ژمارە (547) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)547‬‬ ‫سێشەممە ‪2016/10/11‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫پیرباڵ‪ :‬نێچیرڤان‬ ‫بارزانی سەری‬ ‫کوردی لەقوڕ نا‬

‫مامۆستایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ناڕازی رو له‌به‌غدا‬ ‫ده‌كه‌ن‬

‫‪2‬‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ریکالم‬

‫د‪ .‬یوسف محەمەد‪:‬‬

‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫هه‌رێمێك ‌‬

‫یه‌كگرتو‪ ،‬وه‌همه‌‬

‫‪3‬‬

‫‪16‬‬

‫یه‌كێتی‌ له‌به‌رده‌م كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ یه‌كالكه‌ره‌وه‌دایه‌‬

‫زۆربه‌ ‌ی ئه‌ندامانی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌ی ئاماده‌ی كۆبونه‌وه‌كه‌ی ‪ 10/15‬ده‌بن‬ ‫وا بڕیاره‌ ‪ ،10/15‬سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان كۆبێت����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌كۆی‌ ‪ 46‬ئه‌ندام تائێستا زیاتر له‌ ‪30‬‬ ‫ئه‌ندام ئاماده‌یی‌ خۆیان بۆ به‌شداربون‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك����ه‌دا ده‌ربڕی����وه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌‬ ‫باڵ����ی‌ ناوه‌ندی‌ بڕیاریش ئام����اده‌ نییه‌‬ ‫له‌مباره‌وه‌ لێدوان بدات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاگادار به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌ له‌س����ه‌ر‬

‫داوای‌ باڵی‌ زۆرینه‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫ل����ه‌دوای‌ راگه‌یاندن����ی‌ باڵ����ی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫بڕی����اره‌وه‌‪ ،‬رۆژی‌ ‪ 10/15‬كۆده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ك����ۆی‌ ‪ 46‬ئه‌ندام تائێس����تا زیاتر له‌‬ ‫‪ 30‬ئه‌ندامی����ان ئاماده‌ی����ی‌ خۆی����ان بۆ‬ ‫به‌شداربون له‌و كۆبونه‌وه‌دایه‌ ده‌ربڕیوه‌‪،‬‬ ‫ك����ه‌ به‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك����ی‌ یه‌كالك����ه‌ره‌وه‌‬ ‫داده‌نرێ����ت ب����ۆ یه‌كێت����ی‌ نیش����تمانی‌‬

‫كوردس����تان‪ ،‬به‌و پێیه‌ی‌ ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌‬ ‫له‌ئارادایه‌ ه����ه‌ر ئه‌ندامێك به‌ش����دار ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ نه‌كات ماف‌و ئیمتیازه‌كانی‌‬ ‫له‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌‬ ‫هه‌ڵپه‌س����ێردرێت‌و دوای کۆبونەوەکەش‬ ‫ئامادەکاری بۆ بەتنی کۆنگرەی یەکێتی‬ ‫دەکرێت‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "شه‌ممه‌ی‌ داهاتو‬ ‫ئه‌وه‌ یه‌كالیی‌ ده‌بێته‌وه‌ كه‌ دو باڵه‌كه‌ی‌‬

‫یه‌كێتی‌ لێكده‌ترازێن یان ده‌سازێن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "لێكترازان یان س����ازانی‌ دو‬ ‫باڵه‌كه‌ش په‌یوه‌س����ته‌ به‌ به‌ش����داربونی‌‬ ‫ئه‌ندامانی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ سه‌ر به‌باڵی‌‬ ‫بڕی����اره‌وه‌ له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ ش����ه‌ممه‌ی‌‬ ‫داهاتودا"‪.‬‬ ‫له‌چه‌ن����د رۆژی‌ راب����ردودا‪ ،‬مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس����ی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫به‌بێ‌ ئاماده‌بونی‌ جێگرانی‌ س����كرتێری‌‬

‫مردنی نوخبە یان زیندوبونەوەی سەگخەسڵەتیی‬

‫‪13‬‬

‫ی سیاس����ی‌‬ ‫گش����تی‌‌و ئه‌ندامانی‌ مه‌كته‌ب ‌‬ ‫س����ه‌ر به‌باڵی‌ ناوه‌ندی‌ بڕیار كۆبونه‌وه‌‪،‬‬ ‫ناوه‌ن����دی‌ بڕی����ار ئ����ه‌و كۆبونه‌وان����ه‌ی‌‬ ‫به‌"ناشه‌رعی‌" ناوبرد‪.‬‬ ‫ب����ۆ وه‌رگرتن����ی‌ زانیاری‌ س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ به‌ش����داریی‌ باڵ����ی‌ ناوه‌ن����دی‌ بڕیار‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ ‪10/15‬ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستاندا‪ ،‬ئاوێنه‌‬ ‫ی عه‌سكه‌ری‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ كرد به‌شااڵو عه‌ل ‌‬

‫وته‌بێژی‌ باڵ����ی‌ ناوه‌ندی‌ بڕیاره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئاماده‌ نه‌بو هیچ لێدوانێك سه‌باره‌ت به‌و‌ه‬ ‫بدات كه‌ ئه‌وان به‌شداری‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ ده‌بن یان نا‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ له‌چه‌ن����د رۆژی‌‬ ‫رابردودا‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان هه‌وڵی‌ داوه‌‬ ‫نێوانگری‌ له‌نێوان دو باڵه‌كه‌ی‌ یه‌كێتیدا‬ ‫ب����كات‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵه‌كه‌ی����ان بێ‌ ئه‌نجام‬ ‫بوه‌‪.‬‬

‫سەقامگیری بەسکی برسی‬

‫ریکالم‬

‫‪14‬‬ ‫ریکالم‬

‫ـ اعالن ـ‬ ‫تعیین محاسب رئیيس‬

‫ـ ئاگاداری ـ‬ ‫دامەزراندنی ژمیریاری سەرەکی‬

‫مجموعة ماس يف اقلیم کردستان يف محافظة السلیامنیة ـ بازیان تعلن‬ ‫عن رغبتها يف تعیین محاسبین رئیسیین علی ان تتوافر فیهم الرشوط‬ ‫التالیة‪:‬‬

‫گروپی کۆمپانیاکانی ماس لەهەرێمی کوردستان لە (پارێزگای سلێامنی ناوچەی‬ ‫بازیان) پێویستی بەدامەزراندنی ژمێریاری سەرەکی هەیە کە ئەم مەرجانەی‬ ‫الی خوارەوەی تێدا بێت‪.:‬‬

‫‪ .١‬ان یکون حاصال علی درجة البکالوریوس تخصص املحاسبة من احدی‬ ‫الجامعات املعرتف بها بتقدیر الیقل عن جید جدا‪.‬‬ ‫‪ .2‬ان الیزید العمر عن ‪ 45‬عاما‬ ‫‪ .3‬ان ال تقل سنوات الخربة عن ‪ 8‬سنوات يف مجال الرشکات الصناعیة‪.‬‬ ‫‪ .4‬اتقان مهارات اس��تخدام الحاسوب وبرامج مايكروسوفت أوفيس‪ .‬ان‬ ‫یتقن اللغة االنجلیزیة واللغة العربیة واللغة الکردیة بشکل جید جدا‬ ‫قراءة وکتابة ومحادثة‪.‬‬ ‫‪ 6‬ان یکون له خربة جیدة يف صناعة الحدید واالسمنت‪.‬‬ ‫‪ .7‬یفضل من لدیه املام بربامج الـ ‪ERP‬‬

‫‪ .1‬بڕوانامەی بەکالۆریۆسی تایبەت بەژمێریاری هەبێت لەیەکێک لەزانکۆ‬ ‫دانپیادانراوەکاندا کە پلەکەی لە زۆر باشە کەمرت نەبێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬تەمەنی لە ‪ 45‬ساڵ کەمرت نەبێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬ش��ارەزایی لەبواری کۆمپانیا پیشەسازییەکاندا لە هەشت ساڵ کەمرت‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬کارامەیی لەبەکارهێنانی کۆمپیوتەردا بەتایبەتی مایکرۆسۆفت ئۆفیس‪.‬‬ ‫‪ .5‬هەریەک لەزمانی ئینگلیزی و کوردی و عەرەبی‪ ،‬نوس��ین و خوێندنەوەو‬ ‫ئاخاوتن زۆر بەباشی بزانێت‪.‬‬ ‫‪ .6‬شارەزاییەکی باشی هەبێت لەبواری پیشەسازی چیمەنتۆ و ئاسندا‪.‬‬ ‫‪ .7‬باشرتە کە شارەزایی هەبێت لەپرۆگرامی ‪ERP‬دا‪.‬‬

‫رقم الجوال‪07701553557 :‬‬ ‫‪07705071133‬‬ ‫ ‬ ‫الربید االلکرتوين‪kawa.omer@massgroupholding.com :‬‬ ‫‪ismail.nuri@massgroupholding.com‬‬ ‫ ‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ژمارەی مۆبایل‪07701553557 :‬‬ ‫‪07705071133‬‬ ‫ ‬ ‫ئیمەیل‪kawa.omer@massgroupholding.com :‬‬ ‫‪ismail.nuri@massgroupholding.com‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫د‪.‬یوسف محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫هه‌رێمێك ‌ی كوردستانی‌ یه‌كگرتو‪ ،‬وه‌همه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫د‪.‬یوسف محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"دو نه‌وه‌ی‌ سیاسه‌ت خه‌ریكه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان دروستده‌بێت‪ ،‬نه‌وه‌یه‌كیان‬ ‫به‌ته‌واوی‌ ئابوری‌‌و سیاسه‌تی‌ تێهه‌ڵكێش‬ ‫كردوه‌‌و ملمالنێی‌ دیموكراسیش نازانێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ره‌گ‌و ریشه‌ی‌ قه‌یرانه‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مڕۆی‌ كوردس���تان‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ په‌كخستن ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان‌و ئه‌و رێگرییه‌ی‌ س���اڵێك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫له‌‪12‬ی‌ ئه‌كتۆب���ه‌ردا به‌رامب���ه‌ر به‌ئێوه‌ كرا‪،‬‬ ‫له‌كه‌یه‌وه‌ ده‌ستیپێكرد؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬ئه‌مه‌ له‌وێوه‌ ده‌ستیپێده‌كات كه‌‬ ‫بنه‌ماكانی‌ دیموكراسی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫به‌ت���ه‌واوی‌ نه‌چه‌س���پاوه‌‪ ،‬نه‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ یاس���ا داڕێژراون‌و نه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ یاسا ئاڵوگۆڕی‌ ئاشتیانه‌ی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫روده‌دات‪ .‬ره‌گوریش���ه‌ی‌ ئه‌م قه‌یرانه‌ قوڵه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئێس���تا هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ده‌ستییه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنێت كه‌ كێشه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمه‌و‬ ‫له‌م كێشه‌یه‌شه‌وه‌ گواس���ترایه‌وه‌ بۆ كێشه‌ی‌‬ ‫په‌كخستنی‌ په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ س���اڵی‌ ‪ 2013‬ئه‌وكاته‌ی‌ م���اوه‌ی‌ كاك‬ ‫مه‌سعود ته‌واو بو‪ ،‬ئاماده‌ نه‌بو ده‌ستبه‌رداری‌‬ ‫كورس���ییه‌كه‌ی‌ بێ���ت‌و له‌په‌رله‌مان���ه‌وه‌ دو‬ ‫س���اڵی‌ بۆ تازه‌ كرایه‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ یاس���اكه‌ش‬ ‫كه‌ بۆی‌ تازه‌ كراب���ۆوه‌ جارێكیتر نه‌ده‌توانرا‬ ‫درێژبكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬وات���ه‌ ئه‌گه‌ر ل���ه‌ ‪ 2013‬كه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ كوردستان كرا كۆمیسیۆن ده‌رگای‌‬ ‫خۆپااڵوتنی‌ ب���ۆ هه‌ڵبژاردنی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمیش كرده‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكێك هه‌ڵبژێردرایه‌‬ ‫ئه‌وا ئێستا توشی‌ ئه‌م قه‌یرانه‌ نه‌ده‌بوین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌به‌ه���اری‌ ‪2015‬دا له‌گه‌ڵ‌ بارزانی‌‬ ‫كۆبویته‌وه‌‪ ،‬هیچ په‌یامێكی‌ دیاریكراوت هه‌بو‬ ‫بۆ ئه‌و‪ ،‬كه‌ دۆخه‌كه‌ی‌ گرژو ئاڵۆز كردبێت؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬ئه‌وكاته‌ سه‌ردانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ ئه‌وكات‌و هه‌مو حزبه‌ سیاسییه‌كانمان‬ ‫ك���رد‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ی‌ ده‌س���تور له‌په‌رله‌م���ان‬ ‫په‌ك���ی‌ كه‌وتبو به‌ه���ۆی‌ پێداگ���ری‌ یه‌كێك‬ ‫له‌فراكس���یۆنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬بۆیه‌ سه‌ردانی‌‬ ‫ئه‌و الیه‌نانه‌مان كرد‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ من‬ ‫هه‌رگیز له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و سه‌ردانانه‌دا نه‌بوم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و گرێكوێره‌یه‌ سه‌ردانی‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانمان كرد‪ ،‬له‌و سه‌ردانه‌ش���دا بۆ‬ ‫الی‌ كاك مه‌س���عود داوامان لێكرد كه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫حزبه‌كه‌ی‌ قسه‌ بكات‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ گرێكوێره‌ی‌‬ ‫پڕۆژه‌یاسای‌ ئاماده‌كردنه‌وه‌ی‌ پڕۆژه‌ی‌ ده‌ستور‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان بكرێته‌و‌ه له‌په‌رله‌ماندا‌و‬ ‫ئه‌و یاسایه‌ په‌س���ه‌ند بكرێت‌و هه‌نگاو به‌ره‌و‬ ‫ده‌س���تورێكی‌ تازه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‬ ‫بنرێت‪ ،‬له‌و دانیش���تنه‌دا هی���چ گفتوگۆیه‌كی‌‬ ‫توند دروست نه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ش���ێوه‌ی‌ راس���ته‌وخۆ داوات‬ ‫لێنه‌كرد ك���ه‌ خۆی‌ بۆ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫هه‌ڵنه‌بژێرێته‌وه‌‌و بیر له‌به‌جێهێشتنی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫بكاته‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬من هه‌میشه‌ باسی‌ ئه‌وه‌م كردوه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م پرس���انه‌ وا پێویس���ت ده‌كات به‌پێی‌‬ ‫یاس���ا چاره‌سه‌ر بكرێن‪ ،‬چ باش���تر له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ده‌س���توره‌وه‌ پرس���ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین‪ ،‬من باسی‌ یاساسه‌روه‌ریم‬ ‫ك���ردوه‌و وتوم���ه‌ ئێم���ه‌ ناتوانین له‌یاس���ا‬ ‫ده‌ربچین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ سوربویت له‌سه‌ر كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫‪19‬ی‌ ئابی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬له‌كاتێكدا شه‌وی‌ پێش‬ ‫رۆژی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ پێنج الیه‌نه‌كه‌ به‌بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕانیشه‌وه‌ له‌سه‌ر داوای‌ نوێنه‌ری‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌سه‌ر دواخستنی رێككه‌وتبون؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬من س���ور نه‌بوم له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ هه‌ر ده‌بێ���ت بكرێت‪ ،‬من‬ ‫سوربوم له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ په‌رله‌مان ده‌بێت‬ ‫بڕیاربدات ئایا كۆبونه‌وه‌ ده‌كرێت یان ناكرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هیچ ده‌س���ه‌اڵتێك له‌سه‌رو ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬ئ���ه‌و كۆبونه‌وه‌یه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫ژماره‌ی‌ یاس���ایی‌ په‌رله‌مانتارانه‌وه‌ داواكرابو‬ ‫وه‌كو كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ نائاس���ایی‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بو‬ ‫په‌رله‌مان بڕی���اری‌ دواخس���تنی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان بدات‪ ،‬ن���ه‌ك له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بڕیارێ���ك به‌س���ه‌ر په‌رله‌مانی‌ كوردس���تاندا‬ ‫بس���ه‌پێنرێت‪ .‬له‌س���ۆنگه‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ته‌نه���ا‬ ‫په‌رله‌مانه‌ ده‌توانێت بڕیار بۆ خۆی‌ ده‌ربكات‪،‬‬ ‫من داوام لێكردن له‌په‌رله‌مانه‌وه‌ هه‌ر بڕیارێك‬ ‫ب���ده‌ن ئێمه‌ پابه‌ن���د ده‌بین پێ���وه‌ی‌‪ ،‬وه‌كو‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫فراكسیۆنه‌كان نه‌گه‌یشتنه‌ ئه‌نجام‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم تۆ ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌وه‌ت نه‌بو‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ ئه‌نجام نه‌درێت؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬به‌ڵ���ێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كۆبونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان داوایان‬ ‫كردبێ���ت ك���ه‌ نوێن���ه‌ری‌ ش���ه‌رعی‌ خه‌ڵكی‌‬

