ژماره‌ 387

‫منداڵ‌‌وشه‌قام‬ ‫ئاوێزانی یه‌كتر بون‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژمار‌ه (‪)387‬‬ ‫سێشەممە ‪2013/7/23‬‬

‫»» ‪17‬‬

‫"عوفره‌ بێنجۆ" له‌سه‌نته‌ری (مۆشێ دایان)‪:‬‬

‫بارزانی‌و نێچیرڤان‪‌،‬ملمالنێیه‌كی‌ نهێنیان‬ ‫له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت له‌نێواندا‌یه‌‬

‫‪17‬‬ ‫‪312‬‬ ‫»»»»‬

‫ی سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫رۆژنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫کۆمپانیای ئاوێنه‌ ده‌ریده‌کات‬

‫ عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‌‪:‬‬

‫كاریزمای‌ مام جه‌الل‬ ‫به‌ئاسانی‌ دروست نابێته‌وه‌‬

‫»» ‪9‬‬

‫ریکالم‬

‫زۆریی‌ به‌رهه‌م ‌ی گه‌نم پێشبینی‌ نه‌كرابو‬

‫‪17‬‬ ‫‪812‬‬ ‫»»»»‬

‫تائێستا زیاتر له‌ ‪ 3‬ملیۆن‌و ‪ 200‬هه‌زار ته‌ن‬ ‫وه‌رگیراوه‬

‫‪ 1099‬كه‌س كاندیدن بۆ ‪ 100‬كورسی‌ په‌رله‌مان‬ ‫‪ 1138‬ك���ه‌س كاندی���دن ب���ۆ ‪ 111‬كۆمیس���یۆنی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌هه‌ولێر‬ ‫كورس���ییه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان "هه‌ندرێن محه‌مه‌د" به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ك���ه‌ ‪ 11‬كورس���ییان ب���ۆ كۆت���ای‌ ك���ه‌ ‪ 31‬قه‌واره‌ به‌ش���داری‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ئه‌رمه‌ن‌و كلدۆئاش���وری‌‌و توركمانه‌كان په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان ده‌كه‌ن‌و ناویان‬ ‫ته‌رخانكراوه‌‪ 1099 ،‬كه‌س���یش له‌كۆی‌ له‌سه‌ر كارتی‌ ده‌نگدان ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئه‌و ژماره‌یه‌ كاندی���دن‌و كێبڕكێیانه‌ بۆ وتی‌ "‪ 1138‬كه‌س خۆیان كاندیدكردوه‌‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ ‪ 100‬كورسی‌ په‌رله‌مان‪ .‬بۆ ‪ 111‬كورسییه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬كه‌ ‪11‬‬ ‫ی كورس���ییان كۆتایه‌‪ ،‬بۆ به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌‬

‫‪ 5‬كورس���ییه‌كه‌ی‌ توركمان ‪ 20‬كاندید هه‌ری���ه‌ك له‌پارتی‌‌و یه‌كێت���ی‌‌و گۆڕان‌و ه���ه‌ژاران)ه‌ ك���ه‌ ‪ 5‬كاندیدی���ان هه‌یه‌‌و‬ ‫كێبڕكێیان���ه‌و ب���ۆ ‪ 5‬كورس���ییه‌كی‌ حیزبی‌ ئاینده‌و حیزبی‌ سۆشیالیس���ت‌و له‌هه‌ریه‌ك ل���ه‌م قه‌وارانه‌ش ‪ 50‬ملیۆن‬ ‫كلدۆئاشورییه‌كانیش ‪ 15‬كاندید كێبڕكێ‌ ئاڕاس���ته‌ی‌ س���ێهه‌می‌ زه‌حمه‌تكێشان دین���ار وه‌رگی���راوه‌ كه‌ ك���ۆی‌ هه‌موی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و بۆ ‪ 1‬كورسییه‌كه‌ی‌ ئه‌رمه‌نیش یه‌ك���ی‌ ‪ 100‬كاندیدی���ان هه‌یه‌و كۆمه‌ڵی‌ ده‌كاته‌ ملیارێك‌و ‪ 850‬ملیۆن دینار"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ بۆ‬ ‫ئیس�ل�امیش به‌‪ 92‬كاندیدو یه‌كگرتوش‬ ‫‪ 4‬كاندید هه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ ‪ 100‬به‌‪ 76‬كاندید به‌ش���داری‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئه‌مس���اڵی‌‬ ‫كورس���ییه‌كه‌ش‪ 1099 ،‬كاندی���دی‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬كه‌متری���ن لیس���تیش ك���ه‌ په‌رله‌م���ان ‪ 37‬ملیار‌و ‪ 500‬ملیۆن دینار‬ ‫حیزبه‌كانی‌ كوردستان كێبڕكێیانه‌‪ ،‬ك ‌ه تۆماركرابێ���ت لیس���تی‌ (په‌رێش���ان‌و له‌الیه‌ن كۆمیس���یۆنه‌وه‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌‬

‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ له‌حكومه‌ت وه‌رگیراوه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێك���دا بۆ هه‌ڵبژاردنی‌ ‪ 2009‬كه‌ دو‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ب���و پێكه‌وه‌‪ ،‬نزیك���ه‌ی‌ ‪ 20‬ملیار دینار‬ ‫خه‌رجك���راوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "‪ 2‬ملیۆن‌و ‪800‬‬ ‫هه‌زار كه‌س ده‌نگده‌رن‌و كۆمیسیۆنیش‬ ‫‪ 40‬هه‌زار كارمه‌ندی‌ بۆ سه‌ر سندوقه‌كانی‌‬ ‫ده‌نگدان ئاماده‌كردوه‌"‪.‬‬

‫که‌مالی سه‌ید قادر‪ :‬خۆم له‌پرۆسه‌ ‌ی "پارتی له‌فه‌ره‌نساش‬ ‫كاندیدكردن بۆ په‌رله‌مان ده‌كێشمه‌وه ساخته‌كاری ده‌كات"‬ ‫كه‌مالی‌ سه‌ید قادر ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ "هاتۆته‌ س����ه‌ر ئه‌و ب����اوه‌ڕه‌ی‌ له‌م‬ ‫هه‌رێمه‌دا ناتوانیت له‌رێگه‌ی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫موماره‌سه‌ی‌ كاری‌ سیاسی‌ خۆت بكه‌یت‌و‬ ‫ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ دیكتاتۆره‌ بگۆڕیت"‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "له‌رێگه‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌ ئه‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نم‬ ‫كه‌ من به‌یه‌كجاره‌كی‌ خۆم له‌پرۆس����ه‌ی‌‬ ‫كاندیدكردنم بۆ په‌رله‌مان ده‌كێشمه‌وه‌و‬ ‫له‌مڕۆكه‌و‌ه به‌دوای‌ هیچ شتێكدا ناچم"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬د‪.‬كه‌مالی‌ س����ه‌ید‬ ‫قادر له‌گفتوگۆیه‌كی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ "ئۆپۆزیس����یۆن ترسنۆكه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "من ئه‌و مافه‌ به‌خۆم ده‌ده‌م‪،‬‬ ‫كه‌ به‌ئۆپۆزیس����یۆن بڵێم ترس����نۆكن‪،‬‬

‫که‌مالی سه‌ید قادر‬

‫چونكه‌ ئ����ه‌وان ناتوانن به‌ئه‌ركی‌ خۆیان‬ ‫هه‌س����تن‌و كه‌ یه‌كێكی‌ تریش به‌و ئه‌ركه‌‬ ‫هه‌ڵده‌ستێت ئه‌وان خۆیان به‌دورده‌گرن‬ ‫تا زیانیان پێنه‌گات"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "ئ����ه‌م ده‌س����ه‌اڵته‌ به‌ره‌و‬ ‫دیكتاتۆریه‌ت رۆیش����توه‌و دیكتاتۆریه‌ت‬ ‫چه‌س����پاوه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ له‌‪30‬ی‌‬ ‫حوزه‌ی����ران رویدا ئیتر ده‌س����ه‌اڵتی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ ده‌س����ه‌اڵتێكی‌ دیكتاتۆریانه‌یه‌و‬ ‫ته‌نیا له‌رێگه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ جه‌ماوه‌ریی‌‌و‬ ‫ش����ه‌قامه‌وه‌ ده‌گۆڕدرێ����ت‌و پێویس����ته‌‬ ‫میلله‌ت‌و جه‌ماوه‌ر ئه‌مه‌ بكه‌ن"‪.‬‬

‫»»‬

‫ێ نیی ‌ه بڕۆین!‬ ‫له‌به‌ر رۆژنامه‌نوس ر ‌‬

‫‪3‬‬

‫»» ‪18‬‬

‫جه‌مال غه‌مبار‪ :‬مه‌رج نییه‌ من گۆچانی‌ سیحریم پێبێت‬ ‫جه‌مال غه‌مب���ار ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫هانده‌ری‌ س���ه‌ره‌كی‌ بۆ خۆكاندیدكردنی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬ئه‌وه‌ بوه‌ ك���ه‌ دوای‌ چه‌ند‬ ‫ساڵێك دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌واڵت‪ ،‬هاتۆته‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ل���ه‌م كۆمه‌ڵگایه‌دا كار بكات‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "مه‌رجیش نییه‌ من گۆچانی‌‬ ‫س���یحریم پێبێ���ت‪ ،‬گرن���گ ئه‌وه‌یه‌ من‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كم پێبێت‌و بیخه‌مه‌رو"‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬جه‌م���ال غه‌مبار‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌ك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا‬ ‫رایگه‌یاند "ده‌مه‌وێت ئه‌م خۆكاندیدكردنه‌م‬ ‫بژارده‌یه‌ك بێت كه‌ مرۆڤ وه‌ك به‌شێك‬ ‫له‌موماره‌س���ه‌ی‌ ئ���ازادی‌ خ���ۆی‌ بچێته‌‬ ‫ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌الی‌ منه‌وه‌‬ ‫په‌رله‌مان به‌ته‌نها كاری‌ سیاس���ه‌تكردن‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫سه‌باره‌ت به‌و ره‌خنانه‌شی‌ له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫خۆكاندیدكردنه‌ی‌ لێیگیراوه‌‪ ،‬غه‌مبار وت ‌ی‬ ‫"هه‌مو ئه‌و ره‌خنانه‌م قبوڵه‌ كه‌ ئاڕاسته‌م‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌بێت گیانی‌‬ ‫یه‌كتر قبوڵك���ردن‌و ره‌خنه‌ له‌یه‌كتریمان‬ ‫قوڵبكه‌ینه‌وه‌و به‌المانه‌وه‌ ئاسایی بێت‪،‬‬ ‫من ره‌خنه‌ تونده‌كانیشم پێقبوڵه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من له‌گه‌ڵ‌ دی���ارده‌ی‌ كتێب‬

‫سوتاندندا نیم‪ ،‬به‌اڵم دواجار كاردانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌ به‌ڕێزه‌ش���م پێقبوڵه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌وی���ش ره‌نگه‌ به‌جۆرێ���ك له‌جۆره‌كان‬ ‫منی‌ ئه‌وه‌نده‌ خۆشویستبێت چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌كردبێت كه‌ م���ن بڕیارێكی‌ وا‬ ‫بده‌م"‪.‬‬

‫»»‬

‫‪2‬‬

‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌‪ :‬ده‌ستور گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬

‫جێگره‌كه‌ی‌‪ :‬ده‌ستور نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ كوردس���تانی‌ ده‌س���تور گه‌ڕاوه‌ت���ه‌ په‌رله‌مان‌و پێش‬ ‫كه‌(یه‌كێتی‌)ه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وه‌ی‌ بخرێت���ه‌ ریفراندۆمه‌وه‌ هه‌موار‬ ‫"ئه‌وانه‌ی‌ ده‌ڵێن ده‌ستور نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ده‌كرێت���ه‌وه‌‌و ئ���ه‌وه‌ یه‌كالییبۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫با یاس���اكه‌ جوان بخوێننه‌وه‌ ده‌ستور ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د ك ‌ه "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌"‪ ،‬جێگره‌كه‌شی‌ كه‌ پارتییه‌‪ ،‬یاس���ایی‌ بێت‌و به‌وردی‌ سه‌یری‌ ماده‌ی‌‬ ‫ده‌ڵێت "یاساكه‌مان خوێندۆته‌وه‌و هیچ دوه‌می‌ یاسای‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌ ویالیه‌تی‌‬ ‫ئاماژه‌یه‌ك���ی‌ یاس���ایی‌ تێدانییه‌ باس س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م ب���كات تێ���ده‌گات‬ ‫له‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ماده‌ك���ه‌ به‌رون���ی‌ باس‬ ‫له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور بكات"‪.‬‬ ‫ی له‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌ی‌ ده‌ستوری‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬سه‌رۆكی‌ فراكسیۆن ‌‬ ‫كوردستانی‌ (سۆزان شیهاب) پێیوایه‌ هه‌رێم ده‌كات"‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی گه‌ڕه‌کی شۆڕش‪ -‬به‌رامبه‌ر ئاماده‌یی شۆڕشی کوڕان‬

‫به‌پێچه‌وان���ه‌ ئه‌میش���ه‌وه‌‪ ،‬جێگری‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ كوردس���تانی‬ ‫عوم���ه‌ر نوره‌دینی‌ كه‌ پارتییه‌ پێیوایه‌‬ ‫هی���چ ئاماژه‌یه‌ك نییه‌ ب���ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���تورو "ده‌س���تور ده‌خرێت���ه‌‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌"‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "ئه‌گه‌ر ته‌ماش���ای‌ ماده‌ی‌ دوه‌می‌‬ ‫یاس���ای درێژكردن���ه‌وه‌ی‌ ویالیه‌ت���ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بكه‌ین باسی‌ سازان‬ ‫له‌سه‌ر ده‌س���تور ده‌كات‪ ،‬له‌وێ‌ به‌هیچ‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3201274 :‬‬

‫شێوه‌یه‌ك باس له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور‬ ‫نه‌كراوه‌ بۆ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "ماده‌كه‌ جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫پێداچون���ه‌وه‌و رێكه‌وت���ن له‌ده‌س���تور‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌مه‌ش���یان خاڵ���ه‌‬ ‫جه‌وهه‌ریه‌كه‌ی���ه‌ له‌س���ه‌ر ده‌س���تور‪،‬‬ ‫نه‌وه‌كو ئه‌وه‌ی‌ ئه‌مڕۆ كه‌ ناویان لێناوه‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور بۆ په‌رله‌مان"‪.‬‬

‫»»‬

‫‪4‬‬

‫چه‌ن���د رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر هاوكات له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ب���ۆ پاریس‌و‬ ‫ی بارزان��� ‌‬ ‫س���ه‌ردانه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ له‌گ ‌هڵ‌ فرانس���وا هۆالند ‌‬ ‫ی فه‌ره‌نسا‪ ،‬ریكالمێك بۆ بارزانی‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫شه‌قامه‌كانی واڵتی فه‌ره‌نسای گرته‌وه‌‪،‬‬ ‫ش���اره‌زایانی ئه‌م ب���واره‌ پێیانوایه‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌م ریكالمكردن ‌ه به‌ناوی‌ گه‌شتیارییه‌و‌ه‬ ‫ته‌نها بۆ خودی بارزانی كراوه‌‌و سه‌دان‬ ‫ی تێچوه‌‪ ،‬شاره‌زایه‌كی بواری‬ ‫هه‌زار یۆرۆ ‌‬ ‫میدی���او ریكالمیش ده‌ڵێ���ت "“پارتی‬ ‫له‌فه‌ره‌نساش ساخته‌كاری ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬فه‌ره‌نسا‪ :‬به‌رپرسێكی به‌رزی‬ ‫كۆمپانیای “میدیا كوش���ك" له‌پاریسی‬ ‫پایته‌ختی فه‌ره‌نسا به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫كه‌ “ئێمه‌ ئ���ه‌و ریكالمه‌م���ان به‌فێڵی‬ ‫یاس���ایی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ په‌یام���ی‬ ‫ریكالمه‌كه‌ په‌یامێكی گه‌ش���تیاریه‌و به‌و‬ ‫ناوه‌و‌ه كردومان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم دواجار ته‌نیا‬ ‫وێنه‌ی بارزانی له‌سه‌ره‌و هیچ وێنه‌یه‌كی‬ ‫په‌یوه‌ن���د به‌گه‌ش���تیاریی له‌هه‌رێم���ی‬ ‫ی یاساش‬ ‫كوردستان له‌سه‌ر نییه‌‌و به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫قه‌ده‌غه‌ی��� ‌ه ئێم��� ‌ه ریكالمی‌ سیاس��� ‌‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫هاوکات "ئاشتی عه‌لی" كه‌ شاره‌زای‬ ‫بواری میدیاو ریكالم ‌ه له‌واڵتی ئه‌ڵمانیاو‬ ‫جێگ���ری كۆمپانیایه‌ك���ی ڕاوێ���ژكاری‬ ‫ریكالمكردن���ه‌ له‌به‌رلین���ی پایته‌خت‪،‬‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ “ئه‌و ریكالمان ‌ه‬ ‫پاره‌یه‌كی زۆری���ان تێده‌چێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ریكالمێك���ی یه‌ك رۆژی له‌رۆژنامه‌یه‌كی‬ ‫تاراده‌یه‌ك ناس���راودا ب���ۆ نمون ‌ه ‪200‬‬ ‫هه‌زار یۆرۆ خه‌رجیه‌تی‪ ،‬ئه‌م ریكالمه‌ی‬ ‫كۆش���كه‌كان‌و به‌تایبه‌تی میدیا كۆشك‬

‫له‌فه‌ره‌نسا بۆ هه‌فته‌یه‌ك‌و له‌سه‌ر هه‌مو‬ ‫كۆش���كی ش���ه‌قامه‌كانیش كۆمپانیاك ‌ه‬ ‫باڵویانده‌كاته‌وه‌‪ ،‬پێموایه‌ چه‌ند ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫زیات���ری ریكالم���ی ن���او رۆژنامه‌كانی‬ ‫تێچوه‌"‪.‬‬ ‫ی "ئه‌و ریكالمانه‌ی بۆ بارزانی‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫كراون له‌فه‌ره‌نسا ئه‌گه‌ر چه‌ند ملیۆنێكی‬ ‫ی به‌سه‌دان‬ ‫تێنه‌چوبێت‪ ،‬ئه‌وا به‌دڵنیای ‌‬ ‫هه‌زار ی���ۆرۆی هه‌ر تێچ���وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌كرێت ی���ان پارتی ی���ان حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێ���م خه‌رجیانكردبێ���ت له‌ڕێ���گای‬ ‫كۆمپانیایه‌كی تایبه‌تیه‌و‌ه له‌فه‌ره‌نسا بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر خۆیان نه‌كه‌وێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫باش ده‌زان���ن ك ‌ه نایاس���اییه‌و پارتی‬ ‫له‌فه‌ره‌نساش ساخته‌كاری ده‌كات"‪.‬‬

‫»»‬

‫‪5‬‬

‫"هه‌ڵبژاردن دواناخرێت"‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی كۆمیسیۆنی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی عێ���راق ئام���اژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌و‌ه ده‌كات كه‌ دواخس���تنی واده‌ ‌‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن به‌ده‌س���ت ئ���ه‌وان نییه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌ست په‌رله‌مان‌و حكومه‌تی هه‌رێم ‌‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "هه‌ڵبژاردن‬ ‫دواناخرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬به‌غدا‪" :‬سه‌ربه‌ست مسته‌فا"‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی كۆمیسیۆنی‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی عێ���راق به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫راگه‌یاند ك��� ‌ه "ئێمه‌ كارێ���ك ده‌كه‌ین‬ ‫ی خۆیدا هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی‬ ‫له‌واد‌ه ‌‬ ‫كوردستان بكرێت"‪.‬‬ ‫ی "به‌ڵگه‌ش بۆ ئه‌مه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌و وت��� ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر نیازی‌ دواخس���تنیمان هه‌بوای ‌ه‬

‫ی لیس���تی‬ ‫م���اوه‌ی پێشكه‌ش���كردن ‌‬ ‫كاندیده‌كانمان درێژده‌كرده‌وه‌ ئه‌وكات ‌ه‬ ‫ناچار ده‌بوین واده‌كه‌ش درێژبكه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بڕی���اری دواخس���تنی بدرێت‬ ‫به‌ده‌س���تی ئێم��� ‌ه نیی���ه‌‪ ،‬به‌ده‌س���ت‬ ‫په‌رله‌مان‌و حكومه‌تی هه‌رێمه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان‌و حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی���ش داوای درێژكردنه‌وه‌م���ان‬ ‫لێبكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا ئێم���ه‌ به‌مه‌رجێك رازی‬ ‫ده‌بی���ن كه‌ ل ‌ه ‪ 11/21‬تێپ���ه‌ڕ نه‌كات‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانیش ‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدای��� ‌ه‌وا بڕیار‌ه له‌‪‌ 21‬‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتودا هه‌ڵبژاردنی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ئه‌یلول ‌‬ ‫كوردستان ئه‌نجامبدرێت‪.‬‬

‫ تیراژ‪4500 :‬‬ ‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪2‬‬

‫هه‌واڵ‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫جه‌مال غه‌مبار‪ :‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ من كێم‌و چی‌ ده‌كه‌م؟‬ ‫شاعیرێك ناس���راویت‌و ئێستا ئه‌چیته‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی‌ سیاسیه‌وه‌؟‬ ‫جه‌م���ال غه‌مبار‪ :‬دیاره‌ هه‌ردو كایه‌ی‌‬ ‫جه‌مال غه‌مبار‪ ،‬ناوێكی‌ هێنده‌‬ ‫ئه‌ده‌ب‌و سیاسه‌ت دو كایه‌ی‌ جیاوازن‪،‬‬ ‫ناسراوی‌ دنیای‌ ئه‌ده‌ب‌و رۆشنبیری‌‬ ‫كوردییه‌ كه‌ پێویستی‌ به‌ناساندن نییه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ هه‌ردوكیشیان په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫راسته‌وخۆیان به‌ژیانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ده‌ب‬ ‫ئه‌و دوای‌ چه‌ندین ساڵ‌ دوره‌ واڵتیی‌‪،‬‬ ‫نابێت���ه‌ به‌ش���ێك له‌پیش���ه‌ی‌ مرۆڤ‪،‬‬ ‫به‌مدواییه‌ گه‌ڕایه‌وه‌و بو به‌كاندیدی‌‬ ‫ئه‌ده‌ب حاڵه‌تێكه‌ له‌ناویدا گوزارش���ت‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان بۆ‬ ‫له‌ئازاره‌كانی‌ مرۆڤ ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ناو‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتوی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌الی‌ ئه‌وه‌وه‌ چاوه‌ڕوان نه‌كراو سیاسه‌تیشدا به‌هه‌مانش���ێوه‌ ده‌كرێت‬ ‫م���رۆڤ كار ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ مرۆڤ‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌م خۆكاندیدكردنه‌ی‌ شه‌پۆلێكی‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬من ئه‌مه‌ ناڵێ���م وه‌ك پاكانه‌و‬ ‫ناڕه‌زایی‌‌و هێرشكردنه‌ سه‌ری‌ به‌دوای‌‬ ‫به‌هان���ه‌ هێنانه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌ده‌ب‌و‬ ‫خۆیدا هێنا‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك كه‌ كار‬ ‫سیاسه‌ت دو كایه‌ن وه‌كو یه‌ك‪ ،‬نه‌خێر‬ ‫گه‌یشته‌ سوتاندنی‌ كتێبه‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫جیاوازن له‌یه‌كت���ر‪ ،‬به‌اڵم دواجار هه‌مو‬ ‫جه‌مال غه‌مبار له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫كایه‌كان���ی‌ ژیانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئابوری‌‌و‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ده‌مه‌وێت ئه‌م‬ ‫خۆكاندیدكردنه‌شم بژارده‌یه‌ك بێت كه‌ كلتوری‌‌و ئ���ه‌ده‌ب‌و سیاس���ه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌ئاڕاس���ته‌یه‌كدا ببرێن كه‌ به‌خته‌وه‌ری‌‬ ‫مرۆڤ وه‌ك به‌شێك له‌موماره‌سه‌ی‌‬ ‫مرۆڤ���ی‌ لێبكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ش���تێكه‌ له‌كۆی‌‬ ‫ئازادی‌ خۆی‌ بچێته‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌الی‌ منه‌وه‌ په‌رله‌مان به‌ته‌نها ئامانجه‌ گشتییه‌كاندا یه‌كده‌گرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆر كه‌س باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ی سیاسه‌تكردن نییه‌"‪.‬‬ ‫كار ‌‬ ‫كه‌ ئێوه‌ پێش���تر جۆره‌ هه‌ڵوێستێكتان‬ ‫ی هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێستا كه‌ ده‌بنه‌ كاندیدی‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ده‌ب‌و سیاسه‌ت دو دنیا ‌‬ ‫جی���اوازن‪ ،‬چ رایه‌ڵێ���ك له‌نێ���وان ئه‌م حیزبێكی‌ ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫دو دنیای���ه‌دا ش���كده‌به‌یت كه‌ تۆ وه‌ك هه‌ڵوێس���تانه‌ هه‌نگاوده‌نێن‪ ،‬قسه‌ت بۆ‬

‫ئه‌مه‌ چییه‌؟‬ ‫جه‌مال غه‌مبار‪ :‬من راشكاوانه‌ بیڵێم‬ ‫ئێمه‌ هه‌میش���ه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ پرۆس���ه‌‬ ‫سیاس���یه‌كاندا هه‌ڵوێس���تمان هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫نه‌ك هه‌ر من زۆرێك���ی‌ دیكه‌ش‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌مه‌وێت ئه‌مه‌ش���یان بژارده‌یه‌ك بێت‬ ‫كه‌ مرۆڤ وه‌ك به‌شێك له‌موماره‌سه‌ی‌‬ ‫ئازادی‌ خۆی‌ بچێته‌ ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێش���تریش زۆر نوس���ه‌رو روناكبی���ر‬ ‫چونه‌ته‌ ناو ئه‌و پرۆسه‌یه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫كاری‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬چونك���ه‌ په‌رله‌مان‬ ‫به‌ته‌نه���ا كاری‌ سیاس���ه‌تكردن نییه‌‪،‬‬ ‫راس���ته‌ ده‌زگایه‌ك���ه‌ له‌ن���او هه‌ن���اوی‌‬ ‫سیاس���ه‌ته‌وه‌ دروس���تده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫دواج���ار په‌رله‌مان بریتیی���ه‌ له‌قانون‪،‬‬ ‫بریتیی���ه‌ له‌پڕۆژه‌ قانونی���ه‌كان‌و پڕۆژه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و پڕۆژه‌ ئابورییه‌كان‪،‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌ی���ه‌ ئێمه‌ له‌په‌رله‌ماندا چۆن‬ ‫ئیش بۆ ئینس���ان ده‌كه‌ین؟ چۆن ئیش‬ ‫بۆ كۆم ‌هڵ‌ ده‌كه‌ین؟ س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫م���ن هه‌مو ئ���ه‌و ره‌خنان���ه‌م قبوڵه‌ كه‌‬ ‫ئاراس���ته‌م ده‌كرێن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌بێت گیانی‌ یه‌كتر قبوڵكردن‌و ره‌خنه‌‬ ‫له‌یه‌كتریمان قوڵبكه‌ینه‌وه‌و به‌المانه‌وه‌‬ ‫ئاس���ایی بێت‪ ،‬من ره‌خنه‌ تونده‌كانیشم‬

‫پێقبوڵه‌‪ ،‬خه‌ڵك ئه‌گه‌ر منی‌ خۆشنه‌وێت‬ ‫ره‌خنه‌م لێناگرن‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ من له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫برینداركردندا نیم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ره‌خنه‌گرت���ن له‌تۆ‬ ‫گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ی‌ كتێبه‌كانیان سوتاندیت‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌مه‌یان ده‌ڵێی‌ چی‌؟‬ ‫جه‌م���ال غه‌مبار‪ :‬من له‌گه‌ڵ‌ دیارده‌ی‌‬ ‫كتێب س���وتاندندا نیم‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواجار‬ ‫كاردان���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و گه‌نجه‌ به‌ڕێزه‌ش���م‬ ‫پێقبوڵ���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌وی���ش ره‌نگ���ه‌‬ ‫به‌جۆرێ���ك له‌جۆره‌كان من���ی‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫خۆش ویس���تبێت چاوه‌ڕوان���ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌كردبێت كه‌ م���ن بڕیارێكی‌ وا بده‌م‪.‬‬ ‫بیریشمان نه‌چێت ئێمه‌ له‌ژیاندا هه‌ندێك‬ ‫بڕیار هه‌یه‌ ده‌بێت له‌ساته‌وه‌ختی‌ خۆیدا‬ ‫وه‌ریبگرین‪ ،‬دواجار سبه‌ینێ‌ چی‌ ده‌كه‌م‬ ‫له‌په‌رله‌م���ان ئه‌گ���ه‌ر ده‌ربچ���م؟ ئه‌وه‌‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ من كێم‌و چی‌‬ ‫ده‌كه‌م؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ئه‌زمون���ی‌ چه‌ن���د‬ ‫رۆشنبیرێكمان هه‌یه‌ له‌كوردستاندا چونه‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌و دواتر په‌ش���یمانبونه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێش���بینی‌ ئه‌وه‌ ناكه‌یت ك���ه‌ روبه‌روی‌‬ ‫هه‌مان چاره‌نوس ببیته‌وه‌؟‬ ‫جه‌م���ال غه‌مب���ار‪ :‬دی���اره‌ ك���ه‌س‬

‫عومه‌ری‌ ئیلخانیزاده‌‪ :‬دوێنێ‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی ئاماده‌کاری‌‬ ‫بۆ به‌ستنی‌ كۆنگره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ رای‌ جیاواز هه‌بو‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫دوێنێ‌ ‪ 7-22‬له‌نوسینگه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌هاوینه‌هه‌واری‌ پیرمام‪ ،‬به‌ئاماده‌بونی‬ ‫‪ 39‬الیه‌نی سیاسیی هه‌ر چوار‬ ‫پارچه‌ی كوردستان كۆبونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫بۆ باسكردنی هه‌نگاوه‌كانی به‌ستنی‬ ‫كۆنگره‌ی نه‌ته‌وه‌یی كورد كراو‬ ‫تیایدا ‪ 21‬كه‌س (‪ 5‬له‌رۆژهه‌اڵت‌و ‪5‬‬ ‫له‌باشورو ‪ 6‬له‌باكور‌و ‪ 4‬له‌رۆژئاوای‌‬ ‫كوردستان‌و كه‌سێكیش له‌كه‌نه‌كه‌)‬ ‫وه‌ك كۆمیته‌ی ئاماده‌كاری راسپێردرا‬ ‫بۆ ئاماده‌كردنی‌ رێ‌‌و شوێنی‌ به‌ستنی‌‬ ‫كۆنگره‌كه‌‪" ،‬عومه‌ری‌ ئیلخانیزاده‌"‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫زه‌حمه‌تكێشانی‌ كوردستان یه‌كێك‬ ‫بو له‌ئاماده‌بوانی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌‪ ،‬ئاوێنه‌‬ ‫ئه‌م گفتوگۆیه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ سازكرد‪:‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌یه‌كی زۆره‌ قسه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كۆنگ���ره‌ی نه‌ته‌وه‌ی���ی ده‌كرێت به‌اڵم‬ ‫هیچ هه‌نگاوێك���ی عه‌مه‌لی بۆ نه‌نراوه‌‪،‬‬ ‫به‌بڕوای ت���ۆ له‌م س���اته‌وه‌خه‌تدا كه‌‬ ‫س���ه‌رۆكی هه‌رێم نامه‌یه‌ك ئاڕاسته‌ی‬ ‫الیه‌نه‌كان ده‌كات بۆ قسه‌كردن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌‪ ،‬چی هانده‌ر‌و بزوێنه‌ری‌ بوه‌؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬له‌ڕاستیدا له‌كۆتاییه‌كانی‬ ‫حه‌فتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردوه‌وه‌ ئه‌و باسه‌‬ ‫دێت‌و ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌بو‬ ‫حیزبه‌كان���ی پارچه‌كانی كوردس���تان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ رێكنه‌ده‌كه‌وتن كه‌‬ ‫چۆن بێت‪ ،‬به‌اڵم ئێستا هه‌لومه‌رجێك‬ ‫هاتۆت���ه‌ پێش���ێ‪ ،‬له‌باك���ورو رۆژئاواو‬ ‫به‌گش���تی له‌ناوچه‌ك���ه‌دا ئ���ه‌وه‌ بۆته‌‬ ‫هانده‌ر‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی دوێنێدا‬ ‫زیاتر جه‌غت له‌سه‌ر چی‌ كرایه‌وه‌؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا جه‌غت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ كرایه‌وه‌ ك���ه‌ ده‌بێت‬ ‫كۆنگ���ره‌ی نه‌ته‌وه‌ی���ی ببه‌س���ترێت‌و‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوبێت‌و هه‌م���و الیه‌ن���ی‌‬

‫پارچه‌كانی كوردستان تێیدا به‌شداربن‌و‬ ‫په‌یام���ی ئاش���تیخوازانه‌ی گه‌لی كورد‬ ‫به‌نه‌ته‌وه‌كان���ی ت���ر بگه‌یه‌نرێ���ت كه‌‬ ‫ده‌مانه‌وێ���ت له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وان به‌ئاش���تی‌‌و‬ ‫برایه‌ت���ی‌ بژی���ن‪ ،‬دیار‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌مه‌‬ ‫قسه‌و گفتوگۆ هه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ رای جیاواز هه‌بو؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬به‌ڵێ رای جیاواز هه‌بو‪،‬‬ ‫زیاتر جه‌غت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ كرایه‌وه‌‬ ‫كه‌ ئێم���ه‌ ناتوانین هه‌ر بڵێین خه‌باتی‬ ‫كوردی به‌ئاشتی ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫الیه‌كی���ن‌و الیه‌كانی ت���ر داگیركه‌رانی‬ ‫كوردس���تانن مومكینه‌ ئ���ه‌وه‌ نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وه‌ش گونجێنرا به‌چه‌ش���نێك‪،‬‬ ‫له‌راگه‌یاندنێكی كۆتایدا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬زیاتر جیاوازییه‌كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌بو كه‌ هه‌ندێك الیه‌ن پێیانباش���بو‬ ‫خه‌باتی چه‌كداری درێژه‌ پێبدرێت؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬به‌ڵێ ته‌ئكید له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ كرای���ه‌وه‌و ب���ه‌زۆری ش���ته‌كه‌‬ ‫چوه‌ س���ه‌ر ئه‌وه‌ی ك���ه‌ هه‌رگیز كورد‬ ‫ده‌ستپێش���خه‌ری خه‌بات���ی چه‌كداری‬ ‫نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ب���ۆ به‌رگریكردن‬ ‫له‌خۆی بوه‌‌و ره‌وای���ه‌و هه‌قه‌ خه‌باتی‬ ‫پێشمه‌رگانه‌و چه‌كداری ره‌تنه‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌تا به‌ته‌واوی چاره‌سه‌ری مه‌سه‌له‌ی‬ ‫ك���ورد ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ ك���ورد خوازیاری‬ ‫چاره‌سه‌رێكی دیموكراسی‌‌و سیاسیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌مه‌ زیات���ر رای كێ بو‪،‬‬ ‫ك���ه‌ پێویس���ته‌ خه‌بات���ی چه‌كداری‬ ‫ره‌تنه‌كرێته‌وه‌؟‬ ‫ئیلخانی���زاده‌‪ :‬ئێم���ه‌ حیزبه‌كان���ی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی كوردستان هه‌م دیموكرات‌و‬ ‫هه‌م كۆمه‌ڵه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ پێداگریمان‬ ‫ك���رد‪ ،‬له‌دوایش���دا باق���ی حیزبه‌كانی‬ ‫تر وتیان ئ���ه‌وه‌ ماف���ی ره‌وای گه‌لی‬ ‫كورده‌و ته‌نانه‌ت سه‌رۆكی‌ هه‌رێم "كاك‬ ‫مه‌سعود" له‌كۆتایدا قسه‌ی كرد‌و وتی‪:‬‬ ‫ئێمه‌ ده‌ڵێین ئاشتیمان ده‌وێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاشتی به‌خۆشی به‌ده‌ستنایه‌ت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫داوای‌ ئاش���تی ده‌كه‌ین‌و ل���ه‌وه‌ ماندو‬ ‫نابین‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆ چه‌كیش له‌ش���انی‬

‫عومه‌ری‌ ئیلخانیزاده‬ ‫خۆمان داناماڵین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم باس ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پێویس���تی‌ چه‌كدان���ان‌و وازهێن���ان‬ ‫له‌خه‌باتی‌ چه‌كداریی‌ نه‌كرد؟‬ ‫ئیلخانی���زاده‌‪ :‬نه‌خێ���ر وای نه‌گوت‪،‬‬ ‫ن���ه‌زه‌ری ئه‌وه‌بو ئێم���ه‌ له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫كه‌ ده‌مانه‌وێت به‌ئاش���تی چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌ی كورد بكرێت‪ ،‬به‌اڵم مانای‌ ئه‌وه‌‬ ‫نی���ه‌ كه‌ كورد ده‌بێت چ���ه‌ك دابنێت‌و‬ ‫چه‌ك له‌شانی داماڵێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئای���ا كاتێكت���ان دیاریكرد‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی كۆنگ���ره‌ی نه‌ته‌وه‌ی���ی‬ ‫ببه‌سترێت؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬قس���ه‌ش له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كراو ئ���ه‌م كاره‌ به‌و ‪ 21‬یه‌ك كه‌س���ه‌‬ ‫سپێردرا كه‌ وه‌ك كۆمیته‌ی‌ ئاماده‌كار‬ ‫ده‌ستنیش���انكران‌و رای جیاوازی���ش‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ هه‌بو‪ ،‬هه‌ندێك پێیانوابو‬ ‫كه‌ ده‌بێ���ت زو بكرێ���ت‌و هه‌ندێكیش‬ ‫باس���یان ل���ه‌وه‌ ده‌ك���رد ك���ه‌ ده‌بێت‬ ‫ئاماده‌س���ازی تری ب���ۆ بكرێت‌و كاری‬ ‫باشتر بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا ئێ���وه‌ ده‌تانه‌وێ���ت‬ ‫ناوه‌ندێك���ی‌ هاوش���ێوه‌ی‌ "جامیعه‌ی‬ ‫عه‌ره‌بی" دروستبكه‌ن؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬به‌ڵی پێموایه‌ كه‌ له‌وه‌ش‬

‫زیاتر‌و خاوه‌ن ده‌سه‌اڵتتر‌و دامه‌زراوه‌ی‌‬ ‫زیاتری‌ هه‌بێت‌و به‌رده‌وام بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی هه‌ن���گاوی عه‌مه‌لی بۆ‬ ‫خستنه‌ سه‌رپێی‌ ئه‌وه‌ چییه‌؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬هه‌ن���گاوی عه‌مه‌لی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ كۆمیته‌ی ئاماده‌كاری دایده‌نێن‌و‬ ‫دواتریش ده‌س���تده‌كرێت به‌نوس���ینی‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی ناوخۆو دیاریكردنی‌ ئیداره‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌كان���ی‌‌و پاش���ان كۆنگ���ره‌‬ ‫ده‌به‌سترێت‌و بڕیار ده‌دات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ دوێنێدا‬ ‫باسی ده‌وڵه‌تی كوردی كرا؟‬ ‫ئیلخانی���زاده‌‪ :‬باس���ی مافی چاره‌ی‬ ‫خۆنوس���ین ك���را‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌تایبه‌تی‬ ‫باس���ی‌ ده‌وڵه‌تی ك���وردی نه‌خێر له‌م‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌دا باس نه‌كرا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی میكانیزمێك بۆ په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان پارچه‌كان دۆزرایه‌وه‌؟‬ ‫ئیلخانیزاده‌‪ :‬به‌ڵی ته‌ئكید له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كرایه‌وه‌ كه‌ هه‌ر ده‌ستێك بیه‌وێت‬ ‫شه‌ڕی براكوژی بكاو له‌ناوخۆدا ده‌ست‬ ‫به‌رێ���ت بۆ چ���ه‌ك ده‌بێ���ت ببڕرێت‪،‬‬ ‫له‌ناوخ���ۆدا ده‌بێت ئاش���تی‌و ته‌بایی‌و‬ ‫هاوپش���تی‌و ه���اوكاری بهێنین���ه‌ ناو‬ ‫هه‌مو پارت‌و پارچه‌كانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌جیاوازی بیروباوه‌ڕو ئایدۆلۆژیاوه‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌ پێویستی‌ به‌موحه‌ریر‌و په‌یامنێره‌‬ ‫ی به‌موحه‌ریرێك‌و په‌یامنێرێكه‌‪.‬‬ ‫ی ئاوێنه‌ پێویست ‌‬ ‫رۆژنامه‌ ‌‬ ‫ی رۆژنامه‌نوسیی پێشوتری‌ هه‌بوبێت‪.‬‬ ‫به‌مه‌رجێك‪ :‬ئه‌زمون ‌‬ ‫ده‌وامه‌كه‌ی‌ نیو تایمه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌م ئیمه‌یله‌وه‌ ‪ CV‬بنێرێت‪:‬‬ ‫كه‌سی‌ ئاره‌زومه‌ند ده‌توانێت تا ‪ 2013/8/1‬له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫‪newspaper@awene.com‬‬

‫گۆچانی‌ س���یحری‌ پێنییه‌ له‌م واڵته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێم���ه‌دا تا گۆڕانكاریی���ه‌كان به‌یه‌كجار‬ ‫ب���كات‪ ،‬ئه‌م���ه‌ ی���ه‌ك‪ .‬هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫س���اته‌وه‌ختێك له‌زه‌می���ن‌و زه‌مان���ی‌‬ ‫خۆی���دا‪ ،‬ناكرێت به‌پێ���وه‌ر بۆ زه‌مین‌و‬ ‫زه‌مانێك���ی‌ تر‪ ،‬ئه‌مه‌ دو‪ .‬س���ێهه‌میش‬ ‫ك���ه‌ كه‌س���ێك ده‌چێته‌ ش���وێنێكه‌وه‌و‬ ‫دوات���ر ده‌ستله‌كارده‌كش���ێته‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تێكی‌ شه‌خسییه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫پێشتر له‌په‌رله‌مان كشانه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌لیس���ته‌كه‌یانه‌وه‌ نه‌ب���و‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌هه‌ڵوێس���تی‌ خۆیانه‌وه‌ هه‌بو‪ .‬گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ده‌نگێك هه‌بێت‪ ،‬من كه‌س���ێكی‌‬ ‫قانونكارم‌و ئه‌م���ه‌ش كۆتایی‌ دنیا نییه‌‬ ‫كه‌ رۆشنبیرێك بچێته‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هانده‌ری‌ تۆ چی‌ بو بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ببیته‌ كاندیدی‌ په‌رله‌مان؟‬ ‫جه‌م���ال غه‌مب���ار‪ :‬هۆی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ببمه‌ كاندی���دی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ من دوای‌ ئه‌و هه‌مو س���اڵه‌‬ ‫دوری‌ ل���ه‌واڵت‪ ،‬هاتومه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌م كۆمه‌ڵگای���ه‌دا كاربكه‌م‪ ،‬مه‌رجیش‬ ‫نیی���ه‌ م���ن گۆچانی‌ س���یحریم پێبێت‪،‬‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌یه‌ م���ن پڕۆژه‌یه‌كم پێبێت‌و‬ ‫جه‌مال غه‌مبار‬ ‫بیخه‌مه‌رو‪.‬‬

‫زۆربه‌ی کاندیده‌کان راگه‌یاندكارن‬ ‫ئا‪ :‬ئیحسان مه‌ال فوئاد‬ ‫له‌مێژوی‌ ‪ 22‬ساڵی هه‌رێمی كوردستاندا‬ ‫هێنده‌ی‌ ئێستا په‌رله‌مان نه‌بوه‌ته‌‬ ‫شوێنی رۆژنامه‌نوس‌و نوسه‌رو‬ ‫شاعیرو چاالكوانی كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی‪،‬‬ ‫هێنده‌ی ئێستاش كاندیدو قه‌واره‌‬ ‫به‌شدار نه‌بوه‌‪ ،‬به‌پێی وته‌ی‌ سه‌رۆكی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ كۆمیسیۆنی بااڵی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق ‪ 1138‬كاندیدو‬ ‫‪ 31‬قه‌واره‌ به‌شدار ده‌بن له‌هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستاندا‪ ،‬نوسه‌رێكیش‬ ‫پێیوانییه‌ ئه‌م خوله‌ی‌ دادێی په‌رله‌مان‬ ‫له‌خولی داهاتو باشتر بێت‪.‬‬ ‫له‌لێداونێك����ی تایبه‌ت����دا ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی كۆمیسیۆنی بااڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی عێ����راق سه‌ربه‌س����ت‬ ‫مس����ته‌فا ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ك����رد ك����ه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ی‌ ئه‌مس����اڵی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس����تاندا ‪ 31‬قه‌واره‌ی سیاسی‌و دو‬ ‫هاوپه‌یمانێت����ی‌‌و ‪ 1138‬كاندید له‌هه‌مو‬ ‫حزب‌و قه‌واره‌كان به‌شدارییانكردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێ����ی نیگه‌ران����ی هاواڵتیانه‌‬ ‫به‌پێی یاس����ای هه‌ڵبژاردنه‌كان ئاساییه‌‬ ‫كاندیدانی په‌رله‌مان بڕوانامه‌یان نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس����ه‌ی‌ كۆمیس����یۆن ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌كرد به‌پێی یاس����ای كۆمیس����یۆنی‬ ‫ب����ااڵی هه‌ڵبژاردن����ه‌كان ئاس����اییه‌‬ ‫كاندی����ده‌كان بڕوانام����ه‌ی‌ ئاماده‌یی����ان‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵك����و ده‌بێت ته‌نها بڕوانامه‌ی‌‬ ‫ناوه‌ندی به‌خواره‌وه‌ی‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تادا هه‌ڵپه‌كردن بۆ په‌رله‌مان‌و‬

‫كورسییه‌كانی ملمالنێیه‌كی توند به‌خۆوه‌‬ ‫ده‌بینێ����ت‪ ،‬نوس����ه‌رو رۆش����نبیر عارف‬ ‫قوربان����ی له‌لێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێنه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵپه‌كردنه‌ی‌ ب����ۆ دو هۆكار گێڕایه‌وه‌‪،‬‬ ‫هۆكاری‌ یه‌كه‌م‌و سه‌ره‌كی په‌یوه‌ندی به‌و‬ ‫ئیمتیازه‌ زۆره‌ی‌ په‌رله‌مانتارانه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌خانوو ئۆتۆمبیل‌و موچه‌ی زۆرو دوای‌‬ ‫ته‌واوبونی ئه‌و خوله‌ش خانه‌نشینكردنیان‬ ‫ب ‌ه له‌‪ %80‬موچه‌كانی����ان‪ ،‬دوه‌م به‌هۆی‬ ‫گه‌ش����ه‌ی پرۆسه‌ی‌ سیاس����ییه‌وه‌ ساڵ‬ ‫دوای‌ ساڵ ژماره‌ی‌ قه‌واره‌ سیاسییه‌كان‬ ‫زیاد ده‌كات‌و ره‌نگه‌ بۆ خولێكی‌ تر زیاتر‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ئێس����تادا بوه‌ته‌ جێی باسی‬ ‫خه‌ڵ����ك كاندیدكردن����ی‌ راگه‌یان����دكارو‬ ‫نوسه‌رو ش����اعیرانه‌ له‌هه‌مو حزبه‌كاندا‪،‬‬ ‫ئه‌و نوسه‌ره‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات مه‌رج‬ ‫نییه‌ ئه‌وه‌ی راگه‌یاندكار یان نوسه‌ر بێت‬ ‫س����ه‌ركه‌وتوبێت له‌په‌رله‌مان����دا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫په‌رله‌مانتاری����ی‌ مێزگ����ردی ته‌له‌فزیۆنی‬ ‫نیه‌ تا دو قس����ه‌ی زل بكه‌ن‌و بڵێن ئه‌مه‌‬ ‫كه‌س����ێكی‌ به‌توانایه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌ بۆ‬ ‫چاودێریكردن����ی حكومه‌ت‌و ده‌رچواندنی‬ ‫یاساو رێكخستنی‌ ژیانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‪،‬‬ ‫ده‌بوایه‌ حزبه‌كان گوێیان نه‌دایه‌ به‌وه‌ی‬ ‫مادام سیس����تمه‌كه‌ نیمچه‌كراوه‌یه‌ ئیتر‬ ‫په‌نا به‌رنه‌ به‌ر راگه‌یاندكارو كه‌س����انی‌‬ ‫دیار‪ ،‬ده‌بوایه‌ كه‌س����انی پسپۆڕ كاندید‬ ‫بكرانای����ه‌ ك����ه‌ هی����چ حزبێ����ك ئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و لیس����تان ‌ه كه‌مترین‬ ‫خه‌ڵكی پس����پۆڕی جۆراوجۆری تێدایه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێموانییه‌ ئ����ه‌م خوله‌ی په‌رله‌مان‬ ‫له‌وه‌ی پێشو باشتر بێت‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫كه‌مال ‌ی سه‌ید قادر‪ :‬ئۆپۆزیسیۆن ترسنۆكه‌‬

‫ده‌مكوتكردن به‌هێلكه‌و ته‌ماته‌‬

‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬ ‫له‌م گفتوگۆی ‌هی‌ ئاوێنه‌دا‪ ،‬دكتۆر‬ ‫كه‌مال سه‌ید قادر كه‌ هه‌ینی‌ رابردو‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌سێكه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫شاری‌ هه‌ولێر هێرشی‌ كرایه‌ سه‌رو‬ ‫برینداركرا‪ ،‬باس له‌چۆنیه‌تی‌ شێوازی‌‬ ‫گۆڕینی‌ ده‌سه‌اڵت له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ده‌كات‌و پێیوایه‌ له‌م هه‌رێمه‌دا مرۆڤ‬ ‫ناتوانێت له‌چوارچێوه‌ی‌ كاری‌ په‌رله‌مان‬ ‫موماره‌سه‌ی‌ كاری‌ سیاسیانه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫بكات‌و ده‌سه‌اڵت بگۆڕێت‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌شه‌وه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫كه‌ "خۆی‌ له‌كاندیدكردنی‌ بۆ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌كێشێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی‌ الیه‌نه‌كان��� ‌ی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن به‌رامبه‌ر به‌درێژكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ویالیه‌تی‌ بارزانی‌ هه‌ڵده‌سه‌نگێنیت؟‬ ‫د‪.‬كه‌م���ال‪ :‬ئۆپۆزیس���یۆن ل���ه‌وه‌دا‬ ‫ترس���نۆك بون‪ ،‬چونكه‌ ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫دو ئام���رازی‌ له‌به‌رده‌س���ته‌‪ ،‬بۆ گه‌یاندن‬ ‫به‌گه‌یش���تن به‌مه‌رامه‌كان���ی‌ خ���ۆی‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئۆپۆزیس���یۆنه‌كه‌ ئۆپۆزیس���یۆنی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ بێت ئ���ه‌وه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌‌و لێپرس���ینه‌وه‌ له‌لێپرسراوان‬ ‫ده‌گات���ه‌ مه‌رامه‌كان���ی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم لێ���ره‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ئه‌م���ه‌ ناكرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئۆپۆزیسیۆن كه‌مینه‌یه‌‪ .‬ئامرازی‌‬ ‫دوه‌م ده‌مێنێ���ت‪ ،‬كه‌ بریتیه‌ له‌وروژاندنی‌‬ ‫جه‌ماوه‌ر بۆ س���ه‌ر ش���ه‌قامه‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مه‌به‌س���ته‌كه‌ی‌ عادیالنه‌ بێت بۆ فش���ار‬ ‫خستنه‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵت‪ ،‬جا له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆنی‌ كوردس���تان له‌په‌رله‌مان‬ ‫فه‌ش���ه‌لی‌ هێنا بۆ رێگرتن له‌چه‌سپاندنی‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ دیكتات���ۆری‌ له‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئێس���تا ته‌نیا یه‌ك ئه‌گه‌ری‌‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م م���اوه‌ ئه‌وی���ش وروژاندنی‌‬ ‫جه‌م���اوه‌ره‌ ب���ۆ س���ه‌ر ش���ه‌قام‪ ،‬به‌اڵم‬

‫‪3‬‬

‫هاتمه‌ سه‌ر ئه‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌ی‌ كه‌ له‌م‬ ‫هه‌رێمه‌دا ناتوانیت‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‬ ‫موماره‌سه‌ی‌ كاری‌‬ ‫سیاسی‌ خۆت‬ ‫بكه‌یت‌و ئه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ دیكتاتۆره‌‬ ‫بگۆڕیت‬ ‫ئه‌وان كه‌ ئ���ه‌و رێگه‌ی���ان نه‌گرتنه‌به‌رو‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ یه‌كه‌مینیش فه‌ش���ه‌لیان هێناو‬ ‫ئ���ه‌و رێگه‌ كه‌وته‌ ب���ه‌ر ئێمه‌ی‌ بێالیه‌ن‌و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬بۆیه‌ من ئ���ه‌و مافه‌ به‌خۆم‬ ‫ده‌ده‌م‪ ،‬كه‌ به‌ئه‌وان واته‌ ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫بڵێم ترسنۆكن‪ ،‬چونك ‌ه نه‌یانتوانی‌ ئه‌و‬ ‫ئام���رازه‌ به‌كاربێنن‪ ،‬ك���ه‌ له‌هه‌مو دونیا‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬زانیاریه‌كان باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ پێش���وتر له‌گه‌ڵ گۆڕان قسه‌تكردوه‌‪،‬‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر لیس���ته‌كه‌ی‌ ئه‌وان‬ ‫خۆكاندی���د بكه‌یت ب���ۆ په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر رێكنه‌كه‌وتون‪ ،‬ئایا بۆچی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌ رێكنه‌كه‌وتون؟‬ ‫د‪.‬كه‌مال‪ :‬له‌راس���تیدا من ویستم وه‌كو‬ ‫كه‌س���ێك ‌ی سه‌ربه‌خۆ له‌س���ه‌ر لیستێكی‌‬ ‫عه‌لمان���ی‌ خ���ۆم كاندیدبك���ه‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬

‫له‌رێگه‌ی‌ ئاوێنه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نم كه‌‬ ‫من به‌یه‌كجاره‌كی‌‬ ‫خۆم له‌پرۆسه‌ی‌‬ ‫كاندیدكردنم‬ ‫بۆ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌كێشمه‌وه‌و‬ ‫له‌مڕۆكه‌وه‌ به‌دوای‌‬ ‫هیچ شتێكدا ناچم‬

‫كه‌مالی‌ سه‌ید قادر‬ ‫له‌په‌رله‌مان سه‌ربه‌خۆ بمێنمه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌وكاته‌ ده‌متوانی‌ ئه‌و په‌یامه‌ی‌ كه‌ هه‌مه‌‬ ‫بیگه‌یه‌ن���م‌و خزمه‌تی‌ هاواڵتیان بكه‌م‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش له‌گه‌ڵ هه‌ڵسوڕاوێكی‌‬ ‫گ���ۆڕان ك���ه‌ قوتاب���ی‌ خۆم���ه‌ له‌زانكۆ‬ ‫ئاڵوگۆڕی‌ بیروڕامان ك���رد‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫نه‌گه‌یشتینه‌ ئه‌نجامێك‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی‌ ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌و روداوه‌ی‌ به‌س���ه‌ر تۆ هات‬ ‫چۆن بو؟‬ ‫د‪.‬كه‌مال‪ :‬له‌سه‌ره‌تا به‌و شێوه‌یه‌ نه‌بو‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا كه‌ من وت���م كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫سیاس���ی‌ رێكده‌خ���ه‌م ئ���ه‌وان ب���ه‌ده‌م‬ ‫بانگه‌وازه‌كه‌مه‌وه‌ نه‌هاتن‌و نه‌هاتنه‌ پێش‪،‬‬ ‫به‌اڵم ل���ه‌دوای‌ روداوه‌كه‌ هه‌ڵوێس���تیان‬ ‫باش���تر ب���و‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كه‌یان دره‌نگ بو‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ گله‌ییت له‌ئۆپۆزیس���یۆن‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫د‪.‬كه‌مال‪ :‬به‌ڵێ‌ گله‌ییم هه‌یه‌ له‌دو شت‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌وان ناتوانن به‌ئه‌ركی‌‬ ‫خۆیان هه‌س���تن‪ ،‬دوه‌می���ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫یه‌كێك���ی‌ تر ب���ه‌و ئه‌ركه‌ هه‌ڵده‌س���تێت‬ ‫ئ���ه‌وان خۆیان به‌دورده‌گ���رن تا زیانیان‬ ‫پێنه‌گات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتوانیی���ه‌ ئ���ه‌و روداوه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌رت هات خزمه‌تێكی‌ كردیت‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫بته‌وێ���ت بچیت���ه‌ په‌رله‌مان شانس���ێكی‌‬ ‫باشترت پێده‌دات؟‬ ‫د‪.‬كه‌مال‪ :‬ئه‌مه‌یان راس���ته‌‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫موجازه‌فه‌یه‌كم كرد كه‌ ده‌توانرا كۆتایی‌‬ ‫به‌ژیانم بهێنرابایه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و لێدانانه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌س���ه‌رم كه‌وتن‪ ،‬ئه‌گه‌ر دو زه‌ربه‌ی‌‬ ‫ت���ری پێكه‌وتای���ه‌ له‌وانه‌ ب���و بمردبما‪،‬‬

‫كه‌واته‌ من مه‌به‌ستم سودێكی‌ شه‌خس ‌ی‬ ‫نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر س���ودێكی‌ به‌ناوبانگی‌‬ ‫من خس���تۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫روداوه‌كه‌وه‌ هاتوه‌‪ ،‬پێش���وتر مه‌به‌ستم‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زانیاریمان هه‌یه‌ كه‌ به‌نیازیت‬ ‫له‌پرۆسه‌ی‌ خۆكاندیدكردن بكشێیته‌وه‌و‬ ‫خ���ۆت كاندید نه‌كه‌ی‌ ب���ۆ په‌رله‌مانیش‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ تا چه‌ند راسته‌؟‬ ‫د‪.‬كه‌مال‪ :‬به‌ڵێ‌ من ده‌مه‌وێت له‌رێگه‌ی‌‬ ‫رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ رابگه‌یه‌نم‪،‬‬ ‫كه‌ من به‌یه‌كجاره‌كی‌ خۆم له‌پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫كاندیدكردنم بۆ په‌رله‌مان ده‌كێش���مه‌وه‌و‬ ‫كش���اومه‌ته‌وه‌و له‌مڕۆكه‌وه‌ به‌دوای‌ هیچ‬ ‫ش���تێكدا ناچم‪ ،‬چونكه‌ هاتمه‌ سه‌ر ئه‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌ی‌ ك���ه‌ له‌م هه‌رێم���ه‌دا ناتوانیت‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ موماره‌سه‌ی‌ كاری‌‬

‫به‌كارهێنان���ی‌ هێلك���ه‌و ته‌مات���ه‌ بۆ‬ ‫روبه‌روبونه‌وه‌و ده‌مكوتكردنی‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ناڕازین یان هه‌ڵوێستی‌ پێچه‌وانه‌ی‌ دییان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌زۆنی‌ زه‌رددا پێش���ینه‌یه‌كی‌‬ ‫له‌مێژینی‌ هه‌یه‌‪:‬‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 1992‬كاتێ���ك كه‌ "س���امی‌‬ ‫عه‌بدولڕه‌حم���ان" وه‌ك س���ه‌ركرده‌ی‌‬ ‫"پارتی‌ گ���ه‌ل" له‌یه‌ك���ه‌م هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا هه‌ڵمه‌ت���ی‌ بۆ‬ ‫پارته‌كه‌ی‌ ده‌كرد‪ ،‬له‌ده���ۆك ته‌ماته‌‌و‬ ‫هێلكه‌باران كراو شاربه‌ده‌ریان كرد‪.‬‬ ‫دو س���اڵ‌ له‌مه‌وبه‌ریش ك���ه‌ وه‌زیری‌‬ ‫خوێندن���ی‌ ب���ااڵی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم‬ ‫(دالوه‌ر عه‌الئه‌دین) ده‌یویس���ت چه‌ند‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌خوێندن���ی‌ ب���ااڵدا‬ ‫ئه‌نجامب���دات‪ ،‬له‌الی���ه‌ن قوتابیان���ی‌‬ ‫پارتییه‌وه‌ ته‌ماته‌و هێلكه‌باران كرا‪.‬‬ ‫هه‌ینی‌ رابردوش‪ ،‬ئه‌و پیاوه‌ ته‌ماته‌و‬ ‫هێلكه‌باران كرا كه‌ ده‌می‌ ناوه‌س���تێ‌‌و‬ ‫چه‌ن���د س���اڵێكه‌ ب���ه‌رده‌وام ل���ه‌دژی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ بارزانی‌‌و پارتی‌ ده‌دوێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك كه‌وته‌ به‌ر مش���ته‌كۆڵه‌و‬ ‫لێدان‪ ،‬كه‌ سه‌روچاوی‌ شكێنراو ره‌وانه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ كرا‪.‬‬ ‫سیاس��� ‌ی خۆت بكه‌یت‌و ئه‌م ده‌س���ه‌اڵت ‌ه‬ ‫دیكتات���ۆره‌ بگۆڕی���ت ته‌نی���ا له‌رێگه‌ی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ جه‌ماوه‌ریی‌‌و شه‌قام نه‌بێت‌و‬ ‫پێویسته‌ میلله‌ت‌و جه‌ماوه‌ر ئه‌مه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوایه‌ ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته‌ هێنده‌‬ ‫دیكتاتۆره‌ كه‌ پێویسته‌ جه‌ماوه‌ر له‌دژی‌‬ ‫راپه‌ڕێت؟‬ ‫د‪.‬كه‌مال‪ :‬به‌ڵێ‌ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ به‌ره‌و‬ ‫دیكتاتۆریه‌ت رۆیش���توه‌و دیكتاتۆریه‌ت‬ ‫چه‌س���پاوه‌‪ ،‬دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ له‌‪30‬ی‌‬ ‫حوزه‌ی���ران رویدا ئیتر ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ دیكتاتۆریانه‌یه‌و‬ ‫به‌ره‌و ده‌سه‌اڵتی‌ بنه‌ماڵه‌یی‌ ده‌چێت‪.‬‬

‫"عوفر ‌ه بێنجۆ"‬

‫ی ئیسرائیل‪:‬‬ ‫له‌سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی (مۆشێ دایان) ‌‬

‫بارزانی سه‌رۆك كۆماری ‌ی عێراق ناكات‬ ‫چونكه‌ خۆی به‌سه‌ركرده‌ی كورد ده‌زانێت‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬ ‫پرۆفیسۆره‌ عوفره‌ بێنجۆ‪ ،‬توێژه‌ری‬ ‫كارا له‌سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی (مۆشێ‬ ‫دایان) له‌ئیسرائیل‌و شاره‌زا له‌كاروباری‌‬ ‫توركیا‌و عێراق‌و خاوه‌نی‌ كتێبی‬ ‫(كوردی عێراق‪ :‬بنیاتنانی ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌نێو ده‌وڵه‌تدا)‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا سه‌باره‌ت به‌درێژكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ویالیه‌تی‌ بارزانی‌ ده‌ڵێت "له‌ئێستادا‬ ‫كه‌ تاڵه‌بانی له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا نییه‌‌و‬ ‫رێكخه‌ری‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش‬ ‫نه‌یویست بچێته‌ كێبڕكێی‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا به‌هۆی‬ ‫هه‌ستیاری دۆخه‌كه‌وه‌ بونی بارزانی‬ ‫له‌و پۆسته‌دا خراپ نیه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئێس���تا ناوچه‌ك���ه‌‬ ‫به‌گۆڕانكارییه‌كی‌ گه‌وره‌دا تێده‌په‌ڕێت‪،‬‬ ‫ك���ورد له‌كوێ���ی‌ ئ���ه‌م هاوكێش���ه‌یه‌دا‬ ‫ده‌بینیت؟‬ ‫عوف���ره‌ بێنج���ۆ‪ :‬له‌ئێس���تادا كورد‬ ‫به‌گشتی رۆڵێكی گرنگیان له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ده‌كرێ زۆر ش���ت له‌نه‌خش���ه‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا بگۆڕن‌و گۆڕانكاری‬ ‫بێننه‌ ئ���اراوه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مڕۆو س���به‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ نه‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی كات‌و ساتی‬ ‫گونج���او ئه‌مه‌ روده‌دات‪ .‬كورد ئێس���تا‬ ‫بونه‌ته‌ هێزێ���ك كه‌س ناتوانێت به‌هه‌ند‬ ‫لێینه‌ڕوانێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش رێ���ك جیاوازه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌ده‌ی رابردو‪ ،‬ئه‌وكات واڵتانی‬ ‫ناوچه‌كه‌ به‌ئاره‌زوی خۆیان هه‌رچیه‌كی‬ ‫نه‌خوازراو هه‌یه‌ پێیان ده‌كردن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ب���ڕوای‌ تۆ كورد له‌روخانی‌‬ ‫رژێمی‌ ئه‌س���ه‌ددا چی‌ ده‌ستده‌كه‌وێت‌و‬ ‫چی‌ له‌ده‌ستده‌دات؟‬ ‫عوفره‌ بێنجۆ‪ :‬م���ن دڵنیانیم له‌وه‌ی‬

‫ك���ه‌ ئه‌س���ه‌د ده‌ڕوخێ���ت‪ ،‬ی���ان كه‌ی‬ ‫ده‌ڕوخێت؟! له‌ئێس���تادا هاوكێش���ه‌ك ‌ه‬ ‫رون نیه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ه���ه‌ردو دۆخدا كورد‬ ‫براوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌سه‌د له‌حوكمدا مایه‌وه‌‬ ‫ئه‌وكات به‌هۆی كێشه‌ ناوخۆییه‌كانه‌وه‌‬ ‫ناتوانێت ده‌س���ه‌اڵتی به‌س���ه‌ر كورددا‬ ‫بشكێت‌و ئه‌وكات مافی (حوكمی زاتی)‬ ‫یان ده‌داتێ‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هاتو رژێمی‌ ئه‌سه‌د‬ ‫روخ���اش‪ ،‬زۆر گرنگی به‌ك���ورد نه‌دان‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری ش���ه‌ڕی ناوخۆ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كورده‌كان رێكخراوترین هێزی سوریان‌و‬ ‫له‌الیه‌ن په‌كه‌كه‌شه‌وه‌ كۆمه‌ك ده‌كرێن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ رۆڵیان فه‌رام���ۆش ناكرێت‪ .‬بۆیه‌‬ ‫له‌و دۆخه‌ش هه‌ر ب���راوه‌ ده‌بن‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش به‌ئاسانی به‌دینه‌ی ‌هت‌و پێویستی‬ ‫ی ب���ۆ بڕژن‪.‬‬ ‫به‌وه‌بێ���ت خوێنی خۆیان ‌‬ ‫وێڕای‌ هه‌مو ئه‌مان���ه‌ش‪ ،‬ئه‌گه‌ر توركیا‬ ‫دژایه‌تی كورده‌كانی سوریا نه‌كات‪ ،‬من‬ ‫پێموایه‌ توركیا به‌ش���ێوه‌یه‌كی كرده‌یی‬ ‫ده‌س���توه‌رناداته‌ ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی پێشتریش ده‌گوترا ره‌نگه‌ توركیا‬ ‫دژی كورده‌كانی عێراق بوه‌س���تێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواتر وانه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا پرۆس���ه‌ی‌ ئاشتی‌ نێوان داهاتو هه‌یه‌و ده‌یه‌وێت به‌وجۆره‌ به‌ڵێنانه‌‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌و توركیا ده‌گات���ه‌ ئامانج یان ده‌نگی ئ���ه‌و هه‌مو كورده‌ بۆ الی خۆی‬ ‫رابكێشێ‌‪ ،‬ئێمه‌ ده‌بینین ئه‌ردۆگان چۆن‬ ‫هێشتا ئاسته‌نگی‌ زۆر له‌به‌رده‌مدایه‌؟‬ ‫عوفره‌ بێنجۆ‪ :‬من پێموایه‌ به‌ربه‌ستی له‌یه‌ككاتدا له‌سه‌ر دوپه‌ت یاری ده‌كات‪.‬‬ ‫زۆرو گه‌وره‌ هه‌یه‌ له‌به‌رده‌م ئه‌و پرۆسه‌یه‌‪ ،‬كورده‌كانیش به‌هه‌مانش���ێوه‌ له‌سه‌ر دو‬ ‫من هه‌میشه‌ به‌رێكه‌وتنی (‪)11‬ی ئازاری په‌ت یاری ده‌كه‌ن‪ ،‬بیرناكه‌نه‌وه‌ ده‌سته‌و‬ ‫ساڵی (‪)70‬ی عێراقی ده‌شوبهێنم‪ ،‬كه‌ ئه‌ژن���ۆ ته‌س���لیم به‌توركیاب���ن‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌الیه‌ك س���ه‌دام ئاش���ته‌وایی حوكمی له‌توركیا بێنه‌ ده‌ره‌وه‌و له‌عێراق‌و سوریا‬ ‫زات���ی‌ راگه‌یاند‪ ،‬له‌الیه‌كی دیكه‌ش���ه‌وه‌ به‌هێزببن ئه‌وه‌ مه‌ترسیدارتر ده‌بن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫دوای چه‌ند ساڵێك كه‌وته‌ گیانی كوردو ده‌بێت توركیا هه‌ڵوێستی رونتری‌ خۆی‬ ‫قڕك���ردن‌و له‌ناوبردنی‪ .‬ئه‌وه‌ی ئێس���تا ده‌ربخات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ونبون���ی‌ تاڵه‌بانی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫له‌توركیاش روده‌دات كورده‌كان كه‌متر‬ ‫ته‌حه‌فوزی���ان هه‌یه‌‪ ،‬له‌الیه‌ك���ی دیكه‌ شانۆی‌ سیاسی‌ چ كاریگه‌رییه‌كی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌ردۆگان ترس���ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌یوه‌ندی‌ نێوان كوردو حكومه‌تی‌ به‌غدا‬

‫بارزانی‌ وه‌ك سه‌رۆك‬ ‫وێڕای ئه‌وه‌ی‬ ‫كۆمار ناچێته‌‬ ‫له‌كوردستان‬ ‫سه‌رۆكی هه‌رێم‌و به‌غدا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سه‌رۆكی حكومه‌ت ده‌زانێ‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌یه‌ك بنه‌ماڵه‌ن‪ ،‬بڕواته‌ به‌غدا ئه‌وا‬ ‫ی رۆڵی به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫به‌اڵم ملمالنێیه‌ك ‌‬ ‫له‌شێوه‌كان‬ ‫نهێنیان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵت له‌نێواندا له‌كوردستان‬ ‫كۆتایی پێدێت‬ ‫هه‌یه‌‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫عوف���ره‌ بێنجۆ‪ :‬هی���چ كاریگه‌ریه‌كی‬ ‫ئه‌وت���ۆی نابێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ك���و ئێس���تا‬ ‫ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێس���تا راس���ته‌‬ ‫له‌ژیانه‌ به‌اڵم وه‌كو ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مردوبێت‪،‬‬ ‫هیچی‌ نه‌ك���ردوه‌ له‌روی سیاس���یه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ ده‌مێكه‌ ئه‌و بۆشاییه‌ دروستبوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا مه‌س���عود بارزانی هه‌وڵی‬ ‫پڕكردن���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و بۆش���اییه‌ ده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ل���ه‌وه‌ ده‌ركه‌وت ك���ه‌ مالیكی‬ ‫هاته‌ هه‌ولێرو بارزانیش رۆیشته‌ به‌غدا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌كرێ بڵێین له‌ئێس���تادا بارزرانی‬ ‫تاراده‌یه‌ك ئه‌و بۆش���اییه‌ پڕده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫مردنی تاڵه‌بانی هیچ جیاوازیه‌ك دروست‬

‫ناكات‪ ،‬وه‌كو ئه‌وه‌ی ئێستا له‌ئیسرائیل‬ ‫شارۆن هیچ كارناكاته‌ سه‌ر دۆخه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌بڕوای‌ تۆ له‌ئاستی‌ ناوچه‌كه‌دا‬ ‫كار بۆ ئه‌وه‌ ده‌كرێت مه‌س���عود بارزانی‌‬ ‫ببێته‌ سه‌رۆك كۆماری‌ عێراق؟‬ ‫عوف���ره‌ بێنج���ۆ‪ :‬به‌ب���ڕوای م���ن‌و‬ ‫به‌س���ه‌رنجدان له‌نه‌خش���ه‌و ئاین���ده‌ی‬ ‫كوردس���تانی عێراق‪ ،‬پێموانیه‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی ئه‌و پۆس���ته‌ی بوێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌گوترێ���ت بۆ ئه‌وه‌یه‌ چیت���ر بارزانی‬ ‫بۆ جاری س���ێیه‌م‌و چواره‌م س���ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێم نه‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێموانیه‌ بارزانی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی بوێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌و خۆی‬ ‫به‌س���ه‌ركرده‌یه‌كی كورد ده‌زانێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی عێراق‪ ،‬ده‌ش���زانێ‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بڕواته‌ به‌غدا ئه‌وه‌ رۆڵی به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌ش���ێوه‌كان له‌كوردس���تان كۆتای���ی‬ ‫پێدێت‌و له‌به‌غدا ده‌بێته‌ عێراقی‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌رێمی‌ كوردس���تان روه‌و‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن ده‌چێ���ت‪ ،‬به‌ب���ڕوای‌ ت���ۆ‬ ‫درێژكردن���ه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫بارزانی‌ كارێكی‌ گونجابو یان نا؟‬ ‫عوفره‌ بێنج���ۆ‪ :‬من نازانم الیه‌نه‌كانی‬ ‫كوردستان چۆن ئه‌مه‌ ش���یده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئۆپۆزس���یۆن پێیوایه‌ ئه‌مه‌ دژی‬ ‫ده‌س���توره‌‪ ،‬ئێمه‌ با پاس���او ب���ۆ ئه‌وه‌‬ ‫نه‌هێنین���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ئێس���تادا كه‌‬ ‫تاڵه‌بان���ی له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا نییه‌‪ ،‬دۆخی‬ ‫كوردس���تان پێویس���تی به‌سیاسیه‌كی‬ ‫خاوه‌ن ئه‌زمون هه‌یه‌‪ ،‬رێكخه‌ری‌ گشتی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش نه‌یویس���ت بچێته‌‬ ‫كێبڕكێی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ به‌هۆی هه‌س���تیاریی دۆخه‌كه‌وه‌‬ ‫بونی بارزانی له‌و پۆس���ته‌دا خراپ نیه‌‪،‬‬ ‫ده‌رئه‌نجامه‌كه‌شی ئه‌وكاته‌ ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫كه‌ دوای ئه‌و دو ساڵه‌ بارزانی هه‌ستی‬ ‫ب���ه‌وه‌ كرد ئیتر ته‌واو واز له‌و پۆس���ته‌‬

‫عوفر ‌ه بێنجۆ‬ ‫بهێنێت‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌بێته‌ كارێكی ئیجابی‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئای���ا له‌ئیس���رائیلدا ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆك درێژكراوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫عوف���ره‌ بێنجۆ‪ :‬س���ه‌رۆك الی ئێمه‌‬ ‫ته‌نها پۆس���تێكی ره‌مزی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌ڵێ‌‬ ‫درێژكردن���ه‌وه‌ كراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم الی ئێوه‌‬ ‫پۆستی س���ه‌رۆكی هه‌رێم ره‌مزی نیه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا سه‌رۆكایه‌تی حكومه‌تیش‬ ‫ره‌م���زی نی���ه‌‪ ،‬زۆرج���ار ده‌گوت���رێ‬ ‫له‌كوردس���تان وێڕای ئه‌وه‌ی س���ه‌رۆكی‬ ‫هه‌رێ���م‌و س���ه‌رۆكی حكوم���ه‌ت له‌یه‌ك‬ ‫بنه‌ماڵه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ملمالن���ێ له‌نێوانیاندا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌ڕای من ئه‌و جۆره‌ ملمالنێیه‌ی‬ ‫نێوان هه‌ردوكیان ره‌نگه‌ سودی هه‌بێت‬ ‫ب���ۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬ئ���ه‌و جۆره‌‬ ‫ملمالنێیه‌ نهێنیه‌‌و به‌ش���یكردنه‌وه‌ی من‬ ‫هه‌ردوكی���ان هه‌وڵی ده‌س���ه‌اڵتی زیاتر‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا ئێ���وه‌ له‌ئیس���رائیل‬ ‫هه‌ڵبژاردنت���ان دواخس���توه‌ به‌ه���ۆی‌‬ ‫جه‌نگه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌؟‬ ‫عوفره‌ بێنجۆ‪ :‬الی ئێمه‌ی به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ش���ه‌ڕ‌و قه‌یران���ه‌وه‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫پێش���ده‌خرێ‪ ،‬ئێمه‌ش وه‌كو هێزه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان كێبڕكێمان له‌نێواندا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌زۆربه‌ی دۆخه‌ ئاڵۆزه‌كاندا په‌نا‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته‌ ده‌به‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ له‌چ كاتێكدا هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫پێشوه‌خت ده‌كه‌ن؟‬ ‫عوفره‌ بێنجۆ‪ :‬زۆرجار به‌هۆی هه‌بونی‬ ‫ملمالن���ێ‌‌و رای جیاواز ده‌بینی الیه‌نێك‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت ده‌كش���ێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێجار‬ ‫كێش���ه‌ له‌نێو حكومه‌ت دروس���تده‌بێت‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی كێشه‌ی ناوخۆیین‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫ده‌ڕۆنه‌ الی سه‌رۆك‌و به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ هه‌مو‬ ‫الیه‌نه‌كان داوای هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫یه‌كێت ‌ی ده‌ڵێت ده‌ستور گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ په‌رله‌مان‌و‬ ‫پارتیش ده‌ڵێت نه‌گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬هێمن مامه‌ند‬

‫له‌فه‌یسبوكه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫بانگه‌شه‌ ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‬ ‫ده‌ستیپێكرد‬

‫ئه‌گه‌ر تا دوێنێ‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫به‌ڕاپرسی‌‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور‬ ‫سه‌رقاڵبوبێتن‪ ،‬ئه‌وا ئێستا سیاسیه‌كان‬ ‫به‌گه‌ڕانه‌وه‌و نه‌گه‌ڕانه‌وه‌یه‌وه‌ سه‌رقاڵن‪،‬‬ ‫له‌م راپۆرته‌دا سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫كوردستانی‌ (سۆزان شیهاب)‬ ‫پێیوایه‌ ده‌ستور گه‌ڕاوه‌ته‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ بخرێته‌ ریفراندۆمه‌وه‌‬ ‫هه‌موارده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌‬ ‫ئه‌میشه‌وه‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن‌و خودی‌ جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫فراكسیۆنی‌ كوردستانییش پێیانوایه‌‬ ‫هیچ ئاماژه‌یه‌ك نییه‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌ستورو "ده‌ستور ده‌خرێته‌‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌"‬

‫س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ كۆمه‌ڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس�ل�امی‌ "ئارام قادر" له‌باره‌ی‌ پرسی‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌و نه‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور ده‌ڵێت‬ ‫"به‌پێی‌ ئه‌و یاس���ایه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌‪ ،‬نیه‌تی‌‬ ‫براده‌ران���ی‌ پارت���ی‌ رون‌و ئاش���كرایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌س���تور ده‌خرێت���ه‌ ریفراندۆمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئینجا پاش���ان باس له‌مه‌سه‌له‌ی‌ سازان‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكه‌كه‌ی‌ فراكس���یۆنی‌ كۆم ‌هڵ‌‬ ‫به‌رۆژنام���ه‌ی‌ ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د كه‌‬ ‫"ئێمه‌ هه‌مو س���ه‌رۆك فراكس���یۆنه‌كان‬ ‫له‌كاتی‌ كۆبونه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان ئه‌وه‌مان وه‌رگرت‪ ،‬كه‌ له‌الی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان س���ازان‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌ستور‪ ،‬واته‌ پاش ریفراندۆم‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش���یان پێچه‌وانه‌وه‌ی‌ ماده‌ی‌‬ ‫‪120‬ی‌ پ���رۆژه‌ی‌ ده‌س���توری‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ناكرێت له‌پاش‬ ‫خس���تنه‌ ریفراندۆمی‌ ده‌ستور‪ ،‬ده‌ستور‬ ‫هه‌مواربكرێت���ه‌وه‌ ته‌نیا یه‌ك رێگه‌چاره‌‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وی���ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌رێگه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫رێكاره‌ یاساییانه‌ ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ له‌ماده‌ی‌‬ ‫ئا‪ :‬شكۆ‬ ‫‪120‬ی‌ پرۆژه‌ی‌ ده‌س���تور هه‌یه‌ ده‌بێت‬ ‫یه‌ك له‌س���ێی‌ په‌رله‌مانتاران داوابكه‌ن‬ ‫به‌شێك له‌پاڵێوراوانی‌ قه‌وار‌ه‬ ‫ب���ۆ هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی‌ ه���ه‌ر م���اده‌و‬ ‫ی‬ ‫ی تۆڕ ‌‬ ‫سیاسیه‌كان له‌رێگا ‌‬ ‫بڕگه‌یه‌ك‪ ،‬ئینجا پاشان بچێته‌ دادگای‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌وتن‬ ‫ه‬ ‫ك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌یسبوك‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‬ ‫ده‌س���توریه‌وه‌ له‌وێش په‌سه‌ندبكرێت‌و‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫خۆیا‬ ‫بۆ‬ ‫‌ڵبژاردن‬ ‫بانگه‌ش ‌هی‌ هه‬ ‫ئینج���ا بگه‌ڕێته‌وه‌ په‌رله‌م���ان‌و له‌وێش‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كۆمیسیۆن‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌رپرسێك‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫الیه‌نه‌كانیان‪،‬‬ ‫دو له‌س���ێی‌ په‌رله‌مانتاران په‌س���ه‌ندی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌ڵبژاردن‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌خۆ‬ ‫ی سه‌ربه‬ ‫بااڵ ‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئینج���ا هه‌موارده‌كرێـته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫"بانگ‬ ‫ێ‬ ‫‌‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫‌گ‬ ‫ه‬ ‫راید‬ ‫عێراقیش‬ ‫خۆی‌ له‌خۆیدا ئه‌و قسه‌یه‌ نایاساییه‌ كه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن له‌ئێستاوه‌‪ ،‬پێشێلكارییه‌ك ‌‬ ‫ی باس له‌س���ازان ده‌كرێت پاش خس���تنه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌‌و سزای‌ یاسایی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز سه‌رۆكی‌‬ ‫به‌رپرسی‌ په‌یوه‌ندیی ‌ه جه‌ماوه‌رییه‌كان ‌‬ ‫ی فراكسیۆنی‌ یه‌كگرتوی‌ ئیسالمی‌ پێیوایه‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی ب���ااڵ ‌‬ ‫كۆمیس���یۆن ‌‬ ‫ی عێراق‪ ،‬عه‌بدولڕه‌حمان‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌لیف ‌ه له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه ئاماژ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاتی‌ بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ب���ه‌وه‌دا‪ ،‬بڕی���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‪ ،‬له‌ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "كات ‌‬ ‫كۆمیس���یاراندایه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت��� ‌‬ ‫بانگه‌ش ‌هی‌ هه‌ڵبژاردن دیار‌ه ‪48‬كاتژمێر‬ ‫پێش پرۆس���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستپێكردنه‌كه‌شی‌ ده‌بێت به‌بڕیارێك ‌‬ ‫ی كۆمیس���یاران بێت‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ق���ه‌واره‌‌و پاڵێوراوێ���ك له‌ئێس���تاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سزا ‌‬ ‫بانگه‌ش��� ‌ه بۆ خۆی‌ بكات توش ‌‬ ‫یاسای‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئا‪ :‬ئاراس عوسمان‬ ‫ئ���ه‌و رونیش���یكرده‌وه‌ ك ‌ه تائێس���تا‬ ‫ی كۆمیس���یۆنی‌ بااڵی‌ سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫له‌ال ‌‬ ‫ی زیاتر له‌ ‪ 150‬كادیری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌)‬ ‫ه‬ ‫‌ق‬ ‫ه‬ ‫(موس���اد‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌ڵبژاردن‬ ‫هه‬ ‫له‌كه‌ركوك هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫سیاس���ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌وار‬ ‫ه‬ ‫ق‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫پاڵێوراوان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ناو‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ ده‌كه‌ن‌و خراپی‌‬ ‫نه‌ك���راوه‌‪ .‬ئه‌و وت���ی‌ "بۆی��� ‌ه ناكرێت سیاسه‌تی‌ حزبه‌كه‌شیان ده‌كه‌ن‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ بۆ ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ بكرێت‪ ،‬به‌هۆكاری‌ ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌یان‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه دور نییه‌ هه‌ند ‌‬ ‫ێ ل���ه‌و ناوان ‌ه له‌نێو ئه‌و كادێرانه‌دا به‌رپرسی‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رج‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌بون‬ ‫ه‬ ‫ین‬ ‫ره‌تبكرێن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ندو كۆمیته‌و كادیری‌ سه‌ربازی‌‌و‬ ‫پێویست"‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنی‌ یه‌كێتی‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫باس‬ ‫كۆمیسیۆن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌رپرس���‬ ‫ئه‌و به‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ بااڵی‌ ناو یه‌كێتی‌‬ ‫پاڵێوراوان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ناو‬ ‫‌ركاتێك‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫كرد‬ ‫له‌وه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "حیزب بیروباوه‌ڕو دامه‌زراوه‌ی‌‬ ‫‌ندكرا‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫كۆمیسیاران‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌نجوم‬ ‫له‌ئه‬ ‫تێدا نه‌ما ده‌توانی‌ هه‌مو ناوێكی‌‬ ‫‌یان���دن‬ ‫ه‬ ‫راگ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان���‬ ‫ه‬ ‫‌هۆكار‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫پاش���ان‬ ‫لێبنێیت"‪.‬‬ ‫ناوه‌كان باڵوده‌كرێنه‌و‌ه "ئه‌وكاته‌ ئینجا‬ ‫ی‬ ‫كاتێك دیاری‌ ده‌كرێت بۆ بانگه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫رابه‌ر ع����ارف به‌رپرس����ی‌ پێش����وی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن"‪.‬‬ ‫ی ده‌وروبه‌ری‌ پێشوی‌ كه‌ركوك‬ ‫مه‌ڵبه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌ریی‬ ‫ه‬ ‫‌ماو‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ندیی‬ ‫ه‬ ‫‌یو‬ ‫ه‬ ‫پ‬ ‫به‌رپرسی‌‬ ‫له‌لێدوانێكیدا بۆ ئاوێن����ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌خۆ‬ ‫ه‬ ‫‌رب‬ ‫ه‬ ‫س���‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ب���ااڵ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كۆمیس���یۆن‬ ‫زیاتر له‌‪ 150‬كادێری‌ چاالكی‌ یه‌كێتی‌ دوای‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ عێراق‪ ،‬جه‌خت ‌‬ ‫ی له‌وه‌ش نائومێدبونیان له‌حیزبه‌كه‌یان هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫‌كیان‬ ‫ه‬ ‫‌ی‬ ‫ه‬ ‫ك���رده‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌ئێس���تادا لیژن‬ ‫ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌یان به‌لێپرسراوانی‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌مو‬ ‫ه‬ ‫یه‬ ‫دروستكردوه‌ بۆ تۆماركردن ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ راگه‌یان����دوه‌‪ ،‬رابه‌ر وتی‌ "له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫‌بانگ‬ ‫ه‬ ‫جۆر‌ه س���ه‌رپێچیانه‌ی‌ ك ‌ه ل‬ ‫یه‌كێتی����دا له‌هه‌م����و ده‌رگاكانمان داوه‌‪،‬‬ ‫‌‌و‬ ‫‌واره‬ ‫ه‬ ‫ق‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫هه‌ڵبژارن���دا ده‌كرێن "ت���ا‬ ‫له‌سكرتێری‌ گش����تیه‌وه‌ بگره‌ تا ده‌گات‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌رو‬ ‫ه‬ ‫روب‬ ‫ك���رد‬ ‫ی‬ ‫پاڵێوارێك بانگه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫به‌مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم گوێمان‬ ‫‌"‪.‬‬ ‫ی بكه‌ینه‌وه‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫سزا ‌‬ ‫لێنه‌گیراوه‌"‪.‬‬

