ده‌ستدرێژی سێكسی بۆ سه‌ر منداڵ ی وه‌ك تاوانێك شاراوه
www.awene.com
ژماره ()375 سێشەممە 2013/4/30
»» 4
ساڵح موتڵه‌گ:
هه‌ڵوێستی كورد ده‌رهه‌ق به‌حه‌ویجه له‌ئاستی پێویست نه‌بو
»» 4
جوانترین ماچ
ی سیاسیی گشتییه رۆژنامه‌یه‌ك کۆمپانیای ئاوێنه ده‌ریده‌کات
12 17 »» 11
فیستیڤاڵی سینه‌مایی کان ل ه 15ی ئایاره‌و‌ه ده‌ستپێده‌کات تا 26مانگ
ریکالم
ساڵح موسلیم:
17 512 »»»»
باشتروایە کاک مەسعود ڕاستەوخۆ گوێ لەخۆمان بگرێت ،نەک لەم‌و لەو
به‌هرۆز گه‌اڵڵی:
پارت ی 70هه‌زار ده‌نگ ی كورد ی سوریای ته‌زویركردوه یه‌كێتی به‌ب ێ موقابیل كه‌وتۆت ه دوای سیاسه‌تی پارتی به‌رپرس���ی په‌یوه‌ندییه‌كانی یه‌كێت ی له‌توركی���ا به‌ه���رۆز گه‌اڵڵی ده‌ڵێـت" پارت���ی 70هه‌زار ده‌نگی كورده‌كانی س���وریای ته‌زویرك���ردوهو ئاماده‌ی ك���ردوه بۆ هه‌ڵبژاردن" .س���ه‌باره‌ت به‌سیاسه‌تی یه‌كێتی به‌رامبه‌ر پارتی ئاماژه بۆ ئهوه ده‌كات یه‌كێتی به‌بێ موقابیل كه‌وتۆته دوای سیاس���ه‌تی پارتی.
تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه :له‌نامه‌یه‌ك ی تایب���هتو نهێنی كه ب���ۆ مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی ناردوه‌‌و كۆپییه‌كی ده‌س���ت ئاوێنه كه‌وتوه ،به‌رپرس���ی په‌یوه‌ندییه‌كانی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردستان به‌هرۆز گه‌اڵڵی به‌ئه‌ندامانی مه‌كته‌بی سیاس���ی ده‌ڵێت" ئیداره‌ی ملمالن���ێو به‌ڕێوه‌بردن���ی كاره‌كانی یه‌كێتی به‌م ش���ێوه‌یه‌ی ئێستا هیچ
به‌دڵم نییه ،ئه‌گ���ه‌ر چاكی نه‌كه‌ن، دوارۆژ یه‌كێتی له‌گۆڕه‌پانی سیاسه‌ت دورده‌كه‌وێته‌وه". ناوب���راو ل���هو نامه‌ی���ه‌دا ده‌ڵێت "با پارت���ی پێمانبڵێ���ن ،كام واڵتی ئه‌وروپای���ه دروس���تبونی ده‌وڵه‌تی هه‌رێمی كوردستانی ده‌وێ‌و یه‌كێتی لی���ێ بێخه‌ب���ه‌ره؟ ئه‌گه‌ر ش���تی وا هه‌یه ؟ فه‌رمون وه‌ك هاوپه‌یمانێكی
"ئێران هه‌وڵده‌دات گفتوگۆكان ی نێوان پهكهكهو توركیا شكستبهێنێت"
س���تراتیژی خۆیان با به‌ڕاش���كاوی پێمانبڵێن؟ تا ئێم���ه‌ش هاوكارییان بكه‌ین؟ ئه‌گه‌ر واش نیه بۆ له‌س���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ی ن���ه‌وت‌و گاز‌و پ���اره‌ی شه‌ریكات‌و ئه‌و س���ێ ملیار دۆالره‌ی ش���یرینی ن���ه‌وت كه دیاری���ش نیه ئ���ه‌م ئه‌زمه گه‌وره‌ی���ه له‌گه‌ڵ به‌غدا دروستبكرێ؟". له‌درێژه‌ی نامه‌كه‌ی ك���ه به‌رواری
28ی نیسانی له‌سه‌ره ،گه‌اڵڵی ده‌ڵێت "یه‌كێتی وای لێهات���وه له‌به‌رخاتری دڵی كاك مهسعودو پارتی نه‌ك ته‌نها ناڕوات���ه كۆنگره‌ی حزب���ی ده‌عوه‌‌و به‌ش���داری له‌كۆنگره‌كه‌ی���ان ناكات؟ ته‌نانه‌ت جورئه‌ت ن���اكات نامه‌یه‌كی پیرۆزبایشیان بۆ بنێرێت". به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌كانی یه‌كێتی له‌توركیا باس ل���هوه ده‌كات كه بۆ
ده‌بێت ئه‌گه‌ر پارتی په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ به‌غدا خ���راپ بێـت ،یه‌كێت ی په‌یوه‌ندییه‌كانی س���اڵه‌های س���اڵ ته‌جمید ب���كات" ی���ان له‌به‌رئه‌وه‌ی پارتی گۆڕانی ناوێت ،ده‌بێت هه‌موان گۆڕان ئیهمال بكه‌ین‌و رێكه‌وتننامه‌ی ده‌باشان فه‌رامۆش بكه‌ین".
»»
سوپاو مەترسیەکانی
»»
مامۆستا /قوتابی
»»
3
13
16
سه‌عد ی پیره :مام جه‌الل باشه س���ه‌عدی پیره ئاماژه بهوه ده‌كات كه رایگه‌یاند كه دانانی كه‌سێك له‌ش���وێنی تاڵه‌بان ی یه‌كێتی بیر له‌دانانی كه‌س���ێك له‌جێی تاڵه‌بانی ناكاته‌وه‌‌و ده‌ڵێت "مام جه‌الل س���كرتێری گش���تی یه‌كێتی كۆنگره باشه‌و ئیشه‌اڵ ته‌مه‌نی هه‌ر درێژ ده‌بێ‌‌و بڕیاری له‌سه‌ر ده‌دات ،ئه‌و وتی "كه‌ی كۆنگره گیرا ئه‌وكات���ه مام جه‌اللیش تا دونیا دونیایه ده‌مێنێت". ئاوێنه ،هه‌ولێر :س���ه‌عدی ئه‌حمه‌د قسه‌یه‌كی لێده‌كات‌و كۆنگره‌ش قسه‌ی پی���ره ئه‌ندام���ی مه‌كته‌بی سیاس���یو له‌س���ه‌ر ده‌كات ،به‌اڵم ئێس���تا كاتی به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ندی ()3ی هه‌ولێری ئ���هوه نییه‌‌و مام جه‌اللی���ش له‌ژیانه‌و یه‌كێت���ی نیش���تمانی كوردس���تان له‌چاره‌س���ه‌ركردندایه ،ئه‌و بابه‌ته الی له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا ئێمه هه‌ر مه‌تره‌ح نیه".
دوو کچه گه‌ریالی په‌که‌که له‌قه‌ندیل
فۆتۆ :یه‌حیا ئه‌حمه‌د
ی بۆ مه‌یدان���یو گۆڕانكارییه‌كانی ئه‌مدوایی ه ی ئهوه تورك���ه‌كان جه‌غت ل���هوه ده‌كه‌ن ك ه هێزه‌كانی قودس ،پێشنیار ی پێچه‌وانه‌ی ئه‌و ی گوزارشت له‌ره‌وشێك ئێران پێش���نیاری بۆ په‌كه‌ك ه كردوو‌ه "م���وراد قه‌ره‌یالن"ی فه‌رمانده‌ی هێز ی ی ئێران ده‌كه‌ن ،به‌و پێیه خواس���ته له‌به‌رامبه‌ر نه‌كش���انه‌وه‌یان له‌توركیا ،گه‌ریالی په‌كه‌كه كردوه گه‌ر چاالكیی ه سه‌ربازییه‌كانیان توركیا هه‌وڵ���ده‌دات ه���اوكات له‌گه ڵ ی ی قورس���یان بداتێ‌‌و پش���تیوان چه‌ك ی ئاشتیان ه له‌گ ه ڵ ی توركی���ا درێ���ژه پێب���ده‌ن‌و گه‌یش���تنه رێككه‌وتن ی ل���ه‌دژ لۆجستیشیان لێبكات ،تا گفتوگۆكان ی ی ئاش���تیكردن له‌گه ڵ توركیا پهكهكهو ئیمتیازبه‌خشین به‌وان ،لوله نێوان پهكهكهو توركیا شكستبهێنێت .له‌پرۆس ه ی تفه‌نگه‌كانیان روه‌و ئێران وه‌رگێڕن. ی دوربكه‌ون���هوه ،كۆم���اری ئیس�ل�ام ئاوێن���ه ،ئه‌وروپ���ا :رۆژنام���ه ل���ه‌م چوارچێوه‌یه‌ش���دا رۆژنامه‌ك ه ی توركیا له‌راپۆرتێكدا ئاماژه ئێ���ران ئاماده‌ی پێدانی چه‌كی قورس‌و "میللیه‌ت" ی لۆجس���تییه لێتان ،ب���اس لهوه ده‌كات ك��� ه ره‌جه‌ب ته‌یب بهوه ده‌كات كه كۆماری ئیسالمی ئێران ،پش���تیوانیكردن ی ئه‌ردۆغ���ان س���ه‌رۆك وه‌زیرانی توركیا ی قاسم ی به‌اڵم قه‌ره‌یالن ئه‌م پێشنیار‌ه ی بۆ شكستپێهێنان ی خۆ هه‌مو هه‌وڵێك ی ئه‌و رێكه‌وتننامه‌یه‌دا ك ه له‌چوارچێوه ی ره‌تكردوه‌ته‌وه. گفتوگۆكانی نێوان پهكهكهو ده‌وڵه‌ت ی له‌گه‌ڵ ئۆجه‌الن‌و په‌كه‌كه‌دا كردویه‌تی، ی توركیاو هه‌رێم ئه‌و كاربه‌ده‌ستانه توركی���ا خس���توه‌ته‌گه‌ڕ ،رۆژنامه‌ك��� ه ی ی لێك���ردون به‌ش���ێك له‌هێزه‌كان ی كوردستان به‌رۆژنامه‌كه‌یان راگهیاندوه داوا ی دو گ���هوره كاربه‌ده‌س���ت ل���ه‌زار ی په‌كه‌ك ه له‌ناو خاكی توركیاوه به‌ره‌و ناو ی قه‌ناعه‌تپێكردن ی ك���ه ئێران له‌هه‌وڵ��� ده‌وڵه‌تی توركی���او حكومه‌تی هه‌رێم ی ئێران بكشێننه‌وه‌و په‌یوه‌ست ی س���نور كوردس���تانه‌وه جه‌غت ل���هوه ده‌كات گه‌ریالكان���ی په‌كه‌كه‌دای ه ت���ا له‌خاك ی توركیا نه‌كش���ێنه‌وه .ب���ه‌اڵم پێدراو‌ه بن به"پژاك"هوه. ی س���لێمانی" فه‌رمانده كه "قاس���م
س���ه‌باره‌ت به‌كاندیدی���ان ب���ۆ هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ،پیره وتی "تائێستا گفتوگۆمان له‌سه‌ر ئهوه نه‌كردوه یه‌كێت���ی كاندیدی ده‌بێت بۆ سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم یان نا". وتیشی "تائیستا نه‌مزانیوه كه كاك نه‌وشیروان مس���ته‌فا ویستبێتی خۆی هه‌ڵبژێرێت بۆ پۆس���تی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم".
»»
3
سه‌ردانه‌كه ی نێچیرڤان بارزان ی بۆ به‌غدا ئێرانی له‌پشته وه‌فدێك���ی كۆم���اری ئیس�ل�امی ئێران هه‌فت���هی رابردو س���ه‌ردانی هه‌ولێریان كردوه"س���ه‌ردانه‌كه‌ی نێچیرڤان بارزانی بۆ به‌غدا به‌شێكه له‌هه‌وڵی ئه‌و وه‌فده". هه‌ولێ���ر ،تایب���ه‌ت :س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار له‌هه‌ولێر به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه هه‌فته‌ی رابردو وه‌فدێكی كۆماری ئیس�ل�امی ئێران س���ه‌ردانی س���ه‌ركردایه‌تی پارتیان كردوه له‌هه‌ولێر
به‌مه‌به‌س���تی فشارخس���تنه سه‌ر كورد ب���ۆ ئ���هوهی كۆمه‌ك���ی ئۆپۆزس���یۆنی س���وریا نه‌كه‌ن ،به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ش ئێران فش���ار بخاته سه‌ر س���ه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق ن���وری مالیكی تا به‌ده‌م هه‌ندێك له‌داواكارییه‌كانی كورده‌وه بچێت. ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه ئام���اژه‌ی بۆ ئهوه كرد كه سه‌ردانه‌كه‌ی رۆژی دوشه‌ممه‌ی س���ه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێ���م نێچیرڤان
بارزان���ی بۆ به‌غ���داو كۆبونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ مالیكی ،به‌شێكه له‌و هه‌واڵنه‌ی ئێران. س���ه‌رچاوه‌كه ئاماژه‌ی ب���ۆ ئهوه كرد كه كۆماری ئیس�ل�امی ئێران زه‌مانه‌تی ئه‌وه‌یان له‌سه‌ركردایه‌تی كورد وه‌رگرتوه كه كۆمه‌كی ئۆپۆزسیۆنی سوریا نه‌كه‌ن، هه‌ربۆیه كۆبونه‌وه‌كان���ی نێوان وه‌فدی كوردی له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانی شیعه‌و نوری مالیكی له‌به‌غدا " پۆزه‌تیف" بوه.
لێكۆڵینهوه له‌و شۆفێری ته‌كسییه به‌رده‌وام ه كه تۆمه‌تباره به‌وه‌ی القه ی زیاتر له‌پێنج منداڵ ی كردوه
»»
2
تیراژ4500 : ناونیشان :سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش 101شه‌قامی 2سالم خانووی 56ته‌له‌فۆن 2136622 3210501 3210502 :هه‌ولێر ،فولکه‌ی کوران -به‌رامبه‌ر نه‌خۆشخانه‌ی ژینی تایبه‌ت (مۆبایل) 07504531388 :ئاریافۆن 2560031 :کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000دینار
2
هه‌واڵ
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
لێكۆڵینهوه له‌و شۆفێری ته‌كسییه به‌رده‌وام ه ك ه تۆمه‌تباره به‌وه‌ی الق ه ی منداڵ ی كردوه وته‌بێ����ژی پۆلیس ئام����اژه بهوه ده‌كات كه تائێستاش لێكۆڵینهوه له‌و شۆفێری ته‌كس����ییه به‌رده‌وام����ه ك����ه تۆمه‌تباره به‌وه‌ی زیاتر له‌پێنج منداڵی كوڕی القه كردوه كه به‌ش����ێكیان ئ����هو قوتابییانه بون له‌الی����ه‌ن كه‌س����وكاریانه‌وه ئه‌ركی گواس����تنه‌وه‌یان ب����ۆ قوتابخان����ه ب����هو سپاردوه.
ئاوێنه ،س����لێمانی :وته‌بێژی پۆلیس���� ی پارێزگای س����لێمانی "نه‌قیب سه‌ركه‌وت محه‌مه‌د" به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند كه ئه‌و دۆسیه‌یه له‌ئێستادا الی ئێمه م����اوه‌‌و لێكۆڵینه‌وه‌ی له‌باره‌وه ده‌كه‌ین‌و له‌ئێس����تادا وێنه‌كانمان له‌میمۆریه‌كه‌دا ده‌رهێناوه‌و ڕامانكێش����اوه وه‌ك "وێنه‌ی كاغه‌ز"و خستومانه‌ته به‌رده‌می دادوه‌ری
لێكۆڵینهوه بۆ ئه‌وه‌ی بزانین ئه‌و كه‌سانه كێن كه له‌ناو مۆبایله‌كه‌یدان. نه‌قیب سه‌ركه‌وت وتی "زۆر مه‌به‌ستمانه بۆ ئه‌وه‌ی بچێته ژێ����ر باری ئه‌وه‌ی كه پێمانبڵێت ئه‌م كه‌سانه كێن ،گه‌ر كوردو خه‌ڵكی س����لێمانین با پێمانبڵێت ئه‌گه‌ر خه‌ڵكی بیانیشن هه‌ر پێمانبڵێت ،دیاره ئ����ه‌وه‌ش به‌بڕی����اری دادوه‌ر ده‌كرێ����تو
ئاوێنه‌ی روداوه‌کان
ی كێن‌و چی تائێس����تاش ئێم����ه له‌لێكۆڵین����هوهو وێنانه‌ی ن����او مۆبایله‌ك����ه به‌دواداچون����ی ئه‌و مه‌س����ه‌له‌یه‌داین بۆ ده‌كه‌ن له‌مۆبایله‌كه‌ی ئه‌ودا". دو مانگ له‌مه‌وبه‌ر شۆفێری ته‌كسیه‌ك ئه‌وه‌ی بگه‌ینه ئه‌نجامێك". وتیش����ی "زۆر گرنگ����ه ب����ۆ ئێمه كه له‌ش����اری س����لێمانی كه چه‌ندین وێنه‌ی بتوانین ئه‌و مێردمندااڵن ه بناس����ینه‌وه‌و منداڵ����ی به‌روت����ی له‌مۆبایله‌ك����ه‌دا بو به‌بڕی����اری دادگا بانگهێش����تیان بكه‌ینه ده‌ستگیركرا‌و تۆمه‌تی ئه‌وه‌ی خرایه پاڵ به‌رده‌م����ی دادگاو تۆمه‌تباری����ش بانگ كه القه‌ی زیاتر له‌پێنج منداڵی كردوهو بكرێ����تو دان ب����ه‌وه‌دا بنێ����ت كه ئه‌م وێنه‌ی هه‌ندێكیشیانی به‌مۆبایل گرتوه.
ئاوێنه پوخته‌ی راپۆرت ی لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی پارله‌مان له‌روداوه‌كه‌ی حه‌ویجه باڵوده‌كاته‌وه ئا :بارام سوبحی هۆشیار زێباری
له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی به‌غدا جیاوازی له‌نێوان بارزانیو هۆشیار زێباریدا هه‌یه س���ه‌رچاوه‌یه‌كی ئ���اگادار به‌ئاوێنه‌ی كاریگه‌ری بۆچونه‌كانی فه‌خری كه‌ریم‌و راگه‌یاند كه هۆش���یار زێباری نیگه‌رانه مه‌س���روری كوڕیه‌وه كه فه‌خری كه‌ریم له‌و سیاس���ه‌ته‌ی كه سه‌رۆكی هه‌رێم ،خۆی دژی مالیكیه". له‌ناوه‌ڕاستی مانگی ئازاری ئه‌مساڵه‌وه بارزانی به‌رامبه‌ر به‌غدا پیاده‌ی ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت" هۆش���یار زێب���اری وتویه‌تی به‌بڕیاری سه‌ركردایه‌تی كورد سه‌رجه‌م كاك مه‌س���عود كه‌وتۆته ژێر كاریگه‌ری ئه‌ندام په‌رله‌مانه كورده‌كانی لیس���ته بیروبۆچون���ی فه‌خ���ری زه‌نگه‌ن���هو جیاوازه‌كان ،له‌گه‌ڵ وه‌زیره كورده‌كان له‌حكومه‌تی ناوه‌ندی له‌به‌غدا كشانه‌وه، مه‌سروری كوڕیه‌وه". هه‌ولێر ،تایبه‌ت :سه‌رچاوه‌كه‌ی ئاوێنه له‌و ده‌مه‌وه به‌نهێنی‌‌و ئاشكرا هه‌ندێك ئام���اژه بۆ ئهوه ده‌كات كه هۆش���یار له‌وه‌زیرو په‌رله‌مانتاره كورده‌كان باس زێب���اری كه خاڵی مه‌س���عود بارزانییه لهوه ده‌كه‌ن كه ئه‌و بڕیاری كشانه‌وه‌یه" وتویه‌تی" كاك مه‌س���عود كه‌وتۆته ژێر هه‌ڵه‌بوه یان په‌له‌ی تێداكراوه".
ریکالم
به‌گوێره‌ی راپۆرتی لیژنه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ی پارله‌مانی عێراق له‌روداوه‌كه‌ی حه‌ویجه ،له‌دوری ()90 سانتیمه‌تر ته‌قه له‌خۆپیشانده‌ران كراوه .هه‌روه‌ها رێگه‌نه‌دراوه به‌زویی برینداره‌كان‌و ته‌رمی كوژراوه‌كان بگه‌یه‌نرێته نه‌خۆشخانه‌ی كه‌ركوك. روداوه‌كه‌ش به‌هۆی كوشتنی سه‌ربازێكه‌وه رویداوه. راپۆرت����ی لیژن����هی به‌دواداچون���� ی راس����تیه‌كانی پارله‌مانی عێراق له‌باره‌ی روداوه‌كانی حه‌ویجه ،ئاماژه به‌وه‌ده‌كات ئه‌م به‌رپرسانه له‌روداوه‌كه تێوه‌گالون: وه‌زیری به‌رگری به‌وه‌كاله‌ت س����ه‌عدون دلێمی ،فه‌رمانده‌ی هێزی زه‌مینی عێراق فه‌ریق عه‌لی غێدان ،فه‌ریق عه‌بدولئه‌میر زه‌ی����دی فه‌رمان����ده‌ی ئۆپه‌راس����یۆنی دیجله ،عه‌مید روك����ن محه‌مه‌د جبوری فه‌رمان����ده‌ی فه‌وجی فریاكه‌وتن ،عه‌قید روكن راغ����ب رازی فه‌رمان����ده‌ی لیوای پۆلیسی فیدراڵی له‌دیاله ،عه‌قید روكن عه‌بدولحه‌لیم عه‌باس فه‌رمانده‌ی فه‌وجی پرۆس����ه تایبه‌ته‌كان له‌دیاله ،موقه‌ده‌م ئه‌نوه‌ر ساڵح فه‌رمانده‌ی هێزی سوات. لیژنه‌ك����ه داواده‌كه‌ن ئه‌و به‌رپرس����انه بدرێنه دادگا. رۆژی سێش����ه‌ممه‌ی راب����ردوو ( ،)2013/4/23هێزه‌كانی سوپای عێراق په‌الم����اری گۆڕه‌پانی خۆپیش����انده‌رانی شارۆچكه‌ی حه‌ویجه‌یان دا .به‌دوای ئه‌و روداوه‌شدا ،پارله‌مانی عێراق لیژنه‌یه‌كی لێكۆڵینه‌وه‌ی پێكهێن����ا .لیژنه‌كه رۆژی هه‌ین����ی ( )4/26س����ه‌ردانی كه‌ركوكی كردو له‌گ����هڵ پارێ����زگارو ئه‌نجومه‌نی
پارێزگای كه‌ركوك‌و به‌رپرسانی سوپاو ی كه‌رك����وك‌و نوێنه‌رانی نه‌خۆش����خانه خۆپیشانده‌ران‌و ژماره‌یه‌ك له‌بریندارانی روداوه‌كه كۆبویه‌وه. راپۆرته‌ك����ه ئاش����كرای ده‌كات دوا نیوه‌ڕۆی ( )2013/4/19له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌س����ێكه‌وه ته‌قه له‌بازگه‌ی����ه‌ك كراوه ك����ه ته‌نها س����ه‌د مه‌تر ل����ه گۆڕه‌پانی خۆپیشانده‌رانه‌وه دور بوه ،به‌و هۆیه‌وه س����ه‌ربازێك‌و په‌المارده‌رێ����ك كوژراون. ئ����هو كه‌سانه‌ش����ی ته‌قه‌ی����ان ك����ردوه خۆیان خزاندۆته ناو خۆپیش����انده‌رانی حه‌ویجه‌وه. راپۆرته‌ك����ه جه‌خ����ت له‌وه‌ده‌كاته‌وه س����ه‌رله‌به‌یانی ( )2013/4/23له‌الیه‌ن هێزه‌كان����ی س����وات‌و هێ����زی چاالكیه مه‌ده‌نیه‌كان����هوه په‌الم����اری گۆڕه‌پانی خۆپیش����انده‌ران دراوه .ئه‌و هێزانه‌ش له‌بری به‌كارهێنانی چه‌كی پالس����تیكی، ته‌قه‌یان له‌خۆپیشانده‌ران كردوه "هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی پێكراون ،به‌هۆی ته‌قه‌ی هێ����زه ئه‌منیه‌كان����هوه ب����ووه" .كه‌چی فه‌رمانده‌ی دیجله ب����ه لیژنه‌كه‌ی وتوه "په‌الماره‌كه نه‌بوه‌ته هۆی برینداربونی یه‌ك كه‌سیش". لیژنه‌ك����هی پارله‌م����ان له‌كات����ی س����ه‌ردانه‌كه‌یاندا بۆ كه‌رك����وك له‌گه‌ڵ د.عه‌دن����ان ف����ازڵ‌و د.ش����اكر مه‌حمود ل����ه پزیش����كی داوه‌ری‌‌و د.گه‌یالن قادر به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری نه‌خۆش����خانه‌ی ئ����ازادی فێ����ركاری له‌كه‌رك����وك كۆبونه‌ت����هوه. لیژنه‌ك����ه له‌زاری ئ����هو پزیش����كانه‌وه رایده‌گه‌یه‌نێت " 45شه‌هیدو 55بریندار گه‌یه‌نراونه‌ته نه‌خۆشخانه‌كه‌و هه‌مویان هاواڵتی مه‌ده‌نی ب����وون ،ته‌نها ته‌رمی یه‌ك سه‌ربازی فه‌وجی سێی لیوای 46 بۆ نه‌خۆشخانه‌كه هێنراوه".
پزیشكه‌كان ،به‌لیژنه‌كه‌یان راگهیاندوه "هه‌موو فیش����ه‌كه‌كان له‌دوری زیاتر ل ه ( 90س����م) ته‌قێنراون ،زۆربه‌شیان به‌ر سه‌رو سك‌و سینگی هاواڵتیان كه‌وتون. دره‌نگیش ته‌رمی شه‌هیدو برینداره‌كان گه‌یه‌نراونه‌ته نه‌خۆشخانه‌كه". لیژنه‌ك����ه ئیفاده‌ی ش����ه‌ش برینداری گۆڕه‌پانه‌ك����هی وه‌رگرتوه كه ته‌مه‌نیان له‌نێ����وان ( 36بۆ )22س����اڵیدا بووه. به‌وته‌ی ئه‌و كه‌سانه ،سه‌رله‌به‌یانی رۆژی روداوه‌كه ،هێزه ئه‌منیه‌كان هه‌ڕه‌ش����هی كوشتن‌و سوتاندنیان لێكردون ،سه‌ره‌تا بۆمبی فرمێس����ك رێژی����ان ته‌قاندوه‌و پاشان ته‌قه‌یان لێكردون. ئ����هو خۆپیش����انده‌ره برینداران����ه ئاماژه‌یان به‌وه‌داوه هێ����زه ئه‌منیه‌كان ئاوو كارهباو خۆراكی����ان له‌گۆڕه‌پانه‌كه بڕیوه‌‌و ده‌س����تیان به‌س����ه‌ر كه‌لوپه‌لی چێش����تخانه‌كه‌یاندا گرت����وه .دوات����ر گۆڕه‌پانه‌كه‌ی����ان له‌هه‌م����و الیه‌ك����هوه گه‌مارۆدا‌وه‌و رێگه‌یان به‌ده‌رچونی هیچ كه‌سێك نه‌داوه ،هه‌ر كه‌سێكیش هه‌وڵی ده‌رچونی دابێت ده‌ستگیركراوه. هه‌ر به‌وته‌ی ئه‌و هاواڵتیانه ،دوو رۆژ دوای روداوه‌ك����ه (یه‌كش����ه‌ممه )4/25 وه‌فدێك����ی دانوس����تانكار كه چل كه‌س بون‌و ل����ه كه‌س����ایه‌تیه ناس����راوه‌كانی ناوچه‌ك����ه ب����وون ،ب����ه‌ره‌و الی هێ����زه ئه‌منیه‌كان رۆیشتون كه‌چی ده كه‌سیان ده‌ستگیركراون‌و تا رۆژی پێنج شه‌ممه هێڵراونه‌ته‌وه. لیژنه‌ك����هی پارله‌م����ان له‌كۆتای����ی راس����پارده‌كانیدا ،داوای كش����انه‌وه‌ی سوپا له حهویجهو سپاردنی ئه‌ركه‌كان به‌پۆلی����س ده‌كات .هه‌روه‌ها داواده‌كه‌ن رێگ����ری نه‌كرێ����ت ل����ه ئاماده‌كردن����ی گۆڕه‌پانێك بۆ خۆپیشاندان‌و مانگرتن.
به‌رائه‌تنامه‌ی به‌رائه‌تنامه...
چه‌ند سه‌رنج‌و چه‌ند پرسیارێك له‌سه‌ر ڕونكردنه‌وه‌كه‌ی په‌رله‌مانتارانی یه‌كێتی له‌ژم���اره‌ی راب���ردو ،ئاوێن���ه هه‌واڵی س���ه‌ربه‌خۆكان بزانێت ،كه‌چ���ی له‌به‌ر نوس���ینی به‌رائه‌تنام���هی چه‌ن���د خاتری كورسییه‌كه‌ی بێت ،ببێته به‌شێك په‌رله‌مانتارێك���ی یه‌كێت���ی له‌س���ه‌ر له‌پرۆسه‌ی چه‌واشه‌كردنی خوێنه‌ران ،كه واژۆكردنی پڕۆژه یاسایه‌كی په‌رله‌مانتاران ره‌نگه به‌شێك له‌و خوێنه‌رانه متمانه‌یان باڵوك���رده‌وه ،كه داوایانكردبو یاس���ای پێی هه‌بێت .خ���ۆ ئه‌گه‌ر رونكردنه‌وه‌كه س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێ���م هه‌مواربكرێته‌وه .بۆ ئ���هوه بێت ،كه بااڵنس���ی مه‌كته‌بی دیاره په‌رله‌مانتارانی یه‌كێتی به‌و هه‌واڵه سیاس���ی یه‌كێت���ی ل���هو مه‌س���ه‌له‌یه راس���ته په‌س���تبون‌و ڕونكردنه‌وه‌یه‌كیان به‌رزبكرێت���هوه ،ئ���ه‌وا ناكرێت له‌س���ه‌ر داوه ،كه گوایه هه‌واڵه‌كه درۆیه ،هه‌روه‌ها حیس���ابی به‌درۆخس���تنه‌وه‌ی هه‌واڵه‌كه په‌رله‌مانتارێكی تر (كه له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی بێت ،به‌ڵكو ده‌كرێت به‌ش���ێوه‌یه‌كی تر مه‌كته‌بی سیاسی هه‌ر له‌كوردستانیش خۆیان له‌گه‌ڵ مه‌كته‌ب سیاس���ی بكه‌ونه نه‌بو) ،له‌لێدوانێكی ب���ۆ راگه‌یاندنه‌كان ،گفتوگ���ۆو له‌مه‌ترس���ییه‌كانی ئه‌م جۆره به‌هه‌مان ش���ێوه هه‌واڵه‌ك���هی بۆ ئاوێنه فشارانه ئاگاداریان بكه‌نه‌وه. له‌باره‌ی ئازادی په‌رله‌مانتارانی یه‌كێتی به‌درۆخستۆته‌وه. الم���ان س���هیره په‌رله‌مانتارێ���ك له‌موماره‌سه‌ی كاری په‌رله‌مانتاریدا ،ئه‌وا نوێنه‌رایه‌ت���ی 17000ده‌نگ بكات‌و خۆی پێویس���ت ناكات خۆتان باس���ی بكه‌ن، به‌كه‌سێكی نزیكی رۆژنامه‌نوسان‌و رۆژنامه چونك���ه ئێمهو خه‌ڵكی���ش چاویان ئه‌و
حه‌قیقه‌ته ده‌بینێت ،ده‌شزانین به‌شێک له‌په‌رله‌مانتارانی یه‌كێت���ی ئیراده‌یه‌كی به‌هێزی���ان هه‌ی���ه ،ب���ه‌اڵم ده‌ش���زانین كه‌رێككه‌وتنی س���تراتیژی چ فش���ارێكی خستۆته سه‌ر ئه‌دای په‌رله‌مانتاران. ئێم���ه له‌رۆژنامه‌ی ئاوێن���ه ،جارێكی تر راس���تی هه‌واڵه‌كه دوپاتده‌كه‌ینه‌وه‌و ته‌واوی ورده‌كاری‌و ناوه‌كانمان به‌به‌ڵگه‌وه الی���ه ،ئه‌وه‌ش ده‌زانی���ن ،چۆن هه‌ندێك له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا مافی مرۆڤیان له‌بیرچوو په‌ش���یمانیی خۆیان ده‌ربڕی ،ده‌شزانین كێ یاساییانه مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بابه‌ته‌كه ك���رد .ئه‌ش���زانین ،كام په‌رله‌مانتار له‌و كات���ه به‌هۆی پرس���هوه ئام���اده نه‌بو، كامیشیان نه‌هاتنه كۆبونه‌وه‌كه. ئاوێنه
ئایا ئه‌مه كۆتایی "په‌كه‌كه"یه؟ ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف له‌و دیداره‌ی "م���وراد قه‌ره‌یالن" سه‌رۆكی كۆنسه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ری كۆما جڤاكێن كوردستان كه له‌گه‌ڵ زیاتر له 50رۆژنامه‌ن���وس ئاماده‌ی بوین له‌قه‌ندی���ل ل���ه‌رۆژی ،2013/4/25 چه‌ند سه‌رنجێكم هه‌بو له‌سه‌ر كۆی پرۆسه‌ی ئاش���تیو وا ده‌رده‌كه‌وێت ئه‌وه‌ی روئ���ه‌دات دانوس���تان نیه، ته‌نه���ا گفتوگ���ۆو پیالنگێڕیه‌كه بۆ كۆتایی په‌كه‌كه. ده‌كرێت بپرس���ین ئه‌گه‌ر توركیا ئاشتی ئه‌وێت بۆچی ئه‌و رۆژه فڕۆكه س���یخوڕیه‌كانی ناردبویه ئاس���مانی قه‌ندیل تا بزانێت "قه‌ره‌یالن" له‌كوێیه، ئه‌مه‌ش وایكرد پرێس كۆنفرانسه‌كه 6س���ه‌عات ل���ه‌واده‌ی دیاریكراوی خ���ۆی دوابكه‌وێ���ت ،دروش���می پارت���ی دادوگه‌ش���ه‌پێدان ، AKP سیاسه‌تكردنه له‌سه‌ر په‌تی ئاشتی، توندڕه‌وه ره‌گه‌زپه‌رسته‌كانیش وه‌ك مه‌هه‌پ���ه MHPئه‌یانه‌وێت ئاكه‌په له‌س���ه‌ر ئ���هو په‌ته ی���اری نه‌كات، له‌راستیشدا ،یاری ده‌كات‌و تائێستا هیچ ئه‌جندایه‌كی بۆ ئاش���تی نیه، نه‌یتوانیوه كار بۆ هه‌مواری ده‌ستور بكات ،ج���اش هه‌ڵبوه‌ش���ێنێته‌وه، زمانی كوردی بناس���ێنێت ،پرۆژه‌ی س���تراتیجی دو نه‌ت���هوه بخات���ه ئه‌جن���دای كاری ده‌وڵ���ه‌ت ،له‌بری تێزه كۆنه‌كه‌ی كه‌مالیزم. "ئاكه‌پ���ه هه‌ندێ كارئاس���انی بۆ البردن���ی گوش���اری س���ه‌ر ئیمرالی كردوهو ته‌نانه‌ت نه‌یتوانیوه ره‌وشی زیندان���ی س���ه‌رۆك ئاپ���ۆش باش ب���كات" ئه‌م���ه وت���هی چاودێرێكی بااڵ بو ،ئ���هوهی ئاكه‌په كردویه‌تی زه‌مینه‌س���ازیه ب���ۆ كه‌ش���ێك ك���ه تیایدا بمێنێت���هوه له‌داهاتودا به‌بێ په‌كه‌ك���ه ،ئه‌گ���ه‌ر وانی���هو ئاكه‌په AKPس���تراتیجی هه‌یه بۆ ئاشتی، ئیت���ر كات���ی ئه‌وه‌یه ده‌س���ته‌كانی بهێنێ بۆ ئاش���تی ،ئه‌وه‌تا قه‌ره‌یالن بڕیاری كشانه‌وه‌ی گه‌ریالیدا له‌خاكی توركیا ل���ه 8ی ئایاری داهاتو ،با ئاكه‌پ���ه‌ش وه‌اڵمدانه‌وه‌ی پۆزه‌تیڤی هه‌بێ���ت ،وه‌ك هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی جاش‌و به‌كرێگیراوانی س���ه‌ر باكور، ئازادكردن���ی چاالكوانه‌كان���ی دۆزی كه‌جه‌كه ،با هی���چ نه‌بێت زه‌مینه‌ی دانوس���تان‌و گفتوگۆ بڕه‌خس���ێنێت له‌نێ���وان (په‌كه‌ك���هو ئیمرال���یو به‌ده‌په‌و ده‌وڵه‌ت)با له‌بری ئۆردوغان ده‌وڵه‌تی���ش كه‌مێك بیر له‌ئاش���تی بكات���هوه ،بیرم���ان نه‌چێ���ت "ئۆچ ئاالن" له‌په‌یامه‌كه‌یدا س���ه‌ره‌تایه‌كی داڕشت بۆ تێكۆشانی دیموكراتیانه به‌بێ چ���هكو ناوی نا "مۆدێرنێته‌ی دیموكرات���ی" به‌اڵم بۆن���ی قه‌ندیل‌و هه‌نگاوه سست‌و سیخوڕگه‌ریه‌كانی ده‌وڵ���هتو په‌الماردان���ی تورك���ه ره‌گه‌زپه‌رس���ته‌كان ب���ۆ ش���اندی "كۆمس���یۆنی دانایان‌و عاقڵمه‌ندان" كه پێشنیاری "عه‌بدواڵ ئۆچ ئاالنه" كه ت���ازه دروس���تكراوه‌و ژماره‌یان 63كه‌س���ه له‌ت���ورك‌و ك���ورد بۆ باڵوكردن���هوهی چه‌مكی ئاش���تیو توله‌رانس‌و لێبورده‌یی ،ئاماژه ناده‌ن به‌ده‌س���ته‌وه له‌س���ه‌ر ته‌ندروستی پرۆس���ه‌كه ،مه‌س���ه‌له‌كه ئه‌وه‌ی���ه ئۆردوغ���ان پاڵه‌وانه راس���ته‌قینه‌كه نی���ه ،ده‌زگای دیكه هه‌یه كه كورد به‌هاواڵت���ی توركی���ا نازانن"می���تو ژیته‌م‌و ژه‌ن���راڵ‌و ئه‌رگه‌نه‌كۆن" ئه‌و هێزانه‌ن به‌ئاسانی ئاشتیان ناوێت، ئاشتیه‌كیش بچه‌س���پێت نایانه‌وێت س���ه‌روه‌ریه‌كه‌ی ب���ۆ ئۆردوغان���ی قوتابی "فه‌تحواڵ گوڵه‌نی" بیریاری ئیس�ل�امی بێ���تو توركی���ا به‌ره‌و گوتاری ئیسالمیزمی عه‌ره‌بی به‌رێت، به‌ڵك���و ئه‌یانه‌وێت توركی���ا داببڕن له‌ف���ه‌زای دونیای عه‌ره‌ب���یو به‌زۆر بیخه‌نه ناو نه‌خش���هو ئه‌تمۆسفێری ئه‌وروپاوه ،ئه‌م خه‌ونه‌ش نایه‌ته‌دی تا دیموكراتی نه‌چه‌س���پێت‌و دۆزی په‌كه‌كه چاره‌سه‌ر نه‌كرێت بێگومان ئه‌مه‌ش زۆر س���ه‌خته له‌ئێس���تاداو په‌كه‌كه‌ش به‌ئاسانی هێلكه‌كانی فڕێ ناداته ناو سه‌به‌ته‌ی توركه‌كانه‌وه!
هه‌نوکه
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
3
سه‌عدی پیره :ئێمه حزبێكی سیاسین نه‌ك كۆمپانیای بازرگانی ئا :نزار گزالی ،هه‌ولێر سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیو به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی ()3ی هه‌ولێر یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "تائێستا گفتوگۆمان له‌سه‌ر ئهوه نه‌كردوه كه یه‌كێتی كاندیدی ده‌بێت بۆ سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم یان نا".
دانانی كه‌سێك له‌جێی مام ئاوێن����ه :ب����ا ل����ه‌دوا ده نگوباس����واڵی‌ی جه‌الل الی ئێمه تاڵه‌بانیی����هوه ده‌س����تپێبكه‌ین ،هه چییه؟ عدیه:پیره:باش����ه؟باشه‌واته هێش����تا ئێوه هه‌ر مه‌تره‌ح نیه سه ئاوێن����
چاوه‌ڕوان����ی گه‌ڕان����هوهی ئ����ه‌ون ب����ۆ وه‌رگرتن����هوهی پۆس����تی س����كرتێری ی یاخود دوای تێپه‌ڕینی 5مانگ به‌س����ه‌ر نه‌خۆشكه‌وتنیدا بیرتان له‌دانانی كه‌سێك كردوه‌ته‌وه له‌شوێنی؟ س����ه‌عدی پیره :ئهوه كۆنگره بڕیاری لێده‌دات ،كه‌ی كۆنگره گیرا ئه‌وكاته مام جه‌اللیش قسه‌یه‌كی لێده‌كات‌و كۆنگره‌ش قسه‌ی له‌سه‌ر ده‌كات ،به‌اڵم ئێستا كاتی ئ����هوه نییه‌‌و م����ام جه‌اللی����ش له‌ژیانه‌و له‌چاره‌س����ه‌ركردندایه ،ئ����هو بابه‌ته الی ئێمه هه‌ر مه‌تره‌ح نیه. ئاوێن����ه :ت����ۆ س����ااڵنێكی زۆره له‌سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیدایت‌و له‌نزیكه‌وه ئاگات له‌روداوه‌كانه ،پێشبینی ده‌كه‌یت یه‌كێتی دوای تاڵه‌بانی چۆن بێت؟ سه‌عدی پیره :زۆر حه‌زمان له‌و جۆره پرس����یارانه نیه ،تاڵه‌بان����ی له‌ژیاندایه، ئیشه‌اڵ ته‌مه‌نی به‌قه‌د چوزانم ،تا دونیا دونیای����ه ده‌بێت ،بۆیه ئێس����ته بۆ ئێمه نه‌مه‌تره‌حه نه‌وه‌اڵمیشی هه‌یه الی ئێمه. له‌ئێس����تادا مام جه‌الل هه‌ی����هو یه‌كێتی نیش����تمانیش هێزێكی بزوێن����ه‌ره ،مام جه‌الل له‌كاتی شۆڕش����یش جاری واهه‌بو ( 5تا )6مانگ له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت ده‌بو، ئه‌وكات هۆكاره‌كان����ی په‌یوه‌ندیكردنیش نه‌بو ،نه‌ته‌له‌فۆن هه‌بوو نه‌هیچ .بڕیاری زۆر چاره‌نوسسازیش وه‌رده‌گیرا ،ئێستا دو جێگ����ری هه‌یه ،مه‌كته‌بی سیاس����ی كارای هه‌ی����ه ،ئ����هو مه‌كته‌ب سیاس����یه كارگێڕی هه‌ی����ه .داموده‌زگاكانی دیكه‌ی هه‌ركه‌س����هو ئیش����ی خۆی ده‌كات چی قه‌وماوه؟! شتێكی ئه‌وتۆ نه‌قه‌وماو‌ه كه ئێستا بڵێین ئێمه به‌هه‌ڵه‌داوان‌و یه‌كێتی بهوه خه‌ریك ئهوه بێت.
سه‌عدی ئه‌حمه‌د پیره ئاوێنه :باشه ،با بێینه سه‌ر پرسیار ی ئێوه‌‌و گۆڕان ،بۆچی كۆبونه‌وه‌ی نێوانتان نه‌كرا؟ س����ه‌عدی پیره :بۆ كۆبونه‌وه نه‌كرا؟! كۆبونه‌وه كرا ،ئه‌وه‌ی كه گۆڕان‌و یه‌كێتی دو رێكخ����راون‌و هه‌قیق����ه‌ت ئه‌وه‌یه كه گ����ۆڕان له‌ناو هه‌ناوی یه‌كێتیه‌وه هاتوه‌و ئیعالنی بزوتنه‌وه‌كه‌ی خۆیانیان كردوهو پێیانوابوه ك����ه یه‌كێت����ی نوێنه‌رایه‌تی به‌رژه‌وه‌ن����دی‌و تێڕوانی����نو ئامانجه‌كانی ئه‌وان ن����اكات ،س����ه‌ره‌تا گرژیه‌ك هه‌بو چونكه ئه‌وكاته گ����ۆڕان ده‌بوایه به‌ڵگه بێنێت����هوه ب����ۆ له‌یه‌كێت����ی جیابۆته‌وه، ده‌بوایه یه‌كێتیش وه‌اڵمیانبداته‌وه ،به‌اڵم له‌و ماوه‌ی����هی دوایی له‌ن����او په‌رله‌مان به‌یه‌كه‌وه‌ی����ن ،له‌ك����ۆڕ‌و كۆبون����ه‌وه‌كان به‌یه‌كه‌وه‌ین ،په‌یوه‌ندی نێوان یهكێتیو گۆڕان جی����اوازی هه‌یه له‌گه‌ڵ په‌یوه‌ندی گ����ۆڕان له‌گه‌ڵ هه‌ر حزبێكی دیكه‌ی ئه‌م هه‌رێمی كوردس����تانه ،ئێمه یه‌ك دونیا ش����ه‌هیدی هاوبه‌ش����مان هه‌یه ،خه‌باتی هاوبه‌ش����مان هه‌یه ،له‌ئاهه‌نگی منداڵی ش����ه‌هیدانمان‌و دۆس����ته‌كانمان هه‌ردوال حازرین ،له‌ناش����تنی ئه‌وان����هی ئه‌مری خ����ودا ده‌كه‌ن هه‌ر به‌یه‌ك����هوه حازرین‌و له‌سه‌یرانه‌كان به‌هه‌مانشێوه .په‌یوه‌ندی كۆمه‌اڵیه‌تیمان به‌شێوه‌یه‌كی باش ماوه، من پێموایه بۆ دانیشتن به‌یه‌كه‌وه‌و گه‌ڕان
بۆ خاڵ����ی هاوبه‌ش ی����ه‌ك دونیا خاڵی هاوبه‌ش‌و هۆكارمان هه‌یه ،دابنیش����ین‌و گفتوگۆی له‌سه‌ر بكه‌ین. ئاوێنه :ب����ه‌اڵم ده‌نگۆی ئ����هوه هه‌یه كه یه‌كێتی له‌رێككه‌وتننامه‌ی ده‌باش����ان پاشگه‌زبوه‌ته‌وه؟ س����ه‌عدی پیره :م����ن ئیدیع����ای وام نه‌ك����ردوه ،ئه‌وه‌ی ئه‌و ئیدیعایه‌ی كردوه له‌و بپرس����ه ،هیچ گۆڕانكاریه‌ك به‌سه‌ر ده‌باشان نه‌هاتوه. ئاوێن����ه :ئ����هی ك����وا هه‌ن����گاوی عه‌مه‌لیتان؟ سه‌عدی پیره :ده‌باش����ان بریتی بوه ی ده‌ستوردا له‌وه‌ی كه ئێمه له‌مه‌س����ه‌له پێویس����ته به‌ته‌واف����وق بێ����ت له‌ن����او په‌رله‌م����ان یان ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان. س����ه‌رۆكی په‌رله‌مانی����ش ته‌كلیف كراوه له‌گ����هڵ هه‌یئه‌تێك ئ����هو بابه‌ته له‌گه‌ڵ مه‌كته‌ب سیاس����ی حزبه‌كان به‌یه‌كێتی‌و پارتیش����هوه گفتوگۆ بكات .بۆ ئه‌وه‌ی نیمچ����ه ئیجماعێ����ك دروس����ت ب����كات. چونكه ده‌ستور مه‌سه‌له‌یه‌كی نیشتمانی نه‌ته‌وه‌ییه ،پێویسته ئیجماعێكی له‌سه‌ر بێ����ت ،به‌اڵم له‌وه‌ی كه رێكه‌وتننامه‌یه‌ك كرابێت‌و پاشگه‌زبونه‌وه‌ی تێدابێت شتی وا من باوه‌ڕناكه‌م. ئاوێن����ه :باش����ه به‌بڕوای ت����ۆ ئه‌گه‌ر نه‌وشیروان مس����ته‌فا خۆی كاندید بكات
فۆتۆ :نزار
بۆ سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ،ده‌نگی قاعیده‌ی یه‌كێتی بۆ خۆی مسۆگه‌ر ناكات؟ س����ه‌عدی پیره :ده‌زان����ی تۆپ خڕه، نه‌وشیروان مسته‌فا باسی ئه‌وه‌ی نه‌كردوه خ����ۆی بپاڵێوێت ،هێش����تا مه‌س����ه‌له‌ی خ����ۆ پااڵوتن ب����ۆ س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم نه‌كراوه‌ته‌وه ،ك����ه كرایه‌وه (لكل حادث حدیث) ئه‌وكات����ه ئه‌و الیه‌نانه به‌یه‌كه‌وه داده‌نیش����ن ،خۆ ئه‌و مه‌سه‌النه هه‌موی ی����ه‌ك پاكێجه ،هه‌موی ده‌س����ه‌اڵته‌كانی ن����او هه‌رێم ه����ی به‌غدا هه‌م����وی یه‌ك پاكێج����ه ،ئه‌وكاته الیه‌نه سیاس����یه‌كان رێكه‌وتننامه‌یه‌ك ده‌ك����ه‌ن .ئه‌و هه‌رێمه ده‌بێت بهڕێوه بچێت ،كه ده‌بێت بهڕێوه بچێت ،خۆ ئ����هو هه‌رێمی كوردس����تانه به‌بێ ئیداره‌و بێ به‌رپرسان نامێنێته‌وه. ئه‌وكاته رێكه‌وتننامه‌ی له‌سه‌ر ده‌كرێت، تائیس����تا نه‌مزانیوه كه كاك نه‌وشیروان مسته‌فا ویس����تبێتی خۆی هه‌ڵبژێرێت، منیش له‌س����ه‌ر ئه‌گ����هرو گریمانه‌و ئه‌و شتانه قسه‌ناكه‌م. ئاوێن����ه :رات چیی����ه به‌رامبه‌ر به‌وه‌ی كه ده‌وترێت مه‌كته‌بی سیاس����ی یه‌كێتی له‌گ����هڵ پارتیی����هو قاعیده‌كه‌ش����ی رو له‌گۆڕانه؟ س����ه‌عدی پی����ره :به‌هه‌ڵه‌داچونێك����ی گه‌وره‌ی����ه ،ئ����هوه پڕوپاگه‌ن����ده‌ی ئه‌و كه‌س����انه‌یه كه ناحه‌زی یه‌كێتین ،ئه‌وجا
جارێك ع����ه‌رز خ����واره ،جارێك جه‌وی سلێمانی س����ارده‌و ،جارێك فاڵن كه‌س له‌گ���� هڵ پارتی����هو جارێك ف��ڵ�ان كه‌س ل����ه‌دژی پارتیه .ئێمه له‌گ����هڵ یه‌كێتی نیش����تمانین ،هه‌م����و هه‌ڤااڵنی مه‌كته‌بی سیاسیو سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نوێنه‌ری به‌رژه‌وه‌ندی كوردن له‌ڕێگه‌ی یه‌كێتیه‌وه، كاریش ده‌ك����ه‌ن بۆ ئ����هوهی له‌هه‌رێمی كوردستان ك هش‌و هه‌وایه‌كی ئازاد هه‌بێت كه خه‌ڵك بتوانێت رایه‌كانی خۆی بڵێت، ئه‌و خزمه‌تگوزاری‌و پێداویس����تیانه‌ی كه كۆمه‌اڵنی خه‌ڵكی كوردس����تان چاوه‌ڕێی ده‌كه‌ن بتوانین جێبه‌جێ بكه‌ین ،له‌ئاست متمان����هو ب����ڕوای خه‌ڵكدا بی����ن .به‌اڵم ل����هوهی كه مه‌كته‌بی سیاس����ی یه‌كێتی وه‌ك بااڵترین ده‌س����ه‌اڵت له‌ناو یه‌كێتی نیش����تمانی ،له‌گه‌ڵ كۆم هڵ‌و بزوتنه‌وه‌و یه‌كگرتوو گۆڕان داده‌نیشێت ،ئهوه مانای ئهوه نی����ه ،چوین له‌گه‌ڵ هه‌ركه‌س����ێك دانیش����تین ئهوه ئێمه به‌ره‌و ئه‌و چوین. هه‌ر كه‌سه‌مان ده‌چین شته‌كانی خۆمان له‌سه‌ر مێز داده‌نێین‌و به‌راوردی ده‌كه‌ین‌و گفتوگۆی له‌سه‌ر ده‌كه‌ین ،ره‌نگه له‌سه‌ر نی����وه‌ی هاوڕابی����نو له‌س����ه‌ر نیوه‌كه‌ی دیكه‌ی هاوڕا نه‌بین ،له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی كه هاوڕانین ،گفتۆگ����ۆ ده‌كه‌ین ،بۆ ئه‌وه‌ی رێگه‌یه‌كی بۆ بدۆزینه‌وه. ئاوێن����ه :پێتوانیی����ه به‌رژوه‌ندیی����ه ئاب����وریو سیاس����یه‌كانی یه‌كێتی زیاتر له‌گه‌ڵ پارتی تێكهه‌ڵكێشتره تا گۆڕان‌و الیه‌نه‌كانی دیكه ،هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردوه له‌هاوپه‌یمانیه‌تی پارتی به‌رده‌وام بێت؟ سه‌عدی پیره :ئێمه حزبێكی سیاسین، بزوتنه‌وه‌یه‌كی بازرگانی‌و كۆمپانیایه‌كی بازرگانی����ش نی����ن ،له‌س����ه‌ر بنچینه‌ی بازرگانی گفتوكۆ ناكه‌ین .ئێمه به‌رنامه‌ی ئابوریمان هه‌یه بۆ هه‌رێمی كوردستان، ئه‌و به‌رنامه ئابوری����ه بۆ هه‌مو خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستانه .یه‌كێتی نیشتمانی دوره له‌مه‌سه‌له‌ی بازرگانی ،ئه‌گه‌ر یه‌ك دویه‌ك بۆ خۆیان به‌شێوه‌ی مه‌شروع یان نامه‌شروع كاس����بی ده‌كه‌ن یان نایكه‌ن، ئهوه بابه‌تێكی تره. ئاوێن����ه :ماوه‌ی����ه‌ك له‌مه‌وبه‌ر یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی س����ه‌ركردایه‌تی پارت����ی رایگه‌یان����د كه ب����ۆ هه‌ڵبژاردنی داهات����و ،دوای پارت����ی ،گ����ۆڕان دوه‌م ده‌بێت ،پێتوانییه له‌كوردس����تاندا ئه‌مه وایه؟ س����ه‌عدی پیره :م����ن پێموای����ه ئه‌و
به‌رێزان����ه هه‌ق����ه دان به‌خۆیان����دا بگرن ت����ا رۆژی ده‌نگدان ،س����ندوقی ده‌نگدان یه‌كالیی ده‌كاته‌وه كێ راست ده‌كاو كێ راس����ت ناكات .من پێموای����ه ئه‌و جۆره ژماران����هو ئه‌و ج����ۆره ئامارانه ته‌نها بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی وره‌ی الیه‌نه‌كه‌ی خۆیه‌تی. من پێموایه ده‌قاوده‌ق پێچه‌وانه‌كه‌یه‌تی، ئه‌گه‌ر ئهوه وایه من كاتی خۆشی گوتم‌و ده‌شیڵێمه‌وه بۆ یه‌كێتی به‌ئاگادێنێته‌وه؟ با رۆژی هه‌ڵبژاردن س����ود له‌عونس����ری موفاجه‌ئه ب����كات ،ده‌نگه‌كان بژمێرێت‌و موباره‌كی بێ����ت ،بۆ له‌ئیس����تاوه ئێمه خه‌به‌ر ده‌كاته‌وه؟ من وه‌كو خۆم ئه‌گه‌ر ش����تێكی واهه‌بێت مونافس����ه‌كه‌ی خۆم به‌خه‌ب����ه‌ر ناهێنم .ده‌ڵێ����م با بخه‌وێ تا رۆژی ده‌نگدان .ئه‌و جۆره قسانه له‌الیه‌ن هه‌رچ الیه‌نێكه‌وه بكرێت ،به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌یه كه راست نیه. ئاوێنه :س����ه‌باره‌ت به‌س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ،ئای����ا وه‌ك مه‌ال به‌ختیار ده‌ڵێت ئێ����وه وه‌كو یه‌كێت����ی به‌دیلتان نییه بۆ بارزانی؟ س����ه‌عدی پی����ره :كاك مه‌البه‌ختی����ار بۆخۆی وه‌اڵمی ئه‌وه‌ی الیه ،وه‌اڵمیش����ی دایه‌وه ،له‌خۆی بپرسن ،هه‌روه‌ها كه‌سێك بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم خۆی كاندید نه‌كردوه ئه‌و موناقه‌ش����ه‌یه زی����اده ،ئه‌وكاته ئه‌و مناقه‌شه‌یه ده‌كرێت كه ئێمه ئه‌لف‌و بێ‌و جیممان هه‌بێت ،ئه‌وكات قس����ه له‌سه‌ر هه‌مویان بكه‌ین. ئاوێنه :ئای����ا یه‌كێتی كاندیدی ده‌بێت ب����ۆ پۆس����تی س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم یان بارزانیش كاندیدی ئێوه‌یه؟ س����ه‌عدی پیره :تا ئێستا مناقه‌شه‌ی ئه‌وه‌مان نه‌كردوه. ئاوێنه :ت����ۆ وه‌ك ئه‌ندامێكی مه‌كته‌ب سیاسی یه‌كێتی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی بارزانی به‌پێویست ده‌زانیت؟ س����ه‌عدی پیره :من ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیم ئهوه بۆ من جائز نیه له‌رێگه‌ی رۆژنامه‌وه رایبگه‌یه‌نم ،یه‌كه‌مجار له‌گه‌ڵ حزبه‌كه‌ی خۆم باسی ده‌كه‌م ،پاشانیش ه����ه‌ردو مه‌كته‌ب����ی سیاس����ی به‌یه‌كه‌وه مناقه‌ش����هی ده‌كه‌ی����ن ،ت����ۆ ناڵێی من ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیم ،ئیدی ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌م ده‌بێت وابك����ه‌م .ئهوه به‌یه‌كێك ده‌كرێت كه بێالیه‌ن بێت خۆی قس����هی خۆیده‌كات ،له‌كاری سیاس����یدا له‌ڕێگه‌ی رۆژنام����هوه ئێمه قس����ه له‌گ����هڵ یه‌ك ناكه‌ین.
