ژماره‌ (530) ژماره‌ی نوێی ئاوێنه‌

‫؟‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫یو‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگان ‌‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ژماره‌ (‪)530‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/5/31‬‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ,‬درووستكردن‪ ,‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫‌كردن‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی ( ماركه‌ی‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناك ‌‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫ریفراندۆم بۆ‬ ‫"پۆست‌و خواستی‬ ‫واڵتان ناهێڵێت كه‌سی سه‌ربه‌خۆیی یان‬ ‫یه‌كه‌می ئیسالمیه‌كان لێكرتازان؟‬ ‫بگۆڕێت"‬

‫‪4‬‬

‫پیاوێکی‬ ‫هه‌میشه‌‬ ‫گه‌شبین‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )17‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ئاشتبونەوەی‬ ‫جەبریی گۆڕان‌و‬ ‫یه‌کێتی!‬

‫‪5‬‬

‫‪14‬‬

‫‪9‬‬

‫ژوری بازرگانی سلێامنی‬

‫كلیلی چاكسازی‌و رزگاربون‬

‫له‌قه‌یرانی ئابوری ده‌دات ‌ه‬

‫ده‌ستی حكومه‌ت‬

‫‪6‬‬

‫تاران وه‌ك "سه‌رۆكی‌ هه‌رێم" پێشوازی‌ له‌بارزان ‌ی ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌چێت ‌ه تاران‌و له‌الیه‌ن رابه‌ر ‌‬ ‫بارزان ‌‬ ‫ی خامه‌نه‌ئیی‌"ه‌و‌ه‬ ‫ی ئێران "عه‌ل ‌‬ ‫شۆڕش ‌‬ ‫وه‌ك "س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان"‬ ‫پێشوازی‌ لێده‌كرێت‪ ،‬بارزانی خوازیار‌ه‬ ‫ی له‌گ���ه‌ ‌ڵ ئێ���ران‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان��� ‌‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك به‌هێ���ز بكات ك ‌ه بواری‬ ‫مانۆر‌و جموج���وڵ بۆ یه‌كێتیی‌و گۆڕان‬ ‫نه‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬پاش ئه‌وه‌ی‌ له‌دو‬ ‫مانگی‌ رابردودا‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌حه‌س���ه‌نی‬ ‫دانایی فه‌ڕ باڵیۆزی ئێ���ران له‌عێراق‌و‬ ‫د‪.‬محه‌مه‌دی عه‌له‌وی وه‌زیری ئیتاڵعات‌و‬ ‫چه‌ن���د نوێنه‌رێكی تایبه‌ت���ی كۆماری‬ ‫ئیسالمیی به‌جیا س���ه‌ردانی بارزانییان‬ ‫ی‬ ‫كرد‪ ،‬وا بڕیاره‌ هه‌یینی‌ داهاتو بارزان ‌‬ ‫ی تاران بكات‪.‬‬ ‫سه‌ردان ‌‬ ‫له‌م س���ه‌ردانه‌یدا رابه‌ری شۆڕش���ی‬ ‫ئیسالمی ئێران‪ ،‬عه‌لی‌ خامه‌نه‌یی‌ وه‌ك‬ ‫ی كوردستان" چاوی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫"س���ه‌رۆك ‌‬ ‫پێیده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای ‌ه ك ‌ه‬

‫رابه‌ر ته‌نها سه‌رۆك ‌ه گرنگه‌كانی‌ واڵتان‌و‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌ تایبه‌ت‌و ئه‌و به‌رپرس���ان ‌ه‬ ‫ده‌بینێ���ت به‌"میح���وه‌ری‌ مقاوه‌م���ه‌"‬ ‫ناوده‌برێن‪.‬‬ ‫ی ئه‌و زانیاریانه‌ی‌ ده‌ست ئاوێن ‌ه‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫كه‌وت���ون‪ ،‬بڕیار‌ه ئه‌دهه‌م بارزانیش ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫چه‌ند رۆژێكه‌ وه‌ك به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت���ی‌ له‌س���لێمان ‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ده‌س���تبه‌كار بوه‌‪ ،‬هاوسه‌فه‌ری بارزانی‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫پارتی ده‌یه‌وێت له‌م سه‌ردانه‌دا ئه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ ئێران یه‌كالیی بكاته‌و‌ه ك ‌ه له‌مه‌وال‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان چڕت���ر ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌و په‌یوه‌ندییان��� ‌ه ده‌گوازنه‌و‌ه‬ ‫بۆ سنوری س���لێمانی‌و له‌رێی ئه‌دهه‌م‬ ‫بارزانییه‌وه‌ هه‌ماهه‌نگیی ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫خامه‌نه‌یی‌و بارزانی‬

‫پاش حه‌وت ساڵ‌‬

‫بۆ یه‌كه‌مجار نه‌وشیروان مسته‌فا به‌شدار ‌ی‬ ‫ساڵیادی‌ دامه‌زراندنی‌ یه‌كێت ‌ی ده‌كات‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا پاش حه‌وت‬ ‫س����اڵ‌‪ ،‬ب����ۆ یه‌كه‌مج����ار س����به‌ینێ‌‬ ‫به‌شداری‌ له‌رێوره‌س����می‌ ساڵیادی‌‬ ‫‪ 41‬س����اڵه‌ی‌ یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫كوردستان ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬به‌پێ����ی‌‬ ‫زانیارییه‌كانی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬نه‌وش����یروان‬ ‫مسته‌قا رێكخه‌ری‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ����ۆڕان له‌الی����ه‌ن هێ����رۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌ده‌وه‌ داوه‌تنامه‌ی ئاڕاس����ته‌‬ ‫ک����راوه‌‌ بۆ به‌ش����دار ب����ون له‌یادی‬ ‫دامه‌زراندن����ی یه‌کێتیدا كه‌ وا بڕیاره‌‬ ‫سبه‌ینێ‌ له‌سلێمانی‌ رێكبخرێت‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا له‌‪2009/6/1‬دا‬ ‫بۆ دواجار به‌ش����داری‌ له‌رێوره‌سمی‌‬ ‫ی����ادی‌ یه‌كێتی����دا كرد كه‌ هێش����تا‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان بون����ی‌ خۆی‌‬ ‫رانه‌گه‌یاندب����و‪ .‬به‌ش����داریكردنی‌‬ ‫رێكخ����ه‌ری‌ گش����تی‌ بزوتن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان له‌م رێوره‌س����مه‌دا دوای‌ ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتنه‌ دێت كه‌ له‌نێوان یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس����تان‌و بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕاندا چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر واژۆ‬ ‫كرا‪.‬‬ ‫هاوكات وا بڕیاره‌ وه‌فدێكی‌ بااڵی‌‬ ‫پارتی‌ له‌رێوره‌سمی‌ یادی‌ ‪ 41‬ساڵه‌ی‌‬ ‫دامه‌زراندن����ی یه‌كێتی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫كوردستاندا به‌شدار بن‪.‬‬

‫عادل م���وراد ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌كۆنگره‌ی‌ داهاتودا تاڵه‌بانی‌‬ ‫ویستی‌ كه‌سێكی‌ تر ببێته‌ سكرتێر‪،‬‬ ‫ئه‌وا پێش���نیار ده‌كات نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فا‌و هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ببنه‌‬ ‫هاوسه‌رۆك‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬ع���ادل موراد‪،‬‬ ‫سكرتێری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ناوه‌ندی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌ كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند كه‌ پێش���نیار ده‌كات دوای‌‬

‫رێككه‌وتن���ی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان به‌په‌ل ‌ه‬ ‫كۆنگ���ره‌ی‌ هاوبه‌ش ببه‌س���تن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌گ���ه‌ر مام ج���ه‌الل وتی‌ من‬ ‫سكرتێریی‌ ناكه‌م‌‪ ،‬ئه‌وا من پێشنیار‬ ‫ده‌ك���ه‌م سیس���ته‌می‌ هاوس���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌و بكرێت‪ ،‬كاك نه‌وش���یروان‌و‬ ‫هێرۆ خان بببنه‌ هاوسه‌رۆك"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫"تا ئێستا ئه‌ندامانی لیژنه‌ هاوبه‌شه‌كه‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌وو گۆڕان دیاری نه‌كراون"‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فاو عومه‌ری سه‌ید عه‌لی‬

‫ئەخالقیاتی ئەکتیڤیزم‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫عادل موراد داوا ده‌كات‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فاو هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د ببنه‌ هاوسه‌رۆك‬

‫‪12‬‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بڕیار نامیق‬

‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ "تائێس���تا ئه‌ندامان���ی‬ ‫لیژنه‌ هاوبه‌ش���ه‌ك ‌هی‌ یه‌كێتی و گۆڕان‬ ‫دیارینه‌كراون‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ده‌بێت ئه‌و‬ ‫كار‌ه حاك���م قادر كارگێ���ری مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسیی بیجوڵێنێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‬ ‫ئه‌ندام���ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت���ی‬ ‫به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند كه‌ تائێس���تا هیچ‬ ‫ئه‌ندامێك���ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت���ی‬ ‫ده‌ستنیش���ان نه‌كراوه‌ بۆ ئه‌و پۆسته‌‪،‬‬ ‫ی كارگێر و مه‌كته‌بی‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ده‌ست ‌ه ‌‬ ‫سیاسیی س���ێ ئه‌ندامه‌كه‌ ده‌ستنیشان‬

‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی"ده‌بێت ئ���ه‌و كاره‌ حاك���م‬ ‫ق���ادر كارگێ���ری مه‌كته‌بی سیاس���یی‬ ‫بیجوڵێنێت‪ ،‬چونكه‌ له‌دواین كۆبونه‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و به‌ش���دار بوه‌ و قس��� ‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫دیاریكردنی كه‌سه‌كان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫الی خۆشییه‌و‌ه دكتۆر ئاسۆ مه‌حمود‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫ئه‌ندام���ی جڤاتی بزوتن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ وت "تائێس���تا بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫گ���ۆڕان كه‌س���ی دیارینه‌ك���ردوه‌ ب���ۆ‬ ‫ئه‌ندامانی لیژنه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‬ ‫رێكه‌وتون ك���ه‌ ئه‌ندامه‌كان دیاربكرێن‌و‬ ‫ده‌ست به‌كاره‌كانیان بكه‌ن"‪.‬‬

‫لەگێژاوی دۆخێکی قەیراناویدا‪ ،‬رێککەوتنێک!‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪13‬‬ ‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫‪3‬‬

‫تاران وه‌ك "سه‌رۆك ‌ی هه‌رێم" پێشواز ‌ی له‌بارزان ‌ی ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫دوا ‌ی بارزان ‌ی‬ ‫به‌رهه‌م ساڵح‬ ‫سه‌ردانی‌ تاران ده‌كات‬

‫بارزانی‌ ده‌چێته‌ تاران‌و له‌الیه‌ن رابه‌ری‌‬ ‫شۆڕشی‌ ئێران "عه‌لی‌ خامه‌نه‌ئیی‌"ه‌وه‌‬ ‫پێشوازی‌ لێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫په‌یامێك ئاڕاسته‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و گۆڕان بكات‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر گره‌و له‌سه‌ر ئێران ده‌كه‌ن‪ ،‬من‬ ‫په‌یوه‌ندیم زۆر باشتره‌ له‌گ ‌هڵ‌ تاران تا‬ ‫ئێوه‌‪.‬‬ ‫پاش دابڕانێكی درێژخایه‌ن له‌په‌یوه‌ندی‌‌و‬ ‫س����ه‌ردانی‌ دیپلۆماس����یی نێ����وان كۆماری‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ ئێ����ران‌و پارت����ی‌ دیموكرات����ی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ماوه‌یه‌ك����ه‌ گ����ه‌رم‌و گوڕیی‬ ‫كه‌وتوه‌ت����ه‌ نێ����و په‌یوه‌ندییه‌كان����ی نێوان‬ ‫هه‌ردوالوه‌‪ ،‬كۆتایی‌ ئ����ه‌م هه‌فته‌یه‌ تاران‪،‬‬ ‫وه‌ك����و "س����ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردس����تان"‬ ‫پێشوازی له‌مه‌سعود بارزانی ده‌كات‪.‬‬ ‫مانگ����ی ‪4‬و ‪5‬ی ‪ 2016‬ترافیك����ی‬ ‫دیپلۆماس����ی‌و هه‌واڵگریی ئێران بۆ سه‌ری‬ ‫ره‌ش جوڵه‌یه‌كی گه‌وره‌ی به‌خۆیه‌وه‌ بینی‪،‬‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌حه‌س����ه‌نی دانایی فه‌ڕ باڵیۆزی‬ ‫ئێ����ران له‌عێ����راق‪ ،‬د‪.‬محه‌م����ه‌دی عه‌له‌وی‬ ‫وه‌زی����ری ئیتاڵع����ات‌و چه‌ن����د نوێنه‌رێكی‬ ‫تایبه‌تی كۆماری ئیسالمیی ئێرانیش به‌جیا‬ ‫سه‌ردانی بارزانییان كرد‪.‬‬ ‫پێش����تر به‌هۆی‌ هه‌ڵگیرس����انی‌ حه‌نگی‌‬ ‫ناوخۆی‌ سوریا‌و پشتیوانی‌ بارزانی‌ له‌گروپه‌‬ ‫نه‌یاره‌كانی‌ رژێمی‌ ئه‌سه‌دو توندوتۆڵكردنی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ واڵتانی‌ كه‌نداوو‬ ‫توركیا‪ ،‬ساردییه‌ك كه‌وتبوه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫نێوان پارتی‌‌و ئێران����ه‌وه‌‪ .‬رۆژی ‪29‬ی‪10‬ی‬ ‫‪ 2011‬دوا سه‌ردانی مه‌سعود بارزانی بووه‌‬ ‫بۆ تاران‪ ،‬له‌وكات����ه‌وه‌ بارودۆخی ئێران‌و‬ ‫عێراق‌و به‌تایبه‌تییش ره‌وش����ی سیاس����ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان گۆڕانكاریی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ بینی����وه‌‪ .‬كۆتایی هاتنی ماوه‌ی‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی بارزان����ی‌و درێژكردن����ه‌وه‌ی‬ ‫بۆ م����اوه‌ی دوو س����اڵ له‌‪2013‬و پاش����ان‬ ‫رێككه‌وتن����ی بزوتنه‌وه‌ی گ����ۆڕان‌و پارتی‬ ‫له‌س����اڵی ‪2014‬و س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ كێش����ه‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی له‌س����اڵی ‪2015‬و به‌بنبه‌ست‬ ‫گه‌یش����تنی په‌یوه‌ندییه‌كانی نێوان پارتی‌و‬ ‫گۆڕان له‌هه‌مان ساڵ‌و دواتریش رێككه‌وتنی‬ ‫نێوان یه‌كێتی نیش����تمانیی كوردس����تان‌و‬ ‫گۆڕان له‌س����اڵی ‪ ،2016‬گرنگترین روداوه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كان بون له‌سه‌ر ئاستی ناوخۆی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬ ‫په‌الماردان����ی هه‌رێ����م له‌الی����ه‌ن‬ ‫داعش����ه‌وه‌ له‌ته‌م����وزی‌ ‪2014‬و تێكچوونی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان����ی هه‌ولێر له‌گ����ه‌ڵ به‌غداو‬ ‫هه‌ڵكشانی قه‌یرانی دارایی له‌كۆتایی ساڵی‌‬ ‫‪‌2014‬و سه‌ره‌تای ساڵی ‪2015‬و به‌هێزبوونی‬ ‫پێگ����ه‌ی هێزه‌كان����ی پارت����ی كرێكاران����ی‬

‫خامه‌نه‌یی‌و بارزانی‬

‫پارتی ده‌یه‌وێت په‌یوه‌ندییه‌كانی له‌گه‌ڵ ئێران به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‬ ‫به‌هێز بكات كه‌ بواری جموجوڵ بۆ یه‌كێتیی‌و گۆڕان‬ ‫نه‌مێنێته‌وه‌‬ ‫كوردس����تان‌و په‌ره‌س����ه‌ندنی ناڕه‌زایه‌ت����ی پارته‌ كوردییان����ه‌ دژ به‌حكومه‌تی تاران‌و‬ ‫جه‌ماوه‌ریی‌و زیاد بونی نفوزی سیاس����ی‌و هانده‌ریان بوون‪ .‬كه‌ به‌بڕوای سه‌رچاوه‌كان‬ ‫ئابوری‌و س����ه‌ربازیی توركیا له‌كوردستان پێده‌چێت پاڵنه‌رێكی سه‌ردانه‌كه‌ی بارزانی‌و‬ ‫گرنگتری����ن روداوه‌كان ب����ون كه‌ له‌م چوار بایه‌خپێدانی ئه‌مجاره‌ی رژێمی ئێران بێت‬ ‫س����اڵه‌دا له‌كوردس����تان‌و عێراق رویانداوه‌و به‌پارت����ی‌و بارزانی‌و ئه‌گ����ه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌زۆربه‌یاندا پارتی به‌ناڕاس����ته‌وخۆ ئێرانی بارزانی سازشیان له‌سه‌ر بكات‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی ئاگادارو نزیك له‌ بڕیاری‬ ‫تۆمه‌تبار كردوه‌‪ ،‬به‌الم ژێر به‌ژێر‌و به‌نهێنی‬ ‫به‌رده‌وام له‌گفتوگۆو په‌یوه‌ندی چڕدا‌بوه‌‪ .‬سیاسی ئێران ئه‌وه‌ی راگه‌یاندوه‌ كه‌ بارزانی‬ ‫ه����ه‌ر له‌م قۆناغ����ه‌دا به‌ش����ێك له‌پارته‌ ماوه‌ی دو س����اڵه‌ ده‌یه‌وێت سه‌ردانی ئێران‬ ‫كوردیی����ه‌ ئۆپۆزس����یۆنه‌كانی رۆژهه‌اڵتی‌ بكات به‌اڵم كۆماری ئیسالمی ئاماده‌ نه‌بون‬ ‫كوردس����تان ك���� ‌ه له‌عێ����راق‌و به‌گش����تی له‌ئاس����تێكی‌ به‌رزی‌ وه‌ك س����ه‌ردانه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌زۆن����ی‌ زه‌رددا بنك����ه‌و باره‌گای����ان هه‌یه‌ ئه‌محاره‌ییدا پێشوازیی لێبكه‌ن‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ده‌س����تكراوه‌ كراون‌و جار ج����اره‌ گورزی له‌ دوا س����ه‌ردانی نێچیرڤ����ان بارزانیدا بۆ‬ ‫چه‌كداریی����ان له‌ئێ����ران وه‌ش����اندوه‌‌و تاران‪ ،‬ئه‌م بابه‌ته‌ باسكراوه‌‪ .‬سه‌رچاوه‌كه‌‬ ‫راگه‌یاندنی س����ێبه‌ری پارتی پشتیوانییان زیات����ر ئاش����كرای ك����ردوه‌ ك����ه‌ پ����اش‬ ‫ك����ردو‌ه له‌ده‌س����تپێكردوه‌ی چاالكیی ئه‌و گه‌رموگوڕبونه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان‬

‫ه����ه‌ردوالو ئاڵوگۆڕكردن����ی رێككه‌وتنامه‌ی‬ ‫نوێی هه‌واڵگ����ری‌و ئابوری‪ ،‬ئه‌مجاره‌ تاران‬ ‫وه‌ك����و "س����ه‌رۆكی هه‌رێمی كوردس����تان"‬ ‫پێشوازی له‌بارزانی ده‌كات‪ ،‬ته‌نانه‌ت رابه‌ری‬ ‫شۆڕشی ئیسالمییش چاوی پێیده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫كه‌ رابه‌ر ته‌نها سه‌رۆكه‌ گرنگه‌کانی‌ واڵتان‌و‬ ‫كه‌سانی‌ تایبه‌ت‌و ئه‌و به‌رپرسانه‌ ده‌بینێت‬ ‫كه‌ به‌"میحوه‌ری‌ مقاوه‌مه‌" ناوده‌برێن‪.‬‬ ‫بڕیاره‌ هه‌ر له‌م دیدارانه‌ش����دا كه‌ رۆژی‬ ‫هه‌ینی داهاتو ده‌س����تپێده‌كات‪ ،‬مه‌س����عود‬ ‫بارزانی به‌جیا له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی ئێ����ران‌و دواتریش له‌گه‌ڵ دكتۆر‬ ‫محه‌مه‌د عه‌ل����ه‌وی وه‌زی����ری ئیتاڵعات بۆ‬ ‫هه‌ندیك بابه‌تی هه‌ستیار كۆببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌دۆخی‌ عێراق‌و سوریا‌و مه‌سه‌له‌ی‬ ‫نه‌وت‌و ئه‌گه‌ری ئه‌نجامدانی رێككه‌وتنێكی‬

‫نوێ له‌گه‌ڵ ئێران‌و هه‌وڵدان بۆ گواستنه‌وه‌ی‬ ‫نه‌وتی هه‌رێم به‌حاجی ئۆمه‌راندا بۆ ئێران‬ ‫له‌ب����ری‌ گه‌رمی����ان‌و پێنجوێ����ن‪ ،‬بارزان����ی‬ ‫ده‌رب����اره‌ی نفوزی په‌كه‌كه‌ش له‌گه‌ڵ ئێران‬ ‫قسه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ پێشبینی‌ ده‌كرێت بارزانی‬ ‫س����نورێك بۆ جموجوڵه‌كانی پاك‌و پژاك‌و‬ ‫حزبی دیموكرات دابنێت‌و له‌مبه‌رامبه‌ریشدا‬ ‫ئێران بارزانی به‌ره‌سمی بناسێنێت‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و زانیاریان����ه‌ی‌ ده‌س����ت‬ ‫ئاوێنه‌ كه‌وت����ون‪ ،‬پارت����ی‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كانی ئ����ه‌م قۆناغه‌دا ئه‌دهه‌م‬ ‫بارزانی ناردوه‌ بۆ س����لێمانی‪ ،‬كه‌ به‌شێكی‬ ‫په‌یوه‌ن����دی به‌م هاوكێش����ه‌ نوێیه‌ی‌ نێوان‬ ‫ئێ����ران‌و پارتیی����ه‌وه‌ هه‌ی����ه‌‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌ده����ه‌م بارزانی ل����ه‌و س����ه‌رده‌مه‌وه‌ كه‌‬ ‫س����ه‌ركرده‌ی‌ "حزبواڵی‌ شۆڕشگێڕی‌ كورد"‬ ‫بوه‌ په‌یوه‌ندیی له‌گه‌ڵ سوپای پاسداران‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی ئیتاڵعاتدا تۆكمه‌و پته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی زانیارییه‌كانیش ئه‌دهه‌م بارزانی‬ ‫له‌ساڵی ‪2015‬دا دو جار به‌نهێنی سه‌ردانی‬ ‫ئێرانی كردوه‌و له‌گه‌ڵ چه‌ند به‌رپرس����ێكی‬ ‫هه‌واڵگری‌و سیاس����ی ئێ����ران كۆبۆته‌وه‌و‬ ‫پرۆژه‌ی نزیككردن����ه‌وه‌ی پارتی له‌ئێران‌و‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ری دروس����تكردنی حزبێكی‬ ‫ئیس��ل�امیی ئۆپۆزیس����یۆنی‌ له‌گه‌ڵ تاران‬ ‫باس ك����ردوه‌‪ .‬ئێران ئاماده‌یی هه‌مو جۆره‌‬

‫به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێن���ه‌‪،‬‬ ‫دوای‌ تێپه‌ڕین���ی‌ دو هه‌فته‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ بارزانیدا ب���ۆ تاران‪،‬‬ ‫به‌ره���ه‌م س���اڵح جێگ���ری‌ دوه‌م���ی‌‬ ‫س���كرتێری‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كوردستان سه‌ردانی‌ ئێران ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م س���اڵح كه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫فراوانی‌ له‌گه‌ڵ‌ ناوه‌نده‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاو خۆرئاوادا هه‌ی���ه‌‪ ،‬دوای‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ نێ���وان یه‌كێت���ی‌‌و‬ ‫گ���ۆڕان جێ���ی‌ بایه‌خ���ی‌ ناوه‌ن���ده‌‬ ‫بڕیاربه‌ده‌سته‌كانی‌ كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئێران���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئ���ه‌و ناوه‌ندانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌داڕش���تنی‌ سیاس���ه‌تی‌ كۆماری‌‬ ‫ئیس�ل�امیدا به‌رامب���ه‌ر به‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردستان‌و عێراق بڕیاربه‌ده‌ستن‪.‬‬ ‫هاوكارییه‌كی بۆ ئه‌دهه‌م بارزانی نیشانداوه‌و‬ ‫دواتر پارتی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ رێككه‌وتون كه‌‬ ‫ئه‌دهه‌م بارزانی له‌ جیاتی ئه‌وه‌ی حزبێكی‬ ‫نوێ دروس����ت بكات‪ ،‬باش����تره‌ له‌سنوری‬ ‫كه‌رك����وك‌و هه‌ڵه‌بجه‌‌و س����لێمانی پێگه‌ی‬ ‫پارتی به‌هێز بكات‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی زانیارییه‌كان له‌م س����ه‌ردانه‌ی‬ ‫مه‌سعود بارزانیدا‪ ،‬ناردنی‌ ئه‌دهه‌م بارزانی‬ ‫ب����ۆ س����لێمانی له‌گه‌ڵ وه‌زی����ری ئیتاڵعات‬ ‫ب����اس ده‌كرێ����ت‌و بڕی����اره‌ ئه‌دهه‌می����ش‬ ‫هاوس����ه‌فه‌ری بارزان����ی بێ����ت‪ .‬پارت����ی‬ ‫ده‌یه‌وێ����ت په‌یوه‌ندییه‌كان����ی له‌گه‌ڵ ئێران‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌ی����ه‌ك به‌هێ����ز بكات ك����ه‌ بواری‬ ‫جموجوڵ بۆ یه‌كێتیی‌و گۆڕان نه‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها پارتی ده‌یه‌وێت له‌م س����ه‌ردانه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌ بۆ ئێران یه‌كالیی بكاته‌وه‌ كه‌ له‌مه‌وال‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی����ان چڕتر ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندییانه‌ ده‌گوازنه‌وه‌ بۆ س����نوری‬ ‫س����لێمانی‌و دور له‌چاوی توركیاو سعودیه‌و‬ ‫ئه‌مه‌ری����كاو له‌رێ����ی ئه‌ده����ه‌م بارزانییه‌وه‌‬ ‫هه‌ماهه‌نگییه‌كان ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫"گرێ كوێره‌كان به‌ده‌ستی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‌و مه‌سعود بارزانی‌ ده‌كرێنه‌وه"‌‬ ‫ئا‪ :‬ئارا ئیبراهیم‬ ‫ماوه‌ی‌ ساڵێك‌و چوار مانگه‌‬ ‫(له‌‪2015/2/23‬ه‌وه‌) نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا‌و مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫كۆنه‌بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬دوركه‌وتنی‌ ئه‌م دو‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌ كێشه‌‌و چه‌قبه‌ستویی‌‬ ‫سیاسی‌ له‌نێوان الیه‌نه‌كانی‌ هه‌رێمدا‬ ‫دروستكردوه‌‪ ،‬ئێستا هه‌مو سه‌رنجه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن كه‌ ئه‌م دو سه‌ركرده‌یه‌‬ ‫كه‌ی‌ جارێكیتر كۆده‌بنه‌وه‌؟‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ‪12‬ی‌ ئۆكتۆب���ه‌ری‌ س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫راب���ردو ك���ه‌ به‌بری���اری‌ مه‌كته‌ب���ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫رێگه‌ی‌ پێنه‌درا بچێت���ه‌ هه‌ولێر‌و دواتر‬ ‫ناردن���ه‌وه‌ی‌ وه‌زیره‌كان���ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆرانیشی‌ گرته‌وه‌‪ ،‬له‌وكاته‌وه‌ تائێستا‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ نێوان گ���ۆران‌و پارتی‌‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كراون‪.‬‬ ‫ریشه‌و هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫نێوان ئه‌و دوالیه‌نه‌ پاش پرسی‌ ماوه‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم هات كه‌ هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران‌و یه‌كێتی‌‌و كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫یه‌كگرت���و پرۆژه‌ی���ان ب���ۆ هه‌م���واری‌‬ ‫یاسای‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم پێشكه‌ش‬ ‫به‌په‌رله‌مان كردو خوێندنه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫بۆ كرا‪ ،‬له‌كاتێكدا كه‌ پارتی‌ هه‌وڵه‌كانی‌‬ ‫چڕك���رده‌وه‌ ب���ۆ مانه‌وه‌ی‌ مه‌س���عودو‬ ‫بارزان���ی‌ ب���ۆ دو س���اڵی‌ ت���ر به‌هه‌مو‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كانیه‌وه‌‪.‬‬ ‫باژێروانی‌ گۆران له‌سلێمانی‌ كه‌ هاوكات‬ ‫ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌ نیشتمانیه‌ پێیوایه‌ گرێی‌‬ ‫كێشه‌كه‌ الی‌ پارتیه‌‌و چاره‌سه‌ره‌كه‌ الی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فایه‌‪.‬‬

‫ئاس���ۆ مه‌حم���ود‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ جڤاتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆران‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ وتی‌ "ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رویدا مه‌سه‌له‌ی‌ پرسی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم ب���وه‌ كه‌ الیه‌ن���ه‌كان هه‌وڵیاندا‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ یاساییه‌وه‌ كێشه‌كه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫ببێت‪ ،‬به‌اڵم پارتی‌ له‌به‌رانبه‌ردا ده‌یه‌وێت‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌ به‌و شێوه‌یه‌ی‌ ئێستا‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم بێت‪ ،‬گرێی‌ كێشه‌كه‌ الی‌‬ ‫پارتیه‌‌و چاره‌س���ه‌ره‌كه‌ الی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مس���ته‌فایه‌‪ ،‬پارتی‌ گرێكه‌ی‌ دروس���ت‬ ‫كردوه‌‌و نه‌وش���یروان مسته‌فا ده‌توانێت‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت پارتی‌‬ ‫بێته‌ پێش���ه‌وه‌ بۆ گرێكه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر پارتی‌‬ ‫بیه‌وێت ئ���ه‌م دۆخه‌ چاره‌س���ه‌ر ببێت‬ ‫ده‌توانێت ئه‌نجامیبدات"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"پارتی‌ مه‌سه‌له‌ی‌ ریفراندۆمی‌‬ ‫وه‌ك چه‌ترێك بۆ ئه‌و هه‌مو قه‌یرانه‌ی‌ له‌‬ ‫كوردس���تانه‌دایه‌ باس ده‌كات‌و له‌واقعدا‬ ‫ئه‌سڵ‌و ئه‌ساسی‌ نیه‌‪ ،‬زانیاریمان هه‌یه‌‬ ‫كه‌ پارتی‌ وه‌عدی‌ به‌ئه‌مه‌ریكیه‌كان داوه‌‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كپارچه‌یی‌ خاكی‌ عێراقدایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ قس���ه‌كردنی‌ لۆكاڵی���ه‌‌و ته‌نها بۆ‬ ‫موزایه‌ده‌ی‌ سیاس���ی‌ به‌كاریده‌هێنێت‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پارتی‌ بیویس���تایه‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫له‌كارناخس���ت‌و دێگه‌ڵه‌ی‌ وه‌كو سنوری‌‬ ‫دو ئیداره‌یی‌ دانه‌ده‌نا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندام���ه‌ی‌ جڤاتی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران ئه‌وه‌ش���ی‌ خسته‌ڕو‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك���ه‌ی‌ ده‌یه‌وێ���ت ئ���ه‌و گرێیه‌‬ ‫به‌ده‌ست بكرێته‌وه‌وه‌‌و نه‌كه‌وێته‌ دان‪.‬‬ ‫ئاسۆ مه‌حمود ئه‌وه‌شی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌ناو پارتی‌ مه‌سعود بارزانی‌ بریاربدا‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك ش���ت ده‌س���تی‌ لێهه‌ڵگرێت‌و‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فاش چاره‌سه‌ری‌‬ ‫له‌الیه‌ بۆ ئه‌م دۆخه‌"‪.‬‬

‫تا زه‌مینه‌ساز ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌كرێت مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌‌و نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا كۆنابنه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا‪ ،‬ف���ازڵ به‌ش���اره‌تی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���ی‌‌و‬ ‫به‌رپرسی‌ لقی‌ ‪12‬ی‌ پارتی‌ له‌ هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫له‌لێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه‌ رایگه‌یاند كه‌‬ ‫هی���چ كێش���ه‌یه‌ك له‌نێوان مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌‌و نه‌وش���یروان مس���ته‌فادا نیه‌‪،‬‬ ‫وه‌كو پارتی‌ له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌ نیشتمانیدا‬ ‫هیچ گرفتێكیان نیه‌‌و له‌ئێستادا گرفتیان‬ ‫له‌گه‌ڵ گۆڕاندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌شاره‌تی‌ پێشیوابو گرفت‌و كێشه‌ی‌‬ ‫نێوان گۆران‌و یه‌كێت���ی‌ زۆر زیاتر بوه‌‬ ‫له‌گرفته‌كان���ی‌ نێوان گ���ۆران‌و پارتی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "وه‌ك چ���ۆن له‌گه‌ڵ یه‌كێتیدا‬ ‫رێكه‌وت���ن‪ ،‬ب���ا بێن له‌گه‌ڵ پارتیش���دا‬ ‫رێكبكه‌ون‪ ،‬چونك���ه‌ پارتی‌ هه‌مو كات‬

‫ده‌رگای‌ وااڵ ب���وه‌ ب���ۆ گفتوگۆك���ردن‌و‬ ‫دیالۆگ‌و چه‌ندین جار س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫بانگێش���تی‌ سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كانی‌ كردوه‌‬ ‫گ���ۆران ئاماده‌نه‌بوه‌‌و نه‌چ���وه‌ به‌ده‌م‬ ‫بانگه‌وازه‌كه‌ی‌ بارزانیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ش���اره‌تی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ رونك���رده‌وه‌‬ ‫رێكخه‌ری‌ گش���تی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆران‬ ‫وتویه‌تی‌ پارتی‌‌و یه‌كێت���ی‌ ته‌نها درۆ‌و‬ ‫دراویان هه‌یه‌"ئێستا گۆران له‌گه‌ڵ درۆ‌و‬ ‫دۆالر رێكه‌وتوه‌‪ ،‬با بێت له‌گه‌ڵ ئێمه‌ش‬ ‫رێكبكه‌وێت"‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران‌و یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬ ‫كوردس���تان ل���ه‌ ‪17‬ی‌ ئ���ه‌م مانگه‌دا‬ ‫رێكه‌وتنێك���ی‌ سیاس���یان واژۆ ك���رد‪،‬‬ ‫ك���ه‌ چه‌ندین ماده‌‌و برگ���ه‌ی‌ تێدایه‌ بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێش���ه‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان‌و سیس���تمی‌ حكومرانی‌‌و‬ ‫ش���ه‌فافیه‌ت له‌كه‌رت���ی‌ ن���ه‌وت‌و غاز‌و‬ ‫دارایدا‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كێش���ه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌نێوان گۆڕان‌و پارتیدایه‌‪،‬‬ ‫تا زه‌مینه‌س���ازی‌ نه‌كرێت له‌نێوان ئه‌و‬ ‫دوالیه‌نه‌‌و مه‌س���ه‌له‌كان یه‌كالنه‌كرێته‌وه‌‬ ‫به‌دوری‌ ده‌زانێت نه‌وش���یروان مسته‌فا‌و‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ كۆببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ وتی‌ "كێش���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌ئێس���تادا له‌نێوان گۆران‌و پارتیدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناكرێت كێشه‌كان قه‌تیس بكرێت‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی‌ خراپی‌ ئه‌و دو الیه‌نه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كۆمه‌ڵێ���ك كێش���ه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌نێ���وان هه‌ر پێنج الیه‌نی‌ س���ه‌ره‌كی‌‪،‬‬ ‫پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ توش���ی‌ كێشه‌ بوه‌‪،‬‬

‫دانیش���تن مه‌س���ه‌له‌كان به‌ ك���رده‌وه‌‬ ‫یه‌كالبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وكاته‌ ئه‌و دو‬ ‫كه‌س���ه‌ بریاری‌ لێده‌د‌هن‌و رایده‌گه‌یه‌نن‬ ‫كه‌ كێشه‌كان چاره‌سه‌ر كراون"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر كێشه‌كانی‌ نێوان گۆڕان‌و پارتی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكرێت كێشه‌ سه‌ره‌كیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنج الیه‌نه‌كه‌ هه‌ر ده‌مێنێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫ده‌بێ���ت به‌ی���ه‌ك پاكێ���ج چاره‌س���ه‌ر‬ ‫بدۆزینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد شێوه‌ی‌ ده‌ربازبون‌و كلیلی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر‌و چاكردنی‌ په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ خاوه‌نی‌ ‪ 18‬كورسیه‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران‬ ‫گ���ۆران‌و پارت���ی‌ ب���ه‌وه‌ ده‌بینێت كه‌ ‪ 24‬كورس���ی‌ كه‌ ده‌كاته‌ ‪ 42‬كورس���ی‌‪،‬‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ نێوانیان به‌ دانوس���تان‌و دوای‌ رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ گ���ۆران‌و یه‌كێتی‌‬ ‫گفتوگۆ چاره‌س���ه‌ر بكه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ كه‌ باس له‌یه‌كخس���تنی‌ فراكسۆنه‌كانی‌‬ ‫"یه‌كێتی‌ رێككه‌وتنی‌ سیاس���ی‌ له‌گه‌ڵ هه‌ردوالكراوه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ رێكخه‌ری‌ جڤاتی‌ گش���تی‌‬ ‫گۆڕان كردوه‌‪ ،‬ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت س���ود‬ ‫له‌و رێكه‌وتنه‌ وه‌ربگرین بۆ ئه‌وه‌ی‌ هه‌مو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران هاوكێش���ه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ سیاسی‌ چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین دوای‌ ئه‌و رێكه‌وتنه‌ی‌ حیزبه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێتیدا گۆڕاوه‌‌و پێیوایه‌ ده‌بێت پارتی‌‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌گه‌ڵ پارتیدا"‪.‬‬ ‫ناوبراو پێشیوایه‌ ئه‌گه‌ر ئیراده‌ هه‌بێت له‌مه‌ تێبگات‪.‬‬ ‫ی جڤاتی‌‬ ‫ره‌ئوف عوس���مان‪ ،‬رێكخه‌ر ‌‬ ‫له‌الیه‌ن الیه‌نه‌كانه‌وه‌ به‌تایبه‌ت له‌الیه‌ن‬ ‫پارتیه‌وه‌ كێش���ه‌كان چاره‌سه‌ر ده‌بن‪ ،‬گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران له‌لێدوانێكدا بۆ‬ ‫چونكه‌ زۆربه‌ی‌ كێشه‌كان كه‌ په‌یوه‌ندی‌ ئاوێنه‌ وتی‌" ریزبه‌ندیه‌كی‌ سیاسی‌ نوێ‬ ‫به‌دامه‌زراوه‌كانی‌ هه‌رێمه‌وه‌ هه‌یه‌ نه‌رمی‌ دروس���ت بوه‌‪ ،‬ئه‌و الیه‌نه‌ی‌ كه‌ تائێستا‬ ‫خۆی‌ به‌الیه‌نی‌ زۆرینه‌ زانیوه‌ هه‌وڵ بدات‬ ‫نواندنی‌ زیاتری‌ پارتی‌ ده‌وێت"‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‪ ،‬رێكخ���ه‌ری‌ دانوس���ان بكات‌و ئه‌م چه‌قبه‌س���توییه‌‬ ‫گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران چه‌ند جارێك گۆران���كاری‌ تێبكه‌وێت‪ ،‬گۆران ئێس���تا‬ ‫سه‌ردانی‌ سه‌ری‌ ره‌شی‌ كردوه‌‌و چوه‌ته‌ به‌ته‌نها نیه‌‌و له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌ خاوه‌نی‌‬ ‫الی‌ مه‌س���عود بارزان���ی‌‌و گفتوگۆی���ان یه‌ك گوت���ارن‪ ،‬رێكه‌وتنه‌كه‌ی‌ گۆران‌و‬ ‫له‌باره‌ی‌ دۆخی‌ سیاسی‌ ناوخۆی‌ هه‌رێم‌و یه‌كێت���ی‌ پرۆژه‌یه‌ك نی���ه‌ دژی‌ پارتی‌‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێ���ت كاك مه‌س���عود‌و پارتی‌‬ ‫عێراقه‌وه‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌ركردایه‌تیه‌ی‌ یه‌كێتی‌ به‌ دوری‌ هه‌ڵویستیان بگۆرێت"‪.‬‬ ‫رێكخه‌ری‌ جڤاتی‌ گش���تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌بینێت بتوانرێت به‌م زوانه‌ مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌‌و نه‌وشیروان مسته‌فا كۆببنه‌وه‌‪ .‬گۆران جه‌ختله‌وه‌ده‌كاته‌وه‌به‌ش���ێك له‌‬ ‫وتیش���ی‌" كاتێ���ك كه‌س���انی‌ یه‌كه‌م گرێ كوێره‌كان به‌ده‌س���تی‌ نه‌وشیروان‬ ‫دائه‌نیشن پێش ئه‌وه‌ ده‌بێت كۆمه‌ڵێك مسته‌فا‌و مه‌سعود بارزانی‌ ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ مه‌س���عود بارزان���ی‌ ئه‌ركێك���ی‌‬ ‫هه‌نگاو نرابێت‪،‬‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‌و مه‌سعود بارزانی‌ گه‌وره‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ له‌س���ه‌ره‌‌و ناكرێت‬ ‫كۆنابنه‌وه‌ ئه‌گ���ه‌ر رێكه‌وتنی‌ نێوانیان هه‌ر له‌سه‌رهه‌ڵویس���ته‌كانی‌ پێشوتری‌‬ ‫مس���ۆگه‌ر نه‌كه‌ن كاتێك ئه‌و دوكه‌سه‌ به‌رده‌وام بێت‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫عادل موراد‪ :‬سكرتێری‌ یه‌كێتی‌ هه‌ر مام جه‌الله‌‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫پێشنیار ده‌كات نه‌وشیروان مسته‌فا‌و‬ ‫هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ببنه‌ هاوسه‌رۆك‬ ‫عادل موراد ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه كاك نه‌وش���یروان‌و هێرۆخ���ان ببن ‌ه‬ ‫سكرتێری‌ یه‌كێتی‌ هه‌ر تاڵه‌بانیه‌‪ ،‬ئه‌و هاوسه‌رۆك"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬ع���ادل موراد‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر له‌كۆنگره‌دا مام جه‌الل‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ندی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی تر ببێته‌ سكرتێر‪ ،‬سكرتێری‌ ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ویس���تی‌ كه‌سێك ‌‬ ‫ی‬ ‫من پێش���نیار ده‌كه‌م یه‌كێتی‌‌و گۆڕان نیش���تمانی‌ كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆنگره‌یه‌ك���ی‌ هاوب���ه‌ش پێكبهێنن‌و راگه‌یاند كه‌ پێش���نیار ده‌كات دوا ‌‬

‫رێككه‌وتنی‌ یه‌كێت���ی‌‌و گۆڕان به‌په‌ل ‌ه‬ ‫ی هاوبه‌ش ببه‌س���تن چونك ‌ه‬ ‫كۆنگره‌ ‌‬ ‫گرفته‌كانیان چاره‌سه‌ر‌و بنبڕ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "من ه���ه‌ر م���ام جه‌الل‬ ‫ی ده‌زانم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫به‌س���كرتێر ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌و كۆنگر‌ه هاوبه‌ش���ه‌دا مام‬

‫ی من س���كرتێریی‌ ناكه‌م‌و‬ ‫جه‌الل وت ‌‬ ‫با كه‌س���ێكی‌ تر ببێت به‌س���كرتێر‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وا من پێش���نیار ده‌كه‌م سیسته‌م ‌‬ ‫هاوس���ه‌رۆكی‌ پیاوێك‌و ژنێك په‌یڕه‌و‬ ‫بكرێت‪ ،‬كاك نه‌وشیروان‌و هێرۆ خان‬ ‫بببنه‌ هاوسه‌رۆك"‪.‬‬

‫بارزانی ‪ 30‬راوێژکاری بیانی هه‌یه‌‬

‫كۆنگره‌ی یه‌كگرتو‬ ‫چی گۆڕی؟!‬ ‫ی‬ ‫وتیشی‌ "له‌چه‌ندین حزبی‌ رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا ئه‌زمون هاوس���ه‌رۆك ‌‬ ‫په‌یڕه‌و كراوه‌و سه‌ركه‌وتوش ‌بوه‌‪ ،‬با‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستانیشدا ئه‌م ئه‌زمون ‌ه‬ ‫هێزی سیاس���ی گه‌ر خاوه‌نی دیدو‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ك ‌ه له‌الیه‌ن جه‌ماوه‌ریش���ه‌و‌ه جیهانبینی فكری‌و سه‌ركرده‌ی مه‌یدانی‌و‬ ‫ی لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫پشتیوان ‌‬ ‫كاریزمی نه‌بێت ناتوانێت خۆی بگۆڕێت‌و‬ ‫مۆدێلێك���ی ن���وێ پێش���كه‌ش بكات‪،‬‬ ‫هێزێكی وه‌ك یه‌كگرتو ك ‌ه نه‌یهێش���ت‬ ‫س���ه‌ركرده‌و كادره‌ رادیكاڵه‌كانی بێن ‌ه‬ ‫پێشه‌وه‌و یه‌كگرتو به‌رێوه‌به‌رن‪ ،‬ناچار‬ ‫ده‌بێت كۆنگر‌ه له‌وێسگه‌یه‌كی سیاسی‌و‬ ‫رێكخراوه‌ییه‌وه‌ بگ���ۆڕن بۆ كه‌رنه‌ڤاڵ‌و‬ ‫ئیحساس���اتی دینی‌و ش���وێنی نمایش‌و‬ ‫ته‌وزیفكردنی بۆ چه‌مكی دونیاو قیامه‌ت‌و‬ ‫ئیمان‌و كوفرو ره‌ش‌و سپی‪ ،‬ئیتر عاشق‬ ‫بون‌و خۆهه‌ڵواسین‌و ده‌فلێدان به‌بااڵی‬ ‫پارته‌كانی غه‌نوشی‌و ئه‌ردوغان مانایه‌كی‬ ‫باش����تره‌ له‌نه‌ب����ون‌و داوخس����تنی‪ ،‬نامێنێت‪ ،‬واقع ده‌ریخست یه‌كگرتو به‌م‬ ‫بۆیه‌ بارزانیش هاتوه‌ته‌ سه‌رهه‌مان فۆرم‌و روانگه‌ كالس���یكیه‌و‌ه توانستی‬ ‫باوه‌ڕی ئه‌و ڕاوێ����ژكاره‌ ئه‌مریكیی ‌ه خۆگۆرین‌و نوێگ���ه‌ری نیه‌‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و‬ ‫كه‌ له‌ناوه‌ندە میدیاییه‌كانی ئه‌مریكا ژینگه‌یه‌ جێبهێڵن بۆخۆیان‪ ،‬وه‌لێ له‌م‬ ‫كارده‌كات پێشتر سه‌ردانی هه‌رێمی كۆنگره‌یه‌دا بناغه‌ی ئومێدێك دروستكرا‬ ‫بۆ گفتوگۆ له‌سه‌ر پێداویستی كرانه‌وه‌ی‬ ‫كوردستانی كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌رچاوه‌ ئاگادار‌ه ئه‌وه‌شی ئ���ه‌م حزبه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ تاك ‌ه دیوی گه‌ش���ی‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ باس����كرد "ئه‌مریكیه‌كان‌و ئه‌م كۆنگره‌ی ‌ه بو كه‌ زۆر س���ه‌ركرده‌ی‬ ‫جیه����ان له‌گه‌ڵ مان����ه‌وه‌ی عێراق‌و خاڵی ك���رده‌وه‌ له‌پی���رۆزی‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫سوریان‌ وه‌كو خۆی‌و ئه‌وان بڕوایان كاریزمابونیش؟!‬ ‫كاتێ���ك كرده‌ی ده‌ستاوده‌س���ت بۆ‬ ‫وایه‌ ئه‌گه‌ر ك����ورد نیازی ده‌وڵه‌تی‬ ‫هه‌ی����ه‌ پێویس����ته هه‌ماهه‌نگ����ی ن���ه‌وه‌ی دوه‌م‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ پرۆس���ه‌یه‌كی‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌غ����دا بكات پاش����ان ئه‌و ق���ورس‌و جه‌نجاڵ بێ���ت وه‌ك بینیمان‬ ‫"س���ازش‌و الیه‌نگیری���ی‌و رێككه‌وتنام ‌ه‬ ‫كاره‌بكات"‪.‬‬ ‫نهێنی���ه‌كان‌و ئیس���تحقاقاتی بادینان‬ ‫ب���ه‌‪ 11‬ئه‌ندام���ی س���ه‌ركردایه‌تی ك ‌ه‬ ‫دروس���تكردنی یه‌كگرتوی ناو یه‌كگرتو‬ ‫بو‪ ،‬تۆخكردنه‌وه‌ی هێ���ڵ‌و ره‌نگه‌كانی‬ ‫بادینان بو" نابێت ئیتر یه‌كگرتو شانازی‬ ‫به‌ریفۆرم‌و چاكسازی‌و ته‌باییه‌وه‌ بكات‌و‬ ‫باس���ی ئه‌و‌ه ب���كات پارتێكی بێ باڵ‌و‬ ‫بێكێشه‌یه‌‪.‬‬ ‫راس���ت ‌ه یه‌كگرتو ره‌گه‌زی میانره‌وی‌و‬ ‫مه‌ده‌نیه‌ت‌و س���ه‌رمایه‌ی ره‌مزیی زۆری‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ل���ێ ئ���ه‌وه‌ی نیه‌ت���ی فكرو‬ ‫جیهانبینی‌و روئیای سیاسی مۆدێرنه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكێك نی ‌ه یاری ب���ه‌م كارتانه‌و‌ه‬ ‫بكات‌و یه‌كگرتو بهێنێته‌سه‌ر رێگایه‌كی‬ ‫ته‌ندروستی سیاسه‌تكردن‪ ،‬ك ‌ه ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫گوتاری شه‌رمن نه‌بێت له‌ئاست بڕیاری‬ ‫چاره‌نوسس���ازانه‌‪ ،‬بۆنمونه‌‪ :‬ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‪ ،‬ب���ه‌ره‌ی ئاكه‌پ���ه‌ یان‬ ‫هه‌ده‌په‌‪17 ،‬ی شوبات‪ ،‬یان وه‌رگرتنی‬ ‫پۆست‪ ،‬ئه‌مانه‌ هه‌مو له‌ئاینده‌دا خراپتر‬ ‫خۆیان نمایش ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌میش ‌ه ده‌ڵێن ك ‌ه یه‌كگرتو هه‌وێنی‬ ‫به‌ملمالنێكانی ناو یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫برایه‌ت���ی‌و ئاش���ته‌وایی‌و یه‌كریزیی���ه‌‪،‬‬ ‫كوردستان ده‌هێنێت؟‬ ‫س���ه‌عدی پی���ره‌‪ :‬نه‌خێ���ر كۆتایی ئه‌ی ئه‌م ئاش���ته‌وایی‌و هه‌وێنه‌ بۆ بڕی‬ ‫پێناهێنێ���ت‪ ،‬كۆتایی به‌ملمالنێی ناو نه‌كرد بۆ ئاس���ت ‌ه ناوخۆییه‌كه‌‪ ،‬بۆچی‬ ‫برایه‌تیه‌ك ‌ه نه‌گه‌ش���ت ‌ه ئه‌و ئاس���ته‌ی‬ ‫ماڵێكیش ناهێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رێكه‌وتنه‌ك���ه‌ ل���ه‌روی كه‌ پێویس���ت به‌وه‌ن���ه‌كات ئه‌مینداری‬ ‫یاس���اییه‌و‌ه چۆنه‌‪ ،‬ئه‌كرێت الیه‌نێك پێش���و بگه‌رێته‌وه‌‪ ،‬تا ئه‌ركه‌ك ‌ه بده‌ن ‌ه‬ ‫ده‌ست برایه‌كی تر خۆ متمانه‌و ئیمان‌و‬ ‫پاشگه‌ز بێته‌وه‌؟‬ ‫س���ه‌عدی پیره‌‪ :‬ئێمه‌ رێكه‌وتنێكی جه‌س���اره‌ت‌و زانس���ت‌و خه‌باتیش���یان‬ ‫سیاس���ییمان ك���ردوه‌‌و مامه‌ڵه‌م���ان هه‌بو؟‬ ‫فه‌زای كۆنگر‌ه زۆر شتی پێوتین ك ‌ه‬ ‫نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬ئێم��� ‌ه پاش���گه‌ز بینه‌و‌ه‬ ‫رێكه‌وتنه‌كه‌ هه‌ڵده‌وش���ێته‌وه‌‪ ،‬گۆڕان مایه‌ی هه‌ڵوه‌س���ته‌ له‌سه‌ركردنه‌‪ ،‬دوای‬ ‫پاشگه‌زبێته‌و‌ه هه‌ڵده‌وشێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ئ���ه‌و هه‌مو س���اڵ ‌ه بۆچی ئ���ه‌م پارت ‌ه‬ ‫رێكه‌وتنێكی سیاسییه‌‌و به‌ره‌زامه‌ندی متمان���ه‌ به‌س���ه‌ركرده‌یه‌كی تری خۆی‬ ‫هه‌ردوال كراوه‌‪ ،‬هه‌ر الیه‌نێك نه‌یه‌وێت ن���اكات وه‌ك ئه‌مین���دار بیناس���ێنێت‪،‬‬ ‫بۆچی كه‌سانێك هه‌بن هه‌ڵگری خه‌ونی‬ ‫كۆتایی به‌رێكه‌وتنه‌كه‌ دێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بڕیار وای ‌ه له‌گه‌ڵ مه‌كته‌بی گۆرانكاری بن‌و روانگه‌یه‌كی جیاوازیان‬ ‫هه‌بێت به‌ر نه‌فره‌ت���ی زۆرین ‌ه ده‌كه‌ون‬ ‫سیاسیی پارتی كۆببنه‌وه‌؟‬ ‫س���ه‌عدی پیره‌‪ :‬به‌ڵێ به‌م نزیكان ‌ه ئه‌گه‌ر به‌هێنانه‌وه‌ی ئه‌مینداری پێشوش‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی مه‌كته‌بی سیاسیی بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی ل ‌ه كۆنگ���ره‌ی حه‌وتی‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتی دیموكراتی كوردس���تان یه‌كگرتو روی���دا‪ ،‬ده‌رخه‌ری ئه‌وه‌بو ك ‌ه‬ ‫ریفۆرم‌و گۆرانكاری رادیكااڵنه‌ بۆ پارتی‬ ‫كۆده‌بینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا به‌ڕاس���ت ئێو‌ه پێش رۆژهه‌اڵتی پاشخان ئیسالمی كرده‌یه‌كی‬ ‫واژۆكردنی‌ رێككه‌وتننامه‌كه‌ پارتیتان گرانه‌و به‌ئاس���انی چێنابێت به‌تایبه‌تی‬ ‫ئ���اگادار نه‌كردب���ۆوه‌ یاخ���ود وه‌ك ب���ۆ كه‌س���انی وه‌ك "محم���د ره‌ئوف‌و‬ ‫ئه‌بوبه‌ك���ر عه‌ل���ی" كه‌ ده‌بو باش���تر‬ ‫ده‌وترێت ئاگادار كراونه‌ته‌وه‌؟‬ ‫س���ه‌عدی پیره‌‪ :‬پارتی ئاگادار بو‌ه كاریان بكرای ‌ه بۆ گۆرانكاری ریشه‌یی‌و‬ ‫كه‌ رێكه‌وت���ن هه‌یه‌‪،‬به‌اڵم گفتوگۆیان تێگه‌شتنی زیاتریان هه‌بوای ‌ه بۆ هه‌ردو‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌ك���را‪ ،‬پارتی چ���اوه‌ڕێ بو ئه‌مینداره‌كه‌‪ ،‬ك ‌ه یه‌ك روانگه‌ی حزبی‌و‬ ‫یه‌كێت���ی پ���اش نوس���ینی پرۆژه‌ك ‌ه كۆنزه‌رڤاتیڤانه‌ی���ان هه‌یه‌و نه‌وه‌ی یه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڵیان كۆببێته‌وه‌‪ ،‬پێیانبڵێت ئێم ‌ه قۆناغ���ن‌و به‌ئاس���انی ده‌س���تبه‌رداری‬ ‫رێكه‌وتنی س���تراتیژمان هه‌یه‌‪ ،‬ئێستا حزب نابن‪ ،‬هێنانه‌وه‌ی فیگۆری "هادی‬ ‫یه‌كێتی ده‌یه‌وێت به‌ئاراسته‌ی بونه‌و‌ه عه‌ل���ی"ش ره‌نگ���ه‌ بۆ پرۆڤ���ه‌ بێت بۆ‬ ‫به‌یه‌ك كاربكه‌ین‪ ،‬بۆیه‌ رێكه‌وتنێكی دوای مامۆس���تا "س���ه‌اڵحه‌دین" تا بۆ‬ ‫سیاسیی له‌گه‌ڵ گۆڕان بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ئه‌به‌د گه‌نج‌و ن���ه‌وه‌ی نوێ زاتی هاتن ‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه نه‌كرا‪ ،‬ئ���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ نه‌كرا پێشه‌وه‌و باس���كردنی ریفۆرم‌و كرانه‌و‌ه‬ ‫نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫مانای ئه‌و‌ه نی ‌ه كۆتایی دنیا بێت‪.‬‬

‫ده‌یانه‌وێت ده‌وڵه‌ت له‌سنوری هه‌ولێرو سلێمانی‌و دهۆك رابگه‌یه‌نێت‬

‫زەڵمای خەلیلزاد‬

‫ڕاوێ����ژكار ‌ه بیانیه‌كان����ی بارزان����ی پێكهاتون‪ ،‬ئه‌و كه‌س����ان ‌ه موچه‌یان‬ ‫له‌ب����اره‌ی دروس����تكردنی ده‌وڵه‌تی له‌س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێ����م هه‌ی����ه‌و‬ ‫كوردییه‌وه‌ پێشنیاری جۆراوجۆر بۆ پرس‌و ڕاوێژ له‌گه‌ڵ ‌بارزانی ده‌که‌ن‬ ‫بارزانی ده‌كه‌ن‪ ،‬ک ‌ه پێشنیارێکیان سه‌باره‌ت به‌‌پرسه‌ جیاوازه‌كان"‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌ک ‌ه وتی "ئه‌و ڕاوێژكاران ‌ه‬ ‫راگه‌یاندن����ی ده‌وڵه‌ته‌ له‌س����نوری‬ ‫هه‌ولێرو سلێمانی‌و دهۆك‪ ،‬بارزانیش له‌ب����اره‌ی دروس����تكردنی ده‌وڵه‌تی‬ ‫یه‌كالی����ی بوه‌ته‌وه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی كوردییه‌وه‌ قس����ه‌ی جیاوازییان بۆ‬ ‫به‌بێ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان ده‌وڵه‌ت بارزانی كردوه‌ رایه‌كی یه‌كگرتویان‬ ‫نی����ه‌‪ ،‬چه‌ند كه‌س����ێكیان پێیانوای ‌ه‬ ‫ڕابگه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی دروس����تكردنی ده‌وڵه‌ت له‌م كاته‌دا‬ ‫ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند "مه‌سعود قورس���� ‌ه له‌وێنه‌ی زاڵمای خه‌لیلزاد‬ ‫بارزانی نزیكه‌ی ‪ 30‬ڕاوێژكاری بیانی باڵوێزی پێش����وی ئه‌مریكا له‌عێراق‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ له‌كه‌س����ایه‌تی سیاسی‌و كه‌پێش����تر ڕای وا نه‌بوه‌‪ ،‬به‌شێكی‬ ‫س����یناتۆرو كه‌س����انی جۆربه‌جۆر تریشیان رایان وای ‌ه ده‌كرێت ده‌وڵه‌ت‬

‫ڕابگه‌یه‌نرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌رچاوه‌ ئاگادار‌ه ئه‌وه‌شی‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ ئاش����كرا ك����رد "یه‌كێك‬ ‫ل����ه‌و ڕاوێ����ژكاره‌ بیانیان���� ‌ه ڕایوای ‌ه‬ ‫دروس����تكردنی ده‌وڵه‌ت����ی كوردی‬ ‫جێبه‌ج����ێ نابێ����ت ئه‌گ����ه‌ر ناوچ ‌ه‬ ‫جێناكۆك����ه‌كان بگرێت����ه‌وه‌ بۆی���� ‌ه‬ ‫ده‌كرێت به‌بێ ئه‌و ناوچانه‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌س����نوری هه‌رس����ێ پارێ����زگای‬ ‫(هه‌ولێ����ر‪ ،‬س����لێمانی‪ ،‬ده����ۆك)‬ ‫ڕابگه‌یه‌نرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شی ئاشكراكرد "ئه‌و ڕاوێژكار‌ه‬ ‫ڕاوێژی ئه‌وه‌ی به‌بارزانی داو ‌ه بونی‬ ‫ده‌وڵ����ه‌ت له‌م چوارچێ����وه‌ كه‌مه‌دا‬

‫"لیژنه‌كه‌ ‌ی خورماتو وه‌كو پێویست نیه‌و سه‌عدی پیره‌‪:‬‬ ‫رێكه‌وتنی یه‌كێتی‌و گۆڕان‬ ‫حه‌شد كێش ‌ه دروستده‌كات"‬ ‫ملمالنێكانی ناو یه‌كێتی‬ ‫یەکالیی ناکاتەوە‬

‫به‌رپرس���ی میح���وه‌ری خورماتوی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان ده‌ڵێت‬ ‫"كێش���ه‌كانی ن���او خورماتو له‌الیه‌ن‬ ‫حه‌شدی شه‌عبییه‌وه‌ دروستده‌بێت‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش���ده‌كات ئه‌و لیژنه‌یه‌ی‬ ‫دروس���تكرا بۆ ن���او خورماتو وه‌ك‬ ‫پێویست نیه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬بنار هیدای���ه‌ت‪ :‬عه‌بدواڵ‬ ‫بۆر به‌رپرس���ی میحوه‌ری خورماتوی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د‬ ‫"كه‌مت���ر ئاگاداری خه‌ڵك كوش���تن‌و‬ ‫رفاندن���م‪ ،‬ئ���ه‌وان له‌ن���او خۆی���ان‬

‫(توركمان‌و ش���یعه‌كان) كێش���ه‌یان‬ ‫هه‌بوه‌‌و ته‌قه‌ی���ان له‌یه‌ككردوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ی دروس���تكرا وه‌ك پێویست‬ ‫نیه‌ ك���ه‌ بتوان���ن بارودۆخه‌كه‌ هێور‬ ‫بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ وتی���ان له‌ماوه‌ی‌‬ ‫مانگێك ئاس���ایش‌و پۆلی���س به‌هێز‬ ‫ده‌كه‌ن‌و ئه‌منییه‌تی شاره‌كه‌ ده‌درێت‬ ‫به‌الیه‌نی ئه‌منی"‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ بۆر ئاشكراشیده‌كات "ئێستا‬ ‫له‌خاڵی پشكنین‌و بازگه‌كان تێكه‌اڵو‬ ‫كراون‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ وتیان جێبه‌جێی‬ ‫ده‌كه‌ین نه‌كرا‪ ،‬تائێس���تا پۆلیسه‌كان‬

‫ناویان نه‌گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌ بۆ كاركردن‪،‬‬ ‫به‌رپرسی یه‌كه‌می كێشه‌كان حه‌شدی‬ ‫شه‌عبین كه‌ كێشه‌ دروستده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی میحوه‌ری خورماتو ده‌ڵێت‬ ‫"تائێستا هێزه‌كان له‌ناو خورماتون‌و‬ ‫ده‌رنه‌چون‪ ،‬یه‌كێتی‌و پارتی له‌س���ه‌ر‬ ‫مه‌سه‌له‌ی خورماتو یه‌ك ده‌نگ‌و یه‌ك‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫هه‌ڵوێس���تن له‌بڕیاره‌كانی���ان‪ ،‬باوه‌ڕ‬ ‫ناكه‌م كێشه‌كان به‌م زوانه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬تائێس���تا هه‌نگاوی پێویست سه‌عدی پیره‌ ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫نه‌نراوه‌ دانیشتوانی خورماتو ئومێدی سیاسیی یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫ی ئاوێنه‌دا‬ ‫كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ ‌‬ ‫پێ هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "رێككه‌وتنی سیاسیی‬ ‫یه‌كێتی‌و گۆڕان‪ ،‬نابێت ‌ه هۆی‬ ‫یه‌كالیی بونه‌وه‌‌و كۆتاییهاتنی‬ ‫ملمالنێكانی ناو یه‌كێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردستان"‪.‬‬

‫پێشمەرگەیەک لەبەرەی شەڕدا‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتانوانیه‌ ك��� ‌ه ناكۆكیی ‌ه‬ ‫ناوخۆییه‌كانی‌ یه‌كێتی هۆكار بو‌ه بۆ‬ ‫خێراتركردنی‌ ئه‌م رێككه‌وتنه‌ی‌ ئێو‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان؟‬ ‫سه‌عدی پیره‌‪ :‬له‌ناو یه‌كێتیدا هیچ‬ ‫ناكۆییه‌ك نه‌بو‌ه له‌سه‌ر رێكه‌وتنه‌كه‌‪،‬‬ ‫ناكۆكی ناومه‌كته‌بی سیاسیی یه‌كێتی‬ ‫بێ م���ام جه‌اللییه‌‪ ،‬به‌كوردس���تان‌و‬ ‫عێراقه‌وه‌ دیاره‌‪ ،‬به‌اڵم دیاربونی زیاتر‬ ‫به‌یه‌كێتییه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئیداره‌ی‬ ‫یه‌كێتی ده‌دا‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و ئیداره‌یه‌ی‬ ‫مام جه‌الل له‌دۆخێكی ئاڵۆزی عێراق‌و‬ ‫كوردس���تان له‌ئه‌س���تۆیدا بو‪ ،‬ره‌نگ ‌ه‬ ‫براده‌ران كاتیان بوێت بۆ شاره‌زابون‬ ‫له‌و ئیداره‌یه‌ی مام جه‌الل‪.‬‬ ‫ی ئێوه‌ ئاگادارن‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وه‌ن���ده‌ ‌‬ ‫له‌وكاته‌وه‌ی‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌و به‌تایبه‌تی���ش له‌دوای‬ ‫رێكه‌وتنه‌كه‌و‌ه هیچ ده‌ستپێشخه‌رییه‌ك‬ ‫ی روینه‌داوه‌؟‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌پارت ‌‬ ‫سه‌عدی پیره‌‪ :‬س���به‌ینێ یادی ‪41‬‬ ‫س���اڵه‌ی یه‌كێتی ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬گۆڕان‬ ‫به‌ش���دار ده‌بێت‌و ش���اندی پارتیش‬ ‫به‌ئاس���تێكی بااڵ به‌ش���داری ده‌كات‬ ‫ئه‌و‌ه نزیكبونه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌م رێكه‌وتنه‌ كۆتایی‬

‫ئاسۆ عه‌بدولله‌تیف‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫"پیاوێكی هەمیشە گەشبین"‬

‫‪5‬‬

‫عیرفانی قانعی فەرد ده‌رباره‌ی‌به‌رگی دوه‌می یاداشتەكانی مام جه‌الل ده‌دوێت ‬

‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سبەینێ‌ یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان دەبێتە ‪ 41‬ساڵ‪ ،‬بەم‬ ‫بۆنەیەوە بەرگی دوەمی یاداشتەكانی‬ ‫تاڵەبانی باڵودەكرێتەوە‪ ،‬ئامادەكاری‬ ‫ئەم یاداشتانە "عیرفان قانعی فەرد"‬ ‫دەڵێت "لەم بەرگەدا كە ژیانی‬ ‫تاڵەبانی لەسااڵنی نێوان ‪ 1966‬تا‬ ‫‪ 2005‬دەگرێتەوە‪ ،‬سەدان دیكۆمێنت‌و‬ ‫نامە‌و وێنه‌ خراونەتەرو‪ ،‬چەندین‬ ‫خاڵی سەرنجڕاكێش‌و نەوتراویش‬ ‫لەژیانی تایبەتی‌و سیاسی مام جەالل‬ ‫ئاشكرا كراون"‪.‬‬ ‫قانع���ی فەرد بەئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫وا بڕی���ارە هەفتەی داهاتو چاپكردنی‬ ‫بەرگی دوەمی یاداشتەكان‌و ژیاننامه‌ی‬ ‫مام ج���ەالل لەبەیروت���ی پایتەختی‬ ‫لوبنان كۆتایی بێت‪ ،‬كە بەسێ‌ زمانی‬ ‫عەرەبی‌و كوردی‌‌و فارس���ی له‌دوتوێی‬ ‫‪ 1100‬الپه‌ڕه‌دا چاپكراون‪ ،‬ئەو ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەكات كە لەم یاداش���تانەدا‬ ‫باش���ترین پێناس���ە بۆ م���ام جەالل‬ ‫كرابێت‪ ،‬ئەو پێناسەیەیە لێپرسراوی‬ ‫پاس���ەوانە تایبەتیەكان���ی تاڵەبانی‪،‬‬ ‫سەروەت حەمە رەشید (كە لەكۆتایی‬ ‫ساڵی ‪ 2013‬لەماڵەكەی خۆیدا كوژرا)‬ ‫بەئامادەكاری ئەم یاداشتانەی وتوە‪،‬‬ ‫كاتێك قانعی فەرد پرس���یاری ئەوەی‬ ‫لێك���ردوە كە ت���ۆ س���ااڵنێكی زۆر‌و‬ ‫بەس���ەدان ش���ەوو رۆژت لەگەڵ مام‬ ‫جەالل بەسەربردوە‪ ،‬ئەگەر بەڕستەیەك‬ ‫پێناس���ەی ئەم س���ەركردەیە بكەیت‬ ‫دەڵێی چی؟ سەروەت وتویەتی "مام‬ ‫جەالل پیاوێكی هەمیش���ە گەشبینە‪،‬‬ ‫پیاوێكە هەرگیز نائومێدیی رویتێناكا‌و‬ ‫لەتاریكتری���ن س���اتەوەختدا روناكی‬ ‫دەبینێت"‪.‬‬ ‫قانعی فەرد وتی "ش���یرین خانیش‪،‬‬ ‫س���کرتێره تایبه‌ته‌که‌ی م���ام جه‌الل‬ ‫به‌پێکه‌نین���ه‌وه وتی‪ :‬ئه‌ش���هه‌دوبیال‬ ‫راسته!"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئ���ەوە روندەكات���ەوە كە‬ ‫بەرگی دوەمی "دوای شەست ساڵ –‬ ‫یاداش���تەكانی مام جەالل"‪ ،‬گرنگترین‬ ‫قۆناغ���ە سیاس���ییەكانی ژیانی ئەم‬ ‫س���ەركردەیە لەخۆدەگرێت كە بەشی‬ ‫یەكەم���ی بەباس���كردنی ناكۆكیی���ە‬ ‫توندەكانی مەكتەبی سیاس���ی لەگەڵ‬ ‫بارزان���ی‌و دروس���تبونی مەترس���ی‬ ‫لەسەر ژیانیان لەئەگەری مانەوەیاندا‬ ‫لەناوچەكانی ژێر دەس���ەاڵتی پارتیدا‬ ‫دەس���تپێدەكات‪ ،‬ك���ە م���ام جەالل‌و‬ ‫چەندی���ن س���ەركردەی دیك���ە ناچار‬ ‫دەب���ن پەن���ا ببه‌نە ب���ەر حكومەتی‬ ‫عێراق‪ ،‬قانعی فەرد وتی "مام جەالل‬ ‫لەمبارەوە بی���رو رای خۆی بەرامبەر‬ ‫بەوە دەردەبڕێت كە ئەوكات لەبارزانی‬ ‫جیابونەوەو ده‌ڵێ���ت خۆزگه‌ بێالیه‌ن‬ ‫بمایه‌ته‌وه"‪.‬‬ ‫قانعی فەرد ئاماژە بەوە دەكات كە‬ ‫لەبەش���ێكی ئەم بەرگەدا‪ ،‬كە سااڵنی‬ ‫نێ���وان ‪ 1970‬ت���ا ‪ 1974‬دەگرێتەوە‪،‬‬ ‫كاتێ���ك م���ام جەالل زۆرب���ەی كاتی‬ ‫لەنێوان س���ێ‌ واڵتی لوبنان‌و سوریاو‬

‫مام جەالل لەناو‬ ‫هەمو كەسایەتییە‬ ‫كاریگەرەكانی‬ ‫ئێراندا‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ دو كەسدا‬ ‫لەهەمو ئەوانی تر‬ ‫توندوتۆڵترە كە‬ ‫ئەوانیش جەعفەری‬ ‫سەحرارودی‌و‬ ‫دكتۆر ئەمیرین‬

‫به‌رگی کتێبه‌که‌‬ ‫میس���ردا بەس���ەربردوه‌‪ ،‬هەرچ���ی‬ ‫زیاتر ت���ۆڕی پەیوەندییەكانی له‌گه‌ڵ‬ ‫عه‌ره‌ب���ه‌کان فراوانتر بوه‌‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫له‌گ���ەڵ هێ���زە فەلەس���تینییەكانی‬ ‫وەك بەرەی گەل���ی جۆرج حەبەش‌و‬ ‫بەرەی دیموكراتی نای���ف حەواتمەو‬ ‫رێکخراوی فه‌تحی یاس���ر عه‌ره‌فات‌و‬ ‫لەگ���ەڵ كۆمەڵێ���ك رۆژنامەن���وس‌و‬ ‫سیاسەتمەداری چەپ‌و ناسیۆنالیستی‬ ‫دیاری واڵتانی عەرەبی‌و كەس���ایەتی‬ ‫كاریگەری ئەوروپیدا"‪ .‬‬ ‫خاڵێك���ی سەرنجڕاكێش���ی ئ���ەم‬ ‫بەرگەی یاداش���تەكانی م���ام جەالل‪،‬‬ ‫بەوت���ەی قانعی فەرد تیشكخس���تنە‬ ‫س���ەر دۆستایەتی دێرینی مام جەاللە‬ ‫لەگەڵ ئێران���دا‪ ،‬كە لەكۆتایی دەیەی‬ ‫‪ ،1950‬وات���ە لەس���ەردەمی ش���ای‬ ‫ئێران���ەوە درێژدەبێتەوە تا دەگات به‬ ‫‪1975‬و پێ���ش دامه‌زراندنی كۆماری‬ ‫ئیس�ل�امی ئێ���ران‪ ،‬ئ���ەو پێیوای���ە‬ ‫هەرچەن���دە بەدرێژایی ئەو س���ااڵنە‬ ‫ئەم پەیوەندییانە جاروبار داش���كانی‬ ‫بەخۆی���ەوە بینیوە‪ ،‬ب���ەاڵم بەردەوام‬ ‫لەهەڵكش���اندا بوە‪ ،‬لەو كاتەوەی كە‬ ‫نێردەی س���اواك بۆ عێراق‌و باشوری‬ ‫كوردس���تان "عیس���ا پەژم���ان" ب���ۆ‬ ‫یەكەمجار پەیوەن���دی بەتاڵەبانیەوە‬ ‫دەكات س���اڵی ‪ ،1960‬كاتێ���ك دێتە‬ ‫عێراق‌و هانی س���ەركردەكانی پارتی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تان دەدات بۆ‬ ‫ش���ۆڕش‌و هەڵگەڕان���ەوە لەرژێم���ی‬ ‫عەبدولكەریم قاسم‪ ،‬دواتریش كە باڵی‬ ‫مەكتەبی سیاسی لەبەرامبەر بارزانیدا‬ ‫تێكدەشكێت‪ ،‬ئیبراهیم ئەحمەدو مام‬ ‫جەالل‌و س���ەركردەكانی دیكەی باڵی‬ ‫مەكتەب���ی سیاس���ی پەنادەبەنە بەر‬ ‫ئێران ساڵی ‪.1964‬‬ ‫قانعی فەرد ب���اس لەوە دەكات كە‬