‫كۆمیسیۆن ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان‪:‬‬ ‫پێشێلكارییه‌ك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌یه‌ هه‌ر‬ ‫الیه‌نێك بیكات‬ ‫توش ‌ی سزا ‌ی‬ ‫یاسای ‌ی ده‌بێت‬

‫ی (یه‌كێتی‌)‪:‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ كوردستان ‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ده‌ڵێن ده‌ستور نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌و ‌ه با‬ ‫یاساك ‌ه جوان بخوێننه‌وه‌‪ ،‬ده‌ستور گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كه‌ (پارتی‌)‪:‬‬ ‫یاساكه‌مان خوێندۆته‌وه‌و هیچ ئاماژه‌یه‌كی‌‬ ‫یاسایی‌ تێدانییه‌ باس له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور بكات‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ده‌ستور نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬ئ���ه‌و له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"به‌پێی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ خۆم‌و تێگه‌یشتن‬ ‫له‌براده‌ران���ی‌ پارتی‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ده‌س���تور نه‌گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌ په‌رله‌م���ان‌و‬ ‫ناشیانه‌وێت بگه‌ڕێته‌وه‌ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكه‌كه‌ی‌ فراكس���یۆنی‌ یه‌كگرتو‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌پێی‌ ئ���ه‌و نامه‌ی���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌مانگ���ی‌ پێنج���ی‌ ئه‌مس���اڵ له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمه‌وه‌ ئاراسته‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫كرا‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك باسی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ده‌س���تور بخرێته‌ ریفراندۆمه‌وه‌ پاشان‬ ‫سازانی‌ له‌سه‌ربكرێت‪ .‬هه‌روه‌ك ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش���كرد "رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ نێ���وان‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك باس‬ ‫له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور ناكات‪ ،‬ته‌نیا باس‬ ‫له‌سازان ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم براده‌رانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫دڵیانخۆشه‌ به‌و س���ازانه‌و پێیانوایه‌ كه‌‬ ‫ئه‌م ده‌س���ته‌واژه‌یه‌ وات���ای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���تور‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌راس���تیدا به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك هیچ ئاماژه‌‌و ده‌سته‌واژه‌یه‌ك‬ ‫نییه‌ بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور"‪.‬‬ ‫ه���اوكات دكت���ۆر ئه‌حم���ه‌د وه‌رتی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆنی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ یاس���ایی‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گ���ه‌ر پێمانوابێت جارێكیتر‬ ‫ده‌ستور ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ په‌رله‌مان‌و لیژنه‌ی‌‬

‫بۆ پێكده‌هێنرێ���ت بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌و به‌و مانایه‌ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ له‌م���ادده‌ی‌ دوه‌می‌ یاس���ای‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم كه‌ باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات ده‌بێ���ت له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م دو‬ ‫ساڵه‌ ده‌ستور س���ازانی‌ له‌سه‌ربكرێت‌و‬ ‫هه‌مواربكرێته‌وه‌‪ ،‬باسی‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌كردوه‌‬ ‫ك���ه‌ ئایا پ���اش ریفراندۆم ی���ان پێش‬ ‫ریفراندۆم ئه‌م هه‌نگاوه‌ ده‌نرێت"‪.‬‬ ‫وه‌رتی‌ وتیشی‌" ئه‌گه‌ر ته‌ماشابكه‌ین‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م پرسه‌ لێدوانه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی���ش دژبه‌یه‌كن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫خۆیان پرۆژه‌كه‌ی���ان ئاماده‌كردوه‌‪ ،‬ئێ‌‬ ‫كه‌ ئه‌وان لێدوانه‌كانی‌ خۆیان له‌س���ه‌ر‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌و نه‌گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ ده‌س���تور‬ ‫دژبه‌یه‌ك بێت‪ ،‬كه‌ خۆیان پرۆژه‌كه‌یان‬ ‫ئاماده‌كردوه‌‪ ،‬چۆن ئێمه‌ بزانین كه‌وایه‌؟‬ ‫بۆی���ه‌ مادام ئه‌وان خۆی���ان هاوڕانه‌بن‪،‬‬ ‫كه‌واته‌ ده‌س���توره‌كه‌ پێ���ش ریفراندۆم‬ ‫هه‌موارناكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ گۆڕان‬ ‫پێیوایه‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ده‌ستوره‌كه‌‬ ‫نه‌گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌و له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ كاردۆ‬ ‫محه‌مه‌د س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ گۆڕان‬ ‫ده‌ڵێ���ت" ب���ه‌ڕای‌ من ده‌س���تور به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك نه‌گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌و‪ ،‬م���ن‬ ‫ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ بپرس���م كه‌ ئایا ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌درێژكردن���ه‌وه‌ی‌ یاس���ای‌ س���ه‌رۆكی‌‬

‫هه‌رێ���م هات���وه‌‪ ،‬چ جیاوازیه‌كی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و نامه‌یه‌ی‌ ك���ه‌ بارزانی‌ بۆ‬ ‫په‌رله‌مانی‌ ناردبو‪ ،‬كه‌ باسی‌ كۆده‌نگی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌و نامه‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم بۆ په‌رله‌مانی‌ نارد‬ ‫زۆر به‌هێزتر بو‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌ماده‌ی‌‬ ‫دوه‌می‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێمدا هاتوه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات "عومه‌ر نوره‌دین"ی‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫پش���كی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌گ���ه‌ر ته‌ماش���ای‌ م���اده‌ی‌‬ ‫دوه‌می‌ یاسای درێژكردنه‌وه‌ی‌ ویالیه‌تی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم بكه‌ین كه‌ باسی‌ سازان‬ ‫له‌سه‌ر ده‌س���تور ده‌كات‪ ،‬له‌وێ‌ به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك باس له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ده‌ستور‬ ‫نه‌كراوه‌ بۆ په‌رله‌م���ان‪ ،‬به‌اڵم مادده‌كه‌‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر پێداچونه‌وه‌و رێكه‌وتن‬ ‫له‌ده‌ستور ده‌كات‪ ،‬كه‌ ئه‌مه‌شیان خاڵه‌‬ ‫جه‌وهه‌ریه‌كه‌ی ‌ه له‌سه‌ر ده‌ستور‪ ،‬نه‌وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌مڕۆ كه‌ ناویان لێناوه‌ ده‌ستور‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ یان ناگه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌مو ئه‌و رایانه‌‬ ‫سۆزان شیهاب س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ له‌سه‌ر پش���كی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌ كوردستان ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫یاسایی‌ بێت‌و به‌وردی‌ سه‌یری‌ مادده‌ی‌‬ ‫دوه‌می‌ یاسای‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌ ویالیه‌تی‌‬

‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم ب���كات‪ ،‬تێ���ده‌گات‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ماده‌ك���ه‌ به‌رون���ی‌ باس‬ ‫له‌هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌ی‌ ده‌ستوری‌‬ ‫هه‌رێم ده‌كات"‪.‬‬ ‫س���ۆزان وتیش���ی‌ "له‌ماده‌ی‌ دوه‌می‌‬ ‫یاس���ای‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات" كه‌ ده‌بێت پرۆژه‌ی‌‬ ‫ده‌س���توری‌ هه‌رێ���م هه‌مواربكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت ده‌س���تور‬ ‫پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ بخرێت���ه‌ ریفراندۆمه‌وه‌‬ ‫هه‌موارده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ له‌یاس���ا‬ ‫هه‌رش���تێك پێیبوترێ���ت پ���رۆژه‌ واته‌‬ ‫هێشتا نه‌بوه‌ به‌یاسا به‌و مانایه‌ هێشتا‬ ‫پرۆژه‌ی‌ ده‌س���تور نه‌بۆته‌ ده‌ستورێكی‌‬ ‫فه‌رمی‌‪ ،‬بۆیه‌ پرۆژه‌ی‌ ده‌ستوری‌ هه‌رێم‬ ‫پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ بخرێته‌ ریفراندۆم هه‌موار‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ قس���ه‌ی‌ په‌رله‌مانت���اران‌و‬ ‫به‌رپرسانی‌ پارتیش كه‌ ده‌ڵێن ده‌ستور‬ ‫ناگه‌ڕێته‌وه‌ په‌رله‌مان‌و دوای‌ خس���تنه‌‬ ‫ریفراندۆم هه‌موار ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬س���ۆزان‬ ‫وتی‌ "پێمخۆش���ه‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫لێدوانان���ه‌ ده‌ده‌ن بچن مادده‌ی‌ یه‌كه‌م‌و‬ ‫دوه‌می‌ یاس���ای‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م بخوێنن���ه‌وه‌ ئینجا‬ ‫لێدوان بده‌ن‪ ،‬چونكه‌ پرسی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���تورو هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی‌ پێ���ش‬ ‫ریفراندۆم یه‌كالبۆته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪ 150‬كادێری‌ یه‌كێتی‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬

‫"ناو یه‌كێتیدا پاشاگه‌ردانیه‌و كه‌س به‌كه‌س نیه‌"‬ ‫وتیشی‌ "له‌ئێستادا بۆ ئه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌كه‌ركوك����دا به‌ئاگابێت����ه‌وه‌و ئاینده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌م ش����اره‌دایه‌ بۆیه‌ په‌نام����ان بۆ ئه‌م‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌ بردوه‌"‪.‬‬ ‫رابه‌ر عارف‪ ،‬ه����ۆكاری‌ نائومێدبون‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌یانی‌‬ ‫گه‌ڕان����ده‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ "یه‌كێتی‌ هه‌ر‬ ‫له‌دواكۆنگره‌ی����ه‌وه‌ تا ئه‌م����ڕۆ په‌یڕه‌وی‌‬ ‫پێشێلكردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫پاشاگه‌ردانیه‌و كه‌س به‌كه‌س نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "یه‌كێتی‌ خاوه‌نی‌ دامه‌زراوه‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌ له‌كێشه‌ گه‌وره‌كانی‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ نه‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ ئ����اگای‌‬ ‫له‌بنكردایه‌تیی����ه‌و نه‌خواره‌وه‌ش ئاگایان‬ ‫له‌س����ه‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬ئێس����تا ئ����ه‌و باڵ����ه‌ی‌‬ ‫له‌كه‌ركوكدا بااڵده‌سته‌ سه‌ر به‌الیه‌نێكی‌‬ ‫مه‌كته‌ب سیاس����یه‌‪ ،‬جا حیزبێكیش كه‌‬ ‫بیروباوه‌ڕو دامه‌زاوه‌ تێیدا نه‌ما ده‌توانی‌‬ ‫هه‌مو ناوێكی‌ لێبنێیت"‪.‬‬ ‫راب����ه‌ر جه‌خت����ی‌ ل����ه‌وه‌ ك����رده‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ "ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌كه‌ركوك����دان پاره‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتیان له‌الیه‌و هه‌مو ش����تێكیان‬ ‫بۆ ده‌چێته‌ س����ه‌رو خه‌ڵكی‌ تر پشتگوێ‌‬ ‫ده‌خه‌ن"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێستا گه‌یشتوینه‌ته‌‬ ‫خاڵی‌ سفرو له‌هه‌نگاوی‌ یه‌كه‌مماندا واز‬ ‫له‌حزب ده‌هێنین‌و دواتر بۆ چونه‌ ریزی‌‬

‫حزبێكی‌ تر ده‌ڵێین‪ :‬ئه‌و خه‌مه‌ی‌ لۆ ئه‌و‬ ‫ده‌مه‌ی‌"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك����ی‌ ت����ره‌وه‌ حه‌مه‌ س����ور كه‌‬ ‫كادیرێك����ی‌ ت����ره‌ ل����ه‌و ‪ 150‬كادێ����ره‌ی‌‬ ‫هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌یان‬ ‫كردوه‌‌و به‌رپرسی‌ پێش����وی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫كه‌ركوك ب����وه‌ن له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ "ئه‌و كێشانه‌ی‌ هه‌مانه‌ زیاتر‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ پێش����ێلكردنی‌ په‌یڕه‌وی‌‬ ‫حیزب‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌ پێویسته‌ هه‌موان‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆی‌‪ ،‬كه‌چی‌ كه‌س بایه‌خی‌‬ ‫پێنادات"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئێس����تا هه‌وڵێ����ك هه‌ی����ه‌‬ ‫بزانین چی‌ ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا ئه‌وكاته‌‬ ‫هه‌ڵوێس����تی‌ ت����ر ده‌خه‌ین����ه‌رو"‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاماده‌بێت باس له‌و هه‌ڵوێسته‌ی‌‬ ‫داهاتویان بكات‪.‬‬ ‫به‌هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌‬ ‫س����ه‌باره‌ت‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و ژم����اره‌‬ ‫كادیره‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌س����نوری‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌‪ ،‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ بااڵی‌ ناو مه‌ڵبه‌ن����دی‌ داق����وق‌و حه‌مه‌س����ور‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ كاتی‌ خۆی‌ به‌مونافس����ه‌ی‌ ره‌فعه‌ت عه‌ب����دواڵ كرایه‌‬ ‫كه‌ هه‌ڵبژاردن بۆ به‌رپرس����ی‌ مه‌ڵبه‌ندو لێپرس����راوی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ كه‌ركوك‪ ،‬حه‌مه‌‬ ‫كۆمیته‌كانی‌ كه‌ركوك‌و ده‌وروبه‌ری‌ كرا‪ ،‬س����ۆرانیش كرایه‌ به‌رپرس����ی‌ پێشوی‌‬ ‫رابه‌ر عارف كرایه‌ به‌رپرسی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ توركمانه‌كان‌و جه‌مال شوكر‬ ‫ده‌روربه‌ری‌ كه‌رك����وك‌و دكتۆر ئاكۆ بۆ كرایه‌ س����ه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ كه‌ركوك كه‌‬

‫به‌رپرسه‌کانی‬ ‫یه‌کێتی له‌كه‌ركوك‬ ‫پاره‌و ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫له‌الیه‌و هه‌مو‬ ‫شتێكیان بۆ‬ ‫ده‌چێته‌ سه‌رو‬ ‫خه‌ڵكی‌ تر‬ ‫پشتگوێ‌ ده‌خه‌ن‬

‫دواتر ده‌نگی‌ نه‌هێناو كرایه‌ به‌رپرس����ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان����ی‌ یه‌كێت����ی‌ له‌كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌و زۆرێك له‌و كادێرانه‌ی‌ ئێس����تا‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ی‌ ده‌ستله‌كاركێشانه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ئه‌وانه‌ن كه‌ پێش����تر به‌رپرسی‌ كۆمیته‌‬ ‫ب����ون‌و به‌ه����ۆی‌ ملمالنێ����ی‌ كوتله‌كانی‌‬ ‫ن����او یه‌كێتی����ه‌وه‌ الب����راون‌و ژماره‌یه‌ك‬ ‫له‌عه‌س����كه‌ریه‌كانی‌ ن����او یه‌كێتیش����یان‬ ‫له‌گه‌ڵدایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ژماره‌یه‌ك كادێری‌‬ ‫راگه‌یاندنیشی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ وت����ی‌ "كات����ی‌ خ����ۆی‌‬ ‫ئه‌م كه‌س����انه‌ چونه‌ الی‌ م����ام جه‌الل‌و‬ ‫دواتر لیژنه‌یه‌كی����ان پێكهێنا‪ ،‬كه‌ حاكم‬ ‫قادر س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌كه‌ ب����و‪ ،‬ژماره‌ی‌‬ ‫ئه‌و كادیران����ه‌ ‪ 152‬كادی����ره‌و لیژنه‌كه‌‬ ‫هه‌مویانی‌ بینی����وه‌و ئه‌وه‌بو مام جه‌الل‬ ‫نه‌خۆش����كه‌وتو تائێستا كێشه‌كان وه‌ك‬ ‫خۆی����ان ماونه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌فته‌ی‌ پێش����و‬ ‫سه‌ردانی‌ كۆس����ره‌ت ره‌سوڵیان كردوه‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ ده‌ستله‌كاركێش����انه‌وه‌یان‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ بااڵكه‌ی‌ ناو یه‌كێتی‌ هێمای‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌شكرد "به‌اڵم تائێستاش كێشه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌و ره‌نگه‌ ئێس����تا ئه‌م كادێرانه‌‬ ‫گله‌ییان له‌باڵێكی‌ ن����او یه‌كێتی‌ هه‌بێت‬ ‫كه‌ ده‌یه‌وێت په‌راوێزیان بخات"‪.‬‬

‫کوردستانی‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫"پارتی له‌فه‌ره‌نساش ساخته‌كاری ده‌كات"‬

‫ئاوێنه‌ راستیی‌ ریكالمه‌كه‌ی بارزانی له‌پاریس ئاشكرا ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬رۆژ ئه‌حمه‌د‪ ،‬پاریس‬ ‫هه‌فته‌ی ڕابردو‪ ،‬هاوكات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ پاریس‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ فرانسوا هۆالندی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ فه‌ره‌نسا‪ ،‬ریكالمێك بۆ‬ ‫بارزانی شه‌قامه‌كانی واڵتی فه‌ره‌نسای‬ ‫گرته‌وه‌‪ ،‬وایكردوه‌‪ ،‬شاره‌زایانی ئه‌م‬ ‫بواره‌ پێیانوایه‌ كه‌ ئه‌م ریكالمكردنه‌‬ ‫به‌ناوی‌ گه‌شتیارییه‌وه‌ ته‌نها بۆ خودی‬ ‫بارزانی كراوه‌‌و سه‌دان هه‌زار یۆرۆی‌‬ ‫تێچوه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬له‌سه‌ر دیواری‬ ‫ڕیكالمه‌كانی كۆش���كی شمه‌ك فرۆشتن‌و‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌ماڵپ���ه‌ڕی‌ رۆژنامه‌كان���ی‬ ‫فه‌ره‌نس���ا‪ ،‬له‌دوای ریكالمی جلوبه‌رگ‌و‬ ‫مكی���اژو ماس���كاراو ئه‌لبوم���ی نوێ���ێ‬ ‫مۆزیكژه‌ن���ه‌كان‪ ،‬وێنه‌یه‌كی مه‌س���عود‬ ‫بارزانی س���ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ج���ار ناجارێ���ك ن���ۆره‌ی ده‌ه���ات‌و‬ ‫به‌ده‌رده‌كه‌وت‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌ری نوسرابو‪،‬‬ ‫"كوردس���تانی عێ���راق‪ ،‬ناوچه‌یه‌ك تژی‬ ‫له‌ئارامی له‌خۆرهه‌اڵتی ناویندا"‪ ،‬له‌دوای‬ ‫ئه‌م دێڕه‌ به‌فۆنتێكی‌ گه‌وره‌تر نوسرابو‪،‬‬ ‫"مه‌س���عود بارزان���ی‪ ،‬هی���واو پش���تی‬ ‫گه‌له‌كه‌یه‌ت���ی"‪ .‬ئینج���ا دێ���ڕی كۆتایی‬ ‫نوسرابو‪ " ،‬گه‌شه‌سه‌ندن‪ ،‬دیموكراسی‌و‬ ‫ئاشتی له‌نرخه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی كوردستانی‬ ‫عێراق���ن"‪ .‬ئه‌مه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی ریكالمه‌كه‌‬ ‫هی���چ وێنه‌یه‌كی هه‌رێمی كوردس���تانی‬ ‫له‌سه‌ربێت‪.‬‬ ‫ریكالمی سیاسی‪..‬‬ ‫به‌یاسا له‌فه‌ره‌نسا قه‌ده‌غه‌ی ‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی كه‌‬ ‫له‌راگه‌یاندنه‌كان���ی پارت���ی دیموكراتی‬ ‫كوردستانیش���ه‌وه‌ هه‌فت���ه‌ی راب���ردو‬ ‫باڵوبون���ه‌وه‌و وای���ان روماڵك���رد وه‌ك‬ ‫وابێت فه‌ره‌نسیه‌كان به‌وكاره‌ هه‌ستابن‌و‬ ‫ڕیكالمه‌كه‌یان بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم كردبێت‪،‬‬ ‫شاره‌زایانی بواری ریكالمكردن له‌ئه‌وروپا‬ ‫پێیانوای���ه‌ ئه‌م ریكالمه‌ پاره‌یه‌كی زۆری‬ ‫تێچ���وه‌و له‌الیه‌ن كۆمپانیایه‌كی تایبه‌تی‬ ‫ڕیكالمكردن���ه‌وه‌ ك���راوه‌‪ .‬ده‌وترێ���ت‬ ‫په‌یوه‌ندیشی به‌س���ه‌ردانی ئه‌مدواییه‌ی‬ ‫مه‌سعود بارزانیه‌وه‌ هه‌یه‌ بۆ واڵتی ناوبراو‬ ‫كه‌ له‌میانه‌یدا چاوی به‌سه‌رۆك فرانسوا‬ ‫هۆالند كه‌وت‌و داوای یارمه‌تی لێكرد بۆ‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌ی له‌هه‌رێمی كوردستاندا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا‪ ،‬ده‌ڵێن ئه‌م ریكالمه‌ ته‌نیا بۆ‬ ‫خودی بارزانی كراوه‌و‪ ،‬ئه‌و كۆمپانیایه‌ی‬ ‫كه‌ ریكالمه‌كه‌ش���ی كردوه‌ له‌فه‌ره‌نس���ا‬ ‫ناوی‪" ،‬میدیا كۆش���ك"ه‌‌و هیچ مافێكی‬ ‫یاس���ایی نییه‌ ریكالمی سیاس���ی بكات‬ ‫بۆ هی���چ پارت‌و الیه‌ن‌و كه‌س���ایه‌تیه‌كی‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬چونك���ه‌ ریكالمی سیاس���ی‬ ‫به‌یاسا له‌فه‌ره‌نسا قه‌ده‌غه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش‪ ،‬ریكالمه‌ك ‌ه به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك په‌یوه‌ندی به‌گه‌ش���توگوزار‬ ‫یان گوزارشتكردن له‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ته‌نیا وێنه‌ی مه‌س���عود‬ ‫بارزانی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫به‌رپرسێكی به‌رزی كۆمپانیای "میدیا‬ ‫كوش���ك" له‌پاریسی پایته‌ختی فه‌ره‌نسا‬ ‫كه‌ نه‌یخواست له‌م راپۆرته‌دا ناوی بێت‌و‬ ‫(الی ئاوێن���ه‌ ناوی پارێ���زراوه‌) ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ ئاوێن���ه‌ی دوپاتك���رده‌وه‌‪ ،‬كه‌ "ئێمه‌‬ ‫ئه‌و ریكالمه‌مان كردوه‌و فێڵی یاس���ایی‬ ‫تی���ادا كراوه‌‪ ،‬چونكه‌ په‌یامی ریكالمه‌كه‌‬ ‫په‌یامێك���ی گه‌ش���تیاریه‌و به‌و ن���اوه‌وه‌‬ ‫كردومان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم دواج���ار ته‌نیا وێنه‌ی‬ ‫بارزانی له‌سه‌ره‌و هیچ وێنه‌یه‌كی په‌یوه‌ند‬ ‫به‌گه‌ش���تیاریی له‌هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫له‌سه‌ر نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م هۆكاره‌ش���ه‌ وایكردوه‌ شاره‌زایانی‬ ‫ئه‌م بواره‌ پێیانوابێت كه‌ ریكالمكردنه‌كه‌‬ ‫ته‌نها بۆ خودی بارزانی كراوه‌ له‌فه‌ره‌نساو‪،‬‬ ‫له‌ژێر ناوی گه‌شتیاری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫مه‌به‌سته‌ س���ه‌ره‌كیه‌كه‌یان شاردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫خه‌رجیه‌كه‌ش���ی وه‌ك ده‌وترێت "ئه‌گه‌ر‬ ‫چه‌ند ملیۆنێك نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و ریكالمانه‌ی‬ ‫بۆ بارزانی كراون س���ه‌دان هه‌زار یۆرۆی‬ ‫تێچوه‌‪ ،‬ك���ه‌ ده‌كرێت ی���ان پارتی یان‬ ‫حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م خه‌رجیانكردبێ���ت‬ ‫له‌ڕێ���گای كۆمپانیایه‌ك���ی تایبه‌تی���ه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی له‌س���ه‌ریان نه‌كه‌وێ���ت‬ ‫له‌روی یاس���اییه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌م جۆره‌‬ ‫ریكالمكردنانه‌ نایاسایین"‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ه‌كه‌ی‌ كۆمپانی���ای "میدی���ا‬ ‫كوشك" له‌كاتی‌ په‌یوه‌ندیكردنی‌ ئاوێنه‌دا‪،‬‬ ‫وتی‌ "من پێم س���ه‌یره‌ ك���ه‌ ئه‌مه‌ یه‌كه‌م‬ ‫ته‌له‌فونه‌ بۆمانكراوه‌ له‌دوای باڵوبونه‌وه‌ی‬ ‫ئ���ه‌م ریكالم���ه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوان���ی زۆرترمان‬

‫ئه‌گه‌ر ئه‌و‬ ‫ریكالمانه‌ی بۆ‬ ‫بارزانی كراون‬ ‫له‌فه‌ره‌نسا‬ ‫چه‌ند ملیۆنێكی‬ ‫تێنه‌چوبێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا به‌دڵنیایی‌‬ ‫به‌سه‌دان هه‌زار‬ ‫یۆرۆی هه‌ر تێچوه‬ ‫ریکالمه‌که‌ی بارزانی له‌پاریس‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی یاس���ا قه‌ده‌غه‌یه‌‬ ‫ئه‌و جۆره‌ ریكالمانه‌و كۆمپانیاكه‌ش���مان‬ ‫ریس���كێكی گه‌وره‌ی كردوه‌ كه‌ رازیبوه‌‬ ‫به‌و فێڵه‌ یاساییه‌"‪.‬‬ ‫بێگوم���ان كۆمپانیایه‌ك���ی به‌ناوبانگی‬ ‫وه‌ك "میدی���ا كوش���ك" له‌فه‌ره‌نس���ا‬ ‫ریس���كێكی هێن���ده‌ گه‌وره‌ ن���اكات بۆ‬ ‫ریكالمێك گه‌ر پاره‌یه‌كی زۆری له‌پشته‌وه‌‬ ‫نه‌بێ���ت‪ .‬هه‌ربۆیه‌ له‌وه‌اڵم ب���ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئ���ه‌م ریكالم���ه‌ی بارزان���ی چ���ۆن كرا‬ ‫له‌كاتێكدا قه‌ده‌غه‌یه‌ له‌ڕوی یاساییه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ی كۆمپانیای ناوبراو وتی‬ ‫"یه‌كه‌مجار ریكالمێكی گه‌ش���تیارییان بۆ‬ ‫ناردی���ن‌و به‌و ناوه‌ پێش���نیاریان كردبو‬ ‫باڵوببێته‌وه‌‪ ،‬واته‌ به‌خه‌ڵك بڵێن هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ئارامه‌ له‌عێراق‌و خۆرهه‌اڵتی‬ ‫ناوین‪ .‬وێنه‌یه‌كی گه‌ش���تیارییان ناردبو‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم دواجار وێنه‌كه‌ گۆڕدرا بۆ ئه‌مه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌ كه‌ په‌یوه‌ندی به‌گه‌ش���تیاریه‌وه‌‬ ‫نیه‌و ته‌واو ریكالمێكی سیاسیه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ ریكالمه‌كه‌ چه‌ند‬ ‫پ���اره‌ی تێچ���وه‌‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌كه‌ وت���ی‬ ‫"پاره‌یه‌ك���ی زۆر له‌نێواندایه‌ كه‌ ناتوانم‬ ‫بیڵێم‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ش ره‌تنه‌كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چه‌ند ملیۆنێكی تێنه‌چوبێت‬ ‫به‌سه‌دان هه‌زار یۆرۆی هه‌ر تێچوه‌‬ ‫ئاش���تی عه‌لی‪ ،‬كه‌ ش���اره‌زای بواری‬ ‫میدیاو ریكالمه‌ له‌واڵتی ئه‌ڵمانیاو جێگری‬ ‫كۆمپانیایه‌كی ڕاوێ���ژكاری ریكالمكردنه‌‬ ‫له‌به‌رلینی پایته‌خت‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ "ئ���ه‌و ریكالمان���ه‌ پاره‌یه‌كی زۆریان‬ ‫تێده‌چێت‪ ،‬چونكه‌ ریكالمێكی یه‌ك رۆژی‬ ‫له‌رۆژنامه‌یه‌كی تاراده‌یه‌ك ناس���راودا بۆ‬ ‫نمون���ه‌‪ 2٠٠،٠٠٠ ،‬یۆرۆ خه‌رجیه‌تی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ریكالمه‌ی كۆشكه‌كان‌و به‌تایبه‌تی میدیا‬ ‫كوشك له‌فه‌ره‌نسا بۆ هه‌فته‌یه‌ك‌و له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مو كۆشكی شه‌قامه‌كانیش كۆمپانیاكه‌‬ ‫باڵویانده‌كاته‌وه‌‪ ،‬جا بزانه‌ ده‌بێت چه‌ندی‬ ‫تێچوبێ���ت؟!‪ ،‬پێموایه‌ چه‌ن���د ئه‌وه‌نده‌‬ ‫زیاتری ریكالمی ناو رۆژنامه‌كانی تێچوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ ئاشكرایه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی "ش���اره‌وانی‌و حكومه‌ته‌‬ ‫ئه‌وروپایی���ه‌كان‪ ،‬هه‌رگی���ز ریكالم���ی‬ ‫له‌وش���ێوه‌یه‌ ب���ۆ بارزان���ی‌و ب���ۆ هیچ‬ ‫سیاسیه‌كی دیكه‌ له‌دنیادا ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫بۆ خۆیانی ناكه‌ن‌و به‌یاس���ا قه‌ده‌غه‌یان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئیتر چ مه‌جبورن بۆ سیاسیه‌كی‬ ‫هه‌رێمێكی رۆژهه‌اڵتی‌ ناوینی‌ بكه‌ن؟"‪.‬‬ ‫ناوب���راو باس���ی ل���ه‌وه‌ش ك���رد كه‌‬ ‫سه‌رسام نیه‌ كۆمپانیای "میدیا كوشك"‬ ‫ئ���ه‌و ریكالم���ه‌ی ك���ردوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫"ریكالمكردن خۆی گۆڕینی راستیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫زانس���تی فێڵكردنه‌‪ ،‬سه‌رس���ام نیم كه‌‬ ‫ئه‌م فێڵه‌ش له‌فه‌ره‌نس���ا به‌وش���ێوه‌یه‌‬ ‫به‌كارهێنرابێت‌و ساخته‌كارییان بۆ بارزانی‬ ‫كردبێ���ت‪ .‬ئه‌مه‌ پیش���ه‌ی كۆمپانیاكانی‬ ‫ریكالم���ه‌و ئ���ه‌وان كاری خۆیان كردوه‌و‬ ‫پاداشتیان وه‌رگرتوه‌ له‌به‌رامبه‌ردا"‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌وه‌ش كه‌ بۆ ئه‌م كه‌مپینی‬ ‫ریكالمكردنه‌ بۆ بارزان���ی ده‌بێت چه‌ند‬ ‫خه‌رجكرابێت له‌فه‌ره‌نساو ده‌ره‌نجامه‌كانی‬

‫چی���ن‪ ،‬وتی "ئه‌گه‌ر ئه‌و ریكالمانه‌ی بۆ‬ ‫بارزانی كراون له‌فه‌ره‌نسا چه‌ند ملیۆنێكی‬ ‫تێنه‌چوبێت‪ ،‬ئه‌وا به‌دڵنیایی‌ به‌س���ه‌دان‬ ‫ه���ه‌زار یۆرۆی ه���ه‌ر تێچ���وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌كرێت یان پارتی یان حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫خه‌رجیانكردبێت له‌ڕێگای كۆمپانیایه‌كی‬ ‫تایبه‌تیه‌وه‌ له‌فه‌ره‌نسا بۆ ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫خۆیان نه‌كه‌وێ���ت‪ ،‬چونكه‌ باش ده‌زانن‬ ‫كه‌ نایاس���اییه‌و پارتی له‌فه‌ره‌نس���اش‬ ‫ساخته‌كاری ده‌كات"‪.‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی حكومه‌تی هه‌رێم‪..‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌كی‌ بێ‌ وه‌اڵم‬ ‫ئاوێن���ه‌ له‌ڕێ���گای ته‌له‌فونه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫جار په‌یوه‌ن���دی به‌ئیداره‌ی نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێ���م له‌فه‌ره‌نس���ا كردو‪،‬‬ ‫یه‌كه‌مجار كه‌س���یان بۆ لێ���دوان ئاماده‌‬ ‫نه‌بون "به‌هۆی كۆبون���ه‌وه‌وه‌"‪ .‬دواجار‬ ‫ئاوێنه‌ ئام���ۆژگاری كرا ك���ه‌ به‌ئیمه‌یل‬ ‫پرس���یاره‌كان ره‌وانه‌ی ئیداره‌ی ناوبراو‬ ‫بكات به‌زمانی ئینگلیزی‌و كوردی‪ ،‬دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌هه‌ردو زمان پرس���یاره‌كانمان‬ ‫ن���ارد‪ ،‬نوێن���ه‌ری حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م‬ ‫له‌فه‌ره‌نسا "خه‌رمان زرار ئه‌سعه‌د" وه‌اڵمی‬ ‫نه‌دایه‌وه‌و تائێستا هیچ كۆمێنتێكی له‌م‬ ‫باره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫كێ‌ بارزانی‌ ده‌ناسێت؟!‬ ‫هه‌فه‌ت���ه‌ی راب���ردو‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ هاتن ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ له‌مێت���رۆی ناوچ���ه‌ی س���اینت‬ ‫میشێل له‌ناوه‌ڕاستی پاریسی پایته‌ختی‬ ‫فه‌ره‌نس���ا‪ ،‬كه‌ ناوچه‌یه‌كی گه‌شتیاریه‌و‬ ‫ده‌مه‌و ئێواران به‌س���ه‌دان گه‌ش���تیاری‬ ‫بیانی پیاسه‌ی تیادا ده‌كه‌ن‪ ،‬راسته‌وخۆ‬ ‫وێن���ه‌ی مه‌س���عود بارزانی���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫كۆش���كی رۆژنامه‌فرۆش���ی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫مێترۆكه‌ به‌رچاوده‌كه‌وت‪ .‬ئاوێنه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌ستڕاكێش���ان بۆ ریكالمه‌كه‌ی بارزانی‬ ‫له‌ش���وێنی ناوبراو‪ ،‬له‌ ‪ 2٠‬پیاده‌ڕه‌وه‌ی‬ ‫سه‌ر ش���ه‌قامه‌كه‌ی پرسی‪" ،‬ئایا ده‌زانن‬ ‫كوردس���تان یان بارزان���ی كێیه‌؟" ته‌نیا‬ ‫س���ێ ك���ه‌س به‌زانیاریه‌كی گش���تیه‌وه‌‬ ‫كوردستانیان ناسی‪.‬‬ ‫"ناوچه‌یه‌ك���ه‌ له‌خۆرهه‌اڵت���ی ناوین"‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان وتی‪ .‬ئه‌وی تریان وتی‌ "وابزانم‬ ‫كورده‌كان له‌گه‌ڵ توركیا ش���ه‌ڕ ده‌كه‌ن‬ ‫نه‌ك له‌گه‌ڵ‌ عێراق‪ ،‬وایه‌؟"‪ ،‬س���ێهه‌میان‬ ‫وتی‌ "ئ���ه‌م وێنه‌یه‌ نازان���م كێیه‌‪ ،‬به‌س‬ ‫كورد هه‌یه‌ كورده‌كان له‌گه‌ڵ یۆنانیه‌كان‬ ‫ڕێكن نه‌ك توركیا‪ ،‬نه‌مزانی له‌عێراقیش‬ ‫هه‌ن‪ ،‬به‌س ئا له‌ئێرانیش هه‌ن‪".‬‬ ‫كه‌س���یان نه‌یانزانی بارزان���ی كێیه‌و‬ ‫س���تاتۆی هه‌رێمی كوردس���تان له‌عێراق‬ ‫چییه‌و هۆكاره‌كه‌شی ئه‌وه‌بو كه‌ په‌یامی‬ ‫ریكالمه‌ك���ه‌ په‌یامێكه‌ س���ه‌ر له‌خه‌ڵك‬ ‫ده‌شێوێنێت‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵك له‌فه‌ره‌نسا‬ ‫راهاتون بزانن كه‌ ئه‌و ریكالمانه‌ سیاسی‬ ‫نین‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌مو ده‌زانن ریكالمی‬ ‫سیاسی قه‌ده‌غه‌یه‌‪ .‬كه‌چی له‌هه‌مانكاتدا‪،‬‬ ‫ریكالمه‌كه‌ی بازران���ی وێنه‌كه‌ی بارزانی‬ ‫به‌گه‌وره‌یی له‌سه‌ره‌‌و هیچ په‌یوه‌ندیه‌كی‬ ‫به‌په‌یام���ی گه‌ش���تیاری له‌هه‌رێم���ی‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژ‬

‫دیكتاتۆری‬ ‫خۆسه‌پێنی واڵتی‬ ‫زیمبابۆی "رۆبێرت‬ ‫مۆگابی" چه‌ند‬ ‫ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫له‌م جۆره‌‬ ‫ریكالمانه‌ی بۆ‬ ‫ده‌كرا لێره‌‬ ‫كوردس���تاندا نیی���ه‌و ت���ه‌واو په‌یامێكی‬ ‫سیاسیه‌‪.‬‬ ‫له‌"رۆبێرت مۆگابی"یه‌وه‌‬ ‫بۆ مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫ژان باتیست مۆریس‪ ،‬رۆژنامه‌فرۆشی‬ ‫ئه‌و كۆش���كه‌ی ریكالمه‌كه‌ی مه‌س���عود‬ ‫بارزانی لێهه‌ڵواسرابو له‌ناوچه‌ی ناوبراو‪،‬‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی وت "زۆربه‌ی سیاس���یه‌كانی‌‬ ‫جیهانی س���ێهه‌م دێن پاره‌یه‌كی زۆر له‌م‬ ‫ریكالمكردن���ه‌دا خه‌رج ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان ده‌بێت ئامانجیان ئه‌وه‌بێت بگه‌نه‌‬ ‫سیاس���یه‌كانی فه‌ره‌نس���ا نه‌ك خه‌ڵكی‬ ‫فه‌ره‌نس���ا‪ ،‬چونكه‌ خه‌ڵكی فه‌ره‌نس���ا‬ ‫ه���ه‌ر گوێ ناده‌ن به‌وه‌ی ئ���ه‌م ریكالمه‌‬ ‫چییه‌‪ ،‬زۆریان وا ده‌زانن ئه‌مه‌ مانشێتی‬ ‫هه‌واڵێكه‌ یان ش���تێكی ل���ه‌و بابه‌ته‌ كه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌وانه‌وه‌ هه‌ر نییه‌"‪.‬‬ ‫مۆری���س وتیش���ی "دیكتاتۆره‌كانی‬ ‫جیهان���ی س���ێهه‌م هه‌م���و ئ���ه‌م جۆره‌‬ ‫ریكالمانه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ نمونه‌ دیكتاتۆری‬ ‫خۆس���ه‌پێنی واڵتی زیمبابۆی "رۆبێرت‬ ‫مۆگاب���ی" چه‌ند س���اڵێك له‌مه‌وبه‌ر له‌م‬ ‫ریكالمان���ه‌ی بۆ ده‌كرا لێره‌‪ ،‬كه‌س���انی‬ ‫دیكه‌ش زۆر بون‪".‬‬ ‫ناوب���راو باس���ی له‌وه‌ش ك���رد كه‌‪،‬‬ ‫"بارزان���ی ده‌ش���ێت كه‌س���ایه‌تیه‌كی‬ ‫باش ی���ان دیكتاتۆرێكی ب���اش بێت"‪،‬‬ ‫چونكه‌ چه‌ند س���اڵێك له‌مه‌وبه‌ر كاتێك‬ ‫له‌كۆش���كی سه‌ر شه‌قامی كۆمپانیایه‌كی‬ ‫دیك���ه‌ كاری ك���ردوه‌‪ ،‬ریكالمی���ان بۆ‬ ‫دیكتاتۆره‌ك���ه‌ی زیمباب���ۆی ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫"به‌اڵم زیمبابۆییه‌كانی پاریس له‌به‌رده‌م‬ ‫كۆش���كه‌كانمان خۆپیش���اندانیان كردو‬ ‫هه‌رایان نایه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مه‌ی بارزانی‬ ‫باشه‌ تا ئێستا كه‌س كێشه‌ی بۆ دروست‬ ‫نه‌كردوین"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫به‌ختیار عه‌لی ده‌ینوسێت‬

‫مێژووی گشتی ‪ /‬مێژووی تایبه‌تی‬ ‫یه‌كه‌مین كێش����ه‌یه‌كی گ����ه‌وره‌ به‌بڕوای من‬ ‫كه‌ ڕۆماننوس له‌نوس����ینی ڕۆماندا تووشی‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬چۆن له‌سه‌ر واقع بنوسیت‪،‬‬ ‫بێئ����ه‌وه‌ی تیا بمێنیت����ه‌وه‌‪ ،‬واته‌ گیرۆده‌ی‬ ‫نه‌بی����ت و واقع نه‌بێ����ت به‌زین����دان بۆی‪.‬‬ ‫ڕۆماننوس����ه‌كان چاره‌ی جیاوازیان بۆ ئه‌م‬ ‫كێش����ه‌یه‌ هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ندێكیان پاڵه‌وانگه‌لێك‬ ‫دروس����تده‌كه‌ن كه‌ باوه‌ڕی����ان به‌واقع نییه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك دۆنكیش����ۆت‪ .‬دۆنكیشۆت پاڵه‌وانێكی‬ ‫كۆمی����دی نییه‌‪ ،‬به‌ڵك����و كه‌ره‌س����ته‌یه‌كه‌‬ ‫له‌كه‌ره‌س����ته‌كانی س����ێرفانتس بۆ بازدان‬ ‫بۆئه‌ودی����و واقع‪ ،‬ب����ۆ فراوانكردن����ی دونیا‬ ‫به‌جۆرێ����ك وێنه‌ی تر بگرێ����ت‪ .‬واته‌ ڕۆحی‬ ‫كرداری ڕۆماننوسین له‌و جێگایه‌وه‌ ده‌ست‬ ‫پێده‌كات‪ ،‬كه‌ هه‌س����تده‌كه‌ین واقع شتێكی‬ ‫كه‌مه‌و ده‌بێت به‌فیگه‌رێكی دیكه‌ ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫بكرێ����ت‪ .‬ئه‌و س����اته‌ی كه‌ تێی����دا ده‌ژین‪،‬‬ ‫ساتێكی بچوكه‌‪ ،‬كورته‌‪ ،‬ته‌نگه‌ به‌به‌رمان‪.‬‬ ‫ك����ه‌ واده‌ڵێ����م مه‌به‌س����تم ئ����ه‌وه‌ نییه‌ كه‌‬ ‫له‌قوواڵیی كرده‌ی ڕۆماننوس����یندا مه‌یلێكی‬ ‫میتافیزیك����ی هه‌بێت بۆ فه‌رامۆش����كردنی‬ ‫هه‌نوك����ه‌‪ ...‬ڕۆمان كردارێ����ك نییه‌‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫دژی ئێس����تاو ئێره‌ ئه‌نجامیبدات‪ ،‬له‌ڕێگای‬ ‫دروس����تكردنی جیهانێك����ی ته‌ریب����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫نوقس����انییه‌كانی ئێره‌مان ب����ۆ پڕبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕۆمان هونه‌رێك����ی میتافیزیكی نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌قوواڵییدا له‌سه‌ر ئه‌و بڕوایه‌ دروستده‌بێت‬ ‫كه‌ واقع به‌ش����مان ناكات‪ .‬ڕۆمان دژی ئه‌و‬ ‫ساته‌ نییه‌ كه‌ تیاده‌ژین‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵده‌دات‬ ‫به‌جۆرێ����ك گ����ه‌وره‌ی ب����كات‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫پڕیبكات له‌ئه‌گه‌ر‪ ،‬توانای ژیانمان له‌نێویدا‬ ‫س����ووكترو جوڵه‌مان ئاسانتر بێت‪ .‬كاتێك‬ ‫ده‌نوس����ین‪ ،‬واته‌ به‌جۆرێ����ك له‌جۆره‌كان‬ ‫دانمان به‌وه‌دا ناوه‌ كه‌ ئه‌م س����اته‌ی تێیدا‬ ‫ده‌ژین گرنگ����ه‌‪ ...‬گرنگه‌ به‌و مانایه‌ی‪ ،‬ئه‌م‬ ‫س����اته‌ ده‌توانێ����ت پردی من بێ����ت به‌ره‌و‬ ‫ناكۆتا له‌جێ����گاو زه‌مه‌نی تر‪ .‬ئه‌وه‌ی ئێمه‌‬ ‫له‌ئێس����تادا ده‌یبه‌خش����ین‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ خودی‬ ‫ئه‌م س����اته‌ دروس����تده‌كات‪ .‬كات هه‌میشه‌‬ ‫ده‌فرێكی خاڵیی����ه‌‪ ،‬تا ئێمه‌ به‌كرده‌وه‌كانی‬ ‫خۆمان پڕیده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ...‬زه‌مه‌ن ته‌نیا ئه‌و‬ ‫كاته‌ ده‌جوڵێت كه‌ ئیراده‌یه‌ك ده‌یجوڵێنێت‪،‬‬ ‫ئی����راده‌ی بیركردنه‌وه‌ش یه‌كێك����ه‌ له‌هێزه‌‬ ‫بزوێنه‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كان‪ .‬هه‌موو ئیراده‌یه‌كی‬ ‫ك����ردار‪ ،‬به‌ب����ێ ئیراده‌یه‌ك����ی بیركردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیراده‌یه‌كی بێئاراس����ته‌و كوێ����ره‌‪ .‬لێره‌وه‌‬ ‫مێژوو گه‌ر بجوڵێت لێره‌وه‌ ده‌جوڵێت‪ ،‬گه‌ر‬ ‫بجوڵێت له‌و ڕێگای����ه‌وه‌ ناجوڵێت كه‌ واقع‬ ‫وێنه‌كانی خ����ۆی كۆپیبكاته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌و‬ ‫جۆره‌ ده‌جوڵێ����ت كه‌ واقع له‌جوغزی خۆی‬ ‫ده‌رچێت‪ .‬ئیشی نوس����ه‌رو هونه‌رمه‌نده‌كان‬ ‫هه‌میش����ه‌ زیادكردن بووه‌‪ ،‬یان وه‌ك دۆلۆز‬ ‫به‌رده‌وام پێداگری تیاده‌كات‪ ،‬فراوانكردنی‬ ‫ئاس����ۆ بووه‌‪ ،‬خستنه‌س����ه‌رو ڕاكێش����ان‌و‬ ‫به‌ده‌مه‌وه‌دان بووه‌‪ .‬كرده‌ی نوسین كرده‌ی‬ ‫گه‌وره‌كردن����ی به‌رده‌وامه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و هه‌س����ته‌‬ ‫هه‌میش����ه‌ییه‌ ده‌یجوڵێنێ����ت ك����ه‌ ش����تێك‬ ‫نوقس����ان‌و نادیاره‌و ده‌بێ����ت بخوڵقێت‪...‬‬ ‫دۆنكیش����ۆت ته‌نیا نمونه‌ی ئه‌و بوونه‌وه‌ره‌‬ ‫نییه‌ كه‌ واق����ع له‌ڕێگای نه‌رێك����ردن‌و دان‬ ‫پێ����دا نه‌نان����ه‌وه‌ گ����ه‌وره‌ ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌رجه‌س����ته‌كه‌ری ته‌واوی وه‌زیفه‌ی فیكرو‬ ‫داهێنان����ه‌‪ ،‬له‌قه‌بووڵنه‌كردنی وێنه‌ی واقعدا‬ ‫وه‌ك خ����ۆی‪ .‬ئ����ه‌ده‌ب‌و هونه‌ر به‌گش����تی‬ ‫زیادكردنی ئه‌و ش����ته‌ نوێیه‌ كه‌ جوگرافیای‬ ‫تێگه‌یشتن‌و وێناكردنمان بۆ دونیا ده‌گۆڕێت‪،‬‬ ‫دروس����تكردنی مێ����ژووی تایبه‌تی خۆمانه‌‪،‬‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌مێژووی گش����تی‪ .‬هه‌ستده‌كه‌م‬ ‫میالن كۆندێرا لێره‌دا گه‌لێك وردو بلیمه‌تانه‌‬ ‫سنووری كێش����ه‌كه‌ی دیاریكردوه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫به‌جۆرێك����ی بێ پ����ه‌روا له‌س����ه‌ر جیاوازیی‬ ‫نێ����وان «مێ����ژووی گش����تی»و «مێژووی‬ ‫ڕۆمان» پێداگری ده‌كات‪ .‬مێژووی گشتی‪،‬‬ ‫ئه‌و هێزه‌ ترس����ناك‌و نامرۆڤانه‌و دڕنده‌یه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌شه‌پۆله‌ گه‌وره‌كانی ژیانی تایبه‌تیمان‬ ‫وێرانده‌كات‪ .‬له‌كتێبی «ڕاسپارده‌ خیانه‌ت‬ ‫لێك����راوه‌كان» دا كۆندێرا به‌ش����ێكی هه‌یه‌‬ ‫به‌ناونیشانی «مێژووی ڕۆمان وه‌ك تۆڵه‌ی‬ ‫ته‌واو له‌مێژوو»‪ ،‬له‌وێدا ده‌نوسێت «هه‌موو‬ ‫ڕۆمانه‌كانم‪ ،‬سه‌رشارن به‌ترس له‌مێژوو‪ .‬له‌و‬ ‫هێزه‌ شه‌ڕانگێزه‌ نائینسانییه‌ی كه‌ بێئه‌وه‌ی‬ ‫بانگهێشتمان كردبێت‪ ،‬بێئه‌وه‌ی ئاره‌زوومان‬ ‫لێ بێ����ت‪ ،‬ژیانمان ڕاده‌ماڵێت‌و تێكیده‌دات‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ شتێكی ناكۆك له‌م هه‌ڵوێسته‌دا‬ ‫نییه‌‪ ،‬چونكه‌ مێژووی مرۆڤایه‌تی‌و مێژووی‬ ‫ڕۆمان دوو ش����تی جیان‪ .‬ئه‌گ����ه‌ر مێژووی‬ ‫مرۆڤایه‌ت����ی په‌یوه‌ندی به‌م����رۆڤ خۆیه‌وه‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌زۆر به‌سه‌ریدا وه‌ك هێزێكی زۆركار‬ ‫س����ه‌پێنرابێت‪ ،‬مێژوویه‌ك ئه‌و ده‌س����ه‌اڵتی‬ ‫كارتێكردن����ی نییه‌‪ .‬ئ����ه‌وا مێژووی ڕۆمان ـ‬ ‫له‌گه‌ڵیش����یدا مێژووی هونه‌ری ش����ێوه‌كارو‬ ‫مۆسیقا ـ زاده‌ی ئازادی مرۆڤن‪ ،‬له‌داهێنانه‌‬ ‫خۆكاره‌ ته‌واوه‌كان����ه‌‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی مرۆڤ‬ ‫خۆیه‌ت����ی‪ .‬مان����ای مێژووی هون����ه‌ر ته‌واو‬ ‫پێچه‌وان����ه‌ی مانای مێژووی گش����تییه‌‪ ،‬وه‌‬ ‫مێژووی هونه‌ر به‌حوكمی سروشته‌ تایبه‌تی‌و‬ ‫تاك ڕه‌نگه‌ك����ه‌ی‪ ،‬تۆڵه‌ی مرۆڤه‌ له‌مێژووی‬

‫گشتی‪ ،‬كه‌ سروشتێكی شه‌خسی‌و تایبه‌تی‬ ‫نییه‌»‪« .‬بڕوان����ه‌‪ :‬میالن كۆندیرا‪ .‬الوصایا‬ ‫المغدوره‌‪ .‬االوائل‪ .‬دمشق‪ .2000 .‬ل‪»21 .‬‬ ‫ب����ه‌م ڕوانینه‌ واقع یان مێژووی سیاس����ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی ئه‌و هێزه‌ كوێرو سه‌ركوتكه‌رو‬ ‫ناشه‌خسییه‌یه‌ كه‌ ئازادی تێدا نادۆزرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫مێژووی����ه‌ك ك����ه‌ ته‌عبیر له‌ئ����ازادی مرۆڤ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و مێژووه‌ ده‌ره‌كییه‌ نییه‌ كه‌ هیچ‬ ‫نییه‌ جگه‌ له‌ده‌ستێوه‌ردانێكی هه‌میشه‌یی‌و‬ ‫ب����ه‌رده‌وام له‌ئازادی م����ن‪ ،‬له‌بوونم‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫مێژوویه‌كی ته‌ریبه‌‪ ،‬كه‌ گوزارشت له‌ئازادی‬ ‫شه‌خس����ی‌و تاكگ����ه‌رای هونه‌رمه‌ن����دان‬ ‫ده‌كات‪ .‬ب����ه‌و مانایه‌ مێژووی هونه‌ر ره‌مزی‬ ‫یاخیبوون����ی مرۆڤ����ه‌ له‌مێژووی گش����تی‪،‬‬ ‫پرۆس����ه‌ی خۆرزگاركردنێت����ی‪ ،‬له‌جه‌ب����ره‌‬ ‫گ����ه‌وره‌و كوێره‌كانی‪ .‬لێره‌وه‌ ڕۆحی هونه‌ر‪،‬‬ ‫له‌س����ه‌ر فراوانكردنی به‌رده‌وامی ئاسۆكان‬ ‫دروس����تده‌بێت‪ ،‬دۆزینه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی كه‌ دیار‬ ‫نییه‌و ده‌بێت ده‌ربخرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی نوقسانه‌و‬ ‫ده‌بێت ئاماده‌بكرێت‪.‬‬

‫هه‌موو ئیراده‌یه‌كی‬ ‫كردار‪ ،‬به‌بێ‬ ‫ئیراده‌یه‌كی‬ ‫بیركردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئیراده‌یه‌كی بێئاراسته‌و‬ ‫كوێره‌‬ ‫ئه‌م ڕه‌فتاره‌ی كۆندێرا باس����یده‌كات‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ڕه‌فت����اری ڕۆمانن����وس‌و هونه‌رمه‌ن����د نیی ‌ه‬ ‫به‌رامبه‌ر مێژووی گشتی‪ ،‬به‌ڵكو هه‌مان مۆراڵ‬ ‫به‌رامبه‌ر مێ����ژووی فیكریش له‌زۆر جێگاوه‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێته‌وه‌‪ .‬سالڤۆ ژیژیك له‌پێشه‌كی‬ ‫كتێب����ی «ئه‌ندام���� ‌ه بێ جه‌س����ته‌كان» دا‬ ‫په‌راگرافێكی سه‌رنجڕاكێشی هه‌یه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫«هه‌م����وو دیالۆگه‌ گ����ه‌وره‌كان له‌مێژووی‬ ‫فه‌لس����ه‌فه‌دا‪ ،‬زنجیره‌یه‌ك لێكتێنه‌گه‌یشتنی‬ ‫ب����ه‌رده‌وام ب����ووه‌‪ :‬ئه‌رس����تۆ به‌هه‌ڵ����ه‌‬ ‫له‌ئه‌فالت����ون گه‌یش����تووه‌‪ ،‬تۆمای ئه‌كوینی‬ ‫به‌هه‌ڵ����ه‌ له‌ئه‌رس����تۆ گه‌یش����تووه‌‪ ،‬هیگڵ‬ ‫به‌هه‌ڵه‌ له‌كانت‌و ش����ێلینگ تێگه‌یش����تووه‌‪،‬‬ ‫مارك����س به‌هه‌ڵ����ه‌ له‌هیگڵ گه‌یش����تووه‌‪،‬‬ ‫نیتش����ه‌ به‌هه‌ڵه‌ له‌مه‌س����یح تێگه‌یشتووه‌‪،‬‬ ‫هایدگه‌ر به‌هه‌ڵه‌ له‌هیگڵ تێگه‌یش����تووه‌‪...‬‬ ‫هه‌ر كاتێك فه‌یله‌س����وفێك كاریگه‌رییه‌كی‬ ‫گه‌وره‌و به‌زه‌بر له‌س����ه‌ر فه‌یله‌سوفێكی تر‬ ‫جێده‌هێڵێ����ت‪ ،‬ب����ێ هی����چ ڕیزپه‌ڕێك‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كاریگه‌رییه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای تێنه‌گه‌یشتنێكی‬ ‫وه‌به‌رهێن دروس����تبووه‌»‪« .‬بڕوانه‌‪ :‬سالڤۆ‬ ‫ژیژیك‪ .‬ئه‌ندامه‌ بێ جه‌سته‌كان‪ .‬سوركامپ‪.‬‬ ‫فرانكفۆرت‪ .2005.‬ل‪»7.‬‬ ‫به‌اڵم پرس����یاره‌كه‌ لێ����ره‌دا ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫ئه‌و تێنه‌گه‌یش����تنه‌‪ ،‬پتر تێنه‌گه‌یش����تنه‌‪،‬‬ ‫یاخ����ود خۆالدانێكی وه‌به‌رهێن����ه‌ له‌مانای‬ ‫ئه‌س����ڵی‪ .‬واقع چۆن هه‌میش����ه‌ ڕووبه‌رێكی‬ ‫بچوك����ه‌‪ ،‬كتێبی����ش هه‌میش����ه‌ ڕووبه‌رێكی‬ ‫بچوكه‌‪ .‬فه‌لس����ه‌فه‌كان‌و كاره‌ هونه‌رییه‌كان‬ ‫وه‌ك خودی دونیا هه‌میش����ه‌ پێویس����تیان‬ ‫به‌زیادكردن هه‌یه‌‪ .‬تێنه‌گه‌یشتنی وه‌به‌رهێن‪،‬‬ ‫له‌ستراتیژی خودی فه‌لس����ه‌فه‌دایه‌‪ .‬لێره‌دا‬ ‫نابێ����ت ئه‌وه‌م����ان له‌بیربچێت ك����ه‌ ژیژیك‬ ‫قس����ه‌ له‌دۆلۆز ده‌كات‪ .‬دۆلۆز كه‌سێكه‌ كه‌‬ ‫هیچ كات فه‌لس����ه‌فه‌ی وه‌ك دیالۆگ‪ ،‬وه‌ك‬ ‫قسه‌گۆڕینه‌وه‌و دانوس����تان سه‌یرنه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ر جێگادا گفتوگۆ ده‌ستی پێكردبێت‪،‬‬ ‫ئه‌و ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌ی چۆڵكردوه‌و ڕۆیش����تووه‌‪.‬‬ ‫خ����ۆی به‌ڕۆش����نی ده‌ڵێ����ت‪ ،‬فه‌لس����ه‌فه‌‬ ‫كارێك����ی به‌گفتوگۆوه‌ نییه‌ ‪ ...‬فه‌لس����ه‌فه‌‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندكردن����ه‌‪ ،‬فراوانكردن����ه‌‪ ،‬گرێدان‌و‬ ‫به‌ستنه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ كات گفتوگۆ نییه‌‪.‬‬ ‫«بڕوان����ه‌‪ :‬جی����ل دۆلۆز‪ ،‬ش����ۆرت كه‌تس‪.‬‬ ‫فرانكفۆرت‪ .2001 .‬ل‪.»15‬‬ ‫جه‌وه����ه‌ری هه‌موو تێنه‌گه‌یش����تنه‌كان كه‌‬ ‫ژیژی����ك باس����یانده‌كات ل����ه‌وه‌وه‌ هاتووه‌‬ ‫كه‌ م����رۆڤ هه‌میش����ه‌ ده‌یه‌وێت ش����تێكی‬ ‫دی ببینێ����ت زیات����ر له‌وه‌ی تێكس����ته‌كان‬ ‫خۆی����ان ده‌یانه‌وێت‌و ده‌یانكرێ����ت بیبینن‪.‬‬ ‫تێنه‌گه‌یش����تنی وه‌به‌رهه‌مهێ����ن‪ ،‬جی����اوازه‌‬ ‫له‌تێنه‌گه‌یش����تنی نه‌زانه‌كان كه‌ نه‌ ده‌گاته‌‬ ‫تێكس����ته‌كه‌‪ ،‬نه‌ده‌توانێ����ت فراوانیب����كات‪،‬‬ ‫ن����ه‌ ده‌یكرێت له‌ناوكۆیی نوێ����دا بیچێنێت‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی تازه‌ی بۆ بس����ازێنێت‪ .‬نوسین‬ ‫هه‌میش����ه‌ دان نه‌نان����ه‌ به‌بچوك����ی واقعدا‪،‬‬ ‫به‌م����ه‌ودا ب����ه‌ر ته‌س����ك‌و خنكێنه‌ره‌كه‌یدا‪،‬‬ ‫لێره‌وه‌ هه‌میشه‌ هاوارێكی پڕ ئازاره‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ڕۆحه‌ بچوك‌و گیانه‌ خش����ۆك‌و دیله‌كان ‪...‬‬ ‫له‌و راستییه‌ش����ه‌وه‌ ده‌بێت بۆ زۆربه‌ی كاره‌‬ ‫هونه‌ریی‌و فیكرییه‌كانی دونیا بڕوانین‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫وه‌زیری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌و نیشته‌جێبون‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ر پشك ‌ی گه‌وره‌ ‌ی بودج ‌ه بۆ رێگاوبان‬ ‫دانه‌نێین ئه‌وا به‌ره‌و ئاسۆیه‌ك ‌ی رون ناڕۆین‬ ‫ئا‪ :‬به‌ختیار حسێن‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‪ ،‬ئه‌ندازیار‬ ‫"كامه‌ران ئه‌حمه‌د" وه‌زیری‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌و نیشته‌جێبون ده‌ڵێت‬ ‫"زۆربه‌ی‌ ئه‌و رێگا‌وبانانه‌ی‌ هه‌مانه‌‬ ‫نه‌گونجاوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و فشاره‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌سه‌ریه‌تی‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ چاره‌سه‌ریه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌دوسایدكردن ده‌بێت‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌وكاته‌وه‌ی‌ پۆستی‌ وه‌زیری‌‬ ‫ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌‌و نیش���ته‌جێبونت‬ ‫وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬چ كارێكت كردوه‌ پێتوایه‌‬ ‫ك���ه‌ جیاوازبێ���ت له‌گ���ه‌ڵ كاره‌كانی‌‬ ‫پێش خۆت���ان‌و جێگایی‌ هه‌ڵوه‌س���ته‌‬ ‫له‌سه‌ركردن بێت؟‬ ‫كامه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ من‬ ‫له‌هه‌ردو كابینه‌ی‌ شه‌ش‌و حه‌وت وه‌كو‬ ‫وه‌زیری‌ ئاوه‌دانكردن‌و نیش���ته‌جێبون‬ ‫ده‌ستنیش���انكرام‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بێ���ت‬ ‫له‌كابینه‌ی‌ شه‌شه‌مه‌وه‌ ده‌ست پێبكه‌م‬ ‫كه‌ چیمانكردوه‌‪ ،‬ك���ه‌ چاالكیه‌كانمان‬ ‫له‌دو الیه‌نی‌ سه‌ره‌كی خۆی‌ ده‌بینێته‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكیان الیه‌نی‌ رێگاوبانه‌ كه‌ مه‌به‌ست‬ ‫لێ���ی دروس���تكردنی رێگا‌وبانه‌كان���ه‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌كه‌ون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ س���نوری‌‬ ‫شاره‌وانیه‌كان‌و رێگا الوه‌كیه‌كانی‌ گوند‌و‬ ‫هه‌مو ش���ارو ش���ارۆچكه‌كانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تریش بواری‌ بینه‌سازی‌‌و نیشته‌جێبونه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌پێی‌ ئ���ه‌و یاس���ایه‌ی‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌دروس���تكردنی‌ یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون‬ ‫بۆ هاواڵتیان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌‬ ‫ئینج���ا فه‌رمانبه‌ربێت ی���ان فه‌رمانبه‌ر‬ ‫نه‌بێت كه‌ ده‌رامه‌تیان سنورداره‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌مانه‌ش ئه‌ركێك���ی‌ تریش ده‌كه‌وێته‌‬ ‫سه‌رش���انی‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌م���ان ئه‌ویش‬ ‫دروستكردنی‌ باڵه‌خانه‌ی‌ خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫بۆ هه‌مو وه‌زاره‌ته‌كانی‌ تر‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای ده‌س���تبه‌كاربونمانه‌وه‌‬ ‫وه‌كو وه‌زی���ری‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ وۆرك‬ ‫ش���ۆپێكمان كرد كه‌ ماوه‌ی‌ سێ‌ رۆژی‌‬ ‫خایه‌ند‪ ،‬كه‌ تێیدا هه‌مو ئه‌و ئه‌ندازیار‌و‬ ‫كارمه‌ندان���ه‌ی‌ كارده‌كه‌ن له‌پڕۆژه‌كاندا‬ ‫له‌پێكهاته‌كانی‌ وه‌زاره‌ت كۆمانكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئامانجی‌ كۆكردنه‌وه‌كه‌ش ئه‌وه‌بو ئێستا‬ ‫چاالكیه‌كانم���ان چۆن���ه‌‌و له‌كوێدایه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌مانه‌وێ���ت بگه‌ی���ن به‌چ‬ ‫ئاس���تێك له‌چاككردن‌و جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫چاالكیه‌كانم���ان‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بتوانین‬ ‫رێ���كاری‌ پێویس���ت بگرینه‌ب���ه‌ر ب���ۆ‬ ‫چاككردنی‌ جۆرایه‌تی‌ چاالكیه‌كانمان‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش سه‌ره‌تایه‌كی‌ گرینگی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئاوه‌دانكرن���ه‌وه‌‌و نیش���ته‌جێبون بو تا‬ ‫بتوانی���ن هه‌مو ئه‌و خاڵ���ه‌ به‌هێزانه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌مانه‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ دیاریكردنی‌ خاڵه‌‬ ‫كه‌موكوڕیه‌كان���ی‌ ك���ه‌ هه‌مانه‌‌و دیاری‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌هه‌مو رویه‌كه‌وه‌‬ ‫چاالكیه‌كانمان به‌ره‌وپێشه‌وه‌ ببه‌ین‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ستراتیجیه‌تێكمان هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ داتا‌و زانیاری‌ بۆ دروستكردنی‌‬ ‫رێگا‌وبانه‌كان‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانه‌ی‌ پێویستبو‬ ‫كه‌ گۆڕانكاری‌ تێدا بكرێت‌و چاكبكرێت‬ ‫ئه‌وا بڕیاری‌ له‌سه‌ردرا هه‌موی‌ پێوه‌ری‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‪ ،‬ئه‌مان���ه‌ گرنگتری���ن‬ ‫س���تراتیجیه‌تی‌ كاره‌كانم���ان ب���و كه‌‬ ‫ده‌ستمانپێكرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر له‌ئێس���تادا سه‌یری‌‬ ‫رێگاوبان���ه‌كان بكه‌ی���ن ئ���ه‌وا هی���چ‬ ‫گۆڕانكاریه‌ك���ی‌ ئه‌وتۆی‌ تێدا نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ باسیش���كراوه‌ ته‌نی���ا‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ قس���ه‌دابوه‌‌و رێگاكان‬ ‫كۆنن‌و زۆربه‌ی‌ نه‌گونجاون بۆ هاتوچۆ‪،‬‬ ‫به‌وهۆیه‌شه‌وه‌ س���ااڵنه‌ چه‌ندین كه‌س‬ ‫ده‌بنه‌ قوربانی‌‪ ،‬هه‌نگاوه‌كانی‌ ئێوه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ ئه‌مه‌ چی‌ بوه‌؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫رێگا‌وبانان���ه‌ی‌ هه‌مان���ه‌ نه‌گونج���اوه‌‬ ‫ی كه‌ له‌سه‌ریه‌تی‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و فش���اره‌ ‌‬ ‫ئه‌مانه‌ چاره‌سه‌ریه‌كه‌ی‌ به‌دوسایدكردن‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬بۆی���ه‌ هه‌مو ئ���ه‌و پڕۆژانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ پێیده‌وترێت به‌جودس���ایدكردنی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬له‌ئێستادا هه‌موی‌‬ ‫له‌ژێ���ر جێبه‌جێكردندایه‌ ن���ه‌ك ته‌نیا‬ ‫قسه‌بێت بۆ به‌س���تنه‌وه‌ی‌ هه‌مو شار‌و‬ ‫شارۆچكه‌كان‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ هیچ شوێنێك‬ ‫نه‌ماوه‌ كاری‌ تێدانه‌كرابێت‌و نه‌چوبێته‌‬ ‫ب���واری‌ جێبه‌جێكردن���ه‌وه‌ له‌نێ���وان‬ ‫شاره‌كان‪ ،‬رێگا هه‌یه‌ نه‌خشه‌سازیه‌كه‌ی‌‬ ‫كات���ی‌ ده‌وێ���ت كه‌ یه‌ك بۆ دو س���اڵ‬

‫ئه‌گه‌ر باس‬ ‫له‌پڕۆژه‌ی‌ ستراتیجی‬ ‫به‌دوسایدكردنی‌‬ ‫رێگاوبانه‌كان بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وا ئێمه‌ جگه‌‬ ‫له‌دوسایدكردنی‌ رێگای‬ ‫هه‌ولێر پردێ‌‌و رێگای‌‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ سلێمانی‌‬ ‫كه‌ نۆژه‌نكراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫هیچ رێگایه‌كی‌‬ ‫ترمان له‌پڕۆژه‌‬ ‫ستراتیجیه‌كان ته‌واو‬ ‫نه‌بوه‬ ‫نه‌خشه‌س���ازیه‌كه‌ی‌ ده‌وێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌م���و په‌نجا مه‌ترێ���ك دوایی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێچكه‌كه‌ی‌ دیاری‌ ده‌كرێت پێویس���ته‌‬ ‫پشكنینی‌ خۆڵیشی‌ بۆ ئه‌نجامبدرێت‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها جێبه‌جێكردن���ی‌ رێگاكانیش‬ ‫بودجه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ ده‌وێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌روی‌ كاتیشه‌وه‌ كاتێكی‌ زۆری‌ ده‌وێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم نه‌مانتوانیوه‌ به‌یه‌ك قۆناغ یه‌ك‬ ‫رێگا بخه‌ین���ه‌ بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ كاتێك باس���ی‌ هه‌م���و رێگاكان‬ ‫ده‌كه‌ین باسی‌ قۆناغ ده‌كه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ی���ه‌ك قۆناغ بوایه‌ ئه‌وا هه‌مو‬ ‫ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌ كه‌ ته‌رخانكراوه‌ بۆمان‬ ‫له‌ساڵێكدا ئه‌وا به‌شی‌ دو رێگا ناكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێمه‌ تێك���ڕای تۆڕی‌ رێگاكانمان‬ ‫هه‌موی‌ به‌یه‌ك���ه‌وه‌ خس���تۆته‌ بواری‌‬ ‫جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ش به‌شێوه‌ی‌‬ ‫قۆناغ‌و سااڵنه‌ هه‌موی‌ پێكه‌وه‌ به‌دوای‌‬ ‫یه‌ك له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكی‌ تر ته‌واو‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌ س���ااڵنه‌ بۆ‬ ‫ئه‌م وه‌زاره‌ته‌ ته‌رخانده‌كرێت چه‌ندێكه‌‌و‬ ‫چۆن دابه‌شده‌كرێت؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬بودج���ه‌ی‌‬ ‫ته‌رخانك���راو ب���ۆ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌‌و نیشته‌جێبون له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 2013‬نزیك���ه‌ی‌ ‪ 850‬ملی���ار دین���اره‌‬ ‫به‌بودج���ه‌ی‌ وه‌به‌رهێنانیش���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ل���ه‌و ژماره‌یه‌ ‪ %78,5‬ئ���ه‌و بودجه‌یه‌‬ ‫بۆ بواری‌ پ���ڕۆژه‌كان ب���وه‌ كه‌ خۆی‌‬ ‫له‌رێگا‌وبان���ه‌كان ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌ ‪%18‬ی‌ بۆ بواری‌ نیشته‌جێبونه‌‌و ‪%4‬‬ ‫بۆ پڕۆژه‌ی‌ بیناس���ازی‌‌و خزمه‌تگوزاری‬ ‫ته‌رخانده‌كرێ���ت‪ ،‬كه‌ كۆی‌ گش���تی‌ بۆ‬ ‫داپۆشینی‌ خه‌رجی‌ ‪ 417‬پڕۆژه‌یه‌‌و كه‌‬ ‫‪372‬ی‌ پ���ڕۆژه‌ی‌ به‌رده‌وامن‌و هه‌روه‌ها‬ ‫‪45‬ی‌ پڕۆژه‌ی‌ نوێن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم زۆرێك له‌و رێگایانه‌ی‌‬ ‫ته‌واوب���ون ماوه‌یه‌كی‌ كه‌می‌ خایاندوه‌‌و‬ ‫تێكچوه‌‌و جارێك���ی‌ تر كاری‌ چاكردنی‌‬ ‫بۆ كراوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر باس‬ ‫له‌پڕۆژه‌ی‌ ستراتیجی به‌دوسایدكردنی‌‬ ‫رێگاوبان���ه‌كان بكه‌ی���ن‪ ،‬ئ���ه‌وا ئێمه‌‬ ‫جگه‌ له‌دوس���ایدكردنی‌ رێگای هه‌ولێر‬ ‫پردێ‌ كه‌ ل���ه‌و چوارچێوه‌یه‌دا بوه‌ كه‌‬ ‫دروستكراوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ رێگای‌ چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫س���لێمانی‌ كه‌ نۆژه‌نكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫هی���چ رێگایه‌ك���ی‌ ترمان ل���ه‌و پڕۆژه‌‬ ‫س���تراتیجیانه‌ ته‌واو نه‌ب���وه‌‪ ،‬تا بڵێین‬ ‫جۆره‌كه‌ی‌ خراپبوه‌ یان باشبوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ نه‌خشه‌سازیه‌كه‌‌و جۆری‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ره‌س���تانه‌ی‌ تێ���دا به‌كارده‌هێنرێت‪،‬‬ ‫گونجاوبێ���ت له‌گ���ه‌ڵ قه‌ب���اره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫هاتوچۆیه‌ی‌ له‌سه‌ری‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێم���ه‌‬ ‫له‌كوردس���تان ناگه‌ینه‌ پێن���ج ملیۆن‬

‫دابه‌شكردنی‌ زه‌و ‌ی‬ ‫به‌سه‌ر هاواڵتیان‌و‬ ‫دانی‌ پێشینه‌ی‌ خانو‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ قه‌یرانی‌‬ ‫نیشته‌جێبونی‌‬ ‫نه‌كرد‪،‬‬ ‫دروستكردنی‌ یه‌كه‌ی‌‬ ‫نیشته‌جێبونیش‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ كه‌رتی‌‬ ‫تایبه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌كه‌موكورتی‌ به‌ده‌ر‬ ‫نه‌بو‬

‫كامه‌ران ئه‌حمه‌د‬ ‫كه‌س‪ ،‬ب���ه‌اڵم خه‌می‌ س���ه‌ره‌كی‌ هه‌ر‬ ‫گه‌نجێك���ی‌ ت���ازه‌ كه‌ ده‌چێت���ه‌ ژیانی‌‬ ‫هاوسه‌رگیریه‌وه‌ كێشه‌ی‌ نیشته‌جێبونه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ساڵ دوای‌ ساڵ ئه‌م كێشه‌یه‌ زیاتر‬ ‫ده‌بێت‌و هیچ ئومێدێكیش به‌دیناكرێت‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ر؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حمه‌د‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر بڵێین‬ ‫س���تراتیجیه‌ت‌و سیاس���ه‌تی‌ حكومه‌ت‬ ‫چیه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌م داواكاریه‌‬ ‫كه‌ ریزبه‌ن���دی‌ یه‌كه‌م���ی‌ هاواڵتیانه‌‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ له‌س���ه‌ره‌تادا حكوم���ه‌ت بیری‌‬ ‫له‌وه‌كرده‌وه‌ كه‌ پڕۆسه‌ی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫زه‌وی‌ به‌سه‌ر هاواڵتیاندا ده‌ستپێبكات‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ دانی‌ پێش���ینه‌ی‌ خانو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌مانه‌ چاره‌سه‌ری‌ قه‌یرانه‌كه‌ی‌ نه‌كرد‪،‬‬ ‫بۆیه‌ حكومه‌ت بی���ری‌ له‌وه‌كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ش���ێوازێكی‌ ت���ر بگیرێته‌ب���ه‌ر ئه‌ویش‬ ‫دروستكردنی‌ یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون بو‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ كه‌رت���ی‌ تایبه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌الی���ه‌ن ده‌س���ته‌ی‌ وه‌به‌رهێنان���ه‌وه‌‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ ده‌ك���را‪ ،‬ئ���ه‌م كاره‌ش‬ ‫له‌قۆناغێك���ی‌ دیاریك���راودا خزمه‌ت���ی‌‬ ‫كرد هه‌رچه‌ن���ده‌ كه‌موكورتی‌ تێدابو‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ب���ۆ قۆناغێكی‌ تر له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ 2011‬یاس���ای‌ ژم���اره‌ ح���ه‌وت خرایه‌‬ ‫بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌ بۆ دورستبونی‌‬ ‫یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبون ب���ۆ هاواڵتیانی‌‬ ‫ده‌رامه‌ت سنوردار‪ ،‬كه‌ پێمانوایه‌ ئه‌مه‌‬ ‫سودێكی‌ زۆری‌ ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و یه‌كانه‌شی‌‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 2011‬بودجه‌ی‌ بۆ ته‌رخانكرابو‬ ‫ئێس���تا له‌ته‌واوبوندایه‌‌و ب���ه‌م نزیكانه‌‬ ‫ت���ه‌واو ده‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ ‪‌ 2012‬و‬ ‫‪ 2013‬له‌س���ااڵنی‌ داهاتودا ته‌واوده‌بن‪،‬‬ ‫به‌ته‌واوبونی‌ ئه‌م ژماره‌یه‌ش ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رچ���اوی‌ یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبون بۆ‬ ‫هاواڵتیان دروس���ت ده‌كرێت‪ ،‬ئێستاش‬ ‫كار ب���ۆ ده‌س���ته‌ی‌ نیش���ته‌جێبونیش‬ ‫ده‌كرێت‌و ده‌سه‌اڵتی‌ ته‌واوی‌ پێده‌درێت‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ واڵتانی‌ دراوسێ‌‌و واڵتانی‌‬ ‫پێش���كه‌وتو ل���ه‌و ب���واره‌دا س���ودی‌‬ ‫لێوه‌رگی���راوه‌‌و بودجه‌یه‌ك���ی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫ده‌بێت‌و راس���ته‌خۆ سه‌ر به‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا كاره‌كانی‌ ئه‌و یاسایه‌‬ ‫به‌كوێ گه‌یشتوه‌‌و له‌چ قۆناغێكدایه‌؟‬ ‫كامه‌ران ئه‌حمه‌د‪ :‬ئێس���تا یاس���اكه‌‬ ‫دوا قۆناغ���ی‌ گفتوگۆكان���ی‌ بڕی���وه‌‌و‬ ‫ی���ه‌ك كۆبونه‌وه‌ ماوه‌ ك���ه‌ هه‌مو ئه‌و‬ ‫الیه‌نان���ه‌ی‌ په‌یوه‌ندیدارن به‌یاس���اكه‌‬ ‫بڕی���اری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پێ���دا ده‌رچوه‌‌و‬ ‫بۆ ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورا چ���وه‌‌و تێبینی‬ ‫نوس���راوه‌ له‌س���ه‌ری‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ دوا‬ ‫كۆبونه‌وه‌ ماوه‌ ك ‌ه پاكنوس���ی‌ ته‌واوی‌‬ ‫هه‌مو ئه‌و تێبینیانه‌ بكرێت كه‌ هاتوه‌‪،‬‬ ‫دوات���ر ده‌چێته‌ په‌رله‌مان‌و یاس���اكه‌ی‌‬ ‫پێده‌رده‌چێت‌و دامه‌زراوه‌كه‌ دروس���ت‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ته‌واوبون���ی‌ یاس���اكه‌‌و‬ ‫دامه‌زراندن���ی‌ ئ���ه‌م ده‌س���ته‌یه‌ ت���ا‬ ‫چه‌ن���د ئومێدێك ده‌بێت كه‌ كێش���ه‌ی‌‬ ‫نیشته‌جێبون چاره‌سه‌ربكرێت؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬ئێم���ه‌ وه‌كو‬ ‫ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫نیش���ته‌جێبون ئه‌ندامێكی‌ بااڵ‌و دیاری‌‬ ‫ئه‌م ده‌س���ته‌یه‌ین‪ ،‬چونكه‌ له‌و بواره‌دا‬ ‫كارمانكردوه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ له‌و یاسایه‌شدا‬ ‫جێ���گای كراوه‌ته‌وه‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌‌و‬ ‫شێوازی‌ كاركردن‌و پیاده‌كردنی‌ له‌هه‌مو‬ ‫ئه‌و یاسایانه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌ زۆر به‌هێزتره‌‌و‬ ‫ئه‌زمون���ی‌ واڵتانی‌ تری���ش وه‌رگیراوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ به‌ده‌ستبه‌كاربون‌و كارابونی‌‬ ‫باش���ترین ش���ێواز ده‌گیرێت���ه‌ ب���ه‌ر‌و‬ ‫ئاس���ۆیه‌كی‌ زۆر رونی‌ تێ���دا هه‌یه‌ بۆ‬ ‫دروس���تكردنی‌ یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبون‬ ‫به‌نرخێك���ی‌ گونج���ا‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رفراوان‌و چاره‌سه‌ركردن‌و بنبڕكردنی‌‬ ‫ئه‌و كێشه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌س���اڵه‌كانی‌ ‪ 2013 ،2012 ،2011‬بۆ‬ ‫دروس���تكردنی‌ یه‌كه‌ی‌ نیش���ته‌جێبون‬ ‫بودج���ه‌ی‌ ته‌رخانكردبو‪ ،‬به‌اڵم تاوه‌كو‬ ‫ئێس���تا هی���چ یه‌كێ���ك ل���ه‌و یه‌كانه‌‬ ‫ته‌واونه‌كراون‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ی‌ چیه‌؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬هه‌م���و ئ���ه‌و‬ ‫یه‌كانی‌ له‌و سێ‌ س���اڵه‌دا بودجه‌ی‌ بۆ‬ ‫ته‌رخانك���راوه‌ هه‌موی‌ چۆت���ه‌ بواری‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم راده‌س���تی‌‬ ‫هاواڵتیان نه‌كراوه‌ بۆیه‌ ئه‌وانه‌ی‌ ساڵی‌‬ ‫‪ 2011‬له‌قۆناغ���ی‌ كۆتایدان‌و له‌ش���اری‌‬ ‫س���لێمانی‌ پڕۆژه‌كه‌ ته‌واوبوه‌‌و ئێستا‬ ‫سه‌رقاڵی‌ دابه‌ش���كردنی‌ بنكه‌كانن بۆ‬ ‫هاواڵتی���ان‪ ،‬بۆ هه‌ردو س���اڵی‌ ‪ 2011‬و‬ ‫‪ 2012‬نزیك���ه‌ی‌ ‪ 6000‬ه���ه‌زار یه‌كه‌ی‌‬ ‫نیش���ته‌جێبونه‌‪ ،‬به‌اڵم ‪ 2013‬هێش���تا‬ ‫هه‌ندێك���ی‌ له‌پڕۆس���ه‌ی‌ ته‌نده‌ركردن‌و‬ ‫بانگه‌وازدایه‌ تا ئێستا ژماره‌كه‌ی‌ دیاری‌‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ ئه‌مس���اڵیش بڕی‌ ‪250‬‬ ‫ملی���ار دین���اری‌ بۆ ته‌رخانك���راوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌وی���ش كه‌متر نابێت ل���ه‌ ‪ 4000‬هه‌زار‬ ‫یه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ئێس���تا ئه‌و یه‌كانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌رابردو دروستكراون نیوه‌ی‌ زیاتر‬ ‫خه‌ڵكی‌ عه‌ره‌ب كڕیویانه‌‌و سودمه‌ندبون‬ ‫لێیان؟‬ ‫كامه‌ران ئه‌حمه‌د‪ :‬ئه‌گه‌ر بڵێین نیوه‌ی‌‬ ‫زیاتر عه‌ره‌ب سودی‌ لێوه‌رگرتوه‌ ئه‌وه‌‬ ‫راست نیه‌‪ ،‬ئه‌م یه‌كانه‌ خه‌ڵكی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫تێدایه‌ به‌اڵم رێژه‌كه‌ی زۆر كه‌مه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌رجه‌كانی‌ ئێوه‌ چیه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ ده‌یانه‌وێت سودمه‌ندبن‬ ‫له‌و یه‌كانه‌ی‌ له‌الیه‌ن ئێوه‌وه‌ به‌نرخێكی‌‬ ‫ك���ه‌م دروس���تده‌كرێن ب���ۆ هاواڵتیانی‌‬ ‫كه‌مده‌رامه‌ت‌و كرێچی‌؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬مه‌رج���ه‌كان‬