به‌هرۆز گه‌اڵڵی :یه‌كێتی وا ی لێهاتوه له‌به‌رخاتر ی دڵ ی كاك مه‌سعود به‌شدار ی كۆنگره‌ی حزب ی دهعوه ناكات سیاسی بۆ كورد نییه". ئا :شوان محه‌مه‌د گه‌اڵڵی له‌مه‌كته‌بی سیاس����ی یه‌كێت ی ده‌پرس����ێت" لێتان ده‌پرسم پارتی چی به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌كانی یه‌كێتی ده‌وێ����ت له‌به‌غ����دا؟ ده‌ی����ه‌وێ له‌به‌غدا نیششتمانی له‌توركیا به‌هرۆز گه‌اڵڵی به‌ته‌واوی بكشێته‌وه؟ ده‌یه‌وێ ده‌وڵه‌تی نامه‌یه‌ك ئاراسته‌ی مه‌كته‌بی سیاسی كوردی دروست بكات؟ ده‌ی باشه ئه‌گه‌ر یه‌كێـتی ده‌كات‌و ،ده‌ڵێت" یه‌كێتی زه‌مینه‌ی دروستكردنی ده‌وڵه‌تی كوردی به‌بێ موقابیل كه‌وتونه‌ته دوای له‌باره؟ فه‌رم����ون بابێین له‌كۆبونه‌وه‌ی سیاسه‌تی پارتیه‌وه له‌به‌غدا". مه‌كته‌ب����ی سیاس����ی هه‌ردوال باس����ی به‌ه����رۆز گه‌اڵڵ����ی له‌و نامه‌ی����ه‌دا كه بكه‌ی����نو پێمانبڵێن؟"( .ئ����هو پێیوایه كۆپییه‌ك����ی ده‌س����ت ئاوێن����ه كه‌وتوه‌‌و هی����چ ده‌وڵه‌تێك����ی دونیا نییه ئێس����تا ب����ه‌رواری 2013-4-28ی له‌س����ه‌ره‌و دروستبونی ده‌وڵه‌تی كوردی بوێت). ناوب����راو ده‌ڵێت "با پارتی پێمانبڵێن، له‌ئه‌نقه‌ره‌وه نوس����راوه ،تیایدا هاتوه" هه‌ندێك هه‌ڤاڵ پێش����تر گله‌ییان له‌مام كام واڵت����ی ئه‌وروپای����ه دروس����تبونی جه‌الل دهكردو ده‌یانوت یه‌كێتی ته‌سلیمی ده‌وڵه‌تی هه‌رێمی كوردس����تانی ده‌وێ‌و پارتی ك����ردوه؟ به‌اڵم ته‌ماش����ا بكه‌ن یه‌كێتی لی����ێ بێخه‌به‌ره‌و ب����ێ ئاگایه؟ ئهوه پێنج مانگه مام جه‌الل به‌داخه‌وه ئه‌گ����ه‌ر وایه ئه‌گ����ه‌ر ش����تی وا هه‌یه؟ له‌ناومان نیه ئێستا رێك به‌پێچه‌وانه‌وه ،فه‌رمون وه‌ك هاوپه‌یمانێكی ستراتیژی خۆت����ان واده‌ك����ه‌ن بزانن ئێ����وه چه‌ند خۆی����ان با به‌ڕاش����كاوی پێمانبڵێن؟ تا به‌ئاس����انی به‌بێ موقابی����ل كه‌وتونه‌ته ئێمه‌ش هاوكارییان بكه‌ین؟ ئه‌گه‌ر واش دوای سیاس����ه‌تی پارت����ی له‌به‌رامب����ه‌ر نیه بۆ له‌سه‌ر مه‌س����ه‌له‌ی نه‌وت‌و گاز‌و پاره‌ی شه‌ریكات‌و ئه‌و 3ملیار دۆالره‌ی بهغداو هاوپه‌یمانی شیعه‌كان". به‌هرۆز گه‌اڵڵی كه به‌كه‌س����ێكی نزیك شیرینی نه‌وت كه دیاریش نیه ئه‌م ئه‌زمه تاڵه‌بانی ناس����راوه‌‌و ماوه‌یه‌ك����ی زۆره گه‌وره‌یه له‌گه‌ڵ به‌غدا دروستبكرێ؟". گه‌اڵڵی جه‌خت له‌سه‌ر ئهوه ده‌كاته‌وه له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی یه‌كێتی نیش����تمانی كوردس����تان له‌توركیا كارده‌كات نمونه كه سیاس����ه‌تی ك����ورد به‌و ش����ێوه‌یه ده‌هێنێت����هوه له‌س����ه‌ر ئه‌و سیاس����ه‌تی كه(ه����ی خۆمان بۆخۆمان ،هی ئێوه‌ش رازیكردن����هی یه‌كێت����ی ك����ه به‌رامبه‌ر ده‌خۆین)و ئاماژه بۆ ده‌س����توری عێراق پارتی په‌یڕه‌وی ده‌كات‌و ده‌ڵێت" پارتی ده‌كات‌و ده‌ڵێت "كورد ده‌ستوری عێراقی وه‌زیره‌كان له‌به‌غدا ده‌كشێننه‌وه یه‌كێتی ته‌ئید كردوه :به‌پێی ده‌ستور سه‌روه‌ت‌و هه‌ڵوێستی یه‌كگرتوی نییه ،هه‌ندێكتان سامانی نه‌وت له‌زاخۆ تا ده‌گاته به‌سره ته‌ئی����د ده‌ك����ه‌ن ،هه‌ندێكت����ان دژی ه����ی هه‌م����و عێراقیه‌كان����ه؟ ئه‌گه‌ر وا ده‌وه‌ستن له‌كاتێكدا پێویسته هه‌موتان نه‌نوسراوه له‌ده‌ستور با به‌ئاشكرا بڵێن دژی بڕی����اری گه‌ڕان����هوهی وه‌زیره‌كان نه‌وتی هه‌رێمی كوردستان هی خۆمانه‌و بونای����هو قبوڵتان نه‌كردبای����ه ،چونك ه له‌نه‌وت����ی مه‌نتیقه‌ی عه‌ره‌بی س����وننه‌و كش����انه‌وه‌ی وه‌زیره‌كان هیچ مانایه‌كی شیعه‌ش س����ه‌دا هه‌ڤده‌ی هی ئێمه‌یه؟ سیاسی نابه‌خشێ‌‌و ئه‌م بڕیاره خێرێكی ئایا ش����تی ئاوا ده‌گونج����ێ بۆمان؟ من
پێموای����ه بێگوم����ان نه‌خێ����رو به‌غداش قه‌بوڵی ناكات؟". به‌هرۆز گه‌اڵڵی ل����هو نامه‌یه‌دا نهێنی به‌ش����دارینه‌كردنی نوێن����ه‌ری یه‌كێت����ی نیش����تمانی كوردس����تان له‌كۆنگ����ره‌ی حیزبی دهعوه ئاش����كراده‌كات‌و ده‌ڵێت "هه‌ڤااڵنی به‌ڕێ����ز ،یه‌كێتی وای لێهاتوه له‌به‌رخاتری دڵی كاك مهسعودو پارتی ته‌نانه‌ت ناڕواته كۆنگره‌ی حزبی ده‌عوه‌‌و به‌ش����داری له‌كۆنگره‌كه‌ی����ان ن����اكات؟ ته‌نانه‌ت جورئ����ه‌ت ن����اكات نامه‌یه‌كی پیرۆزبایش����یان بۆ بنێرێ����ت؟ یه‌كێتی وایلێهات����وه پارت����ی له‌گ����هڵ ئیتیالفی شیعه‌كان داده‌نیشێ‌و مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتیش ته‌ماشای ده‌كات؟ له‌كاتێكدا باس له‌چاره‌س����ه‌ركردنی كێش����ه‌كانی هه‌رێم‌و به‌غدا ده‌كرێ؟ ئه‌گه‌ر له‌دواییدا كاك مه‌سعود به‌خێری خۆی شتێكمان پێ بڵی چی بوو چی نه‌بوو چی باسكرا؟ ئه‌ویش به‌یه‌ك دو براده‌ر". به‌رپرس����ی په‌یوه‌ندییه‌كانی توركیای یه‌كێتی نمون����هی تاڵه‌بانی ده‌هێنێته‌وه كه چ����ۆن له‌كاتی هێنان����هوهی ته‌رمی ئیبراهی����م ئه‌حمه‌ددا له‌كاتی ناش����تنیدا م����ام جه‌الل چۆن نوێن����ه‌ری حكومه‌تی ئێران له‌الی ده‌ستی چه‌پی وه‌ستابون‌و نوێنه‌ری حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‌و كۆمه‌ڵه‌ش الی ده‌ستی راستی‌‌و سوپاس����ی ههردو الیانی ك����رد ،گه‌اڵڵی ده‌ڵێت" تاڵه‌بانی به‌و شێوه‌یه سیاسه‌تی ده‌كرد ،كه‌چی مه‌كته‌بی سیاسی له‌به‌ر دڵی پارت����ی ناچێته كۆنگره‌ی مالیكی‌‌و حیزبی ده‌عوه‌وه". ناوب����راو ئاماژه بۆ ئ����هوه ده‌كات كه تاڵه‌بانی هه‌رگیز له‌س����ه‌ر شتی بچوك‌و پش����كی یه‌كێتی ملمالنێی له‌گه‌ڵ پارتی نه‌ده‌كرد ،به‌اڵم له‌مه‌سه‌له چاره‌نوسساز‌و
ستراتیژییه‌كان ده‌هاته ده‌نگ ،نمونه‌ی بۆ له‌گ����هڵ به‌غ����دا تێكیبده‌ین؟ به‌دیل الدان����ی مالیكی ده‌هێنێت����هوه كه " مام چییه؟ له‌سه‌ر ماده‌ی 140له‌سه‌ر ماده جه‌الل به‌كاك مه‌سعودی وتووه نه‌خێر‌و جێناكۆكه‌كان‌و گه‌ڕان����هوهی كه‌ركوك؟ په‌یوه‌ندییه‌كان‌و ئیتالفی كوردو شیعه‌و یان له‌س����ه‌ر 70حه‌فتا ه����ه‌زار ده‌نگه ته‌زویره‌كه‌ی كوردی س����وریا كه ئێستا ئیتالفی كوردو ئێرانی تێكنه‌داوه". هه‌روه‌ها نمونه‌یه‌ك له‌س����ه‌ر جێگری پارت����ی ئام����اده‌ی ك����ردوهو ده‌ی����ه‌وێ به‌هرۆز گه‌اڵڵی یه‌كه‌م����ی س����كرتێری گش����تی یه‌كێتی له‌هه‌ڵبژاردن����ی په‌ناهه‌نده‌كانی كوردی كۆسره‌ت ره‌س����وڵ ده‌هێنێته‌وه له‌كاتی سوریا بۆ سه‌ر سندوقی ده‌نگدان بهێنێ‌‌و ی سه‌رۆكی هه‌رێم‌و سه‌رۆك كۆماری ده‌نگه‌كانیان بۆ خۆی تۆماربكات". دانان ناوبراو باس لهوه ده‌كات كه پێویسته عێ����راق ناوب����راو وتویه‌تی " س����ه‌رۆكی هه‌رێم موقابیلی سه‌رۆكی كۆماره ،كاك مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی یه‌ك هه‌ڵوێست مه‌سعود ببێته سه‌رۆكی هه‌رێم ،ده‌بێت بن" هه‌ق نییه به‌رامبه‌ر پارتی هه‌ندێك مام جه‌اللی����ش ببێته س����ه‌رۆك كۆمار نه‌رم‌و هه‌ندێكیش ره‌زای قورس بێ ،ئه‌م ئه‌گینا قبوڵی ناكه‌م" (ئێس����تا یه‌كێتی سیاسه‌ته بۆ یه‌كێتی باش نییه". به‌رپرس����ی په‌یوه‌ندییه‌كانی یه‌كێتی بۆ وایلێهاتوه)؟. گه‌اڵڵی جه‌خت ده‌كاته‌وه كه ئه‌و له‌گه‌ڵ له‌توركی����ا پێش����نیار ده‌كات "له‌گ����هڵ تێكدان����ی په‌یوه‌ندیی����ه‌كان نییه له‌گه‌ڵ پارتی دابنیشن له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر پارتی ،به‌اڵم ده‌ڵێت "هه‌ڤااڵنی مه‌كته‌بی به‌رنامه‌ی جیابونه‌وه‌یان هه‌یه له‌س����ه‌ر سیاسی ده‌بێت ئهوه بزانن ئێمه به‌شێك عێراق پێمانبڵێن؟ ئه‌گه‌ر به‌رنامه‌شیان نین له‌پارتی‌‌و هه‌رچی پارتی وتی ئێمه نییه به‌شوێن به‌دیلدا بگه‌ڕێین".هه‌روه‌ها بێده‌نگ بین"و ده‌پرسێت" پارتی له‌گه‌ڵ ده‌ڵێت" ئه‌م����ڕۆ له‌دنیای ده‌ره‌وه هیچ به‌غ����دا په‌یوه‌ندییه‌كانی خراپه ،یه‌كێتی به‌رنامه‌یه‌ك بۆ دروس����تكردنی ده‌وڵه‌تی ده‌بێت په‌یوه‌ندییه‌كانی ساڵه‌های ساڵ كوردی له‌ئارادا نییه ،به‌الی كه‌م حاڵی ی حازر نییه". ته‌جمید بكات؟ یان له‌به‌رئه‌وه‌ی پارت گه‌اڵڵی ده‌پرس����ێت" ئایا له‌گه‌ڵ به‌غد گۆڕانی ناوێت ،ده‌بێ����ت هه‌موان گۆڕان ئیهمال بكه‌ین‌و رێككه‌وتنامه‌ی ده‌باشان تێكیبده‌ی����ن ده‌توانین 3مانگ موچه‌ی هه‌رێمی كوردستان بده‌ین؟". فه‌رامۆش بكه‌ین؟". ناوبراو جه‌خت له‌سه‌ر ئهوه ده‌كاته‌وه ناوبراو پێش����نیار ده‌كات كه یه‌كێتی رۆڵی مام جه‌الل بۆ نێوانگیری له‌ده‌ست ك����ه پارتی خ����ۆی به‌س����ه‌ریاندا فه‌رز ن����ه‌دات‌و موباده‌ره بكات‌و له‌ئاس����تێكی ده‌كات‌و وایلێهاتوه نابێت قس����ه بكه‌ن" به‌رز وه‌ف����د بنێرێت بۆ به‌غ����دا بۆ الی چونكه دڵی فاڵن ده‌گیرێ‌‌و فیس����ارمان له‌گۆڕه‌پانی سیاسه‌ت دورده‌كه‌وێته‌وه‌‌و، ش����یعه‌كان به‌مه‌به‌س����تی چاره‌س����ه‌ری لێتوڕه ده‌بێت". له‌كۆتای����ی نامه‌كه‌دا به‌ه����رۆز گه‌اڵڵی نابێـت به‌م ه هه‌ڵبخه‌ڵه‌تێن كه له‌ناوچه كێش����ه‌كان‌و ده‌ڵێت " ئه‌گه‌ر سبه‌ی رۆژ پارتی له‌گه‌ڵ بهغداو مالیكی پێكهاته‌وه ،ده‌ڵێت" هه‌ڤ����ااڵن ئی����داره‌ی ملمالنێو كوردس����تانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ����م ئێمه له‌به‌رامبه‌ر شیعه‌و مالیكی وه‌اڵممان به‌ڕێوه‌بردن����ی كاره‌كان����ی یه‌كێتی به‌م هه‌ندێك ده‌نگمان له‌حیزبه‌كانی تر زیاتر ش����ێوه‌یه‌ی ئێس����تا هیچ به‌دڵ����م نییه ،هێناوه".ئاماژه‌ی����ه بۆ( دوا هه‌ڵبژاردنی چی ده‌بێت؟". به‌هرۆز گه‌اڵڵی له‌نامه‌كه‌یدا ده‌پرسێت" ئه‌گ����ه‌ر چاكی نه‌ك����ه‌ن ،دوارۆژ یه‌كێتی پارێزگاكانی عێراق).
هه‌ڤااڵن ی مه‌كته‌ب ی سیاس ی ده‌بێت ئهوه بزانن ئێم ه به‌شێك نین له‌پارتی‌‌و هه‌رچ ی پارتی وت ی ئێم ه بێده‌نگ بین
4
هەنوکە
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
كورد له‌هێڵی ته‌ماسدا.. ده‌بێت فریای خۆی بكه‌وێت
موتڵه‌گ بۆ ئاوێنه: هه‌ڵوێست ی كورد ده‌رهه‌ق به‌حه‌ویج ه له‌ئاست ی پێویست نه‌بو ئا :شێركۆ عه‌بدواڵ ساڵح موتڵه‌گ داوا له‌عێراقیه‌كان ی ی "كاره‌سات ده‌كات كه له‌دوا حه‌ویجه"وه پێویسته هه‌مویان هه‌ست ی به‌مه‌ترسی دابه‌شبون‌و لێكترازان ی عێراق بكه‌ن ،ئه‌و ده‌ڵێت "هه‌ڵوێست بێالیه‌نانه‌ی كورد له‌و كاره‌ساته‌دا له‌ئاستی پێویست‌و خوازراودا نه‌بو".
هێڵی ته‌ماسی نێوان هێزی پێشمه‌رگه‌و هێزه‌کانی سوپای عێراق ئا :ئیحسان مه‌ال فوئاد ئایا كورد كه هێزی بردوه‌ته هه‌مو ناوچه دابڕاوه‌كان كه به‌هێڵی ته‌ماسی نێوان كوردستان‌و به‌غدا ناسراوه، دیسانه‌وه ئه‌و ناوچانه چۆڵناكاته‌وه وه‌ك پێشوتر ئه‌نجامیداوه؟ ،ئه‌مه ئه‌و پرسیاره‌یه كه وه‌اڵمه‌كه‌ی الی سه‌ركردایه‌تی كورد جێگیر نه‌بوه. ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێراق دكتۆر له‌تیف مس���ته‌فا ئام���اژه بهوه ده‌كات كه مه‌ترس���ی س���ه‌ر كورد له‌و ناوچانه ده‌كه‌وێته س���ه‌ر هه‌ڵسوكه‌وتی حكومه‌تی هه‌رێ���م ،ئایا چۆن مامه‌ڵه‌ی دۆخه‌ك���ه ده‌كات ،ئ���ه‌وان ده‌ڵێن ئه‌و ناوچانه كوردس���تانین ،دوێنێ ش���ه‌ڕ كه‌وتوه‌ته ناوچه‌ی كاكه‌ییه‌كان‌و ده‌بێت پێش���مه‌رگه بچێت هه‌مو ئ���هو ناوچانه بپارێزێت ،ئه‌گه‌ر له‌راگه‌یاندنه‌كان ته‌نها خۆیان نمایش بك هنو قس���ه‌بكه‌ن ،ئه‌وا وه‌كو چۆن پێش���تر جه‌له‌والو سه‌عدیه‌و مه‌نده‌لیمان له‌ده‌ستچو ئه‌مجاره‌ش چه‌ند شوێنێكی دیكه‌مان له‌ده‌ست ده‌چێت. پرس���یاره‌كه ئه‌وه‌ی���ه ئای���ا مالیكی ته‌نه���ا مه‌به‌س���تی ئ���هوه نی���ه ك���ه به‌پاس���اوی حهویجهو كێشه‌ی سوننه‌و چه‌كداره‌كان���ی ناوچه‌كه هێ���ز بهێنێنه ناوچه‌كه‌و جێگیری ب���كات له‌به‌رامبه‌ر هێزی كوردیدا ،ئه‌فس���ه‌رێكی وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگه له‌ناوچ���هی قه‌ره‌ته‌پ���ه نه‌یویست ناوی ئاشكرا بكرێت بۆ ئاوێنه وتی "له‌سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگه‌وه پێمانراگه‌یه‌ن���دراوه كه هێ���زی خۆمان ببه‌ین���ه ناوچه‌كه‌و توندوتۆڵت���ری بكه‌ی���ن ،چونكه هه‌مو ئه‌و ئه‌گه‌رانه لێكدراونه‌ته‌وه كه ره‌نگه
شیعه‌و سوننه‌ی ئه‌م ناوچه‌یه ده‌ستیانكرده نێو ده‌ستی یه‌كترو چون له‌به‌غدا داوایانكرد هێزی كورد له‌م ناوچه‌یه ده‌ربكرێت مالیكی مه‌به‌ستی بێت". س���ه‌باره‌ت به‌كۆچكردنی كورده‌كانی قه‌ره‌ته‌په‌و مه‌ترس���ی له‌ده‌ستدانی ئه‌و ناوچه‌یه به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌په سه‌ر به‌پارێزگای دیاله سیروان شكور بۆ ئاوێنه وتی "یه‌ك ماڵی كورد له‌قه‌ره‌ته‌په كۆچی نه‌كردوه ،به‌ڵكو توركمانی شیعه به‌ره‌و كه‌ربه‌الو نه‌ج هف‌و به‌غدا كۆچیان ك���ردوهو عه‌ره‌ب���ی س���وننه‌ش به‌ره‌و كه‌ركوك". به‌ڕای به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌په ده‌بێت ك���ورد فریای خ���ۆی بكه‌وێت، چونك���ه كێش���ه‌كان زۆر ئاڵ���ۆز بوهو
ئێس���تا گه‌مه‌یه‌ك���ی هه‌رێم���ی هه‌یه، بۆیه "به‌بڕوای من نه‌خش���هی سیاسی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت س���ه‌د س���اڵه هه‌یه ئێس���تا ئه‌مریكا ده‌یه‌وێت به‌پێی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان���ی خۆی س���ه‌رله‌نوێ دایبڕێژێته‌وه". ئه‌وه‌ی مه‌ترسییه له‌ئێستادا عه‌ره‌بی س���وننه له‌لێ���دوان‌و جموجۆڵه‌كانیان رایانگه‌یان���دوه كه نابێ���ت كورد هێزی پێش���مه‌رگه به‌ره‌و ناوچ���ه دابڕاوه‌كان بگوێزێته‌وه ،به‌و بۆنه‌یه‌وه یه‌كشه‌ممه‌ی راب���وردو چه‌ن���د ئه‌ندامێكی لیس���تی عه‌ره‌بی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك‌و عه‌ره‌به‌كان���ی ئه‌و پارێزگایه رایانگه‌یاند ك���ه جوڵه‌پێكردنی هێزی پێش���مه‌رگه بۆ ناوچه كێشه له‌س���ه‌ره‌كان دۆخه‌كه خراپتر ده‌كات‌و رو له‌و ناوچانه نه‌كه‌ن، ئه‌گه‌رنا به‌رویاندا ده‌وه‌ستنه‌وه. الی خۆیه‌وه ئه‌ندامه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران���ی عێ���راق له‌تیف مس���ته‌فا س���ه‌باره‌ت به‌چۆنێت���ی سیاس���ه‌تی كورد له‌ئێس���تا وت���ی "دۆخه‌كه به‌ره‌و ش���ه‌ڕی ناوخ���ۆ ده‌ڕوات ،تائێس���تا سیاس���ه‌تمه‌دارمان نیه له‌و بیركردنه‌وه ته‌قلیدی���ه كالس���یكیه ده‌ربچێ���ت كه بۆچی نابێت كورد حوكمی ئه‌و ناوچانه بكات كه كوردو عه‌ره‌ب‌و توركمانیش���ی تێدای���ه ،كه‌چی ئێمه ده‌ڵێین ته‌نها ئه‌و شوێنانه‌ی كوردی لێیه‌و ده‌ستبه‌رداری شوێنه تێكه‌ڵه‌كان ده‌بین". مسته‌فا راشیگه‌یاند دابه‌شبونی عێراق له‌به‌رژه‌وه‌ندی كورده ،عێراقێكی به‌هێز توانا س���ه‌ربازی‌و نه‌وت���یو داراییه‌كه‌ی به‌هێزت���ره له‌عێراقێك���ی دابه‌ش���بوی الواز ،ئه‌گه‌ریش عێ���راق دابه‌ش ببێت بۆ هه‌رێمی سوننه‌و ش���یعه ،مه‌ترسی گهوره له‌س���ه‌ر كورد نابێ���ت ،چونكه
فۆتۆ :ئیحسان
هه‌رچه‌نده سوننه‌كان ده‌كه‌ونه سنوری ته‌ماسی كورده‌وه‌و ئه‌گه‌ر هه‌رێمێكیش دروس���تبكه‌ن هه‌رێمێكی به‌هێز نابێت‌و كێش���ه‌یه‌كی زۆریان ده‌بێت له‌ملمالنێی ناوخۆییو ده‌ره‌كی‌و ناتوانن وه‌كو جاران حوكمی عێراق بكه‌ن ،ئه‌وه‌تا كوردستان 20س���اڵه هه‌رێمه نه‌یتوانیوه ئابوریو هێزێكی پته‌وو یه‌كگرتو بونیات بنێت. هه‌رچه‌نده ئه‌مج���اره‌ش كورد هێزی بردوه‌ته س���ه‌رجه‌م س���نوری ته‌ماسی نێ���وان هه‌رێ���م‌و به‌غدا ب���ه‌اڵم به‌ڕای به‌رپرس���ی مه‌كۆی گۆڕان له‌قه‌ره‌ته‌په نای���ب خه‌لیل كورد س���ود له‌وانه‌كانی پێشو وه‌رناگرێت ،لهوبارهیهوه وتی "بۆ نمونه چه‌ند س���اڵێك له‌مه‌وپێش ئێمه هێزمان به‌مه‌به‌ستی پاراستنی ئاسایشی ناوچه‌ك���ه هێنابو كه جێ ده‌س���تمان دیاربو ،كه‌چی ش���یعه‌و س���وننه‌ی ئه‌م ناوچه‌یه ده‌س���تیانكرده نێو ده‌س���تی یه‌كت���رو چون له‌به‌غدا داوایانكرد هێزی كورد له‌م ناوچه‌یه ده‌ربكرێت". هه‌ڵس���وڕاوه‌كه‌ی گ���ۆڕان وتیش���ی "هێنانی هێ���زی پێش���مه‌رگه به‌پالن‌و دانیش���تن‌و رێككه‌وت���ن ده‌بێت له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی ناوچه‌كه ،كه‌چی كورد به‌بێ پالن هێ���زی بردوه ،به‌وه‌ی بۆش���ایی ئه‌من���ی هه‌ی���ه ،كه ئێمه پێش���تر ئه‌م رێگه‌یه‌م���ان تاقیكرده‌وه س���ه‌ركه‌وتو نه‌بوین‌و دوای سه‌قامگیربونی دۆخه‌كه س���وپای عێراق هات ده‌ریكردین ،بۆیه ده‌ڵێم ئێستا سوننه‌ی ئه‌م ناوچه‌یه بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان ده‌ڵێن با كورد هێز بهێنێت ،بۆیه یان ده‌بێت كورد ئه‌مجاره به‌هێزه‌و‌ه نه‌كشێته‌وه ئه‌گه‌ر قوربانیش بدات ،یاخود ئه‌گه‌ر وه‌كو پێشوتر بێتو ده‌ربكرێ���ت ،ئه‌وا توش���ی گه‌وره‌ترین شكست ده‌بێت".
ی عێراق‌و جێگ���ری س���ه‌رۆك وه‌زیران��� ی لیس���تی عێراقیه‌و كه‌س���ایه‌تی دیار ی سوننه‌كان "ساڵح موتڵه‌گ" ك ه سه‌رۆك ی ی لێكۆڵین���هوهو به‌دواداچون لیژن��� ه ی حه‌ویجه‌یه ،له‌لێدوانێكیدا كاره‌س���ات ی س���ه‌باره‌ت به‌روداوه‌كانی ئه‌م دوایی ه حه‌ویج ه به‌ئاوێن هی راگه‌یاند ك ه ده‌كرا رێگ ه له‌رودانی ئه‌و "كاره‌ساته" بگیرێت ی ی شاراوه ویست ك ه رویدا گه‌ر ده‌س���ت ی ی ناو ێ ئهوه ی نه‌سه‌پاندایه ،به‌ب خۆ ی ئه‌و "ده‌ست ه شاراوه"یه بهێنێت ،ئه‌و وت "من‌و وه‌زیری پ���ه‌روه‌رده‌ش هه‌وڵماندا ی هێزه‌كانی سوات بگرین رێگ هی له‌چون ی مانگرت���وه‌كان ،به‌اڵم ب���ۆ ناو مه‌یدان خه‌ڵكێك هه‌بون ئه‌وه‌یان نه‌ده‌ویست". ی ل���هوه كرده‌وه ك ه موتڵ���ه‌گ جه‌غت ی ی لێكۆڵین���هوهو به‌دواداچون ئه‌نجام��� لیژنه‌كه‌ی���ان دوای گوێگرت���ن له‌هه‌مو ی په‌یوه‌ندی���دار ئاش���كراو كه‌س���ان ێ ی به‌ب باڵوده‌كات���هوه ب���ۆ رای گش���ت ی له‌هیچ كه‌س‌و الیه‌نێك ی چاوپۆش ئهوه ی ی به‌خوێن بكات ،له‌به‌رئه‌وه‌ی په‌یوه‌ند ی به‌وه‌ش عێراقیه‌كانه‌وه هه‌یه .ئاماژه كرد كه تائێس���تا گوێی���ان له‌فه‌رماند‌ه سه‌ربازیه‌كان گرتوه‌و لێكۆڵینهوه له‌گه ڵ ئه‌م الیه‌ن���هی كێش���ه‌كه كۆتایهاتوه‌و ی ێ له‌ش���ێخ ی ئاین���ده‌دا گو له‌ڕۆژان��� ی ی خۆپیشانده‌ر عه‌شائیره‌كان‌و خه‌ڵك ی گه‌یشتن حه‌ویجه ده‌گرن به‌مه‌به‌س���ت به‌راستی كاره‌ساته‌كه. ئه‌و ره‌خن���هی له‌هێزه‌كانی س���وات ی ی ك��� ه وه‌ختی خۆ گ���رت ب���هو پێیه ئه‌مه‌ریكیه‌كان پێكیانهێناوه‌و ئێس���تا ی ئێمه پێویستمان پێی نیه ،ناوبراو وت "به‌ر له‌روداوه‌كه ،شه‌وێكی دره‌نگوه‌خت ی به‌رگری له‌پێناو ی وه‌زیر چوم بۆ ماڵ ئ���هوهی نه‌قه‌وم���ێو خوێن ن���ه‌ڕژێ‌‌و س���وربوم له‌س���ه‌ر خه‌به‌ركردنه‌وه‌ی‌‌و ته‌له‌فونكردنی ب���ۆ محه‌مه‌د ته‌میم ك ه ی له‌حه‌ویجه بو ،به‌اڵم به‌هه‌ند وه‌رگرتن ی خێرا بون ه گرفته‌كه‌و بایه‌خپێنه‌دان��� ی رودانی ئه‌و كاره‌ساته". هۆ ی پرسیارێكیش���دا سه‌باره‌ت له‌وه‌اڵم ی ك���ورد ده‌ره���ه‌ق به‌هه‌ڵوێس���ت به‌روداوه‌ك���هی حه‌ویج���ه ،موتڵ���ه‌گ وت���ی "هه‌ڵوێس���تی بێالیه‌نان هی كورد ی پێویست‌و له‌و كاره‌س���اته‌دا له‌ئاس���ت
ساڵح موتڵه‌گ
ی کورد هه‌ڵوێستێك بێالیانه‌نیان گرته‌به‌ر له‌نێوان ی حكومه‌ت ی بهغداو خه‌ڵك حه‌ویجه‌دا
خوازراودا نه‌بو ،گوێمان له‌ئیدانه‌كردنی حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م ب���و به‌رامب���ه‌ر ی ئهوه به‌كاره‌ساتی حه‌ویجه ،به‌اڵم دوا ی هیچ په‌یوه‌ندییان نه‌كردو هه‌ڵوێستێك ی بێالیانه‌نیان گرته‌به‌ر له‌نێوان حكومه‌ت ی حه‌ویجه‌دا". بهغداو خه‌ڵك
بۆچی سلێمان به‌گ؟ ئا :ئیحسان ئه‌و پرسیاره‌ی كه له‌ئێستادا ده‌كرێت ئه‌وه‌یه بۆچی ته‌قینه‌وه‌ی عه‌ره‌به سوننه‌كان له‌حه‌ویجه‌وه گوێزرایه‌وه بۆ سلێمان به‌گ‌و قه‌ره‌ته‌په؟ ،ئایا سلێمان به‌گ‌و قه‌ره‌ته‌په چ گرنگیه‌كی هه‌یه بۆ كورد؟ ،سه‌رچاوه‌یه‌كی سه‌ربازی رایده‌گه‌یه‌نێت سلێمان به‌گ دو بابه‌تی تێدایه ،یه‌ك ده‌كه‌وێته سنوری حه‌مرین‌و سنورێكی نزیكه له‌كفریه‌وه ،دو زۆربه‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی به‌عسی‌و سه‌ر به‌گروپه چه‌كداره‌كانن. له‌باره‌ی ئه‌و كێش���ه‌یه‌ی كه له‌حه‌ویج ه رویداو له‌ناوچه‌ی س���لێمان به‌گی س���ه‌ر به‌ق���ه‌زای دوزخورمات���و پ���ه‌ره‌ی پێدرا پله‌دارێك���ی س���ه‌ربازی ب���ۆ ئاوێنه وتی "ده‌ركه‌وت���وه هه‌ندێ���ك له‌كوژراوه‌كانی حه‌ویج���ه خه‌ڵك���ی س���لێمان ب���ه‌گ‌و گوندی ئه‌فس���انه‌ی س���ه‌ر به‌داقوق بون، بۆی���ه كاتێ���ك س���ه‌ره‌تا حه‌ویجه‌ی���ان كرده س���ه‌نته‌ری ئامانجه‌كه‌ی���ان ،دواتر گه‌ڕانه‌وه ب���ۆ ناوچه‌كانی خۆیان‌و لهوێوه ده‌ستیانپێكردو فراوانیانكرد". ئه‌و سهرچاوه س���ه‌ربازییه له‌ناوچه‌ی س���لێمان به‌گ رونیشی كرده‌وه كه كورد
له‌هه‌مو ناوچه‌ی ته‌ماسدا هێزی هه‌یه واتا له‌نێوان جه‌ل���ه‌والو كوڵه‌جوو قه‌ره‌ته‌په‌و جه‌ب���اره‌و دوزخورمات���وو ده‌وروب���ه‌ری، له‌یالن‌و ده‌وروبه‌ری كه‌ركوك ،بۆیه ده‌بێت ئه‌مجاره به‌وریاییه‌وه سیاسییانه مامه‌ڵه‌ی سیاس هتو سه‌ربازی خۆی بكات. له‌به‌رامب���ه‌ردا ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێراق دكتۆر له‌تیف مس���ته‌فا له‌لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه ئاماژه‌ی به‌وه‌كرد كه ده‌بێت كورد ته‌قلیدی بیرنه‌كاته‌وه‌و وتی "با به‌تێڕوانینی پیالن نه‌ڕوانینه بابه‌ته‌كه‌و بڵێی���ن ده‌یانه‌وێت ك���ورد تێوه‌بگلێنن، ئه‌وه‌تا له‌ئه‌نبارو موسڵ‌و چه‌ندین شوێنی سوننی تر شه‌ڕ هه‌ڵگیرساوه ،بۆیه ئێستا كورد ئه‌گ���ه‌ر فراوانت���ر له‌بیركردنه‌وه‌ی ته‌قلیدی‌و نه‌ته‌وه‌یی بیربكاته‌وه ده‌توانێت س���ۆزی عه‌ره‌بی س���وننه ب���ۆ الی خۆی رابكێشێت". ئ���هو په‌رله‌مانتاره‌ی عێراق وتیش���ی "من له‌س���ه‌ركرده‌ی ش���ۆڤێنی سوننه‌م بیس���توه وتویه‌تی ئاس���اییه به‌المانه‌وه ن���ه‌ك كه‌رك���وك ،به‌ڵكو س���ه‌اڵحه‌دین‌و دیاله‌و موس���ڵیش بخرێته سه‌ر هه‌رێمی باكور ،به‌مه‌رجێك ئه‌م س���ه‌ركردایه‌تیه‌ی ئێستا شۆڤێنی نه‌بێت‌و ته‌نها بیر له‌كورد نه‌كات���هوه ،وه‌ك چ���ۆن ده‌وڵه‌تان���ی تر ده‌ی���ان نه‌ته‌وه‌ی تێدایه له‌س���ه‌ر بنه‌مای
هاواڵتیبون ،به‌اڵم م���ن ئومێدم نیه به‌م بڕیاربه‌ده‌ستانه‌ی ئێستای كورد". له‌ئه‌گ���ه‌ری بچوكترین هه‌ڵ���ه‌دا كورد ده‌كه‌وێت���ه نێو ملمالنێ س���ه‌ربازییه‌كه‌ی ئێس���تاوه‌و تێوه‌ده‌گلێت له‌و ناوچه‌یه كه س���وننه‌ی لێ كۆبوه‌ته‌وه‌و سه‌نته‌ره‌كه‌ی بوه‌ت���ه س���لێمان ب���ه‌گ ،لهوبارهی���هوه به‌رپرس���ی مه‌كۆی گ���ۆڕان له‌قه‌ره‌ته‌په نایب خه‌لیفه خه‌لیل بۆ ئاوێنه رایگه‌یاند "ئێمه‌ی كورد هاوس���نورین له‌گه‌ڵ هه‌مو ناوچ���ه داب���ڕاوه‌كان به‌تایب���ه‌ت له‌گه‌ڵ عه‌ره‌بی س���وننه‌دا ،له‌كه‌ركوكه‌وه تاوه‌كو س���لێمان به‌گ‌و حه‌وزه‌ی حه‌مرین ،بۆیه ئه‌گ���ه‌ر ك���ورد وری���ا نه‌بێ���تو به‌عه‌قڵ كارنه‌كات ،ئه‌وا پریش���كی به‌رده‌كه‌وێت‌و تێوه‌ده‌گلێت له‌م دوبه‌ره‌كییه‌ی ش���یعه‌و سوننه‌دا". ش���ایه‌نی ئاماژه‌كردن���ه عه‌ش���ایه‌رو چه‌كداره‌كانی س���لێمان به‌گ ماوه‌ی سێ رۆژ كۆنترۆڵ���ی ناحیه‌كه‌یانی���ان كردبو له‌حكومه‌ت���ی عێراق���یو رێگه‌ی���ان نه‌دا پۆلیس‌و سوپا بچێته ناوه‌وه ،بۆیه دوای سێ رۆژ هێزی س���واتی مالیكی گه‌یشته ناوچه‌ك���هو له‌گه‌ڵ س���وپادا كۆنترۆڵیان كرده‌وه‌و له‌چه‌كداره‌كانیان وه‌رگرته‌وه. هاوكات به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌په س���یروان شكور باس���ی له‌وه‌كرد كه ئه‌م
كورد ده‌توانێت به‌سیاسه‌تێكی حه‌كیمانه‌ی دور له‌ره‌گه‌زپه‌رستی سۆزی زۆربه‌ی عه‌ره‌به سوننه‌كانی ئه‌و ناوچانه بۆ الی خۆی رابكێشێت كێشه‌یه‌ی ئێس���تا ده‌رهاویشته‌ی كێشه هه‌ڵپه‌س���ێراوه‌كانی پێش���وی ك���وردو به‌غدا ،ش���یعه‌و سوننه‌یه كه كه‌ڵه‌كه‌بوه‌و چارس���ه‌ر نه‌كراوه ،بۆیه ئێس���تا سه‌ری هه‌ڵداوه‌ته‌وه.
له‌ب���اره‌ی كاریگه‌ری ش���ه‌ڕی ش���یعه‌و سوننه بۆ سه‌ر كورد به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی قه‌ره‌ته‌په وت���ی "ئه‌م ناوچه‌یه به‌حوكمی ئه‌وه‌ی كوردیش���ی تێدایه ،بۆیه ش���ه‌ڕی شیعه‌و س���وننه كاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ر ك���ورد ،چونك���ه خودی كورد به‌ش���ێكه له‌كێشه‌كه له‌عێراقدا". ئه‌ندامه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق له‌تیف مسته‌فا به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كورد ده‌توانێت به‌سیاسه‌تێكی حه‌كیمانه‌ی دور له‌ره‌گه‌زپه‌رس���تی سۆزی زۆربه‌ی عه‌ره‌به س���وننه‌كانی ئه‌و ناوچان���ه بۆ الی خۆی رابكێشێت" ،له‌ئێستادا الیه‌نی تایه‌فه‌گه‌ری زاڵه نه‌ك الیه‌نی نه‌ته‌وه‌یی ،جاران ناوچه دابڕاوه‌كان زۆر شوڤێنی‌و نه‌ته‌وه‌یی بون، ئێس���تا زیاتر تایه‌فه‌گه‌رین ،بۆیه ده‌بێت بڕیاربه‌ده‌س���تانی كوردس���تان له‌ئاستی ئه‌م گۆڕانكارییانه‌داب���نو هه‌وڵبده‌ن ئه‌و ناوچان���ه بهێننه‌وه ژێرده‌س���تی خۆیان‌و به‌بیری نه‌ته‌وه‌ی���ی بیرنه‌كه‌نه‌وه ،چونكه ئ���هو ناوچانه ئێس���تا س���ۆزیان جواڵوه به‌رامبه‌ر به‌كورد". ناحیه‌ی سلێمان به‌گ له‌روی ئیدارییه‌وه ده‌كه‌وێت���ه س���ه‌ر ق���ه‌زای دوزخورماتو له‌پارێ���زگای س���ه‌اڵحه‌دین‌و خاڵی نێوان حه‌مری���نو دوزخورماتوو ق���ه‌زای كفری دوڕیانی نێوان که‌رکوک -تکریت پێكده‌هێنێت.
کوردستانی
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
ی گه‌ریال ئاماده ده‌كات ی بۆ كشانه‌وه باكور خۆ
5
په‌كه‌كه له‌ده‌ریای ره‌شه‌و‌ه گه‌ریال ده‌كشێنێته‌وه ئا :شاسوار مامه
به‌پێچه‌وانه‌ی داواكاریه‌كانی حكومه‌تی توركیاوه موراد قه‌ره‌یالن رایگه‌یاند" 8ی ئایار گه‌ریالكان به‌چه‌كه‌وه له‌توركیا ده‌كشێنه‌وه هه‌رێمی كوردستان‌و پرۆسه‌ی كشانه‌وه‌ش تا وه‌رزی پایز ده‌خایه‌نێت‌و ئه‌گه‌ر گه‌ریالش له‌كاتی پاشه‌كشه‌دا روبه‌روی هه‌ر هێرشێك ببێته‌وه، ئه‌وا به‌مانای راگرتنی ئه‌و قۆناغه‌یه‌‌و له‌چوارچێوه‌ی داكۆكیكردنی پیرۆز به‌رپه‌رچی ئه‌و هێرشانه ده‌ده‌ینه‌وه". له‌كاتێكدا رۆژی 25نیس���ان فڕۆك ه س���یخوریه‌كانی توركیا به‌ئاس���مانی چیای قه‌ندیل ده‌سوڕانه‌وه به‌مه‌به‌ستی ئاش���كراكردنی ش���وێنی ئه‌و كۆنگره موراد قه‌ره‌یالن رۆژنامه‌گه‌ری���هی ك���ه وابڕی���ار بو بۆ سه‌رۆكی كۆماجڤاتی كوردستان موراد وتی"به‌هه‌م���ان ئ���هو پالن���هی ك���ه قه‌ره‌ی�ل�ان س���ازبكرێت ،هه‌رچه‌ن���ده گه‌ریال چوبونه ئ���هو ده‌ڤه‌رانه ،گروپ كۆنگره‌ك���ه له‌ب���ه‌ر ه���ۆكاری ئه‌منی گ���روپ له‌ژێ���ر ته‌نزیم‌و دیس���پلیندا كاتژمێریك دواكه‌وت ،به‌اڵم له‌كاتژمێر به‌چه‌كه‌كانیانه‌وه ده‌كشێنه‌وه". له‌به‌یاننامه‌ك���ه‌دا هات���وه " داوا 20و 2پاشنیوه‌ڕۆ له‌بن خێمه‌یه‌كدا زیاتر ل ه 200رۆژنامه‌نوسی كه‌ناڵه لۆكاڵی‌‌و له‌ئه‌رته‌ش���ی توركی���ا ده‌كه‌ی���ن كه توركی‌‌و بیانیه‌كان كۆبونه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی پێویس���ته به‌هۆش���یاری‌‌و ج���دی ئ���هو به‌رپرس���هی پارت���ی كرێكارانی هه‌ڵس���وكه‌وت بكات ،ئه‌گ���ه‌ر له‌كاتی كوردستان واده‌و چۆنێتی كشانه‌وه‌ی كشانه‌وه‌دا هێزه‌كانمان بكرێنه ئامانج‌و بۆمب���اران بكرێ���ن ،ئه‌وا پرۆس���ه‌كه گه‌ریالكان به‌میدیاكان رابگه‌یه‌نێت. ئ���هو خێمه‌یه‌ی ك���ه له‌ژێریدا موراد راده‌گیرێت‌و له‌س���ه‌ر بنكه‌ی پاراستنی قه‌ره‌ی�ل�ان‌و هاجه‌ر زاگ���رۆس‌و زه‌كی ره‌وا ماف���ی وه‌اڵمدانه به‌كارده‌هێنین". ش���ه‌نگالی ئه‌ندامان���ی كۆنس���هی ( به‌تایبه‌تی له‌ئاگربه‌سته‌كانی پێشو سه‌ركردایه‌تی كۆماجڤاتی كوردستان ،كش���انه‌وه‌ی گه‌ریال له‌الیه‌ن حكومه‌تی به‌یاننامه‌یه ش���ه‌ش خاڵیه‌كه‌یان تێدا توركی���اوه قۆزراوه‌ته‌وه‌‌و هێرش���یان خوێنده‌وه ،له‌الیه‌ن هێزی پاراس���تنی كردۆته سه‌ریان‌و ژماره‌یه‌كی به‌رچاویان گه‌له‌وه له‌ش���ێوه‌ی بازن���ه بازنه‌دا تا لێكوشتون). پارت���ی كرێكارانی كوردس���تان داوا چاو ب���ڕی بكردایه گه‌ریال به‌ش���وێنه به‌رزه‌كان���هوه ده‌بین���ران‌و چاودێری ده‌كات ك���ه بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی هه‌ر هه‌ڵه‌و ئاس���ته‌نگیه‌ك كه دێته رێگای ئارامی ناوچه‌كه‌یان ده‌كرد. به‌پێ���ی ئ���هو به‌یاننامه‌ی���ه ك���ه پرۆس���ه‌كه ،لیژنه‌یه‌ك ب���ۆ چاودێری وه‌رگێڕدرابوه س���ه‌ر زمان���ی توركی‌‌و پرۆسه‌كه پێكبهێنرێت. به‌پێی زانیاریه سه‌ربازیه‌كان ژمارهی ئینگلیزی‌‌و به‌سه‌ر هه‌مو رۆژنامه‌نوسان دابه‌شكرا‌و ،هه‌ڤاڵ هاجه‌ر كه ئافره‌ته‌و ئ���هو هێزه‌ی په‌كه‌كه كه له‌ناو باكوری ئه‌ندام���ی كۆنس���ه‌یه خوێندی���هوه كوردس���تان‌و ناوچه توركیه‌كانن ،كه
چه‌ند گه‌ریالیه‌کی په‌که‌که له‌وه‌ندیل هه‌ندێكجار به‌رپرسه س���ه‌ربازیه‌كان ی په‌كه‌ك���ه ئام���اژه‌ی بۆ ده‌ك���ه‌ن كه گه‌ریالكانیان تا سه‌ر (ده‌ریای ره‌ش) رۆیشتون ،نزیكه‌ی 2500جه‌نگاوه‌رن، هه‌ر ئه‌مه‌ش���ه وایكردوه كه هه‌میشه‌ی ئه‌و پارته جه‌خت له‌سه‌ر هه‌ستیاری‌‌و ئاڵ���ۆزی پرۆس���هی كش���انه‌وه‌كه بكه‌نه‌وه. به‌پێ���ی چاودێ���ران پاشه‌كش���هی هێزه‌كان���ی گه‌ری�ل�ا له‌ن���او توركی���ا به‌هه‌نگاوێكی گرنگی پرۆسه‌ی ئاشتی له‌توركی���ا داده‌نرێت بۆ كۆتایی هێنان به‌ملمالنێ���ی خوێناوی نێ���وان كوردو حكومه‌تی توركیا كه له‌ساڵی 1984هوه ده‌س���تپێكردوهو زیاتر ل���ه 45هه‌زار كوژراوی له‌هه‌ردوال لێكه‌وتۆته‌وه. حكومه‌تی ئه‌مه‌ریكا كه به‌هاوپه‌یمانی س���تراتیژی ئهنقهره ناسراوه له‌یه‌كه‌م كاردان���هوهی به‌رامب���ه‌ر كش���انه‌وه‌ی گه‌ریالكانی پارتی كرێكارانی كوردستان له‌خاك���ی توركی���ا ،ل���ه‌زاری باتریك ڤنته‌ری���ل ،جێگری وته‌بێژی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا پش���تگیری خۆی بۆ هه‌وڵه ئازاكانی حكومه‌تی توركیاو الیه‌نه په‌یوه‌ندیداره‌كان دوپاتكرده‌وه
فۆتۆ :شوان مه‌حه‌مه‌د "به‌بێ ئ���هوهی ناوی پارتی كرێكارانی كوردستان بهێنێت". به‌پێ���ی به‌یانه‌كه‌ی كۆم���ا جڤاتی كوردستان پرۆسه‌ی ئاشتی كه خۆیان "به‌پرۆس���هی چاره‌سه‌ری دیموكراتی" ناوزه‌د ده‌كه‌ن له‌سێ قۆناغ پێكهاتوه، وه‌ك قه‌ره‌ی�ل�ان رونیك���رده‌وه دوای كشانه‌وه‌ی گه‌ریال قۆناغی یه‌كه‌م ته‌واو ده‌بێت‌و تۆپه‌كه ده‌كه‌وێته س���احه‌ی حكومه‌تی توركیاوه. ئه‌و باس���ی لهوه كرد ك���ه قۆناغی ی حكومه‌ت‌و دوه‌م ده‌كه‌وێته سه‌رشان پێویسته ریفۆرمی بنه‌ڕه‌تی له‌ده‌ستوردا ب���كات‌و كۆتای���ی به‌نكوڵیكردن���ی كورد بهێنێت‌و كۆمه‌ڵ���گا به‌زهنیه‌تی مهدهنیو دیموكراس���ی ئ���اوا بكات‌و، وتی" پێویسته سیسته‌می جاشایه‌تی‌‌و شه‌ڕی تایبه‌تیش هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه". س���ه‌رۆكی كۆماجڤاتی كوردس���تان ئاماژه ب���ۆ ئ���هوه ده‌كات كه كاتێك قۆناغی دوه‌م به‌سه‌ركه‌وتویی كۆتایی ه���ات ،قۆناغی س���ێهه‌م (ئاس���ایی بونه‌وه) ده‌س���تپێده‌كات‌و ئازادكردنی رێبه‌ر ئاپۆش ده‌كه‌وێته ئه‌م قۆناغه‌وه‌‌و ئ���هو ده‌مه دوركه‌وتن���هوهی یه‌كجاری
له‌چ���هكو چه‌كفڕێدان���ی گه‌ری�ل�اش ده‌كه‌وێته هه‌مان قۆناغه‌وه. له‌گ���هڵ راگه‌یاندن���ی واده‌ی كش���انه‌وه‌ی گه‌ریال ،پارتی ئاش���تیو دیموكراسی(به‌ده‌په) رایگه‌یاند" گه‌لی كوردو كه‌جه‌ك���ه هه‌نگاوه گرنگه‌كانی خۆیان نا و ئێستا پێویسته حكومه‌تی توركیا هه‌نگاو بنێت‌و ئێمه بڕیارمانداوه له‌سه‌رانس���ه‌ری باكوری كوردس���تان ده‌ستبكه‌ین به‌كۆبونه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ریی له‌گه‌ڵ گه‌لی كورد بۆ ش���یكردنه‌وه‌ی قۆناغه‌ك���هو پرۆس���هی كش���انه‌وه‌ی گه‌ریالكان". ئ���ۆزدال ئوچ���ه‌ر ،په‌رله‌مانت���اری به‌ده‌پ���ه ،به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند" ئێمه له‌كۆبونه‌وه‌ی ناوه‌ندی گشتی به‌ده‌په بڕیارمان���دا كه له ٤٥ناوچه‌ی باكوری كوردستان ده‌ستبكه‌ین به‌كۆبونه‌وه‌ی جه‌ماوه‌ری له‌گه‌ڵ گه‌لی كورد ،چونكه له‌ئێس���تادا قۆناغه‌كه پشتیوانی گه‌لی كوردی ده‌وێت". ئوچه‌ر رایگه‌یاند " له‌كاتی كشانه‌وه‌ی گه‌ریالكان پێویس���ته گه‌ل هه‌ستیارو هۆش���یاربن ،بۆ ئ���هوهی هیچ زیانێك به‌هێزه‌كانی گه‌ریال نه‌گات".
ئازادكردنی رێبه‌ر ئاپۆش ده‌كه‌وێت ه قۆناغی سێهه‌مه‌وه‌و چه‌ک فڕێدانی گه‌ریالش له‌هه‌مان قۆناغدایه
ساڵح موسلیم :ڕێکەوتنی پەکەکەو حکومەتی تورکیا ئێمە بەهێزتر دەکات ئاوێنە .شوان حەمە لەم دیدارەدا ساڵح موسلیم هاوسەرۆکی بەهێزترین پارتی کوردی (پەیەدە) لەسوریا ،تیشک دەخاتە سەر کاریگەریەکانی پرۆسەی ئاشتی نێوان پەکەکەو حکومەتی تورکیا. هەمانکات پەیوەندییەکانی پارتەکەی بەڕژێمی بەشار ئەسەد‌‌و ئیخوانەکان‌و گرژیەکانی نێوان خۆیو مەسعود بارزانیو پێشبینی ئایندەی سوریا.
باشتروایە کاک مەسعود ڕاستەوخۆ گوێ لەخۆمان بگرێت ،نەک لەم‌و لەو
ئاوێنە :لەئێستادا دانوستان لەنێوان پەکەکەو حکومەت����ی تورکیادا هەیە. بەگوێ����رەی چەن����د س����ەرچاوەیەكی شوان حه‌مه‌و ساڵح موسلیم نافەرم����ی وەزی����ری دەرەوەی ئەمریکا ئامۆژگاری ئەردوغان����ی کردوە بەوەی تورکەکان دو کۆبونەوەی ڕاس����تەوخۆ لەبەرژەوەن����دی ئێمەش����ە .هەرگی����ز ڕەتدەکەین����ەوە ،ی����ان وەک هێزێکی ئەنجام ب����دەن ،یەکەمی����ان ئەردوغان پەکەکە ئێمە ناکات����ە قۆچی قوربانی س����ەربەخۆ دەمێنین����ەوە .ب����ەاڵم لەگەڵ ئۆجەالن ،دوەمیش����یان وەزیری وەک تۆ باسی دەکەیت .ئێمە کوردین‌و بڕیاری ئێمە بەش����داریکردنە لەبەرەی دەرەوەی تورکیا (داود ئۆغلۆ) لەگەڵ هەموم����ان پێک����ەوە ی����ەک ئایندەمان ئۆپۆزیسیۆنی س����وریادا ،نەک لەگەڵ ت����ۆ .ئایا ئێ����وە وەک پارتی یەکێتی هەیە .ئەوە ئاش����کرایە ک����ە تورک‌و ڕژێم. ئاوێنە :لەبەر ئەو هۆیەیە ئێوە لەگەڵ دیموک����رات (پەی����ەدە) ناترس����ن لەم عەرەب‌و فارس هەمیش����ە پێکەوە دژی کورد یەکیانگرتوە ،پێویس����تە ئێمەش ئیخوان موس����لیمیندا لەزیاتر لەش����ارو نێوەدا ببنە قۆچی قوربانی؟ س����اڵح موس����لیم :نا بەپێچەوانەوە .لەناوخۆماندا یەکگرتوبین‌و دژەکانمان ش����ارۆچکەیەکی ئازادکراو لەس����وریا ئێم����ە وای دەبینی����ن ڕێکەوتنی نێوان بناس����ین .لەشەڕو لەئاش����تیدا بەهێزو رێککەوت����ون‌و لیژن����ەی هاوبەش����تان پێکهێناوە؟ کوردو حکومەت����ی تورکیا بەهێزترمان باوەڕەوە لەبەرانبەریاندا بوەستین. ساڵح موس����لیم :نا ،پرس����ەکە بەو ئاوێنە :ماوەیەک لەمەوبەر سەرۆکی دەکات .پێمانخۆش����ە ه����ەردو گەل����ی ک����وردو تورک کۆتایی بەخوێنڕش����تن س����وریا ڕایگەیاند کە هەزاران س����اڵە ش����ێوەیە نییە تۆ لێکیدەدەیتەوە .وتم بێنن .بەش����ێوەیەک کە کورد بەمافە کورد لەس����وریا دەژی ،ئ����ەو لێدوانەی ئێم����ە ئازادین لەبڕیاردان ،لەئاس����تی دیموکراتیکەکان����ی خ����ۆی ب����گات .بەشار ئەسەد وا لێکدرایەوە کە پارتی لۆکاڵدا هاوبەشیمان لەگەڵ ئیخوانەکان ڕێکەوتنی کوردو تورک فش����ارەکانی یەکێتی دیموک����رات (پەیەدە) لەگەڵ هەیە ،ئەوی����ش بەحوکمی تێکەڵبونی س����ەر ئێمە کەمدەکاتەوە .لەڕابردودا ڕژێمی س����وریا لەدانوس����تاندایە؟ ئایا ئیتنیک����ی چەن����د ناوچەی����ەک .واتە بەهۆی فشارەکان تورکیاوە بەربەست بەڕاس����ت ئێوە لەدانوس����تاندان ،یان ڕێکەتنی ئێم����ەو ئیخوانەکان بەرهەمی پێویس����تی هەردوالیە .بەب����ڕوای ئێمە دروستكاربون .لەنێوان سااڵنی ٢٠٠٩و ئامادەن دانوستانی ئاشکرا بکەن؟ س����اڵح موس����لیم :بەرلەهەر ش����ت ئیخوان موسلیمین لەس����وریا هێزێکی ٢٠١١لەئاکامی ڕێکەوتنی نێوان هەردو حکومەت����ی س����وریو تورک����ی ئێمە دەبێ����ت بزانی����ن دە س����اڵ لەمەوبەر سەربەخۆو خاوەنبڕیاری خۆیان نین. زەرەرمەن����د بوین .کاتێک شۆڕش����ی بەشار ئەس����ەد لێدوانی لەو شێوەیەی بەڵکە لەژێر کاریگەری ڕاس����تەوخۆی گەالنی سوریا دروستبو ،تورکیا هەوڵیدا نەب����و! بەڵێ حکومەتی س����وریا زیاتر تورکیاو فەرەنساو ئەمریکادان. ئاوێن����ە :ت����ۆ لەنزیک����ەوە زۆرێ����ک شەڕی ناوخۆ لەنێوان کوردو عەرەب‌و لەجارێک داوای دانوستانی لەگەڵ ئێمە تورکمان دروس����تبکات .دەمەوێت بڵێم کردوە ،ئێمە ئازادی����ن لەبڕیارداندا ،چ لەبەرپرس����ە نێودەوڵەتیەکانت بینوەو کە ڕێکەوتنی نێ����وان پەکەکەو تورکیا بەرەیەک هەڵدەبژێری����نو چ بەرەیەک ئ����اگاداری وردەکاریەکان����ی ناوخ����ۆی
فۆتۆ :تایبه‌ت سوریایت .بەبڕوای تۆ ئایندەی سوریا بەرەو کوێ دەچێت؟ ساڵح موسلیم :لەئێستادا ڕەوشەکە ئاڵۆزە .کەس نازانێ دۆخەکە بەرەوکوێ دەچێت .لەس����وریا شۆڕش بۆ ئازادی‌و دژی س����تەم دروس����ت بو ،بەاڵم دواتر چەندین الیەنی دەرەکی دەستێوەردانیان ک����رد .تورکی����او کۆم����کاری عەرەبی‌و ڕوس����یاو چین‌و ئەمری����کا کەوتونەتە ناو هاوکێش����ەکانەوە .ب����ەش بەحاڵی ئێم����ە لەبەرنامەماندا نەبو شۆڕش����ی چەکداری بکەین ،ب����ەاڵم ناچارکراین. ئێمە باوەڕمان بەخەباتی دیموکراتیک هەیە .هەمو هەوڵێک دەدەین لەئەگەری شەڕی ناوخۆدا خۆمان‌و یەکێتی گەلی خۆمان بپارێزین. ئاوێن����ە :باس����ی ئەوەت ک����رد کە چەندی����ن الیەن����ی دەرەک����ی بونەتە کارەکتەر لەهاوکێش����ە ناوخۆییەکانی سوریادا .ئەگەر شەڕی ناوخۆ ڕوبدات‌و ئێوە ناچار بکرێن ،ئایا داوای یارمەتی لەهێزە چەکدارەکانی پارتی کرێکارانی کوردستان دەکەن؟ س����اڵح موس����لیم :لەئێس����تادا ئێمە توانای خۆپاراستنمان هەیە .هیوادارین
پێوس����تمان بەیارمەت����ی نەبێت .بەاڵم ئەگەر ناچاربکرێین ئەوا نەک یارمەتی گەریال ،بەڵکە یارمەتی پێش����مەرگەش داوا دەکەین. ئاوێن����ە :ئێس����تا تۆ لەبروکس����یلی پایتەخت����ی بەلجیکای����ت .بەگوێرەی زانیاریەکان����ی من س����بەینێ دەچیتە ئەمستردامی پایتەختی هۆڵەندا ،ڕەنگە دوای س����ەفەری هۆڵەن����دا بگەڕێیتەوە کوردس����تان .مانگی داهاتوش دەچیتە مۆسکۆ .ئایا بەڕاست تۆ دیبلۆماتکاری (پەیەدە)یت یان سەرۆکیت؟ بەشەکانی تری پارتی ئێوە کێ بەڕێوەی دەبات؟ ساڵح موس����لیم :سیس����تەمی ئێمە هاوس����ەرۆکییە .لەکۆنگ����رەی پێن����ج لەقامیشلو دو هاوسەرۆک هەلبژێردران، من( ،ساڵح موسلیم)و ئاسیا عوسمان. ڕەنگ����ە لەداهات����ودا هەردوکمان وەک هاوس����ەرۆک هەڵنەبژێرێن����ەوە دو هاوسەرۆکی نوێ هەڵبژێردرێن ،ئەوەش کارێک����ی نۆرماڵە .ئێم����ە ٢٥نوێنەری هەڵبژێردراومان لەجڤاتی دیموکراتیک هەیە ،ئەو جڤاتە کۆمیتەی ڕێبەرایتی پارتەکەی����ەو هەموی����ان هەڵبژێردراوی کۆنگ����رەی پێنجن .هاوس����ەرۆکەکان
کارەکانی����ان دابەش دەک����ەن‌و ئەرکی جیاجیای����ان دەکەوێت����ە سەرش����ان، زۆرجار وا پێویس����ت دەکات یەکێکمان لەناوەوەو یەکێکیشمان لەدەرەوە بین. ئەوروپا بۆ ئێم����ە گرنگی خۆی هەیە، هەرکات من بگەڕێمەوە قامیشلو ،لێرە مەجلیسی ئەوروپامان هەیە‌و کارەکانی حیزب بەڕێوە دەبەن. ئاوێن����ە :من ت����ۆم بین����وە بەزیاتر لەزمانێ����ک لێدوان دەدەی����ت .تۆچەند زمان دەزانیت؟ ساڵح موس����لیم :کوردی‌و عەرەبی‌و تورکی‌و ئینگلیزی. ئاوێنە :لەماوەی ڕاب����ردودا جۆرێک لەگرژی لەنێوان تۆو مەسعود بارزانیدا دروستبو ،ئێستە نێوانتان چۆنە؟ ساڵح موسلیم :نێوانمان باشە .پێشتر لەقسەوباس����ێکی دوکەس����یدا لەگەڵ ڕۆژنامەوانێک هەندێک ڕەخنەم گرتبو تا ئەو برادەرانە کەمێک ئیحراج بن ،من ناوی مەس����عودم نەهێنابو! بەداخەوە ئەو کەسە بەتەفس����یری خۆی ،بەاڵم بەناوی منەوە ،قسەکانی باڵوکردبوەوە. کاک مەسعود لەکۆبونەوەیەکدا گلەیی کردبو کە نەدەبوا ئەو قس����انە بکەم، منیش ب����ۆ ئارامکردن����ەوەی دۆخەکە ڕونکردنەوەیەکم باڵوکردەوە .باشتروایە کاک مەسعود ڕاستەوخۆ گوێ لەخۆمان بگرێت ،نەک لەم‌و لەو. ئاوێن����ە :ت����ۆ لەدیدارێکی پێش����وی ئاوێنەدا داوای هاوکاریت لەپارچەکانی تری کوردس����تان کرد .لەنێوان دیداری پێش����وو ئەم دیدارەدا هاوپشتی گەلی ک����ورد لەپارچەکانیتر ب����ۆ ئێوە چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟ س����اڵح موس����لیم :م����ن دەمەوێ����ت سوپاس����ی گەل����ی خۆم����ان بک����ەم. س����وپاس بۆ گەلی ک����ورد لەهەرچوار پارچەکەی کوردس����تان .س����وپاس بۆ هەمو یارمەتییە مادیو مەعنەویەکان. لەبەرانبەر هاوکاریەکانی گەلی خۆماندا هەست بەسەربڵندی دەکەین.
6
تایبه‌ت
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
هێڵی ته‌ماسی ناوچه دابڕاوه‌كان ..هێڵی ئاگر‌و خوێن
شكاندنی پیرۆزیی
ئا :ئیحسان مه‌ال فوئاد ئه‌وه‌ی له‌ئێستادا بوه‌ته وێردی سه‌ر زمانی راگه‌یاندن‌و سه‌ركرد‌ه سیاسیه‌كان‌و چاودێران‌و واڵتانی ناوچه‌كه شه‌ڕی سوننه‌یه له‌ناوچه دابڕاوه‌كان ،له‌و نێوه‌نده‌دا ره‌نگه كورد پریشكی گه‌وره‌ی به‌ربكه‌وێت، سه‌رچاوه‌یه‌كی بااڵی سه‌ربازییش ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر كورد تێوه‌بگلێت وه‌زعی خراپ ده‌بێت‌و ره‌نگه ئه‌مه‌ی ئێستا هه‌یه ته‌ڵه‌یه‌ك بێت بۆ تێوه‌گالنی كورد. ناوچه‌ی دوزخورماتو ده‌بێته چه‌قی ملمالنێكان سه‌رچاوه‌یه‌كی بااڵی سه‌ربازی به‌پله‌ی عه‌قی����د له‌دوزخورماتو له‌لێدوانێكیدا بۆ ئاوێنه نه‌یویس����ت ناوی ئاشكرا بكرێت وتی "ه����ه‌ر له‌دوای حه‌ویجه س����لێمان ب����ه‌گ كۆنترۆڵ ك����را ،به‌اڵم پرس����یار ئه‌وه‌یه بۆچی دوای حه‌ویجه له‌سلێمان به‌گ س����ه‌ریهه‌ڵدا ،چونكه له‌ده‌وروبه‌ری دوزخورمات����وه‌وه تاوه‌ك����و س����لێمان به‌گ‌و ب����ۆ زنجیره چیاكان����ی حه‌مرین‌و له‌حه‌مرینه‌وه بۆ جه‌ب����اره‌و قه‌ره‌ته‌په، له‌پش����ته‌وه‌ی سلێمانبه‌گیشه‌وه تاوه‌كو تكریت‌و حهویجهو ریاز له‌دوای 2003وه شوێنی سه‌ره‌كی به‌عسی‌و تیرۆریستانه، ده‌یان ئه‌میری سه‌ر به‌نه‌قشبه‌ندیه‌كانی تێدایه". س����هرچاوه س����ه‌ربازیه‌كه وتیش����ی "ده‌توانم بڵێم له‌س����ه‌ر ئاس����تی عێراق ئ����هو ناوچه‌ی����ه له‌كه‌ركوك����هوه ب����ۆ تازه‌خورمات����وو داق����وق‌و دوزخورماتوو س����لێمان بگ‌و لهوێوه تاوه‌كو چیاكانی حه‌مرین‌و نێوانی قه‌ره‌ته‌په‌و جه‌له‌وال كه ناوچه‌ی دبج����ی پێده‌وترێت ،لهوێوه بۆ ناوچه‌ی نه‌دا له‌رێگای ئیمام وه‌یس����هوه بۆ ش����اره‌بان‌و مه‌نده‌لی ،ئه‌مه هێڵێكی زۆر به‌هێزی س����وننه‌و به‌عسیه‌كانه كه ده‌توانم بڵێم ل����ه %90عه‌ره‌به‌كانی ئه‌و ناوچانه سه‌ر به‌گروپه تیرۆریستیه‌كان‌و به‌عسیه‌كانن ،بۆیه مالیكیش مه‌به‌ستێكی هه‌یه ك����ه ره‌نگه بیه‌وێ����ت به‌یه‌كجاری بیانسڕێته‌وه". هاوكات قایمقامی قه‌زای دوزخورماتو ش����ه‌الل عه‌ب����دول له‌ب����اره‌ی بون����ی دوزخورماتوو س����لێمان ب����ه‌گ به‌چه‌قی ملمالنێو كێش����ه‌كان ده‌ڵێت "ناوچه‌ی دوزخورمات����و گرنگی����ی خ����ۆی هه‌یه، هه‌م ل����ه‌روی س����تراتیژی‌و س����نوریی‌‌و
47
رێگای دوزخورماتو جیۆپۆلیتیكیه‌وه ،هه‌م هه‌مو ناوچه‌كانی باكورو باش����وری عێراق ده‌به‌ستێته‌وه به‌یه‌كه‌وه". بارودۆخه‌كه ده‌گاته كوێ؟ قایمقامی دوزخورماتو سوپای عێراقی به‌خه‌تابار ده‌زانێت به‌وه‌ی كێش����ه‌كه‌ی ده‌ستپێكردوه" ،عه‌ره‌بی سوننه ماوه‌ی 70رۆژه مانگرت����نو خۆپیش����اندانیان ده‌س����تپێكردوه ،به‌ب����ێ ئ����هوهی چه‌ك به‌كاربهێنن به‌اڵم سوپا هێرشی كردوه‌ته س����ه‌ریان ،ئه‌گه‌ر پێش����وتر رێژه‌یه‌كی خه‌ڵكی سوننه ناڕازی بوبێت ئێستا هه‌ر هه‌مویان دژی حكومه‌تن ،بۆیه پێموایه دابڕانێ����ك دروس����تده‌بێت ل����هو ناوچه س����وننییانه له‌گه‌ڵ حكومه‌تی ناوه‌نددا، كه ئه‌مه‌ش ره‌نگه ره‌نگدانه‌وه‌ی خراپی هه‌بێت له‌سه‌ر ناوچه دابڕاوه‌كان ،چونكه له‌و سنورانه ملمالنێیه‌كی زۆر هه‌یه". سهرچاوه سه‌ربازیه‌كه‌ی ئاوێنه به‌دوری نازانێ����ت ك����ه له‌ئه‌گه‌ری دروس����تبونی هه‌رێمی سوننه‌كان كورد مه‌ترسی زیاتر له‌ئێستای له‌سه‌ر دروستده‌بێت" ،ئه‌گه‌ر بێتو هه‌رێمی سوننه دروست ببێت كورد
فۆتۆ :ئیحسان وه‌زع����ی خراپ ده‌بێت ،چونكه ئێس����تا ئه‌گه‌ر یه‌ك دوژمن����ی هه‌بێت ،ئه‌وكات چه‌ند دوژمنێكی بۆ دروست ده‌بێت". له‌ب����اره‌ی ئاین����ده‌ی ك����ورده‌وه له‌و ناوچان����ه‌دا له‌ئه‌گ����ه‌ری دروس����تبونی هه‌رێم����ی س����وننه‌دا ،ش����ه‌الل عه‌بدول ده‌ڵێت "ده‌بێت سیاسیه‌كانی كورد كار له‌س����ه‌ر ئه‌و بابه‌ته بكه‌ن ،به‌اڵم نابێت ئێمه‌ش له‌و سنوره ده‌ستبه‌رداری خاكی خۆمان بین ،به‌بڕوای ئێمه ئه‌گه‌ر عه‌ره‌به س����وننه‌كان په‌الماری ناوچه دابڕاوه‌كان نه‌ده‌ن ئه‌وا ره‌نگ ه له‌ناوچه‌كانی خۆیان خۆیان راگیر بكه‌ن ،ئه‌گه‌ریش په‌الماری ناوچ����ه دابڕاوه‌كان ب����ده‌ن به‌تایبه‌تیش كه‌رك����وك‌و دوزخورمات����وو قه‌ره‌ته‌په‌و جه‌له‌وال ئه‌وا مه‌ترس����ی شه‌ڕی گه‌وره‌ی ب����ه‌دواوه دێت‌و هێ����زه كوردیه‌كان له‌و ناوچانه بێده‌نگ ناب����ن ،به‌هیوام هێزه كوردیه‌كان تێوه‌نه‌گلێن له‌ملمالنێكه". هه‌ر دوای دروس����تبونی كێش����ه‌كه‌ی حه‌ویج����ه "س����ه‌ركرده‌كانی عه‌ره‌ب����ی س����وننه رایانگه‌یاند باشترین چاره‌سه‌ر ب����ۆ كێش����ه‌كانیان راگه‌یاندنی هه‌رێمی سوننه‌یه" ،به‌اڵم ئایا كورد پالنی چییه
بۆ دوای هه‌رێمی سوننه؟ عه‌شایه‌ره‌كان هۆشداری ده‌ده‌نه كورد به‌پێی زانیاریه‌كانی ئاوێنه موختاری گونده‌كانی س����لێمان به‌گ‌و ده‌وروبه‌ری له‌گه‌ڵ مه‌حم����ود س����ه‌نگاوی ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاس����ی یه‌كێتیدا قس����ه‌یان كردوه كه ئه‌گ����ه‌ر نه‌یه‌ته رێگه‌یان ئه‌وا ئه‌مانیش نایه‌نه ئه‌و س����نوره‌ی كوردی تێدایه‌و هیچ كێشه‌یه‌كیان له‌گه‌ڵ كورددا نیه. عه‌قیده س����ه‌ربازیه‌كه باسی له‌وه‌كرد كه ئه‌گه‌ر ك����ورد تێوه‌بگلێ����ت وه‌زعی خ����راپ ده‌بێت‌و ره‌نگه ئه‌مه‌ی ئێس����تا هه‌یه ته‌ڵه‌یه‌ك بێت بۆ تێوه‌گالنی كوردو ده‌بێت كورد ئاگاداری جوڵه‌و سیاسه‌تی خۆی بێت. قایمقام����ی ق����ه‌زای دوزخورمات����و ش����ه‌الل عه‌بدول ئاماژه‌ش����ی به‌وه‌كرد ئه‌گه‌ر عه‌ره‌به‌كان ل����هو ناوچانه درێژه به‌هه‌ڵمه‌ته‌كانی����ان ب����ده‌ن به‌دڵنیای����ی دابڕانێ����ك ده‌كه‌وێت����ه نێوانمان����هوهو ل����هو حاڵه‌ته‌دا ده‌بێ����ت الیه‌نی كوردی
ئه‌گه‌ر بێتو هه‌رێمی سوننه دروست ببێت كورد وه‌زعی خراپ ده‌بێت، چونكه ئێستا ئه‌گه‌ر یه‌ك دوژمنی هه‌بێت ،ئه‌وكات چه‌ند دوژمنێكی بۆ دروست ده‌بێت هێز دابه‌زێنێته ناوچه‌كه‌و س����ه‌روماڵی هاواڵتی����ان بپارێزێت ،بۆی����ه ئه‌گه‌ریش ملمالنێك����ه زۆر تۆخ بێتهوه یان ده‌بێت كورد ناوچه‌ی خۆی داببڕێت یان ده‌بێت ته‌سلیمی عه‌ره‌به سوننه‌كان بێت. به‌اڵم به‌رپرس����ی مه‌كۆی قه‌ره‌ته‌په‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان نایب خه‌لیفه خه‌لیل ده‌ڵێ����ت "بردنی هێزی پێش����مه‌رگه بۆ ئه‌و ناوچانه عه‌قاڵنی نیهو پێویست بو به‌ڕێككه‌وتن بوایه‌و نه‌گه‌ڕایه‌ته‌وه دواوه، چونكه پێش����وتر هێزمان ب����ردو دواتر كش����اینه‌وه ،بۆیه پێموایه ئ����ه‌م كاره سه‌ركه‌وتو نابێت". هاوكات سه‌ركرده‌ی هێزه زه‌مینیه‌كانی عێ����راق عه‌ل����ی غێدان جوڵ����هی هێزی پێش����مه‌رگه به‌مه‌ترس����ی ناوده‌ب����ات‌و ده‌ڵێت "جوڵه‌كردنی هێزی پێش����مه‌رگه مه‌ترسیداره‌و پێشێلكردنی رێككه‌وتنی نێوان كوردو به‌غدایه". ش����ایه‌نی ئاماژه‌ی����ه له‌م����اوه‌ی یه‌ك هه‌فته‌ی كێش����ه‌كانی حهویجهو سلێمان ب����ه‌گ‌و قه‌ره‌ته‌په‌و جه‌له‌وال نزیكه‌ی 200 هاواڵتیو سه‌رباز كوژراون‌و زیاتر له300 هاواڵتیش بریندار بون.