‫دوای دامەزراندنی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان‌ (‪)1975‬و هەڵگیرسانەوەی‬ ‫شۆڕشی نوێ‌‪ ،‬پەیوەندی نێوان ئێران‌و‬ ‫مام جەالل‌و یەكێت���ی پەیوەندییەكی‬ ‫ناكۆك‌و پڕ لەگ���رژی‌و ئاڵۆزی دەبێت‬ ‫ت���ا دامەزراندنی كۆماری ئیس�ل�امی‬ ‫ئێران(‪ .)1979‬ئەو وتی "لەسەرەتای‬ ‫دامەزراندنی كۆماری ئیس�ل�امیدا بۆ‬ ‫ماوەیەك���ی كورتخای���ەن پەیوەندی‬ ‫یەكێت���ی‌و ئێ���ران پەیوەندییەك���ی‬ ‫دۆس���تانە دەبێت‪ ،‬بەاڵم دواتر بەهۆی‬ ‫هەڵگیرسانی ش���ەڕی كوردی ئێران‌‌و‬ ‫كۆماری ئیسالمی‪ ،‬پشتیوانی هێزەكانی‬ ‫یەكێتی لەحزبی دیموكرات‌و كۆمەڵە‪،‬‬ ‫پشتیوانی كۆماری ئیسالمیش لەقیادە‬ ‫موەقەتەی بارزانی‪ ،‬ئەم پەیوەندییانە‬ ‫تەواو ناك���ۆك‌و دوژمنانە دەبێت‪ ،‬له‌م‬ ‫س���ه‌روه‌خته‌دا بارزانیه‌کان به‌ئێرانیان‬ ‫گوتوه که مام جه‌الل به‌عسییه!"‪.‬‬ ‫قانعی ف���ەرد ئه‌وه‌ رونده‌کاته‌وه‌ كە‬ ‫لەم یاداشتانەدا وردەكاری ئەوە باس‬ ‫دەكرێ���ت چۆن لەس���ەرەتای دەیەی‬ ‫‪1980‬دا‪ ،‬عەبدولرەحمان���ی قاس���ملو‬ ‫ناوبژیوانی نێوان یەكێتی‌و حكومەتی‬ ‫بەع���س دەكات‌و كاریگەری لەس���ەر‬ ‫دانوستانی نێوانیان‌و نزیكخستنەوەیان‬ ‫دەبێت‪ .‬پاش ئەوەی ئەم دانوستانەش‬ ‫بەئەنجام ناگات‌و شەڕ لەنێوان یەكێتی‌و‬ ‫سوپای عێراق دەستپێدەكاتەوە‪ ،‬مام‬ ‫جەالل زیاتر لەجاران پەیوەندییەكانی‬ ‫لەگەڵ ئێران تۆكم���ەو بەهێز دەبێت‬ ‫(به‌تایبه‌ت له‌دوای س���اڵی ‪‌)1984‬و‬ ‫هاوكاری نێوانی���ان تەنانەت دەگاتە‬ ‫ئەنجامدانی هێرشی سەربازی هاوبەش‬ ‫بۆ سەر هێزەكانی رژێمی بەعس‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی "د‪.‬فوئاد مه‌عسوم زۆر کاریگه‌ری‬ ‫له‌س���ه‌ر نزیکخس���تنه‌وه‌ی یه‌کێت���ی‬ ‫له‌ئێران هه‌بوه‌ له‌م قۆناغه‌دا"‪.‬‬

‫قانع���ی فەرد ئاماژە ب���ەوە دەكات‬ ‫ك���ە بەش���ێكی سەرنجڕاكێش���ی ئەم‬ ‫یاداشتانە‪ ،‬گێڕانەوەی ئەو هەواڵنەیە‬ ‫كە لەناوەڕاستی دەیەی ‪1980‬ەوە مام‬ ‫جەالل دەیدات ب���ۆ ناوبژیوانی كردن‬ ‫لەنێوان حزبی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫ئێ���ران‌و کۆماری ئیس�ل�امی ئێراندا‪،‬‬ ‫ك���ە هەندێكج���ار عەبدولرەحمان���ی‬ ‫قاس���ملوو جەعفەری س���ەحرارودی‬ ‫بەنهێنی كۆدەبن���ەوەو پێكەوە لەژێر‬ ‫خێمەیەكیش���دا دەخ���ەون‪ .‬دواتریش‬ ‫له‌ڤێنا پاش چوار خولی دانوس���تان‬ ‫ده‌کوژرێت‪.‬‬ ‫ئام���ادەكاری ئ���ەم یاداش���تانە‬ ‫ئ���ەوەش روندەكاتەوە كە مام جەالل‬ ‫تیرۆرکردن���ی دكت���ۆر عەبدولرەحمان‬ ‫قاس���ملوی سكرتێری گش���تی حزبی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تانی ئێران���ی‬ ‫بەیەكێك لەروداوە هەرە ناخۆشەكانی‬ ‫ژیانی خ���ۆی ناوب���ردوەو لەمبارەوە‬ ‫وتویەتی "بەتیرۆركردنی قاسملو پشتم‬ ‫شكا‪ ،‬برایه‌کی نزیکی خۆمم له‌ده‌ست‬ ‫دا که به‌حه‌یف‌و خه‌سار رۆیشت"‪.‬‬ ‫قانعی فەرد لەمبارەوە ئاماژە بەرۆڵی‬ ‫كارا‌و كارامەی���ی قاس���ملو دەكات كە‬ ‫تۆڕێ���ك لەپەیوەندی چڕ‌وپڕی لەگەڵ‬ ‫سەدان سیاسەتمەدارو رۆژنامەنوس‌و‬ ‫كەس���ایەتی ن���اودارو كاریگ���ەری‬ ‫ئەوروپ���ی‌و جیهانیدا هەب���وە‌و هەمو‬ ‫ئەمانەشی خستوەتە خزمەت شۆڕشی‬ ‫كوردەوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌س���ه‌ر هه‌ڵوێستی‬ ‫قاس���ملو ده‌باره‌ی کیمیاباران کردنی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ توڕه ده‌بێت‌و ده‌ڵێت نه‌ده‌بو‬ ‫قاسملو ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌ی بکردایه‪.‬‬ ‫ناوبراو جەغت ل���ەوەش دەكات كە‬ ‫مام جەالل لەناو هەمو كەس���ایەتییە‬ ‫كاریگەرەكان���ی ئێران���دا‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ دو كەس���دا لەهەمو ئەوانی تر‬

‫توندوتۆڵترە‪ ،‬كە ئەوانیش "جەعفەری‬ ‫سەحرارودی‌و دكتۆر ئەمیری"ن‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "جەعفەری‌و ئەمیری لەداڕشتنی‬ ‫سیاس���ەتی كۆماری ئیسالمی ئێراندا‬ ‫بەرامب���ەر بەهەرێم���ی كوردس���تان‌و‬ ‫عێراق‪ ،‬دەس���تێكی بااڵیان هه بووه‌و‬ ‫هەیە"‪.‬‬ ‫جەعف���ەری س���ەحرارودی‪ ،‬ئ���ەو‬ ‫فەرماندەی���ەی س���وپای پاس���دارانە‬ ‫ك���ە بەتیرۆركردن���ی عەبدولرەحمانی‬ ‫قاس���ملو لەڤیەننای پایتەختی نەمسا‬ ‫تاوانبار دەكرێ‪ ،‬که‌ له‌و روداوه‌دا زۆر‬ ‫به‌سه‌ختی بریندار بو‪.‬‬ ‫قانع���ی فەرد ئاماژە ب���ەوە دەكات‬ ‫كە ئەوەی ل���ەم یاداش���تانەدا جێی‬ ‫س���ەرنجە تیشكخستنە س���ەر رۆڵی‬ ‫ئەحم���ەد چەلەبیە كە لەس���ەرەتای‬ ‫دەی���ەی ‪1970‬ەوە رۆڵێك���ی دی���ار‌و‬ ‫گرنگی لەنێوان مخابەراتی ئەمەریكاو‬ ‫ساواک‌و شۆڕشی كورددا بینیوە‪ ،‬كە‬ ‫ئەم رۆڵ���ە تا كات���ی روخانی رژێمی‬ ‫سەدام لە‪2003‬دا بەردەوام بوە‪.‬‬ ‫ناوب���راو وت���ی "هەڵوێس���تێكی‬ ‫سەرنجڕاكێش���ی مام ج���ەالل كە لەم‬ ‫یاداش���تانەدا باس���كراوە‪ ،‬الیەنگری‬ ‫نەكردنی مام جەاللە لەس���ەربەخۆیی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬ک���ه له‌زۆرج���ار‬ ‫دوب���اره‌ی کردوه‌ت���ه‌وه‌ له‌میدیاکاندا‪،‬‬ ‫بەڕەچاوكردنی هەلومەرجی سیاسی‌و‬ ‫ئابوری كوردستان‌و ناوچەی رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست‪ ،‬تەنانەت كە كاتێك لەساڵی‬ ‫‪1988‬دا كورد روبەروی كوش���تارێكی‬ ‫گەورە ببۆوەو بەس���ەخترین س���اڵی‬ ‫ژێر دەسەاڵتی بەعس���دا تێدەپەڕی‪،‬‬ ‫ل���ەو رۆژانەدا نەوش���یروان مس���تەفا‬ ‫لەلێدوانێكی���دا بەرۆژنامەی لۆمۆندی‬

‫فەرەنس���ی راگەیان���د كە باش���ترین‬ ‫چارەس���ەر ب���ۆ كێش���ەكانی عێراق‬ ‫س���ەربەخۆیی ك���ورد‌و پارچە پارچە‬ ‫بونی عێراقە‪ ،‬ئەم لێدوانە مام جەالل‬ ‫توڕە دەكا‌و لەبەرامب���ەردا رایگەیاند‬ ‫كە كورد س���ەربەخۆیی ناوێت‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫وابکات ده‌فه‌وتێ"‪ .‬‬ ‫سەبارەت بەوەی كە كێ‌ میراتگری‬ ‫تاڵەبانیی���ە ل���ەڕوی سیاس���یەوە‪،‬‬ ‫قانعی فەرد وتی "وەك لەپێش���ەكی‬ ‫ئەم بەرگ���ەدا نوس���یومە‪ ،‬تاڵەبانی‬ ‫هاوش���ێوەی ش���ێخ مەحمود لەڕوی‬ ‫میراتگری سیاسیەوە بێكەسە‪ ،‬که‌س‬ ‫ناتوانێ���ت جێگ���ه‌ی مام ج���ه‌الل پڕ‬ ‫بکاته‌وه‪ ،‬هێش���تا کورد نازانێت مام‬ ‫جه‌الل کێ بو‪ ،‬چی کردوه"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەش بەوە دەكات كە ‪10‬‬ ‫ساڵ كاری لەس���ەر ئامادەكردنی ئەم‬ ‫یاداش���تانە ك���ردوە ( ‪،)2016-2006‬‬ ‫د‪.‬كەم���ال فوئ���اد‌ یارمەتیدەرێك���ی‬ ‫گ���ەورەی بوه‌‪ ،‬گلەیی ئەوەش دەكات‬ ‫ك���ە دوای كۆچی دوایی دكتۆر كەمال‬ ‫بەش���ێك لەدەوروب���ەری تاڵەبان���ی‬ ‫رێگەیان نەداوە تاڵەبانی ببینێت‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "كاتێك كە بەرگی یاداش���تەكان‬ ‫باڵوكرایەوە‪ ،‬ویس���تم بەدەستی خۆم‬ ‫نوس���خەیەكی بدەم���ە دەس���ت مام‬ ‫جەالل بەداخەوە نەیانهێش���ت‪ ،‬نازانم‬ ‫بۆچی؟!"‪ .‬‬ ‫وتیشی "ئێس���تاش بەرگی یەكەمی‬ ‫ئەم یاداش���تانە بەكوردی‌و عه‌ره‌بی‪،‬‬ ‫الی برادەرێك زیندانی كراوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "خۆزگه‌ خۆمیان زیندانی‬ ‫ده‌ک���رد نه‌ک ئه‌و کتێبانه‌‪ ،‬مام جه‌الل‬ ‫ژیان���ی منی گ���ۆڕی‪ ،‬ئ���ه‌و گه‌وره‌یی‬ ‫تایبه‌تی خۆی هه‌ی���ه‌و ئه‌م کتێبه‌ش‬ ‫شانازییه‌کی گه‌وره‌ی ژیانمه‌"‪ .‬‬

‫یه‌كێتی بو به‌ ‪ 41‬ساڵ‌‪ ..‬كێ‌ یه‌كێتی ره‌سه‌نه‌؟‬ ‫ ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫یه‌كێتی له‌چل‌و یه‌ك ساڵیدا له‌هیچ‬ ‫كات‌و له‌هیچ سه‌رده‌مێكی دیكه‌ی‬ ‫ته‌مه‌نی ناچێت‪ ،‬ئه‌م حزبه‌ كه‌ چل‬ ‫ساڵی پڕ له‌كێشمه‌كێشی به‌دوای‬ ‫خۆیدا به‌كێش كردوه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫رێككه‌وتنی‌ له‌گه‌ڵ‌ هێزێكدا كردوه‌‬ ‫كه‌ سه‌ركرده‌كانی‌ خۆیان به‌یه‌كێتی‬ ‫ره‌سه‌ن‌و راسته‌قینه‌ زانیوه‌‪ ،‬كارگێڕی‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسی یه‌كێتی‌ ده‌پرسێ‌ "‬ ‫كێشه‌ ناوخۆییه‌كانی یه‌كێتی هۆكارێك‬ ‫بو بۆ خێراتر كردنی رێككه‌وتنه‌كه‌ی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی؟""‬ ‫یه‌كێت����ی به‌درێژای����ی ‪ 41‬س����اڵی‬ ‫رابردو‌‪ ،‬چه‌ندی����ن قۆناغی پڕ له‌هه‌‌ورازو‬ ‫نش����ێوی له‌دوای خۆیه‌وه‌ به‌جێه‌ێشتوه‌‪،‬‬ ‫هه‌‌رچه‌نده‌ به‌درێژایی ئه‌و هه‌‌مو س����اڵه‌‬ ‫ته‌نها تاڵه‌بانی س����ه‌نته‌ری روداوه‌كان‌و‬

‫كاراكته‌ری سه‌ره‌كی ش����انۆی سیاسی‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌س����ێ‌ س����اڵی راب����ردودا‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌خۆش كه‌وتن����ی‌ تاڵه‌بانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ملمالنێیه‌ك����ی توند له‌نێ����وان چه‌ندین‬ ‫ئه‌كته‌ری سه‌ره‌كی ناو یه‌كێتیدا له‌سه‌ر‬ ‫میراتی‌ سیاسی‌ سكرتێری‌ گشتی‌‌و بون‬ ‫به‌خاوه‌نی یه‌كێتی سه‌ریهه‌ڵداوه‌‪.‬‬ ‫ئێستا سه‌ركرده‌ ناكۆكه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان رێككه‌وت����ون‪ ،‬رۆژنامه‌ی‬ ‫"چاودێر" كه‌ م����ه‌ال به‌ختیاری كارگێڕی‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس����ی یه‌كێت����ی‪ ،‬خاوه‌نی‬ ‫ئیمتیازو سه‌رنوسه‌ریه‌تی له‌دوا ژماره‌یدا‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ناكۆكی‌‌و كێشه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كانی یه‌كێتی هۆكارێكی‌ گرنگ‬ ‫ب����وه‌ له‌خێراتر كردن����ی رێككه‌وتنه‌كه‌ی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی"دا‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم جێ����ی‌ س����ه‌رنج ئه‌وه‌ی����ه‌‬ ‫سه‌ركرده‌كانی‌ ئه‌مڕۆی‌ گۆڕان كه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ رێككه‌وتون‪ ،‬س����ه‌رده‌مانێك‬ ‫خۆیان یه‌كێتی‌ بون‌و ته‌نانه‌ت به‌ش����ێك‬

‫له‌وانه‌ی ئه‌مڕۆ خه‌ریكی دانوس����تان یان‬ ‫واژۆكردن����ی رێككه‌وتن له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێتین‪،‬‬ ‫پێش چه‌ند س����اڵێكی‌ كه‌م لێپرسراوی‬ ‫گه‌وره‌ی یه‌كێتی نیش����تمانی‌ كوردستان‬ ‫بون‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌س����اته‌وه‌ختێكدا له‌گه‌ڵ‌‬ ‫سیاسه‌ت‌و هه‌ڵوێس����تی‌ ئه‌م هه‌ڤااڵنه‌ی‌‬ ‫ئێستایاندا ناكۆك بون‌و به‌جێیانهێشت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ حه‌وت ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر له‌یادی‬ ‫دامه‌زراندنی یه‌كێتیدا‪ ،‬هه‌ڵس����وڕاوێكی‬ ‫دیاری گ����ۆڕان ك����ه‌ پێش����تر ئه‌ندامی‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی ب����و رایگه‌یاند‬ ‫"ئێمه‌ یه‌كێتییه‌ ره‌سه‌نه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫یه‌كێتی به‌درێژایی‌ ‪ 41‬ساڵی‌ رابردوی‌‬ ‫خوی‌ به‌ملمالن����ێ‌‌و جیاوازییه‌وه‌ گرتوه‌‌و‬ ‫پێده‌چێ‌ سه‌ركرده‌كانیشی‌ چێژیان له‌م‬ ‫ناكۆكی‌‌و كێشمه‌كێش����انه‌ بینیبێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫حزبه‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ به‌پێی په‌یڕه‌وی‬ ‫خۆی‪ ،‬پره‌نسیپی فره‌یی وه‌ك بنه‌مایه‌كی‬ ‫كاری رێكخراوه‌ی����ی س����ه‌لماندوه‌و‬ ‫له‌كۆنگ����ره‌ی یه‌كه‌میش����یدا كه‌ س����اڵی‬

‫‪ 1992‬سازكرا‪ ،‬له‌په‌یڕه‌وه‌كه‌یدا یه‌كێتی‬ ‫به‌"حزبێكی فره‌ مینبه‌ر" پێناسه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌‌رچه‌ن����ده‌ یه‌كێت����ی له‌كۆنگ����ره‌ی‬ ‫دوه‌میدا كه‌ له‌س����اڵی ‪ 2001‬سازكرا ئه‌و‬ ‫بڕگه‌یه‌ی له‌په‌یڕه‌وه‌كه‌ی ده‌رهێنا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌مه‌ش نه‌بوه‌ ه����ۆی كۆتایهێنان به‌فره‌‬ ‫جه‌مسه‌ریی‌و باڵباڵێنه‌كان‪ .‬به‌ڵكو دوای‬ ‫نه‌خۆش����كه‌وتنی تاڵه‌بانی ئه‌م دیارده‌یه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك په‌ره‌یسه‌ند‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌وڵی‬ ‫ئێرانی����ه‌كان نه‌بوای����ه‌‪ ،‬دورنه‌بو به‌ره‌و‬ ‫لێكترازانی قوڵ بڕۆیش����تایه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫كاتێك گه‌یشته‌ ئه‌وه‌ی هه‌ردو جێگرانی‬ ‫س����كرتێری گش����تیی ئه‌و حزبه‌ خۆیان‬ ‫له‌پۆس����ته‌كانیان بێبه‌ری بكه‌ن‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫زیاتر ئاگری ئه‌م ناكۆكیه‌ی به‌تین كرد‪،‬‬ ‫پرس����ی به‌س����تنی چواره‌مین كۆنگره‌و‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌نجام����ه‌ خراپه‌ بو ك����ه‌ یه‌كێتی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ه‌ په‌رله‌مانیه‌ك����ه‌ی ‪21‬ی‬ ‫ئه‌یلولی ‪ 2013‬به‌ده‌س����تیهێناو یه‌كێتی‬ ‫له‌یه‌كێك له‌حزبه‌ حوكمڕانه‌كانی پێشوی‬

‫هه‌رێمی كوردس����تانه‌و‌ه كرد به‌خاوه‌نی‬ ‫ته‌نه����ا ‪ 18‬كورس����ی له‌په‌رله‌مان����ی‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫یه‌كێتی له‌كاتی دروستبونیه‌وه‌ له‌ساڵی‬ ‫‪ ،1975‬س����ێ كۆنگره‌و چ����وار پلنیۆمی‬ ‫به‌ستوه‌‪ ،‬كۆنگره‌ی یه‌كه‌م له‌ساڵی ‪1992‬‬ ‫له‌هه‌ولێرو س����لێمانی‪ ،‬دوه‌م له‌س����اڵی‬ ‫‪ 2001‬له‌سلێمانی‪ ،‬س����ێیه‌میش له‌ساڵی‬ ‫‪ 2010‬له‌س����لێمانی‪ .‬ئێستا كه‌ یه‌كێتی‬ ‫رێككه‌وتنی له‌گه‌ڵ‌ گۆڕان كردوه‌‪ ،‬شه‌ش‬ ‫س����اڵه‌ كۆنگ����ره‌ی نه‌به‌س����توه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫هێزێكیش����دا رێكه‌وت����ن‌و هاوپه‌یمان����ی‬ ‫كردوه‌ كه‌ زۆربه‌ی سه‌ركرده‌كانی پێشتر‬ ‫له‌سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیدا بون‪ ،‬رۆژنامه‌ی‬ ‫چاودێری مه‌ال به‌ختیار ده‌پرسێت "ئایا‬ ‫ئه‌م رێككه‌وتنه‌ كێش����ه‌ ناوخۆییه‌كانی‬ ‫یه‌كێت����ی خاو ده‌كاته‌وه‌ ی����ان هه‌روه‌ك‬ ‫خۆی بگره‌ قوڵتریشی ده‌كاته‌وه‌؟"‪.‬‬ ‫پرسیارێكه‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ وه‌اڵمه‌كه‌ی‌‬ ‫پێویستی‌ به‌كاته‌!‬

‫یه‌كێتی به‌درێژای ‌ی‬ ‫‪ 41‬ساڵ ‌ی رابردو ‌ی خو ‌ی‬ ‫به‌ملمالنێ‌‌و جیاوازییه‌و‌ه‬ ‫گرتوه‌‌و پێده‌چ ‌ێ‬ ‫سه‌ركرده‌كانیش ‌ی‬ ‫چێژیان له‌م ناكۆكی‌‌و‬ ‫كێشمه‌كێشان ‌ه بینیبێت‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫"پۆست‌و خواستی واڵتان ناهێڵێت كه‌سی یه‌كه‌می ئیسالمیه‌كان بگۆڕێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پرۆژەی چاكسازی له‌ناو حزبە‬ ‫ئیسالمیه‌كاندا سەرکەوتنی بەدەست‬ ‫نەهێنا‪ ،‬بۆیه‌ ئێستا له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫(كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو و بزوتنه‌وه‌)ی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬گروپێک هاتوه‌ته‌ كایه‌وه‌ کە‬ ‫به‌ده‌نگی به‌رز داوای چاكسازی ده‌كات‪.‬‬ ‫ڕێب����وار عه‌ل����ی ئه‌ندام����ی پێش����وی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتوی ئیسالمی بڕوای‬ ‫وایه‌ ئێستا ئیس��ل�امیه‌كان پارته‌كانیان‬ ‫كردوه‌ به‌كۆمپانیا بۆ كۆكردنه‌وه‌ی ده‌نگ‌و‬ ‫بڕوایان وایه‌ ئای����ن ده‌توانێت ده‌نگیان‬ ‫بۆ به‌ده‌س����تبهێنێت‪ .‬ئه‌گ����ه‌ر وا نەكه‌ن‬ ‫بچوك ده‌بن����ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ڕیفۆرمخوازه‌كان‬ ‫ده‌رده‌كه‌ن‪ .‬ئ����ەو پێیوایە "پێویس����ته‌‬ ‫ڕیفۆرمخ����وازه‌كان ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی پارته‌‬ ‫ئیسالمیه‌كان به‌ره‌یه‌ك دروستبكه‌ن"‪.‬‬ ‫كه‌می ده‌نگه‌كان����ی ئه‌بوبه‌كر كاروانی‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر سه‌اڵحه‌دین محەمه‌د به‌هادین‬ ‫له‌كێبركێی پۆستی ئه‌مینداری یه‌كگرتودا‪،‬‬ ‫پ����اش ماندوبونێك����ی زۆری كاروان����ی كۆنگره‌كه‌ی����ان هه‌ڵپه‌س����اردو‪ ،‬ئه‌وه‌یان كۆمپانیای����ه‌ك به‌كارده‌هێنرێ����ت ب����ۆ مه‌كته‌ب����ی ڕاگه‌یاندنی بزوتنه‌وه‌ یه‌كێك ئیقلیمی����ن‌و الیه‌نگریانن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وانیش‬ ‫ب����ۆ ئاگاداركردنه‌وه‌ی ڕێكخس����تنه‌كانی وت "كۆنگره‌كه‌ به‌م شێوه‌یه‌ سه‌ركه‌وتو كۆكردن����ه‌وه‌ی ده‌نگ‌و خ����ۆ ده‌وڵه‌مه‌ند بو له‌وكه‌س����انه‌ی وازی له‌كاره‌كه‌ی هێنا ڕێگری ده‌كه‌ن له‌وه‌ی دوركه‌ونه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دژی ده‌ستوه‌ردانی كه‌س����انی یه‌كه‌می‬ ‫یه‌كگرت����و له‌ پ����ڕۆژه‌ تازه‌ك����ه‌ی‪ ،‬ئه‌و نابێت‌و كۆنگره‌یه‌كی ته‌قلیدی ده‌بێت"‪ .‬كردن"‪.‬‬ ‫به‌رپرسێكی بااڵی یه‌كگرتوو ترسه‌كانی‬ ‫ئه‌و كادر‌ه بااڵیه‌ی پێش����وی كۆمه‌ڵی بزوتنه‌وه‌ی ئیس��ل�امی‌‪ .‬ئ����ه‌و جه‌ختی‬ ‫س����ه‌رگوڵ قه‌ره‌داغ����ی په‌رله‌مانتاری‬ ‫بۆچونه‌ی له‌ناو ئیسالمیه‌كان نوێكرده‌وه‌‬ ‫ک����ە ریفۆرمخ����وازه‌كان له‌ئێس����تای پێش����وی كۆمه‌ڵی ئیس��ل�امی‌و هاوكات ئیس��ل�امی نایشارێته‌وه‌ ئێستا ده‌نگێكی له‌س����ه‌ر ئه‌و‌ه كرده‌وه‌ ڕاگه‌یاندنی پارته‌ سه‌ریان ده‌ڕەوێنێته‌وه‌ ته‌نانه‌ت زانیاری‬ ‫كادری ب����ااڵی ئ����ه‌و حزب����ه یه‌كێك بو دلێ����ر له‌ده‌ره‌وه‌ی حزبه‌ ئیس��ل�امیه‌كان ئیس��ل�امیه‌كان له‌ژێر كاریگه‌ری كه‌سی ئ����ه‌وه‌ش ده‌دركێنێ����ت كه‌ پۆس����ت بۆ‬ ‫ئیسالمیه‌كاندا جێگایان نابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رێبوار عه‌لی هه‌م����ان بۆچونی هه‌یه‌‌و له‌و ده‌یان كادی����ره‌ی وازی له‌حزبه‌كه‌ی ده‌بیس����ترێت قس����ه‌ی خۆی����ان ده‌كه‌ن یه‌كه‌می حزبه‌كه‌دان‪ ،‬ده‌ڵێت "كه‌س����ی كاروانی ئاماده‌كراوه‌و قبوڵیشی كردوه‌‪،‬‬ ‫ب����ڕوای وای����ه‌ ورده‌ورده‌ كار له‌س����ه‌ر هێن����ا دژی پرنس����یپه‌كانی كۆنگ����ره‌‪" .‬ئه‌و كه‌سانه‌ی چونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ی حزبه‌ یه‌كه‌م����ی حزب����ه‌كان ده‌س����توه‌ردانی بۆیه‌ مه‌ترسیه‌كی ئه‌وتۆ نابینێت له‌سه‌ر‬ ‫ئیسالمیه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ش ده‌كرێت ک����ە له‌ناو كۆنگره‌ی ئ����ه‌و ئ����ه‌وه‌ی به‌ئاوێن����ه‌ راگه‌یاند که‌ ئیس��ل�امیه‌كان‪ ،‬به‌هێزت����رو زیاترن له‌و به‌رده‌وا‌م ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫حاجی زەڵمی ب����اس لەوەش دەکات‬ ‫حه‌وته‌می یه‌كگرتودا ده‌نگیان به‌كاروانی "كۆمه‌ڵێ����ك كه‌س����ایه‌تی‌و س����ه‌ركرده‌ كه‌سانه‌ی له‌ناو پارته‌ ئیسالمیه‌كاندان"‌‪.‬‬ ‫لەبەرامب����ەردا عوم����ه‌ر محه‌م����ه‌د‬ ‫داوه‌‪ ،‬ده‌ڵێ����ت "ئه‌وانه‌ ی����ان ده‌بێت واز ده‌س����تیانگرتوه‌ به‌سه‌ر س����ه‌ركردایه‌تی‬ ‫کە له‌ناو هێزه‌ ئیسالمیه‌كاندا كۆمه‌ڵێك كاندی����دی ده‌رچ����و ب����ۆ ئه‌ندام����ی‬ ‫له‌پرس����ی ڕیفۆرم بهێنن یان ده‌بێت واز حزب����ه‌ ئیس��ل�امیه‌كانداو نایانه‌وێت ئه‌و‬ ‫بزوتنه‌‌وه‌ی ئیسالمیش به‌ده‌رنیه‌ له‌م كه‌س هه‌ن له‌سودی واڵتان كارده‌كه‌ن‪ ،‬س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتوی ئیسالمی‬ ‫له‌یه‌كگرتو بهێنن"‪.‬‬ ‫پۆس����تانه‌ چۆڵبكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش هۆكاری حاڵه‌ته‌‪ ،‬بۆیه‌ پێش كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتوی بۆیه‌ واڵتانیش ڕێگری ده‌كه‌ن له‌الچونی ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاشكراكرد "كاروانی‬ ‫ئه‌م دیارده‌ی����ه‌ ته‌نه����ا له‌یه‌كگرتودا س����ه‌ره‌كی بو ب����ۆ ئه‌وه‌ی ئێم����ه‌ له‌ناو ئیس��ل�امی به‌ش����ێك له‌كادیره‌كان����ی ئه‌م كه‌س����انه‪ ‌،‬ئ����ه‌وه‌ش ئاس����ته‌نگی پۆس����تی ڕاوێ����ژكاری ئه‌مین����داری‬ ‫ڕوی نه‌دا‪ ،‬به‌ڵكو پێش����تر الی كۆمه‌ڵی كۆمه‌ڵ����ی ئیس��ل�امی وازبهێنین له‌گه‌ڵ ڕاگه‌یاندنی‪ ،‬حزبه‌كه‌یان جێهێشت‌و ئیتر له‌به‌رده‌م گۆڕانكاریه‌كان دروستكردوه‌‪ .‬یه‌كگرت����وی پێس����پێردراوه‌‌و ئه‌ویش‬ ‫نه‌گه‌ڕانه‌وه‌‌و په‌ڕاگه‌نده‌بون‪.‬‬ ‫ئیس��ل�امیش هاتە ئاراوە‪ ،‬چونكه‌ پێش داواكاری بۆ چاكسازی"‪.‬‬ ‫بە وت����ەی ئەو "كۆمه‌ڵێ����ك كه‌س هه‌ن قبوڵی كردوه‌‪ ،‬هیچ نیازێكیش����ی نیه‌‬ ‫ئه‌و وتیش����ی "ئێس����تا ح����زب وه‌كو‬ ‫كۆنگره‌ ده‌ی����ان كادری بااڵی ئه‌و حزبه‌‬ ‫عه‌لی حاجی زه‌ڵمی ئه‌ندامی پێشوی له‌ناو حزبه‌ ئیسالمیه‌كاندا چاوی واڵتانی بڕواته‌ ده‌ره‌وه‌ی یه‌كگرتوی ئیسالمی‪،‬‬ ‫کۆنگرەی حەوتەمی یەکگرتو‬

‫ده‌نگه‌كانی ناسك تۆفیق نزیكبون‬ ‫له‌ده‌نگه‌كانی ئه‌مینداری یه‌كگرتو‬

‫ناسک تۆفیق‬

‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی كۆنگ���ره‌ی حه‌وته‌م���ی‬ ‫یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی ناسك تۆفیق ژنه‌‬ ‫كاندی���د ب���ۆ س���ه‌ركردایه‌تی ئ���ه‌و حزبه‌‬ ‫ده‌نگێكی زۆری له‌ئاس���تی زۆرینه‌ی پیاوه‌‬ ‫كاندیده‌كان به‌ده‌ستهێنا كه‌ ‪ ٧٣٨‬دەنگبو‪،‬‬ ‫به‌وته‌ی خۆشی زۆرینه‌ی ده‌نگه‌كانی پیاوان‬ ‫پێانداوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬تایبه‌ت‪ :‬ناس���ك تۆفیق ژنه‌ كاندید‬ ‫ب���ۆ س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی وت "خاڵ���ی به‌هێزی ده‌نگدان‬ ‫به‌من ئه‌وه‌بو په‌یوه‌ندیه‌كی به‌هێزو ئاساییم‬ ‫هه‌بو له‌گه‌ڵ پیاوان‌و گرفتم له‌گه‌ڵیان نه‌بوه‌‬ ‫له‌ك���ۆی ئ���ه‌و ئۆرگانانه‌ی حزب‌و پاش���ان‬ ‫په‌رله‌مان كارم تێیدا كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "زۆرینه‌ی ئه‌و ده‌نگانه‌ی به‌من‬ ‫دراوه‌ پیاوان بون‪ ،‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر هه‌ر ‪200‬‬ ‫ژنه‌كه‌ی كۆنگره‌ش ده‌نگ���ی به‌من دابێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا ‪ 500‬كه‌سه‌كه‌‌یتر پیاوان بون ده‌نگیان‬ ‫به‌منداوه‌"‪.‬‬ ‫ناسك تۆفیق س���اڵی ‪ 1969‬له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م كاری حزبی له‌یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی‬ ‫ده‌س���تپێكردوه‌‌و ل���ه‌و ‌حزب���ه‌ش چه‌ندین‬ ‫پۆس���تی هه‌ب���وه‌ له‌وان���ه‌ش (ئه‌ندام���ی‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی‌ ته‌نفیزی‌ یه‌كگرت���وی‌ قوتابیان‬ ‫‪ ،1999 -1996‬ئه‌ندام���ی‌ س���كرتاریه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرتوی‌ خوشكان ‪ ،2008-2004‬ئه‌ندامی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی‌‬ ‫كوردستان)‪ ،‬پێشتریش په‌رله‌مانتاری ئه‌و‬ ‫حزبه‌ ب���وه له‌خولی س���ێهه‌می په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ناس���ك تۆفی���ق چیرۆك���ی ده‌رچون���ی‬ ‫له‌كۆنگ���ره‌ بۆ ئاوێنه‌ گێڕای���ه‌وه‪ ‌،‬ئاماژه‌ی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش���كرد "هی���چ بانگه‌ش���ه‌یه‌كم بۆ‬ ‫خ���ۆم نه‌كردوه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت له‌كاتی عه‌رزی‬ ‫كاندیده‌كانیش من له‌دوای دواوه‌بوم كه‌سی‬ ‫نه‌یبینیبوم پێ���ش كۆنگره‌ش زۆر به‌كه‌می‬ ‫خه‌ڵك ده‌یزانی خۆم هه‌ڵده‌بژێرم"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ش���كرد "پێش���تر به‌یان‬ ‫نوری ك���ه‌ ئه‌ندام���ی مه‌كته‌بی سیاس���ی‬ ‫حزبه‌كه‌ بوه‌‪ ،‬ده‌نگی باشی له‌كۆنگره‌كانی‬ ‫پێشودا هێناوه‌و ئه‌وه‌ش بوەته‌ نه‌ریت له‌ناو‬ ‫یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی كه‌خوش���كان ڕۆڵی‬ ‫به‌رچاوی���ان هه‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ نامۆ نه‌بو كاتێك‬ ‫من له‌ناو كۆنگره‌دا ئه‌و ده‌نگه‌ زۆرم هێنا"‪.‬‬

‫له‌ناو هێز‌ه‬ ‫ئیسالمیه‌كاندا كۆمه‌ڵێك‬ ‫كه‌س هه‌ن له‌سودی‬ ‫واڵتان كارده‌كه‌ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫واڵتانیش ڕێگری ده‌كه‌ن‬ ‫له‌الچونی ئه‌م كه‌سانه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ئاسته‌نگی‬ ‫له‌به‌رده‌م گۆڕانكاریه‌كان‬ ‫دروستكردوه‌‬ ‫خۆشی به‌ڕاشكاوی ئه‌وه‌ی وتوه‌"‪.‬‬ ‫عومه‌ر محەمه‌د له‌باره‌ی ئه‌و قسانه‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ئیسالمیه‌كان ده‌كرێت ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات ته‌نها قسه‌ی ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌‪:‬‬ ‫"مه‌ترسیه‌كی ئه‌وتۆ له‌سه‌ر ئیسالمیه‌كان‬ ‫نیه‌و ده‌بینن له‌ماوه‌ی ‪ 2‬ساڵی ئاینده‌دا‬ ‫چی ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر دروستبونی به‌ره‌یه‌كی ئیسالمی‬ ‫ریفۆرمخ����وازو نوێگ����ه‌ر ب‌باگراو‌ندێكی‬ ‫ئیس��ل�امی‌و دیموكراس����ی له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫پارت����ه‌ ئیس��ل�امیه‌كان (یه‌كگرت����و‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و بزوتنه‌وه‌)ی ئیس��ل�امی خه‌ونی‬ ‫ریفۆرمخ����وازه‌كان بێت‪ ،‬ئ����ەوا به‌وته‌ی‬ ‫ڕێبوار عه‌لی "ئه‌گه‌ر په‌له‌ی لێنه‌كرێت‪،‬‬ ‫خه‌ونی ڕیفۆرمی ئیس��ل�امیه‌كان تا هه‌تا‬ ‫هه‌تایه‌ له‌ناو ده‌چێت"‪.‬‬

‫"هاتنی سه‌اڵحه‌دین به‌هادین‬ ‫هیچ له‌فۆرمی یه‌كگرتو ناگۆڕێت"‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫له‌كۆتایی ئه‌م مانگه‌دا‪ ،‬یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی كوردستان حه‌وته‌مین كۆنگره‌ ‌ی‬ ‫به‌ست‪ ،‬تێیدا محه‌مه‌د ئه‌مین فه‌ره‌ج‬ ‫له‌خۆكاندیدكردن كشایه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫پشتیوانی خۆی بۆ سه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادین ده‌ربڕی‪ ،‬دو ئه‌ندامی ئێستای‬ ‫سه‌ركردایه‌تی ده‌ڵێن "كشانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫محه‌مه‌دفه‌ره‌ج بۆ هه‌مومان موفاجه‌ئه‌ بو"‪.‬‬ ‫ئه‌بوبه‌ك���ر كاروان���ی ئه‌ندامی پێش���وی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتو به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"كۆنگ���ره‌ی‌ یه‌كگرت���و گۆڕانكارییه‌ك���ی‬ ‫راس���ته‌قین ‌ه به‌س���ه‌ر یه‌كگرتودا ناهێنێت‪،‬‬ ‫ته‌نها ل���ه‌روی په‌یك���ه‌ری رێكخس���تنه‌وه‌‬ ‫گۆڕان���كاری به‌س���ه‌ردا هات���وه‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫ئۆرگان گ���ۆڕدراون‪ ،‬چه‌ن���د ئه‌نجومه‌نێك‬ ‫دروس���تكراوه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌وه‌ن���ده‌ گۆڕانكاری‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬بیركردنه‌وه‌ی‌ یه‌كگرت���وه‌كان ئه‌و‬ ‫بیركردنه‌وه‌یه‌ی ‌ه ك ‌ه له‌پێش كۆنگره‌دا هه‌بو‪،‬‬ ‫دیواری ترس له‌گۆڕانكاری شكێنرا"‪.‬‬ ‫كاروانی له‌س���ه‌ر هاتنه‌وه‌ی‌ سه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادی���ن ده‌ڵێ���ت "س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادین‬ ‫باس���ی له‌وه‌ نه‌ك���ردوه‌ یه‌كگرتو پاش���كۆ‬ ‫بێ���ت‪ ،‬باس���ی ل���ه‌و وێنای���ه‌ ك���رد كه‌ بۆ‬ ‫یه‌كگرتو كراوه‌‪ ،‬هه‌ندێك ده‌یانوت یه‌كگرتو‬ ‫له‌س���لێمانی له‌گۆڕانه‌وه‌ نزیك���ن‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ولێ���ر له‌پارتییه‌وه‌ نزیكن‪ ،‬س���ه‌اڵحه‌دین‬ ‫به‌هادین وتی ئه‌وه‌ راس���ت نیه‌‪ ،‬ده‌نگدانی‬ ‫ناوكۆنگره‌ش راستییه‌كه‌ ‌ی سه‌لماند"‪.‬‬ ‫گوای��� ‌ه رێكه‌وتنێ���ك ك���راو‌ه له‌نێ���وان‬ ‫ئه‌مینداری پێش���و‌و ئێس���تا بۆیه‌ محه‌مه‌د‬ ‫فه‌ره‌ج كش���اوه‌ته‌وه‌‪ ،‬كاروانی له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫پرس���ه‌ وتی "ئاگاداری جۆر‌ه رێكه‌وتنێكی‬ ‫له‌و جۆر‌ه نیم‪ ،‬ده‌كرێت له‌یه‌ك تێگه‌یش���تن‬ ‫هه‌بووبێت‌و قس���ه‌ی له‌سه‌ركرابێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫شتێكی ئاس���ایی ‌ه له‌كاری سیاسیی حزبیدا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬له‌هه‌مو ئه‌گه‌ره‌كان محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫شتێكی باشی كرد"‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر ئاگاداركردنه‌وه‌ی‌ محه‌مه‌د فه‌ره‌ج‬ ‫له‌ده‌رنه‌چ���ون‌و ده‌نگنه‌هێنانی پێویس���ت‬ ‫له‌كۆنگره‌‪ ،‬ئه‌بوبه‌كر كاروانی ئاش���كرایكرد‬ ‫"به‌ڵ���ی هه‌ندێك ك���ه‌س پێی���ان وتبو ك ‌ه‬

‫ئۆپۆزسیۆن بون له‌به‌رده‌م‬ ‫یه‌كگرتودا ئه‌گه‌رێكی‬ ‫كراوه‌یه‌‪ ،‬پێشتریش‬ ‫له‌سه‌ركردایه‌تی باسی‬ ‫لێوه‌كراوه‌‪ .‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بون بۆ یه‌كگرتو باشتر‌ه‬ ‫تاوه‌كو بچێت ‌ه ناو‬ ‫حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫بكش���ێیته‌وه‌ باشتره‌‪ ،‬به‌اڵم مه‌رج نیه‌ ئه‌و‌ه له‌س���ه‌ركردایه‌تی باس���ی لێوه‌ك���راوه‌‪ .‬ده‌نگی پێویست ناهێنی‪ ،‬پێده‌چێت قسه‌ ‌ی‬ ‫ه���ۆكار بوبێت‪ ،‬ده‌كرێت ه���ۆكاری دیكه‌ش ئۆپۆزسیۆن بون بۆ یه‌كگرتو باشتره‌ تاوه‌كو تایبه‌تی له‌نێوانیان كرابێت"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی دیك���ه‌وه‌ عوس���مان كاروانی‬ ‫هه‌بوبێت‪ ،‬ناتوانم باسی هۆكاره‌كان بكه‌م‪ ،‬بچێت ‌ه ناو حكومه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌ پێش���نیاربو‪،‬‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی محه‌مه‌دئه‌مین فه‌ره‌ج وابو‌ه س���ه‌ركردایه‌تی بڕی���اری له‌س���ه‌رچون ‌ه ناو ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتو به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫بكشێته‌و‌ه بۆ خۆی‌و یه‌كگرتوش باشتره‌"‪ .‬حكوم���ه‌ت دا‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ره‌كان ك���راوه‌ن ب���ۆ وت "هه‌ر یه‌ك یه‌كگرتو هه‌ی ‌ه له‌كوردستاندا‪.‬‬ ‫ه���اوكات موس���ه‌نا ئه‌می���ن ئه‌ندام���ی ئۆپۆزس���یۆن ب���ون‪ ،‬به‌تایبه‌تی���ش ئه‌گه‌ر كۆنگ���ره‌ ب���ۆ پێداچونه‌وه‌یه‌ ب���ۆ رابردوی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتو له‌س���ه‌ر ئاینده‌ ‌ی رێكه‌وتنی یه‌كێتی‌و گ���ۆڕان به‌ره‌و یه‌كبون خۆی‪ .‬یه‌كگرتو په‌یوه‌ند‌ه به‌پرۆگرامه‌كانی‬ ‫یه‌كگرتو له‌دوای كۆنگره‌ ‌ی حه‌وت به‌ئاوێنه‌ ‌ی ب���ڕوات‌و ئاس���ۆیان یه‌ك بێ���ت‪ ،‬پێده‌چێت خۆیه‌وه‌‪ .‬قسه‌كانی س���ه‌اڵحه‌دین به‌هادین‬ ‫له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی پاش���كۆ بونی یه‌كگرتو‪،‬‬ ‫راگه‌یاند "به‌هه‌ڵبژاردن���ی ئه‌مینداری نوێ‪ ،‬یه‌كگرتو جاڕی ئۆپۆزسیۆن بدات"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌كش���انه‌وه‌ی محه‌مه‌د ئه‌مین ب���ۆ ره‌تكردنه‌وه‌ ‌ی ئه‌وانه‌ ب���و كه‌ ده‌یانوت‬ ‫یه‌كگرت���و هی���چ گۆڕانكارییه‌كی جه‌وهه‌ری‬ ‫به‌س���ه‌ردانایه‌ت‪ ،‬چونك��� ‌ه یه‌كگرتو حزبی ف���ه‌ره‌ج‌و رێكه‌وتنی ه���ه‌ردو ئه‌مینداره‌كه‌‪ ،‬یه‌كگرتو پاشكۆیه‌"‪ .‬ده‌شڵێت "كشانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌رنامه‌ی���ه‌‪ ،‬حزب���ی تاكه‌ك���ه‌س نیه‌‪ ،‬ئه‌و ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ سه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتو ئاماژه‌ ‌ی محه‌مه‌د فه‌ره‌ج هیچ هۆكارێكی نه‌بو‪ ،‬بڕوای‬ ‫رێی���ه‌ی‌ كاری له‌س���ه‌ركردوه‌ ب���ه‌رده‌وام به‌وه‌ك���رد "بۆ من موفاجه‌ئ ‌ه بو كه‌ محه‌مه‌د ت���ه‌واوی خۆی بو له‌و كاته‌دا بكش���ێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت‪ .‬له‌جۆری سیاسه‌ت‌و بیركردنه‌وه‌یدا‪ ،‬فه‌ره‌ج كش���انه‌وه‌ ‌ی خۆی راگه‌یاند‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆنگ���ره‌ به‌س���ه‌ركه‌وتویی‬ ‫یه‌كگرت���و هی���چ گۆرنكارییه‌كی به‌س���ه‌ردا ب���ۆ هه‌ندێك كه‌س به‌و جۆر‌ه نه‌بوبێت‪ .‬من به‌رێ���وه‌ بچێت‪ .‬ئاگادار نی���م پێیان وتبێت‬ ‫نای���ه‌ت‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی‌ خ���ۆی كارابكاته‌وه‌‪ .‬چاوه‌ڕوان���ی ئه‌و‌ه بوم ئه‌بوبه‌ك���ر كاروانی ده‌نگی پێویس���ت ناهێنێت‪ .‬هه‌رچی هێزی‬ ‫له‌گه‌ڵ پێش���هاته‌كان یه‌كگرت���و گۆڕانكاری ده‌ستپێشخه‌ری بكات‌و بكشێته‌وه‌‪ .‬زانیاری كوردستان هه‌ی ‌ه به‌پارچه‌كانی دیكه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌م نیه‌ محه‌مه‌د فه‌ره‌ج ئاگاداركرابێته‌و‌ه نه‌یانتوانی���و‌ه وه‌كو یه‌كگرتو ش���ێوازێكی‬ ‫به‌سه‌ردا دێت"‪.‬‬ ‫موس���ه‌نا ئه‌می���ن جه‌خ���ت ده‌كات���ه‌و‌ه له‌ده‌رنه‌چون���ی‪ .‬ئاس���ایی ‌ه به‌رپرس���ێكی به‌و ش���ێوه‌یه‌ ده‌ستپێشخه‌ری بكه‌ن‪ ،‬هه‌تا‬ ‫"ئۆپۆزس���یۆن بون له‌ب���ه‌رده‌م یه‌كگرتودا یه‌كگرتو ئه‌و قس���ه‌یه‌ی كردبێت‪ ،‬بۆ نمون ‌ه ئه‌وكات���ه‌ی‌ كش���ایه‌وه‌ ك���ه‌س له‌محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌گه‌رێك���ی كراوه‌ی���ه‌‪ ،‬پێش���تریش ئه‌بوبه‌كر كاروانی به‌منی بوتای ‌ه پێم ده‌وت فه‌ره‌جی نه‌بیستبو كه‌ده‌كشێته‌وه‌"‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫نموونه‌ییترین گوندی‌ عێراق‬

‫لێره‌ جگه‌ره‌كێشان‌و خواردنه‌وه‌ی‌ گازی‌‌و گفتوگۆی‌ سیاسی‌ قه‌ده‌غه‌یه‌‬

‫گوندی‌ (ئه‌لبوناهز) له‌دیوانییه‌‬ ‫نقاش‪ ،‬مه‌نار ئه‌لزوبه‌یدی‌‬ ‫دوای‌ چه‌ندین‌ ساڵ ئه‌ندازیارێكی‌ عێراقی‌‬ ‫خه‌ریكه‌ خه‌ونه‌كه‌ی‌ ده‌هێنێته‌ دی‌ بۆ‬ ‫دروستكردنی‌ گوندێكی‌ نموونه‌یی‌ له‌واڵتێكدا‬ ‫كه‌ شه‌ڕ دایڕزاندووه‌‬ ‫كازم جه‌ب���ر حه‌س���ونی‌ (‪ 47‬س���اڵ) كه‌‬ ‫ئه‌ندازی���اری‌ گه‌یاندنه‌ ورده‌ ورده‌ ده‌س���ت ‌ی‬ ‫ك���ردووه‌ به‌جێبه‌جێكردن���ی‌ بیرۆكه‌كانی‌ بۆ‬ ‫بنیادنان���ی‌ گوندێكی‌ نموونه‌ی���ی‌ له‌گوندی‌‬ ‫(ئه‌لبوناه���ز) له‌دیوانیی���ه‌ كه‌ س���ه‌المه‌تی‌‬ ‫گشتی‌‌و وه‌رزش‌و گرنگیدان به‌مرۆڤ‌و ژینگه‌‬ ‫بووه‌ته‌ پێوه‌ره‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‌‪.‬‬ ‫حه‌سونی‌ سوودی‌ له‌ناوبانگی‌ خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌رگرت���ووه‌ ب���ۆ بڕواهێنان به‌دانیش���توانی‌‬ ‫گونده‌ك���ه‌‪ ،‬ل���ه‌م رووه‌وه‌ به‌"نیقاش"ی‌ وت‬ ‫"ساڵی‌ ‪ 1947‬باوكم میوانخانه‌یه‌كی‌ هه‌بووه‌و‬ ‫رێگای‌ دیبلۆماس���ی‌ به‌كارهێناوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵك گوێی‌ لێبگ���رن‪ ،‬منیش هه‌مان كارم‬ ‫دووباره‌ كرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م هه‌نگاوی‌ بیرۆكه‌كه‌ی‌ حه‌س���ونی‌‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2010‬ده‌س���تی‌ پێكردووه‌و دوو ساڵ‬ ‫دواتر چووه‌ته‌ بواری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ گه‌ش���تكردنه‌وه‌ دوور كه‌وتووه‌ته‌وه‌‬ ‫ت���ا ئه‌و كاته‌ی‌ س���اڵی‌ ‪ 2014‬ت���ه‌واو خۆی‌‬ ‫بۆ یه‌كالیی‌ كردووه‌ت���ه‌وه‌و یه‌كه‌م پرۆژه‌ش‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ پێشبڕكێی‌ راكردن بووه‌ به‌ناوی‌‬ ‫"نا بۆ جگه‌ره‌كێش���ان" كه‌ سێ‌ هه‌زار گه‌نج‬ ‫له‌گونده‌كان���ی‌ ئه‌و ده‌وروبه‌ره‌ به‌ش���داریان‬

‫تیاك���ردووه‌‌و دواتر بووه‌ته‌ فیس���تیڤاڵێك ‌ی‬ ‫سااڵنه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ كاره‌كه‌ش���یه‌وه‌ كه‌ واڵتانی‌‬ ‫ئه‌وروپی‌ گ���ه‌ڕاوه‌و له‌دوبه‌ی‌ كاری‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫سه‌رسام بووه‌ به‌سیسته‌می‌ شارو سروشتی‌‬ ‫گونده‌كانی‌ ئیسپانیا‪.‬‬ ‫حه‌سونی‌ ده‌ڵێت "گه‌نجه‌كان زۆر به‌گوڕوتین‬ ‫بوون بۆ پرۆژه‌كه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش هانیدان شه‌رمیان‬ ‫نه‌بێ���ت‌و به‌رگی‌ وه‌رزش���ی‌ له‌ب���ه‌ر بك ‌هن‌و‬ ‫له‌ش���وێنه‌ گش���تییه‌كاندا رابكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫دووری‌ خستنه‌وه‌ له‌هه‌ڵس���وكه‌وتی‌ خراپ‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌به‌ش���داربووه‌كان ناوی‌ موس���ته‌فا‬ ‫جاب���ر بوو‪ ،‬دوات���ر چه‌ن���د پاڵه‌وانێتییه‌كی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی‌ عێراق به‌ده‌ستهێنا"‪.‬‬ ‫گون���دی‌ (ئه‌لب���و ناه���ز) ده‌كه‌وێت���ه‌‬ ‫ناوچه‌یه‌كی‌ باراناوی‌ سه‌ر رووباری‌ دیوانیه‌‪،‬‬ ‫دانیشتوانه‌كه‌ی‌ له‌ (‪ )750‬كه‌س پێكهاتوون‌و‬ ‫(‪30‬ك���م) له‌ناوه‌ندی‌ پارێ���زگای‌ دیوانیه‌وه‌‬ ‫دووره‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ دانیش���توانه‌كه‌ی‌ سه‌رقاڵی‌‬ ‫كش���توكاڵن‌و ژماره‌یه‌ك ‌ی كه‌می���ان له‌بواری‌‬ ‫جیاجیادا فه‌رمانبه‌رن‪.‬‬ ‫حه‌س���ونی‌ وه‌ك خۆی‌ ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات‬ ‫په‌رۆش���ی‌ خه‌ڵكی‌ گونده‌ك���ه‌ زۆر یارمه‌تی‌‬ ‫داوه‌‪ ،‬بۆیه‌ سه‌ره‌تا (‪ )350‬نه‌مامیان له‌سه‌ر‬ ‫رێگای‌ سه‌ره‌كی‌ گونده‌كه‌ چاندووه‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫هاندراوه‌ بۆ به‌كارهێنانی‌ پایسكیل‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌شوێنه‌ گشتییه‌كانی‌ گونده‌كه‌‬ ‫چه‌ندین الفیته‌ داندراوه‌ ب���ۆ رونكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫یاس���او رێنمایی���ه‌كان‪ ،‬وه‌ك قه‌ده‌غه‌كردنی‌‬ ‫جگه‌ره‌كێش���ان‌و قه‌ده‌غ���ه‌ی‌ لێدانی‌ هۆڕین‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ دانان���ی‌ هێمای‌ هاتوچۆو ئه‌نجامدانی‌‬

‫هه‌ڵمه‌ت���ی‌ پاككردن���ه‌وه‌ كۆتای���ی‌ هه‌موو‬ ‫هه‌فته‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كێكی‌ تری���ش له‌هه‌نگاوه‌كان‬ ‫هه‌وڵدانه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ خۆڵ‌و خاشاكی‌ گونده‌كه‌‬ ‫بكرێته‌ په‌یین‪ ،‬به‌قسه‌ی‌ حه‌سونی‌ گونده‌كه‌‬ ‫باش���ترین س���ه‌رچاوه‌ی‌ ئ���اوی‌ خاوێنه‌ بۆ‬ ‫سه‌رجه‌م ئه‌و ناوچه‌یه‌‪.‬‬ ‫هه‌وڵه‌كانی‌ حه‌سونی‌ به‌وه‌وه‌ نه‌وه‌ستاوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌پشتیوانی‌ خه‌ڵكی‌ گونده‌كه‌ "ماڵی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌" دروس���تكردووه‌ كه‌ كتێبخانه‌و‬ ‫ش���وێنی‌ خوێندن���ه‌وه‌و وێن���ه‌و فێربوونی‌‬ ‫میوزیكی‌ بۆ هه‌ردوو ره‌گ���ه‌ز له‌خۆگرتووه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ نمایشی‌ سینه‌ما‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ نمایشی‌ سینه‌ما زۆر كه‌س لێی‌‬ ‫ناڕازیی‌ بوون‪ ،‬به‌اڵم حه‌سونی‌ توانی بڕوایان‬ ‫پێبهێنێت كه‌ س���ودی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ بۆ الیه‌نی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ هه‌یه‌‌و ته‌نان���ه‌ت نه‌یاره‌كانیش‬ ‫ئاماده‌ی‌ نمایشه‌كان ده‌بن‪.‬‬ ‫به‌ته‌مه‌نه‌كانی‌ گونده‌كه‌ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێی���ان به‌س���ینه‌ماو فیل���م داوه‌‪ ،‬به‌هه‌موو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك گفتوگ���ۆی‌ سیاس���ی‌‌و ئاینیان‬ ‫قه‌ده‌غه‌ كردووه‌‪ ،‬حاجی‌ ش���وكرییه‌ حه‌مه‌د‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌و جۆره‌ بابه‌تانه‌ كۆمه‌ڵگا وێران‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌مانه‌وێ‌ ئاگامان له‌ته‌ندروستیمان‬ ‫بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و گفتوگۆیانه‌ فشاری‌ خوێن‬ ‫به‌رز ده‌كه‌نه‌وه‌و نه‌خۆشی‌ دروست ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫باش���ترین بڕیار ك���ه‌ دراوه‌ ئه‌وه‌یه‌ قه‌ده‌غه‌‬ ‫كراون‪ ،‬هه‌رچ���ۆن خواردنه‌وه‌ گازییه‌كانیش‬ ‫قه‌ده‌غه‌ن"‪.‬‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌م یاساو رێنماییانه‌ ‪25‬‬ ‫كه‌س له‌پیاوماقواڵنی‌ گونده‌كه‌ "به‌ڵێننامه‌ی‌‬

‫شه‌ره‌ف"یان ئیمزا كردووه‌‪ ،‬به‌قسه‌ی‌ ساڵح‬ ‫ع���ه‌وده‌ یه‌كێك له‌وانه‌ی‌ ئیم���زای‌ كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵێنی‌ ش���ه‌ره‌ف پێویس���تی‌ به‌ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫چاودێ���ری‌ نییه‌و وت���ی‌ "ئ���ه‌وه‌ به‌ڵێنێكی‌‬ ‫ئه‌خالق���ی‌‌و مرۆییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر یه‌كێك ناچاربوو‬ ‫جگه‌ره‌ بكێش���ێت‪ ،‬ب���ا له‌ماڵه‌ك���ه‌ی‌ خیدا‬ ‫بیكێش���ێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر باسوخواس���ی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئاینیش كرایه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا پیاو ماقواڵن وه‌ك‬ ‫ناڕه‌زایی‌ له‌دانیشتنه‌كان ده‌كشێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌گونده‌ك���ه‌ "كتێبخانه‌ی‌ س���ه‌وز"‬ ‫كراوه‌ت���ه‌وه‌ ك���ه‌ كتێبخانه‌یه‌ك���ی‌ گه‌ڕۆكه‌و‬ ‫چه‌ندی���ن كتێب���ی‌ چیرۆك���ی‌ مندااڵن���ی‌‬ ‫له‌خۆگرتووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش پێشنیاری‌ د‪ .‬شه‌بعاد‬ ‫جه‌بار ب���ووه‌ كه‌ له‌س���وید نیش���ته‌جێیه‌و‬ ‫پسپۆڕی‌ بواری‌ زانستی‌ ژینگه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬ش���ه‌بعاد ده‌ڵێت "به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‬ ‫خوێن���ه‌ری‌ عه‌ره‌بی‌ س���ااڵنه‌ ی���ه‌ك كتێب‬ ‫ده‌خوێنێته‌وه‌‪ ،‬كاتێك بیرۆكه‌ی‌ ئه‌م گونده‌م‬ ‫بیست‪ ،‬قس���ه‌م له‌گه‌ڵ كازم حه‌سونی‌ كرد‌و‬ ‫باسی‌ ئه‌و كتێبخانه‌یه‌مان كردو هاوكاربوون‬ ‫له‌بنیادنانیدا"‪.‬‬ ‫كتێبخانه‌ك���ه‌ به‌ه���ۆی‌ ماتۆڕس���كیله‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێ���ت‌و له‌تۆمارێكدا ن���اوی‌ هه‌موو ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ ده‌نوس���ێت كه‌ كتێب وه‌رده‌گرن‪،‬‬ ‫م���اڵ به‌م���اڵ ده‌گه‌ڕێت‌و ده‌بێت كه‌س���ه‌كه‌‬ ‫به‌هه‌فته‌یه‌ك كتێبه‌كه‌ بخوێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬ش���ه‌بعاد به‌نیازه‌ س���ه‌ردانی‌ گونده‌كه‌‬ ‫بكات‌و چه‌ندین بیرۆك���ه‌ی‌ تر له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫ببات‪ ،‬وه‌ك باخچه‌ی‌ فێركاریی‌ سه‌وز‪.‬‬ ‫ب���ۆ ته‌واوكردن���ی‌ پرۆژه‌كه‌ی‌ حه‌س���ونی‌‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ "هۆش���یاركردنه‌وه‌ی‌ ژن���ان"ی‌‬ ‫راگه‌یاندووه‌و سه‌ره‌تاش له‌كه‌سه‌ نزیكه‌كانی‌‬ ‫خۆیه‌وه‌ ده‌س���تی‌ پێك���ردووه‌‌و ناوه‌ندێكی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ بۆ كردوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���وعاد عه‌بدولئه‌میر كه‌ ژن���ی‌ ماڵه‌وه‌یه‌‬ ‫ده‌ڵێت "ژنان ئێس���تا له‌گونده‌ك���ه‌ ده‌چنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و به‌ش���داری‌ كۆڕوكۆبوون���ه‌وه‌و‬ ‫دانیشتنه‌كان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫مانگی‌ حوزه‌یرانی‌ ئه‌مساڵ گوندی‌ (ئه‌لبو‬ ‫ناه���ز) به‌بۆنه‌ی‌ رۆژی‌ ژینگ���ه‌وه‌ ئاهه‌نگێك‬ ‫رێكده‌خات‌و حه‌س���ونی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ش چه‌ند‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ك���ی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬وه‌ك خ���ۆی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئۆتۆمبێلێك دروس���ت ده‌كه‌ین كه‌ به‌كاره‌با‬ ‫كاربكات‌و دۆستی‌ ژینگه‌ بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش یه‌كه‌م‬ ‫ئه‌زموون ده‌بێت له‌سه‌ر ئاستی‌ عێراق"‪.‬‬ ‫حه‌سونی‌ ئاماده‌نییه‌ نهێنی‌ دروستكردنی‌‬ ‫ئۆتۆمبێله‌ كاره‌باییه‌كه‌ ئاشكرا بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ئام���اژه‌ی‌ پێ���ده‌كات به‌پ���اره‌ی‌ خۆی‌‬ ‫چه‌ند به‌ش���ێكی‌ كڕیوه‌و ده‌ڵێت "نه‌خشه‌ی‌‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫هه‌ولێر دڵی‌ له‌به‌غدا سارده‌‬

‫كورد بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ چاوه‌ڕێی‌‬ ‫رێكخستنی‌ ماڵی‌ شیعه‌ ده‌كات‬ ‫رۆژی‌ ره‌شی‌ رۆژنامه‌نووسان‬

‫له‌یه‌ك رۆژدا چوارده‌ رۆژنامه‌نووس‬ ‫ده‌ستدرێژیان كراوه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫به‌هره‌ نه‌كوژاوه‌كان‬

‫هونه‌ری‌ عێراقی‌ له‌له‌نده‌ن‬ ‫بااڵده‌ست‌و له‌به‌غدا بنده‌ست ‌ه‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫بنه‌ڕه‌تیم بۆ داناوه‌‪ ،‬ئۆتۆمبێلێكه‌ دۆس���تی‌‬ ‫ژینگه‌یه‌و شوێنی‌ دوو كه‌س ده‌گرێت‪ ،‬چه‌ند‬ ‫گه‌نجێك هاوكاریم ده‌ك ‌هن‌و ده‌بێته‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫ده‌سته‌جه‌معی‌"‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م كاره‌ حه‌سوونی‌ سوود له‌ئه‌زموونی‌‬ ‫به‌رفراوان���ی‌ خ���ۆی‌ ده‌بینێ���ت له‌كاركردن‬ ‫له‌كارگه‌كانی‌ ئۆتۆمبێل‌و ئامێری‌ ئه‌لكترۆنی‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌ش���داریكردووه‌ له‌دروس���تكردنی‌‬ ‫ئامێرێك بۆ كۆمپانیایه‌كی‌ ئیسپانی‌ كه‌ كاری‌‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌ی‌ باڵه‌خان���ه‌ به‌رزه‌كانی‌‬ ‫دوبه‌یه‌‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌م هه‌نگاوان���ه‌ رووبه‌رووی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ یاس���ایی‌ نه‌بێته‌وه‌‪ ،‬رێكخراوێكیان‬ ‫پێكهێناوه‌ به‌ناوی‌ "رێی‌ گه‌شه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬

‫ژینگه‌یی‌"‪ ،‬حه‌س���ونی‌ ده‌ڵێت "ئێمه‌ سوود‬ ‫له‌په‌یوه‌ندیی���ه‌ ده‌ره‌كییه‌كان وه‌رده‌گرین بۆ‬ ‫خزمه‌تی‌ گونده‌ك���ه‌‪ ،‬رێكخراوێكی‌ دانیماركی‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ كردووین‌و به‌ڵێنی‌ دروستكردنی‌‬ ‫خوێندنگایه‌كی‌ وه‌رزشی‌ داوه‌"‪.‬‬ ‫گوندی‌ (ئه‌لبوناه���ز) یه‌كێكه‌ له‌و زنجیره‌‬ ‫گونده‌ی‌ له‌س���ه‌ر رووب���اری‌ دیوانییه‌ن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ی‌ ئه‌مان ده‌ستیان پێكردووه‌ ورده‌‬ ‫ورده‌ ب���ۆ گونده‌كانی‌ تری���ش ده‌په‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك حه‌س���ونی‌ ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات له‌چه‌ند‬ ‫گوندێكی‌ تره‌وه‌ داوای هاوكارییان لێكراوه‌و‬ ‫له‌هه‌ندێ‌ گوند هێمای‌ هاتوچۆ بۆ شه‌قامه‌كان‬ ‫داندراوه‌و نه‌مان چێندراوه‌‪ ،‬گوندێكی‌ تریش‬ ‫جگه‌ره‌كێشانی‌ قه‌ده‌غه‌ كردووه‌‪.‬‬

‫شوێنه‌واره‌كانی كه‌الرو كفر ‌ی ته‌واو ده‌رده‌دار بوون‬ ‫نقاش‪ ،‬دەشتی عەلی‬ ‫ناوچه‌ شوێنه‌واریی‌و كه‌له‌پورییه‌كانی‬ ‫كه‌الرو كفری‌ به‌هۆی نۆژه‌ننه‌كردنه‌وه‌و‬ ‫نه‌پاراستنیان‪ ،‬به‌شێكیان رووخاون‌و‬ ‫ئه‌وانه‌شی ماونه‌ته‌وه‌ مه‌ترسی له‌ناوچوون‌و‬ ‫رووخانیان له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫به‌پێی تۆماری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی شوێنه‌واری‬ ‫گه‌رمی����ان له‌س����نوری‌ ئی����داره‌ی‌ گه‌رمیان‬ ‫(كه‌الر‪ ،‬كفری‌‪ ،‬چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬خانه‌قین) زیاتر‬ ‫له‌(‪ )500‬ناوچه‌ی‌ ش����وێنه‌واری‌و كه‌له‌پووری‬ ‫هه‌ن‌و ئێس����تا به‌ش����ێكی‌ زۆریان مه‌ترسی‌‬ ‫فه‌وتانیان له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫به‌ش����ێكی زۆر ل����ه‌ بین����ا ش����وێنه‌وار‌و‬ ‫كه‌له‌پوورییه‌كان كه‌وتوونه‌ته‌ قه‌زای كفرییه‌وه‌‬ ‫(‪180‬كلم خوارووی سلێمانی)‪ ،‬كه‌ به‌یه‌كێك‬ ‫ل����ه‌ ش����ارۆچكه‌ دێریینه‌كانی كوردس����تان‬ ‫داده‌نرێت‌و تائێستاش س����یما دێریینه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌زۆربه‌ی‌ گه‌ڕه‌كه‌كانییه‌وه‌ دیاره‌‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫له‌و شوێنه‌وارو ناوچه‌ كه‌له‌پووریانه‌ بوونه‌ته‌‬ ‫ناس����نامه‌ی‌ كفری كه‌ دیارترینیان (بازاڕی‬ ‫قه‌یسه‌ری‪ ،‬س����ه‌رای كفری‪ ،‬خانووی مه‌جید‬ ‫پادشای بابان‌و قه‌اڵی پاشا)ی ‌ه كه‌ به‌ به‌رد‌و‬ ‫گه‌چی ناوچه‌كه‌ بنیادنراون‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگی رابردوودا به‌شێكی‬ ‫زۆری (قه‌یس����ه‌ری‌و سه‌رای كفری‌و خانووی‬ ‫مه‌جید پادشای بابان) رووخاون‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ش����وێنه‌واری گه‌رمیانی����ش هۆكاره‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫زۆری بڕی بارانبارین گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌ له‌مساڵدا‬ ‫ناوچه‌كه‌ی‌ به‌چڕی گرتبووه‌وه‌‪.‬‬ ‫ش����كور حه‌م����ه‌ی‌ هه‌ی����ه‌ر به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‬ ‫ش����وێنه‌واری گه‌رمی����ان به‌"نیق����اش"ی‌ وت‬ ‫"به‌هۆی ئه‌نجامنه‌دانی كاری نۆژه‌نكردنه‌وه‌‪،‬‬

‫دین����ار ته‌رخانبكرێن‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی قه‌یرانی‬ ‫دارایی����ه‌وه‌ پ����رۆژه‌ی‌ نۆژه‌نكردن����ه‌وه‌كان‬ ‫راگیران‪.‬‬ ‫یه‌كێكیتر له‌گرفته‌كانی به‌رده‌م شوێنه‌واری‬ ‫گه‌رمیان‪ ،‬به‌ش����ێك له‌ باڵه‌خان����ه‌و خانووه‌‬ ‫كه‌له‌پووریی����ه‌كان موڵك����ی خه‌ڵك����ن‌و نه‌ك‬ ‫موڵكی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی شوێنه‌وار‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئاس����ته‌نگی له‌به‌رده‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌‬ ‫دروستكردووه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ بتوانن كار له‌سه‌ر‬ ‫نۆژه‌نكردنه‌وه‌ پاراستنیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫محه‌م����ه‌د عه‌ل����ی‪ ،‬پس����پۆڕو ش����اره‌زا‬ ‫له‌شوێنه‌واری گه‌رمیان‪ ،‬له‌باره‌ی‌ پاراستنی‬ ‫ش����وێنه‌وارو كه‌له‌پ����ووری ناوچه‌ك����ه‌وه‌‬ ‫به‌"نیق����اش"ی‌ وت "پێویس����ته‌ بین����ا‬ ‫كه‌له‌پورییه‌كان وه‌ربگیرێ����ن‌و دواتر به‌پێی‬ ‫قەاڵی شێروانە‬ ‫پێویس����تی بیناك����ه‌ كاری نۆژه‌نكردن����ه‌وه‌‌و‬ ‫باران كاریگ����ه‌ری راس����ته‌وخۆی كردووه‌ته‌ یه‌كێك����ه‌ له‌به‌ناوبانگترین قه‌اڵكانی‌ هه‌رێمی‌ له‌ئێس����تادا مه‌ترس����ی له‌س����ه‌ر مان����ه‌وه‌ی‌ پاراس����تنیان بۆ بكرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌رده‌وام‬ ‫كوردس����تان‌و مێ����ژووی‌ دروس����تكردنی‌ بۆ دروس����تبووه‌‪ ،‬له‌م����اوه‌ی‌ چه‌ن����د هه‌فته‌ی‌ بوونی لیژنه‌كانی شوێنه‌وار بۆ تۆماركردنی‬ ‫سه‌ریان"‪.‬‬ ‫نه‌ه����رۆ نوره‌دین گه‌نجێكی دانیش����تووی ناوه‌ڕاس����تی‌ س����ه‌ده‌ی‌ نۆزده‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬راب����ردوودا توانرا په‌رژینێكی‌ بۆ دروس����ت ته‌واوی ش����وێنه‌واره‌كان‪ ،‬تاوه‌ك����و له‌كاتی‬ ‫كفرییه‌‪ ،‬نیگه‌ره‌نه‌ له‌تێكچوونی‌ شوێنه‌واری‌ چه‌ن����د مانگێكه‌ به‌هۆی‌ هه‌وره‌ بروس����كه‌وه‌ بكرێ����ت بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و به‌ش����ه‌ی‌ كه‌ ماوه‌ ئه‌نجامدانی پرۆژه‌كان����ی خه‌ڵك‌و حكومه‌ت‬ ‫به‌رتێكدان‌و شێواندن نه‌كه‌ون"‪.‬‬ ‫ناوچه‌كه‌ی����ان‌و ده‌ڵێ����ت "قه‌یس����ه‌ری كفری درزكه‌وتووه‌ته‌ دیواره‌كانیه‌وه‌و ترسی‌ له‌سه‌ر بپارێزرێت‪.‬‬ ‫چه‌ند جارێك به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ش����وێنه‌وار‬ ‫له‌ناوه‌ڕاس����تی مانگی تش����رینی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ناس����نامه‌ی‌ ئێمه‌ب����وو‪ ،‬به‌داخ����ه‌وه‌ به‌هۆی دروست بووه‌‪.‬‬ ‫ش����كور حه‌م����ه‌ی‌ هه‌ی����ه‌ر به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ‪ 2012‬نێچیرڤان بارزانی‪ ،‬سه‌رۆكی حكومه‌تی به‌نوسراوی‌ فه‌رمی‌ داوا ‌ی له‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫بێباكی حكوم����ه‌ت‌و كه‌مته‌رخه‌م����ی الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان وا خه‌ریكه‌ هێواش هێواش شوێنه‌واری گه‌رمیان بۆ "نیقاش" وتی‌ "قه‌اڵی هه‌رێم����ی كوردس����تان س����ه‌ردانی ناوچ����ه‌ كردووه‌ بۆ كڕینه‌وه‌و ته‌ملیككردنی ئه‌و بیناو‬ ‫ش����ێروانه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ی‌ سه‌رجه‌م ناوچه‌ كه‌له‌پوریی‌و ش����وێنه‌وارییه‌كانی كفری كردو خان����ووه‌ كه‌له‌پووریان����ه‌ی‌ موڵكی خه‌ڵكن‪،‬‬ ‫ناسنامه‌كه‌مان له‌ده‌ست ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫به‌پێی سه‌رچاوه‌ مێژووییه‌كان‪ ،‬مێژووی و ش����وێنه‌واره‌ مێژووی����ی‌‌و كه‌له‌پوورییه‌كان به‌ڵێن����ی نۆژه‌نكردنه‌وه‌یانی����دا‪ ،‬به‌اڵم چوار به‌اڵم هه‌وڵه‌كانیان بێ ئه‌نجامبووه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د عه‌لی‪ ،‬جه‌ختده‌كاته‌وه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫(قه‌یس����ه‌ری‌و س����ه‌رای كف����ری‌و خانووی پێویس����تی به‌نۆژه‌نكردن����ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ س����اڵ به‌سه‌ر به‌ڵێنی س����ه‌رۆكی حكومه‌تدا‬ ‫تێپه‌ڕی����ی‌و كاری نۆژه‌نكردنه‌وه‌یان نه‌چووه‌ پێویس����تی ته‌رخانكردنی بودجه‌ی‌ تایبه‌ت‬ ‫مه‌جی����د پادش����ای باب����ان) ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ مه‌ترسی له‌سه‌ر دروستبووه‌"‪.‬‬ ‫له‌الی����ه‌ن حكومه‌ته‌وه‌ ب����ۆكاری هه‌ڵكۆڵینی‬ ‫"ح����ه‌وش ك����وڕو" كۆش����كێكی‌ دێرینی‌ بواری جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌ده‌كانی هه‌ژده‌و نۆزده‌ی‌ زاینی‪ ،‬كێشه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری شوێنه‌واری گه‌رمیان ئاماژه‌ شوێنه‌واری‌و بڕواشی وایه‌ له‌الیه‌ن حكومه‌تی‬ ‫س����ه‌ره‌كییان ئه‌وه‌یه‌ به‌رده‌وام پێویستیان شاهانه‌یه‌و یه‌كێكیتره‌ له‌ناوچه‌ شوێنه‌وارییه‌‬ ‫به‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی����ه‌‌و س����ااڵنێكی‌ زۆره‌ هیچ مێژووییه‌كانی گه‌رمیان‌و ده‌كه‌وێته‌ سنووری به‌وه‌ ده‌كات كه‌ پاش به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ نێچیرڤان هه‌رێمه‌وه‌ جیاوازی ده‌كرێت له‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌و‬ ‫ناحیه‌ی‌ "قۆره‌توو"ی‌ سه‌ربه‌قه‌زا ‌ی خانه‌قینی‌ بارزانی‪ ،‬بۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌ س����ه‌رای كفری پاراستنی شوێنه‌واره‌كانی ناوچه‌كان‌و ده‌ڵێت‬ ‫چاكسازییه‌كیان تیا نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ق����ه‌اڵی‌ ش����ێروانه‌ له‌ك����ه‌الر پارێ����زگای‌ دیال����ه‌‪ ،‬مێژووی دروس����تبوونی بڕی����اردرا ب����ڕی (‪ )750‬ملی����ۆن دینارو بۆ "گرنگی‌و بایه‌خی زیاتر به‌شوێنی ترده‌درێت‌و‬ ‫(‪ 140‬كم باش����وری‌ خۆرهه‌اڵتی‌ س����لێمانی‌) ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ س����ه‌ده‌ی حه‌وته‌می زانینی‌و قه‌یس����ه‌ری بازاڕی كفریش بڕی (‪ )21‬ملیار گه‌رمیان په‌راوێزخراوه‌"‪.‬‬

