ریکالم
ریکالم
www.awene.com
ژماره ()542 سێشەممە 2016/8/30
Industryپیشهسازی یو سینۆما&بۆ بازرگان Sinoma Trade
رۆژنامهیهكی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێن ه دهریدهکات
Scope of business: بواری كاركردن: t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO ی ( نهخشهدانان ،درووستكردن ،دامهزراندن) ی ئاسن 1ـ پهیكهر t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU كردن) ه نارد ه ه و كردن ه هاورد ( ی گشت ی 2ـ بازرگان "t -JHIUJOHT ."/5 t -PHJTUJDT -$-)MANTA ی سورهیاو ڕووناكی ( ماركهی - 3كار 5FM ی گواستنهوهو گیاندن ()LCL 4ـ كار 4FF JU PO 1BH
Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372
ی زیاتر ل ه الپهڕ ه ( )18ببینه ڕوونكردنهوه
ئەکرەم شەریف :لهدادگا بەهێزترین کەسایەتی بەهادین نوری :ئەم پارتی لەبەغدا ی یاسای ی تۆمار هەڵەیەی عومەر فەتاح سكااڵ دهكهم بهبێ ئهوهی خۆم خەریکە متامنەی لێدەسەنرێت کردی هەر لەسیتەک داوای بهخشین بكهم
نەکراوە
13
الیاندام
5
ریکالم
3
الهور شێخ جهنگی سهرپهرشتی پڕۆژهیهكی گۆڕانكاریی لهناو یهكێتییدا دهكات الهور شێخ جهنگی لێپرسراوی دهزگای زانیاریو برازای تاڵهبانی ،پڕۆژهیهك بۆ بهستنی كۆنگرهی چواری یهكێتی نیش����تمانی كوردستان رادهگهیهنێت، سهرچاوهیهكی ئاگادار دهڵێت "الهور شێخ جهنگی سهرپهرشتی پرۆژهیهكی گۆڕانكاریی لهناو یهكێتییدا دهكات". تایبهت بهئاوێنه :چاوهڕواندهكرێت اله����ور ش����ێخ جهنگ����ی ،كادری پێش����كهوتوی یهكێتی پرۆژهیهك بۆ بهس����تنی كۆنگرهی چواری یهكێتی
نیشتمانی كوردس����تان رابگهیهنێت" .بهپێی ئ����هو پرۆژهیه الهور ش����ێخ س����هرچاوهیهكی ئاگادار لهم پرۆژهیه جهنگی دهیهوێ����ت گۆڕانكاری بكرێت ئاش����كرای كرد" ،الهور شێخ جهنگی لهش����ێوازی دروس����تكردنی بڕی����اری دهیهوێت گۆڕانكاری بنچینهیی بكات سیاس����ی لهیهكێتییداو دابهش����بونی بڕیار نهمێنێ����ت ،ههروهها دهیهوێت لهیهكێتییدا". ئ����هو س����هرچاوهیه ك����ه بهه����ۆی پهیك����هری رێكخراوهی����ی یهكێتی����ی ههس����تیاری بابهتهكه نهیویست ناوی بهشێوهیهك بێتو ژمارهی ئهندامانی باڵوبكرێت����هوه ،تایب����هت بهئاوێنهی ئهنجومهنی سهركردایهتیو پێكهاتهی راگهیان����د پڕۆژهك����هی الهور ش����ێخ مهكت����هبو مهڵبهن����دو ئۆرگان����هكان جهنگی لهسهر سێ ئاست گۆڕانكاری بهجۆرێ����ك بێت لهگهڵ بنكهی حزبو دهكات لهیهكێتیی����دا ،ئ����هو وت����ی خواستی خهڵكدا بگونجێت".
وتیشی "س����ێههمین گۆڕانكارییش ك����ه پرۆژهكه كاری لهس����هر دهكات چ����اوهڕوان دهكرێ����ت ل����ه كۆنگرهدا پێش����وزایی گهرمی لێبكرێت ،بریتیی دهبێت لهنوێكردن����هوهی ئهنجومهنی سهركردایهتی یهكێتی". اله����ور ش����ێخ جهنگ����ی ،ئهندامی ئهنجومهن����ی ناوهندیو لێپرس����راوی دهزگای زانی����اریو برازای "تاڵهبانی" سكرتێری گشتی یهكێتیی نیشتمانیی كوردستانه.
الهور شێخ جەنگی
ریکالم
ناونیشان :سلێامنی تهالری زارا -نهۆمی سێیهم -شوقهی ژماره 32
تهلهفۆن 3202416 :
بهشی ریکالم 07700600659 :
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000دینار
تیراژ4500 :
ههنوکه
) )542سێشهمم ه 2016/8/30
نێچیرڤان بارزانی بۆ ئهو مهبهست ه لهبهغدایه
3
پارتی ههمو ههوڵێكی خۆی بۆ هێشتنهوهی هۆشیار زێباری دهخاته گهڕ ئا :ڕاوێژ كامهران پاش ئهوهی پهرلهمانتارانی عێراق متمانهیان لهخالید عوبهیدی وهزیری بهرگری عێراق سهندهوه ،ئێستا تهنگیان بههۆشیار زێباری وهزیری دارایی لهسهر پشكی پارتی دیموكراتی كوردستان ههڵچنیهوه ،بۆ ئهم پرسهش فراكسیۆن ه كوردیهكان لهسهر بهرگریكردن لهوهزیره كوردهك ه ناكۆكنو پارتیش ههمو ههوڵێكی خۆی بۆ رێگریی لهالبردنی هۆشیار زێباری خستۆت ه گهڕ. رۆژی ش���ەممەی راب���ردو ٢٧ن ئاب���ی ٢٠١٦هۆش���یار زێباری بۆ دوهەمینجار بانگ کرا بۆ پەرلەمانی عێراق ،بهش���ێک لهپهرلهمانت���اران تۆمەت���ی گەندەڵییان خست ه پاڵ کە خۆی لەبەفیڕۆدانی سامانی گش���تیو بەکارهینانی موڵکی گشتی بۆ بهرژهوهندی تایبەت دەبینیەوەو لەکاتی دەنگدان لەسەر وەاڵمەکانی وەزیری دارایی بۆ ئەو تۆماتانەی خرایە پاڵی لەناو هەمو ئەندامەکانی ئەجومەنی نوێنەراندا تەنها یەک پەرلەماتار دەنگی پێداو س���ەرجەم پەرلەمانتارەکان���ی دیکە بەفراکس���یۆنە کوردیەکان���ەوە جگە لەپارتی دیموکراتی کوردس���تان بەکۆی دەنگ وەاڵمەکانیان رەتکردەوەو باوەڕیان پێنەکرد .ئێس���تا 100پهرلهمانت���ار لهئهنجومهنی نوێنهران واژۆیان بۆ لێسهندنهوهی متمان ه لهزێباری كۆکردوهتهوه ،لهئهگهری دهنگدان لهسهر س���هندنهوهی متمانهش لهوهزیری دارایی فراكس���یۆن ه كوردیهكان هاودهنگ نینو پێش���یانوای ه ئهو پرس��� ه پهیوهندی نی ه بهیهكدهنگی كوردهوه لهبهغداد. د .موس���هنا ئهمی���ن پهرلهمانت���اری یهكگرت���و لهپهرلهمانی عێراق بهئاوێنهی راگهیاند "ئێم ه لهالی���هن حزبهكهمانهوه سهرپش���ك كراوین لهدهنگدان بهمتمان ه
دهنگدان لهس���هر وهاڵمهکانی هوش���یار زێباری دوباره بکرێتهوه ،لهبهرامبهریشدا ههیس���هم جهبوری پهرلهمانتار ک ه رۆڵی سهرهکی ههبو لهئاڕاست ه کردنی تۆمهتی گهندهڵی���دا بهرامبهر بههۆش���یار زێباری زیات���ر لە 50واژۆی کۆکردوهتهوه لهدژی دوبارهکردنهوهی دهنگدانهکه. س���امان فهتاح ،پهرلهمانتاری یهكێتی لەپهرلهمانی عێراق ئاماژه بهوه دهدات ك ه هێش���تا زوه بۆ ئهوهی قس ه لهسهر ئهوه بكرێت ئهوان دهنگ دهدهن بهسهندنهوهی متمان��� ه لههۆش���یار زێب���اری یاخود نا، ئ���هو وتی "وهاڵمهكانی هۆش���یار زێباری پیش���هییان ه بو ،بهاڵم فراكسیۆنی پارتی لهپ���اش داواكاری بۆ ئهوهی پرۆس���هك ه بخرێت ه دهنگدانهوه لههۆڵهك ه كشانهوهو ئ���هوهش بوه ه���ۆی گۆڕین���ی بۆچونی پهرلهمانتاران لهسهر وهاڵمهكان".
پارتی بهالیهن ه عێراقییهکانی راگهیاندوه که ئهگهر متمانه لەهۆشیار بارزانی بسهندرێتهوه ئهوا ئهو تاڵه موهی لهنێوان بهغداو پارتیدایه دهپچڕێ هۆشیار زێباری سهندنهوه لههۆشیار زێباری چونك ه ئهم پرس��� ه كارێكی پیشهیی پهرلهمانتارییهو گ���هر دهنگدانی���ش بكرێ���ت ئێم ه دهنگ بهسهندنهوهی متمان ه دهدهین". موس���هنا ئهمین ئاماژهی بۆ ئهوه کرد ک ه پارتی ههولێكی زۆری خس���تۆتهگهڕ بۆ ئهوهی پرۆسهك ه شکست پێبهێنێتو فش���اری بۆس���هر فراكس���یۆنهكانیش دروس���تكردوه بهتایبهتیش فراكسیۆنی یهكێتی ،جگ ه لهوهی ههوڵی ڕاكێش���انی دهنگی فراكسیۆن ه س���ونهكانیش دهدات بۆ ئهو بابهتهو ئێس���تا زیاتر فراكسیۆن ه ش���یعهكان ههوڵی س���هندنهوهی متمان ه
البردنی هۆشیار زێباری الی ئهوان هێڵی س���ور نیه ،ب���هالم پێیان وای��� ه ك ه ئهم پرۆس���هیهی ئێستا سیاسیهو بۆ دژایهتی پارتیه. ئهش���واق جاف پهرلهمانت���اری پارتی لهمبارهیهوه وتی"ههندێك الیهن لهبهغداد دهیانهوێ���ت لهرێ���گای دژایهتیكردن���ی وهزیرهكانمانهوه ك���ورد بهئامانج بگرنو پرۆسهی س���هندنهوهی متمان ه لههۆشیار زێباریش بهتهواوهتی سیاسیه".
دهدهن ،جگ ه لهوهی هۆكارێكی سهرهكی لهدژی هۆش���یار زێب���اری دهدهن یاخود هاتن���ی نێچیرڤان بارزانی بۆ بهغداد ههر ن���ا ،بهاڵم ئهو ب ه ئاوێن���هی راگهیاند ک ه "ئێس���تا پارتی ههوڵێكی زۆری خستۆت ه پهیوهست بوه بهم بابهتهوه. زۆرێ���ک لهچاودێ���ران پێیانوای��� ه گهڕ بۆ هێش���تنهوهی هۆش���یار زێباری لێکترازانی کورد لهبهغداو کۆک نهبونیان لهپۆس���تهكهییو نێچیرڤ���ان بارزانی���ش لهم مهس���هلهیهدا ک ه ب���هالی پارتییهوه بۆ ئهو مهبهس���ت ه هاتۆت��� ه بهغدا ،بهاڵم مهس���هلهیهکی ههس���تیاره کاریگ���هری پهرلهمانی عێراق ئێس���تا بهجۆرێك ه ك ه لهس���هر ئاڵۆزتر کردنی پهیوهندی الیهن پهرلهمانت���اران ئازادت���رن لهدهنگ���دان، سیاسیهکانی کورد لهههرێمی کوردستان چونك ه فش���ارێكی سیاسیو ههرێمی زۆر لهسهر پهرلهمان ههبو بۆ ئهوهی متمان ه دهبێت. مهس���عود حهی���دهر پهرلهمانت���اری لهخالید عوبێدی وهرنهگرێتهوه بهاڵم ههر ئهم ه لهکاتێکدای ه ک ه فراکسیۆنی پارتی گ���ۆڕان ههرچهن���ده ڕهت���ی دهكات���هوه كارهكهش ئهنجامدرا". ههرچی پارتیش��� ه ههرچهن���ده دهڵێن زیاتر لە 100واژۆی کۆکردوهتهوه بۆ ئهوهی ئهوان ی���هكال بوبێتنهوه ل���هوهی دهنگ
بهپێ���ی زانیارییهکان���ی ئاوێنه ،پارتی لهڕێگ���هی نێچیرڤان بارزانییهوه بهالیهن ه عێراقییهکان���ی راگهیان���دوه ک��� ه ئهگهر متمانه لەهۆش���یار بارزانی بسهندرێتهوه ئهوا ئهو تاڵ��� ه موهی لهنێ���وان بهغداو پارتیدای ه دهپچڕێ ،بهسهرنجدان لهوهی ک ه هوش���یار زێب���اری خاڵی س���هرۆکی پارتیو کهس���ایهتی ههره بههێزو گرنگی پارتیی ه لهبهغدا ،ک ه ماوهی 13س���اڵی بهردهوام��� ه نوێنهرایهتی پارتیو بارزانی دهکات لهپایتهختی عێراق. میدیاکانی عێ���راق ئاماژه بهوه دهکهن ک ه دهس���هاڵتدارانی عێراق س���هرهنجام خاڵ���ی الوازی پارتی���ان دۆزیوهتهوه بۆ ئهوهی تهنازولی���ان پێبکات ،ک ه ئهویش تهنگههڵچنین��� ه بههوش���یاری زێب���اری. ههربۆی��� ه بهپ��� ه لەنێچیرڤ���ان بارزانی گهیش���توهت ه بهغدا تا دانوستان بکاتو دور نیی��� ه لهرێگهی هێنان ه س���هر خهتی ئێرانهوه بگهن ه رێککهوتن لهگهڵ بهغدا.
ئاوێن ه دۆسیهیهكی دیكه ی گهندهڵی باڵودهكاتهوه
كۆمپانیایهك لهمهرز ی باشماخ لهبهرامبهر سۆنهر بۆ ههر تهنكهره نهوتێك 50دۆالر بهنایاسای ی وهردهگرێت ئا :بنار هیدایهت كۆمپانیایهك بهناوی كۆمپانیای (د) لهقهزای پێنجوێن سۆنهر بۆ ههر تهنكهرێكی نهوت دهكات ك ه دهڕوات بۆ ئێران ،لهبهرامبهر ههر سۆنهرێك ،بڕی 50دۆالر وهردهگرێت ،سهرۆكی لیژنه ی پیشهسازیو وزهو بازرگانیو سامان ه سروشتییهكانی پارێزگای سلێمانی دهڵێت "كهس نازانێت ئهم پارهیه بۆ كوێیهو چی لێدێت". بهپێی زانیارییهكان ،ئهم كێش���هی ه بۆ چهند س���اڵێك لهمهوب���هر دهگهڕێتهوه، تائێس���تاش چارهس���هر نهك���راوه ،زانا رهحم���ان قائیمقامی پێنجوێن بهئاوێنه ی راگهیان���د مهرزهكان راس���تهوخۆ س���هر بهقائیمقامیی���هكان نین ،ئهم كێش���هی ه هی س���ااڵنی رابردوهو حكومهتی ههرێم ئاگاداره لێیو س���كااڵی یاس���ای ی لهسهر تۆمار ك���راوه ،ئهو وت ی "پێش���تر رێباز حهم�ل�ان وهزیری دارایی هاتو قس���ه ی لهسهر ئهو كۆمپانیای ه كرد ،ههر ئهو نی ه كۆمپانیاییهكی دیكهش بهناوی (پ) لهو سنوره پاره وهردهگرێت بهناوی دڵنیایی بۆ بارههڵگرهكانو پارهیان لێوهردهگرێت، بهاڵم تائێس���تا قهرهبوی دو بارههڵگری نهكردوه ،ئهمان��� ه كۆمهڵێك كۆمپانیا ی بارگرانین لهسهر مهرزی باشماخ". تائێس���تا حكومهت���ی ههرێ���م نهچوه ب���هدوای ئهو كێش���هیهدا بهمهبهس���تی چارهسهكردنی ،وهك قائیمقامی پێنجوێن ئاماژه ی بۆ دهكات ،ئهو وت ی "پێویس���ت ه بهزوتری���ن كات حكومهتی ههرێم بهدهم ئهو كێشهیهوه بچێت ،چونك ه پاراستنی ئهمنییهتی س���نورهكانو ئهو س���ۆنهره پێویس���ت ه حكومهتی ههرێمو كارمهندانی
كهس نازانێت ئهم پارهیه بۆ كوێ دەچێو چی لێدێت تانکەری نەوت لەکوردستان ئاسایش بیكهن ،چونك ه كهسانی مهدهنی تاڕادهیهك پهیوهست نی ه بهوه ی ئهمنییهت بپارێزێت ،بهاڵم ئهوه بۆ بازرگانییه ههر كهسێكی لهپشتهوه بێت". قهیرانی دارایی حكومهتی ههرێم ناچار بهوه دهكات بۆ پڕكردنهوه ی بۆشاییهكانی پهنا ببات ه بهر كهرت���ی تایبهت ،چونك ه بهوته ی سهرۆكی حكومهت ئێستا ههرێم لهقهیرانێكی قوڵدایه ،لهو رانگهیهشهوه، حكومهتی ههرێ���م نهیتوانیوه ئامێرێكی س���ۆنهر بكڕێت بۆ سهر مهرزی باشماخ، بهاڵم كۆمپانیایهك ئهو ئامێره ی كڕیوه. ش���اخهوان ئهبوبهك���ر ،بهڕێوهبهری گومرگی باش���ماخ لهس���هر ئهو كهیسه ئام���اژه ب���هوهدهكات "هیچ ل���هكاری ئ���هو كۆمپانیای���ه ئاگادار نی���ن ،بهاڵم ئ���هو ئامێری س���ۆنهره بون���ی ههیهو
تهنك���هرهكان بهناوی���دا دهڕۆن ،دانانی ئهو ئامێره لهس���هر داواكاری كۆماری ئیس�ل�امی ئێران ب���وه ،بهتایبهتی بۆ رێگریك���ردن لهبردن���ی مهش���روباتی رۆح���یو چ���هكو تهقهمهن���ی نهچێته ئێران���هوه بۆ ئهو مهبهس���تهش داوای دڵنیایی���ان لهحكومهتی ههرێم دهكرد، فش���ارهكانیان لهسهر حكومهتی ههرێم زیاد كرد ،بۆیه حكومهت نهیتوانی ئهو پرۆژهیه جێبهجێ بكات بههۆی قهیرانی داراییهوه ،بۆیه لهرێگ���هی كۆمپانیای (د)هوه جێبهجێكرا". بهوت���هی بهرێوهب���هری گومرگ���ی باش���ماخ كهس نازانێت گرێبهستی ئهم كۆمپانیای���ه لهگ���هڵ وهزارهتی دارایی چۆن���هو چ رێژهیهك���ی ب���ۆ حكومهتی ههرێمه ،چ بهشێك بۆ خۆیانهو شێوازی
پاره وهرگرتنهكهی���ان چۆنه ،ئهو وتی "ههر كۆمپانیاییهك لهم كۆمپانیایانه ی نێودهوڵهتیی���هكانو ل���هدهروازه فرۆكهخانهكان كاردهك���هن بێگومانین لهوهی پارتی لهپشتیهوهیهتی". ی پیشهسازیو وزهو ههرچهنده لیژن ه بازرگانیو س���امان ه سروش���تییهكانی پارێ���زگای س���لێمانی چهندجارێ���ك داوایانكردوه لێكۆڵینهوهو لێپێچینهوه لهو كۆمپانیای ه بكرێت ،بهاڵم ههوڵهكانیان ی بێس���ود بوه ،غالب محهمهد بهئاوێن ه راگهیان���د "كۆمپانی���ای (د) ب���ۆ ههر سۆنهرێك بڕی پهنجا دۆالر لهتهنكهرێك وهردهگرێتو لهههمانكاتیشدا سۆنهری نیه ،تهنها لهتهنكهری وهردهگرێتو بۆ ی خۆی دهبات ،ئهمكاره تهواو پێچهوان ه یاس���ایه ،ههر ئهو كێش���هی ه روبهروی
خاوهن تهنكهرهكانی عێراق نهبۆتهوه، چونك��� ه لهنێ���وان تهنك���هری ئێرانیو عێراقی جیاوازی 400دۆالر ههیه ،وات ه تهنها زهرهرمهند تهنكهرهكانی عێراقنو ئهوهش الوازی حكومهتی ههرێمه". ی پیشهسازیو وزهو س���هرۆكی لیژن ه بازرگانیو س���امان ه سروش���تییهكانی پارێزگای سلێمانی جهختیشدهكاتهوه "وهك زانی���ن نازانرێ���ت كێ لهپش���ت ئ���هم كۆمپانیایهوهیه ،ب���هاڵم دڵنیاین كۆمپانیایهكی حزبییه". بهپێ���ی زانیارییهكان���ی كۆمپانیای ئاوێن���ه ،ئهم كۆمپانیای ه دو س���كااڵی ی الی لهسهرهو لهئێس���تادا كهیسهك ه داواكاری گشتی پێنجوێنه ،یهكێك لهو سكااڵیان ه داواكاری گشتی جواڵندویهتی بهرامبهر بهكۆمپانیای ناوبراو ،یهكێكی
دیكهش هاواڵتییهكه. حاكم دانا كهریم ،ئهندامی داواكاری ی راگهیاند ك ه گشتی پێنجوێن بهئاوێن ه داواكاری گشتی پێنجوێن بهدواداچونی لهس���هر كۆمپانی���ای (د) ك���ردوه، ی بۆ لهئێس���تادا پ���هڕاوی لێكۆڵینهوه كراوتهوه ،بهپێی یاس���ای سزادان ئهو كۆمپانیای ه پاره وهردهگرێتو ناچێتهوه ی ی حكومهت ،ئ���هو وت ب���ۆ خهزێن��� ه "ئێستا لهلێكۆڵینهوهدایهو هاواڵتییهكو داواكاری گش���تی س���كااڵی یاساییان لهسهر تۆمار كردوه". ی ئێم��� ه ی "ئهوهن���ده وتیش��� بهدواداچونمان كردوه بهحساب سۆنهر ی دهچن ه دهكات بۆ ئ���هو تهنكهران��� ه خاكی ئێران ،ب���هاڵم ئایا ئهم ه لهروی یاس���اییهوه رێپێدراوه ی���ان نا؟ ئهوه كۆتایی لێكۆڵینهوه دهریدهخات".
2
تایبهت
) )542سێشهمم ه 2016/8/30
نیو یۆرک تایمز CIA :پشتی ئۆپۆزسیۆنی سوریا دەگرێتو پنتاگۆنیش پشتی کورد راپۆرتی :ئان بێرنارد -بەیروت ئا :ئاوێنە لەبابەتێکدا کە رۆژی یەک شەممە لەرۆژنامەی بەناوبانگی ئەمەریکی نیویۆرک تایمزدا باڵوکراوەتەوە، ئان بێرنارد پەیامنێری رۆژنامەکە باس لەوەدەکات کە شەڕی تورکیا- سوپای ئازادی سوریا لەگەڵ هێزەکانی سوریای دیموکراتی، ئیدارەی ئەمەریکای توشی کێشە کردوە .بەوتەی رۆژنامەکە ،دەزگای هەواڵگری ئەمەریکا (سئ ئای ئەی) پشتیوانی هێزە ئۆپۆزسیۆنەکانی سوریا دەکاتو پێنتاگۆن هاوکاریی هێزەکانی سوریای دیموکراتی دەکات. ئەمەی خوارەوە پوختەیەکی راپۆرتەکەیە لەکاتێکدا کە سوپای ئازادی سوریاو هێزە ئۆپۆزس���یۆنەکانی ت���ر لەالیەن دەزگای هەواڵگ���ری ئەمری���کاو دەزگا ئەمنییەکانییەوە پش���تگیری دەکرێن، پەیەدەو هێزەکانی سوریای دیموکرات لەالیەن پێنتاگۆنەوە هاوکاری دەکرێن. واتە ئەم شەڕە دو هێزی سوریا دەخاتە بەرامبەر یەک ،کە لەالیەن ئەمریکاوە پشتیوانی دەکرێن .ئەمە لەکاتێکدایە ک���ە ئەمەری���کا هێزەکانی س���وریای دیموکراتی کە کورد سەرکردایەتییان دەکات ،متمانەترین ش���ەریکی خۆی دژی داعش دەزانێت. لەچەن���د رۆژی راب���ردودا وا دەردەک���ەوت ک���ە ئەمری���کا دەیەوێ لەرێگەی پش���تیوانی کردنی تورکیاو هێزە نەیارە سورییەکانەوە ،پشتیوانی کردن لەمیلیشیا کوردەکان هاوسەنگ
شەڕڤانانی بکاتەوە .وەک بەشێکیش لەم هاوسەنگ کردنەوەیە ،هەفتەی رابردو ئەمەریکا هۆش���داری دا بەکوردەکان کە دەبێ بگەڕێنەوە بۆ خۆرهەاڵتی فورات ،واتە داوای لێکردن ئەو ش���وێنانە چۆڵکەن ک���ە ب���ەم دواییانە لەدەس���ت داعش رزگارین کردبون .بەاڵم رون نیە ئەگەر هاوپەیمانەکانی بەردەوام بن لەشەڕی دژی یەکتر ،ئەمەریکا چی دەکات. پیتەر کوک سکرتێری رۆژنامەوانیی پێنتاگۆن لەئیمەیل -ێکدا نوسیویەتی "لەکاتێکدا ک���ە لەنزیکەوە چاودێریی راپۆرت���ی پێکدادان���ەکان دەکەی���ن لەنێوان هێ���زە چەکدارەکانی تورکیاو هەندێک لەو هێزە ئۆپۆزسیۆنانەدا کە نزیکن لەئەس���ەدەوە ،دەمانەوێ رونی بکەینەوە کە ئەم پێکدادانانە جێگەی
PYD
قبوڵکردن نین .داواش لەهەمو الیەنە چەک���دارەکان دەکەی���ن رێوش���وێنی پێویس���ت بۆ نەهێش���تنی قەیرانەکە بگرنە بەر". پ���اش ئ���ەوەی ئەمەری���کا چ���رای سەوزی بۆ تورکیا هەڵکرد تا هەفتەی راب���ردو تان���کو هێزە ئۆپۆزس���یۆنە هاوپەیمانەکانی رەوانەی سوریا بکات، بەهێزتری���ن حیزبی کوردی لەس���وریا توشی کێشەیەک بوە کە هەوادارەکانی وەک خیانەت���ی ئەمری���کا لەقەڵەمی دەدەن. هەم���و ئەمانە لەکاتێک���دا رودەدەن کە روس���یاو ئەمەریکا ه���ەوڵ دەدەن نەخشەیەک بۆ ئۆپەراسیۆنێکی هاوبەش داڕێ���ژن دژی گروپە تون���دڕەوەکانو نەخشە رێگایەکی سیاسی بۆ کۆتایی
لهنێوان یهكگرتنو یهك لیستیدا كۆمهڵو یهكگرتو نهگهشتن بههیچ
"كۆمهڵو یهكگرتو گومانیان لهیهكتری ههیه" ئا :ئاوێنه تائێستا یهكگرتوی ئیسالمیو كۆمهڵی ئیسالمی نهگهشتون بهخاڵێكی هاوبهش لهكۆبونهوهكانیان بۆ یهكگرتن یان یهك لیستی بۆ ههڵبژاردنهكانی داهاتو ،بهڕای ئهندامێكی سهركردایهتی یهكگرتوش "بههێزترین ئهگهر ئهوهیه لیستێكی هاوبهشی ئیسالمی پێكبهێنن". س���ۆران ئهحمهد ئهندامی سهركردایهتی یهكگرتوی ئیس�ل�امی جهختی لهسهر ئهوه كردهوه تا ئێستا لهگهڵ كۆمهڵی ئیسالمی كوردس���تان لهقۆناغ���ی گفتوگ���ۆی پێش نوسینهوهی پڕۆژهنو نهگهشتون بهئاستی نوس���ینهوهی پڕۆژهكه ،وتی "ئێمه جهخت لهسهر ئهوه دهكهینهوه ڕێكهوتنمان لهگهڵ كۆمهڵی ئیس�ل�امی ڕێكهوتنێكی پتهوبێت لهس���هر بنهمایهكی بههێز بێت ،نهك تهنها بۆ ڕاگهیاندنو رێكکهوتن بێت". لهسهر ئاستی بااڵی یهكگرتوی ئسالمیو كۆمهڵ���ی ئیس�ل�امی تائێس���تا چهندین كۆبونهوهی تایبهتو گشتی لهبارهی كاری هاوبهش���ی نێوانیان كراوه ،بهاڵم بهفهرمی لهس���هر پڕۆژهكهی سهاڵحهدین بههائهدین ئهمین���داری یهكگرت���و ب���ۆ نزیكردنهوهی ئیس�ل�امیهكان تهنه���ا دو كۆبون���هوه ئهنجامدراوه كه 6كهس لهئاس���تی بااڵی یهكگرتو و كۆمهڵ گفتوگۆیان كردوه. ئهندامهكهی س���هركردایهتی یهكگرتوی ئیسالمی بهشێك لهكۆبونهوه هاوبهشهكهی یهكگرتو و كۆمهڵی بۆ ئاوێنه باس���كرد كه ئهویش ئهوهیه یهكگرتو و كۆمهڵ پڕۆژهیان بۆ یهكت���ری تهرحك���ردوه ،وت���ی "ئێمه تائاستی یهكگرتن لهگهڵ كۆمهڵی ئیسالمی ئامادهییم���ان ههی���ه ،ب���هاڵم لهئێس���تادا بههێزتری���ن ئهگهر ئهوهیه بهیهك لیس���ت بهشداری ههڵبژاردنی داهاتو بكهین". وتیش���ی "ئێمه وهكو یهكگرتو ئیسالمی داوای ئهوهم���ان ك���ردوه پێك���هوه لهگهڵ كۆمهڵی ئیس�ل�امی بهیهك لیست بهشداری
لهس���هر ئ���هوهدهكات لهگ���هڵ یهكگرتوی ههڵبژاردنی داهاتو بكهین". كۆمهڵی ئیس�ل�امی كوردستان كه ئێستا ئیسالمی ماڵو گیرفانیان یهكبخهنو بچن ه بهگوێرهی قس���هی بهش���ێك لهكادرهكانی چوارچێوهی یهك حیزبهوهو ببن بهحزبێكی دهنگی نوس���توی ئیس�ل�امیهكانو بهشێك نوێی ئیس�ل�امی لهكوردستان ،بۆیه تاێستا لهشهقامی بههۆی ههڵوێستهكانی مسۆگهر هیچكامی���ان نهگهش���تون بهڕێكهوتنێكی كردوه ،لهم كاتهدا گومانی لەیهك لیستی هاوبهش. بهگوێرهی زانیاری���هكان ،یهكگرتو هیچ ههیه لهگهڵ یهكگرتوی ئیسالمی كه گڵۆڵهی لهلێژیدایه بههۆی ههڵوێستهكانی پێشویهوه نیازێك���ی نیه ب���ۆ یهكگرت���ن ،كۆمهڵیش لهپهرلهمانو حكومهت بااڵنسی جهماوهری كادیرهكان���ی گومانی���ان ههی���ه لهس���هر زۆر دابهزیوه ،بهاڵم بهوتهی ش���وان ڕابهر ئهوهی یهكگرت���و بیهوێت باری الری خۆی بڕی���اردهری ئهنجومهن���ی س���هركردایهتی بهلیس���ی هاوب���هش هاوس���هنگ بكاتهوه، كۆمهڵی ئیس�ل�امی ئهوان گومانی باشیان بۆی���ه ههردوالیان لهم دوخاڵ���هدا ناتوانن بهگومانهوه سهیری یهكتری نهكهن. بەیهكگرتوی ئیسالمی ههیه. بزوتنهوهی ئیس�ل�امیش قس���هی خۆی ش���وان ڕابهر ئهوهی بۆ ئاوێنه باسكرد ئهوان وهكو كۆمهڵی ئیس�ل�امی بهپڕۆژهوه ل���هم دۆخهدا ههی���هو بڕوای وای���ه ئهگهر چونهت���ه ن���او كۆبونهوهكان���هوه ب���هاڵم بهرهیهكی ئیس�ل�امی پێكبهێنرێت ئهوانی باس���ی پڕۆژهكهی بۆ ئاوێن���ه نهكرد ،وتی تێدا بهشدارنهبن بهرهیهكی تهواو نابێت. ئهحم���هد وهرت���ێ ،ئهندامی پێش���وی "دهمانهوێت ڕێكهوتنمان لهگهڵ یهكگرتوی ئیس�ل�امی بنهمایهكی پتهوی ههبێت تهنها مهكتهبی سیاس���ی بزوتنهوهی ئیس�ل�امی ئ���هوهی بۆ ئاوێنه باس���كرد ئ���هوان وهكو بۆ موناسهبهو ئیعالم نهبێت". بڕی���اردهری ئهنجومهنی س���هركردایهتی بزوتن���هوه چاوهڕێ���ی كۆبونهوهكان���ی كۆمهڵی ئیس�ل�امی باس���ی ئهوهشی كرد كۆمهڵو یهكگرت���ون تاوهكو ئهوانش بچنه كۆمهڵی ئیس�ل�امی بهمهرج���ی وهرگرتنی گفتوگۆکان���هوه لهقۆناغ���ی داهاتودا ،وتی ڕێكاری ب���اش ئام���ادهی ههمو ش���تێكه "لهوبڕوای���هدا نی���م لهم قۆناغ���هدا بتوانن لهگ���هڵ یهكگرت���وی ئیس�ل�امی ههتاوهكو ههردوال بگهنه ئاستی یهكگرتن". ئهو بهرپرس���هی بزوتنهوهی ئیس�ل�امی یهكگرتنیش ،پێشتریش كۆمهڵی ئیسالمی ئهو پڕۆژهیهی ههبوهو ئامادهیی دهربڕیوه ،جهختیشی لهسهر ئهوهكردهوه كه پێویسته وتیشی "یهكگرتو یهكگرتنی لهگهڵ كۆمهڵی بزوتنهوهو الیهنو كهسایهتیه ئیسالمیهكانی ئیسالمی ڕهتنهكردوهتهوه ،بهاڵم لهداهاتودا تریش بهشداربن لهم كۆبونهوه ئیسالمیهدا لەپێگافو ههنگاوهكان دهردهكهوێت چیان وتیش���ی "بهبێ بزوتن���هوه پێكهێنانی ههر پێباش���ه ،ئێمهش بهپێ���ی داخوازییهكانی بهرهیهكی ئیسالمی تهواونابێت". وهك���و بهرپرس���هكهی یهكگرت���و ب���ۆ ئهوان شتهكانی خۆمان دهخهینهڕو". بهگوێرهی زانیاریهكانی ئاوێنه یهكگرتوی ئاوێنهی پشتڕاس���تكردهوه ئهگهری بههێز ئیس�ل�امی لهگفتوگۆكاندا لهگهڵ كۆمهڵی لیستی ئیس�ل�امیه ،بهاڵم ئهگهرێكی تریش ئیس�ل�امی پڕۆژهی نهبوهو جهختی لهسهر لهئارادایه كه زۆر بههێزه ئهویش شكستی ئهوه كردوهتهوه ك���ه ههردوكیان پێكهوه كۆبونهوهكان���ه چونكه ل���هدو كۆبونهوهی بچنه لیستێكی هاوبهش���هوه ،لهگفتۆكاندا ڕابردودا كۆم���هڵو یهكگرتوی ئیس�ل�امی ههرچهنده ڕهت���ی نهكردوهتهوه بچێته ناو بهه���ۆی دوری بۆچونهكانی���ان لهیەكتری یهك حیزبهوه لهگهڵ كۆمهڵی ئیس�ل�امی ،نهیانتوان���ی بگهنه ئاس���تی نوس���ینهوهی ب���هاڵم لهگهڵ ئهوهنی���ه ،لهالیهكی ترهوه پڕۆژهكی هاوبهش ئهوهش قسهی ئێستای كۆمهڵ���ی ئیس�ل�امی بهتون���دی پێداگری ناو ئیسالمیهكانه.
هێنان بەش���ەڕی سوریا دابنێن ،بەاڵم تا ئێستا پێناچێ بەهیچ گەیشتبن. لەکاتێک���دا ک���ە مەیدان���ی ش���ەڕ ب���ەردەوام ئاڵۆزتر دەبێ���ت ،رون نیە ئ���ەو خەڵکە مەدەنیی���ەی کەوتونەتە نێوان دو ئاگرەوە ،چیان بەسەردێت. ناوەندی سوری بۆ چاودیری مافەکانی مرۆڤو سەرچاوە کوردییەکانی هەواڵ رایانگەیاند لەهێرش���ە ئاسمانییەکانی تورکیادا ٣٥کەسی مەدەنی کوژراون. بەاڵم حکومەتی تورکیا رایگەیاند ٢٥ "تیرۆریست"ی کوردیان کوشتوە. هەروەه���ا رون نیە کە پەالمارەکەی (تورکی���ا) هەفتەی راب���ردو لەکوێدا دەوەستێت .هەندێک لەهێزە نەیارەکان هەڕەشەی ئەوە دەکەن کە تا مەنبیج بەردەوام دەبن. هەدێ���ک لەنەی���ارە س���ورییەکان لەرێگ���ەی تەلەفۆن���ەوە رایانگەیاند، سورن لەسەر گرتەنەوەی ئەو خاکەی ئ���ەوان بەخاک���ی عەرەب���ی دەزانن، لەدەس���تی هێزە کوردیی���ەکان ،بەاڵم هەندێکی تریان رایانگەیاند دەیانەوێ تەنها ش���ەڕ لەدژی داعشو هێزەکانی حکومەتی س���وریا بک���ەن ،نەک دژی ک���ورد .ئەحمەد کانجۆ ک���ە یەکێکە لەو فەرمان���دە نەیارانە وتی ناچاربوە ش���ەڕیان لەگەڵ بکات ،چونکە هێزە کوردییەکان تەقەیان لەچەکدارەکانی کردوە. ئەحمەد وتی "ئێم���ە بەنیاز نەبوین بەرەیەک دژی ئەوان بکەینەوە ،بەاڵم هێرش���ی هێزێکی ک���وردی ،تانکێکی تورکیی کردە ئامانجو سێ کەسی لێ کوشتن" .ئەو لەگفتۆگۆیەکی تەلفۆنیدا وتی "ئێمە س���ەرمان لێشێواوە .بڕایار ب���و دوژمنی م���ن داع���شو رژێم بن، بەاڵم کوردەکان لەپش���تەوە هێرشمان دەکەنەس���ەر ...تێناگ���ەم کێ لەکێ دەدات".
راوێژكاری سهرۆك وهزیرانی ویالیهتی شلیسڤیك هۆڵشتای ئهڵمانیا بۆ ئاوێنه:
وهرگرتنی مافی پهنابهریی قورسه ئا :ههڵۆ ئهحمهد "سیروان بابان" راوێژكاری سهرۆك وهزیرانی ویالیهتی شلیسڤیك هۆڵشتای ،كه ماوهی ههژده ساڵه لهواڵتی ئهڵمانیا نیشتهجێیه ،لهم گفتوگۆیهی ئاوێنهدا دهربارهی مافی پهنابهریی دهڵێت "حكومهتی ئهڵمانیا پالنی نوێی ههیه كه چیدی پهنابهران لهكهمپهكان نههێڵێتهوه". ئاوێن���ه :ئای���ا ك���وردهكان ههم���ان مامهڵهی���ان لهگهڵ دهكرێ���ت كه لهگه ڵ عێراقی���هك ی���ان س���وریهك ب���ۆ مافی پهنابهریی دهكرێت؟ س���یروان باب���ان :بهه���ۆی ئ���هوهی كوردس���تان ئاس���ایشو ئارامی باشتره لهناوچهكان���ی ت���ری عێ���راقو س���وریا وهرگرتن���ی مافی پهنابهریی ههمیش���ه بۆ ئهوان قورس���ه ،بهاڵم ئهگهر كێشهی تایبهتت ههبێ���ت كه خۆمان پێیدهڵێین كهیس ،بهڵگ���هو دیكۆمێنتت ههبو ئهوا ئهگ���هری ههیه ئ���هو كهس���هش مافی پهنابهریی پێبدرێت. ئاوێنه :ك���ردهوه تیرۆریس���تییهكانی ئهمدوایی���ه تاچهند گاریكهری���ی ههیه لهسهرقورس كردنی مافی پهنابهریی؟ س���یروان بابان :ئهوهندهی من ئاگادار بم تا ئێس���تا هیچ گۆڕانكاریهم لهیاساو رێس���اكان نهك���راوهو كاریگهریی نهبوه لهس���هر وهرگرتنی پهنابهران .ئهوهشی جێگهی دڵخۆش���ییه ك���وردهكان دورن لهههمو كارێكی وا كه زیانی بهكهسانی تر گهیاندبێت. ئاوێن���ه :پ�ل�انو بهرنام���هی نوێ���ی حكومهتی ئهڵمانیا بۆ رهوشی پهنابهران چییه؟ س���یروان بابان :حكومهت���ی ئهڵمانیا پالنی نوێی ههی���ه كه چیدی پهنابهران لهكهمپهكان نههێڵێت���هوه ،بهڵكو تهنها
شهش بۆ ههش���ت ههفته لهكهمپدابنو دواتر ش���وێنی ههمیش���هییان بۆ دابین بكات ،ههروهها پێشتر پهنابهر تا مافی مان���هوهی وهرنهگرتایه ،نهیدهتوانی كار بكات ،بهاڵم ئێس���تا ئاسانكاری كراوهو پهناب���هر بۆی ههیه دوای س���ێ مانگ، ئیشێكی كهم بكاتو دوای شهش مانگ ئیش���ێكی تر بكات ،ههروهها لهدوای دو س���اڵ ئهگهر كهیس���ی ههر پهنابهرێك یهكالبوی���هوه بهرهتكردن���هوه ،ئ���هوا پهنابهرهكه دهتوانێت پاساپۆرتی خۆی بێنێ���تو مافی مانهوهی كات���ی (أقامه مٶقته) وهرگرێت ،بهمهرجێك كهسێكی خراپ نهبێتو نهبێته مایهی مهترسی بو سهر واڵتی ئهڵمانیا. ئاوێنه :پهیامت بۆ پهنابهران چییه؟ س���یروان باب���ان :تكات���ان لێدهكهم درۆ نهك���هنو مناڵهكانت���ان بنێرنه بهر خوێندنو لهكێشهو شهڕو كاری نهشیاو دور بكهونهوه تا وهك هاتویته واڵتێكی پێش���كهوتو كاتهكانی خ���ۆت بۆ كاری باشه بهكاربهێنه.
