ژمارە (544) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)544‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/9/20‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫له‌شه‌ش مانگی‌‬ ‫ئه‌مساڵدا‬ ‫‪ 46‬حاڵه‌تی‌‬ ‫خۆكوشنت‬ ‫تۆماركراوه‌‬

‫بۆچی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌مساڵی‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی ئه‌مه‌ریکا‬ ‫جیاوازه‌؟‬

‫‪8‬‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )17‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ریکالم‬

‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌‌و‬ ‫میسی‌‌و مارادۆنادا‬

‫‪17‬‬

‫‪9‬‬

‫جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ خانه‌نشینی‌ پێشمه‌رگه‌و كه‌مئه‌ندامان‪:‬‬

‫نیوه‌ی‌ كورد خانه‌نشینی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‬

‫له‌‪2013‬ه‌وه‌ تا ‪ 2016‬زیاتر له‌ ‪ 7000‬كه‌س له‌سه‌ر وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌ خانه‌نشین كراون‬

‫ی‬ ‫ی خانه‌نشین ‌‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫جێگر ‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌و كه‌مئه‌ندامان‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك ‌ه له‌‪2013‬ه‌و‌ه تا ‪ 2016‬زیاتر ل ‌ه‬ ‫ی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫‪ 7000‬كه‌س له‌سه‌ر وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫خانه‌نشین كراون‌و ‪%80‬یان پێشمه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راپه‌ڕینن‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت "نیو‌ه ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫كورد خانه‌نشینی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬جێگر ‌‬ ‫ی پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫ی خانه‌نش���ین ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫كه‌مئه‌ندام���ان‪ ،‬فه‌تح���واڵ عوم���ه‌ر‬ ‫لەچاوپێکەوتنێک���ی تایبەت بەئاوێنەدا‬ ‫ی‬ ‫ی ‌خانه‌نشین ‌‬ ‫ی یاس���ا ‌‬ ‫رایگەیاند به‌پێ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬هه‌م���و ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و‬ ‫ل���ه‌ڕو ‌‬

‫ئیدارییه‌و‌ه پێش���مه‌رگایه‌تییان كردو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫یان به‌شدارییان له‌شۆڕش ‌‬ ‫ی كوردستان كردوه‌‪،‬‬ ‫ی گه‌ل ‌‬ ‫رزگاریخواز ‌‬ ‫به‌پێش���مه‌رگ ‌ه داده‌نرێ���ن‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ی كورد به‌پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫"له‌به‌رئه‌و‌ه نیو‌ه ‌‬ ‫خانه‌نشین كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی ل���ه‌و‌ه ن���اكات ك ‌ه‬ ‫ناوب���راو نكوڵ ‌‬

‫ی پێشمه‌رگه‌دا "س���ه‌یر‌ه به‌ملیاره‌ها دین���ار دیار نیی ‌ه‬ ‫ی خانه‌نش���ینان ‌‬ ‫له‌لیست ‌‬ ‫كه‌سانێك هه‌ن ته‌نها رۆژێك پێشمه‌رگ ‌ه كه‌س قس��� ‌ه ناكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ‪ 300‬هه‌زار‬ ‫ی ره‌ش‌و روت‬ ‫ی ده‌درێ���ت به‌خه‌ڵكێك��� ‌‬ ‫نه‌ب���ون‌و ته‌نانه‌ت هه‌یان ‌ه دانیش���تو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یان���دن‌و دنیای ‌ه قس��� ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وروپان‪ ،‬به‌اڵم ئام���اژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات هه‌رچ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه "ئه‌گ���ه‌ر له‌ئه‌وروپ���اش كادر بوبن له‌سه‌ر ده‌كات‪ ،‬پاره‌ك ‌ه بچێت ‌ه گیرفان ‌‬ ‫ی ئه‌و خه‌ڵك ‌ه ره‌ش‌و روت ‌ه باش���تر‌ه یان‬ ‫ه���ه‌ر بەپێ���ی یاس���اکە خانه‌نش���ین ‌‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه ده‌یانگرێته‌وه‌"‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت ملیۆنه‌ره‌كان؟"‪.‬‬

‫"له‌سه‌ره‌تای شه‌ڕی داعشه‌وه‌‪ 1٥35‬شه‌هید‌و‬ ‫‪ 9٠35‬بریندار‌و ‪ 62‬بێ سه‌روشوێنی‌ پێشمه‌رگه‌ هه‌یه"‌‬ ‫وه‌زیری شه‌هیدانی حكومه‌تی هه‌رێم ئاماژ‌ه‬ ‫به‌وه‌ده‌كات "تائێستا وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌‬ ‫ناوی شوێن‌و شه‌هیدانی ده‌ستی داعشی‬ ‫بۆ نه‌ناردوین‪ ،‬بۆیه‌ نازانرێت چ ناوچه‌یه‌ك‬ ‫زۆرترین شه‌هیدی داوه‌‪ ،‬ئه‌مینداری گشتی‬ ‫وه‌زاره‌تی پێش����مه‌رگه‌ش ده‌ڵێت "له‌سه‌ر‬ ‫ناوچه‌گه‌رێتی پۆلینی شه‌هیدان ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬بنارهیدایه‌ت‪ :‬مه‌حمود حاجی‬ ‫س����اڵح وه‌زیری ش����ه‌هیدان‌و قوربانیانی‬ ‫حكومه‌ت����ی هه‌رێم به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"تائێس����تا وه‌زاره‌ت����ی پێش����مه‌رگه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت����ی هه‌رێمی كوردس����تان‪ ،‬ناو‌و‬ ‫شوێنی ش����ه‌هیدانی ده‌س����تی داعشیان‬ ‫ب����ۆ نه‌ناردوی����ن‪ ،‬بۆی����ه‌ هی����چ ئامارێك‬ ‫له‌به‌رده‌س����ت نیه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ بزانرێت چ‬ ‫ناوچه‌یه‌كی كوردستان زۆرترین شه‌هیدی‬ ‫داوه‌ له‌شه‌ڕی داعشدا"‪.‬‬ ‫هاوكات فه‌ریق جه‌بار یاوه‌ر ئه‌مینداری‬ ‫گشتی وه‌زاره‌تی پێش����مه‌رگه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬

‫راگه‌یان����د "وه‌ك وه‌زاره‌تی پێش����مه‌رگه‌‬ ‫ژماره‌ی‌ گش����تیمان هه‌یه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‬ ‫شه‌ڕه‌كه‌وه‌ تائێستا‪ ،‬پۆلینی ناكه‌ین له‌سه‌ر‬ ‫ناوچه‌‌و حزب‌و كه‌سایه‌تی‌و قه‌زاوناحییه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ����ی رێنماییه‌كان����ی پێش����مه‌رگه‌ بۆ‬ ‫مامه‌ڵه‌ی‌ شه‌هیدان‌و كه‌مئه‌ندامی‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫شوێن‌و پله‌كانی س����ه‌ربازی كارده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ش����ه‌هیدانیش به‌پێی پله‌دار‌و س����ه‌رباز‬ ‫ژماره‌كه‌ پۆلین ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫یاوه‌ر ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شكرد "له‌سه‌ره‌تای‬ ‫شه‌ڕی داعشه‌وه‌ تائێستا‪ 1535 ،‬شه‌هید‌و‬ ‫‪ 9035‬بریندار‌و ‪ 62‬ونبومان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی زانیارییه‌كان����ی ئاوێن����ه‌‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر له‌رێی كونس����وڵخانه‌‬ ‫بیانییه‌كانه‌وه‌ له‌هه‌ولێر نه‌خۆش����خانه‌ی‌‬ ‫شۆڕش ژماره‌یه‌ك پێشمه‌رگه‌ی‌ برینداری‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫ك����رد‪ ،‬ئه‌وان����ه‌ی‌ ره‌وانه‌ ك����ران له‌هه‌رێم‬ ‫چاره‌سه‌ریان نه‌بوه‌‪.‬‬

‫پێشمەرگەیەک لەبەرەکانی جەنگی دژ بەداعشدا‬

‫سەبارەت بەمتمانە سەندنەوە لەزێباری‬

‫ی‬ ‫ی زۆر ‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ش ك ‌ه به‌شێك ‌‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه فایله‌كانیان‬ ‫خانه‌نشینان ‌‬ ‫ی تیا نییه‌‪،‬‬ ‫هیچ خزم���ه‌ت‌و ئه‌وه‌لیاتێك ‌‬ ‫ی ئه‌و كه‌سانه‌ی ‌ه‬ ‫ی "ئه‌و‌ه دیعای ‌ه ‌‬ ‫ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه پێیان ناخۆش ‌ه پار‌ه بدرێت ‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ره‌شوروت"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫"ئێزیدیه‌كان‬ ‫زۆربه‌یان خۆیان‬ ‫به‌كورد نازانن"‬ ‫خه‌یری ش���ه‌نگالی‪ ،‬كه‌سایه‌تیه‌كی دیاری‬ ‫ناو ئێزیدیه‌كان‌و كادێ���ر ‌ی بااڵ ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫نیش���تمان ‌ی كوردس���تان‪ ،‬ئام���اژ‌ه به‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك ‌ه میر ته‌حسین‪ ،‬میر ‌ی ئێزیدیان‬ ‫تا ئێس���تا هیچ هه‌ڵوێس���تێكی پیاوانه‌ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵكی ش���ه‌نگال نه‌ب���وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئێزیدی���ه‌كان زۆربه‌یان خۆیان‬ ‫به‌كورد نازانن"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬ئه‌ڵمانیا‪ :‬خه‌یر ‌ی ش���ه‌نگال ‌ی‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك��� ‌ی تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یاند ك��� ‌ه ئێزیدی���ه‌كان له‌ئه‌ڵمانیاو‬ ‫ئه‌وروپ���او ته‌نانه‌ت عێراقی���ش زۆربه‌یان‬ ‫خۆیان به‌كورد نازانن‪ ،‬چونك ‌ه به‌درێژایی‬ ‫مێژوو كورده‌كان سته‌میان له‌ئێزیدیه‌كان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "دواهه‌مین س���ته‌میش‬ ‫پارتی كردویه‌تی ك ‌ه ش���ه‌نگالی جێهێشت‬ ‫بۆ تیرۆرستان بێ شه‌ڕ"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "ئێم��� ‌ه وه‌ك ش���ه‌نگالیه‌كان‬ ‫به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك دژی ئه‌وه‌ین شه‌نگال‬ ‫بكرێت��� ‌ه پارێزگاو الیه‌نێك���ی دیاری كراو‬ ‫به‌ڕێوه‌ی به‌رێت‪ ،‬پێویست ‌ه شه‌نگال بكرێت ‌ه‬ ‫هه‌رێمێكی س���ه‌ربه‌خۆو ش���ه‌نگالیه‌كان‬ ‫خاوه‌نی بن"‪.‬‬

‫یه‌كێتی خۆی یه‌كالیی نه‌كردۆته‌وه‌و گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتو ده‌نگی پێناده‌ن‬ ‫هه‌رچه‌ن���د بڕیاربو ئه‌مرۆ سێش���ه‌مم ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانی عێراق كۆببێته‌و‌ه بۆ ده‌نگدان‬ ‫ی وه‌زیری‬ ‫له‌سه‌ر متمان ‌ه لێس���ه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫دارای���ی عێ���راق‪ ،‬ب���ه‌اڵم كۆبونه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫ب���ۆ چوارش���ه‌مم ‌ه دواخ���راو یه‌كێتی‬ ‫خ���ۆی یه‌كالی���ی نه‌كردۆته‌وه‌‪ ،‬س���ێ‬ ‫فراكسیۆنه‌ك ‌هی‌ تر ده‌نگی پێناده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬به‌غ���دا‪ :‬موس���ه‌نا ئه‌مین‬ ‫س���ه‌رۆكی فراكس���یۆنی یه‌كگرت���و‬

‫ی راگه‌یاند "فراكس���یۆنی گۆڕان په‌رله‌مانتاره‌كانی سه‌رۆكی فراكسیۆنی كۆمه‌ڵ بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مانی عێراق به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگ جه‌ختیك���رده‌و‌ه "فراكس���یۆنی كۆمه‌ڵ‬ ‫"تاك ‌ه فراكس���یۆن بوین به‌یاننامه‌مان سه‌رپش���ك كردو‌ه بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی متمانه‌ی ‌ه له‌هه‌ر‬ ‫ی متمان ‌ه له‌هۆشیار ب���ده‌ن یاده‌ن���گ نه‌ده‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌مو له‌گه‌ڵ لێس���ه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌سه‌ر لێسه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتاره‌كانی فراكس���یۆنی گۆڕان كه‌س���ێك كه‌گه‌نده‌ڵ بێت‪ ،‬وه‌اڵمه‌كانی‬ ‫زێباری ده‌رك���رد‪ ،‬بۆی ‌ه بۆ كۆبونه‌و‌ه ‌‬ ‫ی په‌رله‌م���ان‪ ،‬ده‌ن���گ له‌س���ه‌رئه‌و‌ه رێككه‌وت���ون ده‌ن���گ زێباریش دڵنیاكه‌ر نین"‪.‬‬ ‫چوارش���ه‌مم ‌ه ‌‬ ‫یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردس���تانیش‬ ‫ی متمان ‌ه له‌هۆش���یار‬ ‫ی متمان ‌ه له‌هۆش���یار به‌لێس���ه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌لێس���ه‌ندنه‌و‌ه ‌‬ ‫زێباری بده‌ن‪ ،‬بۆی ‌ه ره‌نگ ‌ه چوارشه‌مم ‌ه تائێس���تا خۆی یه‌كالی���ی نه‌كردۆته‌و‌ه‬ ‫زێباری ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر لێس���ه‌ندنه‌و‌ه یاخود مانه‌و‌ه ‌‬ ‫هۆشیار عه‌بدواڵ په‌رله‌مانتاری گۆڕان خۆری زێباری ئاوا ببێت"‪.‬‬ ‫ه���اوكات ئه‌حمه‌دی حاجی ره‌ش���ید زێب���اری‪ ،‬ل���ه‌و روه‌ش���ه‌و‌ه به‌ختی���ار‬ ‫ی وت‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی عێ���راق به‌ئاوێن ‌ه ‌‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫ی‬ ‫ش���اوه‌یس په‌رله‌مانت���ار به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫راگه‌یاند "تائێس���تا فراكسیۆن له‌سه‌ر‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و بابه‌ت ‌ه كۆنه‌بۆته‌و‌ه و قس ‌ه ‌‬ ‫ناكه‌م"‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی فراكس���یۆنی پارتیش���ه‌‪،‬‬ ‫به‌سه‌رجه‌م ئه‌ندامه‌كانییه‌و‌ه پشتگیری‬ ‫ی زێباری ده‌كه‌ن‌و هه‌وڵه‌كانیان‬ ‫له‌مانه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ فراكس���یۆنه‌كانی دیك ‌ه بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌سته‌ خستۆته‌ گه‌ڕ‪.‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪5‬‬

‫ئاوارەیەکی ئێزیدی‬ ‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫‪3‬‬

‫جێگر ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی گشت ‌ی خانه‌نشین ‌ی پێشمه‌رگه‌و كه‌مئه‌ندامان‪:‬‬

‫نیوه‌ ‌ی كورد خانه‌نشینی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌‪2013‬ه‌وه‌ تا ‪ 2016‬زیاتر له‌ ‪ 7000‬كه‌س‬ ‫له‌سه‌ر وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌ خانه‌نشین‬ ‫كراوه‌‪ ،‬جێگری‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌‬ ‫خانه‌نشینی‌ پێشمه‌رگه‌و كه‌مئه‌ندامان‪،‬‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "تیایه‌تی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت بون‌و‬ ‫به‌پێشمه‌رگه‌ خانه‌نشین كراون"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئاوێن ‌ه‬ ‫له‌‪2013‬ه‌وه‌ تا ئێستا زیاتر له‌ ‪ 7000‬كه‌س‬ ‫له‌سه‌ر وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌ خانه‌نشین‬ ‫كراون‪ ،‬ك���ه‌ زۆربه‌ی���ان فایله‌كه‌یان هیچ‬ ‫خزم���ه‌ت‌و ئه‌وەلیاتێك���ی‌ پێویس���تی‌ تیا‬ ‫نییه‌‌و هه‌یانه‌ ش���ۆفێری‌ پاس‌و دوكاندار‌و‬ ‫دانیشتوی‌ ئه‌وروپاشن‪ ،‬له‌مباره‌وه‌ ده‌ڵێن‬ ‫چی‌؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عوم���ه‌ر‪ :‬ه���ه‌ر ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫چاودێ���ری‌‌و دارایی‌‌و قانون���ی‌‌و ئیداری‌‌و‬ ‫میدیای���ی‌ هه‌یه‌ ده‌توانێت بێت س���ه‌یری‌‬ ‫دۆسیه‌كانیان بكات بۆ ئه‌وه‌ی‌ بزانن هیچ‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ ئیداری‌‌و قانون���ی‌‌و داراییان‬ ‫تیایه‌ یاخ���ود نا‪ ،‬هه‌موو دۆس���یه‌كانیان‬ ‫به‌پێی‌ یاس���ا‌و رێنماییه‌كان كراوه‌و بۆیان‬ ‫پڕكراوه‌ت���ه‌وه‌ به‌رل���ه‌وه‌ی‌ خانه‌نش���ین‬ ‫بكرێن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مانه‌ به‌فه‌رمانی‌ كێ‌ خانه‌نشین‬ ‫ده‌كرێن؟‬ ‫فه‌تحواڵ عوم���ه‌ر‪ :‬ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پێش���مه‌رگه‌و وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‌و‬

‫هه‌مو رێكارییه‌ داراییه‌كانیان بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌ڵێ���ن به‌ش���ێكی‌ زۆری���ان‬ ‫به‌فه‌رمان���ی‌ به‌رپرس���ی‌ یه‌ك���ه‌ی‌ حه‌فتا‬ ‫كراون؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬ئه‌سڵ‌‌و ئه‌ساسی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌راسپارده‌و فه‌رمانی‌ به‌رپرسی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫حه‌فتا كرابن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر به‌رپرسی‌ یه‌كه‌ی‌ حه‌فتا‬ ‫نوسراوێكت بۆ بكات بۆ خانه‌نشین كردنی‌‬ ‫كه‌سێك ده‌توانی‌ سه‌رپێچی‌ بكه‌یت؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عوم���ه‌ر‪ :‬خانه‌نش���ین كردن‬ ‫پێویسته‌ هه‌مو رێكاره‌ قانونیه‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫وه‌رگرێ���ت‪ ،‬پێش���مه‌رگه‌ ته‌مه‌ن���ی‌ ته‌واو‬ ‫ده‌بێت یان ك���ۆچ ده‌كات به‌پێی‌ قانونی‌‬ ‫‪38‬ی‌ تایبه‌ت به‌پێش���مه‌گه‌‌و كه‌مئه‌ندامان‬ ‫ك���ه‌ س���اڵی‌ ‪ 2007‬ده‌رچ���وه‌ پاڵپش���ت‬ ‫به‌په‌ی���ڕه‌وی‌ ‪6‬ی‌ ‪ 2013‬له‌گ���ه‌ڵ‌ رێنمایی‌‬ ‫دارایی‌ خانه‌نشین ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باش���ه‌ ‪ 7000‬ك���ه‌س له‌ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 4‬س���اڵدا خانه‌نش���ین ك���راون هه‌مویان‬ ‫مه‌رجی‌ قانونیان هه‌یه‌؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬زۆربه‌یان پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫دێرینن‌و نوسراویان بۆ كراوه‌‪ ،‬كاتی‌ خۆی‌‬ ‫له‌الیه‌ن پێشمه‌رگه‌ دێرینه‌كانه‌وه‌ لیستیان‬ ‫بۆ كراوه‌ بۆ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ژماره‌یه‌ك���ی‌ به‌رچاویان ژنن‪،‬‬ ‫ئایە ئه‌مانه‌ش پێشمه‌رگه‌ بون؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عومه‌ر‪ :‬نزیكه‌ی‌ ‪ 20‬ژن ده‌بن‬ ‫به‌ه���ۆكاری‌ ته‌م���ه‌ن‌و ته‌ندروس���تییه‌وه‌‬ ‫خانه‌نشین كراون‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم به‌پێی‌ لیس���ته‌كان له‌و‬

‫ژماره‌یه‌ زیاترن؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬حزبی‌ شیوعیش چه‌ند‬ ‫كه‌سێكی‌ تیایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خانه‌نش���ین كردن له‌‪2013‬ه‌وه‌‬ ‫تا ئێس���تا له‌ژماره‌یه‌كی‌ زۆر به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫بۆچی‌؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬له‌مانگی‌ ‪11‬ی‌ ‪2012‬ه‌وه‌‬ ‫ئام���اده‌ كراوه‌ لیس���ته‌كه‌یان‌و ناوه‌كه‌یان‬ ‫ده‌رچوه‌‪ 6436 ،‬الی‌ پێشمه‌رگه‌ دێرینه‌كان‬ ‫ئاماده‌كردوه‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ تریش كۆچكردو‌و‬ ‫خانه‌نشینن به‌هۆكاری‌ ته‌مه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌مان���ه‌ هه‌موی���ان س���ه‌ر‬ ‫به‌هێزه‌كانی‌ یه‌كه‌ی‌ حه‌فتا بون؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬نه‌خێر ‪ ،‬به‌ش���ێكیان‬ ‫له‌هێزه‌كان���ی‌ حه‌فت���ا ب���ون‪ ،‬ئه‌وانی‌ تر‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ پێش���مه‌رگه‌ دێرینه‌كانن‌و هه‌مو‬ ‫حیزبه‌كانی‌ تیایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ل���ه‌‪2012‬ه‌وه‌ تا ئێس���تا چه‌ند‬ ‫پێشمه‌رگه‌ خانه‌نشین كراوه‌؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عوم���ه‌ر‪ :‬زۆره‌ ژماره‌كه‌‪ ،‬الی‌‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ به‌وردی‌ نازانم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ئه‌مانه‌ هه‌مویان پێشمه‌رگه‌‬ ‫بون؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عومه‌ر‪ :‬پێش���مه‌رگه‌ی‌ پێش‬ ‫راپه‌ڕی���ن ن���ا‪%80 ،‬ی���ان پێش���مه‌رگه‌ی‌‬ ‫دوای‌ راپه‌ڕین بون‪ ،‬خه‌ڵكێكیش���ی‌ تیایه‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ نه‌بون‪ ،‬هاوكاری‌ پارتیزان‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌و هێزی‌ پشتیگیریی‌ بون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم خه‌ڵكی‌ تیایه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت بون‌و ناوه‌كانیان المانه‌ خانه‌نش���ین‬ ‫كراون به‌پێشمه‌رگه‌؟‬

‫فه‌تح���واڵ عومه‌ر‪ :‬تیایه‌ت���ی‌‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫پێشمه‌رگه‌ بون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئه‌وروپا پێشمه‌رگه‌ بون؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عوم���ه‌ر‪ :‬نا پێ���ش راپه‌ڕین‬ ‫پێشمه‌رگه‌ بون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم تیایه‌تی‌ هه‌ر له‌ئه‌وروپا‬ ‫بوه‌و نه‌پێش راپه‌ڕی���ن‌و نه‌دوای‌ راپه‌ڕین‬ ‫رۆژێك پێشمه‌رگایه‌تی‌ نه‌كردوه‌؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬ئه‌وه‌ش ده‌بێت‪ ،‬كادێر‬ ‫بوبێت له‌وێ‌ ئه‌وه‌ش ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬واته‌ به‌ش���ێوه‌ی‌ نایاس���ایی‌‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬خۆی‌ قانونه‌كه‌‬ ‫ده‌ڵێت هه‌مو ئه‌و كه‌س���انه‌ به‌پێشمه‌رگه‌‬ ‫داده‌نرێن كه‌ له‌ڕوی‌ سیاسی‌‌و كۆمه‌الیه‌تی‌‌و‬ ‫ئیداریی���ه‌وه‌ پێش���مه‌رگایه‌تییان كردوه‌‬ ‫یان به‌شدارییان له‌شۆڕش���ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫رزگاریخوازی‌ گه‌لی‌ كوردستان كردوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌ڵێی‌ له‌ڕوی‌ سیاسیه‌وه‌ خه‌ڵكێك هه‌یه‌‬ ‫له‌روی‌ سیاس���یه‌وه‌ به‌ش���دارییان كردوه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵكێك هه‌یه‌ له‌روی‌ ئیدارییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬جا ئه‌و پێناسه‌یه‌ نیوه‌ی‌ كورد‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌؟‬ ‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬به‌ڵێ‌ له‌به‌رئه‌وه‌ نیوه‌ی‌‬ ‫كوردیش خانه‌نشینی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬جا به‌ڕاست وایه‌؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عومه‌ر‪ :‬به‌ڵێ‌ ئ���ه‌وه‌ قانونه‌‌و‬ ‫ده‌بێت جێبه‌جێ‌ بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ره‌وای���ه‌ كه‌س���ێك‬ ‫پێش���مه‌رگایه‌تی‌ نه‌كردوه‌ به‌پێش���مه‌رگه‌‬ ‫خانه‌نشین بكرێت؟‬

‫فه‌تحواڵ عومه‌ر‪ :‬ده‌كرێ���ت جوتیارێك‬ ‫ل���ه‌الدێ‌ چاوه‌ڕوان���ی‌ ك���ردوه‌ له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫منداڵه‌كانی‌ سه‌یری‌ مریشكه‌كه‌یان كردوه‌‬ ‫تا هێلكه‌ بكات‌و بیكه‌نه‌ رۆنه‌وه‌‪ ،‬له‌وكاته‌دا‬ ‫دو پێشمه‌رگه‌ هاتوه‌و كابرای‌ الدێی‌ له‌بری‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بیداته‌ منداڵه‌كان���ی‌ داویه‌ته‌ دو‬ ‫پێش���مه‌رگه‌كه‌‪ ،‬جا كه‌ منداڵه‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫برسی‌ بكات له‌پێناوی‌ پێشمه‌رگه‌دا سه‌د‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ مس���ته‌حه‌ق نییه‌‬ ‫به‌ملیۆن‌و ملیار پاره‌ وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم زۆری���ان ئه‌م پێوه‌ره‌یان‬ ‫به‌سه‌ردا ناسه‌پێت؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عومه‌ر‪ :‬ژماره‌یه‌كی‌ زۆر كه‌مه‌‬ ‫ئه‌وانه‌‪ ،‬به‌رای‌ من خانه‌نشینی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫‪%80‬یان خه‌ڵكی‌ شایسته‌ن‪ .‬سه‌یره‌ به‌ملیار‬ ‫دینار دیار نییه‌ كه‌س قسه‌ ناكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫‪ 300‬هه‌زار ده‌درێ���ت به‌خه‌ڵكێكی‌ ره‌ش‌و‬ ‫روت هه‌رچی‌ راگه‌یاندن‌و دنیایه‌ قس���ه‌ی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌كات‪ ،‬پاره‌كه‌ بچێته‌ گیرفانی‌‬ ‫ئ���ه‌و خه‌ڵك���ه‌ ره‌ش‌و روته‌ باش���تره‌ یان‬ ‫ملیۆنه‌ره‌كان؟ هه‌یه‌ له‌ئه‌وروپا داده‌نیشێت‬ ‫دارێكی‌ نه‌خستوه‌ته‌ سه‌ر به‌ردێك‌و مانگی‌‬ ‫‪ 6‬ملیۆن���ی‌ ده‌درێت���ێ‌ كه‌س���یش قس���ه‌‬ ‫ناكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان‬ ‫به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ خانه‌نشینانی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫فایله‌كانیان هیچ خزم���ه‌ت‌و ئه‌وەلیاتێكی‌‬ ‫تیا نییه‌؟‬ ‫فه‌تح���واڵ عومه‌ر‪ :‬ئ���ه‌وه‌ دیعایه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌یه‌ كه‌ پێیانخۆش���ه‌ پاره‌ بدرێته‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ره‌شوروت‪.‬‬

‫‪%80‬یان پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫دوای‌ راپه‌ڕین بون‬ ‫خه‌ڵكێكیشی‌ تیایه‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ نه‌بون‬ ‫هاوكاری‌ پارتیزان‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌و هێزی‌‬ ‫پشتیگیریی‌ بون‬

‫پارتی‪ :‬گۆڕان‌و یه‌كێتی خه‌ڵك هانده‌ده‌ن ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬پارتی ناتوانێت کەرکوکمان‬ ‫لەژێردەست دەربهێنێت‬ ‫له‌دژی پارتی‌و حكومه‌ت‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫كێشه‌كانی نێوان یه‌كێتی‌و پارتی به‌ره‌و‬ ‫قوڵبونه‌وه‌ ده‌چێت‪ ،‬به‌تایبه‌تی پرسی‬ ‫نه‌وت‌و رێكه‌وتنه‌كه‌ی‌ نێوان یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان‪ ،‬بۆیه‌ لێدوانه‌ دژ به‌یه‌كه‌كانی‬ ‫به‌رپرسانی ئه‌و دو حزبه‌ چوه‌ته‌ قۆناغێكی‬ ‫جیاوازه‌وه‌‪ ،‬به‌جۆرێك ئه‌ندامێكی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی پارتی ده‌ڵێت "یه‌كێتی‬ ‫له‌ئه‌نجامی قوڵبونه‌وه‌ی‌ كێشه‌كانی خۆی‬ ‫هه‌وڵی دروستكردنی‌ سیناریۆو كێشه‌ی‌ تر‬ ‫ده‌دات"‪.‬‬

‫‌باڵی هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د تاكڕه‌وانه‌‌و ‬ ‫به‌دوفاقی‬ ‫كارده‌كه‌ن‪ ،‬چ‬ ‫یه‌كێتی هه‌وڵی سیناریۆو‬ ‫كێش ‌هی‌ تر د‬ ‫‌ندامیه‌داتس���ه‌ركردایه‌تی له‌ئاستی هه‌رێم‌و‬ ‫ئه‌كره‌م س���اڵح ئه‬ ‫پارتی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "كێش���ه‌ی‌ نه‬ ‫‌وتی چ له‌ده‌ره‌وه‌‌و چ‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬پارتی په‌یوه‌ندی به‌و دۆسییه‌یه‌وه‌‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬حكومه‌ت���ی هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان له‌ئاستی ناوه‌ند‬ ‫په‌یوه‌ن���دی پێیه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كێتیش له‌و‬

‫روه‌وه‌ هاوبه‌ش���ێكی س���ه‌ره‌كی حكومه‌ته‌‪،‬‬ ‫حكوم���ه‌ت رێكه‌وتنی له‌گ���ه‌ڵ به‌غدا كردوه‌‬ ‫نه‌ك پارت���ی‪ ،‬دوای رێكه‌وتننه‌ك���ه‌ نامه‌ی‌‬ ‫هێرۆ خ���ان باڵوده‌بێت���ه‌وه‌ كه‌ئاڕاس���ته‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی به‌غداكراوه‌كه‌نه‌وته‌كه‌ رابگرێت‬ ‫ئه‌وه‌ جێگه‌ی‌ سه‌رس���وڕمان‌و هه‌ڵوه‌سته‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش جگه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی ته‌س���كی‬ ‫حزبی‌و به‌رژه‌وه‌ندی كه‌سێتی هیچی ترنیه‌‪،‬‬ ‫پارێزگاری كه‌ركوكی���ش وتویه‌تی له‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫ئه‌و نه‌وته‌ ده‌ڕوات له‌رێی هه‌رێمه‌وه‌ س���ودی‬ ‫بۆ كه‌ركوكییه‌كان هه‌بوه‌‪ ،‬بۆ ده‌بێت كه‌سێك‬ ‫بچێت له‌گه‌ڵ عه‌بادی هه‌وڵ بدات كۆسپ بۆ‬ ‫ئه‌و پرسه‌ دروس���ت بكات‪ ،‬ته‌نها یه‌كێتی‌و‬ ‫هێ���رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ده‌بێ���ت بزانن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌یان كرد"‪.‬‬

‫باڵی ده‌سه‌اڵتدار به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫دوفاقی مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی پارتی‬ ‫باس له‌كێش����ه‌ ناوخۆییه‌كان����ی یه‌كێتی‬ ‫ده‌كات‌و باڵ����ی هێ����رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌دوف����اق ناوده‌ب����ات‌و ده‌ڵێ����ت "ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌یاننامه‌كه‌ی‌ ناوه‌ندی بڕیار بخوێنیته‌وه‌‪،‬‬ ‫ل����ه‌وه‌ تێده‌گه‌یت كه‌باڵی هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د تاكڕه‌وانه‌‌و به‌دوفاقی كارده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چ له‌ئاس����تی هه‌رێ����م‌و چ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌‌و چ‬ ‫له‌ئاستی ناوه‌ند‪ ،‬ئه‌و براده‌رانه‌ی‌ ناوه‌ندی‬ ‫بڕیاری����ان پێكهێناوه‌ ئه‌و ڕاس����تییه‌یان‬ ‫نه‌شاردۆته‌وه‌ كه‌باڵی به‌رامبه‌ر به‌دوفاقی‬ ‫كار ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫پارتی له‌گه‌ڵ یه‌كێتی مامه‌ڵه‌ ده‌كات‬ ‫نه‌ك باڵێكی دیاریكراو‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ده‌نگۆكان ئه‌وه‌ پشتڕاس���ت‬ ‫ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬پارتی دیموكراتی كوردس���تان‬ ‫به‌هۆی ناكۆكی له‌گه‌ڵ باڵی ده‌س���ه‌اڵتدار‪،‬‬ ‫زیات���ر نزیكه‌ له‌گه‌ڵ باڵ���ی ناوه‌ندی بڕیار‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌كره‌م ساڵح ره‌تیده‌كاته‌وه‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌ هه‌بێت‪ ،‬وت���ی "پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان له‌گه‌ڵ یه‌كێتی وه‌ك یه‌ك حزب‬ ‫مامه‌ڵه‌ ده‌كات‪ ،‬تائێستا بڕیارینه‌داوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫چ باڵێ���ك مامه‌ڵ���ه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و كێش���انه‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌خودی ناوخ���ۆی یه‌كێتییه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ پارتی مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كێتییدا‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كێش���ه‌ی‌ خۆیان���ه‌ ناكۆكییه‌كانیان‬ ‫چۆنه‌‌و به‌چ جۆرێكه‌‪ ،‬پارتی رایه‌كی فه‌رمی‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ نیه‌ كه‌ له‌گه‌ڵ ناوه‌ندی بڕیار‬ ‫مامه‌ڵه‌ بكات‪ ،‬كێش���ه‌كانی ناوخۆی یه‌كێتی‬ ‫به‌الی پارتیی���ه‌وه‌ گرنگ نی���ه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫هاوپه‌یمان‌و هاوبه‌شی حوكمڕانی سه‌یرییان‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫پارتی له‌نیگه‌رانی‌و خۆپیشاندان ناترسێت‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ناڕه‌زایی خه‌ڵك له‌به‌ر نه‌بونی‬ ‫موچ���ه‌‌و پێداویس���تییه‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كان‬

‫به‌رده‌وام���ه‌‌و بڕیاریش���ه‌ ‪ 27‬ی ئه‌م مانگه‌‪،‬‬ ‫مانگرتنی سه‌رتاس���ه‌ری روب���دات‪ ،‬به‌پێی‬ ‫وته‌ی‌ ئه‌و به‌رپرس���ه‌ی‌ پارت���ی‪ ،‬حزبه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌خۆپیش���اندان‌و مانگرت���ن ناتریس���ێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌شێك له‌كادیره‌كانی له‌و بارودۆخه‌‬ ‫ناڕازی���ن‪ ،‬ئه‌كره‌م س���اڵح وت���ی "مانگرتن‌و‬ ‫خۆپیشاندان په‌یوه‌س���ت نیه‌ به‌پارتییه‌وه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ به‌حكومه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬پارتی به‌قه‌د‬ ‫قه‌باره‌ی‌ خۆی به‌رپرس���یارێتی له‌روداوه‌كان‬ ‫هه‌ڵده‌گرێ���ت‪ ،‬خه‌ڵ���ك داوای باش���كردنی‬ ‫گوزه‌ران���ی ده‌كات‪ ،‬نیوه‌ی���ان پارتین‌و ئه‌و‬ ‫داواكارییه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬پارتی دژی خواس���تی‬ ‫خه‌ڵك نیه‌‪ ،‬هه‌مو هه‌وڵه‌كانی خستۆته‌ گه‌ڕ‪،‬‬ ‫زۆنی نیلی‌و س���ه‌وز له‌سلێمانی هه‌وڵده‌ده‌ن‬ ‫بۆ موزایه‌ده‌ی‌ سیاس���یی‌و وروژاندنی خه‌ڵك‬ ‫وا خۆی���ان نیش���ان ده‌ده‌ن داكۆكی له‌مافی‬ ‫هاواڵتی���ان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌الی���ه‌ك به‌ش���دارن‬ ‫له‌حكوم���ه‌ت له‌الیه‌ك خه‌ڵ���ك هان ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫پارت���ی ئه‌و جۆره‌ سروش���ته‌ی‌ نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پێمان بكرێت ده‌یكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر هاواڵتی داوای‬ ‫مافی خۆی بكات بۆ ده‌بێت بترسین‌و پارتی‬ ‫له‌وه‌ ناترسێت"‪.‬‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كێتی خه‌ڵك دژی پارتی هانده‌ن‬ ‫ئه‌كره‌م ساڵح نایشارێته‌وه‌‪ ،‬له‌زۆنی سه‌وز‌و‬ ‫نیلی‪ ،‬گۆڕان‌و یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان‬ ‫خه‌ڵ���ك هان���ده‌ده‌ن دژی پارتی‌و حكومه‌ت‬ ‫خۆپیشاندان‌و مانگرتنی سه‌رتاسه‌ری بكه‌ن‪،‬‬ ‫هه‌وڵ���ده‌ده‌ن به‌رپرس���یارێتییه‌كان بخه‌نه‌‬ ‫ئه‌س���تۆی پارتی‌و خۆیان له‌به‌رپرسیارێتی‬ ‫بدزن���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌یانه‌وێ���ت كه‌موك���وڕی‬ ‫ناوشاره‌وانییه‌كانی شاری سلێمانیش ده‌خه‌نه‌‬ ‫ئه‌س���تۆی پارت���ی‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ ئێمه‌ هیچ‬ ‫به‌شدارییه‌كمان نیه‌ له‌حوكمڕانی سلێمانی‪،‬‬ ‫به‌ڵكو چوار الیه‌نه‌كه‌ حوكمڕانی"‪.‬‬ ‫هه‌ركه‌سێك بیه‌وێت بۆمه‌رامی سیاسیی‬ ‫به‌كاری بهێنن قسه‌مان ده‌بێت به‌رامبه‌ری‬ ‫به‌پێ���ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن���ه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫رۆژێك���ه‌ لقه‌كان���ی وس���نوری س���لێمانی‌و‬ ‫گه‌رمیان‪ ،‬نوس���راوه‌ نهێنی‌و تایبه‌تییه‌كانی‬ ‫لقه‌كانی���ان ناردۆت���ه‌ هه‌ولێر‪ ،‬ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری روداوێكی نه‌خوازراو ده‌ست كه‌س‬ ‫نه‌كه‌وێت‪ ،‬له‌و روه‌وه‌ ئه‌و سه‌ركردایه‌تییه‌ی‬ ‫پارتی وتی "ئه‌وه‌ دوره‌ له‌راس���تییه‌وه‌‌و من‬ ‫به‌رپرسی لقی ‪ 22‬ی گه‌رمیانم‌و كاره‌كانمان‬ ‫به‌ئاسایی به‌ڕێده‌كه‌ین‪ ،‬هیچ مه‌ترسییه‌كمان‬ ‫له‌نیگه‌رانی خه‌ڵك نیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر خه‌ڵك بیه‌وێت‬ ‫بۆ مه‌رامی سیاسیی به‌كاریان بهێنن ئێمه‌ش‬ ‫قسه‌ی‌ خۆمان ده‌بێت به‌رامبه‌ریان"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬بنار‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد له‌دیمانه‌یه‌كیدا له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ئاوێن ‌ه ئاماژ‌ه به‌كێشه‌كانی‬ ‫رۆژنامه‌ ‌‬ ‫نێوان یه‌كێتی نیشتیمانی كوردستان‌و‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "كێشه‌كانی نێوان یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی زۆر په‌ره‌ی سه‌ند‌و هه‌ردوال‬ ‫له‌یه‌كتر دوركه‌وتونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قوڵبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ه���ۆ ‌‬ ‫كێش���ه‌كانتان پێتانوانیی ‌ه پارتی بیه‌وێت‬ ‫كه‌ركوكتان له‌ده‌ست ده‌ربهێنێت؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬نه‌پارتی‌و نه‌هیچ‬ ‫الیه‌نێك���ی دیك��� ‌ه ناتوانێ���ت كه‌ركوك‬ ‫له‌ده‌س���ت یه‌كێتی ده‌ربهێنێت‪ ،‬بڕواشم‬ ‫وای ‌ه ناتوانن به‌و ج���ۆره‌ش بیربكه‌نه‌و‌ه‬ ‫كه‌ده‌ستی به‌س���ه‌ردا بگرێت‪ ،‬بابه‌ته‌ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن���دی ب���ه‌وه‌و‌ه هه‌ی ‌ه كێش���ه‌كانی‬ ‫نێوان یه‌كێتی‌و پارتی زۆر په‌ره‌ی سه‌ند‌و‬ ‫ه���ه‌ردوال له‌یه‌كت���ر دوركه‌وتونه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كێش���ان ‌ه هه‌ندێك بواری دیكه‌ش���ی‬ ‫ی هه‌رێم‪،‬‬ ‫گرتۆته‌وه‌‪ ،‬په‌ڕیوه‌ته‌و‌ه ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌ركوكیش���ی گرتۆته‌وه‌‪ ،‬تاكێش���ه‌كانی‬ ‫ناوخ���ۆی هه‌رێ���م چاره‌س���ه‌ر نه‌كرێت‬ ‫ی هه‌رێ���م زیات���ر ده‌گرێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫وه‌ك چۆن ج���اران ئه‌و ئاش���ته‌واییه‌ی‬ ‫له‌نێوانمان هه‌بو كه‌رك���وك‌و خانه‌قین‌و‬ ‫نه‌ینه‌وا‌و به‌غدای گرتبۆوه‌‪ ،‬ئێس���تا به‌و‬ ‫ی‬ ‫ش���ێوه‌ی ‌ه نه‌ماوه‌‪ ،‬كێش���ه‌كان ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی گرتۆته‌وه‌‌و ره‌نگدانه‌وه‌ ‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌كان هه‌ب���وه‌‌و به‌رده‌وام���ی‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئێستادا كێشه‌كانی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی له‌چیدا خۆی ده‌بینێته‌وه‌؟‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬بریتی���ن‬ ‫له‌چاره‌س���ه‌رنه‌كردنی قه‌یرانه‌كان���ی‬ ‫ناوخۆی هه‌رێ���م‪ ،‬به‌تایبه‌تی په‌رله‌مان‌و‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬قه‌یران ‌ه سیاسییه‌ك ‌ه‬ ‫به‌كۆتای���ی هاتن���ی ویالیه‌ت���ی بارزانی‬ ‫ده‌ستیپێكرد‪ ،‬چونك ‌ه كه‌چاره‌سه‌ر نه‌كرا‬ ‫كێشه‌كان ده‌ستیپێكرد‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێی زانیارییه‌كان ئێس���تا‬ ‫كێشه‌كانی پارتی‌و یه‌كێتی له‌سه‌ر نه‌وتی‬ ‫كه‌ركوكه‌‪ ،‬تاچه‌ند راسته‌؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ده‌بێت حكومه‌ت‬ ‫ئه‌م مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه رونبكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی حكومه‌ت‌و الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫ی له‌س���ه‌ر رێكه‌وتنی په‌نجا‬ ‫رونكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی توركی���ا‌و هه‌رێ���م تێدانه‌بێت‪،‬‬ ‫س���اڵه‌ ‌‬

‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه هیچ له‌مه‌سه‌له‌كه‌ ناگۆڕێت‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكی كێش���ه‌كان له‌وه‌دای��� ‌ه كه‌س‬ ‫ئاگاداری ئه‌م رێكه‌وتن ‌ه په‌نجا س���اڵیی ‌ه‬ ‫نیه‌‌و ك���ه‌س نازانێت چۆن���ه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ناو حكوم���ه‌ت‌و حزبه‌كانیش رون نی ‌ه‬ ‫ی روب���ه‌روی هه‌رێم بۆته‌و‌ه‬ ‫ئه‌م قه‌یرانه‌ ‌‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ری بۆنادۆزرێته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫له‌به‌ڵێنه‌كانی پێش���وی حكومه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫ی نرخی نه‌وت چاره‌س���ه‌ری‬ ‫به‌رز بونه‌وه‌ ‌‬ ‫كێشه‌كان ده‌كرێت به‌اڵم نه‌كرا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پارت���ی ده‌ڵێ���ت یه‌كێت���ی‬ ‫ئاگاداری فرۆشتنی نه‌وته‌‪ ،‬ئێو‌ه تاچه‌ند‬ ‫ئاگادارن؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ئێم��� ‌ه ئاگاداری‬ ‫گرێبه‌ست ‌ه نه‌وتییه‌كانین‪ ،‬به‌اڵم ئاگاداری‬ ‫فرۆش���تن نی���ن‪ ،‬نازانین چ���ۆن‌و به‌كێ‬ ‫ده‌فرۆش���رێت‪ ،‬نازانین ئ���ه‌و پاره‌یە چی‬ ‫لێدێت‌و هه‌رێم چه‌ند قه‌رزاره‌‌و بۆ قه‌رزاره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئاگاداری گرێبه‌س���ته‌كانین‪ ،‬له‌ناو‬ ‫گرێبه‌س���ته‌كانیش ئاگاداری گرێبه‌ستی‬ ‫رێكه‌وتن���ی په‌نجا س���اڵ ‌ه نی���ن له‌گه‌ڵ‬ ‫توركیا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆ پارتی ت���اك الیه‌نان ‌ه ئه‌م‬ ‫ی كرد له‌كاتێك���دا یه‌كێتی‬ ‫گرێبه‌س���ته‌ ‌‬ ‫هاوپشك‌و شه‌ریكێتی له‌حكومه‌تدا؟‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬پارت���ی خۆی‬ ‫ی ده‌دات‪،‬‬ ‫كردویه‌تی‌و ئێس���تا باجه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌ره‌تاو‌ه شه‌فافییه‌ت هه‌بوای ‌ه‬ ‫ی به‌م شێوه‌یه‌ نه‌ده‌بو‪.‬‬ ‫ئه‌نجامه‌كه‌ ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا نه‌وتی كه‌ركوك به‌ده‌ست‬ ‫یه‌كێتییه‌وه‌ی ‌ه یا به‌ده‌ست پارتییه‌وه‌یه‌؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬نه‌وتی كه‌ركوك‬ ‫له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی حكومه‌تی عێراقدایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دو شوێنیان بای حه‌سه‌ن‌و هاڤانا‬ ‫به‌ده‌ست پارتییه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌م ‌ه جڵه‌و ش���ل كردن نی ‌ه‬ ‫بۆ پارتی له‌كاتێكدا یه‌كێتی بااڵده‌س���ت ‌ه‬ ‫له‌كه‌ركوك‌و پارتی كه‌مینه‌یه‌؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬ئێم ‌ه به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫مامه‌ڵه‌مان ك���ردو‌ه كه‌حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫نه‌وته‌ك��� ‌ه ده‌فرۆش���ێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێك‬ ‫ده‌بینیت حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫نه‌وته‌كان ده‌فرۆش���ێت‌و چاره‌س���ه‌ر بۆ‬ ‫قه‌یرانه‌ك��� ‌ه نادۆزێت���ه‌و‌ه گومانی له‌ناو‬ ‫یه‌كێت���ی دروس���تكردوه‌‪ ،‬ب���ۆ له‌داهات ‌ه‬ ‫فرۆش���راوه‌كان چاره‌س���ه‌ری قه‌یرانه‌ك ‌ه‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬ئه‌مان��� ‌ه هه‌م���وی گومانیان‬ ‫الدروس���تكردوین‪ ،‬كاتێك ئێم ‌ه پش���ت‬ ‫به‌ستوبوین به‌به‌رهه‌مهێنانی دو كێڵگه‌‌و‬ ‫ی به‌ك���ه‌م‌و كوڕییه‌و‌ه بودجه‌‌و‬ ‫داهاته‌كه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫كاره‌كانی دابین ده‌كرد‪ ،‬كاتێك دوكێڵگه‌ ‌‬ ‫تر چۆت ‌ه س���ه‌ر ئه‌و كێڵگه‌ی��� ‌ه ده‌بوای ‌ه‬ ‫داهاته‌ك ‌ه زیادبكرێت‌و قه‌یران نه‌مێنێت‪،‬‬ ‫ی ئێم ‌ه ده‌یبینین حكومه‌ت له‌گه‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫داهات���ی زۆر قه‌یرانه‌ك ‌ه به‌رده‌وام‌و زیاتر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر حكومه‌ت له‌م كۆبونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌م بابه‌تان ‌ه نه‌دا‬ ‫رونكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫گومانه‌كان زیاتر‌و زیاتر ده‌بن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتان وای ‌ه به‌به‌رده‌وامی ئه‌م‬ ‫ی باس���ت كرد نێوانی یه‌كێتی‌و‬ ‫كێشانه‌ ‌‬ ‫پارتی به‌ره‌و خراپتر بچێت؟‬ ‫ی‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ئه‌وه‌ن���ده‌ ‌‬ ‫له‌تواناماندا بێت ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ین به‌ره‌و‬ ‫ته‌قینه‌وه‌‌و خراپتر نه‌چێت‪ ،‬چاره‌س���ه‌ر‬ ‫له‌كه‌رك���وك نی ‌ه چاره‌س���ه‌ر له‌هه‌ولێره‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت له‌وێو‌ه چاره‌س���ه‌ری س���ه‌رجه‌م‬ ‫كێشه‌كان بكه‌ین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێو‌ه به‌شداری كۆبونه‌وه‌كه‌ ‌‬ ‫حكومه‌ت‌و الیه‌ن ‌ه سیاسییه‌كان ده‌كه‌ن؟‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬نازانین حكومه‌ت‬ ‫چ���ۆن الیه‌ن ‌ه سیاس���ییه‌كانی ئ���اگادار‬ ‫كردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر یه‌كێتی ئ���اگادار‬ ‫كردۆت���ه‌و‌ه ده‌بێت مه‌كته‌بی سیاس���یی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ت ‌ه قسه‌ی‌ هه‌بێت‪.‬‬

‫ئاگاداری فرۆشتن ‌ی‬ ‫نه‌وت نین‪ ،‬نازانین‬ ‫چۆ ‌ن ده‌فرۆشرێت‌و‬ ‫پاره‌كه‌ش ‌ی چی‬ ‫لێدێت‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫ریکالم‬

‫‪Invitation for Tender Application - Public/Open‬‬ ‫‪Tender‬‬ ‫‪Mercy Corps is an international non-profit NGO‬‬ ‫‪implementing programs in Iraq since 2003.‬‬ ‫‪Subject to the tender:‬‬ ‫‪The subject of this tender is to solicit financial and technical‬‬ ‫‪bids from interested companies for the following projects:‬‬ ‫‪1. Water Pipe Network in Imam Abbas, Khanaqeen, Iraq‬‬ ‫‪2. Installation of 4 new transformers with 14 electrical poles‬‬ ‫‪with all necessary accessories, Imam Abbas, Khanaqeen,‬‬ ‫‪Iraq‬‬ ‫‪3. Supply and installation of Medical Equipment, Electrical‬‬ ‫‪Equipment and Furniture for Banmil Health Center,‬‬ ‫‪Khanaqeen, Iraq‬‬ ‫‪4. Water Pipe Network for Banmil, Khanaqeen, Iraq‬‬ ‫‪General Information:‬‬ ‫‪Mercy Corps invites potential companies to bid in sealed‬‬ ‫‪envelopes for the above four projects.‬‬ ‫‪Tender Documents:‬‬ ‫‪Full details are available in Tender Documents for the above‬‬ ‫‪projects. Tender Documents can be obtained through email‬‬ ‫‪at iq-tendering@mercycorps.org not later than September‬‬ ‫‪28, 2016.‬‬ ‫‪Pre-tendering meeting/ Site Visit:‬‬ ‫‪Mercy Corps will be holding a question/answer session‬‬ ‫‪during a site visit for above activities on 29th September,‬‬ ‫‪2016. Companies are invited to come at 09:00am in front‬‬ ‫‪of Banmil Health Center to proceed for the site visit that will‬‬ ‫‪be led by Mercy Corps team. The purpose of this site visit‬‬ ‫‪is to see locations and get clarity on the tender in detail and‬‬ ‫‪clarify all requirements. Contractors are required to attend‬‬ ‫‪the pre-tender meeting/site visit otherwise they will be‬‬ ‫‪disqualified.‬‬ ‫‪Questions/ Comments:‬‬ ‫‪Specific questions about this tender and application may‬‬ ‫‪be submitted to Mercy Corps at iq-tendering@mercycorps.‬‬ ‫‪org only. Final date for questions is 48 hours prior to the‬‬ ‫‪submission. Answers to individual questions may be directed‬‬ ‫‪to all tenderers. No questions will be answered over the‬‬ ‫‪phone or verbally in person.‬‬ ‫‪Bid Delivery:‬‬ ‫‪Offers must be submitted in a sealed envelope indicating‬‬ ‫‪name of the offering company and reference of bid. Offers‬‬ ‫‪should be submitted in a sealed envelope, hardcopy‬‬ ‫‪to respective office as indicated below by October 05,‬‬ ‫‪2016. Offers received after this time will not be accepted.‬‬ ‫‪Incomplete offers will be rejected.‬‬ ‫‪Tender Opening:‬‬ ‫‪Opening of the offers will occur on October 06, 2016‬‬ ‫‪starting at 10:00am. More information on the timeline for‬‬ ‫‪the tender openings is provided in the tender documents.‬‬ ‫‪Tender openings will take place in Mercy Corps office in‬‬ ‫‪Suleymaniah, Iraq.‬‬ ‫‪NOTE:‬‬ ‫‪No fee or payment is required to submit this bid. Vendor‬‬ ‫‪selection is performed separately from the collection of bids.‬‬ ‫‪Please report any irregularities/request for fee or similar to‬‬ ‫‪iq-complaint@mercycorps.org.‬‬ ‫‪Mercy Corps Office Addresses:‬‬ ‫‪Suleymaniah: Salim Street, Musherawa 406, District 5,‬‬ ‫‪House Number 5, Suleymaniah, Iraq‬‬ ‫‪Contact Numbers:‬‬ ‫‪0750 3585088- in Suleymaniah, Iraq‬‬

‫لەدوای تاڵەبانی کێ داینەمۆی یەکێتییە؟‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫ناوه‌ندی بڕیار ده‌یه‌وێت‬ ‫به‌ته‌وافوق کۆنگرە ببه‌سترێت‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ ده‌ست ئاوێنه‌‬ ‫كه‌وتون‪ ،‬باڵی زۆرینه‌ كه‌ به‌باڵی هێرۆ‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ده‌ناسرێت‪ ،‬داوا ده‌كه‌ن‬ ‫كۆنگره‌ی چوارهه‌می یه‌كێتی ببه‌سترێت‬ ‫به‌مه‌رجێك كۆنگره‌كه‌ شه‌فاف‌و بێ الیه‌نانه‌‬ ‫بێت ئازادی بدرێت به‌كۆنگره‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫باڵی ناوه‌ندی بڕیار ده‌ڵێن "به‌ته‌وافوق‬ ‫كۆنگره‌ ببه‌سترێت ‪ 25‬سه‌ركردایه‌تی‬ ‫ئێوه‌و ‪25‬ی ئێمه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی تایب����ه‌ت له‌ناو مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس����یی یه‌كێت����ی به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"تائێستا دیار نییه‌ كه‌ كۆنگره‌ ده‌به‌سترێت‬ ‫یاخ����ود نا‪ ،‬ب����ه‌اڵم داواكراوه‌ ب����ۆ یه‌كالیی‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ ت����ه‌واوی كێش����ه‌كان كۆنگره‌ی‌‬ ‫چواره����ه‌م ببه‌س����ترێت‪ ،‬باڵ����ی زۆرین����ه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسیی ده‌ڵێن ده‌بێت كۆنگره‌ی‬ ‫یه‌كێتی كۆنگره‌یه‌كی شه‌فاف‌و پاك بێت بۆ‬ ‫یه‌كالیی كردنه‌وه‌ی‌ كێش����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم باڵی‬ ‫ناوه‌ندی بڕیار به‌ته‌واف����وق دێنه‌ كۆنگره‌وه‌‬ ‫به‌مه‌رجی ئه‌وه‌ی‌ ‪ 25‬ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫له‌وان‌و ‪25‬ی دیكه‌ له‌باڵی ده‌سه‌اڵتداربێت"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ تائێس����تا هی����چ واده‌یه‌ك‬ ‫دیارنییه‌ بۆ به‌س����تنی كۆنگره‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌‬ ‫ده‌بێته‌ ئه‌ركی ده‌سته‌ی‌ كارگێری مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس����یی بۆ دانان����ی واده‌‌و راس����پاردنی‬ ‫شۆرش ئیس����ماعیل وه‌ك به‌رپرسی ده‌زگای‬ ‫هه‌ڵبژاردنی یه‌كێتی‪ ،‬ئه‌و س����ه‌رچاوه‌یه‌ وتی‬ ‫"نازانین ده‌س����ته‌ی‌ كارگێر چی له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫پرس����ه‌ كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر به‌م ش����ێوه‌یه‌‬ ‫بڕوات به‌ڕێ����وه‌ یه‌كنزیكبون����ه‌وه‌ رێكه‌وتن‌و‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی كێش����ه‌كانی ه����ه‌ردوال‬ ‫ئه‌س����ته‌مه‌‪ ،‬چاره‌سه‌ری ریش����ه‌یی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كۆنگره‌ ببه‌سترێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچی پارتی دیموكراتی كوردستانه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌زۆربه‌ی‌ كێشه‌كانی كوردستان ته‌داخوالتی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ت����ا ئێس����تا به‌ش����ێوه‌یه‌كی فه‌رمی‬ ‫راینه‌گه‌یاندوه‌ ل����ه‌كام باڵه‌وه‌ نزیكه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫وته‌ی‌ ئ����ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ مه‌كته‌بی سیاس����یی‬

‫یه‌كێت����ی‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌ پارتی له‌بنه‌ماڵه‌ی‌‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده‌وه‌ دوره‪ ‌،‬له‌باڵی ناوه‌ندی‬ ‫بڕی����اره‌وه‌ لێكنزی����ك بونه‌وه‌ی����ان هه‌ی����ه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی به‌رژه‌وه‌ندی ئابورییان له‌هه‌ولێر‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫تا ئێستا گفتوگۆكان‌و نێوه‌ندگیرییه‌كانی‬ ‫نێ����وان ئ����ه‌و دوباڵ����ه‌ به‌رده‌وام����ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك ئێ����ران‌و په‌كه‌كه‌‌و كه‌س����ایه‌تییه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی ناوخۆ قسه‌یان تێداكردوه‌‌و‬ ‫ب����ه‌اڵم ده‌رئه‌نجامێك����ی نه‌ب����وه‌‪ ،‬ب����ه‌رزان‬ ‫ئه‌حم����ه‌د ك����ورده‌ ئه‌ندامی س����ه‌ركردایه‌تی‬ ‫س����ه‌ر به‌ناوه‌ندی بڕیار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"تائێس����تا گفتوگۆكان له‌گ����ه‌ڵ باڵی هێرۆ‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حم����ه‌د به‌رده‌وامی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا نه‌گه‌یشتونه‌ته‌ رێكه‌وتن"‪.‬‬ ‫باڵ����ی ناوه‌ن����دی بڕی����ار ئ����ه‌و ده‌نگۆیه‌‬ ‫ره‌تده‌كات����ه‌وه‌ ئ����ه‌وان به‌ته‌واف����وق بچن����ه‌‬ ‫ناوكۆنگ����ره‌وه‌‪ ،‬كورده‌ ل����ه‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‬ ‫"ئێم����ه‌ باس����مان ل����ه‌و ج����ۆره‌ كۆنگره‌یه‌‬ ‫نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬ئێم����ه‌ وتومان����ه‌ كۆنگره‌یه‌كی‬ ‫بێالیه‌ن ببه‌س����ترێت‪ ،‬چونك����ه‌ له‌كۆنگره‌ی‌‬ ‫پێشو كه‌سانێك هێنرابون بۆ ده‌نگدان به‌بێ‬ ‫پرس‌و ئاگاداری ئێمه‌‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌و پێشینه‌یه‌‬ ‫داوای كۆنگره‌یه‌كی بێالیه‌نمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و س����ه‌ركرده‌یه‌ی ناوه‌ندی بڕیار ده‌ڵێت‬ ‫"ئێم����ه‌ ب����ۆ له‌پارت����ی نزیك بین����ه‌وه‌‪ ،‬خۆ‬ ‫ئاگاداری رێكه‌وتنی په‌نجا س����اڵه‌ی‌ پارتی‌و‬ ‫توركیا نین‪ ،‬ئه‌وه‌ جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ت‬ ‫ئاگاداری ئه‌و رێكه‌وتنه‌ بوه‌ كه‌واژۆ كراوه‌ بۆ‬ ‫پرسی نه‌وت"‪.‬‬ ‫رێكه‌وتنی نێوان ئه‌و دوباڵه‌ ئه‌گه‌ر نه‌چێته‌‬ ‫ب����واری جێبه‌جێكردن����ی داواكارییه‌كان����ی‬ ‫ناوه‌ندی بڕیاره‌وه‌‪ ،‬ئاكامه‌كه‌ی‌ شتی دیكه‌ی‌‬ ‫به‌دوادادێت وه‌ك به‌رزان����ی ئه‌حمه‌د كورده‌‬ ‫ده‌ڵێت"‪.‬‬ ‫خاڵێ����ك له‌داواكارییه‌كان����ی ناوه‌ن����دی‬ ‫بڕی����ار ئه‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬ده‌بێ����ت كۆنگره‌یه‌ك دور‬ ‫له‌ته‌داخوالتی هه‌واڵگری‌و س����ه‌ربازی بێت‪،‬‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ كێش����ه‌كان هێوربكرێت����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌س����ه‌ركرده‌ بااڵكان����ی ناوه‌ندی‬ ‫بڕی����ار كه‌ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاس����یی ئه‌و‬

‫حزبه‌یه‌ به‌ئاوێن����ه‌ی‌ وت "كاتێك پلینیۆمان‬ ‫به‌س����ت مانگی حه‌وت دیاریك����را وه‌ك دوا‬ ‫واده‌ ب����ۆ به‌س����تنی كۆنگره‌ ب����ۆ نه‌یانكرد‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ پێویس����ته‌ كۆنگره‌ ببه‌س����ترێت‬ ‫بۆ هێوه‌ركردن����ه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌كه‌یه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫له‌كۆنگره‌ ناترس����ین‌و ئاماده‌ی به‌س����تنین‪،‬‬ ‫كۆنگ����ره‌ بڕیار ده‌دات كێ ده‌بێته‌ داینه‌مۆی‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬ئایا هاوسه‌رۆكییه‌ یا هه‌ر سكرتێری‬ ‫یه‌كێتی ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان به‌ش����تێك رازی‬ ‫ده‌بن بۆ پاراستنی هه‌یمه‌نه‌ی‌ ماڵی مامۆستا‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‌و به‌س"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و رێكه‌وتنی ژێربه‌ژێ����ری نێوان باڵی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدار‌و پارتی ب����ۆ بێهێزكردنی باڵی‬ ‫ناوه‌ن����دی بڕیار به‌پرۆژه‌یه‌كی ترس����نۆكانه‌‬ ‫ناوده‌بات‪ ،‬وتی "ئه‌وه‌ كارێكی ترسنۆكانه‌یه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ پارتی رێبكه‌وی����ت دژی ئێمه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫قس����انه‌مان بیس����توه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا بۆمان‬ ‫یه‌كالیی نه‌بۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌كێش����ه‌ س����ه‌ره‌كییه‌كانی‬ ‫باڵ����ی ناوه‌ندی بڕی����ار اله����وڕ تاڵه‌بانییه‌‪،‬‬ ‫كه‌ئێس����تا یه‌كێك����ه‌ له‌بڕیاربه‌ده‌س����ته‌كانی‬ ‫باڵ����ی ده‌س����ه‌اڵتدار‪ ،‬دو هه‌فت����ه‌ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫ئاوێن����ه‌ پرۆژه‌كه‌ی‌ الهوری ش����ێخ جه‌نگی‬ ‫باڵوكرده‌وه‌ بۆ به‌س����تنی كۆنگره‌‪ ،‬كه‌ س����ێ‬ ‫رۆژ به‌ر له‌دروس����تكردنی ناوه‌ندی بڕیاربو‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ئه‌و سه‌ركرده‌یه‌ی ناوه‌ندی بڕیار‬ ‫وت����ی "هێرۆخان ئه‌وه‌ ده‌س����ه‌اڵته‌ی‌ داوه‌ته‌‬ ‫الهور بۆ به‌ستنی كۆنگره‌ گرێنتی بردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬چونك����ه‌ ده‌یه‌وێت قیاده‌یه‌ك به‌دڵی‬ ‫خۆیان ب����ۆ یه‌كێتی دابنێ����ت‪ ،‬ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫الهور جه‌نگ����ی‌و پرۆژه‌كه‌ی‌ مامه‌ڵه‌ ناكه‌ین‪،‬‬ ‫با بێته‌وه‌ ش����وێنه‌كه‌ی‌ خ����ۆی‪ ،‬ئێمه‌ ته‌نها‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ی����ه‌ك كه‌س ده‌كه‌ین ئه‌ویش‬ ‫ته‌نها هێ����رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده‌‪ ،‬كه‌ی‌ باڵی‬ ‫هێرۆ ئیبراهی����م ئه‌حمه‌د الهوریان دانا وه‌ك‬ ‫ئه‌ندامی ش����اندی گفتوگۆ ئه‌وكات قس����ه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫تائێس����تا كێش����ه‌كان به‌به‌رده‌وام����ی‌و‬ ‫هه‌ڵپه‌س����ێردراوی ماوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬كۆنگ����ره‌ی‬ ‫چوارهه‌م‌و ئایینده‌ وه‌اڵمی پرس����یار گه‌لێكی‬ ‫بێ وه‌اڵم ده‌داته‌وه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫كاتێك میدیا چه‌مك ‌ه‬ ‫شێوێرناوه‌كان تۆخرت‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‬ ‫(‪ NRT‬به‌ منونه‌)‬ ‫ د‪.‬یه‌حیا عومه‌ر رێشاوی‬ ‫ مامۆستای‌ زانكۆ‬

‫الی‌ م���ن یه‌كێ���ك له‌به‌رنام���ه‌ ‌ی‬ ‫باش���ه‌كانی كه‌ناڵ���ی (‪ )NRT‬به‌رنامه‌ ‌ی‬ ‫(هاواڵت���ی‌و ده‌س���ه‌اڵت)ه‌‪ ،‬ك��� ‌ه ئامان���ج‬ ‫لێی‌ بانگهێش���تكردنی‌ كه‌س���ه‌ به‌رپرس‌و‬ ‫خاوه‌ن بریاره‌كانه‌ ب���ۆ گفتوگۆی‌ نزیكتر‌و‬ ‫تێكه‌ڵب���ون به‌ هاواڵتی���ان‪ ،‬دیار‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫یه‌كێك���ه‌ لە‌ئه‌رك���ه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی هه‌ر‬ ‫ده‌زگایه‌كی‌ میدیایی كاریگه‌ر‪ ،‬كه‌ بتوانێت‬ ‫ببێته‌ پردێكی‌ په‌یوه‌ن���دی نێوان خه‌ڵك‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و حوكمران���ی واڵت‌و داواكانی‬ ‫هاواڵتیان بگه‌یه‌نێته‌ فه‌رمانراوه‌یان‪ ،‬دیاره‌‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌ش���ه‌وه‌ هه‌ر راسته‌‪ ،‬ئه‌زمونی‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی به‌ توانا (هێمن مه‌حمود)‌و‬ ‫س���تافی پش���ت ئه‌م به‌رنامه‌ی���ه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫نرخاندن���ه‌‌و تاراده‌یه‌ك س���تایلێكی‌ نوێیه‌ ‬ ‫لە‌كاری‌ میدیایی لە‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌م نوس���ینه‌ كورت��� ‌ه ده‌مه‌وێت‬ ‫ئاماژه‌ی‌ پێ ب���ده‌م‌و لە‌ئه‌ڵقه‌ی‌ چواره‌می‬ ‫به‌رنامه‌كه‌وه‌ وه‌ك سه‌رنجێك الم دروستبوه‌‬ ‫بانگهێش���تكردنی‌ كه‌س���انی حیزبیی وه‌ك‬ ‫به‌رێزان به‌رپرسی لقی دوی‌ پارتی‌و حاكم‬ ‫قادر حمه‌جان ئه‌ندامی ده‌سته‌ ‌ی كارگێری‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی یه‌كێت��� ‌ی وه‌ك دو‬ ‫كه‌سایه‌تی ته‌واو حیزبیی‪ ،‬بۆ به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ ناونیشانه‌كه‌ی‌ (هاواڵتی‌و ده‌سه‌اڵت) ه‌!‪،‬‬ ‫ئه‌م تێكه‌ڵكردنی‌ كادیری‌ حیزبیی‌و پۆستی‌‬ ‫حكومیه‌ خۆی‌ لە‌بنه‌ره‌تدا كێشه‌‌و قه‌یرانه‌‬ ‫گه‌وره‌ك���ه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و ده‌رده‌‬ ‫كوش���نده‌كه‌یه‌‪ ،‬به‌ مانا كادیره‌ حیزبیه‌كان‬ ‫مامه‌ڵه‌‌و هه‌ڵس���وكه‌وت‌و بریار ‌ی رۆژانه‌یان‬ ‫به‌ تایبه‌ت كادیرانی یه‌كێتی‌ نیش���تیمانی‬ ‫كوردس���تان (له‌م�ل�ا)‌و كادیران���ی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان (له‌وال) هه‌میشه‌‬ ‫وه‌ك به‌رپرس���ی‌ حكومیی بوه‌‌و به‌رده‌وام‬ ‫ئ���ه‌م تێكه‌ڵیه‌ لە‌نێوان ئ���ه‌رك‌و مه‌هامی‬ ‫كادیرێكی‌ حیزبیی‌و به‌رپرسێك ‌ی حكومیدا‬ ‫دروس���ت بوه‌ وهه‌رێمی‌ كوردس���تانی به‌م‬ ‫ئاقاره‌ نه‌خوازراوه‌ بردوه‌‪ ،‬حیزب هه‌میش ‌ه‬ ‫بااڵده‌ستی‌ خۆی‌ به‌سه‌ر حكوم ‌هت‌و ده‌زگا‬ ‫حكومیه‌كان���دا س���ه‌پاندوه‌‌و ده‌خاله‌ت���ی ‬ ‫لە‌دامه‌زراندن‌و پێدانی پۆس���ت ‌ی حكومی‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت گواس���تنه‌وه‌ ‌ی راژه‌‌و گش���ت‬ ‫كاره‌ ئی���داری‌‌و حكومیه‌كان���دا ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌ستێوه‌ردانی لق‌و ناوچه‌ (له‌وال)‌و كۆمیته‌‌و‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی���ش (له‌م�ل�ا) ئه‌زمونێكی كۆن‌و‬ ‫به‌رده‌وامی پرۆس���ه‌ی‌ ئیداریه‌ لە‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬میدیا دێت جارێك ‌ی دیكه‌ ئه‌م‬ ‫چه‌مك���ه‌ تۆختر ده‌كات���ه‌وه‌‌و لە‌زیهنیه‌تی‌‬ ‫بینه‌ر‌و بیس���ه‌ردا زیاتر ده‌یچه‌س���پێنێت‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌س���ه‌اڵت واته‌ به‌رپس���انی حیزبیی‌و‬ ‫به‌رپرس���انی لق‌و مه‌ڵبه‌نده‌كان‌و ئه‌ندامانی‌‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی حیزبه‌كان!!‬ ‫راس���ته‌ ئه‌مه‌ واقیعێكی‌ تاڵ���ی هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تانه‌‌و گوناهه‌كه‌ ‌ی ناكه‌وێته‌ س���ه‌ر‬ ‫میدی���او كه‌ناڵی (‪ ،) NRT‬ب���ه‌اڵم كاتێك‬ ‫ئه‌مه‌ وه‌ك حاڵه‌تێكی‌ سروش���تی‌ پیش���ان‬ ‫ده‌درێت‌و كادیره‌ حیزبیه‌كه‌ش قسه‌ له‌سه‌ر‬ ‫موچه‌ی‌ هاواڵتیان‌و گوزه‌رانیان ده‌كات وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بریار‌و شێوازی‌ ژیان‌و رێنماییه‌كان‬ ‫الی‌ ئه‌و بێت‪ ،‬نه‌ك حكوم ‌هت‌و ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫سیاسی‌و ئیداری‌ واڵت‪ ،‬ئه‌و كات ‌ه ره‌خنه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌بێته‌ ره‌خنه‌یه‌كی‌ واقیعی‌و هه‌قی خۆمان ‌ه‬ ‫ئه‌و پرسیار‌و ره‌خنه‌یه‌ راشكاوانه‌ ئاراسته‌ ‌ی‬ ‫ستافی ئه‌م به‌رنامه‌ باشه‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ره‌نگه‌ وه‌ك ره‌خنه‌‌و سه‌رنجێكی‌‬ ‫دیكه‌ ئاراس���ته‌ی‌ س���تایڵی ئه‌م به‌رنامه‌ی ‌ه‬ ‫بكرێ���ت ئ���ه‌و دابه‌ش���كردنه‌ رونه‌ی���ه‌ كه‌ ‬ ‫لە‌میوانه‌كاندا ده‌كرێت بۆ میوانداریكردنیان ‬ ‫لە‌ده‌ڤه‌ره‌كانی نف���وز‌و جه‌ماوه‌ریان ! واته‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر به‌وه‌ش قای���ل بین ك���ه‌ ئه‌مانه‌‬ ‫به‌ش���ێكن لە‌ده‌س���ه‌اڵتی سیاسی‌و ئه‌مر‌و‬ ‫نه‌هیان به‌ده‌س���ته‌‪ ،‬واقیعیت���ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫كادیر‌و به‌رپرس���ێكی‌ پارت���ی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان ته‌نه���ا لە‌ش���اری‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫جێنف���وزی‌ تێكه‌ڵ به‌ جه‌م���اوه‌ر نه‌كرێت‌و‬ ‫كادیر‌و به‌رپرس���ێكی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‬ ‫كوردستانیش ش���وێن‌و مه‌وقیعی پرسیار‌و‬ ‫تێكه‌ڵبونه‌كه‌ی‌ به‌خه‌ڵك به‌ ته‌نها ش���ار ‌ی‬ ‫سلێمانی نه‌بێت‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ ره‌نگه‌ وێنایه‌كی‌‬ ‫واقیعیانه‌ به‌ده‌سته‌وه‌ نه‌دات‪.‬‬ ‫لە‌گش���ت حاڵه‌ته‌كاندا ئ���ه‌م ره‌خنه‌یه‌ ‬ ‫لە‌س���ه‌نگ‌و كاریگه‌ریی ئه‌و به‌رنامه‌ی ‌ه كه‌م‬ ‫ناكات���ه‌وه‌‌و ل���ه‌روی‌ میدیایی���ه‌وه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫نرخاندنه‌‌و كاریگه‌ری���ی به‌رنامه‌كه‌یه‌ منی‬ ‫هێنای���ه‌ گۆ‌و ئه‌م چه‌ند وش���ه‌یه‌ی‌ پێ ریز‬ ‫كردم‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫‪5‬‬

