره‌به‌یان‬ ‫ئه‌مه‌ریكا × به‌ڕازیل‬ ‫كاتژمێر ‪9:30‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئه‌ڵمانیا × ئیسرائیل‬ ‫كاتژمێر ‪10‬ی‌ شه‌و‬ ‫فه‌ڕه‌نسا × سڕبیا‬

‫راهێنانی هەڵبژاردەی ئیسپانیا‬

‫پااڵوتنی‌ مۆندیال‪ ..‬ئه‌رجه‌نتین ‪ vs‬ئیكوادۆر هەڵبژاردەی عێراق به‌ره‌و‬ ‫مۆندیال هه‌نگاو ده‌نێت‬

‫میسی‌و هاوکارەکانی لەراهێنانێکی هەڵبژاردەکەیاندا‬

‫ی‬ ‫مۆندیال��� ‌‬ ‫له‌پااڵوتنه‌كان���ی‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئۆرۆگوا ‌‬ ‫به‌ڕازیل‪ ،‬هه‌ڵب���ژارده‌ ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر ڤه‌نزوێال ی���اری‌ ده‌كات‌و‬ ‫ئه‌رجه‌نتینی���ش روبه‌ڕوی‌ ئیكوادۆر‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫راپ���ۆرت‪ ،‬ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌جه‌ول��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌كان ‌‬ ‫پێنجه‌م���ی‌ پااڵوتن��� ‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كای‌ التین بۆ س���ه‌ركه‌وتن‬ ‫ی به‌ڕازیل چه‌ند‬ ‫ی ‪‌ 2014‬‬ ‫بۆ مۆندیال ‌‬ ‫ی‬ ‫یاریی���ه‌ك ئه‌نج���ام ده‌درێن‪ .‬رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌مم ‌هی‌ داهات���وو‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی خاوه‌نی‌ پله‌ ‌‬ ‫ئۆرۆگ���وا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پااڵوتنه‌كان‪ ،‬ك ‌ه ‪ 7‬خاڵ ‌‬ ‫ریزبه‌ند ‌‬

‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌خاكی‌ خۆی���دا به‌رامبه‌ر‬ ‫ی ده‌كات‪.‬‬ ‫ی ڤه‌نزوێال یار ‌‬ ‫هه‌ڵبژارد‌ه ‌‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ چیللیش‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیدا روبه‌ڕو ‌‬ ‫ی خاك ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫هه‌ڵبژارد‌هی‌ بۆلیڤیا ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی جه‌ول���ه‌ ‌‬ ‫له‌به‌هێزتری���ن ی���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تانگۆ ‌‬ ‫پێنجه‌میشدا‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌رجه‌نتین‪ ،‬ك ‌ه پێشتر چوار یار ‌‬ ‫ی ‪7‬‬ ‫ئه‌نجام���داوه‌‌و به‌كۆكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گ���ۆڵ‪ ،‬له‌پله‌ ‌‬ ‫خ���اڵ‌و به‌جیاواز ‌‬ ‫ی پااڵوتندایه‌‪،‬‬ ‫دووه‌م���ی‌ ریزبه‌ن���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆی���دا میوان���دار ‌‬ ‫له‌یاری���گا ‌‬ ‫هه‌ڵبژارد‌هی‌ ئیكوادۆر ده‌كات‪.‬‬

‫جه‌وله‌ی‌ پێنجه‌می‌ پااڵوتنه‌كان‪:‬‬ ‫شه‌ممه‌‪2012/6/2 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪9‬ی‌ شه‌و‬ ‫ئۆرۆگوای‌ × ڤه‌نزوێال‬ ‫كاتژمێر ‪11:10‬ی‌ شه‌و‬ ‫بۆلیڤیا × چیللی‌‬ ‫یه‌كشه‌ممه‌‪2012/6/3 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪1:30‬ی‌ به‌ره‌به‌یان‬ ‫ئه‌رجه‌نتین × ئیكوادۆر‬ ‫دووشه‌ممه‌‪2012/6/4 ،‬‬ ‫كاتژمێر ‪1‬ی‌ به‌ره‌به‌یان‬ ‫پیرۆ × كۆڵۆمبیا‬

‫له‌پااڵوتنه‌كان���ی‌ كۆتایی‌ نه‌ته‌وه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاسیا‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌ی‌ عێراق له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫خاكی‌ خۆیدا به‌رامب���ه‌ر هه‌ڵبژارده‌ی‌‬ ‫ئوردن یاری‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاژانس���ه‌كان‪ :‬هه‌فت���ه‌ی‌ داهات���وو‬ ‫پااڵوتنی‌ كۆتایی‌ نه‌ته‌وه‌كانی‌ ئاس���یا‬ ‫ب���ۆ س���ه‌ركه‌وتن ب���ۆ دوایارییه‌كانی‌‬ ‫مۆندیال���ی‌ ‪2014‬ی‌ به‌ڕازی���ل ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪ .‬له‌م قۆناغه‌دا ‪ 10‬هه‌ڵبژارده‌‬ ‫به‌شداری‌ تیادا ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ به‌سه‌ر دوو‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ پێنج تیپیدا دابه‌شكراون‪.‬‬ ‫هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ ش���ێره‌كانی‌ رافیده‌ین‬ ‫(عێ���راق)‪ ،‬كه‌وتووه‌ت���ه‌ كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌‬ ‫دووه‌م���ه‌وه‌‌و له‌گ���ه‌ڵ هه‌ڵبژارده‌كانی‌‬ ‫(ئوسترالیا‌و ژاپۆن‌و ئوردن‌و عومان)‬ ‫خۆی‌ ده‌بینێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌جه‌وله‌ی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌م قۆناغه‌شدا‪،‬‬ ‫رۆژی‌ یه‌كش���ه‌ممه‌ی‌ داهاتوو كاتژمێر‬ ‫‪7‬ی‌ ئێ���واره‌‪ ،‬هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ عێ���راق‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ یاریگای‌ خۆی‌ روبه‌ڕوی‌‬ ‫هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ ئ���وردن ده‌بێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا هه‌ڵب���ژارده‌ی‌ عێ���راق‬ ‫له‌واڵتی‌ توركیا سه‌رقاڵی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫كه‌مپ‌و راهێنانه‌ ب���ۆ خۆئاماده‌كردن‬ ‫ب���ۆ یارییه‌كان���ی‌ ئ���ه‌م قۆناغه‌‌و بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش له‌هه‌ردوو ش���اری‌‬ ‫ئه‌نتاڵی���ا‌و ئه‌س���ته‌مبوڵی‌ ش���اری‌‬ ‫توركی���ا له‌مه‌ش���قه‌كانی‌ به‌رده‌وامه‌‌و‬ ‫له‌م پێناوه‌شدا دوو یاری‌ دۆستانه‌ی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر هه‌ڵبژارده‌كانی‌ س���یرالیۆن‌و‬ ‫یاریزانانی هەڵبژاردەی عێراق‬ ‫بۆتسوانا ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬

‫وه‌رزش‪ ،‬له‌دیدی سه‌رۆك وه‌زیرانی به‌ریتانیا‌و سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستاندا!‬ ‫ئابوریه‌ك���ی زیندوو‪ ،‬دیدگامان ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ن‪ :‬بنیامین‬ ‫كه‌ یارمه‌تی ڕه‌خس���اندن‌و س���ازاندنی‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا پله‌و پۆست به‌رله‌وه‌ی ماف‌و ژینگه‌و فه‌زایه‌ك بده‌ین بۆ گه‌شه‌سه‌ندن‬ ‫ئیمتیازات بێت‪ ،‬ئه‌رك‌و لێپرسراویه‌تییه‌‪ .‬له‌داهێناندا‪ ،‬په‌یوه‌ندیگرتندا‪ ،‬كه‌لتور‪،‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت لێپرس���راویه‌تی‌و ئه‌ركه‌كانیش گه‌ش���تیاری‌و ئابوریه‌ك���ی ب���ه‌رزدا‪،‬‬ ‫له‌نوێنه‌ری پۆلێكی قوتابخانه‌وه‌‌و ڕابه‌ری به‌ربه‌ست‌و ئاس���ته‌نگه‌كان البه‌رین بۆ‬ ‫پۆلێك بۆ ئه‌ندام په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆك داهێنان‌و یارمه‌تیدان‌و ڕێگ ‌ه خۆشكردن‬ ‫پارت‌و حزبێك یاخود سه‌رۆكی هه‌رێم‌و بۆ زه‌مینه‌ی كارو چاالكی"‪.‬‬ ‫واڵتێك ده‌گۆڕێ���ت‪ .‬هه‌ربۆی ‌ه ده‌بینین ئ���ه‌م به‌رنام���ه‌و كاره‌ی حكومه‌ته‌كه‌ی‬ ‫له‌واڵته‌ دیموكراسی‌و دامه‌زراوه‌ی‌و یاسا داڤی���د ته‌نه���ا كورتنه‌بووی���ه‌وه‌و‬ ‫سه‌روه‌ره‌كاندا‪ ،‬دژوارترین پله‌‌و پۆستێك نابێته‌وه‌ بۆس���ه‌ر كاغ���ه‌زو خۆڵكردن ‌ه‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی وواڵته‌‪ .‬به‌وێن ‌ه ده‌بینین چ���اوی هاونیش���تیمانیانی‌و میدی���ا‪،‬‬ ‫ئیلهامبه‌خ���ش یاخود یه‌كێك له‌س���ێ به‌ڵكو داڤید به‌خ���ۆی‌و كابینه‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫كۆڵه‌كه‌كان���ی حكومه‌ت��� ‌ه هاوپه‌یمان‌و دڵكاران��� ‌ه كاری���ان ك���ردووه‌و ده‌كه‌ن‬ ‫هاوبه‌ش���ه‌كه‌ی به‌ریتانیا‪ ،‬كه‌ له‌مانگی به‌رامبه‌ر لێپرس���راویه‌تییان له‌به‌رده‌م‬ ‫وه‌ررزش���كارانی‬ ‫وه‌رزشدۆس���تان‬ ‫مه‌ی ساڵی ‪ 2010‬دروستكرا‪.‬‬ ‫ی���ه‌ك ل���ه‌و كایان���ه‌ش وه‌رزش‌و واڵته‌كه‌یان���دا‪ .‬هه‌ربۆیه‌ له‌س���ه‌ره‌تای‬ ‫وه‌رزشدۆس���تان‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بینین یه‌كێك كابینه‌ك���ه‌و‌ه مه‌یدانیانه‌و دڵس���ۆزان ‌ه‬ ‫له‌گرنگترین به‌رنام���ه‌و دیدگای به‌ش‌و هه‌موو ڕێوشوێنێك‌و ئاسانكارییه‌كیان‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی وه‌رزش‌و میدیاو ئۆڵۆمپی‌و بۆ ئۆلۆمپیادی له‌نده‌ن كردووه‌‪.‬‬ ‫كه‌لتوری كابینه‌ك���ه‌ی داڤید كامیرۆن ل���ه‌وڕووه‌وه‌ پێ���ش ده‌س���تپێكی ئه‌م‬ ‫ك ‌ه جێرمی هانت له‌لوتكه‌ی ئه‌و به‌ش‌و ڕووداوه‌ مه‌زن���ه‌‪ ،‬ب��� ‌ه ‪ 122‬ڕۆژ وات��� ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌ته‌دای���ه‌‪ ،‬بریتی��� ‌ه له‌"به‌ره‌نگاری ل���ه‌(‪ )2001/3/28‬داڤی���د له‌میان���ه‌ی‬ ‫ڕاس���ته‌وخۆی به‌ره‌وڕووم���ان ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬پێش���وازیكردن‌و گفتوگۆكرن���ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ك���ه‌ ئۆڵۆمپی���ادی ‪2012‬ی له‌ن���ده‌ن تیم���ی لیژنه‌ی ئۆڵۆمپ���ی نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫به‌س���ه‌المه‌تی به‌ڕێوه‌به‌ری���ن‪ ،‬ئێم��� ‌ه به‌س���ه‌رۆكایه‌تی ج���اك ڕۆگ‪ ،‬داڤی���د‬ ‫ئه‌مانه‌وێ���ت دڵنیایی ببه‌خش���ین‪ ،‬ك ‌ه ڕاش���كاوانه‌ ئه‌وه‌ی به‌جاك وت "تكای ‌ه‬ ‫له‌نده‌نی ‪ 2012‬ده‌بێته‌ هێماو سیمبولی به‌ڕوونی هه‌موو پرسیاره‌كانتان بكه‌ن‪،‬‬

