ژماره‌ 376

‫خودای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سک ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫سوتاندم‪،‬‬ ‫ی بسوتێت‬ ‫سک ‌‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)376‬‬ ‫سێشەممە ‪2013/5/7‬‬

‫»» ‪17‬‬

‫فه‌رهاد سه‌نگاوی‌‪:‬‬

‫»» ‪4‬‬

‫من له‌بازرگانی‌ هه‌ر نازانم‪ ،‬ده‌ وه‌ره‌قه‌م به‌یت ‌ێ‬ ‫ده‌جار ده‌یژمێرم‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫هه‌اڵوسان له‌کوردستان‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫‪17‬‬ ‫»» ‪8‬‬

‫سااڵنه‌ به‌رێژه‌ی ‪ %6.5‬شمه‌ك‌و خۆراك‬ ‫له‌كوردستان گران ده‌بێت‬

‫ریکالم‬

‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‬

‫‪12‬‬ ‫»»‬ ‫»»‪17‬‬ ‫‪16‬‬

‫له‌نوسراوێكدا داوای هه‌ڵواسینی وێنه‌ی‬ ‫تاڵه‌بانی‌و بارزانی ده‌كات‬

‫"په‌رله‌مان ‌ی كوردستان به‌ئۆپۆزسیۆنیشه‌و‌ه‬ ‫به‌رپرسی‌ یه‌كه‌مه‌ له‌داخستن ‌ی دۆسیه‌كان ‌ی گه‌نده‌ڵی‌"‬ ‫له‌به‌ر رۆش����نایی‌ ئه‌و لێبوردنه‌ گشتیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك����ه‌ په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان بڕیاری‌‬ ‫له‌سه‌ردا‌و سه‌رۆكی‌ هه‌رێم په‌سه‌ندیكرد‪،‬‬ ‫زۆرب����ه‌ی‌ ئه‌و دۆس����یه‌ " گه‌نده‌ڵیانه‌ی‌"‬ ‫حكوم����ه‌ت داده‌خرێ����ن ك����ه‌ چاودێریی‌‬ ‫دارای����ی‌‌و داواكاری‌ گش����تی‌‌و میدی����ای‌‬ ‫ئازاد ئاش����كرایانكرد‪ ،‬له‌وانه‌ دۆس����یه‌ی‌‬ ‫كاره‌ب����ای‌ ته‌ق ته‌ق‌و نه‌خۆش����خانه‌ ‪400‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌كه‌ی‌ سلێمانی‌‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار‬ ‫له‌داواكاری‌ گش����تی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫له‌س����ایه‌ی‌ بڕیاری‌ لێبوردنی‌ گشتی‌ كه‌‬ ‫له‌رێكه‌وتی‌ ‪ 2012/6/4‬ده‌رچو‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫ئه‌و دۆسیه‌ "گه‌نده‌ڵیانه‌ی‌"‪ ،‬كه‌ چه‌ندین‬ ‫ساڵه‌ له‌الیه‌ن میدیای‌ ئازاد‌و چاودێریی‌‬ ‫دارایی‌( سلێمانی‌)‌و داواكاری‌ گشتییه‌وه‌‬ ‫كاری‌ له‌س����ه‌ر ده‌كرێت‌و به‌ده‌یان ملیۆن‬ ‫دۆالری‌ موڵكی‌ گش����تی‌ تێ����دا به‌هه‌ده‌ر‬ ‫دراوه‌‪ ،‬هه‌مویان داده‌خرێن‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ جه‌ختی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ زۆرینه‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫به‌لیسته‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆنیشه‌وه‌ ده‌نگیان‬ ‫به‌یاس����ای‌ لێبودرنی‌ گشتی‌ داوه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌ نه‌بێت كه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌س����ته‌واژه‌ی‌ ( تی����رۆر)‌و چۆنێت����ی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ گیراوه‌كانیاندا هۆڵی‌‬ ‫په‌رله‌مانیان جێهێشتبو‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن����ه‌ ئه‌و‬ ‫پرۆژه‌ یاس����ایه‌ به‌دورودرێژی‌ له‌لیژنه‌ی‌‬ ‫یاسایی‌ په‌رله‌مان كه‌ لیژنه‌یه‌كی‌ گرنگه‌‬

‫له‌په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان گفتوگ����ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س����ه‌ركراوه‌‌و ه����ه‌ر پ����اش بڕیاردانی‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌وه‌ دواتر خراوه‌ته‌ به‌رده‌م‬ ‫په‌رله‌م����ان‪ (.‬به‌ته‌حه‌ف����وزی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمییه‌وه‌ له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌ تیرۆر)‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌ په‌یوه‌ندیك����رد به‌س����ه‌رۆكی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫هه‌مویان جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وان له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌دان نین كه‌ ئه‌و‬ ‫دۆس����یانه‌ داخرێن‪ ،‬ئه‌م���� ‌ه له‌كاتێكدایه‌‬ ‫كه‌ له‌پێ����ش ده‌رچونی‌ ئ����ه‌و بڕیاره‌وه‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی����ان له‌گ����ه‌ڵ نوێنه‌رانی‌‬ ‫ی خۆیانه‌وه‌‬ ‫داواكاری‌ گش����تی‌‪ ،‬ئه‌وان ال ‌‬ ‫ئاگاداریانكردونه‌ت����ه‌وه‌ كه‌ بڕگه‌یه‌ك بۆ‬ ‫یاس����اكه‌ زیادبكرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌و لێبوردنه‌‬ ‫ئه‌و به‌رپرس����انه‌ نه‌گرێته‌وه‌ كه‌ ئابوری‌‬ ‫هه‌رێمی����ان به‌ه����ه‌ده‌ر داوه‌‪ ،‬به‌پێ����ی‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاوێنه‌ ئه‌و پێش����نیاره‌‬ ‫له‌الیه‌ن په‌رله‌مانتارانه‌وه‌ فه‌رامۆشكراوه‌و‬ ‫وه‌ك ده‌ڵێت" فه‌رامۆشكردنی‌ ئه‌م بڕگه‌یه‌‬ ‫بۆته‌ كاره‌سات‌و له‌س����ایه‌یدا ئه‌و هه‌مو‬ ‫گه‌نده‌ڵیه‌ به‌ر لێبوردن ده‌كه‌ون"‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ یاس����ایی‌ ئ����اگادار‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د ك����ه‌ به‌پێ����ی‌‬ ‫یاس����ای‌ لێبوردن����ی‌ گش����تی‌ هه‌مو ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ هه‌ردو ماده‌ی‌ ‪‌340‬و ‪ 341‬كه‌‬ ‫به‌هه‌ده‌ردانی‌ سامانی‌ گشتییه‌ له‌حاڵه‌تی‌‬ ‫(ئیهمالی‌‌و عه‌مدی)دا‪ ،‬ده‌یانگرێته‌وه‌ به‌ر‬ ‫ئه‌و لێبوردنه‌ ده‌كه‌ون‪.‬‬

‫»»‬

‫‪2‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‬

‫له‌کاتێکدا که‌ ملیۆنه‌ها دۆالر له‌گه‌نده‌ڵیدا ده‌خورێت‪ ،‬منداڵێک له‌ناو بازاڕی سلێمانی به‌دیار فرۆشتنی ورده‌واڵه‌وه‌ خه‌و ده‌یباته‌وه‌‬

‫نوێنه‌ری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌تاران‪ :‬پێویست ‌ه‬ ‫له‌مه‌ودوا هێرۆخان په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ په‌ره‌پێبدات‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئێران به‌مه‌به‌س����تی‌ به‌س����ه‌ركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان����ی‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ یه‌كێت����ی‌‪،‬‬ ‫هێرۆخانی‌ وه‌ك خانمی‌ یه‌كه‌می‌ عێراق‌و‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ داوه‌تكردوه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و ده‌ڵێ����ت "پێویس����ته‌ له‌م����ه‌ودوا‬ ‫هێرۆخان په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ زیاتر له‌جاران‬ ‫په‌ره‌پێبدات"‪.‬‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ئاوێن����ه‌‪ :‬نوێن����ه‌ری‌‬

‫حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م له‌ت����اران "ن����ازم‬ ‫ده‌ب����اغ" له‌په‌یوه‌ندییه‌ك����دا به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند ك����ه‌ "هێرۆخان خانمی‌ یه‌كه‌م‌و‬ ‫خێزانی‌ س����ه‌رۆك كۆم����اری‌ عێراقه‌ كه‌‬ ‫هاوس����ه‌ره‌كه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ باش����ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئێ����ران هه‌ب����وه‌‌و ئێرانیه‌كانیش‬ ‫مه‌به‌ستیانه‌ له‌ئێستا‌و داهاتوشدا درێژه‌‬ ‫به‌و په‌یوه‌ندییانه‌ بده‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌رب����اره‌ی‌ ئه‌وه‌ش كه‌ هێرۆ ئیبراهیم‬

‫ئه‌حمه‌د پێش����تر كه‌مت����ر جموجۆڵێك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیپلۆماس����ی‌ به‌مج����ۆره‌ی‌ هه‌ب����وه‌‪،‬‬ ‫ن����ازم ده‌باغ وت����ی‌ "هێرۆخان ئێس����تا‬ ‫به‌رپرسیارێتییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ له‌سه‌رشانه‌و‬ ‫به‌حوكم����ی‌ ئ����ه‌و به‌رپرس����یارێتیه‌ش‪،‬‬ ‫پێویس����ته‌ له‌م����ه‌ودوا په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫زیاتر له‌جاران په‌ره‌پێبدات"‪.‬‬

‫»»‬

‫‪2‬‬

‫عادل موراد پێچه‌وانه‌ی بڕیاره‌كانی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی ده‌دوێت‬ ‫لێدوانه‌كانی عادل مورادی س����كرتێری‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی ناوه‌ن����د ده‌رب����اره‌ی‬ ‫خۆكاندیدكردنه‌وه‌ی بارزانی‪ ،‬ناكۆكیه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ ده‌خات ‌ه نێوان مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫یه‌كێت����ی‌و ئه‌نجومه‌ن����ی ناوه‌ن����ده‌وه‌‪،‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادار ده‌ڵێت "عادل‬ ‫موراد پێچه‌وانه‌ی بڕیاره‌كانی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی یه‌كێتی ده‌دوێت"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ ،‬س����لێمانی‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند كه‌ ئێستا ناكۆكیه‌كی‬ ‫توند له‌نێوان مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی یه‌كێتیدا دروستبوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی پێیانوایه‌‬ ‫لێدوانه‌كانی ئ����ه‌و چه‌ندینجار یه‌كێتی‬ ‫له‌به‌رده‌م پارتیدا روگیركردوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ جه‌ختی له‌وه‌ش كرده‌وه‌‬

‫كه‌ له‌م ناكۆكییه‌دا سه‌رجه‌م ئه‌ندامانی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی ناوه‌ند پش����تگیری عادل‬ ‫موراد ده‌كه‌ن‌و ماوه‌ی چه‌ند هه‌فته‌یه‌ك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ریش ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ند به‌كۆی‬ ‫ئه‌ندامانی له‌ڕێگه‌ی نامه‌یه‌كه‌وه‌ ناڕه‌زایی‬ ‫خۆیان سه‌باره‌ت به‌سیاسه‌تی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس����ی به‌رامبه‌ر به‌پارتی ئاراسته‌ی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی كرد‪.‬‬

‫کوشتنی سه‌رده‌شت هه‌میشه‌ له‌مێژودا ده‌نگده‌داته‌وه‌‬

‫»»‬

‫نەوشیروان مستەفا‌و پۆستی سەرۆکی هەرێم‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫‪13‬‬

‫وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌‪:‬‬ ‫كۆنتڕۆڵكردن ‌ی ده‌رمان ئه‌ركێك ‌ی گرانه‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫وه‌زیری‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات كه‌ كۆنتڕۆڵكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رم���ان ئه‌ركێك���ی‌ گران���ه‌‌و له‌كات ‌‬ ‫ده‌ستبه‌كاربونیه‌و‌ه تائێستا‪ 750‬هه‌زار‬ ‫ی‪4‬‬ ‫ته‌ن ده‌رمانی���ان له‌ناوبردوه‌‌و له‌كۆ ‌‬ ‫هه‌زار ده‌رمانخانه‌ی‌ نایاس���ایش ته‌نها‬ ‫ی دو مانگ���ی‌ راب���ردودا ‪164‬‬ ‫له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ده‌رمانخانه‌یان داخس���توه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫"ده‌رزی ئه‌ڤاس���تینه‌كه‌ ك���ه‌ بو‌ه هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫نابینابونی‌ چه‌ند هاواڵتییه‌ك‪ ،‬له‌سنور ‌‬ ‫ئیبراهیم خه‌لیله‌وه‌ هاتوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬د‪ .‬رێك���ه‌وت‬ ‫ی‬ ‫حه‌مه‌ره‌ش���ید وه‌زی���ری‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬

‫ی‬ ‫رایگه‌یاند ك ‌ه "هه‌ركه‌س���ێك ده‌س���ت ‌‬ ‫ی ده‌رزی‌ ئه‌ڤاستیندا‬ ‫هه‌بوبێت له‌هێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێم ‌ه داومانه‌ت ‌ه دادگا‪ ،‬هه‌ر له‌به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫رێگه‌پێ���دراوی‌ كۆمپانی���ای‌ هۆزه‌و‌ه تا‬ ‫ی كڕیوه‌‌و‬ ‫ئه‌و فه‌رمانب���ه‌ره‌ی‌ ده‌رزیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی كڕیوه‌‌و‬ ‫ئ���ه‌و لیژنه‌یه‌ش ده‌رزیه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫لێپرس���راوی‌ ته‌جهیزاتی‌ هه‌ولێر هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌مان داوه‌ته‌ دادگا"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ده‌رزیه‌كه‌مان بۆ پشكنین‬ ‫ناردۆته‌ به‌ریتانیا‪ ،‬ته‌نانه‌ت پشكنین بۆ‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ش ده‌كرێت‪ ،‬ك ‌ه له‌كات ‌‬ ‫لێدانی‌ ده‌رزیه‌كه‌دا به‌كارهاتوه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫هه‌فت ‌هی‌ داهاتو ئه‌و پش���كنینانه‌ ته‌واو‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ راده‌گه‌یه‌نین"‪.‬‬ ‫ی "له‌هه‌م���و س���نوره‌كانه‌و‌ه‬ ‫وتیش��� ‌‬

‫ی‬ ‫ده‌رمان دێ���ت بۆ هه‌رێ���م‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫له‌موس���ڵ‌و كه‌ركوكه‌وه‌ ده‌رمانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دێت‪ ،‬دیاره‌ كۆنتڕۆڵكردن ‌‬ ‫به‌نایاسای ‌‬ ‫ی ده‌رمان‪ ،‬كارێكی‌ ئاس���ان نییه‌‪،‬‬ ‫هێنان ‌‬ ‫چونك ‌ه قازانجێكی‌ زۆر هه‌یه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌وانه‌ش ك ‌ه ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن پسپۆڕییان‬ ‫نییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئێمه‌ مۆڵه‌ت ده‌ده‌ین ‌ه‬ ‫ی پس���پۆڕی‌ ئه‌و بواره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پزیشكان ‌‬ ‫به‌داخ���ه‌و‌ه له‌كێش��� ‌هی‌ ده‌رزیه‌ك���ه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆم ده‌ركه‌وت هه‌ندێك له‌و پزیش���ك ‌ه‬ ‫پس���پۆڕان ‌ه بڕوانامه‌كانیان فرۆش���تو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان تا بازرگانی‌ هێنان ‌‬ ‫به‌كه‌سان ‌‬ ‫ده‌رمانی‌ پێبكه‌ن"‪.‬‬

‫مالیكی‌ به‌نێچیرڤان ‌ی وت‪ :‬بۆچی‌ به‌عسیه‌كانتان له‌هه‌ولێر داڵد‌ه داوه‌؟‬ ‫ ‬

‫»»‬

‫‪5‬‬

‫ ‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫ ‬

‫»»‬

‫»»‬

‫‪9‬‬

‫‪3‬‬

‫تیراژ ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫ئێران ده‌یه‌وێت هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د رۆڵێك ‌ی گه‌وره‌تر ببینێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د كه‌ پێشتر‬ ‫په‌یوه‌ندی‌‌و جموجۆڵێكی‌ دیپلۆماسی‌‬ ‫ئه‌وتۆی‌ نه‌بوه‌ له‌گه‌ڵ‌ واڵتانی‌‬ ‫ده‌رودراوسێ‌‪ ،‬به‌سه‌ردانێكی‌ ره‌سمی‌‬ ‫گه‌یشته‌ تاران‌و له‌گه‌ڵ‌ گه‌وره‌‬ ‫به‌رپرسانی‌ ئه‌و واڵته‌ كۆبۆوه‌‪ ،‬نوێنه‌ری‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌تاران ده‌ڵێت‬ ‫"به‌حوكمی‌ ئه‌و به‌رپرسیارێتیه‌ی‌‬ ‫هه‌یه‌تی‌‪ ،‬پێویسته‌ له‌مه‌ودوا هێرۆخان‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ زیاتر له‌جاران‬ ‫په‌ره‌پێبدات"‪.‬‬ ‫"نازم ده‌ب����اغ" نوێن����ه‌ری‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ����م له‌ت����اران له‌په‌یوه‌ندییه‌ك����دا‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د ك����ه‌ كۆم����اری‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ ئێران هێرۆخانی‌ وه‌ك خانمی‌‬ ‫یه‌كه‌م����ی‌ عێ����راق‌و ئه‌ندام����ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس����ی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫داوه‌تكردوه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ توندوتۆڵ‌كردنی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئێران‌و یه‌كێتی‌ نیش����تمانی‌ كوردستان‌و‬ ‫له‌دیدارو كۆبونه‌وه‌كانیش����دا باس له‌وه‌‬ ‫نه‌كراوه‌ كه‌ ئه‌و جێنشینی‌ تاڵه‌بانی‌ بێت‬ ‫بۆ سه‌رۆك كۆماریی‌ عێراق یان سكرتێری‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م س����ه‌ردانه‌ی‌ هێ����رۆ ئیبراهی����م‬ ‫ئه‌حمه‌د بۆ تاران به‌دوای‌ س����ه‌ردانی‌ دو‬ ‫جێگره‌كه‌ی‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و‬ ‫دكتۆر به‌رهه‌مدا دێ����ت بۆ تاران‪ ،‬ئێران‬ ‫زۆر مه‌به‌ستیه‌تی‌ كه‌ له‌قۆناغی‌ داهاتودا‬

‫زۆنی‌ س����ه‌وزی‌ یه‌كێتی‌ به‌ه����ۆی‌ غیابی‌‬ ‫تاڵه‌بان����ی‌‌و گۆڕانكارییه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌و‬ ‫عێراق‌و كوردس����تان‌و ناو یه‌كێتیش����ه‌وه‌‬ ‫روبه‌ڕوی‌ پش����ێویی‌‌و نائارامی‌ نه‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك����ه‌ س����نورێكی‌ دورودرێ����ژی‌ له‌گ����ه‌ڵ‌‬ ‫كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌ ئێران����دا هه‌یه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫پێناوه‌ش����دا ئێران گوشار ده‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫هێ����زه‌ بااڵده‌س����ته‌كانی‌ زۆنی‌ س����ه‌وز‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی‌ نزیكبونه‌وه‌یان له‌یه‌كتری‌‌و‬ ‫توندوتۆڵكردن����ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی����ان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ مالیكی‌‌و هێزه‌ شیعه‌كانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫بۆ گه‌یش����تن به‌و ئامانجه‌ش ئێرانیه‌كان‬ ‫خوازیارن هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د رۆڵێكی‌‬ ‫كاراو گه‌وره‌تر ببینێ����ت به‌حوكمی‌ ئه‌و‬ ‫پێگه‌یه‌ی‌ ماڵ����ی‌ تاڵه‌بانی‌ له‌ناو یه‌كێتی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان‌و زۆنی‌ سه‌وزو‬ ‫كوردستاندا هه‌یانه‌‪.‬‬ ‫نوێنه‌ری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم نازم ده‌باغ‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ پرس����یاری‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ كه‌ بۆچی‌‬ ‫له‌ئانوس����اتدا هێرۆ ئیبراهی����م ئه‌حمه‌د‬ ‫داوه‌تی‌ تاران ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "زیاتر‬ ‫ب����ۆ به‌س����ه‌ركردنه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫نێوان كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران‌و یه‌كێتییه‌‪،‬‬ ‫فۆتۆ‪IRNA :‬‬ ‫ ‬ ‫ئه‌مه‌ جگ����ه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ هێرۆخان خانمی‌ هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د له‌تاران‬ ‫یه‌كه‌م‌و خێزانی‌ سه‌رۆك كۆماری‌ عێراقه‌‬ ‫كه‌ هاوس����ه‌ره‌كه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ باشی‌ ن����ازم ده‌باغ وت����ی‌ "هێرۆخان ئێس����تا ت����اران له‌گه‌ڵ‌ هه‌ریه‌ك له‌عه‌لی‌ الریجانی‌ ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ به‌هۆی‌ لێپرسراوێتی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئێ����ران هه‌ب����وه‌‌و ئێرانیه‌كانیش به‌رپرسیارێتییه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ له‌سه‌رشانه‌و س����ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م����ان‌و عه‌ل����ی‌ ئه‌كبه‌ر مه‌ڵبه‌ندی‌ یه‌كێتی����ه‌وه‌ به‌كاراكته‌رێكی‌‬ ‫مه‌به‌س����تیانه‌ درێژه‌ ب����ه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ به‌حوكم����ی‌ ئ����ه‌و به‌رپرس����یارێتیه‌ش‪ ،‬س����اڵحی‌ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌و س����ه‌عیدی‌ سه‌ره‌كی‌ ش����انۆی‌ سیاس����ه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫پێویس����ته‌ له‌م����ه‌ودوا په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ جه‌لیلی‌ ئه‌مینداری‌ ش����ورای‌ ئاسایشی‌ داده‌نرێت‌و له‌دوا كۆنگره‌ی‌ یه‌كێتیشدا‪،‬‬ ‫بده‌ن"‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ ده‌نگه‌كان����ی‌ بۆ بون به‌ئه‌ندامی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ ئێران كۆبۆوه‌‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئ����ه‌وه‌ش كه‌ هێرۆ ئیبراهیم زیاتر له‌جاران په‌ره‌پێبدات"‪.‬‬ ‫هێ����رۆ ئیبراهیم ئه‌حم����ه‌د كه‌ خانمی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����ی‌‬ ‫هێ����رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫ئه‌حمه‌د پێش����تر كه‌مت����ر جموجۆڵێكی‌‬ ‫دیپلۆماس����ی‌ به‌مج����ۆره‌ی‌ هه‌ب����وه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌میانه‌ی‌ گه‌شته‌كه‌یدا بۆ یه‌كه‌می‌ عێ����راق‌و ته‌مه‌نی‌ ‪ 64‬س����اڵه‌‪ ،‬به‌ده‌ستهێنا‪.‬‬

‫په‌رله‌مانتاران‪ :‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نین لێبوردن‌ دۆسیه‌كانی‌ گه‌نده‌ڵی‌ بگرێته‌وه‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ كوردستانییش زۆرینه‌ی‌ ده‌نگی‌ پارله‌مانی‌ به‌ده‌س���ت‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫ده‌ڵێت له‌گه‌ڵ ئه‌و یاسایه‌ نه‌بوین‌و له‌هه‌ر نه‌هێنا‪ ،‬بۆیه‌ یاس���ای‌ لێبوردنی‌ گشتی‌‬ ‫مێژویه‌ك بێت‪ ،‬مه‌له‌ف���ی‌ گه‌نده‌ڵكاران وه‌ك یاس���اكانی‌ ت���ر نی���ه‌و ناتوانرێت‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ یاسای‌ لێبوردنی‌ گشتی‌‬ ‫جارێك���ی‌ ت���ر داوای‌ هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌توانرێت زیندوبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ راڤه‌كردنه‌ یاساییه‌كان‬ ‫په‌یمان عیزه‌دین ئه‌ندامی‌ پارله‌مانی‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫دۆسیه‌كانی‌ گه‌نده‌ڵی‌ داده‌خات‌و‬ ‫حه‌مه‌س���ه‌عید حه‌مه‌عه‌ل���ی‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫كوردستان له‌فراكسیۆنی‌ گۆڕان له‌باره‌ی‌‬ ‫تائێستا چه‌ند دانه‌یه‌كیان داخراون‪،‬‬ ‫یاساكه‌و داواكاری‌ گشتیه‌وه‌ له‌لێدوانێكی‌ پارله‌مانی‌ كوردس���تان له‌فراكس���یۆنی‌‬ ‫به‌اڵم فراكسیۆنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫به‌ئاوێنه‌یان راگه‌یاند كه‌ ئه‌وان له‌گه‌ڵ بۆ ئاوێنه‌ وتی‌" هه‌م���و ئه‌و گه‌نده‌ڵی‌و یه‌كگرتو به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند"یاس���ای‌‬ ‫به‌كارهێنانه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ده‌وڵه‌ته‌وه‌ لێبوردنی‌ گش���تی‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و كوشتنی‌‬ ‫ئه‌وه‌دانین‌و‪ ،‬هه‌ندێكیان ده‌یخه‌نه‌‬ ‫هه‌یه‌و ئێم���ه‌ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌دا نه‌بوین‪ ،‬ژنان���ی‌ نه‌ده‌گرت���ه‌وه‌و هه‌ندێ���ك‬ ‫ئه‌ستۆی‌ دادوه‌ره‌كان‌و سیسته‌می‌‬ ‫كه‌ هه‌مو له‌(ئیستسنا)كاندا هه‌بو ئه‌و (ئیستسنائی‌) تێدا بو"‪.‬‬ ‫دادوه‌ریی‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ك���رد" ئه‌گه‌ر‬ ‫مه‌له‌فان���ه‌ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌هه‌ده‌ردانی‌‬ ‫س���ۆزان ش���ه‌هاب‪ :‬ئێم���ه‌ به‌هی���چ گش���تیه‌وه‌ هه‌یه‌ دابخرێت‪ ،‬به‌اڵم هه‌مو ئێس���تا بۆ نمونه‌ گه‌نده‌ڵی‌ نه‌خۆشخانه‌‬ ‫شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نه‌بوین كه‌ ئه‌و پڕۆژه‌ یاس���ایه‌ك له‌رێگه‌ی‌ لیژنه‌كانه‌وه‌ ‪ 400‬قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌كه‌ ده‌ركه‌وتبێت له‌سه‌ر‬ ‫كه‌س���ێكی‌ دیاریك���راو ئ���ه‌وا لێبوردنه‌‬ ‫مه‌له‌فانه‌ی‌ له‌ژێ���ر لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌ به‌ر گۆڕانكاری‌ به‌سه‌ردا دێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پارله‌مانتاره‌ی‌ گۆڕان باس���ی‌ گش���تیه‌كه‌ نایگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫لێبوردنی‌ گشتی‌ بكه‌وێت‬ ‫یاس���ای‌ لێبوردن���ی‌ گش���تی‌ پ���اش له‌وه‌ش���كرد" ئ���ه‌م یاس���ای‌ لێبوردنی‌ ئێمه‌ش له‌پارله‌مان ئه‌وه‌ بوه‌ كه‌ یاساكه‌‬ ‫ده‌رچونی‌ پاش���ماوه‌ی‌ زیانی‌ گش���تی‌ گش���تیه‌ش گۆڕانكاری‌ به‌سه‌ردا هات‪ ،‬گه‌نده‌ڵكارو ته‌زویركارییه‌كان نه‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌دوای‌ خۆیدا هێنا‪ ،‬له‌وانه‌ ئازادكردنی‌ یه‌كێك له‌وانه‌ مه‌سه‌له‌ی‌ (ئیستسناكان) بۆیه‌ له‌یاس���اكه‌دا به‌دیاریكراوی‌ باسی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌و كه‌سانه‌ی‌ سامانی‌ گشتییان بو كه‌ گۆڕانكاری‌ تێدا ئه‌نجامدرا‪ ،‬له‌ناو گه‌نده‌ڵ���ی‌ ب���ۆ نمونه‌ ش���ه‌قامێك یان‬ ‫به‌كارهێن���اوه‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ نایاس���ایی‌ هۆڵی‌ پارله‌مانیش قس���ه‌مان له‌س���ه‌ر نه‌خۆشخانه‌ ‪ 400‬قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌كه‌ ناكات‪،‬‬ ‫ئازادكراون‪ ،‬پارله‌مانتارانی‌ ئۆپۆزسیۆن ئه‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ س���امانی‌ ته‌نها ده‌ڵێت گه‌نده‌ڵی‌‌و به‌كارهێنان"‪.‬‬ ‫سۆزان شه‌هاب سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆر گش���تییان به‌هه‌ده‌ر داوه‌ به‌ر لێبوردنی‌‬ ‫"گه‌نده‌ڵ���كار" به‌ر یاس���اكه‌ كه‌وتون‪ ،‬گش���تی‌ نه‌كه‌ون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و رایه‌ی‌ ئێمه‌ كوردس���تان له‌پارله‌مانی‌ كوردس���تان‬

‫ریکالم‬

‫گۆڤاری شار‬

‫سه‌ری مانگ‪ ...‬نیوه‌ی مانگ‬ ‫ﺑﻪﭘێﯽ‬ ‫راﭘﺮﺳﯿﯿﻪﻛﯽ‬ ‫ﻧﮫێﻨﯽ ﭘﺎرﺗﯽ‪:‬‬ ‫ﺋﻪﮔﻪری‬ ‫دەرﭼﻮﻧەوەی‬ ‫ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻻوازە‬ ‫ژﻣﺎره )‪ (1‬ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﻪ ‪2013/5/1‬‬

‫‪www.sharpress.net‬‬

‫ﺋﺎواﺗﯽ ﺷێﺦ ﺟﻪﻧﺎب‪:‬‬ ‫ﻟەدوای دەﺑﺎﺷﺎﻧەوە ﺧﺎڵﯽ ھﺎوﺑﻪش‬ ‫ﻟﻪﻧێﻮان ﺋێﻤﻪو ﯾﻪﻛێﺘﯿﺪا ﻧﻪﻣﺎوه‬

‫ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرانو رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﯾﻪﻛێﺘﯽ‪:‬‬ ‫ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯿﺪاﻧﯿﻦو دهﻧﮓ‬ ‫ﺑﻪﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﺎرزاﻧﯽ ﻧﺎدهﯾﻦ‬

‫راﭘﯚرﺗێﮑﯽ وەزارەﺗﯽ دەرەوەی ﺋەﻣەرﯾﮑﺎ‬ ‫ﺑﺎس ﻟەﮐەﯾﺴﯽ زاﻧﺎ ﺣەﻣە ﺳﺎڵﺢ دەﮐﺎت‬

‫راﻓﻊ ﻋﯿﺴﺎوی‪ :‬ﺑﻪﻏﺪا ھﻪر ﭘﺎرهﯾﻪﻛﯽ ﺑﺪاﯾﻪ‬ ‫ھﻪﻧﺪێ ﻟﻪﻧﻮێﻨﻪراﻧﯽ ﻛﻮرد رازی دهﺑﻮون‬

‫ﺑﻪرھﻪم ﺳﺎڵﺢ ﺑﯚ ﺷﺎر‪:‬‬ ‫ﻧﺎﻛﺮێﺖ وا ﺑﺰاﻧﯿﻦ‬ ‫ﯾﻪﻛێﺘﯽو ﭘﺎرﺗﯽ ﭘێﻜﻪوه‬ ‫دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻛﺎﯾﻪﻛﺎﻧﯽ‬ ‫ﺣﻮﻛﻤڕاﻧﯽ داﺑﻪش ﺑﻜﻪﯾﻦ‬ ‫ﺷﺎﯾﻪﺗﺤﺎڵێﻚ ﻛﻪ ﻟﻪﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﻛﻪی‬ ‫ﺋﻪڵﻤﺎﻧﯿﺎ ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮه‪:‬‬

‫ئێستا‬ ‫ژمار ‌ه (یه‌ک)ی‬ ‫گۆڤاره‌که‌ له‌بازاڕدایه‌‬

‫ﺗﺎڵﻪﺑﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎی‬ ‫ﻗﺴﻪﻛﺮدنو‬ ‫ﺟﻮڵﻪی ﻧﯿﯿﻪو‬ ‫ﻛێﺸﯽ زۆر‬ ‫داﺑﻪزﯾﻮه‬

‫له‌باره‌ی‌ یاساكه‌وه‌ بۆ ئاوێنه‌ رایگه‌یاند"‬ ‫ئێمه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا‬ ‫نه‌بوی���ن كه‌ ئ���ه‌و مه‌له‌فان���ه‌ی‌ له‌ژێر‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌ به‌ر لێبوردنی‌ گش���تی‌‬ ‫بكه‌وێ���ت‪ ،‬له‌ئه‌نجام���ی‌ به‌دواداچونی‌‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ ماف���ی‌ مرۆڤ���ی‌ پارله‌مان���ی‌‬ ‫كوردستان كراو دواتر پێیان باشبو كه‌‬ ‫یاسایه‌كی‌ لێبوردنی‌ گشتی‌ ده‌ربچێت‪،‬‬ ‫هه‌ندێ���ك به‌ربه‌س���ت هێنرای���ه‌ رێ���ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك خه‌ڵك بۆ ئه‌وه‌ی‌ لێبوردنه‌كه‌‬ ‫نه‌یانگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ مه‌له‌ف���ی‌‬ ‫كوشتن‌و گه‌نده‌ڵییان هه‌یه‌ ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئازادكردنی‌ ئه‌وانه‌دا نه‌بوین"‪.‬‬ ‫سۆزان شه‌هاب باسی‌ له‌وه‌كرد" له‌چ‬ ‫جێگه‌یه‌ك���دا داواكاری‌ گش���تی‌ داوای‌‬ ‫له‌پارله‌مان���ی‌ كوردس���تان ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫ئاگاداری‌ هه‌ندێك له‌و مه‌له‌ف‌و كه‌سانه‌‬ ‫بێ���ت نابێت لێبوردنیان بۆ ده‌ربچێت؟‪،‬‬ ‫له‌كام یاداش���ت‌و چاوپێكه‌تن داواكاری‌‬ ‫گشتی‌ ئه‌مه‌یان باسكردوه‌؟"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ كوردستانی‌‬ ‫جه‌خت ده‌كاته‌وه‌و هێماش���ی‌ به‌وه‌كرد‬ ‫"بۆی���ه‌ ده‌ڵێ���م مه‌له‌ف���ی‌ گه‌نده‌ڵ���ی‌‬ ‫ل���ه‌ڕوی‌ كاته‌وه‌ كۆن نابێ���ت‌و ته‌مه‌نی‌‬

‫ریکالم‬

‫به‌س���ه‌رناچێت"‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌مڕۆ به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫یاس���ای‌ لێبوردنی‌ گشتیه‌وه‌ داخرابێت‪،‬‬ ‫هه‌ر ئه‌و داواكاری‌ گشتیه‌ی‌ كه‌ ناڕه‌زایی‌‬ ‫هه‌یه‌ ده‌توانێ���ت جارێكی‌ تر مه‌له‌فه‌كه‌‬ ‫زیندوبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئارام قادر س���ه‌رۆكی‌ فراكیس���ۆنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���ی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌پارله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان بۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت‪ :‬له‌كاتی‌‬ ‫تێپه‌ڕبون���ی‌ یاس���اكه‌دا ئێمه‌ بایكۆتی‌‬ ‫دانیش���تنه‌كه‌مان ك���رد‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك زیندانی‌ سیاس���یمان هه‌بو‬ ‫كه‌ ده‌س���تیان س���ور نه‌ب���و به‌خوێنی‌‬ ‫هیچ كه‌س���ێك‌و رێگه‌ نه‌درا ئازادی‌ به‌و‬ ‫كه‌سانه‌ بدرێت‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ كۆمه‌ڵ ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌كرد" له‌كاتێكدا له‌دونیادا لێبوردنی‌‬ ‫گش���تی‌ بۆ كه‌س���انی‌ زیندانی‌ سیاسیه‌‬ ‫نه‌ك بۆ ئه‌وانه‌ی‌ تاوانیانكردوه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫س���امانی‌ گش���تی‌‌و تاكه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ لێبوردنه‌ گش���تیه‌كه‌‬ ‫زیندانیان لێ‌ بێبه‌ش���كراو تاوانباره‌كان‬ ‫یاساكه‌ گرتنیه‌وه‌و ئازادكران‪ ،‬به‌زۆرینه‌ی‌‬ ‫ده‌نگ‌و به‌واژۆی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم یاساكه‌‬ ‫جێبه‌جێكراوه‌"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫به‌ڵ ‌ێ بۆ زیاتر‬ ‫له‌چوار ساڵ ‌ی‬ ‫تر پێویستمان‬ ‫به‌بارزانییه‌‬ ‫شیروان شه‌ریف‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ باس‌و خواس���ی‌ مانه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ ئێستا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌پۆس���ته‌كه‌یدا‬ ‫له‌نێ���و هێ���زه‌ سیاس���یه‌كان‌و ناوه‌نده‌‬ ‫ره‌س���میه‌كان‌و میدیا‌و ش���ه‌قام بوه‌ته‌‬ ‫جێی‌ باس‌و خواسی‌ گه‌رم‌و لێكدانه‌وه‌‌و‬ ‫شرۆڤه‌ی‌ جیاجیای‌ بۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫بابه‌ته‌ك���ه‌ گه‌یش���توه‌ته‌ ئاس���تێك‬ ‫دابه‌شبونی‌ گه‌وره‌ی‌ راو بۆچونی‌ له‌سه‌ر‬ ‫هاتوه‌ت���ه‌ دی‌‌و وێ���ڕای‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئۆپۆزس���یۆن‌و هه‌ندێك له‌هێزه‌‬ ‫سیاس���یه‌ دیاره‌كانی‌ تر‪ ،‬یه‌كێتیش كه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌هێز‌ه ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌ناخ���دا زیات���ر بۆن���ی‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بابه‌ته‌ك���ه‌ی‌ پێ���وه‌ دی���اره‌ وه‌ك‬ ‫پشتیوانیكردن‪.‬‬ ‫به‌ن���ده‌ پێموایه‌ به‌ڵی‌ پێویس���تمان‬ ‫به‌بارزانییه‌ بۆ چوار س���اڵ‌و زیاتریش‪،‬‬ ‫پێویس���تیمان ب���ه‌و زۆر گه‌وره‌ت���ر‌و‬ ‫زیاتره‌ ل���ه‌و ئه‌رك‌و به‌رپرس���یارێتیه‌ی‌‬ ‫له‌ئێستادا له‌ئه‌ستۆیدایه‌ كه‌ هه‌وڵده‌ده‌م‬ ‫لێ���ره‌دا هه‌ندێك���ی‌ بخه‌م���ه‌ به‌رباس‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م پێویس���تیمان به‌بارزانی‌ له‌وه‌وه‌‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات ك���ه‌ به‌زوتری���ن كات‬ ‫ئه‌و خه‌م���ه‌ی‌ هه‌م���وان بڕه‌وێنێته‌وه‌‌و‬ ‫رایبگه‌یه‌نێت كه‌ ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌‬ ‫ته‌واوب���وه‌‌و خ���ۆی‌ هه‌ڵنابژێرێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌م په‌یام���ه‌ ده‌توانێ���ت یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ركه‌ گه‌وره‌‌و گرنگه‌كانی‌ خۆی‌ وه‌ك‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ له‌دوا قۆناغه‌كانی‌‬ ‫پۆس���ت‌و ئه‌ركه‌كه‌یدا جێبه‌جێ‌ بكات‪،‬‬ ‫ئه‌م په‌یامه‌ س���ه‌دان‌و هه‌زاران س���ود‌و‬ ‫جوانی���ی‌‌و لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌م په‌یامه‌‬ ‫س���ه‌رۆك ده‌توانێت به‌یار‌و نه‌یار بڵێت‬ ‫ئێم���ه‌ هه‌م���وان قوربانی‌ ئ���ه‌م خاك‌و‬ ‫واڵته‌ین‌و ئ���ه‌م خاك‌و واڵت���ه‌ش زیاتر‬ ‫له‌هه‌رش���تێك‌و هه‌ركه‌س���ێك پێویستی‌‬ ‫به‌سه‌روه‌ریی‌ یاس���ا‌و دیموكراتیزه‌كردن‬ ‫هه‌یه‌ نه‌ك به‌ئه‌م‌و ئه‌و‌و من‌و تۆ‪ .‬بارزانی‌‬ ‫به‌جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌م ئه‌ركه‌ی‌ كۆتاییه‌كی‌‬ ‫جوان ده‌به‌خش���ێته‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫س���ه‌ره‌تایه‌كی‌ جوانتریش ده‌به‌خشێته‌‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ئه‌ركه‌كان���ی‌ تری‌ دوای‌ ئ���ه‌م قۆناغه‌‬ ‫هیچی���ان كه‌مترنین ل���ه‌وه‌ی‌ له‌داهاتودا‬ ‫له‌ئه‌س���تۆیه‌تی‌‪ ،‬به‌ڵێ‌ بۆ چوار س���اڵی‌‬ ‫ت���ر‌و زیات���ر پێویس���تمان به‌بارزانییه‌‬ ‫تا پارت���ه‌ سیاس���یه‌كه‌ی‌‌و الیه‌نگرانی‌‌و‬ ‫پارته‌ سیاس���یه‌كانی‌ تر‌و الیه‌نگرانیان‬ ‫رابهێنێ���ت‌و رێنوێن���ی‌ بكات له‌س���ه‌ر‬ ‫جێگۆڕكێ���ی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و ئاڵوگ���ۆڕی‌‬ ‫دیموكراتیزه‌ك���ردن‌و‬ ‫پۆس���ته‌كان‌و‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ یاس���ا‌و گه‌ڕان���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫خه‌ڵك‌و گه‌وره‌كردن‌و به‌رزراگرتنی‌ تاكی‌‬ ‫كورد نه‌ك بچوككردنه‌وه‌ی‌‪.‬‬ ‫بارزان���ی‌ ب���ۆ چوار س���اڵ‌و زیاتریش‬ ‫پێویس���ته‌‪ ،‬تا داری‌ دیموكراس���یه‌تی‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ له‌ناو پارت���ه‌ دیموكراتیه‌‬ ‫كوردس���تانیه‌كه‌ی‌ بچه‌قێنێ���ت‌و گازی‌‬ ‫ژه‌هراوی‌ نێو بیری‌ ئه‌م‌و ئه‌و له‌الیه‌نگران‌و‬ ‫پشتیوانانی‌ به‌ئۆكسجینی‌ دیموكراسیه‌ت‬ ‫بڕه‌وێنێت���ه‌وه‌‌و پێیانبڵێت‪ ،‬پارتێك كه‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ ناوی‌ دیموكراتی‌ بێت هه‌رگیزا‌و‬ ‫هه‌رگی���ز ناش���ێت پێش���ێلكاری‌ بێت‪،‬‬ ‫دیموكراتیش كه‌ مانای‌ ده‌سه‌اڵتی‌ گه‌ل‬ ‫بێت قه‌د ناشێت پارتێكی‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و‬ ‫ناوه‌ ده‌سه‌اڵت‌و توانای‌ گه‌ل له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫كه‌س���ێكدا بچوك بكات���ه‌وه‌‌و بڵێت ئه‌م‬ ‫گه‌له‌ به‌دیل‌و جێگره‌وه‌ی‌ پێ‌ نییه‌‪.‬‬ ‫به‌ڵ���ێ‌ س���ه‌رۆك ئێم���ه‌ به‌عیلمانی‌‌و‬ ‫ئیس�ل�امییه‌وه‌ به‌لیبراڵ���ی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ده‌ڵێی���ن تۆ ب���ۆ چوار س���اڵ‌و زیاتری‬ ‫پێویس���تیت بۆ ئه‌وه‌ی‌ وه‌ك س���ه‌رۆكی‌‬ ‫رۆحی‌‪ ،‬رۆحی‌ هه‌موانی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ له‌و‬ ‫ناش���رینیانه‌ پاكبكه‌یته‌وه‌ كه‌ كورسی‌‌و‬ ‫كۆمپانی���ا‌و زه‌وی‌‌و ن���ه‌وت هێناویه‌تیه‌‬ ‫ناویه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڵی‌ بۆ چ���وار س���اڵ‌و چه‌ند چوار‬ ‫س���اڵییه‌كی‌ تری���ش پێویس���تیت گه‌ر‬ ‫هه‌موان فێربكه‌یت تا "پێش���مه‌رگه‌بن‌و‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێش���مه‌رگه‌یی‌ بمێننه‌وه‌‌و هیچ‬ ‫پله‌‌و پۆس���ت‌و ناوێك جگ���ه‌ له‌ئه‌رك‌و‬ ‫ناوی‌ پێش���مه‌رگه‌ پیرۆزت���ر‌و گه‌وره‌تر‬ ‫نیی���ه‌" گه‌ر فێرمانبكه‌یت "هه‌مو كاتێك‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ گه‌ل‌و خزم���ه‌ت‌و خه‌بات‬ ‫له‌پێناو كه‌رامه‌ت���ی‌ هاواڵتیان گرنگتره‌‬ ‫له‌هه‌مو پله‌و پێگه‌یه‌ك"‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪3‬‬

‫ی وت‪:‬‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی به‌نێچیرڤان‌و وه‌فده‌كه‌ ‌‬ ‫مالیك ‌‬

‫بۆچ ‌ی به‌عسیه‌كانتان له‌هه‌ولێر داڵد‌ه داوه‌؟‬

‫كۆسره‌ت‌و‬ ‫مالیكی‌‪..‬‬ ‫دو شرۆڤه‌ی جیاواز‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫یه‌كێك له‌روداوه‌ گرنگه‌كانی‌ هه‌فته‌ی‌‬ ‫رابردو‪ ،‬سه‌ردانی‌ وه‌فدی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان بۆ به‌غداو‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ نێچیرڤان بارزانی‌‌و نوری‌‬ ‫مالیكی‌ بو له‌به‌غدا‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ڵێت "دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ردوال له‌سه‌ر‬ ‫حه‌وت خاڵ‌ رێككه‌وتن‪ ،‬مالیكی‌ ئاماده‌‬ ‫نه‌بو ئیمزای‌ خۆی‌ له‌سه‌ر رێكه‌وتنه‌كه‌‬ ‫بكا‌و پێیوتن‪ :‬من رێكه‌وتنی‌ نێوان‬ ‫عێراق‌و ده‌وڵه‌تان ئیمزا ده‌كه‌م‪ ،‬ئێوه‌‬ ‫هه‌موتان عێراقین‌و بڕۆن له‌نێوخۆتاندا‬ ‫ئیمزای‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫دوای‌ كێشمه‌كێش����ێكی‌ درێژخایه‌ن����ی‌‬ ‫نێ����وان هه‌ولێ����ر‌و به‌غ����دا‪ ،‬س����ه‌ره‌نجام‬ ‫بۆ ش����كاندنی‌ به‌س����ته‌ڵه‌كی‌ نێوان ئه‌و‬ ‫دو پایته‌خت����ه‌ی‌ كه‌ له‌الی����ه‌ن بارزانی‌‌و‬ ‫مالیكیی����ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ده‌برێ����ن‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫بارزان����ی‌ س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ وه‌فدێك گه‌یشته‌ به‌غداو‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ نوری‌ مالیك����ی‌ كۆبۆوه‌‪ .‬گرنگیی‌‬ ‫ئه‌م كۆبونه‌وه‌یه‌ ل����ه‌وه‌وه‌ دێت كه‌ دوای‌‬ ‫ملمالنێیه‌ك����ی‌ درێژخایه‌ن كه‌ زیاتر له‌دو‬ ‫ساڵه‌ له‌نێوان سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ به‌غدا س����ه‌باره‌ت به‌چه‌ندین‬ ‫فۆتۆ‪PMC :‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫دۆس����یه‌ی‌ ئاڵۆزی‌ وزه‌و ئه‌منی‌‌و سیاسی‌ نوری مالیکی‌و نێچیرڤان بارزانی‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬دو الیه‌نه‌ جه‌مس����ه‌ره‌ دژه‌كه‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ كرد‬ ‫هه‌ولێر‌و ئه‌س����ته‌نبوڵدا هاتوچۆ ده‌كات؟ ده‌بێ����ت وردبین����ی‌ بكه‌ی����ن‌و له‌الی����ه‌ن ناوه‌ن����ددا رێكه‌وتنێك هه‌ی����ه‌ كه‌ هێزی‌‬ ‫به‌یه‌ك ده‌گه‌ن‌و گفتوگۆ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هاوب����ه‌ش له‌و ناوچانه‌دا پێكبهێنرێت كه‌ ك����ه‌ دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ س����ه‌ره‌نجام لیژنه‌ی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و بۆچی‌ چه‌ند گه‌وره‌ به‌رپرسێكی‌ به‌عسی‌ چاودێرییه‌وه‌ پشكنینی‌ بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫مالیك����ی‌ جه‌غت����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش هێڵی‌ ته‌ماسن‪ ،‬با یه‌كالییكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م هه‌ردوال ده‌گه‌نه‌ حه‌وت خاڵی‌ هاوبه‌ش‪،‬‬ ‫گفتوگۆیانه‌ی‌ هه‌فت����ه‌ی‌ رابردو له‌به‌غدا له‌هه‌ولێ����ر چاره‌س����ه‌ركراون‌و دكت����ۆری‌‬ ‫نێچیرڤان‌و وه‌فدی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم داوا‬ ‫كردوه‌ت����ه‌وه‌ ك����ه‌ پێویس����ته‌ هه‌م����و كێشه‌یه‌ به‌لیژنه‌یه‌ك بسپێردرێت"‪.‬‬ ‫له‌نێوان نێچیرڤان بارزانی‌‌و نوری‌ مالیكیدا فه‌ڕه‌نسیشتان بۆ هێناون؟‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ كرد له‌نوری‌ مالیكی‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئیمزا له‌سه‌ر‬ ‫ئ����ه‌م س����ه‌رچاوه‌یه‌ جه‌غ����ت ل����ه‌وه‌ فڕۆكه‌خانه‌كانی‌ كوردستان به‌هاوبه‌شی‌‬ ‫ك����را‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ك����ه‌ مالیكی‌‬ ‫دوای‌ به‌خێرهاتنی‌ نێچیرڤان‌و وه‌فده‌كه‌‪ ،‬ده‌كاته‌وه‌ كه‌ مالیكی‌ سه‌باره‌ت به‌چه‌ند له‌گه‌ڵ‌ حكومه‌ت����ی‌ ناوه‌ند به‌ڕێوه‌ببرێن‌و كه‌ مالیك����ی‌ له‌كۆبونه‌وه‌ك����ه‌دا ئاماژه‌ی‌ ئه‌و ح����ه‌وت خاڵه‌ بكات كه‌ له‌س����ه‌ری‌‬ ‫به‌توندی‌ دابه‌زیوه‌ته‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵتدارانی‌ داواكارییه‌ك����ی‌ وه‌ف����ده‌ كوردییه‌ك����ه‌‪ ،‬داهاته‌كانیش����یان بگه‌ڕێنرێت����ه‌وه‌ ب����ۆ به‌گرنگیی‌ گۆڕین����ه‌وه‌ی‌ زانیاری‌ له‌نێوان رێككه‌وتن‪ ،‬ب����ه‌اڵم دوای‌ چاوه‌ڕوانییه‌كی‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منیه‌كان����ی‌ هه‌رێ����م‌و ناوه‌نددا زۆر مالیك����ی‌ ئاماده‌ نابێت ئیمزای‌ خۆی‌‬ ‫هه‌رێم‌و توڕه‌ بونی‌ خۆی‌ به‌رامبه‌ر به‌چه‌ند وتویه‌تی‌ له‌سه‌ر پاره‌ی‌ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی‌ خه‌زێنه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت ب����ه‌و ناڕه‌زاییان����ه‌ش كه‌ كردوه‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ش پێشنیاری‌ بخاته‌ س����ه‌ر ئه‌و رێكه‌وتنه‌و پێیانده‌ڵێت‬ ‫كارێكی‌ ئ����ه‌وان راگه‌یاندوه‌‪ ،‬به‌پێی‌ ئه‌م ئه‌نف����ال‌و ته‌هجیركراوه‌كان هیچ تێبینی‌‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ مالیكی‌ به‌وه‌ ده‌ستیپێكردوه‌ ناڕه‌زاییه‌ك����ی‌ نیی����ه‌ هه‌م����و ب����ڕه‌ پاره‌ له‌الی����ه‌ن وه‌فدی‌ كوردیی����ه‌وه‌ ده‌رباره‌ی‌ پێكهێنانی‌ بنكه‌یه‌ك����ی‌ هاوبه‌ش كردوه‌ "م����ن رێكه‌وتنی‌ نێوان عێراق‌و ده‌وڵه‌تان‬ ‫كه‌ بۆچی‌ ئێوه‌ به‌عسیه‌كانتان له‌هه‌ولێر پێش����نیاركراوه‌كان ده‌نێری����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم هێ����زی‌ دیجل����ه‌ خراوه‌ت����ه‌ڕو‪ ،‬مالیك����ی‌ بۆ گۆڕین����ه‌وه‌ی‌ زانیاری‌ له‌نێوان هه‌رێم‌و ئیمزا ده‌كه‌م‪ ،‬ئێ����وه‌ هه‌موتان عێراقین‌و‬ ‫بڕۆن له‌نێوخۆتاندا ئیمزای‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫داڵده‌ داوه‌؟ بۆچی‌ تاریق هاشمی‌ له‌نێوان سه‌باره‌ت به‌پاره‌ی‌ كۆمپانیا نه‌وتییه‌كان‪ ،‬وتویه‌ت����ی‌ "له‌نێوان هه‌رێ����م‌و حكومه‌تی‌ ناوه‌نددا‪.‬‬

‫هێش���تا چه‌ن���د رۆژێ���ك به‌س���ه‌ر‬ ‫ی نێچیرڤ���ان‌و مالیكیدا‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫تێنه‌په‌ڕیبو‪ ،‬كه‌ كۆسره‌ت ره‌سو ‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫ی گشتی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی س���كرتێر ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌یش���ت ‌ه به‌غ���داو له‌گ���ه‌ ‌ڵ نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبۆوه‌‪ ،‬ئه‌م كۆبونه‌وه‌یه‌ ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی دو شرۆڤه‌و‬ ‫نێوان كۆسره‌ت‌و مالیك ‌‬ ‫ی بۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی جیاواز ‌‬ ‫راڤ ‌ه ‌‬ ‫یه‌كه‌میان‪ ،‬ئه‌و‌هی‌ باس له‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫ی نێ���وان مالیكی‌‌و‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێمدا له‌به‌غدا‪،‬‬ ‫وه‌فدی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫بۆ ماو‌هی‌ نی���و كاتژمێر نێچیرڤان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌دوقۆڵی‌‌و به‌دور له‌وه‌فد ‌‬ ‫مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫دانوستانی‌ هه‌ردوال له‌پشت ده‌رگا ‌‬ ‫داخراوه‌وه‌ دانیشتون‪ ،‬ئه‌م دانیشتن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی باس‌و خواسی‌ نهێنی‌‌و شاراوه‌ ‌‬ ‫بۆن ‌‬ ‫لێده‌كرێت‪ ،‬قس��� ‌هی‌ ئه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ئه‌م‬ ‫ی كۆسره‌ت ره‌سوڵ‬ ‫سه‌ردانه‌ كتوپڕه‌ ‌‬ ‫ی بۆ سۆراغكردنی‌ ئه‌و‬ ‫بۆ الی‌ مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫دانیش���تن‌و رێككه‌وتن���ه‌ نهێنییه‌ ‌‬ ‫نێ���وان نێچیرڤان‌و مالیكی بێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫چی‌ تێدا باسكرا؟‬ ‫دوه‌می���ان‪ ،‬ئ���ه‌و راڤه‌كردنه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی كۆس���ره‌ت ره‌سو ‌ڵ‬ ‫ئه‌م سه‌ردان ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ه���رۆز گه‌اڵڵی‬ ‫ئ���ه‌و قس���ه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی رابردو‬ ‫ده‌س���ه‌لمێنێت ك ‌ه هه‌فت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫له‌نامه‌یه‌كیدا ئاراس���ته‌ ‌‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌ كردب���و‪ ،‬به‌هرۆز‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫وتب���وی‌ "یه‌كێتی‌ له‌ترس��� ‌‬ ‫ی حزبی‌ ده‌عو‌ه‬ ‫ی كۆنگره‌ ‌‬ ‫به‌ش���دار ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ موقابیل خۆی‌ ته‌س���لیم ‌‬ ‫ناكاو ب ‌‬ ‫ی ك���ردوه‌"‪ ،‬ل���ه‌م روانگه‌یه‌و‌ه‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫تا نێچیرڤ���ان بایكۆتكردن ‌‬ ‫ی نه‌كرد‪،‬‬ ‫ی به‌غدا ‌‬ ‫نه‌شكاند‌و سه‌ردان ‌‬ ‫ی مالیكی‌ نه‌كرد‪.‬‬ ‫ی سه‌ردان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬

‫تۆمه‌تباره‌كان به‌كه‌فاله‌ت ئازادكران‬

‫ئه‌و ده‌رزیه‌ی‌ هاواڵتیه‌كانی‌ "كوێركرد" له‌ئیبراهیم خه‌لیله‌وه‌ به‌قاچاخ هێنراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫ئه‌مڕۆ ئه‌نجامی‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌كوێربونی‌ ئه‌و ‪ 30‬هاواڵتیه‌ ده‌گاته‌وه‌‬ ‫كوردستان كه‌ به‌هۆی‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫ده‌رزیه‌كی‌ خراپه‌وه‌ له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌ولێر دوچاری‌ بون‌و تائێستا‬ ‫حه‌وتیان چاویان نابینێت‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ دكتۆر‬ ‫خالس قادر به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ئه‌وان‬ ‫پشكنینی‌ ئه‌و ده‌رزییه‌ی‌ بوه‌ هۆی‌ ئه‌و‬ ‫روداوه‌ ته‌ندروستییه‌ ناخۆشه‌ی‌ شاری‌‬ ‫هه‌ولێریان ناردوه‌ ب���ۆ واڵتی‌ به‌ریتانیا‬ ‫ب���ۆ پش���كنین‌و ئه‌م���ڕۆ ئه‌نجامه‌كه‌ی‌‬ ‫دێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ تائێس���تا لێكۆڵێن���ه‌وه‌ له‌روداوه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌‌و چاوه‌ڕوان���ی‌ ئه‌نجامی‌ ئه‌و‬ ‫پشكنینه‌ ده‌كه‌ن كه‌ بۆ ده‌رمانه‌كه‌یان‬ ‫كردوه‌ له‌واڵتی‌ به‌ریتانیا‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ له‌گه‌ڵ رودانی‌‬ ‫تێكچونی‌ باری‌ ته‌ندروس���تی‌ چاوی‌ ‪30‬‬ ‫نه‌خۆش له‌شاری‌ هه‌ولێر‪ ،‬لیژنه‌یه‌كیان‬ ‫پێكهێنا بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و كێش���ه‌یه‌‪،‬‬ ‫وه‌زیری‌ ته‌ندورستی‌ د‪ .‬رێكه‌وت حه‌مه‌‬ ‫ره‌شید ئاشكرای‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و ده‌رزیه‌‬ ‫له‌سنوری‌ ئبیراهیم خه‌لیله‌وه‌ به‌قاچاخ‬ ‫هاتۆته‌ كوردستانه‌وه‌‌و ده‌ڵێت" هێنانی‌‬ ‫ده‌رزیه‌كان هیچ ئه‌وله‌ویاتێكیشی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫واته‌ به‌كوالیتی‌ كۆنتڕۆڵدا نه‌هاتوه‌"‪.‬‬ ‫ی رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ زانیارییه‌كان ‌‬ ‫ژماره‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌رزیان���ه‌ ‪ 72‬ده‌رزین‌و‬ ‫تێچونه‌كه‌ی‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 80‬ملیۆن دیناره‌‌و‬ ‫"حكومه‌ت ئه‌م ده‌رزیانه‌ی‌ كڕیوه‌ به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و ده‌رزیانه‌ مۆڵه‌تی‌ هه‌بێت"‪.‬‬ ‫د‪ .‬رێكه‌وت حه‌مه‌ ره‌ش���ید ده‌ڵێت"‬ ‫ئ���ه‌و ده‌رزیانه‌‪ ،‬هاتوه‌ ب���ۆ كۆمپانیای‌‬ ‫هۆز‪ ،‬به‌هه‌رحاڵ هه‌ركه‌س���ێك ده‌ستی‌‬

‫چه‌ند ساڵێك ‌ه باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كرێت چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫ی حیزب ‌‬ ‫به‌رپرسێك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پشت هێنان ‌‬ ‫رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫له‌و ده‌رمانانه‌وه‌ن‬ ‫كه‌ ده‌هێنرێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كوردستان‌و له‌رو ‌‬ ‫كوالێتیه‌وه‌ خراپن‌‬

‫ئه‌وانه‌ی نابینا بون به‌هۆی به‌کارهێنانی ده‌رزییه‌کی هه‌ڵه‌وه‌ ‬ ‫هه‌بوبێت له‌هێنانی‌ ئه‌و ده‌رزیه‌دا ئێمه‌‬ ‫داومانه‌ته‌ دادگا‪ ،‬ه���ه‌ر له‌به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫رێگه‌پێ���دراوی‌ كۆمپانی���ای‌ هۆز‌و ئه‌و‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ره‌ی‌ ده‌رزیه‌ك���ه‌ی‌ كڕی���وه‌‌و‬ ‫ئ���ه‌و لیژنه‌یه‌ش ده‌رزیه‌ك���ه‌ی‌ كڕیوه‌‌و‬ ‫لێپرس���راوی‌ ته‌جهیزاتی‌ هه‌ولێر هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌مان داوه‌ته‌ دادگا"‪.‬‬ ‫د‪.‬خالس ق���ادر س���ه‌باره‌ت به‌باری‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ نه‌خۆش���ه‌كان له‌ئێستادا‬ ‫ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ ‪ 23‬ل���ه‌و‬ ‫نه‌خۆش���انه‌ی‌ به‌هۆی‌ ئ���ه‌و ده‌رزیه‌وه‌‬ ‫چاویان نه‌یئه‌بینی‌‪ ،‬ئێستا چاویان وه‌ك‬ ‫خۆی‌ لێهاتۆته‌وه‌( وات���ه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫ب���اری‌ ئاس���ایی‌ خۆی)‪ ،‬ئ���ه‌و جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ حه‌وتیان‬

‫وه‌زعی چاویان باش نییه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ت���ه‌واو كوێربونی‌ ئه‌و‬ ‫حه‌وت���ه‌‪ ،‬وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ ده‌ڵێت"به‌پێ���ی‌ راپۆرتی‌‬ ‫گش���تی‌ كه‌ پێمانگه‌یش���توه‌ حه‌وتیان‬ ‫وه‌زعی���ان باش نییه‌‪ ،‬به‌رنامه‌مان هه‌یه‌‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ر بیاننێرین���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئێستا خه‌ریكین ده‌یاننێرین‬ ‫بۆ نه‌خۆشخانه‌كانی‌ واڵتی‌ ئه‌ڵمانیا بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردن"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ باڵوبون���ه‌وه‌ی‌ روداوه‌ك���ه‌‬ ‫له‌میدی���اكان‪ ،‬حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‌و‬ ‫دادگاكانی‌ كوردس���تان كه‌وتنه‌ خۆیان‬ ‫حه‌وت تۆمه‌تباریان له‌س���ه‌ر ئه‌م دۆزه‌‬ ‫ده‌س���تگیركرد‪ ،‬به‌اڵم هه‌فته‌ی‌ رابردو‬

‫دادگا تۆمه‌تباره‌كان���ی‌ به‌كه‌فال���ه‌ت‬ ‫ئازادكردو ته‌نها كه‌سێكیانی‌ له‌زینداندا‬ ‫هێش���ته‌وه‌‪ ،‬هاوكات قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت كه‌ به‌رپرس���ی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫هه‌ولێر بانگهێشتی‌ دادگا كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا نه‌چۆته‌ به‌رده‌م دادگا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌ د‪.‬خالس‬ ‫قادر ئه‌و زانیاریانه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌‌و‪ ،‬وتی‌"‬ ‫بڕواناكه‌م ئیس���تیجوابی‌ ئه‌و به‌رپرسه‌‬ ‫كرابێت‪ ،‬له‌الیه‌ن دادگاوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و روداوه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ كه‌ چه‌ند‬ ‫س���اڵێكه‌ له‌كوردس���تان ب���اس له‌وه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت چه‌ند به‌رپرس���ێكی‌ حیزبی‌‬ ‫له‌پش���ت هێنانی‌ رێژه‌یه‌ك���ی‌ به‌رچاو‬ ‫ل���ه‌و ده‌رمانان���ه‌وه‌ن ك���ه‌ ده‌هێنرێنه‌‬

‫كوردستان‌و له‌روی‌ كوالێتیه‌وه‌ خراپن‌و‬ ‫زه‌ره‌ری‌ گه‌وره‌ی���ان ب���ۆ س���ه‌ر گیانی‌‬ ‫هاواڵتیانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫میدیاكانی���ش هه‌فتان���ه‌ هه‌واڵی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رمان���ه‌ به‌س���ه‌رچوانه‌ باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫كه‌ ناوبه‌ناو له‌سه‌ر خاڵه‌ سنوریه‌كان‌و‬ ‫له‌ناو ش���اره‌كان ده‌س���تیان به‌سه‌ردا‬ ‫ده‌گیرێ���ت‪ ،‬وه‌ك چاودێرێكی‌ میدیایی‌‬ ‫وتی‌"به‌ب���ێ‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌و هه‌وااڵنه‌دا باس‬ ‫له‌و كه‌س‌و الیه‌نانه‌ بكرێت كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و س���ه‌رپێچیه‌ ده‌س���تگیر ده‌كرێن"‪.‬‬ ‫وه‌زی���ری‌ ته‌ندروس���تی‌ حكومه‌ت���ی‌‬ ‫هه‌رێم د‪ .‬رێك���ه‌وت له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێنه‌ كه‌ ل���ه‌م ژماره‌یه‌دا‬ ‫باڵوبۆت���ه‌وه‌ ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات‬

‫له‌كاتی‌ ده‌ستبه‌كاربونیه‌وه‌ تائێستا‪750‬‬ ‫هه‌زار ت���ه‌ن‪ ،‬ده‌رمانی���ان له‌ناوبردوه‌‪،‬‬ ‫له‌كۆی‌ ‪4‬هه‌زار ده‌رمانخانه‌ی‌ نایاساییش‬ ‫ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ دو مانگی‌ رابردودا ‪164‬‬ ‫ده‌رمانخانه‌یان داخستوه‌‪.‬‬ ‫نزیكه‌ی‌ دو مان���گ له‌مه‌وبه‌ر به‌هۆی‌‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ ده‌رزی‌ (ئه‌ڤاس���تین)‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ حكومی‌ ش���اری‌‬ ‫هه‌ولێ���ر ‪ 30‬هاواڵتی‌ بینای���ی‌ چاویان‬ ‫له‌ده‌س���تدا‪ ،‬له‌و ده‌مه‌وه‌ نوێنه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش���انه‌ كه‌ ناوی‌ ئاس���ۆ محه‌مه‌ده‌‬ ‫رایگه‌یان���د ك���ه‌ س���كااڵی‌ یاس���ایی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئیداره‌ی‌ ئه‌و نه‌خۆشخانه‌یه‌و‬ ‫ئ���ه‌و كۆمپانیای���ه‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌رمانه‌یان‬ ‫هاورده‌كردوه‌ تۆمارده‌كات‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫سەرۆکی پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پژاک) بۆ ئاوێنە‪:‬‬

‫هیچکات کورد ئەوەندەی ئێستا بەهێز نەبوە!‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‪ ،‬شوان حەمە‬ ‫سەرۆکی پژاک‪ ،‬حاجی عەبدولرەحمان‬ ‫ئەحمەدی باس لەکاریگەریەکانی‬ ‫پرۆسەی ئاشتی نێوان پەکەکەو‬ ‫حکومەتی تورکیا لەسەر پارچەکانی‬ ‫تری کوردستان و ئەگەرەکانی ڕوخانی‬ ‫رژێمی سوریاو گوازتنەوەی ئاگرەکە‬ ‫بۆ ناو ماڵێ ئێرانیەکان‌و بەرنامەی‬ ‫پژاک بۆ گەالنی واڵتەکە دەکات‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پارتی ئێ���وە وەک هێزێکی‬ ‫کاریگ���ەر لەهاوکێش���ەکاندا ئامادەیە‪.‬‬ ‫نەیارەکانت���ان دەڵێن کە ئێوە س���ەر‬ ‫بەپەکەک���ەن‌و هێ���زو توان���ا لەوانەوە‬ ‫وەردەگرن‪ .‬لەئێستادا دانوستان لەنێوان‬ ‫پەکەکەو حکومەتی تورکیدا هەیە‪ .‬تۆ‬ ‫پەیامی ئاشتی عەبدواڵ ئۆجەالن چۆن‬ ‫هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫حاجی ئەحمەدی‪ :‬پەیامی س���ەرۆک‬ ‫ئاپۆ گرنگ���ە‪ .‬ئەگەر حکومەتی تورکیا‬ ‫مەبەستی ئاشتی بێت‌و پەیامەکە وەک‬ ‫خۆی وەربگرێ���ت‪ ،‬حەتمەن بەقازانجی‬

‫هەمو الیەک���ە‪ .‬ه���ەر گۆڕانکاریەکی‬ ‫پۆزەتیڤ لەهەر پارچەیەکی کوردستان‬ ‫ڕوبدات‪ ،‬کاریگەری پۆزەتیڤ لەس���ەر‬ ‫پارچەکانی تری کوردس���تان دادەنێت‪.‬‬ ‫پرۆسەی ئاشتی نێوان پەکەکەو تورکیا‬ ‫نەک تەنیا کاریگەری لەسەر پارچەکانی‬ ‫ت���ری کوردس���تان دادەنێ���ت‪ ،‬بەڵکە‬ ‫کاریگەری ڕاس���تەوخۆ لەسەر ئێران‌و‬ ‫س���وریاش‌و ناوچەک���ەش بەجێدێڵێت‪.‬‬ ‫من پش���تیوانی لەو وتەیەی س���ەرۆک‬ ‫ئاپۆ دەکەم ک���ە دەڵێت با تفەنگەکان‬ ‫بێدەن���گ بن‪ .‬با عەقڵ‌و لۆجیک قس���ە‬ ‫بکەن‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پ���ژاک دەکەوێت���ە کوێی‬ ‫هاوکێش���ەکەوە؟ ئای���ا بەگەڕانەوەی‬ ‫گەریالو سەرکردایەتیەکەی بۆ باکوری‬ ‫کوردس���تان ئێ���وە وەک پ���ژاک الواز‬ ‫نابن؟‬ ‫حاج���ی ئەحم���ەدی‪ :‬بەپێچەوانەوە!‬ ‫ئەگەر ئاش���تی ڕوب���دات‌و قۆناخەکانی‬ ‫دانوستان بەدوای یەکدا جێبەجێبکرێت‌و‬ ‫داخوازیەکانی کورد لەباکوری کوردستان‬ ‫جێبەجێ بکرێت‌‪ ،‬ئێمە وەک پژاک زۆر‬

‫ئەنجام ئ���ەو گەریالیان���ە دەگەڕێنەوە‬ ‫الی ئێم���ە‪ .‬هەمان���کات بەش���ێکی‬ ‫بەرچاو لەگەریالکانی باکورو باش���وری‬ ‫کوردستان کە لەئێس���تادا‪ ،‬لەباکوردا‬ ‫خەبات دەکەن‪ ،‬س���وێندیان خواردوە‬ ‫تا ئازادکردنی دواپارچەی کوردس���تان‬ ‫دەجەنگن‪ ،‬بەدڵنیاییەوە ئەوانیش هەر‬ ‫دێنەوە الی ئێمە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەئێستادا ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫بوەتە ناوچەیەکی پڕ ڕوداوو ئاڵوگۆڕی‬ ‫سیاسی‌و تەنانەت جوگرافیش‪ .‬رژێمی‬ ‫س���وریا لەلێواری‌و داڕوخاندایە‪ .‬زۆرێک‬ ‫لەچاودێ���ران وایدەبین���ن لەئەگ���ەری‬ ‫ڕوخاندنی ڕژێمەکەی بەشار ئەسەددا‪،‬‬ ‫ڕاس���تەوخۆ ئێران دەرگیری نائارامی‌و‬ ‫گۆڕانکاری دەبێت���ەوە‪ .‬ئایا ئێوە هیچ‬ ‫ج���ۆرە ئامادەکاریەکتان کردوە بۆ هەر‬ ‫گۆڕانکاریەکی چاوەڕوانکراو؟‬ ‫ئێم���ە‬ ‫حاج���ی ئەحم���ەدی‪:‬‬ ‫بەهێزتر دەبین‪.‬‬ ‫ئامادەی���ن‪ .‬هەمو سیناریۆکانیش���مان‬ ‫ئاوێنە‪ :‬چۆن بەهێزتر دەبن؟‬ ‫حاجی ئەحمەدی‪ :‬بەشێک لەهێزەکانی لەبەرچاوگرت���وە‪ .‬پێمانوای���ە دوای‬ ‫پاراس���تنی گەل (هەپەگ���ە) کوردی بەش���ار ئەسەد ش���ەڕ دەکەوێتە ماڵی‬ ‫ڕۆژهەاڵتن‪ .‬هەرکات ئاش���تی گەیشتە ئێرانیەکان���ەوە‪ .‬ئێم���ەش وەک کورد‬