ریکالم
هەنوکە
) )542سێشهممه 2016/8/30
5
ئهكرهم شهریف: تاكهكهسێك لەسهرو مهكتهبی سیاسیهوه لهماوهی 2خولهكدا منی البرد ئا :راوێژ كامهران لهكۆبونهوهی 25ی ئابی 2016و لهكاتی ئاڵوگۆڕی پۆستهكان لهنێو یهكێتیو گۆڕان ،بهشێوهیهكی كتو پڕ ئاڵوگۆڕكرا لەنێوان كاندیدی یهكێتی بۆ پۆستی سهرۆكی ئهنجومهنی پارێزگای سلێمانیو ئهوهش فراكسیۆنهكهی كرد به دو بهشهوهو ئاڵۆزیهكی زۆری لەنێو كۆبونهوهكه دروستكرد" ،ئهكرهم شهریف" جێگری پێشوی ئهنجومهنی پارێزگای سلێمانی لهم گفتوگۆیهی ئاوێنهدا دهڵێت "من لهدادگا سكااڵ تۆمار دهكهمو ڕێوشوێنی یاسایی بهرامبهر ئهوه دهگرمهبهر كه بهبێ ئهوهی خۆم داوای بهخشین بكهم لهو پۆسته الیاندام". ئاوێنه :شهوی پیش ڕوبهڕوبهونهوهكه چی ڕویدا؟ ئهكرهم ش����هریف :من زۆر بهڕاش����كاوی پێتاندهڵێم كه من كاندیدی فهرمی مهكتهبی سیاس����ی یهكێتی نیش����تمانی كوردس����تان بومو ل����ەرۆژی پێ����ش كۆبونهوهكه ههردو فراكس����یۆنی یهكێتیو گۆڕان بهئامادهبونی كاك نهوش����یروانو هێرۆخ����انو كاك جهالل جهوههرو لهتیف ش����ێخ عومهرو ئهندامانی ههردو فراكس����یۆنهكه بهفهرم����ی من وهك كاندیدی س����هرۆكی ئهنجومهن دیاریكراومو ههڤاڵ ئهبوبهكری����ش وهك پارێزگار دیاری كراب����و ،وات����ه كاندیدكردنی م����ن كۆدهنگی یهكێتی لهس����هر ب����و ،تهنانهت ئ����هوه درا بهڕاگهیاندنهكانیش ،ب����هاڵم ئهوهی جێگای سهرس����وڕمان بو ئهوهبو ك����ه من بهر لهنیو كاتژمێر لهئهنجامدان����ی كۆبونهوهكه له25ی ئاب پێیانوتم تۆ كاندید نهماویتو كهسێكی دیكه كراوه بهكاندید ،كه ئهوهش بڕیارێكی تاكهكهس����ی بو لەس����هرو بڕیاری مهكتهبی سیاس����یهوه ،گهر 10كاتژمێ����ر پێش ئهوه بهم����ن بوترایه ت����ۆ كاندید نیت ئ����هو كاته دهموت ئهوه بریاری حزبهو هیچم نهدهوتو پابهندهب����وم بهجێبهجێكردن����ی بڕیارهكانی مهكتهبی سیاسی نهك تاكهكهسێك. ئاوێنه :باشه ئهو تاكهكهسه كێیه لهسهرو مهكتهبی سیاس����یهوه توانویهتی ئهو بڕیاره بدات؟ ئهك����رهم ش����هریف :لهئاین����دهدا ئهوهش ئاش����كرا دهكهم ،ب����هاڵم ئێس����تا نامهوێت
ڕونكردنهوهی لهس����هر بدهم ،چونكه ههنگاو ههنگاو ئهم ڕاستیانه ڕوندهكهمهوه. ئاوێن����ه :كێ لهوێ بۆیهكهمجار پێیوتیت تۆ كاندید نیتو ههڵوێستت چی بو؟ ئهكرهم شهریف :ههڤاڵ ئهبوبهكر پێیوتمو منی����ش بریارهكهم زۆر ال س����هیر بو ،بهپێی یاس����ا ههر گۆڕانكارییهك لهبهرنامهی كاری كۆبون����هوهدا ئهنجامبدرێ����ت دهبێ����ت ب����هر ل����ە 48كاتژمێر ههمو ئهندامان����ی لێئاگادار بكرێتهوه ،نهك لهچهن����د خولهكێكدا ههمو ش����تهكان بگۆرێ����ت .دهبو د.ههڤ����اڵ ئهم بابهتهی ههڵپهس����اردایهو دهنگدانی لهسهره تهوهرهكانی دیكه بكردای����هو ئهم تهوهرهی دوا بخس����تایه ،م����ن لهدادگا س����كااڵ تۆمار دهكهمو ڕێوشوێنی یاس����ایی بهرامبهر ئهوه دهگرم����ه بهر كه بهبێ ئ����هوهی خۆم داوای بهخشین بكهم لهو پۆسته المبدهن ،چونكه هیچ هێزێك ناتوانێت ئهوه بكات. ئاوێنه :بۆچی ئێوهیان دانهنا؟ ئهكرهم ش����هریف :ئ����هو بهرێ����زهی ئهو پۆس����تهی پێدرا لهههڵبژاردنی 30نیس����ان دهنگهكان����ی زۆر لهم����ن كهمتر ب����و ،لهڕوی سیاسیهوه پلهی حزبی من كارگێڕی مهڵبهند بوه بۆ ماوهی 12س����اڵ ،ئهو بهرێزه ئهندام كۆمیت����هش نهبوهو زیاد لهپێنج ش����هش پ لەلهخوار منهوه بوه ،من كۆدهنگی مهكتهبی سیاس����یم لهس����هر بوه بۆ ئهوهی پۆستهكه وهرگرم ،لهڕوی ئهزمونیش����هوه من جێگری سهرۆكی ئهنجومهن بومو ناكرێت هۆكارێكی تایبهت نهبێت پلهك����هم دابگرن بۆ ئهندامی ئهنجوم����هنو ئهندامێ����ك بكهنه س����هرۆكی ئهنجومهن ،لهڕوی بڕوانامهشهوه من پلهكهم لهو بهرزتره. ئاوێنه :بهاڵم گ����هر بابهتهكه دهنگهێنانی زیاتر یاخود بڕوانامه بێت لەنێو فراكسیۆنی یهكێتی كهسی دیكه ههیه كه دهنگی لەتۆ زیاتر بوه ،بۆنمونه سهلمه فاتح؟ ئهكرهم ش����هریف :گهر سهلما بكرایه ئهم تێبینیان����هم نهبو ،چونكه دهن����گ بنهمایه لهدیاریكردنی پۆس����تی سیاسیدا ،گهر ئهوه بنهما نهبێ����ت ئهی خهڵك ب����ۆ ههڵبژاردن دهكات ،چونك����ه پێش ئ����هوهی زوڵم لهمن بكرێت زوڵم لهدهنگدهرهكانم كراوه. ئاوێنه :بهاڵم ئایا تۆ لهپێناو پۆستدا ئهو ههڵوێستهت نهبو؟ ئهكرهم ش����هریف :ل����هم ماوهیهدا كه ئهم
لهدادگا سكااڵ ی یاسایی تۆمار دهكهم بهبێ ئهوهی خۆم داوای بهخشین بكهم الیاندام ئهكرهم شهریف كێشهیه ڕویدا ،س����هرجهمی دهنگدهرهكانی من هاتون بۆ سهردانمو من بهسهردهكهنهوه، خۆتان بینیتان كه ژمارهیهكی زۆریان ئێستا لێره بون ،ڕاسته ئهوان پهرۆشن بۆ یهكێتیو بۆ من ،بهاڵم سهرجهمیش����یان تهكید لهوه دهكهن����هوه كه ئهو كهس����هی لهپش����ت ئهم ئاڵوگ����ۆڕهی من����هوه ب����و نهدهب����و ئهوهم بهرامبهر بكات ،بۆیه من گهر نهتوانم دهنگی دهنگدهرهكانم بپارێزمو بهرگریو پارێزگاری لهح هقو مافهكانی خ����ۆم بكهم ئیدی چۆن دهتوان����م بهرگری لهح����هقو مافی یهكێتیو دهنگدهرهكانم بكهم؟ ئهو پۆس����تهش حهقو مافێكی خۆم بوهو بۆیه ههڵوێس����تم لهسهر وهرگرتوه. ئاوێن����ه :داوای ئهوهی����ان لێنهكردوی����ت بگهرێیتهوه ناو یهكێتی؟ ئهك����رهم ش����هریف :بهڵ����ێ بهدڵنیایهوه دڵس����ۆزهكانم لهیهكێت����ی لهئاس����تی بااڵو لهشهخس����ی جێگری س����كرتێری گش����تی یهكێتیهوه تا ئهندامان����ی یهكێتی ههمویان لهس����هر خهتبونو داوای گهڕانهوهی منیان كردوهو بهپهرۆش����بون ب����ۆ گهڕانهوهم ،من بهئاس����انی یهكێتی نهب����وم ،لهیهك رۆژدا 5 شههیدم بۆ یهكێتی داوه ،بۆیه كهس ناتوانێت ههڵوێس����تی یهكێتیو یهكێتی نهبون بهمن بفرۆشیت ،لهدو ساڵی ڕابردوش لهئهنجومهنی پارێ����زگا زۆر بابهت����ی شهخس����ی هاتۆت����ه بهردهمم كه نهمكردوه ،من لهههلبژاردنهكان
سێ دروشمی س����هرهكیم ههبو ،ڕاستگۆییو دادپهروهریو روبهڕوبونهوهی گهندهڵیو لهم دو ساڵهش����دا ههمو ئهمانهم لهسهر ئهرزی واقع جێبهجێ كردوه. ئاوێنه :پاش ئهوهی نهكرایته س����هرۆكی ئهنجومهن ،چ����ۆن ب����و لهماوهیهكی كهمدا بڕیاری دروستكردنی فراكس����یۆنتاندا؟ ئایا پێشتر ئهو كاره پالن بۆدارێژراو بو؟ ئهكرهم شهریف :بهدڵنیایهوه ئهو بڕیاره ههڵچون����ی پێوه دیار بو ،م����ن نكوڵی لهوه ناكهم ،گهر پالن بۆ دارێژراو بوایهو پێش����تر بریارهكهم����ان بزانیای����ه ئ����هوا لهنێو حزبو مهكتهبی سیاس����یهوه رێگریم����ان لێدهكرد، ئهو پێنج ئهندامهشمان پێكهوه لهدو ساڵی ڕاب����ردودا چهندین ئاس����تهنگی دیكهیان بۆ دروستكردوین. ئاوێنه :واته ئێوه پیش����تر كوتلهیهك بون لهنێو فراكسیۆنهكهدا؟ ئهكرهم شهریف :كوت لەنهبوین ،كۆمهڵێك برادهربوین بیروبۆچونم����ان لهیهكهوه نزیك بوه ،گهر كوتلهش لهپێن����اوی بهرژهوهندی گشتیدا بێت ههمو كوتلهیهك پیرۆزه ،ئێمه مهرامی تایبهتی كۆی نهكردبوینهوه ،غهدری هاوبهش كۆیكردبوینهوه. ئاوێنه :پهشیمان نین لهو كارهی ئهو رۆژه لهئهنجومهن كردتان؟ ئهكرهم ش����هریف :دهكرێت س����هرنجمان ههبێ����ت لهس����هر چۆنیهت����ی ئهنجامدان����ی
كارهك����هو ههڵچونهكه ،بهاڵم من ئێس����تاش نهگهڕاومهتهوه ناو فراكسیۆنهكهو ئهندامێكی سهربهخۆمو پهشیمان نیم لهبڕیارهكهم. ئاوێنه :ئێوه لهسهر باڵی د.بهرههم ساڵح حس����ابكراون لهنێو حزب����دا ،ئهمه تا چهند وایه؟ ئهكرهم ش����هریف :لهس����هر ههر كهسێك حس����ابمان بكهن ئێم����ه كادری حزبهكهین، كادیری یهكێتیش دهس����تهمۆ نیهو لهس����هر ههمو بابهتهكان قس����هی ههیه ،فهلسهفهی كاری كادێ����ر ڕازی ب����ون نی����ه بهههم����و ههڵوێس����تێكی نادروس����ت ،د.بهرههم ساڵح جێگری س����كرتێری گش����تی یهكێتیه ،بهاڵم گهر تهكهتولیش بێت من 5ساڵیشه جارێك نهمدی����وه ،بۆ هیچ ش����تێكیش ئاراس����تهی نهكردوی����نو دورو نزیك هیچ ئاڕاس����تهیهكی نهكردوی����ن ،م����ن یهكێت����ی ن����او یهكێتییم لهبیلبیلهی چاوهكانم ال خۆشهویس����تر بوه، بۆی ه ئهوه راست نیه. ئاوێن����ه :هاورێكانت دوات����ر لهگهل الهور تاڵهبانی كۆبون����هوهو چونهوه نێو یهكێتی، بۆچی تۆیان بهتهنها بهجێهێشت؟ ئهك����رهم ش����هریف :ئێم����ه پهیمانێك����ی ئاكاریمان ههبو پێكهوه ،بۆ ههڵگرتنی ههر ههنگاو بڕیارێك بهكۆدهنگی بڕیارمان لێدهدا، ب����هاڵم كه چوبون����ه الی كاك الهور هیچیان بهمن ن����هوتو من لهڕاگهیهندنهكانهوه ئهوهم زانی ،تهنانهت پهیوهندیش����م پێوه نهكرا بۆ كۆبونهوهكه ،دهبو ئ����هو بهرێزانه ئهو كاره نهكهنو بهڕاویژ كاربكهین ،دواجار ئهوانیش ئ����ازادی خۆیان ههیه ،بهاڵم من ئێس����تاش بهتهنه����ا نهماومهتهوهو ئێس����تا ئهندامێكی ئهنجومهن����ی س����لێمانیم لهفراكس����یۆنێكی س����هربهخۆو چهندین فراكسیۆنی دیكهشمان ههیه كه یهك كهسنو شتێكی ئاساییه. ئاوێن����ه :حزبهكان����ی دیك����ه داوای����ان لێنهكردوی����ت كه لهنێو ئ����هوان دریژه بهكار بدهیت؟ ئهكرهم ش����هریف :ههمو حزبێكی سیاسی حهق����ی خۆیهت����ی ئهو ههوڵه ب����دات ،بهڵێ لهههمو حزبهكانهوه ههوڵ����دراوه بۆ ئهوهی بچمه ناویانهوه ،ب����هاڵم نامهوێت ناوی هیچ حزبێك بهێنم. ئاوێنه :خۆت بهیهكێتی دهزانیت؟ ئهك����رهم ش����هریف :من خ����ۆم بهیهكێتی ڕاس����تهقینه دهزانم ،ئێستا لهنێو ئهنجومهن
س����هربهخۆم ،ب����هاڵم ناتوانم بڵێ����م یهكێتی نیمو ناشكرێت فرس����هت نهدهم بههاورێكانم بهدواداچون بۆ ئهم بابهته نهكهن ،بۆیه من تا ئێستاش یهكێتیم. ئاوێن����ه :داواكاری����ت چی����ه ب����ۆ ئهوهی بگهرێیتهوه بۆ ناو یهكێتی؟ ئهكرهم ش����هریف :من هی����چ داواكاریهكی تایبهت����یو ماددیم نیه ،م����ن داواكاری مافه كارگێڕیو یاس����اییو سیاس����یهكانم ههیه، دهرگاش����م دانهخس����توه ب����هروی یهكێتیدا، بهاڵم پۆستی سهرۆكی ئهنجومهن بهمافێكی یاساییو سیاس����یو كارگێڕی خۆم دهزانم، بهاڵم لهسیاس����هتدا بڕیاری ڕهها نیه ،ئێستا یهكێتی مافی لهم����ن وهرگرتۆتهوهو زوڵمی لێك����ردوم ،ب����هاڵم من دهوهس����تم بزانم ئهم زوڵمه پالن بۆ دارێژراوه یان كهسیه؟! گهر پالن بۆ دارێژراو بێت بهدڵنیایهوه قس����هی خۆمم دهبێت. ئاوێنه :تا چهند پێتوای����ه ئازاد محهمهد دهتوانێت لهپۆس����تهكهیدا وهك س����هرۆكی ئهنجومهن سهركهوتو بێت؟ ئهك����رهم ش����هریف :ئاین����ده وهاڵمی ئهو پرس����یاره دهدات����هوه ،من ناتوانم ئێس����تا هی����چ بڵێم ،ئومێددهكهم س����هركهوتو بێت، هیچ كێش����هیهكی شهخس����یم لهگ����هل ئهو نیه ،ئهوهندهم بیس����توه كه ئهو ههڕهشهی وازهێنان����ی كردوه گهر نهیكهنه س����هرۆكی ئهنجومهن. ئاوێنه :لهم قۆناغهدا بهنیازی چیت؟ ئهكرهم ش����هریف :م����ن چێكێكی تهواوی دهنگدهران����م دهكهم����هوهو ڕاویژ بهكهس����ه نزیكهكانم دهكهم بهاڵم دوای س����ۆز ناكهومو ههن����گاو ههنگاو دهچمه پێ����ش ،گوند ههیه یهك دهنگی یهكێتی تێدا نیه من 165دهنگم تێدا هێناوه ،بهدڵنیایهوه دهنگی یهكێتیشی تێ����دا بوه ،گهر من بڕی����اری كۆتایی بدهمو یهكێتی مافهكانم نهداتهوه كه ههلبژاردن كرا ئهوا دهنگ����هكان بهدیاریكراوی دهردهكهون، بهدڵنیایش����هوه لهكاری سیاس����ی دانابڕێم، دهش����مهوێت ناسنامهی سیاس����یم یهكێتی بێت ،بهاڵم گهر ئهو ناسنامهیهم لێبسهننهوه دهستاودهست دانانیشم. ئلوێن����ه :بهالم بهس����هربهخۆ سیاس����هت دهكهیت یان دهچیته نێو حزبێكی سیاس����ی دیكهوه؟ ئهك����رهم ش����هریف :ك����هس ناتوانێ����ت بهسهربهخۆی سیاسهت بكات.
ئازاد محەمەد ،سهرۆكی ئهنجومهن ی پارێزگای سلێمانی:
ئهو ناڕهزاییه ی رویدا بۆ یهكێتی حاڵهتێك ی زۆر ئاسایی ه ئا :زانكۆ سهردار
ئازاد محهمه ئهمین ،سهرۆكی نوێ ی ئهنجومهنی پارێزگای سلێمانی لهم گفتوگۆیهی ئاوێنهدا دهڵێت "د .ههڤاڵ ئهبوبهكر رێكاره یاساییهكانی ماوه بۆ ئهوهی ببێته پارێزگار". ئاوێنه :وهك س����هرۆكی نوێی ئهنجومهنی پارێزگای س����لێمانی بهرنامهو پالنتان بۆ ئهم پارێزگایه چیه؟ ئازاد محهمهد :بهرنامهمان وایه بهههمومان پالنێ����ك دابنێین ب����ۆ داهات����وی ئهنجومهنی پارێ����زگای س����لێمانیو ب����ۆ خزمهتكردن����ی هاواڵتیان بهقهزاو ناحیهو گوندهكانیش����هوه، بهاڵم خ����ۆت دهزانیت ئهوه كات����ی دهوێتو دهبێ����ت كهمێك ئارام بی����نو دان بهخۆماندا بگرین بۆ ئ����هوهی بتوانین بهرنامهو پالنێكی ج����وانو درێ����ژ خای����هن دابنێی����ن ،ئهمهش پهیوهندی بهپڕۆژهو خزمهتگوزاریو بهبودجهو داهاتی حكومهتهوهیه كه لهم كاتو س����اتهدا هیچ بودجهیهكی وهها ئاماده نیه ،خۆش����تان دهزان����ن ئهنجومهنی پارێزگا دهس����هالتهكهی زیات����ر چاودێ����ریو بهداواچون����هو دهركردنی بڕیارو رێنماییه. ئاوێنه :سلێمانی ههمیشه گللهییو گازندهی ئ����هوهی ههیه كه پهراوێزخ����راوه ،لهمبارهوه ئێوه دهتواننن چی بكهن؟ ئازاد محهمهد :قهیرانهك����هو ماڵوێرانیهكه ههم����وی ههرێم����ی كوردس����تانی گرتۆتهوه، لهبهرئ����هوه رهنگه بهش����ێكی زیات����ری بهر پارێ����زگای س����لێمانی كهوتبێ����ت ،ئێمه لهم كاتو ساتهدا جگه لهسیستهمی المهركهزیهت هی����چ كارێكی دیك����هو بهرنامهیهك����ی دیكه بهس����هركهوتو نازانین ،ئهوهش ههم بۆ جوڵه پێكردن����ی بازاری س����لێمانیو ههم بۆ ئهوهی بتوانین داهاتی سلێمانی لهرێگهی سیستهمی المهركهزیهتهوه سهرف بكهین. ئاوێنه :ئاڵ����و گۆڕی پۆس����تهكانی نێوان
یهكێتیو گۆڕان دهنگدانهوهیهكی زۆری ههبو تا ئهو ئاستهی گرژی كهوته نێو پرۆسهكهوه، پارتی دهڵێن سلێمانی لهئێستادا خاوهنی سێ پارێزگاره ،ئهوه وایه؟ ئازاد محهمهد :پێشتر مهرسومی سهرۆكایهتی ههرێ����م تهنها ب����ۆ دكتۆر ئاس����ۆ فهرهیدون دهرچوه ،ئهگهر نا كاك س����هردار قادر ئێستا بهوهكالهت ئهو پۆسته بهرێوهدهباتو د.ئاسۆ ئهو وهكالهتهی پێبهخش����یوه ،دكتۆر ههڤاڵ ئهبوبهكریش متمانهی وهرگرتوه لهئهنجومهنی پارێزگای سلێمانی بۆ ئهوهی پۆستی پارێزگار وهربگرێتو رێ����كاره یاس����اییهكانی ماوه بۆ ئهوهی ببێته پارێ����زگار ،لهبهرئهوه نابێت وا حساب بكرێت ئهم پارێزگایه سێ پارێزگاری ههیه ،دهمهوێ����ت ئهوهش بڵێم بهخش����ینی پارێزگار پێویستی بهمهرسومی سهرۆكایهتی ههرێم����ه ،پارێزگاری نوێش ههر پێویس����تی بهمهرسومی س����هرۆكایهتی ههرێمه ،كهواته دهبێت ئهم دو نوس����راوه بچێته سهرۆكایهتی ههرێم ،دواتر ئهنجامهكهی چۆن دهگهڕێتهوه ئهوكاته دهزانین كێ پارێزگاری راستهقینهی سلێمانیهو بهدڵنیاییهوه ئێمهش ئیش لهسهر ناردنی ئهو نوسراوانه دهكهین. ئاوێنه :تاچهنده حزبهكان بهگشتیو پارتی بهتایبهتی ههوڵیان دا كار لهسهر پهكخستنی پرۆسهی ئاڵوگۆڕكردنه بكهن؟ ئ����ازاد محهمهد :هی����چ جموجۆڵێكی وهها بهفراكس����یۆنهكهیانهوه دیار نهبو كه بیكهینه خاڵێك بۆئ����هوهی بڵێین ههوڵیانداوه ،لهروی حزبیشهوه هیچ شتێكی وههامان نهبیست. ئاوێنه :دوای ئ����هوهی كاندید كران بۆ ئهو پۆستهو ئهو ههڤااڵنهت رایانگهیاند كه وازیان لهیهكێت����ی هێنا دواتر گهڕان����هوه ،پێتوانییه ئهمه لهئایندهدا كاری تۆ قورستر دهكات؟ ئ����ازاد محهم����هد :یهكێت����ی بۆخ����ۆی ههرلهس����هرهتای دروس����تبونیهوه ئازادیهكی فراوانو رهه����ای داوه بهكادرهكانی ،پێموایه ئهوه یهكهمجار نیه ش����تی وهه����ا رودهدات، حاڵهتێك����ی زۆر ئاس����اییه ك����ه روی����داوه،
خهڵك چاوهڕێ ی خزمهت ه نهك ئهوه ی كێ پارێزگارو ك ێ سهرۆك ی ئهنجومهنه ئازاد محهمهد پێشموایه هیچ پهیوهندیهكی بهئێمهوه نهبوه، گلهییو گازندهكانیش ههبوه لهسهر حزبهكهو یهكێتی ههبوه ،ئهو برادهرانه ههمو خوشكو براو ههڤاڵی منن ،تا ئهم ساتهش هیچ شتێك لهنێوانمان����دا دروس����ت نهب����وه ،گلهییهكانی ئهوانیش روبهڕوی حزب كراوهتهوهو پێشموایه حزب بهشێكی چارهسهر كردوه. ئاوێنه :بهاڵم وهك ئهكرهم شهریف ئاماژهی پێدا وا دهردهكهوێت لهپشت پهردهوه بڕیاری كاندید بونی ئیوه درابێت ،لهسهر چ بنهمایهك تۆ بۆ ئهو پۆسته كاندید كرایت؟ ئ����ازاد محهم����هد :یهكێت����ی چ����ۆن لهرێكهوتنهك����هی لهگ����هڵ گ����ۆڕان ب����اوهڕی ت����هواوی هێناب����و بهدهستاودهس����ت كردنی دهسهاڵت ،ئاوا یهكێتی باوهڕی تهواوی ههبو بهئاڵوگۆڕی پۆس����تهكان لهناو خۆش����ماندا. لهبهرئهوهی ئێمه كادری ئهو حزبهین بۆیه بۆ كاری حزبیو وهرگرتنی پۆستهكان بهردهوام ههمو پۆس����تهكانی یهكێتی س����هرچاوهكهی لهیهكێتیهوهیه بۆ ههر كهسێك بێت. ئاوێنه :ئێس����تا ئهوهی بوهته پرسیار الی
هاواڵتیان ئهوهیه كه كێ تۆی بۆ ئهو پۆسته دیاریكرد؟ ئازاد محهمهد :من پێمخۆش����بو ئێوه وهكو رۆژنامهی ئاوێنه ههمو پرسیارهكانتان ئاراسته بكردینایه لهروی ئهوهی كه ئێمه پرۆسهیهكی دیموكراس����ی ش����هفافمان ئهنجام����داوه .من پێمخۆشبو زیاتر پرسیارهكانتان ئاراستهكهی روی لهوه بوایهو ههرچهنده بێ كهمو كوڕیش نابێت ،بهاڵم گرنگ ئهوهیه ش����تێكمان كردوه بهشاهێدی ههمو پارێزگای سلێمانی. ئاوێن����ه :بهاڵم ئهم����ه پرس����یارو گومانی هاواڵتیان����ه ،ئای����ا پێویس����تی بهوهاڵمدانهوه نییه؟ ئ����ازاد محهم����هد :هی����وادارم وهاڵمهكهی م����ن وهك����و خ����ۆی بگات����هوه بههاواڵتیانو هاواڵتیانیش تهواو تهواو ئهم راس����تیهی من بس����هلمێنن ،هاواڵتیانی س����نوری پارێزگای سلێمانی بهقهزاو ناحیهكانیهوه ،هیچ كاتێك چاوهڕێ����ی ئهوه نهبون ك����ێ پارێزگارهو كێ سهرۆكی ئهنجومهنهو كێ جێگره ،ئهوهی كه ئهوان چاوهڕوانی دهكهن ئهوهیه چ كادرێكی
باش بتوانێ����ت خزمهت بكات ،ئهگهرنا ئهوان چاودێری خزمهت دهكهنو چاودێری كهسهكان كهمتر دهكهنو خزمهتی����ان ال گرنگتره نهك ئهو كهسانهی كه پۆستهكان وهردهگرن. ئاوێن����ه :ئهگ����هر بهڕاش����كاوی بیڵێت كام لهئهندامانی مهكتهبی سیاس����ی دهستی ههبو لهدانانتان بۆ پۆستی س����هرۆكی ئهنجومهنی پاریزگای سلێمانی؟ ئ����ازاد محهم����هد :ههر كاندیدێ����ك بۆ ههر پۆستێك دابنرێت مهكتهبی سیاسیی یهكێتی نیش����تمانی كوردس����تان دایدهنێت ،نهك ههر پۆستهكهی منیش. ئاوێنه :بهاڵم كهسێكی وهكو شااڵوی عهلی عهسكهری كه ئهندامی سهركردایهتی یهكێتیه دهیوت قس����هی لهگهڵ چ����وار پێنج ئهندامی مهكتهبی سیاسی كردوه وتویانه ئاگادارنین؟ ئ����ازاد محهمهد :كاك ش����ااڵو برای بهرێزی ههمومانهو ئهندامی س����هركردایهتی یهكێتیه، بهدڵنیاییهوه ئهویش سهرنجو بۆچونی خۆی ههبوه لهس����هر ئهو بابهته ،ب����هاڵم خۆتان دهزانن ش����ێوازی كاركردنو ش����ێوازی دانانی پۆس����تو پ لەلهناو یهكێتیدا جاری وا ههیه رهنگ����ه زۆری برادهران ئام����اده نابن یاخود لهس����هفهرن یان لهكاتو ساتی كۆبونهوهكهدا ئاماده نابن ،ئهگینا ههمو بڕیارهكانی یهكێتی الی س����هركردایهتی هاوبهش����ی ه����هردو البو بهتایبهت لهرێكهوتنهكهو ئاڵوگۆڕهكه. ئاوێن����ه :لهنێو یهكێتیدا پل����هی حزبیتان چیه؟ ئازاد محهمهد :من نامهوێت لهس����هر كارو پلهی حزبی ئیش بكهم ،نامانهوێت لهس����هر پلهی حزبی قسه بكهین چونكه تازه بوینهته موڵكی ههمو خهڵك. ئاوێنه :قسهكه ئهوهیه بینیمان د.ههڤاڵو ئهنوهر تاهیریش دهس����تیان لهپلهی حزبی كش����اندهوه ،ئایا پلهی حزبیت ههیه ،ئهگهر ههته دهس����ت ل����هكار دهكێش����یتهوه تاوهكو ماوهی پۆستی سهرۆكی ئهنجومهنی پارێزكات تهواو دهبێت؟
ئ����ازاد محهم����هد :بزوتن����هوهی گ����ۆڕان بزوتنهوهیهكی سهربهخۆنو خۆیان بهرنامهی خۆیان ههیهو یهكێتی نیشتمانیش بهرنامهی خۆی ههیه ،یهكێتی چیمان پێبڵێت ئێمه ئهوه دهكهین ،نهك لهپۆس����تی حزب����ی پێمانبڵێت دهست لهپۆس����تی س����هرۆكی ئهنجومهنیش دهكشێنینهوه. ئاوێن����ه :دهڵێن گوایه ههرهش����هی ئهوهت كردوه كه ئهگهر پۆستی سهرۆكی ئهنجومهنی پارێزگا وهرنهگرێت ئهوا دهستلهكاركێشانهوهت لهیهكێتی رادهگهیهنێت؟ ئازاد محهمهد :بههیچ شێوهیهك شتی وانیه، ن����هك خۆم تهنانهت پێ����ش ههڵبژاردنهكهش لههیچ ههڤاڵێك قس����هیهكی وههام نهبیستوه بڵێت دهست لهیهكێتی دهكێشنهوه ،ئهوهتهی یهكێت����ی ههی����ه ئیمه كادری ئ����هو حزبهینو لهبهرنام����هی ئهو حزب����هدا كاردهكهین ،ئێمه خوێنم����ان داوه ل����هو رێگهیهدا ت����ازه ناچین شهڕی كورسیو دهسهاڵت بكهین. ئاوێن����ه :ب����هاڵم دهوترێت ئ����ازاد محهمهد نوێنهرایهت����ی باڵێك����ی نێ����و یهكێتی دهكات لهئهنجومهنی پارێزگا ی سلێمانی؟ ئ����ازاد محهم����هد :حهز دهك����هم پێتانبڵێم كاك ئهك����رهمو ههت����ا دوا ههڤاڵ����ی ئێم����ه لهفراكس����یۆنهكهمان ،پێمخۆش����ه پرسیاری كارهكانی منو ههڵس����وكهوتهكانی من لهوان بكهیت ،جموجۆڵی حزبیو ئیداریو كارگێری زهمهنی پێش����وم لهو ههڤااڵنهش بكهیت كه غهیری یهكێتیش����ن ،من زۆر زۆر ئاس����ودهم بهوهاڵمهكانیش����ان ،كاك ئهكرهمی����ش ئهگهر ش����تێكی وتبێت ئهوه برای بهرێ����زهو خۆی لهقسهكانی خۆی بهرپرسه. ئاوێن����ه :كهواته باش����بونی خۆتان وههای كرد یهكێت����ی بڕیاری دانانتان ب����دات لهبری ئهكرهم شهریف؟ ئازاد محهمهد :من خاوهنی ئهم قس����هیهی خۆممو پێمخۆشه ئهو پرسیاره لهههڤاڵهكانم بكهیت ،ئهوهی لهدهس����تمان بێت قس����وری ناكهین بۆ خزمهتی هاواڵتیانی سلێمانی.
4
هەنوکە
) )542سێشهممه 2016/8/30
ی فوئاد حسێن بێ ئهنجام نهبون محهمهدی حاجی مهحمود :سهردانهكان
فوئاد حسێن گهڕێكی دیكه ی سهردانهكان دهستپێدهكاتهوه ئا :بنار هیدایهت محهمهدی حاجی مهحمود سكرتێری حزبی سۆسیالست دیموكراتی كوردستان لهدیدارێكی ئاوێنهدا دهڵێت "لهكۆبونهوهی بزوتنهوهی گۆڕان لهرۆژی یهكشهممه خۆیان ئاماژهیان بهوهكردوه چاوهڕێی وهاڵمی فوئادحسێن دهكهن". ئاوێن���ه :دوای س���هردانهكانی فوئ���اد حسێنو كۆبونهوهكانی ئهنجامێكیان نهبو، ئێستا چ دهرچهیهك ههیه بۆ دهرچون لهم بارودۆخه؟ محهمهدی حاجی مهحمود :سهردانهكان ئهنجامی ههبوه ،یهكتربینینو دانیشتنهكه، ش���كاندنی ئهو بهس���تهڵهكهبو كهههردو ال (پارتیو گۆڕان) مهرجیان ههبو ،ههروهها لهكۆبون���هوهی بزوتنهوهی گ���ۆڕان لهرۆژی یهكش���هممه خۆیان ئاماژهی���ان بهوهكردوه چاوهڕێی وهاڵمی فوئادحسێن دهكهن. ئاوێن���ه :ئایا گ���ۆڕان بهپێش���نیارهكانی بارزانی بهناردنی فوئاد حسێن رازیبون؟ محهمهدی حاج���ی مهحمود :بۆ ئهوهیان نازانم ،بهاڵم ئهوان چاوهڕێی وهاڵمی فوئاد حسێن دهكهن بۆیان بهێنێتهوه ،پێدهچێت فوئاد حس���ێن گهڕێكی دیكهی سهردانهكان بكاتهوه. ئاوێنه :بهاڵم ئهدههم بارزانی رایگهیاندوه ك���ه ئهم���ه دوایی���ن دهستپێش���خهرییه لهالی���هن پارتییهوه بۆ گ���ۆڕان ،ئهمه چی دهگهیهنێت؟ محهم���هدی حاجی مهحم���ود :ئاگاداری ئهوهین ،بهاڵم س���هردانهكانی فوئاد حسێن كۆتایی نههات���وه ،پێموایه س���هردانهكان دهستپێدهكاتهوه. ئاوێنه :فوئاد حس���ێن پڕۆژهی چییه بۆ چارهسهری بارودۆخهكه؟ محهم���هدی حاجی مهحم���ود :ئهنجامی س���هردانهكانی پێش���وی بردۆتهوه بۆ الی سهرۆكی ههرێم ،رای بارزانی وهرگرتۆتهوهو دهیهێنێن���هوه ،بهردهوامی س���هردانهكانی
لهههمو الیهك گهلهكۆمهكێ لهكورد دهكرێت، نهرمی نواندن بهرامبهر بهیهك لهنێوان الیهن ه سیاسییهكان ههست پێدهكرێت محەمەدی حاجی مەحمود بهدوادا دێت. ئاوێنه :بڕیاربو فوئاد حس���ێن بگهڕێتهوه بهاڵم نهگهڕایهوه؟ محهم���هدی حاج���ی مهحم���ود :ئ���هوه پهیوهندی بهوهوه ههیه گۆڕان داوای كاتی ك���ردوهو ئهوانیش كاتیان پێویس���ت بوه، كارهكانی ههمو الیهك زۆر بوه ،پهیوهندی بهوانهوهیه. ئاوێن���ه :ب���هاڵم بهپێ���ی زانیارییانهكان نهوش���یروان مستهفا ئاماده نهبوه ئهمجاره پێشوازی لهفوئاد حسێن بكات؟ محهمهدی حاجی مهحمود :من ش���تێكی لهو جۆرهم نهبیس���توه ،رهنگ���ه راگهیاندن ش���تێكی لهوج���ۆره باڵوبكات���هوه ،بهاڵم لهكۆبونهوهی یهكش���هممهی جڤاتی گۆڕان
تهئكید لهسهر چاوهڕوانی وهاڵمهكانی فوئاد حسێن كراوهتهوه. ئاوێنه :ئهوهندهی زانیارییت ههبێت رای گۆڕان لهوبارهیهوه چییه؟ محهمهدی حاجی مهحمود :كه چاوهڕوانیی بكهن واته بۆچونهكهیان باش���ه ،چاوهڕێی ئهوه بكهیت بگهیته ئهنجام واته باشه. ئاوێنه :بهچ ش���ێوهیهك ئ���هم بۆچونانه باشه؟ محهمهدی حاجی مهحمود :سهرهتا ههمو ش���تهكان رهتدهكرانهوه تهنان���هت بینینی یهكتر ،تائێستا سێ جار یهكترییان بینیوه، ههرجارێ���ك قۆناغێك چۆته پێ���ش ،بۆیه قۆناغهكانی دواتر بهرهو باش���تر رۆشتوهو قۆناغی دواتر سهردانهكانه.
ئاوێنه :هیچ زهمینهس���ازییهك كراوه بۆ كۆبونهوهی نێ���وان بارزانیو نهوش���یروان مستهفا؟ محهم���هدی حاج���ی مهحم���ود :جارێ كاتی ئهوه نههاتوه ،بهاڵم ئهم س���هردانو كۆبونهوانه زهمینه خۆش���كردنه بۆ ئهوهی بارزانیو نهوشیروان مستهفا كۆببنهوه. ئاوێنه :هی���چ وادهی���هك دیاریكراوه بۆ كۆبونهوهی ئهو دو سیاسییه؟ محهمهدی حاج���ی مهحمود :رهنگه ئهوه كاتی مابێت ،لهگهڵ ئهوانهشدا هیچ شتێك مهحاڵو ئهستهم نیه. ئاوێن���ه :كۆماری ئیس�ل�امی ئێران رۆڵی چیه لهم كۆبونهوهو س���هردانانهی پارتیو گۆڕاندا؟
محهم���هدی حاج���ی مهحم���ود :كۆماری ئیس�ل�امی ئێران بهش���داره لهو روداوانهی لهعێراقو رۆژههاڵتی ناوهڕاس���تو شهڕهكان رودهدهن ،ئ���هوهی پێیبكرێ���ت ئهگ���هر پارتیو گ���ۆڕان داوای لێبك���هن دهتوانێت رێكیانبخاتهوه. ئاوێن���ه :بارزان���ی بهنی���ازه س���هردانی تاران ب���كات ل���هم كاتهدا ،تۆ چ���ی تێدا دهخوێنیتهوه؟ محهم���هدی حاج���ی مهحم���ود :ههم���و سهردانو دیالۆگێك شتێكی باشه ،واڵتانی زلهێز لهگهڵ ئێران رێكهوتون ،ئێستا ئێرتن بههێزت���رو بهتواناتره ،ئێمهش س���نورێكی درێژم���ان ههی���ه لهگهڵیان ،ن���هك لهروی ئهمنیی���هوه ،بهڵك���و ل���هزۆر روهوه ،بۆیه س���هردانی بارزانی بۆ ئێ���ران گرنگی خۆی ههیه. ئاوێنه :لهئێستادا گۆڕانكارییهكی گهوره لهناوچهك���ه بهگش���تی لهئارادای���ه ،كاتی سهردانهكهی بارزانی چ پهیوهندییهكی بهو گۆڕانكارییهوه ههیه؟ محهمهدی حاجی مهحمود :ئهو سهردانه هی پێشتر بو ،پێش چهند مانگێك وهزیری ئیتالعات���ی ئێران س���هردانی بارزانی كردو بهرهس���می داوهت���ی كرد ،بههۆی ش���هڕی داعشو چهندین پرس���ی ت���رهوه ،بارزانی لهو س���هردانه دواكهوت ،رهنگه بهرێككهوت بوبێت ئهم سهردانهی كهوتۆته ئێستاوه. ئاوێنه :ئهم گرنگییه چییه تارانو ئهنقهره دهیدهن بهبارزانی؟ محهمهدی حاجی مهحمود :ئێستا لهكوردا ك���هس نیه بتوانێت ئهو رۆڵ���ه ببینێت كه بارزانی دهیبینێت. ئاوێنه :بۆچی؟ محهم���هدی حاجی مهحم���ود :بهحكومی پێگهو كهس���ێتیو ش���وێنو جێگهی خۆی لهناوچهك���هو مامهڵهی سیاس���یی جیهان لهگهڵ بارزانی دهكرێت ،شاندهكانی بهغداو ئێرانو ئهوروپا ،وهك كهسی یهكهم لهگهڵ بارزانی دهكرێت ،تائێستا بارزانی سهرۆكی ههرێمو فهرماندهی گشتی هێزی پێشمهرگهی
كوردس���تانه ،س���هرۆكی گهورهترین حزبی كوردس���تانه ئهمه كۆمهڵێ���ك فاكتهرن ك ه بارزانی ئهو رۆاڵنه دهبینێت. ئاوێن���ه :كهواته بڕیارهكان تاكڕهوانه الی بارزانییه؟ محهم���هدی حاجی مهحم���ود :مهرج نیه ههموی الی ئهو كۆببێتهوه ،ههر سهردانێكی كردبێ���ت لهگ���هڵ الیهن���ه سیاس���ییهكان كۆبونهوهی كردوه. ئاوێنه :بهاڵم دۆسیهی نهوتو پهیوهندی دهرهوهو ئاسایش���ی ههرێ���م ههم���وی الی بارزانییه ،ئهمه تاكڕهوی نییه؟ محهم���هدی حاجی مهحمود :دۆس���یهی نهوت الی حكومهتی ههرێمهو سهرۆكهكهی پارتییهو جێگرهكهی یهكێتییه ،كارهكانیان لهنێوان خۆیان دابهشكردوه. ئاوێنه :پێتان وای���ه دۆخی ههرێم بهرهو هێوربونهوه بچێت؟ محهم���هدی حاجی مهحمود :لهراس���تیدا بێدهنگییهك یاخ���ود ههوڵدان بۆ قهناعهت پێكردنێك ههی���ه ،روداوهكان زۆر گهورهیه لهكوردستانو ناوچهكه ،روداوهكان ئهوهنده گ���هورهن رهنگه لهئاس���تی چارهس���هری كێش���هكانی كوردا نهبێ���ت ،ئهمانه ههمو وایك���ردوه پێویس���ته هێ���زه كوردییهكان بیر لهوه بكات���هوه ،چونكه لهههمو الیهك گهلهكۆمهك���ێ لهك���ورد دهكرێ���ت ،نهرمی نواندن بهرامب���هر بهیهك لهنێ���وان الیهنه سیاسییهكان ههست پێدهكرێت. ئاوێنه :بهاڵم لهس���ایهی كارانهكردنهوهی پهرلهمان���دا ههرێ���م ناگهڕێت���هوه ب���ۆ دو ئیدارهیی؟ محهمهدی حاجی مهحمود :دو ئیدارهیی بهیهكێتیو پارتی دهكرێت ،پارتیو یهكێتی لهههمو جومگ���هكان لهبواری سیاس���ییو ئاب���وریو پهیوهندیی���هكان هاوبهش���ن، باوهڕناك���هم ئهم ش���هراكهته سیاس���ییه، ئابورییه ،پهیوهندییه لهیهك جیابكرێتهوهو بكرێت ب���هدو ئیدارهیی ،چونكه تائێس���تا یهكێتیو پارت���ی لهحكومهت هاوبهش���نو ههرێمیان بهشكردوه لهتهواوی جومگهكان.
خالید عهزیزی :ههرێمی كوردستان مافی خۆیهتی بهئێم ه بڵ ێ لهچاالكی چهكداریی خۆتاندا ههرێمی كوردستان مهكهن بهپشتی جهبهه ئا :خالید محهمهدزاده سكرتێری گشتی حیزبی دیموكراتی كوردستان ،خالیدی عهزیزی لهم گفتوگۆیهی ئاوێنهدا دهڵێت "حیزبهكانی ڕۆژههاڵت لهجیاتی كاركردن لهدژی كۆماری ئیسالمی خهریكی دروشمدانن!". ئاوێنه :تا چهند حزبهكانی رۆژههاڵت ل���هم دۆخه ك���شو ماته سیاس���یه ی رۆژههاڵتی كوردستان بهرپرسن؟ عهزیزی :سهرهڕای فشارو دهسهاڵتی قورس���ی ئهمنیهتی كۆماری ئیسالمی، دیس���ان ههوڵو تێكۆش���انو خهباتی مهدهن���ی ك���همو زۆر لهنێوخۆی واڵتدا بهردهوامه ،كۆمهاڵنی خهڵك بهشێوازی جۆراوج���ۆر ههوڵدهدهن ب���ێ تهفاوهت نهبنو دهرفهت���هكان بقۆزنهوهو بهپێی ئیمكان كهڵكی���ان لێوهرگرن .بێگومان لێكدابڕانهكانو یهكت���ر قبوڵ نهكردنو تهنان���هت جوابهجهنگ���یو دهمهتهقهی ناپێویس���تی حیزب���هكان لهگهڵ یهكتر بۆت���ه ه���ۆی ئ���هوه زهرهر بهئیعتبارو وهزنی سیاسی ئێمه بگهیهنێ .هیوادارم بهههستكردن به بهرپرسیارییهتی میللی بهیهكهوه ئهو قۆناخه تێپهڕ بكهین. ئاوێنه :سودو زیانهكانی نیشتهجێبونی حیزبهكان���ی رۆژه���هاڵت لهباش���ور بۆ خهباتی كوردی رۆژههاڵت چ بوه؟ عهزیزی :ئێمه ل���هڕوی مهجبووریو بێدهرهتانی دهیان س���اڵه لهباش���وری كوردس���تانین ،بۆی���ه س���ودی ئ���هو نیشتهجێبوونه ههر ئهوه بوه كه خۆمان رابگری���نو بهپێی توان���اكاری خۆمان بكهین ،ئهو ش���ێوه ژیانه سیاس���ییهی حیزبهكان���ی رۆژههاڵت���ی كوردس���تان ك���ه ئێم���هی بهگش���تی لهچاوهڕوانیدا هێشتۆتهوه زهرهرو زیانی بۆ حیزبهكان زۆر زۆر بوه .دوری عهمهلی ئێمهو لهنێو
خهڵكدا نهبون بۆ حیزبهكانی ڕۆژههاڵت ش���وێنهواری زۆر خراپ���ی سیاس���ی، حیزبیو تهنانهت كلت���وری حیزبایهتی لێكهوتۆتهوه .لهس���هریهك ئهو رهوشه خراپ���هی ژیانی حیزبایهتیو بهرباڵوییه بۆته هۆی ئهوه كه جواڵنهوهی كوردی ئێ���ران یهك دهس���تو ق���ورسو قایم دهرنهك���هوێو بهوج���ۆره كۆدهنگ���یو لێكحاڵی بون بۆ پاڵپش���تی پێویستو ههمهالیهنه بۆ خهباتو جاالكی خهڵكی نێوخۆی واڵت لهگۆڕێدا نهبێ. ئاوێنه :لهس���ااڵنی رابردو زۆر قسهت لهسهر پێویس���تی كۆمهڵگای مهدهنی لهرۆژههاڵت كردوه ،پێتوایه كۆمهڵگای مهدهن���ی رۆژاڵههت لهس���ایهی نهبونی حزبهكان���دا دهتوان���ن رۆڵێك���ی ئهوتۆ بگێڕن؟ عهزی���زی :ههمیش���ه رامگهیان���دوه خهڵكی نێوخۆی واڵت نابێ چاوهڕوانی چارهسهری كێشهو ناكۆكی حیزبهكان بن .لهبهرئهوهی هۆی س���هرهكی لهت بونو لێكترازانهكان پێوهندی بهشێوازی خهباتو سیاسهت شتی وا نهبوه .دهبێ خۆیان ب���هردهوام لهدهرفهتهكان كهڵك وهرگرنو تێبكۆشن خهباتو جموجۆڵی مهدهنی لهنێوخۆیاندا بكهن بهعادهتو كلتور .بهخۆشیهوه ههستی سیاسیو كلت���وری خهڵكی كوردس���تانی ئێران لهگهش���هدایهو ئهزمونی چهند س���اڵی راب���ردو دهریخس���تووه كه س���هرهڕای كهندوكۆس���پو ئاس���تهنگ ،ه���هوڵو تێكۆش���انی چاالكوانانی مهدهنی دیارو بهرچاوه .بۆی���ه ئهوان دهتوانن ڕۆڵیان ههبێو من لهبارهوه گهشبینم. ئاوێن���ه :لهدیمانهكانتیش ههس���ت بهجیاوازی روانینت بهراورد بهحیزبهكانی تر دهكرێت س���هبارهت بهخهباتی كورد لهڕۆژههاڵت ،بهجۆرێ���ك رهخنهگرانت ب���هوه تومهتبارت دهكهن ك���ه ئومێد بهگۆڕانكاریی الی ئێوه نهماوه؟
گرفتی سهرهكی حیزبهكانی رۆژههاڵت ئهوهیه بهگشتیو بهڕاشكاوی شههامهتی ئهوهمان نیی ه خهسارناسی دهیان ساڵهی رابردووی خۆمان بكهینو پرسیار لهخۆمان بكهین بۆ توشی ئهو چارهنوس ه نهخوازراوه هاتوین عهزیزی :ئومێد بهدروش���مو توڕهیی دروستنابێ ،گرفتی سهرهكی حیزبهكانی رۆژههاڵت ئهوهیه بهگشتیو بهڕاشكاوی شههامهتی ئهوهمان نییه خهسارناسی دهیان ساڵهی رابردووی خۆمان بكهینو پرس���یار لهخۆمان بكهین بۆ توش���ی ئهو چارهنوس���ه نهخ���وازراوه هاتوینو ب���ۆ دهرباز بون ل���هو وهزعه چمان بۆ دهكرێو چمان بۆ ناكرێ .لهس���هریهك ئێمه بوینهته بارمتهی كێشهو ناكۆكی نێوخۆی���ی حیزب���هكان .بۆیه لهكهشو ههوایهك���ی ئهو جۆرهدا ئهو باس���انهی كه من لهچهند مانگی رابردودا باس���م
خالید عەزیزی لێكردون بهداخهوه وهك زهمینهیهك بۆ دۆزینهوهی ڕیگاچاره س���هیری ناكرێ، ه���هر الیهن���هی بهپێ���ی بهرژهوهندی حیزبیو كێبركێی حیزبی خویندنهوهی بۆ دهكات .ئۆپۆزسیۆنی ئێران بهكوردو غهیره كورد ئامادهگ���ی ئهوهیان نییه پێداچونهوه بهسیاسهتو خوێندنهوهی خۆیان لهمێژوی ٣٧س���اڵهی كێش���هو خهب���اتو تێكۆش���انی خۆی���ان بكهن. بهداخ���هوه ئۆپۆزس���یۆنی ئێ���رانو تا ڕادهی���هك حیزب���ه كوردییهكانی���ش لهجیات���ی كاركردن بۆ دروس���تكردنی كۆدهنگیو بهدیلس���ازی لهدژی كۆماری
ئیسالمی ،زۆرتر سهرگهرمی دروشمدانو دهمهچهقهو یهكتر شكاندنن. ئاوێن���ه :ئای���ا حیزبهكانی رۆژههاڵت توان���ای ئهوهیان تێدایه پرس���ی كورد لهئێران وهك پرسێكی زیندو بهیڵنهوهو نههێڵن بكهوێته پهراوێزی پرسی ترهوه لهناوچهكه؟ عهزی���زی :لهبهرئ���هوهی كێش���هی كورد سروش���تی تایبهتی خۆی ههیه، بهمهرجێ���ك جۆرێك لێكتێگهیش���تنو هاوكاریو كۆدهنگی لهنێوان حیزبهكانی كوردس���تانی ئێران لهگۆڕیدا بێ ،ئێمه دهتوانین ههم لهئاستی نێوخۆی واڵتو ههم لهئاستی ناوچهییو جیهانیی پرسی كوردی ئێران زیندو رابگرینو نههێڵین كۆم���اری ئیس�ل�امی زۆر بهئاس���انی لهپهراوێزمان بخات. ئاوین���ه :ئای���ا ئۆمیدێ���ك ههی���ه بهیهكگرتن���هوهی ه���هردوو حزب���ی دیموكرات؟ عهزی���زی :پرۆس���هی یهكگرتنهوهی دیموكرات���هكان دو قۆناخ���ی تێپهڕاند. قۆناخی یهكهم عادی بونهوهی هاتوچۆو پێوهندییهكانو ئاڵزگ���ۆڕی بیروڕاو تا ڕادهیهك پێشهوهچونیش���ی بهخۆیهوه بینی ،بهاڵم لهگهرمهی ئهو پرۆسهیهدا الیهن���ی س���كرتێری ح���دكا ،بهب�ڵ�او كردن���هوهی كتێبێك ب���اس كردنهوهی دوبارهی كێشهكانی پێشوو ،بهداخهوه ئهو پرۆسهیان لهبار برد .سهرهڕای ئهوه س���هروبهندی كۆنگرهی ئێمه بهئاڵوگۆڕ كردنی پهی���ام بۆ یهكتر ،ئۆمیدی ئهوه دهكرا كه پڕۆس���هكه دهستپێبكاتهوه، بهاڵم بهداخهوه لهچهند مانگی رابردودا دیس���ان الیهنی حدكا بهدانی بهیانیهو قسهكردنن لهدژی ئێمه بۆ جاری دوههم بهكردهوه ئهو پرۆس���هیان بهشكس���ت گهیاند .بهاڵم من ئێستاش لهو باوهڕدام نابێ كۆڵ بدهینو دهب���ێ وتووێژهكان دهستپێبكهینهوه.
ئاوێنه :بااڵدهستی ئێران لهههرێم ی كوردس���تان چ رۆڵیكی ههبوه لهس���هر الوازكردنی حزبهكانی رۆژههاڵت؟ عهزی���زی :م���ن پێموای���ه ههرێم���ی كوردس���تان خۆیان بااڵدهستو ئێران بااڵدهس���ت نییه ،بهاڵم بێگومان ئێران لهههمو عێراقو كوردس���تانیش بهدوای بهرژهوهندیهكان���ی خۆی���دا دهگهڕێو كێشهو ناكۆكییهكانی بهقازانجی خۆی دهقۆزێتهوه .هۆی س���هرهكی الوازبونی حیزبهكان���ی رۆژه���هاڵت خۆمانی���ن، بهداخهوه ئێمه چهند س���اڵه لهبازنهی كێش���هو ناكۆكییهكاندا دهخولێینهوهو گیرمان ك���ردوهو وزهو تواناكانمان زۆر سهرفی ئهوه دهكهین. ئاوێن���ه :ئهو پاس���اوه ت���ا چهنده بهمهنتق���ی دهزان���ی ك���ه ههن���دێ لهحیزبهكان���ی رۆژه���هاڵت دهڵێن ئێمه لهبهر پاراس���تنی ههرێمی كوردس���تان خهبات���ی چهكداریم���ان لهرۆژه���هاڵت راگرتوه؟ عهزی���زی :بێگومان ئێم���ه ناتوانین بهرژهوهندیهكانی ههرێمو پێوهندییهكانی ئهوان لهگهڵ ئێران نادیده بگرین .تاكو ئێس���تاش تا ڕادهیهك���ی زۆر ئهوهمان لهبهرچ���او بوه .دهب���ێ لهچوارچێوهی ئێ���رانو ههلومهرج���ی رۆژههاڵت���ی كوردس���تاندا الیهن���ی ب���اشو خراپی چاالك���ی چهكداری بخهین���ه بهرباسو ههڵس���هنگاندن .ههرێمی كوردس���تان دهخال���هت لهش���ێوازی خهباتی ئێمهدا نهك���ردوهو نایك���هن ،ب���هاڵم ههرێمی كوردس���تان ماف���ی خۆیهت���ی بهئێمه بڵ���ێ لهخهب���اتو چاالك���ی چهكداریی خۆت���ان ،ههرێمی كوردس���تان مهكهن بهپش���تی جهبهه .بۆیه ههمو ش���ێوازو مێتۆدهكانی خهباتی ئێمه دهبێ بهپێی ههڵسهنگاندن زهمینهو پێداویستی ئهو ج���ۆره تێكۆش���انانه لهنێوخۆی واڵت بێت.
تایبهت
) )542سێشهممه 2016/8/30
www.niqash.org
ههمو شتێک لهبارهی کوردستانو عێراقهوه
7
ئهم الپهڕهیه بهسپۆنسهری رێکخراوی راگهیاندن لهههماههنگیو گواستنهوه، ئهکادیمیای راگهیاندنی ئهڵامنی
لهئاوارهییهوه بۆ ناوبانگ
سورییەکان لەکوردستان دەبن بەئەستێرە
نقاش ،موکریان کاوە دیمەنو تابلۆی سورییە ئاوارەبووەکان لەکوردستانی عێراق هەر ئەوەیە کە کۆمەڵێک خەڵکی لێقەوماونو لەکەمپەکاندا جێگیر کراون ،بەاڵم کەم نین ئەو سورییانەی لەئاوارەییشدا دەبنە خاوەنی ناوبانگ. هەموو بەیانییەک (دیالن سیدۆ) لەسەر شاشەی تەلەڤزیۆن بەزەردەخەنەوە ساڵو لەعێراقیی���ەکان دەکاتو هیوای رۆژێکی خۆشیان بۆ دەخوازێ ،بەاڵم کەم رۆژ هەیە ئ���ەو عێراقییانە بەبێ هەواڵێکی دڵتەزێن رۆژەکەیان ببەنە س���ەر ،خاڵی هاوبەشی دی�ل�ان لەگ���ەڵ بین���ەرە عێراقییەکانی ئەوەیە بۆ خۆیشی لەبەر شەڕی بەردەوام لەواڵتەک���ەی خۆی (س���وریا) هەاڵتووەو لەکوردستانی عێراق گیرساوەتەوە. دیالنو تاالزی خوش���کی ،دوو س���اڵ لەمەوب���ەر بەناچ���اری ش���اری حەلەبی وێرانکراو جێ دەهێڵ���نو دەگەڕێنەوە بۆ زێدی باوکیان ک���ە گوندێکە لەرۆژهەاڵتی عەفرین لەکوردستانی سوریا ،بەاڵم لەوێش ناتوانن بژین ،چونکە هیچ سەرچاوەیەکی داراییان نابێ ،ئەو دوو خوش���کە لەڕێی خزمێکیانەوە خۆیان دەگەیەننە ش���اری سلێمانی. لەس���لێمانی سێ مانگی س���ەرەتا بۆ دی�ل�انو ت���االز لەدژوارتری���ن رۆژەکانی ژیانیان بوو ،چونکە لەو شارە نە بەباشی لەزمان تێدەگەن ،نە کەسێک شک دەبەن کاری���ان ب���ۆ بدۆزێتەوە ،بەراس���تی بوو بوون بەبار بەس���ەر ئەو خزمەیانەوە کە تەنی���ا دەیتوانی هاوکارییان بکات خۆیان بگەیەننە سلێمانی. بەاڵم رۆژە تاڵەکان���ی کۆتاییان هاتو لەکەناڵ���ی تەلەڤزیۆنی NRTکە یەکێکە لە تەلەڤزیۆنە پڕ بینەرەکان لەکوردستان، کاریان دەست دەکەوێ کارێک کە هێشتا ئەوان سەریان لێی دەرنەدەکرد.