‫كوردستانن‪ ،‬له‌سه‌ر داوای‌ نوێنه‌رانی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫دوای‌ ناخه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم كۆبونه‌وه‌كه‌ش س���ه‌ركه‌وتو‬ ‫نه‌بو؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬ئ���ه‌وه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌من���ه‌وه‌‬ ‫نییه‌ كه‌ س���ه‌ركه‌وتو بوه‌ ی���ان نه‌بوه‌‪ ،‬بونی‌‬ ‫نیس���اب په‌یوه‌ندی‌ به‌حزبه‌ سیاس���ییه‌كان‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌كانیانه‌وه‌‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان‌و‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‪ ،‬له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌كانی‌ دنیاش���دا هه‌روایه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ په‌رله‌مان���ی‌ عێراق نیس���ابیش ته‌واو‬ ‫نابێ‌‌و دنی���اش كاول ناب���ێ‌‌و كه‌عبه‌ش كه‌چ‬ ‫نه‌ب���وه‌‪ .‬ده‌توانی���ن ب���ه‌راوردی‌ بكه‌ین به‌دوا‬ ‫دانیش���تنه‌كانی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬هه‌مو دنیا‬ ‫دژی‌ وه‌رگرتن���ه‌وه‌ی‌ متمانه‌ بون له‌هوش���یار‬ ‫زێباری‌ وه‌ك���و وه‌زیری‌ دارای���ی‌ عێراق‪ ،‬یان‬ ‫خالی���د عوبێدی‌ وه‌كو وه‌زیری‌ به‌رگری‌ عێراق‬ ‫به‌اڵم س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق به‌پێی‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخ���ۆ مامه‌ڵه‌ی‌ ك���ردو دواجار‬ ‫پرسه‌كه‌ به‌پێی‌ یاسا یه‌كالیی‌ بۆوه‌و ئێمه‌ش‬ ‫ده‌بێ���ت په‌رله‌مانێكمان هه‌بێت به‌مش���ێوه‌یه‌‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ هه‌مو جارێك له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان رێككبكه‌ون‌و به‌س���ه‌ر په‌رله‌ماندا‬ ‫بسه‌پێنرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ك���ۆی‌ ئه‌و زنجی���ره‌ روداوانه‌ی‌‬ ‫پێش ‪12‬ی‌ ئه‌كتۆبه‌ر رویاندا‪ ،‬وه‌ك س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان هه‌س���تناكه‌یت له‌بڕگه‌یه‌ك���دا‬ ‫كه‌موكورتیت هه‌بوه‌‌و به‌باشی‌ ئیداره‌ت كردوه‌‬ ‫بویت؟‬ ‫یاخود له‌هیچ په‌شیمان نیت؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬له‌به‌ر دو ه���ۆ‪ :‬هۆكارێكیان‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ ب���ه‌وه‌وه‌ هه‌یه‌ له‌دوای‌ كۆتایهاتنی‌‬ ‫ویالیه‌ته‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬كاك مه‌س���عود ئاماده‌ نه‌بو‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌‌و كورس���ی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت بێت‪ ،‬م���ن ئه‌گه‌ر به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫قانون���ی‌‌و ش���ه‌رعیش س���ه‌الحیه‌تی‌ ئه‌وه‌م‬ ‫هه‌بێ���ت ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌كاربهێنم نه‌مویست له‌هه‌رێمێكی‌ بچوك كه‌‬ ‫ده‌رگیری‌ ش���ه‌ڕێكی‌ گه‌وره‌ی���ه‌ له‌گ ‌هڵ‌ گروپه‌‬ ‫تیرۆریستییه‌كان‌و ملمالنێی‌ ناوخۆیش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بایه‌تێك���ی‌ تر بۆ كێش���ه‌كانی‌ زیاد بكه‌ین كه‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ دو سه‌رۆكی‌ تیایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا ئه‌م���ه‌ ش���ه‌رعیه‌ت نادات‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌و ده‌سه‌اڵتی‌ بارزانی‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬ئه‌مه‌ شه‌رعیه‌ت نادات به‌كه‌س‪،‬‬ ‫ش���ه‌رعیه‌ت به‌قان���ون ده‌درێت‪ .‬ب���ۆ نمونه‌‬ ‫له‌لوبنان س���ه‌رۆكایه‌تی‌ س���ه‌رۆكی‌ پێش���و‬ ‫"میش���ێل س���لێمان" كۆتایی‌ پێه���ات‪ ،‬رۆی‌‬ ‫خواحافیزی‌ كردو س���ه‌رۆكێكی‌ تازه‌ش نه‌بو‪،‬‬ ‫ئێستاش سه‌رۆكیان نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم پێشتر هه‌ر له‌لوبنان "ئه‌میل‬ ‫له‌ح���ود" ماوه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ بۆ ماوه‌ی‌ دو‬ ‫ساڵ‌ درێژكرایه‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬دەس���توری لوبنان بۆ لەحود‬ ‫هەموار کرا و‪ ،‬لە پەرلەمان خولێکی بۆ درێژ‬ ‫کرایەوە و‪ ،‬تەنها هەش���ت ساڵ سەرۆک بو‪،‬‬ ‫به‌اڵم كامیان نمونه‌یه‌كی‌ جوانن؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌هه‌ردوكیاندا كێشه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬له‌ئبجرائات���ه‌ یاس���اییه‌كانی‌‬ ‫كه‌ كردومان���ه‌ هیچ هه‌ڵه‌یه‌كم���ان نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬ئێس���تا لوبنان سه‌رۆكی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تاش كه‌س ناتوانێت بڵێت فاڵنه‌ كاری‌ دنیاش كاول نه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم میش���ێل سلێمان‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌م���ان نایاس���ایی ب���وه‌ ئاماده‌ نه‌بو له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ دەستور سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫له‌ئیداره‌كردن���ی‌ دانیش���تنه‌كانی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬خ���ۆی‌ درێ���ژ بكات���ه‌وه‌‪ ،‬من نه‌مویس���ت وا‬ ‫به‌ڵك���و به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ده‌رفه‌تی‌ زۆرمان داوه‌‪ ،‬ده‌ربكه‌وێ���ت كه‌ ئ���ه‌م ملمالنێی���ه‌ له‌پێناوی‌‬ ‫به‌راوردێك بكه‌ن له‌گەڵ درێژكردنه‌وه‌ی‌ ماوه‌ی‌ كورس���یدایه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌بێت كه‌سێك الچێت‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ‪ ،2013‬كۆكردنه‌وه‌ی‌ واژو له‌س���ه‌ر كورسییه‌كه‌ی‌‌و كه‌س���ێكی‌ تر بچێته‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هەردو پڕۆژه‌یاسای‌ درێژكردنه‌وه‌ی س���ه‌ر كورس���ییه‌كه‌ی‌‪ ،‬ئه‌م ملمالنێیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ماوەی س���ەرۆکایەتیی هەرێ���م و پەرلەمان‪ ،‬یاساس���ه‌روه‌ری‌‌و چه‌س���پاندنی‌ حوكم���ی‌‬ ‫خس���تنە بەرنامەی کاری پڕۆژە یاس���اکان‪ ،‬یاس���ا‌و دیموكراس���ییه‌ نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ كێ‌ له‌چ‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی‌ یه‌ك���ه‌م بۆ پڕۆژه‌یاس���اكان‪ ،‬پۆستێكدایه‌‪.‬‬ ‫نوس���ینی‌ راپۆرتی‌ لیژنه‌ی‌ یاس���ایی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬روب���ه‌ڕوی‌ هی���چ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك‬ ‫پڕۆژه‌کان و په‌سه‌ندكردنی‌یشیان له‌په‌رله‌ماندا بویته‌ت���ه‌وه‌ به‌تایبه‌تی‌ كات���ی‌ توندبونه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌م���وی‌ ی���ه‌ك رۆژی‌ پێچ���وه‌‪ .‬ئێمه‌ چۆن گفتوگۆك���ردن له‌س���ه‌ر كۆتایهاتن���ی‌ ماوه‌ی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌م���ان له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و پرس���ه‌ كردوه‌‪ ،‬ئێمه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ بارزانی‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬به‌ڵێ‌ په‌یامی‌ جیا جیا هه‌بون‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م پ���ڕۆژه‌ كه‌ بۆمان هات���وه‌ ‪٢١‬ی‌ ئایار‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ چ ئاستێكدا بون په‌یامه‌كان؟‬ ‫ئاڕاس���ته‌مان ك���راوه‌ س���ه‌باره‌ت به‌یاس���ای‌‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬له‌ئاستی‌ جیا جیادا بون ئێستا‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌‪ ،‬له‌‪23‬ی‌ حوزه‌یران خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌مم���ان بۆ ك���ردوه‌‪ ،‬ئاڕاس���ته‌ی‌ لیژنه‌ی‌ حه‌ز ناكه‌م قس���ه‌ له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌تانه‌ بكه‌م‪،‬‬ ‫یاس���اییمان كردوه‌‪ ،‬ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ نزیكه‌ی‌ چونكه‌ ئه‌وه‌ ملمالنێیه‌ك���ی‌ تونده‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫س���ێ‌ مانگی‌ پێچوه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان كوردس���تاندا دروس���تبوه‌‪ .‬په‌یامێ���ك هه‌بو‬ ‫ئینجا هاتوه‌ته‌ س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كه‌ دانیش���تنی‌ ‪19‬ی‌ ئاب نه‌كه‌ی���ن‪ ،‬وه‌اڵمی‌‬ ‫كوردس���تان خوێندنه‌وه‌ی‌ دوه‌می‌ بۆ بكرێت‌و م���ن ئه‌وه‌ ب���و ئه‌گه‌ر راپۆرته‌ك���ه‌ لە لیژنەی‬ ‫په‌س���ه‌ند بكرێت‪ ،‬واته‌ ئه‌وپه‌ڕی‌ ده‌رفه‌تمان یاسایی ته‌واو بو‪ ،‬دانیش���تنی‌ یاسایی‌ ته‌واو‬ ‫داوه‌ ب���ۆ رێككه‌وتن‌و لێكتێگه‌یش���تن‪ ،‬به‌اڵم بو‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌نرخی‌ گیانی‌ خۆیش���مان بوبێت‬ ‫ئێمه‌ سه‌قفێكی‌ زه‌مه‌نیشمان هه‌بوه‌ كه‌ ‪19‬ی‌ نایه‌ڵین دانیش���تنی‌ په‌رله‌مان په‌كیبكه‌وێت‪،‬‬ ‫ئاب ماوه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ته‌واو ده‌بو‪ ،‬به‌ڕاس���تی‌ ئ���ه‌و مه‌س���جه‌مان به‌ڕونی‌ پێش‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ت بو پێش ئه‌وه‌ پڕۆژه‌یاسایه‌ك دانیش���تنی‌ ‪19‬ی‌ ئاب گه‌یاند به‌و الیه‌نانه‌ كه‌‬ ‫په‌س���ه‌ند بكه‌ین بزانین چۆن مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان له‌دوای‌ ‪19‬ی‌ ئابه‌وه‌‬ ‫ئه‌و بۆش���اییه‌ یاس���اییه‌ بكه‌ین ك���ه‌ له‌دوای‌ دان نانێت به‌كه‌سێكدا وه‌كو سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫كۆتایهاتنی‌ ویالیه‌تی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمه‌وه‌ تاوه‌كو به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ یاسایی‌ ئه‌و پۆسته‌ پڕ‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دروستده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێ���ت به‌ڕێزت‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باسی‌ یاسا ده‌كه‌یت‪ ،‬بۆچی‌ له‌دوای‬ ‫كۆتایهاتنی‌ ماوه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ بارزانی‌ ئه‌و كه‌وتویته‌ته‌ ژێر كاریگه‌ری‌ فراكس���یۆنه‌كانی‌‬ ‫پۆس���ته‌ت نه‌گرته‌ ئه‌س���تۆ ك���ه‌ رێگه‌پێدراو یه‌كێتی‌‌و كۆمه‌ڵه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ دانیشتنی‌ ‪19‬ی‌‬

‫پارتی‌ كه‌ له‌‪11‬ی‌ ئۆكتۆبه‌ری‌ ساڵی‌ رابردودا‬ ‫بڕیاری‌ دا رێگری‌ له‌سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بكه‌ن‌و‬ ‫وەزیرەکانی گۆڕان دەربکەن حكومه‌تێکی‬ ‫حزبی له‌هه‌ولێر راگەیاند‬

‫تا ئه‌وكاته‌ی‌ پایته‌ختی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫له‌ژێر هه‌ژمونی‌ یه‌ك حزبی‌ دیاریكراودا بێت‬ ‫ناتوانین ده‌سه‌اڵتێك ‌ی نیشتمانی‌ له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستاندا دروستبكه‌ین‬

‫دو نه‌وه‌ی‌ سیاسه‌ت‬ ‫خه‌ریكه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان دروستده‌بێت‬ ‫نه‌وه‌یه‌كیان له‌سه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵێك میكانیزمی‌‬ ‫كالسیكی‌ بۆ ملمالنێ‌‬ ‫راهاتوه‌‪ ،‬به‌ته‌واوی‌‬ ‫ئابوری‌‌و سیاسه‌تی‌‬ ‫تێهه‌ڵكێش كردوه‌‪،‬‬ ‫ملمالنێی‌ دیموكراسی‌‬ ‫نازانێت‬

‫ئاب بكرێت؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆری‌ خایاند ئه‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌‪ ،‬هه‌مو پرۆس���ه‌كان له‌سه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆی‌ په‌رله‌مان بوه‌و ئه‌گه‌ر من‬ ‫ئه‌مه‌م نه‌كردایه‌ غه‌درم له‌فراكس���یۆنێك یان‬ ‫ئه‌و فراكس���یۆنانه‌ ده‌كرد كه‌ پڕۆژه‌یاس���ایان‬ ‫پێش���كه‌ش كردوه‌ به‌پێی‌ په‌ی���ڕه‌وی‌ ناوخۆ‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گ���ه‌ر كه‌وتبێتم���ه‌ ژێ���ر كاریگه‌ریی‌‬ ‫په‌رله‌مانتارانه‌وه‌ كارێكی‌ زۆر ئاساییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم زۆرێ���ك پێیانوای���ه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ته‌ڵه‌یه‌ك بو بۆ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬چونكه‌ دوای‌ ‪12‬ی‌ ئه‌كتۆبه‌ر ئه‌و‬ ‫گوڕ‌و تینه‌یان بۆ كۆتایهێنان به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی‌ نه‌م���ا‌و له‌حكومه‌تی���ش‬ ‫نه‌كشانه‌وه‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬ئه‌وه‌یان په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌ڵوێستی‌‬ ‫خۆی���ان‌و جه‌م���اوه‌ری‌ خۆیان���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫حه‌ماوه‌ری‌ كوردس���تان ده‌زانێت هه‌ڵوێستی‌‬ ‫هه‌رالیه‌نێك چۆن ب���وه‌‪ ،‬به‌اڵم من پابه‌ندبوم‬ ‫به‌یاس���اوه‌ له‌هه‌مو حاڵه‌تێك���دا‪ ،‬دوایی‌ هه‌ر‬ ‫الیه‌ك چۆن مامه‌ڵ���ه‌ ده‌كات ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌منه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌اڵم ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كرێت كه‌‬ ‫به‌یه‌ك مه‌ودا دوریی‌ له‌الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫نه‌وه‌ستاویت‌و زیاتر كه‌وتویته‌ ژێر كاریگه‌ری‌‬ ‫وه‌ك ده‌وترێت "گرده‌ك���ه‌وه‌" له‌ئیداره‌كردنی‌‬ ‫په‌رله‌ماندا؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬ئه‌وه‌ ده‌كرێت لێكۆڵینه‌وه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ بكرێت كه‌ ئێمه‌ له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان بوین‪ ،‬ئای���ا پرۆژه‌یاس���ای‌ هیچ‬ ‫فراكس���یۆنێكمان فه‌رامۆش ك���ردوه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ ب���ۆ بكرێت؟ ئایا داواكاری‌ هیچ‬ ‫فراكسیۆنێكمان ره‌تكردوه‌ته‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ناقانونی‌‌و ب���ه‌ده‌ر له‌په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆ بیخه‌ینه‌‬ ‫گفتوگۆكانی‌ دانیشتنی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌؟ رۆژێك‬ ‫ل���ه‌ڕۆژان رێگه‌م���ان له‌په‌رله‌مانتارێك گرتوه‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان بە پێ پەیڕەوی ناوخۆ قس���ه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ بكات؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫به‌فراكس���یۆنی‌ گۆڕانیش���ه‌وه‌ گله‌یی‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫هه‌یه‌ ئۆتومبێلت بۆ به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتارو‬ ‫راوێژكاره‌كانی���ش دابین كردوه‌‌و بۆ هه‌ندێكی‌‬ ‫دیكه‌یانت دابین نه‌كردوه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌فراكس���یۆنه‌كان داوای‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫ده‌كرد به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتاره‌كانیان توانای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان نییه‌ كه‌ خۆی���ان ئوتومبێل دابین‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ عادیالنه‌ چه‌ند‬ ‫ئوتومبێلێكمان هه‌بو له‌په‌رله‌مان به‌سه‌ر پێنج‬ ‫فراكسیۆنه‌ گه‌وره‌كه‌دا دابه‌شكراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێ���ت گرفتێكی‌ گ���ه‌وره‌ی‌‬ ‫د‪.‬یوس���ف ئه‌وه‌ ب���وه‌ كه‌ راوێژكاری‌ باش���ی‌‬ ‫له‌ده‌ور نه‌بوه‌؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬من ژماره‌یه‌كی‌ كه‌مم راوێژكار‬ ‫دامه‌زران���دوه‌‪ ،‬پێن���ج راوێ���ژكارم ب���ۆ خۆم‬ ‫دامه‌زران���دوه‌‪ ،‬راوێژكاری���ش ب���ۆ لیژنه‌كان‬ ‫دامه‌زرێن���راون كه‌ له‌هه‌ندێكیان���دا ئینتیمای‌‬ ‫حزبیم���ان بۆ ره‌چ���او نه‌كردون‪ ،‬به‌س���یڤی‌‬ ‫دامه‌زرێن���راون‌و راوێژكار بۆ حزبه‌كانی‌ تریش‬ ‫دامه‌زرێنراون‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌دامه‌زراندنیان���دا چ���ی‌ كراوه‌‬ ‫به‌پێوه‌ر؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬په‌یوه‌ندی‌ به‌پسپۆڕییه‌وه‌ هه‌بوه‌‬ ‫بۆ ئه‌و لیژنه‌ی‌ بۆی‌ داده‌مه‌زرێت‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌مدواییه‌ چه‌ند گه‌ش���تێكت بۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت ك���ردوه‌‪ ،‬ك���ێ‌ بودجه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫گه‌شتانه‌ دابین ده‌كات؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬به‌داخ���ه‌وه‌ ئێس���تا پارت���ی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ په‌كخستوه‌و بودجه‌ی‌ په‌رله‌مانیش‬ ‫به‌موڵك���ی‌ خ���ۆی‌ ده‌زانێت‪ ،‬بۆی���ه‌ بودجه‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانیان وه‌ستاندوه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫گه‌شتانه‌ی‌ ئه‌نجامدراون به‌قه‌رز ئه‌نجامدراون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم ده‌ڵێن ‪ 900‬ملیۆن دینارتان‬ ‫له‌پاره‌ی‌ په‌رله‌مان راكێشاوه‌ پێش ‪19‬ی‌ ئابی‌‬ ‫‪ ،2015‬له‌و پاره‌یه‌ دابین ده‌كرێت؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬سولفه‌یه‌ك وه‌رگیرابو كاتی‌ خۆی‌‬ ‫له‌نوس���ینگه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫سولفه‌یه‌ له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ خه‌رج كرا كه‌ هه‌موی‌‬ ‫‪ ١٣٠‬ملی���ۆن دینار بو‪ ٨٤ ،‬ملیۆنی‌ ته‌س���ویه‌‬ ‫كراوه‌‌و ته‌س���ویه‌ی‌ ئه‌وه‌شیان وه‌ستاندوه‌ كه‌‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چه‌ند جارێك���ه‌ واژو كۆده‌كرێته‌وه‌‬ ‫بۆ دانیش���تن ‌ی په‌رله‌مان‪ ،‬بۆچی‌ خۆت داوای‌‬ ‫دانیشتنی‌ په‌رله‌مان ناكه‌یت؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬م���ن ده‌م���ه‌وێ‌ ئه‌م پرس���ه‌‬ ‫به‌ئیراده‌یه‌ك���ی‌ په‌رله‌مانی‌ بێته‌ كایه‌وه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫به‌ئیراده‌یه‌كی‌ شه‌خس���ی‌ ی���ان ئیراده‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬من نامه‌وێ‌ ئه‌م پرس���ه‌‬ ‫وه‌ك مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ شه‌خس���ی‌‌و ئیراده‌یه‌كی‌‬ ‫شه‌خس���ی‌ وه‌ربگیرێت‪ ،‬پێمباش���ه‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كانی‌ په‌رله‌مان بگه‌نه‌ رێككه‌وتنێك‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌مه‌و ئه‌وكات بڕیار له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫بده‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م یه‌ك ساڵه‌ی‌ رابردودا‬ ‫واته‌ له‌‪12‬ی‌ ئۆكتۆبه‌ری‌ پاره‌وه‌ تائێستا هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی‌ راسته‌وخۆ یان ناڕاسته‌وخۆت‬ ‫هه‌بوه‌ له‌گ ‌هڵ‌ پارتی‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬نه‌خێر‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌گه‌ڵ‌ جێگره‌كه‌شت؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬له‌سه‌ره‌تاوه‌ هه‌ندێك په‌یوه‌ندی‌‬ ‫هه‌بو‪ ،‬دواتر ئه‌وه‌ش پچڕا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا له‌س���ایه‌ی‌ ئ���ه‌م دۆخه‌دا‬ ‫ب���ه‌ره‌و چه‌س���پاندنی‌ دو ئیداره‌ی���ی‌ ناچین‬ ‫له‌كوردستاندا؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬به‌رای‌ من ئێس���تا قسه‌كردن‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌رێمێك���ی‌ كوردس���تانی‌ یه‌كگرتو‬ ‫وه‌هم���ه‌‪ ،‬له‌ڕوی‌ ئه‌رزی‌ واقیعه‌وه‌‪ ،‬یان ده‌بێت‬ ‫هه‌رێمێكی‌ كوردستانی‌ یه‌كگرتو دروستبكه‌ین‬ ‫ك���ه‌ دام���ه‌زراوه‌ی‌ نیش���تمانی‌ تێی���دا بونی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتی‌ نیشتمانی‌ بونی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌ولێ���ر پایته‌ختی‌ بێت‪ ،‬ی���ان نابێت خۆمان‬ ‫به‌وه‌همێكه‌وه‌ ببه‌ستینه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ واقیعه‌‬ ‫وا مامه‌ڵ���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵدا بكه‌ین‪ ،‬ت���ا ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫پایته‌ختی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان له‌ژێر هه‌ژمونی‌‬ ‫ی���ه‌ك حزب���ی‌ دیاریك���راودا بێ���ت‪ ،‬ناتوانین‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌ نیشتمانی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‬ ‫دروس���تبكه‌ین‪ ،‬ده‌بێ���ت ئ���ه‌وه‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌ڕوی‌‬ ‫واقعییه‌وه‌ دو ئیداریی���ه‌و ئیداره‌یه‌كی‌ حزبی‌‬ ‫له‌هه‌ولێر ده‌س���ه‌اڵتداره‌و له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی‌ دو‬ ‫كه‌رتبونیشدایه‌‪ .‬پارتی‌ ئه‌و رۆژه‌ی‌ كه‌ له‌‪11‬ی‌‬ ‫ئۆكتۆبه‌ری‌ س���اڵی‌ رابردودا بڕیاری‌ دا رێگری‌‬ ‫له‌س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان ده‌ك���ه‌ن‌و وه‌زیره‌كانی‌‬ ‫گ���ۆڕان له‌حكوم���ه‌ت ده‌رده‌ك���ه‌ن‪ ،‬پارت���ی‌‬ ‫رایگه‌یاندوه‌ ئه‌و حكومه‌ت���ه‌ی‌ كه‌ له‌هه‌ولێره‌‬ ‫حكومه‌تێكی‌ حزبییه‌‪ ،‬حزبه‌كانی‌ تر به‌خۆیان‬ ‫بزانن یان نا ئێس���تا به‌شدارن له‌حكومه‌تێكدا‬ ‫كه‌ حكومه‌تی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانه‌‪.‬‬

‫هه‌ركاتێ���ك كه‌ پارت���ی‌ بیه‌وێ���ت ده‌توانێت‬ ‫ئه‌وانی���ش له‌حكومه‌ت ده‌ربكات‪ ،‬پێویس���ت‬ ‫ده‌كات ئ���ه‌م هێزان���ه‌ هه‌ڵوێس���تێكی‌ دییان‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌وه‌ هه‌بێت كه‌ له‌‪12‬ی‌ ئه‌كتۆبه‌ردا‬ ‫رویدا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ویس���تی‌ چه‌ند‬ ‫س���یمایه‌كی‌ گه‌ن���ج بهێنێته‌ پێش���ه‌وه‌‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌زمون���ی‌ ئه‌م گه‌نجانه‌ س���ه‌ركه‌وتو بون كه‌‬ ‫خۆت یه‌كێك بویت له‌وانه‌؟‬ ‫د‪.‬یوسف‪ :‬من ناتوانم وه‌اڵمی‌ ئه‌مه‌ بده‌مه‌وه‌‬ ‫چونكه‌ ده‌بێت خه‌ڵكی‌ تر ئه‌دای‌ گه‌نجه‌كانی‌‬ ‫ئێمه‌ هه‌ڵبسه‌نگێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوانییه‌ ئه‌م پرۆس���ه‌ سیاسییه‌‬ ‫كه‌ هێ���زو كۆمه‌ڵێك به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ ئابوری‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ ده‌ره‌كی‌‌و ئه‌زمون رۆڵی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫تیا ده‌بین���ن ئیداره‌كردنی‌ ئه‌م ملمالنێیانه‌ بۆ‬ ‫ئه‌م نه‌وه‌ گه‌نجه‌ قورس‌و زه‌حمه‌ت بێت؟‬ ‫د‪.‬یوس���ف‪ :‬من له‌روانگه‌یه‌ك���ی‌ تره‌وه‌ بیر‬ ‫له‌م پرس���ه‌ ده‌كه‌مه‌وه‌‪ ،‬پێموای���ه‌ دو نه‌وه‌ی‌‬ ‫سیاس���ه‌ت خه‌ریك���ه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫دروس���تده‌بێت‪ ،‬نه‌وه‌یه‌كیان له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك‬ ‫میكانیزمی‌ كالس���یكی‌ ب���ۆ ملمالنێ‌ راهاتوه‌‪،‬‬ ‫به‌ت���ه‌واوی‌ ئابوری‌‌و سیاس���ه‌تی‌ تێهه‌ڵكێش‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ملمالنێی‌ دیموكراس���ی‌ نازانێت‪ ،‬یان‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی‌ رێكده‌ك���ه‌ون‌و برابه‌ش‬ ‫دابه‌ش���ی‌ ده‌كه‌ن ی���ان ده‌بێت به‌ش���ه‌ڕیان‌و‬ ‫هێزی‌ چه‌ك���دار به‌كاردێنن‪ .‬نه‌وه‌یه‌كی‌ تریش‬ ‫هه‌یه‌ ك���ه‌ به‌مش���ێوه‌یه‌ سیاس���ه‌ت نازانێت‬ ‫له‌سه‌رده‌می‌ شاخ نه‌بوه‌‪ ،‬خه‌باتی‌ چه‌كداری‌‌و‬ ‫ملمالنێی‌ چه‌كداری‌ فێر نه‌بوه‌و تازه‌ فێریشی‌‬ ‫نابێت‪ ،‬ده‌یه‌وێت یاساسه‌روه‌ری‌‌و ملمالنێیه‌كی‌‬ ‫ته‌ندروست له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌ریه‌ك كه‌وت���ن له‌نێوان ئ���ه‌م دو نه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫سیاس���ه‌تدا بونی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌و دۆخه‌ی‌‬ ‫له‌كوردس���تاندا هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر گه‌نج له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش���دا‬ ‫به‌جێهێشتبێت‪.‬‬