‫پرسیاره‌ قورسه‌كان‪ ،‬ده‌رباره‌ی گرفت ‌ه‬ ‫سه‌خته‌كان‪ ،‬ئێم ‌ه ده‌مانه‌وێت به‌جوانترین‬ ‫ش���ێو‌ه هه‌وڵی خۆمان بده‌ین‌و شتێك‬ ‫نه‌مێنێت پرس���یارو گفتوگۆی له‌س���ه‌ر‬ ‫نه‌كرێت"‪ .‬داڤید له‌وب���ه‌رواره‌و له‌ڕۆژی‬ ‫داهات���ووش‪ ،‬له‌میان���ه‌ی كۆنگره‌یه‌كی‬ ‫ڕۆژنامه‌وانی له‌گه‌ڵ جاك‌و سێر فیلیپ‪،‬‬ ‫ئه‌م په‌یامانه‌ی ئاڕاس���ته‌ی جیهان كرد‬ ‫یه‌ك‪ :‬له‌نده‌ن ئاماده‌یه‌ بۆ ئه‌و ڕووداو‌ه‬ ‫مه‌زنه‌‪ .‬هه‌مووتان به‌خێربێن بۆ له‌نده‌ن‪.‬‬ ‫ئۆڵۆمپیادی له‌ن���ده‌ن ئه‌بێته‌ مه‌زنترین‬ ‫ئۆڵۆمپی���اد‪ .‬دوو‪ :‬ئۆڵۆمپیادی له‌نده‌ن‬ ‫موڵك���ی هه‌م���وو به‌ریتانیایه‌و هه‌موان‬ ‫خۆش���حاڵن‌و ئاماده‌ن بۆ سه‌ركه‌وتنی‬ ‫ئ���ه‌م ڕووداوه‌‪ .‬س���ێ‪ :‬ئۆڵۆمپی���ادی‬ ‫له‌نده‌ن س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی‪ ،‬ك ‌ه میرات‌و‬ ‫په‌یامێكی مادیش���ی هه‌ی���ه‌و ده‌بێت‪،‬‬ ‫می���رات‌و وزه‌و هێزێكی مه‌عنه‌ویش���ه‌‪،‬‬ ‫ئۆڵۆمپیاد توانایه‌ك���ی ده‌گمه‌نی هه‌ی ‌ه‬ ‫ب���ۆ تێكه‌ڵب���وون‌و ده‌س���تدان له‌ژیانی‬ ‫مرۆڤ���ه‌كان‌و گۆڕین���ی ئ���ه‌و دی���دگاو‬ ‫ڕێگایه‌ی بی���ری پێده‌كه‌نه‌و‌ه ده‌رباره‌ی‬ ‫خۆیان‌و ئاینده‌یان)‪.‬‬ ‫‪ 100‬ڕۆژ به‌ر له‌ده‌ستپێكی ئۆڵۆمپیادی‬ ‫له‌نده‌نیش‪ ،‬داڤید په‌یامێك ئاڕاس���ته‌ی‬ ‫گه‌لی عێ���راق‌و عێراقی���ه‌كان ده‌كات‌و‬ ‫داوه‌تی فه‌رمیان ده‌كات بۆ ئه‌و ڕووداو‌ه‬ ‫وه‌رزشی ‌ه مه‌زنه‌‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫هه‌ڵب���ه‌ت ئێم ‌ه ئاگاداری���ن‪ ،‬كه‌ واڵتی‬ ‫به‌ریتانی���او ئۆڵۆمپی���اد ڕیش���ه‌ی‬ ‫دروستبوون‌و س���ازدانی بۆ پێش زاین‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‌و له‌ئێس���تادا به‌ریتانی���ا‬ ‫یه‌ك له‌‪ 10‬واڵت��� ‌ه زلهێزه‌كانی جیهانه‌و‬ ‫ئۆڵۆمپیادی���ش مه‌زنتری���ن ڕووداوو‬ ‫پاڵه‌وانیه‌تی وه‌رزشییه‌‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتنی ئه‌م ڕاستیه‌و ته‌ماشای‬ ‫دیدگاو گرنگیپێدانی سه‌رۆكایه‌تیه‌كانی‬ ‫هه‌رێم‌و به‌تایبه‌تتر س���ه‌رۆكی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان وه‌ك به‌رزتری���ن پل���ه‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ردن له‌كوردس���تان بكه‌ی���ن‪،‬‬ ‫ده‌پرس���ین تا چه‌ند ئه‌و سه‌رۆكایه‌تی ‌ه‬ ‫له‌ئاس���ت به‌رپرس���یاریه‌تی خۆی���دا‬ ‫ب���وو‌ه به‌رامبه‌ر وه‌رزش‌و وه‌رزش���كار‌و‬ ‫وه‌رزشدۆس���تانی كوردس���تان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫جامی ڤیڤ���ا به‌نموون��� ‌ه وه‌رگرین‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫كه‌متر له‌هه‌فته‌یه‌كی ماوه‌ له‌كوردستان‬ ‫یاریه‌كانی ده‌ستپێبكات‪ ،‬ده‌بینین ئه‌و‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیه‌و خودی سه‌رۆكیش تائه‌و‬ ‫جێگایه‌ی ئێمه‌ ئاگاداربین‪ ،‬تائێس���تا‪،‬‬ ‫یه‌ك‪ :‬پێش���وازی له‌ش���اندی ئێن ئێف‬ ‫بۆرد نه‌كردووه‌‪ .‬دوو‪ :‬په‌یامی ئاڕاسته‌ی‬ ‫هاواڵتیان���ی كوردس���تان‌و هه‌رێم��� ‌ه‬ ‫به‌شداربووه‌كانی ئه‌و جامه‌ نه‌كردووه‌‌و‬ ‫هاواڵتیانی ئ���ه‌و هه‌رێمانه‌ی به‌فه‌رمی‬ ‫داوه‌تنه‌ك���ردووه‌‪ .‬س���ێ‪ :‬وه‌ك هه‌لێكی‬ ‫باش له‌م جام���ه‌و وه‌رزش نه‌ڕوانراوه‌‪،‬‬

‫بۆ پیش���اندانی ئه‌لف‪ :‬شایسته‌بوونی‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تبون���ی كوردس���تان‪ .‬ب���ا‪:‬‬ ‫مرۆڤدۆس���تی‌و ژیاندۆس���تی ك���ورد‌و‬ ‫كوردستان‪ .‬جیم‪ :‬وه‌رزشدۆستی‌و گیانی‬ ‫وه‌رزشی كوردستانیان‪ ،‬ك ‌ه به‌بڕوای ئێم ‌ه‬ ‫نه‌بوونی گیانی وه‌رزش���ی له‌سه‌رجه‌م‬ ‫كایه‌كانی ژیاندا له‌كوردستان‌و عێراقدا‬ ‫به‌تایبت له‌(سیاس��� ‌هت‌و به‌ڕێوه‌بردندا)‬ ‫گرفت��� ‌ه س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ی ژی���ان‌و ژیار‌ه‬ ‫لێره‌‪.‬‬ ‫داڤید كامیرۆن ده‌ڵێت "ئۆڵۆمپیاد ئه‌مڕۆ‬ ‫زیاتر له‌جاران په‌یوه‌ست‌و په‌یوه‌ندیدار‌ه‬ ‫به‌و به‌هایانه‌ی یاریه‌كان پیشانیده‌ده‌ن‬ ‫به‌ژی���ان كه‌ ده‌توانێ���ت تێكه‌ڵی بێت‪،‬‬ ‫وه‌ ئه‌و هه‌له‌ ناوازه‌ی���ه‌ی دابینیده‌كات‬ ‫بۆ هاندان���ی الوانی واڵت بۆ یاریكردن‌و‬ ‫وه‌رزش���كردن"‪ .‬ده‌رب���اره‌ی تۆپی پێ‬ ‫داڤید ده‌ڵێت "تۆپی پێ ته‌نها یارییه‌كی‬ ‫وه‌رزش���ی مه‌زن نییه‌وه‌‌و به‌س‪ ،‬تۆپی‬ ‫پ���ێ كاریگه‌رییه‌ك���ی زۆر مه‌زنی هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر الوانی واڵته‌كه‌مان‪ .‬تۆپانێكارێك‬ ‫ده‌توانێت ببێته‌ نمونه‌یه‌كی مه‌زن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫هه‌موان چاویان لێیه‌تی"‪.‬‬ ‫ئێس���تا وه‌ك خاڵی كۆتای ده‌پرسین‪،‬‬ ‫وه‌رزش چ مان���او گرنگییه‌ك���ی هه‌ی��� ‌ه‬ ‫له‌الی���ه‌ن س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‌و خودی ڕێزدار س���ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌؟‬