‫لەئێستادا کورد‬ ‫لەڕوی چەندایەتی‌و‬ ‫چۆنایەتییەوە‬ ‫بەهێزە‬

‫فه‌رهاد سه‌نگاوی‌‪ :‬به‌رنامه‌م نییه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتو‪ ،‬ره‌نگه‌ ده‌ریشبكه‌ومه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫فه‌رهاد سه‌نگاوی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ دێرین‌و‬ ‫بێژه‌ری‌ ناسراوی‌ سه‌رده‌می‌ شاخ‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"له‌ناو گۆڕان‌و یه‌كێتیشدا‪ ،‬دۆست‌و‬ ‫خۆشه‌ویستم زۆرن"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچ����ی‌ هه‌میش����ه‌ كاتێك‬ ‫له‌واده‌ی‌ هه‌ڵبژاردن����ه‌كان نزیكده‌بینه‌و‌ه‬ ‫فه‌رهاد سه‌نگاوی‌ ده‌رده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫رێكه‌وته‌ یان گه‌یاندنی‌ په‌یامێكه‌؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬راس����ته‌ ده‌ركه‌وتنه‌كانم‬ ‫زۆربه‌ی‌ كات‪ ،‬له‌نزی����ك هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچی‌ به‌مه‌به‌س����ت نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هه‌موی‌ رێكه‌وت بوه‌‪ ،‬به‌ش����داری‌‬ ‫منیش له‌هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردندا‪ ،‬تائێستا‬ ‫ن����ه‌ ب����ۆ ده‌س����تكه‌وتی‌ م����ادی‌‌و نه‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پله‌و پایه‌‌و پۆست بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌و كاته‌ی‌ هه‌ستم كردبێت‪ ،‬میلله‌ته‌كه‌م‬ ‫پێویستی‌ به‌وه‌یه‌ من ئیشێكی‌ بۆ بكه‌م‬ ‫كردوم����ه‌‪ ،‬قه‌رزداری‌ هیچ كه‌س����ێكیش‬ ‫نیم‪ ،‬ره‌نگه‌ الیه‌ن هه‌بێت قه‌رزداری‌ من‬ ‫بێ‌‪ ،‬هه‌رگیزیش له‌به‌رخاتری‌ كه‌س����ێكی‌‬ ‫دیاریكراو ئیشم نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌مدوایی ‌ه له‌گه‌ڵ كۆس����ره‌ت‬ ‫ره‌س����وڵ ده‌ركه‌وتیت‪ ،‬ئه‌م ده‌ركه‌وتنه‌‬ ‫ش����یكاریی‌ جیاوازی‌ ب����ۆ ده‌كرێت‪ ،‬ئایا‬ ‫گه‌ڕاویته‌وه‌ ناو یه‌كێتی‌؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬په‌یوه‌ندی‌ م����ن به‌كاك‬ ‫كۆس����ره‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ زۆر‬ ‫كۆن‪ ،‬زیاتر په‌یوه‌ندیه‌كی‌ شه‌خس����یه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و هه‌واڵ����ی‌ پرس����یم‪ ،‬به‌بۆن����ه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش����یه‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ده‌عوه‌ت����ی‌ ك����ردم‬ ‫بۆ نان خواردنێك‌و ت����ه‌واو‪ ،‬له‌وه‌ زیاتر‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب����ه‌اڵم ده‌ركه‌وتن����ت له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س����وڵ‪ ،‬لێكدانه‌وه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ ده‌كرێت‪ ،‬ك����ه‌ تۆ له‌ن����او گۆڕانه‌وه‌‬ ‫گه‌ڕاوه‌یته‌وه‌ بۆ ناو یه‌كێتی‌؟‬ ‫سه‌نگاوی‌‪ :‬ناهه‌قت نییه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌واڵتی‌‬ ‫ئێمه‌ خه‌ڵك به‌ئاره‌زوی‌ خۆی‌ لێكدانه‌وه‌‬ ‫بۆ شت ده‌كات‪ ،‬تائێستا نه‌گه‌ڕاومه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ الی‌ هیچ الیه‌نێك‪ ،‬به‌اڵم له‌ناو گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتیشدا‪ ،‬دۆست‌و خۆشه‌ویستم زۆرن‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ كاك كۆس����ره‌تیش وه‌كو پێشتر‬ ‫وت����م دۆس����تایه‌تیه‌كی‌ كۆنم����ان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ك چ����ۆن دۆس����تایه‌تیم له‌گه‌ڵ‬ ‫زۆرێك له‌به‌رپرس����ه‌كانی‌ ن����او گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ هه‌یه‌ ئه‌و دۆس����تایه‌تیه‌ش به‌و‬ ‫جۆره‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌اڵم باس له‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫تۆ له‌و دانیش����تنه‌تدا له‌گه‌ڵ‌ كۆس����ره‌ت‬ ‫ره‌سوڵ‌ قسه‌ت به‌نه‌وش����یروان مسته‌فا‬ ‫وتوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ راسته‌؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬من چاكه‌‌و خراپه‌ی‌ هیچ‬ ‫الیه‌نێك تێكه‌ڵ ناكه‌م‪ ،‬سێ‌ ساڵ ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ یه‌كه‌م چاوپێكه‌وتنمه‌‪ ،‬پێش ئه‌و‬ ‫س����ێ‌ س����اڵه‌ له‌گه‌ڵ هی����چ ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫راگه‌یان����دن چاوپێكه‌وتن����م نه‌ك����ردوه‌‪،‬‬ ‫له‌مه‌وقیعی‌ به‌رگریكرنیشدا نیم پێویستم‬

‫فه‌رهاد سه‌نگاوی‌‬

‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕانیش من له‌بازرگانی‌‬ ‫هه‌ر نازانم‪،‬‬ ‫به‌دو هێزی‌‬ ‫ده‌ وه‌ره‌قه‌م‬ ‫پێشكه‌وتنخواز‌و‬ ‫به‌یتێ‌ ده‌جار‬ ‫نیشتمانپه‌روه‌ر‬ ‫ده‌یژمێرم‪،‬‬ ‫ده‌زانم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كانیش ئه‌وجاش هه‌ر‬ ‫كه‌موكوڕییان هه‌یه لێم تێكده‌چێت‬ ‫پێ����ی‌ نییه‌‪ ،‬ئ����ه‌و جۆره‌ قس����انه‌ش كه‌‬ ‫به‌ناوی‌ منه‌وه‌ باڵوكراونه‌ته‌وه‌ قسه‌ی‌ من‬ ‫نین قسه‌ی‌ كه‌سی‌ هه‌رزه‌ن‪ ،‬من نازانم‪،‬‬ ‫كێ‌ ده‌ڵێت من ئه‌و قسه‌م كردوه‌‌و له‌كوێ‌‬ ‫كردومه‌؟! چونكه‌ دانیش����تنه‌كه‌مان هه‌ر‬ ‫به‌خێرهاتنه‌وه‌‌و هه‌واڵپرسینی‌ شه‌خسی‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش باسبكه‌م‪ ،‬پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش دروست بێت‪ ،‬به‌چه‌ند‬ ‫س����اڵێك پێش ئه‌وه‌ من باس����ی‌ گۆڕانم‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بۆ گۆڕانیش����م كردوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها پشتیوانی‌ بوه‌‪ ،‬هیچ ئیلتیزامێكی‌‬ ‫حیزبیم به‌گۆڕانه‌وه‌ نه‌بوه‌‪ ،‬بیر‌وباوه‌ڕی‌‬ ‫گ����ۆڕان‪ ،‬بۆچون����ی‌ گ����ۆڕان‪ ،‬زۆر پێش‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان باسمكردوه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌شم‬ ‫زۆره‌‪ ،‬دوباره‌ ئه‌وه‌ ده‌ڵێمه‌وه‌ من ته‌نها‬ ‫پشتیوانی‌ گۆڕان بوم له‌و هه‌لومه‌رجه‌دا‬ ‫ئه‌گین����ا گۆڕان نه‌بوم وه‌ك����و ئیلتیزامی‌‬ ‫حیزبی‌‪.‬‬

‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌نیازنی����ت له‌هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫داهات����ودا ب����ۆ به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ الیه‌نێكی‌‬ ‫دیاریكراو هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردن بكه‌یت‪،‬‬ ‫وه‌ك پێشتر بۆ گۆڕان كردت؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬تائێستا به‌رنامه‌ی‌ ئه‌وه‌م‬ ‫نییه‌‪ ،‬پێش����تریش نه‌ بۆ گۆڕان ئیش����م‬ ‫كردوه‌‌و نه‌ ب����ۆ یه‌كێتی‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌ناخی‌‬ ‫خۆمه‌وه‌ بۆ گه‌ل‌و نیش����تیمانه‌كه‌م كارم‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬جا قاڵبه‌ك����ه‌ یه‌كێتی‌ بوه‌ یان‬ ‫گۆڕان‪ ،‬ئه‌وه‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ تر‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئاش����كرایه‌ پێش����تر تۆ‬ ‫پشتگیری‌ گۆڕانت ده‌كرد؟‬ ‫سه‌نگاوی‌‪ :‬راسته‌‪ ،‬تۆ ده‌ڵێیت گۆڕان‬ ‫بوم ی����ان یه‌كێتی‌ بوم‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو وتم‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ كردومه‌ له‌ناو قاڵبی‌ گۆڕان یان‬ ‫یه‌كێتیدا بو‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ مه‌به‌س����تی‌ من بوه‌‬ ‫كه‌ ب����ۆ نه‌ته‌وه‌ك����ه‌م كار ده‌كه‌م‪ ،‬نه‌ك‬ ‫الیه‌نێكی‌ دیاریكراو‪.‬‬

‫هەمیشە لەش���ەڕی کۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێراندا بوین‪ ..‬لەئێس���تادا کورد لەڕوی‬ ‫چەندایەت���ی‌و چۆنایەتیی���ەوە بەهێزە‪.‬‬ ‫هیچکات کورد ئەوەندەی ئێستا بەهێز‬ ‫نەبوە‪ .‬چارەس���ەری ئاشتیانەی پرسی‬ ‫کورد لەتورکیاو مەرگی بەشار ئەسەد‬ ‫لەسوریا‪ ،‬تاڕادەیەکی زۆر دەبێتە هۆی‬ ‫پاشەکشەپێکردنی شۆڤێنیزمی فارسی‪،‬‬ ‫هەربۆی���ە ئێران���ی داهات���و جارێکیتر‬ ‫نابێتەوە بەئێرانی ئێستا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بەرنامەی پ���ژاک بۆ دوای‬ ‫ڕژێمی کۆماری ئیس�ل�امی چییە؟ ئێوە‬ ‫چیتان دەوێت؟‬ ‫حاجی ئەحمەدی‪ :‬ئێمە پرۆژەیەکمان‬ ‫هەیە بۆ هەم���و گەالنی ئێران‪ .‬ئەویش‬ ‫لەچوارچێوەی یەکپارچەی���ی ئێراندا‪.‬‬ ‫پ���رۆژەی ئێمە پ���رۆژەی پێکەوەژیانی‬ ‫یەکس���ان‌و هاوبەشە لەس���ەر بناخەی‬ ‫کۆنفیدرالیزم���ی دیموکرات���ی‪ .‬بڕوامان‬ ‫ب���ەوە هەی���ە لەجێبەجێکردن���ی ئەو‬ ‫پرۆژەیەدا دەرفەت ب���ۆ گەالنی ئێران‬ ‫دەڕەخسێت تا هەموان بەشێوەیەکی حاجی ئەحمەدی‬ ‫یەکسان‌و هاوبەش پێکەوە بژین‪.‬‬

‫"یه‌كێتی‌ هه‌ریه‌كه‌‌و‬ ‫له‌ئاوازێك ده‌خوێنێت"‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌و سه‌رده‌مه‌دا‪ ،‬گۆڕان داوای‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆستیان لێنه‌كردیت؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬داوایان لێك����ردم‪ ،‬وتیان‬ ‫چیتده‌وێت؟ من وت����م هیچم ناوێت‪ ،‬تا‬ ‫هه‌ڵبژاردن ته‌واو ده‌بێت پش����تیوانیتان‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬دواتر ده‌چم����ه‌وه‌ له‌ماڵی‌ خۆم‬ ‫داده‌نیشم‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬به‌اڵم پێچه‌وان����ه‌ی‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫وترا‪ ،‬ك����ه‌ تۆ له‌به‌ر پێنه‌دانی‌ پۆس����ت‬ ‫گۆڕانت جێهێشتوه‌؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬هیچ كه‌س����ێك له‌گۆڕاندا‬ ‫ناتوانێ‌ بێت ئه‌و قسه‌یه‌ بكات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وان به‌منیان وتوه‌ پۆستت ده‌ده‌ینێ‌‪،‬‬ ‫چیت ده‌وێت؟ منیش وتم هیچم ناوێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ئێس����تا هه‌ڵمه‌تێكی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بێته‌ پێش����ه‌وه‌‪ ،‬پش����تگیری‌‬ ‫كامی����ان ده‌كه‌ی����ت‌و ده‌ن����گ به‌كامیان‬ ‫ده‌ده‌یت‪ :‬گۆڕان یان یه‌كێتی‌؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬تائێس����تا نازانم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یه‌كێت����ی‌‌و گۆڕانی����ش ب����ه‌دو هێ����زی‌‬ ‫پێشكه‌وتنخواز‌و نیشتمانپه‌روه‌ر ده‌زانم‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌مو الیه‌نه‌كانیش كه‌موكوڕییان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێت����ی‌‌و گۆڕانیش هه‌ریه‌كه‌یان‬ ‫ل����ه‌كات‌و ش����وێنی‌ خۆیاندا ش����اكاریان‬ ‫نواندوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬باس ل����ه‌وه‌ ده‌كرێ����ت كه‌‬ ‫كاتی‌ خۆی‌ له‌گه‌ڵ نه‌وش����یروان مسته‌فا‬ ‫به‌ینت تێكچو‪ ،‬ئه‌وه‌ هۆكاری‌ س����ه‌ره‌كی‌‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ت بوه‌ له‌گۆڕان؟‬ ‫سه‌نگاوی‌‪ :‬له‌راستیدا پێم خۆش نییه‌‪،‬‬ ‫باس����ی‌ رابردو بكه‌ین‪ ،‬ش����تی‌ زۆر هه‌ن‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ داهاتو باسی‌ بكه‌ین‪ ،‬من هیچ‬ ‫شتێكی‌ شه‌خسیم له‌گه‌ڵ كه‌س نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا سه‌رقاڵی‌ چ كارێكی‌؟‬ ‫سه‌نگاوی‌‪ :‬ئیشێكی‌ دیاریكراوم نییه‌‪،‬‬ ‫ده‌خوێنمه‌وه‌‪ ،‬جارجاریش ده‌نوسم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب����ه‌اڵم ده‌ڵێن ك����ه‌ خه‌ریكی‌‬ ‫كاری‌ بازرگانیت؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬ئ����ه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫بو‪ ،‬ئ����ه‌و قس����ه‌یه‌ دروس����تكراوه‌‪ ،‬من‬ ‫له‌بازرگان����ی‌ هه‌ر نازان����م‪ ،‬ده‌ وه‌ره‌قه‌م‬ ‫به‌یت����ێ‌ ده‌جار ده‌یژمێرم‪ ،‬ئه‌وجاش هه‌ر‬ ‫لێم تێكده‌چێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌رابردودا جارجار به‌ده‌نگی‌‬ ‫خۆت س����یدیت باڵوده‌كرده‌وه‌ بۆچونی‌‬ ‫خۆت����ت ده‌وت‪ ،‬ئێس����تا چۆن����ه‌ ئه‌وه‌ت‬ ‫نه‌ماوه‌؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬پرس����یارێكی‌ باشه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ من س����یدیم باڵوده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ده‌‬ ‫ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر بو‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن نه‌بو‬ ‫بارودۆخه‌ك����ه‌ جیاوازب����و‪ ،‬ئ����ازادی‌ به‌و‬ ‫جۆره‌ی‌ ئێس����تا نه‌ب����و‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ به‌و‬ ‫ش����ێوازه‌ بۆچونه‌كان����م باڵوده‌كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێس����تا وه‌كو وتم بارودۆخه‌كه‌ گۆڕاوه‌‪،‬‬ ‫به‌وجۆره‌ پێویست ناكات ئیش بكه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆ هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتو فه‌رهاد‬ ‫سه‌نگاوی‌ ده‌رده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬بۆ پشتگیری‌‬ ‫الیه‌نێك؟‬ ‫س����ه‌نگاوی‌‪ :‬هێش����تا زوه‌ باس له‌وه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬تائێس����تا به‌رنامه‌یه‌كی‌ وه‌هام‬ ‫نییه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ده‌ریشبكه‌ومه‌وه‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫یه‌كێتی‌ هه‌ریه‌كه‌و له‌ "ئاوازێك‬ ‫ده‌خوێنێت"‪ ،‬جێگری‌ دوه‌می‌ سكرتێری‌‬ ‫گشتی‌ د‪ .‬به‌رهه‌م ساڵح ده‌ڵێت " ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ دواخستنی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێمداین"‪ .‬به‌رپرسی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫كارگێڕیی‌ مه‌البه‌ختیار ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ به‌دیلی‌ بارزانییان نییه‌‪.‬‬ ‫سكرتێری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ند عادل‬ ‫مورادیش ده‌ڵێت " بارزانی‌ شه‌رعیه‌تی‌‬ ‫نییه‌ خۆی‌ هه‌ڵبژێرێته‌وه‌ بۆ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم"‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ نه‌خۆش���كه‌وتنی‌ تاڵه‌بان���ی‌‬ ‫س���كرتێری‌ گش���تی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمان ‌ی‬ ‫كوردستانه‌وه‌‪ ،‬چاودێران ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن س���ه‌باره‌ت به‌پرس���ه‌ گرنگه‌كان‬ ‫ئێس���تا له‌ناو یه‌كێتیدا یه‌ك سیاس���ه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرت���و به‌دیناكرێت‪ .‬دی���ارده‌ی‌ "هه‌ر‬ ‫به‌رپرس���ه‌و له‌ئاوازێ���ك ده‌خوێنێ���ت"‬ ‫به‌ت���ه‌واوی‌ له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ ئه‌گ���ه‌ری‌‬ ‫كاندیدكردن���ه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێم زه‌قبۆته‌وه‌‌و ژماره‌یه‌ك له‌به‌رپرسه‌‬ ‫بااڵكان���ی‌ ئه‌و حیزب���ه‌ لێدوانی‌ جیاجیا‌و‬ ‫دژبه‌یه‌ك بۆ میدیاكان ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫كۆتایی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌ردو جێگره‌كه‌ی‌ س���كرتێری‌ گش���تی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌ندام مه‌كته‌به‌كان���ی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫له‌پرس���یاری‌ یه‌كێ���ك له‌به‌ش���داربوان‪،‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵوێس���تی‌ یه‌كێتی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كاندیدكرن���ه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێ���م‪ ،‬د‪ .‬به‌ره���ه‌م س���اڵح وتویه‌تی‌‬ ‫(سیاس���ه‌تی‌ یه‌كێتی‌ له‌گه‌ڵ دواخستنی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێمدایه‌ بۆ شه‌ش‬ ‫مانگ تا دو ساڵ‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫كاربكرێت ب���ۆ ته‌وافوقێكی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌س���تور)‪ ،‬به‌اڵم لێدوانه‌كانی‌‬ ‫مه‌ال به‌ختیار‌و ع���ادل موراد له‌م لێدوانه‌‬ ‫جیاوازه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‬ ‫ئ���ه‌و " ده‌رفه‌ت���ه‌ی تێدا نیه‌ كه‌س���ێك‬ ‫له‌دوجار زیات���ر خۆی كاندی���د بكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام س���ه‌ركردایه‌تیه‌ ئه‌م لێدوانه‌‬ ‫جیاوازانه‌ی‌ ناو یه‌كێتی‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ‬ ‫بۆچونی‌ سیاس���ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ قسه‌ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت " هۆی‌ ئه‌و بۆچونه‌ سیاس���ییه‌‬ ‫جیاوازان���ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫"یه‌كێتی بڕیارێك���ی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی نییه‌‬ ‫هه‌ركه‌س���ێكیان به‌جۆرێك ده‌رباره‌ی ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ ده‌دوێت"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی‌ ده‌سته‌ی‌ كارگێڕیی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستان‬ ‫مه‌ال به‌ختیار له‌كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌گه‌ری‌‬ ‫له‌مانگی‌ راب���ردو كه‌ له‌گه‌ڵ فازڵ میرانی‬ ‫ب���ۆی‌ س���ازكرا‪ ،‬به‌ئاش���كرا له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫رۆژنامه‌نوساندا وتی‌" هه‌روه‌ك چۆن ئێمه‌‬ ‫به‌دیلمان نییه‌ بۆ مام جه‌الل كه‌ سه‌رۆك‬ ‫كۆماری‌ عێراق بێت‪ ،‬به‌دیلیشمان نییه‌ بۆ‬

‫بارزان ‌ی كه‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ ئارێز‬ ‫عه‌بدواڵ پێیوایه‌ له‌ناو یه‌كێتیدا بۆچونی‬ ‫جی���اواز‌و ئازاد هه‌ی���ه‌‌و هه‌مویان ته‌عبیر‬ ‫له‌بۆچون���ی یه‌كێت���ی ده‌ك��� ‌هن‌و "به‌اڵم‬ ‫له‌كۆتای���دا هه‌موم���ان پابه‌ند ده‌بین به‌و‬ ‫بڕی���اره‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ده‌یدات"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و‬ ‫لێدوانان���ه‌ هه‌ریه‌كه‌‌و به‌ه���ۆی بارودۆخ‌و‬ ‫كاتێكه‌وه‌ دراون‪ ،‬به‌اڵم له‌روی یاساییه‌وه‌‬ ‫كاك مه‌سعود بۆ نییه‌ خۆی هه‌ڵبژێرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و قس���ه‌یه‌ی كاك ع���ادل ت���ه‌واوه‌‌و‬ ‫بۆچونه‌كه‌ی راسته‌ له‌روه‌ یاساییه‌كه‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێت" ئه‌وانه‌ی تر بۆچونی سیاسین"‪.‬‬ ‫س���كرتێری‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ناوه‌ند عادل‬ ‫موراد له‌لێدوانێكی‌ بۆ رۆژنامه‌ی‌ ش���ه‌رق‬ ‫ئه‌وسه‌ت ده‌ڵێت " هیچ زه‌مینه‌سازییه‌كی‌‬ ‫یاس���ایی‌ له‌ئارادانییه‌ رێخۆش���بكات بۆ‬ ‫س���ێباره‌ خۆ كاندیدكردنه‌وه‌ی‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ بۆ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫داهاتودا"‪.‬‬ ‫ئه‌م لێدوانه‌ی‌ س���كرتێری‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫ناوه‌ن���د پارت���ی‌ هێنای���ه‌ ده‌ن���گ‌و‬ ‫وه‌اڵمیاندای���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ یه‌كێت���ی‌ كاوه‌ محه‌مه‌د پێوایه‌‬ ‫ئ���ه‌و مه‌س���ه‌له‌ گرنگان���ه‌ی په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌كاندیدكردن���ه‌وه‌ی س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ده‌بێ���ت له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی حزبه‌وه‌ بڕیاری له‌س���ه‌ر‬ ‫بدرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ له‌دوای‬ ‫نه‌خۆش���كه‌وتنی مام جه‌الله‌وه‌ تائێستا‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی نزیك���ه‌ی پێن���ج مانگه‌‬ ‫كۆنه‌بۆته‌وه‌‪ ،‬تا بڕیار له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌‬ ‫گرنگانه‌ بدات‌و" هه‌قی سه‌ركردایه‌تیه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌ بدات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫په‌ی���ڕه‌وه‌ بۆی���ه‌ هه‌ندێ���ك له‌ئه‌ندامانی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یاداش���تیان نوسیوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی كۆبونه‌وه‌كه‌ بكرێت بڕیار له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ بدرێت"‪(.‬به‌پێی په‌یڕه‌وی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان ده‌بێت هه‌ردو مانگ‬ ‫جارێك سه‌ركردایه‌تی كۆبێته‌وه‌)‪.‬‬ ‫كاوه‌ محه‌مه‌د پێیوایه‌ ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ پێش���تر ده‌یتوان���ی له‌ن���او‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیدا دروس���تی بكات ئێستا‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس���ی ناتوانێت دروس���تی‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی س���ه‌ركردایه‌تیش له‌مام‬ ‫جه‌اللیان قبوڵ ده‌كرد ئێس���تا ئاماده‌نین‬ ‫له‌مه‌كته‌بی سیاسی قبوڵ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئ���ه‌وه‌ ئاش���كرا ده‌كات كه‌‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك ئه‌ندامانی س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یاداش���تیان داوه‌ له‌وه‌ی ده‌ڵێن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ئێمه‌ رێگربین له‌پێشێلكاری یاسا له‌پێناو‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ كاندیكردنه‌وه‌ی س���ه‌رۆك‬ ‫بارزان���ی‪ "،‬ئه‌مه‌ وایك���ردوه‌ كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ دوابكه‌وێت‌و كه‌س���یش‬ ‫نه‌توانێ���ت بڵێ���ت ئه‌م���ه‌ رای یه‌كێتیه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر كاندیكردنه‌وه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم‌و‬ ‫ته‌نه���ا س���ه‌ركردایه‌تی‌ ده‌توانێ ته‌عبیر‬ ‫له‌ڕای یه‌كێتی بكات دوای كۆبونه‌وه‌"‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪5‬‬

‫بۆ كوشتنی سه‌رده‌شت‪ ،‬هه‌میشه‌ له‌مێژوودا ده‌نگده‌داته‌وه‌؟‬ ‫به‌ختیار عه‌لی‬

‫هه‌ندێك س���ه‌رده‌م هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تاوانێكدا‬ ‫ده‌ناسرێته‌وه‌‪ .‬نا له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و تاوان ‌ه‬ ‫ده‌شێت گه‌وره‌تر بێت له‌تاوانه‌كانی تری‬ ‫دونیا‪ .‬به‌بڕوای م���ن هه‌موو تاوانه‌كان‬ ‫وه‌كو یه‌ك گه‌وره‌ن ده‌مێك په‌یوه‌ندیان‬ ‫به‌ژیان���ی مرۆڤه‌كان���ه‌وه‌ هه‌بێت‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌ناكاو مردنێك وه‌ك سه‌مبولی هه‌موو‬ ‫ئه‌و ش���تانه‌ی لێدێت كه‌ كۆمه‌ڵگایه‌ك‬ ‫تی���اده‌ژی یاخود لێیده‌ترس���ێت‪ ،‬وه‌ك‬ ‫س���ه‌مبولی تاوانێ���ك كه‌ ڕاس���ته‌وخۆ‬ ‫یان مه‌جازی ده‌بێت��� ‌ه ئاماژه‌ بۆ كۆی‬ ‫تاوانه‌كان���ی تریش‪ .‬لێره‌وه‌ كوش���تنی‬ ‫سه‌رده‌شت ته‌نیا هه‌ڵگری ئاماژ‌ه نیی ‌ه‬ ‫بۆ ژیانی تاكه‌ كه‌س���ێك به‌ڵكو زنجیر‌ه‬ ‫مانایه‌ك���ی گه‌وره‌ت���ر له‌خۆده‌گرێ���ت‪،‬‬ ‫خاڵێك��� ‌ه تێیدا كۆمه‌ڵ��� ‌ه دیارده‌یه‌كی‬ ‫ده‌رونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاسی به‌یه‌ك‬ ‫ده‌گه‌ن‪ ،‬واته‌ په‌نجه‌ره‌ی ‌ه ب ‌ه مانا هه‌ر‌ه‬ ‫راس���ته‌قینه‌كه‌ی بۆ س���ه‌ر ڕووبه‌رێكی‬ ‫گه‌وره‌تر له‌ خۆی‪ .‬یه‌كێك له‌و شتانه‌ی‬ ‫كه‌ س���ه‌رنج ڕاده‌كێش���ێت ئه‌وه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫كوشتنی سه‌رده‌شت هه‌مووان تووشی‬ ‫شۆكێكی گه‌ور‌ه ده‌كات؟ بۆ ئه‌و شۆك ‌ه‬ ‫ده‌گات ‌ه ئه‌و راده‌یه‌ی هه‌ندێك باوه‌ڕ ب ‌ه‬ ‫مردنه‌كه‌ی ناكه‌ن؟‪ .‬پێش سه‌رده‌شت‌و‬ ‫دوای سه‌رده‌ش���تیش كۆمه‌ڵگای ئێم ‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ كۆمه‌ڵگایه‌كی مرۆڤكوژ بووه‌‪.‬‬ ‫كوشتن به‌شێكی دانه‌بڕاوی كولتووری‬ ‫سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی ئێمه‌یه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫هێزێكی سیاسی‌و سیاسییه‌كی چاالك‬ ‫له‌ مێ���ژووی ئێمه‌دا نییه‌ ده‌س���تی ب ‌ه‬ ‫خوێن س���وور نه‌بووبێت‪ .‬كه‌وات ‌ه هۆی‬ ‫چیی���ه‌‪ ،‬مردنی سه‌رده‌ش���ت به‌وجۆر‌ه‬ ‫شۆكمان ده‌كات؟چ تایبه‌تمه‌ندییه‌ك له‌م‬ ‫تاوان���ه‌دا هه‌ی ‌ه واده‌كات وه‌ك تاوانێكی‬ ‫هه‌ر‌ه ترسناك له‌ خه‌یاڵماندا نیشته‌جێ‬ ‫بێت‌و ئاس���ان له‌بیر نه‌برێته‌وه‌؟‪ .‬ئاخۆ‬ ‫هۆكه‌ی ئه‌وه‌یه‌ یه‌كه‌م تاوانی گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫دوای دروس���تبوونی ئۆپۆزس���یۆنێكی‬ ‫ئۆرگانیزه‌كراو‪ ،‬ی���ان وه‌ك پارتییه‌كان‬ ‫ده‌ڵێ���ن مه‌به‌س���ت ل���ه‌ گه‌وره‌كردنی‬ ‫ته‌نی���ا دژایه‌تی پارتیی���ه‌ ‪ ...‬هه‌ر دوو‬ ‫ته‌فس���یره‌كه‌ الی م���ن زۆر سیاس���ی‌و‬ ‫ڕووكه‌ش‌و الوازن‪ ،‬به‌رهه‌می ئه‌و ده‌رد‌ه‬ ‫كوردییه‌ ئه‌زه‌لییه‌ن ك ‌ه ته‌نیا سیاسه‌ت‬ ‫ب��� ‌ه سیاس���ه‌ت ته‌فس���یرده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���تێك له‌تاوانه‌ك���ه‌دا هه‌ی��� ‌ه كه‌ زۆر‬ ‫ترسناك ده‌ریده‌خات‪ ،‬شتێك واده‌كات‬ ‫خسوس���ییه‌تێكی‬ ‫بیرنه‌چێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌داتێ جیایده‌كاته‌و‌ه له‌هه‌موو تاوان ‌ه‬ ‫ناش���یرینه‌كانی دیكه‌ی مێژووی ئێمه‌‪،‬‬ ‫شتێك ترسێكی قووڵ‌و ناوه‌كی له‌ناخی‬ ‫هه‌ر یه‌كه‌ماندا زیندوو ده‌كاته‌وه‌‪ .‬مرۆڤ‬ ‫ده‌توانێت ل���ه‌زۆر ڕووه‌وه‌ له‌م نهێنیی ‌ه‬ ‫نزیك ببێت���ه‌وه‌‪ ،‬لێ���ره‌دا هه‌وڵده‌ده‌م‬ ‫شتێك له‌و هۆكاران ‌ه ڕوونبكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫واده‌كه‌ن كوشتنی سه‌رده‌شت تاوانێكی‬ ‫ن���اواز‌ه بێت‌و ئه‌و هه‌موو مانا‌و ڕه‌مزان ‌ه‬ ‫له‌خۆی بگرێت‪.‬‬ ‫سه‌ره‌تا ش���تێكی ڕۆمانس���ی قووڵ‬ ‫له‌كاراكت���ه‌ری قوربانی���ی‌و چیرۆك���ی‬ ‫له‌ناوبردن���ی سه‌رده‌ش���تدا هه‌ی���ه‌‪.‬‬ ‫سه‌رده‌ش���ت «گه‌نج���ه‌‪ ،‬بێگوناه���ه‌‪،‬‬ ‫الوازه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێت ببێته‌ نوس���ه‌ر‪ ،‬سه‌ر‬ ‫به‌بنه‌ماڵه‌یه‌كی ئاس���اییه‌‪ ،‬خوێندكاره‌‪،‬‬ ‫خه‌ون���ی هه‌یه‌‪ ...‬هت���د»‪ ،‬وات ‌ه هه‌موو‬ ‫ئه‌و س���یفه‌تانه‌ی تێدای ‌ه كه‌ ده‌ش���ێت‬ ‫پاڵه‌وانێك���ی ڕۆمانس���ی پێویس���تی‬ ‫پێبێت تا له‌ساتی مردنیدا سروشتێكی‬ ‫ئه‌فس���انه‌یی وه‌ربگرێ���ت‪ .‬دوات���ر‬ ‫تاوانه‌ك���ه‌ گه‌رچی ك���ه‌س نه‌یبینیوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌موو ك���ه‌س ده‌توانێت فلیمی‬ ‫ڕووداوه‌كان بهێنێته‌ پێش���چاوی خۆی‪،‬‬ ‫وات���ه‌ تاوانێكی ڕوون���ه‌‪ ،‬ته‌ماوی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێكی ترسناك شه‌فاف‌و بینراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م س���یفه‌تان ‌ه كاراكته‌رێكی تایبه‌ت‬ ‫هه‌م به‌سه‌رده‌ش���ت‌و هه‌م به‌مردنه‌كه‌ی‬ ‫ده‌به‌خش���ن‪ .‬به‌كورتی ڕاست ‌ه مێژووی‬ ‫ئێمه‌ مێژووی كوشتنه‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌رده‌شت‬ ‫وێنه‌یه‌كی تایبه‌ت به‌خۆی هه‌یه‌‌و ئاسان‬ ‫ناخرێت ‌ه ناو ئه‌و مێژووه‌وه‌‪ .‬ئه‌و س���ه‌ر‬ ‫ب��� ‌ه نه‌وه‌یه‌كی ت���ره‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی ‌ه ب ‌ه‬ ‫كاراكت���ه‌ری‌و خه‌س���ڵه‌ته‌كانی ته‌عبیر‬ ‫له‌كه‌س���ایه‌تی گه‌نج ب���كات‪ ،‬گه‌نجێك‬ ‫ك���ه‌ هه‌م���وو گه‌نجێكی دی به‌ش���ێك‬ ‫له‌و له‌خۆیدا ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬ڕوخس���اری‬ ‫گوزارش���ت ‌ه له‌ن���ه‌وه‌ی دوای ڕوخان���ی‬ ‫سه‌دام حوسه‌ین‪ ،‬له‌نه‌وه‌ی دوای جه‌نگی‬ ‫ناوخ���ۆ‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ك جی���اواز ل ‌ه هه‌موو‬ ‫نه‌وه‌كان���ی پێش���ووتر په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫تون���دی به‌و ڕاب���وردووه‌وه‌ نیی ‌ه ك ‌ه تا‬ ‫ئێستا له‌ یاده‌وری زۆربه‌ماندا ده‌ژی‪.‬‬ ‫له‌ ه‌نجا س���اڵی ڕابوردوودا مێژووی‬

‫خه‌بات���ی سیاس���ی ئێم���ه‌‪ ،‬هه‌مووی‬ ‫به‌ناوی زامنكردنی پاش���ه‌ڕۆژه‌و‌ه بوو‌ه‬ ‫ب���ۆ نه‌وه‌كانی داهاتوو‪ ،‬هه‌موو ش��� ‌هڕ‌و‬ ‫كوش���تاره‌كان ب���ۆ ئه‌وه‌ب���وون گوای ‌ه‬ ‫نه‌وه‌كانی داهاتوو باش���تر بژین‌و ئازاد‌و‬ ‫خۆش���به‌ختت ت���ر بن‪ .‬سه‌رده‌ش���ت‬ ‫سه‌مبولی ئه‌و نه‌وه‌یه‌ بوو ك ‌ه ده‌بوو ئیتر‬ ‫له‌به‌ری ئه‌و مێژوو‌ه بخوات‪ ،‬كوش���تنی‬ ‫وه‌ك كوش���تنی داهاتوو وه‌هابوو‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی یه‌كێك بڵێ���ت داهاتوو جارێ‬ ‫گه‌لێك دووره‌‪ ،‬ئه‌و نه‌وانه‌شی ك ‌ه ده‌بێت‬ ‫ل ‌ه به‌رهه‌می ئه‌و داهاتووه‌ بخۆن هێشتا‬ ‫له‌دایك نه‌بوون‪ ،‬كوش���تنی سه‌رده‌شت‬ ‫دواخس���تنی هه‌تاهه‌تای���ی داهات���وو‬ ‫بوو‪ .‬بكوژانی سه‌رده‌ش���ت په‌یامێكی‬ ‫ترس���ناك ده‌ده‌ن به‌گوێماندا‪ ،‬ك ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫هێش���تا له‌ڕاب���وردوودا ده‌ژین ‪ ...‬هیچ‬ ‫داهاتووی���ه‌ك نییه‌‌و به‌مزوانه‌ش نابێت‪.‬‬ ‫جه‌س���ته‌ی سه‌رده‌ش���ت نمایشكردنی‬ ‫الش���ه‌ی ك���وژراوی پاش���ه‌ڕۆژ ب���وو‪،‬‬ ‫به‌جۆرێكی س���ه‌مبولی له‌سه‌ر شانۆی‬ ‫ئێستا‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م��� ‌ه ته‌نه���ا هۆ نیی��� ‌ه ك ‌ه‬ ‫واده‌كات تاوانه‌كه‌ به‌وجۆره‌ به‌ مێژوو‌و‬ ‫به‌ یاده‌وریمانه‌وه‌ بنوس���ێت‪ .‬گه‌ر ورد‬ ‫بڕوانین ده‌بینین‪ ،‬وێنه‌ی سه‌رده‌ش���ت‬ ‫وه‌ك وێن���ه‌ی قوربانییه‌كان���ی ت���ری‬ ‫مێژووی ئێم ‌ه نیی���ه‌‪ ...‬قوربانییه‌كانی‬ ‫تر به‌شی هه‌ره‌ زۆریان قوربانی جه‌نگ‬ ‫ی���ان ملمالنێی حیزبی یاخود ش���ه‌ڕی‬ ‫ناوخۆن‪ .‬ه���ه‌ر یه‌كه‌یان ب��� ‌ه جۆرێك‬ ‫ل ‌ه ج���ۆره‌كان مۆركێك‌و شوناس���ێكی‬ ‫سیاس���یان هه‌ی���ه‌‪ ،‬م���رۆڤ ده‌توانێت‬ ‫به‌زۆری���ش ب���وو‌ه خانه‌یه‌كی���ان ب���ۆ‬ ‫بدۆزێته‌وه‌‌و بیانخاته‌ ناو ئه‌و خانه‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫الی زۆرین���ه‌ی كوژراوه‌كان���ی ت���ری‬ ‫مێژووی ئێم ‌ه حیزبێك له‌ پشت بكوژ‌و‬ ‫كوژراوه‌ك���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬قوربانییه‌كان‬ ‫هه‌میشه‌ شه‌هیدی الیه‌نێكی سیاسیین‪،‬‬ ‫شوناس���ێكی ئایدۆلۆژییان هه‌یه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ س���ه‌ره‌تای س���ه‌ده‌ی بیس���ت‌و‬ ‫یه‌كدا‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ك له‌ كوردستانی باشوور‬ ‫هاتۆت ‌ه دونیاوه‌ كه‌ كه‌م تا زۆر حیزبی‬

‫كوشتنی‬ ‫سه‌رده‌شت وه‌ك‬ ‫دانانی خاڵی‬ ‫كۆتایی دێت‬ ‫بۆ ئه‌و هیوا‌و‬ ‫پالنانه‌ی‬ ‫له‌ساتێكدا ته‌واوی‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ك‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫بازنه‌ی ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫له‌نیهادی خۆیدا‬ ‫په‌روه‌رده‌یانده‌كات‬

‫نییه‌‪ ،‬گه‌نجانێك هاتوونه‌ س���ه‌ر شانۆ‬ ‫ك ‌ه ته‌عبیر ل ‌ه س���ه‌رهه‌ڵدانی دنیایه‌كی‬ ‫ن���وێ‌و س���ه‌رده‌مێكی ت���از‌ه ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت هه‌موو ش���تێكی ژیانمان‬ ‫به‌وجۆر‌ه كۆنترۆڵ نه‌كرابێت‌و له‌ ڕكێفی‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی ته‌سكبیندا نه‌بێت‪ .‬ئه‌مان ‌ه‬ ‫بوونه‌وه‌ری ب���ێ حیزبن‪ ،‬وه‌ك خه‌ڵكی‬ ‫سه‌رده‌مه‌كانی پێش���ووتر عه‌شره‌تێك‬ ‫نییه‌ شوناسی هه‌ڵگرن‪ ،‬حیزبێك نیی ‌ه‬ ‫ببن ب ‌ه ش���ه‌هیدی‪ ،‬به‌ڵكو گوزارش���تن‬ ‫له‌ س���اتی تاكبوونه‌وه‌ی مرۆڤی كورد‪،‬‬ ‫س���اتێك نه‌وه‌یه‌ك تێیدا له‌دایكده‌بێت‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌و شوناس‌و ئینتیما كۆنان ‌ه‬ ‫پاكبێت���ه‌وه‌‌و دونی���ا ب���ه‌ جۆرێكی تر‬

‫بژی‪ .‬وات���ه‌ جۆر‌ه مرۆڤێك���ی تازه‌ن‪،‬‬ ‫جۆر‌ه مرۆڤێكن هێش���تا بۆ ش���وناس‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬بۆ زمان ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬بۆ ئایدیا‬ ‫ده‌گه‌ڕێن‪ .‬هێش���تا پاكی س���اته‌كانی‬ ‫یه‌كه‌می خولقاندن ده‌ژین‪ .‬سه‌رده‌شت‬ ‫ته‌عبیر‌ه ل���ه‌و نه‌وه‌یه‌ی ك ‌ه له‌و مێژوو‌ه‬ ‫جیابۆت���ه‌وه‌‪ .‬نه‌وه‌یه‌ك هێش���تا ته‌واو‬ ‫نه‌بۆت ‌ه نه‌وه‌‌و كام���ڵ نه‌بووه‌‌و دونیای‬ ‫ئه‌زم���وون نه‌كردوه‌‪ ،‬هێش���تا ڕۆحێكی‬ ‫نادی���اره‌‌و ت���اك‌و ت���ه‌را لێ���ره‌و له‌وێ‬ ‫ل���ه‌ هه‌ندێك كه‌س���دا وه‌ك خواس���ت‪،‬‬ ‫وه‌ك ئایدیا‪ ،‬وه‌ك خه‌ون به‌رجه‌س���ت ‌ه‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ك نایه‌وێت ئه‌و مێژوو‌ه‬ ‫دووباره‌بكاته‌وه‌‪ ،‬نوێنه‌ری دابڕانێك ‌ه ل ‌ه‬ ‫ڕابوردووی ئێمه‌‪.‬‬ ‫هه‌موو هێزێك���ی تازه‌ ك ‌ه له‌ هه‌ناوی‬ ‫مێژوودا ل ‌ه دایكده‌بێت‪ ،‬ساته‌وه‌ختییه‌كی‬ ‫پاكیی ڕه‌ها‌و قووڵی هه‌یه‌‪ ،‬ساته‌وه‌ختێك‬ ‫هه‌ستده‌كات ئه‌و هه‌ڵگری گوناهه‌كانی‬ ‫پێشوو نییه‌‪ ،‬هه‌ستده‌كات ده‌یه‌وێت ئه‌و‬ ‫پاكییه‌ی له‌ مێژوو‌و سیاسه‌ت زه‌وتكراو‌ه‬ ‫دووب���اره‌ بیگێڕێت���ه‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌م س���ات ‌ه‬ ‫خواس���تی هه‌موو نه‌وه‌یه‌كه‌ پێیوابێت‬ ‫ده‌توانێت په‌یامێك���ی هه‌بێت‪ ،‬هه‌موو‬ ‫نه‌وه‌یه‌ك بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت گوزارشت‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تایه‌كی تازه‌بكات‪ ،‬هه‌ستێكی‬ ‫نوێی پاكی‌و بێتاوان���ی ل ‌ه گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫ده‌هێنێت‪ ،‬سه‌ره‌تا جگه‌ له‌و پاكییه‌ش‬ ‫ش���ه‌رعییه‌تێكی دیكه‌ی نییه‌‪ .‬س���اتی‬ ‫كوشتنی سه‌رده‌شت ساتی یه‌كه‌می ئه‌و‬ ‫هه‌سته‌یه‌‪ ،‬هه‌وڵی یه‌كه‌می گه‌ڕانه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ ئ���ه‌و پاكییه‌‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ك���ی نوێ ك ‌ه‬ ‫هێشتا نازانێت یاده‌وه‌ری سیاسی ئێمه‌‌و‬ ‫خه‌یاڵی سیاسی نه‌وه‌كانی پێشووتر ب ‌ه‬ ‫چ جۆرێك ئیشده‌كه‌ن‌و به‌ چ توانایه‌كی‬ ‫ترس���ناكی تاوان باركراون‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫هێش���تا دونیا ل ‌ه خۆی���ه‌وه‌ ده‌بینێت‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌گه‌ڵ ئه‌ودا جۆر‌ه ئازادییه‌ك‬ ‫بێت ‌ه كای ‌ه بارنه‌كرابێت به‌ هه‌موو بارگ ‌ه‬ ‫پێشینه‌كانی خوێن‌و ترس‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌وه‌ی سه‌رده‌ش���تدا ته‌واوی‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ خه‌ون به‌سه‌ره‌تایه‌كی‬ ‫ت���ازه‌و‌ه ده‌بینێ���ت‪ ،‬ب��� ‌ه مێژووی���ه‌ك‬ ‫تارماییه‌كان���ی راب���وردوو تێی���دا كاڵ‬ ‫ببنه‌وه‌‪ ،‬قۆناغێك ‌ه شه‌ڕی ناوخۆ دوایی‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬س���ه‌دام حوس���ه‌ین ڕوخاوه‌‪،‬‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن له‌دروستبووندایه‌‪ ...‬وات ‌ه‬ ‫زه‌مینه‌ی خ���ه‌ون بینین به‌ ش���تێكی‬ ‫ت���ازه‌‌و نوێوه‌ ل ‌ه هه‌موو كاتێك ڕه‌واتر‌و‬ ‫سروش���تیتره‌‪ ،‬سه‌رده‌ش���ت ته‌عبیر‌ه‬ ‫له‌و س���اته‌وه‌خته‌‪ ،‬ته‌عبیر‌ه له‌و خه‌ون ‌ه‬ ‫كه‌ هێش���تا نه‌یتوانیو‌ه ته‌واو شێوه‌ی‬ ‫خۆی بدۆزێت���ه‌وه‌‪ .‬لێره‌و‌ه كوش���تنی‬ ‫سه‌رده‌ش���ت‪ ،‬كوش���تنێك ‌ه هه‌ڵگ���ری‬ ‫چه‌ندی���ن ڕه‌هه‌ن���دی ڕه‌مزیی���ه‌‪ ،‬هه‌م‬ ‫كوش���تنی ئه‌و پاكییه‌یه‌ كه‌ ئه‌م نه‌و‌ه‬ ‫تازه‌ی��� ‌ه هه‌ڵیگرتووه‌‪ ،‬هه‌م كوش���تنی‬ ‫ئ���ه‌و توان���ا تازه‌یه‌یه‌ له‌س���ه‌ر ئومێد‌و‬ ‫گۆڕان‌و خه‌ونبینین ك ‌ه كۆمه‌ڵگای ئێم ‌ه‬ ‫ده‌یه‌وێت تاقیبكاته‌وه‌‪ .‬واته‌ كوشتنێك‬ ‫نییه‌ وه‌ك هه‌ر كوش���تنێكی تر‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كوشتنێكه‌ لێكترازانی دوو زه‌مه‌ن‌و دوو‬ ‫نه‌وه‌‌و دوو جۆر‌ه هه‌س���تكردن ل ‌ه یه‌ك‬ ‫به‌رجه‌سته‌ده‌كات‪ .‬مێژووی ئێمه‌ پڕ‌ه ل ‌ه‬ ‫كوشتن‪ ،‬به‌اڵم كه‌م كوشتنی تێدای ‌ه به‌و‬ ‫ڕوونییه‌ هێڵی جیاكه‌روه‌ بێت ل ‌ه نێوان‬ ‫دوو س���ه‌رده‌می جیاوازدا‪ .‬كاریگه‌ریی‬ ‫گه‌وره‌ی تاوانه‌ك ‌ه له‌وه‌دایه‌ ك ‌ه تاوانێك‬ ‫نیی ‌ه دژ ب ‌ه كه‌سێكی دیاریكراو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫تاوانێكی س���ه‌مبولییه‌ دژ به‌و س���ات ‌ه‬ ‫سه‌ره‌تایی‌و پاكه‌ی كه‌ تێیدا ئه‌گه‌رێكی‬ ‫نوێ دێته‌ پێش���ێ‪ .‬سه‌رده‌شت له‌ زیاد‬ ‫ل ‌ه گۆشه‌نیگایه‌كه‌وه‌ ڕه‌مزی ئه‌و پاكیی ‌ه‬ ‫زه‌وتكراو‌و ئه‌تككراوه‌یه‌‪.‬‬ ‫كاریگه‌ریی تاوانه‌كه‌ له‌سه‌ر هه‌مووان‬ ‫ترسناك‌و گه‌وره‌یه‌ چونكه‌ له‌ ساتێكدای ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه هه‌م���ووان تین���ووی گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫پاكین بۆ سیاس���ه‌ت‪ ،‬خه‌ونێكی گه‌ور‌ه‬ ‫هه‌یه‌ ل��� ‌ه ناخی زۆرب���ه‌ی مرۆڤه‌كانی‬ ‫ك���ورددا ك ‌ه ئ���ه‌م گه‌ڕانه‌وه‌ی ‌ه كارێكی‬ ‫ئه‌فس���انه‌یی نییه‌‪ ،‬ڕیفۆرم‌و گۆڕانكاری‬ ‫به‌ شێوه‌یه‌كی سروشتی‌و ئاشتیخوازان ‌ه‬ ‫ئاسایی‌و چاوه‌ڕوانكراو ده‌نوێنێت‪ ،‬كه‌س‬ ‫له‌و باوه‌ڕه‌دا نییه‌ هێزێك هه‌بێت وه‌ها‬ ‫ئاسان ده‌ست بۆ شكاندنی ئه‌و خه‌ون ‌ه‬ ‫گه‌وره‌یه‌ به‌رێت‪ .‬كوش���تنی سه‌رده‌شت‬ ‫وه‌ك دانان���ی خاڵ���ی كۆتای���ی دێت‪،‬‬ ‫بۆ ئ���ه‌و هیوا‌و پالنانه‌ی ل ‌ه س���اتێكدا‬ ‫ت���ه‌واوی كۆمه‌ڵگای���ه‌ك ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫بازنه‌ی ده‌س���ه‌اڵت‌و ل ‌ه نیهادی خۆیدا‬ ‫په‌روه‌رده‌یان���ده‌كات‪ .‬الش���ه‌كه‌ی ئه‌و‬ ‫ئاماژه‌ی ‌ه بۆ ئه‌و فاس���یله‌یه‌ی كه‌وتۆت ‌ه‬ ‫نێ���وان خه‌ون���ی كۆمه‌ڵ���گا‌و خه‌ونی‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪ ،‬كه‌وتۆته‌ نێوان ڕابوردوو‌و‬ ‫داهاتووه‌وه‌‪ .‬الش���ه‌كه‌ی سه‌رده‌ش���ت‬ ‫جێگایه‌ك���ی ته‌واو ڕه‌مزییه‌‪ .‬ش���وێنی‬ ‫پێكدادان���ی ڕۆحی پی���ر‌و گوناهباریی‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ له‌گه‌ڵ ڕۆحی گه‌نج‌و بێتاوانی‬ ‫نه‌وه‌ نوێكانیدا‪ ،‬س���اتی به‌ریه‌ككه‌وتنی‬

‫پێش‬ ‫سه‌رده‌شت‌و‬ ‫دوای‬ ‫سه‌رده‌شتیش‬ ‫كۆمه‌ڵگای‬ ‫ئێم ‌ه‬ ‫هه‌میش ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی‬ ‫مرۆڤكوژ‬ ‫بووه‌‬

‫كوشتن به‌شێكی‬ ‫دانه‌بڕاوی‬ ‫كولتووری سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی ئێمه‌یه‌‬ ‫هیچ هێزێكی‬ ‫سیاسی‌و‬ ‫سیاسییه‌كی چاالك‬ ‫له‌مێژووی ئێمه‌دا‬ ‫نییه‌ ده‌ستی‬ ‫به‌ خوێن سوور‬ ‫نه‌بووبێت‬

‫ئه‌وپ���ه‌ڕی دڕنده‌یی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وپه‌ڕی‬ ‫پاكی‪ ،‬ساتی به‌گه‌ڕكه‌وتنی مه‌كینه‌یه‌كی‬ ‫سیاسی‌و عه‌سكه‌ری‌و میدیایی ترسناك ‌ه‬ ‫دژ ب���ه‌ بوونه‌وه‌رێك���ی ته‌نه���ا‌و الواز‌و‬ ‫بێپاڵپشت‪ ،‬ساتی لێكترازانی ته‌واوه‌تی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌موو شتێكی هه‌یه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی هیچ ش���تێكی نییه‌‪ ،‬وات ‌ه ساتی‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وتنی ده‌س���ه‌اڵتی موتڵه‌قه‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بێده‌س���ه‌اڵتییه‌كی موتڵه‌قدا‪.‬‬ ‫س���اتی جیابوونه‌وه‌ی تاوان‌و كوشتنی‬ ‫مه‌نتیقیی��� ‌ه ل ‌ه كوش���تنی نامه‌نتیقی‪.‬‬ ‫‪ ...‬ب���ه‌ كورتی س���اتی زه‌قبوونه‌وه‌ی‬ ‫هه‌موو دیوه‌ ناكۆك‌و پارادۆكس���ه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر جه‌س���ته‌ی‬ ‫بچوك‌و الوازی تاكه‌ كه‌سێكدا‪.‬‬ ‫هه‌ر كاتێك سه‌یری مردنی سه‌رده‌شت‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ته‌نیا الش���ه‌ی ئه‌و نابینینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌نی���ا كوش���تنی ناهه‌ق���ی گه‌نجێك‬ ‫نابینینه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو س���اتێكی مێژوویی‬ ‫به‌ هه‌موو ماناكانی ده‌بینینه‌وه‌‪ .‬ئیدی‬ ‫سه‌روكارمان ته‌نیا له‌گه‌ڵ مردندا نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سه‌روكارمان له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌یه‌كی‬ ‫گه‌وره‌دای ‌ه ك��� ‌ه جگه‌ له‌وه‌ی بكوژه‌كان‬ ‫ده‌موچاوی خۆیانی تێ���دا ده‌بیننه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌واوی مێژووش ب���ه‌ هه‌موو ناكۆكی‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر‌ه كوژراوه‌كانی خۆی���ه‌و‌ه تێیدا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ...‬ب ‌ه كورتی الش���ه‌ی‬ ‫سه‌رده‌ش���ت ته‌نیا الشه‌ی خۆی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و كایه‌یه‌كی ده‌اللی فره‌ دیو‌و پڕ‬ ‫ئاماژه‌یه‌ ك ‌ه جه‌مس���ه‌ره‌كانی مێژووی‬ ‫كۆن���ی ئێم ‌ه به‌م���ڕۆوه‌ ده‌به‌س���تێت‪.‬‬ ‫ئیدی هێنده‌ی كه‌سێك باس له‌ مردنی‬ ‫خه‌ونێك���ی خ���ۆی ده‌كات‪ ،‬الش���ه‌ی‬ ‫سه‌رده‌شت وه‌ك شانیشان ‌ه بۆ هه‌موو‬ ‫مردنه‌كان دێته‌وه‌ یادمان‌و ده‌كه‌وێته‌و‌ه‬ ‫سه‌ر زارمان‪ .‬الش���ه‌ی سه‌رده‌شت ئه‌و‬ ‫نیش���انه‌یه‌ی ‌ه كه‌ ئیدی له‌ ڕێگای مانای‬ ‫مردن���ی ئ���ه‌وه‌وه‌‪ ،‬مه‌رگه‌كانی دی بۆ‬ ‫نیش���انه‌‌و مانای خۆیان ده‌گه‌ڕێن‪ .‬ئه‌و‬ ‫مردنه‌یه‌ كه‌ ب ‌ه جۆرێ���ك له‌ جۆره‌كان‬ ‫هه‌م���وو مردنه‌كانی ت���ر خۆیانی پێدا‬ ‫هه‌ڵده‌واس���ن‪ ،‬تا له‌ودا وێنه‌ی خۆیان‬ ‫بدۆزنه‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ش ده‌یكات به‌ مردنێك‬ ‫ب���ه‌رده‌وام بكرێت له‌ هه‌موو س���یاق‌و‬ ‫ناوكۆییه‌ك���دا زین���دوو ببێت���ه‌وه‌‪ .‬ب ‌ه‬ ‫كورتی الشه‌ی سه‌رده‌شت چیتر ته‌نیا‬ ‫الش���ه‌یه‌ك نیی ‌ه كه‌ پێناس���ه‌ی خۆی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌و مردنه‌ی���ه‌ ك ‌ه ل ‌ه‬ ‫ڕێگای���ه‌و‌ه مه‌رگ دووب���ار‌ه به‌جۆرێكی‬ ‫نوێ خ���ۆی پێناس���ه‌ده‌كاته‌وه‌‪ .‬وات ‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ڕه‌مزه‌ گه‌وره‌یه‌ی ‌ه ك��� ‌ه مه‌رگ ل ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگای ئێمه‌دا پێویس���تی پێیه‌تی‬ ‫بۆئه‌وه‌ی خۆی ل���ه‌ دووباره‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫فۆرم ‌ه كۆنه‌كان���ی بپارێزێت‪ ...‬مه‌رگ ‌ه‬ ‫ده‌مێك م���ه‌رگ ده‌موچاوێك���ی نوێ‌و‬ ‫ڕوخسارێكی تر بۆ خۆی ده‌دۆزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌‌واتایه‌ك���ی ت���ر‌و ڕوونت���ر مردن���ی‬ ‫سه‌رده‌ش���ت فراوانكردن���ی ڕه‌هه‌ن���د‌ه‬ ‫س���ه‌مبولییه‌كانی مردن���ه‌‪ ...‬وش���ه‌ی‬ ‫مردن چیتر ته‌نیا له‌س���نووری ئاماژه‌دا‬ ‫ب���ۆ مه‌رگی جه‌س���ته‌یی ناوه‌س���تێت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و گرێده‌دارێته‌وه‌ ب��� ‌ه كایه‌یه‌كی‬ ‫مه‌ج���ازی گه‌وره‌وه‌‪ ،‬وات���ه‌ ك ‌ه باس ل ‌ه‬ ‫مردنی سه‌رده‌شت ده‌كه‌ین به‌جۆرێكی‬

‫مه‌جازی باس له‌ مردنێكی مه‌جازیانه‌ی‬ ‫ژیانی خۆمان‌و خه‌ونی كۆمه‌اڵیه‌تییمان‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬وه‌ك مردنی هی���وا‪ ،‬مردنی‬ ‫گه‌نجێتی‪ ،‬مردنی پاكی‪ ،‬مردنی خه‌ونی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬مردنی فه‌ردانیی���ه‌ت‪ ،‬مردنی‬ ‫پاشه‌ڕۆژ ‪ ...‬هتد‪ .‬وات ‌ه مه‌سه‌له‌ك ‌ه هه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ نیی ‌ه كه‌ الش���ه‌یه‌ك هه‌یه‌‌و ده‌بێت‬ ‫به‌ ڕه‌مزی هه‌م���وو نائومێدییه‌كانمان‪،‬‬ ‫نا به‌ڵك���و هه‌م���وو نائومێدییه‌كانمان‪،‬‬ ‫هه‌م���وو تێكش���كان ‌ه گه‌وره‌كانمان له‌م‬ ‫بیست ساڵه‌ی ڕابوردوودا‪ ،‬پێویستیان‬ ‫ب ‌ه الش���ه‌یه‌ك هه‌یه‌‪ ،‬پێویس���تیان ب ‌ه‬ ‫ده‌موچاوێ���ك‌و س���ه‌مبولێك هه‌یه‌‪...‬‬ ‫سه‌رده‌ش���ت ته‌نیا الش���ه‌یه‌ك نییه‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌بێت ‌ه ڕه‌مز‪ ،‬به‌ڵكو پێچه‌وانه‌كه‌یش���ی‬ ‫ڕاسته‌‪ ،‬سه‌رده‌شت ڕه‌مزێك ‌ه ك ‌ه ل ‌ه مێژ‌ه‬ ‫بۆ الشه‌یه‌ك ده‌گه‌ڕێت‌و له‌سه‌رده‌شتدا‬ ‫خ���ۆی ده‌دۆزێت���ه‌وه‌‪ .‬لێ���ره‌دا مرۆڤ‬ ‫ده‌بێت ته‌واو ل ‌ه ته‌فس���یری «الكان ـ‬ ‫الكالو»ـه‌وه‌ بۆ چه‌مكی «دال» نزیك‬ ‫بێ���ت‪ ،‬تا ل ‌ه مانای ئه‌و ئاوه‌ژووبوونه‌و‌ه‬ ‫گرنگ ‌ه تێبگات‪.‬‬ ‫لێره‌دا ده‌بێت س���ێ جۆر له‌ مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ مردنی سه‌رده‌شتدا جیابكه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫ك��� ‌ه دووانی���ان زۆر باو ‪ ،‬ب���ه‌اڵم زۆر‬ ‫ترس���ناك‌و ته‌قلیدیی���ن‌و سه‌رده‌ش���ت‬ ‫ده‌به‌ن���ه‌وه‌ ژێر خان���ه‌ی هه‌مان مێژوو‬ ‫ك ‌ه لێی هه‌ڵدێت‪ .‬یه‌كێكیان الش���ه‌كه‌ی‬ ‫سه‌رده‌شت‪ ،‬وه‌ك الش���ه‌یه‌كی قانونی‬ ‫س���ه‌یرده‌كات‪ ،‬الش���ه‌ی كوژراوێك ك ‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت وه‌ك هه‌ر كوژراوێك���ی دیك ‌ه‬ ‫مانای خۆی له‌ پرۆسێس���ێكی قانونیدا‬ ‫وه‌ربگرێ���ت‌و له‌وی���ادا بك���وژ‌و كوژراو‬ ‫جیابكرێنه‌وه‌‪ .‬پێم‌وایه‌ ئه‌م ته‌فس���یر‌ه‬ ‫ناتوانێت مانای كوش���تنی سه‌رده‌شت‬ ‫تێب���گات‌و ل��� ‌ه كوش���تنه‌كانی دیكه‌ی‬ ‫جیابكات���ه‌وه‌‪ ...‬دیاره‌ ئه‌م ‌ه به‌و مانای ‌ه‬ ‫نیی���ه‌ بڵێ���م نابێت دادگا‌و یاس���ا له‌م‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌دا ڕۆڵ بگێڕن‪ ،‬ته‌فس���یری‬ ‫وه‌ه���ا بێمان���ا‌و گه‌مژانه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و‬ ‫مه‌به‌ستمه‌ بڵێم هیچ دادگایه‌ك ناتوانێت‬ ‫پێمان بڵێت بۆ كوش���تنی سه‌رده‌شت‬ ‫وه‌ه���ا كاریگه‌رییه‌كی گ���ه‌وره‌ی هه‌یه‌‌و‬ ‫به‌رده‌وام ل ‌ه ژیانی سیاسی‌و خه‌یاڵماندا‬ ‫ده‌نگده‌داته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌ خه‌یاڵی هه‌موو‬ ‫قازی‌و یاس���ایه‌ك تێده‌په‌ڕێت‌و ده‌چێت ‌ه‬ ‫ن���او هه‌رێمێكی تری ته‌فس���یره‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌وان ده‌ستیان پێیدا ڕاناگات‪.‬‬ ‫ته‌فس���ییری دووه‌م‪ ،‬سه‌رده‌ش���ت‬ ‫ده‌به‌ستێته‌وه‌ ب ‌ه مێژوو‌ه ته‌قلیدییه‌كه‌ی‬ ‫ش���ه‌هاده‌ته‌وه‌ ل��� ‌ه دونی���ای ئێمه‌دا‪،‬‬ ‫پێیوایه‌ سه‌رده‌ش���ت ش���ه‌هیدێكی دی‬ ‫ناو قافڵه‌ی ش���ه‌هیدانه‌‪ ،‬كه‌س���ێك ‌ه ل ‌ه‬ ‫كاروانی ش���ه‌هیدانی ئێم���ه‌دا جێگای‬ ‫خ���ۆی گرت���ووه‌‪ ،‬قوربانییه‌ك���ی تری‬ ‫ڕێگای ڕزگارییه‌‪ .‬ئه‌م��� ‌ه ب ‌ه بڕوای من‬ ‫الشه‌ی سه‌رده‌شت ده‌باته‌و‌ه سه‌ر ئه‌و‬ ‫جێگایه‌ی كه‌ لێ���ی هه‌ڵهاتووه‌‪ ،‬به‌زۆر‬ ‫ده‌یخات���ه‌و‌ه ژێر هه‌مان ئه‌و سیس���تم ‌ه‬ ‫ڕه‌مزییه‌ ته‌قلیدیی‌و سه‌تحی‌و مردوه‌ی‬ ‫كه‌ س���ه‌د س���اڵه‌ ئیش���ی پێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه خوێندنه‌وه‌ی مه‌رگێكی نوێی ‌ه ب ‌ه‬ ‫كه‌ره‌س���ته‌ی كۆن‪ .‬لێره‌دا سه‌رده‌شت‬ ‫بوونه‌وه‌رێكی سیاسی‌و ئایدۆلۆژی ڕووت ‌ه‬

‫سه‌رده‌شت عوسمان‬ ‫كه‌ خه‌ڵكێك���ی دیاریكراو‪ ،‬وه‌ك هه‌موو‬ ‫شه‌هیده‌كانی تر مۆری سیاسی خۆیانی‬ ‫لێده‌ده‌ن‌و ده‌یكه‌ن ب ‌ه موڵكی خۆیان‪...‬‬ ‫ئه‌م ته‌فس���یر‌ه سه‌رده‌شت ده‌گێڕێته‌و‌ه‬ ‫ژێر باری ئه‌و خان ‌ه خان ‌ه حیزبی «یان‬ ‫تاقمگه‌رایه‌» ك ‌ه نه‌وه‌ی سه‌رده‌شت ب ‌ه‬ ‫گشتی ده‌یه‌وێت لێی ده‌رچێت‪.‬‬ ‫ته‌فس���یری س���ێهه‌م ك ‌ه من باوه‌ڕم‬ ‫پێیه‌ت���ی‌و ك���ه‌م ت���ا زۆر له‌س���ه‌ره‌و‌ه‬ ‫به‌رگریم لێكرد‪ ،‬بریتیی ‌ه ل ‌ه سه‌یركردنی‬ ‫مردنی سه‌رده‌ش���ت‪ ،‬وه‌ك «كوشتن»‬ ‫ب��� ‌ه هه‌موو مانا فراوانه‌كانی‪ ،‬كوش���تن‬ ‫ك��� ‌ه ده‌بێت ب ‌ه خه‌تی جیاك���ه‌ره‌و‌ه ل ‌ه‬ ‫نێ���وان تاوان‌و پاكیدا به‌جۆرێكی ڕه‌ها‪،‬‬ ‫ده‌بێت ب���ه‌ س���ه‌مبولی قوربان���ی ب ‌ه‬ ‫مان���ا هه‌ر‌ه فراوانه‌ك���ه‌ی‪ ،‬قوربانییه‌ك‬ ‫ك ‌ه س���ه‌رده‌مێك ل ‌ه س���ه‌رده‌مێكی دی‬ ‫جیاده‌كات���ه‌وه‌‪ .‬كوژراوێ���ك هه‌مووان‬ ‫پێویستیان ب ‌ه الشه‌كه‌یه‌تی بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ش���وێن‌و جێپێی سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫خۆی���ان دیاریبكه‌ن‪ .‬مه‌رگێ���ك ته‌نیا‬ ‫ئاماژ‌ه بۆ تاوانێكی سیاس���ی دیاریكراو‬ ‫ن���اكات‪ ،‬به‌ڵكو ئاماژه‌یه‌ ب���ۆ تاوان ب ‌ه‬ ‫مانا هه‌ره‌ ڕه‌ها‌و گه‌وره‌كه‌ی‪ ،‬تاوان ل ‌ه‬ ‫دیو‌ه مه‌جازی‌و فه‌نتازییه‌كه‌ش���یدا‪...‬‬ ‫واته‌ الشه‌ی سه‌رده‌شت گرێده‌در‌ێته‌و‌ه‬ ‫ب ‌ه هه‌موو هه‌ست‌و بیركردنه‌وه‌‌و عاتیف ‌ه‬ ‫كوژراوه‌كانمان���ه‌وه‌‪ .‬گرێده‌درێته‌و‌ه به‌و‬ ‫مافانه‌ی ك ‌ه نابێت بكوژرێن‌و ده‌كوژرێن‪،‬‬ ‫به‌ هه‌ر شتێك كه‌ باوه‌ڕمان وایه‌ نابێت‬ ‫ڕووب���دات‌و ڕووده‌دات‪ ،‬ب���ه‌ ناماقوڵ‌و‬ ‫نه‌ش���یاو‌و بێمانا ل ‌ه مێژووی ئێمه‌دا ‪...‬‬ ‫لێره‌دای��� ‌ه الش���ه‌كه‌ وه‌ك ئاماژه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌ب���ه‌دی لێدێ���ت ب���ۆ نائومێ���دی‪،‬‬ ‫نوشوس���ت‪ ،‬دڵش���كان ‪ ...‬بۆ س���ته‌م‬ ‫ب��� ‌ه مانا هه‌ره‌ موتڵ��� ‌هق‌و په‌تییه‌كه‌ی‪،‬‬ ‫سته‌م س���اتێك ئیدی هیچ ده‌مامكێك‬ ‫هه‌ڵناگرێت‌و ده‌موچاوه‌ گێله‌كه‌ی خۆی‬ ‫وه‌رده‌گرێت ی���ان وه‌ك هان���ا ئارێنت‬ ‫ناویده‌نێ���ت «گه‌مژه‌ی���ی خراپه‌»مان‬ ‫وه‌یاد ده‌هێنێته‌وه‌‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫له‌ماراسۆنه‌وه‌ بۆ خه‌وتن‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫"ڤالیۆمی پڕۆژه‌ یاساكانی په‌رله‌مانی كوردستان"‬

‫دوه‌می بۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫ه���ه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای خولی س���ێیه‌مدا‬ ‫ماراس���ۆنی پڕۆژه‌ یاس���اكان له‌نێوان‬ ‫له‌خولی سێیه‌می په‌رله‌مان جگه‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‌و ده‌سه‌اڵت ده‌ستیپێكردو‬ ‫له‌پڕۆژه‌ یاسا ڕه‌تكراوه‌كان‪ ،‬نزیكه‌ی‬ ‫‪ 100‬پڕۆژه‌ یاسا تا ئێستا له‌په‌رله‌مان په‌رله‌مانتاران���ی گۆڕان ڕایا‌نگه‌یاند‪ ،‬كه‌‬ ‫په‌رله‌مان پڕۆژه‌باران ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ماوه‌ته‌وه‪ ،‬كه‌ هه‌ندێكیان له‌یاسا‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن���ه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫گرنگه‌كانن‌‪ ،‬نزیكه‌ی ‪ 62‬یاساش‬ ‫ماراسۆنه‌دا‪ ،‬به‌ده‌یان پڕۆژه‌ یاسای خولی‬ ‫ده‌رچوه‌‪ .‬په‌رله‌مانتارێكی فراكسیۆنی‬ ‫كوردستانیش خه‌وتنی پڕۆژه‌ یاساكان دوه‌م هه‌بو‪ ،‬كه‌ كاری له‌س���ه‌ر نه‌كرابو‪،‬‬ ‫جارێك���ی تر ب���ه‌واژۆی ‪ 10‬په‌رله‌مانتار‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵێك فاكته‌ر ده‌گێرێته‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌هێنرایه‌وه‌ ناو په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫هه‌ندێكیان په‌یوه‌ندییان به‌ناكۆكی‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌ی یه‌كێتی ئه‌و حاڵه‌ته‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و ده‌سه‌اڵته‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌ناته‌ندروس���ت ناوده‌ب���ات‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫په‌رله‌مانتاری بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمیش‬ ‫" خول���ی دوه‌م خاوه‌ن���ی كابینه‌یه‌كی‬ ‫ده‌ڵێت" به‌و خاوه‌ خاو‌یه‌ بێت‪ ،‬یه‌ك‬ ‫له‌سه‌ر سێی پڕۆژه‌كان ته‌واو نابێت"‪ .‬حكوم���ه‌ت ب���و‪ ،‬له‌خول���ی س���ێیه‌م‬ ‫كابینه‌یه‌كه‌ی تر ه���ات‌و روئیای خۆی‬ ‫گ���ۆران ئازاد په‌رله‌مانت���اری یه‌كێتی‌و هه‌بو‪ ،‬س���تراتیژێكی تری نوێ داڕێژرا‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی یاسایی له په‌رله‌مانی بۆیه‌ ده‌بوایه‌ په‌رله‌مانت���اران له‌پڕۆژه‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬كه‌له‌كه‌بونی پڕۆژه‌ یاساكان یاساكانی خولی دوه‌م زیاتر وردببنه‌وه‌و‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵێك هۆكار ده‌گێرێته‌وه‌و ده‌ڵێت هه‌ر هی���چ نه‌بوای���ه‌‪ ،‬گونجاندنی تێدا‬ ‫" هه‌ر له‌سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربونی خولی بوایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌یان نه‌كردو ته‌نیا ناوو‬ ‫س���ێیه‌می په‌رله‌مان‪ ،‬فراكس���یۆنه‌كان واژۆ ده‌گۆڕا"‪.‬‬ ‫به‌گش���تی كه‌وتنه‌ ن���او موزایه‌ده‌و رای په‌رله‌مانتاری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بورهان‬ ‫ش���ه‌قام‌و هه‌ندێكیان كه‌وتنه‌ نمایشی ڕه‌شید گوڵه‌ ئاماژه‌ به‌شه‌ڕی ده‌سه‌اڵت‬ ‫پێشكه‌شكردنی پڕۆژه‌ یاسا‪ ،‬ده‌ره‌نجام ده‌كات له‌گ���ه‌ڵ پ���ڕۆژه‌ یاس���ایه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵێك پ���ڕۆژه‌ی كرچ‌و كاڵی لێهاته‌ ئۆپۆزس���یۆن‌و ده‌ڵێت " گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ یاس���ا ب���ۆ حكوم���ه‌ت كارێكی‬ ‫كایه‌وه‌‪ ،‬كه‌ نه‌توانرا بكرێته یاسا"‪.‬‬ ‫به‌پێی په‌یڕه‌و هه‌ر ‪ 10‬په‌رله‌مانتار واژۆ نایاس���اییه‌و یه‌كێك���ه‌ له‌هۆكاره‌كان���ی‬ ‫گرنگیدان به‌حكوم���ه‌ت له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫له‌سه‌ر پڕۆژه‌یه‌ك بكات‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی دواخستنی پڕۆژه‌ یاساكان"‪.‬‬ ‫په‌رله‌م���ان وه‌ریده‌گرێ���ت یه‌كه‌می���ن ب���ه‌اڵم‪ ،‬گ���ۆران ئ���ازاد ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌ سه‌المه‌تی‌و لۆژیكی یاساكاندایه‌"‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی بۆ ده‌كات‪ ،‬ئینجا ده‌یداته‌ به‌ته‌ندروس���ت ده‌زانێ���ت‌و ده‌ڵێ���ت " لیژنه‌ی كاروباری یاسایی له‌په‌رله‌مانی‬ ‫په‌رله‌مانت���اران‌و لیژنه‌ مه‌عنییه‌كانه‌وه‌ پڕۆژه‌ یاسا هه‌یه‌ ده‌ستكاری هه‌یكه‌لی كوردس���تان‪ ،‬یه‌كێك���ه‌ له‌لیژن���ه‌‬ ‫بۆ سه‌رنجدان‌و راپۆرت پێشكه‌شكردن‪ ،‬حكوم���ه‌ت ده‌كات‪ ،‬چ���ۆن ده‌كرێ���ت هه‌میش���ه‌ییه‌كان‌و به‌كاریگه‌رتری���ن‌و‬ ‫دوای ڕاپۆرتی لیژنه‌‌كان‪ ،‬خوێندنه‌وه‌ی حكوم���ه‌ت تێی���دا به‌ش���دار نه‌بێ���ت‪ ،‬پڕئیش���ترین لیژن���ه‌ داده‌نرێت‪ ،‬چونكه‌‬

‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆژه‌ یاسا بۆ‬ ‫حكومه‌ت كارێكی‬ ‫نایاساییه‌و یه‌كێكه‌‬ ‫له‌هۆكاره‌كانی‬ ‫دواخستنی پڕۆژه‌‬ ‫یاساكان‬

‫هه‌م���و پ���رۆژه‌ یاس���اكان به‌فلت���ه‌ری تایبه‌تمه‌ندیه‌ك���ه‌ی خ���ۆی‪ ،‬پڕكارترین‬ ‫ئه‌وێدا ڕه‌تده‌ب���ن‪ ،‬له‌په‌یره‌و‌ی ناوخۆی لیژنه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئێمه‌ جگه‌ ل���ه‌رۆژ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانی���ش له م���اده‌ی ‪ ،38‬یه‌كه‌م فه‌رمییه‌كان‪ ،‬پش���ومان نیه‌و به‌رده‌وام‬ ‫خاڵی له‌ ڕیزبه‌ندیه‌كه‌ پێدراوه‌و ‌ده‌ڵێت كۆبونه‌وه‌مان هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش بڕیاری‬ ‫"ئه‌و مه‌س���ه‌النه‌ ده‌بینێ���ت‪ ،‬كه‌ بۆی لیژنه‌كه‌یه‌و هه‌مو ئه‌ندامانی ئاگادارن‌و‬ ‫ده‌چ���ن‌و مۆرك���ی یاس���اییان پێوه‌یه‌‪ ،‬زۆربه‌شیان په‌یوه‌ستن پێیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌روه‌ه���ا تایبه‌تمه‌ن���ده‌ به‌داڕش���تنی كه‌ ئام���اده‌ نابێ���ت‪ ،‬گرفته‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫یاساكان‌و سه‌المه‌تییان له‌ڕوی یاسایی‌و خۆیه تی نه‌ك لیژنه‌"‪.‬‬ ‫پرۆژه یاس���ای مافی پێدانی زانیاری‪،‬‬ ‫زمانه‌وانیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اران ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬پرۆژه‌ یاس���ای ته‌مویل���ی ئه‌حزاب‪ ،‬دو‬ ‫ك���ه‌ یه‌كێ���ك له‌گرفته‌كان���ی ت���ری له‌گرنگتری���ن ئه‌و پڕۆژان���ه‌ن‪ ،‬كه‌ له‌م‬ ‫پ���ڕۆژه‌ یاس���اكان‪ ،‬نه‌بون���ی ڕاپۆرتی خوله‌دا‌ كاری له‌سه‌ر نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫لیژن���ه‌ مه‌عنییه‌كانه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش زیاتر له‌وه‌ی پرۆژه‌ یاسای هه‌مواركردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌هۆی ئاماده‌نه‌بون���ی په‌رله‌مانتارانه‌ یاسای سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‌و گه‌رانه‌وه‌ی‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ی لیژن���ه‌كان‪ ،‬ك���ه‌ بۆته‌ ده‌ستورو ‌پرۆژه‌ی یاسای كۆمیسیۆنی‬ ‫هۆی دواكه‌وتنی پرۆژه‌كان بۆ خس���تنه‌ ب���ااڵی س���ه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان‌و‬ ‫پرۆژه‌ی یاسای ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‬ ‫به‌رنامه‌ی كاره‌وه‌‪.‬‬ ‫بورهان ڕه‌ش���ید گوڵه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌ندامی به‌هۆی نه‌بونی سازانێكی سیاسی تاكو‬ ‫لیژن���ه‌ی كاروباری یاس���اییه‌‌‪ ،‬یه‌كێكه‌ ئێستا له‌په‌رله‌مان خه‌وتون‌‪.‬‬ ‫له‌وانه‌ی كه‌مترین ئاماده‌یی له‌كۆبونه‌وه‌ی ته‌نیا له‌لیژنه‌ی یاسایی له‌م خوله‌دا ‪55‬‬ ‫لیژنه‌كه‌ی هه‌بوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "لیژنه‌كه‌مان پرۆژه‌ خوێندنه‌وه‌ی بۆ كراوه‌‪ 29 ،‬پرۆژه‌‬ ‫زۆرج���ار حه‌زناكه‌ن م���ن له‌گفتوگۆی راپۆرتی له‌سه‌ر نوسراوه‌‌‪ 10 ،‬پرۆژه‌ش‬ ‫پڕۆژه‌ یاس���اكان ئاماده‌بم‌و هه‌ربۆیه‌ش ته‌نیا رای لیژنه‌ی له‌س���ه‌ر دراوه‌‪ .‬به‌الم‬ ‫كاتێك ئاگاداری كۆبونه‌وه‌م ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ته‌ئجیل بوه‌‪.‬‬ ‫كه‌ ده‌زانن له‌ش���ارێكی ترم‪ ،‬وتیشی " دكت���ۆر ئه‌حمه‌د وه‌رت���ی په‌له‌مانتاری‬ ‫چونك���ه‌ به‌ئاماده‌بونی م���ن گفتوگۆو بزوتنه‌وه‌ی ئیس�ل�امی‪ ،‬جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ڕای جیاواز له‌س���ه‌ر پڕۆژه‌ یاس���اكان مانه‌وه‌ی پرۆژه‌ یاسایه‌كی زۆر ده‌كات‪،‬‬ ‫دروس���ت ده‌بێت‌و ئه‌وانیش نایه‌نه‌وێت‪ ،‬ك���ه‌ به‌ه���ۆی كۆتای���ی واده‌ی خولی‬ ‫ئه‌گه‌رنا ده‌بێت ‪ 48‬كاژێر زوتر ئاگادارم سێیه‌می په‌رله‌مانه‌وه‌ ناتوانرێت بخرێنه‌‬ ‫به‌رنام���ه‌ی كاره‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێش���نیازی‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم گۆران ئ���ازاد ڕه‌تیده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ كردوه‌‪ ،‬كه‌ پش���وی په‌رله‌مان نه‌بێت‪،‬‬ ‫نیازێك���ی له‌و ش���ێوه‌یه‌ بونی هه‌بێت‌و چونك���ه‌ وه‌ك خ���ۆی ده‌ڵێ���ت " به‌و‬ ‫ئام���اژه‌ به‌گرنگ���ی لیژنه‌ك���ه‌ ده‌كات‌و خاوه‌خاویه‌ بێت‪ ،‬یه‌ك له‌س���ه‌ر س���ێی‬ ‫ده‌ڵێ���ت " لیژنه‌ی یاس���ایی به‌حوكمی پرۆژه‌كان ده‌مێننه‌وه‌"‪.‬‬

‫تارمایی ده‌سه‌اڵت به‌سه‌ر كورسیه‌کانی "كۆتا"ی په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران‬ ‫به‌درێژایی چوارساڵی خولی سێیه‌می‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬نوێنه‌رانی كه‌مه‌نه‌ته‌وه‌كان‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬كه‌‬ ‫خاوه‌نی ‪ 11‬كورسی په‌رله‌مانین‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌پێشكه‌شكردنی ته‌نیا یه‌ك‬ ‫پڕۆژه‌ یاسای سه‌رنه‌كه‌وتو‪ ،‬تائیستا‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ ته‌نانه‌ت یه‌ك یاسا‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌كانی خۆیان‬ ‫ده‌ربكه‌ن یان هه‌موار بكه‌ن‪.‬‬

‫ئیشه‌كان هه‌ر‬ ‫حزبی ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫ده‌یكات‪ ،‬ئه‌وانی‬ ‫تر ته‌نیا بۆ ناو‬ ‫دانراون‬

‫زۆربه‌ی‬ ‫نوێنه‌رانی‬ ‫كه‌مه‌نه‌ته‌وه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان له‌خه‌می‬ ‫حزبی ده‌سه‌اڵتدان‬

‫له‌به‌دواداچونێك���ی ئاوێنه‌دا‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫باكگراون���دی په‌رله‌مانتاران���ی كه‌م���ه‌‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌كان ده‌ركه‌وت���وه‌‪ ،‬كه‌ زۆربه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ی كه‌مه‌نه‌ت���ه‌وه‌كان‪،‬‬ ‫له‌پارت���ی دیموكراتی كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫نزیكن‌و هه‌ندێكیان پله‌ی حزبیش���یان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ش‪ ،‬ده‌نگی كورس���ی‬ ‫كۆتا له‌كێشمه‌كێشه‌كانی ناو په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫بینای په‌رله‌مانی کوردستان‬ ‫به‌ڵ���ێ‌و نه‌خێره‌كانی���ان له‌به‌رژوه‌ندی‬ ‫پارتیدای���ه‌‪ .‬ئه‌م���ه‌ جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‬ ‫له‌پڕۆفایلی فه‌رمی په‌رله‌مانتاره‌كان‪ ،‬كه‌ دابه‌ش���كراون‌ به‌ناوه‌كان���ی (لیس���تی نوێنه‌رێك���ی توركم���ان‌و مه‌س���یحی جه‌ختی له‌سه‌ر فشاری پارتی كرده‌وه‌‪ ،‬هێنای���ه‌ ناو په‌رله‌م���ان‪ ،‬كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌ماڵپ���ه‌ڕی په‌رله‌ماندا باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی دیموكراتی توركمان‪ ،‬لیستی به‌ه���ۆی هه‌ڵوێس���تیانه‌وه‌‪ ،‬توش���ی ك���ه‌ له‌س���ه‌ر واژۆكردن���ی گه‌ڕانه‌وه‌ی به‌ناس���نامه‌ی ب���اری شارس���تانی بوو‬ ‫په‌رله‌مانتارێك���ی مه‌س���یحی به‌ن���اوی چاكسازی توركمان‌و لیستی توركمانی لێپێچین���ه‌وه‌و فش���اری پارتی هاتون‪ .‬ده‌س���تور له‌س���ه‌ریانكراوه‌ وتیش���ی " داوایانكرد‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك هه‌مواربكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ائر عه‌بدولئه‌حه‌د ئۆغس���تین‪ ،‬كه‌ هه‌ولێر)‪ .‬كورس���ی مه‌س���یحییه‌كانیش هه‌ریه‌ك له‌حه‌مدیه‌ مه‌عروف ئه‌حمه‌د‪ ،‬م���ن به‌قه‌ناعه‌تی خ���ۆم واژۆم كردوه‌و مافی مه‌س���یحیه‌كانی تێدا ده‌س���تبه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ر الیه‌نێك���ی سیاس���ی به‌ناوی به‌سه‌ر لیس���تی دو لیست دابه‌شكراون یاوز خورش���یدو یه‌ش���ار نه‌جمه‌دین‪ ،‬نه‌شمكێش���ایه‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه پێموای���ه‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم ڕه‌تكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫هاواڵتی���ه‌ مه‌س���یحیه‌كه‌ی عه‌نكاوه‌‪،‬‬ ‫(ئه‌نجومه‌نی گه‌لی كلدانی‌و س���ریانی به‌ناوه‌كان���ی (ئه‌نجومه‌ن���ی كلدان���ی ك���ه‌ ‪ 3‬نوێن���ه‌ری توركمانه‌كانن‪ ،‬له‌دو ده‌بێت هه‌ندێك ماف���ی توركمان هه‌یه‌‬ ‫ده‌ڵێت " به‌رپرس���ی ڕێكخراوو ناوچه‌ی‬ ‫حاڵه‌تدا‪ ،‬ك���ه‌ واژۆ كردنی گه‌رانه‌وه‌ی له‌و ده‌ستوره‌ نه‌چه‌سپاوه‌"‪.‬‬ ‫ئاش���وری) كورس���ییه‌كی په‌رله‌مان���ی ئاسوری سریانی‌و لیستی ڕافیده‌ین)‪.‬‬ ‫ش���ێردل به‌پێویس���تی ده‌زانێ���ت‪ ،‬پارت���ی له‌عه‌ن���كاوه‌ زۆر خه‌مخۆرتره‌‬ ‫به‌پێی زانیاریه‌كانی ئاوێنه‌‪ ،‬له‌لیستی ده‌س���تورو یاس���ای هه‌مواری یاس���ای‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌پڕۆفایله‌ك���ه‌ی‬ ‫نوسیو‌یه‌تی س���ه‌ر به‌پارتی دیموكراتی توركمانه‌كان‪ ،‬ته‌نیا لیس���تی توركمانی س���ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم بون‪ ،‬هه‌رسێیان كورس���ی كۆتا له‌داهات���ودا نه‌مێنێت‌و له‌په‌رله‌مانت���اره‌كان‪ ،‬بۆیه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫كوردستانه‌‪ .‬هه‌روه‌ها ئارام شاهین‪ ،‬كه‌ هه‌ولێر‪ ،‬كه‌ یه‌ك كورسی هه‌یه‌‪ ،‬نزیكایه‌تی به‌فش���اری پارت���ی واژۆیه‌كه‌ی���ان ئیس���تحقاقی هه‌ڵبژاردن حوكم بكات‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ‪ 100‬نوێنه‌ریش���مان بۆ دابنێن‬ ‫له‌سه‌ر نه‌ته‌وه‌ی ئه‌رمه‌ن په‌رله‌مانتاره‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ پارتیدا نیه‌‪ ،‬له‌مه‌سیحیه‌كانیش كێشایه‌وه‌‪ .‬س���ه‌رچا‌وه‌كه‌ وتی " پارتی وه‌ك خ���ۆی ده‌ڵێت " ب���ۆ ئه‌وه‌ی هیچ له‌په‌رله‌م���ان‪ ،‬هه‌ر حزبی ده‌س���ه‌اڵتدار‬ ‫له‌پرۆفایله‌ك���ه‌ی نوس���یویه‌تی س���ه‌ر ته‌نیا یه‌ك په‌رله‌مانتار نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وانی به‌یه‌كێ���ك له‌په‌رله‌مانتاره‌كان���ی وتوه‌ حزبێ���ك نه‌توانێ���ت نه‌ته‌وه‌كان���ی تر قه‌رار ده‌دات"‬ ‫په‌رله‌مانت���ار گ���ۆران ئ���ازاد ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌گه‌ر ئیمزاكان نه‌كێش���نه‌وه‌‪ ،‬خۆتان‌و بۆ خ���ۆی به‌كاربێنێت‪ ،‬كێ كورس���ی‬ ‫تر له‌پارتیه‌وه‌ نزیكن‪.‬‬ ‫به‌پارتی دیموكراتی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫هێنا‪ ،‬ئه‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌كی ڕاس���ته‌قینه‌ " دانان���ی حزبێك���ی توركمان���ی یان‬ ‫س���ه‌میر یونادم گۆرگی���س‪ ،‬ته‌مه‌ن حزبه‌كا‌نیشتان هه‌ڵده‌وه‌شێنینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار گۆران ئ���ازاد‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫مه‌س���یحی‪ ،‬مانای ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وان‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی ئاوێنه‌ له‌سه‌ره‌تای بكات"‪.‬‬ ‫لیژنه‌ی یاسایی له‌په‌رله‌مانی كوردستان‪ 48 ،‬س���اڵ‪ ،‬یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و هاواڵتی���ه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی خول���ی س���ێیه‌می نایه‌نه‌وێت له‌ن���او حزبێكی كوردی كار‬ ‫ده‌ڵێت "له‌ڕوی یاساییه‌وه‌ كورسی كۆتا مه‌سیحیانه‌ی عه‌ینكاوه‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك خۆی ده‌ستبه‌كاربونی په‌رله‌مانتارانی خولی‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای نه‌ت���ه‌وه‌ دراوه‌‪ ،‬نه‌ك ده‌ڵێت ب���ه‌وردی ده‌ڕوانێته‌ نوێنه‌رانی سێیه‌م‌و له‌یه‌كه‌م دانیشتنی لیژنه‌كان‪ ،‬په‌رله‌م���ان‪ ،‬توركمان���ه‌كان له‌هه‌ندێك بۆ مافه‌كانی���ان بكه‌ن‪ ،‬بۆی���ه ده‌بێت‬ ‫الیه‌نی سیاس���ی‪ ،‬بۆیه‌ ئاس���اییه‌ ئه‌و خۆیان له‌په‌رله‌م���ان‪ ،‬ئه‌و وتی " ئێمه‌ حه‌مدی���ه‌ مه‌عروف كه‌ ئه‌ندامی لیژنه‌ی ش���وێن به‌ه���ه‌زاران ده‌نگی���ان هێنا‪ ،‬سه‌ربه‌خۆیی خۆیان بپارێزن"‪‌.‬‬ ‫له‌باره‌ی پڕۆژه‌ یاس���اكانه‌وه‌‪ ،‬شێردل‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ مه‌س���یحی یان توركمان ئه‌گه‌ر كێش���ه‌یه‌كمان هه‌بێت‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی كاروب���اری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و منداڵ‌و خێزان له‌كاتێك���دا ش���وێنی نیش���ته‌جێی‬ ‫بێت‌و س���ه‌ر به‌پارتی یان یه‌كێتی یان هاوڕێیه‌تی���ه‌وه‌ په‌ن���ا ده‌به‌ین���ه‌ ب���ه‌ر ‪ -‬لیژنه‌ی‌ به‌رگ���ری‌ له‌مافی‌ ئافره‌تانه‌‪ .‬توركمانه‌كان نی���ه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی ته‌حس���ین ده‌لێت " ئێم���ه‌ له‌گه‌ڵ برا‬ ‫ه���ه‌ر حزبێكی تر بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ڕوی پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان‪ ،‬نه‌ك له‌كات���ی خۆناس���اندنیدا ده‌لێت " من لیس���تی توركمانی هه‌ولێ���ر ده‌ڵێت " كورده‌كان به‌شدارین له‌پڕۆژه‌ یاساكان‪،‬‬ ‫لۆژیكی سیاس���ییه‌وه‌‪ ،‬ناكرێت س���ه‌ر په‌رله‌مانتاران���ی مه‌س���یحی‪ ،‬چونك���ه‌ حه‌مدیه‌م له‌لیستی بزوتنه‌وه‌ دیموكراتی هه‌مومان ده‌زانین‪ ،‬كه‌ ئاكرێ ئه‌و ڕێژه‌ بۆ خۆش���مان پڕۆژه‌یه‌كم���ان له‌باره‌ی‬ ‫به‌ته‌یارێكی سیاس���ی بێت‌و له‌والوه‌ش ل���ه‌وه‌ ده‌گه‌ین ئه‌وان چ���ۆن دانراون"‪ .‬توركمانم‪ ،‬به‌اڵم نایشارمه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئێم ‌ه توركمانه‌ی نیه‌‪ ،‬كه‌چی هه‌زاران ده‌نگ ڕۆژی نه‌ته‌وه‌ی���ی توركمان پێش���كه‌ش‬ ‫له‌س���ه‌ر حزبێك���ی تر خ���ۆی هه‌ژمار س���ه‌میر پێیوایه‌ پارتی خه‌مخۆرتره‌ بۆ پارتی���ن‪ ،‬عه‌بدولس���ه‌الم به‌رواری���ش‪ ،‬ه���ات‪ ،‬ئێمه‌ نامانه‌وێ���ت ده‌نگی كه‌س ‌ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم تائێس���تا نه‌خراوه‌ته‌‬ ‫مه‌سیحیه‌كان له‌س���ه‌رجه‌م كیانه‌كانی ك���ه‌ پارتی���ه‌ له‌لیژنه‌ك���ه‌‪ ،‬به‌تیل���ه‌ی ب���ۆ ئێمه‌ بێت‪ ،‬توركمان له‌سیس���اوه‌و به‌رنامه‌ی كاره‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ هه‌ست به‌گله‌یی‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫كورس���ییه‌كانی كه‌مه‌نه‌ت���ه‌وه‌كان تری مه‌سیحی‌و ده‌ڵێت " ئیشه‌كان هه‌ر چاوه‌وه‌ س���ه‌یری ده‌كات‌و ده‌لێت چۆن حاجی ئۆمه‌ران نیه‌‪ ،‬منیش نازانم ئه‌و توركمانه‌كان ده‌كه‌ین‪ ،‬چاره‌س���ه‌ریش‬ ‫ده‌نگانه‌ چ���ۆن له‌وێ هاتن‪ ،‬خۆ ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬خه‌ڵكێك نوێنه‌رایه‌تی بكات‪،‬‬ ‫له‌خول���ی س���ێیه‌می په‌رله‌م���ان ‪ 11‬حزبی ده‌سه‌اڵتدار ده‌یكات‪ ،‬ئه‌وانی تر شه‌رمه‌زارمان ده‌كه‌ی"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری لیس���تی توركمان���ی وایه‌‪ ،‬ده‌بێت ددان به‌وه‌دابنێن‪ ،‬كه‌ ئه‌م كه‌ به‌ئیس���تحقاقی خۆی���ه‌وه‌ هاتبێته‌‬ ‫كورس���ییه‌‪ ،‬پێن���ج ب���ۆ توركمانه‌كان‪ ،‬ته‌نیا بۆ ناو دانراون"‪.‬‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬نه‌ك له‌سیس���اوه‌و حاجی‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی هه‌ولێ���ر ش���ێردل ته‌حس���ین‪ ،‬ك���ه‌ ناوچانه‌ش توركمان نشینن"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك‬ ‫پێنج بۆ كلدو ئاس���وری‌و سریان‪ ،‬یه‌ك‬ ‫له‌م���اوه‌ی ئ���ه‌م چ���وار س���اڵه‌دا‪ ،‬ئۆمه‌ران���ه‌وه‌ حزبێكی ت���ر ده‌نگمان بۆ‬ ‫كورس���یش بۆ ئه‌رمه‌نه‌كان‪ .‬كورس���ی كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی ڕاگه‌یاند‪ ،‬كه‌ به‌په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌ی ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی‬ ‫توركمانه‌كان به‌س���ه‌ر س���ێ لیس���ت له‌م���اوه‌ی چوار س���اڵی ڕابردودا‪،‬چه‌ند پارتی ناسراوه‌‪ ،‬له‌لێدوانێكی بۆ ئاوێنه‌ مه‌س���یحیه‌كان تاكه‌ پڕۆژه‌ یاسایه‌كیان كۆبكاته‌وه‌"‪.‬‬

‫جاشی حیزب‌و‬ ‫حیزبی جاش‬ ‫حیزب���ه‌ كوردی���ه‌كان دژی‬ ‫‬‫هه‌مو جاش‌و نۆكه‌رێكی به‌عس���ن جگه‌‬ ‫له‌وان���ه‌ی له‌ریزه‌كانیان���دان‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫له‌ری���زی پارته‌كان���ی دی بێت به‌زه‌ڕه‌‬ ‫پێی به‌خراپدا نابێت مێروله‌ی لێده‌كه‌ن‬ ‫به‌فیل‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی له‌ریزی خۆیاندا‬ ‫بێت فیل���ی ب���ۆ ده‌ك���ه‌ن به‌مێروله‌و‬ ‫هه‌وڵ���ده‌ده‌ن مێروله‌كه‌ش���ی لۆ بكه‌نه‌‬ ‫گه‌ردیل���ه‌و ئه‌ویش���ی لۆ بش���ارنه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ دادگاییكردنی هه‌ر تاوانبارێكی‬ ‫الیه‌نه‌كانی به‌رامبه‌رن‪ ،‬به‌اڵم هه‌زارویه‌ك‬ ‫چیرۆك بۆ تاوانباره‌ گه‌وره‌كانی خۆیان‬ ‫ده‌هێنن���ه‌وه‌و ده‌یك���ه‌ن به‌ته‌نزیم���ی‬ ‫عی���ار‪ ،24‬باس���ی دادگاییكردنی هه‌ر‬ ‫ئێس���تای تاوانباران���ی ده‌ره‌وه‌ی ماڵی‬ ‫خۆی���ان ده‌ك���ه‌ن‌و نام���ه‌ی قوربانیان‬ ‫باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬لێ كه‌ ده‌گاته‌ تاوانبارانی‬ ‫ریزه‌كانی خۆیان ده‌ڵێن هه‌لومه‌رج له‌بار‬ ‫نییه‌و له‌كوردستان دادگای ئازاد نییه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ته‌نگاویش���بن ده‌ڵێ���ن ئه‌نداممان‬ ‫نییه‌و فۆرمی كه‌س���یش له‌به‌رده‌ستدا‬ ‫نییه‌‪ ،‬له‌كوردستان س���ه‌رباری ئه‌وه‌ی‬ ‫جاش���ه‌كان جاش���ی حیزب���ن‪ ،‬ئ���ه‌وا‬ ‫حیزبه‌كانیش حیزبی جاشن‪.‬‬ ‫له‌ش���اری هه‌ولێر زۆربه‌ی‬ ‫‬‫گردبون���ه‌وه‌و ناڕه‌زایه‌تییه‌كان ژماره‌ی‬ ‫به‌ش���داربوانی له‌په‌نجه‌كانی ده‌س���ت‬ ‫تێناپ���ه‌ڕن‪ ،‬ل���ه‌م رۆژان���ه‌ به‌رێكه‌وت‬ ‫چوم���ه‌ فرۆكه‌خانه‌ی هه‌ولێر‪ ،‬گه‌نجێك‬ ‫به‌خوتره‌یه‌كی س���پییه‌وه‌ له‌پێش���ه‌وه‌‬ ‫ده‌ڕۆیی‌و ئاپۆرایه‌كی س���ه‌دان كه‌سی‬ ‫به‌دوایه‌وه‌ بون‪ ،‬وامزانی خۆپیشاندانه‌‪،‬‬ ‫وت���م به‌هاوڕێكه‌م با خۆمانی تێبكه‌ین‪،‬‬ ‫وتی بۆ ئاوی زم���زت ده‌وێت‪ ،‬وتم لۆ‪،‬‬ ‫وتی كاكم له‌عه‌م���ره‌ هاتۆته‌وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫له‌پێش���وازی ئه‌ودان ده‌ستی موباره‌ك‬ ‫به‌س���ه‌ریاندا بینێت‌و ئاوی زمزمیشیان‬ ‫به‌موفه‌ڕك بداتێ‪.‬‬ ‫((لە میانی چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ‬‫كەناڵ���ی ئین ئارت���ی ئەمیری كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی ئاشكرایكردوە لە ساڵی ‪1989‬‬ ‫دا بری���اری داوە بەكوش���تنی برایەكی‬ ‫تەمەن ‪ 16‬س���اڵی خۆی كە هاوكاری‬ ‫ئەو كاتەی حوكومەتی عێراقی كردوە‬ ‫ئیخباری برایەكی موسوڵمانی كردوە‪)).‬‬ ‫ئایا مامۆس���تا عه‌ل���ی ده‌زانێت ئه‌مه‌‬ ‫داننان���ه‌ به‌تاوان‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر داواكارێكی‬ ‫گشتی جدی هه‌بوایه‌ له‌م واڵته‌ یه‌كسه‌ر‬ ‫دۆسیه‌ی له‌س���ه‌رت ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬به‌عس‬ ‫به‌به‌عسێتی خۆی خه‌ڵكی ئیعدام ناكرد‬ ‫تا نفوس���ه‌كه‌ی نه‌گۆڕیای���ه‌و ته‌مه‌نی‬ ‫گ���ه‌وره‌ نه‌كردایه‌ت���ه‌وه‌ لۆ س���ه‌روی‬ ‫‪18‬س���اڵ‪ ،‬دواتر دادگایه‌كی روكه‌شی‬ ‫نه‌كردایه‌‪ ،‬راس���ته‌ برای ئ���ه‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫هاواڵت���ی كورده‌ كوش���تنی بێ دادگا‪،‬‬ ‫له‌تاوان���ه‌ مه‌زنه‌كانه‌‪ ،‬س���ه‌ركرده‌كانی‬ ‫كورد ئه‌گ���ه‌ر دادگایه‌كی ئازاد هه‌بێت‬ ‫یه‌كیان رزگاری نابێت‪ ،‬هه‌موی له‌كونی‬ ‫زیندان قای���م ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی خوێنی‬ ‫چۆله‌كه‌یه‌كی رشتبێت قه‌ت پێشبینی‬ ‫حوكم���ی دیموكرات���ی لێناكرێت‪ ،‬قوڕ‬ ‫به‌س���ه‌ر ئه‌و گه‌ل���ه‌ی مرۆڤكوژ رابه‌ری‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنی بێ���ت‪ ،‬ت���ا هه‌نوكه‌ش‬ ‫رس���ته‌ی داوای لێبوردن له‌سه‌ر زاری‬ ‫ده‌رنه‌چوبێت‪.‬‬ ‫ڕێکخه‌ری گشتی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪:‬‬‫((دەبێت هەرێم س���ەرۆکێکی هەبێت‪،‬‬ ‫کە جێ���ی متمانەی هەم���وان بێت))‪،‬‬ ‫چه‌ن���ده‌ ده‌ڕۆن له‌سیاس���ه‌ته‌كانی مام‬ ‫جه‌الل رزگاریان نابێ���ت‌و وه‌كو تۆڕی‬ ‫جاڵجاڵۆك���ه‌ له‌ده‌س���ت‌و گه‌ردنی���ان‬ ‫ده‌ئاڵێت‪ ،‬دیاره‌ كاك نه‌وشیروان نازانێت‬ ‫هیچ س���ه‌ركرده‌و حیزبێ���ك ناتوانێت‬ ‫جێگای متمانه‌ی هه‌موان بێت ته‌نها له‌و‬ ‫واڵتانه‌ی س���ه‌رۆك ‪%99,9999999‬ی‬ ‫ده‌نگه‌كانی هێنابێت‪.‬‬ ‫له‌یه‌ك���ی ئایار هه‌مو س���ه‌ركرده‌ی‬‫حیزب���ه‌ ش���یوعی‌و چه‌په‌كانی جیهان‬ ‫له‌ش���ه‌قامه‌كاندا بون‪ ،‬حه‌مید مه‌جید‬ ‫موس���ا‪ ،‬له‌به‌غدای ش���ه‌ڕی ناوخۆیی‌و‬ ‫ته‌قاندن���ه‌وه‌و تی���رۆردا پێش���ه‌وه‌ی‬ ‫خۆپیش���انده‌رانی یه‌كی ئایاری گرتبو‪،‬‬ ‫ته‌نه���ا س���ه‌ركرده‌ ش���یوعییه‌كانی‌‬ ‫كوردستان زۆربه‌یان ئه‌و رۆژه‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫له‌خه‌وی قوڵ‌و خه‌ڵوه‌تدا بون!‬ ‫(( بارزان���ی‪ :‬ب���ەو هیوای���ەی‬‫واڵتم���ان دوربێت لەچەوس���اندنەوەو‬ ‫نادادپەروەری))‪،‬ت���ا به‌ڕێ���زت موچه‌ی‬ ‫مانگانه‌ی ‪400000‬دۆالر بێت‪ ،‬موچه‌كه‌ت‬ ‫جگ���ه‌ له‌ش���تی دیك���ه‌ش به‌رزترینی‬ ‫هه‌م���و س���ه‌رۆكه‌كانی جیه���ان بێت‪،‬‬ ‫فه‌رمانبه‌رێكیش له‌واڵته‌كه‌ت ‪ 126‬دۆالر‬ ‫مانگانه‌ی بێت‪ ،‬گه‌وره‌م دوعای وای پێ‬ ‫ناوێت‪.‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫عێراقیه‌‪ :‬مالیك ‌ی به‌ڵێنه‌كان ‌ی به‌رانبه‌ر كورد‬ ‫جێبه‌جێ ناكات‌و هیچ ‌ی ناباته‌ سه‌ر‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬ ‫پارله‌مانتارێكی‌ لیستی‌ عێراقیه‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت مالیكی‌ به‌ڵێنه‌كانی‌‬ ‫به‌رانبه‌ر كورد ناباته‌ سه‌ر‪.‬‬ ‫بڕیارده‌ری‌ پارله‌مانی‌ عێراقیش‬ ‫ده‌ڵێت "گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌ كورده‌كان‬ ‫كارێكی‌ هه‌ڵه‌بو"‪ .‬ره‌وتی‌ سه‌در‬ ‫به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ الیه‌نی‌ كوردی‌ بۆ به‌غدا‬ ‫خۆشحاڵه‌و لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانونیش‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت هه‌ندێك له‌داوكارییه‌كانی‌‬ ‫كورد له‌ئه‌ستۆی‌ حكومه‌ت نییه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ زیاتر له‌ساڵێك له‌گرژی‌‌و ناكۆكی‌‪،‬‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ راب���ردو نێچیرڤ���ان بارزانی‌‬ ‫كۆتایی‌ به‌به‌سته‌ڵه‌كی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫هه‌ولێر – به‌غدا هێناو به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫وه‌فدێك چوه‌ به‌غداد‪ .‬دوای‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق نوری‌‬ ‫مالیكی‌‪ ،‬رێكه‌وتنێك���ی‌ حه‌وت خاڵیان‬ ‫ئاشكراكرد‪.‬‬ ‫دوای‌ راگه‌یاندنی‌ ئه‌و رێكه‌وتننامه‌یه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫بڕیاریان���دا وه‌زی���رو پارله‌مانت���اره‌كان‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ ب���ۆ به‌غ���دا‪ .‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌ (‪ )2013/3/7‬بودج���ه‌ی‌ عێ���راق‬ ‫له‌پارله‌م���ان په‌س���ه‌ندكراو هه‌ندێ���ك‬ ‫داواكاری‌ الیه‌ن���ی‌ ك���وردی‌ له‌به‌رچ���او‬ ‫نه‌گیرا‪ ،‬وه‌زیرو پارله‌مانتاره‌ كورده‌كان‬ ‫بڕیاریان���دا بگه‌ڕێن���ه‌وه‌ ب���ۆ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫عێراقیه‌‪ :‬گه‌ڕانه‌وه‌ هه‌ڵه‌بو‬ ‫لیستی‌ عێراقیه‌ له‌ئێستادا له‌ناكۆكیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫تونددان له‌گه‌ڵ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ مالیكی‌‌و‬ ‫چه‌ن���د وه‌زیرێكیش���ان ده‌س���تی‌ له‌و‬ ‫حكومه‌ته‌ كێش���اوه‌ته‌وه‌‪ .‬پارله‌مانتاری‌‬ ‫ئ���ه‌و لیس���ته‌ ئه‌حم���ه‌د مه‌س���اری‌‪،‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ وه‌زی���ره‌‬ ‫كورده‌كان ب���ۆ به‌غ���دا "له‌كاتی‌ خۆی‌‬ ‫نه‌بو"‪ ،‬به‌هۆكاری‌ ئه‌وه‌ی‌ "ده‌بێته‌ هۆی‌‬

‫ده‌قی خاڵه‌كان ‌ی‬ ‫رێكه‌وتننامه‌ ‌ی نێوان‬ ‫هه‌ولێرو به‌غدا‪،‬‬ ‫كه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫باڵویكرده‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬ئاماده‌كردن���ی پڕۆژ‌ه یاس���ایه‌كی‬ ‫تایب���ه‌ت ب���ه‌ (قه‌ره‌بوكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫قوربانیانی شااڵوه‌كانی ئه‌نفال‌و چه‌كی‬ ‫كیمیایی‌و راپه‌ڕین‌و گۆڕ‌ه به‌كۆمه‌ڵه‌كان)‬ ‫و حكومه‌ت���ی فیدراڵ ب���ۆ یارمه‌تیدانی‬ ‫ئه‌و ئ���او‌اره‌و په‌نابه‌ران���ه‌ی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تانن؛ ب���ڕه‌ پاره‌ی پێویس���ت‬ ‫ته‌رخانده‌كات‪.‬‬ ‫‪ .2‬پێكهێنانی لیژنه‌یه‌كی بااڵی ئه‌منی‬ ‫بۆ هه‌ماهه‌نگیی ئه‌منی‪.‬‬ ‫‪ .3‬پێكهێنانی لیژنه‌یه‌ك له‌هه‌ردوال بۆ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ورده‌كاریی به‌ڕێوه‌بردنی‬ ‫ئه‌منی���ی هاوب���ه‌ش له‌ناوچ��� ‌ه ناكۆكی‬ ‫له‌سه‌ره‌كان كه‌ به‌میكانیزمێكی تایبه‌ت‌و‬ ‫بێ له‌فه‌رمانده‌كانی ئۆپه‌راس���یۆنه‌كان‪،‬‬ ‫له‌نێویش���یاندا ئۆپه‌راس���یۆنی دیجله‌؛‬ ‫به‌ڕێو‌ه‌ده‌برێ‪.‬‬ ‫‪ .4‬پێكه‌وه‌كارك���ردن له‌پێناو دانانی‬ ‫یاسای دیاریكردنی سنور‌ه ئیدارییه‌كان‬ ‫ب���ۆ پارێزگاكان وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی كۆم���اره‌وه‌ پێش���كه‌ش‬ ‫به‌ئه‌نجومه‌ن���ی نوێن���ه‌ران ك���راوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پڕۆژه‌ یاسای هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‬ ‫بڕیاره‌كانی (ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫ش���ۆڕش) ك���ه‌ له‌الی���ه‌ن ئه‌نجومه‌نی‬ ‫وه‌زیرانه‌وه‌ پێشكه‌ش كراوه‌‪.‬‬ ‫‪ .5‬پێكهێنان���ی لیژنه‌یه‌كی هاوبه‌ش‬ ‫بۆ لێكۆڵین���ه‌و‌ه له‌كێش���ه‌كانی قه‌زاو‬ ‫گومرگ‌و سه‌فه‌رو ده‌روازه‌ سنورییه‌كان‌و‬ ‫هاوش���ێوه‌كانیان له‌ه���ه‌ردو حكومه‌تی‬ ‫فیدراڵ‌و حكومه‌تی هه‌رێم‪.‬‬ ‫‪ .6‬داواكردن له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‬ ‫بۆ چاوخش���اندنه‌وه‌ به‌یاسای بودجه‌ی‬ ‫فیدراڵی ساڵی (‪)2013‬و پاشكۆكانیدا‪،‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی ئوسوڵی‪.‬‬ ‫‪ .7‬پێكهێنان���ی لیژنه‌یه‌كی هونه‌ری‬ ‫له‌هه‌ردوال بۆ رێككه‌وتن له‌س���ه‌ر پڕۆژ‌ه‬ ‫یاس���ای ن���ه‌وت‌و غازو پڕۆژ‌ه یاس���ای‬ ‫دابه‌شكردنی داهاته‌كان‪.‬‬

‫به‌هێزبون���ی‌ ئ���ه‌و حكومه‌ته‌ی‌ كه‌ هۆی‌‬ ‫گشت كێشه‌و گرفته‌كانه‌ له‌عێراق"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ وه‌زیرانی‌ كورد‬ ‫به‌"هه‌ڵه‌" ناوده‌بات‪ ،‬به‌اڵم پش���تیوانی‌‬ ‫له‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ پارله‌مانتاره‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌بڕوای‌ ئ���ه‌و "پارله‌مان وه‌كو‬ ‫ده‌زگایه‌كی‌ چاودێ���ری‌‪ ،‬ده‌توانێت دژی‌‬ ‫هه‌مو سیاس���ه‌ته‌ هه‌ڵه‌كانی‌ حكومه‌ت‬ ‫بوه‌ستێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ رێكه‌وتننام���ه‌ ح���ه‌وت‬ ‫خاڵیه‌ك���ه‌ی‌ نێوان ك���وردو به‌غدا‪ ،‬كه‌‬ ‫تایبه‌تن به‌پرس���ه‌ سیاس���ی‌‌و ئه‌منی‌‌و‬ ‫ئاب���وری‌‌و ئیداریی���ه‌كان‪ ،‬مه‌س���اری‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "مالیكی‌ به‌ڵێنه‌كانی‌‬ ‫به‌رانبه‌ر كورد جێبه‌جێ ناكات‌و هیچی‌‬ ‫ناباته‌ سه‌ر"‪ .‬سه‌رباری‌ نائومێدییه‌كانی‌‬ ‫له‌حكومه‌ته‌كه‌ی‌ مالیكی‌‪ ،‬به‌اڵم خوازیاره‌‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ نێ���وان هه‌رێ���م‌و ناوه‌ن���د‬ ‫چاره‌س���ه‌ربكرێن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌مه‌رجێ���ك‬ ‫"له‌سه‌ر حیس���ابی‌ الیه‌نه‌ سیاسێكانی‌‬ ‫دیكه‌ نه‌بێت"‪ .‬داواش له‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫سیاس���ی‌ كوردس���تان ده‌كات "پش���ت‬ ‫له‌سته‌ملێكراوو به‌شخوراوه‌كانی‌ عێراق‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬ئیدی‌ س���وننه‌ بن یان شیعه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها به‌پێویس���تی‌ ده‌زانێت له‌دوای‌‬ ‫ئ���ه‌و رێكه‌وتن���ه‌وه‌‪ ،‬الیه‌نی‌ ك���وردی‌‬ ‫پاش���گه‌زنه‌بێته‌وه‌ له‌پاڵپش���تیكردنی‌‬ ‫داواكاری‌ خۆپیشانده‌رانی‌ سوننه‌‪.‬‬

‫چه‌ند خاڵێكی‌‬ ‫ناڕۆشن‌و‬ ‫ناكۆك‬ ‫له‌رێكه‌وتنه‌كه‌ی‌‬ ‫نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫ناوه‌ند هه‌یه‬

‫بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫پرۆژه‌ یاسای‌‬ ‫بودجه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان‬ ‫به‌ده‌ستبهێنرێت‬

‫خالیدی‌‪ ،‬ب���ۆ ئاوێن���ه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫به‌پێویستی‌ ده‌زانێت رێڕه‌وی‌ سیاسه‌ت‌و‬ ‫ئیداره‌دانی‌ ئه‌م واڵته‌ "راس���تبكرێته‌وه‌و‬ ‫هاوسه‌نگی‌‌و هاوبه‌ش���ی‌ به‌دیبهێنرێت‌و‬ ‫رێكه‌وتنه‌كانی‌ پێش���و ك���ه‌ له‌و بواره‌دا‬ ‫ك���راون‪ ،‬جێبه‌ج���ێ‌ بكرێن‪ .‬وتیش���ی‌‬ ‫"به‌اڵم ئێم���ه‌ گومانمان له‌راس���تگۆیی‬ ‫حكومه‌ته‌كه‌ی‌ مالیكی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌ كورده‌كان‪،‬‬ ‫وت���ی‌ "كارێك���ی‌ هه‌ڵه‌بو"‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆ‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ پارله‌مانتاره‌ كورده‌كان بۆ‬ ‫دانیشتنه‌كانی‌ پارله‌مان‪ ،‬وتی‌ "كارێكی‌‬ ‫باشبو"‪.‬‬

‫ب���ۆ كۆبونه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیرانی‌‬ ‫عێراق‪ .‬وتیش���ی‌ "به‌هیواین كێش���ه‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێن"‪.‬‬ ‫بۆ به‌رده‌وامبونی‌ پرۆس���ه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫عێراق‪ ،‬ئه‌و پارله‌مانتاره‌ پێشنیار ده‌كات‬ ‫هه‌ندێ الیه‌نی‌ سیاس���ی‌ مل بۆ هه‌ندێك‬ ‫ل���ه‌داواكاری‌ الیه‌نه‌كانی‌ تر بده‌ن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "چه‌ن���د خاڵێكی‌‬ ‫ناڕۆش���ن‌و ناك���ۆك له‌رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫نێ���وان هه‌رێم‌و ناوه‌ن���د هه‌یه‌"‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌خاڵه‌كانی‌ رێكه‌وتنامه‌ی‌ نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫ناوه‌ند‪ ،‬داواكردنه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‬ ‫بۆ چاوخش���اندنه‌وه‌ به‌یاسای بودجه‌ی‬ ‫ئه‌مساڵدا‪ ،‬له‌باره‌ی‌ ئه‌م خاڵه‌وه‌‪ ،‬عه‌زاوی‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "بۆ هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌‬ ‫یاسای‌ بودجه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان به‌ده‌ستبهێنرێت"‪.‬‬

‫بڕیارده‌ری‌ پارله‌مان‪ :‬دوا رێكه‌وتنه‌‬ ‫بڕی���ارده‌ری‌ په‌رله‌مان���ی‌ عێ���راق‬ ‫پارله‌مانتار محه‌مه‌د خالیدی‌‪ ،‬ئه‌نجامدانی‌‬ ‫دیال���ۆگ‌و دانوس���تان‌و رێكه‌وت���ن بۆ‬ ‫كۆتایهێن���ان به‌كێش���ه‌و قه‌یرانه‌كان���ی‌‬ ‫عێراق به‌كارێكی‌ ئه‌رێنی‌ ده‌زانێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ره‌وتی‌ سه‌در‪ :‬خۆشحاڵین‬ ‫به‌مه‌رجی‌ ئه‌وه‌ی‌ "نیه‌تێكی‌ راسته‌قینه‌‬ ‫كوتله‌ی‌ ئه‌ح���راری‌ س���ه‌ر به‌ره‌وتی‌‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ هه‌بێت"‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ناوبراو به‌ئه‌س���ته‌می‌ ده‌زانێت مالیكی‌ سه‌در خاوه‌نی‌ چل كورسین له‌پارله‌مانی‌‬ ‫رێكه‌وتنه‌كان���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ الیه‌نی‌ كوردی‌ عێراق‪ .‬ئیقب���ال عه‌زاوی‌‪ ،‬ك���ه‌ خانمه‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌ڵێت "ره‌نگه‌ پارله‌مانتارێكی‌ ئه‌و لیسته‌یه‌‪ ،‬پێشوازی‌‬ ‫له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌ كورده‌كان ده‌كات‬ ‫ئه‌مه‌ دوا رێكه‌وتن بێت"‪.‬‬

‫مالیكی‌‪ :‬گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ كورد بۆ پاره‌یه‌‬ ‫ب���ه‌ڕای‌ پارله‌مانتارێك���ی‌ لیس���تی‌‬

‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ قان���ون كه‌ ن���وری‌ مالیك ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كات‪ ،‬ناكۆكی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫كورد له‌سه‌ر بودجه‌و موچه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫بوه‌‪ .‬له‌باره‌ی‌ مادده‌ی‌ (‪‌)140‬و قانونی‌‬ ‫نه‌وت‌و غازیش���ه‌وه‌ ده‌ڵێت "په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌حكومه‌ته‌وه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ لیس���تی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌‬ ‫قان���ون عه‌بدولس���ه‌الم مالیك���ی‌ ك���ه‌‬ ‫ئامۆزای‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی‌ عێراقه‌‪،‬‬ ‫باس ل���ه‌وه‌ده‌كات داواكارییه‌كانی‌ كورد‬ ‫هه‌ندێكی‌ په‌یوه‌س���ته‌ به‌حكومه‌ته‌وه‌و‬ ‫ئه‌وان���ی‌ دیكه‌ش���ی‌ په‌یوه‌س���تن‬ ‫به‌پارله‌مانه‌وه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ئاشكرایكرد‬ ‫كه‌ خاڵی‌ س���ه‌ره‌كی‌‌ ناكۆكیه‌كانی‌ كورد‬ ‫له‌س���ه‌ر بودجه‌و موچه‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫ب���وه‌‪ .‬له‌ب���اره‌ی‌ م���ادده‌ی‌ (‪‌)140‬و‬ ‫یاسای‌ نه‌وت‌و غازیش���ه‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "ئه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌حكومه‌ته‌وه‌ نییه‌و ئه‌ركی‌‬ ‫پارله‌مانه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ نێوان هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ش���یعه‌كان‌و هاوپه‌یمانی‌ كوردستانی‌ به‌‬ ‫"په‌یوه‌ندییه‌كی‌ س���تراتیژی‌" ناوده‌بات‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ده‌ڵێت "ناكۆكیشمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گفتوگۆكانی‌ ئه‌مجاره‌ی‌ وه‌فدی‌‬ ‫كوردی‌‌و پێكهێنانی‌ لیژنه‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫گرفت���ه‌كان‪ ،‬وت���ی‌ "ئ���ه‌وه‌ به‌ڵگه‌ی���ه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ حكوم���ه‌ت ده‌رگای‌‬ ‫گفتوگۆی‌ دانه‌خستوه‌‪ ،‬بارودۆخه‌كه‌ش‬ ‫واده‌خوازێ���ت كه‌ له‌ڕێ���گای‌ گفتوگۆوه‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان بكرێت"‪.‬‬ ‫پارله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانون‪،‬‬ ‫جه‌خ���ت له‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌زی���رو په‌رله‌مانتاره‌ ك���ورده‌كان بۆ‬ ‫به‌غ���دا "كارێكی‌ باش���بوه‌"‪ ،‬به‌هۆكاری‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "وه‌زیر نوێنه‌ری‌ كوتله‌یه‌ك یان‬ ‫الیه‌نێك نییه‌‪ ،‬به‌ڵك���و نوێنه‌ری‌ هه‌مو‬ ‫گه‌ل���ی‌ عێراقه‌"‪ .‬داواكاریش���ه‌ به‌ڕێگای‌‬ ‫ده‌س���توری‌ هه‌وڵی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫كێش���ه‌كان بدرێت‪ .‬بۆیه‌ ده‌یوت "هیچ‬ ‫رێكه‌وتنێك ناكه‌ین پێچه‌وانه‌ی‌ ده‌ستورو‬ ‫یاسا بێت"‪.‬‬

‫پارله‌مانتارێكی‌ یه‌كێتی‌‪ :‬عێراق جێگه‌ ‌ی كورد ‌ی تێدا نابێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران‬ ‫پارله‌مانتارێكی‌ یه‌كێتی‌ له‌پارله‌مانی‌‬ ‫عێراق رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌و رێكه‌وتنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نێوان كوردو مالیكی‌ واژوكراوه‌‪،‬‬ ‫جێبه‌جێ‌ ناكرێت‪ .‬پێیوایه‌‬ ‫دروستكردنی‌ لیژنه‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ئه‌و رێكه‌وتنه‌ هیچ سودی‌ نیه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫"سه‌قفی‌ زه‌مه‌نی‌ بۆ هیچ شتێك‬ ‫دانه‌نراوه‌"‪ .‬پارله‌مانتارێكی‌ لیستی‌‬ ‫گۆڕانیش ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات رێكه‌وتنی‌‬ ‫ئه‌مجاره‌ له‌سه‌ر پاره‌یه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫پێشمه‌رگه‌و مادده‌ی‌ (‪.)140‬‬ ‫"له‌عێراق���دا س���وننه‌و ش���یعه‌ دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫خواس���ته‌كانی‌ ئێمه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ دۆستمان‬ ‫نیه‌و ك���ورد خۆی‌ دۆس���تی‌ خۆیه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێم���ه‌ ماڵی‌ خۆمان یه‌كبخه‌ین"‪.‬‬ ‫پارله‌مانتاری‌ فراكس���یۆنی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫كوردس���تان (یه‌كێت���ی‌) له‌پارله‌مانی‌‬ ‫عێراق د‪.‬سیروان ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌م شێوه‌یه‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ خۆی‌ له‌باره‌ی‌ ره‌وش���ی‌‬ ‫ئێستای‌ عێراق خسته‌ڕو‪.‬‬ ‫س���ه‌ردانی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردوی‌ وه‌فدی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ب���ۆ به‌غ���دا‪،‬‬ ‫رێكه‌وتنێك���ی‌ ح���ه‌وت خاڵ���ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ عێراق لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ له‌سه‌ره‌تای‌ پێكهێنانی‌‬ ‫ئ���ه‌م حكومه‌ته‌دا لیس���ته‌ كوردییه‌كان‬ ‫به‌داواكارییه‌كی‌ حه‌ڤده‌ خاڵیه‌وه‌ چونه‌‬ ‫به‌غداو رایانگه‌یان���د ده‌بنه‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫الیه‌نێ���ك گره‌نت���ی‌ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و‬ ‫خااڵنه‌ بكات‪ .‬دواتریش له‌س���ه‌روه‌ختی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ كابین���ه‌ی‌ دوه‌می‌ مالیكیدا‬ ‫رێكه‌وتننامه‌ی‌ هه‌ولێ���ر واژوكرا‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫س���ه‌رباری‌ بونی‌ ده‌س���تور‪ .‬بونی‌ ئه‌و‬ ‫رێكه‌وتنانه‌ش له‌كاتێكدایه‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫مالیكی‌ ماوه‌ی‌ كه‌متر له‌ساڵێكی‌ ماوه‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانده‌كرێ���ت له‌س���اڵی‌ داهاتودا‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ پارله‌مان ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬س���یروان‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ی‌ رونكرده‌وه‌‬ ‫به‌دوری‌ ده‌زانێ���ت مالیكی‌ به‌ڵێنه‌كانی‌‬ ‫جێبه‌ج���ێ ب���كات‪ .‬وتیش���ی‌ "دڵنیام‬ ‫مالیك���ی‌ هی���چ ن���اكات‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌ مالیك���ی‌‪ ،‬حكومه‌تی‌‬ ‫قه‌یرانه‌كانه‌‌و به‌ڕاستی‌ ئێمه‌ هیچ به‌هیچ‬

‫كورد‬ ‫ی‬ ‫گفتوگۆ ‌‬ ‫ده‌وێت‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫كێشه‌كانه‌و‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ توندوتیژ ‌‬ ‫نییه‬ ‫د‪.‬سیروان ئه‌حمه‌د‬ ‫ناكه‌ی���ن"‪ .‬ناوب���راو ئاش���كرای‌ ده‌كات‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌ كورده‌كان‬ ‫نه‌ب���وه‌ بۆ به‌غ���دا‪ ،‬پێیوایه‌ ده‌بو كورد‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ مالیكی‌ بایك���ۆت بكردایه‌‬ ‫"به‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ وه‌زی���ره‌ ك���ورده‌كان‪،‬‬ ‫جارێكیتر حكومه‌تم���ان به‌هێزكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ زۆر الواز بوبو"‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ رێكه‌وتنی‌ (‪)2013/4/29‬‬ ‫نێ���وان هه‌ولێرو به‌غدا‪ ،‬چه‌ند لیژنه‌یه‌ك‬ ‫ب���ۆ جێبه‌جێكردن���ی‌ رێكه‌وتنه‌ك���ه‌‬ ‫پێكده‌هێنرێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگه‌له‌دانانی‌‬ ‫نوێنه‌رێكی‌ ك���ورد له‌به‌غداو نوێنه‌رێكی‌‬ ‫به‌غداش له‌هه‌ولێر ب���ۆ چاودێریكردنی‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ خاڵه‌كانی‌ رێكه‌وتنامه‌كه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ دروس���تكردنی‌ ئه‌و لیژنانه‌وه‌‪،‬‬ ‫د‪.‬سیروان بێئومێدیی‌ خۆی‌ ده‌رده‌بڕێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ه���ه‌ر ش���تێك لیژن���ه‌ی‌ بۆ‬ ‫دروستكرا‪ ،‬هیچ سودێكی‌ نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تائێس���تا س���ه‌قفێكی‌ زه‌مه‌نی‌ بۆ هیچ‬ ‫شتێك دانه‌نراوه‌"‪.‬‬ ‫رێكه‌وتن���ی‌ نێ���وان ك���وردو به‌غ���دا‬ ‫له‌كاتێكدایه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ نێوان شیعه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌وای‌ عێراق‌و الیه‌نه‌ سیاسیه‌كانی‌‬

‫س���وننه‌ له‌وپه‌ڕی‌ گرژیدای���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌هۆی‌ خۆپیشاندانی‌ س���وننه‌كان كه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ زیاتر له‌چوار مانگه‌ به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها روداوه‌كان���ی‌ مانگی‌ رابردوی‌‬ ‫ق���ه‌زای‌ حه‌ویجه‌ش هێن���ده‌ی‌ تر ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییانه‌ی‌ گرژتركرد‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی‌ پارله‌مانتاره‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫خاڵ���ی‌ ئه‌رێنی‌ رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ ك���ورد ب���ۆ رایگش���تی‌‌و ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌ "ك���ورد گفتوگ���ۆی‌‬ ‫ده‌وێت‌و له‌گه‌ڵ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانه‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ توندوتیژی‌ نییه‌"‪ .‬به‌اڵم پاشان‬ ‫راش���كاوانه‌ هه‌ڵوێستی‌ خۆی‌ راگه‌یاندو‬ ‫وت���ی‌ "ئ���ه‌م عێراقه‌ جێگ���ه‌ی‌ ئێمه‌ی‌‬ ‫كوردی‌ تێدا نابێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ ناتوانین‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌ بژین‪ ،‬چونكه‌ ئاماده‌نین‬ ‫خواسته‌كانمان به‌دیبێنن"‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ دروس���تبونی‌ هه‌ر قه‌یرانێكی‌‬ ‫سیاسیدا الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی‌ عێراق‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ده‌س���توری‌‬ ‫هه‌میش���ه‌یی‌ ده‌كه‌ن‪ .‬ئه‌و ده‌ستوره‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌شت ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌راپرسیه‌كی‌‬ ‫جه‌ماوه‌رییدا په‌س���ه‌ندكرا‪ .‬د‪.‬سیروان‬

‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات له‌ده‌ستوردا هه‌ندێك‬ ‫له‌مافه‌كان���ی‌ كوردی‌ تێدا جێگیركراوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ك���ورد پێی‌ رازی‌ ب���وه‌و ده‌نگی‌‬ ‫پێ���داوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ره‌خن���ه‌ له‌الیه‌ن���ه‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌واكانی‌ عێراق ده‌گرێت‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئ���ه‌وان ئاماده‌نین رێز له‌و ده‌س���توره‌‬ ‫بگ���رن‪ ،‬ك���ه‌ زۆرب���ه‌ی‌ عێراقی���ه‌كان‬ ‫به‌كوردیشه‌وه‌ ده‌نگیان پێداوه‌"‪.‬‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆی���ه‌وه‌ پارله‌مانت���اری‌‬ ‫فراكس���یۆنی‌ گۆڕان د‪.‬له‌تیف مسته‌فا‪،‬‬ ‫پێیوای���ه‌ رێگای‌ چون���ی‌ وه‌فده‌كان بۆ‬ ‫به‌غدا تاقیكراوه‌ته‌وه‌و س���ودی‌ نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "وه‌فده‌كه‌ی‌ ئه‌مجاره‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌كان���ی‌ دیك���ه‌ جی���اوازی‌ نی���ه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ جه‌ختكردن���ه‌وه‌ له‌پابه‌ندبون‬ ‫به‌ده‌ستوره‌وه‌ ده‌ڵێت "كێشه‌كه‌ له‌وه‌دایه‌‬ ‫هه‌ركه‌س���ه‌و به‌و ش���ێوه‌یه‌ی‌ خۆی‌ لێ‬ ‫تێده‌گات‌و به‌پێ���ی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ده‌ستور لێكده‌داته‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌خاڵه‌كان���ی‌ رێكه‌وتننامه‌ی‌‬ ‫نێ���وان ك���وردو به‌غ���دا‪ ،‬پێكهێنان���ی‬ ‫لیژنه‌یه‌ك���ی هونه‌ری���ی هاوبه‌ش���ه‌ بۆ‬ ‫رێككه‌وتن له‌سه‌ر پڕۆژه‌ یاسای نه‌وت‌و‬ ‫غازو پ���ڕۆژه‌ یاس���ای دابه‌ش���كردنی‬ ‫داهاته‌كان‪ .‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زی���ران‌و ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران‌و الیه‌نی‌ كوردی‌ ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫س���اڵێكه‌ ره‌شنوس���ی‌ پڕۆژه‌ قانونیان‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ داوه‌ت���ه‌ پارله‌مان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا به‌هۆی‌ رێكنه‌كه‌وتنی‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬په‌سه‌ند نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ه‌الی‌ پارله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌‬ ‫گۆڕان���ه‌وه‌ جێگه‌ی‌ پرس���یاره‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫" ئایا ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ا سبه‌ی‌ پاشگه‌ز‬ ‫نابێت���ه‌وه‌؟ ئایا كوردو ده‌وڵه‌تی‌ قانون‬ ‫ده‌توان���ن زۆرین���ه‌ پێكبهێن���ن‌و پڕۆژه‌‬ ‫یاس���اكه‌ تێپه‌ڕێنن‪ ،‬ئای���ا كوتله‌كانی‌‬ ‫مه‌وات���ن‌و س���ه‌درییه‌كان‌و عێراقیه‌ بۆ‬ ‫ی مالیكی‌ ی���ان موزایه‌ده‌‪ ،‬دژی‌‬ ‫دژایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌و رێكه‌وتنه‌ ناوه‌ستنه‌وه‌؟"‪.‬‬ ‫خاڵ���ی‌ سه‌رنجڕاكێش���ی‌ رێكه‌وتنی‌‬ ‫كوردو به‌غدا‪ ،‬وه‌كو حاكم شێخ له‌تیف‬ ‫وتی‌ ئه‌وه‌یه‌ "مالیكی‌ توانیویه‌تی‌ كێشه‌‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كان له‌بیری‌ كورد به‌رێته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌مج���اره‌ كێش���ه‌ی‌ (‪‌)140‬و‬ ‫پێشمه‌رگه‌ له‌گۆڕێ نین"‪.‬‬

‫پرۆفایل‬

‫سوات‬

‫‪7‬‬

‫هێزێكی‌ س���ه‌ربازییه‌و سه‌ر به‌سوپا نییه‌‪،‬‬ ‫راس���ته‌وخۆ سه‌ر به‌نوس���ینگه‌ی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران���ه‌‪ ،‬كه‌چ���ی‌ فه‌رم���ان له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ناوخ���ۆ وه‌رده‌گ���رن‪ .‬ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ عێراق‬ ‫راهێنانیان پێك���راوه‌و له‌ناوخۆی‌ عێراقدا‬ ‫چاالك���ی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬پارله‌مانی���ش ناتوانێت‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ���دا ب���كات‪ :‬هێزی‌‬ ‫سوات‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ روداوه‌كانی‌ دو هه‌فته‌ له‌مه‌وبه‌ری‌‬ ‫ق���ه‌زای‌ حه‌ویج���ه‌‪ ،‬جارێكیتر ن���اوی‌ ئه‌م‬ ‫هێ���زه‌ هاته‌وه‌ به‌رباس‪ .‬هێزی‌ س���وات كه‌‬ ‫له‌میدیاكان���ه‌وه‌ به‌"هێزی‌ ده‌س���توه‌ردانی‌‬ ‫خێرا" ناوده‌برێت‪ .‬ش���ه‌ش ساڵ له‌مه‌وبه‌رو‬ ‫له‌س���ه‌روه‌ختی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌ ئه‌یاد‬ ‫عه‌الوییدا پێكهێنرا‪.‬‬ ‫له‌مانگی‌ تشرینی‌ دوه‌می‌ (‪)2005‬دا‪ ،‬دو‬ ‫به‌تالیۆن���ی‌ هێزه‌كانی‌ س���وات له‌ (‪)1440‬‬ ‫س���ه‌رباز پێكهێنرا‪ .‬ئه‌مه‌ش دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ ماوه‌ی‌ دو س���اڵ له‌واڵته‌كانی‌ ئوردن‌و‬ ‫ئه‌مریكاو ئوس���ترالیا له‌سه‌ر ده‌ستی‌ هێزه‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانی‌ س���وپای‌ ئه‌مه‌ریكا مه‌ش���ق‌و‬ ‫راهێنانی���ان پێك���را‪ .‬ئه‌وكات���ه‌ هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌عێراق‌و ئه‌مه‌ریكاو رێكخراوی‌ ناتۆ بودجه‌و‬ ‫خه‌رجی‌ ئه‌و هێزه‌یان دابین ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ژماره‌ی‌ سه‌ربازه‌كانی‌ هێزی‌‬ ‫سوات به‌پانزه‌ هه‌زار سه‌رباز ده‌خه‌مڵێنرێت‪.‬‬ ‫له‌ئاس���تی‌ فه‌رمیدا راهێنان‌و ئاماده‌كردن‌و‬ ‫دابینكردنی‌ چ���ه‌ك‌و پێداویس���تیه‌كانیان‬ ‫له‌ئه‌س���تۆی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ به‌رگرییه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫فه‌رمان له‌وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆو نوس���ینگه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران نوری‌ مالیكی‌ وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ حكوم���ه‌ت رایده‌گه‌یه‌نێت ئه‌و‬ ‫هێزه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ قانونه‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ناوخۆدا كارده‌كات‪ .‬كه‌چی‌ له‌سه‌ر ماڵپه‌ری‌‬ ‫فه‌رمی‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ‪ ،‬هیچ زانیارییه‌ك‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌رك‌و پێكهات���ه‌و چاالكیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌م هێزه‌ باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هێزه‌كانی‌ س���وات له‌ئێستادا پێكهاتون‬ ‫له‌دو فیرقه‌‪ ،‬هه‌ر فیرقه‌یه‌كیان سێ‌ لیوایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ركی‌ ئه‌و فیرقانه‌ش جگه‌ له‌ش���ه‌ڕكردن‌و‬ ‫كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ زانی���اری‌ هه‌واڵگ���ری‌‪،‬‬ ‫پش���تیوانی‌ س���وپایه‌ له‌هه‌ندێ���ك ئه‌ركی‌‬ ‫تایبه‌ت���دا‪ .‬به‌تایبه‌ت���ی‌ ل���ه‌و كاتانه‌دا كه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ سوپا له‌ئه‌ركه‌كه‌یدا مسۆگه‌ر‬ ‫نه‌بێ���ت‪ .‬فیرقه‌یه‌كی‌ ئه‌و هێزه‌ له‌ش���اری‌‬ ‫به‌غدا جێگیركراوه‌‪ ،‬فیرقه‌كانی‌ دیكه‌ش���ی‌‬ ‫له‌شاره‌كانی‌ به‌سره‌و موسڵ‌و دیاله‌ن‪.‬‬ ‫هێزه‌كانی‌ س���وات جلوبه‌رگ���ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆی���ان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ جیاوازه‌ له‌جلوبه‌رگی‌‬ ‫سه‌ربازه‌كانی‌ س���وپاو هێزه‌كانی‌ پۆلیس‪.‬‬ ‫ئه‌م هێزه‌ خاوه‌نی‌ چه‌ك‌و تفاقی‌ سه‌ربازی‌‬ ‫زۆر پێش���كه‌وتون‪ ،‬ك���ه‌ خ���ۆی‌ له‌چه‌كی‌‬ ‫قه‌ناس‌و دوربینی‌ پێش���كه‌وتوی‌ شه‌وان‌و‬ ‫هه‌م���ه‌ری‌ ئه‌مه‌ریك���ی‌‌و تان���ك‌و فڕۆكه‌ی‌‬ ‫پێشكه‌وتو ده‌بینێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاری میدی���اكان‪ ،‬هێزه‌كانی‌‬ ‫س���وات تائێس���تا نزیكه‌ی‌ ش���ه‌ش هه‌زار‬ ‫چاالكییان له‌ناوچ���ه‌ جیاوازه‌كانی‌ عێراق‬ ‫ئه‌نجام���داوه‌‪ ،‬رۆڵیان له‌ده‌س���تگیركردنی‌‬ ‫چه‌ندین س���ه‌ركرده‌ی‌ رێكخراوی‌ قاعیده‌دا‬ ‫هه‌بوه‌‪ .‬تۆمه‌تبارن به‌مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ دڵڕه‌قانه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆپیش���انده‌رانی‌ به‌غداو به‌س���ره‌و‬ ‫شاره‌كانی‌ دیكه‌ له‌ساڵی‌ (‪)2011‬دا‪.‬‬ ‫دیارترین چاالكیه‌كانی‌ هێزی‌ سوات بریتین‬ ‫له‌‪ :‬شه‌ڕی‌ نه‌جه‌ف‪ ،‬شه‌ڕی‌ ئه‌نباری‌ نێوان‬ ‫سوپای‌ ئه‌مه‌ریكاو چه‌كداره‌كان‪ ،‬پرۆسه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ربازی‌ "صوله‌ الفرس���ان" له‌به‌س���ره‌‪،‬‬ ‫په‌الماردانی‌ كه‌نیس���ه‌ی‌ نه‌جات له‌س���اڵی‌‬ ‫(‪ )2010‬له‌به‌غ���دا‪ ،‬رزگاركردنی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫داد له‌ده‌ستی‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كان له‌مانگی‌‬ ‫ئازاری‌ ئه‌مس���اڵدا‪ .‬په‌الماردانی‌ گۆڕه‌پانی‌‬ ‫خۆپیش���انده‌رانی‌ قه‌زای‌ حه‌ویجه‌ له‌رۆژی‌‬ ‫(‪)2013/4/23‬دا‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ پارله‌مانتاری‌ عێراق له‌لیس���تی‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ كوردس���تان (پارتی‌) ش���وان‬ ‫محه‌مه‌د ته‌ها‪ ،‬ت���ه‌واوی‌ ئه‌ندامانی‌ هێزی‌‬ ‫س���وات ش���یعه‌ مه‌زه‌بن‌و خه‌ڵكی‌ پارێزگا‬ ‫شیعه‌نش���ینه‌كانی‌ باش���وری‌ عێراق���ن‌و‬ ‫هه‌ندێكی‌ كه‌میش���یان خه‌ڵك���ی‌ به‌غدان‪.‬‬ ‫له‌ریزه‌كانی‌ ئه‌و هێزه‌شدا سه‌ربازی‌ كوردو‬ ‫عه‌ره‌بی‌ سوننه‌ی‌ تێدا نییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و پارله‌مانت���اره‌‪ ،‬كه‌ ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ئاس���ایش‌و به‌رگرییه‌ له‌پارله‌مانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫باس ل���ه‌وه‌ده‌كات هه‌رچه‌نده‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫هێزه‌كانی‌ س���وات له‌موس���ڵ‌و كه‌ركوك‌و‬ ‫باب���ل باڵوه‌یانپێك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم فه‌رمان‬ ‫له‌به‌رپرس���انی‌ ئ���ه‌و ش���ارانه‌ وه‌رناگرن‪،‬‬ ‫به‌ڵكو فه‌رمان له‌فه‌ریق فاروق ئه‌عره‌جی‌‌و‬ ‫بری���كاری‌ پێش���كه‌وتوی‌ وه‌زاره‌تی‌ ناوخۆ‬ ‫عه‌دنان ئه‌س���ه‌دی‌ وه‌رده‌گ���رن‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫لیژنه‌كه‌ش���یان ناتوانێ���ت چاودێ���ری‌‬ ‫كاره‌كان���ی‌ ئه‌و هێزه‌ ب���كات‌و لێپێچینه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رپرسه‌كانیان بكات‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫كۆنتڕۆڵی‌ جۆری‌ سلێمانی‌‪:‬‬

‫بۆ خوارده‌مه‌نی‌ خراپ گله‌یی‌ له‌ئێمه‌ مه‌كه‌ن‬ ‫ ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پێوانه‌سازی‌‌و كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫جۆریی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌خوارده‌مه‌نی‌‪ ،‬سه‌رجه‌م ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫كااڵیان ‌هی‌ دێت ‌ه سنوری‌ پارێزگا ‌‬ ‫سلێمانیه‌وه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫پشكنینی‌ بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ده‌رمان‌و خوارده‌مه‌نی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ته‌ندروستیه‌وه‌ پشكنینی‌ بۆ ده‌كرێت‌و‬ ‫كااڵكانی‌ تریش له‌الیه‌ن ئێمه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێمه‌ پێمان باشه‌ پشكنینی‌ هه‌مو‬ ‫كااڵكان‌و خوارده‌مه‌نی‌‌و ده‌رمانیش‪،‬‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ن یه‌ك ده‌زگاو‌ه سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێوانه‌سازی‌‌و كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬ئه‌حم���ه‌د محه‌مه‌د‬ ‫جۆر ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌دا باس‬ ‫مه‌حم���ود له‌دیدارێك��� ‌‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ل���ه‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬جگ��� ‌ه ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫پش���كنین بۆ هه‌مو ئه‌و كااڵیان ‌ه ده‌كه‌ن‬ ‫ی سلێمانیه‌وه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫ك ‌ه دێت ‌ه سنور ‌‬ ‫ی خۆیاندا‬ ‫ئه‌و كااڵیانه‌ش ك��� ‌ه له‌توانا ‌‬ ‫ی بۆ بك���ه‌ن‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫نییه‌‪ ،‬پش���كنین ‌‬ ‫ی فه‌ره‌نسی‌‌و سویسریه‌و‌ه‬ ‫دو كۆمپانیا ‌‬ ‫پش���كنینیان بۆ ده‌كرێت‪ ،‬ك ‌ه پێش���تر‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ی هه‌رێم گرێبه‌س���ت ‌‬ ‫حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و كااڵیان ‌ه ‌‬ ‫كردون‪ ،‬بۆ پش���كنین ‌‬ ‫دێنه‌ هه‌رێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كااڵ‌و كه‌ل‌و په‌ل بۆ س���نور ‌‬ ‫هاتن ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی له‌س ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬به‌فه‌رم ‌‬ ‫پارێزگار ‌‬ ‫ی باشماخ‌و‬ ‫رێگاوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وانیش مه‌رزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫په‌روێزخان‌و فڕۆكه‌خان ‌ه ‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌كیترینیان‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی جۆر ‌‬ ‫ی كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی باش���ماخه‌‪،‬‬ ‫ی پێده‌كات‪ ،‬مه‌رز ‌‬ ‫ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی تریشه‌و‌ه به‌نهێنی‌‌و‬ ‫به‌اڵم له‌چه‌ندین ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ پشكنین هاورد‌ه ‌‬ ‫ئاش���كرا‪ ،‬كااڵ به‌ب ‌‬ ‫هه‌رێم ده‌كرێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌ناوه‌ڕاست‌و‬ ‫ی كه‌ركوكه‌و‌ه‬ ‫ی عێراقه‌وه‌و له‌رێگا ‌‬ ‫خوارو ‌‬ ‫ی زۆر دێت ‌ه هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆژان ‌ه كااڵیه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پش���كنین ‌‬ ‫ی بنك��� ‌ه ‌‬ ‫ێ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ب��� ‌‬ ‫ی له‌و‬ ‫ی جۆری ‌‬ ‫پێوانه‌س���ازی‌‌و كۆنتڕۆڵ��� ‌‬ ‫سنوره‌دا هه‌بێت‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌و‌ه ده‌خاته‌رو نیازیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌بانیمه‌قان‪ ،‬بنكه‌یه‌ك بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫بكه‌ن���ه‌و‌ه "به‌نیازی���ن له‌بانیمه‌قانیش‬