‫پارتی بودجه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مانیش‬ ‫ی خۆی‌‬ ‫به‌موڵك ‌‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مانیان‬ ‫وه‌ستاندوه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫ئه‌و گه‌شتانه‌ی‌‬ ‫کراون به‌قه‌رز‬ ‫ئه‌نجامدراون‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫فه‌رهاد پیرباڵ‪ :‬نێچیرڤان بارزان ‌ی سه‌ری‌ كورد ‌ی له‌قوڕ نا‬ ‫د‪.‬فه‌رهاد پیرباڵ نوس����ه‌ر‌و مامۆستا ‌‬ ‫ی‬ ‫زانكۆ كه‌ دوێنێ‌ (دوش����ه‌ممه‌) له‌الیه‌ن‬ ‫پۆلیس����ه‌وه‌ له‌ش����اری‌ هه‌ولێر ئازاردرا‪،‬‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "نێچیرڤان بارزانی‌ سه‌ری‌‬ ‫كوردی‌ له‌قوڕ نا‪ ،‬بۆیه‌ نێچیرڤان بارزانی‌‬ ‫پێش هه‌مو كه‌س����ێك ده‌بێت به‌زوترین‬ ‫كات ده‌ستله‌كاربكێشێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ ،‬ش����ۆڕش محه‌م����ه‌د‪ :‬پیربا ‌ڵ‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند ك����ه‌ له‌ڕۆژنامه‌ی‌‬ ‫ئاوێن����ه‌‌و چه‌ن����د رۆژنامه‌یه‌ك����ی‌ ت����ردا‬ ‫چه‌ن����د مانگێك له‌مه‌وب����ه‌ر پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫باڵوكردوه‌ته‌وه‌و ناردویه‌تی‌ بۆ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم‌و ناردوش����یه‌تی‌ ب����ۆ هه‌مو الیه‌نه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ حكوم����ه‌ت خ����ۆی‌ وتویه‌تی‌‬ ‫رۆش����نبیران‌و مامۆس����تایانی‌ زانك����ۆ‬ ‫پڕۆژه‌مان بۆ بنێرن‌و منیش پڕۆژه‌یه‌كم‬ ‫ناردوه‌‌و پڕۆژه‌كه‌ هه‌ر له‌و كاته‌ش����ه‌وه‌‬ ‫ناردبوم بۆ هه‌ر هه‌مو سه‌رۆك حزبه‌كانی‌‬ ‫كوردستان‌و له‌ڕۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ش باڵوم‬ ‫كرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بۆ پڕۆژه‌كه‌ سودم له‌فكره‌یه‌كی‌‬ ‫جه‌ناب����ی‌ مام جه‌الل وه‌رگرتوه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫سودم له‌تیۆری‌ دادپه‌روه‌ری‌ فه‌یله‌سوفی‌‬ ‫ئه‌مریكایی‌ جۆن راۆس وه‌رگرتبو له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ ئه‌و بیركردنه‌وه‌یه‌ی‌ مام جه‌الل‬ ‫كۆمه‌اڵن����ی‌ خه‌ڵك����ی‌ كوردس����تان‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌شڵێن یه‌كه‌م جار قازی‌ محه‌مه‌د ئه‌و‬ ‫بیرۆكه‌یه‌ی‌ باڵوكردۆته‌وه‌ كه‌ په‌رله‌مان‬ ‫ده‌بێ����ت جێگ����ه‌ی‌ كۆمه‌اڵن����ی‌ خه‌ڵكی‌‬

‫فەرهاد پیرباڵ‪ ،‬ناڕەزایی دەردەبڕێت‬ ‫كوردستان بێت نه‌ك حزب"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "پێویست ‌ه‬ ‫لیس����تی‌ حزب له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫بێته‌ ده‌ره‌وه‌‌و سیس����تمی‌ لیستی‌ حزبی‌‬ ‫نه‌مێنێت‌و سیس����تمی‌ لیستی‌ كۆمه‌اڵنی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان بێته‌ شوێنی‌"‪.‬‬ ‫پیرباڵ جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ پڕۆژه‌كه‌وه‌ دو جار له‌گه‌ڵ قوباد‬ ‫تاڵه‌بانی‌ قسه‌ی‌ كردوه‌‌و جارێكیش له‌گه‌ڵ‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م قس����ه‌یان له‌سه‌ر كردوه‌‌و وتی‌‬ ‫"بۆ نێچیرڤان بارزانی‌‌و عه‌لی‌ باپیریشم‬

‫ناردوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ بۆ نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ ناردوه‌‌و له‌گه‌ڵیدا روبه‌ڕو قسه‌ی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر پڕۆژه‌كه‌ نه‌كردوه‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌"نێچیرڤان بارزان����ی‌ هه‌رگیز گوێی‌‬ ‫له‌من نه‌گرتوه‌‌و منیش منه‌تم پێی‌ نییه‌‌و‬ ‫داواشی‌ لێ‌ ناكه‌م گوێم لێ‌ بگرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "مادام گوێی���ان لێ‌ نه‌گرتم‬ ‫من شۆڕش���ی‌ خۆم راگه‌یاندوه‌‌و سنگم‬ ‫كردۆت���ه‌وه‌‌و ئام���اده‌م هه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫گولله‌یه‌ك���م پێ���وه‌ بنێت له‌س���ه‌ر ئه‌و‬

‫رێی���ه‌ی‌ خ���ۆم الن���اده‌م‪ ،‬په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان یه‌ك حزبی‌ تێدابمێنێت من‬ ‫په‌رله‌مان ده‌سوتێنم‌و ناهێڵم په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان حزبی‌ تێدا بمێنێت"‪.‬‬ ‫د‪.‬فه‌ره���اد ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ په‌یامه‌كه‌ی‌ ئه‌مڕۆی‌ بۆ شه‌خس���ی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌ ب���وه‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌"مه‌سعود بارزانی‌ باوكی‌ من‌و باوكی‌‬ ‫ك���ورده‌ باوكی‌ كوردس���تانه‌‪ ،‬بۆیه‌ من‬ ‫ئه‌وم خۆشده‌وێت‌و ئه‌گه‌ر نه‌یه‌ته‌ وه‌اڵم‬ ‫ئه‌و وه‌خته‌ فه‌رهاد پیرباڵ قسه‌ی‌ تری‌‬

‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫پیرب���اڵ ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ی هیچكات له‌س���ه‌ر‬ ‫مه‌س���عود بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ نه‌هاتۆت ‌ه جواب‌و وتیش ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫"گله‌ی���ی‌ م���ن له‌بارزان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كێشه‌كانم نه‌هاتۆت ‌ه جواب‌و به‌ده‌نگ ‌‬ ‫به‌رز هاوار ده‌كه‌م ئه‌گه‌ر بارزانی‌ نه‌یه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫خه‌ت فه‌رهاد پیرباڵ هه‌ڵوێستی‌ خۆ ‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌ش���ه‌ل ‌‬ ‫ی نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ك ‌ه خود ‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬دەنگی ئەمەریکا‬

‫ی‬ ‫هێن���اوه‌‌و ده‌بێ���ت نێچیرڤ���ان بارزان ‌‬ ‫ی لێبوردن له‌حكومه‌ت بكات‌و پێش‬ ‫داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌مو كه‌س���ێكیش ده‌بێت بێت داوا ‌‬ ‫لێبوردن ل���ه‌و بكات‪ ،‬وتیش���ی‌"ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫من رۆژێك وتبێت���م نێچیرڤان بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫لیبراڵ ‌ه راسته‌ لیبراڵ بوه‌ به‌اڵم سه‌ر ‌‬ ‫ك���وردی‌ له‌قوڕ ن���ا‪ ،‬بۆی��� ‌ه نێچیرڤان‬ ‫بارزان���ی‌ پێش هه‌مو كه‌س���ێك ده‌بێت‬ ‫به‌زوترین كات ده‌ستله‌كاربكێش���ێته‌و‌ه‬ ‫ی كوردس���تان ده‌بێت‬ ‫ئه‌گه‌رنا په‌رله‌مان ‌‬ ‫بكه‌وێته‌و‌ه ده‌ست گه‌ل"‪.‬‬

‫وته‌بێژی یه‌كێتی وه‌به‌رهێنه‌رانی كوردستان‪ :‬رێژه‌ی‌ بێكار ‌ی بۆ ‪ %25‬به‌رزبوه‌ته‌وه‌‬ ‫مایه‌پوچیی‌ وه‌به‌رهێنه‌ران ژماره‌ی‌ پێوانه‌یی‌ شكاندوه‌‬

‫وته‌بێ���ژی یه‌كێت���ی وه‌به‌رهێنه‌ران���ی ‪."%25‬‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬یاس���ین مه‌حمود ئاماژ‌ه ئاوێن���ه‌‪ ،‬زری���ان محه‌م���ه‌د‪ :‬وته‌بێژی‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ كاری وه‌به‌رهێنه‌ران یه‌كێت���ی وه‌به‌رهێنه‌رانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫له‌كوردستاندا به‌ره‌و نه‌مان ده‌چێ‪ ،‬ئه‌و یاسین مه‌حمود به‌ئاوێن ‌هی‌ راگه‌یاند ك ‌ه‬ ‫ی بێكاری‌ به‌رزبوه‌ته‌و‌ه بۆ له‌ڕوی‌ وه‌به‌رهێنانه‌و‌ه ئه‌وه‌ی به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت "رێژ‌ه ‌‬

‫ش���اری س���لێمانیدا هاتوه‌‪ ،‬ن ‌ه به‌سه‌ر‬ ‫هه‌ولێردا هاتوه‌‌و نه‌ به‌سه‌ر دهۆك‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی "وه‌به‌رهێنه‌رانی س���لێمانی ته‌نها‬ ‫وت ‌‬ ‫پاشه‌كشه‌یان نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو زۆربه‌یان‬ ‫مایه‌پوچ بون"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫وتیش���ی‌ "مایه‌پوچی‌ وه‌به‌رهێنه‌ران‬ ‫ژم���اره‌ی پێوانه‌یی ش���كاندوه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫قوربانیه‌كانیش له‌سلێمانین"‪.‬‬ ‫ی خۆی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ناوبراو سه‌رسوڕمان ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌و كاربه‌ده‌س���تانه‌ی‬ ‫به‌وه‌ ده‌ربڕ ‌‬

‫س���لێمانی كه‌ له‌حكومه‌ت���دان ئاوڕ له‌و‬ ‫كاره‌س���ات ‌ه گه‌وره‌ی ‌ه ناده‌نه‌و‌ه به‌سه‌ر‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانیدا هاتوه‌‪ ،‬مه‌ال یاس���ین وت ‌‬ ‫"ئه‌وان���ه‌ی له‌كه‌رتی تایبه‌ت���دا كاریان‬ ‫كردو‌ه ئێس���تا به‌ڕێژه‌ی ‪ %90‬بێكارن‌و‬

‫هه‌مو پرۆژه‌كان وه‌ستاون"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌س���اڵی ‪٢٠١٣‬دا رێژ‌ه ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫بێ���كاری ‪ %6‬ب���و‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێس���تا‬ ‫به‌رزبوه‌ته‌و‌ه ب���ۆ ‪‌%25‬و زۆر خێزانیش‬ ‫ی هه‌ژارییدا ده‌ژین"‪.‬‬ ‫له‌ژێر هێڵ ‌‬

‫سه‌ركردایه‌تییه‌كی پارتی‪:‬‬

‫خامه‌نه‌یی پێشوازی له‌بارزانی ده‌كات‬

‫بارزانی لەتاران‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردس���تان ده‌ڵێ���ت "ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ ئێم���ه‌‬ ‫ئاگاداربین كه‌ به‌رپرس���ی په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫پارتی له‌ئێ���ران پێی وتوین عه‌لی خامنه‌یی‬ ‫پێشوازی له‌بارزانی‌ ده‌كات‌و له‌گه‌ڵ سه‌رۆك‬ ‫كۆم���ارو جێگره‌كه‌ی‌‌و وه‌زی���ری ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئێرانیش كۆده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ ،‬بن���ار هیدای���ه‌ت‪ :‬هه‌فته‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬میدیاكانی ئێران هه‌واڵی‌ ئه‌وه‌یان‬ ‫باڵوكرده‌وه‌‪ ،‬مه‌س���عود بارزانی له‌‪ 12‬ی ئه‌م‬ ‫مانگه‌ به‌ی���اوه‌ری نێچیرڤان بارزانی ده‌گاته‌‬ ‫ت���اران‌و زنجیره‌ی���ه‌ك كۆبون���ه‌وه‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫عه‌دنان كه‌ركوكی ئه‌ندامی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"تائێس���تا كات‌و س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ بارزانی بۆ‬ ‫ئێران‌و ئه‌ندامانی شانده‌كه‌ دیاری نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫نازانرێت هه‌مان ش���اندی به‌غ���دا ده‌بن یان‬ ‫جی���اواز ده‌بێت‪ ،‬پێده‌چێت س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌‬

‫له‌وه‌ی‌ به‌غدا جیاواز بێت"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ كه‌ركوكی ئه‌م سه‌ردانه‌ نوێ نیه‌و‬ ‫پاش س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ به‌غ���دا نیه‌‪ ،‬پێش ئه‌و‬ ‫سه‌ردانه‌ بانگهێش���تێكی فه‌رمی بۆ بارزانی‬ ‫هاتب���و‪ ،‬رێكه‌وته‌ك���ه‌ی‌ ئه‌وه‌ نی���ه‌ له‌دوای‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ی‌ به‌غداوه‌ بێت‪ ،‬ئه‌و ده‌نگۆیه‌ش‬ ‫دوره‌ له‌راس���تییه‌وه‌ كه‌ مه‌س���عود بارزانی‬ ‫به‌نوێنه‌رایه‌تی عێراق بچێته‌ تاران"‪.‬‬ ‫عه‌دنان كه‌ركوكی جه‌خت له‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كه‌ خامنه‌یی پێش���وازی له‌بارزانی ده‌كات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی "ئه‌وه‌نده‌ی‌ ئێم���ه‌ ئاگاداربین كه‌‬ ‫به‌رپرس���ی په‌یوه‌ندییه‌كانی پارتی له‌ئێران‬ ‫پێیوتوین عه‌لی خامنه‌یی پێشوازی لێده‌كات‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ سه‌رۆك كۆمارو جێگره‌كه‌ی‌‌و وه‌زیری‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێران كۆده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئێران‬ ‫دیاریده‌كات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "یه‌كێك له‌و پرس���انه‌ی‌ بارزانی‬ ‫له‌گه‌ڵ حكومه‌ت���ی ئێران ده‌یكات باس���ی‬

‫س���ه‌ربه‌خۆیی كوردستانه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌وه‌ دڵنیا‬ ‫نیم كه‌ ئایا داوای هاوكاری دارایی ده‌كات بۆ‬ ‫ده‌ربازبونی هه‌رێم له‌م قه‌یرانه‌"‪.‬‬ ‫داوای چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ س���وپای توركیا‬ ‫له‌الی���ه‌ن هێ���زه‌ ناوخۆیی‌و به‌رپرس���انی‬ ‫بااڵی عێراق‪ ،‬پێچه‌وانه‌ی‌ خواس���تی‌ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستانه‌‪ ،‬كه‌ ده‌یه‌وێ‌ سوپای‌‬ ‫توركیا له‌خاك���ی هه‌رێم بمێنێته‌وه‌‪ ،‬عه‌دنان‬ ‫كه‌ركوك���ی وت���ی "ته‌نه���ا توركیا له‌س���ه‌ر‬ ‫خاكی هه‌رێم نیه‌‪ ،‬ن���ۆ واڵت بونیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێت���ی‌و گۆڕان‌و چه‌ن���د الیه‌نێكی تر ئه‌و‬ ‫پرس���ه‌ ده‌وروژێنن‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ به‌یاننامه‌یان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و پرس���ه‌ باڵوك���رده‌وه‌‪ ،‬ئێران‌و‬ ‫ئه‌مریكاو چه‌ندین واڵت هێزی هه‌یه‌‪ ،‬بارزانی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی باش���ی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ كۆماری‬ ‫ئیس�ل�امی ئێران‪ ،‬باوه‌ڕ ناكه‌م ئه‌و پرس���ه‌‬ ‫یه‌كێك بێت له‌ته‌وه‌ری كۆبونه‌وه‌كان‌و ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ باسی لێوه‌بكرێت"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫كوڕ ‌ی فه‌رمانده‌یه‌ك ‌ی پارت ‌ی به‌دو فیشه‌ك خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬

‫ی زاگرۆس وه‌ها بێت‬ ‫محه‌مه‌د رێگر‪ :‬چاوه‌ڕوان نه‌بوین كۆتای ‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫كوڕی‌ فه‌رمانده‌یه‌كی‌ پارتی‌‬ ‫پاش به‌جێهێشتنی‌ نامه‌یه‌ك بۆ‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‪ ،‬سه‌رله‌به‌یانی‌ ڕۆژی‌‬ ‫هه‌ینی‌ رابردو به‌كوژراوی‌ له‌ناو‬ ‫ئوتومبێله‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر رێگای‌ گوندی‌‬ ‫قه‌ره‌تامروی‌ نزیك شاروچكه‌ی‌‬ ‫چه‌مچه‌ماڵ به‌كوژراوی‌ دۆزرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫محه‌مه‌د رێگری‌ باوكی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"گومانمان له‌كه‌س نیه‌"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د رێگر‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌ژیانیدا بیری‌‬ ‫لێنه‌كردبۆوه‌ كۆتایهاتنی‌ ژیانی‌ زاگرۆس ‌‬ ‫ی‬ ‫كوڕی‌ بێ���ت به‌مجۆره‌‪ ،‬ئه‌و وه‌ك خۆی‌‬ ‫ده‌ڵێت چه‌ند س���ه‌ر ده‌هێنێت‌و ده‌بات‬ ‫له‌وه‌ تێن���اگات كه‌ بۆچ���ی‌ كوڕه‌كه‌ی‌‬ ‫په‌نای‌ بردۆته‌ به‌ر خۆكوشتن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ماوه‌ی‌ مانگێگ ده‌بێت به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌وام بوم‪ ،‬زاگرۆسم نه‌بینیوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رده‌وام به‌ته‌له‌فون قسه‌مان ده‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌و باس���ی‌ هیچ كێشه‌یه‌كی‌ نه‌ده‌كرد‪،‬‬ ‫خه‌ریكی‌ خانو كردن ب���و‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫نه‌مابو خانوه‌كه‌ی‌ ته‌واوبكات‪ ،‬زۆر دڵی‌‬ ‫پێخۆش���بو ئه‌و ده‌یوس���ت زو ته‌واوی‌‬ ‫بكات‌و بچێته‌ ن���اوی‌‪ ،‬به‌اڵم ئاواته‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌هاته‌دی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ش���ه‌وی‌ پێنج ش���ه‌ممه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ین���ی‌‪ ،‬زاگرۆس ل���ه‌دوای‌‬ ‫چون���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ له‌م���اڵ‪ ،‬له‌كاتژمێ���ر‬ ‫دوانزه‌ی‌ شه‌ودا نامه‌یه‌ك به‌جێده‌هێڵێت‬ ‫بۆ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‌و ده‌ڵێت من نایه‌مه‌وه‌!‬ ‫تائێستا هۆكاره‌كه‌ی‌ ده‌رنه‌كه‌توه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫نامه‌یه‌ی‌ نوسیوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫هیچ كێش���ه‌یه‌كی‌ خێزانی���ان نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ژیانیان زۆر خۆش���بوه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ چه‌ند‬

‫ساڵێك خێزانیان پێكهێناوه‌"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ڕێگر ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌س���ااڵنی‌ ‪ 2005‬بۆ ‪ 2007‬كێشه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ان هه‌بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواتر‬ ‫كێش���ه‌كه‌ چاره‌س���ه‌ر بوه‌‌و له‌ئێستادا‬ ‫هیچ كێشه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییان نه‌بوه‌‌و‬ ‫گومانی‌ له‌هیچ كه‌سێك نییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌و ده‌نگۆیانه‌ ره‌تده‌كه‌مه‌وه‌ كه‌سێك‬ ‫له‌پشت كوشتنی‌ زاگرۆسه‌وه‌ بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئێم���ه‌ وه‌ك كه‌س���وكاری‌‬ ‫زاگرۆس‪ ،‬هه‌رگی���ز له‌و باوه‌ڕدا نه‌بوین‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ كۆتای���ی‌ به‌ژیانی‌ خۆی‌‬ ‫بهێنێت‪ ،‬چ���اوه‌ڕێ‌ بوی���ن بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ م���اڵ‪ ،‬كاتێ���ك خه‌به‌ری���ان هێنا‬ ‫كوڕه‌كه‌مان به‌به‌ركه‌وتنی‌ دو فیش���ه‌ك‬ ‫كه‌ به‌ر چه‌ناگه‌ی‌ كه‌وتوه‌ ده‌ستبه‌جێ‌‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌ حه‌په‌ساین‪ ،‬كاتێك‬ ‫چوینه‌ ش���وێنی‌ روداوه‌كه‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌‬ ‫ڕه‌وانه‌ی‌ پزیشكی‌ دادوه‌ری‌ كرا بو"‪.‬‬ ‫زاگرۆزس محه‌مه‌د‪ ،‬كه‌ له‌ساڵی‌ ‪1990‬‬ ‫له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تان له‌دایك بوه‌‪،‬‬ ‫خێزانداره‌و پێشمه‌رگه‌ بوه‌ له‌ڕۆژئاوای‌‬ ‫ش���اری‌ كه‌رك���وك‌و هه‌ین���ی‌ راب���ردو‬ ‫ته‌رمه‌ك���ه‌ی‌ به‌ك���وژراوی‌ دۆزرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫تا ئێس���تا پۆلی���س له‌لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌‬ ‫سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌ روداوه‌كه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیس���ی‌ چه‌مچه‌ماڵ‌‪،‬‬ ‫عه‌قی���د حه‌یده‌ر بێس���ه‌ری‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند ك���ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ هه‌واڵده‌رێكه‌وه‌‬ ‫ئاگادار ك���راون له‌ڕوداوێكی‌ كوش���تن‬ ‫له‌سنوری‌ چه‌مچه‌ماڵ‪ ،‬دواتر مه‌فره‌زه‌ی‌‬ ‫پۆلیس‌و هۆبه‌ی‌ تاوان چونه‌ته‌ شوێنی‌‬ ‫ڕوداوه‌كه‌ له‌نزیك گوندی قه‌ره‌تامرۆی‬ ‫س���ه‌ر به‌ق���ه‌زای چه‌مچه‌م���اڵ كوڕی‬ ‫فه‌رمانده‌یه‌ك���ی پارت���ی دیموكرات���ی‬