‫چه‌ن���د ڕۆژێك���ی‌ كه‌م م���اوه‌ ب���ۆ واده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تپێكردنی‌ جام���ی‌ نه‌ته‌وه‌كان���ی‌‬ ‫ئه‌وروپا‪ ،‬كه‌ تیای���دا چه‌ندین هه‌ڵبژارد‌هی‌‬ ‫به‌هێز ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ نازناوی‌ یۆرۆ‬ ‫ده‌چنه‌ جه‌نگێكی‌ س���ه‌خته‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵبژارده‌‬ ‫پاڵێ���وراوه‌كان له‌ئاماده‌باش���یدان ب���ۆ‬ ‫بردنه‌وه‌ی‌ جامه‌كه‌‪ ،‬ل���ه‌م پاڵه‌وانیه‌تییه‌دا‬ ‫ئیسپانیای‌ خاوه‌نی‌ نازناوی‌ له‌به‌رگیراو‌هی‌‬ ‫ی���ۆرۆ ‌ی ‪ 2008‬به‌پێكهاته‌یه‌ك���ی‌ تۆكمه‌‌و‬ ‫پته‌وه‌وه‌ ب���ۆ پاراس���تن‌و پارێزگاریكردن‬ ‫له‌نازناوه‌كه‌ هاتووه‌ت���ه‌ مه‌یدان‌و له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫ئاماده‌س���ازیدایه‌ ب���ۆ هێنانی‌ س���ێیه‌مین‬ ‫نازناوی‌ گه‌وره‌ له‌چوار س���اڵی‌ پێشوودا‪،‬‬ ‫دوای‌ به‌ده‌س���تهێنانی‌ ی���ۆرۆی‌ ‪‌2008‬و‬ ‫مۆندیالی‌ ئه‌فه‌ریقای‌ ‪.2010‬‬ ‫ئه‌ركی‌ ئه‌مجاره‌ی‌ هه‌ڵبژارد‌هی‌ ئیس���پانیا‬ ‫به‌ب���ه‌راورد به‌هه‌ڵبژارده‌كان���ی‌ دیكه‌ دوو‬ ‫به‌رابه‌ر سه‌خت‌و گرانه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌یه‌ككاتدا‬ ‫خاوه‌نی‌ دوو نازناوی‌ گه‌وره‌ی‌ یه‌ك له‌دوای‌‬ ‫یه‌ك���ه‌‪ ،‬هه‌م پاڵ���ه‌ په‌س���تۆی‌ میدیاكانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‌و هه‌م له‌ژێر فش���اری‌ جه‌ماوه‌ر‌و‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تی‌‌و پاریزگاریدای���ه‌‌و هه‌م‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر له‌ئه‌س���تێره‌ی‌ به‌توان���ا‬ ‫له‌ڕیزی‌ هه‌ڵبژارده‌كه‌دا بوونی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫جه‌وهه‌ریتری���ن پرس���یارێك ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫ئیس���پانیا بكرێت‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ئای���ا گا‌كانی‌‬ ‫مات���ادۆر له‌توانایان���دا هه‌ی���ه‌ پارێزگاری‌‬ ‫له‌نازناوه‌ك���ه‌ بك���ه‌ن؟ داخ���ۆ ده‌توان���ن‬ ‫جی���اواز له‌فه‌ڕه‌نس���ا هه‌ناس���ه‌ درێژتر‌و‬ ‫پش���وو درێژترب���ن؟ ئاخر هه‌ڵب���ژارد‌هی‌‬ ‫كه‌ڵه‌بابه‌كانی‌ قه‌س���ری‌ ئه‌لی���زێ توانیان‬ ‫هه‌م جامی‌ جیهان���ی‌ ‪1998‬و هه‌م یۆرۆی‌‬ ‫‪ 2000‬به‌ده‌س���ت بهێنن‪ ،‬وه‌ل���ێ نه‌یتوانی‌‬ ‫درێ���ژه‌ به‌كاروان���ی‌ س���ه‌ركه‌وتنه‌كانیان‬ ‫بده‌ن‪ ،‬فه‌ره‌نس���ا له‌ئه‌وجی‌ ئاست بڵندیدا‬ ‫له‌مۆندیالی‌ ‪2002‬ی‌ كۆریاو ژاپۆن ته‌خت‌و‬ ‫تاراجی‌ تێكش���كا‪ ،‬ئه‌مێس���تاكه‌ ئیسپانیا‬ ‫له‌به‌رده‌م هه‌مان ئه‌زمووندایه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها خه‌ڵبژارده‌ی‌ ئیس���پانیا له‌چوار‬ ‫س���اڵی‌ ڕاب���وردوودا هه‌ژموونێكی‌ ته‌واوی‌‬ ‫هه‌بوو‌ه به‌س���ه‌ر تۆپی‌ پێ‪ .‬هه‌ماهه‌نگی‌‌و‬ ‫كۆكردنه‌و‌هی‌ ئه‌و وزه‌ زۆر‌و بێش���ووماره‌ی‌‬ ‫ئه‌ستێره‌ لێهاتووه‌كانی‌ ئیسپانیا بۆ خۆی‌‬ ‫گرفتێكی‌ گه‌وره‌ بۆ دل بۆس���كی‌ دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ه���اوكات نائاماده‌گ���ی‌ چه‌ندی���ن‬ ‫یاریزان���ی‌ ناوازه‌‌و به‌ئه‌زم���وون هۆكارێكه‌‬ ‫بۆ كلۆربوونی‌ هه‌ناوی‌ ئیس���پانیا‪ ،‬كاتێك‬ ‫ناتوانێت به‌ناچاری‌ به‌شداری‌ به‌داڤید ڤییای‌‬ ‫هێرش���به‌ر‌و كارلۆس پۆیۆڵی‌ به‌رگریكار‌و‬ ‫دڵی‌ ش���ێر بكات‪ ،‬بێگومان پڕكردنه‌و‌هی‌‬ ‫ئه‌م بۆش���اییه‌ گه‌وره‌ له‌ڕیزی‌ پێكهاته‌كه‌دا‬ ‫ئاریش���ه‌ی‌ گه‌وره‌ بۆ راهێنه‌ر چێ‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‌ گه‌وره‌ له‌بۆشبوونی‌ جێگا‬ ‫هه‌ستیاره‌ك ‌هی‌ ئه‌م دوو ئه‌ستێره‌یه‌ به‌پله‌ی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ڕاهێنه‌ر لێی‌ به‌رپرسیاره‌‪ ،‬چوون‬ ‫ده‌بوو هه‌ر له‌س���ه‌روه‌ختی‌ پێكرانی‌ داڤید‬ ‫ڤییا غه‌مێكی‌ له‌له‌قبوونی‌ ئه‌م جێگا گرنگه‌‬ ‫بخواردای���ه‌‪ ،‬دواتر ئه‌م راهێن���ه‌ره‌ چاوی‌‬ ‫له‌ئایین���ده‌ی‌ هه‌ڵبژارده‌ك���ه‌ نووقاندووه‌‪،‬‬ ‫كاتێك ده‌بینێت به‌رگریكارێكی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌چه‌شنی‌ پۆیۆڵ له‌دواساته‌كانی‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫یاریكردن���ی‌ نزیك ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بوو هه‌ر‬ ‫دواب���ه‌دوای‌ كۆتاییهاتن���ی‌ مۆندیالی‌ ‪2010‬‬ ‫كاری‌ بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م بۆشاییه‌ بكردایه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ر یاریزانێكی‌ ده‌سنیشانكردبێت‬ ‫بۆ جێگای‌ ئه‌م دوو ئه‌ستێره‌یه‌‪ ،‬ئه‌م كاته‌‬ ‫كه‌مه‌ به‌ش���ی‌ ئه‌وه‌ ناكات‪ ،‬كه‌ دل بۆسكی‌‬ ‫ئه‌و بۆشاییه‌یی‌ پێ پڕبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیس���پانیای‌ ‪ 2012‬ئیس���پانیای‌ سااڵنی‌‬ ‫پێش���وو نییه‌ هه‌ر له‌ڕووی‌ لێكحاڵیبوون‌و‬ ‫هه‌ماهه‌نگی‌‌و به‌ستنه‌وه‌‌و گرێدانی‌ هێڵه‌كان‬ ‫پێك���ه‌وه‌‌و ده‌ركه‌وتن���ی‌ ئه‌س���تێر‌هی‌ زۆر‬ ‫كاریگه‌ر‪ ،‬به‌به‌راورد به‌س���ااڵنی‌ پێش���وو‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ مای ‌هی‌ گرفتاری‌ بۆ تیمه‌كه‌‪،‬‬ ‫گه‌رچی‌ خاوه‌نی‌ پۆلێك له‌ئه‌ستێره‌ی‌ الوه‌‪،‬‬ ‫وه‌لێ ئه‌م ئه‌س���تێره‌ الوانه‌ پێویس���تیان‬ ‫به‌كات���ی‌ زێده‌تر هه‌یه‌‪ ،‬تاوه‌كو بتوانن جێ‬ ‫په‌نجه‌ی‌ خۆی���ان دیاری‌ بك���ه‌ن‌و توانای‌‬ ‫ڕاسته‌قین ‌هی‌ خۆیان پیشان بده‌ن‪.‬‬ ‫به‌كورتی‌ ب���ۆ ئیس���پانیا پارێزگاریكردن‬ ‫له‌نازناوه‌كه‌ هه‌م كارێكی‌ س���ه‌خته‌‪ ،‬هه‌م‬ ‫پێویس���تی‌ به‌پێكهاته‌یه‌كی‌ تۆكمه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌م له‌هه‌م���وو هێڵه‌كان���دا پێویس���تی‌‬ ‫به‌كاریزمای���ه‌‪ ،‬به‌تایب���ه‌ت به‌س���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ناوه‌ن���د به‌به‌رگری‌‌و هێرش���به‌ران به‌هێڵی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���ته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌رێك���ی‌ نزیكه‌ هه‌مان‬ ‫سیناریۆی‌ شكس���تاوی‌ فه‌ره‌نسا دووباره‌‬ ‫ببێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ بڕینی‌ به‌ربه‌س���ته‌كان‬ ‫هه‌وڵێك���ی‌ له‌ئه‌ندازه‌ب���ه‌ده‌ری‌ ده‌وێ���ت‪،‬‬ ‫تێكۆشانێكی‌ ته‌واو پێویسته‌ بۆ شكاندنی‌‬ ‫هه‌م���وو به‌ربه‌س���ته‌كان‪ ،‬له‌تێپه‌ڕاندن���ی‌‬ ‫هه‌ڵبژارده‌ زلهێ���زه‌كان‪ .‬هه‌رچه‌ند ژماره‌ی‌‬ ‫تیمه‌كان���ی‌ به‌ش���داربووی‌ پاڵه‌وانیه‌تیه‌كه‌‬ ‫نیو هێنده‌ی‌ تیپه‌ به‌شداربووه‌كانی‌ جامی‌‬ ‫جیهانیی���ه‌‪ ،‬وه‌ل���ێ س���ه‌رجه‌م تیپه‌كانی‌‬ ‫ئ���ه‌م پاڵه‌وانیه‌تیی���ه‌ خاوه‌ن ق���ودره‌ت‌و‬ ‫نه‌فه‌س���درێژیه‌كی‌ زیاترن‌و خودانی‌ جۆره‌‬ ‫كه‌ره‌س���ته‌یه‌كن‪ ،‬تاوه‌كو بتوانن تیپه‌كانی‌‬ ‫دژبه‌ریان به‌فه‌تاره‌تدا به‌رن‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ره‌نگاڵه‌‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫ ئه‌گه‌ر نه‌تزانیوه‌‪ ،‬بیزانه‌‪...‬‬

‫ی راب���ردوو‬ ‫رۆژی‌ پێنجش���ه‌مم ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پایته‌خت ‌‬ ‫لـــــه‌ش���اری‌ مه‌دری���د ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن چوار‬ ‫ئیس���پانیا منداڵێك��� ‌‬ ‫س���ااڵن‪ ،‬له‌کات���ی هاتوچۆکردنی ب ‌ه‬ ‫باله‌کۆنی شوقه‌که‌یاندا له‌نۆهه‌مین‬ ‫ی ش���وقه‌که‌یانه‌وه‌‌ به‌ربووه‌وه‌‪،‬‬ ‫نه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌اڵم لقــــــــه‌كان���ی‌ دره‌ختێك ‌‬ ‫به‌رده‌م ته‌الره‌كه‌ ده‌یگرنه‌وه‌و دواتر‬ ‫تیمه‌کان���ی فریاگ���وزاری رزگاری‬ ‫‌وه جگ ‌ه‬ ‫ده‌که‌ن‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و دره‌خته ‌‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بریندارییه‌كی‌ سوك هیچ زیانێك ‌‬ ‫پێنه‌گه‌یشت‪.‬‬

‫ی‬ ‫پیاوێك���ی‌ ئه‌مه‌ریك���ی‌ توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رس���وڕمانێكی‌ توند ب���وو دوا ‌‬ ‫ی له‌الی���ه‌ن پزیش���كه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاگاداركرای���ه‌و‌ه ك���ه‌ ره‌گه‌زه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"مێ‌"ی���ه‌‪ ،‬ئه‌و پزیش���كانه‌ له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫تیش���كی‌ س���ه‌رو ده‌نگییه‌و‌ه بۆیان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ركه‌وتوو‌ه كه‌ "س���تیف" ئامراز ‌‬ ‫مێیین���ه‌ش له‌له‌ش���یدا هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫به‌وهۆی���ه‌وه‌ ئه‌وی���ش بڕیاریداوه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ته‌واو ره‌گه‌زه‌ك���ه‌ی‌ بگۆڕێت به‌وه‌ ‌‬ ‫ی ژنان ‌ه بخ���وات‌و "بارۆكه‌"‬ ‫هۆرمۆن��� ‌‬ ‫بخات ‌ه سه‌ری‌‪.‬‬

‫ی ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ به‌پێی‌ ئاماره‌ جیهانیه‌كان‪ ،‬ژماره‌ ‌‬‫پش���تی‌ "گوێدرێژ" گیانیان س���پاردووه‌‪ ،‬زیاتر‌ه له‌وان ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌ڕووداوی‌ فڕۆكه‌دا مردوون‪..‬‬ ‫ی‬ ‫ی "كۆمۆنوێڵ���ز" له‌مانگ ‌‬ ‫ی به‌ریتانی���او ده‌وڵه‌تان ‌‬ ‫ ده‌وڵه‌ت��� ‌‬‫ی شاژن ‌ه "ئه‌لیزابێسی‌ دووه‌م"‬ ‫ی له‌دایكبوون ‌‬ ‫"حوزه‌یران"دا یاد ‌‬ ‫ی نیس���اندا له‌دایك‬ ‫ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ل���ه‌ كاتێكدا ك ‌ه ئ���ه‌و له‌‪‌ 21‬‬ ‫بووه‌‪..‬‬ ‫ی بیناكان‬ ‫ی ده‌كرێت له‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكادا رێگری��� ‌‬ ‫ له‌پایته‌خت ‌‬‫ی "جۆرج‬ ‫ی په‌یكه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ب ‌ه ئاستێك به‌رز بكرێنه‌وه‌ ك ‌ه له‌ئاست ‌‬ ‫واشنتۆن" به‌رزتر بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تازه‌ ده‌كڕن‪ ،‬ب ‌ه نوسینی‌ ناو ‌‬ ‫ ‪%97‬ی‌ ئه‌وان ‌هی‌ قه‌ڵه‌مێك ‌‬‫خۆیان تاقی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬

‫به‌پێی کلت���وره‌ جۆراوج���ۆره‌کان‪،‬‬ ‫چه‌ندین دابونه‌ریتی سه‌رس���وڕهێنه‌ر‬ ‫هاوس���ه‌رگیریدا‬ ‫له‌پڕۆس���ه‌ی‬ ‫به‌دیده‌کرێ���ت‪ ،‬له‌ن���او هه‌ندێ���ك‬ ‫له‌خێزان���ه‌ تبت‪-‬یه‌كان���دا له‌چی���ن‬ ‫ی بێزراو له‌ژنهێناندا په‌یڕه‌و‬ ‫نه‌ریتێك ‌‬ ‫ده‌كرێت ك���ه‌ ده‌توانرێ���ت بوترێت‬ ‫ێ‬ ‫ی نییه‌‪ .‬له‌و ‌‬ ‫له‌جیهاندا هاوش���ێو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو خێزانێك���دا ك ‌ه چه‌ند كوڕێك ‌‬ ‫تێدا بێت‪ ،‬براگ���ه‌ور‌ه ژن ده‌هێنێت‌و‬ ‫ی براكانی‌ تری���ش ده‌توانن‬ ‫ت���ه‌واو ‌‬ ‫سێكسی‌ له‌گه‌ڵدا ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی به‌ریتان��� ‌‬ ‫"ئن���دی ئونی���ل" ‌‬ ‫ی پیش���ه‌ییه‌‪،‬‬ ‫ی نایاب ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ڵێ���ت لـــــــه‌جیات ‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وێنه‌‪ ،‬له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫فڵچه‌ بۆ دروستكردن ‌‬ ‫مشارێكه‌و‌ه هه‌ڵده‌ستێت به‌ هه‌ڵۆڵین‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر قه‌دی‌ دره‌خته‌كـــان‌و چ ‌‬ ‫بوێ���ت ده‌ینه‌خش���ێنێت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش‬ ‫ی بووه‌ت��� ‌ه‬ ‫ی هونه‌ره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی بژێوی���ی‌‪،‬‬ ‫ی باش��� ‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫چونكه‌ هه‌ریه‌ك ل ‌ه به‌رهه‌مه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئیس���ته‌رلین ‌‬ ‫‪ 300‬تا ‪ 5000‬جونه‌یه ‌‬ ‫ده‌فرۆشێت‪.‬‬

‫دوێن ‌ێ‬ ‫خ‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ج‬ ‫یهان ‌ی (ك ‌ی ش ‌ه‬ ‫س‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫ا‬ ‫ن) بۆ ت‌و‬ ‫گرنگ‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ف‬ ‫خه‌اڵت ‌هكان یلمی‌ س��� ‌همین ‌ی‬ ‫ف‬ ‫ێ‬ ‫س‬ ‫�‬ ‫یش‬ ‫��ت‬ ‫ینه‌م‬ ‫به‌م شێوه‌ ای ‌ی به‌ڕێو یڤاڵ ‌ی‬ ‫ه‌‬ ‫ی ‌ه بوون‪ :‬چوو‪،‬‬

‫باشت‬‫ر‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ئ‬ ‫فل‬ ‫گ وت���ور)و ه‌كت ‌هر‬ ‫ی‬ ‫ژ‬ ‫ر‬ ‫ن‬ ‫د‌هكان)‪( .‬مینگی ك به‌ها‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫ش‬ ‫ۆس���مینا ی بۆ‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫س�‬ ‫و‬ ‫��تراتان) ل و خان‬ ‫م‬ ‫‌‬ ‫(‬ ‫كری‬ ‫ه‌فی‬ ‫لم���ی (ئ ستینا‬ ‫ه‌ودیو‬

‫‪ -‬با‬

‫شتری‬ ‫ن ئه‌ك‬

‫ مێش���ێل هانك ‌ه بۆ دووه‌مین جار خه‌اڵتی باشترین فیلم (چڵه‌خورمای‬‫زێڕین)ی له‌فێستیڤاڵی كان بۆ فیلمی‌ (عه‌شق) برده‌وه‌‪.‬‬

‫ت ‌هری‬

‫پی‬ ‫او بۆ‬

‫(ماد‬

‫سم‬ ‫یكلس‬

‫ۆن)‬

‫ل ‌ه‬ ‫فیلمی‬

‫(ڕاو)‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌‪ :‬سه‌نته‌ری‌ پێرسۆنا‬

‫كچ ‌ی ملیۆنه‌رێك ب ‌ه دزییه‌و‌ه گیرا له‌كۆتایی‌ ته‌مه‌نیدا‬ ‫كه‌سێكی‌ ‪ 101‬ساڵ ‌ی كوشت‬ ‫ی "دزیكردن"‬ ‫به‌ریتانیایه‌‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه تاوان ‌‬ ‫دادگا بڕیاری���دا بۆ ماوه‌ی‌ دوو س���اڵ‬ ‫ی بكات‪.‬‬ ‫به‌ند ‌‬ ‫"ل���ورا" له‌میان���ه‌ی‌ ئه‌و پش���ێویانه‌دا‬ ‫ی رابردوو واڵته‌ك���ه‌ی‌ گرته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه س���اڵ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن پۆلیس���ی‌ به‌ریتانی���او‌ه له‌نێو‬ ‫ئوتومبیله‌كه‌یدا ده‌س���ت گیرا به‌س���ه‌ر‬ ‫چه‌ن���د كه‌لوپه‌لێك���ی‌ دزراودا ك��� ‌ه‬ ‫بریتیبوون له‌(ته‌له‌فزیۆن‪ ،‬فڕنی‌ مایكرۆ‬ ‫وه‌یڤ‪ ،‬هاندی‌ مۆبایل) هه‌ر به‌وهۆیه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫رووب���ه‌ڕووی‌ دادگا كرایه‌وه‌و تاوانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫به‌س���ه‌ردا ساغ بووه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه له‌و‬ ‫ی‬ ‫رۆژه‌دا كه‌ "لورا"ی‌ تێدا گیرا ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫زۆر دزی‌‌و كاری‌ تێكده‌ران ‌ه ئه‌نجامدران‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی میدیاكانی‌ به‌ال ‌‬ ‫ی چ���او ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌م دۆس���یه‌یه‌دا راكێش���ا ئه‌وه‌بوو‬ ‫ك���ه‌ "لورا" له‌دای���ك‌و باوكێك بوو‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌ردوكیان ملیۆنه‌رن "روبرت‌و لیندسای‬ ‫جونسون"‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ش جیای‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌و رووداوان ‌ه‬ ‫له‌ته‌واوی‌ به‌ش���داربووان ‌‬ ‫ك ‌ه سه‌رجه‌میان منداڵی‌ هه‌ژاران بوون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌8‬‬ ‫ی به‌بیرهێنانه‌وه‌ی ‌ه مانگ ‌‬ ‫جێگ��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردوو له‌به‌رامبه‌ر كوش���تن ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫"م���ارك دوغ���ان"ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 29‬س���اڵ‬ ‫ی‬ ‫ی له‌نده‌نه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵمه‌تێك ‌‬ ‫له‌الیه‌ن پۆلیس ‌‬ ‫ی گرته‌وه‌ ك ‌ه تێیدا‬ ‫ناڕه‌زایی‌ ئه‌و شاره‌ ‌‬ ‫"لورا جونس���ون"ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 20‬س���اڵ چه‌ندی���ن كاری‌ تێكده‌ران���ه‌ش ئه‌نجام‬ ‫ی دران‪.‬‬ ‫ی یه‌كێك له‌ملیۆنێره‌كان ‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ كچ ‌‬

‫به‌و‌هۆیه‌وه‌ كه‌ پێشتر تاوانی‌ هاوشێوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجام نه‌داوه‌‪ ،‬پێده‌چێت (ماری‌ بیمونت)‬ ‫ی‌ ئه‌مه‌ریكی له‌وكه‌سانه‌ بێت كه‌ به‌درێژایی‌‬ ‫ژیانی‌‪ ،‬خۆی‌ ل���ه‌وه‌ ده‌پارێزێت كه‌ ببێت‬ ‫به‌ بك���وژ‪ ،‬به‌اڵم "م���اری‌" له‌ته‌مه‌نی‌ ‪91‬‬ ‫ساڵیدا له‌ویالیه‌ته‌كه‌ی‌ خۆی‌ "كالیفۆڕنیا"‬ ‫له‌ڕوداوێكی‌ هاتوچۆدا كه‌سێكی‌ كوشت‪،‬‬ ‫كه‌ پیرێكی‌ هاوشێوه‌ی‌ خۆی‌ بوو‪.‬‬ ‫"ئوتو جینس���ین" كه‌ پیاوێكی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‬ ‫ته‌م���ه‌ن ‪ 101‬س���اڵه‌‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی���دا ب���ۆ‬

‫خانه‌ی‌ چاودێری‌ به‌س���ااڵچووان‌و له‌كاتی‌‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ی‌ له‌ شه‌قامێكدا‪ ،‬ئوتومبیله‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫"م���اری‌" لێی���ده‌دات‌و دوای‌ گه‌یاندن���ی‌‬ ‫ب���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬گیانی‌ ده‌س���پێرێت‪.‬‬ ‫وه‌ك ت���ۆڕی‌ هه‌واڵی‌ "س���ی‌‪ .‬بی‌‪ .‬ئێس"‬ ‫باڵویكردۆته‌وه‌‪" ،‬ماری‌" له‌دوای‌ رووداوه‌كه‌‬ ‫رای‌ نه‌ك���ردووه‌‌و له‌ ش���وێنی‌ رووداوه‌كه‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ پۆلیس زیندانییان‬ ‫نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵیدا‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪..‬‬

‫چێشتخانه‌یه‌ك بۆ نابینایان‬ ‫"خواردن له‌تاریكیدا" ناوێكی‌ رۆمانسی‌‌و‬ ‫ی دیاریكراو‪،‬‬ ‫شاعیران ‌ه نیی ‌ه بۆ جێگه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌ڵكو ناوی‌ چێش���تخانه‌یه‌كی‌ نوێیه‌ ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی باڵیۆزخانه‌ ‌‬ ‫"نیپاڵ" كه‌ به‌سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫ئیس���رائیل له‌"كاتماندۆ" وه‌ك یه‌كه‌مین‬ ‫خواردنگه‌ی‌ نابینایان بنیاتنراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م چێش���تخانه‌ی ‌ه هه‌رچه‌ن���ده‌ ب���ۆ‬ ‫ی‬ ‫نابینایان دروس���تكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌رگا ‌‬ ‫ی ئاس���اییش‬ ‫ئاوه‌اڵیه‌ بۆ هه‌ر كه‌س���ێك ‌‬ ‫كه‌ بیه‌وێت له‌تاریكییه‌كی‌ قوڵدا له‌ته‌ك‬ ‫نابیناكان���ه‌وه‌ ژه‌مێك نان بخوات‪ ..‬له‌م‬ ‫چێشتخانه‌یه‌دا پێنج شاگرد كارده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ "نیوه‌" ی���ان "به‌ته‌واویی‌" نابینان‪،‬‬ ‫ی بتوانن ئه‌م ج���ۆر‌ه كار‌ه‬ ‫بۆئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی تایبه‌تیان پ ‌‬ ‫بكه‌ن پێش���تر راهێنان ‌‬ ‫كراوه‌‪.‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ چێش���تخانه‌كه‌ پرۆه‌ك���ه‌ ب ‌ه‬ ‫ی وای ‌ه‬ ‫ی نایاب ده‌زانێ���ت‌و پێی ‌‬ ‫كارێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌م جۆر‌ه كاران���ه‌ ده‌توانێت هاوكاری ‌‬ ‫ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ ب���كات ك��� ‌ه بیناییان‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌س���تداوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك فه‌رمانبه‌رێك ‌‬ ‫ی پشت‬ ‫ی ئیسرائیل پاڵنه‌ر ‌‬ ‫باڵیۆزخانه‌ ‌‬ ‫ی ب���ۆ نیپاڵیه‌كان بۆ‬ ‫ئ���ه‌م هاوكاریی ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ گێڕایه‌و‌ه ك��� ‌ه له‌واڵته‌ك ‌هی‌ خۆیدا‬ ‫ی‬ ‫ی هاوش���ێو‌ه زۆره‌و به‌بۆچوون ‌‬ ‫پرۆژه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌م جۆره‌ شوێنان ‌ه‬ ‫ئه‌و‪ ،‬سه‌ردانكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫واده‌كات زۆرتر هاوس���ۆزو ه���اوكار ‌‬ ‫نابینایان بیت‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )328‬سێشه‌مم ‌ه ‪2012/5/29‬‬