‫دیاریك���راوه‌ به‌پێی‌ یاس���ا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫راگه‌یاندنی���ش‬ ‫له‌كه‌ناڵه‌كان���ی‌‬ ‫راده‌گه‌یه‌نرێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌ هه‌ركاتێ���ك‬ ‫فۆڕمه‌ك���ه‌ وه‌رده‌گیرێ���ت ده‌بێت ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ خاوه‌نی‌ یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون‬ ‫نه‌بێت‌و س���ودمه‌ند نه‌بوبێ���ت له‌هیچ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌ نیش���ته‌جێبون له‌هه‌رێم‌و‬ ‫هاواڵتی‌‌و دانیشتوی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫بێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها س���ودمه‌ند نه‌بوبێت‬ ‫له‌پێشینه‌ی‌ خانوبه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوانیه‌ كه‌ ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن ئێوه‌وه‌ بۆ بواری‌ نیشته‌جێبون‬ ‫دیاریك���راوه‌ ك���ه‌ ‪ %18‬بڕێكی‌ یه‌كجار‬ ‫كه‌مه‌؟‬ ‫كام���ه‌ران ئه‌حم���ه‌د‪ :‬هه‌م���و ئ���ه‌و‬ ‫بودجه‌ی���ه‌ی‌ به‌ر هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌كه‌وێت كۆمه‌ڵێك سێكته‌ری‌ جیای‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌هه‌ریه‌كێك له‌سێكته‌ره‌كان‬ ‫بپرس���ین ئه‌وا به‌پێی‌ خواستی‌ ئه‌وان‬ ‫ئ���ه‌و بودجه‌یه‌ دابه‌ش���نه‌كراوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫قه‌باره‌ی‌ پێداویس���تیه‌كان‌و پڕۆژه‌كانی‌‬ ‫كه‌ هه‌یانه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و بودجه‌یه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫سنورداره‌‌و ناش���كرێت كه‌ سێكته‌رێك‬ ‫پش���تگوێ‌ بخ���رێ‌‪ ،‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ئه‌مه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نیه‌ به‌ئێم���ه‌وه‌‌و په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌دابه‌ش���كردنی‌ بودجه‌ی‌ گش���تیه‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ به‌س���ه‌ر س���ێكته‌ره‌كان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئێم���ه‌ بودجه‌یه‌كی‌ زۆرم���ان بۆ بواری‌‬ ‫رێگا‌وبان دان���اوه‌ چونكه‌ رێگاكان زۆر‬ ‫له‌ئاستێكی‌ خوار داواكاری‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫پێداویستیه‌كاندایه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نیا هۆكاری‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ش رێگاوبانه‌كانن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ی بودجه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر پش���كی‌ گه‌وره‌ ‌‬ ‫الیه‌نه‌ دانه‌نێین ئه‌وا به‌ره‌و ئاسۆیه‌كی‌‬ ‫رون ناڕۆین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬خه‌ریكه‌ گون���ده‌كان به‌ره‌‌و‬ ‫چۆڵب���ون ده‌چ���ن كه‌چی‌ ئێ���وه‌ هیچ‬ ‫رۆڵێكی‌ ئه‌وتۆتان نه‌بوه‌ له‌باش���كردنی‌‬ ‫رێگاوبان���ه‌كان‌و ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫گونده‌كان؟‬ ‫كامه‌ران ئه‌حمه‌د‪ :‬ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫گونده‌كان ئه‌و قۆناغه‌ی‌ بڕی كه‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌وه‌زاره‌تێك���ی‌ دیاریكراوبێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئاوه‌دانكرنه‌وه‌ی‌ گونده‌كان له‌ئاستێكدایه‌‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌هه‌مو الیه‌ن���ه‌كان كار‬ ‫بۆئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ گونده‌كان ده‌كرێت‬ ‫له‌هه‌م���و الیه‌ن���ه‌كان‌و هی���چ گوندێك‬ ‫نیه‌ كه‌ ئێس���تا رێ���گای‌ نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وانه‌یه‌ رێگاكه‌ی‌ یان تێكه‌ڵه‌بێت یان‬ ‫رێگاك���ه‌ی‌ زۆر باش نه‌بێ���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ ئێمه‌ سنورداره‌‌و ئێستا زیاتر‬ ‫بۆ دوس���ایدكردنی‌ رێ���گاكان ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫به‌اڵم گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك بۆ گونده‌كان‬ ‫كۆمه‌ڵێك هۆكاری‌ هه‌یه‌ وه‌كو ئابوری‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ له‌كوێ‌ داهاتی‌ باش���یان‬ ‫ده‌س���ت بكه‌وێت ئه‌وا له‌و ش���وێنانه‌دا‬ ‫نیشته‌جێ ده‌بن‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫سازان له‌قوڕگی‬ ‫بوتڵدا!‬ ‫چاوه‌ڕێی س����ێ هه‌ڵب����ژاردن بوین‪،‬‬ ‫كه‌چی هه‌ر یه‌كێكیان مایه‌وه‌؛ ئه‌ویش‬ ‫نازانین كه‌ی ده‌كرێ‌و چۆن ده‌كرێ؟‬ ‫مانگی نۆ (وه‌ك به‌فه‌رمی دیاریكراوه‌)‬ ‫یان مانگی یانز‌ه (وه‌ك كۆمس����یۆنی‬ ‫هه‌ڵبژاردن پێشنیازیكردوه‌)؟‪ ..‬یانیش‬ ‫له‌سه‌ره‌نجامدا له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‬ ‫س����اڵی داهاتوی عێ����راق به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ده‌كرێن؟ هاوكات هه‌مو كێش����ه‌كانی‬ ‫هه‌رێمه‌كه‌مان له‌پرۆژه‌ی ده‌س����توردا‬ ‫كورتكراوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وی����ش به‌خولی‬ ‫داهات����وی په‌رله‌م����ان س����پێردراوه‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆیدا ته‌واوی دۆخی هه‌رێمی‬ ‫خس����تۆت ‌ه بازنه‌یه‌كی داخ����راوه‌وه‌‪.‬‬ ‫پرس����یار ئه‌وه‌یه‌؛ كه‌ بۆ به‌م دۆخ ‌ه‬ ‫گه‌یش����تین‌و ه����ه‌ر رۆژه‌و بیانویه‌ك‬ ‫داده‌تاش����رێ بۆ دواخس����تنی مافی‬ ‫ده‌نگدان����ی خه‌ڵ����ك‌و درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫حه‌زی مانه‌وه‌ له‌ده‌س����ه‌اڵت؟ لێره‌و‌ه‬ ‫ده‌بێ بۆ ئه‌و س����ه‌ره‌تایه‌ بگه‌ڕێینه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه پرسی ده‌ستور ورێژێنراو خستن ‌ه‬ ‫راپرس����ییه‌كه‌ی وه‌ك فریادره‌س����ێك‬ ‫ب����ۆ مان����ه‌وه‌ی س����ه‌رۆكی هه‌رێ����م‬ ‫له‌پۆسته‌كه‌ی ده‌ستی پێوه‌گیرا‪ .‬نه‌ك‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ببین ‌ه خاوه‌ن ده‌س����تورو‬ ‫بیكه‌ینه‌ بناغ����ه‌ی ده‌وڵه‌تدارییمان‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و ته‌نیا له‌به‌رئه‌وه‌ی یاس����ای‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تیی دادی ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫ن����ه‌ده‌دا كه‌ س����ه‌رۆك بتوانێ خۆی‬ ‫كاندیدبكاته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ تاكه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌بو ك ‌ه ده‌س����تور وه‌ك فه‌رشێك‬ ‫ب����ۆ س����ه‌رۆك رابخرێت ب����ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌س����ه‌ریدا بپه‌ڕێته‌وه‌و س����ه‌رله‌نوێ‬ ‫دو خول����ی دیكه‌ی بۆ زامنبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ك���� ‌ه ئه‌مه‌ س����ه‌رینه‌گرت‌و بێ‬ ‫ئومێدبون‪ ،‬په‌ن����ا بۆ رێككه‌وتنه‌كه‌ی‬ ‫(‪ 29‬ی حوزه‌یران) براو س����ه‌ره‌نجام‬ ‫دۆخه‌ك����ه‌ وه‌ك گرێی����ه‌ك له‌قوڕگی‬ ‫بوتڵێك����دا ئاخن����را ك����ه‌ ده‌رهێنانی‬ ‫له‌پێش����و زه‌حمه‌تتر بك����رێ‪ .‬ئه‌م ‌ه‬ ‫گوای����ه‌ هه‌رێم له‌قه‌یرانی سیاس����یی‬ ‫ده‌ربازكراوه‌! خۆ ئه‌گه‌ر به‌موجه‌ره‌د‬ ‫ل����ه‌و ح����ه‌زی ده‌س����ه‌اڵتخوازیی ‌ه‬ ‫له‌كێش����ه‌كه‌ بڕوانین‪ ،‬به‌ئاسانی به‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌ین كه‌ له‌ئه‌سڵدا هیچ كێشه‌یه‌ك‬ ‫له‌ئارادا نه‌بو‪ ،‬یاسای سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬رۆژی هه‌ڵبژاردن دیاریكراوه‌‪،‬‬ ‫س����ه‌رۆكی ئێس����تا كه‌ ناتوانێ خۆی‬ ‫كاندیدبكات����ه‌وه‌‪ ،‬با كاندیدێكی دیك ‌ه‬ ‫له‌حزبه‌كه‌ی بهاتایه‌ت ‌ه پێشه‌وه‌و دواتر‬ ‫له‌گه‌ڵ ركابه‌ره‌كان����ی‪ ،‬هه‌ركامێكیان‬ ‫بردییه‌وه‌‪ ،‬بچێته‌ س����ه‌ر كورس����یی‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تیی‪ ..‬ئیتر ئه‌و كێشه‌یه‌‬ ‫ن ‌ه بونی ده‌بو‪ ،‬ن ‌ه ئه‌و هه‌مو یاس����او‬ ‫هه‌ڵبژاردنانه‌شی به‌قوربان ده‌كرا‪.‬‬ ‫ئێس����تاش به‌حوكم����ی ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫له‌ده‌ق����ی ئه‌س����ڵی رێككه‌وتنه‌كه‌ی‬ ‫(‪ 29‬ی حوزه‌یراندا) هیچ باس����ێكی‬ ‫سازان‌و به‌په‌رله‌مانیكردنی سیستمی‬ ‫سیاس����یی نه‌كراوه‌‪ ،‬ه����ه‌روا ئه‌وه‌ی‬ ‫س����ه‌رۆكی هه‌رێ����م له‌په‌یامه‌كه‌ی����دا‬ ‫باسیده‌كات‌و سازان له‌سه‌ر ده‌ستور‬ ‫به‌س����ه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانی داهاتو‬ ‫ده‌س����پێرێ‌و پێداگری����ی له‌س����ه‌ر‬ ‫به‌ش����داریپێكردنی هه‌م����و ح����زب‌و‬ ‫الیه‌نه‌كان����ی هه‌رێ����م ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕای من جگ ‌ه له‌به‌ختڕه‌ش����كردنی‬ ‫سازان‌و ئاڵۆزكاندنی زیاتری دۆخه‌ك ‌ه‬ ‫هیچ����ی دیك����ه‌ ناگه‌یه‌ن����ێ‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ نابێته‌ س����ازانی هه‌ردو به‌ره‌ی‬ ‫راپرس����یی‌و هه‌مواركردنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت����ه‌ مانۆرێ����ك بۆ ش����ێواندنی‬ ‫سازان‌و الوازكردنی به‌ره‌ی به‌رامبه‌ر‬ ‫ب����ه‌و هێزان����ه‌ی له‌بنه‌ڕه‌ت����دا هی����چ‬ ‫بۆچونێكی����ان له‌س����ه‌ر ره‌شنوس����ی‬ ‫ده‌س����تور نه‌بوه‌‪ ،‬ئاخ����ر ئه‌و (‪)36‬‬ ‫حزبه‌ی س����ه‌رۆكی هه‌رێم باس����یان‬ ‫ده‌كات‌و به‌ش����داریی ئ����ه‌وان ده‌كات ‌ه‬ ‫مه‌رجی سازان‪ ،‬بۆ كه‌ ده‌وترا پارتی‬ ‫به‌ته‌نیا له‌گ����ه‌ڵ خستنه‌راپرس����یی‬ ‫ده‌ستوره‌‪ ،‬به‌رپرس����ه‌كانی ده‌یانوت‬ ‫نه‌خێ����ر ئێم ‌ه به‌ته‌نی����ا نین‌و (‪)36‬‬ ‫حزبی دیك����ه‌ش هاوڕامانن! باش���� ‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌وان����ه‌ له‌گه‌ڵ راپرس����ی بون‌و‬ ‫داوای هی����چ هه‌موارێكیان نه‌كردبێ‪،‬‬ ‫ئه‌م����ڕۆ ب����ه‌چ حه‌قێك به‌ش����داریی‬ ‫له‌گفتوگۆكانی ده‌ستوردا بك ‌هن‌و بیانو‬ ‫له‌به‌رگی بۆچوندا بهۆننه‌وه‌؟! مه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م ‌ه ته‌نیا بۆ س����ه‌پاندنی سازانێك‬ ‫نیی����ه‌ كه‌ له‌وس����ه‌ره‌وه‌ دیس����انه‌وه‌‬ ‫سیس����تمه‌ س����ه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌مان بۆ‬ ‫به‌رهه‌مبێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪kawamuhamad@yahoo.com‬‬

‫عێراق‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫پارله‌مانتاری‌ لیستی‌ موته‌حیدون د‪.‬ئه‌حمه‌د مه‌ساری‌‪:‬‬

‫پرۆفایل‬

‫‪7‬‬

‫پێكهێنانی‌ هه‌رێمی‌ سونن ‌ه جائیزه‌و دژی‌ شه‌ریعه‌ت نییه‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران كامه‌ران‬

‫له‌دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫پارله‌مانتاری‌ عێراق له‌لیست ‌ی‬ ‫موته‌حیدون (لیسته‌كه‌ی‌ ئوسامه‌‬ ‫نوجه‌یفی‌ سه‌رۆكی‌ پارله‌مان) د‪.‬ئه‌حمه‌د‬ ‫مه‌ساری‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت هاواڵتیان‬ ‫متمانه‌یان به‌سوپاو ده‌زگا ئه‌منیه‌كان‬ ‫نه‌ماوه‌‪ ،‬بۆیه‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌ توركمان‌و‬ ‫عه‌ره‌بی‌ سوننه‌ داوای‌ پێكهێنانی‌‬ ‫هێزی‌ تایبه‌ت به‌خۆیان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت تائێستا درێژكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫واده‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ نوری‌ مالیكی‌‬ ‫نه‌خراوه‌ته‌ به‌ر باس‪ ،‬داواش له‌الیه‌نی‌‬ ‫كوردی‌ ده‌كات كه‌سێك بۆ شوێنی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ كاندید بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬عه‌ره‌به‌كان���ی‌ دیال���ه‌ داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫پێكهێنان���ی‌ هێزێكی‌ تایب���ه‌ت به‌خۆیان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ماوه‌ی���ه‌ك له‌مه‌وبه‌ری���ش‬ ‫توركمانه‌كان هه‌م���ان داوایان كرد‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌م���ه‌ به‌ڵگه‌ نی���ه‌ له‌س���ه‌ر الوازبونی‌‬ ‫متمانه‌ی‌ هاواڵتیان به‌ده‌زگا ئه‌منیه‌كانی‌‬ ‫عێراق؟‬ ‫مه‌ساری‌‪ :‬داواكاری‌ عه‌ره‌به‌ سوننه‌كانی‌‬ ‫دیاله‌ ب���ۆ پێكهێنانی‌ هێزێك���ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆی���ان‪ ،‬به‌ڵگه‌ی���ه‌ له‌س���ه‌ر نه‌بونی‌‬ ‫متمان���ه‌ی‌ هاواڵتیانی‌ عێراق���ی‌ به‌ده‌زگا‬ ‫ئه‌منیه‌كان���ی‌ حكوم���ه‌ت‪ ،‬پێش���تریش‬ ‫توركمان هه‌مان داوایان هه‌بوو‪ ،‬كوردیش‬ ‫هێزێك���ی‌ تایبه‌تی‌ هه‌یه‌ بۆ پاراس���تنی‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ڵگه‌یه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و س���وپایه‌ی‌ كه‌ ئه‌مڕۆ هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫رێڕه‌وی‌ راس���تی‌ خۆی‌ ناڕوات‌و الیداوه‌و‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ هه‌موو پێكهاته‌كانی‌ عێراق‬ ‫ن���اكات‌و ئه‌دایه‌كی‌ نیش���تیمانی‌ باش���ی‌‬ ‫نه‌ب���وه‌‪ .‬به‌داخه‌وه‌ داكۆك���ی‌ له‌پێكهاته‌و‬ ‫الیه‌نێ���ك ده‌كات‪ ،‬نه‌وه‌ك���و س���ه‌رجه‌م‬ ‫پێكهاته‌كان���ی‌ عێراقی‌ به‌ب���ێ جیاوازی‌‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش وایك���ردوه‌ پێكهاته‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫داوای‌ پێكهێنانی‌ هێزی‌ تایبه‌ت به‌خۆیان‬ ‫بكه‌ن بۆ داكۆكیكردن له‌خۆیان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بابه‌تی‌ پێكهێنان���ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫سوننه‌ له‌ئێستادا به‌كوێ‌ گه‌یشتوه‌؟‬ ‫مه‌س���اری‌‪ :‬پێكهێنان���ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ میلله‌ت بڕی���اری‌ لێ ده‌دات‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر دانیش���توانی‌ ئ���ه‌و پارێزگایانه‌ی‌‬

‫پێویست ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫كورد كه‌سێك ‌‬ ‫دیكه‌ له‌جێی‬ ‫تاڵه‌بانی بۆ‬ ‫ی‬ ‫ی دیار ‌‬ ‫شوێنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بكات‌و پاڵێوراو ‌‬ ‫خۆیان هه‌بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و‌هی‌ ئه‌و پۆست ‌ه‬ ‫به‌تاڵ نه‌بێت‬ ‫خۆپیشاندانیان ده‌كه‌ن‪ ،‬داوای‌ پێكهێنانی‌‬ ‫هه‌رێم بكه‌ن‌و پێی‌ رازی‌ بن‪ ،‬ئه‌وه‌ مافێك ‌ی‬ ‫ده‌ستوری خۆیانه‌و كه‌س بۆی‌ نییه‌ ئه‌و‬ ‫مافه‌مان لێ زه‌وت بكات‪ .‬ئه‌گه‌ر میلله‌ت‬ ‫داوای‌ دیكه‌ی‌ هه‌بوو بۆ ده‌ستبه‌ركردنی‌‬ ‫مافه‌كان���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ داوای‌ میلله‌تی‌ خۆمانین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬عه‌بدولمه‌لیك س���ه‌عدی‌ كه‌‬ ‫به‌موفتی‌ سوننه‌كان داده‌نرێت پێكهێنانی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ س���وننه‌ی‌ ره‌تك���رده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گردبون���ه‌وه‌ی‌ زانایانی‌ ئاینی‌ س���وننه‌‬ ‫له‌هه‌ولێر پش���تیوانیان لێكرد‪ ،‬قسه‌تان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م بۆچونه‌ دژ به‌یه‌كانه‌ چییه‌؟‬ ‫مه‌س���اری‌‪ :‬پێكهێنان���ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ له‌الیه‌ن گه‌وره‌ فه‌قیهه‌كانی‌‬ ‫گردبون���ه‌وه‌ی‌ فیقه���ی له‌هه‌ولێر‪ ،‬فتوای‌‬ ‫له‌س���ه‌ر درا كه‌ جائیزه‌و دژی‌ شه‌رعیه‌ت‬ ‫نییه‌‪ ،‬راش���یانگه‌یاند ئه‌گه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫گش���تی‌ موس���ڵمانانی‌ تێدا بێ���ت ئه‌وه‌‬ ‫واجبه‌‪ .‬ئه‌و فه‌توایه‌ی‌ خه‌ڵك وه‌ریگرتوه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێكهێنانی‌ هه‌رێمی‌ سه‌ربه‌خۆ‬ ‫حه‌رام نیه‌و ش���ێوه‌یه‌كه‌ له‌ ش���ێوه‌كانی‌‬

‫ی شاوش مه‌ساری‌‬ ‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د عه‌بد حه‌ماد ‌‬ ‫ی (‪)1968‬‬ ‫* ساڵ ‌‬ ‫له‌دایكبووه‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1992‬كۆلێژ ‌‬ ‫* ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانكۆی‌ به‌غدا ‌‬ ‫پزیشك ‌‬ ‫ته‌واوكردوه‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1999‬دبلۆم ‌‬ ‫* ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫بااڵی‌ له‌نه‌شته‌رگه‌ری‌ گشت ‌‬ ‫له‌زانكۆی‌ به‌سره‌ وه‌رگرتوه‌‬ ‫* ل ‌ه (‪ )1992‬تا (‪)2002‬‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌كانی‌ به‌غداو‬ ‫به‌سره‌و ئه‌نبارو واست‬ ‫كاریكردوه‌‬ ‫ی (‪ )2010‬بوه‌ت ‌ه‬ ‫* ساڵ ‌‬ ‫ی پارله‌مانی‌ عێراق‬ ‫ئه‌ندام ‌‬

‫به‌ڕێوه‌بردن‌و مافی‌ خه‌ڵكی‌ ئه‌م واڵته‌یه‌‬ ‫كه‌ شێوازی‌ ئیداری‌ په‌یوه‌ست به‌خۆیان‬ ‫هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌مانگ���ی‌ راب���ردودا‌و دوای‌‬ ‫دابڕانێكی‌ زۆر مالیكی‌‌و بارزانی‌ سه‌ردانی‌‬ ‫یه‌كتریان كرد‪ ،‬سه‌رنجی‌ ئێوه‌ له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫سه‌ردانانه‌ چییه‌؟‬ ‫مه‌ساری‌‪ :‬ئێمه‌ له‌گه‌ڵ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م قه‌یرانه‌كانی عێراقین‪ ،‬ئیدی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر قه‌یرانه‌كان له‌حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫یان هه‌رێم���ه‌وه‌ بن‪ .‬ب���ه‌اڵم به‌مه‌رجێك‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ قه‌یران���ه‌كان له‌س���ه‌ر‬ ‫حیس���ابی‌ هی���چ الی���ه‌ن‌و پێكهاته‌یه‌كی‌‬ ‫سیاس���ی‌ دیكه‌ نه‌بێت‪ .‬ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ‬ ‫سازانێكی‌ نیشتیمانی‌ له‌نێوان سه‌رجه‌م‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كانی‌ عێراق���دا هه‌بێت‌و‬ ‫س���ه‌رجه‌م كێش���ه‌كانی‌ نێ���وان كوردو‬ ‫حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌‌و حكومه‌ت‌و پارێزگا‬ ‫س���وننه‌ نش���ینه‌كان چاره‌س���ه‌ربكرێن‪.‬‬ ‫پێویس���ته‌ چاره‌س���ه‌ره‌كان گش���تی‌‬ ‫بێت‌و بۆس���ه‌رجه‌م عێ���راق بێت‌و بچوك‬ ‫نه‌كرێت���ه‌وه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ له‌الیه‌نێك‬

‫له‌سه‌ر الیه‌نێكی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچونێ���ك هه‌ی���ه‌ پێیوای ‌ه‬ ‫نزیكبونه‌وه‌ی‌ بارزانی‌‌و مالیكی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫حسابی‌ س���وننه‌و ناڕه‌زاییه‌كانی‌ سوننه‌‬ ‫بوه‌ له‌عێراقدا؟‬ ‫مه‌س���اری‌‪ :‬من بڕواناكه‌م‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ به‌ڕێز مه‌س���عود بارزانی‌ ده‌ناسین‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌ر حس���ابی‌ عه‌ره‌بی‌ س���وننه‌‬ ‫ناجوڵێت���ه‌وه‌و پێیوایه‌ عه‌ره‌بی‌ س���وننه‌‬ ‫شه‌ریكی‌ راسته‌قینه‌ن له‌م واڵته‌دا‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫من وای‌ نابینم كه‌ نزیكبونه‌وه‌یه‌ك هه‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر حسابی‌ عه‌ره‌بی‌ سوننه‌ بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دوای‌ له‌ی���ه‌ك نزیكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫بارزان���ی‌‌و مالیك���ی‌‪ ،‬هه‌س���تده‌كه‌ن‬ ‫گۆڕانكاری به‌س���ه‌ر هه‌ڵوێستی‌ بارزانیدا‬ ‫هاتبێ‌ به‌رانبه‌ر خۆپیش���اندانی‌ ش���اره‌‬ ‫سونییه‌كان؟‬ ‫مه‌س���اری‌‪ :‬هی���چ گۆڕانكاری���ه‌ك‬ ‫له‌هه‌ڵوێس���تی‌ به‌ڕێز بارزانی‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانی‌ س���وننه‌ نابینرێت‪.‬‬ ‫هیواداری���ن گۆڕانكاریش نه‌بێت له‌س���ه‌ر‬ ‫سیاسه‌تی‌ دیاریكردنی‌ دوارۆژ‪ ،‬بڕواشمان‬

‫به‌ سیاسه‌ته‌كان‌و جموجوڵه‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تاك���ه‌ی‌ خۆپیش���اندانی‌‬ ‫سوننه‌كانی‌ به‌رده‌وام ده‌بێت؟‬ ‫مه‌س���اری‌‪ :‬تا به‌جێگه‌یاندنی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫داواكاریی���ه‌كان‪ ،‬خۆپیش���اندان كۆتایی‌‬ ‫نای���ه‌ت‪ ،‬تاك���و حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ن���دی‌‬ ‫ده‌س���تبه‌ردای‌ سیاسه‌ته‌ هه‌ڵه‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫نه‌بێت كه‌ ئێستا په‌یڕه‌وی‌ ده‌كات‌و مافی‌‬ ‫سه‌رجه‌م عێراقیه‌كان به‌بێ جیاوازی‌ دابین‬ ‫نه‌كات‪ ،‬خۆپیشاندان به‌رده‌وام ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌ی‌ ش���ه‌ش مان���گ زیاتره‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ به‌هۆی‌ نه‌خۆشیه‌وه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵته‌‪ ،‬چ قس���ه‌یه‌كتان له‌باره‌ی‌ چۆڵبونی‌‬ ‫ئه‌و پۆسته‌وه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫مه‌س���اری‌‪ :‬ئێم���ه‌ به‌هیوابوین جه‌نابی‌‬ ‫م���ام ج���ه‌الل بتوانێ���ت پۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێت‪ ،‬له‌ئێستاشدا ئه‌گه‌ر ناتوانێ‬ ‫پێویس���ته‌ له‌س���ه‌ر كورد كه‌سێكی‌ دیكه‌‬ ‫بۆ ش���وێنه‌كه‌ی‌ دیاری‌ بكات‌و پاڵێوراوی‌‬ ‫خۆیان پێش���كه‌ش بكه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫پۆس���ته‌ به‌تاڵ نه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ پۆستێكی‌‬ ‫گرنگه‌و به‌ش���ێكی‌ گرنگه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫جێبه‌جێ كردن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوایه‌ درێژكردنه‌وه‌ی‌ والیه‌تی‌‬ ‫بارزان���ی‌ بۆ دوو س���اڵی‌ دیكه‌ ش���تێكی‌‬ ‫یاسایی‌ بێت؟‬ ‫مه‌س���اری‌‪ :‬پێموایه‌ كورده‌كان خۆیان‬ ‫باش���تر له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان���ی‌ خۆی���ان‬ ‫ده‌ڕوان���ن‌و ده‌زانن چ���ۆن هه‌رێمه‌كه‌یان‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌رن‪ .‬به‌ڕێ���ز س���ه‌رۆكی هه‌رێم‌‬ ‫له‌ئیداره‌دان���ی‌ هه‌رێم س���ه‌ركه‌وتو بوه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌رێم ئه‌منیه‌ت‌و پێش���كه‌وتن هه‌بووه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ درێژكردنه‌وه‌ ماوه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫بارزانی‌ خێری‌ پێوه‌ ده‌بێت‌و له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫هه‌رێمه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێ���ت مالیك���ی‌ به‌نیازه‌‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ دو س���اڵی‌ دیكه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ خۆی‌ درێژ بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ رویدا هه‌ڵوێس���تی‌ ئێوه‌ چی‌‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫مه‌ساری‌‪ :‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ من ئاگاداربم ئه‌م‬ ‫بابه‌ت���ه‌ نه‌خراوه‌ته‌ به‌ر باس‌و ناش���بێت‬ ‫رووبدات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ بۆ دروس���تكردنی‌‬ ‫نه‌خشه‌ڕێگایه‌كی‌ نوێ له‌عێراقدا‪ ،‬به‌پێی‌‬ ‫ده‌ستور ده‌بێت هه‌ڵبژاردن له‌كات‌و ساتی‌‬ ‫خۆیدا ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬

‫كوردو مه‌رجه‌عی‌ شیعه‌كان له‌سه‌ر شێوازی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ناكۆكن‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫لیستی‌ هاوپه‌یمانی‌ كوردستان‬ ‫داواده‌كات هه‌ڵبژاردنی‌ داهاتوی‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ لیستی‌ كراوه‌و یه‌ك بازنه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬به‌اڵم مه‌رجه‌ع ‌‬ ‫ی‬ ‫شیعه‌كان‌و به‌شێك له‌كوتله‌كان ‌‬ ‫ناو پارله‌مانی‌ عێراق له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌شێوه‌ی‌ فر‌ه بازنه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت‪ .‬لیستی‌ ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫قانونیش ره‌تیده‌كاته‌وه‌ داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی‌ ماو‌هی‌ پارله‌مان ‌‬ ‫كردبێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتو‪ ،‬ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫مانگی‌ ئازار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارله‌مانی‌ عێراق كۆتای ‌‬ ‫ئه‌م خول���ه‌ ‌‬ ‫دێت‪ ،‬به‌گوێ���ره‌ی‌ ده‌س���توری‌ عێراق‬ ‫ی‬ ‫ده‌بێت (‪ )45‬رۆژ به‌ر له‌كۆتایی‌ خول ‌‬ ‫پارله‌مان‪ ،‬هه‌ڵب���ژاردن ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫ی رابردو لیژنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫مانگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئوس���ام ‌ه نوجه‌یف��� ‌‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی پارله‌م���ان‪ ،‬ده‌س���تیانكرد‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی پ���ڕۆژ‌ه قانونێكی‌ نو ‌‬ ‫به‌ئاماده‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارله‌مان ‌‬ ‫ی داهاتو ‌‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫عێراق‪ ،‬لیست ‌‬ ‫داواده‌كات هه‌ڵب���ژاردن به‌یه‌ك بازنه‌و‬ ‫مه‌رجه‌عی‌ شیعه‌كانیش داواده‌كات فر‌ه‬ ‫بازنه‌ بێت‌و هه‌ردوالش كۆكن له‌س���ه‌ر‬ ‫ی كراو‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ به‌لیس���ت ‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ی ناوێ‌‬ ‫كورد‪ :‬لیستی‌ داخراو ‌‬ ‫رۆژی‌ (‪ )2013/7/16‬بیس���ت‬ ‫ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ی هاوپه‌یمان ‌‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشنیارێكیان ئاراسته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫پارله‌مان���ی‌ عێراق ك���رد‌و داوایان كرد‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌شێوه‌ی‌ یه‌ك بازنه‌ی ‌‬ ‫ئه‌نج���ام بدرێت‪ ،‬ده‌نگ���ه‌ زیاده‌كانیش‬ ‫ی زنجیره‌یی‌ به‌سه‌ر لیسته‌كاندا‬ ‫به‌شێوه‌ی ‌‬ ‫له‌بازنه‌یه‌ك���ی‌ هه‌ڵبژاردن���دا داب���ه‌ش‬

‫بكرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی لیس���تی‌ هاوپه‌یمان��� ‌‬ ‫وته‌بێ���ژ ‌‬ ‫كوردس���تان موئه‌ی���ه‌د ته‌ی���ب‪،‬‬ ‫ی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت لیس���ته‌كه‌یان پشتیوان ‌‬ ‫له‌ئه‌نجامدان���ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌كات‬ ‫به‌ش���ێوازی‌ لیس���تی‌ ك���راوه‌و ی���ه‌ك‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ "لیس���ت ‌‬ ‫بازنه‌ی���ی‌‪ ،‬به‌هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایفه‌گه‌رای ‌‬ ‫كراو‌ه ده‌توانێ‌ به‌ره‌نگار ‌‬ ‫ی زیاتریش‬ ‫بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئازادییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌نگده‌ر ده‌به‌خشێت بۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ئه‌و كه‌س��� ‌هی‌ متمانه‌ی‌ پێ���ی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی���ن عێراق یه‌ك‬ ‫بازن ‌ه بێت"‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ قانون‌و تۆمه‌ته‌كان‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌پارله‌مانت���اران ئام���اژ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫ب���ه‌و‌ه ده‌ك���ه‌ن لیس���ت ‌‬ ‫قان���ون هه‌رچه‌ن���ده‌ له‌میدیاكاندا باس‬ ‫له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن له‌گه‌ڵ لیس���تی‌ كراوه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ك���رداری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫لیس���تی‌ داخراون‌و ده‌یانه‌وێت ته‌مه‌ن ‌‬ ‫پارله‌مانیش بۆ ماوه‌ی‌ یه‌ك ساڵ درێژ‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم پارله‌مانتار ‌‬ ‫قانون عه‌لی‌ شه‌ال هه‌مو ئه‌و بۆچونان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌و "هه‌ندێ���ك كوتل���ه‌ ‌‬ ‫بچ���وك" به‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كات ك ‌ه ئه‌و‬ ‫"پڕوپاگه‌ندانه‌" باڵوده‌كه‌نه‌وه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"نیازی‌ دواخستنی‌ هه‌ڵبژاردنمان نییه‌‌و‬ ‫كوتله‌كه‌شمان باسی‌ نه‌كردوه‌‌و سورین‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردن له‌واده‌ ‌‬ ‫خۆیدا"‪.‬‬ ‫ی قانون���ی‌‌و‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ لیژن��� ‌ه ‌‬ ‫ی قانون مه‌حمود‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫پارله‌مانتار ‌‬ ‫حه‌س���ه‌ن‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت لیستی‌ كراو‌ه‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردن���ه‌كان یه‌كالیی‌ بوه‌ته‌وه‌و‬ ‫ی خۆی‌ ب���ۆ لیس���تی‌ داخراو‬ ‫دژایه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫راده‌گه‌یه‌نێ���ت‌و ده‌ڵێ���ت "زۆرین���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داخراون‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫كوتله‌كان دژی‌ لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ندێك كوتل���ه‌ له‌پێناوی‌ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی حیزبی‌‪ ،‬هه‌وڵی بۆ ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫ته‌سك ‌‬

‫عێراقیه‌و پێشنیاره‌كانی‌‬ ‫ی كردو‌ه‬ ‫ی عێراقیه‌ پیش���نیار ‌‬ ‫لیس���ت ‌‬ ‫ی كاندید له‌ (‪ )30‬ساڵه‌وه‌ بكرێت ‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی بڕوانام ‌ه‬ ‫(‪ )25‬ساڵ‪ ،‬هه‌روه‌ها مه‌رج ‌‬ ‫له‌ئاماده‌ییه‌و‌ه بكرێت���ه‌ به‌كالۆریۆس‌و‬ ‫رێگ���ه‌ش به‌و كه‌س���انه‌ نه‌درێت ك ‌ه دو‬ ‫ره‌گه‌زنامه‌ی���ان هه‌ی ‌ه خۆی���ان كاندید‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬تاوه‌كو ده‌س���به‌رداری‌ ناسنام ‌ه‬ ‫بیانیه‌كه‌یان نه‌بن‪.‬‬ ‫ی ئازاد‬ ‫پارله‌مانتاری‌ لیستی‌ عێراقیه‌ ‌‬ ‫عالی ‌ه نوس���ه‌یف‪ ،‬ئام���اژه‌ به‌وه‌ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی لیست ‌‬ ‫ی ئه‌و الیه‌نانه‌ی‌ هه‌وڵ ‌‬ ‫زۆرینه‌ ‌‬ ‫داخراو ده‌ده‌ن "ش���ه‌ڕی‌ هه‌ڵبژاردنیان‬ ‫ی‬ ‫دۆڕان���دوه‌و ده‌یانه‌وێ���ت له‌س���ایه‌ ‌‬ ‫دیكتاتۆریه‌ت���دا خۆیان بش���ارنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌و پارله‌مانتارانه‌ش���ی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی داخراو ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پش���تیوانی‌ له‌لیس���ت ‌‬ ‫نوسه‌یف به‌وه‌ تۆمه‌تباریان ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫ده‌یانه‌وێت "ببنه‌ فه‌رمانبه‌ر ال ‌‬ ‫ی كاركردنیان‬ ‫ی ئازاد ‌‬ ‫كوتله‌كان‌و م���ه‌دا ‌‬ ‫دیاریكراو بێت"‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و گرفته‌كانی‌‬ ‫پس���پۆڕێكی‌ ب���واری‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی لیس���ت ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���راوه‌و ی���ه‌ك بازنه‌ی���ی‌‪ ،‬له‌كات��� ‌‬ ‫ی ده‌نگه‌كاندا كۆمیس���یۆن‬ ‫ئه‌ژماركردن ‌‬ ‫ی زۆر ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوچاری‌ گرفت ‌‬ ‫پس���پۆڕی‌ بواری‌ هه‌ڵب���ژاردن عادل‬ ‫ی‬ ‫الم���ی‌‪ ،‬رونیده‌كات���ه‌و‌ه جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫لیس���تی‌ كراوه‌و ی���ه‌ك یازنه‌یی له‌ڕو ‌‬ ‫هونه‌ریی���ه‌و‌ه "ئه‌س���ته‌مه‌"‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫ی زۆر هه‌بێت بۆ‬ ‫"پێویس���ت ‌ه كاندی���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێراق‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه ژماره‌ ‌‬ ‫سه‌رانس���ه‌ر ‌‬ ‫كاندیدی‌ هه‌ر كوتله‌یه‌ك بگاته‌ (‪)650‬‬ ‫ی‬ ‫ی ژمار‌ه ‌‬ ‫كاندی���د‪ ،‬وات��� ‌ه دو هێن���د‌ه ‌‬ ‫ی پارله‌م���ان‪ ،‬ئه‌وه‌ش بۆ‬ ‫كورس���یه‌كان ‌‬ ‫جیاكردنه‌و‌هی‌ ده‌نگه‌كان زۆر قورسه‌"‪.‬‬

‫ی ده‌نگده‌ران به‌رده‌ست‌و ئاشكرا‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ی ئه‌ح���رارو‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ كوتل���ه‌ ‌‬ ‫ی موشریق ناجی‌‪،‬‬ ‫ی لیژنه‌ی‌ یاسای ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی ده‌كات تائێس���تا لیسته‌كان‬ ‫ئاشكرا ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ی ئه‌نجامدان ‌‬ ‫له‌سه‌ر شێواز ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌گه‌یش���تونه‌ت ‌ه رێكه‌وت���ن‪ .‬وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌واتین پش���تگیر ‌‬ ‫"ئێمه‌و لیس���ت ‌‬ ‫ی كراوه‌و فره‌بازنه‌یی‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫لیست ‌‬ ‫ناج���ی‌‪ ،‬ب���اس ل���ه‌وه‌ده‌كات چه‌ند‬ ‫پارله‌مانتارێ���ك به‌پاس���اوی‌ دروس���ت‬ ‫نه‌بونی‌ بۆش���ایی‌ یاسایی‌ یاخود ئه‌گه‌ر‬ ‫ی بارودۆخ���ی‌ ئه‌منیه‌و‌ه‬ ‫هات���و به‌ه���ۆ ‌‬ ‫نه‌توانرا هه‌ڵبژاردن بكرێت‪ ،‬پێشنیاریان‬ ‫ی‬ ‫ی پارله‌م���ان بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ك���ردوه‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫س���اڵێك درێژ بكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫لیژنه‌كه‌یان���ه‌وه‌ ره‌تكراوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫"پێچه‌وان ‌هی‌ ده‌س���توره‌‌و له‌ده‌ستوردا‬ ‫ی‬ ‫ێ ده‌بێت (‪ )45‬رۆژ به‌ر له‌كۆتای ‌‬ ‫ده‌ڵ��� ‌‬ ‫خولی‌ پارله‌مان‪ ،‬هه‌ڵبژاردن بكرێت"‪.‬‬ ‫ی مه‌وات���ن‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ لیس���ت ‌‬ ‫عه‌بدلحس���ێن عه‌بت���ان‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫ی‬ ‫ی ن���او هاوپه‌یمان ‌‬ ‫كوتل��� ‌ه گه‌وره‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پش���تیوانی‌ له‌لیس���ت ‌‬ ‫نیش���تیمان ‌‬ ‫ی ده‌كه‌ن‌و "رێگه‌ش‬ ‫ك���راوه‌و فر‌ه بازنه‌ی ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌تێپه‌ڕینی‌ قانونێك ناده‌ین پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ بێت"‪ ،‬ئه‌م جه‌ختكردنه‌وه‌یه‌ش��� ‌‬ ‫به‌وه‌ پاس���او ده‌دات ك ‌ه "مه‌رجه‌عیه‌تی‬ ‫بااڵ پشتیوانی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫وته‌كانی‌ ئه‌و پارله‌مانتار‌ه له‌كاتێكدایه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا عه‌بدولمه‌هد ‌‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫له‌وتار ‌‬ ‫سه‌درو حه‌كیم ته‌بان‬ ‫ی‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی سه‌در كه‌ربه‌الیی‌ نوێن���ه‌ری‌ مه‌رجه‌ع ‌‬ ‫ی ره‌وت ‌‬ ‫هه‌ریه‌ك ‌ه له‌لیسته‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیستانی‌‪ ،‬پشتگیر ‌‬ ‫ی ش���یعه‌كان عه‌ل ‌‬ ‫ی بااڵ ‌‬ ‫ی ئه‌ح���رار"و ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫"كوتل ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ی بۆ ئه‌نجامدان��� ‌‬ ‫ی خۆیان خۆ ‌‬ ‫ی "مه‌واتن" پشتگیر ‌‬ ‫ئیس�ل�ام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لیستی‌ كراوه‌و فر‌ه بازنه‌ی ‌‬ ‫ی به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی فر‌ه بازنه‌ی ‌‬ ‫ی كراوه‌و شێواز ‌‬ ‫بۆ لیست ‌‬ ‫ی راگه‌یاندو وت���ی‌ "نابێت ب���ۆ ئه‌زمون ‌ه‬ ‫ده‌رده‌ب���ڕن‪ .‬ب���ۆ به‌رگرت���ن له‌رودان ‌‬ ‫س���اخته‌كاریش له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا‪ ،‬نه‌رێنیه‌كان بگه‌ڕێینه‌وه‌‪ ،‬لیستی‌ داخراو‬ ‫ی شكس���تخواردوه‌‌و واده‌كات‬ ‫ی ك���ردو‌ه ئه‌زمونێك ‌‬ ‫ره‌وت���ی‌ س���ه‌در پێش���نیار ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن‬ ‫ی له‌یه‌ك رۆژدا هاواڵتیان به‌كه‌می‌ به‌شدار ‌‬ ‫ی تایبه‌ت‌و گشت ‌‬ ‫ده‌نگدان ‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها تۆماری‌ س���ه‌ره‌تایی‌‌و بكه‌ن"‪.‬‬

‫نابێت بۆ ئه‌زمون ‌ه‬ ‫نه‌رێنیه‌كان‬ ‫بگه‌ڕێینه‌وه‌‪،‬‬ ‫لیستی‌ داخراو‬ ‫ی‬ ‫ئه‌زمونێك ‌‬ ‫شكستخواردوه‌‌و‬ ‫واده‌كات هاواڵتیان‬ ‫ی‬ ‫ی به‌شدار ‌‬ ‫به‌كه‌م ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن بكه‌ن‬

‫سرود ‌ی نیشتیمانی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ كه‌متر له‌س���ه‌ده‌یه‌كداو به‌هۆی‌‬ ‫گۆڕانی‌ سیستمی‌ فه‌رمانڕه‌واییه‌وه‌‪ ،‬پێنج‬ ‫جار سرودی‌ نیشتیمانی‌ عێراق گۆڕانكاری‌‬ ‫به‌س���ه‌ردا هاتوه‌‪ .‬له‌ئێستاشدا پارله‌مانی‌‬ ‫عێراق سه‌رقاڵی‌ دانانی‌ سرودێكی‌ نوێیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیارنییه‌ ملمالنێ‌ سیاسیه‌كان رێگه‌‬ ‫به‌په‌سه‌ندكردنی‌ ده‌ده‌ن یاخود بۆ خولی‌‬ ‫داهاتوی‌ پارله‌مان دوای‌ ده‌خه‌ن‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ساڵی‌ (‪ )1921‬ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫عێراق دروستكراو فه‌یسه‌ڵ كرایه‌ پادشای‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌‪ ،‬له‌بری‌ س���رودی‌ نیشتیمانی‌‪،‬‬ ‫مارشی‌ پادش���ایه‌تی‌ به‌ئاوازێكی‌ ساده‌وه‌‬ ‫پێش���كه‌ش ده‌ك���را‌و ئ���ه‌م مارش���ه‌ش‬ ‫تاڕوخان���ی‌ رژێمی‌ پادش���ایه‌تی‌‌و هاتنه‌‬ ‫كایه‌ی‌ سیستمی‌ كۆماری‌‪ ،‬له‌ده‌ره‌نجامی‌‬ ‫شۆڕش���ی‌ (‪/14‬ته‌موز‪ )1958/‬به‌رده‌وام‬ ‫ب���وو‪ .‬له‌م قۆناغ���ه‌دا مارش���ی‌ كۆماری‌‬ ‫لێ���ده‌دراو به‌ "مه‌وتن���ی‌" ناوده‌برا‪ ،‬ئه‌م‬ ‫مارش���ه‌ش هه‌ر ئاواز بو وشه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا‬ ‫نه‌بو‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ پێی‌ ده‌وترێت س���رودی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌هه‌ندێك قۆناغدا‬ ‫ده‌ق���ی‌ س���روده‌كه‌و ئاوازدانه‌ره‌كه‌ش���ی‌‬ ‫كه‌س���انی‌ بیانی‌ بوون‪ .‬به‌نمونه‌ له‌دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌عسیه‌كان له‌س���اڵی‌ (‪)1963‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیان گرته‌ده‌ست‪ ،‬س���رودێكی‌‬ ‫نوێیان به‌ناوی‌ (والله زمان یا س�ل�احی)‬ ‫كرده‌ سرودی‌ نیشتیمانی‌‪ ،‬كه‌ هۆنراوه‌ی‌‬ ‫شاعیری‌ میسری‌ سه‌اڵح جاهین‌و له‌ئاوازی‌‬ ‫ئاوازدانه‌ری‌ میسری‌ كه‌مال ته‌ویل بوو‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی‌ (‪ )1981‬جارێكیتر سرودی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌ گۆڕاو كرا به‌سرودی‌ (وطن‬ ‫مدا علی‌ اال‌فق جناح������ا)‪ ،‬كه‌ هۆنراوه‌ی‌‬ ‫ش���اعیری‌ عێراقی‌ ش���ه‌فیق كه‌مال بوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاوازدانه‌ری‌ لوبنانی‌ وه‌لید غه‌لیمه‌‬ ‫ئ���اوازی‌ بۆ دانابوو‪ .‬له‌س���اڵی‌ (‪‌)2003‬و‬ ‫دوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس‪ ،‬هۆنراوه‌كه‌ی‌‬ ‫ش���اعیری‌ فه‌له‌س���تینی‌ ئیبراهیم تۆفان‬ ‫به‌ناونیش���انی‌ "مه‌وتنی‌" كرایه‌ س���رودی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌ عێراق���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌و هۆنراوه‌یه‌‬ ‫له‌س���اڵی‌ (‪ )1934‬نوس���راوه‌و له‌الیه‌ن‬ ‫محه‌مه‌د فلێفله‌وه‌ ئاوازی‌ بۆ دانراوه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ده‌ س���اڵ له‌روخان���ی‌ رژێم���ی‌‬ ‫به‌عس‪ ،‬پارله‌مانی‌ عێراق بڕیاری‌ دانانی‌‬ ‫س���رودێكی‌ نوێی‌ بۆ عێ���راق دا‪ .‬بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ ل���ه‌ (‪ )2012/3/14‬لیژنه‌ی‌‬ ‫رۆشنبیری‌‌و راگه‌یاندنی‌ پارله‌مان پڕۆژه‌‬ ‫قانونێكی‌ پێش���كه‌ش به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫پارله‌مان كرد‪ ،‬كه‌ سێ‌ ده‌ق له‌خۆده‌گرێت‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ یه‌كێكیان هه‌ڵبژێ���رێ‌‪ .‬له‌‬ ‫رۆژی‌ (‪ )2013/7/15‬له‌س���ه‌ر داواكاری‌‬ ‫لیژنه‌كه‌‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مان بڕیاریدا‬ ‫پڕۆژه‌ك���ه‌ بخاته‌ به‌رنام���ه‌ی‌ كاره‌وه‌‪ .‬له‌‬ ‫رۆژی‌ (‪ )7/18‬خرایه‌ به‌رنامه‌ی‌ كاره‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ ناڕه‌زایی‌‌و ره‌خنه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی‌ ناو پارله‌مان���ه‌وه‌ ده‌نگدان‬ ‫له‌س���ه‌ر پڕۆژه‌كه‌ ب���ۆ كاتێك���ی‌ نادیار‬ ‫دواخرا‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا هه‌ریه‌ك���ه‌ ل���ه‌‪ :‬ك���ورد‪،‬‬ ‫توركمان‪ ،‬ئه‌رمه‌ن‪ ،‬مه‌سیحی‌‪ ،‬داواده‌كه‌ن‬ ‫به‌شێك له‌س���روده‌كه‌ به‌زمانه‌كانی‌ ئه‌وان‬ ‫بنوس���رێته‌وه‌و ته‌نها به‌عه‌ره‌بی‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم كوتله‌ی‌ ئه‌حراری‌ س���ه‌ر به‌ره‌وتی‌‬ ‫س���ه‌در به‌تون���دی‌ دژی‌ ئ���ه‌م داوای���ه‌‬ ‫ده‌وه‌ستنه‌وه‌‪ ،‬لیستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ قانونیش‬ ‫ب���ۆ چاره‌س���ه‌ری‌ ئه‌م گرفته‌ پێش���نیار‬ ‫ده‌كات دێڕی‌ كۆتایی‌ س���روده‌كه‌ "عاش‬ ‫العراق" به‌و زمانانه‌ بوترێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سروده‌ پێشنیار كراوه‌كه‌ له‌هه‌شت دێڕی‌‬ ‫چه‌ند هۆنراوه‌یه‌كی‌ به‌در شاكر سه‌یاب‌و‬ ‫محه‌م���ه‌د مه‌هدی‌ جه‌واهی���ری‌‌و محه‌مه‌د‬ ‫مه‌هدی‌ به‌س���یر پێكدێت‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫ئاوازدانه‌ری‌ ب���ۆ دانه‌نراوه‌و ئه‌و كاره‌ بۆ‬ ‫لیژنه‌یه‌كی‌ مۆزیكی‌ به‌جێهێڵراوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ رۆشنبیری‌‌و راگه‌یاندنی‌‬ ‫پارله‌م���ان عه‌لی‌ ش���ه‌ال‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫له‌پێناوی‌ زو په‌سه‌ندكردنی‌ سروده‌كه‌دا‪،‬‬ ‫پێش���نیاری‌ پارله‌مانت���اران ده‌خرێت���ه‌‬ ‫ده‌نگدانه‌وه‌و ده‌ڵێت "پێش���بینی‌ ده‌كه‌م‬ ‫له‌م مانگی‌ ره‌مه‌زانه‌دا سروده‌كه‌ په‌سه‌ند‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫پارله‌مانت���اری‌ كورد مه‌حم���ا خه‌لیل‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات ئه‌گه‌ر داواكاری‌ كورد‬ ‫له‌سروده‌كه‌دا جێی‌ نه‌كرێته‌وه‌و به‌زۆرینه‌ی‌‬ ‫ده‌ن���گ په‌س���ه‌ند بكرێ���ت‪ ،‬كارناكات���ه‌‬ ‫س���ه‌ر په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ هه‌ولێرو به‌غداو‬ ‫قه‌یرانێكی‌ نوێ‌ دروست ناكات‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫وته‌بێژی‌ كوتله‌ی‌ ئه‌حرار موشریق ناجی‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێ‌ "هیوادارم په‌سه‌ندكردنی‌ سروده‌كه‌‬ ‫بخرێته‌ خول���ی‌ داهات���وی‌ پارله‌مانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئ���ه‌وكات ته‌رازوی‌ هێ���ز گۆڕانی‌‬ ‫به‌سه‌ردا دێت"‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ئابووری‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌ی ‌ه ب ‌ه سپۆنسه‌ری گروپی کۆمپانیاکانی قه‌یوان چاپ‌و باڵوده‌کرێته‌وه‌‬

‫زۆریی‌ به‌رهه‌م ‌ی گه‌نم له‌مساڵدا پێشبینی‌ نه‌كرابو‬

‫تائێستا زیاتر له‌‪3‬ملیۆن‌و‪ 200‬هه‌زار ته‌ن وه‌رگیراوه‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ گه‌نمی‌ عێراق له‌ساڵی‌ ‪2003‬‬ ‫دا ته‌نها ‪ 600‬هه‌زار ته‌ن بوه‌‪ ،‬ساڵی‌‬ ‫رابردو گه‌یشته‌‪ 2‬ملیۆن‌و ‪ 500‬هه‌زار‬ ‫ته‌ن‪ ،‬ئه‌مساڵیش كه‌ هێشتا پڕۆسه‌ی‌‬ ‫وه‌رگرتن به‌رده‌وامه‌‪ ،‬گه‌یشتۆته‌ زیاتر‬ ‫له‌ ‪3‬ملیۆن‌و ‪ 200‬هه‌زار ته‌ن‪ ،‬وه‌زیری‌‬ ‫بازرگانی‌ عێراق پێشبینی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌رهه‌می‌ ئه‌مساڵی‌ گه‌نمی‌ عێراق‬ ‫بگاته‌‪3 ،‬ملیۆن‌و‪500‬هه‌زار ته‌ن‪.‬‬ ‫وه‌زیری‌ بازرگانی‌ عێراق‪ :‬زیادبونه‌كه‌‬ ‫پێشبینی‌ نه‌كرابو‬ ‫وه‌زی���ری‌ بازرگانی‌ عێراق د‪.‬خه‌یرواڵ‬ ‫بابه‌ك���ر له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه‌‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات زیادبونی‌ به‌رهه‌می‌ گه‌نمی‌‬ ‫عێراق له‌مساڵدا له‌پێشبینی‌ ئه‌وانیشدا‬ ‫نه‌ب���وه‌‪ ،‬به‌جۆرێ���ك‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تائێستاش جگه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫له‌هه‌ردو پارێزگای‌ موسڵ‌و كه‌ركوكیش‪،‬‬ ‫ی گه‌ن���م به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌رگرتن��� ‌‬ ‫ئه‌و رێژه‌ گه‌نمه‌ی‌ تائێس���تا وه‌گیراوه‌‬ ‫به‌به‌راورد به‌ساڵی‌ پێشو ‪ 700‬هه‌زار ته‌ن‬ ‫زیاتره‌‪ ،‬چونكه‌ ساڵی‌ پێشو له‌سه‌رجه‌م‬ ‫عێراقدا ‪2‬ملیۆن‌و ‪ 500‬هه‌زار ته‌ن گه‌نم‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مس���اڵ تائێس���تا‬ ‫‪3‬ملیۆن‌و ‪ 200‬ه���ه‌زار ته‌ن وه‌گیراوه‌و‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێ���ت "پێش���بینی‌ ده‌كه‌ین تا‬ ‫كۆت���ا رۆژی‌ وه‌رگرتن به‌رهه‌می‌ گه‌نمی‌‬ ‫ئه‌مس���اڵ بگاته‌ نزیكه‌ی‌ ‪3‬ملیۆن‌و ‪500‬‬ ‫هه‌زار ته‌ن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و جه‌خ���ت ل���ه‌وه‌ش ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ س���اڵ به‌س���اڵ به‌رهه‌می‌ دانه‌وێڵه‌‬ ‫له‌عێراقدا زیادی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ش‬ ‫باس له‌ساڵی‌ ‪ 2003‬ده‌كات كه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫گه‌نم له‌سه‌رتاسه‌ری‌ عێراقدا ته‌نها ‪600‬‬ ‫هه‌زار ته‌ن ب���وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌‌و رێژه‌یه‌‬ ‫س���اڵ به‌س���اڵ زیادیكردوه‌‪ ،‬هه‌ر وه‌ك‬ ‫ئه‌و پێش���بینی‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و زیادبونه‌‬ ‫به‌جۆرێك به‌رده‌وام بێت بگاته‌ ئاستی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ عێراق پێویس���تی‌ به‌به‌رهه‌می‌‬ ‫ده‌ره‌ك���ی‌ گه‌نم نه‌بێت‪" ،‬پێداویس���تی‌‬ ‫عێراق به‌گه‌نم سااڵنه‌ ‪4‬ملیۆن‪ 500‬هه‌زار‬ ‫ته‌نه‌‪ ،‬پێش���بینی‌ ده‌كرێ���ت به‌رهه‌می‌‬ ‫ئه‌مس���اڵ بگاته‌‪ 3‬ملی���ۆن‌و ‪ 500‬هه‌زار‬ ‫ت���ه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ڕاس���تی‌ ش���تێكی‌‬

‫به‌رهه‌می‌ گه‌نمی‌‬ ‫عێراق له‌‪2003‬‬ ‫دا ته‌نها ‪600‬‬ ‫هه‌زار ته‌ن بوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مساڵ پێشبینی‌‬ ‫ده‌كرێت بگاته‌‬ ‫‪3‬ملیۆن‌و‪500‬هه‌زار‬ ‫ته‌ن‬ ‫گه‌نم زۆرو شوێنی عه‌مبارکردنی که‌م‬ ‫دڵخۆشكه‌ره‌"‪.‬‬ ‫"هه‌رچه‌ند گه‌نم زۆربێت ده‌بێت‬ ‫رێژه‌یه‌ك هه‌ر هاورده‌ بكه‌ین"‬ ‫ئه‌و وه‌زی���ره‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ عێراقی‌‬ ‫باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات‪ ،‬كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ گه‌نم���ی‌ ناوخۆیی‌ زۆر بێت‬ ‫هێش���تا ئه‌وان ناچارن گه‌نمی‌ ده‌ره‌كی‌‬ ‫هاورده‌ بكه‌ن‪ ،‬هۆكاره‌كه‌شی‌ وه‌ك خۆی‌‬ ‫رونیده‌كاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌‬ ‫گه‌نمی‌ ناوخۆیی‌ به‌ته‌نها بۆ كردن به‌نان‬ ‫ب���اش نیی���ه‌ "وه‌ك الی‌ خۆمان ده‌ڵێن‬ ‫هه‌ویره‌ك���ه‌ی‌ بۆ نانك���ردن پێزی‌ نیه‌و‬ ‫به‌كه‌ڵك نای���ه‌‪ ،‬چونكه‌ گه‌نمی‌ عێراقی‌‬ ‫رێژه‌ی‌ م���اده‌ی‌ (گیلۆتی���ن) كه‌متره‌‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ ئه‌و رێژه‌ی���ه‌ له‌گه‌نمدا‬ ‫له‌‪ %28‬كه‌متر نه‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌‬ ‫به‌رێژه‌یه‌ك گه‌نم له‌ده‌ره‌وه‌ هه‌ر هاورده‌‬ ‫بكه‌ین‌و تێك���ه‌اڵوی‌ گه‌نم���ی‌ ناوخۆی‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬باش���ترین گه‌نمی���ش كه‌ ئێمه‌‬ ‫هاورده‌ی‌ ده‌كه‌ین گه‌نمی‌ ئوستورالی‌‌و‬

‫فۆتۆ‪ :‬یه‌حیا ئه‌حمه‌د‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌‌و كه‌نه‌دییه‌"‪.‬‬ ‫نه‌ك به‌ته‌نها رێژه‌ی‌ گه‌نم زیادیكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو وه‌ك د‪ .‬خه‌ی���رواڵ ده‌یخاته‌رو‪،‬‬ ‫به‌رهه‌م���ی‌ (ج���ۆ)ش زیادیك���ردوه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك "ساڵی‌ پێش���و له‌سه‌رجه‌م‬ ‫عێراقدا ‪180‬هه‌زار ته‌ن جۆ له‌جوتیاران‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مساڵ تائێستا‪385‬‬ ‫هه‌زار ته‌ن وه‌رگیراوه‌"‪.‬‬ ‫له‌سلێمانی‌ زیاد له‌‪125‬هه‌زار ته‌ن‬ ‫وه‌رگیراوه‌‬ ‫له‌پارێ���زگای‌ س���لێمانیش وه‌ك���و‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ پارێزگاكانی‌ ت���ری‌ عێراق‪،‬‬ ‫به‌رهه‌می‌ گه‌نم به‌جۆرێك زیادیكردوه‌‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری‌ س���ایلۆی‌ سلێمانی‌‬ ‫جه‌مال ئیس���ماعیل كه‌ری���م ئاماژه‌ی‌‬ ‫پێده‌كات‪ ،‬له‌س���ه‌رجه‌م ساڵی‌ رابردودا‬ ‫‪96‬هه‌زارو ‪ 500‬ته‌ن گه‌نمیان وه‌رگرتوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مس���اڵ كه‌ هێش���تا وه‌رگرتن‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌ زیاتر له‌‪125‬ه���ه‌زار ته‌ن‬ ‫گه‌نمیان وه‌رگرتوه‌‪ ،‬كێشه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌‬

‫له‌چوار بنكه‌ی‌ تری‌ وه‌ك رانیه‌‪ ،‬كه‌الر‪،‬‬ ‫سه‌یدسادق‪ ،‬سیروانه‌وه‌ ده‌بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫مایه‌ی‌ خۆشحاڵی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ سایلۆی‌‬ ‫س���لێمانیه‌‪ ،‬جگه‌ له‌زیادبونی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫گه‌نم‪ ،‬وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت "له‌‪ 125‬هه‌زار‬ ‫ته‌ن گه‌نمی‌ ئه‌مساڵ زیاد له‌ ‪100‬هه‌زار‬ ‫ته‌نی‌ پله‌ یه‌كه‌"‪.‬‬ ‫له‌س���ااڵنی‌ رابردو دره‌نگ گه‌یشتنی‌‬ ‫پ���اره‌ی‌ گه‌نم���ی‌ جوتی���اران گرفتێك‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌ جه‌مال ئیس���ماعیل‬ ‫ئ���ه‌و گرفته‌ له‌مس���اڵدا نابێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫تائێس���تا ‪40‬ملیار دیناری���ان بۆ هاتوه‌‬ ‫ئه‌م���ه‌ش به‌ش���ی‌ ئه‌و گه‌نم���ه‌ ده‌كات‬ ‫ی شه‌ش���دا وه‌ریانگرتوه‌ "بۆ‬ ‫كه‌ له‌مانگ ‌‬ ‫مانگی‌ حه‌وتیش له‌نزیك جه‌ژن پاره‌ی‌‬ ‫ترمان بۆ دێت"‪.‬‬

‫كه‌ س���ااڵنه‌ دوباره‌ ده‌بێته‌ له‌پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫سلێمانی‌ نه‌بونی‌ سایلۆیه‌كی‌ پێویسته‌‬ ‫بۆ عه‌مباركردن���ی‌ گه‌نم‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫بۆته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ سااڵنه‌ گه‌نمێكی‌ زۆر‬ ‫له‌گۆڕه‌پانی‌ سایلۆی‌ سلێمانی‌ دابنرێ‌‬ ‫له‌ئێستاش���دا وه‌ك جه‌مال ئیسماعیل‬ ‫ده‌ڵێت "له‌به‌ر نه‌بونی‌ ش���وێن زیاد له‌‬ ‫‪35‬هه‌زار ته‌ن گه‌نم له‌گۆڕه‌پانی‌ سایلۆی‌‬ ‫س���لێمانی‌ دانراوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ناچاربوین‬ ‫به‌كه‌می‌ گه‌نم وه‌ربگرین ئه‌گه‌ر مه‌ترسی‌‬ ‫نه‌بونی‌ ش���وێنمان نه‌بوایه‌ تائێس���تا‬ ‫‪20‬هه‌زار ته‌ن گه‌نمی‌ ترمان وه‌رگرتبو‪،‬‬ ‫ئه‌و گه‌نم���ه‌ی‌ ك���ه‌ له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دایه‌‬ ‫مه‌ترسی‌ خراپبونیش���ی‌ ته‌نها له‌كاتی‌‬ ‫ب���اران باریندایه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ئه‌گه‌رێكی‌‬ ‫دور نییه‌‪ ،‬چونكه‌ س���ااڵنی‌ پێش���و له‌‬ ‫‪ /14‬ته‌مموزدا باران باریوه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫پیش���ه‌ی‌ س���ااڵنه‌مان له‌ ‪ 9/5‬گه‌نمی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ كشتوكاڵ‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌سه‌ر زیادبونی‌ به‌رهه‌م‬ ‫گۆڕه‌پانه‌كه‌ داده‌پۆشین"‪.‬‬ ‫له‌پێن���او زیادبونی‌ به‌رهه‌می‌ گه‌نمی‌‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ گه‌ن���م له‌پارێ���زگای‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬جگه‌ له‌ناوه‌ندی‌ ش���اره‌كه‌ جوتیاران‪ ،‬جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬

‫كشتوكاڵی‌ سلێمانی‌ رزگار حه‌مه‌د خدر‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬س���ااڵنه‌ به‌پێی‌‬ ‫پێداویس���تی‌ هه‌ر جوتیارێك (بنه‌تۆ)‬ ‫ی‌ گه‌نم یان پێ���ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌مساڵ تائێستا ‪4‬هه‌زار ته‌ن‬ ‫گه‌نمی‌ بنه‌تۆ له‌جوتیارانی‌ س���نوره‌كه‌‬ ‫وه‌رگیراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ب���اس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات ك���ه‌‬ ‫س���اڵی‌ رابردو ‪4‬هه‌زار ته‌ن سه‌مادیان‬ ‫به‌س���ه‌ر جوتیاران���ی‌ س���نوری‌‬ ‫پارێزگای‌ س���لێمانی‌ دابه‌شكردوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌مس���اڵیش نیازیان هه‌یه‌‪6‬هه‌زار ته‌ن‬ ‫س���ه‌ماد داب���ه‌ش بك���ه‌ن‪ .‬جگێ���ری‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ كشتوكاڵی‌ سلێمانی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ده‌خات���ه‌رو كه‌ پێویس���تی‌‬ ‫هه‌رێم به‌گه‌نم سااڵنه‌ ‪600‬هه‌زار ته‌نه‌و‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "ئه‌گ���ه‌ر ئێمه‌ له‌س���لێمانی‌‬ ‫‪150‬ت���ا‪ 200‬ه���ه‌زار ت���ه‌ن گه‌نمم���ان‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ا ده‌گه‌ین���ه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫پێویس���تیمان به‌گه‌نم���ی‌ ده‌ره‌ك���ی‌‬ ‫نابێت"‪.‬‬

‫وته‌بێژ ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی دارایی‌‪:‬‬ ‫دوای‌ جه‌ژنی‌ ره‌مه‌زان‪ ،‬مامه‌ڵه‌ی نوێ ‌ی پێشینه‌ ‌ی خانوبه‌ر‌ه وه‌رده‌گیرێ‌‬

‫ی بۆ پێشینه‌ی‌ خانوبه‌ره‌یه‌"‬ ‫ی پێشینه‌كان‪ 500 ،‬ملیار ‌‬ ‫"له‌‪ 600‬ملیار دینار ‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫سه‌رۆكی‌ مونته‌دای‌ ئابوری‌ كوردستان‬ ‫رایده‌گه‌نێت دواكه‌وتنی‌ پێدانی‌‬ ‫پێشینه‌ی‌ خانوبه‌ره‌‌و قه‌رزی‌ بچوك‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر ئابوری‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان دروستكردوه‌و پێویسته‌‬ ‫حكومه‌ت چاو به‌سیاسه‌تی‌ ئابوری‌‬ ‫خۆیدا بخشێنێته‌وه‌ وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫دارایی‌‌و ئابوریش ده‌ڵێت "تاكو دوای‌‬ ‫ره‌مه‌زان مامه‌ڵه‌ی‌ نوێی‌ پێشینه‌ی‌‬ ‫خانوبه‌ره‌ وه‌رناگیرێت" ‪.‬‬ ‫فه‌یسه‌ڵ عه‌لی‌ س����ه‌رۆكی‌ مونته‌دای‌‬ ‫ئابوری‌ كوردس����تان ئ����ه‌وه‌ی‌ بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫رونك����رده‌وه‌ پێنه‌دان����ی‌ پێش����ینه‌ی‌‬ ‫خانوب����ه‌ره‌‌و قه‌رزی‌ بچ����وك كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ب����ازاڕ‌و پرۆس����ه‌ی‌ بنیاتنانی‌‬ ‫خانوبه‌ره‌ دروس����تكردوه‌‪ ،‬ك����ه‌ به‌هۆی‌‬ ‫ئاس����ته‌نگی‌ دارای����ی‌ حكومه‌ته‌وه‌ بوه‌و‬ ‫"دی����اره‌ حكومه‌ت ئه‌م هه‌ن����گاوه‌ی‌ بۆ‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ كێش����ه‌ی‌ نیشته‌جێبون‬ ‫هاویش����توه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئ����ه‌م دواكه‌وتنه‌‬ ‫ره‌نگدان����ه‌وه‌ی‌ س����لبی‌ له‌س����ه‌ر بازاڕ‬ ‫دروس����تكردوه‌ ب����ه‌وه‌ی‌ خه‌ڵ����ك‬

‫كۆمه‌ڵگه‌ن له‌به‌رئه‌وه‌ هه‌ر ش����ڵه‌ژانێك‬ ‫یاخود هه‌ر كێشمه‌كێش����ێك هه‌بێت‪ ،‬چ‬ ‫له‌ناوخۆی‌ هه‌رێم چ له‌ده‌ره‌وه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئابوری‌ هه‌رێم ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خه‌ڵك توشی‌ دڵه‌ڕاوكێ‌ ده‌بێت‌و كه‌متر‬ ‫كڕین‌و فرۆش����تن له‌ب����ازاڕدا ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌م����ه‌ بێمتمانه‌یی‌ خه‌ڵ����ك به‌حكومه‌ت‬ ‫دروست ده‌كات"‪.‬سه‌باره‌ت به‌رزگاربون‌و‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی‌ ئه‌م قه‌یرانه‌ ئابوریه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان فه‌یسه‌ڵ عه‌لی‌ وتی‌‬ ‫"پێویس����ته‌ حكومه‌ت چاو به‌سیاسه‌تی‌‬ ‫دارای����ی‌ خۆیدا بخش����ێنێته‌وه‌ كه‌ ده‌بێ‌‬ ‫به‌م شكڵه‌ی‌ ئێستا ده‌ستكاری‌ بكرێت‌و‬ ‫جارێكی‌ ت����ر چاوخش����اندنه‌وه‌ بكرێت‬ ‫به‌سیاس����ه‌تی‌ بودج����ه‌دا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫كێشانه‌ی‌ هه‌یه‌ هه‌موی‌ په‌یوه‌ندی‌ هه‌یه‌‬ ‫به‌بودجه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وتیش����ی‌ "ئه‌گ����ه‌ر ئه‌مان����ه‌‬ ‫پێشینه‌ی‌ پیشه‌سازی‌‌و ‪ 20‬ملیاریش بۆ‬ ‫چاره‌س����ه‌رنه‌كرێن ناتوانین كێشه‌كانی‌‬ ‫پێشینه‌ی‌ گه‌شتوگوزاره‌‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ مونته‌دای‌ ئابوری‌ كوردستان تریش چاره‌س����ه‌ربكه‌ین‪ ،‬بۆ نمونه‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ نه‌شارده‌وه‌ ئه‌و شڵه‌ژانه‌ی‌ ئێستا بودجه‌ زۆره‌ی‌ كه‌ بۆ كه‌رتی‌ به‌كاربردن‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تان هه‌یه‌ كاریگه‌ری‌ خ����ه‌رج ده‌كرێ����ت كه‌مبكرێت����ه‌وه‌و‬ ‫له‌س����ه‌ر ئابوری‌ هه‌رێم دروس����تكردوه‌و بخرێته‌ پێش����ینه‌ی‌ خانوب����ه‌ره‌وه‌ به‌م‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "بارودۆخی‌ سیاسی‌ جۆره‌ ده‌توانین به‌ش����ێك له‌و كێش����انه‌‬ ‫مه‌نجه‌ڵ����ی‌ هه‌م����و بارودۆخه‌كان����ی‌ ناو چاره‌سه‌ربكه‌ین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی تر چاو به‌سیاسه‌ت ‌‬ ‫ده‌بێت جارێك ‌‬ ‫زۆرێك له‌هاواڵتیان بۆ ئه‌وه‌ی‌ كاركردن‬ ‫بودجه‌دا بخشێنرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫له‌خانوه‌كانیان رانه‌وه‌ستێ‪ ،‬چون‬ ‫ی‬ ‫له‌شوێنی‌ تر قه‌رزیانكردوه‌‌و ئێستا توشی‌ كێشانه‌ی‌ ئێستا هه‌ن هه‌موی‌ په‌یوه‌ند ‌‬ ‫به‌بودجه‌و‌ه هه‌یه‌‬ ‫كێشه‌ی‌ پێدانه‌وه‌ی‌ ئه‌و قه‌رزه‌ بون‬ ‫پشتیانبه‌ستبو به‌م پێشینه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خانوه‌كانیان ته‌واوبكه‌ن به‌اڵم ئێس����تا‬ ‫گرفتی‌ مادییان بۆ دروستبوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو وتیش����ی‌ "دواكه‌وتن����ی‌ ئه‌م‬ ‫پێش����ینانه‌ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر بارودۆخی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ هاواڵتیان دروس����تكردوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆرێ����ك له‌هاواڵتیان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كاركردن له‌خانوه‌كانیان رانه‌وه‌س����تێ‪،‬‬

‫چون له‌شوێنی‌ تر قه‌رزیانكردوه‌‌و ئێستا "به‌ڵكو وابڕیاره‌ له‌دوای‌ جه‌ژنی‌ ره‌مه‌زان‬ ‫توشی‌ كێش����ه‌ی‌ پێدانه‌وه‌ی‌ ئه‌و قه‌رزه‌ ئه‌و مامه‌اڵنه‌ وه‌ربگیرێت"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫بون"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پێدانی‌ پێشینه‌ی‌ خانوبه‌ره‌ پێش����ینه‌كان وته‌بێژه‌ك����ه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫به‌هاواڵتی����ان دلێ����ر تاری����ق وته‌بێژی‌ دارای����ی‌ ئه‌وه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌‪ 600‬ملیار‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ دینار بۆ سه‌رجه‌م پێشینه‌كان دانراوه‌‌و‬ ‫ی تێدا ‪ 500‬ملیار بۆ پێشینه‌ی‌ خانوبه‌ره‌و‬ ‫ئێستا هیچ مامه‌ڵه‌یه‌كی‌ نوێ‌ بۆ پێدان ‌‬ ‫پێش����ینه‌ی‌ خانوب����ه‌ره‌ وه‌رناگیرێ����ت‪ 50 ،‬ملیار بۆ پێشینه‌ی‌ كشتوكاڵ‌و ‪ 30‬بۆ‬

‫‪9‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‌‪ :‬كاریزما ‌ی مام جه‌الل به‌ئاسان ‌ی دروست نابێته‌وه‌‬

‫ی چاره‌سه‌ركردنی‌ ده‌ستور‪ ،‬كاك مه‌سعود هه‌ڵبژێردرێته‌وه‌‬ ‫له‌وانه‌یه‌ دوا ‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫عه‌بدواڵی‌ حه‌سه‌ن زاده‌ كه‌سایه‌تی‌‬ ‫دیاری‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان‌و‬ ‫سكرتێری‌ پێشوی‌ حیزبی‌ دیموكرات‪،‬‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"درێژكردنه‌وه‌ی‌ ویالیه‌تی‌ بارزانی‌ وه‌كو‬ ‫شتێكی كاتی باشه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس���تا هه‌مو سه‌رنجه‌كان رو‬ ‫له‌"روحانی"ن‪ ،‬تۆ وه‌ك سیاسیه‌كی كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رهه‌ڵس���تكار‪ ،‬چ چاوه‌ڕوانییه‌كت هه‌یه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌م س���ه‌رۆكه‌ی به‌ریفۆرمخواز‬ ‫ناوده‌برێت؟‬ ‫عه‌بدواڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫بێینه‌ س���ه‌ر چاوه‌ڕوانییه‌كان پێویس���ته‌‬ ‫هه‌ندێ���ك ش���ت بگوت���رێ‪ :‬روحان���ی‬ ‫دیارده‌یه‌كی تازه‌یه‌‪ ،‬كه‌سێكه‌ به‌سه‌ركۆمار‬ ‫هه‌ڵبژێردراوه‌ كه‌ نه‌بۆ ئه‌وانه‌ی ده‌نگیان‬ ‫داوه‌تێ دڵخوازه‌‪ ،‬نه‌بۆ ئه‌وانه‌ی ده‌یانویست‬ ‫كه‌س���ێك هه‌ڵبژێردرێ ك���ه‌ دڵخوازیانه‌‪.‬‬ ‫رێب���ه‌ری نیزام���ی جومهوری ئیس�ل�امی‬ ‫حه‌زی ده‌كرد یه‌كێك له‌پێنج كاندیده‌كه‌ی‬ ‫دیكه‌ ده‌رچوبایه‌ ن���ه‌ك روحانی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌موی���ان له‌بیروڕای ئ���ه‌و نزیكتربون تا‬ ‫روحانی‪ .‬واتا كۆمه‌اڵن���ی خه‌ڵكی ئێران‬ ‫ده‌نگیاندا بۆ "نا بۆ جمهوریی ئیسالمیی‬ ‫ئێران"‪ ،‬ئه‌گینا روحانی دڵخوازی خه‌ڵكی‬ ‫نه‌ب���و‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت له‌به‌رنامه‌كه‌ی���دا جگه‌‬ ‫له‌هه‌ندێك به‌ڵێنی به‌قس���ه‌‪ ،‬هیچ شتێكی‬ ‫ئه‌ساسی نه‌بو بۆ ئه‌وه‌ی داخوازی خه‌ڵكی‬ ‫بێنێته‌دی‪ .‬ئێستا ئه‌و هه‌ڵبژێردراوه‌و هه‌ر‬ ‫كه‌س���ێكی دیكه‌ش ده‌رچوبایه‌ له‌نیزامی‬ ‫جومهوری���ی ئیس�ل�امی ئێران���دا به‌پێی‬ ‫ده‌ستور سه‌ركۆمار بڕیارده‌ر نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ئێ���ران بڕیارده‌ره‌ رێب���ه‌ری نیزامه‌ كه‌‬ ‫ئێس���تا خامه‌نه‌ییه‌‪ ،‬واتا سه‌اڵحیه‌ته‌كان‬ ‫الی ئه‌ون‪ ،‬ئه‌وه‌ سه‌ركۆمار نیه‌ خه‌تێكی‬ ‫تایبه‌ت���ی بگرێته‌ب���ه‌ر‪ .‬ب���ه‌اڵم ئه‌من وا‬ ‫بیرده‌كه‌م���ه‌وه‌ ك���ه‌ خ���ودی خامه‌نه‌یی‬ ‫كابرایه‌كه‌ موخالیفی دیموكراس���ی‌و بیری‬ ‫ئ���ازادو ماف���ه‌ نه‌ته‌وایه‌تیه‌كان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پیاوێكی نازی���ره‌ك نیه‌‪ .‬ئه‌و ده‌زانێ ئه‌و‬ ‫بارودۆخ���ه‌ی پێكیهێن���اوه‌ چ له‌نێوخۆی‬ ‫ئێ���ران‌و چ له‌به‌رامب���ه‌ر كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ییدا قابیلی ده‌وام نیه‌و ده‌توانێ‬ ‫ئێران به‌جارێك وێران ب���كا‪ .‬بۆیه‌ ئه‌من‬ ‫واتێده‌گه‌م خودی خامه‌نه‌یی ده‌یه‌وێ ئه‌و‬ ‫گرژی‌و ئاڵۆز‌یه‌ی له‌گه‌ڵ دنیای ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ ت���ا راده‌یه‌كی مومكین خاوبكاته‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی گه‌مارۆی زیاتر نه‌كه‌وێته‌ سه‌ر‬ ‫ئێران‌و بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و گه‌مارۆیانه‌ی هه‌ن‬ ‫كه‌م بكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م حاڵه‌ته‌دا قبوڵكردنی حه‌س���ه‌ن‬ ‫روحانی له‌الیه‌ن خامه‌نه‌ییه‌وه‌ به‌ش���ێكی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و خاوكردنه‌وه‌یه‌ ده‌گه‌ڵ‬ ‫دنیای ده‌ره‌وه‌ له‌ڕێگای سه‌ركۆمارێكه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌میانه‌ڕه‌و ناس���راوه‌ ئاس���انتره‌‪.‬‬ ‫پێموایه‌ ته‌خفیفێ���ك له‌په‌یوه‌ندی نێوان‬ ‫ئێ���ران‌و دنی���ای ده‌ره‌وه‌دا روده‌دا‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌په‌یوه‌ندی ده‌گه‌ڵ په‌روه‌نده‌ی‬ ‫ئه‌تۆمییش���دا كرانه‌وه‌یه‌ك ده‌بێ‪ .‬دنیای‬ ‫ده‌ره‌وه‌ س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ی له‌ب���اره‌ی‬ ‫تیرۆریزم‌و مه‌س���ه‌له‌ی ئه‌تۆمی‌و ئه‌وانه‌وه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌ئێران ڕاوه‌ستاوه‌ چه‌ند سالێكه‌‬ ‫هی���چ نه‌بێ بۆ به‌هێزكردنی هه‌ڵوێس���تی‬ ‫خۆی���ان باس���ێكیش له‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن كه‌‬ ‫له‌ئێراندا ئازادی نیه‌‪ ،‬دیموكراس���ی نیه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك ده‌گی���رێ‪ ،‬نه‌ته‌وه‌كان مافیان نیه‌‬ ‫ئایی���ن‌و مه‌زهه‌به‌كانی جگه‌ له‌هی خۆیان‬ ‫م���اف‌و ئازاد‌ییان نی���ه‌‪ .‬وا بیرده‌كه‌مه‌وه‌‬ ‫له‌بواری نێوخۆییشدا دیسان كرانه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی ئ���ه‌و زه‌رفیه‌ت���ه‌دا كه‌‬ ‫كۆماری ئیس�ل�امی هه‌یه‌تی‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی ئێران یاخود میلله‌تی كورد یاخود‬ ‫حیزب���ی من ده‌یان���ه‌وێ‪ ،‬ڕوده‌دا‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫له‌ش���ه‌ش مانگی یه‌كه‌می سه‌رۆكایه‌تیی‬ ‫روحانیدا هه‌ندێك له‌زیندانیانی سیاس���ی‬ ‫ئازادبكرێ���ن‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێك كه‌س���ی‬ ‫وه‌ك موس���ه‌وی‌و كه‌ڕوبی كه‌ له‌ماڵه‌كه‌ی‬ ‫خۆیاندا حه‌بس���كراون حه‌ساریان له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵبگیرێ‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا مه‌رج نیه‌‬ ‫ئه‌و قس���انه‌ی من ده‌ق���اوده‌ق بێنه‌ دی‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێموای���ه‌ له‌ نێوخۆی ئێرانیش���دا‬ ‫كرانه‌وه‌ی���ه‌ك روده‌دا‪ ،‬به‌ڕاده‌ی���ه‌ك ك���ه‌‬ ‫زی���ان به‌بناغه‌كانی كۆماری ئیس�ل�امی‬ ‫نه‌گه‌یه‌نێ‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ماوه‌ی���ه‌ك له‌مه‌وبه‌ر خالیدی‬ ‫عه‌زیزی س���كرتێری حیزب���ی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان ئاماژه‌ی ب���ه‌وه‌دا كه‌ ئێوه‌‬ ‫وه‌ك حیزبی دیموك���رات روحانیتان پێ‬ ‫موناسبتره‌‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌ مه‌سیجێكه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئێوه‌وه‌ بۆ ده‌سه‌اڵتدارانی نوێی ئێران بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بكه‌ونه‌ گفتوگۆوه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌سه‌ن زاده‌‪ :‬نا مه‌سه‌له‌كه‌‬ ‫گفتوگ���ۆ نیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ قس���ه‌یه‌كی‬ ‫مه‌نتیقیی���ه‌‪ .‬هه‌ندێ���ك ك���ه‌س ه���ه‌ن‬