‫خه‌یری‌ شه‌نگالی‌‪ :‬ئێزیدیه‌كان زۆربه‌یان خۆیان به‌كورد نازانن‬ ‫ئا‪ :‬هه‌ڵۆ ئەحمەد‪ ،‬ئەڵمانیا‬ ‫خه‌یری شه‌نگالی‪ ،‬كه‌سایه‌تیه‌كی دیاری‬ ‫ناو ئێزیدیه‌كانه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌ ئێستا له‌واڵتی‬ ‫ئه‌ڵمانیا ده‌ژی‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "ئێزیدیه‌كان له‌مه‌ودوا پێویسته‌‬ ‫شێوازی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ میره‌كه‌یان بگۆڕن تا‬ ‫بتوانین كه‌سی شیاو بۆ میرایه‌تی‌ دیاری‬ ‫بكرێن"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خه‌یری ش���ه‌نگالی له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫رژێمی‌ به‌عسدا‪ ،‬كاری بۆ به‌عس كردوه‌؟‬ ‫خه‌یری‌ ش���ه‌نگالی‌‪ :‬به‌ڵێ له‌ساڵی ‪1984‬‬ ‫به‌ش���داری خولێك���ی س���ه‌ربازیم ك���ردوه‌‬ ‫له‌موسڵ‪ ،‬دواتر له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی شارستانی‬ ‫موس���ڵ به‌پله‌ی مفه‌وه‌ز كارم كردوه‌و دواتر‬ ‫به‌شداری ش���ه‌ڕی ئێران عێراقم كردوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ماوه‌ی یه‌ك س���اڵ‪ ،‬له‌یه‌كێك له‌شه‌ڕه‌كاندا‬ ‫به‌س���ەختی بریندار بوم ئیتر وازم له‌هه‌مو‬ ‫ده‌وام‌و كارو چاالكیه‌ك هێنا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی ئێزیدی���ه‌كان له‌ئه‌ڵمانیاو‬ ‫ئه‌وروپا خۆیان به‌كورد نازانن؟‬ ‫خه‌ی���ری‌ ش���ه‌نگالی‌‪ :‬م���ن پێتده‌ڵێ���م‬ ‫ئێزیدی���ه‌كان له‌ئه‌ڵمانیاو ئه‌وروپاو ته‌نانه‌ت‬ ‫عێراقی���ش زۆربه‌یان خۆیان به‌كورد نازانن‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌درێژایی مێژو كورده‌كان سته‌میان‬ ‫له‌ئێزیدیه‌كان كردوه‌‪ ،‬دواهه‌مین س���ته‌میش‬ ‫پارتی كردویه‌تی كه‌ شه‌نگالی جێهێشت بۆ‬ ‫تیرۆرستان بێ ش���ه‌ڕ‪ ،‬زۆر هۆكاری تریش‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ بوه‌ته‌ هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ی ئێزیدیه‌كان‬ ‫خۆیان به‌كورد نه‌زانن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچ���ی ئێ���وه‌ی‌ ئێزیدی���ی‌‬

‫میر تەحسین‬ ‫تا ئێستا هیچ‬ ‫هه‌ڵوێستێكی‬ ‫پیاوانه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكی شه‌نگال‬ ‫نه‌بوه‌‬ ‫خەیری شەنگالی‬ ‫له‌ناوخۆشتاندا یه‌ك نین؟‬ ‫خه‌یری شه‌نگالی‌‪ :‬زۆر راسته‌ به‌درێژایی‬ ‫مێژو ئێزیدی���ه‌كان له‌ناوخۆدا یه‌ك نه‌بون‌و‬ ‫دابه‌ش بون به‌س���ه‌ر چه‌ند گروپێكدا‪ ،‬هه‌ر‬ ‫گروپێكی���ان له‌الیه‌نێ���ك نزیك���ه‌و پاره‌ی‬ ‫لێوه‌ ده‌گرێت‌و خه‌ڵك���ه‌ هه‌ژاره‌كه‌ش ته‌نها‬ ‫به‌كارده‌هێنن بۆئامانجه‌كانی خۆیان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬خه‌یری ش���ه‌نگال هه‌ڵهات یان‬ ‫به‌ئاره‌زومه‌ندانه‌ شه‌نگالی جێهێشت؟‬ ‫خه‌یری شه‌نگالی‌‪ :‬من له‌سه‌ره‌تای شه‌ڕی‬

‫داعش له‌سلێمانی بوم‪ ،‬پاش چه‌ند ڕۆژێك‬ ‫چومه‌ باش���یقه‌ ویس���تم بچم ب���ۆ به‌رگری‬ ‫له‌چیای شه‌نگال‪ ،‬به‌اڵم پارتی ڕێگه‌ی نه‌دا‪،‬‬ ‫ناچار بوم له‌سوریاوه‌ بچمه‌ چیای شه‌نگال‬ ‫له‌گه‌ڵ ش���ه‌ش سه‌د گه‌نجی تر‪ .‬راسته‌وخۆ‬ ‫له‌وێ برایانی په‌كه‌كه‌ ته‌قه‌مه‌نی‌و چه‌كیان‬ ‫پێداین‌و له‌وێ ماین���ه‌وه‌ بۆ پارێزگاری له‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌ی له‌چیای شه‌نگال بون‪ ،‬پاش چه‌ند‬ ‫مانگێك من بانگێشتنامه‌یه‌كم پێگه‌یشت بۆ‬ ‫چه‌ند كۆنگره‌یه‌ك‌و چاوپێكه‌وتن‌و كردنه‌وه‌ی‬

‫ماڵی ئێزیدی���ان له‌واڵت���ی ئه‌ڵمانیا‪ .‬پاش‬ ‫پرس���كردن به‌حیزبه‌كه‌م ی‪.‬ن‪.‬ك ڕێگه‌یان‬ ‫داپێم‌و هاتمه‌ ئه‌ڵمانیاو بڕیاری مانه‌وه‌ش���م‬ ‫دا‪ .‬م���ن هه‌رگی���ز له‌ترس���دا‌ هه‌ڵنه‌هاتوم‪،‬‬ ‫كاتێكیش س���ه‌یرم ك���رد كۆمه‌ڵێك كه‌س‬ ‫له‌سه‌ر س���كی ئێزیدیه‌كان ده‌ژین‌و ئێمه‌ش‬ ‫ش���ه‌ڕمان ده‌كرد‪ ،‬ئیتر بڕیاری مانه‌وه‌م داو‬ ‫ئێس���تا مافی په‌نابه‌ری���م وه‌رگرتوه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫كاتیش ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ بازرگانی به‌گیانی‬ ‫خه‌ڵكی شه‌نگال ده‌كه‌ن دوركه‌وتنه‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫منیش ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی میری‌ ئێزیدیان ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆره‌ له‌ئه‌ڵمانیا دانیش���توه‌و ناگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كوردستان؟‬ ‫خه‌یری ش���ه‌نگالی‌‪ :‬ده‌مه‌وێت پێتانبڵێم‬ ‫میر ئ���ه‌و كاته‌ی‌ ته‌مه‌نی دوانزه‌ س���اڵ بو‬ ‫تا ئێس���تا هه‌ڵوێس���تێكی پیاوانه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكی ش���ه‌نگال نه‌بوه‌‪ ،‬هه‌میشه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫حكوم ‌هت‌و حیزبدا بوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش خه‌ڵكه‌كه‌ی‬ ‫بێزارك���ردوه‌‪ ،‬هی���چ نه‌بوای���ه‌ ده‌بوایه‌ میر‬ ‫بهاتایه‌وه‌و خه‌ڵكی ه���ان بدایه‌ بۆ به‌رگری‬ ‫كردن له‌ش���ه‌نگال‌و ناوچ���ه‌ی ئێزیدیه‌كان‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌بیانوی نه‌خۆش���ی‪ ،‬می���ر ده‌ڵێت‬ ‫ناتوان���م بگه‌ڕێمه‌وه‌ له‌ئێس���تادا‪ ،‬به‌هه‌قه‌ت‬ ‫ته‌ندروس���تی ب���اش نیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌رابردو‬ ‫ده‌یتوانی بگه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌وڵێكتان دا بۆ گۆڕینی‌ شێوازی‌‬ ‫دیاریكردنی‌ میر‪ ،‬ئاكامی‌ ئه‌م هه‌وڵه‌ به‌چی‌‬ ‫گه‌یشت؟‬ ‫خه‌یری شه‌نگالی‌‪ :‬هه‌ڵبژاردنی میر له‌ناو‬ ‫ئێزیدی���ه‌كان به‌ش���ێوه‌ی میراتی���ی‌ دیاری‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬واته‌ پشتاوپشت ده‌ڕوات ئه‌مه‌ش‬

‫ئاكام���ی خراپی دروس���ت ك���ردوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئێزیدیه‌كان له‌مه‌ودوا پێویسته‌ ئه‌م ڕێچكه‌ی ‌ه‬ ‫بگۆڕی���ن بۆ هه‌ڵب���ژاردن ت���ا بتوانین ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی شیاون بۆ میر دیاری بكرێن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ئه‌ڵمانی���او ئه‌وروپ���ا بنكه‌و‬ ‫په‌رس���تگاتان هه‌ی���ه‌ ب���ۆ په‌یڕه‌وان���ی‬ ‫ئاینه‌كه‌تان؟‬ ‫خه‌ی���ری ش���ه‌نگالی‌‪ :‬ئێم���ه‌ بنك���ه‌ی‬ ‫به‌جێهێنان���ی ئه‌رك���ه‌ ئاینییه‌كانمان نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ئه‌وروپ���او ئه‌ڵمانیا به‌تایبه‌ت ماڵی‬ ‫ئێزیدیه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬له‌چه‌ند هه‌رێمێك كه‌ بۆ‬ ‫خزمه‌تی ئێزیدیه‌كان كار ده‌كه‌ن‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫ئه‌ڵمانی���ش هاوكارمان ب���وه‌ له‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫شوێنی تایبه‌ت بۆ ئێزیدیه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ زۆرجار باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌ شه‌نگال فرۆشراوه‌؟‬ ‫خه‌یری ش���ه‌نگالی‌‪ :‬ئه‌و ش���ته‌ گومانی‬ ‫تیا نیه‌ كه‌ پارتی ش���ه‌نگالی فرۆش���توه‌و‬ ‫به‌رپرس���ی یه‌كه‌م���ه‌ له‌به‌ده‌س���ته‌وه‌دانی‬ ‫ش���ه‌نگال كه‌ س���ه‌دان هه‌زاركه‌س كوژراو‬ ‫ده‌رب���ه‌ده‌ر بون‪ ،‬له‌كاتێك���دا دوانزه‌ هه‌زار‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ هه‌بون له‌و ناوچه‌یه‌ بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌رگری بكه‌ن هه‌ڵهاتن‌و خه‌ڵكی شه‌نگالیش‬ ‫بون به‌قوربانی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬حكومه‌تی هه‌رێ���م پالنی هه‌یه‌‬ ‫له‌داهاتودا ش���ه‌نگال بكرێته‌ پارێزگا‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫تا چه‌ند له‌به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵكی ش���ه‌نگال‌و‬ ‫ئێزیدیه‌كانه‌؟‬ ‫خه‌یری شه‌نگالی‌‪ :‬ئێمه‌ وه‌ك شه‌نگالیه‌كان‬ ‫به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك دژی ئه‌وه‌ی���ن بكرێته‌‬ ‫پارێ���زگاو الیه‌نێكی دیاری ك���راو به‌ڕێوه‌ی‬ ‫به‌رێت‪ ،‬پێویسته‌ شه‌نگال بكرێته‌ هه‌رێمێكی‬

‫سه‌ربه‌خۆو شه‌نگالیه‌كان خاوه‌نی بن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تا چه‌ند پشتیوانی‌ له‌هه‌وڵه‌كان ‌ی‬ ‫حه‌یده‌ر شه‌ش���ۆ ده‌كه‌یت ب���ۆ پێكه‌وه‌نانی‌‬ ‫هێزێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆو تایبه‌ت به‌ئێزیدیه‌كان‬ ‫وه‌ك به‌شێك له‌حه‌شدی‌ شه‌عبی‌؟‬ ‫خه‌یری شه‌نگالی‌‪ :‬كه‌س���ایه‌تی حه‌یده‌ر‬ ‫شه‌ش���ۆو خێزان���ی حه‌ی���ده‌ر كه‌س���انی‬ ‫نیش���تمانپه‌روه‌رن‪ ،‬به‌اڵم به‌ڵ���ێ ئه‌و بڕی‌‬ ‫دو ملیارو ش���ه‌ش س���ه‌د ملێ���ۆن دیناری‌‬ ‫به‌هاوكاری دو كه‌س���ی تر ك���ه‌ یه‌كێكیان‬ ‫مه‌س���یحیه‌ وه‌رگرت���وه‌و ره‌وانه‌ی دهۆكیان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬تا ئێس���تاش دیار نیه‌ ئه‌و پاره‌یه‌‬ ‫چی لێهاتوه‌و له‌كوێیه‌‪ ،‬وا هه‌س���ت ده‌كه‌م‬ ‫كه‌س���انی ده‌وروبه‌ری حه‌ی���ده‌ر باش نین‌و‬ ‫ئه‌ویشیان خستۆته‌ هه‌ڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تی (ی ن ك) چۆن‬ ‫هه‌ڵده‌س���ه‌نگێنی‌ به‌رامب���ه‌ر به‌ئێزی���دی‌‌و‬ ‫شه‌نگالیه‌كان؟‬ ‫خه‌یری ش���ه‌نگالی‌‪ :‬م���ن ره‌خنه‌ی زۆرم‬ ‫له‌حیزبه‌ك���ه‌م هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌میش���ه‌ ره‌خنه‌م‬ ‫لێگرتون‌و واش فێركراوم كه‌ ره‌خنه‌ بگرم‌و‬ ‫ره‌خن���ه‌ش قبوڵ كه‌م‪ ،‬م���ن گلله‌یی ئه‌وه‌م‬ ‫له‌یه‌كێتی هه‌یه‌ بۆچی كاتی شه‌ڕی شه‌نگال‬ ‫چه‌ك‌و ته‌قه‌نی بۆ كۆبانێ نارد بۆ شه‌نگالی‬ ‫نه‌نارد؟! بۆچی ژوری تایبه‌تی ئێزیدیه‌كانی‬ ‫بۆ ماوه‌ی چه‌ند ساڵێكه‌ فه‌رامۆش كردوه‌؟‬ ‫كاتی خۆیش���ی من روبه‌ڕو ره‌خنه‌م له‌مام‬ ‫ج���ه‌الل گرتوه‌ كه‌ حیزبه‌كه‌م���ان خزمه‌تی‬ ‫ئێزیدی���ه‌كان وه‌ك پێویس���ت ناكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌موی گرنگتر ئه‌وه‌یه‌ تا ئێستا یه‌كێتی‬ ‫هیچ خیانه‌تێكی وه‌ك ئه‌وانه‌ی ش���ه‌نگالیان‬ ‫دا به‌ده‌سته‌وه‌ نه‌كردوه‌‪.‬‬

‫په‌ژمان مرد‬

‫ئه‌و ئه‌فسه‌ر‌ه ‌ی ساواك ك ‌ه ئاگر ‌ی دوبه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫له‌نێوان ئیبراهیم ئه‌حمه‌دو مسته‌فا بارزانیدا خۆش كرد‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ ئه‌م مانگه‌‌ڕێكه‌وت دو‬ ‫روداو دو كه‌سی‌ دوژمن به‌یه‌كی‌‬ ‫له‌پاریس كۆكرده‌وه‌‪ :‬مه‌سعود بارزانی‌‌و‬ ‫عیسا په‌ژمان‪ .‬ئه‌و كاته‌ی‌ كه‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ له‌كۆشكی‌ ئه‌لیزێ‌ له‌الیه‌ن‬ ‫فرانسوا هۆالندی‌ سه‌رۆكی‌ فه‌ره‌نساوه‌‬ ‫پێشوازی‌ لێده‌كرا‪ ،‬له‌یه‌كێك‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی‌ پاریسدا ئه‌فسه‌رێكی‌‬ ‫ساواكی‌ سه‌رده‌می‌ شاو به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك‬ ‫كورد له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 92‬ساڵیدا ماڵئاوایی‌‬ ‫له‌ژیان كرد‪ ،‬كه‌ جارێكیان مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ ده‌رباره‌ی‌ ئه‌م ئه‌فسه‌ره‌ی‌‬ ‫ساواك وتبوی‌ "له‌ژیانمدا كه‌سێكم‬ ‫نه‌دیوه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئه‌م ئه‌فسه‌ره‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌گه‌لی‌ كورد كینه‌ له‌دڵ‌‬ ‫بێ‌"‪.‬‬ ‫عیس���ا په‌ژمان‪ ،‬ئه‌فس���ه‌ری ناوداری‬ ‫ده‌زگای س���اواكی ئێ���ران‌و نوێن���ه‌ری‬ ‫تایبه‌تی ش���او به‌رپرسی به‌شی عێراق‌و‬ ‫كوردس���تانی ئه‌و ده‌زگایه‌‪ ،‬له‌قۆناغێكی‌‬ ‫هه‌ستیاری‌ مێژوی‌ كوردستاندا رۆڵێكی‌‬ ‫گرنگی‌ بینیوه‌ كه‌ جێی‌ س���ه‌رنج‌و جێی‌‬ ‫بایه‌خپێدانه‌‪ ،‬قۆناغی‌ دوكه‌رتبونی‌ پارتی‌‌و‬ ‫لێكترازانی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و مسته‌فا‬ ‫بارزانی‪ .‬هه‌ربۆیه‌ له‌الی سیاس���ییه‌كانی‬ ‫ك���ورد‪ ،‬به‌تایبه‌تی ئه‌وان���ه‌ی له‌ده‌یه‌ی‬ ‫‪1960‬دا كارو چاالكی سیاسیان كردووه‌‪،‬‬ ‫عیسا په‌ژمان ناوێكی ئاشنایه‌‪.‬‬ ‫په‌ژم���ان ك���ه‌ به‌ڕه‌چه‌ڵ���ه‌ك كوردو‬ ‫خه‌ڵكی ش���اری س���نه‌یه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆلی���ژی‌ ئه‌فس���ه‌ری‌ ت���ه‌واو ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌ناوه‌ڕاس���تی‌ ده‌ی���ه‌ی‌ ‪1950‬دا كاتێك‬ ‫ساواك داده‌مه‌زرێت‪ ،‬یه‌كێك ده‌بێت له‌و‬ ‫ئه‌فس���ه‌رانه‌ی‌ هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ ده‌چنه‌‬ ‫نێو ئ���ه‌و ده‌زگایه‌وه‌و به‌رپرس���یارێتی‌‬ ‫به‌شی‌ كوردستانی‌ پێده‌سپێردرێت‌‪.‬‬ ‫كۆتایی‌ س���اڵی‌ ‪ ،1962‬كه‌ شۆڕشی‌‬ ‫ئه‌یلول هه‌ر له‌خانه‌قینه‌وه‌ تا سێگۆشه‌ی‌‬ ‫س���نور‪ ،‬هەمو س���نوری‌ نێوان عێراق‌و‬ ‫ئێ���ران كۆنتڕۆڵ‌ ده‌كات‪ ،‬رژێمی‌ ش���ا‌و‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان جۆرێك‬ ‫له‌په‌یوه‌ن���دی‌ له‌نێوانیاندا داده‌مه‌زرێت‪،‬‬ ‫پارتی‌ شه‌مس���ه‌دین موفتی‌ ده‌نێرێت بۆ‬ ‫تاران تا له‌وێ‌ نوێنه‌ری‌ بێت‪ ،‬حكومه‌تی‌‬ ‫ئێرانیش "عیسا په‌ژمان" به‌ده‌زگایه‌كی‌‬

‫عیسا پەژمان‬

‫ئیبراهیم ئەحمەد‬

‫مستەفا بارزانی‬

‫له‌سه‌روه‌ختی‌ دوكه‌رت بونی‌ پارتیدا به‌رده‌وام پێشنیاری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كردوه‌ ساواك له‌بری‌ پشتیوانی‌ كردن له‌مسته‌فا بارزانی‌‪،‬‬ ‫پشتیوانی‌ له‌ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‌و تاڵه‌بانی‌ بكات‬ ‫بێته‌ل���ی‌ ناردن‌و وه‌رگرتن���ه‌وه‌ ده‌نێرنه‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌ عیس���ا په‌ژمان���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ مه‌س���عود بارزانی‌ "ئه‌وه‌ عه‌قید عیس���ا‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و ئیبراهیم ئه‌حمه‌ددا په‌ژمانی‌ ساواك بوه‌ له‌ماوه‌ی‌ به‌ستران ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌كانی‌ ژێر ده‌سه‌اڵتی‌ شۆڕشه‌وه‌‪.‬‬ ‫كۆنفرانس���ه‌كه‌دا له‌م���اوه‌ت ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ئه‌م���ه‌ ئ���ه‌و س���ه‌روه‌خته‌یه‌ ك���ه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫جگه‌ ل���ه‌وه‌ش ك���ه‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ ئاگ���ری‌ ناكۆكییه‌كه‌ی‌ خ���ۆش كردوه‌و‬ ‫ناكۆكییه‌كان���ی‌ نێوان باڵ���ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئیبراهی���م ش���وباتی‌ نێوان بارزان���ی‌‌و حكومه‌تی‌ داری‌ خس���توه‌ته‌ ئاگره‌كه‌وه‌‌و به‌شداری‌‬ ‫ئه‌حمه‌دو مس���ته‌فا بارزان���ی‌ رۆژ به‌رۆژ ئه‌وكات���ی‌ عێراق ل���ه‌‪1964‬دا ده‌كرێت‪ ،‬له‌سوكایه‌تی‌ كردن به‌بارزانی‌ ناوناتۆره‌‬ ‫زیاتر تیا ده‌رده‌وكه‌وێ‌‌و ده‌ره‌فه‌تی‌ ئه‌وه‌ ئیبراهی���م ئه‌حم���ه‌د له‌ت���اران ده‌بێت‪ ،‬خستنه‌ پاڵ‌ بارزانی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی‌ پێیوایه‌ "عیس���ا‬ ‫بۆ په‌ژم���ان ده‌ڕه‌خس���ێنێت كه‌ گه‌مه‌ پاش گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ سه‌رسه‌ختانه‌ دژایه‌تی‌‬ ‫خ���ۆی‌ به‌رامبه‌ر ب���ه‌م رێككه‌وتننامه‌یه‌ په‌ژمان له‌الیه‌ك وای‌ بردوه‌ته‌ مێش���كی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م ناكۆكیانه‌ بكات‪.‬‬ ‫ده‌رده‌بڕێ���ت‌و هه‌وڵی‌ شكس���تپێهێنانی‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ ئێران���ه‌وه‌ ك���ه‌ پارتی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌ له‌به‌رگی‌ سێهه‌می‌ ده‌دات‪ ،‬ئه‌مه‌ش په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان دیموكراتی‌ كوردس���تان پشتی‌ ئیبراهیم‬ ‫كتێبه‌كه‌ی���دا (بارزان���ی‌‌و بزوتن���ه‌وه‌ی‌ ئیبراهی���م ئه‌حمه‌دو مس���ته‌فا بارزانی‌ ئه‌حم���ه‌د ده‌گرێت ئه‌گ���ه‌ر پێكهه‌ڵپژان‬ ‫رزگاریخوازی‌ كورد) ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات هه‌رچی‌ زیات���ر ئاڵۆزت���ر ده‌كات‪ .‬ئه‌و له‌نێوان ئه‌وو بارزانیدا روبدات‪ ،‬له‌الیه‌كی‌‬ ‫كه‌ ش���ا له‌س���ه‌ره‌تای‌ دروس���تكردنی‌ رۆژان���ه‌ش كه‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ تیر‌و دیكه‌شه‌وه‌ ئه‌م گفته‌ی‌ شای‌ هێناوه‌ بۆ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی‌ نێوان حكومه‌تی‌ ئێران‌و ته‌شه‌ر له‌مسته‌فا بارزانی‌ ده‌ده‌ن‌و ئه‌ویش ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ك���ه‌ پێگه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫پارتیی���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���اره‌زوی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌بوه‌ هێز كۆده‌كاته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌كوردستان له‌ق بكات‪ ،‬ئه‌وا یارمه‌تی‌ ده‌ده‌ن‌و پشتی‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ بارزان���ی‌ هه‌بێت‪ ،‬ده‌ریانپه‌ڕێنێ‌‪ ،‬عیسا په‌ژمان له‌باره‌گای‌ ده‌گرن‪ ،‬واته‌ ئێران به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ئ���ه‌م ئ���اره‌زوه‌ش له‌گ���ه‌ڵ‌ ئ���اره‌زوی‌ ئیبراهی���م ئه‌حم���ه‌د‌و له‌كۆنفرانس���ی‌ هان���ی‌ ئ���ه‌و جیابون���ه‌وه‌و دوكه‌رتبونه‌‬ ‫ئیبراهی���م ئه‌حمه‌د یه‌ك���ی‌ گرتوه‌ته‌وه‌‪ .‬مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌ پارت���ی‌ له‌ماوه‌ت ناخۆشه‌یان داوه‌ ك ‌ه له‌ریزی‌ پارتیدا له‌و‬ ‫ی سه‌رده‌مه‌دا رویداوه‌"‪.‬‬ ‫كه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ ئێران ئام���اده‌ ده‌ب���ێ‌‪ ،‬به‌پێ���ی‌ لێكدانه‌وه‌ ‌‬

‫مەسعود بارزانی‬ ‫ب���ه‌اڵم كاتێ���ك بارزان���ی‌ هێزێك���ی‌‬ ‫چه‌ك���دار به‌فه‌رمانده‌یی‌ لوقمانی‌ كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌نێرێت���ه‌ س���ه‌ر مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫له‌ماوه‌ت ده‌ریانده‌په‌ڕێنێت‌و ناكۆكییه‌كه‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌ یه‌كالیی‌ ده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫هاوس���ه‌نگی‌ هێز زیاتر به‌الی‌ ئه‌میاندا‬ ‫ده‌شكێته‌وه‌‪ ،‬ئیتر ساواك گره‌و له‌سه‌ر‬ ‫مس���ته‌فا بارزانی‌ ده‌كات‪ .‬له‌و رۆژانه‌دا‬ ‫جه‌ن���راڵ‌ پاكڕه‌وان س���ه‌رۆكی‌ ئه‌وكاتی‌‬ ‫ده‌زگای‌ س���اواك‪ ،‬نوێنه‌رێكی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫خ���ۆی‌ به‌ناوی‌ ژه‌نراڵ‌ مه‌نس���وری‌ پور‬ ‫ده‌نێرێت ب���ۆ الی‌ بارزانی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌ویش‬ ‫به‌ڕه‌چه‌ڵ���ه‌ك ك���ورد ب���وه‌‪ ،‬مس���ته‌فا‬ ‫بارزانی‌ به‌نوێنه‌ره‌كه‌ی‌ پاكڕه‌وان ده‌ڵێت‬ ‫"ده‌ستتێوه‌ردانی‌ ئێرانییه‌كان له‌كاروباری‌‬ ‫ئێمه‌دا گیروگرفت���ی‌ ناوخۆیی‌ زۆری‌ بۆ‬ ‫ناوینه‌ت���ه‌وه‌"‪ .‬س���ه‌ره‌نجام حكومه‌تی‌‬ ‫ئێ���ران نوێنه‌ره‌ك���ه‌ی‌ له‌الی‌ شۆڕش���ی‌‬ ‫ئه‌یلول له‌عیس���ا په‌ژمان���ه‌وه‌ ده‌گۆڕێت‬ ‫به‌"عه‌قید عه‌لی‌ موده‌ریسی‌" كه‌ ئه‌ویش‬ ‫هه‌ر به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك كورد ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪" ،‬عیس���ا پژم���ان"‬ ‫له‌گێڕانه‌وه‌ی‌ یاداشته‌كانیدا كه‌ به‌ناوی‌‬ ‫"گێژه‌ڵوكه‌ی‌ روداوه‌كان"‌و به‌ش���ێوه‌ی‌‬ ‫گفتوگ���ۆ له‌الی���ه‌ن عیرفان���ی‌ قانع���ی‌‬ ‫فه‌رده‌وه‌ ئاماده‌ك���راوه‌و له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫كتێبێك���ی‌ قه‌ب���اره‌ گ���ه‌وره‌ی‌ ‪600‬‬ ‫الپه‌ڕه‌ییدا به‌فارسی‌ له‌ئێران چاپكراوه‌‪،‬‬ ‫ناشیرینترین وش���ه‌ به‌رامبه‌ر به‌مسته‌فا‬ ‫بارزان���ی‌ به‌زاریدا دێ‌‌و چه‌ندینجار ئه‌وه‌‬ ‫دووپات ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌و "ژه‌نرالێكی‌‬

‫س���اخته‌ بوه‌و مه‌ال نه‌ب���وه‌و پیاوێكی‌‬ ‫خێڵه‌كی‌‌و نه‌خوێن���ه‌ده‌وار‌و بێ‌ به‌ڵێن"‬ ‫بووه‌‌و له‌س���ه‌روه‌ختی‌ دوك���ه‌رت بونی‌‬ ‫پارتیدا ب���ه‌رده‌وام پێش���نیاری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كردوه‌ س���اواك له‌بری‌ پشتیوانی‌ كردن‬ ‫له‌مسته‌فا بارزانی‌‪ ،‬پشتیوانی‌ له‌ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د‌و تاڵه‌بانی‌ بكات‪.‬‬ ‫په‌ژم���ان ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌پش���ت پ���ه‌رده‌وه‌ ده‌زگا‬ ‫ئه‌منی‌‌و هه‌واڵگریی���ه‌كان ئاماده‌كاریی‌‬ ‫بۆ ده‌كه‌ن زۆر جیاوازه‌ له‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫شانۆی‌ سیاس���ه‌ت ده‌بینرێت‪ ،‬په‌ژمان‬ ‫دوا ئ���ه‌وه‌ی‌ س���اڵی ‪ ١٩٥٨‬س���ه‌ردانی‬ ‫عێراق‌و باش���ووری كوردس���تان ده‌كاو‬ ‫له‌گه‌ڵ ئیبراهیم ئه‌حمه‌دو دواتر له‌گه‌ڵ‬ ‫تاڵه‌بانی ئاشنا ده‌بێ‌‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ "هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ له‌سه‌ر دو ئاست‬ ‫ئیش���ی‌ كردوه‌‪ ،‬له‌الیه‌كه‌وه‌ ویستویه‌تی‌‬ ‫پش���تی‌ ئیبراهیم ئه‌حم���ه‌د‌و تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫مه‌كته‌ب سیاسی‌ بگرێ‌ له‌دژی‌ بارزانی‌‌و‬ ‫له‌ئاس���تی‌ دووه‌میش���دا ئێ���ران كارتی‌‬ ‫كورد ل���ه‌دژی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ عێراق‬ ‫به‌كاربهێنێت"‪.‬‬ ‫ئه‌م ئه‌فس���ه‌ره‌ی‌ ساواك‪ ،‬كه‌ دو ساڵ‬ ‫به‌ر له‌روخانی رژێمی شاو هاتنه‌سه‌ركاری‬ ‫كۆم���اری ئیس�ل�امی ئێ���ران‪ ،‬رویكرده‌‬ ‫پاریس‌و له‌وێ نیش���ته‌جێ بو‪8 ،‬ی‌ ئه‌م‬ ‫مانگه‌‪ ،‬كه‌ بارزانی‌ خۆی‌ ئاماده‌ ده‌كرد‬ ‫ب���ۆ چونه‌ كۆش���كی‌ ئه‌لی���زێ‌‌و بینینی‌‬ ‫هۆالند‪ ،‬له‌ماڵه‌كه‌ی خۆیدا له‌پایته‌ختی‬ ‫فه‌ره‌نس���ا كۆچ���ی دوایی ك���رد‪ ،‬پێش‬ ‫مردنی وه‌س���یه‌تی كردبو كه‌ ته‌رمه‌كه‌ی‬ ‫ببرێته‌وه‌ بۆ ئێران‪.‬‬ ‫عیس���ا په‌ژم���ان‪ ،‬وه‌ك زۆرێ���ك له‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ خزمه‌تی���ان به‌س���اواك‌و‬ ‫ئیتیالعات كرد‪ ،‬سه‌ڕه‌رای‌ كوردبونیشی‬ ‫هێشتا هه‌ستی‌ ئێرانچێتی به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‬ ‫تێدا به‌هێز بو ك���ه‌ به‌رده‌وام خوازیاری‌‬ ‫بچوككردنه‌وه‌و شێواندنی‌ شۆڕشی‌ كورد‬ ‫ب���و‪ ،‬هه‌مو هی���واو خواس���تی‌ ئازادی‌‌و‬ ‫رزگاریخوازیی‌ كوردی‌ بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫نادیده‌ ده‌گرت‌و بۆ شێواندنی‌ ئه‌و مێژوه‌‬ ‫پڕ له‌س���ه‌روه‌ری‌‌و خه‌بات���ه‌ خوێناوی‌‌و‬ ‫كۆڵنه‌دانه‌‪ ،‬زۆرجار "دۆنكیشوه‌ت" ئاسا‬ ‫ده‌یوت "ئه‌وه‌ شا بو بڕیاری‌ دا شۆڕشی‌‬ ‫كورد هه‌ڵبگیرس���ێ‌‌و منی���ش ئه‌وكاته‌‬ ‫هه‌س���تمده‌كرد فه‌رمانده‌ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫كوردستانم"!‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫ی سوره‌یا ئونده‌ر‪:‬‬ ‫سر ‌‬

‫ئه‌مه‌ریكا له‌هه‌مبه‌ر كۆمه‌ڵكوژی‌‌و پێشێلكارییه‌كان ‌ی توركیا‬ ‫به‌رانبه‌ر كورد هیچ جۆره‌ هه‌ڵویستێكی‌ نه‌نواندوه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫سری‌ سوره‌یا ئونده‌ر‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫په‌رله‌مانی توركیاو یه‌كێك له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫شاندی‌ ئیمرالی‌ له‌م دیداره‌ تایبه‌ته‌ی‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ ده‌ڵێت "كورد ئاماده‌یه‌‬ ‫سه‌دان جاری‌ تریش هه‌نگاو بنێت‌و‬ ‫ده‌ستپێشخه‌ری‌ بكات به‌اڵم ده‌وڵه‌ت گوێی‌‬ ‫لێ‌ ناگرێت‌و به‌ده‌میه‌وه‌ نایه‌ت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬شكس���تی‌ پرۆس���ه‌ی‌ ئاش���تی‌‬ ‫له‌توركیا زیانی‌ ب���ۆ كورد هه‌یه‌ یاخود بۆ‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ توركیا؟‬ ‫س���ری‌ س���وره‌یا‪ :‬به‌دڵنیایی‌ زیانی‌ بۆ‬ ‫هه‌ردوال ده‌بێت به‌اڵم پش���كی‌ گه‌وره‌ به‌ر‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و حكومه‌ت ده‌كه‌وێ���ت چونكه‌‬ ‫دواج���ار ئه‌وان���ن كه‌ده‌یانه‌وێت پرس���ی‌‬ ‫ئاشتی‌ له‌توركیا شكست بهێنێت‌و هه‌رگیز‬ ‫ب���ه‌ره‌و چاره‌س���ه‌ری‌ ن���ه‌روات‌و كوردیش‬ ‫هه‌م���و هه‌نگاوه‌كانی‌ ن���اوه‌و پابه‌ندی‌ جێ‌‬ ‫به‌جێكردنی‌ پرۆس���ه‌ی‌ ئاشتی‌ بوه‌ له‌هه‌مو‬ ‫قۆناغه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم هه‌میش���ه‌ ئه‌ردۆغان‬ ‫باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌په‌كه‌ك���ه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫شكست به‌ پرۆسه‌ی‌ ئاشتی‌ بهێنێت‌و دژی‌‬ ‫دیموكراسین؟‬ ‫س���ری‌ س���وره‌یا‪ :‬هه‌مو كه‌س‌و الیه‌نێك‬ ‫ده‌توانێت له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌ پروپاگه‌نده‌‬ ‫بكات‌و راس���تیه‌كانیش له‌به‌رچاوی‌ هه‌موان‬ ‫ئاش���كران‪ ،‬كورد له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ رابردو‬ ‫به‌ربەس���تی‌ تێكش���كاندو س���ه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ به‌ده‌ستهێنا به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ پێشێلی‌‬ ‫دیموكراس���ی‌ كرد ئه‌ردۆغان ب���و كاتێك‬ ‫بریاری‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌ پێش���وه‌خت دایه‌وه‌و‬ ‫سه‌رله‌به‌ری‌ پرۆس���ه‌كه‌ی‌ هه‌ڵوه‌شانده‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رئه‌ویش پرۆسه‌ی‌ ئاشتی‌ به‌و ده‌رده‌بردو‬ ‫كۆمه‌ڵك���وژی‌‌و وێرانكاری‌ به‌س���ه‌ر كورد‬ ‫هێنا له‌باكور‪ ،‬له‌دوای‌ ‪15‬ی‌ ته‌موزیش���ه‌وه‌‬ ‫حكومه‌تی‌ توركیا به‌به‌رچ���اوی‌ جیهانه‌وه‌‬ ‫زه‌ب���رو زۆر به‌رانب���ه‌ر هاونیش���تیمانیانی‌‬ ‫توركیا به‌كارده‌هێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌وات���ه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئام���اده‌ی‌‬ ‫دانوس���تان‌و گفتوگۆ نیه‌ كورده‌ له‌توركیا‬ ‫یان ده‌وڵه‌تی‌ توركیایه‌؟‬ ‫س���ری‌ س���وره‌یا‪ :‬بێگوم���ان ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫توركیای���ه‌ ئام���اده‌ی‌ دانوس���تان نابێت‬ ‫چونك���ه‌ كورد هه‌میش���ه‌ گفتوگ���ۆو لێك‬ ‫تێگه‌یشتنی‌ وه‌ك رێگای‌ چاره‌سه‌ر بینیوه‌‪،‬‬ ‫هه‌مو ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ ك���ورد له‌قۆناغه‌كانی‌‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ پرۆس���ه‌ی‌ ئاشتی‌ له‌توركیا‬ ‫ئارامی‌ گرت‌و پابه‌ند بو پێوه‌ی‌ ش���اهیدی‌‬ ‫ئه‌و راس���تیه‌ن‌و دواج���ار ده‌وڵه‌تی‌ توركیا‬

‫له‌توركیا كورد‬ ‫ده‌توانێت ببێت ‌ه‬ ‫سه‌رۆك كۆمار‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم مافی‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نی ‌ه كورد بێت‬ ‫سری سورەیا‬ ‫شكێنه‌ری‌ په‌یمان‌و پیالنه‌كان بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ توركیا قه‌ده‌غه‌ی‌ سه‌ردان‌و‬ ‫زانی���اری‌ ئۆجه‌النی‌ داناوه‌؟ قه‌ده‌غه‌كردنی‌‬ ‫س���ه‌ردانیكردنی‌ ئۆج���ه‌الن‌و نه‌بونی‌ هیچ‬ ‫زانیارییه‌ك له‌سه‌ر ره‌وشی‌ ئه‌و هۆكاره‌ بۆ‬ ‫شكست هێنانی‌ پرۆسه‌ی‌ ئاشتی‌؟‬ ‫سری‌ سوره‌یا‪ :‬ئه‌وه‌ ده‌وڵه‌تی‌ توركیایه‌‬ ‫هه‌رش���تێك مه‌به‌س���تی‌ بێ���ت له‌م���اوه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د س���ه‌عاتێك ده‌ی���كات قه‌ده‌غه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ردانیكردن یان هه‌واڵ���ی‌ ئۆجه‌النیش‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ‪ 24‬كاتژمێ���ر بریاری‌ لێداو به‌بێ‌‬ ‫بونی‌ هیچ به‌هانه‌و هۆكارێك‪ ،‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌شكس���تی‌ پرۆسه‌ی‌ ئاش���تیش یه‌كێك‬ ‫له‌هۆكاره‌ بنه‌ره‌تیه‌كانی‌ شكستی‌ پرۆسه‌كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵك���وژی‌ ك���ورده‌ له‌باك���ور‪ .‬هه‌موان‬ ‫بینیمان به‌به‌رچاوی‌ جیهانه‌وه‌ به‌به‌رچاوی‌‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ مافی‌ مرۆڤه‌و‌ه له‌ش���رناخ‌و‬ ‫جزیره‌‌و نوس���ه‌یبیان‌و ئامه‌د ب���ه‌و په‌ری‌‬ ‫دره‌نده‌ییه‌وه‌ كورده‌كان ش���ه‌هید ده‌كران‪،‬‬ ‫زیندانی‌ ده‌كران‪ ،‬توندوتیژییان له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫ده‌ك���را‪ ،‬ش���اره‌كان وێران ك���ران‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫زه‌وی‌ ته‌خت ده‌كران‪ ،‬كه‌واته‌ ئه‌و ده‌س���ت‬ ‫پێشخه‌رییه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت هۆكارێكی‌ بنه‌ره‌تی‌‬ ‫بو بۆ شكستی‌ پرۆس���ه‌ی‌ ئاشتی‌‌و‌ئه‌گه‌ر‬ ‫حكومه‌ت���ی توركی���ا بیه‌وێت ده‌س���ت به‌‬ ‫قۆناغی ئاش���تی‌و چارسه‌ری بكات ده‌بێت‬ ‫له‌ البردنی گۆش���ه‌گیری سه‌ر ئۆجه‌النه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێبكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌وات���ه‌ باش���تر نی���ه‌ كورد‬ ‫هه‌نگاوێكی‌ تر بنێت‌و ده‌ست پێشخه‌ری‌ تر‬ ‫بكات بۆ چه‌سپاندنی‌ ئاشتی‌؟‬

‫سری‌ سوره‌یا‪ :‬كورد ئاماده‌یه‌ سه‌دان جار ‌ی‬ ‫تریش هه‌نگاو بنێت‌و ده‌ستپێشخه‌ری‌ بكات‬ ‫به‌اڵم ده‌وڵه‌ت گوێی‌ لێناگرێت‌و به‌ده‌میه‌وه‌‬ ‫نای���ه‌ت‪ ،‬له‌كاتێك���دا پێویس���ته‌ ده‌وڵه‌تی‬ ‫توركیاو هێ���زه‌ دیموكراتخوازكان به‌جدی‬ ‫به‌هانای بانگه‌وازو ده‌ستپێشخه‌رییه‌كانه‌وه‌‬ ‫بهاتنای���ه‌ ب���ۆ ئاگربه‌س���ت‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆسه‌ی ئاشتی‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ مه‌به‌ستیان‬ ‫نیه‌و هه‌میشه‌ ش���ه‌رو نائارامی‌ له‌ئاشتی‌‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیان گرنگتربێت له‌الی‌ ئه‌وان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆر جار باس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫كورد له‌توركیا بارودۆخی‌ باش���ه‌و زۆرێك‬ ‫له‌مافه‌كانی‌ به‌ده‌ست هێناوه‌و ته‌نیا بیانو‬ ‫به‌ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركی���ا ده‌گیرێ���ت له‌الیه‌ن‬ ‫كورده‌كانه‌وه‌؟‬ ‫س���ری‌ س���وره‌یا‪ :‬ئه‌مه‌ مه‌گ���ه‌ر ته‌نیا‬ ‫وت���ه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركیا بێ���ت ئه‌گه‌رنا‬ ‫هه‌م���و جیهان ده‌زانێت ك���ورده‌كان چۆن‬ ‫ده‌چه‌وس���ێندرێنه‌وه‌ له‌س���ه‌ر خاك‌و ئاوی‌‬ ‫خۆیان‪ ،‬من ده‌پرس���م توركیا كامه‌ مافی‌‬ ‫بۆ كورد دابین كردوه‌‪ ،‬ئایا ئێمه‌ ده‌توانین‬ ‫به‌زمانی‌ خۆمان بخوێنین‌و بنوس���ین؟ ئایا‬ ‫ده‌توانین په‌ره‌ به‌كلتورو فه‌رهه‌نگی‌ كوردی‌‬ ‫خۆمان بده‌ین؟ ته‌نانه‌ت توانیومانه‌ داكۆكی‌‬ ‫له‌مافه‌كانی‌ خۆمان بكه‌ین؟ ده‌پرس���م ئایا‬ ‫زیندانه‌كانی‌ توركی���ا پڕنین له‌گه‌نج‌و ژن‌و‬ ‫پیاوی‌ كورد؟ ئایا رۆژانه‌ كورده‌كان شه‌هید‬ ‫ناكرێن ده‌س���تگیر ناكرێن یان ئه‌شكه‌نجه‌‬ ‫نادرێن؟ كورد له‌توركیا خاوه‌نی‌ ناسنامه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ نی���ه‌‪ ،‬به‌بروای‌ م���ن له‌توركیا كورد‬ ‫ئه‌توانێت ببێته‌ سه‌رۆك كۆمار به‌اڵم مافی‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئه‌لپێر ئاساڵن‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نیه‌ كورد بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌واته‌ بۆچی‌ ك���ورد له‌باكور‬ ‫بریاری‌ جیابونه‌وه‌ له‌توركیا ناده‌ن؟‬ ‫سری‌ سوره‌یا‪ :‬ئێمه‌ هه‌میشه‌ ئه‌مانه‌وێت‬ ‫به‌ئاش���تی‌‌و به‌ئارامی‌‌و دور له‌ش���ه‌ر بژین‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ تورك وه‌ك دونه‌ت���ه‌وه‌ی‌ برا بین‌و‬ ‫ئه‌و مافانه‌ی‌ كه‌داوای‌ ده‌كه‌ین‌و پێویس���ته‌‬ ‫هه‌مان بێت به‌رێگای‌ دیموكراسی‌ به‌ده‌ستی‌‬ ‫بهێنین‪ ،‬هه‌رگیز نامانه‌وێت كه‌س توش���ی‌‬ ‫زیان ببێ���ت‪ ،‬له‌ئێستاش���دا ده‌بێت زیاتر‬ ‫هه‌وڵی‌ چه‌س���پاندنی‌ ئارامی‌ ببێن چونكه‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ به‌قه‌یرانێك���ی‌ مه‌ترس���یدارو‬ ‫جه‌نگێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ ناوچه‌ی���ی‌‌و واڵته‌‬ ‫زلهێ���زه‌كان تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬ده‌بێت رێگر بین‬ ‫له‌وه‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌عێراق‌و س���وریا گوزه‌ر‬ ‫ده‌كات پریشكی‌ بكه‌وێته‌ توركیاو له‌الیه‌ن‬ ‫تیرۆریستان‌و كۆمه‌ڵێك له‌واڵتان توركیاش‬ ‫بكرێت���ه‌ مه‌یدان���ی‌ یه‌كالی���ی‌ بون���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ملمالنێكان‌و ئ���ارام ده‌گرین‪ ،‬وه‌ئه‌گه‌ریش‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركیا وه‌ك به‌رهه‌ڵس���تكارێك‬ ‫مای���ه‌وه‌و زه‌ب���رو زه‌نگ���ی‌ به‌كارهێن���ا‬ ‫به‌به‌رده‌وامی‌ له‌دژی‌ كورد بێگومان بریاری‌‬ ‫تریش دێته‌ ئاراوه‌و پیاده‌ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌مریكا له‌كێش���ه‌كانی‌ نێوان‬ ‫كوردو توركیا رۆڵی‌ چییه‌؟‬ ‫سری‌ س���وره‌یا‪ :‬من پێم وایه‌ له‌ئێستادا‬ ‫ئه‌مریكا ته‌نیا رۆڵی‌ ته‌ماشاكار ده‌بینێت‌و‬ ‫چاودێ���ری‌ بارودۆخ���ه‌كان ده‌كات ئ���ه‌و‬ ‫ئ���اگاداری‌ هه‌مو جوڵ���ه‌و توندوتیژییه‌كه‌‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌ به‌گشتی‌‌و له‌توركیاش به‌گشتی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ره‌نگه‌ ده‌ستێوه‌ردان یان پشتگیری‌‬

‫له‌الیه‌نێك بۆ ئه‌و ئاس���ان نه‌بێت‌و به‌پێێ‌‬ ‫تێپه‌رینی‌ كات زیاتر هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫رون ده‌بێته‌وه‌ به‌اڵم له‌ئێس���تادا له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵك���وژی‌‌و پێش���ێلكارییه‌كانی‌ توركیا‬ ‫به‌رانبه‌ر كورد هیچ جۆره‌ هه‌ڵویس���تێكی‌‬ ‫به‌رچاوی‌ نه‌نواندوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تاچه‌ند هه‌بونی‌ داعش له‌سوریاو‬ ‫عێراق مه‌ترس���یه‌ بۆس���ه‌ر پرس���ی‌ كورد‬ ‫له‌توركیا؟‬ ‫س���ری‌ س���وره‌یا‪ :‬له‌بنه‌ره‌تدا داعش بۆ‬ ‫لێدانی‌ ئامان���ج‌و به‌رنام���ه‌و پیالنی‌ كورد‬ ‫له‌هه‌ر چوارپارچه‌ی‌ كوردس���تان دروست‬ ‫كراون‌و پش���تیوانیان لێ‌ ده‌كرێت چونكه‌‬ ‫هیچ كام له‌ده‌وڵه‌تانی‌ دراوس���ێ‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوی���ن‌و زۆری���ش له‌ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫زلهێ���زه‌كان نایانه‌وێت ببێته‌ خاوه‌ن كیانی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆو ده‌وڵه‌تێكی‌ كوردی‌ دروست‬ ‫ببێت‪ ،‬ڕه‌نگه‌ ئێس���تا به‌شێك له‌ده‌وڵه‌تان‬ ‫ببینین كه‌پش���تیوانی‌ بۆ كورد ده‌رده‌برن‬ ‫به‌اڵم كاتێ���ك به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان كۆتایی‌‬ ‫هات به‌ئاسانی‌ پشت له‌كورد وه‌رده‌گێرن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێت كورد زۆر هه‌ستیارانه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بارودۆخه‌كان ب���كات‌و رێگه‌نه‌دات‬ ‫ببێت���ه‌ زه‌ره‌رمه‌ندی‌ گ���ه‌وره‌ له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌ماوه‌كان���ی‌ رابردو بینیمان‬ ‫له‌نێ���وان توركی���او ئه‌مری���كا چ ج���ۆره‌‬ ‫سیاسه‌تێك په‌یره‌و كرا له‌مه‌نبه‌ج به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌چه‌كدارانی‌ كورد‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬توركیا دوای‌ كوده‌تاكه‌ی‌ ‪١٥‬ی‬ ‫ته‌موز له‌چ بارودۆخێكدایه‌؟‬ ‫س���ری‌ س���وره‌یا‪ :‬له‌بارودۆخێك���ی‌ زۆر‬

‫خراپ‌و ب���ه‌ره‌و ئاڵۆزبونێكی‌ مه‌ترس���یدار‬ ‫ده‌روات‪ ،‬ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركیا ل���ه‌دوای‌ ئه‌و‬ ‫كوده‌تایه‌وه‌ هه‌م���و رۆژێك بریاری‌ خراپ‌و‬ ‫پێشیلكاری‌ زیاتر به‌كارده‌هێنێت به‌بریارێك‬ ‫ده‌یان هه‌زار مامۆستاو كارمه‌ندی‌ حكومی‌‬ ‫له‌كاره‌كانیان ده‌رده‌كات به‌بیانوی‌ هه‌بونی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گ���ه‌ڵ گوله‌ن ی���ان په‌كه‌كه‌‬ ‫ی���ان چه‌پ���ه‌كان پێش���ێلكاری‌ به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌رۆژنامه‌نوس���ان له‌زیادبوندای���ه‌ چه‌ندین‬ ‫رۆژنامه‌نوس له‌زینداندان چه‌ندین رۆژنامه‌و‬ ‫ئاژانسی‌ هه‌واڵی‌ قه‌ده‌غه‌كردوه‌‪ ،‬سیاسه‌تی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت وای���ه‌ ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ���ی‌ بیت ئه‌وا‬ ‫باش���ه‌ ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵی‌ نه‌بی���ت تۆ دوژمنی‬ ‫ئه‌ویت س���ه‌ربه‌گروپێكی‌ دژه‌كانی‌ ئه‌ویت‪،‬‬ ‫به‌م هۆكارانه‌ ئه‌گه‌ر توركیا به‌رده‌وام بێت‬ ‫ره‌وشه‌كه‌ خراپ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ۆ گه‌ران���ه‌وه‌ ب���ۆ كۆتایی‌‬ ‫هێنان به‌كێش���ه‌كان ده‌بێت كورد په‌نا بۆ‬ ‫واڵتانی‌ تر ببات یان له‌گه‌ڵ توركیا بگه‌نه‌‬ ‫رێگه‌چاره‌یه‌ك؟‬ ‫سری‌ سوره‌یا‪ :‬بێگومان ده‌بێت هه‌میشه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ده‌وڵه‌تی‌ ت���ورك هه‌نگاوه‌كانمان‬ ‫به‌ره‌و پێش ببه‌ین بۆ مه‌سه‌له‌ی‌ چه‌سپاندنی‌‬ ‫پرۆس���ه‌ ‌ی ئاشتی‌‌و راگرتنی‌ شه‌ر پێویسته‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی���ش پابه‌ن���د بێت به‌ئاگربه‌س���ت‬ ‫له‌گه‌ڵ په‌كه‌كه‌و البردنی گۆشه‌گیری سه‌ر‬ ‫ئۆجه‌الن‌و چه‌س���پاندنی‌ بنه‌ماكانی‌ مافی‌‬ ‫م���رۆڤ له‌توركیا‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫ئه‌وه‌مان ویس���توه‌ كه‌نابێت هیچ كه‌سێك‬ ‫زیان���ی‌ به‌ربكه‌وێت له‌توركی���ا ئیتر له‌كام‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یان ئاین‌و مه‌زهه‌بێت به‌و هیوایه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ توركیاش هه‌مان دروشمی‌ نه‌خێر‬ ‫بۆ شه‌رو به‌ڵی‌ بۆ ئاش���تی‌‌و برایه‌تی‌ جێ‌‬ ‫به‌جێ‌ ب���كات‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ الیه‌نی‌ دره‌كی‌‬ ‫ده‌ست وه‌ربداته‌ كێشه‌ ناوخۆییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫سر ‌ی سوره‌یا‬ ‫له‌ساڵی ‪ ١٩62‬له‌ ش���اری ئه‌دیامان‬ ‫له‌دای���ك ب���وه‌‪ ،‬س���ری‌ وه‌ك ئه‌كته‌رو‬ ‫سیناریست‌و ده‌رهێنه‌ر له‌بواری‌ سینه‌ما‬ ‫كاری‌ كردوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ ‌ی هونه‌رمه‌ندێك ‌ی‬ ‫به‌ئه‌زمون��� ‌ه سیاس���یه‌ك ‌ی به‌ئه‌زم���ون‌و‬ ‫كاریگه‌ریش���ه‌‪ ،‬بۆ دو جار خۆی‌ كاندید‬ ‫ك���ردوه‌ بۆ په‌رله‌مان���ی‌ توركیاو هه‌ردو‬ ‫جاریش سه‌ركه‌وتن ‌ی به‌ده‌ست هێناوه‌و‬ ‫بۆت���ه‌ ئه‌ندام��� ‌ی په‌رله‌مان��� ‌ی توركیا‌و‬ ‫یه‌كه‌مین كاندیدی‌ كورده‌ كه‌توانیویه‌ت ‌ی‬ ‫له‌ئه‌نق���ه‌ره‌ی‌ پایته‌خت���ی‌ توركی���ا بۆ‬ ‫په‌رله‌مان سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست بهێنێت‪.‬‬

‫"ئه‌مریكاو ئێران و توركیاو واڵتانی كه‌نداو له‌سه‌ر فه‌رمانده‌یی شه‌ڕی موسڵ‪ ،‬ملمالنێیانه‌"‬

‫كورد پالنی ئه‌وه‌ی ‌ه له‌شه‌ڕی موسڵدا كۆتا خاڵی سنوری خۆی ئازادبكات‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫شه‌ڕی موسڵ نزیك ده‌بێته‌وه‌‌و تائێستاش‬ ‫دیارنیه‌ كێ سه‌ركردایه‌تی ڕاسته‌قینه‌ی‬ ‫شه‌ڕه‌كه‌ ده‌كات‪ ،‬به‌وته‌ی فه‌رمانده‌یه‌كی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ش مانگی ‪ 10‬شه‌ڕی‬ ‫موسڵ ده‌كرێت‌و كوردیش نیازی هه‌یه‌‬ ‫سود له‌م هه‌له‌ وه‌ربگرێت بۆ ئازادكردنی‬ ‫ته‌واوه‌تی سنوره‌كانی خۆی‪.‬‬ ‫حه‌مید ئەفه‌ندی فه‌رمانده‌ی میحوه‌ری‬ ‫باشیكی هێزی پێش���مه‌رگه‌ی كوردستان‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاش���كراكرد "تائێس���تا‬ ‫هی���چ فه‌رمانێكیان له‌س���ه‌روخۆیانه‌وه‌ بۆ‬ ‫نه‌هاتوه‌ له‌باره‌ی ش���ه‌ڕی موسڵه‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان ئام���اده‌كاری ته‌واویان كردوه‌ وه‌كو‬ ‫هێزی پێش���مه‌رگه‌و ئاماده‌ی شه‌ڕه‌كه‌ن‪،‬‬ ‫وتیش���ی "مانگی ‪ 10‬ش���ه‌ڕی ئازادكردنی‬ ‫موس���ڵ ده‌كرێت‌و له‌م ڕۆژانه‌دا سه‌ردانی‬ ‫بارزانی ده‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی زانیاری نوێمان‬ ‫بداتێ"‪.‬‬ ‫ش���ه‌ڕی موس���ڵ به‌گوێ���ره‌ی قس���ه‌ی‬ ‫وته‌بێژی پنتاگۆن له‌پێش كۆتایی س���اڵی‬ ‫‪ 2016‬ده‌كرێت ئه‌م ش���ه‌ڕه‌ یه‌كێك ده‌بێت‬

‫له‌ش���ه‌ڕه‌ گه‌وره‌كان‌و ئه‌مریكا جوڵێنه‌ری‬ ‫سه‌ره‌كی ش���ه‌ڕه‌كه‌یه‌‪( ،‬كورد‌و حه‌شدی‬ ‫نیش���تمانی (س���ونی)) هێزی هێرشبه‌رو‬ ‫پش���تیوانی ش���ه‌ڕه‌كه‌ ده‌بن‪ ،‬حه‌ش���دی‬ ‫ش���ه‌عبی (ش���یعە)‌ش تائێس���تا دیارنیه‌‬ ‫به‌شداری شه‌ڕه‌كه‌ ده‌كات یان نا‪.‬‬ ‫فه‌رمانده‌ی میحوه‌ری باشیك ئه‌وه‌شی‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ پشتڕاس���تكرده‌وه‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫توانایه‌كی باش���ی‌ هه‌یه‌ ب���ۆ مانه‌وه‌ له‌و‬ ‫ش���وێنانه‌ی ك���ه‌ ده‌یانگرێ���ت‪ ،‬وتی "ئه‌و‬ ‫شوێنانه‌ی ده‌یانگرین ده‌یانپارێزین"‪.‬‬ ‫فه‌رمانده‌ سه‌ربازییه‌كان جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كه‌نه‌وه‌ ش���ه‌ڕی موس���ڵ شه‌ڕێكی‬ ‫ئاس���ان نابێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێس���تا حكومه‌تی‬ ‫عێراق���ی پڕۆژه‌یه‌ك���ی داوه‌ت���ه‌ فه‌رمانده‌‬ ‫س���ه‌ربازییه‌كان بۆ ئ���ه‌وه‌ی ڕای خۆیان‬ ‫له‌باره‌ی شه‌ڕی موسڵه‌وه‌ بڵێن‪.‬‬ ‫وه‌س���تا ڕه‌س���وڵ فه‌رمانده‌ی مه‌یدانی‬ ‫میحوه‌ری چواری هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ پشتڕاستكرده‌وه‌‬ ‫كه‌ تائێس���تا ئاماده‌كارییه‌كان بۆ شه‌ڕی‬ ‫موسڵ ته‌واونه‌بون‌و هێشتاش ئاماده‌كاری‬ ‫زیات���ر پێویس���ته‌ بۆ ش���ه‌ڕه‌كه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫له‌باره‌ی ڕێكه‌وتن له‌س���ه‌ر شه‌ڕی موسڵ‬

‫ئه‌وه‌ی وت "عێراق پڕۆژه‌یه‌كی بۆ ناردوین ش���یعه‌‌و س���ونه‌یه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند سوننه‌كان‬ ‫له‌باره‌ی شه‌ڕی موسڵه‌وه‌ تائێستا وه‌اڵمی خۆش���یان تائێس���تا ئاماده‌ی ت���ه‌واوی‬ ‫پڕۆژه‌كه‌مان نه‌داوه‌ته‌وه‌"‪ ،‬وتیشی "كورد شه‌ڕه‌كه‌ نین‪.‬‬ ‫به‌ش���ار كیكی س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ده‌بێت ناوچه‌كانی خۆی بپارێزێت‪ ،‬س���ود‬ ‫پارێزگای موس���ڵ ئام���اژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫له‌م هه‌له‌ وه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫فه‌رمانده‌ك���ه‌ی هێ���زی پێش���مه‌رگه‌ تائێس���تا كه‌متر له‌نیوه‌ی ئ���ه‌و ‪ 20‬هه‌زار‬ ‫له‌كه‌ركوك ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه‌ ئاشكراكرد‪ ،‬س���ه‌ربازه‌ ئاماده‌كراوه بۆ ش���ه‌ڕی موسڵ‬ ‫كه‌ ڕه‌نگه‌ ئێران زۆر بایه‌خ به‌شه‌ڕی موسڵ كه‌ ده‌بو ئاماده‌ بكرێن‪ ،‬وتیشی "پێویسته‌‬ ‫نه‌دات به‌اڵم حه‌شه‌دی شه‌عبی به‌جۆرێك له‌گه‌ڵ ئاماده‌كاری سه‌ربازی ئاماده‌كاری‬ ‫له‌ج���ۆره‌كان ئه‌گه‌ری به‌ش���داری هه‌یه‌‪ ،‬مرۆیی بكرێت"‪.‬‬ ‫كیك���ی له‌ن���او جه‌رگ���ه‌ی ڕوداواكانی‬ ‫وتی "نازانم به‌ناوی حه‌ش���دی شه‌عبیه‌وه‌‬ ‫ئه‌و هێزه‌ به‌ش���داری شه‌ڕی موسڵ بكات‪ ،‬تایب���ه‌ت به‌موس���ڵدایه‌ ‪ ..‬ئ���ه‌و ئه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌اڵم خۆ ئێستا ئه‌و هێزه‌ بوه‌ته‌ به‌شێك ئاوێنه‌ ئاشكراده‌كات ئه‌مریكیه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌سیس���تمی به‌رگ���ری له‌عێ���راق‌و له‌ژێر به‌شداری حه‌شدی شه‌عبی نین له‌پڕۆسه‌ی‬ ‫ناوێكی تر ده‌توانێت به‌ش���داری شه‌ڕه‌كه‌ ئازادكردنی موس���ڵ‌و س���ونه‌كانیش دژی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ن هاوكات تائێس���تا ئ���ه‌وه‌ی هه‌یه‌‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ئێس���تا كێش���ه‌ی گه‌وره‌ی عێراقیه‌كان نابێ���ت حه‌ش���دی ش���ه‌عبی بچێن���ه‌ ناو‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ مه‌زهه‌ب ڕێگ���ره‌ له‌وه‌ی هه‌مویان موسڵه‌وه‌ وتیشی "ئه‌م بابه‌ته‌ جێهێڵراوه‌‬ ‫پێكه‌وه‌ ش���ه‌ڕی موس���ڵ بكه‌ن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ بۆ س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی عێراق‬ ‫سوننه‌كان به‌وپه‌ڕی دڵنیایه‌وه‌ نایانه‌وێت ئه‌و ده‌بێت بڕیار‌ی له‌باره‌وه‌ بدات"‪‌.‬‬ ‫پێچه‌وانه‌ی خواس���تی س���وننه‌كان كه‌‬ ‫حه‌شه‌دی شه‌عبی به‌ش���داری ئه‌م شه‌ڕه‌‬ ‫بكات باوه‌ڕیان وایه‌ شه‌ڕی خۆیانه‌ ئه‌گه‌ر هاوپه‌یمانی س���ه‌ره‌كی توركیان‌و ئێس���تا‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی بیكات ئاینده‌ی موسڵ له‌س���نوری موس���ڵ ئاماده‌كاری ده‌كه‌ن‬ ‫ش���ه‌ڕێكی تر به‌رۆكی ده‌گرێت كه‌ شه‌ڕی بۆ گرتنه‌وه‌ی موس���ڵ‪ ،‬ئێ���ران به‌ناردنی‬

‫قاسمی سوله‌یمانی بۆ ده‌وروبه‌ری موسڵ‬ ‫ئاماژه‌یه‌ك���ی ن���وێ ده‌دات كه‌ ش���ه‌ڕی‬ ‫موسڵی به‌الوه‌ گرنگه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌گوێره‌ی‬ ‫زانیاریه‌كان قاسمی سوله‌یمانی فه‌رمانده‌ی‬ ‫فه‌یله‌قی قودس���ی س���وپای پاس���داران‬ ‫ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وپێ���ش چوه‌ته‌ ناوچه‌كانی‬ ‫ده‌وروب���ه‌ری موس���ڵ‌و له‌گ���ه‌ڵ چه‌ن���د‬ ‫ئۆتۆمبێلێكی پاس���ه‌وانی پشكنینیان بۆ‬ ‫ئاماده‌كارییه‌كانی شه‌ڕی موسڵ كردوه‌‪.‬‬ ‫حه‌میده‌ ئەفه‌ندی فه‌رمانده‌ی پاشیكی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ هه‌رچه‌ند به‌چاوی خۆی‬ ‫ئه‌و فه‌رمانده‌یه‌ی س���وپای پاس���دارانی‬ ‫نه‌بینی���وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی ب���ۆ ئاوێنه‌ وت‬ ‫"من نه‌مبینوه‌ به‌اڵم خه‌ڵك قسه‌ده‌كات كه‌‬ ‫بینیویانه‌"‪.‬‬ ‫واڵتانی كه‌نداو توركیاو ئێران‌و ئه‌مریكا‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی هاوپه‌یمانه‌كانی���ان به‌جی���ا‬ ‫ئاماده‌كاری بۆ ش���ه‌ڕی موس���ڵ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫شه‌ڕیانه‌ ببنه‌ پاڵه‌وای شه‌ڕه‌كه‌و هه‌ریه‌كه‌‬ ‫به‌شوێن به‌رژوه‌ندی خۆیه‌وه‌ وێڵه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌موسڵ ئه‌م به‌رژوه‌ندیه‌ به‌ده‌ستبهێنێت‪،‬‬ ‫‌هه‌ر ئه‌وه‌ش ڕێگره‌ له‌وه‌ی تائێستا كه‌س‬ ‫نازانێت پاڵه‌وانی ئازداكردنی موسڵ كێیه‌‌و‬ ‫قاچی یه‌كه‌می به‌ده‌ستی كێ ده‌شكێت؟‪.‬‬

‫قاسمی سوله‌یمانی‬ ‫فه‌رمانده‌ی فه‌یله‌قی‬ ‫قودسی سوپای‬ ‫پاسداران ماوه‌یه‌ك‬ ‫له‌مه‌وپێش چوه‌ت ‌ه‬ ‫ناوچه‌كانی ده‌وروبه‌ری‬ ‫موسڵ‌و پشكنینی‬ ‫بۆ ئاماده‌كارییه‌كانی‬ ‫شه‌ڕی موسڵ كردوه‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫حوكمڕانی‌ له‌كوردستان‌و چاره‌سه‌ر له‌ئه‌وروپا‬

‫سه‌ركرده‌كان ‌ی كورد له‌ته‌ندروستیشدا خۆیان له‌خه‌ڵك جیاده‌كه‌نه‌و‌ه‬

‫نقاش‪ ،‬مەعاز فەرحان‬ ‫پێناچێت سه‌ركرده‌كانی‌ كورد متمانه‌یان‬ ‫به‌و كه‌رتی‌ ته‌ندروستییه‌ هه‌بێت كه‌ خۆیان‬ ‫بناغه‌كه‌یان داڕشتووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا له‌جیاتی‌‬ ‫رێگه‌ی‌ نزیكی‌ نه‌خۆشخانه‌كانی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫رێگه‌ی‌ دورو درێژی‌ واڵتان بۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌گرنه‌به‌ر‪.‬‬ ‫پێده‌چێ���ت ئ���ه‌م ماوه‌ی���ه‌ كه‌س���ان ‌ی‬ ‫یه‌كه‌م���ی‌ حزبه‌كان���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ تێكچ���وون‌و س���اردی‌ په‌یوه‌ندیه‌‬ ‫سیاس���یه‌كانیاندا‪ ،‬پێكه‌وه‌ش ته‌ندروستیان‬ ‫تێكچ���وو بێ���ت‪ ،‬ئه‌مڕۆژان���ه‌ جه‌وله‌یه‌ك���ی‌‬ ‫گه‌رموگوڕی‌ سیاسیه‌كانی‌ به‌خۆوه‌ بینی‌ كه‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ پزیشكی‌ گه‌شتی‌‬ ‫واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێ���م‌و‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا رێكخه‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‪ ،‬دوای‌ ملمالنێیه‌ك���ی‌‬ ‫گه‌رموگوڕ‌و یه‌كالنه‌بونه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كانیان‪،‬‬ ‫چه‌ن���د رۆژێ���ك له‌مه‌وب���ه‌ر هه‌ردوكیان بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ چاره‌س���ه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستانیان‬ ‫به‌جێهێش���تووه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان ب���ۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ چ���اوی‌‌و دووه‌میش���یان ب���ۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ چاره‌سه‌ری‌ پشتی‌‪.‬‬ ‫له‌مانگی‌ ئابی‌ س���اڵی‌ رابردووه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كێشه‌ی‌ پۆستی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ ،‬هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان به‌س���ه‌ر دوو جه‌مس���ه‌ردا‬ ‫دابه‌ش���یبووه‌‪ ،‬یه‌كێكیان مه‌سعود بارزانی‌‌و‬ ‫ئ���ه‌وی‌ تریش���یان نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫رێبه‌رایه‌ت���ی‌ ده‌كات‌و ئ���ه‌م دوو الیه‌نه‌ هیچ‬ ‫هاموش���ۆو جموجوڵێكی‌ سیاسییان پێكه‌وه‌‬ ‫نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫چونه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ دوو سه‌ركرده‌ ناكۆكه‌كه‌‬ ‫له‌كاتێكدابوو‪ ،‬جه‌الل تاڵه‌بانی‌ س���كرتێری‌‬ ‫گش���تی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان دوای‌‬ ‫چل رۆژ له‌وه‌رگرتنی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ پزیشكی‌‬ ‫له‌واڵت���ی‌ نه‌مس���ا س���ه‌ره‌تای‌ ئ���ه‌م مانگه‌‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬مه‌سعود بارزانی‌‪ ،‬جه‌الل تاڵه‌بانی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ پارت���ی‌‬ ‫دیموك���رات‌و كه‌س���ی‌ یه‌كه‌م���ی‌ هه‌رێم��� ‌ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬له‌گه‌ڵ سه‌ردانه‌ ره‌سمیه‌كانیدا‬ ‫به‌شێك له‌گه‌شته‌كانیشی‌ بۆ واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫بۆ وه‌رگرتنی‌ چاره‌سه‌ری‌ پزیشكی ته‌رخان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌پێی راگه‌یه‌ندراوێكی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم ئێواره‌ی رۆژی چوارشه‌ممه‌ ‪24‬ی‌ ئاب‬ ‫بارزانی‌ چووه‌ته‌ ئه‌وروپا به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ باس‬ ‫له‌ئه‌جێندای‌ سه‌ردانه‌كه‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌شێك‬ ‫له‌میدی���ا ناوخۆییه‌كانیش باڵویانكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫بارزانی‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ پزیشكی‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌یه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‌و میدیای‌‬ ‫حزبه‌ك���ه‌ی‌ كه‌مترین كات قس���ه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ته‌ندروستی‌ سه‌رۆكه‌كه‌یان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ عه‌ون���ی‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫حزبه‌ك���ه‌ی‌ بارزان���ی‌‪ ،‬بێ‌ ئاگایی‌ خۆیش���ی‌‬ ‫نیش���اندا له‌وه‌ی‌ كه‌ بارزان���ی‌ بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ پزیشكی‌ چوبێته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پێیوایه‌ چوون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ س���ه‌ركرده‌كان‬ ‫مانای‌ ئه‌وه‌ نیه‌ كه‌ متمانه‌یان به‌ته‌ندروستی‌‬ ‫واڵته‌ك���ه‌ی‌ خۆی���ان نه‌بێت‪ ،‬به‌ڵك���و ره‌نگه‌‬ ‫له‌كوردستان چاره‌سه‌ریان نه‌بێت‪.‬‬