‫به‌نیازین‬ ‫له‌بانیمه‌قانیش‬ ‫بنكه‌یه‌كی‌ كوالیتی‌‬ ‫كۆنتڕۆڵ بكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌نگاویشمان‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كاره‌ ته‌نها‬ ‫هه‌ندێك رۆتینیاتی‌‬ ‫ئیداری‌ ماوه‌‬ ‫هه‌ندێک کۆڵبه‌ر به‌قاچاخ کااڵ ده‌گوازنه‌وه‌ فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫ی كۆنتڕۆڵ بكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی كوالیت ‌‬ ‫بنكه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌نگاویش���مان له‌وباره‌یه‌و‌ه ناوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئیدار ‌‬ ‫كار‌ه ته‌نها هه‌ندێك رۆتینیات ‌‬ ‫ماوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ‪2012‬دا به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت��� ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جۆری��� ‌‬ ‫پێوانه‌س���ازی‌‌و كۆنتڕۆڵ��� ‌‬ ‫ی هه‌ردو كۆمپانیای‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬به‌هاوكار ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫فه‌ره‌نسی‌‌و سویس���ریه‌ك ‌ه پشكنین ‌‬ ‫‪2‬ملیۆن‌و ‪568‬هه‌زار ت���ه‌ن‌و ‪369‬كیلۆ‬ ‫كااڵ‌و ك���ه‌ل‌و په‌ل ك���ردوه‌‪ ،‬له‌و بڕه‌ش‬ ‫‪189‬ه���ه‌زار ‪ 915‬ته‌ن‪ ،‬له‌پش���كنیندا‬ ‫ده‌رنه‌چ���و‌ه رێگای���ان پێن���ه‌داو‌ه بێت ‌ه‬ ‫سنوری‌ هه‌رێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی سویس���ری‌‌و‬ ‫ه���ه‌ردو كۆمپانی���ا ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م‬ ‫فه‌ره‌نس���یه‌ك ‌ه حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌گه‌ڵ كردون بۆ پشكنین ‌‬ ‫گرێبه‌ست ‌‬ ‫ی پێوانه‌س���ازی‌‌و‬ ‫كااڵ‪ ،‬وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی ده‌كات‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫ی جۆری��� ‌‬ ‫كۆنتڕۆڵ��� ‌‬

‫ی جیهان نوسینگه‌یان‬ ‫ی واڵتان ‌‬ ‫له‌زۆرب ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬بازرگانانیش ه���ه‌ر له‌و واڵت ‌ه ‌‬ ‫ی لێده‌هێنن پش���كنینیان بۆ‬ ‫كااڵك��� ‌ه ‌‬ ‫ده‌كرێت‌و له‌الیه‌ن ئه‌و دو كۆمپانیایه‌و‌ه‬ ‫بڕوانامه‌ی���ان پێده‌درێ���ت‌و ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆمان‪ ،‬دوا ‌‬ ‫"هه‌ر بۆ دڵنیای ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و دو كۆمپانیاش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫پشكنینیان له‌الیه‌ن ئه‌وانه‌و‌ه بۆ كراوه‌‪،‬‬ ‫ی گرێبه‌سته‌ك ‌ه بۆمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی ئه‌وان‬ ‫ل���ه‌‪ %10‬هه‌مو ئ���ه‌و كااڵیان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پشكنینیان بۆكردوه‌‪ ،‬دوبار‌ه پشكنین ‌‬ ‫بۆ بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ئه‌و بڕ‌ه پاره‌یه‌ش‪ ،‬ك ‌ه ئه‌و‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دو كۆمپانیای ‌ه وه‌ریده‌گرن بۆ پشكنین ‌‬ ‫كااڵكان ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه ب���اس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر كااڵكان له‌یه‌ك دۆالره‌و‌ه‬ ‫تا ‪ 80‬هه‌زار دۆالر نرخیان بێت‪ ،‬ئه‌وا‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وان ‪ 320‬دۆالر وه‌رده‌گ���رن‪ ،‬ل���ه‌و‬

‫ی ئه‌وان‪،‬‬ ‫ی ك��� ‌ه پێ���ش ده‌س���تبه‌كاربون ‌‬ ‫بڕ‌ه پاره‌یه‌ش ل���ه‌‪ %20‬ده‌ده‌ن ‌ه الیه‌ن ‌‬ ‫ی ب���ۆ كااڵ‌و كه‌ل‌وپه‌ل���ه‌كان‬ ‫ی حكوم���ه‌ت "ئێم ‌ه ئه‌و پش���كنین ‌‬ ‫په‌یوه‌ندی���دار ‌‬ ‫ی باش نه‌كراوه‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫ی تایبه‌تیه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌‪ %20‬ده‌خه‌ین ‌ه حسابێك ‌‬ ‫ی هه‌ندێك واڵت به‌نمون ‌ه‬ ‫ی كااڵ‌و كه‌ل‌وپه‌ل ‌‬ ‫ی به‌رز ‌‬ ‫ی كوالیت ‌‬ ‫ی ئامێ���ر ‌‬ ‫به‌پاره‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خراپ ‌‬ ‫ی وه‌ك سین‪ ،‬ناوبانگ ‌‬ ‫واڵتێك ‌‬ ‫پشكنینی‌ پێده‌كڕین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و دو كۆمپانی���ا بۆ رۆیشتوه‌‪" ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا پشكنین ‌‬ ‫پێوانه‌كان��� ‌‬ ‫ی كااڵ‌و كه‌ل‌وپه‌ل���ه‌كان له‌الی���ه‌ن ئێمه‌‌و‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫ی كااڵكان‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫باش‌و خراپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئ���ه‌و دو كۆمپانیایه‌ش زۆر به‌باش��� ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫ی عێراق��� ‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ند ‌‬ ‫ی ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ن���د ‌‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫له‌بڕگه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك��� ‌ه هاورده‌كردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫عێراقیش وه‌ك ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د ده‌ڵێت‬ ‫ی‬ ‫ی به‌هه‌مواركردن���ه‌و‌ه هه‌یه‌‌و ئۆتۆمبی���ل ب���ۆ ن���او هه‌رێم ده‌س���ت ‌‬ ‫"پێویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌بڕوانام ‌ه ‌‬ ‫ده‌بێ���ت له‌په‌رله‌مانیش ئ���ه‌و هه‌موار‌ه پێكردۆته‌وه‌‪ ،‬هاتنیش��� ‌‬ ‫ی كۆمپانی���ا فه‌ره‌نس���ی‌‌و‬ ‫بكرێت‪ ،‬گۆڕانكاریه‌كانیش له‌بڕگه‌كانیدا پش���كنین ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫به‌جۆرێك بێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌م سه‌رده‌مه‌دا سویسریه‌ك ‌ه ده‌بێت‪ ،‬س���ه‌ربار ‌‬ ‫ی‬ ‫بگونجێ‌‪ ،‬به‌ده‌ر ل���ه‌و‌ه هه‌ندێجار ئێم ‌ه چه‌ند مه‌رجێكیش دان���راو‌ه بۆ هاتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب‌‬ ‫ی ئ ‌ه ‌‬ ‫ی له‌وان��� ‌ه "ده‌بێت‪ ،‬سیس���ته‌م ‌‬ ‫ی كااڵ كار به‌تایبه‌تمه‌ند ‌‬ ‫بۆ پش���كنین ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێ���س‌و دو ئێرباك���ی‌‌و تایبه‌تمه‌ندی��� ‌‬ ‫ئه‌وروپی‌‌و خلیجییش ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی هه‌بێت‪ ،‬هاوكات نابێت جامڕه‌ش‬ ‫ی له‌و‌ه ناكات‪ ،‬خلیج ‌‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ر‌ه نكوڵ ‌‬

‫بێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پێوانه‌سازی‌‌و كۆنتڕۆڵ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌خاته‌رو‬ ‫جۆری ‌‬ ‫ی خراپ‬ ‫ی خوارده‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ك ‌ه ب���ۆ هاتن��� ‌‬ ‫ی له‌وان بكه‌ن‪،‬‬ ‫نابێت هاواڵتی���ان گله‌ی ‌‬ ‫ی له‌ئێم ‌ه‬ ‫ی خراپ‪ ،‬گله‌ی ‌‬ ‫"بۆ خوارده‌مه‌ن ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫مه‌كه‌ن"‪ ،‬چونك��� ‌ه وه‌ك ئه‌و هێما ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ال ‌‬ ‫ی خوارده‌مه‌ن ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬پشكنین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌ندروست ‌‬ ‫ئه‌وان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌الیه‌ن ‌‬ ‫س���پێردراوه‌و ئه‌و ده‌ڵێ���ت "ده‌رمان‌و‬ ‫ی له‌الیه‌ن ته‌ندروس���تیه‌و‌ه‬ ‫خوارده‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ ده‌كرێ���ت‌و كااڵكان ‌‬ ‫پش���كنین ‌‬ ‫تریش له‌الی���ه‌ن ئێمه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫ی هه‌مو كااڵكان‌و‬ ‫پێمان باش ‌ه پشكنین ‌‬ ‫خوارده‌مه‌نی‌‌و ده‌رمانیش‪ ،‬له‌الیه‌ن یه‌ك‬ ‫ی بكرێت‪ ،‬جا ئه‌و‬ ‫ده‌زگاو‌ه سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫ی تر‬ ‫ده‌زگایه‌‪ ،‬ئێم ‌ه بین ی���ان الیه‌نێك ‌‬ ‫ئێمه‌ كێشه‌مان نییه‌"‪.‬‬

‫سااڵن ‌ه به‌رێژه‌ی ‪ %6.5‬شمه‌ك‌و خۆراك له‌كوردستان گران ده‌بێت‬

‫شاره‌زایه‌كی‌ ئابوری‌‪ :‬رێژه‌ی هه‌اڵوسان به‌پێی ستانداردی جیهانی‌ تا ‪ %4‬ئاساییه‌‬

‫ ئا‪ :‬رامان عومه‌ر‬ ‫به‌پێی ئه‌و ئامارانه‌ی له‌به‌رده‌ست‬ ‫رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌دان‪ ،‬سااڵن ‌ه‬ ‫به‌رێژه‌ی‪ %6.5‬شم ‌هك‌و خۆراك‬ ‫له‌كوردستان گران ده‌بێت‌و شاره‌زایانی‬ ‫بواری ئابوری جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌و رێژه‌یه‌ له‌سه‌روی‬ ‫ستانداردی جیهانیه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ئامارێك‪ ،‬له‌ماوه‌ی ش���ه‌ش‬ ‫س���اڵی راب���ردودا زۆرێك له‌ش���مه‌ك‌و‬ ‫ی هه‌رێم���ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫خۆراكه‌كان��� ‌‬ ‫به‌رێژه‌ی ‪ %6.5‬نرخه‌كه‌ی به‌رزبۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵی ‪2007‬یش���ه‌و‌ه تا ‪ 2012‬رێژه‌ی‬ ‫هه‌ڵئاوس���ان له‌هه‌رێمی كوردستاندا ل ‌ه‬ ‫‪%39‬بوه‌‪ .‬پارێزگای هه‌ولێریش به‌رزترین‬ ‫ئاستی به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬ك ‌ه له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫رێژه‌ی هه‌ڵئاوس���ان ل���ه‌و پارێزگایه‌دا‬ ‫نزیكه‌ی ل ‌ه ‪%51‬بوه‌‪ ،‬وات ‌ه هه‌ر شمه‌ك‌و‬ ‫خۆراكێك به‌رێژه‌ی ‪ %8.48‬نرخه‌كه‌ی‬ ‫به‌رزبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫مامۆستای ئابوری له‌زانكۆی سلێمانی‪،‬‬ ‫د‪.‬عیزه‌ت س���ابیر له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه ئاماژ‌ه‬ ‫به‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬رێژه‌ی هه‌اڵوسان به‌پێی‬ ‫ی تا ‪ %4‬ئاساییه‌‪،‬‬ ‫س���تانداردی جیهان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "ئه‌و ژماره‌ی ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ڵوێست ‌ه‬ ‫كوردس���تاندا هه‌یه‌‪ ،‬مای ‌ه ‌‬ ‫له‌س���ه‌ركردنه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه هه‌ركاتێ���ك‬ ‫هه‌ڵئاوس���ان رویدا‪ ،‬مان���ای وای ‌ه نرخ‬ ‫به‌رزه‌و هه‌ركاتێكش نرخ به‌رزبو مانای‬

‫وای ‌ه خه‌ڵك خۆشگوزه‌ران نییه‌"‪.‬‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی ئاب���وری‪ ،‬كورده‌وان‬ ‫محه‌م���ه‌د‪ ،‬له‌ب���اره‌ی به‌رزبون���ه‌وه‌ی‬ ‫ی وای���ه‌‪ ،‬له‌ه���ه‌ر‬ ‫نرخ���ه‌كان‪ ،‬بۆچون��� ‌‬ ‫ش���وێنێك نرخه‌كان به‌رزبێته‌وه‌‪ ،‬مانای‬ ‫وایه‌‪ ،‬له‌و ش���وێن ‌ه پ���ار‌ه زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌و ده‌ڵێ���ت "ئ���ه‌وه‌ی ده‌بێت ‌ه‬ ‫قوربان���ی چین ‌ه هه‌ژاره‌كه‌ی���ه‌و داهاتی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و به‌رزبونه‌وه‌ی ‌ه ناگونجێت‌و‬ ‫ب���ه‌وه‌ش ناتوانێت پێداویس���تیه‌كانی‬ ‫ژیان���ی رۆژان���ه‌ی دابین ب���كات"‪ .‬د‪.‬‬ ‫عیزه‌تیش ل���ه‌وه‌دا هاوڕایه‌‌و باس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ئ���ه‌و به‌رزبونه‌وه‌ی��� ‌ه داهات���ی‬ ‫تاكه‌كان‌و خێزان���ه‌كان كه‌مده‌كاته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر تاكێك سااڵن ‌ه به‌رێژه‌ی‬ ‫ل ‌ه ‪ %5‬موچه‌ك���ه‌ی به‌رزبێته‌وه‌‪ ،‬مانای‬ ‫وای ‌ه موچه‌كه‌ی كه‌میك���ردوه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫نرخ���ی به‌رزبونه‌وه‌ی پێداویس���تیه‌كان‬ ‫‪%6.5‬ه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌رزبونه‌وه‌ی نرخی‬ ‫له‌باره‌ی هۆكار ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‪ ،‬ئه‌و مامۆستا‬ ‫ش���مه‌ك له‌شار ‌‬ ‫ی زانكۆی س���لێمانی ده‌ڵێت‬ ‫ئابوری��� ‌ه ‌‬ ‫"به‌هۆی یه‌كگرتن���ه‌وه‌ی وه‌زاره‌ته‌كان‌و‬ ‫بردن���ه‌وه‌ی كاره‌كان بۆ هه‌ولێر‌و هاتنی‬ ‫باڵوێ���زی واڵتان‌و هاتن���ی ژماره‌یه‌كی‬ ‫زۆر گه‌ش���تیار بۆ پایته‌خت وایكردوه‌‪،‬‬ ‫نرخه‌كان زۆر به‌رزببنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ئاوێن ‌ه‬ ‫ی ل���ه‌ال ‌‬ ‫به‌پێ���ی ئه‌و ئامار‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ولێ���ر تێكڕای‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬پارێ���زگا ‌‬ ‫هه‌ڵئاوسانی س���ااڵنه‌ی ل ‌ه ‪%8.48‬ه‌و‬ ‫پارێ���زگای دهۆكی���ش له‌ریزبه‌ن���دی‬

‫دوه‌مدای ‌ه ك ‌ه له‌ش���ه‌ش ساڵی رابردودا‬ ‫‪ %36.21‬هه‌ڵئاوس���انی به‌خۆی���ه‌و‌ه‬ ‫بینیوه‌و تێكڕای سااڵنه‌ی هه‌ڵئاوسانیش‬ ‫له‌و پارێزگای ‌ه له‌زیاتر ‪%6‬ه‌‪ ،‬پارێزگای‬ ‫سلێمانیش نزمترین رێژه‌ی هه‌ڵئاوسانی‬ ‫به‌خۆیه‌و‌ه بینوه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌ماوه‌ی ش���ه‌ش‬ ‫س���اڵی راب���ردودا ل��� ‌ه ‪ %30.54‬بوه‌و‬ ‫ی سااڵنه‌ش���ی ل���ه‌‪ %5.09‬بوه‌‪،‬‬ ‫تێكڕا ‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس��� ‌ه ئابورییه‌ك���ه‌‪ ،‬هۆكاری‬ ‫كه‌میی رێژه‌ی هه‌ڵئاوسان له‌پارێزگای‬ ‫سلێمانی‪ ،‬به‌به‌راورد به‌دو پارێزگاكه‌ی‬ ‫تر ب���ۆ كه‌مبونه‌وه‌ی رێژه‌ی س���امان‌و‬ ‫داهات له‌و پارێزگای��� ‌ه ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها‬ ‫د‪.‬عی���زه‌ت له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه ده‌ڵێ���ت‬ ‫"كه‌مبون���ه‌وه‌ی داه���ات‪ ،‬یه‌كێك��� ‌ه‬ ‫له‌ئه‌گ���ه‌ره‌كان‪ ،‬بۆ هه‌ژاریی س���لێمانی‬ ‫ی‬ ‫له‌چاو دو پارێزگاكه‌ی تر"‪ .‬ئه‌و وتیش ‌‬ ‫"ئه‌گه‌ر هه‌ر ش���وێنێك هه‌ڵئاوسانی‬ ‫تێ���دا به‌رزب���و‪ ،‬مانای وا نی��� ‌ه داهاتی‬ ‫تاك���ه‌كان زی���اد ده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م ‌ه‬ ‫ئاماژه‌یه‌ك ‌ه بۆی"‪.‬‬ ‫ی زانكۆ ئه‌وه‌ش���ی‬ ‫ئه‌و مامۆس���تای ‌ه ‌‬ ‫خسته‌ڕو ك ‌ه پێویست ‌ه حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫كار بكات بۆ ئه‌وه‌ی رێژه‌ی هه‌ڵئاوسان تاك‌و خێزانه‌كانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌خت ل���ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌رێم كوردستاندا له‌و‌ه زیاتر نه‌بێت‪،‬‬ ‫ی "ئه‌گه‌ر به‌رزبێت وات ‌ه هه‌ڵئاوسان هه‌تا هه‌ڵئاوس���ان زیات���ر بێت خه‌ڵك‬ ‫وتیش ‌‬ ‫له‌نرخه‌كاندا هه‌ی���ه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌به‌رژه‌وه‌ندی كه‌متر خۆش���گوزه‌ران ده‌بێ���ت‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫دانیشتوانی ئه‌و ناوچه‌یه‌دا نیه‌‪ ،‬چونك ‌ه ده‌ڵێ���ت "پێویس���ت ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ئاماران ‌ه‬ ‫ی بیر له‌مه‌ترس��� ‌‬ ‫هه‌م���و به‌رزبونه‌وه‌یه‌ك ل���ه‌و نرخانه‌دا به‌جد ‌‬ ‫تا هه‌ڵئاوسان زیاتر بێت خه‌ڵك كه‌متر خۆشگوزه‌ران ده‌بێت فۆتۆ‪ :‬ئارام که‌ریم‬ ‫مانای كه‌مبونه‌وه‌ی داهاتی راسته‌قینه‌ی بكات"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر تاكێك‬ ‫سااڵنه‌ به‌رێژه‌ی‬ ‫له‌ ‪ %5‬موچه‌كه‌ی‬ ‫به‌رزبێته‌وه‌‪ ،‬مانای‬ ‫وایه‌ موچه‌كه‌ی‬ ‫كه‌میكردوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫نرخی به‌رزبونه‌وه‌ی‬ ‫پێداویستیه‌كان‬ ‫‪%6.5‬ه‌‬

‫لۆکاڵ‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌‪ :‬چوار هه‌زار ده‌رمانخان ‌ه ‌ی‬ ‫نایاسایی‌ هه‌یه‌‌و له‌ دو مانگدا ‪ 164‬یمان داخستوه‌‬

‫‪9‬‬

‫"ئه‌و ‪ 30‬كه‌سه‌ ده‌نێرینه‌ ئه‌ڵمانیا كه‌ به‌هۆی‌ ده‌رزی‌ ئه‌ڤاستینه‌وه‌ كێشه‌ی‌ بیناییان بۆ دروستبوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬

‫سه‌باره‌ت به‌كێشه‌ ته‌ندروستیه‌كان‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ هێنانی‌ ده‌رمان‌و چه‌ند باس‌و‬ ‫خواسێكی‌ تری‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬ئاوێنه‌ ئه‌م‬ ‫دیداره‌ی‌ له‌گه‌ڵ وه‌زیری‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫د‪.‬رێكه‌وت حه‌مه‌ره‌شید ئه‌نجامدا‪.‬‬ ‫‪ +‬با له‌ده‌رزی‌ ئه‌ڤاستینه‌وه‌‪ ،‬ده‌ست‬ ‫پێبكه‌ین‪ ،‬ئاش���كرایه‌ ئ���ه‌و ده‌رزیه‌ بۆ‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌ی‌ (كۆڵ���ۆن) به‌كاردێت‪،‬‬ ‫چ���ۆن بو بۆ (چ���او) به‌كارهاتوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫س���ه‌ره‌نجام كێش���ه‌ی‌ بینای���ی‌ بۆ ‪30‬‬ ‫هاواڵتی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ دروستكرد؟‬ ‫كۆمپانی���ای‌‬ ‫راس���ته‌‪،‬‬ ‫‬‫به‌رهه‌مهێنانه‌كه‌ش���ی‌ وه‌های‌ نوسیوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ب���ۆ چ���او به‌كارنه‌هێن���رێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ واڵت بۆ نه‌خۆش���ی‌ چاویش‬ ‫به‌كاریده‌هێنن‪ ،‬له‌چه‌ند ش���وێنێكیش‬ ‫كێش���ه‌ی‌ وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ الی‌ ئێم���ه‌ی‌‬ ‫لێدروستبو‪ ،‬به‌نمونه‌ له‌‪2009‬دا له‌كه‌نه‌دا‬ ‫‪ 107‬ك���ه‌س دوای‌ به‌كارهێنان���ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رزیه‌ توشی‌ هه‌وكردنی‌ چاو بون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌رزیه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ریش نییه‌ به‌ڵكو‬ ‫نه‌خۆش���یه‌كه‌ راده‌گرێ‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫كه‌سێك كه‌ نه‌خۆشی‌ شه‌كره‌ی‌ هه‌بێت‬ ‫ئه‌سته‌مه‌ به‌وه‌ چاكببێت‪.‬‬ ‫‪ +‬دوای‌ به‌كارهێنانی‌ ئه‌و ده‌رزیه‌‌و ئه‌و‬ ‫روداوه‌ی‌ لێیكه‌وته‌وه‌ واتانراگه‌یاند كه‌‬ ‫به‌قاچاخ هاتوه‌‪ ،‬دواین لیكۆڵینه‌وه‌تان‬ ‫له‌و بواره‌دا به‌چی‌ گه‌یشتوه‌؟‬ ‫ ئێم���ه‌ نه‌مانش���اردۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬‫ده‌رزیه‌ له‌س���نوری‌ ئبیراهیم خه‌لیله‌وه‌‬ ‫به‌قاچاخ هاتوه‌‌و هیچ ئه‌وله‌ویاتێكیشی‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬وات���ه‌ به‌كوالیت���ی‌ كۆنتڕۆڵدا‬ ‫نه‌هاتوه‌‪ ،‬هاتوه‌ ب���ۆ كۆمپانیای‌ هۆز‪،‬‬ ‫به‌هه‌رح���اڵ هه‌ركه‌س���ێك ده‌س���تی‌‬ ‫هه‌بوبێت له‌هێنانی‌ ئه‌و ده‌رزیه‌دا ئێمه‌‬ ‫داومانه‌ته‌ دادگا‪ ،‬ه���ه‌ر له‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫رێگه‌پێ���دراوی‌ كۆمپانی���ای‌ هۆز‌و ئه‌و‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ره‌ی‌ ده‌رزیه‌كه‌ی‌ كڕیوه‌‌و ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یش ده‌رزیه‌كه‌ی‌ كڕیوه‌‌و لێپرسراوی‌‬ ‫ته‌جهیزات���ی‌ هه‌ولێر هه‌م���و ئه‌وانه‌مان‬ ‫داوه‌ته‌ دادگا‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ ده‌رزیه‌كه‌مان‬ ‫ب���ۆ (فه‌ح���س) ناردۆت���ه‌ به‌ریتانیا‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت فه‌حس بۆ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ش‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ له‌كاتی‌ لێدانی‌ ده‌رزیه‌كه‌دا‬ ‫به‌كارهاتوه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ هه‌فته‌ی‌ داهاتو ئه‌و‬ ‫فه‌حسانه‌ ته‌واوبكرێت‪ ،‬ئه‌نجامه‌كه‌شی‌‬ ‫راده‌گه‌یه‌نین‪.‬‬ ‫‪ +‬باش���ه‌ چ���ۆن فه‌رمانبه‌رێكی‌ ئێوه‌‬ ‫ده‌رزیه‌ك ده‌كڕێت‪ ،‬كه‌ به‌قاچاخ هاتۆته‌‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌؟‬ ‫ ئاخر ئه‌وه‌ كێش���ه‌كه‌یه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬‫داومانه‌ته‌ دادگا‪ ،‬پاساوی‌ كڕینه‌كه‌یان‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌ڵێ���ن ئه‌و ده‌رزی���ه‌ نه‌بو‬ ‫پێویس���تمان پێی‌ بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌‬ ‫پێش���تریش وتومان���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر جۆره‌‬ ‫ده‌رمانێك نه‌بو ده‌بێت ره‌زامه‌ندی‌ ئێمه‌‬ ‫وه‌ربگرێ���ت بۆ كڕینی‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫‪ +‬ئه‌ی‌ بۆ نه‌خۆشه‌كان چیتانكردوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا ته‌ندروستییان چۆنه‌؟‬ ‫ له‌وان���ه‌ی‌ ده‌رزیه‌كه‌ی���ان لێدراوه‌‪،‬‬‫‪23‬یان باش���ن‪ ،‬به‌اڵم ‪7‬یان كێش���ه‌ی‌‬ ‫بینایی���ان هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئێس���تا خه‌ریك���ی‌‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ فیزه‌ین بۆی���ان به‌نیازین‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ری‌ زیات���ر بیاننێرین بۆ‬ ‫ئه‌ڵمانیا‪.‬‬ ‫‪ +‬جگه‌ له‌باس���ی‌ ده‌رزه‌یه‌كه‌‪ ،‬هه‌ست‬ ‫ناكه‌ی���ت‪ ،‬هاورده‌كردن���ی‌ ده‌رم���ان‪،‬‬ ‫كێشه‌یه‌كه‌ تائێستا ئێوه‌ نه‌تانتوانیوه‌‬ ‫كۆنتڕۆڵی‌ بكه‌ن؟‬ ‫ كۆنتڕۆڵكردن���ی‌ ده‌رم���ان‬‫ئه‌ركێك���ی‌ گران���ه‌‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ له‌كاتی‌‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربونمه‌وه‌ یه‌كێ���ك ب���و‬

‫►‬

‫►‬

‫به‌قاچاخ هێنانی‌ جۆره‌ ده‌رزیه‌ك‪،‬‬ ‫كه‌ له‌دوای‌ به‌كارهێنانی‌ له‌شاری‌‬ ‫هه‌ولێر كێشه‌ی‌ بینایی‌ بۆ ‪ 30‬نه‌خۆش‬ ‫دروستكرد‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‌ هێنانی‌ ده‌رمان‬ ‫بۆ ئه‌و هه‌رێمه‌ی‌ دوباره‌ خسته‌ ژێر‬ ‫پرسیاره‌وه‌‪ ،‬وه‌زیری‌ ته‌ندروستی‌یش‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كۆنترۆڵكردنی‌‬ ‫هێنانی‌ ده‌رمان‪ ،‬كارێكی‌ ئاسان نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ وه‌ك ئه‌و باسی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫قازانجێكی‌ زۆر هه‌یه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌وانه‌ش كه‌ ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پسپۆڕییان نییه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌‬ ‫هه‌ڵمه‌تێكمان ده‌ستپێكردوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫كۆنترۆڵكردنی‌ هێنانی‌ ده‌رمان‪،‬‬ ‫به‌رده‌وامیش ده‌بین"‪.‬‬

‫د‪.‬رێكه‌وت حه‌مه‌ره‌شید‬

‫له‌‪2009‬دا له‌كه‌نه‌دا‬ ‫‪ 107‬كه‌س دوای‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌‬ ‫ده‌رزی‌ ئه‌ڤاستین‬ ‫توشی‌ هه‌وكردنی‌‬ ‫چاو بون‬

‫له‌موسڵ‌و‬ ‫كه‌ركوكه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌رمانێكی‌ زۆر‬ ‫به‌نایاسایی‌ دێته‌‬ ‫هه‌رێم‬

‫‪ 23‬كه‌س‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایه‌ی‌‬ ‫پشكنینی‌ ده‌رمانمان له‌وانه‌ی‌ ده‌رزی‌‬ ‫بۆ ده‌كات‪ ،‬تائێستا ئه‌ڤاستینیان‬ ‫لێدراوه‌‬ ‫پشكنین ‌ی بۆ‬ ‫ته‌ندروستیان‬ ‫نزیكه‌ ‌ی ‪2‬هه‌زار‬ ‫جۆر ده‌رمان كردو‌ه باشه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫‪7‬یان تائێستاش‬ ‫ك ‌ه ‪40‬جۆریان‬ ‫كێشه‌ی‌ بیناییان‬ ‫له‌ژێر پشكنیندا‬ ‫هه‌یه‌‬ ‫ده‌رنه‌چون‬ ‫له‌ئه‌وله‌ویاتی‌ كاره‌كانم‪ ،‬تائێس���تا‪750‬‬ ‫ه���ه‌زار ته‌ن‪ ،‬ده‌رمانم���ان له‌ناوبردوه‌‌و‬ ‫له‌كۆی‌ ‪4‬هه‌زار ده‌رمانخانه‌ی‌ نایاسایش‬ ‫ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ دو مانگی‌ رابردودا ‪164‬‬ ‫مان داخس���توه‌‪ ،‬له‌و كاره‌ش به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بین تا كۆنتڕۆڵكردنی‌ ده‌رمان‪.‬‬ ‫‪ +‬ئه‌و سنورانه‌ی‌ ده‌رمانی‌ لێوه‌ دێت‪،‬‬ ‫كوێیه‌‌و ئه‌و كه‌سانه‌ش ده‌رمان هاورده‌‬ ‫ده‌كه‌ن پسپۆڕن له‌بواره‌كه‌دا؟‬ ‫ له‌هه‌م���و س���نوره‌كانه‌وه‌ ده‌رمان‬‫دێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌موسڵ‌و كه‌ركوكه‌وه‌‬ ‫ده‌رمانێكی‌ زۆر به‌نایاسایی‌ دێته‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫دیاره‌ كۆنتڕۆڵكردنی‌ هێنانی‌ ده‌رمان‪،‬‬ ‫كارێكی‌ ئاسان نییه‌‪ ،‬چونكه‌ قازانجێكی‌‬ ‫زۆر هه‌یه‌‌و هه‌ندێك له‌وانه‌ش كه‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬پس���پۆڕییان نییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئێم���ه‌ مۆڵ���ه‌ت ده‌ده‌ینه‌ پزیش���كانی‌‬ ‫پس���پۆڕی‌ ئه‌و بواره‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫له‌كێشه‌ی‌ ده‌رزیه‌كه‌وه‌ بۆم ده‌ركه‌وت‪،‬‬ ‫هه‌ندێك ل���ه‌و پزیش���كه‌ پس���پۆڕانه‌‬ ‫بڕوانامه‌كانیان فرۆش���توه‌ به‌كه‌سانی‌‬ ‫بازرگان ت���ا بازرگانی‌ هێنانی‌ ده‌رمانی‌‬ ‫پێبكه‌ن‪ ،‬له‌ئێستادا ئێمه‌ هه‌ڵمه‌تێكمان‬ ‫ده‌س���تپێكردوه‌ ب���ۆ كۆنتڕۆڵكردن���ی‌‬ ‫هێنانی‌ ده‌رمان‪ ،‬به‌رده‌وامیش ده‌بین‪،‬‬ ‫ت���ا كۆنتڕۆڵ���ی‌ ده‌كه‌ین‪ .‬جگ���ه‌ له‌وه‌‬ ‫كارمه‌ندان���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ ك���ه‌ كاری‌‬ ‫فرۆش���تنی‌ ده‌رمان ده‌كه‌ن‪ ،‬رێگه‌مان‬ ‫پێداون كه‌ ته‌نها بۆیان هه‌یه‌ ‪ 18‬جۆر‬ ‫ده‌رمانی‌ س���ه‌ره‌تایی‌ بده‌نه‌ هاواڵتیان‪،‬‬ ‫هه‌ر كارمه‌ندێك له‌وه‌ زیاتر بفرۆش���ێ‌‬ ‫لێپرسینه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫‪ +‬ئێ���وه‌ گرێبه‌س���تان له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كۆمپانیایه‌ك���ی‌ به‌ریتانی‌ ك���ردوه‌ بۆ‬ ‫پش���كنینی‌ ده‌رم���ان ده‌وت���رێ‌ ئ���ه‌و‬ ‫كۆمپانیای���ه‌ هی���چ نیه‌‌و ته‌نها س���ێ‌‬ ‫پاوه‌ن���د‪ ،‬س���ه‌روه‌ته‌كه‌یه‌تی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ تا‬ ‫چه‌ند راسته‌؟‬ ‫‪ -‬دیاره‌ ئه‌و گرێبه‌سته‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬

‫یاس���ایی‌ كراوه‌‪ ،‬بڕی‌ یه‌ك ملیۆن‌و ‪500‬‬ ‫هه‌زار دۆالر ته‌ئمیم���ان له‌كۆمپانیاكه‌‬ ‫لێوه‌رگرتوه‌‪ ،‬باشه‌ كۆمپانیایه‌ك بتوانێ‌‬ ‫ئه‌و بڕه‌ پاره‌ وه‌ك ته‌ئمین بدات‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫سه‌روه‌ته‌كه‌ی‌ ‪3‬پاوه‌ند بێت؟ له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزم ئه‌و قس���ه‌ زۆر نامه‌نتیقیه‌‬ ‫كه‌ ده‌ڵێن ‪3‬پاوه‌ند س���ه‌روه‌ته‌كه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیاره‌ ئه‌م جۆره‌ قسانه‌‪ ،‬قسه‌ی‌‬ ‫كه‌س���انێكه‌ ك���ه‌ له‌كۆنتڕۆڵكردن���ی‌‬ ‫ده‌رماندا به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان ده‌كه‌وێته‌‬ ‫مه‌ترس���یه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی���ه‌ په‌نا بۆ ئه‌و‬ ‫ج���ۆره‌ پڕوپاگه‌ندان���ه‌ ده‌ب���ه‌ن‪ ،‬جگه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ ئ���ه‌و كۆمپانیایه‌ تائێس���تا زۆر‬ ‫به‌باش���ی‌ كاری‌ بۆ كردوین‪ ،‬پشكنینی‌‬ ‫ب���ۆ نزیكه‌ی‌ ‪2‬ه���ه‌زار ج���ۆر ده‌رمان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬كه‌ ‪40‬جۆریان له‌ژێر پشكنیندا‬ ‫ده‌رنه‌چون‌و رێگ���ه‌ له‌هاتنیان گیراوه‌‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌وانه‌ به‌نیازی���ن له‌مه‌ودوا نرخ‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌رمانیش بنوس���ین‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ داهاتو ئ���ه‌و كاره‌ بكه‌وێته‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ +‬كۆمپانی���ای‌ ه���ۆز‪ ،‬ك���ه‌ ده‌رزی‌‬ ‫ئه‌ڤاس���تینه‌كه‌ی‌ ب���ۆ هات���وه‌‪ ،‬پێش‬ ‫چه‌ن���د مانگێ���ك‪ ،‬چه‌ند پزش���یكێكی‌‬ ‫ئێوه‌ی‌ له‌س���ه‌ر خه‌رج���ی‌ خۆی‌ بردوه‌‬ ‫بۆ كۆنگره‌ی���ه‌ك له‌دوب���ه‌ی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی‌ تری‌ بۆ ده‌كرێت‪ ،‬قسه‌تان‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ ئه‌وه‌ كاتێك ده‌بێت لێكدانه‌وه‌ی‌ تری‌‬‫بۆ بكرێت‪ ،‬كه‌ ئێمه‌ چاومان له‌و هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫كۆمپانیای هۆز بپۆشیایه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫نه‌ك چاومان له‌وه‌ نه‌پۆش���یوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و ده‌رزیه‌‪ ،‬كه‌ به‌قاچاخ بۆ‬ ‫هاتوه‌ داویشمانه‌ته‌ دادگا‪ ،‬به‌ده‌ر له‌وه‌‬ ‫بردنی‌ چه‌ند پزیشكێك بۆ كۆنگره‌یه‌كی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌‪ ،‬هیچ نایاس���اییه‌كی‌ تێدا‬ ‫نابینی���ن هه‌ربۆی���ه‌ ره‌زامه‌ن���د بوین‪،‬‬ ‫باش���ه‌ گه‌وره‌ترین لێپرس���ینه‌وه‌ له‌م‬ ‫واڵته‌دا چیه‌؟ جگه‌ له‌دادگا‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌و‬

‫كۆنتڕۆڵكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫هێنانی‌ ده‌رمان‪،‬‬ ‫كارێكی‌ ئاسان‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫قازانجێكی‌ زۆر‬ ‫هه‌یه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫له‌وانه‌ش كه‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پسپۆڕییان نییه‌‬

‫به‌شێك‬ ‫له‌پزیشكه‌‬ ‫ده‌رمانسازه‌كان‪،‬‬ ‫بڕوانامه‌كانیان‬ ‫فرۆشتوه‌‬ ‫به‌كه‌سانی‌‬ ‫بازرگان تا‬ ‫بازرگانی‌ هێنانی‌‬ ‫ده‌رمانی‌ پێبكه‌ن‬

‫جیاكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌رتی‌ گشتی‌‌و‬ ‫تایبه‌ت له‌بواری‌‬ ‫ته‌ندروستیدا‪،‬‬ ‫پێویستی‌‬ ‫به‌بودجه‌یه‌كی‌‬ ‫باش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك بڕیاری‌‬ ‫جه‌ریئانه‌‬

‫كۆمپانیایه‌م���ان داوه‌ته‌ دادگا ئێ‌ له‌وه‌‬ ‫زیاتر چی‌ لێبكه‌ین؟‬ ‫‪+‬كه‌می‌ پزیشك به‌تایبه‌ت له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ش���اره‌كان یه‌كێ���ك بو له‌كێش���ه‌كان‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ چیتانكردوه‌؟‬ ‫ راس���ته‌ ئ���ه‌وه‌ یه‌كێ���ك ب���و‬‫له‌كێش���ه‌كانمان‪ ،‬ب���ه‌اڵم تاراده‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر باش چاره‌س���ه‌ری‌ ئه‌و گرفته‌مان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌سه‌ده‌ها پزیشكی‌ عاره‌بمان‬ ‫دامه‌زران���دوه‌‪ ،‬پزیش���كێكی‌ زۆری‌‬ ‫سوریمان دامه‌زاراندوه‌‪ ،‬جاران به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بونی‌ پزیشكی‌ پێویسته‌وه‌‪ ،‬له‌كۆیه‌‪،‬‬ ‫شه‌قاڵوه‌‪ ،‬مێرگه‌سور‪ ،‬كفری‌‪ ،‬چۆمان‪،‬‬ ‫سه‌یدسادق‪ ،‬نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ نه‌ده‌كرا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێستا ده‌كرێت‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ ئێستا‬ ‫له‌چه‌ند شوێنێكی‌ وه‌ك شاره‌زور‪ ،‬كۆیه‌‬ ‫چۆمان‪ ،‬خه‌فاره‌تی‌ ‪ 24‬كاتژمێریمان بۆ‬ ‫پزیش���ك داناوه‌‪ ،‬كه‌ پێش���تر هه‌رگیز‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫‪ +‬نه‌بون���ی‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ مۆدێرنی‌‬ ‫پێویس���ت‪ ،‬هه‌س���ت ناكه‌یت یه‌كێكی‌‬ ‫تره‌ له‌گرفت���ه‌ گه‌وره‌كانتان؟ ئه‌ی‌ ‪400‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ییه‌ك���ه‌ی‌ س���لێمانی‌ به‌كوێ‌‬ ‫گه‌یشت؟‬ ‫ نه‌خۆشخانه‌ ‪ 400‬قه‌ره‌ویڵه‌ییه‌كه‌ی‌‬‫س���لێمانی‌‪ ،‬له‌ئاینده‌یه‌ك���ی‌ نزیك���دا‬ ‫ده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬راس���ته‌ ئێمه‌ كێش���ه‌ی‌‬ ‫كه‌می���ی‌ نه‌خۆش���خانه‌مان هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ئێستا له‌سه‌رانسه‌ری‌ هه‌رێمدا‬ ‫خه‌ریكی‌ زیادكردنی‌ نه‌خۆش���خانه‌ین‪،‬‬ ‫به‌نمونه‌ له‌زاخ���ۆ له‌ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكدا‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ ‪ 200‬قه‌ره‌وێڵه‌ی���ی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌كرێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چ���او له‌ده���ۆك ده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌كی‌ نوێ‌ له‌هه‌ولێر‌و پیرمام‌و‬ ‫سۆران‌و بارزان ئه‌مس���اڵ ده‌كرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌رانیه‌ له‌ئێس���تادا نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك‬ ‫له‌ب���واری‌ جێبه‌جێكردندای���ه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫دو نه‌خۆش���خانه‌ی‌ ‪ 200‬قه‌ره‌وێڵه‌ی���ی‌‬

‫له‌بوراكان���ی‌ رۆماتی���زم‌و راهێنانه‌وه‌ی‌‬ ‫سروشتی‌‪ ،‬مندااڵن‌و منداڵبون له‌سلێمان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ب���واری‌ جێبه‌جێكردندایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ چاندنی‌ مۆخ‌و سه‌نته‌ری‌‬ ‫دڵی‌ مندااڵن‌و نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���نگ‬ ‫له‌سلێمانی‌ ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫‪ 290‬ته‌ختی له‌رانیه‌و نه‌خۆش���خانه‌ی‬ ‫‪ 300‬قه‌ره‌وێڵه‌یی فریاكه‌وتن له‌دهۆك‌و‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی ‪ 300‬قه‌ره‌وێله‌یی مندااڵن‬ ‫له‌دهۆك‪ ،‬له‌هه‌ولێریش نه‌خۆش���خانه‌ی‬ ‫‪ 330‬قه‌ره‌وێڵه‌یی له‌رۆژئاوای شاره‌كه‌‌و‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی ‪ 100‬قه‌ره‌وێڵه‌ی���ی‬ ‫له‌خه‌ب���ات‌و نه‌خۆش���خانه‌ی ‪200‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ی���ی له‌ب���اداوان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ئه‌مس���اڵ ب���ه‌ردی بناغ���ه‌ی چه‌ندین‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی گه‌وره‌ داده‌نێین له‌وانه‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی ‪ 100‬ته‌ختی شێرپه‌نجه‌‬ ‫له‌دهۆك‌و نه‌خۆشخانه‌ی ‪ 50‬قه‌ره‌وێڵه‌یی‬ ‫له‌هه‌ریر‌و ره‌وان���دوز‌و ‪ 25‬قه‌ره‌وێڵه‌یی‬ ‫له‌س���یده‌كان‌و س���ه‌نته‌ری تاالس���یما‬ ‫له‌هه‌ولێرو ك���ۆگای ده‌رمان له‌هه‌ولێر‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها نه‌خۆش���خانه‌ی ‪ 120‬ته‌ختی‬ ‫شێرپه‌نجه‌ له‌سلێمانی‪ ،‬نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫چاندنی به‌ش���ه‌كانی له‌ش له‌سلێمانی‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی ‪ 50‬ته‌ختی په‌تاگه‌ری‬ ‫(حمیات) له‌س���لێمانی نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫‪ 500‬ته‌ختی له‌چه‌مچه‌ماڵ‪.‬‬ ‫‪ +‬زۆر ده‌مێكه‌ باس له‌جیاكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌رتی‌ گشتی‌‌و تایبه‌ت ده‌كرێت له‌بواری‌‬ ‫ته‌ندروس���تیدا بۆچی‌ تائێستا ئه‌وه‌تان‬ ‫نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬پێتانوایه‌ ئه‌وه‌ پێویس���تی‌‬ ‫به‌بڕیارێكی‌ جه‌ریئانه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ نه‌خێ���ر ئ���ه‌وه‌ پێویس���تی‌‬‫به‌بودجه‌یه‌ك���ی‌ ب���اش هه‌ی���ه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫بڕیاری‌ جه‌ریئانه‌‪ ،‬ناكرێت به‌پزیشكێك‬ ‫بڵێ���ن واز له‌عیاده‌كه‌ت بێن���ه‌‌و وه‌ره‌‬ ‫ی تا ئێواره‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌ گش���ت ‌‬ ‫ده‌وام بك���ه‌‪ ،‬به‌هه‌مان ئ���ه‌و موچه‌ی‌‬ ‫ئێستا‪ ،‬كه‌ كارێكی‌ وه‌هاتكرد‪ ،‬ده‌بێت‬

‫موچه‌ی‌ پزیشكه‌كه‌ هێنده‌ باش بێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫هانده‌ربێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ واز له‌عیاده‌كه‌ی‌‬ ‫بێنێ‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ بڕیارێكی‌ له‌و جۆره‌‬ ‫ی به‌بودجه‌ی‌ باش هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پێویست ‌‬ ‫‪ +‬زۆر ب���اس له‌خراپی���ی‌ ب���واری‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ ش���اری‌ هه‌ولێر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت په‌رله‌مانتارێكی‌ ده‌سه‌اڵتیش‬ ‫له‌م چه‌ن���د رۆژه‌دا له‌وباره‌یه‌وه‌ هاتبوه‌‬ ‫قس���ه‌‌و وتارێكی‌ له‌س���ه‌ر نوس���یبو‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ قسه‌تان چییه‌؟‬ ‫ ته‌ندروس���تی‌ هه‌ولێ���ر حاڵه‌تێكی‌‬‫تایبه‌ت���ی‌ هه‌ی���ه‌‌و ناكرێ���ت هه‌م���و‬ ‫كه‌موكوڕیی���ه‌كان بده‌ین���ه‌ پ���اڵ ئه‌و‬ ‫س���تافه‌ی‌ ل���ه‌وێ‌ كارده‌كات‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌كێش���ه‌ گه‌وره‌كانی‌ هه‌ولێ���ر كۆنیی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌كانه‌‪ ،‬به‌راس���تی‌ ن���ه‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ رزگاری‌‌و نه‌كۆمارییش‬ ‫له‌و ئاس���ته‌دا نین‪ ،‬به‌رگه‌ی‌ ئه‌و هه‌مو‬ ‫قه‌ره‌باڵغیه‌ بگرن‪ ،‬كه‌ ئێستا له‌سه‌ریانه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ به‌نیازین نه‌خۆش���خانه‌یه‌كی‌‬ ‫‪ 330‬قه‌ره‌ویڵه‌ی���ی‌ له‌هه‌ولێر دروس���ت‬ ‫بكه‌ی���ن‪ ،‬پارێ���زگاری‌ هه‌ولێری���ش‬ ‫به‌نی���ازه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ ناوه‌ن���دی‌‬ ‫هه‌ولێر تێكبدات‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ جوان‬ ‫بینایه‌كی‌ نوێی‌ له‌سه‌ر دروست بكات‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تیش بڕیاریداوه‌ سێ‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ چاو‌و ده‌رونی‌‌و مندااڵن‪،‬‬ ‫له‌هه‌ولێر دروس���ت ب���كات‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌‬ ‫كارمه‌نده‌ ته‌ندروس���تیه‌كانی‌ ئه‌و شاره‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ باش به‌سه‌ر نه‌خۆشخانه‌‌و‬ ‫بنكه‌ ته‌ندروستیه‌كاندا دابه‌ش نه‌كراون‪،‬‬ ‫بنكه‌ی‌ ته‌ندروس���تی‌ وه‌ه���ا هه‌یه‌‪60 ،‬‬ ‫كارمه‌ندی‌ هه‌یه‌‌و هه‌فته‌ی‌ دو رۆژ ده‌وام‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬نه‌خۆش���خانه‌ی‌ مندااڵنیش‬ ‫كێشه‌ی‌ كه‌میی‌ كارمه‌ندی‌ هه‌یه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ رێك بخرێته‌وه‌ له‌ئێستادا‬ ‫به‌هاوكاری‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت به‌نیازین‬ ‫ئیش���ی‌ باش له‌ته‌ندروس���تی‌ هه‌ولێردا‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫باوی‌ سته‌یش‌و قژ دانانه‌‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌شێك له‌ژنانی‌ شاره‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان خه‌ریكی‌ "سته‌یش"و‬ ‫قژدانانن‪ ،‬نرخی‌ ئه‌م قژدانانانه‌ش‬ ‫له‌‪ 500‬دۆالره‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات تا‬ ‫ده‌گات به‌‪ 2000‬دۆالر‪.‬‬

‫ته‌نوره‌ی ته‌سك‌و‬ ‫به‌بڕینی قه‌ڵه‌م‪ ..‬بۆ مایس‬ ‫به‌ه���اری ئه‌مس���اڵ به‌دڵنیاییه‌وه‌ زۆر‬ ‫جیاوار‌ه له‌گ���ه‌ڵ به‌هاره‌كانی تر له‌روی‬ ‫خۆگۆڕینه‌وه‌و گرنگیدان به‌جلوبه‌رگه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه زۆر به‌ئاش���كرا دی���اره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی زۆر‬ ‫به‌كه‌م���ی ده‌بینرێت ته‌ن���وره‌ی درێژی‬ ‫قه‌ڵه‌مییه‌‪ ،‬كه‌ له‌كاتێك زۆربه‌ی خانمان‬ ‫بۆ ئۆفیش‌و رۆژانی ده‌وامیان له‌به‌ریان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئێست ‌ه نه‌ك كه‌م ده‌بینرێت‬ ‫به‌ڵكو نابینرێت له‌به‌ردا‪.‬‬ ‫ئێم��� ‌ه لێ���ره‌و‌ه ده‌مانه‌وێ���ت هه‌ن���دێ‬ ‫رێگه‌ت���ان فێربكه‌ین ك ‌ه چ���ۆن دوبار‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ته‌نوره‌ی ‌ه به‌ش���ێوازێكی مۆدێرن‬ ‫هه‌ڵبژێرن‌و له‌كاتی له‌به‌ركردنیدا جوانی‬ ‫له‌ش‌والرتان ده‌ربخات‪:‬‬ ‫•یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردنت با ره‌نگی ته‌نوره‌ك ‌ه‬ ‫به‌دڵی خ���ۆت بێت تاوه‌ك���و ئاره‌زوت‬ ‫لێیبێته‌و‌ه له‌ب���ه‌ری بكه‌یت‪ ،‬ته‌نوره‌ی‬ ‫درێژی ته‌س���ك جوانییه‌كه‌ی له‌وه‌دای ‌ه‬ ‫ك ‌ه هه‌میش���ه‌ رێكییه‌كی ته‌واو ده‌دات‬ ‫به‌له‌ش‌والرت���ان بۆی ‌ه ئه‌گ���ه‌ر بڕینی‌و‬ ‫مۆدێله‌ك���ه‌ی قه‌ڵه‌می نه‌ب���و مه‌یكڕه‌و‬ ‫خۆتی لێدوربخه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫•پێویس���ته‌ پێ�ڵ�اوی پاژن���ه‌ ب���ه‌رز‬

‫له‌پێبكه‌یت‪ ،‬قپێ�ڵ�اوی فالت به‌ته‌واوی‬ ‫نه‌رێیه‌و هه‌ڵه‌یه‌‪.‬‬ ‫ببه‌س���ت ‌ه‬ ‫پش���ت‬ ‫• ‬ ‫به‌ئێكسسواراتی ناسك‌و كه‌م‪ ،‬له‌زنجیری‬ ‫گه‌وره‌و ملوانك���ه‌و بازنه‌ی زۆر دوربه‌‪،‬‬ ‫باش���ترین ش���ت ئه‌وه‌ی���ه‌ جانتایه‌كی‬ ‫ده‌ستی یا (كلیتش) و‌ه ئه‌گه‌رنا هیچت‬ ‫پێ نه‌بێ باشتره‌‪.‬‬ ‫•ئه‌گه‌ر بااڵت كورته‌‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نیو پوت له‌پێ نه‌كه‌یت ك ‌ه كه‌مێ قاچت‬ ‫داده‌پۆش���ێت چونك���ه‌ پێویس���ت ‌ه ئه‌و‬ ‫دیارییه‌ی قاچت له‌خ���وار ته‌نوره‌كه‌و‌ه‬ ‫ده‌ربكه‌وێت‌و نه‌یشاریته‌وه‌‪ ،‬وه‌ ئه‌گه‌رنا‬ ‫كورترت ده‌كات‪.‬‬ ‫•هه‌میش ‌ه قه‌میس���ێكی كالسی جوان‬ ‫بخه‌ر‌ه ن���او ته‌نوره‌كه‌و‌ه بۆ له‌به‌ركردن‬ ‫له‌گه‌ڵی���دا رێ���ك‌و ت���ه‌واو‌ه به‌دانان���ی‬ ‫پش���توێنێكی پان‌و ب���ه‌رز له‌كه‌مه‌رتد‪،‬‬ ‫(لیۆن���ا لوی���س‪)Leona Lewis/‬‬ ‫هه‌وادارێکی زۆری ته‌ن���وره‌ی قه‌ڵه‌می‬ ‫درێژه‌‪ ،‬بۆی ‌ه چیتر خۆت بێبه‌ش مه‌ك ‌ه‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه ته‌نه���ا پێویس���تت به‌كه‌مێك‬ ‫هاوكاری‌و راوێژكاری هه‌بێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‬

‫سه‌رخه‌وی منداڵێک له‌ناوبازاڕی سلێمانی به‌ده‌م فرۆشتنی ورده‌واڵه‌وه‌‌‬

‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫"گیای به‌هاره‌" ڕێگه‌یه‌ك‬ ‫بۆ كاسبی‌و ده‌سته‌به‌ركردنی بژێوی ژیان بۆ یه‌كه‌مجار له‌سلێمانی خانوو له‌دار دروستكرا‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫ب���ه‌ ه���ۆی كردنی گی���ای به‌ه���اره‌و‬ ‫فرۆش���تنه‌وه‌ی له‌ ب���ه‌رده‌م مزگه‌وت‌و‬ ‫شوێنه‌ گش���تیه‌كاندا‪ ،‬چه‌ندین هاواڵتی‬ ‫له‌م ڕێگه‌یه‌وه‌ كاس���بی ده‌كه‌ن‌و پاره‌‌و‬ ‫بژێویی‌ ژیانیان دابین ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫گه‌رچی ئێستا خه‌ریكه‌ نیوه‌ی وه‌رزی‬ ‫به‌هار ته‌واو ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم هێش���تاش‬ ‫چون���ی ژماره‌یه‌ك���ی زۆری خه‌ڵ���ك‬ ‫جمه‌ی دێت‌و رۆژانه‌ س���ه‌ردانی ناوچه‌‬ ‫ش���اخاوییه‌كان ده‌كه‌ن بۆ مه‌به‌س���تی‬ ‫كردنی گیای به‌هاره‌‪.‬‬ ‫چه‌ند هاواڵتییه‌ك ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌ده‌ن‬ ‫كه‌ هه‌ركاتێك وه‌رزی به‌هار دابێت ئه‌وان‬ ‫زۆر دڵخ���ۆش ده‌بن به‌و وه‌رزه‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك خۆیان وتیان "ئێمه‌ له‌م وه‌رزه‌دا‬ ‫كاروكاسبیه‌كی باش ده‌كه‌ین‌و ده‌توانیین‬ ‫ژیانی خێزانه‌كه‌مان دابین بكه‌ین‌و له‌م‬ ‫ڕێیه‌وه‌ پاره‌ كۆ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌لی عوسمان شیالنی‪ ،‬كه‌ گه‌نجێكی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪33‬سااڵنه‌ له‌ به‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫گه‌وره‌ی ناو بازاری س���ۆران س���ه‌دان‬ ‫كیلۆ رێواسی دانابوو بۆ فرۆبشتن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئ���ه‌وان كۆمه‌ڵه‌‬ ‫گه‌نجێك���ن هه‌موو به‌یانیان زوو‪ ،‬به‌ره‌و‬ ‫ناوچ���ه‌ ش���اخاوییه‌كان ده‌كه‌ونه‌ ڕێ‌و‬ ‫گی���ای به‌ه���اره‌ دێنن‪ .‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "‬ ‫هه‌ندێك جار ده‌مه‌و عه‌سر ده‌گه‌ینه‌وه‌‬ ‫نێو ش���ارو ده‌م‌و ده‌س���ت ئه‌و گیایه‌ی‬ ‫ك���ه‌ هێناومانه‌ ب���ه‌ كۆ ده‌یفرۆش���ینه‌‬ ‫دوكاندارێك‪ ،‬هه‌ندێك جاریش له‌به‌رده‌م‬ ‫شوێنێكی گشتی دایده‌نێین‌و به‌ كیلۆ به‌‬ ‫خه‌ڵكی ده‌فرۆشین"‪ .‬ئه‌و گه‌نجه‌ ئاماژه‌‬

‫کاوڕ‬ ‫پێویس���تیت به‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ زیات���ره‌ بۆ‬ ‫ته‌واوكردنی‌ كاره‌كانت‪ ،‬باشتروایه‌ پشت‬ ‫به‌خۆت ببه‌ستی‌‪ ،‬ئه‌و كارانه‌ی‌ به‌رنامه‌ت‬ ‫بۆ دانه‌ڕشتوه‌ به‌باشی‌ ناڕۆن‪.‬‬

‫به‌وه‌ش ده‌دات كه‌ ئه‌و توانیویه‌تی له‌و‬ ‫ڕێگه‌یه‌وه‌ كاس���بی خۆی بكات‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌شی نه‌ش���ارده‌وه‌ كه‌ ئه‌م كاره‌یان‬ ‫به‌بێ ماندو بوون‌و س���ه‌ر ئێش���ه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫" چونك���ه‌ ئه‌و كاره‌ ئه‌وه‌نده‌ ئاس���ان‬ ‫نی���ه‌ كه‌ هه‌موو رۆژێ���ك له‌گه‌ڵ بانگی‬ ‫به‌یان���ی بچیه‌ ناوچه‌ ش���اخاوییه‌كان‌و‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و شاخ‌و داخه‌دا سه‌ركه‌ویت‪.‬‬ ‫چونكه‌ زۆرجار ئه‌م كاره‌مان مه‌ترس���ی‬ ‫به‌رمی���ن كه‌وتن‌و له‌ ش���اخ هه‌ڵدێرانی‬ ‫تێدای���ه‌و زۆرجاریش ئه‌م���ه‌ روویداوه‌و‬ ‫م���ن هاوڕێیه‌كم له‌و ڕێی���ه‌وه‌ ژیانی له‌‬ ‫ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫مام س���ه‌عید عه‌ب���دواڵ‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪50‬‬ ‫س���ااڵن‪ ،‬ئه‌و هاواڵتیه‌ له‌ باره‌ی كردنی‬ ‫گیای به‌هاره‌و جیاوازی له‌گه‌ڵ س���اڵی‬ ‫رابردوو باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫نرخ���ی گیای به‌ه���اره‌ دانه‌به‌زیوه‌و به‌‬ ‫به‌راورد له‌گه‌ڵ س���اڵی راب���ردوو هه‌ر‬ ‫وه‌ك خۆیه‌تی‪ .‬به‌اڵم وه‌ك مام سه‌عید‬ ‫ئاماژه‌ی پێكرد ساڵی رابردو به‌رهه‌می‬ ‫گیای به‌ه���اره‌ باش���ترو جوانتر بووه‌‬ ‫گه‌رچ���ی ئه‌مس���اڵ بارانێك���ی زۆریش‬ ‫باری���وه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌مه‌ هیچ كاریگه‌ریه‌كی‬ ‫وای نه‌بوه‌ بۆ س���ه‌ر باش���بونی گیای‬ ‫به‌هاره‌‪ .‬ئه‌و هاواڵتیه‌ باسی له‌وه‌شكرد‬ ‫كه‌ رۆژانه‌ ب���ه‌و هۆیه‌وه‌ ده‌توانێت بڕی‬ ‫‪140 -100‬هه‌زار دینار به‌ده‌ست بێنێت‪.‬‬ ‫وتیش���ی " ئه‌م كاره‌م���ان ماندوبون‌و‬ ‫هیالكیه‌ك���ی زۆری گه‌ره‌ك���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫هێشتاش زۆر له‌و كاره‌مان ئاسوده‌ین‌و‬ ‫هه‌مو رۆژێ‌ له‌گه‌ڵ سروش���تی جوانی‬ ‫كوردستان ده‌س���ت له‌ مالنێ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫كاسبی خۆشمان ده‌كه‌ین"‪ .‬مام سه‌عید‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی رونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان گیای‬

‫گا‬

‫بۆ یه‌كه‌مجار له‌شاری سلێمانی‬ ‫دانیشتویه‌كی ئه‌و شاره‌‪ ،‬خانویه‌كی‬ ‫ل ‌ه دار درووستكرد‪.‬‬

‫ ‬ ‫مامه‌ڵه‌کردن ب ‌ه گژوگیای به‌هاره‌و‌ه له‌سۆران‬ ‫وه‌ك " رێ���واس‌و كه‌نگرو كاردۆ لوش‌و‬ ‫قارچك‌و هه‌ندرێش���ه‌و كوزه‌ڵه‌و پونگ‌و‬ ‫جۆره‌ه���ا گیا ده‌ك���ه‌ن‪" .‬پێده‌چێت تا‬ ‫سێ چوار هه‌فته‌ی دیكه‌ به‌رده‌وام بین‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كارو كاسبیه‌مان"‪ .‬وتیشی‬

‫دوانه‌‬

‫ی بكه‌وێت ‌ه له‌وانه‌یه‌ كێش���ه‌ت بۆ دروس���ت بێت‬ ‫ی خێزان��� ‌‬ ‫ی ئه‌رك��� ‌‬ ‫له‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كه‌ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پشوه‌ ‌‬ ‫ی له‌شوێن ‌‬ ‫سه‌رش���انت‪ ،‬كاتی‌ ئه‌و‌ه هاتوه‌ داوا ‌‬ ‫ی له‌كه‌س��� ‌ه نزیكه‌كانت بكه‌یت‪ ،‬ده‌یكه‌یت ره‌نگ ‌ه ببێت ‌ه هۆی‌ رزگاربونت‬ ‫یارمه‌ت ‌‬ ‫ی ناخۆشییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی به‌ختته‌‪.‬‬ ‫شه‌مم ‌ه رۆژ ‌‬

‫" ئێم���ه‌ ب���ه‌ زۆری رو ده‌كه‌ینه‌ ناوچه‌‬ ‫ش���اخاوییه‌كانی ده‌ڤه‌ری باڵه‌كایه‌تی‌و‬ ‫س���یده‌كان‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و دو ناوچه‌یه‌‬ ‫پ���ڕ به‌رهه‌مترین ب���ه‌ره‌و بومی گیای‬ ‫به‌هاره‌ن"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی كردویت‌و‬ ‫كاره‌كان���ت زۆر س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫شپرزه‌ییان پێوه‌ دیار‌ه تۆزێك به‌خۆتدا‬ ‫ی رۆژانه‌ت‬ ‫ی له‌كاره‌كان ‌‬ ‫بچۆره‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند هه‌ڵ ‌ه نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫ئ���ه‌و خان���وه‌ ك��� ‌ه ده‌كه‌وێت��� ‌ه‬ ‫به‌رامب���ه‌ر پاركی ئازادی له‌ ش���اری‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ك ‌ه به‌یه‌كێك له‌ گه‌ڕه‌ك ‌ه‬ ‫گرانبه‌هاكانی ئه‌و ش���ار‌ه داده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت���ی ل ‌ه دار درووس���تكراوه‌و‬ ‫بڕی تێچوونیش���ی زۆر ل ‌ه بینایه‌كی‬ ‫ئاسایی كه‌متره‌‪ ،‬خانووه‌ك ‌ه كه‌ له‌دوو‬ ‫نه���ۆم پێكدێت له‌الی���ه‌ن كۆمپانیای‬ ‫ماڵی دار جێبه‌جێده‌كرێت‪ ،‬خاوه‌نی‬ ‫كۆمپانیاك���ه‌‪ ،‬ئ���ارام مه‌جی���د‪ ،‬له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ وت���ی‪ :‬خانووه‌ك ‌ه بڕی ‪150‬‬ ‫ه���ه‌زار دۆالری تێده‌چێ���ت بڕیار‌ه ب ‌ه‬ ‫ماوه‌ی س���ێ مانگ ته‌واو بێت‪ ،‬به‌الم‬ ‫خانووه‌ك��� ‌ه چه‌ند الیه‌نێكی باش���ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ له‌خانووی ئاس���اییدا نیه‌‪،‬‬ ‫له‌وان ‌ه بۆ الیه‌نی س���ه‌رماو گه‌رما زۆر‬ ‫باش���ه‌و وزه‌یه‌كی زۆر كه‌می ده‌وێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا بۆ الیه‌ن���ی ژینگه‌ش زۆر‬ ‫گونجاوه‌و پیسی ناكات‪.‬‬ ‫تا ئێس���تا نازانرێت ئه‌و خانوو‌ه‬ ‫دوو نهۆمیه‌ چه‌ندی دار ده‌وێت‪ ،‬به‌الم‬ ‫ئه‌و دارانه‌ی بۆی هێنراو‌ه سه‌رجه‌میان‬ ‫له‌واڵت���ی فنله‌ن���داوه‌ هێن���راون‪‌،‬و‬ ‫ئاماده‌كراون ب���ۆ به‌كارهێنان‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ش ئه‌و كرێكارانه‌ی ئیش���ی تێدا‬ ‫ده‌ك���ه‌ن خه‌ڵكی ئه‌ورپای رۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫هیندو فنله‌ندان‪ ،‬عه‌ره‌بیشیان تێدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ كرێكارێك���ی كوردی تێدا‬ ‫نیه‌‪.‬‬

‫شێر‬

‫"چن����ار" ك����ه‌ ژنێكی‌ س����پیكه‌النه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌موچ����او خ����ڕی‌ ته‌مه‌ن ‪ 38‬س����اڵه‌‪،‬‬ ‫دڵخۆش����ه‌ به‌وه‌ی‌ پورێ قژه‌ درێژه‌كه‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ بڕیوه‌و داوێتی‌ به‌م تا قژی‌ خۆی‌‬ ‫پێدرێژ بكات‪ ،‬ئێستا ئه‌و خاوه‌نی‌ قژێكی‌‬ ‫زه‌ردباوی‌ درێژه‌و زۆرجار به‌خاوی‌ به‌سه‌ر‬ ‫ش����ان‌و گه‌ردن‌و ملیدا دێته‌خوار‪ ،‬چنار‬ ‫باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات له‌وه‌ت����ه‌ی‌ ئه‌م قژه‌‬ ‫درێژه‌ی‌ داناوه‌ هه‌ست به‌ئاسوده‌ییه‌كی‌‬ ‫زیات����ر ده‌كات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ده‌مێك بوو‬ ‫خه‌ونی‌ به‌قژێكی‌ وا درێژه‌وه‌ ده‌بینی‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و خۆی‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌ژی‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم وه‌ك خ����ۆی‌ ده‌ڵێت ئه‌م‬ ‫قژه‌ی‌ له‌ئارایشتگایه‌كی‌ هه‌ولێر بۆ دانراوه‌‬ ‫به‌‪ 300‬دۆالر‪ ،‬چن����ار به‌ده‌م پێكه‌نینه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "خوا خێری‌ پورو ئه‌وه‌ش بنوس����ێ‌‬ ‫كه‌ ئه‌م قژه‌ی‌ بۆ دانام"‪.‬‬ ‫چن����ار نمونه‌یه‌ك����ه‌ له‌و ژنان����ه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ قژدانانه‌وه‌ ئێستا له‌كوردستاندا‬ ‫خه‌ون����ی‌ قژدرێژكردنی����ان دێته‌ دی‌‪ ،‬كه‌‬

‫ئێس����تا له‌به‌ش����ێك له‌ئارایش����تگاكانی‌‬ ‫كوردستاندا ئه‌م كاره‌ ئه‌نجامده‌درێت‪.‬‬ ‫ته‌الر كه‌ له‌یه‌كێك له‌ئارایش����تگاكانی‌‬ ‫سلێمانی‌ خه‌ریكی‌ قژدانانه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ رۆژ به‌ڕۆژ رێژه‌ی‌ ئه‌و ژنانه‌ی‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ قژدانان سه‌ردانیان ده‌كه‌ن‬ ‫زۆرو زۆرت����ر ده‌بێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "ئه‌م‬ ‫قژه‌ درێ����ژه‌ له‌چه‌ندین واڵتی‌ جیاجیاوه‌‬

‫به‌تایبه‌تی‌ له‌واڵتانی‌ باش����وری‌ ئاسیاو‌ه‬ ‫ده‌هێنرێنه‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ درێژو‬ ‫جۆری‌ تاڵ����ی‌ قژه‌كانی����ش نرخه‌كانیان‬ ‫فه‌رق ده‌كات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نرخ����ی‌ ئه‌م قژان����ه‌ له‌‪500‬‬ ‫دۆالره‌وه‌ هه‌ی����ه‌ ت����ا ده‌گات ب����ه‌‪2000‬‬ ‫دۆالر"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هۆكاری‌ به‌كارهێنانی‌ ئه‌م‬

‫جۆره‌ قژانه‌ش كه‌ به‌چه‌ند شێوازی‌ جیا‬ ‫جیا تاتۆ ده‌كرێ����ن‌و بۆ ژنان داده‌نرێن‪،‬‬ ‫ت����ه‌الر وت����ی‌ "به‌پل����ه‌ی‌ یه‌ك����ه‌م ئه‌و‬ ‫ژنان����ه‌ ده‌یكه‌ن كه‌ س����ه‌ری‌ تاڵی‌ قژیان‬ ‫له‌حاڵی‌ درێژبوون����دا باریك‌و قــرچۆك‬ ‫ده‌بێتــــــ����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا به‌ش����ێك‬ ‫له‌ژنانی����ش له‌س����ه‌ر داوای‌ مێرده‌كانیان‬ ‫قژی‌ درێژ داده‌نێن"‪.‬‬

‫فیلمێكی‌ ده‌رهێنه‌ری‌ ناسراوی‌‬ ‫كورد "هونه‌ر سه‌لیم" به‌ناوی‌ "واڵته‌‬ ‫شیرینه‌كه‌ی‌ من" له‌به‌شی‌ ‪Un‬‬ ‫‪ Certain Regard‬ی‌ فیستیڤاڵی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ "كان" نمایش ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م فلیمه‌ كه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫وێنه‌ گیراوه‌‌و ئه‌كته‌ری‌ ناوداری‌‬ ‫ئێرانی‌ گوڵشیفته‌ی‌ فه‌راهانی‌‌و‬ ‫ئه‌كته‌ری‌ ناسراوی‌ كوردی‌ باكور‬ ‫"قورقوماز ئه‌رسه‌الن" رۆڵی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ تیا ده‌بینن‪.‬‬ ‫هونه‌ر سه‌لیم پێشتر له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫فلیمه‌كانی‌ ‪Vodka Lemon‬‬ ‫(‪‌)2003‬و ‪Kilometre Zero‬‬ ‫(‪ )2004‬ناسرا‪ ،‬ئه‌و كه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئاكرێیه‌ ئێستا له‌شاری‌ پاریس‬ ‫ده‌ژی‌‪.‬‬

‫فیلمێك ‌ی كوردی‌ له‌فیستیڤاڵ ‌ی "كان" نمایش ده‌كرێت‬

‫ئا‪ :‬رامان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاکۆ‬

‫‪11‬‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌و ‌ه‬

‫ ‬ ‫ئه‌و خانو‌ه داره‌ی له‌نزیک پارکی ئازادی دروست ده‌کرێت‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیه‌ك ‌‬ ‫ی به‌سه‌رده‌به‌یت‪ ،‬له‌رو ‌‬ ‫ی پڕ رۆمانس ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ‌‬ ‫زیات���ر بای���ه‌خ به‌خۆشه‌ویس���ته‌كانتان پته‌وت بۆ دروستبوه‌ له‌گه‌ڵ هاوڕێكانت‪،‬‬ ‫ده‌ده‌ن‌و كات���ه‌كان بۆ ئ���ه‌وان ته‌رخان پرۆژه‌یه‌ك ئه‌نج���ام ده‌ده‌یت ك ‌ه دواتر‬ ‫ی بۆت ده‌بێت‪.‬‬ ‫سود ‌‬ ‫ی به‌ختته‌‪.‬‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ین ‌‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫فۆتۆ‪ :‬رامان‬

‫دوپشک‬

‫ی‬ ‫هه‌س���ت به‌غی���ره‌ ده‌كه‌ی���ت به‌رامبه‌ر بیر له‌وه‌ ده‌كه‌یت ‌ه ك ‌ه هه‌ندێ‌ جوانكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ جار بیر له‌روخس���ارتان بك���ه‌ن‌و ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نزیكت‪ ،‬هه‌ن���د ‌‬ ‫به‌كه‌س���ان ‌‬ ‫ی روه‌ ده‌رونێكه‌ش���ت ئ���ارام بكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌و‌ه ده‌كه‌یت‌و كه‌سێك ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌كی‌ خۆشه‌ بۆ له‌دایكبوان ‌‬ ‫شه‌ڕانگێز بۆ خۆت دروست ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫بورجه‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی‬ ‫ی سۆزداریه‌وه‌ هه‌ست به‌ماندوێت ‌‬ ‫ی ده‌كه‌یت‪ ،‬ماوه‌یه‌ك ‌ه له‌رو ‌‬ ‫ی داراییت ده‌بێت‪ ،‬هه‌ست به‌دڵته‌نگ ‌‬ ‫كه‌وان‪ :‬ده‌سكه‌وتێك ‌‬ ‫ی له‌گرفته‌كانت بۆ چاره‌س���ه‌ر ده‌موچاوت زۆر خه‌مناك دیاره‌و كه‌س ‌ه ده‌كه‌ی���ت‪ ،‬بی���ر له‌و‌ه ده‌كه‌یت���ه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ن���د ‌‬ ‫ی ن���وێ‌ دروس���ت بكه‌یت‪.‬‬ ‫ی پێو‌ه نزیكه‌كانت زۆر پێوه‌ت سه‌رقاڵن‌و بیرت په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ته‌ندروستیت گۆڕانكار ‌‬ ‫ی ئاڵۆزت ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ‌‬ ‫لێده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫دیاره‌و به‌ره‌و باشتر ده‌ڕۆیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫زۆر چ����االك ده‌رده‌كه‌وی����ت‌و بی����ر‬ ‫له‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌ ده‌كه‌یته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نابێت ئه‌وه‌ له‌بیر بكه‌یت كه‌ خێزانه‌كه‌تان‬ ‫زۆر پێویستیان به‌ئێوه‌یه‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‪F‬‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫باوی‌ سته‌یش‌و قژ دانانه‌‬

‫‪ashion‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪" fashion‬سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌شێك له‌ژنانی‌ شاره‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان خه‌ریكی‌ "سته‌یش"و‬ ‫قژدانانن‪ ،‬نرخی‌ ئه‌م قژدانانانه‌ش‬ ‫له‌‪ 500‬دۆالره‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات تا‬ ‫ده‌گات به‌‪ 2000‬دۆالر‪.‬‬