‫وتیش���ی‌ "قوربانیه‌كه‌ له‌دوای‌ خۆی‌ ئه‌وان تائێس���تا س���كااڵی‌ یاس���اییان‬ ‫نامه‌یه‌كی‌ به‌جێهێشتوه‌ كه‌ تێیدا گله‌یی‌ تۆمار نه‌ك���ردوه‌و گومانی���ان له‌كه‌س‬ ‫خۆی‌ ئاڕاسته‌ی‌ چه‌ند كه‌سێكی‌ نزیكی‌ نیه‌‪ ،‬بێس���ه‌ری‌ وتی‌ "په‌ڕاوی‌ یاسایی‌‬ ‫بۆ روداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ت���ه‌وه‌‌و ره‌وانه‌ی‌‬ ‫ده‌كات كه‌ نازانرێت كێن"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد كه‌ دادگا ك���راوه‌‌و لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌‬ ‫وت���ه‌ی‌ كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگیراوه‌‌و به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬

‫دوا ‌ی كوژران ‌ی كه‌سێكی‌ پله‌دار له‌كۆی ‌ه‬ ‫فه‌رمان ‌ی ده‌ستگیركردن بۆ ژنه‌كه‌ ‌ی ده‌رده‌چێت‬

‫کوژراوەکە‬

‫وته‌بێژی‌ پۆلیس‪:‬‬ ‫له‌‪%2‬ی‌ ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫ته‌ق ‌ه ده‌كه‌ن مۆڵه‌ت ‌ی‬ ‫چه‌كیان نییه‌‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌ سلێمانی‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"به‌راورد به‌ به‌رفراوانی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ئاماره‌كانی‌ ته‌قه‌كردن كه‌مه‌‌و له‌ ‪ %2‬ی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ته‌قه‌ ده‌كه‌ن مۆڵه‌تی‌ چه‌كیان‬ ‫نییه‌"‪.‬‬

‫زاگرۆس محەمەد‬

‫له‌س����ه‌ره‌تای دۆزین����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ته‌رم����ه‌وه‌ ئێمه‌ له‌الی����ه‌ن خۆمانه‌وه‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كانم����ان ل����ه‌و كه‌یس����ه‌‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ماوه‌یه‌ك به‌ر له‌ئێستا‬ ‫ته‌رمێك به‌سوتێنراوی‌ له‌ بیناییه‌كی‌ ده‌س����تپێكرد دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ به‌چه‌ند‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ك ئه‌و كه‌س����ه‌ ناس����رایه‌وه‌‪،‬‬ ‫ته‌واونه‌كراو له‌كۆیه‌ فڕێدراو له‌پاش‬ ‫ه����ه‌ر بۆیه‌ تاكو ئێس����تا ئێمه‌ كاری‌‬ ‫پشكنین بۆ ناسیینه‌وه‌ ده‌ركه‌وت‬ ‫بۆ ده‌كه‌ی����ن چه‌ند س����ه‌ره‌داوێكمان‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ ناوی‌ (ر‪.‬ع‪.‬ع) خه‌ڵكی‌‬ ‫شاری‌ كۆیه‌و نه‌قیبی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‌و ده‌س����تكه‌وتوه‌‪ ،‬به‌اڵم تاكو ئێس����تا‬ ‫نه‌گه‌یش����توین به‌هی����چ ئه‌نجامێك����ی‌‬ ‫خێزانداره‌ هه‌ر دوابه‌دوای‌ ئه‌وه‌‬ ‫ی كراو"‪.‬‬ ‫دیار ‌‬ ‫پۆلیسی‌ كۆیه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ له‌و‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ كرد كه‌ وا‬ ‫كه‌یسه‌ ده‌ستپێكرد‪ ،‬به‌اڵم تاكو‬ ‫"تاكو ئێس����تا هیچ كه‌س����ێك له‌سه‌ر‬ ‫ئێستا هیچ كه‌سێك ده‌ستگیر‬ ‫ئه‌و تاوانه‌ ده‌س����تگیر نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌س����وكاره‌كه‌یه‌وه‌ سكااڵی‬ ‫ی یاس����ایی‌ تۆم����ار ك����راوه‌و فه‌رمانی‌‬ ‫محه‌م����ه‌د س����ه‌عید به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر ‌‬ ‫پۆلیسی‌ كۆیه‌ له‌باره‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌كان ده‌ستگیر كردن بۆ چه‌ند كه‌سێكیش‬ ‫له‌و تاوانه‌ به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند"هه‌ر ده‌رچوه‌ هه‌تاك����و لێكۆڵینه‌وه‌كانیش‬

‫تەقەکردن‬ ‫لەسلێمانی‬ ‫دەبێت بە باو‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش‬

‫قوربانیه‌كه‌ له‌دوای‌‬ ‫خۆی‌ نامه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌جێهێشتوه‌ كه‌‬ ‫تێیدا گله‌یی‌ خۆی‌‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ چه‌ند‬ ‫كه‌سێكی‌ نزیكی‌‬ ‫ده‌كات كه‌ نازانرێت‬ ‫كێن‬

‫كوردستان به‌كوژراوی له‌ئوتومبێله‌كه‌یدا‬ ‫بو كه‌ له‌جۆری‌ ده‌بڵ كابینه‌یه‌‪ ،‬بێسه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫وتی‌ "كوژراوه‌كه‌ به‌دو فیشه‌ك كه‌ به‌ر‬ ‫س���ه‌ری‌ كه‌وتوه‌ گیانی‌ له‌ده‌س���تداوه‌‌و‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی‌ ره‌وانه‌ی‌ پزیشكی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫كراوه‌ له‌سلێمانی‌"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ته‌واو نه‌بێت ئێمه‌ ناتوانین هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫دیاری‌ بكه‌ین تاكو له‌دادگا به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫س����اغ ده‌بێته‌وه‌ هه‌روه‌ها ناوی‌ هیچ‬ ‫كه‌سێكیش باڵوناكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ له‌چه‌ند س����ه‌رچاوه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ زانی����وه‌ كه‌ وا له‌ئێس����تادا‬ ‫فه‌رمانی‌ ده‌ستگیر كردن بۆ خێزانی‌‬ ‫كوژراوه‌كه‌ ده‌رچوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ی له‌دوای‌ مه‌رگ����ی‌ مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌ویش رایكردوه‌ تائێستا نه‌توانراوه‌‬ ‫ده‌ستگیربكرێت‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ش گومان‬ ‫ده‌كرێت ژنه‌كه‌ی‌ خۆی‌ ده‌س����تی‌ له‌و‬ ‫كاره‌دا هه‌بێ����ت س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ش‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ پۆلیسی‌ كۆیه‌ وتی‌"تاكو‬ ‫لێكۆڵین����ه‌وه‌كان ته‌واو نه‌بێت‌و دادگا‬ ‫س����اغی‌ نه‌كات����ه‌وه‌ ناتوانی����ن هیچ‬ ‫كه‌سێك تاوانبار بكه‌ین"‪.‬‬

‫تاكو ئێستا هیچ كه‌سێك‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و تاوانه‌‬ ‫ده‌ستگیر نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌سوكاره‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫سكااڵی یاسایی‌ تۆمار‬ ‫كراوه‌‬

‫س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د وته‌بێژی‌ پۆلیس ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌ له‌لێدوانێك���ی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند"هۆكاری‌ دیارده‌ی‌ ته‌قه‌كردن زۆره‌‌و‬ ‫هه‌ندێك كه‌س هه‌یه‌ دوای‌ خواردنه‌وه‌ی‌ مه‌ی‌‬ ‫پێشبڕكێ‌ به‌ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‌ ده‌كات‌و ئه‌مانه‌‬ ‫ئاگایان له‌خۆیان نامێنێت‌و هه‌ندێكیشیان‬ ‫هه‌ر بۆخۆشی‌ ته‌قه‌ به‌ئاسماندا ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و نمونه‌ی‌ به‌گه‌نجێ���ك هێنایه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌س���ه‌رچناره‌وه‌ هه‌تا توی‌ مه‌لیك ته‌قه‌ی‌‬ ‫كردوه‌‌و دواتر له‌الی���ه‌ن مه‌فره‌زه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫ده‌ستبه‌س���ه‌ركراوه‌‌و كه‌ لێیان پرس���یوه‌‬ ‫بۆ ته‌قه‌ ده‌كه‌یت وتویه‌تی‌‪ :‬له‌س���ه‌رچنار‬ ‫خواردومه‌ته‌وه‌‌و له‌گه‌ڵ خۆشه‌ویس���ته‌كه‌م‬ ‫تێكچوین‌و وتویه‌ت���ی‌ وازم لێ‌ بهێنه‌ ئیتر‬ ‫له‌داخی‌ ئه‌وه‌ ته‌قه‌م كردووه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌ س���لێمانی‌ باس���ی‌‬ ‫له‌هۆكارێكی‌ ت���ری‌ ته‌قه‌كردن له‌ش���اری‌‬ ‫س���لێمانی‌ ك���رد‌و وتی‌"هۆكارێك���ی‌ تری‬ ‫ته‌قه‌ك���ردن ئه‌وه‌ی���ه‌ كه‌ هه‌ندێ���ك ته‌قه‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ پشێوی‌ دروست بكه‌ن‌و‬ ‫هه‌ندێكی‌ تر له‌سه‌ر فول الیت‌و ده‌رچون‌و‬ ‫پێشبڕكێی‌ ئۆتۆمبێل ده‌بێت به‌كێشه‌یان‌و‬ ‫ته‌ق���ه‌ به‌س���ه‌ر ئۆتۆمبێله‌كان���ی‌ یه‌كتردا‬ ‫ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌راورد به‌فراوانی‌ ئێس���تای‌ شاری‌‬ ‫س���لێمانی‌‌و بونی‌ ئه‌و هه‌مو ئ���اواره‌‌و فره‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ه‌ لێ���ره‌ ئام���اره‌كان زۆر به‌كه‌م‬ ‫ده‌زانێت‌و وتی‌ "هیچ نییه‌ له‌چاو خۆیدا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"له‌و دو مانگه‌ی‌ رابردودا ته‌نها ‪5‬‬ ‫ت���ا ‪ 6‬حاڵه‌تمان هه‌یه‌ كه‌ ته‌قه‌ی‌ كردبێت‬ ‫له‌خۆڕا"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ ئاش���كرا كرد كه‌ دی���ارده‌ی‌‬ ‫ته‌قه‌كردن���ی‌ ئه‌نقه‌ستیش���یان هه‌بوه‌ كه‌‬ ‫كراوه‌ته‌ س���ه‌ر دوكان ی���ان ماركێت یان‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ تیادا كراوه‌ت���ه‌ ئامانج‌و كوژراوه‌‬ ‫یان بریندار كراوه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك رێگه‌چاره‌یه‌كیش بۆ به‌رگرتن به‌م‬ ‫دیارده‌یه‌ وتی‌"لیژنه‌ی‌ ئه‌منی‌‌و پۆلیس���ی‌‬ ‫فریاكه‌وت���ن ش���ه‌وانه‌ له‌س���ه‌ر ش���ه‌قامه‌‬ ‫دوره‌كان بازگ���ه‌ داده‌نێن‌و هه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫چه‌كی‌ پێ‌ بێت لێی‌ وه‌رده‌گیرێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بونی‌ مۆڵه‌ت���ی‌ چه‌كیش‬ ‫له‌الی���ه‌ن ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ك���ه‌ ته‌قه‌یان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د وتی‌" له‌‪%2‬‬ ‫ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ ته‌قه‌ ده‌كه‌ن مۆڵه‌تی‌ چه‌كیان‬ ‫نییه‌‌و ئێمه‌ش چه‌كه‌كانیان لێده‌س���ه‌نین‌و‬ ‫ده‌یده‌ینه‌ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و جه‌غتیش���ی‌ ل���ه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ته‌قه‌كردن���ه‌كان به‌رنامه‌ڕێ���ژ نه‌بون‌و هه‌ر‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ تاكه‌كه‌سیی‌ بوه‌‪.‬‬

‫"تا ئێستا هیچ كه‌سێك له‌سه‌ر بون به‌زه‌رده‌شتی‌ هه‌ڕه‌شه‌ ‌ی لێنه‌كراوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئاوات حوسامه‌دین نوێنه‌ری‌‬ ‫زه‌رده‌شتیانی‌ كوردستان له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وقاف‌و كاروبانی‌ ئاینی‌‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫“ئه‌وانه‌ی‌ دوژمنن‌و چاویان به‌م‬ ‫سه‌ركه‌وتنانه‌‌و ئه‌م پێشكه‌وتنانه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫هه‌ڵنایه‌ت خودی‌ به‌ناو زه‌رده‌شتیه‌كان‬ ‫خۆیانن‌و ئیدیعای‌ زه‌رده‌شتیه‌ت‬ ‫ده‌كه‌ن”‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ چاالكییه‌ نوێیه‌كانیان‪ ،‬ئاوات‬ ‫حوس����امه‌دین وتی‌"گه‌وره‌تری����ن چاالكی‌‬ ‫زه‌رده‌شتیه‌كانی‌ كوردستان ئه‌وه‌یه‌ پاش‬ ‫چه‌ندین س����اڵ توانیمان په‌رس����تگایه‌ك‬ ‫له‌كوردس����تان به‌ڕه‌س����می‌ بكه‌ینه‌وه‌ كه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ ئه‌وقاف‌و كاروب����اری‌ ئاینی‌‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم ره‌زامه‌ندی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌ربڕیوه‌‌و په‌سه‌ندی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"هه‌مو هاواڵتییه‌كی‌ زه‌رده‌شتی‌‬ ‫ده‌توانێت په‌رس����تگاكه‌ به‌كاربهێنێت چ‬ ‫بۆ مه‌راس����یمی‌ ژنهێنان یان بۆ ناونانی‌‬

‫منداڵ"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ كرده‌و‌ه‬ ‫ك����ه‌ زۆرتری����ن ئ����ه‌و فش����ارانه‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫ده‌كرێت له‌س����ه‌ریان له‌الیه‌ن ئیسالمییه‌‬ ‫توندڕه‌وه‌كانه‌وه‌ی����ه‌‪ .‬ئ����اوات زیات����ر‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ فش����اره‌كانه‌وه‌ وت����ی‌" ئێمه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌شه‌كردنمان دۆست‌و دوژمنمان‬ ‫ب����ۆ زیادب����وه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ س����ه‌ركه‌وتنمان‬ ‫له‌كاره‌كانمان هه‌س����تده‌كه‌م پاش����قول‬ ‫گرتن‌و رێگرت����ن هه‌یه‌‌و هه‌ندێكیش هه‌یه‌‬ ‫پیاوس����االره‌‌و پێی‌ خۆش نییه‌ كه‌ ژنێك‬ ‫نوێنه‌ری‌ بێت‪ ،‬كه‌ له‌ئاینی‌ زه‌رده‌ش����تدا‬ ‫جیاوازی‌ له‌نێوان ژن‌و پیاو نییه‌‌و مافیان‬ ‫وه‌كو یه‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا"ئه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ زۆر‬ ‫به‌المه‌وه‌ ناخۆش����ه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫دوژمن����ن‌و چاویان به‌م س����ه‌ركه‌وتنانه‌‌و‬ ‫ئه‌م پێش����كه‌وتنانه‌ی‌ ئێم����ه‌ هه‌ڵنایه‌ت‬ ‫خودی‌ به‌ناو زه‌رده‌ش����تیه‌كان خۆیانن‌و‬ ‫ئیدیعای‌ زه‌رده‌شتیه‌ت ده‌كه‌ن‌و له‌پشتی‌‬ ‫كۆمپیوته‌ره‌و‌هن‌و ده‌نوس����ن‌و جنێومان‬ ‫پێده‌ده‌ن‪ .‬ده‌س����تێك هه‌ی����ه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫نێوانی‌ زه‌رده‌ش����تیه‌كان تێك بدات‌و ئه‌م‬

‫پرۆسه‌یه‌ بوه‌ستێنن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ مه‌رجه‌عیه‌تی‌ زه‌رده‌شتیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستانیش����ه‌وه‌‪ ،‬ئاوات حوس����امه‌دین‬ ‫وتی‌"به‌رای‌ گش����تی‌ راده‌گه‌یه‌نم كه‌ یه‌ك‬ ‫مه‌رجه‌ع بۆ زه‌رده‌ش����تیانی‌ كورد هه‌یه‌‬ ‫ئه‌ویش ه����ۆزه‌ی‌ زه‌رده‌ش����تیانی‌ كورده‌‬ ‫له‌س����وید كه‌له‌الی����ه‌ن حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف‌و حكومه‌تی‌ س����وید‌و‬ ‫یه‌كێت����ی‌ ئه‌وروپاوه‌ دان����ی‌ پیادا نراوه‌‌و‬ ‫كاك ئه‌ن����داز حه‌وێ����زی‌ راب����ه‌ری‌ ئاینی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌"هه‌ر پله‌ی����ه‌ك له‌ه����ۆزه‌ی‌‬ ‫زه‌رده‌ش����تیانی‌ س����وید وه‌رنه‌گیرابێ����ت‬ ‫له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف����ی‌ هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫وه‌رناگیرێت‌و ره‌تده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتیش����ی‌"چاالكییه‌كانمان له‌هه‌مو‬ ‫ش����اره‌كانی‌ كوردستانه‌‌و به‌هۆی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫دارایی����ه‌وه‌ ناتوانی����ن باره‌گا له‌ش����اری‌‬ ‫هه‌ولێر‌و دهۆك بكه‌ین����ه‌وه‌‌و ده‌مانه‌وێت‬ ‫سپۆنس����ه‌رێك بدۆزینه‌وه‌ بۆ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رس����تگایه‌كی‌ زه‌رده‌شتیه‌كان له‌شاری‌‬ ‫هه‌ولێ����ر‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "زۆرتری����ن رێژه‌ی‌‬ ‫زه‌رده‌ش����تیه‌كان‌و زه‌رده‌ش����تی‌ له‌شاری‌‬

‫هه‌ولێ����ره‌‌و پاش����ان له‌ده����ۆك دوات����ر‬ ‫له‌سلێمانی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌زه‌رده‌ش����تیه‌كان له‌الیه‌ن كه‌سوكاریان‬ ‫رێگرییان لێده‌كرێت‌و نمونه‌ به‌گه‌نجێكی‌‬ ‫زه‌رده‌ش����تی‌ دانیش����توی‌ تاس����ڵوجه‌‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‌ بونه‌ زه‌رده‌شتیه‌وه‌‬ ‫كه‌س����وكاره‌كه‌ی‌ له‌ماڵ ده‌ری����ان كردبو‬ ‫پاشان ئه‌مان قس����ه‌یان له‌گه‌ڵ كردون‌و‬ ‫كێشه‌كه‌یان بۆ چاره‌سه‌ر كردون‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ره‌تیكرده‌وه‌ ك����ه‌ وه‌ك نوێنه‌ری‌‬ ‫زه‌رده‌شتیه‌كانی‌ كوردستان هیچ پاره‌یه‌كی‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وق����اف وه‌رگرتبێت‌و ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیانه‌ش����ی‌ ره‌تكرده‌وه‌ ك����ه‌ گوایه‌‬ ‫خانو‌و ئۆتۆمبێ����ل‌و پاره‌ی‌ درابێتێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت����ی‌ "ته‌نانه‌ت پێش����نیاری‌ ئه‌وه‌یان بۆ‬ ‫كردم كه‌ مانگان����ه‌ موچه‌م بده‌نێ‌ به‌اڵم‬ ‫من ره‌تمكرده‌وه‌‌و من پاره‌م ناوێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "حه‌زده‌ك����ه‌م ئ����ه‌وه‌ش‬ ‫رونبكه‌م����ه‌وه‌ پڕوپاگه‌ن����ده‌ی‌ ئه‌وه‌مان‬ ‫بۆ ده‌ك����ه‌ن كه‌ گوایه‌ زه‌رده‌ش����تیه‌كان‬ ‫هاوس����ه‌رگیریی‌ له‌نێوان خوش����ك‌و برا‌و‬ ‫دایك‌و كه‌س����ه‌ نزیكه‌كان ده‌كه‌ن‌و ئه‌مه‌‬

‫دوره‌ له‌راس����تیه‌وه‌‌و ئه‌م كاره‌ بۆ لێدانه‌‬ ‫ل����ه‌م ئاینه‌‌و ئه‌مانه‌ دوره‌ له‌راس����تیه‌وه‌‌و‬ ‫ته‌نان����ه‌ت له‌ئاینی‌ زه‌رده‌ش����تدا ئامۆزا‌و‬ ‫خاڵ����ۆزاش هاوس����ه‌رگیری‌ ناكه‌ن‪ .‬ئێمه‌‬ ‫ئاگرپه‌رس����تیش نین به‌ڵكو ئاگر پیرۆزه‌‬ ‫له‌المان"‪.‬‬ ‫ئاوات حس����امه‌دین ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌س����انێك چونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‌و بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی‌ ماف����ی‌ په‌نابه‌رێت����ی‌ خۆیان‬ ‫به‌زه‌رده‌ش����تی‌ له‌قه‌ڵ����ه‌م داوه‌‌و وتویانه‌‬ ‫له‌ژێر فشار‌و هه‌ڕه‌ش����ه‌دا كوردستانمان‬ ‫به‌جێهێش����توه‌‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "داوای‌ ئه‌وه‌‬ ‫له‌ئێمه‌ ده‌كه‌ن له‌وباره‌یه‌وه‌ پشتگیرییان‬ ‫بكه‌ی����ن‌و ئێم����ه‌ش ته‌نه����ا پش����تگیری‌‬ ‫ئه‌ندامبونیان ده‌كه‌ین وه‌ك زه‌رده‌ش����تی‌‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر له‌الی‌ ئێمه‌ ناویان تۆماركرابێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پشتگیری‌ ناده‌ین‬ ‫به‌كه‌س����انێك‌و بڵێی����ن زه‌رده‌ش����تییه‌‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ لێك����راوه‌ چونك����ه‌ ئ����ه‌وه‌‬ ‫تاوانباركردنی‌ ئاینێكی‌ تره‌ به‌شتێك كه‌‬ ‫نه‌یكردبێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"تائێس����تاش هی����چ كه‌س����ێك‬ ‫له‌سه‌ر بون به‌زه‌رده‌شتی‌ هه‌ڕه‌شه‌ی‌ لێ‌‬