‫به‌رپرس����انی ش����وێنه‌واری گه‌رمی����ان‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬كه‌می بودجه‌و كادری‬ ‫شاره‌زاو پس����پۆڕ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫كاریگ����ه‌ری‌ نێگه‌تیڤی كردووه‌ته‌س����ه‌ر كار‬ ‫و چاالكییه‌كانی����ان‌و نه‌یانتوانیوه‌ ش����وێنه‌‬ ‫دێرینه‌كان نۆژه‌ن بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌م����ان رووه‌وه‌ د‪.‬رافی����ده‌ عه‌ب����دواڵ‪،‬‬ ‫مامۆس����تا له‌به‌ش����ی ش����وێنه‌واری زانكۆی‬ ‫س����لێمانی به‌"نیق����اش"ی‌ وت "پاراس����تن‌و‬ ‫مان����ه‌وه‌ی‌ ش����وێنه‌وار له‌هه‌م����وو جیه����ان‬ ‫په‌یوه‌س����ته‌ به‌دۆخی سیاس����ی‌و ئاسایشی‬ ‫واڵته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر كاتێك سیس����ته‌می سیاسی‌و‬ ‫ئاسایش له‌واڵت جێگیر بێت ئه‌وا شوێنه‌واریش‬ ‫پارێزراو ده‌بێت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ شوێنه‌وار‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ مه‌ترسییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌عێراقدا یاسایه‌كی تایبه‌ت به‌شوێنه‌وار‬ ‫هه‌یه‌ به‌ناوی (یاسای شوێنه‌وارو كه‌له‌پوور‬ ‫ژماره‌ ‪55‬ی ساڵی ‪ )2002‬تێیدا شوێنه‌واری‬ ‫وه‌ك سامانێكی نیشتمانی ناساندووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێس���تا له‌هه‌رێمی كوردستان یاسایه‌كی‬ ‫تایبه‌ت به‌شوێنه‌وار نیه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ عومه‌ر‬ ‫عینایه‌ت‪ ،‬س���ه‌رۆكی لیژنه‌ی‌ ش���وێنه‌وارو‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كانی شاره‌وانی له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان نه‌بوونی یاسا به‌هۆكار نازانێت‬ ‫بۆ پاراستنی شوێنه‌واره‌كان‌و به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "له‌بواره‌كانی تردا یاسامان هه‌یه‌ كه‌چی‬ ‫كاری پێناكرێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ ب���وون‌و نه‌بوونی‬ ‫یاس���ای ش���وێنه‌وار گرنگ���ی‌و كاریگه‌ری‬ ‫نابێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ره‌ش���بینییه‌ی‌ په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌و‬ ‫زه‌ره‌مه‌ندبوونی‌ شوێنه‌ دێرینه‌كانی‌ كه‌الرو‬ ‫كف���ری‌ وایكردووه‌ مه‌ترس���ی‌ راس���ته‌قینه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ش���وێنه‌واره‌كان دروس���ت ببێت‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ روخان‌و داڕمانیان زیاتر ببێت‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫ئه‌م الپه‌ره‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ‌‬

‫ژوری بازرگانی سلێمانی‬ ‫كلیلی چاكسازی‌و رزگاربون له‌قه‌یرانی ئابوری ده‌دات ‌ه ده‌ستی حكومه‌ت‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسین‬

‫پڕۆژەی ژوری‌ بازرگانی‌‌و‬ ‫پیشه‌سازی‌ سلێمانی‬ ‫بۆ ئێستای هه‌رێم‬ ‫زۆر گرنگه‌ چونكه‌‬ ‫خاڵی خستوه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫پیته‌كان‌و شه‌نوكه‌وی‬ ‫كێشه‌و چاره‌سه‌ری‬ ‫سه‌رجه‌م سێكته‌ره‌‬ ‫ئابوریه‌كانی دەکات‬

‫ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ سلێمانی‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری قه‌یرانی ئابوری په‌یپه‌‌رێكی‬ ‫گرنگ ئاڕاسته‌ی به‌رپرسانی بااڵی هه‌رێم‬ ‫ده‌كات‌ كه‌ به‌وته‌ی شاره‌زایان "خاڵی‬ ‫خستوه‌ته‌ سه‌ر پیته‌كان‌و ئه‌گه‌ربێت‌و‬ ‫حكومه‌ت سود له‌پڕۆژه‌كه‌ وه‌ربگرێت ئه‌وا‬ ‫به‌شێكی زۆری كێشه‌كانی هه‌رێم چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌بن"‪.‬‬ ‫س���یروان محەم���ه‌د س���ه‌رۆكی ژوری‌‬ ‫بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ س���لێمانی‌ له‌باره‌ی‬ ‫پڕۆژه‌كه‌وه‌ ئه‌وه‌ پیشانده‌دات به‌گرنگیه‌وه‌‬ ‫بایه‌خیان پێداوه‌ چونكه‌ به‌الیانه‌وه‌ گرنگبوه‌‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌یە بچێته‌ به‌رده‌ستی به‌رپرسان‌و‬ ‫كاری له‌سه‌ر بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌ڵێت "پڕۆژه‌كه‌‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی ڕایانگه‌یاندوه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی كاردانه‌وه‌ی به‌رپرس���انن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی كار له‌سه‌ر پڕۆژه‌كه‌یان بك ‌هن‌ بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ش ده‌یخه‌نه‌ به‌رده‌م به‌رپرسان"‪.‬‬ ‫پرۆژه‌كه‌ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌‬ ‫س���لێمانی‌ ك���ه‌ پێكهات���وه‌ له‌جه‌وه���ه‌ری‬ ‫كێش���ه‌ ئابوریه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‌و‬ ‫ڕێگاچاره‌كان‌و راس���پارده‌كان‪ ،‬ئاڕاس���ته‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تیه‌كانی هه‌رێم‌و وه‌زاره‌ته‌كانی‬ ‫(كشتوكاڵ‌و بازرگانی‌و پالدانان) ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێ���زگاكان ك���راوه‌ ش���یكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫وردی ب���ۆ كێش���ه‌ ئابوریه‌كان���ی هه‌رێم‌و‬ ‫رێگاچاره‌س���ه‌ره‌كان ك���ردوه‌‪ ،‬چه‌ندی���ن‬ ‫راس���پارده‌ش ئاڕاس���ته‌ی ئ���ه‌و الیه‌نان���ه‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬

‫دوکانێکی مریشک فرۆشتن‬

‫خاڵی س���ه‌ره‌تای پڕۆژه‌كه‌ به‌و پرسیاره‌‬ ‫ده‌س���پێده‌كات چۆن هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ل���ه‌م قه‌یران���ی‌ دارایی‌‌و ئابوریی���ه‌ ده‌رباز‬ ‫ده‌بێ���ت؟ ئایا ده‌توانی���ن دابه‌زینی‌ نرخی‌‬ ‫نه‌وت بكه‌ینه‌ هه‌لێك‌و به‌رنامه‌ڕێژی‌ بكه‌ین‬ ‫بۆ س���ودوه‌رگرتن له‌وه‌ی‌ ئابوری‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان به‌وجۆره‌ی‌ سااڵنی‌ رابردو پشت‬ ‫به‌داهاتی‌ نه‌وت نه‌به‌ستێت‌و هه‌نگاو به‌ره‌و‬ ‫فره‌یی‌ سه‌رچاوه‌كانی‌ داهات‌و به‌رهه‌مهێنان‌و‬ ‫سه‌رۆكی ژوری بازرگانی ئه‌وه‌ی بۆ په‌یام خۆبژێویی‌ بنێت؟"‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ئامانجیان له‌پێشكه‌ش���كردنی‬ ‫دالوه‌ر عه‌لی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی ژوری‌‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ ئه‌وه‌بوه‌‌ ئه‌وانیش وه‌كو ژوره‌‬ ‫بازرگانیه‌كان به‌ش���داربن له‌هاوكاریكردنی بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ س���لێمانی‌ یه‌كێكه‌‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم كوردستان ده‌ڵێت "وه‌كو له‌سه‌رپه‌رشتیارانی داڕشتنی پڕۆژه‌كه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ژوری بازرگانی زۆر جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وە زۆر به‌الیه‌وه‌ گرنگه‌ كار به‌پڕۆژه‌كه‌ بكرێت‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌ پڕۆژه‌كه‌م���ان جێبه‌جێبكرێت‪ ،‬چونكه‌ به‌درێژایی ‪ 5‬مانگ چه‌ند ستافێكی‬ ‫به‌تایبه‌تی ناوچه‌ی ئازاد كه‌ پێشنیاركراوه‌و شاره‌زاو پسپۆڕی ناوخۆیی‌و بیانی كاریان‬ ‫له‌پڕۆژه‌كه‌دا ك���ردوه‪ ‌،‬بۆیه‌ ده‌كرێت ببێته‌‬ ‫تائێستا وه‌كو پڕۆژه‌ ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫بناغه‌ی چاكس���ازی بۆ كۆی سێكته‌ره‌كانی بازرگان���ی‌‌و پیشه‌س���ازی‌ س���لێمانی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬ده‌ڵێت "پڕۆژه‌كه‌یان بێالیه‌نانه‌ جه‌ختی���ش له‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ پڕۆژه‌كه‌ی���ان‬ ‫نوس���راوه‌و زۆر وردو پڕۆفیش���نااڵنه‌ گروپی به‌ئامانجكراوی تێدایه‌و ئاڕاس���ته‌ی‬ ‫به‌رپرس���انی ده‌كرێت ده‌ڵێ���ت "به‌مزوانه‌‬ ‫داڕێژراوه‌"‪.‬‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ ده‌چێته‌ به‌رده‌س���تی س���ه‌رۆكی‬ ‫به‌پێی پڕۆژه‌كه ‌بێت (كێش���ه‌ له‌یاساو حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫رێنماییه‌كانی‌ بواری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌‌و‬ ‫پڕۆژه‌كه‌ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌‬ ‫كشتوكاڵی‌‌و گه‌شتیاری‌و ناڕونی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌په‌یڕه‌وی‌ كردنی‌ سیسته‌می‌ ئابوری نێوان س���لێمانی ڕێگاچ���اره‌ی ب���ۆ كێش���ه‌كان‬ ‫كه‌رتی‌ تایب���ه‌ت‌و كه‌رتی‌ گش���تیدا هه‌یه‌‪ ،‬خس���توه‌ته‌ڕو‪ ،‬له‌ك���ۆی س���ێكته‌ره‌كان‬ ‫هاوكات نه‌خش���ه‌ڕێگاو پالنی‌ س���تراتیژی‌ ڕێگاچاره‌كان پێكهاتون له‌(به‌شداری‌ ژوره‌‬ ‫بۆ وه‌به‌رهێنان به‌گش���تی نیه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ بازرگانیه‌كان له‌پرۆس���ه‌ی‌ دروس���تكردنی‌‬ ‫له‌نه‌بون���ی‌ ئابورییه‌ك���ی‌ هه‌مه‌چه‌ش���ن‌و بڕیاری‌ ئابوری‌و گه‌ش���ه‌دان به‌پیشه‌سازی‌و‬ ‫پشتبه‌س���تن به‌یه‌كجۆر به‌ره���ه‌م‌و نه‌بونی‌ بوژانه‌وه‌ی‌ كش���توكاڵ‌‪ ،‬هاوكات پشتیوانی‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی‌ داهاتی‌ جیاوازو پشتبه‌ستن‌ بازرگان���ی‌‌و دامه‌زراندن���ی پڕۆس���ه‌ی‬ ‫ته‌نها به‌داهاتی‌ نه‌وت له‌گه‌ڵ پشتگوێخستنی‌ به‌رهه‌مهێنان���ی وزه‌و پترۆكیمیاویی‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی پڕۆژه‌كه‌ ب���اس له‌گرنگی‬ ‫كه‌رتی‌ كشتوكاڵی)‪.‬‬ ‫گرێدانی زانكۆو كه‌رتی‌ تایبه‌ت‌و دامه‌زراندنی‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندام���ه‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی ژوری‌ دام���ه‌زراوی داتاو ئامارو رێكخس���تنه‌وه‌ی‬

‫فۆتۆ‪ :‬چێنەر غەفور‬

‫موچ���ه‌و په‌یك���ه‌ری كارگێ���ڕی حكومه‌ت به‌هێزكردنی كه‌رتی كشتوكاڵ"‪.‬‬ ‫ده‌كات)‪.‬‬ ‫كۆتای���ی پرۆژه‌ك���ه‌ی ژوری‌ بازرگانی‌‌و‬ ‫ڕزگار حه‌مه‌د خدر جێگری به‌ڕێوه‌به‌ری پیشه‌س���ازی‌ س���لێمانی كۆمه‌ڵێ���ك‬ ‫گشتی كشتوكاڵی سلێمانی كه‌ به‌رپرسێكی راس���پارده‌یه‌‪ ،‬كه‌ پێكهاتو‌ه له‌ (پاراستنی‌‬ ‫خاوه‌ن ئه‌زمونه‌ له‌بواری كش���توكاڵ دوای كاروس���ه‌رمایه‌ی‌ كوردس���تان‌و ده‌ركردنی‬ ‫بینینی پڕۆژەکە‌ باس���ی ئه‌وه‌ ده‌كات ئه‌و یاسای پاراس���تنی‌ بەره ‌هم‌و په‌یڕەوكردنی‬ ‫پڕۆژەیە‌ بۆ ئێس���تای هه‌رێمی كوردستان سیاسه‌تی‌ المه‌ركه‌زی‌ پارێزگاكان‪ ،‬هاوكات‬ ‫زۆر گرنگه‌ چونكه‌ خاڵی خس���توه‌ته‌ سه‌ر پاراستنی كه‌رتی ئابوری له‌كێشمه‌كێشمی‬ ‫پیته‌كان‌و ش���ه‌نوكه‌وی كێشه‌و چاره‌سه‌ری سیاس���ی داڕشتنی سیاس���ه‌تێكی ئابوری‬ ‫سه‌رجه‌م س���ێكته‌ره‌ ئابوریه‌كانی كردوه‪ ‌،‬به‌هێزو نه‌هێشتنی قۆرخكاری)‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت "پێویسته‌ حكومه‌ت كار بەپڕۆژه‌كه‌ی‬ ‫به‌وت���ه‌ی به‌رپرس���انی ژوری بازرگانی‬ ‫ژوری بازرگانی سلێمانی بكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرسه‌ی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ ئاماژه‌ "پڕۆژەكه‌یان حكومه‌ت ده‌خاته‌ سه‌ر سكه‌ی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ده‌كات له‌ئاین���ده‌دا وه‌كو وه‌زاره‌ت چاكس���ازی هه‌مه‌الیه‌ن���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر حكومه‌ت‬ ‫كۆنفرانسێك ئه‌نجام ده‌ده‌ین‌و هه‌وڵده‌ده‌ین بیه‌وێت ئه‌وا ده‌توانێت له‌ڕێگه‌ی پڕۆژه‌‌كه‌ی‬ ‫سود له‌و به‌شه‌ وه‌ربگرن كه‌ باسی كه‌رتی ئه‌وانه‌وه‌ زۆر ش���ت بكات كه‌ خۆی‌و ژیانی‬ ‫كش���توكاڵی ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش ده‌ڵێ���ت ئابوری ئه‌م هه‌رێمە له‌داڕوخان‌و له‌ناوچون‬ ‫"ده‌توانن س���ود له‌م پڕۆژه‌یە وه‌ربگرین بۆ ڕزگار ده‌كات"‪.‬‬

‫له‌پارێزگای هه‌ڵه‌بج ‌ه داگیركردنی زه‌وی حكومه‌ت په‌ره‌ده‌سێنێ‬ ‫"زیاده‌ڕەوییكاران‌پشت‌وپه‌نای حزبی‌و حكومییان هەیە"‬ ‫ئا‪ :‬عەزیز رەسوڵ‬ ‫لەسنوری پارێزگای هەڵەبجە‬ ‫زیادەڕەویی بۆ سەر زەوی حكومه‌ت‬ ‫بوەتە دیاردەو بەرپرسانی حكومی‬ ‫ئەو پارێزگایەش جەخت لەوەدەكەنەوە‬ ‫لەڕێگەی لیژنەیەكی تایبەتەوە‬ ‫بەرنامەو پالنی تۆكمەیان دژ بەو‬ ‫كەسانە گرتوەتەبەر كە زیادەڕەوییان‬ ‫بۆ سەر زەوی شارەوانی هەیە‪.‬‬

‫زیاد له‌(‪)100‬‬ ‫دۆسیەی‬ ‫زیاده‌ڕەوی هەن‬ ‫لەبنكەی پۆلیسی‬ ‫شارەوانی كە‬ ‫بڕیاری دادگایان‬ ‫بۆ وەرگیراوە‬

‫س���ۆران ن���وری جێگری بەرپرس���ی‬ ‫ئەنجومەن���ی رێكخراوەكان���ی هەڵەبجە‬ ‫ئام���اژە بۆئ���ەوە دەكات‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫رێكخراوەكان���ی هەڵەبج���ە وەك‬ ‫بەرپرس���یاریه‌تی سەرش���انی خۆمان‬ ‫بەرامبەر بەو زیادەڕەوییانەی دەكرێتە‬ ‫سەر موڵك‌و ماڵی گشتی لەگەڵ الیەنی‬ ‫پێوەندیدار كە شارەوانی‌و قەیمقامیەتە‬ ‫كۆبوین���ەوەو داوامانك���رد بەپەل���ە‬ ‫چارەس���ەرێك بۆ ئ���ەو زیادەڕەوییانە‬ ‫دابنرێ���ت ك���ە به‌جۆر‌ێكن‌ نەخش���ەی‬ ‫ش���اریان تێك���داوە‪ ،‬وتیشی"به‌ش���ێك‬ ‫له‌وانه‌ی كاری زیاده‌ڕەوییان ئه‌نجامداو‌ه‬ ‫به‌رپرس‌و الیەنگری حزب‌و بەرپرسانی لەدژی���ان گیراوەتە بەرو زیاد له‌(‪)100‬‬ ‫حكومین‪ ،‬پێویست ‌ه ئەو باخ‌و خانوانەی دۆس���یەی زیاده‌ڕەویش هەن لەبنكەی‬ ‫بەزیادەڕەویی دروس���تیانكردون وەك پۆلیسی شارەوانی كە بڕیاری دادگایان‬ ‫هاواڵت���ی مامەڵەیان لەگ���ەڵ بكرێت‌و بۆ وەرگیراوە‪ ،‬به‌شێكی ئه‌وانه‌ش كراون‬ ‫بڕوخێنرێ���ن‌و زەویەك���ە بگەڕێتەوە بۆ به‌‌خانو یان بناغ���ه‌و هەیكەلن‌و بڕیاری‬ ‫سەر موڵكی گشتی"‪.‬‬ ‫روخاندنیان بۆ وەرگیراوە‪.‬‬ ‫‌وانی‬ ‫ه‬ ‫ش���ار‬ ‫‌كان���ی‬ ‫به‌پێ���ی زانیاریه‬ ‫ش���وان وەهاب چاالكوانی كۆمەڵگای‬ ‫دۆسیەی‬ ‫‪)300‬‬ ‫(‪250‬بۆ‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ زیاد لە‬ ‫مەدەنی زانیاری له‌س���ه‌ر ئه‌م دۆس���ی ‌ه‬ ‫پێویس���ت‬ ‫ڕێوش���وێنی‬ ‫زیادەڕەوی���ی‬ ‫كۆكردوه‌ت���ه‌وە‌و زانی���اری ئ���ه‌وه‌ی‬

‫زیادەڕەوی نەخشەی شاری هەڵەبجە تێكدەدات‬ ‫الی ‌ه بەرپرس���انی حزبی دەس���ەاڵتدار‬ ‫لەناوچەك���ە رێگه‌یان خۆش���كردو‌ه بۆ‬ ‫كه‌سانێك فرس���ەت بهێنن‌و زیادڕەویی‬ ‫له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌كان���ی حكوم���ه‌ت‬ ‫دروس���تبكه‌ن‪ ،‬وت���ی "ئ���ه‌م دیارده‌ی ‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌كاتی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بوه‌‪،‬‬ ‫له‌پێن���او كۆكردن���ه‌وه‌ی ده‌نگ كه‌س‬ ‫قس���ه‌ی له‌به‌رامبه‌ر ده‌س���تدرێژیكاران‬ ‫نه‌كردوه‌"‪.‬‬

‫نوخشە ناس���یح قایمقامی هەڵەبجە‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی كه‌م���ه‌ ده‌س���تبه‌ركاربو‌ه‬ ‫یه‌كێ���ك له‌كاره‌كان���ی به‌رده‌م���ی‬ ‫دۆس���یه‌كانی زیاده‌ڕەویی���ن‪ ،‬بۆی��� ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌ستبه‌كاربونی وەك قائیمقام‬ ‫لەگەڵ پارێزگارو ش���ارەوانی‌و پۆلیسی‬ ‫ش���ارەوانی‌و ئاس���ایش كۆبوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫تایبەت بەوەی لیژنەی روبەڕوبونەوەی‬ ‫زیادەڕەویی چاالكبكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬تابتوانن‬

‫فۆتۆ‪ :‬فەریق هەڵەبجەیی‬

‫رێگ���ری ل���ەو كەس���انە بك���ەن ك���ە‬ ‫زیاده‌ڕەوی���ی دەكەن���ە س���ەر زەوی‬ ‫شارەوانی‌و كش���توكاڵی‌و بدرێن ‌ه دادگا‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌رپرس���یش بن‪ ،‬وت���ی "ئێمە‬ ‫لێپرس���ینەوە لەگەڵ هەمو ئەوكەسانە‬ ‫دەكەی���ن ك���ە بیانەوێ���ت زیاده‌ڕەویی‬ ‫بكەنە سەر زەوی شارەوانی كشتوكاڵی‬ ‫بۆ ئەو مەبەس���تە تەنانەت شەوانیش‬ ‫تیمی پۆلیسی ش���ارەوانی بەناو شارو‬

‫دەرەوەی شاردا دەگەڕێت‪ ،‬له‌ئێستاشدا‬ ‫دیارده‌كه‌ كه‌میكردوه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات كوێس���تان ئەكرەم سەرۆكی‬ ‫ش���ارەوانی هەڵەبجە وتی "له‌هەڵەبجە‬ ‫دروس���تكردنی خانوی تەجاوه‌ز بوەتە‬ ‫دی���اردە‪ ،‬ب���ەاڵم لەئێس���تەدا پ���اش‬ ‫چاالككردن���ی لیژن���ەی نه‌هێش���تنی‬ ‫زیادەڕەویی ده‌توان���ن بڵێین دیارده‌ك ‌ه‬ ‫بەرەو كەمبونەوە دەچێ‪ ،‬بۆی ‌ه كار بۆ‬ ‫ئەوە دەكەین ئەو دیاردەیە لەهەڵەبجە‬ ‫بنەبڕ بكەی���ن‪ ،‬چونكە نابێت هەڵەبجە‬ ‫بوەتە پارێزگا ئێمەش دەستەوەس���تان‬ ‫بی���ن لەئاس���ت ئ���ەو زیادەڕەوییانەی‬ ‫دەكرێت���ە س���ەر زەوی ش���ارەوانی‌و‬ ‫كش���توكاڵ به‌و هۆیه‌و‌ه دەیان كەسمان‬ ‫داوەتە دادگا"‪.‬‬ ‫كوێس���تان ئەك���رەم ئام���اژ‌ه ب���ۆ‬ ‫ئه‌وه‌شده‌كات "بەسوپاس���ەوە زۆرێك‬ ‫لەهاواڵت���ی گەڕەك���ەكان هاوكارمانن‬ ‫كە هەركات بینیان كەس���انێك خانوی‬ ‫تەجاوه‌ز دروس���تدەكەن په‌یوەندیمان‬ ‫پێوە دەكەن‌و ئاگادارمان دەكەنەوە"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه تائێستا ئامارێكی دروست‬ ‫له‌به‌رده‌س���ت نی ‌ه بۆ ئ���ه‌وه‌ی بوترێت‬ ‫دیارده‌ی زیادڕەویی بۆ سه‌ر زه‌وییه‌كانی‬ ‫حكومه‌ت گه‌یشتوه‌ته‌ چ ئاستێك‪ ،‬به‌اڵ ‌م‬ ‫ئ���ه‌م دیارده‌ی���ه‌ له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه ده‌كاته‌ ش���ارێكی پڕكێش��� ‌ه‬ ‫له‌ڕوی ئه‌ن���دازه‌و زه‌ویه‌كی زۆر به‌فیڕۆ‬ ‫ده‌درێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش ن���ه‌ك هاواڵتیان‬ ‫س���ودی لێوه‌رناگرێ���ت به‌ڵك���و زیانی‬ ‫لێده‌كات‪ .‬به‌وته‌ی به‌رپرسانی حكومی‌و‬ ‫چاالكوانان‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫رۆژنامەگەری لەسوید‬

‫‪9‬‬

‫داگێنس نیهێتەر (‪ )Dagens Ny Heter‬وەک نمونە‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شەریف‬

‫(‪ )Dagens Ny Heter‬بەئینگلیزی‬ ‫واتە (‪ )Today News‬بەکوردیش‬ ‫رۆژانەهەواڵ‪ ،‬یەکەم رۆژنامەیە‬ ‫لەسەر ئاستی سوید لەروی کوالیتی‌و‬ ‫پڕۆفیشناڵی کاری میدیایی‌و پڕفرۆشی‬ ‫رۆژنامەکەوە‪.‬‬ ‫داگێنس نیهێتەر‬ ‫خاوەنی ‪١٥٢‬ساڵ کاری رۆژنامەوانیە‬ ‫کاری���ن فۆرس���بێرگ‪ ،‬بەرپرس���ی‬ ‫پەیوەندییەکان���ی دەرەوەی داگێن���س‬ ‫نیهێتەر به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند که‌ داگێنس‬ ‫نیهێتەر لەساڵی ‪١٨٦٤‬ەوە دامەزراوەو‬ ‫ئەمساڵ یادی ‪١٥٢‬ساڵەی دامەزراندنی‬ ‫رۆژنامەکەیان کردەوە‪ ،‬ئه‌و وتی "ئێمە‬ ‫بەردەوامین‌و ئێستا رۆژانە سێ رۆژنامە‬ ‫دەردەکەن بەیانیان ڕۆژنامەی داگێنس‬ ‫نیهێتەری سیاسی کە نزیکەی‪٣٠‬الپەڕە‬ ‫دەبێت‪ ،‬نیوەڕوان ڕۆژنامەیەکی ئابوری‌و‬ ‫ئێوارانیش رۆژنامەیەک���ی هەمەڕەنگ‬ ‫واتە هەمو بابەتێکی تێدایە"‪.‬‬ ‫ئازادییەکی زۆر زۆر لەسوید هەیە‬ ‫س���ەرۆکی بەش���ی دیوی ناوەوەی‬ ‫هەواڵەکان‪ ،‬مالین نۆردگرین وتی "ئێمە‬ ‫زانیاری دیوی پش���تەوەی هەواڵەکان‬ ‫بەخوێن���ەر دەگەیەنی���ن‪ ،‬کاری ئێمە‬ ‫زنجیرەیی���ەو هێندە لەس���ەر بابەتێک‬ ‫رادەوستین تا کاریگەری دەبینین"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی ئه‌و پرس���یاره‌ی که‌ چۆن‬ ‫کاریگەری دروس���ت دەکەن‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"بەنمونە کاتیک مامەڵەی پزیش���کێک‬ ‫لەگەڵ نەخۆشێک خراپ بێت بەزنجیرە‬ ‫هەرجارەو لەڕویەکەوە باس���ی رەفتارە‬ ‫ناش���یرینەکە دەکەین ت���ا دکتۆرەکە‬ ‫ناچاردەبێت واز لەپیش���ەکەی بهێنێت‬

‫‪٢٥٠‬ساڵە ئیش لەسەر‬ ‫یاساکانی کاری‬ ‫ڕۆژنامەنوسی دەکرێت‬ ‫لەسویدو بەردەوام‬ ‫چاکسازی تێدا دەکرێت‬ ‫بەجۆرێک لەئێستادا‬ ‫بەڕادەیەک ئازادی‬ ‫هەیە ئێمە لێیڕازین‌و‬ ‫پێی دەڵێن ئازادی‬ ‫لەڕادەبەدەر‬

‫مالین نۆردگرین‬

‫ئاکسێل بۆیرکلوند‬ ‫یان قەرەب���وی نەخۆش���ەکە بکاتەوە‬ ‫بەپارەیەکی زۆر"‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بەوەی ئایا کێش���ەیان بۆ‬ ‫دروس���ت نابێت‪ ،‬مالین وتی "‪٢٥٠‬ساڵە‬ ‫ئیش لەسەر یاساکانی کاری ڕۆژنامەنوسی‬ ‫دەکرێت لەس���ویدو بەردەوام چاکسازی‬ ‫تێدا دەکرێ���ت‪ ،‬بەجۆرێک لەئێس���تادا‬

‫رۆژنامەی داگێنس نیهێتەر‬

‫بەڕادەیەک ئازادی هەیە ئێمە لێیڕازین‌و "م���ن لە‪١٤‬س���اڵیەوە خەریکی کاری‬ ‫رۆژنامەوانیم‌و لەخوێندن تەمبەڵ بوم‪،‬‬ ‫پێی دەڵێن ئازادی لەڕادەبەدەر"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم توانی���م تۆڵە لەمامۆس���تاکانم‬ ‫خوێندنی رۆژنامەنوسی مەرج نیە‬ ‫بکەمەوە"‪ ،‬بەپێکەنینەوە‪.‬‬ ‫بۆ ئەوەی ببیت بەڕۆژنامەنوسی‬ ‫کاتێک پرس���ی ئه‌وه‌ی لێده‌که‌یت که‌‬ ‫سەرکەوتو‬ ‫ئاکسێل بۆیرکلوند‪ ،‬ڕۆژنامەنوسێکی چۆن توانیت بەو تەمەنە کەمەوه‌ ببیتە‬ ‫دی���اری داگێنس نیهێت���ەر‪ ،‬ئه‌و وتی ڕۆژنامە نوس؟ لەوەاڵمدا ئاکسێل وتی‬

‫"راستە لەدایک‌و باوکێکی رۆژنامەنوس‬ ‫لەدایک نەب���وم‪ ،‬ب���ەاڵم ئەتوانم بڵێم‬ ‫لەخێزانێکی ڕۆژنامەدۆس���ت هاتومەتە‬ ‫دنی���ا‪ ،‬بەجۆرێک رۆژی وا هەبو حه‌وت‬ ‫جۆر رۆژنامە لەسەر مێزی نانخواردنی‬ ‫بەیانیمان بو‪ ،‬ئیتر م���ن لەتەمەنێکی‬ ‫زۆرکەمەوە عاش���قی گ���ەڕان بەدوای‬

‫زانی���اری‌و هەواڵی نوێ ب���وم‌و یەکەم‬ ‫وێس���تگەی کارکردنم لەڕۆژنامەیەکی‬ ‫لۆکاڵی دەستپێکرد"‪.‬‬ ‫س���ەبارەت ب���ەوەی ئای���ا چ���ۆن‬ ‫تۆڵەی لەمامۆس���تاکانی کردوەتەوە؟‬ ‫ئاکسێل وتی "من ئێستا سەرنوسەری‬ ‫گۆڤاری داگێنس نیهێتەری هەفتانەم‪،‬‬ ‫جگەلەوەش لەناو رۆژنامە س���ەرۆکی‬ ‫بەش���ی پالندانان‌و هەروەها سەرۆکی‬ ‫بەش���ی هەواڵەکان���ی ناوخ���ۆم‪ ،‬زۆر‬ ‫چاالکم‌و نوسینی کاریگەرم زۆرە بۆیە‬ ‫زۆر دڵنی���ام ئەو مامۆس���تایانەی کە‬ ‫منیان ناچار دەکرد شتانێک بخوێنمەوە‬ ‫کە حەزم لێی نەبو ئێس���تا بابەتەکانی‬ ‫من دەخوێننەوە!"‬ ‫ئاکس���ێل ئەوەش���ی رونکردن���ەوە‬ ‫لەس���ویدیش وەک واڵتانی تر زۆربەی‬ ‫ئەوان���ەی رۆژنامەنوس���ی دەخوێن���ن‬ ‫ناتوان���ن ببن���ە رۆژنامەنوس���ی باش‪،‬‬ ‫چونکە رۆژنامەنوسیی بەرلەوەی پیشە‬ ‫بێ���ت جی���اواز لەهەم���و کارەکانی تر‬ ‫حەزو خولیایە‪ ،‬حەز بۆ ئاڕاستەکردنی‬ ‫کۆمەڵ���گا بۆ ئ���ەوەی باش���تر بژین‬ ‫یان حەزێکی ش���ێتانە بەدوای هەواڵ‌و‬ ‫زانیاری چونکە من لەبەردەس���تی سێ‬ ‫گەورە رۆژنامەنوس���ی ناس���راو کارم‬ ‫کردووە هیچ کامیان رۆژنامەنوس���ییان‬ ‫نەخوێندوە‪.‬‬ ‫ڕۆژنامەی داگێنس نیهێتەر خاوەنی‬ ‫نزیک���ەی ‪١٥٠‬گ���ەورە رۆژنامەنوس���ە‬ ‫ئەمە جگە لەفۆتۆگرافەرو کارمەندانی‬ ‫بەش���ی تەکنیک‌و کارمەندانی بەش���ی‬ ‫بازاڕگ���ەری‌و بەش���ی گەش���ەکردن‌و‬ ‫بەرەوپێش���بردنی رۆژنامەکە‪ ،‬چونکە‬ ‫لەس���وید بەهەم���و ئەوان���ەی لەبوری‬ ‫میدیا کاردەکەن ناوترێت رۆژنامەنوس‬ ‫بەڵکو تەنها بەوانە دەوترێت کە رستە‬ ‫سەرنجڕاکێشەکانی رۆژ دەنوسنەوە‪.‬‬

‫ریفراندۆم بۆ سه‌ربه‌خۆیی یان لێكترازان؟‬ ‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫له‌دوای شه‌ڕی ناوخۆی كوردستان‬ ‫له‌ساڵی ‪1994‬وه‌و به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫دیفاكتۆ هه‌رێم به‌ره‌و دو ئیداره‌یی‬ ‫هه‌نگاوی نا‪ ،‬به‌اڵم له‌دوای ‪31‬ی ئابی‬ ‫‪ 1996‬به‌ته‌واوی له‌هه‌رێمی كوردستاندا‬ ‫دو ئیداره‌یی چه‌سپا‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی ‪2005‬ه‌و‌ه حكومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫له‌ساڵ ‌‬ ‫داموده‌زگاكان یه‌كیانگرته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئه‌مڕۆش به‌شێوه‌ی دیفاكتۆ دو‬ ‫ئیداره‌یی له‌هه‌رێمدا په‌یڕه‌و ده‌كرێت‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا روانینی پارتی بۆ پرسه‌كان‬ ‫له‌الی ‌هك‌و الیه‌نه‌كان���ی تریش له‌الیه‌كی‬ ‫تر‪ ،‬به‌ته‌واوی هه‌رێمی كوردس���تان بۆ‬ ‫دو هه‌رێمی كێش كردوه‌‪ ،‬هه‌نگاوه‌كان‬ ‫زۆر به‌خیرایی ده‌ڕۆن به‌ئاراس���ته‌ی دو‬ ‫هه‌رێمی له‌هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێستاو له‌ڕابردودا به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫دیفاكتۆ دو ئیداره‌ی���ی بونی هه‌بوبێت‬ ‫ئ���ه‌وا چ���اوه‌ڕوان ده‌كرێ���ت له‌مه‌ودوا‬ ‫كوردس���تان به‌ش���ێوه‌یه‌كی یاس���ایی‬ ‫هه‌نگاو ب���ۆ دو هه‌رێمی بنێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫دو ئیداره‌یی به‌زیانی سنوری ئیداره‌ی‬ ‫س���لێمانی ته‌واو ده‌بێـت ب���ه‌و پێیه‌ی‬ ‫ت���ه‌واوی دام���وده‌زگاكان له‌س���نوری‬ ‫ئیداری هه‌ولێردا كۆبۆته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه له‌دو‬ ‫ئیداره‌ییدا هه‌میش��� ‌ه ئه‌وه‌ی پایته‌ختی‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ی ‌ه كۆنترۆڵ���ی بڕی���ار‌ه‬ ‫سیاس���ی‌وئابوری‌و ئیداریه‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه چ���اوه‌ڕوان ناكرێت ئیدی به‌ره‌ی‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێت���ی رازی بن به‌هه‌ژمونی‬ ‫پارتی به‌سه‌ر بڕیاری سیاسی‌و ئیداری‌و‬ ‫ئابوریه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر پارتی به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫پێداگرێ���ت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه هه‌ن���گاوه‌كان له‌دو‬ ‫ئیداره‌ییه‌و‌ه به‌ره‌و هه‌رێمی جیا هه‌نگاو‬ ‫بنێت‪ ،‬دروستبونی هه‌رێمیش پێویستی‬ ‫به‌بڕی���اری یاس���ایی هه‌یه‌ له‌ئاس���تی‬ ‫به‌غداوه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی ماده‌ی ‪119‬ی‬ ‫ده‌س���توری عێراق هه‌مو پارێزگایه‌ك‬ ‫یاخود زیات���ر له‌پارێزگایه‌ك مافی بون‬ ‫به‌هه‌رێمی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫س���نوری ئیداری حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان نزیكه‌ی ‪ 41‬هه‌زار و ‪330‬‬ ‫كم‪ 2‬و به‌و پێی���ه‌ش روبه‌ری ئیداره‌ی‬

‫س���لیمانی به‌بێ ناوچ ‌ه رزگاركراوه‌كان‬ ‫نزیك���ه‌ی ‪ 20‬ه���ه‌زار ك���م‪ 2‬روب���ه‌ری‬ ‫ئیداره‌ی هه‌ولێریش ‪ 21‬هه‌زاركم‪ 2‬به‌اڵم‬ ‫به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی ناوچه‌ كوردس���تانیه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ���م له‌س���نوری ئیداره‌ی‬ ‫س���لێمانی ك ‌ه كه‌رك���وك‌و دوزخورماتو‬ ‫خانه‌قی���ن ده‌گرێت���ه‌و‌ه نزیك���ه‌ی ‪16‬‬ ‫هه‌زار كیلۆمه‌تر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ س���نوری‬ ‫ئیداره‌ی س���لێمانی ده‌بێت ‌ه ‪ 36‬هه‌زار‬ ‫كم‪ 2‬له‌س���نوری ئی���داره‌ی هه‌ولێریش‬ ‫ك ‌ه به‌شێك له‌ش���ارۆچكه‌كانی موسڵ‌و‬ ‫مه‌خمورو شه‌نگال ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ نزیكه‌ی‬ ‫‪ 10‬ه���ه‌زار كیلۆمه‌ت���ر ده‌بێت‌و ئه‌وكات‬ ‫سنوری ئیداره‌ی هه‌ولێر ده‌بێت ب ‌ه ‪31‬‬ ‫هه‌زار كم‪.2‬‬ ‫له‌ڕوی ژم���اره‌ی دانیشتوانیش���ه‌و‌ه‬ ‫س���نوری ئی���داره‌ی س���لێمانی ك��� ‌ه‬ ‫له‌پارێ���زگای س���لێمانی‌و هه‌ڵه‌بج���ه‌و‬ ‫ئی���داره‌ی راپه‌ڕین‌و گه‌رمی���ان‌و كۆی ‌ه‬ ‫پێكدێت‪ ،‬ژماره‌ی دانیش���توانه‌كه‌ی ‪2‬‬ ‫ملیۆن و ‪ 160‬هه‌زار كه‌س���ه‌و س���نوری‬ ‫ئیداره‌ی هه‌ولێر ك ‌ه پارێزگای هه‌ولێرو‬

‫ده���ۆك ده‌گرێته‌وه‌ نزیكه‌ی ‪ 2‬ملیۆن و‬ ‫‪ 800‬هه‌زار كه‌س ده‌بێت‌و به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫ناوچه‌ كوردستانیه‌كانیشه‌وه‌‪ ،‬سنوری‬ ‫ئیداری س���لێمانی ده‌بێت ‌ه زیاتر ل ‌ه ‪3‬‬ ‫ملیۆن‌و ‪ 700‬هه‌زار كه‌س‌و دانیشتوانی‬ ‫س���نوری هه‌ولێریش ده‌بێت ‌ه نزیكه‌ی ‪3‬‬ ‫ملی���ۆن‌و ‪ 100‬هه‌زار ك���ه‌س‪ .‬له‌كاتێكدا‬ ‫ك��� ‌ه ‪ 450‬ملیۆن دۆالر ده‌درێت ‌ه موچه‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ران‌و ‪ 250‬ملیۆن‌و بۆ س���نوری‬ ‫ئیداره‌ی سلێمانیه‌و ‪ 200‬ملیۆن دۆالریشی‬ ‫بۆ سنوری ئیداره‌ی هه‌ولێره‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌روی س���امانی سروشتیش���ه‌و‌ه‬ ‫له‌س���نوری پارێ���زگای س���لێمانی‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌و گه‌رمی���ان (‪ )28‬كێڵگه‌ی‬ ‫نه‌وت هه‌ی ‌ه ك ‌ه ‪ 36‬ملیار به‌رمیل نه‌وتی‬ ‫یه‌ده‌گی هه‌یه‌و له‌س���نوری پارتیش ‪31‬‬ ‫كێڵگه‌ی نه‌وت هه‌یه‌ به‌جۆرێك له‌دهۆك‬ ‫‪ 13‬كێڵگ���ه‌و له‌هه‌ولێریش ‪ 18‬كێڵگه‌ی‬ ‫نه‌وت���ی هه‌یه‌و تێكڕا له‌و س���نور‌ه ‪20‬‬ ‫ملیار به‌رمیل نه‌وتی یه‌ده‌گ هه‌یه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫به‌پێی راگه‌یه‌نراوی وه‌زاره‌تی س���امان ‌ه‬ ‫سروشتیه‌كان ‪%49‬ی كیڵگه‌ نه‌وتیه‌كان‬

‫داهاتی ته‌نكه‌ری نه‌وت‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌غازی سروش���تیش ك ‌ه‬ ‫به‌پێ���ی ئام���اری وه‌زاره‌تی س���امان ‌ه‬ ‫سروش���تیه‌كان (‪ 7‬ترلی���ۆن‌و ‪500‬‬ ‫ملیار مه‌تر س���ێجا غازی سورش���تی )‬ ‫خه‌مڵێن���راوه‌‪ ،‬ل���ه‌و رێژه‌ی ‌ه (‪ )%80‬ی‬ ‫له‌سنوری ئیداری پارێزگای سلێمانی‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ریایه‌ت���ی ب���ه‌و پێیه‌ی ته‌واوی‬ ‫بلۆك���ه‌ غازیه‌كانی هه‌رێم له‌س���نوری‬ ‫ئیداری پارێزگای س���لێمانی‌و ئیداره‌ی‬ ‫گه‌رمیاندایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی له‌ئێستادا بۆری‬ ‫غازی سروش���تی بۆ توركیا لێده‌درێت‌و‬ ‫بڕیاره‌ له‌كۆتایی ساڵی ‪ 2016‬و سه‌ره‌تای‬ ‫س���اڵی ‪ 2017‬ت���ه‌واو بێ���ت‌و به‌پێ���ی‬ ‫رێككه‌وتنی‪ 50‬س���اڵه‌ی نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫توركیا غاز به‌توركیا بفرۆش���رێت به‌اڵم‬ ‫ته‌واوی كیڵگه‌كانی ئه‌وغاز‌ه له‌سنوری‬ ‫سلێمانی‌و گه‌رمیاندایه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ئێستادا هه‌ر به‌وغاز‌ه به‌شێكی‬ ‫زۆری وێس���تگه‌كانی كاره‌بای هه‌ولێرو‬ ‫دهۆك به‌غازی سروشتی كار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫مەسعود بارزانی‬ ‫ل���ه‌روی سه‌ربازیش���ه‌و‌ه س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی چه‌ند لیوایه‌كی هێزی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫هه‌ی���ه‌و یه‌كخراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ‪ 432‬هه‌زار‬ ‫له‌س���نوری ئیداره‌ی س���لێمانیه‌و ‪ %51‬كه‌س له‌س���ه‌ر وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫یش له‌س���نوری ئیداره‌ی هه‌ولێره‌‪ ،‬ك ‌ه موچه‌ وه‌رده‌گرێت‌و دابه‌ش بو‌ه به‌سه‌ر‬ ‫له‌ئێستادا ‪ 2‬پاڵێوگه‌ی نه‌وت له‌سنوری هێزه‌كانی یه‌كێتی‌و پارتیدا‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێتی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی پارتیه‌و ی���ه‌ك پاڵێوگه‌ش خاوه‌نی هێزه‌كانی ‪70‬ی پێش���مه‌رگه‌ی ‌ه‬ ‫له‌سنوری یه‌كێتی‌و گۆڕاندایه‌و یه‌كێكیش كه‌ نزیكه‌ی ‪ 56‬هه‌زاره‌و هێزی به‌رگری‬ ‫ئاماده‌یه‌و نه‌خراوه‌ته‌ كار‪ .‬له‌س���نوری فریاكه‌وتن ك ‌ه ‪ 22‬هه‌زاره‌و له‌گه‌ڵ هێزی‬ ‫ئی���داره‌ی س���لێمانیش نزیك���ه‌ی ‪ 420‬دژ‌ه تی���رۆرو چه‌ندین ج���ۆری دیكه‌‪،‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیل ن���ه‌وت ره‌وانه‌ ده‌كرێت‪ .‬له‌الیه‌ن���ی پارتی���ش هێزه‌كان���ی ‪80‬ی‬ ‫كه‌ ئه‌گ���ه‌ر به‌ش���ه‌فافی بفرۆش���رێت پێش���مه‌رگه‌یه‌ كه‌ نزیك���ه‌ی ‪ 40‬هه‌زار‬ ‫داهاته‌كه‌ی نزیك���ه‌ی ‪ 400‬ملیۆن دۆالر كه‌سه‌و هێزه‌ی زێره‌ڤانی ك ‌ه ‪ 44‬هه‌زار‬ ‫ده‌بێت‌و له‌گه‌ڵ داهات���ی ناوخۆو خاڵ ‌ه كه‌سه‌و چه‌ندین جۆری دیكه‌ی هێز‪.‬‬ ‫س���نوریه‌كان ك ‌ه ‪ 150‬ملی���ۆن دۆالره‌و‬ ‫له‌حاڵه‌ت���ی دو هه‌رێم���ی یاخ���ود‬ ‫‪ 50‬ملیۆن دۆالری���ش داهاتی ته‌نكه‌ری دو ئیداره‌یی���دا ك��� ‌ه زۆرین���ه‌ی پرۆژ‌ه‬ ‫نه‌وت��� ‌ه ئه‌وا داهاتی س���نوری ئیداره‌ی س���تراتیژیه‌كانی الی س���نوری پارتی ‌ه‬ ‫س���لێمانی ده‌گات ‌ه نزیكه‌ی ‪ 600‬ملیۆن له‌ئێستاشدا به‌ڕوی توركیادا كراوه‌یه‌‪،‬‬ ‫دۆالر‪ ،‬له‌س���نوری ئیداره‌ی هه‌ولێریش ب���ه‌اڵم س���نوری ئی���داره‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫ك ‌ه نزیكه‌ی ‪ 300‬ه���ه‌زار به‌رمیل نه‌وت گۆڕانیش چه‌ندین س���ه‌رچاوه‌ی داهاتی‬ ‫ره‌وانه‌ ده‌كرێت‌و ك ‌ه نزیكه‌ی ‪ 150‬هه‌زار هه‌یه‌و چه‌ندین س���ه‌رچاوه‌و ده‌روازه‌ش‬ ‫به‌رمیلی له‌كێڵگ ‌ه نه‌وتیه‌كانی كه‌ركوكه‌و هه‌ی���ه‌ ب���ۆ پێكبه‌س���تنه‌و‌ه به‌ئێران‌و‬ ‫داهاته‌كه‌ی ده‌گات��� ‌ه ‪ 300‬ملیار دۆالرو به‌غ���داش كه‌ ئ���ه‌م رێگه‌یه‌ی���ان زیاتر‬ ‫به‌داهات���ی ناوخۆییه‌وه‌ ده‌گات ‌ه نزیكه‌ی به‌الی گ���ۆڕان‌و یه‌كێـتیدا كراوه‌یه‌ وه‌ك‬ ‫‪ 450‬ملی���ۆن دۆالر‪ ،‬ئه‌م ‌ه س���ه‌ره‌ڕای له‌پارتی‪.‬‬

‫له‌حاڵه‌تی دو هه‌رێمی‬ ‫یاخود دو ئیداره‌ییدا‬ ‫كه‌ زۆرینه‌ی پرۆژه‌‬ ‫ستراتیژیه‌كانی الی‬ ‫سنوری پارتیه‌‬ ‫له‌ئێستاشدا به‌ڕوی‬ ‫توركیادا كراوه‌یه‌‬ ‫به‌اڵم سنوری ئیداره‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌و گۆڕانیش‬ ‫چه‌ندین سه‌رچاوه‌ی‬ ‫داهاتی هه‌یه‌و‬ ‫چه‌ندین سه‌رچاوه‌و‬ ‫ده‌روازه‌ش هه‌یه‌‬ ‫بۆ پێكبه‌ستنه‌وه‌‬ ‫به‌ئێران‌و به‌غداش‬ ‫كه‌ ئه‌م رێگه‌یه‌یان‬ ‫زیاتر به‌الی گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێـتیدا كراوه‌یه‌‬ ‫وه‌ك له‌پارتی‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫له‌قه‌اڵدزه‌ گومان له‌مردنی ژنێك ده‌كرێت‬ ‫ ئا‪ :‬عومه‌رچاوشین‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی له‌ماڵه‌كه‌ی خۆیدا‬ ‫ته‌رمی ژنێك دۆزرایه‌وه‌ گومان‬ ‫له‌مردنه‌كه‌ی دروستبوه‌‪ ،‬كه‌سوكاری‬ ‫ئه‌وژنه‌ ده‌ڵێن مردنی كچه‌كه‌یان‬ ‫قه‌زاوقه‌ده‌ره‌و داوایان له‌سه‌ر كه‌س‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی دروستبونی‬ ‫گومان له‌الی پۆلیس ته‌رمه‌كه‌ی‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌ی گشتی قه‌اڵدزه‌وه‌‬ ‫بۆ پزیشكی دادوه‌ری سلێمانی‬ ‫گواسترایه‌وه‌"‬ ‫له‌ب���ه‌رواری ‪ 2016/4/25‬ژنێكی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪26‬س���اڵ به‌ناوی (ئا‪.‬م‪.‬ب)‬ ‫دانیش���توی قه‌اڵدزه‌ گه‌ڕه‌كی ئاشتی‬ ‫گیانی له‌ده‌ستدا‪ ،‬بۆ زانینی هۆكاری‬ ‫مردنه‌كه‌ی پۆلیس���ی قه‌زای پشده‌ر‬

‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی ده‌س���ت پێكردوه‌و‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی رێكاری پزیشكی بۆكراوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم چاوه‌ڕێی وه‌اڵم���ی په‌یمانگای‬ ‫پزیش���كی دادوه‌ری س���لێمانی‬ ‫ده‌كه‌ن‪".‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌بنه‌ماڵ���ه‌ی ئه‌و‬ ‫ژنه‌ ده‌ڵێت" كاتی خۆی (ئا) ش���وی‬ ‫به‌خزمێك���ی نزی���ك له‌خۆم���ان كرد‬ ‫به‌خواستی خۆی‪ ،‬له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌ی‬ ‫نێوانیان زۆر باش���بو هیچ كێشه‌یان‬ ‫نه‌بوه‌و له‌نێوبنه‌ماڵه‌كه‌ش���ماندا زۆر‬ ‫خۆشه‌ویس���ت بوه‌و ب���اری ئابوریان‬ ‫باش���بوه‌‪ ،‬ئه‌وس���ه‌رچاوه‌یه‌ ده‌ڵ���ێ‬ ‫"داوامان له‌س���ه‌ر كه‌س نیه‌و كه‌س‬ ‫تۆمه‌تبارنی���ه‌ به‌مردنه‌ك���ه‌ی چونكه‌‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ بیس���تمان كه‌ (ئا) مردوه‌‬ ‫له‌ماڵی خۆیان ئێمه‌ رۆیشتین بۆ سه‌ر‬ ‫روداوه‌كه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ وه‌ك بنه‌ماڵه‌كه‌ی‬

‫خۆمان پێمانوایه‌ ته‌نیا وه‌ستانی دڵ‬ ‫بوه‌و توش���ی فشاری خوێن بوه‌ ئه‌و‬ ‫حه‌به‌ی كه‌ خواردویه‌تی بۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫ب���وه‌و حه‌به‌ك���ه‌ی نه‌خ���واردوه‌ بۆ‬ ‫خۆكوشتن له‌به‌رئه‌وه‌ی هیچ كێشه‌ی‬ ‫نه‌بوه‌و پاڵنه‌ری ده‌رونی‌و ده‌ره‌كیشی‬ ‫نه‌بوه‌ بۆ خۆله‌ناوب���ردن‌و روداوه‌كه‌‬ ‫ئه‌م���ری خوابوه‌‪ ،‬ب���ۆ به‌خێوكردنی‬ ‫منداڵه‌ دو ساڵه‌كه‌ی (ئا) كه‌ له‌دوای‬ ‫خۆی جێی هێشتوه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌كه‌ی‬ ‫ئاوێنه‌ ده‌ڵێت له‌به‌رئه‌وه‌ی منداڵه‌كه‌‬ ‫بۆ بنه‌ماڵه‌ی هه‌ردوالمان وه‌ك یه‌كه‌‬ ‫ك���ێ ئاماده‌بێـت باش پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫ب���كات‌و به‌خێوكه‌ره‌كه‌ی ئاماده‌بێـت‬ ‫ل���ه‌الی ئ���ه‌و ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا یه‌كالنه‌بۆته‌وه‌ كێ به‌خێوی‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫عوس���مان محه‌مه‌د یاری���ده‌ده‌ری‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی نه‌خۆشخانه‌ی‬ ‫ق���ه‌اڵدزه‌ بۆ ئاوێن���ه‌ گوتی"ئه‌و ژن ‌ه‬ ‫به‌مردویی گه‌یه‌نراوه‌ته‌ نه‌خۆشخانه‌و‬ ‫گش���ت ڕێكارێكی پزیش���كیمان بۆ‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬له‌ئه‌نجام���ی پش���كنیندا‬ ‫بۆمان ده‌ركه‌وت هۆكاری مردنه‌كه‌ی‬ ‫خواردن���ی بڕێ���ك ح���ه‌ب ب���وه‌ كه‌‬ ‫له‌رێژه‌ی پێویست ده‌رچوه‌ بۆیه‌ پێی‬ ‫مردوه‌‪ .‬عوس���مان محه‌مه‌د ئاشكرای‬ ‫كرد ك���ه‌ روداوه‌ك���ه‌ خۆكوژییه‌و بۆ‬ ‫ده‌س���تكه‌وتنی زانیاری زیاتر له‌سه‌ر‬ ‫روداوه‌كه‌و ده‌ستنیش���انكردنی رێژه‌و‬ ‫جۆری حه‌به‌كان پارچه‌یان وه‌رگرتوه‌‬ ‫بۆ پش���كنین‌و ته‌رمه‌ك���ه‌ی به‌ڕێكرا‬ ‫ب���ۆ په‌یمانگای پزیش���كی دادوه‌ری‬ ‫سلێمانی"‪.‬‬ ‫نه‌قیبی پۆلی���س كاروان مه‌حمود‬ ‫وته‌بێژی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی پۆلیس���ی‬

‫ڕاپه‌ڕی���ن گوت���ی "له‌گه‌ڵ بیس���تنی‬ ‫روداوی مردنی ژنێك له‌ماڵه‌كه‌ی خۆیدا‬ ‫له‌ق���ه‌اڵدزه‌ ده‌س���تبه‌جێ هێزه‌كانی‬ ‫پۆلیس ده‌ستیان كردوه‌ به‌لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌روداوه‌كه‌‪ ،‬ب���ۆ دڵنیابون له‌جۆرو‬ ‫هۆكاری روداوی مردنه‌كه‌ ته‌رمه‌كه‌ی‬ ‫ب���ۆ س���لێمانی به‌ڕێك���راوه‌ چونكه‌‬ ‫مردن���ی ئه‌و ژنه‌ گوماناویه‌و پۆلیس‬ ‫پێیوایه‌ مردنه‌كه‌ی روداوێكی ئاسایی‬ ‫نیه‌ بۆیه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی ورد ده‌س���ت‬ ‫پێك���راوه‌و پارچه‌ حه‌ب���ی گوماناوی‬ ‫ده‌س���ت كه‌وت���وه‌‪ ،‬نه‌قی���ب كاروان‬ ‫گوتیش���ی له‌س���ه‌ر روداوه‌كه‌ كه‌س‬ ‫ده‌ستگیر نه‌كراوه‌و داوا له‌سه‌ركه‌س‬ ‫تۆمار نه‌كراوه‌و به‌ڕێز دادوه‌ر بڕیاری‬ ‫‌داوه‌ به‌ده‌س���تگیركردنی كه‌س���ی‬ ‫گومانلێكراو و هه‌وڵ���دان بۆ زانینی‬ ‫هۆكاری راستی روداوه‌كه‌"‪.‬‬

‫ئه‌و ژن ‌ه به‌مردویی‬ ‫گه‌یه‌نراوه‌ت ‌ه‬ ‫نه‌خۆشخانه‌و ده‌ركه‌وتو‌ه‬ ‫هۆكاری مردنه‌كه‌ی‬ ‫خواردنی بڕێك حه‌ب‬ ‫بو‌ه ك ‌ه له‌رێژه‌ی‬ ‫پێویست ده‌رچوه‬

‫ی شه‌هید حه‌مه‌ڕه‌ش‪:‬‬ ‫هاوسه‌ره‌ك ‌ه ‌‬

‫ژیانم به‌ده‌رده‌سه‌ری‌و سه‌ختی برده‌سه‌ر‬ ‫ئا‪ :‬روخۆش عه‌لی‌‬ ‫ئامینه‌ فاتیح حسێن هاوسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌هید حه‌مه‌ڕه‌ش پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫ناوداری‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ ره‌نجده‌رانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ خاوه‌نی‌ سێ‌ منداڵه‌‌و له‌دوای‌‬ ‫شه‌هیدكردنی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ كردون‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت ‬ ‫"ژیانم به‌ده‌رده‌سه‌ری‌و سه‌ختی‬ ‫برده‌سه‌ر"‪.‬‬ ‫ئامینه‌ فاتیح ك���ه‌ له‌كربچنه‌ی بناری‬ ‫س���ه‌نگاو هاتوه‌ته‌ ژیانه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕۆژێكی‬ ‫به‌فرانب���اری س���اڵی ‪1983‬دا ژیان���ی‬ ‫هاوسه‌ریی له‌گه‌ڵ ش���ه‌هید حه‌مه‌ڕه‌ش‬ ‫كه‌ری���م عیس���ی پ‪.‬م كۆمه‌ڵ���ه‌ی‬ ‫ڕه‌نجده‌ران���ی كوردس���تان پێكهێناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "یه‌ك���ه‌م ماڵمان له‌گوندی‬ ‫خاوێ ب���و له‌ناوچه‌ی ق���ه‌ره‌داغ‪ ،‬پاش‬ ‫‪ 12‬ڕۆژ به‌یه‌كه‌وه‌بونمان هاوس���ه‌ره‌كه‌م‬ ‫چو بۆ ش���ه‌ڕ له‌گوندی ره‌زڵه‌و پاره‌زان‬ ‫له‌كاتی ش���ه‌ڕدا به‌دوربین ته‌ماش���ای‬ ‫هێزی به‌رامبه‌ری كردبو له‌وكاته‌دا یه‌ك‬ ‫فیش���ه‌كی قه‌ناس دابوی له‌دوربینه‌كه‌‬ ‫ده‌موچاوی برینداربو به‌‪ 44‬ته‌قه‌ڵ بۆیان‬ ‫دوریب���ۆوه‌و دانه‌كانی هه‌موی ش���كابو‬ ‫لێوی برینداربو ده‌موچاوی له‌س���ێ الوه‌‬ ‫هه‌ڵدڕابو "‪.‬‬ ‫ئامینه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ تاكۆتایی‬ ‫ساڵی ‪ 1983‬له‌گوندی خاوێ ماونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫دوات���ر گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ گونده‌كه‌ی خۆیان‪،‬‬ ‫گوندی كرپچنه‌ی بناری س���ه‌نگاو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "له‌مانگی ڕێبه‌ندانی ‪1984‬دا كچه‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌م به‌ناوی رۆژان له‌دایك بو‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێس���تا خوێندكاری‌ زانكۆیه‌ له‌كۆلێژی‬ ‫یاس���ا ده‌خوێنێت‪ ،‬دوای بنبه‌ست بونی‬ ‫دانوستانه‌كه‌ گه‌ڕاینه‌وه‌ گوندی خاوێ‪،‬‬ ‫دوای ماوه‌ی���ه‌ك ژی���ان به‌س���ه‌ربردن‬ ‫گه‌ڕام���ه‌وه‌ كربچنه‌ بۆ س���ه‌ردانی ماڵی‬ ‫خه‌زورم‪ ،‬هاوس���ه‌ره‌كه‌م چو بۆ شه‌ڕی‬ ‫داب���ان هه‌الج پ���اش ماوه‌یه‌ك مانه‌وه‌م‬ ‫له‌‪15‬ی گه‌الوێژی ‪1985‬دا كه‌ژوه‌س���تی‬ ‫كچم له‌دایك بو كه‌ ئێستا قوتابی زانكۆیه‌‬ ‫له‌كۆلیژی پزیشكی ده‌خوێنێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ته‌مه‌نی‬ ‫س���اواكه‌م دو رۆژ بوه‌ له‌گوندی هه‌ناره‌‬ ‫شه‌ڕ رویداوه‌و گونده‌كه‌ چۆڵیان كردوه‌و‬ ‫هاتون به‌ره‌و گونده‌كه‌ی ئه‌مان‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"خه‌ڵكی گونده‌كه‌ی ئێمه‌ش له‌ترس���ی‬ ‫بۆردومانی ڕه‌فتارفاشیه‌كان دایانه‌ شاخ‬ ‫و ئه‌ش���كه‌وته‌كان‪ ،‬منیش ب���ه‌و منداڵه‌‬ ‫ته‌مه‌ن دو رۆژه‌ به‌و زه‌یستانیه‌ له‌ترسی‬ ‫بۆردومان چوینه‌ ئه‌شكه‌وتێك كه‌ دواتر‬ ‫گه‌ڕاینه‌وه‌ ناو گون���د ته‌مه‌نی كچه‌كه‌م‬ ‫سێ مانگ بو "‪.‬‬ ‫ئامینه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و ژیانی‌‬ ‫به‌ده‌ردی سه‌ری‌و سه‌ختی برده‌وه‌ته‌سه‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "تا مانگی گه‌اڵڕێزانی ‪1987‬‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ ژیانمان برده‌سه‌ر له‌ژێر‬ ‫بۆردوماندا‪ ،‬هاوس���ه‌ره‌كه‌م به‌ره‌و ئێران‬ ‫رۆیش���ت تا مانگ���ی به‌فرانباری ‪1988‬‬ ‫گه‌ڕای���ه‌وه‌ خاك���ی نیش���تمان ئه‌وكاته‌‬ ‫س���ه‌رتیپی ‪53‬ی ش���یروانه‌ ب���و به‌اڵم‬ ‫نه‌گه‌ڕایه‌وه‌ بۆالی ئێم���ه‌ به‌ڵكو به‌ره‌و‬

‫خه‌ڵكی گونده‌كه‌ی‬ ‫ئێمه‌ش له‌ترسی‬ ‫بۆردومانی‬ ‫ڕه‌فتارفاشیه‌كان‬ ‫دایانه‌ شاخ و‬ ‫ئه‌شكه‌وته‌كان‪،‬‬ ‫منیش به‌و منداڵه‌‬ ‫ته‌مه‌ن دو رۆژه‌ به‌و‬ ‫زه‌یستانیه‌ له‌ترسی‬ ‫بۆردومان چوینه‌‬ ‫ئه‌شكه‌وتێك كه‌‬ ‫دواتر گه‌ڕاینه‌وه‌‬ ‫ناو گوند ته‌مه‌نی‬ ‫كچه‌كه‌م سێ مانگ‬ ‫بو‬

‫شه‌هید حه‌مه‌ڕه‌ش‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ ڕۆیشت منیش به‌سێ منداڵی‬ ‫ورده‌وه‌ له‌ماڵی خه‌زورم مامه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ڕۆژان سپێده‌ هه‌ڵده‌ستاین كۆڵه‌پشتمان‬ ‫ده‌به‌ست و منداڵم ده‌كرده‌ قه‌اڵدۆشكان‌و‬ ‫به‌ره‌و شاخ و ئه‌شكه‌وته‌كان ده‌ڕۆیشتین‬ ‫كه‌ خۆر ماڵئاوای���ی لێده‌كرین‌و تاریكی‬ ‫به‌س���ه‌رماندا ده‌هات ده‌گه‌یش���تینه‌وه‌‬ ‫ماڵ���ه‌وه‌‪ ،‬ش���ه‌وانه‌ش له‌به‌ر ش���ه‌وقه‌‬ ‫زه‌رده‌ك���ه‌ی‌ چراكه‌م���ان ده‌بوای���ه‌ نان‬ ‫بكه‌ین‌و جل شتن‌و خۆشتن‌و چێشتلێنان‬ ‫بۆ رۆژی دوایی به‌و ش���ێوه‌یه‌ ژیانمان‬ ‫گوزه‌راند هه‌ت���ا نه‌ورۆزی ‪ 1988‬به‌ره‌و‬ ‫بناری شاخی ئاشداخ ڕۆیشتین‪ ،‬چوینه‌‬ ‫گوندی پێنج ئه‌موس���ت س���ێ ش���ه‌و‬ ‫ماینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئامین���ه‌ ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫له‌سه‌روه‌ختی‌ پرۆسه‌ی‌ ئه‌نفالدا‪ ،‬حه‌مه‌‬ ‫ڕه‌ش���ی‌ هاوس���ه‌ری‌ پێیده‌ڵێت ده‌بێت‬ ‫به‌ش���اخه‌وه‌ بمێنین���ه‌وه‌و نه‌گه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫بۆالی ڕژێم‪ ،‬ئامینه‌ وتی‌ "به‌منیشی وت‬ ‫ئه‌و دو كچه‌ بنێره‌وه‌ ماڵی باوكت‪ ،‬منیش‬

‫سۆزی دایكایه‌تی رێگای نه‌دام یه‌كسه‌ر‬ ‫ده‌ستم كرد به‌گریان وتم ناتوانم لێیان‬ ‫جیاببمه‌وه‌‪ ،‬هاوسه‌ره‌كه‌م وتی ئه‌مشه‌و‬ ‫بڕۆن له‌ج���اده‌ی هه‌زاركانی بپه‌ڕنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم گزنگی خۆر ده‌ركه‌وت نه‌مانتوانی‬ ‫بپه‌ڕینه‌وه‌‪ ،‬المان دایه‌ گوندێك به‌ناوی‬ ‫قه‌ڵبه‌زه‌ لوقمان‪ ،‬تائێواره‌ تاریكی كرد‬ ‫چوینه‌ پشت گوندی ره‌بات‪ ،‬ئه‌و شه‌وه‌‬ ‫له‌و گون���ده‌ ماینه‌وه‌ هێ���زی پ‪.‬م له‌و‬ ‫گونده‌دا ئه‌كشانه‌وه‌ به‌ره‌و سنور"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ ئ���ه‌و ماوه‌ی���ه‌ له‌بن‬ ‫ئه‌ش���كه‌وتێكدا بوی���ن ب���ۆ به‌دبه‌ختی‬ ‫ئێمه‌ زه‌وی ئه‌ش���كه‌وته‌كه‌ ئاوی پیادا‬ ‫ده‌ڕۆی ناچ���ار به‌ردی گه‌وره‌ گه‌وره‌مان‬ ‫ده‌هێنا له‌سه‌ری داده‌نیشتین‪ ،‬منداڵیش‬ ‫له‌باوش���ماندا بو هه‌رچه‌ن���د هه‌وڵمان‬ ‫بدایه‌ قاچمان ته‌ڕ نه‌بێ بێ س���ود بو‪،‬‬ ‫له‌بارێكی س���ه‌ختدا ده‌ژیاین به‌تایبه‌تی‬ ‫بۆ منداڵه‌كانم‪ ،‬خه‌و زۆر به‌كه‌می ده‌بوه‌‬ ‫میوانی چاومان‪ ،‬له‌و شه‌وانه‌دا ماڵێكی‬ ‫پ‪.‬م له‌هه‌مان ئه‌شكه‌وت دابون به‌ناوی‬

‫ته‌یب حس���ێن ش���ه‌ش منداڵی پێ بو‪،‬‬ ‫خه‌نده‌كێكی بۆ هه‌ڵكه‌ندن و هه‌ر شه‌ش‬ ‫منداڵه‌كه‌ی خس���ته‌ ن���او خه‌نده‌كه‌كه‌و‬ ‫به‌تان���ی دا به‌س���ه‌ریانداو ب���ۆ منداڵه‌‬ ‫چاره‌نوس نادیاره‌كانی ئه‌گریا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌ بۆ الیان‬ ‫چونه‌ته‌ ئه‌ش���كه‌وته‌كانی پشتی ژاڵه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ده‌ ش���ه‌و ماین���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕۆژ‬ ‫له‌ئه‌شكه‌وته‌كاندا بوین به‌شه‌و كه‌ خۆر‬ ‫خۆی ل���ێ ئه‌ش���اردینه‌وه‌ ده‌گه‌ڕاینه‌وه‌‬ ‫بن���اری س���ه‌گرمه‌ خه‌پل���ه‌ی بچوكمان‬ ‫ده‌كردو دو مه‌تاره‌ ئاوی پێنج لیترمان‬ ‫ده‌بردو ده‌گه‌ڕاینه‌وه‌ بۆ ئه‌شكه‌وته‌كه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ماوه‌یه‌كی زۆر بو به‌پارتیزانی‬ ‫ئه‌م شاخ و شاخمان ده‌كرد‪ ،‬هاوسه‌ره‌كه‌م‬ ‫وتی بابگه‌ڕێینه‌وه‌ گه‌رمیان ڕژێم هه‌مو‬ ‫گونده‌كانی روخاندوه‌‪ ،‬گه‌ڕاینه‌وه‌ گوندی‬ ‫مامه‌ران له‌گه‌ڵ سێ چوار خێزانی تردا‬ ‫‪ 12‬رۆژ ماینه‌وه‌‪ ،‬هاوسه‌ره‌كه‌م گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫بۆ ناوچه‌ی ش���ێروانه‌ وتی بزانم هێزی‬