"ئیداره‌ی راپه‌ڕین ،ناوێكی بێناوه‌ڕۆك" ئا :ناسیح مسته‌فا ماوه‌ی زیاتر له‌ساڵێكه ،رانیه كراوه به‌ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆی راپه‌ڕین، به‌اڵم تائێستا هیچ گۆڕانكاریه‌ك له‌ئیشوكاری ئیداری سنوره‌كه به‌دی ناكرێت ،به‌شێكی زۆری هاواڵتیانیش پێیانوایه هۆكاری چاالك نه‌بونی ئیداره‌ی راپه‌رین سیاسیه‌و كابینه‌ی حه‌وته‌م نایه‌وێت درێژه به‌كاره‌كانی كابینه‌ی شه‌شه‌م بدات .سه‌رپه‌رشتیاری ئیداره‌ی سه‌ربه‌خۆی راپه‌رین -یش ده‌ڵێت"پێموانیه هۆكاره‌كه سیاسی بێت ،چونكه ئاشكرایه سه‌رۆكی حكومه‌ت‌و سه‌رۆكی هه‌رێم به‌ده‌ست كێوه‌یه ،كه‌س ده‌ستی نه‌گرتون، ده‌توانن رێوشوێنی پێویست بۆ ئیداره‌كانیتریش بگرنه‌به‌ر". له‌مباره‌یه‌وه هاواڵتی محه‌مه‌د یوسف ناو بازاڕی شاری ڕانیه حه‌س���ه‌ن ته‌م���ه‌ن 31س���اڵ پێیوایه ئیداره‌ی راپه‌رین به‌مش���ێوه‌یه‌ی ئێستا ئیداره‌ی���ه سیاس���یه‌و كابینه‌ی حه‌وت هیچ گرنگیه‌كی نیهو نه‌بونی باش���تره ده‌یه‌وێت ئه‌و كاروچاالكیانه په‌كبخات له‌بونی"من نازانم ئ���ه‌م ئیداره‌یه دوای ك���ه كابینه‌ی پێش���وتر ئه‌نجامیداون، ئ���هو م���اوه زۆره له‌ده‌س���تبه‌كاربونی بۆیه ده‌مه‌وێ���ت له‌ڕێگه‌ی رۆژنامه‌كه‌ی چ���ی بۆ رانی���ه كردوه ،تائێس���تا من ئێوه‌وه تكا له‌حكومه‌ت بكه‌م ئیداره‌ی بچوكتری���ن گۆڕانكاریم به‌دی نه‌كردوه ،راپه‌ری���ن نه‌خه‌ن���ه ن���او ملمالنێ���ی ئه‌گه‌ر هه‌ر به‌م شێوه‌یه به‌رده‌وام بێت حیزبایه‌تیه‌وه ،مه‌به‌س���تمه بڵێم :واز نه‌بونی زۆ باش���تره له‌بونی ،به‌راستی له‌و په‌نجا به‌په‌نجایه‌ی نێوان س���نوری ئێم���ه ئیداره‌یه‌كم���ان ناوێ���ت ته‌نها زه‌ردو سه‌وز بهێنن واتا چاوه‌ڕێ نه‌كه‌ن تابلۆیه‌ك بێتو له‌س���ه‌ری نوس���رابێت ت���ا ناوچه‌یه‌كی���ش له‌س���نوری پارتی ئیداره‌ی س���ه‌ربه‌خۆی راپه‌رین ،ئه‌مه وه‌كو ئیداره‌ی س���ه‌ربه‌خۆ ده‌ستبه‌كار ناوێك���ی بێناوه‌ڕۆك���ه" محه‌مه‌د وه‌ك ده‌بێت ،ئینجا ئیداره‌ی راپه‌رین چاالك خۆی باسی ده‌كات ده‌یه‌وێت له‌رێگه‌ی بكه‌ن"هه‌روه‌ها هاواڵتی بێستون سه‌مه‌د رۆژنامه‌ی ئاوێن���هوه به‌حكومه‌ت بڵێت مامئاغا ته‌مه‌ن 34س���اڵ س���ه‌ره‌ڕای ئیداره‌ی راپه‌رین نه‌خه‌نه ناو ملمالنێی ئه‌وه‌ی گله‌یی زۆری له‌سستی ئیداره‌ی حیزبایه‌تیه‌وه"وه‌كو من تێبینیم كردوه راپه‌ڕین هه‌یه ،پێیوایه هه‌بونی ئیداره‌كه ه���ۆكاری س���ه‌ره‌كی چاالكنه‌بونی ئه‌م له‌نه‌بونی باشتره"پێموایه كارێكی باش
فۆتۆ :رێبه‌ر نه‌جم كراوه كه رانیه كراوه‌ت���ه ئیداره‌یه‌كی چی به‌س���ه‌رهات ،هه‌روه‌ها دوسایدی س���ه‌ربه‌خۆ هه‌رچه‌نده له‌بیرمه 3ساڵ رانی���ه هه‌ر ده‌س���تپێنه‌كرا بو به‌چی؟ دوای راپه‌رینی ،1991كاك كۆس���ره‌ت به‌راس���تی هه‌مو ئه‌و شتانه‌ی باسمكرد به‌ده‌نگێكی به‌رز له‌یادی راپه‌ریندا وتی جێگه‌ی داخن ،به‌اڵم چی له‌م ده‌سه‌اڵته رانی���ه ده‌كه‌ین به‌پارێ���زگا ،ئه‌گه‌رچی خه‌مس���ارده بكه‌ین"له‌باره‌ی ناڕه‌زایی تائێستا ئه‌و به‌ڵێنه‌یان نه‌بردۆته‌سه‌ر ،دانیشتوانی سنوره‌كه‌و چاالك نه‌بونی به‌اڵم با هیچ نه‌بێ���ت ئیداره‌كه چاالك ئی���داره‌ی راپه‌ڕین ،سه‌رپه‌رش���تیاری بكه‌ن"هه‌روه‌ه���ا بێس���تون وه‌ك خۆی ئی���داره‌ی راپه‌ڕی���ن عه‌بدولحه‌می���د باس���ی ده‌كات گله‌ی���ی زۆری هه‌ی���ه ،عه‌بدوڵ�ڵ�ا به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند"ئێمه له‌ئیداره‌ی رانیه به‌شێوه‌یه‌كی گشتیو له‌س���ه‌ره‌تای ده‌س���تبه‌كاربونمانه‌وه ده‌ڵێت"ته‌نها ئیداره‌ی راپه‌رین سس���ت له‌هه‌وڵ���دان نه‌وه‌س���تاوین ،ب���ه‌اڵم نی���ه ،وه‌ك من ده‌یبینم هه‌مو كاره‌كان چاالككردن���ی ئی���داره‌ی راپه‌ری���ن، به‌گش���تی سس���تیه‌كی زۆری���ان پێوه په‌یوه‌ندی به‌بڕیاری په‌رله‌مانه‌وه هه‌یه، دیاره ،من چه‌ند س���اڵێكه بیس���تومه وابه‌نیازین له‌مانگی 5ی ئه‌مساڵ له‌گه‌ڵ پاركی رانیه دروس���ت ده‌كرێت كه‌چی په‌رله‌مانی كوردس���تان كۆبینه‌وه ،بۆ ئاسه‌واریش���ی دیار نیه ،جگه له‌مه‌ش ئه‌وه‌ی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی���ه‌كان بكه‌ینه نازانم شه‌قامی 60مه‌تری ده‌وری رانیه به‌ڕێوه‌به‌رێتی گش���تی ،له‌ئێستاش���دا
فه‌رمانگ���هی ئ���اوی رانیه ك���راوه ب ه به‌ڕێوه‌به‌رێتی ،له‌ماوه‌یه‌كی نزیكدا ئه‌و بڕیاره جێبه‌جێ ده‌كرێت"هه‌ر له‌باره‌ی ئه‌و گۆڕانكاریانه‌ی كه جێگه‌ی بایه‌خی خه‌ڵكی رانیه‌ن سه‌رپه‌رشتیاری ئیداره‌ی راپه‌ری���ن وتی"له‌راس���تیدا به‌پێی ئه‌و بڕیاره‌ی ئیداره‌ی گه‌رمیان دروستبوه، ئیداره‌ی راپه‌رینیش به‌پێی هه‌مان بڕیار دروس���تبوه ،بۆیه ئێمه له‌هه‌وڵداین بۆ ساڵی داهاتو بودجه‌یه‌كی دیاریكراومان هه‌بێت هاوشێوه‌ی ئیداره‌ی گه‌رمیان، هه‌روه‌ه���ا بڕی���اری دامه‌زراندنی���ش له‌سنوری ئیداره‌كه‌مان جێبه‌جێ بكرێت، هه‌ر كاتێكیش پڕۆژه‌ی دوس���ایدی ناو بازاڕی رانیه جێبه‌جێكرا ئه‌وا هه‌نگاوی دوه‌ممان ناونانی ش���ه‌قام‌و فولكه‌كانی ناوشار ده‌بێت"
به‌هه‌مو پێ����وه‌ره‌كان هه‌ڵبژاردنی ئه‌مس����اڵی په‌رله‌مان‌و سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم ،هه‌ڵبژاردنی س����ه‌روو ئاسایی ده‌ب����ن .ئه‌گ����ه‌ر ئ����هوهی په‌رله‌مان ب����ۆ هه‌ڵس����ه‌نگاندنه‌وه‌یه‌كی تازه‌ی هێزه سیاس����یه‌كان گرنگ بێت ،ئه‌وا هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی هه‌رێم ،ته‌واوی سیس����تم‌و پرۆس����ه سیاس����ییه‌كه‌ی پێوه به‌ستراوه‌ته‌وه‌و ئه‌نجامه‌كه‌ی، واوه‌تر له‌ده‌نگی ناو س����ندوقه‌كان‌و دوورتر له‌چوار ساڵی سه‌رۆكایه‌تیی، كاریگه‌ریی ئاینده‌یی داده‌نێ .ئێستا راس����ته ملمالنێكه له‌نێ����وان پارتی‌و ئۆپۆزس����یۆندایه ،پارت����ی ده‌یه‌وێ به‌ه����ه‌ر نرخێ����ك بێت ،مه‌س����عود بارزانی بۆ جاری س����ێیه‌م بكاته‌وه به‌سه‌رۆك ،ئۆپۆزسیۆنیش له‌به‌رده‌م ته‌حه‌دایه‌كی فره ره‌هه‌ندی گه‌وره‌دایه كه رێگه له‌و كاره نایاساییه بگرێ‌و دواتری����ش كاندیدی بۆ پۆس����ته‌كه هه‌بێت .به‌اڵم ئه‌وه‌ی ئه‌و ملمالنێیه یه‌كالده‌كاته‌وه ،نه‌ده‌نگده‌رانی پارتی‌و نه‌ئه‌وانه‌ی ئۆپۆزسیۆنیش����ن ،به‌ڵكو قاعیده‌ی یه‌كێتییه كه له‌ئێس����تاوه ده‌نگ����ی ناڕه‌زایی بۆ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی بارزانی -یان لێده‌بیس����ترێ ،به‌اڵم م����ه‌رج نییه ،ئه‌و ناڕه‌زایه‌تییه هه‌روا بمێنێت����هوه ،ئه‌گ����ه‌ر كاندیده‌ك����هی ئۆپۆزس����یۆن نه‌توان����ێ دڵ‌و ده‌نگی ئ����ه‌وان ده‌س����ته‌به‌ربكات‌و مانایه‌ك به‌بڕیاری ره‌تكردنه‌وه‌كه‌یان بدات. جارێ پێویسته له‌ناو ماڵی پارتی هوه ،قسه‌یه‌ك له‌و گرفته گهورهیهبكهی����ن ك����ه ئ����ه‌م هه‌ڵبژاردنه بۆی دروس����تكردون ..كێشه‌ی ئه‌وان به‌ر له‌ئۆپۆزس����یۆن‌و قاعیده‌ی یه‌كێتی، كێشه‌ی ناو پارتی خۆیه‌تی كه ده‌بێ ته‌نیا مه‌سعود بارزانی كاندیدی ئه‌وان بێتو ئه‌ویش له‌سه‌روی لێپێچینه‌وه بێت .خ����ۆ ئه‌گ����ه‌ر ئ����هو پێكهاته چیمه‌نتۆیی����ه نه‌بوایه ،ده‌كرا ههردو بارزانی (مهسعودو نێچیرڤان) ،چاو له‌نموونه‌ی (پوت����نو میدڤیدیف)ی روس����یا ،یان (ئه‌ردۆگان‌و عه‌بدوڵاڵ گویل)ی توركی����ا بكه‌ن ،كه بۆ ئه‌م ده‌وره‌یه نێچیرڤان بارزانی خۆی بۆ س����ه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێم كاندید بكات، مه‌سعود بارزانی -ش سه‌رۆكایه‌تیی حكوم����ه‌ت وه‌ربگرێ .به‌اڵم گرفته‌كه ئه‌وه‌یه ك����ه پارتی ئاماده‌یی ئه‌وه‌ی تێ����دا نیی����ه له‌ناوخ����ۆدا ته‌جاوزی ئه‌و گ����رێ حزبییه‌ی ب����كات ،بۆیه سه‌ره‌نجام چاره‌س����ه‌ره‌كه ده‌كه‌وێته ده‌ره‌وه‌ی خۆی ،ئه‌ویش به‌كه‌سێتیی ئ����هو ركاب����هرهوه به‌نده ك����ه دێته مه‌یدانه‌ك����هوه .كه‌س����ێتییه‌ك ك����ه به‌ڕای من پێویس����ته نائیس��ل�امیی بێت ،چونك����ه یه‌كێتییه‌كان له‌نێوان بارزانیو ئیس��ل�امییه‌كدا ،یان ده‌نگ ناده‌ن ،یانیش بارزانی هه‌ڵده‌بژێرن. جگه ل����ه‌وه‌ش ئه‌گه‌ر ئۆپۆزس����یۆن به‌هێزتری����ن كارتی خ����ۆی نه‌خاته كار ،ئ����ه‌وا زه‌ره‌رێكی گ����هوره به‌ر له‌خۆی ،له‌پرۆسه‌ی سیاسیی هه‌رێم ده‌دات .بۆیه‌ش����ه ئه‌و پرس����یاره‌ی ئێستا ده‌كرێ ،زۆر ره‌وایه كه بۆچی نه‌وشیروان مس����ته‌فا ،خۆی نایه‌ته ناو ركابه‌رییه‌كه‌وه‌و شان ناداته به‌ر ئه‌و به‌رپرسیارێتییه گه‌وره‌یه؟ ..بۆ ئه‌وه‌ی جگه له‌ده‌نگی ئۆپۆزسیۆن، ده‌نگ����ی زۆرین����هی یه‌كێتییه‌كانیش به‌ده‌ستبهێنێت‌و ئه‌گه‌ر بۆ جارێكیش بێ����ت قورس����اییه جه‌ماوه‌رییه‌كه‌ی خۆی تاقیبكاته‌وه .ئاخر ئه‌و له‌ساڵی ()1992هوه پۆس����تی ده‌خرێت����ه ب����ه‌رده‌م‌و ره‌تیده‌كات����هوه ،ئه‌ویش ته‌نیا له‌ترس����ی شكست‌و دۆڕان !.. له‌كاتێكدا كه‌م نین ئه‌و سه‌ركردانه‌ی دنی����ا ك����ه ت����ا بونه‌ته س����ه‌رۆك، چه‌ن����د جارێ����ك له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا شكستیانهێناوه‌و هه‌س����تاونه‌ته‌وه. هه‌ندێكی����ش ده‌ڵێن ئاخ����ر ئهوه بۆ ئ����هو ده‌بێته موجازه‌فه‌یه‌كی گهوره، وه‌ك ئه‌وه‌ی دنیای سیاسه‌ت خاڵی بێت له‌موجازه‌فه .باشه ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ ئ����هوه نه‌كات ،ئ����هی به‌ته‌مایه كه‌ی بیكات ؟ ..ئێ ئ����ه‌م خۆپارێزییه‌ش ك����ه درێژه‌ی كێش����ا ،ئیتر له‌خانه‌ی ت����ه‌وازوع‌و زوه����دی سیاس����یی – هوه ده‌رده‌چێ����تو ده‌بێت����ه جۆرێك له‌به‌پیرۆزكردنی كه‌سێتیی ،ئێمه‌ش ئه‌م����ڕۆ پێویس����تمان به‌ش����كاندنی پیرۆزیی هه‌یه ،جا چ له‌ده‌س����ه‌اڵت بێت یان له‌ئۆپۆزسیۆن. kawamuhamad@yahoo.com
عێراق
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
پرۆفایل
پارله‌مانتارێكی كورد:
7
كرده‌وه‌كانی سوپای عێراق ئه‌نفالمان بیر ده‌خه‌نه‌وه ئا :سۆران كامه‌ران ی له‌دوای روداوه‌كانی قه‌زا حه‌ویجه‌وه ،خۆپیشانده‌ره سوننه‌كان ی چه‌كداری تایه‌ت به‌خۆیان هێزێك دروستده‌ك هنو ره‌وشی عێراق زیاتر ی به‌ره‌و گرژبون ده‌چێت .پارله‌مانتارێك ی هاوپه‌یمانی كوردستان ده‌ڵێت "ئهوه سوپای عێراقی ده‌یكات ئه‌نفالمان ی دێنێته‌و‌ه بیر" .به‌اڵم پارله‌مانتارێك ی لیستی ده‌وڵه‌تی قانون ،دروستكردن ی چه‌كدار به‌هه‌نگاونان به‌ره‌و هێزێك دروستكردنی "ده‌وڵه‌تی میلیشیایی" ناوده‌بات. ی راب���ردوو رۆژی سێش���ه‌ممه ی عێراق ( ،)2013/4/23هێزه‌كانی سوپا ی ی خۆپیش���انده‌ران په‌الماری گۆڕه‌پان ی حه‌ویجه‌ی���ان دا ،كه بوه ش���ارۆچكه ی زیاتر ل ه هۆی ك���وژران‌و برینداربون��� ی ( )160ك���ه‌س .دواتریش له‌ناوچه‌كان ی موسڵ‌و سه‌اڵحه‌دین‌و فه‌لوجه‌و روماد چه‌ندین روبه‌ڕبونه‌وه‌ی چه‌كداری رویداو ی ژماره‌یه‌ك هاواڵتیو س���ه‌ربازی عێراق ی ك���وژران .هه‌ر ئه‌وه‌ش وایك���رد رۆژ ی ی خۆپیشانده‌رانی سوننه مه‌زه‌ب هه‌ین ی عه‌ره‌ب له‌پارێ���زگای ئه‌نبار پێكهێنان ی تایب���ه‌ت به‌خۆیان ی چه‌كدار هێزێك��� رابگه‌یه‌نن. ی ئ���هو له‌كاردان���هوهی پێكهێنان��� ی هێزه‌دا ،خانم ه پارله‌مانتاری لیس���ت ی قان���ون حه‌ن���ان فه‌تالوی، ده‌وڵه‌ت��� ی ی ال ل���ه به‌یاننامه‌یه‌كدا ك���ه كۆپیه‌ك ی هه‌ر ئاوێنه‌یه ،رایگه‌یان���د "پێكهێنان ی ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی هێزی هێزێكی چه‌كدار ی ده‌وڵه‌ت ،هه‌نگاونان ه به‌ره‌و دروستكردن ی ده‌وڵه‌تی میلیش���یایی" .ناوبراو داوا ی عێراق ی ئێستا ی دۆخ چاره‌سه‌ركردن ده‌كات .له‌هه‌مانكاتدا راشیده‌گه‌یه‌نێت، ئه‌گ���ه‌ر دۆخه‌ك ه چاره‌س���ه‌ر نه‌كرێت‌و بدرێت ه ده‌ست ئه‌و كه‌سانه‌ی "به‌خوێن
ی بۆ پێكهێنانی ئه‌و هێزه راگه‌یاند. خۆ ی داواشیكرد تا په‌المار نه‌درێن ،روبه‌ڕو هێزه ئه‌منیه‌كان‌و سوپا نه‌بنه‌وه. ی ناكۆكی���ه‌كان‌و دوای توندبون���هوه روبه‌ڕبون���هوه ی په‌ره‌س���ه‌ندن چه‌كداریی���ه‌كان له‌ناوچه جیاوازه‌كاندا، سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق نوری مالیكی، ی له‌وتارێك���دا "پاش���ماوه‌كانی حیزب��� ی به‌عسی" بهوه تۆمه‌تبار كرد ك ه "ئاگر فیتنه‌یان هه‌ڵگیرساندوه" .له‌وتاره‌كه‌یدا ی عێراق هۆش���داریی دای���ه هاواڵتیان��� ی پارێزگا سونن ه به‌گشتی‌‌و دانیش���توان ی رۆژئاوای عێراق به‌تایبه‌تی‌‌و نشینه‌كان چه‌ند هێزێکی سوپای عێراق له‌کاتی پشکنینی ناوچه‌یه‌کی سه‌ر به شاری که‌رکوک ی فۆتۆ :یه‌حیا ئه‌حمه‌د وت���ی "فیتن ه وه‌كو ئاگر وایه ،جیاواز له‌نێ���وان بێتاوان‌و تاوانب���اردا ناكات". بۆی��� ه داوایكرد رێز له‌س���وپا بگیرێت‌و ی مانگرتن .له‌ئێستاش���دا دوا دواكاریان تینون ،ئه‌وا عێ���راق ده‌بێته گۆڕه‌پان به‌دیالۆگ كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكرێن. ی سه‌رۆك وه‌زیران‌و ی مالیك ی نور البردن شه‌ڕی تائیفی". ی له‌ئێس���تادا له‌الیه‌ك سوننه‌و شیع ه ی ی به‌رگ���ری عێ���راق دادگایكردنێت���ی له‌س���ه‌ر روداوه‌كان وه‌زاره‌ت��� فه‌رمان���ڕه‌وای عێ���راق له‌ناكۆك���یو ی حه‌ویجه. په‌الماردان��� رایده‌گه‌یه‌نێ���ت، ی ملمالنێ���دان ،له‌الیه‌ك���ی تریش ماوه ی هاوپه‌یمانی كوردستان پارله‌مانتار ی ی حه‌ویجه ،به‌هۆی بون خۆپیشانده‌ران ی ی په‌سه‌ندكردن ی دوو مانگه له‌دژ نزیكه چه‌ند كه‌سێكی داواكراوه‌وه بووه له‌ناو (پارت���ی) ش���وان محه‌م���ه‌د ته‌ها ،ل ه ی ی خواست ێ له‌به‌رچاوگرتن بودجه به‌ب ی خۆپیشانده‌راندا .به‌اڵم خۆپیشانده‌ران لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن ه پێكهێنانی هێز ی كوردی ،وه‌زی���رو پارلهمانتاره الیه‌ن ی س���وننه‌كان به"كاردانه‌وه" جه‌خ���ت ل���هوه ده‌كه‌ن���هوه ئ���ه‌وان چه‌ك���دار ك���ورده‌كان به‌غدایان به‌جێهێش���توه‌و ی ی ئاشتیانه‌یان ئه‌نجامداوه‌و ناوده‌بات ،له‌به‌رانبه‌ر "ئه‌و س���ته‌مه خۆپیشاندان ی گه‌ڕاونه‌ته‌وه كوردس���تان .بۆی ه ره‌وت ی ی عێراق لێیكردون" .به‌گوێره س���وپا حكومه‌ت په‌الماریانی داوه. سه‌در داواده‌كه‌ن حكومه‌تی عێراق ،كار ی ده‌س���توری عێراق نابێت ی نۆ ی ئه‌نبار مادده ی خۆپیش���انده‌ران وته‌بێ���ژ ی دۆخه‌ك ه بكات. بۆ هێوركردنه‌وه ی سیاس���یو ب���ۆ قوس���هی زه‌ی���ن ،ئاش���كرای ده‌كات س���وپا له‌ملمالنێ��� ی ئه‌ح���رار په‌رله‌مانت���اری كوتل��� ه ی هاواڵتیان به‌كارببرێت. به‌مه‌به‌ستی پاراستنی ماڵ‌و شه‌ره‌فیان سه‌ركوتكردن (ره‌وتی س���ه‌در) عه‌بدولحسێن رێسان، "له‌ده‌ست میلیش���یاكانی مالیكی" ئه‌و پاڵپش���ت به‌و مادده‌یه ،شوان محه‌مه‌د ی ب���ۆ ئاوێن هی رونكردهوه به‌پێویس���ت ی ئاسایش‌و به‌رگریی ه ی لیژنه ی ك ه ئه‌ندام هێزه‌یان دروستكردوه .پاشان سوپا ی ده‌زانێت خۆپیشانده‌ران له‌سه‌ر ره‌وت ی ی ل ه پارله‌مانی عێراق ،ده‌ڵێت "ئه‌و كاره عێراقی بهوه تۆمه‌تبار كرد ،ك ه له‌بر ی خۆی���ان ب���ه‌رده‌وام ئاش���تیخوازان ه ی نیزامی ده‌یكات ،نایاساییه". ی سوپا ی هاواڵتیان كار بۆ پاراستن پاراس���تن ب���نو كار بۆ هێوركردن���هوهی دۆخه‌ك ه ی ئێس���تای عه‌ره‌ب ه تێڕوانینه به‌رامبه‌ر هاواڵتیان". له‌ب���اره‌ی دۆخ ی ئێس���تا ده‌كات .هه‌روه‌ها حكومه‌ت��� ی ی هێزی سوننه‌كانیش ی له‌الیه‌ن بكه‌ن .پێكهێنان ی چه‌كدار پێكهێنانی هێ���ز ی س���وننه‌كانه‌وه ،پارلهمانتاره كورده‌ك ه وتی "حكومه‌ت ده‌ستیكرد به‌كوشتن ی ناوب���رد" .له‌هه‌مانكاتدا ی خۆیان ته‌نها به"ناقانون��� رایده‌گه‌یه‌نێ���ت س���وننه‌كان له‌به‌رده‌م سوننه‌كانه‌و‌ه ك ه به‌وت ه خۆپیشانده‌ران". ی ی دووڕیانێك���دان "ی���ان نه‌م���ان ،ی���ان به‌مه‌به‌س���تی به‌رگریی���ه ،له‌الیه‌ن زانا داوایك���رد حكومه‌ت ب���ه‌ده‌م داواكار ی مانگ���ی دوان���زه له‌كۆتاییه‌كان��� ی خۆپیش���انده‌رانه‌وه بچێت‌و داواكاریی ه ی ئاینیه ناسراوه‌كانی سوننه‌و‌ه پێشواز س���اڵی رابردوهوه ،عه‌ره‌به سوننه‌كان به‌ره‌نگاربونه‌وه‌و خۆپاراستن" .وتیش ی وه‌سفكرا" .ده‌س���توریی‌‌و قانونیه‌كانی���ان ب���ۆ ی لێكراو به‌هه‌نگاوێكی ئه‌رێن ی عێراق له‌پارێزگاكان���ی ئه‌نبارو س���ه‌اڵحه‌دین‌و "له‌ڕاس���تیدا ئه‌وه‌ی س���وپا ی "پێویس���ت ه ی ك ه یه‌كێك ه جێبه‌جێ بكات" .وتیش��� ی ئ���هو شێخ عه‌بدولمه‌لیك سه‌عد ی به‌رامب���ه‌ر ژن‌و م���اڵ‌و منداڵ��� نه‌ینه‌واو دیاله‌و كه‌ركوك ،به‌مه‌به‌ست ی ی س���ونن ه هه‌مو الیه‌نه‌كان رۆڵ بۆ هێوركردنه‌وه ی داواكارییه‌كانیان ،به‌رده‌وامن ناوچه‌ی ه ده‌یكات ،ئه‌نفالمان دێنێته‌و‌ه له‌زان���ا ئاینی ه ناس���راوه‌كان به‌دیهێنان ی دۆخه‌ك ه بگێڕن". ی ده‌ربڕین‌و بی���ر ،چونك ه هه‌م���ان عه‌قڵیه‌ت‌و هه‌م له‌عێراق ،له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا پش���تیوان له‌خۆپیش���اندان‌و ناڕه‌زای���
ئه‌گه‌ر دۆخه‌ك ه چاره‌سه‌ر نه‌كرێت‌و بدرێته ده‌ست ئه‌و كه‌سانه‌ی به‌خوێن تینون ،ئه‌وا عێراق ی ده‌بێته گۆڕه‌پان شه‌ڕی تائیفی
خیڵه‌كان‌و كۆنه به‌عسیه‌كان سه‌ركردایه‌تی به‌هاری عێراق ده‌كه‌ن ئا :بارام سوبحی رۆژنامه‌یه‌كی به‌ریتانی ئاشكرای ده‌كات له‌كاتێكدا به‌هاری واڵتانی عه‌ره‌بی گه‌نجان له‌ڕێگه‌ی فه‌یسبوكه‌وه به‌ڕێوه‌یان بردوه ،به‌اڵم به‌هاری عه‌ره‌بی له‌عێراق ،له‌الیه‌ن سه‌رۆك هۆزو كۆنه به‌عسیه‌كانه‌وه سه‌ركردایه‌تی ده‌كرێت .رێكخه‌رێكی خۆپیشاندانه‌كانی ئه‌نباریش رایده‌گه‌یه‌نێت داوای پاراستنیان له‌چه‌كداره‌كانی سوپای نه‌قشبه‌ندی كردوه. رۆژنام����هی ته‌له‌گراف����ی به‌ریتان����ی له‌راپۆرتێكدا كه له‌الیه‌ن كۆڵن فریمانی به‌رپرس����ی په‌یامنێران����ی ده‌ره‌وه‌ی رۆژنامه‌كه‌وه ئاماده‌ك����راوه ،باس لهوه ده‌كات به‌ه����اری عێراق����ی ك����ه خۆی له‌ناڕه‌زایی����ه جه‌ماوه‌رییه‌كانی هه‌ندێك کۆبونه‌وه‌ی چه‌ند سه‌رۆک عه‌شره‌تێکی له‌ش����اره‌كانی عێراق����دا ده‌بینێت����هوه، له‌به‌هاری واڵتانی عه‌ره‌بی جیاوازه. ناوبراو ،ه����ۆكاری جی����اوازی نێوان به‌ه����اری عه‌ره‌ب����یو عێراقی ب����ۆ ئهوه دهگێڕێتهوه ،له‌واڵتانی تونس‌و میس����ر گه‌نجان رابه‌رایه‌تی خۆپیشاندانه‌كانیان كردوهو فه‌یس����بوكیان كردوه‌ته چه‌كی ده‌س����تیان .به‌اڵم له‌عێراق "س����ه‌رۆك هۆزه‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌و كۆنه به‌عسیانه‌ی كه بونه هاوكاری قاعیده‌و دژی سوپای ئه‌مری����كاو هێزه ش����یعه‌كان جه‌نگان، خۆپیش����اندانه‌كان س����ه‌ركردایه‌تی ده‌كه‌ن". خۆپیشاندانی عه‌ره‌به س����وننه‌كانی عێ����راق له‌رۆژان����ی كۆتای����ی س����اڵی رابردوهوه ده‌س����تی پێكردوه ،سه‌ره‌تا چه‌ند داواكارییه‌كی س����اده‌یان هه‌بوو، به‌اڵم پاش����تر ب����ۆ داواكاری سیاس����ی گۆڕان .ل����ه‌دوای په‌الماردانی گۆڕه‌پانی خۆپیش����انده‌رانی حه‌ویج����ه‌ش له‌الیه‌ن سوپای عێراقیه‌وه ،له رۆژی سێشه‌ممه‌ی رابردو ،داوای البردنی مالیكی سه‌رۆك وه‌زیران‌و دادگایكردنی ده‌كه‌ن. به‌هۆی گرژییه‌كانی ئه‌م هه‌فته‌یه‌وه ،جه‌نگه ناوخۆییه ببێته‌وه ،كه له‌سااڵنی جارێكیت����ر ب����اس‌و خواس����ی ش����ه‌ڕی (2006و )2007دا توش����ی هات .چونكه ناوخۆییو تایفی هاته ئارا ،كه به‌بۆچونی "حكومه‌ت بڕوای وایه خۆپیشاندانه‌كان رۆژنامه‌نوس����ه به‌ریتانیه‌ك����ه دورنی����ه مایه‌ی هه‌ڕه‌شه‌ن‌و هێزه‌كانی ئه‌مریكاش له‌ئێس����تادا عێراق دوچاری هه‌مان ئه‌و له‌عێراقدا نه‌ماون ،كه هه‌وڵیانده‌دا رێگه
گروپی نه‌قشبه‌ندی: ئێم ه جیاوازین له‌قاعیده‌‌و برا سوننه‌كانمان ناكوژین .ئامانجمان به‌رگریكردن له‌سوننه‌و شه‌ڕكردنه له‌دژی ئه‌و عێراقیانه‌ی بونه‌ت ه پشتیوانی ئێران
عێراقی له‌شه‌ڕی تائیفی بگرن". ل����ه‌دوای روخانی رژێمی به‌عس����هوه له‌س����اڵی ( ،)2003ش����یعه‌كان به‌هۆی زۆری ژماره‌یانه‌وه بون����ه فه‌رمانڕه‌وای عێ����راق .س����وننه‌كانیش رایده‌گه‌یه‌نن وه‌كو هاواڵتی پله‌دو مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت‌و له‌مافه‌كانیان بێبه‌ش ده‌كرێن. ب����ه‌اڵم به‌وته‌ی رۆژنام����ه به‌ریتانیه‌كه، حكومه‌ت����ی ش����یعه‌ی عێراق ترس����ی له‌س����وننه‌كان هه‌یه ،چونكه "له‌ماوه‌ی ده‌ساڵی رابردودا بونه‌ته خاوه‌نی چه‌ك‌و میلیشیاو ش����اره‌زاییان له‌ش����ه‌ڕكردندا په‌یداكردوه ،جگه‌له‌وه‌ی ئه‌گه‌ری ئهوه هه‌یه له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌ته سوننه‌كانی وه‌كو سعودییه‌وه هاوكاری بكرێن". راپۆرت����ی رۆژنام����ه به‌ریتانیه‌ك����ه له‌كاتێكدای����ه ،چه‌ن����د رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر یه‌كێك له‌رێكخه‌رانی خۆپیشاندانه‌كه‌ی ئه‌نبار رایگه‌یاند ب����ه‌ر له‌چه‌ند مانگێك له‌الی����ه‌ن گروپ����ی نه‌قش����به‌ندییه‌وه په‌یوه‌ندیی����ان پێوه‌ك����راوه ،تاوه‌ك����و پاسه‌وانی خۆپیشانده‌ران بكه‌ن .به‌اڵم رێكخه‌رانی خۆپیش����اندانه‌كه داواكه‌یان ره‌تكردۆته‌وه ،كه‌چی له‌دوای روداوه‌كه‌ی حه‌ویجه‌وه جارێكیتر نه‌قشبه‌ندییه‌كان په‌یوه‌ندیان پێوه‌كردون‌و ئه‌مجاره رازی بوون .چونكه "له‌ئێس����تادا به‌ڕاس����تی
فۆتۆ :یه‌حیا ئه‌حمه‌د
پێویس����تمان به‌پاسه‌وانی س����ه‌ربازی هه‌یه". ئ����هو رێكخه‌ره ،ئاماژه ب����ه‌وه‌ده‌كات له‌س����ه‌ره‌تادا له‌به‌ر پاراس����تنی ره‌وتی ئاشتیخوازانه‌ی خۆپیشاندانه‌كان ،داوای نه‌قش����به‌ندییه‌كانیان ره‌تكردۆت����هوه. ب����ه‌اڵم دوای روداوه‌ك����هی حه‌ویج����ه، به‌رپرس����انی گروپی نه‌قشبه‌ندی پێیان راگه‌یاندون "ئێمه جیاوازین له‌قاعیده‌‌و برا س����وننه‌كانمان ناكوژین .ئامانجمان به‌رگریك����ردن له‌س����وننه‌و ش����ه‌ڕكردنه له‌دژی ئه‌و عێراقیانه‌ی بونه‌ته پشتیوانی ئێران". به‌پێی زانی����اری ده‌زگاكانی توێژینه‌و ی نه‌قشبه‌ندی، هه‌واڵگری ئه‌مریكا ،گروپ گروپێك����ی چه‌كداری عه‌ره‌بی س����وننه مه‌زه‌ب����نو ژمارهی����ان له‌نێوان ()5 - 1 هه‌زار چه‌كداردایه‌و له‌الیه‌ن سه‌ركرده‌ی هه‌اڵتوی به‌عس����یهكانهوه عیزه‌ت دوری س����ه‌ركردایه‌تی ده‌كرێ����ن .زۆرین����هی ئه‌ندامان����ی ئه‌م رێكخ����راوه‌ش ،به‌ر له روخانی رژێمی به‌ع����س له‌ریزی گاردی كۆماری����دا بوون ،یاخود له‌ناو س����وپاو ده‌زگا ئه‌منیه‌كانی به‌عس����دا ئه‌فس����ه‌ر بوون. ئ����هو گروپ����ه له‌ڕێگه‌ی س����ایته‌كانی ئینته‌رنێت����هوه ،خۆی����ان واناس����اندوه
ك����ه گروپێكی نه‌ته‌وه‌ی����یو چه‌كدارن‌و به‌رگ����ری له كه‌مینه‌ی س����وننه له‌دژی حوكمی شیعه ده‌كه‌ن .له‌م هه‌فته‌یه‌شدا به‌رپرسیارێتی خۆیان له‌چه‌ندین هێرش راگه‌یاند ك����ه له‌ناوچ����ه جیاوازه‌كانی عێراق له‌دژی هێزه‌كانی س����وپاو ده‌زگا ئه‌منیه‌كان ئه‌نجام����دراوه ،كه به‌وته‌ی خۆی����ان ب����ۆ تۆڵه‌كردن����هوه ب����ووه له روداوه‌كه‌ی حه‌ویجه. له‌الی����ه‌ن خۆیه‌وه ئه‌ندام����ی لیژنه‌ی ئاسایش‌و به‌رگری له پارله‌مانی عێراق حاكم زامل����ی ،رونیك����رده‌وه زانیارییه هه‌واڵگریی����ه‌كان به‌ڕون����ی ئه‌وه‌ی����ان س����ه‌لماندوه كه "س����وپای نه‌قشبه‌ندی له‌ئاڵۆزییه‌كانی ئه‌م دواییه تێوه‌گالوه". له‌الیه‌ك����ی تره‌وه چه‌ن����د راپۆرتێكی رۆژنامه‌وانی له‌زاری دانیشتوانی ناحیه‌ی سلێمان به‌گ‌و به‌رپرسانی ئه‌منی‌‌و ئیداری ئه‌و ناوچه‌یه‌وه ،ئاش����كرای ده‌كه‌ن ئه‌و هێزه‌ی له‌رۆژی سێش����ه‌ممه‌وه تا رۆژی هه‌ینی كۆنترۆڵی ناحیه‌ی سلێمان به‌گی كرد ،سه‌ر به‌گروپی نه‌قشبه‌ندییه‌كان‌و رێكخراوه‌ی قاعیده بوون. ناحیه‌ی س����لێمان به‌گ سه‌ر به‌قه‌زای دوزخورمات����وه‌و له (200ك����م) باكوری به‌غدای����ه ،ده‌كه‌وێت����ه س����ه‌ر رێگ����هی گش����تی كه‌ركوك – به‌غ����دا .زۆرینه‌ی دانیش����توانه‌كه‌ی عه‌ره‌ب����ی س����وننه مه‌زه‌ب����نو س����ه‌ر به‌خێڵ����ی به‌یات����ن، دانیشتوانه‌كه‌ی به‌نزیكه‌ی هه‌شت هه‌زار كه‌س ده‌خه‌مڵێنرێت. به‌وت����هی هاواڵتیه‌ك����ی دانیش����توی ناحیه‌كه ،چه‌كداره‌كانی نه‌قش����به‌ندی چه‌ن����د بژارده‌یه‌كی����ان ب����ۆ هاواڵتیان داناوه ،كه بریتی بوون له جێهێش����تنی ناحیه‌ك����ه ،یاخ����ود كۆم����ه‌ك كردن‌و چونه ری����زی ئه‌و گروپ����هوه .له رۆژی چوارشه‌ممه‌ی رابردودا ناكۆكی كه‌وتۆته نێ����وان قاعیده‌و نه‌قش����به‌ندییه‌كانه‌وه، بۆیه قاعیده ناحیه‌كه‌ی به‌جێهێشتوه‌و به‌ته‌واوه‌ت����ی كه‌وتوه‌ته ژێر ده‌س����تی نه‌قشبه‌ندییه‌كانه‌وه. رۆژی هه‌ین����ی س����وپای عێ����راق، له‌هێرش����ێكی فراوان����داو به‌پاڵپش����تی فڕۆك����ه توانی ناحیه‌ی س����لێمان به‌گ كۆنت����رۆڵ بكات����هوهو چه‌كداره‌كانی لێ وه‌ده‌ربنێت.
حه‌ویجه
قه‌زا پڕ كێشه‌و گرفته‌كه‌ی عێراق ،ماوه ی ده ساڵه كه‌مترین ئارامی به‌خۆوه بینیوه، یه‌كێكه له‌مۆڵگه‌ی گروپ���ه چه‌كداره‌كان، هه‌فته‌ی رابردو رۆژێكی خوێناوی به‌ڕێكردو ناوی بوه س���ه‌ردێڕی هه‌واڵه‌كانی جیهان: حه‌ویجه. ئ���ه‌م قه‌زایه ،ده‌كه‌وێته ( 55كیلۆمه‌تر) باشوری رۆژئاوای كه‌ركوكه‌وه‌و له‌سه‌ره‌تادا ته‌نها گوندێكی ئاوه‌دان بوهو ناوی "مه‌لحه" بووه .حكومه‌تی عێراق له‌س���اڵی ()1942 كردویه‌ت���ی به‌ناحیه ،له‌س���اڵی ()1957 ناوه‌ك���هی گ���ۆڕاوه‌و كراوه‌ت���ه حه‌ویجه. له‌ساڵی ( )1962ده‌كرێته قه‌زاو ناحیه‌كانی ریازو عه‌باس���یه‌ی ده‌خرێته سه‌ر .له‌ساڵی ( )1984ناحی���هی زابی ده‌خرێته س���ه‌ر، كه له‌بنه‌ڕه‌تدا س���ه‌ر به‌پارێزگای موس���ڵ بوهو پاش���ان خراوه‌ته سه‌ر سه‌اڵحه‌دین‌و دواتریش كه‌ركوك. له‌كاتی دروس���تكردنی پڕۆژه‌ی ئاودێری حه‌ویج���ه له‌الیه‌ن حكومه‌ت���ی عێراقیه‌وه له‌س���ااڵنی (1935و )1936دا ،یاس���ین هاشمی سه‌رۆك وه‌زیرانی ئه‌وكاتی عێراق، زیاتر ل���ه ( )27ه���ه‌زار خێزانی عه‌ره‌ب ه���اورده‌ی حه‌ویج���ه ده‌كات‌و پرۆس���هی ته‌عریبكردنی حه‌ویجه ده‌ست پێده‌كات. به‌مه‌به‌ستی نیشته‌جێكردنی ئه‌و خێزانه عه‌ره‌بانه ،حكومه‌تی عێراق روبه‌ری (2255 كیلۆمه‌تر دوجا) زه‌وی ئه‌م قه‌زایه به‌سه‌ر هۆزه‌كانی عوبێ���دو جبورو ئه‌لبوحه‌مدان‌و ته‌كارته‌و دوریین دابه‌شده‌كات .ئیدی له‌و كاتهوه ب���ه‌رده‌وام حكومه‌ته یه‌ك به‌دوای یه‌كه‌كانی عێراق هه‌وڵی زیادكردنی رێژه‌ی عه‌ره‌ب‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی كوردیان له‌و قه‌زایه داوه .هه‌نوكه زۆرینه‌ی دانیش���توانه‌كه‌ی عه‌ره‌به‌و كه‌مێك كوردو توركمانی تێدایه. ژمارهی دانیشتوانی ئێستای ئه‌م قه‌زایه كه زیاتر له‌پێن���ج ناحیه‌و ( )226گوندی به‌س���ه‌ره‌وه‌یه ،به‌زیاتر ل���ه ( )400هه‌زار ك���ه‌س ده‌خه‌مڵێنرێت .بژێوی س���ه‌ره‌كی دانیشتوانه‌كه‌شی له‌س���ه‌ر كشتوكاڵكردن "چاندنی گه‌نم‌و جۆو لۆكه‌و گه‌نمه‌شامی"و به‌خێوكردنی ئاژه‌ڵه. له‌سه‌رده‌می رژێمی به‌عسدا ،ژماره‌یه‌كی زۆری دانیش���توانه‌كه‌ی له‌ده‌زگاكان���ی ئاسایش‌و هه‌واڵگری‌‌وجێگه هه‌ستیاره‌كانی ئ���هو رژێمه‌دا كاری���ان ك���ردووه .كاتێك له‌ساڵی ( )2003ئه‌مریكا په‌الماری عێراقی دا ،دوایین ناوچه كه كه‌وته ژێر ده‌ستیان قه‌زای حه‌ویجه بوو ،له‌كاتی په‌الماردانیشیدا دوچاری به‌ره‌نگاربونه‌وه‌یه‌كی چه‌كدارانه‌ی س���ه‌خت هات���ن ،بۆی���ه ئه‌مریكی���ه‌كان به‌پاڵپشتی تانك‌و چه‌كی قورس‌و فڕۆكه‌ی ئاباتچی ،كۆنترۆڵی حه‌ویجه‌یان كرد. له‌ماوه‌ی ده س���اڵی رابردودا ،حه‌ویجه به‌یه‌كێك له په‌ناگه‌و مۆڵگه سه‌ره‌كیه‌كانی گروپ���ه چه‌كداره‌كانی عێراق داده‌نرا .هه‌ر ئه‌و گروپانه‌ش له‌ژێر هه‌ڕه‌ش���هو فش���اردا ده‌یان خێزانی كوردیان ناچاركرد ،حه‌ویجه به‌جێبهێڵن .ته‌نانه‌ت ده‌نگۆی ئه‌وه‌ش هه‌یه كه سه‌دام حس���ێن به‌ر له‌ده‌ستگیركردنی ماوه‌یه‌ك���ی زۆر تیایدا ماوه‌ته‌وه ،پاش���ان عیزه‌ت دوری روی تێك���ردوهو خۆی تێدا حه‌شارداوه. به‌رپرسێكی پێشوی س���وپای ئه‌مریكا له‌عێراق ،حه‌ویج���هی به "ناوچه‌ی هندییه س���نوره‌كان" وه‌س���فكردوه‌و وتویه‌ت���ی "ناوچه‌یه‌كی مه‌ترس���یداره‌و پڕه له‌گروپی چه‌كدارو به‌رپرس���انی به‌عس‌و ئه‌فس���ه‌ره هه‌اڵتوه‌كان" .به‌وته‌ی چه‌ند شایه‌دحاڵێكیش تائێستا هه‌ندێك دروشمی به‌عس به‌دیواره س���ه‌ره‌كیه‌كانی ئه‌و قه‌زای���هوه ماوه‌ته‌وه، كه یه‌كێك له‌و دروش���مانه ئه‌مه‌یه" :به‌بێ سه‌دام كه‌رامه‌تمان نییه". كاتێك گه‌نج���ه بێكاره‌كانی ئه‌م قه‌زایه چون���ه ریزی س���وپای نوێ���ی عێراقه‌وه، كه‌وتنه به‌ر په‌الماری گروپه چه‌كداره‌كان‌و ژماره‌یه‌ك���ی زۆری���ان ك���وژران ،ئه‌وه‌ش س���ه‌رۆك هۆزه‌كانی ناچارك���رد له‌پێناوی ئاواكردنه‌وه‌ی ناوچه‌كه‌ی���ان‌و دۆزینه‌وه‌ی هه‌لی كار ب���ۆ گه‌نجه‌كانی���ان ،هێزه‌كانی سه‌حوه بۆ ده‌رپه‌ڕاندنی گروپه چه‌كداره‌كان دروس���ت بكه‌ن .به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ش نه‌یتوانی ره‌وشی شاره‌كه زۆر ئارام بكاته‌وه. سێشه‌ممه‌ی رابردوو ،به‌هۆی پێكدادانی خۆپیش���انده‌ران‌و س���وپای عێراق���هوه له‌حه‌ویج���ه ،زیاتر له‌په‌نجا كه‌س كوژران. له‌ئێستاش���دا حه‌ویجه بوه‌ته س���ه‌ره‌تای قۆناغێك���ی نوێ له‌عێراقدا ،ك���ه دیارنییه كۆتاییه‌كه‌ی به‌كوێ ده‌گات.
8
ئابووری
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ه ب ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه
تائێستا 100هه‌زار دینار ده‌رماڵه‌ی خانه‌نشینی له‌هه‌رێم نه‌دراوه
په‌رله‌مانتارێكی عێراق :حكومه‌تی عێراق پاره‌كه‌ی ناردوه ،به‌اڵم له‌هه‌رێم نادرێت ئا :ئاسۆ سه‌راوی "وه‌اڵ مانگێك به220هه‌زار دینار به‌ڕێ ناكرێت" .دوای وه‌رگرتنی موچه‌ی خانه‌نشینیه‌كه‌ی‌‌و بژاردنی به‌ده‌سته له‌رزۆكه‌كانی پیاوێك ی به‌ته‌مه‌ن له‌بانكی تانجه‌رۆی سلێمانی وه‌های وه‌ت. هه‌ر خانه‌نشینێك ،بڕی موچه‌كه‌ی ل ه 400ه���ه‌زار دینار كه‌مت���ر بێت ،مانگانه ب���ڕی 100ه���ه‌زار دین���اری پێده‌درێت، ئ���هوه بڕیارێكه له‌الی حكومه‌تی عێراقی له‌سه‌ره‌تای ئه‌م س���اڵه‌وه ،چۆته بواری جێبه‌جێكردن���هوه ،ب���ه‌اڵم له‌هه‌رێ���م به‌پاس���اوی جۆرواجۆر تائێستا ئه‌و 100 هه‌زار دیناره نادرێت ،ئ���هوه له‌كاتێكدا په‌رله‌مانتارێك���ی كوردی عێراقی جه‌خت ل���هوه ده‌كات���هوه ،كه له‌به‌غ���داوه ئه‌و پاره دێ���ت ،ب���ه‌اڵم له‌هه‌رێ���م نادرێته خانه‌نشینان. دواكه‌وتنی هه‌مواری یاسای خانه‌نشینی له‌عێراق ،بوه هۆكاری ئه‌وه‌ی په‌رله‌مانی عێراق ،له‌ئه‌مس���اڵدا بی���ر له‌ده‌ركردنی له‌سه‌رجه‌م عێراقدا نزیكه‌ی 1ملیۆن‌و 200هه‌زار خانه‌نشین هه‌یه بڕیارێ���ك بكات���هوه ،ب���ۆ خه‌رجكردنی ده‌رماڵه‌ی���ه‌ك ب���ۆ ئه‌و خانه‌نش���ینانه‌ی موچه‌كه‌یان له‌خوار 400هه‌زار دیناره‌وه‌یه، هه‌ر ئه‌وه‌ش بوه هۆكاری ده‌ركردنی ئه‌و بڕیاره‌ی" ،هه‌تا یاسای خانه‌نشینی عێراق هه‌موار دهكرێتهوه ،هه‌ر خانه‌نش���ینێك ئه‌گ���ه‌ر موچه‌كه‌ی له 400ه���ه‌زار دینار كه‌متر بێت ،ئه‌وا مانگانه بڕی 100هه‌زار دیناری پێبدرێت ،بۆ ئه‌و خانه‌نشینانه‌ش موچه‌كانی���ان له‌نێ���وان 400هه‌زار دینار تا كه‌متر 500له‌ه���ه‌زار دیناردایه ،بۆیان بكرێته 500هه‌زار دینار. ئه‌ندام���ی لیژنه‌ی دارایی له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق ،په‌رله‌مانتار ش���ۆڕش په‌سه‌ندكراوه‌‌و بڕی ئه‌و پاره زیاده‌یه‌ش به‌دواداچون���م لهوبارهی���هوه ك���ردوه، حاجی ،جه‌خت ل���هوه ده‌كاته‌وه كه ئه‌و له‌بودج��� هی هه‌رێمدا جێگی���ر نه‌كراوه ،حكومه‌ت���ی عێراق���ی له‌چوارچێ���وه‌ی بڕی���اره ده‌بێت هه‌رێمی كوردس���تانیش جگه لهوه حكومه‌تی عێراقیش ئه‌و پاره بودجه %17ئه‌و پاره‌ی ده‌نرێت بۆ هه‌رێم، بگرێته‌وه ،چونكه وه‌ك ئه‌و رونیده‌كاته‌وه زیاده‌ی���ه نانێرێت بۆ هه‌رێم" ،دوای ئهوه ئه‌گه‌ر به‌رپرسانی هه‌رێم ئه‌و پاره نه‌ده‌نه دوای ده‌رچون���ی ئ���هو بڕی���اره ،ئ���هو ئه‌و په‌رله‌مانتاره په‌یوه‌ندی به‌وه‌زاره‌تی خانه‌نشینان ،جا به‌هه‌ر پاساوێك بێت، په‌یوه‌ندی به‌بری���كاری وه‌زاره‌تی دارایی دارایی عێراق‌و راوێژكاری یاسای لیژنه‌ی ئ���هوه كه‌مته‌رخه‌من‌و ده‌بێت فش���اریان هه‌رێ���م ،ره‌ش���ید تاهی���ره‌وه ك���ردوه ،دارایی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌رانی عێراقه‌وه بخرێته‌س���ه‌ر تا ئه‌و مافه‌ی خانه‌نشینان ی بده‌ن". پێیڕاگه‌یان���دوه كه ده‌بێت ئ���هو بڕیاره ده‌كات ،ئه‌وانی���ش راده‌گه‌یه‌نن كه بڕ ئه‌و رونیش���ی ده‌كاته‌وه ،كه پاساوی هه‌رێمیش بگرێته‌وه ،به‌اڵم ره‌شید تاهیر ئه‌و ده‌رماڵه‌ی���ه له‌چوارچێوه‌ی بودجه‌ی حكومه‌ت���ی هه‌رێم بۆ نه‌دان���ی ئه‌و 100 وتویه‌تی ناتوانین ،ئه‌و پاره دابین بكه‌ین %17 ،ده‌نێردرێته هه‌رێم. ش���ۆڕش حاج���ی ده‌ڵێ���ت "خ���ۆم ه���ه‌زار دین���اره ب���هو خانه‌نش���ینانه‌ی چونك���ه "بودجه‌ی هه‌رێ���م ،پێش به‌غدا
زیادكردنی هه‌ر ده‌رماڵه‌یه‌ك به‌ب ێ ئه‌وه‌ی له‌بودجه‌دا جێگیركرابێت ،دواجار كاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ر ئه‌و پالنه‌ی حكومه‌ت ده‌ستنیشانی كردوه بۆ كاركردن
فۆتۆ :رێبه‌ر نه‌جم موچه‌ی���ان له400هه‌زار دین���ار كه‌متره، ئه‌وه‌یه كه بودجه‌ی هه‌رێم چه‌ند رۆژێك پێش بودج���هی عێراق په‌س���ه‌ندكراوه "به‌رپرس���انی وه‌زاره‌ت���ی دارایی هه‌رێم ده‌ڵێن ئه‌و 100هه‌زار دیناره ،له‌بودجه‌دا جێگیر نه‌كراوه بۆیه نایده‌ین ،به‌اڵم ئهوه به‌ده‌ركردن���ی رێنماییه‌ك���ی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێم چاره‌سه‌ر ده‌بێت". هه‌ر لهوبارهیهوه ئه‌ندامی لیژنه‌ی دارایی له‌په‌رله‌مان���ی كوردس���تان ،په‌رله‌مانتار عوم���ه‌ر س���دیق هه‌ورامی ئام���اژه بهوه ده‌كات زیادكردن���ی ه���ه‌ر ده‌رماڵه‌یه‌ك به‌بێ ئ���هوهی له‌بودجه‌دا جێگیركرابێت، دواج���ار كاریگه‌ری ده‌بێت له‌س���ه‌ر ئه‌و پالنه‌ی حكومه‌ت ده‌ستنیش���انی كردوه ب���ۆ كارك���ردن ،ئه‌و جه‌خ���ت ده‌كاته‌وه له‌وه‌ی ،كه پێویس���ته حكومه‌تی ناوه‌ند ئه‌و بڕه زیاده‌یه بنێرێت بۆ خانه‌نشینانی هه‌رێمی���ش "خانه‌نش���ینانی هه‌رێمیش، ه���ه‌ر خانه‌نش���ینی ده‌وڵه‌ت���ی فیدراڵی عێراقن بۆیه ئه‌رك���ی حكومه‌ته ئه‌و بڕه پاره‌ی���ه بنێرێت بۆ هه‌رێمیش" .ئه‌و وای به‌باش ده‌زانێ ،ئه‌گه‌ر حكومه‌تی ناوه‌ند
پابه‌ن���د نه‌بو ،ب���هوهی پاره‌كه بنێرێت، ئه‌وا پێویس���ته حكومه‌تی هه‌رێم ،نه‌وت بفرۆش���ێو به‌پاره‌كه ی ئه‌و ده‌رماڵه‌یه‌ی خانه‌نشینانی هه‌رێمی لێبدات. ئ���ه‌م په‌رله‌مانتاره‌ی لیژن���هی دارایی په‌رله‌مان���ی كوردس���تان ،هێما به‌وه‌ش ده‌كات كه سااڵنه حكومه‌تی ناوه‌ند به‌بێ بهرنامهو وردبینی كردن ،چه‌ند بڕیارێك ده‌رده‌كات ،ك���ه ره‌نگ���ه له‌به‌ش���ێكیدا راسته‌وخۆ مه‌به‌س���تی زیانگه‌یاندن بێت به‌به‌رنام���هو كاری پرۆژه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێم "زیادكردنی موچه‌‌و ده‌رماڵه به‌بێ به‌رنامه ،مان���ای وایه حكومه‌تی عێراقی ناتوان���ێ خزمه‌تگ���وزاری وه‌ك���و پرۆژه پێشكه‌ش���ی هاواڵتیان���ی خ���ۆی بكات، ناچ���ار ئه‌و سیاس���ه‌ته ده‌گرێته‌به‌ر ،كه راس���ته‌وخۆ پاره بنێرێت ب���ۆ گیرفانی هاواڵتی���ان ،ئه‌م���ه‌ش جگ���ه له‌زیان���ه ئابوریه‌ك���هی دژایه‌تیكیش���ه حكومه‌تی عێراقی به‌رامبه‌ر هه‌رێ���م به‌كاریده‌هێنێ بۆ ئه‌وه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمیش ،نه‌توانێ پرۆژه پێش���كه‌ش بكات ،به‌شێكی هه‌ره زۆری بودجه‌كه‌ی له‌موچ���هو ده‌رماڵه‌دا
حكومه‌تی عێراقی له‌چوارچێوه‌ی بودجه %17ئه‌و پاره‌ی ده‌ینێرێت بۆ هه‌رێم ،ئه‌گه‌ر به‌رپرسانی هه‌رێم ئه‌و پاره نه‌ده‌ن، ئه‌وا كه‌مته‌رخه‌من‌و ده‌بێت فشاریان بخرێته‌سه‌ر خه‌رج بكات". وته‌بێ���ژی وه‌زاره‌تی دارای���یو ئابور ی هه‌رێ���م دلێ���ر تاری���ق ،جه‌خ���ت لهوه ده‌كاته‌وه ،له‌به‌رئه‌وه‌ی بودجه‌ی هه‌رێم، پێش بودجه‌ی عێراق په‌سه‌ندكراوه ،بۆیه زیاده‌ی 100دیناری خانه‌نشینی له‌بودجه‌دا جێگیر نه‌ك���راوه "بودجه‌ی 2013به‌پێی پێداویس���تی وه‌زاره‌ته‌كان دابه‌شكراوه". ئه‌و به‌ئه‌ركی حكومه‌تی عێراقی ده‌زانێ، ئه‌و پاره زیاده‌یه‌ی خانه‌نشینی بنێرێته هه‌رێمی���ش ،له‌حاڵه‌تی پێچه‌وانه‌ش���دا، وه‌ك ئ���هو ده‌ڵێ���ت "ده‌بێ���ت وه‌زاره‌تی دارای���ی س���ه‌رژمێریه‌ك ئه‌نجامبدات ،تا ده‌ربكه‌وێت چه‌ند خانه‌نش���ین له‌هه‌رێمدا موچه‌ك���هی له 400هه‌زار دینار كه‌متره، ئه‌وكاته داوا له‌سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‌و په‌رله‌مانی كوردس���تان بكات، به‌یاسایه‌ك یان رێنماییه‌ك چاره‌سه‌رێك بۆ ئه‌و كێشه‌یه بدۆزنه‌وه". * به‌پێ���ی زانیاریه‌كان���ی په‌رله‌مانتار ش���ۆڕش حاج���ی له‌س���ه‌رجه‌م عێراقدا نزیكه‌ی 1ملیۆن‌و 200هه‌زار خانه‌نش���ین هه‌یه.
"له2013دا گه‌شتیار %18زیادی كردوه"
به‌ڵێنده‌رێكی گشتیاری :ئه‌و ئامار ه راست نیه ،حكومه‌ت ده‌یه‌و ێ شكستی كه‌رتی گه‌شتیار ی پێ داپۆشێ ئا :عه‌باس ره‌سوڵ به‌پێی ئاماری فه‌رمی وه‌زاره‌تی شاره‌وانی‌‌و گه‌شتوگوزار ،ئه‌مساڵ ژمارهی گه‌شتیاران‌و سه‌ردانكه‌رانی هه‌رێمی كوردستان %18زیادی كردوهو ته‌نها له‌خاڵه سنوریه‌كانی پارێزگای سلێمانیو فرۆكه‌خانه‌ی سلێمانیدا ژماره‌كه گه‌یشتۆته 105 هه‌زار كه‌س ،ئهوه ته‌نها گه‌شتیارانن، نه‌ك كۆی گشتی سه‌ردانكه‌ران. كه‌رتی گه‌شتیاری له‌پێڕس���تی رێنماییه گه‌شتیاریه‌كان ی وه‌رزی به‌هاری ئه‌مساڵدا به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گه‌شتوگوزار ،ناوچه گه‌ش���تیاریه‌كانی س���نوری س���لێمانی كردوه به 6زۆنی سه‌ره‌كی ،بۆ دابه‌ش���كردنی قه‌ره‌باڵغی سه‌یرانی ئه‌مساڵ ،به‌اڵم به‌وته‌ی ئه‌حمه‌د س���لێمان خاوه‌ن پرۆژه‌ی گه‌شتیاری‌‌و شاره‌زا له‌بواری گه‌ش���توگوزار "ئه‌وانه هه‌مویان شوێنی سه‌یرانی ته‌قلیدین بۆ به‌س���ه‌ربردنی تاقه رۆژێك ده‌گونجێن‌و كه‌مترین هێزی راكێش���انی گه‌شتیاری بیانیان هه‌یه". سه‌یرانگایه‌کی گه‌شتیاری له‌هه‌رێمی کوردستان
كه‌رتی گه‌شتیاری هه‌رێم به‌رهه‌مداره؟ به‌وت���هی ئابوریناس محه‌مه‌د ئاراس، له‌روی ئابوریه‌وه گه‌ش���تیار كه‌س���ێكه گه‌ش���تیاری هه‌رێ���م قۆناغێك���ی زۆری ناوچه گه‌ش���تیاریه‌كانی هه‌رێم جۆرێكه كه ه���ه‌ر له‌وكاته‌وه‌ی داخڵی س���نوری ماوه ،ك��� ه ببێته كه‌رتێكی به‌رهه‌مهێن‌و كه گه‌ش���تیار كه‌مترین خه‌رجی ده‌كات واڵت ده‌بێ���ت پ���اره خ���ه‌رج ده‌كات‌و له‌ئێستادا ژمارهی ئه‌و كه‌سانه زۆر كه‌من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا ،ئه‌م ك���ه‌م خه‌رجیه له‌به‌رامبه‌ردا پاره ناباته ده‌ره‌وه ،به‌ڕای كه له‌كه‌رتی گه‌شتیاری هه‌رێمدا بژێوی‌‌و نه‌بۆت���ه خاڵێكی به‌هێز بۆ راكێش���انی ئه‌و ئابوریناس���ه پێشخس���تنی كه‌رتی كاریان ده‌س���ت بكه‌وێت‌و هه‌ڵكه‌وته‌ی ژم���اره‌ی زۆری گه‌ش���تیاران له‌واڵتانی
فۆتۆ :عه‌باس ره‌سوڵ دراوس���ێوه ،ئه‌و ئابوریناسه رای وایه "گرانی���ی بازاڕو س���یفه‌تی دواكه‌وتویی خراپی ش���وێنه گه‌شتیاریه‌كان‌و خراپی رێگاوبان‌و ش���ێوازه كۆنه‌كانی هاتوچۆ خاڵ���ی الوازن به‌س���یمای گه‌ش���تیاری
هه‌رێمه‌وه".