‫پەرستگای زەردەشتیان‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫به‌غدا موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم ده‌نێرێت؟!‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ پارتی‌‪ :‬هیچمان له‌به‌غدا ده‌ست ناكه‌وێت‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫له‌پاش سه‌ردانیكردنی‌ وه‌فده‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم بۆ به‌غدا‌و كۆبونه‌وه‌ دو‬ ‫قۆڵیه‌كه‌ی‌ بارزانی‌‌و عه‌بادی‌‪ ،‬له‌نێو‬ ‫شه‌قامی‌ كوردیدا هیوایه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ هه‌ڵچنراوه‌ كه‌ كێشه‌‬ ‫داراییه‌كانی‌ هه‌رێم كۆتاییان دێت‌و‬ ‫به‌غدا موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌زوترین كات ده‌نێرێت!‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌غ���دا دیمه‌نه‌ك���ه‌ ته‌واو‬ ‫جیاوازه‌‌و به‌وته‌ی‌ ئه‌ندام په‌رله‌مانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق له‌فراكسیۆنی‌ پارتی‌ "‪ 10‬جاری‌‬ ‫تر وه‌ف���دی‌ هه‌رێم بچێته‌ به‌غدا‪ ،‬به‌غدا‬ ‫پاره‌ ب���ۆ هه‌رێم نانێرێ���ت"‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫پێداگری‌ له‌وه‌ش كرد كه‌ "هه‌رێم هیچی‌‬ ‫له‌به‌غدا چنگ ناكه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د حاجی‌ ره‌شید په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫عێراق له‌فراكس���یۆنی‌ كۆمه‌ڵ له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ وت"من قه‌ناعه‌تم‬ ‫جیاوازه‌ له‌گه‌ڵ هه‌مو ئه‌و قسانه‌ی‌ له‌ناو‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كرێت‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫لێدوانه‌كه‌ی‌ وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫كه‌ ده‌ڵێت بارزانی‌ له‌سه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ‬

‫به‌غدا ناوی‌ مامۆس���تایانی‌ بردوه‌‪ ،‬من‬ ‫ئه‌و لێدوانه‌ به‌جۆرێك له‌موزایه‌ده‌ یان‬ ‫له‌رێ‌ ونكردنی‌ خه‌ڵكی‌ هه‌رێم ده‌زانم بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ دواجار بڵێن هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ناوه‌كانی‌ ناردوه‌ بۆ به‌غدا به‌اڵم به‌غدا‬ ‫پاره‌كه‌ی‌ نه‌ناردوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا ك���ه‌‬ ‫"ته‌نان���ه‌ت له‌س���ه‌ر بنه‌م���ای‌ لێدوانی‌‬ ‫هه‌ندێك له‌ئه‌ندامانی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫ك���ه‌ گوایه‌ عێراق چه‌ند س���لفه‌یه‌ك بۆ‬ ‫هه‌رێ���م ده‌نێرێت‪ ،‬هیوایه‌ك بۆ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان دروست بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"ئه‌گه‌ر واش���بێت ناردن���ی‌‬ ‫ئه‌و سلفانه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ ده‌ستور‌و‬ ‫یاس���ایه‌‌و حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ به‌ئاره‌زو‌و‬ ‫ویس���تی‌ خۆی‌ ناتوانێت پاره‌ بنێرێت‬ ‫ب���ۆ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ یاس���ایه‌ك نه‌بێت كه‌‬ ‫پێ���ی‌ ده‌وترێ���ت یاس���ای‌ موازه‌نه‌ی‌‬ ‫ئیتیحادی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌دی‌ حاجی‌ ره‌ش���ید یاس���ای‌‬ ‫موازه‌ن���ه‌ی‌ ئیتیحادی‌ ش���یده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ڵێ‌"له‌و یاس���ایه‌دا هاتوه‌ كه‌ ئه‌بێت‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان نه‌وت���ی‌ خۆی‌‬ ‫راده‌ستی‌ كۆمپانیای‌ سۆمۆ بكات"‪.‬‬

‫وتیش���ی‌"ئه‌وان قبوڵ ناكه‌ن به‌نمونه‌‬ ‫پاره‌ی‌ به‌س���ڕه‌‌و نه‌وتی‌ به‌سڕه‌ بدرێت‬ ‫به‌ش���وێنێكی‌ تر مه‌گه‌ر له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫رێككه‌وتنێكدابێ���ت‪ .‬بۆیه‌ من به‌دوری‌‬ ‫ده‌زانم ئه‌و پارانه‌ له‌ئێس���تادا بێن بۆ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ئه‌و ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ شكستی‌‬ ‫هێناوه‌ له‌پرۆسه‌ی‌ نه‌وتدا‌و له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫داهاته‌ ئیتیحادییه‌كانی‌ كه‌میان كردوه‌‬ ‫بۆیه‌ ناچاری‌ ده‌یگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ به‌غدا‌و‬ ‫له‌ناچاریدا ئه‌و ئیراده‌یه‌ی‌ بۆ دروس���ت‬ ‫بوه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"به‌بڕوای‌ من له‌ئێستادا ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌ باسكردنی‌ به‌و شێوه‌یه‌‌و ناردنی‌‬ ‫پاره‌ش به‌و شێوه‌یه‌ی‌ كه‌ باس ده‌كرێت‬ ‫ئاسان نییه‌"‪.‬‬ ‫مه‌سعود حه‌یده‌ر په‌رله‌مانتاری‌ عێراق‬ ‫له‌فراكس���یۆنی‌ گۆڕان ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫ك���ه‌ حكومه‌تی‌ عێراق به‌پێی‌ یاس���ای‌‬ ‫موازه‌نه‌‌و رێككه‌وتن���ی‌ نه‌وتی‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌رێ���م ده‌كات‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌"به‌پێ���ی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌ش هه‌ركات‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم نه‌وتی‌ راده‌س���تی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ سۆمۆ كرد ئه‌وكاته‌ بودجه‌ی‌‬

‫هه‌رێم له‌الیه‌ن به‌غداوه‌ ده‌نێردرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و زیات���ر رونیك���رده‌وه‌ "به‌غدا‬ ‫كۆمه‌ڵێك یاسای‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫بنه‌مایه‌ پاره‌ خه‌رج ده‌كات‪ .‬له‌عێراقدا‬ ‫یاس���ایه‌ك هه‌یه‌ پێی‌ ده‌وترێت یاسای‌‬ ‫موازه‌نه‌‌و بودجه‌ی‌ سااڵنه‌‌و خه‌رجكردنی‌‬ ‫پاره‌ی‌ عێراق له‌رێگه‌ی‌ ئه‌و یاس���ایه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌‪ :‬له‌م یاسایه‌دا هاتوه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان پابه‌ن���د بێت‬ ‫به‌رێككه‌وتنی‌ نه‌وتییه‌وه‌ ئه‌وا بودجه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ ده‌نێردرێت‪ .‬ج���ا بودجه‌كه‌ موچه‌‬ ‫بێت یان هه‌ر به‌شێكی‌ تر بێت"‪.‬‬ ‫حه‌ی���ده‌ر ئام���اژه‌ی‌ به‌دانوس���تانی‌‬ ‫وه‌فده‌كانی‌ هه‌رێم له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫به‌غ���دا كرد‌و وت���ی‌‪ :‬ئێمه‌ ئ���اگاداری‌‬ ‫ئه‌جن���دای‌ هاتن���ی‌ هی���چ یه‌كێك له‌و‬ ‫وه‌فدانه‌ی‌ هه‌رێم نین كه‌ دێنه‌ به‌غدا"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم چه‌ند نه‌وت ته‌س���لیم‬ ‫به‌ به‌غ���دا‌و كۆمپانیای‌ س���ۆمۆ بكات‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌وه‌نده‌ پاره‌ی‌ ده‌درێتێ‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و به‌دوریشی‌ زانی‌ كه‌ به‌م‬ ‫نزیكانه‌ به‌غ���دا بودجه‌ی‌ هه‌رێم خه‌رج‬ ‫بكات‌و پاره‌ بنێرێت بۆ هه‌رێم‪.‬‬

‫ئه‌سه‌سه‌رد‪:‬‬ ‫کێشەی دو باڵەکەی یەکێتی نەگەیشتوەتە بنبەست‬ ‫ئا‪ :‬بنار هیدایه‌ت‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هیچ‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك دانه‌نراوه‌ بۆ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی و گۆڕان‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتنه‌ی‌ كه‌ كراوه‌ له‌نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‪ ،‬هه‌ردو باڵه‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ پێوه‌ی‌ پابه‌ندن"‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر ته‌نها دو رێگایه‌‬ ‫تائێس����تا كێش����ه‌كانی نێوان هه‌ردو‬ ‫باڵه‌كه‌ی‌ ناو یه‌كێتی چاره‌سه‌ر نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ����ك وته‌بێ����ژی ناوه‌ن����دی بڕیار‬ ‫رایگه‌یاند گه‌یش����تونه‌ته‌ بنبه‌ست‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ره‌تیده‌كاته‌وه‌ كێشه‌كان‬ ‫گه‌یش����تبێتنه‌ بنبه‌س����ت و به‌ئاوێن����ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د "ناتوان����م بڵێم چاره‌س����ه‌ری‬ ‫كێشه‌كان پێشكه‌وتنی به‌خۆیه‌وه‌ بینوه‌‪،‬‬ ‫یان گه‌یش����تبێته‌ بنبه‌س����ت‪ ،‬چاره‌سه‌ر‬ ‫دو رێگای����ه‌‪ ،‬یه‌كه‌می����ان ئه‌وه‌یه‌ هه‌ردو‬ ‫باڵه‌ك����ه‌ وه‌ك یه‌ك س����ه‌ركردایه‌تی بن‌و‬ ‫هه‌ڵس����وكه‌وت بكه‌ن‪ ،‬دوهه‌م به‌س����تنی‬ ‫كۆنگره‌یه‌‪ ،‬هه‌ردوال به‌شداری تێدابكه‌ن‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ی س����ه‌ركردایه‌تی بكرێ����ت‪،‬‬

‫ده‌كرێت سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی كۆنگره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێش����و به‌ش����داری بكه‌ن‌و كێش����ه‌كان‬ ‫كۆتایی پێبێت‌و چاره‌سه‌ر بكرێن"‪.‬‬

‫مسته‌فا به‌ش����دار بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌شده‌كات "تائێستا هیچ به‌رنامه‌یه‌ك‬ ‫ب����ۆ یه‌كگرتن����ه‌وه‌ی‌ یه‌كێت����ی‌و گۆڕان‬ ‫دانه‌ڕێژراوه‌و هیچ هه‌نگاوێكی بۆ نه‌نراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و رێكه‌وتنه‌ی‌ كه‌ كراوه‌ هه‌ردو باڵه‌كه‌‬ ‫پێوه‌ی‌ پابه‌ندن"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر ناوه‌ندی بڕیار خۆیان به‌یه‌كێتی‬ ‫بزانن ئه‌و قسانه‌ ناكه‌ن‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س����ه‌رد كه‌ س����ه‌ر به‌باڵی‬ ‫الهور تاڵه‌بانی په‌یامێكی‬ ‫(زۆرین����ه‌ی‌ مه‌كت����ه‌ب سیاس����ییه‌)‬ ‫هێرۆ ئیبراهیم ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌و لێدوانان����ه‌ی‌ باڵی ناوه‌ندی‬ ‫به‌نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫بڕی����ار به‌رامبه‌ریان ده‌كرێت‪ ،‬له‌س����ه‌ر‬ ‫له‌میانه‌ی‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌ بۆ به‌ریتانیاو‬ ‫ن����ه‌وت‌و كۆبونه‌وه‌كان له‌گ����ه‌ڵ گۆڕان‌و‬ ‫هه‌ڵوێس����تیان به‌رامبه‌ر به‌پارتی ده‌ڵێت ئه‌نجامدانی چه‌ند س����یمینارێك‪ ،‬الهور‬ ‫"ئه‌گه‌ر ئه‌وان خۆی����ان به‌یه‌كێتی بزانن تاڵه‌بان����ی چوه‌ت����ه‌ الی نه‌وش����یروان‬ ‫چۆن ده‌بێت ئه‌و جۆره‌ قس����انه‌ بكه‌ن‪ ،‬مسته‌فاو په‌یامێكی هێرۆ ئیبراهیمی پێ‬ ‫ئه‌گه‌ر كێشه‌ نه‌بوایه‌ له‌ناوخۆ نه‌ده‌بوین راگه‌یاندوه‌ له‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ كوردستان‌و‬ ‫به‌دو كه‌رته‌وه‌‪ ،‬كاتێك باڵێك كۆبونه‌وه‌ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان‪ ،‬ئه‌سه‌سه‌رد‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ الیه‌نێ����ك ده‌كات باڵه‌كه‌ی‌ تر ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك���� ‌ه گه‌یاندنی ئه‌و‬ ‫به‌گومانه‌وه‌ ته‌ماش����ای ده‌كات‪ ،‬له‌سه‌ر په‌یامه‌ له‌ڕێ����ی تاڵه‌بانیی����ه‌وه‌ كارێكی‬ ‫ی باڵی‬ ‫كۆی پرس����ه‌كان ته‌نه����ا ناوه‌ندی بڕیار ئاس����اییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی "ئه‌و قسانه‌ ‌‬ ‫ناڕه‌زایی ده‌رده‌بڕێت‌و باڵه‌كه‌ی‌ تر هیچ ناوه‌ندی له‌س����ه‌ر الهور تاڵه‌بانی ده‌كه‌ن‬ ‫له‌س����ه‌ر ده‌ستگرتنی به‌س����ه‌ر یه‌كێتیدا‬ ‫ناڕه‌زایی نیه‌"‪.‬‬ ‫م����ه‌رج نی����ه‌ هه‌موی راس����ت بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫لێپرس����راوێكی به‌ش����ێكه‌ له‌ئاژانس����ی‬ ‫هیچ به‌رنامه‌یه‌ك دانه‌نراوه‌ بۆ‬ ‫پاراس����تنی ئاسایشی هه‌رێم‪ ،‬مه‌رجه‌عی‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌و گۆڕان‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد ره‌تیده‌كاته‌وه‌ له‌كۆنگره‌ی‌ اله����ور تاڵه‌بان����ی ئاژانس����ه‌‪ ،‬ل����ه‌ڕوی‬ ‫ئایین����ده‌ی‌ یه‌كێت����ی دا نه‌وش����یروان كاركردن����ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی به‌حزبه‌وه‌ نیه‌‪،‬‬

‫ش���اخه‌وان عه‌بدوڵ�ڵ�ا په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫عێراق له‌فراكسیۆنی‌ پارتی‌ بێئومێد ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆی‌ له‌ناردنی‌ بودجه‌ی‌ هه‌رێم له‌الیه‌ن‬ ‫به‌غداوه‌ ئاشكراكرد‌و وتی‌ "له‌سه‌ره‌تاوه‌‬ ‫هه‌تا ئێستا وتومه‌ ‪ 10‬جاری‌ تر وه‌فدی‌‬ ‫هه‌رێ���م بچێته‌ به‌غ���دا‪ ،‬به‌غ���دا پاره‌‬ ‫بۆ هه‌رێ���م نانێرێت‌و ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫نه‌رمی‌ نواندنی‌ ناوه‌ند به‌رامبه‌ر هه‌رێم‬ ‫بۆ ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ كاری‌ به‌ك���ورد هه‌یه‌‬ ‫له‌ئێستادا بۆ شه‌ڕی‌ موسڵ"‪.‬‬ ‫وتیش���ی"به‌هیچ شێوه‌یه‌ك من بڕوام‬ ‫به‌وه‌ نییه‌ كه‌ به‌غدا پاره‌ بنێرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌مانگ���ی‌ ش���وباتدا چونه‌ته‌ الی‌‬ ‫عه‌بادی‌‌و پێش���تریش له‌‪2015‬دا له‌گه‌ڵ‬ ‫عه‌بادی‌ باس���ی‌ ئه‌وه‌یان ك���ردوه‌ كه‌‬ ‫پاره‌ی‌ هه‌رێم بنێرێ���ت‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌"ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان پ���اره‌ نانێ���رن‌و‬ ‫داوای‌ مافی‌ خۆمانم���ان كردوه‌‌و پێی‌‬ ‫نه‌داوین"‪.‬‬ ‫"من نامه‌وێت خه‌ڵك نائومێد بكه‌م‌و‬ ‫خه‌ڵ����ك زۆر ئومێدی����ان پەیداکردوە‪.‬‬ ‫م����ن له‌و بڕوایه‌دا نیم هیچمان له‌به‌غدا‬ ‫ده‌س����تبكه‌وێت" ش����اخه‌وان عه‌بدوڵاڵ‬ ‫وای‌ وت‪.‬‬

‫جه‌بار یاوه‌ر‪:‬‬ ‫بڕیار دراو‌ه تاكۆتایی ساڵ‬ ‫سه‌نته‌ری شاری موسڵ ئازاد بكرێت‬

‫ئاساییه‌ په‌یامه‌كه‌ی هێرۆخان بگه‌یه‌نێته‌‬ ‫نه‌وشیروان مس����ته‌فا بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫كوردستان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌ندامێكی یه‌كێتی‌و‬ ‫ئا‪ :‬بنار‬ ‫ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌ن����ه‌‪ ،‬گرنگ گه‌یاندنی‬ ‫په‌یامه‌كه‌یه‌ گرنگ كه‌سه‌كه‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مینداری گشتی وه‌زاره‌تی‬ ‫ی حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "بڕیاره‌ تاكۆتایی‬ ‫ساڵ‪ ،‬سه‌نته‌ری شاری موسڵ‬ ‫له‌ده‌ست چه‌كدارانی داعش رزگار‬ ‫بكرێت"‪.‬‬

‫تائێستا هیچ‬ ‫به‌رنامه‌یه‌ك بۆ‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان دانه‌ڕێژراوه‌و هیچ‬ ‫هه‌نگاوێكی بۆ نه‌نراو‌ه‬ ‫ئه‌و رێكه‌وتنه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫كراوه‌ هه‌ردو باڵه‌ك ‌ه‬ ‫پێوه‌ی‌ پابه‌ندن‬

‫هه‌ركات حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم نه‌وتی‌‬ ‫راده‌ستی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ سۆمۆ‬ ‫كرد ئه‌وكاته‌‬ ‫بودجه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌الیه‌ن به‌غداوه‌‬ ‫ده‌نێردرێت‬

‫فه‌ریق جه‌بار یاوه‌ر ئه‌مینداری گشتی‬ ‫ی حكومه‌تی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی پێش���مه‌رگه‌ ‌‬ ‫هه‌رێ���م به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "ئه‌و‬ ‫ی له‌باره‌ی‌ كاتی هێرشكردن ‌ه‬ ‫قس���انه‌ ‌‬ ‫سه‌ر شاری موس���ڵ ده‌كرێت هه‌موی‬ ‫دورن له‌راس���تییه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌و‬ ‫واده‌ی��� ‌ه نهێنییه‌و تائێس���تا نازانرێت‬ ‫كه‌ی‌ هێرشه‌كه‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫"س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫وتیش���ی‬ ‫ئۆپه‌راس���یۆنه‌ك ‌ه هاوبه‌ش���ه‌ له‌نێوان‬ ‫پێشمه‌رگه‌و سوپای عێراق‌و هێزه‌كانی‬ ‫هاوپه‌یمان���ان‪ ،‬له‌ه���ه‌ر هێزێك چه‌ند‬ ‫كه‌سێك نوێنه‌رایه‌تی هێزه‌كه‌ی‌ خۆی‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌ به‌ش���داریكردنی‬

‫هێزه‌كانی باكوری كوردستان‪ ،‬یاوه‌ر‬ ‫جه‌ختیكرده‌و‌ه "به‌پێی رێككه‌وتنێكی‬ ‫ی‬ ‫پێشوه‌خته‌‪ ،‬ته‌نها هێزی پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫كوردس���تان‌و س���وپای عێ���راق‌و‬ ‫هاوپه‌یمانان به‌ش���داریده‌كه‌ن‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫له‌وانه‌ هی���چ هێزێكی تر به‌ش���داری‬ ‫پێناكرێت‪ ،‬چونك ‌ه رێكه‌وتنی له‌سه‌ر‬ ‫كراوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ تائێس���تا نازانرێ���ت‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه به‌شداری راسته‌وخۆی ناو‬ ‫موسڵ ده‌كات یاخود نا‪ ،‬جه‌بار یاوه‌ر‬ ‫وتی "ئه‌وه‌ش به‌پێی رێكه‌وتنه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ش���وێنه‌ی‌ بۆی دانراوه‌ هێرش���ی‬ ‫ی‬ ‫بۆ ده‌كرێت‌و ناتوانرێت ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ ‌‬ ‫باس بكه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی وت���ه‌ی‌ بری���ت ماكگۆرك‬ ‫نوێنه‌ری ئۆباما بۆ هاوپه‌یمانی شه‌ڕی‬ ‫داعش‪ ،‬شه‌ڕی موسڵ گران‌و سه‌خت‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬له‌و روه‌ش���ه‌وه‌ ئه‌مینداری‬ ‫گش���تی وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگه‌ وتی‬ ‫"واده‌ی‌ كۆتایی هاتنی ئۆپه‌راسیۆنه‌ك ‌ه‬ ‫سه‌ری س���اڵی نوێیه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ده‌بێت تا‬ ‫ئه‌وكاته‌ سه‌نته‌ری شاری موسڵ ئازاد‬ ‫كرابێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫مافی راده‌ربرین‬