‫ونبون‬

‫سوپاس‌و پێزانین‬ ‫به‌ناوی بنه‌ماڵه‌ی خوالێخۆشبوو کاک (شه‌وکه‌تی صه‌یده‌لی)ه‌وه‌ به‌ پێزانینێکی‬ ‫زۆره‌وه‌ سوپاس���ی تێکرای ئه‌و خوشک‌و برا به‌ڕێزانه‌ ده‌که‌ین که‌ به‌شداریانکرد‬ ‫له‌ مه‌راس���یمی ڕه‌وانه‌کردنی ته‌رمی خوالێخۆش���بوو له‌له‌نده‌ن‌و پێشوازیکردن‬ ‫له‌فڕۆکه‌خانه‌ی س���لێمانی‌و مه‌راسیمی به‌ خاکسپاردن‌و پرسه‌ی خوالێخۆشبوودا‬ ‫له‌شاره‌کانی س���لێمانی‌و هه‌ولێرو له‌نده‌ن‪ .‬به‌ش���داری ئه‌و ئازیزانه‌و دڵنه‌وایی‌و‬ ‫خه‌مخۆرییان نیشانه‌ی وه‌فاداری‌و ئه‌مه‌کداریانه‌ بۆ رۆحی پاکی خوالێخۆشبوو‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها سوپاسی هه‌ستی دڵسۆزانه‌ی هه‌موو ئه‌و به‌ڕێزانه‌ ده‌که‌ین له‌کوردستان‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵته‌وه‌ که‌ به‌ نامه‌ی تایبه‌تی‌و ته‌له‌فۆن‌و ئیمه‌یڵ دڵته‌نگی‌و په‌ژاره‌ی‬ ‫خۆیان ده‌ربڕی‌و به‌ش���داری ئ���ه‌م خه‌مه‌ گه‌وره‌یه‌مان ب���وون‪ ،‬له‌یه‌زدانی مه‌زن‬ ‫داواکارین به‌ دووربن له‌هه‌موو ناخۆش���ییه‌ک‪ ،‬خوای گه‌وره‌ پش���تیوانی هه‌موو‬ ‫الیه‌کمان بێت‪.‬‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی خوالێخۆشبوو‬

‫ژماره‌‪/1270 :‬ش‪2012/‬‬ ‫رێكه‌وت‪2012/5/24 :‬‬

‫ئاگانامه‌‬

‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ن���اوی‌ (چۆمان ئیبراهیم محه‌مه‌د)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (زانیار محه‌مه‌د ئه‌مین قادر)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ن���اوی‌ (ئازاد محه‌مه‌د ئه‌مین قادر)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (كه‌ریم حه‌مه‌ فه‌ره‌ج) هه‌ركه‌سێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (ژینۆ عه‌لی‌ قادر) هه‌ركه‌سێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ن���اوی‌ (ئه‌رده‌اڵن عه‌بدواڵ ئه‌حمه‌د)‬ ‫هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ ژوری‌ بازرگانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (فایه‌ق صالح صدیق) هه‌ركه‌سێك‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ ژوری‌ بازرگانی‌‪.‬‬ ‫* باجێكی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌‪ -‬كۆلیجی‌ زانست‪ -‬به‌شی‌ كیمیا ونبوه‌ به‌ ناوی‌(هێمن‬ ‫ئه‌حمه‌د ره‌شه‌) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ بۆ پرسگه‌ی‌ زانكۆ‪.‬‬

‫داواكار‪ :‬ئه‌ژین طاڵیع حمه‌ سور‬ ‫داوالێكراو‪ :‬نه‌به‌ز عوسمان صابر‬

‫* باجێك���ی‌ زانكۆی‌ س���لێمانی‌‪ -‬كۆلیجی‌ زمان‪ -‬به‌ش���ی‌ ئینگلی���زی‌ ونبوه‌ ب ‌ه‬ ‫ناوی‌(نیان حامد ئه‌حمه‌د) هه‌ركه‌س���ێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ بۆ پرسگه‌ی‌‬ ‫زانكۆ‪.‬‬

‫داواكار(ئه‌ژین طاڵیع حمه‌ سور) داوایه‌كی‌ به‌ ژماره‌(‪/270‬ش‪ )2012/‬له‌م دادگای ‌ه‬ ‫تۆمار كردووه‌ له‌سه‌رت‪ ،‬وه‌ له‌م داوایه‌دا هاتووه‌ كه‌ تیایدا داوای‌ په‌سه‌ندكردنی‌‬ ‫ته‌اڵقی‌ مخالفه‌ی‌ ده‌ره‌كی‌ ده‌كات‪ ،‬وه‌له‌به‌ر نادیاری‌ ش���وێنی‌ نیشته‌جێ‌ بوونت‪،‬‬ ‫دادگا بریاری���دا ئاگادارت���ان بكاته‌وه‌ به‌هۆی‌ دوو رۆژنام���ه‌ی‌ ناوخۆی‌ رۆژانه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ئاماده‌بونتان له‌ب���ه‌رده‌م دادگایه‌ له‌رۆژی‌ دادبینی‌ ك���ه‌ ده‌كه‌وێته‌ به‌رواری‌‬ ‫‪ 2012/6/20‬س���ه‌عات ‪ 9.30‬سه‌ر له‌به‌یانی‌‪ ،‬به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ئاماده‌ نه‌بن خۆتان‬ ‫یان بریكاری‌ ئه‌نێرن ئه‌وا دادگا داواكه‌ ئه‌بینێ‌ به‌پێی‌ یاسا‪.‬‬

‫* دوو پس���وڵه‌ی‌ ته‌ئمین���ات ونبوه‌ كه‌ له‌ش���اره‌وانی‌ س���لێمانی‌ ده‌رچوه‌ ب ‌ه‬ ‫ن���اوی‌ (جه‌الل عومه‌ر عه‌بدولرحمان) هه‌ركه‌س���ێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ بۆ‬ ‫نوسینگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫دادوه‌ر‬ ‫جاسم جه‌زا جافر‬

‫* باجێکی زانکۆی سلێمانی‪ /‬کۆلێژی زانست به‌شی فیزیا به‌ناوی (رێزان باپیر‬ ‫سڵێمان)هه‌رکه‌س دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ نوسینگه‌ی رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪.‬‬

‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ یه‌كێتی‌ به‌ڵێنده‌رانی‌ كوردس���تان‪ -‬سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫(عه‌بدولواحید عوس���مان حه‌مه‌ صالح) هه‌ركه‌سێك دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌‌ بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫پزیشكان الشه‌یه‌ك ‌ی حیزب ‌ی مردوو یا‬ ‫الشه‌یه‌ك ‌ی سه‌ربه‌خۆی‌ زیندوو!‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ی‬ ‫م���ن هی���چ گرێیه‌ك���ی‌ ده‌روون��� ‌‬ ‫له‌خۆمدا ش���ك نابه‌م‌و به‌هیچ ش���ێوه‌‌و‬ ‫پێوه‌رێكیش دژی‌ حیزب ‌ه سیاس���یه‌كان‬ ‫ی‬ ‫نیم‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ دڵخۆش���م له‌بوون ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫فره‌ده‌نگی‌‌و كراوه‌یی فه‌زا ‌‬ ‫ی هه‌موو هێز‌ه سیاس���یه‌كان‌و‬ ‫ب���ه‌ڕوو ‌‬ ‫ی دیموكراس���ی‌‪،‬‬ ‫ی گه‌م���ه‌ ‌‬ ‫قبوڵكردن��� ‌‬ ‫ی سیاس���ه‌تكردن نی���م‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫من دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حیزبایه‌تم به‌مانا ‌‬ ‫دژی‌ ده‌مارگی���ر ‌‬ ‫سڕینه‌وه‌ی‌ به‌رامبه‌ر‪.‬‬ ‫ی بڕی���ار‌ه ی���ه‌ك‬ ‫پاشه‌كش���ه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماده‌كار ‌‬ ‫ی یه‌كه‌كانی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی هه‌ندێك‬ ‫ی پزیش���كان‌و گۆڕین ‌‬ ‫كۆنگره‌ ‌‬ ‫له‌ئه‌ندامه‌كان���ی‌ به‌به‌رده‌وام���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫راس���تی ‌ه ئه‌س���ه‌لمێنێت ت���ا ئێس���تا‬ ‫ی به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫ی حیزب��� ‌‬ ‫ده‌س���تێوه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و سه‌ندیكایه‌ له‌ژێر فشار ‌‬ ‫ئه‌ندامان ‌‬ ‫حیزبی���دان‪ ،‬ئه‌توانم بڵێ���م حیزب هیچ‬ ‫ی‬ ‫پانتاییه‌ك���ی‌ ئازادی‌ ب���ۆ ئه‌ندامه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌هێش���توونه‌ته‌وه‌ به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫(ی‌‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬هه‌ربۆی��� ‌ه دژ به‌خواس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان‌و هه‌موو پزیش���كان ش���ێواز ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆپااڵوتنی‌ تاكیان گۆڕی‌ ب ‌ه ش���ێواز ‌‬ ‫ی‬ ‫لیستی‌ حیزبی‌‪ ،‬جا ئه‌و لیست ‌ه كراوه‌ی ‌‬ ‫ی له‌خۆیدا‬ ‫بێت ی���ا داخراو ئه‌مه‌ خ���ۆ ‌‬ ‫پاشه‌كشێیه‌‪.‬‬ ‫ی شۆك كرد دوو‬ ‫ئه‌و‌هی‌ منی‌ توش��� ‌‬ ‫خاڵی‌ سه‌رس���وڕهێنه‌رو هه‌ستیار بوو‬ ‫ی‬ ‫ی زانس���تیانه‌ ‌‬ ‫ی لێكدانه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫نه‌متوان ‌‬ ‫بۆ بكه‌م‪.‬‬ ‫ی (پ‪.‬د‪.‬ك)‬ ‫‪-1‬له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تبوونیه‌وه‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫‪‌1946‬و‌ه له‌س���ه‌ر هه‌س���ت ‌‬ ‫ی ك���ردووه‌‌و دوات���ر ب���وو‌ه‬ ‫چه‌ك���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد‌و‬ ‫به‌نواتێك بۆ تێكۆشان ‌‬ ‫داكۆكیك���ردن له‌ئ���ازادی‌‌و مافه‌كانی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ده‌ ‌‬ ‫ی شه‌سته‌كان ‌‬ ‫به‌اڵم له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی ئه‌و پارت ‌ه‬ ‫بیسته‌مه‌وه‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی مه‌ال مسته‌فا‬ ‫كه‌وتۆت ‌ه ده‌ست بنه‌ماڵه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رزانیه‌وه‌ بۆی ‌ه به‌پێكهاته‌یه‌كی‌ خێڵه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌قه‌ڵ���ه‌م ده‌درێت ت���ا پێكهاته‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌ندام ‌ه پزیشكه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئازادییه‌وه‌ داوا ‌‬ ‫ئه‌م حیزب ‌ه به‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫ی س���ه‌ندیكایان له‌حیزب‬ ‫جیاكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ك���رد‪ ،‬به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ ئه‌ندامه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌! ‌وادیاربوو له‌س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی ته‌واویان‬ ‫ئ���ه‌و پارت���ه‌وه‌ ئازادیه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پێدرابو كه‌ چ ش���ێوازێك له‌به‌رژه‌وند ‌‬ ‫پزیشكانبێت بیكه‌ن! جا ئه‌م ‌ه ته‌كتیك‬ ‫ی ئه‌بێ‌ بووترێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بێت یان راس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاریگه‌ریی‌ رێككه‌وتن ‌‬ ‫دواجار به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێ���وان یه‌كێت���ی‌‌و پارت ‌‬ ‫س���تراتیج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی ش���ێواز ‌‬ ‫ئه‌وانیش له‌بر ‌‬