ئێمه زیانی زیاتربێ له‌قازانج‌و داهاتی"
پالنی ستراتیژی گه‌شتیاری داسیار محه‌مه‌د ،له‌هۆبه‌ی راگه‌یاندن ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی گه‌شتوگوزاری س���لێمانی به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند "پالنی نوێی ده‌س���ته‌ی گه‌شتوگوزار هه‌یه ،بۆ بوژاندن���هوهی ناوچه گه‌ش���تیاریه‌كان‌و كاركردن له‌س���ه‌ر دروس���تكردنی خاڵی به‌هێز بۆ راگێش���انی گه‌شتیاری بیانی‌‌و نۆژه‌نكردن���هوهی چه‌ن���د ش���وێنێكی شوێنه‌واری‌‌و ش���وێنه‌واره ئاینیه‌كان". ئه‌و راگه‌یاندنكاره باس���ی له‌وه‌ش كرد كه له‌بودجه‌ی 2013بڕی 15ملیار‌و 100 ملیۆن دینار ،ته‌نها بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سلێمانی ته‌رخانده‌كرێت.
گومان له‌گه‌شه‌ی %18هه‌یه هه‌ر لهوبارهی���هوه به‌ڵێنده‌ر ئه‌حمه‌د س���لێمان ،كه له‌سااڵنی هه‌ش���تاكاندا، كاری به‌ڵێنده‌رایه‌تی گه‌شتیاری كردوه ده‌ڵێت "من هی���چ باوه‌ڕێكم به‌و ڕێژه‌یه نیهو ئهوه حكومه‌ت ده‌یه‌وێ شكس���تی ی گه‌ش���تیاری خ���ۆی په‌رده‌پۆش كه‌رت بكات" .ئه‌و به‌ڵێنده‌ره ئه‌وه‌شی به‌به‌ڵگه هێنایه‌وه كه به‌شێكی زۆری گه‌شتیارانی سااڵنی رابردو ئێرانی بون ،ئه‌مساڵیش به‌هۆی قه‌یرانی دارایی ئێران‌و دابه‌زینی به‌ه���ای تمه‌ن���ی ئێرانی���هوه كه‌مترین گه‌ش���تیاری ئێران���ی هاتون���ه هه‌رێم‌و زۆربه‌ش���یان له‌چادر‌و له‌ن���او ئۆتۆمبێل خه‌وتون ،هه‌روه‌ها باسی ئه‌وه‌شی كرد كه واڵتێك كه‌مترین مه‌رجی گه‌شتیاری هه‌بێ ،له‌روی رێگاوبان‌و جۆری هاتوچۆ‌و گران���ی به‌نزین‌و نه‌بونی مه‌زارگه‌و قه‌اڵو ش���وێنه‌واره‌وه چۆن گه‌ش���هی %18ی ده‌بێت!. ئابورین���اس محه‌م���ه‌د ئ���اراس ئ���ه‌وه‌ش ده‌خات���هرو تا ئام���اری رون له‌به‌رده‌س���تدا نه‌بێ���ت ،ناتوان���رێ گه‌ش���هی كه‌رتی گه‌ش���تیاری بزانرێت. س���ه‌باره‌ت به‌ئاماریش ،داسیار محه‌مه‌د له‌راگه‌یاندن���ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی گه‌ش���توگوزار ئه‌و راستیه‌ی نه‌شارده‌وه كه تائێس���تا ئامارێكی وه‌ه���ا ورد نیه كه داهات���ی كه‌رته‌كه‌‌و ئ���هو پاره‌یه‌ی له‌رێی گه‌ش���تیاریه‌وه دێت���ه هه‌رێمه‌وه بخه‌مڵێنێت.
گه‌شت = پشو به‌وته‌ی هاواڵتیان ،رۆتیناتی ئیداری‌‌و بێپالنی حكومه‌تی هه‌رێ���م ،له‌رابردودا وای كردوه گه‌ش���تو س���ه‌یران شتێكی جیانه‌كراوه‌بێ له‌پشوه‌كان‌و سه‌یرانه‌كان له‌رۆژان���ی كاردا پش���وی فه‌رمیان بۆ دروس���ت ده‌كرێ���ت ،ل���ه‌م باره‌ی���هوه ئابورین���اس محه‌م���ه‌د ئ���اراس ده‌ڵێت "دروس���تكردنی پش���وی زۆر زیانێكی دوالیه‌نه‌یه بۆ ئابوری ،ئه‌گه‌ر حكومه‌ت پالنی ئاب���وری به‌هێزی هه‌بێ ،ده‌بوایه لێكی بداتهوه كه له‌و هه‌مو رۆژه پشوه‌دا چه‌ند كارمه‌ند كار ناكات" .هه‌روه‌ها ئه‌و ئابوریناس���ه وتیشی "ئه‌گه‌ر به‌م جۆره لێكدان���هوهی بۆ بكرێت ل���هوه ده‌چێ وه‌رزی گه‌شت‌و س���ه‌یران بۆ حكومه‌تی
لۆکاڵ
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
كۆنفرانس ی الوان دو له‌ت كرا الوانی یهكێتیو پارتی شه‌ڕی هه‌ڵبژاردنیان ده‌ستپێكرد
9
ئا :ئاسۆ سه‌راوی به‌ستنی سێیه‌مین كۆنفرانسی، نه‌ته‌وه‌یی الوانی كوردستان ،له‌كه‌مپی دۆمیز ،ژماره‌یه‌ك رێكخراوه‌كانی الوان‌و له‌سه‌رو هه‌موشیانه‌وه الوانی یه‌كێتی توڕه ده‌كات‌و كۆنفرانسه‌كه به‌ناشه‌رعی ده‌زانن‌و ده‌ڵێن "ئه‌و كۆنفرانسه‌ی له‌رۆژئاوا به‌سترا، سێیه‌مین كۆنفرانسی الوانی هه‌رچوار پارچه‌ی كوردستانه" سكرتێری الوانی پارتیش ،كۆنفرانسی كه‌مپی دۆمیز به‌شه‌رعی ده‌زانێ‌‌و ده‌ڵێت "كۆنفرانسه‌كه‌ی رۆژئاوا ،ئایدیۆلۆژیای په‌كه‌كه‌ی به‌سه‌ردا زاڵبو ،به‌اڵم ئه‌وه‌ی كه‌مپی دۆمیز زۆرینه‌ی رێكخراوه‌كانی الوانی تێدابوه، به‌ئیسالمیه‌كانیشه‌وه". له‌چه‌ن���د رۆژی راب���ردودا "نزیكه ی 60رێكخ���راوی الوان���ی هه‌رچ���وار پارچه‌ی كوردس���تان" ،له‌كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌نوسیدا له‌سلێمانی ،هه‌ڵوێستی خۆی���ان به‌رامبه‌ر كۆنفرانس���ی كه‌مپی دۆمی���ز راگه‌یاند‌و به‌س���تنی هه‌ر كۆڕ‌و كۆبونه‌وه‌یه‌كی���ان به‌ناوی س���ێهه‌مین كۆنفرانس���ی نه‌ته‌وه‌ی���ی الوانی كورد وێنه‌یه‌ک له‌کۆنفرانسی که‌مپی دۆمیز به‌ناشه‌رعی وه‌سفكرد‌و یاداشتێكیشیان ئاڕاس���ته‌ی الیه‌ن���ه په‌یوه‌ندیداره‌كانی هه‌رێم كردو به‌تایبه‌ت داوایان له‌وه‌زیری رۆش���نبیریی‌و الوان د .كاوه مه‌حمود كرد ،كه هه‌ڵوێس���تی خ���ۆی به‌ڕونی یه‌كالیی بكاته‌وه له‌سه‌ر كۆنفرانسه‌كه‌ی كه‌مپی دۆمیز ،به‌وته‌ی ئه‌وان ،وه‌زارتی رۆشنبیریی بودجه‌ی كۆنفرانسی كه‌مپی دۆمیزی دابینكردوه "ده‌بێت وه‌زاره‌تی رۆشنبیریی رونیبكاته‌وه ،به چ هۆكارێك به‌ن���اوی الوان���ی هه‌رچوارپارچ���هی كوردستان بودجه‌ی ئه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ی كه‌مپی دۆمیز دابین ده‌كات". سكرتێری یه‌كێتی الوانی دیموكراتی الوان���ی هه‌رچوارپارچه‌ی كوردس���تان كوردستانی (پارتی) ئومێد خۆشناو كه به‌ش���دارییان تێدا ك���ردوه" .ئه‌و باس هه‌ڵسوڕێنه‌ری سه‌ره‌كی كۆنفرانسه‌كه‌ی ل���ه‌وه‌ش ده‌كات ،كه كۆنفرانس���ه‌كه‌ی كه‌مپی دۆمیزه‌‌و له‌كۆنفرانسی رۆژئاوای رۆژئاوا به‌رێڕه‌و‌هی حیزبایه‌تیدا براوه‌‌و الوان به‌ش���دارییان نه‌ك���ردوه ،جه‌خت ئایدیۆلۆژیای په‌كه‌ك هی به‌سه‌ردا زاڵبوه له‌شه‌رعیبونی كۆنفرانسی كه‌مپی دۆمیز "هه‌ربۆیه ئێمهو زۆرێك له‌رێكخراوه‌كانی ده‌كات���هوهو ده‌ڵێت "كۆنفرانس���ه‌كه‌ی تری الوانی���ش بایكۆتمانكرد ،به‌بڕوای رۆژئ���اوا ك���ه به‌ن���اوی الوان���ی هه‌ر ئێم���ه كۆنفرانس���ی كه‌مپ���ی دۆمی���ز چوارپارچ���هی كوردس���تانه‌وه كراوه ،درێژه‌پێده‌ری ش���ه‌رعی كۆنفرانس���ی 17رێكخ���راو ب���ون ،ك���ه ته‌نها 6یان دوه‌می هه‌ولێره". ئومێد خۆش���ناو نكوڵی لهوه ناكات، راسته‌وخۆ رێكخراوی الوان بون ،به‌اڵم له‌كۆنفرانسی كه‌مپی دۆمیز75رێكخراوی كه وه‌كو رێكخراوه‌كانی الوان ،له‌س���ه‌ر
الوانی پارتی: كۆنفرانسی كه‌مپی دۆمیز شه‌رعیه‌‌و درێژه‌پێده‌ری كۆنفراسی دوه‌مه فۆتۆ :تایبه‌ت
ی كه‌مپی الوانی یه‌كێتی :كۆنفرانسه‌كه دۆمیز هیچ شه‌رعیه‌تێكی نییه ش���ه‌رعیه‌تی كۆنفرانسه‌كان ،كێشه‌یان هه‌یه ده‌ڵێت "راسته كێشه هه‌یه ،به‌اڵم ناكرێ���ت وه‌زاره‌تی رۆش���نبیریی ببێته به‌شێك له‌كێش���ه‌كان ،ئێمه د.كاوه‌ی وه‌زیری رۆشنبیریمان بانگێشتكردوه، كه‌چی ئاماده نابێت ،ده‌ڵێت كێشه‌تان هه‌یه ،راسته كێش���ه‌مان هه‌یه ،به‌اڵم ماوه‌یه‌ك���ی زۆره ئه‌و كێش���ه‌یه هه‌یه، بۆچ���ی وه‌زاره‌ت نه‌هاتۆت���ه ده‌ن���گ چاره‌س���ه‌ری ئه‌و گرفته ب���كات ،ده‌بو ئه‌وان چاره‌سه‌ریان بكردایه نه‌ك ببنه به‌شێك له‌كێشه‌كان".
خۆش���ناو ،ئ���ه‌وه‌ش رونده‌كاته‌وه، كه رێكخراوی كۆمه‌ڵ���هی په‌ره‌پێدان ی تواناكان���ی الوان���ی س���ه‌ر به‌یه‌كێتی نیش���تمانی كوردس���تان ،به‌ش���داری كۆنفرانس���ه‌كه‌ی كه‌مپ���ی دۆمیزی���ان ی الوانی كردوهو "ته‌نها رێكخراوی ئازاد یهكێتیو الوانی گۆڕان‌و پهكهكهو چه‌ند رێكخراوێك���ی كه‌م���ی ت���ر نه‌بێت ،كه هه‌مویان ل���ه‌روی ئایدیۆلۆژیه‌وه نزیكن له‌یه‌كه‌وه ،به‌ش���دارییان له‌كۆنفرانسی كه‌مپ���ی دۆمی���ز نه‌ك���ردوه ،هه‌م���و رێكخراوه‌كانی ت���ری الوان به‌جیاوازی بیر‌وبۆچونیانه‌وه ،به‌ئیسالمیه‌كانیشه‌وه به‌شداری كۆنفرانسی كه‌مپی دۆمیزیان كردوه". به‌اڵم س���كرتێری رێكخراوی ئازادی الوان���ی س���ه‌ر به‌یه‌كێتی نیش���تمانی كوردس���تان ،هێمن عه‌مید ئاماژه بهوه ده‌كات ،ك���ه ئ���ه‌وان وه‌ك رێكخراوی ئازادی الوان ،ته‌نها میوانی كۆنفرانسی رۆژئاوابون ،نه‌ك خاوه‌ن‌و هه‌ڵسوڕێنه‌ر، هه‌روه‌ها پێچه‌وانه‌ی قس���ه‌كانی ئومێد خۆش���ناو ك���ه وتب���وی 17رێكخ���راو به‌شدارییان له‌كۆنفرانسه‌كه‌ی رۆژئاوادا
ك���ردوه ،ئ���هو ده‌ڵێ���ت "60رێكخراو ی الوانی هه‌رچوار پارچه‌ی كوردس���تان به‌ش���دارییان له‌كۆنفرانسه‌كه‌ی رۆژئاوا كردبو". ئ���هو جه‌خ���ت ده‌كاته‌وه ل���ه‌وه‌ش، ك���ه هیچ رێكخراوێك���ی الوانی یه‌كێتی به‌ش���داری كۆنفراسی كه‌مپی دۆمیزیان نه‌ك���ردوه" ،ته‌نها رێكخ���راوی الوانی یه‌كێتی ،رێكخراوی ئازادی الوانه". هێمن عه‌می���د ره‌خن���ه له‌وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری‌و الوانیش ده‌گرێت به‌وه‌ی پ���اره‌ی بۆ كۆنفرانس���ی كه‌مپی دۆمیز دابینكردوه "ده‌بو وه‌زاره‌تی رۆشنبیریی ئ���هوهی بیر بوایه ،كۆنفرانس���ی الوان ك���راوه ،بۆیه نه‌ده‌بو هی���چ پاره‌یه‌كی به‌پاس���اوی ئ���هو كۆنفرانس���ه خه‌رج بكردایه". الوان���ی الیه‌ن���ه ئیس�ل�امیه‌كان ،كه به‌ش���داری كۆنفرانس���ی رۆژئاوای���ان نه‌كردوه ،به‌اڵم به‌ش���داری كۆنفرانسی كه‌مپی دۆمیزیان ك���ردوه ،بۆچونێكی تریان هه‌یه ،پێیانوایه ،خراپیی دۆخی ئه‌منی له‌رۆژئ���اوا هۆكاربوه بۆ ئه‌وه‌ی به‌شداری كۆنفرانس���ی رۆژئاوا نه‌كه‌ن،
ی سه‌نته‌ری به‌رپرسی ئۆفیسی گش���ت په‌ره‌پێدان���ی الوانی س���ه‌ر به‌كۆمه‌ڵ ی ئیس�ل�امی فاروق محه‌مه‌د ئاماژه بهوه ده‌كات ،كه باردۆخی ئه‌منی له‌رۆژئاوا له‌بار نه‌بوه ،بۆیه به‌شدارییان نه‌كردوه. "ئه‌و كۆنفرانس���ه‌ش كه له‌رومیالن له 26مانگی س���ێ كرا ،له‌ژێ���ر ئه‌منیه‌تی س���وپای س���وریادا ك���راوه ،ئه‌مه‌ش مایه‌ی قه‌بوڵك���ردن نی���ه" .هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش رونده‌كات���هوه كه ئه‌وان وه‌ك رێكخراوه‌كانی الوان ،له‌باش���ور لیژنه‌ی هه‌ماهه‌نگ���ی رێكخراوه‌كانی���ان ههیهو به‌زۆرینه‌ی ده‌نگی ئه‌و لیژنه‌یه ئه‌وه‌یان ره‌تكردۆته‌وه كه به‌شداری كۆنفرانسی رۆمیالن بكه‌ن "به‌اڵم رێكخراوی ئازادی الوان ،تاكالیه‌نه‌‌و به‌ب���ێ گه‌ڕانه‌وه بۆ بڕی���اری لیژنه‌كه چون به‌ش���داری ئه‌و كۆنفرانسه‌یان كرد". * كۆنفرانس���ی كه‌مپ���ی دۆمی���ز، كه رۆژانی ش���ه‌ممه‌‌و هه‌ین���ی رابردو به‌ڕێوه‌چو جگه له‌وتاری سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ،هی���چ الیه‌نێكی حكومی هه‌رێم به‌شداری نه‌كردبو.
باژێڕوانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌سۆران:
هیوادارین پارتی له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتودا بیر له‌باره‌گا سوتاندن نه‌كاته‌وه ئا :ئاكۆ حه‌مه‌د رابی
باژێڕوانی قه‌زای سۆرانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئاماژه بهوه ده‌دات كه له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتوی هه‌رێمی كوردستاندا ،بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌ده‌ڤه‌ری سۆران ده‌نگێكی زۆر به‌ده‌ست دێنێت ،جه‌ختیش له‌سه‌ر ئهوه ده‌كاته‌وه كه هه‌قه پارتی واز له‌كلتوری باره‌گا سوتاندن بهێنێت. باژێڕوانی قه‌زای سۆرانی بزوتنه‌وه ی گۆڕان "ئه‌نوه‌ر حه‌مه شه‌ریف" ئاماژه بهوه ده‌كات ك���ه په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ هه‌مو الیه‌نه سیاس���ییه‌كانی ده‌ڤه‌ری س���ۆران له‌ئاستێكی باش���دایه ،ته‌نها پارتی دیموكراتی كوردس���تان نه‌بێت، ئه‌و وتی "هه‌مو هێزه سیاسیه‌كانی ئه‌و ده‌ڤه‌ره س���ه‌ردانیان كردوین‌و ئێمه‌ش سه‌ردانمان كردون .به‌اڵم تائێستا لقی 10ی پارتی سه‌ردانی نه‌كردوین‌و ئێمه‌ش سه‌ردانی ئه‌وانمان نه‌كردوه .په‌یوه‌ندی ئێمه‌ش ن���ه‌ك به‌ته‌نها ل���هو ده‌ڤه‌ره، به‌ڵكو له‌سه‌ر ئاس���تی بااڵ په‌یوه‌سته به‌ئه‌نجامدان���ی كۆمه‌ڵێك چاكس���ازی ریشه‌یی‌و گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ئه‌و یاسایانه‌ی كه ره‌هه‌ندی نیشتمانییان هه‌یه .به‌اڵم به‌داخه‌وه تائێستا ده‌سه‌اڵت نایه‌ته ژێر باری ئه‌و داواكاریانه‌ی كه ئۆپۆزسیۆن‌و
تائێستا ده‌سه‌اڵت نایه‌ت ه ژێر باری ئه‌و داواكاریانه‌ی كه ئۆپۆزسیۆن‌و شه‌قام داوای ده‌كات شه‌قام داوای ده‌كات". هه‌فته‌ی راب���ردو دوباره هه‌ڵبژاردنی مه‌كۆكانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئه‌نجامدرا، له‌باره‌ی ئ���هوهی بۆچ���ی هه‌ڵبژاردن له‌مه‌كۆی سۆران ئه‌نجامنه‌درا ،ناوبراو ئه‌وه‌ی رونكردهوه كه " ساڵی رابردو كه هه‌ڵبژاردنی ناوخۆی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئه‌نجام���درا ،ئ���هو هه‌ڵبژاردنه له‌چه‌ند ش���وێنێك دواخ���را به‌ه���ۆی هه‌ندێك كێش���هوه ،یه‌كێ���ك له‌و ش���وێنانه‌ش
سۆران بو ،هێش���تاش ماوه‌یه‌كی كه‌م واته ساڵێك به‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنی ئێمه‌دا تێنه‌په‌ڕی���وه ،بۆیه له‌قه‌زای س���ۆراندا هه‌ڵبژاردنی ئێمه ئه‌نجام نه‌درا .چونكه ئێم���ه 6مانگ���ه هه‌ڵبژاردنمان كردوه، ئه‌گین���ا له‌ئێس���تادا مه‌كۆكه‌‌مان هیچ كێش���هو گرفتێكی نی���هو كاره‌كانمان زۆر به‌باش���ی بهڕێوه ده‌به‌ین" .ئه‌نوه‌ر حه‌مه شه‌ریف جه‌ختیش له‌سه‌ر ئهوه ده‌كاته‌وه ك���ه له‌هه‌ڵبژاردنی داهاتودا
ل���هو ده‌ڤ���ه‌ره‌دا پێش���بینی ده‌كه‌ین كه ده‌نگێك���ی زۆر به‌ده‌س���تبهێنین‌و ده‌توان���م بڵێم هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره بۆ بزوتن���هوهی گۆڕان ده‌بێته موفاجه‌ئه‌و الیه‌نی ده‌س���ه‌اڵت توشی سه‌رسوڕمان ده‌كه‌ی���ن" .چونك���ه ئێم���ه خاوه‌نی ده‌نگێكی زۆرین ل���هو ناوچه‌یه‌داو رۆژ ل���ه‌دوای رۆژیش خه‌ڵكی له‌س���ه‌رجه‌م چی���نو توێژه جیاجیاكان پش���تگیری خۆیانم���ان بۆ دوپاتده‌كه‌ن���هوهو بۆیه
ئێمه زۆر گه‌ش���بینین .وتیشی " ته‌نها كێشه‌مان ئه‌و س���اخته‌كاری‌و ته‌زویرو نانبڕینكردنه‌یه كه ده‌سه‌اڵت له‌و ده‌ڤه‌ره ئه‌نجام���ی ده‌دات ،ئه‌گه‌ر ئه‌مه نه‌بێت به‌دڵنیاییه‌وه هاوكێش���ه سیاسیه‌كان گۆڕان���كاری گهوره به‌خ���ۆوه ده‌بینن به‌تایبه‌تی له‌و ده‌ڤ���ه‌ره‌دا" .هه‌روه‌ك ناوبراو ئاماژه‌ی به‌وه‌ش���دا به‌و پێیه‌ی كه ئ���هو ده‌ڤه‌ره خه‌ڵكی تێكۆش���هرو خه‌ڵكی وای تێدایه كه هه‌میشه چاویان له‌به‌رژه‌وه‌ندی گش���تیه نه‌ك تایبه‌تی، له‌به‌ر ئه‌وه‌ش���ه م���ن وای ده‌بینم كه ئه‌مجاره هیچ شتێك كاریان تێناكات‌و ده‌ن���گ به‌بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان ده‌ده‌ن. وه‌ك دیاره له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی رابردودا دوجار مه‌كۆی س���ۆران سوتێنرا ،بۆیه ئه‌و پرس���یاره‌مان روبه‌روی باژێڕوانی سۆرانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان كرده‌وه كه ئه‌گه‌ر له‌هه‌ڵبژارنی ئه‌مجاره‌ش هه‌مان شت دوباره‌بوه‌وه ئایا ئه‌وان له‌حاڵێكی وادا چ بڕیارێ���ك ده‌ده‌ن؟ ب���ۆ وه‌اڵمی ئه‌م پرس���یاره ئه‌نوه‌ر ده‌ڵێت " ئێمه ئومێد ده‌كه‌ین كه پارتی جارێكیتر بیر له‌سوتاندنی باره‌گاكانی ئێمه نه‌كاته‌وه‌و ئه‌زمونی له‌رابردوی ئه‌و كارانه‌ی خۆی وه‌رگرتبێ���تو جارێكی دیكه هه‌ڵه‌ی وا دوباره نه‌كاته‌وه .چونكه ئێمه پێمانوایه ئه‌مه هه‌ر به‌زیانی خۆی ده‌ش���كێته‌وه له‌رابردودشدا به‌هۆی ئه‌م كاره پارتی
له‌و ده‌ڤه‌ره‌و له‌كوردس���تانیش له‌روی سیاس���یو مه‌عن���ه‌وی زیان���ی زۆری پێگه‌یش���ت .چونك���ه ك���ه خه‌ڵكێك به‌پێ���ش ب���اره‌گای ئێم���ه‌دا ره‌تده‌بو ده‌یبینی كه باره‌گامان سوتاوه ،زیاتر س���ۆزی بۆ ئێمه ده‌جواڵو الیه‌نگرانمان به‌هۆی ئ���هو كاره‌وه زی���ادی كردبێت كه‌می نه‌كردوه .ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ش س���ێ باره بوه‌وه ئه‌وكات بڕیارێك ده‌ده‌ین". وتیش���ی " ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش بڵێم كه حزبێك زیاتر له 60ساڵ له‌مه‌یداندا بێت زۆر س���هیره بیر له‌سوتاندنی باره‌گای حزبێكی ئۆپۆزسیۆن بكاته‌وه .ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ش س���ێ باره بوه‌وه له‌س���ۆران دیس���ان هه‌ر خ���ودی پارت���ی تیایدا زیانمه‌ند ده‌بێت نه‌ك ئێمه" .سه‌باره‌ت به‌وه‌ش ك���ه ئایا له‌دوای هه‌ڵبژاردنه‌وه هی���چ به‌ربه‌س���تێكیان له‌س���ۆران بۆ دروس���تكراوه له‌الیه‌ن ده‌س���ه‌اڵته‌وه، باژێڕوان���ی س���ۆران رایگه‌یان���د " تا ئێس���تا به‌رون���یو به‌ئاش���كرایی هیچ به‌ربه‌س���تێكمان بۆ دروست نه‌كراوه. به‌اڵم ئه‌وه‌نده‌ی ئێمه ئه‌زمونمان هه‌بێت ده‌سه‌اڵت له‌سه‌روه‌ختی هه‌ڵبژاردنه‌كان زیاتر كێش���ه دروس���ت ده‌كه‌ن‌و چاو له‌خه‌ڵك س���ور ده‌كه‌ن���هوهو ته‌له‌فۆن بۆ خه‌ڵك ده‌ك���ه‌ن .بۆیه ئومێده‌وارین له‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌دا ئه‌و ش���تانه نه‌بینین.
10
F
ره‌نگاڵه
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
ره‌نگاڵه
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
ی كان بۆ یه‌كه‌مجار له1939دا ی سینه‌مای فیستیڤاڵ
ashion
ێ رۆژ به‌سه‌ر كردنه‌وه‌یدا، ی تێپه‌ڕینی س ده‌ستیپێكرد ،به‌اڵم دوا ی جیهانیه‌و ه راگیرا تا به‌هۆی هه‌ڵگیرسانی جه‌نگی دووه‌م ی ی ،1946له‌و ساڵه‌و ه تا ئێستا نه‌وه‌ستاوه ته‌نها له‌ساڵ ساڵ
گۆشه‌یه‌كی تایبه‌ته به‌جل‌و به‌رگ ی " fashionسه‌فین عارفی" ئاماده‌ی ده‌كات دیزاین هرو راوێژكار
1968دا نه‌بێت به‌هۆی شۆڕشی گه‌نجانی فه‌ره‌نساوه ی سینه‌مایی "كان"دا خه‌اڵتنه‌دراوه تا 1955له‌فیستیڤاڵ
چۆن شت ده‌كڕیت له‌و واڵتانه‌ی كه سه‌ردانیان ده‌كه‌یت!؟ هه‌مو گه‌شتیارێك له‌كاتی گه‌شتكردنیدا بۆ واڵتێكی بیانی دوای س���ه‌ردانكردنی بۆ ش���وێنه مێژویی���ه‌كان ئ���ه‌وا حه‌ز به‌گه‌ڕان‌و ش���ت كڕین ده‌ك���ه‌ن ،بۆیه ڕاس���ته‌خۆ خۆیان ده‌كه‌ن به‌گه‌وره‌ترین بازاڕو مۆڵێك كه ڕویه‌كی ته‌الرس���ازی‌و ئه‌ندازه‌ی���ی جوان���ی هه‌یه ،ب���ه‌اڵم كه ده‌گه‌ڕێت���هوه واڵته‌كه‌ی خۆی هه‌س���ت به‌په‌شیمانیه‌كی زۆر ده‌كات كاتێ دوباره تاقیده‌كات���هوه .بۆیه پێش ئه‌وه‌ی هیچ شتێك بكڕیت له‌گه‌ش���ته‌كه‌تدا كه‌مێك بیربكه‌ره‌وه كه ش���ت كڕی���ن له‌واڵتانی ده‌ره‌وه‌ی واڵته‌كه‌ت ئه‌وه‌یه كه تۆ جلو به‌رگ‌و ئیكسسواراتێك بكڕیت كه له‌الی خۆتان ده‌ست نه‌كه‌وێت. • بگ���ه‌ڕێ به‌دوای دوكانی پۆش���اك‌و ئیكسس���واراتی بچ���وك :له‌ش���اره گه‌وره‌كانی وه‌كو (Paris ,New York ),Tokyoبوتیك���ه بچوكه‌كان (دوكان) زۆر پارچ���هو جلوبه‌رگ���ی تایب���ه‌ت ده‌فرۆش���ن ،كه ته‌نها هی دیزاینه‌رێكی محه‌لیی ئه‌و شاره‌یه. • ئه‌گه‌ر سه‌ردانی ئه‌وروپات كرد :سود
خۆشترین ده‌نگ ی كوردستان دیاریده‌كرێت
سازان بارزان ی له‌نمایشكارییه‌و‌ه بۆ رۆژنامه‌گه‌ری
خه‌اڵته‌کان
له‌سه‌ردانه‌كه‌ت وه‌ربگره بگه‌ڕێ به‌دوای فرۆشگای ئه‌و دیزاینه‌رانه‌ی كه له‌واڵتانی تردا ش���وێنیان نیه ،بیربك���هرهوه كه هه‌ندێ جلوبه‌رگ���ی دیزاینه‌ره‌كانی ئه‌و واڵته بكڕیت وه‌كو ()Gucciله‌ئیتاڵیاو ( )Yves Saint Laurentله‌فه‌ره‌نسا، چونك���ه له‌واڵته‌كانی خۆیان���دا نرخی به‌رهه‌مه‌كانیان ل���ه( )%15-10كه‌متره له‌واڵتانی تری ئه‌وروپا ،وه‌هه‌ندێ براندی تری وه‌ك���و(Marni ،Dolce &Gabbana )،Pradaله‌مارك���ه جیهانییه‌كان���ی تر نرخیان ( )%80-10هه‌رزانتره. • س���ود له‌مۆده‌ی ئه‌و واڵته وه‌ربگره: زۆرب���هی ج���ار جلوبه‌رگ���ی ئه‌وروپی جۆراوج���ۆرو ڕه‌نگ���ی زۆرو مۆدێل���ی ت���ازه‌ن ،بۆیه ئه‌گه‌ر ه���ه‌ر ته‌نوره‌یه‌ك یا زنجیرێك یا جاكێتێكی جوانت بینی ئهوه مه‌وه‌سته له‌كڕینی چونكه دڵنیابه له‌به‌رئ���هوهی له‌واڵت���ی خۆت ده‌س���ت ناكه‌وێت ئه‌وا زۆر جوان‌و نایاب ده‌بێ، بۆی���ه چی ت���ر خۆت بێ ب���ه‌ش مه‌كه له‌خۆڕێكخستنت ڕه‌نگه ته‌نها پێویستت به‌كه‌مێك یارمه‌تی ڕاوێژكاری هه‌بێت. safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif
ی گه‌وره‌تری���نو گرنگتری���ن خه‌اڵت فیستیڤاڵی كان خه‌اڵتی "چڵه خورمای ئاڵتونییه" ی باشترین كورته فیلم خه‌اڵت خه‌اڵتی باشترین ده‌رهێنه‌ر ی باشترین ئه‌كته‌ر خه‌اڵت ی باشترین ژنه ئه‌كته‌ر خه‌اڵت خه‌اڵتی باشترین سیناریۆ ی داوه‌ریی خه‌اڵتی لیژنه ی گهوره بۆ باشترین فیلم (ك ه خه‌اڵت جیوازه له‌چڵ ه خورمای ئاڵتونی)
جوانترین ماچ ی داناوی‌‌و ی مۆنیكا فێنی‌‌و فا ی جوانی‌‌و پڕ له‌ته‌لیس���م ی س���یحر دوا ی پۆل نیومان‌و ی نه‌مر ی "كان" دیمه‌نی ماچێك مارلین مۆنرۆ ،فیستیڤاڵ ی ی 66هه‌مین فیستیڤاڵی ئه‌مساڵ جوان ڤۆدۆردی كرد به‌پۆس���تكارت ی كان ،كه له‌فیمی "نی���و كایند ئۆف الیف"هوه وه‌رگیراوه‌و س���ینه‌مای ی 1963دا له‌الیه‌ن میلفیل شافیلن ده‌رهێنراوه له‌ساڵ
ی ی "گاتسپی مه‌زن" ده‌كرێته‌و ه كه له‌ده‌رهێنان ڵ به‌فیلم فیستیڤاڵی ئه‌مسا ی ی لیۆناردۆ دیکاپریۆ‌و چه‌ندین ئه‌ستێر ه ی ئوستورالیی ه له‌نواندن "باز لۆرمان" هۆلیۆد رۆڵی تیاده‌گێڕن
کاوڕ غیره‌كردنت وات لێده‌كات كه له‌هه‌مو ش���تێك به‌گومان بی���ت ،ره‌نگه ئه‌و ی ی بێزاركردن بیركردنه‌وانه‌ت ببێته هۆ منداڵه‌كانت‌و ناره‌حه‌تیان بكات.
ئه‌و واڵتانه‌ی خه‌اڵتکراون ی ی خه‌اڵت ژمارهی فیلمی ئه‌و واڵتانه چڵ ه خورمای ئاڵتونیان وه‌رگرتووه 18 * ئه‌مه‌ریكا 12 * ئیتالیا 11 * فه‌ره‌نسا 10 * به‌ریتانیا 4 * ژاپۆن‌و دانیمارك * روسیا ،سوید ،سربیا، مۆنتینگرۆ ،ئه‌ڵمانیا ،به‌لجیكا 2 * جه‌زایر ،به‌رازیل ،یكوسلوڤاكی، ئێران ،هندستان ،مه‌كسیك ،رۆمانیا، نیوزالند ،ئیسپانیا ،سویسرا ،چین، 1 توركیا ،یۆنان
ی ستیڤن سپێلبێرگ ده‌رهێنه‌ر ی ی سه‌رۆكی داوه‌ران ئه‌مه‌ریكای ی ی سه‌ره‌ك به‌شی پێشبڕكێ فیلمه‌کان بۆ وه‌رگرتنی خه‌اڵتی چڵ ه خورمای ئاڵتونی
ی ته‌مه‌ن ی كه كچێك سازان بارزان ی 24س���اڵی ك���وردی دانیش���تو ی یه‌كگرتوه‌كان��� ویالیه‌ت��� ه ئه‌مه‌ریكایه‌‌و یه‌كێك ه له‌نمایشكار‌ه ی ئه‌و واڵته، ی جلوبه‌رگ ناسراوه‌كان ی ی له‌سه‌ر تۆڕ ی به‌ناوبانگ گۆڤارێك ئینته‌رنێت دامه‌زراندوه. س���ازان ك ه له‌ل���ۆس ئه‌نجلس ی ی ل���ه‌دوا چاوپێكه‌وتن��� ده‌ژ رۆژنامه‌وانیدا ئاماژه بهوه ده‌كات ی ك ه هه‌ر لهمنداڵییهوه نمایشكاری ی بوهو زۆرجار له‌به‌ر خه‌ون‌و خولیا ی ماڵه‌وه‌یان خش���ڵ‌‌و ئاوێنه‌ك���ه ی دایك���ی له‌به‌ركردوه‌و جلوبه‌رگ��� ی پێڕازاندوه‌ت���هوه ،ئه‌و باس خۆ ل���ه‌وه‌ش ده‌كات ك���ه ه���ه‌ر ئه‌م خولیایه‌ش وایلێكردو‌ه كه له‌سه‌ر ی ت���ۆڕی ئینته‌رنێ���ت گۆڤارێك��� ی جلوب���ه‌رگ تایب���ه‌ت به‌مۆدێل��� ی SpazMagده‌ربكات ،ك ه به‌ناو ئێس���تا یه‌كێك ه له‌گۆڤار‌ه ناسراوه ئه‌لكترۆنییه‌كانی جیهان. ی كار بۆ چه‌ندین س���ازان بارزان مارك���هو كۆمپانی���ای جیهان���ی ده‌كات وه‌ك���و مای���كل ك���ورز، ،نیم���ان مارك���وس ،ئه‌م���ازۆن‌و ی له‌زۆربه‌ی ریكالم ه بازرگانییه‌كان ئه‌مه‌ریكاشدا ده‌رده‌كه‌وێت.
11
ی ئه‌مساڵ له‌به‌ش سینه‌فۆندانداسیۆنی تایبه‌ت ی 1550 به‌كورت ه فیلم له‌كۆ فیلم ته‌نها 18فیلم پاڵێوراون ی خه‌اڵتی تایبه‌ت بۆ وه‌رگرتن به‌كورت ه فیلم
ی ی داهاتوو به‌رنامه ی هه‌فته س���ه‌ره‌تا "خۆش���ترین ده‌ن���گ" له‌كه‌ناڵ���ی ()NRT2وه پێش���كه‌ش ده‌كرێ���ت ك ه تیایدا خۆش���ترین ده‌نگی كوردس���تان هه‌ڵده‌بژێردرێت. ی ی ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه كه‌س���ێك راگه‌یان���د ك���ه له‌زۆربه‌ی ش���اره‌كانی كوردستانه‌وه هه‌واڵتیان به‌شداریان له‌م به‌رنامه‌یه‌دا ك���ردووه‌و (هودا خه‌لیل) یش پێشكه‌شكاری به‌رنامه‌كه ده‌بێت،
سازان بارزانی
گا
دوانه
ی هه‌ر ش���تێك بكه‌یت ی له‌ناو پێ���ش ئ���هوه ێ گۆڕانكار ئ���ه‌م هه‌فته‌ی ه هه‌ند ی ی برینداركردن ی ده‌رونیه‌و‌ه ئاگاداربه ك ه نه‌بێت ه هۆ ماڵه‌كه‌دا ئه‌كه‌یت ،ل���هرو ی ژیانت ،ههوڵبده خۆت به‌سه‌ر ی ده‌كه‌یت‌و هاوبه‌ش زیاتر هه‌ست به‌ئاس���وده‌ی ی سۆزداریتدا زاڵ بكه‌یت. الیه‌ن ی باش ه بۆت. هه‌فته‌یه‌ك
قرژاڵ ی ئ���ه‌م هه‌فته‌ی��� ه هه‌س���ت به‌كه‌می��� ێ كه‌س زیاتر ی ئه‌كه‌ی���ت ،هه‌ند چاالك ده‌س���توه‌رئه‌ده‌نه كاره‌كانت ،پێویست ه وریاتربیت.
شێر
ك ه به‌چه‌ن���د قۆناغێك���دا تێده‌په‌ڕێت‌و له‌ه���ه‌ر قۆناغێك���دا ده‌نگ���ی لێژنه‌ی به‌رنامه‌ك ه ده‌نگی یهكالكهرهوه ده‌بێت ك ه له‌هونه‌رمه‌ندان نه‌جمه‌دین غوالمی، دی���اری قه‌ره‌داغ���ی ،كاروان كامی���ل، ی كی���ژان ئیبراهیم پێكهات���ووه ،وێڕا ئه‌وه‌ش له‌چه‌ند قۆناغێكی به‌رنامه‌كه‌دا ی هاواڵتی���ان بۆی���ان هه‌ی��� ه له‌ڕێگ���ه ده‌نگدان���هوه خۆش���ترین ده‌نگ دیاری ده‌كه‌ن.
فه‌‌ریک
ی ته‌ندروس���تیتان ئ����ه‌م ماوه‌یه هه‌ندێ ده‌س����كه‌وتی دارایت ئه‌م ماوه‌یه كێش���ه ی ده‌بێ����ت ،چه‌ن����د یارمه‌تییه‌ك����ت ل����ه‌الی ی كێشه بۆ دروس���ت ده‌بێت به‌تایبه‌ت ی چاالكی���هوه زیاتر هاورێكانته‌وه بۆ دێت كه هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی ده‌م‌و ددان ،ل���هرو نه‌بویت‌و پێی سه‌رسام ده‌بیت. هه‌ست به‌وزه‌ی له‌شت ده‌كه‌یت.
ی جین كمپیۆن ده‌رهێنه‌ر ی ی سه‌رۆك ناسراوی دانیمارك ی داوه‌رانی به‌شی فیلم ه ده‌سته ی سینه‌فۆنداسیۆنه، كورته‌كان ی كه ته‌نها ژنه ده‌رهێنه‌ر ی چڵ ه خورمای ئاڵتونی ه براو‌ه ی ی 1992دا به‌فیلم كه له‌ساڵ "پیانۆ" خه‌اڵته‌ك هی پێبه‌خشرا
ی یۆل كه ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ی یه‌لماز گۆنایه ،تاكه فلیمه ك ه ئازار‌و خه‌مه‌كان ی 1982دا ی چڵ ه خورمای ئاڵتونی له‌ساڵ كورد دهگێڕێتهوه خه‌اڵت پێبه‌خشراوه‌ن فلیمه‌كه به‌زمانی توركییه
ته‌‌رازوو
دوپشک
که‌‌وان
گیسک
فیلمێکی ئێرانی به‌ناوی (رابردوو) له‌ده‌رهێنانی ئه‌سغه‌ری فه‌رهادی‌‌و فیلمێکی مه‌غریبیش به‌ناوی (ژیانی دادپه‌روه‌رانه) له‌ده‌رهێنانی عه‌بدوله‌تیف ی 2013 ی "كان" ی 66هه‌مین فیستیڤاڵ كشیش ،له‌فیلم ه پاڵێوراوه‌كان
سه‌‌تڵ
ێ ههوڵبده ئه‌و پڕوپاگه‌ندان ه كار نه‌كه‌ن ه ی كاره‌كه‌ت هه‌ند ی به‌سه‌رده‌به‌یت ،هه‌ندێ كێش���ه ی گه‌ده‌تان بۆ دروس���ت ره‌نگه ئه‌م ماوه‌ی ه بۆ تۆ به‌سودبێت ،بۆ هاوڕێكانت له‌ش���وێن ی پڕ رۆمانس هه‌فته‌یه‌ك زیات���ر بای���ه‌خ به‌خۆشه‌ویس���ته‌كانتان ده‌بێ���ت ،ئه‌مه‌ش زیاتر به‌هۆ ی ئه‌و هه‌مو كۆكردنه‌وه‌ی پاره ،له‌روی سۆزداریه‌و‌ه گومانیان له‌س���ه‌رت هه‌ی���ه ،ههوڵبده س���ه‌ر چاالكی رۆژان���ه‌ت .ئه‌وانه چه‌ند ی ئهوهنده دوره په‌رێز نه‌بیت لێیان ،پێنج كه‌س���ێكی ناحه‌زی تۆن‌و مه‌به‌ستیان ی دوای ده‌ده‌ن كات���ه‌كان بۆ ئ���ه‌وان ته‌رخان قیرسچمه‌ییه‌وه‌یه ك ه له‌كاره‌كانی رۆژانه‌تدا بێبه‌خ���ت ده‌بیت‌و چه‌ن���د رۆژ شكاندنته له‌پرۆژه‌كانت. شه‌مم ه رۆژی به‌ختته. ی ئاڵۆز به‌سه‌رده‌به‌یت. كاتێك ده‌یكه‌یت‌و له‌سه‌ریان سوریت. ی رۆژی به‌ختته. ده‌كه‌ن ،هه‌ین
نه‌‌هه‌‌نگ ێ كێش���ه‌تان له‌روی خێزانیه‌وه هه‌ند ده‌بێ���ت .ره‌نگ ه هه‌ندێ له‌و كێش���ان ه ی ێ له‌ئه‌ندامان ی هه‌ند ی دابڕان ببێت ه هۆ خێزانه‌كه‌تان ،وریایان ه بیربكه‌نه‌وه.
CMYK
10
F
ره‌نگاڵه
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
ره‌نگاڵه
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
ی كان بۆ یه‌كه‌مجار له1939دا ی سینه‌مای فیستیڤاڵ
ashion
ێ رۆژ به‌سه‌ر كردنه‌وه‌یدا، ی تێپه‌ڕینی س ده‌ستیپێكرد ،به‌اڵم دوا ی جیهانیه‌و ه راگیرا تا به‌هۆی هه‌ڵگیرسانی جه‌نگی دووه‌م ی ی ،1946له‌و ساڵه‌و ه تا ئێستا نه‌وه‌ستاوه ته‌نها له‌ساڵ ساڵ
گۆشه‌یه‌كی تایبه‌ته به‌جل‌و به‌رگ ی " fashionسه‌فین عارفی" ئاماده‌ی ده‌كات دیزاین هرو راوێژكار
1968دا نه‌بێت به‌هۆی شۆڕشی گه‌نجانی فه‌ره‌نساوه ی سینه‌مایی "كان"دا خه‌اڵتنه‌دراوه تا 1955له‌فیستیڤاڵ
چۆن شت ده‌كڕیت له‌و واڵتانه‌ی كه سه‌ردانیان ده‌كه‌یت!؟ هه‌مو گه‌شتیارێك له‌كاتی گه‌شتكردنیدا بۆ واڵتێكی بیانی دوای س���ه‌ردانكردنی بۆ ش���وێنه مێژویی���ه‌كان ئ���ه‌وا حه‌ز به‌گه‌ڕان‌و ش���ت كڕین ده‌ك���ه‌ن ،بۆیه ڕاس���ته‌خۆ خۆیان ده‌كه‌ن به‌گه‌وره‌ترین بازاڕو مۆڵێك كه ڕویه‌كی ته‌الرس���ازی‌و ئه‌ندازه‌ی���ی جوان���ی هه‌یه ،ب���ه‌اڵم كه ده‌گه‌ڕێت���هوه واڵته‌كه‌ی خۆی هه‌س���ت به‌په‌شیمانیه‌كی زۆر ده‌كات كاتێ دوباره تاقیده‌كات���هوه .بۆیه پێش ئه‌وه‌ی هیچ شتێك بكڕیت له‌گه‌ش���ته‌كه‌تدا كه‌مێك بیربكه‌ره‌وه كه ش���ت كڕی���ن له‌واڵتانی ده‌ره‌وه‌ی واڵته‌كه‌ت ئه‌وه‌یه كه تۆ جلو به‌رگ‌و ئیكسسواراتێك بكڕیت كه له‌الی خۆتان ده‌ست نه‌كه‌وێت. • بگ���ه‌ڕێ به‌دوای دوكانی پۆش���اك‌و ئیكسس���واراتی بچ���وك :له‌ش���اره گه‌وره‌كانی وه‌كو (Paris ,New York ),Tokyoبوتیك���ه بچوكه‌كان (دوكان) زۆر پارچ���هو جلوبه‌رگ���ی تایب���ه‌ت ده‌فرۆش���ن ،كه ته‌نها هی دیزاینه‌رێكی محه‌لیی ئه‌و شاره‌یه. • ئه‌گه‌ر سه‌ردانی ئه‌وروپات كرد :سود
خۆشترین ده‌نگ ی كوردستان دیاریده‌كرێت
سازان بارزان ی له‌نمایشكارییه‌و‌ه بۆ رۆژنامه‌گه‌ری
خه‌اڵته‌کان
له‌سه‌ردانه‌كه‌ت وه‌ربگره بگه‌ڕێ به‌دوای فرۆشگای ئه‌و دیزاینه‌رانه‌ی كه له‌واڵتانی تردا ش���وێنیان نیه ،بیربك���هرهوه كه هه‌ندێ جلوبه‌رگ���ی دیزاینه‌ره‌كانی ئه‌و واڵته بكڕیت وه‌كو ()Gucciله‌ئیتاڵیاو ( )Yves Saint Laurentله‌فه‌ره‌نسا، چونك���ه له‌واڵته‌كانی خۆیان���دا نرخی به‌رهه‌مه‌كانیان ل���ه( )%15-10كه‌متره له‌واڵتانی تری ئه‌وروپا ،وه‌هه‌ندێ براندی تری وه‌ك���و(Marni ،Dolce &Gabbana )،Pradaله‌مارك���ه جیهانییه‌كان���ی تر نرخیان ( )%80-10هه‌رزانتره. • س���ود له‌مۆده‌ی ئه‌و واڵته وه‌ربگره: زۆرب���هی ج���ار جلوبه‌رگ���ی ئه‌وروپی جۆراوج���ۆرو ڕه‌نگ���ی زۆرو مۆدێل���ی ت���ازه‌ن ،بۆیه ئه‌گه‌ر ه���ه‌ر ته‌نوره‌یه‌ك یا زنجیرێك یا جاكێتێكی جوانت بینی ئهوه مه‌وه‌سته له‌كڕینی چونكه دڵنیابه له‌به‌رئ���هوهی له‌واڵت���ی خۆت ده‌س���ت ناكه‌وێت ئه‌وا زۆر جوان‌و نایاب ده‌بێ، بۆی���ه چی ت���ر خۆت بێ ب���ه‌ش مه‌كه له‌خۆڕێكخستنت ڕه‌نگه ته‌نها پێویستت به‌كه‌مێك یارمه‌تی ڕاوێژكاری هه‌بێت. safeen.arif@yahoo.com Twitter @SafeenArif
ی گه‌وره‌تری���نو گرنگتری���ن خه‌اڵت فیستیڤاڵی كان خه‌اڵتی "چڵه خورمای ئاڵتونییه" ی باشترین كورته فیلم خه‌اڵت خه‌اڵتی باشترین ده‌رهێنه‌ر ی باشترین ئه‌كته‌ر خه‌اڵت ی باشترین ژنه ئه‌كته‌ر خه‌اڵت خه‌اڵتی باشترین سیناریۆ ی داوه‌ریی خه‌اڵتی لیژنه ی گهوره بۆ باشترین فیلم (ك ه خه‌اڵت جیوازه له‌چڵ ه خورمای ئاڵتونی)
جوانترین ماچ ی داناوی‌‌و ی مۆنیكا فێنی‌‌و فا ی جوانی‌‌و پڕ له‌ته‌لیس���م ی س���یحر دوا ی پۆل نیومان‌و ی نه‌مر ی "كان" دیمه‌نی ماچێك مارلین مۆنرۆ ،فیستیڤاڵ ی ی 66هه‌مین فیستیڤاڵی ئه‌مساڵ جوان ڤۆدۆردی كرد به‌پۆس���تكارت ی كان ،كه له‌فیمی "نی���و كایند ئۆف الیف"هوه وه‌رگیراوه‌و س���ینه‌مای ی 1963دا له‌الیه‌ن میلفیل شافیلن ده‌رهێنراوه له‌ساڵ
ی ی "گاتسپی مه‌زن" ده‌كرێته‌و ه كه له‌ده‌رهێنان ڵ به‌فیلم فیستیڤاڵی ئه‌مسا ی ی لیۆناردۆ دیکاپریۆ‌و چه‌ندین ئه‌ستێر ه ی ئوستورالیی ه له‌نواندن "باز لۆرمان" هۆلیۆد رۆڵی تیاده‌گێڕن
کاوڕ غیره‌كردنت وات لێده‌كات كه له‌هه‌مو ش���تێك به‌گومان بی���ت ،ره‌نگه ئه‌و ی ی بێزاركردن بیركردنه‌وانه‌ت ببێته هۆ منداڵه‌كانت‌و ناره‌حه‌تیان بكات.
ئه‌و واڵتانه‌ی خه‌اڵتکراون ی ی خه‌اڵت ژمارهی فیلمی ئه‌و واڵتانه چڵ ه خورمای ئاڵتونیان وه‌رگرتووه 18 * ئه‌مه‌ریكا 12 * ئیتالیا 11 * فه‌ره‌نسا 10 * به‌ریتانیا 4 * ژاپۆن‌و دانیمارك * روسیا ،سوید ،سربیا، مۆنتینگرۆ ،ئه‌ڵمانیا ،به‌لجیكا 2 * جه‌زایر ،به‌رازیل ،یكوسلوڤاكی، ئێران ،هندستان ،مه‌كسیك ،رۆمانیا، نیوزالند ،ئیسپانیا ،سویسرا ،چین، 1 توركیا ،یۆنان
ی ستیڤن سپێلبێرگ ده‌رهێنه‌ر ی ی سه‌رۆكی داوه‌ران ئه‌مه‌ریكای ی ی سه‌ره‌ك به‌شی پێشبڕكێ فیلمه‌کان بۆ وه‌رگرتنی خه‌اڵتی چڵ ه خورمای ئاڵتونی
ی ته‌مه‌ن ی كه كچێك سازان بارزان ی 24س���اڵی ك���وردی دانیش���تو ی یه‌كگرتوه‌كان��� ویالیه‌ت��� ه ئه‌مه‌ریكایه‌‌و یه‌كێك ه له‌نمایشكار‌ه ی ئه‌و واڵته، ی جلوبه‌رگ ناسراوه‌كان ی ی له‌سه‌ر تۆڕ ی به‌ناوبانگ گۆڤارێك ئینته‌رنێت دامه‌زراندوه. س���ازان ك ه له‌ل���ۆس ئه‌نجلس ی ی ل���ه‌دوا چاوپێكه‌وتن��� ده‌ژ رۆژنامه‌وانیدا ئاماژه بهوه ده‌كات ی ك ه هه‌ر لهمنداڵییهوه نمایشكاری ی بوهو زۆرجار له‌به‌ر خه‌ون‌و خولیا ی ماڵه‌وه‌یان خش���ڵ‌‌و ئاوێنه‌ك���ه ی دایك���ی له‌به‌ركردوه‌و جلوبه‌رگ��� ی پێڕازاندوه‌ت���هوه ،ئه‌و باس خۆ ل���ه‌وه‌ش ده‌كات ك���ه ه���ه‌ر ئه‌م خولیایه‌ش وایلێكردو‌ه كه له‌سه‌ر ی ت���ۆڕی ئینته‌رنێ���ت گۆڤارێك��� ی جلوب���ه‌رگ تایب���ه‌ت به‌مۆدێل��� ی SpazMagده‌ربكات ،ك ه به‌ناو ئێس���تا یه‌كێك ه له‌گۆڤار‌ه ناسراوه ئه‌لكترۆنییه‌كانی جیهان. ی كار بۆ چه‌ندین س���ازان بارزان مارك���هو كۆمپانی���ای جیهان���ی ده‌كات وه‌ك���و مای���كل ك���ورز، ،نیم���ان مارك���وس ،ئه‌م���ازۆن‌و ی له‌زۆربه‌ی ریكالم ه بازرگانییه‌كان ئه‌مه‌ریكاشدا ده‌رده‌كه‌وێت.
11
ی ئه‌مساڵ له‌به‌ش سینه‌فۆندانداسیۆنی تایبه‌ت ی 1550 به‌كورت ه فیلم له‌كۆ فیلم ته‌نها 18فیلم پاڵێوراون ی خه‌اڵتی تایبه‌ت بۆ وه‌رگرتن به‌كورت ه فیلم
ی ی داهاتوو به‌رنامه ی هه‌فته س���ه‌ره‌تا "خۆش���ترین ده‌ن���گ" له‌كه‌ناڵ���ی ()NRT2وه پێش���كه‌ش ده‌كرێ���ت ك ه تیایدا خۆش���ترین ده‌نگی كوردس���تان هه‌ڵده‌بژێردرێت. ی ی ئ���اگادار به‌ئاوێن���ه كه‌س���ێك راگه‌یان���د ك���ه له‌زۆربه‌ی ش���اره‌كانی كوردستانه‌وه هه‌واڵتیان به‌شداریان له‌م به‌رنامه‌یه‌دا ك���ردووه‌و (هودا خه‌لیل) یش پێشكه‌شكاری به‌رنامه‌كه ده‌بێت،
سازان بارزانی
گا
دوانه
ی هه‌ر ش���تێك بكه‌یت ی له‌ناو پێ���ش ئ���هوه ێ گۆڕانكار ئ���ه‌م هه‌فته‌ی ه هه‌ند ی ی برینداركردن ی ده‌رونیه‌و‌ه ئاگاداربه ك ه نه‌بێت ه هۆ ماڵه‌كه‌دا ئه‌كه‌یت ،ل���هرو ی ژیانت ،ههوڵبده خۆت به‌سه‌ر ی ده‌كه‌یت‌و هاوبه‌ش زیاتر هه‌ست به‌ئاس���وده‌ی ی سۆزداریتدا زاڵ بكه‌یت. الیه‌ن ی باش ه بۆت. هه‌فته‌یه‌ك
قرژاڵ ی ئ���ه‌م هه‌فته‌ی��� ه هه‌س���ت به‌كه‌می��� ێ كه‌س زیاتر ی ئه‌كه‌ی���ت ،هه‌ند چاالك ده‌س���توه‌رئه‌ده‌نه كاره‌كانت ،پێویست ه وریاتربیت.
شێر
ك ه به‌چه‌ن���د قۆناغێك���دا تێده‌په‌ڕێت‌و له‌ه���ه‌ر قۆناغێك���دا ده‌نگ���ی لێژنه‌ی به‌رنامه‌ك ه ده‌نگی یهكالكهرهوه ده‌بێت ك ه له‌هونه‌رمه‌ندان نه‌جمه‌دین غوالمی، دی���اری قه‌ره‌داغ���ی ،كاروان كامی���ل، ی كی���ژان ئیبراهیم پێكهات���ووه ،وێڕا ئه‌وه‌ش له‌چه‌ند قۆناغێكی به‌رنامه‌كه‌دا ی هاواڵتی���ان بۆی���ان هه‌ی��� ه له‌ڕێگ���ه ده‌نگدان���هوه خۆش���ترین ده‌نگ دیاری ده‌كه‌ن.
فه‌‌ریک
ی ته‌ندروس���تیتان ئ����ه‌م ماوه‌یه هه‌ندێ ده‌س����كه‌وتی دارایت ئه‌م ماوه‌یه كێش���ه ی ده‌بێ����ت ،چه‌ن����د یارمه‌تییه‌ك����ت ل����ه‌الی ی كێشه بۆ دروس���ت ده‌بێت به‌تایبه‌ت ی چاالكی���هوه زیاتر هاورێكانته‌وه بۆ دێت كه هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی ده‌م‌و ددان ،ل���هرو نه‌بویت‌و پێی سه‌رسام ده‌بیت. هه‌ست به‌وزه‌ی له‌شت ده‌كه‌یت.
ی جین كمپیۆن ده‌رهێنه‌ر ی ی سه‌رۆك ناسراوی دانیمارك ی داوه‌رانی به‌شی فیلم ه ده‌سته ی سینه‌فۆنداسیۆنه، كورته‌كان ی كه ته‌نها ژنه ده‌رهێنه‌ر ی چڵ ه خورمای ئاڵتونی ه براو‌ه ی ی 1992دا به‌فیلم كه له‌ساڵ "پیانۆ" خه‌اڵته‌ك هی پێبه‌خشرا
ی یۆل كه ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ی یه‌لماز گۆنایه ،تاكه فلیمه ك ه ئازار‌و خه‌مه‌كان ی 1982دا ی چڵ ه خورمای ئاڵتونی له‌ساڵ كورد دهگێڕێتهوه خه‌اڵت پێبه‌خشراوه‌ن فلیمه‌كه به‌زمانی توركییه
ته‌‌رازوو
دوپشک
که‌‌وان
گیسک
فیلمێکی ئێرانی به‌ناوی (رابردوو) له‌ده‌رهێنانی ئه‌سغه‌ری فه‌رهادی‌‌و فیلمێکی مه‌غریبیش به‌ناوی (ژیانی دادپه‌روه‌رانه) له‌ده‌رهێنانی عه‌بدوله‌تیف ی 2013 ی "كان" ی 66هه‌مین فیستیڤاڵ كشیش ،له‌فیلم ه پاڵێوراوه‌كان
سه‌‌تڵ
ێ ههوڵبده ئه‌و پڕوپاگه‌ندان ه كار نه‌كه‌ن ه ی كاره‌كه‌ت هه‌ند ی به‌سه‌رده‌به‌یت ،هه‌ندێ كێش���ه ی گه‌ده‌تان بۆ دروس���ت ره‌نگه ئه‌م ماوه‌ی ه بۆ تۆ به‌سودبێت ،بۆ هاوڕێكانت له‌ش���وێن ی پڕ رۆمانس هه‌فته‌یه‌ك زیات���ر بای���ه‌خ به‌خۆشه‌ویس���ته‌كانتان ده‌بێ���ت ،ئه‌مه‌ش زیاتر به‌هۆ ی ئه‌و هه‌مو كۆكردنه‌وه‌ی پاره ،له‌روی سۆزداریه‌و‌ه گومانیان له‌س���ه‌رت هه‌ی���ه ،ههوڵبده س���ه‌ر چاالكی رۆژان���ه‌ت .ئه‌وانه چه‌ند ی ئهوهنده دوره په‌رێز نه‌بیت لێیان ،پێنج كه‌س���ێكی ناحه‌زی تۆن‌و مه‌به‌ستیان ی دوای ده‌ده‌ن كات���ه‌كان بۆ ئ���ه‌وان ته‌رخان قیرسچمه‌ییه‌وه‌یه ك ه له‌كاره‌كانی رۆژانه‌تدا بێبه‌خ���ت ده‌بیت‌و چه‌ن���د رۆژ شكاندنته له‌پرۆژه‌كانت. شه‌مم ه رۆژی به‌ختته. ی ئاڵۆز به‌سه‌رده‌به‌یت. كاتێك ده‌یكه‌یت‌و له‌سه‌ریان سوریت. ی رۆژی به‌ختته. ده‌كه‌ن ،هه‌ین
نه‌‌هه‌‌نگ ێ كێش���ه‌تان له‌روی خێزانیه‌وه هه‌ند ده‌بێ���ت .ره‌نگ ه هه‌ندێ له‌و كێش���ان ه ی ێ له‌ئه‌ندامان ی هه‌ند ی دابڕان ببێت ه هۆ خێزانه‌كه‌تان ،وریایان ه بیربكه‌نه‌وه.