‫پ‪.‬م ماون نه‌ماون چی ده‌كه‌ن؟"‬ ‫ئامین���ه‌ ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان مانگ‬ ‫و نیوێك بوه‌ له‌و ناوچانه‌دا هاتوچۆیان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "نه‌مانتوانی خۆمان‬ ‫بش���ۆین‪ ،‬جل نه‌بو بیگۆڕین هه‌ر له‌ناو‬ ‫ئه‌شكه‌وتدا ژیانمان به‌سه‌رده‌برد ئه‌سپێ‬ ‫تێیدابوی���ن ده‌موچ���اوی منداڵه‌كانمان‬ ‫بوب���و به‌بری���ن‪ ،‬دواتر ب���ه‌ره‌و گوندی‬ ‫فه‌قێ مسته‌فا ڕۆیشتین چوار شه‌و له‌و‬ ‫گونده‌دا ماینه‌وه‌ مه‌ال ئه‌حمه‌د جیهازی‬ ‫بۆ كردی���ن وتی له‌ناو ئ���ه‌و گوندانه‌دا‬ ‫مه‌مێننه‌وه‌ كه‌ نه‌ڕوخاوه‌ چونكه‌ جێگای‬ ‫مه‌ترسیه‌‪ ،‬به‌اڵم مه‌خابن مه‌ال ئه‌حمه‌دو‬ ‫ح���ه‌وت پ‪.‬م ی پارتیزانه‌كه‌ی هاوڕێی‬ ‫ئه‌شكه‌وت به‌سه‌ریاندا روخاو هه‌مویان‬ ‫شه‌هیدبون"‪.‬‬ ‫له‌گه‌رمه‌ی‌ ئه‌و ناخۆشیانه‌دا حه‌مه‌ڕه‌ش‬ ‫بڕی���اری‌ داوه‌ كه‌ بیاننێرێ���ت بۆ ئێران‬ ‫چونكه‌ ژیان وا ناڕوات‪ ،‬ئامینه‌ وتی‌ "له‌و‬ ‫رۆژه‌ سه‌خته‌دا له‌ڕێگای عه‌باس ئاغاوه‌‬ ‫گه‌یشتینه‌ سه‌نگه‌س���ه‌ر‪ ،‬چوار واڵغیان‬ ‫بۆ گرتین بۆ توه‌س���وران له‌وێشه‌وه‌ تا‬ ‫به‌یانی‌ ڕێگه‌م���ان بڕی به‌واڵغ‪ ،‬كاتژمێر‬ ‫هه‌شتی به‌یانی گه‌یش���تینه‌ سوره‌دێ‪،‬‬ ‫ئه‌و ش���ه‌وه‌ كاك ق���ادری حاجی عه‌لی‬ ‫چ���وار واڵغ���ی بۆ گرتی���ن به‌كرێ وتی‬ ‫شه‌و مه‌مێننه‌وه‌ بڕۆن‪ ،‬ئه‌و زانیبوی كه‌‬ ‫ئه‌و شه‌وه‌ هێرش���ه‌ بۆ سه‌ر مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫س���ێ به‌اڵم له‌به‌ر هیالك���ی نه‌مانتوانی‬ ‫درێژه‌ به‌رۆیش���تنه‌كه‌مان بده‌ین‪ ،‬شه‌و‬ ‫له‌قه‌اڵت���وكان ماین���ه‌وه‌ ب���ه‌و مانگی‬ ‫جۆزه‌ردان���ه‌ زۆر س���اردبو ش���ه‌و هه‌تا‬ ‫به‌یان ئاگرمان كرده‌وه‌ وتیان هێرش���ه‌‬ ‫له‌ناچاری���دا دوب���اره‌ گه‌ڕاینه‌وه‌ گوندی‬ ‫سوره‌دێ له‌به‌رده‌م قه‌ندیلدا وه‌ستابوین‪،‬‬ ‫كه‌ به‌فر دایپۆشیبو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ۆ به‌یانی ب���ه‌زۆر یه‌ك‬ ‫قاچاغچ���ی و ی���ه‌ك ئه‌س���پمان هێناو‬ ‫كه‌وتین���ه‌ رۆیش���تن به‌ڕێ���گای هه‌ڵه‌دا‬ ‫كه‌وتین���ه‌ كه‌مینی ئێران���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌وتنه‌‬ ‫ته‌قه‌ك���ردن لێمان خه‌ریك بو هه‌مومان‬ ‫بكوژرێین‪ ،‬ته‌قه‌كان زۆر بون له‌ناچاریدا‬ ‫ده‌س���تمان هه‌ڵب���ڕی‌و ئااڵی س���پیمان‬ ‫هه‌ڵك���رد له‌ن���او ئ���ه‌و به‌ف���ره‌ زۆره‌ی‬ ‫قه‌ندیلدا هه‌ر له‌و كاره‌ساته‌مان كه‌مبو‪.‬‬ ‫ده‌بابه‌یه‌ك به‌ره‌و رومان هات كه‌ زانییان‬ ‫ڕێگامان هه‌ڵه‌ك���ردوه‌ وتیان له‌زه‌مانی‬ ‫ش���اوه‌ كه‌س به‌م ناوه‌دا نه‌ڕۆیش���توه‌‪،‬‬ ‫بردیانین ب���ۆ گوندی كه‌وپ���ه‌ڕ چوینه‌‬ ‫ماڵی ش���ێخ سه‌دره‌دین كه‌ سه‌رتیپ بو‬ ‫له‌پش���ده‌ر شه‌و له‌وێ ماینه‌وه‌ بۆ رۆژی‬ ‫دوای���ی چوینه‌ مه‌هاباد ش���ه‌و له‌ئوتێل‬ ‫بوین دواتر چوینه‌ س���ه‌قز‪ .‬پاش شه‌ش‬ ‫مان���گ مانه‌وه‌مان چوین بۆ كانی دینار‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌م به‌پارتیزانی له‌گه‌رمیان‬ ‫مابوه‌وه‌و كه‌س���مان ئ���اگاداری ژیانی‬ ‫كه‌سمان نه‌بوین هه‌تا له‌كۆتایی مانگی‬ ‫گه‌الوێژی ‪1990‬دا هاوسه‌ره‌كه‌م گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫بۆ المان‪ ،‬پاش س���اڵێك و چوار مانگ‬ ‫دابڕان له‌یه‌كتری"‪.‬‬ ‫ئه‌و ب���اس له‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ دوباره‌‬ ‫له‌مانگ���ی گه‌اڵڕێزانی ‪1990‬دا كه‌ گه‌اڵی‬ ‫داره‌كان زه‌ردو له‌هه‌ڵوه‌ریندا بون‪ ،‬ئه‌م‌و‬ ‫حه‌مه‌ڕه‌شی‌ هاوسه‌ری‌ دوای ماڵئاوایی‬

‫ك���ردن له‌یه‌كتری هه‌تا ئه‌ب���ه‌د یه‌كتر‬ ‫نابینن���ه‌وه‌‪ ،‬ئامینه‌ وتی‌ "ئه‌و گه‌ڕایه‌و‌ه‬ ‫بۆ قواڵی���ی گه‌رمیان‌و منیش به‌س���ێ‬ ‫منداڵ���ه‌وه‌ ئاواره‌ له‌خاك���ی رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌كاتی راپه‌ڕیندا بیستمان‬ ‫ش���ه‌هید زۆره‌ منیش هه‌مو ده‌ماره‌كانی‬ ‫دڵ���م گرژ بو بروس���كه‌ی ماته‌مینییه‌ك‬ ‫به‌دڵماهات نه‌وه‌ك هاوسه‌ره‌كه‌م شه‌هید‬ ‫بوبێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌گ���ه‌ڵ دش���ه‌كه‌م‌و‬ ‫هێورژنه‌كه‌م���دا چوین ب���ۆ هه‌واڵی بۆ‬ ‫مه‌ریوان هیچمان ده‌ستنه‌كه‌وت‪ ،‬ئێواره‌‬ ‫كه‌ گه‌ڕاینه‌وه‌ ماڵێ‪ ،‬گه‌ڕه‌كه‌كه‌مان زۆر‬ ‫قه‌ره‌باڵ���غ بو زۆر ترس���ام منداڵه‌كانم‬ ‫له‌س���ه‌یاره‌یه‌كدا بون وتم چی رویداوه‌‬ ‫كه‌س هیچ پێ نه‌وتین‪ ،‬بۆ رۆژی دوایی‬ ‫هاتن بردیانین بۆ سه‌ر مه‌رزه‌كه‌ی باشماخ‬ ‫وتیان مامۆستا جه‌الل داواتان ده‌كات‪،‬‬ ‫دواتر به‌ره‌و سلێمانی هێنایانین له‌ڕێگا‬ ‫س���ه‌یاره‌یه‌كمان بینی ‌وه‌ستا ئێمه‌یان‬ ‫نه‌ناسی پێیان وتین خێزانه‌كه‌ی شه‌هید‬ ‫حه‌مه‌ ڕه‌ش‪-‬ت���ان نه‌بینی���وه‌ له‌ڕێگا؟‬ ‫یه‌كس���ه‌ر زانیم هاوس���ه‌ره‌كه‌م شه‌هید‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌ڕاستی‌ ناخۆش���ترین كاره‌سات‬ ‫بو‪ ،‬هاوڕێی‌ خه‌باتم‌و باوكی‌ سێ‌ منداڵم‬ ‫له‌پێناوی‌ ئازادیدا شه‌هید بو‪ .‬ئێستاش‬ ‫وه‌ك دایكێك سه‌رپه‌رش���تی‌ منداڵه‌كانم‬ ‫ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫ئه‌و گه‌ڕایه‌و‌ه بۆ‬ ‫قواڵیی گه‌رمیان‌و‬ ‫منیش به‌سێ‬ ‫منداڵه‌و‌ه ئاوار‌ه‬ ‫له‌خاكی رۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌كاتی‬ ‫راپه‌ڕیندا بیستمان‬ ‫شه‌هید زۆر‌ه منیش‬ ‫هه‌مو ده‌ماره‌كانی‬ ‫دڵم گرژ بو بروسكه‌ی‬ ‫ماته‌مینییه‌ك‬ ‫به‌دڵماهات نه‌وه‌ك‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌م شه‌هید‬ ‫بوبێت‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫‪11‬‬

‫ی ته‌نها قۆرخ نه‌كراو ‌ه بۆ تواناكانی‌ پیاوان‬ ‫ی كورد ‌‬ ‫ت گه‌زیزه‌ عومه‌ر‪ :‬دراما ‌‬

‫ها ‪ 2‬دان ‌ه‬ ‫ه‌ڵدا بكات‬

‫ی‌و توركی‬ ‫‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫زۆر گوێ‬ ‫گ ئه‌وه‌ی ‌ه‬

‫���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫حكومه‌ت‬ ‫كاڵ‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫حكومه‌ت‬ ‫ی ئێمه‌ش‬

‫نگه‌ره‌كان‬ ‫��لێمانی‌و‬ ‫ی هه‌ستا‬ ‫له‌س���ه‌ر‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫گه‌زیزه‌ عومه‌ر خانمه‌ هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫به‌ناوبانگی‌ كورد رایگه‌یاند "دراما ‌ی‬ ‫كوردی‌ ته‌نها قۆرخ نه‌كراوه‌ بۆ تواناكانی‌‬ ‫پیاوان‌و ده‌بێت ژنانیش قه‌ڵه‌میان هه‌بێت‌و‬ ‫ژنانیش توانایان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌و زنجی���ره‌ درامای���ه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫له‌نوس���ین‌و ده‌رهێنانی‌ خۆیه‌تی‌‌و له‌مانگی‌‬ ‫ره‌مه‌زاندا په‌خش���ده‌كرێت‪ ،‬گه‌زیز‌ه عومه‌ر‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "زنجی���ره‌ درامای‌‬ ‫(هه‌نگاوه‌كان���ی‌ س���ه‌ر خۆڵه‌مێ���ش) كه‌‬ ‫له‌مانگی‌ ره‌مه‌زاندا په‌خش���ده‌كرێت‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫كاتێك ئ���ه‌م به‌رهه‌مه‌ سپۆنس���ه‌رمان بۆ‬ ‫وه‌رگرتوه‌‌و هاتۆته‌ به‌رهه‌م قه‌یرانی‌ دارایی‌‬ ‫روی‌ له‌هه‌رێم نه‌كردبو شه‌ڕی‌ داعش نه‌ببو‬ ‫دۆخه‌كه‌ به‌مجۆره‌ی‌ ئێستا نه‌بو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "سپۆنس���ه‌ری‌ به‌رهه‌مه‌كه‌مان‬ ‫كۆمپانی���ای‌ بابلی���ۆن بو كه‌ ل���ه‌‪2013‬دا‬ ‫ده‌س���تمانپێكرد‌و ل���ه‌‪2014‬دا به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‬ ‫كۆتایی‌ ه���ات‌و ئه‌و پاره‌ی���ه‌ی‌ كه‌ بۆ ئه‌م‬ ‫به‌رهه‌م���ه‌ ته‌رخ���ان ك���راوه‌‌و به‌رهه‌م���ی‌‬ ‫كۆمپانی���ای‌ بابلیۆنه‌ پێش ئ���ه‌م قه‌یرانانه‌‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ "له‌بونی‌ ئه‌و‬ ‫قه‌یران���ه‌ داراییه‌دا كه‌ هی���چ ته‌له‌فزیۆنێك‬ ‫ئاماده‌ نه‌بو درام���ای‌ كوردی‌ بكڕێت له‌به‌ر‬ ‫نه‌بون���ی‌ پاره‌ ئێمه‌ دو س���اڵ به‌ڕاس���تی‌‬ ‫زه‌ره‌رمان كرد له‌وه‌ی‌ كه‌ كاره‌كه‌مان ته‌واو‬ ‫بوبو هیچ ش���وێنێك ئاماده‌ نه‌بو په‌خشی‌‬ ‫بكات به‌پاساوی‌ نه‌بونی‌ بودجه‌ یان نه‌بونی‌‬ ‫پاره‌یه‌ك���ی‌ ئه‌وتۆ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و درامایه‌‬ ‫بكڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دواجار خۆش���به‌ختانه‌ كه‌ناڵی‌‬ ‫ئێ���ن ئاڕتی‌‪ 2‬له‌گه‌ڵ كۆمپانی���ای‌ بابلیۆندا‬ ‫رێككه‌وت���ن كه‌ ئ���ه‌م درامای���ه‌ بكڕنه‌وه‌‌و‬ ‫له‌ره‌مه‌زاندا په‌خش بكرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ چاوه‌ڕوانیه‌كانی‌ خه‌ڵك بۆ ئه‌م‬ ‫به‌رهه‌م���ه‌‪ ،‬گه‌زیزه‌ عومه‌ر وت���ی‌ "یه‌كێك‬ ‫له‌خۆش���به‌ختیه‌كانی‌ ئه‌م درامایه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌و رۆژه‌وه‌ی‌ له‌وێنه‌گرت���ن ت���ه‌واو‬

‫بوی���ن‌و هه‌تاوه‌كو ئه‌م���ڕۆ خه‌ڵكانێكی‌ زۆر‬ ‫به‌دواداچونی���ان هه‌یه‌‌و پرس���یار له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و درامای���ه‌ ده‌ك���ه‌ن‌و ئه‌مه‌ ب���ۆ خۆی‌‬ ‫زیندویه‌تیه‌كی‌ داوه‌ به‌كاره‌كه‌ی‌ ئێمه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "تائێس���تاش ك���ه‌ نه‌كه‌وتۆته‌‬ ‫سه‌ر شاش���ه‌ به‌ به‌رده‌وامی‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆر‬ ‫پێش���وازی‌ لێده‌كه‌ن‌و دیاره‌ نه‌بونی‌ درامای‌‬ ‫كوردی‌ وایكردوه‌ كه‌ خه‌ڵك به‌تاسه‌وه‌ بێت‬ ‫بۆی‌‌و پاشان سیناریۆكه‌ش به‌قه‌ڵه‌می‌ ژنێك‬ ‫نوس���راوه‌ ئه‌م���ه‌ش گۆڕانكارییه‌ك ده‌كات‬ ‫له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی‌ درامای‌ كوردیدا"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌‬ ‫له‌دراماكه‌دا كۆمه‌ڵێك ئه‌كته‌ری‌ به‌ئه‌زمونی‌‬ ‫تێدای���ه‌ كه‌ له‌هه‌مو درامایه‌كدا ده‌رناكه‌ون‌و‬ ‫خۆشه‌ویستیان بۆ سیناریۆكه‌ حه‌زیان كرد‬ ‫به‌شداربن‌و وتی‌ "به‌ڕاستی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ هه‌ر‬ ‫هه‌مویان بۆ خۆی‌ بای���ه‌خ‌و هێزێك ده‌دات‬ ‫به‌كاره‌كه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌ س���تافێكی‌ باش���مان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم هێنا له‌بواری‌ وێنه‌گرتن‌و‬ ‫مۆنتاژ‪ .‬به‌گش���تی‌ هه‌ندێك خاڵ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫خۆشبه‌ختانه‌ وامان لێده‌كات كه‌ ئومێدمان‬ ‫بداتێ‌ هه‌نگاوێكی‌ ب���اش بنێین بۆ درامای‌‬ ‫كوردی‌‌و ئه‌گه‌ر به‌رهه‌مه‌كه‌ سه‌ركه‌وتوبێت‬ ‫به‌ته‌نها به‌رهه‌می‌ من نییه‌‌و به‌رهه‌می‌ هه‌مو‬ ‫هونه‌رمه‌ندانه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫"دڵنیام هیچ به‌رهه‌مێك ئه‌مڕۆ له‌كوردستان‬ ‫نمای���ش بكرێت ب���ێ‌ كه‌موك���وڕی‌ نابێت‌و‬ ‫له‌هه‌مو دونیاش هه‌روایه‌‪ .‬به‌اڵم ئێمه‌ به‌پێی‌‬ ‫توانای‌ خۆمان هه‌وڵێكی‌ زۆرمان داوه‌ بۆی‌‌و‬ ‫ئومێده‌وارین جێگه‌ی‌ ره‌زامه‌ندی‌ به‌ش���ێكی‌‬ ‫زۆری‌ خه‌ڵك بێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هارمۆنیه‌ت���ی‌ ئه‌كته‌ره‌كانیش‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ گه‌نج‌و ئه‌زمونداره‌كان‪ ،‬گه‌زیزه‌‬ ‫وتی‌ "ئه‌مه‌ یه‌كێك بو له‌ئامانجه‌كانی‌ من كه‌‬ ‫ده‌بێت به‌ڕاستی‌ هه‌مو ده‌رهێنه‌رێك له‌هه‌مو‬ ‫قۆناغێكی‌ كاركردنیدا هه‌وڵێكی‌ جدی‌ بدات‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵێك روخساری‌ تازه‌ بێنێته‌‬ ‫ناو بواری‌ دراماوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "من بۆ خۆم ئه‌مه‌م پیاده‌كرد‌و‬ ‫كه‌س���انێكی‌ زۆری‌ تێدایه‌ ك���ه‌ یه‌كه‌مجاره‌‬

‫نواندن ده‌كه‌ن‌و ئه‌وه‌ش یه‌كێكه‌ له‌ئه‌ركه‌كانی‌‬ ‫ده‌رهێنه‌ر كه‌ بتوانێت له‌هه‌مو به‌رهه‌مێكیدا‬ ‫كۆمه‌ڵێك روخساری‌ تازه‌ ده‌ربخات"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا ك���ه‌ "به‌پێی‌ چین‌و‬ ‫توێژه‌كانی���ش یه‌كێ���ك له‌خاڵه‌كان���ی‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێشانی‌ بینه‌ر بۆ دراما ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫تۆ نابێت ته‌نها بۆ توێژێك كار بكه‌یت یان‬ ‫بۆ یه‌ك ته‌مه‌ن ‌ی بكه‌یت به‌ڵكو ده‌بێت هه‌مو‬ ‫ئاسته‌كان له‌به‌رچاو بگیرێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ تاچه‌ند س���ودی‌ له‌و‬ ‫كه‌موكورتیان���ه‌ وه‌رگرت���وه‌ له‌دراماكان���ی‌‬ ‫پێش���و ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ل���ه‌م به‌رهه‌م���ه‌دا‬ ‫دوباره‌ی‌ نه‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬گه‌زیزه‌ وتی‌ "درامای‌‬ ‫كوردی‌ له‌كوردس���تاندا ب���ه‌ به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌‬ ‫منیش���ه‌وه‌ ئه‌گه‌ر س���ه‌ركه‌وتوبێت هێشتا‬ ‫ئێم���ه‌ له‌قۆناغێكی‌ س���ه‌ره‌تایداین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌زمون���ی‌ كاركردن���ی‌ ئێم���ه‌ ئه‌زمونێكی‌‬ ‫سنورداره‌‌و به‌رهه‌مهێنانی‌ درامای‌ كوردیش‬

‫ئیشه‌كه‌ به‌جۆرێكه‌ ده‌توانم بڵێم كه‌ ترسم كاری‌ هونه‌ری‌ بكه‌ین‌و ره‌خنه‌ وه‌رده‌گرین‌و‬ ‫له‌كوردستاندا هه‌ر سنورداره‌"‪.‬‬ ‫م���ن بۆ خۆم یه‌كێكم له‌وان���ه‌ی‌ كه‌ ره‌خنه‌‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ هێش���تا كۆمپانیایه‌كی‌ نه‌بێت له‌وه‌ی‌ چۆن نمایشده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "وه‌ك چۆن ترسم له‌وه‌ زیاتر دروستم ده‌كات له‌وه‌ی‌ بمڕوخێنێت‪.‬‬ ‫تایبه‌تمان نیی���ه‌ به‌به‌رهه‌مهێنانی‌ دراما ‌ی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن���ی‌‌و هه‌تا له‌م ئه‌زمونه‌ش���دا بین نه‌بو كه‌ ده‌س���تمكرد به‌كارك���ردن تیایدا‌و من هه‌مو ره‌خنه‌ی���ه‌ك به‌هه‌نگاوێكی‌ باش‬ ‫ره‌نگه‌ دراماكه‌ی‌ ئێمه‌ش چه‌نده‌ها كێشه‌‌و به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ترس���م له‌نمایشكردنی‌ داده‌نێم بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانم دواتر چۆن كاری‌‬ ‫كه‌موكورت���ی‌ دیكه‌ پیش���انی‌ خڵك بدات‌و نییه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌ڕاستی‌ من به‌پێی‌ ئه‌زمونی‌ له‌سه‌ر بكه‌م"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ "درامای‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندانیش بۆچون‌و س���ه‌رنجی‌ خۆیان خۆم ئه‌زانم ویستومه‌ چی‌ بڵێم‌و ویستومه‌‬ ‫چی‌ بكه‌م‌و ل���ه‌و باوه‌ڕه‌دام ئ���ه‌م درامایه‌ كوردی‌ ته‌نها ق���ۆرخ نه‌كراوه‌ بۆ تواناكانی‌‬ ‫هه‌بێت له‌سه‌ری‌"‪.‬‬ ‫پیاوان‌و ده‌بێت ژنانیش قه‌ڵه‌میان هه‌بێت‌و‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئیحساسی‌ خۆی‌‌و ئه‌و ترسه‌ی‌ كه‌ گۆمێك ده‌شڵه‌قێنێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ترسی‌ له‌ناوه‌نده‌ هونه‌ریه‌كه‌ ژنانیش توانایان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌ر له‌نمایشكردنی‌ به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌ هه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "تاكه‌ی‌ ئێمه‌ له‌به‌رده‌م كه‌ر‌هم‌و‬ ‫گه‌زی���زه‌ عومه‌ر وت���ی‌ "هونه‌رمه‌ند ده‌بێت ك���ه‌ هه‌ندێ���ك به‌ناوه‌ندێك���ی‌ دڵڕه‌ق���ی‌‬ ‫هه‌میش ‌ه ترس���ی‌ هه‌بێت له‌س���ه‌ركه‌وتنی‌ وه‌س���فده‌كات‪ ،‬گه‌زیزه‌ وتی‌ "به‌دڵنیاییه‌وه‌ ره‌حمه‌تی‌ ده‌رهێن���ه‌ره‌ پیاوه‌كاندا بین بۆ‬ ‫به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌‌و ده‌بێت له‌دڵه‌ڕاوكێدا بێت بۆ ره‌نگ���ه‌ چه‌ندی���ن كه‌س ئێس���تا خۆی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌وره‌كانمان بده‌ن���ێ‌ یان ده‌نگی‌‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌مه‌كه‌ی‌ له‌الی‌ بینه‌ران"‪ .‬مه‌اڵس���دابێت‌و خۆیان ب���ۆ ناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬من خۆیانم���ان بده‌ن���ێ‌‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ نه‌ك من‬ ‫وتیش���ی‌ "من ب���ۆ خۆم به‌پێ���ی‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ ترسم له‌وه‌ش نییه‌ چونكه‌ له‌یه‌كه‌مین به‌ڵك���و ده‌بێت ژنانی‌ تریش ل���ه‌م بواره‌دا‬ ‫دواهه‌مین قۆناغی‌ مۆنتاژی‌ به‌رهه‌مه‌كه‌مان تایتڵی‌ دراماكه‌دا نوسینێكم هه‌یه‌‌و ئه‌وه‌ش ه���ه‌وڵ‌و جدیه‌ت���ی‌ خۆیان بخه‌ن���ه‌ كار بۆ‬ ‫ئیش���كردن له‌بواری‌ درام���ای‌ ته‌له‌فزیۆنیدا‬ ‫ته‌واوكرد‌و كۆمه‌ڵێك له‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ی‌ كه‌ وه‌اڵمێكه‌ بۆ هه‌مو ئه‌وانه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خۆ ئه‌مه‌ش یه‌كه‌م جار نییه‌ ك ‌ه یاخود ده‌رهێنانی‌ درامای‌ ته‌له‌فزیۆنیدا"‪.‬‬ ‫بینیویانه‌‌و له‌وانه‌ی‌ كه‌ كاریان تیادا كردوه‌‬

‫ی دارایی‌ سیاچه‌مان ‌هی‌ په‌كخستوه‌‬ ‫قه‌یران ‌‬ ‫له‌گۆرانی‌‌و موزیك‌و هه‌ڵپه‌رك ‌ێ ده‌بینیه‌و‌ه‬ ‫ئا‪ :‬عه‌زیز ره‌سوڵ‬ ‫ك ‌ه گروپی‌ هه‌ڵپه‌ركێكه‌مان بێ جیاواز ‌ی‬ ‫یانه‌ ‌ی سیاچه‌مانه‌ گروپێك ‌ی سه‌ربه‌خۆی ئیشی‌ له‌گه‌ڵ زۆربه‌ ‌ی كه‌ناڵه‌كان ‌ی راگه‌یاندن‬ ‫كردو‌ه له‌جه‌ژنه‌كان ‌ی نه‌ورۆزیشدا هه‌رده‌م‬ ‫هونه‌ری‌‌و رۆشنبیری‌‌و ئه‌ده‌ب ‌ی‬ ‫ئاماده‌بون به‌نمایشكردنی‌ هه‌ڵپه‌ڕكێیه‌ك ‌ی‬ ‫هه‌ورامانه‌‪ ،‬له‌ساڵ ‌ی ‪ 2008‬دامه‌زراوه‌‌و‬ ‫هه‌ورامیانه‌ی‌ جوان‪ ،‬چه‌ندین چاالكی‌ تر ‌ی‬ ‫باره‌گا ‌ی سه‌ره‌كی‌ له‌ناحیه‌ی‌ خورماڵه‌‪.‬‬ ‫هونه‌ریمان ئه‌نجامداوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ی‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ش ك���رد ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌رۆژی‌ دامه‌زراندنی���ه‌وه‌ ده‌یان كارو‬ ‫چاالك ‌ی هونه‌ری‌ ئه‌نجام���داوه‌‌و چه‌ندین "له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ س���اڵ ‌ی ‪ 2014‬وه‌ هی���چ‬ ‫به‌رنامه‌ش��� ‌ی له‌ته‌له‌فزیۆن ‌ه كوردییه‌كان بوجه‌یه‌كی���ان له‌حكوم���ه‌ت وه‌رنه‌گرتو‌ه‬ ‫ئه‌نجامداوه‌‪ .‬ئامانج ‌ی ئه‌م گروپ ‌ه به‌زیندو به‌هۆ ‌ی وه‌ستانی‌ هاوكاری‌ رێكخراوه‌كان‬ ‫راگرتنی‌ گۆرانی‌‌و هه‌ڵپه‌ركێی‌ هه‌ورامانه‌‌و كه‌ ی���ه‌ك ملیۆن دین���ار ب���و مانگانه‌‌و‬ ‫ئه‌ندامان��� ‌ی گروپه‌ك���ه‌ش ل��� ‌ه ‪ 15‬كه‌س ئ���ه‌وه‌ی‌ تریش كه‌ هه‌بو به‌سوپاس���ه‌و‌ه‬ ‫رێكخ���راوه‌ دیموكراتیه‌كان���ی‌ یه‌كێت��� ‌ی‬ ‫پێكدێت‪.‬‬ ‫س���وبحان فیرۆز به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌ی گروپ ‌ی هاوكاری���ان كردوین له‌گ���ه‌ڵ هێرۆخان‌و‬ ‫سیاچه‌مانه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "بیرۆكه‌ ‌ی مه‌ڵبه‌ند ‌ی رۆشنبیر ‌ی هه‌ورامان‌و گروپ ‌ی‬ ‫دروس���تكردنی‌ گروپه‌كه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ كۆمپانیاكان���ی‌ دیوان‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس عه‌بدولڕه‌زاق كه‌ له‌سلیمان ‌ی الیه‌نه‌كانی‌ تر ئاماده‌ نه‌بون هاوكاریمان‬ ‫دانیشتنێكمان كرد چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك ‌ی بكه‌ن‌و داواشمان لێكردون"‪.‬‬ ‫به‌رپرس ‌ی گروپی‌ س���یاچه‌مانه‌ ئاماژ‌ه‬ ‫سویدی‌ هاتبون ‌ه ئێر‌ه كه‌ به‌رنامه‌یه‌كیان‬ ‫له‌س���ه‌ر ناوچه‌ی‌ هه‌ورام���ان كرد‌و ئید ‌ی بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات "ئه‌گه‌ر قه‌یرانی‌ دارای ‌ی‬ ‫له‌وێو‌ه بیرۆكه‌ی‌ دروستكردن ‌ی ئه‌م گروپ ‌ه نه‌بوایه‌ ئ���ه‌وه‌ زۆر كاری‌ تر هه‌بو بیكه‌ن‬ ‫بۆ خزمه‌تی‌ هونه‌ری‌ هه‌ورامی‌‌و له‌ئێسته‌دا‬ ‫گه‌اڵڵه‌ بو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"بۆیه‌ ناوی‌ یانه‌و سیاچه‌مانه‌مان وه‌س���تاندومانه‌‪ ،‬وه‌ك دروس���تكردن ‌ی‬ ‫بۆ گروپه‌كه‌مان هه‌ڵب���ژارد له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی گروپێك ‌ی هه‌ڵپه‌ركێ ‌ی گه‌نجان ‌ی هه‌ورامان‌و‬ ‫ئه‌م ناوه‌ له‌هه‌ورامان ناوێك ‌ی گشتگیره‌‌و ئه‌نجامدانی‌ كۆنفرانس���ێكی‌ گ���ه‌وره‌ بۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر بهاتایه‌‌و به‌ن���اوی‌ هونه‌رمه‌ندێك ‌ی ئه‌وه‌ی‌ ش���یكار ‌ی بۆ وشه‌ ‌ی سیاچه‌مان ‌ه‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ هه‌ورام���ی‌ بمانكردای ‌ه ئه‌وكات ‌ه بكرێ���ت‌و ره‌گوڕیش���ه‌ی‌ ئ���ه‌و وش���ه‌ی ‌ه‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ دیكه‌م���ان هه‌بو كه‌ ناڕاز ‌ی بخرێته‌ڕو"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێ‌ "كار له‌سه‌ر به‌ئه‌رشیفكردن ‌ی‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌ش���دا كه‌ "ئ���ه‌م گروپ ‌ه به‌رهه‌مه‌كانی‌ پێنج هونه‌رمه‌ندی‌ گه‌وره‌ ‌ی‬ ‫له‌ژێر ئه‌م ن���اوه‌ توانیویه‌ت��� ‌ی خزمه‌ت ‌ی هه‌ورام���ی‌ ده‌كه‌ین ئه‌وانیش "عوس���مان‬ ‫ب���اش به‌ناوچه‌كه‌ و هونه‌رو رۆش���نبیر ‌ی كێمنه‌یی‌‌و جه‌میل نه‌وس���ویی‌‌و ش���ێرزاد‬ ‫كێمنه‌یی‌‌و عه‌ل ‌ی گوڵپی‌‌و خوالێخۆش���بو‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی‌ ناوچه‌كه‌مان بكات"‪.‬‬ ‫جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش ك���رده‌و‌ه ك ‌ه س���ه‌باح هه‌ورام ‌ی كه‌ خه‌ڵكی‌ رۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫"كاره‌كان���ی‌ ئێم���ه‌ له‌س���ه‌ره‌تادا خۆ ‌ی كوردستانه‌"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ی‬ ‫واهه‌س���ت ده‌كه‌ی���ت ك��� ‌ه دۆخ��� ‌‬ ‫ته‌ندروس���تیت زۆر خراپ���ه‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ له‌و دۆخ ‌ه ده‌ربچیت به‌زوترین‬ ‫كات سه‌ردانی‌ پزیشك بكه‌‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی سۆزداریت دڵخۆش‬ ‫به‌هۆی‌ گۆڕانكار ‌‬ ‫ده‌بیت له‌كه‌س���ێك نزی���ك ده‌بیته‌و‌ه‬ ‫ی خۆش به‌س���ه‌رده‌به‌یت‬ ‫ك ‌ه ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵی‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫نابی���ت هه‌مو ش���تێك باس���بكه‌یت‌و‬ ‫ی كارت الی‌ كه‌س‬ ‫باش���تر وایه‌ نهێن ‌‬ ‫باس نه‌كه‌یت‪ ،‬چونكه‌ هه‌مو كه‌سێك‬ ‫دۆستی‌ تۆنیه‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫گیس���ك‪ :‬ئه‌بێت وریایان���ه‌و زیره‌كتر‬ ‫بڕی���ار بده‌ی���ت له‌س���ه‌ر بابه‌ت��� ‌ه‬ ‫چاره‌نوسس���ازه‌كان‪ ،‬ده‌توانی���ت بڕوا‬ ‫به‌ده‌وروبه‌ره‌كه‌ت بهێنیت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫پێش هیچ روداوێ���ك مه‌كه‌وه‌چونك ‌ه‬ ‫هیچ ش���تێك وه‌ك ئ���ه‌وه‌ نیه‌ كه‌ تۆ‬ ‫بیرت لێده‌كرده‌و‌ه روبدات‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م هی���چ كۆس���پێك‌و‬ ‫ناڕه‌حه‌تیی���ه‌ك ك���ۆڵ م���ه‌ده‌‪ ،‬تۆ‬ ‫ی قورس‬ ‫ده‌توانیت روبه‌ڕوی‌ زۆرشت ‌‬ ‫ببیته‌وه‌ له‌ژیانتدا‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیا شوێن به‌كاری‌ ده‌ستی‌ لێژ ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێویست ‌ه بیزانیت‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫ئا‪ :‬زریان محه‌مه‌د‬

‫ده‌رباره‌ی‌ كیریاتین‬

‫له‌ئێستادا له‌شاری سلێمانی گوزه‌ری‬ ‫دارتاشه‌كان‌و ئاسنگه‌ره‌كان كه‌ به‌كاری‬ ‫ده‌ستی‌و به‌رهه‌مهێنه‌ری ناوخۆیی داده‌نرا‬ ‫به‌ره‌و له‌ناوچون ده‌چێت‪.‬‬ ‫ی رابردو دروستكردنی كه‌نتۆرێك‬ ‫"سااڵن ‌‬ ‫به‌شی چه‌نده‌ها ساڵی ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ی ئێستا به‌شی گواستنه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫ژور بۆ ئه‌و ژور ناكات" ئه‌مه‌ قسه‌ی حاجی‬ ‫نه‌جم وه‌ستای دارتاشه‌ كه‌ماوه‌ی ‪ 30‬ساڵ ‌ه‬ ‫له‌گوزه‌ری دارتاشه‌كان كارده‌كات‌و ته‌مه‌نی‬ ‫گه‌یشتۆت ‌ه ‪ 70‬ساڵ‪.‬‬

‫ئه‌و ده‌ڵێت "جاران كاری ئێم ‌ه دۆاڵب‌و كه‌نتۆر‬ ‫دروس���تكردن بو خه‌ڵ���ك زۆر داوای به‌رهه‌می‬ ‫ناوخۆیی‌و كاری ده‌س���تی ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫رۆژان ‌ه دێین له‌دوكانه‌كه‌دا هه‌ر داده‌نیش���ین‌و‬ ‫كارمان نییه‌ ته‌نها ته‌خته‌ی حه‌مام‌و س���نوقی‬

‫زۆرێك له‌خانمان ئاره‌زوی‌ قژێكی‌‬ ‫خاو ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌ش چه‌ندین‬ ‫رێگه‌ هه‌یه‌ بۆ خاوكردنه‌وه‌ی‌ قژ‪،‬‬ ‫یه‌كێك له‌و رێگایانه‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫كیریاتینه‌ به‌اڵم پێویسته‌ له‌كاتی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ ئ���ه‌م ده‌رمانه‌ چه‌ند‬ ‫رێنماییه‌ك ئه‌نجام بده‌یت‪:‬‬ ‫‪ -‬پێ���ش به‌كارهێنانی‌ كیریاتین‬

‫دو بۆ سێ‌ جار سه‌رت به‌شامپۆی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌كیریاتین بشۆ‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌دوای‌ به‌كارهێنانیشی‌ پێویسته‌‬ ‫ئه‌و ش���امپۆیانه‌ به‌كاربهێنیت كه‌‬ ‫تایبه‌تن به‌خۆی‌‪.‬‬

‫بۆیاخ‌و مێزی جگه‌ر‌ه دروس���تده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫كه‌س داوای ناكات‌و هه‌ر له‌خواییه‌وه‌ ده‌ژین"‪.‬‬ ‫ی "حكومه‌ت له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫حاج���ی نه‌جم وت ‌‬ ‫كارگ ‌ه له‌شاره‌كه‌ماندا زۆر بكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ هه‌شبو هه‌موی فرۆشرا‪ .‬بۆی ‌ه كه‌س داوای‬ ‫به‌رهه‌می ناوخۆیی ناكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه "هێنانی كه‌لوپه‌لی‬ ‫ئاماده‌كراو كاری ئێمه‌ی راگرتوه‌‪ .‬سااڵن ئێم ‌ه‬ ‫كه‌نتۆرێكمان دروس���تده‌كرد به‌ش���ی چه‌نده‌ها‬ ‫س���اڵی خێزانێك���ی ده‌كرد‪ ،‬ئێس���تا ئه‌وانه‌ی‬ ‫ده‌یكڕن به‌شی گواس���تنه‌وه‌ی له‌ژورێكه‌وه‌ بۆ‬ ‫ژورێكی دیك ‌ه ناكات هه‌موی هه‌ڵده‌وه‌رێت"‪.‬‬ ‫وه‌س���تا عومه‌ر كه‌ له‌گوزه‌ری ئاسنگه‌ره‌كان‬ ‫كارده‌كات له‌ن���او دوكان���ه‌ بچوكه‌كه‌یدا داس‌و‬ ‫پ���اچ‌و بێڵ‌و خاكه‌نازو كۆمه‌ڵێك پێداویس���تی‬ ‫دیكه‌ی كشتوكاڵی ده‌فرۆش���ێت كه‌ زوربه‌یان‬ ‫كاری ده‌س���تییه‌‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "جاران له‌ش���اری‬ ‫سلێمانیدا زیاتر له‌‪ 30‬كوره‌چی هه‌بو به‌هه‌وڵ‌و‬ ‫هیالكی ش���ان‌و باڵیان پێداویس���تی ئاسنیان‬

‫دروست ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا ته‌نه‬ ‫ماوه‌‪ ،‬ئه‌ویش كه‌س نیی ‌ه كاریان له‌گ ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێت"‪.‬‬ ‫ی چینی‌‬ ‫ده‌ش���ڵێت "هاتنی شتومه‌ك ‌‬ ‫هه‌مو ئیشێكی ده‌ستی وه‌س���تاندوه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵ���ك ئه‌وان ‌ه ده‌كڕێت كه‌ دێ���ت‌و‬ ‫به‌مان���ه‌وه‌ی ئامێره‌ك ‌ه ن���اده‌ن‪ ،‬گرنگ‬ ‫كاره‌كه‌یانی پێ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كات�‬ ‫"ئه‌گه‌ر كش���توكاڵ زیندو بكرێته‌وه‌و ح‬ ‫ه���اوكاری جوتیار بكات بۆ كش���توك‬ ‫ئێم���ه‌ش كارمان باش ده‌بێت‪ .‬به‌اڵم ح‬ ‫هیچ ناكات بۆ جوتیاران بۆی ‌ه ئیش���ی‬ ‫كه‌س لێی ناپرسێت"‪.‬‬ ‫گ���وزه‌ری دارتاش���ه‌كان‌و ئاس���ن‬ ‫ده‌كه‌وێت��� ‌ه ناوجه‌رگه‌ی ش���اری س��‬ ‫له‌س���ااڵنی رابردودا شاره‌وانی سلێمانی‬ ‫به‌گواس���تنه‌وه‌یان بۆ ناوچه‌ی هوان ‌ه‬ ‫رێگای عه‌ربه‌ت‪.‬‬

‫ باشتر وایه‌ دوای‌ به‌كارهێنانی‌‬‫كیریاتین قژ ببڕدرێت‪.‬‬

‫ ده‌توانی���ت كیریاتی���ن چه‌ند‬‫جارێ���ك به‌كاربهێنی���ت چونك���ه‌‬ ‫ دو هه‌فته‌ پێش به‌كارهێنانی‌ هه‌ن���دێ‌ جۆری‌ قژ وا پێویس���ت‬‫كیریاتین‌و دو هه‌فته‌ پاشی‌ نابێت ده‌كات دوج���ار له‌س���ه‌ر ی���ه‌ك‬ ‫بیكه‌یت‪.‬‬ ‫بۆیه‌و خه‌نه‌ به‌كاربهێنیت‪.‬‬

‫كاوه‌ حه‌مه‌ساڵح‪ :‬بۆی ‌ه گۆرانی كه‌مم هه‌ی ‌ه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی شتێكی خراپ نه‌ڵێم‬ ‫دانه‌ناب���و چوار پێش���مه‌رگه‌ی تر‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫ل���ه‌و خانوه‌دابون كه‌م���ن لێی بوم‬ ‫باوه‌ڕبك���ه‌ن هه‌مو ئ���ه‌و خانوه‌ بو‬ ‫هونه‌رمه‌ندی پێشمه‌رگه‌ كاوه‌‬ ‫به‌فیشه‌ك"‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ساڵح پاش ‪٣٧‬ساڵ دوری‬ ‫ده‌شڵێ‌ "سه‌ره‌تا پێشمه‌رگه‌یه‌كی‬ ‫له‌نیشتمان له‌چاوپێكه‌وتنێكی‬ ‫هاوڕێم برینداربو‪ ،‬چوار ده‌وریشمان‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا هۆكاری‬ ‫گی���را به‌جاش‪ ،‬س���ه‌رباری ئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ كوردستان‌و‬ ‫ئێمه‌ش ده‌س���تی خۆمان وه‌شاند‬ ‫چۆنێتی برینداركردنه‌كه‌ی بۆ‬ ‫له‌وان‌و ‪٤٠‬جاش���مان كوشت‪ .‬دواتر‬ ‫ئاوێنه‌ ئاشكرا ده‌كات‪.‬‬ ‫خه‌ڵكی الدێك���ه‌ داوایان كرد ئێمه‌‬ ‫كاوه‌ له‌وێس���تگه‌ی س���ه‌ره‌تای بچینه‌ ده‌ره‌وه‌ له‌الدێكه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ته‌مه‌نیی���ه‌وه‌ ده‌س���تیپێكردو وتی كێشه‌یان بۆ دروست نه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ تفه‌نگێكی‬ ‫"له‌ساڵی‪١٩٦٠‬له‌ش���اری پێنجوێن‬ ‫له‌دایكبوم‌و له‌ته‌مه‌نی ‪٧‬مانگیمه‌وه‌ خوێناوی پێ بوه‌‌و وتی‌ "براده‌رانمان‬ ‫هاتومه‌ته‌ سلێمانی له‌ساڵی ‪ ١٩٧٠‬ب���ه‌ره‌و ئ���اوی زه‌ڵم ده‌ڕۆیش���تن‪،‬‬ ‫به‌ش���داری بۆن���ه‌كان‌و ئاهه‌نگ���ی به‌اڵم من مام���ه‌وه‌ چه‌كه‌كه‌م پاك‬ ‫قوتابخانه‌كان���م ده‌ك���رد‪ ،‬س���اڵی ده‌كرده‌وه‌ له‌گه‌ڵ دو پێش���مه‌رگه‌ی‬ ‫‪١٩٧٦‬بومه‌ ئه‌ندامی تیپی چاالكی تر له‌كۆتایی دێیه‌كه‌ دواتر ‪ ٤‬فڕۆكه‌‬ ‫له‌دێیه‌كه‌وه‌ به‌ره‌و روی ئێمه‌ هاتن‬ ‫قوتابخانه‌كانی سلێمانی"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"ویستم چه‌ند به‌رهه‌مێكی كاك���ه‌م له‌ناو چه‌مه‌ك���ه‌وه‌ هاواری‬ ‫ت���ر تۆم���ار بكه‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی كرد وتی كاوه‌ رابكه‌ن فڕۆكه‌ هات‬ ‫ش���ه‌هیدی برامه‌وه‌ ئێمه‌ به‌خێزانی ئیتر ئ���ه‌و دو هاوڕێی���ه‌ی له‌گه‌ڵم‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌تی به‌عسه‌وه‌ گیراین‌و بون زوت���ر رایانك���رد‌و ده‌ربازبون‬ ‫دورخراینه‌وه‌ بۆ باش���وری‌ عێراق‌و به‌اڵم من پارچه‌ی كاڵشینكۆفه‌كه‌م‬ ‫دوای ساڵێك گه‌ڕاینه‌وه‌ من له‌ساڵی كۆكرده‌وه‌و خستمه‌ گیرفانم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دواتر كه‌ رامكرد بۆناو‬ ‫‪١٩٧٩‬دا بوم به‌پێشمه‌رگه‌"‪.‬‬ ‫كاوه‌ به‌حوزن���ه‌وه‌ باس���ی چ���ه‌م‌و ئاوه‌كه‌ یه‌ك���ه‌م فڕۆكه‌ زۆر‬ ‫وێس���تگه‌یه‌كی تاڵ���ی ژیانی خۆی به‌نزمی هات ته‌قه‌ی لێكردم منیش‬ ‫ده‌كات‌و وت���ی "له‌به‌ره‌به‌یان���ی برینداربوم‌و پارچه‌ به‌رپشتم كه‌وت‬ ‫‪١٩٨١/١٠/١٩‬له‌گون���دی قاجر زۆر نیوه‌ی له‌ش���م كه‌وته‌ ناو ئاوه‌كه‌وه‌‬ ‫به‌س���ه‌ختی برین���دار ك���رام‪ ،‬ئه‌و چه‌ن���د چركه‌ی���ه‌ك بورام���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌یانییه‌ سه‌گوه‌ڕێكی زۆر سه‌یربو‪ ،‬هۆش���م هاته‌وه‌ فڕۆكه‌كه‌ له‌سه‌رم‬ ‫كه‌ چ���وم ش���ه‌هیدی برامم خه‌به‌ر الچ���و‪ ،‬هاوڕێكانم بان���گ كرد وتم‬ ‫كرده‌وه‌ وتم له‌ده‌ره‌وه‌ س���ه‌گوه‌ڕه‌‪ ،‬س���ه‌رمامه‌ ده‌رمبێنن له‌ئاوه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫وتی ده‌زانم‪ ،‬كه‌ ئه‌و چو پاسه‌وانی‌ دو پێشمه‌رگه‌ش���م له‌گه‌ڵ���دا ب���و‬ ‫بكات من هێشتا تاقم‌و تفه‌نگه‌كه‌م ك���ه‌ به‌داخ���ه‌و‌ه له‌ش���ه‌ڕێكی تردا‬

‫کاوڕ‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك له‌باری‌ س���ۆزداریت‬ ‫روئ���ه‌دات ك���ه‌ ره‌نگ��� ‌ه دواڕۆژت‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ریش���ه‌یی‌ بگۆڕێت‌و‬ ‫بتوانیت سودی‌ لێوه‌ربگریت‪.‬‬

‫گا‬

‫هه‌ردوكیان شه‌هید بون یه‌كێكیان له‌كۆتاییدا نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك وه‌ری‬ ‫ناوی ش���ێخ محه‌مه‌د بو ئه‌وی تر گرت���م له‌ڕێی براده‌رێك���ه‌وه‌ پاش‬ ‫ناوی حه‌مه‌تۆفیق بو‪ ،‬حه‌مه‌ تۆفیق چه‌ند ڕۆژێك یه‌كێك هاته‌ س���ه‌رم‌و‬ ‫وتی‪ :‬كاوه‌ گیان چاوم لێته‌‪ ،‬به‌اڵم دوكه‌س���ی دیكه‌ی له‌گه‌ڵدا بو وتی‬ ‫فڕۆكه‌كان به‌س���ه‌رمانه‌وه‌یه‌ دوباره‌ به‌چی وات لێهات���وه‌ نه‌موێرا بڵێم‬ ‫كۆپته‌ره‌كان هاتنه‌وه‌ لێیان دامه‌وه‌ پێش���مه‌رگه‌م وتم له‌س���ه‌ر سنور‬ ‫هه‌رچ���ی دارو به‌ردی ئ���ه‌و چه‌مه‌ برین���دار كراوم‪ .‬یه‌كێكیان توڕه‌ بو‬ ‫هه‌ب���و كردی���ان به‌س���ه‌رما منیش تفێكی لێكردم"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "له‌پاش���ان‬ ‫هه‌س���تم ئه‌كرد ئیتر هێزم نه‌ماوه‌و‬ ‫ورده‌ ورده‌ ئه‌چمه‌ ن���او ئاوه‌كه‌وه‌ بردیانم���ه‌ ژورێك���ه‌وه‌ دوات���ر بۆم‬ ‫به‌ئێستاش���ه‌وه‌ ‪ ٢٠٠‬پارچ���ه‌ له‌ناو ده‌رك���ه‌وت حه‌مام‌و ئاوده‌س���ت بو‬ ‫س���ییه‌كانمدایه‌ دوایی براده‌ره‌كانم چۆڵكرابو مانگێكیش به‌و جلوبه‌رگه‌‬ ‫كه‌ بینیان به‌و ش���ێوه‌یه‌ بۆردومان خوێناویی���ه‌وه‌ ل���ه‌وێ مام���ه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێم یه‌كێكیان خۆی بۆ نه‌گیرا تاوایلێهات هه‌س���تم به‌گیانی خۆم‬ ‫له‌و ب���ه‌ره‌وه‌ ه���ات به‌ڕاكێش���ان نه‌ده‌كرد پاش مانگێكی تر هه‌مان‬ ‫له‌ئاوه‌ك���ه‌ ده‌ریهێن���ام‌و بردمی���ه‌ كارمه‌ن���د هات���ه‌وه‌ چه‌رچه‌فه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وب���ه‌ری ئاوه‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬دواتر كاك ژێرم���ی گ���ۆڕی بینی���م گۆش���تی‬ ‫شاهۆو شه‌هیدی برام بردمیانه‌ بن پێ���م له‌گه‌ڵ چه‌رچه‌ف���ه‌ كۆنه‌كه‌دا‬ ‫دارێك من ئ���اگام له‌خۆم نه‌ما كه‌ به‌جێما"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پاش چه‌ند مانگێكی‬ ‫چاوم كرده‌وه‌ دنیا تاریك بو بو"‪.‬‬ ‫له‌به‌شێكی تری قسه‌كانیدا ئاماژه‌ی تر مانه‌وه‌ له‌تاران‌و چاره‌س���ه‌ریش‬ ‫به‌وه‌دا كه‌به‌برینداری گوازراوه‌ته‌وه‌ نه‌ك���رام‌و دواج���ار كاك عومه‌ری‬ ‫بۆ سه‌قزو ‪١٨‬شه‌و له‌وێ ماوه‌ته‌وه‌ س���ه‌ید عه‌ل���ی جوابی ن���ارد وتی‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی چاره‌سه‌ر بكرێت‌و وتی بیهێن���ن ب���ۆ س���وید الی خۆمان‬ ‫"ش���ه‌وێكیان كه‌سێك هاته‌ ژوره‌وه‌ ده‌ینێری���ن بۆ نه‌خۆش���خانه‌ ئه‌وه‌‬ ‫وتی ت���ۆ پێش���مه‌رگه‌ی یه‌كێتیت ب���و له‌ساڵی‪١٩٨٢‬تاس���اڵی ‪١٩٨٤‬‬ ‫ئێس���تا ت���ۆ لێره‌ ده‌سبه‌س���ه‌ری‪ ،‬له‌نه‌خۆشخانه‌ له‌سوید چاره‌سه‌رم‬ ‫وت���م نازان���م به‌یانییه‌ك���ه‌ی بۆ ده‌كرا"‪.‬‬ ‫كاوه‌ ئه‌وه‌ش���ی وت "ئ���ه‌و‬ ‫عه‌ره‌بانه‌یه‌ك���ی گواس���تنه‌وه‌ی‬ ‫هێن���ا من���ی ب���رده‌ ژێرزه‌مینێك چاره‌سه‌ره‌ی له‌س���وید بۆ من كرا‬ ‫خس���تمیه‌ ناو ئه‌مبوالنس���ێكه‌وه‌‌و له‌هیچ واڵتێكی تر چاره‌سه‌ری به‌و‬ ‫من���ی شێوه‌یه‌ ناكرێ زۆر مرۆڤدۆست بون‬ ‫له‌ماوه‌ی‪١٥‬كاتژمێ���ردا‬ ‫گه‌یانده‌ ت���اران بردمی بۆ چه‌ندین كه‌من قاچه‌كانم هه‌ستی له‌ده‌ستدا‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌ك قبوڵیان نه‌كردم‪ ،‬له‌م���اوه‌ی ئه‌و دو س���اڵه‌دا فێری‬ ‫ئه‌وه‌یان كردم كه‌ چۆن بتوانم بژیم‬ ‫چونكه‌ هیچ كاغه‌زێكم پێ نه‌بو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "پاش چه‌ند مانگ مانه‌وه‌ به‌ته‌نها"‪.‬‬

‫كاوه‌ دێته‌ سه‌ر باسی په‌یوه‌ندی‬ ‫نێ���وان خ���ۆی‌و هونه‌رمه‌ند خالید‬ ‫ره‌شیدو وتی "به‌ڕاستی په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان من‌و خالید مێژویه‌كه‌ بۆخۆی‬ ‫له‌ی���ه‌ك گ���ه‌ڕه‌ك له‌دای���ك بوین‌و‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ كاری موزیكمان كردوه‌و‬ ‫له‌سویدیش یه‌كه‌م هونه‌رمه‌ند كه‌پێی‬ ‫ش���ادبومه‌وه‌ خالید بو"‪ .‬وتیش���ی‬ ‫له‌زۆربه‌ی بۆچون���ه‌ هونه‌رییه‌كاندا‬ ‫هاوڕاین‪ ،‬ئه‌وكاته‌یش كه‌ خالید نای‬ ‫لێده‌دا پێیمده‌وت ده‌نگت خۆش���ه‌‬ ‫بۆ گۆرانی ناڵێیت؟! هێنامانه‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌و رایه‌ی گۆرانی بڵێت"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێ‌ "دوات���ر گروپێك���ی‬ ‫موزیكمان دروس���تكرد ئه‌وكات من‬ ‫ته‌ندروستیشم خراپ بو به‌وحاڵه‌وه‌‬ ‫كۆنسێرتمان ده‌كرد ئه‌و به‌نای‌و من‬ ‫به‌سه‌نتور كاره‌كانمان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫كاوه‌ له‌ب���اره‌ی ش���یعرێكی‬ ‫كۆچكردو هونه‌رمه‌ند حه‌مه‌ جه‌زاوه‌‬ ‫قس���ه‌ ده‌كات كه‌چه‌ن���د س���اڵێك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر بۆ برینداربونه‌كه‌ی كاوه‌‬ ‫ده‌ینوس���ێت‌و وت���ی "حه‌مه‌ج���ه‌زا‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك���ی به‌وه‌ف���ا ب���و بۆ‬ ‫هاوڕێ‌و هاوس���ه‌نگه‌ره‌كانی‪ .‬حه‌مه‌‬ ‫جه‌زا پێش ناس���ینی م���ن له‌گه‌ڵ‬ ‫شه‌هیدی برام زۆر تێكه‌ڵ بون دواتر‬ ‫له‌گه‌ڵ منیشدا به‌رده‌وام ته‌له‌فۆنی‬ ‫بۆ ده‌كردم له‌ساڵی ‪٢٠٠١‬په‌یوه‌ندی‬ ‫پێوه‌كردم قسه‌مان زۆركرد"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "من شیعرێكم بۆ نوسیوی‬ ‫كردوم���ه‌ به‌مه‌قام وت���ی هیوادارم‬ ‫قبوڵی بكه‌ی���ت‌و ناڕه‌حه‌ت نه‌بیت‬ ‫وتم ب���ۆ ناڕه‌حه‌ت ئه‌بم ش���انازی‬ ‫پێوه‌ ده‌كه‌م ئی���دی به‌فاكس بۆی‬ ‫ناردم"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫دوانه‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌م ماوه‌ی ‌ه هیچ په‌له‌ مه‌ك ‌ه له‌كاره‌كان‌و دۆخه‌كه‌ به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ ئاره‌زوه‌كان ‌‬ ‫بڕیاردان له‌س���ه‌ری‌‪ ،‬خۆشه‌ویسته‌كه‌ت ت���ۆده‌ڕوات‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ كاره‌كان���ت‬ ‫ی كێش��� ‌ه ببێت���ه‌وه‌ ك ‌ه زیانت‬ ‫روبه‌ڕو ‌‬ ‫زۆر هه‌وڵی‌ نزیكبونه‌ت ده‌دات‪.‬‬ ‫پێبگه‌یه‌نێت‪.‬‬

‫له‌باره‌ی یه‌كێك له‌گۆرانییه‌كانی‬ ‫به‌ن���اوی ه���ه‌واری كاروان‪ ،‬كاوه‌‬ ‫به‌مش���ێوه‌یه‌ دوا "به‌ڕاستی گۆرانی‬ ‫ئه‌گه‌ر وتیان هه‌واری كاروانی ئێوه‌‬ ‫بۆچی دوره‌ من زۆر به‌دڵ وتومه‌ بۆ‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك كه‌ كۆژانی نه‌ته‌وه‌یه‌كی‬ ‫تێدایه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من بۆیه‌ گۆرانی كه‌مم‬ ‫هه‌یه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ش���تێكی خراپ‬ ‫نه‌ڵێم ئه‌وانه‌ی دیش بسڕێته‌وه‌ الی‬ ‫گوێگر"‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی قسه‌كانیشیدا ئاماژه‌ی‬ ‫ب���ه‌وه‌ كرد ك���ه‌ "ئه‌گ���ه‌ر هاوڕێی‬ ‫خۆشه‌ویست‌و برای ئازیزم فه‌رهاد‬ ‫حه‌مه‌س���اڵح نه‌بوایه‌ م���ن هه‌رگیز‬ ‫نه‌ده‌گه‌ڕام���ه‌وه‌ بۆ كوردس���تان‌و‬ ‫‪٣٥‬ساڵی تریش له‌س���وید ده‌بوم‪،‬‬ ‫چونكه‌ من ئه‌وه‌نده‌ ساڵه‌ له‌سوید‬ ‫هه‌س���تم به‌كه‌مئه‌ندام���ی نه‌كردوه‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌م چه‌ند رۆژه‌ له‌كوردستان‬ ‫هه‌ستم پێكرد"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گله‌ی���ی‌ ده‌كات‌و ده‌ڵ���ێ‌‬ ‫"له‌باخێك���دا ی���ان له‌پاركێك���دا‬ ‫ره‌چ���اوی كه‌مئه‌ندامێ���ك نه‌كراوه‌‬ ‫كه‌ ش���وێنی تایبه‌تی بۆدروس���ت‬ ‫بكرێت یان كه‌مئه‌ندام ناتوانێ له‌م‬ ‫كوردستانه‌دا كار بكات"‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند "له‌گه‌ڵ كاك فه‌رهاد‬ ‫گۆرانی س���ه‌بوریمان ك���رد دواتر‬ ‫له‌به‌رنامه‌مدایه‌ س���یدیه‌ك به‌رهه‌م‬ ‫بهێن���م كه‌چه‌ن���د ئاوازێكی خۆم‌و‬ ‫كاك ته‌حس���ین قادرو كاك فه‌رهاد‬ ‫حه‌مه‌س���اڵح‪-‬ی تێدای���ه‌‌و بڕی���اره‌‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی كه‌ناڵی كوردس���اته‌وه‌‬ ‫كۆنس���ێرتێك له‌ت���ه‌الری هونه‌ری‬ ‫شاری سلێمانی ئه‌نجام بده‌ین"‪.‬‬

‫ی‬ ‫هه‌وڵبده‌ خۆت به‌دور بگریت له‌كێش��� ‌ه بیر له‌وه‌ده‌كه‌یته‌وه‌ ك ‌ه په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ێ دروست بكه‌یت‪ ،‬له‌و‌ه مه‌ترسه‌ ك ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ هاوڕێكان���ت‪ ،‬چونكه‌ ماوه‌یه‌ك ‌ه نو ‌‬ ‫ی خۆشه‌ویسته‌كه‌ت ئه‌بیته‌وه‌‪.‬‬ ‫روبه‌ڕو ‌‬ ‫كێشه‌كانت له‌گه‌ڵیان به‌رده‌وامه‌‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ی‬ ‫ی په‌س���تانی‌ ئی���ش وكاره‌كان ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫رۆژان���ه‌ت زۆر هه‌س���ت به‌دردۆنگی‌و‬ ‫ێ ده‌كه‌ی���ت‪ ،‬ره‌نگ ‌ه كارێك‬ ‫دڵه‌ڕاوك��� ‌‬ ‫روبدات كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌تۆوه‌ نه‌بێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫لەگێژاوی دۆخێکی قەیراناویدا‪ ،‬رێککەوتنێک!‬ ‫ئەمان���ە هەمو پرس���ی کورد‌و خواس���ت‌و‬ ‫ئاواتەکان���ی دی���ار راگرت���وە لە‌راگەیاندن‌و‬ ‫ژینگەی سیاس���یی نێودەوڵەتیدا‪ .‬ئەمانە‌و‬ ‫هەندێک فاکتەری تر‪ ،‬رەوش���ێکی لەباریان‬ ‫رەخس���اندوە بۆ چاالکی‌و جموجۆڵی کورد‬ ‫وەک نەتەوەیەک‪ ،‬ئەگەر کورد خۆی توانا‌و‬ ‫ئامادە بێت کەڵکی لێ وەرگرێت‪.‬‬ ‫شەفیق قەزاز‬

‫بەرامبەر بەم پانۆرامایەی ژیانی سیاسیی‬ ‫هەرێم‪ ،‬لە‌ریزی خودی هێزە سیاسیە ناسراو‬ ‫چاالکەکانی ش���ەقامی کوردی���ی هەرێمدا‪،‬‬ ‫رێککەوتنێکی سیاس���ی نێوان بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‌و یەکێتیی نیش���تمانی کوردس���تان‬ ‫هاتۆتە کایە‪ .‬بە‌ئاس���تێکی دیار دەزگاکانی‬ ‫راگەیاندنی هەرێم‌و ناوەندە سیاس���یەکان‪،‬‬ ‫س���ەرقاڵی تێبین���ی‌و لێکدان���ەوەن ل���ەم‬ ‫رێککەوتن���ە‪ .‬منی���ش لێ���ڕەدا هەوڵم داوە‬ ‫چەند روخسارو رەهەندێکی ئەو رێککەوتنە‬ ‫بەرچ���او بخ���ەم لە‌ئەنج���ام تێگەیش���تنی‬ ‫سروشت‌و ناوەڕۆکی رێککەوتنەکە‌و هەروەها‬ ‫لێکدان���ەوەی خۆم بۆ ئ���ەو ئەگەرانەی کە‬ ‫پیادەک���ردن‌و ئاڕاس���تەی رێککەوتنەک���ە‬ ‫دەیسەلمێنێ‪.‬‬ ‫• ه���ەر لەڕێورەس���می بەڕێوەچون���ی‬ ‫رێککەوتنەک���ەدا هەس���ت‌و بە‌رادەی���ەک‬ ‫ئاش���کرایی‌و ش���ەفافیەت کە لەخۆێدا رچە‬ ‫ش���کێنە‪ .‬بەهاوگرنگیی ئەم تایبەتمەندیەی‬ ‫رێککەوتنەک���ە ب���ۆ خەڵک زیات���ر لەوەدا‬ ‫دەردەکەوێت کە چەن���د لەدوا رۆژدا پالن‌و‬ ‫پڕۆس���ەکانی پیادەکردن���ی رێککەوتنەکە‬ ‫شەفاف‌و ئاشکرا دەبن‪.‬‬

‫دەشێت ئەم‬ ‫رێککەوتنە جۆرێک‬ ‫یەکسانکردنەوەی‬ ‫باالنسی وزەی نێو‬ ‫هێزە سیاسیەکانی‬ ‫هەرێمی لێ بکەوێتەوە‬ ‫ئەمەش لەو واقیعەوە‬ ‫سەرچاوە دەگرێت کە‬ ‫یەکێک لە‌الیەنەکانی‬ ‫ئەم رێککەوتنە خاوەنی‬ ‫هێزی چەکداری‌و‬ ‫توانای داراییە‬

‫پێش���هات‌و روداوەکانی پەیوەست بەهەر‬ ‫دۆز‪ ،‬بابەت یاخود کێش���ەیەکەوە‪ ،‬هەمیشە‬ ‫کاریگەرن لەس���ەر ج���ۆری بیرکردنەوەی‬ ‫ئەکت���ەرو دەس���ەاڵتدارانی پێوەندی���دارو‬ ‫ج���ۆری مامەڵە کردنیان لەگەڵ پڕۆس���ەی‬ ‫بڕیاردان‌و دۆزینەوەی چارەسەر بۆ گەیشتن‬ ‫بەئامانج‪.‬‬ ‫باشوری کوردستان خاوەنی حوکمڕانیەکە‬ ‫لەچوارچێ���وەی دەوڵەتێک���ی فیدراڵی���داو‬ ‫هەرێمی کوردس���تان میراتگری ئەزمونێکی‬ ‫حوکمڕانی���ی کورد خۆیەت���ی‌و مێژوی ‪٢٥‬‬ ‫ساڵیش بەڵگەو ش���ایەتحاڵی "دروستی"ی‬ ‫ئەو "هاوژیانی"ەیە لەگەڵ عێراق‌و ئەوجۆری‬ ‫حوکمڕان���ی‌و بەڕێوەچونەی���ە ک���ە ب���ەو‬ ‫ئەزمونەوە دیارە‪.‬‬ ‫جا ئەگەر جۆری بیرکردنەوەو لێکدانەوەی‬ ‫کەسانی وەک ئێمە‪ ،‬بەهۆی دوری لەناوەندی‬ ‫بڕیاری سیاسی‌و کەمیی زانیاریەوە‪ ،‬بەالڕێدا‬ ‫نەچوبێت‪ ،‬دەکرێ���ت ئەمەی خوارەوە وەک‬ ‫نمایشی بارودۆخ‌و روداوی ژینگەی سیاسیی‬ ‫هەرێمدا‪ .‬دوه���ەم‌و لە‌ئەگەری بەدەنگەوە‬ ‫هەرێم سەیربکرێت‪.‬‬ ‫• بەحوکم���ی خەس���ڵەتی ناوچەی���ی نەهاتنی الیەنەکانی تردا‪ ،‬رەوایە‌و تەنانەت‬ ‫لەروی ئیداری‌و دەس���توریەوە‬ ‫ ‬‫تێنەگەیش���تن‌و ئاڵۆزیەک���ی بەرچاو هەیە (‪ )territoriality‬ی‪ ،‬ک���ە تایبەتمەندی���ی پێویس���ت دەبێ���ت الیەنان���ی خانەخوێی‬ ‫نێ���وان حکومەتی هەرێم‌و ناوەند لەس���ەر مەڵبەن���د‌و دەڤ���ەری دەسترۆیش���تویی رێککەوتنەک���ە هەم���ان بۆچ���ون‌و بەرنامە‬ ‫زۆر لەبابەت���ەکان‪ :‬رەوش���ی کەرک���وک‌و هەردوالیەن���ی رێککەوتنەکەی���ە‪ ،‬هەوڵ���ی لە‌ناوچ���ە‌و قەڵەم���ڕەوی خۆیان���دا ئەنجام‬ ‫"جێناکۆک���ی لەس���ەرەکان"‪ ،‬جوڵە‌و رۆڵی بێوچان پێویستە تا ئەمە نەبێتە فاکتەری بدەن‪ .‬ئ���ەوەی لێرەدا گرنگ���ە ئەوەیە کە‬ ‫حەش���دی ش���ەعبی‪ ،‬قەرزی نێودەوڵەتی‌و رێگر لە‌ئەرکی یەکخس���تنی ناوماڵی کورد‪ .‬نابێت ئەم ئەرکە هیچ هێما‌و نیش���انەیەکی‬ ‫بەشی هەرێم‪ ،‬هتد‪ .‬لەالیەکی ترەوە نەدانی بەهەمان پێ���وەر‌و لە‌ئاس���تی مامەڵەکردن ملمالنێ���ی دو ئیدارەیی پێ���وە دیار بێت‪.‬‬ ‫موچەی فەرمانبەران‪ ،‬موچەی پێشمەرگە‪ ،‬لەگ���ەڵ عێڕاقی فی���دراڵ‌و حکومەتەکەی‪ ،‬لە‌سیاس���ەت‌و ئیدارەدا ش���تێک هەیە پێی‬ ‫پارەی جوتیاران‪ ،‬داهاتی نەوت‌و کێش���ەی هەروەها ناوەندە سیاسیی‌و دیپلۆماسیەکانی دەوترێ���ت کێبڕکێی ئاش���تیانە‌و دروس���ت‬ ‫فرۆش���تنی‪ ،‬رۆڵی کورد لە‌بەغ���دا‪ ،‬ئەمانە دەرەوە‌و جیهانی‪ ،‬دەبێت هەمو هەرێم یەک لە‌ئەرک‌و ئ���ەدای حوکمڕانی���دا کە دەبێت‬ ‫پیادەکردن���ی ئەم رێککەوتنە لە‌ئەس���تۆی‬ ‫هەندێک لە‌کێشە دارایی‌و ئیداریەکانی نێوان بڕیار‌و بەرنامە کۆی بکاتەوە‪.‬‬ ‫بگرێت‪ .‬ئەوەش بە‌مەبەستی کاری پەسەند‌و‬ ‫هەرێم‌و ناوەندن‪ .‬بەکورتی دەتوانین بڵێین‬ ‫• راس���تە جۆرێ���ک لە‌ئاس���ەواری دو خزمەتگوزار لە‌ئێستادا بۆ بەشێکی هەرێم‌و‬ ‫لە‌ئەنج���ام ناکۆکی���ی ب���ەردەوام‌و ئەگەری‬ ‫لێکترازانی عێراق‌و ش���ەڕی داعش‌و گلەیی‌و ئیدارەییم���ان پێ���وە دی���ارە‌و جۆرێ���ک بەهیوای ئەنجامدانی هەمان ش���ێوەی کار‬ ‫ناڕەزایی کورد لە‌ناوەند‪ ،‬پرسی فیدرالیزم‌و بیرکردنەوە وا رێککەوتنەکە نمایش دەکات بەدەستەجەمعی‌و هاوکاری لە‌هەمو هەرێمدا‬ ‫پێوەندی نێوان لەبارێکی تەندروستا نیە‪ .‬کە زیات���ر دەڤەری س���لێمانی دەگرێتەوە‪ ،‬بۆ دوارۆژ‪.‬‬ ‫بۆیە گرنگە کە یەکێتی‌و گۆڕان ئەم دەڤەرە‬ ‫• پێ���م وای���ە دیارتری���ن روخس���اری‬ ‫ لەڕەوش���ێکی قەیراناوی���دا‪ ،‬رەوت���ی وەک قۆرخک���راوی خۆیان س���ەیر نەکەن‪.‬‬‫ئەزمونی هەرێم سس���ت‌و ماندو دەنوێنێت‪ .‬لە‌الیەکی ترەوە الیەنان���ی ئەم رێککەوتنە بانگەشە بۆ رێککەوتنەکە ئەوەیە کە ئەمە‬ ‫سیستمی حوکمڕانی (ئەوەندەی کە هەیە) دەبێت بەوە هەس���تیار بن کە خەڵکی ئەم رێککەوتنێک���ی سیاس���یە‪ .‬لە‌پ���اڵ ئەمەدا‬ ‫بەدەس���ت قەیرانی دارای���ی‪ ،‬ملمالنێی نێو دەڤەرە کە زۆرینەی پاڵپشت‌و دەنگدەرانی خولی���ا‌و داوای ئەمڕۆی خەڵک خواس���تی‬ ‫کابینەی هەش���ت‪ ،‬رەوش���ی لەبارکەوتوی خۆیان���ن‪ ،‬ئاس���تی چاوەڕوانی���ان لە‌پاش بەفریاکەوتنیانە لە‌رەوانینەوەی ئاس���تێک‬ ‫هەندێک لە‌دامەزراوەکان‌و نەبونی ئاس���تێک واژوکردنی رێککەوتنەکە بەرادەیەکی بەرچاو لە‌زەحمەت‌و قورسایی قەیرانەکانی ئێستا‪.‬‬ ‫لە‌کۆدەنگ���ی لەس���ەر چارەس���ەری پەلە‌و بەرزبۆت���ەوە‪ ،‬بەتایبەت���ی چونکە ئێس���تا بۆیە پێم وایە بۆ سیاسەتی ئەو رێککەوتنە‬ ‫پێویست‪ ،‬چاالک‌و بەدەگەر نایەتە بەرچاو‪ .‬فەراهەمبونی توانا‌و سەرچاوەی جۆراوجۆری کە سەرکەوتو بێت‪ ،‬دەبێت وەاڵمدەرەوەی‬ ‫کەلێنی نێوان خەڵک‌و دەس���ەاڵت‪ ،‬فراوان‌و تادوێنێ ‪-‬شاردراوە‪ ،‬لەیەکگرتنی دوالیەنی دەس���توبردی ئ���ەو خواس���تەی خەڵ���ک‬ ‫بێت‪ .‬ئەم���ەش س���ازدانی پالنێکی پەلە‌و‬ ‫رێککەوتنەکەدا بەدی دەکەن‪.‬‬ ‫ئاشکرایە‪.‬‬ ‫کورتخایێن دەخوازێت کە چارەسەری خێرا‌و‬ ‫• سروش���تێکی دیاری ئ���ەم رێککەوتنە خزمەتگوزاری راستەوخۆی پێ بێت‪.‬‬ ‫ ئاستێکی بەرچاو کەڵەکەبو لە‌ئاسەواری‬‫دۆستایەتی‌و خێرخوازی بۆ کورد‌و بەتایبەتی لەوەدای���ە ک���ە پیادەکردن���ی دەکرێت دو‬ ‫• لەوانەی���ە هەندێ���ک لێکدان���ەوە بەو‬ ‫ستایش���ی رۆڵ���ی پێش���مەرگە دەبینرێت ش���ێواز وەرگرێ���ت‪ .‬یەکەم هەوڵ���ی تەواو‬ ‫لە‌ناوەندەکان���ی سیاس���ی‌و راگەیان���دن‌و ب���ۆ کۆکردنەوە‌و بەش���داریی هەمو‪ ،‬یاخود ئاڕاستەیە بێت کە ئەم رێککەوتنە جۆرێک‬ ‫کۆمەاڵنی خەڵکی دەرەوەدا‪ .‬دیپلۆماس���یی زۆرین���ەی الیەنان���ی ت���ر لەبەرنامەیەکی لە‌جەمس���ەرگەی (‪ )polarization‬ی���ان‬ ‫کوردی رۆڵی بینیوە لە‌پەیداکردنی شێوازێک یەکڕیزی���ی ناوماڵی ک���ورد‌و بۆ دەرباز بون پێکهاتنی بەرەیەکی سیاس���یی پێوە دیار‬ ‫لە‌پش���تگیری بۆ کێش���ەی کورد بە‌گشتی‌و لە‌رەوش���ی قەیراناویی ئەمڕۆ لە‌سەرتاپای بێ���ت‪ .‬ئەوەی من دەیبین���م ئەوەیە کە بۆ‬