‫ته‌نوره‌ی ته‌سك‌و‬ ‫به‌بڕینی قه‌ڵه‌م‪ ..‬بۆ مایس‬ ‫به‌ه���اری ئه‌مس���اڵ به‌دڵنیاییه‌وه‌ زۆر‬ ‫جیاوار‌ه له‌گ���ه‌ڵ به‌هاره‌كانی تر له‌روی‬ ‫خۆگۆڕینه‌وه‌و گرنگیدان به‌جلوبه‌رگه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه زۆر به‌ئاش���كرا دی���اره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی زۆر‬ ‫به‌كه‌م���ی ده‌بینرێت ته‌ن���وره‌ی درێژی‬ ‫قه‌ڵه‌مییه‌‪ ،‬كه‌ له‌كاتێك زۆربه‌ی خانمان‬ ‫بۆ ئۆفیش‌و رۆژانی ده‌وامیان له‌به‌ریان‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئێست ‌ه نه‌ك كه‌م ده‌بینرێت‬ ‫به‌ڵكو نابینرێت له‌به‌ردا‪.‬‬ ‫ئێم��� ‌ه لێ���ره‌و‌ه ده‌مانه‌وێ���ت هه‌ن���دێ‬ ‫رێگه‌ت���ان فێربكه‌ین ك ‌ه چ���ۆن دوبار‌ه‬ ‫ئ���ه‌و ته‌نوره‌ی ‌ه به‌ش���ێوازێكی مۆدێرن‬ ‫هه‌ڵبژێرن‌و له‌كاتی له‌به‌ركردنیدا جوانی‬ ‫له‌ش‌والرتان ده‌ربخات‪:‬‬ ‫•یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردنت با ره‌نگی ته‌نوره‌ك ‌ه‬ ‫به‌دڵی خ���ۆت بێت تاوه‌ك���و ئاره‌زوت‬ ‫لێیبێته‌و‌ه له‌ب���ه‌ری بكه‌یت‪ ،‬ته‌نوره‌ی‬ ‫درێژی ته‌س���ك جوانییه‌كه‌ی له‌وه‌دای ‌ه‬ ‫ك ‌ه هه‌میش���ه‌ رێكییه‌كی ته‌واو ده‌دات‬ ‫به‌له‌ش‌والرت���ان بۆی ‌ه ئه‌گ���ه‌ر بڕینی‌و‬ ‫مۆدێله‌ك���ه‌ی قه‌ڵه‌می نه‌ب���و مه‌یكڕه‌و‬ ‫خۆتی لێدوربخه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫•پێویس���ته‌ پێ�ڵ�اوی پاژن���ه‌ ب���ه‌رز‬

‫له‌پێبكه‌یت‪ ،‬قپێ�ڵ�اوی فالت به‌ته‌واوی‬ ‫نه‌رێیه‌و هه‌ڵه‌یه‌‪.‬‬ ‫ببه‌س���ت ‌ه‬ ‫پش���ت‬ ‫• ‬ ‫به‌ئێكسسواراتی ناسك‌و كه‌م‪ ،‬له‌زنجیری‬ ‫گه‌وره‌و ملوانك���ه‌و بازنه‌ی زۆر دوربه‌‪،‬‬ ‫باش���ترین ش���ت ئه‌وه‌ی���ه‌ جانتایه‌كی‬ ‫ده‌ستی یا (كلیتش) و‌ه ئه‌گه‌رنا هیچت‬ ‫پێ نه‌بێ باشتره‌‪.‬‬ ‫•ئه‌گه‌ر بااڵت كورته‌‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نیو پوت له‌پێ نه‌كه‌یت ك ‌ه كه‌مێ قاچت‬ ‫داده‌پۆش���ێت چونك���ه‌ پێویس���ت ‌ه ئه‌و‬ ‫دیارییه‌ی قاچت له‌خ���وار ته‌نوره‌كه‌و‌ه‬ ‫ده‌ربكه‌وێت‌و نه‌یشاریته‌وه‌‪ ،‬وه‌ ئه‌گه‌رنا‬ ‫كورترت ده‌كات‪.‬‬ ‫•هه‌میش ‌ه قه‌میس���ێكی كالسی جوان‬ ‫بخه‌ر‌ه ن���او ته‌نوره‌كه‌و‌ه بۆ له‌به‌ركردن‬ ‫له‌گه‌ڵی���دا رێ���ك‌و ت���ه‌واو‌ه به‌دانان���ی‬ ‫پش���توێنێكی پان‌و ب���ه‌رز له‌كه‌مه‌رتد‪،‬‬ ‫(لیۆن���ا لوی���س‪)Leona Lewis/‬‬ ‫هه‌وادارێکی زۆری ته‌ن���وره‌ی قه‌ڵه‌می‬ ‫درێژه‌‪ ،‬بۆی ‌ه چیتر خۆت بێبه‌ش مه‌ك ‌ه‬ ‫ره‌نگ��� ‌ه ته‌نه���ا پێویس���تت به‌كه‌مێك‬ ‫هاوكاری‌و راوێژكاری هه‌بێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‬

‫سه‌رخه‌وی منداڵێک له‌ناوبازاڕی سلێمانی به‌ده‌م فرۆشتنی ورده‌واڵه‌وه‌‌‬

‫ ‪safeen.arif@yahoo.com‬‬ ‫‪Twitter @SafeenArif‬‬

‫"گیای به‌هاره‌" ڕێگه‌یه‌ك‬ ‫بۆ كاسبی‌و ده‌سته‌به‌ركردنی بژێوی ژیان بۆ یه‌كه‌مجار له‌سلێمانی خانوو له‌دار دروستكرا‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫ب���ه‌ ه���ۆی كردنی گی���ای به‌ه���اره‌و‬ ‫فرۆش���تنه‌وه‌ی له‌ ب���ه‌رده‌م مزگه‌وت‌و‬ ‫شوێنه‌ گش���تیه‌كاندا‪ ،‬چه‌ندین هاواڵتی‬ ‫له‌م ڕێگه‌یه‌وه‌ كاس���بی ده‌كه‌ن‌و پاره‌‌و‬ ‫بژێویی‌ ژیانیان دابین ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫گه‌رچی ئێستا خه‌ریكه‌ نیوه‌ی وه‌رزی‬ ‫به‌هار ته‌واو ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم هێش���تاش‬ ‫چون���ی ژماره‌یه‌ك���ی زۆری خه‌ڵ���ك‬ ‫جمه‌ی دێت‌و رۆژانه‌ س���ه‌ردانی ناوچه‌‬ ‫ش���اخاوییه‌كان ده‌كه‌ن بۆ مه‌به‌س���تی‬ ‫كردنی گیای به‌هاره‌‪.‬‬ ‫چه‌ند هاواڵتییه‌ك ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌ده‌ن‬ ‫كه‌ هه‌ركاتێك وه‌رزی به‌هار دابێت ئه‌وان‬ ‫زۆر دڵخ���ۆش ده‌بن به‌و وه‌رزه‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫وه‌ك خۆیان وتیان "ئێمه‌ له‌م وه‌رزه‌دا‬ ‫كاروكاسبیه‌كی باش ده‌كه‌ین‌و ده‌توانیین‬ ‫ژیانی خێزانه‌كه‌مان دابین بكه‌ین‌و له‌م‬ ‫ڕێیه‌وه‌ پاره‌ كۆ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌لی عوسمان شیالنی‪ ،‬كه‌ گه‌نجێكی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪33‬سااڵنه‌ له‌ به‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫گه‌وره‌ی ناو بازاری س���ۆران س���ه‌دان‬ ‫كیلۆ رێواسی دانابوو بۆ فرۆبشتن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئ���ه‌وان كۆمه‌ڵه‌‬ ‫گه‌نجێك���ن هه‌موو به‌یانیان زوو‪ ،‬به‌ره‌و‬ ‫ناوچ���ه‌ ش���اخاوییه‌كان ده‌كه‌ونه‌ ڕێ‌و‬ ‫گی���ای به‌ه���اره‌ دێنن‪ .‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "‬ ‫هه‌ندێك جار ده‌مه‌و عه‌سر ده‌گه‌ینه‌وه‌‬ ‫نێو ش���ارو ده‌م‌و ده‌س���ت ئه‌و گیایه‌ی‬ ‫ك���ه‌ هێناومانه‌ ب���ه‌ كۆ ده‌یفرۆش���ینه‌‬ ‫دوكاندارێك‪ ،‬هه‌ندێك جاریش له‌به‌رده‌م‬ ‫شوێنێكی گشتی دایده‌نێین‌و به‌ كیلۆ به‌‬ ‫خه‌ڵكی ده‌فرۆشین"‪ .‬ئه‌و گه‌نجه‌ ئاماژه‌‬

‫کاوڕ‬ ‫پێویس���تیت به‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ زیات���ره‌ بۆ‬ ‫ته‌واوكردنی‌ كاره‌كانت‪ ،‬باشتروایه‌ پشت‬ ‫به‌خۆت ببه‌ستی‌‪ ،‬ئه‌و كارانه‌ی‌ به‌رنامه‌ت‬ ‫بۆ دانه‌ڕشتوه‌ به‌باشی‌ ناڕۆن‪.‬‬

‫به‌وه‌ش ده‌دات كه‌ ئه‌و توانیویه‌تی له‌و‬ ‫ڕێگه‌یه‌وه‌ كاس���بی خۆی بكات‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌شی نه‌ش���ارده‌وه‌ كه‌ ئه‌م كاره‌یان‬ ‫به‌بێ ماندو بوون‌و س���ه‌ر ئێش���ه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫" چونك���ه‌ ئه‌و كاره‌ ئه‌وه‌نده‌ ئاس���ان‬ ‫نی���ه‌ كه‌ هه‌موو رۆژێ���ك له‌گه‌ڵ بانگی‬ ‫به‌یان���ی بچیه‌ ناوچه‌ ش���اخاوییه‌كان‌و‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و شاخ‌و داخه‌دا سه‌ركه‌ویت‪.‬‬ ‫چونكه‌ زۆرجار ئه‌م كاره‌مان مه‌ترس���ی‬ ‫به‌رمی���ن كه‌وتن‌و له‌ ش���اخ هه‌ڵدێرانی‬ ‫تێدای���ه‌و زۆرجاریش ئه‌م���ه‌ روویداوه‌و‬ ‫م���ن هاوڕێیه‌كم له‌و ڕێی���ه‌وه‌ ژیانی له‌‬ ‫ده‌ستداوه‌"‪.‬‬ ‫مام س���ه‌عید عه‌ب���دواڵ‪ ،‬ته‌مه‌ن ‪50‬‬ ‫س���ااڵن‪ ،‬ئه‌و هاواڵتیه‌ له‌ باره‌ی كردنی‬ ‫گیای به‌هاره‌و جیاوازی له‌گه‌ڵ س���اڵی‬ ‫رابردوو باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫نرخ���ی گیای به‌ه���اره‌ دانه‌به‌زیوه‌و به‌‬ ‫به‌راورد له‌گه‌ڵ س���اڵی راب���ردوو هه‌ر‬ ‫وه‌ك خۆیه‌تی‪ .‬به‌اڵم وه‌ك مام سه‌عید‬ ‫ئاماژه‌ی پێكرد ساڵی رابردو به‌رهه‌می‬ ‫گیای به‌ه���اره‌ باش���ترو جوانتر بووه‌‬ ‫گه‌رچ���ی ئه‌مس���اڵ بارانێك���ی زۆریش‬ ‫باری���وه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌مه‌ هیچ كاریگه‌ریه‌كی‬ ‫وای نه‌بوه‌ بۆ س���ه‌ر باش���بونی گیای‬ ‫به‌هاره‌‪ .‬ئه‌و هاواڵتیه‌ باسی له‌وه‌شكرد‬ ‫كه‌ رۆژانه‌ ب���ه‌و هۆیه‌وه‌ ده‌توانێت بڕی‬ ‫‪140 -100‬هه‌زار دینار به‌ده‌ست بێنێت‪.‬‬ ‫وتیش���ی " ئه‌م كاره‌م���ان ماندوبون‌و‬ ‫هیالكیه‌ك���ی زۆری گه‌ره‌ك���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫هێشتاش زۆر له‌و كاره‌مان ئاسوده‌ین‌و‬ ‫هه‌مو رۆژێ‌ له‌گه‌ڵ سروش���تی جوانی‬ ‫كوردستان ده‌س���ت له‌ مالنێ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫كاسبی خۆشمان ده‌كه‌ین"‪ .‬مام سه‌عید‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی رونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وان گیای‬

‫گا‬

‫بۆ یه‌كه‌مجار له‌شاری سلێمانی‬ ‫دانیشتویه‌كی ئه‌و شاره‌‪ ،‬خانویه‌كی‬ ‫ل ‌ه دار درووستكرد‪.‬‬

‫ ‬ ‫مامه‌ڵه‌کردن ب ‌ه گژوگیای به‌هاره‌و‌ه له‌سۆران‬ ‫وه‌ك " رێ���واس‌و كه‌نگرو كاردۆ لوش‌و‬ ‫قارچك‌و هه‌ندرێش���ه‌و كوزه‌ڵه‌و پونگ‌و‬ ‫جۆره‌ه���ا گیا ده‌ك���ه‌ن‪" .‬پێده‌چێت تا‬ ‫سێ چوار هه‌فته‌ی دیكه‌ به‌رده‌وام بین‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كارو كاسبیه‌مان"‪ .‬وتیشی‬

‫دوانه‌‬

‫ی بكه‌وێت ‌ه له‌وانه‌یه‌ كێش���ه‌ت بۆ دروس���ت بێت‬ ‫ی خێزان��� ‌‬ ‫ی ئه‌رك��� ‌‬ ‫له‌وان��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كه‌ت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و پشوه‌ ‌‬ ‫ی له‌شوێن ‌‬ ‫سه‌رش���انت‪ ،‬كاتی‌ ئه‌و‌ه هاتوه‌ داوا ‌‬ ‫ی له‌كه‌س��� ‌ه نزیكه‌كانت بكه‌یت‪ ،‬ده‌یكه‌یت ره‌نگ ‌ه ببێت ‌ه هۆی‌ رزگاربونت‬ ‫یارمه‌ت ‌‬ ‫ی ناخۆشییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی به‌ختته‌‪.‬‬ ‫شه‌مم ‌ه رۆژ ‌‬

‫" ئێم���ه‌ ب���ه‌ زۆری رو ده‌كه‌ینه‌ ناوچه‌‬ ‫ش���اخاوییه‌كانی ده‌ڤه‌ری باڵه‌كایه‌تی‌و‬ ‫س���یده‌كان‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و دو ناوچه‌یه‌‬ ‫پ���ڕ به‌رهه‌مترین ب���ه‌ره‌و بومی گیای‬ ‫به‌هاره‌ن"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫ی كردویت‌و‬ ‫كاره‌كان���ت زۆر س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫شپرزه‌ییان پێوه‌ دیار‌ه تۆزێك به‌خۆتدا‬ ‫ی رۆژانه‌ت‬ ‫ی له‌كاره‌كان ‌‬ ‫بچۆره‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند هه‌ڵ ‌ه نه‌كه‌یت‪.‬‬

‫ئ���ه‌و خان���وه‌ ك��� ‌ه ده‌كه‌وێت��� ‌ه‬ ‫به‌رامب���ه‌ر پاركی ئازادی له‌ ش���اری‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ك ‌ه به‌یه‌كێك له‌ گه‌ڕه‌ك ‌ه‬ ‫گرانبه‌هاكانی ئه‌و ش���ار‌ه داده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت���ی ل ‌ه دار درووس���تكراوه‌و‬ ‫بڕی تێچوونیش���ی زۆر ل ‌ه بینایه‌كی‬ ‫ئاسایی كه‌متره‌‪ ،‬خانووه‌ك ‌ه كه‌ له‌دوو‬ ‫نه���ۆم پێكدێت له‌الی���ه‌ن كۆمپانیای‬ ‫ماڵی دار جێبه‌جێده‌كرێت‪ ،‬خاوه‌نی‬ ‫كۆمپانیاك���ه‌‪ ،‬ئ���ارام مه‌جی���د‪ ،‬له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ وت���ی‪ :‬خانووه‌ك ‌ه بڕی ‪150‬‬ ‫ه���ه‌زار دۆالری تێده‌چێ���ت بڕیار‌ه ب ‌ه‬ ‫ماوه‌ی س���ێ مانگ ته‌واو بێت‪ ،‬به‌الم‬ ‫خانووه‌ك��� ‌ه چه‌ند الیه‌نێكی باش���ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ له‌خانووی ئاس���اییدا نیه‌‪،‬‬ ‫له‌وان ‌ه بۆ الیه‌نی س���ه‌رماو گه‌رما زۆر‬ ‫باش���ه‌و وزه‌یه‌كی زۆر كه‌می ده‌وێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا بۆ الیه‌ن���ی ژینگه‌ش زۆر‬ ‫گونجاوه‌و پیسی ناكات‪.‬‬ ‫تا ئێس���تا نازانرێت ئه‌و خانوو‌ه‬ ‫دوو نهۆمیه‌ چه‌ندی دار ده‌وێت‪ ،‬به‌الم‬ ‫ئه‌و دارانه‌ی بۆی هێنراو‌ه سه‌رجه‌میان‬ ‫له‌واڵت���ی فنله‌ن���داوه‌ هێن���راون‪‌،‬و‬ ‫ئاماده‌كراون ب���ۆ به‌كارهێنان‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌وه‌ش ئه‌و كرێكارانه‌ی ئیش���ی تێدا‬ ‫ده‌ك���ه‌ن خه‌ڵكی ئه‌ورپای رۆژهه‌اڵت‌و‬ ‫هیندو فنله‌ندان‪ ،‬عه‌ره‌بیشیان تێدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ كرێكارێك���ی كوردی تێدا‬ ‫نیه‌‪.‬‬

‫شێر‬

‫"چن����ار" ك����ه‌ ژنێكی‌ س����پیكه‌النه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌موچ����او خ����ڕی‌ ته‌مه‌ن ‪ 38‬س����اڵه‌‪،‬‬ ‫دڵخۆش����ه‌ به‌وه‌ی‌ پورێ قژه‌ درێژه‌كه‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ بڕیوه‌و داوێتی‌ به‌م تا قژی‌ خۆی‌‬ ‫پێدرێژ بكات‪ ،‬ئێستا ئه‌و خاوه‌نی‌ قژێكی‌‬ ‫زه‌ردباوی‌ درێژه‌و زۆرجار به‌خاوی‌ به‌سه‌ر‬ ‫ش����ان‌و گه‌ردن‌و ملیدا دێته‌خوار‪ ،‬چنار‬ ‫باس ل����ه‌وه‌ ده‌كات له‌وه‌ت����ه‌ی‌ ئه‌م قژه‌‬ ‫درێژه‌ی‌ داناوه‌ هه‌ست به‌ئاسوده‌ییه‌كی‌‬ ‫زیات����ر ده‌كات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ده‌مێك بوو‬ ‫خه‌ونی‌ به‌قژێكی‌ وا درێژه‌وه‌ ده‌بینی‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و خۆی‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌ژی‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم وه‌ك خ����ۆی‌ ده‌ڵێت ئه‌م‬ ‫قژه‌ی‌ له‌ئارایشتگایه‌كی‌ هه‌ولێر بۆ دانراوه‌‬ ‫به‌‪ 300‬دۆالر‪ ،‬چن����ار به‌ده‌م پێكه‌نینه‌وه‌‬ ‫وتی‌ "خوا خێری‌ پورو ئه‌وه‌ش بنوس����ێ‌‬ ‫كه‌ ئه‌م قژه‌ی‌ بۆ دانام"‪.‬‬ ‫چن����ار نمونه‌یه‌ك����ه‌ له‌و ژنان����ه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ قژدانانه‌وه‌ ئێستا له‌كوردستاندا‬ ‫خه‌ون����ی‌ قژدرێژكردنی����ان دێته‌ دی‌‪ ،‬كه‌‬

‫ئێس����تا له‌به‌ش����ێك له‌ئارایش����تگاكانی‌‬ ‫كوردستاندا ئه‌م كاره‌ ئه‌نجامده‌درێت‪.‬‬ ‫ته‌الر كه‌ له‌یه‌كێك له‌ئارایش����تگاكانی‌‬ ‫سلێمانی‌ خه‌ریكی‌ قژدانانه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ رۆژ به‌ڕۆژ رێژه‌ی‌ ئه‌و ژنانه‌ی‌‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ قژدانان سه‌ردانیان ده‌كه‌ن‬ ‫زۆرو زۆرت����ر ده‌بێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "ئه‌م‬ ‫قژه‌ درێ����ژه‌ له‌چه‌ندین واڵتی‌ جیاجیاوه‌‬

‫به‌تایبه‌تی‌ له‌واڵتانی‌ باش����وری‌ ئاسیاو‌ه‬ ‫ده‌هێنرێنه‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ درێژو‬ ‫جۆری‌ تاڵ����ی‌ قژه‌كانی����ش نرخه‌كانیان‬ ‫فه‌رق ده‌كات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نرخ����ی‌ ئه‌م قژان����ه‌ له‌‪500‬‬ ‫دۆالره‌وه‌ هه‌ی����ه‌ ت����ا ده‌گات ب����ه‌‪2000‬‬ ‫دۆالر"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هۆكاری‌ به‌كارهێنانی‌ ئه‌م‬

‫جۆره‌ قژانه‌ش كه‌ به‌چه‌ند شێوازی‌ جیا‬ ‫جیا تاتۆ ده‌كرێ����ن‌و بۆ ژنان داده‌نرێن‪،‬‬ ‫ت����ه‌الر وت����ی‌ "به‌پل����ه‌ی‌ یه‌ك����ه‌م ئه‌و‬ ‫ژنان����ه‌ ده‌یكه‌ن كه‌ س����ه‌ری‌ تاڵی‌ قژیان‬ ‫له‌حاڵی‌ درێژبوون����دا باریك‌و قــرچۆك‬ ‫ده‌بێتــــــ����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا به‌ش����ێك‬ ‫له‌ژنانی����ش له‌س����ه‌ر داوای‌ مێرده‌كانیان‬ ‫قژی‌ درێژ داده‌نێن"‪.‬‬

‫فیلمێكی‌ ده‌رهێنه‌ری‌ ناسراوی‌‬ ‫كورد "هونه‌ر سه‌لیم" به‌ناوی‌ "واڵته‌‬ ‫شیرینه‌كه‌ی‌ من" له‌به‌شی‌ ‪Un‬‬ ‫‪ Certain Regard‬ی‌ فیستیڤاڵی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ "كان" نمایش ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م فلیمه‌ كه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫وێنه‌ گیراوه‌‌و ئه‌كته‌ری‌ ناوداری‌‬ ‫ئێرانی‌ گوڵشیفته‌ی‌ فه‌راهانی‌‌و‬ ‫ئه‌كته‌ری‌ ناسراوی‌ كوردی‌ باكور‬ ‫"قورقوماز ئه‌رسه‌الن" رۆڵی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ تیا ده‌بینن‪.‬‬ ‫هونه‌ر سه‌لیم پێشتر له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫فلیمه‌كانی‌ ‪Vodka Lemon‬‬ ‫(‪‌)2003‬و ‪Kilometre Zero‬‬ ‫(‪ )2004‬ناسرا‪ ،‬ئه‌و كه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئاكرێیه‌ ئێستا له‌شاری‌ پاریس‬ ‫ده‌ژی‌‪.‬‬

‫فیلمێك ‌ی كوردی‌ له‌فیستیڤاڵ ‌ی "كان" نمایش ده‌كرێت‬

‫ئا‪ :‬رامان‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاکۆ‬

‫‪11‬‬

‫له‌فه‌یسبووکه‌و ‌ه‬

‫ ‬ ‫ئه‌و خانو‌ه داره‌ی له‌نزیک پارکی ئازادی دروست ده‌کرێت‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ی‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیه‌ك ‌‬ ‫ی به‌سه‌رده‌به‌یت‪ ،‬له‌رو ‌‬ ‫ی پڕ رۆمانس ‌‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ‌‬ ‫زیات���ر بای���ه‌خ به‌خۆشه‌ویس���ته‌كانتان پته‌وت بۆ دروستبوه‌ له‌گه‌ڵ هاوڕێكانت‪،‬‬ ‫ده‌ده‌ن‌و كات���ه‌كان بۆ ئ���ه‌وان ته‌رخان پرۆژه‌یه‌ك ئه‌نج���ام ده‌ده‌یت ك ‌ه دواتر‬ ‫ی بۆت ده‌بێت‪.‬‬ ‫سود ‌‬ ‫ی به‌ختته‌‪.‬‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ین ‌‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫فۆتۆ‪ :‬رامان‬

‫دوپشک‬

‫ی‬ ‫هه‌س���ت به‌غی���ره‌ ده‌كه‌ی���ت به‌رامبه‌ر بیر له‌وه‌ ده‌كه‌یت ‌ه ك ‌ه هه‌ندێ‌ جوانكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ جار بیر له‌روخس���ارتان بك���ه‌ن‌و ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نزیكت‪ ،‬هه‌ن���د ‌‬ ‫به‌كه‌س���ان ‌‬ ‫ی روه‌ ده‌رونێكه‌ش���ت ئ���ارام بكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌و‌ه ده‌كه‌یت‌و كه‌سێك ‌‬ ‫ی ئه‌م‬ ‫هه‌فته‌یه‌كی‌ خۆشه‌ بۆ له‌دایكبوان ‌‬ ‫شه‌ڕانگێز بۆ خۆت دروست ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫بورجه‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫ی‬ ‫ی سۆزداریه‌وه‌ هه‌ست به‌ماندوێت ‌‬ ‫ی ده‌كه‌یت‪ ،‬ماوه‌یه‌ك ‌ه له‌رو ‌‬ ‫ی داراییت ده‌بێت‪ ،‬هه‌ست به‌دڵته‌نگ ‌‬ ‫كه‌وان‪ :‬ده‌سكه‌وتێك ‌‬ ‫ی له‌گرفته‌كانت بۆ چاره‌س���ه‌ر ده‌موچاوت زۆر خه‌مناك دیاره‌و كه‌س ‌ه ده‌كه‌ی���ت‪ ،‬بی���ر له‌و‌ه ده‌كه‌یت���ه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌ن���د ‌‬ ‫ی ن���وێ‌ دروس���ت بكه‌یت‪.‬‬ ‫ی پێو‌ه نزیكه‌كانت زۆر پێوه‌ت سه‌رقاڵن‌و بیرت په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ته‌ندروستیت گۆڕانكار ‌‬ ‫ی ئاڵۆزت ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك ‌‬ ‫لێده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫دیاره‌و به‌ره‌و باشتر ده‌ڕۆیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫زۆر چ����االك ده‌رده‌كه‌وی����ت‌و بی����ر‬ ‫له‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ پاره‌ ده‌كه‌یته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نابێت ئه‌وه‌ له‌بیر بكه‌یت كه‌ خێزانه‌كه‌تان‬ ‫زۆر پێویستیان به‌ئێوه‌یه‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫له‌به‌رده‌م هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی راسته‌قینه‌‬

‫ئینسان‌و تازەبوونەوە‬ ‫لە سێ سەدەی ڕابردوودا تازەبوونەوە‬ ‫بەش����ێکی گرنگ����ی دەرکەوتەکان����ی‬ ‫دونیاب����ووە‪ ،‬بەتایبەتی لە کۆتاییەکانی‬ ‫س����ەدەی ھەژدەھەم‌و س����ەرەتاکانی‬ ‫س����ەدەی نۆزدەھەم����ەوە‪ .‬تا ئێس����تا‬ ‫ھەزاران ھەزار الپەڕە لەسەر لێکدانەوە‌و‬ ‫ڕاڤەکردنی دروستبوونی ئەو دونیا تازەیە‬ ‫نووس����راوە‪ ،‬لە دیدی جی����اواز‌و زۆرجار‬ ‫تەواوکەر‌و ناک����ۆک بەیەکەوە چۆنیەتی‬ ‫دروستبوونی ئەو دونیایە‌و ھۆکارەکانی‌و‬ ‫ئاراستە ئایندەییەکانی خوێندراوەتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی بەالی منەوە لە بەشێکی گەورەی‬ ‫ئەو ھەوڵە تی����وری‌و فیکریانەدا گرنگە‪،‬‬ ‫پێداگرتنە لەسەر دروستبوونی جۆرێک‬ ‫لە مرۆڤ����ی نوێ کە ئاکاری س����ەرەکی‬ ‫ئەوەیە بەش����ێوازی جیاواز لە ئێستای‬ ‫خۆی ڕادەمێنێت‪ ،‬ڕەھەندە خراپ‌و الواز‌و‬ ‫قەیراناوییەکان����ی دەستنیش����اندەکات‌و‬ ‫ھەوڵی گ����ۆڕان‌و تازەبوونەوەیان ئەدات‪.‬‬ ‫ئەم مرۆڤە باوەڕی وایە‌و ھێزی ئەوەش‬ ‫لەخۆی����دا دەبینێ����ت‪ ،‬بتوانێت لەس����ەر‬ ‫ئەو دونیایە کاربکات‪ ،‬دروس����تیبکات‌و‬ ‫بیگۆڕێت‌و باشتریبکات‪ .‬بەکورتی بینینی‬ ‫م����رۆڤ وەک بکەرێک����ی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫سیاسی‌و فەرھەنگی‪ ،‬ھێزێک بۆ گۆڕان‌و‬ ‫تازەبوونەوە‪.‬‬ ‫ل����ەم وێنەی����ەدا بۆ م����رۆڤ ھەندێک‬ ‫نووس����ەر پ����ێ لەس����ەر عەقاڵنیبوونی‬ ‫م����رۆڤ دادەگرن‪ ،‬باس لە ھێزی عەقڵ‌و‬ ‫بەرخوردی عەقاڵنی دەکەن وەک ھێزی‬ ‫س����ەرەکی ب����ۆ گ����ۆڕان‌و تازەبوونەوە‪.‬‬ ‫ل����ەم دیدەدا عەقاڵنیەت����ی نوێ جۆرێک‬ ‫ل����ە خودبوونی ن����وێ دروس����تدەکات‌و‬ ‫ئ����ەوم جۆرە ل����ە خودبوونیش جۆرێکی‬ ‫ن����وێ لە دونی����ا وێنا‌و دروس����تدەکات‪.‬‬ ‫ئ����ەو کۆمەڵگا نوێییەی ئ����ەم جۆرە لە‬ ‫مرۆڤ دروس����تیدەکەن ”کۆمەڵگایەکی‬ ‫مەدەنی“ی����ە‪ ،‬مەدەنییە ب����ەو مانایەی‬ ‫دەبێت����ە س����ەرزەمینێک ب����ۆ ئ����ازادی‬ ‫مرۆڤ‌و بۆ بڕیار‌و ھەڵبژاردن‌و نرخاندنە‬ ‫س����ەربەخۆکانی‪ .‬لەم دیدەدا ئینس����ان‬ ‫بکەرێکی کۆمەاڵیەتی بەھێز‌و کاریگەرە‪،‬‬ ‫بوونەوەرێکە‪ ،‬بۆ نموونە الی کەس����ێکی‬ ‫وەک ھی����گڵ‌و دواتری����ش الی مارکس‪،‬‬ ‫نەفیکەرە‪ ،‬ئەوەی ھەیە ودروس����تکراوە‬ ‫نەک ت����ەنھا ڕەخنەدەکات‌و لێکدانەوەی‬ ‫نوێی ب����ۆدەکات‪ ،‬بەڵک����و وەالیدەنێت‌و‬ ‫نەفیش����یدەکات‪ .‬لەڕێگای بیرکردنەوە‌و‬ ‫پراکتیک����ی مێژووی����ی بەردەوام����ەوە‬ ‫ئەلتەرناتیڤ����ی ن����وێ بۆ ئ����ەو کردەی‬ ‫نەفیکردنە ئەدۆزێتەوە‪ .‬لەم دیدەدا ئەم‬ ‫توانای نەفیکردن‌و گۆڕان‌و دروستکردنە‬ ‫ئ����ەو ئ����اکارە تازەیەیە ئینس����ان لەناو‬ ‫پ����رۆژەی مۆدێرن����ەدا وەریدەگرێ����ت‪.‬‬ ‫مەسەلەی سەرەکی مۆدێرنەش مەسەلەی‬ ‫دروس����تبوونی ئەمج����ۆرە تایبەتەیە لە‬ ‫ئینس����ان‪ ،‬ئینس����انێک ملمالن����ێ‌و کار‌و‬ ‫بیرکردن����ەوەی ڕەخنەی����ی‌و ب����ەردەوام‬ ‫دەیکەن����ە بوونەوەرێک����ی نەفیک����ەر‌و‬ ‫بکەرێکی تازەگەر‪.‬‬ ‫دیوێکی تر بۆ تازەبوونەوە وێناکردنی‬ ‫مرۆڤە وەک بوونەوەرێکی خاوەن بەھا‪،‬‬ ‫بەاڵم کەس����ێک نا ک����ە ھەڵگری بەھای‬ ‫ئەبەدی‌و نەگ����ۆڕ‌و ھاتەھاتەییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بوونەوەرێک کە دەتوانێت بەھاو یاس����ا‬ ‫ئەخالقییەکان دەسکاریبکات‌و بەھا‌و نرخ‌و‬ ‫ئەخالقیاتی تر بەرھەمبھێنێت‪ .‬لێرەدا‬ ‫تازەبوونەوە وەک توانای دروستکردن‌و‬ ‫داھێنانی بەھای نوێ دەردەکەوێت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫دونی����ا تازەدەکاتەوە ت����ەنھا لەڕێگای‬ ‫دروستکردنی پانتایی کۆمەاڵیەتی نوێوە‬ ‫ت����ازەی ناکاتەوە‪ ،‬ب����ۆ نموونە لەڕێگای‬ ‫دروس����تبوونی کۆمەڵگای مەدەنییەوە‪،‬‬ ‫بەڵک����و لەڕێ����گای دروس����تبوونی نرخ‌و‬ ‫بەھای نوێ����وە‪ ،‬بەجۆرێک ئەگەری ئەوە‬ ‫بە ئینس����ان ئەبەخش����ن بتوانێت مانای‬ ‫تازە بەرھەمبھێنێت‌و ژیان بەشێویەکی‬ ‫ن����وێ تێب����گات‌و لێکبداتەوە‪ .‬نیتش����ە‬ ‫پاڵەوانی ئەم ش����ێوازە تازەی ڕووانینە‬ ‫بۆ تازەگەری‪.‬‬ ‫ئەگەرچی دیدی نیتش����ە بۆ مۆدێرنە‬ ‫دیدێک����ی نێگەتیڤە‌و پێیوایە پرۆس����ەی‬ ‫تازەبوونەوە لەسەر تێکەڵوپێکەڵکردنی‬ ‫ب����ەھاکان‌و دروس����تکردنی قەیرانێک����ی‬ ‫ئەخالقی‌و بەھایی گەورە دروس����تبووە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم الوازبوون����ی ب����ەھاکان‌و‬ ‫نەخۆشکەوتنیان وەک ھێزێک دەبینێت‬ ‫ب����ۆ دروس����تکردنی دونیایەک����ی نوێ‪.‬‬ ‫نەخۆشکەوتنی بەھاکان ھێزێک لە مرۆڤدا‬

‫دروستدەکەن بتوانێت لەڕێگایەوە دونیا‌و‬ ‫سیستمی بەھاکان تازەبکاتەوە‪ ،‬النیکەم‬ ‫ئەگ����ەری تازەبوونەوەیان لە ئینس����اندا‬ ‫دەربکەوێت‪ .‬نیتش����ە لەو س����اتەدا کە‬ ‫پێدادەگرێت لەسەر ئەوەی تازەبوونەوە‬ ‫دونیای نەخۆشخستوە‪ ،‬ھاوکات لەڕێگای‬ ‫وێناکردنی ئینسانەوە وەک بوونەوەرێکی‬ ‫بەھا دروستکەر‪ ،‬دەرگایەک بۆ ڕزگاربوون‬ ‫ل����ەم نەخۆش����کەوتنە دەکات����ەوە‪ .‬الی‬ ‫نیتشە ئینسان بوونەوەرێکی ماناگەڕە‪،‬‬ ‫دەتوانێ����ت مانای نوێ دروس����تبکات‌و‬ ‫مانا کۆنەکان س����ەرلەنوێ لێکبداتەوە‌و‬ ‫بگۆڕێ����ت‪ .‬ھەم مان����ا بەبوون����ی خۆی‌و‬ ‫ھەم بەو دونیا‌و دیاردانە ببەخش����ێت کە‬ ‫لەناویاندا دەژی‪ .‬بەرھەمھێنانی مانا الی‬ ‫نیتشە کارێکە سەرچاوەکەی لە توانای‬ ‫ئینساندایە بۆ نرخاندن‌و ھەڵسەنگاندن‪،‬‬ ‫ئینسانی نیتشەوی ئینس����انێکە حوکم‬ ‫بەس����ەر دونیا‌و دەوروبەرکەیدا ئەدات‪،‬‬ ‫ش����تەکان ھەڵدەس����ەنگێنێت‌و نرخیان‬ ‫پێئ����ەدات‪ ،‬ھەندێکیان بەرز‌و ھەندێکیان‬ ‫ن����زم‌و بێبەھا دەنرخێنێ����ت‪ .‬ئەم مرۆڤە‬ ‫نیتشەوییە مرۆڤێکی ئاڵۆزە‪ ،‬بە لۆژیکی‬ ‫ڕەش‌و سپی‪ ،‬باشە‌و خراپە بیرناکاتەوە‪،‬‬ ‫بوونەوەرێ����ک نییە دونی����ا‌و دیاردەکان‬ ‫بەسەر باشە‌و خراپە‪ ،‬یان بەسەر خێر‌و‬ ‫ش����ەڕدا دابەش����بکات‪ ،‬بەڵکو لەڕێگای‬ ‫بوون����ی نرخ‌و بوونی مانا‌و بوونی بەھاوە‬ ‫پۆلینی����ان دەکات‪ .‬ئەم مرۆڤە تەنانەت‬ ‫لەناو خراپە‌و شەڕیش����دا ھەندێک بەھای‬ ‫گرنگ دەبینێت‪ .‬ئەم ئینس����انە تازەیە‬ ‫ئینس����انێکی ئەخالقی نییە ت����ا دونیا‬ ‫لەسەر بنەمای خێر‌و شەڕ دابەشبکات‪،‬‬ ‫بەڵکو ئینسانێکی یاخییە دونیا لەسەر‬ ‫بنەمای بەن����رخ‌و بێن����رخ‪ ،‬خاوەنبەھا‌و‬ ‫بێبەھا دابەش����دەکات‪ .‬ئەم����ە وادەکات‬ ‫ئەم ئینس����انە ئینسانێکی دینی نەبێت‪،‬‬ ‫شتەکان بۆ موقەدەس‌و بۆگەن‪ ،‬خودایی‌و‬ ‫سەرزەمینی دابەش����نەکات‪ ،‬جیاکارییە‬ ‫سەرەکییەکەی جیاکاریی نییە لەنێوان‬ ‫خوداوەند‌و شەیتاندا‪ ،‬بەڵکو جیاکارییە‬ ‫لەنێ����وان مان����ا‌و بێمانای����ی‪ ،‬نرخداری‌و‬ ‫بێنرخیدا‪ .‬لەم دابەش����کردنەدا تەنانەت‬ ‫ش����ەیتانیش دەتوانێ����ت بەرھەمھێنەری‬ ‫مانا‌و نرخی تایبەت����ی گرنگ بێت‪ .‬ئەم‬ ‫ئینسانە نیتش����ەوییە وەکچۆن لەئاستی‬ ‫ئەخالقیادا خەریکی ئەوە نییە باشە لە‬ ‫خراپە‌و خودا لە ش����ەیتان جیابکاتەوە‪،‬‬ ‫لەئاس����تی مەعریفیش����دا کەسێک نییە‬ ‫خەریک����ی ئەوەبێت ھەقیق����ەت لە درۆ‌و‬ ‫ڕاست لە ناڕاس����ت جیابکاتەوە‪ ،‬لەباتی‬ ‫ئەمە ئەم ئینسانە بەدوای جیاکردنەوەی‬ ‫جوان لە ناش����یرین‌و بەھادار لەبێبەھادا‬ ‫دەگەڕێ����ت‪ .‬بەدوای جیاکردنەوەی مانا‌و‬ ‫لە بێماناییدا وێڵە‪.‬‬ ‫ئەگ����ەر ھی����گڵ‌و مارکس پرۆس����ەی‬ ‫تازەبوونەوە وەک پرۆسەیەکی ئامانجدار‬ ‫ببین����ن‪ ،‬بۆنموون����ە الی ھی����گڵ عەقڵی‬ ‫ڕەھا ئامانج����ی ئەوەبێت خۆی لە بوونی‬ ‫س����ەرزەمینیدا بەجەس����تەبکات‌و الی‬ ‫مارکس مەبەست‌و ئامانجی تازەبوونەوە‬ ‫گەش����تینبێت بە کۆمۆنیزم‪ ،‬الی نیتشە‬ ‫پرۆس����ەی تازەبوونەوە‪ ،‬تەنانەت بوون‬ ‫خۆشی وەک پرۆسەیەکی گەورە‪ ،‬وەک‬ ‫پرۆس����ەیەکی ئامانجدار نابینێت‪ ،‬وەک‬ ‫شتێک نایبینێت سەبەبیەتێکی ناوەکی‬ ‫بەرەو ئامانجێکی بابەت����ی دیاریکراوی‬ ‫ببات‪ .‬الی نیتش����ە مێ����ژوو‪ ،‬بە مێژووی‬ ‫مۆدێرن����ەوە‪ ،‬غایەتێک����ی دیاریک����راوی‬ ‫نییە‪ ،‬مانایەکی پێشتر دەستنیشانکراو‌و‬ ‫پێبەخش����راوی نییە‪ ،‬حوکمی ئەخالقی‬ ‫دیایک����راو‌و ھەندێ����ک مان����ا‌و دەاللەتی‬ ‫الھوت����ی‌و دین����ی نایجوڵێنێ����ت‪ .‬مێژوو‬ ‫جوڵەیەکە بێئامانج‪ ،‬ڕووداوەکانی ئینسان‬ ‫دروستیاندەکات‪ ،‬ئینسان بەھەموو ھەڵە‌و‬ ‫ڕاستی‌و جوانی‌و ناش����یرینییەکانییەوە‪.‬‬ ‫لەم دیدەوە مێژووی مرۆڤایەتی مێژووی‬ ‫دروستکردن‌و ھەڵوەشاندنەوە‌و داھێنان‌و‬ ‫دووبارەبوونەوەی����ە‪ ،‬ن����ەک مێژوویەکی‬ ‫ھیگڵی‌و مارکس����ی کە بەپێ����ی لۆژیکی‬ ‫بابەتی لەگەش����ە‌و بەرەوپێش����چوونێکی‬ ‫بەردەوامدایە‪.‬‬ ‫بەکورت����ی لەھەم����وو ئ����ەو دۆخانەی‬ ‫س����ەرەوەدا ئەوەی لە دونیای مۆدێرندا‬ ‫لەدایکدەبێ����ت‪ ،‬ئ����ەوەی ئ����ەم دونیایە‬ ‫دروستدەکات‪ ،‬ئەوەی دەیگۆڕێت‌و تازەی‬ ‫دەکاتەوە‪ ،‬مرۆڤە‪ ،‬مرۆڤێکی ھۆش����یار‌و‬ ‫چ����االک‌و گۆڕانکەر‪ ،‬کەس����ێک دونیای‬ ‫بەوشێوەیە قبووڵنییە کە ھەیە‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫فه‌رمان ڕه‌شاد‬

‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردن یه‌كێك بێت له‌ پایه‌‬ ‫گرنگه‌كانی هه‌ر سیستمێكی دیموكراسی‬ ‫ئه‌وا بێ گوم���ان په‌یه‌كی گرنگی ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌ش بریتیه‌ ل���ه‌ قبوڵكردنی‬ ‫ئه‌نجام���ه‌كان‌و له‌نێو ئه‌نجامه‌كه‌ش���دا‬ ‫به‌دیاریكراوی سه‌رنه‌كه‌وتن‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنێ���ك به‌پاكی ئه‌نجامنه‌دراو‌و‬ ‫ئه‌نجامه‌كانی���ش نه‌بوون���ه‌ بڕیارده‌ری‬ ‫كۆتای���ی ئ���ه‌وا ب���ێ گوم���ان خاڵیه‌‬ ‫له‌جه‌وهه‌ری دیموكراسی‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی تایبه‌ته‌ به‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫به‌دیاریكراوی���ش ل���ه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫ئایین���ده‌ ك���ه‌ له‌مانگ���ی ئه‌یل���ول‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێ���ت ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ چاوه‌ڕێی‬ ‫گۆڕانكاری به‌رچاو ده‌كرێت له‌هاوكێشه‌‬ ‫سیاسیه‌كاندا‪ ،‬به‌جۆرێك دوو الیه‌نه‌كه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت به‌ئاش���كرا هه‌ست به‌جۆرێك‬ ‫ت���رس ده‌ك���ه‌ن ل���ه‌وه‌ی جارێكی تر‬ ‫نه‌توانن ده‌نگی زۆرینه‌ به‌ده‌ست بهێنن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ به‌ش���ێوه‌ی ج���ۆراو جۆر‌و هه‌وڵی‬ ‫ناڕه‌سمی ده‌بیس���تین خه‌ریكی هێنانه‌‬ ‫پێش���ه‌وه‌ی دۆخێكن به‌جۆرێك به‌ده‌ر‬ ‫له‌وه‌ی خۆیان بده‌نه‌ ده‌س���ت ئیراده‌ی‬ ‫خه‌ڵك‌و سندوقی ده‌نگدان پارێزگاری له‌‬ ‫شوێنه‌كه‌یان بكه‌ن‪ ،‬ئه‌ویش هه‌ر له‌رێگای‬ ‫زیادكردنی ژماره‌ی ده‌نگده‌ران‌و هه‌وڵی‬ ‫به‌سیس���ته‌مكردنی ته‌زویر‌و دواخستنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی لێره‌و له‌وێ قسه‌ مه‌ترسیدار‬ ‫تریش ده‌كرێ���ت وه‌ك ئه‌وه‌ی وته‌بێژی‬ ‫(پ د ك) له‌ دیدارێك���ی رۆژنامه‌وانی‬ ‫وت���ی ك���ه‌س ب���ه‌ێ پارت���ی حوكمی‬ ‫كوردستانی پێناكرێت‪ ،‬له‌په‌راوێزی ئه‌و‬ ‫دۆخه‌ كۆمه‌ڵێك راستی هه‌یه‌ ده‌بێت‬ ‫ئێم���ه‌ له‌به‌رچاومان بێت دوو هێزه‌كه‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت به‌تایبه‌ت پارت���ی هه‌رگیز‬ ‫ناتوانێ ئه‌وه‌ بێنێت���ه‌ به‌رچاوی خۆی‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی حوكمڕانی‬ ‫ئه‌و هه‌رێمه‌ بێت‪ ،‬به‌مانایه‌كی تر ئه‌وان‬ ‫پێی���ان وایه‌ حیزبه‌كانی ئه‌وان بۆ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ن تا فه‌رمانڕه‌وایی كوردستان بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی ئه‌وان له‌قس���ه‌كانیاندا باس‬ ‫ل���ه‌ فره‌ڕه‌نگی‌و هه‌ڵب���ژاردن‌و زۆرینه‌‌و‬ ‫كه‌مینه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌میشه‌ وێنایه‌ك‬ ‫له‌خه‌یاڵی���ان چه‌س���پاوه‌ ك���ه‌ ده‌ڵێن‬ ‫زۆرینه‌‌و كه‌مینه‌ ئه‌وان هه‌میش���ه‌ ئه‌وه‌‬ ‫به‌خه‌یاڵی���ان دادێت كه‌ زۆرینه‌ ئه‌وانن‌و‬

‫‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌مجاره‌‬ ‫راسته‌قینه‌یه‌ به‌و‬ ‫پێیه‌ی ملمالنێكان‬ ‫تا سنورێكی دور‬ ‫به‌هێزه‌‌و ده‌نگی‬ ‫الیه‌نه‌كانیش‬ ‫چاوه‌رێ ده‌كرێت‬ ‫گۆڕانكاری به‌سه‌ردا‬ ‫بێت‬

‫سندوقی ده‌نگدان‬

‫كه‌مین���ه‌ش الیه‌نه‌كانی تر‪ ،‬واته‌ له‌ڕوی‬ ‫فیك���ری‌و سیاس���یه‌وه‌‌و پراكتیكیه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وان هه‌رگی���ز ئاماده‌یی ئه‌وه‌یان تێدا‬ ‫نیه‌ خۆیان وه‌ك كه‌مینه‌ ببینن له‌یه‌كێك‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ه‌كان‪ ،‬بێ گومان ئه‌وه‌ش‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌و كاره‌س���اتانه‌ی كه‌دوچاری‬ ‫حیزب���ه‌ حاكمه‌كان���ی ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫بویته‌وه‌ له‌رابردوو هه‌روه‌ها ئێس���تاش‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی به‌ش���ێكیان دوچاری‬ ‫چاره‌نوس���ی ره‌ش بون���ه‌وه‌‪ ،‬زۆرج���ار‬ ‫ده‌بیس���تین كه‌ پارتی‌و یه‌كێتی الیه‌نه‌‬ ‫ئیسالمیه‌كان به‌وه‌ تۆمه‌تبارده‌كه‌ن كه‌‬ ‫تا ئه‌و ش���وێنه‌ بڕوایان به‌دیموكراسی‬ ‫هه‌یه‌ ك���ه‌ ده‌یانگه‌یه‌نێته‌ ده‌س���ه‌اڵت!‬ ‫به‌اڵم بیریان چوه‌ ئه‌وان ئێستا خۆیان‬ ‫ئه‌و تیۆره‌یان به‌ش���ێوه‌یه‌كی پراكتیكی‬ ‫سه‌لماندووه‌‪ ،‬كێشه‌ی ئه‌و دوو حیزبه‌‌و‬ ‫هاوش���ێوه‌كانیان له‌س���ه‌رجه‌م جیهاندا‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ وا گومان ده‌به‌ن ئه‌گه‌ر جارێك‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی دیموكراس���ی له‌كورسی‬ ‫بێنه‌ خ���واره‌وه‌ ئه‌وا مه‌حاڵ���ه‌ بتوانن‬ ‫جارێكی تر به‌ش���ێوه‌یه‌كی دیموكراسی‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ ده‌سه‌اڵت‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر س���ه‌رانی دوو حیزبی‬ ‫ده‌سه‌اڵت به‌یاریكراوی تر پارتی پێویست‬ ‫ده‌ست‌و په‌نجه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و راستیه‌ نه‌رم‬ ‫بكه‌ن كه‌ ده‌كرێت ئه‌وان ببنه‌ كه‌مینه‌‌و‬ ‫كه‌مینه‌ش ببێت���ه‌ زۆرینه‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و‬ ‫راس���تیه‌ش بزان���ن قبوڵكردن���ی بوون‬ ‫به‌ كه‌مینه‌ باش���تره‌ له‌وه‌ی هه‌وڵبده‌ن‬ ‫به‌رێ���گای ناش���ه‌رعی‌و به‌بێ ویس���ت‌و‬ ‫ئیراده‌ی خه‌ڵك ی���اری به‌ئه‌نجامه‌كان‬ ‫بك���ه‌ن چونكه‌ دواجار ئه‌و دۆخه‌ به‌ره‌و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌ی سه‌رتاسه‌ری ده‌چێت كاتێك‬ ‫خه‌ڵك گه‌یش���ته‌ ئه‌و بڕوایه‌ی سندوقی‬ ‫ده‌نگدان كاریگه‌ری له‌سه‌ر دۆخه‌كه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫له‌م ڕوه‌شه‌وه‌ ئه‌ركی گه‌وره‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫س���ه‌ر رۆشنبیران‌و ده‌س���ته‌بژێری ئه‌و‬ ‫حیزبانه‌ قسه‌له‌سه‌ر ئه‌و راستیه‌ بكه‌ن‌و‬ ‫كار له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بكه‌ن بۆچونی گشتی‬ ‫حیزب له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ڕابهێنن كه‌ ده‌كرێت‬ ‫ئ���ه‌وان ببنه‌ ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫رۆڵێكی به‌شێك له‌ رۆشنبیرانی حیزبی‬ ‫نه‌ك ه���ه‌ر به‌و ئاراس���ته‌یه‌ نیه‌ به‌ڵكو‬ ‫رێك پێچاوانه‌یه‌تی‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك بره‌و‬ ‫ب���ه‌و بابه‌ت���ه‌ ده‌ده‌ن ك���ه‌ والت به‌بێ‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌رشیف‬ ‫حیزبه‌ك���ه‌ی ئ���ه‌وان له‌هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی‬ ‫م���ه‌زن ده‌بێت‌و ك���ه‌س ئه‌ڵـته‌رناتیڤی‬ ‫ئه‌وان نیه‌!! له‌كاتێك���دا ئه‌و دیده‌ زۆر‬ ‫ترسناكه‌ له‌نێو هه‌ر حیزبێك بچه‌سپێت‬ ‫ئه‌وا دواجار به‌چاره‌نوس���ێكی ره‌ش���ی‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی پێویس���ته‌ دوجار تیش���كی‬ ‫بخه‌ین���ه‌ س���ه‌ر ئ���ه‌و راس���تیه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌ی ئه‌مج���اره‌ ب���ه‌ دی���دی‬ ‫زۆركه‌س هه‌ڵبژاردنێكی راس���ته‌قینه‌یه‌‬ ‫به‌و پێیه‌ی ملمالنێكان تا سنورێكی دور‬ ‫به‌هێزه‌‌و ده‌نگی الیه‌نه‌كانیش چاوه‌رێ‬ ‫ده‌كرێت گۆڕانكاری به‌رچاوی به‌سه‌ردا‬ ‫ڕووبدات‪ ،‬بۆیه‌ پێویست ده‌كات الیه‌نه‌‬ ‫فه‌رمانڕه‌واكان بۆ پیش���اندانی ڕوێكی‬ ‫جوان���ی ئه‌زمونی كوردس���تان كار بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ بك���ه‌ن هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌گوێره‌ی‬ ‫پێوه‌ره‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كان به‌رێوه‌بچێت‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك له‌سه‌ر ئاس���تی جیهان‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌ ببێته‌ نمونه‌یه‌كی سه‌ركه‌وتوو‪،‬‬ ‫به‌دیوێك���ی تری���ش ڕوێك���ی جوان���ی‬ ‫قبوڵكردن���ی ئاڵوگ���ۆری ئاش���تیانه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت پیشانی خه‌ڵك بده‌ین‪.‬‬

‫چۆن سه‌ده‌ ‌ی بیست و یه‌ك ده‌بێته‌ سه‌ده‌ ‌ی كورد؟‬ ‫فارس نه‌ورۆڵی‌‬

‫ی بیست له‌هه‌موو نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫سه‌ده‌ ‌‬ ‫ی بۆكورد له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫زیات���ر نه‌هامه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌و س���ه‌ده‌ی ‌ه‬ ‫هێنا ك���ورد به‌درێژای ‌‬ ‫ی س���ه‌ركوتكردن له‌الی���ه‌ن‬ ‫سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫داگیركه‌ران‌و سیاسه‌تی‌ پشتگوێخستن‬ ‫له‌الی���ه‌ن نێوه‌ن���د‌ه جیهانیی���ه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵگای‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌ به‌رامبه‌ر ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ێ كراوه‌‪،‬ش���اعیران ‌‬ ‫ج���ێ‌ به‌ج��� ‌‬ ‫زۆریان وت س���ه‌د‌هی‌ بیسته‌مه‌ كورد‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تانیش به‌پێ ‌‬ ‫ێ گه‌ل ‌‬ ‫غیره‌ت��� ‌‬ ‫ێ له‌به‌رگری‌‌و‬ ‫ی ڕه‌خساب ‌‬ ‫هه‌لومه‌رجێ‌ بۆ ‌‬ ‫ی به‌هێز‌و‬ ‫شۆڕش���دا بووه‌ ئه‌وه‌ی‌ ماڵ��� ‌‬ ‫دره‌خش���اوه‌ی ‌ه ك���ورد له‌و س���ه‌ده‌یه‌دا‬ ‫ی وج���ود‌و س���ڕینه‌وه‌ به‌رێته‌و‌ه‬ ‫جه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫وه‌ئه‌توان���ێ‌ مه‌جال��� ‌‬ ‫ی س���ڕینه‌وه‌ی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌و جوگرافی‌ داگیركه‌ران نه‌دا‬ ‫ی بووه‌ كه‌تا‬ ‫ی خاڵی‌ الوازیش��� ‌‬ ‫‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێس���تاش ئه‌و خاڵ ‌ه الواز‌ه كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ئه‌ویش یه‌كترقبوڵنه‌كردن‌و‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێزه‌ سیاسیه‌كان ‌‬ ‫ی یه‌كتر ‌‬ ‫شه‌ڕكردن ‌‬ ‫ێ‬ ‫بوو‌ه له‌ه���ه‌ر س���ه‌رده‌مێكدا به‌جۆر ‌‬ ‫له‌هه‌م���ان كاتدا چه‌نده‌ پێش���مه‌رگه‌‌و‬ ‫ی هه‌بوو‌ه هێنده‌ش‬ ‫خه‌ڵكی‌ شۆڕشگێڕ ‌‬ ‫ی هه‌بووه‌ ئه‌گه‌ر زیاتر‬ ‫جاش‌و خۆفرۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوشنده‌ ‌‬ ‫ی زیان ‌‬ ‫نه‌بوبێ‌ ‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌بووه‌ ناته‌بای���ی‌‌و یه‌كترقبوڵنه‌كردن ‌‬ ‫هێزه‌ سیاسییه‌كان‌و سه‌ركرده‌كان بووه‌‌و‬ ‫هه‌رجاره‌ی‌ به‌بیان���وی‌ جیاجیای‌ گوای ‌ه‬

‫ی‬ ‫ی فكری‌‌و سیاس���ی‌‌و ئایدۆلۆژ ‌‬ ‫جیاواز ‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ یه‌كتریان كردووه‌ به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫لۆژیكییان���ه‌ س���ه‌یری‌ ناكۆكیی���ه‌كان‬ ‫بكه‌ین هێنده‌ی‌ ش���ه‌ڕی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ب���وو‌ه هێن���د‌ه جی���اواز ‌‬ ‫فك���ری‌‌و ئه‌خالقی‌ نه‌بووه‌ ئه‌و ناكۆكی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫خودئه‌ڤینییه‌ له‌س���ه‌ر س���ایكۆلۆژیا ‌‬ ‫تاك‌و هێز‌ه سیاسییه‌كان ماوه‌ كه‌ئه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ك���ورد‌ه به‌درێژای��� ‌‬ ‫خاڵ���ێ‌ الواز ‌‬ ‫ی س���ه‌ده‌ی‌ بیست‌و‬ ‫مێژوو‪،‬ده‌سته‌واژه‌ ‌‬ ‫ی كورده‌‪،‬ئه‌م ‌ه ڕاسته‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌ك سه‌ده‌ ‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ بۆبه‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه ئابووری‌‌و‬ ‫ی هێ���زه‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫سیاس���ییه‌كان ‌‬ ‫ئیقلیمیی���ه‌كان بكه‌ین ئه‌وا المان ڕوون ‌ه‬ ‫ێ جیاوازی‌ جیاواز‬ ‫كه‌سه‌رهه‌ڵدانی‌ كۆمه‌ڵ ‌‬ ‫ی بیست له‌نێو‬ ‫ی سه‌ده‌ ‌‬ ‫له‌جیاوازییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و هێزانه‌دا به‌رجه‌س���ت ‌ه بوه‌و سه‌ر ‌‬ ‫ێ‬ ‫هه‌ڵداو‌ه لێره‌وه‌ ك���ورد چۆن ده‌توان ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌د‌هی‌ بیس���ت‌و یه‌ك بكات ‌ه سه‌د‌ه ‌‬ ‫خۆی‌؟ ئه‌و پێویستی‌ به‌چه‌ندان هه‌نگاوو‬ ‫ی‬ ‫خوێندن���ه‌و‌هی‌ جیاجیا‌و هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ی نیشتیمانی‌‌و كوردستانیه‌‌ ئێستا‬ ‫جدد ‌‬ ‫ی‬ ‫جیاواز له‌سه‌د‌هی‌ بیست ده‌نگ‌و ڕه‌نگ ‌‬ ‫ی هێز‌ه‬ ‫ك���ورد ده‌گات ‌ه جیهان‌و ویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ب���ۆ ئابووری‌‌و وز‌ه ‌‬ ‫كوردس���تان وای‌ كردووه‌ س���ۆز بده‌ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كورد‌و ئێستا كورد له‌باشور به‌سیاسه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دیفاكتۆ خاوه‌نی‌ حكومه‌ت‌و دامه‌زراو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تریش هه‌نگاو ‌‬ ‫خۆیه‌ت���ی‌‌و پارچه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫ئێستا له‌ڕۆخ ‌‬ ‫ی‬ ‫دۆخێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫هه‌ستیارداین ده‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاشتبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫گشتی‌‌و گوێگرتن‬ ‫ی‬ ‫له‌داوای‌ یه‌كتر ‌‬ ‫په‌یڕه‌و بكه‌ین‬ ‫گرنگیان ناو‌ه ‪ ،‬بۆی ‌ه پێویس���ت ‌ه هێز‌ه‬ ‫ی‬ ‫سیاسیه‌كان سیاس���ه‌تی‌ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئینكاریكردن��� ‌‬ ‫حزب���ی‌‌و سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تێپه‌ڕێن���ن وه‌سیاس���ه‌تێك ‌‬ ‫یه‌كت���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕوون‌و هاوسه‌نگ بگرن ‌ه به‌ر به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫له‌باشووری‌ كوردس���تان به‌ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌و‌ه چونكه‌ ئ���ه‌م هه‌رێم ‌ه‬ ‫ی ت���ره‌ بۆی ‌ه‬ ‫ئێس���تا قه‌اڵی‌ پارچه‌كان ‌‬ ‫ی بكه‌ین‬ ‫ێ له‌هه‌موو ڕوویه‌كه‌و‌ه قایم ‌‬ ‫ده‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫باش���ترین هۆكاری‌ قایمكردن ئینتیما ‌‬ ‫ی تاكیش‬ ‫تاك ‌ه بۆ ده‌ستكه‌وته‌كان ئینتیما ‌‬

‫له‌ڕێگای‌ عه‌داله‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه تۆخ‬ ‫ی‬ ‫ی جدد ‌‬ ‫ده‌بێته‌و‌ه بۆی ‌ه پێویسته‌ خه‌بات ‌‬ ‫بكه‌ی���ن بۆس���ه‌رله‌نوێ‌ بنیادنان���ه‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كوردی‌‌و هه‌وڵ ‌‬ ‫ئاش���تكردنه‌وه‌ی‌ تاك ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ب���ۆ دروس���ت كردن ‌‬ ‫زیات���ر ب���در ‌‬ ‫ی دیموكراتی‌‌و جیاوازییه‌كانمان‬ ‫زه‌مینه‌ ‌‬ ‫به‌توندوتیژی‌ یه‌كال نه‌كه‌ینه‌و‌ه چونك ‌ه‬ ‫ی جیاواز‬ ‫ی هێز ‌‬ ‫مێژوو س���ه‌لماندوویه‌ت ‌‬ ‫له‌به‌رده‌م س���ه‌ركوتكردن‌و توندوتیژی‌‌و‬ ‫ێ به‌ڵكو‬ ‫چه‌وسانه‌وه‌دا شكس���ت ناهێن ‌‬ ‫ی نوێدا‬ ‫ی جوان‌و به‌رهه‌م ‌‬ ‫له‌به‌رده‌م كار ‌‬ ‫ێ لێره‌دا ئه‌گه‌ر ڕه‌فتاره‌كانمان‬ ‫خۆ ڕاناگر ‌‬ ‫ی یه‌كترقبوڵكردندا په‌روه‌رد‌ه‬ ‫به‌ئاراست ‌ه ‌‬ ‫ی نێوان‬ ‫نه‌كه‌ین ئ���ه‌وا جیاوازییه‌كان��� ‌‬ ‫خۆم���ان جه‌نگ���ه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كه‌مان‬ ‫له‌بیر ده‌باته‌وه‌ ئێس���تا هه‌لێكی‌ گرنگ‬ ‫ی‬ ‫بۆك���ورد هاتووه‌ته‌ پێ���ش به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتنی‌ كۆمپانیاگه‌وره‌كانی‌ وزه‌ خاڵێك ‌‬ ‫ی كوردس���تان چونك ‌ه‬ ‫به‌هێزه‌ بۆ هه‌رێم ‌‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ كۆمپانی���ا‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ ‌‬ ‫ی جیه���ان‬ ‫جیهانیی���ه‌كان سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ئاراس���ته‌ ده‌كه‌ن یاخ���ود كاریگه‌رییان‬ ‫له‌س���ه‌ر ناوه‌نده‌ جیهانیی���ه‌كان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی مرۆڤ‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫كه‌متر عاتیفه‌‌و مه‌سه‌له‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دۆخێك ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ئێستا له‌ڕۆخ ‌‬ ‫كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ئاش���تبوونه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌س���تیارداین ده‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كتر ‌‬ ‫گش���تی‌‌و گوێگرتن ل���ه‌داوا ‌‬ ‫په‌یڕه‌و بكه‌ین هه‌موو الیه‌ك به‌شداربن‬ ‫ی‬ ‫ی ئابوور ‌‬ ‫له‌كای ‌هی‌ سیاسی‌‌و ده‌ستكه‌وت ‌‬ ‫ێ له‌نێوان‬ ‫ئه‌م واڵت ‌ه س���تراتیژێكی‌ نو ‌‬ ‫هێز‌ه سیاسییه‌كاندا داڕێژرێت وه‌هه‌موو‬ ‫كای ‌ه سیاس���ی‌‌و ئیداری‌‌و ئابوورییه‌كان‬ ‫هاوس���ه‌نگ بكرێت لێ���ره‌و‌ه ده‌توانین‬ ‫ی‬ ‫ی بیس���ت‌و یه‌ك سه‌ده‌ ‌‬ ‫بڵێین سه‌د‌ه ‌‬ ‫كورده‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫هه‌واڵی بێ فاكت‌و زانیاری‬ ‫خالید سلێمان‬

‫له‌ ناساندنێكی سه‌ره‌تایدا بۆ هه‌واڵ‌و‬ ‫چیرۆك���ی ڕۆژنامه‌وانی‪ ،‬به‌رده‌وام ئه‌وه‌‬ ‫دووب���اره‌ ده‌بێته‌وه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر هه‌ر یه‌ك‬ ‫له‌ چیرۆكی ڕۆژنامه‌وانی یان هه‌واڵ له‌‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌ك زیاتری نه‌بوو‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫(فاكتی) تێدا نه‌بوو؛ ئه‌وا هه‌واڵ نیه‌و‪،‬‬ ‫تیای���دا زانیارییه‌كان جێ���گای متمانه‌‬ ‫نابن‪ .‬ئه‌م وتاره‌ش���م له‌س���ه‌ر ئه‌م دوو‬ ‫پێوه‌ره‌‪ ،‬واته‌ فاكت‌و فره‌سه‌رچاوه‌یی‪،‬‬ ‫بنی���اد ده‌نێ���م‌و تیایدا له‌س���ه‌ر چه‌ند‬ ‫هه‌واڵێكی جیاوازو له‌ سایتی جیاجیادا‬ ‫ده‌وه‌ستم‪.‬‬ ‫ڕۆژی ‪ 2013/4/29‬هه‌واڵێك له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌ش‌و ه���ه‌وای هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫له‌ س���ایتی خه‌ندان ب�ڵ�او بوه‌وه‌ به‌بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی هی���چ زانیارییه‌كی تیایدا بێت‌و‬ ‫هیچ ش���تێكی نوێ ده‌رب���اره‌ی كه‌ش‌و‬ ‫هه‌وا پێش���كه‌ش به‌خوێن���ه‌ران بكات‪.‬‬ ‫دوای پێش���ه‌كییه‌كی دووب���اره‌ بوه‌وه‌‬ ‫ڕۆژنامه‌ن���ووس له‌س���ه‌ر زاری یه‌كێك‬ ‫ل���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ كه‌شناس���ی‌‌و‬ ‫بومه‌ل���ه‌رزه‌ی‌ هه‌رێم���ی كوردس���تان‬ ‫ده‌نووس���ێت‪" :‬به‌ه���ۆی‌ درێژبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ نزمه‌ پاڵه‌په‌س���تۆی‌ هاتوو‬ ‫له‌دورگه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‪ ،‬پێشبینی‌ ده‌كرێت‬ ‫ئاسمان ساماڵ بێت له‌گه‌ڵ دروستبوونی‌‬ ‫چه‌ند په‌ڵه‌ هه‌ورێك‪ .‬وتیشی‌‪" :‬پله‌كانی‌‬ ‫گه‌رما نزیك ده‌ب���ن له‌ تۆماركراوه‌كانی‌‬ ‫رۆژی‌ پێشوو"‪.‬‬ ‫كه‌ ئه‌م هه‌واڵه‌ ده‌خوێنینه‌وه‌ یه‌كسه‌ر‬ ‫پرس���یاری ئه‌وه‌ له‌ خۆم���ان ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌رێ‌ به‌ ڕاس���ت پله‌ی گه‌رمای ڕۆژانی‌‬ ‫پێشوو چه‌ند بوو‪ ،‬چونكه‌ هه‌واڵه‌كه‌ كه‌‬ ‫له‌و بڕگه‌یه‌ی س���ه‌ره‌وه‌دا چڕكراوه‌ته‌وه‌‬ ‫هیچ زانیاری‌و ش���تێكی نوێی تێدا نیه‌و‬ ‫پێمان ناڵێت ڕۆژانی پێشوو گه‌رم بوو‬ ‫یان سارد‪ ،‬یان باراناوی بوو‪.‬‬ ‫ڕۆژی ‪ 2013/5/3‬له‌ س���ایتی (لڤین‬ ‫پرێ���س) هه‌واڵێك له‌ ژێر ناونیش���انی‬ ‫(ته‌شه‌یوع له‌ كوردستان سه‌رهه‌ڵده‌دات)‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ باڵو بوه‌ته‌وه‌‪" ،‬ژماره‌یه‌ك‬ ‫هاواڵت���ی ل���ه‌ ناوچ���ه‌ی به‌رزمجه‌ كه‌‬ ‫مه‌رقه‌دێك���ی ئاین���ی لێی���ه‌ ناڕه‌زایی‬ ‫ده‌رده‌بڕن له‌ باڵو بونه‌وه‌ی ش���یعه‌ له‌‬ ‫ناوچه‌كه‌یاندا‪ .‬یه‌كێك له‌و هاواڵتیانه‌ به‌‬ ‫لڤین پرێسی وت كه‌ له‌و مه‌رقه‌ده‌ی له‌‬ ‫نێو به‌رزنجه‌دای���ه‌ چه‌ند پیاوێك په‌یدا‬ ‫بون كه‌ له‌وێ ده‌مێننه‌وه‌و باڵوكراوه‌ی‬ ‫ته‌شه‌یوع (ڕاكێشانی خه‌ڵك بۆ بون به‌‬

‫ش���یعه‌) باڵو ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬ئه‌و هاواڵتیانه‌‬ ‫داوا له‌ حكومه‌تی هه‌رێم ده‌كه‌ن رێگری‬ ‫له‌و كاره‌ بكرێت ب���ه‌و پێیه‌ی خه‌ڵكی‬ ‫ناوچه‌كه‌ موسوڵمانی سوننه‌ن‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ل���ه‌ كاتێكدایه‌ كه‌ ماوه‌یه‌كه‌ له‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان چه‌ندین گروپی ش���یعه‌و‬ ‫ته‌بشیری مه‌سیحیه‌كان ده‌بندرێت"‪.‬‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی تێبینی الیه‌نی زانیاری‌و‬ ‫فاك���ت‌و باكگراون���ی هه‌واڵه‌كه‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫ڕه‌چ���اوی ئ���ه‌وه‌ی ده‌كه‌ین ل���ه‌ ڕووی‬ ‫داڕشتن‌و زمانه‌وه‌ سه‌رله‌به‌ری هه‌ڵه‌یه‌و‬ ‫زۆر به‌په‌له‌و بێ پێداچوونه‌وه‌ نوسراوه‌‪.‬‬ ‫به‌رزنجه‌ بوه‌ته‌ به‌رزمجه‌‪ ،‬ناوی ش���یعه‌‬ ‫جێگای بیروباوه‌ڕی شیعه‌ی گرتوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌بینرێن بوه‌ته‌ ده‌بندرێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌ ڕووی ناوه‌ڕۆكه‌وه‌ هه‌واڵه‌كه‌ هیچ‬ ‫پێوه‌رێكی رۆژنامه‌نووس���ی به‌س���ه‌ردا‬ ‫ناس���ه‌پێت‪ ،‬چونك���ه‌ پش���تی به‌یه‌ك‬ ‫سه‌رچاوه‌ به‌ستوه‌ ئه‌ویش نادیاره‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ نادیاره‌ش ش���تێكی گشتی‬ ‫(عام) ده‌ڵێت‌و تاكه‌ وش���ه‌یه‌كیش له‌و‬ ‫باڵوكراوه‌یه‌ نازانێت ك���ه‌ گوایه‌ تیایدا‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ بۆ (ته‌ش���ه‌یوع) ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌واڵه‌ك���ه‌ ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ناكات كه‌‬ ‫چه‌ند كه‌س بونه‌ته‌ شیعه‌و چۆن كراون‬ ‫به‌ش���یعه‌‪ ،‬ئه‌ی ئه‌وان���ه‌ی بۆ ئه‌م كاره‌‬ ‫هات���وون له‌ كوێوه‌ هات���وون‌و ڕه‌گه‌زو‬ ‫ناسنامه‌یان چیه‌و كاری چی ده‌كه‌ن؟‪.‬‬ ‫ل���ه‌ كۆتایدا ئاماژه‌ ب���ۆ بوونی گروپی‬ ‫شیعه‌و ته‌بشیری مه‌سیحی ده‌كرێت له‌‬ ‫كوردستاندا به‌بێ ئه‌وه‌ی شوێن‌و ژماره‌و‬ ‫كاریگه‌ری ئه‌و گروپانه‌ بخرێنه‌ڕوو‪.‬‬ ‫لێره‌دا گرنگه‌ هه‌ندێ شتی هه‌ڵه‌ له‌م‬ ‫هه‌واڵ���ه‌دا هاتوون‌و ڕاس���ت بكرێنه‌وه‌و‬ ‫ئ���اوا به‌س���ه‌رپێی تێپ���ه‌ڕ نه‌ب���ن‪ .‬له‌‬ ‫ناونیشانه‌كه‌وه‌ ده‌س���ت پێده‌كه‌ین كه‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ " :‬ته‌ش���ه‌یوع له‌ كوردس���تان‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵده‌دات"‪ .‬ئه‌م���ه‌ س���ه‌رله‌به‌ر‬ ‫هه‌ڵه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ مه‌زهه‌بی ش���یعه‌ له‌‬ ‫كوردستاندا هه‌یه‌و ژماره‌یه‌كی به‌رچاوی‬ ‫هاواڵتیانی كورد له‌ ش���وێنه‌كانی وه‌ك‬ ‫خانه‌قین‌و مه‌نده‌لی‌و زرباتیه‌‌و ش���وێنی‬ ‫تر ش���یعه‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها نزیكه‌ی (‪)3.5‬‬ ‫س���ێ ملیۆن‌و نیو كوردی كوردستانی‬ ‫باكور (توركیا) عه‌له‌وین‌و گروپێكن له‌و‬ ‫گروپانه‌ی له‌ ش���یعه‌ی جه‌عفه‌ری (‪12‬‬ ‫ئیمامی) جیابونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌پێی‬ ‫زانیاریی���ه‌كان ژم���اره‌ی عه‌له‌وییه‌كانی‬ ‫توركیا (‪ )10-8‬ملی���ۆن ده‌بن‌و ڕێژه‌ی‬