CMYK
12
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
birura.awene@gmail.com
بۆچی پێویسته له‌و شهڕه بترسین؟ له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج
کۆمەڵگاو ساختەکاری
لەکتێبی ”ئەفس����انەکان“دا نووس����ەرو ڕەخنەگ����ری فەرەنس����ی ڕۆاڵن ب����ارت وێنەیەک����ی کۆمەڵ����گا مۆدێ����رن‌و ھاوچەرخەکانمان بۆ دەکێشێت کە پڕە لە ئەفسانە ،ئەم نووسەرە نیشانیئەدات وەکچ����ۆن ئەفس����انە بەش����ێکبووە لە پێکھاتی کۆمەڵگا کۆن‌و تەقلیدییەکان، ئاواش بەش����ێکی س����ەرەکی پێکھاتی کۆمەڵ����گا مۆدێ����رن‌و ھاوچەرخەکان����ە. ئەگەر ئەفس����انە کۆن����ەکان حیکایەت‌و بەس����ەرھاتی دیۆ‌و درن����ج‌و بوونەوەری س����یحری‌و پاڵەوان����ی ناسروش����تییان گێڕابێتەوە ،ئەوا ئەفس����انەی کۆمەڵگا ھاچەرخەکان پەیوەس����تە بەبەش����ێکی زۆری ئ����ەو دیاردان����ەوە کە ل����ە ژیانی ڕۆژان����ەدا ڕوودەدەن .بارت خۆی باس لەژمارەیەکی زۆری ئەو دیاردانە دەکات، لەوان����ە زۆرانبازیی����ە جەماوەرییەکان، ژیانی ئەکتەرەکانی س����ینەما ،کێبڕکێی پاس����کیل ،نووس����ین بۆ منااڵن ،دانان‌و البردن����ی پادش����اکان ،ژنھێن����ان‌و شوکردنی کەس����ایەتییە بەناوبانگەکان، دەفرە فڕی����وەکان‌و خەیاڵی زانس����تی، یاری من����ااڵن ،مەتب����ەخ‌و تایت‌و ڕۆنی چێش����تلێنان‌و ری����کالم‌و ئۆتۆمۆبێ����ل‌و ھت����د ...بەبۆچوونی بارت ئەم ش����تانە بەش����ێکی گرنگ����ی ئ����ەو زمان����ەن کە کۆمەڵ����گا مۆدێرن����ەکان بەھۆیەوە باس لەخۆیان دەکەن‌و خۆیان بە خۆیان‌و بە دەوروبەرەکەیان دەناسێنن .بەبۆچوونی بارت بڕێکی زۆر لە نمایش‌و تەمسیلکردن لەپش����تی ئ����ەم ئەفس����انە تازانەی ناو کۆمەڵ����گا مۆدێرنەکان����ەوە ئامادەی����ە. نمایشێک تێکەڵێکە لە درۆو موبالەغە‌و ساختەکاری. ئ����ەم بۆچوونان����ەی ڕۆالن ب����ارت لەزۆرس����ەرەوە س����ەرنجڕاکێش‌و قابیلی گرنگیپێدان����ن .ئ����ەوەی ب����ەالی منەوە گرنگییەکی تایبەتی هه‌یە ئەو ش����تەیە کا بارت ناوی ”نمایش����کاری“ لێدەنێت، واتە مەس����ەلەی چۆنیەتی دەرکەوتنی وێنەکان‌و شتەکان‌و دیاردەکان لەناو فەزا کۆمەاڵیەتییە جیاوازەکاندا .بەبۆچوونی بارت لەم دەرکەوتن����ەدا بڕێکی زۆر لە درۆو ساختەکاری‌و موبالەغە ئامادەیە. ئەمەش مانای ئەوەیه هه‌موو کۆمەڵگایەک بڕێک درۆی گەورە‌و موبالەغەی ناڕاست‌و س����اختەکاری فرەج����ۆری تێدایە ،بەاڵم ئەم درۆو ناڕاس����تیو س����اختەکارییانە وەک نمایشکردنی ڕاستی‌و بەختەوەری‌و ئازایەت����یو دەوڵەمەن����دی‌و ھت����د... نیشانئەدرێن .ئەم نمایشکارییەیە بەالی منەوە گرنگییەکی تایبەتی هه‌یە .چونکە پێموایە ئاکاری سەرەکی کۆمەڵگایەکی وەک کۆمەڵگای ئێمە‌و بڕێک لە کۆمەڵگا دراوسێکانیش����مان بەڕەھاکردن����ی ئەم دۆخی نمایشکارییەیە ،لێرەدا کۆمەڵگا تەنھا ”دیاردە“و ”ش����تی“ پڕ س����اختە دروس����تناکات ،بەڵکو خۆش����ی دەبێتە بوونەوەرێکی س����اختە‌و بڕێکی زۆریش لە ئینسانی ساختە دروستدەکات .واتە هه‌م وێنەی ناڕاس����تو پڕ موبالەغە‌و پڕ درۆ لەسەر خۆی دروس����تدەکات ،هه‌م ئینسانەکانیش ناچاردەکات هه‌موو ئەو وێنە س����اختە‌و درۆزنانە لەس����ەرخۆیان دروس����تبکەن ک����ە کۆمەڵ����گا دەیەوێت دروستیبکەن. لەم ئاس����تەدا کۆمەڵ����گای ئێمە کەم شت لە هه‌قیقەتی خۆیدا دەژی ،لەباتی ئەوە ”نمایش����ی“ ئەو شتانە دەژی .بۆ نموونە نمایشی دین ،نمایشی سیاسەت، نمایش����ی خێزان ،نمایش����ی خوێندن‌و نمایش����ی نووس����ین ھتد ...بەحوکمی ئ����ەوەی نمایشیش����ن بڕێک����ی زۆر ل����ە موبالەغە‌و درۆو س����اختەکاریان تێدایە. لەم ڤێستیڤاڵی نمایشەدا ئەوەی گرنگە دیوی دەرەوەی ش����تەکانە ،ڕووکەش‌و وێنەکانییانە لەبەرچاودا ،نەک پێکھاتە ناوەکی‌و ئەخالق����یو ویژدانییەکانیان. بۆ نموونە دین����داری ئەوەندەی ناردنی وێنەیەک����ە بۆ ئەوانیتر‌و ب����ۆ کۆمەڵگا، س����ەلماندنی ڕۆڵ‌و چاوەڕوانییەک����ە، لەڕێ����گای جلوبەرگ‌و ڕیش‌و دەرکەوتنی تایبەتی جەس����تەوە ،ئەوەندە دۆخێکی ناوەکی‌و ویژدانی نیی����ە ،پەیوەندی بە ئارامی‌و ڕاستگۆیی‌و دەوڵەمەندبوونێکی ڕۆحییەوە هه‌بێت .ئەوەی لێرەدا گرنگە وێنەکانە ،نمایش����کردن‌و خۆنیشاندانە، نەک پەیوەندییەکی ڕاستۆگیانە لەنێوان
بیروڕا
ئینس����ان‌و قەناع����ەت‌و وی����ژدان‌و حەز‌و ئارەزووە ڕاستەقینەکانی خۆیدا. ئ����ەم دۆخە وادەکات کۆمەڵگا ئاکاری ش����انۆیەک وەربگرێ����ت ،ئەکت����ەرەکان لەناوی����دا ژیانی ڕاس����تەقینەی خۆیان نەژی����ن ،بەڵکو ئەو ڕۆڵ‌و دەورانە ببینن کە تەماشاکەرەکان چاوه‌ڕوانن بیانبینن. ئەوەی لەم ش����انۆیەدا گرنگە ئەوە نییە ئایا ئەو ئەکتەران����ە باوەڕیان بەچییە، قەناعەتە ڕاس����تەقینەکانیان کامانەن، چی بەگرن����گ دەزانن‌و چیی����ان بەالوە الوەکییە ،چییان خۆشدەوێت‌و بەچیش قەڵ����س‌و دەھری ئەبن ،ئ����ەوەی گرنگە خۆنمایشکردنەکە خۆیەتی ،ئەو وێنەیەیە کە لەس����ەر خۆی����ان بەرهه‌میدەھێنن‌و دەیبەخشنەوە بەو ژینگە کۆمەاڵیەتی‌و فەرهه‌نگیی����ەی تیای����دا دەژی����ن .لەم دۆخانەدا مەسەلەی سەرەکی ئەوە نییە ئەو ئینسانە نمایشکەرە ”کێیە“ ،بەڵکو ئەوەیە چۆن دەببینرێت ،ئەوە نییە ئەو چ پەیوەندییەکی بە ”خودی خۆی“ەوە هه‌یە ،ئەوەیە چ ج����ۆرە پەیوەندییەکی لەگەڵ دەرەوەی خۆیدا دروس����تکردوە، ئ����ەوە نیی����ە چ ”ش����وناس“ێکی هه‌یە، ئەوەی����ە ب����ەچ جۆرێ����ک لەن����او فەزای کۆمەاڵیەتی����دا دەردەکەوێت .بەکورتی مەس����ەلەی ئەوەی ئەو کەس����ە کێییە‌و چییە ،بیرو بۆچ����وون‌و حەز‌و ئارەزووە ڕاس����تەقینەکانی کامانەن ،گرنگ نییە، ئ����ەوەی گرنگە ئ����ەو چ����ۆن لەبەردەم کۆمەڵ����گا‌و ئەوانیتردا دەردەکەوێت‌و بە چ جۆرێک دەبینرێت ،کام وێنە بۆخۆی دروستدەکات‌و چۆن خۆی نمایشدەکات. ئەم دۆخەیە وادەکات ئینسان بوونێکی س����اختە‌و پڕ درۆ بژی ،بەاڵم بوونێکی سەالمەت‌و خواستراو. کردەی دروس����تکردنی ئەو وێنانەش کردەیەکی لەپڕ‌و خۆبەخۆ نییە ،بەڵکو کردەیەک����ە تیایدا پێش����وەخت هه‌موو وێن����ەکان بەرهه‌مھێن����راون ،زۆرج����ار بەتەواوی تەفاس����یلەکانییەوە .ئەوەی کەس����ەکان ئەنجامیئەدەن لەبەرکردنی ئەو وێنانە‌و س����ەرلەنوێ نیشاندانەوەیە ب����ە کۆمەڵگا .کردەی نیش����اندانی ئەم وێنان����ە کردەی س����ەلماندنی لێکچوونی ئینس����انەکانە لەیەکت����ر ،ک����ردەی کۆپیکردن����ی وێنەکان����ی یەکتریی����ە لەپێناوی پاراس����تنی ئەو وێنەیەدا کە کۆمەڵ����گا دەیەوێ����ت .بێگومان ئەوەی لێرەدا دەمرێت ئازادییە ،ئازادی ئینسان لە دروس����تکردنی وێنەی خۆیدا .هه‌موو س����اختەکارییەک لە وێنەکانی ئینساندا لەناو ف����ەزا کۆمەاڵیەتییە جیاوازەکاندا، ھێمایە بۆ س����اختەکاری لەپرۆسەی بە مرۆڤب����وون‌و لە توانای دروس����تکردنی شوناس����ی تایب����ەت‌و س����ەربەخۆدا. مرۆڤێ����ک پێش����وەخت ئازادان����ە خۆی دروس����تنەکردبێت ،ناتوانێ����ت ئازادانە وێنەی خۆی بکێشێت‌و نیشانیبدات .ئەو وێنانەش کە بەوشێوەیە دروستدەکرێن‌و دەبنە کۆپییەکی چەندجارەی یەکتری، هه‌میشە کۆمەڵێک وێنەی بێپەیوەندین. ناتوانن ھیچ جۆرە پەیوەندییەک لەگەڵ یەکتردا دروستبکەن .پەیوەندی کاتێک دروس����تدەبێت کە وێن����ەکان لەیەکتری جیاوازب����ن ،ناکۆکب����ن لەگ����ەڵ یەکدا، بەش����ێوازی جیاواز یەکتری پڕبکەنەوە، لەیەکتری دووربکەونەوە ،بەریەکبکەون‌و لەیەکتری جیاببنەوە. لەڕاس����تیدا ئەم وێنانە پێویس����تیان بەتەماشاکردن‌و ناسینەوە نییە ،چونکە هه‌مووی����ان یەک وێنەن‌و وەک وتیش����م بڕێکی زۆری ئەو وێنەیەش لەسەر درۆو ساختەکاری دروس����تبووە .ئەم وێنانە بەشێکن لەگەمەیەکی بێقواڵیی لەنێوان کەس����ەکان‌و کۆمەڵگادا .لەم گەمەیەدا کەس����ەکان دەس����تی کۆمەڵگا دەگرن‌و دەیبەنە ناو ڕۆحی خۆیانەوە ،بۆئەوەی نیش����انیبدەن ک����ە ڕۆحێک����ی بێزەرەرو گوێڕای����ەڵ‌و ”موحت����ەرەم“ن .ئەمەش سەرەتای دروس����تبوونی شمولیەتێکی ترسناکە ،چونکە دۆخێکە لەسەر ڕۆحی کۆپیکردن‌و شاردنەوەی جیاوازییەکانی ئینسان لەیەکتری دەژی .ئینسان لێرەدا لەباتی ئەوەی دەموچاوی ڕاستەقینەی خۆی هه‌بێ����ت ،دەمامکی هه‌یە ،لەباتی ئەوەی خ����ۆی بێت ،ئەویت����رە ،لەباتی ئ����ەوەی ئازادبێ����ت ،گوێڕایەڵێک����ی بێئیرادەی کۆمەڵگایە.
ی له‌م چه‌ن���د رۆژه‌دا له‌حه‌ویجه‌و ئهوه ی ی ت���ر روی���دا ،ماوه‌یه‌ك ش���وێنه‌كان زۆره نه‌خش���هی بۆ ده‌كێشرێت ،ئه‌م ه خۆنیش���اندان نیهو جۆرێك ه له‌ئاژاوه‌و ی ده‌وروب���ه‌ر، گێچ���هڵ ك���ه واڵتان��� ی ده‌كه‌ن، ی تێدا ی���ار ی گ���هوره رۆڵ��� ی ی چه‌كداره‌كان���ی گۆڕه‌پان��� كوش���تن ی حه‌ویج ه هه‌رچۆنێك خۆنیشاندانه‌كان ی ئاگره‌ك ه بێ سه‌ره‌تایه‌ك بو بۆ ئهوه ی دابگیرسێت ،به‌اڵم خۆنیشانده‌ر چه‌ك ی وه‌ك هاوه‌ن‌و بۆ چیه ،چه‌كی قورس��� دۆشكه‌و ئاربیجی‌‌و چه‌كی تر؟ ده‌مێك��� ه نه‌خش��� ه بۆ ئ���ه‌م روداو‌ه ده‌كێش���رێت ،من چومه‌ت���ه حهویجهو ی كاكی به‌كاكی حه‌مرین، ریازو ده‌ش���ت ی راب���ردو ئ���هو ی ده س���اڵ به‌درێ���ژا ی ناوچه‌ی ه چه‌كدارو گروپی تیرۆریس���ت تێدابوه‌و ئه‌وان قه‌سابخانه‌یان بۆ كورد سازكردوه. له‌رابردودا له‌و ناوچه‌یه ده‌یان كورد هه‌ر له‌به‌ر كوردبون كوژران‌و له‌ناوبران، ی چه‌ند س���اڵ له‌مه‌وب���ه‌ر به‌ڵێنده‌رێك ی ك ه كوردیان هه‌ر لهبهرئهوه س���ه‌ربڕ له‌و ناوچه‌ی ه كاری رێگه‌و بانی ده‌كرد، ی دۆستی ئێمه‌یان له‌ریاز كوشت كوردێك ك ه زیاتر له‌چل س���اڵ بو له‌و ناوچه‌ی ه بو ،بوبو‌ه خه‌ڵكی ئه‌وێ. ی رابردودا زیاتر له‌هه‌زار ل ه 10س���اڵ ی كورد له‌و ناوچه‌ی��� ه ده‌ركراون‌و ماڵ��� ی ی نه‌حكومه‌تی مالیك راونراون ،بێئهوه نه‌كه‌س له‌سه‌ریان بێته وه‌اڵم. ی ماوه‌یه‌كی زۆره خه‌ڵكێك له‌س���نور كه‌ركوك ته‌پڵی ئه‌و ش���هڕه ده‌كوتن، ێ به‌داخێك���ی زۆره‌و‌ه زۆرج���ار هه‌ند ی ئه‌و له‌كورده حه‌یاته‌كه‌ش بانگه‌ش��� ه شه‌ڕه‌ی كردوهو خه‌ونی پێوه بینیوه.
ئێستا كه شه‌ڕ به‌ر‌ه به‌ر‌ه له‌كه‌ركوك‌و ناوچ��� ه دابڕێنراوه‌كان نزیك ده‌بێته‌وه‌و ی كه‌ركوكیش ی خۆنیشاندانه‌كان وته‌بێژ ی هه‌ڕه‌شه ده‌كات ،ئیتر ی خۆ به‌ئاره‌زو ی لهوه كورد ده‌بێت له‌هه‌ركات زیاتر ئاگا بێت كاتێ پڕیش���كی ئاگره‌كه ده‌گات ه ماڵی كورد ،ملمالنێی ش���یعه‌و سونن ه ی كاڵده‌بێته‌وه‌و ش���ه‌ڕه‌كه ده‌بێته شه‌ڕ ك���وردو عه‌ره‌ب ،ئ���هوه چ گه‌مژه‌یه‌ك ه ی كوردو ێ جارێكی تریش ش���ه‌ڕ ده‌یه‌و عه‌ره‌ب له‌م ناوچه‌یه دروس���ت بێتهوه بۆ ئه‌وه‌ی ع���ه‌ره‌ب ببنه‌وه یه‌ك ،ئاخر ی رابردوهوه ،ك ه ی س���ه‌ده له‌س���یه‌كان عه‌ره‌ب شه‌ڕی كوردیان كردوه شیعه‌و س���وننه پێكهوه كردویان���ه ،هه‌رچه‌ند ئێمه سوننه زیاتر سته‌میان لێكردوین، له‌ئه‌نفال���دا عه‌ره‌بی ش���یعه‌و س���ونن ه پێكه‌وه‌ب���ون ،له‌س���ته‌مكاریدا ده‌رهه‌ق به‌كورد هه‌میش���ه پێكه‌وه‌بون ،مرۆڤ ێ ئاوڕ له‌مێژو بداتهوه بۆ زانین‌و ده‌توان ێ لهوه بینینی ئه‌و راس���تیه ،ئێم ه ده‌ب بترسین ك ه شه‌ڕ ده‌گات ه سنوری ناوچ ه ێ بهوه گه‌ش���بین دابڕێن���راوه‌كان‌و ناب ێ بین ،كورد وه‌ك ئینسان ئه‌گه‌ر بتوان هۆیه‌ك بێت بۆ ئاش���تی بیكات چاكه، ی گه‌ر نا هۆیه‌ك بێت بۆ شه‌ڕه‌كه‌و خۆ تێبخا ،نه‌ك هیچ ده‌سكه‌وتی نابێ بگر‌ه زه‌ره‌ریش ده‌كات. ئێم���ه كه ده‌مانگوت با پێش���مه‌رگ ه له‌ئاش���تیدا بچێته س���نوری حه‌مرین‌و ئ���هو زنجیره‌ی���ه به‌رنه‌دات ل���ه‌م رۆژه ی ده‌ترس���این ،ئه‌و كات شه‌ڕ له‌ماڵه‌ك ه ت���ۆوه دوربو ،ب���ه‌اڵم ئێس���تا ئه‌وه‌ت ه له‌نزیكی ماڵه‌كه‌ی���هو هه‌ندێكیش الیان ی باشه ،ئاخر وایه ئیتر ئهوه فرسه‌تێك ی ی خوا مرۆڤ هه‌یه شه‌ڕو ئاشوب له‌ڕێ
ته‌واونه‌ب���ن س���به‌ی ت���ه‌واو ده‌بن له‌و نێوانه‌دا كوڕو كاڵی زۆر ده‌بن ه قوربانی‌‌و هه‌ندێ���ك الیانوای��� ه خۆی���ان ده‌چن ه به‌هه‌شت‌و ئه‌وانیتر بۆ دۆزه‌خ ده‌نێرن، س���ه‌یره‌كه له‌وه‌دای���ه ئ���ه‌وان نازانن، ی ئه‌وانه‌و ی دۆزه‌خه‌كه شه‌ڕه‌كه ئه‌س���ڵ ێ له‌ئاس���ایش‌و به‌هه‌ش���ته‌كه‌ش ده‌كر ئارامیدا دروست بێت. ی راس���ته له‌حه‌ویج���هو هه‌ڵه‌ته‌كان��� ی جیهادو حه‌مرین گروپ���ه جیاجیاكان نه‌قش���به‌ندی‌‌و قاعی���ده‌و س���وات‌و به‌عس���یه‌كان هه‌ن ،به‌اڵم حكومه‌تیش ی نه‌ب���وه له‌راب���ردودا هه‌رگی���ز نی���از ی سه‌رتاس���ه‌ری‌‌و ی ئاش���ته‌وای زه‌مین ه ی نه‌رم پیاده بكات ،ئه‌وه‌تا لێپرسینه‌و‌ه رۆژه‌كه گه‌یشت به‌م رۆژه. هێش���تا هه‌ر س���ه‌ره‌تایه‌و ش���یوه‌ن ی ی كورده‌وه ،ئه‌وان ه خرای��� ه ده‌یان ماڵ بانگه‌شه‌ی شه‌ڕیان دهكردو ده‌یانگوت ه���ه‌ر ده‌بێت ش���ه‌ڕێ بكرێت ش���ه‌رم نایانگرێت‌و ته‌ریق نابنه‌وه. تا شه‌ڕه‌ك ه له‌روی كاتهوه درێژبێته‌و‌ه پێفرسه‌ت‌و ده‌سكه‌وت بێت! ی روب���هرهوه فراوانتر ده‌بێت ،تا ش���ه‌ڕ هه‌مو جوانیه‌كان ده‌شێوێنێ‌‌و له‌رو ی روب���هرهوه فراوانتربێت زیاتر هیچ بوارێك بۆ هه‌ناسه‌دان ناهێڵێته‌وه ،ل���هرو م���ن له‌په‌یوه‌ندیكردن���م به‌ی���ه‌ك دو له‌ماڵی كورد نزیك ده‌بێته‌وه ،به‌مه‌ش ی تر به‌رزده‌بێته‌و‌ه ی ریازه‌وه ئه‌وه‌م بۆ ده‌ركه‌وت ،ش���یوه‌ن له‌زۆر ماڵ ناسیاو ی ده‌س���تبكه‌وێت، ی كورد هیچ ك ه كه‌س نازانێ ئامانج له‌م شهڕه چیه ،بێئهوه ی تره بۆ ی به‌رێگه‌یه‌ك ئه‌وان هه‌موی���ان ده‌ڵێن دیاره بڕیارێك ك���ورد پێویس���ت ی ی دور كه‌وتن���هوه له‌و دنیا ناش���یرینه هه‌ی ه ك ه پێویسته شه‌ڕ هه‌بێت ،بۆچ شه‌ڕ هه‌بێت نازانن ،ئێستا ك ه شه‌ڕه‌ك ه به‌زۆر تێیخراوه ،ئه‌وه‌ی ئێستا په‌كه‌ك ه ی رێگ ه هه‌ی ه ئه‌وه‌ن���ده‌ی بیر له‌ده‌س���كه‌وت‌و ده‌یكات جۆرێك���ه لهدۆزینهوه تااڵن‌و س���وتاندن‌و وێرانكردن‌و كوشتن راس���ته‌كه ئه‌گه‌ر نه‌یاره‌كانمان دیسان دهكرێتهوه ئهوهنده بیر لهوه ناكرێته‌وه ،درۆ نه‌كه‌ن. له‌عێراقیش‌و له‌ئێرانیش‌و له‌سوریاش ی ێ جوانترین بونه‌وه‌ر یپ ك ه خودا مرۆڤ ی ب���هو زمانه‌یه له‌گه‌ڵ كورد پێویس���ت خۆیه‌تی. ی بێشه‌ڕو بێخوێن ی ئه‌ویتر دراوس���ێیه‌ت له‌شه‌ڕه‌كه‌ی حه‌ویجه‌دا شه‌ڕكه‌ره‌كان ی به‌رده‌وام ك���ورد له‌كه‌ناری ئارام نزیك هه‌ردوال كارتن‌و بزوێنه‌ره‌كان له‌شوێن ی س���ته‌مكارانه‌و دیكه‌وه‌ن ،من حه‌زناكه‌م كه‌س بكوژرێ ،ده‌كاته‌وه‌پێكه‌وه ژیان به‌اڵم به‌المه‌وه س���هیره ئیتر ده‌رگاكان پڕ زه‌برو زه‌نگ هه‌رگیز تا س���ه‌ر نیه، ی گولل ه له ناوچ ه دابڕاوه‌كان كورد ده‌بێت ئه‌م ه به‌ته‌واوه‌ت���ی داده‌خرێن‌و قرمژن ی ش���ه‌ڕ له‌ماڵه‌ك ه بكات به‌وه‌ش ئه‌گه‌ر ده‌بێته بڕیارده‌ر. ش���ه‌ڕو پێكدادان���ه‌كان ئه‌م���ڕۆش دورده‌خرێته‌وه.
ی له‌شه‌ڕه‌كه حه‌ویجه‌دا ی شه‌ڕكه‌ره‌كان هه‌ردوال كارتن‌و بزوێنه‌ره‌كان ی دیكه‌وه‌ن له‌شوێن
بازرگانانی مه‌رگ ی محه‌مه‌د عومه‌ر عه‌ل
ی ی كوردس���تان ئهوه ی هه‌رێم حكومه‌ت ی پێ���وه ده‌كات بریتی ه ك ه زۆر ش���اناز ی كوردس���تان ی هه‌رێم��� له‌پاراس���تن له‌ئیرهاب‌و ته‌قینه‌وه‌و توندوتیژیه‌كان‌و ی گروپ��� ه تون���دڕه‌وه‌كان، له‌ناوبردن��� ی كردۆته‌و‌ه له‌سه‌ر به‌مه‌ش ته‌نها جه‌خت ی ی ئاسایشی سیاسیو ئه‌مه‌ش پاراستن ی به‌تاكه ڕێگ ه زانیو‌ه بۆ پاراستنی گیان ی كوردستان ،ڕاست ه ی هه‌رێم هاواڵتیان ی ئه‌مه كارێكی ئیجابیه‌و ده‌ستكه‌وتێك ی ب���اش بوه ب���ۆ هاواڵتی���ان له‌هه‌رێم ی تریشه‌و‌ه كوردس���تاندا ،به‌اڵم له‌الیه‌ك ی ئاس���ایش هه‌ی ه ی تر چه‌ن���د الیه‌نێك ك ه تائێس���تا حكوم���ه‌ت به‌گرنگیه‌و‌ه ی نه‌كردوه‌و پالنی دانه‌ناو‌ه بۆ س���ه‌یر ی له‌كاتێكدا كه ئه‌و الیه‌نانه‌ش پاراستن ی سیاسی، ی كه‌متر نیه له‌ئاسایش هیچ له‌وانه‌ش ئاسایش���ی خۆراك‌و گه‌شت‌و گوزارو ته‌ندروستی. ی ئه‌مان ه هه‌موی���ان كۆمه‌ڵێك ئه‌ڵقه پێكهوه به‌س���تراون‌و لێكجیاناكرێنه‌و‌ه چونكه له‌كاتێكدا ك ه حكومه‌ت به‌ته‌نگ ی هاواڵتیانه‌وه‌ی��� ه ی گیان��� پاراس���تن له‌پاراس���تنیان له‌ته‌قین���هوهو كاره ئیرهابیه‌كان ،ده‌بێ���ت له‌هه‌مان كاتدا ی به‌ته‌نگ ئه‌وه‌ش���هوه بێت ك���ه گیان هاواڵتیان بپارێزێت له‌نه‌خۆش���یه درم‌و ی وه‌ك شێرپه‌نجه‌و ئایدزو.. ترسناكه‌كان هتد ،چونكه له‌هه‌مو بواره‌كاندا مرۆڤ ی ڕوب���ه‌ڕوی م���ردن ده‌بێت���هوه ،مردن كاره تیرۆریس���تیه‌كان‌و ته‌قینه‌وه‌كان ی یه‌كس���هرو خێ���ران ب���ه‌اڵم مردن��� ی نه‌خۆش���یهكانهوه ئه‌وانی تر له‌ڕێگ ه له‌س���ه‌رخۆو درێژخایه‌ن���هو ئه‌م جۆره مردنه‌ی���ان به‌ئازارت���ره ،ئێم���ه ڕۆژان ه ی ئهوه ی كوردستاندا گوێبیست له‌هه‌رێم ی س���ه‌رمایه‌داره‌كان ده‌بی���ن كه ژماره له‌هه‌ڵكش���اندایه‌و له‌ئێستاش���دا 30 ملیاردێرو زیاتر ل��� ه 10هه‌زار ملیۆنێر هه‌ی���ه ،ئه‌م���ه‌ش له‌كاتێكدای��� ه ك��� ه له‌زۆربه‌ی واڵت ه ده‌وڵه‌مه‌نده‌كانیش���دا ی نییه، ئه‌م ڕێژه‌ی ه له‌س���ه‌رمایه‌دار بون
ی ئێستا هه‌رێم كوردستان ی له‌به‌رده‌م مه‌ترس ی جینۆسایدێك نوێدای ه چونك ه ی ڕۆژان ه ڕێژه نه‌خۆشی ه ترسناكه‌كان له‌زیادبوندان‌و ی له‌مه‌ش به‌شێك زۆر له‌مندااڵن ده‌گرێته‌وه
لێرهوه پرس���یارێك ڕوبه‌ڕوی حكومه‌ت ده‌بێته‌وه ك���ه ئایا ئه‌م ده‌وڵه‌مه‌ندبون ه ی گرتوه؟، خێرای ه له‌چیه‌وه سهرچاوه ی هه‌ستاو‌ه ئایا حكومه‌ت به‌ئه‌ركی خۆ به‌دیاریكردن���ی مه‌رج���ی تایب���ه‌ت بۆ ی بازرگانه‌كان له‌كاره‌كانیاندا یان دانان ی ی پشكنینی كارا به‌ته‌كنه‌لۆژیا لیژن ه
ی ی هه‌م���و جۆره‌كان نوێ بۆ پش���كنین ی سه‌ر شمه‌ك ه بازرگانیه‌كان له‌خاڵه‌كان سنور به‌تایبه‌تیش بۆ خۆراك‌و ده‌رمان، ی ی سه‌رمایه چونكه له‌به‌رامبه‌ر زیادبون ی س���ه‌رمایه‌داره‌كان ده‌بینی���ن ژماره قوربانیان‌و نه‌خۆش���یه ترس���ناكه‌كان زۆر ده‌بن ك���ه دوایه‌مین ڕوداویش ئه‌و كوێربون���ه به‌كۆمه‌ڵه‌بو ك���ه تیایدا 30 ی ی هه‌ولێر به‌هۆی لێدان هاواڵتی له‌شار جۆره ده‌رزیه‌كی ماوه به‌س���ه‌رچوه‌و‌ه ی شێرپه‌نجه‌و ڕویدا ،ڕۆژانه نه‌خۆشیه‌كان كۆلیسترۆڵ‌و ش���ه‌كره‌و ئایدزو چه‌ندان ی تر ،له‌سه‌ر منااڵن‌و نه‌خۆشی ترسناك كۆرپه‌ل���ه‌كان له‌زیادبوندان ،به‌ش���ێك له‌بازرگانه‌كان���ی كوردس���تان ئێس���تا س���ه‌رقاڵی ئ���ه‌م ج���ۆره بازرگانیانه‌ن ك ه ئه‌وانیش ده‌س���تیان تێكه‌اڵوكردو‌ه ی چونك ه له‌گ���هڵ مافیاكان���ی جیهان��� ی له‌ئه‌م ڕێگه‌ی���هوه ده‌توانن له‌ماوه‌یه‌ك ی ی زۆر بكه‌ن ،ش���ایه‌ن كه‌مدا قازانجێك ی ی پار گه‌وره‌ترین مامه‌ڵ ه باسه س���اڵ ی بۆ ی له‌س���ه‌ر ئاس���تی جیهان بازرگان ی ماوه به‌س���ه‌رچو ئاش���كرابو ده‌رمان ی 450ملیۆن دۆالربو ك ه كه نرخه‌ك��� ه ی له‌خۆگرتبو ئه‌م ه 80ج���ۆر ده‌رمان��� له‌كاتێكدای��� ه ك ه له‌واڵتان���ی ڕۆژئاوادا توندترین چاودێری‌‌و پش���كنین ههیهو ی ی توندیش دانراو‌ه ب���ۆ ئه‌وانه س���زا ئه‌م كاره بك���ه‌ن ،به‌اڵم نابێت ئه‌وه‌ش له‌یاد بكه‌ین ك ه ڕۆژئاوایه‌كانیش ته‌نها ی ی هاواڵتیان ی گیان به‌ده‌نگ پاراس���تن خۆیانه‌وه‌ن‌و ئه‌گه‌ر بزانن ئه‌و ده‌رمان‌و خۆراكانه به‌ره‌و واڵتانی تر له‌ئاس���یاو ی ئه‌فریقاو ئه‌مری���كای التین‌و ڕۆژهه‌اڵت ی ناوه‌ڕاس���ت ده‌چێ���ت ئ���هو گرنگیه پێناده‌ن. س���ه‌رژمێریه جیهانیه‌كان باس لهوه ی ی جیهانی له‌بوار ده‌كه‌ن ك��� ه بازرگان ده‌رمان���دا س���ااڵن ه 275ملیار دۆالره‌و ی له‌م ڕێژه‌یه‌ش 85بۆ 92ملیار دۆالر ی ماوه به‌سه‌رچوه بۆ ئه‌م له‌سه‌ر ده‌رمان ی مه‌به‌س���ته‌ش كۆمپانیاكان به‌هاوكار له‌گه‌ڵ بان���ده مافیاكان هه‌ڵده‌س���تن ی ئه‌م ی به‌س���ه‌رچون ی به‌روار به‌گۆڕین ی ی ناده‌ن به‌تێكچون ده‌رمانانه‌و گرنگ��� پێكهات هی ده‌رمان���ه‌كان ،ته‌نانه‌ت ئه‌م ی منااڵنیش ده‌گرێته‌وه، ده‌رمانان ه كوتان ی سه‌رژمێریه جیهانیه‌كان سااڵن ه به‌پێ
8ملیۆن من���داڵ‌و به‌س���ااڵچو ده‌بن ه قوربانی ئه‌م جۆره ده‌رمانانه. ئه‌گ���ه‌ر بێ���تو س���ه‌رژمێریه‌ك له‌نه‌خۆشخانه‌كانی كوردستان وه‌ربگرین ئه‌م ڕاس���تیه‌مان ب���ۆ ده‌رده‌كه‌وێت ك ه ئێستا هه‌رێمی كوردس���تان له‌به‌رده‌م ی جینۆسایدێكی نوێدای ه چونك ه مه‌ترس ی نه‌خۆش���ی ه ترسناكه‌كان ڕۆژان ه ڕێژه ی زۆر له‌زیادبون���دان‌و له‌مه‌ش به‌ش���ێك له‌من���دااڵن ده‌گرێت���هوه گه‌نجانی���ش به‌ڕێژه‌یه‌كی زۆر ڕو له‌به‌كارهێنانی ماده هۆشبه‌ره‌كان‌و خواردنه‌و‌ه ده‌كه‌ن ،ئه‌و ی ك ه ئێس���تا به‌ڕێگاوه‌ی ه جینۆس���ایده ی كه‌مترنی��� ه له‌كیماباران‌و ئه‌نفال هیچ ی له‌ئێستادا بهڕێوه ده‌چێت چونكه ئهوه ی ی مرۆڤ به‌هه‌مان ش���ێوه ژه‌هراویكردن ی ك���ورد‌ه به‌اڵم ئه‌م جاره‌ی���ان له‌ڕێگه ده‌رم���ان‌و خۆراكی ماوه به‌س���ه‌رچوو ی ژینگه‌یه‌ك���ی پی���س‌و به‌كارهێنان��� كه‌لوپه‌لی ناته‌ندروس���تو نازانس���تی ی له‌ڕوی پێكهاتیان���هوه ،به‌مه‌ش نه‌وه ی له‌سه‌رخۆ ده‌چێت، ێ به‌ره‌و مه‌رگێك نو ی له‌م بواره‌دا هه‌س���ت ده‌كرێت تۆڕێك ی ئه‌م بواره ی به‌هێز كۆنترۆڵ��� مافیای��� ی كردوه ،ته‌نانه‌ت حكومه‌تیش بازرگانیه ناتوانێت ڕێگه‌ی���ان پێبگرێت‌و بیانبات ه ی به‌رده‌م دادگا چونكه ئه‌م تۆڕ‌ه خاوه‌ن ی ده‌س���ه‌اڵت‌و میلیشیاو س���ه‌رمایه‌یه‌ك ی گ���ه‌وره‌ن‌و هی���چ دادگاو ده‌زگایه‌ك��� ئه‌منیش ناتوانێت ده‌س���تگیریان بكات یان لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا بكات ،له‌م ڕوه‌وه ده‌توانین بڵێین ئه‌مان ه ئه‌رگه‌ن ه ی كوردس���تانن‌و ده‌ستبردن بۆیان كۆن زۆر مه‌ترسیداره ،چونك ه خۆیان خاوه‌ن ی س���ێبه‌رن .ئه‌م بانده ك ه ده‌سه‌اڵتێك ی سیاسیان هه‌ی ه له‌الیه‌ك به‌رپرسیاریه‌ت له‌هه‌مان كاتدا ده‌س���تیانگرتو‌ه به‌سه‌ر ی هه‌رێمداو بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش بازرگان ی ی بازرگان په‌یوه‌ندیان هه‌ی���ه به‌تۆڕێك ی دراوسێ‌و ته‌نانه‌ت ی له‌واڵتان هه‌رێمایه‌ت له‌گه‌ڵ كۆمپانیاو بازرگانه‌كانی ڕوسیاو چی���نو ئهوروپاو ئه‌مری���كاش ،ئه‌مان ه ی ته‌نها بیر له‌قازان���ج ئه‌كه‌نه‌وه‌و ئهوه به‌الیان���هوه هیچ نه‌بێت هه‌س���تكردن ه ی به‌رامبه‌ر به‌گوزه‌ران‌و به‌به‌رپرسیاریه‌ت ی هاواڵتیان... ته‌ندروستی‌‌و ژیان
»» 19
بیروڕا
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
birura.awene@gmail.com
رۆشنبیران له‌به‌هه‌شتی گێله‌پیاواندا نه‌جات نوری
نه‌جیب مه‌حفوز له‌رۆمانی (كوڕانی گه‌ڕه‌ك)دا ده‌نوسێت: (س���ه‌یر له‌وه‌دابو كه خه‌ڵكی درۆو ده‌له‌سه‌كانی ره‌بابه‌كانیان به‌ساردیی‌و گاڵته‌جاڕیی���هوه وه‌رگرت ،ت���ا كه‌لله ره‌قییان گه‌یش���ته ئ���هوهی كه بڵێن: كارم���ان به‌راب���ردوه‌وه نیی���ه ،هی���چ هیوایه‌كیشمان نیه جگه له‌سیحره‌كه‌ی عه‌ره‌فه نه‌بێت ،ئه‌گه‌ر سه‌رپش���كمان بكه‌ن له‌نێ���وان جه‌به‌الوی‌و س���یحردا ئه‌وا س���یحر هه‌ڵده‌بژێری���ن )...هه‌روا ئاوا ده‌نوس���ێت ( هه‌ر كه توندوتیژیی زیان���ی لێیانبدایه ده‌یان���وت :ده‌بێت زۆرداری كۆتایی بێتو ش���ه‌ویش رۆژی به‌دواوه‌ی���هو ئه‌وس���ا له‌گه‌ڕه‌كه‌كه‌ماندا له‌ناوچونی زۆرداری���ی ده‌بینین‌و رۆژی روناكی سه‌یرو س���ه‌مه‌ره‌كان هه‌ڵدێت) لێ���ره‌وه ئ���هو ك���رداره تون���ده له‌الی كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵك س���ه‌رهه‌ڵده‌دات كه ده‌گه‌نه ئه‌وپه‌ڕی نائومێدی‌و بۆ گه‌یشتن به‌ئامانجه‌كانیان الیان گران نیه كه په‌نا بۆ هه‌مو ش���تێك به‌رن به‌سیحریشه‌وه، ئه‌م نائومێدییه‌ش له‌ره‌فتارو ویس���تی ده‌س���ه‌اڵته‌وه س���هرچاوه ده‌گرێت كه به‌رده‌وامه له‌سه‌ر كاری نائومێدكردنی خه‌ڵ���ك‌و فریودانیان .ل���ه‌الی ئێمه‌ش كه‌وتنی ئومێده‌كانی خه‌ڵك له‌ئێستادا پێی ناوه‌ته ئه‌وپه‌ڕی به‌رپرسیاریه‌تیه‌وه له‌الی خه‌ڵك خۆی ،ئه‌و خه‌ڵكه ره‌نگه ئیتر نه‌توانن بڕوا به‌هیچ هه‌لومه‌رجێك‌و كه‌س���ایه‌تیه‌ك بكه‌ن جگه له‌ئیراده‌ی خۆیان نه‌بێت .كه‌وتنی خواس���ته‌كانی خه‌ڵ���ك ره‌نگ���ه الی به‌ش���ێكی زۆری به‌رپرسان‌و رۆشنبیرانی ناو حیزبه‌كان به‌گاڵته‌جاڕییه‌وه وه‌ربگیرێت‌و به‌دروشم‌و بانگه‌وازی نه‌یاره‌كانیان لێكیبده‌نه‌وه. هه‌رچۆنێكبێ���ت ئهوه ویس���تی خه‌ڵكه ب���ۆ كه‌وتن���ی ئومێده‌كانی���ان ل���ه‌الی ده‌سه‌اڵتدارانی ئه‌م هه‌رێمه‌‌و ره‌نگه چیتر نه‌توانن درێژه به‌م كه‌وتنانه‌ی ته‌مه‌نیان بده‌ن له‌س���ایه‌ی ئ���ه‌م رۆژگاره لیخن‌و تاریكه‌دا .ئه‌وانه‌ش���ی درك به‌رۆژگار‌و ئ���ازاری خه‌ڵك ده‌كه‌ن هه‌س���تده‌كه‌ن تارمایی ده‌سه‌اڵتێكی پۆلیسی‌و تۆقێنه‌ر به‌ناویاندا دێت‌و ده‌چێت ،ده‌س���ه‌اڵتێك كه عه‌قل���ی ب���ۆ خزمه‌تكردنی خه‌ڵك به‌كارناهێنێ���ت به‌ڵك���و دوا خانه‌كانی عه‌قڵی به‌كارهێناوه ب���ۆ به‌هێزكردن‌و مانه‌وه‌ی خۆی له‌س���ه‌ر رێ���گای رژێمه س���ه‌ركوتكاره‌كانی دونیا ،ئێستا ئیتر گ���ه‌ل ده‌زانێ���ت كێ س���ته‌مكاره‌و كێ
زیاتر له‌بیس���ت س���اڵه فریویانده‌دات. هی���چ كاتێكی���ش بیركردن���هوهی گه‌ل ب���ۆ رزگاربونی خۆیان ناكه‌وێته س���ه‌ر ویس���تو ئی���راده‌ی ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ی ده‌س���ه‌اڵتداریان ده‌كات .ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ به‌شێك له‌چاودێران‌و نوخبه‌یه‌كی بچوكی ناو رۆشنبیرانی ئێمه‌ی سه‌رقاڵكردوه، ئه‌و ئاراستانه‌یه كه ده‌سه‌اڵتدارانی ئه‌م هه‌رێمه به‌به‌رنامه كار بۆ خۆسه‌پاندن‌و بێده‌نگك���ردن‌و به‌زیندانیكردنی ژیانی كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك ده‌كه‌ن .ده‌سه‌اڵتدارانی ئێم���ه به‌ته‌واوه‌ت���ی ئه‌وه‌ی���ان ب���ۆ یه‌كااڵبۆته‌وه ك���ه چیتر ناتوانن له‌گه‌ڵ ئه‌م میلله‌ت���ه‌دا هه‌ڵبكه‌ن ئه‌گه‌ر پاره‌و هێزێكی س���ه‌ركوتكاریان له‌پش���ته‌وه نه‌بێ���ت .ئ���هوهی ئه‌مان���ه له‌رابوردو ئێستادا ده‌یانویست ئه‌وه‌بو ك ه ده‌بێت هه‌مو خه‌ڵ���ك له‌ژێر وێن���هو هه‌یبه‌تی رابوردویان���دا بژین‌و نابێت هه‌رچیانكرد كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك ره‌خن���ه بگرن‌و بێنه ده‌ن���گ .ئه‌م هاوكێش���ه‌یه به‌ته‌واوه‌تی بۆته ه���ۆكاری هه‌ڵخلیس���كاندنی ئه‌م جۆره گوتاره سواوه له‌الی ده‌سه‌اڵت. له‌ئێستادا كه ده‌سه‌اڵت به‌هه‌مو مانایه‌ك مه‌رگ���ی خۆی له‌الی���ه‌ن میلله‌ته‌وه پێ راگه‌یه‌ندراوه ،هه‌ر ئه‌مه‌ش���ه وایكردوه كه مه‌حاڵه ئیتر بتوانن مۆدێلێكی تازه له‌الی خه‌ڵك بۆخۆیان وێنه بكێشنه‌وه. له‌ناوجه‌رگه‌ی ئه‌م گۆڕانكاریه گه‌رمانه‌ی ناوچه‌كه‌دا ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته پێی ناوه‌ته سه‌ر رێگایه‌ك كه خۆی له‌خۆسه‌پاندن‌و سه‌ركوتكاریدا ده‌بینێته‌وه ،هه‌ڵبژاردنی ئه‌م رێگایه‌ش مه‌رگی ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ی كردۆت���ه ش���تێكی حه‌تم���ی له‌ن���او كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك���دا ،هیچ گه‌مه‌و فێڵ‌و چاوبه‌س���ته‌كیه‌كیش چیت���ر كۆمه‌اڵنی خه‌ڵك ناهێنێته‌وه س���ه‌ر ئه‌و باوه‌ڕه‌ی كه بڕوا به‌م ده‌سه‌اڵته بكه‌نه‌وه. لێ���ره‌وه ده‌مه‌وێ���ت بچم���ه س���ه‌ر پرسی (رۆش���نبیران) له‌م هه‌لومه‌رجه نادی���اره‌دا ،نادیار ب���هوهی كه تادێت ئهوه بیس���ت س���اڵه ه���ه‌ر كۆمه‌ڵێك ده‌موچاو به‌به‌رده‌وامی له‌ژێر هه‌ژمونی هه‌ڵب���ژاردن‌و گه‌م���هی دیموكراس���یدا ده‌سه‌اڵتداری خه‌ڵك ده‌كه‌ن‌و نایانه‌وێت بۆ ی���ه‌ك رۆژی���ش له‌پۆس���ته‌كانیان دوربكه‌ون���هوه .ل���ه‌وه‌ش گرانت���ر نیه كه كۆمه‌ڵێك رۆش���نبیر به‌به‌رده‌وامی له‌به‌هه‌شتی گێله‌پیاواندا ده‌ژین‌و خزمه‌ت به‌خواستی ئه‌و ده‌موچاوانه ده‌كه‌ن كه نایانه‌وێت وازو ده‌س���ه‌اڵت به‌جێبهێڵن‌و
ئه‌وانه‌ی خۆیان به‌رۆشنبیر ده‌زانن‌و ده‌توانن عه‌قڵیان به‌كاربهێنن له‌هه‌ركوێیه‌كن، سه‌ر به‌هه‌رچ رێكخراوو حیزبێكن، بێن‌و له‌یه‌ك به‌ره‌دا بۆ داكۆكیكردن له‌ئازادییه‌كانی خه‌ڵك کۆببنه‌وه به‌رده‌وامن له‌پاس���اوهێانه‌وه‌ی قێزه‌ون بۆ مانه‌وه‌یان .ئهوه ئه‌و رۆش���نبیرانه‌ن ك���ه له‌گه‌ڵ گه‌نده‌ڵكاران‌و ده‌س���ه‌اڵتی قۆرخكاریدا هاوبه‌شی داڕزانی كۆمه‌ڵگا ده‌ك���ه‌ن له‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و به‌هه‌ش���ته‌ی گێله پیاواندا .ئێس���تا به‌دواساته‌كان‌و مه‌رگی رۆشنبیرانی ناو ئه‌و حیزبانه‌ی ده‌س���ه‌اڵت دێته ئه‌ژمارك���ردن ئه‌گه‌ر ئیتر بی���ر له‌ده‌ربازبونی گه‌ل نه‌كه‌نه‌وه له‌م رۆژگاره به‌تارمای بوه‌دا ،به‌ش���ێك له‌و رۆش���نبیرانه له‌په‌ن���ا نانی دزراوی كۆمه‌ڵگا به‌درێژای ئه‌م سااڵنه‌ی دوای بونه‌ته بازرگانی وش���ه فرۆشتن‌و وشه به‌پاره ده‌فرۆشنه‌وه بۆ پارێزگاریكردنی ئه‌و به‌رپرس���انه‌ی ت���ادێ واڵت به‌ره‌و وێرانبون ده‌به‌ن ،وشه‌ی ئه‌و رۆشنبیرانه ب���ۆ خه‌ڵ���ك زۆرگرانت���رو قورس���تره له‌هه‌ڵپه‌كاری ئه‌وكه‌سه ده‌سه‌اڵتدارانه‌ی كه سااڵنێكه ژیانی خه‌ڵكیان له‌به‌ریه‌ك هه‌ڵوه‌شاندوه .ده‌بێت ئه‌وه‌ش بڵێیین له‌گه‌ڵ مه‌رگی ده‌س���ه‌اڵته س���ته‌مكارو خوێنمژه‌كاندا مه‌رگی ئه‌و رۆشنبیرانه‌ش هه‌میش���ه ده‌ست پێ ده‌كات كه ده‌بنه قه‌ڵغانی مانه‌وه‌یان. بۆ ئه‌وه‌ی له‌م هه‌لومه‌رجه غه‌مناكه‌ی كوردس���تاندا كه تارمایی ده‌سه‌اڵتێكی سته‌مكارو كوش���نده به‌ناوماندا دێت‌و
ده‌چێ���ت ده‌بێت رۆش���نبیرانی ناو ئه‌و حیزبانه یان ده‌بێت ژیانی خۆیان له‌گه ڵ ئه‌و هێزانه‌دا هه‌ڵبژێرن یان كاتی ئهوه هاتوه بێنه ده‌نگ‌و ئاوڕێك له‌ویس���تو خه‌می خه‌ڵ���ك بده‌نه‌وه .ب���ۆ ئه‌وه‌ی به‌گشتی رۆشنبیران له‌م سات‌و كاتانه‌دا خۆیان نه‌كه‌نه رێگا نیشانده‌ری خه‌ڵك‌و ئ���هو رێگایه بۆ ئیراده‌ی خه‌ڵك خۆیان به‌جێبهێڵن ،له‌ئێستادا ئیتر كاتی ئهوه هاتوه رۆشنبیران به‌ئه‌و رۆشنبیرانه‌ی ن���او حیزبه‌كانی ده‌سه‌اڵتیش���هوه كه هه‌س���ت ب���ه‌م هه‌لومه‌رجه ترس���ناكه ده‌ك���هنو هێش���تا خه‌م���ی خه‌ڵكیان ل���ه‌ال ون نه‌ب���وه كاتی ئ���هوه هاتوه له‌گ���هڵ هه‌مو رۆش���نبیرانی ده‌ره‌وه‌ی حیزبه‌كانیان���داو له‌گه‌ڵ رۆش���نبیرانی س���ه‌ربه‌خۆدا له‌گروپێك���دا كۆببنه‌وه‌و به‌بێ ترس بێنه ده‌نگ‌و ببنه هێزێكی ره‌خنه‌گری گهوره تا به‌ر به‌ده‌سه‌اڵتی ئه‌و كه‌سانه بگرن كه ده‌یانه‌وێت ژیان‌و گوزه‌رانی كۆمه‌ڵگا به‌ره‌و دیكتاتۆریه‌ت‌و ده‌س���ه‌اڵتێكی تۆقێنه‌ران���ه به‌رن .ئه‌و رۆشنبیرانه‌ی ناو ئه‌و حیزبانه به‌گشتی ده‌بێت ئه‌و هه‌س���ته‌یان ل���ه‌ال هه‌بێت كاتێك ده‌س���ه‌اڵت به‌ره‌و دیكتاتۆریانه ده‌ڕوات به‌ته‌نی���ا به‌ش���ێك له‌كۆمه‌ڵگا كۆت‌و به‌ن���د ناكات ،به‌ته‌نیا زیندان بۆ ده‌نگه ئازادو بوێره‌كان دروس���تناكات، به‌ته‌نی���ا نابێته هێزێكی پۆلیس���ی بۆ سه‌ركوتكردن‌و راوه‌دونانی نه‌یاره‌كانی، به‌ڵك���و دواج���ار ده‌بێت���ه هێزێك كه هه‌رچی وه‌فابێت بۆ رۆش���نبیرانی ناو حیزبه‌ك���هی خۆیش���ی نایبێت‌و رۆژێك دێت ده‌گاته س���ه‌ره‌یان .ئه‌م نمونه‌یه له‌به‌رچ���او بگرن كاتێ���ك (زینۆوێڤ) الده‌برێت‌و دواتر (ستالین) له‌سێداره‌ی ده‌دات ،پێش له‌سێداره‌دانی (زینۆوێڤ) به‌ستالین ده‌ڵێت (ئاخۆ هاوڕێ ستالین له‌مانای وه‌فاو ئه‌مه‌گداری تێده‌گات؟) ستالین به‌راوێژێكی ناخۆشه‌وه وه‌اڵمی ده‌دات���هوهو پێی ده‌ڵێ���ت (به‌ڵێ باش تێده‌گه‌م ...ئهوه جۆرێك نه‌خۆشییه، كه زیاتر سه‌گه‌ل توشی ده‌بن).. ئیت���ر هی���وادارم ئه‌وان���هی خۆیان به‌رۆش���نبیر ده‌زانن‌و ده‌توانن عه‌قڵیان به‌كاربهێن���ن له‌هه‌ركوێیه‌ك���ن ،س���ه‌ر به‌هه‌رچ رێكخراوو حیزبێكن ،بێن‌و له‌یه‌ك به‌ره‌دا بۆ داكۆكیكردن له‌ئازادییه‌كانی خه‌ڵك‌و بۆ مه‌ینه‌تیه‌كانیان كۆببنه‌وه‌و بێنه ده‌ن���گ ،چاویان له‌پله‌ی وه‌زیری‌و په‌رله‌مانت���اری‌و موچ���هی زۆر نه‌بێت، روبكه‌نه ئازاره‌كانی كۆمهڵگاو له‌ناویاندا س���ه‌ربه‌رزانه بژی���نو له‌به‌هه‌ش���تی گێله‌پی���اوان بێن���ه ده‌ره‌وه‌‌و دۆزه‌خی ناو كۆمه‌ڵگا هه‌ڵبژێ���رن چونكه ئه‌مه یه‌كێكه له‌س���یفاته به‌رزه‌كانی دونیای رۆشنبیر.
با سلێمانیچێتی بكه‌ین ،هیچ عه‌یبه‌یه‌كی تێدا نیه! ئازاد جه‌الل له‌كۆنگره‌ی هێزه ئیس��ل�امییه‌كاندا هه‌میشه له‌نیوه زیاتر هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كان ده‌رده‌چ����ون‌و چانس����ی بردنه‌وه‌ی����ان هه‌ب����وه ،له‌كۆنگ����ره‌ی پارت����ی دیموكراتی كوردس����تاندا خوایه لێم نه‌گ����ری به‌گوناه (ده كه‌س����ه به‌ڵێن پێدراوه‌كه)" ،عه‌شه‌ره‌ی موته‌ئكیده" ده‌رچ����ون‌و ناوه‌كانی����ان له‌ڕی����زی پێش����هوهی س����ه‌ركه‌وتوان تۆماركرا. له‌كۆنگره‌ی یه‌كێتیشدا خانقینییه‌كان‌و كۆس����ره‌تییه‌كان ده‌یانزان����ی ك����ه مه‌یدانه‌كه بۆ ئه‌وانه. له‌كۆمه‌ڵناس����یدا ج����وان نی����ه ناوچه‌گه‌رێتی‌‌و عه‌شیره‌تگه‌رێتی. ب����ه‌اڵم كتێبێ����ك له‌ب����ازاڕ هه‌ی����ه دیمه‌نێک له‌شاری سلێمانی به‌ن����اوی (مێ����ژوی عێراق����ی ن����وێ) نوس����ه‌ره‌كه‌ی (عه‌ل����ی وه‌ردی)ی����هو هه‌ولێ����ر هاتن له‌دوره‌وه س����واره‌كانی كراوه به‌كوردیش ..ئه‌و كتێبه باس����ی بینی ویس����تی ڕاب����كات ،ب����ه‌اڵم كه شۆڕش ده‌كات له‌دژی به‌ریتانییه‌كان س����واره‌كان نزیككه‌وتنه‌وه ته‌ماشای له‌ساڵی 1920دا ..جموجوڵ‌و چاالكی كرد عه‌شیره‌تی خۆشناون‌و ماستیان هه‌مو شاره‌كانی عێراق شیده‌كاته‌وه ..ب����ۆ ئه‌ربیل هێن����اوه ..به‌درێژایی ئه‌و ده‌نوس����ێت له‌خانه‌قین به‌ریتانییه‌كان ماوه‌ی����ه هه‌ولێ����ر تۆزی م����ردوی لێ تێكشكان‌و ئااڵی ده‌وڵه‌تی عوسمانییان نیشتبو. مه‌به‌س����تم له‌م گێڕانه‌وه‌ی����ه ئهوه هه‌ڵك����ردوه ،له‌هه‌ڵه‌بجه ئیداره نیمچه س����ه‌ربه‌خۆ بو ،له‌سلێمانی حكومه‌تی نیه كه خه‌ڵكی هه‌ولێر به‌ترس����نۆك‌و مه‌لیك مه‌حمود دام����ه‌زرا ..كه دێته خه‌ڵكی س����لێمانی به‌ئازا ناو ببه‌م... سه‌ر باسی شاری هه‌ولێر ده‌نوسێت :هه‌ولێرو س����لێمانی هه‌ر كوردستانن، له‌هه‌ولێر كه‌س مێ����ش میوانی نه‌بو ،به‌اڵم خوا ئهوه بگرێ كه بڵێ :هه‌ولێر ی ئه‌و ش����اره ناوی كاپتن (هو) وه‌كو س����لێمانی وای����ه .بینای به‌رزو كاپتن بو ش����ه‌وان له‌قه‌راغ����ی قه‌اڵ ده‌خه‌وت جاده‌ی پان ئازادی به‌رجه‌سته ناكه‌ن‌و له‌ترسا ..هه‌ركه‌س����ێك بیوتایه (ها) ئاسوده‌یی به‌ده‌رون نابه‌خشن. له‌هه‌ولێ����ر زه‌مینه‌س����ازی هه‌یه بۆ كاپت����ن زراوی ده‌تۆق����یو ڕایده‌كرد.. كاپتن به‌وردی موتابه‌عه‌ی دۆخه‌كه‌ی ملكه‌چبون‌و درێژه‌دان به‌ده‌س����ه‌اڵت‌و ده‌كرد ..ڕۆژێك چه‌ند سوارێك به‌ره‌و ده‌س����تگرتن ب����ه‌كاڵوو جامان����هوه،
له‌س����لێمانی یاخیب����ون‌و ڕه‌خن����هو ه����اوارو زیته‌ڵی هه‌یه .له‌س����ه‌رده‌می س����ه‌ددامدا به(مه‌دین����ه س����ه‌عبه) ناوده‌برا ..ئه‌م ش����اره سنوری ئازادی به‌زان����دوه ،به‌جۆرێك كه ش����انازییه ب����ۆ هه‌م����و بواره‌كانی ڕۆش����نیبری‌‌و كایه‌كانی هونهرو سیاس هتو ته‌نانه‌ت بیركردن����هوهو جوان����ی خاوێنی هه‌م سروشت‌و هه‌م مرۆڤ ...له‌كه‌ركوكه‌وه هونه‌رمه‌ندان هاتن‌و له‌سلێمانی دراماو سینه‌مایان پێشكه‌شكرد ،له‌هه‌ولێره‌وه هات����نو لێرهوه ئازادیی����ان برده‌وه بۆ ئه‌وێنده‌رێ. كه‌وات����ه با س����لێمانی چێتی بكه‌ین هی����چ نه‌نگییه‌كی تێدا نیه ،به‌اڵم دور له‌عه‌ش����یره‌تگه‌ری ،چونكه شارچێتی له‌دامه‌زراوه‌ی مه‌ده‌نیدا ڕێگه‌پێدراوه‌و ته‌ندروسته.
له‌هه‌ولێر زه‌مینه‌سازی هه‌یه بۆ ملكه‌چبون‌و درێژه‌دان به‌ده‌سه‌اڵت‌و ده‌ستگرتن به‌كاڵوو جامانه‌وه
13
سوپاو مەترسیەکانی رێبین هەردی س���وپاو لەش���کر ب���ەردەوام یەکێک لەو گرفت���ە س���ەرەکی‌و ئالۆزانە ب���ووە کە رژێمە سیاسیە جۆراوجۆرەکانی روبەروی چەندان دۆخی ناکۆک بەیەک کردۆتەوە. بەتایبەتی بۆ ئەو رژێمە سیاس���یانەی کە ئەیانەوێت دیموکراس���ی بن ،هیچ شتێک هێندەی لەشکرو س���وپا هەم پێویست‌و ه���ەم مەترس���یدار نی���ە ب���ۆ رژێمێکی دیموکراتی .وەک نوس���ەرێک ئەنوسێت "پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی هەمیشە گرفتێکی گ���ەورەو ئالۆزی بۆ هەموو ئەو کۆمەڵگایانە دروستکردوە کە ئەیانەوێت لەناو رژێمێکی دیموکراسیدا بژین .چونکە هی���چ نەتەوەیەکی دیموکرات���ی نایەوێت لەش���کرێکی بێگانە بەزۆر حوکمی بکات، ب���ەاڵم لەهەمان کاتدا هی���چ نەتەوەیەکی دیموکراتی���ش نایەوێ���ت ئازادیەکان���ی بەهۆی س���وپاو لەش���کرێکەوە کە خۆی دروس���تیکردووە س���ەرکوت بکرێ���ت". واتە هەم���وو نەتەوەیەک بۆ پاراس���تنی خۆی لەهەرەش���ەی دەرەکی پێویس���تی بەبون���ی س���وپاو لەش���کرێک هەیە کە لەکاتی پێویستدا بەرگری لێبکات ،بەاڵم هەمیشە ئەگەری ئەوە هەیە هەمان سوپا رو لەن���اوەوە بکات‌و بب���ێ بەئامرازێکی گەورەی سەرکوتکردنی هەموو دەنگێکی نەیاری ئەو فەرمانڕوایەی لەشکرو سوپا لەکاتی هەڕەش���ەی دەرەکی���دا گوێگری راکانین .بونی لەش���کر هەمیشە مەترسی بووە بۆ دیموکراسی .ئەو نەریتانەی لەم دەزگایەدا پەیرەوی ئەکرێت ،تەواو ناکۆکن بەجیهانی دیموکراتی" .س���وپا ناچارە بۆ خۆئامادەکردن بۆ روبەروبونەوەی دوژمن رێورەس���مێک بگڕێت���ە بەر ک���ە ناکۆکە بەجیهانی دیموکراس���ی .س���وپا ئەبێت بێ چەندوچون‌و بێ هی���چ وتوێژیک ئەو فەرمانانە جێبەجێ بکات کە لەسەرکردەو سەرلەش���کرەکانەوە ب���ۆی ئەچێت .ئەو لەش���کرەی چەندوچون���ی فەرمان���ەکان ب���کات ،ناتوانێت لەمەیداندا بەدروس���تی کارب���کات" هەروەه���ا کاری س���وپا زۆر پەیوەس���تە بەنهێنی���کاری‌و تەنان���ەت هەواڵگ���ری نهێنیەوە کە هەموو ئەو رێ‌و رەسمانە لەگەڵ رێورەسمی دیموکراسیدا ناگونجێن کە بنەماکەی لەس���ەر وتوێژی کراوەو ئازادی زانیاری دامەزراوە. بەهانەی سەرەکی دروس���تکردنی سوپا هەمیشە مەترسی دەرەکیە لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی .بەاڵم زۆرجار بەرس���تی خۆی بووە بە هەڕەش���ەیەکی سەرەکی لەسەر ئاسایشی نەتەوەو ئەو کۆمەلگایەی بریارە بۆ بەرگریکردن لێی دروست بوبێت .وەک نوس���ەرێک ئەڵێت "ئەزمون���ی والتەکانی ئەمەری���کای التی���ن باش���ترین نمونەی ئ���ەم دۆخەیە .لەم بەش���ەی جیهاندا کە بەش���ێوەیەکی رێژەی���ی دورە لەجەنگ‌و ملمالنێی چەک لەنێ���وان دەولەتەکانیدا. بەب���ەراورد بەکیش���وەرەکانی تر یاس���ا نێونەتەوەییەکانی بەج���دی وەرگرتووە. لەئەمەری���کای التیندا ش���تگەلێکی زۆر هەیە کە ش���ایەنی دەستخۆش���ین‌و باقی جیهان ئەتوانێت وانەی زۆر لەم بەش���ەی جیهانەوە فێربێت س���ەبارەت بەشێوازی میانڕەوانەی هەڵس���وکەوت لەگەڵ کێشە نێونەتەوەیەکاندا .چونکە لەبەر هەر هۆیەک بێت – بونی ش���اخی سەخت لەسنوری نێوان دەوڵەتەکاندا ،یان ئاستێکی بەرزی رەفت���اری عاقاڵن���ە لەپەیوەن���دی نێوان نەتەوەکاندا ،یان بەهۆی دەسەاڵتی واڵتە یەکگرتوەکان���ی ئەمەری���کاوە -کەمترین جەن���گ لەئەمەریکای التین���دا رویداوە. بەالم لەناو ئەم بەش���ەی دنیادا کودتای زۆری س���ەربازی روی���داوە ک���ە بونەتە هۆی روخانی حکومەتە دیموکراتیەکان" بەش���ێکی زۆر لەواڵتان���ی رۆژهەاڵت���ی ناوەڕاست‌و والتە عەرەبیەکانیش بەهەمان دۆخ���دا تێپەڕیون .زۆرێک ل���ەم واڵتانە لەعێراق���ەوە بۆ میس���رو لیبیاو س���وریا بەکودتای سەربازی حکومەتی سەربازی دروس���تکرا ک���ە نەک خۆی ب���ۆ جەنگی دەرەک���ی ،بەڵکو ب���ۆ س���ەرکوتکردنی نەتەوەو گەلەکانی خۆی���ان تەرخانکرد. لەزورب���ەی ئ���ەم واڵتانەدا قس���ەکردن لەگرنگی سوپاو گرنگیدان بەچەککردن‌و پۆش���تەوپەرداخکردنی ،لەژێر دروشمی مەترس���ی دەرەک���یو خۆئامادەک���ردن ب���ۆ بەرگ���ری ل���ەواڵت ئەکرێ���ت ،بەاڵم لەناوەڕۆکدا بون بەهێزێکی سەرکوتکەری کۆمەڵگا کە بەرگری لەمانەوەی هێزێکی دیاریکراو ئەکەن .رەنگە دۆخی ئێس���تای س���وریا باش���ترین بەڵگەی ئەوە بێت کە ئەو هێزە سەربازیە پر چەکەی حکومەتی بەعس���ی س���وری دروس���تی ک���ردووە، ئەگەرچی بەناوی مەترس���ی ئیسرائیلەوە
دروس���تکراوە ،ب���ەاڵم لەناوەڕۆکدا بووە بەقەڵغان���ی س���ەرەکی پاراس���تنی رژێم لەهەم���وو ناڕەزایەکی ناوخۆیی .س���وپا ب���ەوەی کە ه���ەم چەک���ی زۆر قورس‌و ه���ەم هێزێک���ی ریکخراوو پر دس���پلین‌و گوێراێەڵە ،وەک هەڕەشەیەکی گریمانەیی ترسناک بو س���ەر ئازادیەکانی کۆمەڵگا ئەمێنێتەوە ،هەر لێرەوە لەزوربەی واڵتە دیموکراتیەکاندا رێ‌و رەسمی زۆر قورس‌و گران بۆ کۆنتڕۆلکردنی س���وپا دانراوە کە لەهەمووی گرنگرتر دورخس���تنەوەیەتی لەو ملمالنێ سیاس���یانەی کە لەناوخۆی واڵتدا لەنێوان هێزە سیاسیە جیاوازەکاندا هەیە .ئەکرێت نمونەی ئیس���رائیل وەک یەکێ���ک ل���ەو دەوڵەتان���ە دابنێی���ن کە ئەگەرچی س���وپایەکی بەهێزو پرچەکی ئامادە کردوە ،بەاڵم لەمێژوی خۆیدا دور بووە لەو مەترسیانەی ئەشێت ئەم هێزە بۆ ئازادیەکانی ئیس���رائیلیەکان دروستی بکات .ئیس���رائیل کە رەنگ���ە لەهەموو دەوڵەتێک���ی ت���ر زیاتر ل���ەم ناوچەیەدا ناحەزی هەبێ���تو ب���ەردەوام لەبەردەم هەڕەشەی پەالمارداندا بێت ،بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا سوپای لەبواری سیاسی ناوخۆ دورخس���تۆتەوەو بەش���ێک نی���ە لەهیچ ملمالنیێکی سیاس���ی .لێرەوە ئیسرائیل کە روبەروی ناحەزی زوربەی دەوڵەتانی دەوربەر‌و هەموو دەولەتە ئیس�ل�امیەکان بۆتەوە ،لەمێژوی خۆیدا هیچ کودتایەکی س���ەربازی نەبینیووەو س���وپا هەڕەشە نەبووە بۆ فەزای سیاسی واڵت.