‫جارێک���ی ت���ر لە‌ماوەیەکی درێ���ژی ژیانی‬ ‫سیاسیی باشوری کوردستاندا (کە لەوانەیە‬ ‫بگەڕێتەوە بۆ ‪‌١٩٧٥‬و شکس���تی شۆڕش���ی‬ ‫ئەیلول)‪ ،‬جۆرێک رێکخستنەوە لە‌سیستمی‬ ‫فرە‪ -‬پارتایەتی���ی هەرێمدا رو ئەدات‪ .‬ئەم‬ ‫دیاردەی���ەش مەرج نیە لە‌روی مەبەس���ت‌و‬ ‫ئاڕاس���تەیەوە‪ ،‬هەر ی���ەک لە‌ئەگەرەکانی‬ ‫جەمسەرگەری یاخود پێکهاتنی بەرەیەکی‬ ‫لێ بکەوێت���ەوە‪ .‬لێکدانەوەیەکی ئەقاڵنی‌و‬ ‫رێبین هەردی‬ ‫ژیرانە زیاتر ئەوە دەس���ەلمێنێت کە ئەمە‬ ‫رێککەوتنێک���ە‪ ،‬هەس���تیاری بە‌ش���پرزەیی‬ ‫رەنگ���ە یەکێک لەهەڵە س���ەرەکیەکانی‬ ‫رەوشی ئێستا‌و نائومێدی لەرەوت‌و شێوەی‬ ‫فریاکەوتن‌و بەجێهێنانەوەی ئەو رەوش���ە‪ ،‬مارکس‌و دوابەدوای ئەویش س���ەرجەم ئەو‬ ‫بەریانە مارکسەی لەدوای ئەوە دروستبون‪،‬‬ ‫هاندەری بێت‪.‬‬ ‫بەکەمگرتن���ی مەس���ەلەی نەت���ەوەو‬ ‫• دەش���ێت ئ���ەم رێککەوتن���ە جۆرێک ناسیۆنالیزم بێت‪ .‬مارکس کە ژیانی مرۆڤی‬ ‫یەکسانکردنەوەی باالنسی وزەی نێو هێزە لەپەیوەندیدا بەئامێرەکانی بەرهەمهێنانەوە‬ ‫سیاس���یەکانی هەرێم���ی ل���ێ بکەوێتەوە‪ .‬تەماش���ا ئەکرد‪ ،‬لەو بڕوای���ەدا بو دواجار‬ ‫ئەمەش لەو واقیعەوە س���ەرچاوە دەگرێت دۆخ���ی ئاب���وری هاوب���ەش‪ ،‬ریزبەن���دی‬ ‫ک���ە یەکێک لە‌الیەنەکانی ئ���ەم رێککەوتنە هاوبەش دروس���ت ئەکات‪ .‬جیهان دابەش‬ ‫خاوەنی هێزی چەک���داری‌و توانای داراییە‪ .‬ئەبێت بۆ دو چینی سەرەکی کە یەکێکیان‬ ‫بەاڵم بەالی منەوە‌و بۆ مەبەس���تی گرنگ‌و خاوەن���ی ئامێرەکان���ی بەرهەمهێنان���ەو‬ ‫پێویس���تی ئەم رێککەوتنە‪ ،‬دەش���ێت بیر بەردەوام دەوڵەمەند ئەبێت‌و س���امان کۆ‬ ‫لە‌س���ەرجەم توخمەکان���ی وزە بکەینەوە‪ ،‬ئەکات���ەوە‪ ،‬چینیکیش ک���ە خاوەنی هیچ‬ ‫(وات���ا ئاب���وری‪ ،‬جەماوەری‌و پاڵپش���تی نیەو بەردەوام فەقی���ر ئەبێت‪ .‬ئەم دۆخە‬ ‫دەندەران‪ ،‬سوپایی‪ ،‬سیاسی‌و دیپلۆماسی‪ ،‬ئابوریە هاوبەش���ە وا لەچین���ەکان ئەکات‬ ‫هت���د)‪ .‬لە‌الیەکی ت���رەوە‪ ،‬باالنس���ی وزە لەیەک نزیک ببن���ەوەو یەک ئامانج‌و یەک‬ ‫(‪ )balance of power‬لە‌فۆرم���ە خەوی هاوبەش کۆیان بکاتەوە‪ .‬دروشمی‬ ‫رەس���می‌و کالس���یکیەکەیدا دەکرێت وەک (کرێکارانی جیهان یەکبگرن) کە دروشمی‬ ‫ه���ۆکاری راگرتنی رەوش���ی ئ���ارا‪ ،‬یاخود سەرەکی کۆمۆنیستەکانە‪ ،‬لەو روانگەیەوە‬ ‫بەپێچەوان���ەوە‪ ،‬وەک ‪ ، deterrent‬وات���ا س���ەرچاوەی گرتب���و کە دۆخ���ی ئابوری‬ ‫رێگر لە‌تێکدانی ئەو رەوش���ە‪ ،‬سەیربکرێت‪ .‬هاوبەش‪ ،‬بەسە بۆ ئەوەی یەک ریزبەندی‬ ‫بەهەرح���اڵ‪ ،‬لێکدانەوەیەک���ی حەکیمانە‌و هاوبەش دروس���ت ب���کات‪ .‬ب���ەاڵم وەک‬ ‫بەرپرس���انە ب���ۆ بەرژەوەن���دی خ���ودی ئەریک فرۆم گوتی هەردو جەنگی جیهانی‬ ‫رێککەوتنەک���ە‪ ،‬دەبێت یەکس���انکردنەوەی پێچەوانەی ئەمەی دەرخست‌و هەمو چینە‬ ‫ئەو بااڵنس���ە بێ���ت بەمەبەس���تی برەودان جی���اوازەکان چونە پاڵ واڵت���ی خۆیان‌و‬ ‫بە‌هەمو ئ���ەو توانا‌و س���ەرچاوانەی کە بۆ دژی چینەکان���ی واڵتان���ی دی جەنگان‌و‬ ‫ئیدارەکردن‌و خزمەتکردنی واڵت پێویستن‌و خەباتی���ان ک���رد‪ .‬ئەزمون���ی جەنگەکان‬ ‫لێرەش���ەوە بۆ بەخاوەنبونی فشاری نەرم‌و دەریانخس���ت کرێکاران نەک نیشتیمانیان‬ ‫سیاسی بۆ سەرکەوتن لە‌ئامانج‌و مەبەستی هەیە‪ ،‬بەڵکو ئام���ادەن لەپێناویدا لەگەڵ‬ ‫چینە بااڵدەستەکاندا یەکبگرن‌و لەپێناویدا‬ ‫رێککەوتنەکەدا‪.‬‬ ‫خۆیان بەکوش���ت بدەن‪ .‬ئەزمونی مێژوی‬ ‫• سەرنجڕاکێش���ە ک���ە لە‌کاتێکی وەک سیاس���ی ئەوەی دەرخس���ت ک���ە وتەزای‬ ‫ئێس���تای هەرێمدا‪ ،‬لە‌جیاتی بەرنامەیەکی وەک نیش���تمان‌و نەت���ەوە زۆر زیات���ر‬ ‫داڕێ���ژراو پیادەک���راوی حکومەت���ی لەوەی مارکس پێش���بینی کردبو‪ ،‬توانای‬ ‫"بنکەف���راوان" ی هەرێ���م‪ ،‬ئەم���ڕۆ زیاتر کۆکردنەوەو هاوس���ەنگەرکردنی هەمو ئەو‬ ‫بانگەش���ەی رێفەران���دوم‌و س���ەربەخۆیی هێزە ناکۆکانەی هەیە کە بڕیار بو سەنگەر‬ ‫دەکرێت کە پارتی دیموکراتی کوردس���تان لەیەکتر بگرن‪.‬‬ ‫لەگەڵ جیهانگیری‌و هەرچی پەیوەستبونی‬ ‫لە‌ئامێزی گرتوە‌و خودی مەس���عود بارزانی‬ ‫جڵەوکێش���ێتی‪ .‬بەاڵم لەالیەک���ی ترەوە‌و ئابوری دنیا بەیەکەوە‪ ،‬ئەو بۆچونانە زیندو‬ ‫دور لە‌ئەدا‌و ئەرکی دەس���ەاڵت‌و حکومەت‪ ،‬بونەوە کە پێیان وایە ئەم پەیوەس���تبونە‬ ‫هیوا‌و خواس���تی بەشێک لە‌خەڵک گرێدراوە دوبارە کار لەس���ەر نەت���ەوەکان ئەکات‌و‬ ‫بە‌رێککەوتنێک���ەوە ک���ە گ���ۆڕان‌و یەکێتی وەک خ���ۆی نایانهێڵێت���ەوە‪ .‬جیهانگیری‬ ‫کلتوری‌و ئاب���وری‪ ،‬دەس���ەاڵتی کارخانە‬ ‫لەسەری پێکهاتون‪.‬‬ ‫فرەنەتەوەیی���ەکان‌و فراوانبون���ی روبەری‬ ‫• لەنێو پرۆسەی سیاسیی هەرێمدا زیاتر کارکردنیان‪ ،‬کۆچی بەرفراوان‌و دروستبونی‬ ‫شێوەبیر‌و ستایڵێکی سیاسیی سەرکردەیی‌و ئ���ەو خەڵکانەی چەن���د رەگەزنامەیەکیان‬ ‫حوکمڕانی���ی س���ەپێنراو ب���ەاڵم کەمتوانا هەی���ە‪ ،‬بەس���تنەوەی دنی���ا لەڕێگ���ەی‬ ‫دەبینرێت‪ .‬جا ئەگەر رادەیەک لە‌پەرۆش���ی ئامێرەکانی پەیوەندیەوە وەک ئەنتەرنێت‌و‬ ‫هەبێت بۆ راس���تکردنەوەی ئەو شێوە بیر‌و س���ەتەالیت‪ ،‬هەم���و ئەمان���ە دۆخێکیان‬ ‫س���تایڵە‪ ،‬ئای���ا دەکرێ���ت رێککەوتنەکەی دروس���تکردوە ک���ە چیدی نەت���ەوە ئەو‬ ‫یەکێتی‌و گۆڕان وەک هاندەری پرۆسەیەکی نەگۆڕی‌و سەقامگیریەی جارانی نامێنێت‌و‬ ‫پێداچون���ەوە‌و ن���اخ پش���کنین(‪ soul-‬لێرەشەوە ناسیۆنالیزم پاشەکشێ ئەکات‪.‬‬ ‫‪ ، )searching‬کە لەس���ەرجەم هێزەکانی بەاڵم لەڕاستیدا وەک ئانۆنی سمیت ئەڵێت‬ ‫ناو پرۆس���ەی سیاسی داوا دەکرێت‪ ،‬ببێتە بیریاران���ی جیهانگیری زیاد لەپێویس���ت‬ ‫هۆکاری داهاتنی جۆرێکی خوازراو لە‌ستایل‌و زیادەڕەویی���ان لەکاریگ���ەری گۆڕانکاریە‬ ‫تەکنیک���ی‌و تەکەنەلۆژیی���ەکان لەس���ەر‬ ‫سەلیقەی دروستی سیاسی‌و حوکمڕانی؟‬ ‫جیهانی نەتەوە کردوە‪ .‬چونیەکبونی ژیانی‬ ‫ئابوری‪ ،‬بەمانای لەناوچونی ناس���ۆنالیزم‬ ‫نی���ە‪ .‬بگرە رەنگ���ە بە پێچەوان���ەوە ئەم‬ ‫تێکەڵبون‌و نزیکبونەوەیە زیاتر کاریگەری‬ ‫لەس���ەر ژیان���ەوە ناس���یۆنالیزم هەبێت‪.‬‬ ‫چونک���ە بەش���ێکی گرنگی ناس���ێۆنالیزم‬ ‫لەئەنجامی بەراوردکرندا دروس���ت ئەبێت‪،‬‬ ‫لەوکاتەدا دروست ئەبێت کە کۆمەڵگایەک‬ ‫بێ وەفاو بێ بەڵێن بون‪.‬‬ ‫ئەمجارەش���یان ئەگەر خۆمان لەنێوخۆ ب���ەر کۆمەڵگایەک���ی جی���اواز لەخ���ۆی‬ ‫رێک‌وتەب���ا نەبی���ن گۆڕانکاری���ەکان دێن‌و ئەکەوێت کە لەکلتورو دابونەریت‌و مێژویدا‬ ‫جیاوازە لەکۆمەڵگای خۆی‪ .‬ناس���یۆنالیزم‬ ‫دەڕۆن‌و لەکاروانەکە دوا دەکەوین‪.‬‬ ‫ئێس���تا کە باس لەئازادکردنی‌ ش���اری‌ دەرئەنجامی هەستکردنە بەجیاوازی لەوی‬ ‫رەق���ە دەکرێ���ت‪ ،‬ئازادکردنی‌ ئەو ش���ارە دی‪ .‬بەڕاستیش ناسیۆنالیزم لەبەرکەوتندا‬ ‫بەس���وپای‌ س���وریای‌ دیموکرات���ی‌ ک���ە دەرئەکەوێت‪ .‬لەوکاتانەدا دەرئەکەوێت کە‬ ‫یەپەگە سەرکردایەتی‌ دەکات سپێردراوە‪ ،‬ئەویدی جیاواز دێتە پێشێ‌و بەراوردکردن‬ ‫هاوپەیمان���ان بەتایبەتیش ئەمەریکا خۆی‌ لەنێوانیاندا دروس���ت ئەبێ���ت‪ .‬واتە مەرج‬ ‫راستەوخۆ سەرپەرشتی‌ شەڕەکە دەکات‪ ،‬نیە تێکەڵب���ون‌و نزیکبونەوە لەکۆمەڵگای‬ ‫بەبۆردومانی‌ فڕۆک���ەو ناردنی‌ ‪ ٢٥٠‬کەس دی‪ ،‬پایەکانی ناس���یۆنالیزم بێهێز بکات‪،‬‬ ‫لەشارەزای‌ سەربازی‌ بۆ هاوکاری‌ هێزەکانی‌ بەپێچەوان���ەوە ئەم تێکەڵبون‌و بەرکەوتنە‬ ‫یەپەگ���ە‪ ،‬گرتن���ی‌ رەقە ئەو ش���ارەی‌ کە زۆرجار ئەبێتە هۆی ئەوەی ناس���یۆنالیزم‬ ‫داع���ش ل���ە‪ ٢٠١٣‬کردویەتی���ە پایتەختی‌ ببوژێت���ەوەو بەهێزت���ر بێ���ت‪ .‬بێه���ودە‬ ‫خەالفەتی‌ ئیس�ل�امی‌‌و دەوڵەتی‌ ئیسالمی‌ نی���ە یەکێ���ک لەپایەکانی ناس���یۆنالیزم‬ ‫لەعێراق‌و شامی‌ لێدامەزراندوە بۆ کورد زۆر دروستکردنی بەردەوامی وێنەی (دوژمن) ە‪.‬‬ ‫گرنگە‪ ،‬گرنگ���ە بەوەی‌ ئیدی‌ کۆتایی دێت (دوژم���ن) ئەو وێنەیەی ئ���ەوی دیە کە‬ ‫بەدەس���ەاڵتێک کە نەک بۆ کورد جێگای‌ ناس���یۆنالیزم بەردەوام پێویستی پێیەتی‬ ‫مەترس���ی‌‌و هەڕەش���ەیە بگرە بۆسەرجەم بۆئەوەی سەقامگیری‌و یەکانگیری ناوخۆی‬ ‫بپارێزێ���ت‌و گەش���ەی پێب���دات‪ .‬تەنانەت‬ ‫جیهان مایەی‌ هەڕەشەیە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم پرس���یارەکە لێرەی���ە ئایا کورد گەر دوژمنی راس���تەقینەش بونی نەبێت‪،‬‬ ‫لەگرتنی‌ پایتەختی‌ خەالفەتی‌ تیرۆرستانی‌ ئەوا دوژمنی وەهمی دروس���ت ئەکات کە‬ ‫سەرقاڵی پیالنگێڕیە دژی نەتەوە‪.‬‬ ‫ئیسالمی‌ چی‌ دەستدەکەوێت؟‬ ‫رەنگە ناسیۆنالیزمی کوردی یەکێک بێت‬ ‫»» ‪ 19‬لەو نمونە دیارانەی کە تەنیا لەبەرکەوتندا‬

‫کورد پایتەخت ‌ی خەالفەت دەڕوخێنیت؟‬ ‫هیوا سەید سەلیم‬ ‫بەدرێژای���ی‌ مێژو کورد زۆر جار ش���ارو‬ ‫پایتەخت���ی‌ لەالی���ەن دوژمن���ان‌و گەالنی‌‬ ‫دەوروبەری‌ داگیرك���راوه‪ ،‬ئەو کاتانەی‌ کە‬ ‫کوردیش دەسەاڵتی‌ هەبوە‪ ،‬سوپایەکی‌ شک‬ ‫بینیوە‪ ،‬پەالماری‌ سەر واڵتانی‌ داوە‪ ،‬وەک‬ ‫چۆن لەوەی‌ یەکەم کە پەالماردراوە زیانی‌‬ ‫بەرکەوتوە‪ ،‬لەپەالماردانەکانیش هەمیشە‬ ‫زەرەرمەند ب���وە‪ ،‬چونکە کە پەالماردراوە‬ ‫قوربانی‌ ب���وە‪ ،‬بەاڵم ک���ە پەالماری‌ داوە‬ ‫بەکارهێن���دراوە‪ ،‬وات���ا بەرهەمەک���ەی‌ بۆ‬ ‫ک���ورد نەبوە‪ ،‬بەاڵم ئەوانە بون بەڕابردو ‪،‬‬ ‫ئەوەی‌ ئێس���تا دەیکات بەتایبەت لەشەڕی‌‬ ‫تیرۆرس���تانی‌ داعش‪ ،‬زۆر جیاوازە لەگەڵ‬ ‫راب���ردو بەمەرجێک دەرس ل���ەو رابردوە‬ ‫وەربگرێت‪.‬‬ ‫هەمیش���ە دەوترێت ک���ورد لەروخاندنی‌‬ ‫دەوڵەتی‌ ئاش���وری‌ کە لەس���اڵی ‪ ٦١٢‬پ‪.‬‬ ‫ز لەالیەن پاش���ای‌ دەوڵەتی‌ (کەیخسرەو)‬ ‫روخێندرا چی‌ دەسکەوت؟‬ ‫با باس لەوە نەکەین کە ئایا ئەو پاشایە‬ ‫ک���ورد بوە یان نا‪ ،‬چونکە دەزانین کە ئەو‬

‫پاش���ای‌ دەوڵەتێک بوە ک���ە بەدەوڵەتی‌‬ ‫کوردان ناس���راوە‪ ،‬مێژوش ئ���ەو روداوە ‌ی‬ ‫لەسەر کورد تۆمار کردوە تازە ناسڕێتەوە‬ ‫لەسەرمان‪.‬‬ ‫ئ���ەی‌ کاتێک کە س���ەاڵحەدینی‌ ئەیوبی‌‬ ‫دەوڵەت���ی‌ فاتیمی‌ لەمیس���ر دەروخێنێت‌و‬ ‫لەش���ەڕی‌ س���ەلیبیەکان قودس دەگرێت‬ ‫ئەمی���ان بۆ ک���ورد چ خێریکی‌ هەبو جگە‬ ‫ل���ەوەی‌ جیهانێک���ی‌ بەرفراوانم���ان کردە‬ ‫دوژمنی‌ خۆمان‌و لەرێکەوتننامەکانی‌ دوای‌‬ ‫جەنگ���ی‌ جیهان���ی‌‌و پێش���تریش تۆڵەیان‬ ‫لێکردینەوە‪.‬‬ ‫ئەم دو پرسیارە نمونەی‌ دیاری‌ مێژون‪،‬‬ ‫وەاڵمەکەشیان ئەوەیە کە کورد لەهیچ یەک‬ ‫لەمانە دەس���کەوتی نەبوە جگە لەزەرەرو‬ ‫زیان‪ ،‬جا مێژونوس���ان بیانویان بۆ ئەوانە‬ ‫زۆرن بەاڵم لیرەدا کاتی‌ باسکردنی‌ نیە‪.‬‬ ‫ئەوەی‌ کە زۆر گرنگ���ە ئەوەیە هەموان‬ ‫دەڵێی���ن ب���ا دەرس لەراب���ردو وەرگرین‪،‬‬ ‫کەچی‌ وەریناگرین!‬ ‫لەو چەن���د رۆژە کە باس لەبەش���داری‌‬ ‫کورد لەئازادکردنی‌ ش���اری‌ رەقەو موسڵ‬ ‫دەکرێ���ت‪ ،‬نوس���ەری‌ ن���اوداری‌ ع���ەرەب‬ ‫(عەبدولب���اری‌ عەت���وان) لەوتارێکدا ئەو‬ ‫پرسەی‌ وروژاندوەو دەپرسێت‪:‬‬

‫کوردەکان لەهێرش���کردنە س���ەر شاری‌‬ ‫رەقەو موسڵ چیان دەستدەکەوێت؟‬ ‫هێن���دەی‌ ش���ارەزای‌ نوس���ینەکانی‌‬ ‫(عەبدولب���اری‌) ب���م‪ ،‬دەزانم کە نوس���ەر‬ ‫ئەو پرس���یارەی‌ لەروانگەی‌ ش���ۆڤێنیەتی‌‬ ‫خ���ۆی‌ نوس���یوە‪ ،‬کە ئ���ەو نوس���ەرەی‌‬ ‫پێدەناس���رێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم بائێمە وەک ئەو‬ ‫نەکەین‪ ،‬بێین لەڕوانگ���ەی‌ ترس لەڕابردو‬ ‫ئەو پرسیارە لەخۆمان بکەین‪ ،‬کە نمونەی‌‬ ‫ئەو ترسەمان هێندە زۆرن لەحساب نایەن‬ ‫کە ئەگ���ەر زۆر دور نەڕۆین‪ ،‬ئەوە نمونەی‌‬ ‫کۆم���اری‌ مەهاباد‪ ،‬لەمەهاب���اد بارودۆخی‌‬ ‫نێودەوڵەتیی‌ هەلی‌ دروستکردنی‌ کۆماری‌‬ ‫بۆ رەخساندین‪ ،‬بەس بەگۆڕان لەهاوکێشە‬ ‫نێودەوڵەتییەکان ئیدی‌ تەمەنی‌ س���اوای‌‬ ‫کۆمار درێژەی‌ نەکێشاو بەو دەردەچو کە‬ ‫تەنانەت رابەرەکانی‌ کۆمار سەری‌ خۆشیان‬ ‫لەسەر دانا‪.‬‬ ‫بۆیە دەبێت بزانین کە چەندە هاوکێشە‬ ‫دەولی���ەکان وەک فاکت���ەری‌ بابەت���ی‌‬ ‫کاریگەریان لەس���ەر گۆڕانکاریەکان هەیە‪،‬‬ ‫دو بەق���ەد ئەمەیان فاکت���ەرە خودیەکان‬ ‫گرنگن‪.‬‬ ‫بۆیە با ئەمجارەشیان نەڵێین‪:‬‬ ‫هەمیشە دۆستەکانمان لەبەرامبەر ئیمە‬

‫‪13‬‬

‫ناسیۆنالیزمی کوردی‬ ‫کوردەکان‬ ‫لەناوخۆدا بەجۆرێک‬ ‫پارچە پارچەن‬ ‫کە تا سنوری‬ ‫تەخوینکردن‌و‬ ‫بەدوژمن‬ ‫تەماشاکردنی یەک‬ ‫ئەڕۆن‌و کەمترین‬ ‫لێکتێگەیشتنی‬ ‫هاوبەش‬ ‫لەنێوانیاندا نیە‬ ‫بەکۆمەڵ���گای دەرەوە هەس���ت بەبون���ی‬ ‫ئەکرێت‪ .‬ئ���ەم ناس���یۆنالیزمە هەرکاتێک‬ ‫ب���ەر کۆمەڵگاو کلتوری دی کەوتوە‪ ،‬وەک‬ ‫ناس���یۆنالیزمێکی یەکانگیرو بەهێز خۆی‬ ‫دەرخس���توە‪ .‬تەنانەت لەو کاتانەشدا کە‬ ‫پ���ڕ لەناکۆکی‌و ناحەزی ب���وە‪ ،‬هەرکاتێک‬ ‫ب���ەر جیهان���ی دەرەوە کەوتوە یەکدەنگ‌و‬ ‫یەکڕی���ز خ���ۆی دەرخس���توە‪ .‬مێ���ژوی‬ ‫سیاسی کوردس���تان لەدوای دروستبونی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنی سیاس���یەوە بەڕادەی���ەک‬ ‫ک���ەرت‌و پڕ تەنگژە بوە‪ ،‬کە بەدرێژای ئەو‬ ‫چەند س���اڵەی دوای چەندانجار لەلێواری‬ ‫شەڕی ناوخۆ نزیکبۆتەوە‪ ،‬بەاڵم تەنانەت‬ ‫لەگەرم���ەی ئ���ەم ناکۆکیانەش���دا کاتێک‬ ‫روبەڕوی كێشەی بەغدا بۆتەوە‪ ،‬وەک یەک‬ ‫هێزو یەکدەنگ قسەی کردوە‪ .‬تەنانەت لەو‬ ‫کاتانەش���دا کە بڕیاری هاوبەش بوە هیچ‬ ‫ش���تێک نەبوە‪ ،‬لەئەنجومەن���ی نوێنەرانی‬ ‫عێراقدا یەکدەنگ‌و یەکهەڵوێست بون‪ .‬بگرە‬ ‫تەنان���ەت هاوپەیمانی‌و نزیکبونی جیاوازی‬ ‫هێزە کوردی���ەکان لەالیەن���ە عێراقیەکان‬ ‫رێگەی ل���ەوە نەگرت���وە لەزوربەی دۆخە‬ ‫هەستیارەکاندا یەکدەنگ‌و یەکڕا بن‪ .‬نزیکی‬ ‫الیەک لەشیعەکان‌و الیەکیش لەسونەکان‪،‬‬ ‫رەنگدان���ەوەی لەس���ەر دورکەتن���ەوەی‬ ‫هەڵوێس���تی سیاس���یان لەبەغ���دا نەبوە‪.‬‬ ‫لەئەزمون���ی کوردیدا ناس���یۆنالیزم تەنها‬ ‫لەبەرکەوتن بە (بێگانە)دا هەست بەبونی‬ ‫ئەکرێت‌و لەڕاستیش���دا تاکە س���اتی بونی‬ ‫ئەم ناسیۆنالیزمەیە‪ .‬بەاڵم ئەم هەڵوێستە‬ ‫ناسیۆنالیزمیە دورونزیک کاریگەری لەسەر‬ ‫ئەوە نەبوە هێزە کوردی���ەکان لەناوخۆدا‬ ‫یەکانگیرو پتەو بکات‌و لەسەر سفرەی یەک‬ ‫نیش���تیمان کۆیان بکاتەوە‪ .‬بەپێچەوانەوە‬ ‫ئەوەی لەناوخۆدا ئەگوزەرێت‪ ،‬بەڵگەیەکی‬ ‫گەورەیە لەس���ەر نەبونی ناس���یۆنالیزم‌و‬ ‫تەنانەت نەبون یان راستتر الوازی‌و بێ تینی‬ ‫هەمو ئەو رەگەزانەی نەتەوە پێکئەهێنن‌و‬ ‫وابڕیارە یەکانگیر‌و پتەوی بکەن‪ .‬کوردەکان‬ ‫لەناوخ���ۆدا بەجۆرێ���ک پارچ���ە پارچەن‬ ‫کە تا س���نوری تەخوینک���ردن‌و بەدوژمن‬ ‫تەماش���اکردنی ی���ەک ئ���ەڕۆن‌و کەمترین‬ ‫لێکتێگەیش���تنی هاوبەش لەنێوانیاندا نیە‪.‬‬ ‫س���ەیر ئەوەیە ئ���ەو هێزەی خ���ۆی وەک‬ ‫هێزی ناس���یۆنالیزمی کورد ئەناس���ێنێت‌و‬ ‫بانگەشەی دروستکردنی دەوڵەتی کوردی‬ ‫ئ���ەکات‪ .‬لەهەم���و هێزەکان���ی ت���ر زیاتر‬ ‫دەوری س���ەرەکی لەم پارچەپارچەکردن‌و‬ ‫الوازکردن���ەدا بینیوە‪ .‬ئەم هێزە نەک روی‬ ‫لەدامەزراندنی دەوڵەتی کوردی نیە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ستراتیژی سەرەکی بریتیە لەدامەزراندنی‬ ‫ئیمارەتێک���ی حزب���ی کە بەس���ەرۆکێکی‬ ‫هەمیش���ەیی کە ئەوەی لەگەڵ���ی نەبێت‬ ‫وەک خائین‌و نیش���تمانفرۆش وێنا ئەکات‪.‬‬ ‫ناسیۆنالیزمی کوردی لەسەر دەستی ئەم‬ ‫هێزە مردوەو تاکە هەناس���ەیەکی کەم لەم‬ ‫ناسێۆنالیزمەدا مابێت‪ ،‬تەنیا ئەو کاتانەیە‬ ‫کە بەر بێگانە ئەکەوێت‪ .‬پرسیاری سەرەکی‬ ‫ئەوەیە ئایا ئەم تاکە هەناسەیەش درەنگ‬ ‫یان زو لەژێر زەبری ئەو کەرتبون‌و تەنگژە‬ ‫توندانەدا لەهەناسەدان ناکەوێت؟‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ئەخالقیاتی ئەکتیڤیزم‬ ‫دروستکردنی خود وەک بەشێک لەدروستکردنی دونیا‬ ‫مەسەلەکانەوە گرێدراوە‪ .‬ئەوەی بەرگری‬ ‫لەژینگ����ە دەکات دەبێتە "ژینگەپارێز"و‬ ‫ئەوەشی بەرگری لەمافی مندااڵن دەکات‬ ‫دەبێت بە"منداڵپارێز"‪.‬‬

‫مەریوان وریا قانع‬

‫ل����ەڕوی فەلسەفیش����ەوە ئەکتیڤیزم‬ ‫مان����ای گرنگی����دان بەک����ردەو جوڵەو‬ ‫هەڵس����وکەوت‌و وێناکردنی مرۆڤ وەک‬ ‫بکەرێکی کردەیی‪ ،‬یان باوەڕهێنان بەو‬ ‫روانینە بۆ بون کە پێیوایە "سەرەتا وشە‬ ‫نەبوە‪ ،‬دواتر کار" بەڵکو بەپێچەوانەوە‬ ‫"س����ەرەتا کار هەبوەو دواتر وشە"‪ .‬لەم‬ ‫روانینەدا چاالکەوانیی ئامرازێکی گرنگی‬ ‫دروستکردن‌و داڕشتنی دونیاو داڕشتنی‬ ‫خودە‪ ،‬بەشێکە لەکردەی دونیاسازیی‌و‬ ‫خودس����ازییەکی تایبەت‌و کورتنابێتەوە‬ ‫تەنه����ا ب����ۆ بەرگریکردن ل����ەم یان لەو‬ ‫مەسەلە لەناو روبەری گشتیدا بەتەنها‪.‬‬ ‫بەاڵم لەهەمو ئەو دۆخانەدا شتێک هەیە‬ ‫کە ن����اوی "ئەخالقیات����ی ئەکتیڤیزم"ە‪،‬‬ ‫ئەخالقیاتێ����ک گرێ����دراو بەئامادەگیی‬ ‫مرۆڤ����ەوە لەناو روبەرو ژیانی گش����تیدا‬ ‫وەک چاالکەوان‪ .‬پرسیارەکە ئەوەیە ئایا‬ ‫ئەو ئەخالقیاتە چییەو کامەیە؟‬

‫بەتوندی����ی بەیەکتری����ەوە گرێ����دراون‌و‬ ‫مەودایەک ب����ۆ جیاکردنەوەیان نییە‪ .‬با‬ ‫کەمەکێک وردتر لەس����ەر ئەم بابەتانە‬ ‫قسەبکەین‪.‬‬ ‫ئاستی یەکەم‪ :‬پەیوەندیی مرۆڤ‬ ‫بەخودی خۆیەوە‬ ‫الی فۆکۆ ئەخالق کاری هۆشیارانەی‬ ‫مرۆڤە لەس����ەر خودی خۆی بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانێ����ت پەی����ڕەوی کۆمەڵێ����ک بەهاو‬ ‫نۆرم بکات کە دەش����ێت خۆی داهێنەرو‬ ‫دروستکەریان بێت‪ ،‬یان لەدوای تێڕامان‌و‬ ‫بیرکردنەوەیەک����ی رەخنەییان����ەوە لەو‬ ‫ژینگەیەوە وەریگرتبێت کە تیایدا دەژی‪،‬‬ ‫ئەمەش بەمەبەس����تی ئ����ەوەی بتوانێت‬ ‫خ����ۆی وەک "بونەوەرێک����ی ئەخالقیی"‬ ‫دابهێنێ����ت‪ .‬ئەخالق الی فۆکۆ چاالکیی‬ ‫خۆدروستکردن‌و خۆداهێنانە‪ ،‬هەوڵدانە‬ ‫بۆئەوەی ببیت بەکەس����ێکی دەگمەن‌و‬ ‫تایبەت‪ ،‬کارێکە مرۆڤ بەرلەوەی لەسەر‬ ‫کۆمەڵگا بیکات‪ ،‬لەس����ەر خودی خۆی‬ ‫ئەنجامیئەدات‪ .‬مرۆڤ لەم روانینەدا بەر‬ ‫لەوەی "مشوری شتەکانی دیکە بخوات"‪،‬‬ ‫"مشوری خۆی دەخوات"‪ .‬وردتر بدوێم‪،‬‬ ‫مشورخواردنی مرۆڤ لەشتەکانی دیکە‬ ‫بەبێ تێپەڕین بەناو مش����ورخواردن بۆ‬ ‫خود خۆی‪ ،‬مانایەکی نامێنێتەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫"مش����ورخواردن بۆ خ����ود" یانی چی؟‬ ‫مرۆڤ بە چ مانایەک پێویستە مشوری‬ ‫خۆی بخوات؟ ئەم مشورخواردنە چییەو‬ ‫رەگ����ەزە س����ەرەکیی‌و بنەڕەتییەکانی‬ ‫کامانەن؟‬

‫ئەکتیڤیزم چییە؟‬ ‫ئەکتیڤیزم دەستەواژەیەکی ئینگلیزییەو‬ ‫بەمان����ای چاالکەوانکاری����ی دێ����ت‪،‬‬ ‫ئەکتیڤ مانای چاالکب����ون‌و ئەکتیڤیزم‬ ‫مان����ای چاالکبونێک����ی هۆش����یارانەو‬ ‫کردەیی لەبوارێ����ک لەبوارەکانی ژیانی‬ ‫کۆمەاڵیەتییدا‪ .‬چاالکەوان ئەو کەسەیە‬ ‫ک����ە لەبوارێ����ک لەبوارەکان����دا هەوڵ‌و‬ ‫کۆشش����ێکی تایب����ەت دەخاتەگ����ەڕ بۆ‬ ‫بەرگریکردن لەمەسەلەیەک کە بەگرنگ‌و‬ ‫ش����ایانی بەرگریلێکردنی دەزانێت‪ .‬جا‬ ‫ئەو مەسەلەیە دەش����ێت مەسەلەیەکی‬ ‫سیاسیی یان کۆمەاڵیەتیی‪ ،‬ئابوریی یان‬ ‫فەرهەنگی����ی‪ ،‬ژینگەیی یان جێندەریی‪،‬‬ ‫ئەکتیڤی����زم وەک کردەیەک����ی‬ ‫ی����ان هەر ش����تێکی دیکەی ن����او ژیانی ئەخالقیی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی بێت‪.‬‬ ‫ئەو خاڵەی من دەمەوێت لەم نوسینەدا‬ ‫بەرگری لێبکەم ناساندنی چاالکەوانیی‌و‬ ‫رەهەندی����ی کردەی����ی ل����ەکاری ئەکتیڤیزمە وەک کردەیەکی ئەخالقیی‪،‬‬ ‫چاالکەوانی����دا رەهەندێک����ی بنەڕەتیی‌و وەک کۆمەڵێک هەڵس����وکەوت‌و جوڵەی‬ ‫س����ەرەکییە‪ .‬چاالکەوان کەس����ێکە کە ن����او ژیانی گش����تیی ک����ە ژێرخانێکی‬ ‫فۆک����ۆ لەوەاڵم����ی ئەم پرس����یارانەدا‬ ‫لەن����او ژیانی گش����تیدا ئامادەیەو وەک ئەخالقیی تایبەت ئاراس����تەی دەکات‪.‬‬ ‫بکەرێ����ک دەس����تبەکارە‪ .‬بەب����ێ کردە پرس����یارەکە ئەوەیە ئەخالق لێرەدا بە دەزگایەک����ی چەمکی‌و تیۆری����ی ئاڵۆز‬ ‫ناکرێ����ت ب����اس لەچاالک����ەوان بکەین‪ .‬چ مانای����ەک بەکاردێت؟ ب����ەر لەهەمو پێش����نیاردەکات ک����ە ئێ����رە ش����وێنی‬ ‫ئ����ەم کردانەش بەپلەی یەک����ەم رویان ش����تێک ئەخالق بەمانای پەیڕەویکردنی باس����کردنیان نیی����ە‪ .‬زۆر بەکورت����ی‬ ‫لەبەرپاکردنی گۆڕانکارییە‪ ،‬مەبەس����ت کۆمەڵێک یاساو بەهاو نۆرمی بااڵدەست ئ����ەم فەیلەس����وفە ک����ە ب����اس ل����ە‬ ‫لێیان دەسکاریکردنی دۆخێکی تایبەتە نا کە لەکۆمەڵگادا ئامادەن‌و س����نوری "مش����وارخوردن لەخ����ود" دەکات باس‬ ‫بۆ باشترکردن‌و سەرلەنوێ داڕشتنەوە‪ ،‬ح����ەاڵڵ‌و حەرامە جیاوازەکان لەیەکتری لەکردەی پەیوەندییەکی هۆش����یارانەی‬ ‫یاخ����ود بەپێچەوان����ەوە هەوڵ����دان‌و جیادەکەنەوە‪ ،‬ئەخالق وەک سیستمێکی م����رۆڤ بەخ����ودی خۆی����ەوە دەکات‪،‬‬ ‫کۆشش����کردنە ب����ۆ رێگەگرت����ن لەوەی پێش����وەخت دروستکراو و سەپێنراو نا‪ ،‬مش����ورخوردن بریتییە لەتەسلیمنەبون‬ ‫هەندێ����ک گۆڕانکاریی ڕوب����دات کە ئەو بەڵکو لەپاڵ میش����ێل فۆک����ۆدا دەڵێم‪ ،‬بەو کۆدە ئەخالقییان����ەی کە کۆمەڵگا‬ ‫چاالکەوانە بەخراپ‌و نێگەتیڤی دەزانن‪ ،‬ئەخالق وەک پەیوەندی مرۆڤ بەخودی دەیانس����ەپێنێت‪ ،‬ئیت����ر لەخێزان����ەوە‬ ‫بۆ نمونە کۆمەڵێک هونەرمەند کۆدەبنەوە خۆی����ەوەو وەک کردەی دروس����تکردن‌و بیگ����رە بۆ قوتابخان����ە بەتێپەڕین بەناو‬ ‫رێگەدەگرن لەوەی ماڵە کۆنەکانی شار داهێنان‌و داڕشتنی ئەو خودە بۆ خۆی‌و مزگ����ەوت‌و کەنیس����ەو دەزگا دینی����ی‌و‬ ‫بڕوخێندرێ����ن چونک����ە پێیانوای����ە ئەو لەوێشەوە بۆ ئەو دونیایەی تیایدا دەژی‪ .‬کۆمەاڵیەتییەکان����ی دیک����ەدا‪ .‬هەم����و‬ ‫روخاندنە شوناسی شارەکە دەسڕێتەوە‪ .‬بۆ رونکردن����ەوەی ئەم دیدە بۆ ئەخالق ئەمانە جۆرێک لەئەخالقیات دەسەپێنن‬ ‫ک����ە مرۆڤێک مش����وری خ����ۆی بخوات‪،‬‬ ‫لەش����اری ئەس����تەنبوڵ کۆمەڵێ����ک‬ ‫تەسلیمیان نابێت‌و دەچێتە پەیوەندییەکی‬ ‫چاالکەوان بەرگریان لەوەکرد کە نابێت‬ ‫رەخنەیی����ەوە لەگەڵیان����داو ناهێڵێ����ت‬ ‫کۆمەڵێک درەخت لەباخێک لەباخەکانی‬ ‫بەئاس����انی ببن بە بەش����ێک لەدونیای‬ ‫شاردا ببڕدرێتەوەو ئەو بەرگرییەش بوە‬ ‫ناوەکی����ی ئەو‪ .‬هاوکات مش����ورخواردن‬ ‫هۆی دروس����تبونی جوڵەیەکی سیاسیی‬ ‫بەهی����چ مانای����ەک الس����اییکردنەوەو‬ ‫ئۆپۆزیس����یۆنی بەهێ����زو ماوەیەک����ی‬ ‫دوبارەکردنەوەی ئەخالقیاتی کەسەکانی‬ ‫درێ����ژ دەوڵ����ەت‌و حکومەت����ی تورکیا‬ ‫ت����ری ناو ئەو ژینگەی����ە نییە کە مرۆڤ‬ ‫بەکپکردنەوەیەوە سەرقاڵبو‪.‬‬ ‫لەگەڵیاندا دەژی‪ ،‬جا چ لەڕێزگرتنی ئەو‬ ‫بەهایانە بێت یان لەڕێگای الدان لێیان‌و‬ ‫ب����ەم مانای����ە چاالکەوان کەس����ێک‬ ‫پەیڕەونەکردنی����ان‪ .‬فۆکۆ لەئەخالقیاتی‬ ‫نییە لەماڵەوە دابنیش����ێت‌و قسەبکات‪،‬‬ ‫"مش����ورخواردندا ب����ۆ خ����ود" باس لە‬ ‫بەڵکو کەس����ێکە لەناو روبەری گشتییدا‬ ‫"پراکتیکەکانی ئازادیی" دەکات‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫ئامادەیەو لەوێدا کارەکانی ئەنجامئەدات‪.‬‬ ‫کاتێک دەبێتە بونەوەرێکی ئەخالقیی کە‬ ‫دروستبونی دونیای ئینتەرنێت‌و دیگیتاڵ‬ ‫بچێتە پەیوەندییەکی ئازادەوە لەگەڵ ئەو‬ ‫دەس����کاریی ئەم رەهەن����دە کردەییەی‬ ‫بەهاو یاساو سیستمە ئەخالقییانەوە کە‬ ‫کردوە‪ ،‬ب����ەاڵم تائێس����تاش ئامادەبون‬ ‫ئامادەن‪" .‬مشورخواردن بۆ خود" مانای‬ ‫لەڕوبەری گشتیدا وەک بکەر مەرجێکی‬ ‫گەورەکردن����ی پراکتیکەکانی ئازادییە‪،‬‬ ‫س����ەرەکیی‌و بنەڕەتیی چاالکەوانبونە‪.‬‬ ‫داهێنانی تاکەکەس����ە ب����ۆ خودی خۆی‬ ‫بێگوم����ان کاری چاالکەوانان دەش����ێت‬ ‫وەک کارێکی هونەریی‪ ،‬کارکردنی مرۆڤە‬ ‫هەمەجۆرو جیاوازبن‪ ،‬کەس����انێک هەبن‬ ‫لەناو خودی خۆیدا وەک پێشینەیەک بۆ‬ ‫لەبواری سیاسیدا چاالکەوانبن‪ ،‬هەندێکی‬ ‫کارکردن لەناو ئەو ژینگەیەدا کە تیایدا‬ ‫دی لەبواری ژیان����ی مەدەنیدا‪ ،‬ئەوانیتر‬ ‫ئامادەیە‪.‬‬ ‫لەبواری مەسەلەی ئافرەتان‌و کەسێکی‬ ‫دیکە لەبواری ماف����ی مندااڵن‌و پیراندا‪.‬‬ ‫ئەم پەیوەندییە ناوەکییە بەخودەوە‬ ‫جوڵەکانی����ش لەناو روبەری گش����تیدا‬ ‫لەفۆرم����ی مش����ورخواردندا ئەو خاڵەیە‬ ‫چەندەها جوڵەی جیاوازن‪ ،‬لەنوس����ینی‬ ‫نامەی ناڕەزایەتییەوە دەستپێدەکات تا هەوڵئەدەم لێرەدا دو ئاستی سەرەکیی ک����ە لەمەس����ەلەی ئەکتیڤیزمم����ان‬ ‫بەچونە قاڵبی خۆپیشاندان‌و مانگرتن‌و لەیەکتری جیابکەمەوە‪ .‬یەکەمیان ئاستی نزیکدەکات����ەوە‪ .‬ئەکتیڤیزم بەر لەوەی‬ ‫یاخیب����ون دەگات‪ .‬کەس����انێکی دیکە پەیوەن����دی چاالکەوانە وەک تاکەکەس پەیوەندییەک����ی دەرەکیی بێت بەژیانی‬ ‫دەشێت بەنوسینی چەند دێڕێک لەسەر بەخودی خۆیەوە‪ .‬دوهەمیان ئەو ئاستە گش����تییەوە پەیوەندییەک����ی ناوەکییە‬ ‫دیوارێ����ک وازبهێن����ن‌و ئەوانیتر دەتوانن دەس����تەجەمعیی‌و کۆمەاڵیەتییەی����ە کە بەخ����ود خۆی����ەوە‪ ،‬مش����ورخواردن بۆ‬ ‫خەریکی جواڵندن����ی خەڵکبن بۆئەوەی هێما ب����ۆ پەیوەندیی نێوان چاالکەوا‌ن‌و کۆمەڵگا بەبێ مش����ورخواردن بۆ خود‬ ‫بەرهەم����ی کۆمپانیایەک����ی دیاریکراو‪ ،‬کۆمەڵگاو چاالکەوان‌و ژیانی گش����تیی‌و خۆی کارێکی نەکردەیە‪ .‬مرۆڤ ناتوانێت‬ ‫یان واڵتێکی دیاریک����راو‪ ،‬لەبازاڕەکاندا چاالکەوان‌و ئەوانیت����ر‪ ،‬دەکات‪ .‬هەردو بەرگریی لەمافی مندااڵن‌و پیران بکات‪،‬‬ ‫نەفرۆش����رێت‪ .‬لەهەمو ئ����ەم دۆخانەدا ئاس����تەکە بەزیاد لەشێوازێک بەیەکەوە گەر پێش����تر لەناوخۆیدا سەرجەمی ئەو‬ ‫م����رۆڤ دەتوانێت باس لە "ئیلتیزامێکی گرێ����دراون‌و بەزی����اد لەش����ێوەیەکیش بەه����ا ئەخالقیان����ەی نەچاندبێت کە بۆ‬ ‫مەدەنیانە" ب����کات‪ ،‬ئەوەی بەئینگلیزی کاریگەری لەسەر یەکتری بەجێدەهێڵن‪ .‬ئ����ەم بەرگریکردنە پێویس����تن‪ .‬ناکرێت‬ ‫پێیدەڵێ����ن ‪ ، civic engagement‬لەیەکەمیاندا مرۆڤ خەریکی داڕش����تن‌و چاالکەوان����ی بواری ژنان بی����ت‌و لەناو‬ ‫ئیلتیزام بەو بابەتە س����ەرەکییانەوە کە بونیادنان����ی کەس����ایەتیی‌و شوناس����ی خۆتدا وێنەیەکت بۆ ژن دروستکردبێت‬ ‫"ژیانی گشتیی" کۆمەڵگا پێکدەهێنێت‌و خۆیەت����ی وەک تاکەک����ەس‪ ،‬لەدی����دی ک����ە وەک بونەوەرێک����ی ناقس‌و پلە دو‬ ‫بەوەوە پەیوەستە‪ .‬چاالکەوان دەتوانێت فۆک����ۆدا مرۆڤ لەم ئاس����تەدا لەخەمی وێنایبکەی����ت‪ .‬مش����ورخواردن بۆ خود‬ ‫هەم����و تەمەنی خ����ۆی تەرخانبکات بۆ دروستکردنی خۆیدایەو مشوری داڕشتن‌و مان����ای پێش����وەخت ب����ون بەمرۆڤێکی‬ ‫بەرگریک����ردن لەیەک مەس����ەلە‪ ،‬بەاڵم داهێنانی خ����ۆی وەک مرۆڤێکی تایبەت مشورخۆر بەرلەوەی مش����ور لەدونیای‬ ‫دەش����توانێت لەیەککاتدا بەرگری لەزیاد دەخوات‪ .‬لەدوهەمیان����دا هەمان مرۆڤ دەرەوە بخۆیت‪.‬‬ ‫لەمەسەلەیەک بکات‪ ،‬یان لەبەرگریکردن وەک هاواڵتییەک����ی چ����االک‌و مولتەزیم‬ ‫ئەم����ە مانای ئەوەی مرۆڤ س����ەرەتا‬ ‫لەمەس����ەلەیەکەوە بپەڕێت����ەوە ب����ۆ ئامادەیە کە کار لەس����ەر باش����تربونی‬ ‫بەرگریک����ردن لەمەس����ەلەیەکی دیکە‪ .‬ژیانی گش����تیی‌و بەرەوپێش����ەوەچونی لەهەوڵ����ی ئەوەدابێت خ����ۆی بخاتە ژێر‬ ‫شوناس����ی چاالکەوانەکان بەشوناس����ی کۆمەڵگاکەی دەکات‪ .‬هەردو کردەکەش رکێفی خۆیەوەو خۆی خۆی بەڕێوەببات‌و‬

‫چاالکەوان کەسێک‬ ‫نییە لەماڵەوە‬ ‫دابنیشێت‌و‬ ‫قسەبکات بەڵکو‬ ‫کەسێکە لەناو‬ ‫روبەری گشتییدا‬ ‫ئامادەیەو‬ ‫لەوێدا کارەکانی‬ ‫ئەنجامئەدات‬

‫نییە بەسەر نارسیزم‌و خودێکی ئاوساو و‬ ‫نەخۆشدا‪ ،‬بەڵکو هەنگاوێکی راستەوخۆو‬ ‫رادیکاڵ���ی تێکەڵبونە بەدونیاو بەوانیترو‬ ‫بەژیانی هاوبەش‪.‬‬

‫مرۆڤ کاتێک‬ ‫دەتوانێت‬ ‫راستییەکان‬ ‫بەدەرەوەی خۆی‬ ‫بڵێت کە پێشتر‬ ‫ئەو راستییانەی‬ ‫بەخۆی گوتبێت‌و‬ ‫لەناو خۆیدا‬ ‫تاقیکردبێتەوەو‬ ‫ساتەوەختە‬ ‫جیاوازەکانی ژیابێت‬

‫فڕێدانی دەمامکەکان‬ ‫مەرجێ���ک کە لەم جۆرە لەئەخالقیاتدا‬ ‫پێویس���تە ئامادەبێ���ت ئەوەی���ە ک���ە‬ ‫گوتن���ی راس���تییەکان بەب���ێ دەمامک‌و‬ ‫بەب���ێ زەخرەفەکاریی لەزمان���داو بەبێ‬ ‫ئەکتیڤیزم لەم ئاستەدا کەسایەتییەکی‬ ‫ش���اردنەوەو داپۆش���ینی مەبەس���تی‬ ‫س���ەرەکیی قس���ەکردنەکان بێت‪ .‬فۆکۆ ئەخالقی���ی دروس���تناکات‪ ،‬ئەمە ئەرکی‬ ‫ئەم شێوازە لەبێدەمامکی‌و بوێریی تەنها ئاستی یەکەمە‪ ،‬بەڵکو هاواڵتییەکی چاالک‌و‬ ‫وەک ئاکتێکی سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی حەساس دروس���تدەکات کە هۆشیار بەو‬ ‫نابینێ���ت‪ ،‬بەڵکو وەک س���اتەوەختێکی دونیایەی تێدادەژی‌و بەرپرس���ە بەرامبەر‬ ‫گرنگ‌و بنەڕەتی مشورخواردنی مرۆڤێک بەنوقس���انیی‌و کەمهێنانەکانی‪ .‬لەئاستی‬ ‫بۆ خودی خۆی‌و بۆ ئەو کەس���ایەتییەی دەرەکی���دا تاکەکەس دەبێت بەهاواڵتیی‪،‬‬ ‫ک���ە دەیەوێ���ت هەیبێ���ت‪ ،‬دەبینێ���ت‪ .‬ئەو خودە ناوەکییە رەهەندێکی سیاسیی‬ ‫ئاش���کرایە ئ���ەم فەلس���ەفە ئەخالقییە گرنگ وەردەگرێت‌و دەگۆڕێت بۆ بکەرێک‬ ‫لە"جەوهەر"ێک���ی گریمانک���راوەوە ب���ۆ لەن���او روبەرو ژیانی گش���تیدا‪ .‬بۆیە لەم‬ ‫مرۆڤ دەستپێناکات‪ ،‬باوەڕی بەوە نییە ئاس���تە دەرەکییەدا هەندێک پرنس���یپی‬ ‫مرۆڤ سروشتێکی تایبەتی هەیەو کاری دیکە بااڵدەس���تن کە کەمتر پەیوەندییان‬ ‫فەلس���ەفەی ئەخالق ئەوەی���ە هەندێک بەناوەوەی چاالکەوانەکانەوە هەیەو زیاتر‬ ‫بەهاو یاساو نۆرم بدۆزێتەوە کە هەم لەو پەیوەندیان بەژیانی گش���تییانەوە هەیە‪،‬‬ ‫سروش���ت‌و جەوهەرەوە هەڵهێنجرابێت‌و لەوانەش بۆ نمونە پرنس���یپی "پاراستنی‬ ‫هەم ئەو سروشتە بپارێزێت‪ .‬فۆکۆ لەباتی قازانج���ی گش���تیی"‪" ،‬دابینکردن���ی‬ ‫قس���ەکردن دەربارەی سروشتی نەگۆڕیی دادپەروەری���ی"‪" ،‬بەرگریکردن لەماف"‪،‬‬ ‫مرۆڤ قس���ە لە"پراکتیکەکانی ئازادیی" "بەدەمەوەچونی کەس‌و هێزە الوازەکانی‬ ‫دەکات‌و ئ���ەم پراکتیکانەش بەبوێرییەوە ناو کۆمەڵ���گا"‪" ،‬بەرگریکردن لەئازادیی‬ ‫گرێئەدات‪ ،‬بوێری ئەوەی مرۆڤ بتوانێت "‪ .‬ئەگ���ەر پاریس���یا‪ ،‬بەمان���ای مرۆڤی‬ ‫"هەقیقەت" هەم بەخۆی‌و هەم بەدونیای بوێرو دڵسۆزو بەرپرس���یار‪ ،‬ئەو مۆدێلە‬ ‫دەرەوەی خۆی بڵێت‪" .‬هەقیقەت" مانای بێت کە ئەخالق داوایبکات لەپەیوەندیی‬ ‫پەیڕەویکردنی ڕوانین ی���ان بۆچون یان م���رۆڤ بەخۆیەوە‪ ،‬ئ���ەوا هەمان مۆدێل‬ ‫دیدێکی ئەزەلیی نەگ���ۆڕ نییە کە گوایە لەپەیوەندیدا بەکۆمەڵگاوەو لەپەیوەندیدا‬ ‫هەمو راس���تییەکان لەخۆدەگرێت‪ ،‬بەڵکو بەئەکتیڤیزم���ەوە داوای مرۆڤێک دەکات‬ ‫بەمان���ای نیش���اندانی س���ەرجەمی ئەو بوێری ئ���ەوەی هەبێت بەگ���ژ ئەو هێزو‬ ‫رێگریی‌و لەمپەرو سنورانەیە کە شێوازە دەس���ەاڵتانەدا بچێتەوە کە نادادپەروەرو‬ ‫بااڵدەس���تەکانی دەس���ەاڵت‌و ک���ردەی ستەمکارو دژەمرۆڤن‪ .‬داوای ئەوەدەکات‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و گوتارەکان لەسەردەمێکی بجەنگێت بۆ بەرگریکردن لەیەکس���انیی‬ ‫مێژویی���دا ب���ۆ مرۆڤی دروس���تدەکەن‪ .‬نێوان مرۆڤەکان‪ ،‬بۆ س���ڕینەوەی هەمو‬ ‫نەترس���ان لەوەی مرۆڤ ئەو س���نورانە هەاڵوێردنێ���ک لەس���ەر بنەم���ای رەنگ‌و‬ ‫نیش���انبدات ک���ە خۆی بۆ خ���ۆی لەناو چین‌و رەگەزو خوێن هتد‪...‬‬ ‫کۆمەڵگادا دروستیکردوە‪ ،‬ئەو لەمپەرانەی‬ ‫کە مرۆڤکردن‌و دەکرێت الببرێن‪ ،‬بەشێکە‬ ‫دەرەنجام‬ ‫لەو سیاس���ەتی هەقیقەتەی کە کەس���ی‬ ‫ئەخالقیی ئەکتیڤی���زم ئەخالقێکی دو‬ ‫ئەکتیڤیست‪ ،‬کە چاالکەوان‪ ،‬وەک مرۆڤێکی جەمسەرەیە‪ ،‬سەرێکی کارکردنی مرۆڤە‬ ‫خۆ خۆدروستکەر ئەنجامیئەدات‪.‬‬ ‫لەس���ەر خ���ۆی‌و مش���ورخواردنیەتی بۆ‬ ‫ئەوەی ببێت بەجۆرە مرۆڤێکی تایبەت‪.‬‬ ‫ئەو خاڵەی لەکارەکانی کۆتایی میشێل ب���ەاڵم دی���وی ئەودیوی ئەوەی���ە ببێت‬ ‫فۆکۆدا گرنگ���ە ئەوەیە ک���ە تاکەکەس بەهاواڵتییەکی چاالک‌و هۆشیار بەکێشەو‬ ‫تەنها لەڕێگای مەعریفەو زانس���ت‌و تەنها تەحەدا سەرەکییەکانی ناو ژیانی گشتیی‪.‬‬ ‫لەڕێگای دەس���ەاڵت‌و گوتارە ئەخالقییە ئەکتیڤی���زم بەم مانایە ه���ەم تەکنیکی‬ ‫دەرەکییەکان���ەوە‬ ‫دروس���تناکرێت‪ ،‬داهێنان‌و داڕش���تنەوەی بەردەوامی خود‬ ‫بەڵک���و خۆش���ی توانایەک���ی گ���ەورەی خۆیەتی‪ ،‬هەم تەکنیکی داهێنان‌و گۆڕان‌و‬ ‫خۆدروستکردن‌و خۆداهێنان‌و خۆداڕشتنی داڕش���تنەوەی کۆمەڵگاش���ە‪ .‬ئەکتیڤیزم‬ ‫هەی���ە‪ .‬تاکەک���ەس چەن���دە لەڕێ���گای کردەیەک���ی داهێنەرانەیە م���رۆڤ تیایدا‬ ‫زانستەکانەوە وەک کەسێکی ئاسایی یان هەم دەس���کاری خۆی وەک بونەوەرێکی‬ ‫ن���اوازە‪ ،‬نەخۆش یان س���اغ‪ ،‬دێوانە یان ئەخالقیی دەکات‪ ،‬هەم دەس���کاریی ئەو‬ ‫عەقاڵنی پێناسدەکرێت‌و چەندە لەڕێگای کۆمەڵگایەی تیایدا دەژی‪.‬‬ ‫دەس���ەاڵتەوە ناچاردەکرێت عەقاڵنیەتی‬ ‫گوێڕایەڵیکردن بەناوەکیی بکات‌و چەندە‬ ‫لەڕێگای تی���ۆرەو دیدە ئەخالقییەکانەوە‬ ‫تێبینی‪:‬‬ ‫میکانیزمەکان���ی جیاکردن���ەوەی هەڵ���ە‬ ‫بەش���ێکی کەمی ئەم باسە رۆژی ‪٥-٨‬‬ ‫لەڕاس���ت‌و حەاڵڵ لەحەرامی بەس���ەردا لەزانکۆی ئەمریکی لەس���لێمانی بەزمانی‬ ‫دەس���ەپێت‪ ،‬ئەوەن���دەش دەتوانێ���ت ئینگلیزی پێشکەشکرا‪.‬‬ ‫پەیوەندییەک���ی ئازادان���ە لەگەڵ خودی‬ ‫خۆی���دا دروس���تبکات ک���ە فۆرم���ی‬ ‫مش���ورخواردن بۆ خ���ود بگرێتە خۆی‌و‬ ‫مرۆڤ ئەگەری ئەوەی لەبەردەس���تدابێت‬ ‫خۆی ببێتە نوس���ەرو بکەری سەرەکیی‬ ‫ژیان���ی خۆی‪ .‬ئ���ەم پەیوەندییە تایبەتە‬ ‫بەخودەوە‪ ،‬ئەم مشورخواردنە بڕێکی زۆر‬ ‫لەبەرپرس���یارێتی‌و دڵسۆزیی‌و ئازایەتیی‬ ‫تێدایەو وا لەمرۆڤ دەکات بوێرێت ببێت‬ ‫بەو ش���تەو بەو کەس���ەی کە دەخوازێت‬ ‫ببێت‪.‬‬

‫دروس����تبکات بەوج����ۆرەی لەگ����ەڵ‬ ‫ئەخالقیاتی ئەو شێوازە لەئەکتیڤیزمدا‬ ‫بگونجێت ک����ە کاری بۆدەکات‪ .‬هاوکات‬ ‫بوێری ئەوە لەخۆیدا دروس����تبکات کە‬ ‫بێدەن����گ نەبێت‌و "هەقیقەت"ەکان بەبێ‬ ‫چەندوچون بڵێ‪ .‬بێگومان بەئامادەبون‬ ‫ب����ۆ تەحەمولکردنی هەم����و دەرەنجامە‬ ‫ترس����ناکەکانی ئ����ەو بێدەن����گ نەبون‌و‬ ‫گوتن����ی هەقیقەتانەوە‪ .‬میش����ێل فۆکۆ‬ ‫لەکۆتاییەکان����ی ژیانی����دا کەس����ایەتی‬ ‫"پاریسیا" دەکاتە ئەو مۆدێلە ئەخالقییە‬ ‫کە هەم بەشدارە لەدروستکردنی خۆیداو‬ ‫خۆی مش����وری خۆی دەخ����وات‪ ،‬هەم‬ ‫بەشدارە لەگوتنی هەقیقەتدا لەڕوبەری‬ ‫گش����تیدا‪ .‬پاریس����یا نیش����انیئەدات کە‬ ‫مشورخواردنی مرۆڤ بۆخۆی هاوشان‌و‬ ‫تێکەڵە بەمش����ورخواردن بۆ ئەوانیترو‬ ‫بۆ دونیا‪ .‬واتە مش����ورخواردن بۆ خود‬ ‫بەهیچ مانای����ەک کردەیەک����ی ئەنانیی‬ ‫نیی����ەو پابەس����تی هی����چ ش����ێوازێک‬ ‫لەشێوازەکانی نارسیسم‌و دروستکردنی‬ ‫هیچ جۆرە منێکی فوتێکراو و ئاوس����او‬ ‫نییە‪ .‬مشوارخواردن بۆ خود پشکنینی‬ ‫ئەخ��ل�اق‌و بیروبۆچ����ون‌و روانی����ن‌و‬ ‫تەماحەکان����ی تاکەک����ەس خۆیەت����ی‪،‬‬ ‫دوای ئەوە پش����کنینی سەرجەمی ئەو‬ ‫شتانەیە لەناو کۆمەڵگادا‪ .‬ئەکتیڤیست‬ ‫س����ەرەتا خۆی وەک مرۆڤێکی تایبەت‬ ‫دروستدەکات‪ ،‬دوای ئەوە لەناو روبەری‬ ‫گش����تیدا بەرگریی لەو بەهایانە دەکات‬ ‫کە بەش����ێکە لەدونیای ناوەکیی خۆی‪.‬‬ ‫م����رۆڤ کاتێک دەتوانێت راس����تییەکان‬ ‫بەدەرەوەی خۆی بڵێت کە پێش����تر ئەو‬ ‫راس����تییانەی بەخۆی گوتبێ����ت‌و لەناو‬ ‫خۆی����دا تاقیکردبێتەوەو س����اتەوەختە‬ ‫جیاوازەکانی ژیابێت‪ .‬گوتنی راس����تیی‬ ‫لەم دیدەدا تەنها کردەیەکی مەعریفیی‬ ‫نیی����ە‪ ،‬تەنها ئەوە نییە هەندێک کتێبت‬ ‫خوێندبێت����ەوە بتوانی����ت قس����ەکانی‬ ‫ن����او ئ����ەو کتێبانە لەڕوبەری گش����تیدا‬ ‫دوبارەبکەیت����ەوە‪ ،‬بەڵک����و کردەیەکی‬ ‫ئەخالقیی قوڵیش����ە کە وەک بەش����ێک‬ ‫ئەکتیڤی���زم ل���ەم ئاس���تەدا مان���ای‬ ‫لەوێناکردنی م����رۆڤ بۆخۆی‌و بۆ رۆڵی‬ ‫لەن����او دونی����ادا دەردەکەوێ����ت‪ .‬فیکر دروستکردنی ئەم پەیوەندییە شەخسیی‌و‬ ‫بۆئەوەی بتوانێت راستیی بڵێت پێشتر ناوەکیی���ە بەخود خۆی���ەوە‪ ،‬وێناکردنی‬ ‫پێویستی بەوەیە کەسێکی دروستکردبێت چاالکییەکانیەتی نەک تەنها وەک چاالکی‬ ‫راست بێت‪ ،‬ئەوەی راستییەکان دەڵێت سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و فەرهەنگیی‪،‬‬ ‫پێویس����تە ئ����ەو رێ����گا ئەخالقییانەی بەڵک���و وەک تەکنیکێک ب���ۆ داهێنان‌و‬ ‫تاقیکردبێتەوەو ژیابێت کە وایلێدەکەن دروستکردنی خود خۆی‪ .‬ئەمە وادەکات‬ ‫بتوانێ����ت‌و بوێرێ����ت راس����تیی بڵێت‪ .‬ئەکتیڤیزم چەند کردەیەکی دەرەکیی ناو‬ ‫ئەمەش بەبێ بڕێکی زۆر لەدڵس����ۆزیی‌و روبەرو ژیانی گش���تیی بێت‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫بوێری‌و ئازایەتیی ناکرێت‪ .‬بۆیە ئاکاری کردەیەک���ی ئەخالقی���ی بێ���ت‌و روی‬ ‫سەرەکیی مرۆڤی "پاریسیایی" دڵسۆزیی‌و لەناوەوەی مرۆڤ خۆی بێت‪.‬‬ ‫بوێریی‌و هەستکردنە بە بەرپرسیارێتی‪.‬‬ ‫نەترس����ان ل����ەوەی هەقیق����ەت بڵێیت‌و ئاستی دوهەم‪ :‬پەیوەندی بەکۆمەڵگاوە‬ ‫لەئاس���تی دوهەم���دا ئەکتیڤی���زم‬ ‫دڵسۆزبون بەرامبەر بەوەی کە دەتەوێت‬ ‫بەیانیبکەیت‌و وێانکردنی ئەمانەش وەک پەیوەندیی���ە بەدونی���ای دەرەوەوە‪ ،‬بەو‬ ‫ئەرکێک����ی ئەخالقیی‌و سیاس����ی‌‌و وەک ژینگەیەوە کە م���رۆڤ تیایدا دەژی‪ ،‬بەو‬ ‫بەرپرس����یاریەتیەکی تاکەکەس����یی ئەو ژیانە هاوبەش���ەوە کە لەگەڵ کەسانیتردا‬ ‫ئەخالقیاتەیە کە ئەکتیڤیزم پێویس����تی دروس���تیدەکات‪ .‬ئەمەشیان نەک شتێک‬ ‫پێیەتی‪ .‬بەتایبەتی گوتنی راستییەکان نییە ناکۆک بەئاس���تی یەک���ەم‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەو جێبەندییانەدا کە مەترسیی گەورە درێژکراوەی ئەو ئاس���تەیە‪ .‬ئێمە وتمان‬ ‫لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت‌و ژیانی ئەوانەی مرۆڤ کە مش���وری خۆی دەخوات‪ ،‬ئەمە‬ ‫کە راستییەکان دەڵێن دەخاتە بەردەم بەمانای پش���تکردنە دونی���او کۆمەڵگاو‬ ‫ژیانی هاوبەش نییە‪ ،‬بەمانی کڕکەوتنیش‬ ‫هەڕەشەی راستەقینەوە‪.‬‬

‫ئەخالقیی ئەکتیڤیزم‬ ‫ئەخالقێکی دو‬ ‫جەمسەرەیە‬ ‫سەرێکی کارکردنی‬ ‫مرۆڤە لەسەر خۆی‌و‬ ‫مشورخواردنیەتی‬ ‫بۆ ئەوەی ببێت‬ ‫بەجۆرە مرۆڤێکی‬ ‫تایبەت‪ .‬بەاڵم دیوی‬ ‫ئەودیوی ئەوەیە ببێت‬ ‫بەهاواڵتییەکی چاالک‌و‬ ‫هۆشیار بەکێشەو‬ ‫تەحەدا سەرەکییەکانی‬ ‫ناو ژیانی گشتیی‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫‪15‬‬

‫الپه‌ڕه‌ی ته‌ندروستی‪ ،‬به‌سپۆنسه‌ری بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫ئه‌و ئازاره‌ ‌ی ‪‌ %90‬ی گه‌نجان به‌ده‌ستییه‌و‌ه ده‌ناڵێنن‬ ‫راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬ ‫ئه‌ژنۆ‪ ،‬بریتییه‌ له‌جومگه‌یه‌ك ك ‌ه‬ ‫پێكهاتوه‌ له‌ئێسكی‌ ڕان له‌سه‌ره‌وه‌و‬ ‫ی‬ ‫ئێسكی‌ پێ‌ له‌خواره‌وه‌ی‌و له‌به‌ش ‌‬ ‫ی كاڵوه‌ی‌ ئه‌ژنۆ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێشه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی جه‌ست ‌ه‬ ‫وه‌ك هه‌ر به‌شێكی‌ تر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیروگرفتی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ڕوبه‌ڕو ‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ له‌و باره‌یه‌وه‌ له‌لێدوانێكدا‬ ‫ی‬ ‫(د‪ .‬ئاالن نیهاد ئه‌بته‌ر) پسپۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‌ ئێسك‌و شكاو ‌‬ ‫ی ئه‌ژنۆ وه‌ك‬ ‫ده‌ڵێت‪" :‬ئه‌رك ‌‬ ‫ی مرۆڤ ڕۆشتنه‌و‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ له‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كاتێكدا ئه‌ژنۆ ڕاست بێت یارمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ده‌دات به‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫ڕۆشتن به‌پ ‌‬ ‫نوشتاندنه‌وه‌ی‌ یارمه‌تی‌ مرۆڤ‬ ‫ده‌دات بۆ دانیشتن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و پس����پۆڕه‌ ڕاش����یگه‌یاند‪" :‬دو‬ ‫ه����ۆكار ده‌بێت����ه‌ هۆی‌ دروس����تبون ‌‬ ‫ی‬ ‫ئازار له‌ئه‌ژنۆدا (میكانیكی‌ یان بونی‌‬ ‫هه‌ندێك نه‌خۆشی‌)‪ ،‬میكانیكی‌ بۆنمونه‌‬ ‫له‌گه‌نجاندا توش����بونه‌ به‌نه‌خۆش����ی‌‬ ‫س����ه‌وه‌فانی‌ كاڵوی‌ ئه‌ژنۆ كه‌ به‌ش����ی‌‬ ‫دیوی‌ ن����اوه‌وه‌ی‌ ئه‌ژن����ۆ داده‌خورێت‬ ‫به‌ه����ۆی‌ الوازی‌ ماس����ولكه‌ی‌ ڕان‬ ‫به‌مه‌ش ئازار دروست ده‌كات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ماس����ولكه‌ی‌ ڕان ئه‌ركی‌ به‌ستنه‌وه‌ی‌‬ ‫كاڵوی‌ ئه‌ژنۆیه‌ به‌ئێسكی‌ پێ‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ وته‌كانی‌ ئه‌و پزیشكه‌ پسپۆڕه‌‬

‫(‪)%90‬ی‌ گه‌نجان به‌م هۆكاره‌ توشی‌‬ ‫ئ����ازار ده‌بن‌و پێ����وه‌ی‌ ده‌ناڵێنن یان‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌سه‌كه‌ له‌كاتی‌ وه‌رزشكردندا‬ ‫ئازار ب����ه‌ركاڵوی‌ ئه‌ژنۆی‌ بكه‌وێت یان‬ ‫حاڵه‌تی‌ ش����كان دروس����ت بكات ئه‌وا‬ ‫ئاو ی����ان خوێن له‌ن����او جومه‌گه‌كه‌دا‬ ‫كۆده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات����ه‌ كه‌س����ه‌كه‌‬ ‫ڕوبه‌ڕوی‌ ئازارێكی‌ زۆرتر ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ه���اوكات ئه‌وه‌ش���ی‌ خس���ته‌ڕو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ژنۆ په‌یوه‌ندی‌ به‌ئاس���ت ‌‬ ‫ئ���ازار ‌‬ ‫ته‌م���ه‌ن هه‌ی���ه‌ له‌مرۆڤداو ڕۆش���تن‬ ‫به‌هه‌وراز یان سه‌ركه‌وتن به‌پلیكانه‌دا‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ له‌س���ه‌ر ئازاره‌كه‌ ده‌بێت‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك له‌تافی‌ گه‌نجیدا مرۆڤ‬ ‫توشی‌ نه‌خۆشی‌ س���ه‌وه‌فان ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫واتا هه‌وكردنی‌ ماس���ولكه‌كان به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫قۆناغه‌كان���ی‌ ته‌مه‌نیش نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی ڕو‬ ‫هه‌وكردن���ی‌ ماس���ولكه‌كان ‌‬ ‫له‌هه‌ڵكشان ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌و پس���پۆڕه‌ رێنمایی‌و چاره‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫بۆ هاواڵتی���ان ڕونده‌كاته‌و‌ه به‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویست ‌ه له‌س���ه‌ریان ڕۆژانه‌ به‌الیه‌ن ‌‬ ‫كه‌مه‌وه‌ ب���ۆ م���اوه‌ی‌ (‪ )10‬ده‌قیق ‌ه‬ ‫وه‌رزش بك���ه‌ن‌و پش���ت به‌ئۆتۆمبێل‬ ‫نه‌به‌س���تن هه‌روه‌ها ئه‌گ���ه‌ر هاتو بۆ‬ ‫ی به‌ئازار‬ ‫ی دو هه‌فته‌ هه‌س���ت ‌‬ ‫م���اوه‌ ‌‬ ‫ی پسپۆڕ بكات‬ ‫كرد سه‌ردانی‌ پزیشك ‌‬ ‫ی���ان هه‌وڵ بدرێت هه‌فت���ه‌ی‌ یه‌كجار‬ ‫ماس���ی‌ بخۆرێت یاخود مۆز له‌ژه‌م ‌ه‬ ‫خۆراكییه‌كانیدا به‌كاربهێنێت‪.‬‬

‫حاڵه‌ته‌كانی كه‌مخوێنی له‌ژنانی دوگیاندا‬

‫كه‌مخوێنی‌ هۆكاره‌ بۆ دابه‌زینی كێشی دایكی دوگیان‌و كۆرپه‌له‌كه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬ ‫یه‌كێكی‌ تر له‌و حاڵه‌تانه‌ی كه‌‬ ‫ژنان پێش دوگیانبونیان دوچار ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بنه‌وه‌ (كه‌مخوێنی) یه‌ كه‌ پێویستی‬ ‫به‌چاودێری پزیشكی زیاتر ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌ندێكجار به‌هۆی‌ بونی‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫ساالسیمیا دوچار ده‌بێت به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌جۆری (ماینه‌ر‪ ،‬واته‌ ئه‌و جۆره‌ی كه‌‬ ‫نیشانه‌كانی ده‌ركه‌وتوه‌)‪.‬‬ ‫له‌وب���اره‌وه‌ د‪.‬مهاباد س���اڵح ده‌لۆیی‬ ‫پس���پۆڕ له‌نه‌خۆش���ییه‌كانی ژن���ان‌و‬ ‫منداڵبون���دا‪ ،‬ده‌ڵێت "زۆرج���ار دایكان‬ ‫له‌كات���ی‌ دوگیانی���دا كه‌مخوێنن ئه‌مه‌ش‬ ‫كاریگه‌ری‌ زۆری‌ ده‌بێت له‌سه‌ر دایكه‌كه‌و‬ ‫منداڵه‌ك���ه‌ش هه‌ربۆیه‌ ئ���ه‌و دایكانه‌ی‌‬ ‫كه‌مخوێن���ن ئ���اره‌زوی خواردنیان كه‌م‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌‌و دوچاری ته‌نگه‌نه‌فه‌س���ی‌‌و‬ ‫دڵه‌ڕاوك���ێ‌ ده‌ب���ن ك���ه‌ ه���ه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫ه���ۆكاری دابه‌زین���ی كێش���ی دایك���ی‬

‫كڕێش حاڵەتێکە به‌زۆری‌ پێستی‌ سه‌ر ده‌گرێته‌وه‌‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ هه‌ستیارییه‌وه‌ دروست ده‌بێت‬