‫عه‌ونی‌‪ ،‬به‌"نیقاش"ی‌ وت "كه‌ چاره‌سه‌ره‌ك ‌ه‬ ‫لە‌ده‌ره‌وه‌ هه‌بێت‌و له‌كوردس���تان چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌بێت به‌رپرس���ه‌كه‌ ناچاره‌ بچێته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چاره‌س���ه‌ر لێ���ره‌ هه‌بێ���ت پێموایه‌‬ ‫ئه‌وپه‌ری‌ بێ‌ ویژدانیه‌ به‌رامبه‌ر به‌پاره‌ی‌ ئه‌م‬ ‫میلله‌ته‌ كه‌ تۆ بیچت له‌ده‌ره‌وه‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫بكه‌یت"‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا رێكخه‌ری‌ گشتی‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆران‌و ركابه‌ری‌ سیاس���ی‌‬ ‫بارزان���ی‌‪ ،‬رۆژی‌ ‪3‬ی‌ ئ���ه‌م مانگه‌ (ئه‌یلول)‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ وه‌رگرتنی‌ چاره‌سه‌ری‌ پزیشكی‌‬ ‫بۆ به‌ریتانیا گه‌شتی‌ كرد‪.‬‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ش���ی‌ دوای‌ ئه‌وه‌ دێت له‌‪24‬ی‌‬ ‫ئه‌یلولی‌ ساڵی‌ ‪2015‬دا به‌مه‌به‌ستی‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ پزیشكی‌‪ ،‬س���ه‌ردانی‌ له‌نده‌نی‌‬ ‫كردو دوای‌ حه‌وت مانگ لە‌‪28‬ی‌ نیس���انی‌‬ ‫ئه‌مساڵ گه‌ڕایه‌وه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ئیسماعیل س���اڵح‪ ،‬سكرتێری‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا‪ ،‬به‌"نیقاش"ی‌ راگه‌یاند نه‌وشیروان‬ ‫مس���ته‌فا ده‌بێت پش���كنێكی‌ ت���ر بكاته‌وه‌‬ ‫بۆ پش���تی‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كات���ی‌ خۆی‌ دوو‬ ‫فه‌قه‌ره‌یان بۆ به‌س���توه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌و شوێنه‌ی‌‬

‫كه‌ بۆی‌ كراوه‌ نه‌بێت‪ ،‬ناتوانرێت ده‌ستكار ‌ی‬ ‫بكرێت هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ش چووه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران كاتێك كه‌ ئۆپۆزسیۆنی‌‬ ‫دوو پارت���ه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كه‌ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تان ب���وو ‪-‬پارت���ی‌ دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردستان‌و یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‪ -‬ره‌خنه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌رپرسانی‌ ئه‌و دوو حز بە‌ده‌گرت‬ ‫گوای���ه‌ متمانه‌ی���ان به‌كه‌رتی‌ ته‌ندروس���تی‌‬ ‫خۆی���ان نیه‌‌و ب���ۆ ئازارێكی‌ دان ئێش���ه‌ش‬ ‫ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫س���كرتێره‌كه‌ی‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‪،‬‬ ‫جه‌ختیكرده‌وه‌ كه‌ چاره‌سه‌ری‌ فه‌قه‌راته‌كی‌‬ ‫له‌كوردس���تان نه‌ب���ووه‌ پزیش���كه‌كانیش‬ ‫ئامۆژگاریی���ان كردوه‌ كه‌ بچێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی‌ "حه‌ز ده‌كه‌ن برۆن له‌نه‌خۆشخانه‌كانی‌‬ ‫خۆمان بپرسن‪ ،‬چه‌ند جار وه‌كو هاواڵتیانی‌‬ ‫ئاس���ایی‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا چ���ووه‌و‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ وه‌رگرتووه‌‪ ،‬هه‌ر پاراستۆڵه‌كه‌ی‌‬ ‫ئێ���ره‌ ده‌خ���وات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م نه‌خۆش���ییه‌ی‌‬ ‫ئێستای‌ له‌كوردستان چاره‌سه‌ری‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫چوون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ مه‌س���عود بارزان���ی‌‌و‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‪ ،‬هاوكات بوو له‌گه‌ڵ‬

‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ جه‌الل تاڵه‌بانی‌ سكرتێری‌ گشت ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‪ ،‬له‌واڵتی‌‬ ‫نه‌مساوه‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی لە‌‪18‬ـی كانوونی یه‌كه‌می‬ ‫‪ 2012‬كه‌ ئه‌وكات س���ه‌رۆك كۆماری‌ عێراق‬ ‫ب���وو‪ ،‬به‌هۆی جه‌ڵته‌ی مێش���ك گه‌یه‌ندرایه‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی به‌غداو دواتر گواس���ترایه‌وه‌‬ ‫بۆ نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك له‌به‌رلینی پایته‌ختی‬ ‫ئه‌ڵمانیاو له‌رۆژی ‪19‬ی ته‌مموزی ‪ 2014‬دوای‬ ‫‪ 19‬مانگ گه‌ڕایه‌وه‌ سلێمانی‪.‬‬ ‫خاڵس قادر وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬رونیكرده‌وه‌ نه‌خۆشیه‌كه‌ی‌‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی‌ لێره‌ چاره‌سه‌ری‌ نیه‌‌و بۆیه‌‬ ‫پێویس���ته‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ چاره‌س���ه‌ر بچێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‌و ل���ه‌وێ له‌ژێ���ر چاودێری���دا بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم نازانێت نه‌خۆش���یه‌كه‌ی‌ نه‌وشیروان‌و‬ ‫مسته‌فا‌و مه‌س���عود بارزانی‌ چیه‌ تا بزانێت‬ ‫لێره‌ چاره‌سه‌ر ده‌كرێن یان نا‪.‬‬ ‫خاڵس قادر به‌"نیقاش"ی‌ وت "به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ به‌رپرس���ه‌كان بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ناگه‌یه‌نێت كه‌ متمانه‌ی‌ هاواڵتیان به‌كه‌رتی‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ خۆمان نه‌مێنێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر لێره‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ریان هه‌یه‌ باشتره‌ لێره‌ وه‌ریبگرن‬ ‫نه‌ك بچنه‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م س���ێ‌ س���ه‌ركرده‌یه‌ كه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫سێ‌ حز بە‌گه‌وره‌كه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانن‌و‬ ‫ده‌ستێكی‌ بااڵشیان له‌دامه‌زراندنی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌كان���ی‌ تری‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‬ ‫هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫ته‌نیا ئه‌م س���ێ‌ س���ه‌ركرده‌یه‌ نین كه‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ چاره‌س���ه‌ر ده‌چن���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر لە‌به‌رپرسانی‌ حزبی‌‌و حكومی‌‌و‬ ‫به‌ش���ێك له‌هاواڵتیانیش به‌هه‌مان شێوه‌ بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ ته‌ندروس���تی‌ خۆی���ان زیاتر‬ ‫رووی‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌كانی‌ واڵت���ان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‌ "نیقاش"‬ ‫عه‌لی‌ باپیر ئه‌میری‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ نه‌خۆشی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ له‌واڵتی‌‬

‫ئێرانه‌‪.‬‬ ‫زوڵف���ا مه‌حم���ود‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ لیژن���ه‌ ‌ی‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬خراپی‌‬ ‫كه‌رتی‌ ته‌ندروس���تی‌ له‌كوردس���تان ده‌خاته‌‬ ‫ئه‌س���تۆی‌ كه‌س���انێك كه‌ به‌"مافیاكانی‌ ناو‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تی‌" وه‌سفیان ده‌كات‪،‬‬ ‫بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ناویان بهێنێت به‌"نیقاش"ی‌ وت‬ ‫"خۆیان سیس���ته‌مه‌كه‌یان خراپ كردوه‌ ئیتر‬ ‫متمانه‌شیان نامێنێت به‌چۆنیه‌تی‌‌و كوالیتی‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردن له‌سیسته‌مه‌كه‌دا"‪.‬‬ ‫زوڵف���ا‪ ،‬جه‌ختیكرده‌وه‌ چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رپرس���ه‌كان ده‌بێته‌ هۆی‌ ب���ێ‌ متمانه‌یی‌‬ ‫خه‌ڵ���ك به‌سیس���ته‌می‌ ته‌ندروس���تی‌‪،‬‬ ‫"به‌رپرس���ه‌كانی‌ ئێمه‌ بۆ سه‌رئێشه‌یه‌كیش‬ ‫ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند ساڵی‌ رابردودا كه‌رتی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‌ ئاسته‌نگه‌كان‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك به‌ره‌و پێش���چوونی‌ به‌خۆیه‌وه‌‬ ‫بینیوه‌‪ ،‬به‌اڵم قه‌یرانی‌ دارایی‌ له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪2014‬ه‌وه‌ كه‌ تائێس���تا به‌رده‌وامه‌‪،‬‬ ‫گرفت���ی‌ بۆ ئ���ه‌م كه‌رت���ه‌ دروس���تكردوه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا وه‌زاره‌ت���ی‌ ته‌ندروس���تی‌ زیاتر‬ ‫ل���ە‌‪ 100‬ملیار دینار ق���ه‌رزاری‌ كۆمپانیاكانی‌‬ ‫ده‌رمانه‌‪.‬‬ ‫حه‌مید زه‌ڵمی‌ خوێندكاری كورد كه‌ ئێستا‬ ‫بۆ ماس���ته‌ر ده‌خوێنێ‌ له‌زانكۆی لۆمالیندای‌‬ ‫كالیفۆرنیای‌ ئه‌مری���كا‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫به‌رپرس���انی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بە‌"ح ‌هق‌و‬ ‫نا ح���ه‌ق ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌‌و چاره‌س���ه‌ر هه‌ر‬ ‫له‌ناوه‌وه‌ وه‌رناگرن بە‌ب���ێ گوێدانه‌ جۆری‬ ‫نه‌خۆشیه‌كه‌"‪.‬‬ ‫زه‌ڵمی‌‪ ،‬به‌"نیقاش"ی‌ وت "س���ه‌ركرده‌كان‬ ‫بچوكترین متمانه‌یان به‌كه‌رتی ته‌ندروس���تی‬ ‫خۆماڵ���ی نیه‌و ئام���اده‌ نین چاره‌نوس���ی‬ ‫ته‌ندروس���تی خۆی���ان‌و خێزانه‌كانیان بده‌نه‌‬ ‫ده‌س���تی نه‌خۆش���خانه‌كانی‌ ناوخۆ‪ ،‬كاتێك‬ ‫ئه‌مان خۆیان پێویس���تیان به‌سیسته‌مه‌كه‌‬ ‫نه‌بێت كه‌واته‌ له‌خراپی‌و هه‌ژاریش���یدا هیچ‬ ‫زیانێك ناكه‌ن‪ ،‬به‌الش���یانه‌وه‌ گرنگ نیه‌ كه‌‬ ‫چی تیا ده‌گوزه‌رێت"‪.‬‬

‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم ده‌سه‌اڵتی‌ به‌سه‌ر قاچاخچێت ‌ی ده‌رماندا ناشكێت‬ ‫نقاش‪ ،‬ئیسماعیل عوسمان‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان تائێستا‬ ‫توانای‌ ناشكێت به‌سه‌ر رێگه‌گرتن‬ ‫له‌قاچاغچێتی‌ ده‌رمان‪ ،‬گومانی‌‬ ‫ساغنه‌كراوه‌ی‌ ناو خه‌ڵكیش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫بازرگانییه‌‪ ،‬به‌رپرسه‌ بااڵكانی‌ له‌پشته‌وه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌پێی‌ س���تانداره‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬هه‌موو ئه‌و‬ ‫ده‌رمانانه‌ی‌ دێنه‌ ن���اوه‌وه‌ ده‌بێت به‌فلته‌ری‌‬ ‫"كۆنترۆڵ���ی‌ جۆری"دا ب���ڕۆن‌و ره‌زامه‌ندیان‬ ‫پێبدرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا نه‌توانراوه‌‬ ‫كۆنترۆڵی‌ ده‌رمانی‌ قاچاغ بكرێت‪.‬‬ ‫له‌ئێستادا ئه‌و یاس���او رێنمای دانراوه‌ بۆ‬ ‫هێنان ده‌رمان وه‌ك پێویست جێبه‌جێناكرێت‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌س مامه‌ڵه‌ بە‌ده‌رمانه‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ نایاسایی‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ چاودێری‌‬ ‫توندیش نییه‌‪ ،‬ده‌رمانه‌ قاچاخه‌كان به‌ئاسانی‌‬ ‫له‌بازاڕدا ساغ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫قاچاخچیه‌تی ده‌رمان‪ ،‬هه‌موو ئه‌و ده‌رمانانه‌‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌‌و به‌بێ‌‬ ‫تێپه‌ڕب���وون به‌كۆنترۆڵی‌ جۆری‌ تێپه‌ڕ ده‌بن‬ ‫(كۆنترۆڵی‌ ج���ۆری‌ – ده‌زگایه‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروس���تییه‌وه‌ سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬پاش پش���كنین س���تیكه‌ر ده‌دات‬ ‫له‌و ده‌رمانان���ه‌ی‌ دێنه‌ ن���اوه‌وه‌)‪ ،‬زۆرترین‬ ‫ئه‌و ده‌رمانانه‌ش كه‌ به‌و شێوه‌یه‌ ده‌هێنرێن‬ ‫ئه‌وانه‌ن كه‌ خواستی بازاریان له‌سه‌ره‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ده‌رمانی نه‌خۆشیه‌ درێژخایه‌نه‌كان (به‌رزی‌‬ ‫په‌ستانی‌ خوێن‪ ،‬ش���ه‌كره‌‪ ،‬نه‌خۆشییه‌كانی‌‬ ‫دڵ) شیرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ ته‌ندروس���تی‌ هه‌رێم ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ س���ه‌رچاوه‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫ئه‌و ده‌رمانه‌ قاچاخانه‌ توركیاو ش���اره‌كانی‌‬ ‫خ���وارووی‌ عێراق���ن كه‌ به‌چه‌ندی���ن رێگای‌‬ ‫جیاواز ده‌رمانیان لێوه‌ ده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫د‪.‬گۆران رۆژبه‌یانی‪ ،‬به‌رپرس���ی كۆنترۆڵ‬ ‫جۆری ده‌رمان له‌هه‌رێمی‌ كوردستان ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌رده‌وام ده‌س���ت به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌رمانی‌ قاچاخ���دا ده‌گیرێت‌و به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "له‌مانگی تشرینی یه‌كه‌م ساڵی ‪2015‬دا‬

‫(‪ )150‬ت���ه‌ن ده‌رمان قاچ���اخ لە‌كه‌ركوكدا‬ ‫ده‌ستی به‌سه‌ردا گیراوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ قس���ه‌یان بۆ‬ ‫"نیقاش" كردووه‌ ته‌ئكید له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌م جۆره‌ له‌بازرگان���ی كردن هیچی كه‌متر‬ ‫نی���ه‌ له‌بازرگانی نه‌وت‌و چه‌ك‪ ،‬زۆرترین ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ش ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن حیزب‌و كه‌سانی‬ ‫سیاس���ین‪ ،‬یان كه‌س���انێكن ك���ه‌ خه‌ڵكی‬ ‫سیاسیان له‌پشته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ژی���ن ئه‌وره‌حم���ان موتابچی‪ ،‬پس���پۆر‬ ‫ده‌رمانس���ازو مامۆس���تای زانكۆ سلێمانی‪،‬‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬له‌ب���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كاری‬ ‫ده‌رمان كارێك���ی پڕ قازانج���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌ی نایاس���ایی مامه‌ڵه‌ی‌ پێوه‌‬ ‫بكرێت‪ ،‬بۆیه‌ تائێس���تا نه‌توانراوه‌ كۆنترۆڵ‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫موتابچ���ی‌ به‌"نیق���اش"ی‌ وت "بازرگانی‬ ‫ده‌رم���ان ئه‌و كات���ه‌ی‌ كه‌ ئیس���تغالل كراو‬ ‫قاچاخی پێوه‌ ك���را‪ ،‬خۆ ده‌دات له‌بازرگانی‬ ‫ن���ه‌وت‌و چه‌ك‌و ماده‌ هۆش���به‌ره‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر یاس���ا جێبه‌جێبكرێ���ت قازانجی به‌و‬ ‫جۆره‌ نابێت كه‌ ئێستا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫كۆمپانیا به‌ناوبانگه‌كان���ی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫ده‌رم���ان له‌رێی‌ واڵتانی‌ (ئیمارات‪ ،‬ئه‌رده‌ن‪،‬‬ ‫لوبن���ان) ده‌رمانه‌كانی���ان له‌خۆرهه‌اڵت���ی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت دابه‌ش ده‌كه‌ن‪ ،‬ل���ه‌و واڵتانه‌وه‌‬ ‫به‌ڕێ���گای‌ جیاواز ده‌رمان ده‌گواس���ترێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ عێ���راق‌و هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ره‌سمی‌ دێت پاش پش���كنین مۆڵه‌تی‌ بۆ‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‌ كه‌ به‌قاچاخ دێت هیچ‬ ‫پشكنینێك نایگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌ به‌قاچاخهێنانی‌‬ ‫ده‌رمان ب���ه‌دوو رێگای‌ س���ه‌ره‌كی‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫رێگه‌یه‌كیان به‌پشتی‌ بازگه‌كاندا تێپه‌ڕ ده‌بن‌و‬ ‫به‌نهێنی‌ ده‌گه‌نه‌ ناو شاره‌كان‪ ،‬رێگای‌ دووه‌م‬ ‫به‌بازگه‌كاندا تێپه‌ڕ ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫نایاسایی‌ نوسراوی‌ رێگه‌پێدانیان بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ئاراس عه‌لی محمد‪ ،‬كه‌ دكتۆری گه‌نجه‌و‬ ‫له‌ده‌رمانخانه‌ی‌ (دایك) له‌ش���اری‌ سلێمانی‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات به‌ه���ۆی‌‬ ‫نه‌بونی سیس���ته‌می ته‌ندروس���تی كه‌ كاری‬ ‫ده‌رمان رێك بخات‌و دابه‌ش نه‌كردنی له‌الیه‌ن‬

‫ده‌زگای (هێن���ان‌و هاورده‌كردن���ی ده‌رمان)‬ ‫وایكردووه‌ كه‌ كۆمپانیا باشه‌كانیش له‌رێگای‬ ‫قاچاخیه‌وه‌ ده‌رمان بهێننه‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫به‌قس���ه‌ی‌ د‪ .‬ئ���اراس‪ ،‬له‌ب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫پش���كنینی‌ ده‌رم���ان له‌كۆنترۆڵ���ی‌ جۆری‌‬ ‫به‌رۆتینی‌ قورس���دا تێپه‌ڕ ده‌بێت‌و هه‌ندێجار‬ ‫ماوه‌ك���ه‌ی‌ ده‌گاته‌ دوو مانگ‪ ،‬بۆیه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌و كۆمپانیایانه‌ش كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌‬ ‫مۆڵه‌تی‌ هێنانی‌ ده‌رمانیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌ش���ێك‬ ‫له‌ده‌رمانه‌كه‌ی���ان به‌قاچاخ ده‌هێننه‌ ناوه‌وه‌‪،‬‬ ‫تا له‌كات‌و تێچوونی‌ زۆر ده‌ربازیان ببێت‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئاراس ده‌شڵێت "زۆرجار ئه‌و ده‌رمانه‌ی‌‬ ‫به‌نوس���راوێك به‌ن���اوی رێگ���ه‌ پێدان���ه‌وه‌‬ ‫له‌بازگه‌كان تێده‌په‌رێ‌و له‌بازار ده‌فرۆشرێت‪،‬‬ ‫زۆرێك ل���ه‌و ده‌رمانه‌ی‌ دێته‌ هه‌رێم خه‌حس‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬چونك���ه‌ به‌ش���ێك له‌كۆمپانی���ا‬ ‫گه‌وره‌كانی ده‌رمان‪ ،‬خاوه‌نه‌كانیان به‌رپرسی‌‬ ‫حزبین‌و له‌سه‌روی یاساون"‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌كێشه‌ سه‌ره‌كییه‌كانی‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫قاچاخ���ی‌ ده‌رمان ئه‌وه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌زگا كوالێتی‌‬ ‫كۆنترۆڵ توانای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌به‌رده‌س���تدا نییه‌‬ ‫هه‌م���وو جۆره‌كانی‌ ده‌رمان بپش���كنێت‪ ،‬د‪.‬‬ ‫ئاراس له‌به‌رپرسی كوالیتی كۆنترۆڵی‌ گوێ‌‬ ‫لێب���ووه‌ كاتێك وتوویه‌ت���ی‌ "ئێمه‌ ده‌توانین‬ ‫پشكنین بۆ ‪ %35-%30‬ئه‌و ده‌رمانانه‌ بكه‌ین‬ ‫كه‌ ده‌هێنرێته‌ بازاره‌وه‌"‪.‬‬ ‫باس‌و خواس���ی‌ به‌قاچاخهێنانی‌ ده‌رمان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ به‌رباڵو له‌ناو خه‌ڵكیدا باسی‌‬ ‫لێ���وه‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایك���ردووه‌ زۆر‬ ‫كه‌س گومان بكه‌ن له‌ج���ۆری‌ ده‌رمانه‌كان‌و‬ ‫كۆی‌ كه‌رتی‌ ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت زۆرجار‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ توانای‌ داراییان باشه‌ كه‌سوكاریان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ كوردستان راده‌سپێرن ده‌رمانیان‬ ‫بۆ بهێنن‪.‬‬ ‫خه‌یری حه‌سه‌ن‪ ،‬كه‌ هاواڵتییه‌كی‌ خه‌ڵكی‬ ‫ش���ه‌نگاله‌و م���اوه‌ دوو س���اڵه‌ له‌هه‌رێم���ی‬ ‫كوردستانه‌‪ ،‬له‌و كاته‌ی‌ ده‌رمانی‌ خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ده‌وه‌سته‌وه‌ بوو (نورا فه‌له‌ك ‪ 34 -‬ساڵ)‬ ‫به‌"نیقاش"ی‌ وت " م���ن نازانم ئه‌م ده‌رمان‬ ‫كڕیوه‌ چیه‌؟ ته‌نه���ا ئه‌وه‌ ده‌زانم كه‌ دكتۆر‬ ‫بۆی‌ نوسیوه‌ بۆ فه‌قه‌رات ده‌بێت"‪.‬‬ ‫كاتێ���ك نه‌خۆش ده‌رم���ان ده‌كڕێت هیچ‬

‫هۆكارێ���ك نیی���ه‌ له‌رێی���ه‌وه‌ بزانێ���ت ئه‌و‬ ‫ده‌رمان���ه‌ی‌ كڕیوێتی‌ به‌كۆنترۆڵی‌ حكومه‌تدا‬ ‫تێپه‌ڕبووه‌ یان نا‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و س���تیكه‌ره‌ی‌‬ ‫له‌كۆنترۆڵ���ی‌ ج���ۆری‌ ده‌درێ���ت به‌ده‌رمانه‌‬ ‫پشكنراوه‌كان‪ ،‬به‌ئاسانی‌ ده‌توانێت له‌بازاڕدا‬ ‫به‌ساخته‌ دروست بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ی���ادگار ئه‌حمه‌د س���دیق‪ ،‬پس���پۆڕی‬ ‫ده‌رمانس���از‪ ،‬خ���اوه‌ن ك���ۆگای (ی���ادگار)‬ ‫له‌س���لێمانی‪ ،‬ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ده‌رمان‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌بزنسه‌ گه‌وره‌كان‪ ،‬ئه‌و ده‌رمانه‌ی‌‬ ‫قاچاخچیه‌تی پێوه‌ ده‌كرێت خواستی زۆری‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬له‌وه‌اڵم���ی ئه‌وه‌ی كێ‌ له‌پش���ت‬ ‫قاچاخچیه‌تی ده‌رمانه‌وه‌؟ وتی‌" كێ له‌پشت‬ ‫نه‌وت‌و چه‌كه‌وه‌یه‌‪ ،‬هه‌مان كه‌سیش له‌پشت‬ ‫ده‌رمانه‌وه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌س ناتوانێت ده‌رمان‬ ‫داخڵ بكات تا پش���تی‌ نه‌بێت‪ ،‬حزبه‌كانش‬ ‫نایانه‌وێت چاره‌سه‌ری‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫زۆرجار كۆگانی ده‌رمان‪ ،‬ده‌رمان له‌ده‌ست‬ ‫قاچاخچی ده‌كڕن به‌نرخێكی كه‌متر له‌بازاڕو‬ ‫دوات���ر به‌ڕێگای‌ خۆی���ان ده‌یفرۆش���نه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م پرۆسه‌یه‌ سه‌ركێشی‌ یاسایی‌‬ ‫تێدای���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم قازانجه‌ زۆره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌هێنێت سڵی‌ لێنه‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫قاچاخچیه‌ت���ی‌و فێڵك���ردن له‌ده‌رمان���دا‬ ‫له‌رووی یاسایه‌وه‌ یاساغه‌‪ ،‬یاسای ژماره‌ ‪40‬‬ ‫پیشه‌ی ده‌رمانخانه‌كانی ساڵی ‪ 1970‬عێراق‬ ‫به‌روونی‌ باسی‌ له‌م حاڵه‌تانه‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫فه‌یسه‌ل مه‌هدی‪ ،‬پس���پۆر له‌بواری یاسا‬ ‫له‌دادگای هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌قه‌ یاس���اییانه‌ی‌‬ ‫بۆ "نیقاش" رونكرده‌وه‌و وتی‌ "س���زای‌ ئه‌و‬ ‫جۆره‌ كارانه‌ زیندانی له‌ساڵێك بۆ سێ ساڵ‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ غه‌رامه‌ كردنه‌ به‌پێ جۆری‌و شێوازی‬ ‫كاره‌كه‌"‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ئ���ه‌و پس���پۆڕانه‌ی‌ ده‌رمان كه‌‬ ‫په‌یامنێری‌ "نیقاش" قس���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كردن‪،‬‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌رمان���ه‌ی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ره‌س���می‌ دێته‌‬ ‫بازاڕه‌وه‌ به‌شی‌ پێداویستی‌ خه‌ڵكی‌ ناكات‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ رۆژ ب���ه‌رۆژ قاچاخی‌ ده‌رم���ان بره‌و‬ ‫ده‌س���ه‌نێت‪ ،‬ده‌زگا ته‌ندروس���تییه‌كانیش‬ ‫چاودێری‌ وردیان له‌س���ه‌ر كۆگاكانی‌ ده‌رمان‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ س���اغكردنه‌وه‌ی‌ ده‌رمانه‌كه‌‬

‫له‌بازاڕدا زۆر قورس نابێت‪.‬‬ ‫پسپۆرێكی ده‌رمان كه‌ خۆی‌ داوایكرد ناو ‌ی‬ ‫باڵونه‌كرێته‌وه‌ به‌"نیق���اش"ی‌ وت "ده‌رمانی‬ ‫شێرپه‌نجه‌م به‌مه‌منونی له‌قاچاخچی ده‌رمان‬ ‫كڕیوه‌‪ ،‬چونكه‌ نه‌خۆش هه‌بووه‌ پێویس���تی‬ ‫پێ بوو‪ ،‬كه‌س���یش ناتوانێت كۆنترۆڵی‌ ئه‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌ بكات"‪.‬‬ ‫د‪.‬گۆران رۆژبه‌یانی‪ ،‬به‌رپرس���ی كۆنترۆڵ‬ ‫جۆری ده‌رمان هه‌رێم‪ ،‬ته‌ئكیدی له‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌هه‌موو دونی���ا ده‌رمانی‌ قاچاخ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌كوردستاندا رێژه‌كه‌ی‌ زیاتره‌و ده‌ڵێت‬ ‫"به‌شێك له‌و ده‌رمانانه‌ به‌فێڵ‌و ئاسانكاریی‌‬ ‫له‌بازگاكان دێنه‌ ناوه‌وه‌"‪.‬‬

‫رۆژبه‌یان���ی‌ ئ���ه‌وه‌ ره‌ت ده‌كاته‌وه‌ حزب‬ ‫له‌پش���ت هێنانی‌ ده‌رمان���ه‌وه‌ بێت‌و ده‌ڵێت‬ ‫"كه‌س���انی قاچاخچین ئ���ه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چه‌ندین كه‌سیشمان داوه‌ته‌ دادگا"‪.‬‬ ‫"نیق���اش" زۆر هه‌وڵی���دا ك���ه‌ چه‌ن���د‬ ‫قاچاخچیه‌كی ده‌رمان بدۆزێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫قسه‌یان له‌گه‌ڵ بكات‪ ،‬به‌اڵم هیچ له‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندیمان پێوه‌ك���ردن ئاماده‌نه‌بوون‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌مان پێ بناسێنێت كه‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ مه‌ترس���ی له‌س���ه‌ر ژیانیان‬ ‫دروس���ت ده‌بوو‪ "،‬به‌دیار چاوی حكومه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬خۆش���یان لە‌پش���ت ئه‌و‬ ‫كاره‌وه‌ن" دكتۆر یادگار وای گوت‪.‬‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫مامانی لەموسڵ سەرهەڵدەداتەوە‬

‫بەهۆی داعشەوە‬ ‫منداڵبوونیش وەك جاران نەماوە‬

‫هەولێرو بەغدا تۆمەت دەگۆڕنەوە‬

‫ناوچە كێشە لەسەرەكان لەبەردەم‬ ‫گۆڕانكاریی نوێدان‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫ئه‌م الپه‌ره‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ‌‬

‫" لە‌ ‪ %12‬خێزانه‌كانی هه‌رێم له‌ژێر‌ هێڵی هه‌ژاریدان‌"‬

‫ده‌واری شڕی حكومه‌ت له‌به‌رده‌م هه‌وری ڕه‌شی برسیه‌تی جه‌ماوه‌ردایه‌‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫كۆتایی ئه‌م مانگه‌ چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرێت هه‌رێمی كوردستان ڕوبه‌ڕوی‬ ‫شه‌پۆلێك ناڕه‌زایه‌تی ببێته‌وه‌‌و‬ ‫گروپێك له‌چاالكوانانیش له‌ئێستاو‌ه‬ ‫كار بۆ ئه‌وه‌ده‌كه‌ن "ناڕه‌زایه‌تیه‌كان‬ ‫لە‌‪27‬ی ئه‌م مانگه‌دا سه‌رهه‌ڵبده‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ورامان نیعم���ه‌ت ئه‌ندامی به‌ره‌ی‬ ‫خه‌ڵك كه‌ بانگه‌شه‌ی ڕۆژانه‌ سه‌ردانی‬ ‫ش���ارو ش���ارۆچكه‌كان ده‌ك���ه‌ن ب���ۆ‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی چاالكانی مه‌ده‌نی باسی‬ ‫ئه‌وه‌ بۆ ئاوێن ‌ه كرد‪ ،‬سه‌ردانی چه‌ندین‬ ‫شارو شارۆچكه‌یان كردو‌ه خه‌ڵك زۆر‬ ‫بێ���زاره‌‌و چاوه‌ڕوانی ئاماژه‌ن بۆ ڕژان ‌ه‬ ‫سه‌رشه‌قامه‌كان‪ ،‬وتی "له‌و شوێنانه‌ی‬ ‫سه‌ردانمان كردوه‌ پێمان وتراو‌ه ‪27‬ی‬ ‫مانگ چاالكی مه‌ده‌نی دژی س���ته‌می‬ ‫ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ماوه‌ی نزیكه‌ی س���ێ ساڵه‌ قه‌یرانی‬ ‫دارایی ڕوبه‌ڕوی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫بوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬م���اوه‌ی س���ێ مانگ��� ‌ه به‌تایب���ه‌ت له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی موچ ‌ه بۆ بڕیار‌ه حكومه‌ت‌و الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫فه‌رمانبه‌ران‌و مامۆس���تایان موچه‌یان ئه‌وه‌ی له‌كاتی خۆیدا بدرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش گرێیبده‌ن له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاره‌ك����ه‌ی پارت����ی جه‌خت‬ ‫وه‌رنه‌گرت���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش س���نوری له‌كاتێكدای���ه‌ الیه‌ن���ه‌كان (یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان‌و یه‌كگرتو‌و كۆمه‌ڵی ئیسالمی) له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كات����ه‌وه‌ له‌ب����اره‌ی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كانی گه‌یاندوه‌ته‌ لوتكه‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی ب���ه‌ره‌ی خه‌ڵ���ك بیر له‌كشانه‌و‌ه له‌حكومه‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬ناڕه‌زایه‌تیه‌كان����ی خه‌ڵكی����ه‌وه‌ پارتی‬ ‫د‪.‬فرس���ه‌ت س���ۆفی یه‌كێك���ه‌ له‌و له‌به‌رپرسیاریه‌تی ڕاناكات‌و ناشهێڵێت‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی بۆ ئاوێنه‌ باس���كرد‪ ،‬هه‌مو‬ ‫جۆره‌ چاالكیه‌ك���ی مه‌ده‌نی لە‌‪27‬ی كه‌س���انه‌ی له‌م دۆخه‌دا په‌یوه‌ندیه‌كی ئه‌و دۆخه‌ به‌م ش����ێوه‌یه‌ بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫مانگ���دا له‌به‌رده‌میان���دا كراوه‌ده‌بێت‪ ،‬باشی له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ت ئ����ه‌وه‌ش ده‌ڵێ����ت "خه‌ڵ����ك ماف����ی‬ ‫له‌داهاتوش���دا بڕیارده‌ده‌ن چی بكه‌ن‪ ،‬هه‌ی ‌ه چونك ‌ه پێشتر پڕۆژه‌ی چاكسازی خۆیه‌تی هه‌رچی بڵێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‬ ‫وتیشی "با ده‌سه‌اڵت له‌ده‌رئه‌نجامه‌كانی دای��� ‌ه حكومه‌ت‌و كۆبون���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ گالون له‌گه‌نده‌ڵیی����ه‌وه‌ خه‌ڵكیان به‌م‬ ‫خ���ودی نێچیرڤ���ان بارزان���ی كردوه‌‪ ،‬دۆخ����ه‌ گه‌یان����د مافی ئه‌وه‌ی����ان نیه‌‬ ‫توڕیی خه‌ڵك بترسێت"‪.‬‬ ‫ڕوی ده‌می خه‌ڵكی له‌س���ه‌رۆكایه‌تی ئ���ه‌و له‌ب���اره‌ی دۆخ���ی حكومه‌ته‌و‌ه قسه‌بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێت "پارتی له‌كاتی ش����یاوی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم به‌تایبه‌ت له‌نێچیرڤان ده‌ڵێت "دۆخێكی قورس���ه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫بارزانی س���ه‌رۆكی حكومه‌ته‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌م���و الیه‌ن���ه‌كان بچنه‌ ژێ���ر باری خۆی����دا قس����ه‌ ده‌كات‌و ئ����ه‌م دۆخه‌‬ ‫له‌ڕاب���ردودا زۆرتری���ن به‌ڵێن���ی دا به‌رپرس���یارێتیه‌وه‌‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی تێده‌په‌ڕێ����ت‪ ،‬ده‌بێ����ت هه‌موانی����ش‬ ‫بە‌فه‌رمانبه‌ران‌و كه‌مترینی جێبه‌جێكرد‪ ،‬ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زی���ران هه‌رچیه‌كیان م����ل بده‌نه‌ به‌ر ئه‌م دۆخ����ه‌و پێكه‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ با ل���ه‌وێ باس���ی بك���ه‌ن ك ‌ه چاره‌سه‌ریبكه‌ن"‪.‬‬

‫خه‌ڵك مافی‬ ‫خۆیه‌تی هه‌رچی‬ ‫بڵێت به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‬ ‫گالون له‌گه‌نده‌ڵێه‌و‌ه‬ ‫خه‌ڵكیان به‌م دۆخ ‌ه‬ ‫گه‌یاند مافی ئه‌وه‌یان‬ ‫نیه‌ قسه‌بكه‌ن‬ ‫خۆپیشاندانێکی کارمەندانی دادگای سلێمانی‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی ئام����اره‌كان ه����ه‌ژاری‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تان گه‌یش����توه‌ته‌‬ ‫ئاستێكی مه‌ترسیدار‪ ،‬ئه‌م قه‌یرانه‌ش‬ ‫وایك����ردوه‌ له‌س����ه‌دا ‪ 12‬خێزانه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان بچنه‌ ژێر هێڵی‬ ‫هه‌ژارییه‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌حم����ود عوس����مان به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫ئاماری س����لێمانی ئ����ه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئاشكراكرد هه‌ژاری تائاستی مه‌ترسی‬ ‫لە‌كۆمه‌ڵ����گادا ڕوی له‌زیادبون كردوه‌‪،‬‬ ‫هۆكاری سه‌ره‌كیش����ی ئه‌م قه‌یرانه‌یه‌‪،‬‬ ‫وتیش����ی "ئه‌گه‌ر دۆخ����ی دارایی به‌م‬ ‫جۆره‌ ب����ه‌رده‌وام بێت ئه‌وا ئاس����تی‬ ‫هه‌ژاری كه‌ ئێستا له‌سه‌دا ‪ 12‬زیاتره‌‪،‬‬ ‫به‌رزتر ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ئام����اری س����لێمانی‬ ‫ئه‌وه‌ش����ی بۆ ئاوێن����ه‌ نه‌ش����ارده‌وه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬

‫بێكاری����ش له‌كۆمه‌ڵگادا وه‌كو هه‌ژاری‬ ‫بۆ له‌س����ه‌دا ‪ 9‬هه‌ڵكش����اوه‌‪ ،‬وتیشی‬ ‫"له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی بێكاری كه‌متره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ی كار ده‌كه‌ن كرێی كاركردنیان‬ ‫كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫ڕۆژان����ه‌ ئامارو ژم����اره‌كان له‌باره‌ی‬ ‫دۆخ����ی خراپی حكومه‌ت����ه‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫پ����ارت‌و ڕێكخ����راوو په‌رله‌مانتارانه‌وه‌‬ ‫ده‌خرێنه‌ڕو‪ ،‬كه‌ هیچ ئاماژه‌ بۆ دۆخی‬ ‫باش����ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ناك����ه‌ن ئ����ه‌وه‌ش وایك����ردوه‌ خه‌ڵك‬ ‫بێئومێدبێت‪.‬‬ ‫د‪.‬غالب محەمه‌د س����ه‌رۆكی به‌شی‬ ‫ئاب����وری له‌بزوتنه‌وه‌ی گ����ۆڕان ئه‌وه‌‬ ‫بۆ ئاوێنه‌ ئاش����كرا ده‌كات‪ ،‬به‌داهاتی‬ ‫ناوخۆ هه‌رێمی كوردس����تان ده‌توانێت‬ ‫موچه‌ی ئێس����تای فه‌رمانبه‌ران دابین‬

‫بكات ئه‌وه‌ش����ی به‌ژماره‌ سه‌لماندوه‪‌،‬‬ ‫وتیش����ی "ته‌نه����ا به‌داهات����ی ناوخۆ‌و‬ ‫س����وته‌مه‌نی ده‌توانین ڕوبعه‌ موچه‌ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ران دابین بكه‌ن"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی به‌شی ئابوری بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ����ۆڕان ب����اوه‌ڕی بزوتنه‌وه‌ک����ەی‬ ‫ناشارێته‌وه‪ ‌،‬ئه‌و ده‌ڵێت "بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان گه‌یشتوه‌ته‌ ئه‌و بڕوایه‌ی ئه‌گه‌ر‬ ‫داهاتی نه‌وت به‌ش����ێوه‌یه‌كی شه‌فاف‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت ئه‌واده‌توانرێت‬ ‫موچه‌ی ت����ه‌واوی فه‌رمانبه‌ران دابین‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫وه‌ك����و چاالكوانان باس����ی ده‌كه‌ن‬ ‫"دۆخه‌کە له‌ئان‌و س����اتی ته‌قینه‌وه‌ی‬ ‫جه‌ماوه‌ریدایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ربێت چاره‌سه‌ری‬ ‫به‌په‌له‌ی بۆ نه‌كرێت ڕه‌نگه‌ برسیه‌تی‬ ‫ده‌واری شڕی حكومه‌ت هه‌ڵماڵێت"‪‌.‬‬

‫"ته‌نها یه‌ك كۆمپانیای مۆبایل مانگان ‌ه به‌به‌های ‪ 2‬ملیۆن دۆالر ئایفۆن ده‌فرۆشێت"‬

‫ئایفۆنی ‪ 7‬له‌هه‌رێمی كوردستان پێشوازی گه‌رمی لێكرا‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫هه‌رێمی كوردستان پێشوازی فراوان‬ ‫له‌به‌رهه‌می ئایفۆن ‪‌7‬و ئایفۆنی ‪7‬ی‬ ‫پڵه‌س ده‌كات‪ ،‬كۆمپانیای ئه‌سێ‬ ‫كه‌ بریكاری سه‌ره‌كی كۆمپانیای‬ ‫ئه‌پڵه‌ له‌هه‌رێمی كوردستان‌و عێراق‬ ‫ئاشكرایده‌كات "یه‌كه‌م په‌خشی وه‌شانی‬ ‫ئایفۆ ‪‌7‬و ئایفۆنی ‪7‬ی پڵه‌سه‌ له‌بازاڕدا‬ ‫نه‌ماوه‌و ده‌ستبه‌جێ فرۆشراوه‌"‪.‬‬

‫ئه‌وانه‌ی كه‌ ئه‌م‬ ‫مۆبایلە‌ده‌كڕن‬ ‫له‌سه‌دا ‪ 10‬بۆ ‪20‬ی‬ ‫كۆمه‌ڵگان له‌سه‌رو‬ ‫چینی مامناوه‌ندو‬ ‫هه‌ژار‌ن‌‬

‫باوه‌ڕ جه‌م���ال به‌ڕێوه‌به‌ری ڕاگه‌یاندنی‬ ‫كۆمپانیای ئه‌س���ێ بۆ بازرگانی مۆبایل‌و‬ ‫ئه‌لیكترۆنیات ئ���ه‌وه‌ی بە‌ئاوێنه ڕاگه‌یاند‬ ‫"له‌سلێمانی له‌كۆی ئه‌و وه‌جبه‌ی هێناومان ‌ه‬ ‫یه‌كه‌م ڕۆژ ‪ 40‬دانه‌ی لێفرۆشراوه‌‌و له‌هه‌مو‬ ‫كوردستانیش ‪ 200‬دان ‌ه فرۆشراوه‌"‪.‬‬ ‫ڕۆژی ‪16‬ی ئ���ه‌م مانگ���ه‌ هاوكات���ی‬ ‫ئه‌مریكا كۆمپانیای ئه‌س���ێ بۆ بازرگانی‬ ‫مۆبای���ل توانی یه‌كه‌م وه‌ش���انی مۆبایلی‬ ‫ئایف���ۆن ‪‌7‬و ئایفۆن���ی ‪7‬ی پڵه‌س���ی‬ ‫له‌س���لێمانی نمایشبكات‪ ،‬ئه‌وه‌ش وایكرد‬ ‫هه‌ر له‌وڕۆژه‌دا هاواڵتیان ئه‌و به‌رهه‌مه‌ی‬ ‫كۆمپانیای ئه‌پڵیان ده‌ستكه‌وێت‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ڕاگه‌یاندن���ی كۆمپانیای‬ ‫ئه‌سێ بۆ بازرگانی مۆبایل‌و ئه‌لیكترۆنیات‬ ‫جه‌ختی له‌س���ه‌ر گرنگی هێنانی ئایفۆنی‬ ‫‪ 7‬كرده‌وه‌ له‌كات���ی خۆیدا‪ ،‬وتی "یه‌كه‌م‬ ‫وه‌جب���ه‌ی مۆبایلی ئایف���ۆن ‪‌7‬و پڵه‌س‬ ‫بە‌پێی ڕه‌ن���گ‌و قه‌باره‌ك���ه‌ی نرخه‌كه‌ی‬ ‫جیاواز‌ه به‌اڵم له‌به‌رزترین ئاستدا بە‌‪995‬‬ ‫دۆالر فرۆشراوه‌"‪.‬‬

‫ئایفۆنی ‪7‬ی کەوتە بازاڕەوە‬ ‫وتیش���ی "وه‌جبه‌ی دوه‌می وه‌ش���انی‬ ‫نویێ ئایفۆنی ‪ 7‬پێش���وازییه‌كی گه‌رمی‬ ‫لێك���را له‌الی���ه‌ن هه‌واداران���ی ئایفۆنه‌وه‌‬ ‫له‌كوردستان"‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌و هه‌ودارانه‌ ك ‌ه یه‌كه‌م كه‌سبو‬ ‫هاته‌ ژوره‌و‌ه ئایفۆنێكی ‪ 7‬پڵه‌س���ی كڕی‬ ‫ناوی محه‌مه‌د بو‪ ،‬ئه‌و مۆبایله‌كه‌شی ك ‌ه‬ ‫پێی بو ئایفۆنێكی ‪6‬ی ئێس بو‪ ،‬قس���ه‌ی‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌كردو وتی "ئایفۆن هه‌وادارێكی‬

‫زۆری هه‌ی���ه‌ له‌جیه���ان‌و ئه‌ویش یه‌كێك ‌ه كۆمپانی���ای ئه‌س���ێ ئ���ه‌و باس���ی مۆبای���ل‌و ئه‌لیكترۆنیات جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫له‌ه���ه‌واداره‌كان‪ ،‬ئه‌م���ڕۆش بۆیه‌ هاتو‌ه تایبه‌تمه‌ندیه‌كان���ی ئایفۆنی حه‌وتی كرد‪ ،‬ئه‌وه‌ده‌كات���ه‌وه‌ "ئایف���ۆن له‌بازاڕه‌كانی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌یه‌ ببێته‌ یه‌كێ���ك له‌كڕیاره‌كانی ك���ه‌ تایبه‌تمه‌ندی گرنگ���ی تێدایه‌‪ ،‬وتی كوردستان پڕفرۆشترینه‌"‬ ‫یه‌كه‌مینه‌كانی ئایفۆنی ‪ ،"7‬جه‌ختیش���ی "ئه‌م مۆبایلە ‌جگ ‌ه له‌چه‌ندین گۆڕانكاری‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی ئام���اری ف���رۆش‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كرده‌وه‌ ئه‌و چێژ لە‌ئایفۆن بنه‌ڕه‌تی له‌بواری وێنه‌و هێتفۆن‪ ،‬هاوكات له‌كۆمپانی���ای ئه‌س���ێ مانگان��� ‌ه ئایفۆن‬ ‫وه‌رده‌گرێت‌و وتیشی "من به‌ڕێژیه‌كی زۆر مۆبایلێكی توندوتۆڵه‌و به‌رگه‌ی ش���كان‌و به‌هه‌مو جۆره‌كانی���ه‌وه‌ ڕێژه‌یه‌كی زۆری‬ ‫له‌ئایفۆن���ی به‌رهه‌م���ی كۆمپانیای ئه‌پڵ ته‌ڕبون ده‌گرێت"‪.‬‬ ‫لێده‌فرۆش���رێت له‌بازاڕه‌كانی كوردستان‪،‬‬ ‫ڕازیم"‪.‬‬ ‫به‌جۆرێك ته‌نها كۆمپانیای ئه‌سێ ئاستی‬ ‫‌س���ێ‪،‬‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫‌كۆمپانیای‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌ش���ی‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫هاوكار‬ ‫فرۆشی مۆبایلی ئایفۆنی ده‌گات ‌ه ‪ 2‬ملیۆن‬ ‫می���ر عوم���ه‌ر یه‌كێكه‌ له‌ش���اره‌زاكانی ب���اوه‌ڕ جه‌مال به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ڕاگه‌یاندنی دۆالر‪.‬‬ ‫جیهان���ی مۆبای���ل ه���اوكات كارمه‌ندی كۆمپانی���ای ئه‌س���ێ ب���ۆ بازرگان���ی‬ ‫ئابوریناسان باسی ئه‌وه‌ده‌كه‌ن ئه‌وانه‌ی‬

‫له‌م دۆخ���ه‌ داراییه‌دا ڕویان له‌وه‌ش���انی‬ ‫نوێ���ی ئایفۆن كردو‌ه ئه‌و كه‌س���انه‌ن ك ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندن‌و ئاس���تی ئابورییان له‌سه‌رو‬ ‫مامناوه‌ندو هه‌ژارییە‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫نیهاد خالید سه‌رۆكی به‌شی كارگێڕی‬ ‫بان���ك له‌زانك���ۆی گه‌ش���ه‌پێدانی مرۆیی‬ ‫باس���ی له‌گرنگی هێنانی ئایفۆنی ‪ 7‬كرد‬ ‫بۆ بازاڕه‌كانی كوردس���تان‪ ،‬وتی "له‌ڕوی‬ ‫كراوه‌ی���ی ئاب���وری‌و كران���ه‌وه‌ی ئابوری‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان ب���ه‌ڕوی دونیای‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی خۆیدا گرنگ���ه‪ ،‬به‌اڵم قه‌یرانی‬ ‫دارایی نه‌یهێش���ت ئ���ه‌م كرانه‌وه‌ی ‌ه ببێت ‌ه‬ ‫دی���ارده‌و ب���ازاڕی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫بگرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی به‌ش���ی كارگێ���ڕی بان���ك‬ ‫له‌زانكۆی گه‌ش���ه‌پێدانی مرۆیی باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی ب���ۆ ئاوێنه‌ك���رد "ئه‌وانه‌ی ك ‌ه‬ ‫ئه‌م مۆبایلە‌ده‌كڕن له‌س���ه‌دا ‪ 10‬بۆ ‪20‬ی‬ ‫كۆمه‌ڵگان له‌س���ه‌رو چین���ی مامناوه‌ندو‬ ‫ه���ه‌ژاره‌و‌هن‌و ئ���ه‌و پاره‌ی���ه‌ی له‌كڕینی‬ ‫ئایفۆندا خه‌رج���ی ده‌كه‌ن بۆ جوانكاری‌و‬ ‫خۆش���ی دایناوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش پێیده‌وترێت‬ ‫(كڕینی بێ مرونه‌ت)"‪.‬‬ ‫وه‌كو ئابوریناس���ه‌كه‌ ئام���اژه‌ی پێدا‬ ‫به‌ده‌مه‌وچ���ون بۆ كڕین���ی ئایفۆنی ‪‌7‬و‬ ‫ئایفۆنی ‪ 7‬پڵه‌س به‌و شێوه‌ خێرای ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫نیش���انده‌دات كه‌ ئه‌م قه‌یران ‌ه نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫ڕێگه‌ له‌خواس���ته‌ تایبه‌تیه‌كانی به‌شێك‬ ‫له‌خه‌ڵك بگرێت‌و هێشتا به‌شێك له‌خه‌ڵكی‬ ‫م���اوه‌ له‌قۆناغ���ی س���ه‌روی دابینكردنی‬ ‫پێداویستیه‌كانیاندان‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫ئه‌مه‌ریکا‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌شی کوردی ده‌نگی ئه‌مه‌ریکا‌ ئاماده‌ی ده‌کات‬

‫بۆچی هه‌ڵبژاردنی ئه‌مساڵی سه‌رۆکایه‌تی ئه‌مه‌ریکا جیاوازه‌؟‬

‫"خه‌ڵک لێر‌ه فه‌رمانبه‌رو بوکه‌ڵه‌ی حزب نییه‌‪ ،‬حزب چی پێبڵێت ئه‌و وا بکات"‬ ‫ئا‪ :‬یه‌حیا به‌رزنجی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌مریکا یه‌کیکه‌ له‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنانه‌ی چه‌ند په‌یوه‌ندی به‌نێوخۆی‬ ‫واڵته‌که‌وه‌ هه‌یه‪ ‌،‬ئه‌وه‌نده‌ش له‌واڵتانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریکاش بە‌هه‌نده‌وه‌ لێی‬ ‫ده‌ڕوانن‪ ،‬هاوکارمان له‌به‌شی کوردی‬ ‫ده‌نگی ئه‌مریکا "حه‌یده‌ر که‌ریم"‬ ‫که‌ سااڵنێکی زۆره‌ روماڵی تایبه‌ت‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌مریکا ده‌کات‪ ،‬له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌دا ده‌ڵێت "سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مریکا سیاسه‌تیکی درێژخایه‌نه‌ له‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌دانیم دوای ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌‬ ‫گۆڕانگاری ستراتیژی به‌خۆوه‌ ببینێت"‪.‬‬ ‫*بۆچ����ی ئه‌مس����اڵ زۆربه‌ی ش����یکه‌ره‌و‌ه‬ ‫سیاس����ییه‌کان هه‌ڵبژاردنی س����ه‌رۆکایه‌تی‬ ‫ئه‌مه‌ری����کا به‌هه‌ڵبژاردنێک����ی جی����اواز‬ ‫ناوده‌به‌ن؟‬ ‫ ل����ه‌دو روه‌وه‌ جی����اواز ب����و‪ ،‬ه����ه‌ردو‬‫پاڵێوراوه‌ک����ه‌ جی����اوازن‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا له‌روی‬ ‫به‌رنامه‌کانیش����یانه‌وه‌ ک����ه‌ له‌کارنام����ه‌ی‬ ‫تۆکمه‌و پڕی بانگه‌شه‌ی هه‌ڵبژاردندا کۆیان‬ ‫کردوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ه����ه‌ردو پاڵیوراوی پۆس����تی‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی ئه‌مریکا الی خه‌ڵک زۆر په‌سه‌ند‬ ‫نین‪ ،‬هێله‌ری به‌هۆی گه‌نده‌ڵییه‌وه‌‪ .‬ترامپیش‬ ‫به‌هۆی رارایی له‌سیاسه‌ت‌و بۆچوونه‌کانیداو‬ ‫په‌ش����یمان بونه‌وه‌ له‌لێدوانه‌کانیداونه‌بوونی‬ ‫ئه‌زموونی سیاسی‪ .‬هه‌له‌ری به‌وه‌ ناوبانگی‬ ‫ده‌رک����ردوه‌ گوای����ه‌ ده‌س����تی له‌گه‌نده‌ڵیدا‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مریکای له‌خۆرهه‌اڵتی ناوه‌راست شکست‬ ‫پێهێن����اوه‌‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش پشتئه‌س����توور ده‌که‌ن‬ ‫به‌به‌ش����داری هێله‌ری له‌ده‌نگدان بۆ لێدانی‬ ‫عێراق له‌س����ه‌رده‌مانی جۆرج بۆش����دا‪ .‬که‌‬ ‫خه‌ڵک له‌گ����ه‌ڵ ئه‌و جه‌نگ����ه‌دا نه‌بوه‪ ،‬یان‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی له‌لیبیا رویدا که‌ باڵویزی ئه‌مریکاو‬ ‫‪ 4‬فه‌رمانده‌ی س����ه‌ربازی بونه‌ قوربانی که‌‬ ‫له‌س����ه‌رده‌مانی ئ����ه‌و روداوه‌ پێویس����تیان‬ ‫به‌پش����تگیری س����ه‌ربازی هه‌ب����وه‌و ئ����ه‌و‬ ‫نه‌یکردووه‌‪ .‬ئه‌وه‌ خه‌تاکه‌ی ده‌که‌نه‌ ئۆباڵی‬ ‫ئه‌و‪ ،‬که‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ بوه‌‪،‬‬ ‫له‌کاتێکدا لیبیا ئه‌وه‌ی که‌له‌ئه‌س����تۆیدا بوه‌‬ ‫جێبه‌جێی کردووه‌ له‌راده‌ست کردنی هه‌رچی‬ ‫م����ادده‌ی کیمیاوی����ی که‌ ههی‌ب����ووه‌و هیچ‬ ‫مه‌ترس����ییه‌کی نه‌ماوه‌‪ ،‬تاوه‌کو ئاوا له‌لیبیا‬ ‫بکرێ����ت که‌‌ به‌قازانجی ئیس��ل�امی توندڕه‌وو‬ ‫قاعی����ده‌و داع����ش که‌وتوه‌ت����ه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئاش����کرا بونی په‌یوه‌ندییه‌ ته‌له‌فۆنییه‌کانی‌و‬ ‫ئیمه‌ی لە‌تایبه‌تییه‌کانی که‌ وه‌کو گه‌نده‌ڵی‬ ‫حیس����اب ده‌کرێ����ت‪ .‬چونکه‌ له‌سیاس����ه‌تی‬ ‫ئه‌مری����کادا ک����ه‌س ب����ۆی نییه‌ ل����ه‌و پێگه‌‬ ‫هه‌س����تیارانه‌ ئیمه‌یلی تایبه‌تی‌و په‌یوه‌ندی‬ ‫کردن����ی تایبه‌ت����ی به‌کاربهێنێ����ت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫بۆ پاراس����تن‌و‌ ترس له‌هاکه‌ره‌کان‪ ،‬که‌ ئه‌و‬ ‫ترسه‌ش له‌جێی خۆیدا بووه‌و به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌‬ ‫ماڵپه‌ڕی کۆمیته‌ی دیموکراته‌کان هاک کرا‪،‬‬ ‫له‌و روه‌ش����ه‌وه‌ هه‌له‌ری روس����یا تۆمه‌تبار‬ ‫ده‌کاو لە‌بانگه‌شه‌کانیش����دا بووه‌ت����ه‌ مایه‌ی‬ ‫تانه‌ی رکابه‌ره‌که‌ی ترامپ که‌ ده‌ڵێت روسیا‬ ‫وای نه‌کردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئ����ه‌و وای کردوه‌ داوا‬ ‫ده‌که‌م ئ����ه‌و مه‌یالنه‌ی تری����ش وااڵ بکا که‌‬

‫کورد ده‌وڵه‌ت نیی ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ی ئێستا ئه‌مریکا‬ ‫له‌گه‌ڵ کورد ده‌یکات‬ ‫تاکتیکێکی سیاسی‬ ‫کاتییه‌‪ ،‬راسته‌ به‌ئاشکرا‬ ‫پشتیوانی کورد ده‌کات‬ ‫به‌اڵم سنورداره‌و هێڵی‬ ‫سور نابه‌زێنیت‪ ،‬ک ‌ه‬ ‫تورکیا له‌خۆی بکات‬ ‫هیالری‌و ترامپ‬ ‫کلینتن شاردونییه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫*باش����ه‌ ئه‌م دو کاندیده‌ رێژه‌ی پشتگیری‬ ‫خه‌ڵ����ک لێیان له‌ئاس����تێکی باش����دا نییه‌‪،‬‬ ‫له‌نێوخ����ۆی حزبه‌کانیش����یان ‌دژایه‌تیی����ان‬ ‫ده‌کرێ����ت‪ ،‬بۆچ����ی ب����ون به‌پاڵێ����وراوی‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی؟‬ ‫ ئه‌مه‌ پرۆسه‌ی دیموکراسییه‌و به‌ده‌ست‬‫ک����ه‌س نیی����ه‌‪ ،‬ح����زب ناتوانێ����ت روبه‌روی‬ ‫بوه‌س����تێته‌وه‌‪ ،‬جه‌ن����د که‌س����ێک خۆی����ان‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرن‪ ،‬ده‌بنه‌ کاندیدی حزبه‌که‌یان‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌رێگه‌ی به‌رنامه‌کانیانه‌وه‌ متمانه‌ی‬ ‫زۆرتری����ن خه‌ڵکی ئه‌مریکا به‌ده‌س����تبهێنن‪،‬‬ ‫ئی����دی هه‌رک����ه‌س زۆرت����ر ده‌ن����گ خه‌ڵک‬ ‫به‌ده‌ستبهێنێ ده‌بێته پاڵیوراوی ئه‌و دو حز‬ ‫بە‌بۆ پۆسته‌که‌ی سه‌رۆک‪.‬‬ ‫* له‌هه‌ڵبژاردن����ی ئ����ه‌و که‌س����انه‌و خ����ۆ‬ ‫کاندیدکردنی����ان ح����زب بڕی����ار ده‌دات یان‬ ‫خه‌ڵک؟ که‌ دواجار ئه‌وان نوێنه‌ری یه‌ک له‌و‬ ‫دوو پارته‌ن‌؟‬ ‫ خه‌ڵ����ک له‌هه‌م����وو هه‌ڵبژاردن����ه‌کان‬‫بڕیارده‌ره‌‬ ‫* ب����ه‌اڵم ئه‌و خه‌ڵک����ه‌ ئه‌ندامی ئه‌و حزبه‌و‬ ‫هه‌ودارن بۆیه‌ ده‌نگ ده‌ده‌ن؟‬ ‫ لێ����ره‌ حزبه‌یه‌ت����ی وه‌ک����و خۆڕهه‌اڵتی‬‫ناوه‌ڕاس����ت نیی����ه‌‪ ،‬لێره‌ به‌ته‌نه����ا ئه‌ندامی‬ ‫حزبه‌ک����ه‌ ده‌نگناده‌ن‪ ،‬خه‌ڵک����ی ناحزبیش‬ ‫ده‌نگ����ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌رکه‌س ماف����ی ده‌نگدانی‬ ‫هه‌بێت ئ����ازاده‌ له‌وه‌ی ده‌ن����گ بە‌به‌رنامه‌ی‬ ‫کێ ده‌دات‪ .‬لێ����ره‌ خه‌ڵک ده‌نگ بە‌به‌رنامه‌و‬ ‫کارنام����ه‌ی ئ����ه‌و ک����ه‌س‌و حز ب����ە‌ده‌ده‌ن‬ ‫بزان����ێ کامه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ن����دی واڵت‌و خودی‬ ‫خۆیه‌تی ده‌نگی بۆ ده‌دات‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مس����اڵ‬ ‫به‌دیموکرات����ی بدات‪ 4 ،‬س����اڵی دی ره‌نگه‌‬ ‫بیدات����ه‌ کۆمارییه‌کان‌و بە‌پێچه‌وانه‌ش����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌ستاوده‌س����ت کردنی ده‌سه‌اڵت لێی‬ ‫ئاس����انتر نیی����ه‌‪ .‬خه‌ڵک لێ����ره‌ فه‌رمانبه‌رو‬ ‫بوکه‌ڵه‌ی حزب نییه‌‪ ،‬حزب چی پێبڵێت ئه‌و‬ ‫وا بکات‪ .‬زۆربه‌ی جار ده‌نگی سه‌ربه‌خۆکان‬

‫بۆ زۆربه‌ی کاندیده‌کان یه‌کال که‌ره‌وه‌ بووه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ رێ����ژه‌ی زۆرن‌و به‌پێ����ی به‌رنامه‌کان‬ ‫هه‌رج����اره‌و رووی له‌الیه‌ک����ه‌‪ .‬خاڵێک����ی تر‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ خه‌ڵکی ناحزبیش وه‌ک حزبییه‌کان‬ ‫ده‌نگ به‌و نوێنه‌رانه‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬له‌بنچینه‌ش����دا‬ ‫خه‌ڵک به‌شدار‌ه له‌دیاریکردنی ئه‌و که‌سانه‌ش‬ ‫ک����ه‌ دیاریده‌کرێ����ن‪ .‬له‌نێ����و دیموکراته‌کان‬ ‫شتێکی دیکه‌ هه‌یه‌ که‌ پێیده‌وترێت "سوپه‌ر‬ ‫ده‌لیگه‌یت"‪ ،‬ک����ه‌ ئه‌وانه‌ زۆر ت����ای ته‌رازو‬ ‫باالنسی کاندیده‌کان ده‌گۆڕێت‪ ،‬به‌پێی زۆرو‬ ‫که‌مییان له‌وناوچانه‌‪.‬‬ ‫* سوپه‌ر ده‌لیگه‌یت چییه‌؟‬ ‫ س����وپه‌ر ده‌لیگه‌یت له‌که‌سانی رێبه‌رانی‬‫ح����زب پێکهات����وه‌‪ ،‬له‌دامه‌زرێنه‌رانی یاخود‬ ‫سه‌رۆکه‌ پێشووه‌کان‌و ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران‌و پیران‪ ،‬هه‌روه‌ها که‌سانی ناودارو‬ ‫چاالکی حزب����ی‌‪ ،‬قورس����ایی ئه‌مانه‌ به‌پێی‬ ‫شوێنی نیش����ته‌جیبون‌و ژماره‌ی دانیشتوان‬ ‫ده‌گۆڕێ����ت‪ ،‬کالیفۆرنی����ا ‪ 471‬ده‌لیگه‌یت����ی‬ ‫هه‌یه‌ هه‌روه‌ها نیۆرک‌و ته‌کس����اس له‌شاره‌‬ ‫قه‌ره‌باڵه‌غه‌کان����ن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا ویالیه‌تێکی‬ ‫وه‌کو داکۆتا ‪ 20‬ده‌لیگه‌یتی هه‌یه‌‪ .‬ویالیه‌تی‬ ‫ڤێرجینی����ا دابه‌ش ده‌کریت به‌س����ه‌ر چه‌ند‬ ‫ناوچه‌یه‌کدا به‌خ����ۆی ‪ 72‬ده‌لیگه‌یتی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ناوچه‌ هه‌ی����ه‌ ‪ 3‬ده‌لیگه‌یت����ی به‌رده‌که‌وێ‌و‬ ‫دابه‌ش ده‌بن‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌ر شاره‌و ئه‌ندامی‬ ‫کۆنگرێسیان هه‌یه‌ یان پیران‪ ،‬ئه‌وانه‌ هه‌موی‬ ‫مافی ده‌نگدانیان هه‌یه‌ له‌و ناوچانه‌ی تیایدا‬ ‫نیشته‌جێن‪.‬‬ ‫* که‌وابو ئ����ه‌م حزبیان����ه‌و ده‌نگی خه‌ڵک‬ ‫پێکه‌وه‌ بڕیارده‌رن؟‬ ‫ زۆرب����ه‌ی کات له‌گ����ه‌ڵ ده‌نگی خه‌ڵکدا‬‫ده‌ڕۆن‪ ،‬به‌نمون����ه‌ بێرن����ی سانده‌رس����ت که‌‬ ‫رکابه‌ری هه‌له‌ری ب����و‪ ،‬له‌هه‌ندێک ویالیه‌ت‬ ‫س����وپه‌ر ده‌له‌گه‌یت له‌گه‌ڵ ده‌نگی خه‌ڵکدا‬ ‫نه‌بو که‌ سانده‌رس له‌پێش هه‌له‌رییه‌وه‌ بوه‌‬ ‫له‌هه‌ندێ ستان‪ ،‬که‌چی سوپه‌ر ده‌له‌گێته‌کان‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ خه‌ڵکه‌که‌ی ده‌نگیان به‌هه‌له‌ری‬

‫دابوو له‌دژی ساندیرس‌‪.‬‬ ‫* هه‌ردوو کاندیده‌که‌ هه‌ر رۆژه‌و یه‌کێکیان‬ ‫له‌پێش����ه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌نگه‌ ئه‌رێنییه‌کان رویان‬ ‫له‌هه‌له‌رییه‌ زیاتر؟‬ ‫ به‌پێی کات‌و شوێن ده‌گۆڕدریت‪ ،‬هه‌له‌ری‬‫لهس����تانی په‌لس����لڤانیا ‪ 15‬خاڵ له‌پێش بو‬ ‫ئێس����تا بوه‌ به‌‪ 4‬خاڵ‪ ،‬له‌ئۆهایۆ له‌پێشه‌وه‌‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا ترامپ ‪ 2‬خاڵ له‌پێش����ه‌‪،‬‬ ‫فلۆریدا هه‌له‌ری ‪ 6‬خاڵ له‌پێش بو ئێس����تا‬ ‫بوه‌ته‌ یه‌کس����ان‪ .‬له‌ته‌کس����اس که‌ شوێنی‬ ‫کۆمارییه‌کانه‌‪ ،‬یه‌که‌مج����اره‌ دیموکراته‌کان‬ ‫پی����ش کۆمارییه‌کان بکه‌ون ل����ه‌وێ ‪ 4‬خاڵ‬ ‫له‌پێش ترامپه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫* به‌رده‌وام سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ کاریگه‌ری‬ ‫بۆ سه‌ر ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریکایه‌‪ ،‬ئایا له‌دووای‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ له‌و باوه‌ڕه‌دای سیاس����ه‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مه‌ری����کا گۆڕان����کاری ج����ۆری‬ ‫به‌خۆوه‌ ببینێت؟‬ ‫ ئه‌وه‌ی که‌ ده‌یڵێن له‌کاتی بانگه‌شه‌کان‬‫به‌تایبه‌ت����ی ترامپ که‌ به‌نی����ازه‌ گۆڕانکاری‬ ‫ریش����ه‌یی بکات‪ ،‬زیاتر بۆ راکێشانی ده‌نگی‬ ‫خه‌ڵک����ه‌‪ ،‬سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مری����کا‬ ‫سیاس����ه‌تیکی درێژخایه‌نه‌ له‌و باوه‌ڕه‌دانیم‬ ‫گۆڕانگاری س����تراتیژی به‌خ����ۆوه‌ ببینێت‪،‬‬ ‫به‌نمونه‌ له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌کانی له‌ناوچه‌که‌‬ ‫ئه‌سته‌مه‌ گۆڕانکاری به‌خۆوه‌ ببینێت‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫له‌هه‌ندێ جێگا ساردی تێبکه‌وێت‪ ،‬به‌نمونه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ تورکیا که‌ هاوپه‌یمانێکی ستراتیژی‬ ‫ئه‌مریکایه‌‪ ،‬هه‌ندێجار دژی یه‌کتریشن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گۆڕانکاری جه‌وهه‌ری به‌خۆوه‌ نابینێت‪.‬‬ ‫* له‌و ب����اوه‌ڕه‌دای بازن����ه‌ی هاوپه‌یمانێتی‬ ‫ئه‌مریکا له‌خۆرهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‌و ناوچه‌که‌‬ ‫به‌گش����تی فراوانتر بکات ئه‌مجاره‌ کوردیشی‬ ‫تیا بێت؟‬ ‫ ئه‌و واڵتانه‌ی که‌ له‌روس����یا جیابونه‌وه‌‬‫چونه‌ هاوپه‌یمانێتییه‌که‌ی ئه‌مریکاوه‌‪ .‬کورد‬ ‫ده‌وڵه‌ت نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ی ئێستا ئه‌مریکا له‌گه‌ڵ‬ ‫کورد ده‌یکات‪ ،‬تاکتیکێکی سیاسی کاتییه‌‪.‬‬

‫راسته‌ به‌ئاشکرا پش����تیوانی کورد ده‌کات‪،‬‬ ‫به‌اڵم سنورداره‌و هێڵی سور نابه‌زێنیت‪ ،‬که‌‬ ‫تورکیا له‌خۆی بکات‪.‬‬ ‫* له‌مێ����ژوی ئه‌مریکا بوه‌ ک����ه‌ هاوپه‌یمانی‬ ‫س����تراتیژی له‌گ����ه‌ڵ نه‌ته‌وه‌یی ب����ێ ئااڵدا‬ ‫ببه‌ستێت؟‬ ‫ ش����تی وا نه‌بوه‌ که‌ ده‌وڵ����ه‌ت نه‌بیت‌و‬‫که‌وتبیته‌ هاوپه‌یمانێتی ئه‌مریکاوه‌‪.‬‬ ‫* ئێس����تا ئه‌وه‌ی له‌بانگه‌شه‌کان ده‌یبینین‬ ‫گۆڕان����کاری زۆر هه‌ڵده‌گرێ����ت‪ ،‬تۆ ده‌ڵیی‬ ‫چی؟‬ ‫ ئه‌مریکا سیاس����ه‌ته‌ ستراتیژییه‌کانی بۆ‬‫زیاتر لە‌‪ 50‬ساڵ داڕشتوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ده‌وترێت‬ ‫زیاتر بۆ هه‌ڵبژاردن‌و رای گش����تییه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫له‌ش����ێوه‌ی کارکردندا له‌سه‌ر ئاستی ناوخۆ‬ ‫هه‌ندێ گۆڕانکاری روب����دات‪ ،‬دواجار هه‌مو‬ ‫بۆچ����ون‌و راکان ب����ۆ باش����کردنی ئاینده‌ی‬ ‫واڵتێکه‌ که‌ ئه‌مریکایه‌‪.‬‬ ‫* ش����تێ زۆر لێ����ره‌ له‌س����ه‌ر وه‌خت����ی‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌کان ده‌وترێت که‌ سیاس����ه‌تی‬ ‫کۆمارییه‌کان روی له‌ده‌ره‌وه‌یه‌و دیموکراته‌کان‬ ‫روی له‌کێشه‌ نێوخۆییه‌کانه‌؟‬ ‫ دیموکراته‌کان زیاتر له‌س����ێکته‌ره‌کانی‬‫نێوخ����ۆ ده‌خه‌نه‌ کارنام����ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫تێڕوانینه‌کانیان زیاتر به‌ئاراس����ته‌ی باشتر‬ ‫کردنی ب����اری ده‌رامه‌نتی ه����ه‌ژاران‌و چینی‬ ‫مامناوه‌ن����ده‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن����ده‌ گرنگیش ده‌ده‌ن‬ ‫به‌س����وپاو کاروب����اری ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مری����کا‪.‬‬ ‫کۆماریی����ه‌کان ئه‌وانی����ش تێڕوانینی����ان بۆ‬ ‫گرفته‌کانی ناوخۆو باشکردنی به‌شێوه‌یه‌که‌‬ ‫زۆر له‌و مه‌س����ه‌ لە‌ئابوریانه‌ی له‌ئه‌س����تۆی‬ ‫واڵته‌که‌دای����ه‌ ده‌یانه‌وێ س����وکتری بکه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانیش هه‌وڵی باشکردنی گرفته‌کان‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم بە‌به‌رنامه‌ی جیاوازتر‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫گرنگی زۆرده‌ده‌ن به‌س����وپاو نمایش����کردنی‬ ‫مشت‌و "عه‌زه‌الت" له‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریکا‪.‬‬ ‫* ئای����ا هی����چ لێکچونێک له‌نێوان ش����ه‌ڕی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی ئه‌م دو کاندیده‌ له‌چاو ئه‌وانه‌ی‬