‫ی‬ ‫تاكه‌كه‌س���یه‌و‌ه رازیبوون به‌گۆڕینی‌ بۆ ك ‌ه شۆڕبۆته‌وه‌ بۆ هه‌موو جومگه‌كان ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و حیزب ‌ه ی���ان س���ه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌م ‌ه خۆ ‌‬ ‫شێوازی‌ لیستی‌ حیزب ‌‬ ‫ی ل���ه‌ڕووداوه‌كان نییه‌‌و‬ ‫ێ بوو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌مان حیزب��� ‌ه ئ���اگا ‌‬ ‫له‌خۆیدا پاشه‌كش ‌‬ ‫ی كه‌سانێك به‌ناوی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫له‌بیرنه‌چێ���ت ئه‌م���ان به‌پێچه‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌ندامه‌كانی‌ ی‌‪.‬ن‪.‬ك (حیزبه‌ سۆشیال حیزبه‌ به‌و شێوه‌ی ‌ه هه‌ڵسوكه‌وت له‌گه‌ڵ‬ ‫ی كراوه‌بوون ئه‌ندامه‌كانی‌ خواره‌و‌هی‌ خۆیان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫دیموكراته‌كه‌) له‌گه‌ڵ لیست ‌‬ ‫حه‌یف س���ه‌د حه‌یف بۆ ئ���ه‌م حیزب ‌ه‬ ‫نه‌ك داخراو‪.‬‬ ‫‪ -2‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ ( ی‌‪.‬ن‪.‬ك) چ‌وه‌ك سه‌نگین ‌ه كه‌ به‌م رۆژه‌ گه‌یشت‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر حیزبه‌ سیاس���یه‌كان تۆزێك‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ب ‌‬ ‫مێ���ژوو تا ئه‌م دوایی���ه‌ش باڵ ‌‬ ‫ی به‌وردتر بڕوانن ‌ه رێكخراوه‌ پیشه‌ییه‌كان‌و‬ ‫ی بووه‌‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌ما ‌‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌س���ك ‌‬ ‫ی جی���اواز پێكهاتووه‌‪ ،‬دووربكه‌ون���ه‌وه‌ له‌بی���ر ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك فیكر ‌‬ ‫ی حیزبایه‌تی‌‌و په‌نا نه‌به‌نه‌ به‌ر راپرسی‌‌و‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك���ی‌ زۆر ب���ڕوای‌ به‌كرانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رووك���ه‌ش‌و كۆنترۆڵكردن ‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا ب��� ‌ه فه‌زایه‌كی‌ سیاس���ی‌‌و هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی بووه‌‪ ،‬ئه‌و حیزب ‌ه سه‌ندیكا پیش���ه‌ییه‌كان به‌ته‌زویر‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و كلتور ‌‬ ‫ی كاراده‌بن‪،‬‬ ‫له‌ڕابردوودا سه‌نگێكی‌ قورسی‌ هه‌بوو‌ه كات سه‌ندیكاكان سه‌ندیكا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان‌و من لێ���ره‌و‌ه پرس���یارێك ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫ی س���اد‌ه ‌‬ ‫له‌نێوان خه‌ڵك ‌‬ ‫ی راپه‌ڕینه‌و‌ه هه‌ردوو حیزبی‌ ده‌سه‌اڵت ئه‌كه‌م‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫رۆش���نبیران‪ ،‬به‌اڵم له‌دوا ‌‬ ‫ی لێبه‌دیده‌كرێت سه‌ندیكایه‌كی‌ پزیش���كان چ سودێك‌و‬ ‫ی به‌رچاو ‌‬ ‫پاشه‌كشێیه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌بێت له‌سه‌ر هاوكێش ‌ه‬ ‫ی گرنگ ‌‬ ‫ی رۆڵێك ‌‬ ‫به‌ه���ۆی‌ سازش���كردن له‌به‌رنامه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخ���ۆو ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫له‌پێناو راكێشانی‌ بڕێكی‌ زۆر له‌خه‌ڵكی‌‌و سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫هێز‌ه جیاوازه‌كان ب���ۆ ناوخۆی‌‪ ،‬به‌اڵم كوردس���تان ‌وا ئه‌تانه‌وێ���ت به‌هه‌موو‬ ‫ی لێچ���اوه‌ڕوان نه‌ئه‌كرا ش���ێوه‌یه‌ك كۆنترۆڵیبك���ه‌ن ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫هیچ كات ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پزیشكان‬ ‫ی به‌ته‌زویریش بێت‪ ،‬ئایا ئێمه‌ ‌‬ ‫ببێته‌ ئاسته‌نگ بۆ دیموكراتیزه‌كردن ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌نده‌ گرنگین له‌هاوس���ه‌نگی‌ كێش ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگا‪ ،‬ببێت ‌ه ئاس���ته‌نگ بۆ ئازاد ‌‬ ‫بیروڕای‌ ئه‌ندامه‌كانی‌‪ ،‬پاشه‌كشێكردن سیاس���یه‌كان؟! بۆ ‌وازم���ان لێناهێنن‬ ‫ی بڕیاری‌ خۆمان بده‌ین؟!‪ ،‬بۆ‬ ‫ی به‌ئ���ازاد ‌‬ ‫له‌بڕیاره‌كانی‌ یه‌ك���ه‌م لیژنه‌ ك ‌ه به‌كۆ ‌‬ ‫ی حیزب؟!‬ ‫ێ بمانكه‌ن به‌كۆیله‌ ‌‬ ‫ده‌ن���گ دراب���وون ئ���ه‌و راس���تیه‌مان ئه‌تانه‌و ‌‬ ‫بۆده‌س���ه‌لمێنێت‪ ،‬پزیش���كانی‌ س���ه‌ر ئایا له‌و‌ه ده‌ترس���ن ئه‌گ���ه‌ر ئه‌مجار‌ه‬ ‫ی خۆیان‬ ‫به‌م حیزبه‌ سۆش���یال دیموكرات ‌ه نه‌ك پزیش���كان به‌خواست‌و یس���ت ‌‬ ‫ی ئازادی���ان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ڵب���ژاردن‌و كۆنگ���ره‌ ئه‌نجامب���ده‌ن‬ ‫راو بۆچوون��� ‌‬ ‫ی ترتان له‌ده‌ست‬ ‫ك ‌ه بڕی���ار له‌بابه‌تێ���ك ده‌ده‌ن رێز بۆ رێكخراوه‌ پیشه‌ییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌كانی���ان دانانرێ���ت‪ ،‬له‌كۆتاییدا بچێت؟!‪ ،‬ده‌با ئه‌م جاره‌ ئێوه‌ی‌ حیزب ‌‬ ‫حی���زب له‌جیات���ی‌ ئه‌مان په‌ش���یمان ده‌س���ه‌اڵتدار هه‌ڵوێس���تێكتان هه‌بێت‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر دورخستنه‌وه‌‌و تێكه‌اڵونه‌كردن ‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌و بڕیارده‌دات‪.‬‬ ‫ی حی���زب له‌س���ه‌ندیكا‌و رێكخ���راو‌ه‬ ‫ی بڕی���اری‌ س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫ده‌ركردن��� ‌‬ ‫ی ژم���ار‌ه ‪ 11‬پیشه‌ییه‌كان‪ ،‬كاتی‌ ئه‌و‌ه هاتووه‌ نه‌بن‬ ‫پزیش���كانی‌ كوردس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌به‌ربه‌ست له‌س���ه‌ر ئه‌م داخوازییه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 2010/5/14‬له‌ژێر كاریگه‌ر ‌‬ ‫له‌به‌روار ‌‬ ‫ی كه‌مینه‌ی���ه‌ك ب ‌ه پزیشكان س���ه‌باره‌ت ب ‌ه پێكهێنانه‌وه‌و‬ ‫ی حیزب��� ‌‬ ‫عه‌قڵیه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێكخراوه‌ی��� ‌‬ ‫ی رێكخس���تنه‌وه‌ی‌ ماڵ��� ‌‬ ‫ی ئاماده‌كار ‌‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كی‌‌و پیش���كه‌وتن ‌‬ ‫كۆنگر‌ه ب���ه‌ده‌ر له‌په‌ی���ڕه‌وو پرۆگرام‌و پیش���ه‌ی ‌‬ ‫ی لق���ه‌كان بۆ ته‌ندروستی‌ گۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫دواخس���تنی‌ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كان ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫ی‬ ‫مانگێ���ك‪ ،‬ئاماژه‌یه‌ك ‌ه بۆله‌ده‌س���تدان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆرین���ه‌ ‌‬ ‫ی كوردس���تان داواكار ‌‬ ‫ی ژیان له‌جه‌سته‌ ‌‬ ‫هه‌موو نیش���انه‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌ندامه‌كان���ی‌ به‌هه‌ن���د‌وه‌رنه‌گرێ���ت‪،‬‬ ‫ی كرد به‌الشه‌یه‌ك ‌‬ ‫پزیشكان‌و سه‌ندیكا ‌‬ ‫بوونی‌ ئه‌و س���ه‌ندیكایه‌ پێویست نییه‌‌و‬ ‫ی مردوو‪.‬‬ ‫حیزب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیش���كان ك ‌ه به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ناتوانێ داخوازیه‌كان ‌‬ ‫جا ئه‌گ���ه‌ر پێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵ���گان به‌م پزیش���كان بهێنێته‌دی‌‪ ،‬ئه‌وكات الشه‌ ‌‬ ‫ی كایگ���ه‌ر ‌‬ ‫توێژێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مردوو ‌‬ ‫ش���ێو‌ه الوازه‌ ب���ێ له‌ناو ئ���ه‌م حیزب ‌ه پزیشكان ئه‌بێته‌ الش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌ناو مۆدێرن‌و سۆش���یال دیموكراته‌‪ ،‬بێگیان‪ ،‬له‌كۆتاییدا ئه‌مه‌وێ‌ بڵێم ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ‌وه‌ك س���ه‌ندیكا ‌‬ ‫ی تر چۆن ب���ۆ هه‌ڵبژاردنێك ‌‬ ‫ی تۆێژه‌كان��� ‌‬ ‫ئاخ���ۆ پێگ��� ‌ه ‌‬ ‫بێت‪ ،‬یان به‌پێچه‌وانه‌وه‌یه‌؟! جا نازانم پزیشكان به‌م ش���ێوه‌یه‌ مامه‌ڵ ‌ه بكه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی ماكێك ‌ه ئاخ���ۆ له‌هه‌ڵبژاردنێ���ك په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی ن���او یه‌كێت ‌‬ ‫ئه‌م بارودۆخ ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ده‌سه‌اڵته‌و‌ه بێت چیئه‌كه‌ن؟!‬ ‫له‌ماكه‌كانی‌ باڵباڵێنه‌كانی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬

‫‪19‬‬ ‫ریکالم‬

‫ئاگاداریه‌ك‬ ‫ی‬ ‫له‌قوتابخانه‌ ‌‬ ‫ی نموونه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫جونیه‌ر ‌‬

‫‪Junior Private School‬‬ ‫ی‬ ‫ی جونیه‌ری‌ نموونه‌یی‌ هه‌ڵده‌س���تێت ب ‌ه كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫قوتابخان���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خول���ی هاوینه‌ی‌ تایبه‌ت كه‌ ئه‌مان���ه‌ له‌خۆده‌گرێت (فێربوون ‌‬ ‫ی ئینگلی���زی‌‪ ،‬كۆمپیوته‌ر‪ ،‬مۆس���یقا‪ ،‬هون���ه‌رو وه‌رزش‌و‬ ‫زمان��� ‌‬ ‫ی قۆناغی‌ سه‌ره‌تایی‌و ئه‌و‬ ‫چه‌نده‌ها چاالكیتر) بۆ گشت قوتابیان ‌‬ ‫قوتابیانه‌ی‌ به‌ نیازن له‌قوتابخان ‌ه وه‌ربگیرێن‪.‬‬ ‫ی ‪ 6/15‬ده‌س���ت پێ���ده‌كات‌و دوو مان���گ‬ ‫خوله‌ك��� ‌ه له‌ب���ه‌روار ‌‬ ‫ده‌خایه‌نێت‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ی خوێندنی‌ نو ‌‬ ‫ی وه‌رگرتن بۆ ساڵ ‌‬ ‫قوتابخان ‌ه له‌هه‌مانكاتدا فۆرم ‌‬ ‫‪ 2013/ 2012‬دابه‌شده‌كات‪.‬‬ ‫ی سه‌رچنار‪،‬‬ ‫ی قوتابخان ‌ه بكه‌ن له‌گرد ‌‬ ‫ی زیاتر س���ه‌ردان ‌‬ ‫بۆ زانیار ‌‬ ‫ی حاجی‌ عه‌لی‪،‬‬ ‫ی جه‌مال ‌‬ ‫نزیك پاك س���یتی‌‪ ،‬ته‌نیشت قوتابخانه‌ ‌‬ ‫ی ژمار‌ه ته‌له‌فوونه‌كانی‌‪:‬‬ ‫یان له‌ڕێ ‌‬