‫پێویس���ته‌ ژه‌مه‌كان���ی‌ خواردنی���ان‬ ‫ته‌ندروست بێت به‌تایبه‌تی‌ ئه‌وخواردنانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاس���نی‌ تێدایه‌ وه‌ك (سپێناخ‌و گۆشتی‌‬ ‫سور‌و هه‌مو به‌رهه‌مه‌ پرۆتینیه‌كان)‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت ئه‌و خواردنانه‌ راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫چا نه‌خورێن بۆ ئ���ه‌وه‌ی رێگری نه‌كات‬ ‫له‌هه‌ڵمژینیان به‌ڵكو باش���تروایه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫سه‌وزه‌و ئاوی میوه‌ی تازه‌دا بخورێن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئ���ه‌وه‌ش ده‌ڵێ���ت "له‌كاتی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر نه‌بونیش���دا ده‌بێ���ت حه‌بی‌‬ ‫كه‌مخوێنی‌‌و ده‌وڵه‌مه‌ند به‌ماده‌ی‌ ئاس���ن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ڤیتامیندا به‌كاربهێن���ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ كه‌مخوێنیه‌كه‌ زۆرب���و ده‌كرێت‬ ‫ده‌رزی‌ خوێنی���ان ب���ۆ به‌كاربهێنرێت كه‌‬ ‫هه‌ندێك ج���ار ده‌بێته‌ هۆی‌ توش���بونی‌‬ ‫نه‌خۆشی‌ هه‌ستیاری‌ (حه‌ساسیه‌ت) بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ پێشوه‌خت بزانرێت هه‌ستیاری‌‬ ‫هه‌یه‌ به‌رامب���ه‌ر به‌كارهێنانی‌ ده‌رزیه‌كه‌‬ ‫یاخود نا"‪.‬‬

‫چۆن ده‌توانین منداڵه‌كانمان له‌توشبون به‌هه‌اڵمه‌ت بپارێزین‬ ‫راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬

‫راگه‌یاندنی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬

‫به‌شێوه‌یه‌كی گشتی نه‌خۆشی‬ ‫هه‌اڵمه‌ت پێویستی به‌داو و ده‌رمان‌و‬ ‫چاره‌سه‌رێكی ئه‌وتۆ نی ‌ه چونك ‌ه‬ ‫نه‌خۆش خۆی چاك ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫باشتروای ‌ه له‌كاتی هه‌اڵمه‌تدا شله‌مه‌نی‌و‬ ‫میوه‌ی زیاتر بدرێت به‌منداڵ‌و‬ ‫چاودێری (تا)ی بكرێت‪.‬‬

‫كڕێش هه‌میشه‌ شێوه‌یه‌كی‌ ناشیرین‬ ‫به‌پێست و روخسار ده‌دات بۆیه‌ زۆرجار‬ ‫به‌سه‌ر قژو جلوبه‌رگیشدا ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫و خانمان‌و پیاوانیش لێی‌ بێزارن‌و‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ شه‌رمه‌زارییان‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گرفته‌كه‌وه‌ د‪ .‬محمد یوس���ف‬ ‫پسپۆڕی‌ نه‌خۆشییه‌كانی‌ پێست ده‌ڵێت‬ ‫"كۆت���ا ته‌به‌قه‌ی پێس���ت بریتییه‌ له‌(‬ ‫كیراتی���ن ) ئه‌میش پێكهاتوه‌ له‌چه‌ندین‬ ‫خانه‌و ده‌بێت به‌شێوه‌ی‌ دانه‌ بێته‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫به‌اڵم كاتێك دوچاری‌ نه‌خۆشییه‌ك ده‌بێت‬ ‫ئه‌م خانانه‌ به‌كۆمه‌ڵ دێنه‌ ده‌ره‌وه‌و سپی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر پێس���ت ده‌رده‌كه‌ون‌و ئه‌وكات‬ ‫به‌كڕێش ناوده‌برێت"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "هه‌میش���ه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬

‫دوگیانه‌و كاریگه‌ریش���ی ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی كێشی كۆرپه‌كه‌ی"‪.‬‬ ‫د‪.‬مه‌هاباد ده‌ش���ڵێت "ئه‌و دایكانه‌ی‌‬ ‫كه‌مخوێن���ن ئه‌گ���ه‌ری خوێنبه‌ربونیان‬ ‫زیات���ر‌ه له‌ده‌می دوگیان���ی‌و منداڵبوندا‬ ‫به‌اڵم هه‌ندێك جار كه‌مخوێنی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫راسته‌وخۆی‌ ده‌بێت به‌خه‌ست بونه‌وه‌ی‌‬ ‫خوێن‌و كڵۆبونی‌ خوێنه‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌یه‌كێك‬ ‫له‌نه‌خۆش���یه‌ ترس���ناكه‌كان داده‌نرێت‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر هاتو پێش���وه‌خته‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫وه‌رنه‌گرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌چاره‌سه‌ریش ئه‌و پزیشكه‌‬ ‫پس���پۆڕه‌ ده‌ڵێت "چاره‌س���ه‌ری‌ ئاسانه‌‬ ‫به‌اڵم پێش ئه‌وه‌ پێویس���ته‌ هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫بزانی���ن چونك���ه‌ ره‌گه‌زی س���ه‌ره‌كییه‌‬ ‫له‌پرۆسه‌ی چاره‌سه‌ركردنه‌كه‌دا‪ ،‬زۆر جار‬ ‫به‌ه���ۆی‌ نان نه‌خواردن���ه‌وه‌ یان به‌هۆی‬ ‫خوێن لێڕۆیشتنه‌وه‌ به‌هۆكاری مایه‌سیری‌‬ ‫یاخ���ود خوێنبه‌ربون���ی لوت ی���ان هه‌ر‬ ‫به‌شێكی تری جه‌سته‌ كه‌ پێی نه‌زانرێت‬ ‫پێویس���ته‌ ده‌ستنیش���انبكرێت‌و پاشان‬

‫چاره‌سه‌ری بۆ ئه‌نجام ده‌درێت"‪.‬‬

‫پێس���تیان چ���ه‌وره‌ زیات���ر ده‌كه‌ون��� ‌ه‬ ‫به‌ر ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌نه‌خۆشییه‌كانی‌ سه‌ده‌ف و هه‌وكردن‌و‬ ‫نه‌خۆشی‌ ماسی‌‌و كه‌ڕوی‌ پێست هۆكاری‌‬ ‫دروستبونی‌ كڕێشن"‪.‬‬ ‫بۆیه‌ پسپۆڕان به‌رچاوڕونیمان ده‌ده‌نێ‌‬

‫له‌كات���ی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫ده‌بێت س���ه‌ره‌تا هۆكاری‌ توشبونه‌كه‌ی‌‬ ‫دیاری‌ بكرێت ئه‌گه‌ر هاتو نه‌خۆشییه‌كی‌‬ ‫پێست بو ده‌بێت ده‌رمانی‌ تایبه‌ت به‌كار‬ ‫بهێنرێت‌و جگه‌ له‌مه‌ ش���امپۆی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌كڕێش به‌كاربهێنرێت‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫له‌هه‌ندێك نه‌خۆش���دا نیش���انه‌كان‬ ‫قورس���ن‌و نه‌خۆش به‌ت���ه‌واوی ماندو‬ ‫ده‌كات‌و پێوس���ت ‌ه چاره‌سه‌ر وه‌ربگرێت‬ ‫ئه‌مه‌ش ب���ۆ كه‌مكردن���ه‌وه‌ی هه‌ندێك دایك چونك ‌ه ده‌ركه‌وتوه‌ ئه‌و مندااڵنه‌ی‬ ‫له‌نیش���انه‌كانی نه‌خۆش���یه‌كه‌ وه‌ك شیری دایكیان ده‌خۆن كه‌متر دوچاری‬ ‫هه‌وكردنی كۆئه‌ندامی هه‌ناس��� ‌ه ده‌بن‌و‬ ‫سه‌رئێشه‌و تاو لوت گیران‪.‬‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ده‌توانرێت منداڵه‌كانمان به‌رگری‌ له‌ش���یان به‌هێزتره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ی هه‌اڵم���ه‌ت له‌كاتێكدا ئه‌ندامێكی خێزان به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌توش���بون به‌نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی كاتێك گ���ه‌وره‌كان توش���ی هه‌اڵمه‌ت‬ ‫بپارێزین‪ ،‬ئه‌ویش به‌شیرپێدانی سروشت ‌‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫ده‌بن پێویست ‌ه له‌كاتی كۆكه‌و پژمیندا‬ ‫ده‌م‌و لوتیان داپۆشن‌و نه‌بن ‌ه هۆكار بۆ‬ ‫توشبونی‌ خێزان‌و چوارده‌وره‌كه‌یان‌و زو‬ ‫زو ده‌ست شۆردن به‌ئاو و شامپۆ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی خواردن‌و ئاوی‬ ‫دابینكردنی سه‌رچاو‌ه ‌‬ ‫پاك بۆ منداڵ‪.‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫ئاشتبونەوەی جەبری!‬ ‫ئاشتبونەوەی جەبری!‬ ‫فوئاد سدیق‬ ‫مێ����ژوی كۆمەڵ����ەو رێكخ����راو حزب����ە‬ ‫سیاس����ییەكانی هەرێمی كوردستان‪ ،‬هێشتا‬ ‫نەگەیش����تۆتە س����ەدەیەكی تەواو‪ ،‬راس����تە‬ ‫لەكوردس����تانی باكور‪ ،‬دواتر كوردس����تانی‬ ‫رۆژهەاڵت رەگوریش����ەی رێكخراوە سیاسییە‬ ‫ك����وردی‌و كوردس����تانییەكان س����ەدەیەكی‬ ‫تێپەڕان����دوە‪ ،‬ب����ەاڵم یەكەمی����ن رێكخراوی‬ ‫سیاس����ی لەهەرێم����ی كوردس����تان (ئەگەر‬ ‫پێیبوت����رێ رێكخراوی سیاس����ی) لەس����اڵی‬ ‫‪ 1919‬زیات����ر تێپەڕ ناكات‪ .‬هەر س����ەرەتای‬ ‫دروستبونی ئەو رێكخراو حزبە سیاسیانەش‪،‬‬ ‫دەستی تورك یان دەستی ئینگلیز بەتەواوی‬ ‫بەسەر دروس����تبونی رێكخراو حزبەكاندا بااڵ‬ ‫بوەو خستویانەتە ژێر كۆنتڕۆڵی خۆیانەوەو‪،‬‬ ‫ه����ەر الیەكیان بۆ بەرامب����ەر الیەنەكەی تر‬ ‫ئەو كۆمەڵەو رێكخراو حزبە سیاس����ییانەیان‬ ‫بەكارهێناوە‪ .‬هەر لەحزبی نیشتمانی كوردی‬ ‫س����اڵی ‪‌1919‬و كۆمەڵ����ەی نهێن����ی كوردو‪،‬‬ ‫كۆمەڵەی س����ەربەخۆیی كوردس����تان ساڵی‬ ‫‪‌1920‬و تا جەمعیەتی كوردستان كە لەساڵی‬ ‫‪ ،1922‬لەماوەی ئەم سێ ساڵە (‪)1922-1919‬‬ ‫زۆر كۆمەڵەو رێكخراوی سیاسی دروستبون‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆر بەبێس����ەروبەری‪ ،‬هەندێكیان هەر‬ ‫لەبنەڕەتەوە زۆر سیاس����ی نەبون‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫سیاسیش بون‪ ،‬یان تورك دروستی كردبون‪،‬‬ ‫واتا تەواوی كۆمەڵەو رێكخراوە سیاسییەكان‪،‬‬ ‫بەتەواوی شەقڵ‌و مۆركی هەریەك لەئینگلیز‬ ‫یان تورك بەسەر دروس����تبونیانەوە هەبو‪،‬‬ ‫بۆنمونە‪ :‬جەمعیەتی كوردستان‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫مس����تەفا پاش����ای یامولكییەوە لەسلێمانی‬ ‫دامەزرا‪ ،‬مس����تەفا پاش����ای یامولكی پێشتر‬ ‫لەئیس����تانبۆل س����ەرۆكی دادگای تەمییزی‬ ‫عوس����مانییەكان بو‪ ،‬بڕیاری لەسێدارەدانی‬ ‫بۆ كەمال ئەتات����ورك دەركردبو‪ ،‬ئیتر كاتێ‬ ‫ئیمپراتۆری����ای عوس����مانی روخ����او كەمال‬ ‫ئەتاتورك لەسەر تەختی سەرۆكایەتی توركیا‬ ‫دانیشت‪ ،‬ئەتاتورك فەرمانی لەسێدارەدانی‬ ‫بۆ مس����تەفا پاشای یامولكی دەركرد‪ ،‬ئیدی‬ ‫مستەفا پاش����ا هەاڵت‌و گەڕایەوە سلێمانی‌و‬ ‫بەهاوكاری ئینگلیز جەمعیەتی كوردس����تانی‬ ‫لە‪ 1922/7/22‬لەمزگەوتی س����ەید حەسەن‬ ‫لەگەڕەكی گۆیژەی كۆنی سلێمانی دامەزراندو‬ ‫ل����ەرۆژی هەین����ی‌و دوای نوێ����ژی خوتب����ە‬ ‫لەو مزگەوت����ە‪ ،‬گوتارێكی حەماس����ئامێزی‬ ‫خوێندەوەو هەر لەو مزگەوتەش دەس����تەی‬ ‫سەرۆكایەتی بەهەڵبژاردن دەستنیشانكردن‌و‬ ‫ب����ۆ یەكەمینجاری����ش ئ����ااڵی كوردس����تان‬ ‫بەرزكرایەوە‪ .‬ئیتر لەسەرەتای بیستەكانەوە‬ ‫تا دروس����تبونی هەمو ئەو حزبانەی لەدوای‬ ‫هەرەس����ی ‪ 1975‬دامەزران‌و هەروەها هەمو‬ ‫ئەو حزبە كارتۆنیانەیش كە لەدوای راپەڕینی‬ ‫بەهاری ‪ 1991‬هاتنە دروستبون‌و دامەزراندن‪،‬‬ ‫هەر هەمویان لەژێر هەژمونی واڵتێكدا خۆیان‬ ‫راگەیاندوەو دەستی یارمەتی‌و كۆمەككردنیان‬ ‫بۆ درێژكراوە‪ .‬تەنی����ا ئەوانەی دوای ‪1991‬‬ ‫دروس����تبون یان دەستی پارتی یان دەستی‬ ‫یەكێتی بەس����ەردا زاڵ ب����وە‪ ،‬كەواتە هەمو‬ ‫حزبە سیاس����ییەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بەدرێژایی ئەو مێ����ژوەی كە خۆی لەقەرەی‬ ‫سەدەیەك دەدات‪ ،‬نەیانتوانیوە داكۆكیكاری‬ ‫راس����تەقینەی خەڵك����ی ه����ەژارو ن����ەدارو‬ ‫نەتەوەكەی خۆیان بن‪ ،‬راستە دروشمەكانیان‬ ‫بەردەوام شۆڕش����ی تێدا نەقش كرابو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گوفتارو كرداریان هەمیشە پێچەوانەبوە‪ ،‬تا‬ ‫بەئەمڕۆش دەگات‪ .‬ئەمە لەروی دامەزراندن‌و‬ ‫دروس����تبونیانەوە‪ .‬پرس����یارێكی دیك����ەش‬ ‫خ����ۆی قیتدەكاتەوە‪ ،‬كە ئ����ەو هەمو حزب‌و‬ ‫رێكخراوە سیاسییانە دامەزراون‪ ،‬بۆچی خێرا‬ ‫لەبه‌ریەكهەوڵوەش����اونەتەوەو چونەت����ە ناو‬ ‫حزبێكی دیكەو دوای����ی جارێكیدیكە خۆیان‬ ‫هەڵوەشاندۆتەوەو‪...‬و‪ ..‬ئیتر ئەم پڕۆسەیە‬ ‫بەردەوام لەگەڵ ژیانی حزبایەتی لەم هەرێمە‬ ‫هەر بەردەوام خۆی نمایشكردۆتەوە ؟!‬ ‫لەڕاس����تیدا هەمو ئ����ەو رێكخ����راو حزبە‬ ‫سیاسییانەی دامەزراون‪ ،‬بەرلەهەمو شتێك‬ ‫دو خاڵ����ی بنەڕەتی����زاڵ ب����وە‪ ،‬یەكێكی����ان‬ ‫ئایدیۆلۆژیایەك����ی وش����ك‪ ،‬ك����ە خۆش����یان‬ ‫لەمان����او رەهەندەكانی ئ����ەو ئایدیۆلۆژیایانە‬ ‫نەدەگەیش����تن‪ ،‬بەتایب����ەت ج����اران دو‬ ‫ئایدیۆلۆژی����ا زۆر زاڵ ب����وە‪ ،‬یەكەمی����ان‬ ‫ئایدیۆلۆژیای ناس����یۆنالیزم‪ ،‬ئەویتریش����یان‬ ‫ئایدیۆلۆژیای سۆش����یالیزم‌و كۆمۆنیزم‪ ،‬لەم‬ ‫دواییانەش ئیس��ل�امی سیاس����ی‪ .‬بێگومان‬ ‫ه����زری ناس����یۆنالیزم‪ ،‬بەرهەم����ی دونیای‬ ‫س����ەرمایەدارییە‪ ،‬بۆی����ە لەكۆمەڵگایەك����ی‬ ‫دەرەبەگی‌و كشتوكاڵی دواكەوتودا‪ ،‬هەرگیز‬ ‫هزری ناس����یۆنالیزم بونی نەبوەو ناشبێت‪،‬‬ ‫كەواتە هەمو حزبە بەناو ناسیۆنالیستەكان‪،‬‬ ‫لەهزری ناس����یۆنالیزم نەگەیش����تبون‪ ،‬تەنیا‬ ‫دروشم‌و قسەی روت بوە‪ .‬سەبارەت بەهزری‬ ‫سۆس����یالیزم‌و كۆمۆنیزمیش‪ ،‬ئەو سەردەمە‬ ‫سەردەمی بەلشەفیك‌و خۆسەپاندنی ستالین‬ ‫بوە‪ ،‬نوسینەكانی ماركس‌و ئەنگلس هێشتا‬ ‫نەكراب����ون بەعەرەبی‪ ،‬چ جای ئەوەی كرابن‬ ‫بەكوردی‪ ،‬بۆیە سەركردەیەكی وەكو فەهد‪،‬‬ ‫نەك ه����ەر لینینی نەبو‪ ،‬بەڵكو س����تالینی‬ ‫ب����و‪ ،‬ئیخوانی����ش زاراوەیەك����ە لەبنچینەدا‬ ‫ب����ۆ جیهان����ی عەرەبییەو هەرگی����ز ئیخوان‬ ‫ناكرێت بەك����وردی‌و هەڵەیەكی زۆر گەورەیە‬

‫بێیت بەس����ەر ئەقڵی كوردیدا بیس����ەپێنی‪،‬‬ ‫گەورەترین خزمەتكردنە بەدوژمنانی كوردو‬ ‫گەورەترین گورزیشە لەكورد دەوەشێنرێت‪.‬‬ ‫بۆیە ه����ەر لەبنەڕەتەوە‪ ،‬دۆخەكەی زۆر زۆر‬ ‫لەدۆخی دو رەوتەكەی تر ترسناكترە‪.‬‬ ‫كەوات����ە ئ����ەو هەم����و رێكخ����راو حزبە‬ ‫سیاسیانەی كە دامەزراون‪ ،‬لەروی سیاسییەوە‬ ‫س����ەر بەدەوڵەتێك����ی زلهێز بون����ە‪ ،‬لەروی‬ ‫هزریشەوە‪ ،‬بەدحاڵیبون‌و تێنەگەیشتنێكیان‬ ‫هەب����وە‪ ،‬ئیتر گەوهەرو بنەمای ئەو رێكخراو‬ ‫حزبانە‪ ،‬هەر لەسەرەتاوەبەتاڵ كراونەتەوە‪.‬‬ ‫ئەمە سەرباری ئەوەی زۆرێك لەسەركردەی‬ ‫حزب����ەكان‪ ،‬كاریان ب����ۆ خۆبەناوبانگكردن‌و‬ ‫بۆ زاڵكردن‌و هەژمونی خۆیان بوە‪ ،‬بەس����ەر‬ ‫حزب‌وبەس����ەر گەلەكەش����یانەوە‪ ،‬بۆیە زۆر‬ ‫ج����ار لێكترازان‌و جیابون����ەوەو جارێكیدیكە‬ ‫رێككەوت����ن‌و یەكگرتنەوەو ئاش����تبونەوەش‬ ‫لەناو پزدان����ی ئەو حزبانەوە ئامادەباش����ی‬ ‫هەر هەب����وە‪ .‬هەروەها لەالش����عوری هەمو‬ ‫سەركردەكانیشدا هەر هەبوە‪.‬‬ ‫تۆ س����ەیر بكە‪ ،‬حزبی هیوا تا سەردەمی‬ ‫خۆی گەورەتری����ن‌و بەرفراوانترین حزب بو‪،‬‬ ‫ه����ەر لەگ����ەڵ راگەیاندنی ئ����ەو حزبە زیاتر‬ ‫ل����ە(‪ )1500‬ئەندامی هەبو‪ ،‬كە زۆربەش����یان‬ ‫ئەفس����ەرو س����ەرباز ب����ون‪ .‬دواتری����ش بوە‬ ‫گەورەترین ح����زب لەهەرێمی كوردس����تان‪،‬‬ ‫بەاڵم هەر زو بەزویی بەرەی ئینگلیزو بەرەی‬ ‫س����ۆڤیەت لەناو ئەو حزبەدا دەركەوتن‌و تا‬ ‫ئەو حزبە‪ ،‬چەندین حزبی دیكەی لێكەوتەوە‪،‬‬ ‫وەك حزب����ی رزگاری‪ ،‬كۆمەڵێكی����ش چونە‬ ‫ناو یەكێتی تتێكۆش����ین‌و بەشێكی دیكەش‬ ‫ب����ۆ ن����او حزبی ش����یوعی عێ����راق ئەوانەی‬ ‫پێیاندەگوترا (القاعدە) چون‪ ،‬ئینجا یەكێتی‬ ‫تێكۆشین بەحزبی ش����ۆڕش ناوی دەركرد‪.‬‬ ‫لەوالیش����ەوە (كۆمەڵ����ەی ژ‪.‬ك) لەكاتێكدا‬ ‫لەه����ەردو بەش����ی كوردس����تانی رۆژهەاڵت‌و‬

‫یەكێك لەو كەسانەی‬ ‫بەقسەی زل زل لەناو‬ ‫پارتی تا ئێستاش‬ ‫هەر دەچێتە پێشەوە‪،‬‬ ‫گوتبوی پارتی‬ ‫لەمانگایەكی ئینگلیزی‬ ‫دەچێت‪ ،‬كە شیرەكەی‬ ‫قەت لەبن نایە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫زیرەك‌و ئاقڵ بێت‬ ‫هەوڵدەدا گوانێكی‬ ‫دەستبكەوێت‌و بۆ خۆی‬ ‫بیدۆشێ‪ ،‬ماوەی ‪ 5‬ساڵ‬ ‫زیاترە پارتی بەردەوامە‬ ‫لەهێنانەپێشەوەی‬ ‫كادێری الوازو گەندەڵ‪،‬‬ ‫لەوالیشەوە گرنگیدانی‬ ‫بەنەوت‬ ‫باش����ور هەب����و‪ ،‬هەوڵیدەدا لەكوردس����تانی‬ ‫باكوری����ش لق����ی خ����ۆی بكات����ەوە‪ ،‬كەچی‬ ‫زۆری نەبرد حزبی دیموكراتی كوردس����تانی‬ ‫ئێرانی����ان لێدامەزران����د‪ .‬حزبەكانی دیكەی‬ ‫وەك رزگاری‌و ش����ۆڕش‌و‪...‬هتد‪ ،‬ئەوانی����ش‬ ‫بەش����ی زۆریان پارتی دیموكراتی كورد‪ ،‬كە‬ ‫دوایی بو بەپارتی دیموكراتی كوردستانیان‬ ‫لێدامەزراندو‪ ،‬بەش����ەكەی تریشی چونە ناو‬ ‫حزبی ش����یوعی عێراقەوە‪ .‬سەیركە تەمەنی‬ ‫هیچ كام لەو حزبانەی باسمكردن‪ ،‬تەمەنێكی‬ ‫درێژیان نەبوە‪ ،‬بەردەوام لەناو جیابونەوەو‬ ‫یەكگرتنەوەو هەڵوەشاندنەوەدا بونە‪ .‬لەدوای‬ ‫كارەس����اتی گەورەی ‪1975‬یش دیس����انەوە‬ ‫كۆمەڵێ����ك ح����زب‌و رێكخ����راو بزوتنەوەی‬ ‫سیاس����ی دیك����ە هاتن����ە دروس����تبون‪ ،‬كە‬ ‫هەمویان لەناو منداڵدانی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردس����تانەوە دروس����تبون‪ ،‬دیارترینی ئەو‬ ‫حزبانە بریتی بون لەبزوتنەوەی سۆسیالیت‌و‬ ‫دواتریش حزبی گەل‪ ،‬پێش����تریش كۆمەڵەی‬ ‫رەنجدەران لەساڵی ‪1970‬دروستبوبو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كۆمەڵەش ل����ەدوای ‪ 1975‬بەش����ێوەیەكی‬ ‫زۆر كاریگ����ەر گەش����ەی ك����رد‪ .‬ب����ەاڵم ئەو‬

‫حزبانەش بەهەمانشێوە هەمان سیناریۆیان‬ ‫دوبارەكردەوە‪ ،‬كۆمەڵ����ەی رەنجدەران لەناو‬ ‫یەكێتی توایەوە‪ ،‬حزبی گەل لەگەڵ بەش����ە‬ ‫زۆرەكەی بزوتنەوەی سۆسیالیست چونەوە‬ ‫ناو پارتی كە پێشتر بەناوی یەكبون خۆیان‬ ‫راگەیاندب����و‪ ،‬پێكەوە چون����ەوە ناو پارتی‪،‬‬ ‫بەشێكیش����ی چونە ن����او یەكێت����ی‪ ،‬دوبارە‬ ‫جارێكی دیكە بەش����ێكی كەمی بزوتنەوەی‬ ‫سۆسیالیس����ت لەن����او پارت����ی جیابونەوەو‬ ‫خۆیان راگەیان����د‪ .‬بزوتنەوەی گ����ۆڕان دوا‬ ‫بزوتنەوەی سیاسی‌و كاریگەرترینیان بو‪ ،‬كە‬ ‫لەناو یەكێتی نیش����تمانی جیابونەوەی خۆی‬ ‫راگەیاندو ئێستاش وا خەریكە رێككەوتننامەو‬ ‫یەكگرتنەوە دروس����تدەكەنەوە‪ .‬مەبەس����تم‬ ‫ئەوەیە بڵێ����م هەمو حزبە سیاس����ییەكانی‬ ‫هەرێم����ی كوردس����تان‪ ،‬لەبنەڕەت����دا‬ ‫بەشێوەیەكی تەندروس����ت دروست نەبون‌و‬ ‫بەناتەندروس����تیش كۆتایی����ان هاتوە‪ .‬هەمو‬ ‫ئەو بەرنامەو بانگەشانەی كردویانە‪ ،‬تەنیاو‬ ‫تەنی����ا بەبۆیەیەكی (صبغه‌) نیش����تمانی‬ ‫رەنگی����ان ك����ردوە‪ ،‬دەنا لەبنچین����ەوە ئەو‬ ‫حزبانە مەرامی س����ەرەكیان پرسی رزگاری‬ ‫نیش����تمانی نەب����وە‪ .‬چونكە بەش����ێك لەو‬ ‫جیابون����ەوەو یەكگرتنەوان����ەی رویان����داوە‪،‬‬ ‫لەپێناوی پلەو پۆس����تی حزب����ی بوە‪ ،‬نەك‬ ‫لەبەرئەوەبوب����ێ بەرژەوەندی نیش����تمانی تا‬ ‫چەند لەگەڵ ئەو جیابونەوانەدابوە‪ .‬ئێس����تا‬ ‫بەكورتی تیش����ك دەخەمە سەر كەسایەتی‬ ‫نەوش����یروان مس����تەفاو بزوتنەوەی گۆڕان‪،‬‬ ‫ئینجا قسەیەكیش لەسەر ئەو یەكگرتنەوەی‬ ‫نێوان گۆڕان‌و یەكێتی دەكەم‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا‬ ‫نەوش����یروان مس����تەفا لەس����اڵی ‪1977‬‬ ‫بەدواوە‪ ،‬بوەتە كەس����ایەتییەكی سیاس����ی‬ ‫كاراو كاریگەر‪ ،‬بەجۆرێك یەكێتی نیشتمانی‬ ‫ئەگەر كۆمەڵ����ەی رەنجدەرانی لێدەربهاتایە‪،‬‬ ‫ش����تێكی ئەوتۆ بەناوی یەكێتییەوە نەدەما‪،‬‬ ‫بۆیە نەوشیروان مس����تەفا كاتێك كۆمەڵەی‬ ‫رەنجدەرانی س����اڵی ‪ 1988‬هەڵوەشاندەوە‪،‬‬ ‫بۆئەوەی بو ك����ە كۆنتڕۆڵی تەواوی یەكێتی‬ ‫نیش����تمانی ب����كات‪ ،‬ب����ەاڵم وەك خ����ۆی‬ ‫لەدیمانەیەكی بەندە وتویەتی‪" :‬من هەڵەبوم‬ ‫لەهەڵوەشاندنەوەی كۆمەڵە‪ ،‬چونكە لەجیاتی‬ ‫من دەس����تبگرم بەس����ەر یەكێتیدا‪ ،‬یەكێتی‬ ‫دەس����تیگرت بەسەر كۆمەڵەدا"‪ .‬دەكرێ ئەو‬ ‫س����یناریۆیەی ئەمجارەش هەمان سیناریۆی‬ ‫ساڵی ‪ 1988‬بێت‪ ،‬دوبارە ببێتەوە‪ .‬بزوتنەوەی‬ ‫گ����ۆڕان ل����ەروی جەم����اوەرەوە‪ ،‬لەیەكێتی‬ ‫نیشتمانی بەهێزترە‪ ،‬بێگومان بۆ ئەوەیەتی‬ ‫دەس����تبگرێت بەس����ەر یەكێتیدا‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئەمە خەونی نەوش����یروان مستەفایە‪ ،‬وەك‬ ‫چۆن تاڵەبانی خەونی ئەوەبو ببێ بەكەسی‬ ‫یەكەم لەعێراق‪ ،‬ئەمڕۆش یەكێتی گەورەترین‬ ‫كارەكتەرەكەی كە تاڵەبانییە لەدەستیداوە‪.‬‬ ‫هیچ س����ەركردەیەكی تری����ش لەناو یەكێتی‬ ‫نەیتوانی����وە هاوس����ەنگی هێ����ز لەبەرامبەر‬ ‫نەوشیرواندا رابگرێت‪ .‬بەاڵم ئایا نەوشیروان‬ ‫دەتوانێ دەست بەس����ەر یەكێتیدا بگرێت؟‬ ‫دوایی وەاڵمی ئەو پرسیارەش دەدەینەوە‪.‬‬ ‫ئەگ����ەر ئاوڕێ����ك ل����ەدواوە بدەین����ەوە‪،‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا لەژیانی سیاسی خۆیدا‪،‬‬ ‫بەردەوام زۆر كاری سیاسی كردوە كە بڕوای‬ ‫پێ نەبوە‪ ،‬بۆنمونە‪ ،‬لەساڵی ‪ 1977‬بەدواوە‬ ‫بۆ ماوەی یازدە ساڵ بەبێ مونافیسسكرتێرو‬ ‫كەس����ی یەكەم����ی كۆمەڵ����ەی رەنجدەرانی‬ ‫كوردستان بوە‪ ،‬بەاڵم كۆمەڵەی رەنجدەران‬ ‫پێشتر ناوی كۆمەڵەی ماركسی لینینی بو‪،‬‬ ‫تا س����اتەوەختی خۆ هەڵوەشاندنەوەیش����ی‬ ‫هەر‌وەك����و حزبێك����ی ماركس����ی لینین����ی‬ ‫پڕوپاگەندەی خۆی دەكردو ئەدەبیاتەكەیشی‬ ‫هەر ئەوە بو (واتە ئەدەبیاتەكەی چەپڕەوی‬ ‫بو)‪ ،‬تەنانەت س����اڵی ‪ 1984-1982‬كاتێك‬ ‫ش����ەڕی لەگەڵ حزبی شیوعی بو‪ ،‬رادیۆكەی‬ ‫یەكێت����ی هاواری دەك����ردو دەیوت‪ :‬ماركس‬ ‫گۆڕ هەڵتەكێنە‪ ،‬وا تاقم����ە تەحریفییەكەی‬ ‫حزبی ش����یوعی عێراقی‪..‬هتد‪ ،‬مەبەس����تی‬ ‫ئ����ەوە ب����و حزب����ی ش����یوعی تەحریفییەو‬ ‫ئەوان ماركس����یزمێكی راس����تەقینەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫نەوشیروان مستەفا هەرگیز بڕوای بەمیتۆدی‬ ‫ماركس����یزم یان حزبێكی سیاسی ماركسی‬ ‫لینینی نەبوە‪ ،‬خۆیشی لەنوسینەكانی خۆیدا‬ ‫ئەمەی نەش����اردۆتەوە‪ .‬كەواتە پرس����یارێكە‬ ‫دەك����رێ چ����ۆن توان����را ب����ڕوات بەرێبازێك‬ ‫نەبێت‌و بۆ ماوەی (‪ )11‬س����اڵیش كەس����ی‬ ‫یەكەم����ی ئ����ەو رێكخراوە سیاس����ییە بیت؟‬ ‫ئەمە پرس����یارێكە هەڵوەستەیەكی فیكری‌و‬ ‫س����ایكۆلۆژی‌و كۆمەاڵیەت����ی پێویس����تە‪ ،‬با‬ ‫خوێنەر خۆی ش����یبكاتەوە‪ .‬ئینجا كۆمەڵەی‬ ‫ماركسی لینینی بەگوێرەی ناوەكەی دەبێت‬ ‫حزبێكی ماركس����ی‌و لینین����ی بێت‪ ،‬كەچی‬ ‫هەمو بانگەش����ەكەیان ئەوەب����و كە كۆمەڵە‬ ‫رێكخراوێك����ی ماوییە واتە هزری ماوتس����ی‬ ‫تۆنگ����ی هەڵگرت����وە‪ .‬ئەم����ەش ئاڵ����ۆزی‌و‬ ‫ش����ێواوییەكی تەواو بو كە لەو رێكخراوەدا‬ ‫كۆ ببۆوەو نەوشیروان مستەفاش سكرتێری‬ ‫بو‪ .‬ئینجاكە بەهەڵوەش����اندنەوەیكۆمەڵەی‬ ‫رەنج����دەران‌و گەیش����تنی بەپل����ەی جێگری‬ ‫یەكەمی سكرتێری گشتی یەكێتی نیشتمانی‪،‬‬ ‫یەكێتی هەمیشە بانگەشەی ئەوەی دەكرد‪،‬‬ ‫كە رێكخراوێكی سۆس����یال دیموكراتە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو حزب����ە تەنیا یەك رۆژی����ش نەیتوانیوە‬

‫نەوشێروان مستەفا‪،‬‬ ‫كەسێكە لەسیاسەتدا‬ ‫زیرەكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫موجامەلەی زۆر‬ ‫كەمە‪ ،‬بەتوانایەو‬ ‫لەناو سەركردایەتی‬ ‫سیاسی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬دەتوانم‬ ‫بڵێم ژمارە یەكە‪،‬‬ ‫نەك دو‪ ،‬بەاڵم پشو‬ ‫سوارەو سەركردەیەكی‬ ‫تاكتیكییە زیاتر لەوەی‬ ‫ستراتیژی بێت‬ ‫فەلس����ەفەی سۆس����یال دیموكرات پەیڕەو‬ ‫جێبەج����ێ بكات‪ ،‬م����ن دڵنی����ام ئەوكاتەی‬ ‫نەوش����یروان جێگری س����كرتێری گشتی بو‪،‬‬ ‫ب����ڕوای بەفیكرەی سۆس����یال دیموكراتیش‬ ‫نەبوە‪ ،‬بەاڵم كێش����ەیەكی فیكریش����ی نەبو‬ ‫لەگەڵ یەكێتی نیشتمانیدا‪ .‬دیسان ئەمەش‬ ‫جێگای سەرنجە‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا‪ ،‬لەسیاسەتدا بیرتیژەو‬ ‫دەتوانێ بەزانایی ئەو كەلێنانەی لەسیاسەتی‬ ‫كوردیدا دروستدەبن‪ ،‬ئیستیغاللی بكات‌و بۆ‬ ‫مەبەس����تێكی دیك����ە بەرهەمیبهێنێت‪ ،‬واتا‬ ‫هەمیش����ە كاری لەس����ەر كەموكورتییەكان‬ ‫كردوەو هەوڵیداوە‪ ،‬ئەو كەموكورتیانە بكاتە‬ ‫چەكێك����ی كاریگەر بەدەس����تی خۆیەوە‪ ،‬تا‬ ‫زۆرترین كەس ل����ەدەوری خۆی كۆبكاتەوە‪،‬‬ ‫بۆنمون����ە‪ :‬كۆمەڵەی رەنجدەرانی لەبەرامبەر‬ ‫حزبی ش����یوعی لەالیەك‌و لەبەرامبەر حزبە‬ ‫كوردییەكان����ی دیكەی����ش لەالیەك����ی ترەوە‬ ‫بەكاردەهێن����ا‪ ،‬بەو مەبەس����تەی كە حزبی‬ ‫ش����یوعی عێ����راق حزبێك����ی تەحریفیی����ەو‬ ‫لەماركسیزم دوركەوتۆتەوە (ئەمە لەكاتێكدا‬ ‫كۆمەڵەی ماركسی لینینی حزبێكی ماوی بو‬ ‫ناویش����ی ماركس����ی لینینی بو!!)‪ ،‬هەروەها‬ ‫رەخنەی توندیش����ی لەحزب����ە كوردییەكانی‬ ‫وەك پارتی‌و سۆس����یالیت‌و پاسۆك دەگرت‪،‬‬ ‫كە ئەو حزبانە‪ ،‬بۆنمون����ە‪ :‬پارتی حزبێكی‬ ‫بنەماڵەییەو دەس����تی داگیرك����ەران دێنێتە‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬سۆسیالیس����ت حزبێك����ی بێ‬ ‫س����ەركردەیەو كۆمەڵێك جاش‌و س����یخوڕو‬ ‫نەخوێن����ەوار ئ����ەو حزبە بەڕێ����وە دەبەن‌و‬ ‫ئاژاوەچی����ن‪ ،‬پاس����ۆك مەنجەڵێ����ك دۆڵمە‬ ‫بەش����ی هەموی����ان دەكات! كۆمەڵ����ە ی����ان‬ ‫رونت����ر بڵێم یەكێتی ل����ەوالوە خۆی كردبوە‬ ‫نوێنەری راس����تەقینەی رێبازی ماركسیزم‪،‬‬ ‫لەوالیش����ەوە كەس لەو ناسیۆنالیزمتر نەبو!‬ ‫بەكورتی ئەوەی ب����ێ عەیبو عار‌و بێ غەل‌و‬ ‫غەش بو ئەوا یەكێتی‌و كۆمەڵەی ماركس����ی‬ ‫لینین����ی بو ك����ە دوات����ر ب����و بەكۆمەڵەی‬ ‫رەنجدەران����ی كوردس����تان‪ .‬س����ەرەڕای ئەم‬ ‫سیاس����ەتە پڕ لەتەمتومانەش‪ ،‬نەوشیروان‬ ‫مس����تەفا لەسیاس����ەت‌و گفتوگۆدا پشودرێژ‬ ‫نییەو هەمیش����ە دەیەوێت بیروبۆچونەكانی‬ ‫خۆی بس����ەپێنێت‌و حیس����اب ب����ۆ هاوڕێ‌و‬ ‫هاوس����ەنگەرو ئەندامان����ی س����ەركردایەتی‬ ‫ناكات‪ ،‬ئەمەیان لەهەمو حزبە سیاسییەكانی‬ ‫دیكەدا دەبینرێ����ت‪ ،‬بۆیە عەیبەیەكی گەورە‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو بەرهەمی ئەو كۆمەڵگایەیە كە‬ ‫هەمیش����ە ئاغایەك بۆ خۆی دروستدەكات‪.‬‬ ‫ئەوكاتەی بزوتنەوەی گۆڕانیشی دروستكرد‪،‬‬ ‫زۆر بەجی����دی بانگەش����ەی كۆتاییپێهێنان‬ ‫بەگەندەڵی‌و س����ڕینەوەی شوێنەواری شەڕی‬ ‫ناوخۆو دوركەوتنەوە لەهێڵی مەترس����یداری‬ ‫(‪ )50 -40‬س����اڵەی جەالل����ی‌و مەالیی كرد‪،‬‬ ‫بەم هۆی����ەوە بزوتنەوەی گۆڕان لەماوەیەكی‬ ‫یەكج����ار كورتخایەن����دا‪ ،‬توانی بەش����داری‬ ‫لەهەڵبژاردنێكی گشتی بكات‌و شەپازلەیەكی‬ ‫توندی����ش لەیەكێتی‌و پارتی بس����رەوێنێت‪.‬‬ ‫بە‌واتایەكی دیكە بۆیەكەمجار نەوش����یروان‬ ‫مستەفا توانی لە‪ 2009/7/25‬بەشێوەیەكی‬ ‫مەدەنیانە بچێتە ناو مێژوەوە‪ ،‬بەاڵم كێشەی‬ ‫گەورە ئەوەبو روی راستەقینەی بزوتنەوەی‬ ‫گ����ۆڕان ئەمە نەب����و‪ ،‬بەڵكو دروس����تبونی‬ ‫نەوش����یروان مس����تەفا لەدەرەوەی یەكێتی‬ ‫نیشتمانی لەو هەڵە گەورەیەی مام جەاللەوە‬ ‫س����ەرچاوەی گرتبو‪ ،‬ك����ە تاڵەبانی لەنێوان‬ ‫كۆسرەت رەسوڵ‌و نەوشیروان مستەفادا‪ ،‬مام‬ ‫جەالل بەناچاری‪ ،‬بەڵێ بەناچاریی كۆسرەت‬ ‫رەسوڵی هەڵبژارد‪ ،‬نەك نەوشیروان مستەفا‪.‬‬ ‫ئەم����ە لەكاتێكدا نەوش����یروان مس����تەفا بو‬ ‫رۆڵی گرنگی بەكۆس����رەت بەخشی لەسااڵنی‬ ‫‪ ،1984-1983‬هەر نەوش����یروان مستەفاش‬

‫بو لەكۆنفرانس����ی خۆش����ناوەتی دەمامكی‬ ‫لەس����ەر دەموچ����اوی كۆس����رەت هەڵگرت‌و‬ ‫ئاش����كرای كردو رۆڵیگەورەی بەكۆس����رەت‬ ‫بەخش����ی‪ ،‬بێگومان هەر نەوش����یروانیش بو‬ ‫كۆسرەتی لەس����ەرۆكایەتی حكومەت هێنایە‬ ‫خوارەوەو هەر نەوش����یروانیش بو پش����تی‬ ‫بەرهەم س����اڵحی گرت بۆ شوێنی كۆسرەت‪،‬‬ ‫دور نیی����ە ئ����ەو س����یناریۆیە‪ ،‬ئەمجارەش‬ ‫لەداهاتودا لەپش����تگیریكردنی نەوش����یروان‬ ‫مستەفادا بۆ بەرهەم ساڵح دوبارە ببێتەوە‪،‬‬ ‫ئەمە خەون����ی بەرهەم س����اڵحە‪ ،‬بەاڵم ئەم‬ ‫هەڵەیەی تاڵەبانیكردی‪ ،‬دەرهەق بەیەكێتی‬ ‫نیشتمانی‪ ،‬هیچی لەو هەڵەیەی ئادەم كەمتر‬ ‫نەبو‪ ،‬كە قس����ەی خودای ش����كاندو بەگوێی‬ ‫ئیبلیسی كرد‪ ،‬ئەمەش بوە هۆی دەركردنی‬ ‫ئادەم لەبەهەش����ت‪ .‬تاڵەبانی بەم هەڵەیەی‬ ‫گورزێك����ی گەورەی لەیەكێتی‌و لەخۆیش����ی‬ ‫وەش����اند‪ ،‬چونكە كاتێك نەوشیروان توانی‬ ‫لەچەندین هەڵبژاردندا لەیەكێتی نیش����تمانی‬ ‫دەنگ����ی زیاتر بهێنێت‪ ،‬كەواتە نەوش����یروان‬ ‫لەتاڵەبان����ی دەنگ����ی زیاتر بو‪ ،‬س����ەرەڕای‬ ‫ئەم هەمو ئیمتیازات‌و بەخش����ینەوەی لەناو‬ ‫یەكێتی����دا هەبو‪ ،‬بەاڵم لەناو گۆڕان ش����تێك‬ ‫لەو بارەیەوە نەبو‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا‪ ،‬كەسێكە لەسیاسەتدا‬ ‫زیرەك����ە‪ ،‬ب����ەاڵم موجامەل����ەی زۆر كەمە‪،‬‬ ‫بەتوانای����ەو لەناو س����ەركردایەتی سیاس����ی‬ ‫هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬دەتوانم بڵێم ژمارە یەكە‪،‬‬ ‫نەك دو‪ ،‬بەاڵم پشو سوارەو سەركردەیەكی‬ ‫تاكتیكیی����ە زیاتر لەوەی س����تراتیژی بێت‪،‬‬ ‫لەقس����ەكردندا زۆر لەروەو رقیشی لەپیاوی‬ ‫ماس����تاوچی‌و زمان ل����وس دەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەپەیوەندی‌و دیپلۆماسیەتیشدا تا رادەیەكی‬ ‫زۆر وش����كەو رق����ی لەموجامەلەدەبێتەوە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم هەمیش����ە ت����ا رادەیەك����ی زۆر ئەو‬ ‫قس����انەی دەیكات بێی بێ منەتە‪ ،‬تەكلیفی‬ ‫شەخسیی نییەو بەنانە رەقەیەك دەتوانێت‬ ‫بژی����ت‪ ،‬بەپێچەوانەی س����ەركردایەتییەكانی‬ ‫تر‪ ،‬كە زۆر خەمی س����ك‌و بەرسكیانە‪ .‬بەاڵم‬ ‫نەوش����یروان زو زو توشی نائومێدی دەبێت‌و‬ ‫ل����ەزۆر باردا ب����ڕوای بەخ����ۆی بەهێز نییە‪،‬‬ ‫چونكە ئەویش ئەقڵیەتی كۆمەڵگای كوردی‬ ‫باش خوێندۆتەوەو دەزانێت ئەو كۆمەڵگایە‬ ‫ل����ەوە زیات����ری لێهەڵن����اوەرێ‪ .‬بەناچاریش‬ ‫بانگەشە بۆ ئایین دەكات‪ ،‬بینیمان لەماوەی‬ ‫چوار س����اڵی ئۆپۆزیس����یۆنبونی‪ ،‬لەگەڵ دو‬ ‫حزبی ئیس��ل�امی ك����ە یەكێكی����ان ئیخوان‬ ‫بو ئەویتریش����یان ئیس��ل�امی س����ەلەفی بو‪،‬‬ ‫چوبونە ناو یەك رێككەوتنی سیاس����ییەوە‪،‬‬ ‫كەبزوتن����ەوەی گ����ۆڕان بەهیچ ش����ێوەیەك‬ ‫لەگ����ەڵ ئ����ەم دو حزب����ە یەكینەدەگرتەوە‪.‬‬ ‫كەس����ێكە لەسیاسەتكردندا الس����ارو الملە‪،‬‬ ‫بەاڵم پەیوەندیشی لەگەڵ توێژی رۆشنبیران‬ ‫هەمیش����ە باش بوە‪ ،‬چونكە خۆی كەسێكی‬ ‫خوێندەوارەو كەس����انی رۆش����نبیر الی ئەو‬ ‫بەهاو كەسایەتییەكیان هەیە‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫س����ەركردەكانی دیك����ە‪ ،‬ك����ە زۆر بڕوای����ان‬ ‫بەكەسایەتییە رۆش����نبیرەكانی كورد نییە‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر رۆشنبیرێكیش لێیهەڵگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫ئ����ەوا ئەو رۆش����نبیرەلەچەندین الوە رەخنە‬ ‫ب����اران دەكرێت‌و لەن����او كۆمەڵگا ریس����وا‬ ‫دەكرێت‪ .‬بزوتنەوەی گۆڕان بەبزوتنەوەیەكی‬ ‫لیب����راڵ ناوزەد دەكرێت‪ ،‬بەاڵم نەوش����یروان‬ ‫مس����تەفا تەنی����ا بۆ ی����ەك رۆژی����ش لیبڕاڵ‬ ‫نەب����وە‪ ،‬بەڵك����و رادیكاڵێك����ی كارا بوە‪ ،‬نە‬ ‫لیبڕاڵ بوە‪ ،‬ن����ە دیموكرات‪ ،‬بڕوای بە هێزی‬ ‫جەماوەری‌و هێزی مەعن����ەوی هەیە‪ ،‬دۆگما‬ ‫نییەو بەردەوام دەخوێنێتەوەو دەشنوسێت‌و‬ ‫ل����ەو ب����وارەش قەڵەمێكی زۆر بەبڕش����تە‪،‬‬ ‫پێچەوانەی س����ەركردە سیاسییەكانی دیكە‪،‬‬ ‫كەناخوێنن����ەوەو‪ ،‬زیاتر س����ەرقاڵی گیرفان‬ ‫پڕكردنی خۆیانن‌و هیچ گەشەیەكی فیكریان‬ ‫بەخۆیان نەداوە‪.‬‬ ‫نەوش����یروان مس����تەفا خۆپەرس����تەو‬ ‫خۆپەرستیش نییە‪ ،‬خۆپەرستە لەبیروباوەڕی‬ ‫سیاسی‌و س����ەپاندنی بۆچونەكانی خۆی تا‬ ‫رادەی زیادەڕەوی‪ ،‬خۆپەرس����تە‪ ،‬سەركردە‬ ‫سیاس����ییەكانی خۆیفەرام����ۆش دەكات‌و‬ ‫گرنگیان پێنادات‌و‪ ،‬قسەكانیشی زۆر لەروەو‬ ‫بێ پێچ‌و پەنا قسە دەكات‪.‬خۆپەرستە ئەگەر‌‬ ‫وەرچەرخانێ����ك خۆی رۆڵی كاریگەریی تێدا‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئ����ەو وەرچەرخانە بەتاڵ دەكاتەوەو‬ ‫گرنگییەكەی بێ بایەخ دەكات‪.‬لەهەمانكاتدا‬ ‫خۆپەرس����تیش نیی����ە‪ ،‬چونكە ن����ە حەزی‬ ‫بەس����امان‌و ماڵی دونیایە‪ ،‬نە سەرگەردانی‬ ‫ئاف����رەت‌و گیرفان(س����ك‌و بەرس����ك) بوە‪،‬‬ ‫ئارەزوشی بەكۆشك‌و تەالرو كەیف‌و سەیران‬ ‫نایە‪ ،‬بەڵكو سەركردەیەكی سادەیەو حەزی‬ ‫لەكتێب‌و خواردنەوەیە‪ ،‬خۆپەرس����ت نییە‪،‬‬ ‫چونك����ە هەمیش����ە ب����ەدوای ئەكتیڤكردنی‬ ‫كۆمەڵگاوە س����ەرقاڵەو‪ ،‬دەیەوێت مێژویەك‬ ‫لەسادەیی بۆخۆی تۆمار بكات‪ ،‬خۆپەرست‬ ‫نیی����ە‪ ،‬چونك����ە لەپێن����او بەرژەوەندیی����ە‬ ‫كەسییەكانی خۆی‪ ،‬هەرگیز ملی بۆ ناحەزو‬ ‫دوژمنانی خۆی كەچ نەكردوە‪.‬خۆپەرس����ت‬ ‫نییە چونكە خاوەنی كۆشك نییەو دەرگای‬ ‫ماڵەكەیش����ی بۆ هەمو كەسێكی نیشتمانی‬ ‫كراوەیە‪ .‬بەاڵم لەبەرامبەر رەخنەی توندیشدا‬ ‫خۆراگر نییەو پەرچەك����رداری خۆی هەیە‪،‬‬ ‫گیانی لێبوردەیی لەناخدا زۆر الوازەو‪ ،‬بەدوای‬ ‫تۆڵەكردنەوەدا دەگەڕێت‪ .‬پارتی‌و یەكێتی بەم‬ ‫دوایی����ە لەهەوڵی ئەوەدا بون‪ ،‬خەڵك بەرەو‬

‫خەوی موگناتیس����ی ببەن‪ ،‬بەاڵم نەوشیروان‬ ‫هەوڵیدا خەڵك����ی بۆ بەرەنگاربونەوە ئامادە‬ ‫بكات‪ ،‬هیچ سەركردەیەك بەقەد نەوشیروان‬ ‫مس����تەفا ئاگاداری ش����ەقامی كوردی نییەو‬ ‫لەهەمویان هەستیارترە‪ ،‬زۆر رقی لەخەڵكی‬ ‫جاش‌و جاشایەتی دەبێتەوە‪ ،‬بەاڵم خەڵكی‬ ‫نیش����تمانپەروەرو تێكۆش����ەریش س����تایش‬ ‫ناكات‪ ،‬چونكە پێیوای����ە ئەمە ئەركی خۆی‬ ‫جێبەجێكردوە‪ ،‬پێویس����ت ناكات س����تایش‬ ‫بكرێت‪ ،‬نەوش����یروان مس����تەفا لەناو قواڵیی‬ ‫كۆمەڵگای ك����وردەواری دەژیت‪ ،‬كۆمەڵگای‬ ‫كوردیش ئەگەرچی زۆرترین قس����ەی لەسەر‬ ‫گەندەڵییە‪ ،‬بەاڵم كۆمەڵگا خۆیش����ی لەناو‬ ‫ئەم گەندەڵییە نقوم ب����وە‪ ،‬گرنگ نییە كێ‬ ‫پشكی شێری بەركەوتوەو كێ پشكی رێوی‬ ‫بەركەوتوە‪ ،‬جاش هەر جاشەو خیانەت هەر‬ ‫خیانەتە‪ ،‬مەبەس����تی من ئەوەیە كۆمەڵگای‬ ‫كوردی كۆمەڵگایەكی تەندروس����ت‌و ساغلەم‬ ‫نیی����ە‪ ،‬وەك مەوالنا رۆم����ی دەڵێت‪ ،‬لەقوڕ‬ ‫زێ����ڕ دروس����ت نابێ����ت‪ ،‬ئەمە ب����و وایكرد‬ ‫نەوش����یروان توش����ی نائومێ����دی لەخودی‬ ‫بزوتنەوەكەیش����ی بێت‌و‪ ،‬بەیاننامە لەس����ەر‬ ‫هەندێك لەپەرلەمانتارەكانی خۆی دەربكات‌و‬ ‫لەبزوتنەوەك����ەش دەریان بكات‌و خۆ ئەگەر‬ ‫گۆڕان بگەیشتایەتە سەر كورسی دەسەاڵت‬ ‫وەك پارت����ی‌و یەكێت����ی‪ ،‬بەدڵنیایی����ەوە‬ ‫گەندەڵی����ی بزوتنەوەك����ەی دەه����اڕی‪،‬‬ ‫ئێس����تا دوای نیو س����ەدە خەباتی سەختی‬ ‫نەوش����یروان مس����تەفا‪ ،‬كەچ����ی نەیتوانیوە‬ ‫ببێت����ە قوتابخانەیەكی فیكری‌و سیاس����ی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی‪ ،‬لەسیاسەتیشدا لەو رێككەوتنەی‬ ‫نێوان گۆڕان‌و یەكێتی كە واژۆی لەسەر كرا‪،‬‬ ‫لەبنەڕەتدا ئ����ەو رێككەوتنەرێككەوتن نییە‪،‬‬ ‫بەڵك����و ئاش����تبونەوەیە‪ ،‬ئاش����تبونەوەیەك‬ ‫لەنائومێدیی����ەوە بەرهەمهێنراوە‪ ،‬وەك چۆن‬ ‫بەرەی كوردستانی بەهۆی شەقی زەمانەوە‬ ‫دامەزرێنرا‪ ،‬ئاوا گۆڕان‌و یەكێتی هەر یەكەو‬ ‫بەجۆرێ����ك كەوتبونە نێو كۆمەڵێك قەیرانی‬ ‫قوڵەوە‪ ،‬كە رێگایەكی باش����ترو روناكتریان‬ ‫لەبەردەمدا نەبو‪ ،‬جگە لەو ئاش����تبونەوەیە‪.‬‬ ‫هۆكارەكەش����ی سیاسەتی هەڵەی پارتی بو‪،‬‬ ‫لەبەرامب����ەر هەردوكیان����دا‪ ،‬دەبوایە نەرمتر‬ ‫رەفتاری لەگەڵیان بكردایە‪ ،‬نەك كۆنتڕۆڵی‬ ‫هەردوكیان����ی بكردای����ەو لەبەرامبەر پارتیدا‬ ‫هەستیان بەزەلیلبونی خۆیان بكردایە‪.‬‬ ‫رێككەوتنی گۆڕان‌و یەكێتی‬ ‫گۆڕان كە لەیەكێت����ی جیابوەوە‪ ،‬لەوەوە‬ ‫س����ەرچاوەی گرتبو‪ ،‬تاڵەبانی دەس����ەاڵتی‬ ‫نەوشیروان مس����تەفای بەتەواوی گوشیبو‪،‬‬ ‫تەنی����ا بەن����او جێگری یەكەمی س����كرتێری‬ ‫گش����تی بو‪ ،‬دەنا لەكاری سیاسی رۆژانەیدا‬ ‫نەوش����یروان كەس����ی چوارەم‌و پێنجەمیش‬ ‫نەبو‪ ،‬س����ەرەتا تاڵەبانی كۆس����رەتی كردە‬ ‫س����ەرۆكی حكومەت‌و دواتر جەبار فەرمانی‬ ‫لەبەرامبەردا قیتكردەوە‪ ،‬نەوشیروان ناچاربو‬ ‫بچێ����ت لەزەڵێ‌و ل����ەدەرەوە دابنیش����ێت‪،‬‬ ‫ك����ە گەڕایەوە بەرنامەی الدانی كۆس����رەتی‬ ‫لەحكوم����ەت تاوتوێكردب����و‪ ،‬وایش����ی كرد‪،‬‬ ‫تاڵەبان����ی بۆیە بەگوێی نەوش����یروانی كرد‪،‬‬ ‫چونكە هەستی بەمەترسی دەسەاڵتی زۆری‬ ‫كۆس����رەتی كردبو‪ ،‬بۆیە ئەمجارە بەقسەی‬ ‫نەوش����یروانی كرد‪ ،‬چونكە كۆسرەت توانی‬ ‫لەماوەیەك����ی زۆر كەمدا دەس����ت بەس����ەر‬ ‫حكومەت‌و تەنانەت لەهەولێر دەستی بەسەر‬ ‫یەكێتی نیشتمانیشدا گرتبو‪ ،‬ئیتر نەوشیروان‬ ‫زۆر نائومێد ب����و‪ ،‬لەكاتێكدا نەوش����یروان‪،‬‬ ‫كۆسرەتی لەسااڵنی هەشتاكان دروستكردبو‪،‬‬ ‫نەوشیروان لەكۆنفرانس����دا دەمامكی لەسەر‬ ‫س����ەری كۆس����رەت هەڵگرت‌و ئاشكرای كرد‬ ‫كە ئیتر كۆسرەت لەشاخ دەمینێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تاڵەبانی كۆسرەتی لەبەرامبەر نەوشیرواندا‬ ‫قیتك����ردەوەو كۆس����رەتیش تەخس����یری‬ ‫نەكرد‪ ،‬بۆیە دواجار نەوش����یروان كۆسرەتی‬ ‫لەسەرۆكایەتیكردنی حكومەت دورخستەوە‪.‬‬ ‫نەوش����یروان هەر كاتێك بێئومێد دەبێت رو‬ ‫لەهەن����دەران دەكات‪ ،‬بەاڵم كاتێك دەیەوێت‬ ‫بگەڕێت����ەوە‪ ،‬ب����ە بەرنامەیەك����ەوە دێتەوە‪،‬‬ ‫قەت بێ بەرنامە نەگەڕاوەتەوە‪ ،‬رۆیش����تنی‬ ‫ئەمجارەی كورتترین ماوە بو كە تەنیا حەفت‬ ‫(‪)7‬مانگ ب����و‪ ،‬بەاڵم دیس����ان ئەمجارەش‬ ‫ئەوەتا بە بەرنام����ە گەڕاوەتەوە‪ .‬نائومێدی‬ ‫نەوش����یروان لەناو یەكێتی ل����ەو خاڵەوەش‬ ‫س����ەرچاوەی گرتبو كە بنەماڵەی تاڵەبانی‬ ‫بەپێی زانس����تی بۆماوەیی (عل����م الوراثة‌)‬ ‫تەمەنیان درێژە‪ ،‬نەوشیروان گەیشتبوە ئەو‬ ‫بڕوای����ەی كە تاڵەبان����ی دوای خۆی (دوای‬ ‫نەوش����یروان) كۆچ����ی دوایی����دەكات‪ ،‬بۆیە‬ ‫تەواو نائومێد ببو لەدەس����ەاڵتی تاڵەبانی‪،‬‬ ‫خاڵی س����ێیەم ئ����ەو هەماهەنگییەی دوای‬ ‫‪31‬ی ئاب‌و لەدوای رێككەوتنی واش����نتۆن‪،‬‬ ‫ك����ە رێككەوتن����ی س����تراتیژی لێكەوتەوە‪،‬‬ ‫نەوشیروانی زیاتر نائومێد كرد‪ ،‬چونكە دوای‬ ‫‪31‬ی ئاب‪ ،‬تا ئەم چركەس����اتەی ئەم وتارە‬ ‫دەنوس����م‪ ،‬یەكێتی هێزی یەكەمی لەدەست‬ ‫داوەو هەمیشە بەدوای پارتییەوە بوە‪ ،‬واتە‬ ‫پێش����ڕەو نەبوە‪ ،‬بەڵكو زیاتر پاشكۆ بوە‪،‬‬ ‫نەوش����یروان توانی ئەم خاڵ����ە بوروژێنێت‬ ‫لەناو یەكێتی‪ ،‬لەم بوارەش����دا س����ەركەوت‪.‬‬ ‫تاڵەبانیش پاساوێكی كاریگەری لەمبارەیەوە‬ ‫پێنەبو كە قەناعەتپێكراو بێت‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫‪17‬‬

‫جاك شیراك‪:‬‬ ‫یه‌كێتی‌ خاك ‌ی عێراق كۆڵه‌که‌ ‌ی ئاشتی‌‌و ئارامی‌ رۆژهه‌اڵت ‌ی ناوه‌ڕاسته‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ پێشوتری‌ فه‌ره‌نسا باس‬ ‫ی خۆی‌‌و سه‌دام‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫حسێن ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها رونیده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ڕی‌ عێراق بوه‌‪ ،‬یه‌كێت ‌‬ ‫ی دژ ‌‬ ‫بۆچ ‌‬ ‫ی ئارامی‌‌و‬ ‫خاكی‌ عێراقیش به‌كۆڵه‌که‌ ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاست‬ ‫ی ناوچه‌ی‌ خۆرهه‌اڵت ‌‬ ‫ئاشت ‌‬ ‫ناوده‌بات‌و ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گه‌ر ره‌وشه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫له‌عێراق بته‌قێته‌وه‌‪ ،‬روداوی‌ ترسناك ‌‬ ‫له‌دواڕۆژدا له‌و واڵته‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی ئالیزیی���ه‌وه‌‪:‬‬ ‫ی "له‌كۆش���ك ‌‬ ‫كتێب��� ‌‬ ‫ش���یراك‌و س���اركۆزی‌‌و روای���اڵ"‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بی���ار بی���ون‌و وه‌رگێڕان��� ‌‬ ‫نوس���ین ‌‬ ‫ش���ێرزاد هه‌ینی یه‌‪ ،‬ئه‌م كتێب ‌ه (‪)240‬‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌ ‌‬ ‫الپه‌ڕه‌ی���ه‌و له‌باڵوكراوه‌كان��� ‌‬ ‫وه‌رگێڕان���ه‌‪ .‬نوس���ه‌ر به‌پشتبه‌س���تن‬ ‫به‌چه‌ند س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ جیاواز‪ ،‬باس‬ ‫ی هه‌ریه‌كه‌ له‌جاك ش���یراك‌و‬ ‫له‌ژیان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆکەكانی‌ پێشو ‌‬ ‫نیكۆال ساركۆز ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌ره‌نساو سیگۆلین روایالی‌ هاوسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رۆكی‌ ئێستا ‌‬ ‫فرانس���وا هۆالند ‌‬ ‫فه‌ره‌نسا ده‌كات‪.‬‬ ‫ی شیراك‪ ،‬نوسه‌ر‬ ‫بۆ باسكردن له‌ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "نه‌ناسراوه‌كه‌ ‌‬ ‫ی به‌ستو‌ه به‌كتێب ‌‬ ‫پشت ‌‬ ‫ئالی���زی‌" ك��� ‌ه له‌الیه‌ن بی���ار دیۆنه‌و‌ه‬ ‫ئاماده‌ك���راوه‌و بریتی ‌ه ل��� ‌ه (‪ )12‬دیدار‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌عات ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ شیراك ك ‌ه ماوه‌ی‌ س ‌‬ ‫خایاندوه‌‪.‬‬ ‫ی شیراك‬ ‫سه‌رسامییه‌كان ‌‬ ‫جاك ش���یراك ل��� ‌ه (‪)1932/11/29‬‬ ‫ی (‪1974‬‬ ‫له‌دایكبوه‌‪ .‬له‌ماوه‌ی‌ س���ااڵن ‌‬ ‫– ‪‌)1976‬و (‪ )1988 - 1986‬سه‌رۆك‬ ‫وه‌زی���ران بوه‌‪ .‬ل���ه‌(‪)1995 – 1977‬‬ ‫ی پاریس بوه‌‪ .‬له‌ساڵی‌ (‪)1995‬‬ ‫عومده‌ ‌‬ ‫ی فه‌ره‌نسا هه‌ڵبژێردراوه‌و‬ ‫وه‌كو سه‌رۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫تا (‪ )2007‬له‌و پۆسته‌دا بوه‌‪ .‬له‌به‌ش ‌‬ ‫ی كتێبه‌كه‌دا نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م��� ‌‬

‫ش���یراك سه‌رسامی‌ س���ه‌دام حوسێن‬ ‫ی‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬له‌شه‌س���ته‌كانه‌وه‌ پش���تیوان ‌‬ ‫ی ك���ردوه‌‪ ،‬زۆریش‬ ‫نیلس���ۆن ماندی�ل�ا ‌‬ ‫به‌زیره‌كی‌‌و رۆش���نبیری‌‌و هه‌ڵوێس���ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پێشوتر ‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانی‌ س���ه‌رۆك ‌‬ ‫فه‌ره‌نس���ا فرانس���وا میتران سه‌رسام‬ ‫بوه‌‪ .‬زۆر شه‌یداو سه‌رسامه‌ به‌جوله‌كه‌و‬ ‫ی له‌ئه‌مریكا هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ره‌خنه‌ش��� ‌‬ ‫"ئه‌وان زو هه‌ڵوێست‌و بۆچونی‌ خۆیان‬ ‫ده‌چه‌سپێنن"‪.‬‬ ‫ی نێوان ش���یراك‌و س���ه‌دام‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی حه‌فتاكان‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ س���ااڵن ‌‬ ‫هه‌ردوكی���ان چه‌ند جارێ���ك له‌به‌غداو‬ ‫ی‬ ‫پاری���س یه‌كتری���ان بینیوه‌‪ .‬ئاس���ت ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانیان گه‌یشتۆته‌ راده‌یه‌ك‬ ‫ی ئه‌مریكا‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫ی هه‌واڵگ���ر ‌‬ ‫ده‌زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫(‪ )CIA‬زۆر دژی‌ ش���یراك بون‌و به‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌ستاون‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ پاش ئه‌و‌هی‌ راز ‌‬ ‫نه‌بو به‌شداری‌‌و پشتیوانی‌ بۆمبارانی‌‌و‬ ‫ی به‌غ���دا ب���كات‪ .‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫هێرش��� ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی���ان باڵوكردۆته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌نگ���ۆ ‌‬ ‫عێراق شیراكی‌ كڕیوه‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ش���یراك‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه ‌‬ ‫ی وه‌ك پێش���ه‌وایه‌ك ‌‬ ‫سه‌دام ‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌ س���یكۆالر بینی���وه‌‪ ،‬پێیوابو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌خوازێت واڵته‌كه‌ی‌ به‌ره‌و شارستان ‌‬ ‫ی پشتیوانی‌ فه‌ڕه‌نساش له‌و‬ ‫ببات‌و داوا ‌‬ ‫بواره‌دا ده‌كات‪.‬‬ ‫شه‌ڕی‌ عێراق‪ ...‬گه‌مه‌كردن به‌ئاگر‬ ‫نوس���ه‌ر ئاش���كرای‌ ده‌كات پ���اش‬ ‫تێپه‌ڕین���ی‌ كاتێك���ی‌ زۆر‪ ،‬ش���یراك‬ ‫گه‌یشتبو‌ه ئه‌و بڕوایه‌ی‌ سه‌دام گۆڕاوه‌و‬ ‫رژێمه‌ك���ه‌ی‌ ب���ه‌ره‌و روخ���ان ده‌چێت‪.‬‬ ‫ی ئه‌وه‌ بو‌ه له‌ڕێگه‌ی‌ شه‌ڕه‌و‌ه‬ ‫به‌اڵم دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫رژێمه‌كه‌ی‌ بڕوخێنرێت‪ .‬هۆكاره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ب���ه‌م ج���ۆر‌ه رونكردۆت���ه‌وه‌‪ :‬عێ���راق‬ ‫واڵتێكی‌ فره‌مه‌زه���ه‌ب‌و فره‌ نه‌ته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی خاكی‌ عێراقی���ش كۆڵه‌که‌ ‌‬ ‫یه‌كێت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆرهه‌اڵت ‌‬ ‫ی ناوچه‌ ‌‬ ‫ئارامی‌‌و ئاش���ت ‌‬

‫ی ت���ردا وتبوی‌‪:‬‬ ‫ده‌بێ���ت‪ .‬له‌بۆنه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئێم ‌ه ناتوانین ئ���ه‌و جیهان ‌ه فێربكه‌ین‌و‬ ‫ده‌رس���یان بده‌ی���ن‪ ،‬ره‌وش���ه‌كه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ی تر‬ ‫ده‌خوازێت ب���ه‌ره‌و هه‌ڤاڵبه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫دژ به‌برسییه‌تی‌ دامه‌زرێنین‪ ،‬به‌ره‌یه‌ك‬ ‫ب���ۆ پاراس���تنی‌ ژینگ���ه‌‪ ،‬به‌ره‌یه‌ك بۆ‬ ‫ی كێشه‌و ناكۆكییه‌كان‌و‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌مو بستێك ‌‬ ‫ته‌نگژ‌ه هه‌نوكه‌ییه‌كان ‌‬ ‫ئه‌و جیهان ‌ه چاره‌س���ه‌ر بكات‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫باشترین بواره‌ بۆ شه‌ڕكردنی‌ تیرۆریزم‪،‬‬ ‫ی به‌باش��� ‌ه‬ ‫ی مرۆڤایه‌ت ‌‬ ‫روش���مان به‌ڕو ‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬

‫ناوه‌ڕاسته‌‪ ...‬ئه‌گه‌ر ره‌وشه‌كه‌ له‌عێراق‬ ‫ی له‌دوارۆژ‬ ‫ی ترسناك ‌‬ ‫بته‌قێته‌وه‌‪ ،‬روداو ‌‬ ‫له‌و واڵت��� ‌ه لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ .‬چونك ‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ش���یعه‌یه‌‌و ش���یعه‌كان ‌‬ ‫واڵت ‌ه زۆرین ‌ه ‌‬ ‫ی سوریاش ده‌كه‌ون ‌ه‬ ‫ئێران‌و عه‌له‌وییه‌كان ‌‬ ‫ناو ئ���ه‌و گێژاوه‌‪ .‬ده‌ب���ێ‌ گه‌مه‌ به‌ئاگر‬ ‫ی‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬هه‌مو كۆپیكردن‌و کچه‌كراو ‌‬ ‫بنالدن په‌یداده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌مریكی���ه‌كان‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نن مه‌به‌ست له‌روخان ‌‬ ‫س���ه‌دام به‌رقه‌راكردنی‌ دیموكراس���ی ‌ه‬ ‫له‌و واڵته‌دا‪ ،‬ش���یراك له‌وه‌اڵمدا پێیان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئێوه‌ ده‌تانه‌وێت دیموكراس��� ‌‬ ‫شارستانییه‌ت‬ ‫ی‬ ‫بچه‌س���پێنن؟ زۆرباش���ه‌ دیموكراس ‌‬ ‫له‌نێوان شیراك‌و هه‌نتیكتۆندا‬ ‫ی هه‌ڵبژاردن ده‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫نوسه‌ر هێما بۆ ئه‌وه‌ده‌كات شیراك‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردنیش كاربكه‌ن ئه‌وه‌ ش���یع ‌ه‬ ‫زۆرین��� ‌هی‌ واڵتن‌و ئ���ه‌وان ده‌یبه‌نه‌وه‌‌و به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ساموێل هه‌نتیكتۆنه‌وه‌‬ ‫ی به‌دانوستانی‌ شارستانییه‌كان‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ واڵت وه‌رده‌گرن‌و ئه‌وه‌ش بڕوا ‌‬ ‫هه‌ب���وه‌‪ ،‬ب���ۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش‬ ‫ی ناگه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫دیموكراس ‌‬ ‫چه‌ن���د پره‌نس���یپێكی‌ پێش���نیار‬ ‫مه‌ترسیه‌كانی‌ به‌غدا بۆ سه‌ر رۆژئاوا كردب���و‪ ،‬یه‌ك���ه‌م‪ :‬خۆده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫ی كتێبه‌ك���ه‌دا‪ ،‬ك���ردن‌و ئاوێته‌ب���ون‌ به‌زۆرترین‬ ‫ی دیك��� ‌ه ‌‬ ‫له‌به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی كه‌لتوری‌ تر‪ .‬دوه‌م ئاوێته‌بونی‌‬ ‫ش���یراك ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ده‌كات دژ ‌‬ ‫ی عێراق بوه‌‪ ،‬كه‌لتوره‌كانه‌‪ ،‬چونكه‌ "كه‌لتور‬ ‫ی س���وپا ‌‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ ‌‬ ‫ره‌خن���ه‌ش له‌ئه‌مریكیه‌كان ده‌گرێت ك ‌ه ته‌نها به‌دانوستان گه‌شه‌ناكات‪،‬‬ ‫ی عێراق ده‌بێ‌ ئه‌و كه‌لتورانه‌ به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ته‌نها بیری���ان له‌گۆڕینی‌ رژێم ‌‬ ‫كردۆته‌وه‌‪ .‬پاشان ده‌ڵێت‪ :‬هیچ واڵت‌و هاوكاربن‪ ،‬ئیمڕۆ هه‌س���ت به‌وه‌‬ ‫ی نه‌بو‌ه ده‌ستكاری‌‌و ده‌كرێت ئه‌و ئاوێته‌ بونه‌ نامێنێت"‪.‬‬ ‫سیس���ته‌مێك بۆ ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���د ب���ه‌و بابه‌ته‌وه‌‪ ،‬ش���یراك‬ ‫ی‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌واڵتاندا ب���كات‪ ،‬هه‌رچ ‌‬ ‫بڕی���ارو به‌رنامه‌ی���ه‌ك هه‌بوبێ���ت ده‌ڵێت‪ :‬من بی���ر له‌نزیكبونه‌وه‌ی‌ پێنج‬ ‫ی هه‌زار زمانه‌كه‌ی‌ ئێس���تای‌ ئه‌و جیهانه‌‬ ‫ی بڕیاره‌كان ‌‬ ‫ده‌ب���ێ‌ له‌ب���ه‌ر رۆش���نای ‌‬ ‫ده‌كه‌م���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ده‌س���توبرد نه‌بین‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كانه‌و‌ه بێت‪.‬‬ ‫ی ب���ۆ پارێزگاریكردنی���ان نیوه‌ی���ان له‌و‬ ‫دواتر دێته‌ سه‌ر باسی‌ په‌یوه‌ندییه‌ك ‌‬ ‫ی س���ه‌ده‌یه‌ له‌ناوده‌چن‪ ،‬من بیر له‌میلله‌ته‌‬ ‫نێوان خۆی‌‌و سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ ئه‌وكات ‌‬ ‫ی سه‌ره‌تاییه‌كان ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬بیر له‌هه‌رێمه‌‬ ‫به‌ریتانیا تۆنی‌ بلێر‪ ،‬كه‌ به‌ر له‌ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫عێراق ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬له‌و په‌یوه‌ندییه‌دا الچه‌پ���ه‌كان ده‌كه‌م���ه‌وه‌‪ ،‬بێگومان بیر‬ ‫وتویه‌تی‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ئه‌مریكا هێرش بكات‌و له‌نیشته‌جێ‌و نمونه‌ی‌ ژیان‌و دابونه‌ریت‌و‬ ‫ش���ه‌ڕه‌ك ‌ه ببێت‪ ،‬ناڕه‌زای���ی‌ ده‌رحه‌ق به‌رهه‌می‌ هونه‌ری‌‌و كه‌لتوری‌ ده‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ئه‌مریكاو هه‌مو خۆرئاواییه‌كان زۆرتر له‌به‌ر رۆش���نایی‌ جیهانگیری‌ چۆن رێزو‬ ‫ده‌بێت‌و به‌ر‌هی‌ دژ‌ه ش���ه‌ڕه‌كه‌ فراوانتر پایه‌یان ده‌پارێزرێت‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانای‌ سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ درووستكردن و ب‬ ‫درووستكردن‪ ،‬و‌ه دانان و‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ی‌ ئه‬ ‫‌خش���‬ ‫جوانترین نه‬ ‫باش���ترین و‬ ‫