‫ته‌رخ����ان ب����کات‪ .‬هه‌روه‌ها ‪ 50‬پس����پۆڕی‬ ‫شاهید عەلەوی‬ ‫ناس����راوی بواری ئاسایش����ی نیش����تمانی‌و‬ ‫سیاس����ه‌تی ده‌ره‌وه‌ی کۆمارێخوازه‌کان که‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانی سه‌رۆک کۆماری ‪2016‬ی لە‌حکومه‌ته‌کان����ی ڕێچارد نیکس����ۆنه‌وه‌ تا‬ ‫ئه‌مه‌ری����کا لە‌هه‌مو هه‌ڵبژاردنه‌کانی س����ێ جۆرج ده‌بلیو بۆش به‌رپرس����ایه‌تی بااڵیان‬ ‫ده‌یه‌ی ڕابردو النی که‌م لە‌یه‌ک شتی تایبه‌ت هه‌بوه‌‪ ،‬لە‌نامه‌یه‌کی سه‌رئاوااڵدا ڕایانگه‌یاند‬ ‫دا جیاوازه‌‌و ئه‌و جیاوازییه‌ گرنگه‌ش زۆربونی که‌ ده‌نگ بە‌ترامپ ناده‌ن‪.‬‬ ‫هیله‌ری کلینت����ن لە‌دۆخێکی ئاوادا جگه‌‬ ‫ناخۆشه‌ویس����تی هه‌ردو پاڵی����وراوی پارته‌‬ ‫سه‌ره‌کییه‌که‌یه‌‪ .‬هه‌ڵبه‌ت هه‌ر لە‌ئه‌مه‌ش دا لە‌چه‌ن����د کاتی تایبه‌ت لە‌هه‌مو ڕاپرس����ییه‌‬ ‫ڕه‌وش����ی ترامپ لە‌کلینتن خراپتره‌ ته‌نانه‌ت گش����تییه‌کان دا پێ����ش ترام����پ که‌وتوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێک لە‌هاڤاڵنی پارتی خۆشی دژی ئه‌و به‌اڵم ئای����ا کۆی هه‌موی ئه‌مان����ه‌ بە‌مانای‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی ترامپ دۆڕاوی بێ ئه‌م ال‌و ئه‌و الی‬ ‫هه‌ڵوێستیان گرتوه‌‪.‬‬ ‫لە‌ئه‌وانه‌ ‪ 70‬که‌سایه‌تی ناسراوی کۆماری هه‌ڵبژاردنه‌کانی ‪ 2016‬یه‌‪.‬‬ ‫خواز ک����ه‌ لە‌نامه‌یه‌ک بۆ به‌رپرس����ی بااڵی‬ ‫مێژو چی ده‌ڵێت؟‬ ‫کومیته‌ی نیشتمانی کۆماریخوازه‌کان داوایان‬ ‫لە‌‪ 10‬هه‌ڵبژاردن����ی رابردودا زۆربه‌ی ئه‌و‬ ‫لێکرد تا بودجه‌ی ئه‌و کومیته‌ بۆ که‌مپه‌ینی‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ی ترام����پ خه‌رج ن����ه‌کات‌و بۆ پاڵیوراوانه‌ی که‌ لە‌حه‌وتوه‌کانی سه‌ره‌تایی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانی کۆنگره‌‌و سنێتی ئه‌مه‌ریکای مانگی س����ێپتامبر لە‌ڕاپرسیه‌ گشتییه‌کاندا‬

‫پێ����ش ڕه‌که‌به‌رکان����ی خۆی����ان که‌وتبون‪،‬‬ ‫لە‌مانگ����ی نوامب����ردا ده‌نگ����ی خه‌ڵکیان بۆ‬ ‫س����ه‌رۆکایه‌تی وه‌رگرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند جار‬ ‫بە‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌م ڕویداوه‌‪.‬‬ ‫بۆ وێنه‌ لە‌س����ێپتامبری ‪2000‬دا ئه‌لگور ‪10‬‬ ‫لە‌‪ 100‬پێش جۆرج ده‌بلی����و بوش که‌وتبو‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم لە‌کۆتایی����دا ئه‌مه‌ بوش ب����و که‌ بو‬ ‫بە‌سه‌رۆکی ئه‌مه‌ریکا‪ .‬یان لە‌ساڵی ‪1980‬دا‬ ‫بە‌پێی ڕاپرسێکی گش����تی ناوه‌ندی گاڵۆپ‬ ‫‪ 52‬لە‌س����ه‌دی ئه‌مه‌ریکاییه‌کان لە‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌بون که‌ ڕێگان بێ بیرکردنه‌وه‌ قس����ه‌‬ ‫ده‌کات‌و هه‌روه‌ها ‪ 42‬لە‌س����ه‌دی خه‌ڵکیش‬ ‫پێی����ان وابو هه‌ڵبژاردنی ڕێ����گان ئه‌مه‌ریکا‬ ‫توش����ی ش����ه‌ڕێکی تر ده‌کات‪ .‬به‌اڵم ڕێگان‬ ‫بە‌جیاوازییه‌کی زۆره‌وه‌ کارتری شکست دا‌و‬ ‫چو بۆ کۆشکی سپی‪.‬‬ ‫یه‌ک لە‌سه‌رنج ڕاکێشترین نمونه‌کان کاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانی ساڵی ‪ 1948‬ڕوی دا‪ .‬لە‌ئه‌و‬

‫ساڵه‌دا‪ ،‬هه‌ری تڕومه‌نی دێمۆکڕات لە‌هه‌مو‬ ‫ڕاپرس����یه‌کانی گش����تی دا لە‌تامس ده‌یڤی‬ ‫کۆم����اری خواز دواتر بو‌و ئه‌مه‌ وایکردبو که‌‬ ‫ڕۆژنامه‌ی کۆماری خوازی شیکاگۆ تریبیون‬ ‫پێ����ش ته‌واوبون����ی ئه‌ژماردن����ی ده‌نگه‌کان‬ ‫ڕۆژنامه‌که‌ی بە‌سه‌ردێڕی "ده‌یڤی لە‌تڕومنی‬ ‫ب����رده‌وه‌" چ����اپ ب����کات‪ .‬ب����ه‌اڵم ئه‌وه‌یکه‌‬ ‫هه‌لبژاردنه‌که‌ی بردبۆوه‌ ترۆمه‌ن بو‪.‬‬

‫ه����ه‌ر لە‌ئه‌و کاته‌ یه‌ک لە‌پس����پۆڕانی بواری‬ ‫ئاسایشی ئه‌مه‌ریکا وتی هه‌ڵبژاردنی که‌سێک‬ ‫بە‌س����ه‌رۆکایه‌تی ئه‌مه‌ری����کا ک����ه‌ ناتوانێت‬ ‫جی����اوازی نێوان ش����ه‌ڕێکی ڕاس����ته‌قینه‌‌و‬ ‫فیلمێک����ی هالی����ودی لێک جی����ا بکاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌کی زۆر گه‌وره‌ ده‌بێت‪ .‬به‌اڵم ڕێگان‬ ‫هه‌ش����ت ساڵ س����ه‌رۆک بو‪ ،‬ئێس����تا وه‌ک‬ ‫سه‌رۆکێکی خۆشه‌ویست ناوی لێده‌برێت‪.‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ ده‌بێت بڵێین ترامپ لە‌پانتایی‬ ‫سیاسی ئه‌مه‌ریکادا نه‌ نوێیه‌‌و نه‌ ده‌گم ‌هن‌و‬ ‫بە‌پێی ئ����ه‌وه‌ی که‌ چه‌ن����د حه‌وتوی پێش‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌مه‌ریکا هه‌میشه‌ گرنگن‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت ڕودوانی ش����تی چاوه‌ڕوانکراو پێش‬ ‫لە‌هه‌ڵبژاردن مانگی نوامبر لە‌ئه‌مه‌ریکا بۆته‌‬ ‫هۆی دروستبونی ده‌سته‌واژه‌ی "ئوکتوبری‬ ‫سوڕپوڕایز" ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌یه‌ سه‌رۆکایه‌تی‬ ‫داهات����وی ئه‌مه‌ریکا ئ����ه‌وه‌ نه‌بێت که‌ پێش‬ ‫بینی ده‌کرێت‪.‬‬

‫رابردودا ده‌بینی؟‬ ‫ هاوش����ێوه‌ی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆکایه‌تی‬‫کارته‌رو ریگن وای����ه‌‪ ،‬ریگنیش زۆر بازاڕی‌و‬ ‫بێ پێچوپه‌نا ده‌دوا‪ ،‬ئێستا ترامپیش هه‌روا‬ ‫ده‌دوێت‪ ،‬ب����ه‌وه‌ش ده‌نگ����ی زۆری خه‌ڵکی‬ ‫ئاس����ایی ئه‌مریکی‌و نه‌خوێنده‌وارانی به‌الی‬ ‫خۆیدا راکێش����اوه‌‪ .‬به‌اڵم ل����ه‌و باوه‌ڕه‌دا نیم‬ ‫ئه‌و به‌ڵینانه‌ی که‌ ده‌یدات جێگه‌ی جێبه‌جێ‬ ‫کردن بێت‪ .‬خۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌مریکا ئه‌وه‌ی‬ ‫جوانه‌ ئه‌و گفتان����ه‌ی به‌خه‌ڵکی ئه‌دا کاری‬ ‫بۆ ن����ه‌کاو جێبه‌جێی نه‌کات‪ ،‬ئه‌وه‌ش باجی‬ ‫قورسی به‌دوادا دێت‪.‬‬ ‫* له‌و باوه‌ڕه‌دای له‌شکر‌ه ده‌نگی ئیسپانی‌و‬ ‫ره‌شپێسته‌کان‌و موس���وڵمانه‌کان بۆ کێیان‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫ مس���وڵمانه‌کان کاریگه‌ریی���ان نابێت‪،‬‬‫ئ���ه‌وان ل���ە‌‪ 1%‬ی دانیش���توانی ئه‌مری���کا‬ ‫پێکدهێن���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم قس���ه‌ی کۆتایی الی‬ ‫ئیسپانی‌و ره‌شپێسته‌کان ‌ه که‌ ده‌نگ به‌هه‌رال‬ ‫ب���ده‌ن ئه‌وا گڵۆڵه‌ی ئ���ه‌وی تریان ده‌خات ‌ه‬ ‫لیژییه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ناردن���ه‌وه‌ی ئ���اواره‌ی‬ ‫نایاس���ایی که‌ خۆی له‌نزیک���ه‌ی ‪ 11‬ملیۆن‬ ‫ده‌دات‪ .‬ره‌نگ���ه‌ جێبه‌جێکردن���ی ئاس���ان‬ ‫نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌س���ودی دیموکراته‌کان‬ ‫که‌وتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه وه‌کو لۆمه‌کردن‬ ‫ئه‌و که‌یسه‌ له‌دژی دیموکراته‌کان به‌رده‌وام‬ ‫به‌کارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫* ئه‌مساڵ به‌هاری کامه‌یانه‌؟‬ ‫ ل���ه‌و باوه‌ڕه‌دام ک ‌ه هه‌له‌ری ده‌یباته‌وه‌و‬‫به‌هاری دیموکراته‌کانه‌‪ ،‬سیاسه‌تی ئه‌و ژن ‌ه‬ ‫وه‌ک باس���ی ده‌که‌ن نزیک���ه‌ له‌چه‌په‌کان‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌کانی سانده‌رسی رکابه‌ری‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زیاتر وه‌ک سیاس���ه‌تی کلنت���ن ده‌بێت ک ‌ه‬ ‫میانره‌و ب���و‪ ،‬ب���ه‌وه‌ش ده‌توانێت چه‌ندین‬ ‫کۆماریش به‌الی خۆیاندا رابکێش���ن‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ترامپیش بیباته‌وه‌ ئه‌وا زۆر شت ده‌گۆڕێن‪،‬‬ ‫وه‌ک ده‌ڵیت ئه‌مریکا به‌هێز ده‌که‌مه‌وه‌‪.‬‬

‫ترامپ چه‌ند شانسی هه‌یه‌ ببێته‌ سه‌رۆک کۆماری ئه‌مه‌ریکا؟‬ ‫ده‌نگونجێت ترامپ بیباته‌وه؟‬ ‫ترامپ بە‌هۆی هه‌ڵس����وکه‌وتی نه‌گونجاو‌و‬ ‫نه‌زانینی سیاس����ی تا ئێستا هه‌ڵه‌ی زۆری‬ ‫بوه‌‌و ئه‌وه‌ش ئه‌و گومانه‌ی س����ازکردوه‌ که‌‬ ‫که‌س����ێکی ئ����اوا ناتوانێ����ت لە‌ده‌رئه‌نجامدا‬ ‫ڕای گش����تی ده‌نگده‌ران����ی ئه‌مه‌ریکایی بۆ‬ ‫الی خۆی ڕابکێش����ێت‪ .‬به‌اڵم هه‌ر لە‌مێژوی‬ ‫ئه‌مه‌ری����کادا دانۆڵ����د ڕێ����گان زۆر لە‌کاتی‬ ‫هه‌ڵمه‌تی هه‌لبژاردنه‌کانی دا هه‌ڵه‌ی هه‌بو‌و‬

‫ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫سه‌رۆکایه‌تی داهاتوی‬ ‫ئه‌مه‌ریکا ئه‌وه‌‬ ‫نه‌بێت که‌ پێش بینی‬ ‫ده‌کرێت‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫سلێمانی‌‪ :‬پار ‪ 27‬حاڵه‌تی‌ خۆكوشتن تۆماركراوه‌‬

‫له‌شه‌ش مانگ ‌ی ئه‌مساڵدا‬ ‫‪ 46‬حاڵه‌تی‌ خۆكوشتن تۆماركراو‌ه‬ ‫‪10‬ی‌ ئه‌یل���ول‪ ،‬ب���ه‌رۆژی‌ جیهان ‌‬ ‫ی‬ ‫رێگرت���ن له‌خۆكوش���تن داده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ رێكخراوی‌ ته‌ندروستی‌ جیهانی‌‬ ‫‪" WHO‬گوشاری‌ ده‌رونیی‪ ،‬كێشه‌ی‌‬ ‫ئاب���وری‌‌و نائومێدی���ی‌‌و ئالوده‌بون‬ ‫به‌م���اده‌ی‌ هۆش���به‌ر‌و گرفت���ی‌ ناو‬ ‫خێزان"‪ ،‬هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ خۆكوژیین‬ ‫له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫خۆكوش���تن ك���ه‌ كرده‌وه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫به‌ئه‌نقه‌س���ته‌‌و ده‌بێت���ه‌ مای���ه‌ی‌‬ ‫كۆتایهێن���ان به‌ژیان���ی‌ كه‌س���ێك‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌م رێكخراوه‌ س���اڵ‌ به‌ساڵ‌‬ ‫ی له‌به‌رزبونه‌وه‌دای���ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫رێژه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫له‌هه‌ر چركه‌یه‌كدا كه‌سێك له‌جیهاندا‬ ‫خۆده‌كوژێت‪ ،‬رۆژان���ه‌ ‪ 2500‬كه‌س‌و‬ ‫س���ااڵنه‌ ‪ 800‬هه‌زار ك���ه‌س به‌هۆی‌‬ ‫خۆكوشتنه‌وه‌ گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫رێكخ���راوی‌ ته‌ندروس���تی‌ جیهان���ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ خۆكوشتن‬ ‫هۆكاری‌ دوه‌می‌ مردنه‌ له‌نێو گه‌نجانی‌‬ ‫‪ 15‬بۆ ‪ 29‬ساڵدا له‌واڵتانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا‪،‬‬ ‫كوردستان یه‌كێكه‌ له‌و شوێنانه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ رێژه‌ی‌ خۆكوش���تنی‌ ب���ه‌راورد‬ ‫به‌زۆرێ���ك له‌واڵتانی‌ جیه���ان تیادا‬ ‫ب���ه‌رزه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ به‌پێ���ی‌ ئه‌و‬ ‫ئامارانه‌ی‌ پۆلیس ئاماژه‌یان پێده‌كات‬ ‫رێژه‌ی‌ خۆكوشتن له‌‪2016‬دا به‌راورد‬ ‫به‌ساڵی‌ ‪ 2015‬زۆر به‌رزتر بوه‌‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ه���ه‌ر كرده‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫خۆكوشتن تراژیدیایه‌كی‌ راسته‌قینه‌یه‌‬ ‫بۆ خێزانه‌كانیان تا ماون‪.‬‬

‫ڕێژوان محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ ،‬كه‌ له‌دایكبو ‌ی‬ ‫ساڵ ‌ی ‪2000‬ه‌‪ ،‬له‌گوند ‌ی بێستان ‌ی سه‌ر‬ ‫به‌قه‌زا ‌ی پێنجوێن نیشته‌جێیه‌‌وخاوه‌ن ‌ی‬ ‫شه‌ش براو چوار خوشكه‌‪ ،‬دره‌نگانێك ‌ی‬ ‫شه‌وی‌ یه‌ك شه‌ممه‌ی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو‬ ‫به‌پێكانی‌ گوله‌ی‌ تاپڕ له‌ژوره‌كه‌ی‌ خۆیدا‬ ‫گیان له‌ده‌ستدا‪.‬‬

‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ پارێ���زگای‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب سه‌ركه‌وت ئه‌حه‌مه‌د‬ ‫له‌ڕۆژی‌ جیهان���ی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆكوشتن پێی‌ ڕاگه‌یاندین ئاماره‌كانی‌‬ ‫خۆكوشتن له‌به‌رزبونه‌وه‌دایه‌‌و له‌ساڵی‌‬ ‫پاردا ته‌نها ‪ 27‬حاله‌تی‌ خۆكوش���تن‬ ‫تۆمارك���راوه‌ ب���ه‌اڵم له‌مس���اڵدا ‪46‬‬

‫ڕێژه‌ی‌ خۆكوشتن ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕه‌گه‌زی‌ نێر زیاتره‌‬ ‫له‌مێ‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌‬ ‫ڕه‌گه‌زی‌ مێینه‌ كه‌‬ ‫خۆیان كوشتوه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ن ژیانی‌‬ ‫هاوسه‌رگیریان‬ ‫پێكهێناوه‌‬ ‫حاڵ���ه‌ت تۆمارك���راون به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫داتایانه‌ی‌ له‌به‌رده‌ستدان ڕۆژ به‌ڕۆژ‬ ‫ئه‌م ژماره‌ی���ه‌ له‌زیادبوندایه‌‌و دۆخی‌‬ ‫ئاب���وری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ ه���ۆكاری‌‬ ‫سه‌ره‌كین‪.‬‬ ‫نه‌قی���ب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حه‌م���ه‌د‪،‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌ پارێزگاری‌ سلێمانی‌‬ ‫تۆماركردنی‌ ئاماره‌كانی‌ خۆكوشتنی‌‬ ‫ئه‌مس���اڵی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌ی���ان‬ ‫به‌مه‌ترسیدار وه‌س���ف ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "له‌شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ساڵی‌‬ ‫‪ 2015‬به‌هه‌ر سێ‌ ئیداره‌ی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫ڕاپه‌ری���ن‌و هه‌ڵه‌بج���ه‌ ‪ 36‬حاله‌تی‌‬ ‫خۆكوشتن تۆماركراوه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌شه‌ش‬ ‫مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مس���اڵدا به‌ته‌نها‬ ‫له‌پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌ ‪ 26‬حاڵه‌ت‬ ‫تۆماركراوه‌‪ ،‬به‌هه‌ر س���ێ‌ ئیداره‌كه‌‬ ‫له‌مس���اڵدا ‪ 46‬حاڵه‌تی‌ خۆكوشتنی‌‬ ‫تۆماركراوه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلی���س س���ه‌باره‌ت‬ ‫حاله‌ته‌كان���ی‌‬ ‫به‌به‌رزبون���ه‌وه‌ی‌‬

‫خۆكوش���تن‌و چۆنیه‌تی‌ ئه‌نجامادان‌و‬ ‫ش���ێواز‌و ڕه‌گ���ه‌زی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫په‌ناده‌به‌ن���ه‌ به‌ر خۆكوش���تن‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ڕێ���ژه‌ی‌ خۆكوش���تنی‌ ڕه‌گه‌زی‌ نێر‬ ‫زیات���ره‌ له‌مێ‌ به‌پێی‌ ئ���ه‌و ئاماره‌ی‌‬ ‫له‌به‌رده‌ستدایه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ حاڵه‌ته‌كان‬ ‫خۆكوش���تن بوه‌ به‌چ���ه‌ك‌و هه‌رچی‌‬ ‫حاڵه‌تی‌ خۆسوتندتان‌و حه‌ب خواردن‬ ‫بوه‌ له‌الیه‌ن ڕه‌گه‌زی‌ مێ بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ خۆیان‬ ‫ده‌كوژن ئه‌وانه‌ن ك���ه‌ بێ هیوا بون‬ ‫له‌ژیانیان‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫كه‌ نه‌خۆشی‌ ده‌رونی‌ درێژخایه‌نیان‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و ب���ێ‌ هیواب���ون‪ ،‬زۆرینه‌ی‌‬ ‫ڕه‌گه‌زی‌ مێینه‌ كه‌ خۆیان كوش���توه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ن ژیانی‌ هاوسه‌رگیریان‬ ‫پێكهێناوه‌‌و هۆكاری‌ سه‌ره‌كی‌ كێشه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان���ه‌‪ ،‬دۆخ���ی‌ ئابوری‌‬ ‫كوردس���تانیش هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫خۆكوشتنی‌ پیاوانه‌ كه‌ سااڵنی‌ رابردو‬ ‫ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌ زۆر ده‌گمه‌ن بوه‌ له‌ناو‬ ‫ره‌گه‌زی‌ نێردا به‌اڵم له‌ئێستادا بوه‌ته‌‬

‫بەتاپڕ خۆی‌ ده‌كوژێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر "رۆژی‌‬ ‫جیهانی‌ رێگرتن له‌خۆكوژشتن"‬ ‫بو‪ ،‬رۆژێك كه‌ له‌كوردستاندا به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ باس بكرێت تێپه‌ڕی‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌رجێك مانگ به‌مانگ رێژه‌ی‌‬ ‫خۆكوشتن له‌به‌رزبونه‌وه‌دایه‌‪.‬‬

‫مێردمنداڵێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ‌‬

‫دی���ارده‌‪ ،‬زۆرین���ه‌ی‌ مێردمندااڵنیش‬ ‫په‌نا بۆ خۆهه‌ڵواسین‌و خۆخنكاندن‬ ‫ده‌به‌ن ك���ه‌ زۆرینه‌ی���ان خوێندكار‬ ‫بون"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ مه‌ترس���یه‌كانی‌ ئ���ه‌م‬ ‫ڕوداوان���ه‌‌و ئه‌گه‌ره‌كان���ی‌ زیادبون ‌‬ ‫ی‬ ‫حاڵه‌ته‌كانی‌ خۆكوش���تن‌و چۆنیه‌تی‌‬ ‫ڕێگری‌ كردن لێی‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ پۆلیس‬ ‫وت���ی‌ "كه‌س���انی‌ س���ه‌رو خۆمان‌و‬ ‫ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تانمان‬ ‫له‌ده‌س���ته‌ی‌ مافی‌ مرۆڤ ئ���اگادار‬ ‫كردۆته‌وه‌‪ ،‬دۆخ���ی‌ ئابوری‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ه���ۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫دروستبونی‌ كێش���ه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ته‌ندروس���تیه‌ كه‌ كۆمه‌ڵگای‌ به‌ره‌و‬ ‫نه‌هامه‌تی‌‌و خۆكوشتن بردوه‌"‪.‬‬ ‫نه‌قیب سه‌ركه‌ت ئه‌حمه‌د ئه‌وه‌شی‌‬ ‫نه‌شارده‌وه‌ كه‌س���انی‌ سه‌رو خۆیان‬ ‫به‌ڕاش���كاوی‌ پێیان وت���ون "رێگری‌‬ ‫كردن ل���ه‌و حاڵه‌ته‌ له‌توانای‌ ئه‌واندا‬ ‫نیه‌و ناتوانن هیچ بكه‌ن"‪.‬‬

‫"هاوژین"ی‌ برای‌ ڕێژوان ك ‌ه هه‌ناس���ه‌ ‌ی‬ ‫سارد ‌ی هه‌ڵده‌كێشاو ده‌سته‌كانی‌ له‌یه‌ك‬ ‫نابون‪ ،‬خۆكوشتنی‌ براكه‌ی‌ به‌كۆسپێك ‌ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ خێزانه‌كان���ی‌ ده‌زان���ی‌‪ ،‬ئ���ه‌‌و‬ ‫به‌سه‌رس���امییه‌وه‌ وت���ی‌ "ڕێ���ژوان‬ ‫تادره‌نگانێكی‌ ش���ه‌و قسه‌ی‌ خۆشی كرد‬ ‫له‌گه‌ڵ باوك‌و دایك‌و خێزانه‌كه‌مان‪ ،‬كه‌چ ‌ی‬ ‫ده‌ره‌نگانگێكی‌ شه‌و هه‌ڵساو چوه‌ ژور ‌ی‬ ‫نوس���تنه‌كه‌ی‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌مان زان ‌ی زرمه‌ی‬ ‫تاپڕه‌كه‌ له‌ژوره‌كه‌یه‌وه‌ هه‌ستا‪ ،‬كه‌ چوین‬ ‫سه‌یرمان كرد به‌و تاپڕه‌ی‌ هه‌مانبو خۆ ‌ی‬ ‫كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و باس���ی‌ براك���ه‌ ‌ی ده‌كات ك ‌ه زۆر‬ ‫خوشه‌ویست بوه‌‌و قه‌ت بێدڵیان نه‌كردوه‌‌و‬ ‫زۆر به‌نازاداری���ی‌ به‌خێو ك���راوه‌‪ ،‬هاوژین‬ ‫وتی‌ "ئه‌و تاپڕه‌ كه‌ ماوه‌ ‌ی چه‌ند ساڵێك ‌ه‬ ‫بۆ ڕاوو ش���كار ل���ه‌الد ‌ێ به‌كاریده‌هێنین‪،‬‬ ‫جاروب���ار ده‌س���تكار ‌ی ده‌ك���ردو زۆرمان‬ ‫پێده‌وت ده‌س���تكار ‌ی نه‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫به‌قس���ه‌ی نه‌ده‌كردی���ن‌و ده‌ی���وت یار ‌ی‬ ‫پێده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و شه‌و‌ه تا دره‌نگانێك خۆ ‌ی‬ ‫پێ���وه‌ خه‌ریك كردو ب���ه‌رده‌وام چه‌ندین‬ ‫جارێك ده‌یچركاند‌و قس���ه‌ ‌ی هیچ كه‌س ‌ی‬ ‫وه‌رنه‌ده‌گرت‪ ،‬نازانین خۆی‌ كوشتو‌ه یان‬ ‫فیش���ه‌كی‌ تاپڕكه‌ ده‌رچوه‌و كوشتویه‌ت ‌ی‬ ‫كه‌ ته‌نها فیشه‌كێك به‌ركه‌له‌كه‌ی‌ ڕاست ‌ی‬ ‫كه‌وتوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس���ی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ كرد ك ‌ه براكه‌ ‌ی‬ ‫هی���چ كێش���ه‌یه‌كی‌ نه‌ب���وه‌‌و بێتاقه‌تی‌‌و‬ ‫خه‌م له‌ژیانی���دا به‌دینه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌وڕۆژه‌ش‬ ‫پێش ئه‌و ڕوداوه‌ ب���ه‌رده‌وام پێكه‌نیوه‌‌و‬ ‫زه‌رده‌خه‌نه‌ له‌س���ه‌رلێوی‌ بوه‌‌و زۆر دڵ ‌ی‬ ‫خۆشبوه‌‌و قسه‌ی‌ خۆشی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ڕێژوان ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ‪ ،‬ئه‌و شه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ خۆی‌ كوش���توه‌‪ ،‬بۆ رۆژه‌كه‌ ‌ی له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫برایه‌كیدا له‌شاری‌ سلێمانی‌ بوه‌‪.‬‬ ‫"رێژین"ی‌ برا ‌ی به‌چاوی‌ پڕ له‌فرمێسكه‌و‌ه‬ ‫باسی‌ دوا ساته‌كانی‌ بینینی ڕێژوان كردو‬ ‫وتی‌ "ئه‌و ڕۆژه‌ ب���ۆ دواجار بو كه‌ ڕۆژ ‌ی‬ ‫یه‌ك شه‌ممه‌ بو پێكه‌وه‌ له‌سلێمانی‌ بوین‪،‬‬ ‫زۆرم پێوت با بچین بۆ هه‌ولێر له‌ماڵ ‌ی پورو‬ ‫پورزاكان���م له‌و ‌ێ پێكه‌وه‌ چه‌ژن ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و نه‌هات له‌گه‌ڵما‌و وت ‌ی ده‌چمه‌و‌ه‬ ‫بۆ ماڵه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌و ڕۆژه‌ بۆ ش���ه‌وه‌كه‌ ‌ی‬

‫به‌ڕۆشتن‌و مردن ‌ی ڕێژوان‬ ‫ماڵی‌ من وێرانبو ئه‌و‬ ‫هاتبو تا پێكه‌و‌ه‬ ‫چه‌ژن بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫فریانه‌كه‌وت جله‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌م جه‌ژنه‌ی‌ له‌به‌ربكات‬ ‫كه‌تازه‌ كڕیبونی‌‬ ‫به‌ته‌له‌فون ئاگاداریان كردمه‌و‌ه فیشه‌ك ‌ی‬ ‫تاپڕ ‌ی به‌ركه‌وتوه‌‌و زۆر هیالكه‌‪ ،‬به‌داخه‌و‌ه‬ ‫من جارێكی‌ دیكه‌ فری���ا ‌ی بینیی‌ براكه‌م‬ ‫نه‌كه‌وتمه‌وه‌‌و به‌سه‌ر مه‌رگیدا گه‌ڕامه‌وه‌‌و‬ ‫ئ���ه‌وكات كه‌س���وكاره‌كه‌م له‌چاوه‌روان ‌ی‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ ته‌رمه‌كه‌یدا بون له‌به‌رده‌م‬ ‫پزییشك ‌ی داوه‌ری له‌سلێمانی‌"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ‌ی باوكی‌ ڕێژوان كه‌ده‌سته‌كان ‌ی‬ ‫قڵیش���ابون‌و لە‌هیالكی‌ ڕۆژگاردا‌و سه‌رو‬ ‫ڕیش���ی‌ س���پی‌ هاتبون به‌هه‌ناس���ه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫س���ارده‌وه‌ دواو وت ‌ی "به‌ڕۆشتن‌و مردن ‌ی‬ ‫ڕێ���ژوان ماڵی‌ من وێرانبو‪ ،‬ئه‌و هاتبو تا‬ ‫پێكه‌وه‌ چه‌ژن بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم فریانه‌كه‌وت‬ ‫جله‌كانی‌ ئه‌م جه‌ژنه‌ ‌ی له‌به‌ربكات كه‌تاز‌ه‬ ‫كڕیبون���ی‌‌و زۆری‌ به‌الوه‌ جوانبون ئه‌یوت‬ ‫باوك ‌ه ئیتر نایه‌ڵم تۆ كار بكه‌یت"‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ یاری���ده‌ده‌ر ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫پۆلیس بۆقه‌زاكان له‌پارێزگا ‌ی سلێمانی‌‪،‬‬ ‫نه‌قیب س���ایب س���ه‌الم له‌س���ه‌ر ڕوداو ‌ی‬ ‫خۆكوش���تنی‌ رێژوان ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 16‬س���اڵ‬ ‫به‌تاپڕ له‌ژوره‌ك���ه‌ی‌ خۆیدا بۆئاوێن ‌ه دواو‬ ‫وتی‌ "ئه‌و هاواڵتیه‌ ناو ‌ی ڕێژوان محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌حم���ه‌ده‌‌و له‌س���اڵی‌ ‪ 2000‬له‌دایكبوه‌‌و‬ ‫پیش���ه‌ی‌ خوێن���دكار بوه‌‪ ،‬دانیش���تو ‌ی‬ ‫گوندی‌ بێستان ‌ی سه‌ر به‌قه‌زا ‌ی پێنجوێنه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ لێكۆلین���ه‌وه‌‌و وه‌رگرتن ‌ی وته‌ ‌ی‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ ‌ی ده‌ركه‌وت���وه‌ حاڵه‌ته‌ك ‌ه‬ ‫خۆكوشتن بوه‌ به‌چه‌كی‌ تاپڕ‌و دۆسیه‌ك ‌ه‬ ‫ڕه‌وان���ه‌ی‌ دادگا ك���راوه‌‪ ،‬دادوه‌ر په‌ڕاو ‌ی‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌ی‌ بۆ دۆس���یه‌كه‌ ڕێكخستوه‌‌و‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌ به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫ئاماره‌كان ‌ی خۆكوشتن له‌هه‌ڵكشاندای ‌ه‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬ته‌نها له‌ماوه‌ ‌ی دوو‬ ‫مانگی‌ ڕاب���ردوودا ئه‌مه‌ پێنجه‌م حاڵه‌ت ‌ی‬ ‫خۆكوشتن‌و كوشتنه‌ به‌چه‌كی‌ تاپڕ‪.‬‬

‫رۆژانه‌ ‪ 3‬خێزان داواكاری‌ پێشكه‌ش ده‌كه‌ن بۆ وه‌رگرتنی‌ مندااڵنی‌ بێسه‌رپه‌رشت له‌دادگای‌ سلێمانی‬

‫له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌و‌ه ‪ 16‬منداڵ خراونه‌ته‌ خانه‌ی‌ مندااڵن ‌ی‬ ‫بێ‌ سه‌رپه‌رشت‌و ‪ 4‬منداڵیش به‌فڕێدراوی‌ له‌سلێمان ‌ی دۆزراونه‌ته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬

‫له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ ‪16‬‬ ‫منداڵ له‌الیه‌ن كه‌سوكاریانه‌وه‌‬ ‫خراونه‌ته‌ خانه‌ی‌ مندااڵنی‌‬ ‫بێسه‌رپه‌رشت له‌سلێمانی‌ كه‌‬ ‫ته‌مه‌نیان له‌نێوان یه‌ك مانگ بۆ‬ ‫ده‌ مانگدایه‌‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌ حه‌وت‬ ‫مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مساڵیشدا چوار‬ ‫منداڵ به‌فڕێدراوی‌ له‌سلێمانی‌‬ ‫دۆزراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان‬ ‫‪ 11‬بۆ ‪ 90‬ڕۆژدایه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ خان���ه‌ی‌ مندااڵن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بێسه‌رپه‌رشت له‌س���لێمانی‌‪ ،‬چۆپی‌‬ ‫عه‌ل���ی‌ ڕه‌زا‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند‬ ‫ئه‌و مندااڵن���ه‌ی‌ ده‌برێنه‌ خانه‌كه‌یان‬ ‫هۆكاری‌ جیاجیایان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"گرنگترین ه���ۆكار ئه‌وه‌یه‌ هه‌ندێك‬ ‫خێزان منداڵه‌ك���ه‌ی‌ پێبه‌خێوناكرێت‬ ‫یان هۆكاری‌ نه‌خۆش���ی‌ منداڵه‌كه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ ناتوان���ن تام���ردن منداڵێكی‌‬ ‫نه‌خۆش به‌خێوكه‌ن‪ ،‬به‌بڕیاری‌ داداگا‬ ‫ده‌هێنرێنه‌ خان���ه‌‌و له‌وێ‌ ده‌مێننه‌وه‌‬

‫خزمه‌تده‌كرێن‌و چاودێری‌ ده‌كرێن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دو خانه‌ی‌ دیكه‌ش���مان‬ ‫هه‌یه‌ یه‌كێكیان ب���ۆ ڕه‌گه‌زی‌ مێیه‌و‬ ‫ئه‌وی‌ دیكه‌ش���یان بۆ ڕه‌گه‌زی‌ نێره‌‬ ‫ی قۆناغه‌كانی‌‬ ‫وه‌ك منداڵێ ئاس���ای ‌‬ ‫ژیانیان بۆ دابین ده‌كرێت له‌خوێندنی‌‬ ‫س���ه‌ره‌تایی‌‌و ناوه‌ندی‌‌و دواناوه‌ندی‌‬ ‫ت���ا ته‌مه‌نی‌ هه‌ژده‌ س���اڵ له‌خانه‌ی‌‬ ‫مندااڵنی‌ بێسه‌رپه‌رشت ده‌مێننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و مندااڵنه‌شی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫خان���ه‌ی‌ مندااڵن���ه‌وه‌ ده‌بخش���رێنه‌‬ ‫هاواڵتی���ان‌و ئ���ه‌و خێزانان���ه‌ی‌ كه‌‬ ‫داوكاری���ان هه‌یه‌ ب���ۆ به‌خێوكردنی‌‬ ‫ئ���ه‌و مندااڵنه‌‪ ،‬چۆپی‌ وت���ی‌ "به‌دو‬ ‫رێ���گا ئ���ه‌و مندااڵن���ه‌ ده‌درێته‌ ئه‌و‬ ‫خێزانانه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان یاسای‌ عێراقی‌‬ ‫ژماره‌ ‪76‬ی‌ ساڵی‌ ‪ 1983‬كه‌ یاسای‌‬ ‫چاودێ���ری‌ نه‌وجه‌وانانه‌ ئه‌ویش ئه‌و‬ ‫مندااڵنه‌ ده‌گرێت���ه‌وه‌ دایك‌و باوك‌و‬ ‫كه‌س���وكاریان دیار نی���ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫دادگاوه‌‪ ،‬ڕێ���گای‌ دوه‌میان له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك���ه‌وه‌ كه‌ پێ���ی‌ ده‌وترێت‬ ‫خێزانی‌ جێگ���ره‌وه‌ ك���ه‌ هاواڵتیان‬ ‫ڕۆژانه‌ زۆر دێنه‌ المان"‪.‬‬

‫وتیشی‌ "پێویست ده‌كات هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌ردانی‌ دادگای‌ نه‌وجه‌وانان بكات‬ ‫له‌سلێمانی‌‌و ناوی‌ خۆی‌ تۆماربكات‪،‬‬ ‫دوات���ر به‌پێ���ی‌ چه‌ن���د مه‌رجێ���ك‬ ‫منداڵه‌ك���ه‌ی‌ پێده‌به‌خش���رێت ك���ه‌‬ ‫ئ���ه‌و مندااڵنه‌ ناكرێ���ت به‌ناوی‌ ئه‌و‬ ‫خێزانانه‌وه‌‌و مه‌رجیش داده‌نرێت بۆ‬ ‫ئ���ه‌و خێزانانه‌‪ ،‬یه‌كێك له‌و مه‌رجانه‌‬ ‫ده‌بێت منداڵیان نه‌بێت‪ ،‬ئامانجی‌ ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ به‌خێوكردنی‌ ئه‌و مندااڵنه‌یه‌‬ ‫له‌ناو خێزانه‌كاندا"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌مندااڵنی‌ بێسه‌رپه‌رشت‬ ‫له‌خان���ه‌ی‌ نه‌وجه‌وانانی‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫به‌خش���ینی‌ ئه‌و مندااڵنه‌ به‌خێزانی‌‬ ‫جێگ���ره‌وه‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌ پڕۆژه‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌الیه‌ن به‌شی‌ یاس���ای‌ نه‌وجه‌وانان‬ ‫له‌دادگای‌ دادی‌ س���لێمانی‌ به‌ش���ی‌‬ ‫نه‌وجه‌وان���ان‪ ،‬توێ���ژه‌ری‌ ده‌رون���ی‌‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ دادگای‌ نه‌وجه‌وانان‬ ‫له‌س���لێمانی‌‪ ،‬په‌روین ئه‌بوبه‌كر وتی‌‬ ‫"به‌پێی‌ یاسا ئه‌و مندااڵنه‌ نه‌ناسراون‬ ‫تا ئه‌و كاته‌ی‌ ده‌درێنه‌ خێزانێك‪ ،‬هه‌ر‬ ‫منداڵێك���ی‌ دۆزراوه‌ ڕه‌وانه‌ی‌ خانه‌ی‌‬ ‫مندااڵن س���فر بۆ چ���وار ده‌كرێت‪،‬‬

‫وتیشی‌ "هه‌ندێكیشیان په‌ناده‌به‌نه‌‬ ‫دواتر ره‌وان���ه‌ی‌ دادگای‌ لێكۆلینه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و به‌پێ���ی‌ م���اده‌ی‌ ‪39‬ی‌ به‌ر واسته‌‌و ڕۆژانه‌ هه‌وڵده‌ده‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قانونی‌ سه‌رپه‌رش���تی‌ نه‌وجه‌وانان‪ ،‬ئێمه‌ هیچ واس���ته‌یه‌ك قبوڵ ناكه‌ین‬ ‫ئ���ه‌و مندااڵن���ه‌ ده‌درێن���ه‌ خێزانی‌ به‌پێی‌ كۆمه‌ڵێ���ك ڕێنمایی‌ تایبه‌ت‬ ‫جێگره‌وه‌ كه‌ یاس���اكه‌ ده‌ڵێت "هه‌ر به‌خۆم���ان ئه‌و مندااڵنه‌ ده‌درێنه‌ ئه‌و‬ ‫هاواڵتیه‌ك���ی‌ عێراقی‌ بێت‌و ئابڕویان خێزانانه‌‪ ،‬زۆرترین ئ���ه‌و خێزانانه‌ی‌‬ ‫باش بێت‌و نه‌خۆش���ی‌ گواستراوه‌یان س���ه‌ردانمان ده‌كه‌ن ئه‌و خێزانانه‌ن‬ ‫نه‌بێ���ت‌و متمان���ه‌ی‌ ئه‌وه‌یان هه‌بێت كه‌ له‌ناوه‌ڕاستی‌ ته‌مه‌نیاندان"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ به‌ناونان���ی‌‬ ‫ئه‌و منداڵ���ه‌ جوان په‌روه‌رده‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی ئێمه‌‪ ،‬ئ���ه‌و مندااڵنه‌ له‌خان���ه‌ی‌ مندااڵن‌و‬ ‫ئ���ه‌و خێزانان���ه‌ دێن���ه‌ ال ‌‬ ‫داواكارییه‌ك پێش���كه‌ش ده‌كه‌ن تا مه‌رجه‌كانیشی‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خانه‌ی‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ دادگای‌ نه‌وجه‌وانانه‌وه‌ ئه‌و نه‌وجه‌وان���ان وتی‌ "ده‌بێ���ت ناوه‌كه‌‬ ‫ناوێكی‌ كوردی‌ بێت‌و س���ه‌رده‌میانه‌‬ ‫مندااڵنه‌ وه‌ربگرن"‪.‬‬ ‫ئه‌و توێژه‌ره‌ی‌ دادگای‌ نه‌وجه‌وانان بێت‪ ،‬ك���ه‌ س���ه‌رجه‌م فه‌رمانبه‌ران‬ ‫ی داخوازی‌ هاواڵتیان ئ���اگادار ده‌كه‌ین���ه‌وه‌ ئ���ه‌و منداڵه‌‬ ‫سه‌باره‌ت رێژه‌ ‌‬ ‫ب���ۆ به‌خێوكرن���ی‌ ئ���ه‌و مندااڵن���ه‌‪ ،‬ناونراوه‌‌و ده‌بێت به‌‌و ناوه‌ بانگبكرێت‌و‬ ‫وتی‌ "ئ���ه‌و خێزانان���ه‌ی‌ داواكاریان به‌هه‌مان ناو ده‌فته‌ری‌ ته‌ندروسیان‬ ‫پێشكه‌ش���كردوه‌ ب���ۆ به‌خێوكردن‌و ب���ۆ ده‌كرێت���ه‌وه‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌‌و‬ ‫وه‌رگرتن���ی‌ ئه‌و مندااڵن���ه‌ له‌دادگای‌ ت���ا ئه‌وكات���ه‌ی‌ له‌خان���ه‌ی‌ مندااڵن‬ ‫دادی‌ سلێمانی‌ به‌ش���ی‌ نه‌وجه‌وانان بمێنێت���ه‌وه‌ به‌‌ون���اوه‌ بانگ ده‌كرێت‬ ‫له‌ئێس���تادا ژماره‌ی���ان له‌دو س���ه‌د تا ئه‌و كات���ه‌ی‌ ته‌به‌نی‌ ده‌كرێت بۆ‬ ‫خێ���زان ب���ه‌ره‌و ژوره‌‌و هه‌مو ڕۆژێك خێزانێ���ك ك���ه‌ ئ���ه‌وكات خێزانه‌كه‌‬ ‫ێ خێزان به‌ره‌و ژور دێنه‌ المان ده‌توانن به‌ویس���تی‌ خۆیان ناوێكی‌‬ ‫له‌س ‌‬ ‫نوێ‌ بۆ منداڵه‌كه‌ هه‌ڵبژێرن"‪.‬‬ ‫داواكاری‌ پێشكه‌ش ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫ئه‌و خێزانانه‌ ‌ی‬ ‫داواكاریان‬ ‫پێشكه‌شكردو‌ه‬ ‫بۆ به‌خێوكردن‌و‬ ‫وه‌رگرتنی‌ ئه‌و‬ ‫مندااڵن ‌ه له‌دادگا ‌ی‬ ‫داد ‌ی سلێمانی‌ به‌ش ‌ی‬ ‫نه‌وجه‌وانان له‌ئێستادا‬ ‫ژماره‌یان له‌دو سه‌د‬ ‫خێزان به‌ره‌و ژوره‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫‪11‬‬

‫و ‌ه شیالن عوسامن‪ :‬هاوسه‌ره‌كه‌م نایه‌ڵێت واز له‌هونه‌ر بهێنم‬ ‫ێ باڵوده‌كه‌مه‌وه‌‬ ‫به‌م نزیكانه‌ سیدییه‌كی‌ نو ‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هونه‌رمه‌ند شیالن عوسمان كه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ له‌كاری‌ هونه‌ری‌‬ ‫دوركه‌وتۆته‌وه‌و هیچ به‌رهه‌مێكی‌‬ ‫نوێی‌ پێشكه‌شی‌ هه‌وادارانی‌ نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ چه‌ند جارێك‬ ‫بڕیاریداوه‌ واز له‌كاری‌ هونه‌ریی‌‬ ‫بهێنێت‪ ،‬به‌اڵم هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ نایه‌ڵێت‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "به‌م نزیكانه‌ كاری‌ كلیپ‬ ‫بۆ گۆرانیه‌كم ئه‌نجامده‌درێت به‌ناوی‌‬ ‫كۆچ‪ ،‬چه‌ند تراكێكی‌ دیكه‌ش به‌ده‌نگ‬ ‫باڵوده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬

‫ه‌ له‌الیه‌ن‬

‫ی دایكی‪،‬‬ ‫ی به‌ناوی‬ ‫ری كلیپ‬ ‫‪٢٠٠٥/٩/‬‬ ‫ۆ ئه‌نجام‬ ‫��ۆی ئه‌و‬ ‫چی دوایی‬

‫شیالن عوس���مانی‌ هونه‌رمه‌ند له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫‪2003‬ه‌وه‌ هی���چ به‌رهه‌مێك���ی‌ هون���ه‌ری‌‬ ‫پێشكه‌ش نه‌كردوه‌و ماوه‌ی‌ چوار ساڵیشه‌‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ س���یدیه‌كی‌ نوێیه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"به‌هۆی‌ چه‌ند گرفتێكه‌وه‌ نه‌توانرا سیدیه‌‬ ‫نوێیه‌كه‌م كاره‌كانی‌ ته‌واو بكرێت‪ ،‬له‌ئاست‬ ‫داواكاریه‌كان���ی‌ مندا نه‌ب���و كه‌ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆره‌ كاری‌ هونه‌ریم نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "چوار تراكی‌ سیدییه‌كه‌ ته‌واو‬ ‫بوه‌‌و س���ه‌رقاڵی‌ كاری‌ كلیپ���م بۆ یه‌كێك‬ ‫له‌گۆرانیه‌كانم به‌ن���اوی‌ كۆچ كه‌هۆنراوه‌ی‌‬ ‫ش���اعیری‌ هه‌ست ناسك ڕێبواری‌ ده‌الكه‌‌و‬ ‫له‌ڕاگه‌یاندنی‌ خاك به‌مزوانه‌ پێشكه‌ش���ی‌‬ ‫هه‌وادارانمی‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ هونه‌رمه‌ندان‬ ‫هه‌ندێكی���ان كاره‌ هونه‌ریه‌كانی���ان زۆر‬ ‫ئاس���انه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌یان���ه‌ كاره‌كانیان زۆر‬

‫ی خزمه‌تگوزاریی‌ مندااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هونه‌ری‌ شاره‌زور‪ :‬له‌به‌ر نه‌بون ‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری‌ ڕۆشنبیر ‌‬ ‫ی گوێدرێژو سه‌گه‌وه‌ن یان خه‌ریكی‌ ماتۆرسوارین‬ ‫شاره‌زور كۆاڵن به‌كۆاڵن به‌دوا ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‌‬

‫"من بۆ‬ ‫وه‌ی ئه‌م‬ ‫ده‌ران���ی‬ ‫شخه‌ریان‬ ‫له‌الیه‌ن‬ ‫كرا ببین‬

‫وه‌ وه‌ك‬ ‫ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رمه‌ندان‬ ‫خۆمه‌وه‌‬ ‫ه‌ركوك‌و‬ ‫هه‌روه‌ها‬ ‫ه‌رگرتوه‌‬ ‫���تی تر‬ ‫���ان بۆ‬ ‫زگاكانی‬ ‫ش���یش‬ ‫ه‌و توانی‬ ‫ده‌مانێك‬

‫قورسه‌‪ ،‬ش���یالن وتی‌ "ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بیه‌وێت كاری‌ جوان بكات ماوه‌یه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫ده‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "یه‌كێ���ك ل���ه‌و هۆكاران���ه‌ی‌‬ ‫وایلێكردم واز له‌كاری‌ هونه‌ریی‌ بهێنم ئه‌و‬ ‫جیاوازیه‌ی���ه‌ كه‌ له‌ن���او هونه‌رمه‌نداندایه‌‪،‬‬ ‫تاكه‌ هۆكارێ���ك كه‌ ڕێگره‌ له‌وازنه‌هێنانم‬ ‫له‌كاری‌ هونه‌ری‌ هاوسه‌ره‌كه‌مه‌ به‌رده‌وام‬ ‫هانده‌رێكی‌ باش���مه‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌ كاره‌‬ ‫هونه‌ریه‌كانم"‪.‬‬ ‫شیالن باسی‌ خۆشه‌ویستی‌ بۆ به‌رهه‌مه‌‬ ‫هونه‌ریه‌كان���ی‌ ده‌كات‌و له‌ن���او هه‌مویاندا‬ ‫به‌رهه‌مێكیان���ی‌ زۆر ل���ه‌ال جی���اوازه‌و‬ ‫خۆشه‌ویس���تره‌ چونكه‌ ی���ادگاری‌ زۆری‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌گه‌ڵی���دا‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "گۆرانی‌ تۆ‬ ‫هات���ی‌ دوایتهێنا به‌ڕۆژانی‌ به‌دبه‌ختی‌ من‪،‬‬ ‫به‌جوانتری���ن به‌رهه‌می‌ خۆم���ی‌ ده‌زانم‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌وانه‌یه‌ هۆكاره‌ك���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ بێت من‬ ‫ی كه‌سێك بوبم‪ ،‬كه‌سێكیش عاشقی‌‬ ‫عاشق ‌‬ ‫من بوبێت‪ ،‬ئه‌و گۆرانیه‌م بۆ ئه‌و عاش���قه‌‬ ‫وتبێت‪ ،‬كه‌ ئ���ه‌وكات ئه‌و گۆرانیه‌م ده‌وت‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ به‌ره‌و ڕوم وه‌ستابو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌رگۆرانیه‌و تایبه‌تمه‌نیه‌كی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌یه‌ له‌الم"‪.‬‬ ‫شیالن باسی‌ له‌وه‌ كرد كه‌ سه‌رقاڵبونی‌‬ ‫به‌میوان���داری‌‌و به‌خێوكردن���ی‌ من���داڵ‌و‬ ‫ماڵداریی���ه‌وه‌ كاری‌ له‌س���ه‌ر به‌رهه‌م���ه‌‬ ‫هونه‌رییه‌كان���ی‌ زۆر هه‌ب���وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"بونی‌ ماڵ‌و منداڵ زۆر ده‌س���ت ده‌گرێت‬ ‫له‌ئه‌نجامدان���ی‌ كاره‌ هونه‌ریه‌كانم���دا‌و‬ ‫ده‌بێت به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ كاته‌كانت بده‌یت‬ ‫به‌خزمه‌ت���ی‌ ماڵ‌و خێ���زان‌و به‌خێوكردنی‌‬

‫منداڵه‌كانت‪ ،‬كه‌ ئه‌ركێكی‌ پیرۆزه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس���ی‌ دوو كچه‌كه‌ی‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ یه‌كی���ان ده‌ س���ااڵنه‌و ڕۆژانه‌‬ ‫چه‌ن���د كاتژمێرێك وان���ه‌ی‌ موزیك‬ ‫ده‌خوێنێ���ت‌و ئه‌وه‌ی‌ دیكه‌ش���یان‬ ‫چه‌ند مانگێ���ك ده‌بێت له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫ش���یالن وتی‌ "هه‌تا له‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫بیرو بۆچونه‌ی‌ ئێستام بم‪ ،‬هه‌رگیز‬ ‫نایه‌ڵم ببن به‌هونه‌رمه‌ند‌و گۆرانی‌‬ ‫بڵێن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "م���ن زۆر ماندو بوم‬ ‫به‌كاری‌ هونه‌ری���ه‌وه‌‌و خه‌ڵكیش‬ ‫وه‌ك ج���اران س���ه‌یری‌ هونه‌رو‬ ‫هونه‌رمه‌ندان ناكه‌ن‪ ،‬كه‌ پێشتر‬ ‫به‌چاوی‌ رێزو خۆشه‌ویستیه‌وه‌‬ ‫بۆ هونه‌رمه‌ندانیان ده‌ڕوانی‌"‪.‬‬ ‫شیالن عوس���مان له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1995‬ده‌س���تكردوه‌ ب���ه‌كاری‌‬ ‫هونه‌ری���ی‌‪ ،‬له‌س���اڵی‌ ‪1997‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م به‌رهه‌م���ی‌ هونه‌ری‬ ‫عه‌ش���قباران‬ ‫به‌ن���اوی‌‬ ‫تۆماركردوه‌‌و دواتر له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ 1998‬به‌رهه‌می‌ ئه‌س���تێره‌‬ ‫بارانی‌ تۆماركردوه‌‌و تاساڵی‌‬ ‫‪ 2003‬چه‌ندی���ن كاری‌‬ ‫دیكه‌ی‌ هون���ه‌ری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌هه‌مانس���اڵدا له‌گه‌ڵ‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د جه‌نگی���ن‬ ‫جه‌مال ژیانی‌ هاوس���ه‌ریی‌‬ ‫پێكهێناوه‌‌و خاوه‌نی‌ دوو‬ ‫كچ���ه‌ به‌ن���اوی‌ هێلین‌و‬ ‫بارین‪.‬‬

‫قه‌زای‌ شاره‌زور یه‌كێكه‌‬ ‫له‌و قه‌زایانه‌ی‌ كه‌ له‌ڕو ‌‬ ‫ی‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌وه‌ مندااڵنیان‬ ‫پشتگوێ‌ خراون ئه‌وه‌ی‌ كرابێت‬ ‫بۆیان هیواكانیان بۆ پڕ ناكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫منداڵێك ده‌ڵێت "ئه‌و یاریانه‌ی‌‬ ‫له‌پاركه‌كاندا دایانناون ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ره‌ق‌و ته‌قن ده‌ترسین بچین‌و‬ ‫شوێنێكمان بشكێت"‪.‬‬

‫محه‌م���ه‌د حه‌س���ه‌ن ك���ه‌ منداڵێكی‌‬ ‫قه‌زای‌ ش���اره‌زوره‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫هیچ شوێنێك نیه‌ له‌قه‌زاكه‌دا كاته‌كانی‌‬ ‫ڕۆژانه‌ی���ان‌و وه‌رزی‌ پش���ودانیان ببه‌نه‌‬ ‫س���ه‌ر له‌كاتێكدا ته‌نها شوێنیان هه‌بێت‬ ‫كۆاڵنه‌كان���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "ی���اری‌ ناو‬ ‫پاركه‌كان ئه‌وه‌نده‌ بێ‌ كه‌ڵكن ده‌ترسین‬ ‫بچین شوێنێكمان بشكێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ه‌س كۆاڵنه‌كانمان هه‌یه‌‬ ‫یاری‌ تێدا بكه‌ین ئه‌ویش دراوسێكانمان‬ ‫ناهێڵن ده‌رمانده‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ شوشه‌و‬ ‫په‌نجه‌ره‌و گوڵه‌كانیانمان شكاندوه‌ته‌وه‌‬

‫ئیتر لێمان توڕه‌ ده‌بن‌و ده‌رمانده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌م منداڵه‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌كۆنف���ۆ یاری‌ ده‌كات ئه‌وه‌ش پاره‌یان‬ ‫لێوه‌رده‌گرن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "یه‌ك یاریگامان‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وه‌ش پاره‌مان لێوه‌رده‌گرن ئیتر‬ ‫هیچی‌ ترمان نیه‌ زۆر ناخۆشه‌"‪.‬‬ ‫ڕۆشنبیری‌ ش���اره‌زوریش به‌وهۆیه‌وه‌‬ ‫داواكارن له‌س���ه‌رو خۆی���ان كه‌ ئاوڕێك‬ ‫له‌مندااڵنی‌ قه‌زای‌ شارەزور بده‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوب���ه‌ری‌ ڕۆش���نبیری‌ هون���ه‌ری‌‬ ‫ش���اره‌زور‪ ،‬مه‌ریوان تۆفی���ق له‌باره‌ی‌‬ ‫كه‌م���ی‌ خزمه‌تگ���وزاری‌ ب���ۆ مندااڵنی‌‬

‫قه‌زاكه‌ رایگه‌یاند كلتوری‌ پێشكه‌وتوی‌‬ ‫ه���ه‌ر گه‌لێك پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ منداڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و گه‌له‌ ده‌ستپێده‌كات‌و له‌قۆناغه‌كانی‌‬ ‫داهاتووی���دا ره‌نگده‌دات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ له‌س���نوری‌ قه‌زای‌ شاره‌زور‬ ‫هی���چ پرۆژه‌یه‌ك���ی‌ خزمه‌تگ���وزاری‌ بۆ‬ ‫منداڵه‌كانی‌ ئ���ه‌م قه‌زای���ه‌ نه‌كراوه‌ تا‬ ‫له‌پش���ووه‌كانیان بتوانن سوودمه‌ندبن‬ ‫لێی‌‌و كاتێكی‌ خۆش به‌سه‌ربه‌رن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ كات منداڵه‌كان���ی‌ ئه‌م قه‌زایه‌‬ ‫ك���ۆاڵن به‌ك���ۆاڵن ب���ه‌دوای‌ گوێدرێژو‬ ‫س���ه‌گه‌وه‌ن ی���ان خه‌ریك���ی‌ مات���ۆر‬

‫سوارین‌و ئه‌مه‌ش نیگه‌رانی‌ له‌الی‌ ئێمه‌‬ ‫درووستكردوه‌ "‪.‬‬ ‫مه‌ری���وان داواكاری‌ ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌‬ ‫هیواخوازن یه‌كه‌م���ن پرۆژه‌یه‌ك له‌هه‌ر‬ ‫قۆناغێك���دا ك���ه‌ جێبه‌جێده‌كرێ���ت‬ ‫درووستكردنی‌ شاری‌ یاری‌ یان شوێنێكی‌‬ ‫گونجاو بێت بۆ مندااڵنی‌ ئه‌م قه‌زایه‌ تا‬ ‫له‌خۆشیه‌كانی‌ دنیای‌ منداڵیان بێبه‌ش‬ ‫نه‌بن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌ش���اره‌زور زۆر زه‌وی‌‬ ‫حكومی‌ ه���ه‌ن‪ ،‬كاتێك هه‌ر پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫بۆ ده‌رده‌چێ���ت ده‌كرێت به‌پارك به‌اڵم‬ ‫هیچ كه‌س ئاوه‌دانی‌ ناكاته‌وه‌و كاته‌كانی‌‬

‫تێدا به‌س���ه‌ر نابه‌ن چونكه‌ هیچی‌ تێدا‬ ‫نیه‌ جگه‌ له‌سه‌وزایی‌و ئاوه‌دانی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "یاریمان له‌چه‌ند پاركێكدا‬ ‫داناوه‌ تا ماوه‌یه‌ك بو منداڵه‌كان هه‌مو‬ ‫قاچه‌كانیان ش���كاند‪ ،‬بۆ دروستكردنی‌‬ ‫شاری‌ یاریش ده‌بێت خێرخوازێك بێت‬ ‫پێداویس���تیه‌كانی‌ دابین بكات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫حكوم���ه‌ت پ���اره‌ی‌ نیه‌ ب���ه‌و هۆیه‌وه‌‬ ‫ئێمه‌ش هه‌ندێك پڕۆژه‌مان وه‌ستاندوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌وڵ���ی‌ چاره‌س���ه‌ری‌ هه‌مو‬ ‫كێشه‌یه‌كین گه‌ر حكومه‌ت پاره‌مان بۆ‬ ‫دابینبكات "‪.‬‬

‫دنی���ای‬ ‫ڕوایه‌دام‬ ‫فیكری‬ ‫مه‌ندێكی‬ ‫نداڵیه‌وه‌‬ ‫ه‌ره‌كانی‬ ‫ن‪ ،‬زیاتر‬ ‫كرابوین‬ ‫��ه‌ره‌فی‬ ‫‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫له‌وانه‌یه‌ س���ه‌ره‌تای ڕۆژه‌كه‌ هه‌ست‬ ‫به‌سه‌رئێشه‌و په‌ستانێكی زۆر بكه‌یت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م بارودۆخ���ه‌ كاریگه‌ریی ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر په‌یوه‌ندیەكانت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫دڵگران مه‌ب ‌ه‬ ‫ده‌بیس���تیت‬ ‫پیش���ه‌ییت‪،‬‬ ‫هه‌نگاوه‌كانت‬

‫كاتێك هه‌ندێك ده‌نگۆ‬ ‫ده‌رب���اره‌ی داهات���وی‬ ‫متمان���ه‌ت به‌خ���ۆت‌و‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫وریابه‌و چه‌ندێ���ك ده‌توانیت گرنگی‬ ‫به‌ته‌ندروس���تیت ب���ده‌‪ ،‬زۆر گرنگی‬ ‫ناپێویس���ته‌كان‬ ‫بەورده‌كاریی���ه‌‬ ‫م���ه‌ده‌‪ ،‬به‌خت���ی‌ تۆ ئ���ەم هه‌فته‌یه‌‬ ‫له‌هه‌ینیدایه‌‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫هه‌مو كاره‌كانی ئ���ه‌م هه‌فته‌یه‌ت دو‬ ‫هێن���ده‌ ده‌ب���ن‪ ،‬له‌به‌ر ئ���ه‌وه‌ نابێت‬ ‫سه‌ره‌تای هه‌فته‌كه‌ خۆت زۆر سه‌رقاڵ‬ ‫بكه‌یت‌و دواتر پشت گوێی‌ بخه‌یت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫له‌وانه‌یه‌ كاردانه‌وه‌ی خراپت هه‌بێت‬ ‫به‌ه���ۆی كۆمه‌ڵێ���ك كێش���ه‌ی زۆر‬ ‫هیچه‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌ندامانی خێزانه‌كه‌ت‬ ‫بۆت دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئ���ه‌م ماوه‌ی���ه‌ هه‌س���ت ده‌كه‌ی���ت‬ ‫خۆشه‌ویسته‌كه‌ت گرنگیت پێنادات‪،‬‬ ‫له‌ب���ه‌ر ئه‌وه‌ هه‌س���ت به‌خۆش���ی‌و‬ ‫دەکەیت‌و س���ه‌قامگیریت له‌ده‌ست‬ ‫ده‌ده‌یت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫له‌یزه‌ر یه‌كێكه‌ له‌رێگه‌باشه‌كان ی‬ ‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫بۆنه‌هێشتنی‌ په‌ڵه‬

‫په‌ڵه‌ی‌ پێست كێش���ه‌یه‌كی‌ تری‌ بكرێت له‌كاتی‌ جه‌لس���ه‌كان‪ ،‬نابێت‬ ‫پێس���ته‌ ك���ه‌ زۆرین���ه‌ی‌ خانمانی‌ خ���ۆری‌ راس���ته‌وخۆ له‌پێس���ته‌ك ‌ه‬ ‫خۆمان پێ���وه‌ی ده‌ناڵێنن‪ ،‬زۆرجار بدات ته‌نان���ه‌ت زۆرجار كرێمی‌ دژه‌‬ ‫بۆ نه‌مانی‌ ئه‌و په‌اڵنه‌ چه‌ندین رێگه‌ خۆری���ش كاریگ���ه‌ری‌ نابێت ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌گیرێته‌به‌ر‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ بته‌وێ���ت ب���ه‌وه‌ خ���ۆت بپارێزیت‪.‬‬ ‫لێره‌دا باس���ی‌ ده‌كه‌ین به‌كارهێنانی‌ هه‌روه‌ها له‌س���ه‌ره‌تای‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫له‌یزه‌ره‌‪ ،‬ئه‌م رێگه‌یه‌ پێویسته‌ چه‌ند جه‌لسه‌كان تاكو ‪ 15‬رۆژ پێسته‌كه‌‬ ‫جارێك به‌كار بهێنرێت واتا مانگانه‌‪ ،‬زیات���ر تۆخ ده‌بێت���ه‌وه‌ كه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ب���اش به‌كارهێنان���ی‌ چه‌ند جارێك كه‌سه‌كه‌ واهه‌س���ت ده‌كات سودی‌‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ هه‌س���ت به‌نامانی‌ ئه‌و لێوه‌رنه‌گرتبێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ بریتیه‌‬ ‫په‌اڵنه‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ پێویس���ته‌ له‌پێس���ته‌ مردوەكه‌و به‌تێپه‌ڕبونی‌‬ ‫ناونیش���ان‪ :‬به‌ختیاری‌‪ -‬شه‌قامی‌ س���ه‌ره‌كی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫كه‌س "مه‌رزییه‌"ی‌ له‌بیر نه‌ما!‬ ‫ی ‪ 11‬ساڵه‌ی‌ كۆچی‌ دوایی‌ نه‌كرایه‌و‬ ‫ساڵیاد ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد‬ ‫مه‌رزییه‌ شه‌هاب عه‌بدواڵ‪ ،‬ناسراو به‌مه‌رزیی ‌ه‬ ‫فه‌ریقی یه‌كه‌م ژنه‌ گۆرانیبێژه‌ كه‌ به‌سروده‌‬ ‫شۆڕشگێڕییه‌كانی جۆش‌و خرۆشی‌‬ ‫خستوه‌ته‌ ناو هێزی پێشمه‌رگه‌وه‌و خۆشی‬ ‫وه‌ك پێشمه‌رگه‌یه‌ك چه‌كی كردوه‌ته‌ شانی‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تای‌ مانگی‌ داهاتو ‪ 11‬ساڵ‌ به‌سه‌ر‬ ‫كۆچكردنیدا تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬تا ئێستا هیچ‬ ‫بڕیارێك نییه‌ بۆ یادكردنه‌وه‌ی‌‪.‬‬

‫كات ده‌موچاوه‌ك���ه‌ رون ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌یزه‌ر باشترین رێگه‌یه‌ كه‌ ده‌توانیت‬ ‫به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ خ���ۆت له‌په‌ڵه‌ رزگار‬ ‫بكه‌یت ئه‌گه‌ر به‌پێ���ی‌ رێنمایه‌كان‬ ‫بڕۆیت‪.‬‬ ‫سه‌نته‌ری‌ میدیكاڵ‬ ‫هاژه‌ حه‌سه‌ن شاره‌زای‌ بوار ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌یزه‌رو ئه‌زمونی‌ ‪ 3‬ساڵی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‌و هه‌شت ساڵی‌‬ ‫كوردستان‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫مه‌رزیی����ه‌‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی له‌س����اڵی ‪١٩٧٨‬‬ ‫ژیانی هاوس����ه‌رگیری له‌گه‌ڵ ناسری ڕه‌زازی‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د پێكده‌هێنێ����ت‪ ،‬ده‌كه‌وێته‌ ناو‬ ‫ژیانی چه‌رمه‌س����ه‌ری‌و خه‌م����ی ئازادكردنی‬ ‫نیش����تیمانه‌وه‌‪ ،‬ت����ا له‌س����اڵی ‪ ١٩٨٥‬له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوس����ه‌ری‌و ه����ه‌ردو منداڵه‌ك����ه‌ی "دڵنیاو‬ ‫ماردین" ڕوده‌كه‌نه‌ واڵتی سوید‪ ،‬له‌تاراوگه‌ش‬ ‫ئ����ه‌م خانم����ه‌ له‌زۆرب����ه‌ی زۆری ئاهه‌نگ����ه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌و نیشتیمانییه‌كاندا به‌شدار ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێ����ی بۆچونی ش����اره‌زایانی بواری‬ ‫هون����ه‌ری گۆرانیوتن پێگ����ه‌ی هونه‌ری ئه‌م‬ ‫ژن����ه‌ پێش����مه‌رگه‌یه‌ له‌س����اڵی ‪ ١٩٩٥‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌ركردنی ئه‌لبومی پایزدا زیاتر ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫كه‌ تا ئێس����تاش گوێگ����ری تایبه‌ت به‌خۆی‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬كه‌ كاتێك ناوی مه‌رزییه‌ ده‌هێنرێت‬ ‫ده‌س����تبه‌جێ گۆرانی "ش����ه‌ش په‌پوله‌كه‌ی‬ ‫گۆشه‌ی باخه‌كه‌م"ی بیردێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای ئه‌لبوم����ی پایز‪ ،‬له‌‪MEDYATV‬‬ ‫پێشكه‌ش����كاری به‌رنام����ه‌ی ژیله‌م����ۆ بو له‌و‬ ‫ڕێگه‌یه‌شه‌وه‌ خزمه‌تێكی به‌رچاوی به‌هونه‌ری‬ ‫كوردی‌و بواره‌كانی كاركردن له‌سه‌ر دۆسیه‌ی‬ ‫ژن‌و كۆمه‌ڵگ����ه‌ی پیاوس����االری ك����ردوه‌‪ .‬ڕۆشنبیری سلێمانی كۆنس����ێرتێكی ده‌وێت مۆس����یقای گۆرانییه‌كان����ی مه‌رزییه‌‬ ‫له‌س����اڵی‪ ٢٠٠٠‬ئه‌لبومێكیتر به‌رهه‌مده‌هێنێت له‌گ����ه‌ڵ ناس����ری ڕه‌زازیدا ئه‌نجام����ده‌ده‌ن‪ .‬بورهانی موفتی زاده‌وه‌ دانراوه‌‪.‬‬ ‫خاتو دڵنیا ڕه‌زازی له‌دوای كۆچی‬ ‫به‌ن����اوی "به‌ڵێن ب����ده‌"‪ .‬تاكه‌ ژن����ه‌ به‌پێنج له‌مانگی ‪ ٥‬س����اڵی ‪٢٠٠٤‬یش����دا به‌یه‌كجاری‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ كوردس����تان‌و له‌شارۆچكه‌ی دوكان گۆرانییه‌ك����ی ته‌واونه‌ك����راوی دایكی‬ ‫دیالێكتی كوردی گۆرانیوتوه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌و رۆژه‌وه‌ به‌ئه‌نجامگه‌یاند به‌كار‬ ‫نۆزده‌ س����اڵی ژیانی تاراوگ����ه‌ی مه‌رزییه‌ نیشته‌جێبون‪.‬‬ ‫حگه‌ له‌م به‌ره���� ‌هم‌و ئه‌لبومانه‌ی‪ ،‬مه‌رزییه‌ كردنیش����ه‌وه‌‪ ،‬خاتو مه‌رزیه‌ ل����ه‌ ‪/٥‬‬ ‫له‌واڵتی سوید خه‌م‌و ناسۆریه‌كی گه‌وره‌ بوه‌‬ ‫بۆ ئه‌و وه‌ك هونه‌رمه‌ندێكی كورد‪ ،‬له‌زۆربه‌ی فه‌ریق����ی چه‌ن����د كاس����ێتێكی باڵونه‌كراوه‌ی له‌واڵتی س����وید نه‌شته‌رگه‌رییه‌كی بۆ‬ ‫چاوپێكه‌وتنی تیڤییه‌كاندا فرمێس����كی دوری وێنه‌و ده‌نگ����ی ماوه‌ له‌الی چه‌ند دۆس����ت‌و درا‌و له‌ب����ه‌رواری ‪ ٢٠٠٥/٩/١٨‬به‌ه���‬ ‫رشتوه‌ بۆ كوردستان تا ئه‌و كاته‌ی له‌كۆتایی موزیكژه‌نێك����ن‪ ،‬له‌وان����ه‌ "جه‌مال����ی ده‌الك‌و نه‌شته‌رگه‌رییه‌وه‌ له‌واڵتی سوید كۆچ‬ ‫س����اڵی ‪ ٢٠٠٠‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ واڵت‌و له‌هۆڵی بورهانی موفتی زاده‌"‪ ،‬كه‌ به‌ش����ێك له‌ئاوازو كرد‪.‬‬