‫هه‌م���وو عێراقیی���ه‌كان هه‌مان مافیان هه‌یه‌ بۆ ده‌ربرینی رای خۆیان وه‌ك چۆن رێكه‌وتننام ‌ه نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی مافی مرۆڤ‌و یاس���ای نێوده‌وڵه‌ت���ی زامنی ئه‌م مافه‌ی كردووه‌‪ .‬ئه‌م مافه‌ش ئه‌و‌ه ده‌گه‌یه‌نێت ك ‌ه‬ ‫هه‌موو كه‌س ئازاد‌ه كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی سه‌ربه‌ستانه‌‌و دوور له‌ده‌ست تێوه‌گالن‌و دوور له‌ترس له‌خه‌ڵكانی تر‪ ،‬رای خۆی ده‌ربرێت‪ ،‬و‌ه ئه‌م مافه‌ش مافی قس ‌ه كردن به‌شێوه‌یه‌كی ئازادانه‌‌و سه‌ربه‌ستی رۆژنامه‌گه‌ری‬ ‫به‌هه‌ر شێوازێك بێت جا ئه‌گه‌ر كه‌ناڵی راگه‌یاندن بێت یاخود له‌ڕێگه‌ی نێتۆركی په‌یوه‌ندی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌و‌ه بێت‪.‬‬ ‫ده‌توانیت په‌یوه‌ندی بكه‌یت له‌كاتی پێش���ێل كردنی ئه‌م مافه‌دا له‌رێگه‌ی په‌یوه‌ندكردنه‌وه‌ به‌كۆمیس���یۆنی بااڵی س���ه‌ربه‌خۆی مافه‌كانی مرۆڤ له‌عێراق به‌شێوه‌یه‌كی راسته‌وخۆ چونك ‌ه كۆمیسیۆن به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ كار ده‌كات بۆ بره‌وپێدانی‌و پاراستنی مافی مرۆڤ‌و پرینسیپه‌كانی‪.‬‬ ‫بۆ زانیاری زیاتر له‌س���ه‌ر كۆمیس���یۆن‌و كاره‌كانی‌و به‌رپرس���یارییه‌تییه‌كانی وه‌ هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر ویستت سكااڵ تۆمار بكه‌یت تكای ‌ه سه‌ردانی ماڵپه‌ری ‪ www.ihchr.iq‬بك ‌ه یاخود سه‌ردانی په‌یجی تایبه‌تی‬ ‫كۆمیسیۆن بكه‌ له‌ فه‌یسبوك‪www.facebook.com/ihchr :‬‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌ له‌رێگه‌ی باربونی یه‌كێتی ئه‌وروپا بۆ رێكخراوی (‪ )UNOPS‬وه‌ به‌هه‌مئاهه‌نگی له‌گه‌ڵ كۆمیسیۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی مافه‌كانی مرۆڤ له‌عێراقدا‪.‬‬

‫ه���ذا المش���روع بتنفی���ذ مکت���ب‬ ‫األمم المتح���دة لخدمات المش���اریع‬

‫هذا المشروع بتمویل االتحاد االوروبي‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫ساڵێك دوای‌ په‌ككه‌وتنی‌ په‌رله‌مان‬ ‫له‌ناوخۆ ناكۆك ‌ی ده‌خوڵقێنن‌و له‌ده‌ره‌وه‌ به‌دوای‌ چاره‌سه‌ردا ده‌گه‌ڕێن‬ ‫نقاش‪ ،‬هونەر حەمەرەشید‬ ‫هه‌موو هه‌وڵه‌ نێوه‌نگیرییه‌ ناوخۆییه‌كان‬ ‫بۆ كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫شكستیانهێناوه‌‪ ،‬تاكه‌ هیوایه‌ك كه‌ مابێت‬ ‫هه‌وڵه‌ ده‌ره‌كییه‌كانه‌‪ ،‬به‌اڵم نازانرێت‬ ‫ئه‌وانه‌ش چه‌نده‌ كاریگه‌ر ده‌بن‪.‬‬ ‫چوارش���ه‌ممه‌ی‌ داهاتوو (‪12‬ی‌ تشرین ‌ی‬ ‫یه‌ك���ه‌م) یه‌كس���اڵی‌ ت���ه‌واو تێپه‌ڕده‌بێت‬ ‫به‌سه‌ر په‌ككه‌وتنی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫له‌و رۆژه‌دا هێزێكی‌ ئه‌منی‌ س���ه‌ر به‌پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان رێگه‌یان نه‌دا یوسف‬ ‫محه‌مه‌د س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫بچێته‌ ناو هه‌ولێری‌ پایته‌خت كه‌ باره‌گای‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ لێی���ه‌‪ ،‬ئیت���ر له‌وه‌ ب���ه‌دواوه‌‬ ‫په‌رله‌مان هیچ كۆبوونه‌وه‌یه‌كی‌ نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و رۆژه‌ روویدا له‌بازگه‌ی‌ هه‌ولێر‬ ‫رووداوێك���ی‌ دابڕاو نه‌ب���وو له‌رووداوه‌كانی‌‬ ‫پێش���ووتر‪ ،‬چونكه‌ س���ێ‌ مانگ زیاتر بوو‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌مشومڕێكی‌ قووڵدا‬ ‫بوو له‌سه‌ر كێشه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫له‌م نێوه‌نده‌شدا هێزه‌ سیاسییه‌كان به‌سه‌ر‬ ‫دوو ب���ه‌ره‌دا دابه‌ش بووب���وون‪ ،‬به‌ره‌یه‌ك‬ ‫به‌ڕێبه‌رایه‌تی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ پێداگری‌ ده‌كرد له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كورسی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ ،‬به‌ره‌ی‌‬ ‫دووه‌میش به‌ڕێبه‌رایه‌تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫كه‌ دژی‌ مانه‌وه‌ی‌ بارزانی‌ بوو‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان س���ه‌ر به‌م به‌ره‌یه‌ی‌ دووهه‌میان‬ ‫ب���وو‪ ،‬ب���ه‌اڵم جڵ���ه‌وی‌ هێ���ز له‌پایته‌خت‬ ‫به‌ده‌ست به‌ره‌ی‌ یه‌كه‌مه‌وه‌ بوو‪.‬‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان رۆژی‌ ‪11‬ی‌ تش���رینی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫‪ 2015‬كۆبوونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ به‌سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی‌ رێكخس���ت‌و ل���ه‌و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌یه‌دا بڕیاری‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫رێككه‌وتنه‌یدا كه‌ له‌ ‪17‬ی‌ نیس���انی‌ ‪2014‬‬ ‫له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان واژۆی‌ كردبوو‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ش پۆستی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان درابوو به‌بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‪.‬‬

‫رۆژی‌ ‪23‬ی‌ حوزه‌ی���ران په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌س���تیكرد به‌گفتوگۆكردن‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌مواركردن���ه‌وه‌ی‌ یاس���ای‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬چونكه‌ به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫یاس���ایه‌ مه‌س���عود بارزان���ی‌ رۆژی‌ ‪19‬ی‌‬ ‫ئاب كۆتایی‌ به‌واده‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تییه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌هات‪ ،‬ئه‌م گفتوگۆیه‌ش په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫پارتی‌‌و گۆڕانی‌ له‌دۆس���تایه‌تییه‌وه‌ گۆڕی‌‬ ‫ب���ۆ دوژمنایه‌ت���ی‌‌و په‌رله‌مانی‌ تی���ا بووه‌‬ ‫قوربانی‌‪.‬‬ ‫له‌و كاته‌وه‌ی‌ ئه‌و گرفتانه‌ دروست بووه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی‌ ناوخۆی‌ كوردستان به‌ده‌یان‬ ‫هه‌وڵ له‌الیه‌ن هێزه‌ سیاسی‌‌و كه‌سایه‌تییه‌‬ ‫دیاره‌كان���ه‌وه‌ دراون ب���ۆ كاراكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌مووی���ان بێئه‌نجام‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫دواین هه‌وڵی‌ ناوخۆی���ی له‌الیه‌ن فوئاد‬ ‫حوسێن س���ه‌رۆكی‌ دیوانی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان بوو له‌مانگی‌ ته‌مموزی‌‬ ‫ئه‌مس���اڵ‪ ،‬ئه‌و له‌الیه‌ن مه‌س���عود بارزانی‌‬ ‫راس���پێرا بۆ ئه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫رێكبخات به‌ئامانجی‌ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان‌و‬ ‫كاراكردن���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌م���ان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م‬ ‫هه‌وڵه‌ش سه‌ركه‌وتوو نه‌بوو‪.‬‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تانیش‬ ‫یه‌كێ���ك بوو ل���ه‌و هێزانه‌ چه‌ن���د جارێك‬ ‫به‌و ئاڕاس���ته‌یه‌ هه‌وڵیدا‪ ،‬خه‌لیل ئیبراهیم‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجوومه‌ن���ی‌ جێبه‌جێكردن���ی‌‬ ‫ئه‌و حیزب���ه‌ به‌"نیق���اش"ی‌ وت "له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ساڵی‌ رابردوودا چه‌ندین هه‌وڵ هه‌بووه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێش���ه‌ ناوخۆییه‌كانی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫كاراكردن���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆی‌ سووربوونی‌ الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌كانیان هه‌وڵ���ه‌كان بێ ئه‌نجام‬ ‫بوون"‪.‬‬ ‫خه‌لیل ئیبراهیم وتیشی‌ "الیه‌نه‌كان به‌و‬ ‫پێش���نیازانه‌ رازی‌ نین‪ ،‬كه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌خرێنه‌ روو‪ ،‬بۆی���ه‌ هه‌موو هه‌وڵه‌كانیش‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌نجام كۆتایی هاتووه‌"‪.‬‬ ‫ئێس���تا كێش���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ له‌نێ���وان‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‌و بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕاندایه‌‪ ،‬الیه‌نی‌ یه‌كه‌م پۆستی‌ سه‌رۆكی‌‬

‫هه‌رێ���م‌و دووهه‌میش پۆس���تی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ له‌الی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌م دوو الیه‌نه‌ش‬ ‫هیچیان ئاماده‌نین ده‌ستبه‌رداری‌ داواكانی‌‬ ‫خۆی���ان ببن‪ ،‬چونكه‌ پارتی‌ داوای‌ گۆڕینی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان‌و گۆڕانی���ش داوای‌‬ ‫گۆڕینی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم ده‌كات‪ ،‬هه‌ر له‌به‌ر‬ ‫ئه‌مه‌یه‌ ناگه‌نه‌ هیچ ئه‌نجامێك‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ئ���ه‌و زنجی���ره‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫فوئاد حسێن سه‌رۆكی‌ دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م له‌مانگ���ی‌ ته‌مم���وزی‌ راب���ردوو‬ ‫ئه‌نجامیدا به‌هه‌مان هۆكار چاره‌سه‌ری‌ تیا‬ ‫نه‌دۆزرایه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ پێش���نیاره‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫پشتیوانی‌ ده‌كرا س���ه‌ره‌كیترینیان بریتی‌‬ ‫بوو له‌وه‌ی‌ گۆڕان خۆی‌ كاندیدێكی‌ تری‌ بۆ‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان هه‌بێت‪ ،‬یاخود پۆستی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بدرێت به‌حیزبێكی‌ تر‪.‬‬ ‫ئێس���تا هه‌موو هێزو الیه‌نه‌كان ده‌ستیان‬ ‫ل���ه‌وه‌ ب���ه‌رداوه‌ له‌ناوخۆ بی���ر له‌پێكهاتن‬ ‫بكه‌وه‌و چاویان له‌ده‌س���تی‌ ده‌ره‌وه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌یان بۆ بكات‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردوودا چه‌ن���د وه‌فدێكی‌‬ ‫واڵتان���ی‌ ئه‌مه‌ریكاو به‌ریتانیاو فه‌ره‌نس���او‬ ‫واڵتانی‌ ت���ر ‌ی ئه‌وروپی‌ به‌جیا له‌گه‌ڵ هێزو‬ ‫الیه‌نه‌ كوردیی���ه‌كان كۆبوونه‌ته‌وه‌و داوای‌‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كانیان لێكردوون‪.‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ ئه‌حمه‌د كانی‌ به‌رپرس���ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ه‌ عێراقی‌‌و نیش���تیمانییه‌كانی‌‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "ماوه‌یه‌ك���ه‌ الیه‌ن���ه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‬ ‫ده‌س���تیان به‌چه‌ند هه‌وڵێك ك���ردووه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ باوه‌ڕ هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی‌ هه‌رێم‬ ‫بهێنن تا چاره‌س���ه‌ری‌ كێشه‌كانی‌ نێوانیان‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د كانی‌ وتیشی‌ "نوێنه‌رانی‌ باڵوێزو‬ ‫كونسوڵی‌ واڵتانی‌ بیانی‌ له‌كۆبوونه‌وه‌كاندا‬ ‫داوایان ك���ردووه‌‪ ،‬الیه‌ن���ه‌كان هه‌وڵبده‌ن‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ نێوانی���ان چاره‌س���ه‌ربكه‌ن‌و‬ ‫جه‌ختی���ان كردووه‌ت���ه‌وه‌ به‌رده‌وامی‌ ئه‌م‬ ‫كێش���انه‌ به‌س���وودی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كانیش ته‌واو نابێت"‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪28‬ی‌ ئه‌یلول���ی‌ رابردوو یوس���ف‬

‫محه‌مه‌د س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫له‌سویس���را له‌گ���ه‌ڵ س���ه‌رۆك‌و جێگ���ر ‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان‌و فراكس���یۆنه‌كانی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ ئه‌و واڵته‌ كۆبوه‌وه‌و له‌لێدوانێكی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانیدا رایگه‌یاند "له‌ئێستادا له‌نێوان‬ ‫په‌رله‌مانتاران‌و فراكسیۆنه‌كانی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردستان‌و حیزبه‌كاندا‪ ،‬گفتوگۆ ده‌كرێت‬ ‫ب���ۆ چاره‌س���ه‌ركردنی دۆخ���ی هه‌رێ���م‌و‬ ‫گفتوگۆكانیش به‌ره‌وپێشه‌وه‌ چوون"‪.‬‬ ‫یوس���ف محه‌مه‌د وتیش���ی‌ "هی���وادارم‬ ‫دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌ش بۆ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫هه‌نگاوی كرده‌یی بنرێت بۆ چاره‌سه‌ركردنی‬ ‫دۆخی هه‌رێم"‪ ،‬هه‌ر له‌وێش داوای‌ له‌واڵتانی‌‬ ‫جیهان كرد هه‌وڵه‌كانی���ان چڕبكه‌نه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی‌ هه‌رێم بگه‌نه‌‬ ‫رێككه‌وتن‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌واڵنه‌ی‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ده‌درێن ته‌نها‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ داواكاریی���دا نه‌ماوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و چه‌ن���د پرۆژه‌یه‌ك���ی‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫خراونه‌ته‌ روو‪.‬‬ ‫كالریس���ا پاس���تۆری‌ نوێن���ه‌ری ت���ازه‌‬ ‫ده‌ستبه‌كاربووی‌ یه‌كێتی ئه‌وروپا له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان رۆژی‌ ‪20‬ی‌ ئه‌یلول له‌ش���اری‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌گه‌ڵ یوسف محه‌مه‌د كۆبووه‌وه‌و‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌وه‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫نزیك له‌س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان بۆ "نیقاش"ی‌‬ ‫باس���كرد كه‌ نوێنه‌ره‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا‬ ‫پرۆژه‌یه‌كی‌ پێبووه‌‪.‬‬ ‫ناوه‌ڕۆك���ی‌ پرۆژه‌ك���ه‌ خ���ۆی‌ له‌س���ێ‌‬ ‫پێشنیاردا بینیوه‌ته‌وه‌ كه‌ ئه‌وانیش بریتی‌‬ ‫بوون له‌وه‌ی‌ یان هه‌ڵبژاردنی‌ پێشوه‌خته‌ بۆ‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان‌و سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت‪ ،‬یاخود دۆخه‌كه‌ به‌ئه‌مری‌ واقیع‬ ‫تا س���اڵی‌ ‪ 2017‬وه‌ك خۆی‌ بڕوات‪ ،‬به‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ له‌پۆسته‌كه‌ی‌ بمێنێته‌وه‌و‬ ‫په‌رله‌مانی���ش كارابكرێته‌وه‌‪ ،‬پێش���نیاری‌‬ ‫س���ێهه‌میش بریتی‌ بووه‌ ل���ه‌وه‌ بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ش مانگ په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان به‌م‬ ‫پێكهاته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تییه‌وه‌ كارابكرێته‌وه‌و‬ ‫له‌و ماوه‌یه‌دا الیه‌نه‌كان‌و فراكس���یۆنه‌كان‬ ‫هه‌وڵی‌ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان بده‌ن‪ ،‬به‌وه‌ی‌‬ ‫یاسای‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم هه‌مواربكه‌نه‌وه‌و‬

‫ده‌س���ته‌ی‌ نوێی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مانیش‬ ‫هه‌ڵبژێردرێت‪.‬‬ ‫كامه‌ران سوبحان‪ ،‬راوێژكاری‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان به‌"نیق���اش"ی‌ وت‬ ‫"هه‌وڵه‌كانی‌ نوێنه‌ری‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا به‌و‬ ‫ئاڕاسته‌یه‌ كێش���ه‌كان چاره‌سه‌ربكه‌ن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش جگه‌ له‌سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌كان كۆبووه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ به‌ده‌مه‌چوون���ی‌ یوس���ف‬ ‫محه‌مه‌د بۆ پێش���نیازه‌كان‪ ،‬سوبحان وتی‌‬ ‫"له‌كۆبوونه‌وه‌ك���ه‌دا س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫جه‌ختیكردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬سه‌رچاوه‌ی‌ كێشه‌كان‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم���ه‌‪ ،‬هه‌ركاتێ���ك ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ چاره‌س���ه‌ربكرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ ئاماده‌یه‌‬ ‫ده‌ستبه‌رداری‌ پۆس���ته‌كه‌ی‌ بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌پێناوی‌ خه‌ڵكدا"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ راگه‌یه‌ندراوێ���ك ك���ه‌ له‌په‌یجی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌م���ان له‌فه‌یس���بووك‬ ‫باڵوب���ووه‌وه‌‪ ،‬كالریس���ا له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫وتوویه‌ت���ی‌ "كێش���ه‌كانی نێ���وان الیه‌ن���ه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی‌ هه‌رێم به‌بنبه‌ست گه‌یشتووه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێتی ئه‌وروپا مه‌به‌س���تییه‌تی الیه‌نه‌كان‬ ‫بگه‌نه‌ چاره‌س���ه‌رێكی گونجاو‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م‬ ‫بارودۆخ���ه‌ی هه‌رێمی كوردس���تان ڕێگره‌‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م زۆر كار‪ ،‬ك���ه‌ یه‌كێتی ئه‌وروپا‬ ‫به‌نیازه‌ له‌گه‌ڵ هه‌رێمی كوردستان ئه‌نجامی‬ ‫بدات"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ هه‌م���وو هێ���زو الیه‌ن���ه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كان له‌كۆبوونه‌وه‌یان نوێنه‌رانی‌‬ ‫واڵت���ان په‌رۆش���ی‌ خۆیان بۆ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫راده‌گه‌یه‌نن‪ ،‬به‌اڵم تائێس���تا له‌سه‌ر ئه‌رزی‌‬ ‫واقیع ئه‌و كۆبوونه‌وانه‌ هیچ ره‌نگدانه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫نه‌بووه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د تۆفیق ره‌حیم رێكخه‌ری‌ ژووری‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ دبلۆماس���ییه‌كانی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان به‌"نیقاش"ی‌ وت "گۆڕان پشتگیری‌‬ ‫ه���ه‌ر هه‌وڵێ���ك ده‌كات بۆ چاره‌س���ه‌ری‌‬ ‫كێش���ه‌كان‌و ئاماده‌یی خۆشمان نیشانداوه‌‬ ‫دۆخه‌كه‌ ئاسایی بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تانه‌‬ ‫ئه‌وی���ش ل���ه‌زاری‌ ئه‌حم���ه‌د كان���ی‌‪-‬ه‌وه‌‬ ‫به‌"نیق���اش"ی‌ راگه‌یاند "پارتی‌ هه‌میش���ه‌‬

‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ بووه‌ الیه‌ن���ه‌كان به‌گفتوگۆ‬ ‫بگه‌ن به‌رێككه‌وتن‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نیی ‌ه‬ ‫كوده‌تای‌ به‌سه‌ردا بكرێت"‪.‬‬ ‫هه‌وڵه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ته‌نها به‌یه‌كێتی‌‬ ‫ئه‌وروپ���او‌ه نه‌وه‌س���تاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬رۆژی‌ ‪24‬ی‌‬ ‫ئه‌یلول���ی‌ راب���ردوو باڵی���ۆزی ئه‌مه‌ری���كا‬ ‫له‌به‌غ���داد‪ ،‬دۆگل���ه‌س س���یلیمان‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫كونسوڵی گشتی ئه‌مه‌ریكا له‌هه‌ولێر‪ ،‬كێن‬ ‫گرۆس سه‌ردانی‌ س���لێمانیان كردو له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان كۆبوونه‌وه‌‪.‬‬ ‫باڵوێ���زو كونس���وڵی‌ ئه‌مری���كا‬ ‫له‌س���ه‌ردانه‌كه‌یاندا به‌جی���ا له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ‌و به‌رهه‌م ساڵح‌و هێرۆ‬ ‫ئیبراهی���م ئه‌حم���ه‌د به‌رپرس���انی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تمانی‌‌و محه‌مه‌د تۆفیق ڕه‌حیم‌و چه‌ند‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌كی تری گ���ۆڕان كۆبوونه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ راگه‌یه‌ندراوی‌ په‌یجی‌ كونسوڵگه‌ری‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا له‌هه‌ولێ���ر‪ ،‬له‌كۆبوونه‌وه‌كاندا‬ ‫باڵی���ۆز س���یلیمان هان���ی الیه‌نه‌كانیداوه‌‬ ‫زاڵبن به‌سه‌ر كێشه‌ سیاس���ییه‌كانداو كار‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی ئه‌وكێشه‌ هه‌نوكه‌یی‌و‬ ‫گرنگان���ه‌ بك���ه‌ن‪ ،‬كه‌ كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر‬ ‫عێراق‌و هه‌رێم دروستده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هاواڵتیان���ی‌ كوردس���تان هه‌موو رۆژێك‬ ‫له‌س���ه‌ر شاش���ه‌ی‌ ته‌له‌فزیۆن‌و له‌په‌یجی‌‬ ‫فه‌یس���بووكی‌ سه‌ركرده‌ سیاس���ییه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌بینن ك���ه‌ چ���ۆن پێش���واز ‌ی له‌وه‌فد‌و‬ ‫نوێنه‌ری‌ واڵتان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬تاكه‌‬ ‫ئومێدیش���یان ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و وه‌فدانه‌ ئاوێك‬ ‫به‌ئاگره‌كه‌دا بكه‌ن‪.‬‬ ‫هێ���زه‌ سیاس���ییه‌كانی‌ كوردس���تان‬ ‫س���ه‌لماندوویانه‌ ناتوانن له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌‬ ‫ناوخۆ كێشه‌ قووڵه‌كانیان چاره‌سه‌ر بك ‌هن‌و‬ ‫ده‌بێت له‌ده‌ره‌وه‌ ناچار بكرێن‪ ،‬زیندوترین‬ ‫نموونه‌ش رێكه‌تننامه‌ی‌ واشنتۆنه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫له‌دوای‌ چوار ساڵ ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆ‪ ،‬پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان‌و یه‌كێتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫كوردس���تان س���ه‌ره‌رڕای‌ هه‌م���وو هه‌وڵه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كان‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام له‌سه‌ر ده‌ستی‌‬ ‫مادلین ئۆلبرایتی‌ وه‌زی���ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌مه‌ی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ئه‌یلولی‌ ‪ 1998‬گه‌یشتنه‌‬ ‫رێككه‌وتن‌و كۆتاییان به‌شه‌ڕه‌كه‌ هێنا‪.‬‬