‫‪07705456115 ، 07705456125 ، 3293215‬‬

‫ناسیۆنالیزم‌و بەرخۆریزم‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫رۆژانە دەکات‌و بە ئاستی خۆویستییەکی‬ ‫پەڕگیر‌و ترسناکدا دەیبات‪ ،‬هەموو ئەم‬ ‫دیاردانە ئەمڕۆ لەزیاد له‌شوێن‌و ئاست‌و‬ ‫رووبەرێک����ی کۆمەاڵیەتی دونیای ئێمەدا‬ ‫ئامادەن‪.‬‬ ‫سێهەم‪ :‬ئەم دۆخی بەرخۆرییە وایکردوە‌و‬ ‫وادەکات ئاس����تی هون����ەر‌و مۆس����یقا‌و‬ ‫ئەدەبیات‌و نووسین بەڕادەیەکی ترسناک‬ ‫دابەزێ����ت‌و ئ����ەوەی ”زەوقی گش����تی“‬ ‫دەیخوازێت‪ ،‬ئەوەبێ����ت کە دەگوترێت‌و‬ ‫دەنووسرێت‌و نیشانئەدرێت‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬ئ����ەم دۆخە هەر له‌ئێس����تاوە‬ ‫وایکردوە رەهەندی سیاسی له‌ئینسانی‬ ‫ئێم����ەدا زۆر الوازببێ����ت‌و کۆمەڵ����گای‬ ‫ئێم����ە له‌سیاس����ەت وەک چاالکییەکی‬ ‫دەس����تەجەمعی‌و وەک چاالکییەک����ی‬ ‫تاکەکەس����ی‪ ،‬کە کار لەس����ەر گۆڕین‌و‬ ‫باشترکردنی دونیا دەکات‪ ،‬بەتاڵببێتەوە‪.‬‬ ‫لەڕاس����تیدا مەبەستی سەرەکی له‌بوونی‬ ‫بەرخۆری بە ئایدیۆلۆژیا دروس����تکردنی‬ ‫ئینس����ان‌و کۆمەڵگایەکی ناسیاس����ییە‪.‬‬ ‫بەجۆرێ����ک ناچاالکبوون‌و پاس����یڤیزمی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و سیاس����ی ببێتە دیاردەی‬ ‫س����ەرەکی ئ����ەو کۆمەڵگای����ە‌و رۆڵ����ی‬ ‫لەمپەرێکی گەورە ببینن لەبەردەم هەر‬ ‫هەوڵێکی راس����تەقینەدا بۆ پیادەکردنی‬ ‫گۆڕانکاری‪ .‬لێرەشدا رێک بە پێچەوانەی‬ ‫ئ����ەو تێزەوە کە پێیوای����ە دونیای ئێمە‬ ‫پڕک����راوە له‌سیاس����ەت‌و سیاس����ەت‬ ‫س����ەرجەمی کای����ەکان‌و چاالکیی����ەکان‬ ‫ئاراس����تەدەکات‪ ،‬ئەم����ڕۆ له‌دونی����ای‬ ‫ئێمەدا سیاس����ەت چاالکییەکی هێجگار‬ ‫پەراوێزی‌و الوازە‪.‬‬

‫وەک وت����م ئەگ����ەر ناس����یۆنالیزم‬ ‫ئایدۆلۆژی����ای بااڵدەس����تی کۆمەڵگای‬ ‫ئێمەی قۆناغی بەر له‌کەوتنی رژێمەکەی‬ ‫سەدام حوسەین بێت‪ ،‬ئەوا بەرخۆریزم‬ ‫ئایدیۆلۆژی����ای بااڵدەس����تی ئەمڕۆی����ە‪.‬‬ ‫بێگومان پەیوەندیی نێوان ناسیۆنالیزم‌و‬ ‫بەرخۆری����زم پەیوەندییەک����ی ئاڵۆزە‌و‬ ‫لێرەدا مەودای باسکردنیمان نییە‪ .‬ئەو‬ ‫خاڵەی دەمەوێت جەغتی لێبکەم ئەوەیە‬ ‫کە کۆمەڵگای ئێمە له‌س����ەدەی بیست‌و‬ ‫یەکەم����دا ب����ەر لەهەمووش����تێک لەناو‬ ‫پراکتیک‌و ئایدیۆلۆژی����ای بەرخۆریزمدا‬ ‫نووقم����ە‌و لەن����او ئ����ەو چوارچێ����وە‬ ‫عەقڵ����ی‌و ئەخالق����ی‌و س����ایکۆلۆژیەدا‬ ‫دەژی کە بەرخۆریزم دروس����تیدەکات‪.‬‬ ‫بەرخۆریی لەهەموو شوێنێک‌و لەهەموو‬ ‫ئاستێک‌و الی س����ەرجەمی هێز‌و چینە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان����ی کۆمەڵ����گای ئێمە‪.‬‬ ‫ئ����ەم گۆڕانەش گۆڕانێکی س����ادە نییە‪،‬‬ ‫شتێک نییە بێکاریگەری‌و بێدەرەنجامی‬ ‫گ����ەورە‌و بەرچ����او‪ ،‬بەپێچەوانەوە ئەم‬ ‫گۆڕان����ە کاریگەری����ی گ����ەورە لەس����ەر‬ ‫زیاد له‌ئاس����تێک له‌ئاس����تەکانی ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی‌و سیاس����ی‌و ئەخالق����ی‌و‬ ‫فەرهەنگ����ی بەجێدەهێڵێ����ت‪ .‬وەک‬ ‫پێش����تریش وتم من له‌ئایندەدا بەوردی‬ ‫دەگەڕێمەوە سەر ئەم مەسەالنە‪ ،‬لێرەدا‬ ‫هەوڵئ����ەدەم زۆر بە کورت����ی هەندێک‬ ‫گریمان����ەی تایبەت پێش����نیاربکەم کە‬ ‫پێموایە بەرخۆریزم لەگەش����ەی خۆیدا‬ ‫وەک واقیعێکی کۆمەاڵیەتی‌و سیاس����ی‌و‬ ‫فەرهەنگی دەتوانێت بیسەپێنێت‪.‬‬ ‫یەک����ەم‪ :‬بەرخۆری����زم جۆرێکی تایبەت‬ ‫له‌بەتاکەکەس����بوون دروس����تدەکات کە‬ ‫دەرئه‌نجام‬ ‫ئ����اکاری س����ەرەکی خودئەڤینییەک����ی‬ ‫پەڕگیرە‪ ،‬واتە نەرجستییەکی پەڕگیر‪ .‬کە ئەمانە دەڵێم مەبه‌س����تم نییە بڵێم‬ ‫ئ����ەم دۆخ����ە جۆرێ����ک له‌تاکگەرای����ی بەرخۆری����ی‌و تاکگەرای����ی دوو دیاردەن‬ ‫دروستدەکات کە بە عەقڵیەتی ”لێمگەڕێ ب����ە رەهایی خراپن‪ ،‬ی����ان بمەوێت بڵێم‬ ‫بژیم“‌و ”وازملێبێنە بەرخۆربم“‪ ،‬دەژی‪ .‬پێویس����تە دژایەتیی����ان بکرێ����ت‌و وەک‬ ‫لەم پێناوەش����دا ئامادەی����ە هەموو ئەو نەخۆشی کۆمەاڵیەتی‌و سیاسی نمایش‌و‬ ‫بەربەس����تە کۆمەاڵیەت����ی‌و ئەخالق����ی‌و مامەڵەبکرێن‪ .‬وات����ە کە باس لەو رووە‬ ‫رەمزییانە تێکبش����کێنێت ک����ە هێما بۆ نێگەتیڤانەی بەرخۆریی دەکەم نامەوێت‬ ‫بەرپرس����یاربوون‌و ئیتیم����ا‌و هاریکاری بەدیوی ئەودیودا بەرگری له‌سۆفیگەرایی‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی‌و وەفا‌و هت����د‪ ...‬دەکات‪ .‬کۆمەاڵیەت����ی‌و زوهدی سیاس����ی بکەم‌و‬ ‫ئەگ����ەری ئەوەی خودێک دروس����تببێت داوای ئەوەبک����ەم ئینس����انی ئێمە وەک‬ ‫دروش����مەکەی بەبەردەوام����ی ئەوەبێت سۆفی‌و زاهیدی س����ەردەمە دێرینەکان‬ ‫”خودی خۆم بەر لەهەموو شتێک‌و بەر ب����ژی‪ ،‬پش����تبکاتە دونی����ا‌و وێڵی ئەو‬ ‫ش����تانەبێت کە هەندێک رۆشنبیر ناوی‬ ‫له‌هەموو دونیا“ ئەگەرێکی گەورەیە‪.‬‬ ‫دووهەم‪ :‬دروس����تبوونی ئەو عەقڵیەت‌و دەنێنن ”مەسەله‌گەورەکان“‪.‬‬ ‫س����ایکۆلۆژیایەی س����ەرەوە نەک تەنها بەپێچەوان����ەوە من زی����اد له‌ڕەهەندێکی‬ ‫هاری����کاری‌و هاودەم����ی کۆمەاڵیەت����ی پۆزەتیڤ له‌بەرخۆری����ی‌و بەرخۆریزمدا‬ ‫الوازدەکات‪ ،‬بەڵک����و دەبێت����ە مای����ەی دەبینم‪ ،‬بە رۆخی دیاردەیەکی ئاڵۆزە‌و‬ ‫الوازکردنی بەشێکی زۆر لەو پەیوەندییە ئەگەرچی وەک ئایدیۆلۆژیای پاسیڤیزمی‬ ‫کۆمەاڵیاتییانەش ک����ە پێکەوەبوونێکی کۆمەاڵیەتی دروس����ت‌و باڵودەکرێتەوە‪،‬‬ ‫کۆمەاڵیەتی پلورال‌و ئارام پێویس����تیان بەاڵم دەکرێت لەگەش����ەی خۆیدا ببێت‬ ‫پێیەت����ی‪ .‬ل����ەم ئاس����تەدا بەرخ����ۆری بە ئایدیۆلۆژیا یان النیکەم هۆکارێک بۆ‬ ‫دەسکارییەکی گەورەی ئەخالقیاتی ژیانی گۆڕان‪ ،‬له‌ئایندەدا بەوردی دەگەڕێمەوە‬