‫ئه‌حمه‌دس����االر‪:‬‬ ‫ی سلێامنی‬ ‫خه‌ونم گه‌ڕانه‌وه‌ی ‌ه بۆ شار ‌‬ ‫جار واتلێده‌كه‌ن له‌هه‌ندێك ش���ت دڵت گشتی دنیای جیهانگیری‌و ته‌كنه‌لۆژیاو‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫بڕه‌نجێت ی���ان كه‌مێك نیگ���ه‌ران بیت سیاس���ه‌ت له‌كوردستان به‌های هونه‌ری‬ ‫كه‌مكرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ڕه‌نگه‌ ئه‌وه‌ به‌سه‌ر مندا هاتبێت"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د ساالری‌ هونه‌رمه‌ند ئاماژه‌‬ ‫وتیش���ی‌ "ش���انۆی ئێمه‌ گرفته‌كه‌ی‬ ‫س���االر له‌مباره‌وه‌‌وام���اژه‌ به‌هۆكاری‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ پشتاوپشت‬ ‫دانه‌نانی په‌یكه‌ره‌كه‌ی له‌شاری سلێمانی‌و ئه‌و هه‌ڵب���ه‌زو دابه‌زه‌یه‌ ك���ه‌ له‌لێواری‬ ‫خه‌ڵكی‌ سلێمانیه‌‪ ،‬خزمه‌تێكی‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ی بۆ شاری هه‌ولێر ده‌كات‪ ،‬هه‌ڵكشان‌و داكشاندا شته‌ گه‌وهه‌رییه‌كان‬ ‫زۆری‌ هونه‌ریی‌ له‌و شاره‌دا كردوه‌‌و‬ ‫ئ���ه‌و وتی "ق���ه‌ت به‌خه‌یاڵمدا نه‌ده‌هات بزر ده‌بن ئه‌گینا خۆی شانۆ دیارده‌یه‌كی‬ ‫مامۆستای‌ شانۆكاریش بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ڕۆژێك له‌ڕۆژان ش���اره‌وانی س���لێمانی كۆمه‌اڵیه‌تی ئایدییاییه‌‪ ،‬كه‌ په‌یوه‌س���ته‌‬ ‫شاره‌وانی سلێمانی رێگه‌ی‌ به‌دانانی‌‬ ‫ئه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ مندا بكه‌ن‪ ،‬كه‌ من كوڕی به‌ب���اری ژیان���ه‌وه‌‪ ،‬ئیترئای���ا ئ���ه‌وه‌‬ ‫په‌یكه‌ره‌كه‌ی‌ له‌و شاره‌ نه‌داوه‌و‬ ‫سله‌یمانیم‪ ،‬زۆر سه‌یر بو وه‌ك ئه‌وه‌ وابو ته‌نگوچه‌ڵه‌مه‌ی���ه‌ ك���ه‌ له‌ژیاندا هه‌بێت‬ ‫به‌ناچار گواستویه‌تییه‌وه‌ بۆ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "زه‌ویم بۆ ‪ ٧٠٠‬هونه‌رمه‌ند كه‌ دوژمنێكیان بچێته‌وه‌ سلێمانی‪ .‬هیچ له‌وێش هه‌بێت‪ ،‬بڕبڕه‌ی پش���تی ش���انۆ‬ ‫نه‌بێت رابه‌ری شانۆی شارێكم‪ ،‬له‌سلێمانی ده‌قی شانۆییه‌ یان شانۆنامه‌یه‌و نواندنه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك‌و هه‌ولێرو سلێمانی‬ ‫ڕۆڵێكی گه‌وره‌و شه‌ره‌فمه‌ندانه‌م هه‌بوه‌‪ ،‬تائێس���تاش گرفت���ی ئه‌وه‌م���ان هه‌یه‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ "‪.‬‬ ‫شانازیش���ی پێوه‌ده‌كه‌م‪ ،‬هه‌مو ساتێكم نوسه‌ری بواری ده‌قی شانۆییمان كه‌مه‌و‬ ‫ئه‌حمه‌د س���االر به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند گه‌واهییه‌ك���ی زیندوه‌ له‌ب���ه‌رده‌م خواو له‌قامكی ده‌ست تێناپه‌ڕێت"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د س���االر له‌س���اڵی ‪1984‬ه‌وه‌‬ ‫كه‌ خه‌ونی ئه‌وه‌یه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ شاری خه‌ڵ���ك‌و خاكه‌كه‌م���دا ڕۆژانێ���ك چیم‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬س���ه‌رده‌مانێك كه‌ له‌وشاره‌ پێشكه‌ش كردوه‌و چ ڕۆڵێكم بینی وه‌ك وازی‌ له‌تیپ���ی پێش���ڕه‌وی ش���انۆی‬ ‫دوربوه‌ به‌رده‌وام خه‌ونی‌ به‌ڕه‌شه‌باكه‌یه‌وه‌ مامۆستای ش���انۆكارو نوسه‌رو شاعیر‪ ،‬كوردی هێناوه‌و تیپی ش���انۆیی ساالری‌‬ ‫بینیوه‌‪ ،‬ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌ ناوداره‌ ئاماژه‌ به‌اڵم بینیتان وه‌ك غه‌ریبێك س���ه‌یریان دامه‌زراندوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كاتێك‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات له‌بیری‌ دێت سه‌رده‌مانێك كردم‪ ،‬به‌ڕاستی پێی دڵگران بوم به‌اڵم عوسمان چێوارو كه‌مال سابیری كۆچیان‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌ركی تیپی‌ پێش���ڕه‌وی ش���انۆی‬ ‫له‌س���لێمانی‌ خان���وی س���ه‌ر كۆنكرێت تازه‌ ڕۆی به‌سه‌رچو"‪.‬‬ ‫س���االر باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ دوای كوردی كه‌وته‌ سه‌ر شانی چه‌ند كه‌سێك‬ ‫زۆر كه‌مب���ون‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "له‌ده‌رگه‌زێن‬ ‫له‌دایكب���وم‪ ،‬گه‌ڕه‌كێكی ه���ه‌ره‌ دێرینی‌ راپه‌رین���ی‌ ‪ ،1991‬سیاس���ه‌ت پیرۆزیی له‌وانه‌ مس���ته‌فا ئه‌حمه‌د ك���ه‌ به‌وته‌ی‌‬ ‫شاری‌ سلێمانیه‌‪ ،‬بنه‌ماڵه‌كه‌مان له‌یه‌كه‌م ش���ته‌كانی ورده‌ ورده‌ كه‌مك���رده‌وه‌‪ ،‬س���االر "هه‌وێنی هه‌مو كاره‌ جوانه‌كانی‬ ‫خانوه‌كان���ی گه‌ڕه‌كی سه‌رش���ه‌قامه‌وه‌ ئ���ه‌و وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌ ج���ۆرێ‌ ملمالنێ ئه‌و تیپه‌ بوه‌"‪ ،‬به‌اڵم دواتر كه‌ سیروان‬ ‫باپیره‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌م (مس���ته‌فا حاجی له‌هه‌مو دنیادا هه‌یه‌ پێش���كه‌وتن‌و ژیان جه‌مال‌و ئازادی حه‌مه‌بچكۆلیش���ی تێدا‬ ‫قوربان���ی) ك���ه‌ به‌رانب���ه‌ر مزگه‌وت���ی په‌ره‌سه‌ندن به‌بێ ملمالنێ نابێت‪ ،‬به‌اڵم نه‌ما به‌یه‌كجاری تیپه‌كه‌ ئاوابوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی چۆنێت���ی كاركردنی یه‌كێتی‬ ‫(مه‌والنا خالیدی نه‌قش���به‌ندی) له‌وێدا الی ئێم���ه‌ به‌داخ���ه‌وه‌ ده‌چێته‌ خانه‌ی‬ ‫بون‪ ،‬باوك‌و باپیران‌و دواتر پشتاوپشت دوژمنایه‌تیی���ه‌وه‌‪ ،‬م���ن نامه‌وێت ناوی هونه‌رمه‌ندان له‌س���لێمانی كه‌ فه‌ره‌یدون‬ ‫هاتین‪ ،‬خۆش���م په‌روه‌رده‌بونی منداڵیم ئه‌وڕۆژانه‌ به‌رم كه‌ مرۆڤ به‌باسكردنیشی دارت���اش به‌رپرس���ی بو‪ ،‬س���ه‌ندیكای‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌ك���ی چوارباخ بو‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك ته‌ریق ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌كی هونه‌رمه‌ندانی���ش له‌هه‌ولێر كه‌ ئه‌حمه‌د‬

‫کاوڕ‬ ‫هه‌ندێك له‌كاره‌كانت بۆ ئه‌نجامنادرێت‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌هه‌وڵده‌ده‌ی���ت له‌كاتی‬ ‫خۆیاندا ته‌واویانبكه‌یت‪ ،‬ده‌وروبه‌رت‬ ‫پێینازانن چیان بۆ ده‌كه‌یت‪.‬‬

‫گا‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی نامه‌یه‌كی���ت له‌یه‌كێ���ك‬ ‫له‌هاوڕێكانت‌ یان خۆشه‌ویسته‌كه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ له‌ب���ه‌ر هه‌ندێك بارودۆخ ئه‌م‬ ‫نامه‌ی���ه‌ دوابكه‌وێت‪ ،‬ئ���ه‌م دواكه‌وتنه‌‬ ‫كاریگه‌ری له‌سه‌رت ده‌بێت‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫داواكاری خێزانه‌ك���ه‌ت زیاد ده‌كات‌و‬ ‫ناتوانی���ت به‌پێ���ی حه‌زه‌كانی خۆت‬ ‫بژیت‪ ،‬با ئه‌مه‌ نه‌بێته‌ كێشه‌و خه‌فه‌تی‬ ‫بۆ مه‌خۆ‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫په‌یوه‌ن���دی به‌هاوڕێكانت���ه‌وه‌ بكه‌ تا گرنگ���ی ده‌ده‌ی���ت به‌توێژین���ه‌وه‌ی‬ ‫چاره‌س���ه‌رێك بدۆزنه‌وه‌ بۆ بارودۆخی هه‌ندێ���ك بیرۆكه‌ی دین���ی‌و رۆحی‪،‬‬ ‫ئێس���تات ك���ه‌ ماوه‌یه‌ك���ه‌ به‌چه‌ن���د هه‌رچه‌ن���ده‌ حه‌ز ده‌كه‌ی���ت زۆربه‌ی‬ ‫كاته‌كه‌ت به‌ته‌نیا به‌‌سه‌ربەریت‪.‬‬ ‫كێشه‌یه‌كه‌وه‌ ده‌ناڵێنیت‪.‬‬

‫س���االر به‌رپرس���ی بو‪ ،‬ئه‌ وتی‬ ‫مێ���ژو ئه‌یڵێ���م بۆ یه‌كگرتن���ه‌و‬ ‫دوڕێكخ���راوه‌ هونه‌ریی���ه‌ براد‬ ‫سلێمانی له‌سه‌ره‌تادا ده‌ستپێش‬ ‫هه‌ب���و‪ ،‬ئه‌مه‌ جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‬ ‫جه‌نابی بارزانیی���ه‌وه‌ داوام لێك‬ ‫به‌یه‌ك‌و ئێمه‌ بوین به‌یه‌ك"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌رچه‌ند‌ه نه‌مانتوانیو‬ ‫پێویست خزمه‌تی هونه‌ری بكه‌ین‬ ‫ره‌نگ���ه‌ هه‌ردوالمان ب���ۆ هونه‌ر‬ ‫ش���تمان كردبێت‪ ،‬من له‌الیه‌ن خ‬ ‫زه‌ویم ب���ۆ ‪ ٧٠٠‬هونه‌رمه‌ند له‌كه‌‬ ‫هه‌ولێرو س���لێمانی وه‌رگرتوه‌‪ ،‬ه‬ ‫یارمه‌تیم ب���ۆ ‪ ٣٠٠‬هونه‌رمه‌ند وه‌‬ ‫بۆچاره‌س���ه‌ری نه‌خۆش���ی‌و ش�‬ ‫بێجگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی ئی���ش‌و كارم�‬ ‫دۆزیونه‌ت���ه‌وه‌ به‌تایب���ه‌ت له‌ده‌ز‬ ‫ڕاگه‌یاندن���دا‪ ،‬فه‌ره‌ی���دون دارتاش‬ ‫زه‌وی بۆ هونه‌رمه‌ندان وه‌رگرتوه‌‬ ‫موچه‌ش���یان بۆ ببرێته‌وه‌ سه‌رد‬ ‫به‌ناوی ڕێزلێنانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چون���ه‌ ن���او د‬ ‫سیاسه‌تیشه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی "له‌وبڕ‬ ‫هیچ هونه‌رمه‌ندێك به‌بێ ئایدیاو‬ ‫سیاس���ی‌و فه‌لس���ه‌فیی هونه‌رم‬ ‫كام���ڵ‌ نییه‌‪ ،‬منیش ه���ه‌ر له‌من‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌مان یه‌كێك بون له‌ڕابه‌‬ ‫پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان‬ ‫به‌بی���ری نه‌ته‌وایه‌ت���ی گۆش���ك‬ ‫بۆیه‌ له‌ته‌مه‌نێكی زۆر كه‌مدا ش��‬ ‫ئه‌ندامێتی ئه‌و پارته‌م وه‌رگرت"‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫هه‌س���ت به‌وێرانبون���ی زۆر ش���ت‬ ‫ده‌كه‌یت له‌ژیانی‌ رۆژانه‌ت له‌به‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫هه‌وڵبده‌ چاره‌س���ه‌ر بۆ ئەم دۆخه‌‌ت‬ ‫بدۆزیته‌وه‌‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫ستراتیژی گۆڕینی جەماوەری دەنگدەر‬ ‫بۆ جەماوەری بینەر‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫بەشی دووهەمی وتاری کۆتایی سەردەمی‬ ‫حیزبی جەماوەریی‬ ‫هاوشان بە ئیش����کالییەتی نوێنەرایەتیی‬ ‫لە پەیوەندی نێوان حیزب لەگەڵ کۆمەڵگا‌و‬ ‫حیزب لەناو خۆیدا کە لە بەش����ی ”کۆتایی‬ ‫س����ەردەمی زێڕینی حیزب����ی جەماوەریی“‬ ‫خاڵی یەکەم����م تاووتوێکرد‪ ،‬خاڵی دووهەم‬ ‫کە دەمەوێت لەس����ەری بوەس����تم بریتییە‬ ‫لە نیش����اندانی دابەزینی پێگەی حیزبەکان‬ ‫ل����ە پرۆس����ەی هەڵبژاردندا کە ب����ەڕای من‬ ‫ئاماژەیەک����ی قووڵە بۆ کۆتایی س����ەردەمی‬ ‫جەماوەرییبوونی حیزبە بااڵدەستەکان‪.‬‬ ‫هەموو داتاکانی س����ااڵنی راب����ردووە کە‬ ‫لەبەردەس����تتان‪ ،‬ئام����اژەن ب����ۆ کەوتن����ی‬ ‫بەهاکانی حیزبەکان‌و لەدەس����تدانی پێگەی‬ ‫جەماوەریی����ان‌و کەوتن����ی ش����ەرعییەتی‬ ‫شۆڕش����گێڕییان‪ .‬بەمانایەک����ی تر بۆئەوەی‬ ‫ل����ە پرۆس����ەی کۆتایی س����ەردەمی حیزبی‬ ‫جەماوەری����ی تێبگەی����ن‪ ،‬پێویس����تمان بە‬ ‫ئاوڕدانەوەیەک ل����ە رەهەندی ‪volatility‬‬ ‫هەی����ە ل����ە زانس����تی سیاس����ییدا ک����ە بە‬ ‫عەرەبییەک����ەی دەبێ����ت ب����ە تەقەلوبات‪.‬‬ ‫لەڕاس����تیدا بۆئەوەی لەم رەهەندە بدوێین‪،‬‬ ‫دەبێت دوو شت ئامادەبن؛ یەکەمیان بوونی‬ ‫دەزگای ڕاپرس����یی بێالیەن‌و پرۆفیشناڵە‌و‬ ‫دووهەمیشیان دەبێت هەڵبژاردنێکی بێگەرد‬ ‫بوونی هەبێت‪ .‬س����ەرەڕای نەبوونی ئەم دوو‬ ‫ڕەهەندە لە سیستەمی سیاسیی کوردستان‪،‬‬ ‫واتە ن����ە هەڵبژاردنی ئازاد بوونی هەیە‌و نە‬ ‫دەزگای ڕاپرس����یی پرۆفیش����ناڵ‌و بێالیەن‬ ‫ک����ە بتوانێت ببێ����ت بە پێ����وەری پێگەی‬ ‫ڕاس����تەقینەی حیزب����ەکان لەن����او خەڵکدا‪،‬‬ ‫بەاڵم دەتوانین تەماش����ایەکی ئاراس����تەی‬ ‫ئەو زنجیرە زەمەنیی����ە ‪Time series‬‬ ‫بکەی����ن ک����ە ل����ە هەڵبژاردن����ی یەکەمەوە‬ ‫تاوەک����و دواهەڵبژاردن دەنگ����ی حیزبەکانی‬ ‫پێدەپێورێت‪ .‬ئ����ەوەی تێبینی����ی دەکرێت‬ ‫ژمارەی دەنگدەرانی حیزبە کوردییەکان بە‬ ‫چەشنێکی بەرچاو ڕوو لە دابەزین دەکەن‪،‬‬ ‫هیچ یەکێک لە دوو حیزبە جەماوەرییەکەی‬ ‫جاران‪ ،‬هەژموونی بەسەر کۆی کوردستاندا‬ ‫نامێنێت‌و لەوە دەک����ەون خاوەن حیزبێکی‬ ‫جەماوەریی مێژووقووڵ ب����ن‪ .‬ئەم حیزبانە‬ ‫یان لە ناوچەی خۆیاندا دەبن بە کەمینە لە‬ ‫نموونەی یەکێتی‪ ،‬یان لە کۆی هاوکێش����ەی‬ ‫سیاس����یی کوردس����تاندا دەبن ب����ە کەمینە‬ ‫ل����ە نموونەی پارتی‪ .‬ژم����ارەی دەنگدەرانی‬ ‫حیزب����ە جەماوەریی����ەکان ب����ە چەش����نێک‬ ‫دادەبەزێ����ت کە بە تەزوی����ری بەرفراوانیش‬ ‫ناتوانرێ����ت لە ژم����ارەی هەڵبژاردنی یەکەم‬ ‫نزیک بخرێتەوە‪ .‬بەم چەش����نە سیس����تەمی‬ ‫سیاس����یی حیزبیی لە هەرێمی کوردس����تان‬ ‫بووە بە سیستەمێکی ناجێگیر‌و دابەشبوو‌و‬ ‫موتەقەلیب کە سەرەڕای هەموو ئەو کۆسپ‌و‬ ‫و هەڕەشە‌و پارەبەخشین‌و فشارە سیاسیی‌و‬ ‫ئابوورییانەی کە هەن‌و دروس����تیاندەکەن‪،‬‬ ‫دەبینی����ن ک����ە هاواڵتی دەنگ����دەر کۆتایی‬ ‫ب����ە سیس����تەمی حیزب����ی جەماوەری����ی‬ ‫دەهێنێ����ت‪ .‬یەکێک لە دەرئەنجامەکانی ئەم‬ ‫دی����اردە نوێیەی ناو نەخش����ەی سیاس����یی‬ ‫کوردس����تانیش بریتییە لە بچووکبوونەوە‌و‬ ‫لۆکاڵییبونی پێگەی جەماوەریی حیزبەکان‬ ‫لە ناوچەی ژێر دەسەاڵتی خۆیاندا‪ .‬ئەمەش‬ ‫ئەو خەس����ڵەتەیە کە سیستەمی حیزبایەتی‬ ‫ل����ە هەرێمی کوردس����تاندا هەیەتی‌و یەکێک‬ ‫ل����ە دەرئەنجامەکانیش����ی بەواقیعبوون����ی‬ ‫لۆکاڵییەت����ی حیزب����ەکان‌و دوو ئیدارەی����ی‬ ‫واڵتە‪ .‬هەموو هەڕەشەیەکیش بۆ سەروەریی‬ ‫ئەم حیزبانە‌و س����ەرۆکەکانیان بە کوش����تن‬ ‫یان ش����ەلەلکردنی پرۆس����ەی پڕکێش����ەی‬ ‫دیموکراسیی‌و دەستاودەستکردنی دەسەاڵت‬ ‫دەس����تپێدەکات‪ .‬نموون����ەی ش����ەلەلکردنی‬ ‫پەرلەم����ان‌و دەرکردن����ی وەزیرەکانی گۆڕان‬ ‫لەالیەن پارتییەوە‌و ئاڵۆزیی دابەش����کردن‌و‬ ‫گرژی����ی دەستاودەس����تکردنی حکومەت����ی‬ ‫خۆجێی����ی ل����ە س����لێمانی‪ ،‬گەواه����ی ئەم‬ ‫راستییانەن‪.‬‬ ‫ئەم داوەش����انەی جەماوەرییبوونی حیزب‬ ‫تەنها داوەش����انی پێگەی حیزب نییە لەناو‬ ‫کۆمەڵ����گا‌و کەوتن����ی بەهای ش����ەرعییەتی‬

‫شۆڕش����گێڕێتیی نییە‪ ،‬بەڵکو لەهەمانکاتدا‬ ‫ئاماژەیە بۆ داوەشانی بچووکترین پرنسیپی‬ ‫سیاس����یی ک����ە دەبێت حیزبێک����ی مۆدێڕن‬ ‫هەیبێت‪ ،‬ئەویش دیموکراس����یی ناوەکییە‪.‬‬ ‫سااڵنێکی زۆرە هەڵبژاردن لە سەرکردایەتی‬ ‫حیزبەکاندا پرۆسەیەکی غائیب‌و نامۆیە‪ ،‬لە‬ ‫باشترین حاڵەتدا بە تەزکییە سەرکردەکانی‬ ‫خۆیان هەڵدەبژێرنەوە‪ ،‬یان گەر هەڵبژاردنیش‬ ‫ئەنجامبدرێت‪ ،‬هەڵبژاردنێکی کڵێشەییەوە‌و‬ ‫نماییش����کردنی خودئەڤینی����ی‌و بێنموونەیی‬ ‫س����ەرکردەکانە ک����ە ب����ە چەپڵەڕێ����زان‌و‬ ‫سروتی کڕنووش����بردن‌و دەس����تماچکردن‪،‬‬ ‫بەیعەتیان پێ دەبەخش����رێتەوە‪ .‬ئەم دۆخە‬ ‫نادیموکراس����ییەی ناو کولتووری سیاسیی‬ ‫حیزب����ی کوردی بووەت����ە هۆکارێک کە ئەم‬ ‫ئۆرگانە ببێت ب����ە دەزگایەکی خێزانیی بۆ‬ ‫داخران بەڕووی کۆمەڵگادا‌و میکانیزمێکیش‬ ‫بۆ دروس����تکردنی دابڕانێک����ی قووڵ لەگەڵ‬ ‫نەوەی نوێدا‪ .‬ئەم ئۆرگانە سیاسییانە بوون‬ ‫بە بوونەوەرێکی بێزمان‌و بێخەیاڵی سیاسیی‬ ‫کە هیچ وێنایەکیان بۆ رێکخس����تن‌و گەشەی‬ ‫کۆمەڵگا‌و پڕۆژەی‌و نەتەوەس����ازیی نەماوە‪.‬‬ ‫نەبوون����ی پرۆس����ەی دیموکراس����یی لەناو‬ ‫حیزبە کوردییەکان‌و پاوانکردنی دەس����ەاڵت‬ ‫لە ن����او جومگ����ە س����ەرەکییەکانی حیزب‬ ‫لەالی����ەن گاردە کۆن‌و پیرەکانی حیزبەوە‪،‬‬ ‫چارەنووسی حیزبە کوردییەکان بەرەو دوو‬ ‫دەرەچ����ە دەبات‪ :‬یان ئەوەتا حیزب بەرەوە‬ ‫دیکاتۆرییەتی خێزان����ی دەبات‪ ،‬یان ئەوەتا‬ ‫ب����ەرەو باڵباڵێن‌و دابەش����بوون‌و پێکدادانی‬ ‫توندوتیژانە لەسەر داهات‌و سامان دەبات‪.‬‬ ‫من لە شوێنی تردا باسم لە دوو پرۆسەی‬ ‫مەترس����یدار کردووە کە دەب����ن بە هۆکاری‬ ‫پشێوی کۆمەاڵیەتیی‌و نائارامیی سیاسیی‌و‬ ‫ئەگ����ەری توندتوتیژبوون����ەوەی ملمالن����ێ‬ ‫سیاس����ییەکانی نێ����وان‌و ن����او حیزبەکان‪.‬‬ ‫یەکێکیان کەمیی س����امانە‌و ئەوی تریشیان‬ ‫زۆری داهات����ە‪ .‬گەر س����ااڵنی ن����ەوەدەکان‬ ‫کۆمەڵ����گای ئێمە لەس����ەر کەمیی س����امان‬ ‫تووشی دابەش����بوونێکی قووڵی جوگرافیای‬ ‫سیاسیی‌و ئیداریی‌و ئابووریی بووبێتەوە کە‬ ‫لە شەڕی ناخۆدا بەرجەستەبوو‪ ،‬ئەوا زۆری‬ ‫سامانیش لەم س����ااڵنەی دواییدا کە بەهۆی‬ ‫پێت����رۆ دۆالرەوە دروس����تبوو‪ ،‬هۆکارێکە بۆ‬ ‫دابەشبوونی قووڵتر لە نێوان حیزبەکان‌و لە‬ ‫نێ����و باڵە ناکۆکەکانی ناو خودی حیزبەکان‬ ‫خۆیاندا‪.‬‬ ‫باڵباڵێنێتییەکان مەرج نییە ئاش����کرابن‬ ‫وەکو لەناو یەکێتیدا دەیبینین‪ ،‬بەڵکو دەشێت‬ ‫پەنهانیش بن‪ ،‬وەکو لە نێوان هەردوو باڵی‬ ‫نیچیر‌و مەس����روری ناو پارتی����دا دەیبینین‪.‬‬ ‫ئاشکرایە کە لەئێستادا ئەم ملمالنێیەی ناو‬ ‫پارتی‪ ،‬کەسی مەسعود بارزانی رایگرتووە‌و‬ ‫هێماکان هەم����ووی بۆئ����ەوەش دەڕۆن کە‬ ‫کوڕەک����ەی بۆ جێگرتن����ەوەی خۆی بەهێز‌و‬ ‫ئامادەب����کات‪ .‬گ����ەر بارزانی پێ����ش مردنی‬ ‫خۆش����ی حەس����می ئەم ملمالنێیەی نێوان‬ ‫ئامۆزاکان نەکات‪ ،‬ئەوا دوای مردنی بۆ هیچ‬ ‫یەکێک لەم دوو باڵە ئاسان نابێت‪ ،‬بەتەنها‬ ‫ببێت بە نوێنەری هەموو پارتییەکان‪.‬‬ ‫هەرچ����ی یەکێتی دوای مام جەاللیش����ە‬ ‫چی����دی س����ێوەکەی ج����اران نیی����ە کە بە‬ ‫ش����ێوەیەک لە ش����ێوەکان‪ ،‬ئامادەبێت بۆ‬ ‫دووکەرتبوون‌و جیابوونەوەی چەند ناوکێک‬ ‫لە خ����ۆی‪ ،‬بەڵکو بووە بە ش����وتییەک کە‬ ‫ه����ەر دیلمەی چەند ناوکێک����ی تێدایە‌و هەر‬ ‫کەرتەش����ی س����وورە لەسەر س����ەوزبوونی‬ ‫توێکڵی دەرەوەی خۆی‪.‬‬ ‫م����ن وایدەبین����م ک����ە زەمین����ەی‬ ‫توندوتیژبوون����ەوەی ملمالنێکان چ لە نێوان‬ ‫حیزب����ەکان‌و چ لەن����او باڵ����ی حیزبەکاندا‬ ‫دووب����ارە لە کۆمەڵ����گای ئێم����ەدا لەبارن‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی وا بیربکاتەوە ک����ە حیزبی کوردی‬ ‫تۆبەی کردووە‌و جارێکی تر شەڕی ناوخۆیی‬ ‫لەس����ەر داه����ات‌و دابەش����کردنی س����امان‬ ‫هەڵناگیرس����ێنێتەوە‪ ،‬تێگەیشتنێکی هەڵە‌و‬ ‫ناڕاس����تی بۆ پێکهات‌و وەزیفەی حیزبی لە‬ ‫کۆمەڵگای ئێمەدا هەیە‪.‬‬ ‫هەڵبژاردن وەکو مەترسییەک بۆ‬ ‫دیموکراسیی!‬ ‫هەڵب����ژاردن لە کوردس����تاندا ب����ووە بە‬ ‫مەترس����ییەک بۆ دیموکراسیی‪ ،‬چونکە هەر‬ ‫یەکێک لەو دوو حیزبە س����ەلماندیان کە لە‬ ‫کاتی دۆڕانیاندا یان لە کۆتایی دەس����ەاڵتی‬ ‫یاس����اییاندا‪ ،‬بەئاس����انی دەس����تبەرداری‬ ‫جومگەکان����ی دەس����ەاڵت ناب����ن‌و واز ل����ە‬ ‫کورس����ییەکانیان ناهێنن‪ .‬دەی����ان بەهانە‌و‬

‫فێ����ڵ‌و تی����رۆری سیاس����یی پیادەدەکەن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی دیموکراس����ییەت لە کوردس����تاندا‬ ‫نەبێ����ت ب����ە کولتوورێک����ی سیاس����یی‪ .‬لە‬ ‫ڕاس����تیدا هەڵب����ژاردن بۆ حیزب����ی کوردی‬ ‫پێوەری دیموکراس����یی نیی����ە‪ ،‬بەڵکو پتر‬ ‫بووەت����ە پێوەرێک بۆ نادیموکراس����ییبوونی‬ ‫سیس����تەمی حیزبییەکەیان‌و سوڵتانییەتی‬ ‫س����ەرکردەکانیان‪ .‬هەڵبژاردن کەرەسەیەک‬ ‫نییە بۆ بینینی هەقیقەتی سیاس����ەت لەناو‬ ‫کۆمەڵ����گادا‪ ،‬بەڵکو بووە ب����ە هۆکارێک بۆ‬ ‫هەڵدێری سیاس����یی‌و داخران‌و خزان بەرەو‬ ‫دامەزراندن����ی سیس����تەمی دیکتاتۆرییەت‪.‬‬ ‫هەڵب����ژاردن ل����ە کوردس����تاندا ب����ووە بە‬ ‫مەترسییەک بۆ تەسکبوونەوەی ئازادییەکانی‬ ‫ت����اک‌و گروپ����ە سیاس����ییەکان‪ ،‬چونکە لە‬ ‫پاش هەموو هەڵبژاردنێکدا تەماش����ادەکەن‬ ‫کە ژمارەی دەنگدەرانی����ان کەم دەبێتەوە‌و‬ ‫پێگەی دەسەاڵتیان لەدەستدەدەن‪ .‬ئەمەش‬ ‫ئەو مەترسییەی دروستکردووە کە هیچیان‬ ‫دان بە شکس����تی سیاس����یی خۆیان نەنێن‌و‬ ‫ئامادەنەبن دەستاودەستی دەسەاڵت بکەن‪.‬‬ ‫بۆئەم مەبەستەش تەزویرکردنی دەنگ بووە‬ ‫بە کەرەسەکی مەترسیدار بۆ دروستکردنی‬ ‫دەنگدەری وەهمیی‪ ،‬بەهەمان شێوە دەیان‬ ‫میت����ۆدی فش����اری دەروونی‌و س����ەربازیی‌و‬ ‫ئابووریی دروس����تدەکەن‪ ،‬س����ەدان مانۆر‌و‬ ‫فێڵ‌و دەرەچەی یاسایی دادەهێنن‪ ،‬تاوەکو‬ ‫لەم شکستە بە سەالمەتی بێنە دەرەوە‪.‬‬

‫یەکێک لەدەرکەوتەکانی‬ ‫تری شەلەلبوونی‬ ‫دیموکراسیی کاندیدی‬ ‫حیزبەکانە بۆ‬ ‫هەڵبژاردنەکان لەهەموو‬ ‫هەڵبژاردنەکاندا‬ ‫حیزبە کوردییەکان‬ ‫بە پێچەوانەی حیزبە‬ ‫دیموکراسیی‌و نیمچە‬ ‫دیموکراسییەکانەوە‪ ،‬هیچ‬ ‫کاتێک ئامادەنەبوون‬ ‫تیمی یەکەمی خۆیان‬ ‫بۆ پەرلەمان بنێرن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی لەوێ ملمالنێی‬ ‫سیاسیی ڕاستەقینەی‬ ‫خۆیان بکەن‬ ‫پاوانکردن����ی دەس����ەاڵت نەبوون����ی‬ ‫دیموکراس����ییەتی حیزبیی لەن����او پارتیی‌و‬ ‫گۆڕین����ی وەزیف����ەی فەرمانڕەوایەتییەکەی‬ ‫ب����ۆ دەس����ەاڵتگەرایی تاکحیزبی����ی‪ ،‬تەنها‬ ‫رەهەندی دیکتاتۆرییبوونی پارتی نیش����ان‬ ‫ن����ادات‪ ،‬بەڵکو لە هەمانکات����دا رەهەندێکی‬ ‫مەترس����یداری ترمان نیش����اندەدات کە هیچ‬ ‫هێزێک����ی دەرەوەی پارت����ی نابینی����ن ک����ە‬ ‫بەجیدیی لە خەمی کولتووری دیموکراسییدا‬ ‫بێت‌و بەڕاس����تی‌و ئیرادەوە شەڕی بەهاکان‌و‬ ‫پرنسیپەکانی بکات‪.‬‬ ‫قەیرانی دیموکراس����یی لە کوردس����تاندا‬ ‫تەنها پارتی‌و بارزانی دروستیان نەکردووە‌و‬ ‫بەتەنهاش لە دەرئەنجامە کارەساتبارەکانی‬ ‫بەرپرسیار نین‪ .‬س����ەرەتا جگە لە نەبوونی‬ ‫ئیرادە‌و جورئەت‌و وێنایەکی سیاسیی روون‬ ‫بۆ دیموکراسیی‪ ،‬هیچ لۆژێکێک نییە راڤەی‬ ‫ئەوەمان ب����ۆ بکات ک����ە حیزبەکانی تر بۆ‬ ‫بەرامبەر بەم هەموو کارەس����اتە سیاسیی‌و‬ ‫ئابووریی دارای����ی‌و کۆمەاڵیەتییە گەورەیەی‬ ‫ناو کۆمەڵگای ئێمە بێدەنگن‌و دەستەوپاچە‬ ‫بەرامبەر بە ک����ردە ئەرۆگانت‌و بەدفیزیییە‬ ‫سیاس����یی‌و تاکڕەوەکانی پارتی وەستاون‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫حیزب لەدوای سەرکردەوە‬

‫تێڕامانێ����ک لە چەش����نی مامەڵەی مەلەفی‬ ‫بەس����ەرچوونی وادەی یاس����ایی بارزانیش‬ ‫لەالی����ەن حیزبەکان����ی ت����رەوە‪ ،‬مانای ئەو‬ ‫تەس����لیمبوونەیە بە واقیعی دیکتاتۆربوونی‬ ‫سیس����تەمی سیاس����یی تاکحیزبی����ی ک����ە‬ ‫سوڵتانیزمی سیاس����یی قووڵتر دەکاتەوە‪.‬‬ ‫پاش����ان گەر ئاوڕێک لە ناوی س����ەرکردە‌و‬ ‫ئەندامان����ی مەکتەب����ی سیاس����یی ن����او‬ ‫حیزبەکانی تریش بدەینەوە‪ ،‬ئەو ڕاس����تییە‬ ‫سانایەمان بۆ دەردەکەوێت کە دیموکراسیی‬ ‫ناوحیزبیی ل����ە کوردس����تاندا بوونی نییە‪،‬‬ ‫واتە ئەوە تەنه����ا پارتی نییە کە حیزبێکی‬ ‫ئەوتۆریتێ����ری خێزانیی����ە‪ .‬هەروەکو چۆن‬ ‫پرنس����یپی دەستاودەس����تکردنی دەسەاڵت‬ ‫لەن����او حکومڕانیدا بوونی نیی����ە‪ ،‬بەهەمان‬ ‫شێوەش پێشێلکردنی هەمان پرنسیپ لەناو‬ ‫حیزبەکانی تردا بە فۆرم‌و ئاس����تی جیاواز‬ ‫ئامادەیە‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەم دۆخی دیکتاتۆربوونەی زیاتر‬ ‫مەترس����یدار ک����ردووە ئەو ڕاس����تییەیە کە‬ ‫چەندە ژم����ارەی دەنگدەرانی حیزب ڕوو لە‬ ‫کەمبوون بکەن‪ ،‬هێن����دەش حیزبی کوردی‬ ‫ڕوو ل����ە داخران����ی سیاس����یی‌و هەڵبژاردنی‬ ‫مۆدێل����ی دەس����ەاڵتگەرایی دەکات‪ ،‬تاوەکو‬ ‫حوکمڕانیکردنی هەمیش����ەیی واڵت بۆخۆی‬ ‫مسۆگەر بکات‪ .‬هەر ئەمەش وایکردووە کە‬ ‫گەمەکانی دیموکراس����یی لە کوردستاندا کە‬ ‫س����ااڵنێک بۆ دەرەوە ش����انازی پێوەدەکرا‪،‬‬ ‫لەم س����ااڵنەی دواییدا لەن����اوەوە بوون بە‬ ‫کۆسپێک بۆ حیزب‌و بەاڵیەک کە دەرچوون‬ ‫لێی ئاسان نییە‪ .‬سیس����تەمی سیاسیی لە‬ ‫کوردس����تان بێڕێزییەکی گەورەیە بەرامبەر‬ ‫بە بچووکترین پرنسیپی دیموکراسیی‌و ئەم‬ ‫بێڕێزییەش لەمڕۆدا شۆڕبووەتەوە ناو خودی‬ ‫کۆمەڵگا‌و پەیوەندییە کۆمەاڵیەتییەکانیش‪.‬‬ ‫ئەوەی شایانی باسە لە ڕووی زانستییەوە‬ ‫ئیندێکسی ‪ Index‬سیاسیی لە کوردستاندا‬ ‫بوونی نییە‪ ،‬هەر ئەمەش����ە وادەکات ئاسان‬ ‫نەبێت دەرئەنجامگیرییەکی زانستیی لەسەر‬ ‫شوێنگەی حیزبەکان‌و پێگەی سەرۆکەکانیان‬ ‫لەن����او کۆمەڵگا‌و لەناو حیزب����ەکان خۆیاندا‬ ‫بکەین‪ .‬نەبوونی ئەم ئیندێکس����ە وادەکات‬ ‫ک����ە نەزانرێت چ سیاس����ییەک لەناو پێگەی‬ ‫حیزبەکەی خۆی‌و کۆمەڵگادا خۆشەویستە‌و‬ ‫کامی����ان بێکەڵک����ە‪ .‬ئ����ەم پێ����وەرە لەناو‬ ‫حیزبەکان����ی کایەی دەس����ەاڵت بە رەهایی‬ ‫غائیب����ە‪ ،‬چونکە ئەمانە وەک����و خێزانێکی‬ ‫سیاس����یی‌و هەڵبژێ����ردراوی ئەبەدی����ی‬ ‫هەڵسوکەوت لەگەڵ رێکخراوەکانیان دەکەن‪.‬‬ ‫دیارە خێزانی سیاسییش پێوەری جەماوەریی‬ ‫ناوێت‪ ،‬بەڵکو وەالئەتی موتڵەقی دەوێت کە‬ ‫تەنه����ا لەناو خێزانەکە‌و بازنە تەس����کەکەی‬ ‫چواردەوری خۆیدا دەستیدەکەوێت‪.‬‬ ‫یەکێک لە دەرکەوتەکانی تری شەلەلبوونی‬ ‫دیموکراس����یی کاندی����دی حیزبەکان����ە ب����ۆ‬ ‫هەڵبژاردن����ەکان‪ .‬لە هەموو هەڵبژاردنەکاندا‬ ‫حیزبە کوردییەکان ب����ە پێچەوانەی حیزبە‬ ‫دیموکراس����یی‌و نیمچەدیموکراسییەکانەوە‪،‬‬ ‫هی����چ کاتێک ئامادەنەب����وون تیمی یەکەمی‬ ‫خۆیان ب����ۆ پەرلەم����ان بنێ����رن‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ل����ەوێ ملمالنێی سیاس����یی ڕاس����تەقینەی‬ ‫خۆیان بکەن‪ .‬واتە س����ەرۆکی هیچ یەکێک‬ ‫لە فراکس����یۆنەکانی ئەم حیزبانە کەس����انی‬ ‫یەکەمی ناو حیزبەکان نی����ن‌و ئەندامەکانی‬ ‫پەرلەمانیش کە دەیاننێرن‪ ،‬کەس����انی تیمی‬ ‫سێهەم‌و چوارەم‌و پێنجەمی حیزبەکانن‪ .‬هەر‬ ‫ئەم ڕاستییەش����ە ئەو داماوییەی پەرلەمان‬ ‫بەرامبەر بە حیزبە کوردییەکان دەردەخات‪.‬‬ ‫وات����ە ئێم����ە پەرلەمانێکمان هەی����ە کە لە‬ ‫چرکەس����اتی دامەزراندییەوە داماڵێنراوە لە‬ ‫هەموو هێزێک‪ ،‬بۆئ����ەوەی توانا‌و جورئەتی‬ ‫ئەوەی نەبێ����ت‪ ،‬بڕیاری سیاس����یی گەورە‬ ‫بدات‪ .‬ئەم داماوییە گەیش����تۆتە ئاس����تێک‬ ‫کە تەنان����ەت نەتوانێ����ت ئەزموونی خراپی‬ ‫پەرلەمانتاریزمی بەغداش الس����اییبکاتەوە‌و‬ ‫وەزیرێ����ک ل����ە پۆس����تەکەی البەرێ����ت‪.‬‬ ‫س����تراتیژی دەس����تەمۆکردنی پەرلەم����ان‬ ‫لەالی����ەن حیزب����ی کوردیی����ەوە جەوهەری‬ ‫تێگەیشتنی س����ەرکردەکانمان پیشاندەدات‬ ‫ک����ە دەیانەوێت چ مۆدێلێک لە سیس����تەمی‬ ‫سیاسیی دروستبکەن‪ .‬سیستەمێک کە هەر‬ ‫لە س����ەرەتای لەدایکبوونیی����ەوە ناتوانێت‬ ‫دیموکراس����یی بێ����ت‌و جورئ����ەت‌و ئیرادەی‬ ‫سیاس����یی ئ����ەوەی هەبێ����ت پێ لەس����ەر‬ ‫جیاکردن����ەوەی دەس����ەاڵتەکان دابگرێ����ت‌و‬ ‫چاودێ����ری کارەکانی حکومەت بە پەرلەمان‬ ‫بس����پێرێت‌و توانای لێپرسینەوەی لە وەزیر‌و‬ ‫سەرۆکوەزیران‌و سەرۆکی هەرێم هەبێت‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫رێبین هەردی‬ ‫زۆرجار کاتێک کەس����ی یەکەمی حیزبەکانی‬ ‫ئەم ناوچەیە (نەک تەنیا کوردس����تان) بەهەر‬ ‫هۆکارێ����ک ب����ووە وون ئەبێت ی����ان واز دێنێت‬ ‫یان کۆچی دوای ئەکات‪ ،‬حیزبەکەیان توش����ی‬ ‫قەی����ران ئەبێت‌و بەئاس����ان خ����ۆی ناگرێتەوە‪.‬‬ ‫بەتایبەت����ی گەر س����ەرۆکێکی کاریزمی بێت کە‬ ‫هەموو دەسەالتەکانی الی خۆی کۆ کردبێتەوە‪،‬‬ ‫سەرۆکێک کە هەمیشە‌و هەموو کات راست ئەکات‬ ‫وگەر هەڵەش ب����کات نابیتە هۆی ئەوەی کەس‬ ‫لەالیەنگرانی لێی زویر بن یان لێی هەڵگەڕێنەوە‪.‬‬ ‫سەرکردە کاریزمیەکان هەمیشە لەسەر راستن‪،‬‬ ‫ئەگەرچی هەڵەش بکەن‪ .‬هەمیش����ە راستگۆن‪،‬‬ ‫ئەگەرچی درۆش بکەن‪ ،‬هەمیشە پاک‌و دڵسۆزن‬ ‫ئەگەرچی تاوانیش بکەن‪.‬‬ ‫کارەکانیان هەمیش����ە حیکمەتی تیایە کە بۆ‬ ‫الیەنگرانی روون نیە‪ ,‬بۆ ئەو نەبێت‪ .‬هەرچیەک‬ ‫ئەو ئەیڵێت لەدواجاردا راست‌و رێک دەرئەچێت‪.‬‬ ‫تەنانەت گەر کەسێکیش بۆ جاریک یان دووجار‬ ‫هەستبکات س����ەرکردە لەم خاڵ یان ئەو خاڵ‪،‬‬ ‫لەم سات یان ئەو ساتدا هەڵەی کردووە‪ ،‬بەالم‬ ‫لەوە دڵنیایە بەئاس����انی توان����ای ئەوەی هەیە‬ ‫نەک هەر ئەو هەڵەیە چاکبکاتەوە‪ ،‬بەڵکو لەبیر‬ ‫هەموانیش����ی بەرێتەوە‪ .‬سەرکردە کاریزمیەکان‬ ‫کوڕان����ی رۆژی تەنگانەن ک����ە لەکاتی قەیرانی‬ ‫گەوەرەدا تاکە کەس����ن فریای هێزەکە ئەکەون‌و‬ ‫رزگاری ئەکەن‪ .‬بروابوون بەتوانای ئەفسوناوی‬ ‫سەرکردە بەرادەیەک گەورە‌و مەزنە کە هەموان‬ ‫لەپاڵیدا هەست بەدڵنیایی‌و ئاسودەی بەرامبەر‬ ‫ژیان‌و داهاتووی خۆیان ئەکەن‪.‬‬ ‫هەر کاتێکیش ئەمجۆرە س����ەرکردانە بەهەر‬ ‫هۆیەک بووە لەمەیدانەکە نەمێنن‪ ،‬کێش����ەیەکی‬ ‫گ����ەورە ل����ەدوای خۆیان بەجێ دێڵ����ن‪ .‬ئەوەی‬ ‫ل����ەدوای ونبون����ی س����ەرکردەوە دەرئەکەوێت‪،‬‬ ‫ناکۆک����ی‌و ملمالنێ����ی الیەنگرانیت����ی لەنێ����وان‬ ‫خۆیاندا بەشێوەیەک کە لەهەندێک کاتدا ڕەنگە‬ ‫بگاتە ئاس����تی پێکدادان‌و ش����ەڕ‪ .‬کەسانێک کە‬ ‫پێش����تر لەکاتی بوونی سەرکردەدا تەبا ورێک‌و‬ ‫هاورێباز دەرئەکەوت����ن‪ ،‬لەناکاو لەپاش نەمانی‬ ‫س����ەرکردەوە ئەوەندە ناک����ۆک‌و ناحەز بەیەک‬ ‫دەرئەکەون کە مرۆڤ س����ەری ئەسوڕمێت چۆن‬ ‫توانیویانە ئەو هەموو ماوەیە پێکەوە هەڵبکەن‌و‬ ‫کار بکەن‪ .‬لەدوای دیارنەمانی سەرۆک نەوەکان‬ ‫ئەکەونە گیانی یەک‌و فەزایەک دروس����ت ئەبیت‬ ‫هاوش����ێوەی ئەو فەزایەی لەچیرۆکی حەساری‬ ‫ش����ێرزاد حەسەندا روو ئەدات‪ .‬چیرۆکی حەسار‬ ‫چیرۆکی کوش����تنی باوک نیە‪ ،‬چیرۆکی رێگای‬ ‫تێکۆش����انی ئەو مناڵ‌و نەوانە نیە کە لەپێناوی‬ ‫گەڕان بەدوای ئازادی خۆیاندا بڕیاری کوشتنی‬ ‫باوک ئ����ەدەن‪ .‬بەڵک����و بەپێجەوانەوە چیرۆکی‬ ‫ئەو تاڵی‌و ناخۆشی‌و ناس����ۆریانەیە کە لەدوای‬ ‫کوشتنی باوکەوە دوچاری مناڵ‌و نەوەکان دێت‪.‬‬ ‫وێنەی تراژیدی دنیای پاش کوشتنی باوکە‪ ،‬کە‬ ‫لەخۆێ����ن‌و توڵە‌و رق‌و کینەدا نغرۆ ئەبێت‪ .‬وەک‬ ‫جارێکی دی‌و لەنوس����ینێکی دیدا بەشێوازێکی‬ ‫دی نوس����یومە‪ :‬گەر چیرۆکی کوش����تنی باوک‬ ‫الی فرۆید سەرەتای دروس����تکردنی ژیار بێت‪،‬‬ ‫ئ����ەوا چیرۆک����ی کوش����تنی باوک لەحەس����اردا‬ ‫گەڕانەوەیە بۆ دۆخی پێش دروستکردنی ژیار‪.‬‬ ‫الی فرۆی����د ب����اوک ئەبێ بکوژرێ����ت بۆ ئەوەی‬ ‫دواتر بەپاڵنەری هەس����تی پەشیمانی‌و گوناه‪،‬‬ ‫مناڵ����ەکان جارێکی دی کۆببن����ەوە بۆ ئەوەی‬ ‫ڕێکەوتنێ����ک لەنێوان خۆیاندا دروس����تبکەن کە‬ ‫ئەبێت����ە بناغەی دامەزراندن����ی ژیار‪ .‬لەچیرۆکی‬ ‫حەس����اردا بەپێچەوان����ەوە ئ����ەو دنی����ا دزێو‌و‬ ‫ناش����رینەی لەدوای باوکەوە دروس����ت ئەبێت‪،‬‬ ‫ئەبێتە هۆی دامەزراندنی دنیایەکی پڕ لەئاژاوە‌و‬ ‫بەگژاجونەوە‌و دابڕان‪ .‬ئەوەی لەحەس����اردا روو‬ ‫ئەدات دەق����او دەق دۆخی زوربەی ئەو حیزب‌و‬ ‫هێزە سیاس����یانەی ئ����ەم ناوچەیەیە کە لەدوای‬ ‫دیارنەمانی س����ەرۆکەوە دوچاری ئەبن‪ .‬کاتێک‬ ‫جەمال عەبولناسر مرد‌و بەپێی پرۆتکۆلی فەرمی‬ ‫ئەنوەر س����ادات جێگەی گرت����ەوە‪ ،‬ژمارەیەک‬ ‫لەبەهێزترین هاوس����ەنگەرەکانی دوێنێی خۆی‬ ‫لێ����ی هەڵگەڕان����ەوە‌و ئامادە نەب����وون قەبوڵی‬ ‫بکەن‪ .‬سادات بۆ کۆتایهاتن‌و تەشەنە نەکردنی‬ ‫ئەم فرە جەمس����ەری‌و دوڕدونگی����ە‪ ،‬ناچاربوو‬ ‫هاوڕیکان����ی دوێنن����ی بگری����ت‌و زیندانی بکات‪.‬‬ ‫حیزبی بەعس لەدوای سەدام حسێن پوکایەوە‌و‬ ‫چەند پاڕچەیەکی لێ جیابۆوە‪ .‬کە سەرکردەی‬ ‫کاریزم����ی ون ب����وو‪ ،‬جیهانی حی����زب وهێزەکە‬ ‫بەسەر چەندان ئەگەری خراپدا ئەکرێتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەم����رۆش لەناو یەکیتیدا روو ئەدات‪.‬‬ ‫دور نیە لەچیرۆکی زوربەی ئەو هێز‌و حیزبانەی‬ ‫دنیایەک ک����ە پێی ئەگوترێت دنی����ای جیهانی‬ ‫س����ێهەم‪ .‬یەکێتی ل����ەدوای نەخ����ۆش کەوتنی‬ ‫مام جەاللەوە‪ ،‬قەیرانێکی راس����تەقینە ئەژی‪.‬‬ ‫قەیرانێ����ک کە رەنگ����ە تەنها تایب����ەت نەبێت‬ ‫بەیەکێت����ی‌و لەهەم����وو حیزبەسیاس����یەکانی‬ ‫کوردستاندا بوونی هەبێت‪ ،‬ئەگەرچی لەهیچیاندا‬ ‫وەک یەكیتی نیش����تیمان دەرنەکەوتبێ‪ .‬زۆرێک‬ ‫هۆکاری ئەم دیاردەی����ە ئەگەڕینەوە بۆ ئەوەی‬ ‫لەدوای نەمانی کەس����ی یەکەم‪ ،‬هەموان ش����ەڕ‬ ‫لەس����ەر ئەو میراتە ئەکەن کە سەرۆک بەجێی‬ ‫هێش����تووە‪ .‬لەم دۆخ����ەدا هەم����وو الیەنەکان‬ ‫بەناوی س����ەرۆک‌و رێبازی ئ����ەوەوە‪ ،‬ئەچنەوە‬

‫ئەوەی لەناو یەکیتیدا‬ ‫روو ئەدات (رەنگە‬ ‫لەداهاتوشدا لەهێزی‬ ‫دیدا رووبدات)‪،‬پەیوەندی‬ ‫بەنەمانی سەرۆکەوە‬ ‫نیە‪ ،‬پەیوەندی بەشەڕ‬ ‫لەسەر میراتی سەرۆک‬ ‫نیە‪ ،‬بەڵکو پەیوەندی‬ ‫بەنەبوونی بەرنامەی‬ ‫سیاسیەوە هەیە کە‬ ‫نەیتوانیووە هەموو‬ ‫چین‌و هێزە جیاوازەکانی‬ ‫هەمان حیزب لە دەوری‬ ‫خۆی کۆبکاتەوە‬ ‫بەگ����ژ یەک����دا‌و بەهەمان دروش����میش ملمالنێ‬ ‫لەگ����ەڵ یەک ئەکەن‪ .‬هەندێکی دی بڕوایان وایە‬ ‫هۆکاری ئەم کێش����ەیە ئەوەیە نەوەکانی دوای‬ ‫مام جەالل ناتوانن لەس����ەر ئەوە رێکبکەون کە‬ ‫کێ لەم����ەودوا بەرپرس����یاری یەکەمی هێز یان‬ ‫حیزبەکەیە‪ .‬ش����ەڕەکە لەسەر کورسی سەرۆکە‬ ‫لەدۆخێکدا کە هەموان خۆیان‪ ،‬نەک ئەوانی دی‬ ‫بەشایستەی ئەزانن‪ .‬لەجیهانی سیاسی (دنیای‬ ‫س����ێهەم) کە سیاس����ەت‌و ئاب����وری‪ ،‬خزمەت‌و‬ ‫تەماع‪ ،‬سەرباز‌و مەدەنی بەجۆرێل لێک ئەئاڵێن‬ ‫کە جیاکردنەوەیان لەمەح����اڵ نزیک ئەبێتەوە‪،‬‬ ‫ئ����ەم ملمالنێیە لەسیاس����ەتەوە ئەپەڕێتەوە بۆ‬ ‫ئابوری‪ ،‬لەرۆح����ی خزمەتگوزاریەوە بۆ تەماعی‬ ‫شەخس����ی‪ .‬ه����ەر لەبەرئ����ەوەش الیەن����ەکان‬ ‫سەرسەختانە بەرگری لەپێگەی خۆیان ئەکەن‪.‬‬ ‫پێگەی سیاس����یان هاوتایە بەپێگەی ئابوریان‌و‬ ‫بەپێچەوانەوە‪.‬‬ ‫ئەگەرچ����ی هەریەک لەم هۆکارانە ئەش����ێت‬ ‫بەش����یک لەراستی تێدا بێت‪ ،‬بەاڵم هەستئەکەم‬ ‫ڕەگ����ی ئەم کێش����ەیە ئەگەڕیت����ەوە بۆ خودی‬ ‫پێکهاتە‌و دروس����تبونی حیزب لەم ناوچەیەدا‪.‬‬ ‫زوربەی حیزبەسیاس����یەکانی کوردس����تان‌و ئەم‬ ‫ناوچەیە حیزبی گش����تگیرن کە لەچەندان هێز‌و‬ ‫چی����ن‌و توێژی کۆمەاڵیەتی جی����اواز پێکهاتوون‬ ‫بەب����ێ ئ����ەوەی بڕوایەکی سیاس����ی پتەو کۆی‬ ‫کردبن����ەوە‪ ،‬ئ����ەم حیزبەگش����تگیرانە خەونی‬ ‫کۆکردنەوەی هەم����وو کۆمەڵگا‌و واڵتیان هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم بێ بوونی بەرنامەیەکی سیاس����ی روون‌و‬ ‫پت����ەو کە هەموان کۆبکات����ەوە‪ .‬خاڵی هاوبەش‬ ‫تەنیا‌و تەنیا س����ەرکردەیە‪ .‬ه����ەر لەبەرئەوەش‬ ‫کاتێک سەرکردە بەهەر هۆیەک بووە ون ئەبێت‪،‬‬ ‫هەموو جیاوازی‌و ناکۆکیەکانی ئەم توێژ‌و چینە‬ ‫جیاوازان����ە ئەتەقێتەوە‌و ئەکەون����ە ملمالنێوە‪.‬‬ ‫حیزبەسیاسیەکانی ئێمە‌و زوربەی ئەم ناوچەیە‬ ‫بەسەرکردەکانیان نەک بەبەرنامە سیاسیەکانیان‬ ‫ئەناسرێنەوە‪ .‬هەر لەبەر ئەوەش ئەو گشتگیریەی‬ ‫تەماعی لەکۆکردنەوەی سەرجەم کۆمەڵگا هەیە‪،‬‬ ‫لەدوای س����ەرکردەوە ئەروخێت‌و ئەو دۆخە روو‬ ‫ئەدات کە ئێس����تا گیرۆدەی یەکێتی نیشتیمانی‬ ‫بووە‪ .‬بەاڵم س����ەرجەم ئەو هێزە سیاس����یانەی‬ ‫کۆکەرەوەی س����ەرەکیان بەرنامەیەکی سیاسی‬ ‫دیاریکراو‌و پت����ەوە‪ ،‬چەند سەرکردەکانیش����ی‬ ‫بگوڕێ����ت‪ ،‬خ����ۆی بەبەهێ����زی‌و یەکانگی����ری‬ ‫ئەمێنیتەوە‌و لەدوای نەمانی سەرۆکەوە دوچاری‬ ‫ئەو ش����ڵەژانە نابێت کە هێزەکانی دی دوچاری‬ ‫ئەبن‪ .‬باش����ترین نمونە ئیسالمی سیاسیە‪ .‬ئەم‬ ‫هێ����زە لەبەر ئەوەی بیرێکی روون‌و دیاری هەیە‬ ‫کە خاڵی س����ەرەکی کۆکەرەوەی الیەنگرانێتی‪،‬‬ ‫بەالچونی ئەم س����ەرکردە یان ئەو س����ەرکردە‬ ‫توش����ی هیچ داڕمانیکی گەورە نابێت‪ .‬ئەمەوێت‬ ‫بڵێم خەونی کۆکردنەوەی س����ەرجەم کۆمەڵگا‬ ‫بەهەموو چین‌و توێژە جیاوازەکانەوە‪ ،‬بەهەموو‬ ‫ئەو ناکۆکی‌و ملمالنێوە کە ئەش����ێت لەناویاندا‬ ‫هەبێت‪ ،‬لەغیابی نەبونی بەرنامەیەکی سیاسیدا‪،‬‬ ‫هەمیش����ە لەبەردەم ئەگەری هەڵوەش����اندەوە‌و‬ ‫داڕزان‌و کەرتبوندای����ە‪ .‬ئ����ەوەی لەناو یەکیتیدا‬ ‫روو ئ����ەدات (و رەنگە لەداهاتوش����دا لەهێزی‬ ‫دیدا رووبدات)‪،‬پەیوەندی بەنەمانی س����ەرۆکەوە‬ ‫نیە‪ ،‬پەیوەندی بەش����ەڕ لەسەر میراتی سەرۆک‬ ‫نیە‪ ،‬بەڵک����و پەیوەندی بەنەبوون����ی بەرنامەی‬ ‫سیاس����یەوە هەیە کە نەیتوانیووە هەموو چین‌و‬ ‫هێزە جیاوازەکانی هەمان حیزب لەدەوری خۆی‬ ‫کۆبکاتەوە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫کۆتایی حزبی کوردی‪:‬‬ ‫وادەیەکی درەنگ بەاڵم چاوەڕوانکراو‬ ‫نەوزاد جەمال‬ ‫رەنگە لەهیچ کوێیەکی دنیادا هێندەی الی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ح���زب وەک جانەوەرێک���ی قێزەوەن‌و‬ ‫ناحەز وێنانەکرابێت‪ .‬بێزرانی حزب بۆ خودی‬ ‫حزبییەکان‌و ئەو نووس���ینە رەخنەییانەش���ی‬ ‫کە لەمەزەندەکردنیاندا بۆ چییەتی کێش���ەو‬ ‫قەیرانەکان‪ ،‬س���ەرووپۆتەاڵکی چەمکی حزب‬ ‫دەکوتن���ەوە ن���ەک رەگی کێش���ەکە‪ .‬ئیتر‪،‬‬ ‫چەمکی حزب بۆت���ە نەفرەتێکی نەتەوەیی‌و‬ ‫نیشتمانی‌و ساخکردنەوەی کۆی تەنگەژەکان‬ ‫لەس���ەری! بەاڵم‪ ،‬ئایا كێش���ەی ئێمە خودی‬ ‫حزب‌و ساس���یەتە؟ ئایا لەقۆناخی پۆس���ت‪-‬‬ ‫حزبدای���ن‌و چیتر پێویس���تمان ب���ەو فۆرمە‬ ‫رێکخراوەییەی سیاسەت نییە؟‬ ‫ بەدگۆڕانێکی چاوەڕوانکراو‬‫س���اڵی(‪ )٢٠١٣‬لەکتێب���ی "ئۆنتۆلۆجیای‬ ‫سیاس���ی کۆمەڵگەی کوردی"دا لەبەشێکیدا‬ ‫بەن���اوی ‚حزبایەت���ی بونیادی کێش���ەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی’‪ ،‬ئاوابوون���ی حزب���ی کوردییم‬ ‫هێناب���ووە بەرباس‪ .‬کۆتایی ح���زب بەو مانا‬ ‫مۆدێرنەی کە ‚سیاسەت’ دەبێت بیکات‪ ،‬نەک‬ ‫بەمان���ای ئەوەی هەرچی ن���اوی حزبایەتییە‬ ‫بەجارێ���ک نامێنێت‪ .‬بەڕای م���ن ئاوابوونەکە‬ ‫ئەو شێوانەیە کە لەچیەتی حزب‌و سیاسەتی‬ ‫کوردیی���دا روویداوە‪ .‬لێرەدا‪ ،‬ئەو ش���ێواندنە‬ ‫ب���ە ‚بەدگۆرانێکی جۆریی’ دانێ���م‌و لەچەند‬ ‫دەرکەوتێکدا دەیخوێنمەوە‪.‬‬ ‫حزبەدێرین���ەکان ئەگ���ەر س���ەدەیەکیش‬ ‫تەمەنی���ان بێ���ت‪ ،‬زادەو هەڵق���واڵوی‬ ‫هەلومەرجێک���ن ک���ە لەم���ڕۆدا پێدراوەکانی‬ ‫هەبوون‌و مانەوەیان بەسەرچوون‪ .‬ئەو زەمینەو‬ ‫هەلومەرجەی تێیدا سەریانهەڵداوە‪ ،‬زەرورەتی‬ ‫کارکردنیان بەشێوەی رابوردوو نەهێشتووە‪.‬‬ ‫لەئەنجامدا ئەوەی ناوی حزبە‪ ،‬یەکەیەکیتری‬ ‫کۆمەڵگەیە کە بنەماڵەو خێڵە‪ .‬یەکەیەک کە‬ ‫خۆپارێزانە بەرژەوەندییەکانی بەمیکانیزمێکی‬ ‫س���ەردەمییانە پەرەپێدەدات‌و تەنها پش���کی‬ ‫رۆڵەکانی (نەک ئەندام) مسۆگەردەکات‪.‬‬ ‫لێرەوە‪ ،‬ئەم یەکە کۆنەوارە‪ ،‬تەنها ئەرک‌و‬ ‫رۆڵێکی کۆمەاڵیەتی نابینێت‪ ،‬بەڵکو لەفەزای‬ ‫گشتی‌و ئاستی دامەزراوەیشدا‪ ،‬بڕیاری سیاسی‬ ‫قۆرخ���دەکات‪ .‬ئیدی‪ ،‬حزب رووخس���ارێکی‬ ‫س���اختەمۆدێرنی یەکەیەک���ی کۆمەاڵیەتییە‬ ‫کە ش���ەرعیەتی سیاسی پاواندەکات‪ .‬دواجار‬ ‫سیاسەت دەکاتە بزنس‌و حزب کۆمپانیاییەکی‬ ‫قازانجخواز‪.‬‬ ‫بەدرێژای دوودەیەی پاش راپەڕین‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫بەرپرسی سیاس���ین لەناوخۆیاندا کۆمپانیای‬ ‫تەندروس���تی‌و جگەرەو هاوردەکردن‌و نەوت‌و‬ ‫بیناسازی‌و خانووبەرەو پەیوندیوگواستنەوەیان‬ ‫بەشکردووە‪ .‬دەیەها کارگەی بندیوار لەالپاڵ‌و‬ ‫پێدەشتەکاندا هەیەو کەس نازانێت چ کااڵیەک‬ ‫بەرهەمدەهێن���ن! لەبەرئەوە‪ ،‬دەس���تمایەی‬ ‫کاربەدەستەحزبیەکان نەسەرمایەکی رەمزیی‬ ‫ئایدۆلۆجیای سیاسی‪ -‬چەپ یا نەتەوەی‪-‬یە نە‬ ‫پسپۆریەتیشە‪ .‬بەڵکو‪ ،‬کەڵەکەبوونی زەوی‌و‬ ‫موڵک‪ ،‬دەستوپێوەند‪ ،‬ئۆتۆمبیل‌و سانە‪.‬‬ ‫لەم حاڵەتەشدا دابەش���بوون‪ ،‬پەرتبوون‌و‬ ‫لێکترازان ئاس���ایی‌و چاوڕوانک���راوە‪ ،‬مادام‪،‬‬ ‫ئامانجە س���تراتیژییەکە قازان���ج‪ ،‬پاوانکردن‬ ‫زیادکرنی داهاتەکانە‪ .‬بەگشتی کادێری حزبی‬ ‫بازرگانەو خاڵییە لەمانای سیاسەت‪ ،‬نەک هەر‬ ‫لەبەرئەوەی زۆربەیان لەسیاس���ەت تێناگەن‌و‬ ‫نازانن‪ ،‬بەڵکو لەسەر پێوەرەکانی بازرگانی‪-‬‬ ‫قازانجی خێراو کەڵەکردنی سەرمایەی مادیی‪-‬‬ ‫کاردەکەن‪ .‬لەبەرئ���ەوە‪ ،‬حزبکۆمپانیا جگەلە‬ ‫پێگەو پارەو پاداش���ت‌و پۆس���ت‪ ،‬ش���تێکی‬ ‫دیکەی نییە بۆ کڕینی ئینتیما‪.‬‬ ‫لێرەوە یەکێک لەو چارەنووسە حەتمیەی‬ ‫حزب‌و سیاس���ەکان تێدەکەون‪ ،‬پشتبەستنە‬ ‫بەس���امانی نەوت‌و ئەوانیت���رە بەپلەی دوو‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬هەم���وو تویژینەوەو وپێش���بینیەکان‬ ‫دەریدەخ���ەن کە ئیتر نەک جێگرەوەی نەوت‬ ‫بەڕێوەی���ە‪ ،‬بەڵکو چیتر تاکە س���ەرچاوەی‬ ‫ووزەش نیی���ە‪ .‬جگەل���ە بەزنونزمی نرخی‪،‬‬ ‫فرۆش���تنی بەرامب���ەر بەچ���ەک‌و جەنگ���ی‬ ‫بەوەکالەت‪ ،‬داهاتێکی نامسۆگەرە‪.‬‬ ‫خاڵێکیتر‪ ،‬ئەوەیە کە ملمالنێی سیاسی لە‬ ‫ئایدۆلۆجیاو دیدگەیەکی سیایس���ەوە‪ ،‬دەبێتە‬ ‫پێکهەڵپ���رژان لەس���ەر هەناردەو ش���یرینی‬ ‫گرێبەس���ت! لەم چەند مانگەی دوایدا‪ ،‬نەوت‬ ‫پلەی یەکەمی ئەجێنداکان‌و چەقی ملمالنێکانی‬ ‫نەک هەر هەرێم‌و بەغدا بەڵکو لەناوخۆش���دا‌و‬ ‫لەناو پلەبااڵکانی حزبیشدا بەتایبەتر‪ .‬لەکاتی‬ ‫قەیرانی داراییدا‪ ،‬چاوبڕینە ئەو سەرچاوەیە‪،‬‬ ‫دەریدەخ���ات کە سیاس���ت گ���ۆڕاوە‪ .‬ئیتر‪،‬‬ ‫ملمالنێکان ش���ەڕی پش���کە نەک سیاسەت‪.‬‬ ‫خاڵی هاوبەش���ی جەمسەرەدەسەاڵتدارەکان‪،‬‬ ‫پێکهاتن‌و لێکترازانە لەسەر پشکەکانە‪.‬‬ ‫بەئاش���کرا دیارە کە الیەنەکان کێش���ەی‬ ‫سەرچاوەی ئابوری‌و داهات دەکەن بەئامرازو‬ ‫هۆکاری سەرەکی ملمالنێکان‪ .‬لەوپێناوەشدا‬ ‫ن���او‌و نازناوی���ی سیاس���ی لەیەکتردەنێن لە‬ ‫رکابەری نێ���وان دوو کۆمپانی���ا دەچێت کە‬ ‫لەناوەڕۆکدا هەمان بیرکردنەوە بەاڵم بەلۆگۆی‬ ‫بازرگانی جیاوازەوە‪ .‬ئیدی‪ ،‬نواڕین‌و دیدێکی‬ ‫سیاس���ی بۆ کوردس���تان‌و داهاتوو لەگۆڕێدا‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی رابەرایەتی‌و سەرکردایەتیش‬