ديالن لەکاتی پێشکەشکردنی بەرنامەکەی (وێنه :موكريان كاوه) دوای چەن���د مانگ ئ���ەو کۆمپانیایەی خاوەندارێت���ی تەلەڤزیۆنی NRTدەکات، کەناڵێکی تەلەڤزیۆنیی عەرەبی کردەوە، لێرەوە دیالنو تاالز لەگەڵ چەندین کوردی سوریا هەرزوو دەستیان بەکارکرد ،چونکە زمانی عەرەبی زمانی خوێندنو ئاخاوتنی بەردەوامی ئەوان بووە لەسوریا هەرچەندە خۆیان کوردن .ب���ەاڵم توانیان زوو جێی خۆیان بکەنەوە لەو کەناڵەدا. ئیس���تا دیالن���ی تەم���ەن ٢٥س���ااڵن پێشکەشکاری بەرنامەی (صباح الخیر) ە لەNRTعربی���ە تاالزی ٣١س���ااڵنیش سەرنووسەری سایتی هەمان تەلەڤزیۆنە، دی�ل�ان زۆر بەکارەک���ەی ئاس���وودەیەو به"نیقاش"ی وت "پێشتر کە لەسوریابووم هەرگیز نەدەهات بەخەیاڵما کە ببمە بێژەر لەتەلەڤزیۆن نەک هەر ئەوە ،بەڵکو بیرم لەوە نەکردبووەوە لەبواری رۆژنامەوانیی کار بکەم .بەاڵم ئێس���تا ئیتر من بێژەرمو لەکوردس���تان دەرفەتێک���ی باش���م ب���ۆ هەڵکەوتووە هەموو هەوڵەکانیش���م ئەوە دەبن کە تێیدا سەرکەوتووبم ،چونکە ئەم
قۆناغە بۆ من زۆر گرنگە". لەههرێمی كوردستان هیچ ئاستەنگێک ب���ۆ ئ���ەو رۆژنامەنووس���انە نیی���ە ک���ە خەڵکی واڵتێکی ترنو ل���ەوێ دەیانەوێ کاری رۆژنامەوانی���ی بکەن .س���ەندیکای رۆژنامەنووسانی کوردستان هیچ مەرجێکی نییە بۆ ئەو کەس���انەی دەیانەوێ کاری رۆژنامەوانیی بکەن بێجگە لەپرەنس���یپو پێوەرە رۆژنامەوانییەکان کە لەپەرلەمانی کوردستانیش کراوەتە قانوون. لەبەرنام���ەی كاری س���ەندیكای رۆژنامەنووس���انی كوردستان هاتووە هەر رۆژنامەنووس���ێك س���نووری كاركردن���ی لەهەرێمی كوردستان بێ یان لە سنووری لقەكانی���دا وەك (كەرك���وك ،نەین���ەوا، بەغ���دا) بۆی هەی���ە داوای بەئەندامبوون پێشكەش بكات ،ئیتر لەو كاتەدا هەڵگری هەر رەگەزنامەیەكبێ یان س���ەر بە هەر نەتەوەیەكب���ێ گرن���گ نیی���ەو دەتوانێ لەکوردستان ببێتە رۆژنامەنووس. هەرچەندە س���ەندیکای رۆژنامەنووسان ئامارێک���ی وردی ال نییە س���ەبارەت بە ژمارەی ئ���ەو س���ورییانەی لەمیدیاکانی
کوردستان کار دەکەن ،بەاڵم بەرپرسانی ئەو سەندیکایە دەڵێن جێدەستیان دیارە بە کاری رۆژنامەوانییەوە. کاروان ئەن���وەر ئەندام���ی ئەنجومەنی س���ەندیکای رۆژنامەنووسانی کوردستانو سەرۆکی لقی ئەو سەندیکایە لەسلێمانی ب���ۆ "نیقاش" وت���ی "چاالك���ی كوردانی رۆژئاوا لەب���واری میدیا زۆر بەئاس���ایی دەبینم ،چونكە توانای كەسەكان لەبواری میدیایی���دا مەحەك���ە بۆ ئ���ەوەی هەلی كاركردنیان دەست بكەوێ ،لەکوردستان ئەگ���ەر كەناڵێكی عەرەبیمان هەبێ دەبێ ژمارەی���ەك لەكارمەندەكانی عەرەب بن، كوردانی رۆژئ���اوا لەبەر ئ���ەوەی زمانی عەرەبی بەباشی دەزاننو زمانی دایكیشیان كرمانجیە فرسەتی بەدەستهێنانی كاریان دوو هێندەی كەسانی ترە". ئیس���تا زۆرب���ەی تەلەڤزیۆن���ە ئاس���مانییەکانی کوردس���تانی عێ���راق بەتایب���ەت گەورەکانیان ،ژمارەیەکی زۆر بێژەرو رۆژنامەوانی کوردی سوریا کاریان تێدا دەکەن لەوانە( :ئێن ئاڕتی عەرەبی، رووداو ،کوردس���تان ،٢٤تەلەڤزیۆن���ی
گەلی کوردس���تان) ،هەرچەندە هەریەکە ل���ەم کەنااڵنە یان حزب���ەکان یان کەرتی تایبەت خاوەندارێتییان دەکەن ،بەاڵم بێ جیاوازی ئام���ادەن کارمەندو رۆژنامەوانی کوردی س���وریا یان هەر س���ورییەک وەر بگرن .ئەمەش دەرفەتێکی باش���ی داوە بەو س���ورییانەی کە ئاوارەی کوردستانی عێراق بوون لەم بوارەشدا کار بکەن. سۆالڤ ئیس���ماعیل تەمەن ٢٤سااڵن خەڵکی قامیشلۆی کوردستانی سوریایە، نزیکەی س���ێ س���اڵە بەبۆنەی ش���ەڕو ئاڵ���ۆزی لەواڵتەکەی هاتووەتە ش���اری سلێمانیو لەگەڵ خێزانەکەی لەم شارەدا دەژی���ن ،س���ۆالڤ لەپ���اڵ چەندین کچە بێژەری دیک���ەی کوردی س���وریا لەئێن ئاڕت���ی عەرەبی بێژەرە .ئەو س���ەبارەت بە دەرفەت���ی دەرکەوتنی س���ورییەکان لەکوردس���تان ب���ۆ "نیق���اش" دەڵ���ێ "لەکوردس���تان دەرفەتی کارو دەرکەوتن زۆرە ،خوازیارم ئەو هاونیش���تمانییانەی من کە لەکەمپەکاندان بێنە دەرەوەو کار بدۆزنەوە رەنگە دەرفەتی ئەوەیان هەبێ ن���ەک هەر کار ،بەڵکو ناوبانگی گەورەش
بەدەست بێنن". لەسنووری پارێزگای س���لێمانی زیاتر ل���ە( )28159ئ���اوارەی س���وری لەن���او کەمپەکان���دا دەژین ،بەاڵم کەس���انێکی زۆریش ه���ەن کە ئامادە نی���ن لەکەمپدا بمێنن���ەوەو چاوەڕێی دەس���تی رێکخراوە فریاگوزارییەکان بن پێداویس���تییەکانیان بۆ دابین بکات .بەڵکو خۆیان تێدەکۆشنو کاری ئازاد دەکەن. ناوەڕاس���تی مانگی تەم���وز ،لەکەمپی عەربەت لەباشووری رۆژهەاڵتی سلێمانی، فەرمانگەی ک���ۆچو کۆچبەران���ی عێراق لەس���لێمانی فێس���تیڤاڵێکی گەورەی بۆ ئەو ئاوارانە رێکخس���ت ک���ە لەو کەمپەدا نیش���تەجێ ک���راون ،لەفێس���تیڤاڵەکەدا پێش���بڕکێیەک هەب���وو بۆ دەرخس���تنی بەهرەو سەلیقەی هونەریی کچانو کوڕان کە تێیدا ژمارەیەکی زۆر منداڵی بەهرەمەند لەنمایشو پێشبڕکێکاندا بەشداربوون. چی���ا حس���ێن بەرپرس���ی فەرمانگەی ک���ۆچو کۆچبەران���ی عێراق لەس���لێمانی رایدهگهیهنێت لەناو ئاوارەکانی رۆژئاوای کوردستاندا ،ژمارەیەکی زۆر بەهرەمەندی تێدای���ە کە دەکرێ س���وود لەتواناکانیان وەر بگیرێ ،چیا بۆ "نیقاش" وتی "لەژێر ئەو خێمەو کابینانەدا بەهرەو س���ەلیقەی وا شاردراونەتەوە کە ئەگەر بدۆزرێنەوەو ئیمکان بخرێتە بەردەستیان ،ئەستێرەی گەورەیان لێ دروس���ت دەبێ لەداهاتوو. وەکو گەوه���ەری بنی دەری���ا وان دەبێ بگەڕێیو پەیدایان بکەن". دیالنو تاالزو س���ۆالڤ لەگەڵ ملیۆنان س���وریی واڵتەکەی���ان لەت���او ش���ەڕو خوێنڕێژیی بەجێهێش���ت ،بەاڵم ئێس���تا ئەوان بوونەت���ە کەس���انێکی بەناوبانگ لەو واڵتەی لێی گیرس���اونەتەوە بەهۆی شاش���ەی تەلەڤزیۆنەکان���ەوە .بەاڵم هەر لەو شاش���ەیەوە رۆژانە هەواڵی کوشتوبڕ لەواڵتی خۆیانو خانەخوێ باڵو دەکەنەوە کە رەنگە بەشێک لەشیرینی ناوبانگەکەیان لێ تاڵ بکات.
دهیان ماڵی تازێبار كردووه
زێی گهوره ..رووباری مهرگو ژیان نقاش ،رامیار جەواد زێی گهوره سهرهڕای ئهوهی سهرچاوهی ژیان ههزاران كهسه ،بهاڵم ساڵ نییه بهدهیان ماڵ رۆڵهكانیانی تیا نهخنكێتو بههۆی ئاوی ئهو زێیهوه تازێبار نهبن. بهش���ێكی گرنگی ئ���اوی زێی گ���هوره بەقهزای خهبات (37كم باكوری خۆرئاوای ههولێر)دا تێدهپهڕێ���ت ،خهبات دهروازهی بهیهكهوه بهس���تنی ههردوو شاری موسڵو دهۆكه بهپارێزگای ههولێرهوه روبارهكهش وهكو م���ار بهناوی���دا پێچاوپێچی كردوهو ناحیهكهی كردووه بهدوو بهشهوه. خهب���ات دهكهوێته س���هر زێ���ی گهوره (لهتوركی���اوه ههڵدهقوڵ���ێو بهده���ۆكو ههولێ���رو موس���ڵدا تێدهپهڕێ)كه یهكێكه لهپێن���ج لقهك���هی پێكهێن���هری روب���اری دیجله ،ههر بههۆی ئهو رووبارهوه بووهته ناوچهیهكی كشتوكاڵیو گهشتیاری ناسراو، چونكه جگه لهگهورهترین پڕۆژهی ئاودێری، ناوچهیهكی دارستانی بهرفراوانی ههیه. زێی گهوره س���هرهڕای ئ���هوهی بژێوی ههزاران كهسی لهسهره بههۆی كشتوكاڵو پیشهسازیو راوهماس���یو گهشتیارییهوه، ه���اوكات بووهت���ه "روب���اری مهرگ"یش بههۆی ئهو ژماره زۆرهی خهڵك كه تیایدا دهخنكێن. حیكمهت ساڵح ( )44س���اڵ كارمهندی بهرگری شارستانی قهزای خهباتهو یهكێكه لهئهندامانی ئهو تیمهی تهرمی خنكاوهكان دهردههێنن���هوه ،حیكم���هت ل���هو كاتهی خهریكی پشكنینو گهڕان بوو بۆ دۆزینهوهی تهرمی دوو برا كه چهند كاتژمێرێك لهوهو بهر خنكاب���وون به"نیق���اش"ی وت "ئێره
ش���وێنێكه بۆ خۆ فێنككردن���هوه گهنجان ب���هكار دههێن���ن ،بهاڵم لهههم���ان كاتدا دهروازهیهكه بۆ مهرگی كۆمهڵه كهسانێك كه مهله نهزانن". حیكمهت���ی مهلهزان لهگ���هڵ هاوڕێكانی كه ژمارهیان 13كهسه بهشی ههره زۆری ئهو تهرمانه دهردههێنن���هوه كه لهزێكهدا دهخنكێن ،كارهكهش���یان پ���ڕ زهحمهتو مهترس���ییه ،لهبهر ئ���هوهی ئاوێكی لێڵو ش���ڵهقاوی تاریك���هو مهلهزانهكانیش پێی ناوێرن ،لهمڕووهوه دهڵێت "هۆكاری ههره س���هرهكی خنكان بۆ ئهوه دهگهڕێتهوه كه ئاوهكه قوڕو لیتهی زۆره ،ههروهها ئهوانهی خۆیانی تێ فڕێ دهدهن مهله نازانن ،یاخود بههۆی س���اردی ئاوهكهوه دهستو قاچیان لهكار دهكهوێت". بهپێ���ی ئامارهكان��� ی بهڕێوهبهرایهت���ی بهرگری شارس���تانی خهبات لهساڵی 2002 ههتا مانگی ئابی ئهمس���اڵ ( )177كهس لهقهزای خهبات لهناو زێی گهورهدا خنكاون، ساڵی 2016یهكێكه لهو سااڵنهی زۆرترین قوربانی تی���ا بووه ،چونكه تهنها لهماوهی حهوت مانگی یهكهمی ئهمساڵدا 27كهس خنكاون ،دواههمینیان پێشمهرگهیهك بوو ك ه لهبهرهی شهڕ لهموس���ڵ گهڕاوهتهوهو بۆ خۆ خاوێنكردن���هوهی چووهته زێیهكهو خن���كاوه ،تهرمهك���هی رۆژی 17ی ئ���اب دۆزرای���هوه ،ئهمه تهنها ئهو حاڵهتانهن كه الی دهزگا پهیوهندیدارهكان تۆمار كراون. عهقید حهی���دهر ئهبوبهك���ر بهڕێوبهری بهرگری شارستانی خهبات به"نیقاش"ی وت "خنكانهكانی ئهمساڵ مایهی سهرسوڕمان بوون ،چونك���ه 9حاڵهت���ی خنكانی دوو كهس���ی تۆماركراوه كه سااڵنی پێشوو بهم ش���ێوهیه نهبووهو خنكانهكان تاكه كهسی
بوون". ناخۆش���ترین رووداو ب���هالی عهقی���د حهی���دهرهوه ب���ۆ ئهو دهم���ه دهگهڕێتهوه كه هێش���تا ئامارهكانی خنكان لهو قهزایه تۆمار نهك���راون ،ئهویش رووداوی خنكانی پێنج كچ بووه لهیهك كاتدا ،كاتێك ساڵی 1997ش���هش كچ پێكهوه چوونهته سهر ئاوی زێیهكه بۆ شوش���تنی قاپو قاچاخ، سهرجهمیان كهوتوونهته ناوی ،سهرهنجام پێنجیان خنكاونو یهكێكیان رزگاركراوه. كێش���هی تیمهكهی بهرگری شارستانی ئهوهی���ه ك���ه كهلوپهل���ی پێویس���تیان لهبهردهس���تدا نیی���ه ،بۆیه نه بهئاس���انی كهس���هكانیان ب���ۆ رزگار دهكرێ���تو ن���ه تهرمهكانیش خێ���را دهدۆزن���هوه ،عهقید حهی���دهر دهڵێت "پێداویس���تی ژێر ئاومان لهبهردهستدا نییه وهك س���ۆنارو لهیزهرو ئاگاداربوون���هوه لهرێ���ی خوێن���هوه ،بۆیه كاتێ���ك تیمهكانم���ان دهچن���ه ژێ���ر ئاو ئهوانیش ژیانیان دهكهوێته مهترس���ییهوه، چونكه لهژێر ئاوهك���ه هیچ نابیننو رهنگه ببن بهتهلی راوه ماسییهوه یان بهر كهرته ش���اخێك بك���هون یاخود لهق���وڕو لیتهدا بچهقن". یهكێك ل���هو رووداوانهی ك���ه لهمانگی ئاب���ی ئهمس���اڵدا تۆمارك���راوه ،رووداوی خنكانی مێردمنداڵێك بووه ،كاتێك چهند مێرمنداڵێك بۆ مهلهكردن چوونهته س���هر روبارهكهو لهنێویاندا (ئهحمهد یوس���ف)ی 11ساڵ خنكاوه. محهمهد برای ئهحمهد به"نیقاش"ی وت "ئهو خهڵكهی ئێ���ره ناههقیان نییه دێنه سهر ئهم رووباره ،چونكه لهناوچهكهدا هیچ مهلهوانگهیهك نییه ،ئهمه جگه لهوهی هیچ تابلۆیهكی ئاگاداركردن���هوه دانهنراوه لهو
جێیانهی مهترسی خنكانیان لهسهره". تیمهكانی بهرگری شارستانی ههرچهنده چهندینج���ار هاواڵتیان���ی ناوچهكهی���ان ئاگاداركردووهتهوه لهمهترسی مهلهكردن، ب���هاڵم خهڵكهكه گوێیان ب���هو رێنماییانه ن���هداوه ،ئهوهی تائێس���تا لهدهس���ت ئهو تیمانهش هات���ووه ،رزگاركردنی 27كهس بووه تهنه���ا لهس���اڵهكانی 2009و ،2011 چونك���ه لهو دوو س���اڵهدا الفاو زۆر بووهو خهڵكی زۆر كهوتوونهته زێیهكهوه. دهزگا پهیوهندیدارهكانی ناوچهكه ئاماژه بهوهش دهك���هن ههموو ئ���هو حاڵهتانهی تۆماركراون خنكان بوون ،هیچ حاڵهتێكی تیا نهبووه بهمهبهستی خۆكوشتن خۆیان فڕێدابێته ناو ئاوهكهوه. بهرگری شارس���تانی خهبات ،تهنها ئهو حاڵهت���ی خن���كانو رزگاركردنان���ه تۆمار دهكات ك���ه خۆیان پێی ههس���تاون ،واته ه���هر كهس���ێكی ت���ر رزگار كرابێ���ت یان ه���هر تهرمێكی ت���ر لهالی���هن خهڵكییهوه دۆزرابێت���هوه ،الی ئهوان تۆمار نییه ،بۆیه خهڵكی ناوچهكه دهڵێن ژمارهی خنكاوهكان زۆر زیات���ره لهوهی الی دهزگا فهرمییهكان تۆمار دهكرێن. حاج���ی محهم���هد ههركی ( 57س���اڵ) یهكێك���ه ل���هو كهس���انهی بهه���ۆی راوه ماسییهوه بژێوی ژیانی لهسهر ئهو زێیهیه، ئهو 23س���اڵه بهم كارهوه سهرقاڵه ،لهو ماوهیهش���دا ئاگاداری چهندی���ن رووداوی خنكان بووه. حاجی محهم���هد به"نیقاش"ی وت "ئێره شوێنی مهرگو ژیانه ،كهسانێك بۆ خۆشی دێن بهاڵم تهرم لهگ���هڵ خۆیان ئهبهنهوه، كهسانێكیش بهدهست بهتاڵی دێنو بژێوی ژیانیان پهیدا ئهكهن ماڵو مناڵیان پێ نان
ئهدهن". وتیشی "من لهو ماوهیهی لێره ڕاو دهكهم س���ێ جار تهرم بهر تۆڕهكانمان كهوتوهو دهرم���ان هێناوهتهوه ههرچهنده خهڵكێكی زۆر دهخنكێتو بێ س���هرو ش���وێن ئهبن، ئهوهندهی من بیس���تومه لهساڵی 1993وه تائێس���تا زیاتر لە 700كهس ل���هم زێیهدا
لهقهزای خهبات خنكاون". ب���هڕای حاج���ی محهمهد چارهس���هر ی س���هرهكی لهوهدا خۆی دهبینێتهوه لهرێی تابلۆی ئاگاداركردن���هوهوه خهڵك ئاگادار بكرێت���هوه لهناوچ���ه مهترس���یدارهكانی مهلهكردنو لهبهرامبهردا شوێنی مهلهكردنی گونجاو بۆ خهڵكی ناوچهكه دابین بكرێت.
ئهم ههفتهیه له بهرگری بهشێوازه كۆنهكه بۆ بهرهنگاربوونهوهی داعش هێزه ئهمنییهكان دهگهڕێنهوه بۆ چاخی بهردین نهشمیلهی چاوجوان پهچهكهت الده
پهچه بۆ ژنانی ئهنبار بووهته مایهی دهردهسهری بۆ خوێندنهوهی ئهم راپۆرتانهو چهندین راپۆرتی سهرنجراکێشی تر بهزمانهکانی کوردیو عهرهبیو ئینگلیزی ،سهردانی نیقاش بکه www.niqash.org
6
ئابوری
) )542سێشهممه 2016/8/30
ئهم الپهرهیه بهسپۆنسهری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ
كوردهكانی ئێران چاویان لهدهوڵهتهكهی حهسهن روحانی ه "دو ملیۆن كورد لهتاران تیكهاڵوی ئابوری ئێرانبون" ئا :ئاوێنە ـ تاران ئێستا ههموو ئێران بهكوردو فارسو بهلوجو ئازەریو پێكهاتهكانی ترهوه، چاویان لهسهر باشكردنی بارودۆخی ژیانیانه بهتایبهت دوای ئهوهی دهوڵهت لهچوارچێوهی "ئابوری بهرهنگاری" ههوڵی باشكردنی باری ئابوری واڵت دهدات كه پێشتر بههۆی سزاكانهوه رهوشێكی خراپ روبهڕی ئێران بوهتهوه ،بهاڵم كورد لهههموان زیاتر ئهو چاوهڕوانیهی ههیه! لهتاران ئهحمهد ش���ههرودی خاوهنی تهكس���یهكی ج���ۆری س���ایپایه ك���ه بهرههمی ناوخۆیی ئێرانه ،ئهو رادیۆی فهرم���ی ئێران���ی ههڵكردب���و ههواڵی كۆبون���هوهی عهلی خامنهب���ی رابهری كۆم���اری ئیس�ل�امی ئێرانو حهس���هن روحانی سهرۆككۆماری ئێران گوێلێبو، جهختیان لهسهر بهردهوامی پێههڵگرتن لهسهر میكانزمهكانی ئابوری بهرهنگاری دهكرد كهئێستا دروشمی دهوڵهته ،ئهو دوای تهواوبون���ی ههواڵهكه رادیۆكهی كوژاندنهوه وتی "ههموان هیوایان وایه ئ���هو خراپهكاریان���هی ئهحمهدی نهژاد س���هرۆكۆماری پێش���و كردی ،روحانی چاكی بكاتهوه". دروش���می ئاب���وری بهرهن���گاری، حكومهتی ئێران بۆ زیاتر گهشهپێدانی ئابوری واڵتو بهرنگاربونهوهی سزاكان ههڵیگرت���وه ،ههرچهنده ئێس���تا باس لهوه دهكرێ���ت ئابوری ئێران كرانهوهی زیاتری بهخ���ۆوه بین���وه چونكه ههر لهم���اوهی ئهم مانگ���هدا ئێران نزیكهی 1ملیارو 400ملیۆن دۆالری لهئهمریكا وهرگرتوهتهوه.
ئێستا پرسیاری جدی الی گهالنی ئێران ئهوهیه ئێران بۆچی لهپێناو سهركهوتنی سیاسهتی دهرهوهی قورسایی خستوته سهر شانی ناوخۆیی بازاڕی گەورەی تاران زۆرخۆشكردوه كه بهوتهی خۆی ئێستا گهالن���ی ئێران چاویان لهس���هر ئهوهیه واڵتهكهیان ببوژێتهوه ،وتیشی " ئێستا پرس���یاری ج���دی الی گهالن���ی ئێران ئهوهیه ئێران بۆچی لهپێناو سهركهوتنی سیاسهتی دهرهوهی ،قورسایی خستوته سهر شانی ناوخۆیی". ئهم پرس���یاره لهئێران زۆر دهكرێت بهتایبهت لهش���هقامی ئێرانی ،بهاڵم بێ وهاڵم نیه ،چونكه بهرپرسانی دهوڵهت رایانوای��� ه ئهگهر ئ���هو خهرجی ه نهكهن ناتوانن ب���هر بەدوژمنهكانی���ان بگرنو ترس���ی ئهوهی���ان ههیه ئاگری ش���هڕ بورجو پاركه جوان سهرنجڕاكێشهكانی تاران بسوتێنێت.
كورد ئێستا وهكو ههمو گهالنی ئێران ئهم ههواڵه كه لهرۆژنامهی ئاس���یای ئابوری ئێران نوسرابو ،دڵی شههرودی تێكهڵكێشی ئهو میللهته دهیان ملیۆنی ه
بوه ،ژمارهش���یان تهنها لهتاران خۆی كاڵشو ش���هرواڵی ك���وردی لهبهردابو لەدو ملیۆن كهس دهدات بهپێی ئامارە دوای گفتكۆیهك���ی ك���ورت ئهوهی وت نافهرمیهكان ،ئهوان ئێستا بهشدارییهكی "ئ��� هوو هاوڕێك���هی خهڵك���ی ش���اری چاالكانهیان لهئابوری ئێران ههیه ،بهاڵم س���نهی رۆژههاڵتی كوردستاننو رۆژان ه ئوتێل ئیستقالل ،گهورهترین ئوتێلی لهئاستی خواروهی چینه ئابورییهكاندان ل���هم ش���هقامه دادهنیش���نو کاتژمێر ئهو شارهیهودهكهوێت ه سهروی شارهوه وهكو (سهرمایهدار واته ئهو كهسانهی دهفرۆشن". ك ه ناوچهیهكی دڵڕفینی تارانه ،بهجۆرێك سهرپهرشتیاری یهكهیهكی نیشتهجێبون ئهو زۆر جهختی لهسهر ئهوهكردهوه لهدیوارهكانی وێن ه گهوره سهرۆكهكانی دهك���هن ،میوهف���رۆشو دهس���تگێڕو كرێكار) ههرچهنده قس ه لهسهر ئهوهش رۆژانه هاواڵتی ش���ارهكانی باش���وری جیهان ههڵواسراوه لهوێنهی (ڤالدیمێر ههی ه دوهمین گ���هوره بازرگانی ئێران كوردستان دێن بۆ تارانو ئهوان چاویان پۆتینی سهرۆكی روسیا) وهكو ئاماژه پێیان دهكهوێت وتی "بهتایبهت خهڵكی ب���ۆ ئهوهی ئ���هوان لێ���ره ماونهتهوه، كورده. س���لێمانی زۆر دێن بۆ ت���اران ،خهڵكی ل���هوێ كوردێ���ك كاردهكات باس���ی ل��� ه مهیدانی جمه���وری ت���اران ك ه خاوهن پارهش���یان تێدایه بۆ بازرگانی ئهوهیك���رد "ڕۆژان ه بیانیهكان دێنه ئهم ئوتێل���هو چاوپێكهوت���ن لهگهڵ خاوهن ب���ازاڕی مۆبایلو کاتژمێ���رو كهلوپهل ه دێن". كاره ئێرانی���هكان دهكهن ،ئهوهش لهم ئهلیكترۆنیهكان���ی لێی���ه ،دو گهن���ج ئێران چاوی لهوهی ه بهبههای نزیكهی س���ااڵنهدا زیادیكردوه بهتایبهت كاتێك بهجلی كوردییهوه کاتژمێر دهفرۆشن، یهكێكیان لهناو ئ���هو ههمو هاواڵتیهدا 60ملی���ار وهبهرهێنان���ی بیانی بخاته رێكهوتنی ئهتۆمی نیوان ئێرانو واڵتانی سیمایی كوردایهتی خۆی لهدهستنهدابو ناو ب���ازاڕهوه ،بۆیه ئێس���تا لهههوڵی ( )1+ 5بهسترا".
راكێشانی ئهو بیانیانهدای ه ك ه خواستیان ه وهبهرهێنان بكهن.
قس���هی ئ���هم هاواڵتی��� ه ك���ورده، هاوكاته لهگهڵ ئ���هو وێنانهی لهناوچ ه گهش���تیارییهكانی ت���اران دهبینرێت، چونكه ئێستا ئێران لهڕوی گهشتیاریهوه زیاتر كراوهتهوه ،بهجۆرێك بهئاس���انی لهناوچ��� ه گهش���تیارییهكان هاواڵت���ی بیانی دهبینی���ت ،یهكێك لهو دیمانان ه لهناوچ���هی گهش���تیاری (دهربهن���د) دهبینرا چهند گهشتیارێكی بیانی بون، بهوتهی یهكێك لهدوكاندارهكانی ئهوی "دانیماركین هات���ون ناوچهکە ببیننو لهكهبابو دیزی ئێرانی بخۆن". كوردی���ش بهههمانش���ێوه چ���اوی لهوهیه باردۆخی ناوچهكانی باشتربێت بیانیهكانو تهنانهت لهناوخۆی ئێرانهوه روی تێبكهن ،چونك ه ناوچ ه كوردییهكان ناوچهیهكی گهش���تیارین ،بهاڵم پێشتر بایهخ���ی ئهوتۆیان پێن���هدراوه وهكو یوسفی ش���ۆفیڕی تهكس���ی لەشاری مهری���وان ئ���هوهی گێڕای���هوه "زرێبار جوانترین ناوچهی مهریوانه ك ه دهكرێت بكرێت ه دوكانو بازاڕ ،بهاڵم تائێس���تا بایهخی ئهوتۆی پێنهدراوه". ئهو هیوای خواست دهوڵهتی روحانی زیاتر بایهخ بهناوچهكانی ئهوان بدات، بهتایب���هت زرێبار ،زیات���ر وتی "ئهگهر ئ���هم ناوچهی���ه بكرێت��� ه ناوچهیهكی گهشتیاری دهرامهتی ماڵی بۆ مهریوان زۆر ئهبێت". لهوت���هی یوس���فیهوه وهاڵم���ی ئهو پرس���یارهت دهس���تدهكهوێت ،ك���ورد لهههم���و ك���هس زیاتر چاوی لهس���هر دهوڵهتهكهی روحانی ه چونك ه بهوتهی خۆیان "ه���هر ئهوانب���ون لەدهنگداندا بههی���وای ئ���هوهی حهس���هن روحانی دهرگای خۆشیان بهڕودا بكاتهوه چون ه سهر س���ندوقهكانی دهنگدانو دهنگیان پێدا".
%80بازاڕی مۆبایلی نوێ شكاوه "خهڵك بهشوێن هاندی دهستی دوی ههرزان دهگهڕێن" ئا :وریا حسێن ئهو هاواڵتیانهی جاران بهدوای باشترین جۆری مۆبایل دهگهڕان ئێستا یان مۆبایلهكانیان دهفرۆشن یان بهشوێن مۆبایلی دهستی دوهوهن بهنرخێكی كهم دهیكڕن ،بهڕای گهوره كۆمپانیایهكی بواری مۆبایلیش "بازاڕی مۆبایلی نوێ لهسهدا 80داكشانی بهخۆوه بینیوه".
كارگێڕی كۆمپانیای ئهس���ێ بۆ مۆبایل جهخت لهس���هر ئهوهدهكات���هوه بازاڕی مۆبایلی نوێ زۆر كهمبوهتهوه بهجۆرێك ئێستا ئهوانیش لهپاڵ فرۆشتنی مۆبایلی نوێ مۆبایلی دهس���تی دوش دهفرۆشن، ئهو وتی "بازاڕی مۆبایلی نوێ لهس���هدا 80شكاوه".
ئهگهر جاران لهگەڵ دهرچونی ههر مۆبایلێكی تازه 100دانهمان بهێنایه ئهوا ئێستا 10دانه دههێنین ،چونكه کڕیاری كهمه
ئ���ازاد گهنجێكی بااڵ ب���هرزهو لهتافی الویدای���ه ،ئ���هو زۆر خولی���ای مۆبایله نوێكان���هو زۆرج���ار ئ���هوه وایلێكردوه ب���هردهوام مۆبای���ل ن���وێ بكڕیت ،ئهو سهرهتا كاتێك مۆبایلی كڕیوه لهجۆری سامس���ۆنگ كاالكسی 2بوه كه ئهوكات باوكی بهدی���اری بۆی كڕی���وه نازانێت ئهم دیاردهیه بهرههمی قهیرانی دارایبو نرخهكهی چهندبوه ،بهاڵم ئێس���تا ئهو شاری س���لێمانی كۆدهبنهوه ،كه كاری مۆبایلی جۆری ئایفۆنی پێیهو نرخهكهی كڕینو فرۆش���تنی مۆبایلی دهس���تی دو لهههرێمی كوردستان ،ئهوهش وایكردوه لهبازاڕدا بەبهكارهێنراوی $ 370دهكات ،دهكهن ،بهجۆرێك ئێستا ئهم دیاردهیه ئێستا خهڵك بهش���وێن كااڵی ههرزانو ئهو وتی "ج���اران كارێكی بچوكم ههبو زیادبوه بهدرێژایی ش���هقامی مهولهوی كوالێتی نزم بگهڕێت ،بۆیه ئێستا بازاڕی ئهمتوانی پێداویس���تی خۆم پڕبكهمهوه هیچ ش���وێێكی نیه ئهو دهس���تگێرانهی مۆبایل پڕبوه لە(دهستی دو ریفرێشو، ههرخۆش���م ئهم مۆبایل���هم كڕی ،بهاڵم تێدانهبێت هاواری كڕین یان فرۆش���تنی چینی) ك���ه ههمو ئهوانه دهس���تهواژی ب���ازاڕن بۆ ه���هر ج���ۆره مۆبایلێك كه ئێس���تا ئهو كارهم لهدهستداوهو ناچارم مۆبایل نهكهن. كاریكردوه یان دهستكاری كراوه. مۆبایلهك���هم بفرۆش���مهوهو مۆبایلێكی ئازاد ب���هردهوام دهگهڕا ب���ۆ ئهوهی س���اده بكڕم تاوهك���و بهباقی پارهكهی دهریا سدیق یهكێكه لهو فرۆشیارانهی خ���ۆم بهڕێوهببهم ،تاوهك���و كارێكی تر مۆبایلهكهی بهنرخێكی گونجاو بفرۆشێت تاوهكو كهمترین زیان لهفرۆشتنی بكات ،مۆبایل لهس���هرهتای بازاڕی مهولهویهوه پهیدا دهكهم". بهاڵم پهیامنێری ئاوێنه نهیزانی بهچهندی مێزێكی داناوهو جۆرهها مۆبایلی لهسهره ڕۆژانه س���هدان كهس���ی وهكو ئازاد فرۆش���ت ،وهكو خۆش���ی وتی "تاوهكو ئهو لەپهیامنێری ئاوێنهی نهش���اردهوه ئێس���تا هاواڵتیان بهش���وێن ئهو جۆره لهدهوری مێزهكانی ش���هقامی مهولهوی نرخێكی گونجاوم نهدهنێ نایفرۆشم".
مۆبایالنهوهن كه دهستی دونو تهنانهت لهكاركهوتون ،وت���ی "هۆكاری ئهمه زۆر ئاس���انه بۆ ئهوه دهگهڕێت���هوه خهڵك پارهی پێنیه". دهریا بهڕونی ب���ۆ پهیامنێری ئاوێنه درێژهی بهقس���هكانی داو باسی ئهوهی دهكرد ئێس���تا ب���ازاڕی مۆبای���ل پڕبوه لهمۆبایل���ی ریفرێشو چین���یو چهندین جۆری لهو شێوهیه باڵوبونهتهوه ئهوهش ب���ۆ ئهوه دهگهڕێتهوه خهڵك خواس���تی لهس���هر مۆبایلی تازهنیهو توانای كرێنی نیه ،وتیش���ی "زۆربهی هاندهكان ئێستا ریفرێش���ن بهو جۆرهی ئێس���تا بهشێك
كۆمپانیاك���هی دهرون نایش���اریتهوه ئ���هم قهیرانه وهكو هاوش���ێوهی ههمو سێكتهرهكان كاریگهری لهسهر ئهوانیش دروس���تكردوه بهاڵم س���هرباری ئهوهش ئ���هوان هێش���تا چهندی���ن ئۆفهریان بۆ هاواڵتیان ههیه لهوانهش مۆبایلی قیستی دریژخایهن بهبهنرخ���ی كهم ،ئهو زیاتر وتیشی "ئهگهر جاران لهگەڵ دهرچونی سەنتەرێکی مۆبایل فرۆشتن ه���هر مۆبایلێك���ی ت���ازه 100دانهمان بهێنایه ،ئهوا ئێس���تا 10دانه دههێنین، لەخهڵكهكان پارچهیهك���ی مۆبایلهكهی چونكه کڕیاری كهمه". س���وتاوه ،چاكی كروهت���هوه بهرگێكی ئ���هم دۆخ���هی لهب���ازاڕی مۆبای���ل تازهی كردوه بهبهردا دهیفرۆش���ێتهوه، بۆی���ه دهكرێت بڵێی���ن لهب���ازاڕدا فیڵ دروس���تبوه ئهگهرچی لهقازنجی بازاڕی مۆبایلی نوێو كۆمپانیا گهورهكان نیه، دهكرێت". بهاڵم دهس���تگێڕهكان بڕوایان وایه ئهم كۆمپانی���ای ئهس���ێ ئێس���تا ناوێكی دۆخه لهس���ودی ئهواندای���ه چونكه "تا دیاری ب���ازاڕی مۆبای���لو تهكنهلۆژیایه خهڵ���ك مۆبایلهكانیان بفرۆش���نو بكڕن بهه���ۆی ئ���هوهی ب���ازاڕی مۆبایلی نوێ ئهوان زیاتر قازان���ج دهكهن" ،ههروهكو كهمبوهتهوه ناچاربوه مۆبایلی دهس���تی بهڕێوهبهرهك���هی ئهس���ێش ههم���ان دو بفرۆشێت چهندین ئۆفهری تایبهت بۆ ئاماژهیداو باسی ئهوهیكرد "ئهم قهیرانه كاریگهری بهجۆرێك لهسهر ئهوان ههبوه موشتهرییهكانی بخاتهڕو. كه تائاس���تی كهمكردن���هوهی موچهی الوه عهبدوڕهحمان عهبدواڵ بهڕێوهبهری كارمهندهكانیان رۆشتون".
کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت ،بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە
کوالێتی تەندروستی باشتر
ئهمهریکا
) )542سێشهمم ه 2016/8/30
9
ئهم الپهڕهیه بهشی کوردی دهنگی ئهمهریکا ئامادهی دهکات
خانمی یهکهم لهکوێی ههڵبژاردنی سهرۆکدایه؟ ههرێز خهندان پۆستی سهرۆکی واڵت ،پۆستی خانمی یهکهمیشی بهدوادا دێت ،رۆڵی ئهو خانمانهش لەسهروهختی دیاریکردنی هاوسهرهکانیان ،وهکو کێبڕکێی پۆستی سهرۆکایهتی ئهبێت چی بێت؟ شارهزایان پێیان وایه ،ههندێکیان رۆڵێکی وایان نهگێڕاوه ،بهاڵم مێژوی ئهم واڵتهش جیاکاری کردوه ،لەالیهن ئهوانهی پۆستهکهیان وهک ناو پێگهیهکی کۆمهاڵیهتی بهکارهێناوهو ئهوانهش رۆڵی کاریگهریان گێڕاوه. خانم���ی یەک���ەم لەئەمەری���کا خۆی لەخۆیدا وەکو پۆستێکی سەرەکی چاوی لێدەکرێ���ت .زیاتر وەک���و ڕاوێژکارێکی س���ەرۆک کاردەکاتو زۆربەی جار ڕۆڵی گرنگ دەگێڕێ���ت ،بهتایبهت���ی لەبواره کۆمەاڵیەتیهکاندا . زۆربەی خانمە یەکەمەکانی ئەمەریکا سەنگیان خستۆتە سەر دۆزێکی تایبەت، بهوهش که توانیویانه بۆ مێژو ش���تێک بهجێبهێڵن. ماری تاد لینکن هاوس���ەری سەرۆک ئەبراهم لینکۆلن لەس���اڵی 1861وە بۆ ساڵی 1865لەسەختترین کاتی مێژوی ئەمەریکادا خانمی یەکەم بو .ئەو خانمە لەمیانەی ش���ەڕی ناوخ���ۆی ئەمەریکا، ب���وه چاالکوانێ���ک ب���ۆ دابی���ن کردنی خزمەتگوزاری بۆ سەربازانی یەکێتیەکەو لەگەڵ سەرۆک ئەبراهم لینکندا سەردانی سەربازانی دەکرد. دوا ب���ەدوای ئهویش ئ���هو خانمه ئهو پۆس���ته بەدهس���ت دێنێت ک���ه یهکەم خانم���ی یهک���هم ب���وه ک���ه بڕوانامهی زانکۆی ههبوبێت ،لوس���ی وێب هەیس لەساڵی 1877بۆ 1881خانمی یەکەم بو ،ئەو ب���و بەنمونەیەکی نیش���تمانی ب���ۆ پ���ەروەردەی ژنان .خان���م هەیس هاوس���ەری س���ەرۆک ڕەدەرف���ۆرت بی هەیس ،سەردانی زۆربەی خوێندنگاکانی ک���رد لەناویان���دا زانک���ۆی هامپتن���ی ئەفریکاییە ئەمەریکایی���ەکانو زانکۆی
خانمی یەکەم لەئەمەریکا خۆی لەخۆیدا وەکو پۆستێکی سەرەکی چاوی لێدەکرێت .زیاتر وەکو ڕاوێژکارێکی سەرۆک کاردەکاتو زۆربەی جار ڕۆڵی گرنگ دەگێڕێت (کەڕو اڵڵەکانی) نیشتیمانی لەواشنتۆن بەمەبەستی ئەوەی پش���تیوانی نیشان بدات بۆ ههبونی پهروهردهو خوێندن بۆ ههموان. پ���اش ئ���هو مێ���ژوه لەنهوهدهکاندا گهش���تیارێکی جیهان���ی دهبێته خانمی یهکهم���ی واڵت ،ئهوی���ش ل���و هێنری هوڤەری هاوسەری س���ەرۆک هەربەرت هوڤەر ب���و ،ئهو لەس���اڵی 1929هەتا ساڵی 1933خانمی یەکەم بو .لوهێنری گەش���تیارێکی جیهانی بو کە جیۆلۆجی لەزانک���ۆی س���انفۆر ت���ەواو کردبو کە لەوێش بەسهرۆک هەربەرت هوڤەر ئاشنا بو .ئ���ەو خانمە ڕۆڵێک���ی گرنگی بینی لەبەرەوپێشبردنی وەرزشدا .ڕێبەرێکی س���ەرەکی ب���و ب���ۆ ڕێکخ���راوی Girl ،Scoutsئەو بەرهەڵس���تی کەس���انی ڕەگەزپەرستی دەکرد بەبانگهێشتکردنی ئەمەریکاییە ئەفریکاییەکان بۆ کۆشکی س���پیو هەوڵی مافی یەکس���انی دەدا. هوڤ���ەر داوای لەژنانی ئەمەریکا دەکرد کە چاالک بنو هەوڵی بەدەس���تهێنانی بڕوانامە بدەن .
میشێلو ملێنیا لەئهمری���کا ههندێ لەخانمانی یهکهم ناو ناوبانگیان تهنها لهسنوری واڵتهکهدا نهماوهتهوه ،ئیلنوار ڕۆس���ڤێلت یهکێکه لهو خانمانه که لەس���اڵی 1933هەتا ساڵی 1945لەکۆش���کی سپی بو .ئەو خانمە ب���و بەیەکێ���ک لەبەناوبانگترین خانم���ی یەکەمی س���ەدەی 20هەم .ئەو لەب���واری مرۆڤایەتی���دا کاری دەک���ردو هەڵمەت���ی مافی یەکس���انی بۆ هەموان بەڕێ���وە دەب���ردو لەمیان���ەی قهیرانی ئابوری ئەمەریکادا ڕۆڵی خانمی یەکەمی گۆڕی .ئەو س���تافی خۆی دروستکردو کۆنفرانس���ی ڕۆژنامەگەری خۆی هەبوو سەرانس���ەری واڵتانی جیهان گەڕا .ئەو کەس���ێکی بەهێ���ز ب���وو دژی جیاوازی کردن���ی ڕەگەزیو س���زای م���ەرگ بوو بەش���ێوەیەکی کاریگەرانە کاری دەکرد بۆ مافی یەکس���انی ڕەشپێس���تەکان. پاش تێرمی خانمی یەکەمی ڕۆس���ڤێڵت هاوکاری کرد ب���ۆ پێکهێنانی جاڕنامەی مافەکانی مرۆڤی نێونەتەوەیی. لەئهمری���کاو واڵتانی دیش خهڵكێکی زۆر گی���رۆدهن بەبهرباڵوبون���ی م���ادده
دهنگی کۆچبهران رووی لهکێیه؟
هۆش���بهرهکان ،رهنگ���ه ههڵمهتهکانی ژنهک���هی رۆناڵد ریگن ،نانس���ی ڕێگن لەس���اڵی 1981بۆ 1989لەکۆش���کی س���پی بو ،بێته پێش چ���او که یهکهم خانمی واڵت بوه که لەژێر ناونیش���انی "نا بۆ بەن���گو مادە هۆش���بەرەکان". کۆشیشی کردوه ،نانسی کۆمەڵگاکانی هان دهدا که باڵوبون���هوهی ئهو دهرده چهند گرفتی کۆمهاڵیهتی بەدوای خۆیدا هێن���اوهو هوش���یاری دهدا بەکۆمهڵگا لەمهترسییهکانی بهکارهێنانی. لەکۆنگرهی دیموکراتهکان لەش���اری فیالدیلفیا لهکاتی نۆره وتاری بیل کلنتن، که بهشداربو لەبۆنهی هاڵبژاردنی ژنهکهی وهکو کاندیدی کۆمارییهکان ،باسی ئهو رۆڵ���هی کرد که هی�ل�اری گێڕاوێتی ئهو دهمهی خانم���ی یهکهم ب���وه ،هیالری لەساڵی 1993وە هەتا ساڵێ 2001وهک خانمی یهکهم ،ڕۆڵێکی بەرچاوی هەبوه ل���ەزۆر بوارهکاندا بەتایب���هت دهرباری سیستمی تهندروستی. ئ���هو دهم���ه کڵنت���ن هەوڵی���دا ب���ۆ سیس���تەمێکی باش���تری تەندروستی،
هەرچەندە بەرنامەکە س���ەری نەگرت، ب���هاڵم وای کرد ک���ه ئهو مهس���هلهی ه ببێته جێ���ی بایەخی خەڵک���ی .کڵنتن هەوڵێک���ی زۆری داب���ۆ پ���ەروەردەی باشتر.و بەرنامەیەکی دامەزراند بەناوی پاراس���تنی خەزێنەی ئەمەری���کا .ئەم بەرنامەیە سەرچاوەو فەندی دابین کرد بۆ یارمەتیدانی کۆمەڵگاکان تا بەڵگەنامە بەنرخەکان ،ش���وێنەوارەکان ،بیناکان بپارێزن .بهاڵم ئێس���تا خانمی یهکهم بۆ ئهو وهک مێژویهک دهمێنێتهوه ،ئهگهر ببێته سهرۆکی واڵت. رهنگه س���هردهمی مش���ێل ئۆباما که وهک���و زۆر لەش���ارهزایان ئاماژهیان بۆ ک���ردوه لەویالیهتی یهکهم���ی ئۆبامادا وهکو کهمپین���ی ههڵبژاردنهکان رۆڵێکی وای نهگێراوه ،بهاڵم لەویالیهتی دوهمی ئۆبام���ا لەس���هروهختی بانگهش���هکاندا رۆڵی ههبوه .ئ���هوهش دهگهڕیتهوه بۆ کاریگ���هری بهکارهێنانی پۆس���تهکهی لەماوهی 4س���اڵی یهکهم���دا ،تاوهکو ببێت���ه پاش���خانێک ب���ۆ رۆڵ بینی���ن لەکهمپینی دوباره خۆکاندید کردنهوهی
هاوسهرهکهی. میش���ێل توان���ی لەتێرم���ی یەکەمدا جێدەس���تی دی���ار بێت ،ئهو س���ەنگی خس���تە س���ەر بوارەکان���ی کێش���ەی تەندروس���تی مندااڵن ،بەرەو پێشبردنی سەربازانی واڵت .لەمیانەی هەڵمەتەکانی سەرۆکایەتی س���اڵی 2012شدا ڕۆڵێکی زۆر گرنگ���ی هەبو ب���ۆ هەڵمەتی پارە کۆکردنەوەو پش���تگیری تێچونی دارایی ههڵمهتهکان���ی ههڵب���ژاردن ب���ۆ باراک ئۆبامای هاوسەری. ل���ە تێرم���ی دوهەمیش���دا میش���ێڵ ئۆباما وایلێهات لەهاوس���ەرەکەی زیاتر بەناوبانگ بو ئەو بەردەوامە لەسەر کار خێرخوازەکانیو گرنگیدان بەتەندروستی بەتایبەتی تەندروس���تی مندااڵن .مشێڵ زۆر کاریگەرانە هەوڵی داوە بۆ گۆڕانکاری لەخواردنی خوێندنگاکان تا خواردنێکی تەندروس���ت بدەن���ە خوێن���دکارەکان. تەنانهت ئەمەش لەالیەن کۆمارییەکانەوە ب���وە جێگای ڕەخنە کە بەش���ێوەیەکی تەنزەوە دەڵێن "ئیتر خواردنەکانیشمان دەبێت بەخواستی مشێڵ بێت" . لەهەڵمەتەکان���ی ئێستاش���دا ب���ۆ س���ەرۆکایەتی هاوسەرەکانی کاندیداکان دەکەوتن���ە بەر باس���ی میدی���اکان .بۆ یەکەم جار لەمێژوی ئەمەریکا کاندیدی پارتێکی سەرەکی ژنە ،هیالری کلنتن، جا ئەگەر س���ەر بکەوێت نازانین ڕۆڵی هاوسەرەکەی سەرۆکی پێشوی ئەمەریکا بڵ کڵنتن چی دەبێت؟ لهبهرامبهردا هاوس���هرهکهی کاندیدی کۆمارییهکان بۆ پۆستی سهرۆکی واڵت، ملێنیا ترام���پ لەیەک���ەم دەرکەوتنیدا رهنگه تا رادهی���هک نائومێدکهر بوبێت بەتایبهت���ی لەمیان���ەی کۆنگ���رەی نیشتیمانی کۆمارییەکان وتارهکهی بوە مایهی مش���تومڕو تانه لێ���دان لەالیهن زۆرێ���ک لەمیدی���ا ئهمریکییهکان���هوه بەتایبهت���ی وهک دهگوترا که لێکچونی زۆر لەنێوان وتارهکهی پێشتری مشێل ئۆباماو ئهم خانم���هدا ههبو ،لەئهگهری س���هرکهوتنی ترام���ب ،ئهوی���ش ببێته خانمی یهکهمی ئهمریکا.