به‌‬ ‫

ئاس���ن ‌ی و پۆاڵ‬ ‫كار ‌ی په‌یكه‌ری‌‬ ‫

‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‪. /‬‬ ‫ ‪

0 -

-‬پڕۆژه‌ ‌ی وه‌كو‬ ‫جێگیركردن ‌ی به‌رهه‌مه‌ك ‌ه و هه‌موو خزمه‌تێك دوا ‌ی فرۆشتن ‌ی بۆ هه‌موو كارێكی‌ پیشه‌ساز ‌ی و‬ ‫‌موو جۆر‌ه بیناو‬ ‫ وه‌ هه‬ ‫چیمه‌نتۆ‪،‬‬ ‫كارگه‌ ‌ی‬ ‫ ‪ ,‬ه‌وت‪،‬‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ كاره‌با ‪،‬‬ ‫ ووزه‌ ‌ی‬ ‫‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‌ره‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی‌‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‪ .‬‬ ‫ ‬ ‫

‪2‬ه ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی‬ ‫چین���ی‌‪ ،‬و‬ ‫ ‪ 4‬به‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‌نێدێ���ك ل ‌ه‬ ‫ ه‌كردن ‌ی‬ ‫ هاورد‬ ‫‌ك���ردن و‬ ‫‌نارده‬ ‫ ی‌‪:‬كاری‌ هه‬ ‫گش���ت‬ ‫‪ -2‬بازرگان���ی‌‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌‪ ،‬خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت له‌ الیه‌ن بازرگانان و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫ ‪

3‬‬ ‫

‬ ‫لقمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ ی‌ و هه‌ولێر‬ ‫سلێمان‬ ‫ ‪‌2‬ی (‪ : )MANTA‬له‌ هه‌ردوو شار ‌ی‬ ‫ ‌یا بۆ ماركه‌‬ ‫ و سوره‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕووناكی‌‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجستیك به‌ شێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كار ‌ی گواستنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌موو مانگێك ب ‌ه‬ ‫هاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا ل ‌ه واڵتی‌ چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫كتێبه‌كه‌ی‌ شیراك‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪ )1994‬شیراك كتێبێكی‌‬ ‫به‌ناونیش����انی‌ "فه‌ڕه‌نس����ای‌ ن����وێ‌"‬ ‫باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌شێكی‌ به‌ناونیشانی‌‬ ‫كار پێش هه‌مو شتێكه‌ بۆ باسی‌ بێكاری‌‬ ‫ته‌رخانكردب����و‪ .‬تیای����دا نوس����یبوی‌‪:‬‬ ‫بێ����كاری‌ كێش����ه‌و كاره‌س����اته‌كه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ ..‬ئه‌و بیست ساڵه‌ی‌ دوایی‌ وا‬ ‫فه‌ڕه‌نسییه‌كان هێدی‌ هێدی‌ فه‌ڕه‌نسا‬ ‫ته‌اڵق ده‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌و ته‌نگژه‌ ئابورییه‌ی‌‬

‫روبه‌ڕوی����ان‬ ‫بۆ ت����ه‌و ه‌‬ ‫په‌یو ه‌ن����دی‌‌و‬ ‫بڕوابونه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫نه‌هێشتوه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫الیه‌ك خنكاون‪،‬‬ ‫چونكه‌ بێ����كاری‌‬ ‫دوركه‌وتن����ه‌و ه‌و‬ ‫په‌ر ا و ێز ك����ر د ن‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪ .‬پاشتر‬ ‫نوس����یبوی‌‪ :‬م����ن‬ ‫فه‌ڕه‌نس����ا به‌گه‌وره‌یی‌‬ ‫نابینم ئه‌گه‌ر بۆ هه‌مو‬ ‫الی����ه‌ك نه‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر فه‌ڕه‌نس����ا بۆ‬ ‫هه‌مو كه‌سێك نه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ش����یراكه‌وه‌‪ ،‬برنادیتی‌ ژنی‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ش����یراك هه‌م����و ژیانی‌ خۆی‌‬ ‫ب����ۆ خزمه‌تی‌ میلله‌ته‌ك����ه‌و واڵته‌كه‌ی‌‬ ‫ته‌رخانكردوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س����ته‌ش‬ ‫زۆر ماندو بوه‌‪ ،‬هه‌رگیز شه‌یدای‌ پاره‌و‬ ‫س����امان نه‌بوه‌و بیریش����ی‌ له‌ سامان‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ نه‌كردۆته‌وه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫"دانان ‌ی نمر‌هی‌ وان ‌هی‌ هونه‌ر ناڕه‌زای ‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫دانانی‌ نمره‌ی‌ كه‌م له‌وانه‌كانی‌ هونه‌رو‬ ‫وه‌رزش به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ‌ وانه‌كانی‌‬ ‫تردا گفتوگۆو بیروڕای جیاوازی‌‬ ‫دروست كردوه‌‪ ،‬باوكی‌ خوێندكارێك‬ ‫ده‌ڵێت"پێوه‌رێك نییه‌ بۆ دانانی‌ نمره‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‌ دروستبونی‌ جیاوازی‌‬ ‫له‌نێوان خوێندكاراندا"‪.‬‬

‫كاتێك په‌روه‌رده‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫باشی‌ بۆ دانانێت‌و‬ ‫هه‌ندێكیشیان‬ ‫ئاستی‌ زانیاری‌و‬ ‫هونه‌رییان به‌رز‬ ‫نییه‌و زانیاریه‌كانیان‬ ‫كۆنه‌ ئه‌وه‌ش خۆی‌‬ ‫بۆخۆی‌ گرنگی‌‬ ‫پێنه‌دانه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زاره‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫قوتابخانه‌كانیش هه‌ر‬ ‫به‌هه‌مان راده‌ گرنگی‌‬ ‫پێده‌ده‌ن‬

‫وانه‌ی‌ هونه‌ر وه‌ك یه‌كێك له‌بابه‌ته‌كانی‌‬ ‫پڕۆگرامی‌ خوێندن به‌باوه‌ڕی‌ مامۆستایان‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاران بایه‌خی‌ خ����ۆی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫شێنێ‌ جه‌بار كه‌ مامۆستای‌ وانه‌ی‌ هونه‌ره‌‬ ‫به‌گرنگ����ی‌ داده‌نێت‌و ده‌ڵێت "پێویس����ته‌‬ ‫له‌هه‌م����و قۆناغه‌كاندا گرنگ����ی‌ پێبدرێت"‪.‬‬ ‫شێنێ‌ كه‌ هاوكات له‌دو قوتابخانه‌ی‌ جیاواز‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ش����ار وانه‌ی‌ هونه‌ر ده‌ڵێته‌وه‌‬ ‫وت���� ‌ی "به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان حه‌ز ده‌كه‌ن گرنگی‌‬ ‫پێبده‌ن به‌اڵم هه‌مو ئاماده‌كارییه‌كیشی‌ بۆ‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬كه‌ دێته‌ س����ه‌ر كۆمه‌ڵێ‌ داواكاری‌‬ ‫بۆت دابین ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫ش����ێنێ‌ باوه‌ڕیش����ی‌ وای����ه‌ گرنگی����دان‬ ‫به‌وانه‌ك����ه‌ له‌س����ه‌ره‌وه‌ دێت ب����ۆ خواره‌وه‌‬ ‫"كاتێك په‌روه‌رده‌ سه‌رپه‌رش����تیاری‌ باشی‌‬ ‫بۆ دانانێت‌و هه‌ندێكیشیان ئاستی‌ زانیاری‌و‬ ‫هونه‌ریی����ان ب����ه‌رز نیی����ه‌و زانیاریه‌كانیان‬ ‫كۆن����ه‌ ئ����ه‌وه‌ش خ����ۆی‌ بۆخ����ۆی‌ گرنگی‌‬ ‫پێنه‌دانه‌ له‌الی����ه‌ن وه‌زاره‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌واته‌‬ ‫قوتابخانه‌كانیش هه‌ر به‌هه‌مان راده‌ گرنگی‌‬ ‫پێده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاری‌ هون����ه‌ری‌ میوزی����ك‪،‬‬ ‫هه‌ڵك����ه‌وت محه‌م����ه‌د ئیبراهی����م له‌باره‌ی‌‬ ‫پێگه‌ی‌ وان����ه‌ی‌ هون����ه‌ر له‌قوتابخانه‌كاندا ئێم����ه‌ خوێندكار بكه‌ین����ه‌ هونه‌رمه‌ند‪21 ،‬‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ئێس����تا هونه‌ر ه����ه‌ردو وانه‌ی‌ س����اڵ وانه‌ی‌ میوزیكم وتۆت����ه‌وه‌ ئامانجم‬ ‫شێوه‌كاری‌‌و میوزیكه‌‪ ،‬ئه‌و مامۆستایانه‌ی‌ ئه‌وه‌ نه‌ب����وه‌ هونه‌رمه‌ند دروس����ت بكه‌م‌و‬ ‫وانه‌ك����ه‌ ده‌ڵێن����ه‌وه‌ ده‌رچ����وی‌ به‌ش����ی‌ كه‌سێك بكه‌م به‌میوزیك ژه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ش����ێوه‌كاری‌‌و میوزیكن‪ ،‬ساڵ په‌یمانگایان به‌هره‌یه‌كیش����ی‌ هه‌بوبێت كه‌مته‌رخه‌میمان‬ ‫خوێندوه‌ كه‌واته‌ ئه‌مانه‌ پس����پۆڕن‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك����ردوه‌ ب����ه‌اڵم ئامانجه‌كه‌م����ان ته‌نه����ا‬ ‫كاتێك ده‌چنه‌ پۆله‌وه‌ ئایا پێویستیه‌كانیان رۆش����نبیریكردنی‌ خوێن����دكاره‌ له‌ب����واری‌‬ ‫بۆ ئاماده‌كراوه‌؟جگه‌ل����ه‌وه‌ش مه‌رج نییه‌ هونه‌ری‌ میوزیك یان شێوه‌كاری بۆئه‌وه‌ی‌‬

‫پێشینه‌یه‌كی‌ هه‌بێت"‪.‬‬ ‫وانه‌ی‌ هونه‌رو میوزی����ك وه‌ك وانه‌یه‌ك‬ ‫له‌هه‌ندێ����ك قوتابخان����ه‌ گرنگ����ی‌ زۆری‌‬ ‫پێده‌درێ����ت‌و له‌هه‌ن����دێ‌ قوتابخان����ه‌ش‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ هیچ جێگ����ه‌ی‌ بایه‌خ نییه‌و‬ ‫دانانی‌ نم����ره‌ی‌ وانه‌ك����ه‌ش نیگه‌رانیه‌كی‌‬ ‫تری‌ دروس����ت كردوه‌ له‌الی‌ مامۆستایان‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیاران‌و باوان����ی‌ خوێندكاران‪.‬‬ ‫دایكان‌و ب����اوكان له‌هه‌موان زیاتر نیگه‌رانن‬ ‫له‌كه‌می‌ نمره‌كانی‌ وانه‌ی‌ هونه‌رو وه‌رزش‪،‬‬ ‫عمران عدنان باوكی‌ ئیمانی‌ خوێندكارده‌ڵێت‬ ‫"ناتوان����م بڵێم گرنگی‌ ن����ه‌دراوه‌ به‌وانه‌كه‌‬ ‫به‌اڵم له‌وه‌رزی‌ یه‌كه‌م����دا ‪95‬ی‌ بۆ دانراوه‌‬ ‫له‌وه‌رزی‌ دوه‌م به‌هۆی‌ بایكۆته‌وه‌ نمره‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌مكراوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا هه‌مو وانه‌كانی‌‬ ‫‪98‬و ‪ 100‬ن"‪.‬‬ ‫عوم����ران ك����ه‌ له‌ق����ه‌زای كف����ری‌ ده‌ژی‌‬ ‫دوای ئ����ه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی‌ ب����ه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ كچه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌كات پێی‌ ده‌ڵێن‬ ‫ئێمه‌ ناتوانین هیچ بڵێین مامۆستای‌ هونه‌ر‬ ‫خۆی‌ به‌ئاره‌زوی‌ خۆی‌ نمره‌ دائه‌نێت وتی‌‬ ‫"باوه‌ڕم وایه‌ پێوه‌رێك نییه‌ بۆ دانانی‌ نمره‌و‬ ‫ئه‌و نمره‌ كه‌مانه‌ش كاریگه‌رییه‌كی‌ خراپی‌‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ر ئاستی‌ منداڵه‌كه‌وجگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫جی����اوازی‌ دروس����ت ده‌ك����ه‌ن له‌نێ����وان‬ ‫خوێندكاره‌كان����دا‪ ،‬وای ب����ۆ ده‌چم كه‌می‌‬ ‫نمره‌ی‌ هونه‌ر بۆ ئه‌وه‌بێت مامۆس����تایانی‌‬ ‫وانه‌ك����ه‌ بڵێن بابه‌ته‌ك����ه‌ی‌ ئێمه‌ش گرنگه‌‬ ‫بۆیه‌ نمره‌ی‌ كه‌م داده‌نێین"‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك ل����ه‌و كارتان����ه‌ی‌ ك����ه‌ له‌تۆڕی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌ فیس����بوك كاردان����ه‌وه‌ی‌‬ ‫زۆری‌ لێكه‌وته‌وه‌ نم����ره‌ی‌ وانه‌ی‌ هونه‌ری‌‬ ‫خوێندكارێكی‌ قوتابخانه‌ی‌ روش����دی‌ بو كه‌‬ ‫هه‌م����و وانه‌كانی‌ ‪ 99‬و ‪ 100‬بو به‌اڵم وانه‌ی‌‬ ‫هون����ه‌ر ‪68‬ی‌ بۆ دانرابو‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌و‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ له‌الپه‌ڕه‌ی‌ تایبه‌تیان له‌تۆڕی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یسبوك رونكردنه‌وه‌یه‌كیان‬ ‫باڵوكردۆت����ه‌وه‌و رایانگه‌یان����دوه‌ (كه‌ ئێمه‌‬ ‫وه‌ك ده‌س����ته‌ی‌ كارگێ����ڕی‌ بێئاگا نین له‌و‬ ‫نمرانه‌ به‌اڵم به‌مافی‌ مامۆستاكه‌ی‌ ده‌زانین‬ ‫ك����ه‌ بۆچی‌‌و چ����ۆن ئه‌و نمره‌ی����ه‌ دائه‌نێت‬

‫چونك����ه‌ ئ����ه‌وان وانه‌ ب����ه‌و خوێن����دكاره‌‬ ‫ده‌ڵێن����ه‌وه‌و هه‌ڵس����ه‌نگاندن ده‌كه‌ن‪ ،‬گه‌ر‬ ‫ده‌شپرس����ن وان����ه‌ی‌ هونه‌ر چیی����ه‌؟ ئه‌وا‬ ‫بابفه‌رم����ون س����ه‌ردانی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ كه‌الر بكه‌ن‌و له‌وێ بێژن ئه‌رێ‌‬ ‫به‌ڕاس����ت وانه‌ی‌ هونه‌ر چیی����ه‌ با وه‌اڵمی‌‬ ‫پێویست وه‌ربگرن)‪.‬‬ ‫ش����ێنێ‌ له‌باره‌ی‌ دانانی‌ نمره‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"مامۆس����تایانی‌ هه‌ر وانه‌یه‌ك تایبه‌تمه‌ندی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌ی����ه‌و په‌ه‌یوه‌ندی‌ نییه‌ به‌وانه‌كانی‌‬ ‫ت����ره‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ مامۆس����تای‌ جی����اوازی‌ بۆ‬ ‫دان����راوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ه����ه‌ر وانه‌یه‌ك نمره‌ی‌‬ ‫خ����ۆی‌ هه‌بێت‪ ،‬م����ن وتوم����ه‌ هه‌رچه‌ندی‌‬ ‫هه‌بێ����ت نمره‌ك����ه‌ی‌ بۆ دائه‌نێم"‪ .‬ش����ێنێ‌‬ ‫وه‌ك دایباب����ی‌ خوێندكاران نیگه‌رانه‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌م به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ تر نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫گرنگی‌ نادرێ����ت به‌وانه‌ی‌ هونه‌رو وتی‌"هه‌ر‬ ‫كاتێ����ك ناڕه‌زایی����م ده‌ربڕیبێت پێم ده‌ڵێن‬ ‫خوێندكارێك ئه‌گه‌ر له‌وانه‌ س����ه‌ره‌كییه‌كان‬ ‫ده‌ربچێ����ت ئه‌وا ئیتر وان����ه‌ی‌ هونه‌ر گرنگ‬ ‫نییه‌ كه‌ ئه‌وه‌ش هه‌ڵه‌ی‌ به‌ڕێوبه‌ر نییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ڵكه‌وت محه‌مه‌دی‌ سه‌رپه‌رش����تیاری‌‬ ‫هونه‌ریش له‌ب����اره‌ی‌ دانانی‌ نمره‌ی‌ وانه‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت "له‌وانه‌یه‌ ئه‌و قوتابیه‌ كه‌س����ێكی‌‬ ‫به‌توانا بێ����ت له‌وانه‌كانی‌ تردا به‌اڵم ره‌نگه‌‬ ‫له‌وێنه‌كێش����اندا به‌و شێوه‌ی ‌ه نه‌بێت ره‌نگه‌‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م����ی‌ بكات له‌وان����ه‌ی‌ هونه‌ر به‌‬ ‫به‌راورد به‌وانه‌كانی‌ تر‪ ،‬مامۆس����تای‌ هونه‌ر‬ ‫ئ����ه‌و ئامانجه‌ی‌ نییه‌ هه‌م����و وانه‌كان ‪100‬‬ ‫بێ����ت ئه‌و ‪60‬ی‌ بۆ دابنێت ره‌نگه‌ جار جار‬ ‫هه‌ڵ����ه‌ی‌ ئاوا روبدات به‌اڵم دڵنیام ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ پس����پۆڕن له‌وانه‌كانیان����دا باوه‌ڕناكه‌م‬ ‫كه‌مته‌رخه‌م����ی‌ له‌ئیش����ی‌ خۆی����ان بكه‌ن‬ ‫جگه‌له‌وه‌ش ‪ 262‬قوتابخانه‌ی‌ بنه‌ڕه‌تیمان‬ ‫هه‌یه‌ له‌سنوری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ رۆژئاوا هه‌موی‌‬ ‫وه‌ك یه‌ك نییه‌‪ ،‬هه‌تا مامۆستاكه‌ش نه‌بینم‬ ‫نازانم پاس����اوی‌ ئه‌و چیی����ه‌ بۆدانانی‌ نمره‌‬ ‫به‌و ش����ێوه‌یه‌‪ ،‬زۆرجار لێپرس����ینه‌وه‌مان‬ ‫كردوه‌ كاتێك س����ه‌ردانی‌ قوتابخانه‌كانمان‬ ‫كردوه‌ وتومانه‌ بۆچی‌ وایه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫ئه‌بێت له‌هه‌مو حاڵه‌تێكدا پرس����یار بكات‬

‫ئای����ا ژینگه‌كه‌یه‌ت����ی‌‪ ،‬كه‌مته‌رخه‌میی����ه‌‪،‬‬ ‫ئاماده‌نه‌بونییه‌تی‌ ئه‌مانه‌ هه‌موی‌ پرسیار ‌ی‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاره‌ بۆ مامۆستاكه‌ی‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫پسۆڕییه‌كه‌ی‌ خۆی‌ چۆن به‌كارهێناوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌"هه‌رچه‌نده‌ گله‌ییم����ان كردوه‌‬ ‫ل����ه‌وه‌ی‌ كاته‌ك����ه‌ی‌ دره‌نگه‌ ب����ه‌اڵم وه‌ك‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیارانی‌ وانه‌ی‌ هونه‌رو میوزیك‬ ‫چه‌ن����د رۆژێك پێ����ش تاقیكردن����ه‌وه‌كان‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌كم����ان كردوه‌و هه‌ر هه‌مان رۆژ‬ ‫راپۆرتێكم����ان پێشكه‌ش����كردوه‌ كه‌ تیایدا‬ ‫رونمان كردۆته‌وه‌ كه‌ چیبكرێت بۆ ساڵێكی‌‬ ‫خوێندنی‌ وه‌ك ئه‌مساڵ چۆن نمره‌ دابنرێت‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێویس����ته‌ كردومانه‌ داوامان كردوه‌‬ ‫بنێرێت بۆ هه‌مو قوتابخانه‌كان تائاگاداربن‬ ‫ئیتر نازانم پێیان گه‌یشتوه‌ یان نا"‪.‬‬ ‫مامۆستایانی‌ وانه‌ی‌ هونه‌رو میوزیكیش‬ ‫به‌ده‌س����ت چه‌ندی����ن گرفت����ه‌وه‌ ده‌ناڵێنن‬ ‫له‌وان����ه‌ نه‌بونی‌ پڕۆگرامێك����ی‌ دیاریكراو و‬ ‫دابیننه‌كردنی‌ پێداویس����تیه‌كانیان‪ ،‬شێنێ‌‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ یه‌كێك ل����ه‌و قوتابخانانه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ وانه‌ی‌ تیاده‌ڵێت����ه‌وه‌ هاوڕێی‌ منداڵه‌‪،‬‬ ‫كه‌ س����ه‌ر به‌پ����ڕۆژه‌ی‌ یونس����ێفه‌و بڕێك‬ ‫پاره‌ی����ان ب����ۆ دابینك����راوه‌ كاری‌ هونه‌ری‌‬ ‫ئاماده‌ك����ردوه‌ "به‌اڵم به‌ه����ۆی‌ بایكۆته‌وه‌‬ ‫پێش����ه‌نگاكه‌ نه‌كرای����ه‌وه‌ له‌قوتابخانه‌كه‌ی‌‬ ‫تریش هی����چ نه‌كراوه‌ به‌هۆی‌ نه‌بونی‌ پاره‌و‬ ‫وه‌رنه‌گرتنه‌وه‌ی‌ پاره‌ی‌ فرۆشگاش"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ردا هه‌ڵك����ه‌وت محه‌م����ه‌دی‌‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیار ده‌ڵێ����ت "زۆرب����ه‌ی‌‬ ‫پێویس����تیه‌كان دابینك����راوه‌ ب����ۆ زۆربه‌ی‌‬ ‫قوتابخانه‌كان‪ ،‬بۆ وانه‌ی‌ میوزیك كیبۆردیان‬ ‫بۆ دابینك����راوه‌و ژوری‌ تایبه‌تیان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫هونه‌ری����ش زۆربه‌یان مه‌رس����ه‌میان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م قه‌یرانه‌ داراییه‌ ره‌نگی‌ داوه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئێمه‌ش‌و جگه‌له‌ هه‌ندێ‌ قوتابخانه‌‬ ‫كه‌ له‌ڕێگ����ه‌ی‌ فرۆش����گاكانه‌وه‌ توانیویانه‌‬ ‫بڕێك پاره‌ دابین بكه‌ن‌و پێویس����تیه‌كانی‌‬ ‫پێ پڕبكه‌ن����ه‌وه‌ هه‌روه‌ها له‌ڕێگه‌ی‌ یه‌كه‌ی‌‬ ‫چاالك����ی‌ قوتابخان����ه‌كان زۆر ش����تیان بۆ‬ ‫دابینك����راوه‌ به‌اڵم ئه‌مس����اڵ به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫دۆخه‌و‌ه نا"‪.‬‬

‫بۆچی پێویسته‌ یاری هه‌لوكێن لەقوتابخانه‌كان بخوێنرێت؟‬ ‫رێبین قادر*‬ ‫یه‌كێ���ك له‌و ره‌خنه‌ دیارانه‌ی هه‌میش��� ‌ه‬ ‫له‌پڕۆگرامی بیركاری هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫ده‌گیرێت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی دروست‌و‬ ‫پێویس���ت نه‌گونجێنراوەو‌ كه‌مترین مۆركی‬ ‫كوردستانیبونی پێوه‌ دیاره‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌م ‌ه‬ ‫به‌مانای نه‌بون���ی نیه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه له‌زۆر‬ ‫شوێندا ناوه‌كان له‌ئینگلیزییه‌و‌ه وه‌رگێڕاو‌ه‬ ‫بۆ كوردی كه‌ئه‌مه‌ش نه‌بونی باشتره‌‪.‬‬ ‫نه‌گونجاندن‌و زیادنه‌كردنی با‌به‌تی تایبه‌ت‬ ‫به‌كوردستان بۆ پرۆگرامه‌كه‌ له‌نه‌بونی خه‌ون‌و‬ ‫تێگه‌یش���تن‌و خۆبه‌كه‌مزانیه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتو‌ه جگه‌له‌وه‌ی ئ���ه‌و تێڕوانینه‌ هه‌ڵه‌ی ‌ه‬ ‫به‌س���ه‌ر سه‌رپه‌رش���تیاری پرۆگرامه‌ك���ه‌دا‬ ‫زاڵ ‌ه كه‌ ئاخۆ پرۆگرامێكی زانس���تی وه‌كو‬ ‫بیركاری خۆماڵیبونی بۆچیه‌؟ واته‌ بیركاری‬ ‫له‌مۆركه‌ ئینس���انیه‌كه‌ی داده‌ماڵن‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫زۆر بابه‌تی گرنگ‌و جدی هه‌یه‌ ك ‌ه ده‌كرێت‬ ‫بخرێت���ه‌وه‌ ن���او پڕۆگرامی بی���ركاری‌و به‌م‬ ‫جۆره‌ش بیركاری مۆركێكی خۆماڵی‌و زیاتر‬ ‫ئینس���انیانە ‌ی پێوه‌ دیارده‌بێ���ت‌و قوتابی‬ ‫كوردیش كه‌متر هه‌ست به‌نامۆبون ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆنمون���ه‌ له‌جیاتی ئه‌وه‌ی باس���ی گه‌مه‌ی‬ ‫یۆدا بكه‌یت(ك���ه‌له‌كلتوری رۆژئاوادا نزیك‬ ‫له‌سه‌ده‌یه‌ك ره‌گی داكوتاوه‌‪ ،‬به‌اڵم قوتابی‬ ‫كورد نازانێت چییه‌و گرنگیش نیی ‌ه بیزانێت)‬ ‫ده‌توانیت باس���ی یاریه‌كی كورده‌واری وه‌ك‬ ‫هه‌لوكێنی بۆبكه‌یت‪.‬‬ ‫هه‌لوكێ���ن ك���ه‌ یاریه‌ك���ی كورده‌واریه‌و‬ ‫مندااڵن���ی كوردس���تان به‌گش���تی جۆرێك‬ ‫له‌ئاش���نایه‌تیان هه‌ی��� ‌ه له‌گه‌ڵی���دا‪ ،‬وات��� ‌ه‬ ‫به‌ش���ێك له‌یادگایان داگیرك���ردوه‌و بوەت ‌ه‬ ‫به‌ش���ێك له‌ژیانی منداڵی���ان‪ ،‬ده‌كرێت ئه‌م‬ ‫یاریه‌ له‌وانه‌ی بی���ركاری له‌كۆمه‌ڵێك پۆلی‬ ‫جی���اوازدا بخوێنرێت به‌ش���ێوه‌ی تیۆری‌و‬ ‫پراكتیكی‪ .‬بگ���ره‌ ده‌توانرێت له‌هه‌فته‌یه‌كدا‬ ‫زی���اد له‌چه‌ند وانه‌یه‌كی بی���ركاری بۆ ئه‌م‬ ‫یاری ‌ه ته‌رخانبكرێت‪ ،‬زی���اده‌ڕه‌وی نیه‌ گه‌ر‬ ‫بڵێی���ن نه‌ك ته‌نها بی���ركاری به‌ڵكو بواری‬ ‫ئ���ه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ ی���اری هه‌لوكێن ببرێت ‌ه ناو‬ ‫وانه‌ی فیزیاش���ه‌وه‌ (ئه‌مه‌یان بۆ براده‌رانی‬ ‫فیزیا به‌جێده‌هێڵم)‪.‬‬ ‫یاری هه‌لوكێن ك ‌ه دو نه‌فه‌رییه‌و پێویستت‬ ‫ب���ه‌دو دار هه‌یه‌‪ ،‬یه‌كێكی���ان بچوك‌و ناوی‬

‫هه‌لوكه‌و ئه‌ویتریان گه‌وره‌یه‌ به‌ده‌س���ته‌و‌ه‬ ‫ده‌یگری���ت‌و هه‌وڵده‌ده‌ی���ت ب���ه‌دو هه‌نگاو‬ ‫هه‌لوكه‌ك���ه‌ بۆ دورترین جێ���گا هه‌ڵبدرێت‪،‬‬ ‫له‌هه‌نگاوی یه‌كه‌م له‌ڕێگه‌ی كێشان به‌یه‌كێك‬ ‫له‌كۆتاییه‌كان���ی هه‌لوكه‌ك��� ‌ه له‌ڕێگای دار‌ه‬ ‫گه‌وره‌كه‌وه‌ هه‌وڵی به‌رزكردنه‌وه‌ی ئه‌درێت‌و‬ ‫له‌هه‌ن���گاوی دوه‌مدا به‌هه‌مو هێزو توانایه‌ك‬ ‫هه‌وڵی ئه‌و‌ه ده‌درێت له‌رێگه‌ی پیاكێش���ان‬ ‫به‌هه‌لوكه‌كه‌دا بۆ زۆرترین دوری هه‌ڵیبده‌یت‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ك ‌ه نه‌كه‌وێته‌ ده‌ستی الیه‌نی‬ ‫به‌رامبه‌ر‪.‬‬ ‫لێره‌دا پرسیار ئه‌وه‌یه‌ ئایا هه‌لوكێن‬ ‫په‌یوه‌ندی چیه‌ به‌بیركاریه‌وه‌؟‬ ‫براوه‌ی ی���اری هه‌لوكێن له‌ڕێگای ژماره‌ی‬ ‫هه‌نگاوه‌كان(پێ) دی���اری ده‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كێشه‌ ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه هه‌نگاوی دو كه‌س زۆربه‌ی‬ ‫ج���ار وه‌كو یه‌ك نیه‌‪ ،‬گه‌ر هاتو كه‌س���ێك‬ ‫ژماره‌ی خاڵه‌كان���ی‪ ١٠٠‬هه‌نگاو بو یه‌كێكی‬ ‫ت���ر‪ ٩٠‬هه‌نگاو ب���و ئ���ه‌وا ‪ ١٠٠‬هه‌نگاوه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌یباته‌وه‌ به‌پێی رێس���ای هه‌لوكێن‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێت مامۆستای بیركاری پرسیاری ئه‌و‌ه‬ ‫له‌قوتاب���ی بكات كه‌ ئاخۆ ی���اری هه‌لوكێن‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌ی���ه‌‌؟‌ ئەگ���ه‌ر دادپه‌روه‌ران��� ‌ه‬ ‫نی���ه‌ هۆكار چییه‌‪ ،‬هه‌ڵب���ه‌ت ئه‌مه‌ هه‌موی‬ ‫به‌گفتوگ���ۆو له‌ناوپۆل���دا ده‌كرێت پاش���ان‬ ‫پرۆسه‌ك ‌ه ده‌كرێت به‌كرداری جێبه‌جێبكرێت‬ ‫وات ‌ه ده‌كرێت مامۆس���تا‌ قوتابیه‌كان ببات ‌ه‬ ‫حه‌وشه‌ی قوتابخانه‌و له‌گه‌ڵیان به‌كرداریی‬ ‫هه‌لوكێن بكه‌ن‪.‬‬ ‫پرس���یاری ئه‌وه‌ی كه‌ ئایا یاری هه‌لوكێن‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌یه‌‌ پرس���یاریكی زۆر س���اده‌و‬ ‫ب���ێ زیان دێت��� ‌ه به‌رچاو به‌اڵم له‌ڕاس���تیدا‬ ‫پرس���یارێكی لێوانلێ���و بیركاریانه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫لق���ه‌ی بی���ركاری كه‌ ل���ه‌م ج���ۆر‌ه گه‌مه‌و‬ ‫پرسیارانه‌ ده‌كۆڵێته‌وه‌ ناوده‌برێت به‌تیۆری‬ ‫گه‌م ‌ه “‪ ”Game Theory‬واته‌ تۆ ده‌كرێت‬ ‫له‌ڕێ���گای ی���اری هه‌لوكێن���ه‌وه‌ قوتاب���ی‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی ناڕاس���ته‌خۆ ئاش���نابكه‌یت‬ ‫به‌لقێكی بیركاری كه‌ قوتابی زانكۆیش ئه‌و‬ ‫وانه‌یه‌ به‌گشتی ناخوێنن‪.‬‬ ‫وه‌اڵمی پرس���یاری “ئایا یاری هه‌لوكێن‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌ی ‌ه یان نا؟ گه‌لێك پرس���یاری‬ ‫تری به‌دوادا دێت‪ ،‬واته‌ قوتابی كه‌ به‌نه‌رێنی‬ ‫وه‌اڵمی پرس���یاره‌كه‌ی س���ه‌ره‌و‌ه ده‌داته‌و‌ه‬ ‫دواتر مامۆس���تا پرس���یارێكی ت���ر ده‌بێت‬

‫له‌قوتابی ب���كات به‌وه‌ی“ چۆن وابكه‌ین ك ‌ه‬ ‫‌رانه ده‌ربچێت؟ ئه‌م‬ ‫یاری هه‌لوكێن دادپه‌روه ‌‌‬ ‫پرسیارانه‌ زیاتر له‌جۆری پرسیاری كراوه‌ن‬ ‫“‪ “Open Problem‬وات��� ‌ه وه‌اڵمه‌ك���ه‌ی‬ ‫به‌ڵێ‌و نه‌خێر نیه‌‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌بێت قوتابی‬ ‫له‌ڕێگای كۆمه‌ڵێك ئارگیومێنتی لۆجیكیه‌و‌ه‬ ‫قه‌ناع���ه‌ت به‌مامۆس���تاو هاوپۆله‌كان���ی‬ ‫بكات به‌بۆچونه‌كانی له‌مه‌یش���ه‌وه‌ رێگا بۆ‬ ‫قوتابیه‌كانی تر خۆشده‌كات ك ‌ه دیبه‌یتێكی‬ ‫بیركاری له‌ناو پۆلدا س���ه‌باره‌ت به‌م یاری ‌ه‬ ‫روبدات هه‌ڵبه‌ت مه‌رج نی ‌ه هه‌مو وه‌اڵمه‌كان‬ ‫دروس���ت بن به‌اڵم خ���ۆ حیكمه‌ت���ی وان ‌ه‬ ‫په‌روه‌رده‌ییه‌كان به‌بیركاریش���ه‌وه‌ هه‌میش ‌ه‬ ‫ده‌ستخس���تنی وه‌اڵمی راس���ت نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫‌ڵه ده‌رگای زۆر پرسیاری‬ ‫زۆرجار وه‌اڵمی هه ‌‌‬ ‫ترت بۆ ده‌خات ‌ه سه‌ر پشت‪ .‬وات ‌ه وه‌اڵمێكی‬ ‫هه‌ڵه‌ ك���ه‌ پرس���یاری تر ب���ه‌دوای خۆیدا‬ ‫ده‌هێنێت باش���تره‌ له‌وه‌اڵمێكی راس���ت ك ‌ه‬ ‫ده‌رگای گفتوگۆت له‌سه‌ر داده‌خات‪.‬‬ ‫وه‌اڵمی پرس���یاری “ئایا چۆن وا بكه‌ین‬ ‫ك ‌ه یاری هه‌لوكێن دادپه‌روه‌ران ‌ه ده‌ربچێت؟”‬ ‫هه‌رچۆنێ���ك بێ���ت ده‌بێ���ت په‌یوه‌ن���دی‌و‬ ‫خزم���ه‌ت به‌بابه‌تێكی بیركارییه‌وه‌‌ بكات ك ‌ه‬ ‫له‌قوتابخانه‌ ده‌خوێنرێ���ت ئه‌ویش بریتیی ‌ه‬ ‫له‌گۆڕینی یه‌كه‌ی دوری “‪”unit conversion‬‬ ‫كه‌ ئه‌م بابه‌ت���ه‌ زیاتر له‌قۆناغه‌كانی چوارو‬ ‫پێن���ج‌و شه‌ش���ی بنه‌ڕه‌ت���ی ده‌خوێنرێت‌و‬ ‫قوتاب���ی فێری ئه‌وه‌ ده‌كرێت ك ‌ه كیلۆمه‌تر‪،‬‬ ‫مه‌ت���رو س���انتیمه‌تر به‌كارده‌هێنرێت وه‌كو‬ ‫یه‌كه‌ی س���تانده‌ری دوری (درێژی‌و پانی‌و‬ ‫به‌رزی‌و‪..‬هت���د)‪ ،‬هه‌ڵب���ه‌ت ئ���ه‌م یه‌كان���ه‬ ‫ته‌نه���ا س���تاده‌رن‪ ،‬به‌اڵم زۆرج���ار له‌كاتی‬ ‫به‌رده‌س���تنه‌بونی ئامڕازی پێویست بۆ ئه‌م‬ ‫پێوانه‌یه‌ی���ی ده‌كرێت ده‌توانرێت یه‌كه‌ی تر‬ ‫به‌كاربهێنرێت ب���ۆ كاربه‌ڕێكردن‪ ،‬بۆ نمون ‌ه‬ ‫بس���ت یان هه‌نگاو (ش���ه‌قاو) یاخود زۆر‬ ‫ش���تیتر‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت گۆڕین���ی یه‌كه‌ی دوری‬ ‫پرس���یاره‌كه‌ی ئێمه‌ جی���اواز‌ه له‌و گۆڕینی‬ ‫یه‌كه‌ی دوری ‌ه له‌پرۆگرامی ئێستای بیركاری‬ ‫هه‌رێمی كوردستاندا هه‌یه‌‪ .‬وات ‌ه ئه‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫قوتابی له‌وانه‌ی بیركاری فێری ده‌بێت بریتی ‌ه‬ ‫له‌گۆڕینی یه‌كه‌ له‌مه‌تره‌و‌ه بۆ كیلۆمه‌تر یان‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم بۆ ئه‌م پرس���یاری‬ ‫هه‌لوكێنه‌ له‌نێوان هه‌نگاوی كه‌س���ی یه‌كه‌م‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌نگاوی كه‌س���ی دوهه‌مدا ده‌بێت‌و‬ ‫بواریش كراو‌ه ده‌بی���ت بۆ هێنان ‌ه ناوه‌وه‌ی‬ ‫یه‌ك���ه‌ی بچوكتریش كه‌ دی���اره‌ ئه‌م ‌ه زۆر‬

‫پرسیاری ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئایا یاری هه‌لوكێن‬ ‫دادپه‌روه‌رانه‌یه‌‌‬ ‫پرسیاریكی زۆر‬ ‫ساده‌و بێ زیان‬ ‫دێته‌ به‌رچاو به‌اڵم‬ ‫له‌ڕاستیدا پرسیارێكی‬ ‫لێوانلێو بیركاریانه‌یه‌‬ ‫ئه‌و لقه‌ی بیركاری‬ ‫كه‌ له‌م جۆره‌‬ ‫گه‌مه‌و پرسیارانه‌‬ ‫ده‌كۆڵێته‌وه‌‬ ‫ناوده‌برێت به‌تیۆری‬ ‫گه‌مه‬

‫فۆرمۆله‌ی بیركاری‌و به‌كارهێنانی به‌گشتی‬ ‫ت‌و‬ ‫هی���چ بوارێك بۆ ئه‌فراندن ناڕه‌خس���ێنێ ‌‬ ‫بگ���ره‌ زۆرجاریش ده‌یمرێنێ���ت‪ ،‬به‌ڵگه‌یش‬ ‫بۆ ئه‌م قس���ه‌یه‌ پش���كی ش���ێر ب���ۆ ئه‌و‬ ‫وانه‌ی���ه‌ی ك���ه‌ قوتابیان تێی���دا كۆڵه‌وارن‬ ‫له‌كوردس���تان بریتیه‌ له‌بی���ركاری‌‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پرۆگرامی بی���ركاری به‌جۆرێ���ك داڕێژراو‌ه‬ ‫(وه‌رگیراوه‌) كه‌ س���نوری خه‌یاڵكردنه‌وه‌ی‬ ‫قوتابی ته‌س���کكردوه‌ته‌وه‌ بۆ چه‌ند یاساو‬ ‫فۆرمۆله‌یه‌ك ك ‌ه زۆرێك له‌قوتابیه‌كان ته‌نها‬ ‫ده‌رخی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پرس���یاری سێه ‌هم‌و كۆتایی كه‌ ده‌كرێت‬ ‫له‌قۆناغه‌كانی ناوه‌ند‌ی زیاتر قسه‌ی له‌سه‌ر‬ ‫بكرێ���ت ئه‌وه‌یش بریتیه‌ له‌“ئایا چۆن‌و‌ به‌چ‬ ‫گۆشه‌یه‌ك له‌هه‌نگاوی دوه‌مدا له‌هه‌لوكه‌ك ‌ه‬ ‫بدرێ���ت تاوه‌ك���و زۆرتری���ن دوری بڕوات‪،‬‬ ‫وه‌اڵمی ئه‌و پرس���یار‌ه ئه‌وه‌ی���ه‌ ك ‌ه ده‌بێت‬ ‫گۆش���ه‌كه‌ ‪ 45‬پله‌ بێت‪ ،‬گرنگ نیه‌ قوتابی‬ ‫به‌شێوه‌ تیۆریه‌كه‌ی ئه‌م وه‌اڵمه‌ی ده‌سبخات‬ ‫چونكه‌ زۆرجار ئه‌م���ه‌ له‌زانكۆ ده‌خوێنرێت‬ ‫به‌ڵكو گرنگه‌ قوتابی له‌ئه‌نجامی ئه‌زمونه‌وه‬ ‫‌(یاریكردنه‌وه‌) ئه‌م ئه‌نجام ‌ه به‌ده‌ستبهێنیت‬ ‫واته‌ ئه‌زمون ده‌بێته‌ س���ه‌رچاو‌ه بۆ راستی ‌ه‬ ‫بیركاری���ه‌كان كه‌ تاڕاده‌یه‌ك ئه‌مه‌ ده‌گمه‌ن ‌ه‬ ‫له‌بی���ركاری به‌اڵم مه‌حاڵی���ش نیه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ندێ���ك جار بیركاریزان���ه‌كان (‌به‌تایبه‌ت‬ ‫فیزكیزانه‌كان) پێش ده‌ستكه‌وتنی بیردۆزێك‬ ‫س���ه‌ره‌تا له‌واقیع���دا به‌پراكتیكی ده‌یبینین‬ ‫دواتر ده‌چن تیۆریزه‌ی ده‌كه‌ن به‌ڵگه‌یش بۆ‬ ‫ئه‌م قسه‌یه‌ روداو‌ه به‌ناوبانگه‌كه‌یه‌ ك ‌ه به‌سه‌ر‬ ‫بیركاریزانی سویسری لیۆنارد ئۆیله‌ردا هات‬ ‫كاتێك هه‌وڵی ئه‌وه‌ی دا به‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵێك‬ ‫پردا بپه‌ڕێته‌وه‌ له‌ش���اری گۆنیسبێرگ بێ‬ ‫دوباره‌كردن���ه‌وه‌و بێ په‌ڕاندنی هیچ پردێك‬ ‫له‌ئه‌نجام���ی هه‌وڵدان ب���ۆ وه‌اڵمدانه‌ی ئه‌م‬ ‫پرسیاره‌ بو‌ه یه‌كێك له‌مه‌زنترین له‌و لقانه‌ی‬ ‫بیركاری كه‌ س���ودێكی زۆری به‌مرۆڤایه‌تی‬ ‫گه‌یان���دو ‌ه ئه‌وه‌یش تیۆری گراف ‌ه (‪Graph‬‬ ‫‪ )Theory‬له‌دایكبوه‌‪ .‬واته‌ ده‌كرێت قوتابی‬ ‫له‌قۆناغه‌كان���ی پێ���ش زانكۆ ئه‌و راس���تی ‌ه‬ ‫زانس���تیی ‌ه له‌روی پراكتیكیه‌وه‌ بدۆزێته‌و‌ه‬ ‫كه‌ گه‌ر هاتو هه‌لوكه‌كه‌ به‌گۆش���ه‌ی ‪ 45‬پل ‌ه‬ ‫هه‌ڵبدات ئه‌وا زۆرترین دوری ده‌ڕوات‪.‬‬

‫ش���تێكی ئاس���اییه‌‪ ،‬زۆر جار ئێمه‌ له‌ژیانی‬ ‫رۆژانه‌ماندا ده‌ڵێین درێژی ئه‌و شت ‌ه بستێك‌و‬ ‫چوار په‌نجه‌یه‌‪ .‬به‌و مانایه‌ی ده‌كرێت یه‌كێك‬ ‫له‌قوتابی���ه‌كان بڵێت ك���ه‌ درێژی هه‌نگاوی‬ ‫كه‌س���ی ‪ A‬ده‌كاته‌ درێژی هانگاو كه‌س���ی‬ ‫‪ B‬و چوار په‌نج���ه‌‪ .‬به‌م جۆره‌یش ده‌كرێت‬ ‫هه‌ردو ئه‌نجامه‌ كۆتاییه‌ك ‌ه یه‌كبخرێت‪ .‬وات ‌ه‬ ‫ده‌كرێت ئه‌نجامی هه‌نگاوی هه‌ردو كه‌س���ی‬ ‫‪‌ A‬و ‪ B‬ته‌نها به‌گوێره‌ی هه‌نگاوی یه‌كێكیان‬ ‫ده‌رببڕێت‪ .‬به‌مه‌یش یاریه‌كه‌ ده‌بێتە عادیالن ‌ه‬ ‫له‌ڕوی تیۆری‌و پراكتیكیه‌وه‌‪ .‬هه‌ڵبه‌ت وه‌كو‬ ‫پێشتریش وتوم ‌ه یه‌ك ‌وه‌اڵمی راست بونی‬ ‫* قوتاب���ی دكتۆرا له‌ب���واری ماتماتیك‬ ‫نیه‌‪ ،‬ده‌كرێت به‌زۆر ش���ێو‌ه وه‌اڵمی دروست‬ ‫بدرێت���ه‌و‌ه ئه‌مه‌یش هه‌ل���ی ئه‌فراندن له‌ناو له‌زانك���ۆی ئۆهای���ۆ واڵت��� ‌ه یه‌كگرتوه‌كانی‬ ‫قوتابی���ه‌كان ده‌خوڵقێنێ���ت‪ ،‬ته‌نها زانینی ئه‌مه‌ریكا‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ناحه‌قی له‌دانانی‬ ‫پرسیاری به‌كالۆریدا‬ ‫مه‌ریوان سه‌الح حیلمی‬ ‫(‪)1‬‬ ‫ره‌نگه‌ یه‌كێك له‌كاره‌ هه‌ره‌ قورس����ه‌كانی‬ ‫مامۆستا بریتی بێت لەدانانی پرسیار‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وه‌ش قورستر دانانی پرسیاره‌ گشتییه‌كانی‬ ‫قۆناغی كۆتایی ئاماده‌ی����ی (به‌كالۆریا)یه‪،‬‬ ‫هۆی ئه‌مه‌ش بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی هه‌رێمدا هه‌زاره‌ها خوێندكار به‌شداری‬ ‫ده‌كه‌ن‌و هاوكاتیش چاره‌نوس����ی خوێندكار‬ ‫لەڕێی پرسیاره‌ گش����تیه‌كانی كۆتایی ساڵ‬ ‫(به‌كال����ۆری) دی����اری ده‌ك����رێ‪ ،‬له‌الیه‌كی‬ ‫تریشه‌وه‌ كه‌موكوڕی له‌پرسیاره‌ گشتیه‌كانی‬ ‫هه‌رێمدا وه‌كو تاقیكردنه‌وه‌ی خوێندنگه‌یه‌ك‬ ‫نیه‌ كه‌ مامۆس����تاكه‌ له‌كاتی بونی خه‌له‌ل‌و‬ ‫گرفتدا هه‌ڵس����ێت بەچاره‌سه‌ركردنی‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌رك����ی دانانی پرس����یار بۆ هه‌م����و هه‌رێم‬ ‫یه‌كێكه‌ لەئه‌ركه‌ قورس����ه‌كانی مامۆس����تای‬ ‫پرس����یار دانه‌ر‪ ،‬هاوكاتی����ش ره‌خنه‌ی توند‬ ‫روبه‌ڕوی ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫(‪ )2‬مه‌به‌س����تی س����ه‌ره‌كی ئه‌م نوسینه‌‬ ‫چیه‌؟‬ ‫ئه‌ڵبه‌ته‌ مه‌به‌ستی سه‌ره‌كی ئه‌م نوسینه‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ نیه‌ ك����ه‌ ئێم����ه‌ داوا له‌مامۆس����تای‬ ‫پرسیار دانه‌ر بكه‌ین‌و بڵێین پێویسته‌ هه‌مو‬ ‫كتێبه‌كه‌ بكه‌یت بەپرسیار‪ ،‬نا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫كاره‌ ناكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی ده‌كرێت ئه‌وه‌یه‌‬ ‫لەه����ه‌ردو خول����ی یه‌كه‌م‌و دوه‌م����دا له‌گه‌ڵ‬ ‫پرس����یاری ده‌ره‌كیه‌كانی مانگی دوی هه‌مو‬ ‫ساڵێك زۆرترین پرس����یار لەپرۆگرامه‌كه‌دا‬ ‫بێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی ئیتر شتێك نه‌مێنێته‌وه‌‬ ‫ناوی گرنگ‌و ناگرنگ بێت‪.‬‬ ‫(‪ )3‬نایه‌كس����انی لەدانان����ی پرس����یاردا‬ ‫له‌چیدایه‌؟‬ ‫پێش ئه‌وه‌ وه‌اڵمی ئه‌و پرسیاره‌ بده‌ینه‌وه‌‬ ‫پێویسته‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ بكه‌ین كه‌ پێویسته‌‬ ‫مه‌رجێك به‌سه‌ر مامۆستای پرسیار دانه‌ردا‬ ‫بس����ه‌پێنین كه‌ ئه‌وی����ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫ئه‌و كه‌س����ه‌ی پرس����یار داده‌نێت پێویسته‌‬ ‫ئاگای لەپرس����یاره‌كانی س����ااڵنی پێش����و‬ ‫بێت ب����ه‌اڵم زۆر به‌وردی‪ ،‬ب����ۆ ئه‌وه‌ی هیچ‬ ‫بابه‌تێك لەپرۆگرامه‌كه‌دا فه‌رامۆش نه‌كات‪،‬‬ ‫وه‌كو ئێس����تا ئ����ه‌و فه‌رامۆش����یه‌ بەزه‌قی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫(‪ )4‬به‌ڵگه‌ چیه‌ بۆ ناحه‌قی‌و فه‌رامۆشی‬ ‫هه‌ندێ پرۆگرام؟‬ ‫ئه‌گه‌ر ئێمه‌ زمان‌و ئه‌ده‌بی كوردی پۆلی‬ ‫دوانزه‌ی����ه‌م وه‌ربگری����ن وه‌ك نمونه‌ی����ه‌ك‪،‬‬ ‫ده‌توانین ده‌ریایه‌ك لەكه‌م‌وكوڕی‌و ناحه‌قی‬ ‫ده‌ستنیش����ان بكه‌ین‪ ،‬هه‌ر زۆر دور نه‌ڕۆین‬ ‫س����اڵی خوێندن����ی ‪ 2014‬ـ ‪ 2015‬به‌هی����چ‬ ‫جۆرێ����ك لەئه‌ده‌ب����دا ش����یعر نه‌هاتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا مناڵ لەقۆناغ����ی بنه‌ڕه‌تیه‌وه‌ تا‬ ‫دوانزه‌یه‌می ئاماده‌یی راده‌هێنرێت له‌س����ه‌ر‬ ‫له‌به‌ركردنی ش����یعر(‪ ، )1‬ئایا ئه‌مه‌ ناحه‌قی‬ ‫نیه‌ له‌دانانی پرس����یاردا‪ ،‬له‌و هه‌مو شیعره‌‬ ‫هیچ نه‌هێنیته‌وه‌‪ ،‬ئه‌ی كه‌واته‌ ئه‌گه‌ر شیعر‬ ‫لەئه‌ده‌ب ده‌ربكه‌یت چی ده‌مێنێته‌وه‌؟ ئایا‬ ‫كه‌ ب����اس لەلێكۆڵینه‌وه‌ی ش����یعر ده‌كه‌یت‬ ‫لەقۆناغه‌كاندا ئه‌گه‌ر شیعر وجودی نه‌بێت؟‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌س����ه‌ر چ����ی ده‌كرێت؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫نالی‌و جزیری‌و خان����ی ‪ ..‬تاده‌گاته‌ گۆران‌و‬ ‫ش����ێركۆ بێكه‌س‌و له‌تیف هه‌ڵمه‌ت‪ ..‬وه‌كو‬ ‫شاعیر وجودیان نه‌بێت ئیتر كتێبی ئه‌ده‌بی‬ ‫كوردی له‌س����ه‌ر كێ‌و بۆ كێ����ی داده‌نێیت؟‬ ‫كه‌واته‌ شیعری ش����اعیران گرنگه‌ پرسیاری‬ ‫تێدا بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌وه‌ وه‌كو به‌ڵگه‌ وتمان بازۆر دور‬ ‫نه‌ڕۆی����ن‪ ،‬لێره‌دا دور ده‌ڕۆی����ن‌و به‌ڵگه‌یه‌ك‬ ‫ده‌هێنی����ه‌وه‌‪ ،‬به‌درێژای����ی ته‌مه‌ن����ی كتێبی‬ ‫(زمان‌و ئه‌ده‌بی ك����وردی پۆلی دوانزیه‌می‬ ‫زانس����تی‌و وێژه‌یی) به‌هیچ جۆرێك لەالپه‌ڕه‌‬ ‫‪ 145‬تاوه‌ك����و ‪ 146‬كه‌ تایبه‌ته‌ بە(ره‌خنه‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ـ عه‌ره‌بی ئیسالمی ) هیچی تیا‬ ‫نه‌هاتۆت����ه‌وه‌‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌ ناحه‌قی نیه‌؟ ئه‌مه‌‬ ‫ی����ه‌ك‪ ،‬دوه‌م له‌چیرۆكی هون����ه‌ری كوردیدا‬ ‫لەقۆناغی دوه‌م ‪1958‬ـ ‪ 1970‬لەكتێبه‌كه‌دا‬ ‫الپ����ه‌ڕه‌ ‪ 174‬ـ ‪ 175‬تا ئێس����تا هیچی تیا‬ ‫نه‌هاتۆت����ه‌وه‌‪ ،‬ئای����ا ئه‌مه‌ ئ����ه‌و په‌ڕی خۆ‬ ‫هی��ل�اك ك����ردن‌و ماندوبونی ئێم����ه‌ نیه‌ بۆ‬ ‫به‌دواداچون‌و خس����تنه‌ روی ناحه‌قیه‌كان؟‬ ‫له‌كۆتاییدا مرۆڤ نابێت چاو دابخات لەكه‌م‌و‬ ‫كوڕیه‌كان����ی پ����ه‌روه‌رده‌‪ ،‬وه‌ك چۆن داوای‬ ‫موچه‌و ژیانی شایسته‌ یان ئاسایی ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫هاوكاتیش ده‌بێت چاوێكت حه‌وت چاو بێت‬ ‫بۆ ده‌رخستنی راستیه‌كان‌و روناككردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و تاریكیانه‌ی كه‌ باڵی به‌سه‌ر په‌روه‌رده‌ی‬ ‫هه‌رێم دا كێشاوه‌ لەهه‌مو رویه‌كه‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌راوی����ز‪ )1( :‬هه‌رچه‌ن����ده‌ م����ن به‌هیچ‬ ‫جۆرێ����ك ب����ۆ قۆناغ����ی ئاماده‌ی����ی له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌به‌ركردنی ش����یعردا نی����م‪ ،‬به‌ڵكو له‌گه‌ڵ‬ ‫ل����ه‌زه‌ت‌و تێگه‌یش����تندام ك����ه‌ لەپرۆگرامی‬ ‫هه‌رێمدا بونی نیه‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫ئاشتبونەوەی جەبری!‪ ...‬پاشماوه‌‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان كە دروس���تبو‪ ،‬زۆر‬ ‫جەختی لەخەباتی مەدەنی دەكردەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێس���تا بزوتنەوەی گۆڕان تێگەیشتوە‪ ،‬لەناو‬ ‫گەلەگورگێكدا بی���ت‪ ،‬نابێت وەك مەڕ بژی‪،‬‬ ‫بەڵكو دەبێت ت���ۆش گورگ بیت‪ ،‬ئەو چەند‬ ‫س���اڵەی رابردو كە نەوش���یروان بانگەشەی‬ ‫خەباتی مەدەنی دەكرد‪ ،‬تێگەیشت فلسێكی‬ ‫س���وتاو ناهێنێت‪ ،‬س���وتاندنی بارەگاكانی‌و‬ ‫دەركردنی س���ەرۆكی پەرلەمان‌و وەزیرەكانی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬دەرزییەكی قوڕس بو كە لەجەستەی‬ ‫هەس���تیاری بزوتنەوەی گ���ۆڕان دراو‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئەو بزوتنەوەی���ە بڕوایان بەخەباتی مەدەنی‬ ‫نەما‪ .‬دەمێكیش بو بزوتنەوەكە لەش���وێنی‬ ‫خۆی چەقیب���و‪ ،‬نەیتوانی ببێت بەبزوتنەوە‪،‬‬ ‫كەواتە ئەی چیبكات؟ باش���ترین رێگا ئەوە‬ ‫بو كە لەگەڵ یەكێتی ئاش���تببێتەوە (نەك‬ ‫رێككەوتن‌و یەكگرتنەوە)‪ ،‬چونكە خەریك بو‬ ‫پەراوێز دەكراو‪ ،‬شەقامی كوردیش لەتەواوی‬ ‫حزبەكان نائومێد ببو‪ ،‬بۆیە ئاسان نەبو لەم‬ ‫دۆخە ئاڵۆزەی كە داعش بەردەرگای لەهەمو‬ ‫ماڵێكمان گرتوە‪ ،‬شەقام بجولێنیت‌و‪ ،‬دۆخێكی‬ ‫ئاڵۆزو شێواو بهێنیتە ئاراوە‪ .‬كەواتە باشترین‬ ‫رێ���گا بۆ گ���ۆڕان ئاش���تبونەوەی بو لەگەڵ‬ ‫یەكێتی‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا یەكێتی خۆیش���ی‬ ‫كەوتبوە ناو كۆمەڵێك قەیرانی ترس���ناكتر‬ ‫لەو قەیرانانەی كە گ���ۆڕان تێیكەوتبو‪ ،‬هەر‬ ‫سێ س���ەركردە س���ەرەكیەكەی یەكێتی كە‬ ‫بریتی بون لەهەردو جێگرانی یەكێتی لەگەڵ‬ ‫هێ���رۆ برای���م ئەحمەد‪ ،‬لەن���او ملمالنێیەكی‬ ‫س���ەختدا بون‪ ،‬كە لەوە زیات���ر بوارێك بۆ‬ ‫پێكەوە ژیانیان نەماب���ۆوە‪ ،‬هیچ ئەندامێكی‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی حیسابی بۆ ئەوەكەی تر‬ ‫نەدەك���ردو‪ ،‬كار بەو دۆخ���ە بەردەوامبوایە‪،‬‬ ‫دور نەبو لەناو بارەگای مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫یەكێت���ی دەمانچەی���ان بەس���ینگی یەكدی‬ ‫وەبنایە‪ ،‬ئ���ەوەی لەنێوان ش���ێخ جەعفەرو‬ ‫عادل موراددا روی���دا‪ ،‬ئاماژەیەكی رون بو‪،‬‬ ‫كە بۆ یەكێتی لەگوللەبەیەكەوەنان سەختتر‬ ‫ب���و‪ ،‬نمون���ەی دیكەی���ش زۆرە‪ .‬پارتی���ش‬ ‫لەوالوە كاری لەس���ەر ئەو ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی‌و سەركردایەتیانە دەكرد‪ ،‬كە لەهێرۆ‬ ‫ئیبراهی���م ئەحم���ەد زویر ببون‪ ،‬ئێس���تاش‬ ‫لەوانەی���ە رۆژانی داهاتو نمون���ەی چەندین‬ ‫عارف روش���دی دوب���ارە ببێت���ەوە‪ .‬ئەوەتا‬ ‫ئەرس���ەالن بایزو ئازاد جوندیانی تا نوسینی‬ ‫ئەو وتارەش ش���وێنێكیان لەن���او مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی یەكێتیدا بۆ نەماوەتەوە‪ .‬عەدنان‬ ‫موفتی���ش مەگەر بەس خۆی بزانێ ئێس���تا‬ ‫پێگەی لەن���او یەكێتی ماوە ی���ان نەماوە!!‬ ‫هەندێك لەس���ەركردە سەربازییەكان گلەیی‌و‬ ‫رەخنەی زۆریان لەس���ەر هێ���رۆ هەبو‪ ،‬ئەو‬ ‫هێرۆیەی دوای تاڵەبانی بەتەواوی دەس���تی‬ ‫بەس���ەر یەكێتیدا گرت‌و هەردو جێگرەكەی‬ ‫یەكێت���ی‪ ،‬ش���تێكی ئەوتۆیان لەده‌س���ه‌اڵت‬ ‫له‌ناو یەكێتی بۆ نەمابۆوە‪ .‬یەكێتی كەوتبوە‬

‫ببێتە كەسی یەكەمی ناو یەكێتی نیشتمانی‪.‬‬ ‫رابردویەكی زۆریش���ی لەن���او یەكێتی هەیە‪،‬‬ ‫كەسیان ناتوانن خۆیان بەشایانترو بەخاوەن‬ ‫بەرنام���ەی پتەوت���رو بەتێكۆش���ەرتری ناو‬ ‫یەكێتی لەنەوش���ێروان زیاتر بزانن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بۆ هێرۆ لەم كاتە س���ەختەدا دوشەشە‪ .‬بۆ‬ ‫نەوشێروان مستەفاش بەهەمانشێوەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كەم نین ئەوانەی دوشەش���یان لەدەس���تدا‬ ‫تۆپی‪ ،‬ئەوانەش كەم نین بەهەبەیاس���ێكەوە‬ ‫لەو گەمەیە چونە دەرەوە‪ ،‬یان تارمایی چونە‬ ‫دەرەوەیان بەتەواوی لێ بەدیاركەوتوە‪.‬‬

‫ن���او كۆمەڵێك قەیرانی قوڵ���ەوە‪ ،‬كە بەهیچ‬ ‫شێوەیەك نەیدەتوانی درێژە بەو قەیرانانەی‬ ‫ب���دات‪ ،‬هێرۆ برای���م ئەحمەدیش نەیدەتوانی‬ ‫كۆنتڕۆڵی دۆخەكە بكات‪ ،‬راس���تە بەكردەوە‬ ‫كەس���ی یەكەمی ناو یەكێتیی���ە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫پاروە چەورە بەئاس���انی بۆی قوت نەدەدرا‪،‬‬ ‫چونكە ئەوان���ەی ملمالنێیان لەگەڵیدا هەبو‪،‬‬ ‫چاویان بڕیبوە ده‌س���ه‌اڵت‪ ،‬داواكاری مادیان‬ ‫زۆر هەبو‪ ،‬هەوڵیاندەدا دارایی لەبندەس���تی‬ ‫هێ���رۆ بێننە دەرەوە‪ ،‬ب���ەاڵم پێیاننەدەكرا‪.‬‬ ‫ئیتر هێ���رۆ لەهەمو كەس زیاتر پێویس���تی‬ ‫بەكەس���ایەتییەكی وەك نەوش���ێروان هەبو‪،‬‬ ‫پارتی‌و یەكێتی‌و گۆڕان‬ ‫لەناو ئەو قەیرانە قواڵنە دەریبهێنێت‌و رزگاری‬ ‫پارت���ی حزبێك���ە‪ ،‬هێڵ���ە گش���تییەكانی‬ ‫ب���كات‪ ،‬جگە ل���ەم رێگایە هی���چ رێگایەكی‬ ‫دیك���ەی بۆ نەماب���ۆوە‪ ،‬ئەو س���ەركردانەی رون���ە‪ ،‬خەباتی تاكتیكی ب���ۆ خزمەتكردنی‬ ‫لەهێرۆش نزیك بون‪ ،‬كەس���ایەتییەكی پتەو ستراتیژەكەیەتی‪ ،‬خۆی بەخاوەنی كوردستان‬ ‫بەهێزیان نەبو‪ ،‬تەنیا دەیانتوانی بەبێدەنگی دەزانێت‌و بەهیچ ش���ێوەیەك ناتوانێ هەزمی‬ ‫خۆیان لەگەڵ هێ���رۆ بمێننەوە‪ ،‬دەنا پیاوی ئ���ەوە بكات هێزێكی دیك���ە هەبێت بڵێ من‬ ‫ئەركە سەختەكان نەبون‪ ،‬بۆیە ئەوانەی بەو هێزی یەكەم���م‌و پارتی تۆش هێزی دوەمی‪،‬‬ ‫رێككەوتن���ەش دڵخۆش نی���ن‪ ،‬نەیانتوانیوە ئەمە رێژەی نەگۆڕە لەسیاس���ەتی پارتیدا‪.‬‬ ‫بەئاش���كرا روب���ەروی ببن���ەوە‪ ،‬ب���ۆ نمونە بۆیە هەم���و جومگ���ە سەرەكییەكانیش���ی‬ ‫مەال بەختیار لەناوەڕاس���تی هەشتاكانەوە‪ ،‬خس���تۆتە بەردەستی خۆی‪ ،‬س���اڵی ‪1992‬‬ ‫ناحەزێك���ی سەرس���ەختی نەوش���ێروان ئەگەر نەوش���ێروان مس���تەفا نەبوایە‪ ،‬هەر‬ ‫مس���تەفایە‪ ،‬لەروی سایكۆلۆژیش���یەوە مەال ئەوكات پارتی دوای ئەنجامی هەڵبژاردنەكان‬ ‫بەختیار نەیتوانیوە ئ���ەو دۆخە دەرونییەی هێ���زی یەكەم���ی كوردس���تان ب���و‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خ���ۆی بەرامب���ەر بەنەوش���ێروان‌و تەنانەت نەوش���ێروان مس���تەفا بیرۆكەی ‪ 50‬بە‪50‬ی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیش بش���ارێتەوە‪ ،‬لەالیەكی خس���تەرو‪ ،‬بەجۆرێكی���ش خس���تییەرو كە‬ ‫دیكەیشەوە مەال بەختیار بەرپرسی كارگێڕی ب���ۆ گفتوگۆ نەبو‪ ،‬بەڵكو بۆ س���ەپاندن بو‪،‬‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی بو‪ ،‬ه���ەردو جێگرەكەی ئیت���ر ت���ا ‪31‬ی ئ���اب هەردوكیان(پارتی‌و‬ ‫یەكێتی بەه���ۆی ملمالنێی���ان لەگەڵ هێرۆ‪ ،‬یەكێتی) خۆیان بەیەك���ەم دادەنا‪ ،‬تەنانەت‬ ‫بەت���ەواوی پەراوێزخراب���ون‪ ،‬بۆی���ە ئەگەر یەكێت���ی كەمێك لەپارتی بااڵتریش بو‪ ،‬واتە‬ ‫یەكێت���ی لەگەڵ گۆڕان ئاش���ت نەبوبایەوە‪ ،‬تەرازوی هێ���ز بەالی یەكێتیی���ەوە بو نەك‬ ‫بەئاس���انی مەال بەختی���ار دوای هێرۆ دەبو پارتی‪ ،‬پایتەخت كەوتبوە دەس���ت یەكێتی‪.‬‬ ‫بەكەس���ی یەكەمی ناو یەكێتی نیش���تمانی‪ ،‬ب���ەاڵم دوای ‪31‬ی ئ���اب یەكێتی بو بەهێزی‬ ‫ئەگەرچی ئەوكات یەكێتی بەناو دۆخێكی زۆر دوەم‌و توانای جارانی لەدەس���تدا‪ .‬ئیتر ئەوە‬ ‫دژوارتردا دەڕۆیی! بەاڵم دوای ئەوەی گۆڕان‌و ‪ 20‬س���اڵە پارتی لەم هەرێمی كوردس���تانە‬ ‫یەكێتی ئاش���تبونەوە‪ ،‬ئەوا ئ���ەو خەونەی هێ���زی یەكەم���ە‪ ،‬ئیتر پارت���ی وا راهاتوە‪،‬‬ ‫م���ەال بەختیاریش بەت���ەواوی بەتاڵكرایەوە‪ .‬ه���ەر هێزی یەكەم بێت‌و بەهیچ ش���ێوەیەك‬ ‫ئیت���ر دوای ئەم ئاش���تبونەوەیە زمانی زبرو حیساب بۆ هێزە نەیارەكانی لەسەر بنەمای‬ ‫زمانی هەڕەش���ە لەیەك���دی كردنیش لەناو هاوس���ەنگی‌و پارس���ەنگی هێز ناكات‪ .‬بۆیە‬ ‫یەكێتی نەماو ناشمێنێت‪ ،‬چونكە نەوشیروان پارت���ی سیاس���ەتێكی گرتبوەبەر‪ ،‬كە خۆی‬ ‫كەسایەتییەكی بەرزی هەیەو تا رادەیەكیش پش���كەكان (غەنیمە) دابەش ب���كات‪ ،‬ئەو‬ ‫بێ سەبرەو پشوی ئەوەندە درێژ نییە قەبوڵی پش���كانەی خۆی تەماحی تێدابوە‪ ،‬نەیداوە‬ ‫ئەوە ب���كات س���ەركردەكان چەقۆ لەیەكدی بەحزبەكان���ی دیكە‪ ،‬بۆی���ە جارێك یەكێتی‬ ‫بس���ون‪ ،‬بۆیە هێرۆ بەهێنانەوەی نەوشێروان نیش���تمانی‌و جارێكی دیكە گۆڕان‪ ،‬توش���ی‬ ‫كۆمەڵێ���ك قەیرانی لەكۆڵ خ���ۆی كردەوە‪ ،‬نائومێدی دەبون لەپێكەوە ژیانی سیاس���ی‌و‬ ‫بەتایبەتی نەوش���ێروان داواكاری كەس���ی‌و حوكمڕانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ پارتی‪،‬‬ ‫تایبەتی نییە‪ ،‬چاوی لەس���ه‌ر پارە‌و دارایی چونكە هەس���تیان بەبچوككردنەوەی خۆیان‬ ‫نییە‪ ،‬پێچەوانەی ئەوانەی ملمالنێیان لەگەڵ دەكرد‪ ،‬هەندێكجاریش تا رادەی زەلیل بون‬ ‫هێرۆ هەبو‪ ،‬هەمیش���ە داوای ئەوەیان دەكرد لەبەرامب���ەر ئەو هێزەدا‪ .‬بۆیە چ یەكێتی‌و چ‬ ‫دارایی یەكێت���ی نابێت بەدەس���تی هێرۆوە گۆڕان‪ ،‬چەند س���اڵێكە لەهەوڵی ئەوەدابون‬ ‫بێت‪ .‬بۆیە ئەم ئاشتبونەوەیەی نەوشێروان‪ ،‬هاوپەیمانێتییەك ی���ان بەرەیەك بدۆزنەوە‪،‬‬ ‫بنەماڵەی تاڵەبان���ی‌و برایم ئەحمەدی زیاتر ك���ە بتوان���ن گۆڕانكاری لەپارس���ەنگی هێز‬ ‫پارێزراوتر كردەوەو دڵنیایی زیاتریان پێدرا‪ ،‬لەكوردس���تاندا دروستبكەن‪ ،‬لێكتێگەیشتنی‬ ‫نەوش���ێروانیش ئەو خەون���ەی دێتەدی كە دەباشان‪ ،‬نمونەیەكی زەقی ئەو دۆخەبو كە‬

‫باس���مكرد‪ .‬هەر ئەو نەفس بەرزییەی پارتی‬ ‫بو وای لەنەوشێروان مستەفا كرد‪ ،‬لەو كاتەی‬ ‫بڕی���اری ئۆپۆزیس���یۆنبونی خۆیش���یان دا‪،‬‬ ‫هەوڵبدا هەردو حزبە ئیسالمییەكە بەشداری‬ ‫حكومەت نەكەن‌و‪ ،‬توانی دو حزبی ئیسالمی‬ ‫لەماوەی چوار س���اڵی ئۆپۆزیس���یۆنبونیدا‬ ‫بخات���ە ژێر باڵی خۆیەوە‪ ،‬لەماوەیزیاتر لەدو‬ ‫ساڵی رابردوشیدا‪ ،‬توانی یەكێتی نیشتمانیش‬ ‫وردە‌وردە بهێنێت���ەوە الی خ���ۆی‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫پارتی‌و سەركردایەتییەكەی هیچ گرنگییەكی‬ ‫پێویستی بەنزیكبونەوەی ئەو هێزانە نەداو‪،‬‬ ‫تەنانەت شرۆڤەو شیكردنەوەیەكی زانستیشی‬ ‫بۆ نەكرد‪ ،‬بەڵكو ئەوەی زۆر گرنگی پێدەدا‪،‬‬ ‫ن���ەوت‌و دابەش���كردنی زەوی‌و بونیادنان���ی‬ ‫كۆش���ك‌و تەالرو ‪..‬هتد بو‪ .‬پارتی بەجۆرێك‬ ‫خولیای نەوت بب���و‪ ،‬وای لێهاتبو بەتەواوی‬ ‫نەك لەحزبە سیاس���ییەكانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫بگرە لەكادیرانی خۆش���یان دوركەوتبونەوەو‬ ‫كۆمەڵێك كەس���انی ماستاوچی‌و كۆنەجاش‌و‬ ‫بەعس���ی‌و پاشەڵپیس وردە‌وردە لەناو پارتی‬ ‫س���ەردەكەوتن‪ ،‬س���ەركەوتنی ئ���ەو جۆرە‬ ‫كەس���انە لەناو پارت���ی‪ ،‬وای لەپارتی كرد‪،‬‬ ‫فەرامۆش���ی خەڵكێكی زۆری خۆی بكات كە‬ ‫كەسانی نیشتمانی‌و دڵسۆز بون‪ ،‬واتائەوانەی‬ ‫جاران بەدڵ‌و بەگیان پارتیان خۆشدەویست‪،‬‬ ‫ئەوان فەرامۆشكران‌و‪ ،‬ئەوانەی تەنیاو تەنیا‬ ‫بەقس���ەی زل زل پارتیان خۆشدەویس���ت‪،‬‬ ‫ئەوان هاتنە پێشەوە‪ ،‬یەكێك لەو كەسانەی‬ ‫بەقس���ەی زل زل لەناو پارتی تا ئێس���تاش‬ ‫ه���ەر دەچێتە پێش���ەوە‪ ،‬گوتب���وی پارتی‬ ‫لەمانگایەك���ی ئینگلی���زی دەچێ���ت‪ ،‬ك���ە‬ ‫ش���یرەكەی قەت لەبن نایە‪ ،‬ئەوەی زیرەك‌و‬ ‫ئاقڵ بێت هەوڵدەدا گوانێكی دەستبكەوێت‌و‬ ‫بۆ خۆی بیدۆش���ێ‪ .‬ماوەی (‪ )5‬ساڵ زیاترە‬ ‫پارتی بەردەوامە لەهێنانە پێشەوەی كادیری‬ ‫الوازو گەن���دەڵ‪ ،‬لەوالیش���ەوە گرنگیدان���ی‬ ‫بەنەوت‪ ،‬وەك ئەوەی تەنیا نەوت سەرچاوەی‬ ‫مان‌و نەمان���ی بێت‪ ،‬وایكردوە‪ ،‬پارتی بچێتە‬ ‫ن���او جیهانێكی دیكەوە كە ئاگاداری گەڕەكە‬ ‫هەژارنش���ینەكانی هەرێم���ی كوردس���تان‌و‬ ‫ئاگاداری شەقامی كوردی‌و تەنانەت ئاگاداری‬ ‫كادیرانی خودی حزبەكەی خۆیش���ی نەبێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی تریش���ەوە پارتی زۆر الف‌و گەزافی‬ ‫ئەوە لێدەدات كە حزبی یەكەمە لەكوردستان‪،‬‬ ‫لەكاتێك���دا كورس���ییەكانی نی���وەش نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو ‪ 38‬كورس���ییە‪ ،‬لەوەش دژوارتر‪ ،‬ئەو‬ ‫كورس���یانە رێژەیەكی یەكجار زۆری دهۆكی‌و‬ ‫بادینیی���ە‪ ،‬وات���ە لەن���او خەڵك���ی هەولێرو‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬كورس���ییەكان زۆر زۆر كەم���ن‪،‬‬ ‫پارت���ی لەجیاتی ئ���ەوەی دوای هەڵبژاردن‬ ‫كاری جیدی لەسەر پڕكردنەوەی ئەو كەلێنە‬ ‫گەورە بكردایە‪ ،‬كەچ���ی لوتبەرزی‌و غروری‬ ‫پارتی بەه���ۆی نەوتەوە‪ ،‬هەمو هاوكێش���ە‬ ‫سیاسییەكانی ئاڵۆزتر كرد‪ .‬رەفتاری لەگەڵ‬ ‫رۆش���نبیران تەندروس���ت نەبوەو نێچیرڤانی‬