‫حزبەدێرینەکان لەگرفتدان‪ .‬سەرکردە سیاسی‌و‬ ‫راب���ەرە ئیلهامبەخش���ەکانی وەک ‚ماندێال’‪،‬‬ ‫‚گاندی’‌و ‚داڤید ب���ن گۆریۆن’(دامەزرینەری‬ ‫ئیسرایل) لەمێژوودا بەمانای ووشە سەرکردەو‬ ‫رابەربوون‪ .‬س���ەدەیەک ی���ا بەالنی کەمەوە‪،‬‬ ‫نیوس���ەدە خەباتیان بێبچرانی���ان کردووە‪.‬‬ ‫لەوپێناوەشدا راوەدونان‌و گرتن‌و ئەشکەنجەو‬ ‫دەربەردەی‌و هەژاری‌و هەرەشەیان پێشهاتووە‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬کێ لەهەرێمی کوردس���تاندا ئێس���تە‬ ‫پشتئەس���توورە بەو ئەزموونانە؟ لەباشوری‬ ‫کوردستاندا (تاڵەبانی‪ ،‬بارزانی‌و نەوشیروان)‬ ‫ناوی دیارن‪ .‬بەاڵم‪ ،‬ئیتر بمانەوێ‌و نەمانەوێت‪،‬‬ ‫لەبەر هەڵکش���انی تەمەن‌و نەخۆش���ییەوە‪،‬‬ ‫ئەمانیش خۆری���ان ل���ە ئاوابووندایە‪ .‬بۆیە‪،‬‬ ‫جێگرەوەو میراتگری ئەوان دەبێت کێبن؟‬ ‫دیارە‪ ،‬نەریتی بنەماڵەیی (نەک سیاسی‌و‬ ‫حزبی)‪ ،‬وادەخوازێت پێگەگە لەناوی بازنەی‬ ‫خێزان���دا دەمێنێت���ەوە‪ .‬چونکە‪ ،‬ش���ێوازی‬ ‫دابەش���کردنی پل���ەی کارگێ���ڕی کۆمپانیا‪،‬‬ ‫س���توونیە ن���ەک ئاس���ۆیی‪ .‬لەبەرئ���ەوە‪،‬‬ ‫درێژەدان بەسەرمایەی رەمزی سەرکردەکانی‬ ‫پێش���ووتر‪ ،‬هەرگی���ز ئ���ەو بەه���ا حزب���ی‌و‬ ‫سیاسیەی لێناکەوێتەوە کە سەرکردەی باوک‬ ‫تێیداچاالکبوون‪.‬‬ ‫پێویس���تە بپرس���ینەوە‪ :‬ئایا لەقۆناخی‬ ‫پۆس���ت‪-‬حزبدا‪ ،‬هێ���زی کۆمەاڵیەتی‌و بزاوتی‬ ‫جەم���اوەری‌و رێکخراوەی���ی‪ ،‬دەتوان���ن ئەو‬ ‫جێگەخاڵیەی حزب بگرنەوە؟ پرسیارەکەش‬ ‫لەوەوەدێت؛ ناڕەزایی گش���تی لەکوردستاندا‬ ‫هەی���ە‪ ،‬ب���ەاڵم لەبەرچی نەبووت���ە هێزێک‌و‬ ‫بزوتنەوەیەک���ی کۆمەاڵیەت���ی؟ ب���ەڕای من‪،‬‬ ‫بەش���ێکی زۆری ملمالنێ���کان تەنها لەس���ەر‬ ‫ئاس���تی ماکرۆهێزە(دەس���ەاڵتی سیاس���ی‪/‬‬ ‫ئابورریی) نەک میکرۆهێز(هێزی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫بنکەی جەماوەری)ە‪ .‬ئەوەی دێت‪ ،‬لەس���ەر‬ ‫ئاس���تی س���ەرەوەو س���ەرخانی سیاس���ی‌و‬ ‫س���ەرووکۆمەاڵیەتی‪ ،‬نەک ئاستی ژێرخانیی‬ ‫کۆمەڵگە ملمالنێ‌و خەباتدەکات‪.‬‬ ‫مەرگی سیاسەت‬ ‫بەدگۆڕانێکیت���ر ک���ە مەرگی سیاس���ەتی‬ ‫لێکەوتەوە‪ ،‬کورتکردنەوەی پۆس���تەبااڵکانی‬ ‫حکومەتە بۆ جوڵەیەکی ئابوری بەشێوازێکی‬ ‫بازرگان���ی‪ .‬هەڵب���ەت‪ ،‬مۆدیل���ی بازرگانی‪/‬‬ ‫بەڕێوب���ەری کۆمپانیا لەکاروباری سیاس���ی‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬مۆدێلەکە خش���کەیی س���ەریهەڵدا‪،‬‬ ‫بەتایبەت پاش فرۆش���تنی نەوت بەش���ێوازو‬ ‫رێژەی پێش���کەوتوو فۆرمی خۆی وەرگرت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم رەگ���ی ئ���ەم مۆدێل���ە دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ بەردەس���تی س���ەرچاوە سروش���تیەکان‪.‬‬ ‫بەتایبەت‪ ،‬مێژووی ملمالنێکانی نەوەدەکانی‬ ‫‚یەکیتی’ و’پارت���ی’ داهاتی ئیبراهخم خەلیل‌و‬ ‫خاڵەسنوورییەکان بوو‪.‬‬ ‫گرێدانەوەی بەرژەوەندی بەهاوپەیمانێتی‌و‬ ‫هاوس���ەنگی هێزەوە‪ ،‬لەس���ەروو بنەماکانی‬ ‫سیاس���ەت‌و حوکمڕانییەوەه���ات‪ .‬ئ���ەوەی‬ ‫لەسیاس���ەتدا نەدەبا بکرا‪ ،‬بەب���اری ئابوریدا‬ ‫رێپدراو چاوی لێنقوێن���را‪ .‬ئەمەش ئەنجامی‬ ‫ئەو راس���تییە کە سیاس���ەتداری‌و حزبداری‌و‬ ‫حوکم���داری لەکوردس���تاندا‪ ،‬خاڵیی���ە ل���ە‬ ‫دیدگە(‪ .)vision‬بڕیارەکان لەگۆشەنیگای‬ ‫بژاردەیەک���ی ئابورییەوە دراون‪ .‬ئەقڵییەتێک‬ ‫ک���ە مەزەندەکردنی بۆ پرس���ەکان‪ ،‬بژاردەی‬ ‫س���ودو قازان���ج یا زی���ان پێ���وەرە‪ .‬روانگە‬ ‫زاڵەکە ئەوەی���ە؛ خەڵک‪ ،‬تاک وەک بەرخۆرو‬ ‫بەردەس���ت هەژماردەکرێ���ت‪ .‬کۆمەڵگە وەک‬ ‫بازاڕ‪ ،‬حزب کۆمپانیاو سیاسەتیش پاوانکردنی‬ ‫بەرژەوەندییە قازانجخوازەکانە‪.‬‬ ‫ل���ەم س���ۆنگەوە‪ ،‬س���ەرۆکی حکوم���ەت‬ ‫وەک بەرپرس���ێکی بااڵ‪ ،‬سیاسەتی بەڕێکارو‬ ‫جوڵەی بازرگارنی هەڵس���وڕاندووە‪ .‬رەهەندە‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و مرۆی���ی‌و شارس���تانیەکەی‬ ‫سیاس���ەت خراوەت���ەالوە‪ .‬ئەقڵیەتێ���ک کە‬ ‫پێیوایە سەرچاوەی هەموو کێشەوگرفتەکان‬ ‫لەیەکدوو ب���ژاردەی دیاریکراودایە‪ .‬لێداونێکی‬ ‫خودی سەرۆکی حکومەت کەووتی‪‚ :‬لەنێوان‬ ‫خ���راپ‌و خراپت���ردا خراپم���ان هەلب���ژارد’‪،‬‬ ‫ئەمە پشتڕاس���تدەکاتەوە‪ .‬ب���ەدەر لەرادەی‬ ‫واقیعبین���ی‪ ،‬لێداونەک���ەی وادەکەوێت���ەوە‬ ‫بژاردەکانی بەردەس���تی سنووردارن‌و رێسای‬ ‫ناچ���اری گرتۆتەب���ەر! بەاڵم‪ ،‬پرس���یارەکە‬ ‫وەکخۆی دەمێنێتەوە؛ ئایا سەرۆکی حکومەت‬ ‫لەئێس���تەدا کامە بەرنام���ەو دیدگەیەتی بۆ‬ ‫رێگەچارەو ئاسۆی دواتری؟‬ ‫هەڵب���ەت‪ ،‬لەکای���ەی ئاب���وری‌و ب���ازاڕدا‬ ‫مرۆڤ بەهاوکێش���ەی قازانج‪/‬سوود بەرەڕوو‬ ‫پێش���هات‌و مەترسی‌و کێش���ەکان دەبێتەوە‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا‪ ،‬سیاسەت رەهەندێکی قوڵی هەیە؛‬ ‫کۆمەڵگ���ە مرۆڤگەلێکە کە چارەنووس‌و ماف‬ ‫ژیانی ش���یاوی‪ ،‬پێوەرو بنەمایەکی س���ازش‬ ‫لەس���ەرنەکراوە‪ .‬لەدەرەوەی هاوکێشەیەکی‬ ‫ئابوریی‌و ماتماتیک���ی کە تەنها قازانج‌و زیان‬ ‫دەخوێنێتەوە‪ ،‬هەڵدەسوڕێت‪.‬‬ ‫کەوات���ە‪ ،‬بەدگۆڕانەک���ە لەسیاس���ەت‌و‬ ‫حزبایەتی���دا بەئاڕاس���تەی پاوانک���ردن‪،‬‬ ‫قۆرخکردنی س���ەرچاوەکان‌و دەستەمۆکردن‌و‬ ‫لەباربردنی پێ���وەرو بنەماکانی کاری حزبی‌و‬ ‫سیاس���ەت کەوتەوە‪ .‬ئیتر‪ ،‬حزب بووە کوانی‬ ‫رکوکینەو هەلپەرس���تی‪ .‬لەبەرئەوە‪ ،‬لەخۆڕا‬ ‫نیی���ە ئەگ���ەر بووترێ���ت؛ ئ���ەوەی دەكرێت‬ ‫نەسیاسەت‪ ،‬نەحزبایەتییە‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و باڵباڵێنەكانی‬ ‫فوئاد سدیق‬ ‫هەم���وو حیزبەسیاس���ییەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە ئێس���تاكە هەن‪ ،‬بەرهەمی‬ ‫بارودۆخێكی دژواری سیاسی‌و كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫رووناكبیرین‪،‬بۆی���ە دروس���تبوونی حیزبی‬ ‫سیاس���ی لەكوردس���تاندا ت���ەواو جیاوازە‬ ‫لەگەڵ دروستبوونی حیزب لەرۆژئاوا‪ ،‬روونە‬ ‫یەكەمین جار حیزب لەئەمریكا دروستبوو‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لەوێ���ش س���ەرەتا بەش���ێوەیەكی‬ ‫سروشتی لەدایك نەبوو‪ ،‬بۆیە زوو بەزوویی‬ ‫حیزبی فیدرالی(اتحادی)‪ ،‬كە ئەلكسەندەر‬ ‫هامیلت���ۆن س���اڵی ‪1792‬دایمەزراندب���وو‪،‬‬ ‫هەڵوەشایەوەو تۆماس جیڤرسۆن‌و جیمس‬ ‫مادیس���ۆن حیزب���ی كۆم���اری دیموكراتی‬ ‫یان دروس���تكرد‪ ،‬لەراس���تیدا ئەمانە وەك‬ ‫تیۆرداڕێ���ژەری حیزبی سیاس���ی(مۆریس‬ ‫دۆڤرچێ)باس���ی لێ���وە دەكات‪ ،‬ئەمان���ە‬ ‫بنەماو هێ���زی حیز بوونیان تێ���دا نەبوو‬ ‫تا حەوتەمین س���ەرۆكی ئەمریكا ئەندریۆ‬ ‫جاكسۆن هات‌و حیزبی كۆماری‪ -‬دیموكراتی‬ ‫هەڵوەش���اندەوەو بۆ یەكەمینجار حیزبی‬ ‫دیموكراتی دامەزراند كە لەیەكەم بانگەشەی‬ ‫هەڵبژاردنی بۆ سەرۆكایەتی ئەمریكا ئەو‬ ‫حیزبەهێماو تابلۆی(كەر)ێكی بۆ بانگەشە‬ ‫ب���ەكار هێن���ا‪ ،‬دواتریش حیزب���ی كۆماری‬ ‫دام���ەزرا ك���ە ئەوانیش بۆ خۆی���ان هێماو‬ ‫تابلۆی(فیل)یان بەكاردەهێنا‪.‬تا ئێستاش‬ ‫لەئەمری���كا ئەو دوو حیزبەهەر بەردەوامن‪.‬‬ ‫دوای ئەمری���كا بەریتانیا لەرێگای گرووپی‬ ‫پەرلەمانی‌و دواتر فەڕەنسا لەرێگای یانەو‬ ‫ك���ۆڕو كۆبوونەوەكان���دا س���ێیەمین واڵتە‬ ‫كە حی���زب بەش���ێوەی مۆدێرنەكەی لێی‬ ‫دامەزرابێت‪ ،‬ئینجا روسیاو ژاپۆن‌و واڵتانی‬ ‫دیكەی ئەوروپاشی گرتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی جێگای سەرنجە حیزبی سیاسی‬ ‫ل���ەم هەرێم���ی كوردس���تانە‪ ،‬نەیتوانیوە‬ ‫بەسرووش���تی لەدای���ك ببێت‪،‬واتە هەموو‬ ‫حیزبەسیاس���ییەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫بەتایبەت���ی‌و تەنان���ەت ناوچەك���ەش‬ ‫بەگش���تی‪،‬بەهۆی دۆخێك���ی زۆر دژوارەوە‬ ‫دام���ەزراون‪ ،‬كە ئەمە بۆت���ە هۆی ئەوەی‬ ‫ئەو حیزبانە بەزگماك تەندروست نەبووبن‌و‬ ‫نەخۆش بن‪،‬بۆی���ە چارەس���ەركردنی ئەو‬ ‫حیزبانە بۆتە كارێكی یەكجار تاقەتپروكێن‪،‬‬ ‫چونكە منداڵێكیش كە بەزگماك ش���ەلەلی‬ ‫مێش���كی هەبێت ی���ان قاچێك���ی نەبێت‪،‬‬ ‫یان‪....‬ی���ان‪ ،..‬چارەس���ەركردنی یەكجار‬ ‫قورس���ەو زۆر جیاوازە لەگەڵ ئەو كەسەی‬ ‫ك���ە بەه���ۆی پێكدادان���ی ئۆتۆمبێلەكەی‬ ‫قاچێك���ی ش���كاوە یان س���ەری ئ���ازاری‬ ‫پێگەییوە‪،‬چارەس���ەركردنی دووەمیان زۆر‬ ‫ئاسانترو باشترە لەهی یەكەمیان‪ ،‬مەبەستم‬ ‫ئەوەی���ە حیزبێ���ك دوای تەمەنێك���ی زۆر‬ ‫بەهۆی دۆخێكی ئاڵۆزەوە ئەگەر تووش���ی‬ ‫قەیرانێك یان وەستانێكیش بێت دەتوانرێ‬ ‫چارەس���ەری ب���ۆ بدۆزرێت���ەوە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫حیزبانەی بەزگم���اك تەواو نین‌و فرچكیان‬ ‫بەكۆمەڵێ���ك ڤای���رۆس‌و نەخۆش���ییەوە‬ ‫گرتووە‪ ،‬مەحاڵە بەبێ نەش���تەرگەرییەكی‬ ‫زۆر قورس بتوانرێ بیكەیتەوە بەحیزبێكی‬ ‫كەمێك تەندروس���ت‪ ،‬ئەمە واقیعی رەوشی‬ ‫سیاس���ی‌و حیزبەسیاس���یەكانی هەرێم���ی‬ ‫كوردس���تانەو نابێ���ت خۆمان���ی لێ گێل‌و‬ ‫نەبان بكەین‪،‬چونكە بەخۆ گێل كردن‌و خۆ‬ ‫نەبان كردنم���ان لەگرفتی حیزبەكان‪ ،‬ئەوا‬ ‫گرفتەكان بەردەوام زیاتر بەس���ەر یەكەوە‬ ‫كەڵەكە دەبن‪ ،‬وەك دەبینین ئێستا بەسەر‬ ‫یەكەوە كەڵەكە بوونە‪.‬‬ ‫ئێمە لەچەند دێڕێكی وەه���ادا ناتوانین‬ ‫باس���ی گرفت���ی زگماكی یەك���ە بەیەكەی‬ ‫حیزبەسیاس���ییەكانی ئەم هەرێمە بكەین‪،‬‬ ‫بەتایبەت هەم���وو حیزبەسیاس���ییەكانی‬ ‫ئەم���ڕۆی هەرێم���ی كوردس���تان بەچەپ‌و‬ ‫راس���ت‌و ئیس�ل�امی‌و نەتەوەیی���ەوە لەنێو‬ ‫قەیرانێكی قووڵی فیكری‌و بێ بەرنامەییدا‬ ‫دەناڵێن���ن‪ ،‬بۆی���ە ناتوانی���ن لەبابەتێكی‬ ‫وەهادا تیش���ك بخەینە س���ەر هەموویان‪،‬‬ ‫بۆیە ئەمج���ارە حیزبێكمان وەرگرتووە كە‬ ‫ئەوی���ش زیاتر لەحیزبەكان���ی دیكە لەنێو‬ ‫ملمالنێیەك���ی ناوخۆییش���دا قووڵبۆتەوەو‬ ‫ئاس���ۆی قورتاربوونیش���ی ئاس���ان نییە‪،‬‬ ‫ئەویش یەكێتی نیش���تمانی كوردستانە كە‬ ‫هەر لەگەڵ دروستبوونیدا كۆمەڵێك قەیران‬ ‫وگرفتی لەخۆی بارك���رد‪ ،‬گرفتەكان زۆرن‬ ‫بەاڵم بەپوختی‪ :‬یەكەمیان پەچەكردار(رد‬ ‫فع���ل) ب���وو بەرامب���ەر ب���ەو شكس���تە‬ ‫گەورەیەی پارتی لە‪ 1975‬بەس���ەری هات‪،‬‬ ‫دووەمیان‪ :‬یەكێتی نیش���تمانی بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانێت بەرەن���گاری پارت���ی دیموكراتی‬

‫كوردس���تان ببێتەوە‪ ،‬دوو بنەمای پەیڕەو‬ ‫كرد كە هەردووكی���ان هەڵە بوون ئەویش‬ ‫بریتیب���وون لە‪ :‬یەكەمی���ان دژایەتیكردنی‬ ‫حیزب���ی بنەماڵەو پاوانخوازی پارتی بوو ‪،‬‬ ‫دووەمیشیان بەخۆوەگرتنی چەند حیزبێكی‬ ‫دیكە لەناوخۆی یەكێتی نیش���تمانیدا بوو‪،‬‬ ‫چونكە یەكێتی نیشتمانی بەبێ ئەو حیزبانە‬ ‫نەیدەتوان���ی ببێتە خاوەن هێزێكی گەورە‪،‬‬ ‫بۆیە لەس���اڵی ‪ 1976‬یەكێتی پێشنیاری‬ ‫بۆ بزووتنەوەی سۆشیالیس���تی دیموكراتی‬ ‫كوردستان كرد كە وەك باڵێك كە خاوەنی‬ ‫رێكخراوەیی سەربەخۆی خۆیەتی بێتە ناو‬ ‫یەكێتی نیشتمانییەوە‪ ،‬بەهۆی هەوڵەكانی‬ ‫تاڵەبان���ی ئەم داوایە پەس���ند كرا‪،‬كەواتە‬ ‫كۆمەڵەی ماركس���ی لینینی‌و بزووتنەوەی‬ ‫سۆشیالیس���ت دوو باڵی س���ەرەكی بوون‬ ‫كە یەكێت���ی نیش���تمانی كوردس���تانیان‬ ‫پێكهێنابوو‪ ،‬بۆئەوەی یەكێتی وەك خودی‬ ‫خۆی هێزو سەنگی هەبێت‪ ،‬ئەوانەی یەكێتی‬ ‫نیشتمانیان دامەزراندبوو‪،‬لەئەیلولی‪1977‬‬ ‫یەكەمی���ن كۆمیت���ەی س���ەركردایەتی‌و‬ ‫یەكەمین مەكتەبی سیاس���ییان بۆ یەكێتی‬ ‫نیش���تمانی كوردس���تان پێكهێنا‪،‬ه���ەر‬ ‫لەئەیلولی ساڵی ‪ 1977‬هێڵی گشتی(پان)‬ ‫لەناوچەی برادۆس���ت یەك���ەم كۆمیتەی‬ ‫سەركردایەتی‌و یەكەم مەكتەبی سیاسی لێ‬ ‫دروس���تكرا‪ ،‬كە پێشتر خودی ئەم گرووپە‬ ‫ه���ەر لەس���ەركردایەتی‌و دامەزرێنەران���ی‬ ‫یەكێتی نیش���تمانی بوون‪ ،‬ب���ەاڵم تا ئەو‬ ‫مێژووە(وات���ا تا ئەو س���ێ باڵ���ە خۆیان‬ ‫لەریزەكانی یەكێتی نیش���تمانی نەناساند‬ ‫پێش���تر یەكێتی خاوەنی س���ەركردایەتی‌و بۆ كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان گۆڕی‪،‬‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی نەبوو‪،‬كۆمەڵێك كەس س���اڵێك پێش���تریش بزووتنەوە ناوەكەی‬ ‫هەبوون كە دامەزرێن���ەری یەكێتی بوون‌و خۆی ب���ۆ بزووتن���ەوەی سۆشیالیس���تی‬ ‫بەاڵم بەش���ێوەی هەڵبژاردن یان بەفەرمی كوردستان گۆڕیبوو‪ ،‬وشەی دیموكراتەكەی‬ ‫س���ەركردایەتی‌و مەكتەبی سیاسی یەكێتی هەڵگرتبوو‪.‬‬ ‫مەبەس���تم ئەوەیە بیڵێم ئ���ەو بەرەیەی‬ ‫نیش���تمانی بوونی نەب���وو)‪ ،‬دوای هاتنی‬ ‫بزووتنەوەی سۆشیالیس���ت‌و كۆمەڵە وەك لەژێر ئااڵی یەكێتی نیشتمانی دروستكرابوو‬ ‫دوو باڵی سەرەكی نێو یەكێتی‪ ،‬دەرفەتێكی تەندروس���ت نەبوو‪ ،‬هێڵی پ���ان‌و ئەو باڵە‬ ‫باش بوو بۆ ئەوەی تاڵەبانی هێڵی گشتی پەڕو باڵ ش���كاوەی بەن���اوی بزووتنەوەی‬ ‫كە پێیاندەوت هێڵی پان دروس���ت بكات‌و سۆشیالیس���ت لەگەڵ یەكێت���ی مابوونەوە‬ ‫وەك هەردوو حیزبەسیاس���ییەكەی تر كە خاوەنی هی���چ پێگەو جەماوەرێك نەبوون‪،‬‬ ‫بزووتن���ەوەی سۆسیالیس���تی یەكگرتووی ئەوەی هەبوو كۆمەڵەی رەنجدەران بوو كە‬ ‫كوردس���تان‌و كۆمەڵەی ماركس���ی لینینی لەوكاتدا یەكێك لەهەرە بەهێزترین حیزبی‬ ‫حیس���اب بكات‪ ،‬ئەوەبوو پێش���نیاری كرد سیاسی كوردستانیی بوو ‪ ،‬بۆیە تاڵەبانی‬ ‫كە هەر یەك لەو سێ رێكخراوە‪ ،‬كۆمەڵەو هەوڵیدا هێڵی پان‌و ئەو باڵە پەڕوباڵ شكاوە‬ ‫بزووتنەوەو هێڵی پان‪ ،‬هەر یەكەو شەش(‪ )6‬بكاتەوە بەیەك ‪،‬بەڵك���و كاریگەرییەكیان‬ ‫ئەندامی س���ەركردایەتی دەستنیشان بكەن هەبێ���ت‪ ،‬ئەوەبوو ل���ە‪10‬ی ئەیلولی ‪1982‬‬ ‫بۆ كۆمیتە هاوبەشەكەیان كە سەركردایەتی س���ەركردایەتی هاوب���ەش لەه���ەردووال‬ ‫یەكێتی نیشتمانی پێ پێكدەهێنن‪،‬كە بوو كۆبوون���ەوەو (یەكێت���ی شۆڕش���گێڕانی‬ ‫بەه���ەژدە(‪ )18‬ئەندامی س���ەركردایەتی‌و كوردستان)یان راگەیاند‪ ،‬تاڵەبانی هەوڵیدا‬ ‫تاڵەبانیش كرایە سكرتێری گشتی ئەمە بوو ببێتە سكرتێری ئەو یەكێتی شۆڕشگێڕانە‪،‬‬ ‫بەنۆزدە‪ ،‬جێگای س���ەرنجە تاڵەبانی خۆی بەاڵم س���ەركردایەتی كۆمەڵە نەیانهێشت‬ ‫لەهێڵی پان بوو‪ ،‬چونكە راس���تە سەرەتا دووجار س���كرتێر بێت!!‪،‬چونكە سكرتێری‬ ‫وەك كەس���ی ناوەندی كۆمەڵە نەك وەك یەكێتی نیشتمانی كوردس���تانیش بوو!!‪،‬‬ ‫س���كرتێر داندرابوو‪،‬واتا سكرتێری كۆمەڵە ئیتر بەالبردنی تاڵەبانی لەو س���كرتێرییە‬ ‫نەبوو بەاڵم دواتر ئەو زاراوەی س���كرتێرە ئەو رێكخراوە هیچ گەش���ەیەكی بەرچاوی‬ ‫بەخشكەیی چووە ناو ئەدەبیاتی كۆمەڵەوە بەخۆی���ەوە نەبین���ی‪ ،‬تا ناچ���ار هەردوو‬ ‫ئ���ەوەش ه���ەر بەزیرەك���ی تاڵەبانییەوە باڵەكە(كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان‌و‬ ‫بوو!!‪ ،‬بەاڵم س���اڵی ‪ 1972‬كاتێ تاڵەبانی یەكێتی شۆڕش���گێڕانی كوردس���تان)لەژێر‬ ‫چووە دەرەوە ش���ەهاب شێخ نووری رۆڵی ئااڵی یەكێتی نیشتمانیدا بەهەوڵی لەرادە‬ ‫س���كرتێری دەبینی نەك تاڵەبانی تەنانەت بەدەری تاڵەبانی خۆیان هەڵوەش���اندەوەو‬ ‫دوای ساڵی ‪ 1975‬یش تاڵەبانی سكرتێری ئیدی لەحوزەیرانی ‪ 1989‬بەدواوە تا ئێستا‬ ‫كۆمەڵە نەبوو‪ ،‬تا نەوش���ێروان لەس���اڵی كە ئەوە ‪ 27‬ساڵ زیاترە‪ ،‬هیچ باڵێك لەناو‬ ‫‪ 1977‬بەفەرمی كرا بەس���كرتێرو دواتریش یەكێتی نیش���تمانیدا بوون���ی نییە‪ ،‬جگە‬ ‫نەوش���ێروان لەهەر سێ(‪)3‬كۆنفرانسەكەی لەیەكێتی نیشتمانی كوردستان‪.‬‬ ‫كەوات���ە لەراپەڕین���ەوە ت���ا ئەمڕۆ ئەو‬ ‫كۆمەڵە لەس���ااڵنی(‪)1981،1982،1984‬‬ ‫كرای���ەوە بەس���كرتێر‪،‬كەواتە تاڵەبان���ی حیزب���ەی پێیدەوترێ یەكێتی نیش���تمانی‬ ‫س���وودێكی زۆری لەدانان���ی(‪ )6‬ك���ەس كوردس���تان‪ ،‬تەنیا یەك حیزب���ەو هیچی‬ ‫لەس���ەركردایەتی هەر حیزبێ���ك بینی كە دیك���ەو هی���چ ب���اڵ‌و رەوتێك���ی دیكەی‬ ‫بكرێن بەسەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی ‪ ،‬لەناودا نییە‪ .‬وات���ە هەرچی ئەوەی ئەمڕۆ‬ ‫چونكە بزووتنەوەی سۆسیالیت‌و كۆمەڵە‪ ،‬پێیدەوت���رێ باڵ ی���ان رەوت‪ ،‬بنەمایەكی‬ ‫دوو لەبەهێزترین‌و پڕ جەماوەریترین حیزبی زۆر زۆر پووچ���ەو دوورە لەواقیعی یەكێتی‬ ‫سیاس���ی بوون لەو كاتدا لەس���ەر ئاستی نیشتمانی كوردس���تان‪ .‬چونكە جاران كە‬ ‫كوردستانی باش���وور‪،‬تاڵەبانی هات هێڵی تاڵەبانی دەیوت یەكێتی دوو باڵی هەیە كە‬ ‫پانی ن���ەك هەر هێنایە ئاس���تی ئەو دوو كۆمەڵەی رەنجدەران‌و یەكێتی شۆڕشگێڕان‬ ‫حیزبەوە بەڵكو ئەندامێكیشی زیاتر بوو كە بوون‪ ،‬خودی یەكێتی نیش���تمانیش سەری‬ ‫سكرتێری گش���تی بوو‪،‬هێڵی پان بەژمارە باڵندەك���ە بوو!!‪،‬ه���ەردوو رێكخراوەك���ە‪،‬‬ ‫یەكجار كەم بوون بۆی���ە كاتێك مەكتەبی دوو حی���زب ب���وون دوو س���ەركردایەتی‌و‬ ‫ساس���ی یەكێتی نیش���تمانیان ل���ەو (‪ )3‬دوو مەكتەب���ی سیاس���ییان هەبوو‪ ،‬نیمچە‬ ‫حیزبەپێكهێن���ا‪ ،‬هیچ ك���ەس لەهێڵی پان بەرەیەكی���ان پێكهێناب���وو وەك خۆی���ان‬ ‫نەخرایە نێو مەكتەبی سیاسییەوە چونكە وایاندەوت‪ ،‬بەتایبەت كۆمەڵەی رەنجدەران‬ ‫هەمووی���ان لەدەرەوە ب���وون!! دواتر وردە لەس���اڵی ‪ 1970‬ەوە دامەزرابوو‪ ،‬خاوەنی‬ ‫وردە ل���ەدەرەوە گەڕانەوەو ئیتر ش���وێنی فیكرو بەرنام���ەو پەیڕەوی ناوەخۆی خۆی‬ ‫هێڵی پان پڕ كرایەوە!! بەاڵم بزووتنەوەی بوو‪،‬حیزبی سۆسیالیستیش بەهەمانشێوە‬ ‫سۆشیالیس���ت نەیتوان���ی زۆر لەن���او ئەو خاوەنی سەركردایەتی‌و مەكتەبی سیاسی‌و‬ ‫بەرەیە دروستكراوە بمێنێتەوەو لەنەورۆزی فەلس���ەفەو بەرنامەو پەی���ڕەوی ناوەخۆی‬ ‫‪ 1979‬بارەگای خ���ۆی لەزەڵێ پێچایەوەو خ���ۆی بوو‪،‬كە جیاش بووەوە حیزبێك بوو‬ ‫چوون لەگوندی گۆڕەشێر دایانمەزراندەوە خاوەنی هەم���وو پێكهاتەكانی خۆی بوو‪،‬‬ ‫كە نیشانەو ئاماژەیەكی زەق بوو بۆ هاتنە بەاڵم هەموو ئەمانە زیاتر لە‪ 27‬ساڵە لەناو‬ ‫دەرەوەی���ان لەو بەرەی���ەو جیابوونەوەیان یەكێتی نیش���تمانیدا كۆتای���ی پێهاتووەو‬ ‫لەن���او یەكێت���ی راگەیان���د‪ ،‬هەم���وو یەكێت���ی تەنیا ی���ەك حیزبی سیاس���ییە‬ ‫س���ەركردایەتی بزووتن���ەوە هاودەنگبوون بەب���ێ باڵ‌و قاچ‌و دەس���ت‪ ،‬بەبێ بەرنامەو‬ ‫ل���ەو جیابوونەوەیە تەنیا عومەر مس���تەفا پەی���ڕەوی ناوەخۆی دیك���ە‪ ،‬ئاخر یەكێتی‬ ‫ناسراو بەعومەر دەبابەنەبێت‪ ،‬كە لەگەڵیان وا بەرگ���ەی ئەوە ناگرێ���ت كۆنگرەیەك بۆ‬ ‫نەچوو‪ ،‬ئیتر ئەویش بەپەڕوباڵ ش���كاوی‌و خۆی ببەستێت‪ ،‬ئیتر چۆن بەرگەی حیزبی‬ ‫زۆر بەبچووك���ی لەن���او یەكێت���ی مایەوە‪ ،‬دیك���ە دەگرێت كە لەن���او یەكێتیدا الف‌و‬ ‫كە هیچ پێگ���ەو كاریگەرییەك���ی نەبوو‪ .‬گەزافی دیكە لێبدەن‪.‬بەتایبەت روونە ئەو‬ ‫كۆمەڵەش لەس���اڵی ‪ 1978‬ناوەكەی خۆی باڵباڵێنە لەناو یەكێتی بۆ ئەوە دروس���ت‬

‫ناوەندی بڕیار‬ ‫خاوەنی هیچ‬ ‫بەرنامەیەكی فیكری‬ ‫نین‪ ،‬لەناوخۆی‬ ‫خۆشیاندا زۆر‬ ‫تۆكمە نین‪ ،‬لەوەش‬ ‫گرفتتر ئەوەیە‬ ‫ئایا ناوەندی‬ ‫بڕیار دەتوانێ بەو‬ ‫دۆخەی ئێستایەوە‬ ‫هەر لەناو یەكێتیدا‬ ‫بمێنێتەوە؟‬

‫بوو كە پێگەی یەكێتی نیش���تمانی بەهێز‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬چونك���ە تاڵەبان���ی نەیدەتوانی‬ ‫یەكێتی بكات���ە حیزبێكی گ���ەورە ئەگەر‬ ‫ئەو دوو حیزبەسیاسییە پڕ جەماوەرییەی‬ ‫نەهێنابای���ە الی خ���ۆی ك���ە كۆمەڵ���ەو‬ ‫بزووتن���ەوە ب���وون‪ ،‬بەاڵم روون���ە هەموو‬ ‫تەمەنی بزووتنەوە وەك باڵێكی س���ەرەكی‬ ‫لەناو یەكێتی تەنیا (‪ )3‬س���اڵ بوو ئەویش‬ ‫بەكۆمەڵێ���ك گرفتەوە‪ ،‬باڵە ش���كاوەكەی‬ ‫تری���ش ك���ە عوم���ەر دەبابەب���وو دوای‬ ‫جیابوونەوەی بزووتنەوەی سۆشیالیس���ت‬ ‫ئەوی���ش نەیتوانی خۆی رابگرێت‌و تەنیا ‪3‬‬ ‫س���اڵ‌و نیو كەمتر مایەوە تا لەگەڵ هێڵی‬ ‫پ���ان یەكیانگرتەوە‪،‬تاك���ە رێكخراوێك���ی‬ ‫سیاس���ی لەناو یەكێتی نیشتمانی دروست‬ ‫بووبێت‪ ،‬ئااڵی شۆڕش بوو‪ ،‬كە نەیدەویست‬ ‫وەك رێكخ���راوە بەزۆر دروس���تكراوەكانی‬ ‫دیكە بیر بكاتەوەو سیاسەت بكات‪ ،‬ئەویش‬ ‫ن���ەك هەر رێگەیان پێن���ەدا لەناو یەكێتی‬ ‫بیروبۆچوونەكانی خۆیان رابگەیەنن‪ ،‬بەڵكو‬ ‫هەر بەپەندیشیان برد!!‬ ‫ئەی ناوەندی بڕی���ار چییە ؟! هەڵبەت‬ ‫روونە ت���ا تاڵەبانی بەیەكج���اری نەخۆش‬ ‫نەكەوت‪ ،‬كەس جەسارەتی ئەوەی نەدەكرد‬ ‫بڵێ ئێمە باڵێكین لەناو یەكێتی نیشتمانیدا‪،‬‬ ‫چونكە تاڵەبان���ی لەرابردوودا ئەزموونێكی‬ ‫تاڵی لەگەڵ ئ���ەو باڵباڵێنە هەبوو‪ ،‬ئەگەر‬ ‫تاڵەبان���ی جاروب���ار بۆخ���ۆی وایدەگوت‪،‬‬ ‫ئەوە جگ���ە لەپڕوپاگەندەیەكی راگەیاندن‌و‬ ‫ریكالمێك بۆ خۆی‌و حیزبەكەی وەك بڵێی‬ ‫كەسێكی دیموكراتخوازەو بڕوای بەبیرورای‬ ‫ئازاد هەیە‪ ،‬لەوە زیاتر هیچی دیكە نەبوو‪،‬‬ ‫چونك���ە لەواقیع���دا هیچ باڵێ���ك لەدوای‬ ‫راپەڕینەوە نەك هەر بوونی نەبووە‪،‬ئەوەتا‬ ‫مێ���ژووی ئەو چارەگە س���ەدەیەمان لەبەر‬ ‫دەستە یەكێتی رێگەی نەداوە نیوە باڵێكی‬ ‫ش���كاویش لەناوی���دا خ���ۆی رابگەیەنێت‪،‬‬ ‫ئەمەی���ان بۆ هەموو حیزبەسیاس���ییەكانی‬ ‫دیكەیش هەر راستە‪ .‬ناكرێ لەناو حیزبێكدا‬ ‫حیزبی دیكە دروس���ت ببێ���ت‪ ،‬ئاخر ئەمە‬ ‫سیاس���ەت‌و بەرژەوەن���دی‌و ملمالنێیە‪ ،‬خۆ‬ ‫ئیستاتیكاو فەنتازیاو وێنەی جوانی شیعر‬ ‫نییە‪ ..‬بۆیە ئەو بەڕێزانەی وەك ناوەندی‬ ‫بڕیار خۆیان ناساندووە‪ ،‬دەبێت ئەوە بزانن‬ ‫پێشتر باڵباڵێنەكەی ناو یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردس���تان چۆن ب���ووە‪ ،‬ئاخ���ر باڵێكی‬ ‫سیاس���ی لەناو حیزبێكدا چ مانایەكی هەیە‬ ‫ئەگ���ەر خاوەنی بیروباوەڕێكی س���ەربەخۆ‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەگەر خاوەنی بەرنامەو پەیڕەوێكی‬ ‫ناوەخۆ نەبێت‪ ،‬ئەگەر خاوەنی هەیكەلەی‬ ‫رێكخس���تنی خۆی نەبێت‪ ،‬ئەگەر خاوەنی‬ ‫ئامانجی تاكتیكی‌و ستراتیژی خۆی نەبێت‪،‬‬ ‫ئەگەر خاوەنی هیچ فەلسەفەیەكی سیاسی‬ ‫نەبێت بۆ چۆنێتی بەڕێوەبردنی حیزبەكەی‌و‬ ‫بۆ چۆنێتی بەس���تنی هاوپەیمانێتی لەگەڵ‬ ‫حیزبەجیا جیاكانی هەرێمی كوردس���تان‌و‬ ‫تەواوی چوار پارچەكەی كوردس���تان‪ .‬من‬ ‫سەیرم پێدێت ئەو دەنگە نەشازە بەردەوام‬ ‫دەوترێتەوە كە یەكێتی هەمیشە مینبەرێك‬ ‫بووە بۆ باڵی جیا جیا‪ ،‬ئێ باشە لەماوەی‬ ‫‪ 27‬س���اڵی راب���ردوودا رێك لەس���ەرەتای‬ ‫حوزەیرانی ‪ 1989‬وە تا ئێستا تەنیا یەك‬ ‫نموون���ەی زیندوومان بدەن���ێ‪ ،‬تا بڕواتان‬ ‫پێبكەی���ن‪ .‬دەك���را ئەمجارە ق���ادر عەزیز‬ ‫نەهاتبایە ناو یەكێتی وەك باڵێكی سیاسی‬ ‫خ���ۆی رابگەیاندبای���ە‪ ،‬ئەمەی���ان ئەگەر‬ ‫بكرابایە بڕوام���ان پێدەكرد‪ ،‬بەاڵم ئەوەش‬ ‫نەكرا‪ .‬بەاڵم ب���ۆ نەكرا ؟ رێك وەاڵمەكەی‬ ‫ئەوەیە كات‌و قۆناخ‌و باروزرووفی باڵباڵێن‬ ‫كۆتایی هاتووەو یەكێتی ئەزموونێكی تاڵی‬ ‫لەگەڵی بەس���ەر برد‪ ،‬بۆیە هەرگیز نایەوێ‬ ‫ئەو ئەزموونە تاڵە دووبارە بكاتەوە‪ .‬كەواتە‬ ‫پرس���یارێكی گرنگ خ���ۆی قوتدەكاتەوە‪،‬‬ ‫باشە ئەگەر تاڵەبانی نەخۆش نەكەوتبایە‪،‬‬ ‫هیچ كەس���ێك لەناو سەركردایەتی یەكێتی‬ ‫دەیتوان���ی بڵێ من باڵێك���م‪ ،‬دڵنیابەكەس‬ ‫نەیدەوێرا بڵێ پەنجەیەكیشم نەك باڵێك‪،‬‬ ‫بەاڵم ك���ە زانرا تاڵەبانی نەخۆش���ییەكەی‬ ‫س���ەختە‪ ،‬ئیتر بەرژەوەندی پۆست‌و پارە‬ ‫بەخێرایی گەش���ەی ك���ردو بەریەككەوتنی‬ ‫سیاس���یش لەنێویدا هاتە ئ���اراوە‪ ،‬دەنا تا‬ ‫ئێس���تا هیچ بنەمایەكی فیكری‌و سیاس���ی‬ ‫ئەوتۆ س���ەریهەڵنەداوە كە لەسیاس���ەتی‬ ‫یەكێتی نیش���تمانی جیاواز بێت‪،‬هەموویان‬ ‫تا ئێس���تاش خۆیان بەقوتابی‌و ش���اگردی‬ ‫تاڵەبان���ی دەزانن‪،‬بەاڵم ئێس���تا گرفتەكە‬ ‫ئەوەی���ە ئەو هەموو پارەی نەوت‌و داهاتی‬ ‫ناوەخۆی���ە دەچێت���ە گیرفان���ی كێ���وە‪،‬‬ ‫ئەوەش پرس���ێكی دیكەی بازرگانییە نەك‬ ‫سیاسیی‪.‬‬ ‫وا دیارە ئەو برادەرانەی بەناوی (ناوەندی‬ ‫بڕیار)خۆی���ان نمای���ش كردووە‪ ،‬هێش���تا‬ ‫نەیانزانی���وە‪ ،‬حیزبی سیاس���ی لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬درێژبووەوەی عەشیرەتەكانی‬ ‫كوردس���تانە‪ ،‬واتا لەجیاتی ئەوەی بڵێین‬ ‫عەشیرەتی هەركی‌و زێباری‌و زراری‌و جاف‌و‬ ‫خۆشناو‌و هەمەوەندی‌و ‪...‬هتد‬

‫»» ‪19‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬ئامادەكردنی ڕاگەیاندنی تەندروستیی سلێمانی‬

‫قه‌ڵه‌ویی مه‌ترسی توشبون به‌شێرپه‌نج ‌ه زیاد ده‌كات‬ ‫راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫به‌پێی ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌ قه‌ڵه‌ویی په‌یوه‌ندی هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌زیادبوونی تووشبوون به‌چه‌ند جۆرێك‬ ‫نه‌خۆشی شێرپه‌نجه‌ له‌وانه‌ شێرپه‌نجه‌ی‬ ‫گه‌ده‌و جگه‌رو په‌نكریاس‌و گه‌ده‌و زراو و‬ ‫هێلكه‌دان و شێرپه‌نچه‌ی خوێن‌و مێشك‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی لێكۆڵینه‌وه‌ك���ه‌ ك���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ئاژانس���ی نێوده‌وڵه‌تی بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌ی س���ه‌ر به‌ڕێكخ���راوی‬ ‫ته‌ندروس���تی جیهانی���ه‌وه‌ ئه‌نجام دراوه‌‬ ‫ده‌ركه‌وتووه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی پارێزگاری‬ ‫ل���ه‌ كێش���یان ده‌كه‌ن‌و رێگ���ری ده‌كه‌ن‬ ‫له‌قه‌ڵه‌وبون رێژه‌ی تووش���بوونیان به‌‪8‬‬ ‫جۆر شێرپه‌نجه‌ كه‌م ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دكت���ۆر گراه���ام كولدیتز س���ه‌رۆكی‬ ‫تیمی لێكۆڵینه‌وه‌ك���ه‌ رایگه‌یاند‪ :‬به‌پێی‬ ‫ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌یان ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫قه‌ڵه‌وی���ی ده‌بێت���ه‌ هۆی ش���ێرپه‌نجه‌و‬ ‫یه‌كێ���ك له‌رێگاكانی خۆپاراس���تن له‌و‬ ‫جۆر‌ه نه‌خۆش���یه‌ برییتیه‌ له‌پارێزگاری‬ ‫كردن له‌ كێشی ته‌ندروست‪.‬‬

‫له‌شه‌ش مانگدا نزیكه‌ ‌ی سێ هه‌زار‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ر ‌ی ئه‌نجامدراوه‌‬

‫له‌ ‪ 30‬چركه‌دا‬

‫چی له‌جه‌سته‌ماندا روده‌دات‬ ‫‪ 8‬فاکتی سەنجڕاکێش‬

‫له‌س����ایه‌ی پێش����كه‌وتنه‌كان‌و ڕۆڵ بینینی ته‌كنه‌لۆجیا تا دێت‪ ،‬جه‌سته‌ی‬ ‫مرۆڤ‪ ،‬ئاشنایی زیاتری لێ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا هه‌نگاوی سه‌یر‌و‬ ‫سه‌رس����وڕهێن لە‌جه‌س����ته‌دا ڕوو ده‌ده‌ن‪ ،‬بۆ نمونه‌ لە‌ماوه‌ی ‪ 30‬چركه‌دا‬ ‫جه‌سته‌مان ئه‌م كارانه‌ ده‌كات‪:‬‬ ‫له‌ماوەی ‪ 30‬چركه‌دا‬ ‫بیرۆكه‌ دەکەیت‬ ‫بیر لە‬

‫راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫به‌پێی‌ ئاماره‌كانی‌ به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌‬ ‫گشتی‌ ته‌ندروستی‌ سلێمانی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ئه‌مساڵدا نزیكه‌ی‌ ‪ 700‬نه‌خۆش‬ ‫له‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ فێركاری‌ شاری‌‬ ‫سلێمانی‌ ماونه‌ته‌وه‌و چاره‌سه‌ری‌‬ ‫پێویستی پزیشكییان بۆ كراوه‌‪.‬‬

‫ئه‌م���ه‌ش له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ ڕۆژانه‌ له‌م‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌ چه‌ندین جۆری‌ نه‌شته‌رگه‌ر ‌ی‬ ‫ئه‌نج���ام ده‌درێ���ت‪ ،‬ل���ه‌ نی���وه‌ی‌ یه‌كه‌م ‌ی‬ ‫ئه‌مساڵیش���دا هه‌زارو ‪ 352‬نه‌ش���ته‌رگه‌ر ‌ی‬ ‫گش���تی و ‪ 669‬نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ ش���كاوی‬ ‫و ‪ 505‬نه‌ش���ته‌رگه‌ر ‌ی یۆریۆلۆج��� ‌ی و‬ ‫‪ 166‬نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ س���نگ و دڵ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫‪ 53‬نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ ش���ه‌ویلگه‌و ڕوو ب���ۆ‬ ‫نه‌خۆشه‌كان ئه‌نجامدراوه‌‪.‬‬

‫هاوكات ‪ 123‬نه‌خۆش���یش له‌و ماوه‌یه‌دا‬ ‫له‌به‌شی‌ چاودێری‌ ورد ماونه‌ته‌وه‌و چاودێر ‌ی‬ ‫و چاره‌س���ه‌ری پزیش���كییان ب���ۆ كراوه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌شی‌ تاقیگه‌ش سی‌ و حه‌وت هه‌زارو ‪42‬‬ ‫پش���كنین ئه‌نجامدراوه‌و له‌به‌شی‌ تیشكیش‬ ‫چوار هه‌زارو ‪ 574‬نه‌خۆش كار ‌ی تیشكیان‬ ‫بۆ كراوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگ ‌ه له‌وه‌ ‌ی ‪ 419‬هه‌ناوبین ‌ی‬ ‫به‌هه‌م���وو جۆره‌كانی���ه‌وه‌ و ‪ 497‬حاڵه‌ت ‌ی‬ ‫شكاندنی‌ به‌ردی‌ گورچیله‌ش تۆماركراوه‌‪.‬‬

‫به‌كارهێنانی چاویلكه‌ی دژه‌ خۆر مه‌ترسی هه‌یه‌‬

‫گرام له‌دووه‌م‬ ‫ئۆكس���یدی كارب���ۆن‬ ‫به‌رهه‌م ده‌هێنین‬

‫جار‬ ‫هه‌ناسه‌ ده‌ده‌ین‬

‫له‌‪ 30‬چركه‌دا‬ ‫پێڵ���وه‌كان جار به‌یه‌كدا‬ ‫ده‌ده‌ن‬

‫له‌ماوه‌ی ‪30‬‬ ‫چركه‌دا‪ ،‬دڵ‬ ‫جار لێ ده‌دات‬

‫راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫هۆشداری ده‌درێت‪ ،‬له‌ ئه‌گه‌ری‬ ‫به‌كارهێنانی چاویلكه‌ی دژه‌ خۆر به‌و‬ ‫پێیه‌ی مه‌ترسی بۆ ته‌ندروستی چاو‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌ پێی هه‌واڵێكی ڕۆژنامه‌ی (ده‌یلی‬ ‫مه‌ی���ل)‪ ،‬شوش���ه‌ی چاویلك���ه‌ی دژه‌‬ ‫خۆر‪ ،‬به‌ تیپه‌ڕبوون���ی كات‪ ،‬توانانی‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی تیشكی سه‌روو وه‌نه‌وشه‌یی‬ ‫نامێنێ���ت‪ ،‬هه‌ر بۆی���ه‌ ئه‌گه‌ری توش‬ ‫بوونه‌ به‌ نه‌خۆشی (ئۆدیما)‪.‬‬ ‫هه‌واڵه‌ك���ه‌ی ده‌یلی مه‌یل‪ ،‬پش���تی‬ ‫ب���ه‌ ڕاگه‌یه‌نراوێك���ی پزیش���كانی‬ ‫به‌رازیل به‌س���تووه‌‪ ،‬كه‌ تێیدا هاتووه‌‪،‬‬ ‫به‌كارهێنان���ی چاویلك���ه‌ی نه‌گه‌نجاو‬ ‫ل���ه‌ ڕووی كواڵیت���ی‪ ،‬ل���ه‌ ماوه‌یه‌كی‬ ‫درێژخایه‌ندا چاو تووش���ی نه‌خۆشیی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ تایبه‌ت نه‌خۆی (ئۆدیما)‪،‬‬ ‫كه‌ جۆره‌ ش���له‌یه‌ك له‌نێ���و چاودا كۆ‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ و له‌ره‌ له‌ بینیندا دروس���ت‬

‫ملیۆن خانه‌ له‌خرۆكه‌ی‬ ‫س����وری خوێن دروس����ت‬ ‫ده‌بێت‬

‫ده‌كات‪.‬‬ ‫پزیش���كان وتویان���ه‌‪ ،‬ل���ه‌ وه‌رزی‬ ‫گه‌رمادا‪ ،‬ئاس���تی تیش���كی س���ه‌روو‬ ‫وه‌نه‌وش���ه‌یی زیاد ده‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێ‬

‫ئه‌و چاویلكانه‌ی به‌كارده‌برێن‪ ،‬له‌ڕووی‬ ‫ته‌ندروس���تی و كواڵیتیه‌وه‌ شیاو بن و‬ ‫به‌ ڕێكاری ته‌ندروستی بگه‌نه‌ ده‌ستی‬ ‫هاواڵتیان‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫جەستەت‬ ‫جول وزە‬ ‫بەرهەمدەهێنێت‬

‫خوێن‪ ،‬له‌و ماویه‌دا‪ ،‬كیلۆمه‌تر ده‌بڕێت‬ ‫له‌جه‌سته‌دا‬ ‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫دزیی‌و بێ یاسایی‪ ...‬تاکڕەویی‌و پەرتەوازەیی‬ ‫فوئاد تاهیر‬ ‫لەس���ەردەمی کۆندا بەگشتی‌و سەدەی‬ ‫بیستەم بەتایبەتی هۆکارە ناوخۆییەکانی‬ ‫کوردستان‌و هۆکارە دەرەکییەکان ڕێگر‌و‬ ‫تەگەرەی گەیشتنی نەتەوەی کورد بوون‬ ‫بۆ بەدەس���تهێنانی مافەکانی لەئازادی‌و‬ ‫سەربەخۆیی‪.‬‬ ‫ئێستا لەئەم سەردەمەدا لەوەتی داعش‬ ‫پەیداب���ووە ‪ ،‬دڕندەی���ی‌و پەالمارەکانی‬ ‫لەکوردس���تان‌و عیراق‌و س���وریا‌و واڵتانی‬ ‫ئەوڕوپ���ا‌و ئەفری���کا‪ ..‬قارەمانێت���ی‬ ‫پێشمەرگە‌و شەڕڤانان‌و گەریالیەکانی کورد‬ ‫دژی ئەو داعشە دڕندانە‌و تێکشکاندنیان‌و‬ ‫پاککردن���ەوەی زۆرب���ەی ناوچەکان���ی‬ ‫کوردستان لێیان‌و پاراس���تنیان‪..‬ئەوانە‬ ‫ئەوهایان کرد کە ن���او‌و پایەی نەتەوەی‬ ‫ک���ورد لەجیهان���دا زۆر بەرزببن���ەوە ‪..‬‬ ‫بەهۆیانەوە کورد پش���تیوانییەکی زۆری‬ ‫دەوڵەتە گەورەکانی وەدەس���تهێناوە ‪..‬‬ ‫وای لێهاتووە کە ه���ۆکارە دەرەکییەکان‬ ‫یاریدەری گەلی کوردس���تانن بۆ گەیشتن‬ ‫بەماف���ە نەتەوەییەکان���ی لەئ���ازادی‌و‬ ‫سەربەخۆیی‪.‬‬ ‫کە هۆکارە دەرەکیی���ەکان‪ :‬پێوەندییە‬

‫ڕامیاریی���ەکان بەدەوڵەتە گ���ەورەکان ‪،‬‬ ‫یارمەتی س���ەربازی‌و دارای���ی یاریدەری‬ ‫کوردس���تانن ‪ ،‬ئەی هۆکارە ناوخۆییەکان‬ ‫لەچ دۆخێکدان ؟!‬ ‫پێش هەمووشتێ بۆ ئەوەی بتوانین‬ ‫چارەی دەرد‌و نەخۆش���ییەکانمان بکەین‬ ‫دەبێ دیار بکرێن ‪ ..‬بێ پەردەپۆش���یی‌و‬ ‫پینەوپ���ەڕۆ خراپتری���ن لەئ���ەو دەردانە‬ ‫دزی���ی‌و تێرنەخۆریی���ە‪ ..‬دزی لەداهاتی‬ ‫گشتی ‪ ،‬داگیرکردن‌و زەوتکردنی زەوی‌و‬ ‫خانووبەرەی گش���تی ‪ ،‬نەدان���ی پارەی‬ ‫ئ���او‌و کارەب���ا ‪ ،‬نەدان���ی ب���اج لەالیەن‬ ‫زۆر لەهاوبەش���ەکانی (‪)company‬‬ ‫دەس���ەاڵتداران ‪ ،‬پاوانکردن���ی بازرگانی‬ ‫دەرم���ان‌و خواردنەوە‌و جگ���ەرە‌و هێنانی‬ ‫گەڕێ���ن(‪‌)car‬و بگێ���ڕ (‪‌)engine‬و‬ ‫ئامێ���ر(‪ )instrument‬لەالی���ەن حزبە‬ ‫دەسەاڵتدارەکان‪.‬‬ ‫ئەگەر بێت‌و دەسەاڵتدارانی کورد پاک‌و‬ ‫دڵسۆز بواین ڕەوش���ی کارەبامان ‪ ،‬ئاو‌و‬ ‫ئاودێ���ری‌و بەنداوەکانم���ان ‪ ،‬ئاژەڵداری‌و‬ ‫پەڕەوەڵ‌و س���امانی ماسی‌و کشتوکاڵمان‬ ‫‪ ،‬گەش���ت‌و هاوینەهەوار‌و زستانەهەوار‌و‬ ‫کەپر‌و میوانخانە‌و ئوتێل‌و چێش���تخانە‌و‬ ‫باخ‌و سەوزاییمان ‪ ،‬ڕیک‌و پێکی‌و ئاوەدانی‬ ‫گوند‌و شارچە‌و شارەکانمان ‪ ،‬ڕێگەوبان‌و‬

‫پ���رد‌و س���ەرپەڕینەوە(‪‌)overpass‬و‬ ‫بنپەڕینەوەکانمان(‪ ، )underpass‬باری‬ ‫دارایی‌و دراوگەکانمان(‪ ، )bank‬پیش���ە‌و‬ ‫پێشەس���ازیمان ‪ ،‬سازنگە(‪‌)workshop‬و‬ ‫کارگەکانم���ان ‪ ،‬ڕەز‌و کێڵگەکانم���ان ‪،‬‬ ‫باری ئابووریمان بەگشتی‌و ئاوەدانکاری‌و‬ ‫ژیانمان زۆر لەئاس���تێکی بەرزتر‌و جۆری‬ ‫باشتر دەبوون‪ .‬ئەو دزانە وەک هۆگرانی‬ ‫تلیاک‌و حەشیشە کە بێ ئەو هۆشبەرانە‬ ‫ناحەوێن���ەوە ‪ ،‬ئەوانی���ش تێ���ر ناخۆن‌و‬ ‫دەست لەدزی هەڵناگرن !!‬ ‫ئ���ەو دەس���ەاڵتدارە دزانە ب���ۆ ئەوەی‬ ‫باری���ان لێتێکن���ەدرێ‌و ڕێگریی���ان ل���ێ‬ ‫نەکرێ س���ەروەریی یاسایان نەهێشتووە‌و‬ ‫کوردستانیش���یان بێ دەستوور کردووە‪..‬‬ ‫بەرامب���ەر بەخۆی���ان دادگەکانی���ان بێ‬ ‫دەس���ەاڵت کردوون‪ ..‬کەسانی الواز‌و کەم‬ ‫توان���ا‌و داردەس���تیان کردوونەتە دادیار‌و‬ ‫داواکار ب���ۆ ئ���ەوەی نەتوان���رێ ڕادە بۆ‬ ‫دزی���ی‌و س���ەرپێچییەکانیان دابنرێ���ن‪..‬‬ ‫لەدامەزراندنی بەرپرس‌و کاربەدەس���تان‬ ‫کەس���انی ناکارامە‌و نەش���یاو‌و داردەست‬ ‫دادەنێ���ن‪ ..‬ئەمەش ب���ۆ ئیفلیجیکردنی‬ ‫دەزگایەکانی میرییە تا بڕیار‌و بڕاندنەوەی‬ ‫کێش���ەکان ه���ەر لەدەس���تی خۆی���ان‬ ‫بمێننەوە!!‬

‫دەس���ەاڵتدارانی کوردس���تان لەجیاتی‬ ‫ئ���ەوەی وەک یەک دەس���تە کار بکەن ‪،‬‬ ‫تاکڕەوانە بێ گوێ���دان بەالیەنەکانی دی‬ ‫کار دەکەن‌و بڕی���ار دەدەن ‪ ..‬ئەمە زۆر‬ ‫بەخراپ کار لەیەکێتی ک���ورد‌و تەباییان‬ ‫دەکا ‪ ..‬بێجگە لەئەمە بەسامان‌و هێزیان‬ ‫دەنازن‌و تووشی خۆبایی بوون‪ ..‬چاویان‬ ‫ڕاستی‌و هەڕەشە‌و مەترسیی‌و پیالنەکانی‬ ‫داگیرکەران���ی کوردس���تان نابین���ن ‪..‬‬ ‫زۆر بێباکان���ە دەڕوانن���ە قەیرانەکان���ی‬ ‫کوردس���تان‪ ..‬ئەو تاکڕەوی���ی‌و خۆبایی‌و‬ ‫بێباکیی���ە ‪ ،‬مان���ەوەی ڕەوش���ەکە ب���ێ‬ ‫پەلەک���ردن لەچارەکردن���ی قەیران���ەکان‬ ‫ئایندەیەکی تاری���ک‌و خراپ چاوەڕوانمان‬ ‫دەکەن‌و کارەسات ڕوو دەدەن‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی کوردستان لەجیاتی ئەوەی‬ ‫کە پێویس���تە بەپلەی یەکەم‌و سەرەکی‬ ‫پش���ت بەیەکێتی‌و هێزی ناوخۆی خۆمان‬ ‫ببەستێ ‪ ،‬بەپلەی دووەم‌و الوەکی پشت‬ ‫بەواڵتی دۆس���ت‌و هاوبەرژەوەندی بیانی‬ ‫ببەس���تێ ‪ ،‬کەچی هاتووە بەپێچەوانەی‬ ‫ئەوە پشتی بەواڵتانی دەرەکی بەستووە‬ ‫ل���ەوان واڵت���ی داگیرکەری کوردس���تانی‬ ‫وەک تورکی���ا‌و ئێران ‪ ..‬ک���ورد هەرگیز‬ ‫نابێ متمانەی بەدەوڵەتە داگیرکەرەکانی‬ ‫کوردس���تان هەبێ ‪ ،‬چونکە دەوڵەتێکی‬

‫داگیرک���ەری بەش���ێکی کوردس���تان کە‬ ‫کوردەک���ەی دەچەوس���ێنێتەوە‌و لەمافە‬ ‫نەتەوەییەکان���ی بێبەش دەکا ‪ ،‬چۆن بۆ‬ ‫ئێمە باش‌و دڵسۆز‌و پیشتیوان دەبێ ؟!‬ ‫لەکاتێک���دا بەه���ۆی قارەمانێت���ی‌و‬ ‫قوربانییەکانی پێش���مەرگە‌و شەڕڤانان‌و‬ ‫گەریالیەکانی کوردس���تان دژ بەداعش���ی‬ ‫دڕندە ‪ ،‬کۆمەک‌و کۆدەنگی‌و پش���تیوانی‬ ‫دەوڵەت���ان ب���ۆ نەتەوەکەم���ان هەبێ ‪،‬‬ ‫بەرامب���ەر بەئ���ەوە دەبینی���ن ناوخۆی‬ ‫کوردستان پەرتەوازەیە‌و یەکنەخراوە کە‬ ‫بەربەس���تە لەبەردەم گەیشتنی بەتەواوی‬ ‫ئامانجەکان���ی لەئازادی‌و س���ەربەخۆیی‌و‬ ‫پێش���کەوتن‪ ..‬ئ���ەم ڕەوش���ە خراپان���ە‬ ‫لەکاتێکدایە باس لەڕاپرسی بۆ بڕیاردانی‬ ‫چارەنووس���مان دەک���رێ ک���ە بەکردەوە‬ ‫زەمینەس���ازی ناوخ���ۆی ب���ۆ نەکراوە‌و‬ ‫قەیرانی دارایی‌و ڕامیاری‌و یاسایی تەنگی‬ ‫پێهەڵچنیوین !!‬ ‫بەڕاس���تی ئەگ���ەر ڕەوەن���ی ب���اری‬ ‫کوردستان ئەوها بڕوا‪ :‬دزیی‌و تێرنەخۆری‬ ‫‪ ،‬ناسەروەریی یاس���ا‌و بێ دەستووری ‪،‬‬ ‫پەرتەوازەی���ی‌و یەکنەبوونی ‪ ،‬تاکڕەویی‌و‬ ‫خۆبایی‌و بێباکی واڵتمان وێران دەکەن‪..‬‬ ‫کەی س���ەرانی دەس���ەاڵت لەکوردستان‬ ‫بەئاگا دێن‌و بەخۆ دەکەون ؟!‬

‫بیرورا‬

‫ئەم ڕەوشە خراپانە‬ ‫لەکاتێکدایە باس‬ ‫لەڕاپرسی بۆ بڕیاردانی‬ ‫چارەنووسمان‬ ‫دەکرێ کە بەکردەوە‬ ‫زەمینەسازی ناوخۆی‬ ‫بۆ نەکراوە‌و قەیرانی‬ ‫دارایی‌و ڕامیاری‌و‬ ‫یاسایی تەنگی‬ ‫پێهەڵچنیوین!‬

‫پەیوەندی مەدەنی‌و سوپا له‌دیموکراتی ئینتقالی‪ :‬کەیسی پێشمەرگە‬

‫سه‌ردار عه‌زیز‬ ‫به‌شی یه‌که‌م‬ ‫پێشمەرگە لە زۆر ڕوەوە کەیسێکی تایبەتە‪.‬‬ ‫کوردس���تانیش لەهەوڵیدایە بۆ دیموکراس���ی‬ ‫ب���ون‪ .‬من حەزدەکەم لە س���ەرەتادا بەچەند‬ ‫تێبینیەک دەربارەی چەمکی ئینتقالی دەست‬ ‫پێبک���ەم‪ .‬پاش���ان دۆخی گش���تی ناوچەکە‬ ‫ناوبنێم‌و ئینجا باس لە ڕۆڵی پێشمەرگە‌و ئەو‬ ‫کێش���انەی کە روبەروی دەبێتەوە لەمیانەی‬ ‫پرۆسەی بەدیموکراسی بونی ناوچەکە‪.‬‬ ‫چەمکی س���ەردەمی ئینتقالی‪ ،‬چەمکێکی‬ ‫ئاڵۆز‌و جێگای پرس���یارە‪ .‬ئەم چەمکە ڕەگی‬ ‫هەیە لەپرۆس���ەی مۆدێرنەکردن (التحدیث)‪.‬‬ ‫ئەم چەمکە ئەوەمان پێدەڵێت ئێمە لەس���ەر‬ ‫رێگایەکی���ن لەقۆناغێک���ەوە ب���ۆ قۆناغێکی‬ ‫تر‪ ،‬لەس���ەردەمێکەوە بۆ س���ەردەمێکی تر‪.‬‬ ‫لەهەمانکات���دا ئەم گواس���تنەوەیە حەتمیە‪.‬‬ ‫بەاڵم لەم دواییان���ەدا ئەم چەمکە کەوتوەتە‬ ‫ژێر کۆمەڵێک پرس���یاری جدی���ەوە‪ .‬هەردو‬ ‫حەتم���ی بونی دیموکراس���ی‌و بونی رێگایەک‬ ‫ب���ەرەو ئ���ەو حەتمیەتە جێگای پرس���یارن‪.‬‬ ‫بەمانایەکی تر هەمو بەدیلێکی دیکتاتۆریەت‬ ‫مەرج نی���ە دیموکراس���ی بێت‪ ،‬ی���ان هەمو‬ ‫روخانێکی سیستەمێکی دیکتاتۆری مەرج نیە‬ ‫بکەوێتە سەر رێگا بەرەو دیموکراسی‪ .‬دیارە‬ ‫ئەمە لە روی ئەخالقی یان باش‌و خراپ نیە‪،‬‬ ‫بەڵک���و لەدیدێکی واقیعیانەوە‪ .‬ئایا دەتوانین‬ ‫بڵێین ک���ه عێراق لە س���ەر رێگای���ە بەرەو‬ ‫دیموکراسیەت؟‬ ‫بۆی���ە ماوەی ڕاگوزەر (الفت���رە االنتقالیە)‬ ‫چەمکێکی ناڕون‌و تەمومژاویە‪ .‬ئەوەی گرنگە‬ ‫بیزانین ئەوەیە کە هیچ گواستنەوەیەک‪ ،‬هیچ‬ ‫رێگای���ەک‪ ،‬لەجێگایەکەوە بۆ جێگایەکی تر‪،‬‬ ‫لەکەلتورێک���ەوە بۆ کولتورێکی تر وەک یەک‬ ‫نیە‪.‬‬ ‫ئەوەش���ی گرنگ���ە ئایا خەڵ���ک‌و نوخبەی‬ ‫سیاسی هەردو هەمان ش���تیان دەوێت‪ ،‬یان‬ ‫هەریەکە‌و لە سەر رێگایەکی جیاوازن‪.‬‬ ‫ڕەنگە هیچ بوارێکی تری دەوڵەت هێندەی‬ ‫ب���واری س���ەرباز‌و س���وپا پێوەرنەبێ���ت بۆ‬ ‫هەڵس���ەنگاندنی راگوزەربونی قۆناغەکە یان‬ ‫ناراگوزەربونی‪ .‬بەمانایەکی تر ئەوەی سەنگی‬ ‫مەحەکە لەڕاگوزەربون ی���ان ڕاگوزەرنەبونی‬ ‫هەر قۆناغێکدا بەرەو دیموکراس���ی ستاتۆی‬ ‫س���وپایە‪ .‬ئەم���ە ب���ۆ جێگایەک���ی وەک‬ ‫کوردستانیش ڕاستە‪.‬‬

‫‪Carothers، Thomas (2002) “The‬‬ ‫‪End of the Transition Paradigm.” Jours‬‬ ‫‪.nal of Democracy 13:1‬‬ ‫‪Larry Diamond، Francis Fukuyama،‬‬ ‫‪Donald L. Horowitz، and Marc F. Platts‬‬ ‫‪ner (2014) Reconsidering the Transis‬‬ ‫‪tion Paradigm Journal of Democracy‬‬ ‫‪Volume 25، Number 1 January‬‬

‫لەم ڕوەوە دۆخی ڕاگوزەر لەکوردس���تان‌و‬ ‫هەروەها عێراقیشدا لەقەیراندایە‪ .‬دیموکراسی‬ ‫هەتابێ���ت کاریگەری الوازدەبێ���ت‪ .‬بەتایبەت‬ ‫بەه���ۆی خەس���ڵەتی تایبەت���ی عێراق���ەوە‪،‬‬ ‫دەنگدان نابێت���ە هۆی هی���چ گۆڕانکاریەک‪،‬‬ ‫چونکە هیچ هێزێک نیە که بتوانێت سنوری‬ ‫ئیتنی‌و تایفی تێپەڕێنێت‪.‬‬ ‫هەرێمی کوردستان‪:‬‬ ‫هەرێمی کوردستان هەرێمێکە لە ناو عێراقدا‪.‬‬ ‫بەهەرێ���م بونی کوردس���تان‪ ،‬دەرئەنجامی نا‬ ‫تەندروس���تی دروس���تبونی دەوڵەتی عێراقە‪،‬‬ ‫لەئەنجام���دا ناتەندروس���تی پەیوەندی نێوان‬ ‫ناوەن���د‌و پەراوێز یان حکومەت���ی ناوەندی‌و‬ ‫کورد‪.‬‬ ‫دەوڵەت���ی عێراقی‪ ،‬وەک دەس���تکردێکی‬ ‫دەرەکی‪ ،‬لەسەدەی ڕابوردودا کێشەی ئەوەی‬ ‫هەبوە ک���ه چ���ۆن ببێتە دەوڵ���ەت‪ .‬ڕەنگە‬ ‫جینالۆجی���ای ئەم دەوڵەت���ە هاوکارمان بێت‬ ‫بۆئەوەی کە چۆن بتوانین لێی تێبگەین‪.‬‬ ‫لەب���ەرواری ‪٢٩‬ی تەموزی س���اڵی ‪١٩١٨‬‬ ‫ئەدمیراڵ س���ێر ئیدمۆند س���لەید ڕاپۆرتێکی‬ ‫نوس���ی لەژێر ناونیش���انی دۆخی پەترۆلیوم‬ ‫لەئیمپراتۆریەت���ی بەریتانیدا‪ .‬ئەم ڕاپۆرتە لە‬ ‫الیەن هانکی‪-‬وە خوێنرای���ەوە کە یەکێک بۆ‬ ‫لەڕاوێژکاران���ی لوید ج���ۆرج‪ .‬لەبەرواری ‪٦‬ی‬ ‫ئۆکتۆبەری ساڵی ‪ ١٩٨١‬لوئید جۆرج لەپاریس‬ ‫میوانی خوانێکی ئێوارەبو بۆ قس���ەکردن لە‬ ‫سەر چۆنێتی دابەشکردنی شام‌و میزۆپۆتامیا‪.‬‬ ‫ج���ۆرج دژ بەت���ورک بو‪ ،‬وەه���ای دائەنا کە‬ ‫ت���ورک ی���ان عوس���مانیەکان میزۆپۆتامیای‬ ‫بێشکەی شارستانیەتیان کردوەتە بیابانێکی‬ ‫وش���ک‪ ،‬بۆیە نابێت چیتر رێگەیان پێبدرێت‬ ‫خراپ حکومڕانی ئ���ەو ناوچەیە بکەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئ���ەو ئێوارەیە لەپاریس ه���ۆکاری تر هەبو‪،‬‬ ‫ئەویش کاریگەری ڕاپۆرتەکەی سلەید بو‪ ،‬که‬ ‫ئیمپراتۆریەتی بەریتانی پێویستی بەوەیە که‬ ‫واز لەخەڵوز بهێنێت‌و بەپەترۆڵ کەشتیەکانی‬ ‫بخاتە گەڕ‪ .‬ئەو رۆژگارە بەریتانیا لەئەمریکاوە‬ ‫پەترۆڵی دەهێنا‪ ،‬س���لەید ب���ڕوای وەهابو که‬ ‫ویلس���ن که بەچواردە خاڵەکەی ناس���راوە‌و‬ ‫هەروه‌ها بەداڕێ���ژەری قوتابخانەی ئایدیالیزم‬ ‫لە ڕوانگ���ەی سیاس���ەتی دەروەی ئەمریکا‪،‬‬ ‫دژ بەئیمپریالیزم���ە‪ ،‬بۆی���ە بەریتانیا دەبێت‬ ‫خۆی س���ەرچاوەی پەترۆل بۆ خۆی مسۆگەر‬ ‫بکات‪ ،‬ئەویش موسڵە‪ .‬ئەو شەوە لە پاریس‬ ‫لوید ج���ۆرج زۆر بەگوڕەوە داوای موس���ڵی‬ ‫دەکرد‪ ،‬دەیوت موسڵم دەوێت‪ .‬موسڵ بەپێی‬ ‫رێککەوتنامەی سایکس‪-‬پیکۆ دەکەوتە دەست‬ ‫فەرەنسیەکان‪ .‬پاشان بەسەرکێشی سەربازی‬ ‫کەوتە دەس���ت ئینگلی���زەکان‌و ئەم قەبارەی‬ ‫ئێستای عێراق بەرهەم هات‪.‬‬ ‫بەپێی تی���ورەی مۆدرێنب���ون (التحدیث)‬ ‫دەبو عێراق لەمیان���ەی حکومڕانی‌و بونیادی‬ ‫دەزگاکانی وەک قوتابخانە‪ ،‬بواری گش���تی‪،‬‬ ‫بونی ناوەندێکی هاوب���ەش‪‌،‬و هەروەها بونی‬ ‫سەرباز شوناسێکی هاوبەش لە نێوان پێکهاتە‬ ‫جیاوازەکانیدا دروس���ت بکات‪ .‬شایانی باسە‬ ‫عەرەبەناسیونالیس���تەکان بۆ نمونە س������اطع‬ ‫الحصری‌و ئەوانی تر‪ ،‬سەربازیان وەها دەبینی‬ ‫که رێگایەک‌و بوارێک بێت بۆ دروس���تکردنی‬ ‫نەتەوە‪ .‬بەاڵم دواکەوتوی���ی خەڵکی عێراق‌و‬ ‫دواکەوتوی���ی سیس���تەمی حکومڕانی عێراق‬ ‫نەیتوانی بەس���ەر ئەم سەختیانەدا زاڵ بێت‪.‬‬ ‫عێراق نەبوە خاوەن شوناس���ێکی هاوبەش‪،‬‬

‫پێشمەرگە خۆی‬ ‫وەک یەکە بونی‬ ‫نیە‪ .‬پێشمەرگە‬ ‫بریتیە لەکۆمەڵێک‬ ‫هێزی لەیەک‬ ‫دابڕاو‪ ،‬که‬ ‫لەهەناو خۆیدا‬ ‫لەملمالنێدایە‪.‬‬ ‫لەئەنجامدا‬ ‫سەربەخۆیی‌و‬ ‫بەهێزی خۆی‬ ‫لەدەستداوە‬ ‫حکومەتێکی کارا‪ ،‬سیستەمێکی دیموکراسی‪،‬‬ ‫هەروەها بوارێکی گشتی کراوە‪.‬‬ ‫ئەم پرۆسەی بونیادنانی دەوڵەتی عێراقیە‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەدیدی ناسیونالیزمی عەرەبیەوە‪،‬‬ ‫وەهایک���رد ک���ه زۆرین���ەی خەڵک���ی عێراق‬ ‫بەعێراقی ل���ە قەڵەم نەدرێن‌و ل���ە ئەنجامدا‬ ‫خۆی���ان بەعێراق���ی نەزان���ن‪ .‬بۆی���ە ئەوەی‬ ‫ئەمڕۆ لە عێراقدا لە ئارادایە ش���ەڕە لە سەر‬ ‫خاوەندارێتی عێراق‪ .‬هەر پێکهاتەیەک ببێتە‬ ‫خاوەن���ی عێراق لە ئەنجامدا عێراق لە ناوەوە‬ ‫ش���ێوازی تر وەردەگرێت‪ .‬بڕێکی زۆری ئەمە‬ ‫خوێن ڕشتن‌و کوش���تن‌و ڕاگواستنی زۆری لە‬ ‫گەڵدایە‪ .‬ش���ەر لە سەر خاوەندارێتی واڵتێک‬ ‫چەمکێک���ی زۆر ئاڵۆز‌و پڕ لە ملمالنێیە‪ .‬ئەم‬ ‫پارادیم���ە ڕەهەندی سیاس���ی‌و دیموگرافی‌و‬ ‫جیوپۆلەتیکی‌و ئاب���وری‌و کۆمەاڵیەتی زۆری‬ ‫هەیە که ئێم���ە ناتوانین لێ���رەدا کاریان لە‬ ‫سەر بکەین‪ .‬لەهەناو ئەم شەڕەدا نوخبەیەک‬ ‫هاتوەت���ە ئ���ارا‪ ،‬که پێویس���تی بەدەس���ت‬ ‫بەسەراگرتنی ئابوری‌و سیاسەتە بەشێوازێکی‬ ‫مۆنۆپۆل���ی هەت���ا بتوانێ���ت بمێنێت���ەوە‌و‬ ‫درێ���ژە بەملمالنێکان���ی بدات‪ .‬ئێم���ە ئەمان‬ ‫بەسیمبیوتیک کۆنسێپچوەالیزا کردوە‪.‬‬ ‫لەکرۆکی ئەمەدا س���وپا هەیە‪ .‬ئایا دۆخی‬ ‫س���وپا چۆن���ە ئەمرۆ ل���ە عێراق���دا‪ .‬هەمو‬ ‫ئاماژەکان پێمان دەڵێن کە عێراق بەمۆدێلی‬ ‫ئێران دەبێت لە پەیوەندی مەدەنی سوپاییدا‪.‬‬ ‫مۆدێلی ئێران یانی بونی سوپای هاوتەریب‪.‬‬ ‫بەو مانای���ە لە کاتێکدا س���وپایەکی فەرمی‬