لەهەرێمی کوردستاندا لەشکرو سوپا بەشێکن لەملمالنێی سیاسیو دەستکاری ژیان‌و ئازادی کۆمەڵگای ئێمە بەقازانجی هێزێک لەهێزەکان ئەکەن یەکێک لەه���ەرە گرفتە س���ەرەکیەکانی ئەگ���ەری دیموکراس���ی لەهەرێم���ی کوردس���تاندا ،ئەگەڕێت���ەوە ب���ۆ بونی لەش���کرێک کە نەک لەملمالنێی سیاسی ناوخ���ۆ دور نیە ،بەڵک���و بەهەموو هێزو توانایەوە بەشدارە لەالیەنگری‌و سەپاندنی هێزێکی سیاس���ی دیاریکراو ،لەهەرێمی کوردستاندا لەشکرو سوپا سەر بەحیزبە سیاسیەکانن‌و بەپێی فەرمان‌و بڕیارەکانی ئەوان ئەچن بەڕێوە .ئەم هێزە ئەگەرچی بەناوی پاراستنی ئاسایشی نەتەوەییەوە دروستکراوە ،بەاڵم لەئەرزی واقعدا بووە بەباڵی س���ەربازی ئەو هێزە سیاسیانەی لەکوردستاندا لەملمالنێی سیاسیدان .ئەم دۆخە گەورەترین مەترس���ی بۆ ئاسایشی نەتەوەیی کوردس���تان دروس���تکردووەو دۆخێکی هێناوەتە پێش���ی کە هەمیشە ئەگەری ئەوەی گرژی‌و ملمالنێی سیاسی، سەربکێشی بۆ گرژی‌و ملمالنێی سەربازی لەئ���ارادا بێت .بەڕاس���تیش هەمیش���ەو بەردەوام لەهەر ناکۆکیەکی سیاس���یدا، هەموان هەست بەنزیکبونەوەی ئەم دۆخە ئەکەین .لەهەرێمی کوردس���تاندا لەشکرو س���وپا بەش���ێکن لەملمالنێی سیاس���یو دەستکاری ژیان‌و ئازادی کۆمەڵگای ئێمە بەقازانج���ی هێزێک لەهێ���زەکان ئەکەن. هەرەش���ەی گ���ەورەی س���ەر ئەزمونی هەرێمی���ش ن���ە جیهان���ی دەرەوەو ن���ە نەبونی هەڵبژاردنی پاک‌و نە بەتااڵنبردنی س���امانەکەیەتی ،بەڵکو هەم���وو ئەمانە دەرئەنجامی بونی س���وپاو لەش���کرێکی حیزب���یو سیاس���ین ک���ە لەبچوکتری���ن یەکیانەوە ت���ا گەورەترین کەرتیان بوون بەبەش���ێک لەگەمەی سیاس���ی واڵت .تا ئەم دۆخەش بەردەوام بێت ،ئاسایش���ی کوردس���تان ن���ەک ل���ەدەرەوە ،بەڵک���و لەناوەوە توش���ی داڕمان‌و قەیرانی گەورە ئەبێت.
14
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
birura.awene@gmail.com
ده‌ینوسێت
بۆچی خه‌اڵتکردنه‌که‌م قبوڵ ناکه‌م؟ وه‌ها ده‌زانم پێش ئه‌وه‌ی قس���ه له سه‌ر تایبه‌تمه‌ندی که‌یسه‌كه بکه‌ین ،پێویسته به گش���تی قس���ه له س���ه‌ر خه‌اڵتکردن بکه‌ین .خه‌اڵت کرده‌یه‌كی پێبه‌خش���ینه له الی���ه‌ن که‌س���ێکه‌وه ،ناوه‌ندێکه‌وه، ده‌زگایه‌ک���هوه ،بۆ که‌س���ێک ،کارێک، به‌رهه‌مێک ،وه‌ک پێزانی���ن ،دانپیانان، ریزگرت���ن،و ل���ه س���ه‌رووی هه‌موویه‌وه په‌یوه‌ندی دروستکردن. خه‌اڵت به‌خشین به‌رهه‌مهێنانی جۆرێکه له په‌یوه‌ندی ،که راسته‌وخۆ یانی جۆرێک له ده‌س���ه‌اڵت .چ ج���ۆره په‌یوه‌ندیه‌ک یان ده‌س���ه‌اڵتێک به‌رهه‌مدێ���ت کاتێک ده‌سه‌اڵت خه‌اڵت ده‌به‌خشێت .ئاشکرایه په‌یوه‌ندیه‌کی ده‌سه‌اڵتیانه .به‌اڵم کاتێک په‌یوه‌ندی خۆی جۆرێکه له ده‌س���ه‌اڵت، که‌وات���ه ده‌س���ه‌اڵتێکی ده‌س���ه‌اڵتیانه. ئه‌گه‌ر به ووردی قس���ه‌بکه‌ین له رێگای خه‌اڵته‌وه ،به تایب���ه‌ت کاتێک له الیه‌ن ده‌س���ه‌اڵته‌وه ده‌به‌خشرێت ،ده‌سه‌اڵتێک له الیه‌ن ده‌س���ه‌اڵته‌وه ده‌به‌خشرێت به که‌سی خه‌اڵتکراو له پێناوی ده‌سه‌اڵتدا. که‌واته ده‌سه‌اڵت ده‌سه‌اڵت ده‌به‌خشێت له پێناوی ده‌سه‌اڵتی زیاتردا. س���ه‌ره‌تا ده‌بێت ئهوه روون بکه‌مه‌وه که هه‌رچه‌نده من خه‌اڵتکراوم ،به‌اڵم به هیچ ش���ێوه‌یه‌ك من ب���ه تایبه‌ت یان بۆ هیچ کواڵیتیه‌ك���ی کاره‌‌کانم ،من خه‌اڵت نه‌ك���راو .بهڵکو له ناوچ���هی گه‌رمیان، له دوو س���اڵی راب���ووردوودا ،کراوه به جۆرێ���ک له نه‌رێت ک���ه هه‌موو ئه‌وانه‌ی باڵوکه‌ره‌وه‌یه‌ک ،کتێبێک یان نوسینیان نوس���یوه خه‌اڵت بکرێن .که‌واته کرده‌ی نوسین خه‌اڵت ده‌كرێت ،سه‌رباری نوسه‌ر یان ناوه‌رۆکی نوسین ،له پێناو هاندانی زیاتری نوسین. دی���اره ئه‌م کاره له س���ه‌ره‌تادا وه‌ها ده‌رده‌که‌وێت ک���ه کارێکی خه‌مخۆرانه‌ی چاک���ی پێویس���ت بێت .ب���ه‌اڵم کاتێک زیاتر لێ���ی وورد ده‌بیته‌وه به جۆرێکی تر ده‌رده‌که‌وێت .یه‌که‌م کرداری نوسین، ک���ه لێکۆڵینه‌وه ،توێژینه‌وه ،پش���کنین ده‌گرێته‌وه ،له الی���ه‌ن مرۆڤه‌وه ئه‌نجام ئه‌درێت .ئه‌م مرۆڤه پێویس���تی به ئهوه هه‌یه که ژیانی بۆ ته‌رخان بکات .کاتێک مرۆڤێک ژیانی بۆ بوارێکی وه‌ها ته‌رخان ده‌كات ئه‌وا ،له س���اته‌وه‌ختی ئێستای کۆمه‌ڵگای کوردی به گش���تیو گه‌رمیان به تایبه‌تی ،ل���ه به‌ر نه‌بوونی خوێنه‌ری زۆر ،بازاری زین���دوی کتێب ،هاریکاری ناوه‌ن���دو ده‌زگا‌و رێکخ���راوه‌كان ،ئ���ه‌وا که‌سێک که ژیانی بۆ بواری لێکۆڵینه‌وه ته‌رخ���ان کردبێ���ت ناتوانێت له س���ه‌ر به‌رهه‌مه‌که‌ی ب���ژی .ئه‌مه ناتوانرێت به لۆجیکی س���ه‌رمایه‌داری ته‌ماشا بکرێت ک���ه کااڵ بازار بریاری له س���ه‌ر ئه‌دات. بهڵکو ئێمه له س���ه‌رده‌مێکی تایبه‌تداین ک���ه مهعریفه پێویس���ته له س���ه‌رتاپا بواره‌كاندا بۆ باش���کردنی جۆری ژیان، ده‌س���ه‌اڵت ،په‌یوه‌ن���دی کۆمه‌اڵیه‌ت���ی، ئابوریو ئاسایش���ی نیشتمانی .له سه‌ر ئ���ه‌م بنه‌مایان���ه ،وه‌ك زۆرب���هی زۆری واڵتانی دیموکرات‌و پێش���که‌وتوو ئه‌رکی حکومه‌ته که سااڵنه نه‌ک خه‌اڵت بهڵکو بودجه‌ی تایبه‌تی هه‌بێت بۆ ئه‌نجامدانی پ���رۆژه‌ی لێکۆڵین���ه‌‌و‌و توێژینه‌وه .نه‌ك ل���ه ش���ێوازی داهێنان���ه کاریکاتێری‌و کۆمیدیه‌ک���هی وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری. بهڵکو به پێی پێوه‌ری زانستی ناوه‌رۆکی پرۆژه‌کان .نه‌ك له س���ه‌ر بنه‌مای خزم خزمێن���هو حی���زب‌و ب���اڵ‌و ته‌که‌تول‌و بنه‌ماڵه .ل���ه دۆخێکی وه‌هادا ،مهعریفه نرخی ده‌بێت ،سودی ده‌بێت له ئه‌نجامدا ده‌بێته پێکهێنه‌رێکی گرنگی گه‌ش���هی کۆمه‌اڵیه‌تی. به‌اڵم کاتێک ده‌زگایه‌ك دێت ،خه‌اڵتێک ته‌نها له سه‌ر بنه‌مای نوسراو ،گرنگ نیه هه‌رچیه‌كه‌و هه‌رچۆنێکه ،ده‌به‌خشێته‌وه، ئه‌وا خاوه‌نی نوس���ین نازانێ چۆن لێی تێبگات .گه‌ر خ���ه‌اڵت هێمای پێزانینه، ئه‌وا نوسه‌ری خه‌اڵتکراو هه‌ست ده‌كات له به‌رامبه‌ر نوس���ینه‌كه‌یدا پێی زانراوه، ب���ه‌اڵم چ ج���ۆره پێزانینێ���ک .لێره‌دا ته‌نه���ا یه‌ك پێوه‌ر هه‌ی���ه ئه‌ویش وه‌ك هه‌م���وان .ئه‌مه پوچ بوون���هوهی مانای خه‌اڵته .چونکه ل���ه هیچ کوێیه‌كی ئه‌م دونیای���ه‌دا خ���ه‌اڵت نیه ک���ه به‌بێ هیچ پێوه‌رێک بۆ هه‌موو نوس���راوێک بدرێت له هه‌ر بوارێکدابێ���ت هه‌رچۆنێک بێت. خ���ه‌اڵت ئامانج���ی س���ه‌ره‌كی هاندانه. هاندان���ه نه‌ك ب���ۆ نوس���ین ،بهڵکو بۆ باش���ترکردنی بواری نوسین .به‌اڵم ئه‌م
جۆره خه‌اڵته نوسه‌ره‌كان وه‌ها لێده‌كات که ته‌نها بنوس���ن ،چونکه ئهوه به‌س���ه بۆئ���هوهی خه‌اڵت بکرێ���ن .ره‌نگه ئه‌مه ل���هو روانگه‌یه‌وه هاتبێت ک���ه گه‌رمیان ناوچه‌یه‌ك���ه ده‌بێت نوس���ه‌ره‌کانی هان بدرێن ،گرنگ نیه هه‌رچیه‌ك ده‌نوسن. م���ن گه‌رمیان���م ب���ه ره‌ن���ج‌و ئه‌رکی س���ه‌ر ش���انی خۆم نزیکه‌ی ده ساڵ له زانکۆیه‌كی ئه‌وروپی ت���ا پله‌ی دوکتۆرا خوێندومه .ه���ه‌ر گه‌رمیانیه‌كی تر گه‌ر ده‌رفه‌تی بۆ بره‌خسێت نه‌ك وه‌ك من زۆر دڵنیام باشتریش ده‌بێت .به‌م پێیه ،گه‌ر حکومه‌ت یان ه���ه‌ر الیه‌نێک ده‌خوازێت بواری رۆش���نبیری ی���ان مه‌عریفی یان ئه‌كادیمی له گه‌رمیان ببوژێنێته‌وه ئه‌وا ئه‌وه‌ی پێویسته پاڵپش���تی بێ مه‌رجه بۆ ئه‌وه‌ی که‌س���ه‌كان ب���ه ئازادی ژیانی خۆیان رێک بخه‌ن .خه‌اڵتێکی وه‌ها چی ده‌به‌خش���ێته نوس���ه‌رێک؟ چ په‌یامێکی پێئه‌دا؟ گه‌ر من ل���ه به‌رامبه‌ری کتێبی حکومه‌ت‌و سامانی سروشتی له هه‌رێمی کوردس���تان خه‌اڵت���م وه‌رگرتبێت ئهوه پرۆژه‌یه‌ك بوو پێش���که‌ش به وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵ کرا ،به هیچ ش���ێوه‌یه‌كی وه‌اڵمی نه‌درایه‌وه .بۆچی کتێبێک شایانی خه‌اڵت���ه ،کاتێک که حکوم���ه‌ت پاره‌ی خه‌ڵکی له ده‌س���تدایه ئاماده‌نیه به هیچ شێوه‌یه‌ك پولێکی بۆ ته‌رخان بکات؛ له کاتێکدا کتێبه‌كه تاقه کتێبه له سه‌رتاپا مێژووی کورددا ،له هه‌ستیارترین بواردا که کاریگ���ه‌ری هه‌یه له س���ه‌ر یه‌ك به یه‌كی تاکه‌كانی کۆمه‌ڵگا.
زۆربه‌ی زۆری واڵتانی دیموکرات‌و پێشکه‌وتوو ئه‌رکی حکومه‌ته که سااڵنه نه‌ک خه‌اڵت بهڵکو بودجه‌ی تایبه‌تی هه‌بێت بۆ ئه‌نجامدانی پرۆژه‌ی لێکۆڵینه‌‌و‌ه‌و توێژینه‌وه نوس���ین ،لێکۆڵین���هوه ،توێژینه‌وه، بااڵتری���ن کاره ،ل���ه هه‌ر کوێ زانس���ت حورمه‌تی هه‌بێت ،زۆرترین بڕی بودجه‌و کتێبخان���هو بوار ره‌خس���اندن بۆ دابین ده‌كرێت .له هه‌ر کۆمه‌ڵگایه‌كیش���دا که حورمه‌تی نه‌بێت ئه‌وا به پارچه ته‌تکه‌و ره‌زیانه‌یه‌ك ده‌بێت خاوه‌نه‌که‌ی مه‌منون‌و ده‌س���ت به سه‌ر س���نگه‌وه بێت .کاری مه‌عریفی زۆر بااڵتره له کاری سیاس���ی، له کاری بازرگانی ،له کاری هه‌ر بوارێکی تر .گه‌ر ه���ه‌ر هه‌نگاوێکی باش هه‌یه له کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تیدا له س���ه‌ر بنه‌مای مه‌عریفه‌ی���ه نه‌ک هیچ ش���تێکی تر .له هه‌رکوێ مهعریفه بێ ن���رخ بوو ،ئه‌وان هیچ ش���تێکی تر جگه له پ���اره نرخی نیه. بۆیه ئه‌م خه‌اڵته ب���ۆ پوچکردنه‌وه‌ی مان���ای خه‌اڵت���ه ،بۆ دڵخۆش���کردنێکی باوکانه‌یه ل���ه الیه‌ن که‌س���انێکه‌وه که نوس���ین‌و مهعریفه له الی���ان نرخی له هیچ که‌مت���ره .ئه‌م خه‌اڵته مامه‌ڵه‌كردنه له گه‌ل که‌س���ی نوسه‌ردا وه‌ك مناڵێک، <ب���ا دڵیانخۆش بکه‌ین ش���تێکیان پێ ببه‌خش���ین ل���ه به‌رامب���ه‌ر کاره‌كانیان، هه‌موویان ب���ه یه‌که‌وه با دڵیان له‌یه‌كتر دانه‌مێنێ���ت> .س���وککردن یه‌کێکه له کرده هه‌ره‌س���ه‌ره‌كیه‌كانی ده‌س���ه‌اڵته دیکتاتۆری���ه‌كان .حکومه‌ت���ی هه‌رێم له ب���واری س���وککردنی مێ���ژوو‌و هونهرو بیرکردن���هوهو رۆژنامه‌نوس���یو هه‌موو بوارێکی تردا ره‌نگه وه‌ك گه‌نده‌ڵی له نێو حکومه‌ته یه‌که‌مه‌کانی سه‌ر گۆی زه‌ویدا بێت .سوککردن ،ئه‌تکردن ،مێگه‌لیکردن، جه‌ماعیک���ردن هه‌م���وو ئه‌مان���ه پالنی ووردی ب���ۆ دائه‌رێژرێ���ت بۆئه‌وه‌ی هیچ به‌ها وسه‌نگ‌و نرخ‌و گرنگی نه‌مێنێت .بۆ ئه‌وه‌ی رۆژنامه نرخی نه‌بێت به سه‌دان‌و هه‌زار رۆژنامه ده‌ربکه .بۆئه‌وه‌ی خه‌اڵت هیچ گرنگیه‌كی نه‌مێنێت له‌مسه‌ری واڵت بۆ ئه‌و سه‌ری واڵت وه‌ك نوگه شوجاعه به سه‌ر هه‌مواندا ببیبه‌خشه‌وه.
بیروڕا
عه‌رشی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم.. له‌به‌رده‌م نه‌وشیروان مسته‌فاو بارزانیدا محه‌مه‌د ره‌ئوف
له‌ئێستادا مش���تومڕو گفتوگۆی پرسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم به‌تایبه‌تیش بونی كاندیدی ئۆپۆزسیۆن‌و نایاسایبونی خۆ كاندیدكردن���هوهی بارزان���ی به‌ته‌واوی هه‌ڵبژاردن���ی پارله‌مان���ی په‌راوێ���ز خس���توه ،ك��� ه ره‌نگ��� ه هۆكاره‌كه‌ی كاریگ���ه‌ر نه‌بون���ی خ���ودی پارله‌مان بێت له‌پرس���ه سیاسیو كێشمه‌كێشم ه سیاس���یه‌كاندا ،هه‌رچه‌نده له‌م خوله‌ی پارله‌ماندا به‌هۆی بونی ئۆپۆزسیۆنه‌و‌ه پارله‌مان كاراب���و به‌اڵم نه‌یتوانی رۆڵی خۆی بگێڕێت ..هه‌ربۆی��� ه هاواڵتیانی كوردس���تان ئۆمێدیان ب���ۆ گۆڕانكاری له‌كه‌ناڵ���ی په‌رله‌مان���هوه كاڵبۆته‌وه‌و ئێس���تا روگه‌كه ئاراس���ته‌ی پۆس���تی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه ،بۆی ه فشاره‌كان له‌س���ه‌ر ئۆپۆزس���یۆن رو له‌زیادبون��� ه بۆ دیاریكردن���ی كاندیدێكی به‌هێز ك ه بتوانێت كورس���یه‌كه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم بباته‌وه ،وه كاتی ئه‌وه‌ی ه ئۆپۆزسیۆن بیر له‌وه‌رگرتنی ده‌س���ه‌اڵت بكاته‌وه، ئه‌گ���ه‌ر ئۆپۆزس���یۆن بهرنامهو پالنی وه‌رگرتن���ی ده‌س���ه‌اڵتی نه‌بێت‌و هه‌روا به‌ئۆپۆزسیۆنبون بمێنێته‌وه بنه‌ماكانی ئۆپۆزسیۆنبون له‌ده‌ست ده‌دات. ل���ه‌م نێوه‌نده‌ش���دا ئۆپۆزس���یۆن له‌ب���ه‌رده‌م دو ئه‌گه‌ردای��� ه یان ئه‌وه‌تا كاندی���دی خ���ۆی ده‌بێت بۆ پۆس���تی س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م ،ل���ه‌م حاڵه‌ت���ه‌دا بونی كاندید واتا داننان به‌سیس���تمی سه‌رۆكایه‌تی ،كه ئۆپۆزسیۆن به‌توندی دژایه‌تی���ان ده‌ك���رد ،ب���ه‌اڵم ده‌توانن له‌كات���ی ده‌رچون���ی كاندیده‌كه‌یان���دا سیستمی حوكمڕانی له‌سه‌رۆكایه‌تیه‌و‌ه بگۆڕن بۆ پارله‌مانی .له‌حاڵه‌تی نه‌بونی كاندیدیشدا ئه‌وكات ئومێدی هاواڵتیان‌و ش���ه‌قام بۆ ئۆپۆزسیۆن كاڵده‌كه‌نه‌وه‌و ره‌نگ��� ه رێ���ژه‌ی به‌ش���داری هاواڵتیان له‌هه‌ڵبژاردندا داببه‌زێت. له‌حاڵه‌ت���ی بون���ی كاندی���د له‌الیه‌ن ئۆپۆزس���یۆنه‌و‌ه ده‌بێ���ت دیراس���هو لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك���ی ورد بكه‌ن‌و خۆیان بۆ هه‌م���و ئه‌گه‌رێ���ك ئاماده‌بكه‌ن ك ه دێت ه ب���ه‌رده‌م كاندیده‌كه‌یان له‌حاڵه‌تی ده‌رچون یاخود ده‌رنه‌چون ،له‌ئێستاشدا باس له‌نه‌وشیروان مسته‌فاو سه‌اڵحه‌دین به‌هادین ده‌كرێت ،ك���ه ره‌نگ ه ئه‌وه‌ی بتوانێت ركابه‌ری بههێزو یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی بارزانی بكات نه‌وشیروان مسته‌فا بێت (هه‌رچه‌ن���ده هی���چ ئاماژه‌یه‌ك نیه بۆ خۆكاندیدكردن���ی) ،ب���هو پێودانگه‌ی نه‌وشیروان مسته‌فا خاوه‌نی بنكه‌یه‌كی جه‌ماوه‌ری���ی به‌رفراوان���ه به‌جۆرێ���ك
س���ه‌ره‌ڕای الیه‌ن��� ه ئۆپۆزس���یۆنه‌كان به‌ش���ێكی زۆری ده‌نگ���ی الیه‌نگران���ی یه‌كێتێش بۆ خۆی مس���ۆگه‌ر بكات ك ه ره‌نگ ه س���ه‌باره‌ت به‌ده‌نگی یه‌كێتی ك ه ده‌نگی یهكالكهرهوه ده‌بێت بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم س���ه‌الحه‌دین به‌هادین نه‌توانێت ئه‌و ده‌نگ ه به‌هێزه مسۆگه‌ر بكات له‌ناو یه‌كێتیدا ،ئه‌گه‌ر ئۆپۆزس���یۆن به‌جدی بیانه‌وێ���ت له‌هه‌ڵبژاردن���ی داهات���ودا سیس���تمی حوكمڕانی بگ���ۆڕن ده‌بێت فش���اری گهوره له‌س���ه‌ر نه‌وش���یروان مسته‌فا دروست بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی خۆی كاندید بكات بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم چونك ه هه‌مو ئه‌گه‌ره‌كان به‌و ئاراس���ته‌یه‌ن ك ه تاكه كه‌س���ێك بتوانێ���ت ملمالنێیه‌كی سه‌خت‌و چاره‌نوسساز له‌گه‌ڵ بارزانیدا بكات نه‌وشیروان مس���ته‌فایه‌و زۆرێك له‌ئه‌گه‌ره‌كانیش به‌و ئاراس���ته‌یه‌ن ك ه ئه‌نجامه‌كه‌ی به‌سه‌ركه‌وتنی نه‌وشیروان مس���ته‌فا ده‌بێ���ت ،گه‌ر ش���رۆڤه‌یه‌كی ورد بكه‌ی���ن بۆ ئاس���تی ده‌نگده‌ران‌و پێگه‌ی هێزه‌كانی هه‌رێم به‌تایبه‌تیش له‌هه‌ڵبژاردنی 2010داو سێ پارێزگاكه‌ی هه‌رێ���م وه‌ربگرین پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان ( )671965ده‌ن���گ واتا %36ی ده‌نگه‌كانی س���ێ پارێزگاكه‌ی هه‌رێم ،یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان ( )397929واتا ()%21ی ده‌نگه‌كان، بزوتن���هوهی گ���ۆڕان ()425793ی ده‌نگه‌كان واتا ل ه ( )%23و یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی ( )214222ده‌ن���گ وات���ا ()%12ی ده‌نگه‌كان‌و كۆمه‌ڵی ئیسالمی ( )144996ده‌ن���گ وات���ا ()%8ی ده‌نگه‌كان ،واتا ئۆپۆزس���یۆن %43ی ده‌نگه‌كانی هه‌رێمیان به‌ده‌ستهێناوه‌و، به‌ده‌نگی یه‌كێتیشه‌و‌ه ده‌كات ه ()%64 ی ده‌نگه‌كان به‌و پێودانگه‌ی زۆرینه‌ی بنك���هی جه‌م���اوه‌ری یه‌كێت���ی ده‌نگ به‌نه‌وشیروان مس���ته‌فا ده‌دات چونك ه س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی یه‌كێتی به‌لیس���تی جیا داده‌به‌زێت‌و كاندیدی بۆ پۆس���تی س���ه‌رۆكی هه‌رێم نابێ���ت ،الیه‌نگرانی نیگه‌رانن له‌ده‌سه‌اڵتدارانی پارته‌كه‌یان كه له‌ژێر هه‌یمه‌نه‌ی بارزانیو پارتیدای ه بۆی ه شه‌قامی یه‌كێتی له‌نێوان بارزانیو نه‌وش���یروان مس���ته‌فادا ،نه‌وشیروان مسته‌فا هه‌ڵده‌بژێرێت ،هاوكات ده‌نگی ش���ه‌قامی یه‌كگرتوش بۆ نه‌وش���یروان مسته‌فایه به‌هۆی ئه‌و فشارو دژایه‌تی ه به‌رده‌وام���هی پارت���ی ب���ۆ یه‌كگرت���و به‌تایبه‌تی���ش س���وتانی باره‌گاكانیان له‌ده‌ڤه‌ری بادینان ،هه‌ربۆی ه نیگه‌رانیه‌كی گه‌وره‌و په‌نگخواردو به‌رامبه‌ر به‌بارزانی
هه‌مو ئه‌گه‌ره‌كان به‌و ئاراسته‌یه‌ن ك ه ده‌نگی ئۆپۆزسیۆن به‌هۆی روداوه‌كانی چوارساڵی رابردوهوه له‌هه‌ڵكشاندایه‌و ئه‌گه‌ر نه‌وشیروان مسته‌فا خۆی كاندید بكات زیاتر %50ی ده‌نگه‌كان مسۆگه‌ر ده‌كات له‌ن���او ش���ه‌قامی یه‌كگرت���ودا هه‌یه، سه‌باره‌ت به‌الیه‌نه‌كانی ترو شه‌قامیش نه‌وشیروان مسته‌فا پێگه‌یه‌كی گه‌وره‌ی هه‌ی��� ه به‌هۆی ئ���هوهی راس���ته‌وخۆو تون���د ره‌خنه‌كانی ئاراس���ته‌ی خودی بارزانیو ده‌س���ه‌اڵتدارانی كوردس���تان كردوه بێس���ڵه‌مینه‌وه ،هاوكات هه‌مو كه‌موك���وڕی‌و گه‌نده‌ڵ���یو رۆتین���ات‌و خراپ���ه‌كاری ده‌س���ه‌اڵتی ك���وردی راسته‌وخۆ ده‌كه‌وێت ه ئه‌ستۆی بارزانی ب���هو پێوه‌دانگه‌ی بارزان���ی له‌هه‌ره‌می ده‌س���ه‌اڵتدایه ،به‌دیوه‌ك���هی تریش���دا هه‌م���و هه‌وڵ‌و هه‌نگاوێك���ی رێكخراوی مهدهنیو چاالكوان‌و رۆژنامهو سه‌نته‌ر‌ه ئه‌هلیه‌كان له‌ماوه‌ی رابردودا كردویان ه ده‌چێت��� ه تای ت���ه‌رازوی نه‌وش���یروان مسته‌فاوه. هه‌ربۆی���هو هه‌مو ئه‌گ���ه‌ره‌كان به‌و ئاراس���ته‌یه‌ن كه ده‌نگی ئۆپۆزس���یۆن به‌ه���ۆی روداوه‌كان���ی چوارس���اڵی رابردوهوه ده‌نگه‌كانی له‌هه‌ڵكشاندایه‌و ئه‌گه‌ر نه‌وشیروان مسته‌فا خۆی كاندید بكات زیاتر %50ی ده‌نگه‌كان مسۆگه‌ر ده‌كات. له‌به‌رامبه‌ریش���دا مه‌س���عود بارزانی م���اوه‌ی دو خوله س���ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستانه‌و تائێس���تا یه‌كالنه‌بۆته‌و‌ه ئایا خۆی كاندی���د ده‌كاته‌وه بۆ خولی س���ێیه‌م یان نا ك ه ئه‌گه‌ر مه‌خره‌جێكی یاس���ایی بۆ نه‌دۆزنه‌وه بۆی نی ه خۆی كاندید بكاته‌وه ،چونك ه به‌پێی ماده‌ی
سێیه‌می یاسای س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ویالیه‌تی س���ه‌رۆكی هه‌رێ���م بۆ چوار س���اڵه‌و ده‌ش���ێ بۆ ج���اری دوه‌میش خ���ۆی هه‌ڵبژێرێته‌وه‌و له‌م���اده‌ی 64 ی ره‌شنوس���ی پ���رۆژه‌ی ده‌س���توری هه‌رێمیش���دا به‌هه‌مان ش���ێوه ئاماژه به‌وه‌كراوه كه ماوه‌ی ویالیه‌تی سه‌رۆكی هه‌رێم بۆ چ���وار س���اڵه‌و ده‌كرێت بۆ ویالیه‌تێكی تریش خ���ۆی هه‌ڵبژێرێت، واتا ناتوانێت بۆ خولی س���ێیه‌م خۆی كاندی���د ب���كات ،به‌اڵم س���یناریۆكانی پارتی بۆ كاندیدكردنه‌وه‌ی بارزانی به‌و ئاراسته‌یه‌ن ،كه پارله‌مانی كوردستان ل���هو ماوه‌ی���هی له‌به‌رده‌می���دا م���اوه یاس���ای س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم هه‌موار بكاته‌وه ،یاخود له‌وماوه‌یه‌دا ده‌س���تور تێپه‌ڕێنرێ���ت چونك ه به‌پێ���ی ماده‌ی 64ی ره‌شنوس���ی ده‌ستور ،لهوكاتهوه دو خول ئه‌ژمار ده‌كرێت ك ه ده‌س���تور تێپه‌ڕێنرێت واتا له‌و كاته‌ی ده‌س���تور تێپه‌ڕێنرێ���ت ،بارزانی بۆی هه‌یه بۆ دو خولی دیكه خۆی بپاڵێوێت ،به‌اڵم ئایا بارزانی له‌به‌رامبه‌ر كاندیدێكی به‌هێزی ئۆپۆزسیۆندا چی پێده‌كرێت ،به‌وپێیه‌ی بارزانی ده‌توانێت ته‌نها ده‌نگی خودی پارته‌ك���هی خۆی به‌ده‌س���تبێنێت ك ه له‌هه‌ڵبژاردنی 2010دا ته‌نها ل ه %36ی ده‌نگی سێ پارێزگاكه‌ی هه‌رێمی ههیهو هاوكات ئه‌گه‌ره‌كان به‌و ئاراسته‌یه‌ن ك ه ده‌نگی بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان له‌هه‌ولێرو سلێمانیو ده‌نگی یه‌كگرتوی ئیسالمیش له‌پارێزگای دهۆك له‌هه‌ڵكشاندان ،به‌و پێودانگه‌ش ئه‌گه‌ر ساخته‌كاری نه‌كرێت ده‌نگی بارزانی له %40تێپه‌ڕ ناكات. به‌اڵم پرس���یارو ته‌ح���ه‌دای به‌رده‌م ئۆپۆزس���یۆن له‌حاڵه‌ت���ی بردن���هوهی كاندیده‌كه‌ی���ان ئه‌وه‌یه ك ه ئایا پارتی‌و خ���ودی بارزان���ی گه‌یش���تونه‌ته ئه‌و ئاسته‌ی كه ئه‌گه‌ر كاندیدی ئۆپۆزسیۆن س���ه‌ركه‌وت ،عه‌رش���ی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێ���م راده‌س���تی كاندی���دی ب���راوه بكه‌ن ،به‌وپێی���هی حوكمڕانی ئه‌مڕۆی هه‌رێم به‌ته‌واوی حیزبیو شه‌خس���یه‌و زۆرب���هی دۆس���ێكانی ن���ه‌وت‌و پاره‌و سامان‌و هێز له‌ده‌ستی شه‌خس‌و پارت ه ده‌سه‌اڵتداره‌كاندایه ،به‌دیوه‌كه‌ی تریشدا ئایا ئه‌توانن راده‌ستی نه‌كه‌ن ك ه دۆخی ئێستای كوردستان گۆڕاو‌ه به‌هۆی بونی باڵیۆزو نوێنه‌رایه‌ت���ی زۆربه‌ی واڵتانی دونیا له‌هه‌ولێرو دروستبونی دۆخێكی نه‌خ���وازراو له‌حاڵه‌تی جێنه‌هێش���تن‌و راده‌ستنه‌كردنی كورسی سه‌رۆكایه‌تی؟ هاوكات له‌حاڵه‌تی خۆكاندیدكردنه‌وه‌و سه‌ركه‌وتنی بارزانی له‌خولی سێیه‌می سه‌رۆكایه‌تی به‌ته‌واوی به‌ردی بناغه‌ی رژێمی سیستمی حوكمڕانی بنه‌ماڵه‌یی داده‌نرێ���تو ئه‌گه‌ره‌كان���ی ئاڵوگۆڕی ی له‌رێ���ی ده‌س���ه‌اڵتی س���ه‌رۆكایه‌ت هه‌ڵبژاردنه‌وه به‌ته‌واوی الواز ده‌كات.
نوێنه‌ر ی كورد فه‌رمانبه‌ر ی ده‌وڵه‌ت ی عێراقن حاکم سابیر ی بودج هی عێراق بۆ ی په‌سندكردن دوا ی ساڵی ( ) 2013به‌بێ په‌رله‌مانتاران ی نێ���وان بهغداو كورد گ���رژی‌‌و ئاڵۆز ی ی زیاتر ی كوردس���تان تون���د هه‌رێم ی تێكه‌وت ،لهوكاتهوه الیه‌نه سیاسیه‌كان كوردس���تان چه‌ندی���ن كۆبونه‌وه‌ی���ان كرد ،تا ئێره زۆر كێش��� ه نه‌بو ،به‌اڵم ی بڕیاردرا ی پێ���ش كۆتای له‌كۆبونه‌وه ی لیژنه‌ی���ه‌ك پێكبهێن���رێ بۆ نوس���ین ی به‌غدا ی حكومه‌ت نامه‌ی هكو ئاراس���ته بكرێ���ت ،ئه‌مه جێگای س���ه‌رنج بو بۆ هه‌موان ،لهوێوه ده‌كرێت بڵێن تێبینی‌و ی جی���اواز له‌م���ه‌ڕ نامه‌كه‌و تێڕوانین��� ی ئ���ه‌م بڕی���اره هه‌یه ،ك ه هۆكاره‌كان ی له‌چه‌ن���د خاڵێك ده‌كرێ���ت به‌كورت كورتیبكه‌مه‌وه: ی یه‌ك���ه‌م ،گفتوگۆ له‌گ���هڵ حكومه‌ت مه‌ركه‌زیی��� ه ن���ه‌ك گ���روپ‌و الیه‌ن��� ه سیاسیه‌كانی عێراق ،بۆی ه ناكرێ الیه‌ن ه ی كوردستان بڕیار له‌سه‌ر سیاس���یه‌كان چاره‌سه‌ری كێشه‌كان بده‌ن ،باشتروای ه ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان نامه‌كه ی كوردستان بنوس���یبایه‌و له‌په‌رله‌مان تاوت���وێ بكرابوای��� ه ئینج���ا ره‌وان��� ه كرابوای���ه ،چونك ه ئه‌ندامانی په‌رله‌مان له‌الیه‌ك نوێنه‌رانی خه‌ڵكی كوردستانن‌و
ی هه‌ڵبژێردراون ،له‌الیه‌كی دیكه نوێنه‌ر حزب‌و الیه‌ن ه سیاسیه‌كانن. دوه‌م ،نابێ���ت نام��� ه نوس���ین ب���ۆ ی كورد حكومه‌ت���ی ناوه‌ن���د نوێنه‌ران له‌به‌غ���دا بینوس���ن ،چونك���ه خۆیان به‌ش���ێكن له‌حكومه‌ت���ی ناوه‌ندی���یو ده‌نگیان ب���ۆ داوه ،به‌اڵم ده‌كرێت ئه‌و ی ی زانیار نوێنه‌ران��� ه وه‌ك س���هرچاوه ی ێ له‌الیه‌ن حكومه‌ت سودیان لێوه‌ربگیر هه‌رێم‌و په‌رله‌مانی كوردستان. ی ی س���ه‌ردانیكردنی وه‌ف���د له‌ب���اره كوردیشه‌وه بۆ به‌غدا له‌چه‌ند ڕویێكه‌و‌ه كێشه‌ی هه‌بوه ،بۆنمونه: ی پێكهاته‌ی لیژنه‌كه ناكرێت • له‌ڕو ی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق ببێت ه جێگر ی لیژنه‌و س���ه‌رۆكی فراكسیۆن ه سه‌رۆك ی عێراق كوردس���تانیه‌كانی په‌رله‌مان��� ی ببن ه ئه‌ندام ،چونك ه هه‌مو ئه‌نجومه‌ن وه‌زیران���ی عێ���راق له‌ئه‌ندام���ی ئ���هو ی فراكس���یۆنان ه ك��� ه له‌په‌رله‌مانتاران��� عێراقن متمانه‌یان وه‌رگرتوه. ی حكومه‌ت گفتوگۆ ی سه‌رۆك • جێگر له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆكی حكومه‌ت ده‌كات ئایا ی ئیداری‌‌و یاس���اییو ده‌سه‌اڵته‌و‌ه له‌ڕو ی ده‌رونیه‌و‌ه هاوش���انن؟ ئای���ا ل���ه‌ڕو ی وه‌زیران ی ئه‌نجومه‌ن جێگری س���ه‌رۆك ی سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران هه‌ر له‌ال ی وه‌ك جێگر نایه‌ت ه به‌رچاو؟ یان خ���ۆ
جێگر ی سه‌رۆك ی حكومه‌تی عێراق گفتوگۆ له‌گه‌ڵ سه‌رۆك ی حكومه‌ت ده‌كات ئایا له‌ڕوی ئیداری‌‌و یاسایی‌‌و ده‌سه‌اڵته‌و‌ه هاوشانن؟ ی ی ئه‌نجومه‌ن به‌دیوێكی تر ئایا سه‌رۆك ی ی مامه‌ڵ ه وه‌زی���ران وه‌ك جێگری خۆ له‌گ���هڵ س���ه‌رۆكی وه‌ف���ده كوردیه‌ك ه نه‌كردوه؟ ی فراكسیۆنه‌كان ك ه ئه‌ندام • سه‌رۆك ب���ون له‌لیژن ه گفتوگۆ له‌گ���هڵ بهغداو ی ی (س���ه‌رۆكی حكومه‌ت چونه‌ت���ه ال عێ���راق) له‌كاتێكدا خۆی���ان متمانه‌یان
ی حكومه‌ت پێ���داوه تا ببێته س���ه‌رۆك ه���ه‌روه‌ك چ���ۆن متمانه‌ش���یانداو‌ه ی ك ه ئێس���تا س���ه‌رۆكی به‌جێگره‌ك���ه ی وه‌فدی گفتوگۆیه له‌گه‌ڵ به‌غدا جێگر ی حكومه‌ت سه‌رۆكی لیژنه‌یه‌ك ه سه‌رۆك ك��� ه فراكس���یۆنه‌كان ئه‌ندام���ن ل���هو لیژنه‌یه. سه‌باره‌ت به‌و نامه‌یه‌ش كه‌نوسییان ی حكوم هتو الیه‌ن ه بۆ بهغداو راده‌س���ت سیاس���یه ش���یعه‌كانیان ك���رد ده‌كرێ بڵێین له‌چه‌ند رویه‌كه‌وه الوازه ،له‌وانه، ی ئه‌و نامه‌یه‌ی ه ی بههێزو یاس���ای نامه ك���ه حكومه‌ت���ی هه‌رێم بینوس���ێت‌و بی���دات به‌په‌رله‌مانی كوردس���تان بۆ هه‌ڵس���ه‌نگاندن به‌س���ود وه‌رگرت���ن ی كورد له‌به‌غدا. له‌نوێنه‌ران ی هاوكات نامه‌كه بدرێت به‌س���ه‌رۆك هه‌رێ���م له‌كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك ب���ۆ الیه‌ن ه سیاس���یه‌كان بخوێنرێت���هوه ئه‌گ���ه‌ر ێ تێبینیه‌ك هه‌بێت له‌سه‌ر نامه‌ك ه ده‌كر به‌ڕاوێژ له‌گه‌ڵ په‌رله‌مان زیادیبكه‌ن. وێنه‌ی نامه‌ك ه بدرای ه هه‌مو دۆس���تو الیه‌نه په‌یوه‌ندیداره‌كان چ له‌عێراق یان ده‌ره‌وه ،وه‌ك نه‌ت���هوه یه‌كگرتوه‌كان له‌واڵتانی���ش وه‌كو ئه‌مریكاو به‌ریتانیاو واڵتانی نزی���ك له‌بارودۆخی عێراق ،تا ی نێوانمان فراوانتربێت ی گفتوگۆ بازنه له‌به‌رژه‌وه‌ندی كورد ده‌بێت-.
تەندروستی
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
خواردن ی نیسك له %35ی ئاسن بۆ له‌ش دابین ده‌كات
دو هه‌فته جارێك ئیسماعیل عوسمان ده‌ینوسێت
فه‌زیحه ی ده‌رزییه‌كه
ی نه‌خۆش���ێكانی دڵ دكت���ۆر پس���پۆڕ ی جه‌مال شه‌عبان مامۆستا له‌په‌یمانگا نه‌ته‌وه‌ی���ی ب���ۆ نه‌خۆش���ییه‌كانی دڵ دوپاتیكردۆته‌وه ،كه یه‌ك قاپ نیس���ك ی رۆژان هی له‌ش دابین ی ئاس���ن له %35 ده‌كات ،ئه‌وه‌ش���ی رونكردۆته‌و‌ه كه ل ه ی خه‌ڵك كێشه‌ی كه‌میی ئاسنیان %20 هه‌یه له‌له‌شیاندا. لێكۆڵین���ه‌وه‌كان ده‌ڵێ���ن كه‌میی ئه‌م ی مادده‌یه له‌له‌ش���دا ره‌نگ���ه ببێت ه هۆ ی خ���واردن ،بۆی��� ه گرف���ت له‌هه‌رس��� ی ی خ���ۆراك ئاماژه ش���اره‌زایانی بوار به‌س���ودیی ئه‌و به‌ها خۆراكیانه ده‌كه‌ن ی له‌نیس���كدا هه‌یه ،ئه‌مه جگ��� ه لهوه ی ده‌یانه‌وێ كێشیان كه‌م بكه‌ن ئه‌وانه ئهوه ده‌توانن نیس���ك بخ���ۆن چونك ه ی كه‌می تێدای ه ك ه ئه‌مه‌ش هۆكار‌ه كالۆر ی كێش ،هه‌روه‌ها یه‌ك قاپ بۆدابه‌زاندن نیس���ك ته‌نها 230كالۆری‌‌و یه‌ك گرام چه‌وری‌‌و 18گ���رام پرۆتی���ن تێدایه، ی ی كاربۆهیدرات��� هه‌رچه‌ن���ده م���ادده زۆر تێدای���ه ،به‌اڵم ته‌نه���ا %10ی ئه‌و كالۆریه‌ی له‌نیس���ك ده‌ست ده‌كه‌وێت ی ساده‌یه .نابێت ئه‌وه‌ش له‌بیر ش���ه‌كر ی نیس���ك ی خواردن بكرێت ك���ه له‌كات مرۆڤ زیاتر هه‌ست به‌تێربون ده‌كات‌و ی ده‌گرێت ماوه‌یه‌كی زۆر به‌رگه‌ی برسێت ی زۆر تێدای ه ی ریش���اڵ هه‌روه‌ها مادده كه بۆ هه‌رس���كردن باش���ه ،هه‌روه‌ها ی ی كۆلیس���ترۆڵ ی رێژه بۆكه‌مكردنه‌وه زیانبه‌خش به‌سوده..
7رێگا بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی فشاره ده‌رونێكانت ئا :هه‌ستیار حه‌سه‌ن فشاری دەرونی بەهۆی ڕژانی کۆمەڵیک هۆڕمۆنی وەک (ئەدرێنالین‌و نۆر ئەدرێنالین‌و هۆڕمۆنی کۆرتیسۆڵ) ەوە دروستدەبێت کە سەرجەمیان یارمەتیدەرن بەپێدانی وزەی لەناکاو بۆ جەستەمان لەو کاتانەدا کە ڕوبەڕوی شەڕ دەبینەوە یان دەمانەوێت لەمەترسییەک هەڵبێین. دکتۆر دەیڤد پۆس���ن ش���ارەزای بواری فش���اری دەرون���یو دکتۆر کاس���لیین هۆڵ ش���ارەزاو دۆزەرەوەی دامەزراوەی فش���ارە دەرونییەکان لەواڵتی ئەمریکا ڕایدەگەیه‌نن ،ئەو فش���ارانەی لەڕۆژانی ئێستاماندا بونی هەیە زۆربەیان فشاری دەرونین وەک لەفشاری فیزیایی. دکت���ۆر ه���ۆڵ دەڵێ���ت" :جەس���تەی م���رۆڤ تەوای ئەو وزەی���ەی تێدایە کە لەکاتی فش���اردا پێویستی پێیدەبێت‌و بەردەوام لەوریاییەک���ی بەرزدایە بەاڵم بەشێوەیەکی شاراوە". کاتێک ڕوب���ەڕوی فش���ارێکی دەرونی
دەبیت���ەوە ،جەس���تەت ک���رژ دەبێت، بۆیە ڕێگایەکی فیزیای���ی یارمەتیدەرە بۆ ڕزگاربون لەبەش���ێک ل���ەو وزەیە. ئەمانەش چەند ڕێگایەکن بۆ نەهێشتنی ئ���ەو فش���ارە دەرونییەی لەس���ەرمان دروست دەبێت: .١گوش���ینی توپێک���ی فش���ار (تۆپی س���ترێس) :ڕاس���تە ئەم���ە ڕێگایەکی کالس���یکە ،بەاڵم بەڕاستی کاری خۆی دەکات. دکتۆر پۆس���ن دەڵێت :کاتێک توش���ی فشاری دەرونی دێین ،جەستەمان کرژ دەبێ���تو بەش���ێوەیەکی فیزیاوی ڕەق هەڵدێین ،کاتێک تۆپەکە دەگوش���ین‌و بەریدەدەی���ن ،یارمەت���ی خاوبونەوەی جەستەمان دەدات لەڕێگەی دەرچونی بەش���ێک لەوزەی جەستەمان‌و بەمەش ئارامیمان پێدەبەخشێت. .٢ڕێگ���ە بەخ���ۆت بدە ت���ا بگریت :بۆ زۆرێک لەخەڵکی ،هەس���تکردن بەپڕیی (توڕەبون‌و فش���ار) واتای دروستبونی فرمێس���ک لەناخەوە دەگەیه‌نێت ،بەاڵم لەجیاتی هەڵگرتنی ئەو فرمێس���کانە، ڕێگەدان بەڕۆیشتنیان بۆ دەرەوەی ناخ
لەوانەیە کلیلی گەڕانەوە بێت بۆ دۆخی ئاسایی. پۆس���ن دەڵێ���ت :هەرش���تێک کە ئەو هەستە دەکاتە دەرەوە ،یارمەتیدەرەو بەتایبەت گریان زۆر بەسودە ،تەنانەت چەن���د س���ەرچاوەیەک ڕایدەگەێن���ن، گری���ان یارمەتی���دەرە ب���ۆ ڕزگاربون لەهۆڕمۆنەکان���ی فش���ار لەجەس���تەدا بەهۆی کردنە دەره‌وەی ئەو هۆڕمۆنانە لەڕێی فرمێسکەکانەوە. .٣سەماکردن :س���ه‌ماكردن ڕێگایەکی سەرس���وڕهێنەرە بۆ کردن���ە دەرەوەی وزەی زی���ادە ،لەبەرئەوەی لەم ڕێیەوە ژمارەیەکی زۆر ماس���ولکە دەکەونە کار . .٤باسکردنی فشارەکەت :پۆسن دەڵێت "هەناس���ەیەک ..قس���ەکردن لەبارەی هەس���تەکانت‌و فڕێدانە دەره‌وەی لەنێو سنگت ،زۆر سودبەخشە بۆت. قسەکردن ڕێگایەکی گەورەیە بۆ کردنە دەرەوەی وزەی فشار ،بەاڵم لەوە باشتر ئەوەی���ە کە بتوانیت لەگەڵ کەس���ێکی دیکەدا قسە بکەیت ،کاتێک ڕوبەڕو بۆ کەس���ێک قسە دەکەیت ،ڕێژەیەکی زۆر
لەهۆڕمۆنی (ئۆکسیتۆس���ین) لەالیەن جەس���تەوە دەردەدرێت کە هۆڕمۆنێکی سەرسوڕهێنەرە بۆ هێورکردنەوە. .٥هاوارکردن :هەرچەندە جیاوازییەکی ئەوتۆ لەنێوان دەربڕینی فش���ار لەڕێی قس���ەکردن‌و هاوارکردنەوە نییە ،بەاڵم گ���ەر بتوانین کارێکی باش���ترەو گرنگ ئەوه‌یە کە پێویس���تە وریابین لەکوێدا هاوار دەکەین. .٦نوس���ینی نامەیەکی پ���ڕ لەقین کە جارێک���ی دی نەیبینیتەوە :پڕۆس���ەی نوسینی نامەیەکی توڕە یان پڕ لەفشار کارێک���ی گەورەیەو ڕێگایەکی باش���ە بۆ دامرکانەوە ،تەنه���ا ئەوەنده گرنگە کە نابێ���ت جارێکی دی ئ���ەوە نامەیە ببینیتەوە یان بیخوێنیتەوە. .٧س���ەیرکردنی پەندۆڵێکی جواڵوە: پێش���تر ب���ەم کارە ئاش���نابویت "هەر ش���تێک پەیوەن���دی بەڕیتم-بەردەوامی یان جوڵەی ئاوەوە هەبێت" سەیرکردنی زۆر سودبەخشە ،هەرچەندە پێدەچێت ڕاس���تەخۆ کاریگەری دیارنەبێت ،بەاڵم ئەم ڕێگایە جەس���تە ئارام دەکاتەوەو مێشکت دەخاتە دۆخێکی هێمنەوە.
نه‌خۆش ی دڵ به‌هۆكاری یه‌كه‌م داده‌نرێت بۆ مردن ی ژنان له‌پاش ته‌مه‌ن ی 65ساڵ ی ژنان‌و هه‌رچه‌ن���ده رێژه‌ی توش���بون ی پیاوان به‌نه‌خۆشێكانی دڵ هاوشێوه ی یه‌كن ،به‌اڵم ئه‌م نه‌خۆش���ی ه به‌هۆكار ی ژن���ان له‌پاش یه‌ك���ه‌م دێت بۆ مردن ی ی 65ساڵی‌‌و له‌هه‌مو جۆره‌كان ته‌مه‌ن ی ش���ێرپه‌نج ه زیات���ره ب���ۆ له‌ناوبردن كه‌سه‌كان. هه‌رچه‌ن���ده زۆرین���هی توێژینه‌وه‌كان ده‌ڵی���ن كه پیاوان 7بۆ 8س���اڵ زوتر پێش ژنان توشی نه‌خۆشییه‌ك ه ده‌بن. ی ی 65ساڵ به‌اڵم رێژه‌ك ه له‌پاش ته‌مه‌ن ی ئه‌م ده‌گۆڕێ���تو ژنان زیات���ر روبه‌رو كێشه‌یه ده‌بنه‌وه. نیشانه‌كانی نۆرینه‌ی دڵ له‌ژنان-: ی به‌هه‌مان ش���ێوه‌ی پیاوان نیشانه‌كان ی بریتین له‌هه‌ستكردن به‌ئازارو ناره‌حه‌ت له‌س���ینگ .له‌وانه‌ش���ه ك ه ئافره‌ته‌ك ه ی نۆرین���هی دڵه‌ك���ه بوبێ���تو توش��� هیچ نیش���انه‌یه‌كی نه‌بێ .ب���ه‌اڵم ئه‌م نیش���انانه‌ی خوارهوه زیاتر ئاماژه‌یه‌ك ه بۆ نه‌خۆشییه‌كه-: • ناره‌حه‌تی له‌كاتی هه‌ناسه‌دان. • ئازاره‌ك��� ه زیاتر له‌م���ل‌و قوڕگ یان خواره‌وه‌ی پشت باڵوده‌بێته‌وه. • هه‌ستكردن به‌هێڵنجدان‌و رشانه‌وه‌و تێكچونی هه‌رس. • عه‌ره‌قكردنه‌وه‌یه‌كی بێهۆ.
15 ئاژار
• هه‌س���تكردن به‌ماندوبون���ی كتوپڕو كۆنت���رۆڵ نه‌ك���راوو ،هه‌س���تكردن به‌گێژبون. ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی كه پێویست ه بگیرێنه‌به‌ر بۆ دوركه‌وتنه‌وه له‌نه‌خۆشێكانی دڵ. ی ژنان ره‌نگ���ه هۆیه‌ك���ی تری مردن��� ی دڵ ئ���هوه بێ���ت ك ه به‌نه‌خۆش���ێكان ی نه‌خۆش���ییه‌كه له‌ژن���ان نیش���انه‌كان كه‌متر ده‌ربكه‌وێت‌و كه‌مرونتربێت وه‌ك ی ی ئهوه له‌پیاوان ك ه ئه‌مه‌ش ببێت ه هۆ كه‌متر خۆیان به‌پزیشك نیشان بده‌ن. ی نه‌خۆش���ییه‌ك ه به‌گش���تی هۆكاره‌كان له‌ژنان‌و پیاوان بریتین له: ی ی په‌س���تان • جگه‌ره‌كێش���ان ،به‌رزی ی ی كۆلیس���ترۆڵ خوێ���ن ،به‌رزیی رێژه ی زیانبه‌خ���ش ،ته‌م���ه‌ن ،هه‌بون��� نه‌خۆشییه‌كه له‌خێزانه‌كه‌دا. ده‌كرێت جگ ه له‌هه‌بونی نه‌خۆشییه‌ك ه ی له‌ن���او ئه‌ندامان���ی .كۆنترۆڵ��� س���ه‌رجه‌م نیش���انه‌كان بكرێ���تو هه‌روه‌ه���ا بۆكه‌مكردنه‌وه‌ی توش���بون به‌نه‌خۆش���ییه‌ك ه پێویس���ت ه وه‌رزش بكرێ���تو پارێ���ز بكرێ���ت ل���هو جۆره ی ی ك���ه ده‌خورێت به‌تایبه‌ت خواردنانه ی كه‌م ئه‌بێت چه‌وریی‌‌و سوێریی‌‌و شیرین ی ته‌ندروست تێدابێت‌و هه‌روه‌ها كێشێك هه‌ڵبژێریت.