هێرۆ زهنگهنه هیچ ساڵێک بههێندەی ئهمساڵی ههڵبژاردنی ئهمریکا قسهکردن لهسهر هاتنی کۆچبهر نهبوهته مایهی مشتومڕ ،رهنگه هۆکارهکهشی جیاوازی زۆری بۆچونی ههردو کاندیدهکه بێت. سااڵنە واڵتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکا نزیک����ەی 1ملیۆن گری����ن کارت دەدات بەکۆچبەری یاسایی کە ئەمە ناسنامەی دانیش����وانی یاساییە لەواڵتەکەداو مافی ئەوەیان دەبێت ل����ەم واڵتە کار بکەن، جگە لهوهش ،سااڵنە نزیکەی 700هەزار ڤیزای کارک����ردن لەئەمەریکا دەدرێت. بیرۆی لێکۆڵینەوەکان مەزەندە دەکات هەتا س����اڵی 2060نزیکەی 1لەس����ەر پێنجی دانیش����توانی ئەمەری����کا بیانی دەبن ،هەر بۆیە مەس����ەلەی کۆچبەری یاس����ایی لەئەمەری����کا ههم����و کاتێک لهس����هروهختی ههڵبژاردنهکان دەبێتە مەسەلەیەکی گرنگ ،بهاڵم هیچ کاتێک وهکو ئ����هم ههڵبژاردنه مهس����هلهیهکی گهرم نهبوه. س����ەبارەت بەم����ەش کۆمارییەکانو دیموکرات����ەکان هەمیش����ە بیروبۆچونی جیاوازیان هەبوە ،بهاڵم لەم هەڵبژاردنە، هەردو کاندید بیروبۆچۆنی دژ بەیەکیان هەی����ە لەس����ەر مەس����ەلەی کۆچبەری یاسایی. هیالری کلنتن: کۆچبهرهکان واڵتهکهیان بههێزتر کردوه کڵنت����ن دەیەوێت ئاس����انکاری بکات بۆ کۆچبەرە یاساییو نایاساییەکانیش کە بب����ن بەهاواڵت����ی ئەمەری����کا ،یان بۆ ئ����ەوەی بتوانن دەس����تیان ڕابگات بەخزمەتگوزاریەکان����ی تەندروس����تی
هەوادارانی ترامپ حکومەتو پێیوایە سیستەمی کۆچبەری یاسایی پێویستە س����ەنگی بخاتە سەر کۆکردنەوەی خێزان. ههروهها پش����تیوانی دەکات لەپێدانی ڤیزای کاتی کارکردن بۆ کەسانی خاوەن توانایی پیشەی بەرزو نزمیش ،تهوهکو بتوان����ن لەئەمەری����کا کار بکەن .کڵنتن دەڵێت "ئەمەریکا پێویستی بەچاکسازی هەیە لەیاس����اکانی کۆچبەریدا نەوەکو ڕێگە لێگرتن". کاتێ����ک س����یناتۆر ب����و ،لەس����اڵی 2007دا پش����تیوانی کرد لەبەرنوس����ی گشتگیری کۆچبەری کە ئەگەر پەسەند بکرای����ە ،دەکرا ڕێگ����ە بدرێت بەخێزانە پەنابەرەکان کەس����وکاری خۆیان بهێنن ب����ۆ ئەمەریکا.و پش����تیوانی دەکرد لەو یاس����ایەش کە بەش����ێوەیەکی خێراتر کۆچبەران بیمەی تەندروستی حکومەت بیانگرێتەوە .ئێس����تاش دەڵێت "ئەگەر
ببێ����ت بەس����ەرۆک ب����ەردەوام دەبێت، لەسەر ئەو هەواڵنەی کە لەبەرژەوەندی پەنابەراندای����ەو پێیوای����ە ئەمە واڵتەکە بەهێز دەکات بەلەبەرچاوگرتنی ئەوەی ئەمەیرکا واڵتێکی پەنابەرانە". دۆناڵد ترامپ: دیوارهکه دروست دهکەم ترام����پ هەڵوێس����تێکی زۆر تون����دی هەی����ە لەس����ەر کۆچبەری نایاس����اییو یاس����اییش .ترام����پ هەر لەس����ەرەتای دەرکەوتن����ی وەک����و کەس����ایەتییەکی سیاس����ی ،مەس����ەلەی کۆچبەری وەکو چەکێک ب����ەکار هێنا کە هێش����تا ڕون نیی����ە ئاکامەکان����ی لەبەرژەوەندی ئەو دەبن ی����ان پێچەوانەک����ەی .لهکاتێکدا پێش����بینییهکان ئهوهی خس����تۆته رو، ئهوهی کۆچبهری دهیانگرێتهوه نارازین لهم لێدوانانهی ترامپ که دوره لەدروست
بونی پێکهاتهی دانیش����توانی ئهمریکا. هەرچەن����دە لەمیانەی مش����تومڕەکانی هەڵمەتەکانو وتوێژەکان����ی میدیاکاندا چەندین جار بۆچونەکانی خۆی گۆڕیوە، ئهو بهرنامهکانی ف����و بەبلوێرێکی تردا دهکات ،کاری باش بۆ خهڵکی ئهمریکا نهوهکو کۆچبهران ،لهو بارهیهوه ترامپ دەڵێ����ت "ئەو پارەیەی کە بۆ وەرگرتنی نزیک����ەی 700ه����ەزار کەس ک����ە لەناو ئەمەریکا کار بک����ەن تەرخان دەکرێت، پێویس����تە بەکاربێت ب����ۆ بەهێزکردنی کرێ����کارە ئەمەریکایی����ەکانو زیادبونی موچەی ئەوان تا ئەمەریکاییە هەژارەکان ببن بەچینی مامناوەند". ههروهها دەشڵێت "نابێت ڕێگە بدرێت بەخ����اوەن کاران خەڵکی ل����ەدەرەوەی واڵت����ەوە بهێنن ب����ۆ کارک����ردن بەڵکو پێویس����تە لەن����او ئەمەری����کا خەڵ����ک وەربگرن".
ڕاوەرگرتنەکان دەریدەخەن ڕێژەی پشتیوانی ترامپ لەنێو کۆمەڵگای ئیسپانییەکان ،کە گەورەترین کۆمەڵگای کۆچبەرانن زۆر کەمە
یەکێ����ک لەبۆچونەکان����ی ترام����پ وتارەکانیانیاندا ئهوهیان خس����تۆته رو ک����ە لەمیدیاکان����ەوە بەبۆچونێک����ی که دهنگ بهو ن����ادهن لەکاتیكدا ترامپ سەیروس����ەمەرە لێکدەدرایەوە ،ئەوە بو لەچەندین بۆنهدا ئ����ەوەی ڕون کردەوە کە لەسەر کۆچبەری نایاسایی لەمیانەی کە ئەو دژی ئاینی ئیس��ل�ام نییە بەڵکو هەڵمەتەکانی هەڵبژاردنیدا گوتی"ئەگەر دژی ئیسالمی ڕادیکاڵە. ڕاوەرگرتن����ەکان دەریدەخەن ڕێژەی ببم بەسەرۆک دیوارێک لەنێوان سنوری مەکس����یکو ئەمەریکا دروست دەکەم،و پش����تیوانی ترام����پ لەنێ����و کۆمەڵگای هێزێکی زیات����ر ڕەوانەی ئەو س����نورە ئیسپانییەکان ،کە گەورەترین کۆمەڵگای دەک����ەم تا ڕێگ����ە بگ����رم لەکۆچبەری کۆچبەرانن لەئەمەریکاو هەروەها لەنێو کۆمەڵگای ئیسالمیش زۆر کەمە. نایاسایی بێنە ئەمەریکاوە". مەس����ەلەی جی����اوازی بیروبۆچونی ه����اوکات ترام����پ لەلێدوانێکی تری مشتومڕ لەسەردا ڕایگەیاند بەشێوەیەکی یاسایی کۆچبەری لەنێو دیموکراتەکانو کات����ی ڕێگ����ە دەگ����رم لەکۆچب����ەره کۆمارییەکان����دا ش����تێکی ن����وێ نییە. موس����وڵمانەکان بێنە ناو ئەمەریکاوە ،لەچەندی����ن هەڵمەت����ی هەڵبژاردن����ی ئەم����ەش وەک����و بەش����ێک لەبەرنامەی ڕابوردوش����دا مەس����ەلەی کۆچب����ەری ئاسایش����ی نەتەوەیی .ئەم لێدوانەشی بوە بەخاڵێک����ی س����ەرەکی دەنگدان. ناڕەزاییەک����ی زۆری لەالی موس����وڵمانە بەاڵم دی����دو بۆچونەکانی ترامپ لەگەڵ ئەمەریکایی����ەکان لێکەوتەوە ،تەنانەت کۆمارییەکانی پێشوشدا جیاوازی زۆری زانایان����ی ئاین����ی ئیس��ل�ام لەمیان����ەی هەیەو زۆر توندترە.
8
کۆمهاڵیهتی
) )542سێشهممه 2016/8/30
كۆچی پێچهوانه دهستی پێكردوه
بهههزاران پهنابهر لهئهوروپاوه گهڕاونهتهوه بۆ ههرێمی كوردستان ئا :ڕاوێژ كامهران لهپاش قهیرانی ئابوری ههرێمی كوردستانو كرانهوهی سنورهكان بهڕوی پهنابهراندا بهتایبهتی بههۆی شهڕی سوریاوه ،خهڵكێكی زۆر له ههرێمی كوردستان بهرهو واڵتانی ئهوروپا بهڕێكهیون كه خۆیان (بهلێشاوهكه) ناویاندهبرد وهك ئاماژهیهك بۆ رۆشتنی پهنابهران بۆ ئهوروپا بهلێشاو ،بهاڵم ئێستا بههۆی ئهوهی ئهو پهنابهرانه ژیانێكی زۆر خراپ لهكهمپهكاندا بهسهردهبهن، كۆچی پێچهوانهیان دهستپیكردووهو دهگهڕێنهوه ههرێمی كوردستان بهاڵم وهك خۆیان دهڵێن "لهههردوو دنیاكه بوون" دیار عهل���ی گهنجێكی دانیش���توی سلێمانیهو بهوتهی خۆی له مانگی 7ی 2015له توركیاوه پاش بینینی ئازارو ناڕهحهتیهكی زۆر له گهڵ 20هاورێی دیكهیدا به ڕێگای قاچاخ گهیش���تۆته فهڕهنسا بهو مهبهس���تهی لهوێشهوه بچێته بهڕیتانیا ،بهاڵم ئهو وهك خۆی دهڵێت نهیتوانیوه سنوری فهڕهنسا - ئهڵمانیا تیپهڕێنێتو بۆ ماوهیهكی زۆر له كهمپێكدا كه لهدارستانێكی دورهشار لهالی���هن رێكخراوێك���ی خێرخوازیهوه بۆیان دابینكراوه ماوهتهوه ،دیار وتی" ژیان���ی ئهوێ زۆر س���هخت بوو ،وهك پێویس���ت خواردنو خواردنهوهشیان پێنهدهداین ،من كه رۆشتم ئۆتۆمبێلم ههبوو فرۆشتم ،ئهو پارهیهشم خواردو بهناچ���اری هاتمهوه ،چونكه كه دواتر لهفهڕهنساش خۆم ڕادهستكرد وتیان
ژیانی ئهوێ زۆر سهخت بوو ،وهك پێویست خواردنو خواردنهوهشیان پێنهدهداین ،من ك ه رۆشتم ئۆتۆمبێلم ههبوو فرۆشتم ،ئهو پارهیهشم خواردو بهناچاری هاتمهوه پەنابەرێک لەکاتی گڕانەوەیدا بۆ کوردستان تۆ پهنجهم���ۆری بورگاری���ات ههیهو دهبێت بگهڕێیتهوه ئهوێ ،ئیدی منیش گهڕامهوه ههرێمی كوردستان" دی���اری تاك���ه گهنج نیه ك���ه ئهو ڕوداوهی بهس���هردا هات���وهو ب���ه ه���هزاران گهن���جو خێزان���ی دیكهش پاش ڕۆش���تنیان ب���ۆ ئهوروپا بههۆی ئ���هوهی لهوێش هیچیان ب���ۆ نهكراوه بهناچ���اری گهڕاونهتهوه ،ئاری جهالل
سهرپهرشتیاری فدراسیۆنی پهنابهران بهئاوێنهی وت"ئێمه لهگهل بهش���ێكی زۆری كهمپ���هكانو رێكخراوهكان���ی پهناب���هران پهیوهندیم���ان ههی���هو بهشێك لهو پهنابهرانه بههۆی ئهوهی ماوهی زیاتر له س���اڵێكی له دۆخێكی ناههم���واری ژیان���دان لهكهمپ���هكان بڕی���اری گهڕان���هوه دهدهن بهاڵم ئهو رێژهیهش هێن���ده زۆر نیه كه بوبێته
دیاردهیهك���ی بهرچ���او ،ههتا كۆتایی مانگی 3ئهمساڵ زیاتر له 37ههزارو 500كهس له ههرێمی كوردس���تانهوه ڕۆش���تن بۆ ئهوروپاو لهو ژمارهیهش نزیكهی 3ههزار كهسیان گهڕاوهتهوه بۆ ههرێم���ی كوردس���تان ،ههربۆیه ههتا ئێس���تاش بهشێكی زۆریان ئهوه بهباش���تر دهزانن كه ناڕهحهتی ئهوێ قبوڵبك���هن نهك ئ���هوهی بگهرێنهوه
فۆتۆ :رۆیتەرز
خهرجكردووهو لهكاتی گهڕانهوهشیاندا ههرێمی كوردستان" بهوت���هی ئ���اری ئ���هو كهس���انهی هاوكاریهكی ئهوتۆشیان ناكهن ،بۆی ه گهڕاونهتهوه ئێس���تا توش���ی كێشهی ل���هڕوی كۆمهاڵیهتیش���هوه بهش���ێك كۆمهاڵیهتی جۆراوج���ۆر هاتون ،ئهو لهوانهی گهڕاونهت���هوه لهبارودۆخێكی وتی"ئهوانهی كۆچیانكردووه لهچینی زۆر ناههم���واردانو كهوتونهت���ه ژێر مامناوهن���د بونو ئ���هوهی ههیانبووه ق���هرزو لهههن���گاوی رۆش���تنو دواتر خانویهك بووه یاخود ئۆتۆمبێلێك بووهو هاتنهوهش���یان پهش���یماننو دهبێت كۆچیا پێكردووه ،ئێستاش بهناچاری لهس���هرهتاوه دهست به ههموو شتێك هاتونهتهوهو پارهكهشیان لهو رێگایه بكهنهوه"
تارا پاش شهش مانگ خهمۆكیی كهسوكارهكهی :كچهكهمان فرێندراوه
دواجار خۆی سوتاند ئا :ئاودێر محهمهد ـ كهالر لهم مانگهدا كچه فهرمانبهرێكی كتێبخان ه گشتیهكانی گهرمیان لهقهزای كهالری ناوهندی ئیدارهی گهرمیان خۆی سوتاندو پاش ههفتهیهك لهخۆسوتانهكهی بههۆی زۆری رێژهی سوتاوییهكهی گیانی لهدهستدا ،بهوتهی بهرێوبهرایهت ی توندوتیژی دژی ژنانیش تارا شهش مانگ خهمۆكی ههبووه ،بهاڵم پشتگوێ خراوه. نێرگز عوس���مان وهك كهس���ێكی نزیك له ت���ارا مهولود ،به ئاوێن���هی راگهیاند " لهناوراس���تی مانگی ههش���تدا تارا ئاگری لهجهس���تهی خ���ۆی بهرداو بهه���ۆی بون ی كێشه لهگهڵ خانهوادهكهی خۆی سوتاند، پاش 6رۆژیش بههۆی سهختی برینهكهیهوه گیانی لهدهستدا" بهوت���هی نێرگ���ز ،ت���ارا فهرمانب���هر بو لهكتێبخانهی گشتیهكانی گهرمیان لهقهزای كهالر ,بهاڵم ئهو وتی"ئهو ههمشه كهسێك ی بێدهنگو كهم���دو بو ،ههر بۆیه كێش���ه ی خانهوادهك���هی ب���ۆ كهس باس���نهدهكرد، ماوهیهك���ی زۆری���ش بوو خهم���ۆكو بێزار دیاربوو ،تا ئهو كاتهی خۆی سوتاند" ب���ۆ بهدواداچونی ئهو ههواڵ��� ه ئاوێنهی ههوڵی���دا لهگهڵ خانهوادهی ئ���هو ئافرهت ه قس���ه بكات ،بهاڵم كهسو كارهكهی ،ك ه خهڵكی گوندێكی نێوان كهالرو خانهقیننو له ئێس���تادا لهگهڕهك���ی ئاوارهكانی كهالر نیش���تهجێن رازی نهبون لهس���هر هۆكاری مهرگی كچهكهیان بدوێن ،الی خۆشیهوه، عهقی���د لهمیع���ه محهم���هد ،بهرێوهبهری بهرێوهبهرایهتی بهرهنگاربونهوهی توندوتیژی دژ به ئافرهتان لهگهرمیان ،بۆ ئاوێنه وتی" بهپێ���ی بهدواداچونهكان��� ی ئێمه ماوهی 6 مانگ دهبێ ئهو كچه توشی خهمۆكی بوهو ئ���هوهش كاری كردۆتهس���هرباری دهرونی، ههر بۆیه پهنای بۆ خۆكوش���تن بردوه ،ئهو پێشتر كێشهی ههبوهو لهماڵهوهو فهرمۆش كراوه تا بهداخهوه گهیشتۆت ه ئهو ڕادهیه ی كۆتایی بهژیانی خۆ ی بهێنێت" بهرێوهبهری بهرهنگاربونهوهی توندتیژی دژ ب���ه ئافرتان وتیش���ی" ئ���هوه دوهمین حاڵهتی خۆس���وتانی ساڵ ی 2016بوو ك ه بهمردن كۆتای پێبێتو ساڵی پاریش زیاتر ل ه 10حاڵهتی خۆس���وتاندن تۆماركرابو ك ه 5كهسیان بهو هۆیهوه گیانیان لهدهستدا"
ش���یرین مهحم���ود ،هاوڕێ���ی ت���اراو فهرمانب���هری كتێبخان���هی گش���تی كهالر، لهب���ارهی مهرگهی ت���اراوه بۆئاوێنهی وت " تارا كهس���یكی روخ���ۆشو دهم بهخهنده بوو ،ه���اوكات جیاواز لهكچانو كوڕانی ئهو سهردهمه هیچ تێكهڵیهكی لهگهڵ ئامێرهكانی پهیوهندی كردندا نهبو ،ههر بۆیه تهنانهت فهیسبوكیش���ی نهبو ،ههرگیز لهو بڕوایهدا نیم ك ه ئهوهی لهس���هر تارا دهوترێت گوای ه توش���ی خهمۆكی ههبوه راستبێت ،چونك ه ئهوهندهی من ڕۆژانه ئ���هوهم دهبینی هیچ كێشهیهكی دهرونی نهبووه" ش���یرین وتیش���ی " پۆلی���سو بهرێوهبهرایهتیهكان���ی بهرهنگاربون���هوهی توندتب���ژی دژ بهئافرهت���ان لهگهرمی���انو ناوچهكان���ی دیك���هش كاتێ���ك ه���ۆكاری راس���تهقینهی خۆ كوش���تنو خۆ سوتانی ئافرهتانی���ان بۆ ئاش���كرا نابێ���ت دهڵێن نهخۆشی خهمۆكی یاخود دهرونی ههبووه" ئهو لهبارهی ت���ارای هاوڕێبهوه وتی"تارا كهم قس���ه بوو ،هاوكات كهسێكی پۆشتهو ب���وو ،هیچ كاتێكیش قس���هی نهدهكرد تا پرسیاری ئاراستهنهكرایه ،بهداخهوه كه بهو شێوهیه كۆتایی به ژیان ی هات"
ئهو پێشتر كێشهی ههبوهو لهماڵهوهو فهرمۆش كراوه تا گهیشتۆته ئهو ڕادهیهی كۆتایی بهژیانی خۆ ی بهێنێت
چیرۆكی ئهو كچ ه كوردهی لهگهل كوڕێكی عهرهبدا لهماڵ رادهكات ئا :ئاوێنه پاش نیوهڕۆی رۆژی 22ئابی 2016 كچێكی تهمهن 17ساڵ بهناوی (م .ح) له شارۆچكهی شێخان لهماڵ دهچێته دهرهوهو ئیدی ناگهرێتهوه ،دواتریش كهسوكاری ئهو كچه بهمهبهستی دۆزینهوهی وێنهو پێناسی باری شارستانی كچهكهیان باڵودهكهنهوه ،بهاڵم ئهوه بۆ نزیكهی ههفتهیهك دهچێت ههتا ئێستا ئهو كچه نهدۆزراوهتهوه. بهپێ���ی وت���هی كهس���وكاری ئ���هو كچ���ه ڕوداوهك���ه كۆمهاڵیهت���ی بوهو كچهكهیان لهالیهن گهنجێكی عهرهبهوه ههڵخڵهتێندراوهو پاش ئهوهی لهرێگهی ت���ۆڕه كۆمهاڵیهتیهكان���هوه بهیهكهوه ڕێكهوت���ون دوات���ر خوش���كهكهیانی فڕان���دووه ،ئهم كچه لهگ���هڵ دایكیو خوش���كێكیو دو برای���دا لهش���ێخان ژی���اونو بارای دارایش���یان باش بووه، ڤانی حزر برای ئهو كچهیهو س���هرجهم ئهو زانیاریانهی س���هرهوهی بۆ ئاوێنه پشتڕاس���تكردهوه ،ڤان���ی وتی"پ���اش ئ���هوهی ئهو رۆژه خوش���كهكهم لهماڵ چوب���ووه دهرهوه نهگهڕایهوه ماڵهوه، ههر بۆیه ئێمهش پۆلیس���مان لێئاگادار ك���ردهوه بۆ ئ���هوهی بهدوایدا بگهرێنو بیدۆزین���هوه ،ب���هاڵم ئهوهی ئێس���تا لهبهردهس���ته ئهوهیه كه خوشكهكهم لهالیهن كوڕێك���ی بهڕهگهز عهرهب كه بهباندهكانی فڕاندنی مرۆڤهوه ههبێت، ههتا ئێستاش ئێمه لهههوڵی دۆزینهوهی خهڵكی شاری بهسڕهیه فڕێندراوه. ڤان���ی وتیش���ی"ئهوهندهی ئێم���ه خوشكهكهمانداین" ئ���هو برایهی دهڵێت "خوش���كهكهی زانیاریم���ان لهس���هر دهس���تكهوتووه ئ���هوه بووه كه میدی���ا له پاش ئهوهی م���ن زۆر بێدهنگو كهمدو ب���و ،لهنێو لهش���ارۆچكهی ش���ێخان ڕۆش���تون ،ش���ێخان تهنها دو هاوڕێ���ی ههبوو كه س���هرهتا فڕێندراوه بۆ شاری ههولێرو ئێمش دهمانناسین ،له پاش روداوهكه تهنان���هت لهوێش بیندراون ،بهاڵم ههتا من قس���هم لهگهڵ ئهو دو هاورێیهشی ئێستا نهدۆزراونهتهوهو ئێمهش ترسی ك���ردو و ئهوانیش وتیان ك���ه لهمێژه ئهوهمان ههیه كه ئهو كهسه پهیوهندی قسهیان لهگهل نهكردوه ،ههر بۆیه ئهو
وێنهكانیشیان لهكامێرای چاودێری یهكێك له هۆتێلهكانی ههولێردرا گهیشتۆته دهست پۆلیسی ههولێر هۆتێلهكه بههۆی ئهوهی ئهو دوو كهسه خوش���كو برانهبونو هاوسهرگیریشیان نهك���ردووه ئامادهنهب���وه ش���وێنی مانهوهیان پێبدات ،ئاوێنه بۆ وهرگرتنی زانیاری زیاتر پهیوهندیكرد بهپۆلیسی كهس���ه خوش���كهكهمی فڕاندووهو هیچ ههولێرهوه ،بهاڵم ئهوان ئامادهنهبوون پهیوهندیهكی خۆشهویستیان له نێواندا لهب���هر ههس���تیاری كهیس���هكه هیچ زانیاریهكی نوێ ئاشكرا بكهن ،هاوكات نهبووه" بهپێی زانیاریهكانی پۆلیسی ههولێر هێم���ن س���لێمان وتهبێژی پۆلیس���ی ئهو كچو كوڕ پاش ئهوهی له ش���ێخان دهۆك تهنه���ا ئهوهندهی وت كه ئهوان ڕۆشتون ویتسویانه بچنه ههولێرو لهوێ لهدیارنهمان���ی كچێك له ش���ارۆچكهی بمێنن���هوه ،وێنهكانیش���یان لهكامێرای شێخان ئاگاداركراونهتهوهو ههوڵهكانیان چاودێ���ری یهكێ���ك لههۆتێلهكان���ی خستۆته گهڕ بۆ دۆزینهوهی ئهو كچه، ههولێردرا گهیش���تۆته دهست پۆلیسی ب���هاڵم ئهویش ئامادهنهب���وو زیانیاری ههولێر ئهمهش پ���اش ئهوهی خاوهنی زیاتر لهسهر ڕوداوهكه ئاشكرت بكات.
هالل: اكهم
رهنگاڵه
كێك لهو بهرپرسانه ته واڵتێكو لهالیهن و واڵت����هوه بهجلو هوه لهكهناڵهكانهوه ی لێدهكرێت" ��وم ئهوه ئاش����كرا انی ههمو رهنگێكی
rangalayawene@gmail.com
) )542سێشهممه 2016/8/30
عهبدولی حهمهجوان
پاش ٥٠ساڵ لهنواندن:
بهنیازی كارێك ی هونهریی نوێم
تۆخی ح����هز لێیه ،دكت����ۆر فوئاد مهعس����ومیش وهك بهرگدروی����هك ش����ارهزای جلهكانه ،بهاڵم بهگشتی بهرپرسهكان راوێژكاری گونجاندنی جلو بهرگیان نی����ه ،لهوهاڵمی ئهو پرسیارهی كه ئایا تاڵهبانی ههرگیز لێی توڕه نهبوه؟ ئهو وتی "زۆرینهی
جار م����ام ج����هالل دهستخۆش����ی زۆرێك لهبهرپرسهكانی پارتیش الی هات����هالم تاوهكو قاتێ����ك جلی بۆ بدروم ،پێیوتم دهس����توبردی لێبك ه من پۆشاك دهدرون". لێكردومو ههرگیز توڕه نهبوه". دهوهن بهنیگهرانی����هوه باس����ی نهك شههید بكرێم ئهو جالنه لهبهر س����هبارهت بهج����لو بهرگهكانی ئا :ئازاد بایز مهس����عود بارزانیش����ـ ئ����هو وت����ی لهج����لو بهرگهك����هی ش����ههید لیوا نهكهم! ههرچهنده ئ����هو بهگاڵتهوه "بهڕاس����تی نازان����م چ����ۆن دوراوه ،حس����ێن مهنس����ور كرد ،ئ����هو وتی پێیوتم بهاڵم بهداخهوه راستی كردو عهبدولی حهمه جوان یهكێكه چونك����ه ت����ا ئێس����تا پێیاننهوتوم "بهداخهوه ش����ههید لیوا حس����ێن فریای لهبهركردنی نهكهوتو شههید لههونهرمهندو شانۆكاره ناسراوهكانی جلوبهرگی ئهو ب����دروم ،ههرچهنده مهنس����ور بهرلهوهی شههید بكرێت بو". كوردستان ،ئهو دوای 50سال لهكاری نواندن ،دهڵێت "كارێكی هونهری نوێم بهدهستهوهیه".
بهشهو لهڕۆژ ههاڵت
س���بكارانهی ڕۆژههاڵت اش���ور تهنه���ا بۆیان س���نورانهدا كار بكهن ی بۆیان ی ئهمن رس���ان ی بیارهو نابێت لهناحیه ر دور بكهونهوه. دهر محهم���هد یهكێكی ی هاواڵتیه رۆژههاڵتیانه ی ه ،ئهو بهدهم مامهڵه كهلوپهلهكانی���هوه، هی ڕۆژهكان���ی ههفت ه ی ی بیاره بهمهبهس���ت هو كهلوپهالنهی لهگهڵ ی ومه ،بهتایبهتی ڕۆژان ی گهشتیاریهو اوچهیهك ی تری عێراقو باشور ڕوی تێدهك���هن ،ئهو مان زۆر باشه". "ئ���هو ش���تانهی م���ن ی فرۆشتن ،نان ،قهیس وژ ،روبهههنار ،كهرهو ی هن���د پێداویس���تیهك ی ریش كهس���انێك داوا تی دهكهن ئێم ه بۆیان ی هر شتێك لهو كااڵیانه ێنین ئهگهر نهفرۆشرێن هكێ���ك لهخزمهكانمان هنێین". ی ���ارام ك���ه هاواڵتێك ی ی كرین ���و ،خهریك��� اسب كاره ڕۆژههاڵتیان ه ی تهوێڵ���ه ،ئ���هو ه كات كه دێم ه تهوێڵهو نی ئهم شته خۆماڵیان ه ی تایبهتی خۆیان چێژ
11
پاوهو تهوێڵهو بی���اره لهههردو حهمید ب���ارام بهئاوێنهی راگهیاند ی ك���ه ناحی���هی بی���ارهو تهوێڵ��� ه دی���وی رۆژه���هاڵتو باش���ور کوردستانهوه ،دانیش���توانهكهیان س���نورێكی فراوانی���ان لهگ���هڵ ههورامی���نو خزمایهت���ی ژنو واڵت���ی ئێران���دا ههی���هو تێكهاڵو ی ی هاواڵتیانی ئێ���رانو ههرێم بون ژنخوازییان لهنێواندا ههیه. بهرێوهب���هری ناحی���هی بیاره ،كوردستان بههۆی بازرگانی كردنو
تهرازو چهند هێنده بایهخ بهتهندروس���تیت بدهی كهم���ه ،لهروی س���ۆزداریهوه كاتێك���ی گونج���او نی���ه بۆهی���چ پهیوهندیهكه.
دوپشک تەنها پێویستە تێڕوانینو گۆشەنیگای خۆت بۆ کیشەکان بگۆڕیت ،ئەو کات چارەسەرەکان خۆیان دەردەکەون.
ی كردوه باخداریو ئاژهڵداریهوه وا ی دروست ی كۆمهاڵیهت پهیوهندیێك ی بێ���ت لهنێوانی���انو ژنو ژنخوازی ی ی تۆكمه كردوه ،ئهو وت پهیوهندیان ی ئهو پهیوهندی ه كۆمهاڵیهتیو "بههۆ ی ناس���راوییهیی نێ���وان هاواڵتیان
کهوان ئەو رێ���گا قورس���ەی توش���ت بوە وەک بەربەس���تێک س���ەیری بکە بۆ تاقیکردن���ەوەی ئی���رادەت لەژیاندا، هەوڵب���دە بیرکردنەوەکان���ت لەگەڵ ئێستای ژیانتدا بگونجێنیت.
ی ئێرهو والتی ئێران رۆژانه بهبۆنه سهردانو پرس���هكانهوه ژمارهیهك ی ی ئێران���ی دێن��� ه ناوچه هاواڵت��� ههورامانو ئێوارانیش دهگهڕێنهوه ی بهشداربون لهخۆشیو بهمهبهست ناخۆشیهكانی یهكتری".
گیسک هەوڵبدە گەش���ت بکەیتو ش���وێنی نوێ ببینیت ،بەگش���تی تۆ کەسێکی تایبەتمەن���دی لەس���ەرخۆیتو سەرکردەت هەیە.
عهبدول���ی حهم���ه ج���وان بهئاوێن���ه ی راگهیاند كه ههر لهس���هرهتای منداڵییهوه حهزو خولیای نواندنو كاریی شانۆیی تیا دهركهوت���وه ،ئهو وتی "ه���هر لهمنداڵییو ههرزهكاریمهوه ههرچی كارێكی ش���انۆیی ی���ان فلیمێكی س���ینهمایی نمایش بكرایه دهچوم س���هیرم دهكرد ،پ���ارهی رۆژانهی ش���اگردانهكهمم كۆدهك���ردهوه دهم���دا بهسهیركردنی شانۆگهرییهك ،لهتهمهنی ٩ ساڵیدا لهس���هر ریكالم كردنم بۆ سینهما گی���رام وایاندهزان���ی پاگهن���ده بۆ حیزبی شیوعی دهكهم". وتیش���ی "دواتر چومه پهیمانگا لهگهڵ هاوڕێیان مامۆس���تا عوسمان چێوارو كاك حهمهڕهشی ههرهسدا ،دواتر ساڵی ١٩٦٨ ش���انۆییهكمان نمایش���كرد بهناوی بڕیارو ئهنج���ام دوات���ر كۆمهڵی هون���هرو وێژهی ك���وردی دام���هزراو دهتوانم بڵێ���م توانای هونهریمان لهوێوه دهستیپێكرد". حهمهج���وان ب���اس ل���هوه دهكات وهك كۆمهڵ���ی هون���هرو وێ���ژهی كوردی خهرمانێ���ك كاری ج���وان جوانیان كردوه كه ئهرش���یفێكی دهوڵهمهندیان خستوهته س���هر ههگبهی هونهری كوردی ،ئهو وتی "دواتر ناوی كۆم���هڵ گۆڕا بو بهكۆمهڵهی هون���هره جوانهكان���ی ك���ورد ك���ه ل���قو بارهگامان لهزۆربهی شارو شارۆچكهكانی كوردستان ههبو ،ئهو ئهكتهرانهی بهوهفا بوین لهناویدا ههمیش���ه دهمانگوت كۆمهڵ ماڵهباوانه ،چونك���ه كۆمهڵێك لقو تیپی هونهریو ش���انۆیی لێب���وهوه ،یهكهمیان تیپی مۆسیقای مهولهوی جیابوهوه ،دواتر تیپی پێش���ڕهوی ش���انۆی كوردی ،تیپی شارو تیپی ساالریش". لهبارهی مان���هوهی عهبدولی حهمهجوان بۆ ماوهی ٤٧س���اڵ لهكۆمهڵ���ی هونهرو وێژهی ك���وردی ،ئهو وتی "ئهوه تهنها من نیم كه ماومهت���هوه چهندین هونهرمهندی مهبدهئی تریشن". لهبارهی ههنگاوهكانی بنیاتنانی قۆناغی دراماو پشتبهس���تن به بهرههم���ه درامیه
سهتڵ پێویس���تە ئارامی خ���ۆت بپارێزیت لەبابەت���ە هەس���تیارەکاندا ،ب���ەاڵم ئاگادارب���ە ،لەخ���ۆت بای���ی نەبیت بەه���ۆی ئ���ەو متمانەی���ەی خەڵکی هەیانە بەتۆ.
كوردیی���هكان ،هونهرمهند وت���ی "لهدوای ڕاپهڕینهوه تا س���اڵی ١٩٩٧دراما دهنگی نهما ،ب���هاڵم ههر لهو س���اڵهدا كۆچكردو كاك حس���ێن میس���ری هاته ئ���اراوه كه دهرهێنهرێكی ت���هواو بهتوانابو ،كارهكانی جێی خۆی گ���رت ،ههندێ���ك هونهرمهند لهو س���هردهمهدا ڕهخنهیان لهكاك حسێن دهگرت ،ئێس���تا ئ���هم ههلومهرجه كشو ماتهی درامایان بینیوه بۆیه ئێستا قهدری ئ���هو دهرهێنهره دهزانن ،ك���ه بهو زنجیره كاره دراماییانه دیس���انهوه درامای كوردی خس���ته ناو خهڵكهوهو ههم بینهری ئاشت كردوه لهگهڵ كاری هونهریی". وتیش���ی "ئینج���ا بهكر رهش���یدو كاك جهلیل زهنگهن���هو چهند دهرهێنهرێكی تر دهستیانكردهوه بهكاركردن ،بهداخهوه تا ئێستا درامای كوردی نهیتوانیوه وهك دراما توركیو عهرهبیو فارسییهكان پێگهیهكی پتهو بۆخۆی دروس���تبكات ،خهتاكهش بۆ ئ���هوه دهگهڕێتهوه ئێمهی كورد دهزگامان نییه بۆ كاری درام���ی ،ههروهها هۆكاری سهرهكی دهگهڕێتهوه بۆ الوازی وهزارهتی ڕۆشنبیری چونكه لهكاتی خۆشگوزهرانیو لهكاتی قهیرانیش���دا بودجهیهكی تایبهتی بهكاری درامایی تهرخان نهكردوه ،دیسان كهناڵهكانی���ش وایلێهات���وه ئیمكانیات���ی ئهوهی���ان نهم���اوه كه س���اڵی جارێكیش درامایهكی بهپێز نیشانی بینهر بدهن ،ههر بۆیه بینهری ك���ورد ئهو دراما بیانیانهیان درخوارد دهدرێت". عهبدول���ی حهمهج���وان ب���اس لهوهش دهكات ك���ه ك���ورد س���یناریۆیان نیهو تا ئێس���تاش دهبێت كهڵك لهنوس���ینهكانی چیخۆفو حهمهدۆكو دیس���تیۆ فیس���كی وهرگرن ،ئهوهشی ئاشكرا كرد كه بهنیازی كارێكی هونهری نوێیه ،ئهو وتی "بهشداریم لهدرام���ای ئاوای���ی عهلی���اوا ك���ردوه كه لهدهرهێنانی لوقمان غهریبهو له 30ئهڵقه پێكهاتوه ،چاوهڕوانین سپۆنس���هرێكی بۆ بدۆزین���هوه بۆ ئهوهی لهكهناڵێكدا پهخش بكرێت". لهبارهی دۆخی سیاسیو كاریگهرییهكانی لهس���هر پهكخس���تنی رهوش���ی هونهری لهس���لێمانیو كوردس���تان ،ئ���هو وت���ی "هونهرمهن���د دهبێ���ت كهس���ایهتی خۆی بپارێزێتو پابهندی بیری حیزبایهتی نهبێت، چونكه كه وابهس���ته بو بهالیهنێكی دیاری كراوهوهو ڕهنگی دایهوه لهكارهكانیدا ئهوه بهرههمه هونهرییهكهی الواز دهبێت".
نهههنگ لەبەرئەوە خەم مەخۆو لۆمەی خۆت مەکە ب���ۆ بەختی خراپ���ت ،بەڵکو بەپێچەوانەوە ،گەش���بینبە ،چونکە ژیان هەردەم سورپرایزه.
10
rangalayawene@gmail.com
رهنگاڵه
س ی ح بهرگدروی چاكهتو پانتۆڵهكانی مام جه ر ی ج و ا ن ی ی الیپۆ سلیمینگ ئامێر سهر لهجلهكانی مهسعود بارزانی دهرنا
) )542سێشهممه 2016/8/30
ی باش بۆنههێشتنی چهوری رێگهیهك
ئا :زانكۆ سهردار ئهو بهرگدروهی زیاتر لهسیو چوار ساڵه سهرقاڵی پیشهكهیهتیو چاكهتو پانتۆڵهكانی تاڵهبانیو چهندین گهوره بهرپرسی دیكه دهدورێت ،دهڵێت "هیچ بهرپرسێك لهپێدانی پارهدا رهزیل نییه".
ئهم ئامێ���ره تایبهتهبهلهناوبردن ی چهوری ئهو شوێنانهی كه كۆبونهتهوه ئامێرهكه ههڵدهستیت بهتێكشكانی چهورییەك���هو فڕێدان���هدهرهوهی لهرێگهی میزو پیس���ایی مرۆڤ دوای 24كاتژمێر .ئهم ئامێره ئهبێته هۆی رێكخس���تنی لهش پاش بهكارهێنانی چهن���د جارێك ئ���هم ناتوانێت كێش ك���هم بكات���هوه بهڵك���و دهتوانێت چهوری ئهو ش���وێنه لهناوبهرێت كه ئامێرهكهی لێدهدهیت ،بهاڵم دهبێت لهماوهی مانگێك چهندجارێك بهكاری
بهێنیت ،ل���هروی تهمهن���هوه نابێت بۆمن���داڵ بهكاربهێنرێت باش���تراوای ه دوای تهمهن���ی 18س���اڵی بێ���ت، سهبارهت بهو كهس���انهی نهخۆشی درێژخایهنیان ههیه هیچ كێشهیهكیان نیه تهنها ئهو كهس���انهی پهستانی خوێنیان ههیه پێی���ان دهڵێن پاش بهكارهێنان���ی ئامێرهك���ه تاوهكو دو كاتژمێر هیچ مهخ���ۆن .چونكه ئهو چهوریانه دهچنه خۆێنهوهو ئهگهری ههی���ه ببێته هۆی ب���هرز بوونهوهی پهس���تانی خوێن .ئ���هم ئامێره هیچ
ناونیش���ان :بهختیاری -شهقامی س���هرهكی بهرامبهری سالۆن ئهستهمبوڵ
الیهنێكی خراپ نی���ه تهنها ئهگهری ههیه تۆزێك ئازار یان س���وربوونهوه دروس���ت بكات ئهگهر دهرهجهكهی ب���هرز بكهیتهوه .ئ���هو ئامێرهی الی ئێمه دهس���ت دهكهوێت پارچهیهكی تره لهگهڵدایه كهن���اوی ئینفرارهیت كاتێك چهورێكه ئهتوێنێتهوه ناهێڵێت پێستهكه شۆربێتهوه ئهیگهرێنێتهوه بۆ ش���وێنی خۆی ،ههندێ جار ئهم ئامێره كێشهی هۆرمۆنو دواكهوتنی س���وری مانگان���ه ناهێڵێ���ت بههۆی تواندنهوهی چهوری ورگ.
ژماره تهلهفۆنی 0533183536 - 07706581971 فهیسبوكmedicalclinicsuly :
دهوهن مهعسوم عهبدولفهتاح ،ئهو بهرگدروهی پیشهكهی لهباپیریهوه بۆ باوكی لهباوكیش����یهوه بۆ خۆی ماوهت����هوه ،بهئاوێن����هی راگهیان����د لهساڵی ()1929وه باپیری لهكۆیهوه دهس����تیداوهته كاری بهرگ����درویو باوكیشی لهساڵی ( ،)1956كاتێك دهچنه شاری ههولێر لهسهر ههمان پیش����ه ب����هردهوام دهبێ����ت ،بهاڵم دهوهن خ����ۆی لهس����اڵی ()1982 الی باوكی دهبێته ش����اگردو دواتر لهساڵی ()1996بهدواوه دێته شاری سلێمانیو لهوكاتهوه تا ئێستا درێژه بهپیشهكهی دهدات ،ئهو بهرگدروه دوجار لهواڵتانی فهرهنساو بهریتانیا بهش����داری راهێنان����ی نێودهوڵهتی كردوه. دهوهن وت����ی "ئهم����ه پیش����هی بنهماڵهكهمان����ه ،تهنانهت ئێس����تا دو برام لهس����وید كاری بهرگدروی دهك����هن ،بهراس����تی پیش����هیهكی خۆشهویس����ته الم����ان ،ههرچهنده لهئێستاداو لهئاست جاران پیشهكه بهه����ۆی پێش����كهوتنی تهكنهلۆژیاو جوڵ����هی بازرگانی����هوه ،گۆڕانكاری زۆری بهسهرداهاتوه". دهوهن ئ����هوه رهتدهكات����هوه ك����ه بهرگدروییهكهی ئ����هوان بهوه ناوبانگ����ی پهی����دا كردبێ����ت زیاتر پۆش����اكی كهس����ایهتیه سیاس����یو
دهوڵهمهن����دو بازرگانهكان دهدرونو كهمترین هاواڵتیی ئاس����ایی دهچنه الیان چونك����ه گیرفانیان دهرهقهتی نرخهكانی الی ئهو نایات ،ئهو وتی "پیش����هكهمان بۆ ههمو كهس����ێكه بهبێ جی����اوازی ،تهنانهت خهڵكانی ئاساییش دێنه المان ،بهاڵم زۆربهی بهرپرس����انی بااڵی حزبیو حكومیو سهرۆك هۆزو س����هرۆك عهشیرهته عهرهب����هكان دێنه الم����ان ،ئهوهش وههای كردوه خهڵكی بهو شێوهیه لهكارهكهی ئێم ه تێبگات". وتیشی "لهڕاس����تیدا من نامهوێت یهك ی����هك ن����اوی بهرپرس����هكان بهێن����م ،بهاڵم تهنانهت كونس����وڵو باڵوێزو بهرپرسانی بااڵی حكومهتی عێراقیش كه لهپۆستی زۆر بااڵدان، تهنانهت تا ئاستی سهرۆك كۆماری عێراقیش من جلیان بۆ دەدورم". دهوهن ئهوهش ئاش����كرا دهكات، تاوهك����و ئێس����تا هیچ بهرپرس����ێك لهپێدان����ی پ����ارهدا رهزی����ل نهبوه، تهنانهت زۆرجار زیاد لهنرخی خۆی پارهشیان بهدیاری داوهتێ ،ئهو وتی "نرخهكانمان بۆ ههمو ئاس����تهكان گونجاوه ،بهاڵم ههندێكجار دهبینیت ش����تهكان گهوره دهكرێن ،من خۆم وهك وتم پۆشاكی زۆرترین بهرپرس دهدروم ،كهچ����ی بیس����تومه دهڵێن فاڵن بهرپ����رس چاكهتو پانتۆلێكی بهپهنج����ا ه����هزار دۆالر دوری����وه، ههندێك نرخ����ی زۆر خهیاڵی باس دهكرێ����ت ،ئاخر ئهوه راس����ت نیه، راسته جۆرو مۆدێل جیاوازی لهنرخدا دروستدهكات بهاڵم زۆر لهو نرخانه كهمتره كه خهڵكی باسیدهكهن". بهس����هلیقهی س����هبارهت بهرپرس����هكانیش ب����ۆ ههڵبژاردنی پۆش����اكهكان ،دهوهن مهعس����وم
جهخت لهوهدهكاتهوه كه ههمویان خۆشه كاتێك یهك ح����هز بهجۆری باشو مۆدێلی جوان دهبیم كه دهچێت دهكهن ،وتیشی "ئهوان لهبهرئهوهی بهرپرس����انی ئهو بۆ زۆرترین شوێنو بۆ الی زۆرترین بهرگهكانی من����ه كهس دهچن ،بۆیه ههمیش����ه شتی دهیبینم پێشوازی دهوهن مهعس��� باشو جوانیان دهوێت". وتیش����ی "بهڕاس����تی ب����ۆ منیش دهكات كه تاڵهبا
بهڕۆژ لهباشور
ی پێچۆڵ ناكرێت ی داراییش كهبابخانهكهی روناك قهیران ئا :عهزیز لهگوندی خهرپانی سهر بهناحیهی بیاره، چهند ساڵێكه ئافرهتێكی ههورامی كهبابخانهیهك بهڕێوهدهبات ،ئهوهنده كهبابهكانی بهتامو چێژه كه لهسهرتاسهری كوردستانهوه خهڵكی رویتێدهكهن ،روناك دهڵێت "دڵگیریی گوندهكهمانو خۆشیی خواردنهكهمان ،وایكردوه قهیرانی داراییش كاریگهری لهسهر رێژهی میوانهكانیان نهبێت". رون���اك فهرهج خاوهنی ئ���هو كهبابخانهیه ی رۆژانی پش���و جمهی دێت لهمی���وانو خهڵكی بهدرێژای���ی ههفت���هی لهزۆرب���هی ناوچهكانی كوردستانهوه روی تێدهكهن ،لهكاتی وهستایی كردن���ی لێدانی شیش���ی كهباب بهدهس���تو پهنجه خڕو خرپنهكان���ی بۆ میوانهكانی ،وتی "لهس���اڵی 2012لهگهڵ هاوس���هرهكهم بهناوی كهم���ال ههورام���ی لهواڵتی س���وید گهڕاینهوه ب���ۆ كوردس���تان ،بڕیارمان���دا بهكردن���هوهی كهبابخانهێكی مۆدێرن لهگوندهكهمان ،ئهوه بو ئهم كهبابخانهیهمان كردهوه ،بۆ یهكهمجار بو لهم ناوچهیه ئافرهتێك ببێته كهبابچی". وتیشی "ئیدی خهڵكی بهشێوهی جۆراوجۆر قس���هو باس���یان دهكرد ،بهاڵم هاوسهرهكهم وت���ی نابێت گوێ لهكهس بگری ئێمه ئیش���ی خۆم���ان دهكهینو تۆش وهس���تا ڕوناكی ئهم كهبابخانهیهت". وهس���تا روناكی كهبابجی ئاماژهی بهوه كرد كه بهداخهوه لهس���اڵی ڕابردودا هاوسهرهكهی كۆچ���ی دوای���ی ك���ردوهو ئیت���ر بهتهواوهتی ئهرك���ی بهڕێوهبردنی كهبابخانهكهی كهوتوهته سهرش���ان ،ئهو وتی "من توانیم كهبابخانهكهم گهوره بكهم ،لهئێس���تهدا ڕۆژانه 6ش���اگردم ههی���ه ،شاگردهكانیش���م لهه���هردو رهگهزنو میوانێكی زۆرمان ههیه ،ڕۆژانی پش���و ژمارهی
کاوڕ گەڕانەوە بۆ رابردو هیچ سوودێکت پێناگەیەنێ���ت .تۆ توان���او ژیریی پێویس���تت هەیە ب���ۆ مامەڵەکردن لەگەڵ گشت ئەو ش���تانەی رۆژانە روبەڕوت دەبنەوە.
شاگردهكانم زیاد دهكهم بۆ 15شاگرد ،بههۆی زۆری سهردانكهرانو میوانانهوه". وتیش���ی "ئ���هو میوانان���هی روم تێدهكهن لهزۆربهی شارهكانی كوردستانهوهدێن ،زۆربهی ئهو ش���انده ئهوروپیو عهرهب���یو ئهمهریكیو ڕۆژنامهنوسانهی دێنه كوردستانهوه ڕودهكهنه پارێ���زگای ههڵهبج���ه دێن���ه كهبابخانهكهمان بهمهبهس���تی نان خواردن ،چهندین لهو كهسه ئهوروپیانه بونهته هاوڕێم".
گا
لهكاتێكدا ك���ه قهیرانی دارای���ی كاریگهری كردووهته سهر ههمو كایهكانی ژیانو زۆربه ی كاس���بكاران باس���ی بێبازاریی دهكهن ،بهاڵم خاوهن���ی كهبابخان���هی خهرپانی وت���ی "ئێمه بهراورد بهپێ���ش قهیرانهكه ئێس���تا بازاڕمان زیات���ری ك���ردوه ،ه���هر لهبهر ئهوهش���ه كه رۆژانی پشو ش���اگردهكانم زیاد دهكهمو ههمو خانهوادهكهش���م دێ���ن لهكهبابخانهكهم ئیش دهكهن".