‫زۆر هه‌واڵ‬ ‫باڵوده‌بنه‌و‌ه‬ ‫‌له‌ڕووی ناوه‌ڕۆكه‌وه‌‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ هیچ‬ ‫پێوه‌رێكی‬ ‫رۆژنامه‌نووسی‬ ‫به‌سه‌ردا ناسه‌پێت‬

‫كوردیش له‌و ژماره‌یه‌دا (‪)%35‬ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌ بووترێت ته‌شه‌یوع‬ ‫له‌ كوردستاندا س���ه‌رهه‌ڵده‌دات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی هه‌واڵه‌ك���ه‌ گیانێك���ی‬ ‫مه‌زهه‌بی تێدایه‌و دوور نیه‌ ببێته‌ هۆی‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ دژی شیعه‌كانی كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌واڵ���ی س���ێیه‌م ك���ه‌ له‌س���ه‌ری‬ ‫ڕاده‌وه‌س���تین‪ ،‬ڕۆژی ‪ 2013/5/3‬ب���ه‌‬ ‫ناونیش���انی "س���ه‌ردانی وه‌فدی كورد‬ ‫ب���ۆ الی مالیك���ی ئه‌نجام���ی باش���ی‬ ‫لێنه‌كه‌وتوه‌ته‌وه‌" له‌ س���ایتی (ئاوێنه‌)‬ ‫باڵو بوه‌ته‌وه‌‪ .‬ناونیشانه‌كه‌ ئیقتیباسێكه‌‬ ‫له‌ لێدوان���ی سه‌رنووس���ه‌ری گۆڤاری‬ ‫ش���ارپرێس كه‌مال ڕه‌ئوف وه‌رگیراوه‌و‬ ‫هه‌ر ئه‌م ناونیش���انه‌ش ده‌مانباته‌ ناو‬ ‫بابه‌ته‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ دێ���ری یه‌كه‌می‬ ‫هه‌واڵه‌كه‌ ده‌ڵێت‪ " :‬پێده‌چێت سه‌ردانی‬ ‫كورد بۆالی مالیكی س���ه‌ردانێك بوبێت‬ ‫له‌ژێر گوش���اری ئێراندا‪ ،‬بۆیه‌ ئاكامی‬ ‫باشیش���ی لێنه‌كه‌وتۆت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫نوری مالكی تائێستا سوره‌ له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫به‌رنامه‌ سیاسیه‌ی كه‌هه‌یبووه‌ ده‌رهه‌ق‬

‫به‌چۆنێتی چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌پ���اڵ ئه‌وه‌دا ره‌نگه‌ هه‌ندێك له‌‬ ‫كێشه‌ ئابوریه‌كان روو له‌چاره‌سه‌ركردن‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا تێبینی یه‌كه‌م له‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫هه‌واڵ���ه‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ پش���تی به‌یه‌ك‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ به‌س���تووه‌و س���ه‌رچاوه‌ی‬ ‫دووه‌م���ی تیادا نی���ه‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی هه‌یه‌‬ ‫ته‌نها باكگراوندێكه‌ له‌س���ه‌ر سه‌ردانی‬ ‫وه‌فده‌ك���ه‌ی هه‌رێمی كوردس���تان بۆ‬ ‫به‌غدا كه‌ تیای���دا زانیارییه‌كان دووباره‌‬ ‫ده‌بن���ه‌وه‌و ل���ه‌ ده‌یانج���ار زیات���ر له‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی ڕاگه‌یاندندا باڵو بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫تێبینی دووه‌م ئه‌وه‌یه‌ كه‌ سه‌رچاوه‌كه‌‬ ‫(سه‌رنووس���ه‌ری گۆڤاری شارپرێس)‬ ‫به‌ ده‌س���ته‌واژه‌ی (پێده‌چێت) ده‌ست‬ ‫پێده‌كات‌و دڵنیا نیه‌ له‌و زانیاریانه‌ی وا‬ ‫به‌ ئاوێنه‌ نیوزی ڕاده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬دووای‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌موو قس���ه‌كانی س���ه‌رچاوه‌كه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ (پێده‌چێ���ت)ه‌ بنیاد‬ ‫ده‌نرێن‌و تیایاندا ن���ه‌ فاكت هه‌یه‌و‪ ،‬نه‌‬ ‫زانیاریه‌كان پشت ڕاست ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ كورتیه‌كه‌ی ده‌ش���ێت ئه‌مجۆره‌‬ ‫قس���انه‌ بۆ ڕاپۆرتێكی شیكاری به‌كار‬ ‫بهێنری���ن یان ل���ه‌ وتارێكی بی���روڕادا‬ ‫بخرێنه‌ڕوو نه‌ك له‌ هه‌واڵێكدا‪ .‬ئه‌وه‌تا له‌‬ ‫شوێنێكی تردا سه‌رنووسه‌ری شارپرێس‬ ‫له‌باره‌ی س���ه‌ردانی سه‌ركرده‌ی لیستی‬ ‫(عیراقیه‌) ئه‌یاد عه‌الوی له‌م كاته‌دا بۆ‬ ‫الی س���ه‌رۆكی هه‌رێم مه‌سعود بارزانی‬ ‫ده‌ڵێ���ت ‪" ،‬س���ونه‌كان ده‌یانه‌وێت له‌‬ ‫سروش���تی‌ ئ���ه‌و رێكه‌وتنه‌ بگ���ه‌ن كه‌‬ ‫له‌نێوان ك���ورد‌و مالیكی‌ ئه‌نجامدراوه"‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ل���ه‌م سیاقه‌ش���دا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫س���ه‌ر وش���ه‌ی (پێده‌چێت)‌و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"پێده‌چێت ك���ورد ژێر به‌ژێر رێكه‌وتنی‬ ‫له‌گه‌ڵ سونه‌دا هه‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ سونه‌كان‬ ‫ده‌یانه‌وێت دڵنیاببنه‌وه‌‌و بزانن كه‌ پارتی‬ ‫په‌ش���یمان بۆته‌وه‌ ل���ه‌و رێكه‌وتنه‌ یان‬ ‫درێژه‌ی پێده‌دات"‪ .‬ئیتر خوێنه‌ر نازانێت‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئه‌م قس���ه‌و بۆچوونانه‌ له‌‬ ‫كوێوه‌ هات���وون‌و له‌ چی لێدوانێك یان‬ ‫هه‌ڵوێس���تێك یان به‌یانێكی ڕه‌سمیدا‬ ‫باڵو بوونه‌ته‌وه‌و ته‌نها ده‌سه‌اڵت ته‌نها‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ده‌سته‌واژه‌ی (پێده‌چێت)ه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ كورتیه‌كه‌ی‪ ،‬ئه‌وه‌ی له‌م س���ێ‬ ‫هه‌واڵ���ه‌دا تێبین���ی ك���ران ئه‌مانه‌ن‪،‬‬ ‫نه‌بوونی فاكت‪ ،‬نه‌بوونی س���ه‌رچاوه‌ی‬ ‫پێویست‪ ،‬زاڵبوونی (ته‌خمین) به‌سه‌ر‬ ‫فاكتدا‪ ،‬نه‌بوونی زانیاری‌و تێرنه‌كردنی‬ ‫خوێنه‌ر‪ ،‬ڕه‌چاونه‌كردنی خه‌سڵه‌ته‌كانی‬ ‫هه‌واڵ‌و ستۆری كه‌ س���ه‌ره‌تایترینیان‬ ‫پشت به‌ستنه‌ به‌س���ه‌رچاوه‌یه‌ك زیاتر‬ ‫بۆ پشتڕاس���ت كردنه‌وه‌ی زانیاریه‌كان‌و‬ ‫دوور كه‌وتنه‌وه‌ له‌ (ته‌خمینات)‪.‬‬

‫نەوشیروان مستەفا‌و پۆستی سەرۆکی هەرێم‬ ‫ئاری ئەبوبەکر‬

‫‪Ariabubaker@gmail.com‬‬

‫" هەمو ملمالنێ سیاسییەکانی‬ ‫ئێمە لەگەڵ یەکێتی و پارتی لەسەر‬ ‫دەسەاڵت و پارەیە"‬ ‫وتەیەکی نەوشیروان مستەفا‬ ‫لەچاوپێکەوتنێکی گۆڤاری لڤین ساڵی‬ ‫‪٢٠٠٩‬‬ ‫لەماوەی هەفتەی ڕابردودا‪ ،‬لەچەندین‬ ‫جێگەو ڕاگەیاندنەوە ئەوە بەرچاوکەوت‪،‬‬ ‫کە بەش����ێک لەهەڵس����وڕاوانی گۆڕان و‬ ‫کەس����ە نزیکەکانی نەوشیروان مستەفا‪،‬‬ ‫داوای ئ����ەوەی لێدەکەن خ����ۆی کاندید‬ ‫بکات بۆ پۆستی س����ەرۆکایەتی هەرێم‪،‬‬ ‫هەرچەندە خودی نەوشیروان مەستەفا‬ ‫تا هەنوکە لەگ����ەڵ ئەوە نییەو نایەوێت‬ ‫خۆی کاندید بکات‪.‬‬ ‫ئارگومێنتی داواکردنی خۆکادندیدکردن‬ ‫لەنەوش����یروان مس����تەفا‪ ،‬زیات����ر ل����ەو‬ ‫ڕوانگەیەوەی����ە‪ ،‬کە گۆڕان����کاری گەورە‬ ‫لەوێ����وە دەکرێ����ت و کاک نەوش����یروان‬ ‫دەتوانێت لەکاتی بونی بەسەرۆکی هەرێم‪،‬‬ ‫دەس����تکاری جومگە س����ەرەکییەکانی‬ ‫سیستەمی سیاس����ی کوردستان بکات‪،‬‬ ‫بەتایب����ەت لەپەیوەن����د بەسیس����تەمی‬ ‫پەرلەمانی و بەتەشریفاتیکردنی پۆستی‬ ‫سەرۆکایەتی هەرێم‪.‬‬ ‫هەڵب����ەت هەڵس����وڕاوەکانی گۆڕان و‬ ‫بەشێک لەکەس����ایەتییە ناس����راوەکان‬ ‫لەکاتێک����دا ئەو داوای����ە دەکەن لەکاک‬ ‫نەوش����یروان‪ ،‬کە تائیستا ڕون نییە کە‬ ‫مەسعود بارزانی خۆی کاندیددەکاتەوە‬ ‫یان ن����ا‪ ،‬وە ئایا کێ کاندی����دی بەهێز‬

‫دەبێت ب����ۆ ڕوبەڕوبون����ەوەی بارزانی و‬ ‫النیک����ەم کەمکردن����ەوەی دەنگەکان����ی‬ ‫س����ەرۆکی هەرێم و دابەزاندنی کێش����ی‬ ‫دەنگەکانی‪ ،‬کە وادەکات لەقورس����ایی‬ ‫سەرۆکی ئێستای هەرێم کەم بکاتەوە‪.‬‬ ‫ش����تێک ک����ە لەدونی����ای سیاس����ەت‬ ‫لەڕۆژهەاڵتدا باوە‪ ،‬ئەوەیە‪ ،‬کە سەرۆک‬ ‫و س����ەکردەکان‪ ،‬هەمویان پێماندەڵێن‬ ‫"حەزم����ان بەپۆس����ت و پلەوپایە نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم زەرورەت����ی ڕۆژگارو خزمەتکردنی‬ ‫میللەت وادەکات کە ئێمە ببینە سەرۆک"‪.‬‬ ‫هەر سەرۆک و سەرکردەیەکی ڕۆژهەاڵت‬ ‫بگرین‪ ،‬هەمان وتەمان لەدەمیەوە گوێ‬ ‫لێدەبێت ( لەبنچینەدا بەشێکی زۆریان‬ ‫ڕاس����تگۆ نی����ن و زۆر حەز بەکورس����ی‬ ‫دەس����ەاڵت دەک����ەن)‪ ،‬لەکاتێکدا خودی‬ ‫کایەی سیاسەت وا دەخوازێت کە مرۆڤ‬ ‫خۆی داوای پۆست بکات و بەدەنگدەرانی‬ ‫بڵێ����ت دەنگم پێبدەن ب����ۆ ئەوەی ئەم‬ ‫بەرنام����ەو ڤیژنەی کە پێم����ە لەواقیعدا‬ ‫پراکتی����زەی بکەم و کەش����تی کۆمەڵگا‬ ‫بەو ئاڕاستەیە ببەم‪ ،‬کە زۆرترین سودو‬ ‫قازانج بگەیەن����م بەزۆربەتان‪ ،‬لەواڵتانی‬ ‫ڕۆژئاوا‪ ،‬هەمو س����ەرکردەیەک چەندین‬ ‫ملمالن����ێ دەکات بۆ ئ����ەوەی کە ببێتە‬ ‫پەرلەمانت����ار یان وەزیر یان س����ەرۆک‬ ‫حیزب‪ ،‬هەر لەئیسرائیل و تورکیای نزیک‬ ‫لەهەرێمی کوردس����تاندا‪ ،‬سیاسییەکان‬ ‫چەندین من����اوەرەو تاکتیک و تەکنیکی‬ ‫سیاس����ی بەرکادەهێنن بۆ ئەوەی ببنە‬ ‫کەسی یەکەمی حیزب و لەوێشەوە ببنە‬

‫بەردەم جەماوەر‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی کە گرنگە بوترێ����ت‪ ،‬دەبێت‬ ‫هیچ ک����ەس و تاق����م و گروپێک (تکاو‬ ‫ڕجا) لەنەوش����یروان مستەفا نەکات بۆ‬ ‫ئ����ەوەی خۆی کاندیدبکات بۆ پۆس����تی‬ ‫سەرۆکایەتی هەرێم‪ ،‬چونکە دواجار هەر‬ ‫سەرکردەیەک ببێتە س����ەرۆکی هەرێم‪،‬‬ ‫ئەگ����ەر داوای نەکردبێ����ت ک����ە دەنگی‬ ‫پێبدرێت‪ ،‬ئەوان ناش����توانرێت چاودێری‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫لەالیەک����ی ت����رەوە داواکردن����ی‬ ‫هەڵسوراوانی گۆڕان لەنەوشیروان مستەفا‬ ‫ب����ۆ خۆپااڵوتن بۆ پۆس����تی س����ەرۆکی‬ ‫هەرێم‪ ،‬بەبیانوی ئەوەی کە کوردستان‬ ‫پێویستی پێتەو تۆ تەنها زامنی گۆڕینی‬ ‫سیستەمی سیاسی کوردستانی‪ ،‬هیچی‬ ‫لەو داوایە کەمت����ر نییە کە پارتییەکان‬ ‫بەبیانوی کوردو کوردس����تان پێویستی‬ ‫بەمەس����عود بارزانی هەیە‪ ،‬داوا دەکەن‬ ‫کە مەس����عود بارزانی بۆ خولی سێهەم‬ ‫خ����ۆی کاندی����د بکات����ەوە‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫بەناشەرعییش بێت‪ ،‬بۆیە داوایەکی لەو‬ ‫جۆرە لەهەر س����ەرکردەو کەسایەتییەک‬ ‫بێ����ت‪ ،‬لەژێر ه����ەر بڕوبیانویەکدا بێت‪،‬‬ ‫ئەگەرچی لەڕوکەشدا داواکان جیاوازبن‪،‬‬ ‫بەاڵم لەناوەرۆکدا یەکن و هەردو داواکە‪،‬‬ ‫هەلومەرجێ����ک دەخوڵقێنێت‪ ،‬کە وەک‬ ‫چۆن لەهەش����ت س����اڵی ڕابردودا هیچ‬ ‫کەس����و الیەن و دەزگای����ەک نەیتوانیوە‬ ‫لەس����ەرۆکایەتی هەرێ����م بپێچێت����ەوەو‬ ‫لێپرسینەوەی لەگەڵدا بکات( هەتا ئەگەر‬ ‫یاس����اش ڕێگە بدات)‪ ،‬چونکە مەسعود‬ ‫بارزانی وەک چەندجار دوپاتیکردۆتەوە‪،‬‬ ‫کە ئ����ەو حەزی لەپۆس����ت نییەو تەنها‬ ‫پەرلەمانتار و وەزیرو س����ەرۆکوەزیران‪ ،‬لەبەرخاتری ک����وردو کوردس����تان ئەو‬ ‫بۆ ئەوەی ئەو بەرنامەیە پراکتیزە بکەن پۆستەی قبوڵکردوە‪.‬‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫کە لەهەڵمەتی هەڵبژاردندا خستویانەتە‬

‫داواکردنی‬ ‫هەڵسوراوانی‬ ‫گۆڕان لەنەوشیروان‬ ‫مستەفا بۆ‬ ‫خۆپااڵوتن هیچی‬ ‫لەو داوایە کەمتر‬ ‫نییە کە پارتییەکان‬ ‫بەبیانوی کوردو‬ ‫کوردستان‬ ‫پێویستی‬ ‫بەمەسعود بارزانی‬ ‫هەیە‬

‫‪13‬‬

‫شەفافییەت‌و نهێنی‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫”شەفافییەت“‌و ”نھێنی“ دوو زاراوەن‬ ‫كە رووە دی���ار‌و ش���اراوەكانی ژیانی‬ ‫كۆمەاڵیەتییم���ان ب���ۆ تاووتوێدەكەن‪.‬‬ ‫ژیانی م���رۆڤ لە كۆمەڵگادا بەس���ەر‬ ‫دوو رووب���ەری گرنگدا دابەش���دەبێت‪،‬‬ ‫ك���ە ھەریەكەی���ان كاریگ���ەری خۆی‬ ‫لەس���ەر ك���ردە كۆمەاڵیەتیی���ەكان‬ ‫جێدەھێڵێ���ت‪ .‬رووب���ەری یەكەم ئەو‬ ‫رووبەرە گش���تییەیە كە ئینس���انەكان‬ ‫تیایدا بزاوت‌و كردەكانیان بەئاش���كرا‬ ‫بەیاندەكەی���ن‌و ناترس���ن ل���ەوەی كە‬ ‫داوەریی بكرێن‪ ،‬چونكی ئەو س���نوور‌و‬ ‫ڕێس���ایانەی كە تیایدا ھاموشۆدەكەن‪،‬‬ ‫س���نووری كراوەن‌و رێس���ای گشتین‪.‬‬ ‫رووبەری دووەم ئەو فەزا شەخسییەیە‬ ‫كە ئێمە شتە تایبەتیی‌و كەسییەكانی‬ ‫خۆمانی تێ���دا دەپارێزین‌و نامانەوێت‬ ‫كەس���انی ت���ر ئاگایان ل���ێ بێت یان‬ ‫زانیاریی���ان دەربارەی ھەبێت‪ ،‬چونكی‬ ‫زانیاریگەلێك���ن تایب���ەت ب���ە ژیانی‬ ‫ناوەكیی‌و رۆحی تاكانەمان‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگای سەرس���وڕمانە مرۆڤ‬ ‫ھەمیش���ە ھەوڵ���ی دروس���تكردنی‬ ‫ھاوسەنگییەك دەدات لەنێوان ئەم دوو‬ ‫كایەی���ەدا‪ .‬دۆزینەوەی ھاوس���ەنگیش‬ ‫مانای دەرخستنی الیەك‌و شاردنەوەی‬ ‫الیەكەی تر نیی���ە‪ ،‬بەڵكو پتر مانای‬ ‫پاراس���تنی س���نوور‌و رووبەرەكان���ی‬ ‫ھەردووالیەنەكەیە‌و ھەوڵدانە بۆئەوەی‬ ‫بەری���ەك نەكەوت���ن‪ .‬یەكێ���ك ل���ە‬ ‫ھۆكارەكانی ئەم پاراس���تنەش بریتییە‬ ‫لە مەترسی دەركەوتنی ناكۆكییەكانی‬ ‫نێوان ژیانی شەخسی‌و ژیانی گشتیمان‌و‬ ‫شۆڕبوونەوەی زانیارییە كەسییەكانمانە‬ ‫بۆناو رووبەری گشتیی‪.‬‬ ‫ئێمە لە سەردەمی كۆمەڵگای زانیاریدا‬ ‫دەژین‪ .‬ئەم س���ەردەمەش كۆمەڵێك‬ ‫پرسیارمان دەخاتە بەردەم كە پێویستی‬ ‫بە وەاڵمدانەوە‌و ھەڵوەس���تەی قووڵ‬ ‫ھەیە‪ ،‬چونكی ھەموو ئەو پرس���یارانە‬ ‫بەچەشنێك لە چەشنەكان وابەستەی‬ ‫پرس���ی ئازادی���ن‪ .‬لەم س���ەردەمەی‬ ‫ئێستاش���ماندا چەن���دە دیوارەكان���ی‬ ‫ئازادی ئەس���توور بێت ھێندە پەردەی‬ ‫ژیانی گش���تیی كۆمەڵگا‌و شەخسیی‬ ‫تاكەكان تەنك دەبێتەوە‪ .‬ھەرئەمەشە‬ ‫وامانلێدەكات بپرسین‪ :‬ئایا لە جیھانی‬ ‫ب���ە دیگیاتاڵبوون���ی زانیارییەكان���دا‬ ‫دەتوانرێت ژیانی شەخسیی بپارێزرێت؟‬ ‫ئایا فەیسبووك رووبەرێكی شەخسییە‬ ‫ب���ۆ پاراس���تن‌و ئاڵۆگۆڕكردن���ی داتا‬ ‫كەسییەكانمان لەگەڵ كەسانی ناسراو‌و‬ ‫متمانەپێكراو‪ ،‬یان رووبەرێكی گشتییە‬ ‫ب���ۆ گەیان���دن‌و وەرگرتن���ی زانیاری‬ ‫لەس���ەر كەس���انی تر؟ ئایا پەرلەمان‬ ‫لە واڵت���ە دیموكراس���ییەكاندا تاوەكو‬ ‫كوێ دەتوانێت حكوم���ەت بخاتە ژێر‬ ‫فشارەوە‌و كۆنترۆڵی كارەكانی بكات؟‬ ‫ئەمانە‌و چەندین پرسیاری تر جێگای‬ ‫مش���ومڕی گەورەی كایە جیاوەزاكانی‬ ‫زانستە مرۆییەكانن‪.‬‬ ‫ھەرچ���ی پەیوەن���دی ب���ە كۆمەڵگای‬ ‫كوردستانیشەوە ھەیە‪ ،‬چەند پرسێكی‬ ‫گرن���گ رووبەروومان دەبێت���ەوە‪ :‬ئایا‬ ‫شتێك ھەیە بەناوی رووبەری شەخسی‌و‬ ‫رووبەری گشتی؟ جیاكارییەكانی چین‌و‬ ‫ئینس���انی ئێمە چۆن ھەڵس���وكەوت‬ ‫لەگەڵ ئ���ەم دوو كایەی���ەدا دەكات؟‬ ‫بۆچی نەبوون���ی زانیاریی لە رووبەری‬ ‫گش���تیدا رێگادەدات ب���ە گەورەبوونی‬ ‫زانیاریی لەس���ەر نھێنییەكانی ژیانی‬ ‫شەخسیی؟‬ ‫نهێن���ی م���ەرج نیی���ە ت���ەنھا مانای‬ ‫ش���اردنەوەی زانی���اری بێ���ت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ب���ە ھەمان چڕیش مان���ای بوارنەدانە‬ ‫ل���ە بەشھەبوون���ی كەس���انی تر لە‬ ‫زانیاری���دا‪ .‬ھەر ئ���ەم دۆخەش���ە ئەو‬ ‫جیاكارییە گرنگەمان بۆ رووندەكاتەوە‬ ‫ك���ە لەنێ���وان رووب���ەری گش���تی‌و‬ ‫رووبەری شەخس���یدا ھەیە‪ .‬رووبەری‬ ‫شەخس���ی ئەو فەزایەیە كە بۆ كەسە‬ ‫نزیكەكانمان سنوورەكانی كراوەیە‌و بۆ‬ ‫بیانییەكان داخراو‪ .‬زانیارییەكانی ناو‬ ‫ئەم رووبەرە تەنھا لەگەڵ كەسانێكی‬ ‫ھەڵبژێردراودا دابەشدەكرێن‌و بەرامبەر‬ ‫بە كەس���انی ناو رووبەری گش���تیش‬ ‫كڵۆمكراون‪ .‬واتە چەندە سنوورەكانی‬ ‫نھێنیی گەورە بن‪ ،‬ئەوەندە كرانەوەی‬ ‫ب���ۆ دەرەوە بچووكت���ر دەبێت���ەوە‪.‬‬ ‫بەشێوەیەكی گش���تی دەتوانین بڵێین‬ ‫نھێنی پرۆسەیەكی دووفاقەییە‪ ،‬ئەم‬

‫چەندە دەوڵەت‌و‬ ‫كۆمەڵگا‬ ‫دیموكراسی بێت‪،‬‬ ‫ھێندە كرانەوە‌و‬ ‫شەفافییەت‬ ‫دەبێت بە یەكێك‬ ‫لە پرنسیپە‬ ‫گرنگەكانی ئەو‬ ‫سیستەمە‬

‫پرۆسەیە چەندە ھۆكارێكە بۆ داخستن‌و‬ ‫داب���ڕان‌و خۆجیاكردنەوە‌و تەنھابوون‪،‬‬ ‫ئەوەندەش دەشێت ببێت بە ھۆكارێك‬ ‫بۆ نزیكبوونەوە‌و متمانە‌و یەكانگیریی‌و‬ ‫دروستبوونی خۆشەویستی‪ .‬رووبەری‬ ‫شەخس���ی ئەو ماڵەیە كە ئێمە تیایدا‬ ‫نھێنییەكانمان دەپارێزین‪ ،‬تەنھا دەرگا‬ ‫لەو كەسانە دەكەینەوە كە متمانەمان‬ ‫پێیان ھەیە‌و لەوانەشی دادەخەین كە‬ ‫نەناس‌و بێگانەن‪ .‬بەشێوەیەكی گشتی‬ ‫رووبەری شەخسی چەندە شوێنێكە بۆ‬ ‫پاراس���تنی نھێنییەكان‌و بەشھەبوون‬ ‫لە زانیاریییە شەخسییەكان لەگەڵ ئەو‬ ‫كەسانەدا كە متمانەمان پێیان ھەیە‪،‬‬ ‫ئەوەندەش شوێنێكە بۆ بێبەشكردنی‬ ‫كەس���انی نەناس‌و بێگانە لەو نھێنی‌و‬ ‫زانیارییان���ە‌و دروس���تكردنی دابڕان‌و‬ ‫داخستن‪.‬‬ ‫دەش���ێت سۆس���یۆلۆگی بەناوبان���گ‬ ‫(زیم���ل) یەكێ���ك بێ���ت ل���ەو زان���ا‬ ‫دەگمەنان���ەی كە گرنگی���ی تایبەتی‬ ‫ب���ە بابەت���ی نھێنی���ی داوە‪ .‬زیم���ل‬ ‫نھێنی وەكو ”س���ەرمایەیەكی رۆحی“‬ ‫ناودێڕدەكات‪ .‬بەتایبەت لە پەیوەندی‬ ‫خۆشەویستیدا نھێنی رۆڵێكی گرنگ‌و‬ ‫ئۆرگانی دەگێڕێت لە پەروەردەكردن‌و‬ ‫قووڵكردن���ەوەی پەیوەندییەك���ەدا‪.‬‬ ‫ھەر ئەم سەرمایەیەش���ە وادەكات كە‬ ‫نزیكی‌و دووری ئینسانەكان بە زۆری‌و‬ ‫كەمیی باسكردنی نھێنییەكان بۆیەكتر‬ ‫بەندبێت‪ .‬ئێمە كە نھێنیی بۆ یەكێك‬ ‫دەگێڕین���ەوە مانای ئەوەی���ە كە ئەو‬ ‫كەسە دەكەین بە نمرەیەكی گرنگ لە‬ ‫ژیانی شەخسی خۆماندا‌و قورساییەكی‬ ‫تایبەتیش���ی پێدەبەخش���ین‪ .‬ب���ەم‬ ‫چەشنە ئەو كەسەش بارگاوی دەكەین‬ ‫ب���ە وەزیفەیەكی ئەخالق���ی‪ ،‬ئەویش‬ ‫پاراس���تنی ئەو نھێنیەی���ە‪ .‬بێگومان‬ ‫پاراس���تنی نھێنی تەنھا وەزیفەیەكی‬ ‫ئەخالقی���ی نیی���ە‪ ،‬بەڵكو ل���ە بواری‬ ‫ئیداری‌و ئابووری‌و سیاس���یدا بووە بە‬ ‫بەشێكی گرنگی ژیانی كۆمەاڵیەتیمان‌و‬ ‫ل���ە زۆر ش���وێندا ئ���ەو پەیوەندییانە‬ ‫بە یاس���ا رێكخراون‪ .‬ھەڵس���وكەوتی‬ ‫كۆمەڵگا‌و دەوڵەتەكان لەگەڵ نھێنیدا‬ ‫پابەن���دی ئ���ەو ب���ەھا‌و نۆرمانەیە كە‬ ‫ئەو كۆمەڵگا‌و سیس���تەمە سیاس���ییە‬ ‫ھەڵگرێت���ی‪ ،‬واتە چەن���دە دەوڵەت‌و‬ ‫كۆمەڵگا دیموكراس���ی بێ���ت‪ ،‬ھێندە‬ ‫كرانەوە‌و شەفافییەت دەبێت بە یەكێك‬ ‫لە پرنسیپە گرنگەكانی ئەو سیستەمە‌و‬ ‫بەپێچەوانەشەوە چەندە دەسەاڵتگەرا‌و‬ ‫دیكتاتۆران���ە بێت ھێن���دەش نھێنی‬ ‫دەبێت بە پارێزەری ئەو سیس���تەمە‌و‬ ‫كەرەس���ەیەك بۆ چاودێریكردنی تاك‌و‬ ‫گروپەكانی كۆمەڵگا‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫سیانز‌ه دۆنم زه‌وی بۆ كۆمپانیای رۆژنامه‌نوسان‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫کێشه‌ی سه‌رۆک له‌عه‌قڵی سیاسی کوردیدا‬

‫►‬

‫له پ���اش راپه‌رینه‌وه هیچ کێش���ه‌یه‌ك‬ ‫هێن���ده‌ی کێش���ه‌ی س���ه‌رۆکایه‌تی ل���ه‬ ‫سیاس���ه‌تی کوردی���دا مایه‌ی مش���تومڕ‌و‬ ‫ملمالنێ‌و ش���ه‌ر‌و دوو به‌ره‌کی‌و کوش���تو‬ ‫کوش���تار نه‌بووه‪ .‬گه‌ر له راپه‌رین بنوارین‬ ‫وه‌ك خاڵێک���ی وه‌رچه‌رخ���ان‪ ،‬ئ���ه‌وا له‬ ‫روانگه‌ی پۆس���تی سه‌رۆکایه‌تیه‌وه‪ ،‬هاتنه‬ ‫ئارای ئه‌و س���اته‌وه‌خته‌یه که تیایدا بوون‬ ‫به س���ه‌رۆک‪ ،‬یان پۆستی س���ه‌رۆک‪ ،‬له‬ ‫سیاس���ه‌تی کوردیدا ده‌بێته پۆس���تێكی‬ ‫واقیعی‌و گرنگ‪ .‬چونکه بۆ یه‌كه‌مجاره که‬ ‫کورد ببنه به‌رێوب���ه‌ری ژیاری خۆیان له‬ ‫پانتاییه‌كی خاکی کوردس���تاندا‪ .‬سه‌رۆک‬ ‫بوون له هه‌ناوی عه‌قڵی سیاسی کوردیدا‬ ‫زیاتر له گرێکوێره‌یه‌ك ده‌چێت‪ .‬له رووی‬ ‫زانستی سیاسیه‌وه لێی بنوارین؛ ده‌كرێت‬ ‫ئه‌و چه‌مکه بێت‪ ،‬که له هه‌موو چه‌مکێکی‬ ‫تر زیاتر هۆکاری شه‌ر‌و ملمالنێکانی کورد‬ ‫له گه‌ڵ یه‌كتردا راڤه بکات‪.‬‬ ‫عه‌قڵی سیاس���ی کوردی پێمان ده‌ڵێت‬ ‫که س���ه‌رۆک‪ ،‬تاقانه‌یه‪ ،‬باوک���ه‪ ،‬رابه‌ره‪،‬‬ ‫ش���وانه‪ ،‬له س���ه‌رووی هه‌موانه‌وه‌یه‪ ،‬له‬ ‫جنس���ێکی تره‪ ،‬وێنه‌ی نیه‪ ،‬هه‌میشه‌ییه‪.‬‬ ‫به هه‌مان شێوه له مێژووی بیری سیاسیدا‬ ‫چه‌مکی س���ه‌رۆک یان سه‌روه‌ر یه‌کێکه له‬ ‫هه‌ره چه‌مکه کۆن‌و ئاڵۆزه‌کان‪ .‬له کتێبی‬ ‫دوو ی داس���تانی ئه‌لی���اده هۆمی���رۆس‬ ‫ده‌نوس���ێت‪ :‬هیچ چاکه‌ی���ه‌ك‌ نابینم له‬ ‫بوونی چه‌ند س���ه‌روه‌رێک‪ .‬لێگه‌رێ‪ ،‬یان‬ ‫رێب���ده‪ ،‬با ته‌نه���ا یه‌ك کوێخ���ا هه‌بێت‪،‬‬ ‫لێگه‌رێ ب���ا ته‌نها یه‌ك پادش���ا هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه به روونی نیش���انه‌ی ئه‌وه‌یه که فره‬ ‫کوێخایی کێشه‌بووه‪،‬هۆمیرۆس���یش وه‌ك‬ ‫بیریارێک‪ ،‬دیارده‌یه‌ك���ی وه‌ها به گونجاو‬ ‫نازانێت‪.‬‬ ‫دیاره له روانگه‌ی کارگێریه‌وه هه‌بوونی‬ ‫که‌سێک له پێگه‌ی سه‌رۆکدا پێداویستیه‌كی‬ ‫به‌رێوه‌بردنه‪ .‬به‌اڵم هه‌بوونی که‌س���ێک له‬ ‫پێگه‌ی س���ه‌رۆکدا‌و کردنی ئه‌و که‌سه به‬ ‫که‌س���ێکی بااڵتر له مرۆڤ‪ ،‬له ره‌گه‌زێکی‬ ‫ج���ودا‪ ،‬راس���ته‌‌وخۆ یانی س���وککردن‌و‬ ‫بچوککردنه‌وه‌یئه‌وانیت���ر‪ .‬به‌م پێیه بوونی‬ ‫سه‌رۆک‪ ،‬ته‌نها کاتێک فه‌راهه‌م ده‌بێت که‬ ‫مرۆڤه‌كانی تر ده‌س���تبه‌رداری مرۆڤبوونی‬ ‫خۆیان ببن‪.‬‬ ‫ئه‌‌مرۆ کێش���ه‌ی س���ه‌رۆک له هه‌‌رێمی‬ ‫کوردستان به گه‌‌رم‌و گوڕی له ئارادایه‪ .‬به‬ ‫گشتی کۆمه‌ڵگای کوردی بووه یان کراوه‬ ‫به دوو به‌ش���ه‌وه‪ :‬به‌شێک که بانگه‌شه‌ی‬ ‫ئه‌وه ده‌كات که ده‌بێت س���ه‌رۆکی ئێستا‪،‬‬ ‫درێژه به س���ه‌رۆکایه‌تی بدات‪ ،‬له پێناوی‬ ‫ئه‌مه‌شدا ده‌بێت هه‌رچیه‌ك پیویسته ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪ :‬یاسا بگۆردرێت‪ ،‬ده‌ستور هه‌‌موار‬ ‫بکرێت‪ ،‬دیموکراس���ی له قاڵ���ب بدرێت‪،‬‬ ‫هاوپه‌یمانی پێک بێت‪ ،‬خواس���تی خه‌ڵک‬ ‫فه‌رام���ۆش بکرێت‪ .‬زۆرێ���ک ئه‌وانه‌ی له‌م‬ ‫به‌ره‌یه‌ن به ئاشکرا بانگه‌شه‌ی تاقانه‌یی‌و‬ ‫بێ وێنه‌یی‌و هه‌میش���ه‌یی سه‌رۆکی ئێستا‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬ب���ه‌م پێیه کۆمه‌ڵ���گای کوردی‬ ‫هه‌موو ئه‌ندامه‌کانی له جنسێکی نزمترن‪،‬‬ ‫هێش���تا بۆئه‌وه ناش���ێن ببنه س���ه‌رۆک‪،‬‬ ‫ل���ه بوونی س���ه‌رۆکی ئێس���تادا‪ ‌ .‬ئه‌م‬ ‫دیارده‌یه که ئه‌مرۆ له هه‌موو زیاتر مایه‌‌ی‬ ‫قه‌یرانه ره‌گ���ی ده‌گه‌رێته‌وه ب���ۆ رۆژانی‬ ‫هاتنی پێشمه‌رگه بۆ ش���ار‪ .‬له رۆژگاری‬ ‫س���ه‌ره‌تادا ناوی رابه‌ری بۆ دیاریکرابوو‪،‬‬ ‫وه‌ك نه‌وش���یروان موسته‌فا پێمان ده‌ڵێت‬ ‫د‪.‬مه‌حمود عوس���مان پێش���نیاری ناوی‬ ‫ش���وانی کردبوو بۆ گه‌لی کورد‪ .‬هه‌ردوو‬ ‫ناوی رابه‌ر‌و ش���وان مایه‌ی کۆمه‌ڵیک زۆر‬ ‫ل���ه قه‌یرانه‪ .‬دی���اره ئ���ه‌م ناونانه هێنده‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌كی ئاس���ان نین‪ .‬ناوێک که به‬ ‫خه‌یاڵدادێت‪ ،‬ئام���اژه‌ی پێده‌كرێت‪ ،‬هه‌وڵ‬ ‫ب���ۆ چه‌س���پاندی ده‌كرێت‪ ،‬بۆ ناس���ینی‬ ‫پۆستێک هه‌موو زاده‌ی دونیایه‌كی ئاڵۆزه‬ ‫له دونیابینی‌و ئاگایی‌و باوه‌ر‌و جۆر‌و ئاستی‬ ‫تێگه‌یش���تن‪ .‬له نیو کۆمه‌ڵێک نوس���ینی‬ ‫کورت���دا ده‌رباره‌ی یه‌ک���ه‌م هه‌ڵبژاردن له‬ ‫هه‌رێمی کوردستان‪ ،‬له توێی کتێبێکدا که‬ ‫پاشان به ناوی‪ :‬کێشه‌ی پارتی‌و یه‌كێتی‪:‬‬ ‫بیره‌وه‌ڕیه‌كانم ل���ه په‌راوێزی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫یه‌كه‌م���دا‪ ،‬که له س���اڵی ‪ 1995‬له واڵتی‬ ‫فنلن���دا به چاپ گه‌یه‌نراوه‪ ،‬نه‌وش���یروان‬ ‫موسته‌فا ده‌نوسێت‪:‬‬ ‫س���ه‌رکردایه‌تی به‌ره‌ی کوردس���تانی‬ ‫بری���اری وه‌هاب���وو ک���ه ئه‌نجومه‌نێك���ی‬ ‫نیشتمانی به هه‌ڵبژاردنی گشتی دابنرێ‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ش گه‌ڕابوه‌وه بۆ به‌رنامه‌ی به‌ره‪.‬‬ ‫له هه‌مان کات���ا بریاری دابوو که رێبه‌ری‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی رزگاریخوازی گه‌لی کوردیش‬ ‫هه‌ڵبژێرێ‪ .‬ب���ۆ ئه‌مه‌یان هیچ به‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫له به‌رناومه‌و له ئه‌ده‌بی سیاس���ی به‌ره‌‌و‬ ‫هی���چ کام حیزبه‌کان���دا نه‌ب���وو‪ .‬به‌ره‌ی‬ ‫کوردس���تانی که دامه‌زرا ل���ه به‌رئه‌وه‌ی‬

‫که نه‌توانرا له س���ه‌ر جۆری سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫پێک بێن‪ .‬وا رێککه‌وتن س���ه‌رۆکایه‌تیه‌كی‬ ‫دوان���ه‌ی هاوبه‌ش بێ���ت‪ .‬ئ���ه‌م دوانه‌یه‬ ‫ل���ه س���ه‌رۆکایه‌تیدا بووبووه کۆس���پێکی‬ ‫گه‌وره‌ی رێ���گای جواڵنی کاره‌كانی به‌ره‪.‬‬ ‫له س���ه‌روبه‌ری هه‌ڵبژاردن���دا د‪ .‬محمود‬ ‫عوس���مان له یه‌كێک ل���ه کۆبونه‌وه‌کاندا‬ ‫پێش���نیاری ئه‌وه‌ی کردبوو که‪ ،‬شوانێک‬ ‫بۆ کورد هه‌ڵبژێرن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی له کێش���ه‌ی‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی هاوبه‌ش رزگاریان بێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫پێشنیاره‌ی د‪ .‬محمود سه‌رکرده‌ی هه‌ردوو‬ ‫حیزبی گه‌وره‪ :‬مام جه‌الل‌و کاک مه‌سعودی‬ ‫هاوێش���ته ناو مه‌یدان���ی ته‌حه‌ددا‪ .‬تحدی‬ ‫کردنی یه‌كتری���ه‌وه‪ .‬هه‌ریه‌كێکیان قبوڵی‬ ‫نه‌كردایه به‌وه تاوانبار ده‌كرا که ترس���ی‬ ‫دۆڕانی هه‌یه له هه‌ڵبژاردن‪.‬‬

‫سه‌رۆک وه‌ها خۆی‬ ‫نمایش ده‌كات‬ ‫که ئه‌و بااڵتره له‬ ‫هه‌موان‬ ‫ئه‌م نه‌‌خۆشیه‬ ‫ده‌روونیه زۆر‬ ‫کایه‌ی کۆمه‌ڵگای‬ ‫کوردی گرتوه‌ته‌وه‬ ‫نه‌وشیروان موسته‌فا وه‌ك شایه‌دحاڵێک‬ ‫پێم���ان ده‌ڵێت ک���ه قه‌یرانی س���ه‌ره‌كی‬ ‫هێزه کوردیه‌كان له گه‌ڵ یه‌كدا کێش���ه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆکایه‌تی ب���ووه‪ .‬رس���ته‌ی "به‌ره‌ی‬ ‫کوردس���تانی که دامه‌زرا له به‌رئه‌وه‌ی که‬ ‫نه‌توانرا له سه‌ر جۆری سه‌رۆکایه‌تی پێک‬ ‫بێن"‪ .‬به روونی ئام���اژه به‌وه ده‌كات که‬ ‫به‌ره ده‌رئه‌نجام���ی نه‌بوونی توانابووه له‬ ‫هه‌ڵبژرادنی که‌س���ێک به س���ه‌رۆک‪ .‬ئه‌م‬ ‫قه‌یران���ه ره‌گی ده‌گه‌رێت���ه‌وه بۆ هه‌ناوی‬ ‫کۆمه‌ڵێک ئاڵۆزی ده‌روونی‌و کۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاس���ی‌و که‌لتوری‪ .‬س���ه‌رۆک بوون له‬ ‫ده‌روونی مرۆڤی ک���ورددا یانی بااڵبوونی‬ ‫که‌سێک‌و بااڵنه‌بوونی ئه‌وانی تر‪ .‬سه‌رۆک‬ ‫بونی که‌سێک مایه‌ی بریندرای که‌سه‌كانی‬ ‫تره‪ ،‬چونکه س���ه‌رۆک وه‌ها خۆی نمایش‬ ‫ده‌كات که ئ���ه‌و بااڵتره له هه‌موان‪ .‬ئه‌م‬ ‫نه‌‌خۆشیه ده‌روونیه زۆر کایه‌ی کۆمه‌ڵگای‬ ‫کوردی گرتوه‌ته‌وه‪ ،‬به جۆرێک کوردێک‌و‬ ‫کوردێکی تر له کایه‌ی سیاس���یدا دانویان‬ ‫پێک���ه‌وه ناکوڵێ���ت‪ ،‬چونکه هه‌میش���ه‬ ‫پله‌گه‌رای���ی مای���ه‌ی برینداربوونه‪ .‬ئه‌مه‬ ‫کرۆکی باڵباڵێن‌و پاش���قول‌و ملشکاندن‌و‬ ‫کێشه‌ باڵوه‌كانی ناو به ناو کایه‌ی سیاسی‬ ‫کوردیه‪ .‬چه‌مکه‌کانی وه‌ك رابه‌ر یان شوان‬ ‫ل���ه هه‌مانکاتدا پێم���ان ده‌ڵێن که ئاگایی‬ ‫سیاس���ی وکوردی هێش���تا نه‌‌خۆش���ه به‬ ‫نه‌خۆش���ی ئه‌وه‌ی به ئه‌ڵمانی پێی ده‌ڵێن‬ ‫فیوره‌ر‪ ،‬که له که‌سایه‌تی هیتله‌ردا خۆی‬ ‫ده‌بینیه‌وه‪ .‬نه‌وش���یروان موسته‌فا ته‌نها‬ ‫که‌سه که ئاگاداره له‌م نه‌خۆشیه‪.‬‬ ‫با ساتێک قسه له سه‌ر شوان بکه‌ین‪،‬‬ ‫ده‌توانین بگه‌رێینه‌وه بۆ فۆکۆ‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مرۆ‬ ‫زیاتر له رووی مرۆناسی (ئه‌نترۆپۆلۆژی)‬ ‫کوردیه‌وه لێی ده‌روانین‪ .‬چه‌مکی ش���وان‬ ‫که ده‌گوێزرێته‌وه ب���ۆ کایه‌ی مرۆیی‪ ،‬له‬ ‫هه‌ن���اوی پێکهاته‌ی خێزاندا مانا‌و رۆڵێکی‬ ‫تایبه‌تی هه‌یه‪ .‬گه‌ر له ناوی ئه‌و که‌س���انه‬ ‫بنوارین که ش���وانه‌یه‪ ،‬زۆرینه‌یان ئه‌وانه‌ن‬ ‫ک���ه خاوه‌ن خوش���کی زۆرن‪ ،‬ل���ه الیه‌ن‬ ‫خێزانه‌که‌یان���ه‌وه ناو ده‌نرێن به ش���وانه‬ ‫ب���ۆ پاراس���تنی بڕێکی زۆر ل���ه مێینه له‬ ‫مه‌ترس���یه‌کانی ده‌ره‌وه‌ی خێزان‪ .‬که‌واته‬ ‫ش���وان بوون‪ ،‬له عه‌قڵ���ی خێزانیدا‪ ،‬که‬ ‫بااڵترین شێوازی عه‌قڵی کوردیه‪ ،‬به مانای‬ ‫مێینه‌بوونی هه‌موو ئه‌وانی تر دێت‪ .‬بوونی‬ ‫سه‌رۆک به شوان یانی مێینه‌بوونی هه‌موو‬ ‫کۆمه‌ڵگا‪ .‬میینه‌ش له میانه‌ی ئه‌م عه‌قڵه‌دا‬ ‫یانی زه‌عیفه‪ ،‬ئه‌و که‌سه‌ی که نه له رووی‬ ‫عه‌قڵی‌و نه رووی جه‌سته‌ییه‌وه ده‌توانێت‬ ‫حوکم���ی خۆی ب���کات‪ .‬ئ���ه‌م بێتوانیه‌ی‬ ‫حوکمکردنه ماف ده‌دات به که‌سی شوان‬ ‫که حاکمی عه‌قڵی‌و پارێزه‌ری جه‌س���ته‌‌ی‬ ‫ئه‌وانیتربێت‪.‬‬

‫په‌روا عه‌لی‌‬

‫ڕۆژنامه‌نوسانیش وه‌ك هه‌ر تۆێژێكی‬ ‫تری ئ���ه‌م هه‌رێمه‌ له‌خه‌می به‌دیهێنانی‬ ‫مافه‌كانیان���ن‪ ،‬یه‌كێ���ك له‌ومافان���ه‌ش‬ ‫وه‌رگرتنی زه‌ویه‌‪ ،‬بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش‬ ‫سه‌ندیكای ڕۆژنامه‌نوسان لقی سلێمانی‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 2006‬ه‌وه‌ داوای ب���ۆ‪169‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نوس���ی ئه‌ندام���ی س���ه‌ندیكا‬ ‫پێش���كه‌ش به‌حكومه‌تی هه‌رێم كردو‌ه‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی ئوس���وڵی وره‌س���می‪.‬‬ ‫ڕۆژنامه‌نوسان له‌وساڵه‌وه‌ خه‌ونی سه‌وز‬ ‫و سور ده‌بینن‪.‬‬ ‫هه‌موو ئ���ه‌و ڕوب���ه‌ر‌ه زه‌وییه‌ی له‌م‬ ‫ش���اره‌ گه‌وره‌ی���ه‌دا پێویس���ت ‌ه بۆ ئه‌م‬ ‫گروپ���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر كه‌س���ێكیان ‪200‬‬ ‫مه‌تر زه‌وی���ان پێبدرێت‪ ،‬ته‌نها نزیكه‌ی‬ ‫‪ 13‬دۆنم زه‌وی���ه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ حكومه‌ت‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌م رووبه‌ره‌م پێدابین ناكرێت!‬ ‫باشتر‌ه ڕۆژنامه‌نوسان بێده‌نگ بن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر ب���ۆ كۆمپانیایه‌كی وه‌به‌رهێنانی‬ ‫وه‌هم���ی‪ ،‬ی���ان دۆس���ت‌و ئه‌ربابه‌كانی‬ ‫ه���ه‌ردوو حیزبی‌ ده‌س���ه‌اڵتدار خۆیان‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ئاس���انی داواكانیان جێبه‌جێ‬ ‫ی ئه‌و پانتایی ‌ه چه‌ندان‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و له‌بر ‌‬ ‫‪ 13‬دۆنمیان بۆ ته‌رخان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫كێشه‌ی پشتگوێخستنی ئه‌م داواكاری ‌ه‬ ‫نه‌بونی زه‌وی نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو په‌یوه‌ندی‬

‫ی ئه‌م‬ ‫ب���ه‌و سیس���تم ‌ه نادادپ���ه‌روه‌ر‌ه ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ هێنده‌ی خزمه‌تی‬ ‫كۆمپانی���ا ده‌كات له‌ خه‌می هاواڵتیاندا‬ ‫نیه‌‪ ،‬جا با ئه‌و هاواڵتیان ‌ه رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫رۆشنبیر‌و هونه‌رمه‌ندیش بن‪.‬‬ ‫ب���ۆ به‌دواداچون���ی ئ���ه‌م داوای ‌ه و‬ ‫كۆتایی هێنان ب���ه‌ به‌ڵێن دانی بێنرخ‪،‬‬ ‫له‌س���اڵیادی ‪115‬ی ڕۆژنامه‌گ���ه‌ری‬ ‫كوردی دا ڕۆژنامه‌نوس���انی س���لێمانی‬ ‫وه‌ك ناڕه‌زاییه‌ك له‌به‌رده‌م شاره‌وانی‬ ‫سلێمانیدا كۆبونه‌و‌ه بۆ بینینی سه‌رۆكی‬ ‫نوێی شاره‌وانی‪ ،‬به‌ڕێزی كه‌ خۆی ب ‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌و پۆسته‌ی وه‌رنه‌گرتوو‌ه‬ ‫و دانانی به‌شێوه‌یه‌كی ناشه‌رعیه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫هه‌مو به‌رپرس���ه‌كانی ت���ری حكومه‌ت‬ ‫زۆر به‌ئاسانی به‌ڵێنی دا ك ‌ه ل ‌ه مانگی‬ ‫ئه‌یلولی ئه‌مساڵدا ئه‌و زه‌ویان ‌ه دابه‌ش‬ ‫ده‌كرێ���ن‪ .‬ده‌بێ له‌ ك���وێ بێت ؟ ئه‌ی‬ ‫داخۆ سه‌رۆكی به‌ڕێز هێند‌ه دڵنیای ل ‌ه نێوان به‌ڕێزان دكتۆر به‌رهه‌م‌و نێچیرڤان‬ ‫مانه‌وه‌ی حكومه‌ته‌ك���ه‌ت تا دوای ئه‌و بارزان���ی دابه‌ش���بووه‌ك ‌ه هه‌ریه‌كێكیان‬ ‫هه‌رچ���ی پالن‌و بڕیاڕی ئ���ه‌وی تر‌ه ل ‌ه‬ ‫چه‌ند مانگ ‌ه وا به‌ڵێن ئه‌ده‌ی؟‬ ‫له‌ڕاس���تیدا هه‌وڵدان بۆ ئه‌م زه‌ویان ‌ه واده‌ی خۆیدا ده‌یس���ڕێته‌وه‌‪ .‬داواكه‌ی‬ ‫زۆری خایان���دوه‌ له‌س���اڵی ‪ 2006‬ه‌و‌ه ڕۆژنامه‌نوس���انیش ك ‌ه دكتۆر به‌رهه‌م‬ ‫چه‌ندین ج���ار كابین��� ‌ه چونیه‌كه‌كانی له‌دواین ڕۆژی كابینه‌كه‌ی دا ئیمزای كرد‪،‬‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێ���م ك ‌ه له‌نێوان یه‌كێتی وه‌ك ئه‌ركێك به‌رامبه‌ر ڕۆژنامه‌نوسانی‬ ‫و پارتی تێناپه‌ڕێ���ت‌و به‌تایبه‌تیش ل ‌ه س���لێمانی‌و "پایته‌ختی ڕۆشنبیری‌!"‪.‬‬

‫ل ‌ه دوای ڕاپه‌ڕینه‌و‌ه‬ ‫زه‌وی دابه‌شكردن‬ ‫ب ‌ه گوریس‌و‬ ‫به‌ دۆنم به‌رده‌وام ‌ه‬ ‫بۆ به‌رپرسان‌و‬ ‫خزم‌و كه‌سوكاریان‬

‫بێگومان به‌گۆڕانی سه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫بۆ نێچرڤ���ان بارزانی‪ ،‬ب ‌ه ده‌س���ڕێكی‬ ‫ی (ئی���دار‌هی‌ س���لێمانی‌) ئه‌م‬ ‫ده‌س���ت ‌‬ ‫بڕی���اره‌ش له‌س���ه‌ر ته‌خته‌ی ڕه‌ش���ی‬ ‫پالنی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫سڕایه‌وه‌‪.‬‬ ‫من ده‌پرس���م ئاخۆ ئه‌م داواكارییه‌ی‬ ‫ڕۆژنامه‌نوسان هێنده‌ قورس و زه‌حمه‌ت ‌ه‬ ‫ك ‌ه بۆت ‌ه مۆته‌ك���ه‌و به‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫به‌رن���ادات؟ ی���ان پێویس���تی به‌چه‌ند‬ ‫كابینه‌یه‌ك���ی تر‌ه ب���ۆ تاووتوێكردن‪،‬‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسان جار‬ ‫له‌مالش���ه‌و‌ه ژیان ‌‬ ‫به‌جه‌هه‌نم‪.‬‬ ‫ل ‌ه دوای ڕاپه‌ڕینه‌و‌ه زه‌وی دابه‌شكردن‬ ‫ب��� ‌ه گوریس و به‌ دۆن���م به‌رده‌وام ‌ه بۆ‬ ‫به‌رپرس���ان و خزم وكه‌س���وكاریان و‬ ‫ته‌نانه‌ت خزمه‌تكاره‌كانیشیان‪ ،‬له‌دوای‬ ‫‪ 2003‬و‌ه مۆدێلێكی نوێ هاته‌كایه‌و‌ه بۆ‬ ‫خواردنی سامانی واڵته‌بێ شوناسه‌كه‌م‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش مۆدیل���ی كۆمپانیای��� ‌ه و ب ‌ه‬ ‫هه‌زاره‌ها دۆنمی���ان درایه‌‪.‬هه‌روه‌ها برا‬ ‫عه‌ره‌به‌كانیش���مان به‌شی ش���ێریان ل ‌ه‬ ‫هاوینه‌هه‌واره‌كان درایه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش له‌به‌ر‬ ‫خاتری ئه‌منی قه‌ومی كورد بوو‪.‬‬ ‫هاوڕێی���ان به‌ئیجازه‌تان "باوه‌رناكه‌م‬ ‫له‌سلێمانی زه‌وی مابێ" بۆی ‌ه پێشنیاز‬ ‫ده‌كه‌م ئه‌گ���ه‌ر ئه‌م داوای��� ‌ه ئیمزا كرا‬ ‫له‌الی���ه‌ن كابین���ه‌ی حه‌ڤده‌هه‌م���ه‌و‌ه‬ ‫ب���ا س���یانز‌ه دۆنممان ل��� ‌ه حه‌مرین یا‬ ‫له‌چبایش ل ‌ه هۆڕاوه‌كان بده‌نێ‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی تیای���دا وه‌نه‌وزێك‬ ‫س���اتێك به‌ئارام ‌‬ ‫بده‌ین‪.‬‬

‫ده‌وڵ ‌هت‌و مافی خه‌ڵك‌و ئازادی‬ ‫به‌ختیار شێخ عوسمان‬

‫ی تر‬ ‫ده‌وڵه‌ت ی���ان ه���ه‌ر ده‌زگایه‌ك ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پڕاوپڕ له‌گه‌ڵ م���اف‌و ئازادی‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵك���دا ته‌با نه‌بێ���ت‪ ،‬دواجار خود ‌‬ ‫ئه‌و ده‌وڵه‌ت ‌ه یان ئه‌و ده‌زگایه‌ متمتان ‌ه‬ ‫تا ئاس���تی نه‌مان‌و هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌و‌ه‬ ‫له‌ده‌س���ت ده‌دات‪ ،‬كه‌واته‌ده‌وڵ���ه‌ت‬ ‫هێنده‌ كه‌ڵكی‌ هه‌ی��� ‌ه تائه‌و كاته‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ئامڕاز بێت ب���ۆ خزمه‌تی‌ مرۆڤه‌كان ‪،‬‬ ‫ی ئ���ه‌م لۆژیكه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ه���ه‌ر ب ‌ه حوكم ‌‬ ‫زۆر ده‌وڵ���ه‌ت له‌ مێ���ژودا ل ‌ه ترۆپكی‬ ‫ی‬ ‫سته‌م‌و پێشێلكاری مافه‌كاندا ڕوبه‌ڕو ‌‬ ‫نه‌مان‌و هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ بوو‌ه ‪ .‬هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م تێز‌ه " ماف " ل ‌ه فه‌لس���ه‌ف ‌ه ‌‬ ‫هێگل (‪ ) 1831-1771‬دا ڕه‌وایه‌تی‌ دا‬ ‫به‌ ده‌وڵه‌ت ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چه‌مكی ده‌وڵه‌ت ل ‌ه نێو فه‌لس���ه‌ف ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫سیاس���یدا ل��� ‌ه ده‌روازه‌ی‌ " بنه‌ماكان ‌‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی‌ ماف " ی‌ هێگل دا زۆرترین‬ ‫گفتوگ���ۆ‌و تیئۆره‌كردن هێنایه‌ مه‌یدان‬ ‫‪ .‬ده‌وڵه‌ت الی هێگل وه‌ك میتافیزیك‬ ‫ی ك ‌ه كاتێك ل ‌ه‬ ‫تیئۆر‌ه ك���را به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ده‌س���ته‌واژه‌یكدا باس له‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی ڕێڕه‌وی‌ خودای ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌ت ته‌واوكردن��� ‌‬ ‫له‌س���ه‌رزه‌وی‌‌و ئ���ه‌و ڕۆحه‌ی ‌ه ك ‌ه خۆی‬ ‫ی مێژوودا‬ ‫ده‌گونجێنێت له‌گ���ه‌ڵ ڕێڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هی���گل هه‌رزوو ڕوبه‌ڕو ‌‬ ‫‪ .‬ئه‌م تێزه‌ ‌‬ ‫ڕه‌خنه‌ بووه‌وه‌ له‌الیه‌ن ماركس���ه‌و‌ه ‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تر ژماره‌ی���ه‌ك ل ‌ه بیرمه‌ندان‬ ‫ك��� ‌ه ل ‌ه ڕێب���ازی‌ لیبرالیه‌ت���ه‌وه‌ نزیك‬ ‫ی سیاسی هێگل یان‬ ‫بوون فه‌لس���ه‌فه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وا لێكدای���ه‌و‌ه ك��� ‌ه داوای ده‌وڵه‌تێك ‌‬ ‫گشتگیر‌و سه‌پێنراو ده‌كات ‪ .‬دواتریش‬ ‫له‌ سه‌ده‌ی بیستدا هاوتاكردنێك هه‌بو‬ ‫له‌ نێوان فه‌لسه‌فه‌ی‌ هێگل بۆ ده‌وڵ ‌هت‌و‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی نازیه‌تدا ‪ .‬ب ‌ه بیانو ‌‬ ‫بره‌و ‌‬ ‫كه‌ فه‌لس���ه‌فه‌كه‌ی‌ به‌ عه‌مه‌لی بوو ب ‌ه‬ ‫هاندانێكی‌ ناجۆری‌ شمولی بۆ ده‌وڵه‌ت‬ ‫‪ .‬ئه‌گه‌ر ل ‌ه ده‌رواز‌هی‌ ئه‌م ڕه‌خنانه‌و‌ه‬ ‫تیۆری ئه‌نتی ده‌وڵه‌ت په‌ره‌ بس���ێنێت‬ ‫ئ���ه‌وا جارێكی‌ تر چه‌مك���ی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫وه‌ك حه‌قیق���ه‌ت مامه‌ڵ���ه‌ ده‌كرێت ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كاتێك هێ���گل له‌ كتێبی بنه‌ماكان ‌‬ ‫فه‌لس���ه‌فه‌ی‌ حه‌قدا ده‌ڵ���ێ ‪ :‬ده‌وڵه‌ت‬ ‫ژیانی‌ عه‌قاڵنی ‌ه بۆ ئازادی‌و هوشیاری‪،‬‬ ‫‌و پابه‌ن���دی ده‌كات به‌ رۆح وهه‌س���ت‬ ‫ی خه‌ڵكه‌وه‌ ‪ ،‬وه‌ هێگل یه‌كه‌م‬ ‫ونه‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌یله‌سوف بوو ك ‌ه په‌ره‌ی‌ ب ‌ه مانایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕووندا بۆ مۆدێرنه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ی فرانكفۆرت‬ ‫هابرماس بوو ل ‌ه قوتابخانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ ئامانجی ده‌رخستن ‌‬ ‫ئه‌وه‌ب���وو ك��� ‌ه " ده‌وڵه‌تی‌ مۆدێرن "‬ ‫چۆن به‌رهه‌می‌ تیۆری س���ه‌رمایه‌داری‬ ‫ب���وو ‪ .‬له‌به‌رامب���ه‌ر م���اف‌و داواكاری‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵكدا هه‌ر ل ‌ه سه‌ره‌تای حه‌فتاكان ‌‬

‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت نه‌بوو‌ه به‌رجه‌سته‌ بونی‌ ته‌واو ‌‬ ‫ی‬ ‫ماف‌و ئازادی خه‌ڵك‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌رنه‌بون ‌‬ ‫ی تر‬ ‫به‌دیلێكی‌ باشتر له‌الیه‌ك‌و له‌الیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫شكس���تی‌ تیئ���ۆری بیرمه‌ندانی‌ ئه‌نت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت به‌تایبه‌ت شكستی‌ فه‌لسه‌فه‌ ‌‬ ‫ماركسیه‌ت له‌ پراكتیكدا ك ‌ه كاری ده‌كرد‬ ‫ی‬ ‫بۆ نه‌هێشتنی‌ سنور‌و تێكه‌ڵكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌كان ‪ ،‬وایكرد ك ‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی بیس���ت‌و سه‌ره‌تای‬ ‫كۆتایی س���ه‌د‌ه ‌‬ ‫ی بیس���ت‌و ی���ه‌ك ‪ ،‬چه‌ندی���ن‬ ‫س���ه‌د ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ نوێ له‌سه‌رخواست‌و خه‌بات ‌‬ ‫خه‌ڵك‌و نه‌ته‌و‌ه جیاكان دروست ببێت‬ ‫ی پانزه‌ كۆمار ل ‌ه‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ جیابونه‌وه‌ ‌‬ ‫ڕوسیای س���ۆڤه‌یتی‌‌و سه‌ربه‌خۆبونیان‪،‬‬ ‫چیك وسلۆفاك‪ ،‬ته‌یموری خۆرهه‌اڵت‪،‬‬ ‫خواروی‌ سودان‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ڕوداو‌ه مێژوویه‌كان‌و جه‌نگ ‌ه‬ ‫جیهانی���ه‌كان هه‌لی مێژوی���ی بووبێتن‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ جیابون���ه‌وه‌‌و بنیاتنانی‌ ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی گه‌الن ئه‌وا گه‌لی كورد‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی یه‌كه‌مه‌ ‪ ،‬دواجاریش‬ ‫سوودمه‌ندنه‌بو ‌‬ ‫ی ك ‌ه بۆ كورد ڕه‌خس���ا ك ‌ه‬ ‫ئه‌و هه‌ل ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ل ‌ه پارچه‌یه‌كی‌ كوردستاندا هه‌رێمێك ‌‬ ‫نیمچه‌ سه‌ربه‌خۆ دروستبێت ‪،‬تا ئێستا‬ ‫له‌ س���ه‌ر ڕه‌وش���ی خۆی به‌رده‌وامه‌و‬ ‫ئاس���ۆیه‌كی‌ ڕوون نابینرێ���ت ب���ه‌ره‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت ‪ .‬ئه‌مه‌ش ئه‌و پرس���یاره‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ی زۆر هه‌ڵده‌گرێت ‪.‬‬ ‫وه‌اڵم ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر مافی خه‌ڵك‌و چه‌مكی ئازادی‬ ‫ی‬ ‫بنه‌مای ئه‌و تیئۆران ‌ه بێت كه‌ ڕه‌وایه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌وڵ���ه‌ت‌و‬ ‫ده‌ده‌ن ب���ه‌ بنیاتنان��� ‌‬ ‫ئاس���ته‌نگ ‌ه ده‌ره‌كیه‌كان ناچار ده‌كه‌ن‬ ‫ب ‌ه دانپیاناندا‪ ،‬ئه‌وا پێشێلكردنی‌ مافی‬ ‫گه‌لی كورد تا ئاستی ئه‌نفال‌و كیمیاباران‬ ‫له‌ الی���ه‌ك‌و له‌ الیه‌كی ت���ر داواكاری‌و‬ ‫ی داگیركه‌ر ل ‌ه‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫الی���ه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌ تا ئاس���تی‌ كۆڕه‌و‪،‬‬ ‫به‌رجه‌سته‌كردنی‌ خودی ئه‌و تیئۆره‌ی ‌ه‬ ‫ی كوردستانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كه‌ ده‌كرا ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫بنیاتبنرای���ه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌كرا‪ .‬ئێس���تاش‬ ‫ی ك ‌ه ده‌س���ه‌اڵتی‌ كوردی لێ���ره‌‌و له‌وێ‬ ‫سه‌ده‌ی‌ ڕابردوودا هابرماس بانگه‌شه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌كرد ك��� ‌ه ده‌وڵ���ه‌ت ناتوانێت ی���ان جارناجارێك ب���اس ل ‌ه ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫پارێ���زه‌ری‌ ڕاس���ته‌قین ‌هی‌ خه‌ڵك بێت كوردی ده‌كات‪ ،‬خۆی ده‌خات ‌ه نێو دوو‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ڕوبه‌ڕوبونه‌و‌هی‌ زیانه‌كاندا جه‌مسه‌ره‌وه‌ ك ‌ه جه‌مسه‌رێكیان خودی‬ ‫ی ئابوری ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌ی ‌ه ك ‌ه ماف‌و ئازادی ناو‬ ‫ی قه‌یران ‌‬ ‫" زیانی‌ ده‌رهاویشت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌رمایه‌داری " ‪ .‬به‌تایبه‌ت���ی‌ ك��� ‌ه هه‌رێمی ل ‌ه مه‌ترسیدایه‌‪ ،‬جه‌مسه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی چینایه‌تییه‌و ت���ر كۆمه‌ڵ���گای نێوده‌وڵتی��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫سه‌رمایه‌داری كۆمه‌ڵگایه‌ك ‌‬ ‫ی كوردی له‌به‌رامبه‌ریدا توانای‬ ‫عه‌قاڵنیه‌تێكی‌ بیرۆكراسیزم بنیاتده‌نێت ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی ماف���ی ده‌وڵه‌تی‌ زۆر الواز‌ه‬ ‫ك ‌ه ژیانی‌ تاك���ه‌كان كۆنترۆڵ ده‌كات داواكردن ‌‬ ‫ی دیس���پلینكراو ‪ ،‬بۆ كۆمه‌ڵگایه‌ك ك ‌ه خۆی پێش���ێلكاری‬ ‫ب���ه‌ سیس���ته‌مێك ‌‬ ‫ی ب���كات‪ ،‬ڕاپۆرت ‌ه‬ ‫له‌به‌رامبه‌رئ���ه‌م حه‌قیقه‌ته‌دا هابرماس ئ���ازادی‌و مافه‌كان��� ‌‬ ‫ی ژی���ان ده‌دۆزێته‌و‌ه ئاڕاس���ته‌كراوه‌كانی‌ هیومانڕایس���ۆچ‌و‬ ‫بونی���ادی جیهان ‌‬ ‫ی ئینته‌رناشیوناڵ‌و‬ ‫كه‌ دام���ه‌زراوه‌ له‌س���ه‌ر بایه‌خدان ب ‌ه یونامی‌‌و ئه‌مینس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بێس���نور‌و ڕێكخراو ‌‬ ‫ی ڕۆژنامه‌وانان��� ‌‬ ‫ئازادیخوازی‌ كه‌ بنه‌مای ڕاس���ته‌قینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ هه‌رێم ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ كه‌ دواجار یه‌كسان ش���ه‌فافیه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫كوردس���تان ئ���ه‌و په‌یامان���ه‌ن كه‌ زۆر‬ ‫ی‪.‬‬ ‫ده‌بێت ب ‌ه ژیانی‌ مرۆڤایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌یله‌س���وف‌و به‌ڕوونی‌ ڕه‌وایه‌تی‌ هه‌ر داواكارییه‌ك ‌‬ ‫جۆرتری���ن بیان���و ‌‬ ‫ی‬ ‫بیرمه‌نده‌كان ك ‌ه تیئۆر‌ه یان بۆ ده‌وڵه‌ت ئه‌م ده‌سه‌اڵت ‌ه له‌ دنیا‌و ل ‌ه كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی نێوده‌وڵه‌تی‌ بۆ مافی گه‌لی كوردستان‬ ‫كرد بۆ ماف‌و ئازادی خه‌ڵك‌و هاواڵت ‌‬ ‫ی نزیك ده‌كاته‌وه‌ ل ‌ه س���فری‌ بێ ئه‌نجام‬ ‫ب���وو‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه به‌رجه‌س���ته‌بوون ‌‬

‫ی كوردی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫توانای داواكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫مافی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫زۆر الواز‌ه بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌ك ك ‌ه‬ ‫خۆی پێشێلكاری‬ ‫ئازادی‌و مافی‬ ‫ی بكات‬ ‫هاواڵتیه‌‌كان ‌‬

‫‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه ل ‌ه كاتێكدا ه���ه‌وڵ‌و داواكاری‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی ك���وردی ئه‌وه‌ن���ده‌ ‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی ‌ه مادییه‌كان بووه‌ نیو هێند‌ه‬ ‫كار نه‌ك���راو‌ه بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی یان بۆ‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ ناوچه‌ داگیركراوه‌كان ‪.‬‬ ‫خاڵێكی تر ك��� ‌ه گرنگی خۆی هه‌ی ‌ه‬ ‫ژیان���ی كۆمه‌اڵیه‌تی ‌ه ك���ه‌ "هابرماس"‬ ‫ی‬ ‫ی ئازادیخواز ‌‬ ‫ده‌یكات به‌ ده‌رهاویشت ‌ه ‌‬ ‫‪ .‬ژیانی كۆمه‌اڵیه‌تیش به‌بێ هاوسه‌نگی‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئاش���ته‌وایی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫نه‌ك ه���ه‌ر ناگونجێت به‌ڵكو مرۆڤه‌كان‬ ‫ده‌بن ‌ه شپرزه‌ترین مه‌خلوق ك ‌ه ژیانیان‬ ‫ده‌بێت���ه‌ تێپه‌ڕاندنی ڕۆژو هیچی تر ب ‌ه‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ماف ده‌بێ���ت تارماییه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڵكو بینینیش��� ‌‬ ‫ك ‌ه نه‌ك داواكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌س���ته‌م ده‌بێ ‪ .‬ئه‌م ‌ه ڕێك به‌رهه‌م ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ كوردییه‌ بۆ‬ ‫تاكی كۆمه‌ڵگای كوردی له‌ ته‌مه‌نێكی‬ ‫بیست‌و دوو س���اڵیدا‪ .‬گه‌ر هاوسه‌نگی‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئاش���ته‌وایی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫ی هه‌بێ���ت ئه‌وا ك���ۆ ‌‬ ‫بوون��� ‌‬ ‫ب���ه‌ س���ه‌رجه‌م چی���ن‌و توێژه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی به‌ه���ا‬ ‫ی ب���ه‌رز راگرتن��� ‌‬ ‫به‌ئاڕاس���ت ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش���تیمانیه‌كان كارده‌كه‌ن تا ئاست ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت له‌ كاتی نه‌بوونیدا‪،‬‬ ‫بنیاتنان ‌‬ ‫ی له‌ كاتی‌ بوونیدا ‪.‬‬ ‫تا ئاستی‌ پاراستن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنیاتنان‌و پاراستن ‌‬ ‫ئه‌م گیان ‌ه گیان ‌‬ ‫ی هێگلدا وه‌ك‬ ‫ده‌وڵه‌ت ك ‌ه له‌ ناساندنێك ‌‬ ‫ی هاواڵتیان "‬ ‫ی ڕۆحی‌و زهن ‌‬ ‫"هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬گه‌ر كاری كۆی كۆمه‌ڵگا‬ ‫بێت ب���ه‌اڵم ل ‌ه وورده‌كاریدا ده‌ش���ێت‬ ‫گرنگ���ی‌‌و ئه‌همیه‌ت���ی‌ ل���ه‌ چینێكه‌و‌ه‬ ‫ی ت���ر بگۆڕێ���ت ‪ .‬لێر‌ه دا‬ ‫ب���ۆ چینێك ‌‬ ‫ی چینایه‌تییه‌وه‌ بڕوانین ‌ه‬ ‫گه‌ر ل���ه‌ ڕوو ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گای ژێر س���ایه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫خۆماڵ���ی ك���وردی ‪ ،‬دابه‌ش���بونێك‬ ‫دروستبوو‌ه ل ‌ه نێو دوو چیندا ك ‌ه نه‌ك‬ ‫هاوس���ه‌نگی له‌ نێوانیان���دا نی ‌ه به‌ڵكو‬ ‫هیچ شتێك به‌ یه‌كه‌و‌ه نایانبه‌ستێته‌و‌ه‬ ‫مه‌گه‌ر ئه‌و خاكه‌ی پێكه‌وه‌ به‌س���ه‌ریدا‬ ‫گوزه‌رده‌ك���ه‌ن‪ .‬چینێك ك��� ‌ه زۆرین ‌ه‬ ‫پێكده‌هێنێت ل ‌ه ژێر ڕه‌حمی ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫ی‬ ‫ب��� ‌ه ترس���اندن‌و برس���اندن ماناكان ‌‬ ‫ژیان‌و نیش���تیمان ب ‌ه ته‌ڵخی ده‌بینێت‬ ‫‪ .‬ئاماری بێكاری‌و ئاماری نه‌خۆش���ی ‌ه‬ ‫مه‌ترسیداره‌كان‌و ئاماری كرێنشینه‌كان‌و‬ ‫ئاماری خۆكوش���تن‌و خۆسوتاندنه‌كان‌و‬ ‫ی گه‌نج���ان گه‌واهی ئه‌م‬ ‫ئام���اری ڕه‌و ‌‬ ‫ی تر‬ ‫ڕاس���تیه‌ن ‪ .‬له‌به‌رمب���ه‌ردا چینێك ‌‬ ‫هاتۆت��� ‌ه مه‌یدان ك ‌ه ل���ه‌ ڕوی‌ ژماره‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌مین���ه‌ن‌و ل��� ‌ه ڕوی‌ پێگ���ه‌و‌ه نزیك ‌‬ ‫ی‬ ‫بنه‌ماڵ ‌ه هه‌ڵتۆقیوه‌كانن به‌اڵم زۆرینه‌ ‌‬ ‫شت ‌ه مادییه‌كان به‌ نه‌وت‌و كۆی داهات ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نیش���تیمانیه‌كانه‌و‌ه ل���ه‌ گه‌نجینه‌كان ‌‬ ‫ئه‌وان���دا یه‌ ‪ .‬ئ���ه‌م چینه‌ كه‌ ده‌كرێت‬ ‫ی مشه‌خۆر پێناسه‌ بكه‌ین‪،‬‬ ‫ب ‌ه بۆرجواز ‌‬ ‫ی‬ ‫نیشتیمان ته‌نیا له‌ باڵه‌خان ‌ه به‌رزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان���ه‌و‌ه ده‌بین���ن ك���ه‌ بناغه‌كه‌ ‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و بێپالنی ‌ه ‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪ 4‬جۆر ماسك بۆ پێستت‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫بۆچی کوێر بوین؟‬