‫حیزبه‌كان ‌ی كوردستان ن ‌ه له‌گه‌ڵ حكومه‌تدان ن ‌ه ئاماده‌ن پشت ‌ی تێبكه‌ن‬ ‫نقاش‪ ،‬مەعاز فەرحان‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬كه‌ حكومه‌تێكی‌ په‌روباڵ‬ ‫كراوو په‌رله‌مانێكی‌ په‌كخراو‌و سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ ماوه‌ ته‌واو بووی‌ هه‌یه‌‪ ،‬تادێت‬ ‫برینه‌كانی‌ قوڵتر ده‌بنه‌وه‌و ده‌نگی‌ ناره‌زایی‌‬ ‫هاواڵتیانیش زیاتر هه‌ڵده‌كشێ‌‪.‬‬ ‫دۆخی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ده‌ست حیزب ‌ه‬ ‫سیاس���یی‌‌و فه‌رمانڕه‌واكانه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندین درز‌و‬ ‫كه‌له‌به‌ری‌ تێكه‌وت���ووه‌ به‌تێپه‌رینی‌ كاتیش‬ ‫قه‌باره‌یان گه‌وره‌تر ده‌بێت‌و ئه‌مه‌ش توڕه‌یی‌‬ ‫خه‌ڵك زیاتر ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ قوڵبون���ه‌وه‌ی‌ قه‌یران���ه‌كان كه‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ س���اڵی‌ ‪2014‬ه‌وه‌ دوای‌ بڕینی‌‬ ‫به‌ش���ه‌ بودج���ه‌ی‌ هه‌رێم له‌الی���ه‌ن به‌غداوه‌‬ ‫س���ه‌ریان هه‌ڵ���داوه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا پرس���ی‌‬ ‫كش���انه‌وه‌ی‌ الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‪ ،‬یه‌كێتی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ی‌ ئیس�ل�امی‌ له‌حكومه‌ت���دا‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫په‌ره‌سه‌ندنی‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌ جه‌ماوه‌رییه‌كاندا‪،‬‬ ‫پرس���ی‌ گه‌رموگوڕی‌ ئه‌م ماوه‌یه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستانن‪.‬‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ گله‌یی‌‌و گازنده‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫هاواڵتیان‌و الیه‌نگرانی‌ یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‌و‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‌و كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌كگرتوو‪،‬‬ ‫روه‌وه‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانن‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫له‌وه‌شدا ره‌خنه‌كانیان له‌جێگه‌ی‌ خۆیدا بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ زۆربه‌ی‌ پۆسته‌ بااڵكان له‌ده‌ستی‌ ئه‌و‬ ‫هێزه‌دان كه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ په‌كخراوی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان ‪ 38‬كورسی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫پارتی له‌هه‌رێمدا ئه‌م ده‌زگاو دامه‌زراوانه‌ی‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌؛ سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم‪ ،‬سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی دادوه‌ری‪،‬‬ ‫فه‌رمانده‌ی���ی گش���تی هێزی پێش���مه‌رگه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی لیژنه‌ی نه‌وت‌و گاز‪ ،‬سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫كۆمیس���یۆنی هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی ئاسایش���ی كوردس���تان‪،‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی ده‌زگای دیبلۆماسی هه‌رێم‪.‬‬ ‫حیزب���ه‌ ركاره‌به‌كانی‌ كه‌ له‌په‌رله‌ماندا ‪58‬‬ ‫(له‌كۆی‌ ‪ )111‬كورس���ییان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ناو هیچ‬ ‫یه‌كێك له‌و دامه‌زراوانه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ كاریگه‌ر‬ ‫قس���ه‌یان ناڕوات‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌یانه‌وێت خه‌تای‌‬ ‫قه‌یرانه‌كان به‌ملی‌ پارتیدا هه‌ڵبواسن‪.‬‬ ‫ركابه‌ره‌كان���ی‌ پارتی‌ دانبه‌وه‌دا ده‌نێن ئه‌و‬ ‫حیزبه‌ ده‌ستی‌ به‌سه‌ر سه‌رجه‌م جومگه‌كانی‌‬ ‫حكومڕانیدا گرتووه‌‪ ،‬به‌اڵم فش���اره‌كانیان بۆ‬ ‫س���ه‌ر ئه‌و هێزه‌ هێن���ده‌ توندنین تا ئه‌ویش‬ ‫به‌ده‌م داواكارییه‌كانیانه‌وه‌ بێت‌و كێكه‌كه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌ش بكات‪.‬‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان ك���ه‌ له‌هێزه‌كانی‌ تر‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارتی‌ زیات���ر تێكگی���راوه‌‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫پێكهێنانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م له‌حوزه‌یرانی‌‬ ‫‪ ،2014‬جگه‌ له‌پۆس���تی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫بڕیاربوو له‌سه‌دا ‪24‬ی‌ پۆسته‌كانی‌ حكومه‌ت‬ ‫وه‌ربگرێت‪ ،‬به‌اڵم پرسی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫دۆس���تایه‌تیه‌كه‌ی‌ نێ���وان ئ���ه‌و دوو هێزه‌ی‌‬ ‫تێك���دا‪ ،‬كاتێك س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان به‌نیاز‬ ‫بوو پرسی‌ كورسیه‌كه‌ی‌ بارزانی‌ له‌په‌رله‌مان‬ ‫یه‌كالبكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌رۆژی‌ ‪12‬ی‌ تشرینی‌ دووه‌می‌‬ ‫‪2015‬ه‌وه‌ رێگری‌ له‌سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‌و چوار‬ ‫وه‌زیره‌ك���ه‌ی‌ گۆڕان (پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬دارایی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وق���اف‪ ،‬بازرگان���ی‌) كراوه‌ بچنه‌وه‌ س���ه‌ر‬ ‫كاره‌كانیان له‌هه‌ولێ���ر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و حیزبه‌ كه‌‬ ‫‪ 24‬كورس���ی‌ په‌رله‌مانی‌ هه‌یه‌ هێشتا بڕیاری‌‬ ‫كشانه‌وه‌ی‌ نه‌داوه‌ له‌حكومه‌ت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌الیه‌ن جه‌ماوه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ فشاری‌ لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫دان���ا عه‌بدولكه‌ری���م‪ ،‬رێكخ���ه‌ری ژووری‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و حكومه‌تی بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان‪،‬‬ ‫پێناس���ه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ی‌ بۆ دۆخی‌ ئێس���تا‬ ‫به‌وه‌كرد كه‌ "پارتی‌ كوده‌تای‌ كردوه‌ به‌سه‌ر‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تدا‌و مه‌س���عود بارزانی‌ ل���ه‌رووی‌‬ ‫یاساییه‌وه‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم نیه‌‪ ،‬له‌حاڵه‌تی‌‬ ‫په‌كخستنی‌ په‌رله‌ماندا دۆخی‌ واڵت ده‌چێته‌‬ ‫دۆخی‌ نائاساییه‌وه‌"‪.‬‬

‫دانا به‌"نیقاش"ی‌ وت "رێگری‌ له‌سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان ك���راوه‌‌و وه‌زی���ره‌كان ده‌ركراون‪،‬‬ ‫له‌رووی‌ سیاسی‌‌و یاساییه‌وه‌ ئه‌مه‌ به‌ كوده‌تا‬ ‫ده‌زانین‪ ،‬ك���ه‌ كوده‌تاش كراوه‌ قس���ه‌كردن‬ ‫له‌سه‌ر كشانه‌وه‌ مه‌نتیقی‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫دانا عه‌بدولكه‌ریم‪ ،‬ره‌تیده‌كاته‌وه‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫سیاسی‌ له‌هه‌رێمدا به‌هاوبه‌شی‌ به‌رێوه‌ببرێت‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "به‌پێ���ی‌ رێككه‌وتنم���ان له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫پارتی‌ ده‌بوایه‌ له‌س���ه‌دا ‪24‬ی‌ پۆس���ته‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تم���ان پێبدرایه‌‪ ،‬له‌وه‌زیر‌و ده‌س���ته‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆكان‌و راوێژكاره‌كان‌و به‌رێوه‌به‌ره‌‬ ‫گشتیه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ پێمان درا له‌سه‌دا‬ ‫یه‌كیش كه‌متر بوو"‪.‬‬ ‫كابینه‌ی‌ هه‌شته‌می‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‌ دروستبونیه‌وه‌ تائێستا به‌ر‬ ‫نه‌شته‌ری‌ ره‌خنه‌ كه‌وتووه‌‪ ،‬له‌بیست وه‌زاره‌ت‬ ‫پێكدێ���ت‪ ،‬پارت���ی دیموكراتی‌ كوردس���تان‬ ‫ش���ه‌ش وه‌زاره‌تی وه‌رگرت جگه‌ له‌سه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬گۆرانیش چوار وه‌زاره‌ت‌و یه‌كێتی‌‬ ‫جێگری‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‌و پێنج وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫یه‌كگرت���وو دوو وه‌زاره‌ت‌و كۆمه‌ڵی���ش‬ ‫وه‌زاره‌تێ���ك‌و ئه‌وه‌ی‌ مایه‌وه‌ ب���ۆ پێكهاته‌ی‌‬ ‫مه‌سیسحی‌‌و الیه‌نه‌كانی‌ تر‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫‪ 11‬وه‌زاره‌تی حكومه‌ت به‌ده‌ست پارتیه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫جێگ���ه‌ی وه‌زیره‌كان���ی گ���ۆڕان‌و وه‌زیرێكی‬ ‫ده‌ستله‌كاركێش���اوه‌ی یه‌كگرتوو كه‌ وه‌زیری‌‬ ‫كاره‌بابوو پڕ كردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ الیه‌نه‌كان كۆكن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ناو ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانیش���دا هاوس���ه‌نگی‌‬ ‫نیه‌‌و پارت���ی‌ به‌ڵێنی‌ پێدانی‌ پۆس���ته‌كانی‌‬ ‫له‌وه‌زار‌هت‌و فه‌رمانگه‌كان جێبه‌جێنه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی‌ هێش���تا نه‌گه‌یش���تونه‌ته‌وه‌ ئ���ه‌و‬ ‫بڕوایه‌ی‌ كه‌ به‌ت���ه‌واوه‌ی‌ حكومه‌ت بۆ پارتی‌‬ ‫به‌جێبهێڵن‪.‬‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان‪10 ،‬‬ ‫كورس���ی‌ له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌ئێستادا دوو وه‌زاره‌تی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫حیزب���ه‌ وه‌ك خۆی‌ رایده‌گه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬نیازی‌‬

‫كش���انه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم چاوه‌رێی‌ وه‌اڵم ‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت ده‌كات ب���ۆ ئ���ه‌و پرۆژه‌یه‌ی‌ كه‌‬ ‫ناوه‌راستی‌ مانگی‌ ئه‌یلول پێشكه‌شی‌ كرد‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د ئه‌حمه‌د‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرت���وو به‌"نیق���اش"ی‌‬ ‫راگه‌یان���د ئه‌گ���ه‌ر حكوم���ه‌ت ئاماده‌ب���وو‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ قه‌یرانه‌كان بكات ئه‌وا باش���ه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا پرس���ی‌ كش���انه‌و‌ه ده‌خه‌نه‌ به‌رده‌م‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ حیزب‪ ،‬راپرس���یش ده‌كه‌ن‬ ‫له‌ناو رێكخس���تنه‌كانی‌ خۆیان‌و جه‌ماوه‌ر بۆ‬ ‫كشانه‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بڕیارب���وو چه‌ندی���ن وه‌زاره‌ت‌و‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری‌ گش���تی‌‌و راوێ���ژكار وه‌ربگرین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم وابزان���م راوێژكارێكی���ان له‌وه‌زاره‌تی‌‬ ‫كاره‌با پێداین له‌گ���ه‌ڵ دوو وه‌زیر‪ ،‬قه‌راربوو‬ ‫ئێم���ه‌ ش���ه‌ریكبین نه‌ك به‌ش���دار‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫ئێستاش له‌به‌ش���دار تێنه‌په‌ڕیوین‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫هاوبه‌شن یه‌كێتی‌‌و پارتین به‌ته‌نیا"‪.‬‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیه‌كانی‌ هه‌رێم هێشتا به‌ره‌سمی‌‬ ‫گله‌ی���ی‌‌و گازن���ده‌ی‌ خۆیان له‌س���ه‌ر مێزی‌‬ ‫گفتوگۆی‌ رووب���ه‌رووی‌ یه‌كتر نه‌كردوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ ته‌نه���ا له‌میدیاكانه‌وه‌ په‌یام بۆ‬ ‫یه‌كتر ده‌نێرن‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪17‬ی‌ ئه‌یلول���ی‌ رابردوو له‌په‌یامێكدا‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران پێش���نیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫الیه‌نه‌كان كرد له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا به‌ش���داربن‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ دات���ا‌و زانیارییان له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫قه‌یرانه‌كانه‌وه‌ بۆ بخاته‌روو‪.‬‬ ‫به‌اڵم الیه‌نه‌كان پێشوازییان له‌بانگه‌وازه‌كه‌‬ ‫نه‌كرد‌و رۆژی‌ ‪24‬ی‌ هه‌مان مانگ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێت���ی‌‌و كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌كگرتووی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ كۆبون���ه‌وه‌‌و داوای‌ چاره‌س���ه‌ری‌‬ ‫قه‌یرانه‌كانیان كرد‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستان كه‌ له‌دوای‌‬ ‫پارت���ی‌ زۆرترین پۆس���تی‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ له‌س���ه‌ر پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌ روون‬ ‫نیه‌‪ ،‬میدیاك���ه‌ی‌‌و به‌ش���ێك له‌په‌رله‌مانتار‌و‬ ‫كادیره‌كان وه‌كو ئۆپۆزس���یۆنی‌ پارتی‌ قسه‌‬

‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ ،‬ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‪ ،‬به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "ئ���ه‌م حكومه‌ته‌ كه‌ پێكهات بنكه‌فراوان‬ ‫بوو‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئێستا وانیه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌الیه‌نه‌كان���ی‌ دورخراوه‌ت���ه‌وه‌‌و دوو الیه‌نی‌‬ ‫تریش به‌نیازی‌ كشانه‌وه‌ن‪ ،‬یه‌كێتیش تائێستا‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ له‌م روه‌وه‌ روون نیه‌" پێشی‌ وایه‌‬ ‫ئه‌م حكومه‌ت���ه‌ سیاس���ه‌تێكی‌ یه‌كگرتووی‌‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ چاره‌سه‌ری‌ قه‌یرانه‌كه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد هێم���ای‌ ب���ه‌وه‌دا یه‌كێ���ك‬ ‫له‌داموده‌زگاكان���ی‌ سیس���تمی‌ سیاس���ی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌م دامه‌زراوه‌ی���ه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان نه‌ماوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پۆستی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫هه‌رێمیش گومان هه‌یه‌ له‌ش���ه‌رعیه‌ته‌كه‌ی‌‌و‬ ‫ئه‌م حكومه‌تی‌ ئێس���تا هه‌ی���ه‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫نیمچه‌ حكومه‌ته‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "حكومه‌تی‌ له‌مش���ێوه‌یه‌ له‌هه‌ر‬ ‫واڵتێكی‌ تر بوایه‌ ده‌مێك بوو هه‌ڵوه‌شابۆوه‌‌و‬ ‫حكومه‌تێكی‌ تر له‌جێگه‌ی‌ دانرابوو"‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا هه‌ڵوێستی‌ الیه‌نه‌كان به‌مشێوه‌یه‌‬ ‫روون نیه‌‪ ،‬تادێ���ت بازنه‌ی‌ ناره‌زاییه‌تیه‌كانی‌‬ ‫مامۆس���تایان‌و فه‌رمانب���ه‌ران‌و هاواڵتی���ان‬ ‫فراوانتر ده‌بێت‪ ،‬رۆژی‌ سێش���ه‌ممه‌ی‌ رابردوو‬ ‫‪27‬ی‌ ئه‌یل���ول به‌خۆپیش���اندانێكی‌ ف���راوان‬ ‫له‌شاروش���ارۆچكه‌كاندا خه‌ڵك���ی‌ ت���وڕه‌ی‌‌و‬ ‫نیگه‌رانی‌ خۆیان به‌ ده‌سه‌اڵتداران گه‌یاند‪.‬‬ ‫مانگرت���ن‌و خۆپیش���اندانه‌كان به‌ه���ۆی‌‬ ‫دواكه‌وت���ن‌و پاش���كه‌وتی‌ موچه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ ئه‌مس���اڵه‌وه‌ حكومه‌ت���ی‌‬ ‫هه‌رێ���م دوای‌ قوڵبون���ه‌وه‌ی‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌‬ ‫په‌یڕه‌ویك���رد‪ ،‬ئه‌وه‌ش هێن���ده‌ی‌ تر ته‌نگی‌‬ ‫به‌ژیانی‌ هاواڵتیان هه‌ڵچنیوه‌‪.‬‬ ‫ناره‌زایی‌ هاواڵتیان‌و الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫رووی‌ له‌پارتی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و حیزب���ه‌ش پێیوایه‌‬ ‫الیه‌نه‌كان له‌به‌رپرسیاریه‌تی‌ راده‌كه‌ن‌و نیه‌تی‌‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ نیه‌ حكومه‌ت هه‌ڵوه‌شێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌كره‌م ساڵح‪ ،‬ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌‬

‫دیموكراتی‌ كوردس���تان‪ ،‬رایگه‌یاند حكومه‌ت‬ ‫تائێس���تا چوار الیه‌ن تێیدا به‌ش���دارن‪ ،‬هیچ‬ ‫له‌م الیه‌نانه‌ جگه‌ له‌پڕوپاگه‌نده‌ی‌ راگه‌یاندن‬ ‫هیچ په‌یامێكی‌ فه‌رمیان نیه‌‌و داخوازییان بۆ‬ ‫كشانه‌وه‌ له‌حكومه‌ت نیه‌‪.‬‬ ‫جه‌ختیش���یكرده‌وه‌ ئه‌و الیه‌نانه‌ شه‌ریكین‬ ‫له‌حكومه‌ت‪ ،‬ئ���ه‌و پروپاگه‌نده‌یه‌ی‌ ده‌یكه‌ن‬ ‫بۆ رازیكردنی‌ ش���ه‌قام‌و موزایه‌ده‌ی‌ سیاسیه‌‬ ‫ئه‌گه‌رنا هیچ بنه‌مایه‌كی‌ راستی‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ رووی‌‬ ‫له‌چوار الیه‌نه‌كه‌ كردو وتی‌ "ئه‌گه‌ر هاوبه‌ش‬ ‫نین له‌حكومه‌ت بۆچی‌ به‌شدارن‪ ،‬من له‌شتێك‬ ‫هاوبه‌ش نه‌بم به‌شداریش نابم تێیدا"‪.‬‬ ‫حیزب���ه‌ كاریگه‌ره‌كانی‌ س���ه‌ر گۆره‌پانی‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌رێم كه‌ شیروتیر له‌یه‌كتر ده‌سون‪،‬‬ ‫دیارنیه‌ كه‌ی‌ رێكده‌كه‌ون له‌سه‌ر چاره‌سه‌ری‌‬ ‫كێشه‌كانی‌ نێوانیان‪ ،‬نه‌زانینی‌ ئه‌وه‌ی‌ كامیان‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵته‌‌و كامیان ئۆپۆزس���یۆنه‌ ره‌نگه‌‬ ‫هێنده‌ی‌ تر دۆخه‌كه‌ی‌ ئاڵۆزكردبێت‪.‬‬ ‫كام���ه‌ران مه‌نتیك مامۆس���تای‌ زانس���ته‌‬ ‫سیاس���یه‌كانی‌ زانك���ۆی‌ س���ه‌الحه‌دین‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬رونیكرده‌وه‌ حكومه‌ت ش���ه‌رعیه‌ت‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ه‌وه‌ وه‌رده‌گرێت ك���ه‌ په‌رله‌مان‬ ‫په‌كخ���را‪ ،‬حكومه‌ته‌ك���ه‌ش ش���ه‌رعیه‌ت‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫مه‌نت���ك به‌"نیق���اش"ی‌ وت "ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫رووده‌دات به‌هێ���زی‌ پارت���ی‌‪ ،‬ب���ێ‌ هێزی‌‌و‬ ‫بێ‌ هه‌ڵوێس���تی‌ الیه‌نه‌كانی‌ ت���ره‌‪ ،‬یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گۆران‌و كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتوو ناسنامه‌ی‌ حزبی‌‬ ‫خۆیان له‌ده‌س���تداوه‌‪ ،‬نه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتن‌و نه‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنن‪ ،‬ده‌یانه‌وێت له‌پشتی‌ شه‌قامه‌وه‌‬ ‫ده‌ستكه‌وته‌كان بچننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌م حیزبان���ه‌ په‌یامیان روون‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ده‌س���ه‌اڵتن ده‌بێت حكومداری‌‬ ‫بك���ه‌ن ئه‌گه‌رنا بێنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬نه‌ له‌حكومه‌ت‬ ‫دێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ نه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌ش رازین‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێس���تی‌ ئه‌م حزبانه‌ زۆر ناته‌ندروسته‌و‬ ‫له‌فه‌رهه‌نگی‌ سیاسیدا جێی‌ نابێته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫ئه‌م الپه‌ره‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ‌‬