‫سەر ئەم باسە‪.‬‬ ‫لەئێس����تادا دەکرێت بڵێم بەرزبوونەوەی‬ ‫ئاس����تی بەرخۆری����ی لەهەندێک رووەوە‬ ‫تەعبی����ر له‌ئاس����تێکی دیاریک����راوی‬ ‫گۆڕانکاری کۆمەاڵیەتی گرنگ دەکات‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە‪ ،‬دەشێت هێما بۆ بەرزبوونەوەی‬ ‫ئاس����تی ژیان‌و گەش����ەکردنی گش����تی‬ ‫کۆمەڵگا‌و پێشکەوتنی ژیانی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بکات‪ ،‬هێما بۆ بەجێهێشتنی عەقڵیەتی‬ ‫قوربانیدان بە خود بکات لەپێناو ش����تە‬ ‫بە ”گەورە“کراو‌و فوتێکراوەکاندا‪ .‬هێما‬ ‫بۆئ����ەوە بکات تاکه‌ک����ەس خۆی ببێتە‬ ‫ناوەندی ژیانی کۆمەاڵیەتی‌و پێ لەسەر‬ ‫گەڕان بەدوای بەختەوەریی تاکەکەسی‬ ‫دابگرێت‪ ،‬گەرچی ئەم بەختەوەرییەش‬ ‫زۆرج����ار کورتبکرێتەوە ب����ۆ هەبوونی‬ ‫ش����تومەکی م����ادی بەتەنه����ا‪ .‬ئەوەی‬ ‫ترس����ناکە له‌بەرخۆریدا گۆڕانییەتی بۆ‬ ‫ئایدیۆلۆژیا‪ ،‬ئایدیۆلۆژیای بااڵدەس����ت‌و‬ ‫هەندێکج����ار تاق����ە ئایدۆلۆژی����ای‬ ‫کۆمەاڵیەتی����ش‪ .‬گۆڕان����ی بەرخ����ۆری‬ ‫له‌بەرخۆرییەکی ئاس����ایی‌و ماقوڵەوە بۆ‬ ‫بەرخۆریزم‪ ،‬بەتایبەتی له‌کۆمەڵگایەکدا‬ ‫کە خ����ۆی توان����ای بەرهەمهێنانی هیچ‬ ‫شتێکی ئەوتۆی نەبێت‪ ،‬ئەو خاڵەیە کە‬ ‫دەبێت رامانبوەس����تێنێت‌و وامانلێبکات‬ ‫بەدگومانبی����ن بەرامب����ەری‌و بەتوندی‬ ‫رەخنەیبکەین‪.‬‬ ‫ئەم دۆخەی دوایین سیاسەتێکی دیاریکراو‬ ‫دروس����تیدەکات‌و یەکێک لەمەبەس����تە‬ ‫گرنگەکانی ئەوەیە ئینس����ان له‌زۆربەی‬ ‫رەهەندە سیاس����ییەکانی داماڵێت‪ ،‬ئەو‬ ‫رەهەندان����ەی دەیکەن����ە بوونەوەرێکی‬ ‫چاالکی ناو ژیان����ی کۆمەاڵیەتی خۆی‪.‬‬ ‫ئەم دۆخ����ە جۆرێک له‌”خودس����ازی“‪،‬‬ ‫یان جۆرێ����ک له‌سیاس����ەت‌و پراکتیکی‬ ‫ب����ە تاکەکەس����بوون س����ەروەردەکات‪،‬‬ ‫ک����ە تیای����دا تاکەکەس بۆ پاراس����تنی‬ ‫ئەو ش����وێن‌و جێگە کۆمەاڵیەتییەی کە‬ ‫ئاستێکی تایبەتی بەرخۆری دەستەبەر‌و‬ ‫مس����ۆگەردەکات‪ ،‬ئامادەبێت پشتبکاتە‬ ‫هەموو ئەو رەهەندانەی تر کە ئینس����ان‬ ‫دەکەن����ە بوونەوەرێک����ی چاالک����ی ناو‬ ‫دونی����ای کۆمەاڵیەتی خ����ۆی‪ ،‬لەپێش‬ ‫هەمووش����یانەوە پش����تکردنە رەهەندی‬ ‫سیاس����ی کە لەیەککات����دا هەم هێما بۆ‬ ‫کردەیەکی دەس����تەجەمعی گرنگ‌و هەم‬ ‫هێم����ا بۆ ویس����تی دەس����کاریکردنێکی‬ ‫راستەقینەی ئینسان بۆخۆی‌و بۆ دونیا‬ ‫دەکات‪ .‬ئەو کاتەی ئینسان کورتدەبێتەوە‬ ‫بۆ تاکەکەس����ێکی بەرخ����ۆر‪ ،‬یەکەمین‌و‬ ‫گرنگترین شت تیایدا دەمرێت رەهەندی‬ ‫سیاس����ییە‪ .‬بەرخۆری����زم بوون����ەوەری‬ ‫پەس����یڤ‌و بێچاالک����ی دروس����تدەکات‪،‬‬ ‫بوونەوەری پەسیڤ‌و بێچاالکیش توانای‬ ‫گۆڕین‌و دەسکاریکردنی دونیای خۆیان‬ ‫نییە‪.‬‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫سه‌ردان ‌ی فراكسیۆنه‌كان‬ ‫بۆ ال ‌ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫عەدنان عوسمان‬

‫‪www.‬‬

‫‪awene.com‬‬

‫ی‬ ‫ی پێشوه‌خت‌و گفتوگۆیه‌ك ‌‬ ‫ێ یه‌ك ش���ه‌مم ‌ه له‌پڕا‌و بێ‌ هیچ به‌رنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫پێر ‌‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان هاوڕێ‌ له‌گه‌ڵ سه‌رۆكی‌ سه‌رجه‌م فراكسیۆنه‌كان‬ ‫ی هه‌رێم بۆ گفتوگۆكردن له‌سه‌ر ئه‌و قه‌یرانه‌ نوێی ‌هی‌ نێوان‬ ‫برانه‌ الی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫هه‌رێم‌و عێراق‪.‬‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه سیاس���یه‌كانی‌ هه‌رێم‌و فراكس���یۆنه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫گفتوگۆ‌و دانیش���تن ‌‬ ‫ی گونجاو‬ ‫ی هه‌رێ���م‪ ،‬كارێك ‌‬ ‫یه‌كت���ر‌و له‌گه‌ڵ هه‌ر هێزو الی��� ‌هن‌و هاوواڵتییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یه‌كتربینین سه‌ربار ‌‬ ‫ته‌ندروس���ته‌و بگر‌ه پێویستیشه‌‪ .‬بایكۆتكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناچاری‌‌و وه‌ك هه‌ڵوێستێك ‌‬ ‫هه‌ڵوێستێكی‌ سیاسی‌ سلبیه‌ ده‌بێت به‌ ئه‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫ی په‌رچه‌كرداردا س���ه‌یر بكرێت‪ .‬هه‌ر الیه‌ن‌و كه‌سێك ك ‌ه‬ ‫ی له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫جد ‌‬ ‫ی ئه‌ندامانی‌ بگرێت‬ ‫ی خۆی‌ بێت‌و رێز له‌بیروڕاو هه‌ڵوێس���ته‌كان ‌‬ ‫خاوه‌ن دیدگا ‌‬ ‫ترسی‌ له‌سه‌ردان‌و بینینی‌ كه‌س نییه‌‪.‬‬ ‫ی یه‌ك ش���ه‌ممه‌ ته‌نها په‌یوه‌س���ت ‌ه ب ‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم ره‌خن ‌هی‌ من له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم به‌رامبه‌ر په‌رله‌مان نه‌ك سه‌رلێنه‌دان‌و نه‌بینین ‌‬ ‫هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌تابوت���ی‌ په‌رله‌مان دا خود ‌‬ ‫ی دوا بزمار ‌‬ ‫جه‌نابیان‪ .‬له‌ڕاس���تیدا ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گرنگدا به‌رجه‌سته‌ بوو‪:‬‬ ‫ی هه‌رێم بوو‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌دوو ساته‌وه‌خت ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬كاتێك سه‌رۆك بێ هیچ هه‌ماهه‌نگی‌‌و ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك‪ ،‬لیژنه‌یه‌ك ‌‬ ‫ێ ئه‌وه‌ی‌ ته‌نها دانیشتنێك له‌گه‌ڵ لیژنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ی دامه‌زراند ب ‌‬ ‫چاكساز ‌‬ ‫له‌و باره‌وه‌ بكرێت‌و گوێ‌ له‌ئه‌ندامان‌و تێبینیه‌كانیان بگیرێت‪ .‬په‌رله‌مان وه‌ك‬ ‫ی چاودێری‌ له‌م پرۆس���ه‌یه‌دا به‌ ته‌واوه‌تی‌ په‌راوێز خراو ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن سه‌رۆكی‌ هه‌رێمه‌و‌ه رێژ‌هی‌ پاس���ه‌وانه‌كانی‌ په‌رله‌مانتارانیش دیار ‌‬ ‫ی ئاسایی‌ كه‌وت ‌ه‬ ‫ی لیژنه‌كه‌ وه‌ك هه‌ر هاوواڵتییه‌ك ‌‬ ‫كران‪ .‬پاش���انیش راپۆرت ‌‬ ‫به‌رده‌ستی‌ په‌رله‌مان‪ .‬واته‌ په‌رله‌مان له‌م پرۆسه‌یه‌دا ن ‌ه ره‌قیب‌و ن ‌ه شاهدیش‬ ‫نه‌بوو‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ :‬ئه‌م په‌رله‌مان ‌ه بڕیارێكی‌ هه‌یه‌ كه‌ گوایه‌ ئه‌و ته‌نها مه‌رجه‌عه‌ له‌هه‌موو‬ ‫ی كوردی‌‌و‬ ‫ی ده‌بینین سه‌رۆك باس له‌ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫پرسه‌ چاره‌نوسسازه‌كاندا‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات‪ ،‬ئاماژه‌ به‌ پاشه‌كش���ه‌ی‌ هه‌رێم له‌به‌غدا‌و پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫ی مالیكی‌‌و گۆڕین���ی‌ كابینه‌ی‌ به‌غدا‬ ‫سیاس���ی‌ عێ���راق ده‌كات‪ ،‬داوای‌ البردن ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ س���ه‌رجه‌م هێزه‌ كوردستانی‌‌و عێراقیه‌كان دانیشتن ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم رۆژێك شتێكی‌ به‌ بیردا نه‌هاتوو‌ه ك ‌ه ناوی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌و ده‌یان لێدوان‌و دانیش���تن له‌گه‌ڵ س���ه‌رجه‌م‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ئێس���تاش له‌دوا ‌‬ ‫ی فراكس���یۆنه‌كان ده‌كرێت ك ‌ه پێم‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫الیه‌نه‌كاندا كرا‪ ،‬داوای‌ بینین ‌‬ ‫ی‬ ‫وای ‌ه ته‌نها بۆ دڵنه‌واییكردن‌و مه‌رحه‌مه‌ت كردن ‌ه نه‌ك هه‌ستكردن ب ‌ه گرنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نوخبه‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌م دامه‌زراوه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌و‌ه ئیتر رون ‌ه ك ‌ه په‌رله‌م���ان له‌ال ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتداری‌ كورد جگ ‌ه له‌ده‌زگاكۆكه‌یه‌ك بۆ ته‌شریعاندن‌و ره‌سمیه‌تدان ب ‌ه‬ ‫كار‌ه شكڵیه‌كان هیچی‌ تر نییه‌‪.‬‬ ‫ی كه‌می‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ته‌ندروس���ت له‌نێوان سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و په‌رله‌مان‬ ‫الن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه ده‌بوایه‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم پێش هه‌موو الیه‌ك‌و الیه‌نێك سه‌ردان ‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی له‌و مه‌ترس���ی‌‌و كێشانه‌ی‌ رووبه‌ڕوو ‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ بكردایه‌و ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی كراو‌ه له‌نێوان هه‌ردووال له‌سه‌ر‬ ‫ده‌بنه‌و‌ه ئاگادار بكردایه‌ته‌وه‌و قسه‌و باسێك ‌‬ ‫سه‌رجه‌م پرۆس���ه‌ی‌ سیاسی‌ له‌عێراق‌و ش���ێوازی‌ ئیداره‌دانی‌ ئه‌و قه‌یرانان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن رابه‌رانی‌ كورده‌وه‌ بكرایه‌‪ .‬كه‌ ئه‌و‌ه نه‌كرا‪ ،‬پێم وایه‌ ئه‌و س���ه‌ردانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و واقع ‌ه تاڵه‌یه‌ ك ‌ه په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم هه‌ڵگر ‌‬ ‫په‌رله‌مان بۆ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌نێو سیسته‌می‌ سیاس ‌‬ ‫كوردستان نایه‌وێت له‌حه‌جمی‌ راسته‌قینه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫هه‌رێمدا تێبگات‌و دیسانه‌وه‌ بچوكتر هاته‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫‪m‬‬

‫‪o‬‬

‫‪c‬‬

‫‪.‬‬

‫‪e‬‬

‫‪n‬‬

‫‪e‬‬

‫‪w‬‬

‫‪a‬‬

‫‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬

‫‪w‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪ ƎƳşŹ ƹ ƎƳşŵ Śŝ‬‬ ‫‪ şƹŠţŚƨƳŚƯŒƧ‬‬

‫‪ƾƿŹřŻƺƐţŠƯżų‬‬

‫‪MMS‬‬

‫ریکالم‬