‫به‌وشه‌یه‌كی نه‌شیاویش ده‌ڵێن هه‌مویان‬ ‫وه‌ك یه‌كن‪ .‬ئه‌و قس���ه‌یه‌ قس���ه‌یه‌كی بێ‬ ‫مه‌نتیق���ه‌‪ .‬وات���ا هه‌ركه‌س���ێك كه‌مترین‬ ‫تێگه‌یشتنی له‌وه‌زعی ئێران هه‌بێ عه‌قل‬ ‫قبوڵی ناكا بڵێ خاته‌می‌و ئه‌حمه‌دی نه‌ژاد‬ ‫وه‌ك یه‌كن؟ له‌هه‌ر واڵتێكدا بیگری ناكرێ‬ ‫هه‌م���وان وه‌ك‌ یه‌ك دابنێ���ی‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫ناتوان���ی بڵێی ئۆباماو بوش (كارم به‌وه‌‬ ‫نیه‌ كامیان به‌باشتر ده‌زانی) وه‌كو یه‌كن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ قسه‌یه‌كی مه‌نتیقی نیه‌‪ .‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫كاندیده‌كان���ی دیكه‌ له‌نمونه‌ی ئه‌حمه‌دی‬ ‫نه‌ژاد بون ك���ه‌ توندڕه‌وو بنئاژۆخواز بوو‬ ‫ئه‌م���ه‌ میان���ه‌ڕه‌وه‌‪ ،‬مه‌نتیقییه‌ بڵێی ئه‌و‬ ‫باشتره‌ یان هه‌رنه‌بێ كه‌متر خراپه‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێس���تا له‌ئێران باوه‌ ده‌ڵێن پیاو‬ ‫له‌نێوان خراپ‌و خراپتردا خراپه‌كه‌ قبوڵ‌‬ ‫ده‌كا‪ .‬هه‌ندێك كه‌س ئیراد له‌وه‌ ده‌گرن‪.‬‬ ‫باشه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وایه‌ بۆ ناچن بیڕوخێنن تا‬ ‫هه‌مومان چه‌پڵه‌یان بۆ لێبده‌ین؟ كه‌وایه‌‬

‫باوه‌ڕم وای ‌ه بۆ‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‬ ‫هه‌ر كاره‌ساتیك‬ ‫ده‌بێ له‌هه‌ڵه‌كانی‬ ‫خۆمانه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستپێبكه‌ین‪،‬‬ ‫دوكتۆر قاسملو‬ ‫یان هه‌ر رێبه‌رێكی‬ ‫دیكه‌ ئه‌گه‌ر وا‬ ‫بزانێ دوژمنه‌كه‌ی‬ ‫نایكوژێ زۆر‬ ‫له‌هه‌ڵه‌دایه‌‬ ‫په‌یامی خالیدی عه‌زیزی مه‌به‌س���ته‌كه‌ی‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌ی���ه‌‪ .‬هه‌رله‌وكاته‌دا ئاش���كرای ‌ه‬ ‫ك���ه‌ حیزبی دیموك���رات له‌كۆنه‌وه‌ بڕوای‬ ‫وابوه‌ كه‌ مه‌س���ه‌له‌ی كورد نه‌ له‌ئێران نه‌‬ ‫له‌هیچ جیگایه‌كی دیكه‌ رێگا چاره‌سه‌ری‬ ‫عه‌سكه‌ریی نیه‌و ده‌بێ به‌رێگای گفتوگۆی‬ ‫ئاشتیخوازانه‌دا چاره‌سه‌ربكرێ‪ .‬ئێستاش‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌رۆكۆماری ئێران شتێكی باش‬ ‫ب���كا‪ ،‬ئێم���ه‌ش نه‌ڵێین باش���ه‌ خه‌ڵكی‬ ‫دی ده‌ڵێن كاری باش���ی كرد‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر گوت���ی له‌قوتابخان���ه‌دا تا پۆلی‬ ‫چ���واری س���ه‌ره‌تایی خوێن���دن به‌زمانی‬ ‫كوردی ب���ێ ئێمه‌ ده‌بێ بڵێین هیچ نیه‌؟‬ ‫مرۆڤی مه‌نتیقی وا ناڵ���ێ‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ڵێ‬ ‫ئه‌م���ه‌ به‌ش���ێكه‌ له‌داخوازه‌كانی خه‌ڵك‌و‬ ‫خه‌بات بۆ وه‌دیهێنان���ی ئه‌وانی دیكه‌ش‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هاتن���ه‌ س���ه‌ركاری روحانی‬ ‫به‌ب���ڕوای ت���ۆ چ كاریگه‌ریه‌كی له‌س���ه‌ر‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان���ی كۆم���اری ئیس�ل�امی‌و‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ده‌بێت؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌سه‌ن زاده‌‪ :‬ئه‌من دوباره‌ی‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌ ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌‬ ‫بڕیاری كۆتایی ده‌دا‪ ،‬رێبه‌ری نیزامه‌ نه‌ك‬ ‫سه‌ركۆمار‪ ،‬به‌اڵم هه‌رله‌و كاته‌دا پێموایه‌‬ ‫ته‌عامول له‌گه‌ڵ ڕوحانی ڕه‌نگه‌ ئاسانتربێ‬ ‫تا له‌گه‌ڵ ئه‌حمه‌دی نه‌ژاد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا روحانی ده‌توانێت ده‌ستی‬ ‫قاس���می س���لێمانی‌و س���وپای ق���ودس‬ ‫كورتكاته‌وه‌ له‌ئاڕاس���ته‌كردنی سیاسه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئێ���ران به‌رامب���ه‌ر به‌هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان‌و عێراق یاخود له‌وه‌دا خۆی‬ ‫ده‌ستی كورته‌؟‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬ئه‌من گوتم‬ ‫ئه‌وه‌ سه‌ركۆمار نیه‌ كه‌ ئه‌و كارانه‌ ده‌كا‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر چراسه‌وزی پێ بدرێ یاخود‬ ‫له‌وه‌ نه‌ترسێ كه‌ ئه‌و شتێك بڵێ‌و رێبه‌ر‬ ‫ره‌تیبكاته‌وه‌ بۆ ناتوان���ێ؟ به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫بزانێ پیش���توانیی رێبه‌ری له‌پش���ت نیه‌‬ ‫نایكا‪ .‬بۆ نمونه‌ له‌س���ه‌رده‌می ئه‌حمه‌دی‬ ‫ن���ه‌ژاددا دیتمان س���ه‌ركۆمار وه‌زیرێكی‬ ‫الده‌برد رێب���ه‌ر ده‌یگوت ده‌ب���ێ بێته‌وه‌‬ ‫جێگای خۆی‪ ،‬ئه‌ویش ناچاربو به‌قسه‌ی‬ ‫بكا‪ .‬بۆیه‌ پیاوی عاقڵ‌ شتێك ناڵێ دواتر‬ ‫لێی هه‌ڵوه‌شێته‌وه‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ناو په‌كه‌ك���ه‌ گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫روی���داوه‌‪ ،‬ئێوه‌ خوێندنه‌وه‌ت���ان بۆ ئه‌م‬ ‫گۆڕانكارییه‌ چییه‌ له‌م كاته‌دا‪ ،‬پێتانوایه‌‬ ‫هاتنه‌پێش���ه‌وه‌ی بای���ق‌و ه���ۆزات وه‌ك‬ ‫هه‌ندێك ده‌ڵێن به‌پشتیوانی ئێران بوه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬ئه‌من نه‌زۆر‬ ‫زانیاریم له‌ئالوگۆڕه‌كانی نێو په‌كه‌كه‌ هه‌یه‌‬ ‫نه‌ ده‌شمه‌وێ ئه‌و تۆمه‌تانه‌ له‌مالو له‌والو‬ ‫بده‌م‪ .‬ئه‌وه‌ی قب���وڵ ده‌كه‌م كه‌ كۆماری‬ ‫ئیس�ل�امی چه‌ندی بۆی بك���رێ ده‌یه‌وێ‬ ‫به‌ن���اوی دۆس���تایه‌تی ده‌س���ت له‌هه‌مو‬ ‫به‌ش���ه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی ك���ورد وه‌ربدا تا‬ ‫له‌نێوه‌وه‌ ده‌س���تی لێبوه‌ش���ێنێ‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ك���ورد ده‌ڵێ دوژمنی خ���ۆی به‌هه‌نگوین‬ ‫بخنكێن���ێ‪ .‬به‌اڵم ئه‌م���ن نامه‌وێ كه‌س‬ ‫تۆمه‌تبار بكه‌م ب���ه‌وه‌ كه‌ پیاوی ئێرانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی بۆخۆم ئاگاداربم جه‌میل بایك‬ ‫ئه‌و كه‌س���ه‌ی جێگای م���وراد قه‌ره‌یالنی‬ ‫گرتوه‌ت���ه‌وه‌ پیاوێك���ی زیره‌ك���ه‌‪ .‬له‌نێو‬ ‫خۆیاندا وا مه‌شهوره‌ كه‌ تۆزیك توندڕه‌وه‌‬ ‫به‌اڵم مادام هه‌ڵبژارده‌ی خۆیانه‌ ئێمه‌ هه‌ر‬ ‫ده‌بێ بڵێین پیرۆزه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتوای���ه‌ له‌درێژكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ماوه‌ی سه‌رۆكایه‌تی بارزانیدا ئێران رۆڵی‬ ‫بینیوه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬ئه‌من زۆرم‬ ‫پێناخۆشه‌ كه‌ ئێمه‌ بڵێین له‌هه‌مو شتێكدا‬ ‫ئێران رۆڵی بینیوه‌‪ ،‬زۆریش له‌وه‌ بێزارم‬ ‫كه‌ ئیراده‌ی كوردو حی���زب‌و حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌مان هه‌م���وی به‌كه‌م دابنێن‌و بڵێین‬ ‫هێزێك���ی ده‌ره‌كی كاریگه‌ری���ی هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫حاشا له‌وه‌ ناكه‌م كه‌ ئێران هه‌م له‌عێراق‌و‬ ‫هه‌م له‌هه‌رێمی كوردستانیش ده‌یه‌وێ كار‬ ‫بكاو ت���ا ڕاده‌یه‌كیش نفوزی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی بڕیاری هه‌رێمی كوردس���تان ده‌دا‬ ‫ئێران نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه‌‪،‬‬ ‫حكومه‌ته‌‪ ،‬پارله‌مانه‌و حیزبه‌ سیاسییه‌كانن‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵت‌و ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رات چیی���ه‌ به‌رامب���ه‌ر به‌و‬ ‫درێژكردنه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئای���ا كارێكی باش بو؟‬ ‫وه‌ك ده‌وترێت ته‌نانه‌ت هێزه‌ كوردیه‌كانی‬ ‫پارچه‌كانی تری كوردستان داوایانكردوه‌‬ ‫بارزانی ئ���ه‌و درێژكردنه‌وه‌یه‌ په‌س���ه‌ند‬ ‫بكات؟‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬ئ���ه‌و‬ ‫درێژكردنه‌وه‌یه‌ به‌ئیراده‌ی ئه‌كس���ه‌ریه‌تی‬ ‫په‌رله‌م���ان بوه‌ هه‌رله‌و كات���ه‌دا ئێمه‌ش‬ ‫ده‌زانی���ن لێ���ره‌دا جۆرێك له‌بنبه‌س���ت‬ ‫دروس���ت بب���وو كێش���ه‌یه‌كی سیاس���ی‬ ‫دروس���ت ببو كه‌ ئه‌گه‌ر ئاوا تێپه‌ڕبوایه‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌رێك نه‌كرایه‌ ره‌نگبو بۆش���ایی‬ ‫سیاسی له‌هه‌رێمی كوردستان دروستبێ‪.‬‬ ‫ئه‌م���ن پێموای���ه‌ ئه‌و چاره‌س���ه‌ره‌ وه‌كو‬ ‫شتێكی كاتی باشه‌و پێشموانیه‌ كه‌ ده‌بێ‬ ‫حه‌تم���ه‌ن ئه‌و دو س���اڵه‌ درێژبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌ی ده‌ستور له‌ماوه‌ی شه‌ش‬ ‫مانگدا چاره‌س���ه‌ربو ئه‌و كاته‌ ده‌گونجێ‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی دیكه‌ بكرێ‌و س���ه‌رۆكێكی‬ ‫تازه‌ هه‌ڵبژێردرێ كه‌ له‌وانه‌شه‌ كه‌سێكی‬ ‫تازه‌ نه‌بێ به‌ڵكو خودی كاك مه‌س���عود‬ ‫بارزان���ی هه‌ڵبژێردرێت���ه‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌و كاته‌‬ ‫ده‌س���تور بڕیارده‌دا ئایا كاك مه‌س���عود‬ ‫ده‌توانێ خۆی كاندیدبكاته‌وه‌ یان نا؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تۆ وتت ئ���ه‌و درێژكردنه‌وه‌یه‌‬ ‫بڕیاری په‌رله‌مان ب���وه‌‪ ،‬ئایا په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان كارێكی یاس���ایی‌و شه‌رعی‬ ‫كرد؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬په‌رله‌مان بۆ‬ ‫كاری ناشه‌رعیی كردوه‌‪ ،‬كام قانون هه‌یه‌‬ ‫بڵێ ئه‌وه‌ ناش���ه‌رعییه‌؟ ئای���ا قانونێك‬ ‫هه‌ی���ه‌ بڵێ په‌رله‌م���ان ناتوانێ ئه‌و كاره‌‬ ‫ب���كا؟ ئه‌مه‌ ش���تێكی ت���ازه‌ش نیه‌‪ .‬بۆ‬ ‫نمونه‌ له‌ دروس���تبونی یه‌كه‌م په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان كه‌ رێژه‌ی په‌نجا به‌په‌نجا بو‬ ‫پارله‌مان م���اوه‌ی خۆی هه‌نده‌ی ته‌مه‌نی‬ ‫خۆی درێژكرده‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ له‌واڵتانی دیش‬ ‫ڕوده‌دا‪ .‬ئه‌من بۆخ���ۆم ئاره‌زوم نه‌ده‌كرد‬ ‫ئه‌و قه‌یرانه‌ دروست ببێ‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس���ی ده‌س���تورت كرد‪ ،‬رات‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌س���توری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫چییه‌ كه‌ مشتومڕێكی زۆری له‌سه‌ره‌؟‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ای حه‌س���ه‌ن‌ زاده‌‪ :‬ئه‌م���ن‬ ‫كاتی خۆی گه‌اڵڵه‌ی ده‌س���توری هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تانم خوێندۆت���ه‌وه‌و هه‌رچه‌نده‌‬ ‫مافن���اس نیم‪ ،‬هێندێ ورده‌ تێبینیش���م‬ ‫له‌س���ه‌ری هه‌بوه‌ كه‌ له‌جێ���گای خۆیدا‬ ‫ده‌رمبڕیون‪ .‬ئێس���تا كه‌ ئ���ه‌و گه‌اڵڵه‌یه‌‬ ‫چوارس���اڵ پاش په‌س���ندكردنی له‌الیه‌ن‬ ‫پارله‌مانه‌وه‌ نه‌خراوه‌ت���ه‌ به‌ر رێفراندۆم‪،‬‬ ‫به‌ش���تێكی باش���ی ده‌زانم كه‌ بڕیاردراوه‌‬ ‫جارێك���ی دیكه‌ بخرێته‌ به‌ر موناقه‌ش���ه‌و‬ ‫هه‌وڵب���درێ كۆده‌نگیی���ه‌ك له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌قه‌كه‌ی دروس���ت بێ‪ ،‬ئه‌مجار بخرێته‌‬ ‫رێفراندۆمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬قس���ه‌یه‌ك هه‌یه‌ ك���ه‌ حیزبی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان‌و سكرتێره‌كه‌تان‬ ‫زۆر له‌پارتی نزیككه‌وتونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هۆكاری‬

‫ئ���ه‌م نزیكبونه‌وه‌ی���ه‌ چییه‌و له‌س���ه‌ر چ‬ ‫ئه‌ساسێكه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵی حه‌سه‌ن زاده‌‪ :‬ئه‌مه‌ له‌جێدا‬ ‫دروست نیه‌‪ .‬حیزبی دیموكراتی كوردستان‬ ‫نه‌ده‌یه‌وێ له‌پارتی نزیكبێته‌وه‌و له‌یه‌كێتی‬ ‫دوربكه‌وێت���ه‌وه‌و نه‌ده‌ی���ه‌وێ له‌یه‌كێتی‬ ‫نزیكبێت���ه‌وه‌و له‌پارت���ی دوربكه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو حیزب���ی دیموكرات ئه‌و دو حیزبه‌‬ ‫وه‌ك���و دو هێ���زی ك���وردی‌و خه‌باتكارو‬ ‫خاوه‌ن س���ه‌اڵحیه‌ت‌و دو حیزبی شه‌ریكه‌‬ ‫حوكم له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌ناسێ كه‌‬ ‫هه‌میشه‌ هه‌وڵیداوه‌و هه‌وڵده‌دا پێوه‌ندیی‬ ‫گه‌رم���ی برایان���ه‌ی له‌گ���ه‌ڵ هه‌ردوكیان‬ ‫هه‌بێ‪ .‬ئه‌و قس���انه‌ی باستكردن هه‌ندێك‬ ‫كه‌س پێیانخۆش���ه‌ بیانكه‌ن‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫خێرێكی ب���ۆ وان تێدابێ قه‌یدی چیه‌ با‬ ‫نانێكی لێبخۆن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌س���تناكه‌ن پارت���ی زۆر‬ ‫هاتوه‌ته‌ نێ���و روداوه‌كانی هه‌ردو حیزبی‬ ‫دیموكرات���ه‌وه‌و ده‌یان���ه‌وێ ت���ۆ بكه‌نه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی گه‌مه‌ك���ه‌و له‌یه‌كگرتن���ه‌وه‌دا‬ ‫خالیدی عه‌زی���زی‌و مس���ته‌فای هیجری‬ ‫رۆڵببینن؟‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬هه‌رچه‌ند‬ ‫ئه‌من له‌رێبه‌ریی حیزبدا نیم به‌اڵم ده‌زانم‬ ‫تائێستا نه‌ ئه‌و دو حیزبه‌ وه‌كو حیزب‪ ،‬نه‌‬ ‫عونسورێكی رێبه‌ریی ئه‌و حیزبانه‌ به‌هیچ‬ ‫ك���ه‌س له‌رێبه‌رانی حیزب���ی دیموكراتیان‬ ‫نه‌گوت���وه‌ ك���ه‌ ئێ���وه‌ كاری چاكتانكرد‬ ‫له‌تبون ی���ان نزیكمه‌بن���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ گوترابێ هه‌ر ئه‌وه‌ بوه‌ كه‌‬ ‫گوتویانه‌ ئه‌و له‌تبونه‌ كارێكی خراپ بو‪،‬‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ كارێكی باش���ه‌‪ .‬ئێستا چۆن‬ ‫بڵێین ئه‌وان كارێگه‌رییان له‌س���ه‌ر ئێمه‌‬ ‫هه‌یه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی لێكنزی���ك نه‌بینه‌وه‌؟‬ ‫ره‌نگ���ه‌ بڵێ���ن كارناك���ه‌ن ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێم���ه‌ یه‌كبگرینه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ كاری‬ ‫تێكۆش���ه‌رانی حیزب���ی دیموكراته‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫جارێكیان له‌س���اڵی ‪1994‬دا دوله‌تییه‌كی‬ ‫دیكه‌م���ان تێدا هه‌بو‪ .‬هه‌رچه‌ند پێش���تر‬ ‫خه‌ڵك���ی دیك���ه‌ نێوبژیوانیی���ان كردبو‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بۆخۆمان به‌یه‌كه‌وه‌ دانیش���تین‌و‬ ‫بوینه‌وه‌ به‌یه‌ك‪ .‬ئێم���ه‌ نابێ بۆ خۆمان‬ ‫تێكیبده‌ی���ن‌و چاوه‌ڕوانبین خه‌ڵكی دیكه‌‬ ‫بێن ڕێكمانخه‌ن���ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌ كارێكی‬ ‫ئاسان نیه‌ كه‌ ئه‌وان بێن‌و بڵێن دو حیزبی‬ ‫دیموكرات یه‌كبگرنه‌وه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌وان‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ان له‌گه‌ڵ ئێران هه‌یه‌و ڕه‌نگه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ش���تی وا ڕوبدا ئێرانییه‌كان بڵێن‬ ‫ئێوه‌ بۆچی ته‌داخول له‌كاروباری ئێراندا‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌تان���ه‌وێ دوژمنان���ی ئێمه‌‬ ‫ڕێكخه‌نه‌وه‌‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی دیكه‌ هه‌وڵی هیچ‬ ‫الیه‌نێك���ی ده‌ره‌وه‌ی ناوێ‪ .‬ئه‌من بۆخۆم‬ ‫له‌ڕێبه‌رایه‌تی���ی حیزبه‌كه‌م كش���اومه‌وه‌و‬ ‫ش���تێكی سروش���تییه‌ كه‌ بڕیاری حیزب‬ ‫له‌الیه‌ن ڕێبه‌رایه‌تییه‌كه‌یه‌وه‌ بدرێ‪.‬‬

‫تاكو ئێستاش‬ ‫گۆڕان نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫جێگای یه‌كێتی‬ ‫بگرێته‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی الیه‌قن‌و‬ ‫مرۆڤی زۆر‬ ‫سیاسییان له‌گه‌ڵه‌و‬ ‫كاتی خۆشی‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫له‌نێو یه‌كێـتیدا‬ ‫شه‌خسی دوه‌م بو‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ت���ا چه‌ند له‌ئ���ه‌دای خالیدی‬ ‫عه‌زیزی رازیت‌و پێتوایه‌ س���ه‌ركه‌وتوبوه‌‬ ‫له‌كاری سكرتێریی ئه‌م حیزبه‌دا؟‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬ئێمه‌ ده‌بێ‬ ‫هه‌لومه‌رج���ی خه‌ب���ات لێكبده‌ین���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌لومه‌رج���ی خه‌بات���ی ئۆپۆزس���یۆنی‬ ‫ئێرانی به‌گش���تی موناسیب نیه‌و له‌حاڵی‬ ‫به‌ره‌وپێش���چوندا نیه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌دای كاك‬ ‫خالی���د ل���ه‌و چوارچێوه‌ی���ه‌دا ئه‌دایه‌كی‬

‫نه‌وشیروان‬ ‫پیاوێكی به‌تواناو‬ ‫سیاسییه‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م دو الیه‌ن ‌ه‬ ‫ببنه‌وه‌ به‌یه‌ك‌و‬ ‫كۆده‌نگی له‌سه‌ر‬ ‫نه‌وشیروان هه‌بێ‬ ‫كه‌ ببێته‌ كه‌سی‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی مام‬ ‫ده‌توانێت جێ ‌‬ ‫جه‌الل بگرێته‌وه‌‬ ‫عه‌بدواڵ حه‌سه‌ن زاده‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوبوه‌‪ ،‬توانیویه‌ت���ی رێزی ئه‌م‬ ‫حیزبه‌ بپارێزێ‪ ،‬توانیویه‌تی سیاسه‌تێكی‬ ‫ئوسولی به‌رێته‌ پێش���ه‌وه‌‪ .‬ڕێبه‌رایه‌تیی‬ ‫حیزبی دیموكراتی كوردس���تان له‌خولی‬ ‫س���كرتێریی كاك خالی���دی عه‌زیزی���دا‬ ‫سیاس���ه‌تێكی وای نه‌گرتۆت���ه‌ پێش كه‌‬ ‫دۆستانی حیزب لێی دوربكه‌ونه‌وه‌و ئه‌مه‌‬ ‫له‌م هه‌لومه‌رجه‌دا كه‌ ئێس���تا ده‌گوزه‌رێ‬ ‫به‌سه‌ركه‌وتن حیساب ده‌كرێ‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌یادی تیرۆركردنی قاسملودا‬ ‫تۆ وتت‪ :‬قاسملوو شه‌ره‌فكه‌ندی به‌شێكی‬ ‫هۆكاری تیرۆركردنه‌كه‌ی���ان ئه‌وه‌ بو كه‌‬ ‫خۆی���ان كه‌مته‌رخ���ه‌م بون‪ ،‬بۆ ئێس���تا‬ ‫ئه‌م قس���انه‌ ده‌كه‌یت‌و پێشتر شتی وات‬ ‫نه‌وتوه‌ ئایا ئه‌مه‌ نابێته‌ ئه‌س���تۆپاكی بۆ‬ ‫بكوژه‌كانی؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬ئه‌مه‌ شتێكه‌‬ ‫ئێوه‌ لێی ئاگادارنین‪ .‬ئه‌من هه‌مو كاتێك‬ ‫ئه‌وه‌م گوتوه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت پێش شه‌هیدكرانی‬ ‫ئه‌من گله‌یی���م لێكردوه‌ كه‌ ب���ۆ پێتوایه‌‬ ‫دڵ���ت له‌گ���ه‌ڵ خوای خ���ۆت پاكه‌و هیچ‬ ‫مه‌ترسییه‌كت له‌سه‌ر نیه‌؟ به‌خۆی‌و یه‌ك‬ ‫پێش���مه‌رگه‌وه‌ ده‌گه‌ڕا‪ .‬ئه‌من باوه‌ڕم وایه‌‬ ‫بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی هه‌ر كاره‌ساتیك ده‌بێ‬ ‫له‌هه‌ڵه‌كانی خۆمانه‌وه‌ ده‌س���تپێبكه‌ین‪.‬‬ ‫دوكتۆر قاسملو یان هه‌ر رێبه‌رێكی دیكه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر وابزانێ دوژمنه‌كه‌ی نایكوژێ زۆر‬ ‫له‌هه‌ڵه‌دایه‌‪ .‬مه‌علومه‌ ئه‌وان ده‌یانویست‬ ‫بیك���وژن‪ .‬كه‌واتا ده‌بو ئ���ه‌و رێبه‌ره‌ بۆ‬ ‫خۆی زیاتر ئاگای له‌خۆی بێ‌و ئه‌منیه‌تی‬ ‫خ���ۆی بپارێ���زێ‪ .‬دوكتۆر قاس���ملو زۆر‬ ‫به‌كه‌مته‌رخه‌می به‌بێ نێگابان چوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫تێرۆریس���ته‌كاندا دانیشتوه‌‪ .‬ده‌ی باشه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ بۆ پاكانه‌ بۆ جومهوریی ئیسالمیی‬ ‫ئێرانه‌؟ مه‌علومه‌ ئه‌وان ده‌یانه‌وێ بیكوژن‬ ‫نه‌ك هه‌ر ئه‌و‪ ،‬به‌ڵكو ده‌یانه‌وێ خالیدی‬ ‫عه‌زیزی‌و مس���ته‌فای هیج���ری‌و كێ‌و كێ‬ ‫بك���وژن‪ .‬كه‌وات���ا ئه‌وان ده‌ب���ێ ئاگایان‬ ‫له‌خۆیان بێ‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی سه‌رنجڕاكێش���ه‌‬ ‫له‌وه‌ت���ه‌ی كتێبی "ئه‌زمون���ی خه‌بات"ت‬ ‫باڵوكردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬پارتی له‌زۆربه‌ی بۆنه‌دا‬ ‫بانگ���ت ده‌كات‪ ،‬چی له‌پش���ت ئه‌مه‌وه‌یه‌‬ ‫ئایا ده‌یانه‌وێ ئیحتوات بكه‌ن‌و به‌ره‌و الی‬ ‫خۆیان راتكێشن؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌سه‌ن زاده‌‪ :‬ئه‌مه‌ت له‌چی‌‬ ‫‌ڕا ب���ۆ ده‌ركه‌وتوه‌؟ له‌كتێب���ی ئه‌زمونی‬ ‫خه‌باتدا ن���ه‌ به‌پارتی���م هه‌ڵداگوتوه‌ نه‌‬ ‫دوژمنایه‌تی���م ك���ردوه‌ ن���ه‌ به‌یه‌كێتی���م‬ ‫هه‌ڵداگوتوه‌ ن���ه‌ دوژمنایه‌تی���م كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی هه‌ردوكیان���ه‌وه‌ هه‌م هه‌قیقه‌تی‬ ‫وه‌زنه‌كه‌یان���م گوتوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی بۆ خۆم‬ ‫تێی گه‌یش���توم‌و ه���ه‌م ك���ه‌م‌و زۆریش‬ ‫ره‌خنه‌م له‌كارو سیاسه‌ته‌كانیان گرتوه‌‪.‬‬ ‫ڕاس���ته‌ ئه‌من ل���ه‌زۆر له‌موناس���ه‌به‌كانی‬ ‫هه‌ولێر بانگهێشتنكراوم به‌اڵم له‌سلێمانی‬ ‫پتریش بانگهێش���تنكراوم‪ .‬له‌وه‌ش گه‌ڕێ‬ ‫كه‌ بانگهێش���تن ب���ۆ ئه‌و موناس���ه‌باته‌‬ ‫كه‌متر به‌ئ���اگاداری‌‌و بڕیاری ڕێبه‌رایه‌تیی‬ ‫حیزبه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬مام جه‌الل هاوڕێیه‌كی نزیك‌و‬ ‫به‌رده‌وام پشتیوانی تۆ بوه‌‪ ،‬هه‌ستده‌كه‌یت‬ ‫غیابی ئه‌و چ كاریگه‌ریی له‌سه‌ر شه‌خسی‬ ‫تۆ به‌تایبه‌تی‌و حیزبی دیموكرات به‌گشتی‬ ‫ده‌بێت؟‬

‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬مام جه‌الل‬ ‫دۆستایه‌تیی شه‌خس���یم له‌گه‌ڵی هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌وه‌ گرنگتر ئه‌وه‌یه‌ دۆس���تایه‌تی‬ ‫له‌نێ���وان حیزبی دیموك���رات‌و یه‌كێتیی‬ ‫نیش���تیمانیدا هه‌بوه‌‪ .‬بێش���ك هه‌م مام‬ ‫جه‌الل‌و هه‌م دوكتۆر قاسملو كاریگه‌رییان‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌رقه‌راری‌و به‌رده‌وامبونی ئه‌م‬ ‫نزیكایه‌تییه‌ هه‌بوه‌‪ .‬به‌اڵم به‌خۆشحاڵییه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ له‌جێ���گای خۆیاندا‬ ‫ماون‪ .‬ئ���ه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی���ی به‌خۆمه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌من هیچ شتێكی تایبه‌تیم له‌گه‌ڵ‬ ‫مام جه‌الل نه‌ب���وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌زیانێكی زۆر‬ ‫گ���ه‌وره‌ی ده‌زانم كه‌ مام جه‌الل توش���ی‬ ‫حاڵه‌تێك���ی له‌م جۆره‌ ب���وه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫هه‌مو كه‌سێك رۆژێك دێ‌و ڕۆژێك ده‌ڕوا‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا زو بو مام جه‌الل له‌مه‌یدانی‬ ‫سیاسه‌تی كوردی دوربكه‌وێته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێس���تا مام جه‌الل له‌مه‌یدانه‌ك���ه‌ بوایه‌‬ ‫به‌كۆمه‌كی هه‌موان ده‌یتوانی كاری گه‌وره‌‬ ‫بكا چ له‌مه‌یدانی سیاس���یی عێراقدا‪ ،‬چ‬ ‫له‌مه‌یدانی سیاسیی كوردستانداو هه‌تا چ‬ ‫له‌مه‌یدانی سیاسه‌تی نێونه‌ته‌وه‌یشدا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌سێك ش���ك ده‌به‌یت له‌نێو‬ ‫یه‌كێتیدا ئه‌و رۆڵه‌ی ئه‌و ببینێت‌و بتوانێت‬ ‫جێی پڕبكاته‌وه‌؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬هه‌ندێك شت‬ ‫هه‌یه‌ ئاسان دروس���تنابێته‌وه‌‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫له‌نێو حیزبی دیموكراتدا خه‌ڵك دروست‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ كه‌ له‌پێش���ه‌واو دكتۆر قاسملو‬ ‫زیره‌كترو خوێنده‌وارترو سیاس���یتر بێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و كاریزمایه‌ی بۆ ئه‌وان دروس���ت‬ ‫بب���و زۆر زه‌حمه‌ته‌ دروس���تبێته‌وه‌‪ .‬مه‌ال‬ ‫مسته‌فا بارزانی جێگایه‌كی له‌نێو كورددا‬ ‫هه‌بو كه‌ ئێس���تا كاك مه‌س���عود بارزانی‬ ‫ناتوان���ێ پڕی بكاته‌وه‌‪ .‬م���ام جه‌اللیش‬ ‫له‌ئه‌سڵدا وایه‌‪ .‬وه‌كو چه‌ترێك وابو‪ .‬هه‌تا‬ ‫له‌كاتی ناكۆكییشدا هه‌مویان حورمه‌تیان‬ ‫گرتوه‌ كه‌ ڕه‌نگه‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ كه‌س���ێكی‬ ‫دیك���ه‌ په‌ی���دا نه‌ب���ێ‪ ،‬ب���ه‌اڵم یه‌كێتیی‬ ‫نیشتیمانی وه‌جاخكوێر نیه‌و زۆر كادیری‬ ‫به‌توانای هه‌ن ك���ه‌ ده‌توانن خه‌باته‌كه‌ی‬ ‫درێژه‌ پێبده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ب���ڕوای تۆ به‌پێ���ی ئه‌وه‌ی‬ ‫ده‌یانناسیت‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌رفه‌تی‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ده‌ڕه‌خس���ێت له‌داهاتودا رۆڵی‬ ‫تاڵه‌بانی ببینێت؟‬ ‫عه‌بدوڵاڵ حه‌س���ه‌ن زاده‌‪ :‬جارێ كاك‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا له‌نێو یه‌كێتیدا نیه‌ تا‬ ‫وابڵێین ده‌بێ بڵێین ئایا گۆڕان ده‌توانێ‬ ‫جێگای یه‌كێتی بگرێته‌وه‌ تا نه‌وشیروانیش‬ ‫جێگای مام جه‌الل بگرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ ده‌بێ‬ ‫ئاینده‌ نیشانیبدا‪ .‬به‌اڵم ئه‌من وه‌كو خۆم‬ ‫پێموایه‌ تاكو ئێستاش گۆڕان نه‌یتوانیوه‌‬ ‫جێگای یه‌كێتی بگرێته‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫الیه‌قن‌و مرۆڤی زۆر سیاس���ییان له‌گه‌ڵه‌و‬ ‫كاتی خۆش���ی نه‌وشیروان مسته‌فا له‌نێو‬ ‫یه‌كێـتیدا شه‌خسی دوه‌م بوه‌‪ .‬نه‌وشیروان‬ ‫پیاوێكی به‌تواناو سیاس���ییه‌و ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫دو الیه‌ن���ه‌ ببن���ه‌وه‌ به‌ی���ه‌ك‌و كۆده‌نگی‬ ‫له‌سه‌ر نه‌وشیروان هه‌بێ كه‌ ببێته‌ كه‌سی‬ ‫یه‌كه‌م‪ ،‬بۆچی ن���ا؟ ده‌توانێت‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫كه‌سانی دیكه‌ش له‌نێو یه‌كێتیدا هه‌ن كه‌‬ ‫بتوانن ڕێبه‌ریی ئه‌م حیزبه‌ بگرنه‌ ده‌ست‪.‬‬ ‫به‌اڵم دیس���انیش مام ج���ه‌الل هه‌ر جێی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪fashion‬‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫‪ 2013‬شۆڕشی جلوبه‌رگی‬ ‫پیاوان ‪ /‬سااڵنی پێشو!‬

‫هه‌مومان ده‌زانین ئازادی هه‌ریه‌كێكمان‬ ‫س���نورداره‌و به‌ده‌س���پێكردنی ئ���ازادی‬ ‫كه‌س���ێكی دیك���ه‌ كۆتای���ی پێدێ���ت‪،‬‬ ‫خۆگۆڕینی گه‌نجانی كوڕانیش پێویستی‬ ‫به‌ئازایه‌تییه‌كی زۆر هه‌یه‌ بۆ له‌به‌ركردنی‬ ‫ئه‌و پارچه‌یه‌ی كه‌ خ���ۆی ئاره‌زومه‌نده‌‬ ‫تاوه‌ك���و توش���ی توانج���ی ده‌وروبه‌ری‬ ‫نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬هێنده‌ی پێویستته‌ كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫مۆدێلی كۆن بمێنیته‌وه‌ تا ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت‬ ‫توانجت لێنه‌گرێت دو ئه‌وه‌نده‌ت پێویسته‌‬ ‫تا له‌سه‌ر تازه‌ترین مۆدێل بڕۆیت‪.‬‬ ‫س���اڵی ئه‌مس���اڵ زۆرتری���ن گۆڕانی‬ ‫جلوبه‌رگ رویداو روده‌دات‪ ،‬تا به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ پێویسته‌ به‌رده‌وام ئاگاداربیت‪ ،‬گه‌رنا‬ ‫بێب���ه‌ش ده‌بیت ل���ه‌و تازه‌گه‌رییه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌مڕۆ جیهانی گرتۆته‌وه‌ له‌فاش���یۆندا‪،‬‬ ‫كه‌سمان ناتوانین نكوڵی له‌وه‌ بكه‌ین كه‌‬ ‫جلوبه‌رگ‌و خۆگۆڕین به‌شێكی گرنگمانی‬ ‫نه‌گرتبێته‌وه‌‪ ،‬له‌مڕۆدا‪.‬‬ ‫جا ئه‌گه‌ر بێت‌و ب���ه‌رده‌وام تۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌و هه‌ن���گاوه‌دا بیت‪ ،‬ئه‌مس���اڵ جگه‌‬ ‫له‌گرنگیدان به‌س���تایلی ق���ژ‪ ،‬عه‌ینه‌كی‬

‫ ‬

‫‪m‬‬ ‫‪co‬‬ ‫‪o.‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪if‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ya nAr‬‬ ‫‪ir f@ fee‬‬ ‫‪a Sa‬‬ ‫‪n.‬‬ ‫@ ‪ee r‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪sa itte‬‬ ‫‪Tw‬‬

‫كالس���یك‌و خۆگۆرین���ی كالس���یك‪،‬‬ ‫جلوبه‌رگ���ت پێویس���ته‌ بێت���ه‌ ب���واری‬ ‫الدانه‌وه‌‪ ،‬واتا ده‌بێ���ت هه‌نگاوێكی دیار‬ ‫بنێی���ت بۆ به‌كارهێنان���ی ره‌نگ‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫خه‌می ئه‌وه‌تبێت گه‌ر ئه‌س���مه‌ربیت ئه‌وا‬ ‫جگه‌ له‌ڕه‌نگی تاریك هیچی تر هاوكارت‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬یاخود س���پی پێست بیت ته‌نها‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر ره‌نگی كاڵ نه‌جوڵێیت‪.‬‬ ‫نه‌خێر لێره‌وه‌ ئێم���ه‌ پێتانده‌ڵێین كه‌‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و ترسه‌ دوربخه‌یته‌وه‌‌و ته‌نها‬ ‫به‌ئاس���ایی بڕۆ پێش���ه‌وه‌ له‌و شێوه‌یه‌ی‬ ‫ك���ه‌ هه‌ته‌‪ ،‬كه‌مێك زه‌ردی توند (زه‌ق)‪،‬‬ ‫ش���ۆرتی قوماش ره‌نگی شینی ده‌ریای‬ ‫پیرۆزه‌یی‪ ،‬سه‌وزو په‌مه‌ی زۆرترین ره‌نگن‬ ‫كه‌ گه‌نجان خۆیان لێدورخستۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫توێژینه‌وه‌كان ده‌ریانخستوه‌ كه‌ زیاتر له‌‬ ‫‪ 86%‬خانمان س���ه‌رنجیان راده‌كێشرێت‬ ‫ب���ۆ ئه‌و گه‌نجانه‌ی ك���ه‌ ره‌نگی په‌مه‌یی‬ ‫له‌به‌رده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫تۆش خۆت بێبه‌ش مه‌كه‌ چونكه‌ ره‌نگه‌‬ ‫ته‌نها كه‌مێ���ك راوێ���ژكاری‌و یارمه‌تیت‬ ‫پێویستبێت‪.‬‬

‫شاجوان ‌ی ئێوارانی مزگه‌وتی گه‌وره‌ ده‌رویه‌ک بۆ هه‌ژاران‬

‫ی رابردو بۆ‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫ئه‌و "تاج"‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫یه‌كه‌مجار كرایه‌ س���ه‌ری‌ "ش���ێن ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌زیز" ك���ه‌ یه‌كه‌مین ش���اجوان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان بو‪ ،‬وه‌ك یادگارییه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی بۆ خۆ ‌‬ ‫مێژوی ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ عه‌زی���ز‪ -‬ش���اجوان ‌‬ ‫ش���ێن ‌‬ ‫كوردستان له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوبون ‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "تاج"ه‌كه‌ ‌‬ ‫ی شاجوانییه‌كه‌ش ‌‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌و‪،‬‬ ‫بۆ خ���ۆ ‌‬ ‫ی كوردستانه‌‌و‬ ‫یه‌كه‌مین ش���اجوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و تاج���ه‌ش وه‌ك دیارییه‌ك��� ‌‬ ‫ی ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ال ‌‬ ‫مێژوی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ی حوزه‌یران ‌‬ ‫ی ‪‌ 28‬‬ ‫ش���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردو ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان ش���اجوان هه‌ڵبژێردراو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌یلول ‌‬ ‫وا بڕیاریش���ه‌ ل���ه‌(‪‌ )10‬‬ ‫ئه‌مساڵیش���دا دوه‌مین ش���اجوان‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‪.‬‬

‫عه‌الو ‌ی له‌گه‌ڕاجی‌ سۆران قشڵه‌ی كۆی ‌ه‬ ‫نۆره‌ به‌شۆفێران ده‌كات كۆنترین شوێنه‌وار ‌ی دێرینی كۆیه‌‬

‫كوردستان‪:‬‬ ‫تاجه‌كه‌م‬ ‫بۆ خۆم‬ ‫ده‌بێت‬

‫مۆزه‌خانه‌ی سلێمانی خاوه‌نی‬ ‫‪ 60‬هه‌زار پارچه‌ ئاسه‌واره‌‬

‫خۆشه‌ویستی‌ بۆ س����ه‌ركرده‌ی‌ لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫العیراقی����ه‌ "ئه‌ی����اد عه‌الوی‌" له‌س����ه‌ر‬ ‫خواس����تی‌ خ����ۆی‌ به‌ع����ه‌والوی‌ بانگ‬ ‫هاواڵتیه‌كی‌ دانیشتوی‌ قه‌زای‌‬ ‫بكرێت‪ " .‬نه‌خێر له‌به‌ر خۆشه‌ویس����تم‬ ‫سۆران ماوه‌ی‌ بیست‌و پێنج ساڵه‌‬ ‫بۆ ئه‌یاد عه‌الوی‌ به‌و ناوه‌ بانگناكرێم‪،‬‬ ‫له‌تێرمیناڵی‌ سۆران‪ -‬هه‌ولێر كاری‌‬ ‫به‌ڵكو خه‌ڵك به‌هۆی‌ خۆشه‌ویس����تیان‬ ‫نه‌قابه‌و دانانی‌ نۆره‌ بۆ شوفێران‬ ‫بۆ من به‌و ناوه‌ بانگم ده‌كه‌ن‌و خه‌ڵك‬ ‫ده‌كات بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ سه‌رنشینان‬ ‫خۆی‌ ئاره‌زو ده‌كات ب����ه‌و ناوه‌ بانگم‬ ‫له‌سۆرانه‌وه‌ به‌ره‌و هه‌ولێر‪ .‬ئه‌و‬ ‫بكات‌و هه‌ر له‌وه‌ت����ه‌ی‌ له‌و گه‌ڕاجه‌ش‬ ‫هاواڵتیه‌ ده‌ڵێت به‌هۆی‌ سروشتی‌‬ ‫كارده‌كه‌م به‌و ناوه‌ ناسراوم"‪.‬‬ ‫كاره‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بۆ جارێك‬ ‫له‌باره‌ی‌ جیاوازی‌ كاركردن له‌نێوان‬ ‫رویكردبێته‌ ئه‌و گه‌ڕاجه‌‪ ،‬من‬ ‫س����ه‌رده‌می‌ كۆن‌و ئێستاش����دا عه‌الوی‌‬ ‫ده‌ناسێت‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌رچه‌نده‌ س����ااڵنی‌ پێش����تر‬ ‫هاواڵتی‌ عه‌لی‌ مس����ته‌فا ش����ه‌ریف‪ ،‬ئۆتۆمبێله‌كان جۆرێكی‌ دیكه‌ بون‌و هیچ‬ ‫كه‌ له‌نێ����و زۆرب����ه‌ی‌ هاواڵتیانداو الی‌ مواسه‌فاتێكی‌ باشیان نه‌بو‪ ،‬به‌به‌راورد‬ ‫ش����وفێره‌كان به‌عه‌الوی‌ ناسراوه‌و هه‌ر له‌گه‌ڵ ئێستا‪ .‬به‌اڵم سه‌رباری‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌و ن����اوه‌ش بانگی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئێس����تا هێشتا س����ه‌رده‌می‌ كۆن كاركردن له‌و‬ ‫ته‌مه‌نی‌ سه‌رو چل س����اڵه‌و له‌ته‌مه‌نی‌ تێرمیناڵه‌ خۆشتربو"‪.‬‬ ‫ناوبراو له‌كۆتایی‌ قسه‌كانیدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫مێردمنداڵی����ه‌وه‌ش له‌نێ����و تێرمیناڵی‌‬ ‫س����ۆران‪ -‬هه‌ولێ����ر كار ده‌كات‪ .‬باسی‌ له‌وه‌شكرد كه‌ ئه‌و تائێستا ئه‌ندام‬ ‫ناوب����راو به‌ه����ۆی‌ كاره‌كه‌ی����ه‌وه‌ هه‌مو نیه‌ له‌س����ه‌ندیكای‌ كرێكاران‌و گله‌ییش‬ ‫رۆژێ����ك كاتژمێ����ر ‪ 5‬ی‌ به‌یانی‌ له‌خه‌و له‌و س����ه‌ندیكایه‌ ده‌كات كه‌ تائێس����تا‬ ‫هه‌ڵده‌س����تێت‌و بۆ رایك����ردن‌و دانانی‌ هی����چ رێزلێنانێكیان پێنه‌به‌خش����یوه‌‪.‬‬ ‫نۆره‌ی‌ ش����وفێره‌كان‌و وه‌رگرتنی‌ پاره‌ وتیشی‌ " له‌كاره‌كه‌مدا زۆر ئاسوده‌م‌و‬ ‫له‌سه‌رنش����ینانی‌ س����ۆران – هه‌ولێر‪ ،‬خه‌ڵكیش زۆر رێ����ز له‌خۆم‌و كاره‌كه‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ ده‌گه‌یه‌نێته‌ تێرمین����اڵ‪ .‬عه‌لی‌ ده‌گرێت" هاوكات ناوبراو به‌نیازیش����ه‌‬ ‫مس����ته‌فا ئه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌به‌ر به‌رده‌وامبێت له‌و كاره‌یدا‪.‬‬

‫گا‬

‫به‌هۆی هاتنی مانگی ره‌مه‌زانه‌و‌ه‬ ‫به‌شێك له‌دانیشتوانی شاری سلێمانی‬ ‫ئێواران له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی گه‌وه‌ر‬ ‫خواردن ده‌به‌خشنه‌وه‌و به‌شی زۆری‬ ‫ئه‌وانه‌ش كه‌ ئه‌و خواردنه‌ وه‌رده‌گرن‬ ‫عه‌ره‌بن‪ ،‬ئه‌وانیش ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌ده‌ن كه‌ كه‌م ئێواره‌ هه‌یه‌ خه‌ڵك‬ ‫خواردنیان بۆ نه‌هێنێت‌و ده‌ڵێن‬ ‫"ئێستا به‌رده‌م مزگه‌وته‌كه‌ بۆته‌‬ ‫مه‌یدانی خێر"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گه‌یشتنت به‌شاری كۆیه‌‬ ‫له‌سه‌ر به‌رزاییه‌كدا قه‌اڵیه‌كی كۆن‬ ‫دێته‌ به‌رچاو كه‌ پێیده‌ڵێن "قشڵه‌ی‬ ‫كۆیه‌‪ ،‬قه‌اڵكه‌ مێژوی دروستكردنی بۆ‬ ‫سه‌رده‌می ئاشوریه‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫می����ر محه‌م����ه‌د پاش����ای ره‌واندز‬ ‫جارێك����ی ت����رو س����ه‌رله‌نوێ ئ����ه‌و‬ ‫قه‌اڵی����ه‌ی بنیاتنایه‌وه‌و له‌س����ه‌رده‌می‬ ‫عوس����مانیه‌كانیش كرا به‌قشڵه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫قه‌اڵیه‌ له‌چه‌ندین ژوری بچوك‌و گه‌وره‌‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌ناوه‌ڕاس����تی گۆڕه‌پانێكی‬ ‫گه‌وره‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌س����ه‌رده‌می زودا بۆ‬ ‫مه‌شقی سه‌ربازی به‌كارهاتوه‌ هه‌ربۆیه‌‬ ‫پێیوتراوه‌ "قشڵه‌"‪.‬‬ ‫قش����ڵه‌ی كۆیه‌ یه‌كێك����ه‌ له‌كۆنترین‬ ‫شوێنه‌واره‌كانی ش����اره‌كه‌ كه‌ مێژوی‬ ‫دروس����تبونی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نیوه‌ی‬ ‫دوه‌می سه‌ده‌ی نۆزده‌ كه‌ له‌سه‌رده‌می‬ ‫والی عوس����مانی (مه‌دحه‌ت پاش����ا)‬ ‫(‪ )1872-1869‬كه‌ والی عوسمانی بوه‌‬ ‫له‌به‌غدا‪ ،‬گرینگی داوه‌ به‌دروستكردنی‬ ‫قه‌اڵو قوتابخانه‌ی س����ه‌ربازی له‌ناوچه‌‬ ‫ش����اخاویه‌كانی كوردس����تان ب����ۆ‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی به‌رگرییه‌كی به‌هێ����ز له‌دژی‬

‫دوانه‌‬

‫ئه‌و س���ه‌فه‌ره‌ی‌ كه‌ به‌هۆی‌ كاركردنه‌و‌ه په‌یوه‌ندیه‌كی‌ به‌هێز ده‌به‌س���تی‌ له‌گه‌ڵ ره‌نگ���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ كه‌س���ێكی‌ نزیك���ت‬ ‫ده‌یكه‌یت سودی‌ زۆری‌ بۆتان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م ئازیزان���ت‪ .‬هه‌ركارێ���ك ك���ه‌ ده‌یكه‌یت به‌ش���ه‌ڕبێیت به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ زۆر‬ ‫ماوه‌یه‌ به‌رهه‌می‌ ئه‌و ئیش���انه‌ ده‌خۆیت گه‌ر ئه‌زانی‌ س���ودی‌ ب���ۆت نیه‌ بیری‌ لێ ده‌س���توه‌رده‌داته‌ ئیش‌و كاره‌كانته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ینی‌ رۆژی‌ به‌ختتانه‌‪.‬‬ ‫مه‌كه‌ره‌وه‌و هه‌نگاوی‌ تر بنێ‌‪.‬‬ ‫كه‌ ده‌مێكه‌ چاوه‌ڕوانی‌ ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫سه‌فه‌وییه‌كان بكات‪.‬‬ ‫قش����ڵه‌ به‌ش����ێوازێكی ئه‌ندازیاری‬ ‫رێكوپێ����ك دروس����تكراوه‌ هه‌ر الیه‌ك‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ الیه‌كان����ی تری����دا ل����ه‌ڕوی‬ ‫درێژی‌و پانی����ه‌وه‌ كه‌مێك جیاوازییان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چوار قول����ه‌ (برج)ی هه‌یه‌ كه‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌یان به‌شێوازێكی ئه‌ندازیاری‬ ‫جیا دروستكراون‪ ،‬ش����وره‌و قوله‌كان‬ ‫به‌یه‌ك����ه‌وه‌ به‌س����تراون‌و بناغ����ه‌ی‬ ‫قه‌اڵ (قش����ڵه‌) له‌س����ه‌ر كۆنه‌ قه‌بران‬ ‫دروستكراوه‌و گۆڕس����تانه‌كه‌ له‌قه‌اڵكه‌‬ ‫كۆنت����ره‌‪ .‬ق����ه‌اڵی كۆیه‌ ش����ێوه‌یه‌كی‬ ‫ناڕێكی هه‌یه‌ ك����ه‌ دیواره‌كانی له‌هه‌ر‬ ‫چوارال ده‌وری داون‪ ،‬دیواره‌كان له‌هه‌ر‬ ‫چوارالیه‌وه‌ به‌بورجه‌كان به‌یه‌كده‌گه‌ن‌و‬ ‫دیواره‌كان����ی ده‌ره‌وه‌ی قه‌اڵ به‌به‌ردی‬ ‫گ����ه‌وره‌و بچوك‌و گه‌چ دروس����تكراوه‌و‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌چوار دیواری س����ه‌ره‌كی‬ ‫ئه‌ویش دیواری رۆژه����ه‌اڵت‌و رۆژئاوا‌و‬ ‫باشورو باكورن‪.‬‬ ‫گۆڕه‌پانی قه‌اڵی كۆیه‌ به‌گه‌وره‌ترین‬ ‫گۆڕه‌پان داده‌نرێت له‌هه‌مو گۆڕه‌پانێكی‬ ‫قه‌اڵیه‌كی تر ك����ه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا هه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌م گۆڕه‌پانه‌ ش����ێوه‌یه‌كی الكێشه‌یی‬ ‫ناڕێك����ی هه‌یه‌‪ ،‬ئ����ه‌م گۆڕه‌پانه‌ چه‌ند‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیه‌كی هه‌بوه‌ كه‌ بۆ مه‌شقی‬ ‫س����ه‌ربازی به‌كارهاتوه‌ بۆ كۆبونه‌وه‌ی‬

‫قرژاڵ‬ ‫ماندوێت���ی‌ خه‌ریك���ه‌ باڵ���ت به‌س���ه‌ردا‬ ‫ده‌كێشێت‪ ،‬پێویسته‌ بیر له‌ته‌ندروستیت‬ ‫بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ توشی‌ نه‌خۆشییه‌ك‬ ‫بیت‌و زیاتر بێتاقه‌تت بكا‪.‬‬

‫س����ه‌ربازه‌كان له‌كاتی پشودانش����یدا‬ ‫به‌گۆڕه‌پانه‌كه‌ سوڕاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌نۆژه‌نكردن����ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م ش����وێنه‌واره‌ دێرینه‌ لێپرس����راوی‬ ‫ش����وێنه‌واری كۆیه‌ س����ه‌ركه‌وت به‌كر‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ وتی "ئ����ه‌م قه‌اڵیه‌ دو جار‬ ‫نۆژه‌نكراوه‌ت����ه‌وه‌ جارێ����ك له‌س����اڵی‬ ‫‪2005‬وه‌ جارێكیتر له‌س����اڵی ‪2008‬وه‌‬ ‫هه‌ردو جاره‌كه‌ش له‌الیه‌ن مام جه‌الل‬ ‫س����ه‌رۆكی كۆماری عێراق����ه‌وه‌ بوه‌و‬ ‫له‌سه‌ر بودجه‌ی تایبه‌تی خۆی بوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌بایه‌خدان به‌م شوێنه‌‬ ‫دێرینان����ه‌ ناوب����راو وت����ی "نه‌بون����ی‬ ‫بودج����ه‌ی تایبه‌ت بۆته‌ ه����ۆكاری بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێمه‌ نه‌توانین به‌ش����ێوه‌یه‌كی‬ ‫پێویس����ت گرینگی پێبده‌ین‌و نۆژه‌نی‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫لێپرسراوی شوێنه‌واری كۆیه‌ وتیشی‬ ‫"رۆژانه‌ به‌س����ه‌دان ك����ه‌س له‌ده‌ره‌وه‌و‬ ‫ناوخۆی كۆیه‌ س����ه‌ردانی ئه‌م قشڵه‌یه‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ لێكۆڵینه‌وه‌و گه‌ش����تكردن‌و‬ ‫شاره‌زابون له‌چۆنیه‌تی‌و شێوازی ئه‌م‬ ‫جۆره‌ قه‌اڵیانه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "به‌تایبه‌تی كه‌سانی بیانی‬ ‫زۆر س����ه‌ردانی ئه‌م ش����وێنه‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫سه‌رس����امی خۆیان بۆ ئه‌م ش����وێنه‌‬ ‫ده‌رده‌بڕن"‪.‬‬

‫شێر‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌سینه‌ما‬

‫به‌ز‬

‫حاجی حه‌سه‌ن عه‌زیز‪ ،‬كه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫تائێس���تا سێ جار له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫گه‌وره‌ی ش���اری س���لێمانی خواردنی‬ ‫ك���ردو‌ه به‌خێ���رو به‌رنامه‌ش���ی هه‌یه‌‬ ‫ت���ا كۆتایی ره‌مه‌زان ئ���ه‌و كاره‌ چه‌ند‬ ‫جارێك���ی تر دوباره‌بكات���ه‌وه‌‪ ،‬حاجی‬ ‫ئه‌وه‌ به‌كارێكی خێر داده‌نێت‌و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫زۆر خه‌ڵك هاتونه‌ته‌ كوردس���تان هیچ‬ ‫پاره‌یه‌كی���ان پ���ێ نیه‌‪ ،‬ی���ان ناتوانن‬ ‫خواردن���ی باش بخ���ۆن‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆر‬ ‫كه‌س���یش له‌به‌ر بژێوی ژیانی ناچاره‌‬ ‫ئێواران كار بكات‌و نه‌چێته‌وه‌ ناو ماڵ‌و‬ ‫حاڵی خۆی‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و خێره‌ به‌من‬ ‫ره‌وا ببینرێت‌و له‌خوانی من بخوات چی‬ ‫له‌وه‌ خێرت���ره‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌م مانگه‌‬ ‫پیرۆزه‌شدا‪.‬‬ ‫به‌قسه‌ی دانیشتوانی شاره‌كه‌ زۆربه‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی ئه‌و خواردنه‌ وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫ده‌یخۆن كه‌س���انی بیانی���ن‪ ،‬كه‌ یان‬ ‫ره‌گه‌زیان عه‌ره‌ب���ه‌ یان ئێرانین‪ ،‬عه‌تا‬ ‫عومه‌ر‪ ،‬كه‌ ئێوارانی دره‌نگ وه‌ختانێك‬ ‫ده‌ڕوات���ه‌وه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات چه‌ندین‬ ‫جار ئاگای لێبوه‌ خه‌ڵكی ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رامان‬ ‫خوا پێداو به‌پش���تی پی���كاب‌و له‌ناو به‌رده‌م مزگه‌وتی گه‌وره‌ ‬ ‫مه‌نجه‌ڵی گه‌وره‌دا خواردنیان هێناوه‌ته‌‬ ‫ب���ه‌رده‌م مزگه‌وتی گ���ه‌وره‌و به‌قاپی ئ���ه‌وه‌ش به‌هۆی كه‌می ئه‌و رۆژانه‌یه‌ی نه‌جه‌فه‌و زیاتر له‌سێ ساڵه‌ بۆ كاركردن تێرده‌بین"‪.‬‬ ‫پش���تیوان نوری‪ ،‬كه‌ پێنجه‌م رۆژی‬ ‫س���ه‌فه‌ری به‌خش���یویانه‌ته‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌و وه‌ریده‌گرێت‌و وتیشی "به‌هۆی هاتنی روی له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان كردوه‌‪،‬‬ ‫وتیش���ی‪ :‬كارێكی چاكه‌ ئه‌و خواردنه‌ مانگی ره‌مه‌زانه‌وه‌ رۆژانه‌كه‌م باشتر بۆ مه‌عان ئێس���تا وه‌ستای دیواره‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌م���ه‌زان دایك���ی چێش���ت‌و نانێكی‬ ‫ده‌كرێت به‌خێر‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌م ئێواران هه‌یه‌ ئه‌وه‌ی خس���ته‌ڕو كه‌ به‌ه���ۆی نه‌دانی له‌مه‌نجه‌ڵ���ی گه‌وره‌دا ح���ازر ده‌كات‌و‬ ‫كه‌ ش���ه‌وان له‌بازاڕه‌ك���ه‌دا ده‌مێننه‌وه‌ خه‌ڵك خواردنمان بۆ نه‌هێنێت به‌رده‌م پێش���ینه‌كانه‌وه‌ زۆر به‌كه‌م���ی كاریان داوای لێ���ده‌كات ئێ���واره‌ له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫زۆربه‌یان ع���ه‌ره‌ب یان ئێرانین‌و له‌به‌ر مزگه‌وتی گ���ه‌وره‌و ئێمه‌ش كه‌ ئێواره‌ ده‌س���ت ده‌كه‌وێت‌و ده‌ڵێت "ش���ه‌وانه‌ مزگه‌وتی گ���ه‌وره‌دا بی���كات به‌خێر‪،‬‬ ‫دادێ���ت ده‌ڵێین بابڕۆین ب���ۆ مه‌یدانی ناچارین له‌ده‌ره‌وه‌ بخه‌وین نه‌ك ئوتێل‪ ،‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ "خه‌ڵكێكی‬ ‫كه‌مده‌رامه‌تی رویانكردۆته‌ شاره‌كه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ م���اوه‌ی چه‌ند هه‌فته‌یه‌كه‌ هیچ زۆر له‌خواردنه‌كه‌ی���ان خواردو ئێمه‌ش‬ ‫عه‌باس���ی محه‌مه‌دی‪ ،‬ك���ه‌ ماوه‌ی خێره‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ش به‌و‌ه ده‌دات له‌ئێران كارێكمان نیه‌‌و پاره‌ی ئوتێل‌و خواردنم سوپاس���ی خوامان كرد ك���ه‌ بوینه‌ته‌‬ ‫زیاتر له‌ش���ه‌ش مانگ���ه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و‬ ‫گه‌م���ارۆ ئابوری���ه‌ی له‌س���ه‌ر واڵت���ی ئه‌م دۆخه‌ زۆر به‌ده‌گمه‌ن بونی هه‌یه‌و پ���ێ نه‌ماوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی هاتنی مایه‌ی ئه‌و خێره‌و ئومێده‌وارم خه‌ڵكی‬ ‫ئێران���ه‌ ب���ۆ كارك���ردن روی كردۆته‌ ده‌ڵێت "هه‌مو ئێواره‌ی���ه‌ك له‌به‌رده‌م مانگی ره‌مه‌زانی پیرۆزه‌وه‌ ش���كور بۆ تریش ئ���ه‌و كاره‌ ب���كات چونكه‌ زۆر‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان‪ ،‬ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ئه‌م مزگه‌وته‌ چاوه‌ڕێم تا خێرخوایه‌ك خ���وا ده‌روی خێرم���ان لێكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێ���واره‌ خه‌ڵك���ی ب���ه‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫چونكه‌ زۆرب���ه‌ی ئێ���واره‌كان خه‌ڵك گ���ه‌وره‌ چاوه‌ڕێ���ی تیك���ه‌ نانێكن كه‌‬ ‫ده‌دات ناچ���اره‌ رۆژانه‌ خواردنی باش بێت‌و ئه‌و ژه‌مه‌ش تێرمان بكات"‪.‬‬ ‫مه‌عان س���ه‌یف‪ ،‬دانیش���توی شاری خواردن به‌خێر ده‌به‌خشنه‌وه‌و ئێمه‌ش یه‌كێك بیانداتێ"‪.‬‬ ‫نه‌خوات سه‌ره‌ڕای قورسی كاره‌كه‌ی‪،‬‬

‫له‌فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫قشڵه‌ی كۆیه‌‬

‫عه‌لی‌ مسته‌فا شه‌ریف‬

‫کاوڕ‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫‪11‬‬

‫(به‌ز) نویترین به‌رهه‌مه‌كانی سینه‌ما‬ ‫ده‌خات ‌ه به‌رده‌ستتان‬ ‫ك ‌ه ئه‌مڕۆ له‌جیهانی سینه‌مادا كراوه‌ن ‪x‬‬ ‫بڕی زۆرترین بینه‌ریان‬ ‫هه‌یه‌و پێشكه‌ش به‌ئێوه‌ی خوێنه‌ر‬ ‫ده‌كرێن له‌پله‌ی ‪ 10‬بۆ ‪1‬‬ ‫(سینه‌مای ئه‌مڕۆی جیهان لێره‌دا‬ ‫بدۆه‌زه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك هه‌رگیز‬ ‫نه‌تدیبێت) ‬ ‫‪Monsters University .10‬‬ ‫‪World War Z .9‬‬ ‫‪The Heat .8‬‬ ‫‪Pacific Rim .7‬‬ ‫‪.R.I.P.D .6‬‬ ‫‪Red 2 .5‬‬ ‫‪Grown Ups 2 .4‬‬

‫‪ .3‬تۆرب���ۆ (‪ )Turbo‬نوێتری���ن فیلم���ی‬ ‫ئه‌نیمه‌یش���نی ئه‌مه‌ریكیی���ه‌ كه‌ بێته‌ ناو‬ ‫(‪ )BOX OFFIC‬بۆك���س ئۆفیس���ه‌وه‌‬ ‫كه‌جێگ���ه‌ی (‪ )The Heat‬بگرێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫(رایان ڕینۆڵد) (‪ )Ryan Renolds‬كه‌‬ ‫له‌ئێستا به‌تازه‌ زاوا به‌ناوبانگه‌ له‌هۆلیود‬ ‫ئه‌ویش دوای هاوس���ه‌رگیری له‌گه‌ڵ كچه‌‬ ‫ئه‌كت���ه‌ری ئه‌مه‌ریكی (بله‌ی���ك لیڤلی )‬ ‫(‪ )Blake Lively‬ده‌وری فه‌رمی ده‌نگی‬ ‫تۆربۆ ده‌بینێت‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ بڕی (‪)135‬‬ ‫ملی���ۆن دۆالری تێچ���وه‌و‪ ،‬له‌هه‌فت���ه‌ی‬ ‫یه‌كه‌می���دا زیاتر (‪ )16‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫گه‌ڕاندۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌م���ه‌ش وای لێكردوه‌‬ ‫پله‌ی سێهه‌م به‌ده‌س���تبهێنێت‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫لێره‌وه‌ ده‌ڵێین براڤۆ (‪.)Ryan‬‬

‫‪ .2‬دوای ئ���ه‌وه‌ی فیلمی ئه‌نیمه‌یش���نی‬ ‫(‪ )Despicable Me 2‬هه‌فت���ه‌ی ڕابردو‬ ‫له‌پل���ه‌ی یه‌كه‌م���دا بو توان���ی ژماره‌ی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌فته‌یه‌ی بڕینی بلیت���ی جیهانی‬ ‫بش���كێنی‌و زاڵبێت به‌س���ه‌ر هه‌مو فیلمه‌‬ ‫ئه‌نیمه‌یشنه‌كانی تری ئه‌مڕۆ‪ ،‬داهاتی ئه‌م‬ ‫فیلم���ه‌ تا ئه‌مڕۆ ب���ڕی زیاتر له‌ (‪)258‬‬ ‫ملی���ۆن دۆالری ئه‌مه‌ریكی���ه‌‪ ،‬كه‌ س���ێ‬ ‫هێنده‌ی به‌های تێچونه‌كه‌ی گه‌ڕاندۆته‌وه‌‬ ‫‪ ...‬به‌ڕاس���تی فیلمێكی س���ه‌ركه‌وتوه‌و‬ ‫هه‌رئه‌م���ه‌ش وای لێكرد ك���ه‌ بێته‌ ڕیزی‬ ‫زۆرترین په‌یداكه‌رانی ئه‌مساڵ (‪.)2013‬‬

‫مۆزه‌خانه‌ی سلێمانی‬ ‫مۆزه‌خانه‌ی سلێمانی خاوه‌نی نزیكه‌ی‬ ‫‪ 60‬هه‌زار پارچ ‌ه ئاسه‌واره‌و به‌یه‌كه‌م‬ ‫مۆزه‌خانه‌ داده‌نرێت له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫مۆزه‌خان���ه‌ی س���لێمانی كه‌ل��� ‌ه ‪14‬‬ ‫ته‌مموزی ‪ 1961‬له‌ش���اری س���لێمانی‬ ‫دام���ه‌زراوه‌‪ ،‬خاوه‌نی نزیكه‌ی ‪ 60‬هه‌زار‬ ‫پارچ ‌ه ئاس���ه‌واره‌و به‌دوه‌م مۆزه‌خان ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی عێ���راق‌و به‌یه‌ك���ه‌م‬ ‫مۆزه‌خانه‌ش له‌س���ه‌ر ئاس���تی هه‌رێم‬ ‫داده‌نرێت‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری مۆزه‌خانه‌ی‬ ‫سلێمانی "هاشم عه‌بدواڵ" له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی "مۆزه‌خانه‌كه‌م���ان چه‌ندی���ن‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ئاسه‌واری دێرینی گرنگی تێدای ‌ه ك ‌ه باس‬ ‫له‌ژیاری كوردس���تان ده‌كه‌ن‌و كۆنترین‬ ‫پارچ ‌ه ئاسه‌واریش له‌مۆزه‌خانه‌كه‌ماندا‬ ‫پارچه‌كۆڵه‌یه‌كی ده‌ستیه‌ ك ‌ه مێژوه‌كه‌ی‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ره‌نگه‌ كه‌س���ێكی‌ به‌ته‌مه‌نی‌ خێزانه‌كه‌ت ره‌نگ���ه‌ به‌ه���ۆی‌ ش���تێكه‌وه‌ مه‌زاجتان‬ ‫پێویس���تیه‌كی‌ زۆری‌ پێ���ت هه‌بێ���ت‪ ،‬تێكبچێت‪ ،‬پێویس���ته‌ خ���ۆت به‌هه‌ند ‌‬ ‫ێ‬ ‫هه‌وڵب���ده‌ زیاتر ه���اوكاری‌ خێزانه‌كه‌ت‌و كاری‌ ته‌رفیهیه‌وه‌ خه‌ریكبكه‌یت‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫پاره‌ خه‌رج ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت ببیت‪.‬‬

‫ب���ۆ ‪ 100‬هه‌زاری س���اڵی پێ���ش زاین‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و له‌ناوچه‌ی به‌رده‌به‌لكه‌ی‬ ‫نزیك چه‌مچه‌ماڵ دۆزراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌ڕێوبه‌ره‌ باس���ی له‌وه‌ش كرد‬ ‫به‌ه���ۆی هاتن���ی مانگ���ی ره‌مه‌زانه‌و‌ه‬ ‫هاواڵتی���ان س���ه‌ردانی مۆزه‌خانه‌ك��� ‌ه‬ ‫ناكه‌ن‌و وتیشی "به‌هۆی ئه‌وه‌ی خه‌ڵك‬ ‫ب���ه‌ڕۆژوه‌ هه‌موی له‌ماڵ���ه‌وه‌ خه‌وتوه‌و‬ ‫كه‌س سه‌ردانی مۆزه‌خان ‌ه ناكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل���ه‌و كاتانه‌ی كه‌ ده‌وام���ی قوتابخان ‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه زۆرترین سه‌ردانكارمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ماس���ته‌ر پالنێ���ك بڕیار‌ه‬ ‫مۆزه‌خانه‌ك��� ‌ه فراوانت���ر بكرێ���ت‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی ئێستاوه‌ به‌رده‌وام كراو‌ه‬ ‫ی "وا‬ ‫ی مۆزه‌خانه‌كه‌ وت ‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫بڕیار‌ه ئاماده‌یی پیشه‌سازی سلێمانی‬ ‫وه‌ربگرین ت���ا روب���ه‌ڕی مۆزه‌خانه‌ك ‌ه‬ ‫گه‌ور‌ه بكرێت"‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫‪ )The Conjuring( .1‬له‌یه‌كه‌م هه‌فته‌یدا‬ ‫ب���ڕی زیاتر ل���ه‌ (‪ )17‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫به‌ده‌س���تهێنایه‌وه‌ كه‌ ئه‌م���ه‌ش هێنده‌ی‬ ‫نه‌ماوه‌ بۆ بڕی تێچونی ته‌واوی فیلمه‌كه‌ كه‌‬ ‫(‪ )20‬ملیۆن دۆالره‌‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ ملیمێكی‬ ‫ترسناكه‌ له‌س���ه‌ر چیرۆكێكی ڕاستییه‌وه‌‬ ‫وه‌رگیراوه‌ ب���اس له‌خێزانێك ده‌كات كه‌‬ ‫چۆن ده‌ناڵێنن به‌س���ه‌ر ئ���ه‌و ڕوداوانه‌ی‬ ‫ك���ه‌ پێش���تر له‌خانوه‌كه‌یان���دا ڕویداوه‌‪،‬‬ ‫هه‌وڵ���ده‌ده‌ن له‌ڕێگ���ه‌ی ژن ومێردێكه‌وه‌‬ ‫هاوكاری وه‌ربگرن‪ ،‬بۆ هه‌وادارانی فیلمی‬ ‫ترس���ناك ئه‌مه‌ باشترینه‌ كه‌ له‌م هاوینه‌‬ ‫ده‌رچوبێت‪ ...‬به‌هیوای كاتێكی خۆش‪.‬‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬

‫ئ���ه‌م ماوه‌ی���ه‌ زیات���ر خۆت س���ه‌رقاڵ ‌ی كێش���ه‌یه‌كی‌ دارای���ت ت���وش ده‌بێ���ت‌و خۆتان ئاماده‌ ده‌كه‌ن بۆ سه‌ردانیكردن ‌ی به‌ه���ۆی‌ بۆنه‌یه‌ك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌و‌ه دان به‌خۆت���دا بگ���ره‌ ئ���ه‌م ماوه‌ی���ه‌ با خۆشه‌ویس����ته‌كه‌ت زۆری‌ پێویست پێته‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌ بكه‌‪ ،‬هه‌مو شتێك به‌قورسی‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆری‌ بۆ ته‌رخ���ان ده‌كه‌یت كه‌س���ێكی‌ ئازیزت���ان ك���ه‌ زۆر ده‌مێكه‌ چه‌ند كه‌س���ێكی‌ نوێ‌ ده‌ناسیت ك ‌ه زۆر هێنده‌ی‌ تر كێشه‌كانت بۆ قوڵنه‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ست به‌غیره‌ ئه‌كات‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌ هه‌واڵێك ‌ی‬ ‫ێ كێشه‌ی‌ پێویس���تیت به‌دوركه‌وتن���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ كه‌ ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا رویداوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌‬ ‫وه‌رمه‌گره‌و هاوكاری‌ كه‌سێك ده‌كه‌یت كه‌ بۆ روبه‌روبونه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و گرفته‌ داراییه‌‪ ،‬نیازی‌ ئه‌وه‌ت���ان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌واڵێك ‌ی خۆش س���ودیان لێوه‌رده‌گریت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫زۆری‌ هه‌یه‌ سه‌فه‌رێك بكه‌یت‪.‬‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ ئیشه‌كانی‌ رۆژانه‌ت‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت بۆ دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌بیستن‪.‬‬ ‫په‌شێوه‌یه‌كی‌ نه‌رمتر مامه‌ڵه‌ بكه‌‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ ناسیوته‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ به‌جل‌و به‌رگ‬ ‫ی ‪fashion‬‬ ‫دیزاین ‌هر‌و راوێژكار ‌‬ ‫"سه‌فین عارفی‌" ئاماده‌ی‌ ده‌كات‬

‫‪ 2013‬شۆڕشی جلوبه‌رگی‬ ‫پیاوان ‪ /‬سااڵنی پێشو!‬

‫هه‌مومان ده‌زانین ئازادی هه‌ریه‌كێكمان‬ ‫س���نورداره‌و به‌ده‌س���پێكردنی ئ���ازادی‬ ‫كه‌س���ێكی دیك���ه‌ كۆتای���ی پێدێ���ت‪،‬‬ ‫خۆگۆڕینی گه‌نجانی كوڕانیش پێویستی‬ ‫به‌ئازایه‌تییه‌كی زۆر هه‌یه‌ بۆ له‌به‌ركردنی‬ ‫ئه‌و پارچه‌یه‌ی كه‌ خ���ۆی ئاره‌زومه‌نده‌‬ ‫تاوه‌ك���و توش���ی توانج���ی ده‌وروبه‌ری‬ ‫نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬هێنده‌ی پێویستته‌ كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫مۆدێلی كۆن بمێنیته‌وه‌ تا ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت‬ ‫توانجت لێنه‌گرێت دو ئه‌وه‌نده‌ت پێویسته‌‬ ‫تا له‌سه‌ر تازه‌ترین مۆدێل بڕۆیت‪.‬‬ ‫س���اڵی ئه‌مس���اڵ زۆرتری���ن گۆڕانی‬ ‫جلوبه‌رگ رویداو روده‌دات‪ ،‬تا به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ پێویسته‌ به‌رده‌وام ئاگاداربیت‪ ،‬گه‌رنا‬ ‫بێب���ه‌ش ده‌بیت ل���ه‌و تازه‌گه‌رییه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌مڕۆ جیهانی گرتۆته‌وه‌ له‌فاش���یۆندا‪،‬‬ ‫كه‌سمان ناتوانین نكوڵی له‌وه‌ بكه‌ین كه‌‬ ‫جلوبه‌رگ‌و خۆگۆڕین به‌شێكی گرنگمانی‬ ‫نه‌گرتبێته‌وه‌‪ ،‬له‌مڕۆدا‪.‬‬ ‫جا ئه‌گه‌ر بێت‌و ب���ه‌رده‌وام تۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌و هه‌ن���گاوه‌دا بیت‪ ،‬ئه‌مس���اڵ جگه‌‬ ‫له‌گرنگیدان به‌س���تایلی ق���ژ‪ ،‬عه‌ینه‌كی‬

‫ ‬

‫‪m‬‬ ‫‪co‬‬ ‫‪o.‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪if‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪ya nAr‬‬ ‫‪ir f@ fee‬‬ ‫‪a Sa‬‬ ‫‪n.‬‬ ‫@ ‪ee r‬‬ ‫‪f‬‬ ‫‪sa itte‬‬ ‫‪Tw‬‬

‫كالس���یك‌و خۆگۆرین���ی كالس���یك‪،‬‬ ‫جلوبه‌رگ���ت پێویس���ته‌ بێت���ه‌ ب���واری‬ ‫الدانه‌وه‌‪ ،‬واتا ده‌بێ���ت هه‌نگاوێكی دیار‬ ‫بنێی���ت بۆ به‌كارهێنان���ی ره‌نگ‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫خه‌می ئه‌وه‌تبێت گه‌ر ئه‌س���مه‌ربیت ئه‌وا‬ ‫جگه‌ له‌ڕه‌نگی تاریك هیچی تر هاوكارت‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬یاخود س���پی پێست بیت ته‌نها‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر ره‌نگی كاڵ نه‌جوڵێیت‪.‬‬ ‫نه‌خێر لێره‌وه‌ ئێم���ه‌ پێتانده‌ڵێین كه‌‬ ‫پێویسته‌ ئه‌و ترسه‌ دوربخه‌یته‌وه‌‌و ته‌نها‬ ‫به‌ئاس���ایی بڕۆ پێش���ه‌وه‌ له‌و شێوه‌یه‌ی‬ ‫ك���ه‌ هه‌ته‌‪ ،‬كه‌مێك زه‌ردی توند (زه‌ق)‪،‬‬ ‫ش���ۆرتی قوماش ره‌نگی شینی ده‌ریای‬ ‫پیرۆزه‌یی‪ ،‬سه‌وزو په‌مه‌ی زۆرترین ره‌نگن‬ ‫كه‌ گه‌نجان خۆیان لێدورخستۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫توێژینه‌وه‌كان ده‌ریانخستوه‌ كه‌ زیاتر له‌‬ ‫‪ 86%‬خانمان س���ه‌رنجیان راده‌كێشرێت‬ ‫ب���ۆ ئه‌و گه‌نجانه‌ی ك���ه‌ ره‌نگی په‌مه‌یی‬ ‫له‌به‌رده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫تۆش خۆت بێبه‌ش مه‌كه‌ چونكه‌ ره‌نگه‌‬ ‫ته‌نها كه‌مێ���ك راوێ���ژكاری‌و یارمه‌تیت‬ ‫پێویستبێت‪.‬‬

‫شاجوان ‌ی ئێوارانی مزگه‌وتی گه‌وره‌ ده‌رویه‌ک بۆ هه‌ژاران‬

‫ی رابردو بۆ‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫ئه‌و "تاج"‌ه ‌‬ ‫ێ‬ ‫یه‌كه‌مجار كرایه‌ س���ه‌ری‌ "ش���ێن ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌زیز" ك���ه‌ یه‌كه‌مین ش���اجوان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان بو‪ ،‬وه‌ك یادگارییه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی بۆ خۆ ‌‬ ‫مێژوی ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ عه‌زی���ز‪ -‬ش���اجوان ‌‬ ‫ش���ێن ‌‬ ‫كوردستان له‌لێدوانێكدا بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌واوبون ‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "تاج"ه‌كه‌ ‌‬ ‫ی شاجوانییه‌كه‌ش ‌‬ ‫ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌و‪،‬‬ ‫بۆ خ���ۆ ‌‬ ‫ی كوردستانه‌‌و‬ ‫یه‌كه‌مین ش���اجوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و تاج���ه‌ش وه‌ك دیارییه‌ك��� ‌‬ ‫ی ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ال ‌‬ ‫مێژوی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫ی حوزه‌یران ‌‬ ‫ی ‪‌ 28‬‬ ‫ش���ه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردو ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كوردستان ش���اجوان هه‌ڵبژێردراو‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌یلول ‌‬ ‫وا بڕیاریش���ه‌ ل���ه‌(‪‌ )10‬‬ ‫ئه‌مساڵیش���دا دوه‌مین ش���اجوان‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‪.‬‬

‫عه‌الو ‌ی له‌گه‌ڕاجی‌ سۆران قشڵه‌ی كۆی ‌ه‬ ‫نۆره‌ به‌شۆفێران ده‌كات كۆنترین شوێنه‌وار ‌ی دێرینی كۆیه‌‬