دوانه
چاالک���ی جیاواز ئەنجامب���دە ،چونکە هەس���ت دەکەی���ت تەندروس���تی رەنگە ئ���ەو چاالکییان���ە ببنە مایەی جەستەییو دەرونی تۆ لەلوتکەدایە، هاندانت ب���ۆ جێبەجێکردنی پالنەکانی ل���ەم ماوەیەدا کۆمەڵێک لەکەس���انی دەوروبەرت دەبنە پاڵپشتییەک بۆت. داهاتوت
ئهوخانمه كهبابچی���ه داوا لهخانمان دهكات لهس���هر پێی خۆیان راوهس���تنو شان بهشان ی پی���اوان كاربك���هن ،چونكه خانم���ان هیچیان لهپی���اوان كهمتر نیه ،بۆی���ه دهبێت گوێ بهو نهریته كۆنانه نهدهن كه بهسهریاندا سهپێنراوه، ئهو وت���ی "من وهك خ���ۆم ئ���هو كۆمهڵگایه رهتدهكهم���هوه كه رێگربێت لهبهردهم ئافرهت، دهبێت ئافرهتیش جورئهتی ههبێت". روناك وتیشی "من له 14ساڵییهوه دهستم
قرژاڵ
داوهت���ه كار ،كاتێ���ك لهگهڵ هاوس���هرهكهم كۆچ���م كرد بۆ ئهوروپا لهواڵتی س���ویدو پێنچ س���اڵ لهوێ ژیام لهوێش كارم كردوه ش���ان بهش���انی هاوس���هرهكهمو ههردهم لهسهرپێی خۆم ڕاوهستاوم". ڕوناك فهرهج تهمهنی 45س���اڵه ،لهساڵی 1984هاوس���هری لهگ���هڵ كهم���ال ههورامی ك���ردوه ،خاوهن���ی 2منداڵهو یهكێك���ه لهژنه سهركهوتوهكانی كوردستان.
شێر
ئەو چاالکیو وزەی���ەی لەناختدا بونی پاڵپشتی دەکرێیت هەم لەپیشەکەتداو هەیە هێزت پێدەبەخشنو هانت دەدەن هەم لە ژیانی تایبەتیو کۆمەاڵیەتیدا، بۆ گ���ەڕانو بینینی کۆمەڵێک ش���تی هی���چ کاتێ���ک هەس���تەکانت لەبەرامبەرەکەت مەشارەوە. نوێ.
ئ���هم كاس ئا :عهزیز رهسوڵ كه دێن���ه با ههیه ل���هو س ی كوردی ههردو سهدان هاواڵت لهالیهن بهرپر دیوی سنوری باشورو رۆژههاڵتی دیاریكراوهو ن ی كوردستان ،لههاتوچۆیهك تهوێڵه زیاتر بهردهوامدان ،بهشێكی زۆریان ئهس���كهند بهرهبهیان كه هێشتا دنیا دیكهی ه لهو ه تاریكه بهبێ پاساپۆرتو مۆڵهت كه دێنه بیاره ێ ی ئێرانهوه بهپ لهسنوری واڵت ی فرۆش���تن دێن ه خاكی ههرێمو دهمهو ئێوارانیش كه دنیا تاریك دهكات وت���ی "زۆربه دێمه ناحیهی دهگهڕێنهوه". ی ئه فرۆشتن حس���ێن كهری���م ،یهكێك��� ه لهو خۆمدا هێناو هاواڵتیانهی رۆژههاڵتی كوردستان پشو ،ئێره نا ی لهشارهكانی ی تهوێڵه س���هرقاڵ كه لهناو بازار ی كوردس���تان فرۆش���تنی كهلوپهله ،ئ���هو وت ی تهوێڵ ه ڕۆژانه بازاڕم "ڕۆژانه دێمه ش���ارۆچكه وتیش���ی " بۆ فڕۆشتنی چهند جۆره خۆراكێك ك��� ه لهالی خۆمان���هوه دهیانهێنمو دهیهێنم بۆ ف دهیانفرۆشم ،الی خۆمان بازاڕو كار وش���ك ،مێو ماس���تو چه بهجارێ نهماوه". ی ترن ،زۆرجار وتیش���ی "ب���ازاڕی باش���ور ی تایبهت ی كااڵكانمان كااڵ كوردستان بۆ فرۆشتن ی دههێنین ،هه زۆر باش���ه ،ههرچهنده س���ااڵن ئێمه دهیانهێ ڕابردو بازاڕمان زۆر باشتر بو". ی یه حس���ێن باس ل���هوه دهكات ك ه لهماڵ��� ی 3ڕۆژ لهپ���اوهوه دێت ه لهبیاره دایده ههفت���ه س���امان ب� ی تهوێڵه ،ك ه نێوانیان ش���ارۆچكه بهرۆش���تن بهپێ 40خولهكه ،ئهو گهش���تیار ب� ی كااڵبو لهو كا ی "ئهگهر بێتو هێزه ئهمنیهكان وت ئێ���ران بمانگرن ،بێ پاس���اپۆرت لهش���ارۆچكه ی ئهزیهت���ی زۆرمان دهدهن ،ئێمهش وتی"زۆربه زۆر بهوریای���هوه كه ڕۆژانه تاریك ه بیاره بۆ كڕین دێینو ئێوارانی���ش تاریك دهكات دێم ك ه تامو ههیه". دهڕۆینهوه".
فهریک س���ەرەڕای هەموو ئ���ەو دەرئەنجامە خراپان���ەی بەه���ۆی بیرکردن���ەوە لەراب���ردوو توش���ت دەب���ن ،رەنگە ئەو پەس���تانە زۆرەی لەسەرتە کار لەتەندروستی جەستەت بکات.
بیروڕا
) )542سێشهممه 2016/8/30
birura. awene@gmail. com
13
کام واڵتە کە حوکمڕانانی نەیانتوانی بەڕێوەی ببەن ،تەنانەت نەیانتوانی شارۆچکەیەکی هەڕەشەکانی سەر کوردستان گەشتیاری تێدا دروست بکەن؟! رێبین هەردی
بەهادین نوری من لێرەدا قسە لەسەر هەڵوێستو کاری ئیداری هەرێم ناکەم کە لەم ٢٥ساڵەی پاش راپەرینی ١٩٩١وە تا ئێستە چەند خراپ����کاریو کارەس����اتی لێکەوتۆتەوە لەش����ەری براک����وژیو وێرانکاریەوە یان کێش����ەی جۆراوج����وری کۆمەاڵیەتی – ئاب����وری .لێرەدا تەنها قس����ە لەس����ەر دروستکردنی شارۆچکەیەکی گەشتیاری دەکەین ،کە ئەمەش شتێکە ئەهمیەتی خۆی هەیە ،لەم روەشەوە شارۆچکەی سیتەک بەنمونە وەردەگرین. س����ەرەکوەزیرانی س����ەردەمی دو ئیدارەی����ی ب����ۆ ماوەیەک لەم بەش����ەی هەرێ����م ،ئەندازیار ئەندام����ی مەکتەبی سیاس����ی "ی.ن.ک" عومەر فەتاح بو. لەهەنگاوێک����ی چاوەرواننەکراودا عومەر فەتاح رایگەیاند کە س����یتەکو زڕگویز دەکرێن بەدو ش����ارۆچکەی گەشتیاری هەرێ����م .ئ����ەم خەڵکە چ����اوەرێ بون حکومەتەکەیان نەخش����ەیەک بخاتەرو ب����ۆ دەس����تپێکردن .ب����ەاڵم پێدەچێ س����ەرەکوەزیری ئەندازیار قسەی خۆی لەبیرچو ،بنیاتنانی ش����اری گەشتیاری جێهێش����ت بۆ ئ����ەو خەڵکە ک����ە بەبێ هیچ نەخشەیەکی ئەندازیاری هونەری، بەب����ێ هیچ جۆرە تەنس����یقێک لەنێوان هاواڵتیاندا ،وردتر بڵێین بەشێوازی بەر لەسەدەها ساڵ ،هاواڵتیان شارۆچکەی گەشتیاری سیتەکیان دروستکرد ،بەاڵم چۆن دروستکردنێ! لەماوەی ئەم – ١٠ ١٥ساڵەی دوای راگەیاندنەکەی عومەر فەتاح سیتەک ،کە دیوەکەی تری چیای گۆیژە کەوتوە ،کراوە بەشارۆچکەیەکی گەش����تیاری ئەوت����ۆ کە لەهەمو ش����ت دەچێ جگە لەش����ارۆچکەی گەشتیاری هاوچەرخ. لەس����ەردەمی کۆندا رژێمی پاشایەتی هی����چ ش����ارۆچکەیەکی گەش����تیاری دروس����تنەکردوە ،بەڵکو هیندێ ئوتێلو جێگ����ەی س����ەرەتایی دروس����تکردوە لەپیرمامو سەرسەنگو س����وارەتوکە.. هتد .شارۆچکەی شەقالوە کە دەکەوێتە بن چیای س����فین ،لەسەر ئەو جادەیەیە ئینگلیزەکان لەبیس����تەکانی س����ەدەی پێشودا دروس����تیانکردوە لەهەولێرەوە ب����ۆ ئێرانو خ����ۆی ناوەندی ق����ەزا بوە لەدابەش����کردنی ئی����دارەی هەولێ����ردا، بەش����ێوەیەکی عەف����ەوی ،ب����ێ هی����چ بڕیارێکی حوکومی بوە بەشارۆچکەیەکی گەش����تیاری لەس����ااڵنی پ����اش جەنگی جیهانی دوەم����دا .ژورو باخی تێداکراوە بۆ ئیج����ار ل����ەوەرزی هاوین����دا .بەاڵم تا ئێس����تە ش����ەقاڵوە ش����ارۆچکەیەکی گەش����تیاری س����ەرەتاییە ،ئەگەرچ����ی سەد قات لەس����یتەکی تازە دروستکراو باشترە! وەرە لەگەڵم����ان کاک عومەر فەتاحی ئەندازیار ،با ببینین چۆن شارۆچکەیەکی گەشتیاری لەسیتەک دروستکراوە؟ مەرجی یەکەم بۆ باش����یو رێکوپێکی هەر ش����ارێ ،گەش����تیاری بێ یان نە، ئەوەیە کە تۆڕێکی تێروتەسەلی جادەو رێگ����ەی هاوچەرخی هەب����ێ ،لەجادەی دوسایدیو یەک سایدی بۆ ئاسانکردنی گەڕانو گەیش����تن نەهەر جێگەیەک کە گەش����تیار بیەوێت .جا برادەرینە ئێوە پێتان س����ەیر نیە کە بزانن هیچ رێگەو بانێ بۆ هاتوچۆ لەسیتەکی گەشتیاریدا بونی نیە! گوندە بچکۆلەکەی سیتەکی کۆن لەشارە گەش����تیاریەکەی سیتەکی گەشتیاری ئەمڕۆ باشترە! ئەی ش����اری گەش����تیاری هاوچەرخ کە ئەمڕۆ دروس����تبکرێ بەبێ پڕۆژەی ئ����او ئاوەڕۆ دەبێت؟ بەڵ����ێ بەکردەوە بوە! ئەوە سیتەکی گەشتیاری هەرگیز بی����ر لەپ����ڕۆژەی ئ����او ئ����اوەڕۆی تێدا نەکراوەتەوە ..هەر کەس����ە کە خانوی ک����ردوە پش����تی بەبیرێ����ک بەس����توەو تەرتیباتێکی شەخسی بۆ خۆی کردوە. هی����چ پ����ڕۆژەو نەخشەیەکیش����ی بۆ دابەشکردنی کارەبا نەبوەو نیە .شارێ کە جادەو رێگەوبانی نەبێت چۆن هێڵی کارەبای تێ����دا دابەش دەکرێ؟ ئەویش بەشێوەیەکی عەفەوی هەر ماڵەو خۆی شتێکی بۆ خۆی جێبەجێکردوە!
سیتەک
لەماوەی ئەم ١٠ـ ١٥ساڵەی دوای راگەیاندنەکەی عومەر فەتاح سیتەک ،کە دیوەکەی تری چیای گۆیژە کەوتوە ،کراوە بەشارۆچکەیەکی گەشتیاری ئەوتۆ کە لەهەمو شت دەچێ جگە لەشارۆچکەی گەشتیاری هاوچەرخ لەشاری گەش����تیاریدا دەبێ باخچەی گەشتیاری گەورەو بچوک دروستبکرێ، یاری����گای باش����ی جۆراوج����ۆر هەبێ، مەلەوانگەو جێگای باری بەکۆمەڵو دو کەس����ی ،خوێندنگەو کتێبخانەو بنکەی رۆش����نبیریو تەندروستی دامەزرێنرێت، ب����ازاری رێکوپێ����کو س����وپەرمارکێتو سینەماو شانۆ بونی هەبێ ،حیساب بۆ چەند ئوتێلێکی گەشتیاری پلە جیاجیا بکرێ ،ئەمڕۆ دابینکردن����ی ئینتەرنێت پێویستە بێ دواکەتن؟ مەس����ەلەی پاراس����تنی ژینگەو بونی هەوای پ����اکو ڕینومایی بۆ س����ەرجەم دانیش����توان کە بەش����دار بن لەئەرکی هێشتنەوەی ژینگە بەپاکی پرسیکی زۆر گرنگە ،بەتایبەتی لەجێگەیەکدا بەشاری گەشتیاری ناودەبرێ .بەاڵم حوکمرانان وازی����ان لێهێناوە ب����ۆ خەڵک کە رەنگە پاش چەند س����اڵێ جیاوازیەکی ئەوتۆ لەنێوان سلێمانیو س����یتەکدا نەهێڵنو سەرچاوەی پیسبونی ژینگە وەک یەک لێبکەن. ئەندازی����اری س����ەرەکوەزیران عومەر
فەتاح فەتوایەکی دەرکرد بۆ دروستکردنی ش����ارۆچکەی گەشتیاری س����یتەک ،بێ ئەوەی هیچ نەخش����ەیەک بخاتەرو یان هیچ بنەماو مەرجی نیش����اندا سەبارەت بەپرۆژەک����ە .ئەم����ەش هەڵەیەکی زۆر گەورە بو ،گەل����ێ ئەنجامی زۆر خراپی لێکەوتەوە .ب����ەاڵم خراپترین ئەنجامی لەدو خاڵدا خۆی دەبینێتەوە: -١لەباتی ش����ارۆچکەی گەش����تیاری هاوچ����ەرخ کاریکاتێرێکی ش����ارۆچکەی گەشتیاری دروستکرا – وەکو لەسەرەوە باسم کردوە. -٢ئەگەر پرۆژەکە لەسەر نەخشەیەکی ئەندازی����اری رێکوپێ����ک ،بەچاودێ����ری وەزارەت����ی گەش����تو گ����وزار بخرایەتە بواری جێبەجێکردن ،دەبوە سەرچاوەی داهاتێکی بەکەڵکو باش بۆ حکومەتی هەری����م ،بەتایبەت����ی لەم س����ەردەمەی قەیران����ی داراییو نەبونی موچەو بژێوی ژیانی هاواڵتیان .بەاڵم حکومەت هەلێکی باشی لەکیسی خۆیداو زەرەرێکی زۆری کرد ،س����ەدان ملیون دۆالری لەکیسچو کە دەیتوانی بەش����ێوەیەکی یاس����ایی زەوی می����ری (ب����ەردەاڵن)ی ناوچەکە بفرۆشێ بەهاواڵتیان ،بەاڵم پاش ئەوەی بەیان����ێ باڵوکاتەوە کۆمەڵ����ێ زانیاریو ڕێوشوێنی رەس����میو رێنومایی لەسەر چۆنیهتی کرینی زەویو دروس����تکردنی خان����و ..هت����د .ئاگادارکردن����ەوە ک����ە ه����ەر س����ەرپێچییەک دەبێت����ە ه����ۆی لێپرسینەوەو س����زای یاسایی ،ئەوکاتە کاروبار بۆ دروس����تکردنی شارۆچکەی گەش����تیاری بەرێکوپێکیو س����ەرکەوتو دەرویش����تو ئەم����ەش لەبەرژەوەن����دی حکومەتو میللەت دەب����و ،ژمارەیەکی زۆر لەگەشتیاران لەسەرجەم شارەکانی هەری����مو هەمو عێراق����ەوە رویاندەکردە سیتەکو ئەمەش سەرچاوەی داهاتێکی باش بو بۆ پارێزگای سلێمانی بەگشتی، بەاڵم بەداخەوە ئ����ەوی رویداوەو ئائەم چرکەیەش بەردەوامە شتێکی دیکەیە: دروستکردنی ش����ارۆچکەی گەشتیاری س����یتەک کرا بەهەل����ێ ب����ۆ بازرگانی ناڕەواو ج����ۆرێ لەراوروت����ی هاواڵتیان لەسەر حس����ابی بەرژەوەندی گشتی – ی����ان بەرژەوەندی حکومەت ،بەرێگەدان بەتاقمێ لەو خەڵکە کە زەوی بەردەاڵن بەنرخێکی خەیاڵی بفرۆشن بەهاواڵتیان ب����ۆ خانوکردن .لەئەنجام����ی ئەم کارە نایاساییەدا ،کە بە بەرچاوی حکومەتەوە جێبەجێکراو بەبێ ئەوەی حوکمڕانان نقە بکەن ،ئەم شارە الرولوێرە بێسەروبەرە لەدایکبو! باشە ئاماژە بۆ ئەوەش بکەین کە دەس����ەاڵتداران ئەوەیان لەبیرنەچو
ئەم هەڵەیەی عومەر فەتاح کردی هەر لەسیتەک نەکراوە بەڵکو هەڵەی هەمو دەسەاڵتدارانی هەرێمەو لەسەرجەم پارێزگاکان کراوەو تا ئێستەش هەر بەردەوامەو پێویستی بەچارەسەری گشتیە بێ دواکەوتن ئەگەرچی لەهەمو جێگەیەک ئەو هەڵەیە لەئاستی سیتەکدا نەبێت ک����ە برێکی ب����اش لەبناری ش����اخەکە تەرخانک����ەن بۆ خان����وی خۆیان ،رێگە بەکەسی دی نەدرێ لەوێدا خانوبکات. شایانی باس����ە ئەم هەڵەیەی عومەر فەتاح کردی هەر لەس����یتەک نەکراوە، بەڵکو هەڵ����ەی هەمو دەس����ەاڵتدارانی هەرێمەو لەسەرجەم پارێزگاکان کراوەو تا ئێستەش هەر بەردەوامەو پێویستی بەچارەس����ەری گش����تیە بێ دواکەوتن، ئەگەرچی لەهەمو جێگەیەک ئەو هەڵەیە لەئاستی سیتەکدا نەبێت. لێرەدا ئەو پرسیارە دێتەپێش :ئێستە چ����ی دەبێ بکرێ بۆ چارەس����ەری ئەو وەزعەی سیتەک؟ پێش����ینان وتویان����ە "زەرەر لەنیوە بگەڕێتەوە باشترە" ،ئێستەش پێویستە هەوڵی چڕ بدرێ بۆ چاکس����ازی ،ئەوی دەتوانرێ بک����رێ ،بام درەنگیش����بێ. پێش����نیازی م����ن ئ����ەم خااڵن����ەی خوارەوەیە: -١ئەرک����ی چاک����ردنو پێداچونەوە بس����پێردرێ بەلیژنەی����ەک لەچەن����د ئەندازی����اری دەس����پاکو بەتوان����ا کە ل����ەم قۆناغەدا راس����تەوخۆ پێوەندییان بەپارێ����زگاری س����لێمانیەوە هەب����ێو چاودێری کارەکەشیان بکرێ. -٢کڕینو فرۆش����تنی زەوی بەردەاڵن (االراچ����ی االمیری����ه)و دروس����تکردنی خان����وی تازە قەدەغە بک����رێ بەکاتی، هەتا ئاگاداریەکی تر. -٣ئ����ەو لیژنەی����ە نەخش����ەی ش����ارێکی گەشتیاری بکێش����ێ بەهەمو پێداویستیەکانیەوە ئینجا دیراسەیەکی وردی ئەو پرسە بکەن کە چون دەتوانن ئەو نەخش����ەیە لەگەڵ ئ����ەم واقیعەی لەسەر زەوی هەیە تێهەڵکێش بکەن. -٤دامەزراندنی لیژنەی شارەوانی بۆ شاری س����یتەک کە بتوانێ لەئێستەوە یارمەتی لیژنەی نەخشە داڕشتن بدات. رێگرتن لەدروستکردنی خانو بێمۆڵەتی شارەوانی. -٥دەستنیشانکردنی جێگە لێژەکان کە بۆ خانو دەس���تنادەنو پاراس���تنی ئ���ەو درەختە بەڕوانەی تێیدایە ،لەگەڵ ناشتنی درەختی نوێی وەکو دارەبەن، گۆی���ژ ،هەرم���ێ کێویلە ،س���نەوبەری خۆماڵی (لەبادینان هەیە) مازو...هتد. لەکۆتاییدا گومانم نیە کە کەس���انێ ه���ەن زۆر لەم���ن زێت���ر دەزان���ن لەم کاروبارەدا کە لەم وتارەدا باس���م کرد. خۆزگە ئەوانە دەیاننوسیو بەشداریان لەموناقەش���ەدا دەک���ردو بەرباڵوتریان دەک���رد کە هەم���و ناوچەکانی هەرێمی بگرتایەتە خۆ.
گۆڕانێ���ک لەناوچەک���ەدا رو ئەدات. گۆڕانێک ک���ە دیبلۆماس���یەتی تورکی بەتایبەتی پاش کودتاکە رابەری ئەکات. تورکیا پاش ماوەیەک���ی زۆر لەتەنگژە لەگ���ەڵ واڵتەکان���ی ناوچەکە لەس���ەر سوریا ،پاش نزیکبونەوەی لەدەوڵەتانی کەن���داو تەنان���ەت لەس���عودیە ،پاش ئەوەی ک���ە تەنانەت لەگەڵ هاوپەیمانە رۆژئاواییەکانیدا توشی گرفت بو لەسەر ئەوەی روخانی بەش���ار ئەسەدی کردبو بەئامانج���ی س���ەرەکی .لەپاش ئەوەی لەژێرەوەو بەنهێنی نزیکی لەگەڵ هێزە تیرۆریس���تەکانی ناو س���وریادا هەبو، کە هەمو ئەمان���ەش وایکردبو نەلەگەڵ ئێ���ران نە لەگ���ەڵ روس���یاو نەلەگەڵ عێ���راقو تەنانەت لەگ���ەڵ هاوپەیمانە رۆژئاواییەکانی���دا پەیوەن���دی باش���ی هەبێت .کودت���ا هاتو لەگ���ەڵ خۆیدا تورکیا سەرلەبەری سیاسەتی دەرەوەی خۆی گوڕی ..لەئێرانو روسیا نزیکبۆوە، سەردانی پۆتینی کردو داوای لێباردنی لەخس���تنە خوارەوەی فڕۆکە روسیەکە کرد ،بۆ یەکەمجار باسی لەبەشار ئەسەد کردو پیشانیدا کە رێگری نیە لەمانەوەی بەشار ئەسەد گەر بۆ ماوەیەکی کاتیشی بێت .بەاڵم پڕ ئاش���کرایە ئەم گۆڕانەی سیاسەتی تورکیا پەیوەندی بەکودتاوە نیە ،بەڵکو پت���ر پەیوەندی بەکوردەوە هەی���ە .هاوپەیمان���ی نێونەتەوەیی بۆ دژایەت���ی داعش کە جەنگ دژ بەداعش زۆر لەپێشتر ئەزانێت لەدژایەتی رژێمی بەشار ئەس���ەد ،لەناو واقعی پڕ هیزی چەکدارو ناکۆک بەیەکی ئۆپزس���ێۆنی س���وریادا ،کوردەکان���ی وەک هێزێکی کاریگەرو تەبا بینی کە ئەتوانێت شەڕی داعش بەباشی بکاتو لەهەمانکاتدا وەک هێ���زو پێکهاتەش هەڵگ���ری هیچ یەک لەو مەترس���یانە نیە ک���ە زوربەی هێزە ئۆپزسێۆنەکانی ناو س���وریا هەڵگرین. تورکیا کە کەوتنی بەشار ئەسەد ،نەک شەڕی داعشی بەئامانجی سەرەکی خۆی ئەزانی ،بینی کوردەکان وەک چاوەڕێی ئەکرد لەبەردەم داعشدا نەک نەڕوخان، بەڵکو بەرگریو قارەمانێتیەکیان نواند ک���ە وای لەهاوپەیمانی نێونەتەوەیی دژ بەداع���ش کرد وەک هیزێک���ی کاریگەر تەماش���ای بکاتو بەهەم���و توانایەوە پش���تگیری بکات .کوردەکان ئەوە هیچ ناوچەکانی خۆیان لەداعش پاککردەوەو ئێدارەیەکی خۆجێیان راگەیاند ،بەڵکو لەزوربەی ش���وێنەکانی دی دوای داعش کەوتنو ل���ەزۆر جێگە دەریان کردن کە گرنگترینیان رزگارکردنی مەنبەج بو. تورکیا ئیدی نە بەش���ار ئەس���ەدی بیر ما ،ن���ە نەرمی لگەڵ داعش .هەمو دەوڵەتەکانی گ���ەڕا بۆ ئەوەی لەالیەک هەم���و پەیوەندیەکانی ب���ەو واڵتانەوە چاک ب���کات ،مامەڵەی سەرەکیش���ی بەک���ورد بێت .تورکی���ا ئامادەیە هەمو الی���ەک رازی ب���کاتو تەنه���اش داوای کورد ئەکات .مەترس���ی کورد جێگەی هەم���و مەترس���یەکانی دی ئەگرێتەوە. پێش���هاتەکان وا پیشان ئەدەن تورکیا لەم هەوڵەیدا تاڕادەیەک سەرکوتو بوە. ئێرانو روسیا لەگەڵ تورکیا دائەنیشنو قس���ەی باش لەس���ەر ی���ەک ئەکەن. تەنانەت س���وریاش لەهج���ەی لەگەڵیدا ئەگۆڕێ���تو وەک جاران توندو ناحەزانە نی���ە .ئەگوترێ���ت لەژێ���رەوە خەریکی گەرمکردن���ی پەیوەندیو رێکخس���تنی هەنگاوەکانیان .لەشکرکێشی تورکیا کە بەئاشکرا بەناوی دژایەتی تیرۆرەوە دێت کە نەک هەر داعش بەڵکو کوردەکانیش ئەگرێتەوە ،ئەم مەترسیانە پشت راست ئەکەن���ەوە .تورکیا بەئاش���کرا ئەڵێت دژی ئیرهاب���ی داعشو ک���ورد هاتوە. ئەمەری���کا لەهاتنەک���ە ن���ەک بێدەنگە بەڵک���و رۆژی پێ���ش دەس���تپێکردنی هێرش���ەکە بایدن لەتورکیایەو رازیبونی خ���ۆی رائەگەیەنێت .هەمو ش���تەکان ئەڵێن کوردەکان دیسان ئەبنە قوربانی س���ەودایەکی نێودەوڵەتیو وەک هەمو جاریکی دی ن���اکام ئەمێننەوە .خانمە رۆشنبیرێک لەپەیجی خۆی بەئەسەفەوە نوس���ی(:مێژو دیس���ان دوب���ارە ئەبێتەوە) ..مەبەس���تی لۆزانێکی ترو فرۆشتنیکی تری کوردە .رۆشنبیرێکی دی کە هەس���تی بەمەترس���ی دۆخەکە
کوردەکان لەدەرەوە غەدریان لێناکرێت لەدەرەوەو بەدەسیسەو خیانەت لەناوناچن بەڵکو ئەوەی هەڕەشە لەکورد ئەکات الوازیو پارچەپارچەبونی ناوخۆیەتی کردوە بانگەوازێک���ی باڵوکردەوەو داوا ئەکات بەپەلە هەمو هێزو کەس���ایەتیە سیاسیەکان کێشە ناوخۆیەکانی خۆیان بخەنە الوەو پێکەوە کۆببنەوە وخۆیان س���ازو ئامادە بکەن بۆ ئەو پێش���هاتە مەترس���یدارانەی لەپێشەوەن .هەموان هەست ئەکەن غەدرێکی تر بەڕێوەیە کە تیایدا ک���ورد ئەبێتە قوربانی پیالنێکی ت���ری نێودەوڵەت���ی .هاوڕێیەک گوتی چیرۆکەکە یەک شتەو کورد جگە لەشاخ هاوڕێیەکی تری نیە. ب���ەاڵم ئ���ەم هەس���تە تراژیدی���ە کە لەکۆنەس���تی کوردەکان���دا هەمیش���ە ئامادەیە ،بەرهەمی مێژویەکی بریندارە کە لەبیر کەس ناچێتەوە ،نەک واقعێکی کۆنکرێتی .ن���ە بارودۆخی هەنوکەو نە دنیای ئێستا ،چیدی ئەوەی جاران نیە. هەرچی���ەک روبدات ،دوب���ارە بونەوەی رابردو نابێ���ت .ک���وردەکان لەدەرەوە غەدری���ان لێناکرێ���ت ،ل���ەدەرەوەو بەدەسیسەو خیانەت لەناوناچن ،بەڵکو ئەوەی هەڕەشە لەکورد ئەکات الوازیو پارچەپارچەبون���ی ناوخۆیەت���ی .گەر غەدرێک لەک���ورد بکرێت ،بەدەس���تی خۆی ئەکرێت .چونک���ە ئەوە خۆیەتی دەس���تی گەوەرەی لەوەدا هەبوە هەمو ئەو الوازیو کەموکوڕیانە دروس���تبکات ک���ە بیکات���ە پارویەک���ی ئاس���ان بۆ هەر س���ەوداو مامەڵەیەکی سیاس���ی. نەبون���ی هیچ ئایندەبینی���ەکو نەبونی النیکەمی هاودەنگیو هاوخەمی لەگەڵ یەک ،هۆکاری س���ەرەکی ه���ەر غەدرو کارەساتێکە گەر بەس���ەر کوردا بێت. ئ���ەم غ���ەدرە وەک هەندێ���ک هاوڕی ترس���ییان ل���ێ نیش���تتوە چیدی وەک جاران نابێ���تو بریتی نابێت لەهەوڵدان بۆ لەنابردن���ی کوردو لێس���ەندنەوەی زوربەی ئەو مافانەی بەدەس���تیهێناوە، ئەم غەدرە چیدی گێرانەوەی کورد نیە بۆ هاواڵتی پلە دوو س���ێو ریزنەگرتنی تایبەتمەندیەکانی ،بەڵکو غەدرێکە کە کوردەکان بەئیدارەیەکی شکستخواردو، پارچە پارچ���ەو دوڕدونگ���ی نێوانیان ئەیخوڵقێنن ،غەدرەک���ە بەرهەمهێنانی ئەزمونێک���ە کە نەک ک���ەس لەدەرەوە موعجب���ی نی���ە ،بەڵک���و لەن���اوەوەو لەبەردەم خەڵکی خۆشیدا ریزی نەماوە. کوردەکان نە ئەبێ���ت گلەیی لەغەدری زەمانەو نە لەغەدری جیهانی دەرەوەیان بکەن ،بەڵکو ئەبێت ئەو راس���تیە بزانن کە ئەوەی کوردی وا الوازو بێدەسەاڵت کردوە کە بەئاسانی ببێتە پاروی ئەمو ئ���ەو ،خۆیانن ،نەک کەس���ی تر .لەبەر ئەوە لەگەڵ ئەو هاوڕیەمدا یەک ناگرمەوە کە بانگەوازی بۆ خس���تنە الوەی (شتە الوەکیەکان) کردوە بۆ ئەوەی هێزەکان لەیەک سەنگەردا دژی هێرشی دەرەکی یەک بگرن .چونکە پێموایە ئەوە تەنها (شتە الوەکیەکانە) وایکردوە بەئاسانیو بێ هیچ س���لەمینەوەیەک بۆ هەمیش���ە لەبەردەم هەڕەش���ەی دەرکی���دا بین. تا ئەو ش���تە الوەکیانەش )چارەس���ەر نەکەی���ن ،هەرگیز ئەزمونێک دروس���ت ناکەی���ن جێگەی رێزی هیچ کەس���ێک بێت).
12
) )542سێشهممه 2016/8/30
birura. awene@gmail. com
بیروڕا
پۆلێن کردنی "کاریزما" مەحمود رەزا ئەمین کاریزما لەبنەچەدا دەس����تەواژەیەکی یۆنانیی����ە .مەبەس����ت لێ����ی نیعمەت����ی خوایی بوە ،بەکەس����انێکی بەخشیوە کە لەن����او ئەوانی تردا جی����اوازو دەرکەوتو سەرنجراکێش بون. ماک����س ڤیب����ەر ()١٩٢٠ - ١٨٦٤ یەکەم کەس بوە کە س����یفەتی سیاسیی بەدەستەواژەی کارێزما بەخشیوە .ئەو، دەس����تەواژەی کاریزمای بۆ ئەو کەس����ە سیاس����یانە بەکارهێناوە ک����ە توانیویانە تەئس����یر لەس����ەر دەوروبەریان دابنێنو ببن����ە جێگەی هیواو هێ����زو پارێزەریان. لەبەرامبەردا ئەوانیش دەسەاڵتی رەهایان پێبەخشیوە. د.عەب����اس وەلیی����ش بەم ش����ێوەیە دەس����تەواژەی کاریزمای پێناسە کردوە: "بە کەس����ێک ئەوترێ کە لە زەمەنێکی دیاریکراودا زۆرینەی خەڵک پێیان وایە کە ئەو لە توانایا هەیە هەمو کێشەکانیان بۆ چارەسەر بکاو هەمو هیواکانیان بەێنێتە دی" (ئەم خواس����تنە دەق����اودەق نیە. پاڵفتەکەیەتی .چونکە سەرچاوەکەم لە بەردەس نیە .لە زەینما ماوەتەوە).
پۆلێن کردنی کاریزما: ئەمەوێ لەم وتارە کورتەدا دەستەواژەی کاریزما پۆلێن کەم بۆ دو گروپ: .١کاریزمای ئەرێنیو کاریزمای نەرێنی (الکاریزمه االیجابیه والکاریزمه السلبیه). .٢کاریزم���ای لۆکاڵ���یو کاریزم���ای سەرتاسەری (الکاریزمه المحلیه والکاریزمه الجامعه). ئ���ەم جی���ا کردنەوەیەم لەهی���چ زبانێ ل���ەو چوار زبان���ا نە دیوە ک���ە پێیان ئە خوێنم���ەوە :کوردی ،عەرەبی ،فارس���ی، هۆڵندی .لەرێگەی گۆگڵیش���ەوە س���ێرچم کرد ،هیچم دەس نەکەوت .هاوڕێیەکیش���م بۆ ئینگلیزیەکەی سێرچی کرد ،دەستی نە کەوت. کەوات���ە ،یا من نەمدیوە یا ئەبمە یەکەم نوسەر ئەم پۆلێنەی کرد بێ. .١کاریزمای ئەرێنیو نەرێنی: .١.١کاریزمای ئەرێنی: کەس���ێکە لەو مرۆڤە سیاسیانەی ماکس ڤیب���ەرو دکتۆر عەباس وەلی پێناس���ەیان ک���ردوە .کاریزما ئەش���ێ کەس���ێکی نا- سیاس���ی یش بێ؛ کۆمەاڵیەتی بێ .ئەشێ لە خێزانێکا باوک ،دایک ،برا یا خوشکێک بێ ...لە بنەماڵەیەک ،خێڵێک یا گوندێکا یەکێک لە ئەندامانی بنەماڵە یا خێڵەکە یا
کەس���ێکی خەڵکی گوندەکە بێ .مەبەستی من لەم وتارەیا ئەم جۆرە کاریزمایانە نیە، مەبەستم تەنیا کاریزمای سیاسییە. ئ���ەم ج���ۆرە کاریزم���ا سیاس���ی ی���ە، بەرژەوەندی تایبەتی خۆی ئەکا بە قوربانی بەرژەوەندی گش���تیو هی���چ تەماحێکی لە پۆستو پارەو کورسیو ماڵی دنیاو تەنانەت پاداش���تی مەعنەوی یش نی���ە .عادەتەن ئەم جۆرە کەس���انە زۆر وشیارن ،دور ئە بینن ،کراونەتەوە بە سەر کلتورەکانی ترا، ئاس���ۆی بیرکردنەوەیان رۆشنو دنیابینی یان فراوانە .لەبەر ئەوە قورس یا ئەستەمە ئەوانی تر بتوانن ب���ۆ بەرژەوەندی خۆیان ب���ەکاری بەێنن .گاندیو نیلس���ۆن ماندێال نمونەی ئەم تیپەن لە کاریزما. .٢.١کاریزمای نەرێنی: هەمان هەیبەتی کاریزمای ئەرێنیی هەیە. بەاڵم جیاوازیان ئەوەیە ،ئەم بەرژەوەندی گشتی ئەکا بەقوربانی بەرژەوەندی خۆیو نزیکەکان���ی .کاریزماییەکەی بەدەس���هاتو (مکتس���ب)ە ،لەش���ۆڕشو تێکۆش���ان یا بەمیراتی���ی خوێ���ن لەباوک ی���ا بنەماڵە یا خێڵ���ی وەرئەگ���رێ .بەکاریئەهێنێ بۆ بەرژەوەن���دی تایبەتی ،ب���ۆ کۆکردنەوەی س���امانو زەوتکردنی پۆس���تو کورسیو جاه���و ناوبانگو میراتیاندنی دەس���ەاڵت.
کاریزمای نەرێنیی بەرژەوەندی گشتی ئەکا بەقوربانی بەرژەوەندی خۆیو نزیکەکانی عادەتەن ئەم جۆرە ل���ە کاریزما یا نیەتی ی���ا خوێنەواریەکی کەمی هەیە ،ئاس���ۆی بیرکردنەوەی تەس���کو خاوەنی دنیابینی یەک���ی س���نوردارە .بەرژەوەن���دی خۆی، خێزانی ،خێڵی ،ناوچەیو دەس���وپێوەنو موریدەکان���ی پێش���نۆرە (اولویه)ی���ن. لەبەرئ���ەوە زۆر ئاس���ان بەکارئەهێنرێ بۆ جێبەجێ کردنی ئەجێندای ئەوانی تر.
.٢کاریزمای لۆکاڵیو سەرتاسەری: ١.٢کاریزمای لۆکاڵی: ئەو کەسە کاریزمایییەیە کە لەناوچەیەکی دیاریکراو یا لەن���او گروپێکی دیاری کراوا وەکو فەریادرەس لێی ئەڕوانرێ .لەهەرێمی کوردس���تان چەن کاریزمایەک���ی لۆکاڵیی ئەرێنیو نەرێنیمان هەن. .٢.٢کاریزمای سەرتاسەری: ئەم کاریزمایە ئەشێ لەسەر ئاستی دنیا سەنگو قورساییو تەئسیری هەبێ ،وەکو گاندیو دەالیالماو ماندێال .ئەش���ێ لە ناو نەتەوەیەکی پارچەپارچە ک���راوا خاوەنی رێزو هیوای زۆر بێ ،وەکو قازیو بارزانیی باوک لەناو نەتەوەی کوردا. لەم گروپەشا کاریزمای ئەرێنیو نەرێنی هەن .لە کوردستانی گەورەیا ،لە سەدەی رابردوا نمون���ەی هەردوکیانم���ان هەبوە: ئەرێنی قازی محەم���ەدی مەزن .نەرێنیش خوالێخۆشبو بارزانیی باوک. دو قەیرانی هەنوکەیی کورد: ئێستا لە کوردستان لە بواری حوکمڕانیو فەرمانڕەواییا دو جۆر قەیرانی کوشندەمان هەن: جۆری یەکەم: کاریزمای ئەرێنیمان هەیە بەاڵم لۆکاڵیو
توانا س���نوردارە .کاریزمای نەرێنی یشمان هەی���ە .ئەو ی���ش هەر لۆکاڵ���ی یە ،بەاڵم توانای جواڵنو مانۆڕ کردنی زۆرترە. جۆری دوەم: دەس���ەاڵتی ئەقاڵنیو قانونی بەتەواوی غائیبە. چۆن ئەم دو جۆرە قەیرانە چارەس���ەر کەین؟ کارک���ردن ب���ۆ ئابڵوقەدان���ی کاریزمای نەرێنیو پەی���ا کردنی رمێن ب���ۆ کاریزما ئەرێن���ی ی���ە لۆکاڵیەکە ،بۆ ئ���ەوەی ببێ بە کاریزم���ای سەرتاس���ەری .هاوزەمانو هاوشان ،کارکردن بۆ زاڵ کردنی دەسەاڵتی ئەقاڵنیو قانونی���ی دادپەروەرو خۆ دەرباز کردن لە حوکمو ئاوەزی خێڵ. بۆ هێنانەدی ئەمە ،ئەبێ: .١ئەو حیزبانەی هەس���ت بە خەتەری ب���ە الڕێدا بردن���ی ئامانجەکان���ی خەڵکی کوردستان ئەکەن ،یەک بلۆک پێک بەێنن بۆ راگرتنی ئەم پاشاگەردانیەو رەفز کردنی کەڵەگایی تاک حیزبی. .٢پێکهێنانی دامەزراوەی نیش���تمانیی بە تواناو قەدردار بۆ دروستکردنی بڕیاری سیاسیو ئابوریو س���ازکردنی زەمینە بۆ سەرپاخس���تنی فەرمانڕەوایی دروس���تو رەشید.
خهونی گهورهو گهمهی بچوك ڕیفراندۆمو دروستبون ی دهوڵهتی سهربهخۆ لهنێوان كردارو بانگهشهدا فارس نهورۆڵی
لەپهراوێ���زی ملمالنێ���ی حزب���ی لهكوردس���تانو خهون���ی گ���هورهی كورد، دهكرێ بڵێین ئایا ئ���هو پهنده كوردییهی ك���ه دهڵ���ێ (ههرعهقڵهو لهخهس���ارێك) ـ ك���ورد بەتایبهتی سیاس���ییهكان چهنده پهندیان لهو پهن���ده وهرگرتوه ،بەدرێژایی مێژو كورد لهش���هڕی م���انو نهماندا بوه قوربانی پێش���كهش كردوه ب���ۆ مانهوهی خۆی لهههمانكاتدا غهدری گهورهی لهخۆی كردوه ئهوی���ش لهئهنجام���ی یهكتر قبوڵ نهك���ردن ئهگینا گهلی كوردس���تان بەقهد بااڵی چ���وار دهوڵهتی س���هربهخۆ لهههر پارچهی���هك قوربانی داوه كهچی هێش���تا نهچوهته ناو مێژوهوه. لهبهرئ���هوهی ه���هر چۆن هی���گڵ دهڵێ "تهنه���ا لهدهوڵهتدا م���رۆڤ بونی عهقاڵنی بەدهس���تدههێنێ" ،دهك���رێ بڵێی���ن ههر نهتهوهی���هك دهوڵهتی نهبێ���ت ناچێته ناو مێژوهوه ههمیش���ه لهدهرهوهی مێژوهوه، دهبێ نهبونی دهوڵهتهش بەشێكی سیستهمی جوگرافیو بەشێكی سیستهمی مێژوییهكه بەرژههن���دی زلهێ���زهكان خولقاندویهتی، دوات���ر ناتهبای���ی ناوماڵی ك���ورد خۆیو خودپهرستی سیاسییهكان ههر لهخێڵهكان تا میرهكان ت���ا حیزب���هكان لهبهرئهوهی جۆری بیركردنهوهیان ستراتیژیو دورمهودا نهب���وه تا ڕادهیهك لۆكال���ی بوه ،ئیدوارد دوت���و دهڵێ "چۆنیهتی بیركردنهوهی ئێمه چونیهت���ی داهاتوم���ان دی���اری دهكات)، ئێستا دوای 100س���اڵ قوربانیدان كهوتن ههس���تانهوه ئاوارهیی كیمیابارانو ئهنفال ئێمه لهكوێداینو خهریكی چین؟ لەئهنجامی ناههوسهنگی جوگرافیومهزههبیو سیاسیو ئابوریی ،ناوچهكه گڕیگرتوهو ژان دهیگرێ بۆ لهدایكبونێكی نوێی جوگرافی سیاسی، لهههمانكاتدا بۆ یهكهمجاره تیرۆر دهستی بگاته دڵی ئهوروپا ،شهڕی شیعهو سوننه زیاتر تهش���هنه دهكات ،روسیا بەرهیهكی دروس���تكردوهو ب���ەدوای شوناس���ێكی نوێدا دهگهڕێ ،ك���ه وهك هێزێكی گهوره دهركهوێ ،كورد ئێس���تا ژمارهیهكی دیاری ناو هاوكێش���هو گهمهی سیاس���ییهكهیه، بەاڵم بەماڵێكی پهرتهوازهی بێ س���هروبهر بەجهس���تهیهكی ش���هكهتو پڕ قهیران كه كهس خهت���ی ئ���هوی پێناخوێندرێتهوه، لهكاتێكدا ههمو الیهك ترس���ناكی دۆخهكه درك پێدهكهن بەتایبهتی دوای هاوپهیمانی روس���یاو ئێ���رانو توركی���ا ،كه ل���هدوای گرتنهوهی موسڵ كاریگهریهكهی ڕاستهوخۆ دهردهكهون كهچی عهقڵی حزبهكان مێش میوانیان نیهو تێناگهن لهوهی نائامادهیی بەئامادهی���ی ناپێورێ���ت ،ههمویان دهڵێن كریس���تۆف كۆڵۆمبۆس���ین ب���ەاڵم بەبێ ئهمهریكا! ئاخر كریس���تۆف بەبێ ئهمریكا دهبێت؟ كریستۆف بێ ئهمریكا یانی هیچ. دهب���ێ حزبهكانی���ش بزانن ب���ێ دهوڵهتی سهربهخۆیی كوردس���تان دواجار ئهوانیش یهكس���ان دهبن بەهیچ .بۆیه ئهگهر بریاره خهباتی ههمو الیهنهكان بۆ خهونێكی گهوره بوه كه ئهویش س���هربهخۆیی كوردستانه، خهونی گهوره قوربان���ی گهورهی دهوێت، بەگهمهی بچوك نایهت���هدی بۆ هێنانهدی ئهم خهون���ه گهورهیه پێویس���تمان بەوه ههی���ه جیاوازیهكانم���ان لهبیركهین ،خاڵه
هاوبهشهكانمان گهشه پێبدهین ههرچهنده ئهگ���هر عهقاڵن���ی بیربكهین���هوه خاڵ���ی هاوبهشمان زیاتره لهجیاوازی ،تهنها ئێمه بەستهڵهكی سایكلۆجی نێوانمان وایكردوه بێمنهت بین بەرامبهر بەیهك كه پێویسته ئهو بەس���تهڵهكانه بتوێنینهوه بەتیش���كی خۆری نێو ئااڵی كوردستان ،بۆیه پێویسته بەزوترین كات بگهینه ڕێككهوتن بۆ ئهوهی بتوانی���ن ئ���هم دهرفهته بۆ س���هربهخۆیی بقۆزین���هوه خ���ۆ لهمێژوی گهالن���دا وابوه كهخهباتی���ان بۆ س���هربهخۆیی ك���ردوه كهس���ێك بوه بەس���یمبولی ئهو خهباتهو ڕابهرایهتی ئهو كاروانهی كردوه هێرتبێرت ماركۆس دهڵێ���ت "ههم���و كۆمهڵگایهكی ڕێكو پێك پێویس���تی بەهێزێك ههیه كه لهالیهن ههمویان���هوه پهس���هندكرابێت"، لهڕاستیدا ئێمه ئێستا پێویستمان بەوجۆره هێزه ههیه كه لهس���هری ڕێكبكهوین بۆیه وا پێویس���ته قهیرانهكان���ی حكوم���هتو پهرلهمان بەزویی چارهسهربكرێت .لهسهر هێ���زی كهس���ایهتیهك ڕێكبكهوین كه ئهم قۆناغ���ه رابهرایهت���ی بكات ئهگ���هر دور لهكۆنهقی���نو دهمارگی���ریو الوازی عهقڵی سیاس���ی بیربكهینهوه دهكرێت ههرئێستا ههمو الیهنهكان لهسهری ڕابهرایهتی بەڕێز مهس���عود بارزانی ب���ۆ ڕابهرایهتی قۆناغی س���هربهخۆیی ڕێكبكهون ،وهك ش���امیل لهساڵی 1841له"داغستانی من"دا دهڵێت "گهالن���ی بچوك پێویس���تیان بەخهنجهری گهوره ههی���ه" ،ئێمهش تا نهبینه دهوڵهت گهلی گهوره نابین بۆیه دهبێت دهوڵهتمان ههبێ���تو دهس���هاڵتمان ف���راوان بێت بۆ گێرانهوهی ههمو ناوچ���ه داگیركراوهكانی كوردس���تانی باشور ،پێویس���ته ئهوهش بزانین تێچوی فراوان نهبون زۆر لهتێچوی فروان ب���ون زیاتره كهوات���ه دهبێت ئێمه خهونی گهورهمان بەگهمهی بچوك سهرقاڵ نهكهین ،ئاخر ئهگهر ئهم گهمهیه بچوك نیه الیهنهكان ئهوهن���ده ئینكاری یهكترناكهن، بۆ ئیس���تفزازی یهكت���ر ئهندامانی یهكتر فتوای بێ سهروبهر لهمیمبهرهكانهوه نادهن دژی ئهوهی تر ،گهمهی س���فری بەردهوام ناكهن ،بۆ كهسێ ههمو خهونهكان ناكهنه قوربانی ،ئاخ���ر ئ���هم ڕهفتارانهی حزبی كوردیو سهرمایهدارو دهوڵهمهندی كوردیو مزگهوتی كوردیو زانك���ۆی كوردی ههمو گهمهی بچوك���ن هیچی ڕهفتاری نهتهوهیی بێ نییه. دهوڵهت خهونی گ���هوره دهبێت گهمهی گهورهی ب���ۆ بكهین ن���هك گهمهی بچوك ههرچهند عهقڵ���ی بچوك ههربیر لهگهمهی بچ���وك دهكاتهوه عهقڵی گهورهش گهمهی گهوره دهكات ،لهكۆتایدا وهك دستۆڤسكی لهڕۆمانی ش���هیتانهكاندا دهڵێت "یان وهك كیس���هڵ لهن���او زهلكاوهكاندا ش���هپۆكان دهدهین یان وهك ههڵۆ بەسهر زهلكاوهكاندا تێپهڕێن". پێویسته الیهنهسیاس���یهكان بزانن ئهو دو ڕێگهیهم���ان لهب���هرهو ڕێگای س���ێههم نی���ه .ڕێكنهكهوینو ههربهم ش���ێوهیه ڕق بەره���هم دههێنین دهبێت وهك كیس���هڵ ش���هپۆكانمان بێ���ت لهناو زهل���كاوهكان بەپێچهوان���ه ڕێكدهوی���نو ماڵێك���ی تهبا دروست دهكهینهوه لهسهر بنهمای متمانهو دڵسۆزیو نهتهوهس���ازیی ئهوا وهك ههڵۆ بەس���هر زهلكاوهكان���دا تێدهپهڕێین ئیتر تێدهگهی���ن خهونی گهوره بەگهمهی بچوك نایهتهدی.