‫ی شوش���ه‌وه‌و‬ ‫كاتژمێر ده‌یكه‌یته‌ قاپێك ‌‬ ‫ده‌یخه‌یت��� ‌ه س���ه‌الجه‌وه‌‪ .‬پاش���ان ئه‌و‬ ‫تێكه‌ڵه‌ی���ه‌ به‌قوماش���ێك ده‌پاڵێویت‌و‬ ‫هه‌مو ئێواره‌یه‌ك ده‌موچاوی‌ پێ چه‌ور‬ ‫ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫ی جوانكاری‌ ده‌موچاوو هه‌ڵده‌گیرێت‌و له‌س���ه‌الج ‌ه داده‌نرێت‪.‬‬ ‫شاره‌زایانی‌ بوار ‌‬ ‫ی هه‌ركات به‌كارهێنرا پێویس���ته‌ نیو بۆ‬ ‫پێس���ت ئاماژه‌ به‌چه‌ن���د گیراوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ێ چ���اره‌ك به‌ده‌موچ���اوه‌وه‌ بێت‌و‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫ی جوانبون ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن كه‌ یارمه‌ت ‌‬ ‫سروشت ‌‬ ‫پێس���ت ده‌دات به‌بێ‌ به‌كارهێنانی‌ هیچ پاشان ده‌شۆردرێت‪.‬‬ ‫ماده‌یه‌ك���ی‌ كیمیای���ی‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا بۆ‬ ‫(گیراوه‌ی‌ دوه‌م)‬ ‫ی پێس���ت له‌چه‌ند رویه‌كه‌و‌ه‬ ‫جوانكردن ‌‬ ‫(گیراوه‌ی‌ چواره‌م)‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 4‬كه‌وچ���ك ماس���ت‪ 4 ،‬كه‌وچك ئاو ‌‬ ‫باس���یان له‌چه‌ند میوه‌ی���ه‌ك‌و ماده‌ ‌‬ ‫ی وردكراو‬ ‫په‌تات���ه‌( په‌تاته‌ك���ه‌ ئه‌كوڵێنی���ت چه‌ند گه‌اڵیه‌ك مه‌عده‌نوس��� ‌‬ ‫سروشتی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌عنا ‌‬ ‫ی به‌باشی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌ندێك گه‌اڵ ‌‬ ‫پاش���ان چ���وار كه‌وچ���ك له‌ئاوه‌كه‌ ‌‬ ‫وردكراو‪ ،‬پێنج كه‌وچك ماست‪.‬‬ ‫ده‌رده‌هێنیت)‪.‬‬ ‫ی‬ ‫• گیراوه‌یه‌ك بۆ گه‌شه‌داركردن ‌‬ ‫هه‌مو ئ���ه‌و پێكهاتان ‌ه تێك���ه‌ڵ به‌یه‌ك س���ه‌رجه‌م گیراوه‌ك���ه‌ تێك���ه‌ڵ به‌یه‌ك‬ ‫پێست‬ ‫ی ‪ 12‬كاتژمێر‬ ‫ی ده‌كرێ���ت‌و ب���ۆ م���اوه‌ ‌‬ ‫ده‌كرێت‌و بۆ ماو‌هی‌ نیوكاتژمێر پێست ‌‬ ‫ی شوشه‌ داده‌نرێت له‌سه‌الج ‌ه‬ ‫ی له‌قاپێك ‌‬ ‫پ���ێ چه‌ورده‌كرێت پاش���ان به‌ئاوێك ‌‬ ‫(گیراوه‌ی‌ یه‌كه‌م)‬ ‫ی پێ چه‌ور‬ ‫پاشان ده‌پاڵێورێت‌و پێست ‌‬ ‫شله‌تێن ده‌شۆردرێت‪.‬‬ ‫روبعێك لیمۆ‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پرته‌قاڵ ‌‬ ‫ی بچوك توێكڵ ‌‬ ‫دو كه‌وچك��� ‌‬ ‫(گیراوه‌ی‌ سێیه‌م)‬ ‫هاڕڕاو‬ ‫ی مه‌عده‌نوس‌و‬ ‫ی خه‌یار به‌باش���ی‌ ورد تێبینی‌‪ :‬هه‌ردو سه‌وزه‌ ‌‬ ‫هه‌ندێك توێكڵ ‌‬ ‫‪ 4‬كه‌وچكی‌ گه‌ور‌ه ماست‬ ‫ی چه‌ورو‬ ‫ێ ماس���ت تێكه‌ڵ كه‌ره‌وز زۆر به‌سودن بۆ پێست ‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م ئ���ه‌م گیراوه‌ی���ه‌ تێك���ه‌ڵ ده‌كه‌یت له‌گه‌ڵ هه‌ند ‌‬ ‫ێ نه‌هێشتنی‌ په‌ڵه‌و زیپكه‌‪.‬‬ ‫ی شوش���ه‌دا به‌یه‌كی���ان ده‌كه‌ی���ت بۆ ماوه‌ی‌ س��� ‌‬ ‫به‌یه‌ك ده‌كرێ���ت‌و له‌قاپ ‌‬

‫ی‬ ‫به‌بێ‌ هه‌ستكردنت به‌برسێت ‌‬ ‫‪ 4‬كیلۆ له‌كێشت كه‌م بكه‌‬

‫(‪)١‬‬

‫ی ژنان له‌جیهان‬ ‫‪‌ %17‬‬ ‫ی ژانی‌ السه‌ر ده‌بنه‌وه‌‬ ‫روبه‌رو ‌‬

‫ی‬ ‫ی به‌یانی‌‪ :‬نیو نان یان نیو سه‌مون ‌‬ ‫ژه‌م ‌‬ ‫جۆ له‌گه‌ڵ چای‌ بێشه‌كر له‌گه‌ڵ یه‌كێك‬ ‫له‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬چوار كه‌وچك ماستی‌ بێچه‌وری‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬كه‌وچكێ���ك هه‌نگوین له‌گه‌ڵ چه‌ند‬ ‫ده‌نك ‌ه گوێزێك‪.‬‬ ‫‪ -3‬هێلكه‌یه‌كی‌ كواڵو‪.‬‬ ‫‪ -4‬قاپێك نیسك یان نۆك یان پاقله‌‪.‬‬ ‫نزیكی‌ كاتژمێر ‪ 11‬خواردنی‌ میوه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌مه‌رجێ���ك ئه‌م میوانه‌ نه‌بێت(‬ ‫مۆز‪ ،‬هه‌نجیر‪ ،‬ترێ‌)‪.‬‬ ‫ژه‌می‌ نیوه‌ڕۆ‪:‬‬ ‫نیو نان یان نیو سه‌مون له‌گه‌ڵ یه‌كێك‬ ‫له‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬قاپێك ش���له‌ به‌مه‌رجێ���ك چه‌ورو‬ ‫سوێر نه‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ -2‬پارچه‌یه‌ك مریش���ك یان گۆش���ت ‌‬ ‫ێ چه‌وری‌‌و بێ‌ پێست‪.‬‬ ‫برژاو به‌ب ‌‬ ‫‪ -3‬یان ش���ل ‌ه له‌گه‌ڵ برنج به‌اڵم ده‌بێت‬ ‫برنجه‌ك ‌ه ل ‌ه ‪ 10‬كه‌وچك چێش���ت زیاتر‬ ‫ی پااڵوو ده‌نك درێژبێت‬ ‫نه‌بێ���ت (برنج ‌‬ ‫ی خڕ) ‪.‬هه‌روه‌ها نابێت له‌م‬ ‫ن���ه‌ك برنج ‌‬ ‫كاته‌دا نان یان س���ه‌مون بخورێت واتا‬ ‫یان ده‌بێت نیو س���ه‌مون ی���ان نانه‌ك ‌ه‬ ‫بخورێت یان ‪ 10‬كه‌وچكه‌ برنجه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نزیك���ی‌ كاتژمێر ‪ 5‬ئێ���وار‌ه خواردن ‌‬ ‫میوه‌یه‌ك‬ ‫ژه‌می‌ ئێواره‌‪:‬‬ ‫نابێت نه‌ نان نه‌برن���ج بخورێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫یه‌كێك له‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌ ده‌خورێت‪:‬‬ ‫ی نۆك یان نیسك یان‬ ‫‪ -1‬قاپێك ش���له‌ ‌‬ ‫پاقل ‌ه یان هه‌ر شله‌یه‌كی‌ تر به‌مه‌رجێك‬ ‫ی بێت‪.‬‬ ‫كه‌مخوێ‌‌و كه‌مچه‌ور ‌‬ ‫‪ -2‬پارچه‌یه‌ك گۆش���ت یان مریش���ك‬ ‫ی به‌اڵم نابێت پێست‌و چه‌ورییان‬ ‫به‌برژاو ‌‬ ‫پێوه‌بێ‪.‬‬

‫ی ده‌ڵێ���ن باش���ترین رێجیم‬ ‫له‌نوێتری���ن توێژینه‌و‌ه ك��� ‌ه به‌م دوایی ‌ه له‌ش���جوان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ له‌هه‌فته‌یه‌ك���دا یه‌ك كیلۆ‬ ‫ئه‌نجام���دراو‌ه ده‌ركه‌وت���وه‌ له‌كات��� ‌‬ ‫ی ئه‌م خشته‌یه‌ی‌ خواره‌و‌ه زیاتر له‌كێشت دانه‌به‌زێنیت‪.‬‬ ‫په‌یڕه‌وكردن ‌‬ ‫‪ 4‬كیلۆ له‌كێشت كه‌مده‌كه‌یته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫خشته‌كه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫جگ ‌ه ل���ه‌وه‌ی‌ ك ‌ه ش���اره‌زایانی‌ بوار ‌‬

‫تێبینی‌‪ /‬پێویست ‌ه ئه‌و نانه‌ی‌ ده‌خورێت‬ ‫ی‬ ‫ی تێدا نه‌بێت‪ .‬له‌م كاته‌دا نان ‌‬ ‫خومره‌ ‌‬ ‫ی باش���ترین ش���ته‌‪ .‬هه‌میش ‌ه پێش‬ ‫تیر ‌‬ ‫ی ژه‌مه‌كان ‪ 5‬بۆ‪ 10‬خوله‌ك‬ ‫نان خواردن ‌‬ ‫پێ���ش ده‌س���تپێكردن به‌نانخ���واردن‬ ‫په‌رداخێ���ك ئ���او بخ���ۆره‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫قاپێ���ك زه‌اڵته‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا رۆژان ‌ه نیو‬ ‫ێ رێ بكه‌‪ .‬نابێت ئه‌وه‌ش‬ ‫كاتژمێر به‌پ ‌‬ ‫له‌بیربكه‌ی���ن ك���ه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ی میو‌ه‬ ‫ی كاتژمێ���ر ‪ 5‬وه‌ خواردن ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫به‌هه‌مو جۆره‌كانیه‌و‌ه قه‌ده‌غه‌یه‌‪ .‬جگ ‌ه‬ ‫له‌مان���ه‌ش نابێت له‌خواردن���ی‌ ئێوار‌ه‬ ‫ی مه‌عه‌كه‌رۆن���ی‌‌و په‌تات��� ‌ه‬ ‫جۆره‌كان��� ‌‬ ‫ی رێجیمكردندا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬نابێت له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫هیچ جۆره‌ ش���یرینیه‌ك بخورێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خواردنی‌ چا هه‌م���و كاتێك رێپێدراو‌ه‬ ‫ێ شه‌كر‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ب ‌‬

‫‪15‬‬

‫ژانی‌ الس���ه‌ر (ش���ه‌قیقه‌) ده‌كرێت زۆر‬ ‫ی زۆر‬ ‫تون���د بێت‌و ببێت��� ‌ه ناره‌حه‌تیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆكه‌سی‌ توش���بو كاتێك نیشانه‌كان ‌‬ ‫به‌هێز ده‌بێت‪ .‬به‌پێ���ی‌ توێژینه‌وه‌كان‬ ‫ی پیاوان‬ ‫ی ژنان‌و ‪‌ %6‬‬ ‫ده‌كرێ���ت ‪‌ %17‬‬ ‫ی ش���ه‌قیق ‌ه ببن‪ .‬ئه‌م‬ ‫له‌جیهاندا روبه‌رو ‌‬ ‫ێ‬ ‫نه‌خۆشییه‌ له‌هه‌ندێ‌ كه‌س دوای‌ هه‌ند ‌‬ ‫ی ئاگاداركردن���ه‌و‌ه ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌نیش���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك هه‌ندێ‌ نیشانه‌(پێش���چاو س���پ ‌‬ ‫ی‬ ‫بون‌و رێشكه‌و پێش���كه‌‪ ،‬مێروله‌كردن ‌‬ ‫قاچ‌و پێیه‌كان‪ ،‬هێڵنج‌و رش���انه‌و‌ه یان‬ ‫زۆر هه‌س���تیاریی‌ به‌روناك���ی‌‌و ده‌نگ‪.‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ ژانی‌ السه‌ر چه‌ند كاتژمێرێك‬ ‫یان رۆژ بخایه‌نێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه تائێس���تا ئه‌م نه‌خۆش���یی ‌ه‬ ‫ی نیه‌‪ ،‬به‌اڵم چاره‌س���ه‌ر‬ ‫چاكبون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئازاره‌كه‌و چه‌ند‬ ‫هه‌ی ‌ه بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫جاره‌ی‌ دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ ئێشه‌كه‌‪.‬‬ ‫ ‬ ‫نیشانه‌كانی‌‪:‬‬ ‫ژانی‌ السه‌ر یان شه‌قیق ‌ه ده‌كرێت هه‌مو‬ ‫ئه‌م نیشانان ‌هی‌ خواره‌و‌هی‌ تێدا بێت‪.‬‬ ‫ی پل ‌ه مامناوه‌ند بۆ توند‪.‬‬ ‫• ژانه‌سه‌رێك ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌و‌ه ده‌ست‬ ‫زیاتر له‌ له‌یه‌ك ال ‌‬ ‫ێ جار له‌هه‌ردو‬ ‫پێده‌كات ‪ .‬ی���ان هه‌ند ‌‬ ‫ی سه‌ر ده‌بێت‪.‬‬ ‫ال ‌‬ ‫ی‬ ‫• لێدانی‌ ده‌ماری‌ سه‌ر ك ‌ه وه‌ك لێدان ‌‬ ‫دڵ وای ‌ه به‌اڵم ئه‌م له‌هه‌ردو السه‌ره‌كان‬ ‫ده‌بێت‌و لێده‌دات‪.‬‬ ‫• ژانه‌ك ‌ه زیاتر به‌كاركردن‌و جوڵه‌كردن‬ ‫زیاد ده‌كات‪.‬‬ ‫• هێڵنجدان‌و رشانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫• بێزارب���ون به‌ده‌نگ‌و ره‌ن���گ‌و بۆن ‌‬ ‫توند‪.‬‬ ‫• ئه‌گه‌ربێت‌و چاره‌سه‌ر وه‌رنه‌گریت ئه‌و‌ه‬ ‫ئازاره‌ك ‌ه ل ‌ه ‪ 4‬كاتژمێره‌وه‌درێژده‌بێته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئازار ‌‬ ‫بۆ ‪ 72‬كاتژمێر‪ .‬به‌اڵم به‌گشت ‌‬ ‫الس���ه‌ر ده‌گۆڕێت‌و هه‌رجاره‌و ئازاره‌ك ‌ه‬ ‫ی تره‌و ده‌گۆڕێت‪.‬ئه‌م ئازار‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌من���داڵ‌و هه‌رزه‌كارو گه‌ن���ج‌و ته‌مه‌ن ‌‬

‫ی‬ ‫س���ه‌روتریش روده‌دات‪ ،‬واتا له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫ته‌مه‌نه‌كان روده‌دات به‌اڵم به‌چون ‌ه ناو‬ ‫ساڵ نۆرینه‌ك ‌ه كه‌مده‌بێته‌وه‌‪ .‬له‌منداڵ‬ ‫ئه‌م نه‌خۆشییه‌ كه‌م ده‌خایه‌نێت به‌اڵم‬ ‫زۆرینه‌ی‌ نیشانه‌كانی‌ تێدا ده‌بێت‪.‬‬ ‫هۆیه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌‪:‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هۆیه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌ك ‌ه زۆر‬ ‫ی لێكۆڵینه‌وه‌كان‬ ‫رون نیی ‌ه به‌اڵم زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌یگه‌ڕێنن���ه‌وه‌ ب���ۆ كێش��� ‌ه له‌بوار ‌‬ ‫مێشك‌و ده‌مار‪.‬‬ ‫به‌گشتی‌ هۆكاره‌كان ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫• گۆڕان���ی‌ هۆرم���ۆن له‌ل���ه‌ش‌و زۆر‬ ‫خۆماندوكردن له‌ئی���ش‌و كاری‌ رۆژانه‌و‬ ‫فشاره‌ ده‌رونێكان‪.‬‬ ‫ی نوس���تن‪ .‬یان كه‌م‬ ‫ی بار ‌‬ ‫• تێكچون��� ‌‬ ‫نوستن‪ ،‬یان زۆر نوستن‪.‬‬ ‫• گۆڕانكاری‌ كه‌ش‌و هه‌وا‪.‬‬ ‫ێ ج���ۆری‌ خۆراك وه‌ك په‌نیر‪،‬‬ ‫• هه‌ند ‌‬ ‫كافای���ن‪ ،‬خواردن���ی‌ قوت���و‪ ،‬جگه‌ره‌و‬ ‫خواردنه‌وه‌ كحولێكان‪.‬‬ ‫ێ جۆری‌ ده‌رمان‪.‬‬ ‫• هه‌ند ‌‬ ‫هۆكار‌ه مه‌ترسیداره‌كان‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی تر ‌‬ ‫ی كه‌س��� ‌‬ ‫• مێ���ژوی‌ خێزان‌و بون ‌‬ ‫توشبو له‌خێزان به‌م نه‌خۆشییه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی مێ‌‪ ،‬ژنان س��� ‌‬ ‫• ره‌گه‌ز ‌‬ ‫پیاوان توشی‌ ده‌بن‪.‬‬ ‫خۆپاراستن‪:‬‬ ‫• خ���ۆ به‌دورگرت���ن له‌هۆكاره‌كانی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌پێشتر باسمانكرد‪.‬‬ ‫ی رۆژانه‌‪ .‬به‌اڵم نابێت‬ ‫• وه‌رزش���كردن ‌‬ ‫له‌كات���ی‌ ئازاره‌ك ‌ه بكرێت به‌ڵكو ده‌بێت‬ ‫له‌پێش���تر بكرێت‌و به‌شێوه‌یه‌كی رێك‌و‬ ‫پێك بێت‪.‬‬ ‫ی پشو‪ .‬به‌اڵم نابێت‬ ‫• نوستن‌و وه‌رگرتن ‌‬ ‫زۆر بنویت‪.‬‬ ‫• له‌كاتی‌ توشبون هه‌وڵبد‌ه بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫پشو بده‌و له‌شوێنێكی‌ تاریك‌و كه‌شێك ‌‬ ‫مامناوه‌ند له‌گه‌رماو سه‌رما پشو بده‌یت‌و‬ ‫ی بتشێلێت‪.‬‬ ‫كه‌سێكیش به‌باش ‌‬

‫پۆزش‬ ‫ی ئاوێن ‌ه چه‌ند وشه‌یه‌كی‌ نه‌شیاو به‌رامبه‌ر به‌ڕێزیان‬ ‫ی رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی پێشو ‌‬ ‫ی الپه‌ڕه‌ی‌ ته‌ندروس���تیه‌وه‌‪ ،‬داوای‌ لێبوردن له‌وه‌زیری‌ ته‌ندروس���تی‌ دكتۆر رێكه‌وت حه‌مه‌ره‌شید ده‌كه‌ین كه‌ له‌ژمار‌ه ‌‬ ‫ی لێپرس���راو ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫به‌كارهاتبو‪ ،‬ئه‌وه‌ی که‌ باڵوبوبوه‌وه‌ ته‌نها گوزارشت له‌بیروڕای‌ستون نوسه‌که‌ ده‌کات‌و خۆی لێی به‌رپرسه‌‪ ،‬نه‌ک رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪ ،‬بۆیه‌ دوبار‌ه داوای‌ لێبوردن له‌به‌ڕێزیان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫كوردستان عه‌بدولكه‌ریم‬ ‫ی الپه‌ڕه‌ی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫به‌رپرس ‌‬

‫زەرەرگەیان���دن بەبینای���ی ‪ ٣٠‬هاواڵت���ی‪،‬‬ ‫لێکدان���ەوەی‌و بیان���وی جی���اوازی ب���ۆ‬ ‫دەهێنرێت���ەوە‪ .‬زۆرب���ەی لێکدانەوەکان‪،‬‬ ‫پەن���ا دەبەنە ب���ەر ه���ۆکاری تاکالیەن‌و‬ ‫ناتوان���ن هەم���و وێنەک���ە وەک���و خۆی‬ ‫پیش���انبدەن‪ .‬هەرچەن���دە هەمو زانیاری‌و‬ ‫ڕاس���تی‌و بەڵگەکانمان لەبەردەستدا نیە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەکرێت هەمەالیەنەترو گشتگیرترو‬ ‫سیس���تماتیکیانتەر بی���ر لەم کارەس���اتە‬ ‫بکەین���ەوەو ب���ەدوای ه���ۆکارو پاڵنەرو‬ ‫ڕێگاخۆش���کەرەکانی بگەڕێی���ن‪ .‬ئ���ەم‬ ‫زنجیرە گوتارە‪ ،‬گریمان���ەی ئەوە دەکات‬ ‫کە کوێرکردن���ی ‪ ٣٠‬هاواڵتی‪ ،‬دەرئەنجامی‬ ‫شکس���تێکی ناوەکییە لەکۆمەڵێک ئاستی‬ ‫جیاجیاو بەیەکەوە لکێندراوی سیس���تمی‬ ‫تەندروستی کوردستان‪.‬‬ ‫ئاستی یەکەمی شکس���تەکە پەیوەندی‬ ‫بەدەستینش���انکردن‌و چارەس���ەرکردنی‬ ‫نەخۆش���یەوە هەیە‪ .‬ئەم ئاستە لەومەودا‬ ‫وردو لەو دورییە بچوکانە دەس���تپێدەکات‬ ‫کە لەنێوان پزیش���ک‌و نەخۆش���ەکەیدایە‪.‬‬ ‫مەودایەک بەقەبارە بچوکترە لەئاستەکانی‬ ‫ت���ر‪ ،‬بەاڵم هیچی لەگرنگی���دا کەمتر نیە‪.‬‬ ‫دەستنیش���انکردن‌و چارەس���ەرکردنی‬ ‫نەخۆش���ی‌و بەکارهێنان���ی دەرم���ان‌و‬ ‫ئامرازەکانی تری پش���کنین‌و چارەسەر لە‬ ‫کوردس���تاندا‪ ،‬پابەند نی���ە بەهیچ جۆرە‬ ‫ڕێنمایی‌و بەرچاوڕونیەک لەالیەن وەزارەتی‬ ‫تەندروستی‌و دەزگاکانی تری ئەم وەزارەتە‪.‬‬ ‫پزیشک لەکوردستاندا‪ ،‬بەتاقی تەنها پشت‬ ‫بەخوێندن���ەوەو بەدواداچ���ون‌و ئەزمونی‬ ‫خ���ۆی دەبەس���تێ لەدەستنیش���انکردن‌و‬ ‫چارەس���ەرکردنی نەخۆش���یەکاندا‪ .‬ن���ە‬ ‫وەزارەتی تەندروستی‌و نە هیچ دەزگایەکی‬ ‫تری سەر بەم وەزارەتە‪ ،‬گوێیان نەداوەتە‬ ‫ئ���ەو ش���ێوازو کواڵیت���ی‌و ئاس���تەی کە‬ ‫پزیشکان لەکوردستاندا خزمەت پێشکەشی‬ ‫نەخ���ۆش دەک���ەن‪ .‬لەکاتێک���دا کە ئەمە‬ ‫لەواڵتەکانی تری دنیادا‪ ،‬دەزگای تایبەتی‬ ‫بۆ تەرخانک���راوەو ڕۆژانە ڕێنمایی تایبەت‬ ‫بەس���ەرجەم بوارەکان���ی دەستنیش���ان‌و‬ ‫چارەس���ەری نەخۆش���ی دەردەکەن‪ .‬ئەم‬ ‫ج���ۆرە دەزگایانە ئەوە یەکالدەکەنەوە کە‬ ‫ئاخۆ چی پش���کنین‌و دەرمان‌و چارەسەرو‬ ‫ئامێرێک دەش���ێت بەکاربهێنرێن‌و ئەوانەی‬ ‫هێش���تا لەژێ���ر توێژین���ەوەن‌و نابێ���ت‬ ‫بەکاربهێنرێن تاوەکو سودو زەرەرەکانیان‬ ‫ئاشکرا نەبن‪.‬‬ ‫ئەگەر نمونەکەمان لەس���ەر ئاڤاس���تین‬ ‫بێت‪ ،‬دەبینین دەزگایەک���ی دانپێدانراوی‬ ‫جیهانی���دا ڕێ���گای بەبەکارهێنان���ی ئەم‬ ‫دەرمان���ە ن���ەداوە ب���ۆ ئەو مەبەس���تەی‬ ‫لەکوردس���تان بۆی بەکارهێن���را‪ .‬ئەوەی‬ ‫هەیە چەن���د توێژینەوەیەکە کە س���ودی‬ ‫ئاڤاس���تینیان پیش���انداوە بۆ چارەکردنی‬ ‫نەخۆشیەکانی چاو‪ .‬بەاڵم توێژینەوەیەک‬ ‫ی���ا دوان بەس نابێت بۆ ئەوەی دەرمانێک‬ ‫یا پش���کنینێک یا ئامێرێک لەسەر مرۆڤ‬ ‫تاقیبکرێتەوە‪ .‬لەڕاس���تیدا جۆری تایبەتی‬ ‫توێژینەوە هەیە بۆ س���ەلماندنی س���ودی‬ ‫دەرمانێ���ک‌و دواتر چەن���دان قۆناغ هەیە‬ ‫بۆ سەلماندنی س���ەالمەتی ئەو دەرمانه‪.‬‬ ‫ئاڤاس���تین نە لەالی���ەن دەزگای دەرمان‌و‬ ‫خۆراکی ئەمریک���ی ‪‌FDA‬و نەش لەالیەن‬ ‫ئەنس���توی نیش���تیمانی ب���ۆ کواڵیت���ی‬ ‫خزمەت���ی تەندروس���تی بریتانیا ‪NICE‬‬ ‫ەو ڕێگەی پێنەدراوە بۆ ئەو مەبەس���تەی‬ ‫لەکوردس���تاندا بۆی بەکارهێنرا‪ .‬هاوکات‬ ‫ژمارەی���ەک توێژینەوەی ت���ر زەرەرەکانی‬ ‫ئەم دەرمانەیان پیش���انداوەو هەمان ئەو‬ ‫زیانانەیان تۆمارکردوە کە لەکوردس���تان‬ ‫ڕویاندا‪ .‬ل���ەم توێژینەوانە دەرکەوتوە کە‬ ‫جۆرێکی دەرمانی تر هەیە کە هاوشێوەی‬ ‫ئاڤاستینە بەاڵم ئەو کێشانە دروستناکات‬ ‫کە ئاڤاس���تین لەکوردس���تاندا دروس���تی‬ ‫کرد‪ .‬دەرمانەکە ناوی (لوس���ینتەس)ە‌و‬ ‫لەئاڤاستین گرانترە‪.‬‬ ‫وەک���و لەس���ەرەتادا ئاماژەمان پێکرد‪،‬‬ ‫ئەم لێکدانەوەیە مان���ای ئەوە ناگەیەنێت‬ ‫کە هۆکاری تر لەپش���ت ئەم کارەساتەوە‬ ‫نەبون‌و ئەمە تەنها هۆکارە‪ .‬لەگوتارەکانی‬ ‫داهاتودا قسە لەس���ەر ئەوانیش دەکەین‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی گرنگە لێرەدا بوترێت ئەوەیە‬ ‫کە لەکوردستاندا پێویستیمان بەدەزگایەکە‬ ‫ڕێنمای���ی یەکالک���ەرەوە ب���ۆ چۆنیەت���ی‬ ‫چارەسەرکردنی نەخۆش���ییە جیاجیاکان‬ ‫دەربکات‪ .‬دەبێت پزیش���کان تەنها پشت‬ ‫بەخوێندن���ەوەو بەدواداچون���ی خۆی���ان‬ ‫نەبەستن لەپێشکەش���کردنی چارەسەردا‪،‬‬ ‫بەڵک���و پێویس���تە دەزگای تایبەتی���ش‬ ‫هەبێت بەدەرکردنی ڕێنمایی ڕون‌و ئاشکرا‬ ‫لەس���ەر دەب���ێ‌و نابێیەکانی چارەس���ەرو‬ ‫دەستنیش���انکردن‪ .‬دەکرێت تا ئەو کاتەی‬ ‫دەزگایەک���ی لەو جۆرە دروس���تدەکەین‪،‬‬ ‫پەن���ا بەرینە بەر ڕێنماییەکانی ئەو دەزگا‬ ‫ئەمریکی‌و بریتانیانەی سەرەوە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪xwenden.awene@gmail.com‬‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪ 3500‬خوێندكارو ‪ 60‬مامۆستا ‌ی ئاوار‌هی‌ سوریا‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌خوێنن‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫له‌دوای‌ روداوه‌كانی‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫واڵتی‌ سوریا‪ ،‬به‌و هۆیه‌وه‌ زۆرێك‬ ‫له‌دانیشتوانه‌كه‌ی‌ ڕویان له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان كرد‪ ،‬له‌ئێستادا مندااڵنی‌‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردستان به‌شدارن‬ ‫له‌نێو پرۆسه‌ی‌ خوێندن له‌هه‌رسێ‌‬ ‫پارێزگاكه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫زۆرترین قوتابی‌ له‌كه‌مپی‌ دۆمیز‬ ‫له‌پارێزگای‌ دهۆكه‌ كه‌ ‪ 2360‬قوتابیه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ درێژه‌دان به‌بواری‌ خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابی‌‌و مامۆس���تایانی‌ واڵتی‌ س���وریا‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫گش���تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ پارێزگای‌ دهۆك‬ ‫عه‌بد یوسف بۆ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت‪ :‬له‌ئێستادا‬ ‫‪ 2360‬خوێندكاری‌ ئاواره‌ی‌ س���وریامان‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێو پرۆس���ه‌ی‌ خوێندندان‪50 ،‬‬ ‫مامۆستامان هه‌یه‌ كه‌ ئه‌وانیش خه‌ڵكی‌‬ ‫سوریان‪ 20 ،‬وانه‌بێژ(محازر)مان هه‌یه‌‬ ‫كه‌ بۆیان دابینكراوه‌‪.‬‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫ده���ۆك هێم���ای‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ش كرد"‬ ‫‪ 600‬خوێن���دكار هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫سوریان‌و سه‌رقاڵی‌ ئه‌وه‌ین كه‌ بخرێنه‌‬ ‫به‌رخوێندن‌و خه‌ریك���ی‌ چاوپێكه‌وتن‌و‬ ‫ته‌واوكردن���ی‌ هه‌ندێك ئی���ش‌و كاریان‬ ‫هه‌یه‌و دواتر ده‌ست به‌خوێندن بكه‌ن‪،‬‬ ‫سه‌رجه‌میان له‌كه‌مپی‌ دۆمیز سه‌رقاڵی‌‬ ‫خوێندنن"‪.‬‬ ‫نه‌جمه‌دی���ن عه‌ل���ی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ئامارو چۆنێتی‌ خوێندنی‌‬ ‫ئاواره‌ كورده‌كانی‌ س���وریا به‌ئاوێنه‌ی‌‬

‫سێ کچه‌ خوێندکار له‌که‌مپی دۆمیز‬ ‫راگه‌یان���د" ژم���اره‌ی‌ خوێندكاران��� ‌‬ ‫ی‬ ‫واڵتی‌ س���وریای‌ دراوسێمان كه‌ ئێستا‬ ‫له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌ درێژه‌ به‌خوێندن‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬زیات���ر له‌دو ناوچه‌دا هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وانیش ناحیه‌ی‌ عه‌رب���ه‌ت‌و بازیانه‌‪،‬‬ ‫ژماره‌ی‌ خوێندكاره‌كان ‪‌57‬و مامۆستای‬ ‫خۆش���یان هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ئه‌وانیش ‪12‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ سه‌ره‌اوی‬ ‫به‌ك���ر كه‌ری���م‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌ هه‌مو كارئاسانیه‌كیان بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫كه‌سه‌"‪.‬‬ ‫به‌ك���ر كه‌ری���م ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ س���لێمانی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ پارێزگای‌ هه‌ولێر به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد" له‌مساڵدا به‌ره‌و راگه‌یاند" له‌هه‌ولێرو عه‌ینكاوه‌ ژماره‌یان ك���رد" له‌س���نوری‌ هه‌ولێ���ر بڕی���اره‌‬ ‫كۆتایی‌ ده‌چێت‌و بزانین له‌ساڵی‌ داهاتو ‪ 980‬خوێندكاره‌و له‌گه‌ڵ یه‌ك مامۆستای‌ كه‌مپێكیان ب���ۆ بكرێته‌وه‌ كه‌ پێكدێت‬ ‫خۆیان‪ ،‬له‌قوتابخانه‌كان���دا بۆ ئه‌وانی‌ له‌قوتابخان���ه‌و پێداویس���تیه‌كانی‌‌و بۆ‬ ‫به‌رنامه‌و پالنمان چی‌ ده‌بێت بۆیان‪.‬‬ ‫بۆ درێژه‌دان‌و به‌رده‌وامی‌ خوێندكار‌ه زمانی‌ ك���وردی‌ ده‌زانن جیاكراونه‌ته‌وه‌ هه‌مو هاوكاریه‌ك له‌س���ه‌ر خه‌ت ده‌بین‬ ‫ئاواره‌ سوریه‌كان له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬له‌وان���ه‌ی‌ زمانی‌ عه‌ره‌ب���ی‌ ده‌خوێنن‪ ،‬بۆ جێبه‌جێكردنی‌‪.‬‬

‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه له‌نوسراوێكدا‬ ‫داوای هه‌ڵواسینی وێنه‌ی تاڵه‌بانی‌و بارزانی ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان له‌رێی‬ ‫نوسراوێكه‌وه‌ داوا له‌سه‌رجه‌م دام‌و‬ ‫ده‌زگاكانی سه‌ر به‌وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‬ ‫ده‌كات كه‌ وێنه‌ی تاڵه‌بانی‌و بارزانی‬ ‫هه‌ڵبواسن‪ .‬په‌رله‌مانتارێكی گۆڕانیش‬ ‫پێیوایه‌ ئه‌مه‌ درێژه‌دانه‌ به‌كلتوری‬ ‫به‌عس‌و هیچیش پێویست ناكات كه‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌كاندا وێنه‌ی سه‌ركرده‌كان‬ ‫هه‌ڵبواسرێت‪ .‬وته‌بێژی وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌ش رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫هه‌ڵواسینی وێنه‌ شتێكی ئاساییه‌و‬ ‫وه‌ك رێزگرتنێكه‌ له‌بڕیارێكی‬ ‫حكومه‌ت‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی نوس����راوێكی پ����ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫گش����تی هه‌ولێر ك����ه‌ ژم����اره‌ ‪9251‬ی‬ ‫به‌س����ه‌ره‌وه‌یه‌و رۆژی ‪2013-4-21‬‬ ‫پاڵپش����ت به‌فه‌رمانێك����ی وه‌زاره‌ت����ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ ده‌رچوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ هاوپێچ له‌گه‌ڵ نوس����راوماندا وێنه‌ی‬ ‫به‌ڕێ����زان (س����ه‌رۆككۆماری عێراق����ی‬ ‫فیدراڵ‌و سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان)‬ ‫ت����ان بۆ ده‌نێری����ن تاكو له‌س����ه‌رجه‌م‬ ‫فه‌رمانگه‌كان����ی س����ه‌ر به‌وه‌زاره‌ت����ی‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌و ژوری به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‬ ‫ناوه‌نده‌كانی خوێندندا هه‌ڵبواس����رێت‪.‬‬ ‫تكایه‌ بۆ كاری پێویست‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌م نوس����راوه‌ی وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری خوێندنگه‌یه‌كی‬ ‫ئاماده‌ی����ی ك����ه‌ نه‌یویس����ت ئام����اژه‌‬ ‫به‌ناوه‌كه‌ی بدرێت‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌‬ ‫خس����ته‌رو كه‌ ئه‌و وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌رێك‌و‬ ‫كادیرێكی بواری په‌روه‌رده‌ ئاره‌زو به‌وه‌‬ ‫ناكات كه‌ وێنه‌ی هیچ س����ه‌ركرده‌یه‌ك‬ ‫له‌قوتابخان����ه‌دا هه‌ڵبواس����رێت‪ .‬چونكه‌‬ ‫به‌گوت����ه‌ی ئ����ه‌و به‌ڕێوه‌ب����ه‌ره‌ ك����ورد‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌ك‌و دوان‌و سیانی نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫خاوه‌نی چه‌ندین س����ه‌ركرده‌یه‌‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫به‌محاڵه‌ ده‌بێت قوتابخانه‌كان پڕ بكرێن‬ ‫له‌وێنه‌ی س����ه‌ركرده‌كان‪ .‬به‌بڕوای ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ ئه‌م����ه‌ش كارێكی هه‌ڵه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ جه‌ختیش����ی له‌س����ه‌ر‬ ‫ئ����ه‌وه‌ كرده‌وه‌ ك����ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا‬ ‫ئه‌و ناتوانێت س����ه‌رپێچی له‌فه‌رمانه‌كه‌‬

‫داهێنانه‌کان بخرێته‌ به‌رچاوی نه‌وه‌کانمان‪ ،‬نه‌ک وێنه‌ی سه‌رکرده‌کان‬ ‫بكات‌و پێیه‌وه‌ پابه‌ند ده‌بێت‪ ".‬چونكه‌‬ ‫م����ن فه‌رمانب����ه‌ری وه‌زاره‌ت����م‌و ده‌بێت‬ ‫په‌یوه‌ستبم به‌و بڕیارانه‌ی كه‌ له‌سه‌روی‬ ‫خۆمه‌وه‌ ده‌رده‌چن"‪.‬‬ ‫مامۆستا محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ ،‬شاره‌زای‬ ‫بواری په‌روه‌رده‌ جه‌خت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ بواری په‌روه‌رده‌ پێویستی‬ ‫به‌وێنه‌ی س����ه‌ركرده‌كان نیه‌و ئینتیمای‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی����ش به‌هه‌ڵواس����ینی‌وێن����ه‌ی‬ ‫سه‌ركرده‌كان دروس����ت نابێت‪ .‬به‌ڵكو‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ ئه‌م����ه‌ تۆخكردنه‌وه‌ی‬ ‫حزبایه‌تی����ه‌و ه����اوكات كاڵكردنه‌وه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تیه‌‪ ".‬چونكه‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كسان‬ ‫نیه‌ به‌س����ه‌ركرده‌و نه‌ته‌وه‌ له‌هه‌مومان‬ ‫گه‌وره‌تره‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌وه‌ عه‌زیمه‌ نه‌جمه‌دین‪،‬‬ ‫په‌رله‌مانت����اری فراكس����یۆنی گ����ۆڕان‌و‬ ‫ئه‌ندامی لیژنه‌ی په‌روه‌رده‌و خوێندنی بااڵ‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردستاندا‪ ،‬له‌لێدوانێكدا‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ ئام����اژه‌ی به‌وه‌دا كه‌ ناكرێت‬ ‫داموده‌زگایه‌ك����ی وه‌ك پ����ه‌روه‌رده‌‬ ‫ئیجبار بكرێت‌و نوس����راو ده‌ربكرێت بۆ‬

‫فۆتۆ‪ :‬تایبه‌ت‬

‫هه‌ڵواسینی وێنه‌ی سه‌ركرده‌كان‪ .‬چونكه‌ په‌روه‌رده‌یه‌كانیش بۆ ئ����ه‌وه‌ نین‪ ،‬كه‌‬ ‫دامه‌زراوه‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كان له‌گه‌ڵ هه‌مو وێنه‌ی سه‌ركرده‌كانی تێدا هه‌ڵبواسرێن‪.‬‬ ‫داموده‌زگاكانی دیكه‌ی حكومه‌ت‌و ده‌زگا به‌پێ����ی زانیاریه‌كانی ئاوێنه‌ له‌هه‌ندێك‬ ‫حزبی����ه‌كان‪ ،‬زۆر جی����اوازن‪ .‬هه‌ربۆیه‌ پ����ه‌روه‌رده‌دا وێن����ه‌كان ك����ڕدراون‌و‬ ‫پێویسته‌ جیاوازتر مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ بواری دراونه‌ته‌ قوتابخانه‌كان بۆ هه‌ڵواسین‪.‬‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌دا بكرێت‪ .‬ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ چونكه‌ ل����ه‌و نوس����راوه‌دا نمونه‌ی ئه‌و‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ وت " من چه‌ندین واڵتی دونیا وێنه‌یه‌ش هاوپێچكراوه‌ كه‌ پێویس����ته‌‬ ‫گه‌ڕاوم له‌هیچ یه‌كێك ل����ه‌م واڵتانه‌دا‪ ،‬هه‌ڵبواس����رێت‪ .‬ل����ه‌م روه‌وه‌ عه‌زیم����ه‌‬ ‫له‌هیچ داموده‌زگایه‌ك����ی په‌روه‌رده‌ییدا نه‌جمه‌دین ده‌ڵێت " كاری په‌وه‌رده‌ نیه‌‬ ‫وێنه‌ی هیچ سه‌رۆكێك هه‌ڵنه‌واسراوه‌"‪ .‬كه‌ ئه‌مه‌ بكات‪ .‬بۆ ئه‌مه‌ش به‌دواداچون‬ ‫عه‌زیم����ه‌ نه‌جمه‌دین له‌م روه‌وه‌ واڵتانی ده‌كه‌م‌و به‌نوس����راوی فه‌رمیش پرسیار‬ ‫س����ویدو توركی����او ئ����ورده‌ن‌و چه‌ن����د له‌مباره‌یه‌وه‌ ئاراسته‌ی وه‌زیری په‌روه‌ر‬ ‫واڵتێك����ی دیكه‌ی به‌نمون����ه‌ هێنایه‌وه‌‪ .‬ده‌ده‌كه‌م"‪ .‬وتیشی ئه‌مه‌ په‌یڕه‌وكردنی‬ ‫" بۆ نمونه‌ واڵتێك����ی وه‌ك توركیا كه‌ هه‌مان كلتوری به‌عس����ه‌و دروستكردنی‬ ‫زۆر دیموكراس����یش نیه‌‪ ،‬كه‌چی وێنه‌ی سیمایه‌كی دكتاتۆریانه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن خۆیه‌وه‌ هاجه‌ر داود‪ ،‬وته‌بێژی‬ ‫ئه‌تات����ورك له‌داموده‌زگاكان����ی س����ه‌ر‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ هه‌ڵنه‌واسراوه‌"‪ .‬وه‌زاره‌ت����ی پ����ه‌روه‌رده‌ له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتاره‌ له‌درێژه‌ی قسه‌كانیدا ئاوێنه‌ ئه‌وه‌ی رونكرده‌وه‌ كه‌ پێشتریش‬ ‫جه‌ختیش����ی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌ بڕیاری هه‌ڵواسینی وێنه‌ی سه‌رۆككۆمارو‬ ‫كه‌ ئ����ه‌وه‌ جێگ����ه‌ی سه‌رس����وڕمانه‌و س����ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له‌الیه‌ن‬ ‫هیچی����ش به‌باش����ی نازانم ك����ه‌ وێنه‌ی حكومه‌ته‌وه‌ دراوه‌و پێشتریش وه‌زاره‌ت‬ ‫سه‌ركرده‌كان هه‌ڵبواسرێت‌و دامه‌زراوه‌ ئه‌و بڕیاره‌ی حكومه‌تی جێبه‌جێكردوه‌‪.‬‬

‫ئێستاش ته‌نها دوباره‌ ئه‌و فه‌رمانه‌مان‬ ‫گشتاندوه‌ بۆ س����ه‌رجه‌م په‌روه‌رده‌كان‬ ‫وه‌ك بیرهێنانه‌وه‌یه‌ك‪ .‬ئه‌و وتیش����ی "‬ ‫پێشتر ئێمه‌ سه‌ردانی چه‌ند قوتابخانه‌و‬ ‫داموده‌زگایه‌كی په‌روه‌رده‌ییمان كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ستمانكردوه‌ كه‌ ئه‌م بڕیاره‌مان وه‌ك‬ ‫پێویس����ت جێبه‌جێنه‌كراوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ناوچ����ه‌ كوردس����تانیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئیداره‌ی هه‌رێمی كوردس����تاندا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ندێك قوتابخانه‌ ل����ه‌و ناوچانه‌ هه‌ن‬ ‫ك����ه‌ حكومه‌ت����ی هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫دروستیكردون كه‌چی هیچ وێنه‌یه‌كیان‬ ‫هه‌ڵنه‌واس����یبو"‪ .‬هاج����ه‌ر داود‪،‬‬ ‫رونیشیكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و فه‌رمانه‌ی ئێمه‌و‬ ‫گشتاندنی بۆ سه‌رجه‌م په‌روه‌رده‌كان‪،‬‬ ‫تا وێنه‌ی هه‌ردو سه‌رۆك هه‌ڵبواسرێت‬ ‫ته‌نه����ا وه‌ك رێزگرتنێك����ه‌ له‌بڕیارێكی‬ ‫پێش����وتری حكومه‌تی هه‌رێم‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫شتێكی ئاس����اییه‌و هیچی تری له‌پشت‬ ‫نیه‌‪ .‬وتیش����ی " ئ����ه‌م بڕیاره‌ی ئێمه‌ش‬ ‫دوای ئه‌نجامدان����ی چه‌ن����د گفتوگۆیه‌ك‬ ‫هات ل����ه‌وه‌زاره‌ت‪ ،‬ئنجا ئه‌و بڕیاره‌مان‬ ‫ده‌ركرد ب����ۆ جێبه‌جێكردنی"‪ .‬وته‌بێژی‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی پ����ه‌روه‌رده‌ ب����اس له‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ راس����ته‌ له‌فه‌رمانه‌ك����ه‌دا‬ ‫وێنه‌ك����ه‌ هاوپێچك����راوه‌‪ .‬ب����ه‌اڵم ئێمه‌‬ ‫وه‌ك وه‌زاره‌ت هی����چ وێنه‌یه‌كم����ان‬ ‫نه‌ن����اردوه‌ ب����ۆ هی����چ قوتابخانه‌یه‌ك‪.‬‬ ‫هاوپێچی ئه‌و وێنه‌یه‌ی س����ه‌رۆككۆمارو‬ ‫س����ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردس����تان ته‌نها‬ ‫وه‌ك نمونه‌یه‌ك����ه‌ كه‌ ده‌بێت ئه‌و جۆره‌‬ ‫وێنه‌یه‌ بێ����ت كه‌ هه‌ڵده‌واس����رێت‪ .‬جا‬ ‫لێره‌دا ره‌نگه‌ پ����ه‌روه‌رده‌ هه‌بێت خۆی‬ ‫ب����ۆ قوتابخانه‌كانی ناردبێ����ت‌و دواجار‬ ‫ئه‌مه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ س����ه‌ر پ����ه‌روه‌رده‌و‬ ‫قوتابخانه‌‪ .‬له‌كۆتایی قسه‌كانیدا هاجه‌ر‬ ‫داود ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا ئێمه‌ با ئه‌و بیره‌‬ ‫نه‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ ئ����ه‌م كاره‌ی ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫س����ااڵنی پێش راپه‌رینه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ئاسمان‌و رێسمان جیاوازه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ئ����ه‌وكات پێویس����تبو وێنه‌ی س����ه‌دام‬ ‫نه‌ك ته‌نه����ا له‌داموده‌زگاكاندا دابنرێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ده‌بو له‌س����ه‌رجه‌م ماڵه‌كانیشدا‬ ‫وێنه‌كه‌ی هه‌ڵبواسرێت‪ .‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ دوره‌‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌ی دروس����تكردنه‌وه‌ی وێنه‌ی‬ ‫دكتاتۆر‪ .‬چونكه‌ ئێمه‌ ئه‌و نوسراوه‌مان‬ ‫فه‌رز نه‌كردوه‌‪.‬‬

‫خوێندن‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫یه‌ك ساڵ‌و یه‌ك‬ ‫په‌روه‌رده‌‬ ‫م‪.‬ئه‌ڤین كوێخا‬ ‫بواری‌ په‌روه‌رده‌و سیستمی‌ خوێندن‬ ‫له‌دونیادا كارێكی‌ كردوه‌ كه‌ هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫خێ���رای‌ فێرب���ون‌و بیركردنه‌وه‌كان‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ ب���اش به‌تاكه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی���ه‌ بگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌ه���ه‌ر ناوچ���ه‌و واڵت‌و ژینگه‌یه‌ك‬ ‫جیاوازه‌ له‌یه‌كێ���ك بۆ ئه‌وی‌ دیكه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ زۆرێك له‌خه‌ڵكانی‌ س���ه‌ر‬ ‫زه‌وی‌‌و مێدیاو شاره‌زایان به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫سه‌رقاڵ ده‌كات‪ ،‬ده‌بینی‌ داهێنانێكی‌‬ ‫ن���وێ‌ له‌واڵتێكدا دێته‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫دواتر زانس���ت‌و زانیارییه‌ گشتیه‌كان‬ ‫له‌خزمه‌تك���ردن‌و فێربون���ی‌ بواری‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و فێربونی‌ ئ���ه‌و واڵته‌و‬ ‫دڵس���ۆزی‌ ش���اره‌زایانی‌ ژینگ���ه‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌ش كاریگه‌ری‌ گه‌وره‌ی‌ رۆڵی‌‬ ‫ئیجابی‌ ده‌بینێت له‌ژینگه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان دوای‌ ئ���ه‌و‬ ‫هه‌م���و روداوه‌ی‌ به‌س���ه‌ر ناوچه‌كه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی���دا هات���وه‌و به‌رده‌وام‬ ‫له‌ژێر چه‌پۆك���ی‌ داگیركه‌رانی‌ بوه‌‪،‬‬ ‫له‌پاڵ ئه‌مانه‌ش���دا فك���ره‌و پالنێك‬ ‫هه‌ب���وه‌ ب���ۆ س���ڕینه‌وه‌ی‌ زم���ان‌و‬ ‫ئه‌ده‌ب���ی‌ كوردبونی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌‬ ‫جێگه‌ی‌ تێبینی‌‌و پرس���یاره‌ بۆچی‌‬ ‫تائێس���تا نه‌توان���راوه‌ له‌پ���اش ئه‌و‬ ‫هه‌مو هه‌نگاونانه‌ی‌ به‌س���ه‌ر كۆسپه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌و دوژمنكاریی���ه‌كان كه‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر میلله‌تی‌ ك���ورد كراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ كوردی‌‌و ش���اره‌زایانی‌‬ ‫بواری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ چی���ان كردوه‌؟‬ ‫به‌رنام���ه‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كانیان كامانه‌‬ ‫بون؟ س���ااڵنه‌ ئه‌و هه‌م���و گرفت‌و‬ ‫ناڕێكیه‌ هه‌یه‌ له‌پرۆگرام‌و سیستمی‌‬ ‫دامه‌زراندن‌و هه‌ڵه‌ی‌ به‌رچاو له‌كارو‬ ‫ك���رده‌ په‌روه‌رده‌ییه‌كان ئایا بۆ هیچ‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی‌ بۆ دانه‌نراوه‌؟‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ نیگه‌رانیه‌ له‌الی‌ چینی‌‬ ‫مامۆس���تاو خ���ودی‌ خوێندكاریش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بۆچی‌ ئێس���تا خوێندن‌و‬ ‫بواری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ هۆكارێك نیه‌ بۆ‬ ‫پێگه‌یاندن���ی‌ تاكێكی‌ ته‌ندروس���ت‌و‬ ‫پ���ڕ زانی���اری‌‌و مه‌عریف���ه‌؟ ئای���ا‬ ‫خوێندن���كاران خۆیان كه‌مته‌رخه‌من‬ ‫یاخ���ود مامۆس���تا یان ه���ۆكاری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ گرفته‌كان سیستمه‌كه‌یه‌؟‬ ‫ك���ه‌ بێگومان به‌ش���ێكی‌ گ���ه‌وره‌ی‌‬ ‫له‌ئه‌س���تۆی‌ سیس���تمه‌كه‌یه‌و هه‌مو‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ به‌شدارن له‌دانانی‌‬ ‫پرۆگرام���ه‌كان‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌‬ ‫ساڵێكی‌ په‌روه‌رده‌و فێركردن له‌نێو‬ ‫قوتابخان���ه‌و خوێندنگه‌كان���دا‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش مای���ه‌ی‌ نیگه‌رانیه‌ كه‌ چۆن‬ ‫ده‌بێت جیاوازی‌ س���اڵێكی‌ خوێندن‬ ‫جی���اوازی‌‌و داهێنانێكی‌ تێدا نه‌بێت‬ ‫له‌چاو سااڵنی‌ پێشو! یاخود ساڵێكی‌‬ ‫پێشتر له‌نێو پرۆسه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ دیكه‌وه‌ س���ااڵنه‌ ده‌بینی‌‬ ‫بودجه‌یه‌ك���ی‌ باش دابی���ن ده‌كرێت‬ ‫بۆ ب���وارو سیس���تمی‌ پ���ه‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ چه‌ندین ملیۆن دین���ار له‌پێناو‬ ‫كۆمه‌ڵێك چاالكی‌ الوه‌كی‌‌و البه‌الوه‌‬ ‫به‌هه‌ده‌رده‌درێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌بینی‌‬ ‫له‌كۆتایی‌ ئه‌و ساڵه‌دا تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫به‌ش���ێوازه‌ كالس���یكیه‌كه‌ تێپ���ه‌ڕو‬ ‫ئه‌نج���ام ده‌درێت‪ ،‬كه‌چ���ی‌ ده‌بینی‌‬ ‫مرۆڤ���ه‌كان له‌قۆناغێك���ی‌ ت���ازه‌و‬ ‫پۆلێكی‌ جیاوازترن‪ ،‬به‌اڵم به‌رهه‌می‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و فێرب���ون نه‌یتوانی���وه‌‬ ‫ته‌جاوزی‌ عه‌قڵیه‌تی‌ تاكه‌كان بكات‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ ماوه‌ته‌وه‌ بڵێن ئای���ا تاكه‌ی‌‬ ‫هه‌م���و س���اڵێك له‌ده‌وری‌ رس���ته‌و‬ ‫وش���ه‌ بێزراوه‌كان كۆببینه‌وه‌؟ ئایا‬ ‫تاكه‌ی‌ هه‌ر گرفته‌كان له‌ئه‌س���تۆی‌‬ ‫خۆمان بكه‌ینه‌وه‌و به‌بێ‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫جێیانبهێڵین؟ له‌كاتێكدا خه‌ڵكانێك‬ ‫له‌مه‌وقیعی‌ ده‌سه‌اڵتدان‌و ئابوریه‌كی‌‬ ‫باشیان له‌ژێر چنگدایه‌و هه‌ر خه‌ریكی‌‬ ‫به‌ڵێنن‪ ،‬كه‌چی‌ ده‌بینی‌ سیستمه‌كه‌‬ ‫ه���ه‌ر خه‌ریك���ی‌ بێژین���ه‌وه‌ی‌ ئاوه‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ ده‌ڵێم ئه‌وه‌ی‌ له‌كوردس���تان‬ ‫ده‌گوزه‌رێ���ت به‌ناوی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و‬ ‫فێربون���ه‌وه‌‪ ،‬جیاواز له‌دروش���مێكی‌‬ ‫بێن���اوه‌ڕۆك‌و خ���ۆ خه‌ڵه‌تاندن���ه‌وه‌‬ ‫هیچی‌ دیكه‌ نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ هه‌مو‬ ‫ساڵێك یه‌ك ره‌نگ هه‌ی ‌ه له‌بواره‌كه‌داو‬ ‫پیاوان���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ ده‌یانه‌وێ���ت‬ ‫به‌ره‌نگی‌ جیاواز پێمانبفرۆش���نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئێم���ه‌ له‌مێ���ژه‌ له‌یارییه‌كه‌‬ ‫تێگه‌یشتوین كه‌ هه‌مو ساڵێك به‌بێ‌‬ ‫جیاوازی‌ یه‌ك ساڵ‌و یه‌ك په‌روه‌رده‌‬ ‫تێپه‌ڕ ده‌بێت له‌كوردستان‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫‪17‬‬

‫دایكی‌ سه‌رده‌شت عوسمان‪:‬‬

‫به‌سه‌رده‌شتم گوت چاوه‌كانت له‌سه‌ر ئه‌و كاغه‌زان ‌ه داده‌نێی‌‪،‬‬ ‫وت ‌ی دای ‌ه ئاخر نوسین‌و خوێندنه‌وه‌ ئه‌وها ‌ی ده‌وێت‬ ‫ئا‪ :‬كامه‌ران محه‌مه‌د‬ ‫ژنێكی‌ الوازی‌ ڕه‌نگ به‌فرینی‌‪ ،‬له‌ناو‬ ‫جلێكی‌ سه‌رتاپا ڕه‌شی‌ قه‌ترانی‌‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ قوڕگ پڕ له‌گریان‪ ،‬هه‌میشه‌‬ ‫ڕو له‌ئاسمان‪ ،‬خه‌ڵكی‌ ڕۆژانه‌ پێنج‬ ‫فه‌رز نوێژ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و كردویه‌تی‌‬ ‫به‌شه‌ش‌و چێشته‌نگاویشی‌ بۆ‬ ‫زیادكردوه‌‪ ،‬له‌هه‌مو نوێژه‌كان له‌خودای‌‬ ‫خۆی‌ ده‌پاڕێته‌وه‌و ده‌ڵێت " خودایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ وای‌ لێكردم‪ ،‬كوڕی‌ به‌كوڕم‬ ‫بێت‪ ،‬كچی‌ به‌كچم بێت"‪.‬‬ ‫س���ێوێ‌ حه‌مه‌ده‌مین ئه‌حمه‌د دایك ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رده‌شت عوسمان‪ ،‬ئه‌و ژنه‌ی‌ له‌دوای‌‬ ‫تیرۆركردنی‌ كوڕه‌كه‌یه‌وه‌ خه‌وی‌ زڕاوه‌و‬ ‫ته‌نیا سه‌ر له‌ئێواران تۆزێك ده‌خه‌وێت‪،‬‬ ‫دواتر تا به‌یانی‌ به‌بێداری‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ێوێ‌ له‌ب���اره‌ی‌ هه‌ڵس���وكه‌وتی‌‬ ‫سه‌رده‌ش���تی‌ كوڕی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و به‌ده‌شتی‌‬ ‫ناوی‌ ده‌برد‪ ،‬ده‌ڵێت " هه‌ر له‌منداڵیه‌وه‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌ زۆر زی���ره‌ك بو‪ ،‬كوڕێكی‌‬ ‫زۆر زۆر بێده‌نگب���و‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ نازبو له‌م‬ ‫ماڵ���ه‌ نه‌یده‌ك���رد‪ ،‬بێگرفتترین كوڕی‌‬ ‫ماڵ���ه‌وه‌ بو‪ ،‬خ���ه‌وو خۆراك���ی‌ كتێب‬ ‫خوێندنه‌وه‌ بو‪ ،‬كه‌س نه‌یده‌بینی‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌ ده‌هاته‌وه‌‪ ،‬ده‌چوه‌ ژوره‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫ئیتر ل���ه‌وێ‌ ده‌مایه‌وه‌‪ ،‬بۆ به‌خێرهاتنی‌‬ ‫میوانیش نه‌ده‌هاته‌ خواره‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ هاوڕێیه‌تی���ه‌وه‌ دایك���ی‌‬ ‫سه‌رده‌شت‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ زۆر‬ ‫به‌وه‌فابوه‌ له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كانی‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫هاوڕێی‌ هه‌بوه‌ له‌س���ه‌ر حیسابی‌ خۆی‌‬ ‫بردویه‌تی‌ بۆ س���لێمانی‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‬

‫سه‌رده‌شت‌و سێوێی دایکی‬

‫ئه‌ژنۆی‌ بۆ كردوه‌‪ ،‬وتیشی‌ " كه‌سێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تباڵو نه‌بو‪ ،‬ئه‌و ڕۆژه‌ی‌ تیرۆریان‬ ‫كرد ‪ 12000‬دیناری‌ له‌گیرفان بو"‪.‬‬ ‫یه‌كه‌مجاره‌ دیدارێ���ك ئه‌نجامبده‌م‪،‬‬ ‫ك���ه‌ به‌رامب���ه‌رم گریان���ی‌ زۆرتربێت‬ ‫له‌قس���ه‌كردن‪ ،‬س���ێوێ‌ له‌گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕۆژه‌كانی‌ سه‌رده‌شتی‌ كوڕی‌ زۆر گریا‪،‬‬ ‫ماوه‌ ماوه‌ ده‌وه‌س���تاو ده‌یگوت " ئاخر‬ ‫پێمگوت ك���ه‌ چاوه‌كانت له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫كاغه‌زان���ه‌ داده‌نێی‌‪ ،‬وت���ی‌ دایه‌ ئاخر‬ ‫نوس���ین‌و خوێندنه‌وه‌ ئه‌وهای‌ ده‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " نه‌مزان���ی‌ بو هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬خۆزگ���ه‌ ده‌مزان���ی‌‪ ،‬وه‌ڵاڵ‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌كۆڵه‌ پشته‌ی‌ خۆم بمبردبایه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ له‌م واڵته‌م نه‌ده‌هێشت"‪.‬‬ ‫سێوێ‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ سه‌رده‌ش���تی‌ ك���وڕی‌ زۆر ڕێزی‌‬ ‫دای���ك‌و باوكی‌ گرت���وه‌و ده‌ڵێت " ئه‌و‬ ‫ڕۆژه‌ی‌ ئاهه‌نگ���ی‌ ده‌رچونی‌ هه‌بو‪ ،‬من‬ ‫نه‌خۆشبوم‌و له‌نه‌خۆشخانه‌ خه‌وتبوم‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ ته‌نیا چه‌ن���د وێنه‌یه‌كی‌ گرتبوو‬ ‫ئاهه‌نگه‌ك���ه‌ی‌ جێهێش���تبو‪ ،‬ه���ه‌ر كه‌‬ ‫گه‌یشتبۆوه‌ ماڵه‌وه‌ ته‌له‌فۆنی‌ بۆ كردم‌و‬ ‫وتی‌ ش���ه‌و م���ن له‌گه‌ڵ���ت ده‌مێنمه‌وه‌‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌"‪ .‬وتیش���ی‌ " كاتێ���ك‬ ‫تیرۆریانك���رد‪ ،‬وێنه‌یه‌كی‌ له‌گیرفان بو‪،‬‬ ‫ده‌ستی‌ خستبوه‌ سه‌ر ملی‌ من"‪.‬‬ ‫دایكی‌ سه‌رده‌ش���ت به‌هه‌نس���كه‌وه‌‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێ���ت له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ ژیانی‌‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ی‌‌و وه‌كو فه‌خرێك���ی‌ گه‌وره‌‬ ‫وه‌سفی‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت " له‌و ڕۆژه‌وه‌ی‌‬ ‫سكیان سوتاندم‪ ،‬ئاگام له‌خۆم نیه‌"‪.‬‬ ‫س���ێوێ‌ باس���ی‌ ڕۆژی‌ ڕفاندن���ی‌‬ ‫سه‌رده‌ش���تی‌ كوڕی‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت "‬

‫به‌یانیه‌كه‌ی‌ ك���ه‌ له‌گه‌ڵ برا گه‌وره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕۆیشت‪ ،‬تا س���ه‌یاره‌كه‌یان له‌به‌رچاوم‬ ‫ونبو‪ ،‬من هه‌ر س���ه‌یرم ده‌كردن‪ ،‬دوای‌‬ ‫ماوه‌ی���ه‌ك ته‌له‌فۆن بۆ ماڵ���ه‌وه‌ كراو‬ ‫قوتابیه‌ك���ی‌ هاوڕێ���ی‌ بو‪ ،‬وت���ی‌ ئێمه‌‬ ‫ئیمتیحانمان هه‌یه‌‌و سه‌رده‌شت نه‌هاتوه‌‪،‬‬ ‫منی���ش ته‌له‌فۆن���م بۆ براك���ه‌ی‌ كردو‬ ‫وتم سه‌رده‌ش���تت له‌كوێ‌ دابه‌زاندوه‌‪،‬‬ ‫وتی‌ له‌ب���ه‌رده‌م كۆلیژ‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌ڵێن‬ ‫فڕاندویانه‌‪ ،‬نه‌خۆش���خانه‌و به‌ندیخانه‌م ‬ ‫كردوه‌‪ ،‬شوێنه‌واری‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رده‌شت له‌کاتی کوشتنیدا ئه‌م‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫‌بێ‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫‌وام‬ ‫ه‬ ‫‌رد‬ ‫ئ���ه‌و له‌گێڕانه‌وه‌ ب���ه‬ ‫وێنه‌یه‌ی خۆیی‌و دایکی له‌گیرفاندابو‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ تا ش���ه‌و داهات‬ ‫هیچ س���ۆراغێك نه‌بو‪ ،‬ش���ه‌و دره‌نگ‬ ‫كوڕه‌كه‌ی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌فس���ه‌ری‌ ئاسایش بو‬ ‫پێ���ی‌ وت���وه‌ دایه‌ نوێژ بك���ه‌و له‌خودا‬ ‫بپاڕێوه‌‪ " ،‬ده‌ڵێن دوعای‌ دایك قه‌بوڵ‬ ‫ده‌بێت"‪ .‬س���ێوێ‌ وتیشی‌ " ئه‌و شه‌وه‌‬ ‫زۆر پاڕام���ه‌وه‌ كه‌ خودا ب���ه‌م كوڕه‌م‬ ‫ش���ادبكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ره‌به‌ری‌ به‌یان‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ی‌ ده‌س���تی‌ به‌گری���ان كردو‬ ‫وت���ی‌ خه‌به‌رم هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ سه‌رده‌ش���ت‬ ‫كوژراوه‌و ته‌رمه‌كه‌ی‌ له‌موسڵه‌‪ ،‬دیسان‬ ‫ه���ه‌ر ب���اوه‌ڕم نه‌كردو به‌یان���ی‌ باوكی‌‬ ‫سه‌رده‌ش���ت‌و چه‌ن���د كه‌س���ێك چونه‌‬ ‫موس���ڵ‪ ،‬من له‌م ماوه‌یه‌ ده‌ستم به‌نوێژ‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬وه‌ختێ���ك ته‌له‌فۆنم بۆ كراو‬ ‫باوكی‌ سه‌رده‌ش���ت بو وتی‌ " س���ێوێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ سه‌رده‌ش���تم دۆزی���ه‌وه‌‪ ،‬دڵم زۆر‬ ‫خۆش���بو به‌و قس���ه‌یه‌و وامزانی‌ ماوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم نه‌یهێش���ت چه‌ن���د چركه‌یه‌كی‌‬ ‫پێبچێت‌و وتی‌ سه‌رده‌شتم بۆ دۆزیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تا جه‌نازه‌ك���ه‌ی‌ دێنم���ه‌وه‌‪ ،‬من‬ ‫یه‌كسه‌ر له‌هۆش خۆم چوم"‪.‬‬

‫له‌به‌رامبه‌ر كه‌عبه‌‬ ‫وه‌ستام‌و ڕوم‬ ‫تێكردو هاوارم كرد‪:‬‬ ‫خودایه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫سکی‌ سوتاندم‪،‬‬ ‫سکی‌ بسوتێت‬

‫كه‌مپێكی‌ نوێ بۆ ئاواره‌كانی‌ رۆژئاوای‌ كوردستان له‌هه‌ولێر ده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫ئاواره‌كانی‌ رۆژئاوای‌ كوردستان‬ ‫له‌كه‌مپی‌ دومیز له‌هه‌لومه‌رجێك ‌‬ ‫ی‬ ‫مرۆیی‌ ناله‌باردا ژیان به‌سه‌رده‌به‌ن‪،‬‬ ‫به‌رپرسانی‌ كه‌مپه‌كه‌ش رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ زۆریی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫ئاواره‌كانه‌وه‌ نه‌توانراوه‌ كێشه‌كه‌یان‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێت‪ ،‬به‌رپڕسانی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كانیش ده‌ڵێن‬ ‫"تائێستا نزیكه‌ی‌ ‪ 3‬هه‌زار ماڵ بێ‌‬ ‫چادرن"‪.‬‬

‫زیاتر له‌‪ 127‬هه‌زار‬ ‫هاواڵتی‌ رۆژئاوای‌‬ ‫كوردستان ئاواره‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بون‪ ،‬له‌و رێژه‌یه‌ش‬ ‫زیاتر له‌‪ 90‬هه‌زار‬ ‫كه‌سیان له‌كه‌مپی‌‬ ‫دومیزی‌ دهۆك‬ ‫نیشته‌جێكراون‬

‫ئێس���تا زیاتر له‌‪ 127‬هه‌زار هاواڵتی‌‬ ‫رۆژئاوای‌ كوردس���تان ئاواره‌ی‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ب���ون‪ ،‬ل���ه‌و رێژه‌ی���ه‌ش‬ ‫زیات���ر له‌‪ 90‬هه‌زار كه‌س���یان له‌كه‌مپی‌‬ ‫دومیزی‌ دهۆك نیشته‌جێكراون‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫به‌دواداچونێكی‌ ئاوێنه‌ش تاوه‌كو ئێستا‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 3‬ه���ه‌زار خێزان له‌بن نایلۆن‬ ‫ژیان له‌كه‌مپه‌كه‌ به‌س���ه‌رده‌به‌ن به‌هۆی‌‬ ‫نه‌بون‌و دابیننه‌كردنی‌ چادر بۆیان‪.‬‬ ‫س���ه‌عد عه‌بدۆ خه‌لیل‪ ،‬ك���ه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستانی‌ رۆژئاوایه‌‌و له‌شاری‌ قامشلۆ‬ ‫هاتوه‌ بۆ كه‌مپی‌ دومیز رایده‌گه‌یه‌نێت"‬ ‫كه‌ ئه‌وان به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌ زوهاتون بۆیه‌‬ ‫به‌پێی‌ پێویست زۆربه‌ی‌ داواكاریه‌كانیان‬ ‫ب���ۆ جێبه‌جێك���راوه‌‪ ،‬ته‌نیا كێش���ه‌ی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ئه‌وان له‌و ش���وێنه‌دا كه‌می‌‌و‬ ‫نه‌بونی‌ ئاوه‌‪ ،‬بۆیه‌ داواكاره‌ كه‌ به‌هۆی‬ ‫هاتن���ی‌ وه‌رزی‌ گه‌رما‌و هاوی���ن زیاتر‬ ‫پێویستیان به‌ئاو ده‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ داواكاره‌‬ ‫به‌زوتری���ن كات ئه‌و كێشه‌یه‌ش���یان بۆ‬ ‫له‌ب���ن نایلۆندا ژی���ان به‌س���ه‌رده‌به‌ن‬ ‫چاره‌سه‌ربكه‌ن‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌ئاواره‌كان سكااڵی‌ ئه‌وه‌یانه‌ ب���ه‌و گه‌رمایه‌‪ ،‬به‌ه���ۆی‌ كه‌میی‌ ئاویش‬ ‫ك���ه‌ تائێس���تا كارێك���ی‌ ئه‌وتۆیان بۆ ل���ه‌و ش���وێنه‌دا تائێس���تاش ناتوانێت‬ ‫نه‌ك���راوه‌و بێ‌ ئاوو كاره‌ب���او به‌وه‌رزی‌ منداڵه‌كان���ی‌ خۆی‌ بش���وات‪ ،‬بۆیه‌ داوا‬ ‫س���ه‌رماو گه‌رم���ا خزێنراونه‌ت���ه‌ ب���ن له‌حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م ده‌كات زیات���ر‬ ‫خزمه‌تیان بكات له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش‬ ‫نایلۆنه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌لسا شێخۆ‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی‌ چوار مانگه‌ ك���وردن‪ ،‬داواكاریش���ه‌ حكومه‌ت ئه‌و‬ ‫به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كوڕه‌كه‌ی‌ له‌س���وپای‌ كه‌س���انه‌ بگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ شوێنه‌كانی‌‬ ‫رژێم���دا بوه‌‌و ئاماده‌نه‌ب���و كار بۆ رژێم خۆیان كه‌ ش���وێنه‌كانیان ئازاده‌‌و هیچ‬ ‫ب���كات‌و وازیهێناوه‌ له‌ش���امه‌وه‌ هاتون مه‌ترسیه‌كیان له‌سه‌ر نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا به‌رپرسی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ب���ۆ كه‌مپی‌ دومیز‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌ خاتو‬ ‫وه‌لس���ا له‌وكات���ه‌وه‌ی‌ هات���ون بۆ ئه‌و كه‌مپ���ی‌ دۆمی���ز رایده‌گه‌یه‌نێ���ت" كه‌‬ ‫ش���وێنه‌ هیچ ش���تێكیان بۆ نه‌كراوه‌‌و له‌و كه‌مپ���ه‌دا كۆمه‌ڵێك ش���وێنی‌ زۆر‬ ‫پێیانه‌دراوه‌‪ ،‬ته‌نیا رۆژانه‌ به‌شی‌ خۆیان دابینك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ش���ی‌ هه‌مو ئه‌و‬ ‫خواردنیان پێده‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌گینا تائێستاش كه‌س���انه‌ ناكات ك���ه‌ رو ل���ه‌و كه‌مپه‌‬