فه‌زیح���هی واته‌رگێ���ت ،ئه‌و كات���هی ك ه نیكسۆن سه‌رۆكی پێشووی ئه‌مریكا بوو ،به مه‌به‌ستی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی بۆ جاری دووه‌م هه‌ڵسا به س���یخوریكردن له‌س���ه‌ر پارتی دیموكراته‌كانی له باڵه‌خانه‌ی (واته‌رگێت) ل���ه س���اڵی ،1972ئ���ه‌وه‌ش بوویه هۆی ئه‌وه‌ی پارتی پارێزگاران له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا سه‌ركه‌وتن به‌ده‌س���ت بێنێت ،نیكسۆن بۆ جاری دووه‌م بویه‌وه به سه‌رۆكی ئه‌مریكا. رۆژنامه‌ی (واش���نتۆن پۆست) نهێنی ئه‌و كاره‌ی هه‌ڵمال���ی ك���ه په‌یوه‌س���ت بوو به سیخوریكردن به‌سه‌ر باڵخانه‌ی واته‌رگێت، بۆیه ئه‌نجومه‌نی پیرانی ئه‌مریكا لیژنه‌یه‌كی لێكۆلێنه‌وه‌ی رێكخس���ت ب���ۆ به‌دواچوونی راس���تیه‌كان ،به‌اڵم به‌ر ل���هوهی لیژنه‌كه بڕیاری خۆی بدات ،نیكسۆن ده‌ستی له‌كار كێشایه‌وه له‌ساڵی ،1974ئه‌وه‌ش بووه هۆی ئه‌و رووداوه‌ی ب���ه (فه‌زیحه‌ی واته‌رگێت) ناسراو واته رووداوه ئابڕوبه‌ره‌كه. هه‌روه‌ه���ا ئاش���كراكردنی په‌یوه‌ن���دی (مونیكالویس���كی‌‌و بی���ل كلینت���ۆن) له ش���وێنێكی گشتی وه‌ك كۆش���كی سپی، ئه‌مانه‌‌و چه‌ندی���ن رووداوی تر بوونه هۆی ئ���هوهی رۆڵ‌و گرنگ���ی رۆژنامه‌گ���ه‌ری له رووداوه جیاوازكاندا. پ���اش ئ���هوهی ل���ه رۆژی 2013/4/2 ژمارهی���ه‌ك ل���ه هاواڵتیانی هه‌رێ���م بوونه قوربانی سیس���ته‌می ناته‌ندروستی هه‌رێم‌و قاچاخچیه‌ت���ی ده‌رمان���ی كۆمپانیاكان ،له ئێستاشدا ژماره‌یه‌كی زۆری ئه‌و هاواڵتیانه به‌پێی ووته‌ی پس���پۆرانی چاو پێویس���ته چاوه‌كانیان ده‌ربهێنرێت! ئه‌وه‌ی به‌رگوێمان كه‌وت له جه‌نابی وه‌زیر، بڕیار وابوو كه لیژنه‌ی���ه‌ك به‌دواچوون بۆ ئه‌و دۆسیه بكات ،به‌اڵم پاش تێپه‌ربوونی نزیكی مانگێك تا ئێس���تا هیچ ئه‌نجامێكی ئ���هو لیژنه‌یه دی���ار نیه ،به‌پێ���ی هه‌واڵی میدیاكانی���ش بێ���ت ،چوار له‌و كه‌س���انه ك���ه به‌گومانی قاچاخچی ئ���هو ده‌رزییه‌وه گیرابوون ئازاردكراون! سه‌رۆكی حكومه‌ت ك���ه بریاربوو خ���ۆی به‌دواداچوون بۆ ئه‌و دۆسیه بكات ،به‌اڵم سه‌رۆك له‌به‌ر خاتری حزبه‌ك���هی ورته‌ی لێنه‌هاتوو بێده‌نگ بوو، ئه‌م له‌كاتێكدایه دۆس���یه‌كی له‌و جۆره له فه‌زیحه‌ی واته‌رگێت قورستره‌‌و له دۆسیه‌ی مۆنیكا لویسكی ناشرینتره. خراپتر ل���ه‌وه‌ش ئ���هوهی بێده‌نگی خۆی راگه‌یان���د س���ه‌ندیكاكانی پزیش���كان‌و ده‌رمانس���ازانی هه‌رێمی كوردس���تان بوو، ئاخر سه‌ندیكایه‌ك له كارێكی له‌و جۆره‌دا هه‌ڵویس���تێك وه‌رنه‌گرێت ،س���ه‌ندیكایه‌ك توانای ده‌ركردنی به‌یاننامه‌یه‌كی ناره‌زایی نه‌بێت ،سه‌ندیكایه‌ك توانای ئهوه نه‌بێت به ده‌نگی به‌رز قسه بكات ،بۆ ئهوه باش نیه ده‌رگاكانی كۆڵوم بكه‌یت‌و چونكه شوێنیان گرتووه له‌م كۆمه‌ڵگایه‌دا ،خانووه‌كانیشیان بدرێت به دوور هه‌ژاری ئه‌م كوردستانه. ئه‌گه‌ر له ه���ه‌ر وواڵتێكی دیكه‌دا فه‌زیحه‌ی ل���هو جۆره روویبداییه ده‌بوویه مانش���ێتی سه‌ره‌كی رۆژنامهو گۆڤاره‌كان‌و كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندن ،چونكه بهوه ده‌سه‌اڵتی چواره‌م سه‌نگ‌و قورسایی خۆی په‌یدا ده‌كات ،كه بتوانێت رای گش���تی له‌سه‌ر ئه‌و رووداوانه بجوڵێنێت وكه‌یس���ی توانبارانیش به‌رێته به‌رده‌م دادگاو یه‌ك الی بكاته‌وه. چونك���ه هه‌مووم���ان ب���اش ده‌زانین كه ده‌س���ه‌اڵته‌كانی دیكه‌ی ئ���ه‌م هه‌رێمه كه ده‌سه‌اڵتی (ته‌شریعی‌‌و ته‌نفیزی‌‌و قه‌زائیه) توش���ی داڕمانێكی ئه‌خالقی خراپ بوون، ئ���ه‌وه‌ش وایك���ردووه چه‌ندین دۆس���یه‌ی سیاس���ی له‌وانه‌ش دۆس���یه‌ی سه‌رده‌شت عوس���مان ل���ه دادگاكان���ی هه‌ولێ���ردا به هه‌ڵواسراوی بمێنیته‌وه. ئه‌م���ه ل���ه كاتێكدا ل���ه م���اوه‌ی هه‌فته‌ی پێش���وودا 27000بیس���تو حه‌وت هه‌زار ده‌رزی ( )dexamethasoneله‌ش���اری س���لێمانی ده‌ستی به‌س���ه‌ردا گیراوه ،كه به‌قاچاخی هاتوونه‌ته كوردستان. جه‌نابی وه‌زیر ،ئه‌مه حاڵی وه‌زاره‌ته‌كه‌ته، ك���ه ناتوانێ���ت بچوكتری���ن ئیجرائ���ات له‌س���ه‌ر دۆس���یه‌یه‌كی له‌و ج���ۆره بكات، كه چه‌ندی���ن هاواڵتی بوونه‌ت���ه قوربانی، وه‌زاره‌تێك توانای ئه‌وه‌ی نه‌بێت كۆنترۆڵی هاورده‌كردنی ده‌رمان ب���كات ،وه‌زاره‌تێك به ده‌ست قاچاخچیه‌كانی ده‌رمانه‌وه بێت، وه‌زاره‌تێك وه‌ك دوكان���ی به‌قاڵی مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ده‌رماندا بكات دوكانداره‌كانیش���ی ببنه (به‌قاڵی ده‌رمان) ،وه‌زاره‌تێك گیانی هاونیش���تمانیه‌كانی ببێته مشكی تاقیگه‌‌و تێستی له‌س���ه‌ر بكات ،هاونشتمانیان ئێوه ناوی لێده‌نێنچی؟ فه‌زیح���هی ده‌رزییه‌ك���ه ل���ه فه‌زیح���ه ئابڕوبه‌ره‌كه‌ی واته‌رگێ���ت خراپتره ،به‌اڵم نیكسۆن چووه مێژووه‌وه ،ده تۆش فه‌رموو ب���ه كۆڵێك فایلی ده‌س���ته‌وه بڕۆ به‌رده‌م دادگاو راستی بۆ خه‌ڵك ئاشكرا بكه ،گه‌ر نا ده‌ك داوه‌شێ وه‌زیری ته‌ندروستی. *میدیاكاری ته‌ندروستی
16
xwenden.awene@gmail.com
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
خوێندن
مامۆستا /قوتابی نامه‌یه‌ك بۆ كاك سه‌ردار عه‌زیز به‌ختیار عه‌لی
من كێشه‌م له‌گه‌ڵ نوسینی زۆربه‌ی ڕۆشنبیرانی كورددا ئه‌وه‌یه كه نوسین‌و به‌الغ هتو داڕشتن‌و ڕوونگه‌رایی له‌ناو تێكسته‌كانیاندا وه‌ك ستایلی مامۆستای مه‌كته‌بی لێهاتووه
هاوڕێ���ی ئازیز كاك س���ه‌ردار ،ڕێزو بچ���وك‌و بێده‌ن���گو بێكاراكته‌ره .ئه‌مه خۆشه‌ویس���تی زۆرم .نوس���ینه‌كه‌ی بۆچوون���ی س���وننه‌تی‌و ته‌قلیدییه بۆ به‌ڕێزتانم خوێن���ده‌وه‌و حه‌زده‌كه‌م له‌و دۆخ���ی قوتابیب���وون ،بۆچوونێك���ه ڕووه‌وه هه‌ندێ شت بڵێم ،دیاره قسه‌كانم هه‌س���تی ڕووكه‌ش په‌رستی ئێمه تێیدا له‌س���ه‌ر ئهوه نییه ئاخۆ من مامۆستام نوقمه‌و ناتوانێت ل���ه‌م وێنه ڕه‌مزییه‌ی یان نا ...نامه‌وێت ئه‌و دۆخه كۆمیدییه قوتابیبوون ده‌ربازبێت ،ته‌واو وه‌ك ئه‌و وه‌ربگرم‌و به‌شداری ئه‌و به‌شه‌ی قسه‌كان وێنه‌یه‌ی لهمنداڵییهوه له‌ڕۆحی خۆماندا بكه‌م .به‌اڵم پێموایه گرفتی «مامۆستا /وه‌ك قوتابی هه‌ڵمانگرتووه‌و له‌ناخماندا قوتابی» له‌خۆرهه‌اڵتی ئێمه‌داو له‌هه‌موو چێن���راوه .دۆخی دووه‌م قوتابی به‌پێی واڵت‌و له‌هه‌م���وو س���وچ‌و كه‌لێنێك���ی مه‌ودای نێوان م���رۆڤ‌و ته‌واوی كایه‌ی ئ���ه‌م ناوچه‌ی���ه‌دا به‌بارگه‌یه‌كی دینی مه‌عریف���ی ده‌پێورێت ،واته قوتابیبوون باركراوه‌و سروش���تێكی په‌تریاركیانه‌ی وه‌ك په‌یوه‌ن���دی نه‌زانێكی بچوك «كه وه‌رگرت���وه ،به‌جۆرێ���ك هه‌ندێج���ار ئینسانه» به‌نه‌زانراوێكی گه‌وره‌وه «كه په‌یوه‌ندی نوس���هرو خوێنه‌رانیشی هه‌ر دونیایه» س���ه‌یرده‌كرێت .قوتابیبوون له‌و چوارچێوه دینییه‌دا ده‌خوێنرێته‌وه .الی من ئ���هو هه‌س���ته وجودییه‌یه كه ئه‌وه‌ی ده‌مه‌وێت بیكه‌م ،به‌شدارییه‌كه ده‌توانین پرس���یار له‌تاریك���ی بكه‌ین، له‌قس���ه‌كردندا له‌سه‌ر كێشه‌یه‌ك تادێت تاریكییه‌كی ناكۆتا. به كورت���ی قوتابی الی من دۆخێكی ب���ه‌ره‌و ئاڵ���ۆزی ده‌چێت ،پێش���موایه له‌پاش���ه‌ڕۆژدا ئ���ه‌م كێش���ه‌یه زیاترو كۆمه‌اڵیه‌ت���ی نییه ،به‌ڵك���و دۆخێكی توندت���ر ڕووب���ه‌ڕووی دونی���ای ئێم���ه ئه‌نتۆلۆژییه. كاك س���ه‌رداری ئازیز .مرۆڤ ره‌نگه ده‌بێت���هوه ،چونكه به‌بێ پاككردنه‌وه‌ی ب���واری «فێربوون» ل���هو عه‌قڵییه‌ته لێ���ره‌دا بپرس���ێت كه ئێم���ه ده‌زانین باوكس���االره ئه‌س���ته‌مه هه‌تا پرۆسه‌ی بوونه‌وه‌رێك���ی بچوكین كه س���نووری «كتێ���ب خوێندن���هوه»ش ڕه‌وت���ه زانینمان له‌چاو گه‌وره‌یی نه‌زانراوه‌كاندا سروشتییه‌كه‌ی خۆی وه‌ربگرێت .له‌هه‌ر بچوك���ه ،ب���ۆ ده‌بێ���ت له‌فێرب���وون خودێك���ی هه‌الهه‌الی���ه .م���رۆڤ ته‌نیا عه‌قڵییه‌تێكدا موق���ه‌ده‌س ژێرخانێكی نه‌وه‌س���تین ،بۆ ده‌بێت قوتابی ئه‌به‌دی لهبهرئهوه فێرنابێت چونكه چوارده‌وری بههێزو قایمی هه‌بێت ،مه‌ترس���ی ئهوه بی���ن؟ ئ���هو تاریكیی���ه گه‌وره‌ی���هی پ���ڕه له‌نهێن���ی ،به‌ڵك���و له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌یه په‌یوه‌ندی قوتابی‌و مامۆستا ببێته پێیده‌ڵێین كایه‌ی نادیار ،ئه‌و كایه‌یه‌ی فێرب���وون تاك���ه به‌ڵگه‌یه‌كه له‌س���ه‌ر په‌یوه‌ندی ئاغ���او كۆیله ،یاخود ئه‌گه‌ر هه‌میش���ه بانگمانده‌كات ب���ۆ بینینی ،مرۆڤب���وون كه به‌ده‌س���تمانه‌وه ماوه. واش نه‌بێ���ت به‌وج���ۆره بخوێنرێته‌وه .تاریكییه‌ك���ی بێس���نووره ،هی���چ كات لێره‌دا قس���ه‌یه‌كی «ئه‌دگار دیگاس»م س���ه‌ره‌تا ده‌بێ���ت په‌یوه‌ندییه‌ك���ه له‌و كۆتای���ی نایه‌ت .به‌اڵم ئ���ه‌م نه‌زانراوه دێته‌وه‌ی���اد كه ده‌ڵێت «نیگاركێش���ان ته‌پوت���ۆزه موقه‌ده‌س���هی له‌س���ه‌ری گه‌وره‌ی���هی ده‌رونمان لهبهرئهوه گرنگ ق���ورس نییه ،ت���ا ئه‌وكات���هی هیچی نیش���توه بته‌كێنرێت ،بێئ���هوهی ئه‌مه نییه كه ده‌بێت بیناسین ،ئه‌م نه‌زانراوه لێتێناگه‌یت» .ئهوه بۆ قوتابی بوونیش رێگا خۆشكردن بێت بۆ زیاندان له‌ماناو له‌فیك���ری مرۆڤ���دا به‌ده‌ی���ان ن���اوی دروسته ...هه‌موومان ده‌بین به‌قوتابی گرنگی مه‌عریفه‌ت‌و فێربوون .كێشه‌كه جیاوازه‌وه دێته‌پێش���ێ ،وه‌ك «ش���ت به‌و ئومێ���ده‌ی ڕۆژێك چیت���ر قوتابی له‌وه‌دایه «قودس���ییه‌تی مامۆس���تا» له‌خۆی���دا»ی كانتی ،وه‌ك «نه‌س���تی نه‌بین ،به‌اڵم هێنده‌ی ده‌زانین «قوتابی له‌كۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا یه‌كس���انكراوه‌ته‌وه فرۆی���دی» ،وه‌ك «ریزیۆمی دۆلۆزی» ـ بوون» چییه ئیت���ر هیچ كات بۆمان مه‌عریف���ه‌ت» وه‌ك «كۆش���كی كافكای���ی» وه‌ك ت���ه‌رك ناكرێ���ت .من له‌بیس���تو دوو به«قودس���ییه‌تی ئه‌مه‌ش ش���تێكه ده‌بێت جیابكرێته‌وه« ،البیرێنتی بۆرخیس���ی» وه‌ك «ڕیالی ساڵیمدا زانكۆم به‌جێهێشت ،به‌و نیازه هه‌روه‌ك چۆن ته‌قدیس���ی مه‌عریفه‌ش الكانی»و چه‌ندین ش���ێوه‌ی تریش ،كه نه‌هاتم���ه ده‌رێ ك���ه واز له‌قوتابیبوون درێژك���راوه‌ی ڕه‌هه‌ن���ده دینییه‌ك���هی پێكڕا ئاماژه‌ن بۆ ئه‌و مه‌عما ناكۆتایه‌ی بهێنم ،به‌ڵكو به‌پێچه‌وانه‌وه نیازی هه‌ره ناخمان���هو مه‌عریفه‌ی پی���رۆزو ئه‌به‌دی گه‌مارۆی ئێم���هی مرۆڤ���ی داوه ،ئه‌و گه‌وره‌م ئهوه بوو ئیتر بۆ ئه‌به‌د قوتابی بوونی نییه .ئێستا له‌خه‌یاڵدانی ئێمه‌دا نه‌زانراوه ئه‌به‌دیی���ه ،ئه‌و «هه‌رگیز»ه بم .لهبهرئهوه هیچ كات نه‌مویس���توو‌ه مامۆستا س���ه‌مبولی باوكی مه‌عریفییه ،دووباره‌یه‌ی كه له‌ده‌نگی قه‌ڵه‌ڕه‌شه‌كه‌ی له‌جێگایه‌ك���دا ب���م كه قوتاب���ی نه‌بم. ئه‌ویدی گه‌وره‌یه كه ده‌بێت كڕنوش���ی «ئ���ه‌دگار ئاالن پۆ»وه ده‌یبیس���تین‌و گرنگترین ش���تێك له‌ژی���ان فێریبووم بۆبه‌ری���ن .كولت���ووری «م���ن علمنی به‌رده‌وام ده‌یبیس���تینه‌وه .پرسیاره‌كه ئه‌وه‌یه م���رۆڤ به‌گش���تیو له‌واڵتانی حرف���ا صرت له عب���دا» ،كولتوورێكی هه‌ر ئهوه نیی���ه كه ئاڵۆزیی‌و گه‌وره‌یی ئێمه‌ش���دا به‌تایب���ه‌ت ناتوانێ���ت ترسناكه كه مانای مامۆستای له‌نێوان ڕووب���ه‌ری نادی���ار ئه‌وه‌مان به‌س���ه‌ردا له‌قوتابخانه‌كان���دا ببێت���ه قوتاب���ی. دوو جه‌مس���ه‌ردا گیركردوه ،جه‌مسه‌ری ده‌س���ه‌پێنێت كه هه‌میشه قوتابی بین ،كاره‌س���اتی سیستمی په‌روه‌رده‌ی ئێمه ته‌قدیس‌و جه‌مسه‌ری نه‌فره‌ت ،ته‌قدیس به‌هیچ جۆرێ���ك من ل���هو ڕوانگه‌یه‌وه ئ���هوه نییه مامۆس���تای تێ���دا نییه، له‌به‌رئ���هوهی هه‌ڵگ���ری مه‌عریفه‌ت���ه ،قسه‌ناكه‌م .قوتابیبوون ڕه‌نگه به‌دیوێكدا به‌پێچه‌وان���هوه ئه‌وه‌یه كه قوتابی تێدا نه‌فره‌تی���ش له‌به‌رئ���هوهی س���ه‌مبولی به‌ره‌نجامی ئه‌و دۆخه بێت كه هایدگه‌ر نییه .ك���ه واده‌ڵێم چاوم له‌س���ه‌ر ئه‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و هێم���ا ناش���یرینه‌كانێتی .ناوی ده‌نێت «بوون ـ له ـ جیهان»دا ،ڕاستییه‌ش���ه ،ك���ه هه‌موو سیس���تمی ئه‌م قس���انه‌ی به‌ڕێزت���ان كردتان وه‌ك به‌اڵم من له‌و گۆشه‌نیگایه‌وه لێیناڕوانم .خوێندن���ی مۆدێ���رن ،بۆئه‌وه‌ی���ه به‌هانه‌ی���ه‌ك ده‌بین���م ڕوونتر له‌س���ه‌ر مه‌به‌س���تی م���ن ئ���هو س���اته‌یه ك���ه قوتابییه‌كه‌ی ناخمان ده‌س���ته‌مۆبكات‌و ئه‌و گرفته ڕابوه‌س���تین‌و ڕای خۆم له‌و «س���وبێكت ـ خود» ده‌رگاكان له‌سه‌ر ڕامیب���كات‌و بیبه‌س���تێته‌وه .ب���ه‌اڵم خۆی داده‌خات‌و ده‌ڵێت ته‌واو .قوتابی سیس���تمی په‌روه‌رده‌ی ئێمه به‌تایبه‌ت ڕووه‌وه كه‌مێك ڕوونتر به‌یانبكه‌م. س���ه‌ره‌تا ده‌بێت بڵێم من هه‌میش���ه ئ���هو به‌ش���هی ناخمانه ك���ه ناهێڵێت سیس���تمی دروس���تكردنی مامۆستایه، خ���ۆم به‌قوتاب���ی ده‌زان���م ،ئ���هوه ده‌رگاكه دابخه‌ین‌و بڵێین ته‌واو .ڕه‌نگه س���ه‌یرێكی بچوكی دونی���ای ئێمه بكه له‌ته‌وازوعێك���ی موزه‌یه‌فه‌وه نه‌هاتووه ،ئاس���ایی بێ���ت ڕۆژێك پرس���یارێكمان ده‌بینی���ت هه‌موو كه‌س���ێك ده‌توانێت ڕق���م له‌هه‌م���وو خۆبچوككردنه‌وه‌یه‌كی له‌دونیا نه‌مێنێت ،چیتر هیچ ش���تێكی تێیدا ببێت به‌مامۆس���تا ،ب���ه‌اڵم كێن درۆزنانه‌یه ،هه‌ڵوێسته‌كه‌م دوورو نزیك سروشت‌و كۆمهڵگاو مێژوومان بۆ گرنگ ئه‌وان���هی ده‌توانن قوتابی ئه‌به‌دی بن؟ په‌یوه‌ن���دی به‌ته‌وازوعه‌وه نییه ،به‌ڵكو نه‌بێ���ت ،به‌اڵم ئ���هوهی پرس���یارمان من كێش���ه‌م له‌گه‌ڵ نوس���ینی زۆربه‌ی په‌یوه‌ندی به‌پێناس���ه‌كردنه‌وه‌ی مانای له‌خودی خۆم���ان نه‌مێنێ���ت ئه‌وه‌یان ڕۆشنبیرانی كورددا ئه‌وه‌یه كه نوسین‌و قوتابی‌و مامۆستاوه هه‌یه له‌كولتووری كوش���نده‌یه .م���رۆڤ له‌پرۆس���ه‌یه‌كی به‌الغه‌ت‌و داڕش���تن‌و ڕوونگه‌رایی له‌ناو ئێمه‌دا .كولتوورێ���ك گه‌ر ئه‌مڕۆ بتێك به‌رده‌وامی چنینی خودو دروستكردنی تێكسته‌كانیاندا وه‌ك ستایلی مامۆستای بش���كێنێت ،به‌یانی به‌رل���هوهی له‌خه‌و خوددایه ،مه‌عریفه‌ی دونیا كه‌ره‌سته‌یه‌كه مه‌كته‌ب���ی لێهات���ووه «ب���ه‌اڵم ئ���هوه هه‌س���تابین بتێك���ی تازه‌ی خس���تۆته بۆ ناس���ینی خود ...قوتابی هیچ نییه باس���ێكی دیكه‌یه» ،مۆراڵی مامۆستا جێگا .قوتابیبوون دۆخێكی وجودییه ،جگ���ه له‌ناوێكی تر بۆ ئه‌و بوونه‌وه‌ره‌ی له‌ڕۆش���نبیریی كوردی���دا هێدی هێدی ه���ه‌ر بوونه‌وه‌رێك بیه‌وێ���ت له‌خۆی‌و به‌رده‌وام خۆی ده‌چنێت ،جاڵجاڵۆكه‌یه‌ك خه‌ریكه ده‌بێته مۆراڵێكی كوش���نده‌و ئه‌وانیت���ر تێب���گات ،قوتابییه ...به‌اڵم له‌بری ئه‌وه‌ی تۆڕێك له‌ده‌ره‌وه بچنێت من زۆر لێیده‌ترسم .هه‌ر نوسه‌رێك زۆر خ���ۆت ده‌زانی���ت كێش���ه‌كه ه���ه‌روا له‌ن���اوه‌وه ده‌یچنێ���ت ،فێربوونی���ش به‌یه‌قینه‌وه بنوسێت ،به‌عه‌قڵی ئه‌وه‌ی ئاس���ان نییه .ئێم���ه ده‌توانین له‌دوو به‌شێكی گرنگی ئه‌وكاری «خودچنی»و حه‌قیقه‌ت ده‌سه‌لمێنێت‌و ده‌یچه‌قێنێت‌و گۆشه‌نیگاوه س���ه‌یری قوتابی بكه‌ین« .سوبێكتسازی»یه یه .ئه‌مه ڕیتۆریك دایده‌كوتێ���ت ،س���ڵی لێده‌كه‌م���هوه. یه‌كه‌میان ئه‌و گۆشه‌نیگایه‌یه كه ته‌نها نیی���ه وه‌ك هه‌ندێك له‌ئه‌كادیمیس���تی ماوه‌یه‌ك له‌وه‌وبه‌ر خوێنه‌رێك لێیپرسیم له‌ڕوانگ���هی ده‌س���ه‌اڵته‌وه له‌قوتاب���ی خه‌یاڵ ته‌س���ك‌و پۆزه‌تیڤیست‌و چه‌قیو «ب���ۆ نوس���ینه‌كانت وه‌ه���ا درێ���ژن، ده‌ڕوانێت ،ته‌نیا بوون���ه كۆمه‌اڵیه‌تییه له‌زمان���ی مردوی خۆیان���دا ناویده‌نێن ،زۆربه‌یان به‌چه‌نده‌ها به‌ش ته‌واو ده‌بن، بچوك‌و شوناسه كۆمه‌اڵیه‌تییه ته‌سك‌و به‌ڵك���و ئاماژه‌یه بۆ ئ���هو تاریكییه‌ی هه‌س���ت ناكه‌یت خوێنه‌ر وه‌ڕز ده‌بێت‌و ڕاده‌س���ته‌كه‌ی له‌به‌رچاوده‌گرێ���تو هیگڵ به‌هۆی���هوه مرۆڤ به«ش���ه‌وی ناتوانێ���ت بیخوێنێت���هوه؟» له‌وه‌اڵمدا مان���ای قوتاب���ی كورتده‌كات���هوه ب���ۆ جیه���ان» ن���اوزه‌دده‌كات ،ئاماژه‌یه بۆ گوتم «بێگوم���ان ده‌زانم ،چۆن نازانم. مان���ا «مه‌كته‌بییه‌ك���هی» ،واته ته‌نیا ئ���هو قه‌ڵه‌ڕه‌ش���هی ئادگار ئ���االن پۆ ب���ه‌اڵم له‌به‌ر ئ���هوهی م���ن یه‌قینێكی له‌بازنه‌ی هاوكێشه‌ی ده‌سه‌اڵتدا قوتابی له‌ناخ���ی خۆمان���دا ،ك���ه پێمانده‌ڵێت كۆتاییم نییه بیبه‌خش���م به‌خوێنه‌ر ،بۆ ده‌بینێته‌وه ،له‌چێوه‌یه‌كدا تێیدا قوتابی «هه‌رگیز» ...هه‌رگیز تاریكی ناخمان هه‌م���وو تێزێ���ك چه‌ند بچ���وك بێت، الیه‌نه الوازو گوێگره‌كه‌یه ،مامۆستاش ته‌واو نابێت ،هه‌رگیز «من»ێكی ساف‌و پێویستیم به‌گومان‌و گومانی پێچه‌وانه الیه‌نه بههێزو قس���ه‌كه‌ره‌كه‌یه .لێره‌دا بێگ���رێ‌و بێپرس���یارو بێدوودڵی بوونی هه‌یه ،به‌سوڕانه‌وه‌ی زۆر هه‌یه به‌ده‌وری قوتاب���ی بوونه‌وه‌رێك���ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی نییه ،خ���ود یان نییه ی���ان كه هه‌بوو ئه‌و شته‌دا كه ده‌مه‌وێت بیبینم‌و بیڵێم. خۆش���به‌ختن ئه‌وان���هی له‌س���ه‌ره‌تای
نوس���ینه‌وه ده‌زان���ن ده‌گ���ه‌ن به‌كوێ. مه‌عریف���ه‌ت وه‌ك حیكای���ه‌ت نییه ،من له‌ڕۆماندا له‌سه‌ره‌تاوه ده‌زانم ده‌گه‌م بۆ ك���وێ ،زۆرج���ار له‌كۆتایی���هوه ده‌س���تپێده‌كه‌م ،ب���ه‌اڵم مه‌عریف���ه‌ت جۆرێك���ی ت���ره ،م���رۆڤ ده‌توانێ���ت ده‌س���تپێبكات ،به‌اڵم هی���چ كۆتاییه‌ك نیی���ه پێیب���گات .خۆش���به‌ختن ئه‌و نوس���ه‌رانه‌ی له‌س���ه‌ره‌تاوه ده‌زان���ن له‌كۆتایی���دا له‌كوێ وه‌س���تاون .ڕه‌نگه ئ���هوه داواكاریی مامۆس���تایه‌كی زانكۆ بێت له‌قوتابییه‌كه‌ی كه له‌س���ه‌ره‌تاوه بزانێ���ت ده‌گاته ك���وێ ،ب���ه‌اڵم ئهوه داواكاریی نوس���ه‌ر نییه له‌ڕۆحی خۆی. من مامۆستایه‌ك نیم كه وانه ده‌ڵێته‌وه، من نوسه‌رم ،نوس���ه‌ریش ئه‌و كه‌سه‌یه ك���ه له‌ن���او بیركردنه‌وه‌كان���ی خۆیدا ونده‌بێت ،درێژی نوسینه‌كانم په‌یوه‌ندی به‌گه‌ڕانه‌وه هه‌یه ب���ه‌دوای حه‌قیقه‌ت‌و ڕاكردنی���ش لێی له‌یه‌ككات���دا» .دیاره نازان���م ئه‌و خوێنه‌ره له‌من تێگه‌یش���ت یان نا ،به‌اڵم واتێده‌گه‌م هه‌تا نوسینیش ده‌شێت ملكه‌چی دوو جۆره عه‌قڵییه‌ت بێ���ت ،عه‌قڵییه‌تی مامۆس���تا به‌رامبه‌ر به‌عه‌قڵییه‌تی قوتابی .مامۆستا هه‌میشه حه‌قیقه‌تێكی گه‌وره‌و دروش���م ئاس���او گه‌وره‌ی پێیه ،ڕێ نیشانده‌ری سیاسیو ئه‌خالقی‌و مه‌عریفییه ،حه‌زی له‌مینبه‌رو وه‌عزدادان‌و فێركه‌ربازییه .به‌پێچه‌وانه‌ی قوتابییه‌وه كه دوودڵییه‌كی نه‌بڕاوه‌یه، به‌رده‌وام ده‌مانگێڕێته‌وه س���ه‌ر هه‌مان بابه‌ت ،به‌رده‌وام شێوازمان پێده‌گۆڕێت، كتێبمان پێده‌گۆڕێت ،بواری كاركردنمان پێده‌گۆڕێت ،له‌كایه‌یه‌كی مه‌عریفییه‌وه ده‌مانبات بۆ یه‌كێكی ت���ر ،له‌بوارێكی نوسینه‌وه بۆ بوارێكی تر ،له‌میتۆدێكه‌وه بۆ ئه‌وی ت���ر ،له‌مامۆس���تایه‌كه‌وه بۆ ئه‌وی تر ،له‌شێوازێكی گوزارشته‌وه بۆ ش���ێوازێكی تر .قوتابیب���وون واده‌كات هه‌موو نوس���ینێك ب���ه‌زۆر بپچڕێنیت، چونكه نوس���ین به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان مانیفێس���تی گومانه‌كانمان���ه ،نه‌وه‌ك چه‌قاندنی یه‌قینێك���ی ناكۆتا بێت .بۆ نمونه كه من سه‌یری «دۆن كیشۆت» ده‌كه‌م ،ده‌زانم ئه‌و تێڕوانینه ،تێڕوانینی من���ه ،كوردێ���ك به‌ئه‌زموونێك���ی تایبه‌تیی���هوه كه به‌ته‌نه���ا له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت‌و دوور له‌زێدی خۆی ده‌ژی ،ده‌زانم ئه‌م دۆن كیشۆته دۆن كیشۆتی ئه‌وانی تر نییه ،بۆیه كه ده‌نوس���م هه‌وڵده‌ده‌م له‌زۆرترین دۆن كیشۆته‌كان نزیكببمه‌وه تا بكرێت له‌دۆن كیشۆتی خۆم تێبگه‌م. به‌كورت���ی زۆرج���ار ده‌نوس���ین ته‌نیا بۆئ���هوهی له‌تێگه‌یش���تنی خۆم���ان تێبگه‌ین ،بۆئه‌وه‌ی ڕیشه‌ی ئه‌و وێنه‌یه بدۆزینه‌وه كه له‌سه‌رماندایه ،بۆئه‌وه‌ی بزانین ئه‌و خ���وده دێرینه‌ی له‌ناوماندا چه‌قی���وه ،چی پێیه‌و له‌كوێوه هاتووه. ئ���هوه هه‌س���تێكه پێمده‌ڵێ���ت هه‌موو ئایدیای���ه‌ك به‌ش���ێكه له‌زنجیره‌یه‌ك���ی ناكۆت���ای ئایدیا كه تێگه‌یش���تن له‌هه‌ر ئایدیای���ه‌ك گرێ���دراوی جێ���گای ئه‌و ئایدیایه‌یه له‌ن���او زنجیره‌كه‌دا .ئه‌وه‌ی «الكان» ناویده‌نێت «زنجیری داله‌كان ـ سیگنیفیكانته كێته» ته‌نیا فۆرمێكی زمانه‌وان���ی نیی���ه ،به‌ڵك���و ش���ێوه‌ی ڕیزبه‌ن���دی ئایدیاكانیش���ه ،كه هه‌موو ئایدیایه‌ك مانای خ���ۆی له‌وانی تره‌وه وه‌رده‌گرێت .ئه‌و ڕسته به‌ناوبانگه‌ی كه ده‌ڵێ���ت «بۆئه‌وه‌ی له‌ی���ه‌ك تێبگه‌ین پێویستیمان به‌دوو هه‌یه» ته‌واو لێره‌دا ده‌سه‌لمێت ،به‌اڵم به‌زیاتره‌وه ،بۆئه‌وه‌ی له‌یه‌ك تێبگه‌ین پێویس���تیمان به‌دوو و به‌س���ێو به‌ناكۆت���اش هه‌ی���ه .ڕۆحی «مامۆس���تای گ���هوره» ناتوانێت ئه‌م پرۆس���ه‌یه ببینێت ،به‌ڵكو ته‌نیا ڕۆحی «قوتاب���ی گ���هوره» ده‌توانێ���ت ئه‌م ئه‌زموون���ه بژی .لێره‌دا ب���ۆ چاوروونی زیات���ر ،ش���تێكی دی ه���ه‌ر له‌دیگاس وه‌رگرم ،ئه‌و ده‌ڵێت «زۆر به‌خته‌وه‌رم كه س���تایلی خۆم نه‌دۆزیوه‌ته‌وه ،گه‌ر س���تایلی خۆم بدۆزیبایه‌ته‌وه له‌وه‌ڕزیدا ده‌مردم» .س���تایل الی نیگاركێشێكی وه‌ك دیگاس ،مان���ای حه‌قیقه‌تی بااڵ، ئه‌و ش���ته‌ی گوایه ده‌بێت هونه‌رمه‌نده گ���ه‌وره‌كان هه‌یانبێت ،به‌اڵم س���تایل مان���ای كۆتای���ی ش���ته‌كانیش ،مانای داخس���تنی زنجیره‌كه ،مانای دركاندنی دوا قس���ه كه ته‌واوی ش���ته‌كان له‌دوا قاڵب‌و فۆرمی خۆیاندا دیلده‌كات .ئهوه دۆخی راس���ته‌قینه‌ی مرۆڤی ڕۆشنبیرو هونه‌رمه‌نده ،كاره‌سات ئه‌وه‌یه دواماڵی
خ���ۆت بدۆزیت���هوه ...س���تایلی خۆت بدۆزیت���هوه .واته هه‌موو ڕۆژێك هه‌مان خ���ود دووباره‌بكه‌یته‌وه ،هه‌مان بابه‌ت، هه‌مان ش���ێوازی گوزارش���تو هه‌مان بیركردنه‌وه .لێرهوه هه‌میشه سه‌رسامم به‌و نوسه‌رو ڕۆژنامه‌نوسانه‌ی تا مردن هه‌ندێ���ك ڕس���ته به‌ش���ێوه‌ی جیاوازو له‌سیاقی جیاوازدا به‌اڵم به‌هه‌مان ماناو به‌هه‌م���ان ڕه‌هه‌ن���دی عه‌قڵیی���هوه جارێكی���ان دووباره‌ده‌كه‌ن���هوه. له‌هاوڕێیه‌كم پرس���ی كه زۆر له‌س���ه‌ر باس���ێكی دیاریكراو قسه‌ده‌كات ،گووتم «بێ���زار نه‌بوویت له‌وه‌ی زۆر له‌س���ه‌ر یه‌ك شت ده‌نوسیت ،وه‌ك ئه‌ڵمانه‌كان ده‌ڵێن پاس���كیل دووجار نادۆزرێته‌وه، یه‌كج���ار ده‌دۆزرێته‌وه‌و ئیت���ر هه‌موو پاسكیلێكی تر ،ڕه‌نگه‌كه‌ی هه‌ر جۆرێك بێ���ت ،پاس���كیلێكی دووباره‌ی���ه، دۆزینه‌وه‌یه‌كی نوێ نییه؟» .هاوڕێكه‌م وه‌اڵمێكی دامه‌وه كه ماناكه‌ی ش���تێكی له‌مج���ۆره بوو «ب���ه‌وه‌دا واقع له‌خۆیدا چه‌قی���وه‌و خ���ۆی دووباره‌ده‌كات���هوه، ئێمه‌ش ناچارین به‌رده‌وام ڕاستییه‌كان دووباره‌بكه‌ین���هوه ت���ا زۆرتین خه‌ڵك تێده‌گه‌ن‌و ش���ته‌كان ده‌گۆڕێن» .دیاره من كێش���ه‌م له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دا نه‌بوو كه واق���ع چه‌قیوه ،به‌اڵم كێش���ه‌م له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دا بوو ك���ه هاوڕێكه‌ش���م له‌گه‌ڵ واقع���دا چه‌قیب���وو .من خ���ودی ئه‌و جیاوازیی���ه‌ش له‌چوارچێوه‌ی جیاوازی نێ���وان تێ���زی «قوتاب���ی ئه‌به‌دی»و «مامۆس���تای ئه‌به‌دی»دا ده‌بینمه‌وه، ئه‌ب���ه‌دی مامۆس���تای خۆدووباره‌كردنه‌وه‌یه‌ك���ی ئه‌به‌دیش���ه، له‌كاتێك���دا قوتابی ئه‌ب���ه‌دی فۆبیایه هه‌م���وو له‌خۆدووباره‌كردن���هوه. مامۆس���تاكان به‌جۆرێ���ك له‌جۆره‌كان
له‌هه‌ر عه‌قڵییه‌تێكدا موقه‌ده‌س ژێرخانێكی بههێزو قایمی هه‌بێت، مه‌ترسی ئهوه هه‌یه په‌یوه‌ندی قوتابی‌و مامۆستا ببێته په‌یوه‌ندی ئاغاو كۆیله وه‌ڕزی���یو ده‌ردی به‌ده‌س���ت خۆدووباره‌كردنه‌وه‌وه ده‌ناڵێنن .مرۆڤ گه‌ر بیه‌وێت مامۆس���تایه‌ك بێت خۆی دووب���اره نه‌كات���هوه ب���ه‌ده‌ری «ڤیتگنشتاین» ده‌چێت ،ده‌بێت هه‌موو وانه‌ی���ه‌ك ماوه‌یه‌كی زۆر بێده‌نگ بێتو بیربكاته‌وه .به‌كورتی پرسیاره‌كه ئهوه نییه مرۆڤ ئای���ا قوتابییه‌كی ئه‌به‌دی بێت ی���ان ن���ا؟ به‌ڵك���و ئه‌وه‌یه چۆن قوتابییه‌ك���ی ئه‌ب���ه‌دی بێ���ت؟ ئهوه پرس���یاره ه���ه‌ره س���ه‌خته‌كه‌ی ژیانه «الیه‌ن���ی ك���ه‌م پرس���یاره ه���ه‌ره سه‌خته‌كه‌ی ژیانی منه». ڕه‌نگ���ه لێ���ره‌دا جیاوازییه‌كی بچوك له‌نێ���وان قوتاب���یو كۆیل���ه‌دا بك���ه‌م. قوتابی به‌بڕوای من ئه‌و كه‌س���ه‌یه كه هه‌میش���ه له‌ژێر س���یحری پرسیاردایه، له‌كاتێكدا كۆیله یه‌ك وه‌اڵم ئه‌فس���ونی لێده‌كات‌و ده‌كه‌وێته ژێر س���یحرییه‌وه‌و واده‌زانێت له‌وێ���وه ته‌واوی وه‌اڵمه‌كانی ده‌ستده‌كه‌وێت .قوتابی ئه‌و كه‌سه‌یه كه ده‌زانێت «هێشتا تێنه‌گه‌یشتووه» ،ئه‌م «هێشتا»یه‌ش ئه‌به‌دییه ،هه‌میشه‌ییه، شتێك نییه به‌یانی ته‌واو بێت ،شتێك نیی���ه الی مامۆس���تایه‌ك ،حه‌كیمێك
ی���ان فه‌یله‌س���وفێك بگیرس���ێته‌وه‌و بگاته كۆتایی ،به‌ڵك���و له‌گه‌ڵ مه‌رگدا ڕاده‌وه‌ستێت بێئه‌وه‌ی گه‌یشتبێته هیچ وێستگه‌یه‌كی كۆتایی .به‌كورتی قوتابی ئه‌و كه‌سه‌یه كه قوتابخانه‌ی نییه .ئه‌مه ب���هو مانایه نییه م���ن دژی قوتابخانه بم ،به‌ڵك���و به‌و مانایه‌ی ك���ه قوتابی له‌قوتابخان���ه ناگاته مه‌قامی قوتابێتی، مه‌قامێ���ك كه به‌ب���ڕوای من مرۆڤ ئه‌و كاته پێیده‌گات كه له‌ناو كتێبخانه‌یه‌كی گ���ه‌وره‌دا بمرێ���ت ...بمرێت‌و هێش���تا ئه‌و كتێب���هی نه‌دۆزیبێت���هوه كه بۆی ده‌گه‌ڕێ���ت .مه‌قامی قوتابی هه‌میش���ه له‌مه‌قامی مامۆستا گه‌وره‌تره .مامۆستا له‌جێگایه‌ك���ی بچوك���ی مه‌عریف���ه‌دا گیرده‌خوات ،زانیاریی���ه‌ك ده‌گه‌ێنێت، به‌اڵم قوتابی هه‌میشه شتێكی زۆرتری ده‌وێ���ت ل���هوهی مامۆس���تا ده‌توانێت بیبه‌خش���ێت ،مامۆس���تابوون هه‌میشه ڕۆڵێك���ی كاتییه ،قوتاب���ی ده‌توانێت ب���ۆ هه‌تاهه‌تایه‌و له‌هه‌م���وو جێگایه‌ك قوتابی بێت ،به‌اڵم مامۆس���تا ناتوانێت هه‌میشه مامۆستا بێت .به‌اڵم له‌ڕاستیدا قوتاب���ی ئه‌و كه‌س���ه‌یه ك���ه ده‌زانێت «ی���ه‌ك مامۆس���تاو دوا مامۆس���تا» بوونی نییه ،ده‌زانێت هه‌موو ش���تێك «پۆتێنس���یالیته‌یتی فێربوون‌و پرسیار لێكردن‌و وه‌اڵمگیری» تێدایه ،وش���هی مامۆس���تا یه‌كس���ان نییه به‌وش���هی ئاغ���ا ،به‌وش���هی ش���ێخی ته‌ریقه‌ت، به‌ڵكو س���اتێكه له‌ساته‌كانی ئاڵوگۆڕی مه‌عریف���ی ،نزیكبوونه‌وه‌یه‌كه له‌فیكری ئه‌ویتر ،مامۆس���تا ئه‌و كه‌سه نییه كه خۆی خۆی ناوده‌نێت مامۆستا ،به‌ڵكو ئه‌و كه‌سه‌یه كه له‌ساتێكی دیاریكراودا، له‌به‌رامب���ه‌ر پرس���یارێكی دیاریكراو، ده‌ره���ه‌ق به‌ئه‌زموونێك���ی تایبه‌تی من ناویده‌نێم مامۆستا ...مامۆستا نازناوێك نییه ئه‌وانی تر بیبه‌خش���ن به‌كه‌سێك، به‌ڵك���و نازناوێك���ه قوتاب���ی خ���ۆی ده‌یبه‌خشێت به‌و كه‌س���هی ده‌یه‌وێت. لێ���ره‌وه په‌یوه‌ندی مامۆس���تاو قوتابی به‌بڕوای م���ن خاڵێكه ته‌واو پێچه‌وانه‌ی په‌یوه‌ندی «ئاغ���او كۆیله»ی هیگڵی، پۆڵ���ه پێچه‌وانه‌كه‌یه‌ت���ی ،ئه‌نتی تێزه ڕه‌هاو بێ سنتێزه‌كه‌یه‌تی .مامۆستا ئه‌و كه‌س���ه‌یه كه له‌ژێر هیچ فشارێكدا وه‌ك مامۆستا ناناسرێت ،به‌ڵكو ئه‌و كه‌سه‌یه بێئه‌وه‌ی ب���ه‌دوای دانپیاناندا بگه‌ڕێت، له‌الی���ه‌ن قوتابییه‌وه وه‌ك مامۆس���تا ده‌ناسرێت ،بۆیه مامۆستای راسته‌قینه زۆرجار ئه‌و كه‌س���ه‌یه ك���ه نایبینین، ره‌نگ���ه هه‌ر له‌س���ه‌رده‌می ئێمه‌ش���دا نه‌ژی ،ره‌نگه له‌مێژبێت مردبێت ...ئه‌و كه‌س���هی قوتابخان���ه ،كۆمه‌ڵگا ،زانكۆ وه‌ك مامۆستا به‌سه‌رماندا ده‌سه‌پێنن، مامۆستا نین .مامۆس���تای ڕاسته‌قینه كه‌س���ێكه مرۆڤ خۆی هه‌ڵیده‌بژێرێت، سروش���تی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ش���ی به‌بڕوای من ته‌عبی���ر له‌وپه‌ڕی ئ���ازادی مرۆڤ ده‌كات ،لێرهوه بۆئه‌وه‌ی ته‌واو ته‌عبیر بێت له‌ئازادی ،ته‌عبیر بێت له‌كردارێكی هوشیارو سه‌ربه‌ست ده‌بێت به‌وازهێنان كۆتایی بێت .جیاوازی په‌یوه‌ندی نێوان مامۆس���تاو قوتابی ب���هوه له‌په‌یوه‌ندی عاش���ق‌و مه‌عش���وق جیاده‌بێته‌وه ،كه مه‌به‌س���ت تێی���دا توانه‌وه نیی���ه له‌ناو یه‌كتردا ،به‌ڵكو مه‌به‌ست نزیكبوونه‌وه‌و لێكترازانه .مه‌عش���وق ئه‌و كه‌سه‌یه كه له‌سه‌ره‌تادا ده‌مانه‌وێت له‌گه‌ڵیدا بگه‌ینه پل���هی یه‌كگرتنی مه‌حاڵ ،واته توانه‌وه له‌ناو یه‌كدا ،به‌اڵم په‌یوه‌ندی مامۆستاو قوتابی له‌سه‌ره‌تاوه بۆئه‌وه داده‌مه‌زرێت بۆئه‌وه‌ی له‌جێگایه‌ك���دا كۆتایی بێتو بپچڕێت .به‌كورتی مامۆس���تا به‌شێكی گرنگی خودی من���ه ،یه‌كێ له‌چاالكییه بااڵكان���ی هه‌ر س���وبێكتێك ئه‌وه‌یه كه ده‌توانێت مامۆستای خۆی دروستبكات‌و وازی لێبهێنێت ،دۆزینه‌وه‌ی مامۆستاو وازلێهێنانی گرنگترین پرۆس���هی ژیانی هه‌موو خوێنده‌وارێك���ه ...به‌بڕوای من مامۆس���تای بااڵ «میتا ـ مامۆس���تا» «مامۆستایه‌ك هه‌موو مامۆستاكانی تر بخات���ه ژێر ڕكێفی خۆیه‌وه‌و ڕیزبه‌ندیان بۆبكات» بوونی نییه ،به‌ڵكو وش���هی مامۆس���تا ئاماژه‌ی���ه بۆ كه‌س���ێك كه ئێم���ه هه‌ڵیده‌بژێری���ن ن���ه‌وه‌ك ئ���هو هه‌ڵمانببژێرێ���ت ،ئێم���ه بڕیارده‌ده‌ین گوێی لێبگرین ،بێئ���هوهی ئه‌و زۆرمان لێبكات ی���ان داوام���ان لێب���كات یان ه���ه‌ر له‌بنه‌ره‌ته‌وه به‌تایب���ه‌ت بۆ ئێمه قسه‌بكات.
»» 19
کۆمه‌اڵیه‌تی
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30
17
ده‌ستدرێژی سێكسی بۆ سه‌ر منداڵ وه‌ك تاوانێكی شاراوه خراپ ڕه‌فتاركردن به‌رامبه‌ر به‌مندااڵن به‌هه‌مو ش����ێوازه‌كانیه‌وه ،جه‌سته‌یی ی����ان ده‌رونی یان سێكس����ی له‌هه‌مو كۆمه‌ڵگ����ه‌كان به‌درێژای����ی مێژو بونی هه‌بوه‌و به‌رده‌وامیشه ،كه سه‌رجه‌میان پێش����ێلێكاری مافه‌كانی منداڵ‌و مافی مرۆڤن .وه ده‌ستدرێژی سێكسی به‌پێی كۆمه‌ڵگه‌كان كه‌م تا زۆر قسه‌و باسی لێوه‌كراوه‌و ده‌كرێت ،به‌اڵم له‌ئاس����تی پێویست‌و خواسته‌كاندا نییه كه ببێته هۆی پاراس����تنی منداڵ‌و هۆش����یاری خێزانه‌كانیان .خاڵی هاوبه‌شی نێوان كۆمه‌ڵگاكان ده‌رب����اره‌ی ئه‌م حاڵه‌ته بریتی����ه له‌خ����ۆالدان‌و بێده‌نگب����ون‌و نكوڵیك����ردن لێ����ی .له‌سه‌رتاس����ه‌ری جیه����ان‌و له‌كوردس����تانیش ناوبه‌ناو كه‌ناڵه‌كان����ی راگه‌یان����دن لێره‌و له‌وێ باس ل����هوه ده‌كه‌ن كه ده‌س����تدرێژی سێكس����ی كراوه‌ت����ه س����ه‌ر منداڵێك یان چه‌ند منداڵێ����ك ،ئه‌مه جگه له‌و حاڵه‌تانه‌ی كه به‌هۆی ترس‌و شه‌رمی خێزانه‌كان����هوه په‌رده‌پۆش ده‌كرێن‌و ئاشكرا نابن .ئه‌م خراپ ڕه‌فتاركردنه سێكس����یه ته‌نها به‌رامب����ه‌ر به‌كچان ناكرێ����ت ،به‌ڵكو كوڕانی����ش دوچاری ده‌بن .لێره‌دا كۆمه‌ڵه پرسیارێك دێته پێش ،ئایا ئه‌و كه‌س����انه كێن كه ئه‌م تاوانه ئه‌نجام ده‌ده‌ن؟ له‌كوێ ئه‌نجامی ده‌ده‌ن؟ بۆچی ئه‌نجامی ده‌ده‌ن؟ به‌گش����تی ،ئ����هو حاڵه‌تان����هی لێكۆڵینه‌وه‌یان تێداكراوه ،ده‌ركه‌وتوه كه ئه‌نجامدانی ئه‌م كاره نه‌شیاوه له‌و شوێنانه‌دا بوه كه منداڵ تیایدا هه‌ست به‌بونی ئاسایش‌و دڵنیایی‌‌و پاراستنی ژیان����ی ده‌كات وه‌ك ماڵ����ی خۆیان، ماڵی خزم‌و كه‌س‌و دراوسێ ،باخچه‌و قوتابخان����ه ..،هتد .هه‌ندێك كاتی تر كه منداڵ سه‌رقاڵه به‌یاریكردن له‌به‌ر ده‌رگای ماڵی خۆیان ،یاخود بۆ كڕینی ش����یرینیه‌ك چوه‌ته دوكانێكی نزیك، ی����ان له‌ماڵی یه‌كێك له‌دراوس����ێ یان كه‌سه نزیكه‌كانی سه‌رقاڵی یاریكردنه ده‌بێت����ه قوربانی ئه‌م تاوانه كه تێیدا ده‌س����تدرێژیكار له‌پێن����او تێركردنی
ده‌ستدرێژیكار له‌پێناو تێركردنی حه‌زه سێكسیه‌كانیدا جیهانی پاك‌و پێگه‌ردی منداڵێتی ئه‌م تاكه ده‌شێوێنێت
ئه‌و حاڵه‌تانه‌ی ده‌شارێنه‌وه زۆر زیاترن له‌وه‌ی باس ده‌كرێن ح����ه‌زه سێكس����یه‌كانیدا جیهان����ی پاك‌و پێگ����ه‌ردی منداڵێتی ئه‌م تاك ه ده‌شێوێنێت. ره‌نگه كه‌م رۆژ تێپه‌ڕێت حاڵه‌تێك له‌و حاڵه‌تانه س����ه‌ردانی كلینیكه‌كان یان راوێژكاریه‌كان نه‌كات ،له‌كاتێكدا ئ����هو حاڵه‌تان����هی ده‌ش����ارێنه‌وه زۆر زیاترن ل����هوهی باس ده‌كرێن ،چونكه زۆرجار له‌الیه‌ن كه‌س����ه نزیكه‌كانه‌وه ئه‌م ده‌ستدرێژیه ئه‌نجام ده‌درێت. ئه‌نجامدانی ئاوها كارێك هه‌م له‌ڕوی یاساوه تاوانه‌و س����زایه‌كی توندی بۆ دانراوه‌و هه‌م ل����ه‌ڕوی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه
كارێكی قێزه‌ون����ه ..قوربانی به‌هۆی له‌تۆڵ����هی ئ����هو س����زا كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی ئ����هو ك����رداره‌ی به‌رامب����ه‌ری كراوه ،به‌س����ه‌ریاندا ده‌س����ه‌پێنرێت ده‌بن���� ه له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌دا هه‌میش����ه به‌چاوێكی دوژمنێكی سه‌رسه‌ختی كۆمه‌ڵگه. هه‌ربۆیه له‌پێناو به‌رگرتن له‌ڕودانی جی����اواز س����ه‌یر ده‌كرێ����ت ،چونك����ه به‌داخه‌وه تائێس����تا له‌الیه‌ن به‌شێك ئه‌م تاوانه‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی ده‌ره‌نجامه له‌كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی له‌ئاوها تاوانێكدا خراپه‌كانی له‌سه‌ر قوربانی به‌پێویستی ده‌ستدرێژیكارو قوربانی به‌هه‌مان چاو ده‌زانین ئه‌م پێشنیارانه بخه‌ینه‌رو: -1الیه‌نی یاس����ایی :له‌ڕوی یاساوه س����ه‌یرده‌كه‌ن .ئه‌مه وێڕای ئه‌و زه‌بره ی به‌هی����چ ش����ێوه‌یه‌ك چاوپۆش����ی له‌و ده‌رونی����هی له‌ده‌رئه‌نجام����دا دوچار ئ����هو مندااڵنه ده‌بێ����تو هۆكار‌ه بۆ كه‌س����انه نه‌كرێ����ت كه هه‌ڵده‌س����تن ش����ێواندنی هه‌م����و ئ����هو جوانیانه‌ی به‌م تاوانه‌و به‌س����زای ره‌وای خۆیان له‌خه‌یاڵیاندا ب����ۆ ژیان‌و چوارده‌وریان بگه‌یه‌نرێن‌و هه‌وڵنه‌درێت به‌ش����ێوه‌ی دروس����تیانكردوه‌و بگ����ره هه‌ندێكجار عه‌شائیری چاره‌س����ه‌ری ئه‌م كێشه‌یه
مۆبایل ..ده‌رفه‌تێك بۆ كه‌مكردنه‌وه ی جیاوازی چینایه‌تی ی ی رۆژهه‌اڵت‌و ئاسیا ئه‌وروپا ناوه‌ڕاست: ی %16 ی ره‌گه‌ز جیاکار 27ملیۆن ژن
هندستان: مۆبایل رۆڵی ههبووه ی كار بۆ ژنان لهدۆزینهوه
كۆمه‌ڵگ����هو هۆش����یاركردنه‌وه‌ی خێزان����ه‌كان ده‌رب����اره‌ی چۆنێت����ی پاراس����تنی منداڵ له‌م جۆره تاوانه‌و ش����ێوازی چاودێریكردنیان .هه‌روه‌ها له‌كاتی رودانی ئه‌م ده‌ستدرێژیه‌دا بۆ منداڵه‌كانیان پێویسته داوای هاوكاری یاس����اییو ده‌رونی له‌كه‌سانی پسپۆرو شوێنی تایبه‌تمه‌ند بكه‌ن.
بكرێـت. -2الیه‌ن����ی ده‌رون����ی :ه����اوكاری‌‌و چاره‌سه‌ری ده‌رونی گونجاو له‌رێگه‌ی كه‌س����انی پس����پۆره‌وه پێش����كه‌ش به‌قوربانی����ه‌كان بكرێ����ت تاكو بتوانن مامه‌ڵه له‌گ����هڵ حاڵه‌ته‌كه‌یان بكه‌ن‌و جارێكی تر بگه‌ڕێنه‌وه نێو كۆمه‌ڵگه‌و ژیانی ئاسایی خۆیان ده‌ستپێبكه‌نه‌وه، ئه‌م����ه‌ش پێویس����تی به‌ه����اوكاری‌‌و * رێكخ����راوی وچان بۆ قوربانیانی هه‌ماهه‌نگی ده‌س����ه‌اڵت‌و س����ه‌رجه‌م پێشێلكاری مافی مرۆڤ رێكخراوه په‌یوه‌ندیداره‌كان هه‌یه. س����ه‌نته‌ری په‌ره‌پێدان����ی * -3الیه‌ن����ی كۆمه‌اڵیه‌ت����ی :له‌ڕوی ی مرۆڤ D.H.R.D كۆمه‌اڵیه‌تی����هوه هه‌وڵبدرێ����ت ب����ۆ دیموكراسی‌‌و ماف
ی ی تۆڕ ی 2012زیاتر له %90دانیشتوانی جیهان له‌ڕێگه تا ساڵ ی په‌یوه‌ندیكردنیان به‌یه‌كتره‌وه هه‌یه مۆبایله‌و‌ه ده‌رفه‌ت
ی ی رۆژئاواو باكور ئه‌وروپا ئه‌مه‌ریكا: ی %0 جیاكار
ی %93ژنان ده‌ڵێن له‌ڕێگه مۆبایله‌كانیانه‌وه هه‌ست به‌ئارامی‌‌و ئاسایشێكی زیاتر ده‌كه‌ن
ی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‌و باكور ئه‌فه‌ریقیا: ی %24 ی ره‌گه‌ز جیاكار 25ملیۆن ژن
ی ی باشور ئاسیا رۆژهه‌اڵتی ئاسیا: ی %17 ی ره‌گه‌ز جیاکار 83ملیۆن ژن ئه‌فغانستان: ی مۆبایل رۆڵ ی ههبووه له‌هاندان ژنان بۆ خوێندن
به‌داخه‌وه تائێستا له‌الیه‌ن به‌شێك له‌كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی له‌ئاوها تاوانێكدا ده‌ستدرێژیكارو قوربانی به‌هه‌مان چاو سه‌یرده‌كه‌ن
باشوری ئاسیا: ی %37 ی ره‌گه‌ز جیاكار 124ملیۆن ژن پاكستان: ی به‌رزكردنه‌وه ی رێژه خوێنده‌واری
ئه‌فریقیا: ی %23 ی ره‌گه‌ز جیاكار 33ملیۆن ژن
ئه‌مه‌ریكای التین‌و باشور: ی %1 ی ره‌گه‌ز جیاكار 9ملیۆن ژن
سنگال: كاریگه‌ر بووه له‌ئاشنا بوون به‌ته‌كنیك‌و ته‌كنه‌لۆجیا
1.4ملیار به‌شدار بوو
300ملیۆن ژن
1.1ملیار به‌شداربوو
ملیۆن ژن كه‌متر له‌پیاوان به‌شداربوو ی هێڵه‌كان ی مۆبایلن
300ملیۆن ژن كه‌متر ی له‌پیاوان به‌شداربوو ی مۆبایلن، هێڵه‌كان له‌واڵتانی كه‌م ده‌رامه‌ت‌و ناوه‌ند ده‌رامه‌ت 2.9ملیار پیاو
2.6ملیار ژن
ژمارهی كۆی ژنان‌و پیاوان له‌واڵتانی كه‌م ده‌رامه‌ت‌و ناوه‌ند ده‌رامه‌ت
18 300ملیۆن دۆالر بۆ ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یمان
ده‌رمانیش به‌شه‌رتی چاو ده‌رهێنان! دانا ئه‌مین له‌م���اوه‌ی ٢٢س���اڵدا ئه‌گه‌ر گه‌وره‌كانمان به‌راس���ت له‌خه‌م���ی خه‌ڵك‌و ئاینده‌ی واڵت���دا بونای���ه ،ئه‌یانتوانی چه‌ندین نه‌وه‌ی س���اڵحی به‌مۆراڵمان بۆ پێ بگه‌یه‌نن. به‌پێچه‌وانه‌وه ،حزبه‌كان كه‌وتنه پێش���بڕكێ بۆكڕینی ویژدان‌و داماڵینی ئینسانی كورد له‌به‌هاكان ،كه‌وتنه س���ه‌رپا كردنی توێژێك���ی كۆمه‌اڵیه‌تی بێ مۆراڵی ویژدان تۆپیو بۆدگیركردنی بازاڕ بۆهه‌ردو حزب. كاربه‌ده‌س���تانی هه‌رێ���م له‌گ���هڵ ئه‌م توێ���ژه ناش���یرینه‌دا به‌رپرس���ن له‌هه‌مو جۆره‌بازرگانیه‌ك .هێنانی كهول‌و جگه‌ره‌‌و خواردن‌و ده‌رمان‌و ئاس���نو ...هه‌موی له‌الیه‌ن ههردو حزب‌و به‌هۆی ئه‌م توێژه‌وه كۆنترۆڵكراوه .له‌سایه‌ی ئه‌م بانده‌دا ،ڕۆژانه خراپترین ئۆتۆمبێل‌و كااڵی ئه‌لكترۆنیی ئه‌گه‌یه‌نرێته بازاره‌كانمان ،ترسناكترین جۆری جگه‌ره‌‌و كهول له‌ژێر ناوی سه‌یر س���ه‌یردا ئه‌هێنرێته كوردستان كه نازانرێت له‌كوێ دروس���تكراون‌و چۆن دێنه كوردستان .له‌س���ایه‌ی هاتنی خراپترین جۆری خواردن، ئاسایش���ی خۆراك له‌مه‌ترسیه‌كی ڕاس���ته‌قینه‌دایه‌‌و به‌هۆیه‌وه له‌ده ساڵیی ڕابردودا چه‌ندین نیشانه‌ی نه‌خۆشی ترسناك له‌م هه‌رێمه بچوكه‌دا سه‌ریهه‌ڵداوه! بێمتمانه‌ترین ده‌رمان ئه‌گاته كوردس���تان كه له‌چه‌ند س���اڵی ڕابردوودا ده‌یانجار وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی شه‌رمه‌زار كردوه وكه‌سیش سزا نه‌دراوه .كارمه‌ندانی ته‌ندروستی هه‌ولێر بیریانه ،چه‌ند س���اڵێك پێش ئێس���تا ،كاتێك تایه‌رهه‌ورامی ویس���تی له‌سه‌ر هێنانی ده‌رمانی خراپ چه‌ند كاربه‌دستێكی ته‌ندروستی هه‌ولێر سزا بدات،خه‌ریك بو خۆی له‌‌وه‌زیریی بخات. س���كانده‌ڵی ده‌رزیه چاوده‌رهێنه‌ره‌كانی ئه‌مجاره ،نیش���انه‌یه‌كی مه‌ترس���یداره كه ئیداره‌ی هه‌رێم له‌ده‌س���تێكی ئه‌میندا نیه ،ئه‌گه‌رن���ا له‌كوێی دونیادا بوه ده‌رزیه‌ك بهێنرێته كوردستان ،له‌سه‌ده‌ی بیست‌و یه‌كه‌مدا ده‌م‌وده‌ست چاوی مرۆڤ كوێر بكات‌و به‌كارهێنه‌رانی ده‌رزیه‌كه خێرا بڕۆن چاویان ده‌ربهێنن؟! له‌وه‌ش تاڵتر ،حكومه‌ت هیچ گوناهو به‌رپرسیارێتیه‌ك ناخاته ئه‌س���تۆی خۆی .ئه‌م ڕوداوه له‌هه‌رشوێنێكی دیكه بوایه به‌واڵته دواكه‌وتوه‌كانیش���هوه كه یه‌ك تۆز ئینس���ان ڕێزی هه‌بوایه ،ده‌مێك بو حكومه‌ت ده‌س���تی له‌كاركێش���ابۆوه‌‌و ده‌س���ه‌اڵتداران درابونه دادگا ،كه‌چی لێره وه‌زیری ته‌ندروستیه‌كه‌ش���مان جورئه‌تی ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه ،یان ته‌نانه‌ت داوای لێبوردنكردنی نیه له‌خه‌ڵك‌و له‌قوربانیه‌كان. ب���ێ باكیی حكومه‌ت له‌س���كانداڵی ده‌رزی���ه چاوده‌رهێنه‌ره‌كان ،س���یگناڵێكی مه‌ترسیداره كه له‌سایه‌ی ئیمتیازی زۆرو زه‌وه‌ند‌و ،نه‌بونی لێپێچینه‌وه‌‌و له‌ئه‌ستۆ گرتنی به‌رپرسیارێتی ،له‌وه‌ناچێت ئه‌م ده‌سه‌اڵته نیازی ڕۆێشتن‌و بڕوای به‌ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌س���ه‌اڵت هه‌بێت .پێئه‌چێت كاربه‌ده‌ستان هه‌ر له‌بردنی نه‌وت‌و سامان‌و بازرگانیی بێمایه له‌س���ه‌ر حسابی خه‌ڵك به‌رپرسیار بن ،له‌به‌رامبه‌ریشدا نه‌خۆشیی‌و ده‌رد‌و به‌اڵ كێش���هی ئه‌وان نه‌بێت ،به‌تایبه‌تی كه ئه‌وان خۆیان‌و كه‌سوكاریان به‌شێكی دابڕاون له‌م كۆمه‌ڵگا پڕ ده‌رد‌و نه‌خۆشیه ،ئۆتۆمبێل‌و جل‌وبه‌رگ‌و پێاڵوو مه‌شروب‌و جگه‌ره‌‌و خواردنیان هه‌موی له‌ش���وێنی تایبه‌ته‌‌وه دی���تو له‌هه‌ره گران به‌هاكانی جیهانن ،بۆ ده‌رمان‌و چاره‌س���ه‌ریش نه‌ك توخنی پزیشك‌و داو‌و ده‌رمانی ئێره ناكه‌ون ،به‌ڵكو بۆ هه‌اڵمه‌تێكیش ده‌گه‌نه نه‌خۆشخانه‌كانی ئهوروپاو ئه‌مریكا. ئ���ه‌م بازرگانی كردنه به‌ژیانی خه‌ڵكه‌وه ،له‌كاتێكدایه س���ااڵنه له‌بودجه‌ی خه‌ڵك نزیكه‌ی س���ێ سه‌د ملیۆن دۆالر ئه‌درێت به‌ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی هه‌رێم. هه‌رچه‌ن���ده كه‌س بۆی نیه ئاگای له‌كاری ئه‌م ده‌زگایه بێت ،به‌اڵم له‌ئێس���تادا كه ئاسایش���ی ته‌ندروس���تیی‌و خۆراكی هه‌رێم گه‌یش���تبێته ئه‌م دۆخه ترس���ناكه و له و‌الشه‌وه رۆژانه چه‌ندین كه‌س له‌كه‌ركوك ئه‌بنه‌خۆراكی ئۆتۆمبێله بۆمبڕێژكراوه‌كان، خه‌ڵكی ئه‌هێنێته س���ه‌ر ئه‌و ڕاس���تیه‌ی كه وه‌زیفه‌ی ئه‌م ده‌زگایه مس���ۆگه‌ركردنی ئاسایش���ی مانه‌وه‌ی ههردو حزبه له‌س���ه‌ر كورس���ی حوكم له‌ڕێگه‌ی چاودێریكردنی ك وئۆپۆزسیۆنه‌‌وه. خه‌ڵ
تایبه‌ت
) )375سێشه‌مم ه 2013/4/30
بۆچی بارزانی خۆی كاندید ناكاته‌وه؟ مه‌حمود یاسین كوردی
پرس����ی خۆكاندیدكردنه‌وه‌ی به‌ڕێز مه‌سعود بارزانی بۆ پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێم ئه‌م����ڕۆ بۆت����ه گه‌رموگوڕترین بابه‌ت����ی ڕۆژ ،بێده‌نگبوون����ی خودی بارزانیش له به‌رامبه‌ر ئه‌و ته‌فس����یرو ته‌ئویل����ه بۆ م����ادده‌ی 2و 3و 17ی یاس����ای ژم����اره 1ی س����اڵی 2005ی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم كه ئاخۆ بارزانی ماف����ی خۆكاندیدكردنه‌وه‌ی هه‌یه یان ن����ا؟ ئایا خول����ی 2005ك����ه له‌الیه‌ن په‌رله‌مانی كوردستانه‌وه هه‌ڵبژێردراوه ب����ۆی هه‌ژمار ده‌كرێت ی����ان نا؟ له‌م سه‌روبه‌نده‌ش ئۆپۆزسیۆن به‌تایبه‌تی بزوتن����هوهی گ����ۆڕان حه‌مله‌یه‌ك����ی ئیعالم����ی تون����دی ده‌س����تپێكردوهو وێن����هی بارزانی خه‌ریكه له‌ش����ه‌قامی كوردی وه‌ك����و بوته‌فیلقه‌و موباره‌ك‌و ئ����هو س����ه‌ركردانه ده‌رده‌ك����ه‌وێ كه ده‌ستكاری یاساو ده‌ستووریان كردوه بۆ درێ����ژه‌دان به‌م����اوه‌ی حوكمڕانی خۆیان ،ئه‌گه‌رچ����ی بارزانی به‌فه‌رمی هه‌تا ئێس����تا هی����چ قس����ه‌یه‌كی له‌م باره‌ی����هوه نه‌كردوه به‌اڵم پارتی وه‌كو (قیاده‌و قاعی����ده‌ی حیزبی) ،هه‌موو هه‌وڵه‌كانی خۆی����ان چڕكردۆته‌وه بۆ دووب����اره كاندیدكردن����هوهی بارزانیو قانه‌ع����ه‌ت پێكردنی ناوب����راو به‌وه‌ی یاس����اییو ئاس����اییه ده‌كرێت بارزانی بۆ خولێكی تر خ����ۆی هه‌ڵبژێرێته‌وه، قه‌یرانی هه‌ڵبژاردنی س����ه‌رۆكی هه‌رێم ته‌نه����ا ل����ه خ����ودی هه‌ڵبژاردنه‌كه‌و ڕێگادان ب����ه بارزانی قه‌تیس نابێته‌وه به‌ڵكو كێشه‌ی چۆنیه‌تی كۆكردنه‌وه‌ی ده‌ن����گو ب����ه ده‌س����تهێنانی متمانه‌ی 1+%50ی ده‌نگی هه‌رێمی كوردستانیش یه‌كێ����ك ده‌بێت له كێش����هو قه‌یرانه سیاسیه‌كانی دوای تێپه‌ڕاندنی پرسی خۆكاندیدكردن����هوهی بارزان����ی دێته ئ����ارا ،چونكه ئه‌م ج����اره جیا له‌وه‌ی یه‌كێتی بڕیاریداوه به لیس����تی جیاواز به‌شداری هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی كوردس����تان بكات له هه‌م����ان كاتدا ده‌نگی یه‌كێتییه‌كان سه‌نگی مه‌حه‌ك ده‌بێت بۆ ده‌ستنیشانكردنی سه‌رۆكی داهاتووی هه‌رێم. ب����ه حوكم����ی ئ����هوهی پارت����ی له
دوای����ن هه‌ڵبژاردنه‌كانی 2010/3/7 ی ئه‌نجومه‌ن����ی نوێنه‌ران����ی عێ����راق كه به لیس����تی ك����راوه بوو ،س����ه‌رجه‌م كاندیده‌كان����ی پارت����ی له هه‌رس����ێ پارێزگاكه‌ی هه‌رێم 671.965ده‌نگی به‌ده‌س����تهێناوه كه ده‌كات����ه ڕێژه‌ی ،%36له به‌رامبه‌ردا یه‌كێتی خاوه‌نی 397.929ده‌نگ����ه كه ده‌كاته رێژه‌ی %26ئه‌مه‌ش گه‌وره‌ترین كارتی فشاره له‌ده‌ست یه‌كێتی كه پۆستی سه‌رۆكی هه‌رێم یهكالكهرهوه ده‌بێت ،قس����هی ئێمه لێره ئه‌وه‌یه له‌غیابی مام جه‌الل ئایا بنكه‌ی جه‌ماوه‌ری یه‌كێتی ئاماده‌یه ده‌نگ به بارزانی بدات‌و وه‌كو كاندیدی هاوبه‌شی خۆیان له چوارچێوه‌ی دوو لیس����تی جیاواز سه‌یر بكه‌ن؟ گریمان پارت����ی ئیحتیفازی به‌و رێژه‌ی %36ی ده‌نگه‌كانی خۆی كردبێت (ئه‌مه جگه له رووداوی تیرۆركردنی سه‌رده‌ش����ت عوسمان‌و رووداوه‌كانی 17ی شوبات‌و سوتاندنی بنكه‌و باره‌گاكانی یه‌كگرتوو له بادینان ك����ه كاریگه‌ریی نه‌رێنییان ده‌بێت له‌س����ه‌ر ده‌نگ����ی پارتی) ئه‌وا پارتی هه‌ر ناتوانێ گرێنتی ده‌رچوونی بارزان����ی بكات ،ئایا به‌رێز مه‌س����عود بارزانی ئاماده‌ی نه‌فسی‌‌و سیاسی به‌و باگراونده مێژووییه‌ی خۆیو بنهماڵهو عه‌شیره‌ت‌و حیزبه‌كه‌یه‌تی كه سه‌رقاڵی كۆكردن����هوهی ده‌نگ����ی الیه‌نگران����ی یه‌كێت����ی بێت كه هیچ گرێنتیه‌ك نییه ده‌نگی پێ بده‌ن دووریش نییه وه‌كو توڵه‌یه‌ك له به‌رامبه‌ر ته‌همیش����كردنی كادی����رو الیه‌نگران����ی یه‌كێت����ی ل����ه حكوم����هتو دامه‌زراوه‌كان����ی هه‌رێ����م سزایه‌كی توندی مێژووی بارزانی بده‌ن له به‌رامبه‌ر كاندیدی ئۆپۆزسیۆن یان هه‌ر كه‌س����ێكی ترو له كورس����یه‌كه‌ی بهێنن����ه خوارهوه ،چونك����ه مه‌علومه به‌رێز م����ه‌ال به‌ختیار ل����ه وتاره‌كه‌ی سه‌باره‌ت به پشتگیری كردنی یه‌كێتی ب����ۆ كابین����هی حه‌فته‌م����ی نێچیرڤان بارزانی وتبووی" :ئه‌گه‌ر پش����تیوانی مام ج����ه‌الل‌‌و مه‌كته‌بی سیاس����یتان، بۆ س����ه‌ركه‌وتنی كابینه‌ك����ه ده‌وێ، ئاماده‌ی����ن .به‌اڵم ئه‌گه‌ر پش����تیوانی باقی ئ����ۆرگان‌و قه‌واعیدو جه‌ماوه‌ری یه‌كێتیتان پێویس����ته ،دڵنیابن ،هه‌تا ئه‌م السه‌نگییه‌ی له حكومه‌تدا ههیهو
ئه‌م جاره ده‌نگی یه‌كێتییه‌كان سه‌نگی مه‌حه‌ك ده‌بێت بۆ ده‌ستنیشانكردنی سه‌رۆكی داهاتووی هه‌رێم ئه‌و غ����ه‌دره‌ی ل����ه یه‌كێت����ی كراوه، چاكنه‌كرێته‌وه ،قه‌واعیدو جه‌ماوه‌ر ی یه‌كێتی ،نه‌ك پش����تیوانیتان ناكات، به‌ڵكو ئه‌گه‌ر خرۆش����انی جه‌ماوه‌ری روب����دات ،به‌تایبه‌ت����ی ل����ه هه‌ولێردا، ره‌چاوی بكه‌ن كه ه����ه‌زاران ئه‌ندام‌و جه‌م����اوه‌ری یه‌كێتیش بڕژێنه س����ه‌ر شه‌قامه‌كان. له‌م حاڵه‌ته بارزانی دوو ده‌ستكه‌وتی له‌كی����س ده‌چێت یه‌كه‌می����ان بازدان به‌س����ه‌ر یاسای س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ب����هوهی جارێك����ی تر خ����ۆی كاندید ده‌كات����هوهو وێنه‌ی وه‌كو دیكتاتۆرێك ك����ه هه‌وڵ����ی ده‌س����تكاری كردن����ی یاس����اكانی داوه له پێن����او به‌رژه‌ندی تایبه‌تی خۆیو بنهماڵهو حیزبه‌كه‌ی، ئه‌م����ه‌ش ئینتیحارێك����ی سیاس����یو مێژوویی قورس‌و كه‌مه‌رشكێنه له‌سه‌ر ئاس����تی نێوده‌وڵه‌تی خراپ به‌س����ه‌ر ڕه‌مزیه‌ت‌و كه‌س����ایه‌تی ده‌شكێته‌وه،
ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ش����ی له‌ده‌س����ت ده‌چێت وه‌ك����و ج����ۆرج واش����نتۆن‌و ماندێال ده‌ربك����ه‌وێ مێ����ژوو بۆ خ����ۆی تۆمار بكات ،دووه‌م :هی����چ گرێنتیه‌ك نییه كه مه‌سعود بارزانی به ده‌نگی پارتی ده‌ربچێت یاخود یه‌كێتییه‌كان ده‌نگی پ����ێ بده‌ن به‌تایبه‌تی ل����ه غیابی مام جه‌الل‌و له س����ه‌رده‌می براگه‌ورایه‌تی كاك كۆسره‌ت ڕه‌سوڵ ،یه‌كێتییه‌كان جوالندن����ی هێ����زی زێره‌ڤان����ی به‌ره‌و س����لێمانی‌‌و بێبه‌ش����كردنی كۆسره‌ت ڕه‌س����وڵیان بۆ ماوه‌ی دوو س����اڵ له پۆستی جێگری س����ه‌رۆكی هه‌رێم له بیرنه‌چووه!. بۆیه پێش����بینی ده‌كه‌م بارزانی زۆر ژیرانه چاوه‌ڕێی ته‌فس����یرو ته‌حلیلی قانونیه‌كان����ی حیزب ب����كات‌و بڕیاری كۆتای����ی بده‌ن ب����هوهی بارزانی مافی یاسایی خۆیه‌تی خۆی كاندید بكاته‌وه ب����ه‌اڵم ئه‌و ئاماده نابێت خۆی كاندید بكات����هوه ،به‌مه‌ش مه‌س����عود بارزانی چه‌ند ئامانجێ����ك ده‌پێكێ یه‌كه‌میان: خ����ۆی وه‌كو ڕه‌مزێكی دیموكراس����یو ده‌ستاوده‌ست كردنی ده‌سه‌اڵت پیشان ده‌دات ،دووه‌م :كارتێك����ی به‌هێ����زی ده‌ستی ئۆپۆزسیۆن ده‌سوتێنێ به‌وه‌ی ناهێڵێ خۆهه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی خۆی وه‌كو كارتێك����ی پروپاگه‌نده‌ی راگه‌یاندن له كه‌مپینی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌كاربهێنن، سێیه‌م :پێگه‌ی جه‌ماوه‌ری‌‌و حیزبیو سیاسی خۆی وه‌كو مه‌سعود بارزانی هه‌ر ده‌مێنێت����هوه ،چونكه بارودۆخی سیاس����ی هه‌رێم����ی كوردس����تان به سیس����ته‌م رێكنه‌خراوه ،هه‌ر كه‌سێك بچێته شوێنی بارزانی پێگه‌‌و ده‌سه‌اڵتی سیاسی هه‌ر له ئه‌و زیاتر نابێت ئه‌مه حه‌قیقه‌ت����ی ئه‌م واڵته‌یه ،باش����ترین نموون����ه‌ش س����ه‌رۆكایه‌تی كابین����هی شه‌ش����ه‌م بوو له الی����ه‌ن (د.به‌رهه‌م ساڵح)هوه ئه‌گه‌رچی پیاوێكی به‌تواناو لێهاتوو بوو به دانپێدانانی دۆس����تو دوژمن به‌اڵم له رێ����گای میدیاكانه‌وه ده‌یبیس����ت كه یه‌كێك ل����ه گرنگریتن وه‌زیره‌كان����ی حكومه‌ته‌ك����هی ك����ه وه‌زیری سامانه سروش����تییه‌كان بوو له‌گ����هڵ جێگری س����ه‌رۆكی حیزبێكی تر له توركیا س����ه‌رقاڵی واژووكردنی گرێبه‌ست‌و ته‌رتیباتی نه‌وتن!