ئەحمەد هەورامی گهلی ك����ورد وهك ههرنهتهوهیهكی تر ی ئهم جیهانه خاوهنی ئهومافهیه چارهنوسی خۆی دیاری بكات ،یاس����ای نێودهوڵهتیش جهخت����ی لهومافه كردۆتهوه كه هیچ الیهك بۆی نیه ئهومافه ی لێ زهوت بكات. گۆڕانكاریهكان����ی ناوچ����هی ڕۆژه����هاڵت لهبهرژهوهندی گهلی كوردایه ،ئهمهش بوهته ه����ۆی ئهوهی جیهان باوهڕی بەدامهزراندنی دهوڵهت����ی ك����وردی پهیداكردوه ،كێش����ه ناوخۆییهكان����ی ناو واڵت����هكانو گۆڕانكاریه سیاس����یهكانی ناوچهك����ه بونهته هۆكارێك بۆئ����هوهی كورد لهچهندین ب����وارهوه ببێته هێزی زۆرگرنگو كاریگهر .ئێس����تاش كورد زیاتر لهوقۆناغ����ه نزیك دهبێتهوه كه ببێته خ����اوهن دهوڵهتی س����هربهخۆو كاریگهری لهسهر تهواوی رۆژههاڵتی ناوهڕاست دهبێت. روداوهكان����ی ناوچهكه بەتایبهتی ش����هڕی داعش بەڵگهی راس����تیه لهوهی كوردستان چوهت����ه نهخش����هی سیاس����یو جوگرافی ئایندهی رۆژههاڵت. ئهم����ڕۆ دامهزراندنی دهوڵهت����ی كوردی ك����ه لهههر چ����وار پارچهكهی كوردس����تان لهخۆبگرێ����ت ئهس����تهمه ،ب����ەاڵم دهكرێت كوردهكانی باشوری كوردستان دهوڵهتێكی س����هربهرخۆ دابمهزرێنن چونك����ه دهبینین پێشمهرگهكانی كوردس����تان لهشهڕی دژی داعش����دا س����هركهوتنی گهورهیان بەدهست هێناوهو كاریگهری هێزن بۆبهڕهنگاربونهوهی گروپی تیرۆریست ی داعشو تێكشكاندنی. ئهم پرس����ه بۆهاواڵتیانی كوردی باشور گرنگ����ی خۆی ههی����ه كه ئێس����تا خاوهنی ههرێمێكن دهس����هاڵتی بەڕێوهبردنیان ههیه لهچوارچێوهی عێراقدا جیاواز لهبهشهكانی تری كوردستاندا ،ئهم جیاوازیه وادهكات كه ههرێمی كوردستان دۆخێك ی لهباری ههبێت بۆبهرجهسته كردنی ئهم پرسه ،كه ئهمهش پرسێكی پهیوهندداره بەهاونیشتمانیانهوهو مافی خۆیانه لهوبارهیهوه بڕیاربدهن لهسهر پرسی سهربهخۆیی بۆئهوهی ههرێمهكهیان ببێته خاوهن كیانی سهربهخۆی خۆی. دامهزراندنی دهوڵهتی كوردی كاریگهری گرنگی لهسهرئارامی سهقامگیری ناوچهكه دهبێ����ت ،هاوب����هشو ه����اوكاری واڵتان بو دامهزراندنی ئهم دهوڵهته گرنگه. ئهم����ڕۆ لهدیدگای واڵتان����ی دنیادا كورد مافی دروس����تكردنی دهوڵهتی ههیه ،بەاڵم مهسهله س����هرهكیهكهی لهس����هر ماف نیه بەڵكو دیدگاو تواناو پالنو كردهی مێژوییه دهبێته گۆڕینی ئهو مافه بۆ واقیع. (ههڕهشهكانی هێزو الیهنه ناوهندو دهرهكیهكان كه دهبنه ئاستهنگ لهبهردهم ریفراندۆمو دروست بونی دهوڵهتی سهربهخۆ) ئهنج����ام دان����ی ریفران����دۆم بەئامانج����ی دروس����تكردنی دهوڵهت����ی ك����وردی ئهمڕۆ لهناوخ����ۆو ناوچهكهدا ههس����تی پێدهكرێت ههندێ ههڕهش����ه لهئارادان بەڕادهیهك لهم بارودۆخهی ئێس����تادا ئهوهی بەدهس����تمان هێن����اوه دهكهوێت����ه ب����ەر مهترس����یهوه،
ئهوهی گرنگه ئهبێت ئامادهباش���� ی بكرێت بۆبهڕهنگاربونهوهی ئهو ئاستهنگانه. ههرێمی كوردس����تان كهوتۆت����ه بەردهم بەرژهوهن����دی دهوڵهتان����ی ناوچهك����ه، دهس����هاڵتدارانی ههرێ����م لهنێ����وان بەرهی ئێرانو توركیاو بەرهی شیعهو سونه دابهش بونو تاڕادهیهك كاریگ����هری ئهوالیهنانهی پێوهدیاره .دوای ش����هڕی داعش كۆمهڵگای نێودهوڵهت����ی فش����ار لهس����هر ههرێم����ی كوردس����تان دروس����ت دهكات بۆئ����هوهی بەئاڕاس����تهی دیموكراتیزهكردن����دا بڕوات، یان ئهوهیه كۆمهڵگای نێودهوڵهتی ههرێمه كوردس����تان پش����تگوێ بخات كه ئهمهش دهبێته درێژهدان بەش����هڕو ملمالنێ لهنێوان پێكهاتهكانی عێراقدا. رۆژنامهی (واش����نتۆن پۆس����ت) ئاماژه بۆئ����هوه دهكات ك����ه دوای رزگار كردن����ی شاری موسڵ رهنگه چهند كێشهیهكی نوێ سهرههڵبدات. لهماوهی دوس����اڵی راب����ردودا هێزهكانی پێش����مهرگهی كوردس����تانو هێزهكان����ی عێ����راق لهگ����هڵ چهك����داره ش����یعهكانو ههندێ لهسوننهكان بەش����ێوهیهكی فراوان جیاوازیهكانیان فهرام����ۆش كردبو ،ئهویش لهبهر ههڕهش����هی چهكداری داعش .بەاڵم ناكۆكیهكان لهسهر چهند كێشهیهكی گرنگ وهك دهسهاڵتو خاكو پارهو نهوت بونیان ههیهو چارهسهر نهكراون .دوای سهركهوتن بەس����هر داعش����دا روبهڕوی ئهو كێش����انه دهبنهوه كه سهرهتا ئهم قهیرانهی دروست كردوه. لهشهڕی داعشدا هێزهكانی پێشمهرگهی كوردس����تان دهس����تیان گرت����وه بەس����هر زوربهی ناوچه كێشهلهسهرهكان كه پێشتر لهژێر دهس����هاڵتی حكومهتی عێراقدا بوهو ئێس����تا هێزهكانی پێش����مهرگه لهوناوچانه ناكشێنهوه كه لهشهڕی داعشدا كۆنتڕۆڵیان كردوهو(پێش����مهرگه بەخوێن سنورهكانیان كێش����اوهتهوه) .ب����ەاڵم گروپه ش����یعهكان لهدهوروب����هری خورمات����ودا رایانگهیاندوه هیچكات رێگه نادهن هیچ الیهك سنورهكان بكێشێتهوه. ههروهه����ا (س����هعد حدیث����ی) وتهبێژی حكومهت����ی عێراق رایگهیان����دوه حكومهتی ناوهندی عێراق هیواخوازه دهسهاڵتی خۆی بەس����هر ئهوناوچان����هدا بس����هپێنێتهوه كه لهالیهن كوردهكانهوه كونتڕۆڵكراونو دهڵێت ههرگۆڕانكاری����هك لهالی����هن ههرالیهنێكهوه كرابێ����ت كاتیهو ئهوهش دژی دهس����تورهو ئێمه قبوڵی ناكهی����ن .حكومهتی ناوهندی عێراق بەردهوام دژی گهڕانهوهی كهركوكو ناوچهدابڕێنراوهكان����ه بۆس����هر ههرێم����ی كوردستان. هێزو الیهنه ش����یعیو سوننهكان ههمیشه دژی ئهنجامدان����ی ریفراندۆمو دروس����تبونی دهوڵهتی كوردین لهباش����وری كوردستاندا، ئ����هم پرۆس����هیهش بەدابهش����بونی عێراق دائهنێن ،واڵتانی ئێرانو توركیا بەئاش����كرا دژی دروس����تبونی دهوڵهت����ی كوردی����ن لهباشوری كوردستاندا .زۆرجار بەرپرسانی بااڵی ئهمری����كا جهخ����ت لهیهكێتی خاكی عێراق دهكهنهوه ،سهرانی ههندێ لهواڵتانی عهرهبیش بەردهوام ههڕهشه لهدابهشبونی
ئهوهی ئهمڕۆ لهههرێمی كوردستاندا ههستی پێدهكرێت ناكۆكیو پهرتبون سیمای دیاری هێزه سیاسیهكانه خاكی عێراق دهكهن. ئهمان����ه ئ����هوه دهردهخهن ك����ه ئهمڕۆ ئاس����تهنگێكی مهترس����یدار ههیه لهبهردهم دروس����ت بونی دهوڵهتی كوردی لهباشوری كوردستاندا. (ئاستهنگه ناوخۆییهكانی بەردهم ریفراندۆمو دهوڵهتی سهربهخۆ) پێ����ش ئ����هوهی لۆم����هی بەرژهوهن����دی زلهێ����زهكانو رێككهوتننامهكانی����ان بكهین دهبێ����ت لۆمهی س����هرهكانی خۆمان بكهین كه لهپێناو دهسهاڵتی خۆیاندا شكستهكانی مێژومان بۆدوباره دهكهنهوه. بهڕای پسپۆڕان ههرههنگاوێك بۆسازدانی ریفراندۆمو بەدهوڵهتبون س����هركهوتو نابێت ئهگهر ئایندهی چارهس����هری كێش����هكانو ناكۆكیهكانی ناوخۆ گهرهنتی س����هركهوتنی نهبن .ئێم����ه هێش����تا لهجومگهكانی وهك نیش����تمانیو نهت����هوهو خهڵ����كو ئابوریو سیس����تمی حوكمڕانیو س����هروهری یاس����ا نامۆی����ن .لهههرێم����ی كوردس����تاندا گهلو نیشتمان لهبهردهم بەرژهوهندی دهسهاڵتو بەرپرس����اندا لهبی����ر كراونو چارهنوس����ی كورس����یهكانی دهسهاڵت بەسهر چارهنوسی نهتهوهدا سهپێنراون. ئهوهی ئهم����ڕۆ لهههرێمی كوردس����تاندا ههس����تی پێدهكرێ����ت ناكۆك����یو پهرتبون س����یمای دیاری هێزه سیاس����یهكانه ،لهم دۆخ����ه ئاڵ����ۆزهی ملمالنێ����دا بەرژهوهندی جیاوازیی����ه ناوچهی����یو نێودهوڵهتیهكاندا دامهزراندن����ی دهوڵهت����ی س����هربهخۆ بەبانگهشهو دروشم دروست نابێت .ئهوانهی ئهمڕۆ باس لهدروس����تبونی دهوڵهت دهكهن ئهونوخبەسیاسیهن كه چارهكه سهدهیهكه بااڵدهستی ئهم واڵتهن.
ئای����ا لهوماوهی����هدا توانیی����ان ماف���� ی هاونیش����تمانی ب����ونو ماف����ی ئ����ازادیو دابینكردن����ی ژیان����ی خهڵك زام����ن بك هنو واڵت لهدهس����ت تێوهردانی بێگانه بپارێزن؟ یان گوت����اری دامهزراندنی دهوڵهت دهربڕی ئیرادهو ویستێكی سیاسیو ڕاستهقینهیه؟ یا بانگهشهیهكه بۆشاردنهوهی قهیرانهكانو گهندهڵ����یو بەههدهردان����ی س����امانی ئهم واڵتهی����ه! یان پڕۆژهی گۆڕینی دهس����هاڵته بۆ ئامانجی سیاس����ی دیاریكراو! لهكاتێكدا دۆخی سیاس����ی ههرێم لهئێس����تادا توشی قهیرانو نهبون����ی متمانه لهنێ����وان الیهنه سیاسیهكان بوهتهوه. پێویسته پێش سازدانی ریفراندۆم قۆناغی متمانهو ئاش����تهواییو یهكڕیزی نیشتمانی لهنێ����وان الیهن����ه سیاس����یهكانی ههرێ����مو گهڕانهوهی شهرعیهت بۆ پهڕلهمان بەكردار جێبهجێ بكرێتو سیس����تمی دهس����هاڵتو دام����ودهزگا حكومی����هكان بخرێنه خزمهتی گهلو لهپابهندی حزبی رزگار بكرێن. (پێشمهرجهكانی كاركردن بۆ پرسی پرۆسهی بەدهوڵهت بون) رۆژنامهنوس����ی توركی (جهگیز جاندار) دهڵێ����ت "ئهم����ڕۆ خۆرههاڵتی ناوهڕاس����ت گیرۆدهی شهڕێكی ئاڵۆز بوهتهوه ،لهئێستادا لهسهر ئهرزی واقیع زۆر لهسنورهكان تهنها لهس����هر نهخش����ه ماونهتهوه ،ئهم دۆخهش كراوهیه بۆههم����و ئهگهرهكانی گهلی كورد بۆ دروس����ت بونی دهوڵهتی س����هربهخۆ كه پێویس����تی بەنهخش����هیهكی دیارو گهلێكی بوێرو نهتهوهیهكی هۆشیار ههیه لهبهرئهوه گۆڕانكاری����هكان ب����ەرهو ئاق����اری خێرای گوزهر دهكهنو چاوهڕوانی نهخش����هی تازه لهناوچهك����هدا دهكرێتو كورد پێویس����تی بەههست كردنو بەرپرس����یارێتی مێژوییو بیركردن����هوهوی س����تراتیژیو ههن����گاوی تاكتیكی ههیه". ئهم����هش پێویس����تی بەداڕش����تنهوهی سیاس����هتێكی راس����تو دیموكراس����یو یهكخس����تنهوهی دام����هزراوهكانو خیتابی سیاس����یو دیپلوماس����ی یهكگرتو ههیه بۆ بەدهستهێنانی پش����كی مێژوی گهلی كورد لهدامهزراندنی نهخشهی نوێی ناوچهكهدا. گهڕاندنهوهی كهركوكو خانهقینو شهنگالو ناوچه كوردستانیه كێشهلهسهرهكان بۆسهر خاكی ههرێم ،چونكه بەبێ پهیوهست بونی ئهو ناوچانه دهوڵهتی سهربهخۆ بەگیانێكی ناتهواو لهدایك دهبێت. لهئهنجامی شهڕی داعش نهمانی سنوری نێوان كوردستانی باشورو رۆژئاوا كۆمهڵێك فاكت����هری ناوخۆی����یو ناوچهی����یو لهوهش گرنگتر گوشاری دهرهكی پێكهوه پهیوهستن بەداهاتوی ك����وردهوه بەتایبهتی لهعێراقدا، كه یهكێكه لهو ئهگهره بەهێزانه كه عێراق دابهش دهبێت بەسهر پێكهاتهكانی (كوردو شیعهو سوننه)و لهئهنجامدا كێشهكه دهبێته گرنگترین كێش����هی رۆژههاڵتی ناوهڕاستو هێزه ناوچهییو نێونهتهوهییهكانو ئهمریكاو واڵتان����ی ئهوروپا ناچار ببن بەش����ێوهیهكی راس����تهوخۆ دوای شهڕی داعش بكهونه ناو كێشهكه بۆدیاری كردنی نهخشهی داهاتوی ناوچهكه.
تهندروستی tandrusti. sul@gmail. com
) )542سێشهممه 2016/8/30
15
الپەڕەی تەندروستی ،ئامادەكردنی ڕاگەیاندنی تەندروستیی سلێمانی
ماسی بخۆن ،تاوهكو تهندروست باش بن
پیس بوونی ههوا كاریگهری لەسهر دایكانی دوو گیانو كۆرپهلهكانیان ههیه بەپێ���ی توێژین���هوهی توێژهرانی ئهمریك���یو س���ویدی دهرب���ارهی كاریگهری پیس بوونی ههوا لەس���هر دایكانی دوو گی���انو كۆرپهلهكانیان، ئهوه خراوهت���هڕوو ،ههڵمژینی ههوای پیس لهالی���هن ئافرهتانی دووگیانهوه كاریگهریی خراپ لهس���هر نهوهكانیان ێ دههێڵێت پ���اش لهدایكب���وون ج��� لەرووی ههڵسوكهوتیانهوه. بەپێ���ی لێكۆڵینهوهك���ه ،ه���هوای پیس كاریگهریی راس���تهوخۆی لهسهر دڵهڕاوكێو تێگهیش���تن ههیهبەهۆی پێكهات���هی هایدرۆكاربۆنات ك ه بە ب���ڕی زۆر لەههوای پیس���دا ههیه لەسووتهمهنی ئۆتۆمبێلو دووكهڵی جگهرهوه سهرچاوه دهگرن.
بەهۆی بوونی ڤیتامین Dتیایدا، پسپۆڕانی بواری خۆراك ،ئاماژه بە گرنگی خواردنی ماسی دهدهن. پێگ���هی رۆژان���ه زانی���اری تهندروستی عهرهبی ،كه سایتێكی
پزیش���كان لەتوێژینهوهیهكیان���دا، خزمهتگ���وزاری تهندروس���تیهو چهندین پزیشكو شارهزا بەرێوهی ئاماژهیان بەوهداوه ،لە( )10كهس���دا، دهب���هن ،باڵویكردۆت���هوه ،بوونی كهسێك روبهڕوی كهمی ڤیتامینی ()D ڤیتامین Dلەماس���یدا ،وایكردوو ه بووهتهوه ،ههر مرۆڤێكی ئاس���ایش بۆ بە كه وهك خۆراكێكی بەهادار تهماشا تهندروستییهكی باش���تر پێویستی خواردن���ی رۆژان���هی ( )15نانۆگ���رام بكرێت.
لێكۆ ڵینهو هك���ه ژمارهی���هك ئافرهت���ی دووگیان���ی لەش���اری نیویۆرك���ی ئهمریكی گرتووهتهوه،ك ه لە100 نموون���هی وهرگیراوی خوێن بۆ ههر گروپێك 65یان بڕی دیاریكراو لەهایدرۆكاربۆن���ی تێدا بووه.
لەمیلی لیترێك ڤیتامینی ( )Dههیه. بۆ ئهو مهبهستهش باشترین سهرچاوه بۆ دهسكهوتنی ئهو ڤیتامینه ،خواردنی ماسیهو باس لهوه دهكهن كه دهكرێت لەههفتهدا چهند ژهمێكی لێ بخورێت.
سلێمانی..حاڵهتهكانی سوتان ڕووی لەكهمی كردوه ێ س���هدو ههروهها لهو ماوهیهدا س��� 52حاڵهتی نهش���تهرگهری جوانكاری بۆ نهخۆش���هكان لهناو نهخۆشخانهی س���وتاویو نهش���تهرگهری جوانكاری شاری سلێمانیدا ئهنجام دراوه.
ئهم نهخۆشخانهی ه خزمهتگوزارییهكانی ڕاگیرا
ههرل ه ئامارهكهدا ئهوه خراوهتهڕوو ك���ه لهو 185حاڵهتی س���وتانهی ك ه لەشهش مانگی ئهمساڵدا تۆماركراوه، 14حاڵهتی���ان منداڵی خ���وار تهمهن یهك س���اڵو 36حاڵهتی���ش منداڵی تهمهن یهك س���اڵ بۆ پێنج س���ااڵنو 29حاڵهتیش���یان لهنیوان شهش بۆ چوارده ساڵیو 92شیان لەنێوان 15 بۆ 49س���اڵی ب���وون ههروهها لهگهڵ 14حاڵهتی سهرو تهمهنی 50ساڵی.
بهپێی ئامارهكان���ی بەڕێوبهرایهتی گش���تی تهندروستی س���لێمانی لهناو نهخۆشخانهی سوتاویو نهشتهرگهری جوانكاری (ئیمێرجینسی)دا. لهنیوهی یهكهمی ئهمساڵدا بەراورد بە ساڵی ڕابردوو حاڵهتهكانی سوتان لهشاری س���لێمانی ڕووی لەكهمبوون
كردووه.
ب���وه لە 254حاڵهت ك���ه ( )106یان مێو ( )148یان نێر بوه.
بهپێ���ی ئامارهك���هی تهندروس���تی ههروهه���ا لهو نیوهیهی ئهمس���اڵدا لهو ش���هش مانگهی ئهمساڵدا185 ، حاڵهتی سوتان ههبووه ك ه ( )107یان ژم���ارهی س���هردانی نهخ���ۆش ب���ۆ لەڕهگهزی مێو ( )78یان لەڕهگهزی ئ���هو نهخۆش���خانهیه بەمهبهس���تی نێر بوه .ئهم ه لهكاتێكدای ه كه لهساڵی وهرگرتن���ی چارهس���هری پزیش���كی ڕابردوودا ڕێژهك��� ه بەرزتربوهو بریتی ح���هوت ه���هزارو 338هاواڵتی بوه،
ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی
لهوبارهی���هوه دكتۆر (ش���اخهوان س���ائیب زۆراب) بەڕێوب���هری نهخۆشخانهی سوتاویو نهشتهرگهری جوان���كاری س���لێمانیو پس���پۆڕی نهشتهرگهری جوانكاری ،هۆكارهكانی كهمبوونهوهی حاڵهتهكانی س���وتاوی گهڕاندهوه بۆ بوونی هۆشیاری لهالیهن هاواڵتیانهوه بۆ ئهو س���هرچاوانهی ك ه دهبنه هۆی سوتان ،بێگومان ئهمهش بهڕێوبهرایهتی گش���تی تهندروستی ڕۆڵ���ی دهزگاكان���ی ڕاگهیاندنی تێدا بوه لەپێدانو بەرزكردنهوهی ئاس���تی سلێمانی هاواڵتیانی سنوری پارێزگای س���لێمانی ئ���اگادار دهكات ،ك���ه هۆشیاری لەنێو كۆمهڵگادا. لهڕۆژی یهكش���هممه (،)2016/8/21 ئهو پزیش���كه پس���پۆڕه ووتیشی :خزمهتگ���وزاریو كارهكان���ی نهخۆش لەئێس���تادا كاریگهرییهكانی قهیرانی لهن���او نهخۆش���خانهی پیرهمێ���ردی داراییو دواكهوت���نو كهمی مووچهش پس���پۆڕی ددان لەش���اری س���لێمانی هۆكارێك���ی ترن بۆ ئ���هوهی ژمارهی ڕاگیراوه. نهش���تهرگهرییهكانیش س���نوردارببن بۆی ه پێویست ه لەئێستادا هاواڵتیان لهن���او نهخۆش���خانهكاندا ،ئ���هو نهش���تهرگهریانهی پێویست نهبێت بۆ سهردانی ئهو نهخۆش���خانهی ه نهكهن هاواڵتیانو نهخ���ۆش ئهنجام نادرێت ،بەمهبهس���تی وهرگرتنی چارهس���هرو بەاڵم سااڵنی پێشتر نهشتهرگهرییهكی خزمهتگوزاری پزیشكی ،لهبهر ئهوهی بەڕێوبهرایهتی گش���تی تهندروس���تی زۆر ئهنجام دهدرا.
http://www. dohsuli. com
س���لێمانی س���هرقاڵی گواس���تنهوهی نهخۆش���خانهكهیه ل���هو بینای���هی ئێستای بۆ بینا كۆنهكهی لەشهقامی پیرهمێ���ردی ش���اری س���لێمانی، ئهوی���ش دوای تهواوبوونی كارهكانی نۆژهنكردنهوهكهی. بۆیه هاواڵتیانی ش���اری س���لێمانی خۆشهویس���ت دڵنی���ا دهكهینهوه ك ه لەئایندهیهكی نزیكداو لەمهڕاسیمێكی تایبهت���دا نهخۆش���خانهكه ب���ەڕووی ش���اری س���لێمانی خۆشهویس���تدا دهكرێتهوهو دهست بەپێشكهشكردنی خزمهتگوزارییهكانی دهكاتهوه.
فەیسبوكhttps://www. facebook. com/tandroostyt :
14
بیرورا
) )542سێشهممه 2016/8/30
یادێک لهڕۆژه رهشهکهی ٣١ی ئاب هیوا ناسیح س���اڵی ١٩٩٥دوای تهواوکردن���ی زانک���ۆ کۆلی���ژی زانس���ت بەش���ی بایۆل���ۆژی لەزانکۆی س���هالحهددین لەههولێر مام���هوه ،ههرچهنده ماڵمان لەس���لێمانی ب���وو ،لەس���کرتاریهتی کۆمهڵهی خوێندکارانو الوانی س���هر بە یهکێتیی نیش���تمانیی کوردس���تان (دواتر الوان ب���ووه رێکخراوێکی ترو لەخوێن���دکاران جیاکرای���هوه) بووم ه بەرێوبهری نوسینی رۆژنامهی (رێبازی خوێندکاران) که لهالیهن سکرتاریهتی کۆمهڵهی خوێن���دکارانو الوانهوه دوو ههفتهجارێ���ک باڵودهکرایهوهو کادری راگهیاندنی سکرتارییهت بووم لەبهشی راگهیان���دن ،زۆرجاری���ش بەرنامهی خوێنکاران���م ب���ۆ کهناڵ���ی ههولێری تهلهفزیۆنی گهلی کوردس���تانم ئاماده دهکرد ،که (شن ه رهسولو هاودهنگ فاروق) پێشکهش���یان دهکرد ،دیاره ئ���هو کات جگ���ه لەکهناڵ���ی میدیای س���هربەپارتی کرێکارانی کوردس���تان هیچ کهناڵێکی تری ئاسمانیی کوردی نهبوو .پاش���ترو لەس���هرهتای ساڵی ١٩٩٦دا لەتاقیگهی نهخۆش���خانهی بە تاقیگهکار (موختهبهریی) کۆماریی دام���هزرام ،ب���ەاڵم ه���هر لەکارهکهی خوێندکاران ب���ەردهوام بوومو ئێواران لهوێ بووم .ئهوکات خهلیل عوسمان، کهدواتر ب���ووه پهرلهمانتاری یهکێتی سکرتێری رێکخراوهکه بوو. ب���ە تهواوی ئ���هو وهخت���ه ههولێر لەژێر دهس���تی یهکێتییدا بوو ،شهڕی ناوخۆ ماوهیهک بوو وهستا بوو ،بەاڵم باشوری کوردستان ببوه دوو ناوچهی س���هوزو زهرد ،م���ن لەش���وقهیهکی باڵهخانهی بەرامبهر باخیی گڵکهندو وهزارهتی ش���ارهوانی ئهوکات ،نزیک گهراجی گهورهی پاس���هکان ،س���هر رێ���گای کهرکوک لەقات���ی پێنجهمدا دهژیام ،هاوکات ههندێک خوێندکاری ت���ری تێدا دهژی���ان ،لق���ی ههولێری کۆمهڵ���هی خوێندکارانی���ش لەقاتی س���ێیهمی باڵهخانهکهدا ب���وو .ناوی باڵهخانهکهی���ان نابوو (کوردس���تانی نوێ) چونکه پێش���تر چهندان س���اڵ ب���ارهگای س���هرهکی ئ���هو رۆژنامهی ه لهوێدا بوو. مانگی ههش���تی ئهو ساڵ زۆر گهرم بوو ،سهرجهم ئهوانهی لهوێدا دهژیاین لهس���هربانی باڵهخانهکه دهخهوتین، لەسهرهتاو ناوهڕاستی مانگی ههشتهوه هێزهکانی یهکێتی پهالماری هێزهکانی پارتیی���ان لەناوچهکان���ی حاج���ی ئۆمهرانو گهاڵڵهو سیدهکانو هیرانو دۆڵی بالیس���اندا ،دی���اره ئێرانیش تا ڕادهیهک بە تۆپباران هاوکاری یهکێتی دهکرد ،بەاڵم پارتی ئهمهی قۆستهوهو لهڕێگهی ڕاگهیاندن���هوه زۆر گهورهی ک���رد ،هێزهکانی پارتی لەس���هرجهم قۆڵهکانهوه ش���کانو پارتی فشارێکی
زۆری بۆ هات ،چونک ه مهترسی گهیشت ه ئهوهی که س���هری ڕهشو شهقاڵوهو بە دیان���او ههریریش لهدهس���تبدات! ڕای م���ن گهر پارت���ی داوای هاوکاری لهرژێم���ی بەعس نهکردای���ه ئهوا دور نهبو لەزێی گهوره بکرێت ه ئهوبهرهوهو تهنها بادینانی بەدهستهوه بمایه .ئیتر شهر لهههمو الیهکهوه گهرمبو هاوکات جهنگ���ی راگهیاندنیش لهلوتکهدا بوو. بیرم ه رۆژنامهی (ئهم���ڕۆ) که فریاد بە مانشێت هیرانی سهرنوس���هری بو نوس���یبووی :خولی ئهمجارهی شهڕی ناوخۆ سهنگهربهندییهکی نوێ دروست دهکات! ناوهراس���تی مانگی ههشت دهنگی هاتوچ���ۆو یهکتربینی���نو پهیوهندی ئاش���کراو نهێنی نێوان بەعسو پارتی دیموکرات���ی کوردس���تان باڵوب���ۆوه، ئیت���ر ش���هوانه رژێم س���هنگهرهکانی یهکێت���ی لهههولێ���رو دهوروب���هری بەت���ۆپ دهکوتا .یهکێتی بەحس���ابی خ���ۆی گرهنتی لهئهمری���کا وهرگرتبو که بەعس راس���تهوخۆ نهیاته هانای پارتییهوهو ههولێر نهگیرێت ،بەههڵهدا چوبو .چهن���د مانگێک ب���و موچهی فهرمانبهرانو پێش���مهرگهو هێزهکانی ناوخۆش نهدراب���و .گوهزرانی خهڵک بەه���ۆی نهدان���ی موچ���هو گهمارۆی ئابوری بەعس لهسهر کوردستان زۆر خراپ بو. لهبهرزتری���ن قات���ی باڵهخانهکهدا ستۆدیۆی رادیۆیهکی ئێف ئێم دانرابو، که س���هر بەکۆمهڵ���هی خوێندکارانو الوان یهکێتی بو ،لهسهرجهم ههولێرو دهوروبهری پهخش���هکهی وهردهگیرا. س���تافی ڕادیۆ ئ���هوهی لهبیرم مابێ بەختی���ار م���هال ئهحم���هد بەڕێوبهرو ئ���ازاد محهم���هد خورش���یدی هاورێم جێگ���ری بەڕێوبهرب���وو بێژهرێک���ی س���هرکهوتوش بو ،ئهدیبەبالیسانی، عهدن���ان ڕوژبهیانی ،ش���یرین حهمه دڵ���دار ،ههریار جهمی���ل ڕهنجبهرو كاوهی بەش���ی عهرهب���ی خوێندكاری ئهندازیاری بو ،س���ۆران خوێندكاری پهیمانگای هونهره جوانهكان كوڕێكی شههید س���لێمان (ناویم بیر نهماوه)، برای���م ڕانییهیی ،چهن���د كارمهندێكی ت���ر بەداخ���هوه ناویان���م بیرنهماوه، بەڕێزێكی���ش پاس���هوان بو ئێس���تا بەڕێوبهری قوتابخانهیهكه لهدهش���تی كۆیه .منیش جاروبار وتاری ڕۆژانهی کردنهوهی رادیۆم بۆ دهنوس���ین ،ئهو رۆژانه ک ه ماوهی���هک بو خولی نوێی شهڕی ناوخۆ دهستیپێکردبو ،گومانی هاوکاریکردن���ی بەعس���یش بۆ پارتی دهک���را ،وتارهکانم لهس���هر دڕندهیی بەعسو بیرخس���تنهوه تاوانهکانی بو، ڕام واب���وو ،که ههرچهن���ده ناکۆکی نێ���وان خۆمان ههبێ���ت ،نابێت ئێم ه پهنا ببهینه ب���ەر دوژمنو داگیرکهری سهرهکی کوردس���تان .خۆشبهختان ه زۆربهی ئهو هاورێیان ه لهژیاندا ماونو
شایهتی ئهمهن. ئ���هو باڵهخانهی���هی تێی���دا بوین ماوهی چهند ڕۆژێك بو مهفرهزهیهكی ئاسایش ش���هوان لهبهر دهرگا بون تا بەیانی ،شهوی ٣١ئاب زو ڕۆیشتن من لێمانپرسین بۆ دهڕۆن وتیان لهئینزار نهماوین! شهوی ٣١ی ئاب تۆپبارانێکی سهخت بو ،نهک ههر تۆپی دورهاوێژ بەڵک���و دهنگی کاتیۆش���او ڕاجیمهش دهبیسترا ،تا دههات دهنگو بڵێسهی تۆپهکان نزیکتر دهبونهوه .یهکێتیش ه���هر خهریکی هێزهێن���انو بردن بو، ڕهوشهکه ئاسایی نهبو ،ئێمه ئهوانهی لهباڵهخانهک���هدا دهژیای���ن ،ههم���و خهڵکی دهرهوهی ههولێر بووین ،ئهو شهوه بەردهوام لهسهربانه بەرزهکهوه چاودێری ڕهوشهکهمان دهکرد ،دهنگی ت���ۆپو ت���رسو گوم���انو دڵهڕاوکێ نهیدههێشت بخهوین. بهیان���ی ٣١ی ئاب لهبهرهبهیانیهكی زوهوه گوێم���ان لهدهنگ���ی تۆپ بو، ت���ا دههات دهنگهكه نزی���ك دهبۆوه، لهبهیانیدا پهیوهندی تهلهفۆنهكانمان بچ���ڕا ،ك���هس زانی���اری ال نهبو ،من ئ���هو بەیانییه وتارێکم نوس���یو زۆر بەتوندی هێرش���م کرده س���هر رژێمی بەع���سو تهنانهت پارتی���م بەخیانهت تاوانبار ک���رد ،گهر پهن���ا ببات ه بەر بەع���س ،ههروهه���ا داوای بەرگریو ڕوبهڕوبونهوهی هێرش���هکهم دهکرد، وتارهک���هم بەدهس���ت نوس���یو دام بەئازاد محهمهدی هاورێم ،ناوبراو زۆر بەحهماس���هوه لهڕادیۆکه خوێندیهوه، ئیتر هێواش هێواش رهوشهکه بەدیار دهک���هوت ،که هێڕش���ی گ���هوره بۆ ههولێر لهئارادایه ،هێزی پێشمهرگهو ئاسایش���ی یهکێتی بەئۆتۆمبیل ههر دههاتنو دهچون بەناو شاردا. لهتهنیش���تی ڕاستی باڵهخانهکهمان بەنزینخانهیهك ههبو ،زۆر لهبهرپرسهكان ئههات���ن ئۆتۆمبێلهكانیان پڕ دهكرد، منو ئازادو چهن���د هاورێیهک چوین ه خ���وارهوه الی بەنزینخانهکه ،ئهوهی كه ناسیمان كاردۆ محهمهد ،کارگێری مهڵبهن���د بو ،ئێس���تا ههڵس���وڕاوی گۆڕانه ،بەخۆی چهند پاس���هوانێکو ئۆتۆمبیلێک���هوه لهوێ ب���و بەنزینی تێدهک���رد ،چوینه الی پرس���یارمان لێكرد ،که چیی ه بەتهواوی ڕهوش���هک ه چۆنه؟ ئ���هو گوتی باش دهبێتو هیچ زانیاری وای نهداینێ. ئهوه بوو لهگهڵ ئ���ازادی هاورێمو كاوهو دوو كارمهن���دی ت���ر ل���هوێ مابووی���ن ،كاتێ���ك دهنگ���ی تۆپمان دهبیس���ت دوكهڵی تۆپمان لهقهراغی ش���ارو دهورهبهری پهرلهم���ان بینی، لهن���او گڵكهند تهقه دهس���تی پێكرد ئیتر بارهگاكهمان بەجێهێشت ،كلیلی دهرگاكانمان تهس���لیمی پاسهوانهك ه كردو ،س���واری پاس���ێکی (برایهتی حهی شورته) بوین بەاڵم سیخناخ بو بەخهڵکو بەزهحمهت بەپێوه جێگهی خۆمان ک���ردهوه ،تا ل���هو ناوه دور
ئای که ڕۆژو رۆژگارێکی ڕهش بو ،بەهیوام ههرگیز دوباره نهبێتهوه ،لهوهش ڕهشتر ئهوهی ه که مرۆڤ ههبێت شانازی بەم جۆره رۆژانهوه بکات!
کهوتینهوه ،پاش���ان بەپێ ڕۆیشتین بۆ ماڵی كاوه لهنزیكی س���كرتاریهتی مام ج���هالل ،دو كارمهندهكهی تریش ك��� ه لهڕادیۆ بون ههریهك���ه بۆ ماڵی خۆی ڕۆیش���تنهوه ،كاوه برای دكتۆر دلێ���ر زاوای دكتۆر فوئاد مهعس���ووم بو .دایك���ی كاوه ژنێكی ئازاو بەڕێزو بەخزمهت ب���و ،س���ور دهیزانی ئێمه یهکێتی���نو پلهی حزبیش���مان ههیه، کهچ���ی زۆر رێزی لێگرتی���نو پهنای داین .لهماڵ کاوهی هاورێمان جاروبار دهچوین���ه س���هربانهکهیان ،دهنگ���ی دۆش���کهو بیکهیس���یو ت���ۆپ تێکهڵ دهبوو ،باڵهخانهی پهرلهمان چهندان تۆپی بەرک���هوتو لهچوارالوه دوكهڵی لێههڵدهس���تا .کات نزیکی دوی پاش نیوهڕۆ بو ،مهفرهزهی پارتی کهوتن ه ناو شار گهیشتن ه كۆاڵنهكانو شهقیان لهدهرگای ماڵهكان ههڵدهداو جنێویان بە(جهاللیهكان) دهدا .دهچوون ه سهر ماڵهکان ک ه یهکێتی بون .دهس���کراوه ب���ونو بەئاش���کرا غهدری���ان دهکرد، ههندێکیان بەدوای تۆڵ���ه کهوتبون، ک��� ه پێش���تر یهکێتیی���هکان زوڵمیان لێکردبون. دایك���ی كاوه که خۆی���ان گۆتهنی (ههولێری) بوو ،واته لهتورکمانهکانی شار بو که لهگهڵ کورد تێکهڵ ببونو ش���وی بەکورد کردب���و،یهکهمجار بو
بچینه ماڵیان ،لهو ڕهوش ه ناخۆشهدا، که کهس���ی دڵس���ۆز نهبێت جێگات ناکاتهوه ،ئهو ڕوی خۆش بو لهگهڵماندا خواردنی دا پێمانو ئێمهی لهژێرخانی خانوهکهیان���دا ش���اردهوه ،ههروهها بەئێم���هی وت ئهگ���هر مهترس���یتان لهس���هر دروس���ت بو هاتنه سهرمان، بڕۆن ه ماڵهكهی ئهودیو خۆمانهن ،ك ه دوایی زانیمان ماڵی ئامانجو كرمانجی زهحمهتكێشان بو. ئهو ش���هوه ههرچۆنێک بو رۆژمان کردهوه .بۆ ڕۆژی دووهم پێش���نیازم بۆ ئازادی هاورێم كرد بچینه بارهگای ش���یوعی ،هاورێم لهناوی���ان ههبو ،تا خۆم���ان الی ئهوان تهس���لیم بکهینو لهڕێگهی ئهوانهوه بەرهو س���لێمانیو ناوچهکان���ی ژێر دهس���هاڵتی یهکێتی دهرچین .بەترسو گومانهوه لهماڵیان هاتینهدهر ،ش���ار پڕ بوو لهچهکدارو س���هربازی پاسهوانی کۆماری (حرس جمه���وری)! خهڵک کهم ل���هدهرهوه دهبینران ،ههر س���هیاره بوو بەئااڵی زهردهوه خهریکی تااڵنی بو ،هی ماڵ ه لێپرس���راوهکانی یهکێتیو بارهگاکانی یهکێت���یو حزبەئۆپۆزس���یۆنهکانی عێراق���یو ب���ارهگای رێکخ���راوه بییانییهکان .س���واری پاسی شهستی بوین ،کاتێک نزیک���ی بارهگای حزبی ش���یوعی بوین���هوه وابزان���م بنکهی تهلهفزیۆنیان بو لهس���هر گۆش���هکهو س���هرجادهی عهینکاوه ،لهڕێگاكهوه بینیمان بارودۆخی بارهگاك ه بەكهڵكی ئێم ه نهه���ات چ���واردهوری بەهێزی س���هربازی عێراقی گیراب���و ،جێگهی گولهو ش���هڕه تهقه بەدیوارهکانییهوه ب���و ،پهنجهرهکان���ی ش���کابون .دیار بو ش���هری تێدا کرابو .ئیتر لهوێش نائومێد بوینو بەئازادی هاورێم گوت، که بچی���ن بۆ گوندی زانک���ۆ (قهری ه زانک���ۆ) ،ئهوێ چهن���د خزمێکی منی لێبوو ،ک���ه مامۆس���تای زانکۆ بون، بەرێکهوتین بەرهو ئهوێ. ه���هر لهنێ���و پاس���هک ه دانهبهزین، ک ه بەجادهی شهس���تیدا ب���ەردهوام دهڕۆیش���تو پێیاندهگ���وت پاس���ی شێستی ،لهمبهرو ئهوبهری جادهکهو سهر چوار ڕێیانهکان تانکو زرێپۆشو سهیارهی سهربازی پاسهوانی کۆماری لێبو .پێناسیان لهخهڵک وهردهگرتو بەدوای هێزی ئۆپۆزس���یۆنی عێراقی (وات��� ه عهرهب���هکان)دا دهگ���هڕان. هێزهکان���ی پارتی���ش ب���ەدوای یهکێتییهکان���دا دهگ���هڕانو کاتێ���ک کهس���ێکیان دهگرت ،بەلێدان سواری ئۆتۆمبیلیان دهکرد. کاتێک لهپاسهکهدا گهیشتینه نزیک س���هرۆکایهتی ئهنجومهن���ی وهزیرانو پێش پهرلهمان ،ک��� ه جادهک ه بەوێدا تێپهڕ دهبێ���ت ،ئای که دیمهنێکی پڕ لهناسۆر بوو ،تا دوا ههناسه لهژیاندا مابم بی���رم ناچێتهوه! بینیمان دهیان تانک بەئااڵی بەعسهوه لهنێو حهوشهو دهوروب���هری پهرلهم���انو ئهنجومهنی
وهزی���ران پ���ارک کراب���وون! ئ���ااڵی نهگریسی عێراقیش لهسهر باڵهخانهی پهرلهمان دهشهکایهوه! بهههر حاڵ گهیشتین ه ماڵی مامۆستا فاتیح سابیر ئاغجهلهری ،لهو ماڵ ه زۆر بەڕێزهوه پێشوازی لێكردینو شهوێک لهماڵیان مایین���هوه ،که جێگای رێزو پێزانینه. ڕۆژی سێیهم بەئازادی هاورێم گوت، که ئێس���تا پارتی مهشغوڵی ڕاووڕوت ه با ئهم���ڕۆ دهرچین ت���ا پارتی تهواو نهکهوتونهتهوه خۆی���انو نهگیراوین، ئهوهبوو ب���ەرهو گهراجی س���لێمانی ڕۆیش���تین ،ل���هوێ خهڵكێك���ی زۆر چاوهرێ���ی گهڕانهوه ب���وون ،لۆریهك لهوێ بو پێیوتین :كێ دێت لهس���هر بەرپرس���یارێیتی خۆی ،دهڕۆمهوه بۆ س���لێمانی .ئهوه بوو لهگهڵ كۆمهڵێك خهڵكی زۆر لەپشتهوه سواری لۆریهك ه بوین .لهقوشتهپه توشی یهكهم بازگهی بەعسیهكان بوینو سهربازێك هاته ناو لۆریهكهو گوتی "ئهگ���هر معارهزهتان لهگهڵه پێمبڵێن ،ئهگهر خۆم كهسێك بدۆزم���هوه ههموت���ان بەلۆریهك���هوه دهسوتێینم!!" چارهنوس���مان كهوت ه دهست قهدهر! خۆش���بهختان ه لهوێ ڕزگارمان بوو دوای ئهوه ڕۆیش���تینو گهیش���تین ه ناوچهی چهمهرگه ،لهوێ توشی پێش���مهرگهكانی یهكێتی بوین الی ئهوان قهدهرێك وهس���تاین ،لهو كات���هدا وا بزانم كافییه س���لێمان بو بەئوتومبێلێك���ی تایبهت لهههولێرهوه هاتو ڕزگارکرابو ،ههموو پێشمهرگهكان بەچهپڵهڕێزان بەرهو پیری ڕۆیش���تن، دوای ئ���هوه ئهوێمان بەجێهێش���تو هاتین ه كانی وهتم���ان خهڵكێكی زۆر لهوێ چاوهڕێی كهسوكاریان بوون. دوای ئ���هوه بۆ ش���هوێكی درهنگ گهیش���تینهوه شاری س���لێمانیو منو ئازاد لهیهك جیابوینهوهو ههرکهس بۆ ماڵی خۆی .شایهنی باس ه کهسوکارو ماڵ���ی ههردوالمان هی���چ ههواڵێکیان لێمان نهبو ،ئهوهندهی نهمابو تازیهو ماتهممان بۆ بگێڕن .ئهوهی ك ه بیرمان ناچێ���ت خهڵكه پارتیهك��� ه گرهویان لهسهر ئهوه دهكرد كه دهبابەنههاتۆت ه ناو ههولێ���رهوه! لهكاتێكدا منو ئازاد بەناو دهبابهكانی بەعس���دا هاتبوین. دهڕۆژ دواتر که یهکێتی پاشهکشهی کردو س���هرجهم ناوچهکانی باش���ور کهوتن���ه دهس���ت پارتی ،مهس���عود بارزانی س���هرۆکی پارت���ی لهوتارێکدا بە بۆنهی شۆڕش���ی ئهیلولهوه له١١ی ئهیلولدا گوتی "ئهمهی کردمان شهڕی ئهخالق بو بەسهر بێئهخالقیدا!" ،ک ه لەڕادیۆوه بەگوێی خۆم بیستم. ئای ک���ه ڕۆژو رۆژگارێکی ڕهش بو، بەهی���وام ههرگیز دوب���اره نهبێتهوه، لهوهش ڕهش���تر ئهوهیه ک���ه مرۆڤ ههبێت ش���انازی بەم جۆره رۆژانهوه بکات!
كورد بەشداری رزگاركردنی رهقهو موسڵ بێ دهستهبهری مافهكانی دهكات؟ عیماد عهلی ل���هم دوو رۆژهدا زۆر ش���تمان ب���ۆ روون بووهوه ،سیاس���هتی ئهمریكا ووباره ئهوهی دوپاتك���ردهوه كه ههر كاتێك ئاس���ایشو بەرژهوهن���دی بااڵی نهتهوهی���ی ئهمریكا وا بخوازێت ،هاورێ خۆشهویس���تو هاوپهیمان ناناسێـتو دوو دڵ نابێت لەپشتگوێخستنی هاوبهش���هكانی ئهوهش دهركهوت لەئاس���ت هاوكاره كوردهكهی لهبهرامبهر زامن كردنی هاوبهش���ه توركهكهی ،ئهمهش بەئاس���انی لەسهردانهكهی بایدن بەروونی دهركهوت و، داواكردنی كشانهوهی كورد لەمهنبهجو بەفیرۆ رۆیشتنی خوێنی گهنجی كورد لەرزگاركردنی ئهو شاره چ واتایهك دهگهیهنێت ،لەكاتێكدا بەخ���ۆی رازیبووه ئهو ش���اره رزگار بكات، ب���ەاڵم بەپهیامنی په یهده كه پاشهكش���ه دهكات ،ئهمهش ئهگهر راست بێت ههڵهیهكی زهقهو خۆی خستۆته شوێنی كرێگرتهییهوهو باش���تر وابوو ههر لەسهرهتاوه نهپهریچتهوه بۆ رۆژئ���اوای فوراتو داواكاریهكهی ئهمریكا بۆ رای گشتی رابگهینهێت . رزگاركردن���ی موس���ڵ ت���ا رادهی���هك جی���اوازه ،ب���ەاڵم بەههمان ش���ێوه ئهگهر ل���هم دوو جهمس���هرهدا كه رۆڵی روس���یاو ئهمری���كا بەههماههنگی دهردهكهوێتو كورد
لەجهمهس���هرێكی راگوزهری كاتیدا دانراوه لەبهرامب���هر چهندین واڵتی دووجهمس���هری س���تراتیجی تا رادهیهك گۆراودا ،باش���ترین ب���ژارده ب���ۆ رۆڵی ك���ورد چ���ۆن بێتو چ ههڵوێستێكی ههبێت لەقازانجی بەدیهێنانی ئامانجهكان���دا دهبێت .ناوچ���ه دابراوهكان لەكوردستان وا فهرز دهكهن كه ئهگهر كورد بەش���داری رزگاركردنی موسڵ بكات ،تهنها ئهو پرسهی لهبهر چاو بێت نهك تێكشكانی داعش یهك���هم ئامانجی بێت بۆ دابینكردنی مهی���دان تهراتێنی هی���چ الیهنێكی ناوهكیو دهرهكی تر لهو ناوچانه كه بەهیچ شێوهیهك زهرهرهك���هی لهمهی داع���ش كهمتر نابێت، بەڵكو دهبێ���ت زۆر بەوردیو لهپێش ههموو شتێك یهك ههڵوێستیو یهكگرتوویی خۆی دهرخاتو بچێت���ه مهیدانهكهوه ،ئهگینا زۆر بەرژهوهندی واڵتان ههیه كه پشتگوێخستنی كوردی كوردس���تانی باشوریش هیچ قورس نی���ه الی لهبهرامبهر ش���تی گرنگی تر ،كه لهپێش���هوهی بنهم���ا س���هرهكیهكانی ئهو واڵتانهنو سیاسهتی خۆیان لەپێناویدا رایی دهكهن. ب���ۆ رزگاركردن���ی رهق���ه بیركرن���هوهی دهس���تهبهری زۆر دواكاریو ئامانج���ی دهوێ���ت ،دهبێ���ت كورد ل���ە رۆژئ���اوا بێ زامنكردنی ههمیش���هیی بەرژهوهندیهكانی؛ جوڵه نهكاتو خ���ۆی نهخاته ژێر رهحمهتی
بەرژهوهندیهجیاوازهكان���هوه بەتایبهت���ی ئهمری���كاوهو دهرسو پهن���د لەمێ���ژووی شۆرشهكانی كوردس���تانی باشورو منبهجو جهرابلس لهم رۆژانهدا وهربگرێت. ئهریكا لەئاس���ت هێرش���هكهی توركیا بۆ جهرابلس كه لەوێستگهی سان بترسبۆرگو تارانو دیمهش���قهوه گوزهری كرد سهرهرای بێدهنگ���یو نهبونی ههڵوێس���تی توند لهمهر دهستدرێژیهكانی توركیا بۆ سهر پێگهكانی كورد لهو ناوچانه ،زۆر بەالوازی دهركهوت، ئهم���هش لەقازانجو خزمهتی ن���هك ئهنقهره بەتهنها بەڵكو دیمهشقیش���دا ب���وو ،تاكه الیهنێكی زهرهرمهند كورد بوون و ،سهرهتای دهردانه خراپهكان���ی نزیكبونهوهی توركیاو روس���یاو ئی���رانو س���وریاو بەههمانههنگی ئهمریكابۆ ههموو الیهك بەجوانی دهركهوت. ئهوهی دهردهكهوێت كه ئهردوگانی پاش كودهتاك���ه ئهولهویاتی خ���ۆی بۆجموجوڵی عهسكهریو سیاس���ی بۆ لهناوبردنی كوردو داع���ش وهك ئامانج���ی س���تراتیجی خۆیو قازانجێك بۆ دیمهش���قو تارانو تا رادهیهك موس���كۆ گۆریوه و ،ئهمهش وا دهكهوێتهوه ك���ه بەنوێنهرایهتی ئ���هوان ئ���هم ئامانجه جێبهج���ێ دهكات و ،الوازی الیهنهكان���ی ت���ری وهك واڵتان���ی كهن���داوو نهیارهكانی توركی���او بەتایبهتی كورد دهردهخات .ئهم هههنگاوان���هی توركیاو ا ف���هرز دهكات كه
جهمسهرهكانو واڵتهكان نهتوانن پشتگوێی بخهن لەرهفت���ارو جموجوڵهكانیاندا و ،لهم دهرچ���هوه دووباره توركی���ا بەزهقی خۆی خزان���ده نێ���و كرۆكی هاوكێش���هكانو خۆی كرد بەیاریچیهكی س���هرهكی لەپێش���هاتو گۆرانكاریهكاندا. كورد بەم قورس���اییو پێگ���هی خۆیهوه لەكوێی ئهم هاوكێش���هو لێكدانانهدا دهبێتو چۆن رهفتار بكاتو ههڵوێستی چۆن بێت. ئهگهر ئهوه راست بێت كه لەدهرئهنجامی ئ���هم ملمالنێی���هی نێوخ���ۆی ك���وردو خۆ بەدهس���تهوه دان���ی بەواڵتانی دراوس���ێو جێبهج���ێ كردنی فهرمانهكانی���ان بێ هیچ دوودڵی���هك فهرمانهكانیان ئهنجام دهدهن، ئهگهر زیادهرۆی���ی نهكهین ئهوا لەماوهیهكی نیمچ���ه درێژخایهن���ی ت���ردا س���هرهتای ئاشبهتاڵێكی تر لەههردوو دیوی كوردستانی باشوورو رۆژئاوا دهبینین. بۆیه ،یهك���هم رێگ���ری لەجێبهجێكردنی ئهو ئهجیندا نوێیانهی واڵتان لەناوچهكهدا، بوونی ههڵوێس���تی راس���تو دروستی كورد خۆیهتی لهمهر ههبوونی داعشو مامهڵهكردن لهگهڵ پرۆسهی رزگاركردنی ههردوو پێگهی ستراتیجی داعش موسڵو رهقه .بۆیه دهبێت زۆرینهی مهرجهكان پێش ئهم پرۆسانه باس بكرێ���نو دابین بكرێن ،نهك داواكاری بچوك یان دواخاس���تن ب���ۆ دوای رزگاری ئهو دوو
ش���اره ،ئهوهی پێویس���ته ئهمرۆ كوردانی رۆژئاوا ههروا بەئاسانی رهقه رزگار نهكهنو نهبنه داردهستی ئهمریكاو دواتر بەرژهوهندیه نهتهوهییهكانی ئهمریكا وا بكات زۆر ش���تی نابهجێ بەس���هریاندا فهرز ب���كاتو تهنانهت بگاته س���ازش كرن لهمهر پرسه گهورهكهی كوردا .ئێس���تا كاتی بەباشی خوێندنهوهی پێش���هاتو ئهگهرهكانه و ،ههر ئێستا كورد دهتوانێت جموجوڵی سیاس���یو ههڵوێستی راس���ت بنوێنێتو ههس���تیاری قۆناغه وای ك���ردووه ك���ه ه���هر ههنگاوێ���ك ئهوهنده قورس بێت ،پێویس���ته نهك هیالكی ههموو الیهنهكان���ی كورد یهك بخرێت بەڵكو ژووری پرۆسه سیاس���یو عهسمهریهكان لەكوردانی رۆژئاواوو باش���وورو باكوور پێك بێت ئهكهر بەنهێنیش بێت .بۆیه بەشداری رزگاركردنی موس���ڵو رهقه بێ زامنكردنی مافهكان و، بەپهرش���وباڵویو نهزانین���ی واقع���ی پاش رزگاركردن بەش���ێوهیهكی رهه���ا لەزهرهری كورد دهكهوێتهوه. بهاڵم جموجوڵی سهركردهكانو سهردانی بارزانی بۆ توركیا ل���هم كاتهداو دزهكردنی چهن���د ههواڵێك���ی نابهجێ���ی س���هرجهم الیهنهكانو ئاستی پهیوهندیه نێوخۆییهكانی ك���ورد ،هی���چ ئاماژهیهك ب���ەوه ناكهن كه گهشبین بین لهجێبهجێكردنی ئهم داواكاریه چارهنوسسازهدا.