‫كوردستان‪:‬‬ ‫تاجه‌كه‌م‬ ‫بۆ خۆم‬ ‫ده‌بێت‬

‫مۆزه‌خانه‌ی سلێمانی خاوه‌نی‬ ‫‪ 60‬هه‌زار پارچه‌ ئاسه‌واره‌‬

‫خۆشه‌ویستی‌ بۆ س����ه‌ركرده‌ی‌ لیست ‌‬ ‫ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاكۆ حه‌مه‌د رابی‌‬ ‫العیراقی����ه‌ "ئه‌ی����اد عه‌الوی‌" له‌س����ه‌ر‬ ‫خواس����تی‌ خ����ۆی‌ به‌ع����ه‌والوی‌ بانگ‬ ‫هاواڵتیه‌كی‌ دانیشتوی‌ قه‌زای‌‬ ‫بكرێت‪ " .‬نه‌خێر له‌به‌ر خۆشه‌ویس����تم‬ ‫سۆران ماوه‌ی‌ بیست‌و پێنج ساڵه‌‬ ‫بۆ ئه‌یاد عه‌الوی‌ به‌و ناوه‌ بانگناكرێم‪،‬‬ ‫له‌تێرمیناڵی‌ سۆران‪ -‬هه‌ولێر كاری‌‬ ‫به‌ڵكو خه‌ڵك به‌هۆی‌ خۆشه‌ویس����تیان‬ ‫نه‌قابه‌و دانانی‌ نۆره‌ بۆ شوفێران‬ ‫بۆ من به‌و ناوه‌ بانگم ده‌كه‌ن‌و خه‌ڵك‬ ‫ده‌كات بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ سه‌رنشینان‬ ‫خۆی‌ ئاره‌زو ده‌كات ب����ه‌و ناوه‌ بانگم‬ ‫له‌سۆرانه‌وه‌ به‌ره‌و هه‌ولێر‪ .‬ئه‌و‬ ‫بكات‌و هه‌ر له‌وه‌ت����ه‌ی‌ له‌و گه‌ڕاجه‌ش‬ ‫هاواڵتیه‌ ده‌ڵێت به‌هۆی‌ سروشتی‌‬ ‫كارده‌كه‌م به‌و ناوه‌ ناسراوم"‪.‬‬ ‫كاره‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بۆ جارێك‬ ‫له‌باره‌ی‌ جیاوازی‌ كاركردن له‌نێوان‬ ‫رویكردبێته‌ ئه‌و گه‌ڕاجه‌‪ ،‬من‬ ‫س����ه‌رده‌می‌ كۆن‌و ئێستاش����دا عه‌الوی‌‬ ‫ده‌ناسێت‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌رچه‌نده‌ س����ااڵنی‌ پێش����تر‬ ‫هاواڵتی‌ عه‌لی‌ مس����ته‌فا ش����ه‌ریف‪ ،‬ئۆتۆمبێله‌كان جۆرێكی‌ دیكه‌ بون‌و هیچ‬ ‫كه‌ له‌نێ����و زۆرب����ه‌ی‌ هاواڵتیانداو الی‌ مواسه‌فاتێكی‌ باشیان نه‌بو‪ ،‬به‌به‌راورد‬ ‫ش����وفێره‌كان به‌عه‌الوی‌ ناسراوه‌و هه‌ر له‌گه‌ڵ ئێستا‪ .‬به‌اڵم سه‌رباری‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌و ن����اوه‌ش بانگی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئێس����تا هێشتا س����ه‌رده‌می‌ كۆن كاركردن له‌و‬ ‫ته‌مه‌نی‌ سه‌رو چل س����اڵه‌و له‌ته‌مه‌نی‌ تێرمیناڵه‌ خۆشتربو"‪.‬‬ ‫ناوبراو له‌كۆتایی‌ قسه‌كانیدا بۆ ئاوێنه‌‬ ‫مێردمنداڵی����ه‌وه‌ش له‌نێ����و تێرمیناڵی‌‬ ‫س����ۆران‪ -‬هه‌ولێ����ر كار ده‌كات‪ .‬باسی‌ له‌وه‌شكرد كه‌ ئه‌و تائێستا ئه‌ندام‬ ‫ناوب����راو به‌ه����ۆی‌ كاره‌كه‌ی����ه‌وه‌ هه‌مو نیه‌ له‌س����ه‌ندیكای‌ كرێكاران‌و گله‌ییش‬ ‫رۆژێ����ك كاتژمێ����ر ‪ 5‬ی‌ به‌یانی‌ له‌خه‌و له‌و س����ه‌ندیكایه‌ ده‌كات كه‌ تائێس����تا‬ ‫هه‌ڵده‌س����تێت‌و بۆ رایك����ردن‌و دانانی‌ هی����چ رێزلێنانێكیان پێنه‌به‌خش����یوه‌‪.‬‬ ‫نۆره‌ی‌ ش����وفێره‌كان‌و وه‌رگرتنی‌ پاره‌ وتیشی‌ " له‌كاره‌كه‌مدا زۆر ئاسوده‌م‌و‬ ‫له‌سه‌رنش����ینانی‌ س����ۆران – هه‌ولێر‪ ،‬خه‌ڵكیش زۆر رێ����ز له‌خۆم‌و كاره‌كه‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ ده‌گه‌یه‌نێته‌ تێرمین����اڵ‪ .‬عه‌لی‌ ده‌گرێت" هاوكات ناوبراو به‌نیازیش����ه‌‬ ‫مس����ته‌فا ئه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌به‌ر به‌رده‌وامبێت له‌و كاره‌یدا‪.‬‬

‫گا‬

‫به‌هۆی هاتنی مانگی ره‌مه‌زانه‌و‌ه‬ ‫به‌شێك له‌دانیشتوانی شاری سلێمانی‬ ‫ئێواران له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی گه‌وه‌ر‬ ‫خواردن ده‌به‌خشنه‌وه‌و به‌شی زۆری‬ ‫ئه‌وانه‌ش كه‌ ئه‌و خواردنه‌ وه‌رده‌گرن‬ ‫عه‌ره‌بن‪ ،‬ئه‌وانیش ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌ده‌ن كه‌ كه‌م ئێواره‌ هه‌یه‌ خه‌ڵك‬ ‫خواردنیان بۆ نه‌هێنێت‌و ده‌ڵێن‬ ‫"ئێستا به‌رده‌م مزگه‌وته‌كه‌ بۆته‌‬ ‫مه‌یدانی خێر"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گه‌یشتنت به‌شاری كۆیه‌‬ ‫له‌سه‌ر به‌رزاییه‌كدا قه‌اڵیه‌كی كۆن‬ ‫دێته‌ به‌رچاو كه‌ پێیده‌ڵێن "قشڵه‌ی‬ ‫كۆیه‌‪ ،‬قه‌اڵكه‌ مێژوی دروستكردنی بۆ‬ ‫سه‌رده‌می ئاشوریه‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫می����ر محه‌م����ه‌د پاش����ای ره‌واندز‬ ‫جارێك����ی ت����رو س����ه‌رله‌نوێ ئ����ه‌و‬ ‫قه‌اڵی����ه‌ی بنیاتنایه‌وه‌و له‌س����ه‌رده‌می‬ ‫عوس����مانیه‌كانیش كرا به‌قشڵه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫قه‌اڵیه‌ له‌چه‌ندین ژوری بچوك‌و گه‌وره‌‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌ناوه‌ڕاس����تی گۆڕه‌پانێكی‬ ‫گه‌وره‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌س����ه‌رده‌می زودا بۆ‬ ‫مه‌شقی سه‌ربازی به‌كارهاتوه‌ هه‌ربۆیه‌‬ ‫پێیوتراوه‌ "قشڵه‌"‪.‬‬ ‫قش����ڵه‌ی كۆیه‌ یه‌كێك����ه‌ له‌كۆنترین‬ ‫شوێنه‌واره‌كانی ش����اره‌كه‌ كه‌ مێژوی‬ ‫دروس����تبونی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نیوه‌ی‬ ‫دوه‌می سه‌ده‌ی نۆزده‌ كه‌ له‌سه‌رده‌می‬ ‫والی عوس����مانی (مه‌دحه‌ت پاش����ا)‬ ‫(‪ )1872-1869‬كه‌ والی عوسمانی بوه‌‬ ‫له‌به‌غدا‪ ،‬گرینگی داوه‌ به‌دروستكردنی‬ ‫قه‌اڵو قوتابخانه‌ی س����ه‌ربازی له‌ناوچه‌‬ ‫ش����اخاویه‌كانی كوردس����تان ب����ۆ‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی به‌رگرییه‌كی به‌هێ����ز له‌دژی‬

‫دوانه‌‬

‫ئه‌و س���ه‌فه‌ره‌ی‌ كه‌ به‌هۆی‌ كاركردنه‌و‌ه په‌یوه‌ندیه‌كی‌ به‌هێز ده‌به‌س���تی‌ له‌گه‌ڵ ره‌نگ���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ كه‌س���ێكی‌ نزیك���ت‬ ‫ده‌یكه‌یت سودی‌ زۆری‌ بۆتان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م ئازیزان���ت‪ .‬هه‌ركارێ���ك ك���ه‌ ده‌یكه‌یت به‌ش���ه‌ڕبێیت به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ زۆر‬ ‫ماوه‌یه‌ به‌رهه‌می‌ ئه‌و ئیش���انه‌ ده‌خۆیت گه‌ر ئه‌زانی‌ س���ودی‌ ب���ۆت نیه‌ بیری‌ لێ ده‌س���توه‌رده‌داته‌ ئیش‌و كاره‌كانته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ینی‌ رۆژی‌ به‌ختتانه‌‪.‬‬ ‫مه‌كه‌ره‌وه‌و هه‌نگاوی‌ تر بنێ‌‪.‬‬ ‫كه‌ ده‌مێكه‌ چاوه‌ڕوانی‌ ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫سه‌فه‌وییه‌كان بكات‪.‬‬ ‫قش����ڵه‌ به‌ش����ێوازێكی ئه‌ندازیاری‬ ‫رێكوپێ����ك دروس����تكراوه‌ هه‌ر الیه‌ك‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ الیه‌كان����ی تری����دا ل����ه‌ڕوی‬ ‫درێژی‌و پانی����ه‌وه‌ كه‌مێك جیاوازییان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چوار قول����ه‌ (برج)ی هه‌یه‌ كه‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌یان به‌شێوازێكی ئه‌ندازیاری‬ ‫جیا دروستكراون‪ ،‬ش����وره‌و قوله‌كان‬ ‫به‌یه‌ك����ه‌وه‌ به‌س����تراون‌و بناغ����ه‌ی‬ ‫قه‌اڵ (قش����ڵه‌) له‌س����ه‌ر كۆنه‌ قه‌بران‬ ‫دروستكراوه‌و گۆڕس����تانه‌كه‌ له‌قه‌اڵكه‌‬ ‫كۆنت����ره‌‪ .‬ق����ه‌اڵی كۆیه‌ ش����ێوه‌یه‌كی‬ ‫ناڕێكی هه‌یه‌ ك����ه‌ دیواره‌كانی له‌هه‌ر‬ ‫چوارال ده‌وری داون‪ ،‬دیواره‌كان له‌هه‌ر‬ ‫چوارالیه‌وه‌ به‌بورجه‌كان به‌یه‌كده‌گه‌ن‌و‬ ‫دیواره‌كان����ی ده‌ره‌وه‌ی قه‌اڵ به‌به‌ردی‬ ‫گ����ه‌وره‌و بچوك‌و گه‌چ دروس����تكراوه‌و‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌چوار دیواری س����ه‌ره‌كی‬ ‫ئه‌ویش دیواری رۆژه����ه‌اڵت‌و رۆژئاوا‌و‬ ‫باشورو باكورن‪.‬‬ ‫گۆڕه‌پانی قه‌اڵی كۆیه‌ به‌گه‌وره‌ترین‬ ‫گۆڕه‌پان داده‌نرێت له‌هه‌مو گۆڕه‌پانێكی‬ ‫قه‌اڵیه‌كی تر ك����ه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا هه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌م گۆڕه‌پانه‌ ش����ێوه‌یه‌كی الكێشه‌یی‬ ‫ناڕێك����ی هه‌یه‌‪ ،‬ئ����ه‌م گۆڕه‌پانه‌ چه‌ند‬ ‫تایبه‌تمه‌ندیه‌كی هه‌بوه‌ كه‌ بۆ مه‌شقی‬ ‫س����ه‌ربازی به‌كارهاتوه‌ بۆ كۆبونه‌وه‌ی‬

‫قرژاڵ‬ ‫ماندوێت���ی‌ خه‌ریك���ه‌ باڵ���ت به‌س���ه‌ردا‬ ‫ده‌كێشێت‪ ،‬پێویسته‌ بیر له‌ته‌ندروستیت‬ ‫بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ توشی‌ نه‌خۆشییه‌ك‬ ‫بیت‌و زیاتر بێتاقه‌تت بكا‪.‬‬

‫س����ه‌ربازه‌كان له‌كاتی پشودانش����یدا‬ ‫به‌گۆڕه‌پانه‌كه‌ سوڕاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌نۆژه‌نكردن����ه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م ش����وێنه‌واره‌ دێرینه‌ لێپرس����راوی‬ ‫ش����وێنه‌واری كۆیه‌ س����ه‌ركه‌وت به‌كر‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ وتی "ئ����ه‌م قه‌اڵیه‌ دو جار‬ ‫نۆژه‌نكراوه‌ت����ه‌وه‌ جارێ����ك له‌س����اڵی‬ ‫‪2005‬وه‌ جارێكیتر له‌س����اڵی ‪2008‬وه‌‬ ‫هه‌ردو جاره‌كه‌ش له‌الیه‌ن مام جه‌الل‬ ‫س����ه‌رۆكی كۆماری عێراق����ه‌وه‌ بوه‌و‬ ‫له‌سه‌ر بودجه‌ی تایبه‌تی خۆی بوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌بایه‌خدان به‌م شوێنه‌‬ ‫دێرینان����ه‌ ناوب����راو وت����ی "نه‌بون����ی‬ ‫بودج����ه‌ی تایبه‌ت بۆته‌ ه����ۆكاری بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئێمه‌ نه‌توانین به‌ش����ێوه‌یه‌كی‬ ‫پێویس����ت گرینگی پێبده‌ین‌و نۆژه‌نی‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫لێپرسراوی شوێنه‌واری كۆیه‌ وتیشی‬ ‫"رۆژانه‌ به‌س����ه‌دان ك����ه‌س له‌ده‌ره‌وه‌و‬ ‫ناوخۆی كۆیه‌ س����ه‌ردانی ئه‌م قشڵه‌یه‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ لێكۆڵینه‌وه‌و گه‌ش����تكردن‌و‬ ‫شاره‌زابون له‌چۆنیه‌تی‌و شێوازی ئه‌م‬ ‫جۆره‌ قه‌اڵیانه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "به‌تایبه‌تی كه‌سانی بیانی‬ ‫زۆر س����ه‌ردانی ئه‌م ش����وێنه‌ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫سه‌رس����امی خۆیان بۆ ئه‌م ش����وێنه‌‬ ‫ده‌رده‌بڕن"‪.‬‬

‫شێر‬

‫گۆشه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ‌ه به‌سینه‌ما‬

‫به‌ز‬

‫حاجی حه‌سه‌ن عه‌زیز‪ ،‬كه‌ ئه‌مساڵ‬ ‫تائێس���تا سێ جار له‌به‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫گه‌وره‌ی ش���اری س���لێمانی خواردنی‬ ‫ك���ردو‌ه به‌خێ���رو به‌رنامه‌ش���ی هه‌یه‌‬ ‫ت���ا كۆتایی ره‌مه‌زان ئ���ه‌و كاره‌ چه‌ند‬ ‫جارێك���ی تر دوباره‌بكات���ه‌وه‌‪ ،‬حاجی‬ ‫ئه‌وه‌ به‌كارێكی خێر داده‌نێت‌و ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫زۆر خه‌ڵك هاتونه‌ته‌ كوردس���تان هیچ‬ ‫پاره‌یه‌كی���ان پ���ێ نیه‌‪ ،‬ی���ان ناتوانن‬ ‫خواردن���ی باش بخ���ۆن‪ ،‬هه‌روه‌ها زۆر‬ ‫كه‌س���یش له‌به‌ر بژێوی ژیانی ناچاره‌‬ ‫ئێواران كار بكات‌و نه‌چێته‌وه‌ ناو ماڵ‌و‬ ‫حاڵی خۆی‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و خێره‌ به‌من‬ ‫ره‌وا ببینرێت‌و له‌خوانی من بخوات چی‬ ‫له‌وه‌ خێرت���ره‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌م مانگه‌‬ ‫پیرۆزه‌شدا‪.‬‬ ‫به‌قسه‌ی دانیشتوانی شاره‌كه‌ زۆربه‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی ئه‌و خواردنه‌ وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫ده‌یخۆن كه‌س���انی بیانی���ن‪ ،‬كه‌ یان‬ ‫ره‌گه‌زیان عه‌ره‌ب���ه‌ یان ئێرانین‪ ،‬عه‌تا‬ ‫عومه‌ر‪ ،‬كه‌ ئێوارانی دره‌نگ وه‌ختانێك‬ ‫ده‌ڕوات���ه‌وه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات چه‌ندین‬ ‫جار ئاگای لێبوه‌ خه‌ڵكی ده‌وڵه‌مه‌ند‌و‬ ‫فۆتۆ‪ :‬رامان‬ ‫خوا پێداو به‌پش���تی پی���كاب‌و له‌ناو به‌رده‌م مزگه‌وتی گه‌وره‌ ‬ ‫مه‌نجه‌ڵی گه‌وره‌دا خواردنیان هێناوه‌ته‌‬ ‫ب���ه‌رده‌م مزگه‌وتی گ���ه‌وره‌و به‌قاپی ئ���ه‌وه‌ش به‌هۆی كه‌می ئه‌و رۆژانه‌یه‌ی نه‌جه‌فه‌و زیاتر له‌سێ ساڵه‌ بۆ كاركردن تێرده‌بین"‪.‬‬ ‫پش���تیوان نوری‪ ،‬كه‌ پێنجه‌م رۆژی‬ ‫س���ه‌فه‌ری به‌خش���یویانه‌ته‌وه‌‪ .‬ئ���ه‌و وه‌ریده‌گرێت‌و وتیشی "به‌هۆی هاتنی روی له‌هه‌رێم���ی كوردس���تان كردوه‌‪،‬‬ ‫وتیش���ی‪ :‬كارێكی چاكه‌ ئه‌و خواردنه‌ مانگی ره‌مه‌زانه‌وه‌ رۆژانه‌كه‌م باشتر بۆ مه‌عان ئێس���تا وه‌ستای دیواره‌‪ ،‬به‌اڵم ره‌م���ه‌زان دایك���ی چێش���ت‌و نانێكی‬ ‫ده‌كرێت به‌خێر‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌م ئێواران هه‌یه‌ ئه‌وه‌ی خس���ته‌ڕو كه‌ به‌ه���ۆی نه‌دانی له‌مه‌نجه‌ڵ���ی گه‌وره‌دا ح���ازر ده‌كات‌و‬ ‫كه‌ ش���ه‌وان له‌بازاڕه‌ك���ه‌دا ده‌مێننه‌وه‌ خه‌ڵك خواردنمان بۆ نه‌هێنێت به‌رده‌م پێش���ینه‌كانه‌وه‌ زۆر به‌كه‌م���ی كاریان داوای لێ���ده‌كات ئێ���واره‌ له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫زۆربه‌یان ع���ه‌ره‌ب یان ئێرانین‌و له‌به‌ر مزگه‌وتی گ���ه‌وره‌و ئێمه‌ش كه‌ ئێواره‌ ده‌س���ت ده‌كه‌وێت‌و ده‌ڵێت "ش���ه‌وانه‌ مزگه‌وتی گ���ه‌وره‌دا بی���كات به‌خێر‪،‬‬ ‫دادێ���ت ده‌ڵێین بابڕۆین ب���ۆ مه‌یدانی ناچارین له‌ده‌ره‌وه‌ بخه‌وین نه‌ك ئوتێل‪ ،‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ "خه‌ڵكێكی‬ ‫كه‌مده‌رامه‌تی رویانكردۆته‌ شاره‌كه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ م���اوه‌ی چه‌ند هه‌فته‌یه‌كه‌ هیچ زۆر له‌خواردنه‌كه‌ی���ان خواردو ئێمه‌ش‬ ‫عه‌باس���ی محه‌مه‌دی‪ ،‬ك���ه‌ ماوه‌ی خێره‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ش به‌و‌ه ده‌دات له‌ئێران كارێكمان نیه‌‌و پاره‌ی ئوتێل‌و خواردنم سوپاس���ی خوامان كرد ك���ه‌ بوینه‌ته‌‬ ‫زیاتر له‌ش���ه‌ش مانگ���ه‌‪ ،‬به‌هۆی ئه‌و‬ ‫گه‌م���ارۆ ئابوری���ه‌ی له‌س���ه‌ر واڵت���ی ئه‌م دۆخه‌ زۆر به‌ده‌گمه‌ن بونی هه‌یه‌و پ���ێ نه‌ماوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ه���ۆی هاتنی مایه‌ی ئه‌و خێره‌و ئومێده‌وارم خه‌ڵكی‬ ‫ئێران���ه‌ ب���ۆ كارك���ردن روی كردۆته‌ ده‌ڵێت "هه‌مو ئێواره‌ی���ه‌ك له‌به‌رده‌م مانگی ره‌مه‌زانی پیرۆزه‌وه‌ ش���كور بۆ تریش ئ���ه‌و كاره‌ ب���كات چونكه‌ زۆر‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان‪ ،‬ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ئه‌م مزگه‌وته‌ چاوه‌ڕێم تا خێرخوایه‌ك خ���وا ده‌روی خێرم���ان لێكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێ���واره‌ خه‌ڵك���ی ب���ه‌رده‌م مزگه‌وتی‬ ‫چونكه‌ زۆرب���ه‌ی ئێ���واره‌كان خه‌ڵك گ���ه‌وره‌ چاوه‌ڕێ���ی تیك���ه‌ نانێكن كه‌‬ ‫ده‌دات ناچ���اره‌ رۆژانه‌ خواردنی باش بێت‌و ئه‌و ژه‌مه‌ش تێرمان بكات"‪.‬‬ ‫مه‌عان س���ه‌یف‪ ،‬دانیش���توی شاری خواردن به‌خێر ده‌به‌خشنه‌وه‌و ئێمه‌ش یه‌كێك بیانداتێ"‪.‬‬ ‫نه‌خوات سه‌ره‌ڕای قورسی كاره‌كه‌ی‪،‬‬

‫له‌فه‌یسبوکه‌وه‌‬

‫قشڵه‌ی كۆیه‌‬

‫عه‌لی‌ مسته‌فا شه‌ریف‬

‫کاوڕ‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫‪11‬‬

‫(به‌ز) نویترین به‌رهه‌مه‌كانی سینه‌ما‬ ‫ده‌خات ‌ه به‌رده‌ستتان‬ ‫ك ‌ه ئه‌مڕۆ له‌جیهانی سینه‌مادا كراوه‌ن ‪x‬‬ ‫بڕی زۆرترین بینه‌ریان‬ ‫هه‌یه‌و پێشكه‌ش به‌ئێوه‌ی خوێنه‌ر‬ ‫ده‌كرێن له‌پله‌ی ‪ 10‬بۆ ‪1‬‬ ‫(سینه‌مای ئه‌مڕۆی جیهان لێره‌دا‬ ‫بدۆه‌زه‌وه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ك هه‌رگیز‬ ‫نه‌تدیبێت) ‬ ‫‪Monsters University .10‬‬ ‫‪World War Z .9‬‬ ‫‪The Heat .8‬‬ ‫‪Pacific Rim .7‬‬ ‫‪.R.I.P.D .6‬‬ ‫‪Red 2 .5‬‬ ‫‪Grown Ups 2 .4‬‬

‫‪ .3‬تۆرب���ۆ (‪ )Turbo‬نوێتری���ن فیلم���ی‬ ‫ئه‌نیمه‌یش���نی ئه‌مه‌ریكیی���ه‌ كه‌ بێته‌ ناو‬ ‫(‪ )BOX OFFIC‬بۆك���س ئۆفیس���ه‌وه‌‬ ‫كه‌جێگ���ه‌ی (‪ )The Heat‬بگرێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫(رایان ڕینۆڵد) (‪ )Ryan Renolds‬كه‌‬ ‫له‌ئێستا به‌تازه‌ زاوا به‌ناوبانگه‌ له‌هۆلیود‬ ‫ئه‌ویش دوای هاوس���ه‌رگیری له‌گه‌ڵ كچه‌‬ ‫ئه‌كت���ه‌ری ئه‌مه‌ریكی (بله‌ی���ك لیڤلی )‬ ‫(‪ )Blake Lively‬ده‌وری فه‌رمی ده‌نگی‬ ‫تۆربۆ ده‌بینێت‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ بڕی (‪)135‬‬ ‫ملی���ۆن دۆالری تێچ���وه‌و‪ ،‬له‌هه‌فت���ه‌ی‬ ‫یه‌كه‌می���دا زیاتر (‪ )16‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫گه‌ڕاندۆته‌وه‌ كه‌ ئه‌م���ه‌ش وای لێكردوه‌‬ ‫پله‌ی سێهه‌م به‌ده‌س���تبهێنێت‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫لێره‌وه‌ ده‌ڵێین براڤۆ (‪.)Ryan‬‬

‫‪ .2‬دوای ئ���ه‌وه‌ی فیلمی ئه‌نیمه‌یش���نی‬ ‫(‪ )Despicable Me 2‬هه‌فت���ه‌ی ڕابردو‬ ‫له‌پل���ه‌ی یه‌كه‌م���دا بو توان���ی ژماره‌ی‬ ‫ئ���ه‌م هه‌فته‌یه‌ی بڕینی بلیت���ی جیهانی‬ ‫بش���كێنی‌و زاڵبێت به‌س���ه‌ر هه‌مو فیلمه‌‬ ‫ئه‌نیمه‌یشنه‌كانی تری ئه‌مڕۆ‪ ،‬داهاتی ئه‌م‬ ‫فیلم���ه‌ تا ئه‌مڕۆ ب���ڕی زیاتر له‌ (‪)258‬‬ ‫ملی���ۆن دۆالری ئه‌مه‌ریكی���ه‌‪ ،‬كه‌ س���ێ‬ ‫هێنده‌ی به‌های تێچونه‌كه‌ی گه‌ڕاندۆته‌وه‌‬ ‫‪ ...‬به‌ڕاس���تی فیلمێكی س���ه‌ركه‌وتوه‌و‬ ‫هه‌رئه‌م���ه‌ش وای لێكرد ك���ه‌ بێته‌ ڕیزی‬ ‫زۆرترین په‌یداكه‌رانی ئه‌مساڵ (‪.)2013‬‬

‫مۆزه‌خانه‌ی سلێمانی‬ ‫مۆزه‌خانه‌ی سلێمانی خاوه‌نی نزیكه‌ی‬ ‫‪ 60‬هه‌زار پارچ ‌ه ئاسه‌واره‌و به‌یه‌كه‌م‬ ‫مۆزه‌خانه‌ داده‌نرێت له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫هه‌رێم‪.‬‬ ‫مۆزه‌خان���ه‌ی س���لێمانی كه‌ل��� ‌ه ‪14‬‬ ‫ته‌مموزی ‪ 1961‬له‌ش���اری س���لێمانی‬ ‫دام���ه‌زراوه‌‪ ،‬خاوه‌نی نزیكه‌ی ‪ 60‬هه‌زار‬ ‫پارچ ‌ه ئاس���ه‌واره‌و به‌دوه‌م مۆزه‌خان ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی عێ���راق‌و به‌یه‌ك���ه‌م‬ ‫مۆزه‌خانه‌ش له‌س���ه‌ر ئاس���تی هه‌رێم‬ ‫داده‌نرێت‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری مۆزه‌خانه‌ی‬ ‫سلێمانی "هاشم عه‌بدواڵ" له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی "مۆزه‌خانه‌كه‌م���ان چه‌ندی���ن‬ ‫وت��� ‌‬ ‫ئاسه‌واری دێرینی گرنگی تێدای ‌ه ك ‌ه باس‬ ‫له‌ژیاری كوردس���تان ده‌كه‌ن‌و كۆنترین‬ ‫پارچ ‌ه ئاسه‌واریش له‌مۆزه‌خانه‌كه‌ماندا‬ ‫پارچه‌كۆڵه‌یه‌كی ده‌ستیه‌ ك ‌ه مێژوه‌كه‌ی‬

‫فه‌‌ریک‬

‫ره‌نگه‌ كه‌س���ێكی‌ به‌ته‌مه‌نی‌ خێزانه‌كه‌ت ره‌نگ���ه‌ به‌ه���ۆی‌ ش���تێكه‌وه‌ مه‌زاجتان‬ ‫پێویس���تیه‌كی‌ زۆری‌ پێ���ت هه‌بێ���ت‪ ،‬تێكبچێت‪ ،‬پێویس���ته‌ خ���ۆت به‌هه‌ند ‌‬ ‫ێ‬ ‫هه‌وڵب���ده‌ زیاتر ه���اوكاری‌ خێزانه‌كه‌ت‌و كاری‌ ته‌رفیهیه‌وه‌ خه‌ریكبكه‌یت‪ ،‬هه‌ندێ‌‬ ‫پاره‌ خه‌رج ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت ببیت‪.‬‬

‫ب���ۆ ‪ 100‬هه‌زاری س���اڵی پێ���ش زاین‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و له‌ناوچه‌ی به‌رده‌به‌لكه‌ی‬ ‫نزیك چه‌مچه‌ماڵ دۆزراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌ڕێوبه‌ره‌ باس���ی له‌وه‌ش كرد‬ ‫به‌ه���ۆی هاتن���ی مانگ���ی ره‌مه‌زانه‌و‌ه‬ ‫هاواڵتی���ان س���ه‌ردانی مۆزه‌خانه‌ك��� ‌ه‬ ‫ناكه‌ن‌و وتیشی "به‌هۆی ئه‌وه‌ی خه‌ڵك‬ ‫ب���ه‌ڕۆژوه‌ هه‌موی له‌ماڵ���ه‌وه‌ خه‌وتوه‌و‬ ‫كه‌س سه‌ردانی مۆزه‌خان ‌ه ناكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل���ه‌و كاتانه‌ی كه‌ ده‌وام���ی قوتابخان ‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه زۆرترین سه‌ردانكارمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ماس���ته‌ر پالنێ���ك بڕیار‌ه‬ ‫مۆزه‌خانه‌ك��� ‌ه فراوانت���ر بكرێ���ت‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی ئێستاوه‌ به‌رده‌وام كراو‌ه‬ ‫ی "وا‬ ‫ی مۆزه‌خانه‌كه‌ وت ‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫بڕیار‌ه ئاماده‌یی پیشه‌سازی سلێمانی‬ ‫وه‌ربگرین ت���ا روب���ه‌ڕی مۆزه‌خانه‌ك ‌ه‬ ‫گه‌ور‌ه بكرێت"‪.‬‬

‫ته‌‌رازوو‬

‫‪ )The Conjuring( .1‬له‌یه‌كه‌م هه‌فته‌یدا‬ ‫ب���ڕی زیاتر ل���ه‌ (‪ )17‬ملی���ۆن دۆالری‬ ‫به‌ده‌س���تهێنایه‌وه‌ كه‌ ئه‌م���ه‌ش هێنده‌ی‬ ‫نه‌ماوه‌ بۆ بڕی تێچونی ته‌واوی فیلمه‌كه‌ كه‌‬ ‫(‪ )20‬ملیۆن دۆالره‌‪ ،‬ئه‌م فیلمه‌ ملیمێكی‬ ‫ترسناكه‌ له‌س���ه‌ر چیرۆكێكی ڕاستییه‌وه‌‬ ‫وه‌رگیراوه‌ ب���اس له‌خێزانێك ده‌كات كه‌‬ ‫چۆن ده‌ناڵێنن به‌س���ه‌ر ئ���ه‌و ڕوداوانه‌ی‬ ‫ك���ه‌ پێش���تر له‌خانوه‌كه‌یان���دا ڕویداوه‌‪،‬‬ ‫هه‌وڵ���ده‌ده‌ن له‌ڕێگ���ه‌ی ژن ومێردێكه‌وه‌‬ ‫هاوكاری وه‌ربگرن‪ ،‬بۆ هه‌وادارانی فیلمی‬ ‫ترس���ناك ئه‌مه‌ باشترینه‌ كه‌ له‌م هاوینه‌‬ ‫ده‌رچوبێت‪ ...‬به‌هیوای كاتێكی خۆش‪.‬‬

‫دوپشک‬

‫که‌‌وان‬

‫گیسک‬

‫سه‌‌تڵ‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬

‫ئ���ه‌م ماوه‌ی���ه‌ زیات���ر خۆت س���ه‌رقاڵ ‌ی كێش���ه‌یه‌كی‌ دارای���ت ت���وش ده‌بێ���ت‌و خۆتان ئاماده‌ ده‌كه‌ن بۆ سه‌ردانیكردن ‌ی به‌ه���ۆی‌ بۆنه‌یه‌ك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌و‌ه دان به‌خۆت���دا بگ���ره‌ ئ���ه‌م ماوه‌ی���ه‌ با خۆشه‌ویس����ته‌كه‌ت زۆری‌ پێویست پێته‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌ بكه‌‪ ،‬هه‌مو شتێك به‌قورسی‌ ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆری‌ بۆ ته‌رخ���ان ده‌كه‌یت كه‌س���ێكی‌ ئازیزت���ان ك���ه‌ زۆر ده‌مێكه‌ چه‌ند كه‌س���ێكی‌ نوێ‌ ده‌ناسیت ك ‌ه زۆر هێنده‌ی‌ تر كێشه‌كانت بۆ قوڵنه‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ست به‌غیره‌ ئه‌كات‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌ هه‌واڵێك ‌ی‬ ‫ێ كێشه‌ی‌ پێویس���تیت به‌دوركه‌وتن���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ كه‌ ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا رویداوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌‬ ‫وه‌رمه‌گره‌و هاوكاری‌ كه‌سێك ده‌كه‌یت كه‌ بۆ روبه‌روبونه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و گرفته‌ داراییه‌‪ ،‬نیازی‌ ئه‌وه‌ت���ان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌واڵێك ‌ی خۆش س���ودیان لێوه‌رده‌گریت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫زۆری‌ هه‌یه‌ سه‌فه‌رێك بكه‌یت‪.‬‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ ئیشه‌كانی‌ رۆژانه‌ت‪.‬‬ ‫ته‌ندروستیت بۆ دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫ده‌بیستن‪.‬‬ ‫په‌شێوه‌یه‌كی‌ نه‌رمتر مامه‌ڵه‌ بكه‌‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ ناسیوته‌‪.‬‬

‫‪CMYK‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫پێشێلكارییه‌ یاساییه‌كان‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ ‪ 2013/6/30‬ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستاندا‬ ‫د‪.‬عومه‌ر عه‌بدولعه‌زیز‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ یه‌كگرتو ‌‬ ‫ئیسالمی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫ی ‪ 2013/6/30‬نایاس���اییترین‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 21‬س���اڵه‌ی‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫رۆژه‌ له‌ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تاندا‪ .‬ئه‌و رۆژه‌ی‌ ك ‌ه بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی ‪‌ 6/29‬‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫یه‌كیه‌ت���ی‌‌و پارتی‌ س���ه‌پێنرا به‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان‌و فراكسیۆن ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كوردستانی‌‌و هاوپه‌یمانیه‌كانیدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێك���دا ك��� ‌ه دڵنی���ام ویژدان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكسیۆن ‌‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی ‪ -‬به‌هه‌ردو باڵی‌ یه‌كیه‌تی‌‌و‬ ‫كوردستان ‌‬ ‫پارتیی���ه‌و‌ه ‪ -‬له‌ئ���ازاردا ده‌تلێت���ه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌و كار‌ه نایاس���اییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫رێگر‌ه سیاس���ییه‌كان‌و ك���ۆت‌و به‌ند ‌‬ ‫رێكه‌وتنه‌كانی نێوانیان‪ ،‬بونه‌ت ‌ه له‌مپه‌ر‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م دانن���ان به‌راس���تییه‌كان‌و‪،‬‬ ‫خستنه‌روی‌ پێشێلكاریی ‌ه یاساییه‌كان‪.‬‬ ‫م���ن ل���ه‌م بابه‌ته‌م���دا ‪ -‬دور له‌هه‌ر‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و خوێندن���ه‌و‌ه‬ ‫ئیعتبارێك��� ‌‬ ‫ی تایبه‌ت ب���ه‌و رۆژ‌ه پڕ‬ ‫سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫ی شكاندنی‌ سه‌روه‌ریی‌ یاسا‪-‬‬ ‫له‌په‌ڵه‌ی ‌ه ‌‬ ‫وه‌ك په‌رله‌مانتارێ���ك‌و ش���اره‌زایه‌ك‬ ‫ی په‌رله‌م���ان‌و‪،‬‬ ‫ی ناوخ���ۆ ‌‬ ‫له‌په‌ی���ڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم‪ ،‬به‌ئه‌رك ‌‬ ‫یاس���ا بنه‌ڕه‌تییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پیش���ه‌یی‌‌و یاس���ایی‌‌و ئه‌خالقی‌ خۆم ‌‬ ‫ده‌زان���م چاودێ���ران‌و یاساناس���ان‌و‬ ‫ی هاواڵتی���ان‪،‬‬ ‫رۆش���نبیران‌و به‌گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سه‌رپێچیه‌ یاساییه‌كانی‌ كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ‪ 2013/6/30‬ی‌ په‌رله‌م���ان‪،‬‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫ئاگاداربكه‌م���ه‌وه‌‪ ..‬ت���ا هه‌م���و كه‌س‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌رو هه‌مویان���ه‌و‌ه س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم – دڵنیاببێته‌وه‌ كه‌ كاتێ‌ ئێمه‌ ‌‬ ‫فراكس���یۆنه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆن وتمان‪:‬‬

‫ئه‌و رۆژ‌ه كوده‌تابو به‌سه‌ر یاسادا كرا‪،‬‬ ‫ی خۆمان‬ ‫دڵنیاببن���ه‌وه‌ ك ‌ه له‌قس���ه‌كان ‌‬ ‫دڵنیابوین‌و‪ ،‬به‌یاساكانیش ئاشنابوین‌و‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خۆم���ان‌و ده‌وروبه‌ریش���مان‬ ‫راس���تگۆبوین‌و‪ ،‬هه‌ڵوێس���ته‌كه‌ ته‌نها‬ ‫ی نه‌بو‪ ،‬پێش ئه‌وه‌و‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌و‌ه زیاترو بنه‌ڕه‌تیتر هه‌ڵوێس���تێك ‌‬ ‫یاسایی‌‌و پیشه‌یی‌ بو‪.‬‬ ‫بۆی��� ‌ه دوپاتی‌ ده‌كه‌م���ه‌و‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌مان‌و فراكسیۆن ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستانی‌‌و به‌ش���ێك له‌هاوپه‌یمانان ‌‬ ‫ی حزبیان به‌س���ه‌ردا‬ ‫بون ك��� ‌ه بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫س���ه‌پێنراو‪ ،‬له‌پێناو ‌‬ ‫ئه‌و بڕی���ار‌ه له‌س���ه‌دا س���ه‌د حزبی‌‌و‬ ‫ی كه‌م دوازده‌ خاڵ‌و‬ ‫سیاس���یه‌دا‪ ،‬به‌ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆ ‌‬ ‫بڕگ���ه‌و م���ادده‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬پێش���ێلكران‌و‪ ،‬یاسا كرای ‌ه‬ ‫قوربانی‌ سیاس���ه‌ت‌و‪ ،‬په‌رله‌مان كرای ‌ه‬ ‫ی حزب‪.‬‬ ‫قوربان ‌‬ ‫ی به‌به‌ڵگه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫جا ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راستیانه‌ بسه‌لمێنم‪ ,‬داوا له‌شاره‌زایان ‌‬ ‫ی‬ ‫یاس���او رۆش���نبیران‌و هه‌ر چاودێرێك ‌‬ ‫سیاس���ی‌ ده‌ك���ه‌م ك��� ‌ه ئ���ه‌م بابه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بخوێننه‌وه‌و‪ ،‬له‌وێس���تگه‌كان ‌‬ ‫به‌ورد ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���ێلكاریی ‌ه یاس���اییه‌كانی‌ رۆژ ‌‬ ‫‪ 2013/6/30‬په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ئاگادارببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫تێبین���ی‌‪ :‬ئ���ه‌م دوازد‌ه خاڵ���ه‌ ‌‬ ‫باس���یانده‌كه‌م‪ :‬ته‌نه���ا تایبه‌ت���ن‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ی پێڕه‌و ‌‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫به‌پێشێلكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬جگه‌ له‌پێشێلكردن ‌‬ ‫ی هه‌رێم‪ ،‬ك��� ‌ه ئه‌وه‌ش بۆ‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫خۆی‌ بابه‌تێكی‌ تایبه‌تی‌ ده‌وێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫یه‌ك���ه‌م‪ :‬به‌پێ���ی‌ م���ادده‌ی‌ (‪‌ )7‬‬ ‫ی ناوخ���ۆی‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬ته‌نها‬ ‫پێڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرێ���ت بۆ مانگێك ماوه‌ی‌ خوله‌كان ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان درێژبكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ی ‪ 6/30‬دا بۆ دو مانگ‬ ‫له‌پرۆژ‌ه یاساكه‌ ‌‬ ‫زیاتر درێژكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌م���ان م���ادده‌ ‌‬ ‫دوه‌م‪ :‬به‌پێ��� ‌‬ ‫(‪ )7‬پێڕه‌وی‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و‬ ‫درێژكردنه‌وه‌ی ‌ه به‌زۆربه‌ی‌ دو له‌س���ه‌ر‬ ‫ی ده‌نگی‌ ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مان بێ‌‪،‬‬ ‫س���ێ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا ل���ه‌و رۆژه‌دا هیچ ده‌نگێك ‌‬ ‫(له‌گ���ه‌ڵ)و (دژ) نه‌ژمێ���ردران‪ ،‬ت���ا‬ ‫بزانرێت دو له‌س���ه‌ر سێیه‌‪ ،‬یان كه‌متر‪،‬‬

‫یان زیاتر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬م���ادد‌هی‌ (‪)8‬ی‌ پێڕه‌و ‌‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن‬ ‫په‌رله‌مان ده‌ڵێ‌‪" :‬م���او‌ه ‌‬ ‫چ���وار س���اڵه‌‪ ،‬له‌یه‌كه‌م دانیش���تنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تپێده‌كاو‪ ،‬به‌دانیش���تنی‌ كۆتای ‌‬ ‫ی پێدێ‌‪".‬‬ ‫له‌س���اڵی‌ چواره‌مدا دوماه��� ‌‬ ‫ی ئه‌م مادده‌یه‌ ل��� ‌ه ‪2013/8/20‬‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی دێ‪،‬‬ ‫ی سێیه‌می‌ په‌رله‌مان كۆتای ‌‬ ‫خول ‌‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه ل ‌ه ‪ 2009/8/20‬دا دانیش���تن ‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬

‫‪ 2013/6/20‬سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان هه‌مو‬ ‫په‌رله‌مانتارانی‌‬ ‫ئاگاداركرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌و مێژوه‌‬ ‫به‌دواوه‌ هیچ پرۆژه‌‬ ‫یاسایه‌ك پێشكه‌ش‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خودی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و فراكسیۆنی‌‬ ‫كوردستانی‌ ئه‌و‬ ‫داوایه‌یان شكاند‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )2‬له‌مادده‌ ‌‬ ‫چواره‌م‪ :‬به‌پێی‌ بڕگه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان ‌ه‬ ‫(‪ )19‬ئه‌رك���ی‌ س���كرتێر ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و ئه‌ندامان ‌ه جێگیر بكات‬ ‫ك ‌ه ناو ‌‬ ‫ك���ه‌ ده‌یانه‌وێت قس��� ‌ه بك���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2013/6/30‬س���كرتێر ‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان ئه‌و كاره‌ی‌ نه‌ك���ردو‪ ،‬هیچ‬ ‫ی‬ ‫كام له‌ده‌س���ته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ مۆڵه‌ت ‌‬ ‫ئه‌ندامانی���ان ن���ه‌دا ك ‌ه قس���ه‌ بكه‌ن‪،‬‬

‫جگ ‌ه له‌سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ (گۆڕان)‬ ‫ی ئیس�ل�امی‌) كه‌ به‌نوقت ‌ه‬ ‫و (یه‌كگرتو ‌‬ ‫نیزام چه‌ند خوله‌كێك قسه‌یانكرد‪.‬‬ ‫ی‬ ‫پێنج���ه‌م‪ :‬بڕگ���ه‌ی‌ (‪ )1‬له‌مادده‌ ‌‬ ‫(‪ )20‬له‌پێ���ڕه‌وی‌ ناوخۆ‪ ,‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كارنام��� ‌هی‌ كۆبونه‌وه‌كانی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ێ "به‌الی‌ كه‌مه‌وه‌ پێش دو‬ ‫ده‌ڵ���ێ‪ :‬ده‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژ له‌به‌ستنی‌ ئه‌نجومه‌ن به‌ئه‌ندامان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫وه‌زی���ران رابگه‌یه‌ن���رێ‌"‪ .‬له‌كاتێك���دا‬ ‫ی ‪ 6/30‬كۆبونه‌وه‌ ده‌س���تیپێكردو‬ ‫رۆژ ‌‬ ‫له‌هۆڵه‌ك���ه‌دا كارنامه‌م���ان بینی‌‪ ،‬به‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 6/29‬له‌كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ك��� ‌ه رۆژ ‌‬ ‫هۆی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كیه‌ت���ی‌‌و پارت ‌‬ ‫بڕیاره‌ك ‌ه دراب���و‪ ،‬فریانه‌كه‌وتن بیخه‌ن ‌ه‬ ‫ی ‪6/30‬‬ ‫كارنام���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئێ���وار‌ه ‌‬ ‫ی گرێدان���ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫كۆتای���ی‌ به‌خول ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕگه‌ ‌‬ ‫ده‌هات! هه‌روه‌ه���ا پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫(‪)2‬ی‌ م���اده‌ی‌ (‪)54‬یش��� ‌ه كه‌ ده‌ڵێ‪:‬‬ ‫"سكرتاریه‌ت راس���ته‌وخۆ ئه‌ندامه‌كان‬ ‫ئاگادار ده‌كات"‪ ,‬له‌كاتێكدا له‌و رۆژه‌دا‬ ‫ناڕاسته‌وخۆش كه‌س ئاگادارنه‌كرا‪.‬‬ ‫شه‌ش���ه‌م‪ :‬به‌پێ���ی‌ م���ادد‌هی‌ (‪)20‬‬ ‫ی‬ ‫بڕگ ‌هی‌ (‪ )4‬ده‌بێت پوخت ‌هی‌ كۆنوس ‌‬ ‫ی‬ ‫دوادانیش���تن بخوێنرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم رۆژ ‌‬ ‫‪ 6/30‬هیچ ئاماژه‌یه‌كی���ش به‌و بابه‌ت ‌ه‬ ‫نه‌كرا‪.‬‬ ‫ی (‪)4‬‬ ‫حه‌وت���ه‌م‪ :‬ماده‌ی‌ (‪ )54‬بڕگه‌ ‌‬ ‫داوا ده‌كات ن���اوی‌ ئه‌ندام��� ‌ه نه‌بوه‌كان‬ ‫ی ‪ – 6/30‬وه‌ك‬ ‫بخوێنرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم رۆژ ‌‬ ‫پیش���ه‌ی‌ هه‌میش���ه‌ – ئه‌و مادده‌یه‌ش‬ ‫پێشێلكرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هه‌ش���ته‌م‪ :‬مادده‌ی‌ (‪)60‬ی‌ پێڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان ده‌ڵ���ێ‌‪" :‬ئه‌گه‌ر رێك‌و پێك ‌‬ ‫ی بیباته‌و‌ه‬ ‫ش���ێواو س���ه‌رۆك نه‌یتوان ‌‬ ‫دۆخی‌ ئاسایی‌‪ ،‬كۆبونه‌وه‌ك ‌ه راده‌گرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئه‌مه‌ش س���ودی‌ نه‌ب���و دوا ‌‬ ‫ی ‪ 6/30‬كۆبونه‌وه‌كه‌ شێوا‪،‬‬ ‫ده‌خا"‪ .‬رۆژ ‌‬ ‫ی ره‌چاونه‌كرد‪ ،‬ن ‌ه‬ ‫سه‌رۆك ئه‌م مادده‌یه‌ ‌‬ ‫ی راگرت‪ ،‬نه‌ دوایخس���ت‪،‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵك���و له‌دۆخی‌ نائاس���اییدا درێژه‌ ‌‬ ‫به‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا‪ ،‬بۆی���ه‌ هیچ ده‌نگێك‬ ‫له‌ب���ه‌ر ژاو‌ه ژاوو ده‌نگ���ه‌ ده‌ن���گ‬ ‫نه‌ژمێردرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )71‬پێ���ڕه‌و ‌‬ ‫نۆی���ه‌م‪ :‬م���ادده‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان ئاماژه‌ ده‌كا ك ‌ه پرۆژه‌ یاساو‬

‫بڕیار ده‌ب���ێ‌ به‌س���ه‌ر په‌رله‌مانتاراندا‬ ‫دابه‌ش بكرێت‌و‪ ،‬پوخته‌كانیان له‌یه‌كه‌م‬ ‫ێ‬ ‫دانیش���تندا ده‌خوێنرێن���ه‌و‌ه به‌ب��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گفتوگۆكردن‪ ،‬ئه‌وجا هه‌واڵ ‌هی‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫تایبه‌تمه‌ند ده‌كرێت‌و‪ ،‬له‌كاتی‌ ئاساییدا‬ ‫ی نائاس���اییدا‬ ‫ی د‌ه رۆژو له‌كات��� ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی پێنج رۆژدا راپۆرت پێشكه‌ش‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه ‪ 6/30‬دا پرۆژ‌ه یاساكان‬ ‫دابه‌ش نه‌ك���ران به‌س���ه‌ر ئه‌ندامانداو‪،‬‬ ‫ێ گفتوگۆ خران ‌ه‬ ‫هه‌م���ان رۆژیش به‌ب��� ‌‬ ‫ده‌نگدان‌و‪ ،‬كۆبونه‌وه‌ی‌ پاش نیوه‌ڕۆیان‬ ‫ی نوێ‌‪ ،‬له‌كاتێكدا هه‌مو‬ ‫ناونا دانیش���تن ‌‬ ‫ی ته‌نها ناولێنان‬ ‫په‌رله‌مانتاران ده‌یانزان ‌‬ ‫ب���و‪ ،‬واته‌ ن ‌ه د‌ه رۆژو ن ‌ه پێنج رۆژو ن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پێنج س���ه‌عاتیش نێوانی‌ خوێندنه‌وه‌ ‌‬ ‫یه‌ك���ه‌م‌و گفتوگۆكردن نه‌بو‪ ،‬بگر‌ه هیچ‬ ‫گفتوگۆیه‌كیان له‌سه‌ر نه‌كرد‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌یه‌م‪ :‬به‌پێی‌ بڕگ ‌هی‌ (‪ )4‬له‌مادده‌ ‌‬ ‫ی (‪)72‬‬ ‫(‪ )71‬و‪ ,‬بڕگه‌ی‌ (‪ )1‬له‌مادده‌ ‌‬ ‫پێڕه‌وی‌ په‌رله‌مان‪ ,‬ده‌بێ‌ له‌س���ه‌ر هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫پرۆژه‌ یاس���او بڕیارێك ه���ه‌م لیژن ‌ه ‌‬ ‫ی تایبه‌تمه‌ند‬ ‫یاس���ایی‌‪ ،‬ه���ه‌م لیژن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راپۆرتی���ان هه‌ب���ێ‌‪ ،‬ی���ان راپۆرت��� ‌‬ ‫هاوبه‌ش���یان هه‌بێ‌‌و‪ ،‬پرۆژ‌ه یاس���اكه‌و‬ ‫راپۆرت���ی‌ ه���ه‌ردو لیژنه‌ك���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫س���كرتێره‌وه‌ به‌س���ه‌ر هه‌مو ئه‌نداماندا‬ ‫ی ‪ 6/30‬هیچ‬ ‫داب���ه‌ش بكرێ‌‪ ،‬به‌اڵم رۆژ ‌‬ ‫راپۆرتێكی‌ هاوبه‌ش نه‌نوسراو نه‌بینرا‪.‬‬ ‫ی (‪)3‬‬ ‫یازده‌ه���ه‌م‪ :‬به‌پێ���ی‌ بڕگ���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ی (‪)72‬ی‌ پێ���ڕه‌و ‌‬ ‫له‌مادد‌ه ‌‬ ‫ێ په‌رله‌مان ده‌س���ت‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬ده‌ب ‌‬ ‫به‌گفتوگ���ۆ له‌س���ه‌ر راپۆرت���ی‌ هه‌ردو‬ ‫لیژن ‌ه س���ه‌باره‌ت به‌پرۆژه‌ك��� ‌ه بكات‪،‬‬ ‫ی پرۆژه‌ك ‌ه‬ ‫پاشان گفتوگۆ له‌سه‌ر خود ‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌م خاڵه‌ش به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ی ‪ 6/30‬دا په‌یڕه‌و نه‌كرا‪.‬‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ‪2013/6/20‬‬ ‫دوازده‌ه���ه‌م‪ :‬رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌م���ان به‌نوس���راو ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫فه‌رم���ی‌ هه‌مو س���ه‌رۆك فراكس���یۆن‌و‬ ‫په‌رله‌مانتاران���ی‌ ئاگاداركرده‌وه‌ كه‌ له‌و‬ ‫مێ���ژو‌ه به‌دواو‌ه هیچ پرۆژه‌ یاس���ایه‌ك‬ ‫ی‬ ‫پێش���كه‌ش نه‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌ب���ه‌ر نه‌مان ‌‬ ‫كات‌و‪ ،‬ته‌واوكردن���ی‌ پرۆژه‌ ئاماده‌كان‪،‬‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫به‌اڵم خود ‌‬ ‫فراكسیۆنی‌ كوردستانی‌ ئه‌و داوایه‌یان‬ ‫شكاند‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌م ‌ه به‌شێ‌ له‌ڕوو‌ه نایاساییه‌كان ‌‬ ‫خودی‌ دانیشتنه‌كانی‌ ‪ 6/30‬په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌درێژكردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێمی���ش‬ ‫ی س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ویالیه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نایاسایی‌ بو‪ ،‬چونكه‌ كۆ ‌‬ ‫سه‌رله‌به‌ر ‌‬ ‫ی هه‌مو‬ ‫پرۆس���ه‌و پرۆژ‌ه یاس���اك ‌ه دژ ‌‬ ‫ی هه‌رێمه‌‪.‬‬ ‫ی یاسای‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫بڕگه‌كان ‌‬ ‫چونكه‌‪:‬‬ ‫ێ له‌الیه‌ن‬ ‫ی هه‌رێ���م ده‌ب ‌‬ ‫‪ .1‬س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ی دی���اری‌ بكرێ‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك���ه‌وه‌ ویالیه‌ت��� ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بۆ رۆژێكیش بێ‌‪ ،‬نه‌ك له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی (‪‌ )2‬‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌‪ .‬به‌و جۆره‌ مادده‌ ‌‬ ‫ی شكێنرا‪.‬‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫یاسا ‌‬ ‫ی هه‌رێم ته‌نها‬ ‫‪ .2‬ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی���ه‌ بۆ جار ‌‬ ‫چوار س���اڵه‌و‪ ,‬بۆ ‌‬ ‫ی كاندید بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫دوه‌میش خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪‌ )3‬‬ ‫ئه‌نجامدراوه‌‪ .‬به‌و جۆر‌ه مادده‌ ‌‬ ‫هه‌مان یاسا پێشێلكرا‪.‬‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪,‬‬ ‫‪ .3‬به‌پێی‌ یاسا ‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و‬ ‫ێ هه‌ڵبژاردنی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫ده‌ب��� ‌‬ ‫په‌رله‌مان له‌ی���ه‌ك رۆژدا ئه‌نجامبدرێن‪،‬‬ ‫ی ‪ ,2013/9/21‬به‌و‬ ‫واته‌ هه‌م���ان رۆژ ‌‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌تیش‬ ‫ی (‪‌ )4‬‬ ‫ج���ۆر‌ه بڕگه‌ ‌‬ ‫پێشێلكرا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫كه‌وات��� ‌ه هه‌مو بڕگه‌كانی‌ یاس���ا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمیش‪ ،‬له‌كۆبونه‌و‌ه ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی په‌رله‌ماندا پێشێلكران‪.‬‬ ‫‪‌ 2013/6/30‬‬ ‫ی دو‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫حزبه‌ك���ه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت ب���ۆ خۆی���ان‬ ‫ی بزان���ن‪ ,‬بڕی���ار ده‌ربكه‌ن‌و‬ ‫ب���ه‌ڕه‌وا ‌‬ ‫بیسه‌پێنن به‌سه‌ر په‌رله‌ماندا‪ ،‬ده‌بوای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‌و په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و پارت���ی‌‌و هاوپه‌یمانانیان‪,‬‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك قبوڵیان نه‌كردایه‌ به‌و‬ ‫ئاشكراییه‌ پێشێلكاریی‌ ده‌رهه‌ق به‌یاسا‬ ‫په‌سه‌ندكراوه‌كانی‌ هه‌رێم بكرێ‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییدا هیوادارم یاساناس���ان‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫به‌گشتی‌‌و راوێژكارانی‌ یاسای ‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬به‌ئینس���افه‌و‌ه ئ���ه‌م تێبینیان ‌ه‬ ‫بخوێنن���ه‌وه‌و‪ ،‬به‌ئه‌مانه‌تیش���ه‌و‌ه له‌م‬ ‫كات���ه‌ به‌س���ه‌رچوه‌دا بیانگه‌یه‌نن��� ‌ه‬ ‫ی هه‌رێم‪ ,‬تا بزانن‬ ‫ده‌ستی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪‌ 2013‬‬ ‫ی ‪ 30‬حوزه‌یران ‌‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌ماندا چ كوده‌تایه‌ك به‌سه‌ر یاسا‬ ‫ی هه‌رێم���دا كراو‪ ,‬چ‬ ‫په‌یڕه‌وكراوه‌كان��� ‌‬ ‫ی سیاسی‌ نمایشكرا‪.‬‬ ‫سیناریۆیه‌ك ‌‬

‫له‌دوا ‌ی كوده‌تاكه‌ ‌ی میسر‬

‫دیموكراسی‌ له‌نێو گه‌مه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كاندا‬ ‫ی محه‌مه‌د‬ ‫عومه‌ر عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌پاش كوده‌تا س���ه‌ربازیه‌كه‌ی‌ سوپا ‌‬ ‫ی سه‌رۆك‬ ‫میسر به‌سه‌ر موحه‌مه‌د مورس ‌‬ ‫كۆم���اردا‪ ،‬ئه‌و پرس���یاره‌ دێت ‌ه ئاراوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئای���ا ئاینده‌ی‌ دیموكراس���ی‌ له‌واڵتان ‌‬ ‫ی به‌سه‌ردێت؟‬ ‫ی ناوه‌ڕاستدا چ ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی ئه‌وروپ���او‬ ‫له‌كاتێك���دا به‌به‌رچ���او ‌‬ ‫ی س���ه‌ر‬ ‫رۆژئ���اواو هه‌مو رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‪ ،‬له‌م سه‌رده‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رباز ‌‬ ‫به‌جیهانیبونه‌دا دامه‌زراوه‌یه‌ك ‌‬ ‫دێت‌و س���ه‌رۆك كۆمارێكی‌ هه‌ڵبژێردراو‬ ‫له‌كار الده‌بات‌و ده‌س���تورێكی‌ ده‌نگ بۆ‬ ‫دراو له‌الی���ه‌ن گه‌ل���ه‌وه‌ له‌كارده‌خات‌و‬ ‫ی هه‌ڵبژێردراو‬ ‫ی ش���ورایه‌ك ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌شێنێته‌وه‌؟‬ ‫ئایا ئه‌و هێزان ‌ه به‌راستی‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ی دیموكراس���یه‌و‌ه‬ ‫به‌ته‌ن���گ گه‌ش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بن یان گه‌ش��� ‌ه به‌راپه‌ڕین���ه‌كان دژ ‌‬ ‫دیكتاتۆره‌كان بده‌ن‌و پشتیوانی‌ له‌گه‌ل ‌ه‬ ‫ئازادیخوازه‌كان بكه‌ن؟ یان ئاراسته‌كان‬ ‫ی تر ده‌ڕۆن‌و ئامانجی‌ تر‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌پشتی‌ روداوه‌كانه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چۆمسكی‌ فه‌یله‌س���وفی‌ به‌ناوبانگ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ له‌پێش هه‌ڵبژاردنی‌ موحه‌مه‌د‬ ‫ی میس���ر‬ ‫ی به‌س���ه‌رۆك كۆمار ‌‬ ‫مورس��� ‌‬ ‫له‌وته‌یه‌كیدا ده‌ڵێ���ت‪" :‬رۆژئاواییه‌كان‬ ‫هه‌رگی���ز ئامانجی‌ ئه‌وه‌ی���ان نه‌بوه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ڕاستدا له‌جیات ‌‬ ‫له‌واڵتانی‌ رۆژهه‌اڵت ‌‬

‫پۆزش‬

‫رژێم ‌ه س���ته‌مكاری ‌ه داپڵۆسێنه‌ره‌كان‪،‬‬ ‫سیس���تمی‌ دیموكراس���ی‌ بچه‌س���پێ‌ "‬ ‫ئه‌مه‌ش مانای‌ وای ‌ه ك��� ‌ه زۆر كاڵفامی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ بزوتنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بڕوا ‌‬ ‫ی‬ ‫وابێت به‌پشتیوانی‌ رۆژئاوا دیموكراس ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاستدا بچه‌سپێت‪.‬‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی تری���دا ده‌ڵێت رۆژئاوا‬ ‫له‌بۆچوونێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌درێژای���ی‌ مێژو پش���تیوان‌و هاوكار ‌‬ ‫سیس���تمه‌ س���ته‌مكاریه‌كان ب���و‌ه‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���تدا‪ ،‬به‌ریتانیاو‬ ‫ئه‌مه‌ریكاش له‌پشت هه‌مو ئه‌و كوده‌تا‬ ‫س���ه‌ربازیانه‌و‌ه بون ك ‌ه له‌م ناوچه‌یه‌دا‬ ‫ی‬ ‫رویان���داوه‌‪ ،‬رۆژئ���اوا دو ڕو‌ه به‌ته‌واو ‌‬ ‫مانا‪ .‬له‌الیه‌ك له‌گه‌ڵ‌ هێزه‌ ئیسالمیه‌كاندا‬ ‫باس له‌مه‌ترسی‌ چه‌سپاندنی‌ شه‌ریعه‌ت‬ ‫ی پشت به‌واڵتێك‬ ‫ده‌كات‪ .‬به‌اڵم بۆ خۆ ‌‬ ‫ده‌به‌س���تێت بۆ كوده‌تاكه‌ی‌ میسر ك ‌ه‬ ‫ی شه‌ریعه‌ت ده‌كات‪.‬‬ ‫باس له‌چه‌سپاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫زانایه‌كی‌ كۆمه‌ڵناس���ی‌ تورك به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بوالج) له‌وتارێكدا ك ‌ه له‌رۆژنامه‌ ‌‬ ‫(عه‌ل ‌‬ ‫زه‌مان���دا باڵویكردۆته‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪" :‬ئه‌و‬ ‫ستراتیجیه‌ته‌ی‌ ك ‌ه رۆژئاوا له‌گه‌ ‌ڵ كێش ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان‌و كاروب���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێده‌كات‪ ،‬بڕیار ‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫پێش���وه‌خته‌‪ ،‬چونك ‌ه پێ���ش ئه‌وه‌ش‬ ‫ی‬ ‫ی كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌ بڕیاری‌ خۆی‌ له‌بار‌ه ‌‬ ‫ئیسالمی‌ سیاس���ییه‌وه‌ بدات‪ ،‬ئه‌و له‌و‬ ‫ی ئیسالم)‬ ‫بڕوایه‌دا بو‌ه ك ‌ه (سروش���ت ‌‬ ‫له‌روی‌ تیۆریه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‌ دیموكراس���یدا‬

‫ی‬ ‫ناگونجێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ واڵتانی‌ عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ناتوان���ن خۆیان له‌گه‌ڵ‌ دیموكراس���یدا‬ ‫بگونجێنن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌و‌ه ئه‌مه‌ری���كا مامه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���تدا‬ ‫تایبه‌ت له‌گه‌ ‌ڵ رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی نابێ���ت ل���ه‌م‬ ‫ده‌كات‌و هه‌رگی���ز راز ‌‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌دا هێزێك دروس���ت ببێت ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫پاش���كۆی‌ ئه‌و نه‌بێ���ت‪ .‬چونكه‌ به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆچونی‌ چۆمس���كی‌ له‌ساڵه‌كانی‌ چل ‌‬ ‫ی راب���ردوه‌و‌ه رۆژئاوایی���ه‌كان‬ ‫س���ه‌د‌ه ‌‬ ‫بڕوایان وابو‌ه كه‌ ده‌س���تگرتن به‌س���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ڕاستدا په‌یوه‌ند ‌‬ ‫وزه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫به‌س���ه‌ر ده‌س���تگرتن به‌س���ه‌ر هه‌مو‬ ‫جیهانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی چۆمسك ‌‬ ‫ی بۆچون ‌‬ ‫له‌به‌رئه‌و‌ه به‌پێ ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫یه‌كێ���ك له‌گه‌وره‌تری���ن مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر ئه‌مه‌ری���كاو به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان��� ‌‬ ‫رۆژئاوا ئه‌وه‌ی ‌ه ك��� ‌ه ئه‌م واڵتانه‌ به‌ره‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ هه‌نگاو بنێن‪.‬‬ ‫ی جۆراوجۆر ئه‌نجامدراون‬ ‫توێژینه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌سه‌لمێنن كه‌ ئه‌مه‌ریكا پشتیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫له‌سیاسه‌تێك ناكات له‌واڵتان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌تایبه‌تیش میس���ر كه‌ ته‌عبیر له‌را ‌‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵ���ك بكات‌و ب���ه‌ره‌و چه‌س���پاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بچێت‪ ،‬چونك ‌ه ئامانجه‌كان ‌‬ ‫دیموكراس ‌‬ ‫ی دیموكراسیدا‬ ‫ئه‌وان له‌گ ‌ه ‌ڵ سیستمێك ‌‬ ‫یه‌كناگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫ی به‌هار ‌‬ ‫چۆمسكی‌ ده‌رباره‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێت هه‌رگی���ز رۆژئ���اوا له‌گه‌ڵ‌ ئه‌م‬

‫شه‌پۆله‌ ناڕه‌زاییه‌دا نه‌بوه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌تا‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2011‬ئه‌مه‌ریكا پش���تیوانێك ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی رژێم ‌ه س���ته‌مكاره‌كان بوه‌‪،‬‬ ‫گ���ه‌وره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌ڕه‌نساش پشتیوانی‌ گه‌ور‌هی‌ رژێم ‌‬ ‫تونس بوه‌‪ ،‬له‌وكاته‌دا ناچاربون پشت‬ ‫له‌م ده‌سه‌اڵتانه‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫ی تر سیس���تم ‌ه‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ن كه‌ جارێك ‌‬ ‫كۆنه‌ك���ه‌ زیندوبكه‌ن���ه‌وه‌و رێگه‌ بگرن‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌شه‌كردنی‌ دیموكراسی‌‌و پشتیوان ‌‬ ‫ل���ه‌و كوده‌تای���ه‌ش بكه‌ن كه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫شه‌رعیه‌تی‌ دیموكراس���ی‌‌و ده‌ستوریدا‬ ‫ده‌كرێت‌و بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی ناوچه‌ك��� ‌ه‬ ‫دواكه‌وتوتری���ن واڵتان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كده‌گرێ���ت له‌پێن���او گێڕان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫دیكتاتۆریه‌ت بۆ میسر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌هی‌ تورك عه‌ل ‌‬ ‫(كۆمه‌ڵناس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چۆمسك ‌‬ ‫بوالق) له‌س���ه‌ر بۆچونه‌كان ‌‬ ‫ی كوده‌تاكه‌ی‌ میس���ر ده‌ڵێت‪،‬‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌‬ ‫گه‌وره‌تری���ن وانه‌ی���ه‌ك ك ‌ه پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی تێبگه‌ی���ن ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ چۆن‬ ‫ئێم��� ‌ه لێ ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژئاواییه‌كان هه‌ژمون به‌س���ه‌ر عه‌قڵ ‌‬ ‫ی به‌هه‌ست‌و سۆزو‬ ‫گه‌الندا ده‌كه‌ن‌و یار ‌‬ ‫بۆچونیان ده‌كه‌ن‌و ئاراسته‌ بۆ ره‌وشت‌و‬ ‫هه‌ڵس���وكه‌وتیان دی���اری‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش كه‌ڵ���ك وه‌رده‌گرن‬ ‫ی مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫له‌رێكخراوه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كانی‌ مافی‌ مرۆڤ‌و رێكخراوه‌كان ‌‬ ‫ژنان‌و الوان‌و سه‌نته‌ره‌كانی‌ توێژینه‌وه‌و‬ ‫ی بیركردنه‌وه‌ی‌ س���تراتیجی‌‌و‬ ‫ده‌زگاكان ‌‬

‫خوێنه‌رانی به‌ڕێز ئاگادار ده‌که‌ینه‌وه‌ ک ‌ه له‌م ژماره‌یه‌دا ستونی (ئه‌ودیوی شته‌کانی) به‌ڕێز (مه‌ریوان وریا‬ ‫قانع) باڵونابێته‌وه‌ به‌هۆی چه‌ند کارێکی تایبه‌تی نوسه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫ی ك ‌ه‬ ‫هۆكان���ی‌ تری‌ راگه‌یان���دن‪ ،‬ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���ت ‌ه بزانرێت ئه‌وان به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫خۆیان له‌پێش هه‌مو ش���تێكه‌وه‌یه‌‪ .‬بۆ‬ ‫ی‬ ‫نمون ‌ه ئه‌مه‌ریكا له‌م رێگه‌یه‌و‌ه نزیكه‌ ‌‬ ‫‪ 1،5‬ملی���ار دۆالری‌ له‌رێگه‌ی‌ رێكخراو‌ه‬ ‫جۆربه‌جۆره‌كان���ه‌و‌ه خه‌رجكردوه‌ هه‌تا‬ ‫ی بكه‌ن‌و‬ ‫ی مورس��� ‌‬ ‫ی ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫دژایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناش���ه‌رعی‌ له‌قه‌ڵه‌م ‌‬ ‫به‌ده‌س���ه‌اڵتێك ‌‬ ‫بده‌ن‌و دواجاریش رایه‌كی‌ گشتی‌ ئاماد‌ه‬ ‫بكه‌ن بۆ له‌س���ه‌ركارالبردنی‌‪ ،‬هه‌مو ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫سیناریۆیانه‌ش به‌هاوكاری‌ له‌گه‌ ‌ڵ به‌ر‌ه ‌‬ ‫ئینقاز‌و س���وپاو كه‌نیسه‌و سه‌له‌فیه‌كان‬ ‫ی نمایش���كرد‌و‬ ‫رێكخراو ل ‌ه ‪ 6/30‬دا خۆ ‌‬ ‫س���ه‌رئه‌نجام كوده‌تایه‌كی‌ سه‌ربازییان‬ ‫ئه‌نجامداو ئه‌وه‌ی‌ ویستیان هاته‌دی‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫رێگرتنبو له‌دیموكراتی ‌هت‌و چه‌سپاندن ‌‬ ‫حوكم���ی س���ه‌ربه‌خۆبونی‌ ده‌وڵ���ه‌ت‌و‬ ‫ی‬ ‫هه‌نگاونان به‌ره‌و س���ه‌روه‌ریبونی‌ را ‌‬ ‫خه‌ڵ���ك‪ ،‬بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌ش رۆژئاوا‬ ‫هه‌ڵوێستێكیان نه‌نواند كه‌ داننان بێت‬ ‫به‌بون���ی‌ كوده‌تایه‌كدا ی���ان خه‌مێكیان‬ ‫هه‌بێت بۆ ئایند‌هی‌ دیموكراسی‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی واڵتانی‌ كه‌نداوو ئیسرائیل‌و‬ ‫به‌هاوكار ‌‬ ‫زۆر واڵتی‌ تری‌ س���ته‌مكاری‌ ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫ی م���اددی‌‌و‬ ‫ده‌س���تیانكرد به‌ه���اوكار ‌‬ ‫ێ‬ ‫مه‌عن���ه‌وی‌ ده‌س���ه‌اڵت ‌ه نوێیه‌ك��� ‌ه ب ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫گوێدان ‌ه زۆرینه‌ی‌ ئه‌و ده‌نگده‌ران ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و سه‌رۆكه‌یان هه‌ڵبژاردبو‪.‬‬ ‫له‌م روانگه‌ی���ه‌وه‌ ده‌توانی���ن بڵێین‬

‫ئه‌مه‌ریكا مامه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت له‌گه‌ڵ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‬ ‫ده‌كات‌و هه‌رگیز رازی‌‬ ‫نابێت له‌م ناوچه‌یه‌دا‬ ‫هێزێك دروست ببێت‬ ‫كه‌ پاشكۆی‌ ئه‌و‬ ‫نه‌بێت‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م ره‌وش��� ‌ه دێژ‌ه بكێش���ێت‌و‬ ‫ی هه‌مو هیز‌ه‬ ‫دیموكراس���ی‌ به‌به‌ش���دار ‌‬ ‫سیاسیه‌كان به‌زوترین كات نه‌گه‌ڕێته‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫سوپا پاشه‌كشه‌ نه‌كات له‌هه‌نگاوه‌كان ‌‬ ‫ی سیاسی‌‪،‬‬ ‫ك ‌ه ده‌ستوه‌ردانه‌ له‌كاروبار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه له‌سه‌ر ره‌وش ‌‬ ‫ئه‌وا مه‌ترسیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكراسی‌ له‌میسرو ناوچه‌ك ‌ه به‌گشت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ت���ر بارودۆخێك ‌‬ ‫روده‌دات‌و جارێك��� ‌‬ ‫ی رو‬ ‫ترسناك له‌تاك ره‌وی‌‌و عه‌سكه‌رتار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌ ده‌كات‌و گه‌النی‌ رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی تر ده‌كه‌ونه‌و‌ه‬ ‫ناوه‌ڕاست بۆ ده‌یانساڵ ‌‬ ‫ژێر سته‌مكاری‌‌و چه‌وسانه‌وه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیست‌و دو پرسیار له‌و كه‌سان ‌ه ‌ی‬ ‫سۆرانی‌ مامه‌ حه‌مه‌یان تیرۆركرد‬

‫‪13‬‬

‫ئەزمونی میسر‬ ‫لەنێوان ئیسالمیەکان‌و‬ ‫عەلمانیەکانی کوردستاندا‬ ‫رێبین هەردی‬

‫بۆ ئه‌و پرسیاره‌تان‬ ‫له‌خۆتان نه‌كرد‬ ‫كه‌ بۆچی‌ ئێوه‌و‬ ‫به‌عس هاوبه‌ش بن‬ ‫له‌جه‌رگ سوتاندنی‌‬ ‫دایكێكدا؟‬

‫هێمن كامیل‬ ‫پێنج س���اڵ به‌ر له‌ئێستاو له‌ئێواره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ ‪ 2008-7-21‬له‌گه‌ڕه‌كی‌ ڕه‌ش���ید‬ ‫ئاوای‌ ش���اری‌ كه‌ركوك ڕۆژنامه‌نوسی‌‬ ‫چ���االك‌و الو كاك���ه‌ س���ۆران له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌ستێكی‌ كوردییه‌وه‌ تیرۆركرا‪ ،‬دیاره‌‬ ‫كارێك���ی‌ وا دڕندانه‌ ته‌نه���ا مه‌گه‌ر له‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ بوه‌ش���ێته‌وه‌ كه‌ ب���ه‌م كاره‌‬ ‫هه‌ستان ‪.‬‬ ‫بۆیه‌ منیش له‌م ساڵیاده‌دا ده‌مه‌وێت‬ ‫بیست‌و دو پرسیار كه‌ ده‌كاته‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫كاكه‌ س���ۆران ئاراس���ته‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫بكه‌م‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬ئێوه‌ كه‌ فرمانی‌ كوش���تنی‌‬ ‫"س���ۆران "تان پێ���دراو چه‌ند مانگێك‬ ‫كه‌وتنه‌ چاودێریكردنی‌ ئه‌و‪ ،‬پرسیاره‌تان‬ ‫له‌خۆت���ان نه‌كرد بۆ ئه‌م گه‌نجه‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 22‬ساڵه‌ بكوژین؟‪.‬‬ ‫دو‪ :‬چۆن‌و به‌چ پاس���اوێك ڕازیبون‬ ‫ئه‌م فرمانه‌ جێبه‌جێبكه‌ن؟‬ ‫سێ‌‪ :‬بۆ ئه‌و پرس���یاره‌تان له‌خۆتان‬ ‫نه‌ك���رد ئایا تاوانی‌ ئه‌م گه‌نجه‌ چیه‌ كه‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌یكوژین؟‬ ‫چ���وار‪ :‬ئای���ا كاتێ���ك كه‌وتن���ه‌‬ ‫كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ زانیاری‌ له‌س���ه‌ر خۆی‌‌و‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ی‌ ك���ه‌ زانیت���ان برایه‌كی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ بوه‌ له‌شااڵوه‌كانی‌ ئه‌نفالدا‬ ‫بێسه‌روش���وێنكراوه‌و برایه‌ك���ی‌ ت���ری‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌ دێرین بوه‌و به‌ده‌ستی‌‬ ‫ڕژێم���ی‌ به‌ع���س ش���ه‌هیدكراوه‌‪ ،‬چۆن‬ ‫پاش���گه‌زنه‌بونه‌وه‌ ل���ه‌م جه‌الدیی���ه‌ی‌‬ ‫خۆتان؟‬ ‫پێن���ج‪ :‬ئه‌و پرس���یاره‌تان له‌خۆتان‬

‫سۆرانی مام ‌ه حه‌م ‌ه‬ ‫نه‌ك���رد چ���ۆن ئێمه‌ ببین���ه‌وه‌ به‌هۆی‌‬ ‫سوتاندنی‌ جه‌رگی‌ ئه‌م دایكه‌ پیره‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ هه‌مو دونیا دڵی‌ به‌م كوڕه‌ی‌‬ ‫خۆشه‌؟‬ ‫ش���ه‌ش‪ :‬ئایا ئێوه‌ بیرتان نه‌كرده‌وه‌‬ ‫ئه‌م تاوانه‌ی‌ ئێ���وه‌ دوژمنانی‌ كوردو‬ ‫كه‌ركوك دڵخۆش ده‌كات؟‬ ‫حه‌وت‪ :‬ئێوه‌ ئه‌و پرسیاره‌تان بۆچی‌‬ ‫له‌خۆتان نه‌كرد كه‌ سۆرانی‌ ڕۆژنامه‌نوس‬ ‫گه‌ره‌كێتی‌ ژیان ج���وان بكات ئیتر بۆ‬ ‫تیرۆری‌ بكه‌ین؟‬ ‫هه‌شت‪ :‬ئه‌رێ‌ بۆ نه‌تانزانی‌ كه‌ كاكه‌‬ ‫سۆران كاره‌ ڕۆژنامه‌نوسیه‌كه‌ی‌ له‌پێناو‬ ‫كه‌ركوكدایه‌ نه‌ك خۆی‌؟‬ ‫ن���ۆ‪ :‬ئایا بیرت���ان ل���ه‌وه‌ نه‌كرده‌وه‌‬ ‫ئه‌و ده‌زگایه‌ی‌ ئێوه‌ی‌ ڕاس���پاردوه‌ بۆ‬ ‫كوشتنی‌ س���ۆران س���به‌ی‌ وه‌فای‌ بۆ‬ ‫ئێوه‌و خێزانه‌كانتانیش نابێت‌و خۆتان‬ ‫به‌یه‌كتری‌ ته‌واو ده‌كات؟‬ ‫ده‌‪ :‬ئ���ه‌و چه‌ند مانگ���ه‌ی‌ چاودێری‌‬ ‫سۆرانتان كرد بۆ به‌خۆتاندا نه‌چونه‌وه‌‬ ‫بڵێن ئێمه‌ خه‌ریك���ی‌ چین‌و بۆ ده‌بێت‬ ‫به‌هره‌دارترین‌و خۆشه‌ویس���ترین الوی‌‬

‫كه‌ركوك���ی‌ به‌ده‌س���تی‌ ئێمه‌ ش���ه‌هید‬ ‫بكرێت؟‬ ‫یانزه‌‪ :‬قه‌د بیرتان له‌وه‌ نه‌كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫كاكه‌ سۆران له‌كاره‌كانیدا ده‌یه‌وێت ببێ‌‬ ‫به‌چاودێر بۆ ئه‌وه‌ی‌ كچان‌و ژنانی‌ ئه‌م‬ ‫شاره‌ به‌ناچاری‌ نه‌كرێن به‌سۆزانی‌؟‬ ‫دوانزه‌‪ :‬چ���ۆن به‌زه‌ییتان به‌دایكێكی‌‬ ‫پی���ردا نه‌هاته‌وه‌ كه‌ دو س���اڵه‌ ژیانی‌‬ ‫لێبوه‌ به‌دۆزه‌خ ؟‬ ‫س���یانزه‌‪ :‬ئ���ه‌رێ‌ ئێ���وه‌ ویژدانتان‬ ‫ئازارت���ان ن���ادات كه‌ ده‌زانن له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌س���تی‌ ئێوه‌ خێزانێك‪ ،‬بنه‌ماڵه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫شارێكتان ڕه‌ش پۆش‌و پرسه‌دار كرد؟‬ ‫چ���وارده‌‪ :‬كاتێ���ك له‌ده‌رگاتان���داو‬ ‫س���ۆران به‌پێی‌ په‌تی‌ ه���ات ده‌رگای‌‬ ‫لێكردن���ه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌زوترین كات‬ ‫ده‌رگا له‌میوانه‌كانی‌ بكاته‌وه‌ به‌رله‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌علێك ی���ان پێاڵوێك له‌پ���ێ‌ بكات‪،‬‬ ‫چ���ۆن ئه‌م ده‌رون پاك���ی‌‌و بێتاوانیه‌ی‌‬ ‫كاكه‌ س���ۆران په‌ش���یمانی‌ نه‌كردنه‌وه‌‬ ‫له‌شه‌هیدكردنی‌؟‬ ‫پان���زه‌‪ :‬چ���ۆن توانیت���ان ڕوی‌‬ ‫تفه‌نگه‌كانت���ان بكه‌نه‌ ئه‌م گه‌نجه‌ حه‌ز‬

‫به‌ژیان‌و عه‌ق���ڵ گه‌وره‌ییه‌ی‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫حه‌وت فیشه‌كتان نایه‌ دڵییه‌وه‌؟‬ ‫شانزه‌‪ :‬ئه‌رێ‌ ئێوه‌ هه‌مو ساتێكی‌ ژیان‬ ‫تف له‌خۆتان ناكه‌ن چونكه‌ كه‌سێكتان‬ ‫تیرۆركرد كه‌ هیچ كوردس���تانیه‌ك نیه‌‬ ‫بۆی‌ خه‌مبار نه‌بوبێت؟‬ ‫حه‌ڤده‌‪ :‬بۆ ئه‌و پرسیاره‌تان له‌خۆتان‬ ‫نه‌كرد كه‌ بۆچی‌ ئێوه‌و به‌عس هاوبه‌ش‬ ‫ب���ن له‌ج���ه‌رگ س���وتاندنی‌ دایكێكدا؟‬ ‫هه‌ژده‌‪ :‬ئێ���وه‌ نه‌تانزانی‌ به‌كوش���تنی‌‬ ‫س���ۆران قه‌ڵه‌مه‌ ئ���ازاده‌كان كۆتاییان‬ ‫نایه‌ت؟‬ ‫ن���ۆزده‌‪ :‬ئێوه‌ بیرتان له‌وه‌ نه‌كرده‌وه‌‬ ‫به‌تیرۆركردنی‌ سۆران ڕێبازی‌ ڕه‌خنه‌یی‌‬ ‫له‌ڕۆژنام���ه‌ی‌ كوردیدا به‌تینتر ده‌كه‌ن؟‬ ‫بیست‪ :‬ئێوه‌ بۆ بیرتان له‌وه‌ نه‌كرده‌وه‌‬ ‫ئه‌م كاره‌ی‌ ئێوه‌ نامه‌ردانه‌ترین تاوانه‌؟‬ ‫بیس���ت‌و یه‌ك‪ :‬ئایا ئێوه‌ نه‌تانزانی‌ پڕ‬ ‫شه‌رمه‌زارترین تاوان دژ به‌كه‌ركوكییه‌كان‬ ‫له‌سه‌رده‌س���تی‌ ئێوه‌ تۆمار ده‌كرێت؟‬ ‫بیس���ت‌و دو‪ :‬ئایا له‌دوای‌ تیرۆركردنی‌‬ ‫سۆرانه‌وه‌ ئه‌و پرسیاره‌ له‌خۆتان ناكه‌ن‬ ‫كه‌ هه‌رچیه‌ك بن مرۆڤ نین؟‬