ژینگه‌ی سه‌وز‌و مرۆڤه سه‌وزه‌كان
ی كار ی شوێن ی ته‌ندروستی‌‌و سه‌المه‌ت ی جیهان رامانێك له‌رۆژ موحسن ئه‌دیب
له‌ساڵی 2003وه رۆژی 28نیسانی هه‌مو س���اڵێك وه‌ك رۆژی جیهانی ته‌ندروستی‌‌و سه‌المه‌تی شوێنی كار دیاریكراوه ،له‌سه‌ر ئاستی نێوده‌وڵه‌تی (به‌تایبه‌ت رێكخراوی كاری نێوده‌وڵه‌ت���ی) هه‌ڵم���هتو چاالكی جۆراوجۆر ب���ۆ گرنگی���دان به‌دابینكردنی ژینگه‌یه‌ك���ی ب���اش‌و گونجاو بۆ ش���وێنی كار ئه‌نجام���ده‌دات ،به‌ئامانج���ی ئ���هوهی ببینه خاوه‌نی ش���وێنی كارێكی شایسته‌‌و س���ه‌الم هتو پارێزراو .بۆیه گرنگه ئێمه‌ش وه‌ك كورد الیه‌ك به‌الی ئه‌م پرسه گرنكه‌دا بكه‌ینه‌وه‌‌و هه‌ڵوێس���ته‌یه‌ك له‌سه‌ر كرۆك‌و فه‌لسه‌فه‌ی ئه‌م بواره بكه‌ین ،له‌مڕوه‌شه‌وه میدی���او میدی���اكاران‌و رێكخراوه‌كان���ی كۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی ده‌بێت پشكی شێریان هه‌بێت بۆ گرنگیدان به‌م مه‌سه‌له‌یه. ئه‌خالق بااڵیی‌‌و گرنگیدان به‌ژینگه س���ه‌ره‌تا ئه‌بێت ئهوه بزانین گرنگیدان به‌ژینگه‌ی شوێنی كار ،به‌شێكه له‌پرسێكی گرنگتر‌و گشتگیرتر ،كه گرنگیدانه به‌ژینگه خۆی به‌ش���ێوه‌یه‌كی گشتی .خه‌مخواردنی ژینگه له‌دو ره‌هه‌نده‌وه گرنگیه‌كی ئه‌خالقی زۆری هه‌یه: یه‌ك���ه‌م :ئ���اكار بااڵی���ی ه���ه‌ر تاكو كۆمه‌ڵگای���ه‌ك له‌وه‌دا به‌رجه‌س���ته ده‌بێت ك���ه خه‌م���ی ئ���هو ش���تانه بخ���وات كه خه‌مخۆریان نییه ،ره‌نگ���ه له‌مڕوانگه‌یه‌وه ژینگه بێكه‌س���ترین بێت ،لێ���ره‌وه ئه‌گه‌ر هه‌موان هاوڕابین كه به‌ده‌مه‌وچونی خه‌ڵك فه‌زیله‌یه‌ك���ی ئه‌خالق���ی بااڵ بێ���ت ،ئه‌وا ل���هوه بااڵتر ئه‌وه‌یه كه ب���ه‌ده‌م خه‌ڵكان‌و شتانێكه‌وه بچیت كه خه‌مخۆریان نه‌بێت. له‌و روه‌شه‌وه كه ژینكه بێكه‌سترینه كه‌واته بااڵترین فه‌زیله‌ت ئه‌وه‌یه خه‌مخۆری ژینگه بین زیاتر له‌هه‌ر شت‌و كه‌سێك. دوه‌م :گرنگ���ی ،گرنگی���دان به‌ژینگ���ه له‌وه‌دای���ه ك���ه گرنگیدان���ه به‌ك���ۆی كۆمهڵگاو ك���ۆی مرۆڤایه‌تی ،به‌ئێس���تاو
به‌ئاینده ،چونكه هه‌م���وان به‌كۆی چین‌و توێژه‌كان���هوه ،به‌س���ه‌رجه‌م گیان���ه‌وه‌ر‌و بێگیانه‌كانیشه‌وه ش���یری ژینگه ده‌مژین. ئه‌گه‌ر به‌م لۆژیكه ساده‌‌و ته‌ندروسته بایه، ده‌بو تاكه‌كان له‌هه‌ر ش���تێك زیاتر خه‌می ژینگه‌ی���ان بخواردایه ،به‌اڵم مه‌س���ه‌له‌كه ته‌واو به‌پێچه‌وانه‌وه‌یه‌‌و به‌به‌راورد به‌ش���ته تایبه‌ت‌و نیمچ���ه تایبه‌ته‌كانمان كه‌مترین گرنگی به‌ژینگه ده‌ده‌ین ،به‌تایبه‌ت له‌واڵته دواكه‌وتوه‌كان���داو له‌ناویش���یاندا هه‌رێمی كوردس���تان ،ره‌نگه بتوانین هۆكاری زۆر ریزبكه‌ین له‌مباره‌یه‌وه ،به‌اڵم ره‌نگه كورت‌و پوخترین هۆكار ئه‌وه‌بێت ،كه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ژینگه خاوه‌نی زۆره(هه‌موان له‌ژینگه‌داین) بۆیه خاوه‌نی نییه. لێرهوه گرنگیدان به‌ژینگه واته گرنگیدان به‌ك���ۆی تاك���ه‌كان‌و كۆمه‌ڵ���گاكان‌و كۆی مرۆڤایه‌تی ،هه‌میش���ه‌ش ئه‌و مرۆڤانه زۆر كه‌م���ن كه خه‌می هه‌م���وان ده‌خۆن ،نه‌ك به‌ته‌نه���ا خه‌می خۆی���ان‌و خه‌می‌‌و چین‌و توێژێكی دیاریك���راو ،به‌مپێی���ه ترۆپكی ئه‌خالق بااڵی���یو مه‌زنی هه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك له‌وه‌دا به‌رجه‌س���ته ده‌بێت ك���ه زۆرترین ژم���اره‌ی مرۆڤی هه‌بێت گرنگ���ی به‌ژینگه بدات. بۆچی گرنگی به‌شوێنی كار بده‌ین؟ بێگومان له‌به‌رئه‌وه‌ی ئێستا له‌سه‌ر ئاست ی جیهان ژینگه بوه‌ته زانست‌و كۆلیژ‌و به‌شی تایب���ه‌ت لهوبارهیهوه كراونه‌ت���هوه ،بۆیه پۆلێنكاریش ب���ۆ ژینگه كراوه‌‌و له‌روانگه‌ی جیاوازه‌وه گرنگی پێده‌درێت ،یه‌كێك له‌و بواران���هی جیاكراوه‌ته‌وه‌‌و گرنگی تایبه‌تی پێده‌درێت ،بابه‌تی ئه‌م نوس���ینه‌ی ئێمه‌یه كه شوێنی كاره. ئه‌و دو تایبه‌تمه‌ندییه‌ی ئاماژه‌مان پێكرد س���ه‌باره‌ت به‌ژینگه ،تاراده‌یه‌كی زۆریش به‌هه‌ندێك جیاوازی (چه‌ندێتی) بۆ شوێنی كاریش دروستن ،چونكه له‌الیه‌ك زۆرترین ك���ه‌س س���ود له‌ش���وێنی كار ده‌بینێت، له‌به‌رئه‌وه‌ی:
ترۆپكی ئه‌خالق بااڵیی‌‌و مه‌زنی هه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك له‌وه‌دا به‌رجه‌سته ده‌بێت كه زۆرترین ژمارهی مرۆڤی هه‌بێت گرنگی به‌ژینگه بدات .1زۆرترین كه‌س له‌ش���وێنی كار ،كار ده‌كات ،لێرهوه گرنگیدان به‌س���ه‌المه‌تی‌‌و ته‌ندروس���تی ش���وێنی كار یانی گرنگیدان به‌ته‌ندروستی‌‌و سه‌المه‌تی زۆرترین مرۆڤ. .2زۆرب���هی ئه‌وان���هی كار له‌ش���وێنی كاردا ده‌كه‌ن ،له‌و كه‌س���انه‌ن كه كه‌مترین ئیمتیازیان ههیهو ئاس���تی بژێوی ژیانیان زۆر له‌خوار بژێوی به‌رپرسان‌و سه‌رمایه‌داره س���اخته‌كانه‌وه‌یه .به‌مپێی���ه گرنگی���دان به‌س���ه‌المه‌تی‌‌و ته‌ندروس���تی شوێنی كار، یانی گرنگیدان به‌ته‌ندروس���تیو سه‌المه‌تی زۆرترین مرۆڤی شایسته. .3ش���وێنی كار ش���مه‌ك‌و خ���ۆراك‌و خزمه‌تگ���وزاری‌و پێداویس���تییه‌كان ب���ۆ هه‌موان دابی���ن ده‌كات ،كه‌واته گرنگیدان به‌س���ه‌المه‌تی‌‌و ته‌ندروستی ش���وێنی كار یانی گرنگیدان به‌ته‌ندروس���تیو سه‌المه‌تی سه‌رجه‌م ئه‌وانه‌ی كه سود له‌به‌رهه‌مه‌كانی ئه‌وان وه‌رده‌گرن. .4ئابوریه‌كی بههێزو ئاینده‌یه‌كی گه‌ش
به‌ن���ده به‌ش���وێنی كارێكی ته‌ندروس���تو سه‌المه‌ته‌وه ،بۆیه گرنگیدان به‌سه‌المه‌تی‌‌و ته‌ندروستی ش���وێنی كار یانی بونیاتنانی ئابورییه‌كی بههێزو ئاینده‌یه‌كی گه‌ش. لێرهوه ده‌چمه سه‌ر دوه‌م تایبه‌تمه‌ندی شوێن ی كار ،كه هه‌مان دوه‌م تایبه‌تمه‌ندی ژینگه‌ش���ه ،وات���ه وه‌ك چ���ۆن گرنگیدان به‌ژینگ���ه گرنگیدان���ه به‌زۆرتری���ن خه‌ڵك به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ش‌و به‌جیاوازی���ه‌ك له‌چه‌ندێتیدا گرنگیدانه به‌ژینگه‌ی شوێنی كاری���ش ،گرنگیدان���ه به‌زۆرترین خه‌ڵك، به‌تایبه‌ت ئه‌و خه‌ڵكانه‌ی كه شایس���ته‌ی زۆرتری���ن خزمه‌ت���ن ،چونك���ه زۆرتری���ن خزمه‌ت ده‌كه‌ن ،ه���اوكات زۆرینه‌ی زۆری خه‌ڵك���ن ،لێرهوه ئاس���تی گرنگیدانی هه‌ر كۆمه‌ڵگای���ه‌ك به‌ژینگ���هی ش���وێنی كار، یه‌كسانه به‌ئاستی به‌وه‌فایی‌‌و نمه‌ك حه‌اڵڵی ئه‌و كۆمه‌ڵگایه .به‌دیوێكی تردا یه‌كس���انه به‌بڵندی ئاستی هۆش���یاری‌‌و ئاینده‌بینی ئه‌و كۆمه‌ڵگایه ،چونكه هه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك به‌ته‌نگ س���ه‌المه‌تی‌‌و ته‌ندروستی كرێكار‌و به‌رهه‌مه‌كان���ی كرێ���كاره‌وه نه‌چێت ،هه‌ر له‌ئێستاو ئاینده‌ی خۆی دۆڕاندوه. شوێنی كار كوێیه؟ بێگوم���ان ژینگ���هی ش���وێنی كار زۆر بوار‌و زۆر شوێن ده‌گرێته‌وه ،له‌كێڵگه‌یه‌كی بچوكه‌وه تا ده‌گات���ه زه‌به‌الحترین كارگه، له‌باخچه‌یه‌كی ساوایانه‌وه تا ده‌گاته مه‌زنترین زانك���ۆ ،له‌فه‌رمانگه‌یه‌ك���ی ته‌ندروس���تی گوندێكه‌وه ،تا ده‌گاته گه‌وره‌ترین تاقیگه‌‌و نه‌خۆش���خانه ،له‌دوكانێكی الكۆاڵنه‌وه تا ده‌گاته قه‌ره‌باڵغترین سۆپه‌رماركێت.. په‌یوه‌ندی نێوان گرنگیدان به‌شوێنی كار‌و دادپه‌روه‌ریی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌روانگه‌یه‌كی تره‌وه گرنگیدان به‌شوێنی كار ،س���ه‌لمێنه‌ری بون���ی دادپه‌روه‌ری���ی كۆمه‌اڵیه‌تیش���ه ،چونك���ه بیرمان نه‌چێت له‌شوێنی كاردا زۆرترین‌و و شایسته‌ترینی خه‌ڵك هه‌ن كه پێویس���یان ب���هوه هه‌یه
خه‌میان بخورێت .لێ���ره‌وه كاتێك گرنگی ب���هو نه‌خۆش���خانه گش���تیانه نادرێ���تو پێداویس���تی گونجاویان بۆ دابین ناكرێت، كه زۆرترین كارمه‌ند كاریان تێدا ده‌كه‌ن‌و زۆرترین خه‌ڵكی هه‌ژار‌و مامناوه‌ند ده‌شێت س���ودی لێببین���ن ،ب���ه‌اڵم زه‌مینه‌یه‌كی ئابوری ناته‌ندروستی وا ده‌خوڵقێنرێت كه نه‌خۆش���خانه‌ی بازرگانی دهكرێتهوه ،كه خزمه‌تی كه‌مترین كه‌س ده‌كه‌ن به‌زۆرترین پاره ،ئ���هوه مانای ئه‌وه‌یه كه له‌و واڵته‌دا گرنگ���ی به‌ش���وێنی كار وه‌ك پێویس���ت نادرێ���ت ،چونك���ه وه‌ك وتم���ان یه‌كێك له‌تایبه‌تمه‌ندییه س���ه‌ره‌كییه‌كانی شوێنی كار ئه‌وه‌ی���ه كه زۆرترین‌و شایس���ته‌ترین خه‌ڵك سودی لێده‌بینن. ه���ه‌روه‌ك چ���ۆن پشتگوێخس���تنی ئه‌و قوتابخانان���هی ك���ه زۆرتری���ن خوێندكار سودی لێده‌بینن ،ده‌بێته هۆی ئه‌وه‌ی كه خه‌ڵك ناچار بك���ه‌ن منداڵه‌كانیان بخه‌نه ئ���هو قوتابخانه ئه‌هلیانه‌ی ك���ه بازرگانه س���اخته‌كان ،به‌سه‌رمایه‌ی ئه‌وان بنیاتیان ن���اون .به‌كورت���ی كاتێك ش���وێنی كاری زۆرترین خه‌ڵ���ك‌و شایس���ته‌ترین خه‌ڵك ته‌ندروست‌و س���ه‌المه‌ت نییه ،ئهوه مانای ئه‌وه‌ی���ه زۆرترین خه‌ڵك‌و شایس���ته‌ترین خه‌ڵ���ك ل���هو واڵت���ه‌دا پش���تگوێخراون‌و حسابیان بۆ ناكرێت ،كاتێكیش ئه‌مه رویدا ئی���دی نه‌ده‌بینه خاوه‌ن���ی كۆمه‌ڵگایه‌كی ته‌ندروس���تو س���ه‌المه‌ت ،نه‌ئابوریه‌ك���ی سه‌وز‌و به‌هێز ،نه ئاینده‌یه‌كی گه‌ش. چۆن گرنگی به‌شوێنی كار ده‌درێت؟ ده‌بێ���ت ئ���هوه بزانین ك���ه گرنگیدان به‌سه‌المه‌تی‌‌و ته‌ندروستی شوێنی كار ،یانی ئه‌وه‌ی كه كۆی پێداویستییه‌كانی ژیانێكی باشی مادیو مه‌عنه‌وی بۆ ئه‌وانه دابینبكه‌ین كه كاری���ان تێدا ده‌ك���ه‌ن ،به‌جۆرێك كه هی���چ بیانویه‌ك نه‌هێلێرێت���هوه بۆ ئه‌وه‌ی كه ژیانی خۆیان‌و نه‌وه‌كانیان له‌ئێس���تاو ئاین���ده‌دا بچوكتری���ن زیانی���ان پێبگات. بۆ ئه‌مه‌ش پێویس���ته هه‌مو رێوش���وێنێك
بگیرێته‌به‌ر ،هه‌ر له‌جۆری دیزاینی شوێنی كار‌و ئه‌نجامدانی ریس���ایكڵه‌وه ،تا ده‌گات ه ئه‌وه‌ی س���ه‌المه‌تی‌‌و ته‌ندروستی له‌هه‌مو بواره‌كانی سیاسه‌تی كاردا په‌یڕه‌و بكرێت، له‌سه‌رجه‌م مه‌ترس���یه‌كان‌و نه‌خۆشیه‌كان بپارێزرێ���ن ،ژیانی���ان مس���ۆگه‌ربێت ،به‌و مانای���هی به‌ته‌نها به‌مه‌رگی خودایی بمرن، ن���ه‌وه‌ك بێده‌ربه‌س���تی حكومه‌ت‌و خاوه‌ن كاره‌كان ژیانی���ان لێوه‌ربگرێت���هوه ،ئێمه سااڵنه ش���اهیدی ش���ه‌هیدبونی چه‌ندین كرێكاری بیناسازی‌‌و فه‌رمانگه‌كانی كارهباو چه‌ندی���ن ش���وێنكاری تری���ن ،ئه‌مه جگه له‌وه‌ی شوێنكاره‌كانی واڵتی ئێمه ده‌شێت سه‌رچاوه‌ی به‌رده‌وامی چه‌ندین نه‌خۆشی كورتخایه‌ن‌و درێژخایه‌نبن. به‌پێویستی ده‌زانم له‌كۆتایدا ئاماژه بهوه بكه‌م كه له‌دوای س���وتانی ئۆتێل سۆما‌و به‌قوربان���ی بونی چه‌ندین هاواڵتی ،له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كمدا ك���ه له‌به‌ریتانیا گه‌ڕابویه‌وه‌‌و زۆر ش���اره‌زای ش���ێوازی ژیان‌و ش���وێنی كار بو ل���هو واڵته‌دا ،گفتوگۆیه‌كی زۆرمان ك���رد ،زۆر ب���ه‌وردی‌‌و دورودرێژی باس���ی ئه‌و رێوش���وێنانه‌ی بۆ كردم كه له‌شوێنی كاره‌كاندا گیراونه‌ته‌به‌ر بۆ ئاسانكاری كار‌و ژیانی كرێكار‌و هاواڵتیان‌و دورخستنه‌وه‌یان له‌زیان ،دوای بێده‌نگییه‌ك ،هیچم پێنه‌وترا جگ���ه ل���هوهی به‌هاوڕێك���ه‌م بڵێم"كه‌واته هاوڕێ له‌و واڵته‌ی تۆ تێیدا ده‌ژیت ،هه‌مو رێوش���وێنێك گیراوه‌ته به‌ر كه مرۆڤه‌كان زیانیان پێنه‌گات‌و نه‌مرن ،مه‌گه‌ر به‌قه‌زا‌و قه‌ده‌ر‌و مه‌رگ���ی خودای���ی نه‌بێت .به‌اڵم ل���ه‌م واڵت���هی خۆماندا هه‌م���و دۆخه‌كان له‌ب���ارن بمرین ،ئه‌گ���ه‌ر نامرین ئهوه خوا نامانكوژێت"... ئ���ه‌وه‌ش به‌پێویس���ت ده‌زان���م ئاماژه ب���هوه بكه‌م ،كه ئێس���تا كه‌م ت���ازۆر ئه‌و هۆش���یارییه له‌كوردستانیش دروست بوهو چه‌ند رێكخراوێك دروستبون بۆ گرنگیدان به‌ژینگه‌‌و ژینگه‌ی كار له‌وانه‌ش(رێكخراوی ته‌ندروس���تیو س���ه‌المه‌تی ژینگ���هی كار له‌كوردستان).
تایبه‌ت
ونبوون
) )375سێشه‌ممه 2013/4/30 * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (مختار فارس عزیز) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (بهاالدین رشید سعید) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (محمد قادر محمد) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (توانا علی محمود ) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (هاوڕێ حسن ده‌روێش) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی (فریدون علی احمد) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (قادر فتاح عزیز) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (دارا نوری مصطفی) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (اسماعیل عثمان نه‌جمه‌دین) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * ناسنامه‌یه‌كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به‌ناوی (عادل عبدالله عارف) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * مۆڵه‌تێكی كارگه‌ی دۆشه‌كی ئه‌میر ونبوه به‌ناوی (ئــاكۆ محه‌مه‌د فه‌ره‌ج) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه. * باجیێكی زانكۆی سلێمانی-به‌شی ڤیتێرنه‌ری-ونبوه به‌ناوی (دیار ناصر حكیم) هه‌ركه‌س دۆزییه‌وه بیگه‌ڕێنێته‌وه پرسگه‌ی ئاوێنه.
ترس‌و پرس ی كورد :ئهنقهره یان واشنتۆن؟ قورئ���ان ،كوردی���ش ئ���ه‌م كتێبه‌ی منی به‌هرۆز جه‌عفه‌ر هه‌یه" .ئێمه‌ش ده‌مانه‌وێ بگه‌ینه ئه‌وه‌ی، مه‌س���ه‌له‌یه‌ك هه‌یه ده‌ڵێ���ت :هه‌ركاتێك كه له‌ناو ك���ورددا نه‌بوه ،كه‌س���ێتیه‌كی باس���ی ئاش���تی كرا ،تۆ خۆت بۆ ش���ه‌ڕ قوتارك���ه‌ر ب���وه ،ب���ۆ هه‌تاهه‌تایه كورد ئاماده‌بكه .ك���ورد له‌وه‌ته‌ی مێژو هه‌یه ،له‌میحنه‌تی دوبه‌ره‌كی‌‌و بیری جوداخوازی‌‌و یه‌ك قۆناغ شك نابه‌یت له‌شه‌ڕو ملمالنێدا ژێرده‌سته‌یی ده‌ربهێنێت. دوای پانزه ساڵ ،گرتن‌و زیندانیكردنی نه‌بووبێت .پردی په‌ڕینه‌وه ی زلهێزه‌كان‌و شوێنی داگیركردن‌و گه‌م هی دراوسێكانی ڕێبه‌رێكی ك���ورد ،زیاتر ل���ه ( )24جار نه‌بوبێت .چونكه به‌م س���تایله پێ به‌پێ س���نوربه‌زاندنی خاك���ی واڵتێك���ی ت���ر هێناویه‌تی ،بوارێكی نه‌بوه بۆ بیركردنه‌وه‌و له‌الیه‌ن توركیا ،زیانێكی قوڵی ئابوریو، خۆ ڕێكخستن .هه‌ربۆیه ده‌وترێت :كورد ئابڕوچونێك���ی ئیقلیم���یو نێوده‌وڵه‌تی توركی���ا ،دوای ئ���هوهی به‌ملیۆنان كه‌س له‌سه‌ر مێزو گفتوگۆ ئه‌یدۆڕێنێت..؟. به‌ڕێز ،ئۆج���ه‌الن خۆی ئه‌ڵێت :توركیا له‌شه‌قامه‌كان‌و هه‌زاران كه‌س له‌زیندانه‌كانی منی زین���دان نه‌كردوه ،به‌ڵك���و توركیا توركیا ،به‌قس���ه‌یه‌كی ئۆجه‌الن مانگرتن ته‌نه���ا پاس���ه‌وانی زیندانه‌ك���هی منه!! ده‌ش���كێنن‌و ده‌چن���ه ماڵ���هوه ،دوای ئه‌وه‌ی كه كتێبه‌كانی ئه‌م سه‌ركرده‌یه‌ی ئه‌وه‌ی به‌رپرس���انی هه‌رێمی كوردستان ك���ورد بخوێنێت���هوه ،تێده‌گات ئێس���تا له‌دانوستانه‌كانی خۆیان سه‌باره‌ت به‌وزه‌و جیهان ته‌نه���ا بریتی نییه له‌قوتابخانه‌ی :ن���ه‌وت ،گه‌یش���تنه ئه‌و ڕش���ته‌یه‌ی كه: لیبراڵیزم‌و سۆشیال دیموكراتی‌‌و ئیسالم‌و چاره‌سه‌رو به‌رهه‌می بۆڕی نه‌وته‌كه به‌ناو ئیشتراكیه‌ت ،به‌ڵكو پارادایم‌و قوتابخانه‌ی ژوری زیندانه‌كه‌ی ئۆجه‌الندا تێده‌په‌ڕێت". پێنج���ه‌م هه‌یه ،ناوی بیرو فه‌لس���ه‌فه‌ی به‌پێش چاوی جیهانه‌وه ،توركیای خاوه‌ن ئۆجه‌النیزمه .ئێمه له‌م چه‌ند دێڕه باسی پێگه‌ی س���تراتیژیی‌و ئابوریو عه‌سكه‌ری فك���رو فه‌لس���ه‌فه‌ی ئۆج���ه‌الن ده‌كه‌ین ،گهوره ،هانای بۆ زیندان برد ،له‌زیندانه‌وه ن���ه‌ك موجامه‌ل���هی سیاس���ی الیه‌نێك .قۆناغی ئاشتی ده‌ستپێده‌كات .سه‌دانجار چونك���ه ئۆج���ه‌الن بوێران���ه له‌كتێبی " وترا :چاره‌سه‌ر له‌ئیمراڵیه .قۆناغه‌كه بۆ به‌رگریكردن له‌گه‌لێ���ك" القه‌ی بابه‌تێك كورد پڕه له‌ئاڵۆزیی‌و ترس‌و پرس ،كورد ده‌كات ،ك���ه نوخبه‌و ڕۆش���نبیری كورد ئه‌ترسێت‌و ئه‌پرسێت ،له‌به‌ر دو هۆكاری هه‌ستیان پێنه‌كردوه ،ده‌نوسێت :یه‌هود سه‌ره‌كی: یه‌كه‌م :ك���ورد مێژویه‌كی تاڵی له‌گه‌ڵ ته‌وراتی هه‌یه ،مه‌س���یح ئینجیل ،عه‌ره‌ب
تورك‌و ئه‌مریكاش���دا هه‌یه .زۆربه‌ی كات فێڵی لێكراوه‌و ،خزێنراوه‌ته ناو دۆخێكه‌و‌ه كه ب���هو ه���ه‌زم ناكرێت .له‌ئێستاش���دا توركی���ا ب���ۆ ئه‌مری���كا زۆر گرنگه ،هه‌م بنكه‌یه‌كی سه‌ربازی‌‌و هه‌واڵگری گه‌وره‌ی ئه‌مریكا له‌توركیا هه‌یه .هه‌م دیوارێكیان له‌گه‌ڵ ئێران به‌ین���ه .وه له‌ڕوی كلتوری دیموكراسیش���هوه ،مه‌س���ه‌له‌ی كوردی لێده‌ربك���هی توركی���ا ت���ه‌واو واڵتێك���ی ئه‌وروپ���یو دیموكرات���ه .بۆیه هێش���تا س���ه‌ره‌تای ڕێگه‌یه ،وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا ،ئام���ۆژگاری توركیا ده‌كات كه مامه‌ڵ���هی ژیرانه له‌گه‌ڵ ن���ه‌وت‌و غازی عێراق بكه‌ن ،ده‌بێت هه‌مو شت به‌پرس‌و ڕا ی حكومه‌تی مه‌ركه‌زیی عێراق بكرێت! بۆ جاری دوه‌میش ئه‌مریكا به‌كوردی وت: بیر له‌جیابونه‌وه مه‌كه‌نه‌وه! دوای ئه‌وه‌ی ئاس���تی په‌یوه‌ندی ئه‌ردۆغ���ان‌و مالیكی تا ش���هڕه جنێویش ڕۆیش���ت ،له‌ئێستادا ڕۆژنامه‌كانی توركیا ئهوه باڵوئه‌كه‌نه‌وه، كه توركی���او عێراق به‌چاودێری ئه‌مریكا، كۆبونه‌وه‌ی نهێنییان ئه‌نجامداوه .له‌سه‌ر پرسی :ئاسایش ،نه‌وت‌و وزه .ئه‌گه‌ر ئه‌مه ڕاستبێت ،ئهوه زه‌مه‌نی ڕاكێشانی به‌ڕه‌كه له‌ژێر پێ���ی كورد نزیكبۆت���هوه ،چونكه كورد له‌م نێوه‌ن���ده چی ده‌كا؟ كوردێك بێ مالیكی‌‌و عێ���راق ،بێ ئێران‌و توركیاو ئه‌مریكا! بالۆره‌ی ناوخۆی كوردستانیشی بێته‌سه‌ر!
دوه‌مین هۆكار كه كوردو هاوكێش���ه‌كه ئاڵۆز ئه‌كات ،ئاڵۆگۆڕی به‌په‌له‌ی سیاسی جیه���ان‌و ناوچه‌كه‌ی���ه ،به‌گۆڕانكاری���ی س���ه‌یردا تێده‌په‌ڕێ���ت ،كوردیش ده‌بێت بزانێت هه‌ر گۆڕانێك ،له‌هه‌ر ش���وێنێكی دونیا ڕوبدات كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر پرس‌و ترس���ه‌كه‌ی هه‌یه .به‌تایبه‌ت ئه‌و دۆخه‌ی ئه‌مری���كای تێكه‌وتوه ،وه‌ك���و ئابڵوقه‌ی ئێران‌و فشاره‌كانی ئه‌نجومه‌نی ئاسایش. هه‌روه‌ه���ا پرس���ی كۆنترۆڵكردن���ی بازاڕ له‌الیه‌ن چین���هوه ،ئینجا ش���ه‌ڕو گرژی له‌گه‌ڵ كۆریای باكور ،ئه‌وسا نوزه نوزی ش���ه‌ڕی سارد له‌گه‌ڵ ڕوس���یا ،تا ئه‌گاته ته‌قینه‌وه‌كان���ی ئه‌مدوایی���ه له‌بۆس���تن‌و ته‌كساس ..ته‌نانه‌ت ئیسرائیلیش ئێستا كۆڵێكی داوه به‌س���ه‌ر ئه‌مریكادا ،به‌وه‌ی ترسی له‌دراوسێیه‌تی میسرو ئیخوانه‌كان هه‌ی���هو ،ش���ه‌وانه باش ناخ���ه‌ون! ئهوه جگ���ه له‌به‌هاری عه‌ره‌ب���یو قه‌یرانه‌كانی ن���او عێ���راق .كه‌واته له‌س���ه‌ر ئاس���تی جیه���ان‌و ناوچه‌كه ،خه‌ڵكێك���ی گه‌ره‌كه بزانێت ئێستا پرس���ی كورد به‌ره‌و كوێ ئه‌چێت؟ وه‌لێ ئهوه ده‌زانین به‌دوای ماف كه‌وتوین ،وه‌كو غاندی ئه‌ڵێت :یه‌كه‌مجار گاڵت���ه‌ت پێده‌كه‌ن ،دوه‌مج���ار ئینكاری بونت ئه‌كه‌ن ،س���ێهه‌مجار :شه‌ڕت له‌گه‌ڵ ئه‌كه‌ن ،هه‌ركاتێك شه‌ڕیان له‌گه‌ڵ كردی ئه‌وا دان به‌بونی تۆدا ئه‌نێن! به‌اڵم چۆن‌و كه‌ی؟
كاك نه‌وشیروان پاڵێوراوی جه‌ماوه‌ری یه‌كێتییه؟ نێت‌و سیاس����ه‌تی به‌رژه‌وه‌ن����دی له‌گه‌ڵ دروستكردووه‌‌و پێده‌چێت سه‌ركردایه‌ت ی ڤیان مه‌جید شه‌قام دروس����ت بكات .حه‌قه‌‌و حه‌قه‌‌و دووچاری دابه‌شبوونكردبێت له‌نێوخۆیاندا له‌س����اڵی 2009كاتێ����ك بزوتن����هوهی س����ه‌دان بیرو بۆچوونی نوزه‌ڵه‌ئاسامان له‌الی����هكو له‌گ����هڵ جه‌ماوه‌ره‌كه‌ش����ی گ����ۆڕان بڕی����اری دابه‌زینی به‌لیس����تێك ده‌وت‌و ئه‌وه‌ن����ده‌ی بمانتوانیبا به‌گوێی له‌الكه‌ی تر.. ئه‌گه‌ر ئامانجی سه‌ركردایه‌تی (ینك) تا له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان����دا ،ئه‌وده‌م ،به‌ش����ه سه‌ركردایه‌تیش����ماندا ده‌دا‌و ده‌شمانووت وریاك����هی جه‌م����اوه‌ری یه‌كێت����ی ب����ه ئه‌م شاره ته‌نها چه‌ند بنه‌ماڵه‌یه‌ك نیهو ئێستا ئه‌وه‌بووبێت كه ناگه‌نه ئه‌نجامێك هه‌نگاوێك����ی پۆزه‌تیڤی دان����او هاوڕابوو كوردستانیش ته‌نها له عه‌شیره‌تێك یان له‌وه‌ی پالێوراوێك����ی به‌دیلیان هه‌بێت‌و له‌گ����هڵ نوس����هرو رۆژنامه‌نووس����ه دووان پێ����ك نه‌هاتووه ،ب����ه‌اڵم ئه‌وده‌م گومانی����ان هه‌ی����ه له‌س����ه‌ركه‌وتنی هه‌ر سه‌ربه‌خۆكان ،كه به‌م هه‌نگاوه ره‌نگبێت ئێم����ه‌ش ترس����ی به‌رژه‌وه‌ندیمان هه‌بوو پاڵێوراوێك له‌به‌رامبه‌ر سه‌رۆكی ئێستای دیموكراس����یه‌كی فیعلی ل����هو هه‌رێمه‌ی بۆی����ه نه‌مانده‌وێرا قس����ه به‌ده‌نگی به‌رز هه‌رێمدا ،یاخود له‌ره‌وشی گشتی ده‌ترسن وه‌ك گۆمی چه‌قبه‌س����توو له 18ساڵی بڵێن ،ده‌ترس����این له‌م به‌ینه‌دا ش����ه‌ڕی كه ره‌نگ����ه به‌هۆكاری ئه‌و هه‌ڵوێس����ته راب����ردووی به‌ر ل����ه ،2009ده‌س����ه‌اڵتی كه‌س����یمان پێ بفرۆش����نو وه‌ك هه‌موو سیاسیه‌ی له‌هه‌مبه‌ر پارتیدا وه‌ریبگرێت‌و به ته‌واف����وق و په‌نجا ب����ه په‌نجاو دوو جاره‌كانی تر به وتارێكی بێ مۆڕاڵی نێو به‌هۆیه‌وه هه‌رێم دووچاری س����ه‌رله‌نوێ دوو ئیداره‌یی بكاته‌وه‌‌و له‌خراپترین باردا پایته‌خت����یو دوو ئیداره‌یی ده‌برده رێ ..وێبه زبڵدانه‌كان گیرۆده‌مانكه‌ن. راس����تی له‌مێژه وه‌ك نوسه‌رێك ،یان شه‌ڕی نێوخۆو براكوژی دروستبێته‌وه.. ئ����هو ده‌م ،ئه‌و خه‌ڵكان����هی جه‌ماوه‌ری (ینك) بوون‌و له شهڕه نێوخۆییه‌كانیدا كه‌س����ێك كه‌نزیك بووم له‌رووداوه‌كان‌و یاخود به‌هۆی س����ه‌رقاڵی ئه‌م دوو هێزه له‌گ����هڵ پارت����ی كه‌س����وكاریان ببون����ه دوور ب����ووم ل����ه هه‌ڵوێس����ت ،خ����ۆم به‌چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و باروودۆخه‌ی هه‌رێم سوتماك ،یاخود ئه‌وانه‌ی ئاره‌زوومه‌ندی ده‌خوارده‌وه..به‌اڵم قس����ه‌كانی دوێنێی دووچاری دێت له‌ئاكامی سه‌ركه‌وتن یان ده‌س����ه‌اڵتی بنهماڵهو خێڵ‌‌و پاش����ایه‌تی دكت����ۆر كه‌م����ال كه‌ركوكی س����ه‌رۆكی س����ه‌رنه‌كه‌وتنی به‌دیلێك كه تا ئێس����تا نه‌ب����وون ،یاخ����وود له‌ژێ����ر كاریگه‌ری پێش����ووی پارله‌م����ان‌و لێكدانه‌وه‌كان����ی ناوی نیهو له ئه‌نجامیش����دا بهغداو هێزی كولتوری سیاسی خۆرئاوابوون ،هه‌رزوو ژووری لێكۆڵین����هوهی بزوتن����هوهی دیجله توش����ی خراپترم����ان بكه‌ن ،ئه‌وا خۆیان له‌س����ه‌نگه‌ری یه‌كێت����ی دابڕی‌‌و گۆڕان‌و هه‌ڵوێسته نادیاره‌كانی یه‌كێتی ،من به‌ش����به‌حاڵی خۆم پێم وایه یه‌كێتی چوونه نێو كاروانێكی نوێتری خه‌بات ..ئه‌مجاره‌ی����ان ئێم����هو هه‌م����وو ئه‌وانه‌ی پێویسته ئه‌وه‌بزانێت كه جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی كاروان���� ی فیكه‌‌و چه‌پڵه‌و كارتی زه‌ردیان ش����تێكمان نی����ه لێی بترس����ین ،دێنێته شتێكی دی ده‌ڵێت. جه‌ماوه‌ری یه‌كێتی به‌مێژووی كۆنگره داهێن����ا .ئێمه‌مانانی����ش له‌ژێ����ر لێوه‌وه گۆ‌و ده‌مانخاته سه‌ودای پرسیارێكه‌وه.. نێوخۆییه‌كان هه‌موو ده‌م سه‌لماندوویه‌تی لێ����ره‌و ل����ه‌وێ ده‌مانووت حه‌ق����ه ئیتر تاكه‌ی بێده‌نگ بین؟ راس����تییه‌كی روونه ك����ه ئه‌مڕۆ غیابی كه هاوڕای سه‌ركردایه‌تی نیهو به‌تایبه‌ت یه‌كێتی لێره‌دا بوه‌س����تێت..حه‌قه له‌مه زیاتر جه‌ماوه‌ره وش����یاره‌كه‌ی فه‌رامۆش س����ه‌رۆكی عیراق‌و س����كرتێری یه‌كێتی ،ئێستا كه كاریزمایی مامجه‌اللی لێدووره، نه‌كات .حه‌قه سیاس����ه‌تی به‌رژه‌وه‌ندی بێده‌نگییه‌كی مه‌ترس����یئامێزی به‌س����ه‌ر ئ����ه‌م ناهاوڕایی����ه به‌هێزت����ره .چونكه له‌گ����هڵ بااڵده‌س����تی بنه‌ماڵ����ه‌كان وه‌ال ره‌وشی بڕیاردانی حزبیدا له نێو یه‌كێتی جه‌م����اوه‌ری یه‌كێت����ی پێی وای����ه دوای
بازرگانانی مه‌رگ ...پاشماو‌ه لێ����ره‌وه ده‌توانی����ن وه‌اڵم����ی ئ����هو ئ����هو جینۆس����ایده له‌ئێس����تادا گۆڕاوه‌و پرسیاره‌مان ده‌ستبكه‌وێت كه ئایا بۆچی به‌ه����اوكاری له‌گ����هڵ تۆڕێك����ی مافی����ا له‌ماوه‌یه‌كی كورتدا ئه‌و هه‌مو سه‌رمایه‌داره له‌سیاس����یو بازرگان‌و به‌رپرسی ناوخۆ گ����هوره له‌كوردس����تاندا ده‌ركه‌وتن به‌اڵم ئه‌نجام ده‌درێت‌و له‌چه‌ند ساڵی ئاینده‌دا له‌گ����هڵ ئ����هو س����ه‌رمایه زۆره‌ش����یاندا ده‌بینین كه قوربانیانی ده‌س����تی ئه‌مانه ئاماده‌نی����ن له‌كوردس����تاندا وه‌به‌رهێنان ده‌یان هه‌زار كه‌س تێده‌په‌ڕێنێت ،چونكه ئه‌نج����ام ب����ده‌ن ،به‌ڵكو له‌ئ����هو جۆره كاریگه‌ری مادده كیمیاییه‌كان له‌خواردن‌و بازرگانیانه‌دا به‌كاریده‌هێنن كه ده‌توانن ده‌رمانی ماوه به‌س����ه‌رچو به‌شێوه‌یه‌كی زۆرترین قازانج بكه‌ن له‌كورتترین ماوه‌دا س����ه‌ربه‌خۆیه‌و كار له‌س����ه‌ر جینات����ی ئه‌ویش له‌سه‌ر خوێن‌و ژیان‌و ته‌ندروستی كرۆمۆس����ۆمه‌كان ده‌كات‌و دوای چه‌ن����د هاواڵتیان،له‌به‌ر ئ����هوه ئێمه ده‌بێت ئه‌و س����اڵێك له‌كه‌ڵه‌كه‌بون كار له‌ته‌ندرستی ڕاستیه بزانین كه دوژمنه‌كانمان به‌شێوه ئه‌ندامه‌كان ده‌كات‌و له‌شێوه‌ی نه‌خۆشی ته‌قلیدیه‌كانی جاران هه‌وڵ ی جینۆسایدی ترس����ناكدا ده‌رده‌كه‌وێ����تو س����ه‌ره‌نجام نه‌ته‌وه‌ی كورد ن����اده‌ن ،به‌ڵكو ئالیه‌تی توش����بوه‌كه ڕوبه‌ڕوی مه‌ترس����ی مه‌رگ
مام جه‌الل ،تاكه به‌دیلێك بۆ س����ه‌رۆكی هه‌رێ����م كه بتوانێ����ت یهكێتیو هه‌رێم ل ه پارچه‌پارچه‌بوون‌و الوازبوون بپارێزێت‌و خۆش����گوزه‌رانی بهێنێته ئاراوه ،خودی ئ����هو كه‌س����ه‌یه ك����ه له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی پێش����وودا كولتوری ئۆپۆزسیۆنی فیعلی له‌م هه‌رێمه‌دا هێنایه ژیانی سیاسیه‌وه‌‌و ه����ه‌ر ئه‌ویش����ه ده‌توانێ����ت ئه‌مجاره‌یان كولتوری ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌سه‌اڵت بخولقێنێت. ده‌مه‌وێ����ت ئ����هوه بخه‌م����ه‌ڕوو ،وه‌ك كه‌سێك كه ته‌نها به‌كه‌متر له دووده‌رزه‌ن ده‌نگ س����ه‌ركردایه‌تی كۆنگره‌ی س����ێی یه‌كێتی����م دۆڕاند‌و له‌هیچ لیستێكیش����دا نه‌ب����ووم‌و له‌ورۆژه‌ش����هوه بڕیارم����داوه س����ه‌ربه‌خۆبم ،ئه‌ندامی هی����چ حزبێكی كوردی نیم‌و ناش����بم ،ب����ه‌اڵم به‌وپه‌ڕی متمانه‌وه ده‌ڵێم كه (كاك نه‌وش����یروان ده‌توانێت گۆمه‌كه بشڵه‌قێنێت) .ئه‌گه‌ر س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیش وشیارانه وه‌ك جه‌ماوه‌ره‌ك����هی بیربكات����هوه ئه‌وا ئه‌م ئه‌گه‌ره تاوتوێ ده‌كات‌و به‌پرس����یارێتی ئه‌زموون����ی دیموكراس����ی به‌ه����ۆكاری به‌رژه‌وه‌ن����دی تاكه‌كه‌س����ه‌كان ناخات����ه به‌رمه‌ترس����یو رێگ����ه خ����ۆش ده‌كات ئه‌مجاره‌یان سه‌رۆكێكی تر ،سیاسه‌تێكی تر ،ره‌نگێكی تر بااڵ ده‌ستبێت ،پێم وایه به‌مه‌ش ده‌توانرێت ه����ه‌م یهكێتیو هه‌م هه‌رێمیش له‌و مه‌ترسیه گه‌وره‌یه‌ی ئه‌مڕۆ باڵی به‌سه‌ریاندا كێشاوه قوتار بكات.
19
مامۆستا /قوتابی... پاشماو‌ه كاك سه‌رداری ئازیز... حه‌زده‌ك���ه‌م بۆچوونه‌ك���ه‌م كه‌مێك زۆرت���ر ل���ه‌وه‌ش ڕوونبكه‌م���هوه .له‌م س���ااڵنه‌ی دواییدا له‌كایه‌ی فه‌لسه‌فیدا موناقه‌ش���ه‌یه‌كی زۆر هه‌ی���ه له‌س���ه‌ر «زانی���اری پێغه‌مبه‌رانه»و «زانیاریی بلیمه‌تانه» .بۆ نمونه جیاوازی چییه له‌نێوان ئه‌و گووتاره‌ی مه‌سیح ده‌یهێنێت له‌گ���هڵ ئه‌وی شكس���پیردا؟ نامه‌وێت باس له‌موناقه‌ش���هو ورده‌كارییه‌كانی بكه‌م ،به‌اڵم ئه‌م كێش���ه‌یه به‌دیوێكی ت���ردا گرێدراوه‌ت���هوه به‌كێش���هی یونفێرس���الییه‌ت‌و ئیندیفیدوالییه‌ته‌وه له‌فه‌لسه‌فه‌دا .كه‌سانی وه‌ك مه‌سیح، ماركس ،فرۆید جۆره مه‌زهه‌ب‌و ڕێبازێك ده‌هێن���ن كه له‌خۆی���ان جیانابێته‌وه، وات���ه ت���ه‌واوی سیس���تمی فیكریان گرێدراوی شوێنگه‌ی خۆیانه ،به‌رهه‌می ئه‌و س���اته‌و جێگایه‌یه ك���ه خۆیانی تێدان ،لێرهوه تێڕوانینی فیكریان زۆر س���وبێكتیڤ «ژاتی»یه ،به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ده‌بینین ته‌نیا ئه‌و فیكرانه‌ی زۆر سوبێكتیڤن ،توانای ئه‌وه‌یان هه‌یه ببن به گشتی و یونفێرسال .لێره‌وه‌یه هه‌موو هه‌ڵوێستێكی سوبێكتیڤ ته‌نیا له‌و چوارچێوه‌یه‌دا سه‌یرده‌كرێت چه‌ند ته‌عبیر له‌ڕۆحێكی گش���تیش ده‌كات. به‌بڕوای من فیكر ته‌نیا كاتێك ده‌توانێت زۆر س���وبێكتیڤ‌و تایبه‌ت���ی بێت كه له‌هه‌مانكاتدا زۆر یونفێرسالیش بێت. هه‌م���وو یه‌كێك له‌ئێمه پێویس���تیمان به‌وه‌یه هه‌س���تێك‌و س���ه‌لیقه‌یه‌كمان هه‌بێ���ت كه بۆ چ ش���تێك ده‌گه‌ڕێین. ئ���هوهی ل���هو دیالۆگ���ه‌دا به‌الم���هوه باش���ه ئه‌و خاڵه‌یه كه س���وبێكتیڤ‌و یۆنفێرس���ال پێكهوه گرێده‌دات ،به‌اڵم ئه‌وه‌ی پێم خراپه ئه‌وه‌یه كه سیفه‌تی مامۆس���تا له‌پێغه‌مب���ه‌ران‌و بیری���اره زۆر گه‌وره‌كان���دا كورتده‌كات���هوه، وات���ه به‌جۆرێ���ك له‌ج���ۆره‌كان تێزی «میت���ا ـ مامۆس���تا» «مامۆس���تای گ���هوره» «برا گ���ه‌وره‌ی مه‌عریفی» ده‌س���ه‌پێنێت .له‌م خاڵه‌دا هه‌ڵوێستی هه‌ریه‌ك له‌ئاالن بادی���ۆو ژیژیك زیاد له‌پێویس���ت مامۆستاپه‌رسته ،به‌وه‌ی بوونی باوك���ه مه‌عریف���یو مێژووییه گ���ه‌وره‌كان زۆر به‌س���ه‌نتراڵ‌و گرنگ ته‌ماش���اده‌كه‌ن .گه‌رچی من ڕێزێكی زۆرم ب���ۆ ئه‌و ڕه‌هه‌نده هه‌یه له‌فیكری هه‌ردووكیاندا ،ڕه‌هه‌ن���دی گێڕانه‌وه‌ی ڕێ���ز بۆ یونفێرس���ال ،كه له‌پۆس���ت مۆدێرنه‌دا به‌جۆرێكی ترس���ناك بێنرخ ده‌كرێت .به‌اڵم كورتكردنه‌وه‌ی س���اته مه‌عریفییه‌كانی���ش ب���ۆ ته‌نی���ا چركه مه‌زهه‌بییه‌كان به‌ش���تێكی ترس���ناك ده‌زانم .مامۆس���تا ته‌نی���ا ئه‌وانه نین كه پێغه‌مبه‌رانه ڕێگامان نیشانده‌ده‌ن ی���ان ئ���هو مه‌زهه‌به‌م���ان ده‌ده‌نێ كه ده‌شێت كانگای هه‌موو وه‌اڵمێك بێت، به‌ڵكو ئه‌وانه‌ن كه بۆ ش���تی بچوكیش پرسیاریان لێده‌كه‌ین ...لێرهوه ده‌شێت بۆ هه‌ر پرس���یاره‌و مامۆس���تایه‌كمان هه‌بێت ،بێئه‌وه‌ی ئهوه به‌و مانایه بێت كه مهعریفه یه‌كێتییه‌كی ناوه‌كی یان هاوكۆییه‌كی گشتیو س���تراكتورێكی پته‌وی ناوخۆی نییه. لێره‌دا دوو وێنه‌ی مامۆستا هه‌یه كه ده‌بێت جیایانبكه‌ینه‌وه .مامۆستایه‌ك ده‌ماننێرێت بۆ شارێك‌و نه‌خشه‌یه‌كی داوێن���ێ پێش���وه‌خت پێمانده‌ڵێ���ت به‌كوی���ادا بڕۆی���ن ،له‌كوێ���وه بڕۆینه ناوه‌وه ،به چ ش���ه‌قامێكدا تێبپه‌ڕین، بچین ب���ۆ چ چێش���تخانه‌یه‌ك ،بۆ چ ئوتێلێك ،س���وار چ جۆره ته‌كسییه‌ك
بی���نو له‌كوێ���وه بێین���ه‌ده‌رێ .ئهوه ئه‌وجۆره‌یه له‌مامۆس���تا كه من حه‌زم لێیاننییه‌و خۆش���م لێیاننایه‌ت .به‌اڵم به‌رامبه‌ر بهوه جۆرێكی تر له‌مامۆستا هه‌یه ،ك���ه له‌گه‌ڵمان���دا بیرده‌كاته‌وه بچی���ن ب���ۆ چ ش���ارێك ،له‌گه‌ڵماندا بیرده‌كات���هوه بۆ بچی���ن ،له‌گه‌ڵماندا بیرده‌كاته‌وه گه‌ر بچین كێش���ه‌كانمان چی ده‌بێت ،له‌گه‌ڵماندا له‌نه‌خش���هی شاره‌كه وردده‌بێته‌وه ،هیچ ڕێگایه‌كی حه‌تمیمان بۆ دانانێت ،هیچ وه‌اڵمێكی كۆتاییمان ناداتێ���ت ،به‌اڵم ئاره‌زووی س���ه‌فه‌رو گرنگ���ی س���ه‌فه‌رو زانیاری پێویس���تمان بۆ سه‌فه‌ر ده‌داتێ ،به‌اڵم په‌یمانی ئه‌وه‌مان پێنادات ون نه‌بین، به‌ڵكو به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان ئاماده‌یه له‌گه‌ڵمان���دا ونببێ���ت .له«ش���اری مۆس���یقاره س���پییه‌كان»دا هه‌وڵمدا ئ���هو وێنه‌یه به‌مامۆس���تا ببه‌خش���م. «ئیسحاقی لێو زێڕین» ئه‌و كه‌سه‌یه كه له‌گ���هڵ قوتابییه‌كانیدا ونده‌بێت‌و ده‌مرێ���ت ،نوێن���ه‌ری مه‌عریفه‌تێك���ی ڕه‌ه���او بااڵ نیی���ه ،به‌ڵك���و نوێنه‌ری گومانێك���ی بااڵی���ه ،نوێن���ه‌ری ئ���هو مامۆس���تایه‌یه كه ده‌مرێ���ت بۆئه‌وه‌ی قوتابییه‌كانی خۆی���ان ڕێگای خۆیان ته‌واو بكه‌ن ،باش���ترین مامۆستا ئه‌و مامۆستایه كه گرفتێكی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نیی���ه بمرێت ،به‌ڵك���و گرفتی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا هه‌ی���ه قوتابییه‌كه‌ی نه‌توانێت وازی لێبهێنێت‌و به‌جێیبهێڵێت ،هه‌موو مامۆس���تایه‌كی م���ه‌زن‌و ڕاس���ته‌قینه مامۆستایه بۆ ماوه‌یه‌كی دیاریكراو ،بۆ بابه‌تێكی دیاریكراو ،بۆ دروستكردنی هه‌س���تو خواس���تێكی دیاریكراو... ئ���هوه ئه‌وج���ۆره مامۆس���تایه‌یه كه من خۆش���مدێت لێ���ی .چونكه وه‌ك گووتم ،بۆئه‌وه‌ی له‌مامۆس���تایه‌كیش تێبگه‌ی���ن هه‌میش���ه پێویس���تیمان به‌مامۆستایه‌كی تره .لێره‌دا مامۆستا كاراكته‌رێ���ك نیی���ه به‌پێغه‌مب���ه‌ران به‌راوردیبكه‌ی���ن ،به‌ڵكو به‌كه‌س���ێك به‌راورد ده‌كرێت كه پرس���یاره‌كانمان بۆ ڕاس���تده‌كاته‌وه ،كۆمه‌كمانده‌كات خه‌یاڵمان نه‌مرێت ،داوای ملكه‌چیمان لێن���اكات ،به‌ڵكو داوای نه‌ترس���انمان لێده‌كات ،نامانبه‌ستێته‌وه به‌پۆله‌كه‌ی خۆی���هوه ،به‌ڵك���و به‌ره‌اڵمان���ده‌كات جیهان ببینین ...به‌كورتی مامۆس���تا ئه‌و كه‌س���ه‌یه كه هه‌میشه ده‌منێرێت بۆالی یه‌كێكی تر ،ئه‌و كه‌س���ه‌یه كه ده‌زانێت بۆئه‌وه‌ی له‌و تێبگه‌م ده‌بێت لێ���ی دووربكه‌ومه‌وه ،ئه‌مه‌ش جارێكی ت���ر خاڵێك���ی جیاوازی���ی بنه‌ڕه‌تییه له‌په‌یوه‌ندی مامۆس���تاو قوتابیدا كه جیایده‌كات���هوه له‌په‌یوه‌ن���دی «ئاغاو كۆیله» یان «عاشق‌و مه‌عشوق». ڕس���ته‌كه‌ی شیش���رۆ «له‌ڕێ���گای فێركردنه‌وه فێرده‌بین» ڕس���ته‌یه‌كی ئه‌به‌دیی���ه .م���رۆڤ ته‌نی���ا له‌دۆخی قوتابیبووندا ده‌توانێت مامۆستاش بێت .ئه‌و هێڵه كوش���نده‌یه‌ی دونیای مامۆس���تاو قوتاب���ی جیاده‌كات���هوه، ده‌بێ���ت هه‌ڵبگیرێ���ت« ...قوتاب���ی ـ ب���وون» دۆخ���ه ئه‌نتۆل���ۆژی‌و ئه‌به‌دییه‌كه‌مانه ،به‌اڵم «مامۆستایی» ڕۆڵێكه ،په‌یوه‌ندییه‌كه ،یه‌كدی بینین‌و یه‌كگرتنێكی ڕاگوزه‌ره. هیوادارم توانیبێتم شتێكی كه‌میش بێت له‌سه‌ر تێڕوانینی خۆم ده‌رباره‌ی كێشه‌كه ڕوونبكه‌مه‌وه. سوپاسی زۆرو هیوام به‌رده‌وامیته
فه‌رمانگه‌ی دانوسانی سلێمانی1 كارگێری خۆیی
ئاگاداری
ژماره657 : ڕێكه‌وت2013/4/24 :
به‌پێی ئه‌و داوایه‌ی كه له‌الیه‌ن داواكار پێش���كه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌یه كراوه له‌الیه‌ن (محمد زكی پاش���ا خان) ل���ه ( )2013/4/2خاوه‌نی كارگ���هی (ئـــــــــادار) بۆ دروستكردنی خواردنی ئاماده‌كراو پڕۆژه‌ی بچوك ،داوای تۆماركردنی ئه‌و ئامێرانه‌ی كردوه كه له‌ئامێری میكانیكی ژماره ( )65ساڵی ( )1952باڵوی ده‌كه‌ینه‌وه هه‌ر كه‌س���ێ خۆی به په‌یوه‌ندیدار یا خاوه‌نی هه‌ریه‌ك ل���هو ئامێرانه داده‌نێ له‌ماوه‌ی ( )15پان���زه ڕۆژدا س���ه‌ردانی ئ���ه‌م فه‌رمانگه‌یه بكات ،به پێچه‌وان���هوه به ناوی داواكاره‌وه تۆمارده‌كرێت‌و بڕوانامه‌ی پێده‌درێت. له‌گه‌ڵ ڕێزدا...
ده‌كات����هوه ،له‌ب����ه‌ر ئهوه ل����ه‌م كاته‌دا پشكنین‌و چاودێری له‌ناوخۆی شاره‌كان‌و به‌رپرس����یاریه‌تێكی گ����هوره ڕو ده‌كاته خاڵه سنوریه‌كان. س����ێهه‌م :له‌ڕێگ����هی ده‌زگاكان����ی حكومه‌ت����ی هه‌رێم����ی كوردس����تان كه به‌رنامه‌یه‌ك دابڕێژێت بۆ ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ڕاگه‌یاندنه‌وه هه‌ڵمه‌تێكی وشیاركردنه‌وه‌ی ئ����ه‌م باندانه‌و به‌هه‌مان ش����ێوه‌ی گروپه هاواڵتی����ان ده‌س����تپێبكرێت‌و چۆنیه‌تی تیرۆریستیه‌كان هه‌وڵی ڕیشه‌كێشكردنیان مامه‌ڵه‌ك����ردن‌و به‌كارهێنان����ی م����ادده بدات‌و بیاندات به‌دادگا بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش خۆراك����یو ده‌رمانی����ه‌كان خۆی����ان ببن به‌چاودێ����ر به‌س����ه‌ر دوكان‌و ب����ازاڕو پێویسته ئه‌م هه‌نگاوانه بگرێته به‌ر: یه‌ك����ه‌م :دۆزین����هوهی ئه‌و به‌رپرس����ه ده‌رمانخانه‌كان. چواره‌م :وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی بكرێته گه‌وران����هی ك����ه له‌پش����تی ئ����ه‌م جۆره دور خۆو ه رب ه س تواناو ن ه خاو ی تێك ه زار ه و بازرگانیه‌وه‌ن‌و په‌لكێشی به‌رده‌م دادگایان ئامێره‌كان: و ن كا ه حیزبی ه رپرس ه ب ی ك ه چاودێری ر ه ه ه ل بكات‌و كه‌س له‌سه‌رو یاساوه نه‌بێت. * مه‌كینه‌ی قیمه‌كردن _ جۆری bo6azlcl ی ���تن � پاراس پێناو ه ل بتوانێت ه ��� � ئازادان ه ب ێ نو دوه‌م :هه‌مو هۆكارێكی ته‌كنه‌لۆژی مـــۆدیل 2012توركی _ ژماره _ 1000160 به‌كاربهێنێت‌و بیداته ده‌س����ت لیژنه‌كان ی گیانی هاواڵتیاندا كاربكات.
دادنوس :دادنوسی سلێمانی قاسم محه‌مه‌د ئه‌بوبه‌كر
خاوه‌نی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سه‌رنوسه‌ر :سه‌ردار محه‌مه‌د
ه له‌ئه‌وروپا نوێنه‌ری ئاوێن شوان حه‌مه ـ نه‌رویج 004799004729 hamashwan.awene@yahoo.no
Awene
کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاھیر ،سەردەشت عوسمان
ریکالم
6:20 PM
4/14/13
1
J01193_FREE PLATE_Extension Awena_NP_20x30_Hor_ADs_OL.pdf
ریکالم