جموجوڵی سهركردهكانو سهردانی بارزانی بۆ توركیا لهم كاتهداو دزهكردنی چهند ههواڵێكی نابهجێی سهرجهم الیهنهكانو ئاستی پهیوهندیه نێوخۆییهكانی كورد هیچ ئاماژهیهك بەوه ناكهن كه گهشبین بین
کتێب
) )542سێشهمم ه 2016/8/30
17
ئێران ههوڵ ی الوازكردنی سوننهو دۆستایهت ی لهگهڵ كوردهكان دهدات ئا :بارام سوبحی ئێران ورده ورده رۆڵو كاریگهرییهكانی ل ه خۆرههاڵتی ناوهڕاست تادێت زۆرترو زیاتر دهردهكهوێت ،له عێراق ههوڵی بێهێزكردنی سوننهكان دهدات ،لهالیهكی ترهوه دهیهوێت خۆی به دۆستی كورده سوننیهكان نیشان بدات .نوسهرێكی كورد بهم جۆره گوزارشت له ههژمونی ئێران دهكات. كتێب���ی ههژموون���ی هیالل���ی ش���یعی له خۆرههاڵتی ناوهڕاس���تدا ،له نوسینی ئهنوهر حس���ێنهو ( )180الپهڕهیه .كتێبهكه له چهند بهشێك پێكهاتوه .له بهشی یهكهمدا باس له هۆكارهكانی بههێزبونی ئێران دهكات ،له بهشی دوهمدا باس له روداوهكانی سوریاو رۆڵی ئێران تیایدا دهكات .بهشی سێیهم تایبهته به باسی یهمهنو ههڵمهتی سهربازی دهوڵهتانی سوننه دژی حوسییهكان .بهشی كۆتایی كتێبهكهش تهرخانكراوه بۆ خس���تنهڕوی كۆمهڵێك ئامارو داتا لهبارهی ژمارهی ش���یعه له جیهانو هێزی سهربازی واڵتانی جیهانو كوره ئهتۆمییهكانی ئێرانهوه. هیاللی شیعی چییه؟ چهمك���ی هیالل���ی ش���یعی ،چهمكێك��� ی سیاسییه ،بۆ یهكهمجار لهالیهن شای ئهردهن مهلیك عهبدواڵی دوهم له دیسهمبهری ()2004 ل���ه رۆژنامهی واش���نتۆن پۆس���تی ئهمریكی بهكارهێنراوه .بهپێی ههندێك سهرچاوه ،ئهم هیالله ل���ه ئهردهنهوه له ش���ێوهی هیاللێكدا درێ���ژ دهبێتهوه تا كوێت ،یان ب���ه واتایهكی تر واڵتانی ئێران ،س���وریا ،بهحرهین ،عێراق، یهمهنو لوبنان دهگرێتهوه. نوس���هر دهڵێت :ئ���هو هیالله ك���ه عێراق، سوریاو لوبنان دهگرێتهوه ،دهرهنجامی شهڕی س���وریا نییه ،بهاڵم ئهم ش���هڕه یاریدهدهر بۆ س���هرههڵدانی دوو ب���هره ،واڵتان���ی كهنداوو
هاوپهیمان���ی خۆرئاواو ئیس���رائیل لهالیهك، ئێران عێراق س���وریاو لوبنان لهالیهكی تر ،ك ه ههرچی دوهمیانه لهژێر ناوی هیاللی ش���یعی بانگهش���هی نیش���تیمانیو یهكگرتویی لهگهڵ ئێراندا دهكهن. ئێرانو چین نوس���هر ئاماژه بهوهدهكات ئێران هێنده ی تواناو قودرهت له مهس���هلهی ش���یعهگهرایی وهردهگرێ���ت ،هێن���ده نهیتوانیوه س���ود له جوگرافی سیاسیو سهربازییهكهی وهربگرێت، ئهگهرچ���ی ههردوكی���ان بهپاڵ یهك���هوه ،دو هێزی گهورهیان به ئێران بهخش���یوه .پاشان بهراوردێ���ك لهنێوان چینو ئێران���دا دهكاتو دهڵێت :ئێران ورده ورده رۆڵو كاریگهرییهكانی له خۆرههاڵتی ناوهڕاس���ت تادێت زۆرترو زیاتر دهردهكهوێت هاوشێوهی چین ،پهلوپۆی زیاتر دههاوێت ،بهاڵم ئهمهی ئێران روی سیاس���یو مهزههبی ههیه ،ههرچی ئ���هوهی چینه زیاتر دیوو رهههندی ئابوری لهخۆدهگرێت. بوژانهوهی پهیوهندییهكانی ئێرانو ئهمریكا بهبڕوای نوس���هر چهند هۆكارێك لهپش���ت بههێزبون���ی ئێران���ن ،ی���هك ل���هو هۆكارانه بههێزبونی پهیوهندییهكانی ئێرانو ئهمریكایه له ههر س���ێ قۆناغی روخاندنی دهس���هاڵتی تاڵیب���انو رژێمی بهع���سو بهرهنگاربونهوهی داعش���دا .رهنگه ههر ئهوهش بێت وایكردبێت دهزگای ههواڵگری ئهمریكا له ()2015/3/17 ئێرانو حیزبواڵ له لیستی تیرۆر دهربكات. نوسهر ئاش���كرای دهكات س���هركردهیهكی ك���ورد ههوڵی���داوه ئێ���ران رازی ب���كات له روخاندنی س���هدامدا هاوكاری ئهمریكا بكات، لهوكات���هدا پێیوتون :ئێوه ل���ه عێراق دوجار قازانج دهكهن ،چونكه دۆس���ته شیعهكانتانو كوردهكانیش دهبنه بهش���ێك لهو دهس���هاڵته تازهی���هی عێ���راقو ئهمهش بۆ ئێران باش���ه. دواجار ئێران بۆچونهكانی سهركرده كوردهكهو
ئهمهریكیهكان قبوڵ دهكهن. بههاری عهرهبیو گۆڕانی هاوكێشهكان نوسهر ئاشكرای دهكات ئێران له سهرهتا ی روداوهكان���ی بههاری عهرهبیی���هوه لهكۆتایی ()2010و س���هرهتای ( )2011ترس���ی ههبوه، چونكه پێیواب���وه س���یناریۆیهكی ئهمریكیو خۆرئاواییه ب���ۆ روخاندنی واڵت���ه دیكتاتۆرو میلیتاریس���تهكانی ناوچهك���هو خۆرههاڵت���ی ناوهڕاس���ت ،ئێرانی���ش یهكێ���ك دهبێت لهو واڵتانه .بهاڵم دواتر ئێران بڕیاردهدات لهجیاتی ئهوهی وهكو قوربانی س���هیری س���یناریۆكان بكات ،دهكرێت ببێته كارهكتهرو بهش���ێك له سیناریۆكان قڵپ بكاتهوه. لهههنگاوی یهكهمیش���دا ئێران ش���یعهكانی بهحرهین دهجوڵێنێت كه ( )%65دانیشتوانی ئهو واڵت���ه پێكدههێنن .چونكه "ش���یعهكانی بهحرهین ئێران به پش���تیوانی خۆیان دهزانن. ئێرانیش ههمیشه بهحرهین وهكو پارێزگایهكی ئێرانی دهزانێت" .ل���ه ههنگاوی دوهمدا ئێران پش���تیوانی رژێم���ی س���وریا دهكاتو بههاری عهرهب���ی لهو واڵت���ه رادهگرێتو تائێس���تاش دهكات ،له بابهتی هێ���زه كوردییهكانی وهكو ملمالنێكان بهردهوامی ههیه. له ههنگاوی سێیهمدا بۆ زیاتر فشار خستنه پهیهدهو یهپهگه ،یان حیزبواڵو هێزه ش���یعه س���هر واڵتانی تهوهری سوننهو رۆژئاوا ،ئێران عهلهوییهكانی س���وریای س���هر به ئهس���هد، هانی حوسییهكانی یهمهن دهداتو تائێستاش ت���ا دهگاته چین ،روس���یاو كۆری���ای نهیاری گرژییهكانی ئهو واڵته بهردهوامن .بۆیه نوسهر خۆرئاواش. هۆكارێك���ی تری بههێزبونی ئێران ،بهبڕوای دهڵێت :ئێرانییهكان لهكوێ فش���اریان بخرێته س���هر لهالیهن س���عودییهو توركی���او واڵتانی نوس���هر دهگهڕێت���هوه بۆ دهستڕاگهیش���تنی كهنداوی فارسی س���وننیهوه ،ئهوا له جێگهی ئێران به چهك���ی ئهتۆمی ،چونك���ه "تا ئهم تر كارتی فش���اری خۆیان دژی ئ���هو واڵتانه س���اتهش ئێران سوره لهس���هر بهرههمهێنانی بهكاردههێنن .بۆ نمونه لهگهڵ ئیمارات كارتی چهكی ناوهكی ،بیانوش���ی ههیه كه واڵتهكهی دورگهكانی ئهبو موساو تونبی گهورهو بچوك ،له مهترس���یدایهو روب���هڕوی پالنی ناوچهییو لهگهڵ سعودییه ش���یعهكانی سنوری یهمهنو نێودهوڵهتی بۆتهوه". حوسییهكان ،لهگهڵ توركیاش هێزه كوردییه كورد لهنێوان عێراقو ئێراندا چاالكهكانی وهكو پهكهكه .له ملمالنێی نێوان س���هبارهت به رۆڵ���ی ئێران ل���ه عێراقدا، ئهو جهمسهرگیرییانهش���دا پش���تیوانی ههمو نهیارهكان���ی ئ���هو واڵتانهو بگ���ره خۆرئاواش نوسهر پشت به بۆچونی چاودێرانی رۆژئاوایی
ی ئهوه ئێران شیعهیه عێراق بهڕێوهدهباتو دهتوانێت قهیران دروست بكاتو ی فشار وهكو كارت بهكاریبهێنێت
دهبهس���تێت كه دهڵێن :ئهوه ئێرانی شیعهی ه عێ���راق بهڕێوهدهب���اتو دهتوانێ���ت قهی���ران دروس���ت بكاتو عێ���راق وهكو كارتی فش���ار بهكاربهێنێ���ت .دهربارهی پهیوهن���دی الیهنه كوردییهكانی عێراقیش به ئێرانهوه ،نوس���هر دهڵێت :ئێران ههوڵی بێهێزكردنی س���وننهكان دهدات ،لهالیهك���ی ت���رهوه دهیهوێت خۆی به دۆس���تی كورده س���وننیهكان نیشان بدات، ئهمهش پارادۆكس���ێكی زیرهكانهی ئێرانه ،كه له هیچكام ل���ه واڵتانی دراوس���ێ نهیتوانیوه بهقهدهر كوردهكانی عێراق بهش���ێكی زۆر له حیزب���ه سیاس���یهكان بكاته دۆس���تی ئێرانو شیعه ،واتا رهنگه باشترین دۆستی سوننی له ناوچهكهو بگره له خۆرههاڵتی ناوهراستیش���دا ك���ورده س���وننیهكانی عێراق ب���نو رێك به پێچهوانهوه.
پهكهكهو ئێران ئێران یهكێك���ه لهو واڵتانهی پهیوهندییهكی باش���ی لهگهڵ توركیادا نییه ،ههروهها پارتی كرێكارانی كوردس���تانیش "پهكهكه" نهیارێكی سهرس���هختی توركیایه .لهبارهی رۆڵی ئێران لهم چوارچێوهیهدا ،نوس���هر دهڵێت :پهكهكه س���ود له قهیرانو ناكۆكی سیاس���ی ئابوری مهزههبی نێوان توركی���او ئێران وهردهگرێت، نهبوهته بهشێك له ملمالنێی شیعیو سوننی، بهاڵم ئێران ئهوه ناش���ارێتهوه كه حهزدهكات رۆڵ���ی مهزههبی یان كوردێك���ی عهلهوی گهر چهپو رادیكاڵیش بێت بۆی گرنگه كه ش���یعه بێت ،جیا لهوهی ئێران ههمیشه دهیهوێت فایلی شیعهبونی عهلهوییهكان دژی توركیا سود لێ وهربگرێتو پش���تیوانیان ب���كاتو ههرگیزیش دهستبهرداری ئهم خهونهی نابێت.
توركیا چۆن مامهڵه لهگهڵ مهسهلهی كورددا دهكات؟ ئا :بهڕێز عهباس لهو ماوهیهی پێشودا كورد چ لهسهر ئاستی سیاسی یاخود ئاستی ئهكادیمیو چاودێره سیاسییهكانیشی هیچ پێشبینیو ڕاڤهكردنێكیان دهربارهی كودهتاكهی ئهمدواییهی توركیا وهكو خۆی دهرنهچو یان نهیاندهتوانیو نهیاندهزانی بهڕونی ئایا كودهتا بكرێت باشه لهبهرژهوهندی كورده یان نهخێر كودهتا شكستبهێنێتو سیاسهتو حوكمڕانی ئهردۆگان باشتره. بهداخهوه وهك چ����ۆن ههمو دیاردهكانی ناو دونیای ئێمه بهحیزبی كراوه ،ئهم روداوی كودهتایهش بهپێی دیدی حزبی خوێنرایهوه؟ ئهم����هش بهبۆچون����ی ئێم����ه دهگهڕێتهوه بۆ ئهوهی ك����ه ناوهندێكی گرنگ����ی توێژینهوهو س����هنتهرێكی گرنگی توركیاناسییمان نییه، ب����ۆ ئهوهی ههر روداوێكی گرنگ لهدهوڵهتانی دراوسێو لهناویشیاندا دهوڵهتێكی دیاری وهكو توركیا ڕوب����دات كوردیش خۆی ئامادهبكاتو خوێندنهوهی خۆی ب����ۆ ههبێت نهوهك دوای روداوهكان بكهوێ����ت! كتێبی"توركیاو كورد، توركی����ا چ����ۆن مامهڵ����ه لهگهڵ مهس����هلهی كورددا دهكات" كه "عهقیل سهعید مهحفوز" نوس����یویهتیو "عهلی میرزا عارف ههورامی" وهرگێ����ڕاوهو "ناوهن����دی توێژینهوهی مێژویی جهمیل ڕۆژبهیانی" لهس����لێمانی چاپیكردوهو ساڵی 2016باڵوكراوهتهوه نوسهری كتێبهكه ش����ارهزاو پسپۆڕێكی باش����ی توركیایه ،ئهم كتێبه لهبنهمادا توێژینهوهیهكی زانس����تییهو كۆمهڵێك س����هرچاوهی گرنگو باوهڕپێكراوی بهزمانهكان����ی عهرهب����یو ئینگلی����زی تێ����دا بهكارهێنراوه. ژمارهو ئاینو زمانی كورد ڕێ����ژهی ك����ورد لهتوركی����ا %20ك����ۆی دانیش����تیوان پێكدههێنێت ك����ه له 15ملیۆن كهس زیاترن ،لهههرێمی باشوری ڕۆژههاڵتی واڵت چڕبونهت����هوه ،كهڕێژهی %59،55كۆی دانیش����توانی 19ههرێمی ڕۆژههاڵتو باشوری ڕۆژههاڵتی توركیا پێكدههێنن ،جگه لهههمو ئهمانه ڕێژهیهكی فراوان����ی كورد ناوچهكانی خۆی����ان چۆڵك����ردوهو بهناوچهكانی دیكهی توركیادا باڵوبونهتهوه ،بهتایبهتی لهشارهكانی ئهس����تهمبوڵو ئهنقهرهو چهندین شاری دیكه نیش����تهجێ بون ،كهژمارهیان تهنها لهشاری ئهس����تهمبوڵ بهچوار ملیۆن ك����ورد مهزهنده دهكرێت ،بهپێی ههندێ مهزهندهو خهماڵندن لهڕوی مهزههبهوه دو لهسهرسێی كوردهكانی توركیا ،پهیڕهوی لهمهزههبی ئههلی سوننهو لهس����هر ڕێڕهوی ئیمامی شافعی ئهركهكانیان ئهنج����ام دهدهن ،كهچ����ی تورك����ه س����وننه مهزههبهكانی پهیڕهوك����هری مهزههبی ئیمام ئهبو حهنیفهن ،ههمانكات یهك لهسهرس����ێی
كوردهكان لهسهر مهزههبی شیعهی عهلهویو كۆمهڵێك����ی دیكهی����ان لهپهیڕهوان����ی ئاینی یهزیدی����ن ،لهگ����هڵ ههس����تكردن بهجیاوازی زاراوهكان كوردهكان بهچهند زاراوه دهدوێن ،وهك زاراوهكانی كرمانجیو زازایی لهكاتێك����دا ئ����هم زاراوانه بهڕون����ی رهههندی خێاڵیهت����یو مهزههبی����ان لێوهدهردهكهوێت، بهجۆرێ����ك ههندێكجار بهه����ۆی جیاوازییهوه تهگهرهو كۆس����پ دهكهوێته پهیوهندییهكانی نێوانیان����هوه ،ه����هر ئ����هم ه����ۆكارهو چهند هۆكارێك����ی دیكه لهناس����اندنی ناس����نامهی كوردیدا ڕێگری دهكهن. كوردو تورك ملمالنێیهكی ههمیشهیی " ئهزمون����ی ناكۆك����ی ملمالنێ����ی نێوان توركیاو كوردهكان ،یهكێكه له خوێنڕێژترین ئهزمونهكانی مهس����هلهی ك����ورد ،ههمانكات لێكۆڵینهوه له ئاستیدا لهمهوداو پانتایی هێزو توان����ای دهوڵهتانی ناوچهك����هو كوردهكانیان پێكدێ����ت ،لهس����هر تێپهڕاندن����ی توندوتیژی بهردهوام لهنێوانیانداو گهیشتن به چارهسهری ش����یاوو گونج����اوی ناكۆكی����هكان ،ل����ه ڕوی سیاسیو ئهمنیهوه مهسهلهی كورد پێویستی به لێكدانهوهو س����هرنجدان ههیه" ،نوس����هرو لێكۆڵ����هری كتێبهكه بۆ ئهوهی سیاس����هتی ئێستای توركیا بهرانبهر بهكوردی پارچهكانی تری كوردستان بهشێوهیهكی گشتیو كوردی باكوری كوردس����تان بزانێت بۆی ڕون بێتهوه گهڕاوهت����هوه بۆ مێژو س����هربوردێكی مێژویی باس ك����ردوه بهدیاریكراوی����ش لهوكاتهوهی دهوڵهت����ی نوێ����ی توركی����ا دروس����ت ب����وه بهس����هرۆكایهتی مس����تهفا كهمال ئهتاتوركو دهنوس����ێت" ئایدۆلۆژی����ای كهمالی����زم ناوی توركانی شاخی بهس����هر كوردهكاندا دابڕین، وهك ئهوهی توركانێكن پێویس����ته بهمهدهنی بكرێن"كوردهكان تهنها لهماوهی دهس����هاڵتی كهمال ئهتاتوركدا واته س����ااڵنی 1938-1924 ههژده شۆڕشو ڕاپهڕینیان بهرپاكرد" سهرنجی توركیا لهس����هر ك����ورد ل����هڕوی واقیعییهتو لهڕوی سیاسیهوه س����هرنجێكی گونجاو نیهو نهگهیش����توهته دۆخێكی دروس����تو جێگیر، لهحاڵهتێك����ی وادا كێش����هی ك����ورد برینێكه ب����هردهوام خوێن����ی لێدهتكێ����ت ،كهتوركیا نهیتوانیوه خۆی لێبێبهری بكات". سیستهمی پاسهوانانی گوند یهكێ����ك لهڕهنگدانهوهكان����ی سیاس����هتی توركیا ،سیس����تهمی پاس����هوانی گوندهكانه، كهبهمهبهس����تی ڕێگریك����ردنو گهمارۆدان����ی پهرهسهندنی ههوڵی بهدهس����تهێنانی نیمچه سهربهخۆییو فهرمانڕهوایی ،یان سهربهخۆیی بۆ ك����ورد دام����هزراوه ،دیاره ئهم ش����ێوازه بهردهوامیو پهرهپێدانی سیاسهتی دهوڵهتی عوسمانی پێشوه ،كه لهپێكهێنانی سیستهمی كۆمهاڵیهتیو سیاس����یو س����هربازی ناس����راو
ئهزمونی ناكۆكی ملمالنێی نێوان توركیاو كوردهكان یهكێك ه لهخوێنڕێژترین ئهزمونهكانی مهسهلهی كورد به"س����وارهی حهمیدی" پهیڕهودهكرا ،ئهوهبو بهههمان شێوهی پێشتری سوارهی حهمیدی، مس����تهفا كهم����ال ئهتاتورك لهبیس����تهكانی س����هدهی ڕاب����ردودا میلیش����یای دامهزراند، كهبه جۆرێكی فراوانو بهرباڵو بهش����داریكرد لهج����ۆره س����هربازگیرییهكی خێڵهك����یو لهسهركوتكردنی شۆڕش����هكانی كورددا ڕۆڵی یهكالكهرهوهی بینی .پاس����هوانانی گوندهكان بهردهوام كاریاندهكرد لهس����هر چاودێریكردنی جموجۆڵی هاواڵتیانو ئهگ����هری پهیوهندیان لهگهڵ" پ.ك.ك" داو ش����اردنهوهو پهنادانی جهنگاوهرانی ،یان پێشكهشكردنی ههر جۆره یارمهتیدانێكی����ان بهتایبهت����ی یارمهتیدان����ی بریندارهكانی شهڕو پێكدادانهكان ،ههندێكجار لهژێ����ر فش����اری تون����دی ئهمنیو س����زادانو ئهش����كهنجهدانی بهردهوام����هوه خهڵك����ی ناچاردهكران بهكاركردنی����انو هاوكاریكردنی ڕژێم ،ئامانجی س����هرهكی حكوم����هتو دامو دهزگا سهركوتكهرهكانی لهمهدا دامهزراندنی سیس����تهمی بهرگری ناوخۆیی����ه دژ بهپارتی ناوب����راو ،كهههندێ س����هرچاوه ب����ه زیاتر له 75000ب����ۆ 80000ه����هزار چهكدار مهزهندهی دهك����هن ،كهڕاس����تهوخۆ ئ����هم هێ����زه لهژێر چاودێری دامهزراوه ئهمنیو س����هربازیهكاندا بهڕێوهدهبرێ����تو موچهو دهرماڵهو س����ااڵنه پاداشتی زهبهالح بهزیاتر لهیهك ملیار دۆالری بۆ تهرخانك����راوه ،جگه لهم����هش حكومهت دهسهاڵتی ڕههای داوه بهو سهرۆك خێاڵنهی الیهنگیریو پش����تیوانی له حكومهت دهكهن،
دهستوهردهدهن لهكاری گهورهو بچوكی ژیانی دانیشتوانو گوزهرانیان لێتێكدهدهنو لهبواری مافهكانی مرۆڤدا مافهكانیان پێش����ێلدهكهنو بهكۆم����هڵ س����زا بهس����هریاندا دهس����هپێنن. لهكاتێكدا وهك پێویست دهبو لهچوارچێوهی پاكس����ازی سیاس����ی بهدهس����تهاتو لهتوركیا لهساڵی 2002دا كۆتایی بهبارودۆخی نائاسایی بهاتبایه ،كهچی هێشتا لهبیستو دو پارێزگاو ههرێمو كهرتهكاندا جێگیربونی پاس����هوانانی سنور بهردهوامه.
له مهسهلهكهدا نزیكه. -3گۆڕانكاری لهههڵوێس����تی هونهرمهندی ناسراو شڤان پهروهری پشتیوانی سهرسهختی پ.ك.ك ب����هرهو هاوكاریكردن����ی حكومهتی توركیا دهربارهی كێش����هی ك����وردو دیداری لهگ����هڵ جێگ����ری س����هرۆكوهزیران "بولنت ئارینت����ش" ل����ه بهرلین ،بهو هۆی����هوه الیهنه كوردییهكان س����هبارهت بهلێدوانهكانی شڤان پهروهر له پش����تیوانیكردنی سیاس����هتهكانی حكومهتی توركی����ا ،بهدژایهتیكردنی تهواوی كوردوهسفكرد. -4ههڵسانی چلو یهك كهس لهبیرمهندانی ك����ورد بهڕاگهیاندنی بهیاننامهیهكی هاوبهش، ڕهخنهی توندیان له ههڕهش����هكانی پ.ك.ك گرتبو له كوش����تنی چوار كهس����ایهتی دیاری كورد. -5ڕۆش����نبیرانو ڕاگهیاندكاران س����هركرده خۆجێیهتیهكانی ك����وردی نزیك لهحكومهت، بهڕاگهیاندن����ی بهیاننامهیهك ناڕهزایی خۆیان بهرامبهر بهكردهوه س����هربازییهكانی پ.ك.ك لهباش����وری ڕۆژئ����اوای توركی����ا دهرب����ڕی، بهتایبهتی دوای هێرش����كردنه سهر دهستهی پارێزهرانی سهرۆكی حكومهت ڕهجهب تهیب ئۆردۆگان له.2011/5/4 ناوچه كوردییهكان وهك سهرزهمینی مین! یهكێك له كێشه ههرهگهرمو توندهكان له توركیا كێشهی مینی ژێرزهمینی دژه تانكه، كه دهس����هاڵتداران بهنیازی گهمارۆدانو لهدژ وهستانو ڕوبهڕوبونهوهی كوردهكانو ئهگهری دهركردن����ی جهنگاوهران����ی پ.ك.ك پهنایان بهچاندنی چهندی����ن كێڵگه بردوه ،كهتهواوی ڕێ����ڕهوه ش����اخاوییهكانو ش����یو دۆڵهكانو زهویوزاره كشتوكاڵیهكانی نزیك به كۆمهڵگا نیش����تهجێكراوهكانو گوندهكانو دهوروبهری ناوچه سهربازییهكانی س����وپاو بنكهو بارهگا ئهمنییهكان دهگرێتهوه.زانیاری بهدهستهاتو لهحكومهتی توركیاوه دهڵێت" نزیكهی س����ێ ملیۆنی ژێرزهمینی دژهتانك له توركیادا بونی ههی����هن ،كه پانزه ههزاریان ل����هو ناوچهیهدا چێنراون كه ئهگهری چاالكییهكانی پ.ك.ك یان ههی����ه ،گوم����ان دهبرێ����ت 746ناوچه كێڵگهی مینی چێنراویان تیادابێت ،لهكاتێكدا لهماوهی جموجۆڵو كردهوه س����هربازییهكاندا چ����وار ه����هزار گون����د مینڕێژك����راون .مینی دژهتانكو نیازو مهبهس����ته س����هربازییهكان پهیوهندی ڕاس����تهخۆیان ههبوه لهگهڵ بهزۆر گواس����تنهوهو چۆڵكردن����ی ه����هزاران گوندی كوردهكانو سوتاندنیان.
سیاسهتی پهرتكهو زاڵبه حكومهتی توركیا بۆ ئهوهی كێشهی كورد بهالڕێدا بهرێتو الوازی بكات دهس����تی كردوه بهدهستخس����تنه نێوباری سیاس����ی ناوخۆی هێزه كوردییهكان بهتایبهتی پارتی كرێكارانی كوردس����تان ،بۆئ����هوهی بیهێزی����ان ب����كاتو دواتریش ب����ۆی بكرێت كۆنترۆڵیان بكات بهو ڕێگایهی خۆی دهیهوێت لهڕێی پهیڕهوكردنی سیاسهتی پهرتكهو زاڵبه لهچهشنی: -1كش����انهوهی عوس����مان ئۆج����هالنو دامهزراندن����ی پارتی نیش����تمانی دیموكراتیو جیابون����هوهی س����هدو بیس����ت ك����هس ل����ه ئۆردۆگانو كورد یان سیاسهتی پارتی جهنگاوهران����ی پ.ك.كو چونهوهیان بۆ ژێر دادو گهشهپێدان دهسهاڵتی حكومهتی توركیا. لهس����هردانیدا ب����ۆ ش����اری "دیاربهك����ر"ی -2نهمانو تیابردنی نزیكهی سێ ملیۆن دۆالر بههۆی سێ ئهندامی پ.ك.ك له سلێمانی ،كه گ����هوره گهوره ش����اری باش����وری رۆژههاڵتی ڕێكخستنی پارتهكه دهستیدایه لێكۆڵینهوه ،زۆرین����ه كورد ،س����هرۆكی توركی����ا عهبدوڵاڵ له كاتێكدا ئهگهری دهستێوهردانی سیخوڕی گویل ،بهفهرم����ی ناس����اندنی زمانی كوردی
له دامهزراوه فهرمیهكانی توركیادا پهس����هند نهك����ردو ڕهتك����ردهوهو وت����ی "زمانی فهرمی كۆماری توركی����او دام����هزراوه فهرمییهكانی تهنها زمانی توركییهو پێویس����ته وهك زمانی هاوبهشو ههرواش بمێنێتهوه ،ئهوه ڕاس����ته لهتوركی����ا هاواڵتیان����ی دیكه ه����هن بهزمانی جۆرارجۆرو جیاواز دهدوێ����ن ،تیایاندا زمانی عهرهبی لهناوچهكانی دیكهماندا ،ههروهك الی ئێوهی كورد بهزمانی كوردی خۆتان دهدوێن، ههمانكات هاواڵتیانی ناموسڵمانیشمان ههیه، ههرچهنده لهئێس����تادا ژمارهی����ان بهرهو كهم بون����هوه دهچێت ،ئهم زمانان����ه ههمویان له بنهڕتدا بۆ ئێم����ه دهگڕێنهوه!(واته بۆزمانی توركی) .ئۆردۆگانیش وتویهتی":گهلی توركیا بهتهواوی پێكهات����هو رهگهزه جیاوازهكانیهوه یهك نیش����تیمانو یهك ئااڵو ی����هك فاتیحهو یاس����ینی هاوبهش����مان لهنێواندا ههیه ،ئیتر بۆچ����ی ئ����هم ناكۆك����یو جیاوازیی����و؟" له شوێنێكی تریشدا دهڵێت":ئێستا دهگونجێت ههموكهس����ێك بهزمانی دایكی قس����هبكاتو بهزم����انو زاراوه جیاوازهكان نوس����ینهكانی چاپ ب����كاتو خولی فێرب����ون لهزانكۆكانیو بهش����هكانی بكاتهوه ،ب����هاڵم زمانی هاوبهش لهنێ����وان ههمو گ����هلو ڕهگهزهكان����دا تهنها زمانی توركیه"".بهرپرس����ی دوهمی پ.ك.ك جهمیل بایك لهس����هر سیاسهتی پارتی دادو گهش����هپێدان بهرامب����هر بهك����ورد دهڵێت": ئۆردۆگان س����ود لهكات وهردهگرێت ،لهالیهن خۆی����هوه دان بهبونی ك����ورددا دهنێت ،بهاڵم لهس����هر جێبهجێكردن����ی داواكاریهكانی هیچ ههنگاوێ����ك نانێ����تو تهنه����ا بهفڕوفێڵ خۆڵ لهچاوان دهكات ،پارتهكهی سهرۆك وهزیران لهههوڵ����ی ڕۆژههاڵتێكی نوێدای����ه ،كه لهژێر چهت����ری بهناو ئیس��ل�امی میان����هڕهو لهژێر چاودێری پهیمانی باكوری ئهتڵهس����ی"ناتۆ"دا بهڕێوهببرێت" "س����هرۆكی پێش����وی ئهركانی س����وپای توركیا ژهنهڕاڵ"ئیلگهر باسبوغ" له دیمانهیهك����دا لهگهڵ ڕۆژنامهی میللیهت ڕۆژی 2011/8/7كورتهی����هك لهئهزمون����ی خ����ۆی لهگهڵ مهسهلهی كورد دهردهخاتو هاودهنگه لهگ����هڵ وتهیهكی ڕهجهب تهیب ئۆردۆگان كه لهسهروبهندی بانگهشهی ههڵبژاردندا وتبوی "لهتوركیا مهسهلهیهك بهناوی كوردهوه بونی نیه ،تهنها چارهس����هر پهیوهس����ته بهمهرجی ڕزگارب����ون لهس����هركردهكانی پ.ك.ك"". سیاس����هتی توركیا بهرامب����هر بهكورد تا ئهم س����هردهمهو بهبهردهوامی لهدی����دو تێڕوانینی ئهمنیهوه سهرچاوهی گرتوه ،بهو لێكدانهوهیه كه مهسهلهی كورد سهرچاوهیهكی ههڕهشهیه بۆسهر ئاسایشی واڵتو سهروهری حكومهت، وادهردهكهوێ����ت نزیكبون����هوهی حكوم����هت لهمهس����هلهی ك����ورد زیات����ر ئیدارهدان����ی ناكۆكیهكانی سیاس����هتی ناوخۆی واڵت بێت ل����هو گۆڕانكاری����ه جێگیرانهی ل����ه تێڕوانینه سیاسیهكاندا بهرامبهر بهكورد ههیه".