‫تا پۆلیس به‌و میكانیزمه‌ كاربكا ‌‬ ‫ت‬ ‫ناشرینی كاره‌ساته‌كان قێزه‌ونتر ده‌بن‬ ‫وه‌هاب حه‌سیب محه‌مه‌د‬ ‫هه‌فت���ه‌ی‌ راب���ردو‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫پۆلیس���ی‌ چه‌مچه‌ماڵ هه‌فته‌ی‌ ئاماری‌‬ ‫روداوه‌كانی‌ ش���ه‌ش مانگ���ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ئه‌مساڵی‌ باڵوكرده‌وه‌‪ .‬به‌پێی‌ ئاماره‌كه‌‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌دا (‪ )755‬كێشه‌ی‌ جۆراوجۆر‬ ‫تۆماركراوه‌‪ ،‬كه‌ به‌م جۆره‌یه‌‪ :‬كوش���تن‬ ‫(‪ ،)7‬هه‌وڵی كوشتن (‪ ،)17‬خۆكوشتن‬ ‫(‪ ،)1‬خن���كان له‌ئاودا (‪ ،)1‬س���وتاوی‬ ‫مردو (‪ ،)7‬مردن ب���ه‌روداوی هاتوچۆ‬ ‫(‪ ،)19‬دزی قورس (‪ ،)41‬دزی س���وك‬ ‫(‪ ،)48‬لێدان‌و شه‌ڕكردن(‪ ..)89‬تاد‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر كۆی كێشه‌كان وردبكه‌ینه‌وه‌و‬ ‫دابه‌شی رۆژ‌و كاژێره‌كانی رۆژی بكه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وا بۆ هه‌ر رۆژێك ده‌كاته‌ چوار كێشه‌‪،‬‬ ‫وات���ه‌ هه‌ر ش���ه‌ش كاژێر كێش���ه‌یه‌كی‬ ‫به‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬بێگومان ئ���ه‌م ژمارانه‌‬ ‫ئاماری ئه‌و كێش���انه‌ن كه‌ تۆماركراون‪،‬‬ ‫ئه‌ی ئه‌وان���ه‌ی تۆمارنه‌كراون ژماره‌یان‬ ‫چه‌نده‌؟‬ ‫ئای���ا ئ���ه‌و كێش���انه‌ ب���ۆ قه‌زایه‌ك‬ ‫ژماره‌ی دانیش���توانه‌كه‌ی به‌ناحیه‌كانی‬ ‫ده‌وروبه‌رییه‌وه‌ له‌باشترین سه‌رژمێریدا‬ ‫له‌ (‪ )200‬ه���ه‌زار ك���ه‌س تێناپه‌ڕێت‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی زۆر نییه‌؟ ئایا ش���ایانی‬ ‫هه‌ڵوه‌سته‌كردن نییه‌؟! راگه‌یاندنی‌ ئه‌م‬ ‫ئاماره‌ له‌كاتێكدایه‌ له‌شاره‌كه‌دا چه‌ندین‬ ‫به‌ش���ی كۆلێژه‌كان بونی���ان هه‌یه‌ وه‌ك‬ ‫كۆلێژی زمان‪ ،‬زانس���ته‌ رامیارییه‌كان‪،‬‬ ‫ده‌رونزان���ی‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا په‌یمان���گای‬ ‫ته‌كنیكی‌و هونه‌ره‌جوانه‌كان‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆری قوتاب���ی‌و خوێندكار‬ ‫له‌قه‌زاك���ه‌دا‪ ،‬ك���ه‌ له‌مێ���ژوی قه‌زاكه‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌دا بێ وێنه‌یه‌‪.‬‬

‫یه‌كێ���ك له‌ئامانجه‌كانی پ���ه‌روه‌رده‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی پێگه‌یاندن���ی‬ ‫تاكێكی هۆشیاره‌‪ ،‬تاوه‌كو سود به‌خۆی‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگاك���ه‌ی بگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬بۆچی له‌م‬ ‫ش���اره‌دا كاری په‌روه‌رده‌ به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫ده‌رناكه‌وێ���ت؟ پرس���یارێكه‌ ده‌بێ���ت‬ ‫هه‌موان پێ���وه‌ی ماندوبین‪ ،‬تا ده‌گه‌ین‬ ‫به‌ئه‌نجامێك‪ .‬خۆ زانس���تی ده‌رونزانی‬ ‫پێمانده‌ڵێت هه‌مو كارێك په‌رچه‌كرداری‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬په‌رچه‌كرداری ئه‌م كێشانه‌ چین‬ ‫وا بون به‌س���یمای ناشرینی ئه‌م شاره‌؟‬ ‫بێشك ئه‌نجامده‌رانی ئه‌م كێشانه‌ هه‌مو‬ ‫خه‌ڵكی نه‌خوێنده‌وارو بێس���ه‌واد نین‪،‬‬ ‫پرسیاره‌كه‌ لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ به‌ڕێوبه‌رێتی‬ ‫پۆلیس ئامانجی له‌باڵوكردنه‌وه‌ی وه‌ها‬ ‫ئامارێك چییه‌؟ ئایا ته‌نها بۆ پیشاندانی‬ ‫چاالكییه‌كانیه‌تی یان‪..‬؟‬ ‫له‌دنی���ادا كاری پۆلی���س به‌گش���تی‬ ‫پێش���گیرییه‌ له‌ت���اوان‪ ،‬یاخ���ود‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی تاوانه‌ به‌شێوه‌یه‌ك نه‌بێت‬ ‫به‌دیارده‌‪ .‬به‌اڵم دوباره‌بونه‌وه‌ی كێش���ه‌‬ ‫جۆراوج���ۆره‌كان له‌ق���ه‌زای چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫به‌دیوێك���ی ت���ردا پێچه‌وان���ه‌ی هێڵه‌‬ ‫گشتێكانی ئه‌ركی پۆلیسمان پێده‌ڵێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ی هه‌ڵگ���ری بڕوانامه‌ی دكتۆراو‬ ‫بۆچی؟ چونكه‌ ئه‌وه‌نده‌ی تێیگه‌یشتبم ماجستێرن له‌كۆمه‌ڵگادا چییه‌؟ چونكه‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رێتی پۆلیس كاره‌كانی خۆیان وانه‌وتن���ه‌وه‌ به‌ش���ێكی كه‌م���ی ئه‌ركه‌‬ ‫سنورداركردوه‌‪ ،‬به‌هه‌ماهه‌نگی له‌ڕێگه‌ی گشتیه‌كه‌ی ئه‌وانه‌ به‌رانبه‌ر به‌كۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫پێویس���ته‌ به‌ڕێوه‌به‌رێت���ی پۆلی���س‬ ‫ئه‌و ب ‌هش‌و كۆلێژانه‌ی‌ له‌شاره‌كه‌دا هه‌ن‬ ‫به‌تایبه‌ت (به‌شی ده‌رونناسی‪ ،‬زانسته‌ ده‌ستپێش���خه‌ربێت له‌وه‌ه���ا كارێكدا‪،‬‬ ‫ڕامیارێكان) هه‌وڵی بنبڕكردنی كێشه‌كان نه‌ك چاوه‌ڕێی گۆچانه‌ ئه‌فس���وناویه‌كی‬ ‫ن���اده‌ن‪ .‬ئه‌گینا ده‌بێت بونی ئه‌م هه‌مو موس���ا بێت له‌الیه‌ن فریادڕه‌س���ێكه‌وه‌‬ ‫به‌شه‌ له‌شاره‌كه‌دا چ سودێكی هه‌بێت؟ له‌كه‌مكردن���ه‌وه‌و چاره‌س���ه‌ركردنی‬ ‫رۆڵی ئه‌وان چییه‌ له‌چاره‌س���ه‌ركردنی كێش���ه‌كاندا‪ .‬ده‌كرێت به‌هێز كێشه‌كان‬ ‫كێشه‌كان‌و به‌ره‌وپێشچونی كۆمه‌ڵگادا؟ بۆ ماوه‌یه‌ك كپبكرێن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بنبڕ‬ ‫ك���وا رۆڵی ئه‌و هه‌م���و توێژینه‌وه‌یه‌ كه‌ ناكرێ���ن! دڵنیام ئ���ه‌م ئامارانه‌ له‌هه‌ر‬ ‫سااڵنه‌ به‌قوتابیان ده‌كرێت؟ ئه‌ی رۆڵی واڵتێك���ی پێش���كه‌وتودا باڵوبكرێته‌وه‌‬

‫بێباكی كۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌گشتی وایكردوه‌‬ ‫وه‌ك كارێكی‬ ‫ساده‌ بۆ هه‌مو ئه‌و‬ ‫كوشتن‪ ،‬سوتاندن‌و‬ ‫خۆكوشتنه‌‬ ‫بنواڕدرێت؟‬

‫چه‌ندین لێكۆڵینه‌وه‌‪ ،‬كۆڕ‪ ،‬س���یمینارو‬ ‫لێدوانی له‌باره‌وه‌ س���ازده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بێباكی كۆمه‌ڵگا به‌گشتی وایكردوه‌ وه‌ك‬ ‫كارێكی س���اده‌ بۆ هه‌مو ئه‌و كوشتن‪،‬‬ ‫سوتاندن‌و خۆكوشتنه‌ بنواڕدرێت؟‬ ‫ئاماژه‌ك���ردن ب���ۆ كێش���ه‌كان‌و‬ ‫تۆماركردنیان كارێكی گرنگه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫وه‌ك ئام���ارو دۆس���یه‌‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ركات ویستت وه‌ك راستیه‌ك په‌نای‬ ‫ب���ۆ ببه‌یت‌و وه‌ك به‌ڵگه‌ كاری له‌س���ه‌ر‬ ‫بكه‌یت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وه‌نده‌ی تێگه‌یشتبم‬ ‫هۆكارێك���ی ت���ری دوباره‌بونه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫دیاردانه‌ داخستنی دۆسیه‌ی كێشه‌كانه‌‬ ‫به‌هه‌وڵ‌و ڕێگای جۆراوجۆر له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫دادگا‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌دنیای پێشكه‌وتودا‬ ‫دۆسیه‌ی كێش���ه‌یه‌ك هه‌روا به‌ساده‌یی‬ ‫پاش ساڵێك یان چه‌ند ساڵێك داناخرێت‬ ‫تا كێشه‌كه‌ به‌الیه‌كدا نه‌خرێت‪.‬‬ ‫دڵنیام ت���ا پۆلیس ب���ه‌و میكانیزمه‌‬ ‫كارب���كات‌و به‌و ش���ێوه‌یه‌ ته‌ماش���ای‬ ‫ئه‌ركه‌كان���ی ب���كات‪ ،‬ت���ا هاواڵتی���ان‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مب���ن به‌رانب���ه‌ر یه‌كت���ری‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌و به‌رانب���ه‌ر به‌كۆمه‌ڵ���گا‬ ‫به‌گش���تی‪ ،‬ئه‌وا كێش���ه‌كان چه‌ندباره‌‬ ‫ده‌بن���ه‌وه‌و روداوه‌كان زیات���ر ده‌ب���ن‌و‬ ‫ناشرینی كاره‌ساته‌كان قێزه‌ونتر ده‌بێت‬ ‫(له‌به‌ر هه‌ستی خوێنه‌ر نامه‌وێت ئاماژه‌‬ ‫بۆ هیچ كێشه‌یه‌ك بكه‌م)‪.‬‬ ‫چه‌ندێك بودج���ه‌ی وه‌زاره‌تی ناوخۆ‬ ‫قه‌ب���ه‌ بكرێت‪ ،‬ژم���اره‌ی پۆلیس له‌ژێر‬ ‫ناوی جۆاوجۆردا زیاد بكرێت‪ ،‬ده‌رماڵه‌ی‬ ‫پۆلیس به‌بیانوی سه‌یرو سه‌مه‌ره‌ قه‌به‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬ل���ه‌و بواره‌دا ئێمه‌ له‌بازنه‌یه‌كدا‬ ‫ده‌خولێینه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ چه‌پڵه‌ به‌ده‌ستێك‬ ‫لێنادرێ���ت‌و كه‌مكردن���ه‌وه‌و بنبڕكردنی‬ ‫كێشه‌كان كاری فه‌رهادی گه‌ره‌كه‌‪.‬‬

‫لەس���ەره‌تاکانی س���ەدەی بیس���تدا‬ ‫بزوتن���ەوەی مارکس���ی لینین���ی ک���ە‬ ‫لەشۆرش���ی ئۆکتۆبەردا س���ەرکەوتنی‬ ‫بەخێراییەک���ی‬ ‫بەدەس���تهێنا‪،‬‬ ‫چاوەڕواننەکراو بەش���ێکی زۆر لەدنیای‬ ‫گرتەوەو سەدان حیزبی مارکسی لینینی‬ ‫دروستبون کە سەردەمێک لەبەهێزترین‬ ‫حیزبە سیاس���یەکانی زوربەی واڵتانی‬ ‫دنی���ا ب���ون‪ .‬حیزب���ە ش���یوعیەکان‬ ‫بەجۆری���ک بەیەک���ەوە گرێدرابون کە‬ ‫هەمویان لەیەک ئەچون‌و بەیەک ئاوازو‬ ‫نەفەسیش قسەیان ئەکرد‪ .‬زۆربەی ئەم‬ ‫حیزبانەش س���ەر بەیەکێتی سۆڤیەت‬ ‫بون‌و بەجۆرێ���ک گوێرایەڵ‌و مونەفیزی‬ ‫فەرمانەکانی حیزبی بەڵشەفی سۆڤیەت‬ ‫ب���ون ک���ە نەیانئەتوانی ل���ەدەرەوەی‬ ‫خواست‌و بیری ئەم حیزبە بیربکەنەوە‪.‬‬ ‫ئەم لەگەڵبون���ە بێمەرج���ە وایکردبو‬ ‫خەڵکانێک کە مارکسی لینینی نەبون‌و‬ ‫لەسیاس���ەتەکانی حیزب���ی ش���یوعی‬ ‫رازینەبون‪ ،‬نوکتە لەسەر ئەم پەیوەندیە‬ ‫بکەن کە بەناوبانگترینیان کە نەوەی من‬ ‫بەباشی لەبیرێتی ئەوەبو کە دەیانگوت‬ ‫"گەر لەمۆسکۆ باران ببارێت‪ ،‬برادەران‬ ‫لیرە چەتر هەڵئەكەن"‪.‬‬ ‫روداوەکانی مێژو دەریانخس���ت ئەم‬ ‫سیاس���ەتە چ هەڵەیەکی گەورەیە‌و چ ئەوەندە رۆیش���تن‌و وەک ئەوەی ئێمە‬ ‫زیانێکی گەورەشی بەهەمو ئەو حیزبە میسری بین ئەڵێن کە ئێوە دەستوری‬ ‫سیاس���یانە گەیاند کە مارکسی لینینی میسرتان نەخوێندۆتەوە بۆ تێپەڕاندنی‬ ‫بون‪ .‬لەگەڵ نس���کۆی حیزبی شیوعی لەالیه‌ن مورس���یەوە بەهەڵە دائەنێن؟‬ ‫س���ۆڤیەتدا‪ ،‬بەج���ارێ هەم���و حیزبە لێرەشدا بیریان ئەچێت ئەم دەستورە‬ ‫ش���یوعیەکانی واڵتان���ی دنیا توش���ی بۆ میس���رەو ئەبێت میسریەکان لەسەر‬ ‫نس���کۆی گەورە گەوەر بون‪ ..‬ئەوانەی رازیبن نەک ئێمە‪ .‬دەس���توری میس���ر‬ ‫لەسەر حوکمڕانی بون وەک گەاڵی دار چ پەیوەن���دی بەئێمە هەیە تا رازیمان‬ ‫وەرین‌و ئەوانەشی حیزبی گەورەو گرانی بکات ی���ان نا‪ ،‬ئەبێت خەڵکی میس���ر‬ ‫واڵتەکانیان بون‪ ،‬هێندە بچوکبونەوە کە رازیب���کات ئازیزانم‪ .‬ئەم تەماهیە زۆرە‬ ‫کاریگەرییەکی ئەوتۆیان لەسەر روداوو لەنێوان ئیخوانی میسرو ئیسالمیەکاندا‬ ‫کۆمەڵ���گاکان نەبێت‪ ،‬ئەوەی س���ەیرە هیچ نیە جگە لەکۆپیەکی کۆمیدیانەی‬ ‫لەم ناوەدا تەنها حیزبی شیوعی چین‌و بارانەکەی مۆس���کوو چەتر هەڵكردنی‬ ‫کوبا لەم چارەنوس���ە خۆیان پاراست‪ ،‬برادەران لەعێراق‌و کوردستان‪ .‬ئەمڕۆ‬ ‫ت���ۆ بڵێ���ی هۆیەکی ئ���ەوە نەبێت کە بارانەک���ە لەمیس���رەو ب���رادەران لێرە‬ ‫ئەمانە لەو بەرەیە نەبون کە گوێڕایەڵ‌و چەتریان هەڵكردوە‪..‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەم���ە لەهەڵەیەک���ی گەورە‬ ‫سەرسامبن بەیەکێتی سوڤیەت‌و بگرە‬ ‫زیات���ر نیە‪ .‬ئیس�ل�امیەکانی میس���رو‬ ‫زۆر ناکۆکبون لەگەڵی؟‪.‬‬ ‫بەاڵم س���ەردەمێک خ���ودی مارکس کوردس���تان تەنها وەک ناوو ناونیشان‬ ‫نوسیبوی مێژو خۆی دوبارە ئەکاتەوە‪ ،‬لەگەڵ ئیس�ل�امیەکانی میسردا لەیەک‬ ‫بەاڵم جارێک بەش���ێوەیەکی تراژیدی‌و ئەچ���ن‌و جیاوازیەکانیان زۆر گەورەترە‬ ‫جارێک���ی دی لەس���ەر ش���ێوەیەکی لەوەی نەبینرێن‪ .‬لێ���رەدا تەنها چەند‬ ‫کۆمی���دی‪ .‬ئەوەی ئەمڕۆ روئەدات‌و ئەو جیاوازیەک باس ئەکەم کە زۆر گرنگ‌و‬ ‫پەرچەکردارانەی زۆرێ���ک لەهاوڕێیانی چارەنوسس���ازن‌و ئەوە دەرئەخەن کە‬ ‫ئیسالمی بەرامبەر بەروداوەکانی میسر ئەم هێزانە چەند تەنانەت لەروی فکرو‬ ‫هەیانە‪ ،‬تەنها ش���ێوەیەکی تری هەمان شێوازی کارکردنەوە لەیەکجیاوازن‪:‬‬ ‫‪ -1‬مورسی‌و ئیخوان لەگەڵ سیستەمی‬ ‫ئەزمونە کە شیوعیەکان لەسەردەمێکدا‬ ‫دەس���ەاڵتیکی‬ ‫پیاییدا تێپەڕین‪ .‬بەدرێژای ئەو ماوانەی س���ەرۆکایەتیدان‌و‬ ‫ئیس�ل�امیەکان بەهەمو شتێکی خراپ زۆریان بۆ س���ەرۆک ئەوێت‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫تۆمەتبارئەکران‌و هەڵەو تاوانی هێزێکی ئیس�ل�امیەکانی ئێمە لەگەڵ دەسەاڵتی‬ ‫ئیس�ل�امی کە لەوپەڕی دنیا کردوێتی‪ ،‬پەرلەمان���دان‌و س���ەرۆکێکیان ئەوێت‬ ‫لەس���ەر هەمو ئیس�ل�امیەکان حساب دەسەاڵتی زۆری نەبێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬مورس���ی‌و ئیخوان دەستورێکیان‬ ‫ئەکرا‪ ،‬بەرگریم ل���ەوە ئەکرد کە ئەمە‬ ‫کوێربونە لەواقع‌و ئیس�ل�امیەکان وەک بەزۆرین���ەی کەم تێپەڕان���د(وەک ئەو‬ ‫عەلمانی���ەکان هێزی جی���اوازن‌و تەنها نیازەی ئێس���تا پارتی ب���ۆ تێپەڕاندنی‬ ‫ئەبێت ئەو کارانەیان بۆ حساب بکرێت دەس���تور هەیەت���ی)‪ ،‬لەکاتێک���دا‬ ‫کە خۆی���ان ئەیکەن‪ .‬نابێت‌و راس���ت ئیس�ل�امیەکانی ئێمە دژی تێپەڕاندنی‬ ‫نیە ئەو کارەی ئیس�ل�امیەکی توندڕەو دەستورن بەمش���ێوەیەو سەرسەختانە‬ ‫لەئەفغانس���تان یان جەزائیر ئەیکات‪ ،‬داوای دەستورێک ئەکەن کە رێژەیەکی‬ ‫لەسەر هەمو هێزێکی ئیسالمی حساب زۆری دەنگدان بهێنێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئیخوانەکان‌و مورسی تێکەڵەیەکن‬ ‫بکەین‪ .‬ئەمەشم بەوە بەراوردکردبو کە‬ ‫وەک ئەوە وای���ە تاوانەکانی دیکتاتۆرە لەتەوژمی ئیس�ل�امی‌و ناس���یۆناڵیزمی‬ ‫عەلمانیەکان لەسەر هەمو عەلمانیەکان پەڕگی���ری عەرەب���ی‪ ،‬لەکاتێک���دا‬ ‫حس���اب بکەین‪ .‬هێزە ئیس�ل�امیەکان ئیس�ل�امیەکانی ئێمە ئیسالمییەکن کە‬ ‫لەیەکجیاوازن‌و دادپەروەری ئەخوازێت زۆر بەباشی فاش���یەتی ناسیۆناڵیزمی‬ ‫ئ���ەم جیاوازیان���ە ببینی���ن‌و هەموان عەرەب���ی ئەبین���ن‌و دژی هەڵوێس���ت‬ ‫وەرئەگرن‪.‬‬ ‫بەیەکچاو تەماشا نەکەین‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئیخوان���ەکان لەگ���ەڵ ب���ەرەی‬ ‫ب���ەاڵم لەوپ���ەڕی سەرس���وڕمانداو‬ ‫لەروداوەکانی میسردا زۆرێک لەبرایانی ئیسالمی س���ەلەفیداو بەسودوەرگرتن‬ ‫ئیسالمی وەک ئەوەی قەاڵیەکی ئەوان ل���ەو زۆرینەی لەپەرلەمان���دا هێنایان‪،‬‬ ‫روخابێ���ت‌و وەک ئ���ەوەی بەش���ێکبن هەم لیژنەی نوس���ینەوەی دەستوریان‬ ‫لەروداوەکانی میسر‪ ،‬هەڵوێستی ئەوەندە کۆنتڕۆلکردو هەم مەجلیس���ی ش���وراو‬ ‫توندیان گرت کە هەندێکیان گەیشتنە ئەو شتانەشیان تێئەپەڕاند کە خۆیان‬ ‫ئەو رادەیەی خودی دیموکراسی ریسوا بەدڵیان بو‪ ،‬لەکاتێکدا ئیس�ل�امیەکانی‬ ‫بک���ەن‌و بەدرۆیەک���ی گ���ەورەی بزانن ئێمە بەبەش���داری هیزێک���ی عەلمانی‬ ‫(وەک ئەوەی دیموکراس���ی بریتی بێت پێک���ەوە روانگەیەکی هاوبەش���یان بۆ‬ ‫لەتەس���لیمبون‌و رازیبون بەدەسەاڵتی زۆرینەی شتە چارەنوسسازەکان گەالڵە‬ ‫هێزێ���ک ک���ە زۆرین���ەی هەڵبژاردنی کردوەو پێکەوە سەرسەختانە بەرگری‬ ‫ی تر (کە لێئەکەن‪.‬‬ ‫بردۆتەوە)‪ .‬هەندێ���ک هاوڕێ ‌‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫زۆر رێزم بۆی���ان هەیە) لەم تەماهیەدا‬

‫ئەم تەماهیە زۆرە‬ ‫لەنێوان ئیخوانی میسرو‬ ‫ئیسالمیەکاندا هیچ‬ ‫نیە جگە لەکۆپیەکی‬ ‫کۆمیدیانەی بارانەکەی‬ ‫مۆسکوو چەتر‬ ‫هەڵكردنی برادەران‬ ‫لەعێراق‌و کوردستان‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ بارانەکە‬ ‫لەمیسرەو برادەران لێرە‬ ‫چەتریان هەڵكردوە‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫‪birura.awene@gmail.com‬‬

‫بیروڕا‬

‫دید‌ه نائایینیه‌كان‌و په‌یوه‌ندی نێوان ئایین‌و سیاسه‌ت‬ ‫ده‌ینوسێت‬

‫چیه مایه‌ی ملکه‌چی ئێمه؟‬ ‫ملکه‌چ����ی ش����ێوازێکه له‌په‌یوه‌ن����دی‪،‬‬ ‫له‌په‌یوه‌ن����دی نێوان تاک‌و ده‌س����ه‌اڵت‪.‬‬ ‫ملکه‌چ����ی چه‌ند جۆرێک����ی هه‌یه‪ .‬مرۆڤ‬ ‫ملکه‌چ ده‌كرێت‪ ،‬م����رۆڤ ده‌بێته ملکه‌چ‬ ‫به ه����ۆی باوه‌ڕ ی����ان ئایده‌لۆژیایه‌که‌وه‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا له‌میانه‌ی سیس����ته‌مێکدا که‬ ‫بواری ئازادی ن����ادات مرۆڤ به ناچاری‬ ‫ملکه‌چبونی ده‌بێته به‌شێک له‌ژیانی‪.‬‬ ‫رامان له‌چه‌مکی داڕێ����ژراوی مل‪-‬که‌چ‬ ‫ره‌نگه وێنه‌یه‌كی سه‌ره‌تاییمان بداتێ بۆ‬ ‫بابه‌ته‌كه‌مان‪ .‬که‌سی ملکه‌چ سه‌رشۆڕه‪.‬‬ ‫که‌س����ی سه‌رش����ۆڕ یان����ی له‌به‌رامب����ه‌ر‬ ‫ئه‌ویتردا خۆی وه‌ك به‌رابه‌رێک نابینێت‪،‬‬ ‫خ����ۆی وه‌ك هاوتای����ه‌ك نابێنیت‪ .‬به‌ڵکو‬ ‫مل����ی که‌چه بۆ ئ����ه‌وه‌ی گوێڕایه‌ڵ بێت‪،‬‬ ‫نه‌ک دور ببینێت‪ ،‬هه‌وڵبدات بزانێت چی‬ ‫ده‌گوزه‌رێت‪ ،‬به کورتی نابێته که‌سێکی‬ ‫خاوه‌ن دی����د‪ ،‬خاوه‌ن روانی����ن‪ ،‬خاوه‌ن‬ ‫ئاگایی‪ ،‬هتد‪.‬‬ ‫ملکه‌چبونی هه‌ندێکجار وه‌ها ته‌ماش����ا‬ ‫ده‌كرێت که جۆرێکه له‌دانوس����تان‪ .‬ئه‌م‬ ‫دی����ده به‌تایبه‌‌ت الی هۆب����ز‌و هۆبزیه‌كان‬ ‫باوه‪ .‬ب����ه دیدی ئه‌وان وه‌ها باش����ه که‬ ‫مرۆڤ واز له‌بڕێک له‌ئازادی خۆی بهێنێت‬ ‫بۆ سه‌روه‌ر له‌پێناوی ئه‌وه‌ی که سه‌روه‌ر‬ ‫ئاسایش����ی بۆ دابین ب����کات‪ .‬ئه‌م دیده‬ ‫له‌دایکبوی دۆخێک����ی تایبه‌ته‌ که دۆخی‬ ‫پش����ێوی‌و جه‌نگی ناوخۆی به‌ریتانیایه‪.‬‬ ‫ره‌واییدان به پاشای سته‌مکار له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ت����رس له‌پش����ێوی به‌رهه‌م����ی دۆخێکی‬ ‫مێژوییه‪ .‬ئ����ه‌م دیده به هه‌مان ش����ێوه‬ ‫له‌فه‌قیه����ی وه‌ك م����اوه‌ردی‌و غه‌زالی����دا‬ ‫ده‌بینرێت چونکه هه‌‌ردوکیان له‌سه‌رده‌می‬ ‫پ����ڕ له‌ناس����ه‌قامگیریدا ژی����اون‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌مێژووی مافی یاخی بووندا له‌ئیسالمدا‬ ‫ده‌یبینین ئه‌وه‌یه که له‌سه‌ره‌تاوه مافێکی‬ ‫پڕاوپڕه به‌اڵم ئه‌مری واقیع‪ ،‬واقیعێکی پڕ‬ ‫له‌پشێوی‪ ،‬ناچاری ده‌كات بۆ ریالیزمێکی‬ ‫له‌جۆری هۆبز‪ .‬ره‌نگه ده‌ربڕینی شه‌ست‬ ‫ساڵ له‌سته‌مکاری باشتره له‌کاتژمێرێک‬ ‫پشێوی‪ ،‬ده‌ربڕی ئه‌م دۆخه‌بێت‪.‬‬ ‫جۆرێکی تر له‌ملکه‌چی هه‌یه که زیاتر‬ ‫کانتیانه‌یه ئه‌ویش ملکه‌چی له‌نێو یاساو‬ ‫ئه‌خالق����دا‪ .‬الی کان����ت هی����چ حاکمێک‬ ‫ب����ۆی نی����ه داوا له‌که‌س����ێک ب����کات که‬ ‫هه‌ڵسوکه‌‌وتێک یان کردارێکی نائه‌خالقی‬ ‫یان دژ به ره‌وش����ت ئه‌نجامبدات‪ .‬لێره‌دا‬ ‫ئه‌خ��ل�اق به‌و مانایه که له‌زمانی کوردیدا‬ ‫به‌كارده‌برێ����ت که ئه‌خالق له‌جه‌س����ته‌دا‬ ‫کۆکراوه‌ته‌وه‪ .‬کردنی ئه‌خالق به مه‌رجی‬ ‫په‌یوه‌ن����دی نێ����وان حاک����م‌و حوکمکراو‬ ‫جۆرێک له‌په‌یوه‌ستبون‌و پێوه‌ر دروست‬ ‫ده‌كات له‌نێوان حاکم‌و حوکمکراو‪ .‬که‌واته‬ ‫خه‌ڵ����ك مافی ئه‌وه‌ی هه‌ی����ه که ملکه‌چ‬ ‫نه‌بێ����ت کاتێک که خواس����تی ملکه‌چی‬ ‫نائه‌خالقیه یان نایاساییه‪.‬‬ ‫ره‌هه‌‌ندێکی ت����ری ملکه‌چبون ئابوریه‪.‬‬ ‫خه‌ڵک ئاماده‌ن ملکه‌چبن بۆ ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫کاتێ����ک ده‌س����ه‌اڵت ده‌توانێ����ت له‌روی‬ ‫ئابوری����ه‌وه ژیانی����ان ببوژێنێته‌وه‪ .‬ئه‌مه‬ ‫دو جۆره‪ ،‬یه‌که‌م یان ده‌سه‌اڵت له‌رێگای‬ ‫سیاس����ه‌تێکی ئابوری گونج����اوه‌وه به‌م‬ ‫کاره هه‌ڵده‌س����تێ یان له‌رێ����گای بونی‬ ‫سه‌رچاوه‌وه‪ .‬له‌دۆخی بونی سه‌رچاوه‌دا‬ ‫که له‌دۆخی هه‌رێمه‌وه نزیکه‪ ،‬ملکه‌چبون‬ ‫قه‌یراناویه‪.‬‬ ‫ده‌سه‌اڵت ده‌س����ت به سه‌ر سامانێکدا‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬که هه‌‌تابێت خه‌ڵک زیاترو زیاتر‬ ‫به ئاگاده‌بنه‌وه که س����امانی ئه‌وانه‪ ،‬ئه‌م‬ ‫سامانه‌ ده‌ست به‌سه‌ردا گیراوه به‌كاردێت‬ ‫بۆ دروس����تکردنی بونیاده پێویسته‌كانی‬ ‫ب����ااڵی‌و مانه‌‌وه‌ی س����ه‌روه‌ر‪ ،‬وه‌ك هێز‪،‬‬ ‫موچ����ه‪ ،‬ده‌مچه‌ورکردن‪ ،‬دروس����تکردنی‬ ‫ترس‪ ،‬په‌رتکردنی کۆمه‌ڵگاو زۆری تر‪ .‬ئه‌م‬ ‫جۆره سیسته‌مه که پشت به ئاڵۆگۆڕێک‬ ‫ده‌به‌س����تێت له‌نێوان ئابوری‌و سیاسه‌تدا‬ ‫له‌هی����چ کوێی دونیا س����ه‌رکه‌وتو نه‌بوه‪.‬‬ ‫خه‌ڵك به هی����چ ش����ێوه‌یه‌ك ئاماده‌نین‬ ‫ک����ه واز له‌ئازادی‌و حورم����ه‌ت‌و که‌رامه‌ت‬ ‫بێنن‪ ،‬به‌مانایه‌ك����ی تر ببنه بونه‌وه‌رێکی‬ ‫ده‌سته‌پاچه‌ی ملکه‌چ ته‌نها له‌پێناو نان‌و‬ ‫کااڵو شمه‌کدا‪ .‬به‌اڵم له‌هه‌مانکاتدا له‌نێو‬ ‫بڕێکی به‌رچاوی پێکهات����ه‌ی کۆمه‌ڵگادا‬ ‫ئه‌م سه‌ودایه فه‌راهه‌م ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر قسه‌یه‌ك به خێرا له‌سه‌ر مارکس‬ ‫بکه‌ی����ن‪ .‬مارکس ل����ه‌‌‌م روانگه‌یه‌وه زیاتر‬ ‫له‌س����ه‌ر چه‌مکی ئ����ازار کارده‌كات‪ .‬ژیان‬ ‫له‌سایه‌ی سه‌رمایه‌‌داریدا ده‌گاته ئاستێکی‬ ‫هێن����ده پڕ له‌‌ئازار که خه‌ڵکی ش����ۆڕش‬ ‫به‌رپاده‌ک����ه‌ن‪ .‬که‌واته بێبه‌ریبون‌و ژیانی‬ ‫ئازاراوی بنه‌مای کۆتایی ملکه‌چیه‪.‬‬

‫با ئێس����تا قسه له‌‌س����ه‌ر دۆخی هه‌رێم‬ ‫بکه‌ین که له‌چه‌ندین ئاسته‌وه په‌یوه‌سته‬ ‫ب����ه هه‌مو ئ����ه‌و دیدان����ه‌ی س����ه‌ره‌وه‪.‬‬ ‫دۆخ����ی کوردی دۆخی پ����اش کۆڵۆنیاڵه‬ ‫(ئیستعمار)‪ .‬پاش کۆڵۆنیاڵ چه‌مکێکی‬ ‫زێده ئاڵ����ۆزه‪ ،‬ئه‌وه‌ی لێ����ر‌‌ه‌دا بۆ ئێمه‬ ‫گرنگه ئه‌وه‌یه که تا چه‌ندێک په‌یوه‌سته‬ ‫ب����ه دوالیزمی ئ����ازادی‌و ملکه‌چبوونه‌وه‪.‬‬ ‫خیتابی پاش کۆلۆنی����اڵ چوارچێوه‌یه‌ک‬ ‫داده‌رێژێت ک����ه هه‌ندێک قه‌یراناویه‪ .‬ئه‌م‬ ‫چورچێوه‌یه ب����ه‌م ش����ێوه‌یه‌یه‪ .‬ئازادی‬ ‫بریتیه له‌ئازادبوون له‌ده‌سه‌اڵتی بیانی‪.‬‬ ‫سالڤیو ژیژاک ره‌خنه‌ی ئه‌مه ده‌کات‬ ‫به‌وه‌ی که ئازادب����ون له‌هێزی ده‌ره‌كی‪،‬‬ ‫به‌ڵێ جۆرێ����ک له‌‌ئازدابونه‪ ،‬به‌اڵم ته‌نها‬ ‫به رۆش����تنی ده‌ره‌كیه‌كان دۆخێکی وه‌ها‬ ‫نایه‌ته دی که ئازادی تیادا فه‌راهه‌م بێت‪.‬‬ ‫بۆیه ئازادب����ون له‌‌الیه‌نی ده‌ره‌كی نابێت‬ ‫ببێته هۆی بروابون ب����ه‌وه‌ی که ئازادی‬ ‫ی����ان دۆخی ئ����ازادی هاتوه‌ت����ه ئاراوه‪.‬‬ ‫هه‌مو له‌بیرمانه له‌پاش راپه‌رین چه‌مکی‬ ‫ه����ه‌وای ئازادی هاته ئاراوه‪ .‬که له‌خۆیدا‬ ‫یان����ی ئازادی ئاماده‌یه ب����ۆت وه‌ك هه‌وا‬ ‫هه‌ڵیبمژه‌و ئازادنه ب����ژی‪ .‬له‌هه‌مانکاتدا‬ ‫له‌ژێ����ر پ����ه‌رده‌ی ئه‌م وته فری����وده‌ره‌دا‬ ‫سته‌مکاری رۆژ له‌دوای رۆژ ره‌گی قوڵترو‬ ‫قوڵتری داده‌كوتا‪.‬‬

‫سه‌ره‌تای‬ ‫ملکه‌چنه‌بون له‌‌‌وێوه‬ ‫ده‌ست پێده‌کات که‬ ‫بزانیت کێیت‪ ،‬خۆت‬ ‫دارێژه‌ری شوناسی‬ ‫خۆت بیت نه‌ك‌ رێگه‬ ‫بده‌یت که ده‌سه‌اڵت‬ ‫شوناست بۆ دابڕێژێت‬ ‫له‌‌‌م روه‌وه ملکه‌چبون په‌یوه‌س����ته به‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌وه به‌بێ جیاوازی شوناسی ئه‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‪ .‬دیاره جۆری ده‌س����ه‌اڵته‌كه‬ ‫ج����ۆری په‌یوه‌ن����دی ملکه‌چبونه‌ك����ه‬ ‫ده‌گۆرێ����ت‪ .‬ئ����ه‌وه‌ی له‌دۆخ����ی کوردیدا‬ ‫مه‌ترس����یداره ئه‌وه‌ی����ه ک����ه خه‌ڵکانێک‬ ‫هه‌ن خۆی����ان ب����ه رزگارک����ه‌ر له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ئه‌ده‌ن‪ .‬هه‌میشه رزگارکه‌ر رزگارکراو به‬ ‫که‌متر ته‌ماش����ا ده‌کات‪ ،‬بۆیه ده‌ستوبرد‬ ‫په‌یوه‌ندی ملکه‌چانه دێته ئاراوه‪ .‬له‌‌‌به‌ر‬ ‫ئه‌م ه����ۆکاره؛ هه‌تا ب����اس له‌‌قاره‌مان‌و‬ ‫خه‌باتگێڕ‌و رزگارکه‌ر بکرێت ئه‌وا ملکه‌چی‬ ‫ب����ه‌رده‌وام ده‌بێ����ت‪ .‬ئه‌م دۆخ����ه له‌‌‌وێدا‬ ‫ئاڵۆزده‌بێت که رزگارکه‌ر هه‌میشه هێزی‬ ‫ده‌ره‌كی ده‌كاته به‌هانه بۆ ملکه‌چکردنی‬ ‫خه‌ڵکی‪ ،‬لێره‌دا هێ����زی ده‌ره‌كی له‌پاش‬ ‫رزگارکردن ناڕوات به‌ڵکو ده‌بێته به‌شێک‬ ‫له‌هه‌ڵسوکه‌‌وتی رزگارکه‌ر‪.‬‬ ‫گه‌ر تۆزێ����ک فۆکۆیانه بنواڕین هه‌موو‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتێک به‌رگری به‌رهه‌م ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه فۆکۆ ده‌ڵێت مان����ای ئه‌وه‌نیه که‬ ‫چاره‌س����ه‌ر نیه‪ ،‬به‌ڵک����و ده‌بێت جۆری‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌کان بگۆڕدرێن‪ .‬مرۆڤ ئازادی‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌یه که ش����ێوازی ده‌سه‌اڵته‌كان‬ ‫بگۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم تواناو ئازادی ئه‌وه‌ی نیه‬ ‫که له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌سه‌اڵت بێت‪.‬‬ ‫دیاره کاتێک که ده‌سه‌اڵتێک ده‌یه‌وێت‬ ‫ملکه‌چ����ت ب����کات‪ ،‬ئ����ه‌وا له‌‌هه‌مانکاتدا‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت به‌جۆرێک دیدێ����ک به‌رامبه‌ر‬ ‫خۆت دابڕێژیته‌وه؛ که ملکه‌چیه‌که‌ت دژ‬ ‫به سروشتی خۆت نه‌بێت‪ .‬به‌ڵکو به‌شێک‬ ‫بێت له‌بونت‪ .‬بۆیه سه‌ره‌تای ملکه‌چنه‌بون‬ ‫له‌‌‌وێوه ده‌ست پێده‌کات که بزانێت کێیت‪،‬‬ ‫خۆت دارێژه‌ری شوناسی خۆت بیت نه‌ك‌‬ ‫رێگه بده‌یت که ده‌س����ه‌اڵت شوناست بۆ‬ ‫دابرێژێ����ت‪ .‬له‌هه‌مانکات����دا نابێت بڕوات‬ ‫وه‌هابێت ک����ه ده‌توانیت ئازادبیت ئه‌گه‌ر‬ ‫هاتو کارێک����ی تایبه‌ت����ت ئه‌نجامدا یان‬ ‫شۆڕش����ێکت به‌رپاک����رد‪ .‬به‌رگریک����ردن‬ ‫له‌ملکه‌چی به‌ش����ێکه له‌ژیان‪ .‬هه‌تا بژیت‬ ‫ده‌بێ����ت رۆژان����ه دژایه‌ت����ی ملکه‌چبونت‬ ‫بکه‌ی����ت بۆئه‌وه‌ی ملکه‌چ نه‌بیت یان هیچ‬ ‫نه‌بێت نامرۆڤانه ملکه‌چ نه‌بیت‪.‬‬

‫دارا محه‌مه‌د‬ ‫له‌دو وت���اری پێش���ودا (ئاوێنه‌ ژمار‌ه‬ ‫‪٣٢٨‬و ‪ )٣٤٣‬به‌ته‌نها باس���مان له‌دیدو‬ ‫جیهانبینیه‌ك كرد كه‌ به‌چ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی نێوان ئایین‌و سیاسه‌ت یان‬ ‫ئایین‌و ده‌وڵه‌ت‌و حوكمڕانی ده‌ڕوانێت‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌ویش دیدێكی ئاینیی ئیس�ل�امیی‬ ‫بو‪ .‬له‌م‌وتاره‌دا له‌دید‌و جیهانبینی دوه‌م‬ ‫ده‌دوێم كه‌ هه‌روه‌ك پێشتریش ئاماژه‌م‬ ‫پێدا‪ ،‬تێڕوانینه‌كان���ی ئه‌م جیهانبینی ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌م په‌یوه‌ندی��� ‌ه ئالۆزو پڕ له‌گرفت ‌ه‬ ‫له‌دو گروپدا ده‌رده‌كه‌وێت ‪-‬ئه‌م دیده‌ش‬ ‫ده‌كرێ به‌دیدێكی نائایینی بناس���ین‌و‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه ناتوانین به‌دیدێكی سێكوالریستی‬ ‫ناویبه‌ری���ن چونك���ه‌ س���ێكوالریزم‬ ‫كۆمه‌ڵێك مانای قوڵت���رو گرنگتر له‌م‬ ‫دید‌ه هه‌ڵده‌گرێ‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م دید‌ه‬ ‫نائاینی���ه‌ خ���ۆی به‌دیدێك���ی عه‌لمانی‬ ‫ناوده‌بات‪ .‬گروپ���ی یه‌كه‌میان ئه‌وانه‌ن‬ ‫ك���ه‌ خاوه‌ن���ی هی���چ ئارگیومێنتێكی‬ ‫فه‌لسه‌فی‌و سیاسی نین‌له‌خوێندنه‌وه‌یان‬ ‫ب���ۆ په‌یوه‌ن���دی ئایین به‌سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫به‌كای���ه‌ی گش���تیه‌وه‌‪ .‬له‌نه‌بونی ئه‌م‬ ‫جۆر‌ه پاشخان ‌ه مه‌عریفیه‌دا ئه‌م گروپ ‌ه‬ ‫نه‌ك ه���ه‌ر توانای خوێندن���ه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌یان نیه‌ ك ‌ه ئایین‌و سیاسه‌ت‬ ‫پێكه‌و‌ه گرێ���ده‌دات‌و لێكدورده‌خاته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ته‌نها خۆی له‌هێرش���كردن ‌ه سه‌ر‬ ‫ئایین���دا ده‌بینێته‌وه‌‪ .‬ب���ه‌م پێیه‌ به‌بێ‬ ‫ت ته‌نها كار‬ ‫پشتبه‌س���تن به‌ئارگیومێن ‌‬ ‫له‌سه‌ر هێرشكردن‌و لێدانی راسته‌وخۆی‬ ‫ئایی���ن ده‌كات‪ .‬گرفتی گ���ه‌وره‌ی ئه‌م‬ ‫گروپ ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ ج���ۆر‌ه عه‌قڵیه‌تێك‬ ‫ك بوار‌و ده‌رفه‌ت‬ ‫دروستده‌كات كه‌ له‌الیه‌ ‌‬ ‫ب���ۆ ره‌خنه‌ی فه‌لس���ه‌فی‌و سیاس���ی‌و‬ ‫مۆراڵ���ی ته‌س���كده‌كاته‌وه‌و‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫دیكه‌ش���ه‌و‌ه‌وا له‌ئایینداران ده‌كات ك ‌ه‬ ‫هه‌ر جۆره‌ ره‌خنه‌و خوێندنه‌وه‌یه‌ك ك ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئایین ئه‌نجامبدرێت ره‌تبكه‌نه‌‌وه‌و‬ ‫هه‌مویان به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆ س���ه‌ر ئایین‌و‬ ‫ناش���رینكردنی به‌هاكان���ی ئایی���ن‬ ‫له‌قه‌ڵه‌مبده‌ن‪ .‬گروپ���ی دوه‌م ئه‌وانه‌ن‬ ‫‌ك ‌ه ئایی���ن ره‌تده‌كه‌نه‌‌وه‌و پێیانوایه‌ ك ‌ه‬ ‫كایه‌ی گش���تی ده‌بێت به‌ته‌واوی خاڵی‬ ‫بێ���ت له‌ئایین‪ .‬ئه‌م گروپ��� ‌ه له‌زۆربه‌ی‬ ‫جاره‌كان���دا به‌ن���اوی عه‌لمانی���ه‌ت یان‬ ‫س���ێكوالریزمه‌وه‌ ده‌دوێ‌و پێیوایه‌ ك ‌ه‬ ‫جیاكردن���ه‌وه‌ی ئایی���ن له‌سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت ده‌بێته‌(ی���ان پێویس���ت ‌ه‬ ‫ببێته‌) ه���ۆی الوازكردنی له‌ناو كایه‌ی‬ ‫گش���تیدا‌و‪ ،‬دواجار ئه‌م دی���د‌ه ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆی نه‌ره‌خس���اندنی هی���چ ده‌رفه‌تێك‬ ‫بۆ دایه‌لۆگ‌و دروستنه‌بونی په‌یمانێكی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی له‌نێ���وان هاواڵتیاندا ك ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای "یه‌كسانی" له‌هه‌بونی‬ ‫ئ���ازادی ئایی���ن‌و قس���ه‌كردن‌و بیروڕا‬ ‫دامه‌زرابێت‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا‪‌،‬وه‌ك په‌راوێزێ���ك ب���ۆ ئه‌و‬ ‫رس���ته‌یه‌ی س���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬پێویس���تمان‬ ‫به‌تێڕام���ان‌و لێوردبونه‌وه‌یه‌ك���ی زیاتر‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌م خاڵ���ه‌‌و زۆر گرنگ ‌ه‬ ‫له‌و مانایانه‌ تێبگه‌ین ك ‌ه ئه‌م په‌یمان‌و‬ ‫به‌هایان��� ‌ه له‌خۆیانیان گرت���وه‌و هه‌روا‬ ‫به‌راگوزه‌رانه‌ به‌س���ه‌رماندا تێنه‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫‌یه‬ ‫لێره‌ش���دا مه‌به‌س���تمان له‌و رسته‌یه ‌‌‬ ‫كه‌ ده‌ڵێین ئه‌و به‌هایه‌ی كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان هاواڵتیان رێكده‌‌خات پێویس���ت ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ "یه‌كس���انی له‌هه‌بونی‬ ‫ئازادییه‌كان���دا" دا‌مه‌زرابێت‪ ،‬ك ‌ه ئه‌م ‌ه‬ ‫جی���اواز‌ه ل���ه‌وه‌ی ك ‌ه ئێم��� ‌ه‌زۆربه‌ی‬ ‫جاره‌كان ‌باس له‌"بون���ی ئازادییه‌كان"‬ ‫ده‌كه‌ین‪ .‬ئه‌مه‌ش زۆر به‌كورتی ده‌كرێ‬ ‫ب���ه‌م ش���ێوه‌یه‌ رونیبكه‌ین���ه‌وه‌‪‌:‬وات ‌ه‬ ‫ده‌كرێ���ت ب���اس له‌ئازادیی���ه‌كان‌وه‌ك‬ ‫ئایدیاڵێك بكه‌ین به‌‌بێ ئه‌وه‌ی باسمان‬ ‫ل���ه‌و‌ه كردبێت ك��� ‌ه تاكه‌كه‌س���ه‌كان‬ ‫پێویسته‌ یه‌كسانبن له‌موماره‌سه‌كردنی‬ ‫ئازادییه‌كاندا‪ .‬باسكردن له‌به‌های ئازادی‬ ‫لێره‌دا كاتێك مانا به‌خش���ده‌بێ ئه‌گ ‌ه‌ر‬ ‫له‌كۆنتێكستێكی دیاریكراودا‌و له‌سایه‌ی‬ ‫دامه‌زراوه‌ سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كاندا‬ ‫تاكه‌كه‌س���ه‌كان له‌ب���ه‌رده‌م یاس���ادا‬ ‫له‌ماف���ی به‌كارهێنان���ی ئازادییه‌كاندا‬ ‫یه‌كس���انبن‪‌ .‬وات���ه‌ ئ���ازادی به‌مان���ا‬ ‫گش���تیه‌كه‌ی‌و له‌س���یاقێكی سیاسیدا‬ ‫هه‌مو ئه‌م ماف ‌ه سیاس���یانه‌ ده‌گرێته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه تاكه‌كه‌س���ێك هه‌یه‌ت���ی بۆ كردارو‬ ‫ده‌س���تێوه‌رنه‌دان‪ ،‬به‌مانایه‌كی دیكه‌‪،‬‬ ‫ئازادی ئایی���ن‌و بیروڕا‌و قس���ه‌كردن‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌و به‌ش���داریی سیاسی‌و مافی‬

‫له‌كاردانه‌وه‌كانیان بۆ سه‌ر رۆمانه‌كه‌ی‬ ‫س���ه‌لمان روش���دی‪ .‬له‌كاتێك���دا هیچ‬ ‫به‌رواردێ���ك نی ‌ه له‌نێوان ئه‌م دو جۆر‌ه‬ ‫به‌رهه‌مه‌ جی���اوازه‌دا‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌وانه‌ی‬ ‫یه‌كه‌م ته‌نها مه‌به‌ستیان سوكایه‌تیكردن‬ ‫بێت به‌ئایینێ���ك‌و په‌یا‌مبه‌رێك ك ‌ه الی‬ ‫ژماره‌یه‌ك���ی زۆری هاواڵتیان���ی جیهان‬ ‫به‌پیرۆز ته‌ماشا ده‌كرێ‪ ،‬ئه‌وا رۆمانه‌كه‌ی‬ ‫روش���دی ناكرێ���ت ل���ه‌م روانگه‌یه‌و‌ه‬ ‫بخوێنرێت���ه‌وه‌‪ .‬چونك���ه‌ ئ���ه‌م رۆمان ‌ه‬ ‫بۆ خۆی له‌س���ه‌ر فه‌نتازیا دامه‌زراوه‌و‬ ‫ره‌نگه‌ راس���تتر‌وابێت‌ ك���ه‌ له‌روانگه‌ی‬ ‫ریالیزمی سیحریه‌وه‌ بخوێنرێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫له‌روانگه‌ی ناشرینكردن‌و سوكایه‌تیكردن‬ ‫به‌ئیس�ل�ام‪ .‬بێگومان ده‌كرێ قس���ه‌ی‬ ‫جیدی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م كتێب��� ‌ه بكرێت‌و‬ ‫‌گرانه بخوێنرێته‌و‌ه‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی ره‌خنه ‌‌‬ ‫ئه‌وی���ش له‌رێگ���ه‌ی پێشكه‌ش���كردنی‬ ‫ئارگیومێنت���ه‌وه‌‪ .‬كه‌وات��� ‌ه دی���د‌ه‬ ‫ئیسالمیه‌ك ‌ه پێویست ‌ه له‌رێگه‌ی گفتوگۆو‬ ‫‌وه‬ ‫دیبه‌ی���ت‌و ئارگیومێنت س���ازكردنه ‌‌‬ ‫روبه‌ڕوی ئه‌م جۆر‌ه به‌رهه‌مان ‌ه ببێته‌و‌ه‬ ‫نه‌ك له‌رێگه‌ی كاردانه‌و‌ه توندره‌وه‌كان‌و‬ ‫فه‌توا توندوتیژه‌كانه‌وه‌‪.‬‬

‫ده‌س���تێوه‌رنه‌دانی جه‌س���ته‌یی‌و مافی‬ ‫جێن���ده‌ری‌و هت���د‪ ،‬ده‌بن���ه‌‌ بنه‌م���ای‬ ‫رێكخس���تنی په‌یوه‌ندییه‌كان���ی نێوان‬ ‫‌هاواڵتیان ك ‌ه به‌شێوه‌یه‌كی یه‌كسانان ‌ه‬ ‫له‌به‌رده‌م یاسادا به‌رپرسیان ده‌كات‪‌.‬وات ‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا ئه‌و دامه‌زراوانه‌ بونیان نابێت‬ ‫ك ‌ه له‌ژێر ركێفی‌یاسادان‌و ده‌بێت زامنی‬ ‫پاراستنی ئه‌م ئازادییان ‌ه بن‌و هاواڵتیان‬ ‫روبه‌ڕوی به‌رپرس���یارێتیه‌كی یاسایی‌و‬ ‫مۆراڵ���ی بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا ئه‌مه‌ ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ك ‌ه ئه‌م ئازادییانه‌و به‌های‬ ‫هۆ ‌‬ ‫ی ته‌نها‌وه‌ك ئایدیاڵێكی‬ ‫ئازادیی به‌گشت ‌‬ ‫بێن���اوه‌ڕۆك بمێنێت���ه‌وه‌‪‌.‬واته‌ كاتێك‬ ‫كه‌س���ێك یان نوخبه‌یه‌كی ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫مافی به‌كارهێنانی سه‌رچاوه‌ مادییه‌كانی‬ ‫‌واڵتێكی هه‌بێت‌و ماف���ی ئه‌وه‌ی هه‌بێ‬ ‫ك ‌ه س���ودمه‌ندیه‌ گش���تیه‌كان دابه‌ش‬ ‫بكات به‌بێ ئه‌وه‌ی روبه‌ڕوی هیچ جۆر‌ه‬ ‫لێپرس���ینه‌وه‌یه‌كی یاس���ایی‌و مۆراڵی‬ ‫ببێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا باس���كردن له‌ئازادیی‌و‬ ‫یه‌كس���انی له‌هه‌بون���ی ئازادییه‌كان���دا‬ ‫باس���ێكی بێمانا ده‌بێت‪ .‬لێره‌و‌ه ئێم ‌ه‬ ‫ناتوانی���ن ب���اس له‌ئ���ازادی ئایین یان‬ ‫‌وی���ژدان بكه‌ین به‌وپێی���ه‌ی ك ‌ه ئه‌مان ‌ه‬ ‫له‌ده‌ستوردا نوسراونه‌ته‌وه‌‌و ده‌ستوری‬ ‫‌واڵتێك ئ���ه‌م ئازادییان���ه‌ی‌وه‌ك ماف ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌تاییه‌كان ی���ان سیاس���یه‌كان‬ ‫ناس���اندوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مان كاتیش���دا‬ ‫ره‌خنه‌گرت���ن له‌ئایی���ن‌و قس���ه‌كردن‬ ‫له‌س���ه‌ری قه‌ده‌غه‌ بكرێ���ت‌و به‌ته‌كفیر‬ ‫ناوزه‌د بكرێت‪ .‬یه‌كێك له‌و ره‌هه‌ندانه‌ی‬ ‫ئه‌م خاڵه‌ی سه‌ره‌و‌ه ده‌یخاته‌رو‪ ،‬بریتی ‌ه‬ ‫له‌و پرس���یار‌ه سیاس���ی ‌ه گرنگه‌ی ك ‌ه‬ ‫كێشه‌ی بون‌و پێكهێنانی ئه‌و دامه‌زراو‌ه‬ ‫سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تانه‌یه‌ كه‌ ئه‌م ماف ‌ه‬ ‫ده‌س���توریانه‌ بۆ هاواڵتیان مس���ۆگه‌ر‬ ‫ده‌كات‪‌.‬وات ‌ه ناوهێنان���ی ئه‌م ئازادیان ‌ه‬ ‫له‌ناو ده‌ستوردا هیچ مانایه‌ك نابه‌خشێ‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ���ه‌و دامه‌زراوانه‌ بونیان نه‌بێت‬ ‫كه‌ مافی یه‌كس���انی موماره‌سه‌كردنی‬ ‫ئ���ه‌م ئازادیانه‌ بۆ هاواڵتیان مس���ۆگه‌ر‬ ‫ده‌كات‪ .‬یه‌كێ���ك ل���ه‌و دام���ه‌زراو‌ه‬ ‫ش دامه‌زراوه‌ی ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫گرنگان���ه‌ ‌‬ ‫دادوه‌ری ‌ه ‌كه‌ ده‌سه‌اڵتی پاراستنی ئه‌م‬ ‫ئازادیانه‌ی هه‌یه‌و ‌توانای خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌ستورو سه‌پاندنی یاسای هه‌یه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫رونكردنه‌وه‌ی ‌ه پێویستبو بۆ تێگه‌یشتن‬ ‫له‌وه‌ی كه‌ به‌بێ دامه‌زراوه‌یكردنی ئازادی‬ ‫ئایی���ن‌و ئازادیه‌كانی دیك���ه‌‪ ،‬خۆمان‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م یه‌كێك له‌گرفت���ه‌ فیكریی‌و‬ ‫سیاسی ‌ه‌قوڵه‌كاندا ده‌بینینه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێینه‌و‌ه ‌س���ه‌ر باسی‬ ‫گروپ���ی دوه‌م‪ ،‬لێ���ره‌دا ده‌بینی���ن ك ‌ه‬ ‫خاڵێك���ی هاوب���ه‌ش له‌نێ���وان ئ���ه‌م‬ ‫دی���ده‌و دی���ده‌ ئایینی ئیس�ل�امیه‌كه‌دا‬ ‫هه‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه ئه‌وی���ش ئه‌وه‌ی��� ‌ه ك��� ‌ه‬ ‫هه‌ردوكیان ها‌وبه‌ش���ن له‌به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫جیهانبینیه‌كی سه‌راپاگیری (شمولی)‌و‬ ‫ره‌ه���ادا‪‌ .‬واته‌ هه‌ردوكی���ان‪ ،‬هه‌روه‌ك‬ ‫ب���ه‌اڵم گروپ���ی دوه‌می ئ���ه‌م دید‌ه‬ ‫له‌وتاری یه‌كه‌مدا ئاماژه‌م پێدا‪ ،‬س���ه‌ر‬ ‫به‌تێڕوانینێكی كۆنسه‌رڤاتیڤانه‌ن‪ ،‬به‌و نائایینی���ه‌ په‌یوه‌ن���دی نێ���وان ئایین‌و‬ ‫مانایه‌ی ك���ه‌ یان گوتارێك���ی ئایینی سیاسه‌ت نه‌ك هه‌ر له‌روانگه‌ی دژایه‌تی‬ ‫مۆراڵی به‌رهه‌مده‌هێنن كه‌ ده‌شێ له‌ناو ئ���ه‌م دو كایه‌ی���ه‌و‌ه ده‌خوێنێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫فره‌گه‌ری���ی جیهانبینیه‌كان���دا له‌الیه‌ن به‌ڵك���و پێیوایه‌ كه‌ ئایین‌و س���ه‌رجه‌م‬ ‫تاكه‌كه‌س���ه‌كانه‌‌وه‌ ره‌تبكرێته‌وه‌‪ ،‬یان س���یمبوڵه‌كانی پێویس���ت ‌ه له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫مانایه‌كی س���تاتیكی‌و ناته‌واو به‌تێزی كای���ه‌ی گش���تیدا بێ���ت‪‌.‬وات���ه‌ هۆو‬ ‫سێكوالریزم ده‌به‌خشن‪‌،‬وات ‌ه سێكوالریزم ئارگیومێنته‌ ئایینیه‌كان نابێت له‌كایه‌ی‬ ‫ی���ان عه‌لمانی���ه‌ت له‌س���ه‌ر بنه‌م���ای گش���تیدا شانبه‌ش���انی ئارگیومێنت��� ‌ه‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ی ئایین‌و كردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی نائایینیه‌كانی دیك��� ‌ه پێگه‌ی هه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌كای���ه‌ی گش���تیدا پێناس���ه‌ ده‌كه‌ن یه‌كێك له‌و‌ده‌رئه‌نجامانه‌ی له‌م دیده‌و‌ه‬ ‫ك���ه‌ ئه‌مه‌ش‪ -‬ه���ه‌روه‌ك له‌وتاره‌كانی ده‌رده‌ك���ه‌وێ ئه‌و مه‌یل��� ‌ه توندره‌وه‌ی ‌ه‬ ‫داهاتودا باس���یده‌كه‌ین‪ -‬پێناسه‌یه‌كی ك ‌ه س���ێكوالریزم به‌س���ڕینه‌وه‌ی ئایین‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ ك ‌ه خ���ودی عه‌لمانیه‌ت ده‌كات له‌كایه‌ی گشتیدا یه‌كسان ده‌كات –ك ‌ه‬ ‫ش لێكچونی ئ���ه‌م دیده‌به‌دید‌ه‬ ‫ئه‌م���ه‌ ‌‬ ‫به‌باوه‌ڕو تێڕوانینێكی سه‌راپاگیر‪.‬‬ ‫كه‌وات���ه‌ گرفتی گروپ���ی یه‌كه‌م ك ‌ه ئیس�ل�امیه‌ك ‌ه پتر ده‌رده‌خ���ات له‌وه‌دا‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای هی���چ ئارگیومێنتێك ك ‌ه ئه‌وی���ش پێیوای ‌ه كه‌ به‌ه���ا ئاین ‌‬ ‫خ���ۆی بنیاتنانێت‪ ،‬ب���واری گفتوگۆ‌و مۆراڵیه‌كان پێویسته‌ له‌كایه‌ی گشتیدا‬ ‫‌وتوێ���ژو لێوردبون���ه‌وه‌ ب���ۆ كۆمه‌ڵێك به‌ها س���ه‌راپاگیره‌كان بن‌و سه‌رجه‌می‬ ‫هێرش���ی راس���ته‌وخۆ بۆ س���ه‌ر ئایین كۆمه‌ڵگه‌ په‌یڕه‌وی لێبكه‌ن‪‌‌-‬و له‌هه‌ندێك‬ ‫كورتده‌كات���ه‌وه‌‪ .‬ب���ۆ نمون��� ‌ه له‌پاش باردا ئه‌م دیده‌ به‌ئاراسته‌یه‌كی فاشیانه‌دا‬ ‫ده‌رچونی كۆمه‌ڵێ���ك فیلم‌و كاریكاتۆر ده‌ڕوات‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌نمونه‌ی سیس���تمی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئیس�ل�ام‪ ،‬ده‌توانی���ن بڵێین س���ێكوالریزمی توركیادا ده‌بینرێ‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه چه‌ن���ده‌ ئ���ه‌و كاران���ه‌ له‌مان���ا به‌ئاراسته‌یه‌كی فاشیانه‌دا هه‌نگاوی ناو‌و‬ ‫خاڵیب���ون‌و هیچ ده‌رفه‌تێك بۆ گفتوگۆ ئه‌م سیستم ‌ه له‌سه‌ر بنه‌مای سڕینه‌وه‌ی‬ ‫دروس���تناكه‌ن‪ ،‬هێنده‌ش كاردانه‌وه‌كان سیمبوڵ ‌ه ئایینیه‌كان له‌كایه‌ی گشتیدا‬ ‫له‌الیه‌ك ده‌سه‌اڵت‌و حكومه‌ته‌كانه‌‌وه‌و‪ ،‬دامه‌زرێنرا‪ .‬بێگومان ده‌كرێ سێ كێشه‌ی‬ ‫له‌الیه‌كی دیكه‌و‌ه له‌الیه‌ن موس���ڵمان‌و س���ه‌ره‌كی له‌سیستمی س���ێكوالریزمی‬ ‫هێزه‌ ئیس�ل�امیه‌كانه‌و‌ه خاڵین له‌ماناو توركی���دا ده‌ستنیش���انبكرێت‪ :‬یه‌كه‌م‪،‬‬ ‫ئارگیومێنتك���ردن‪ .‬ك���ه‌ ده‌ڵێم خاڵین ئه‌و سیس���تمه‌ عه‌سكه‌رتاری‪ -‬فاشیه‌ی ‌ه‬ ‫له‌مان���ا مه‌به‌س���ت له‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ئه‌م ك���ه‌ دامه‌زراوه‌كان���ی ئ���ه‌م ده‌وڵه‌ته‌ی‬ ‫كاران���ه‌و كاردانه‌وه‌كان���ی مانایه‌ك بۆ به‌ش���ێوه‌یه‌ك قۆرخ‌و ئاراس���ته‌كرد ك ‌ه‬ ‫ئ���ازادی ئایی���ن‌و بیروڕاو قس���ه‌كردن به‌هه‌مانشێو‌ه سیستمه‌ عه‌لمانیه‌كه‌شی‬ ‫ناهێڵنه‌وه‌ تا هه‌ردوال له‌س���ه‌ر گرنگی گرفت���اری ئ���ه‌م ره‌وت ‌ه توندو فاش���ی ‌ه‬ ‫ئ���ه‌م ئازادییان ‌ه بۆ كۆمه‌ڵگه‌و له‌س���ه‌ر ك���رد ك���ه‌ دژ به‌ئاماده‌بون���ی ئایین‌و‬ ‫په‌یوه‌ن���دی نێوان ئایین‌و سیاس���ه‌ت‌و س���یمبوڵه‌كانی له‌كای���ه‌ی گش���تیدا‬ ‫نێ���وان هاواڵتیانی ف���ره‌ڕادا بدوێن‌‪ .‬بۆ ‌وه‌س���تایه‌وه‌‌و له‌م���ه‌ش خراپتر خۆی‬ ‫نمون���ه‌ وه‌اڵم‌و كاردان���ه‌وه‌ی ئه‌م هێزو ‌وه‌ك پارێزه‌ری ئه‌م سیستمه‌ عه‌لمانی ‌ه‬ ‫جیهانبینیه‌ ئایینی ‌ه ئیس�ل�امی ‌ه بۆ ئه‌و پیش���اندا‪ .‬دوه‌م‌‪ ،‬ئ���ه‌م سیس���تم ‌ه‬ ‫كاریكاتۆرو فیلمانه‌ی پێشو ك ‌ه له‌سه‌ر عه‌س���كه‌رتاری‌و فاش���ی ‌ه ك ‌ه به‌شێكی‬ ‫په‌یا‌مبه‌ر دروستكران هیچ جیاواز نه‌بو گه‌وره‌ی دامه‌زراوه‌ سیاس���یه‌كانی ئه‌م‬

‫ئه‌و به‌هایه‌ی‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان هاواڵتیان‬ ‫رێكده‌‌خات‬ ‫پێویسته‌ له‌سه‌ر‬ ‫ی "یه‌كسانی‬ ‫بنه‌ما ‌‬ ‫له‌هه‌بونی‬ ‫ئازادییه‌كاندا"‬ ‫دا‌مه‌زرابێت‬

‫ده‌وڵه‌ته‌ی قۆرخكردب���و ‌ده‌بێت ‌ه هۆی‬ ‫دروستبونی ناعه‌داله‌تیه‌كی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫گ���ه‌وره‌و باڵوبون���ه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵیه‌كی‬ ‫ترس���ناك له‌ناو كۆمه‌ڵگ���ه‌دا‌و دواجار‬ ‫سڕینه‌وه‌ی به‌هاكانی ئازادی‌و یه‌كسانی‪،‬‬ ‫ك ‌ه ره‌نگ ‌ه بتوانین بڵێین ك ‌ه سڕینه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م به‌هایانه‌و لێدانیان ئه‌گه‌ر به‌مانای‬ ‫س���ڕینه‌وه‌ی ناوه‌ڕۆكی س���ێكوالریزم‬ ‫نه‌یه‌ت‪ ،‬ئه‌وا به‌الوازكردن‌و له‌ده‌ستدانی‬ ‫به‌ش���ێكی گه‌وره‌ی مانای سێكوالریزم‬ ‫دێت‪ .‬س���ێهه‌م‪ ،‬دامه‌زراندن���ی توركیا‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ستی ئه‌تاتورك‌و دامه‌زراندنی‬ ‫سیس���تمی عه‌لمانی���ه‌ت ب���ۆ خ���ۆی‬ ‫پرۆسه‌یه‌كی له‌سه‌ره‌و‌ه بۆ‪ -‬خواره‌و‌ه بو‪.‬‬ ‫ئه‌م پرۆسه‌یه‌"عه‌لمانیه‌ت" ده‌گوێزێته‌و‌ه‬ ‫بۆ "به‌عه‌لمانیكردن"‪‌،‬وات ‌ه س���ه‌پاندنی‬ ‫ئه‌م مۆدێل‌و چه‌مك ‌ه به‌سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌دا‬ ‫له‌رێگه‌ی به‌كارهێنانی ده‌سه‌اڵته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ش‌وا له‌سیستمی عه‌لمانی توركی‬ ‫ت كه‌ ببێته‌ سیستمێكی عه‌لمانی‬ ‫ده‌كا ‌‬ ‫سته‌مكاریی (ئۆتۆریتاریی)‪ .‬بێگومان‬ ‫به‌عه‌لمانیكردن���ی كۆمه‌ڵگ��� ‌ه له‌هه‌مو‬ ‫بارێكدا‌و له‌سه‌رجه‌م سات ‌ه مێژویه‌كاندا‬ ‫له‌رێگه‌ی ده‌سه‌اڵته‌وه‌ ئه‌نجام نه‌دراوه‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ سیس���تمی س���ێكوالریزمی‬ ‫فه‌ره‌نس���ی به‌پێچه‌وان���ه‌ی مۆدێل���ی‬ ‫توركیه‌وه‌ پرۆس���ه‌ی به‌عه‌لمانیكردنی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌و سیاس���ه‌ت پرۆس���ه‌یه‌كی‬ ‫له‌خ���واره‌و‌ه بۆ ‪ -‬س���ه‌ره‌و‌ه ب���وه‌‪‌،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌م���ه‌ش ده‌رئه‌نجام���ی شۆڕش���ێكی‬ ‫سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی ‌وه‌ك شۆڕشی‬ ‫فه‌ره‌نس���ی‌و چه‌س���پاندنی به‌هاكان���ی‬ ‫رۆشنگه‌ریی بوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م دو سیس���تم ‌ه عه‌لمانیه‌ جیاواز‌ه‬ ‫له‌دو كۆنتێكستی سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ته‌واو جی���اوازدا دێنه‌كایه‌وه‌و له‌مه‌ش‬ ‫گرنگتر ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌م دو سیستم ‌ه سه‌ر‬ ‫به‌دو كولتور‌و جیهانبینی‌و ترادیسیۆنی‬ ‫فیكریی جیاوازن‌و جیاوازی پرۆس���ه‌ی‬ ‫به‌عه‌لمانیكردن���ی كۆمه‌ڵگه‌كانیش���یان‬ ‫ده‌رئه‌نجامی جیاواز ده‌هێنێته‌ كایه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ دی���دی ئه‌تات���ورك ب���ۆ‬ ‫سه‌پاندنی عه‌لمانیه‌ت به‌سه‌ر توركیادا‬ ‫بریتیب���و له‌كۆپیكردنه‌وه‌ی سیس���تمی‬ ‫سێكوالریزمی (یان ئه‌وه‌ی ك ‌ه پێیده‌وترێ‬ ‫‪ ) laïcité‬فه‌ره‌نس���ی‪ .‬له‌خوێندن���ه‌وه‌ی‬ ‫سیستمی عه‌لمانی سته‌مكاریی توركیدا‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ده‌بینی���ن ك��� ‌ه قه‌ده‌غه‌كردنی‬ ‫حیج���اب‌و قه‌ده‌دغه‌كردنی ده‌ركه‌وتنی‬ ‫ئایین له‌كایه‌ی گش���تیدا‌و س���ه‌پاندنی‬ ‫كۆمه‌ڵێك ش���ێوازی ژی���ان‪ ،‬كه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوازی ژیانی خۆرئاوایی بناسرێ‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا ك��� ‌ه هه‌نگاوی‬ ‫به‌سه‌ر روخاویه‌كانی ئیمپراتۆریه‌تێكی‬ ‫ئیسالمی چه‌ند سه‌ده‌ییدا ده‌نا‪ ،‬نابێت ‌ه‬ ‫الوازكردن���ی ئایی���ن‌و ده‌رنه‌كه‌وتن���ی‬ ‫له‌كایه‌ی گش���تیدا‪ .‬گه‌شه‌كردنی مه‌یل ‌ه‬ ‫ئایینی���ه‌كان‌و ئ���اره‌زوی كۆمه‌ڵگه‌ بۆ‬ ‫ده‌ركه‌وتنه‌وه‌ی ئایین له‌كایه‌ی گشتی‌و‬ ‫سیاسیدا‌و پاش���ان ده‌ركه‌وتنی حیزب ‌ه‬ ‫ئیس�ل�امیه‌كان‌و دوایت���ر ده‌ركه‌وتن���ی‬ ‫پارتی داد‌و گه‌ش���ه‌پێدان ((‪ AKP‬ك ‌ه‬ ‫ده‌توانێت ده‌سه‌اڵتی سیاسی له‌توركیادا‬ ‫‌بۆ س���ێ جار ب���ه‌دوای یه‌ك���دا بگرێت ‌ه‬ ‫ده‌س���ت‪ ،‬ئه‌و ئام���اژه‌ نێگه‌تیڤانه‌مان‬ ‫ده‌داتێ كه‌ پرۆس���ه‌ی به‌عه‌لمانیكردنی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی توركی له‌س���ه‌ر ده‌س���تی‬ ‫سیستمێكی سێكوالریزمی سته‌مكاریی‬ ‫به‌رهه‌میده‌هێنێ‪ .‬بێگومان ده‌ركه‌وتنی‬ ‫پارت���ی دادو گه‌ش���ه‌پێدان به‌و هێزه‌ی‬ ‫خۆیه‌و‌ه ئه‌وه‌ نیش���انده‌دات كه‌ چه‌ند‌ه‬ ‫مه‌ی���ل‌و جیهانبینی ‌ه ئاینی���ه‌كان له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌دا به‌هێزب���ون س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫س���ااڵنێكی درێ���ژ له‌هه‌وڵ���دان ب���ۆ‬ ‫خه‌فه‌كردنیش���یان‪ .‬به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫پرۆس���ه‌ی به‌عه‌لمانیكردنی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫تورك���ی به‌ش���ێوه‌یه‌كی زۆره‌ملێیان��� ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌ چو‪ ،‬ئه‌ویش به‌بێ هێنانه‌كایه‌ی‬ ‫گفتوگ���ۆو دیبه‌یتێكی دیموكراس���ی‌و‬ ‫‌وتوێژێك���ی عه‌قاڵنیان��� ‌ه س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌دامه‌زراندنی سیستمێكی عه‌لمانی‌و‪،‬‬ ‫نه‌هێنانی هه‌مو به‌ش���ه‌كانی كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫بۆ ناو ئه‌م گفتۆگۆی ‌ه تا له‌م رێگه‌یه‌و‌ه‬ ‫ش���ه‌رعیه‌ت به‌دامه‌زراوه‌و یاس���اكانی‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی عه‌لمانی بدرێت‪.‬‬ ‫لێره‌و‌ه ده‌گه‌ینه‌ ئ���ه‌و ئه‌نجامه‌ی ك ‌ه‬ ‫ه���ه‌ر ج���ۆر‌ه نزیكبونه‌وه‌یه‌كی هه‌ڵه‌‌و‬ ‫تێگه‌یشتنێكی ناته‌واو له‌و په‌یوه‌ندیه‌ی‬ ‫ك ‌ه ئاین به‌سیاسه‌ت‌و كایه‌ی گشتیه‌و‌ه‬ ‫ده‌به‌ستێته‌و‌ه ده‌بێته‌ هۆی ئاڵۆزكردنی‬ ‫ئ���ه‌م په‌یوه‌ندی���ه‌و هێنانه‌كای���ه‌ی‬ ‫قه‌یرانێك كه‌ دواجار ئ���ه‌م په‌یوه‌ندی ‌ه‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیه‌كی ئاڵوگۆڕه‌وه‌ ك ‌ه له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌ماكانی ئازادی بیركردنه‌وه‌و لێدوان‌و‬ ‫‌وی���ژدان دامه‌زرابێ���ت ده‌گوێزێته‌وه‌ بۆ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی پ���ڕ له‌ته‌نگژه‌و گرژاوی‬ ‫ك ‌ه له‌س���ه‌ر پێشێلكردنی به‌شێكی ئه‌م‬ ‫ئازادیانه‌ به‌ڕێو‌ه ده‌چێ‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تەندروستی ‪tandrostyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫هۆكاری‌ سه‌رئێشه‌ی‌ پێش به‌ربانگ‌و دوای‌ به‌ربانگ چیه‌؟‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫سه‌رئێش���ه‌ یه‌كێكه‌ له‌و كێش���انه‌ ‌‬ ‫ی رۆژوگر ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫توش���ی‌ كه‌س���ان ‌‬ ‫ئه‌م سه‌رئێش���ه‌یه‌ش له‌رۆژوان ده‌كرێن‬ ‫به‌دو ج���ۆره‌وه‌‪ ،‬هه‌ن���دێ‌ كه‌س پێش‬ ‫رۆژو شكاندن توشی‌ ده‌بن‪ ،‬هه‌ندێكیان‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌زایان ‌‬ ‫ی رۆژو شكاندن‪ .‬به‌ڕا ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و دو ج���ۆر‌ه‬ ‫ی ه���ۆكار ‌‬ ‫پزیش���ك ‌‬ ‫سه‌رئێش���ه‌یه‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ چه‌ند‬ ‫هۆكارێك له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رئێشه‌ ‌‬ ‫پێش رۆژو شكاندن‬ ‫ی‬ ‫‪ -1‬خانه‌كان���ی‌ مێش���ك پێویس���ت ‌‬ ‫به‌خوێن هه‌ی ‌ه كه‌ ئۆكس���جینی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی هه‌ڵگرتبێ���ت‪ .‬هه‌روه‌ها خانه‌كان‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی شه‌كر‬ ‫پێویس���تیان به‌جۆرێكی‌ ساده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ی ‌ه كه‌ پێیده‌وترێت گلوگۆز ك ‌ه سود ‌‬ ‫ی خانه‌كان‪.‬‬ ‫لیوه‌رده‌گرێت بۆ چاالكێكان ‌‬

‫ی‬ ‫له‌كاتی‌ رۆژوبونیش ئه‌و شه‌كره‌ به‌پێ ‌‬ ‫پێویست له‌له‌ش���دا نابێت‌و داده‌به‌زێت‬ ‫بۆیه‌ ده‌بینرێت ك��� ‌ه چه‌ند كاتژمێرێك‬ ‫پێش رۆژو شكاندن هه‌ست به‌سه‌رئێش ‌ه‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ -2‬هه‌ندێ‌ جار سه‌رئێش��� ‌ه له‌كه‌س ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫رۆژوان ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاس���ایدا رێژه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌سان ‌ه له‌رۆژان ‌‬ ‫زۆر له‌چا یان قاو‌ه یان ئه‌و خواردنه‌وان ‌ه‬ ‫ی كافاینیان تێدایه‌‪،‬‬ ‫ده‌خۆن كه‌ مادده‌ ‌‬ ‫به‌مه‌ش له‌ش���یان راهێناوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫خواردنه‌وان���ه‌‪ .‬كاتێكیش ل���ه‌م مانگ ‌ه‬ ‫له‌پڕ ئ���ه‌و خواردنه‌وان ‌ه ناخورێت بۆی ‌ه‬ ‫له‌ش پێویس���تی‌ به‌و مادد‌ه كافاینه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ رۆژانی‌ تر وه‌ریگرتۆت��� ‌ه له‌رێگه‌ ‌‬ ‫ی چ���او ق���اوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و‬ ‫خواردن���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ی‌ كافاین ‌ه له‌خوێن به‌شێوه‌ ‌‬ ‫سه‌رئێش ‌ه دروست ده‌بێت له‌و كه‌سانه‌‪.‬‬

‫له‌م مانگه‌دا توش ‌ی چ نه‌خۆشییه‌ک ده‌بیت؟‬ ‫د‪ -‬دڵ تێكه‌ڵهاتن (دڵه‌كزێ‌‌) یان‬ ‫نه‌خۆشی گه‌ده‌‬ ‫هۆكار‪:‬‬ ‫زیادبون����ی ده‌ردان����ی ترش����یه‌كانی‬ ‫گ����ه‌ده‌و خاڵیبونی گ����ه‌ده‌ وا ده‌كات‬ ‫هه‌ست به‌دڵ تێكه‌ڵهاتن‌و ئازاری گه‌ده‌‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫كه‌م خواردن له‌به‌ربانگ‌و پارش����ێو‪،‬‬ ‫پێویس����ته‌ خواردنی به‌ربانگ به‌چه‌ند‬ ‫جارێك بێ����ت (واتا چه‌ن����د ژه‌مێكی‬ ‫كه‌م بكه‌یت له‌ش����ه‌ودا)‪ ،‬دوركه‌وتنه‌وه‌‬ ‫ل����ه‌و خواردنه‌وانه‌ی ك����ه‌ له‌خواره‌وه‌‬ ‫ئاماژه‌مان پێداون‪.‬‬

‫هه‌ندێ‌ نه‌خۆشیی‌ كه‌ له‌ره‌مه‌زاندا‬ ‫توشی‌ كه‌سی‌ رۆژوان دێت‌و ره‌نگ ‌ه‬ ‫ببێته‌ هۆی‌ ناره‌حه‌تی‌ بۆی‌ ئه‌ویش‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌خواردن‌و خواردنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆر‪ .‬بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌‬ ‫شاره‌زایانی‌ پزیشكی‌ باسیان له‌و‬ ‫نه‌خۆشیانه‌ كردوه‌و بۆ هه‌ر یه‌كێكیان‬ ‫ئاماژه‌ به‌چه‌ند رێنماییه‌ك ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ا‪-‬قه‌بزی‬ ‫هۆكار‪:‬‬ ‫ڕێژه‌یه‌ك����ی زۆر كاربۆهایدرای����ت‪،‬‬ ‫كه‌می ئاوو ش����له‌مه‌نی ‪،‬كه‌می ریشاڵ‬ ‫له‌خواردندا‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫زیادكردن����ی ئ����ه‌و خواردنان����ه‌ی‬ ‫ریش����اڵیان تێدایه‌ (ته‌ماته‌‪ ،‬باده‌م‪...‬‬ ‫هتد)‪ ،‬رێژه‌ی گونجاوی كاربۆهایدرایت‬ ‫به‌ج����ۆره‌ جیاوازه‌كان����ی (ن����ان)‪،‬‬ ‫خواردنه‌وه‌ی رێژه‌ی پێویس����تی ئاوو‬ ‫شله‌مه‌نی‪.‬‬ ‫ب‪-‬سه‌رئێشه‌‬ ‫هۆكار‪:‬‬ ‫كه‌مخ����ه‌وی‪ ،‬خ����ۆ ماندوك����ردن‪،‬‬ ‫خوگرتن به‌خواردن����ه‌وه‌ی چای‌و ئه‌و‬ ‫خواردنه‌وانه‌ی ك����ه‌ كافاینیان تێدایه‌‪،‬‬ ‫تینوێتی‌و برسیه‌تی‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫وا باشتره‌ هه‌فته‌یه‌ك به‌ر له‌ره‌مه‌زان‬ ‫خواردنه‌وه‌ی چای‌و قاوه‌ كه‌مبكرێته‌وه‌و‌‬

‫بێتاقه‌ت����ی‌و الوازی‌و سه‌رئێش����ه‌و له‌كاربۆهایدرایت‪.‬‬ ‫له‌شه‌وانی ره‌مه‌زاندا چای نه‌خورێته‌وه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫له‌رزین نیشانه‌كانی كه‌می شه‌كرن‪.‬‬ ‫تا خوگرتن پێوه‌ی كه‌مببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پێویسته‌ رێژه‌ی شه‌كر دیاریكراوبێت‬ ‫ه����ۆكار‪ :‬خواردن����ی رێژه‌یه‌ك����ی‬ ‫ج‪-‬شه‌كره‌ (كه‌می شه‌كری خوێن)‪ :‬زۆری ش����ه‌كر (خواردن����ی بڕێكی زۆر (نه‌ زۆر نه‌ كه‌م)‬