‫که‌مپی دۆمیز‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا كۆمه‌ڵێك خه‌ڵك له‌و كه‌مپه‌دا چه‌ندین ش���تی‌ شارستان ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ن كه‌ بێ‌ چ���ادر‌و كاره‌ب���ان‌و له‌بن تێدای���ه‌‌و خه‌ڵكه‌كه‌ش���ی‌ ده‌خوێن���ن‌و‬ ‫نایلۆندا ژیان به‌سه‌رده‌به‌ن‌و پێویستیان كارده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌مانه‌ش نیش���انه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ش���وێنێكی‌ گونجاوتر هه‌یه‌ بۆ ژیان‪ ،‬باش���ن بۆ به‌ره‌‌وپێش���بردنی‌ میله‌تان‬ ‫بۆیه‌ هیوادارین كه‌ تا نه‌گه‌یش���توینه‌ته‌ كه‌ زیاتر پش���تبه‌خۆیان ببه‌ستن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫وه‌رزی‌ گه‌رما به‌ته‌واوی‌ ئه‌و كێشانه‌یان كاره‌ش له‌وه‌دا س���ه‌رچاوه‌ی‌ گرتوه‌ كه‌‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ربكه‌ن‪ ،‬مس���ته‌فا ره‌مزی‌ له‌سه‌رانس���ه‌ری‌ دونیادا هیچ كه‌مپێك‬ ‫ی كه‌مپی‌ ك���راوه‌ نیه‌‌و بێ‌ س���نور نی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زراری‌‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ راگه‌یاندن ‌‬ ‫دۆمی���ز‪ ،‬ئ���ه‌م وتانه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ باس كه‌مپ���ی‌ دومیز بێ‌ س���نوره‌‌و كراوه‌یه‌‌و‬ ‫ده‌كات‌و جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ خه‌ڵكه‌كه‌ش���ی‌ ده‌توان به‌ئاسانی‌ بڕۆنه‌‬ ‫كه‌ له‌و كه‌مپه‌شدا هه‌مو ئه‌و كه‌سانه‌شی‌ ده‌ر‌و به‌ئ���ازادی‌ كاری‌ خۆی���ان بكه‌ن‌و‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ مه‌ترس���ی‌ له‌ش���ه‌ر بگه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬جگ���ه‌ له‌وه‌ی‌ له‌كه‌مپه‌كه‌دا‬ ‫ژیانی���ان هه‌یه‌‌و ناوچه‌كانیان ش���ه‌ڕی‌ هه‌ندێ���ك كه‌موكوڕی���ی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬وه‌كو ش���ام‌و حه‌له‌ب به‌هۆیه‌وه‌ به‌هۆی‌ هاوكاریه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫ئاواره‌ ده‌بن له‌و كه‌مپه‌دا وه‌رده‌گیرێن‪ .‬س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و الیه‌نه‌ به‌رپرسه‌كان‌و‬ ‫مس���ته‌فا ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ رێكخراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫هه‌وڵ���ی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫وه‌ك���و دروس���تكردنی‌ س���ه‌نته‌رێكی‌‬ ‫وش���یاركردنه‌وه‌ بۆ فێركردن���ی‌ زمانی‌‬ ‫دای���ك‌و په‌روه‌رده‌كردنی���ان به‌بی���ری‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و چه‌سپاندنی‌ ماف‌و فیدراڵیه‌ت‬ ‫ب���ۆ خه‌ڵك���ی‌ كوردانی‌ رۆژئ���اوا وه‌كو‬ ‫باش���ترین‌و چاكترین دروشم‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫داوامانك���ردوه‌ ك��� ‌ه حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان پیشتگیری‌ له‌الوانی‌ رۆژئاوا‬ ‫ب���كات‌و ئاس���ته‌نگه‌كانی‌ به‌رده‌میان‌و‬ ‫الب���دات‌و قبوڵیان بكات‌و ناس���نامه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وان ده‌رب���كات‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا رێگه‌یان‬ ‫پێبدرێ���ت كه‌ له‌زانك���ۆ‌و په‌یمانگاكانی‌‬ ‫هه‌رێ���م بخوێنن‪ ،‬چونك���ه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌ی‌ كه‌ له‌س���وریادا دروس���تبوه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك قوتابی‌ له‌زانكۆ‌و په‌یمانگاكان‬

‫خوێندنیان جێهێشتوه‌‌و ئێستا بێبه‌شبون‬ ‫له‌خوێندن‪ ،‬به‌رپرسه‌كه‌ی‌ كه‌مپی‌ دومیز‬ ‫داواش ده‌كات ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ له‌و‬ ‫ناوچانه‌وه‌ هاتون كه‌ مه‌ترسیان له‌سه‌ر‬ ‫نه‌م���اوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا بگه‌ڕێن���ه‌وه‌ بۆ واڵت‌و‬ ‫ش���وێنه‌كانی‌ خۆیان بپارێ���زن‌و درێژه‌‬ ‫به‌ژیانیان بده‌ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان كێشه‌ی‌ میلل ‌هت‌و خاكه‌‪.‬‬ ‫موحه‌م���ه‌د م���زوری‌‪ ،‬چاودێ���ری‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كانی���ش له‌كه‌مپ���ی‌‬ ‫دومیز رایده‌گه‌یه‌نێت" كه‌ كاری‌ ئه‌وان‬ ‫چاودێریك���ردن‌و تۆماركردن���ی‌ ن���اوی‌‬ ‫ئاواره‌كانه‌‪ ،‬كێشه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ ئه‌وانیش‬ ‫له‌و كه‌مپه‌دا نه‌بونی‌ چادره‌ (ره‌شماڵ)‬ ‫بۆ هه‌ندێك ئاواره‌‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش ئێستاش‬ ‫داوایانكردوه‌ له‌الیه‌نه‌ به‌رپرسه‌كان كه‌‬ ‫ئه‌و كێشه‌یه‌ش���یان بۆ چاره‌سه‌ربكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ تائێس���تا نزیكه‌ی‌ ‪ 3‬هه‌زار ماڵ‬ ‫بێ‌ چادرن‪ ،‬ئه‌وانی���ش هه‌وڵده‌ده‌ن كه‌‬ ‫به‌زوترین كات چ���ادر بۆ ئه‌مانه‌ دابین‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ده‌رب���اره‌ی‌ تۆماركردنی‌ ژماره‌ی‌‬ ‫ئه‌و ئاوارانه‌ش كه‌ ئه‌وان له‌كوردستان‌و‬ ‫كه‌مپ���ی‌ دومی���ز تۆماری���ان ك���ردون‪،‬‬ ‫چاودێره‌ك���ه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���وه‌كان‬ ‫ئاماده‌نه‌بو ناوی‌ ئ���اواره‌كان بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئاش���كرا بكات به‌بیانوی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫رێگه‌ی���ان پێنادرێ���ت ژماره‌كه‌ به‌كه‌س‬ ‫بده‌ن‪.‬‬ ‫له‌لێدوانێكیش���یدا له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانی‌‬ ‫سێیه‌مین كۆنفرانسی‌ الوانی‌ هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌ی‌ كوردستان كه‌ له‌كه‌مپی‌ دومیز‬ ‫به‌سترا له‌رۆژانی‌ ‪‌26‬و ‪،2013 / 4 /27‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان سه‌باره‌ت‬ ‫به‌كێشه‌ی‌ ئاواره‌كانی‌ رۆژئاوا رایگه‌یاند"‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ تاوه‌كو ئێس���تا هیچ‬ ‫واڵتێك هاوكاری‌ ئه‌و ئاوارانه‌ی‌ نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نیا ئ���ه‌وه‌ی‌ كراوه‌ له‌بودجه‌‌و له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس���تان ب���وه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ نه‌توانراوه‌‬ ‫هه‌مو كێشه‌كانیان بۆ چاره‌سه‌ربكرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆچاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌و كێشه‌یه‌‬ ‫له‌ئێستادا كار بۆ دروستكردنی‌ كه‌مپێكی‌‬ ‫نوێ‌ ده‌كرێت له‌هه‌ولێ���ر بۆئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كێشانه‌ی‌ هه‌یه‌ چاره‌سه‌ربكرێن‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫ئ���ه‌و زانیاریان���ه‌ی‌ ده‌س���ت ئاوێنه‌ش‬ ‫كه‌وتون كه‌مپ���ه‌ نوێیه‌ك���ه‌ ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ناوچ���ه‌ی‌ زیاره‌تی‌ س���ه‌ر به‌پارێزگای‌‬ ‫هه‌ولێر‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫پارتی‌‌و موجازه‌فه‌یه‌كی دیكه‌‬ ‫سه‌رتیپ جه‌وهه‌ر‬ ‫دیس���ان پرسی سه‌رۆكایه‌ت ‌ی هاته‌و‌ه به‌رباس‪ ،‬پێده‌چێت هه‌ویره‌كه‌ ئاوی زۆ‌ر بكێشێت‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌نجام پێویس���تی‌ به‌بڕیاری‌ بوێ���رو روبه‌روبونه‌وه‌ ‌ی ره‌ق هه‌یه‌ تاوه‌كو پرس���ه‌ك ‌ه‬ ‫به‌الیه‌كدا بكه‌وێت‪.‬‬ ‫پارت��� ‌ی هه‌موو هه‌وڵێ���ك ده‌دات بارزانی‌ ب���ۆ جارێكی دیكه‌ خ���ۆ ‌ی هه‌ڵبژێرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش وایك���ردوه‌ بارودۆخه‌كه‌ به‌ره‌و جۆرێك له‌ئاڵۆزیی‌‌و س���ه‌ره‌نجام ره‌نگه‌ گرژی‌‌و‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وتنی‌ ئیعالمیی‌ لێبكه‌وێته‌وه‌‪ .‬كێش���ه‌ك ‌ه دوو الیه‌نه‌‪ ،‬یاسایی‌و سیاسی‪ ،‬له‌رو ‌ی‬ ‫یاس���اییه‌و‌ه هه‌مووان جگ ‌ه له‌پارتی‌ كۆكن له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌رۆك ب���ۆ ‌ی نییه‌ خۆ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژێرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌مادده‌ ‌ی ‪‌ 17‬ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی به‌ڕونی‌ ده‌ڵێت "هه‌ڵبژاردنی‬ ‫سه‌رۆك له‌الیه‌ن په‌رله‌مانه‌وه‌ به‌ویالیه‌ت ‌ی یه‌كه‌می سه‌رۆكی هه‌رێم هه‌ژماركراوه‌"‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫پرسی سێیه‌مجار خۆ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ ‌ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم هیچ ته‌فسیرێكی دیكه‌ هه‌ڵناگرێت‪.‬‬ ‫به‌كورتی‌ ئێستا پارت ‌ی دو رێگه‌ ‌ی له‌به‌رده‌مدایه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان یاسا ‌ی سه‌رۆكایه‌تی‌ دوبار‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان هه‌مواربكرێت‌و رێگا بدرێت بۆ جاری‌ س���ێیه‌م خ���ۆ ‌ی هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬له‌مه‌دا‬ ‫پارتی‌ یه‌كالیی‌ بۆته‌وه‌ یه‌كێتی‌ به‌ب ‌ێ ته‌وافوقكردن‌و به‌ش���داریپێكردنی ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫به‌م بڕیاره‌ ده‌نگ نادات‪ ،‬ئه‌م ‌ه سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ ‌ی مه‌كته‌بی‌ سیاسی ته‌واو له‌ژێرگوشار ‌ی‬ ‫قاعیده‌دایه‌و ئاس���ان نیی���ه‌ بێته‌ ژێر بار ‌ی ئه‌م بڕیاره‌‪ ،‬پارتیش ل���ه‌م روه‌و‌ه ته‌واو ب ‌ێ‬ ‫هیوابوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كاتێك ده‌ركه‌وت ك ‌ه مه‌سعود بارزان ‌ی به‌بێ‌ پرسی مه‌كته‌ب ‌ی سیاسی‬ ‫واده‌ ‌ی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆكی هه‌رێمی دیاریك���رد‪ ،‬له‌هه‌مانكاتدا هه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی پارتی‌ بو بۆ هه‌وڵی‌ س���ه‌پاندنی ئه‌مری واقع به‌س���ه‌ر یه‌كێتی‌‌و ئیلزامكردنی‬ ‫یه‌كێت ‌ی به‌وه‌ی‌ پش���تیوانیی‌ پارتی‌ بكات له‌دوباره‌ كاندیدكردنه‌وه‌ی‌ س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫به‌ده‌ر له‌یاسا‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌مجار‌ه ده‌نگده‌ری یه‌كێت ‌ی ده‌نگده‌ری ‪ 2009‬نییه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه‬ ‫له‌غیابی مام جه‌الل كه‌ كاریگه‌ر ‌ی هه‌ره‌ گه‌وره‌ی له‌سه‌ر بارودۆخه‌ك ‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫رێگه‌ ‌ی دوه‌م‪ ،‬ئه‌و پرۆژ‌ه ده‌س���توره‌ ‌ی هه‌ی��� ‌ه بخرێت ‌ه ده‌نگدان‌و ببێت ‌ه ده‌ره‌تانێك بۆ‬ ‫ده‌ربازكردنی مه‌س���عود بارزانی‌ له‌م دۆخه‌‪ ،‬پێده‌چێت پارت ‌ی رێگه‌ ‌ی دوه‌م هه‌ڵبژێرێت‪،‬‬ ‫رونكردنه‌وه‌كه‌ ‌ی مه‌س���عود بارزانی‌ ئاماژه‌ ‌ی رونی‌ له‌مباره‌ی���ه‌وه‌ تێدابو‪ ،‬ره‌نگه‌ پارت ‌ی‬ ‫بیه‌وێ���ت ئه‌م رێگه‌یه‌ وه‌ك دوا ئه‌گه‌ری‌ وه‌ك تۆپێ���ك بخاته‌ گۆڕه‌پان ‌ی یه‌كێتی‌‌و دواتر‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن‪ .‬راپرسیكردن له‌سه‌ر ده‌ستور موجازه‌فه‌یه‌كی گه‌ور‌ه ده‌بێت بۆ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌نگهێنان‌و ده‌نگ نه‌هێنان له‌سه‌ر ده‌ستوره‌ك ‌ه یه‌كسان ‌ه به‌سه‌ركه‌وتن‌و‬ ‫سه‌رنه‌كه‌وتن ‌ی مه‌سعود بارزانی‌ بۆ دوباره‌ بونه‌وه‌ به‌سه‌رۆكی هه‌رێم‪.‬‬ ‫له‌م پرس���ه‌دا یه‌كێتی‌ خۆ ‌ی یه‌كالیی كردۆته‌وه‌و نه‌له‌گ���ه‌ڵ بۆچونه‌كه‌ی‌ پارتیی ‌ه ك ‌ه‬ ‫دوبار‌ه مه‌س���عود بارزانی‌ به‌م ئالییه‌ته‌و رێگه‌ی ‌ه ببێته‌و‌ه سه‌رۆك‪ ،‬نه‌له‌گه‌ڵ بۆچونه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنیشه‌ بارودۆخی كوردستان له‌پێناو ده‌ستكه‌وت ‌ی سیاسی بخاته‌ به‌ر شڵه‌ژانێكی‬ ‫نادیار‪ ،‬له‌م نێوانه‌دا یه‌كێتی‌ له‌مه‌وقیفێكی ناڕۆشندا گوزه‌ر ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئاماژه‌كان ‌ی ناو‬ ‫یه‌كێت ‌ی به‌رچاورونییه‌كی ته‌واومان پێده‌به‌خشێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت رونكردنه‌وه‌كان ‌ی وته‌بێژ ‌ی‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی كه‌ عیباره‌ت ‌ه له‌یه‌كێتی‌‌و هه‌ڵویس���تی‌ ره‌سمی ‌ی یه‌كێتی‌ ده‌خات ‌ه رو‪،‬‬ ‫له‌وێ���دا به‌ڕون ‌ی به‌پارتی‌ ده‌ڵێ���ت یه‌كێتی‌ له‌گه‌ڵ هیچ تێپه‌ڕاندنێكی نایاس���ای ‌ی نییه‌و‬ ‫پێویسته‌ ته‌وافوق سه‌نگی مه‌حه‌ك بێت نه‌ك بازدان به‌سه‌ر یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫گریمان پارت ‌ی ئه‌م پرۆژه‌ ‌ی ده‌س���تور‌ه ده‌خات ‌ه ده‌نگدانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش وه‌ك ئه‌وه‌ وای ‌ه‬ ‫بگه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ چوارگۆش���ه‌ ‌ی یه‌كه‌م‪ ،‬سه‌ره‌نجام چه‌قبه‌ستنێكی مه‌ترسیدار له‌پرۆسه‌ ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و پێشكه‌وتن ‌ی دیموكراسی چاوه‌ڕێمان ده‌كات‪ ،‬چونك ‌ه ئۆپۆزیسیۆن ده‌نگ بۆ‬ ‫پرۆژه‌ی‌ ده‌س���تور ناده‌ن‪ ،‬مه‌كته‌بی‌ سیاسی یه‌كێتش خۆ ‌ی یه‌كالییكردۆته‌و‌ه سه‌باره‌ت‬ ‫به‌پرس���ی ده‌س���تور‪ ،‬رێككه‌وتنی‌ ده‌باش���انیش به‌ڕون ‌ی ئه‌م په‌یامه‌ ‌ی به‌پارت ‌ی گه‌یاند‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاست ‌ی جه‌ماوه‌رییش‪ ،‬خه‌ڵكی‌ یه‌كێت ‌ی سه‌ركه‌وتنی‌ پرۆژه‌ی‌ ده‌ستور به‌دوبار‌ه‬ ‫كاندیدكردنه‌وه‌ ‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم ده‌بینێت‪ ،‬كه‌وات ‌ه ئه‌سته‌مه‌ جه‌ماوه‌ری یه‌كێتی ده‌نگ‬ ‫بۆ پرۆژه‌یه‌كی ئاوها بده‌ن‪.‬‬ ‫ل���ه‌م نێوانه‌دا پارت ‌ی ته‌نیا ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬هیچ ده‌رفه‌تێك���ی‌ نابێت بۆ ده‌ربازبون له‌م‬ ‫دۆخه‌‪ ،‬جگ ‌ه له‌مل���دان بۆ ته‌وافوق‌و رازیبون ‌ی هه‌موو الیه‌ك‪ ،‬ئه‌گه‌رنا هیچ ئه‌جێندایه‌ك‬ ‫س���ه‌رناگرێت به‌بێ‌ پرس���ی یه‌كێت ‌ی ك ‌ه رۆڵ ‌ی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ ده‌بینێت له‌م پرسه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌ب ‌ێ هه‌موال وریابن‪ ،‬تاوه‌كو رێگه‌ بگرن له‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ چوارگۆشه‌ی‌ یه‌كه‌م‪.‬‬

‫ ‪Application Developer / Programmer‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫‪Job description:‬‬

‫‪Application developers translate software requirements into workable programming code and maintain and develop programs for‬‬ ‫‪use in business. They often work as part of a team with other IT professionals, such as software engineers and systems analysts, and‬‬ ‫‪write programs according to their specifications. They may also work on generic products or for individual clients providing bespoke‬‬ ‫‪solutions.‬‬

‫‪Typical work activities:‬‬

‫‪The principal function of an applications developer is to make computers perform specific tasks, based on the client's specifications.‬‬

‫‪Activities typically include:‬‬

‫;‪• establishing a detailed program specification through discussion with clients‬‬ ‫;‪• clarifying what actions the program is intended to perform‬‬ ‫;‪• breaking down program specification into its simplest elements and translating this logic into a programming language‬‬ ‫;‪• working as part of a team, which may be established purely for a particular project, to write a specific section of the program‬‬ ‫;‪• combining all elements of the program design and testing it‬‬ ‫;‪• testing sample data-sets to check that output from the program works as intended‬‬ ‫;‪• conducting testing and installing the program into production‬‬ ‫;‪• reacting to problems and correcting the program as necessary‬‬ ‫;‪• adapting the program to new requirements, as necessary‬‬ ‫;‪• writing detailed documentation for the operation of the program by users and computer operators‬‬ ‫‪• Updating, repairing, modifying and developing existing software and generic applications.‬‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫‪Education / Qualifications‬‬

‫‪The ideal candidate we are looking for, has knowledge in the following key areas:‬‬ ‫ ‬ ‫‪A. Java SE development‬‬ ‫ ‬ ‫‪B. Java EE development‬‬ ‫ ‬ ‫‪C. Client / server programming‬‬ ‫ ‬ ‫‪D. Relational database programming‬‬ ‫ ‬ ‫‪E. Knowledge of either ASP, PHP, JSP And JavaScript‬‬ ‫ ‬ ‫‪F. University degree of higher‬‬ ‫ ‬ ‫‪G. At least 3 years experience in programming‬‬ ‫ ‬ ‫‪H. UML design and implementation is a bonus‬‬ ‫ ‬ ‫‪I. C/C++/C# is a bonus‬‬ ‫ ‬ ‫‪J. Any oracle or Microsoft certifications can be counted towards the qualifications in case university degree is unavailable‬‬

‫‪To apply, send your updated resumé to:‬‬ ‫‪info@gorannet.net‬‬

‫ ‪Career@gorannet.net‬‬

‫ڤیستیڤاڵی ده‌ڤه‌ری باڵه‌كایه‌تی پارتی‌و یه‌كێتی لێكترازان‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‬ ‫وا بڕیاربو كه‌ پارتی‌و یه‌كێتی‬ ‫له‌ده‌ڤه‌ری باڵه‌كایه‌تی به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ڤیستیڤاڵی سه‌یران ‌ه ئاهه‌نگی‬ ‫باڵه‌كایه‌تی به‌ڕێوه‌ ببه‌ن‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫رێكنه‌كه‌وتنیان له‌سه‌ر خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫وتارێك‪ ،‬پارتی بایكۆتی چاالكیه‌كه‌ی‬ ‫كرد‪ .‬نوسه‌رێكی ناوچه‌كه‌ش ره‌خنه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ له‌یه‌كێتی ده‌گرێت كه‌ یه‌كێتی‬ ‫له‌حزبی سۆشیال دیموكراته‌وه‌ بۆت ‌ه‬ ‫حزبی ڤیستیڤاڵ سازكردن بۆ خێڵ‌و‬ ‫عه‌شیره‌ت‪.‬‬ ‫كۆتای���ی هه‌فته‌ی رابردو س���ێیه‌مین‬ ‫ڤیس���تیڤاڵی باڵه‌كایه‌ت���ی به‌ڕێوه‌چو‪،‬‬ ‫له‌و ڤیستیڤاڵه‌دا كه‌ له‌الیه‌ن كۆمیته‌ی‬ ‫چۆمان���ی یه‌كێتی���ه‌وه‌ سه‌رپه‌رش���تی‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬كۆمه‌ڵێك له‌ئه‌ندامانی مه‌كته‌بی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌و سیاس���ی یه‌كێت���ی‬ ‫تێیدا ئاماده‌بون له‌نێویاندا به‌رپرس���ی‬ ‫ده‌س���ته‌ی كارگێڕی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫یه‌كێت���ی‪ .‬هه‌رچه‌ن���د‌ه ڤیس���تیڤاڵه‌ك ‌ه‬ ‫م���اوه‌ی س���ێ س���اڵ ‌ه به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مس���اڵ ناوه‌كه‌ی له‌ڤیستیڤاڵی‬ ‫باڵه‌كایه‌تی���ه‌وه‌ گۆڕدرا بۆ س���ه‌یران ‌ه‬ ‫ئاهه‌نگی باڵه‌كایه‌تی‪.‬‬ ‫باڵه‌كایه‌تی ده‌ڤه‌رێك���ی به‌رفراوانی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تانه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم له‌دوای‬ ‫س���اڵی ‪ 2003‬وه‌‪ ،‬زۆربه‌ی دانیشتوانی‬ ‫گون���دو ناحیه‌كان���ی ئ���ه‌م ده‌ڤ���ه‌ره‌‪،‬‬ ‫به‌ه���ۆكاری جیاجی���ا‪ ،‬ناوچه‌كه‌ی���ان‬ ‫جێهێش���توه‌‪ .‬س���ه‌نته‌ری ناوچه‌ك��� ‌ه‬ ‫بریتی���ه‌ له‌قه‌زای چۆم���ان‪ ،‬ك ‌ه ئه‌ویش‬ ‫له‌ناحیه‌كان���ی گه‌اڵڵ���ه‌‪ ،‬س���میالن‪،‬‬ ‫قه‌س���رێ‪ ،‬حاجی ئۆمه‌ران پێكهاتوه‌و‬ ‫نزیك���ه‌ی ‪ 140‬گوند له‌خۆده‌گرێت‪ .‬ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ به‌هۆی هه‌ڵكه‌وته‌ی ش���وێن ‌ه‬ ‫جوگرافیه‌كه‌ی جموجۆڵێكی به‌رفراوانی‬ ‫بازرگانی‌و گه‌ش���تیاری تێدایه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌هۆی بونی مه‌رزی حاجی ئۆمه‌ران ك ‌ه‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‌و كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌به‌ستێته‌وه‌‪ .‬هاوكات‬

‫له‌سه‌رده‌می شۆڕشی ئه‌یلول‌و شۆڕشی‬ ‫نوێش���دا‪ ،‬ئه‌م ناوچه‌ی��� ‌ه مه‌ڵبه‌ندێكی‬ ‫گرنگی ش���ۆڕش ب���وه‌و النكێكیش بو‌ه‬ ‫بۆ مان���ه‌وه‌ی پێش���مه‌رگه‌ تیایدا‪ .‬له‌و‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌دا‪ ،‬یه‌كێت���ی خاوه‌ن���ی ‪1000‬‬ ‫شه‌هیده‌‪.‬‬ ‫" حزب خۆیی خزاندۆته‌ نێو ڤیستیڤاڵی‬ ‫خێڵه‌كانه‌وه‌و ده‌یه‌وێ���ت له‌وێوه‌ خۆی‬ ‫بناسێته‌وه‌"‪ ،‬مسته‌فا گه‌اڵڵه‌یی نوسه‌ر‬ ‫پێیوای���ه‌ كه‌ لێره‌دا پێویس���ت ‌ه ئاوڕێك‬ ‫ی یه‌كێتی بده‌ینه‌و‌ه كه‌ له‌نێو‬ ‫له‌رابردو ‌‬ ‫بۆت���ه‌ی مۆدێرنه‌ له‌دایكب���و‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫به‌دونیابین���ی خۆی���ان هه‌م���و پارت‌و‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی ت���ری گۆڕه‌پانی‬ ‫كوردس���تانیان له‌چوارچێوه‌یه‌ك���ی‬ ‫خێڵه‌ك���ی هه‌ژمارده‌كرد‪ ،‬كه‌چی ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌بینین ئه‌م حیزبه‌ سۆشیال دیموكراته‌‪،‬‬ ‫له‌خێڵگه‌ریدا خول ده‌خوات‌و نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫خۆی له‌و واقیعه‌ تاڵه‌ ده‌رباز بكات‪.‬‬ ‫گه‌اڵڵه‌یی جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ك��� ‌ه له‌ئێس���تای دونی���ای هاوچه‌رخدا‬ ‫پارتێك���ی سیاس���ی به‌ناو سۆش���یال‬ ‫دیموكرات‪ ،‬هه‌نگاو به‌هه‌نگاو ئه‌چێته‌و‌ه‬ ‫ناو دونیابینی ‌ه كۆنه‌ك���ه‌ی كه‌ له‌به‌ری‬ ‫هه‌اڵتوه‌‪ .‬ئه‌و دونیابینی ‌ه رۆش���نبیریه‌ی‬ ‫كه‌ یه‌كێتی باس���ی لێوه‌ ده‌كرد‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫فێڵكردنێك بو له‌نوخبه‌ی رۆشنبیری‪.‬‬ ‫ئه‌و حیزب���ه‌ی كه‌ ناتوان���ێ‌دونیاكه‌ی‬ ‫خۆی راڤه‌بكات هاتو‌ه خۆی خزاندۆت ‌ه‬ ‫ناو دونیای ڤیس���تیڤاڵ ‌ه خێڵه‌كیه‌كان‌و‬ ‫ده‌یه‌وێت له‌وێو‌ه خۆی بناس���ێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا خێڵ هه‌میشه‌ رۆحی نه‌ته‌و‌ه‬ ‫كاڵده‌كات���ه‌وه‌ كه‌چ���ی حزبێكی وه‌ك‬ ‫یه‌كێت���ی پ���ار‌ه بۆ ڤیس���تیڤاڵی خێڵ‬ ‫ته‌رخانده‌كات‪.‬‬ ‫هیم���داد ق���ادر به‌ش���دارێكی ئ���ه‌و‬ ‫ڤیستیڤاڵ ‌ه ده‌ڵێت "لیژنه‌ی سه‌رپه‌رشتی‬ ‫ڤیستیڤاڵ یه‌كسان ‌ه به‌كۆمیته‌ی یه‌كێتی‬ ‫له‌چۆم���ان‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌ك تاكتیكێ���ك‬ ‫ئاماژه‌ی���ان به‌ناوی یه‌كێت���ی نه‌داوه‌و‬ ‫دوات���ر هه‌رچۆنێك بێت به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌شێوه‌كان ده‌رفه‌ته‌كه‌ ده‌قۆزنه‌وه‌و بۆ‬ ‫مه‌به‌ستی سیاس���ی به‌كاریدێنن‪ .‬وه‌ك‬

‫ئه‌وه‌ی كه‌ به‌كاریانهێنا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی "ئه‌م چاالكیه‌ی ئه‌مس���اڵ‬ ‫جیاوازبو له‌ساڵه‌كانی پێشتر‪ ،‬به‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫توانرابو مۆركی عه‌شایری له‌ئاهه‌نگه‌ك ‌ه‬ ‫بكه‌نه‌و‌ه به‌گۆڕینی ن���اوی ئاهه‌نگه‌ك ‌ه‬ ‫له‌ڤیس���تیڤاڵی رۆژی باڵه‌ك���ه‌و‌ه ب���ۆ‬ ‫س���ه‌یران ‌ه ئاهه‌نگی كلتوری باڵه‌كایه‌تی‬ ‫به‌اڵم به‌هه‌مان ناوه‌ڕۆك‪ .‬ده‌ش���كرێت‬ ‫هۆكاری فراوانتربونی سه‌یران ‌ه ئاهه‌نگی‬ ‫ئه‌مس���اڵ له‌سااڵنی پێش���وتر گۆڕینی‬ ‫ناوه‌كه‌ی بێت چونكی به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫دانش���توانی باڵه‌كایه‌ت���ی وابه‌س���ته‌ی‬ ‫عه‌شایه‌ری نین"‪.‬‬ ‫"یه‌كێتی نه‌یهێش���ت ڤیس���تیڤاڵه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌هاوبه‌شی به‌ڕێوه‌بچێت" ئه‌مه‌ قس ‌ه ‌‬ ‫كارگێڕی لق���ی ‪26‬ی گۆاڵن���ی پارتی‬ ‫له‌چۆمان "ته‌ها ناوه‌نده‌یی"ه‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌به‌ش���دارینه‌كردنیان له‌س���ه‌یران ‌ه‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئاکۆ‬ ‫ ‬ ‫ئاهه‌نگی باڵه‌كایه‌تی‌‪ ،‬ناوبراو به‌ئاوێنه‌ی مه‌ال به‌ختیار له‌کاتی خوێندنه‌وه‌ی وتاره‌که‌ی له‌فیستیڤاڵه‌که‌دا‬ ‫راگه‌یاند ك ‌ه س���اڵی راب���ردو هه‌وڵیك‬ ‫هه‌بو بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و كار‌ه به‌هاوبه‌ش���ی به‌ڕێو‌ه ببه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه هه‌ق به‌خۆمان هه‌ڵنه‌ستاوین ڤیس���تیڤاڵی عه‌شیره‌تی هه‌موان كاڵبكرێت���ه‌وه‌و ئه‌وله‌ویه‌ته‌ك ‌ه‬ ‫بكرێت‪ ،‬به‌اڵم نه‌كرا‪ .‬دیسان ئه‌مساڵیش ناده‌ین ك ‌ه به‌ناوی ده‌ڤه‌رێكی وا گه‌ور‌ه باڵه‌ك سازبكه‌ین‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نها سه‌یران ‌ه بدرێته‌ ئه‌وان‪ .‬بۆی��� ‌ه ئێمه‌ رازی بوین‬ ‫نیه‌تێكی له‌و شێوه‌یه‌ دروستبو كه‌ ئه‌و كارێكی ل���ه‌و ش���ێوه‌ی ‌ه ئه‌نجامبده‌ین‪ ،‬ئاهه‌نگێكم���ان س���ازداوه‌و هه‌ندێ���ك له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی ك��� ‌ه چاالكیه‌ك ‌ه له‌ژێر‬ ‫س���ه‌یران ‌ه ئاهه‌نگ ‌ه به‌هاوبه‌شی بكرێت‪ ،‬چونك��� ‌ه باڵه‌كایه‌ت���ی به‌ته‌نها موڵكی خواردن‌و كه‌ل‌و په‌ل���ی كۆنی ناوچه‌ك ‌ه چاودێری نه‌وزاد ه���ادی به‌ڕێوه‌بچێت‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك ك ‌ه نه‌ك ته‌نها پارتی به‌ڵكو هی���چ الیه‌نێك نی���ه‌‪ .‬وتیش���ی "بۆی ‌ه نمایش���كراون‪ .‬ته‌نها مه‌به‌ستیش���مان ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان ب���ه‌و‌ه رازی نه‌بون ك ‌ه‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان تێیدا بن‌و به‌شێوه‌یه‌ك ئێمه‌ به‌ش���دارنه‌بونه‌كه‌مان به‌باش���تر رێزگرتن بوه‌ له‌كلتوری باب‌و باپیران‌و وتارێك له‌الیه‌ن كه‌سێكی غه‌یر‌ه پارتی‬ ‫بۆ هه‌مو خه‌ڵكی بێت‪ .‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه زان���ی‪ ،‬چونكی ئامانج���ی ئێم ‌ه ئه‌وه‌بو خه‌ڵك���ی ناوچه‌ك���ه‌و ئاش���ناكردنیان بخوێنرێت���ه‌وه‌"‪ .‬وتیش���ی "به‌داخه‌و‌ه‬ ‫براده‌ران���ی یه‌كێتی ئ���ه‌و ده‌رفه‌ته‌یان ك ‌ه ڤیس���تیڤاڵی هه‌موان بێت نه‌ك هی ل���ه‌و رۆژه‌دا ب���ه‌و سروش���ته‌ جوانه‌ی له‌جیاتی ه���اوكاری ئه‌و چاالكیه‌ بكه‌ن‬ ‫دژایه‌تی ئ���ه‌و چاالكیه‌یان كرد‪ ،‬كه‌چی‬ ‫له‌باربرد‪ .‬وتیش���ی "دوای ئه‌نجامدانی ح���زب‌و الیه‌نێك‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌وه‌ی له‌و باڵه‌كایه‌تی"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی ئ���ه‌وه‌ی كه‌ ئه‌گ���ه‌ر ئه‌م هێش���تاش به‌پێچه‌وانه‌ی پێشبینیه‌كان‬ ‫چه‌ندی���ن كۆبونه‌و‌ه له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‪ ،‬ڤیس���تیڤاڵ ‌ه به‌دیكرا س���یمایه‌كی زۆر‬ ‫ڤیس���تیڤاڵه‌ ب���ۆ س���ه‌رجه‌م خه‌ڵكی خه‌ڵكێكی یه‌كجار زۆر به‌حه‌ماس���ه‌و‌ه‬ ‫ئێم ‌ه پێمانباش���بو داموده‌زگاكانی ئه‌و حزبی پێوه‌ دیاربو"‪.‬‬ ‫"پارتی به‌و‌ه رازی نه‌بو وتارێك له‌الیه‌ن باڵه‌كایه‌ت���ی رێكخ���راو‌ه بۆچی پارتی به‌شدارییانكرد"‪.‬‬ ‫ناوچه‌ی ‌ه ئ���ه‌و ئه‌رك ‌ه بگرن ‌ه ئه‌س���تۆو‬ ‫ل���ه‌و ڤیس���تیڤاڵه‌دا م���ه‌ال به‌ختیار‬ ‫ئێمه‌ش به‌یه‌كه‌و‌ه هاوكاریان بین‌و حزب كه‌سێكی غه‌یر‌ه پارتی بخوێنرێته‌وه‌"‪ ،‬به‌ش���داری تێ���دا نه‌ك���رد‪ ،‬وه‌ردی‬ ‫دوربكه‌وێته‌وه‌‪ .‬به‌اڵم براده‌رانی یه‌كێتی ئه‌م���ه‌ قس���ه‌ی‌ به‌رپرس���ی كۆمیته‌ی رونیكرده‌وه‌ "له‌راستیدا براده‌رانی پارتی وته‌یه‌كی موجامه‌ل ‌ه ئامێزی خوێنده‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیان ده‌بێت ئێم���ه‌ به‌ڕێوه‌ی ببه‌ین‌و چۆمانی یه‌كێتی‌و سه‌رپه‌رشتی سه‌یران ‌ه زۆر دژایه‌تی ئه‌و چاالكیه‌یان كرد‪ .‬دواتر به‌پێی زانیاریه‌كان���ی ئاوێنه‌ش پارتی‬ ‫ئاهه‌نگ���ی كلتوری باڵه‌كایه‌تی "لوقمان دانیشتین‌و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ رێككه‌وتین ك ‌ه نیگ���ه‌ران بو‌ه ك��� ‌ه زانیویه‌ت���ی مه‌ال‬ ‫وتاریشمان هه‌بێت تیایدا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و كارگێ���ڕ لق���ه‌ی پارت���ی وه‌ردی"ی���ه‌‪ ،‬له‌لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێن ‌ه ڤیستیڤاڵه‌ك ‌ه له‌ژێر چاودێری پارێزگای به‌ختیار وتاری پێشه‌كه‌ش كردوه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫رونیش���یكرده‌و‌ه ك��� ‌ه ناكرێ���ت خه‌ڵك ئه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه ئه‌نجامدانی وه‌ها هه‌ولێر به‌ڕێوه‌بچێت‌و وته‌یه‌ك بنوسین بۆ روه‌و‌ه لوقم���ان وه‌ردی ئاماژه‌ی به‌وه‌دا‬ ‫چه‌واش ‌ه بكرێت به‌ناوی ڤیستیڤاڵه‌وه‌و چاالكی���ه‌ك په‌ره‌دان بێ���ت به‌كلتوری خوێندنه‌و‌ه به‌ناوی لیژنه‌ی سه‌رپه‌رشتی كه‌ مه‌ال به‌ختیار وه‌ك تێكۆش���ه‌رێك‌و‬ ‫ناوێكی گشتگیری لێبنێن به‌ناوی هه‌مو خێڵ‌‌و عه‌ش���یره‌تگه‌ری‌و گه‌ڕانه‌وه‌ بێت وته‌كه‌ش له‌الیه‌ن یه‌كێك له‌و هه‌ڤااڵن ‌ه وه‌ك س���ه‌ركرده‌یه‌كی دی���ار‪ ،‬ك��� ‌ه‬ ‫ده‌ڤه‌ره‌كه‌وه‌‪ ،‬كه‌چی به‌ته‌نها حزبێكیش بۆ كلتوری خێڵ‪ .‬ئێس���تا رۆحی خێڵ‌و بخوێنرێت���ه‌وه‌ ك��� ‌ه به‌چاالكیه‌ك���ه‌و‌ه رۆژانێك له‌و ناوچه‌یه‌ پێشمه‌رگ ‌ه بوه‌‪،‬‬ ‫مۆنۆپۆڵ���ی ب���كات‪ .‬چونك���ه‌ ئێمه‌ش عه‌شیره‌تگه‌ری به‌س���ه‌رچوه‌و ده‌مێك ‌ه ماندوب���ون‌و ڕۆڵیان بینوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان وته‌یه‌ك���ی له‌س���ه‌ر داوای ئاماده‌بوان‬ ‫ده‌مانتوانی ڤیس���تڤاڵێكی له‌و شێوه‌ی ‌ه له‌باڵه‌كایه‌تی كاڵبۆته‌وه‌"‪ ،‬چونك ‌ه ئێم ‌ه رازی نه‌ب���ون‌و پێیانواب���و ك���ه‌ ڕۆڵی پێشكه‌شكردوه‌"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )376‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/5/7‬‬

‫سه‌ركرده‌و بێده‌نگی‌‬ ‫عه‌زیز ره‌ئوف‬

‫ی داگیركردوه‌‪،‬‬ ‫ی ئێمه‌ ‌‬ ‫ده‌نگه‌ده‌نگێ دنیا ‌‬ ‫ده‌نگه‌ده‌نگی‌ پێش هه‌ڵبژاردن‌و گه‌یشتن‬ ‫ی یان مانه‌و‌ه له‌سه‌ر كورسی‌‪.‬‬ ‫به‌كورس ‌‬ ‫ده‌نگه‌ده‌نگێك ده‌بیس���ترێت ده‌نگێك‬ ‫دور له‌بیركردن���ه‌وه‌ی‌ عه‌قاڵن���ی‌‪ ،‬دور‬ ‫له‌ڕاستی‌‌و ته‌نها خوڵقاندنی‌ ته‌شویشێك‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌دا بۆ كاڵكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگ ‌‬ ‫ئه‌وانیتر‪ .‬ده‌نگه‌ده‌نگی‌ پێش هه‌ڵبژاردن‬ ‫ی‬ ‫ده‌بیس���تم‪ ،‬ده‌نگه‌ ده‌نگێك ك ‌ه ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جوانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫تێیدا ونده‌بێ���ت ده‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات لێڵییه‌ك ‌ه تا روخسار ‌‬ ‫دروست ‌‬ ‫سه‌ركرده‌كان به‌ڕونی‌ نه‌بینین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌نگه‌ ده‌نگێك ده‌بیس���تم ك ‌ه هیچ ‌‬ ‫ی‬ ‫تێدا نابیس���تم جگ���ه‌ له‌له‌كه‌داركردن ‌‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫دیموكراس���ی‌‌و ئه‌تككردن ‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ مێگ���ه‌ل نه‌بێت‪ .‬هه‌مو‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫قسه‌ده‌كه‌ن له‌سه‌ر س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ بێده‌نگه‌ ته‌نها س���ه‌رۆك ‌‬ ‫هه‌رێمه‌‪ .‬هه‌مو قس���ه‌ ده‌كه‌ن له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌و ده‌رئه‌نجامه‌كان���ی‌‪ ،‬خۆ‬ ‫ی سه‌رۆك یان نه‌كردنی‌‪،‬‬ ‫كاندیدكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بێده‌ن���گ‌و ره‌نگه‌ له‌م‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكی‌ هه‌رێم ‌ه‬ ‫ده‌نگه‌ده‌نگه‌دا‪ ،‬خود ‌‬ ‫ك ‌ه ته‌نها به‌یه‌ك دێڕ قس��� ‌ه له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫دۆخ ‌ه ناكات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمه‌ك ‌هی‌ ئێمه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ وه‌ك سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‌و وه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی حزب‪ ،‬نه‌وه‌یه‌كی‌ رامكراو ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫خوڵقان���دوه‌ ك���ه‌ بێده‌نگی س���ه‌رۆك‬ ‫به‌حیكمه‌ت وه‌سفبكه‌ن‪ .‬ئه‌گینا له‌م هه‌مو‬ ‫قسه‌كردن ‌ه له‌سه‌ر خۆكاندیدكردنه‌وه‌ یان‬ ‫نه‌كردنه‌وه‌‪ ،‬ده‌بو سه‌رۆكی‌ هه‌رێم قس ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���كات‪ .‬ئه‌م بێده‌نگی���ه‌ نیه‌تی‌ خراپ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پشته‌و‌ه ده‌بینرێت‪ ،‬ده‌بێت سه‌رۆك ‌‬ ‫هه‌رێم چ نه‌خش���ه‌یه‌كی‌ داڕشتبێت بۆ‬ ‫ی خۆی‌؟ دواجار قس���ه‌كردن‬ ‫مان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌مو سه‌ركرده‌یه‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌رك ‌‬ ‫ی تێنه‌پ���ه‌ڕن‪.‬‬ ‫روداوه‌كان به‌بێده‌نگ��� ‌‬ ‫ی سه‌رۆك ترسناكه‌‪،‬‬ ‫لێره‌وه‌ هه‌م بێده‌نگ ‌‬ ‫هه‌م بێده‌نگ���ی‌ جه‌ماوه‌ریش له‌س���ه‌ر‬ ‫بێده‌نگی‌ س���ه‌رۆك‪ .‬بێده‌نگی‌ جه‌ماوه‌ر‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی‌ خراپ به‌رهه‌م ده‌هێنێت‌و‬ ‫ی‬ ‫بێده‌نگ���ی‌ س���ه‌ركرده‌ش كۆیل���ه‌ ‌‬ ‫خراپ ده‌خوڵقێنێ���ت‪ .‬هه‌ردو دۆخه‌ك ‌ه‬

‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كورسییه‌ك ‌ه ‌‬ ‫جێناهێڵێت‬ ‫خراپ ده‌مرێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی له‌واد‌ه ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیدا ماڵئاوای ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پۆسته‌ك ‌ه ‌‬ ‫ده‌كات ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی مێژویی‌‬ ‫سه‌ركرده‌ ‌‬ ‫ترس���ناكه‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌گه‌ڵ قسه‌كردنماندا‬ ‫ده‌بێت س���ه‌رۆك بێت ‌ه قس���ه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫بێده‌نگبونیشماندا س���ه‌رۆك هه‌ر بێت ‌ه‬ ‫قسه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كورس���ییه‌كان س���ه‌ركرده‌ی‌ مێژوی ‌‬ ‫ی‬ ‫دروس���ت ناكه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو جێهێش���تن ‌‬ ‫كورس���ییه‌كان س���ه‌ركرد‌هی‌ م���ه‌زن‬ ‫ی‬ ‫ی كورس���ییه‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌خوڵقێنێت‪ .‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جێناهێڵێ���ت خراپ ده‌مرێ���ت‌و ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌پۆسته‌كه‌ ‌‬ ‫له‌واده‌ی‌ خۆیدا ماڵئاوای ‌‬ ‫ده‌كات ده‌بێت ‌ه سه‌ركرده‌ی‌ مێژویی‌‪.‬‬ ‫ی ده‌كه‌ین ئه‌گه‌ر‬ ‫ی مێژوی��� ‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫پێمانوابێ���ت كه‌س���ه‌كان له‌سیس���ته‌م‬ ‫گرنگت���رن‪ .‬ئه‌وه‌ س���ه‌ركرده‌كانن دێن‌و‬ ‫ده‌ڕۆن‌و ئه‌و‌ه سیس���ته‌م ‌ه ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مێژوی‌ دروستبونی‌ ئه‌مه‌ریكا باشترین‬ ‫نمونه‌یه‌‪ .‬س���ه‌ركرده‌كان دێن‌و ده‌ڕۆن‪،‬‬ ‫هیچی���ان هه‌ش���ت س���اڵ تێناپه‌ڕێنن‪،‬‬

‫بـــــانگه‌واز‬

‫ی كوردستان‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ یانه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌مه‌ریكی‌ تادێت‬ ‫ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ ‌‬ ‫كه‌چ ‌‬ ‫ی واده‌كات ك ‌ه‬ ‫زیندوتر ده‌بێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌ركرده‌كان‌و مانه‌وه‌یان گرنگن‪ ،‬كه‌س‬ ‫نین ئه‌وان��� ‌ه نه‌بێت ك ‌ه س���ه‌رۆكه‌كان‬ ‫ی كردون‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ پێیوای ‌ه‬ ‫خۆیان دروست ‌‬ ‫ی ئێستا گرنگن‪،‬‬ ‫سه‌ركرده‌كان بۆ دۆخ ‌‬ ‫ده‌توانن سه‌ردانی‌ گۆڕستانه‌كان بكه‌ن‬ ‫ك ‌ه پڕن له‌گۆڕی‌ ئه‌و ئینس���انانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫پێیانوابو ئه‌وان نه‌بن كۆمه‌ڵگه‌ به‌ڕێو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌سه‌اڵتێك ‌‬ ‫ناچێت‪ .‬ئه‌و سه‌ركردانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕه‌هایان هه‌ی ‌ه ئیش���یان دروستكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌ی���ران‌و دوات���ر چاره‌س���ه‌ركردن ‌‬ ‫قه‌یرانه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و‌هی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا روده‌دات‬ ‫ی‬ ‫ش���تێك ‌ه له‌م بابه‌ته‌‪ .‬هه‌مو قه‌یرانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ك به‌خۆكاندیدكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌ره‌ك ‌‬ ‫ی هه‌رێ���م ده‌كات‌و زۆرێكیش‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫قه‌ناعه‌ت پێده‌كات كه‌ ئه‌زمون له‌به‌رده‌م‬ ‫ی‬ ‫مه‌ترس���یدایه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌سه‌روبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌یران ‌ه ناوخۆییه‌كان كه‌ به‌شێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رپرسه‌و به‌شێك ‌‬ ‫ی هه‌رێم لێ ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی خوڵقاندویه‌تی‌‪.‬‬ ‫قه‌یرانه‌كان خۆ ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت پڕه‌ له‌و س���ه‌ركردانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫خ���راپ ده‌مرن‪ .‬بۆ ئه‌و‌هی‌ س���ه‌ركرد‌ه‬ ‫خراپ نه‌مرێ���ت ده‌بێ���ت له‌خاڵێكه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌ستپێبكات‌و له‌خاڵێكیشدا‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫كۆتایی بێت‪ .‬س���ه‌ركرده‌ی‌ مه‌زن ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌یه‌ به‌زیندویی‌ خاڵی‌ كۆتای ‌‬ ‫ی مه‌زن هه‌رگیز‬ ‫ده‌بینێت‪ ،‬س���ه‌ركرده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆتای ‌‬ ‫ڕێ���گا ن���ادات به‌مردن خاڵ��� ‌‬ ‫ی بدات‪ .‬باش���ترین‬ ‫ی نه‌وه‌كان ‌‬ ‫پیش���ان ‌‬ ‫ی مێ���ژو ئه‌وانه‌بون هه‌ر‬ ‫س���ه‌ركرده‌كان ‌‬ ‫خۆی���ان مێژوی���ان خوڵقان���د‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫ی‬ ‫ی كورس���ییه‌كان به‌پێ��� ‌‬ ‫به‌جێهێش���ت ‌‬ ‫ی خه‌ڵك یان‬ ‫خۆی���ان‪ ،‬نه‌ك به‌شۆڕش��� ‌‬ ‫به‌مه‌رگ‪.‬‬ ‫ی هه‌رێم بیه‌وێت‬ ‫بۆ ئه‌و‌هی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی ف���راوان بێت‌و‬ ‫ف���ه‌زای‌ دیموكراس��� ‌‬ ‫ئه‌زمونه‌كه‌م���ان له‌كه‌دار نه‌كات ده‌بێت‬ ‫ی خۆیان‬ ‫ئاماد‌ه نه‌بێت خۆی‌‌و كوڕه‌كان ‌‬ ‫كاندید بكه‌ن‌و فه‌زایه‌ك بخوڵقێنێت بۆ‬ ‫ی هه‌ش���ت‬ ‫ئه‌وانیتر‪ ،‬ئه‌گه‌رنا س���ه‌ربار ‌‬ ‫ساڵی‌ پڕ له‌كه‌موكوڕیی‌‌و قه‌یران‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫ی هه‌رێم ببینین‬ ‫به‌چاوی‌ خۆمان سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ت���ر قه‌یرانی‌ تر‬ ‫كه‌ چۆن چوار س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫دێنێته‌ سه‌ر قه‌یرانه‌كان‪ ،‬كه‌ڵه‌كه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌م���و قه‌یران���ه‌ش روخس���ار ‌‬ ‫سه‌ركرده‌ له‌ئێستا له‌مێژوشدا ناشیرین‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫‪AZIZRAUF75@YAHOO.COM‬‬

‫باڵوکراوه‌ی نوێ‬

‫ونبوون‬

‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫س���لێمانی‌ ونبوه‌ ب ‌ه ناوی‌ (به‌هادین‬ ‫علی‌ حه‌م ‌ه شاكه) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫س���لێمانی‌ ونبوه‌ به‌ ناوی‌ (موختار‬ ‫حس���ن بای���ز) هه‌رك���ه‌س دۆزییه‌و‌ه‬ ‫بیگه‌ڕینیته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬

‫پرسه‌نامه‌‬ ‫پرس���ه‌و سه‌ره‌خۆشی خۆمان ئاراس���ته‌ی هاوکارمان (عه‌تا ناسر سه‌قزی)‬ ‫ده‌که‌ی���ن به‌بۆنه‌ی کۆچ���ی دوای باوکی به‌رێزیان���ه‌وه‌ داخوازین ئه‌مه‌ دوا‬ ‫ناخۆشیتان بێت به‌شداری خه‌متانین‪.‬‬ ‫کۆمپانیای ئاوینه‌‬

‫رونکردنه‌وه‌‬ ‫بۆ‪ /‬هه‌فته‌نامه‌ی رووداوی به‌رێز‬

‫ی‬ ‫ی بازرگان��� ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫س���لێمانی‌ ونب���و‌ه ب ‌ه ن���اوی‌ (جزا‬ ‫محه‌م���ه‌د امی���ن ق���ادر) هه‌رك���ه‌س‬ ‫ی‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامه‌یه‌كی‌ یه‌كێتی‌ پیشه‌سازی‌‪/‬‬ ‫ی (جزا‬ ‫ی ونب���وه‌ به‌ناو ‌‬ ‫اتحاد صناع ‌‬ ‫محه‌م���ه‌د امی���ن ق���ادر) هه‌رك���ه‌س‬ ‫ی‬ ‫دۆزییه‌وه‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ پرسگ ‌ه ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* پێناسێكى پۆليس���ى ليواى دوى‬ ‫پاراس���تنى داموده‌زگاكان���ى نه‌وت‌و‬ ‫گازو سه‌رچاوه‌ سروشتيیه‌كان ونبو‌ه‬ ‫به‌ناوى (كاو‌ه حس���يب نامق) تكاي ‌ه‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزيیه‌و‌ه بيگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫برسگه‌ى ئاوێنه‌‪.‬‬

‫وه‌ک���و ئایه‌ته‌ک���ه‌ی قورئان���ی پیرۆز‬ ‫(والتقرب���وا الصاله‌)باڵوبکاته‌وه‌و(وانتم‬ ‫سکاری) ببڕێت‌و باڵونه‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێوه‌ کردوتان ‌ه ته‌واو ناکۆک‌و‬ ‫نه‌گونج���اوه‌ له‌گه‌ڵ ع���ورف‌و ئه‌خالقی‬ ‫کاری رۆژنامه‌نوسیدا‪.‬‬ ‫داوا ئه‌که‌م ئه‌م ڕونکردنه‌وه‌ی ‌ه له‌هه‌مان‬ ‫الپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌که‌ت���ان باڵو بکه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزدا‪.‬‬

‫رۆژی‬ ‫(‪)258‬ی‬ ‫له‌ژم���اره‌ی‬ ‫‪2013 /4/29‬و له‌الپ���ه‌ڕه‌ (‪ )9‬دا‬ ‫چاوپێکه‌وتنێکی���ان له‌گه‌ڵ مندا ئه‌نجام‬ ‫داوه‌‪ .‬پێش چاوپێکه‌وتنه‌ک ‌ه به‌ڵێنیاندا‬ ‫ده‌قه‌ک ‌ه وه‌ک خۆی باڵوبکه‌نه‌وه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ وه‌کو جاری پێش���و دووبار‌ه‬ ‫ده‌س���تکاری ده‌قی چاوپێکه‌وتنه‌که‌تان‬ ‫ک���ردو‌ه هه‌ندێک���ی ک���ه‌ گرن���گ بوو‬ ‫فاروق جمیل‬ ‫باڵونه‌کراوه‌ته‌وه‌ به‌شێکیتر ده‌ستکاری‬ ‫‪2013/5/4‬‬ ‫ک���راوه‌‪ ،‬چونک ‌ه ئه‌وه‌ی ئێ���وه‌ باڵوتان‬ ‫کردۆته‌وه‌ ت���ه‌واو پێچه‌وانه‌ی بۆچونی‬ ‫تێبین���ی‪ :‬ئ���ه‌م رونکردنه‌وه‌ی���ه‌م بۆ‬ ‫شه‌خسی منه‌‪ .‬پێشتریش ئه‌م بۆچونه‌م‬ ‫راگه‌یاندوه‌ ب���ۆ ڕۆژنامه‌و رۆژنامه‌نوس‪ .‬رۆژنام���ه‌ی روداو نارد‪ ،‬ب���ه‌اڵم باڵویان‬ ‫نه‌نگ���ی‌و عه‌یبه‌یه‌ک���ی گه‌وره‌ی��� ‌ه نه‌ک���رده‌و‌ه بۆیه‌ ئاڕاس���ته‌ی رۆژنامه‌ی‬ ‫چاوپێکه‌وتن قرچ‌و پڕ بکات (اقتیباس) ئاوێنه‌م کرد‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ی باڕو‬ ‫ی به‌رێوه‌بردن ‌‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كات كه‌شاره‌زاییان هه‌یه‌ له‌بوار ‌‬ ‫بانگهێشت ‌‬ ‫ی (‪ )2‬ساڵ‪،‬‬ ‫ی كوردستان بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ریستیورانتدا بۆ به‌كرێ‌ گرتنی‌ یانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌نده‌ر ‌‬ ‫ی یانه‌كه‌مان بكات بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫هه‌ر به‌ڕێزێك له‌خۆی راده‌بینێ باسه‌ردان ‌‬ ‫ئاماده‌كراو به‌رامبه‌ر به‌ ( ‪ )250000‬دوو س���ه‌دو په‌نجا هه‌زار دینار ك ‌ه ناگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی ‪ 2013/5/15‬ك ‌ه دوا مۆڵه‌ت ‌ه بۆ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‪..‬‬ ‫بۆ خاوه‌نه‌كه‌ی‌ له‌ڕۆژ ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫یانه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫‪2013/4/29‬‬

‫ده‌وڵه‌ت‌و مافی خه‌ڵك‌و ئازادی‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت وه‌ك‬ ‫كاتێ���ك كه‌ ئااڵی كوردس���تانیش ل ‌ه ئ���ه‌وا ده‌س���ته‌به‌ركردن ‌‬ ‫س���ه‌ر باڵه‌خانه‌كانیی���ان ده‌چه‌قێنن‪ ،‬مافێكی ئاس���ایی خه‌ڵ���ك‪ ،‬پابه‌ند‌ه ب ‌ه‬ ‫ی ڤۆڵتێر‌و‬ ‫ی ب���ۆ نیش���تیمان نی ‌ه "ئ���ازادی " ی���ه‌وه‌ ‪ .‬هه‌وڵ��� ‌‬ ‫ش���ه‌كاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ند‌هی‌ بۆ ئ���ه‌و بنه‌مااڵنه‌یه‌ ك ‌ه ب ‌ه نیچه‌ ب���ۆ ئازادكرنی ئه‌قڵی مرۆڤ بوو‬ ‫نی���ازن وه‌چه‌ دوای وه‌چه‌ فه‌رمانڕه‌وای ل ‌ه مه‌س���یحیه‌ت‪ ،‬كه‌ دواجار كاریگه‌ری‬ ‫ی به‌جێهێشت ل ‌ه سه‌ر كۆمه‌ڵگای‬ ‫ی ناو ئه‌رێن ‌‬ ‫هه‌رێمێكی‌ الواز ب���ن نه‌ك هاواڵت ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫ده‌وڵه‌تێ���ك ‪ .‬بۆی ‌ه ده‌وڵ���ه‌ت چه‌ند‌ه ئه‌وروپی ‪ .‬بۆی���ه‌ عه‌قڵی‌ مرۆڤ ‌‬ ‫ی مافی تا ل ‌ه ن���اوه‌و‌ه ئازاد نه‌بێ���ت ناتوانێت‬ ‫پێویس���ت بێت ب���ۆ پاراس���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوای ماف‌و ئ���ازادی بكات له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی ن���او مێژوو ‌‬ ‫گه‌لێ���ك كه‌ گ���ه‌ڕاوه‌ ‌‬ ‫جینۆس���اید وله‌ناوچون بێت ‪،‬به‌اڵم ل ‌ه خۆی ‪ .‬كۆت‌و به‌ن���ده‌كان هێند‌ه زۆرن‬ ‫ڕێگای ده‌س���ه‌اڵتێكه‌وه‌ به‌دینایه‌ت ك ‌ه ل��� ‌ه ملی " ئازادی " ناو ئه‌م هه‌رێمه‌دا‪،‬‬ ‫ی نوێ‌و‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫مافی خه‌ڵك‌و به‌ها بااڵكان سه‌دان پل ‌ه پێویست به‌ فه‌لس���ه‌فه‌ ‌‬ ‫بخاته‌ خوار به‌رژه‌وه‌ندی كه‌سی‌و به‌های به‌ڕێوه‌بردنی‌ نوێ ده‌كات بۆ ئازاد بوون‬ ‫ی‬ ‫ل��� ‌ه كۆت وبه‌ن���د‌ه كان ‪ .‬هیچ تاكێك ‌‬ ‫خێڵ‌و بنه‌ماڵه‌‌و حیزبه‌و‌ه ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫گ���ه‌ر یه‌كێ���ك ل���ه‌ ڕه‌گ���ه‌ز‌ه ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌ ئازاد نی ‌ه " ل ‌ه سه‌رۆك ‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تییه‌كان���ی‌ ماف "ئ���ازادی" بێت‪ ،‬هه‌رێمه‌و‌ه تا هاواڵتییه‌كی‌ ئاس���ایی " ‪.‬‬

‫ی‬ ‫كۆت وبه‌نده‌كان ب ‌ه پله‌ی‌ یه‌ك به‌رهه‌م ‌‬ ‫ی خراپ" ه‌ ‪.‬‬ ‫"عه‌قڵی خێل‌و به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكی هه‌رێم دروشم ‌‬ ‫ئه‌و كاتانه‌ ‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و سه‌ربه‌خۆیی نمایش ده‌كات‪،‬‬ ‫خودی خۆی كۆیل ‌ه ترین مه‌خلوقی ئه‌م‬ ‫ی كلتوری خێڵ ‌ه ب ‌ه‬ ‫هه‌رێمه‌یه‌‪ ،‬كۆیل��� ‌ه ‌‬ ‫شێوه‌یه‌ك كه‌ تا ئێستا له‌ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ول ‌ه ده‌ستوری‌ بنه‌ماڵه‌وه‌ هه‌رێم ده‌بینێت‬ ‫‪ .‬هه‌روه‌ه���ا خ���راپ به‌ڕێوه‌بردن‌و دوو‬ ‫ی وایكردوو‌ه سه‌رۆكی هه‌رێم ل ‌ه‬ ‫ئیداره‌ی ‌‬ ‫كه‌رتی دووه‌می‌ هه‌رێمه‌ كه‌رتكراوه‌كه‌دا‬ ‫نه‌توانێنێ���ت پااڵوگه‌یه‌ك���ی‌ بێمۆڵه‌ت‬ ‫ب ‌ه یاس���ا بگه‌یه‌نێت ‪ .‬بۆی��� ‌ه قۆناغی‬ ‫ی دو كه‌رت‌و ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫نێ���وان هه‌رێمێك ‌‬ ‫قورس���ترین قۆناغ���ی م���اف‌و ئازادی‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌ی ‌ه ‪.‬‬

‫شەفافییەت‌و نهێنی‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫دەوڵەتە دیموكراسییەكان ھێز‌و توانای‬ ‫خۆیان لەو شەفافییەتەدا دەبیننەوە كە‬ ‫لەگەڵ كۆمەڵگاكانی����ان ھەیانە‌و ژیانی‬ ‫گش����تی‌و نھێنییە شەخس����ییەكانیان‬ ‫دەپارێزن‪ .‬بەرامبەر بەوانیش دەوڵەتە‬ ‫دیكتات����ۆرەكان ھێز‌و توان����ای خۆیان‬ ‫ل����ەو دەزگا نھێنییان����ەدا دەبینن����ەوە‬ ‫ك����ە وەزیفەی����ان بەتەنھا پاراس����تنی‬ ‫ژیان����ی دەس����ەاڵتداران‌و نھێنییەكانی‬ ‫ئ����ەو نوخبەیەی����ە‪ .‬ل����ەم چەش����نە‬ ‫كۆمەڵگایەدا دەوڵ����ەت بەتەنھا نابێت‬ ‫بە دەزگایەكی گەورەی تیش����كھاوێژەر‬ ‫بۆس����ەر ھەڵس����وكەوتی تاكەكان����ی‬ ‫كۆمەڵگا‪ ،‬بەڵكو دەبێت بە درێلێكیش‬ ‫بۆ كونكردن����ی رۆحی ئینس����انەكان‌و‬ ‫كەش����فكردنی نھێنییەكانی ناوەوەیان‪.‬‬ ‫بەم چەش����نە دەتوانی����ن بڵێین كە لە‬ ‫جەوھەردا لە ھەردوو سیس����تەمەكەدا‬ ‫نھێن����ی بوون����ی نییە‪ ،‬ب����ەاڵم بە دوو‬ ‫رەھەن����دی جی����اوازەوە‪ :‬ل����ە دەوڵەتە‬ ‫دیموكراس����ییەكاندا دەوڵەت بەرامبەر‬ ‫بە كۆمەڵگا نھێنی����ی نییە‌و كارەكانی‬ ‫ش����ەفافە یان لەرێ����گای پەرلەمانەوە‬

‫چاودێری‌و كۆنترۆڵدەكرێت‪ .‬لە نموونەی‬ ‫دووھەمیشدا ئەوە كۆمەڵگایە كە نھێنی‬ ‫بەرامب����ەر بە دەوڵ����ەت نییە‪ ،‬چونكی‬ ‫دەوڵ����ەت كۆنترۆڵی ھەم����وو جومگە‬ ‫گشتی‌و شەخس����ییەكانی ناو كۆمەڵگا‬ ‫دەكات‌و ھیچك����ەس‌و دەزگایەكی����ش‬ ‫نیی����ە بتوانێ����ت نھێنییەكانی ناو ئەم‬ ‫دەسەاڵتدارێتییە ئاشكرابكات‪.‬‬ ‫بێگومان ئاشكرایە كە لە نێوان نھێنی‌و‬ ‫پاراس����تندا پەیوەندییەكی قووڵ ھەیە‪.‬‬ ‫نھێنی ئ����ەو كاتە دروس����تدەبێت‪ ،‬كە‬ ‫دەبێت بپارێزرێت‪ ،‬ھەموو نھێنییەكیش‬ ‫كە نەتوانرا بپارێزرێت‌و بوو بە بابەتی‬ ‫ناو رووبەری گشتی‪ ،‬چیدی لە نھێنی‬ ‫دەردەچێ����ت‌و دەبێ����ت ب����ە بابەتێكی‬ ‫ئاس����ایی‪ .‬لە دوای (فرانسیس بەیكن)‬ ‫ەوە ئێمە دەزانین كە زانین دەسەاڵتە‌و‬ ‫لەدوای (میش����ێل فۆكۆ)شەوە دەزانین‬ ‫كە دەسەاڵت ش����تێك نییە ھەمانبێت‪،‬‬ ‫بەڵك����و س����تراتیژە‪ .‬دی����ارە ئێمە لە‬ ‫منداڵییەوە ئەو گەمەیە دەناس����ین كە‬ ‫بە یەكتر دەڵێین‪ :‬من ش����تێك دەزانم‬ ‫تۆ نایزانی����ت‪ .‬ئەم نھێنییە بەیانكەری‬

‫یەكەمی����ن گەم����ەی دەس����ەاڵتە ك����ە‬ ‫ئێم����ە لە رێگایەوە وەكو س����تراتیژێك‬ ‫بەكاریدەھێنی����ن بۆئ����ەوەی ھەژموونی‬ ‫خۆمان بەسەر بەرامبەردا پیادەبكەین‪.‬‬ ‫وات����ە یەكەمین چێژی دەس����ەاڵت كە‬ ‫ئێم����ە ل����ە گەمەیەك����ی منداڵیی����ەوە‬ ‫وەدەس����تیدەھێنین بریتیی����ە لە بوونی‬ ‫نھێنیی����ەك ك����ە ئەوانی ت����ر نایزانن‪.‬‬ ‫نھێنی����ی دەبێت بە پێ����وەر بۆ زانینی‬ ‫م����ن‌و نەزانینی ئەوان‪ ،‬بۆ دەس����ەاڵتی‬ ‫من‌و بێدەس����ەاڵتی ئەوانی تر‪ .‬ئەوەی‬ ‫جێ����گای سەرس����وورمانە ئەوەی����ە كە‬ ‫دەش����ێت ئەو نھێنییە‪ ،‬نھێنی نەبێت‪،‬‬ ‫ی����ان لەجەوھەردا بوون����ی ھەر نەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم چەش����نی بەیانكردنی‌و كردنی بە‬ ‫نھێنی‌و ستراتیژی پاراستنی دەبن بە‬ ‫ھۆكارێك بۆ كەڵەكەبوونی دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ئەو پرس����یارەی لێ����رەدا رووبەڕوومان‬ ‫دەبێت����ەوە ئەمەیە‪ :‬ئایا ش����ەفافییەت‬ ‫كۆمەڵگای شوشەییمان بۆ دروستدەكات‌و‬ ‫نھێنیش كۆمەڵگای دیوار؟ ئایا بەتەنھا‬ ‫نھێنیی مەترس����یدارە؟ لە س����توونی‬ ‫داھاتوودا درێژە بەم بابەتە دەدەم‪.‬‬

‫نەوشیروان مستەفا‌و‬ ‫پۆستی سەرۆکی هەرێم‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫س���بەینێ ئەم���ە کارە هەنوکەییەکانم���ەو ئەمەی‬ ‫ئەگ���ەر‬ ‫دڵنی���ام‬ ‫لەهەڵبژاردنەکاندا نەوش���یروان مستەفا تریان کاری دوەم و سێهەمی منە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ببێتە س���ەرۆکی هەرێم‪ ،‬ه���ەر هەمان تا هەنوکە نە هیچ دەنگدەرێک دەزانێت‬ ‫ئارگومێن���ت حازر دەبێت ب���ۆ ئەوەی بۆ دەنگیدا بەمەسعود بارزانی‪ ،‬نە هیچ‬ ‫ک���ە هی���چ کات و س���اتێک نەتوانرێت دەنگنەدەرێکیش دەزانێت بۆچی دەنگی‬ ‫لێپرس���ینەوەی لەگەڵدا بکرێت‪ ،‬چونکە نەداوەت���ێ‪ ،‬چونکە هی���چ بەرنامەیەک‬ ‫ئ���ەوکات ئەو یان هەرکەس���ێکی تر کە نەبینرا‪.‬‬ ‫بەپێچەوان���ەوە‪ ،‬گ���ۆڕان لەس���اتی‬ ‫س���ەرۆکی هەرێمە دەتوانێت بەئاسانی‬ ‫بڵێت من وەک زەرورەت ئەم پۆس���تەم قبوڵکردن���ی لیس���تەکەیان بەفەرمی‪،‬‬ ‫وەرگرت���وە‪ ،‬دەن���ا خۆم ح���ەزم پێی نەوشیروان مستەفا زۆر مۆدێرنانە ڕۆژانە‬ ‫لەڕێگەی ڕاگەیاندنەکان���ەوە بەرنامەی‬ ‫نەبوە‪.‬‬ ‫ئاخر لەدونیای دیموکراسیدا ڕوینەداوە‪ ،‬لیستەکەی دەخستە بەردەم جەماوەرو‬ ‫کە س���ەرۆکێک خۆی کاندید بکات‪ ،‬بێ تا دواس���ات داوای دەکرد کە جەماوەر‬ ‫ئ���ەوەی بۆ یەکجاریش لەدەمی خۆیەوە دەنگیان پێب���دات‪ ،‬ڕەنگە هەر ئەمەش‬ ‫بیبیستین کە داوابکات دەنگی پێبدەین‪ ،‬بێ���ت کە جەم���اوری گۆڕان هەمیش���ە‬ ‫وەک ئەوەی لەس���اڵی ‪ ٢٠٠٩‬دا بینیمان وەک چاودێر وایە بەس���ەر فراکس���ێۆن‬ ‫بۆ سەرۆکایەتی هەرێم‪ ،‬مەسعود بارزانی و س���ەرکردایەتی گۆڕان���ەوەو هەم���و‬ ‫نە داوایکرد دەنگ���ی پێبدەین‪ ،‬نە هیچ جموجۆڵێکیان لەس���ەر حساب دەکەن‪،‬‬ ‫بەرنامەو پرۆگرامێکی خستە بەردەست وەک ئ���ەوەی لەدونیای دیموکراس���ی‬ ‫جەم���اوەر‪ ،‬کە بڵێت ئەگەر دەنگ بەمن واڵتاندا هەیە‪.‬‬ ‫بۆی���ە ئەگەر ق���ەرارە‪ ،‬نەوش���یروان‬ ‫بدەن ئەوا لەماوەی چوارساڵی داهاتودا‬

‫مس���تەفا خۆی کاندید بکات بۆ پۆستی‬ ‫سەرۆکایەتی هەرێم‪ ،‬ئەوا دەبێت بێ تکاو‬ ‫پاڕانەوە بێ���ت لەالیەن هەوادارانییەوە‪،‬‬ ‫وە خۆی وەک ساڵی ‪ ٢٠٠٩‬ڕایبگەیەنێت‬ ‫کە دەخوازێت ئەو پۆس���تە وەربگرێت‬ ‫و لەوێ���وە ڤیژن���ی خ���ۆی ب���ۆ جۆری‬ ‫حوکمڕانی پراکتی���زە بکات و داوابکات‬ ‫دەنگ���ی پێ بدرێ���ت‪ ،‬ئ���ەوکات وەک‬ ‫سیس���تەمێکی تەندروس���ت هاواڵتییان‬ ‫دەتوانن لێپرسینەوە لەسەرۆکی هەرێم‬ ‫بکەن‪.‬‬ ‫لەمە بەدەر‪ ،‬هەر جۆرە داواکارییەک‬ ‫کە کەس���ێک وەک فریادڕەس دەبینێت‬ ‫و پێیوایە تەنه���ا یەک کەس دەتوانێت‬ ‫سیس���تەمی سیاس���ی ڕزگار ب���کات‬ ‫لەدیکتاتۆریەت‪ ،‬جگە لەوەی ش���ەلەلی‬ ‫سیاس���ی دروست دەکات‪ ،‬لەهەمانکاتدا‬ ‫سیس���تەمی سیاس���ی کوردس���تان‬ ‫ئەوەن���دەی تر ناتەندروس���ت دەکات و‬ ‫دورم���ان دەخاتەوە ل���ەو دونیایەی کە‬ ‫خەوی پێوە دەبینین‪.‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫ریکالم‬

‫‪6:20 PM‬‬

‫‪4/14/13‬‬

‫‪1‬‬

‫‪J01193_FREE PLATE_Extension Awena_NP_20x30_Hor_ADs_OL.pdf‬‬

‫ریکالم‬