16
خوێندن
) )542سێشهممه 2016/8/30
ی بهرپرسان بۆ هۆڵهكانی تاقیكردنهوه "سهردان تهنها بۆ خۆ نمایش كردنه" ئا :سروه لهكاتی تاقیكردنهوهكاندا بهرپرسانی حكومیو پهروهردهیی سهردانی هۆڵهكانی تاقیكردنهوه دهكهن ،ههندێك بهنمایشو كارێكی ناشارستانی دهزانن، راگهیاندنی وهزارهتی پهروهردهش دهڵێت "بۆ ئهوهیه لهچۆنێتی بهڕێوهچونی تاقیكردنهوهكان ئاگاداربن ،گهر كێشهو كهمو كوڕییهكیش ههبێت چارهسهری بكهن". بهرپرسانی پهروهردهیی ههروهك چۆن لهخول���ی یهكهم���دا س���هردانی هۆڵهكانی تاقیكردنهوهیان كرد ،لهخولی دوهمیش���دا س���هردانی زیات���ر لههۆڵێكی���ان كردوهو شارهزایهكی پهروهرده ئاماژه بهوه دهكات ك���ه ئهم س���هردانانه بۆ خۆدهرخس���تنو تێكش���كاندنی سیس���تمهكهیه ،هۆم���هر قهرهداغی ،ش���ارهزا لهب���واری پهروهردهو خاوهنی چهندین كتێبو وتاری پهروهردهیی باس���ی لهوه ك���رد كه ئهركی سیس���تمی فێركاری گونجاندن���ی بارودۆخێكی لهباره بۆ ئ���هوهی من���داڵو مێردمن���داڵ بتوانێ فێربێتو زانیاری بهدهستبهێنێتو زانست بهرههمبهێنێتهوه. ئ���هو ش���ارهزایهی ب���واری پ���هروهرده س���هردانی هۆڵهكانی تاقیكردنهوه لهالیهن بهرپرس���انی پهروهردهیی���هوه بهكارێكی ناشارس���تانی دائهنێت ،ئهو وتی "دهبێته تێكدانی ئهو فهزا هێمنهی كه پێویس���ته بۆ بیركردنهوهو راستهوخۆ زیانبهخشه بۆ پڕۆس���هی خوێندن ،بهسهركردنهوه نابێت لهكاتی تاقیكردنهوهكاندا بێت بهڵكو ئهگهر نێچیرڤان بارزانیو پشتیوان سادقو نەوزاد پێویست بكات دهبێت بهشێوهیهك بێت كه كاریگهری نهرێنی لهسهر پڕۆسهكه نهبێت، زیاتر دهكرێت پهیوهندی بێت بهبهڕێوبهرو پهروهرده سهردانی هۆڵهكانی تاقیكردنهوهی بهرپرسانی خهمس���اردی ئهم ههرێمه كه ئاگالێب���ون ل���ه كارو چاالكییهكانی���ان، لهپهروهردهی ڕانیه كرد ،بههجهت یهكێكه ڕۆڵهكانی خۆیان ل���ه خوێندنگا نمونهییو وهلهكاتی تاقیكردنهوهكانیش پێویس���ته ههندێك كاتیش مامۆستاكان". هۆمهر قهرهداغی ئاماژهیی بۆ ئهوهشكرد له مامۆستایانی ئهو ناوچهیهو لهو بارهیهوه ئههلیهكاننو بهگیرفانی پڕهوه تاقیكردنهوه س���هردانی هۆڵهكان���ی تاقیكردنهوه بكهن كه "ئهو سهردانانه زۆر ناشارستانییهو له دهڵێت "ئهو س���هردانه ئاسایی بوه ،هیچ دهكهنو منداڵ ی ههژاریش به سكی برسی ،بهمهبهس���تی بهرهو پێش بردنی ئاس���تی سیس���تهمی فێركاری دیموكراتیدا جێگهی كاریگهریهكی باش وخراپیشی نییه چونكه ئاخۆ دهبێت كه س���ك برس���ی بوو چۆن پهروهردهیی���انو ئاگالێب���ون لهش���ێوازی بهڕێوهچون���ی تاقیكردن���هوهكانو پێدانی نابێتهوه دیاردهیهكه بۆ خۆ دهرخس���تنو تهنها بۆ سهر شاشهی تهلهفزێونهو هیچی مێشك شت وهربگرێت؟" عهبدول خالق ماوهتی ،مامۆستاو هاوكات سهرنجو تێبینیو موتابهعهكردنی ڕێنمایی تێكش���كاندنی سیس���تمهكه ن���هك پێش تر ،بهمهبهستی چارهس���هركردنی گرفته خس���تنی ،دهبوای���ه بهرپرس���ان خۆیان پهروهردهیی���هكانو باش���كردنی بژێ���وی ئهندامی لقی سلێمانی یهكێتی مامۆستایان دهزگا پهروهردهییهكان له ناو هۆڵهكان" عهب���دول خالق ماوهتی جهختی كردهوه ئهوهی���ان بزانیایه كه ئهو س���هردانانهیان مامۆس���تایان نیه كه ب���ه گیرفانی بهتاڵو ئهو جۆره س���هردانكردنانهی پێباشهو به زیانبهخش���ه،مرۆڤ پێویس���ت ناكات زۆر س���كی برس���ییهوه له هۆڵهكان���دا ئهركه ئاوێنهی ڕاگهیاند "پێویس���ته بهرپرسانی "ئهبێت س���هردانهكان ب���ۆ نمایش نهبێت زی���رهك بێت بۆ ئ���هوهی لهو ڕاس���تییه پهروهردهیو نیشتمانیهكانیان جێ بهج ێ پهروهردهی���ی لهههمو كاتێكدا س���هردان ی بهڵكو بۆ س���ود گهیاندنو پێدانی زانیاری دهكهن لهپێن���او نهفهوتانی ڕهنجی نهوهی ناوهندهكانی خوێندن بكهن بهمهبهس���تی گرنگو بهدواداچون بێت چونكه تاكه ئامانج تێبگات" ل���ه ب���هرواری 2016/8/27وهزی���ری داهات���وو ،بهاڵم بهداخ���هوه بۆ حكوم هتو بهرهو پێش بردنی ئاستی پهروهردهییانو لهس���هردانكردن بەدواداچونو ئاگاداربونه
ئهو سهردانان ه زۆر ناشارستانینو لهسیستهمی فێركار ی دیموكراتیدا جێگه ی نابێتهوه دیاردهیهك ه بۆ خۆ دهرخستنو تێكشكاندن ی سیستمهكه نهك پێش خستنی هادی لەهۆڵێکی تاقیکردنەوەکان لهش���ێوازی جێبهجێكردنی���ان ،هەروەها پێویس���ته مامهڵهیهكی ئاسایی بكهن بۆ ڕاگرتنی الیهنی دهرونی خوێندكاران" لهبارهی سهردانی وهزیری پهروهرده بۆ هۆڵهكانی تاقیكردنهوه ،ش���ۆڕش غهفوری لهڕاگهیاندن���ی وهزارهت���ی پ���هروهردهوه بهئاوێن���هی ڕاگهیان���د "ت���ا لهچۆنێت���ی بهڕێوهچونی تاقیكردنهوهكان بپرس���ێتو ههروهها ئاگاداربون لهو پێداویس���تیانهی ك���ه لهالی���هن پهروهردهكان���هوه دابینكراوه،جگهل���هوهی ت���ا بزانێ���ت دۆخهكه چۆنهو دۆخی مامۆستاو قوتابیش ههڵبس���هنگێنێت ،ههروهها گهر له كاتی
تاقیكردنهوهكاندا كێش���هو ك همو كوڕییهك ههبێت چارهسهری بكات" ئ���هو باس���ی لهوهك���رد كه س���هردانی دهڤ���هری ڕاپهڕینیان ك���ردووه "تهنها بۆ ئهوه بوه كه قوتابی ههس���ت بهوه بكات كه وهزیر ئامادهیی جدی ههیه لهگهڵیاندا یان دهستخۆش���ی لهمامۆس���تایان بكاتو هی���وای س���هركهوتنیان بۆبخوازێت ،یان ئهگهر كێش���هیهكی گ���هوره ههبێت كه تا ئێستانهبوه وهزیر كاری لهسهر بكات،گهر ك��� همو كوڕییهكهیش ههبێت ڕاس���تهوخۆ وهزیر لهگهڵ بهڕێوهبهری ئهو پهروهردانهدا چارهسهری بكات"
"به ئینگلیزیكردنی وانهكانی بیركاریو زانست زهمینهسازی بۆ نهكرابو" بكرێتو ئهزمون بكرێت ،بۆیه لیژنهیهك ئا :سروه جهمال سهرپهرش���تی كردو له ساڵی خوێندن ی 2016-2015لهسهر ئاستی بهڕێوبهرایهتی بهپێی بڕیارێكی وهزارهتی پهروهرده گش���تی پ���هروهردهی س���لێمانی 35 ماوهی 2ساڵه لهبهشێك له قوتابخانه كرا به ئینگلیزی" قوتابخانهكان وانهكانی زانستو ههرچهنده ئهو سهرپهرشتیاره ئهوهی بیركاری به ئینگلیزی دهخوێنرێن، بڕیاریش وای ه ساڵ بهساڵ ڕێژهی ئهو نهش���اردهوه ك���ه خراپ���ی بارودۆخی قوتابخانانه زیادبكرێت،مامۆستایهكیش كوردس���تان كاریگهری ههبوه لهس���هر پڕۆس���هكهو وتی"شانس���یان نهب���و، دهڵێت "مامۆستا خۆی ڕاكه ڕاكی ههرچهنده س���اڵی یهك���هم بوو،ناڵێین بوه به دوای پهیداكردنی پڕۆگرامه له %100بهاڵم ل���هوه ئهچێت بهڕێژهی ئینگلیزیهكه ،لهسهر گیرفانی خۆمان %60س���هركهوتنی هێنابێت ،س���اڵی پێداویستیه سهرهتاییهكانمان كڕی" ڕاب���ردوو مامۆس���تایان بۆم���اوهی 45 ڕۆژ ب���هڕۆژ ژم���ارهی قوتابخان���ه ڕۆژ خولی���ان بینیو ئیت���ر هیچ جۆره ئههلیی���هكان زۆردهب���نو وهزارهت���ی ئیمتیازێكیان دهس���ت نهك���هوت بۆیه پ���هروهردهش دهیهوێ���ت خوێندن���ی ڕێژهی سهركهوتنهكه ئهوهنده كهم بوو ئینگلیزی ل���ه قوتابخانه حكومییهكان زهمینه سازیش به باری دارایی وتوانای زی���اد بكات ،سهرپهرش���تیاری یهكهم ،مامۆستاوخول دهكرێت ،له ساڵێكی پڕ بهكرمحهمهدمحمود كه هاوكات ئهندامی قهیران باشبو ئهو ڕێژهیهشی هێنا ،لێت لیژنهی خوێندنی ئینگلیزییه ،لهبارهی ناشارمهوه له ئاستی تموحی ئێمه نهبوو به سیستهمی كردنی خوێندنی ئینگلیزی ئێ ناشكرێت بوهستیت ههموو شتێكیش ب���ه ئاوێن���هی ڕاگهیان���د "وهزارهت���ی له ههنگاوێكهوه دهس���ت پێدهكات ،له پ���هروهرده بهلهبهرچاوگرتنی باردۆخی ساڵی دووهمدا باشتردهبێت" سهرپهرشتیاری یهكهمی پهروهردهی كوردس���تان بههۆی كرانهوهوپهیوهندی لهگ���هڵ دونی���او ،جگهل���هوهی زمانی ڕۆژههاڵت باسی ئامانجهكانیان دهكات ئینگلی���زی بۆته زمانێ���ك منداڵ توزێ لهم پڕۆژهیه ،ئهو وتی "قوتابخانهیهكی گ���هوره ئهبێ���ت ئایپادوموبایلی پێیه زۆری ئههلی ههیه كهسااڵنه پارهیهكی ی زۆر دهكێشنهوه له خهڵك منداڵهكانیش پێویس���تی به زمانهكهی���ه ،بۆیه دوا ئ���هوهی وهزیری پهروهرده س���هردانی ههر ئهوهنده فێرئهبن كه ئێس���تا ئێمه ی ك���رد ،له قوتابخان���ه حكومیی���هكان فێریان قوتابخان���هی ڕۆزی ئینگلی���ز ئیت���ر فكرهیهكی وهرگرت���و بیری لهوه ئهكهین ،ئیتر بۆچی منداڵی ههژار لهمه كردهوه كه ژمارهیان زیاد بكهن ،دوای بێب���هش بێت ئێمه ئهوهم���ان كرد بۆ ڕاوێژكردن لهگ هڵ بهڕێوبهره گشتییهكان ئهوهی بازاڕی ئهوان نههێڵین بهتوانای بڕیاریاندا لهس���هر ئاستی پارێزگا باس مامۆس���تای خۆماڵی خۆمان ،ههروهها
لهپۆلی دهوه بابهتی بیركاری دهبێت به ئینگلیزی ،ئیتر بۆ ههر لهسهرهتاوه ب ه ئینگلیزی نهخوێنرێت" غهمگی���ن كۆس���اری یهكێك���ه ل���هو مامۆستایانهی كه ئهو وانانه به ئینگلیزی دهڵێتهوه ،بهئاوێنهی ڕاگهیاند "پڕۆسهی بهئینگلیزیكردن���ی قوتابخان���هكان، لهگ���هڵ ههمووخاڵهئیجابیهكان���ی بهم كوتوپ���ڕیو ب���ێ بناغهیی���ه كۆمهڵێك س���لبیاتی بۆ مامۆس���تاو بهخێوكاری قوتابیانو ههندێكجار قوتابیش دروست كردوه،لهوانه مامۆستای پسپۆڕی زمان پێویست بوو س���هنتهری سهرهكیبن له پڕۆسهكهدا بهاڵم غهیره پسپۆڕییهكان زیات���ر بهش���داری خولهكه ك���ران ،له كاتێك���دا خۆیان پێویس���تان به چهند س���اڵێك ڕاهێنان���ه تابتوان���ن زاڵ ببن بهسهر خوێندنهوهونوسینو زمانی وشه زانستییهكان" غهمگی���ن لهبارهی زهمینهس���ازی بۆ پڕۆسهكه وتی "ئامادهكاری نهكرابو بۆ خولهكان چونكه پێش ههموو ش���تێك پڕۆگرامهكه پێویس���ت بو لهبهردهستی مامۆس���تایاندا بوایه ب���هاڵم بهداخهوه مامۆستا خۆی ڕاكه ڕاكی بوو به دوای پهیداكردن���ی پڕۆگرام���ه ئینگلیزیهكهو بهشێوهی كۆپی نوس���خهمان وهرگرتو لهس���هر گیرفانی خۆمان پێداویس���تیه سهرهتاییهكانمان كڕی وهك مهلزهمهی دهوڵهمهندكردن���ی زاراوه زانس���تیو پهروهردهیی���هكانو الپت���ۆپو س���یدی پڕۆگرامو فالش میمۆریو ".. غهمگین ب���ه نیگهرانییهوه بهردهوام بو لهسهر باسكردنی كهمو كوڕییهكانی
زهمینهسازی بهبار ی داراییو توانا ی مامۆستاو خول دهكرێت ،ڕێژه ی سهركهوتنهك ه كهم بوو ئهم پڕۆژهیه دهڵێت"لهههندێ قوتابخانه داتاش���ۆ بۆ ڤیدۆفێركاریی���هكان دابین كرا ب���وو بهاڵم ش���وێنی جێگیركردنو كارهبای بۆ دابی���ن نهكرابوو لهكاتێكدا نابێت داتاش���ۆ هێنده هێن���انو بردنو جوڵه جوڵی پێ بكرێ���ت ،ههروهها له وهرگرتن���ی قوتابیاندا هیچ ڕێنماییهكی س���هرهتایی نهدراوه ههندێ منداڵ كه ئاس���تی ژی���ری زۆر زۆر كهمهو خاوهن پێداویستی تایبهته له ژیریو زماندا تا كۆتایی س���اڵ پیتێكی پێ ههزم نهكرا كه ئهب���وو ئهم خاڵ���ه زۆر گرنگی پێ بدرێت تا س���اڵێكی قوتابی له قهیراندا
به ههدهر نهڕوات" ئ���هو مامۆس���تایانهی ك���ه وانهكان ی زانستو بیركاری به ئینگلیزی دهڵێنهوه، خولێك دهبینن ك���ه زیاتر له مانگێكه غهمگین لهوبارهیهوه دهڵێت "مامۆستا تا بتوانێت پسپۆڕی وهربگرێت پێویستی به خولی درێژخایهن ههیه بهاڵم سهد له سهد لهم قهیرانه نهگریسه پێچهوانهی ح���هزی مامۆس���تایه 45،ڕۆژتهنه���ا بیرهێنانهوهیه واته ههڵهیه پس���پۆڕی ب���درێ ب���ه تهنه���ا 40ڕۆژ چونكه له ڕاستیدا 40ڕۆژیش بوو نهك ،45جگه له فش���اره دهرونییهكان له مساڵدا كه خۆی له خۆیدا قورس���ترینو سهخترین ههنگاوێك بوو كه تێمان پهڕاند" غهمگی���ن لهگهڵ ئهوهی پێ���ی وایه گۆڕانكارییهك���ی زۆرباش���ه دهڵێ���ت "پێویس���تی به بودجهیهكی زۆرباشه تا بتوانێت ئامانجی خۆی بپێكێت" بهك���ر محهمهد باس���ی لهوهش���كرد "ئهگهر باس���ی زهمینهسازی جوانكاری بكهی���ن ئ���هوهی ك���ه پێ���ی دهوترێت هون���هری ،بهوپێی���هی نزیك���م ل���ه قوتابخانه ئههلییهكان بهش���ی زۆریان بهگرێبهس���ت وانه ئهڵینهوه ئهزمونیان نی���ه لهوانهوتن���هوه بهس چانس���ێكی ههی���هو دهچێت���ه ئ���هو قوتابخانهی���ه ئهگین���ا بهراوردی���ان بكهی���ن بهوانهی خۆمان مامۆس���تاكانی ئێمه مامۆستای ئهوانیش���ن هیچیان مومارهسهیان،نییه باسی نێودهوڵهتیهكان ناكهم" ل���ه م���اوهی ڕاب���ردودا ئهندامێك���ی پهرلهمان���ی كوردس���تان ڕایگهیان���د سیس���تمی بهئینگلیزیكردن���ی ئ���هم
خوێندنگایانه نایاساییه لهوبارهیهوه ئهو سهرپهرشتیاره دهڵێت "راسته له ههموو دونیادا تا تهمهنی 10ساڵ دهبێت منداڵ ب���ه زمانی دایك بخوێنێت بهاڵم ئهوهی ئێمه خی�ل�اف نییه لهگهڵ ئهوهدا ،ئهم مندااڵنهی ئێمهتهنها بیركاریو زانس���ت به ئینگلی���زی دهخوێنن وه بابهتهكانی تر به ك���وردی ئهخوێنن،ئهوهش مانای ئهوه نییه زمانی دایكیان بیر بچێتهوه، بۆیه ئهوه كاتێك ڕاس���ته كه له بهیانی باشهكهوه به ئینگلیزی بێت" كاتێك لهم قوتابخانان���هدا وانهكانی بیركاریو زانست دهكرێن به ئینگلیزی پێویس���تیان ب���ه كتێ���ب ههیه،ئ���هو سهرپهرش���تیارهش دهڵێ���ت "ئێم���ه بهڕێوبهرایهتیهكم���ان ههی���ه تایب���هت بهم قوتابخانانه،ههرچهنده س���اڵی پار مامۆس���تایان خۆیان ئهركی چاپكردنی ئ���هو كتێبانهیان گرته ئهس���تۆ بهاڵم ئهمساڵ بڕیاروایه دابین بكرێت" ش���ۆڕش غهف���وری ،ل���ه ڕگهیاندنی وهزارهت���ی پهروهردهوه ب���ه ئاوێنهی ڕاگهیان���د "ئهمس���اڵ ڕێ���ژهی ئ���هو قوتابخانان���ه زیاد دهكرێت س���اڵی پار 183قوتابخان���ه كراون ب���ه ئینگلیزی ئهمس���اڵ كتێبو س���یدیو هۆیهكانی فێركردنو ڕاهێنانی مامۆستایان ههموی ئامادهی���هو ،كیتاب كراوه بۆ پهروهرده گش���تیهكان تا ئ���هو ڕێ���ژه گونجاوه بنێرن بۆئ���هوهی قوتابخانهكان بكرێنه ئینگلیزی ت���ا فهرمانیان بۆ دهربچێت، ئهگ���هری ههی���ه قوتابخانهیهك���ی زۆر بیركاریو زانس���تهكانیان تیا بكرێت به ئینگلیزی"
تایبهت
) )542سێشهممه 2016/8/30
19
خوێندنهوهیهك بۆ پهیوهندی نێوان مامۆستایانی ئاینیو نوسهران و ڕۆشنبیران لهكوردستاندا حهمید محهمهد عهلی ئهگهرب����هوردی س����هرنج بدهینه مێژوی رۆش����نبیریی ك����وردیو پهیوهن����دی نێ����وان رۆش����نبیرانو مامۆس����تایانی ئاینی ئیس��ل�ام لهكوردس����تاندا ،ئهم مێ����ژوه پێماندهڵێ كه تا نزیكهی ناوهراس����تی س����هدهی بیستهم ، زانایان����ی ئاینی لهكوردس����تاندا ههم رابهری ئاینیو ڕۆحیو ههم رابهری رۆش����نبیری بونو لهی����هك كاتدا پهیامی ئاین����یو كۆمهاڵیهتیو رۆشنبیریو ئهدهبی خۆیان دهگهیاندو لهپاڵ ههموو ئهمانهشدا زۆر جار زانایانی ئیسالمی كورد رۆڵی سیاسییان ههبووهو سهركردایهتی
ش����ۆرشو بهرخۆدانی جهماوهرییان كرددوه.. لهدهرهوهی ئهم بازنهیهش ئهوكاته ش����تێك نهبوو بهن����اوی توێژی رۆش����نبیرانو توێژی (پیاوانی ئاینی). باش����ترین بهڵگهش����مان بۆ ئهم قس����هیه، مهالی جزی����ری ،ئهحم����هدی خانی ،حاجی ق����ادری كۆی����ی ،م����هالی گ����هوره ،مهحوی، نالی ،سالم ،مهولهوی ،پیرهمێردو مهردۆخی و )..زنجیرهیهك����ی درێ����ژ لهزانایان����ی ئاینی گ����هورهی كورد ،كه ههریهكهو لهس����هردهمی خۆیدا لهپ����اڵ رابهرایهتی ئاین����ی ،رهمزێكی گهورهی رۆش����نبیری كوردی بون .لهبواری سیاسییشدا رۆڵی پیاوانی ئاینی وهك (شێخ مهحمودی حهفیدو ش����ێخ س����هعیدی پیرانو مامۆستا س����هعیدی نورسیو قازی محهم هدو مهال مس����تهفای ب����ارزان هت����د )..لهمێژودا رونو ئاش����كرایه ..ب����هاڵم مخاب����ن پاش ئهم كهڵ����ه پیاوانه ،تارادهیهك����ی بهرچاو جۆرێك لهدابڕان لهنێوان مامۆس����تایانی ئاینیو كایه رۆشنبیرییو سیاس����یهكه رویداو ،دهرهنجام ورده ورده پهیوهن����دی نێوان مامۆس����تایانی ئاینیو (رۆش����نبیران) بهرهو ساردیو لهیهك
تێنهگهیش����تنو دواتری����ش گ����رژیو ئاڵۆزی رۆیش����ت ..ئهمهش ب����ه بۆچون����ی خۆم بۆ چهن����د هۆكارێك دهگهرێتهوه ،كه من لێرهدا تهنه����ا ئاماژه بهس����ێ هۆكاری س����هرهكییان دهدهم - : یهكهم /كهمتهرخهمی مامۆستایانی ئاینیو دوركهوتنهوهیان له چاالكیه رۆشنبیرییهكانی دهرهوهی كای����ه ئاینیهكهو بهجێ هێش����تنی گۆرهپانهكه بۆ كهسانی ترو چهقبهستن لهنێو چوار دیواری مزگهوتهكاندا .. دوهم /س����هرههڵدانو گهش����هكردنی بیری چ����هپ لهجیهان����ی ئیس��ل�امیدا بهگش����تیو بهتایبهت����ی پ����اش جهنگی جیهان����ی دوهمو س����هركهوتنی س����ۆڤیهتو بههێزبونی بلۆكی سۆشیالیزم لهجیهانو لهناوچهكهی ئێمهش. دی����اره ش����یوعیهكانیش بایهخێك����ی زۆریان بهالیهنی رۆشنبیریو ئهدهبیات دهدا ..ئیتر رۆشنبیریی چهپ لهسهردهمی نوێدا بهجۆرێك زاڵب����و ،كه تهنانهت ههندێ لهمامۆس����تایانی ئاینی تاراددهیهك كهوتبوونه ژێر كاریگهریی ئایدۆلۆجی����او ئهدهبیاتی ماركس����یهوهو بهو ئاوازه دهیانخوێند ،بۆ نمونه مامۆس����تایهكی
ریکالم
سیرامیکی رەنگاڵە
* جلوبەرگی ئافرەتان ،منااڵن، گەنجانو پیاوان
ریکالم
بە با رزتر ی ن شتری کوال ئامانجی ن جۆر ێتیو ئێ مەیە
* هەموو بابەتێکی کارەبایی ئەوروپی * ناونیشان :سلێمانی، شەست مەتری سەرو بەنزینخانەی بینایی فەرعی خوار غەسلی رۆیاڵ
0770 1959990 0533194204
0770463 6322
عدد1439 : بهروار2016/8/28 :
ئهنجومهنی وهزیران وهزارهت ی ناوخۆ
دهرهنجام ورده ورده پهیوهندی نێوان مامۆستایانی ئاینیو رۆشنبیران بهرهو ساردیو لهیهك تێنهگهیشتنو دواتریش گرژیو ئاڵۆزی رۆیشت
ئاگاداری
ژماره1014: بهروار2016/8/23:
ی خۆی بكات ب ه ی (احمد محمد محمدخان) ك��� ه داوا دوكات نازناو ی هاواڵت��� /15لهس���هر داوا ی تۆمار (315م) الپ���هڕه ( 162پێباز) ی 1957ژم���اره ی خۆی س���اڵ (جاف) لهس���هر تۆمار ی جاههركهسێك ناڕهزاییه لهم داوای ه سهردانمان بكات لهماوهی ( )10ڕۆژدا ب ه پێچهوانهوه داوا ی ی ژماره ( )65ساڵ ی شارستان ی ( )14لهیاسای بار ی مادده ێ دهكرێت به پێ داواكار جێ بهج 1972ههموار كراوه. عمید محمد عبداللهسمین
کاشی رەنگاو رەنگو جیاوازی ئیسپانیو ئێرانی شاهانە بە دیزاینێکی جوانو کوالیتییەکی بەرز باڵەخانەو ماڵەکانتان دەڕازێنینەوە
* جوانکاری ئافرەتان پێاڵوی ئافرەتان، منااڵن ،گەنجانو پیاوان
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت ی و خۆیهت ی كارگێر
ڕوناكبی����ری وهك(قانی����ع)ی مهالو ش����اعیر، ك����ه نازن����اوی (ش����اعیری چهوس����اوهكانی كوردس����تان)یان پێ بهخش����ی ،بههۆی ئهو دهقه شیعریانهوه بوو كهكاریگهری ئهدهبیاتی ماركس����یو بۆنو چێژی ملمالنێ ی چینایهتی ( الصراع الطبقی) پێوه دیاربو ..بهو ش����ێوه دهبینی����ن تا دههات دابڕانو بۆش����ایی نێوان ئ����هم دو توێ����ژه فراوانتر دهب����و ..دیاره لهم ماوهی����هدا دو تا س����ێ نهوه لهرۆش����نبیرانی كورد -بهتایبهت لهباشوری كوردستان -به زۆرینه ههڵگری پاشخانێكی چهپنو بهگشتی خۆیان لهدهرهوهی چهمكی ئاینو پابهند بون بهرێنماییهكانی ئاین����هوه دهبیننهوه ..بگره ههندێ جاریش لهرێگ����هی بهرههمهكانیانهوه هێرش����یان ك����ردوهو دهكهن����ه س����هر ئاینو (پیاوان����ی ئاینی) ..دیاره ئ����هو ناكۆكیهش كهئهمرۆ ههیه ،بهشێكی ئایدۆلۆجیو سیاسیو بهشێكیشی بۆ نهبونی زمانی دیالۆگو لهیهك تێگهیشتن دهگهڕێتهوه. سێیهم /گومانی تێدا نیه كه گهشهسهندنی رابون����ی ئیس��ل�امیو بهرفراوانبون����ی كارو چاالك����ی گ����روپو ناوهن����ده ئیس��ل�امیهكان
لهناوچهك����هو لهههرێم����ی كوردس����تانیش لهس����هرهتای ههش����تاكانهوه ،گوڕو تینێكی زیاتری بهگوتاری ئاینیو مامۆستایانی ئاینی بهخشیوهو وایكردوه ـ وهك بڵێ ی ـ بێدهنگی س����ااڵنێكی زۆربشكێننو زۆرجار لهههڵوێستی بهرگرییهوه ،بهمهبهس����تی ڕاس����تكردنهوهی چهمكهكان بگوێزنهوه بۆ ههڵوێس����تی هێرش ك����ردنو ههندێ جاری����ش بهكارهێنانی زمانی زب����رو دور لهبنهماكانی دیالۆگو رهخنه ..كه بهشێكی ئهم گوتاره لهراستی دا (كاردانهوه)و دهرهاویشتهی ئهو ههڵوێسته نهخوازراوانهی ههندێ له نووسهرانو رۆشنبیرانه ،كه بهرامبهر بهئاینی ئیس��ل�امو مێژوو رهمزهكانی ئیسالم دهری دهبڕن .دیاره ههرئهم گهش����هكردنهی گوتاری ئاینیو بزاوتی چاپهمهنیو كاریگهریی بانگهوازی ئیس��ل�امی لهم س����ااڵنهی دواییدا، جۆرێك لهتوڕهییو ب����ێ تاقهتی الی ههندێ لهرۆش����نبیرانو نووس����هرانی چهپو عهلمانی دروس����تكردوه ،بۆی����ه زۆرج����ار بهش����ێك لهبهرههمهكانی����ان ئ����هم رقو بێزارییهی تیدا رهنگدهداتهوهو دهرهنجام ـ بهبۆچوونی من ـ كاردانهوهی بهرامبهرهكانی لێ دهكهوێتهوه.
ونبون
ناونیش���ان :شەقامی بازنەیی مەلیک مەحمود - تەالری رەنگاڵە -تەنیشت spacetoon
ی (ئاوات ڕهحی���م عبدالله) ونبوه ،ههركهس ی ش���ههیدان و ئهنفالكراوهكان بهناو * ههوێیهك��� ی خـاك له كهالر. دهیدۆزێتهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ كتێبخان ه ی پاش���هوهی ئۆتۆمبێل بهژماره ( 111324س���لێمانی/حمل) ونب���وه ،ههركهس * تابلۆیهك��� ی خـاك ل ه كهالر. دهیدۆزێتهوه بیگهڕێنێتهوه بۆ كتێبخانه
عدد1377 : بهروار2016/8/21 :
عدد1449 : بهروار2016/8/28 :
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت ی و خۆیهت ی كارگێر
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
ی ی ههم���وو ئهو هاواڵتیانه دهكاتهوه كه س���ااڵن ی ئاگادار ی ش���ارهوانی رزگار 2/س���هرۆكایهت ی ی (صمود) وهرگرتوه ك��� ه هاواڵتی (تۆفیق مح ی رزگار ( )1989-1987زهوی���ان لهناحیی���ه ی ی ژم���اره ههوائی ( )3949داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���ت الدی���ن محمد) خاوهن زهو ی ()30 ی خانوو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهسهر ئهو پارچ ه زهوییه ههیه لهماوه دروستكردن ی ئهم ئاگادارییه،ئاگاداری س���هرۆكایهتی ش���ارهوانیمان بكاتهوه ب ه ی باڵوكردنهوه ڕۆژدا ل ه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. پێچهوانهوه شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ئاگاداری ی ی ههم���وو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی ئاگادار 1/س���هرۆكایهتی ش���ارهوانی رزگار ( )1989-1987زهویان لهناحییهی رزگاری (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵتی (سعید عوال محمد) ی ی دروس���تكردن ی ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���ت خاوهن زهوی ژماره ههوائی ( )10438داوا ی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچ ه زهویی ه ههی���ه لهماوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار ی باڵوكردنهوه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ئاگاداری ی (-1987 ی ئاگاداری ههموو ئهو هاواڵتیانه دهكاتهوه ك ه سااڵن سهرۆكایهتی شارهوانی رزگار ی (محمد عبدالكریم محمد) ی (صمود) وهرگرتوه ك���ه هاواڵت )1989زهوی���ان لهناحییهی رزگار ی ی كردوه به مهبهس���تی دروس���تكردن ی ژماره ههوائی ( )7227داوای ڕێگا پێدان خاوهن زهو ی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچه زهویی ه ههی��� ه لهماوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه دوای باڵوكردنهوهی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار شارهوانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو دهكات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
عدد1444 : بهروار2016/8/28 :
عدد1448 : بهروار2016/8/28 :
عدد1440 : بهروار2016/8/28 :
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
ئاگاداری
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
ی ی ئاگاداری ههم���وو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه كه س���ااڵن ی ش���ارهوانی رزگار 5/س���هرۆكایهت ی (شهاب فرهج محمد) ( )1989-1987زهویان لهناحییهی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ك ه هاواڵت ی خاوهن زهوی ژماره ههوائی ( )11361داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���تی دروس���تكردن ی لهس���هر ئهو پارچه زهویی ه ههی���ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار ی باڵوكردنهوه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ی ی ئاگاداری ههم���وو ئهو هاواڵتیانه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی رزگار 4/س���هرۆكایهتی ش���ارهوان ( )1989-1987زهویان لهناحییهی رزگاری (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵتی (خالد ساڵح محمد) ی ی دروس���تكردن خ���اوهن زهوی ژماره ههوائی ( )4640داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���ت خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچ ه زهویی ه ههی���ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا ل ه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار ی باڵوكردنهوه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ئاگاداری ی ی ههموو ئهو هاواڵتیانه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی ئ���اگادار ی رزگار ی ش���ارهوان 3/س���هرۆكایهت ی (صمود) وهرگرت���وه كه هاواڵتی (بهاالدین محمد ( )1989-1987زهوی���ان لهناحییهی رزگار ی ی دروستكردن ی كردوه ب ه مهبهست ی ڕێگا پێدان ی ( )5851داوا امین) خاوهن زهوی ژماره ههوائ ی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچه زهویی ه ههی���ه لهماوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه دوای باڵوكردنهوهی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار شارهوانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو دهكات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت ی و خۆیهت ی كارگێر
عدد1436 : بهروار2016/8/28 :
عدد1435 : بهروار2016/8/28 :
عدد1441 : بهروار2016/8/28 :
ئاگاداری
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت ی و خۆیهت ی كارگێر
ئاگاداری
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
ئاگاداری ی (-1987 ی ههموو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه كه سااڵن ی ئاگادار ی شارهوانی رزگار 8/سهرۆكایهت ی (اس���ماعیل سدیق مستهفا) )1989زهویان لهناحیی هی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ك ه هاواڵت ی خ���اوهن زهوی ژماره ههوائی ( )2074داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���تی دروس���تكردن خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچه زهویی ه ههی���ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا ل ه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه ب ه پێچهوانهوه ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار ی باڵوكردنهوه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ی ی ههموو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی ئ���اگادار ی رزگار 7/س���هرۆكایهتی ش���ارهوان ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ك ه هاواڵتی (عزیز احمد علی) ( )1989-1987زهوی���ان لهناحییه ی خ���اوهن زهوی ژماره ههوائی ( )9406داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���تی دروس���تكردن ی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچ ه زهویی ه ههی���ه لهماوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه ی باڵوكردنهوهی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ئاگاداری ی ی ش���ارهوانی رزگاری ئ���اگاداری ههموو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه كه س���ااڵن 6/س���هرۆكایهت ی (فرهج محمد علی) ( )1989-1987زهویان لهناحییهی رزگاری (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵت ی ی كردوه ب ه مهبهس���تی دروس���تكردن ی ڕێگا پێدان ی ژماره ههوائی ( )11360داوا خاوهن زهو ی ( )30ڕۆژدا ل ه ی لهس���هر ئهو پارچه زهویی ه ههی��� ه لهماوه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه دوای باڵوكردنهوهی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار شارهوانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو دهكات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
عدد1381 : بهروار2016/8/21 :
ی ئاگادار ی ی ئاگاداری ههموو ئهو هاواڵتیانه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی رزگار 11/س���هرۆكایهتی ش���ارهوان ی (امین محمود ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ك��� ه هاواڵت ( )1989-1987زهوی���ان لهناحیی��� ه ی دهروێ���ش) خ���اوهن زهوی ژماره ههوائ���ی ( )4887داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���ت ی ()30 ی خانوو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهسهر ئهو پارچ ه زهوییه ههی ه لهماوه دروستكردن ی ئهم ئاگادارییه،ئاگاداری س���هرۆكایهتی ش���ارهوانیمان بكاتهوه ب ه ی باڵوكردنهوه ڕۆژدا ل ه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. پێچهوانهوه شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
سهرۆكایهتی شارهوانی رزگاری كارگێری و خۆیهت ی
عدد1380 : بهروار2016/8/21 :
ئاگاداری ی ی ههموو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی ئاگادار 10/س���هرۆكایهتی ش���ارهوانی رزگار ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ك ه هاواڵتی (سعدیه ساڵح كریم) ( )1989-1987زهویان لهناحییه ی ی دروس���تكردن خاوهن زهوی ژماره ههوائی ( )11696داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���ت ی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچ ه زهویی ه ههی���ه لهماوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار ی باڵوكردنهوه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
عدد1434 : بهروار2016/8/28 :
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
عدد1426 : بهروار2016/8/24 :
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهتی
عدد1393 : بهروار2016/8/22 :
ی رزگار ی ی شارهوان سهرۆكایهت كارگێری و خۆیهت ی
عدد1375 : بهروار2016/8/21 :
ئاگاداری
ی ی ههموو ئهو هاواڵتیانه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی ئاگادار ی رزگار 14/س���هرۆكایهتی ش���ارهوان ی (ابراهیم حهم ه ی (صمود) وهرگرتوه ك��� ه هاواڵت ( )1989-1987زهوی���ان لهناحییهی رزگار ی ی ( )5064داوای ڕێ���گا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���ت س���هعید) خ���اوهن زهوی ژماره ههوائ��� ی ()30 ی لهسهر ئهو پارچ ه زهوییه ههیه لهماوه ی خانوو ههر هاواڵتییهك گلدانهوه دروستكردن ی ئهم ئاگادارییه،ئاگاداری س���هرۆكایهتی ش���ارهوانیمان بكاتهوه ب ه ی باڵوكردنهوه ڕۆژدا ل ه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. پێچهوانهوه شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ئاگاداری
ئاگاداری
ی ی ههموو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن 13/س���هرۆكایهتی ش���ارهوانی رزگاری ئاگادار ی (ڕهش���ید عبدالقادر ی (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵت ( )1989-1987زهویان لهناحییهی رزگار ی ی كردوه ب ه مهبهستی دروستكردن ی ( )1088داوای ڕێگا پێدان ی ژماره ههوائ احمد) خاوهن زهو ی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچ ه زهویی ه ههی���ه لهماوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار ی باڵوكردنهوه دوا ی بۆ ناوبراو دهكات. شارهوانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ئاگاداری ی (-1987 ی ههموو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه كه سااڵن ی رزگاری ئاگادار ی شارهوان 9/سهرۆكایهت ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ك ه هاواڵتی (ش���وكر احمد محمود) )1989زهوی���ان لهناحیی���ه ی ی ژماره ههوائی ( )5650داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���تی دروس���تكردن خ���اوهن زهو ی ( )30ڕۆژدا ل ه ی لهس���هر ئهو پارچه زهویی ه ههی���ه لهماوه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه دوای باڵوكردنهوهی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار شارهوانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو دهكات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
ئاگاداری
ی ی ئاگاداری ههموو ئهو هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی رزگار ی ش���ارهوان 12/س���هرۆكایهت ی (صمود) وهرگرتوه ك ه هاواڵتی (ستاره محمود رهزا) ی رزگار ( )1989-1987زهویان لهناحیی ه ی ی ژماره ههوائی ( )12684داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مهبهس���تی دروس���تكردن خاوهن زهو ی ( )30ڕۆژدا ل ه خان���وو ههر هاواڵتییهك گلدانهوهی لهس���هر ئهو پارچه زهویی ه ههی���ه لهماوه ی سهرۆكایهتی شارهوانیمان بكاتهوه به پێچهوانهوه دوای باڵوكردنهوهی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار شارهوانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو دهكات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شارهوان سهرۆك
18
تایبهت
) )542سێشهممه 2016/8/30
عهبدولستار مهجیدو كاكه حهمهی ترشیات
وهاڵمێك بۆ بهڕێز وهزیری كشتوكاڵ عومهر حاجی عینایهت وهزی����ری كش����توكاڵ لهالپ����هڕه ی تایبهتی خ����ۆی بابهتێكی نوس����یوه تێیدا هاتوه: پێش دوو ساڵ هیچمان نهبو ئێستا ههمو شتێكمان ههیه بهداخ����هوه پهرلهم����ان پهكخراوهو س����هرۆكی حكومهتهك����هی كاك عهبدواس����تارو وهزیرهكان����ی بهب����ێ چاودێر لهمهیدانی كوردستاندا ئهسپی خۆیان تاوداوهو لێدوان دهدهنو قسه دهكهنو كهس����یش نی����ه پێیان بڵێ پش����تی چاوتان برۆیه ،گهر پهرلهمان كارا بوای����ه من ئ����هم معالی الوزیرهم بانگهێش����تی هۆڵی پهرلهمان دهكردو ئهم پرسانهم ئاڕاسته دهكرد: -1كامهیه پڕۆژه كهناڵسازیهكانت، ب����ۆ بهرئاو كردنی زهوی����ه دێمهكان؟ لهوانهی����ه زی����اد بون����ی بهرههم����ی دانهوێڵهی ئهم دو ساڵهی كه بهڕێزت وهزی����ر بویت به دهس����كهوتی خۆتی بزان����ی ،بهڕێزم له ی����ادت نهچێ دو هۆكار ههیه بۆ زیادبونی بهرههمی یهك����هم زۆری رێژهی باران بارینبوو بۆ نمونه له س����لێمانی (س����اڵی 2014و 2015نزیك����هی 700مل����مو 2016-2015نزی����ك بویهوه له 900ملم باران.، دوه����هم بڕین����ی موچ����هی خهڵكلهالیهن حكومهتهوهو پێویستی خهڵك بهس����هرچاوهی داهات (كش����توكاڵ بهنمونه)ئهمه هۆكاری زیادبونهكهیه، نهك پالنی وهزارهتی كشتوكاڵ. -2پێم����ان ناڵێ����ی ل����هو كات����هی ئێوه بونهته وهزی����ر چهند عهمباری س����اردخانهت دروس����تكردوه ب����ۆ
ههڵگرت����نو پاراس����تنی بهرههم����ه كشتوكاڵیهكانی جوتیاران؟ بۆ ئهوه ی ی نهكهن .ئایا دهزانی ساڵی تااڵنفرۆش پار لهپارێزگای ههڵهبجه كه باشترین جۆری ههن����اری لێبهرههمدێت ،یهك كیلۆ ههنار لهدهستی جوتیار كڕدراوه ب����ه 250دین����ار ،كه بهش����ی رنینو گواستنهوهكهی ناكات بۆ عهلوه. -3بهرههمی زهیتونی جوتیارهكانی كوردس����تان زۆرب����هی ه����هره زۆری بهدارهكهوه رهش دهبێتو دهكهوێته خوارهوه ،له شوێنێكی وهك پارێزگای ههڵهبجه ئهگ����هر ترش����یاتخانهكهی كاك����ه حهمهی ترش����یات نهبێ ،ئهو چهند تهنهش سهرف نابێت ،ئهویش بێقهزا بێت ی����هك كیلۆ به 500دینار وهردهگرێ كه ناكات����ه پارهی رنینو گواستنهوهكهی ،ئێمه دهپرسین چیت ك����ردوه بۆ ئ����هوهی چهندین كارگهی رۆنی زهیتونو بهرههمهكانی زهیتون له ناوچ����ه جیاكانی ههرێ����م ،بونیاد بنرێتو جوتی����اران بهبهرههمهكانیان نائومێد نهبن؟ -4كارگهی دۆش����اوی تهماتهكهی ی كهم����ی بهرههمی ههڵهبج����ه ،بههۆ تهماتهی خۆماڵ����ی ناتوانێ كێبڕكێی دۆشاوی ئێرانیو توركی بهناچاری له ئێرانهوه به دهب����هی گهوره گیراوهی تهمان����ه ئههێن����ێ ،چیت ك����ردوه بۆ هاندانی جوتیاران بۆ چاندنی تهمانهو زیادكردنی ئهم بهرههمه گرنگه؟ -5پێشئهوهی بهڕێزت ببیته وهزیر، به یهك ساڵ بهنداوی جهلی لهناوچهی س����ماقوڵی تهواو بووه ،بهاڵم بههۆی تهواو نهبونی ج����ادهو پردهكهی ،كه تهنها 2ملیار دیناری پێویس����ته ئهم بهنداوه پڕنهكراوه لهئاو ،ئهوه 3ساڵ زیاتره به بهتاڵی ماوهتهوهو (كۆری) بهنداوهكه مهترس����ی وش����كبونهوهو
نزیكه ی 20پڕۆژهی دروستكردنی بهنداو بهنیوه ناچڵی وهستاون (ئامێرهكانی بهنداوی تهق تهقو سورقاوشان ژهنگ خواردنی) چیت كردوه بۆ وهگهڕخستنهوهی ئهم بهنداوانهو تهواوكردنیان؟ تێكچونی لهسهره ،من دهپرسم ،بۆچ ی هیچ ههنگاوێكت نهناو رو لهس����هرۆك وهزیرانهكهت بنێیتو بهدو ملیار دینار ئهم بهنداوه رزگار بكهیتو قهرهبوی جوتیارهكانیش بكهیتهوه كه بهچهكی بێ متمانهش رازین؟!
ریکالم
Sinoma Industry & Trade
+ , , , #& - ,هره همهێنان ی -1توانای سااڵنهی بهكاربردنی ( ) 15000تهن پهیكهری ئاسنی جۆراوجۆره ،وه درووستكردن و ب درووستكردن ،وه دانان و ندازیاری ، هی ئه خش��� جوانترین نه باش���ترین و به ئاس���ن ی و پۆاڵ كار ی پهیكهری - . / 0 - -پڕۆژه ی وهكو جێگیركردنی بهرههمهك ه و ههموو خزمهتێك دوا ی فرۆشتن ی بۆ ههموو كارێكی پیشهساز ی و موو جۆره بیناو وه هه چیمهنتۆ، كارگه ی ,هوت، پااڵوگه ی ن كارهبا ، ووزه ی مهێنان ی (كارگه ی بهره پ���ڕۆژه ی 1 .
2ه - پڕۆژهیهك ی ئاوهدانكردنهوه ی مهدهن ی . *
3 2 2
هكو :ئامێر ی چین���ی ،و 4بهرههم ی ههنێدێ���ك ل ه هكردنی هاورد ك���ردن و نارده ی:كاری هه گش���ت -2بازرگان���ی
بهرزكردنهوه ،خهبات ه ،وه ههروهها ههر شتێك كه داوابكرێت له الیهن بازرگانان و كڕیارانهوه. 3 . - , , 2
3 لقمان ههیه. ی و ههولێر سلێمان 2ی ( : )MANTAله ههردوو شار ی یا بۆ ماركه و سوره -3كاری ڕووناكی * , , - ,
-4كاری گواس���تنهوهو لۆجستیك به شێواز ی ( : ) LCLكار ی گواستنهوه ی كهلوپهل ههموو مانگێك ب ه هاوبهشی لهگهڵ چهند كهسێكدا له واڵت ی چینهوه بۆ تهواو ی كوردستان.
-6نزیك���� هی 20پ����ڕۆژهی دروس����تكردنی بهنداو بهنیوه ناچڵ ی وهستاون( ئامێرهكانی بهنداوی تهق تهقو سورقاوش����ان ژهنگ خواردنی) چیت كردوه بۆ وهگهڕخستنهوهی ئهم بهنداوانهو تهواوكردنیان؟ -7چهن����د ناوهن����دی توێژینهوهی كش����توكاڵیت (مركز أبحاپ زراعیه) ت له ماوهی كاركردنت لهم وهزارهته كردوهت����هوه ؟! بهرههمهكانیان چی بون؟ -8لهحهفت����اكانو ههش����تاكاندا لهش����ارهزورهوه ش����وتی بارئهكرا بۆ كوهیتو س����عودیه ،ئێس����تا ش����وتی ش����ارهزور گهرم����ا دهیگهنێنێو كرم دهیخوا ،لهمبارهوه چیت كردوه؟ -9سهرپۆش����ه نایلۆنهكانی سهدان خان����وی پالس����تیكی ب����هدهم ب����اوه ئهشهكێنهوهو دڕانو خانوهكان وێران بون ،ئهمه لهسهردهمی تۆدایه ،بۆ؟ -10وهاڵمت چیه بۆ ئهو جوتیارانهی ك����ه رۆژانه لهمیدیاكان����هوه گازندهی ههرزانفرۆش����كردنی بهرههمهكانی����ان ئهك����هن ،بهه����ۆی هاوردهكردن����ی بهرههمی هاوشێوه له سوریاو ئێرانو توركیاوه؟ -11ش����هوی 25/24ی ئابی 2016 له چیای گۆیژهی س����لێمانی روبهری 1000دۆنم دارستانی تهمهن 70ساڵ سوتا ،زیاتر له 2000داری سنهوبهر كه له 1946وه نێژراوه بونه قهرهبروت، بۆ؟! بۆچ����ی ئاگربڕتان بۆ نهكردوه، ئایا ئهزانی پارهی نهسریهی 6مانگت بهسبوو بۆ ئهوهی لهسهرهتای وهرزی بههاردا به 3000لتر مادهی (ROUND )UPقهالچۆی گژوگیاكهی بكرێتو له مهترسی سوتان دهربازی بێت ،بۆچی نهتانكرد؟ ب����هوردی بهدواداچون����م ب����ۆ ئهم
دارس����تانه س����وتاوه كرد ،تهنها 150نایانكێش����ێو كاك نێچیرڤانی����ش لترمهوادی گیا بڕهیان بۆ دابینكراوه ،بهشێوهیهك له ش����ێوهكان قهرهبو ی ژم����ارهی كرێكارهكانیان ناگاته( )15موچهكانتان بۆ دهكات����هوه ،لهكاتی كرێكار ،ئهوانیش لهههفتهیهكدا تهنها متمانهپێدانی وهزیرهكان سهیركردنی دوو رۆژ دهوام دهكهن ،من له بهڕێزت ()CVكهتم كرد هی����چ بڕوانامهیكی دهپرس����م 15كرێكار چی پێدهكرێت ئهكادیمی����ت نیه ،س����هیره كۆمهڵی بۆ 3000دۆنم دارستان؟ لهبری ئهوهی ئیس��ل�امی كوردس����تان ب����هو ههمو لهمانگی شوباتدا كرێكاری بژاریان بۆ كادیره چوس����تو چاالكهوه ،تۆ بڵێی دابین بكهیت ،لهمانگی ئابدا تهنها 10ئهندازیارێكی كشتوكاڵیان نهبوبێت؟! كرێ����كارت بۆ دامهزراندون ،من چومه یان ئهوانیش نهخۆش����یهكهی پارتیو ناو دارستانهكه شۆفڵێكی تایه زنجیری یهكیهتی گرتونی بهش����وێن پۆستتدا لێبو ،دوو س����اڵه پهكی كهوتوه ،بهم گ����هڕاون بۆ ئهندامهكانیان بهش����وێن شۆڤڵه ئاگربڕ بۆ دارستانهكه كراوه ،ئهندام����ی ش����ارهزهدا نهگ����هڕاون بۆ ئای����ا نهتتوانی لهماوهی دوو س����اڵدا پۆستهكان. بهڕێ����زم ئهگ����هر ناتوان����ی شۆڤڵێكی ش����كاو چاكبكهیتهوه ،پێم دهسلهكاربكێش����یتهوه بێدهنگ����ی ناڵێی تۆ چ وهزیرێكی؟ بهڕێ����ز جهناب����ی وهزی����ر ،ئێ����وه ههڵبژێری باشتره.كه خهڵك بێدهنگه ش����انازی بهچیی����هوه دهك����هن؟ كه ل����هو س����تهمهی لێیدهك����رێ ،تۆ بۆ بهش����دارن لهحكومهتێك����دا ل����هروی دهن����گ ب����هرز دهكهیت����هوهو رۆژانه سیاس����یو ئابوریو ئیداریهوه %100 ،بویت����ه پاڵهوان����ی شاش����هكان ،ئایا شكس����تی خ����واردوهو دهی����ان ملیار ش����تێك لهكوردس����تان پێ����ی بوترێ دۆالر ق����هرزی هێناوهته سهرش����انی كشتوكاڵی گشتی؟ بێگومان نهخێر، خهڵكی كوردستان ،دهبوایه بهڕێزت ههر جوتی����ارهو خۆی بۆ خۆی ئیش لهس����هر هیچ نا لهس����هر سوتانی ئهو ئ����هكاتو بهدهگمهن وهزارهتهكهی تۆ دارس����تانهی چیای گۆیژه ،دهس����تت چاوی لێیانه. دارس����تانهكهی گۆی����ژه موڵك����ی لهكارهك����هت بكێش����ایهتهوه ،ئ����هو نوس����ینهی پهیجهكهی جهنابت هیچ گشتیهو لهڕوی ك هشو ههواو ژینگهو ش����یكردنهوهیهك ههڵناگ����رێ جگ����ه گهش����تیاریهوه كاریگ����هری ئهرێن����ی لهخۆڵكردن����ه چ����اوی حیزبهك����هتو ههبوو لهس����هر شاری س����لێمانی به خهڵك ،ئهمه پۆست سپیكردنهوهیهو سوتانی زیان به موڵكو بهرژهوهندی دهت����هوێ بهحیزبهك����هت بڵێ كه تۆ گشتی گهیشتوهو پێویسته داواكاری ئیش����ی باشدهكهیتو لهوێ بی باشه ،گشتی لهم كهیس����ه بێدهنگ نهبێتو ئێمه دهزانین كه تێر ئاگای لهبرسیی سهرپێچیكهران ،لهسهرو ههمویانهوه نیه ،لهكاتێكدا خهڵك چارهكه موچه وهزیری كشتوكاڵو سهرچاوهكانی ئاو وهردهگ����رێ ،س����هرۆكی ئهنجومهنی روبهروی یاسا بكرێنهوه ،من لهڕێگای وهزی����رانو وهزیرهكانی ئ����هم كابینه ئ����هم نوس����ینهوه بهڕێز س����هرۆكی بێ چاودێرهو مهدحو س����هنای خۆیان فهرمانگهی داواكاری گش����تی ئاگادار دهكهن ،نهسریهی خۆیان وهردهگرن ،دهكهمهوه كه ئهم كهیسه بجوڵێنێو قافڵ����هی ئۆتۆمبێلهكانیان جادهكان به فهڕمیش بابهتهكهی بۆ دهنێرم.
ریکالم
Awene
خاوهنی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سهرنوسهر :سهردار محهمهد
کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوهگهرمیانی ،سەردەشت عوسمان ،سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟
غهیر قهزیه شیمال عهبدولرهزاق شهریف بهقهومیكردنی مهلهفی تۆمهتهكان���ی گهندهڵی ،ك ه لهئهنجومهنی نوێنهرانی عێراقدا ،ئاراس���تهی "هۆش���یار زێباری" كراون ،دروس���ت وهك گوتاری ئهو زیندانییهبو ،ك ه لهس���هروهختی رژیمی بهعس���دا، لهسهر تاوانێكی كۆمهاڵیهتی لهئهبوغرێب گیرا بو ،لهوهاڵمی پرسیاری هۆكاری حوكم ه ههتا ههتاییهكهیدا ،وتبوی "غیر قچی ه شیمال". لهوهتهی ئهم كێشهو مهسهلهی كورده لهنێوان دهوڵهتهكانی عهرهبو توركو فارسدا بوه بهگڵۆڵ ه بهنی ئاڵۆزكاو ،چهند قوربانیو ماڵوێرانیو كوشتوبڕی لێكهوتۆتهوه ،هێندهی ئهوهش نانو پیازی پێوه خوراوهو ئهوهندهش دهوڵهمهند بونو بهئاغاو كوێخای لێكهوتۆتهوه .س���هنگی میژوی میراتو موڵكی سهركردهكانی جواڵنهوهی رزگاریی نهتهوهیی كوردستان ،زیاتره لهدهنگی مێژوی مهرگی سهنگهرو سێداره .ههوڵی ئهوانیش بۆ پێگهو دهس���هاڵتی پس���مامو ماڵ ه خاڵوان ،گرنگتر بوه لهپێگهی میللهتو نیشتمان. بارزان���ی ل���هدوا پهیامیدا ،ك ه بهن���اوی س���هرۆكی ههرێمهوه بۆ هاواڵتیانی خۆشهویس���تی كوردس���تانی نوس���یوه ،ههمو قوربانیو نههامهتیهكانمان بیردهخاتهوهو ههمومانی خستۆت ه سهر دوڕیانێك، یهكهمیان بهپاشكۆیی مانهوهیهو ئهوهیتر ههنگاو بهرهو سهربهخۆییه. بهقاسیدهكانیشیدا ،پهیامێكی نارد بو ،ك ه سهرۆكایهتی پهرلهمانیش وهك ههم���و س���هرۆكایهتییهكانی "ههرێ���م ،دادوهری ،حكوم���هت، پێش���مهرگه ،ناوخ���ۆ ،ئهنجومهن���ی ئاس���ایش ،ئاب���وریو نهوتو ت بهپارتی دیموكراتی كوردس���تان. پهیوهندییهكان���ی دهرهوه" ،بدرێ حزبهكانیتری���ش "گۆڕان ،یهكێتی ،یهكگرتوو كۆمهڵ" ئهگهر قبوڵیان نی ه ئهوه ڕێگهی یهكهم ،پێدهشتێكی بهرواره. ئهمجارهش ژمێرهی شیكردنهوهی زانیاریو هاوكێش ه سیاسیهكانی بارزان���ی ههڵ ه دهرچو .ئهوان ك ه س���ااڵنێكهو ههزاران جار ،لهزمانی خۆیانهوه ههزاران بهردیان لهدوای بهغدا هاوێش���توه ،بۆ برسیكردنو موچهبری���نو وێرانهی���ی كوردس���تان داوای س���هبری ئینقالبی���ان لهگهلهكهمان دهكرد .بهاڵم كهنزیكترین كهسی خۆیانو بهرپرسێكی بااڵی حزبهكهیانو وهزیرێكی باوهڕپێكراوی دهنگدهرهكانیان ،بهچاڵی تۆمهتی گهندهڵی دهكهوێ ،ش���اندێكی بااڵی حزبهكهی بهئاس���مانی ههردهكانی دوجهیلدا ،بهرهو بهغ���دا دهفڕێ .بهو ڕێگهی یهكهمهدا، ك ه زیاتر لهتهپكهی ڕاوچییهك دهچو پێشوهخت بهخۆیدا بتهقێتهوه، لهئایندهیهكی نزیكتر ل ه لهو دهس���تهواژهیهی لهپهیامهكهی بارزانیدا هاتبو ،قولی سپی س���هروهریو قولی رهشی پاشكۆیهتی دهركهوت، ئهگهر بۆ ئهو فڕین ه بهكۆمهڵهش نهڵێن غهیر قهزی ه شیمال!
بارزانی: خۆزگه 31ی ئاب لهمێژودا دهسڕایهوه رۆژنامه ی "اعتماد" ی چاپ ی تاران ،ساڵ ی 2011گفتوگۆیهك ی لهگه ڵ مهسعود بارزان ی س���ازدابو ،لهبهش���ێك لهم گفتوگۆیهدا سهبارهت بهش���هڕ ی براكوژیو 31ی ئاب پرسیار لهبارزان ی كرابو ،ئهمه ی خوارهوه ئهو بهش ه لهگفتوگۆكهیه. • زۆرب���ه ی چاودێ���ران ناكۆك ی تۆو تاڵهبانیی���ان وا لهقهڵم داوه ك ه لهس���هر دهس���هاڵتخوازیو ههژمونگهریت���ان ب���و بهسهر ههرێمهكهدا؟ ـ دهسهاڵتو پلهو پای ه ال ی من بایهخ ی نهبوهو نیه. • ب���هاڵم وهك دهردهك���هو ێ ت���ا م���او ی س���هركرده ی بارزانیهكانی���تو ماوه ی 3خولیش��� ه س���هرۆك ی ههرێم ی كوردستانیت؟ ـ من بهكودهتا نههاتومو بهكودهتاش الناچ���م ،ئهگهر خهڵك��� ی منیان نهوێت، الدهچم. • بهاڵم تۆ لهساڵ ی 1996دا بهنوسراو داوات لهحكومهت��� ی عێ���راقو حزب��� ی بهع���س كرد ك ه لهڕێگه ی س���هربازییهوه لهبهرژهوهن���د ی ئێ���وه تانك��� ی عێراق ی دهس���تبهكاربێتو روداو ی تاڵ��� ی 31ی ئاب ی 1996رویدا ،ئایا ئهم ه نیش���انه ی حهزكردن��� ی ئێ���وه نیی��� ه لهزیادكردن ی دهسهاڵت ی پارتهكهتان ،پارت ی دیموكرات ی كوردستان؟ ـ نهخێ���ر ،بۆ م���ن یهكێت��� ی كوردو كوردستان گرنگ ه نهك پارت ی دیموكراتو یهكێت ی نیشتمانی .بهال ی منهوه میللهت حورم���هتو بههایهك��� ی زیات���ر ی ههی ه لهحزبهكان .بهداخهوه ئهو روداوه تااڵن ه رویانداو ناخوازم لهو بارهیهوه بدوێم. • بهاڵم لهش���هڕ ی ناوخۆو براكوژیدا، زیاتر ل ه 11ههزار كهس لهگهنجان ی كورد
بهدهست ی ههردو حزبهك ه كوژران؟ ـ وهك مێژونوس���ێك دهتوان��� ی بانگم بكهیت بۆ دادگا ،ئامادهم دادگای ی بكرێم. ئهگهر بهدهس���ت ی گهل ی ك���ورد دادگای ی بكرێ���م داوا ی لێبوردن دهكهمو دهڵێم ك ه ئهو ش���هڕه بهزیان ی ئێم ه بو ،روداوێك ی تاڵو پڕ لهنههامهت ی بو. • جارێكیان لهپهرلهمان ی كوردس���تان گوتت ك ه منو تاڵهبان ی لهشهڕ ی براكوژیدا ب��� ێ گوناهین ،بهاڵم دهس���هاڵت ی ههردو حزبهك ه لهدهس���ت ی ت���ۆو تاڵهبانیدا بو، مهگهر دهكر ێ بهب��� ێ ئاگاداریو مۆڵهت ی ئێوه هیچ بكرێت؟ ـ ئهگ���هر م���نو مام ج���هالل دادگای ی بكرێی���ن ،رهنگ ه م���نو ئهو ب��� ێ گوناه بی���ن ،ههرچهن���ده ش���هرمهزاریی ه ك��� ه لهبهرپرس���یاریهت ی ههڵبێین ،بهاڵم ئید ی
توش��� ی ئ���هو روداوه بوینو پێویس���ته لێكۆڵین���هوه ی تیا بكرێ���ت ،بهههر حا ڵ وانهیهك ی باش بو بۆ ئێمه. • باشه ،سهبارهت بهڕهخنهو داوهر ی مێ���ژو دهرباره ی ئێوهو ئهو روداوه تاڵه چ بنوسین؟ ـ س���هبارهت ب���هوه ی كردوم ه ویژدانم ئاس���ودهیهو بهباوهڕهوه لهپێناو ی كوردو كوردس���تان كردومه ،ئیتر مێ���ژو ه���هر داوهرییهك دهی���هو ێ ب���ا بی���كات، ههرچییهك دهنوس���ر ێ گرنگ نیی���ه .ناخوازم ئ���هو رۆژگاره تاڵ��� ه دوباره بێتهوهو دهبێت ههوڵبدهی���ن تهنانهت ئاماژهش��� ی
پێنهكهی���نو ئهو رابردوهم���ان فهرامۆش بكهین ،ك ه ئینش���ااڵ نهوهكان ی ئایندهمان توش ی ئهو رۆژه رهش���ان ه نابنو خۆزگ ه دهكرا لهمێژودا بسڕایهتهوه.
ریکالم