‫سود‌ه ده‌رونیه‌كان ‌ی رۆژو‬ ‫ت���ر له‌مانگی‌ ره‌مه‌زان‌و پارش���ێوكردن‬ ‫ده‌بێته‌ رێگریه‌ك له‌و هه‌واڵنه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫ی گۆش���ه‌گیری‌و حه‌زكردن‬ ‫به‌نیش���انه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ته‌نهایی ك��� ‌ه له‌نیش���ان ‌ه دیاره‌كان ‌‬ ‫ی ره‌مه‌زاندا به‌هۆی‬ ‫خه‌مۆكین له‌مانگ��� ‌‬ ‫ی مزگه‌وت‌و‬ ‫كاتی‌ به‌ربان���گ‌و نوێژه‌كان ‌‬ ‫پارش���ێو تاك زۆر بواری نابێت توشی‬ ‫گۆشه‌گیری ببێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی توشبون نزیكه‌ ‌‬ ‫‪ -2‬دله‌راوكێ‌‪ :‬رێژ‌ه ‌‬ ‫ل��� ‌ه (‪)%5-3‬ه‌‪ ،‬ب���ه‌وه‌ جیاده‌كرێته‌و‌ه‬ ‫ت���اك هه‌س���ت به‌دڵه‌ڕاوكێ���ی‌و ترس‌و‬ ‫د‪ .‬ئه‌فرام محه‌مه‌د حه‌سه‌ن‬ ‫ی دڵ‌‌و هه‌ناس��� ‌ه كورت���ێ‌‌و‬ ‫خێرالێدان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆئه‌ندام ‌‬ ‫ی سستم ‌‬ ‫له‌رزین‌و تێكچون ‌‬ ‫پسپۆری نه‌خۆشیه‌ ده‌رونیه‌كان‬ ‫ه���ه‌رس ده‌كات‪ .‬س���ه‌رجه‌م توێژینه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌و راس���تی ‌ه‬ ‫زانس���تیه‌كان پالپش���ت ‌‬ ‫ی نائارام���ی‌‌و دڵه‌ڕاوكێدا‬ ‫گومان له‌وه‌دا نی��� ‌ه ك ‌ه رۆژو گه‌لێك ده‌كه‌ن له‌كات ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر تاك تاك په‌ن���ا ده‌بات ‌ه به‌ر خۆهێوركردنه‌و‌ه‬ ‫كاریگه‌ری ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ی به‌سه‌رخۆییدا زاڵبێت‪ ،‬دیار‌ه‬ ‫ی ده‌رونیه‌و‌ه بۆ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی له‌رو ‌‬ ‫جێدێلێت به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی به‌رۆژوبوندا تاك له‌هه‌مو كاتێك‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫گه‌لێك نه‌خۆش���ی‌و حاله‌ت��� ‌‬ ‫هه‌ن ك ‌ه رۆژو كاریگه‌ری ئیجابی له‌سه‌ر ئارامترو له‌خوا نزیكترو به‌رده‌وام له‌نزاو‬ ‫ی‬ ‫پاڕانه‌وه‌دای���ه‌و چاوه‌ڕێ���ی پاداش���ت ‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬گرنگترینیان‪:‬‬ ‫ی ره‌مه‌زانه‌‪.‬‬ ‫‪ -1‬خه‌مۆكی‌‪ :‬یه‌كێكه‌ له‌و نه‌خۆشی ‌ه به‌ربانگ‌و كۆتایی مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪ -3‬ئالوده‌ب���ون‪ :‬به‌پێ���ی رێكخراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌(‪ )%10‬تاكه‌كان ‌‬ ‫ی نزیكه‌ ‌‬ ‫ده‌رونیانه‌ ‌‬ ‫ی جیهانی‌ س���ه‌ده‌ها ملیۆن‬ ‫كۆمه‌ڵ‌ به‌ده‌س���تیه‌وه‌ ده‌ناڵن‪ ،‬به‌پێی ته‌ندروست ‌‬ ‫توێژینه‌و‌ه زانستیه‌كان رۆژو كاریگه‌ری كه‌س ئاڵوده‌بوی‌ ماده‌هۆش���به‌ره‌كانه‌‪،‬‬ ‫ئیجاب���ی هه‌ی��� ‌ه ل���ه‌روی‌ ده‌رونی���ه‌و‌ه ئه‌م ‌ه جگ���ه‌ له‌ئالوده‌بوانی‌ ئه‌لكحول‌و‬ ‫ی ره‌مه‌زان به‌باشترین هه‌ل‬ ‫ی جگه‌ره‌‪ ،‬مانگ ‌‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ یه‌كێ���ك له‌نیش���انه‌كان ‌‬ ‫ی داده‌نرێت بۆ وازهێنان له‌ئالوده‌بون‪ ،‬بۆ‬ ‫ی به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی بریتیه‌ له‌بێخه‌و ‌‬ ‫خه‌مۆك��� ‌‬ ‫ی جگه‌ره‌كێشان له‌م مانگه‌دا‬ ‫ی نمون ‌ه رێژ‌ه ‌‬ ‫ی ش���ه‌ودا‪ ،‬له‌مانگ ‌‬ ‫له‌نی���و‌هی‌ دوه‌م��� ‌‬ ‫ی به‌رێژه‌یه‌ك���ی‌ به‌رچ���او رو له‌كه‌مبونه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌ندامان ‌‬ ‫ره‌مه‌زاندا له‌و كاته‌دا زۆربه‌ ‌‬ ‫خێزان به‌ئاگان‌و نه‌خۆش���ه‌ك ‌ه هه‌س���ت به‌پێ���ی توێژینه‌وه‌یه‌ك ك���ه‌ له‌تونس‬ ‫ی به‌كارهێن���ان له‌(‪)%50‬‬ ‫به‌ته‌نیای���ی‌و بێزاری ن���اكات هه‌روه‌ها كراو‌ه رێ���ژه‌ ‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری خۆكوش���تن له‌به‌ره‌به‌یان���دا كه‌مده‌كات له‌ره‌مه‌زان���دا ئه‌مه‌ش جگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سودی‌ گه‌وره‌ ‌‬ ‫ی له‌گرنگی ‌ه ده‌رونیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی خه‌مۆك زیاتر‌ه له‌كاته‌كان ‌‬ ‫له‌كه‌سان ‌‬

‫ته‌ندروستی‌و ئابوری هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی شه‌ڕه‌نگێزی‌‌و‬ ‫‪ -4‬كه‌مبونه‌وه‌ی‌ گیان ‌‬ ‫ی له‌چه‌مك‌و‬ ‫توندوتیژی‌‪ :‬ئه‌وان ‌هی‌ به‌راست ‌‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی‌ رۆژو تێده‌گه‌ن چاك ده‌زانن‬ ‫ره‌م���ه‌زان چۆن مانگ���ی‌ خۆگرتنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫له‌خواردن‌و خواردنه‌و‌ه به‌هه‌مان شێو‌ه‬ ‫مانگی‌ خ���ۆ به‌دورگرتن ‌ه له‌توندوتیژی‌‌و‬ ‫هه‌ڵچ���ون‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش له‌ه���ه‌ردو روه‌و‌ه‬ ‫به‌سود‌ه بۆ رۆژووان‌و بۆ تاكه‌كانی‌ تری‬ ‫كۆمه‌ڵگ ‌ه چونك ‌ه گ���ه‌ر تاكی‌ رۆژووان‬ ‫توڕه‌ببێ���ت وزه‌یه‌ك���ی‌ زۆری ده‌ڕوات‌و‬ ‫هه‌س���ت به‌توینێت���ی‌ ده‌كات له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا خێری رۆژوه‌ك ‌هی‌ كه‌مده‌بێته‌وه‌و‬ ‫تاكی‌ به‌رامبه‌ریش كاتێك ببینێت كه‌س‬ ‫ی توندیه‌كه‌ی‌ بداته‌وه‌ ئه‌ویش‬ ‫نی ‌ه وه‌اڵم ‌‬ ‫ی نانوێنێت‪.‬‬ ‫هێورده‌بێته‌وه‌‌و توند ‌‬ ‫‪ -5‬سایكۆس���س‪ :‬ی���ان نه‌خۆش���ی ‌ه‬ ‫هۆش���مه‌ندییه‌كان وه‌ك ش���یزۆفرینیاو‬ ‫ش���ادیبون هه‌رچه‌ن���د‌ه ج���اران ل���ه‌و‬ ‫ب���اوه‌ڕه‌دا ب���ون رۆژو كاریگ���ه‌ری نی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م نه‌خۆشانه‌ به‌هۆی نه‌بون ‌‬ ‫خودبینی‌ به‌اڵم توێژینه‌وه‌كانی‌ روسیاو‬ ‫ی ئه‌مه‌‪،‬‬ ‫راستیه‌ زانستیه‌كان پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێن رۆژو بۆ س���ه‌رجه‌م حاڵه‌ته‌كان‬ ‫به‌سوده‌‪.‬‬ ‫‪ -5‬كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر كێشی‌ له‌ش‌و‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و زیادبون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌خش���ین ك��� ‌ه به‌هۆكارێك ‌‬ ‫ئاس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگ���ی‌ خۆش���به‌ختی‌‌و ش���ادمان ‌‬ ‫ی‬ ‫داده‌نرێ���ت‌و رێزگرتن له‌خ���ودو تاك ‌‬ ‫ی په‌یوه‌یس���ت بون‬ ‫به‌رامب���ه‌رو فێربون ‌‬ ‫به‌كات‌و یاس���اوه‌ هه‌رچه‌ند‌ه ماندوێتی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ش���ه‌كه‌تی‌ لێبكه‌وێت���ه‌وه‌ زنجیره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی رۆژووه‌‪.‬‬ ‫تری سوده‌كان ‌‬

‫نه‌شته‌ر‬ ‫د‪.‬گۆران عەبدواڵ دەینوسێت‬

‫چی لەتەندروستیی‬ ‫بکەین؟‬

‫ی‬ ‫سه‌رئێشه‌ ‌‬ ‫دوای‌ رۆژو شكاندن‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رئێش ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫‪ -1‬هۆكارێكی‌ تر ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژو ش���كاندن ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌ ئه‌و كه‌سان ‌ه له‌كاتی‌ به‌ربانگكردنه‌و‌ه‬ ‫رێژه‌یه‌ك���ی‌ زۆر خ���واردن ده‌خ���ۆن‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رس پێویس���ت ‌‬ ‫به‌مه‌ش كۆئه‌ندام ‌‬ ‫به‌خوێن زیات���ره‌و به‌مه‌ش خوێن زیاتر‬ ‫ی هه‌رس‌و كه‌متر‬ ‫ده‌ڕوات ب���ۆ كۆئه‌ندام ‌‬ ‫ده‌چێت بۆ خانه‌كانی‌ مێشك‌و هه‌روه‌ها‬ ‫رێژه‌ی‌ رۆیشتنی‌ ئۆكس���جین‌و گلوگۆز‬ ‫ب���ۆ خانه‌كانی‌ مێش���ك كه‌مده‌بێته‌وه‌و‬ ‫سه‌رئێش ‌ه دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌ن���دێ‌ جار سه‌رئێش���ه‌ له‌رۆژوان‬ ‫ی خه‌وو‬ ‫ی رێژ‌ه ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ تێكچون ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫كاته‌كان���ی‌‌و هه‌روه‌ه���ا مان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌دی���ار ته‌له‌فیزیۆن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ئه‌بێت ‌ه‬ ‫ی سه‌رئێشه‌یه‌كی‌ توند‪.‬‬ ‫هۆ ‌‬

‫ئا‪ :‬رۆزا‬

‫‪15‬‬

‫هـ ‪ -‬به‌ردی گورچیله‌‬ ‫زۆرجار به‌ردی گورچیله‌ كه‌ دروست‬ ‫ده‌بێت نیش����انه‌كانی ده‌رناكه‌وێت بۆ‬ ‫ماوه‌ی چه‌ند مانگێك‪ ،‬بۆیه‌ پێویسته‌‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی ب����ه‌ردی گورچیله‌یان هه‌یه‌‬ ‫یا كێش����ه‌ی گورچیله‌ی����ان هه‌یه‌ به‌ر‬ ‫له‌ره‌مه‌زان س����ه‌ردانی دكتۆر بكه‌ن بۆ‬ ‫دڵنیابون‪.‬‬ ‫هۆكار‪:‬‬ ‫كه‌می ئاوو شله‌مه‌نیه‌ پێویسته‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫پێویس����ته‌ له‌دوای به‌ربانگ تا كاتی‬ ‫خه‌و رێژه‌یه‌كی گونجاو ئاو بخورێته‌وه‌‪،‬‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌خواردنی كالیس����یۆم‌و‬ ‫خوێ‪.‬‬ ‫له‌‌كات����ی به‌رده‌وامبون����ی ئ����ازارو‬ ‫نیش����انه‌كانی پێویس����ته‌ س����ه‌ردانی‬ ‫پزیشكه‌كه‌ت بكه‌یت‪.‬‬

‫هیچ پارلەمان‌و حکومەت‌و سەرۆکایەتیەکی‬ ‫تازە نیە بتوانێت چارەی نەخۆش����یەکانی‬ ‫تەندروستی‌و سیس����تمەکەی بکات ئەگەر‬ ‫کاری جیددی‌و بەپەلە لەسەر سێ تەوەری‬ ‫سەرەکی سیستمەکە نەکات (ئەوە ئەگەر‬ ‫بوێرین گریمانەی بەڕێوەچونی هەڵبژاردن‌و‬ ‫دروس����تبونی حکوم����ەت‌و پارلەم����ان‌و‬ ‫س����ەرۆکایەتیەکی تازە بکەی����ن)‪ .‬دواجار‬ ‫کوڵەواری����ی‌و نەخۆش����یەکانی سیس����تمی‬ ‫تەندروس����تیی گەش����تونەتە بنبەست‌و بەو‬ ‫پینەوپەڕۆو خۆخەریکردنەی دەس����ەاڵتی‬ ‫ئێستا نەک چارەسەرناکرێن بەڵکو قوڵترو‬ ‫ئاڵۆزتر دەبن‪.‬‬ ‫ت����ەوەری یەک����ەم‪ ،‬دۆس����ییە دارای����ی‌و‬ ‫ئابوریەکان����ی سیس����تمی تەندروس����تین‪.‬‬ ‫کێش����ەکانی سیس����تەمەکەو چاوەڕوان����ی‬ ‫هاواڵتی����ان ئیت����ر لەئاس����تێکدان کە ئەو‬ ‫بودجە کەمەی کە حکومەت بە <قگارە>‬ ‫دەرخواردی سیستمەکەی دەدات‪ ،‬هێندەی‬ ‫دەردەکان قوڵت����رو برین����ەکان گەورەت����ر‬ ‫دەک����ەن (لەڕێی پاڵپێوەنانی پزیش����کان‌و‬ ‫کارمەندان‌و نەخۆش ب����ۆ روکردنە کەرتی‬ ‫تایبەت لەن����اوەوەو دەرەوەی واڵت) هێندە‬ ‫نەیانتوانیوە خزمەتی تەندروستی لەکەرتی‬ ‫گش����تیدا بگەیه‌ننە ئاس����تێک کە شایانی‬ ‫هاواڵتیان‌و کێشە تەندروستیەکانیان بێت‪.‬‬ ‫ئەم زاڵبونەی کەرتی تایبەتیش وای کردوە‬ ‫ک����ە هاواڵتیان پارەیەک����ی زۆر لەگیرفانی‬ ‫خۆیان ب����ۆ خزمەتی تەندروس����تی خەرج‬ ‫بکەن‪ .‬لەڕاستیدا هاواڵتیان زۆر لەحکومەت‬ ‫زیاتر لەتەندروستیدا خەرج دەکەن‌و خودی‬ ‫هاواڵتیان خۆیان س����ەرچاوەی س����ەرەکی‬ ‫داهات����ی تەندروس����تین ن����ەک حکومەت‪.‬‬ ‫بۆیە لەکاتی نەخۆش����کەوتندا‪ ،‬کەسەکان‬ ‫بەتەنها تەندروستیی جەسته‌یی‌و دەرونیان‬ ‫لەدەس����تنادەن‪ ،‬بەڵک����و زەرەری ئابوری‬ ‫کوش����ندەش دەکەن کە دەش����ێت‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ناچاربون بەقەرزکردن یا فرۆش����تنی ماڵ‌و‬ ‫حاڵ‪..‬هتد‪ ،‬هۆکارێکی بنەڕەتی خراپتربونی‬ ‫باری تەندروس����تیی ی����ا تەنانەت مردنیش‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ت����ەوەری دوەم بریتی����ە لەو نایەکس����انیە‬ ‫کوش����ندەیەی لەخزمەت����ی تەندروس����تیدا‬ ‫هەی����ە لەنێ����وان ش����ارەکان‌و دێیەکاندا‪،‬‬ ‫لەنێ����وان س����ەنتەری ش����ارەکان‌و گەڕەکە‬ ‫دوردەستەکان‪ ،‬گەرمیان‌و کوێستان‪ ،‬هەژارو‬ ‫دەوڵەمەن����د‪ ،‬گ����ەورەو بچ����وک‌و ئافرەت‌و‬ ‫پیاودا‪...‬هتد‪ .‬نایەکس����انی نێوان هەریەک‬ ‫لەم جەمس����ەرانەی کۆمەڵگای کوردستان‪،‬‬ ‫کاراکت����ەرو خەس����ڵەتێکی ناس����ێنەری‬ ‫سیستمی تەندروس����تین‪ .‬ئەم نایەکسانیە‬ ‫لەئاس����تێکدایە‪ ،‬ک����ە نەخۆش����خانەو بنکە‬ ‫تەندروستیەکانی ش����وێنە دوردەستەکان‪،‬‬ ‫لەگەراجێکی وەس����تانی ئەمبواڵنس زیاتر‬ ‫هیچ����ی دیکە نین‌و تەنها کارێک کە بتوانن‬ ‫بیک����ەن دەرکردنی ئەو ئەمبواڵنس����انەیە‬ ‫بۆ گواس����تنەوەی نەخۆش بۆ س����ەنتەری‬ ‫ش����ارەکان‪ .‬ئەم نایەکس����انیە خۆی تەنها‬ ‫لەچڕی نەخۆشخانەو بنکە تەندروستیەکان‌و‬ ‫ئامێرە پزیشكیەکان‌و دەرمان‌و تەکنەلۆژیا‬ ‫لەسەنتەری ش����ارەکان بەبەراورد بەالدێ‌و‬ ‫ش����ارۆچکەو ش����وێنە دوردەس����تەکاندا‬ ‫نابینێت����ەوە‪ ،‬بەڵکو بۆ ژمارەی پزیش����ك‌و‬ ‫کارمەندی تەندروستی بەتایبەتی ئەوانەی‬ ‫کە راهێنان‌و ش����ارەزایی‌و پسپۆرییان هەیە‬ ‫راستە‪.‬‬ ‫تەوەری س����ێیەم کاریگەری ئەو خزمەتەیە‬ ‫کە پێشکەشدەکرێت‪ .‬راستە لەکوردستاندا‪،‬‬ ‫ژێرخانێکی تەندروستیمان هەیە‪ ،‬پزیشک‌و‬ ‫کارمەندی تەندروستی‌و نەخۆشخانەو بنکەی‬ ‫تەندروستی‌و دەرمان‌و ئامێرو تەکنەلۆژیامان‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم پرسیارەکە ئەوەیە ئاخۆ ئەم‬ ‫ژێرخان‌و کەرەس����تەو دەرم����ان‌و هێزیکارە‬ ‫چۆن خزمەتێک پێشکەشدەکات؟ کواڵیتی‌و‬ ‫ئاس����تی خزمەتەکە لەکوێی پێداویس����تی‌و‬ ‫چاوەڕوانی هاواڵتیاندایە‌و بەبەراورد لەگەڵ‬ ‫س����تانداردە جیهانییەکان لەچ ئاستێکدان؟‬ ‫وەبیرهێنانەوەیەک����ی خێرا ب����ۆ ئەو هەمو‬ ‫کارەس����اتە کوش����ندانەی لەسیس����تمی‬ ‫تەندروس����تی رودەدەن بەس����ە بۆ ئەوەی‬ ‫دڵنیابین ل����ەوەی کە کواڵیت����ی خزمەتی‬ ‫تەندروس����تی لەئاس����تێکی قەیراناویدایەو‬ ‫پێویس����تی بەهەن����گاوی خێ����را هەیە بۆ‬ ‫چاککردنی‪.‬‬ ‫دی����ارە بۆ ه����ەر یەکێ����ک ل����ەم تەوەرانە‬ ‫چارەس����ەرو هەن����گاوی پراکتیک����ی هەن‪.‬‬ ‫زیادکردنی بەش����ی تەندروستی لەبودجەو‬ ‫بەکارهێنانی باج لەس����ەر جگ����ەرەو مادە‬ ‫کحولی����ەکان‌و ئۆتۆمبی����ل‌و هێنانەکای����ەی‬ ‫یەکس����انی لەدابەش����کردنی هێ����زی کاری‬ ‫تەندروس����تی لەڕێ����ی گرێبەس����ت لەگەڵ‬ ‫کارمەندان‌و پزیشکان بۆ کارکردن لەشوێنە‬ ‫دوردەس����تەکان‌و پابەندب����ون بەڕێنماییە‬ ‫جیهانیی����ەکان لەخزمەت����ی تەندروس����تی‬ ‫بەش����ێکن لەو هەنگاوانە‪ .‬لەش����وێنی تردا‬ ‫بەدرێژی باسی هەنگاوەکان دەکەین‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫لق ‌ی سلێمانی‌ سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان‪ ،‬نهێنیه‌كانیان ئاشكرا ده‌كه‌ن‬ ‫مانگانه‌‪ 7‬ملیۆن دینار له‌حكومه‌ت وه‌رده‌گرن‌و ئه‌مساڵیش زیاد له‌ ‪23‬ملیۆن ‪140‬دینار ئابونه‌ی‌ ئه‌ندامانیان بوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاسۆ سه‌راوی‌‬ ‫"وه‌ك ده‌ستپێشخه‌ریه‌ك‪ ،‬بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ یاسای‌ مافی‌‬ ‫ده‌ستكه‌وتنی‌ زانیاری‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێمانباش بو هه‌رچی‌‬ ‫خه‌ڵك ده‌یه‌وێ‌ بزانێ‌ له‌سه‌ر ئێمه‌‬ ‫له‌رێگای‌ هه‌فته‌نامه‌ی‌ ئاوێنه‌وه‌‬ ‫بیخه‌ینه‌ڕو" كاروان ئه‌نوه‌ر‪،‬‬ ‫سكرتێری‌ لقی‌ سلێمانی‌ سه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی‌ كوردستان وه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌چه‌ن���د رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردودا س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم یاسای‌ مافی‌‬ ‫ده‌س���تكه‌وتنی‌ زانی���اری‌ له‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تان واژۆك���رد‪ ،‬وه‌ك هه‌نگاوی‌‬ ‫یه‌كه‌م بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و یاس���ایه‌‪،‬‬ ‫لقی‌ سلێمانی‌ سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫له‌رێگای‌ سكرتێری‌ لقه‌كه‌یانه‌وه‌ زۆرترین‬ ‫زانیاری‌ له‌س���ه‌ر كارو چاالك‌و بودجه‌ی‌‬ ‫داهاتی‌ لقه‌كه‌یان ده‌خاته‌رو‪.‬‬ ‫ی ئه‌ندام‌و فراوانی‌‬ ‫پشتبه‌س���تن به‌زۆر ‌‬ ‫سنوری‌ جوگرافی‌‪ ،‬پێده‌چێت لقی‌ سلێمانی‌‬ ‫سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان گه‌وره‌ترین لقی‌‬ ‫س���ه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانی‌ كوردستان‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪7‬هه‌زار ئه‌ندامی‌ هه‌یه‌‪ ،‬زیاد له‌‬ ‫‪2‬هه‌زار ئه‌ندامیان له‌سنوری‌ ئه‌و لقه‌دایه‌‌و‬ ‫له‌ئێستاش���دا وه‌ك سكرتێره‌كه‌ی‌ باسی‌‬ ‫ده‌كات ‪ 700‬كه‌س���ی‌ ت���ر داواكاری‌ بون‬ ‫به‌ئه‌ندامیان پێشكه‌ش كردوه‌‪.‬‬ ‫دروس���ت ژم���اره‌ی‌ ئه‌ندامان���ی‌ ئه‌م‬ ‫لق���ه‌ ‪ 2031‬ئه‌ندام���ه‌ ل���ه‌و ژماره‌یه‌ش‬ ‫‪1451‬ئه‌ندامی‌ كارایه‌‌و ‪ 429‬به‌شداره‌‌و‪83‬‬ ‫ش���ی‌ مه‌ش���قكاره‌‪ .‬هه‌ر یه‌كێ���ك له‌و‬ ‫ئه‌ندامانه‌ س���ااڵنه‌ به‌رێژه‌یه‌ك ئابونه‌ی‌‬ ‫سااڵنه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌ندامی‌ كارا سااڵنه‌‬ ‫‪25‬هه‌زار دیناره‌‌و ه���ه‌ر یه‌ك له‌ئه‌ندامی‌‬ ‫به‌شدار‌و مه‌ش���قكاریش سااڵنه‌ ‪15‬هه‌زار‬ ‫دینار ئابونه‌ی‌ سااڵنه‌ ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫له‌مس���اڵدا له‌ك���ۆی‌ ‪ 1451‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫كاره‌ ‪ 566‬ك���ه‌س ئابونه‌ی‌ س���ااڵنه‌ی‌‬ ‫داوه‌‌و له‌‪ 429‬ئه‌ندامی‌ به‌ش���داریش ‪62‬‬ ‫ئه‌ن���دام ئابونه‌ی‌ داوه‌‪ ،‬ل���ه‌‪ 83‬ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌ش���قكاریش ‪ 10‬كه‌س���یان ئابونه‌یان‬ ‫داوه‌‌و كۆی‌ داهاتی‌ ئابونه‌ی‌ ئه‌مس���اڵی‌‬

‫لق ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫ئه‌ندامه‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌رسێ‌ حیزب ‌ه‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫هه‌ردو حیزب ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌ ‌ی‬ ‫كوردستان چاالكترن‬

‫ژماره‌ی‌ ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫ئه‌م لقه‌ ‪2031‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ له‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ش‬ ‫‪1451‬ئه‌ندام ‌ی‬ ‫كارایه‌‌و ‪429‬‬ ‫به‌شداره‌‌و‪ 83‬ش ‌ی‬ ‫مه‌شقكاره‬ ‫بینای لقی سلێمانی سه‌ندیکای رۆژنامه‌نوسانی کوردستان‬

‫ئ���ه‌م لق���ه‌ ت���ا ناوه‌ڕاس���تی‌ مانگی‌ ‪7‬‬ ‫برتییب���وه‌ ل���ه‌ ‪23‬ملی���ۆن‌و ‪ 140‬هه‌زار‬ ‫دینار‪ .‬ك���ه‌ وه‌ك فه‌رمانبه‌ری‌ ژمێریاری‌‬ ‫لقه‌كه‌ جه‌ختی‌ له‌سه‌ر ده‌كاته‌وه‌ هه‌موی‌‬ ‫ده‌چێته‌وه‌ بۆ سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫له‌هه‌ولێر‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ پره‌نس���یپه‌كانی‌ كاركردن���ی‌‬ ‫ئه‌م س���ه‌ندیكایه‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ كار ده‌بێت‬ ‫فه‌رمانبه‌ری‌ ده‌وڵ���ه‌ت نه‌بێت‪ ،‬هاوكات‬ ‫ژی���ان‌و بژێویش���ی‌ له‌س���ه‌ر پیش���ه‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسی‌ بێت‪ .‬ئه‌ندامی‌ به‌شداریش‬ ‫پیش���ه‌ی‌ رۆژنامه‌نوس���ی‌ كاری‌ دوه‌می‌‬ ‫بێ���ت‪ ،‬هه‌رچی‌ ئه‌ندامی‌ مه‌شقكاریش���ه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ن كه‌ دو ساڵ كه‌متر كاری‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسیان كردوه‌‪ ،‬به‌پێی‌ چاالكییان‬ ‫به‌رزده‌بنه‌وه‌ بۆ پله‌كانی‌ تر‪.‬‬ ‫له‌كۆنگ���ره‌ی‌ س���ێی‌ س���ه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان‪ ،‬ئه‌ندامانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫هه‌ر س���ێ‌ حیزب���ه‌ ئۆپۆزس���یۆنه‌كه‌ی‌‬ ‫كوردستان (گۆڕان‪ ،‬یه‌كگرتو‪ ،‬كۆمه‌ڵ)‬ ‫ده‌ستیان له‌كاركێشایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌وته‌ی‌‬ ‫كاروان ئه‌نوه‌ری‌ سكرتێری‌ لقی‌ سلێمانی‌‬

‫س���ه‌ندیكا‪ ،‬ئه‌ندام���ه‌ ئاس���اییه‌كانی‌ كه‌ هه‌فتانه‌ ‪5‬رۆژ ده‌وام ده‌كه‌ن مانگانه‌‬ ‫ئ���ه‌و س���ێ‌ حیزب���ه‌ زۆر چاالكان���ه‌ ‪ 300‬هه‌زار دین���ار وه‌رده‌گرن‪ ،‬هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌س���ه‌ندیكادا كار ده‌كه‌ن‌و ده‌س���تیان له‌ئه‌ن���دام لقه‌كانیش ك���ه‌ ‪8‬ئه‌ندام لقن‬ ‫له‌كارنه‌كێش���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كاروان ده‌ڵێ���ت هه‌فتانه‌ ‪2‬تا‪ 3‬رۆژ ده‌وام ده‌كه‌ن مانگانه‌‬ ‫"ده‌توانم بڵێم له‌لقی‌ س���لێمانی‌ ئه‌ندامه‌ بڕی‌ ‪ 200‬هه‌زار دین���ار وه‌رده‌گرن‪ .‬به‌م‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ه‌كانی‌ هه‌رس���ێ‌ حیزب���ه‌ جۆره‌ مانگانه‌ ‪3‬ملیۆن ‪ 500‬هه‌زار دینار‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌كه‌‪ ،‬له‌ئه‌ندامان���ی‌ هه‌ردو له‌‪7‬ملیۆنه‌كه‌ بۆ ده‌رماڵه‌ ده‌ڕوات‪ ،‬جگه‌‬ ‫حیزبه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كه‌ی‌ كوردس���تان له‌وه‌ مانگانه‌ ‪1‬ملیۆن ‪ 200‬هه‌زار دینار بۆ‬ ‫چاالكترن‪ ،‬ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌وه‌ش ئه‌وه‌یه‌ كرێ‌ خان���وی‌ لقه‌كه‌یه‌‪ ،‬پاره‌كه‌ی‌ تریش‬ ‫ئێمه‌ له‌م لقه‌دا مۆرك���ی‌ حیزبایه‌تیمان به‌پێی‌ خش���ته‌یه‌ك كه‌ وێنه‌یه‌كی‌ له‌الی‌‬ ‫سڕیوه‌ته‌وه‌‌و بۆ هه‌موان وه‌ك یه‌ك كار ئاوێنه‌ی���ه‌ بۆ خه‌رجی‌ رۆژان���ه‌ ده‌ڕوات‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر كه‌سێك ئه‌ندامی‌ ئێمه‌ش له‌ئێستاش���دا ئه‌م لقه‌ نزیكه‌ی‌ ‪10‬ملیۆن‬ ‫نه‌بێ���ت هه‌ر رۆژنامه‌نوس بێت له‌س���ه‌ر دینارێكی‌ له‌بانكدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كاروان ئه‌ن���وه‌ر باس له‌وه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌نوسی‌ توشی‌ گرفت بێت‪،‬‬ ‫كه‌ له‌هی���چ واڵتێك رێگه‌ به‌رۆژنامه‌نوس‬ ‫به‌دواداچون بۆ گرفته‌كه‌ی‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌م لقه‌ مانگانه‌ ‪7‬ملیۆن له‌سه‌ندیكای‌ نادرێ���ت كاری‌ رۆژنامه‌نوس���ی‌ بكات تا‬ ‫رۆژنامه‌نوسان وه‌رده‌گرێ‌‪ ،‬زۆرترینی‌ ئه‌و ئه‌ندامی‌ س���ه‌ندیكایه‌كی‌ رۆژنامه‌نوسی‌‬ ‫پاره‌یه‌ مانگانه‌ بۆ ده‌رماڵه‌ی‌ س���كرتێر‌و نه‌بێ���ت "ب���ه‌اڵم ئێم���ه‌ چاوم���ان له‌وه‌‬ ‫كارمه‌ن���د‌و ئه‌ن���دام لق���ه‌كان ده‌ڕوات‪ ،‬پۆشیوه‌"‪ .‬له‌باره‌ی‌ دوره‌په‌رێزی‌ رۆژنامه‌‬ ‫س���كرتێری‌ لق مانگان ‌ه ‪ 400‬هه‌زار دینار ئه‌هلیه‌كانیش له‌م س���ه‌ندیكایه‌‪ ،‬ناوبراو‬ ‫وه‌رده‌گرێ‌ له‌هه‌فته‌یه‌ك���دا ‪5‬رۆژ ده‌وام ئ���ه‌وه‌ ده‌خات���ه‌رو ك���ه‌ هه‌ریه‌كێك له‌و‬ ‫ده‌كات‪ ،‬دوای‌ ئه‌ویش ‪ 5‬كارمه‌ندی‌ لقه‌كه‌ رۆژنام���ه‌ ئه‌هلیانه‌ له‌كات���ی‌ ده‌رهێنانی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسۆ‬ ‫مۆڵ���ه‌ت‪ ،‬ده‌بێت مۆڵه‌ت له‌س���ه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان وه‌ربگ���رن "ئه‌وه‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌خۆی���دا دانپیانه‌ن���ه‌ به‌ش���ه‌رعیه‌تی‌‬ ‫س���ه‌ندیكا‪ ،‬ه���ه‌ر رۆژنامه‌نوس���ێكیش‬ ‫نه‌بوبێت به‌ئه‌ندام ئێمه‌ زۆریمان له‌كه‌س‬ ‫نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر به‌پێ���ی‌ ئاماره‌كان���ی‌ ئ���ه‌م‬ ‫لق���ه‌‪ ،‬له‌ك���ۆی‌ ‪ 1451‬ئه‌ندام���ی‌ كارای‌‬ ‫س���ه‌ندیكا‪ ،‬تائێس���تا ‪278‬رۆژنامه‌نوس‬ ‫كه‌ فه‌رمانب���ه‌ری‌ حكومه‌ت���ن خزمه‌تی‌‬ ‫كاری‌ رۆژنامه‌نوس���ییان بردۆت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی���ان‪ ،‬به‌م���ه‌ش له‌ئه‌ندامی‌‬ ‫كاراوه‌ ده‌بنه‌ ئه‌ندامی‌ به‌شدار‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئیمتی���ازی‌ ئه‌وانی���ش بۆ‬ ‫ئه‌ندامه‌كانیان كاروان باس���ی‌ له‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ تائێس���تاش له‌هه‌وڵ���ی‌ دابینكردنی‌‬ ‫زه‌وین بۆ ‪169‬رۆژنامه‌نوس‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ندی���ن س���اڵه‌ بڕی���اره‌ پێیانبدرێت‪،‬‬ ‫به‌ده‌ر ل���ه‌وه‌ هه‌مو جۆره‌ چاره‌س���ه‌ر‌و‬ ‫نه‌ش���ته‌رگه‌ریه‌ك له‌نه‌خۆش���خانه‌كانی‌‬ ‫ش���ۆڕش بۆ رۆژنامه‌نوسان‌و كه‌سه‌ پله‌‬ ‫یه‌كه‌كانی���ان به‌بێ‌ به‌رامب���ه‌ر ده‌كرێت‪.‬‬

‫ی تایبه‌ت‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ داشكاندنێك ‌‬ ‫بۆ گه‌شته‌كانیان به‌فڕۆكه‌ كراوه‌‪.‬‬ ‫دروستكردنی‌ س���ه‌ندیكایه‌كی‌ تر یان‬ ‫هه‌ر رێكخراوێكی‌ تر رۆژنامه‌نوس���ی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ماوه‌ی���ه‌ك كۆمه‌ڵێك له‌رۆژنامه‌نوس���ان‬ ‫خه‌ریكی‌ دروس���تكردنی‌ ب���ون‪ ،‬به‌وته‌ی‌‬ ‫كاروان له‌یاس���ادا رێگ���ه‌ی‌ پێنه‌دراوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ژماره‌ی‌ باڵوكراوه‌ كاغه‌زیه‌كانیش‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی‌ سه‌ندیكا وتی‌ "له‌ئێستادا‬ ‫له‌س���ه‌رجه‌م هه‌رێمی‌ كوردستاندا ‪750‬‬ ‫تا‪ 800‬باڵوكراوه‌ی‌ كاغه‌زی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ش كام له‌به‌رپرس���انی‌‬ ‫حكومی‌‌و حیزبی‌ ئه‌ندامی‌ لقه‌كه‌ی‌ ئه‌وانن‪،‬‬ ‫س���كرتێری‌ لقی‌ سلێمانی‌ س���ه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان هێمای‌ به‌وه‌دا هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌ئازاد جوندیانی‌ به‌سیفه‌تی‌ به‌رپرسی‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی‌ ناوه‌ندی‌ راگه‌یان���دن‌و مه‌ال‬ ‫به‌ختیار وه‌ك سه‌رنوس���ه‌ری‌ رۆژنامه‌ی‌‬ ‫چاودێر‌و ئه‌رس���ه‌الن بایزی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مانیش كه‌ پێش���تر سه‌رنوسه‌ری‌‬ ‫كوردس���تانی‌ نوێ‌ بوه‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ كارای‌‬ ‫سه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوسانن‪.‬‬

‫له‌رۆژئاوای كوردستان هه‌وڵی پێكهێنانی هه‌رێمێكی سه‌ربه‌خۆ ئه‌درێت‬ ‫ئا‪ :‬دانا ره‌زگه‌یی‬ ‫ماوه‌ی ساڵێك تێپه‌ڕی‌ به‌سه‌ر‬ ‫ئازادكردنی رۆژئاوای كوردستان‌و‬ ‫له‌و ساڵه‌دا چه‌ندین كێشه‌و گرفتی‬ ‫ناوخۆیی سه‌ری هه‌ڵداوه‌و تاكو‬ ‫ئێستا كێشه‌كان به‌هه‌ڵواسراوی‬ ‫ماونه‌ته‌وه‌و په‌یه‌ده‌ش له‌ئێستادا‬ ‫له‌هه‌وڵی دروستكردنی ده‌سته‌یه‌كه‌‬ ‫بۆ پێكهێنانی حكومه‌ت‌و هه‌وڵدان‬ ‫بۆ دروستكردنی په‌رله‌مانێك‬ ‫له‌رۆژئاوا به‌اڵم الیه‌نه‌ كوردیه‌كانی‬ ‫تری رۆژئاوا دژی ئه‌و ده‌سته‌یه‌ن‌و‬ ‫به‌سه‌ركه‌وتوی نازانن چونكه‌ تاكو‬ ‫ئێستا رێكه‌وتننامه‌ی هه‌ولێر به‌جێ‌‬ ‫نه‌گه‌یه‌نراوه‌ ‪.‬‬ ‫ساڵح موسلیم هاوس����ه‌رۆكی پارتی‬ ‫یه‌كێت����ی دیموكرات����ی كورد(په‌یه‌ده‌)‬ ‫له‌لێدوانێك����ی بۆ كه‌ناڵی بی بی س����ی‬ ‫رایگه‌یاند" ئێم����ه‌ نیه‌تی ئه‌وه‌مان نیه‌‬ ‫له‌ئێس����تادا كار له‌س����ه‌ر دروستكردنی‬ ‫ده‌وڵ����ه‌ت بكه‌ی����ن ب����ه‌اڵم ده‌مانه‌وێت‬ ‫ده‌سته‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆ دروست بكه‌ین‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌بردنی رۆژئاوای كوردس����تان‬ ‫ئه‌و ده‌سته‌یه‌ش به‌هه‌ڵبژاردن ده‌كرێت‌و‬ ‫ئێم����ه‌ هه‌م����و الیه‌ن����ه‌ كوردیه‌كان����ی‬ ‫رۆژئاوام����ان بانگێش����تكردوه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ده‌سته‌یه‌ ‪.‬‬ ‫كۆم����ا جڤاك����ێ‌ كوردس����تان‬ ‫له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا وێڕای پشتیوانیكردن‌و‬ ‫پاڵپش����تی خۆی����ان ب����ۆ ده‌س����ته‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ران����ی رۆژئاوا هۆش����یارییاندا‬ ‫به‌حكومه‌تی ئه‌نقه‌ره‌ له‌سه‌ر رۆژئاوای‬ ‫كوردس����تان به‌وه‌ی كه‌ توركیا ده‌ست‬ ‫له‌كاروب����اری رۆژئ����اوا وه‌رئ����ه‌دات‌و‬ ‫ده‌یه‌وێت بارودۆخ����ی رۆژئاواش وه‌كو‬ ‫شاره‌كانی تری سوریای‌ لێبێت‌و به‌هه‌ر‬ ‫جۆرێك بێت ئه‌یه‌وێت كه‌ رێگری بكات‬ ‫له‌به‌ره‌وپێش����بردنی رۆژئ����اواو هێنانی‬

‫له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌داین‬ ‫حکومه‌ت‬ ‫رابگه‌یه‌نین‌‌و‬ ‫په‌رله‌مانی خۆمان‬ ‫هه‌بێت‬ ‫بازگه‌یه‌کی‬

‫‪YPG‬‬

‫له‌رۆژئاوای کوردستان‬

‫ئوسی ئه‌وه‌ش����ی راگه‌یاند كه‌ ئه‌وان‬ ‫هێ����زی تیرۆریس����ت‌و بێگان����ه‌ بۆ ناو‬ ‫خاكی رۆژئاوای كوردس����تان‪ .‬كه‌جه‌كه‌ له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دان زۆرینه‌ی الیه‌نه‌كان‬ ‫ئاگاداری توركی����ای كردوه‌ له‌وه‌ی كه‌ ئاماده‌ییان هه‌بێت بۆ دروس����تكردنی‬ ‫په‌یوه‌ندی خۆی بپچڕێنێت له‌گه‌ڵ ئه‌و ئه‌و ده‌سته‌یه‌‌و ئه‌گه‌ر هه‌ر الیه‌نێكیش‬ ‫گروپانه‌و ده‌س����تهه‌ڵبگرێت له‌تێكدانی به‌ش����داری ن����ه‌كات ئ����ه‌وا خۆی����ان‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ندی یه‌كه‌من‌و مێژوش تۆماری‬ ‫ره‌وشی ئارامی رۆژئاوا ‪.‬‬ ‫ئامینه‌ ئوس����ی ئه‌ندامی ده‌س����ته‌ی ئه‌كات كه‌ ئه‌وان به‌ده‌س����تی بێگانه‌و‬ ‫رێڤه‌ب����ه‌ری په‌یه‌ده‌ ب����ۆ ئاوێنه‌ وتی " ده‌ره‌وه‌ی رۆژئاوا به‌شداری ناكه‌ن‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌هێزو الیه‌نه‌كانی تری‬ ‫ئێم ‌ه له‌رۆژئاوای كوردس����تان له‌هه‌وڵی‬ ‫ئه‌وه‌دای����ن ده‌س����ته‌یه‌كی س����ه‌ربه‌خۆ رۆژئ����اوا ئامینه‌ وتی " ئێمه‌ ئاگادارین‬ ‫دابمه‌زرێنین‌و خۆمان كاروباری رۆژئاوا كه‌ هه‌ندێ‌الیه‌ن به‌قسه‌ی ئه‌مالو ئه‌وال‬ ‫رابپه‌رێنی����ن‌و ئ����ه‌وه‌ش ئاماده‌كاریه‌ك نه‌بێت ناتوان����ن ئاویش بخۆنه‌وه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫بێت بۆ ئ����ه‌وه‌ی له‌داهاتودا حكومه‌ت ش����ێوه‌یه‌ چۆن ده‌توانن كوردس����تانی‬ ‫رابگه‌یه‌نین‌و په‌رله‌مانی خۆمان هه‌بێت رۆژئاوا بپارێزن سه‌باره‌ت به‌ده‌ستوه‌ردان‬ ‫له‌رۆژئاوای كوردس����تان‪ ،‬وتی توركیا‬ ‫له‌رۆژئاوای كوردستان ‪.‬‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫هه‌مو هه‌وڵێكی خستۆته‌ گه‌ڕ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كورد س����ه‌ركه‌وتو نه‌بێ����ت له‌رۆژئاوا‌و‬ ‫به‌ش����ێك له‌الیه‌ن����ه‌ كوردیه‌كانی����ش‬ ‫پاڵپش����تی له‌هه‌ڵوێس����ته‌كانی توركیا‬ ‫ئه‌ك����ه‌ن به‌داخه‌وه‌ ك����ه‌ هه‌ندێ‌ كه‌س‬ ‫له‌هه‌رێمی باشوره‌وه‌ دێن بۆ هاوكاری‬ ‫گروپ����ه‌ چه‌ته‌و تیرۆریس����ته‌كان دژی‬ ‫ك����ورد ئه‌جه‌نگن له‌ب����ری ئه‌وه‌ی دژی‬ ‫ئه‌سه‌د بجه‌نگن ‪.‬‬ ‫كاوه‌ ئازیزی ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی ئازادی ك����وردی بۆ ئاوێنه‌ وتی‬ ‫"ئێم����ه‌ هیچ كاتێك ناچینه‌ ناو گروپ‌و‬ ‫هێزێكه‌وه‌ كه‌ شه‌رعیه‌تی نه‌بێت چونكه‌‬ ‫ئێمه‌ وه‌كو پارته‌كانی رۆژئاوا له‌هه‌ولێر‬ ‫رێكه‌وتننامه‌یه‌كمان ئیمزاكردوه‌ به‌اڵم‬

‫تاكو ئێس����تا به‌جێ‌ نه‌گه‌یه‌نراوه‌ بۆیه‌‬ ‫تاوه‌ك����و ئ����ه‌وه‌ به‌ج����ێ‌ نه‌گه‌یه‌نرێت‬ ‫هیچ ده‌س����ته‌یه‌ك س����ه‌ركه‌وتونابێت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش ته‌نه����ا په‌یه‌ده‌یه‌ كه‌ ئه‌یه‌وێت‬ ‫ئه‌و ده‌س����ته‌یه‌ دروس����ت ب����كات‌و بۆ‬ ‫پێكهێنان����ی حكوم����ه‌ت‌و دواتر وه‌ك‬ ‫خۆی����ان ئه‌ڵێن په‌رله‌مان به‌اڵم تاوه‌كو‬ ‫ئه‌و رێكه‌وتننامه‌ی����ه‌ به‌جێنه‌گه‌یه‌نرێت‬ ‫برواناكه‌م هیچ الیه‌نێك بڕواته‌ ناویه‌وه‌‬ ‫‪.‬‬ ‫عه‌بدولباق����ی یوس����ف ئه‌ندام����ی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی پارت����ی یه‌كێتی كورد‬ ‫له‌س����وریا بۆ ئاوێنه‌ وتی "ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌دای����ن كه‌ رۆژئاوای كورددس����تان‬ ‫هه‌رێمێكی سه‌ربه‌خۆی هه‌بێت‌و كورد‬

‫خۆی حوكمڕانی رۆژئاوای كوردس����تان‬ ‫ب����كات به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ش پ��ل�ان‌و كاتی‬ ‫ده‌وێ����ت‌و ده‌بێت پێش����تر ئاماده‌كاری‬ ‫ت����ه‌واوی ب����ۆ بكرێت ك����ه‌ پێكهاته‌ی‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان����ی رۆژئاوا له‌خۆبگرێت‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی به‌یه‌ك����ه‌وه‌ بڕیاربد‌هن‌و‬ ‫رۆژئاوای كوردستان ئاوه‌دانبكه‌نه‌وه‌و‬ ‫بتوانین خزمه‌ت به‌رۆژئاوا بكه‌ین به‌اڵم‬ ‫له‌وكات‌و ساته‌دا ته‌نها زیان به‌رۆژئاوا‬ ‫ئه‌گه‌یه‌نرێ����ت‌و گرژی‌و ئاڵ����ۆزی زیاتر‬ ‫له‌نێ����وان الیه‌نه‌كان دروس����ت ئه‌بێت‬ ‫بۆیه‌ واباش����تره‌ پێشتر رێكه‌وتننامه‌ی‬ ‫هه‌ولێر به‌جێبگه‌یه‌نرێت ئینجا بیر له‌وه‌‬ ‫بكه‌ین����ه‌وه‌ كه‌ هه‌رێمێكی س����ه‌ربه‌خۆ‬ ‫رابگه‌یه‌نی‪.‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی ‪komalayatyawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )387‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/23‬‬

‫‪17‬‬

‫منداڵ‌‌و شه‌قام ئاوێزانی یه‌كتر بون‬ ‫ئا‪ :‬ناهیده‌‬ ‫رۆژ بەرۆژ مندااڵنی سەرشەقام‪ ،‬جا بۆ‬ ‫سواڵکردن بێت یان بۆ کاسپی کردن‌و‬ ‫شت فرۆشتن لەزیادبوندان ‪.‬‬ ‫زۆرێک ل����ەو مندااڵنە لەالیەن خەڵک‌و‬ ‫ڕێبواران����ەوه‌ هاوکاری دەکرێن‌و پارەیان‬ ‫دەدرێتێ‪ ،‬هەندێجاریش لەبەر جنێودان‌و‬ ‫قسەی ناشرینی منداڵەکان‌و بێزارکردنی‬ ‫ش����وفێرەکان رێبواران‌و ش����وفێرەکان‬ ‫لێی����ان تورەدەبن‌و مامەڵ����ەی خراپیان‬ ‫لەگەڵ دەکەن یان لەالی����ەن هێزەکانی‬ ‫پۆلیسەوە دەستگیر دەکرێن‪.‬‬ ‫ئ����ازاری ئ����ەم من����داڵ‌و مێردمندااڵنە‬ ‫بەجۆرێکە ک����ە رەنگە تەنها بەبینینیان‬ ‫بۆ ماوەیەک توشی شۆک‌و بێ ئومێدیت‬ ‫بکات لەدەسەاڵتێک کە ماوەی ‪٢٣‬ساڵە‬ ‫حوکمی کوردس����تان دەکات‪ .‬ئەوان نە‬ ‫س����ەرمای زس����تان‌و نە گەرمای هاوین‬ ‫ڕایانده‌گرێت‌و بەردەوام لەهەوڵدان‪.‬‬ ‫ئ����ەو ته‌مه‌ن����ی ‪ 15‬س����اڵه‌‪ ،‬خاوه‌نی‬ ‫باوكێك����ی نه‌خۆش‌و دو ب����رای بچكۆله‌‪،‬‬ ‫دایكی هه‌مو به‌یانیه‌ك زو به‌خه‌به‌ردێنێت‌و‬ ‫ره‌وانه‌ی س����ه‌ر ش����ه‌قامه‌كانی ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و ن ‌ه ئه‌ندازی����اری رێگاو بانه‌كانه‌و ن ‌ه‬ ‫منداڵی خواپێداوێكه‌ بۆ پیاس���� ‌ه جرت‌و‬ ‫فرت بكات‪ ،‬ئه‌و كچه‌ س����ارایه‌‪ ،‬ئه‌و كچ ‌ه‬ ‫ناچاره‌ رۆژانه‌ س����ه‌فاو مه‌ڕوای زۆربه‌ی‬ ‫شه‌قامه‌كان بكات له‌به‌ر ده‌سكه‌وتنی ‪10‬‬ ‫بۆ ‪ 15‬هه‌زار دینار ‪.‬‬ ‫س����ارا كه‌ پاكه‌تێكی بنێشتی سه‌همی‬ ‫پێیه‌‌و له‌گه‌ڵ پێس����ته‌ س����وتاوه‌كه‌یدا‬ ‫ئاوێزان بون‪ ،‬نیگه‌ران ‌ه له‌و چاره‌نوسه‌ی‬ ‫تێیكه‌وت����وه‌و ده‌ڵێت" كاتێك بنێش����ت‬ ‫ده‌فرۆش����م هه‌ندێك ك����ه‌س پێمده‌ڵێن‬ ‫ئه‌م ‌ه ئیشی تۆ نیه‌‪ ،‬به‌اڵم چی بكه‌م خۆ‬ ‫ده‌ست له‌خه‌ڵك پانناكه‌مه‌وه‌" ‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر ئ����ه‌و كچه‌ س����ه‌ختیی ژیان‬ ‫وایلێكردبێت کە بەو ج����ۆرە نان پەیدا‬ ‫ب����کات‪ ،‬ئ����ه‌وا به‌قس����ه‌ی به‌رپرس����انی‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی كۆمه‌اڵیه‌ت����ی هه‌ندێكی����ان‬ ‫له‌الی����ه‌ن خێزانه‌كانیان����ه‌وه‌ فێری ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌كرێن له‌سه‌ر ش����ه‌قامه‌كان ئه‌و كار‌ه‬

‫به‌شێك له‌و‬ ‫مندااڵنه‌ نه‌ك‬ ‫شه‌قامه‌كان به‌ڵكو‬ ‫ده‌چنه‌ شوێنه‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كراوه‌كانی‬ ‫وه‌ك یانه‌كانی مه‌ی‬ ‫خواردنه‌وه‌ش‬ ‫دو برا به‌دیار سندوقی بۆیاخه‌که‌یانه‌و‌ه خه‌و ده‌یانباته‌و‌ه‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫دیارده‌ی ته‌شه‌نه‌كردنی منداڵ له‌سه‌ر‬ ‫ش����ه‌قامه‌كان‪ ،‬تائێستاش هیچ ئامارێكی‬ ‫ورد له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ نیه‌ ك����ه‌ چه‌ند منداڵ‬ ‫شه‌قامه‌كانیان كردۆت ‌ه مه‌ڵبه‌ندی بژێوی‬ ‫ژیانیان‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ی چاودێری گه‌ش����ه‌پێدانی‬ ‫پیش����ه‌یی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی سلێمانی‪ ،‬ئاالن‬ ‫كه‌ریم‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ ده‌خاته‌ڕو ك ‌ه به‌ش����ێك‬ ‫ل����ه‌و مندااڵن ‌ه نه‌ك ش����ه‌قامه‌كان به‌ڵكو‬

‫ده‌چن����ه‌ ش����وێن ‌ه قه‌ده‌غه‌كراوه‌كان����ی‬ ‫وه‌ك یانه‌كان����ی م����ه‌ی خواردن����ه‌وه‌و‬ ‫وتیش����ی" له‌رێی لیژنه‌یه‌كه‌و‌ه ئه‌وه‌مان‬ ‫ب����ۆ ده‌ركه‌وتو‌ه هه‌ندێ����ك له‌خێزانه‌كان‬ ‫ده‌یانه‌وێت منداڵه‌كانیان فێری ئه‌و كار‌ه‬ ‫بكه‌ن‪ .‬ناوبراو باس����ی له‌وه‌ش كرد ك ‌ه‬ ‫راپۆرتێكی����ان ب����ۆ دادگای نه‌وجه‌وانان‬ ‫به‌رزكردۆته‌وه‌ تا رێوش����وێنی پێویست‬ ‫بگرنه‌ب����ه‌رو له‌الی����ه‌ن لیژنه‌یه‌كیش����ه‌و‌ه‬ ‫به‌رده‌وام ورده‌كارییان پێده‌درا"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاراس‬ ‫توێ����ژه‌ری كۆمه‌الیه‌ت����ی‪ ،‬دڵش����اد داهاتێك����ی زۆری واڵتیان له‌ده‌س����تدایه‌‬ ‫حه‌مه‌ س����اڵح‪ ،‬ئام����اژه‌ ب����ه‌و‌ه ده‌دات سیسته‌می كۆمه‌اڵیه‌تی تێكده‌چێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی كاركردنی منداڵیش����ه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫ی سیس����ته‌می ئاب����وری داته‌پیوی‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫كوردستانه‌وه‌ زۆرێك له‌مندااڵن ناچارن توێ����ژه‌ره‌ پێیوای����ه‌ كاریگ����ه‌ری خراپی‬ ‫كار بك����ه‌ن‌و به‌ش����ێكیش له‌خێزانه‌كان ده‌بێ����ت‌و وتیش����ی‪ ":‬ه����ه‌ر ته‌مه‌ن����ه‌و‬ ‫ده‌یان����ه‌وێ منداڵه‌كانی����ان كاربك����ه‌ن‌و ژینگه‌یه‌كی تایب����ه‌ت به‌خۆی هه‌یه‌ هه‌ر‬ ‫وتیش����ی‪ ":‬هه‌م����و ئ����ه‌و واڵتان����ه‌ی ش����ێوانێكیش له‌و ژینگه‌ی����ه‌دا روبدات‪،‬‬ ‫فه‌س����ادیان تی����ادا به‌رب��ڵ�اوه‌و خاوه‌ن ‌ی ئه‌وا زیانی خراپ����ی ده‌بێت بۆ داهاتوی‬ ‫ئابورییه‌كی داته‌پیون تیایاندا ده‌رامه‌ت ئه‌و منداڵه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویس����ت ‌ه منداڵه‌كان‬ ‫له‌دابه‌زیندایه‌و به‌شێكی كه‌م له‌خه‌ڵكی له‌ش����ه‌قامه‌كان دوربخرێن����ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬

‫هه‌ندێك له‌و مندااڵن����ه‌ روبه‌ڕوی مرۆڤی‬ ‫خراپ ده‌بنه‌وه‌و دور نیه‌ كاری نه‌شیاویان‬ ‫به‌رامبه‌ر بكرێت" ‪ .‬باس����ی له‌وه‌ش����كرد‬ ‫پێویس����ته‌ حكوم����ه‌ت رێگه‌چاره‌یه‌كی‬ ‫درێژخای����ه‌ن بۆ روبه‌ڕوبون����ه‌وه‌ی ئه‌و‌ه‬ ‫دابنێت‌و وتیش����ی"حكومه‌ت ده‌توانێت‬ ‫له‌ڕێ����ی یاس����ایه‌كه‌وه‌ ئ����ه‌و مندااڵن���� ‌ه‬ ‫بگرێته‌خ����ۆی‌و پێداویس����تیه‌كانیان بۆ‬ ‫دابین بكات‪ ،‬دڵنی����ام ئه‌و‌ه ئه‌نجامێكی‬ ‫باشی ده‌بێت"‪.‬‬

‫قومارخانەکانی سلێمانی لەمانگی رەمەزاندا چیان لێدێت؟‬ ‫ئا‪ :‬سارلین‬ ‫بەر لەهاتنی مانگی رەمەزان‬ ‫قومارچیەکان مشوری ئەوە دەخۆن‬ ‫لەکوێ‌و چۆن قوماربکەن تا‬ ‫ئاشکرانەبن‌و سزانەدرێن‪ .‬هێزەکانی‬ ‫پۆلیس بەدوای قومارچیەکانەوەن‌و‬ ‫گلەیی ئەوەش لەدادگاو دادوەرەکان‬ ‫دەکەن کە رەنگە نەتوانن ئەو‬ ‫شتانەیان دەستبکەوێت کە دادوەر‬ ‫داوایان لێدەکات تا دەستگیریان بکات‪.‬‬ ‫بەر لەهاتنی مانگی رەمەزان لەهەندێک‬ ‫لەیانەکان����دا بەئاش����کرا قوماردەکراو تا‬ ‫نیوە شەوێکی درەنگ ئەو یانانە جمەیان‬ ‫دەهات لەو پیاوو ک����وڕە گەنجانەی کە‬ ‫هەریەکەی����ان ب����ەدزی خێزانەکانیانەوە‬ ‫یان هەندێجار پیاوەکان تەنانەت بەدزی‬ ‫ژنەکانیشیانەوە تا بەرەبەیانی خەریکی‬ ‫قوم����ارو دۆڕان����دن‌و بردن����ەوەی پ����ارە‬ ‫دەبون‪.‬‬ ‫قومار نەخۆشیەکی هێندە کوشندەیە‬ ‫کە ن����ەک تەنها زەرەری بۆ کەس����ەکە‬ ‫هەیە بەڵکو بەش����ێوەیەک ئاس����ەواری‬ ‫خراپ بەجێدەهێڵێت ک����ە دەبێتە هۆی‬ ‫پەرتەوازەب����ون‌و پچڕاندنی ش����یرازەی‬ ‫خێزانەکان‪ .‬ئەمی����رە محەمەدی تەمەن‬ ‫پەنجاو س����ێ س����اڵ ماوەی سی ساڵە‬ ‫بەبێوەژنی چوار کچەکەی بەخێو دەکات‌و‬ ‫ئەو قومار بەماڵوێرانکەر دەزانێت چونکە‬ ‫سی س����اڵە ئەرکی چوار کچی بێباوکی‬ ‫کەوتۆتە سەرش����ان‪ .‬ئەمی����رە ئەوکات‬ ‫تەنها دەس����اڵ بوە لەگ����ەڵ مێردەکەی‬ ‫هاوس����ەرگیرییان کردوە بەردەوام هەر‬ ‫خەرحک����ی قوماربوە بۆی����ە بەناچاری‬ ‫لێیجیابۆتەوەو بەبێوەژنی بەرگەی هەمو‬ ‫ئازارەکانی گرتوە تا کچەکانی توش����ی‬ ‫خراپ����ە نەبن‌و وتی" خۆزگە هەمو کەس‬ ‫تێدەگەیشت لەئازاری قومارچی ئەوکات‬ ‫هەرگیز دەس����تی نەدەبرد بۆ وەره‌قەی‬ ‫کۆنک����ەن ئەگ����ەر بۆ گاڵت����ەش بوایە‪،‬‬ ‫ژیانی من داس����تانێک ب����و لەمەینەتی‪،‬‬ ‫گەر رۆماننوس����ێک باش بینوس����ێتەوە‬

‫كچە هەشت‬ ‫ساڵەکەمی‬ ‫لەقوماردا دۆڕاند‬ ‫ناچار چی ئاڵتونم‬ ‫هەبو کە الی دایکم‬ ‫دامنابو فرۆشتم‬ ‫پارەی دۆڕانەکەمان‬ ‫داو یەکسەر داوای‬ ‫جیابونەوەم الی‬ ‫دادوەر تۆمارکرد‬

‫قومار نەخۆشیەکی‬ ‫هێندە کوشندەیە کە‬ ‫نەک تەنها زەرەری بۆ‬ ‫کەسەکە هەیە بەڵکو‬ ‫بەشێوەیەک ئاسەواری‬ ‫خراپ بەجێدەهێڵێت‬ ‫کە دەبێتە هۆی‬ ‫پەرتەوازەبون‌و‬ ‫پچڕاندنی شیرازەی‬ ‫خێزانەکان‬

‫وەردەگێڕدرێتە س����ەر هەمو زمانەکانی‬ ‫دنی����ا‪ ،‬مێردێ����ک لەس����ەرەتای تەمەنی‬ ‫هاوس����ەریەوە فێڵی لێکردم شەوانە تا‬ ‫نیوەش����ەو وەنەوزم دەداو دادەنیش����تم‬ ‫تا دەهاتەوە یەکس����ەر ه����ه‌زار جێنوی‬ ‫دەداو بۆڵ����ە بۆڵ����ی بەس����ەرما دەکرد‬ ‫ک����ە بۆ نەخەوتوم کاتێکیش پرس����یارم‬ ‫لێدەک����رد هەرج����ارەو درۆیەکی دەکردو‬ ‫هەڵیدەخەڵەتان����دم ت����ا کار گەیش����ت‬ ‫ب����ەوەی لەخانوەکە خۆم‌و ه����ەر چوار‬ ‫کچەکەمیان دەرکرد‪ ،‬وەک پشیلە حەوت‬ ‫ماڵم پێکردن هێشتا دانی بەتاوانەکەیدا‬ ‫نەدەنا دواجار‪ ،‬كچە هەشت ساڵەکەمی‬ ‫لەقوم����اردا دۆڕاند ناچار چ����ی ئاڵتونم‬ ‫هەبو ک����ە الی دایکم دامنابو فرۆش����تم‬ ‫پارەی دۆڕانەکەمان داو یەکس����ەر داوای‬ ‫جیابونەوەم الی دادوەر تۆمارکرد"‪.‬‬

‫لەراس����تیدا بۆ ژنێکی گەنجی تەمەن‬ ‫سی س����اڵ بێوەژنبون بەچوار منداڵەوە‬ ‫ئاس����ان نەبو‪ ،‬ب����ەاڵم وەک خۆی وتی"‬ ‫ژیانێکی سەربەرزانە کە تەنها دەستت‌و‬ ‫لەش����ت ماندوبێت بەکارەوە زۆر باشترە‬ ‫لەوەی کە مێشکت ماندوبێت‪ ،‬بەردەوام‬ ‫هەڵبخەڵەتێندرێیت"‪.‬‬ ‫دیارە چیرۆکی قومارچی‌و قومارخانەکان‬ ‫زۆرن‌و ئەستەمە قومارچیەکان بەئاشکرا‬ ‫دانبەوەدا بنێن ک����ە زەرەرمه‌ندن بەاڵم‬ ‫محەمەد ئەمینی تەمەن شەست‌و حەوت‬ ‫ساڵ بەئاشکرا دانی بەوەدا نا کە قومار‬ ‫هەمو ژیان کردە دۆزەخ‌و ئێس����تا وەک‬ ‫پیاوێک����ی تەنه����ا لەژێرخان����ی ماڵێکدا‬ ‫ژیان دەگوزەرێنێت‪ ،‬ئ����ەو وتی" ئەگەر‬ ‫بگەڕێمەوە بۆ بیست ساڵی ئەو دەستەم‬ ‫دەبڕم ک����ە کاخەزی قوماری پێهەڵبگرم‬

‫چیرۆکی قومارچی‌و قومارخانەکان زۆرن‌‬ ‫چونکە من ئێس����تا بێبەش����م لەسۆزی‬ ‫منداڵەکان����م لەدەس����تی بەرەحمەت����ی‬ ‫هاوس����ەرەکەم "‪ .‬ئ����ەو بەگریانەوە ئەم‬ ‫قسانەی کردو داوایکرد لەوە زیاتر برینە‬ ‫کۆنەکانی نەکولێنینەوە‪.‬‬ ‫س����ەرچاوەیەکی ئ����اگادارو نزیک کە‬ ‫لەیەکێ����ک لەقومارخانەکانی ناوش����اردا‬ ‫کاری دەک����رد باس����ی ل����ەوە ک����رد کە‬ ‫پیاوێک����ی گەنج ح����ەوت دەفتەر دۆالرو‬ ‫خانوەک����ەی ک����ە بایی بیس����ت دەفتەر‬ ‫دۆالر بوە دۆڕاندویەتی‌و دواترلەژنەکەی‬ ‫جیابۆت����ەوەو خۆی����ان بەبارمتەو لەبری‬ ‫پارەی دۆڕاودا بردوە ب����ۆ لوبنان‪ ،‬هەر‬ ‫ئەو س����ەرچاوەیە باس����ی لەوەکرد کە‬ ‫زۆرب����ەی قومارچی����ەکان تەنه����ا کوڕی‬ ‫دەوڵەمەند نین‪ ،‬بەڵکو هەندێجار فیتەرو‬ ‫کرێ����کارو خەڵکانی ئاس����ایی زیاتر دێن‬

‫له‌ئینته‌رنێته‌وه‌‬ ‫"راس����تە کوڕە دەوڵەمه‌ندەکان‌و کوڕی‬ ‫بەرپرس����ەکان رەنگ����ە لەش����ەوێکدا دە‬ ‫دەفت����ەر دۆالر بدۆڕێنن بەاڵم هەرکەس‬ ‫بەپێ����ی پارەکەی گیرفان����ی دەباتەوەو‬ ‫دەدۆڕێنێت"‪.‬‬ ‫دیارە دەس����تگیرکردنی ئەم کەسانە‬ ‫لەالیەن هێزەکانی پۆلیسەوە ئاسان نیە‬ ‫چونکە وەک‪ ،‬نەقیب سەرکەوت ئەحمەد‬ ‫لەبەرێوەبەرایەت����ی ڕاگەیاندنی پۆلیس‬ ‫باس����ی لەوەکرد ئەوان س����ەرەتای ساڵ‬ ‫تەنها لەهەڵمەتێکی دەس����تگیرکردنداو‬ ‫لەم����اوەی ی����ەک رۆژدا ‪ ٣٦‬کەس����یان‬ ‫لەناو سلێمانی دەس����تگیرکردوە بەاڵم"‬ ‫ئێستا ئامارێکی فەرمیمان لەبەردەستدا‬ ‫نیی����ە بۆی����ە ناتوانین ب����ەوردی بڵێین‬ ‫ئەوەندە قومارچی هەیە‪ ،‬چونکە ئەمڕۆ‬ ‫قومارچیەکانی����ش ڕێگ����ەی جیاوازیان‬

‫دۆزیوەت����ەوە بۆ قومارو ش����وێنەکانیان‬ ‫دەگ����ۆڕن‌و زۆرتر لەمااڵن����دا کۆدەبنەوە‬ ‫ی����ان لەباخەکانی دەرەوەی ش����ار یان‬ ‫کابینەکان����ی دوکان‪ ،‬هەرکاتێکیش ئێمە‬ ‫بمانەوێ����ت بچین بۆ دەس����تگیرکردنیان‬ ‫جاسوس����یان داناوە لەدەرەوەو یەکسەر‬ ‫بەتەلەف����ۆن ئاگاداری����ان دەکەن����ەوەو‬ ‫وەرەق����ەو پارەکانیان الدەبەن حاکمیش‬ ‫ئێم����ەی ئیجبارک����ردوە ت����ا بەوەرەقەو‬ ‫پارەکەو واتە بە"موتەلەبس بیلجەریمە"‬ ‫نەیانگرین بەقومارچی دانانرێن‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌‬ ‫ئەم دەس����تگیرکردنەش زۆر ئه‌ستەمە"‪.‬‬ ‫ئەو باس����ی لەوە کرد ک����ە یەکەمجاری‬ ‫دەستگیرکردنیان دادوەر بە ‪١٠٠‬بۆ ‪١٥٠‬‬ ‫ه����ەزار دینار غەرامەی����ان دەکات بەاڵم‬ ‫ئەگەر دوەم‌و س����ێیەمجار بێت لەمانگێ‬ ‫بۆ شەش مانگ حوکمیان دەدات"‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫ته‌وه‌ره‌یه‌ک بۆ گفتوگۆ‪ :‬قه‌یرانی رۆشنبیران‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫ێ نیی ‌ه بڕۆین!‬ ‫له‌به‌ر ڕۆژنامه‌نوس ڕ ‌‬

‫‪tawaryawene@gmail.com‬‬

‫چه‌ند سه‌رنجێك ده‌ربار ‌هی‌ ڕۆشنبیری‌ ڕۆژنامه‌نوس‌و قه‌یرانی‌ ڕۆشنبیران‬

‫شوان ئه‌حمه‌د‬ ‫(كاتێ���ك ته‌بس���یتكردن باڵده‌گرێت‬ ‫به‌س���ه‌ر كلتورێكدا‪ ،‬سوپایه‌ك له‌نوسه‌رو‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی‌ كاڵف���ام‌و نمایش���كه‌رو‬ ‫به‌سته‌زمان‪ ،‬تێكڕای‌ تابلۆی‌ ڕۆشنبیریی‌‬ ‫داگیرده‌كه‌ن)‪.‬‬ ‫س���ه‌اڵح ئه‌حم���ه‌د‪ :‬مانیفێس���تۆی‌‬‫یاخیب���ون‌و له‌گه‌له‌كه‌وت���ن‪ ،‬رۆژنام���ه‌ی‌‬ ‫هاواڵتی‌‪ ،‬ژماره‌ ‪-398‬‬ ‫به‌رایی‌‪:‬‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوه‌ی‌ هه‌فته‌نامه‌ی‌ (ئاوێنه‌)‬ ‫بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ته‌وه‌رێك���ی‌ گفتوگۆكردن‬ ‫له‌مه‌ڕ پرس���ی‌ قه‌یرانی‌ رۆشنبیران‪ ،‬له‌م‬ ‫ئان‌و س���اته‌ی‌ واڵتی‌ ئێمه‌دا پڕبایه‌خه‌و‬ ‫له‌جێی‌ خۆیدایه‌ت���ی‌‪ ..‬چونكه‌ هیچ كات‬ ‫هێنده‌ی‌ ئێس���تا گه‌مه‌ی‌ ڕۆش���نبیریی‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ر حسابی‌ رۆش���نبیریی‌ ڕاسته‌قینه‌‬ ‫ڕه‌واجی‌ نه‌بووه‌‪ .‬هیچ كات هێنده‌ی‌ ئێستا‬ ‫سه‌تحی‌ بون‌و ته‌بستیكردن‌و هه‌رزه‌گوێی‌‪،‬‬ ‫به‌ن���اوی‌ ڕۆش���نبیرو رۆش���نبیریه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ڵكشان‌و دره‌وه‌ش���انه‌وه‌دا نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ڕه‌وتێك���ی‌ دژه‌ ڕۆش���نبیری‌ به‌ن���اوی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ڕۆشنبیری‌‌و ڕۆژنامه‌وانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫كایه‌ك ‌هی‌ پاوان نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫هیچ كات هێنده‌ی‌ ئێستا ئه‌و كاره‌كته‌ره‌ی‌‬ ‫ناوی‌ ڕۆش���نبیره‌‪ ،‬شوناسی‌ خۆی‌ ئه‌تك‬ ‫نه‌ك���ردووه‌‪ .‬ئه‌و له‌الیه‌ك ژورنالیس���ته‌و‬ ‫له‌الی���ه‌ك ئه‌كتیڤیس���ته‌و له‌و س���ه‌ره‌وه‌‬ ‫له‌پش���ت په‌رده‌و به‌سوكه‌ ش���ه‌رمێكه‌وه‌‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ سیاسه‌ته‌ (به‌ش���ێوازه‌ زۆر‬ ‫پۆپۆلیستیه‌كه‌ی‌)‪ ،‬له‌والشه‌وه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫ڕۆڵێك���ی‌ پێغه‌مبه‌رانه‌ وازی‌ بكات‌و وه‌ك‬ ‫واعیزو ڕێنیش���انده‌رێك دێته‌گۆ‪ .‬دیسان‬ ‫هیچ كات هێنده‌ی‌ ئێس���تا‪ ،‬ڕۆش���نبیری‌‬ ‫ئێم���ه‌ خوێ���ن س���اردانه‌ له‌بانیژه‌كانی‌‬ ‫(تیۆر‌و كه‌لت���ورو ڕاڤه‌كردنه‌وه‌)‪ ،‬خۆی‌‬ ‫فڕێ‌ نه‌داوه‌ت���ه‌ باوه‌ش���ی‌ (حوكمدان‌و‬ ‫ساده‌گۆیی‌‌و هه‌ڵوێست تۆماركردنه‌وه‌)‪.‬‬ ‫هیچكات هێنده‌ی‌ ئێستا‪ ،‬له‌خوێندنه‌وه‌و‬ ‫تێڕام���ان‌و بیركردن���ه‌وه‌و به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫چه‌م���ك‌و گوت���اری‌ فیك���ری‌ ته‌رێ���زی‌‬ ‫نه‌ك���ردووه‌و به‌دی���ار ڕوداوه‌كان���ی‌ ڕۆژو‬ ‫سیاسه‌تێكی‌ بازاڕییه‌وه‌ نه‌بۆته‌ ئێشكگر‪.‬‬ ‫هاوكات ئان‌و سات نه‌بووه‌ هێنده‌ی‌ ئێستا‬ ‫ڕۆش���نبیری‌ ئێمه‌‪ ،‬گوێ‌ له‌مستی‌ شه‌قام‬ ‫بێت‌و قسه‌ی‌ دڵی‌ سیاس���یه‌كان بكات‪.‬‬ ‫ئێستا كاتیه‌تی‌ بپرسین‪ ،‬ئه‌رێ‌ به‌ڕاست‬ ‫ڕۆشنبیر‌ه جدیه‌كان كوێوه‌ چون؟ پرۆژه‌‬ ‫ڕۆشنبیرییه‌ سه‌نگینه‌كان چییان لێهات؟‬ ‫بۆ خه‌می‌ ئه‌وه‌ڵ‌‌و ئه‌خیری‌ ڕۆش���نبیرانی‌‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬ب���وو به‌كه‌مپینكردن‌و ئیمزاكردنی‌‬ ‫به‌یاننام���ه‌ی‌ ناڕه‌زای���ی‌‌و قیڕه‌قی���ڕو‬ ‫خۆنمایش���كردن‌و هوتاف كێشان؟ ئه‌ی‌‬ ‫كوا كتێبه‌ قه‌واره‌ ئه‌ستورو كوا دیبه‌یت‌و‬ ‫ك���ۆڕو كۆبوون���ه‌وه‌ فیكریه‌كانیان؟ كوا‬ ‫خه‌ونی‌ ڕۆشنگه‌ری‌‌و كوا گۆڕینی‌ ڕیشه‌یی‌‬ ‫مرۆڤی‌ كورد؟‬ ‫ئه‌وه‌ب���ۆ هاوس���ه‌فه‌ریی‌ فیك���ری‌‌و‬ ‫قوڵبون���ه‌وه‌ له‌دنیابینیه‌كانی‌ "میش���ێل‬ ‫فۆكۆو ئه‌ریك فرۆم‌و س���یگمۆند فرۆیدو‬ ‫جاب���ری‌‌و ئه‌بوزه‌ید"دا‪ ،‬گ���ۆڕا بۆ ڕه‌دو‬ ‫به‌دل���ی‌ ڕۆژنامه‌وانی‌ زۆر س���اده‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫"كه‌م���ال كه‌ركوكی‌‌و ئاش���تی‌ هه‌ورامی‌‌و‬ ‫مه‌البه‌ختیارو سۆزان ش���ه‌هاب"؟ ئه‌رێ‌‬ ‫بۆ خه‌م���ی‌ فیك���ری‌‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌ پڕ‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كان‪ ،‬ب���وون به‌خ���ۆ خزاندنه‌‬ ‫ناو س���تونی‌ ڕۆژنامه‌كان‌و به‌دواداچونی‌‬ ‫ڕوداوه‌كانی‌ ڕۆژ؟ كوا ئه‌و مه‌س���افه‌یه‌ی‌‬ ‫ڕۆش���نبیر له‌ژورنالیس���ت‌و ڕۆش���نبیر‬ ‫له‌چاالك���وان‌و له‌چاودێ���ری‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫له‌كه‌س���ی‌ حیزب���ی‌‌و له‌سیاس���ه‌تمه‌دار‬ ‫جیاده‌كات���ه‌وه‌؟ ئه‌وه‌ بۆ گوتاری‌ ئیلیتی‌‬ ‫ڕۆش���نبیریی‌ كوردی‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ‌ گوتاری‌‬ ‫ع���ه‌وام‌و نه‌خوێنده‌واره‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫كوردیدا بوون به‌یه‌ك؟‬ ‫ئه‌مان���ه‌ مه‌راق‌و ده‌رده‌دڵ���ی‌ ڕۆژانه‌ی‌‬ ‫من���ن‪ ،‬ده‌زان���م وه‌اڵم���ی‌ هه‌موویان���م‬ ‫ده‌س���گیرنابێت‪ ،‬وه‌لی‌ هی���وادارم له‌ڕێی‌‬ ‫ئه‌م ت���ه‌وه‌ره‌ی‌ ڕۆژنام���ه‌ی‌ (ئاوێنه‌)وه‌و‬ ‫به‌هۆی‌ به‌شداریكردنی‌ هه‌ندێك له‌وانه‌ی‌‬ ‫هێشتا له‌خه‌می‌ ڕۆش���نبیری‌ كوردیدان‪،‬‬ ‫النی‌ كه‌می‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرس‌و باس���انه‌م‬ ‫بۆ ڕون ببێته‌وه‌‪.‬‬