‫هەیە‪ ،‬هاوش���ان بەمە س���وپایەکی فەرمی تر‬ ‫بون���ی هەیە‪ ،‬بەاڵم بەهەیکەل���ی جیاوازەوە‪.‬‬ ‫ئەگەر س���وپا فەرمیەکە سوپایەکی دەوڵەتی‬ ‫بێت‪ ،‬ئەوا س���وپاکەی تر سوپایەکی باوەڕی‬ ‫‪ . confessional‬بون���ی ئ���ەم دو جۆرە لە‬ ‫سوپا کاریگەری ڕاس���تەوخۆی هەیە لە سەر‬ ‫چۆنێتی پەیوەندنی نێ���وان بواری مەدەنی‌و‬ ‫بواری س���وپا لەهەرێمی کوردس���تاندا‪ .‬بونی‬ ‫س���وپای هاوتەریب دیاردەیەکی نێگەتیفە بۆ‬ ‫پەیوەندی س���وپا‌و مەدەنی لەهەمو عێراقدا‪.‬‬ ‫لە کاتێک���دا هێزێک���ی س���ەربازی هەڵگری‬ ‫سیمبولە ئاینیەکانی‌و تایفیەکانە ئەوا جۆری‬ ‫ڕوبەڕوبونەوە دەگۆڕێت ب���ۆ ملمالنێی ئاینی‬ ‫یان تایفی‪.‬‬ ‫دۆخ���ی نانیش���تمانی س���وپای عێراق���ی‬ ‫پاڵنەرێکە بۆ جەختکردنەوە لە سەر پەرەدان‬ ‫بەپێشمەرگە‪ .‬چونکە کاتێک هێزی سەربازی‬ ‫لەعێراقدا بەپێی یاس���ا‌و دەستور‌و پەرلەمان‬ ‫بەڕێوەناچێت ئەوا ناتوانرێت بەبێ بیرکردنەوە‬ ‫لە بونیادنانی هێزێکی خۆپاراس���تن هەس���ت‬ ‫بەئاسایش بکرێت‪.‬‬ ‫کەواتە بەه���ۆی دۆخی پش���ێوی عێراق‌و‬ ‫ئاراستەی گەشەی ئەو واڵتە‪ ،‬کورد پێویستی‬ ‫بەهێزێ���ک دەبێ���ت بۆئ���ەوەی خ���ۆی پ���ێ‬ ‫بپارێزێ���ت‪ .‬ئایا ک���ورد توانیوەیەتی هێزێکی‬ ‫وەه���ای هەبێت؟ ئایا دۆخی هێزی کوردی لە‬ ‫چ ئاستێکدایە؟‬

‫ئازار‌و ش���ەڕانە‪ ،‬هەمو لەمیان���ەی گێڕانەوە‌و‬ ‫بەکاربردن���ی میدیای���ی‪ ،‬دەبن���ە پێکهاتەی‬ ‫س���ەربوردەیەی پەرتکردن‪ .‬کە پاشان دەبنە‬ ‫بەشێکی س���ەرەکی لە نەرەتیڤی پەرتکردنی‬ ‫کۆمەڵگا‪ ،‬که من بەدۆخ���ی جەنگی مەدەنی‬ ‫ناوی دەبەم‪.‬‬ ‫جەنگی ناوخۆ حیزب‌و پێشمەرگەی زیاتر‌و‬ ‫زیاتر پێکەوەنوساند بەئاستێک که جۆرێک لە‬ ‫پەیوەن���دی لەنێوانیاندا هاتە ئاراوە‪ ،‬که هەر‬ ‫قس���ەیەک لە سەر لە یەکتر دورخستنەوەیان‬ ‫دەبێتە هۆی نەمان���ی یەکێکیان‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫حی���زب‪ .‬ئ���ەم پێکەوەنوس���انە بوبەبنەمای‬ ‫پەیوەن���دی پێکەوەژیان���ی نێ���وان حیزب‌و‬ ‫پێش���مەرگە‪ .‬تا ئاس���تێک که حی���زب بەبێ‬ ‫پێشمەرگە خۆی لە بەردەم هەڕەشەی نەماندا‬ ‫دەبینێتەوە‪ ،‬یان ئەوەی پێی دەوترێت ‪sexi ،‬‬ ‫‪. tential threat‬‬ ‫ش���ەڕی ناوخ���ۆ ی���ان جەنگ���ی ئەهل���ی‬ ‫بەوەس���تانی تەق���ە کۆتایی نەه���ات‪ .‬بەڵکو‬ ‫بەس���ەرجەم جومگ���ە‌و ئاگای���ی‌و بنەماکانی‬ ‫کۆمەڵگادا شۆربوەوە‪ ،‬بەتایبەتی پاش بونی‬ ‫پەنجا بەپەنجا بەشێوازی سەرەکی حوکمڕانی‬ ‫لە واڵتدا‪.‬‬ ‫گواستنەوە بۆ دیموکراس���ی لەهەمانکاتدا‬ ‫یان���ی گواس���تنەوە لەکۆمەڵگایەک���ی پێش‬ ‫مۆدرێ���ن یان نامۆدرێنەوە بۆ مۆدرێن‪ .‬س���ێ‬ ‫خەس���ەڵەت س���ەرەکیە لەم پرۆس���ەیەدایە‪،‬‬ ‫یەکەم‪ ،‬ش���ەرعیەت‪ ،‬دوەم‪ ،‬دەزگا‪ ،‬سێیەم‪،‬‬ ‫سنور‪.‬‬ ‫ئەگەر مەرج���ی دیموکراس���ی ئەوەیە کە‬ ‫دەبێت مەدەن���ی کۆنترۆڵی هەبێت بەس���ەر‬ ‫س���وپا‌و س���ەربازیدا‪ ،‬بۆئەوەی س���ەرباز بۆ‬ ‫خزمەتی مەدەن���ی بەکارببرێت‪ ،‬ئەوا دەبێت‬ ‫سوپا دان بەشەرعیەتی دەسەاڵتی مەدەنیدا‬ ‫بنێ���ت‪ .‬ش���ەرعی بونی دەس���ەاڵتی مەدەنی‬ ‫ڕاستەوخۆ پەیوەستە با ئاستی دیموکراسی‌و‬ ‫ج���ۆری پەیوەن���دی لە گەڵ خەڵك���دا‪ .‬هەتا‬ ‫خەڵک زیاتر دەسەاڵت بەشەرعی دابنێن ئەوا‬ ‫سوپاش ناچارە زیاتر دان بەشەرعیەتی ئەم‬ ‫بوارەدا بنێت‪ .‬دیارە ئەمە هەروەها پەیوەستە‬ ‫بەئاس���تی خزمەتگوزاری حکومەت‌و پێگەی‬ ‫کەسەکان‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬دەبێت هەریەک لە بواری مەدەنی‌و‬ ‫بواری س���ەربازی وەک دەزگا یان موسس���ە‬ ‫بەڕێوەبچن‪ .‬بەمانای ئ���ەوەی هیچ کام لەدو‬ ‫بوارەک���ە لەژێر کۆنترۆڵی شەخس���یدا نەبن‪.‬‬ ‫پەیوەن���دی دەزگای���ی پێویس���تی بەبون���ی‬ ‫دەس���تورێکی کارا‪ ،‬پەرلەمانێک���ی کارا‌و‬ ‫سیستەمێکی دادوەری کارا هەیە‪.‬‬

‫سوپا‌و کوردستان‬ ‫کاتێک حکومەت���ی عێراقی لەس���ەرەتای‬ ‫نەوەدەکان پاشەکشێی کرد سوپایەکی نیزامی‬ ‫بونی نەما لەکوردستاندا‪ .‬ئەم پاشەکشێیە بوە‬ ‫هۆی دروس���تبونی بۆشایی ئیداری‌و سیاسی‪،‬‬ ‫ک���ه لەئەنجامدا دەبو بەپەل���ە پڕ بکرێتەوە‪.‬‬ ‫نەمانی سوپای نیزامی پێشمەرگەی کردە ئەو‬ ‫هێزەی کە ڕۆڵی س���وپای کوردستان بگێڕێت‬ ‫بەبێ ئەوەی بەقۆناغ���ی وەرچەرخاندا بڕوات‬ ‫لەگەریالوە بۆ سوپا‪.‬‬ ‫بۆیە پێشمەرگە لە کۆمەڵێک ڕوەوە کیشەی‬ ‫گەورەی هەیە‪:‬‬ ‫‪ )١‬ل���ەڕوی چەمک���ەوە‪ ،‬ئایا پێش���مەرگە‬ ‫چەمکێکی سەربازیە‪ ،‬یان کەلتوری؟‬ ‫‪ )٢‬ل���ەروی نەرەتیڤ���ەوە‪ ،‬ئای���ا نەرەتیڤی‬ ‫پێش���مەرگە نەرەتیڤێک���ی نیش���تمانی یان‬ ‫نەرەتیڤێکی گەریالیی‬ ‫‪ )٣‬ل���ە ڕوی بونی���ادەوە‪ ،‬ئای���ا چەندێک‬ ‫پێش���مەرگە بونیاد‌و س���تراکتۆری س���وپای‬ ‫هەیە؟‬ ‫‪ )٤‬لەڕوی جێگاوە (لۆکەیشن) ئایا لەنێوان‬ ‫پێشمەرگە‌و بواری مەدەنیدا گاپ هەیە؟‬ ‫‪ )٥‬ئایا پێشمەرگە خاوەن چ شوناسێکە‬ ‫بەاڵم لەس���ەروی هەمویەوە سنورە‪ .‬ڕەنگە‬ ‫‪ )٦‬ئای���ا دۆکترنی س���ەربازی ئ���ەم هێزە خەس���ڵەتێکی س���ەرەکی نێ���وان مۆدێرنە‌و‬ ‫چیە؟‬ ‫نامۆدرێن ئەوەبێت که لەسیستەمی مۆدرێندا‬ ‫‪ )٧‬ئایا یەکگرتوە؟‬ ‫لەنێوان بوارەکاندا س���نور هەیە‪ .‬بونی سنور‬ ‫بەدەستپێکردنی قۆناغی ئینتقالی خیتابی یان���ی بون���ی بوارێک���ی دیاریک���راو‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫یەکخستنی پێشمەرگە دەستی پێکرد‪ .‬یەکەم جیاکاریەکی رون لەگەڵ بوارەکانی تردا‪ .‬بەم‬ ‫هەوڵ بۆ یەکخس���تن پێ���ش جەنگی ناوخۆی پێیە هیچ الیەنێک خاوەن ئازادی ڕەها نەبێت‬ ‫س���اڵی ‪١٩٩٤‬بو‪ .‬بەاڵم هەن���گاوەکان بەهیچ بەوەی دەس���ت وەربداتە بوارەکەی تر‪ .‬دیارە‬ ‫دەرئەنجامێکی عەمەلی نەگەیش���تن‪ ،‬چونکە سنور (باوندەری) لە هەمانکاتدا یانی دابڕان‬ ‫هەرزو جەنگ دەس���تی پێک���رد‪ .‬کە جەنگی نایەت بەڵکو بونی جۆرێک لە پەیوەندی دێت‬ ‫ناوخۆ دەس���تی پێکرد ئیت���ر ئەو هێزەی کە لەنێوان الیەنەکاندا‪.‬‬ ‫پێش���مەرگەی کوردس���تان پێکدەهێنن‪ ،‬بون‬ ‫ئەگەر ئەمانە ل���ە ڕوی تیوریەوە تەواوبن‪،‬‬ ‫بەدور بەرەی دژ بەیەک‪ ،‬لەنێوانیاندا خوێن‌و ئەوا هەر کەیس���ێک دۆخ���ی تایبەتی خۆی‬ ‫ئ���ازاردان‌و ش���ەڕی زۆر رویدا‪ .‬ئ���ەم خوێن‌و هەیە‪ .‬کەیسی پێشمەرگەش هەروەها‪.‬‬

‫کەیس���ی پێش���مەرگە سەدوهەش���تا پلە‬ ‫جیاوازە لە هەمو ئەوجۆرە کەیسانەی تر که‬ ‫لەئەدەبیاتی پەیوەندی مەدەنی سوپادا باسی‬ ‫لێوەکراوە‪.‬‬ ‫زۆربەی ئەدەبیات���ی پەیوەندی مەدەنی‌و‬ ‫س���وپا‪ ،‬لەڕوانگەیەکەوە داڕێژراوە که سوپا‬ ‫مایەی مەترسیە بۆ س���ەر دەزگای مەدەنی‌و‬ ‫دەبێ���ت س���نورەکان‌و رێکخس���تنی ناوەند‌و‬ ‫دەزگاکان وەه���ا رێکبخرێت کە دڵنیایی بدات‬ ‫لەزاڵ نەبونی س���وپا بەسەر بواری مەدەنیدا‪.‬‬ ‫چونکە هەمیش���ە وەها دەبینرێت کە س���وپا‬ ‫رێکخراوتر‌و بەهێزتر‌و خاوەن چەک‌و تەقەمەنی‬ ‫بەتواناتربێ���ت لە بواری مەدەنی‪ .‬بەاڵم ئەمە‬ ‫بۆ کەیسی پێشمەرگە وەهانیە‪.‬‬ ‫بۆیە زۆرێ���ک لەئەدەبیاتی بواری مەدەنی‌و‬ ‫س���وپا بەکەڵکی تێگەیش���تن لەپێش���مەرگە‬ ‫نایەت‪.‬‬ ‫خەسڵەتەکانی سیستەمی هەرێم‌و پێشمەرگە‬ ‫یەک���ەم‪ :‬نەبونی هیچ س���نورێک لە نێوان‬ ‫مەدەن���ی‌و س���وپادا‪ .‬ئەم���ە ل���ە چەمک���ی‬ ‫پێش���مەرگەدا بەڕون���ی دەردەکەوێت‪ ،‬وەک‬ ‫ئاس���تێکی ئاگایی‪ ،‬لەهەمانکاتدا لە ئاس���تی‬ ‫عەمەلیشدا‪ .‬خۆ لەقەڵەمدانی مەسعود بەرزانی‬ ‫بەپێشمەرگە لەکاتێکدا کە پۆستێکی مەدەنی‬ ‫هەی���ە‪ ،‬نمونەیەکی زەقە کە هیچ س���نورێک‬ ‫لەنێوان مەدەنی‌و سەربازیدا نیە‪.‬‬ ‫دوەم‪ ،‬نەبونی سەربەخۆیی‪ .‬گەر مەترسی‬ ‫لەسوپا لەوێوە س���ەرچاوەدەگرێت که سوپا‬ ‫هێزێک���ی تۆکم���ە‌و رێکخ���راوە؛ بەه���ۆکاری‬ ‫دیس���پلین بونی زیاتری لەب���واری مەدەنی‌و‬ ‫خاوەندارێت���ی بۆ ئام���رازی توندوتیژی ئەوا‬ ‫دەسەاڵتێکی هەیە بەهێزتر لەبواری مەدەنی‪،‬‬ ‫بۆیە دەتوانێت بەئاس���انی ب���واری مەدەنی‬ ‫کۆنترۆڵ بکات‪ .‬بەاڵم پێشمەرگە خاوەنی ئەم‬ ‫دیس���پلین‌و جودایی‌و رێکخراوەییە نیە‪ .‬بۆیە‬ ‫گەر مەترسی لە سوپا لەبەرامبەر دیموکراسیدا‬ ‫لەکودەتادا خۆی دەبینێتەوە‪ ،‬ئەوا ئەم جۆرە‬ ‫مەترسیە لەدۆخی پێشمەرگەدا لەئارادانیە‪.‬‬ ‫س���ێیەم‪ ،‬الوازبونی بواری مەدەنی‪ ،‬لێرەدا‬ ‫مەبەس���تمان ب���واری حکومەت���ە‪ .‬دەتوانین‬ ‫بڵێین که بواری پێش���مەرگە یان س���وپایی‬ ‫لەهەرێم���ی کوردس���تان زاڵت���رە ل���ە بواری‬ ‫مەدەن���ی بەوەی ئەوەی ک���ە وەک حکومەت‬ ‫هەیە‪ ،‬لەپش���تەوە لە الیەن مەکتەب سیاسی‬ ‫حیزبەوە بەڕێوەدەچێت‪ .‬الوازی حکومەت‌و لە‬ ‫هەمانکاتدا الوازی بواری پێشمەرگە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫پەرتەوازەیی‌و حیزبی بونی بەرپرسەکانیان‪،‬‬ ‫لەئەنجامدا ش���تێکی وەهای بونی نەماوە کە‬ ‫ناوی بواری مەدەنی بێت‪ ،‬هەتا پێش���مەرگە‬ ‫تەماحی تێب���کات بۆئەوەی بەس���ەریدا زاڵ‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫چوارهەم‪ ،‬پێش���مەرگە خ���ۆی وەک یەکە‬ ‫بونی نیە‪ .‬پێش���مەرگە بریتی���ە لە کۆمەڵێک‬ ‫هێزی ل���ە یەک دابڕاو‪ ،‬که ل���ە هەناو خۆیدا‬ ‫لەملمالنێدای���ە‪ .‬لەئەنجام���دا س���ەربەخۆیی‌و‬ ‫بەهێزی خۆی لە دەستداوە‪.‬‬ ‫هەمو ئەم خەسڵەتە تایبەتانە دەرئەنجامی‬ ‫دۆخێ���ک‌و ئاگاییەکە کە من بەدۆخی جەنگی‬ ‫ناوخ���ۆ‪civilwar‬ن���اویدەب���ەم‪.‬‬ ‫جەنگ���ی ناوخ���ۆ چەمکێک���ی ن���اڕون‌و‬ ‫تیوریزەنەک���راوە ت���ا ئاس���تێکی زۆر وەک‬ ‫جۆرجی���و ئەگامبی���ن لەکتێبی ستاسیس���دا‬ ‫‪ stasis‬بەئاگامان دەکاتەوە‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌ له‌نێوان میسی‌‌و مارادۆنادا‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫نوسه‌رێكی‌ ئه‌مریكی‌‪ ،‬به‌وردی‌ ژیانی‌‬ ‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌ لە‌منداڵیه‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو به‌ده‌ستهێنانی‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫دكتۆراو په‌یوه‌ندیكردنی‌ بە‌گروپه‌‬ ‫جیهادییه‌كان‌و راگه‌یاندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌كه‌ی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت به‌غدادی‌ كه‌سێكی‌‬ ‫گۆشه‌گیر بوه‌و زۆر ئاره‌زوی‌ لە‌تۆپی‌‬ ‫پێ‌ بوه‌‪.‬‬ ‫نامیلكه‌ی‌ باوه‌ڕداره‌ تیرۆریسته‌كه‌‪:‬‬ ‫ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی‌ كه‌سێكی‌ گۆشه‌گیرو‬ ‫داخراو‪ ،‬چۆن هۆگ����ری‌ ئایین‌و تۆپی‌‬ ‫پێ‌ بوه‌؟ لە‌نوسینی‌ ویلیام مكانتس‌و‬ ‫وه‌رگێڕانی‌ سۆران عه‌لی‌ یه‌‪ ،‬نامیلكه‌كه‌‬ ‫لە‌باڵوكراوه‌كان����ی‌ ده‌زگای‌ ئایدیای����ه‌و‬ ‫(‪ )44‬الپه‌ڕه‌یه‌‪ .‬ویلی����ام توێژه‌رێكی‌‬ ‫سه‌نته‌ری‌ سیاسه‌ته‌كانی‌ خۆرهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����ته‌ لە‌په‌یمانگای‌ برۆكینگزو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پڕۆژه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری����كا لە‌جیهان����ی‌ ئیس��ل�امییه‌‬ ‫لە‌هه‌م����ان په‌یمان����گا‪ ،‬مامۆس����تای‌‬ ‫یاریده‌ده‌ره‌ لە‌زانكۆی‌ جۆنز هۆبكنز‪.‬‬ ‫له‌م����اوه‌ی‌ نێوان س����ااڵنی‌ (‪ )2009‬و‬ ‫(‪)2011‬دا راوێ����ژكاری‌ یه‌كه‌م����ی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا بوه‌ بۆ‬ ‫بنبڕكردنی‌ تون����دڕه‌وی‌‌و توندوتیژی‌‪.‬‬ ‫هاوكاره‌ لە‌سه‌نته‌ری‌ بنبڕكردنی‌ تیرۆر‬ ‫لە‌ئه‌كادیمیای‌ وێست پۆینت‪.‬‬ ‫منداڵی‌‌و هه‌رزه‌كاری‌ به‌غدادی‌‬ ‫به‌غ����دادی‌ ناوی‌ ت����ه‌واوی‌ ئیبراهیم‬ ‫عه‌واد ئیبراهیم ئه‌لبه‌درییه‌و لە‌ساڵی‌‬ ‫(‪ )1971‬لە‌س����امه‌ڕا له‌دایكب����وه‌‪.‬‬ ‫ك����وڕی‌ پیاوێكی‌ لە‌خ����وا ترس بوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ لە‌مزگه‌وتێك����ی‌ ناوچه‌كه‌دا وانه‌ی‌‬ ‫خوێندن����ه‌وه‌ی‌ قورئان����ی‌ پی����رۆزی‌‬ ‫وتۆت����ه‌وه‌‪ .‬ویلیام ده‌ڵێ����ت‪ :‬ئیبراهیم‬ ‫كه‌سێكی‌ داخراوو كه‌مدوبوه‌‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫قس����ه‌كردندا بە‌ئه‌س����ته‌م ده‌نگ����ی‌‬ ‫بیس����تراوه‌‪ .‬ئه‌و دراوسێیانه‌ی‌ له‌كاتی‌‬ ‫هه‌رزه‌كارییدا ناسیویانه‌ وه‌ك كه‌سێكی‌‬ ‫ش����ه‌رمن دێته‌وه‌ یادیان ك����ه‌ تێكه‌ڵ‬ ‫بە‌كه‌سانی‌ تر نه‌بوه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت كاتێك‬

‫كه‌سانێك له‌كاتی‌ یاری‌ تۆپی‌ پێدا كه‌‬ ‫وه‌رزشه‌ په‌س����ه‌نده‌كه‌ی‌ بوه‌‪ ،‬خۆیان‬ ‫پێدا ده‌كێشا هێنمی‌ خۆی‌ ده‌پاراست‌و‬ ‫هیچ كاردانه‌وه‌یه‌كی‌ نه‌ده‌نواند‪.‬‬ ‫ل����ه‌زوه‌وه‌ نازن����اوی‌ "ئیبراهیم����ه‌‬ ‫باوه‌ڕداره‌كه‌" بوه‌‪ .‬ئه‌و س����ه‌رده‌مه‌ش‬ ‫ك����ه‌ لە‌قوتابخان����ه‌ نه‌ب����و‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫كاته‌كان����ی‌ لە‌مزگه‌وت����ی‌ ناوچه‌ك����ه‌‬ ‫به‌س����ه‌ر ده‌بردو سه‌رقاڵی‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫ئاینیی����ه‌كان ب����وه‌‪ .‬شامس����ی‌ برای‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪ :‬كاتێ����ك لە‌كۆتای����ی‌ رۆژدا‬ ‫ده‌گه‌ڕای����ه‌وه‌ ماڵه‌وه‌‪ ،‬خێرا ده‌س����تی‌‬ ‫ده‌كرد بە‌ئامۆژگاریكردنی‌ ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫گومڕایان����ه‌ی‌ پابه‌ن����دی‌ رێنماییه‌كانی‌‬ ‫شه‌ریعه‌تی‌ ئیسالم نه‌ده‌بون‪.‬‬ ‫نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬به‌غدادی‌ لە‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫هه‌رزه‌كاریدا لە‌خوێندنه‌وه‌ی‌ قورئاندا‬ ‫سه‌رپه‌رش����تی‌ مندااڵنی‌ گه‌ڕه‌كه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ك����رد‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ یه‌ك����ه‌م ئه‌زمونی‌ بو‬ ‫لە‌بواری‌ وتاربێژی‌‌و فێركردنی‌ ئاینیدا‪.‬‬ ‫به‌عس‌و به‌غدادی‌‬ ‫به‌پێ����ی‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ نوس����ه‌ر‪ ،‬دوان‬ ‫لە‌مامه‌كانی‌ به‌غ����دادی‌ لە‌ده‌زگاكانی‌‬ ‫ئه‌منی‌ به‌عس لە‌س����ه‌رده‌می‌ سه‌دامدا‬ ‫خزمه‌تیان كردوه‌‪ .‬یه‌كێك لە‌براكانیشی‌‬ ‫بۆته‌ ئه‌فس����ه‌ری‌ س����وپا‪ .‬برایه‌كیشی‌‬ ‫لە‌جه‌نگی‌ عێ����راق ئێران����دا كوژراوه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ به‌غدادیش هه‌مان چاره‌نوس����ی‌‬ ‫هه‌بوای����ه‌ ئه‌گ����ه‌ر ئ����ه‌و چاوكزییه‌ی‌‬ ‫ی ببو‪ ،‬نه‌بوایه‌ته‌ هۆی‌ ش����یاو‬ ‫گیرۆده‌ ‌‬ ‫نه‌بونی‌ بۆ خزمه‌تی‌ سه‌ربازی‌‪.‬‬ ‫به‌غ����دادی‌‪ ،‬لە‌قۆناغ����ی‌ ناوه‌ن����دی‌‬ ‫نمره‌كان����ی‌ مامناوه‌ند ب����ون‌و له‌وانه‌ی‌‬ ‫ئینگلی����زی‌ لە‌لێ����واری‌ كه‌وتندا بو‪،‬‬ ‫به‌و هۆیه‌وه‌ نه‌یتوانی‌ كۆلێژی‌ یاس����ا‬ ‫بخوێنێت‪ .‬له‌بری‌ ئه‌وه‌ قورئانی‌ خوێند‪.‬‬ ‫لە‌س����اڵی‌ (‪ )1996‬زانك����ۆی‌ به‌غدای‌‬ ‫ته‌واوكرد‪ ،‬پاش����ان بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫بڕوانام����ه‌ی‌ ماس����ته‌ر‪ ،‬په‌یوه‌ن����دی‌‬ ‫بە‌زانكۆی‌ س����ه‌دام ب����ۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ ك����رد‪ .‬س����اڵی‌ (‪)1999‬‬ ‫ماسته‌ری‌ به‌ده‌س����تهێناو ده‌ستبه‌جێ‌‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ بە‌به‌رنام����ه‌ی‌ دكتۆراوه‌‬ ‫ك����رد‪ ،‬لە‌س����اڵی‌ (‪ )2007‬دكتۆرای‌‬ ‫وه‌رگرت‪ .‬نوس����ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬

‫به‌غداد ‌‬ ‫ی‬ ‫لە‌مزگه‌وته‌كه‌ی‌‬ ‫تیپێكی‌ تۆپی‌‬ ‫پێی‌ هه‌بو‪ ،‬خۆی‌‬ ‫ئه‌ستێره‌كه‌ی‌‬ ‫بو بە‌"میسی‌"ی‬ ‫تیپه‌كه‌ ناسرابو‬ ‫له‌وكاته‌شی‌‬ ‫لە‌زیندانی‌ بۆكا‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌كاتی‌ یاری‌‬ ‫تۆپی‌ پێدا ناوی‌‬ ‫"مارادۆنا"یان لێنابو‬ ‫بچێته‌ نێو به‌رنامه‌ی‌ خوێندنی‌ بااڵوه‌‪،‬‬ ‫بێگومان كه‌س����انی‌ به‌عسی‌ ناسراوی‌‬ ‫خانه‌واده‌كه‌ی‌‪ ،‬یارمه‌تیده‌ری‌ بون‪.‬‬ ‫به‌غدادی‌‌و ئیخوان‬ ‫قۆناغێك����ی‌ تری‌ ژیان����ی‌ به‌غدادی‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیكردن����ه‌ بە‌گروپ����ی‌ ئیخوان‬ ‫موس����لیمنه‌وه‌‪ .‬له‌مباره‌یه‌وه‌ نوس����ه‌ر‬ ‫به‌سه‌رهاته‌كه‌ به‌م جۆره‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪:‬‬ ‫ل����ه‌و ماوه‌یه‌ی‌ لە‌خوێندن����ی‌ بااڵ بو‪،‬‬ ‫ئیسماعیل به‌دری‌ مامی‌ خستیه‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌و باوه‌ڕه‌ی‌ بچێته‌ ریزه‌كانی‌ گروپی‌‬ ‫ئیخوان موسلمینه‌وه‌‪ ..‬به‌اڵم به‌غدادی‌‬ ‫به‌خێرای����ی‌ ب����ه‌الی‌ ئ����ه‌و كه‌مینه‌یه‌ی‌‬ ‫س����ه‌له‌فییه‌كاندا په‌لكێش بو كه‌ ناوی‌‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانای‌ سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ درووستكردن و ب‬ ‫درووستكردن‪ ،‬و‌ه دانان و‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ی‌ ئه‬ ‫‌خش���‬ ‫جوانترین نه‬ ‫باش���ترین و‬ ‫

به‌‬ ‫

ئاس���ن ‌ی و پۆاڵ‬ ‫كار ‌ی په‌یكه‌ری‌‬ ‫

‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‪. /‬‬ ‫ ‪

0 -

-‬پڕۆژه‌ ‌ی وه‌كو‬ ‫جێگیركردن ‌ی به‌رهه‌مه‌ك ‌ه و هه‌موو خزمه‌تێك دوا ‌ی فرۆشتن ‌ی بۆ هه‌موو كارێكی‌ پیشه‌ساز ‌ی و‬ ‫‌موو جۆر‌ه بیناو‬ ‫ وه‌ هه‬ ‫چیمه‌نتۆ‪،‬‬ ‫كارگه‌ ‌ی‬ ‫ ‪ ,‬ه‌وت‪،‬‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ كاره‌با ‪،‬‬ ‫ ووزه‌ ‌ی‬ ‫‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‌ره‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی‌‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‪ .‬‬ ‫ ‬ ‫

‪2‬ه ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی‬ ‫چین���ی‌‪ ،‬و‬ ‫ ‪ 4‬به‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‌نێدێ���ك ل ‌ه‬ ‫ ه‌كردن ‌ی‬ ‫ هاورد‬ ‫‌ك���ردن و‬ ‫‌نارده‬ ‫ ی‌‪:‬كاری‌ هه‬ ‫گش���ت‬ ‫‪ -2‬بازرگان���ی‌‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌‪ ،‬خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت له‌ الیه‌ن بازرگانان و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫ ‪

3‬‬ ‫

‬ ‫لقمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ ی‌ و هه‌ولێر‬ ‫سلێمان‬ ‫ ‪‌2‬ی (‪ : )MANTA‬له‌ هه‌ردوو شار ‌ی‬ ‫ ‌یا بۆ ماركه‌‬ ‫ و سوره‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕووناكی‌‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجستیك به‌ شێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كار ‌ی گواستنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌موو مانگێك ب ‌ه‬ ‫هاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا ل ‌ه واڵتی‌ چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫سه‌له‌فییه‌ جیهادییه‌كان له‌خۆیان نابو‪.‬‬ ‫جومعه‌ كه‌ برا گ����ه‌وره‌ی‌ بو ئه‌ندامی‌‬ ‫ئه‌و بزوتنه‌وه‌یه‌ بو‪ ،‬رابه‌ره‌كه‌ش����یان‬ ‫محه‌مه‌د حه‌ردان بو كه‌ لە‌هه‌شتاكاندا‬ ‫به‌ش����داری‌ ش����ه‌ڕی‌ دژی‌ س����ۆڤێتی‌‬ ‫لە‌ئه‌فغانستان كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌غدادی‌ ده‌ستی‌ دایه‌ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫نوسینه‌كانی‌ ئه‌و كه‌سایه‌تیانه‌ی‌ ئیخوان‬ ‫كه‌ جیهادیان كردب����وه‌ بیروباوه‌ڕیان‪.‬‬ ‫له‌ژێر سه‌رپه‌رش����تی‌ ئه‌وانیش����دا له‌و‬ ‫ره‌وته‌ باوه‌ی‌ نێو گروپی‌ ئیخوان بێزار‬ ‫بو كه‌ پێیوابو ئه‌ندامانیان "خه‌ڵكانێكن‬ ‫قسه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم كردارییان نییه‌"‪.‬‬ ‫لە‌ساڵی‌ (‪)2000‬دا به‌غدادی‌ به‌په‌رۆش‬ ‫بو بۆ شه‌ڕكردن‪.‬‬

‫به‌غدادی‌‌و میسی‌‬ ‫ی هێناوه‌و ش���ه‌ش‬ ‫به‌غ���دادی‌‪ ،‬دو ژن ‌‬ ‫ی یه‌كه‌می‌ "ئه‌س���ما"‬ ‫ی هه‌بوه‌‪ .‬ژن ‌‬ ‫منداڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دوه‌میش��� ‌‬ ‫ی بوه‌‪ .‬ژن ‌‬ ‫خاڵ���ۆزای‌ خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ئیس���را"یه‌‪ .‬لە‌ش���وقه‌یه‌ك ‌‬ ‫ن���او ‌‬ ‫ی زێدان‬ ‫ی حاج ‌‬ ‫بچ���وك له‌نزیك مزگه‌وت ‌‬ ‫ی هه‌ژارنشین لە‌به‌غدا‬ ‫ی تۆپچ ‌‬ ‫لە‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی بە‌مندااڵن ده‌وته‌وه‌و‬ ‫ده‌ژیان‪ .‬قورئان ‌‬ ‫لە‌مزگه‌وتیشه‌و‌ه بانگی‌ ده‌دا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نوسه‌ر ئاش���كرای‌ ده‌كات‪ ،‬به‌غداد ‌‬ ‫ی هه‌بو‪،‬‬ ‫ی پێ ‌‬ ‫ی تۆپ ‌‬ ‫ی تیپێك ‌‬ ‫لە‌مزگه‌وته‌كه‌ ‌‬ ‫خۆی‌ ئه‌س���تێره‌كه‌ی‌ بو بە‌"میسی‌"ی‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌زیندان ‌‬ ‫تیپه‌ك ‌ه ناسرابو‪ .‬له‌وكاته‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تۆپی‌ پێدا ناو ‌‬ ‫ی یار ‌‬ ‫بۆكا بوه‌‪ ،‬له‌كات ‌‬ ‫"مارادۆنا"یان لێنابو‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫قاعیده‌و زیندان‬ ‫لە‌كۆتاییه‌كان����ی‌ س����اڵی‌ (‪)2003‬‬ ‫دا به‌ش����داری‌ لە‌دامه‌زراندنی‌ سوپای‌‬ ‫ئه‌هلی‌ س����وننه‌و جه‌ماع����ه‌دا كرد‪ ،‬كه‌‬ ‫دژی‌ س����وپای‌ ئه‌مری����كا ده‌جه‌نگان‪.‬‬ ‫لە‌ش����وباتی‌ (‪ )2004‬كاتێك سه‌ردانی‌‬ ‫هاوڕێیه‌كی‌ ك����رد لە‌فه‌لوجه‌ كه‌ ناوی‌‬ ‫لە‌لیستی‌ داواكراوان له‌الیه‌ن ئه‌مریكاوه‌‬ ‫هه‌ب����و‪ ،‬ده‌س����تگیركراو لە‌هه‌ش����تی‌‬ ‫كانون����ی‌ یه‌كه‌م����ی‌ (‪ )2004‬ئازادكرا‪،‬‬ ‫لە‌دۆسیه‌كانی‌ زینداندا بە‌"به‌ندكراوی‌‬ ‫مه‌ده‌ن����ی‌" پۆلێنكرابو‪ ،‬ئه‌وه‌ش مانای‌‬ ‫وایه‌ به‌ندكه‌رانی‌ نه‌یانزانیبو كه‌سێكی‌‬ ‫جیهادییه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت بە‌م����اوه‌ی‌ ژیان����ی‌‬ ‫لە‌زیندان‪ ،‬نوس����ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ده‌ مانگ‬ ‫لە‌زین����دان مای����ه‌وه‌‌و كاته‌كان����ی‌ بۆ‬ ‫خۆ رۆش����نبیركردنی‌ ئاین����ی‌ ته‌رخان‬ ‫كردبو‪ .‬پێش����نوێژی‌ ده‌ك����ردو رۆژانی‌‬ ‫هه‌ینی‌ وت����اری‌ ده‌داو وان����ه‌ی‌ ئاینی‌‬ ‫بە‌زیندانیه‌كانی‌ دیكه‌ ده‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫لە‌ساڵی‌ (‪ )2006‬گروپه‌كه‌ی‌ به‌غدادی‌‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ بە‌لقی‌ عێراقی‌ رێكخراوی‌‬ ‫قاعیده‌وه‌ ده‌كات‪ .‬بە‌له‌به‌رچاو گرتنی‌‬ ‫ئاماده‌ییه‌ زانستیه‌كانی‌‪ ،‬به‌رپرسیارێتی‌‬ ‫كاروباری‌ ئاینی‌ لە‌ده‌وڵه‌تی‌ ئیسالمی‌‬ ‫لە‌هه‌ندێ����ك لە‌پارێزگاكان����ی‌ عێراقدا‬ ‫پێدرا‪ .‬پاشان ده‌بێته‌ سه‌رپه‌رشتیاری‌‬ ‫لیژن����ه‌ی‌ ش����ه‌ریعه‌ت‪ .‬دوات����ر ده‌بێته‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ شورا كه‌ لە‌یانزه‌‬ ‫كه‌س پێكهاتوه‌‪ .‬دواتر بوه‌ته‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ هه‌ماهه‌نگی‌ كه‌ لە‌سێ‌ كه‌س‬ ‫پێكهاتوه‌‪ .‬له‌م ماوه‌یه‌ش����دا به‌غدادی‌‬ ‫داڕشتنی‌ ئه‌و نامانه‌ی‌ گرته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬كه‌‬ ‫بۆ ئوسامه‌ بنالدن ره‌وانه‌ ده‌كران‪.‬‬ ‫لە‌ساڵی‌ (‪ )2010‬هه‌ردو سه‌ركرده‌ی‌‬ ‫قاعیده‌‪ ،‬ئه‌بو عومه‌ر به‌غدادی‌‌و ئه‌بو‬ ‫ئه‌یوبی‌ میس����ری‌ ك����ه‌ لە‌خانویه‌كدا‬ ‫ده‌ب����ن لە‌تكری����ت له‌الی����ه‌ن هێ����زه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كان����ی‌ عێراق����ه‌وه‌ گه‌م����ارۆ‬ ‫ده‌درێن‪ ،‬به‌اڵم خۆیان ده‌ته‌قێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ����ه‌و روداوه‌ به‌غ����دادی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫(‪ )39‬س����اڵ بە‌زۆرین����ه‌ی‌ نۆ ده‌نگ‬ ‫به‌رانب����ه‌ر دو ده‌نگی‌ ناڕازی‌ بە‌ئه‌میر‬ ‫هه‌ڵده‌بژێردرێت‌و نازناوی‌ ئه‌بوبه‌كری‌‬ ‫به‌غدادی‌ لە‌خۆی‌ ده‌نێت‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫"زه‌نگ ‌ی ساڵ ‌ی نوێ ‌ی خوێندن له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان لێده‌ده‌ین"‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ ناڕازی‪ :‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ده‌رگای‌ قوتابخانه‌كان ناكه‌ینه‌وه‌‬

‫ ئا‪ :‬سرو‌ه‬ ‫‪ 2016-9-27‬زه‌نگی‌ ساڵی‌ نوێ ‌ی خوێندن له‌الیه‌ن‬ ‫به‌رپرسان ‌ی په‌روه‌رده‌ییه‌و‌ه لێده‌درێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مامۆستایانی‌ ناڕازی ‌ی ده‌ڵێن "بڕیارمان داو‌ه له‌سه‌ر‬ ‫شه‌قامه‌كان زه‌نگ ‌ی خوێندن لێبده‌ین"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه بری���ار ب���وو ‪ 2016-9-17‬پڕۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫خوێندن ‌ی س���اڵ ‌ی ‪ 2017-2016‬ده‌ست پێبكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب��� ‌ه بڕیارێك ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی پ���ه‌روه‌رد‌ه ‪ 10‬ڕۆژ دواخراو‬ ‫‪ -9-27‬وه‌ك یه‌كه‌م ڕۆژ ‌ی س���اڵ ‌ی نو ‌ێ ده‌ست نیشان‬ ‫كرا‪ ،‬ش���ۆڕش غه‌فور ‌ی ل��� ‌ه ڕاگه‌یاندن��� ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رد‌ه ب ‌ه ئاوێنه‌ ‌ی ڕاگه‌یاند "بڕیار‌ه ‪ 9-27‬زه‌نگی‌ ‬ ‫ساڵ ‌ی نوێ ‌ی خوێندن لێبدرێت هه‌موو ئاماده‌كاریه‌كیش‬ ‫كراوه‌و ك���ه‌م‌و كوڕ ‌ی نه‌هێڵراوه‌ت���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫ڕۆژانه‌ییه‌و به‌اڵم كه‌م‌و كوڕییه‌ك ‌ی گه‌ور‌ه ك ‌ه خوێندن‬ ‫بوه‌ستێنێت نیه‌و هه‌مو ‌ی چار‌ه كراوه‌"‬ ‫ڕۆژ ‌ی ‪ 2016-9-17‬له‌باخ ‌ی گشت ‌ی شار ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫سه‌رجه‌م چین‌و توێژه‌كان كۆبونه‌وه‌و به‌ره‌ ‌ی خه‌ڵكیان‬ ‫پێكهێن���ا ك ‌ه ل ‌ه ‪ 19‬كه‌س پێك دێت‪ ،‬مامۆس���تایان ‌ی‬ ‫ناڕازیش به‌شێكن له‌و باره‌یه‌و‌ه دڵشاد تالیب یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌مامۆس���تایان ‌ی ناو ده‌س���ته‌ ‌ی به‌ڕێوه‌به‌ران ‌ی به‌ره‌ ‌ی‬ ‫خه‌ڵ���ك‪ ،‬به‌ڕۆژنام���ه‌ ‌ی ئاوێنه‌ ‌ی ڕاگه‌یان���د " به‌هیچ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ده‌رگا ‌ی قوتابخانه‌كان ناكه‌نه‌وه‌و بگر‌ه ‪27‬‬ ‫مانگیش له‌سه‌ر شه‌قام زه‌نگ ‌ی خوێندن لێده‌ده‌ین"‬ ‫ئه‌و مامۆستا ناڕازیی ‌ه وتیش ‌ی "به‌هاوكار ‌ی سه‌رجه‌م‬ ‫چین‌و توێژه‌كان گه‌وره‌ترین چاالك ‌ی ئه‌نجام ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه تا ئێس���تا هیچ ش���وێنێك ده‌ست نیشان‬ ‫نه‌كراو‌ه به‌اڵم خۆپیش���اندان ‌ی جه‌ماوه‌ر ‌ی له‌سه‌رجه‌م‬ ‫ش���ارو ش���ارۆچكه‌كان ئه‌نجام ده‌درێ���ت‪ ،‬جیاواز ل ‌ه‬ ‫ساڵ ‌ی ڕابردوو چین‌و توێژه‌كانمان هێناوت ‌ه سه‌رخه‌ت‌و‬ ‫نوێنه‌ریان هه‌ی ‌ه ل ‌ه ده‌سته‌كه‌"‬ ‫دڵشاد تالیب وتیش ‌ی "ده‌سته‌یه‌ك ‌ی تایبه‌تمان هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆمامۆستایان به‌ناو ‌ی ده‌سته‌ ‌ی مامۆستایان ‌ی ناڕازی‬ ‫ك ‌ه هه‌ماهه‌نگ ‌ی ته‌واومان له‌گه‌ڵ یه‌كێت ‌ی مامۆستایان‬ ‫ك���ردوه‌و هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ س���ه‌رجه‌م مامۆس���تایان ‌ی‬ ‫شاروشارۆچكه‌كانیش تا نه‌بن ب ‌ه دووبه‌شه‌وه‌"‬ ‫شۆڕش غه‌فور ‌ی ل ‌ه ڕاگه‌یاندن ‌ی وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ده‌ڵێ���ت " مامۆس���تا ماف ‌ی خۆیه‌ت ‌ی ل���ه‌م واڵت ‌ه بۆ‬ ‫مافه‌كان��� ‌ی خۆی‌‌و ده‌س���ته‌به‌ركردنی‌ بژێ���و ‌ی ژیان ‌ی‬ ‫ناڕه‌زایه‌ت ‌ی ده‌رببڕێ���ت‌و ڕه‌خنه‌بگرێت ل ‌ه حكومه‌ت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناكرێت گروپێك به‌ناو ‌ی هه‌موو مامۆس���تایان ‌ی‬ ‫كوردس���تانه‌و‌ه قس���ه‌بكه‌ن‪ ،‬بڵێن ده‌بێ���ت ده‌رگا ‌ی‬ ‫قوتابخان���ه‌كان دابخرێت‪،‬ئه‌و‌ه ناكرێت چونك ‌ه ئه‌وان‬ ‫نوێن���ه‌ر ‌ی هه‌موو مامۆس���تاكان ‌ی كوردس���تان نین‪،‬‬

‫ڕێكخراوه‌كان��� ‌ی كۆمه‌ڵگا ‌ی مدن ‌ی له‌س���ه‌ریان ‌ه ڕه‌خن ‌ه‬ ‫بگرن‌و خۆپیش���اندان بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم كار ‌ی ئه‌وان نیی ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه ده‌رگا ‌ی قوتابخان ‌ه دابخه‌ن‪ ،‬حكومه‌ت هه‌ی ‌ه له‌م‬ ‫واڵت���ه‌‪ ،‬وه‌زاره‌ت ‌ی په‌یوه‌س���ت هه‌ی ‌ه ئ���ه‌وان ئه‌توانن‬ ‫بڕیاربده‌ن"‬ ‫بارزان��� ‌ی ل ‌ه دی���دار ‌ی له‌گه‌ڵ ئه‌ندامان��� ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫مامۆس���تایان ل ‌ه ‪ 2016-8-21‬به‌ڵێن��� ‌ی دا ك ‌ه به‌ر ل ‌ه‬ ‫ده‌س���ت پێكردنه‌وه‌ ‌ی ده‌وام داواكار ‌ی مامۆس���تایان‬ ‫جێ‌به‌ج ‌ێ بكات‪ ،‬یه‌كێك ل ‌ه ئه‌ندامان ‌ی شانده‌ك ‌ه عه‌تا‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬جێگر ‌ی س���كرتێر ‌ی یه‌كێتی‌ مامۆستایان ‌ی‬ ‫كوردس���تان ب ‌ه ئاوێن���ه‌ ‌ی ڕاگه‌یاند "دوای��� ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫حكومه‌ت به‌ڵێنه‌كانی نه‌برد‌ه س���ه‌ر‪ ،‬بۆی ‌ه به‌ناچار ‌ی‬ ‫س���ه‌ردان ‌ی بارزانیم���ان ك���رد‪ ،‬ئ���ه‌و به‌ڵێنێك ‌ی زۆر‬ ‫دڵنیاكه‌ره‌وه‌ ‌ی پێداین‪ ،‬وت ‌ی با له‌سه‌فه‌ر بگه‌ڕێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه پێ���ش ج���ه‌ژن گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌و ئێم ‌ه ب���ه‌رده‌وام‬ ‫به‌دواداچون ده‌كه‌ین‌و هه‌فته‌ ‌ی پێش���و په‌یوه‌ندیمان‬ ‫كرد ب ‌ه به‌رپرس��� ‌ی مه‌كته‌به‌كه‌یه‌و‌ه دیسان ئه‌وه‌یش‬ ‫دڵنیایكردینه‌و‌ه ك ‌ه بارزان ‌ی س���ور‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌ڵێنه‌ك���ه‌ ‌ی ج ‌ێ به‌ج��� ‌ێ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و پاش���كه‌وت ‌ه‬ ‫پێداچون���ه‌وه‌ ‌ی پیاده‌كرێ���ت‪،‬وه‌ك ده‌زانین ده‌س���ت‬ ‫پێكردن��� ‌ی پڕۆس���ه‌ك ‌ه ‪ 10‬ڕۆژ درێژكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئێم ‌ه تا ‪ 25‬مانگیش هه‌رچاوه‌ڕێین بۆج ‌ێ به‌جێكردن ‌ی‬ ‫به‌ڵێنه‌كه‌ ‌ی "‬ ‫عه‌تا ئه‌حمه‌د وتیش ‌ی "گه‌ر له‌م هه‌فته‌ی ‌ه وه‌اڵمێكمان‬ ‫پێنه‌گه‌یش���ت ئه‌وا ده‌چین ‌ه هه‌ولێ���رو كۆمه‌ڵ ‌ێ بڕیار‬

‫هه‌ن ده‌بێت ج ‌ێ به‌جێیان بكه‌ین‪ ،‬ئێم ‌ه بڕیارمانداو‌ه‬ ‫گردبون���ه‌و‌ه بكه‌ین له‌س���ه‌رجه‌م لق���ه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ش���دار ‌ی زه‌نگ ‌ی س���اڵ ‌ی نوێ ‌ی خوێن���دن ناكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم تا ئێس���تا بڕیار ‌ی بایكۆت ن���ه‌دراوه‌‪ ،‬به‌الیه‌ن ‌ی‬ ‫كه‌مه‌و‌ه ‪ 3‬ڕۆژ ‌ی یه‌كه‌م ‌ی ده‌وام بایكۆت ‌ی سه‌رتاسه‌ر ‌ی‬ ‫ڕائه‌گه‌یه‌نین گه‌ر به‌ڵێنه‌كان نه‌برێنه‌سه‌ر‪ ،‬بۆی ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫پێش ڕوداوه‌كان ناكه‌وی���ن گه‌ر هه‌ندێك داواكاریمان‬ ‫ج ‌ێ به‌ج��� ‌ێ بكرێت ئه‌وا ئێم���ه‌ش حه‌زه‌كه‌ین ده‌وام‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی ئاسای ‌ی بڕوات"‬ ‫س���اڵ ‌ی ڕابردوو مامۆس���تایان دابه‌ش���بون به‌سه‌ر‬ ‫چه‌ند به‌ش���ێكدا‌و هه‌ندێ���ك بایك���ۆت‌و هه‌ندێكیش‬ ‫ده‌وام‪ ،‬له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه عه‌تا ئه‌حم���ه‌د ده‌ڵێت "تا ئه‌م‬ ‫ده‌قه‌ی ‌ه پێمان باش��� ‌ه یه‌كڕیز ‌ی یه‌كێت ‌ی مامۆستایان‬ ‫بپارێزین‪ ،‬چ لیس���ت ‌ی هاوبه‌ش‌و چ كوردستان ‌ی ئه‌بێت‬ ‫مرونه‌ت بۆیه‌ك بنوێنی���ن له‌وپێناوه‌دا‪ ،‬مانگرتنه‌كان‬ ‫یان نه‌كرێن یان سه‌رتاسه‌ریبن‪ ،‬ئێم ‌ه نامانه‌وێت دوو‬ ‫كه‌رت بین‪ ،‬ده‌مانه‌وێت یه‌ك ڕێنمایی‌ بدرێت ب ‌ه هه‌مو‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬بۆی ‌ه ئارام بگرین باشتر‌ه له‌وه‌ ‌ی به‌په‌ل ‌ه‬ ‫بڕیار بده‌ین‌و دوای ‌ی په‌ش���یمان بین���ه‌و‌ه یان هه‌ولێر‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك‌و سلێمانیش به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی تر بڕیاربدات"‬ ‫جێگره‌ك���ه‌ ‌ی یه‌كێت ‌ی مامۆس���تایان به‌نیگه‌رانیه‌و‌ه‬ ‫باس ‌ی له‌وه‌ش���كرد "ئه‌گه‌ر بارزان ‌ی به‌ڵێنه‌كانی‌ ج ‌ێ‬ ‫به‌ج��� ‌ێ نه‌كات‪ ،‬ئه‌وا بێگومان یه‌كێت ‌ی مامۆس���تایان‬ ‫توش��� ‌ی بارودۆخێك ده‌بێته‌وه‌‪،‬ئومێ���د ئه‌كه‌ین ئه‌و‌ه‬ ‫نه‌بێ���ت‪ ،‬ئێم��� ‌ه گومانمان وای ‌ه یه‌كێتیه‌ك��� ‌ه نه‌توان ‌ێ‬

‫به‌الیه‌نی‌ كه‌مه‌و‌ه‬ ‫‪ 3‬ڕۆژی‌ یه‌كه‌می‌ ده‌وام‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رتاسه‌ر ‌‬ ‫بایكۆت ‌‬ ‫ڕائه‌گه‌یه‌نین‬ ‫بڕیار ‌ی سه‌رتاسه‌ر ‌ی بدات‪ ،‬به‌اڵم با پێش ڕوداوه‌كانیش‬ ‫نه‌كه‌وین ئه‌گ���ه‌ر جێ‌به‌ج ‌ێ بكرێت ئ���ه‌و‌ه هه‌مومان‬ ‫کۆکین گه‌ر ج��� ‌ێ به‌جێش نه‌كرێت ئه‌وا هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫به‌ڵكو شتێك ‌ی ته‌وافیق ‌ی بدۆزینه‌وه‌"‬ ‫عه‌تا ئه‌حم���ه‌د هیواخواز‌ه "وه‌ك س���اڵ ‌ی ڕابردوو‬ ‫نه‌بین ب ‌ه دوو به‌ش���ه‌و‌ه تا مامۆس���تایان سه‌ریان لێ‬ ‫تێك نه‌چێت‪ ،‬بێگومان كه‌رتبون ‌ی یه‌كێت ‌ی مامۆستایان‬ ‫بۆ ناوبانگی ڕێكخراوه‌كه‌ش باش نییه‌‪ ،‬هه‌ڵوێس���ت ‌ی‬ ‫مامۆستایان الواز ده‌كات بۆی ‌ه ئێم ‌ه هه‌وڵده‌ده‌ین ك ‌ه‬ ‫ئه‌و حاڵه‌ت ‌ه ڕونه‌دات ك ‌ه پار هه‌بو"‬

‫"ئیتر حكومه‌ت به‌ دڵی‌ خۆی‌ بڕیار ئه‌دات‪ ،‬كارده‌كه‌ین تا ئه‌و بڕیاره‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌"‬ ‫ی بااڵ بۆ‬ ‫بڕیاره‌ك ‌هی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 100‬هه‌زار دینار له‌خوێندكاران ‌‬ ‫ی بڕ ‌‬ ‫وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی نیگه‌رانی‌و‬ ‫به‌شه‌ ناوخۆییه‌كان‪ ،‬بۆته‌هۆ ‌‬ ‫ناڕه‌زایی‌ خوێندكاران‌و كه‌س‌و كاریان‪،‬‬ ‫خوێندكارێك ده‌ڵێت " گه‌ر بارودۆخه‌كه‌ش‬ ‫وا بڕوات زۆر زه‌حمه‌ته‌ به‌رده‌وام بم ل ‌ه‬ ‫خوێندنو بارودۆخی‌ خێزانه‌كه‌م زۆرگرنگتره‌ ل ‌ه‬ ‫خوێندنه‌كه‌م"‬ ‫ی بااڵ ده‌بێت‬ ‫ی خوێندن ‌‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی بڕیارێك ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی ‪ 100‬هه‌زار‬ ‫ی به‌ش ‌ه ناوخۆییه‌كان بڕ ‌‬ ‫خوێندكاران ‌‬ ‫ی زانكۆیه‌و ناچار‌ه‬ ‫دینار بده‌ن‪ ،‬دانا‪،‬ك ‌ه خوێندكار ‌‬ ‫ی بمێنێته‌وه‌‪،‬ل���ه‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ل ‌ه به‌ش��� ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و بڕ‌ه پاره‌ی ‌ه‬ ‫ی ڕاگه‌یاند "پێدان ‌‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی خێزانه‌كه‌م ڕاوه‌س���تاو‌ه‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر توانا ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌بێ���ت ده‌یده‌ین به‌س ئه‌گ���ه‌ر نه‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ێ ئ���ه‌و بڕ‌ه پاره‌ی ‌ه بێن���م‪ ،‬باوكم به‌خۆ ‌‬ ‫له‌كو ‌‬ ‫ی مامۆستایان به‌چ‬ ‫مامۆستایه‌و ده‌شزانن موچ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك ده‌درێت‪ ،‬پێم وای��� ‌ه ئه‌و‌ه بڕیارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫نامه‌نتیقیه‌و هیچ بیری���ان له‌بارودۆخ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تر هه‌ن ده‌توانن ڕێ ‌‬ ‫نه‌كردۆت���ه‌وه‌و زۆر بوار ‌‬ ‫ێ پڕبكه‌نه‌و‌ه نه‌ك‬ ‫ی پ��� ‌‬ ‫بۆ بب���ه‌ن‌و ئه‌م كه‌لێن ‌ه ‌‬ ‫به‌پاره‌دانی‌ قوتابیان ئه‌و كه‌لێنانه‌ پڕبكه‌نه‌وه‌"‬ ‫ی ‪2017-2016‬‬ ‫ی خوێندن��� ‌‬ ‫دان���ا ك ‌ه بۆ س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانكۆی ‌ه ده‌ڵێت " س���اڵ ‌‬ ‫ی دووه‌م ‌‬ ‫له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ڕابردوو له‌به‌ش ‌ه ناوخۆییه‌كان كێشه‌مان هه‌بوو‬ ‫ی ئێستا نه‌بوو‪ ،‬ئه‌گه‌ر لێمان‬ ‫به‌اڵم به‌م شێوه‌یه‌ی ‌‬ ‫ی زۆر قورس ‌ه به‌رده‌وام بم‬ ‫وه‌ربگیرێت به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫ی پاره‌ك ‌ه بده‌ین به‌ڵكو گه‌ر‬ ‫نه‌ك هه‌ر له‌به‌رئه‌و‌ه ‌‬ ‫بارودۆخه‌كه‌ش وا بڕوات زۆر زه‌حمه‌ت ‌ه به‌رده‌وام‬ ‫ی خێزانه‌كه‌م زۆرگرنگتر‌ه‬ ‫بم له‌خوێندن‌و بارودۆخ ‌‬ ‫له‌خوێندنه‌كه‌م"‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی تر‌ه له‌و خوێندكاران ‌ه ‌‬ ‫دڵسۆزیش یه‌كێك ‌‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫تیۆر ‌ی فێربوون ‌ی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌‪-‬‬ ‫"ئەلبێرت باندۆرا"‬ ‫هاوكار عه‌بدواڵ‬

‫"بارودۆخ ‌ی خێزانه‌كه‌م زۆر گرنگتر‌ه ل ‌ه خوێندنه‌كه‌م"‬ ‫ ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬

‫ته‌خته سپی‬

‫ی زانكۆیه‌تی‌و له‌گه‌ڵ ‪ 5‬خوشك‬ ‫ی س���ێ‌یه‌م ‌‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ی "ئێم ‌ه هه‌موو‬ ‫ی هه‌م���وو ده‌خوێنن‪ ،‬وت��� ‌‬ ‫وبرا ‌‬ ‫ی‬ ‫پێویس���تمان به‌پاره‌ی��� ‌ه ئینجا وه‌ر‌ه بۆبه‌ش��� ‌‬ ‫ناوخۆیش پاره‌ت لێوه‌ربگرن گه‌ر وابێت‪،‬ناچارین‬ ‫واز له‌خوێندن بهێنن چونك ‌ه بابم نه‌خۆش ‌ه ئێستا‬ ‫ی م���اڵ‌و موڵكمان ‌ه‬ ‫ل ‌ه توركیای ‌ه س���یاره‌‌و هه‌رچ ‌‬ ‫فرۆشتومان ‌ه بۆ چاره‌سه‌ركردنی‌"‬ ‫ی‬ ‫ی "حكومه‌ت خۆی‌و ویژدان ‌‬ ‫دڵس���ۆز وتیش��� ‌‬ ‫ی وای ‌ه ئه‌توانێت ئه‌و پاره‌ی ‌ه بدات‪،‬به‌اڵم‬ ‫ی ه‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێم ‌ه س���یانمان ل ‌ه خێزانه‌كه‌مان���دا خوێندكار ‌‬ ‫زانكۆین له‌كوێی‌ بهێنین"‬ ‫ی چه‌ندین‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ئه‌م بڕیار‌ه بۆته‌هۆ ‌‬ ‫ی ل ‌ه تۆڕه‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫گروپو الپه‌ڕ‌ه ‌‬ ‫ی ناتوان���ن ‪100‬‬ ‫ی داخل��� ‌‬ ‫(خوێندكاران��� ‌‬ ‫ی بۆچی‌) ئه‌م‬ ‫ی داخل ‌‬ ‫هه‌زاربده‌ن)‪(،‬به‌پاره‌كردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناڕه‌زای ‌‬ ‫ی ده‌ربڕین��� ‌‬ ‫گروپان ‌ه بونه‌ت ‌ه ش���وێن ‌‬ ‫خوێندكاران"‬ ‫ی خۆبه‌خ���ش پێكه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك خوێندكار ‌‬ ‫ی كه‌مپینێ���ك ده‌كه‌ن‪،‬س���ه‌نگه‌ر‬ ‫سه‌رپه‌رش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕابردو خوێندن ‌‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫س���ه‌ردار‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌مپینێك��� ‌‬ ‫ته‌واوك���ردوه‌‪ ،‬سه‌رپه‌رش���ت ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت " به‌اڵم‬ ‫خوێندكاران ده‌كات‌و وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی خزمه‌ت ب ‌ه خوێندكاران‌و‬ ‫ئه‌وه‌ڕێگرنی ‌ه بۆئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی زۆر په‌یوه‌ندیان‬ ‫قوتابیان بكه‌م‌و خوێندكارێك ‌‬ ‫پێوه‌كردوم ك ‌ه ناتوانن به‌رده‌وام بن ل ‌ه خوێندن‪،‬‬ ‫داوایان لێكردوم ك ‌ه شتێكیان بۆ بكه‌م بۆی ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمه‌ڵێك خوێندكار خۆبه‌خشان ‌ه هه‌وڵده‌ده‌ینو‬ ‫ی خوێندكاران‌و قوتابیان ‌ه‬ ‫ئامانجمان خزمه‌تكردن ‌‬ ‫ی شاروش���ارۆچكه‌كان‬ ‫ێ جیاوازی‌‪ ،‬له‌زۆرب ‌ه ‌‬ ‫به‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌پاره‌كردن ‌‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫كه‌مپین ڕاده‌گه‌یه‌نین دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ردان ‌‬ ‫به‌ش��� ‌ه ناوخۆییه‌كان‪،‬جگه‌ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی حكومی‌و حیزبی‌ ده‌كه‌ین"‬ ‫كۆمه‌ڵێ‌ به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و بڕیاره‌و‌ه ل ‌ه بارودۆخێك ‌‬ ‫سه‌نگه‌ر له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی پێ���ش وه‌خت دراو‌ه بۆ‬ ‫وادا ده‌ڵێ���ت "ب ‌ه پالن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زانكۆو به‌ش ‌ه ناوخۆییه‌كان‪ ،‬ساڵ ‌‬ ‫به‌پاره‌كردن ‌‬

‫ی ئ���ه‌و بڕی���اره‌‪ ،‬یه‌كێك ل ‌ه‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ڕاگه‌یاند‬ ‫ی ئه‌و ده‌س���ته‌ی ‌ه به‌ئاوێن ‌ه ‌‬ ‫ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫ی بڕی���ار ئه‌دات‪،‬‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫"ئیت���ر حكوم���ه‌ت به‌دڵ ‌‬ ‫كارده‌كه‌ین تا ئه‌و بڕیاره‌ هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌"‬ ‫ی گردبونه‌وه‌یه‌ك ده‌كات‬ ‫ئازاد‪،‬كه‌سه‌رپه‌رش���ت ‌‬ ‫ی س���لێمانیدا "ئه‌توانین‬ ‫ی پارێ���زگا ‌‬ ‫ل ‌ه س���نور ‌‬ ‫ی زۆر خوێندكار‬ ‫شتێك بكه‌ین چونك ‌ه ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌گه‌ڵمانن"‬ ‫ی به‌وه‌ش كرد ك ‌ه گردبونه‌وه‌كه‌یان‬ ‫ئازاد ئاماژه‌ی ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و بڕیار‌ه نیی ‌ه‬ ‫ته‌نها بۆ هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ڕابردوش‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫ی ده‌رماڵ��� ‌ه ‌‬ ‫"به‌ڵك���و داوا ‌‬ ‫ده‌كه‌ین‌و خه‌می‌ قوتابیه‌ هه‌ژارو نه‌داره‌كانمانه‌"‬ ‫ی‬ ‫پێش���تریش خه‌ت���اب ش���ێخانی‌‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ر ‌‬ ‫ی كاگێ���ری‌‌و دارای���ی‌ ل ‌ه‬ ‫ی فه‌رمانگ��� ‌ه ‌‬ ‫گش���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ااڵ‌و توێژین���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خوێندن��� ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ی ڕۆژنامه‌وانیدا ڕایگه‌یاند‬ ‫زانستی‌‪،‬ل ‌ه كۆنگره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كه‌م ‌ه له‌پێناو س���ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫"ئ���ه‌و‌ه هه‌نگاو ‌‬ ‫ی خاڵه‌كان‬ ‫ی زانكۆكان‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه زۆرب ‌ه ‌‬ ‫دارای��� ‌‬ ‫ی ئه‌و بڕ‌ه‬ ‫ی ب ‌ه خوێندكاره‌و‌ه نیه‌‪ ،‬له‌بار‌ه ‌‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫پاره‌یه‌ش كه‌ل ‌ه خوێندكار وه‌رده‌گیرێت س���ااڵن ‌‬ ‫پێش���تر زیاتر ل ‌ه ‪ 100‬هه‌زار دینار وه‌ك بارمت ‌ه‬ ‫ی وه‌رگیراوه‌‪ ،‬ل ‌ه‬ ‫ی ناوخۆ ‌‬ ‫ل ‌ه خوێندكار بۆ به‌ش��� ‌‬ ‫ی داراییه‌و‌ه‬ ‫ی قه‌یران ‌‬ ‫ی ڕابردوش به‌هۆ ‌‬ ‫دوو س���اڵ ‌‬ ‫ی به‌ش��� ‌ه ناوخۆییه‌كان‬ ‫ی زۆر ڕوب���ه‌ڕو ‌‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬ ‫ێ بژارده‌مان له‌به‌رده‌س���ت‬ ‫ده‌بویه‌و‌ه بۆی ‌ه س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و كێش���انه‌و باشتركردن ‌‬ ‫بوو بۆ چاره‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بدرێن ‌ه كه‌رت ‌‬ ‫به‌ش��� ‌ه ناوخۆییه‌كان یان ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خوێندكارانیان بڕی‌و ئه‌م س���اڵ تایبه‌ت یان به‌ش��� ‌ه ناوخۆییه‌كان دابخه‌ین یان‬ ‫پار ده‌رماڵ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رده‌گیرا له‌به‌ش ‌ه ناوخۆییه‌كان سه‌رف ‌‬ ‫ی پ���ار‌ه ئه‌كه‌ن بۆ به‌ش��� ‌ه ناوخۆییه‌كان‌و ئه‌و‌ه ‌‬ ‫داوا ‌‬ ‫ی زۆر كه‌مه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی پار‌ه ئه‌كه‌ن بكه‌ینه‌و‌ه ئه‌وه‌ش به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی داهاتوش داوا ‌‬ ‫ی من ساڵ ‌‬ ‫به‌بڕوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توێژینه‌وه‌یه‌ك هه‌ر خوێندكارێك له‌به‌ش ‌‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫بۆ زانكۆش"‬ ‫ی ب ‌ه ‪ 250‬ه���ه‌زار دینار‌ه بۆ‬ ‫ی پێویس���ت ‌‬ ‫ناوخۆی ‌‬ ‫ی ئه‌م پڕۆژه‌ی ‌ه ‪100‬‬ ‫ی هه‌ر مانگێك‪ ،‬به‌اڵم ب��� ‌ه پێ ‌‬ ‫ی خوێندكاران‌و قوتابیان ‌‬ ‫ی ناڕه‌زای ‌‬ ‫ده‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫ی خوێندن ل ‌ه خوێندكار‬ ‫ی تر‌ه هه‌زار دینار بۆ یه‌ك ساڵ ‌‬ ‫ی كوردس���تان یه‌كێك ‌‬ ‫زانكۆ‌و په‌یمانگاگان ‌‬ ‫ی خوێن���دكاران‌و قوتابیان له‌پێناو وه‌رده‌گیرێت"‬ ‫ل ‌ه هه‌وڵه‌كان ‌‬

‫ی‬ ‫ساڵی‌ پار ده‌رماڵ ‌ه ‌‬ ‫خوێندكارانیان بڕی‌و‬ ‫ئه‌م ساڵ داوای‌ پار‌ه‬ ‫ئه‌كه‌ن بۆ به‌ش ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ناوخۆییه‌كان‌و به‌بڕوا ‌‬ ‫من ساڵی‌ داهاتوش‬ ‫داوای‌ پاره‌ ئه‌كه‌ن بۆ‬ ‫زانكۆش‬