‫چی بکەین‌و لەکوێوە دەست پێبکەین؟‬

‫سیروان حمەشەریف*‬ ‫من دەزانم (هرکس معاش ندارد‪،‬‬ ‫مع����اد ندارد) ئەوکەس����ەی موچەی‬ ‫نیەو ژیانی ناڕوات لێپرس����ینەوەی‬ ‫نیە‪ .‬نامەوێت‌و نەمویستوە بەڵگەو‬ ‫تەبریر بۆ ب����ێ موچەیی بهێنمەوەو‬ ‫ب����ەکاری باش����ی دابنێ����م‪ ،‬ب����ەاڵم‬ ‫ناش����مەوێت باوەڕ بەوە نەهێنم کە‬

‫ئێمە میللەتێکین هەمیش����ە خۆمان‬ ‫گرفت����ار ک����ردوەو بوی����ن بەمایەی‬ ‫ژانەس����ەر بۆ داهاتومان‪ ،‬ئەنشتاین‬ ‫دەڵێ����ت (هەرگی����ز هەوڵن����ادەم‬ ‫قوتابییەکان����م فێری هی����چ بکەم‪،‬‬ ‫تەنه����ا ه����ەوڵ دەدەم زەمینەیەک‬ ‫بڕەخسێنم بۆ ئەوەی بتوانن خۆیان‬ ‫فێربن)‪ .‬بیرمەندی کورد مەس����عود‬ ‫محەمەد دەڵێ����ت‪( :‬لەوەتەی خۆم‬ ‫ناسیوە بەکەسم نەوتوە فاڵنە ڕێگە‬ ‫بگرەبەر‪ ،‬ئەوپەڕی ڕێنمایی لەمنەوە‬ ‫دەرکەوتب����ێ گوتوم����ە لەجیاتی تۆ‬ ‫بومایە وەهاو وەهام نەدەکرد) ‪.‬‬ ‫ئاخ����ر کەس����ێک‪ ،‬خێزانێ����ک‌و‬ ‫لەویش����ەوە بەرزبێت����ەوە بۆمیللەت‬ ‫نەزانێ داهات‌و سەرفیاتی چەندە وەک‬ ‫ئێمەی لێ بەس����ەردێت‪ ،‬ئازیزەکەم‬ ‫ئ����ەوەی مرۆڤ����ی لە(گیانلەب����ەر)‬ ‫جیاکردەوەو کردی بە (هۆشلەبەر)‬

‫بەش����ە ئەرێنیەکەی مێش����کی بو‪،‬‬ ‫تۆی مرۆڤی خاوەن هۆش لەکاتێک‬ ‫تەنها دەستەجلێک لەبەردەکەیت چ‬ ‫حیکمەت‌و فەلسەفەی تیایە چەندین‬ ‫قاتت هەڵواسیوە لەماڵدا؟ مامۆستا‬ ‫گوتەنی ئەگەر من بام لەجیاتی تۆ‬ ‫تەنها ‪ ٤‬کتێبی بەسودم دەخوێندەوە‬ ‫بەش����ە هۆشەکەی مێش����کم فراوان‬ ‫دەبو وەک چ����ۆن باپیرانم لەئاژەڵ‬ ‫جیای����ان کردمەوەو کردمیانە مرۆڤ‬ ‫خۆیشم بەکتێب لەهاوڕێکانم بەرزتر‬ ‫دەبومەوەو دەردەکەوتم‪.‬‬ ‫بەشێکی زۆری موچەخۆرانی ئێمە‬ ‫هێندە کەرەس����تەی زیادی ناو ماڵ‌و‬ ‫جل‌وبەرگ����ی هێناوە بەمانگانە نەک‬ ‫خۆی نەوەکانیشی پێی تەواونابێت‪،‬‬ ‫گۆڕینی کەرەس����تەی ماڵ‌و سەیارە‬ ‫چەن����دە ب����ار قورس����ی کردوی����ن؟‬ ‫لەکاتێک����دا فارس����ەکان دەبینی����ن‬

‫کورد پایتەختی‌ خەالفەت ‪...‬پاشماوه‌‬ ‫هی���چ گومان لەوەدا نی���ە کە پایتەخت ‌ی‬ ‫خەالفەت���ی‌ تیرۆرس���تانی‌ داعش لەس���ەر‬ ‫دەس���تی‌ کوردو ش���ەڕڤانە قارەمانەکانی‌‬ ‫رۆژئ���اوا کۆتایی پێدێت‪ ،‬نزیکە کە کوردی‌‬ ‫رۆژئاواش لەو شەڕە دەسکەوتی‌ سیاسیان‬ ‫لەپاڵ دەس���کەوتە س���ەربازیەکە هەبێت‪،‬‬ ‫چونکە ئەوان باشتر بیردەکەنەوەو لەسەر‬ ‫زیاتر لەتەوەرەیەک کاری‌ خۆیان دەکەن‪.‬‬ ‫لەهەموشی‌ گرنگتر ئەوەیە کە ئەمەریکاو‬ ‫هاوپەیمانان گەیش���تنە ئەو راستیەی‌ کە‬

‫بۆ ئ���ەو کارە گرنگە هی���چ هێزێک نابێتە‬ ‫جێگرەوەی‌ هێزە کوردی���ەکان‪ ،‬ئەمەریکا‬ ‫زۆری���ش چاوەڕوانی‌ تورکی���ای‌ کرد بەس‬ ‫جدیەتی‌ تورکیای‌ نەبینی‌ بۆ ئەو کارە‪.‬‬ ‫دەمێک���ە ش���ەڕڤانان لەس���ەر ئ���ەرزو‬ ‫لەمەیدانی‌ شەڕدا سەرنجی‌ هەمو جیهانیان‬ ‫بەالی‌ خۆیاندا راکێش���اوە‪ ،‬وێڕای‌ ش���ەڕی‌‬ ‫س���ەختیان لەگەڵ تیرۆرس���تانی‌ داعش‪،‬‬ ‫لەبەرامبەر پیالنی‌ دەوڵەتی‌ تورکیاش کە‬ ‫هەمیش���ە لەبەرەی‌ پشتەوەی‌ شەڕگەکانی‌‬

‫داع���ش سەرئێش���ەی‌ بۆ دروس���تکردون‬ ‫خۆڕاگربون‪.‬‬ ‫لەب���واری‌ حوکمڕانی���ش بەئەزمونێکی‌‬ ‫ک���ەم‌و لەزەمەنێک���ی‌ کەم���دا‪ ،‬نمون���ەی‌‬ ‫حوکمڕان���ی خۆبەڕێوەبەرییان پێش���کەش‬ ‫کردوە لەئیدارەدانی‌ ناوچ���ە کوردیەکان‪،‬‬ ‫خۆڕاگربون لەبەردەم برسیەتی‌‌و ئابڵوقەی‌‬ ‫س���ەریان کە لەهەمو الیەک خراوەتە سەر‬ ‫رۆژئاوای‌ کوردستان‪.‬‬ ‫لەئاس���تی‌ دیپلۆماس���یش دانەنیشتون‪،‬‬

‫لێدەرچ���ێ كە جاران (نەك ئەو ‪)5‬س���اڵەی‬ ‫رابردو‪ ،‬جاران پەیوەندییەكی باش���ی لەگەڵ‬ ‫توێژی رۆشنبیران‌و تەنانەت راگەیاندنكارانی‬ ‫كوردس���تان باش بو‪ ،‬ب���ەاڵم بەهۆی نەوت‌و‬ ‫پارەوە ئەوی���ش وازی لەم توێژانە هێناوەو‪،‬‬ ‫مەكتەبی سیاس���یش ئەوە هەر لەئەوەڵەوە‬ ‫پەیوەندی���ان بەرۆش���نبیرانەوە باش نەبوە‪،‬‬ ‫بەگش���تی پارتی ئێس���تا خەریكە گۆشەگیر‬ ‫ك���راوە‪ ،‬بەرهەم���ی ئەمڕۆی نیی���ە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەرهەم���ی ئەو كاتانەیە ك���ە تەنیا خولیای‬ ‫نەوت‌و زەوی‌و تەالر بوە‪.‬‬ ‫باشە با پرس���یارێكی هێمنانە بوروژێنین‪،‬‬ ‫بۆچ���ی نەوش���ێروان مس���تەفا توان���ی دو‬ ‫لەگەورەتری���ن حزبی ئیس�ل�امی(ئیخوانی‌و‬ ‫سەلەفی) رابكێشێتە ناو جۆرێك لەرێككەوتن‌و‬ ‫هاوپەیمانێتی خۆیەوە‪ ،‬بەاڵم سەركردایەتی‬ ‫پارتی ك���ە بۆ ی���ەك رۆژی���ش دژ بەئایین‬ ‫نەوەستاوەتەوەو هیچ رابردویەكی خوێناویشی‬ ‫لەنێوانیان دروست نەبوە‪ ،‬كەچی نەیتوانی بۆ‬ ‫الی خۆیان رابكێشێت؟ یان هەر هیچ نەبێت‬ ‫بیتوانیبایە بەربەستێك دروستبكات كە پاڵ‬ ‫نەدەن���ە پاڵ گۆڕان؟ باش���ە بۆچی یەكێتی‬ ‫نیش���تمانی دو جار ش���ەڕی سەختی لەگەڵ‬ ‫حزبە ئیسالمییەكان كردوەو جارێك لەشاخ‪،‬‬ ‫جارێكیش دوای راپەڕین (ئەمە ئەگەر شەڕی‬ ‫جوندولئیس�ل�ام‌و ئەنساری لێدەربكەین)‪ ،‬كە‬ ‫ئ���ەو مەال عەلی باپیرە ب���ەچ دەردێك‌و بەچ‬ ‫حاڵێك���ەوە خۆی گەیان���دە پیرمام‪ ،‬كەچی‬ ‫ئێس���تا ئەوان لەگەڵ یەك���دی تەباو كۆكن‌و‬ ‫لەبەرامبەر پارتیدا نەی���ارو ناكۆكن؟ پارتی‬ ‫نابێت هەر ب���اس لەگەلەكۆمەكی لەبەرامبەر‬ ‫خۆی باس ب���كات‪ ،‬چونكە كەس قەناعەت‌و‬ ‫بڕوای پێنایەت‪ ،‬پرسەكە‌ وا بەسانایی نییە‪،‬‬ ‫باشە بۆچی گەلەكۆمەكی دەكەن؟ خۆ پارتی‬ ‫بو عەلی باپیری لەدەست یەكێتی قوتار كرد‪،‬‬ ‫خۆ پارتی بو هاوكاری بزوتنەوەی ئیسالمی‬ ‫دەك���رد‪ ،‬لەبەرامب���ەر ئەو هەمو هێرش���ەی‬ ‫ك���ە یەكێتی بۆس���ەر بزوتنەوەكەی دەكردو‬ ‫لەرادیۆ یەكێتی دەی���وت تاروماریان بكەن‪،‬‬ ‫ئەی باشە بۆچی ئێستا ئەوان گەلەكۆمەكی‬ ‫لەپارت���ی دەكەن؟ تۆ بڵێی خ���ودا غەزەبی‬ ‫لەپارتی گرتبێت؟ یان ئەو قسانە مانایەكیان‬ ‫نییە‪ ،‬تا پارتی نەگەڕێت���ەوە ناو حزبەكەی‬ ‫خۆی���ەوە‪ ،‬ت���ا پارتی ئەو كاس���ەلێس‌و دزو‬ ‫ماستاوچیانە لەخۆی دانەتەكێنێت‌و كەسانی‬ ‫نیش���تمانی‌و خاوەن ئەقڵ نەگرێتەوە خۆی‪،‬‬ ‫ناتوانێت بەرەو پێش���ەوە هەنگاو بنێ‪ .‬وەك‬ ‫دەبینین ئێس���تا ل���ەزۆر الوە گەمارۆ دراوە‪،‬‬ ‫پەكەكە لەهەمویان بۆ پارتی مەترسیدارترە‪،‬‬ ‫ئ���ەو ئاش���تبونەوەیەی گ���ۆڕان‌و یەكێتیش‬ ‫بێگوم���ان وەرچەرخانێك ی���ان هیچ نەبێت‬ ‫جولەیەك بەپرۆسەی سیاسی دەدات‪ ،‬حزبە‬ ‫ئیس�ل�امییەكان بەبزوتنەوەی ئیسالمیشەوە‬ ‫تا دێت لەپارتی دورت���ر دەكەونەوە‪ ،‬پارتی‬ ‫ئیتر دەبێت بەخۆیدا بچێتەوە‪ ،‬دەنا توش���ی‬

‫‪19‬‬

‫كارەس���اتێكی تر دەبێتەوە‪ .‬تۆ س���ەیر بكە‬ ‫هیچ كام لەدەوڵەتانی عەرەبی بەقەد قەزافی‬ ‫دەوڵەمەند نەب���ون‪ )270( ،‬ملی���ار ئیرۆی‬ ‫تەنی���ا لەچەن���د واڵتێكی ئەوروپ���ی دانابو‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم هەمو ئەو س���امانە زۆرو زەبەالحەی‬ ‫هەیبو‪ ،‬نەیتوانی قەزافی لەس���ەر كورس���ی‬ ‫بیهێڵێتەوە‪ ،‬یان ه���ەر هیچ نەبێت نەیتوانی‬ ‫لەمەرگی���ش قورت���اری ب���كات‪ ،‬ئەم���ە ئەو‬ ‫قس���ەیەی هزرڤانی گەورە (ئالفین تۆفلەر)‬ ‫م���ان بیردەهێنێتەوە كە كتێبێكی دو بەرگی‬ ‫بەماوەی(‪)25‬س���اڵ لەماندوبون���ی خ���ۆی‬ ‫نوسی‪ ،‬گەیش���تە ئەو بڕوایەی كە دەسەاڵت‬ ‫پێویستی بەسێ (‪ )3‬شتە‪ ،‬مەعریفە‪ ،‬پارە‪،‬‬ ‫هێزی س���ەربازی‪ .‬مەعریفە هەبێت دەتوانێت‬ ‫پ���ارە بەرهەمبهێنێ���ت‌و هێ���زی چەكداریش‬ ‫دروس���تبكات‪ ،‬بەاڵم هێزی چەك���دارو پارە‬ ‫ناتوان���ن مەعریفە بەرهەمبهێن���ن‪ ،‬تۆ بڕوانە‬ ‫واڵتان���ی كەنداو لێواولێ���ون لەدەوڵەمەندی‪،‬‬ ‫بەاڵم بێ مەعریفەن‪ ،‬پەیەدە بەمەعریفەكەی‪،‬‬ ‫توانی هێزی چەكداری زۆر دروستبكات‌و بچێت‬ ‫بۆ پێش���ەوەو وا وردە‌وردە ئابورییەكەش���ی‬ ‫باش���دەكات‪ ،‬لەماوەی دو س���اڵی رابردودا‬ ‫پەیەدە هیچ هەنگاوێكی بۆ دواوە نەناوە‪ ،‬وا‬ ‫فیدڕاڵیەتیشی چەسپاند‪ .‬بەاڵم ئێمە لەماوەی‬ ‫(‪ )5‬س���اڵی رابردودا بەشێوەیەكی خێرا بۆ‬ ‫دواوە هەڵدێی���ن‪ .‬تا ئەو چركەس���اتەش كە‬ ‫ئەم بابەتە دەنوسم‪ ،‬هەڵوەستەیەكی فیكری‬ ‫سیاس���ی ئابوری كۆمەاڵیەتیمان نەكردوەو‪،‬‬ ‫هەر خەریكی دروشمی بێ ناوەڕۆك‌و قسەی‬ ‫زل‌و كاری بێ بەرهەمین‪.‬‬ ‫پارتی تا ئێستاش هێزێكە دەبێ لەگەڵیدا‬ ‫دانوس���تاندن‌و گفتوگۆ بكرێ���ت‪ ،‬بەاڵمپارتی‬ ‫پێویس���تی بەسیاس���ەتێكی ن���وێ هەی���ە‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەو سیاس���ەتە نوێیەش���یدا گرنگی‬ ‫بەمەعریف���ە بدات‪ .‬دەن���ا دۆخەكە بەتەواوی‬ ‫ئاوەژو دەكرێتەوە‪ .‬م���ن ناڵێم حزبی گەورە‬ ‫پێویستی بەكەسانی ماستاوچی‌و زمان لوس‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم ناكرێ لەشاش���ەی تیڤییەكانەوە‬ ‫بیانكەی بەپارێزەری ح���زب‪ ،‬چونكەئەمانە‬ ‫سایكۆلۆژیایەكی تێكشكاویان هەیەو پیاوی‬ ‫رۆژان���ی تەنگانە نین‪ .‬باش���ە پارتی بۆچی‬ ‫ناپرسێ ئەو كاسەلێسانە دو سێ ساڵ پێش‬ ‫راپەڕینی بەهاری ‪ 1991‬لەكوێ بون؟ بۆچی‬ ‫جارێك ناپرسێ‪ ،‬ئەو فس فس پاڵەوانانە چەند‬ ‫جار قوربانیان داوەو ئەو هەمو دەستكەوت‌و‬ ‫غەنیمەی���ەی وەریش���یانگرتوەو ئەوەندەی‬ ‫دزیویشیانە بەهاكەی چەندە؟ هێشتا بوارێك‬ ‫ماوە بۆ داڕش���تنی بەرنامەیەكی نوێ‪ ،‬چ بۆ‬ ‫پێكەوە هەڵكردن لەگەڵ حزبە سیاسییەكانی‬ ‫دیكەی هەرێمی كوردستان‪ ،‬چ بۆ خودی ناو‬ ‫پارتیش‪ ،‬كە ئیت���ر پێداچونەوەیەكی جیدی‬ ‫پێویس���تە لەهەردو بوارەكەداو پارتی هێشتا‬ ‫پێگەی جەماوەری باش���ی هەیە ئەگەر لەوە‬ ‫زیاتر هەڵی���ان نەوەرێنێ‪ ،‬دەنا كار وا بڕوات‬ ‫بێگومان كار لەكار دەترازێ‪.‬‬

‫ونبون‬ ‫لەژێر عابایەک‌و ئوتۆمبیلی س����ادە‬ ‫بەرانبەرکێ لەگەڵ ڕۆژاوا دەکەن!‬ ‫دیاری نەکردنی شوناس����ی خۆتە‬ ‫واتلێ����دەکات کە ت����ۆی قەلەڕەش‬ ‫الس����ایی کەو بکەیتەوەو بەلەنجەو‬ ‫الر بڕۆی����ت دواتر ن����ە دەتوانی وا‬ ‫بڕۆیت‌و نە ڕێکردنی قەلەڕەشت بیر‬ ‫دەمێنێت! ئازیزەکەم گەر شوناست‬ ‫ئایینە ناکرێ زیادەمەسرەف بکەی‬ ‫چون دەبێ دواتر باجی بدەیت‪ ،‬یان‬ ‫ئەوەی����ە وەک ئەبو ع����ەالی معەری‬ ‫دەڵێت‪ (:‬اثنان أهل األرض ‪ :‬ذو عقــلٍ‬ ‫بال ديــن وآخر د ِّينٌ ال عقل لهْ)‪ ،‬دوجۆر‬ ‫خەڵک هەیە عاقڵێک����ی بێ ئایین‌و‬ ‫ئایندارێک����ی بێ عەق����ڵ! ئەگەرچی‬ ‫ئێمە ئاینمان هەیە بەاڵم مێش����ک‌و‬ ‫هۆشمان بەکارناهێنین‪.‬‬ ‫* مامۆستای زانکۆ‬

‫بگ���رە کردنەوەی‌ نوێنەرایەتی‌ لەبەش���ێک‬ ‫لەواڵتانی‌ ئەوروپا نمونەی‌ جوانی‌ ش���ەڕو‬ ‫دبلۆماس���یەتە بۆ هاتنەدی‌ خەونی‌ چەند‬ ‫ساڵە‪.‬‬ ‫بەگرتنی‌ پایتەخ���ی‌ خەالفەتیش کورد‬ ‫ئەمجارەیان دەسکەوتی‌ دەبێت‌و یەکەمین‬ ‫جاریش دەبێت کە کورد بەهاوکاری‌ واڵتانی‌‬ ‫گەورە خەاڵفەتێک بڕوخینێت‪ ،‬کە هەمیشە‬ ‫خەالف���ەت ماڵی‌ کوردانی‌ وێ���ران کردوەو‬ ‫دەرفەتی‌ بونە دەوڵەتی‌ لێسەندوین‪.‬‬

‫ی كه‌الر به‌ ژمار‌ه (‪ )06090503‬خرای ‌ه موزایده‌و‌ه‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫ی ته‌ئمینات ‌‬ ‫* وه‌سلێك ‌‬ ‫ی بچوك ب��� ‌ه بڕی‌ (‪3,000,000‬‬ ‫ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ به‌كرێدانی‌ پێش���انگای‌ ئوتومبێل ‌‬ ‫ی ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه‬ ‫ی ( گه‌رمیان جه‌بار عل ‌‬ ‫ێ ملیۆن دینار)‪ ،‬ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫س‌‬ ‫ی ره‌سه‌ن ل ‌ه ده‌ربه‌ندیخان‪.‬‬ ‫بیگه‌رێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ ‌‬ ‫ی ) هه‌ركه‌س‬ ‫ی ونبوه‌ ( دانا احمد موس ‌‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی س���لێمانی‌ ونب���و‌ه (زۆزگ محمود صالح )‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژوور ‌‬ ‫* ناس���نامه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پالن دانان ( كۆمپانیایی ش���ێو‌ه ) ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫* هه‌ویه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫( امران حس���ین حه‌م ‌ه صالح ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرس���گه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪.‬‬

‫سوپاسنامه‌‬ ‫ی‬ ‫ی دكتۆری‌ به‌ڕێز "حه‌مه‌ئه‌مین بارام" پزیشك ‌‬ ‫ی زۆرم ئاڕاسته‌ ‌‬ ‫سوپاس‌و پێزانین ‌‬ ‫ی خه‌مخۆری‌‌و دڵسۆزییه‌و‌ه‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی‌ تایبه‌ت به‌مندااڵن ئه‌كه‌م‪ ،‬كه‌ به‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫ی كردی���ن‪ ،‬خوا ته‌مه‌ندرێژ‌و‬ ‫ی منداڵه‌كه‌مدا هاوكار ‌‬ ‫له‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌ نه‌خۆش��� ‌‬ ‫ی بكات‌و نمونه‌ی‌ ئه‌م جۆره‌ پزیشكان ‌ه هه‌ر زۆر بن‪.‬‬ ‫سه‌ركه‌وتو ‌‬ ‫ی سات‬ ‫دایك ‌‬

‫نوێرتین هه‌واڵ ‪ ...‬زۆرترین زانیاری‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )530‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/5/31‬‬

‫کوردستان‌و عه‌بدواڵ ئۆجه‌الن‬ ‫له‌دیدی چه‌ند ئه‌کادیمیه‌کی ڕۆژئاواییه‌وه‬

‫بڕینی ئینته‌رنێت كاریگه‌ری نیه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی قۆپیه‌ی تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫مامۆستا مه‌ریوان‬ ‫(‪ )1‬‬ ‫وه‌ك له‌ راگه‌یاندنه‌كاندا باڵو كرایه‌و‌ه‬ ‫‪( :‬وه‌زاره‌ت���ی پ���ه‌روه‌رده‌ به‌هاوكاری‬ ‫وه‌زاره‌تی گواستنه‌و‌ه و گه‌یاندن بڕیاری‬ ‫داوه‌ له‌كات���ی ئه‌نجامدانی تاقیكردنه‌و‌ه‬ ‫گش���تیه‌كانی قۆناغی ‪ 12‬ی ئاماده‌یی‬ ‫له‌س���ه‌عات ‪7‬ی به‌یان���ی ب���ۆ‪11‬ی‬ ‫نیوه‌ڕۆ هێڵی ئینته‌رنێت له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫پارێزگاكان���ی هه‌رێ���م ببڕێ���ت) دیار‌ه‬ ‫مه‌به‌سته‌كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ‌ه رێ له‌ قۆپیه‌ی‬ ‫مۆدێرن بگرێت و پرس���یاری فرۆشراو‬ ‫و دزراو له‌چركه‌یه‌دا له‌ هه‌موو شوێنێك‬ ‫باڵو نه‌بێت���ه‌وه‌ و ئه‌نجام نه‌درێ و ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی ب ‌ه ته‌مای ش���تێكی وه‌هان‬ ‫ئه‌وا ئه‌مس���اڵ ناتوان���ن مه‌رامه‌كانیان‬ ‫بهێنن ‌ه دی‪.‬‬ ‫(‪)2‬‬ ‫ئه‌ڵبه‌ت��� ‌ه قۆپیه‌ی مۆدێ���رن و نوێ‬ ‫بریتی ‌ه ل ‌ه ده‌س���تكه‌وتنی پرسیارێكی‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌ی تاقیكردنه‌وه‌ك���ه‌ی تی���ا‬ ‫ئه‌نج���ام ده‌درێ و پاش���ان كه‌س���ێك‬ ‫پرسیاره‌كان شیكار ده‌كات و به‌ مۆبایل‬ ‫ده‌خوێنرێت���ه‌وه‌‌ بۆ ئه‌و كه‌س���ه‌ی ك ‌ه‬ ‫له‌هۆڵی تاقیكردنه‌وه‌كان دانیش���تووه‌و‬ ‫هیتفۆنی ل���ه‌ گوێچكه‌دای��� ‌ه ك ‌ه به‌قه‌د‬ ‫ده‌نك ‌ه نیسكێك ده‌بێت‪ ،‬ده‌ستكه‌وتنی‬ ‫پرسیاریش زۆر نهێنیه‌و زیاتر ئاماژه‌كان‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ده‌ڕۆن كه‌ به‌ پار‌ه بكڕدرێ‪.‬‬ ‫(‪)3‬‬ ‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ ده‌یه‌وێت به‌هۆی‬ ‫بڕین���ی خه‌تی ئینته‌رنێت���ه‌وه‌ رێ له‌م‬

‫ده‌ستكه‌وتنی‬ ‫پرسیاریش زۆر‬ ‫نهێنیه‌و زیاتر‬ ‫ئاماژه‌كان بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌ڕۆن ك ‌ه به‌ پار‌ه‬ ‫بكڕدرێ‬ ‫قۆپیه‌ی ‌ه بگرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌موو كه‌س‬ ‫ده‌زانێت كه‌ بڕین���ی خه‌تی ئینته‌رنێت‬ ‫زیاتر سوودی هه‌ی ‌ه بۆ باڵونه‌بوونه‌وه‌ی‬ ‫پرس���یاره‌كان یان ناردنی پرسیاره‌كان‬ ‫ل ‌ه رێی ب���ۆ نمون ‌ه ڤایب���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫سوودی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م ‌ه چ په‌یوه‌ندی‬ ‫یه‌كی به‌ گرفت ‌ه س���ه‌ره‌كیه‌كه‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫ك���ه‌ ئه‌نجامدان���ی قۆپی���ه‌ی مۆبایله‌‪،‬‬ ‫با باش���تر روونی بكه‌م���ه‌و‌ه ‪ :‬بۆنمون ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری هۆڵ ب ‌ه نهێنی پرس���یاری‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ ده‌فرۆشێت‪ ،‬ئێ خۆ ب ‌ه هه‌موو‬ ‫كه‌سێكی نافرۆشێت و له‌ئه‌نجامدا خۆی‬ ‫ب���كات به‌ فلیم‪ ،‬به‌ڵكو فرۆش���تن یان‬

‫دزه‌پێكردنی پرس���یاره‌ك ‌ه بۆ كه‌س���ی‬ ‫ئێج���گار تایبه‌تمه‌ن���د ده‌بێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫كه‌س��� ‌ه تایبه‌تمه‌نده‌ی پرس���یاره‌كه‌ی‬ ‫ده‌س���ت ده‌كه‌وێت له‌ڕێی مۆبایله‌و‌ه بۆ‬ ‫خوێندكاری ناو هۆڵه‌كه‌ی ده‌خوێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا ئامێری بڕینی ش���ه‌به‌كه‌ ل ‌ه‬ ‫هه‌م���وو خوێندنگه‌یه‌ك���دا نیه‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ش��� ‌ه یان ل ‌ه كاركه‌وتوو‌ه یان ئه‌گه‌ر‬ ‫هێڵی ئاسیا ببڕێت ئه‌وا كۆڕه‌ك نابڕێت‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ردووكی���ان ببڕێت ئه‌وا هێڵی‬ ‫زه‌ین نابڕێت‪ ،‬له‌الیه‌كی تریش���ه‌و‌ه ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه كه‌ ده‌ری‬ ‫كردووه‌و ئه‌ڵێ (پێویسته‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ه���ۆڵ ه���ه‌ر رۆژه‌ی ل ‌ه هۆڵێ���ك بێت)‬ ‫ئه‌م ‌ه چ په‌یوه‌ندی ب���ه‌ قۆپیه‌كردنه‌و‌ه‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ی ك ‌ه‬ ‫خ���ۆی مه‌به‌س���تی بێت پرس���یار دز‌ه‬ ‫پێبكات ب���ۆ كه‌س���ی تایبه‌تمه‌ند ئه‌وا‬ ‫هه‌ر ده‌ی���كات ل ‌ه ه���ه‌ر هۆڵێك بێت‪،‬‬ ‫یان ئه‌گه‌ر ئه‌گ���ه‌ر كاریگه‌ری هه‌بێت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ناتوانرێت موشته‌ری به‌و‬ ‫خێرایی���ه‌ رووی تێ ب���كات‪ .‬به‌كورتی‬ ‫م���ن الم وای��� ‌ه هه‌وڵه‌كان���ی وه‌زاره‌تی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ زیاتر ئیعالم���ی و بۆ چاو‬ ‫ترس���اندن ‌ه نه‌ك بۆ بنڕكردنی قۆپیه‌ی‬ ‫نوێ و مۆدێ���ڕن‪ .‬له‌كۆتایی���دا ره‌نگ ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌تی په‌روه‌رد‌ه یان هه‌ندێ كه‌سی‬ ‫كورت بین الی وابێت ئه‌م نوس���ینه‌ ل ‌ه‬ ‫خزمه‌تی قۆپی ‌ه چیه‌كاندایه‌‌‪ ،‬ئه‌وا رێك‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌ی راس���ته‌و ده‌مانه‌وێت ل ‌ه‬ ‫ڕێی ئه‌م نوسینه‌وه‌ الیه‌نی په‌یوه‌ندیدار‬ ‫زیاتر ب ‌ه ئ���اگا بهێنینه‌وه‌و پێی بڵێین‬ ‫بڕینی ئینته‌رنێت ڕێ ل ‌ه باڵوكردنه‌وه‌ی‬ ‫پرس���یاره‌كان ده‌گرێت ب���ه‌اڵم ڕێ ل ‌ه‬ ‫ب��� ‌ه ئه‌نجامگه‌یاندن���ی قۆپیه‌ی مۆبایل‬ ‫ناگرێت‪.‬‬

‫رێبوار ره‌ئوف سالح‬ ‫‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای بومانه‌وه‌ وه‌کو کورد تاک‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت ده‌یه‌ی یه‌که‌می س���ه‌ده‌ی بیست‌و‬ ‫یه‌کی���ش هێن���ده‌ی ئ���ه‌م چه‌ند س���اڵه‌ی‬ ‫دوای���ی ڕۆژئاوایی���ه‌کان ئاش���نای کوردو‬ ‫مێژووه‌که‌ی‌و دۆسیه‌که‌ی نه‌بونه‌‪ .‬دیارترین‬ ‫هۆکاریش بۆ ئه‌م ئاشنابونه‌ سه‌رهه‌ڵدان‌و‬ ‫گه‌ش���ه‌کردنی داعش ب���و‪ ،‬چونکه‌ داعش‬ ‫وای کرد ک���ه‌ زۆرترین چ���اوی میدیایی‌و‬ ‫قه‌ڵه‌می ئه‌کادیمی‌و هه‌ڵوێس���تی سیاسی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی تیشک بخه‌نه‌ سه‌ر ناوچه‌که‌‪،‬‬ ‫دی���اره‌ زۆرێک له‌م کارانه‌ش له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫الیه‌ن‌و گروپانه‌ بوو ک���ه‌ بوون به‌قوربانی‬ ‫ده‌س���تی دڕنده‌ی���ی داع���ش وه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌وان���ه‌ش که‌ هێ���زی کاریگ���ه‌ر بون دژ‬ ‫به‌داعش‪ ،‬له‌هه‌ردو بواره‌که‌شدا کورد بونی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌بواری پاشه‌کش���ه‌کردن‬ ‫به‌و گروپه‌ تیرۆرسیتیه‌ کورد به‌شی شێری‬ ‫به‌ر ده‌که‌وێت‬ ‫ل���ه‌م ڕۆژان���ه‌دا ئاماده‌ی س���یمینارێک‬ ‫بوم له‌یه‌کێ���ک له‌به‌ناوبانگترین زانکۆکانی‬ ‫بریتانی���ا له‌له‌ن���ده‌ن ده‌رب���اره‌ی یه‌کێک‬ ‫له‌کتێبه‌کان���ی عه‌بدواڵ ‌ئۆج���ه‌الن به‌ناوی‬ ‫"به‌یاننامه‌ بۆ شارس���تانیه‌‌کی دیموکرات"‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی به‌ژدار بون له‌پێش���که‌ش کردنی‬ ‫سیمیناره‌که‌ بریتی بون له‌پرۆفیسۆر "دایڤد‬ ‫گره‌یبه‌" ک���ه‌ وانه‌ بێژه‌ له‌زانکۆی له‌نده‌ن"‌‬ ‫نوسه‌ری پێشه‌کی ئه‌م کتێبه‌ی ئۆجه‌النه‌‪‌،‬‬ ‫به‌ژداربویه‌کی دیک���ه‌ بریتی بو له‌"تۆماس‬ ‫جێفری " که‌ وانه‌بێژه‌ له‌زانکۆی کامبریج‪،‬‬ ‫وه‌ پرۆفیس���ۆر "ئه‌لبا شا" که‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫سیمیناره‌که‌ بو‬ ‫س���ه‌ره‌تا کۆڕگێڕه‌کان هه‌ڵوه‌س���ته‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ر چه‌ند زانیاریه‌کی سه‌ره‌تایی کرد‬ ‫ده‌رب���اره‌ی ئۆجه‌الن که‌ من پێم خۆش���ه‌‬ ‫تیش���کیان بخه‌مه‌ س���ه‌ر‪ ،‬دی���اره‌ من له‌م‬ ‫نوس���ینه‌مدا مه‌به‌س���تم نیه‌ به‌شان‌و باڵی‬ ‫ئۆجه‌الن���دا هه‌ڵده‌م هێنده‌ی مه‌به‌س���تمه‌‬ ‫که‌ ڕاس���تیه‌کان بڵێم‪ ،‬وه‌ باوه‌ڕیش���م نیه‌‬ ‫ک���ه‌ زۆرێک له‌کوردس���تان ئه‌م ڕاس���تیه‌‬ ‫سه‌ره‌تایانه‌ ده‌رباره‌ی ئۆجه‌الن بزانن بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ تیشکیان بخرێته‌ سه‌ر‬ ‫ئۆج���ه‌الن خاوه‌نی شه‌س���ت کتێبه‌ که‌‬ ‫هه‌ندێکی���ان وه‌رگێڕدراون بۆ س���ه‌ر چه‌ند‬ ‫زمانێک‪ ،‬له‌نوس���ینی کتێبه‌کانیدا پش���تی‬ ‫به‌س���ه‌رچاوه‌ی مێژویی به‌ستوه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫مێ���ژوی ڕۆژهه‌اڵت���ی ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌زمان���ی کۆڕگێڕه‌کان���ه‌وه‌ تێبینی ده‌کرا‬ ‫بریت���ی بو له‌وه‌ی که‌ به‌چ���اوی ئومێده‌وه‌‬ ‫باس���ی بۆچونه‌کانی ئۆجه‌النی���ان ده‌کرد‬ ‫بۆ ناوچه‌که‌‪ ،‬باس���ی ئۆجه‌النیشیان وه‌کو‬

‫ئه‌گه‌ر نه‌وت ته‌نها‬ ‫سه‌رچاوه‌ی ئابوری‬ ‫بێت ئه‌وا ئابوریه‌کی‬ ‫جێگیرو به‌رده‌وامت‬ ‫نابێت‪ ،‬باشترین‬ ‫به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫که‌ له‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫نرخی نه‌وت له‌بازاڕدا‬ ‫ته‌حه‌کوم به‌ئابوری‬ ‫کوردستان ده‌کات‬ ‫فه‌یله‌س���وفێک ده‌کرد‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌هه‌ندێک‬ ‫کاتدا ئۆجه‌النیان وه‌کو ڕه‌خنه‌گرێکی باش‬ ‫له‌قه‌ڵ���ه‌م ده‌دا دژ به‌ش���اکاره‌کانی "کارڵ‬ ‫مارکس "‬ ‫یه‌کئک له‌و بوارانه‌ی که‌ ئۆجه‌الن ئیشی‬ ‫له‌س���ه‌ر کردوه‌ (ژنۆلۆجی)یه‌ که‌ دراس���ه‌‬ ‫کردن‌و خوێندنه‌وه‌ی ڕۆڵی ژنه‌ له‌بواره‌کانی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابوری‌و سیاس���ی‌و به‌رگری‬ ‫له‌خۆکردندا ب���ۆ ئه‌وه‌ی بتوان���ن کۆتایی‬ ‫به‌ڕۆڵ���ی پیاو یاخود نێرس���االریدا بهێنن‪.‬‬ ‫دی���اره‌ ل���ه‌م کاره‌یدا ئۆج���ه‌الن پێی وایه‌‬ ‫که‌ژنان ده‌بێ���ت ئازادبن ب���ه‌اڵم نایه‌وێت‬ ‫ئ���ه‌م ئازادیه‌ی���ان له‌الی���ه‌ن پی���اوه‌وه‌‬ ‫پێببه‌خش���رێت چونک���ه‌ له‌کۆتای���دا ژنان‬ ‫ئازادیه‌که‌ به‌ده‌س���تکه‌وتی خۆیان نازانن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ که‌ژنان خۆیان ڕێکبخ ‌هن‌و‬ ‫خۆیان ئازادی به‌ده‌س���ت بێنن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ر خۆش���یان خاوه‌نی ڕاسته‌قینه‌ی بن‪.‬‬ ‫ئاشکرایه‌ که‌ وشه‌ی ژنۆلۆجی بنچینه‌یه‌کی‬ ‫زۆر کوردیان���ه‌ی هه‌ی���ه‌ ب���ه‌اڵم وش���ه‌که‌‬ ‫ئینگلیزییه‌‪ ،‬که‌وات���ه‌ خوێنه‌ری ئینگلیزی‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی له‌ماناکه‌ی تێبگات پێویس���ته‌‬ ‫مان���ا‌ کوردیه‌که‌ی تێبگات هه‌ر وه‌کو چۆن‬

‫هه‌ندێک وش���ه‌ هه‌یه‌ که‌ ماناکه‌ی التینیی ‌ه‬ ‫یاخود ده‌ڵێن وشه‌ی س���ه‌رده‌می یۆنانیه‌‬ ‫کۆنه‌کان���ه‌‪ ،‬که‌واته‌ وش���ه‌ی (ژنۆلۆجی)‬ ‫ده‌بێت به‌ده‌س���تکه‌وتێکی زمانه‌وانیش بۆ‬ ‫ک���ورد‪ ،‬وه‌ دڵنی���ام زوش جێگه‌ی خۆی‬ ‫له‌زمانی ئه‌کادیم���ی ئینگلیزیدا ده‌کاته‌وه‌‬ ‫به‌هۆی کاره‌ ناوازه‌کانی ئۆجه‌النه‌وه‌‬ ‫کاتێک گوێ���ت له‌کۆڕگێڕه‌کان ده‌گرد وا‬ ‫هه‌س���تت ده‌کرد که‌ باسی ئۆجه‌الن ته‌نها‬ ‫وه‌کو س���ه‌رکرده‌یه‌ک ناک���ه‌ن به‌ڵکو‌و ه‌ک‬ ‫بیرمه‌ندێک س���ه‌یری ده‌که‌ن که‌ سه‌رقاڵی‬ ‫گۆڕانکاریه‌کی مه‌زنه‌ نه‌ک ته‌نها له‌کوردستان‬ ‫یان له‌تورکیا به‌ڵکو له‌سه‌رجه‌م ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‪ ،‬ته‌نانه‌ت وه‌کو به‌رهه‌ڵستکارێک‬ ‫دژ به‌چاره‌س���ه‌ی هێزه‌ مه‌زنه‌کانی ڕۆژئاوا‬ ‫له‌ناوچه‌ک���ه‌ وێنایان ده‌ک���رد که‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌دیلێک پێشکه‌ش بکات وه‌کو چاره‌سه‌ر‬ ‫دیاره‌ هه‌رێمی کوردستانیش بێبه‌ش نه‌بو‬ ‫له‌تیش���ک خستنه‌سه‌ر له‌س���یمیناره‌که‌دا‪،‬‬ ‫"تۆماس جێفری " تیش���کی خسته‌س���ه‌ر‬ ‫الیه‌نی ئابوری هه‌رێم‪ ،‬ئه‌وباسی له‌وه‌ کرد که‌‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌رێمی کوردستانی به‌ته‌واوی الواز‬ ‫کردوه‌ ئه‌وه‌ی ‌ه که‌ به‌ڕێژه‌یه‌کی زۆر پش���تی‬ ‫به‌داهاتی نه‌وت به‌ستوه‌‪ ،‬دیاره‌ مه‌به‌ستی‬ ‫جێفری ئه‌وه‌ نه‌بو که‌ پشت به‌ستن به‌نه‌وت‬ ‫کارێکی خراپ بێت‪ ،‬به‌ڵکو پێی وابو ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌وت ته‌نها س���ه‌رچاوه‌ی ئابوری بێت ئه‌وا‬ ‫ئابوریه‌ک���ی جێگی���رو به‌رده‌وامت نابێت‪،‬‬ ‫باشترین به‌ڵگه‌ش ئه‌وه‌یه‌ که‌ له‌م حاڵه‌ته‌دا‬ ‫نرخ���ی نه‌وت له‌بازاڕدا ته‌حه‌کوم به‌ئابوری‬ ‫کوردس���تان ده‌کات ئه‌وه‌تا ئێستا به‌چاوی‬ ‫خۆمان ده‌یبینین که‌ کوردستان توشی چی‬ ‫داڕمانێکی ئابوری بوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‬ ‫له‌هه‌ر کاتێک کوردستان ده‌کرێت ڕوبه‌ڕوی‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ی داڕمانی یه‌کج���اری ببێته‌وه‌‬ ‫له‌الیه‌ن تورکیاوه‌ به‌وه‌ی که‌ ڕێگری لێبکات‬ ‫له‌ڕۆشتنی نه‌وت به‌خاکه‌که‌یدا‬ ‫له‌کۆتای���دا پێویس���ته‌ بوترێ���ت ک���ه‌‬ ‫کۆڕگێڕه‌کان زۆر به‌گه‌ش���بینیه‌وه‌ باس���ی‬ ‫ئه‌زمونی هه‌رێمی کوردس���تانیان نه‌ده‌کرد‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌بواری پرس���ی ڕیفراندۆمدا که‌‬ ‫ئێستا کاری له‌سه‌ر ده‌کرێت‪ ،‬چونکه‌ پێیان‬ ‫وابو که‌ ئه‌م پرس���ه‌ ته‌نها وه‌کو فشارێکی‬ ‫سیاسی به‌کار ده‌هێنرێت له‌الیه‌ن الیه‌نێکی‬ ‫دیاریکراوه‌وه‌ بۆ مه‌به‌س���تێکی دیاریکراو‪،‬‬ ‫وه‌ ئه‌نجامدان���ی ڕیفراندۆم‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫پرس���ێکی ئاڵ���ۆزه‌و ئام���اده‌کاری زۆری‬ ‫ده‌وێت که‌ له‌هه‌رێمی کوردستاندا به‌باشی‬ ‫ئه‌نجام نه‌دراون‪ .‬ئه‌وه‌ش���یان نه‌شارده‌وه‌‬ ‫که‌ په‌یوه‌ندی هه‌رێمی کوردس���تان له‌گه‌ڵ‬ ‫تورکیا له‌م سه‌رده‌مه‌دا زیاتر له‌په‌یوه‌ندی‬ ‫سه‌رده‌می ده‌سه‌اڵتی عوسمانیه‌کان ده‌چێت‬ ‫که‌ له‌گه‌ڵ والیه‌تیه‌کانیدا هه‌یبو‬

‫له‌ته‌خوینه‌و‌ه بۆ هاوپه‌یمان ‌ی‬ ‫فارس نه‌ورۆڵی‌‬ ‫پێش چون����ه‌ ناو بابه‌ته‌كه‌ به‌پێویس����تم‬ ‫زان����ی‌ بڵێم ئه‌م وتاره‌ گوزارش����ت له‌ دیدو‬ ‫بۆچونی‌ پۆس����ته‌ حزبیه‌كه‌م ناكات به‌ڵكو‬ ‫وه‌ك خوێنه‌رێ����ك‌و چاودێرێ����ك‌و دوات����ر‬ ‫هاواڵتیه‌ك ئ����ه‌م خوێندنه‌وه‌ی����ه‌م كردوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ قس����ه‌كردنم له‌م بابه‌ته‌ ده‌مه‌وێت دور‬ ‫له‌ه����ه‌ر هه‌ڵچونێك‌و مه‌به‌س����تێكی‌ نه‌رێنی‌‬ ‫خوێندن����ه‌وه‌ بۆ هاوپه‌یمان����ی‌ یاخود نزیك‬ ‫بونه‌وه‌ی����ان یه‌كگرتن����ه‌وه‌ی‌ (یه‌كێت����ی‌‌و‬ ‫گۆڕان) بكه‌م بۆیه‌ هیچ ڕه‌خنه‌یه‌كم یاخود‬ ‫پێناخ����ۆش بونێ����ك نیه‌ الی‌ م����ن له‌نزیك‬ ‫بونه‌وه‌ یاخ����ود یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ ئه‌ودو هێزه‌‬ ‫سیاس����یه‌ به‌اڵم بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان پێش‬ ‫جیابون����ه‌وه‌ی‌ له‌یه‌كێتی‌ به‌باڵ����ی‌ ڕیفۆرم‬ ‫ناس����راوبون دوای‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ئۆرگانه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ دیارب����و باڵ����ی‌ ڕیف����ۆرم ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ویس����تیان به‌ده‌ستیان نه‌هێنا بۆیه‌ پاش‬ ‫چه‌ندین یاداشتنامه‌ گوایه‌ له‌سه‌ر چاكسازی‌‬ ‫له‌ڕیزه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‌و حكومه‌تدا نه‌گه‌یشتنه‌‬ ‫ئه‌نج����ام بۆیه‌ كۆمپانیایه‌ك����ی‌ میدیایی یان‬ ‫ڕاگه‌یاندن به‌زمانی‌ ڕه‌خنه‌و ئۆپۆزس����یۆن‬ ‫خۆیان نمایش كرد دواتر له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫به‌ناوی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان هاتنه‌ مه‌یدانی‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ هه‌ڵبژاردن‌و ملمالنێكانیان له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كێتی‌ گه‌یش����ته‌ ئه‌و ئاسته‌ی‌ ڕه‌خنه‌كان‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ لۆژیك ده‌رچن‪ ،‬گه‌یش����تنه‌‬ ‫ئ����ه‌و ڕاده‌یه‌ی‌ كه‌ به‌رێز ڕێكخه‌ری‌ گش����تی‌‬ ‫(له‌هاوپه‌یمانیه‌وه‌ بۆ ته‌خوین) بنوس����ێت‬ ‫دواتر له‌هه‌ردوال زۆر ش����تی‌ ژێر به‌ڕه‌ خرایه‌‬ ‫س����ه‌ر به‌ڕه‌ له‌كاتی‌ س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ به‌هاری‌‬ ‫عه‌ره‌بی����داو له‌ژێر كاریگه‌ری‌ ئ����ه‌و ته‌وژمه‌‬

‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان كه‌وتنه‌ دۆخێكه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هیزه‌ ئیسالمیه‌كان مه‌ستی‌ سه‌ركه‌وتنه‌كان ‌ی‬ ‫به‌ه����اری‌ عه‌ره‌ب����ی‌ بون كارگه‌یش����ته‌ ئه‌و‬ ‫ڕاده‌یه‌ی‌ له‌ژێر كاریگه‌ری‌ شه‌پۆلی‌ به‌هاری‌‬ ‫عه‌ره‌بیدا ناوه‌ ڕه‌سه‌نه‌كانی‌ ناو سلێمانیش‬ ‫بگۆڕن بۆ نمونه‌ س����ه‌رای‌ س����لێمانیان كرد‬ ‫ب����ه‌ مه‌یدانی‌ ئازادی‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌میس����ر‬ ‫ئیخوانه‌كان مه‌یدان����ی‌ تحریر یان ڕاگه‌یان‪،‬‬ ‫ب����ێ‌ ئه‌وه‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ ب����ۆ ه ‌هل‌و مه‌رجی‌‬ ‫سیاسی‌ ناوخۆیی‌‌و نێوده‌وڵه‌تی‌ بۆ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان بكه‌ن نه‌یانزانی‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ هه‌ر‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌كی‌ سروشتی‌ له‌گه‌ڵ هه‌ل‌و مه‌رجی‌‬ ‫ئابوری‌‌و سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و فه‌رهه‌نگیدا‬ ‫هاوكاته‌ چونك ‌ه شێوه‌و بارودۆخی‌ ئه‌و واڵته‌‬ ‫ئامانجه‌كانی‌ ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌ دیاریده‌كات‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بو بیانزانیایه‌ پڕۆسه‌ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كۆپی‌ ناكرێت یاخود كااڵیه‌ك نیه‌ له‌ماركێته‌‬ ‫جیهانیه‌كان بیكڕین له‌بازاڕه‌كانی‌ كوردستان‬ ‫س����اغی‌ بكه‌ین����ه‌وه‌ به‌ڵك����و دیموكراتیه‌ت‬ ‫پڕۆسه‌یه‌كه‌ پێویستی‌ به‌په‌روه‌رده‌ی‌ تاك‌و‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ كۆمه‌ڵگا هه‌ی����ه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی‌ ئ����ه‌م مۆركی‌ ئۆپۆزس����یۆنه‌یان‬ ‫ناب����و له‌خۆی����ان زۆربه‌ی����ان دیموكراتیان‬ ‫قب����وڵ نه‌كردوه‌و قبوڵ نیه‌ ئیتر كه‌س����ێك‬ ‫نه‌یتوان����ی‌ بێت گۆڕان����كاری‌ له‌خۆیدا بكات‬ ‫چۆن ده‌توانێت ئه‌ویتر بگۆڕێت بۆیه‌ ئه‌مان‬ ‫نه‌یانویس����ت یان تێنه‌گه‌یش����تن كه‌ڕێگاكه‌‬ ‫به‌سروشتی‌ ببڕن به‌ڵكو وه‌ك كورد ده‌ڵێت‬ ‫ویس����تیان ناوقه‌دبڕی‌ بك����ه‌ن وه‌ك به‌چكه‌‬ ‫هێلكه‌شه‌یتانۆكه‌كه‌ی‌ ناوڕۆمانه‌كه‌ی‌ نیكۆس‬ ‫كانتزاكی����س ئه‌وه‌یان به‌سروش����تی‌ له‌دایك‬ ‫نه‌بو مرد‪ ،‬له‌و كاته‌دا من به‌چه‌ند هاوڕێیه‌كم‬ ‫له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان وت ئێوه‌ ده‌تانه‌وێـت‬ ‫پارت����ی‌‌و یه‌كێتی‌ تێپه‌ڕێن����ن ئه‌گه‌ر ئه‌وان‬

‫به‌ردیان گرته‌ ئێوه‌ گوڵیان تێبگرن كه‌چی‌‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ له‌ ‪17‬ی‌ ش����وباتدا خراپتر‬ ‫له‌ملمالنێ‌ ته‌قلیدیه‌ك����ه‌ی‌ پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫یان جێ‌ به‌جێ‌ كرد ئه‌مه‌ ڕێك قس����ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ڕۆش����نبیره‌یه‌ كه‌ده‌ڵێت (ئه‌وه‌ی‌ له‌پارتی‌‬ ‫جیابێت����ه‌وه‌ یان له‌ یه‌كێـتی‌‪ ،‬هه‌ر یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ به‌رهه‌م دێنێته‌وه‌)‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ به‌ڕای‌‬ ‫من گۆڕان نه‌یتوانی‌ نه‌ك یه‌كێتی‌ تێپه‌رێنێت‬ ‫به‌ڵك����و كورت����ی‌ هێنا له‌خوێندن����ه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫واقعی‌ سیاس����ی‌ بۆیه‌ گۆڕان هه‌ر به‌منداڵی‌‬ ‫پیربو قس����ه‌یان زۆر كرد به‌اڵم كردار كه‌م‬ ‫له‌م باره‌یه‌وه‌ ڕوس����ه‌كان ده‌ڵێن دو س����ه‌د‬ ‫وته‌ نی����و كردار ناهێنێ‌ بۆی����ه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ����ۆڕان پێچه‌وانه‌ی‌ قس����ه‌كانی‌ خۆیان كه‌‬ ‫ده‌یانوت ئێمه‌ مۆدێلێكی‌ نوێ‌ له‌ سیاسه‌ت‬ ‫داده‌هێنین گۆڕانی‌ ڕیشه‌یی‌ ده‌كه‌ین كه‌چی‌‬ ‫به‌رده‌وام مۆدێلێكی‌ خراپ له‌ توندو تیژییان‬ ‫به‌رهه‌مهێنا رێك پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و وته‌ زایه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ ده‌ڵێ‌ سیاس����ه‌ت ئامڕازێكه‌ بۆ ڕێگری‌‬ ‫له‌پشێوی‌‌و پاراستنی‌ ڕێس����اكان وئارامی‌‌و‬ ‫بێ‌ یاس����ایی‌ خۆ گ����ه‌ر ئ����ه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌دوای‌ جوانیشدا گه‌ڕابن كۆدو شفره‌كانی‌‬ ‫جوانی����ان نه‌دۆزی����ه‌وه‌ وه‌ك به‌ختیار علی‌‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی‌ ب����ۆ جوانی‌ ده‌گه‌ڕێ‌ ده‌بێت‬ ‫بتوانێت كۆده‌كان‌و ش����فره‌كانی‌ بدۆزێته‌وه‌‬ ‫بۆیه‌ ئه‌وان ئه‌و مه‌ته‌ڵه‌ی‌ دایان هێنا بۆیان‬ ‫هه‌ڵنه‌هات هۆكاره‌كه‌ش����ی‌ ئ����ه‌وه‌ بو ئه‌وان‬ ‫تێگه‌ش����تنی‌ حه‌رفیان بۆ ڕوداوه‌كان هه‌بو‬ ‫ئه‌مه‌ گه‌وره‌ترین خه‌له‌لی‌ فیكری‌ سیاسیان‬ ‫بو‪ ،‬مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ زۆرگرنگتر كه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان كاری‌ له‌س����ه‌رده‌كرد گوایه‌ سیاسه‌ت‬ ‫ده‌ده‌نه‌ ده‌س����ت گه‌نج به‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫گه‌نجیان دایه‌ده‌م شه‌پۆل لێره‌دا پێویسته‌‬ ‫ئ����ه‌و گه‌نجان����ه‌ی‌ ناوبزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان‬

‫یاخود داواكاریه‌كانی‌ ‪17‬ی‌ ش����وباتیان بۆ ئ����ه‌م هه‌مو بگره‌و به‌رده‌و ئه‌نانی ‌هت‌و یه‌كتر‬ ‫جێ‌ به‌جێ‌ بو؟ كه‌ ش����ه‌ش مانگ زیاتر ئه‌و قبوڵنه‌كردنه‌ ڕام وایه‌ كورد نابێت ده‌س����ت ‌ه‬ ‫خه‌ڵكه‌ هه‌ژاره‌یان ماندو وس����ه‌رقاڵكرد یان پاچه‌ بێ����ت له‌به‌ڕێوه‌بردن����ی‌ ناكۆكیه‌كان‌و‬ ‫ئه‌و مێردمنداڵ‌و گه‌نج‌و پۆلیسه‌ هه‌ژارانه‌یان ئی����داره‌ی‌ قه‌ی����ران ده‌بێت به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ك����رده‌ قوربان����ی‌ ئێس����تا چ����ی‌ به‌كه‌س‌و جدی‌ واقعه‌كه‌ بخوێنین����ه‌وه‌و زۆروریابین‌و‬ ‫كاره‌كانی����ان ده‌ڵێن !؟ ئایا ئه‌م هه‌نگاوه‌ی‌ هێشتا كات ماوه‌ ماڵی‌ كورد یه‌كبخه‌ینه‌وه‌‬ ‫گ����ۆڕان له‌ته‌خوینه‌وه‌ ب����ۆ هاوپه‌یمانیه‌تی‌ هێش����تا كار له‌كارنه‌ت����رازاوه‌ بۆیه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رخات����ری‌ گه‌لی‌ كوردس����تان بو یان بۆ ماندوبون به‌م مه‌س����ه‌له‌ی‌ كورده‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫جارێكی‌ تر گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ملمالنێ سیاس����یه‌ وردتر بیربكه‌نه‌وه‌ پێش����بینی‌ بكه‌ن بۆ ئه‌و‬ ‫ته‌قلیدیه‌كه‌ی����ه‌ یاخود ئ����ه‌م گه‌مه‌یه‌ هه‌ر ڕوداو ئه‌گه‌ران����ه‌ی‌ دێنه‌پێش‌و س����ه‌باره‌ت‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌ سیناریۆبوه‌ بۆ له‌بیربردنه‌وه‌ی‌ به‌وه‌ی‌ له‌داهاتودا چی‌ ڕوده‌دات به‌تایبه‌تی‌‬ ‫س����یناریۆگه‌لی‌ تر ئه‌م هه‌ن����گاوه‌ی‌ گۆڕان دوای‌ نه‌مان����ی‌ داع����ش‌و خۆئاماده‌كردن بۆ‬ ‫ئه‌و قس����ه‌یه‌ی‌ به‌ختیار عه‌لیم بیردێنێته‌وه‌ ئه‌و پێش����بینیانه‌‪ ،‬ئه‌گینا كێشه‌كان له‌بری‌‬ ‫كه‌ له‌ڕۆمانی‌ كه‌ش����تی‌ فریشته‌كاندا ده‌ڵێت له‌ده‌رفه‌تێك����ه‌وه‌ ب����ۆ ده‌رفه‌تێ����ك ده‌بێت‬ ‫(باشترین ش����ت بۆئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ڕابردوت ب����ه‌ له‌قه‌یرانێكه‌وه‌ ب����ۆ قه‌یرانێكی‌ تر بۆیه‌‬ ‫له‌بیربكه‌ن ئه‌وه‌یه‌ به‌رده‌وام چیرۆكی‌ تازه‌ پێویسته‌ له‌گه‌له‌كۆمه‌و فێڵ له‌یه‌كتركردن‌و‬ ‫له‌سه‌رخۆت دروس����ت بكه‌یت خه‌ڵك وه‌ك ملمالنێ����ی‌ نادروس����ت‌و یه‌كتر س����ڕینه‌وه‌‬ ‫منداڵ وایه‌ كه‌ ش����تێكی‌ نوێی‌ هه‌بو پێیه‌وه‌ وازبهێینی����ن چونك����ه‌ هی����چ نابه‌ینه‌و‌ه له‌م‬ ‫سه‌رقاڵ بن یاریه‌ كۆنه‌كه‌یان له‌بیرده‌كه‌ن) باره‌ش����ه‌وه‌ ئه‌زمونمان زۆره‌ هه‌ر له‌مێژوی‌‬ ‫كه‌وات����ه‌ دوا مه‌ش����هه‌دی‌ ئه‌م س����یناریۆیه‌ نوێ‌ وه‌ له‌ شه‌س����ته‌كانه‌وه‌ كورد خه‌ریكی‌‬ ‫تائێره‌ بڕی‌ ك����رد ئه‌گه‌ر گه‌نجه‌كان وه‌اڵمی‌ ئه‌م گه‌مه‌یه‌ بوه‌ هه‌موشمان له‌هه‌مو كۆتایی‌‬ ‫ئه‌م پرسیارانه‌یان واقعی‌ وه‌رنه‌گرته‌وه‌ ئه‌وا گه‌مه‌یه‌كدا ده‌زانین چۆن كۆتایی‌ هاتوه‌ بۆیه‌‬ ‫ش����یعره‌كه‌ی‌ حه‌زره‌تی‌ مه‌حوی‌ بخوێننه‌وه‌ ده‌بێت په‌ند له‌مێژو وه‌رگرین بزانین به‌خۆڵ‬ ‫ئاگر ناكرێته‌وه‌ وه‌ك حه‌س����یب قه‌ره‌داخی‌‬ ‫كه‌ ده‌فه‌رموێت ‪:‬‬ ‫وه‌نــه‌وزێك����م ش����ــــــه‌وێ‌ دا گه‌یی����ه‌ ده‌ڵێت (مه‌گه‌ر كه‌سی‌ بێ‌ ته‌جروبه‌ به‌خۆڵ‬ ‫ئاگ����ر بكاته‌وه‌) بۆیه‌ هی����وادارم ئه‌م جاره‌‬ ‫ئه‌گه‌ر پۆس����ت‌و پله‌و پاره‌ مه‌بادیئه‌كانیان ســــه‌رم وو‬ ‫ووت����ی‌ هـه‌س����ــــــته‌ هه‌ت����اوت وا گه‌ڕانه‌وه‌ له‌ته‌خوینه‌وه‌ بۆ هاوپه‌یمانیه‌تی‌ بۆ‬ ‫له‌بیرنه‌بردونه‌ت����ه‌وه‌ ده‌بێ‌ پرس����یار بكه‌ن‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌تی‌ ڕاسته‌قینه‌ی‌ كوردستان بێت‬ ‫ئایا له‌وه‌ته‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌یه‌كێـتی‌ له‌ســــــه‌ركه‌وت‬ ‫لــه‌ك����ێ‌ یــــاره‌ب خــه‌به‌ر پرس����ــــــی‌ نه‌ك بۆ گه‌ڕێك����ی‌ تری‌ ملمالنێی‌ ته‌قلیدی‌‪،‬‬ ‫ده‌رچوه‌ یه‌كێـت����ی‌ چی‌ گۆڕاوه‌؟ ئایا هه‌مو‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا پێویسته‌ بزانین باجی‌ ئاشتی‌‬ ‫ڕه‌خنه‌كانی‌ گ����ۆڕان له‌یه‌كێـتی‌‌و حكومه‌ت بكه‌م مـن‬ ‫كه‌هه‌رچی‌ ب����ۆ خه‌به‌رچوو ب����ێ‌ خه‌به‌ر قورس����ه‌ به‌اڵم باجدان بۆ ئاستی‌ سه‌روه‌ری‌‬ ‫چاره‌س����ه‌ربو؟ ئای����ا پ����رس به‌گه‌نجه‌كان‬ ‫له‌وه‌دایه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ باجی‌ شه‌ڕو ئاژاوه‌‬ ‫كرا چ����ی‌ ده‌ك����ه‌ن وچی‌ ناك����ه‌ن؟ له‌هیچ كه‌وت‬ ‫یاخ����ود چیرۆك����ی‌ چ����وار په‌پوله‌ك����ه‌و نوشوس����تی‌ له‌دوایه‌ بۆیه‌ وا باش����ه‌ باجی‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ یه‌كێت ‌ی كه‌س����ێك له‌و‬ ‫گه‌نجانه‌یان له‌گه‌ڵ خۆیان به‌شداری‌ پێكرد؟ حه‌قیقه‌تی‌ ئاگر بخوێننه‌وه‌‪ ،‬دواجار سه‌ره‌ڕای‌ ئاشتی‌ بده‌ین تا پێكه‌وه‌ بژین‪.‬‬

‫پێویسته‌ بزانین باج ‌ی‬ ‫ئاشتی‌ قورسه‌ به‌اڵم‬ ‫باجدان بۆ ئاست ‌ی‬ ‫سه‌روه‌ری‌ له‌وه‌دای ‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ باج ‌ی‬ ‫شه‌ڕو ئاژاوه‌ نوشوست ‌ی‬ ‫له‌دوایه‌ بۆی ‌ه وا باش ‌ه‬ ‫باج ‌ی ئاشتی‌ بده‌ین تا‬ ‫پێكه‌وه‌ بژین‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ئۆباماو داعش‬ ‫ئاسۆس هەردی‬

‫جەنەراڵ جۆزێف ڤۆتیل فەرماندەی هێزەکانی ئەمەریکا لەخۆرهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫رۆژی ‪٢١‬ی ئەم مانگە بەش����ێوەیەکی چاوەڕواننەکراو‪ ،‬س����ەردانی رۆژئاوای کردو‬ ‫لەگەڵ فەرماندەکانی (یەپەگە) کۆبۆوە‪ .‬دو رۆژ دوای ئەوە‪" ،‬هێزەکانی سوریای‬ ‫دیموکراتی" هێرش����ێکی بەرفراوانیان دژی داعش لەدەوروبەری رەقە دەستپێکرد‪.‬‬ ‫لەهەمان کاتدا س����وپای عێراق‌ هەڵمەتی "ئازادکردنی فەللوجە"ی راگەیاند‪ .‬چەند‬ ‫رۆژێک لەمەوبەریش هێزی پێش����مەرگەی کوردستان ئۆپەراسیۆنێکی دژی داعش‬ ‫لەمیحوەری خازرەوە دەس����ت پێکرد‪ .‬هەمو ئەم هێرش����انەش بەپشتیوانی هێزی‬ ‫ئاسمانیی هاوپەیمانەکان‌و بەتایبەت ئەمەریکا ئەنجام دەدرێن‪.‬‬ ‫پرسیارەکە ئەوەیە‪ ،‬ئایا ئەمە رێکەوتە کە لەیەک کاتداو لەسێ بەرەی جیاوازەوە‬ ‫بەپشتیوانی ئەمەریکا لەئاسمان‌و لەسەر زەویش‪ ،‬هێرش دەکرێتە سەر داعش؟‬ ‫لەماوەی هەردو سەرۆکایەتییەکەی ئۆبامادا‪ ،‬کۆماریخوازەکان‌و گەلێک پسپۆڕی‬ ‫کاروباری خۆرهەاڵتی ناوەڕاس����ت بەردەوام رەخنەی توندیان لەسیاسەتی ئۆباما‬ ‫لەناوچەک����ەو بەتایبەت لەعێراق‌و س����وریا گرتوە‪ .‬کەمیش نی����ن ئەو چاودێرانەی‬ ‫پێیانوایە لەڕاستیدا دروستبون‌و گەورەبونی داعش بەشێکی دەگەڕێتەوە بۆ نەبونی‬ ‫س����تراتیج‌و سیاسەتێکی ئەکتیڤی ئەمەریکا س����ەبارەت بەقەیرانی عێراق‌و پاشان‬ ‫سوریا‪ .‬بەو مانایەی لەستراتیج‌و سیاس����ەتی دەرەوەی ئەمەریکادا‪ ،‬بەرنامەیەک‬ ‫بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ ئاڵۆزییەکانی عێراقدا بونی نەبو‪ .‬بەالی س����ەرۆکەوە گرنگ‬ ‫ئەوەبو‪ ،‬چۆن سوپاکەی بکێشێتەوەو بەڵێنەکەی خۆی لەهەڵمەتی هەڵبژاردنەکاندا‬ ‫جێبەجێ بکات‪ .‬بەرپرس����ێکی بااڵی هەرێم لەدانیش����تنێکی دۆستانەدا گێڕایەوە‪:‬‬ ‫"لەیەکەمین س����ەردانی وەفدی هەرێمدا بۆ کۆش����کی سپی‪ ،‬هەستم کرد سەرۆک‬ ‫ئۆباما تاقەتی نیە گوێ لەباس����ی عێراق بگرێت‌و خوا خوایەتی کۆبونەوەکە تەواو‬ ‫بێت"! لەئەنجامیشدا عێراق بەتەواوەتی کەوتە ژێر رکێفی ئێران‌و هاوپەیمانەکەی‪،‬‬ ‫وات����ە نوری مالیکی‪ .‬مالیکیش بەملهۆڕی خۆی‌و س����ەرکوتکردنی خوێناویی هێزە‬ ‫س����وننیەکان‌و ناڕەزایەتیی����ە جەماوەرییەکانی ناوچەی سوننەنش����ین‪ ،‬زەمینەی‬ ‫گەشەکردن‌و بااڵدەستبونی داعشی رەخساند‪.‬‬ ‫لە سوریاش‪ ،‬ئیدارەکەی ئۆباما نەیتوانی مامەڵەیەکی گونجاو لەگەڵ قەیرانەکەدا‬ ‫بکات‌و ئامادە نەبو پش����تیوانی راستەوخۆ لەڕاپەڕینی دژی ئەسەد بکات‪ .‬بەمەش‬ ‫دەرفەتی بۆ تورکیاو دەوڵەتانی کەنداو رەخس����اند‪ ،‬بەبیانووی بەرەنگاربونەوەی‬ ‫نفوزی ئێرانەوە‪ ،‬پش����تیوانی لەهێزە توندڕەوەکان بک����ەن‌و دۆخەکە بەم رۆژەی‬ ‫ئێستا گەیشت‪.‬‬ ‫ئێستا وادەی سەرۆکایەتیی ئۆباما تەنها چەند مانگێکی ماوەو پێدەچێ سەرۆک‬ ‫بیەوێ لەدوا س����اتەکانی دەسەاڵتیدا هەندێک ش����ت بکات کە رەنگە بە"مێژویی"‬ ‫لەقەڵەمی بدات‪ .‬بۆ نمونە دەبینین پەیوەندییەکان لەگەڵ کوبا ئاسایی دەکاتەوە‪،‬‬ ‫سەردانی هیرۆشیماو ڤێتنام دەکات‪...‬هتد‪ .‬بۆیە دور نیە هەر لەم چوارچێوەیەدا‬ ‫بیەوێ پێش جێهێش����تنی کۆشکی س����پی‪ ،‬زەبرێکی گەورە لەداعش بوەشێنێت‌و‬ ‫قەرەبوی پشتگوێ خستنی پێشوی قەیرانەکە بکاتەوە‪ .‬رەنگە گرتنەوەی موسڵ‌و‬ ‫رەقە جگە لەس����ەرکەوتنێکی سەربازی‪ ،‬س����ەرکەوتنێکی مەعنەویی گەورە بێت‬ ‫بۆ خ����ۆی‌و کاندیدی دیموکراتەکانیش لەهەڵبژاردنی داهاتوی ئەمەریکادا‪ .‬چونکە‬ ‫بێگوم����ان یەکێک لەتەوەرەکانی هەڵمەتی هەڵبژاردنی کۆمارییەکان رەخنەکردنی‬ ‫سیاسەتی ئەمریکا لەعێراق‌و سوریاو‪ ،‬بااڵدەست بونی داعش دەبێت‪.‬‬ ‫دەمێنێتەوە سەر ئەوەی کە ئاخۆ پەلەپروسکێی بەدەستهێنانی دەستکەوتێکی‬ ‫مەعنەوی گەورەو خێرا لەشەڕی داعشدا‪ ،‬لەسەر حسابی ئامادەکاریی پێویست بۆ‬ ‫س����ەرکەوتنی پالنەکە نەبوە؟ بۆ وەاڵمی ئەم پرسیارە‪ ،‬دەبێ چاوەڕێی ئەنجامی‬ ‫ئۆپەراسیۆنەکان بکەین‪.‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیر؟‬

‫ساڵو له‌خۆڕاگری كه‌بودبه‌ند‬

‫ماوه‌ی ‪ 23‬رۆژه‌ سه‌رۆكی پێشوی‬ ‫رێكخراوی مافی مرۆڤی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان محه‌مه‌د سدیق كه‌بودبه‌ند‪،‬‬ ‫چاالكوان‌و رۆژنامه‌نوسی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانـ‪ ،‬ده‌ستی داوه‌ته‌ مانگرتن‬ ‫له‌خواردن وه‌ك وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌ك‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌درێژكردنه‌وی سزاكه‌ی‪ ،‬كه‌‬ ‫ماوه‌ی ‪ 9‬ساڵه‌ له‌زیندانه‌كانی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێرانه‌ ‪.‬‬ ‫كه‌بودبه‌ند نموونه‌ی زیندانی خۆڕاگر‬

‫له‌زیندانه‌ ره‌شه‌كانی كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێرانه‌‪ ،‬تا ئێستا چه‌ندین جار ده‌ستی‬ ‫داوه‌ته‌ مانگرتن‌و ناڕه‌زایه‌تی به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌دڕندایه‌تییه‌كانی كۆماری پ ‌هت‌و‬ ‫سێداره‌ی ئیسالمی ئێران‪.‬‬ ‫ئێمه‌ وێڕای پشتیوانی له‌مانگرتنی‬ ‫كه‌بودبه‌ند‪ ،‬داواكارین هاواڵتیانی هه‌ر‬ ‫چوار پارچه‌ی كوردستان‌و حزب‌و‬ ‫رێكخراوه‌كان پشتیوانی له‌كه‌بودبه‌ند‬ ‫نمونه‌ی داكۆكیكه‌ری مافی مرۆڤ‬

‫بكه‌ن‪ ،‬هاوكات به‌هۆی تێكچوونی‬ ‫باری ته‌ندروستییه‌وه‌ داواكارین‬ ‫مانگرتنه‌كه‌ی بشكێنێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌رده‌وام بێت له‌گه‌یاندنی په‌یامه‌كه‌ی‬ ‫كه‌ داكۆكییه‌ له‌مافی مرۆڤ‌و به‌ره‌و‬ ‫روبەڕوبەنه‌وه‌ی دكتاتۆریه‌ت ‪.‬‬ ‫ساڵو له‌خۆڕاگری كه‌بودبه‌ند‬ ‫ساڵو له‌خۆڕاگری سه‌رجه‌م‬ ‫زیندانییه‌كانی كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران‪.‬‬

‫رێکخراوەکان‬ ‫تۆڕی رێكخراوه‌ كوردستانییه‌كان ‪-‬‬ ‫‪ 314‬رێكخراو‬ ‫تۆڕی دژ به‌چه‌كی ناوكی ‪58‬‬ ‫رێكخراو‬ ‫كوردستان بێ جینۆساید‬ ‫رێكخراوی یه‌كبونی گه‌نجان‬

‫ریکالم‬