‫دوای‌ بیست دانه‌ ساڵی‌ ڕه‌به‌ق ڕۆشنبیر ‌‬ ‫ی‬ ‫ك����وردی‌ له‌هه‌مان بازنه‌دا ده‌خولێته‌وه‌‪..‬‬ ‫ڕۆش����نبیری‌ كورد به‌وانه‌ش����ی‌ له‌ڕیزی‌‬ ‫ده‌س����ته‌بژێره‌كاندا پۆلێ����ن ده‌ك����ران‌و‬ ‫ڕه‌خن����ه‌ی‌ ئ����ه‌و حاڵه‌ته‌ی����ان ده‌ك����رد‪،‬‬ ‫ئێستا خۆیان بونه‌ته‌ عه‌ڕاب‌و پاڵپشتی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ئه‌و پرۆس����ه‌یه‌ ده‌كه‌ن لێره‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌س����اته‌وه‌ختێكدا ده‌ژین‪ ،‬خه‌ریكه‌‬ ‫كۆی‌ كۆمه‌ڵگایه‌ك ده‌بێته‌ ڕۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫ئه‌كتیڤیست‪.‬‬ ‫س����ه‌یرنییه‌ ده‌بینی����ن پزیش����كه‌كان‬ ‫كلینكه‌كانی����ان داده‌خ����ه‌ن‌و دێن ده‌بنه‌‬ ‫وتارن����وس‌و ئه‌ندازیاره‌كان پ����رۆژه‌كان‬ ‫وازلێدێنن‌و ده‌بنه‌ شرۆڤه‌كاری‌ سیاسی‌‪،‬‬ ‫پارێ����زه‌ره‌كان ڕۆب‌و جانتاكانی����ان‬ ‫له‌لۆكه‌ری‌ دادگاكاندا جێدێڵن‌و خه‌ریكی‌‬ ‫ڕێپۆرت����اژو لێدوانی‌ ڕۆژنامه‌وانی‌ ده‌بن‪..‬‬ ‫ڕۆش����نبیره‌ جدیه‌كانمان به‌قافڵه‌ دێن‌و‬ ‫گۆڤاره‌ تیوری‌‌و فیكریه‌كانیان وه‌الده‌نێن‌و‬ ‫قه‌رزی‌ كونجێك ده‌كه‌ن له‌ڕۆژنامه‌یه‌كدا‌و‬ ‫ده‌بنه‌ ستوننوس (ڕۆژگارێك ستوننوس‬ ‫جنێوێك ب����وو به‌و كه‌س����انه‌ ده‌درا كه‌‬ ‫ڕه‌خنه‌ی‌ پ����رۆژه‌ مه‌عریفیه‌ جدیه‌كانیان‬ ‫ده‌ك����رد)‪ .‬له‌والش����ه‌وه‌ عه‌ش����اماتێك‬ ‫له‌خه‌ڵك����ی‌ بێ����كارو شكس����تخواردوی‌‬ ‫كایه‌ی‌ سیاس����ی‌‌و ناڕه‌زایی‌ دێن‌و ده‌بنه‌‬ ‫ڕۆژنامه‌نوس‪ .‬واته‌ ئیتر له‌س����ه‌ر سفره‌و‬ ‫خوانی‌ ڕۆژنام����ه‌كان‪ ،‬هه‌موومان به‌یه‌ك‬ ‫ده‌گه‌ی����ن‌و هه‌موومان وه‌ك یه‌ك قس����ه‌‬ ‫ده‌كه‌ی����ن‪ .‬ڕۆش����نبیران هه‌م����وو ده‌بنه‌‬ ‫ڕۆژنامه‌نوس‌و ڕۆژنامه‌نوسه‌كانیش تێكڕا‬ ‫ده‌بنه‌ ڕۆشنبیر‪.‬‬ ‫لێره‌شدا ئه‌وه‌ی‌ ده‌بێته‌ قوربانی‌‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بزرده‌بێت‪ ،‬نوسین‌و مه‌عریفه‌یه‌و مه‌غزای‌‬ ‫قوڵی‌ ڕۆش����نبیریه‌‪ .‬هه‌موومان له‌س����ه‌ر‬ ‫ڕوبه‌ری‌ ڕۆژنامه‌كان ده‌نوس����ین‪ ،‬بابه‌تی‌‬ ‫فیكری‌‌و سیاسی‌‌و ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ڕه‌خن����ه‌ به‌هه‌م����وو جۆره‌كانی����ه‌وه‌و‬ ‫هه‌مووش����یان باڵوده‌بن����ه‌وه‌‪ .‬چونك����ه‌‬ ‫به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌ ماوه‌یه‌ك له‌ڕۆژنامه‌ی‌‬ ‫(هاواڵت����ی‌) كارمك����ردووه‌و ژم����اره‌‬ ‫یه‌كه‌م‪( /‬سه‌تحیبون) تائه‌وپه‌ڕی‌‪:‬‬ ‫ئه‌زان����ن بیس����ت س����اڵ‌ له‌مه‌وب����ه‌رو (سفری‌) ئه‌و ڕۆژنامه‌یه‌م به‌شان‌و باڵی‌‬ ‫ڕێ����ك‌و ڕاس����ت ل����ه‌ (‪)1993/6/12‬داو خۆم گه‌یاندۆته‌ هه‌ولێر‪ ،‬ده‌زانم پێوه‌ری‌‬ ‫له‌س����ه‌روتاری‌ ژماره‌ (س����ێی‌) گۆڤاری‌ باڵوكردن����ه‌وه‌ی‌ بابه‌تێك وردنوس����ین‌و‬ ‫(ئازادی‌)دا چی‌ نوس����راوه‌؟ لێره‌دا كه‌م جوان نوسین نییه‌‪ ،‬ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ دوورو‬ ‫تا كورتێك هه‌وڵده‌ده‌م گه‌ر هه‌موش����ی‌ درێژنه‌بێت‌و جێ‌ زۆرنه‌گرێت‪.‬‬ ‫ڕۆش����نبیری‌ ئێم����ه‌ ل����ه‌م ده‌دوان����زه‌‬ ‫نه‌بێت ئه‌وا چه‌ند په‌ره‌گرافێكی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫ئه‌و سه‌روتاره‌تان به‌رچاو بخه‌م‪ ..‬تایتڵی‌ س����اڵه‌ی‌ ڕابردوودا كه‌ سیحری‌ ڕۆژنامه‌‬ ‫س����ه‌روتاره‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌ (رۆژنامه‌گه‌رێتی‌‌و ئه‌هلیه‌كان بردیان‌و بوو به‌ده‌موچاوێكی‌‬ ‫ڕۆش����نبیری‌)‌و ده‌ڵێ����ت‪( :‬هه‌رچه‌ن����ده‌ دووباره‌ب����ووه‌وه‌ی‌ س����ه‌ر الپه‌ڕه‌كانیان‪،‬‬ ‫دیارده‌ی‌ ڕۆژنامه‌گه‌رێت����ی‌ دیارده‌یه‌كی‌ ن����ه‌ك هه‌رده‌س����ت‌و په‌نج����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫شارستانیه‌و ساتێكی‌ گرنگه‌ بۆ په‌ڕینه‌وه‌ سه‌تحی‌ بون‌و ساده‌گۆیی‌‌و دروشمبازیدا‬ ‫له‌هۆشیاریه‌كی‌ سنوردارو له‌خۆڕازییه‌وه‌‪ ،‬نه‌رم ك����رد‪ ،‬به‌ڵكو فێ����ری‌ ئه‌وه‌ش بوو‬ ‫به‌ره‌و هۆشیاریه‌كی‌ كراوه‌و جیهان‌ویست‪ ،‬قارس����كاری‌ له‌نوس����ینه‌كانیدا ب����كات‌و‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌گ����ه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ش����دا هیچ����كات به‌جۆرێك خۆی‌ بگوش����ێت كه‌ له‌ستونی‌‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ ڕۆژنامه‌گ����ه‌ری‌ نه‌ب����ووه‌و ڕۆژنامه‌كاندا جێی‌ بێته‌وه‌‪ ،‬ڕۆشنبیرانی‌‬ ‫ناب����ێ‌‌و ناتوانێت‪ ،‬له‌هه‌ڕه‌م����ی‌ پێكاتنی‌ ئێمه‌ له‌به‌رخات����ری‌ ئه‌وه‌ی‌ بیرنه‌چنه‌وه‌و‬ ‫شوناس����ێكی‌ ڕۆش����نبیریدا به‌شداربێت‪ ،‬ژم����اره‌ی‌ خوێنه‌ره‌كانی‌ ك����ه‌م نه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫یان توخمێكی‌ بنچینه‌یی‌ ئه‌و شوناس����ه‌ بون����ه‌ چاودێ����رو ب����ۆ ڕوداوه‌كانی‌ ڕۆژ‬ ‫پێكبهێن����ێ‌‪ .‬له‌هه‌م����وو فه‌رهه‌نگێك����ی‌ چونه‌ كه‌مین����ه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش ناچاریكردن‬ ‫ته‌ندروس����تدا‪ ،‬هه‌میش����ه‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌ به‌وه‌ی‌ به‌رده‌وام بنوس����ن‌و قس����ه‌بكه‌ن‌و‬ ‫ڕۆژنامه‌گ����ه‌ری‌ ده‌كه‌وێت����ه‌ دواقۆن����اغ‪ ،‬هه‌ڵوێس����ت تۆماربك���� ‌هن‌و واژۆی‌‬ ‫ی����ان له‌باش����ترین حاڵه‌ت����دا قۆناغێكی‌ به‌یاننامه‌ی‌ پرۆتس����تۆیی‌ بكه‌ن‪ .‬ئه‌وان‬ ‫هه‌ره‌الوازی‌ بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ ڕۆش����نبیری‌ ئێس����تا له‌كتێبخانه‌كانیاندا دانانیش����ن‌و‬ ‫ناخوێنن����ه‌وه‌و ڕانامێن����ن‌و تیۆری����زه‌ی‌‬ ‫پێكدێنێت‪...‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ڕۆژنامه‌گ����ه‌ری‌ له‌توانایدا واقیعی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫نییه‌ شوناس����ێك ب����ۆ ڕۆش����نبیرییه‌ك به‌رده‌وام له‌سه‌ر شه‌قامه‌كانن‌و خه‌ریكی‌‬ ‫دروس����ت بكات كه‌ شوناسێكی‌ مه‌عریفی‌ لێدوان����ی‌ ڕۆژنامه‌وانی‌‌و باس‌و خواس����ی‌‬ ‫بێت‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نه����ا هۆكارێكه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ سیاس����ی‌‌و جوڵه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تین‪ ..‬ئه‌وان‬ ‫له‌ڕێگای����ه‌وه‌ ڕۆش����نبیریه‌ك ته‌عبی����ر زیاتر س����ه‌یرده‌كه‌ن‌و گوێ‌ هه‌ڵده‌خه‌ن‪،‬‬ ‫له‌خ����ۆی‌‌و توان����ای‌ خۆی‌‌و هۆش����یاری‌ نه‌ك بیربكه‌نه‌وه‌و ڕامێنن‪.‬‬ ‫ج����اران‌و تاكۆتای����ی‌ نه‌وه‌ده‌كانی����ش‬ ‫خۆی‌ ب����كات‪ ،‬به‌رامبه‌ر ب����ه‌ده‌ره‌وه‌‪...‬‬ ‫ڕۆژنامه‌ ته‌نها یه‌كێكه‌ له‌و كه‌ره‌ستانه‌ی‌ (سنورێك‪ ،‬هێڵێك‪ ،‬ناوه‌ندێك) له‌نێوان‬ ‫هۆشیاری‌ ڕۆشنبیریه‌ك له‌ساته‌وه‌ختێكی‌ نوخبه‌ی‌ ڕۆش����نبیرو كه‌س����انی‌ حیزبی‌‌و‬ ‫پێویس����تدا به‌رهه‌م����ی‌ ده‌هێنێ‌‪ ،‬نه‌وه‌ك ڕۆژنامه‌ن����وس‌و چاالكوان����ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫كاری‌ ڕۆشنبیریه‌ك له‌سه‌رجه‌میدا ببێته‌ مه‌ده‌ن����ی‌‌و سیاس����ه‌تمه‌داراندا هه‌ب����وو‪،‬‬ ‫جیاوازی����ه‌ك له‌نوس����ین‌و گوت����اری‌ ئه‌و‬ ‫ڕۆژنامه‌گه‌ری‌‪.‬‬ ‫گرفتی‌ گه‌وره‌ له‌وه‌دایه‌ كه‌ جه‌س����ته‌ی‌ توێژه‌و خه‌ڵك‌و خوای‌ دیكه‌دا به‌دیده‌كرا‪،‬‬ ‫ڕۆش����نبیری‌ ئێمه‌ له‌ڕۆژنام����ه‌ خوڵقاوه‌و وه‌لێ‌ له‌ئێستاداو به‌تایبه‌ت دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕۆش����نبیریی‌ ئێم����ه‌ش‪ ،‬ته‌نه����ا له‌ڕێی‌ واڵت له‌ن����او ملمالن����ێ‌‌و كێبڕكێی‌ هێزه‌‬ ‫ڕۆژنام����ه‌وه‌ س����ه‌رده‌رده‌هێنێ‌‪ .‬لێره‌وه‌ سیاسیه‌كاندا نغرۆبوو‪ ،‬زه‌حمه‌ته‌ بتوانین‬ ‫به‌قه‌د به‌رته‌سكی‌ الپه‌ڕه‌ی‌ ڕۆژنامه‌كان‪ ،‬قس����ه‌ی‌ ڕۆش����نبیرێكی‌ ڕۆژنامه‌ن����وس‬ ‫به‌رته‌س����كی‌ دیدی‌ ڕۆش����نبیری‌ ئێمه‌ی‌ له‌قس����ه‌ی‌ كادرێكی‌ حیزبی‌‪ ،‬نوس����ینی‌‬ ‫داگیرك����ردووه‌‪ .‬ئ����ه‌وه‌ ئه‌وان����ن له‌بری‌ ڕۆش����نبیرێكی‌ س����توننوس له‌نوسینی‌‬ ‫ئه‌قڵ����ی‌ ئه‌كادیمی‌‌و ئه‌قڵ����ی‌ مه‌عریفی‌‌و هه‌ڵس����وڕاوی‌ بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ سیاس����ی‌‬ ‫دی����دی‌ ڕه‌خنه‌ی����ی‌‌و هه‌ڵس����ه‌نگاندنی‌ جیابكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م تێكه‌ڵك����ردن‌و س����ه‌تحی‌ بون‌و‬ ‫زانس����تی‌‪ ،‬دوا مه‌حه‌كی‌ بڕیاردانن‪ .‬واته‌‬ ‫دواهه‌مین وته‌ ته‌نها له‌س����نوری‌ ستونه‌‪ -‬ساده‌نوسی‌‌و هه‌رزه‌گۆییه‌‪ ،‬وه‌كی‌ هاوڕێی‌‬ ‫زۆرجار مردووه‌كان����ی‌‪ -‬ڕۆژنامه‌دا دوایی‌ ئازیزم "س����ه‌اڵح ئه‌حمه‌د" له‌نوسینێكیدا‬ ‫دێت‪ ،‬بڕیاری‌ ئاش����كرابوون‌و دركاندنی‌ باس����ی‌ ده‌كات‪( :‬بووه‌ مای����ه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و دواهه‌می����ن وته‌یه‌ش له‌ده‌س����ت ‌ی خه‌ڵ����ك‪ -‬به‌ڕۆشنبیرانیش����ه‌وه‌‪ -‬فێ����ری‌‬ ‫ك����رداری‌ ته‌قه‌ك����ردن‌و بیركردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕۆژنامه‌نوسه‌كاندایه‌)‪.‬‬ ‫ئێستا هه‌ركه‌س����ێك دێڕ به‌دێڕی‌ ئه‌و ته‌قه‌كردن‌و ئه‌ده‌بی‌ ته‌قه‌كردن‌و ئه‌خالقی‌‬ ‫س����ه‌روتاره‌ بخوێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ست ده‌كات ته‌قه‌ك����ردن‌و شۆڕش����ی‌ ته‌قه‌ك����ردن‌و‬

‫ڕۆشنبیر‌ه‬ ‫جدیه‌كانمان‬ ‫به‌قافڵه‌ دێن‌و‬ ‫گۆڤاره‌ تیوری‌‌و‬ ‫فیكریه‌كانیان‬ ‫وه‌الده‌نێن‌و قه‌رزی‌‬ ‫كونجێك ده‌كه‌ن‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌یه‌كدا‌و‬ ‫ده‌بنه‌ ستوننوس‪،‬‬ ‫له‌والشه‌وه‌‬ ‫عه‌شاماتێك‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ بێكارو‬ ‫شكستخواردوی‌‬ ‫كایه‌ی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ناڕه‌زایی‌‬ ‫دێن‌و ده‌بنه‌‬ ‫ڕۆژنامه‌نوس‬

‫نه‌هێشتنی‌ جیاوازی‌‬ ‫نێوان نوسین‌و‬ ‫قسه‌‪ ،‬زه‌برێكی‌‬ ‫زۆری‌ له‌پرۆسه‌ی‌‬ ‫نوسینی‌ جدی‌‌و‬ ‫شكۆی‌ نوسین داوه‌‪.‬‬ ‫تۆرانی‌ به‌شێكی‌‬ ‫زۆری‌ خه‌ڵك‌و خوای‌‬ ‫ئێمه‌ له‌خوێندنه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌نده‌ی‌‬ ‫ڕاسته‌وخۆی‌‬ ‫به‌و هه‌موو قسه‌‬ ‫ساده‌و ساكارو‬ ‫بێناوه‌ڕۆكانه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌ناوی‌ نوسینه‌وه‌‬ ‫ده‌رخواردی‌ خوێنه‌ری‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌درێت‬ ‫ڕۆژنامه‌گه‌ری‌ ته‌قه‌كردن بكات)‪ .‬بڕوانه‌‪:‬‬ ‫(سه‌اڵح ئه‌حمه‌د‪ :‬مانیفێستۆی‌ یاخیبون‌و‬ ‫له‌گه‌له‌كه‌وتن‪ -‬ڕۆژنامه‌ی‌ هاواڵتی‌‪ ،‬ژماره‌‪-‬‬ ‫‪ -398‬چوارشه‌مه‌‪.)2008/2/20 -‬‬ ‫ڕۆشنبیرانی‌ ئێمه‌ له‌م قۆناغه‌دا پێبزانن‬ ‫یان نا له‌ڕێ����ی‌ پایه‌داركردن����ی‌ زیاتری‌‬ ‫ڕۆڵ����ی‌ ڕۆژنامه‌وه‌‪ ،‬كایه‌ی‌ ڕۆش����نبیریان‬ ‫نابوتكرد‪ .‬ساڵی‌ پارو له‌گه‌ڵ‌ سه‌ره‌تاكانی‌‬ ‫ب����ون به‌ڕۆژانه‌ی‌ ڕۆژنام����ه‌ی‌ هاواڵتیداو‬ ‫له‌الپ����ه‌ڕه‌ی‌ كه‌لت����وردا‪ ،‬وتارێكم له‌ژێر‬ ‫سه‌ردێڕی‌ (قسه‌و نوسیندا) باڵوكرده‌وه‌و‬ ‫به‌پێویس����تی‌ ده‌زانم لێره‌ش����دا هه‌ندێ‌‬ ‫په‌ره‌گراف����ی‌ دووباره‌بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ هێڵه‌ گش����تیه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫نوسینه‌دا یه‌ك دێنه‌وه‌‪( :‬ڕۆژنامه‌گه‌ری‌‬ ‫ك����وردی‌ دوای‌ ڕاپه‌ڕی����ن كارێكی‌ كرد‪،‬‬ ‫نوسین بڕێكی‌ زۆری‌ جدیه‌ت‌و قورسایی‌‬ ‫خۆی‌ له‌ده‌س����ت بدات‌و هیچ س����امێكی‌‬ ‫نه‌مێن����ێ‌‪ .‬ئ����ه‌و هه‌م����وو وت����ارو باس‌و‬ ‫لێكۆڵین����ه‌وه‌ بێڕۆح‌و ك����ه‌م خوێنانه‌ی‌‪،‬‬ ‫ڕۆژان����ه‌ له‌س����ه‌ر ڕوب����ه‌ڕی‌ ڕۆژنامه‌كان‬ ‫ده‌یانبینی����ن‪ ،‬ڕاس����تی‌ ئ����ه‌و بۆچون����ه‌‬ ‫ده‌سه‌لمێنن‪ ..‬ته‌بستیكردنه‌وه‌ی‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫نوسین‌و ناوزه‌دكردنی‌ هه‌موو ده‌رده‌دڵ‌‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌ت����ی‌ ده‌ربڕی����ن‌و هه‌ڵوێس����ت‬ ‫تۆمارك����ردن‌و قس����ه‌یه‌كی‌ هاكه‌زای����ی‌‬ ‫به‌نوس����ین‪ ،‬كارێكی‌ كردووه‌ نوس����ین‪-‬‬ ‫به‌مانای‌ پڕاوپڕی‌ وش����ه‌كه‌‪ -‬تاڕاده‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر‪ ،‬له‌ن����او دنی����ای‌ ڕۆژنامه‌گه‌رێت����ی‌‬ ‫ئێمه‌دا بزربێت‌و په‌راوێزبكه‌وێت‪ ..‬ساڵی‌‬ ‫‪ 1954‬شاعیری‌ فه‌ره‌نس����ی‌ ڕینێیه‌ شار‬ ‫له‌نامه‌یه‌كدا بۆ هاوڕێیه‌كی‌ ده‌نوس����ێت‪:‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ده‌ینوس����ین ئه‌وه‌ی����ه‌ ناتوانین‬ ‫به‌قس����ه‌ بیڵێی����ن‪ ،‬گ����ه‌ر بمانتوانیای����ه‌‬ ‫به‌قس����ه‌ ده‌ریبڕین نه‌مانده‌نوسی‌‪ ..‬ئه‌م‬ ‫ڕس����ته‌ كورت‌و ماناداره‌ ڕێك‌و ڕاس����ت‬ ‫پێمانده‌ڵێت ك����ه‌ نوس����ین پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫قس����ه‌یه‌و جیاوزان له‌یه‌ك����دی‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و ده‌س����ته‌واژه‌یه‌ی‌ ڕێنێیه‌‬ ‫ش����ار بێت‪ ،‬نوس����ین بریتیه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ناتوانین به‌قس����ه‌ی‌ گوزارشتی‌ لێبكه‌ین‌و‬ ‫زمان توانای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ نابێت به‌و ئه‌ركه‌‬ ‫هه‌ڵبستێ‌‪ .‬كه‌وابێ‌ هه‌رچی‌ ده‌ینوسین‌و‬ ‫ده‌یخه‌ینه‌ سه‌ر الپه‌ڕه‌كان‪ ،‬ئه‌و شتانه‌ن‬ ‫ك����ه‌ ناتوانی����ن به‌قس����ه‌ بیاندركێنین‌و‬ ‫مه‌حاڵه‌ باسیان لێبكه‌ین‪ ،‬به‌كورتیه‌كه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ بۆیه‌ ده‌نوس����ین‪ ،‬چونكه‌ دوچاری‌‬ ‫ئه‌و ده‌سته‌وس����تانیه‌ ده‌بین له‌ده‌ربڕینی‌‬ ‫ش����ته‌كانی‌ هه‌س����ت‌و ناخمان‪ ،‬به‌قسه‌و‬ ‫به‌وتن‪ .‬ئه‌گه‌ر ئێس����تا ئه‌وانه‌ به‌واقیعی‌‬ ‫حاڵی‌ ڕۆژنامه‌گه‌ری‌ كوردی‌ به‌راوردبكه‌ین‪،‬‬ ‫ته‌واو پێچه‌وانه‌كه‌ی‌ ده‌بینین‪ .‬ئێمه‌ ڕۆژانه‌‬ ‫ده‌بینین قسه‌گه‌لێكی‌ زۆرو ده‌رده‌دڵێكی‌‬ ‫بێشومار‪ ،‬ته‌حزیرو هه‌ڵوێست تۆماركردن‪،‬‬

‫به‌ناوی‌ نوسین‌و له‌به‌رگی‌ نوسیندا خۆیان‬ ‫به‌رده‌س����تی‌ خوێنه‌ران ده‌خه‌ن‪ .‬ده‌بێت‬ ‫لێره‌داو له‌س����ه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ یه‌خه‌ی‌‬ ‫ڕۆژنامه‌گه‌ری‌ ئه‌هلیش بگرین‪ -‬به‌هاواڵتی‌‌و‬ ‫ئاوێنه‌و لڤین����ه‌وه‌‪ ،-‬چونك����ه‌ ئه‌وانیش‬ ‫له‌ڕێ����ی‌ ته‌بس����یتكردنی‌ هه‌رچی‌ زیاتری‌‬ ‫نوس����ین‌و پۆلێنكردنی‌ هه‌رچی‌ قس����ه‌و‬ ‫ده‌رده‌دڵ‌ هه‌یه‌ له‌ژێر تایتڵی‌ نوس����یندا‪،‬‬ ‫كارێكی‌ كرد تاڵه‌مویه‌ك له‌نێوان قس����ه‌و‬ ‫نوس����ین‪ ،‬له‌نێوان هه‌ڵوێست‌و ناڕه‌زایی‌‌و‬ ‫خۆخواردنه‌وه‌و نوسینی‌ جدیدا نه‌مێنێت‪.‬‬ ‫ن����ه‌ك هه‌رئه‌وه‌نده‌ش بگره‌ له‌ش����كرێك‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌نوسی‌ بێ‌ فیكرو بێ‌ ڕوئیاو بێ‌‬ ‫ڕۆشنبیری‌ ڕاسته‌قینه‌ په‌یداببن‪ .‬نه‌مانی‌‬ ‫باریكترین هێڵی‌ نێوان قس����ه‌و نوس����ین‬ ‫كارێكی‌ كردووه‌‪ ،‬بێتامترین‌و ساده‌ترین‬ ‫گله‌یی‌‪ ،‬وه‌ك نوس����ین له‌س����ه‌ر الپه‌ڕه‌ی‌‬ ‫ڕۆژنامه‌كان جێگه‌ی‌ بێته‌وه‌و خاوه‌نه‌كه‌شی‌‬ ‫وه‌ك نوس����ه‌رو ڕۆش����نبیرو چاودێ����ری‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و ڕۆژنامه‌وان����ی‌ پرۆفیش����ناڵ‌‬ ‫بناس����رێت‪ .‬زۆرن ئه‌وانه‌ی‌ ناخوێننه‌وه‌و‬ ‫ده‌نوس����ن‪ ،‬س����ه‌روكاریان له‌گه‌ڵ‌ كتێب‌و‬ ‫فیكرو دنیای‌ ڕۆش����نبیریدا نییه‌و كه‌چی‌‬ ‫له‌سه‌ر ڕه‌ش����كردنه‌وه‌ی‌ الپه‌ڕه‌ی‌ گۆڤارو‬ ‫ڕۆژنامه‌كان به‌رده‌وامن‪ ..‬نه‌هێشتنی‌ ئه‌و‬ ‫جیاوازیه‌ی‌ نێوان نوسین‌و قسه‌‪ ،‬زه‌برێكی‌‬ ‫زۆری‌ له‌پرۆسه‌ی‌ نوسینی‌ جدی‌‌و شكۆی‌‬ ‫نوس����ین داوه‌‪ .‬تۆرانی‌ به‌ش����ێكی‌ زۆری‌‬ ‫خه‌ڵ����ك‌و خ����وای‌ ئێم����ه‌ له‌خوێندنه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌نده‌ی‌ ڕاسته‌وخۆی‌ به‌و هه‌موو قسه‌‬ ‫ساده‌و ساكارو بێناوه‌ڕۆكانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌ناوی‌ نوسینه‌وه‌ ده‌رخواردی‌ خوێنه‌ری‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌درێت)‪.‬‬ ‫به‌ه����ۆی‌ س����یحری‌ زۆری‌ ڕۆژنام����ه‌و‬ ‫له‌به‌رخات����ری‌ س����واڵی‌ خوێن����ه‌رو‬ ‫خوێندنه‌وه‌وه‌‪ ،‬ڕۆشنبیرانی‌ ئێم ‌ه نه‌ك هه‌ر‬ ‫له‌مه‌ بێده‌نگن‌و هیچ ناڵێن‪ ،‬بگره‌ ده‌ست‬ ‫له‌پش����تی‌ ئه‌وانه‌وه‌ ده‌ده‌ن كه‌ ئێس����تا‬ ‫وه‌كوی����ه‌ك میوانی‌ س����ه‌ر الپه‌ڕه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫ڕۆژنامه‌ن‪ .‬ڕۆشنبیره‌ ڕۆژنامه‌نوسه‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌زانن بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیرنه‌چنه‌وه‌و كاڵ‌‬ ‫نه‌بن����ه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت بێ‌ پچڕان‌و بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بیر له‌وچ����ان‌و به‌خۆداچونه‌وه‌ بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌رده‌وامبن‌و قس����ه‌بكه‌ن‌و ڕسته‌كانیان‬ ‫بده‌ن����ه‌ ده‌م یه‌كتری‌‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ن����دێ‌ جاری����ش خۆدوباره‌كردنه‌وه‌و‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ س����ه‌فه‌رو ش����ته‌ ڕۆژانه‌كانی‌‬ ‫ژیانیش����یانی‌ تێدابێت‪ .‬له‌پ����اڵ‌ هه‌موو‬ ‫ئه‌وانه‌ش����دا ئه‌وه‌ی‌ بۆته‌ مایه‌ی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫ڕۆش����نبیران‌و ڕۆش����نبیری‌ ئێم����ه‌ی‌‬ ‫كردۆت����ه‌ ڕۆش����نبیرێكی‌ ڕۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫ئه‌كتیڤیستێكی‌ سیاسی‌‪ ،‬ئه‌و ڕۆڵه‌یه‌ كه‌‬ ‫میدیای‌ ئه‌هلی‌ له‌دروستكردنی‌ قاره‌ماندا‬ ‫ده‌یگێڕێت‪.‬‬ ‫"جۆن وایتمان"ی‌ ڕه‌خنه‌گری‌ ئینگلیزی‌‬ ‫له‌نوس����ینێكیدا ده‌ڵێ����ت‪( :‬فه‌ره‌نس����ا‬ ‫توانایه‌ك����ی‌ باش����ی‌ له‌به‌رهه‌مهێنان����ی‌‬ ‫كه‌س����ایه‌تی‌ كاریزمیدا هه‌یه‌ كه‌ ده‌كرێ‌‬ ‫ناویان بنێین پاڵه‌وانی‌ فیكر‪ ،‬ڕوس����یاش‬ ‫توانای‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ پاڵه‌وانی‌ شه‌تره‌نجی‌‬ ‫هه‌یه‌)‪ .‬له‌قۆناغی‌ ئێس����تای‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫كوردیش����دا‪ ،‬ڕۆژنامه‌گه‌ری‌ ئه‌و بواره‌یه‌‬ ‫توانای‌ به‌رهه‌مهێنان����ی‌ قاره‌مانی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫تۆ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بناسرێیت‌و ببیته‌ كاریزماو‬ ‫قاره‌مان‪ ،‬پێویسته‌ گه‌ر ڕۆژانه‌ش نه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌فتانه‌ وێنه‌و نوس����ینه‌كانت له‌س����ه‌ر‬ ‫الپه‌ڕه‌ی‌ ڕۆژنامه‌یه‌ك بێت‌و به‌ش����ێوازه‌‬ ‫زۆر سه‌تحی‌‌و ساده‌كه‌ی‌ وه‌ك "سارته‌ر"‬ ‫نه‌ك وه‌ك "پۆل ڕیكۆر"‪ ،‬پیاوی‌ ڕوداوه‌‬ ‫كتوپڕه‌كان بیت‌و له‌هه‌موو مه‌سه‌له‌كاندا‬ ‫قس����ه‌ت هه‌بێ����ت‪ .‬پێویس����ته‌ وه‌ك‬ ‫وه‌زیفه‌یه‌ك ئه‌ركی‌ نوسینی‌ خۆت به‌جێ‌‬ ‫بێنی‌‪ .‬ئه‌مه‌ش ئه‌و كاره‌یه‌ كه‌ نوس����ه‌رو‬ ‫ڕۆش����نبیرانی‌ ئێمه‌‪ ،‬به‌وتاری‌ حه‌ماسه‌ت‬ ‫خوڵقێن����ی‌ زۆر ته‌ن����ك‌و س����اده‌گۆوه‌‬ ‫ئه‌نجام����ی‌ ده‌ده‌ن یان ه����ه‌ر هیچ نه‌بێت‬ ‫به‌ئیمزاكردن����ی‌ ناڕه‌زایه‌تی‌ نامه‌یه‌ك ئه‌و‬ ‫ئه‌ركه‌ رایی ده‌كه‌ن‪ ،‬تا بیرنه‌چنه‌وه‌و الی‌‬ ‫خوێنه‌رانیان وه‌ك پاڵه‌وانی‌ به‌هه‌ڵوێست‬ ‫حسابیان بۆبكرێت‪.‬‬ ‫دووه‌م‪ /‬با "د‪.‬محه‌مه‌د كه‌مال"‬ ‫له‌یادكه‌ین‪:‬‬ ‫ته‌بسیتكردن‌و ڕۆشنبیری‌ ڕۆژنامه‌نوس‬ ‫كارێكیان ك����ردووه‌‪ ،‬ڕێگای‌ ش����ۆر‌هت‌و‬ ‫نێوبان����گ په‌یداكردنی����ان س����ه‌دجار بۆ‬ ‫كورتكردوینه‌ته‌وه‌‪ .‬م����رۆڤ له‌م قۆناغه‌‬ ‫مێژویی����ه‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا‪ ،‬وتارێكی‌‬ ‫حه‌ماس����ه‌ت خوڵقێنی‌ به‌زمانێكی‌ توندو‬ ‫زب����ر به‌س����ه‌‪ ،‬بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌س����تێره‌ی‌‬ ‫به‌ختی‌ بدره‌وش����ێته‌وه‌و نێوو نێوبانگی‌‬ ‫وه‌ك نوس����ه‌رو ڕۆش����نبیرێك ب����ڕوات‪.‬‬ ‫ڕۆشنبیریی‌ كوردی‌ گه‌شتۆته‌ ئاستێك‪،‬‬ ‫كه‌س له‌كوله‌كه‌ی‌ ته‌ڕیش����داو بۆ جارێك‬

‫حاڵی‌ ڕۆشنبیری ‌ی‬ ‫كوردی‌ گه‌شتۆته‌‬ ‫ئاستێك‪ ،‬ئه‌مڕ‌و‬ ‫ڕاپرسیه‌ك بكه‌‬ ‫له‌سه‌ر جدیترین‌و‬ ‫ڕۆشنگه‌رترین‬ ‫نوسه‌ری‌ كورد‪،‬‬ ‫بزانه‌ ڕۆژنامه‌نوسه‌‬ ‫ناشییه‌كان پشكی‌‬ ‫شێر نابه‌ن‌و‬ ‫"د‪.‬محه‌مه‌د كه‌مال‌و‬ ‫د‪ .‬حه‌مید عه‌زیز‌و‬ ‫مه‌سعود محه‌مه‌د‌و‬ ‫عه‌زیز گه‌ردی‌‌و ئازاد‬ ‫سوبحی‌"یش‬ ‫له‌خواری‌ خواره‌وه‌‬ ‫كه‌نارناگرن‬ ‫ن����اوی‌ "د‪.‬محه‌مه‌د كه‌مال"و ‪:‬مه‌س����عود‬ ‫محه‌مه‌د"‌و "د‪ .‬حه‌می����د عه‌زیز"‌و "ئازاد‬ ‫سوبحی‌" به‌زاردا نایه‌ت‪.‬‬ ‫جا چییه‌ مرۆڤ با له‌ماوه‌ی‌ ده‌ساڵداو‬ ‫به‌بێده‌نگی‌‌و زۆر خاكیانه‌ (بوون‌و عه‌ده‌م)‬ ‫ی"جان پۆڵ‌ س����ارته‌ر‌و (بون‌و كات)ی‌‬ ‫"مارت����ن هایدگ����ه‌ر"‌و (كاتیگۆرییه‌كان‌و‬ ‫میتافیزی����ك)ی‌ "ئه‌رس����تۆ"‌و (كۆماری‌)‬ ‫"ئه‌فالت����ون" وه‌ربگێڕێته‌ س����ه‌ر زمانی‌‬ ‫كوردی‌‌و وه‌كی‌ نوسینیش‪( :‬فه‌لسه‌فه‌ی‌‬ ‫هیگڵ‌‌و فه‌لسه‌فه‌ی‌ سارته‌رو فه‌لسه‌فه‌ی‌‬ ‫ئه‌فالت����ۆن‌و فینۆمینۆل����ۆژی‌‌و هایدگه‌رو‬ ‫شۆڕش����ێكی‌ فه‌لس����ه‌فی‌‌و نیتشه‌‌و پاش‬ ‫تازه‌گه‌ری‌) بنوس����ێت‪ ،‬خۆ هه‌ر هه‌مووی‌‬ ‫ناكاته‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌كه‌ناڵێكی‌ ئاسمانیه‌وه‌و‬ ‫له‌به‌رنامه‌یه‌كی‌ بێسه‌روبه‌رداو به‌ده‌نگێكی‌‬ ‫نه‌س����ازو ناخۆش بڵێیت‪( :‬چیدی‌ ئه‌م‬ ‫بارودۆخه‌ قابیلی‌ قب����وڵ نییه‌)‪ ،‬یاخود‬ ‫وتارێك له‌سه‌ر پاكێچه‌كانی‌ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بنوس����یت‌و ده‌س����پێكی‌ نوسینه‌كه‌شت‬ ‫ئه‌مه‌بێت‪( :‬سه‌رچاوه‌یه‌ك كه‌ نه‌یویست‬ ‫ناوی‌ خۆی‌ ئاشكرابكات پێی‌ وتم‪.)....‬‬ ‫زۆر ترس����م له‌وه‌ی����ه‌ جارێك����ی‌‬ ‫دی‌‌و به‌كۆمیدی����اوه‌ مێ����ژوو خ����ۆی‌‬ ‫دووباره‌بكاته‌وه‌‪ ..‬س����ه‌رده‌مانی‌ به‌عس‌و‬ ‫"س����ه‌دام حس����ێن" ئه‌ده‌ب����ی‌ مقاوه‌مه‌و‬ ‫ش����یعرو چیرۆكی‌ به‌رگ����ری‌‌و وتاری‌ پڤ‬ ‫دراوو بێ‌ ناوه‌ڕۆك‪ ،‬دنیایه‌ك نوسه‌ری‌ بێ‌‬ ‫به‌هره‌ی‌ له‌دنیای‌ ڕۆشنبیریی‌ ئێمه‌دا كرد‬ ‫به‌ناوو هه‌تا ئێس����تاش ئه‌وانه‌ نانی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌خۆن‪ ،‬له‌ئێستاش����دا له‌پای‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫حوكم����ی‌ قه‌ره‌قوش����یانه‌ی‌ یه‌كیه‌ت����ی‌‌و‬ ‫پارتیدا‪ ،‬به‌ناوی‌ نوس����ین‌و ڕه‌خنه‌گرتن‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت‌و وتاری‌ ته‌نز ئامێزو بابه‌تی‌‬ ‫حه‌ماس����ه‌ت خوڵقێنه‌وه‌‪ ،‬له‌ناو لێشاوێك‬ ‫له‌ئه‌ده‌بیاتی‌ زبڵدا نغرۆبوین‪.‬‬ ‫حاڵی‌ ڕۆش����نبیریی‌ كوردی‌ گه‌شتۆته‌‬ ‫ئاس����تێك‪ ،‬ئه‌مڕ‌و ڕاپرسیه‌ك بكه‌ له‌سه‌ر‬ ‫جدیترین‌و ڕۆشنگه‌رترین نوسه‌ری‌ كورد‪،‬‬ ‫بزانه‌ ڕۆژنامه‌نوس����ه‌ ناشییه‌كان پشكی‌‬ ‫ش����ێر نابه‌ن‌و "د‪.‬محه‌م����ه‌د كه‌مال‌و د‪.‬‬ ‫حه‌مید عه‌زیز‌و مه‌سعود محه‌مه‌د‌و عه‌زیز‬ ‫گ����ه‌ردی‌‌و ئازاد س����وبحی‌"یش له‌خواری‌‬ ‫خواره‌وه‌ كه‌نارناگرن‪.‬‬ ‫ئاخر مرۆڤ تا س����تون‌و وتاری‌ ساده‌و‬ ‫حازر به‌ده‌ست‌و پڕفسه‌كه‌ فسك مابێت‪،‬‬ ‫بۆ خ����ۆی‌ به‌هزرو لۆجیك‌و فه‌لس����ه‌فه‌و‬ ‫مه‌عریفه‌وه‌ مژۆڵ‌ بكات‪.‬‬ ‫*ناونیش����انی‌ نوس����ینه‌كه‌م (له‌ به‌ر‬ ‫ڕۆژنامه‌نوس ڕێ‌ نیی����ه‌ بڕۆین)‪ ،‬ئیحای‌‬ ‫دێڕه‌ ش����یعرێكی‌ هاوڕێ����ی‌ ئازیزم كاك‬ ‫"ئازاد س����وبحی‌" ش����اعیره‌ كه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫(له‌به‌ر ك����ورد ڕێ‌ نیی����ه‌ بڕۆین‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫كورد ڕێ‌ هه‌یه‌ بمرین)‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫)‪ )387‬سێشه‌مم ‌ه ‪2013/7/23‬‬

‫ونبون‬

‫‪19‬‬

‫پرسه‌نامه‌‬

‫ی سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هاوڕێیانی‌ ئازیزم كاك ‌ه "ئاراس‌و ئاسۆ"‬ ‫ی خۆم ئاڕاس���ته‌ ‌‬ ‫ی (حسین محمود محمد) پرس���ه‌و سه‌ره‌خۆس ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی دوایی‌ دایكی‌ به‌ڕێزیانه‌وه‌‪ ،‬هیوادارم ئه‌مه‌‌ دوا ناخۆشییان‬ ‫ی كۆچ ‌‬ ‫ده‌كه‌م به‌بۆنه‌ ‌‬ ‫ی ونبو‌ه به ‌‌‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوور ‌‬ ‫‌ناوی (شێركۆ كریم رشید بێت‌و خوای‌ گه‌وره‌ گیانی‌ كۆچكردوو به‌ به‌هه‌شتی‌ به‌رین شاد بكات‪.‬‬ ‫جاف ) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی ونبوه‌ به‌ناوی‌‌(ڕاستگۆ ابراهیم رشید)‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمان ‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫سه‌ردار محه‌مه‌د‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌‌ (كمال عبدالقادر احمد)‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی (كاظم حم ‌ه س���عید‬ ‫ی ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی بازرگانی‌ س���لێمان ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌كی‌ ژوور ‌‬ ‫حه‌مه‌) هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫‌ناوی (راستگۆ ابراهیم رشید)‬ ‫ی بازرگانی‌ سلێمانی‌ ونبوه‌ به ‌‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫كه‌وات���ه‌ تێڕوانینی ئ���ه‌م دی���ده‌ نائاینیه‌ یه‌كس���انیدا لێیبڕوانی���ن‌و تیۆریزه‌ بكرێت‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* مۆڵه‌تێكی‌ شۆفیری ئه‌مه‌ریكی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ (راستگۆ ابراهیم رشید) هه‌ركه‌س به‌ه���ه‌ردو گروپه‌كه‌ی���ه‌وه‌ ب���ۆ ئ���ه‌م هه‌ربۆی���ه‌ گرنگی تێگه‌یش���تن له‌بونی ئه‌م‬ ‫په‌یوه‌ندی���ه‌ دیدێكی داخ���راوی قه‌یراناویه‌ ج���ۆره‌ جیاوازانه‌ی س���ێكوالریزم بۆ ئه‌م‬ ‫دۆزییه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ك���ه‌ تێگه‌یشتنێكی‌وه‌س���تاوو نات���ه‌واو بۆ باس���ه‌ی ئێس���تا ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ ئ���ه‌م دیده‌‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫‌رك‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫عبدالله)‬ ‫احمد‬ ‫‌‌‬ ‫(عبدالله‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ناو‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونبو‌ه به‬ ‫ی خۆراك ‌‬ ‫* فۆرمێك ‌‬ ‫س���ێكوالریزم به‌رهه‌مده‌هێن���ێ‌و دواج���ار نائاینیه‌ی له‌س���ه‌ره‌وه‌ باس���مانكرد توانای‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ئاوێن‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پرسگ‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڕێنێت‬ ‫ه‬ ‫بیگ‬ ‫دۆزییه‌و‌ه‬ ‫پرۆسه‌ی به‌عه‌لمانیكردنی كۆمه‌ڵگه‌ش به‌بێ تیۆریزه‌كردنی چه‌مكی س���ێكوالریزمی نیه‌‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫‌رك‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌)‬ ‫ه‬ ‫عبدالل‬ ‫احمد‬ ‫‌ختیار‬ ‫ه‬ ‫(ب‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ناو‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ونبو‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫س���لێمان‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫خۆراك‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫فۆرمێك‬ ‫*‬ ‫له‌به‌رچاوگرتنی كولتورو ئه‌و كۆنتێكس���ته‌ له‌دوتوێی به‌دیهێنانی ئازادی‌و یه‌كسانیدا‪،‬‬ ‫‌‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ئاوێن‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫پرسگ‬ ‫بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌ڕێنێت‬ ‫ه‬ ‫بیگ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫دۆزیی‬ ‫سیاسی‪-‬كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی ئه‌م پرۆسه‌یه‌ی تیا چونك���ه‌ ب���ۆ دامه‌زراندن���ی سیس���تمێكی‬ ‫ئه‌نجامده‌درێ به‌ڕێوه‌ده‌بات‪ .‬ئه‌و نمونه‌یه‌ی عه‌لمانی كۆمه‌ڵێك پێداویستی گرنگ هه‌ن‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌ له‌سه‌ر جیاوازی س���ێكوالریزمی له‌وانه‌ به‌یاساییكردن‌و به‌دامه‌زراوه‌یكردنی‬ ‫فه‌ره‌نس���ی‌و تورك���ی له‌تێگه‌یش���تنمان بۆ ئ���ه‌م به‌هایانه‌یه‌و‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا دامه‌زراندنی‬ ‫عه‌لمانی��� ‌هت‌و پرۆس���ه‌ی به‌عه‌لمانیكردنی سیس���تمێكی دیموكراس���یه‌ ك���ه‌ توانای‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌دا ئه‌وه‌مان ب���ۆ ده‌رده‌خات كه‌ رێكخس���تنی په‌یوه‌ن���دی نێ���وان ئایی���ن‌و‬ ‫جیاوازی كولتوری سیاس���ی‌و كۆنتێكستی سیاسه‌تی هه‌بێت له‌ڕێگه‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫‪ -5‬مورسی‌و ئیخوانەکان دەست سپی ئەزمونی تایبەت بەخ���ۆی ئەژی‪ ،‬ئەم كۆمه‌اڵیه‌ت���ی گرنگیه‌ك���ی گ���ه‌وره‌ی هه‌یه‌ گفتوگۆ ره‌خنه‌ی���ی‌و عه‌قاڵنیانه‌ی كه‌ له‌ناو‬ ‫نین‌و هێزێکی توقێنەرو تێاڵ بەدەستیان ئەزمونە نە هی ئەوەیە ئیس�ل�امیەکان له‌دامه‌زراندن���ی سیس���تمێكی عه‌لمانیدا‌و كایه‌ی گش���تیدا له‌نێوان هاواڵتیاندا له‌سه‌ر‬ ‫هەیە کە لەخۆپیش���اندانەکانیاندا دژی بەالیەنگری ئیخوان لەگەڵ عەلمانیەکانی به‌ته‌نگژه‌نه‌كردن���ی په‌یوه‌ن���دی نێ���وان یاسا‌و سیاسه‌ته‌كانی حكومه‌ت روده‌دات‪‌.‬واته‌‬ ‫الیەنگرانی نەیارەکانیان بەکاریئەهێنن‪ ،‬کوردس���تاندا تێکبچن‌و ن���ە هی ئەوەیە ئایین‌و سیاس���ه‌ت‪ .‬هه‌ر ل���ه‌م روانگه‌یه‌وه‌ چۆن ده‌توانین له‌ڕێگه‌ی گفتوگۆو دیبه‌یته‌‬ ‫ئیسالمیەکانی ئێمە نەک لەشکری لەم عەلمانیەکانی���ش وەک نمونەی���ەک بۆ ده‌كرێت چه‌ن���د خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی جیاواز گشتیه‌كانه‌وه‌ كه‌ هه‌مو جیهانبینیه‌ ئاینی‌و‬ ‫بۆ س���ێكوالریزم بكرێ‪ ،‬به‌مانایه‌كی دیكه‌‪ ،‬عه‌لمانیه‌كان تیا به‌شداربن په‌یوه‌ندی ئایین‬ ‫چەشنەیان نیە‪ ،‬بەڵکو خۆیان قوربانی کەوتنی ئیس�ل�امی سیاس���ی تەماشای‬ ‫چه‌مكی سێكوالریزم چه‌مكێكی تاكره‌هه‌ندو له‌به‌رامبه‌ر یاسادا بخوێنرێته‌وه‌ كه‌ ئه‌مه‌ بۆ‬ ‫دەستی ئەم لەش���کرە تێال بەدەستەن بکەن‪ .‬ئەزمونی میس���ر لەبەردەماندایە یه‌كره‌نگ نی���ه‌و له‌كۆنتێكس���تی جیاوازدا خۆی كارێكی گرنگی هه‌ر ده‌س���ه‌اڵتێكه‌ بۆ‬ ‫ک���ە بەن���اوی الیەنگران���ی حیزبێکەوە بۆ ئ���ەوەی لێوەی فێربی���ن‪ ،‬ئەو وانە شێوازو جێبه‌جێكردنی جیاواز ‌وه‌رده‌گرێ‌و به‌خشینی شه‌رعیه‌ت به‌یاسا‪.‬‬ ‫دژیان رەفتار ئەکەن (هەردو جارەکەی گرنگەشی لێوەی فێرئەبین بۆ ئیسالمی هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای هاتنه‌كایه‌شیه‌وه‌ به‌یه‌ك گرفتی ئه‌م دیده‌ نائاینیه‌ی كه‌ له‌س���ه‌ره‌وه‌‬ ‫بارەگای یەکگرتو سوتێنران‪ ،‬بەدەستی سیاس���ی نیە‪ ،‬بەڵکو بۆ عەلمانیەکانی ره‌وتی جێگی���ردا نه‌ڕۆیش���توه‌‪ .‬به‌م پێیه‌ باس���مانكرد ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خ���ۆی به‌دیدێكی‬ ‫ئەم لەش���کرە تێاڵ بەدەست‌و توقێنەرە کوردس���تانە کە بریتیە لەوەی "هێنانی ده‌توانین سێكوالریزمی فه‌ره‌نسی له‌توركی‌و س���ێكوالر ده‌ناس���ێنێت‌و ئه‌م���ه‌ش گرفتی‬ ‫بوە)‪.‬‬ ‫زۆرینەی هەڵبژاردن بەمانای وەکالەتێکی ئه‌می���ش له‌ئه‌وروپ���ی‌و س���ێكوالریزمی تێگه‌یشتن بۆ س���ێكوالریزم دروستده‌كات‪،‬‬ ‫ویس���ت‬ ‫چی‬ ‫براوە‬ ‫ئەوەی‬ ‫بۆ‬ ‫نیە‬ ‫کراوە‬ ‫تەماهیەی‬ ‫ئەو‬ ‫جیاوازیەدا‬ ‫ئ���ەم‬ ‫لەناو‬ ‫هیندی له‌جۆره‌كانی دیكه‌ی س���ێكوالریزم چونكه‌ پێویس���تمان به‌وه‌یه‌ بزانین كه‌ ئه‌م‬ ‫هەندێک هاوڕێی ئیسالمی لەگەڵ دۆخی بیکات‪ ،‬بەڵکو بەمانای ئەوەیە شانسی جیابكه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ش چه‌مك���ی جیهانبینیه‌ كام به‌هایانه‌ له‌خۆده‌گرێ‌و له‌سه‌ر‬ ‫میسردا کردویانە بەراست نازانم‌و بڕوام ئ���ەوەی پێبدرێت خ���ۆی تاقیبکاتەوە فره‌گه‌ریی س���ێكوالریزم به‌رهه‌مده‌هێنێت‪ .‬كام بنه‌مایانه‌ پرۆس���ه‌ی به‌عه‌لمانیكردنی‬ ‫وایە ئەمە هەڵەیەکە هاوچەشنی هەڵەی لەوەی تا چەند ئەتوانێت هاوس���ەنگی‌و به‌اڵم ده‌بێت له‌هه‌مانكاتدا ئاگاداری ئه‌وه‌بین خۆی به‌ڕێوه‌ده‌بات‪ .‬له‌به‌شه‌كانی داهاتودا‬ ‫کۆمۆنیس���تەکانی س���ەدەی رابردو بەو ملمالنێ���ی ناو کۆمەڵگا بەش���ێوەیەکی كه‌ له‌س���ایه‌ی هه‌بونی ئ���ه‌م فره‌گه‌رییه‌دا به‌درێ���ژی ب���اس له‌چه‌مكی س���ێكوالریزم‬ ‫جیاوازی���ەوە ئەگ���ەر کۆمۆنیس���تەکان دادپەروەران���ە رێکبخات‪ .‬هەرکەس لەم ده‌شێت س���ێكوالریزمێكی سته‌مكاری یان ده‌كه‌ین‌و ئ���ه‌و پێناس���انه‌ ده‌خه‌ینه‌رو كه‌‬ ‫لەعەقڵیەت‌و بەرنامەی کارو ئامانجەکاندا ئەرکەدا سەرکەوتو نەبو‪ ،‬دۆڕاوە ئەگەر ئۆتۆریتاری���ی‌وه‌ك س���ێكوالریزمی توركی له‌ئێستادا له‌الیه‌ن بیریارو فه‌یله‌سوفه‌كانه‌وه‌‬ ‫زۆر چونیەکبوبن‪ ،‬ئەوا ئیس�ل�امیەکان بەزۆرینەیەکی گەورەش بردبێتیەوە‪.‬‬ ‫به‌سیستمێكی سێكوالر ناونه‌برێت‪ ،‬هه‌روه‌ك توێژینه‌وه‌یه‌ك���ی زۆری له‌س���ه‌ركراوه‌و ئه‌و‬ ‫لەئەزمونی‬ ‫ئەمە ئەو وانە گرنگەیە کە‬ ‫بەپێچەوان���ەوە ل���ەروی بەرنامەی کارو‬ ‫هه‌ندێك بیری���اری ئه‌م ب���واره‌ پێیانوایه‌‪ ،‬تێگه‌یش���تنه‌ داخراوان���ه‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌‬ ‫کەوتنی‬ ‫نەک‬ ‫ئەبین‪.‬‬ ‫فێری‬ ‫میس���رەوە‬ ‫عەقڵیەت‌و ئامانجەوە لەیەکجیاوازن‪.‬‬ ‫ئه‌وی���ش له‌به‌رئه‌وه‌ی كه‌ س���ێكوالریزم بۆ س���ێكوالریزم‌وه‌ك دژایه‌تیكردن���ی ئایین‌و‬ ‫عەلمانیەکان‬ ‫وەک‬ ‫سیاس���ی‬ ‫ئیسالمی‬ ‫واڵتیکی‬ ‫دۆخ���ی میس���ر دۆخیک���ی‬ ‫ئه‌وه‌ی پێناس���ه‌یه‌كی كامڵت���ری بۆ بكرێ كردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی له‌كایه‌ی گشتی‌و سیاسی‬ ‫جیاوازە کە لەژێر باری مێژوی تایبەتی ئەیبین���ن‌و نەک ناپاک���ی عەلمانیەکان پێویس���ته‌ له‌گ���ه‌ڵ به‌هاكان���ی ئ���ازادی‌و پێناسه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫خ���ۆی‌و هێ���زە کۆمەاڵیەتیەکانی���دا‪ ،‬وەک ئیسالمیەکان ئەیبینن‪.‬‬

‫دیده‌ نائایینیه‌كان‌و‪ ...‬پاشماوه‌‬

‫ئەزمونی میسر‪ ...‬پاشماوه‌‬

‫رونكردنه‌وه‌یه‌ك بۆ رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌و رای گشتی‌ سلێمانی‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ له‌ژم����اره‌ ‪383‬ی‌ رۆژی‌‬ ‫‪ ،2013/6/25‬بابه‌تێك����ی‌ هاواڵتیه‌ك���� ‌ی‬ ‫به‌ناوی‌(هێمن كه‌ریم) باڵوكردۆته‌وه‌ له‌ژێر‬ ‫ناونیشانی‌(س����لێمانی‌‪ ...‬ش����اری‌ شاران‪،‬‬ ‫ش����اری‌ ب����ێ‌ پارێ����زگا) ب����ۆ ئاگاداربونی‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌و ئه‌و نوس����ه‌ره‌ به‌ڕێزه‌و‬ ‫رای گش����تی‌ س����لێمانی‌ پێمانباشبو ئه‌م‬ ‫رونكردنه‌وه‌یه‌ باڵوبكه‌ینه‌وه‌‪:‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ ده‌ستخۆش����ی‌ له‌و به‌ڕێزه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‌و ئێمه‌ بابه‌ته‌كه‌ی‌ ئه‌و به‌چاوێكی‌‬ ‫گوماناویی‌ سه‌یر ناكه‌ین‌و دڵنیان له‌روانگه‌ی‌‬ ‫خه‌مخۆریه‌وه‌ بۆ سلێمانی‌ ئه‌و گله‌ییانه‌ی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم پێمانخۆش����ه‌ ئ����ه‌و به‌ڕێزه‌و‬ ‫هه‌ر كه‌س����ێكی‌ تر ئه‌گه‌ر ده‌یه‌وێت شتێك‬ ‫بنوس����ێت‌و گله‌ییه‌ك ده‌ربڕێت له‌پێش����دا‬ ‫زانیاری‌ له‌س����ه‌ر بابه‌ته‌كه‌ به‌ده‌ستبخات‌و‬ ‫پاش����ان ئه‌گ����ه‌ر كه‌مته‌رخه‌مییه‌ك له‌هه‌ر‬ ‫الیه‌ك هه‌یه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ بكات‪.‬‬ ‫ئێم����ه‌ له‌گه‌ڵ ئ����ه‌وه‌ی‌ نایش����ارینه‌وه‌ كه‌‬ ‫كه‌موكوڕی����ی‌ هه‌ی����ه‌و سروش����تی‌ هه‌مو‬ ‫شارێك وایه‌ كه‌ به‌شی‌ خۆی‌ كه‌موكوڕیی‌‌و‬ ‫كێش����ه‌ی‌ هه‌یه‌و ئیداره‌ش بۆیه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫كار له‌سه‌ر چاره‌س����ه‌ركردنی‌ ئه‌و كێشانه‌‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم پرس����یار له‌و به‌ڕێزه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ئاخۆ ئاوه‌دانی‌ شاری‌ سلێمانی‌ له‌ئێستادا‬ ‫به‌به‌راورد به‌سێ‌ س����اڵ له‌مه‌وپێش وه‌ك‬ ‫یه‌ك����ه‌؟ هیواداری����ن به‌ویژدان����ه‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ببینن ك����ه‌ به‌ڕێز پارێزگاری‌ س����لێمانی‌‌و‬ ‫س����ه‌رجه‌م دامه‌زراوه‌كان����ی‌ حكوم����ه‌ت‬ ‫له‌س����لێمانیدا شه‌وو رۆژیان خستۆته‌ سه‌ر‬ ‫یه‌ك بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كانی‌ شارو‬ ‫گه‌شه‌پێدانی‌ سه‌رجه‌م پارێزگاكه‌‪...‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌پرسیارو گلییه‌كانی‌ ئه‌و به‌ڕێزه‌‬ ‫به‌م چه‌ند خاڵه‌ رونكردنه‌وه‌ ده‌ده‌ین‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ /‬س����ه‌باره‌ت به‌رێگ����ه‌ی‌ چه‌قچه‌ق‪،‬‬ ‫پێش����تریش رونكردوه‌ درا كه‌ ئه‌و رێگه‌یه‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌ی‌ جێبه‌جێكردن����ی‌ راس����ته‌خۆ‬ ‫جێبه‌جێك����راوه‌‪ ،‬به‌ش����ێك ل����ه‌و رێگه‌یه‌‬ ‫له‌وه‌رزی‌ زس����تاندا به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ كاتی‌‬ ‫قیركرا بۆ كردن����ه‌وه‌ی‌ رێگه‌كه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫هاواڵتیاندا‪ ،‬دواتر كه‌ به‌ش����ێك له‌رێگه‌كه‌‬ ‫تێكچ����وه‌ هۆك����ه‌ی‌ ه����ه‌ر ئه‌وه‌ی����ه‌ ك����ه‌‬ ‫قیره‌كه‌ له‌وه‌رزی‌ زس����تاندا كراوه‌و له‌روی‌‬ ‫ئه‌ندازیاریه‌وه‌ ئ����ه‌وه‌ زانراوه‌ كه‌ قیركردن‬ ‫له‌وه‌رزی‌ زس����تاندا كێشه‌ی‌ هه‌یه‌و ئه‌گه‌ر‬

‫هه‌یه‌ وه‌ك پێویست س����ه‌ركه‌وتو نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئێس����تاش كاك هێمن ده‌توانێت سه‌ردان ‌ی‬ ‫پرۆژه‌كه‌ بكات‌و ببینێت كه‌ ده‌س����تكراوه‌‬ ‫به‌كار تێیداو به‌شێكی‌ زۆری‌ ته‌واوبوه‌‪.‬‬ ‫ه����ه‌ر له‌چوارچێ����وه‌ی‌ ئ����ه‌و باس����ه‌دا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نین به‌پێچه‌وانه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كاك هێمن����ه‌وه‌ به‌هیمه‌ت����ی‌ پارێ����زگاری‌‬ ‫س����لێمانی‌ به‌ش����اهێدی‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی‌ سلێمانی‌ هه‌ماهه‌نگی‌ نێوان‬ ‫فه‌رمانگه‌كان زۆر له‌جاران باشتره‌و گرفتی‌‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌ نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫كێش����ه‌ی‌ خراپ����ی‌ كوالێت����ی‌ قیری����ش‬ ‫ئ����ه‌وه‌ بابه‌تێك����ه‌ به‌ڕێز پارێ����زگار له‌زۆر‬ ‫جێگه‌دا لێیدواوه‌و ئه‌و بابه‌ته‌ پێویس����تی‌‬ ‫به‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ زانس����تی‌‌و س����ه‌یركردنی‌‬ ‫ئه‌زمونی‌ واڵتانی‌ هاو ئاوهه‌وای‌ ئێمه‌یه‌ تا‬ ‫بزانرێت كێشه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ له‌تێكچونی‌ قیر‬ ‫چیی����ه‌و وه‌ك زانیاریمان هه‌بێت وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ كاری‌ له‌س����ه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ /‬ئ����ه‌و تاس����انه‌ی‌ ك����ه‌ كاك هێمن‬ ‫گله‌یی‌ لێ����ی‌ هه‌یه‌ گوایه‌ ب����اوی‌ نه‌ماوه‌و‬ ‫هه‌ره‌مه‌كیی����ه‌‪ ،‬به‌هه‌ڕه‌مه‌ك����ی‌ نه‌كراوه‌و‬ ‫ئ����ه‌وه‌ به‌پێی‌ ئه‌ن����دازه‌ی‌ هاتوچۆ كراوه‌و‬ ‫خۆش����به‌ختانه‌ له‌زۆرێك له‌و ش����وێنانه‌ی‌‬ ‫پێویس����تیان به‌تاس����ه‌ی‌ له‌و بابه‌ته‌ هه‌یه‌‬ ‫تاسه‌كان دروستكراوه‌و توانیویانه‌ گرفتی‌‬ ‫هاتوچ����ۆ تاراده‌ی����ه‌ك چاره‌س����ه‌ربكه‌ن‌و‬ ‫مه‌ترس����یه‌كانی‌ رێگه‌وب����ان كه‌مبكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫راسته‌ هه‌ندێك له‌وانه‌ هێشتا ته‌واونه‌بون‌و‬ ‫كه‌موركوڕیی����ان هه‌یه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كاركردن‬ ‫له‌س����ه‌ریان به‌رده‌وام����ه‌و چاره‌س����ه‌ری‌‬ ‫پێویست ده‌كرێت‌و ئه‌و مۆدیله‌ تاسه‌یه‌ش‬ ‫له‌روی‌ ته‌مه‌ن‌و تێچونه‌وه‌ زۆر گونجاوتره‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ زیاتری‌ به‌ده‌ستهێناوه‌و له‌زۆر‬ ‫شارو ناوچه‌ی‌ تریش په‌یڕه‌و ده‌كرێت‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ /‬س����ه‌باره‌ت به‌ناوچه‌ی‌ سه‌رچنار‪،‬‬ ‫ئێمه‌ پش����تیوانی‌ قس����ه‌كانی‌ كاك هێمن‬ ‫ده‌كه‌ی����ن له‌ب����اره‌ی‌ گرنگی‌ گه‌ش����تیاری‌‬ ‫س����ه‌رچنارو وه‌ك پارێ����زگاو حكومه‌ت����ی‌‬ ‫هه‌رێمی����ش گرنگی‌ تایبه‌ت ب����ه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫ده‌درێ����ت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ناوچه‌كه‌ كێش����ه‌ی‌‬ ‫موڵكایه‌ت����ی‌ زۆری‌ تێدایه‌و ئ����ه‌وه‌ بوه‌ته‌‬ ‫رێگری‌ سه‌ره‌كی‌ بۆ كاركردن‌و وه‌به‌رهێنانی‌‬ ‫گه‌شتیاری‌ له‌سه‌رچناردا به‌اڵم وێڕای‌ ئه‌وه‌‬

‫گفتوگۆ ك����راوه‌ له‌س����ه‌ر جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ماسته‌رپالنی‌ سه‌رچنارو پێشنیارمان هه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ به‌میكانیزمێكی‌ گونجاو ماس����ته‌رپالنی‌‬ ‫گه‌ش����تیارییه‌كه‌ی‌ س����ه‌رچنار به‌ته‌واوی‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكه‌ین كه‌ له‌ئێس����تادا به‌شێكی‌‬ ‫لێ‌ جێبه‌جێ‌ كراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ك جاده‌ی‌ س����ه‌رچنار له‌مساڵدا كار‬ ‫بۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌و چاككردن‌و فراوانكردنی‌‬ ‫ده‌كرێت‌و بودجه‌ی‌ بۆ دانراوه‌و له‌ئێستاشدا‬ ‫به‌ش����ێكی‌ به‌ش����ێوه‌ی‌ جێبه‌جێكردن����ی‌‬ ‫راسته‌خۆ كاری‌ له‌سه‌رده‌كرێت‌و ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ هه‌ندێك كێشه‌ی‌ موڵكایه‌تی‌‌و‬ ‫قه‌ره‌ب����وی‌ دوكانه‌كانه‌ ك����ه‌ هه‌وڵده‌درێت‬ ‫له‌ماوه‌یه‌كی‌ كه‌مدا چاره‌سه‌ربكرێت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌س����ه‌رچناردا شوێنی‌ كارگه‌ی‌ كۆنی‌‬ ‫چیمه‌نتۆ له‌رێگه‌ی‌ وه‌به‌رهێنانه‌وه‌ ده‌كرێته‌‬ ‫هۆتێلێكی‌ براندی‌ پێنج ئه‌ستێره‌و له‌ ‪%20‬‬ ‫زه‌وییه‌كه‌ش س����ه‌وز ده‌كرێ����ت‌و ده‌كرێته‌‬ ‫ش����وێنێكی‌ گش����تی‌ ك����ه‌ ئ����ه‌م پرۆژه‌یه‌‬ ‫ورده‌كاری‌‌و ده‌ستكه‌وتی‌ زۆره‌ بۆ سلێمانی‌‌و‬ ‫ده‌توانن له‌وه‌به‌رهێنانی‌ سلێمانی‌ زانیاری‌‬ ‫زیاترتان ده‌ستبكه‌وێت‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ /‬رێگه‌ی‌ قوله‌ره‌یسی‌ به‌ستانداردی‌‬ ‫خۆی‌ جێبه‌جێ‌ ده‌كرێت‌و ئه‌و ش����وێنانه‌ی‌‬ ‫گوایه‌ كه‌مكراوه‌ته‌وه‌ كاتیه‌و تا ئه‌و كاته‌یه‌‬ ‫كه‌ زیاده‌ڕۆییه‌كه‌ الده‌برێت‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ /‬سه‌باره‌ت به‌به‌ڵێنده‌ران‌و پرۆسه‌ی‌‬ ‫ته‌نده‌ری����ن‪ ،‬ئێمه‌ لێ����ره‌وه‌ رایده‌گه‌یه‌نین‬ ‫له‌سلێمانیدا پرۆسه‌ی‌ ته‌نده‌رین به‌وپه‌ڕی‌‬ ‫شه‌فافی‌‌و به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ئسوڵی‌ یاسایی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‌و دوره‌ له‌هه‌ر ده‌ستوه‌ردان‌و‬ ‫جیاوازییه‌ك له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌ سیاس����ی‌‌و‬ ‫ناوچه‌یی‌‪ ،‬پرۆسه‌ی‌ ته‌نده‌رین له‌پارێزگادا‬ ‫له‌الی����ه‌ن س����تافێكی‌ به‌ئه‌زم����ون‌و به‌پێی‌‬ ‫سیستم به‌ڕێوه‌ده‌چێت‌و جه‌نابی‌ پارێزگار‬ ‫كه‌مترین ته‌داخولی‌ له‌و پرۆسه‌یه‌دا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و قس����ه‌یه‌ به‌ناهه‌ق ده‌زانین كه‌ وا‬ ‫كرابێ����ت به‌ڵێنده‌ری‌ ب����اش وازی‌ له‌پرۆژه‌‬ ‫هێنابێت‌و داوا له‌كاك هێمن ده‌كه‌ین ناوی‌‬ ‫یه‌ك به‌ڵێنده‌رو یه‌ك فه‌رمانگه‌مان پێبڵێت‬ ‫كه‌ به‌و جۆره‌ كاریانكردبێت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫ئێس����تا چه‌ندی����ن به‌ڵێنده‌ری‌ ب����اش كار‬ ‫ده‌كه‌ن‌و به‌ش����اهیدی‌ یه‌كێتی‌ به‌ڵێنده‌ران‬ ‫جه‌نابی‌ پارێ����زگار كاری‌ زۆری‌ كردوه‌ كه‌‬ ‫رۆتین له‌به‌رده‌م كاره‌كان����ی‌ به‌ڵێنده‌راندا‬

‫كه‌مبكرێت����ه‌وه‌و كارئاس����انی‌‌و هاوكاریان‬ ‫بكرێت‌و له‌سه‌رجه‌م كۆبونه‌وه‌كاندا له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رپرسانی‌ بااڵی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌ڕێز‬ ‫پارێزگار ئه‌و بابه‌تانه‌ی‌ خستوه‌ته‌رو‪.‬‬ ‫ب����ا كاك هێمن ش����اهید بێت ك����ه‌ به‌ڕێز‬ ‫پارێزگارو سه‌رجه‌م ده‌زگاكانی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌س����لێمانی‌ ئه‌وپ����ه‌ڕی‌ خه‌مخ����ۆری‌‬ ‫ش����اره‌كه‌و پارێزگاكه‌ن‌و هه‌مو هه‌وڵێكیان‬ ‫خستوه‌ته‌گه‌ڕ بۆ گه‌شه‌پێدانی‌ پارێزگاكه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا چه‌ندین پرۆژه‌ی‌ ستراتیژی‌ گرنگ‬ ‫بۆ سلێمانی‌ له‌به‌رنامه‌دایه‌و له‌گه‌ڵ چه‌ندین‬ ‫كۆمپانیای‌ پس����پۆرو به‌توانا گفتوگۆكراوه‌‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنیان‪ ،‬بۆ س����لێمانی‌ له‌وانه‌‬ ‫ماسته‌رپالنی‌ هاتوچۆ كه‌ چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫خۆڵ‌و خاشاكی‌ سلێمانی‌‪ ،‬چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫ئاوی‌ ق����ورس‪ ،‬جێبه‌جێكردنی‌ پرۆژه‌كانی‌‬ ‫شاری‌ پیشه‌سازی‌ عه‌ربه‌ت‌و ناوچه‌ی‌ ‪2020‬‬ ‫س����لێمانی‌ وه‌ك شوێنێك بۆ پیشه‌سازی‌‌و‬ ‫پیش����ه‌ م����ام ناوه‌ن����دو بچوك����ه‌كان‪،‬‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ شاری‌ رۆشنبیری‌‪ ،‬شه‌قامی‌‬ ‫سه‌د مه‌تری‌ بازنه‌ی‌ سلێمانی‌‪ ،‬دابینكردنی‌‬ ‫شوێنی‌ ‪ 100‬هه‌زار یه‌كه‌ی‌ نیشته‌جێبون بۆ‬ ‫كه‌مده‌رامه‌ت‌و خه‌ڵكی‌ هه‌ژار كه‌ له‌ئێستادا‬ ‫‪ 3‬هه‌زاریان بانگه‌وازی‌ بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م پرۆژه‌ ستراتیژیانه‌و چه‌ندین پرۆژه‌ی‌‬ ‫تر كه‌ ماوه‌ نییه‌ لێره‌دا باس����یان له‌باره‌وه‌‬ ‫بكه‌ین به‌شێكن له‌و كارانه‌ی‌ كه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ����م‌و به‌ڕێز پارێ����زگارو فه‌رمانگه‌كانی‌‬ ‫حكومه‌ت له‌س����لێمانی‌ كاری‌ بۆ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند س����اڵی‌ داهاتودا سلێمانی‌‬ ‫ده‌باته‌ ئاس����تی‌ شاره‌ پێش����كه‌وتوه‌كانی‌‬ ‫دنیا‪.‬‬ ‫بۆ زانی����اری‌ خوێنه‌رانیش به‌ش����ێك له‌و‬ ‫پرۆژانه‌ له‌الیه‌ن س����ه‌رۆكایه‌تی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم����ه‌وه‌ وه‌ك ئه‌زمون����ی‌ یه‌ك����ه‌م‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتو سه‌یرده‌كرێت‌و داواكارن هه‌مان‬ ‫ئه‌زم����ون له‌ش����اره‌كانی‌ ت����ری‌ هه‌رێمیش‬ ‫دوباره‌بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫تاكه‌ داوامان ئه‌وه‌ی����ه‌ له‌رێگه‌ی‌ ره‌خنه‌ی‌‬ ‫بێبنه‌م����او نابه‌ج����ێ وه‌ كار نه‌كه‌ی����ن بۆ‬ ‫دڵساركردنه‌وه‌ی‌ كه‌سانی‌ دڵسۆز به‌واڵت‌و‬ ‫شاره‌كه‌‪ ،‬كه‌ دیاره‌ مه‌به‌ستمان كاك هێمن‬ ‫نییه‌و دڵنیاین له‌دڵسۆزیی‌ ئه‌و به‌ڕێزه‌‪.‬‬ ‫راگه‌یاندنی‌ پارێزگاری‌ سلێمانی‌‬

‫له‌‪11‬ی ته‌مموزه‌وه‌ شه‌رعیه‌ت له‌كوردستان نه‌ماوه‌‬ ‫مه‌حمود ره‌زا ئه‌مین‬ ‫له‌كوده‌تاك���ه‌ی ‪30‬ی حوزه‌یرانی ‪2013‬دا قانون كوژرا‪ .‬به‌زمانی قانون‪ ،‬بكوژ تاوانكه‌رو‬ ‫ك���وژراو تاوانلێكراوه‌‪ .‬له‌م چیرۆكه‌ی ئێمه‌دا ش���ه‌رعیه‌تی قانون���ی تاوانلێكراوو گروپی‬ ‫ده‌سڕۆیشتوی حوكمڕان تاوانكه‌ره‌‪.‬‬ ‫چه‌ند جۆر كوشتن هه‌ن‌‪:‬‬ ‫كوش���تنی نائه‌نقه‌ست (القتل بغیر العمد)‪ ،‬كوشتنی ئه‌نقه‌ست (القتل العمد)و كوشتنی‬ ‫ئه‌نقه‌ست‌و پالن بۆ دانراو (القتل مع سبق االصرار والترصد)‌‪ .‬هه‌ر یه‌كێ له‌و كوشتنانه‌‬ ‫جۆرێ س���زای هه‌یه‌‪ .‬سزای كوشتنی ئه‌نقه‌ست‌و پالن بۆ دانراو‪ ،‬قورسترینه‌‌‪ .‬له‌واڵتێكا‬ ‫كه‌ ئیعدامكردن له‌قانونی س���زاداندا هه‌بێ‌‪ ،‬تاوانكه‌ر س���زاكه‌ی ئیعدامه‌‪ ‌.‬ئه‌گه‌ر سزای‬ ‫ئیعدام نه‌بێ‪ ،‬زیندانیی‌ تاهه‌تایی باجێتی‪.‬‬ ‫تاوانی ئه‌نقه‌ست‌و پالن بۆدانراو چیه‌؟‬ ‫ئه‌و تاوانه‌یه‌ كه‌ كه‌س���ێك یان زیاتر‪ ،‬پێش���وه‌خت بیر له‌كوشتنی كه‌سێك یان زیاتر‪،‬‬ ‫یان دزینی شتێك یان چه‌ند شتێك ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬پالن‪ -‬دانه‌ر‪ /‬دانه‌ران ئامانج (كه‌سه‌كه‌‬ ‫یان كه‌س���ه‌كان‪ ،‬ش���ته‌كه‌ یان ش���ته‌كان) دیاری ده‌كه‌ن‪ ،‬پالنی ئه‌نجامدانی تاوانه‌كه‌‬ ‫داده‌ڕێ���ژن‪ .‬كات‌و ش���وێنی ئه‌نجامدانی تاوانه‌كه‌و ئامرازه‌كان���ی جێبه‌جێكردنی دیاری‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬له‌س���ه‌عاتی سفرو ش���وێنی دیاریكراوا تاوانه‌كه‌ ئه‌نجامده‌ده‌ن‪ .‬به‌مه‌ ده‌وترێ‪:‬‬ ‫تاوانی ئه‌نقه‌ست‌و پالن بۆدانراو‪.‬‬ ‫روكنه‌كان‌و ئه‌ده‌واتی تاوانه‌كه‌‪:‬‬ ‫تائێس���تا له‌ب���اره‌ی خۆئاماده‌ك���ردن ب���ۆ رۆژی ‪ 30‬ی حوزه‌یران چه‌ن���د جۆر هه‌واڵ‬ ‫باڵوبونه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬به‌گوێره‌ی رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌‪ ،‬نێچیر بارزان���ی‌و قوباد تاڵه‌بانی له‌مانگی‬ ‫مارتی رابردوا له‌ئه‌ڵمانیا له‌سه‌ری پێكهاتون‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی ماس���میدیای باشوری كوردستان كۆكن له‌س���ه‌رئه‌وه‌ی شه‌وی ‪29‬ی حوزه‌یران‬ ‫نێچیر بارزانی‌و كۆسره‌ت ره‌سوڵ له‌سلێمانی له‌سه‌ر میكانیزمی ئه‌و رێكه‌وتنه‌ پێكهاتون‌و‬ ‫بۆ سبه‌ی له‌ناو هۆڵی "پارله‌مان"دا جێبه‌جێیان كرد‌‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ پێش���وه‌خت گروپێك بیریكردۆته‌وه‌ چی بكاو چۆنی بكا‪ .‬ئه‌و گروپه‌ نه‌ك خۆی‬ ‫ناشارێته‌وه‌ به‌ڵكو به‌"فه‌خر" یشه‌وه‌ باسی هه‌وڵه‌كانی ده‌كا!‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی وێنه‌ی ده‌ن���گ‌و ره‌نگ���ه‌وه‌ رۆژی ‪30‬ی حوزه‌یران بینیم���ان تاوانه‌كه‌ چۆن‬ ‫ئه‌نجام���درا‪ .‬ئه‌و رۆژه‌ ئه‌نجامده‌رانی تاوانه‌كه‌‪ ،‬بۆ ده‌رهێنانی فیلمه‌كه‌ ئه‌م قانونانه‌یان‬ ‫به‌به‌رچاوی دنیاوه‌ كوشت‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬كوشتنی ماده‌ی ‪ 6‬ی ده‌ستوری عێراق كه‌‌ ئه‌ڵێ‪" :‬ده‌ستاوده‌ستكردنی ده‌سه‌اڵت‬ ‫به‌ئاش���تی ده‌بێ‪ ،‬له‌رێگه‌ی ئه‌و ئامرازه‌ دیموكراتیانه‌وه‌ كه‌ ئه‌م ده‌ستوره‌ دیاریكردون"‪.‬‬ ‫هه‌مو به‌چاو بینیمان به‌چ شێوه‌یه‌كی نادیموكراتی ته‌مه‌نی ویالیه‌تی سێیه‌می مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌و ته‌مه‌نی پارله‌مان درێژكرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬كوشتنی ئه‌م مادانه‌ی پێڕه‌وی ناوخۆی ئه‌نجومه‌نی نیشتمانیی كوردستان‪:‬‬ ‫‪1‬ـ ماده‌ی ‪ 11‬كه‌ بریتییه‌ له‌س���وێندی یاس���ایی‪" :‬س���وێند به‌یه‌زدانی مه‌زن پارێزگاری‬ ‫له‌یه‌كێت���ی گه‌ل‌و خاكی كوردس���تانی عێ���راق‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌ بااڵكان���ی بكه‌م"‪ .‬ئاخۆ‬ ‫پێشێلكردنی قانون‌و دانانی قانون به‌شێوه‌ی ناقانونی پارێزگاریكردنه‌ له‌ "به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫بااڵی كوردستان!"؟‬ ‫‪2‬ـ بڕگه‌ی ‪3‬ی ماده‌ی ‪17‬‬ ‫‪3‬ـ بڕگه‌ی ‪ 1‬ی مادی ‪20‬‬ ‫‪4‬ـ به‌شێكی زۆر له‌بڕگه‌كانی ماده‌ی ‪54‬‬ ‫‪5‬ـ ماده‌ی ‪60‬‬ ‫‪6‬ـ هه‌ر ‪ 4‬بڕگه‌كه‌ی ماده‌ی ‪71‬‬ ‫‪7‬ـ بڕگه‌ی ‪2‬ی ماده‌ی ‪ ،75‬به‌تایبه‌تی ئه‌و رسته‌یه‌ی باسی چۆنێتی ده‌نگدانی سه‌رۆكی‬ ‫پارله‌مان ده‌كا‪.‬‬ ‫‪8‬ـ بڕگه‌ی ‪4‬ی ماده‌ی ‪91‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬كوش���تنی ئه‌م مادانه‌ له‌قانونی ژماره‌ ‪1‬ی ساڵی ‪( 2005‬یاسای سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان)‪:‬‬ ‫‪1‬ـ ماده‌ی ‪ ،2‬به‌گوێره‌ی ئه‌م ماده‌یه‌ س���ه‌رۆكی هه‌رێم به‌رێگه‌ی هه‌ڵبژاردنی گش���تی‪،‬‬ ‫نهێنی‌و راس���ته‌وخۆ له‌الیه‌ن گه‌لی كوردستانه‌وه‌ هه‌ڵده‌بژێردرێ‪ .‬كه‌واته‌ درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫ویالیه‌تی له‌ده‌سه‌اڵتی پارله‌ماندا نیه‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ م���اده‌ی ‪ 3‬كه‌ بریتییه‌ له‌ماوه‌ی ویالیه‌تی س���ه‌رۆكی هه‌رێم‪ .‬به‌گوێره‌ی ئه‌م ماده‌یه‌‬ ‫مه‌سعود بارزانی ماوه‌ی ‪ 8‬ساڵی سه‌رۆكایه‌تی ته‌واوكردوه‌‪ .‬ئیتر مافی خۆ كاندیدكردن‬ ‫یان درێژكردنه‌وه‌ی ماوه‌ی ویالیه‌ته‌كه‌ی له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫‪3‬ـ م���اده‌ی ‪ ،9‬ئ���ه‌م ماده‌یه‌ بریتییه‌‌ له‌س���وێندی ده‌س���توریی كه‌ س���ه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫خواردویه‌ت���ی‪" :‬س���وێندبێ به‌خوای مه‌زن پارێ���زگاری له‌مافه‌كان‌و ده‌س���كه‌وته‌كان‌و‬ ‫یه‌كڕیزی‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی هاواڵتیانی هه‌رێمی كوردس���تان بكه‌م‌و ئه‌رك‌و فرمانه‌كانم‬ ‫به‌دروس���تی‌و دڵس���ۆزی ئه‌نجامبده‌م"‪ .‬ئایا ئیمزاكردنی قانون كه‌ به‌و شێوه‌ ناقانونیه‌‬ ‫ده‌ركرابێ‌و‪ ،‬مه‌س���عود بارزان���ی له‌وتاره‌كه‌ی خۆش���یدا دانی پیادانا ك���ه‌ به‌ناقانونی‬ ‫(نادروستی) دانراون‪ ،‬ئه‌م سوێنده‌ی ناخا؟‬ ‫چ���واره‌م‪ :‬پارله‌مان له‌ده‌ركردنی هه‌ردو قانونه‌ك���ه‌ی ‪30‬ی حوزه‌یراندا‪ ،‬خۆی گیرۆده‌ی‬ ‫(تنازع االختصاص التشریعی) كردوه‌‪ .‬به‌مانا‪ :‬دانانی ئه‌و دو قانونه‌ هیچیان له‌ده‌سه‌اڵتی‬ ‫پارله‌مان نین‪ .‬له‌راس���تیدا له‌ده‌س���ه‌اڵتی هیچ ده‌سه‌اڵتێكی تری قانونی‌و ته‌شریعییشدا‬ ‫نین‪ ،‬به‌وانه‌ی ده‌وڵه‌تی ئیتیحادییش���ه‌وه‌‪ .‬درێژكردنه‌وه‌ی وا ته‌نیا له‌كاتی وه‌یش���ومه‌ی‬ ‫گه‌وره‌و كاره‌ساتی سروشتیی مه‌زندا قابیلی رودانه‌‪.‬‬ ‫روكنه‌ ئاشكرابوه‌كانی تاوانه‌كه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬پالندانه‌ران دیارن‪ .‬خه‌ڵكی كوردستان یه‌كه‌یه‌كه‌یان ده‌ناسن‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬تاوانلێكراو دیاره‌‪ ‌.‬بریتییه‌‌ له‌شه‌رعیه‌تی قانونی‪.‬‬ ‫س���ێیه‌م‪ :‬تاوانه‌كه‌ دیاره‌‪ ‌.‬بریتییه‌‌ له‌كوشتنی نزیكه‌ی ‪ 15‬ماده‌ی ده‌ستوری‌و قانونی‌و‪،‬‬ ‫شكاندنی سوێندی قانونی (الحنث بالیمین)‪ .‎‎‬شكاندنی سوێندی قانونی له‌م تاوانه‌دا زۆر‬ ‫به‌قورسی ئاماده‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ی كرا‪ ،‬دورو نزیك په‌یوه‌ندی به‌به‌رژه‌وه‌ندی گشتییه‌وه‌‬ ‫نه‌ب���و‪ .‬هێنانه‌دی به‌رژه‌وه‌ندیی ‪ 2‬گروپی بچكۆل���ه‌‪ ،‬ئامانج بو‪ :‬درێژكردنه‌وه‌ی ویالیه‌ت‬ ‫بۆ بنه‌ماڵه‌ی بارزانی‌و‪ ،‬بڕێ دۆالرو دواخس���تنی‪ :‬هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی هه‌رێمیش‪ ،‬بۆ قازانجی چه‌ند موسته‌فیدێكی یه‌كێتی‪.‬‬ ‫چواره‌م‪ :‬جێبه‌جێكه‌رانی تاوانه‌كه‌ دیارن‪ .‬بریتین له‌ده‌س���ته‌ی سه‌رۆكایه‌تی پارله‌مان‌و‬ ‫هه‌مو ئه‌و ئه‌ندام پارله‌مانانه‌ی به‌به‌ڵێ ده‌نگیان به‌و دو قانونه‌ ناقانونییه‌ داوه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫مه‌سعود بارزانی كه‌ رێگه‌یدا ئه‌م دو پرۆژه‌ قانونه‌ ببنه‌ قانون‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬شوێنه‌واره‌ خراپه‌كانی تاوانه‌كه‌ دیارن‪ ‌.‬بریتین له‌‪ ‌:‬خراپتر تێكدانی ئاسایشیی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی؛ ناشیرینكردنی دیموكراسی له‌كوردستان؛ زڕاندنی ناوبانگی كورد له‌به‌رچاوی‬ ‫دنیاو‪ ،‬نمایشكردنی ناشیرینترین جۆری حیزباندنی دامه‌زراوه‌كانی ده‌وڵه‌ت‪.‬‬ ‫كاركردی قانونیی كوده‌تاكه‌ی ‪ 30‬ی حوزه‌یران‌و تاوانی كوشتنی قانون‪:‬‬ ‫پارله‌مانی كوردس���تان له‌ ‪30‬ی حوزه‌یراندا تاوانه‌ك���ه‌ی ئه‌نجامدا‪ .‬هه‌تا ‪ 11‬ی ته‌مموز‬ ‫وه‌كو ئه‌وه‌ وابو كه‌ تاوانلێكراو نه‌مردبێ‪ .‬له‌خه‌س���ته‌خانه‌ له‌ژێر چاودێریی دكتۆردا بێ‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌س���عود بارزانی ره‌فزی بكردایه‌‪ ،‬وه‌ك���و ئه‌وه‌ وابو تاوانلێكراو له‌مردن رزگاری‬ ‫بوبێ‪ .‬ئه‌وكاته‌ پارله‌مان‌و خۆیشی له‌به‌تاڵبونه‌وه‌ی شه‌رعیه‌تی قانونی رزگار ئه‌كرد‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم رۆژی ‪ 11‬ی ته‌مموز كه‌ مه‌س���عود بارزانی قانونی ژم���اره‌ ‪( 18‬درێژكردنه‌وه‌ی‬ ‫ته‌مه‌نی پارله‌مان)ی ئیمزاكرد‪ ،‬هه‌ر ئه‌و رۆژه‌ پارله‌مان‌و مه‌سعود بارزانییش شه‌رعیه‌تی‬ ‫قانونییان نه‌ما‪ .‬چونكه‌ ئه‌وانه‌ كاتێك ش���ه‌رعیه‌تیان ئه‌بێ كه‌ كاری پێچه‌وانه‌ی قانون‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬سوێندی یاسایی نه‌شكێنن‪ .‬ئه‌وان نه‌ك هه‌ر ناقانونییان كرد به‌ڵكو له‌كوده‌تاكه‌ی‬ ‫‪ 30‬ی حوزه‌یران‌و له‌رۆژی ئیمزاكردنی قانونی ژماره‌ ‪ 18‬له‌الیه‌ن مه‌س���عود بارزانییه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌م ده‌س���توریان پێشێلكرد‪ ،‬هه‌م قه‌سابخانه‌یان بۆ قانونیش دانا‪ ...‬قانونیان كۆمه‌ڵ‬ ‫كوژ كرد‪.‬‬ ‫مه‌س���عود بارزانی رۆژی ‪ 16‬ی ته‌مموز له‌رێگه‌ی په‌یامه‌كه‌یه‌وه‌ بۆی س���ه‌دهه‌مین باره‌‬ ‫كردین���ه‌وه‌ كه‌‪ ‌،‬له‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی خۆی‌و بنه‌ماڵه‌كه‌یدا هه‌رگیز له‌كوش���تنی‬ ‫ده‌ستورو قانوندا "ئیحراج" نابێ‪.‬‬ ‫كه‌وات���ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ راس���ت نیه‌ كه‌ ئۆپۆزیس���یۆن ئه‌ڵ���ێ پارله‌مان‌و مه‌س���عود بارزانی‬ ‫له‌‪2013/8/20‬دا ته‌مه‌نیان كۆتایی دێت‪ ،‬به‌ڵكو‌ هه‌ردوكیان له‌‪2013/7/1‬و ش���ه‌رعیه‌تی‬ ‫قانونییان له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫ئاخۆ ئۆپۆزیس���یۆن بیری له‌وه‌ كردۆته‌وه‌ كه‌ ئێستا ش���ه‌رعیه‌تی قانونی له‌كوردستان‬ ‫نه‌ماوه‌؟‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ه له‌ئه‌وروپا‬ ‫نوێنه‌ری ئاوێن ‌‬ ‫شوان حه‌مه‌ ـ نه‌رویج‬ ‫‪004799004729‬‬ ‫‪hamashwan.awene@yahoo.no‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر‪ ،‬سەردەشت عوسمان‬

‫‪Awene‬‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