‫ یەکێک���ە لەتی���ۆرە فێرکاریی���ە کاریگەرەکان‌و تا‬ ‫هەنووکەش لەئەدەبیات���ی‌ فێرکاری‌ كاریگەریی‌ یەکجار‬ ‫زۆری‌ هەی���ە‪ .‬بناخ���ەی‌ ئەم تیۆریی���ە دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫"ئەلبێرت باندۆرا" بە پیی‌ هزر‌و پاشخانی‌ ئەم تیۆرییە‬ ‫"فێربوون" پرۆس���ەیەکی‌ کۆمەاڵیەتیی���ە‪ ،‬بەرئەنجامی‌‬ ‫کارلێک���ی‌ تاک لەگ���ەڵ ژینگەی‌ فەرهەنگ���ی‌‌و جڤاکی‌‬ ‫دێتە ئ���اراوە‪ ،‬واتا فێرب���وون لەبۆش���اییدا ڕوونادات‪،‬‬ ‫بەڵکوو پرۆس���ەیەکی‌ کارلێکییە‌و لەڕێگەی‌ پەیوەندی‌‌و‬ ‫بەرکەوتنە کۆمەاڵیەتی‌و ژینگەییەکانەوە دێتە ئاراوە‪.‬‬ ‫ی���ان بە واتایەکی‌ دیکە‪ ،‬بەپێ���ی‌ تیۆرەکەی‌ باندۆرا‬ ‫فێربوون پرۆس���ەیەکی‌ وەرگیراوە‪ ،‬لەدەرەوە بۆ ناوەوە‬ ‫ئاڕاس���تەکانی‌ وەردەگرێت‪ .‬م���رۆڤ بەو پێیەی‌ لەتەک‬ ‫ژینگەی‌ دەورووب���ەر لەپەیوەندس���ازییەکی‌ بەردەوام‬ ‫دایە‪ ،‬خۆنەویس���تانە دەکەوێتە دۆخ���ی‌ فێرکارییەوە‪.‬‬ ‫هەر بۆیە هەمیش���ە لەڕێگەی‌ سەرنجدان‪ ،‬چاولێکردن‌و‬ ‫الس���ایکردنەوە فێری‌ بەها‌و خوەکان دەبێت‪ ،‬لەژیانی‌‬ ‫کردەیی‌و سۆزداریدا پیادەیان دەکاتەوە‪.‬‬ ‫باندۆرا لەس���اڵی‌ ‪ 1953‬كۆی‌ ئەم پاشخانە هرزی‌‌و‬ ‫فیرکارییەی‌ لەدەس���تبەندێکی‌ تیۆریی تایبەت یاداشت‬ ‫کرد‌و لەژێرن���اوی‌ "تیۆری‌ فێربوونی‌ کۆمەاڵیەتی‌" کۆی‌‬ ‫کردەوە‪ ،‬بۆ ئەم مەبەس���تەش چەندان تاقیکردنەوەی‌‬ ‫کلینیکی‌‌و ناکلنیکی‌ ئەنجامدا‪...‬‬ ‫سەنگی‌ تیۆرەکەی‌ باندۆرا لەبەستێنی‌ فێرکاری‌‌و‬ ‫پەروەدەیدا‪:‬‬ ‫ تی���ۆری‌ "فێربوون���ی‌ کۆمەاڵیەتی‌" ت���ا هەنوکەش‬ ‫لەبەس���تێنی‌ فیرکاری‌ تارمایی‌و گوڕی‌ تایبەتی‌ هەیە‌و‬ ‫یەکێکە لەمۆدیلەپەسەندەکان‪ ،‬وێرای‌ چەندان ڕەخنە‌و‬ ‫کەماسی‌‪ ،‬ئەمما تەواو ڕەتناکرێتەوە‪.‬‬ ‫لەدی���دی‌ الیەنگرانی‌ ئەم میت���ۆدە‪ ،‬کارەکتەرەکانی‌‬ ‫دەرووبەری‌ منداڵ (مامۆس���تا‪ ،‬دایکوب���اوک‌و هەڤاڵ)‬ ‫هەمیش���ە مۆدێلێک���ی‌ ب���ااڵن ب���ۆ ئ���ەوەی‌ لەالیەن‬ ‫منداڵەکانەوە سەرنج بدرێن‌و الساییان بکرێتەوە‪ .‬واتا‬ ‫ئەم کارەکتەرانە دەبنە "سەرنجدراو"‌و منداڵیش دەبێتە‬ ‫"س���ەرنجدەر"‪ ،‬لەبەرئەنجامی‌ پرۆس���ەی‌ سەرنجدان‌و‬ ‫الس���ایی‌ کردنەوە شتێک دێتە ئاراوە کە ناودەبرێت بە‬ ‫"فێربوون"‪.‬‬ ‫منداڵەکان بۆ ئەوەی‌ بتوان���ن مۆدیلێکی‌ تایبەت بە‬ ‫خۆیان دابڕێژن بە شێوەیەکی‌ ناگاییانەوە دەکەونە بەر‬ ‫کاریگەری‌ ئەو ڕەفتار‌و دیاردان���ەی‌ رۆژانە ڕووبەڕووی‌‬ ‫دەبنەوە‪ ،‬هەم���وو بەرکەوتنە کۆمەاڵیەتی‌‌و مەعریفی‌‪،‬‬ ‫زارەک���ی‌‌و س���ۆزداریییەکان ک���ە لەژینگ���ەی‌ جڤاکی‌‬ ‫وەردەگرێت‪ ،‬س���ەرئەنجام لەژیان���ی‌ کردەیی دەیکاتە‬ ‫پرەنس���یپێک بۆ ئەوەی‌ هەڵوێست‌و جیهانبینیی‌ خۆی‌‬ ‫لەم���ەڕ ڕووداوەکان وەربگریت‌و پەیوەندییەکانی‌ س���از‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫س���ەرلەبەری‌ تیۆرییەکە پێشنیازی‌ بۆ مامۆستایان‪،‬‬ ‫دایکوب���اوکان‪ ،‬کەس���انی‌ دەووروبەری‌ من���داڵ هەیە‪ ،‬‬ ‫ئەو پێ���دراوە بینرا‌و بیس���تروانەی‌ بەرکەوتنی‌ لەگەڵ‬ ‫منداڵ هەی���ە بەجۆرێک بێت کە هاوتەریب بێت لەگەڵ‬ ‫هیواخ���وازی‌‌و چاوەڕوانییەکانی���ان‪ .‬ئەگەر دەخوازن‬ ‫منداڵەکان هەڵگری‌ بەهاگەلی‌ بەرز‌و مرۆیی‌ بن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫دەخوازن منداڵەکان فۆرمێکی‌ کەس���ییەتی‌ ساخلەم‌و‬ ‫س���ازیان هەبێت‪ ،‬ئەگەر هیوامان بەوەی���ە منداڵەکان‬ ‫باربهێنرێن بە نۆرم‌و بەهای‌ گەش‌و ئاس���تێکی‌ بەرزی‌‬ ‫ڕەفت���ار‌و گوتار‪ ،‬دەبێت هەمیش���ە ئ���ەو پێدراوانەی‌‬ ‫پێشکەش���یان دەکرێت تەنرابێت ب���ە بەهاگەلی‌ بەرز‪.‬‬ ‫ئەگەر ب���ە پێچەوانەش���ەوە بێ���ت بەرئەنجامەکانیش‬ ‫هاوتەریبی‌ پێدراوەکان دەبن‪...‬‬ ‫بەگشتی‌ "تیۆری‌ فێربوونی‌ کۆمەاڵیەتی‌" چەند‬ ‫پێشنیازێک بۆ فێرکاران پێشکەش دەکات‪:‬‬ ‫● هەم���وو ئەو دیمانەو گوتان���ەی‌ ڕۆژانە لەژینگەی‌‬ ‫جڤاکی‌‪ ،‬فێرکاری‌‌و خێزانی‌‪ ،‬منداڵ دەیبینێ‌و دەیبیتسێ‪،‬‬ ‫ب���ە ئەگەری‌ زۆر س���ەرنج دەرێت‌و الس���ایدەکرێتەوە‪ .‬‬ ‫هەڵچوون���ەکان‪ ،‬هەڵوێس���تەکان‪ ،‬دەربڕین���ەکان‌و‬ ‫ڕەفتارەکانی‌ گەورەسااڵن بنەمایە‪ ،‬یان بڵێن پرەنسیپە‬ ‫بۆ مندااڵن‌و دووبارە پیادەدەکرێنەوە‪ ،‬بەم پێیەش بێت‬ ‫ئەوەی‌ پێشکەش بە منداڵ دەکرێت منداڵیش هەر ئەمە‬ ‫پێشکەش دەکاتەوە‪ .‬بۆیە دەکرێت لەدەربڕینێکی‌ لەم‬ ‫شێوە کورتی‌ بکەینەوە‪" :‬منداڵی‌ باش‌و خراپمان نییە‪،‬‬ ‫بەڵکوو ژینگەی‌ شیاو‌و نەشیاومان هەیە‪"...‬‬ ‫● وا شیاوە‪ ،‬کارەکتەرەکانی‌ دەروورووبەری‌ قوتابی‌‪،‬‬ ‫کەس���انی‌ ڕەفتارج���وان‌و گوتاربەرز بن‪ ،‬کەس���ایەت ‌ی‬ ‫میهرەبان‌و بەخش���ندە بنوێنن‪ ،‬بۆ ئ���ەوەی‌ کۆی‌ ئەم‬ ‫ڕەفتارگەلە ببێت���ە مۆدیلێک‌و لەالی���ەن قوتابییانەوە ‬ ‫سەرنج بدرێت‌و السای بکرێتەوە‪.‬‬ ‫● تا دەکرێت منداڵەکان لەنیشاندانی‌ فیلم‌و ڕووداوە‬ ‫توندتیژ‌و نادادپەروەریی���ەکان دوور بخرێنەوە‌و لەبر ‌ی‬ ‫ئەوەی‌ نموونەی‌ کەسێتیی ئاش���تیخواز‌و ژیاندۆستیان‬ ‫نیش���ان بدرێت‪ ،‬ه���اوکات زۆر گرنگ���ە لەکۆتایدا ئەوە‬ ‫ڕوون بکرێتەوە کە کەسێتییە میهرەبان‌و بەخشندەکان‬ ‫شایەستەی‌ پاداشت‌و سەرکەوتنن‪.‬‬ ‫● دەبێت مامۆستا‪ ،‬دایکوباوک (بە گشتی‌ کەسانی‌‬ ‫دەووربەری‌ من���داڵ) خاوەنی‌ زمانێکی‌ پاک‌و دەربڕین ‌ی‬ ‫بەرز بن‪ ،‬لەگووزارە‌و دەربڕینەکان وش���ەگەلی‌ ڕێزدارنە‬ ‫پێش���کەش بکەن‪ ،‬چونک���ە هەموو ئ���ەم بەرکەوتنانە‬ ‫کۆمەکێکی‌ باش���ی‌ منداڵ دەکات لەبنیادنانی‌ ژێرخانی‌‬ ‫زمانەوانی‌‌و فەرهەنگیی زارەکی‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )544‬سێشه‌ممه‌ ‪2016/9/20‬‬

‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‌و باڵباڵێنەكانی‪ ...‬پاشماوە‬ ‫ئێستا فۆرمەكەیان گۆڕیوەو پێیاندەوترێ‬ ‫پارت���ی‌و یەكێت���ی‌و گ���ۆڕان‌و كۆم���ەڵ‌و‬ ‫سوسیالیس���ت‌و یەكگرتوو‪....‬هت���د بەحیزبی‬ ‫شیوعیش���ەوە‪ .‬لەنێو هەموو ئ���ەو حیزبانەدا‬ ‫مەكتەب���ی سیاس���ی هی���چ نییە‪،‬تەنیا كاری‬ ‫جێبەجێكردن���ی بڕیارەكان���ی س���ەرۆك یان‬ ‫س���كرتێری گشتی یان كەس���ی یەكەمی ئەو‬ ‫حیزبەیە(بێگوم���ان ئەگ���ەر بتوان���ن وەكوو‬ ‫خۆیش���ی جێبەجێیبكەن‪ ،‬من گومانم لەوەش‬ ‫هەیە!!)كەوات���ە لەن���او هەم���وو حیزبەكانی‬ ‫كوردس���تان بەحیزبەبچووكەكانیشەوە تەنیا‬ ‫كەس���ی یەكەم خاوەنی بڕیاردانە‪ ،‬تۆ بڕوانە‬ ‫حیزبی سۆسیالیس���ت بەو بچووكییەی خۆی‬ ‫جگە لەحەمەی حاجی مەحموود خەڵك هەر‬ ‫نازانێ مەكتەبی سیاس���ییەكەی كوێیە‪ ،‬قادر‬ ‫عەزی���ز تا حیزب���ی هەبوو هەر بەمش���ێوەیە‬

‫بوو‪،‬خدر روسی‌و ئەوانی دیكەش خەڵك هەر‬ ‫ناوی حیزبەكانیشیان نازانێت!!‪ .‬كەواتە ئەو‬ ‫برادەرانەی (ناوەندی بڕیار)یان دروس���تكرد‬ ‫دەبێت مەبەستیان چی بێت ؟ ئایا ناوەندی‬ ‫بڕی���ار دەتوانن لەناو یەكێتی���دا بمێننەوە ؟‪،‬‬ ‫ئەی ئەگەر نەتوانرا بمێننەوە چارەنووس���ی‬ ‫ناوەندی بڕیار چی بەسەر دێت ؟‪.‬‬ ‫یەكێتی لەدوای س���اڵی ‪ 1975‬ەوە ئەگەر‬ ‫سەرەتا وەك هێزێكی لەبن نەهاتووی بەهێزەوە‬ ‫دابمەزرابایە‪ ،‬پێویستی بەو باڵباڵێنە نەبوو كە‬ ‫دوات���ر هێنایە ریزی خۆیەوە‪ ،‬بۆیە ئەوكاتەی‬ ‫تەواو گەشەی كردو خۆی لەگۆڕەپانی خەباتی‬ ‫سیاسی س���ەپاند‪ ،‬هەموو باڵەكانی شكاندو‬ ‫هەڵیوەش���اندەوە‪ ،‬كەواتە یەكێتی پێویستی‬ ‫بەب���اڵ نییە‪ ،‬ئەگەر پێویس���تی پێبوایە قادر‬ ‫عەزی���زی دەك���ردە باڵێ���ك‌و هەروەه���ا ئەو‬

‫گرووپەی لەناو سۆشیالیس���ت دەیانەوێ بێنە‬ ‫ناو یەكێتییەوە ئەوانیشی دەكردە باڵێكی تر‪،‬‬ ‫بەاڵم یەكێتی ئەمڕۆ ئەگەر كێش���ەی ناوخۆی‬ ‫نەبوایە تا ئێس���تا حیزبێك���ی زۆر كاریگەرەو‬ ‫هێزی س���ەربازی‌و تا رادەیەك جەماوەریشی‬ ‫هەی���ە‪ ،‬پەیوەندییەكانی لەگ���ەڵ هەر چوار‬ ‫پارچەكەی كوردستان زۆر باشە‪،‬كەواتە هیچ‬ ‫باڵێك لەناو یەكێتیدا پەس���ند ناكرێت‪ .‬ئەی‬ ‫ناوەندی بڕیار چی دەكەن ؟‬ ‫ناوەن���دی بڕی���ار چونك���ە خاوەن���ی هیچ‬ ‫بەرنامەیەكی فیكری نین‪ ،‬لەناوخۆی خۆشیاندا‬ ‫زۆر تۆكم���ە نین‪ ،‬لەوەش گرفتتر ئەوەیە ئایا‬ ‫ناوەندی بڕیار دەتوانێ بەو دۆخەی ئێستایەوە‬ ‫هەر لەن���او یەكێتی���دا بمێنێتەوە؟ ئێس���تا‬ ‫ناوەن���دی بڕیار ناتوان���ن لەبودجەی یەكێتی‬ ‫یەك دینار خەرج بكەن‪ ،‬لەو گرفتەش ئاڵۆزتر‬

‫ئەوەیە دۆخی بەرهەم س���الح زۆر جیاوازترە‬ ‫لەدۆخی كۆس���رەت رەس���ول‪ ،‬بەرهەم ساڵح‬ ‫ئێس���تا هیچ پێگەو جێگەیەكی لەناو یەكێتی‬ ‫نەماوە‪،‬تەنانەت دەمێكە هێرۆ خان حیس���ابی‬ ‫جێگری س���كرتێری گشتی بۆ ناكات‪ ،‬بەرهەم‬ ‫س���الح خۆیش���ی لەب���ەردەم راگەیاندنەكاندا‬ ‫هەڵەیەك���ی مێژووی���ی كرد كاتێ���ك وتی من‬ ‫ئێس���تا تەنی���ا ئەندامێكی ئاس���ایی یەكێتی‬ ‫نیشتمانیم‪ .‬بەاڵم كۆسرەت رەسول جیاوازەو‬ ‫هەڵەیەك���ی لەمجۆرەی نەك���ردووە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ئەگەر كاریگەریی بەرهەم س���الحی لەس���ەر‬ ‫نەبوای���ە‪ ،‬دەیتوانی لەن���او یەكێتی بەخاوەن‬ ‫هێ���زو پێگەیەكی باش���یش بمێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەرگیز نەدەكرا بەكەسی یەكەمی ناو یەكێتی‪.‬‬ ‫لەروویەكی دیكەیش���ەوە گرفتی كۆس���رەت‬ ‫رەس���ول وەكوو بەره���ەم نییە‪ ،‬كۆس���رەت‬

‫ناتوان���ێ وەك بەرهەم بڵێ م���ن ئەندامێكی‬ ‫ئاساییم لەناو یەكێتی‪،‬هەروەها ئەگەر دۆخی‬ ‫بەره���ەم ه���ەر بەمش���ێوەیە لەن���او یەكێتی‬ ‫نیش���تمانی بەردەوام بێت‪ ،‬زەحمەت نییە بۆ‬ ‫ئەو بای بای لەیەكێتی بكات‌و لەش���وێنێكی‬ ‫دیك���ە بگیرس���ێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم بۆ كۆس���رەت‬ ‫بەجێهێش���تنی یەكێت���ی وەك خواردنەوەی‬ ‫پەرداخێ���ك ژەهر وای���ە‪ ،‬ئاخ���ر ئەزموونی‬ ‫كۆس���رەت‌و بەرهەم سالح ئاسمان‌و رێسمانن‪،‬‬ ‫بۆیە كۆس���رەت بەهیچ ش���ێوەیەك ناتوانێت‬ ‫بای ب���ای لەیەكێتی بكات‪ ،‬بەاڵم كۆس���رەت‬ ‫چۆن پەس���ندی ئ���ەم بەیاننامەیەی كرد كە‬ ‫تێیدا وەك ناوەندی بڕیار خۆیان راگەیاند ؟‪،‬‬ ‫بێگومان ئ���ەوە یەكێك لەهەڵە مێژووییەكانی‬ ‫كۆس���رەت بوو‪ ،‬هەڵ���ەی دووەمیش ئەوەبوو‬ ‫كاتێك لەگەڵ بەرهەم ساڵح چوونە سەردانی‬

‫‪19‬‬

‫تاڵەبانی لەدەباش���ان‪ ،‬هێرۆخان پێش���وازی‬ ‫لێنەكردن‪ ،‬ئەمە زەنگێكی یەكجار مەترسیدار‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم ئەگەر كۆس���رەت بەتەنیابچوبایە‬ ‫هێرۆخان پێشوازی لێدەكرد‪ ،‬كەواتە تا ئێستا‬ ‫چارەنووسی كۆسرەت‌و بەرهەم لەناو یەكێتی‬ ‫نیش���تمانی یەك چارەن���ووس نییە‪ ،‬كێرڤی‬ ‫كۆسرەت باش���ترو بەهێزترە‪ ،‬چونكە بەرهەم‬ ‫بەت���ەواوی لەالیەن هێرۆ خانەوە ئاوت كراوە‪،‬‬ ‫ئەی كۆس���رەت چیدەكات ؟ هەموو زانیاری‌و‬ ‫شیكردنەوە زانس���تییەكان ئەوەمان پێدەڵێن‬ ‫ئەگەر كۆسرەت رەسوول هەر لەژێر كاریگەریی‬ ‫بەرهەم س���الحدا بمێنێتەوە‪ ،‬دوا جار دۆخی‬ ‫ئەو لەدۆخی بەره���ەم خراپتر دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر لێ���ی جیا بێتەوە تا رادەیەك دەتوانێ‬ ‫لەناو یەكێتی سەنگ‌و هێزی خۆی بپارێزێت‪،‬‬ ‫ئایندەش جوانتر روونیدەكاتەوە‪.‬‬

‫ستراتیژی گۆڕینی جەماوەری دەنگدەر بۆ جەماوەری بینەر‪ ...‬پاشماوە‬ ‫ئ���ەوەی بۆ م���ن لێ���رەدا سەرنجڕاکێش���ە‬ ‫ئ���ەو خاڵەیە ک���ە حیزب���ی ک���وردی توانای‬ ‫الس���اییکردنەوەی تیمێکی فوتبۆڵێنیشی نییە‪،‬‬ ‫واتە ناتوانێت هیچ هێزێکی نوێ دروس���تبکات‪،‬‬ ‫تاوەک���و تواناکان���ی دانەبەزێت‌و ل���ە گەمەی‬ ‫سیاس���ییدا لێهاتوویی خۆی بە کەسانی نوێوە‬ ‫نیش���انبدات‪ .‬بە پێچەوانەی تیمی فوتبۆڵەوە‪،‬‬ ‫گەمەکەرەکان���ی حیزب���ی ک���وردی لەگ���ەڵ‬ ‫پیربوونیان بەهێزتر دەبن‪.‬‬ ‫ستراتیژی گۆڕینی جەماوەری دەنگدەر بۆ‬ ‫جەماوەری بینەر‬ ‫پێش���بینیکردنی داهات���ووی ئ���ەم حیزبانە‬ ‫کارێکی ئاس���ان نییە‪ ،‬چونکە ش���ەرعییەتیان‬ ‫ل���ە دەنگدەرەکانیان���ەوە وەرناگ���رن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ل���ە س���تراتیژی پاوانکردن���ی دەس���ەاڵتدایە‬ ‫ک���ە لەڕێ���گای کۆنترۆڵی ک���ۆی جومگەکانی‬ ‫ئابووریی‌و س���ەربازیی‌و ئەمنی���ی‌و میدیاییەوە‬ ‫س���ەرچاوەدەگرێت ک���ە س���ااڵنێکی زۆرە ب���ە‬ ‫پارەی قاچاخی نەوت بەشێوەیەکی ستراتیژانە‬

‫ئیش لەس���ەر بەرفراوانکردن‌و سەقامگیرکردنی‬ ‫دەک���ەن‪ .‬حیزب���ەکان وش���یارن بەرامب���ەر بە‬ ‫بچووکبوونەوەی پێگ���ەی جەماوەریی خۆیان؛‬ ‫ه���ەر ئەم واقیعە تاڵەش���ە وای���ان لێ دەکات‬ ‫س���تراتیژی مۆدێرن دابڕێ���ژن‌و میکانیزمی تر‬ ‫بەکاربهێنن بۆ بەرهەمهێنانی جەماوەر‪ .‬یەکێک‬ ‫ل���ەو میکانیزمانەش بریتییە ل���ە دامەزراندنی‬ ‫ئیپمراتۆرییەت���ی میدیایی زەب���ەالح تاوەکو لە‬ ‫رێگایەوە قەرەبووی ئەو شکستە جەماوەرییەی‬ ‫پێبکەن ک���ە لەکاتی هەڵبژاردن���دا رووبەڕووی‬ ‫دەبنەوە‪.‬‬ ‫من ئەم س���تراتیژە بە ”س���تراتیژی گۆڕینی‬ ‫جەماوەری دەنگ���دەر بۆ جەم���اوەری بینەر“‬ ‫ناودێڕدەک���ەم‪ .‬بیرۆک���ەی ئەم س���تراتیژەش‬ ‫ک���ە بەڕای من تا ڕادەیەکی باش س���ەرکەوتوو‬ ‫بووە‪ ،‬زۆر ئاسانە‪ .‬گۆڕینی چەمکی هاواڵتی لە‬ ‫هاواڵتی دەنگدەرەوە بۆ هاواڵتی بینەر ئامانجی‬ ‫دروس���تکردنەوەی جەماوەرە بۆ ئەو حیزبانەی‬ ‫کە پێگ���ەی جەماوەرییان بەرەو کزی‌و الوازیی‬ ‫دەڕوات‪ .‬ئەم حیزبانە بە پارە‌و هەڕەشە‌و فشار‬ ‫دەتوان���ن وەالئەتی کەرتێک���ی کۆمەڵگا بکڕن‪،‬‬

‫بەاڵم بە میدیا دەتوانن ئاراستەی سایکۆلۆژی‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژی���ی جەماوەر بکەن‪ .‬ئەوان توانیویانە‬ ‫بە پارەی نەوت ژمارەیەکی زۆر لە نووس���ەر‌و‬ ‫رۆژنامەنووس‌و هونەرمەندان دەس���تەمۆبکەن‪،‬‬ ‫رووبەرێک���ی ش���ێوەئازاد ل���ە ئیش���کردن‌و‬ ‫قس���ەکردن‌و ڕادەربڕین بۆ ئەم کەرتە گرنگەی‬ ‫کۆمەڵ���گای ئێمە ل���ە دەزگاکان���ی راگەیاندنی‬ ‫خۆیان���دا فەراهەمبک���ەن‪ .‬ئەوەی ئاش���کرایە‬ ‫حیزب���ە کوردییەکان تەنها س���ودیان لەپارەی‬ ‫دزراوی ن���ەوت وەرنەگرتووە ب���ۆ دامەزراندنی‬ ‫ئەم ئیمپراتۆرییەتە نوێیانە‪ ،‬بەڵکو س���ودیان‬ ‫لەم دۆخی قەیرانە گەورە داراییەش وەرگرتووە‬ ‫کە الن���ی ک���ەم ش���ەرعییەتی ئابووریی نەک‬ ‫ئەخالقی���ی بە کارکردن ل���ەم دەزگا حیزبییانە‬ ‫دەدات‪ .‬ئەوەی لەوەش ئاش���کراترە ئەوەیە کە‬ ‫نە ئامادەبوونی ئ���ەم نوخبەیە لەو دەزگایانە‌و‬ ‫نە داوەتکردنی���ان بۆ گفتوگۆکانی بەرنامەکانی‬ ‫ناو ئ���ەو دەزگایان���ە‌و نە نووس���ینەکانیان لە‬ ‫رۆژنامەکان���ی حی���زب‪ ،‬ناتوانێ���ت بچووکترین‬ ‫دەستکاری هاوکێشەی دەسەاڵت بکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ش���ەرعییەتێکی درۆزنانە بە ڕووبەرێکی ئازادی‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫نوێرتین هه‌واڵ ‪ ...‬زۆرترین زانیاری‬ ‫ونبون‬

‫ی ( كه‌مال رش���ید حس���ن )‬ ‫ی كۆمپانیایی ( كه‌مال رشیدحس���ن) ونبو‌ه به‌ناو ‌‬ ‫* هه‌ویه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ ‌هی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪1656 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/18 :‬‬

‫وەهمیی دەدات ک���ە ئەوان بە خوێنەر‌و بینەر‌و‬ ‫بیس���ەرەکانیان دەفرۆش���نەوە‪ .‬ئەوان پێمان‬ ‫دەڵێ���ن تەماش���اکەن‪ ،‬چ ئەدیبێک���ی گەورەی‬ ‫گەلەکەمان‌و چ رۆش���نبیر‌و ڕۆژنامەنووس���ێکی‬ ‫ن���اودار الی ئێم���ە دەنووس���ێت‌و بەرنام���ەی‬ ‫هەی���ە‪ .‬ئەوەی ئ���ەوان مەبەس���ت‌و ئامانجیانە‬ ‫پێیبگەن ستراتیژێکی ترە؛ ئەویش ستراتیژیی‬ ‫کۆکردن���ەوەی خوێنەر‌و بین���ەرە لەڕێگای ئەو‬ ‫نووسەر‌و ئەدیب‌و هونەرمەندە ”بێالیەن“انە کە‬ ‫لە ڕۆژنامە‌و بەرنامە‌و پرۆگرامەکانیان دەنووسن‌و‬ ‫کاردەک���ەن‪ ،‬تاوەک���و لە چرکەس���اتی خۆیدا‬ ‫هەمان ئەو بینەرانە بکەن بە گوێگری هەندێک‬ ‫ئاراس���تەی س���تراتیژیی سیاس���یی‌و حیزبیی‪.‬‬ ‫ئەوان بەو نووسەر‌و رۆژنامەنووسانە بینەرێکی‬ ‫بەرچاو کۆدەکەنەوە‪ ،‬هەم���ان ئەو بینەرانەش‬ ‫بەکاردەهێنن بۆئەوەی لەکاتی ڕووداوی گرنگ‌و‬ ‫ملمالنێی هەس���تیاردا مانیپولەیشنیان بکەن‌و‬ ‫هەواڵی درۆیان پێ بڵێن‪ .‬ئامانج لێرەدا ئەوەیە‬ ‫کە ب���ە بۆنەی ئەم نوخبەی���ەوە جەماوەرێکی‬ ‫گ���ەورە ل���ە گوێگ���ر‌و خوێنەر دروس���تبکەن‪،‬‬ ‫بۆئەوەی لە کاتی خۆیدا ئیشیان لەسەر بکەن‪.‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪1557 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/4 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحیی��� ‌هی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (ابراهیم حس���ن محمد )‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )8854‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌هی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌تی‌‬

‫عدد‪1471 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/8/29 :‬‬

‫هەموو نووس���ەر‌و رۆشنبیرێک دەتوانێت بڕوات‬ ‫بۆ بەرنامەکانیان‌و بێ سانس���ۆر قس���ە لەسەر‬ ‫ڕۆڵی رۆش���نبیر بکات‌و لەسەر عەقڵ‌و بونیادی‬ ‫سیس���تەم بنووس���ێت‪ ،‬تەنانەت بە دیکتاتۆر‌و‬ ‫فاش���یش لەقەڵەمیان بدات‪ ،‬بەاڵم هەر بینەری‬ ‫ئ���ەو بەرنامان���ە‌و خوێنەری ئەو نووس���ینانە‪،‬‬ ‫ل���ە کاتی پێویس���تدا‪ ،‬گوێبیس���ت‌و خوێنەری‬ ‫ئەوەدەب���ن کە تیرۆرکردنی وی���دات پێدەچێت‬ ‫لەالیەن پەکەک���ەوە ئەنجامدرابێ���ت‌و باس لە‬ ‫بەرپرس���یارێتی پارت���ی نەکات‪ .‬گ���ەر یەکێک‬ ‫لەبەرخات���ری نووس���ەرێکی بەناوبانگیش بێت‬ ‫الپەڕەی بی���روڕای رۆژنامەکانیان بخوێنێتەوە‪،‬‬ ‫ناچارە الپەڕەی یەکەمی تەماشابکات کە پڕێتی‬ ‫لە مانیپولەیش���ن‌و پروپاگەندەی حیزبیی‪ .‬هەر‬ ‫ئەمەش���ە وادەکات س���یحری بێالیەنیی هەموو‬ ‫ئەو کەس���انە لەوێ بەتاڵبێت���ەوە کە دەڵێن‪،‬‬ ‫ئێمە ب���ە ئازادانە قس���ەی خۆم���ان دەکەین‌و‬ ‫نووس���ینی خۆمان دەنووسین‪ ،‬چونکە لەوانەیە‬ ‫الپەڕەی یەکەم نەخوێننەوە یان هەر س���ەیری‬ ‫چاوپێکەوتنەک���ەی خۆیان بکەن‌و تەماش���ای‬ ‫هەواڵ‌و راپۆرتەکانی تر نەکەن‪.‬‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫هاوتەری���ب بەم���ەش س���تراتیژی هێرش���ی‬ ‫ئەلکترۆنی بۆ س���ەر میدیای ئازاد بەردەوامە‌و‬ ‫ک���ەس نازانێت س���ەرچاوەکەی ل���ە کوێوەیە‪،‬‬ ‫گ���ەر بە پارەیەک���ی زۆریش ئەو س���ەرچاوانە‬ ‫بدۆزرێن���ەوە‪ ،‬ئەوا ڕاپێچکردنی���ان بۆ بەردەم‬ ‫یاس���ا‪ ،‬وەکو هەموو تاوانەکان���ی تر مەحاڵە‪.‬‬ ‫هێرشی ئەلکترۆنی دژ بە میدیای ئازاد بەشێکی‬ ‫ستراتیژی کوش���تنی ئەو کەرتەیە لە خوێنەر‌و‬ ‫بینەر کە نایانەوێت جەماوەری ئەوان بن‪.‬‬ ‫کۆی ئەم س���تراتیژە نوێیەش پێماندەڵێت‪:‬‬ ‫حیزبی کوردی چیدی لەناو جەماوەری دەنگدەردا‬ ‫ئیش���ناکات‌و پێویستیش���ی پێ نییە لێیانەوە‬ ‫نزیک بێت‪ ،‬بەڵک���و لەڕێگای میدیاوە جەماوەر‬ ‫دروستدەکات‌و نوخبەی هەڵبژاردەی کۆمەڵگاش‬ ‫دەهێنێت بۆئەوەی ئەم ئەجێندا حیزبییەی بۆ‬ ‫جێبەجێبکات‌و جەماوەریان بۆ دروستبکات‪ .‬بەم‬ ‫چەش���نە گۆڕینی چەمکی جەماوەری دەنگدەر‬ ‫بۆ جەماوەری بینەر‌و خوێنەر‪ ،‬مەترسیدارترین‬ ‫س���تراتیژی نوێی حیزبی کوردییە کە ئابووری‬ ‫قاچاغ‌و نابەرپرسیارێتی نوخبەی خوێندەوار لە‬ ‫کوردستاندا بەرهەمیهێناوە‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪1640 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/18 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (حه‌م ‌ه صاڵح قادر مراوه‌یلی‌)‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌هی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی (‪ )10494‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫عدد‪1602 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/6 :‬‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (حمه‌ س���عید ڕۆستم سعید)‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )10346‬داوا ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك��� ‌ه هاواڵتی‌ (حه‌مه‌ جان محمدامین)‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی (‪ )10811‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (رش���ید س���مین معروف)‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )12505‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪1657 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/18 :‬‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی محمد جهان) خاوه‌ن‬ ‫ی (وه‌ل ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژم���ار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )6149‬داوا ‌‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌م���او‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانیمان بكات���ه‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫باڵوكردنه‌و‌هی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫عدد‪1639 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/18 :‬‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (جمیله‌ نریمان ابراهیم)‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫خ���اوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )3482‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌هی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫عدد‪1549 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/4 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (غریب محمد عارف )‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵت��� ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحیی���ه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )10270‬داوا ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪1650 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/18 :‬‬

‫ی رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪1621 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/8 :‬‬

‫عدد‪1626 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/8 :‬‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵتی‌ (رفعت حس���ێن حس���ن)‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )12240‬داوا ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌هی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (علی‌ حمید نادر) خاوه‌ن‬ ‫ی (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ی دروس���تكردنی‌ خانوو‬ ‫ی ژم���ار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )8786‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌م���او‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانیمان بكات���ه‌وه‌ ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (س���ه‌ردار عبدالكریم محمد)‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌هی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )5640‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫خ���اوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫عدد‪1648 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/18 :‬‬

‫عدد‪1655 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/18 :‬‬

‫عدد‪1624 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/8 :‬‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی فتاح) خاوه‌ن‬ ‫ی (ملیح ‌ه عل ‌‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی (‪ )6325‬داوا ‌‬ ‫ی ژم���ار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌م���او‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانیمان بكات���ه‌و‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫باڵوكردنه‌و‌هی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵتی‌ (ڕۆستم محی‌ الدین ڕۆستم)‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )10311‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵتی‌ (عدنان علی‌ س���عید) خاوه‌ن‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ژم���ار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )9359‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌ خانوو‬ ‫زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌م���او‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانیمان بكات���ه‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫باڵوكردنه‌و‌هی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )544‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/9/20‬‬

‫ئەمڕۆ خەاڵتی باشترین کۆمەڵە شیعری ساڵ لەشاری لەندەن دەبەخشرێت‬ ‫کتێبەکەی چۆمان هەردی کە جوانیی شیعر‌و وەحشەتی سیاسەتی پێکەوە‬ ‫گرێداوە‪ ،‬لەناو لیستی باشترین کۆمەڵە شیعری ساڵدایە‬

‫کاری وەرگێڕانی���دا‪ ،‬کتێب���ی "دەربەندی‬ ‫پەپوولە"ی شێرکۆ بێکەسی وەرگێڕاوتە‬ ‫سەر زمانی ئینگلیزی‌و لەماوەی داهاتوودا‬ ‫لەئینگلت���ەرا بەچ���اپ دەگەیەنرێت‪ .‬ئەو‬ ‫ڕای وای���ە "گەر ئ���ەم رووداوە ئەدەبیی‌و‬ ‫کارە ئەکادیمییانە هی هەر نووس���ەرێکی‬ ‫پیاو بوونایە‪ ،‬گرنگی���ی‌و بەهایەکی تری‬ ‫بۆ میدیای حیزبی���ی‌و ناحیزبیی کوردیی‬ ‫دەبوو‪ ،‬چونکە سیاس���ەتی رۆشنبیرییان‬ ‫سیاسەتێکی ئینتیقائیی پیاوانەیە‪".‬‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫بەخشینی خەاڵتی فۆروەرد لەمێژووی‬ ‫ئەدەبیاتی واڵتی بەریتانیادا‪ ،‬رووداوێکی‬ ‫ئاسایی نییە‪ .‬بۆ یەکەمینجاریش‬ ‫لەمێژووی کوردا‪ ،‬کۆمەڵە شیعری‬ ‫ژنەشاعیرێکی کورد لەناو لیستی‬ ‫خەاڵتی بەناوبانگی فۆروەردی‬ ‫‪ Forward Prizes‬ساڵی ‪2016‬دایە‪.‬‬ ‫لەئێوارەی ئەمڕۆدا‪20 ،‬ی سیپتێمبەر‪،‬‬ ‫لەئاهەنگێکی ئەدەبیی گەورەدا لەهۆڵی‬ ‫‪ Royal Festival‬شاری لەندەن‪ ،‬ناوی‬ ‫براوەی باشترین کۆمەڵە شیعری ساڵ‬ ‫کە لەالیەن دەزگای ‪Forward Arts‬‬ ‫‪Foundation‬ەوە رێکدەخرێت‪ ،‬ئاشکرا‬ ‫دەکرێت‪ .‬خانمە شاعیری کوردستانی‬ ‫باشوور‪ ،‬د‪ .‬چۆمان هەردی‪ ،‬یەکێکە لەو‬ ‫شاعیرانەی کە کتێبە نوێکە ی ‪dConsi‬‬ ‫‪" ering the Women‬رامان لەژنان"‬ ‫لەناو ئەو پێنج کۆمەڵە شیعرەدایە کە‬ ‫بۆ خەاڵتی ئەمساڵ هەڵبژێردراوە‪.‬‬ ‫"خەاڵتی فۆروەرد بۆ باشترین کۆمەڵە‬ ‫شیعری ساڵ" یەکێکە لەو سێ خەاڵتەی‬ ‫ک���ە س���ااڵنە دەزگای بەناوبانگ ی ‪rFo‬‬ ‫‪( ward Arts Foundation‬فاوندەیشنی‬ ‫هونەری���ی ف���ۆروەرد) دەیبەخش���ێت بە‬ ‫باشترین شاعیران‪ .‬سێ خەاڵتەکە بریتین‬ ‫ل���ە‪ :‬یەکەم‪ ،‬خەاڵتی باش���ترین کۆمەڵە‬ ‫شیعری ساڵ‪ .‬دووهەم‪ ،‬خەاڵتی باشترین‬ ‫یەکەمی���ن بەرهەم���ی کۆمەڵە ش���یعری‬ ‫شاعیرێک‪ .‬خەاڵتی سێهەمیشیان بریتییە‬ ‫لەخەاڵتی باشترین شیعری ساڵ‪.‬‬ ‫هەموو س���اڵێک لیژنەیەک���ی داوەریی‬ ‫کە لەکۆمەڵێک شاعیر پێکهاتووە‪ ،‬پێنج‬ ‫لەنایابترین کۆمەڵە ش���یعری ساڵ‌و پێنج‬ ‫لەباش���ترین یەکەمین بەرهەمی کۆمەڵە‬ ‫ش���یعری ش���اعیرێک‌و پێنج لەباشترین‬ ‫شیعری س���اڵ هەڵدەبژێرن‌و بڕیار لەسەر‬ ‫براوەکان���ی خەاڵتەکان دەدەن‪ .‬پاش���ان‬ ‫لەڕێوڕەسمێکی گەورەی ئەدەبییدا ناوی‬ ‫براوەکان ئاش���کرادەکرێن‌و خەاڵتەکانیان‬ ‫پێشکەشدەکرێت‪ .‬کتێبی (رانان لەژنان)‬ ‫ی چۆم���ان هەردیش یەکێک���ە لەو پێنج‬ ‫کۆمەڵ���ە ش���یعرەی کە ب���ۆ پۆلبەندی‬ ‫خەاڵتی یەکەم‪ ،‬واتە "خەاڵتی باش���ترین‬ ‫کۆمەڵە شیعری ساڵ" ناوزەد کراوە‪.‬‬ ‫ئ���ەم خەاڵتان���ەی دەزگای ف���ۆرۆرد‬ ‫بەناوبانگترین‌و نایابترین خەاڵتی شیعرە‬ ‫لەبەریتانیا‌و بەهاو ش���وێنگەیەکی دیاری‬ ‫لەواڵتی ئینگڵت���ەرا‌و ئەدەبی جیهانییدا‬ ‫هەی���ە‪ .‬ژمارەیەکی زۆر لەو ش���اعیرانەی‬ ‫ئەم خەاڵتەی���ان وەرگرتووە‪ ،‬کەس���انی‬ ‫ن���اودار‌و کاریگەری ناو کای���ەی ئەدەبی‬ ‫مۆدێرنی ئینگلیزیین‪ .‬لەسااڵنی رابردوودا‬ ‫شاعیرانی ناوداری وەک شەیمەس هینی‬ ‫(ئیرلەندە)‪ ،‬دۆن پاتەرسن (سکۆتلەندا)‪،‬‬ ‫ش���ۆن ئۆبرایەن‪ ،‬تێد هی���وز‪ ،‬کارۆڵ ئان‬ ‫دەف���ی‌و تۆم���اس گەن ئ���ەم خەاڵتەیان‬ ‫وەرگرتووە‪.‬‬

‫ش���ایانی باس���ە دەزگای‬ ‫‪ Arts Foundation‬لەس���اڵی ‪١٩٩١‬دا‬ ‫لەالیەن "ویلیەم س���ێگهارت"ەوە دامەزرا‬ ‫کە ناشرێکی بەناوبانگ‌و شەیدای شیعرە‬ ‫کە دەیویس���ت کەشکۆڵێک هەبێت تیایدا‬ ‫باشترین شیعرەکانی ساڵ چاپ ببێت‪.‬‬ ‫‪Forward‬‬

‫س���ەرەڕای خەاڵتەکانی ف���ۆروەرد بۆ‬ ‫ش���یعر‪ ،‬دەزگا ی‬ ‫‪ dation‬س���ااڵنە سەرپەرش���تی کار‌و‬ ‫چاالکییەکانی "ڕۆژی نەتەوەیی ش���یعر"‬ ‫لەبەریتانی���ا دەکات‌و هەموو س���اڵێکیش‬ ‫"کەشکۆڵی باش���ترین شیعرەکانی ساڵ"‬ ‫چاپ���دەکات‪ .‬مەبەس���ت ل���ەم چاالکییە‬ ‫ئەدەبی���ی‌و خەاڵتان���ەش دۆزین���ەوە‌و‬ ‫پشتگیریکردنە لەبەهرە‪ ،‬بەرفراوانکردنی‬ ‫حەزی ش���یعر الی خوێنەرانی سەرجەم‬ ‫چی���ن‌و توێ���ژەکان‪ ،‬پش���تگیریکردنە‬ ‫لەشاعیرانی سەر بە توێژی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫رەگەزی جیاواز‪ .‬هەروەه���ا هەوڵدانێکە‬ ‫بۆ زیادکردن���ی کاری پێکەوەیی لەنێوان‬ ‫شاعیران‌و نمایش���گەرەکان‪ ،‬موزیکژەن‪،‬‬ ‫هونەرمەن���د‪ ،‬فلیم���کار‪‌،‬و داهێن���ەرە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان‪ .‬ئەم کەشکۆاڵنە تەنها‬ ‫بۆ ئەدەبدۆستان جێگای سەرنج نەبوون‪،‬‬ ‫بەڵکو لەالیەن خەڵکانێکەوە کە شارەزای‬ ‫ش���یعریش نەب���وون جەم���اوەری زۆری‬ ‫هەبوو‪.‬‬ ‫‪nForward Arts Fou‬‬

‫د‪ .‬چۆمان هەردی لەلێدوانێکی تایبەتدا‬ ‫بۆ رۆژنام���ەی ئاوێنە باس لەهەڵبژاردنی‬ ‫دەکات ب���ۆ لیس���تی خەاڵتەکە‌و دەڵێت‪،‬‬ ‫"دیارە هەموو ش���اعیرێک خەون بەوەوە‬ ‫دەبینێ���ت رۆژێک لەرۆژان ن���اوی بچێتە‬ ‫ئەو لیس���تەوە‪ .‬گەر لەناو ئەو لیستەشدا‬ ‫کتێبەکەی بە باش���ترین کۆمەڵە شیعری‬ ‫س���اڵ هەڵبژێردرێ���ت‪ ،‬ئ���ەوا بێگومان‬ ‫بەهاکەی گەورەترە‪ ".‬پرس���ی سەرەکیی‬ ‫چۆمان هەردی لەئێس���تادا ئەوە نییە کە‬ ‫خەاڵتەک���ە وەردەگرێت ی���ان نا‪ ،‬چونکە‬ ‫وەک خ���ۆی دەڵێت‪" :‬ب���ەدەر لەوەی کە‬ ‫ئای���ا خەاڵتەکە وەردەگرم یان نا‪ ،‬خودی‬ ‫هەڵبژاردنی کتێبە نوێکەم بۆ ناو لیستی‬ ‫فۆروەرد‌و بانگهێشتکردنم بۆ ئەو ڕێورەسمە‬ ‫ئەدەبیی���ە گەورەی���ەی ش���اری لەندەن‬ ‫کە پێش ئاش���کراکردنی ناوی براوەکان‬ ‫چەن���د ش���یعرێکی تێ���دا دەخوێنمەوە‪،‬‬ ‫دەستکەوتێکی رەمزیی گەورەیە بۆ من‪".‬‬ ‫چۆمان ه���ەردی لەدێ���ژەی لێدوانەکەیدا‬ ‫گوتی‪" ،‬هەڵبژاردنی کتێبەکەم بۆ لیستی‬ ‫باشترین کۆمەڵە شیعری ساڵ‪ ،‬گەیاندنی‬ ‫دەن���گ‌و ڕەنگ���ی ژنان���ی دەربازبووانی‬ ‫ئەنفالەب���ە شیعردۆس���تانی جیه���ان‌و‬ ‫نیش���اندانی ئەو رەهەندە جێندەرییانەی‬ ‫جینۆسایدە کە هیچ کتێبێکی سیاسیی‌و‬ ‫ئەکادیمیی ناتوانێت تەعبیری لێبکات‪".‬‬ ‫لەس���ەردەمێکدا ک���ە پرس���ی کورد‌و‬ ‫جینۆس���ایدی گەل���ی ک���ورد ل���ەڕووە‬ ‫نەتەوەییەک���ەی‌و ژنان���ی ک���ورد لەرووە‬ ‫جێندەرییەکەی لەس���ەر دەستی داعش‪،‬‬ ‫بابەت���ی گەرمی ناو میدی���ای جیهانیین‪،‬‬ ‫هەڵبژاردنی ئەم کتێبەی چۆمان هەردیش‬ ‫لەئاس���تی ئەدەبیدا بۆ ناو لیس���تی ئەو‬ ‫خەاڵتە‪ ،‬هەنگاوێکی گرنگی ئەدەبییە بۆ‬ ‫تێڕامان لەو پرسە جێندەریی‌و نەتەوەییە‪.‬‬

‫من هیچ‬ ‫چاوەڕوانیەکی‬ ‫پرۆفیشنااڵنەم‬ ‫لەمیدیای کوردی‬ ‫نەماوە‪ ،‬چونکە‬ ‫میدیایەکە پیاو‬ ‫بەڕێوەی دەبات‌و‬ ‫ستراتیژی‬ ‫رۆشنبیرییەکەشی‬ ‫عەقڵییەتی پیاو‌و‬ ‫ئینتیمای حیزبیی‬ ‫دیاریدەکات‬ ‫لەو بارەیەش���ەوە چۆم���ان هەردی باس‬ ‫لەئاڵۆزی���ی پەیوەندی نێ���وان بەرهەمی‬ ‫ئەدەبیی‌و پرس���ی جینۆساید دەکات‌و بە‬ ‫ئاوێنەی گ���وت‪" ،‬پێکەوەگرێدانی جوانی‬ ‫شیعر‌و وەحشەتی سیاسەت تەحەدایەکی‬ ‫گەورەی ناو دونیای ئەدەبە‪ ".‬ئەو لەدرێژەی‬

‫لێدوانەکەیدا گوتی‪" ،‬من س���ااڵنێکی زۆر لێکیان جیا بکاتەوە‪".‬‬ ‫بەهۆی کارە ئەکادیمییەکەمەوە لەس���ەر‬ ‫د‪ .‬چۆم���ان ه���ەردی ڕەخن���ەی توند‬ ‫دەربازبووانی ژنانی ئەنفال کە بۆ پۆست‬ ‫دکتۆراکەم پێی هەڵسام‪ ،‬تەنها سەرقاڵی ئاراس���تەی میدی���ای ک���وردی دەکات‌و‬ ‫کارێکی مەیدانی نەب���ووم‪ ،‬بەڵکو ڕۆژانە دەڵێ���ت‪" ،‬م���ن هی���چ چاوەڕوانیەک���ی‬ ‫لەنزیکەوە لەژان‌و خ���ەون‌و ژیانی ژنانی پرۆفیشنااڵنەم لەمیدیای کوردی نەماوە‪،‬‬ ‫ئەنف���ال ڕادەم���ام‪ ،‬بوونەوەرگەلێک کە چونکە میدیایەکە پیاو بەڕێوەی دەبات‌و‬ ‫تەنها ژمارە نین لەناو ئامارەکاندا‪ ،‬بەڵکو ستراتیژی رۆشنبیرییەکەشی عەقڵییەتی‬ ‫ئەزموونکردنی ژیان���ن لەناو جوگرافیای پیاو‌و ئینتیمای حیزبی���ی دیاریدەکات"‪.‬‬ ‫تیرۆردا‪ ".‬ئەم کۆمەڵە ش���یعرە نوێیەشی ش���ایانی باسە س���ااڵنێکە چوار شیعری‬ ‫کە بەزمانی ئینگلیزی نوسیویەتی‪ ،‬وەک چۆمان هەردی لەقوتابخانەکانی ئینگلتەرا‬ ‫خۆی دەڵێ���ت‪" :‬فۆرمێک���ە لەریپۆرتاژە لەبەشی ئەدەبی ئینگلیزی دەخوێنرێت‪،‬‬ ‫شیعر‪ ،‬ئەزموونکردنی دڕندەیی سیاسەتە کە تاوەکو ئەمڕۆ هیچ شاعیرێکی کورد‌و‬ ‫لەس���ەر جەس���تەی ژنانی نەتەوەیەک‌و خۆرهەاڵتی ناوین ش���یعریان نەخراوەتە‬ ‫نیش���اندانی رەهەن���دە جێندەرییەک���ەی ناو سیس���تەمی خوێندنی ئینگلیزییەوە‪،‬‬ ‫ئەدەبی جینۆس���ایدە لەپرۆسەی ئەنفالی خاوەن���ی چەندین دانپیانانی ش���یعریی‌و‬ ‫هەشتاکاندا‪ ".‬فرانک ستارتئەپ‪ ،‬یەکێک ئەکادیمییە کە لەالیەن دەزگا بەناوبانگە‬ ‫لەرانەرەکان���ی کتێبی "رام���ان لەژنان" ئەدەبی‌و ئەکادیمییەکان���ی ئینگلتەراوە‬ ‫دەنووسێت‪" :‬شیعرەکانی چۆمان هەردی پێی بەخش���راوە‪ ،‬جگە لەم هەڵبژاردنەی‬ ‫راستەوخۆ دەمانبەنە ناو ئەو کەسانەوە ف���ۆروەرد ب���ۆ ناو لیس���تی باش���ترین‬ ‫کە لەکارەس���اتەکاندا دەژین‌و ئەزموونی کۆمەڵ���ە ش���یعری س���اڵ لەئینگڵتەرا‪،‬‬ ‫ژان دەک���ەن‪ ،‬دەنگی���ان دەبیس���تین‌و کتێبی "رامان لەژن���ان" لەالیەن گۆڤاری‬ ‫‪The Skinny‬وە بە یەکێک لەباش���ترین‬ ‫ئەزموونەکانیان بەشدەکەین‪".‬‬ ‫دوازدە کتێبی هاوینی ‪ 2015‬هەڵبژێردرا‌و‬ ‫چۆمان هەردی لەده‌قی شیعری "کەمپی لەالی���ەن رێکخ���راوی کۆمەڵ���ەی کتێبی‬ ‫ش���یعریش (‪)poetry book society‬‬ ‫دوبز‪ ،‬زیندانی ژنان"دا دەڵێت‪:‬‬ ‫رێکۆمێندەیش���نی وەرگرت بۆ باش���ترین‬ ‫"خۆ ت���ۆ نامری���ت! ئەو کات���ەی کە کتێبی زس���تانی ‪ .2015‬کتێبی پۆس���ت‬ ‫دکتۆراکەی د‪ .‬چۆمانش لەالیەن دەزگای‬ ‫دەتەوێت نامریت‬ ‫ئەو کاتەش نا کە کوڕەکەت لەباوەشتا ‪Yankee Book Peddler‬وە وەکو یەکێک‬ ‫لەباشترین کتێبە ئەکادیمییەکانی ساڵی‬ ‫هەڵدەوەرێت و‬ ‫دەگری تا ئ���ەو کاتەی چیتر ناتوانێت ‪ 2011‬هەڵبژێردراوە‌و لەس���اڵی ‪2013‬شدا‬ ‫وەرگێڕدراوەتە س���ەر زمان���ی تورکیی‪،‬‬ ‫بگری‪،‬‬ ‫کاتێ���ک دواهەمی���ن ش���ت ک���ە لێتی کەچی تاوەکو ئەمڕۆ کتێبخانەی کوردی‬ ‫لێی بێبەریی���ە‪ .‬د‪ .‬چۆمان هەردی جگە‬ ‫داوادەکات "خەیارێکە"‪،‬‬ ‫ت���ۆش نەعلێکی س���ەوزی دەدەیتێ تا لەوەرگێڕانی ش���یعری هەندێک لەشاعیرە‬ ‫ناودارەکان���ی ک���ورد‪ ،‬لەوێن���ەی کەژاڵ‬ ‫بیمژێت‪،‬‬ ‫چونک���ە دەزانیت ل���ەوە دەرچووە کە ئەحم���ەد‌و دالوەر قەرەداخی‪ ،‬لەنوێترین‬

‫ئەم دەزگای���ە لەالیەن ‪Arts Council‬‬ ‫‪( England‬شارەوانی هونەر لەئینگلتەرە)‬ ‫وە پش���تگیری مادی لێدەکرێت‪ ،‬هاوکات‬ ‫لەگەڵ دەزگای جۆن ئێلەرمەن‪ ،‬دەزگای‬ ‫ئێس���می فێربێرن‌و دەزگای رۆتش���یڵد‌و‬ ‫فیلیکس دێنیس‪.‬‬

‫ئەمس���اڵ ‪25‬هەمی���ن س���اڵیادی‬ ‫دامەزراندنی ئ���ەم دەزگایەیە‌و بۆ ‪25‬هەم‬ ‫جاریش کەش���کۆڵی س���ااڵنەی فۆروەرد‬ ‫کەوتۆتە بازاڕەوە‪ .‬ویلیەم سێگهێرت کە‬ ‫ئەمینداری گشتی ئەم دەزگایەیە سەبارەت‬ ‫بەم کەش���کۆڵە دەڵێت‪" :‬لەنەوەدەکاندا‬ ‫بەریتانی���ا‌و ئیرلەندا جی���اواز بوون‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە زۆر ئاس���ایی بوو کە کەشکۆڵی‬ ‫گرنگی ش���یعری س���ەدەی بیستەم چوار‬ ‫ئەوەندەی ژن شاعیری پیاوی تێدا بێت‪،‬‬ ‫کە هەموویان یان زۆرینەیان سپی‪-‬پێست‬ ‫ب���وون‪ .‬گەر کەس���ێک کەش���کۆڵەکانی‬ ‫ف���ۆروەردی س���اڵەکانی راب���وردوو‬ ‫بخوێنێتەوە‪ ،‬دەبینێت کە چۆن دەکرێت‬ ‫گۆڕانکاری ڕووبدات‪".‬‬

‫خۆ به‌زلزانی سه‌كرده‌ی پارته‌كان ئه‌م هه‌رێمه‌ به‌ره‌و كوێ ده‌به‌ن؟‬ ‫سه‌باح یاسین‬ ‫ب���ۆ س���ه‌د س���اڵ ده‌چێ���ت‪ ،‬كورد‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ واڵتی‌ عێراقدا به‌رخودان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ت���ا ئه‌م���ڕۆ نه‌مایه‌‌و‬ ‫نه‌ده‌ستمایه‌‌و نه‌سه‌رمایه‌كی‌ مرۆیی شك‬ ‫نابات تا به‌شێوه‌پیه‌كی‌ ئارام له‌پاڵێدا‬ ‫پالنی ژیانی داهاتو داڕێژێت‌و چاوه‌ڕوانی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌ی ب���كات‪ .‬ئه‌گه‌رچ���ی‬ ‫به‌رخوردانی به‌كۆم���ه‌ڵ ـ كۆڕه‌وه‌كه‌ی‬ ‫‪ ١٩٩١‬ـ س���ه‌رنجی ده‌س���ه‌اڵتدارانی‬ ‫جیهانی‌ ب���ۆ ناره‌وای���ی‌و كۆمه‌ڵكوژی‬ ‫سه‌دام راكێشا‪ .‬ده‌رئه‌نجامیش ئه‌وه‌ش‬ ‫ناوچ���ه‌ی ئ���ارام دروس���تكرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ركرده‌ی پارته‌كان ئه‌وه‌ندی كاریان‬ ‫بۆ ده‌سه‌اڵت‌و به‌ده‌ستهێنانی سه‌روه‌ت‬ ‫كرد‪ ،‬یه‌ك له‌سه‌ر سه‌دی ئه‌وه‌ كاریان‬ ‫ب���ۆ بیناكردنه‌وه‌ی م���رۆڤ‌و كولتور‬ ‫نه‌ك���رد‪ .‬له‌ئێس���تادا خه‌ڵ���ك باجی‌‬ ‫نه‌زانیی ئه‌وان ده‌دات‪.‬‬

‫له‌بیس���ت‌و پێنچ س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر‌ه‬ ‫به‌رخودانی كوردی فۆرمه‌كه‌ی گۆڕاوه‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌و شه‌ڕڤان بوونه‌ته‌ جێگه‌ی‬ ‫س���ه‌رنجی جیه���ان‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌ركرده‌‬ ‫خۆبه‌زلزانه‌كان له‌و س���ه‌رمایه‌ ره‌مزییه‌‬ ‫ناگ���ه‌ن‪ ،‬كه‌ جیهان���ی مرۆڤایه‌تی بۆی‬ ‫خوڵقان���دون‪ .‬له‌كۆبوون���ه‌وه‌ی پێن���چ‬ ‫قۆڵ���ی پارته‌كاندا‪ ،‬نوێن���ه‌ری نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتووه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ری���كا‪ ،‬به‌ریتانیا‬ ‫به‌نوێن���ه‌ری پارته‌كانی���ان وت "ئێمه‌‬ ‫ناوچه‌ی ئارامان دروس���تكردووه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئێوه‌"‪ .‬ئه‌وه‌ ئاگاداركرانه‌وه‌یه‌ك بو‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌خ���ۆ به‌زلزانی خۆیان بگ ‌هن‌و‬ ‫بزان تا كوێ پێڕاده‌كێشن‪.‬‬ ‫بیرنه‌كردن���ه‌وه‌ی‌ مرۆڤ���ی كورد بۆ‬ ‫په‌روه‌رده‌ی س���ته‌مكاری ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ هه‌س���تی خ���ۆ به‌كه‌مزانینی‌ له‌ال‬ ‫دروستكردووه‌‪ .‬هه‌ر ئه‌وه‌ش وا ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ مرۆڤی ك���ورد نه‌توانێ���ت خۆی‌و‬ ‫به‌رامبه‌ركه‌ی وه‌ك مرۆڤ نه‌ك گه‌وره‌‌و‬ ‫بچ���ووك بخوێنێته‌وه‌‪ .‬بۆ تێگه‌یش���تن‬

‫له‌خۆم���ان‌و ئ���ه‌وان ئ���ه‌م دوو به‌ند‌ه وه‌ك په‌رله‌مانی‌ له‌كارخراو تا ئه‌مڕش‬ ‫ئه‌مه‌ریكیه‌ ده‌خه‌مه‌ ژیر پرس���یاره‌وه‌و كه‌س باس له‌به‌رپرسیار‌و الوازی خۆی‬ ‫ت���ۆش هه‌وڵی خوێن���دوه‌ی خۆت له‌و ناكات‌و ئه‌وی تر تاوانبار ده‌كات‪.‬‬ ‫باره‌یه‌وه‌ بده‌‪:‬‬ ‫‪" .2‬مه‌ڵێ ئه‌مه‌ریكا چی بۆ كردوم‪،‬‬ ‫‪" .1‬گرن���گ ئه‌وه‌ییه‌ توانات هه‌بێت‪،‬‬ ‫خۆت بخه‌یته‌ جێ پێی ئه‌ویی تره‌وه‌"‪ ،‬بپرس���ه‌ له‌خۆت چیت ب���ۆ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫مه‌به‌ست تێگه‌یش���تنه‌ له‌ئه‌وی تر‪ ،‬كه‌ ك���ردوه‌"‪ ،‬به‌واتایه‌كی ت���ر "تۆ" وه‌ك‬ ‫وه‌ك ت���ۆ بیر ناكاته‌وه‌ ی���ان وه‌ك تۆ كوردێ���ك له‌ خۆت بپرس���ه‌‪ ،‬چیت بۆ‬ ‫كارناكات‪ .‬كاتێك تۆو خۆت ده‌خه‌یته‌ م���رۆڤ‪ ،‬كولت���وور‪ ،‬یاس���ا‪ ،‬كۆمه‌ل‪..‬‬ ‫جێ پ���ێ ئه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وس���ا حس���ابێكی هتد ك���ردوه‌‪ ،‬له‌ جێی‌ ئه‌وه‌ی چاوه‌ڕی‬ ‫دروس���تر بۆ كارو بیر ئ���ه‌و ده‌كه‌یت‌و بكه‌یت كارێكت بۆ بكه‌ن‪.‬‬ ‫خ���ۆ به‌زلزانین���ی ئێم��� ‌ه ده‌ردێكی‬ ‫له‌وانه‌ش له‌و رێگه‌ی ‌ه تێگه‌یش���تنێك‬ ‫باشتر له‌سه‌ر خۆت‌و ئه‌وت له‌ال دروست گش���تی‌و كوش���نده‌یه‌‌و پ���ه‌روه‌رده‌ی‬ ‫ببێ���ت‪ ،‬نه‌ك ئه‌و له‌خ���ۆت الوازتر یان خێ���زان‪ ،‬دی���ن‪ ،‬سیاس���ه‌ت ‪ ،‬كۆمه‌ڵ‬ ‫به‌هێزت���ر به‌دی بكه‌یت‌و كار له‌س���ه‌ر س���ه‌رچاوه‌ی ئ���ه‌و ناكرداگاریی���ه‌ كه‌‬ ‫خۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تان‌و ئه‌و هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن مرۆڤی ئێمه‌ به‌ده‌میه‌وه‌ نابه‌رپرسیارانه‌‬ ‫بكه‌یته‌وه‌‪ .‬حكومه‌تی بنكه‌ فراوان وه‌ك ده‌ناڵێنێت‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی به‌رپرسیاربین‬ ‫به‌ره‌ی كوردس���تانی‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ ‪ ،‬پێوسته‌ نه‌ترسین‌و پرسیار له‌الوازی‬ ‫خۆ هه‌ڵخه‌ڵه‌تان‌و ئ���ه‌و هه‌ڵخه‌ڵه‌تان كار‌و بیر خۆمان بكه‌ین‪ ،‬له‌و رێگه‌یه‌وه‌‬ ‫دام���ه‌زرا‪ .‬به‌ره‌ به‌ش���ه‌ڕی‌و كوش���تن مان���ا به‌مرۆڤ بونی خۆمان بده‌ینه‌وه‌‌و‬ ‫كوتایی هات‪ ،‬حكومه‌تی بنكه‌ فراوانش كولتوری كۆمه‌اڵیه‌تیش���مان له‌س���ه‌ر‬

‫بنه‌م���ای‌ ك���ردگاری ببوژێنینه‌وه‌‪ .‬بۆ‬ ‫ئه‌و كاره‌ش ره‌چه‌ش���كاندنی ده‌وێت‌و‬ ‫له‌ئێستاش���دا دو شاس���واری مه‌یدان‬ ‫به‌مه‌سعود بارزانی‌و نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ناس���راون‪ .‬ئه‌وه‌ش واده‌كات‪ ،‬كه‌ داوا‬ ‫له‌ئ���ه‌وان بكه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌دروس���تی‬ ‫ده‌خ���وازن واڵت دروس���ت بكه‌ن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫پێوس���ته‌ راش���كاوانه‌ له‌سه‌ر شاشه‌ی‬ ‫ته‌له‌فیزۆن دایه‌لۆگیكی مرۆڤانه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكات پرسیاركه‌ران له‌و كه‌سانه‌‬ ‫ب���ن‪ ،‬كه‌ رێزی���ان بۆ مرۆڤ���ی خۆیان‬ ‫له‌س���ه‌رو پاره‌‌و ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌ داناوه‌‪.‬‬ ‫به‌دوری نازانم‪ ،‬ئه‌گه‌ر ل���ه‌و دایه‌لوگه‌‬ ‫په‌یمانێكی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی بێته‌ ئاراوه‌و‬ ‫زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵك پش���تگیری لێبكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش مان���ای‌ وای���ه‌ كه‌ پێوس���ت‬ ‫به‌رێفرندۆم ناكات‪ ،‬به‌ڵكو بڕیار تاك‌وو‬ ‫گش���ت له‌وێ���دا وه‌ك كۆڕه‌وه‌كه‌ یه‌ك‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‌و كوردانی جیهان‌و جیهانی‬ ‫ئه‌مڕۆش زیات���ر له‌ ن���ه‌وه‌ده‌كان ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ په‌سند ده‌كات‪.‬‬

‫ی‬ ‫بیرنه‌كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫مرۆڤی كورد‬ ‫بۆ په‌روه‌رده‌ی‬ ‫سته‌مكاری‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫كه‌ هه‌ستی خۆ‬ ‫به‌كه‌مزانینی‌ له‌ال‬ ‫دروستكردووه‌‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫نادییه‌‪ ..‬سومبلێك‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬

‫یه‌حیا به‌رزنجی‬ ‫دواجار نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرت���وه‌كان ده‌رگا ئاس���نینه‌كانی به‌رگه‌ی په‌یامه‌كانی‬ ‫ێ واڵت‌و ئااڵدا بكرێته‌وه‌‌و كچ ‌ه‬ ‫نادییه‌ی نه‌گرت‪ ،‬یه‌كه‌مجار‌ه به‌ڕوی خانمێكی ب ‌‬ ‫ئێزدییه‌ك بكرێت ‌ه باڵوێزی نیازپاكی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م جاریش ‌ه كه‌سێك ده‌ستنیشانكه‌ن‪ ،‬ناو‌و نێوبانگه‌كه‌ی له‌و كه‌شكۆڵه‌دا‬ ‫بێت ك ‌ه پڕ‌ه له‌زریكه‌و ناڵه‌و فرمێس���كی به‌جێماو‪ ،‬ئاخر كێ كۆڵی سه‌رشانی‬ ‫س���ه‌دان چیرۆكی ئه‌و پاكیزان ‌ه بێت ك ‌ه له‌ژێ���ر ره‌حمه‌تی دڕنده‌یی توندڕه‌وی‬ ‫ئاینی به‌زۆر الق ‌ه كران‌‌و به‌هاری عومریان لێ رفاندن‪ .‬بە‌ناوی ئاینێكی تره‌و‌ه‬ ‫ێ ده‌توانێت له‌به‌رده‌م ئه‌و‬ ‫كچه‌كانیان وه‌ك كااڵو ش���تومه‌ك فرۆشتن‪ ،‬ئاخر ك ‌‬ ‫هه‌مو تراژیدیانه‌ بێده‌نگی هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫ئێزدیی���ه‌كان بە‌هۆی جی���اوازی ئاینییه‌وه‌ لە‌ژێردروش���می ئاینی‌و ده‌ق ‌ه‬ ‫ئاینییه‌كاندا مرۆڤبونیان ئه‌تكك���را‪ ،‬نادیی ‌ه ئه‌گه‌ر كوردبێت یان ئێزدی بێت‪،‬‬ ‫الی من سه‌ركه‌وتنی ئازاری مرۆڤه‌كانه‌‪ ،‬زا ‌ڵ بونی هه‌ستی مرۆڤایه‌تیی ‌ه به‌سه‌ر‬ ‫هه‌موو فۆرمه‌كانی دیكه‌دا‪ ،‬ره‌نگ ‌ه له‌هه‌موش���ت باشتر به‌وچاوه‌و‌ه لێی بڕوانین‬ ‫كه‌ ئاوێنه‌یه‌كه‌ هه‌مو كه‌س ده‌توانێت خۆی تیا ببینێت‪.‬‬ ‫نادیی ‌ه به‌و پۆس���ته‌و‌ه ده‌توانێت چی بكات؟ ئه‌گ���ه‌ر له‌و ته‌ونه‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫ئێزدییه‌كان���ی ده‌ره‌وه‌ بە‌ده‌وری���دا دراو‌ه نه‌یه‌ت ‌ه ده‌ر‪ ،‬ره‌نگ��� ‌ه نه‌توانێت بۆ‬ ‫ئێزدییه‌كانی���ش ش���تێكی ئه‌وتۆ ب���كات‪ .‬له‌هه‌موی گرنگت���ر هه‌بونی چه‌ند‬ ‫راوێژكارێكی به‌توانای ‌ه بۆ ئه‌و خانم ‌ه ك ‌ه بتوانێت ده‌رگا دیبلۆماسییه‌كانی دنیا‬ ‫بكوتێ له‌قازانجی ژنانی ئێزدی‪ ،‬بە‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی هێش���تا لە‌ژێر ده‌سه‌اڵتی‬ ‫داعشدان‪.‬‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تانیش به‌هه‌مو الیه‌ن‌و س���ه‌ركرده‌كانه‌وه‌‪ ،‬پێویست ‌ه ده‌رگا‬ ‫ێ زه‌روره‌ت��� ‌ه گرنگیدان به‌و‬ ‫به‌ڕوی ئ���ه‌م خانمه‌دا بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌مو چه‌ش���ن ‌‬ ‫پۆسته‌‌و وه‌رگرتنی زۆرترین سود لێی ئه‌گه‌‌ر خۆشی به‌كورد نه‌زانێت؟ ‬ ‫ك���ورد له‌مێژویدا خاوه‌نی دنیایه‌ك كه‌یس���ی مرۆیی ‌ه ك��� ‌ه له‌الیه‌ن واڵتانی‬ ‫داگیركه‌رانیه‌و‌ه به‌س���ه‌ریدا هاتوه‌‪ ،‬بۆچی تائێس���تا سیاسی كورد به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌باش���ور‪ ،‬ئه‌وانه‌ی به‌و كاس���بییه‌و‌ه خۆیان س���ه‌رقا ‌ڵ كردو‌ه نه‌یانتوانی ئه‌و‬ ‫هه‌مو كاره‌س���ات ‌ه مرۆییه‌ی به‌سه‌رماندا هاتو‌ه بگه‌یه‌نن ‌ه ئه‌و ئاسته‌ی‪ ،‬كچێكی‬ ‫ئێزدی به‌ته‌نها كردی؟ ره‌نگ ‌ه تاك ‌ه هۆكار په‌ی پێببرێت‪ ،‬سوربون‌و پێداگری‌و‬ ‫كۆڵنه‌دانه‌ له‌وه‌رگرتنی مافێك‪ ،‬راستگۆییه‌‌و دواندنی هه‌ستی مرۆڤایه‌تیی‪.‬‬ ‫نادیی��� ‌ه مرۆڤه‌كانی دنیای دواند‪ ،‬به‌وپه‌ڕی ئازایه‌تییه‌و‌ه چیرۆكه‌كانی خۆی‬ ‫گێڕایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ش���ه‌رمه‌ی كۆمه‌ڵگایه‌كی كوشتوه‌‪ ،‬ئه‌و له‌شه‌رم ئازاتر بو‪ ،‬هه‌ر‬ ‫خۆی قوربانی‌و خۆی گێڕه‌ره‌و‌ه بو‪ .‬سه‌یری ئه‌م خانم ‌ه بكه‌ن بێ پشت‌و په‌ناو‬ ‫پشتیوانی سه‌رۆك‌و به‌رپرسه‌كانی كورد‪ ،‬چ سنورێكی بڕی‌و به‌نیاز‌ه له‌ئایند‌ه‬ ‫كام ده‌رگای دیبلۆماسی بكوتێ‪.‬‬ ‫چه‌ند جوان ‌ه بۆ ئه‌و خه‌ڵكه‌ی ك ‌ه له‌نێو سێاڵوی ئه‌و حیزبە‌كوردیان ‌ه سه‌و ‌ڵ‬ ‫لێده‌ده‌‌ن بە‌دور له‌وانه‌وه‌‪ ،‬جێده‌س���تی خۆیان ئه‌نه‌خشێنن ك ‌ه نادیی ‌ه یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌و قافڵه‌چییانه‌‪ .‬له‌هه‌مان كاتدا چ زله‌یه‌ك‌و ش���ه‌قی زه‌مانه‌ش��� ‌ه بە‌پاشوی‬ ‫ئه‌و س���ه‌ركرد‌ه كوردانه‌و‌ه ك ‌ه له‌وه‌ته‌ی به‌ده‌موچاویان ئاش���نابوین خه‌ریكی‬ ‫بنیادنانی خۆیانن‌و مایه‌ پوچ كردنی كۆمه‌ڵگاكه‌یان‪.‬‬ ‫خانمه‌ك ‌ه رێگه‌م پێبد‌ه پێكه‌نینه‌كانت بچنمه‌وه‌‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی له‌شاش���ه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ده‌مبینی���ت‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌هێزه‌و‌ه خۆڕاگریت نیش���ان دابێ���ت دركم به‌ئازاره‌كانت‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬به‌اڵم باڵوێزی خه‌می ژنانی ئێزدی‪ ،‬هێش���تا تای ته‌رازوی مرۆڤایه‌تی‬ ‫له‌چاو ئه‌وه‌ی به‌سه‌ر ئێزدیاندا هاتوه‌‪ ،‬ئای چه‌نێك السه‌نگه‌!‬

‫ئازاترین كریڤ‬ ‫ی‬ ‫"نادی ‌ه موراد" پاش ئازادبون ‌‬ ‫ی خه‌م‌و‬ ‫ی داعش‪ ،‬چیرۆك ‌‬ ‫له‌چنگاڵ ‌‬ ‫ئازاره‌كانی‌ له‌سین ‌هی‌ خۆیدا‬ ‫نه‌شارده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و شار به‌شار‌و واڵت‬ ‫ی‬ ‫به‌واڵت گه‌ڕا‪ ،‬كاره‌سات‌و ئازار ‌‬ ‫ی‬ ‫بێبڕانه‌و‌هی‌ ئه‌و كچه‌ پاكیزان ‌ه ‌‬ ‫شه‌نگال‌و كۆجۆی‌ بۆ هه‌مو جیهان‬ ‫ی‬ ‫گێڕایه‌وه‌ كه‌ له‌تاریك‌و رون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆاڵوی‌ ناوه‌ڕاست ‌‬ ‫به‌ره‌به‌یانێك ‌‬ ‫ی ‪2014‬دا وه‌ك كه‌نیزه‌ك‬ ‫هاوین ‌‬ ‫له‌الیه‌ن داعشه‌وه‌ به‌ره‌و ته‌له‌عفه‌رو‬ ‫موسڵ‌‌و ره‌قه‌ بران‪.‬‬ ‫ئه‌م كریڤه‌ ته‌مه‌ن ‪ 23‬ساڵه‌‪،‬‬ ‫سه‌رباری‌ هه‌مو نه‌هامه‌تییه‌كان‪،‬‬ ‫ی جورئه‌ت‌و سه‌ربڵندییه‌و‌ه‬ ‫به‌وپه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داو جه‌ورو سته‌م ‌‬ ‫له‌سه‌دان ده‌رگا ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی سه‌ر ئێزیدیه‌كان ‌‬ ‫سه‌دان ساڵ ‌ه ‌‬ ‫ی جیهان ئاشكرا كرد‪.‬‬ ‫رای‌ گشت ‌‬ ‫پیرۆزه‌ ئازاترین‌و ئازیزترین كریڤ‪،‬‬ ‫تۆ شایسته‌ترین كه‌سی‌ بۆ بون‬ ‫ی‬ ‫به‌باڵوێزی‌ نیازپاكی‌‌و بۆ وه‌رگرتن ‌‬ ‫ی ئاشتی‌ نۆبڵ‌‪.‬‬ ‫خه‌اڵت ‌‬

‫ریکالم‬