‫"قه‌یرانی دارایی جوتیاره‌كان له‌گه‌ڵ پیشه‌كانیان ئاشتده‌كاته‌وه‌"‬

‫دۆشاوی شۆك ‌ه له‌بازاڕه‌كان خواستی زۆری له‌سه‌ر‌ه‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫س���ه‌ره‌تای پایزی ئه‌مساڵ بۆ جوتیارانی‬ ‫پێنجوێن‌و شارباژێڕ پاییزێكی خراپ نه‌بو‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌مس���اڵ جگه‌ له‌به‌رهه‌مه‌كانی تر‬ ‫هاوكات "شۆكه‌"یه‌كی زۆر باریوه‌ته‌‌ سه‌ر‬ ‫گ���ه‌اڵی دره‌خته‌كانی���ان‌و ئه‌وانیش كۆی‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌و له‌بازاڕه‌كان ده‌یفرۆشن‪.‬‬ ‫خالی���د عه‌زیز ش���اره‌زایه‌كی باش���ی‬ ‫له‌دروس���تكردنی دۆشاوی ش���ۆكه‌ هه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ ئێس���تا له‌بازاڕه‌كانی كوردس���تان‬ ‫كڕیاری باش���ی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و باسی ئه‌وه‌ی‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه ‌ك���رد "ش���ۆكه‌ به‌رهه‌مێكی‬ ‫خۆماڵ���ی سروش���تی كوردیی���ه‌و پایزان‬ ‫وه‌كو شیله‌ی سپی ده‌بارێته‌ سه‌ر گه‌اڵی‬ ‫به‌ڕو‪ ،‬جوتیاره‌كانی���ش به‌ڕێگه‌ی تایبه‌ت‬ ‫كۆی ده‌كه‌نه‌وەو پاش���ان له‌ئاودا شیله‌كه‌‬ ‫ده‌كوڵێنن تا خه‌س���ت ده‌بێته‌وەو ده‌بێته‌‬ ‫دۆشاو‌"‪.‬‬ ‫خالی���د عه‌زی���ز ك���ه‌ خ���ۆی خه‌ڵكی‬ ‫ناوچه‌ی پێنجوێنه‌و ش���اره‌زاییه‌كی باشی‬ ‫له‌و ناوچه‌ی���ه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫باسده‌كرد "ئه‌مس���اڵ به‌رهه‌مێكی زۆری‬ ‫ش���ۆكه‌ له‌ناوچه‌ی ش���ارباژێڕو پێنجوێن‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و به‌رهه‌مە ئه‌مس���اڵ زۆر‬ ‫باریوه‌ته‌ سه‌ر گه‌اڵی درەخته‌كان‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫وایك���ردوه‌ جوتیاران قازانج���ی لێبكه‌ن‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌كه‌یان‌ به‌بازاڕه‌كانی كوردستاندا‬ ‫باڵوبێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫په‌یامنێ���ری ئاوێن���ه‌ له‌گ���وزه‌ری‬ ‫هه‌نگوینفرۆشه‌كانی سلێمانی بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫له‌دوكانه‌ك���ه‌ی‌ توان���ا حەمه‌س���ه‌عید كه‌‬ ‫فرۆش���یاری به‌رهه‌مه‌ خۆماڵیه‌كانه چاوی‬ ‫به‌دۆشاوی ش���ۆكه‌ كه‌وت‪ ،‬ئه‌و دۆشاوی‬ ‫ش���ۆكه‌ی له‌ن���او ده‌به‌یه‌ك���دا هه‌ڵگرتبو‬ ‫كاتێك ئێمه‌ پرس���یارمان لێكرد له‌باره‌ی‬ ‫دۆش���اوه‌كه‌وه‌‪ ،‬ده‌به‌كه‌ی ب���ۆ ده‌رهێناین‬

‫به‌رهه‌مانه‌ گه‌شه‌پێبدەن‪.‬‬ ‫دكتۆر كامه‌ران ئه‌حمه‌د حه‌مه‌ سه‌رۆكی‬ ‫به‌شی ئابوری له‌زانكۆی سلێمانی جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ئ���ه‌م به‌رهه‌مە‬ ‫خۆماڵیان���ه‌ ك���ه‌ به‌رهه‌می نیش���تمانی‬ ‫كوردن زۆربونیان له‌بازاڕه‌كانی كوردستان‬ ‫په‌یوه‌س���ته‌ به‌خواس���ت‌و خس���تنه‌ڕوی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌ ئاماژه‌ی ب���ۆ ئه‌وه‌كرد "ئه‌م‬ ‫ج���ۆره‌ كااڵیانه‌ په‌یوه‌س���تن‌ به‌بازاڕه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر خواس���تیان له‌س���ه‌ربێت ئ���ه‌وا‬ ‫زیاتر په‌ره‌ده‌س���تێنن‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‬ ‫ده‌پوكێنه‌وه‌‪ ،‬ه���ه‌ر بۆنمونه‌ توتن ره‌نگه‌‬ ‫ئێستا له‌ناوچه‌ی پشده‌ر چه‌ند جوتیارێكی‬ ‫كه‌م لێیبزانن"‪.‬‬

‫ئێستا له‌بازاڕه‌كانی‬ ‫كوردستان شۆك ‌ه‬ ‫كیلۆی له‌نێوان ‪15‬‬ ‫بۆ ‪ 25‬هه‌زار دینار‬ ‫ده‌فرۆشرێت‬

‫دوکاندارێک کە دۆشاوی شۆکە دەفرۆشێت‬ ‫نمونه‌ی دۆشاوه‌كه‌مان تامكرد كه‌ تامێكی‬ ‫ش���یرینی هاوش���ێوه‌ی هه‌نگوینی هه‌بو‪،‬‬ ‫به‌ده‌م تامكردنی دۆشاوه‌كه‌وه‌ ئه‌وه‌ی وت‬ ‫"شۆكه‌ یه‌كێكه‌ له‌و به‌رهه‌مه‌ سروشتیانه‌ی‬ ‫كه‌ خه‌ڵك زۆر خواس���تی له‌سه‌ری هه‌یه‌و‬ ‫ده‌ڵێن بۆ ناوسك زۆرباشه‌ به‌تایبه‌ت له‌م‬ ‫وه‌رزه‌دا"‪.‬‬ ‫توانا خ���ۆی خه‌ڵك���ی ش���ارباژێڕ بو‬ ‫ده‌به‌یه‌ك���ی تایبه‌تی له‌ش���ۆكه‌ بۆ خۆی‬ ‫دروس���تكردبو‪ ،‬پێكهاتبو له‌گوێزو شۆكه‌و‬ ‫فس���تق‌و تامێك���ی زۆر تایبه‌ت���ی هه‌بو‪،‬‬

‫وتیشی "ئێس���تا له‌بازاڕه‌كانی كوردستان‬ ‫ش���ۆكه‌ كیلۆی له‌نێوان ‪ 15‬بۆ ‪ 25‬هه‌زار‬ ‫دینار ده‌فرۆشرێت"‪.‬‬ ‫قس���ه‌كه‌ی توانا ره‌نگه‌ ئه‌و راسته‌یه‌ی‬ ‫تێدابێت ك���ه‌ خه‌ڵك له‌م قه‌یرانه‌دا چاوی‬ ‫زیاتر له‌س���ه‌ر خواردن���ه‌ خۆماڵیه‌كانه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێس���تا گوندنش���ینه‌كان به‌هۆی‬ ‫قه‌یران���ی داراییه‌وه‌ په‌نای���ان بردوه‌ته‌وه‌‬ ‫ب���ۆ كاره‌كان���ی پێش���ویان‪ ،‬ك���ه‌ جاران‬ ‫فه‌رامۆشیان كردبون‪.‬‬

‫یاسین كه‌ خواس���تی له‌سه‌ر دۆشاوی‬ ‫ش���ۆكه‌هه‌یه‌ هه‌م���ان رای هه‌یه‌و بڕوای‬ ‫وای���ه‌ ئه‌م قه‌یرانه‌ ئه‌گه‌ر هه‌مو ش���تێكی‬ ‫خراپ بێت ئه‌وه‌ی باشبوه‌ خه‌ڵكی دوباره‌‬ ‫ئاش���تكرده‌وه‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك پیشه‌ كه‌‬ ‫تاپێش قه‌یرانی دارایی به‌هۆی موچه‌ یان‬ ‫كاری تره‌وه‌ فه‌رامۆش���یان كردبون‪ ،‬وتی‬ ‫"به‌نیازم دو كیلۆ دۆشاوی شۆكه‌ بكڕم بۆ‬ ‫ئه‌م پایزه‌ شتێكی چاكه‌ بۆ نه‌خۆشی یان‬ ‫بۆ خواردنی به‌یانیانی خۆمان خۆشه‌"‪.‬‬ ‫یاسن باسی ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه‌ كرد ئه‌و‬

‫چه‌ندین ساڵه‌ ئه‌م دۆشاوه‌ به‌كارده‌هێنێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم خه‌ڵك كه‌متر جاران به‌كاریده‌هێنا‬ ‫چونكه‌ له‌بازاڕەكان كه‌مبو به‌اڵم ئه‌مساڵ‬ ‫خه‌ڵك له‌به‌رئه‌وه‌ی تاقیكردوه‌ته‌وه‌ شتێكی‬ ‫خۆشه‌و ده‌یخوات‪ ،‬وتیشی "شۆكه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌دۆشاوه‌ خۆش���ه‌كان خه‌ڵكی سلێمانی‬ ‫به‌تایبه‌ت ئێستا زۆر به‌كاریده‌هێنن"‪.‬‬ ‫ش���ۆكه‌و به‌رهه‌مە خۆماڵیه‌كان به‌ڕای‬ ‫ئابوریناسان له‌م دۆخه‌دا به‌هۆی زیادبونی‬ ‫خواست له‌سه‌ریان گه‌شاونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌رك ده‌خاته‌ سه‌رشانی هه‌مو الیه‌ك ئه‌م‬

‫س���ه‌رۆكی به‌ش���ی ئاب���وری له‌زانكۆی‬ ‫سلێمانی زیاتر قسه‌ی كردو نمونه‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫هێنایه‌وه‌ جاران كه‌س هه‌س���تی نه‌ده‌كرد‬ ‫خه‌ڵك باس���وق‌و س���جوق ده‌كات به‌اڵم‬ ‫ئێستا ته‌ماش���ای بازاڕ ده‌كه‌یت ده‌ڵێیت‬ ‫هه‌مو كورد خه‌ریكی دروستكردنی باسوق‌و‬ ‫س���جوقه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش بۆ قه‌یران���ی دارایی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ چونكه‌ جوتیاره‌كان ئێس���تا‬ ‫موچه‌یان نه‌ماوه‌و دۆخی ئابورییان خراپ‬ ‫بوه‌ بۆیه‌ په‌نا بۆ كشتوكاڵ‌و پیشه‌سازی‌و‬ ‫پیش���ه‌كانی تر ده‌به‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ش واده‌كات‬ ‫پیشه‌كان نا‌فه‌وتێن‪ ،‬ئه‌وه‌شی وت "كاتێك‬ ‫مرۆڤ به‌ب���ێ ئاره‌قەكردن���ه‌وه‌ی پاره‌ی‬ ‫ده‌س���تنه‌كه‌وت‪ ،‬ناچارده‌بێ���ت ب���ه‌كاری‬ ‫به‌رهه‌مهێن پاره‌ په‌یدابكات"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ش���ۆكه‌ ئێس���تا ب���ازاڕی‬ ‫په‌یداكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم هاوش���ێوه‌ی به‌رهه‌مه‌‬ ‫خۆماڵیه‌كانی تر جوتی���اره‌كان به‌توانای‬ ‫خۆی���ان ئ���ه‌م به‌رهه‌م���ه‌ به‌رهه‌مده‌هێن‬ ‫ئه‌وه‌ش زۆرجار باش���ه‌ هه‌ندێك جاریش‬ ‫خراپ‪ ،‬وه‌كو خالیدیش وتی "شۆكه‌ی رون‬ ‫هه‌یه‌ كوالێتی باش نیه‌‪ ،‬هه‌ش���ه‌ خه‌سته‌‬ ‫كوالێتیه‌كه‌ی زۆر باشه‌"‪.‬‬

‫له‌هه‌ڵه‌بجه ‪ 70‬دۆنم زه‌وی به‌نایاسایی ده‌فرۆشرێت‬ ‫ئا‪ :‬عه‌زیز ره‌سوڵ‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌سێكه‌وه‌ له‌نێوان‬ ‫گوندی جه‌لیله‌ی پارێزگا‌ی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫نزیكه‌ی‪ 70‬دۆنم زه‌وی به‌شێوه‌ی‬ ‫پارچه‌ی دوسه‌د مه‌تری ده‌فرۆشن‬ ‫به‌هاواڵتیان‪ ،‬له‌ئێستا‌شدا شاره‌وانی ئه‌و‬ ‫شاره‌ رایده‌گه‌ێنێت "رێگه‌ناده‌ن به‌كه‌س‬ ‫یه‌كه‌ی نیشته‌جێبون له‌و زه‌ویانه‌‬ ‫دروستبكات چونكه‌ زه‌وی كشتوكاڵی‬ ‫بون"‪.‬‬ ‫جیه���اد حەس���ەن یه‌كێ���ك ل���ه‌و‬ ‫هاواڵتیانه‌ی كه‌ زه‌وی له‌و شوێنه‌ كڕیوه‬ ‫‌به‌هیوای ئه‌وه‌ی یه‌كه‌ی نیش���ته‌جێبونی‬ ‫له‌سه‌ردروستكات بۆ ئاوێنه‌وتی "ماوه‌ی‬ ‫دو ساڵ ده‌بێت زه‌ویه‌كی دو سه‌دوپه‌نجا‬ ‫مه‌تری���م له‌نزیك گون���دی جه‌لیله‌ كڕیوه‌‬ ‫ب���ه‌‪ 35‬وه‌ره‌قه به‌هیوای ئ���ه‌وه‌ی بتوانم‬ ‫یه‌كه‌ی نیشته‌جێبونی له‌سه‌ر دروستبكه‌م‬ ‫چونكه‌ زه‌وی ناوشار زۆر گرانه‌و بەهه‌مو‬ ‫كه‌س ناكڕدرێت‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێسته‌دا الیه‌نی‬ ‫حكومی‌و شاره‌وانی هه‌ڵه‌بجه‌ رێگه‌ ناده‌ن‬ ‫ئه‌و زه‌ویانه‌ بكه‌ینه‌ یه‌كه‌ی نیشته‌جێبون‬ ‫بۆ خۆم���ان به‌بیان���وی ئ���ه‌وه‌ی ‌زه‌وی‬ ‫شاره‌وانییه"‌‪.‬‬ ‫ناوبراو وتیش���ی"ئێمه‌ ئه‌و زه‌ویانه‌مان‬ ‫واكڕیوه‌ له‌خاوه‌ن زه‌وییه‌كان كه‌ كه‌فیلی‬ ‫حكومه‌تم���ان بۆ ناكات واته‌ "هه‌وای"ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌وكات كه‌ ئ���ه‌م زه‌ویانه‌یان به‬ ‫‌به‌رچاوی حكوم���ه‌ت و ش���اره‌وانییه‌وه‌‬ ‫بەهاواڵتیان فرۆش���ت بۆ قسه‌یان نه‌كرد‪،‬‬ ‫بۆ ئێس���ته‌ قس���ه‌ده‌كه‌ن‌و رێگه‌ ناده‌ن‬ ‫بیكه‌ی���ن به‌خانو بۆخۆمان ی���ان به‌وان‬ ‫ناوێرن‌و هاتون به‌ئێم���ه‌ی فه‌قیرو داماو‬ ‫ده‌وێرن كه‌ به‌س مه‌گه‌ر خوا بزانێت ئه‌و‬ ‫پارەیە‌مان چ���ۆن كۆكرده‌وەو‌ دامان به‌و‬ ‫زه‌ویه"‌‪.‬‬

‫ئه‌و زه‌ویان ‌ه‬ ‫به‌نایاسایی‬ ‫فرۆشراون‌و‬ ‫رێگه‌ناده‌ین به‌كه‌س‬ ‫بیكاته‌ یه‌كه‌ی‬ ‫نیشته‌جێبون‬

‫زه‌وی���ه‌كان‌ ده‌كه‌ون���ه‌ نێ���وان گوندی‬ ‫جه‌لیله‌ی س���ه‌ر به‌پارێ���زگای هه‌ڵه‌بجه‪‌،‬‬ ‫ش���اره‌وانی هه‌ڵه‌بج���ه‌ ده‌یه‌وێ���ت پاش‬ ‫كۆتایهات���ن به‌رێ���كاره ‌یاس���اییه‌كان‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی كشتوكاڵه‌وه‌ بۆ سه‌ر وه‌زاره‌تی‬ ‫ش���اره‌وانی ئ���ه‌و زه‌ویانه‌ دابه‌ش���بكات‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و كه‌س���انه‌ی كه‌ بڕیاری زه‌وی‬ ‫وه‌رگرتنی���ان هه‌ی���ه‌ وه‌ك فه‌رمانبه‌رانی‬

‫حكومی‌و كه‌سوكاری شه‌هیدان‪.‬‬ ‫س���ه‌الم كه‌ری���م كاندی���دی ئه‌ندام���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای هه‌ڵه‌بج���ه‌‬ ‫وتی"كه‌س���انێك هه‌س���تاون بازرگانییان‬ ‫به‌و زه‌ویانه‌وه‌كردوەو‌ هه‌ستاون به‌كڕین‌و‬ ‫فرۆش���تن به‌و زه‌ویانه‪ ‌،‬م���ن قه‌ت باوه‌ڕ‬ ‫ناكه‌م كه‌س���انێك بتوانن كڕین‌و فرۆشتن‬ ‫به‌و زه‌ویه‌زۆره‌و‌ه بكه‌ن ئه‌گه‌ر به‌رپرسی‬

‫حزبی له‌پش���ته‌وه‌ نه‌بێت‪ ،‬بۆیه‌ پێویسته‌‬ ‫الیه‌ن���ی په‌یوه‌ندیدار ئیجرائ���ات له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ بكات كه‌یه‌ك���ه‌م جار ئه‌و‬ ‫زه‌ویانه‌یان به‌ش���ێوه‌ی پارچه‌ فرۆشتوه‬ ‫به‌هاواڵتیان"‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ بۆ‌ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫"له‌گ���ه‌ڵ ده‌س���ت به‌كاربونم���ان وه‌ك‬ ‫ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫به‌دواداچون���ی ج���دی ده‌كه‌ین له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و زه‌ویان���ه‌ تابتوانین ه���ه‌م زه‌ویه‌ك ‌ه‬ ‫بگه‌ڕێنین���ه‌وه‌ بۆ حكوم���ه‌ت هه‌روه‌هاش‬ ‫پاره‌ی ئه‌و كه‌س���انه‌ی ئ���ه‌و زه‌ویانه‌یان‬ ‫كڕیوه‌ بگێڕدرێته‌وه بۆیان‪ ،‬ئه‌وكه‌سانه‌ش‬ ‫بازرگانی���ان ب���ه‌م زه‌ویان���ه‌وه‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫روبه‌ڕوی دادگا بكرێنه‌وه"‌‪.‬‬ ‫له‌پاش پرۆسه‌ی ئازادی عێراق ته‌جاوزات‬

‫بۆس���ه‌ر زه‌وی كش���توكاڵی له‌ت���ه‌واوی‬ ‫عێ���راق‌و هه‌رێمی كوردس���تان ده‌س���تی‬ ‫پێكردوه‌و ته‌واوی ئ���ه‌و ز‌یاده‌ڕه‌ویانه‌ش‬ ‫به‌رپرس���انی حزب���ی له‌پش���تە به‌وته‌ی‬ ‫به‌شێك له‌په‌رله‌مانتاران‪ .‬ئه‌وه‌ش زۆرجار‬ ‫به‌مه‌به‌ستی دروس���تكردنی خانوو ڤێالو‬ ‫باخ بوه‪ ‌،‬حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ ئه‌ودیارده‌یه‌ بنبڕبكات‪.‬‬ ‫كوێس���تان ئه‌كره‌م سه‌رۆكی شاره‌وانی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ ئاماژه‌به‌وه‌ ده‌كات ئه‌و زه‌ویانه‌‬ ‫به‌نایاس���ایی فرۆش���راون‌و رێگه‌ناده‌ی���ن‬ ‫به‌ك���ه‌س بیكاته‌ یه‌كه‌ی نیش���ته‌جێبون‬ ‫چونكه‌ ئه‌و زه‌ویانه‌ كه‌وتونه‌ته‌ س���نوری‬ ‫ش���اره‌وانیمانه‌وه‌و كاری هه‌ڵگرتنه‌وه‌مان‬ ‫بۆكردون به‌مزوانه‌ رێكاره‌ یاس���اییه‌كانی‬ ‫ته‌واو ده‌بێت به‌ڕه‌س���می ده‌بێته‌ موڵكی‬ ‫شاره‌وانیمان‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی شاره‌وانی وتیشی "ئه‌و زه‌ویانه‌‬ ‫نزیكه‌ی‪ 70‬دۆنم زه‌وی ده‌بێت كه‌ كڕین‌و‬ ‫فرۆش���تنیان پێوه‌كردوه‪ ‌،‬داواكارین له‌و‬ ‫هاواڵتیانه‌ی ئه‌و زه‌ویانه‌یان كڕیوه‌ پاره‌ی‬ ‫تیادا خه‌رجنه‌ك ‌هن‌و نه‌یكه‌نه‌ خانو چونكه‌‬ ‫ه���ه‌م خانوه‌كانیان تێ���ك ده‌ده‌ین هه‌م‬ ‫روبه‌ڕوی ئیجرائاتی یاساییان ده‌كه‌ینه‌وه‪‌،‬‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش لیژنه‌یەكی تۆكمه‌مان‬ ‫له‌پارێ���زگاو ش���اره‌وانی‌و قایمقامیه‌ت‌و‬ ‫پۆلیس پێكهێناوه"‌‪.‬‬ ‫ناوب���راو وتیشی"ئه‌وكه‌س���انه‌ی ئ���ه‌و‬ ‫زه‌ویانه‌یان فرۆش���توه‌ پێش���تر قه‌ره‌بو‬ ‫كراونه‌ته‌وه‪ ‌،‬به‌اڵم دیسان به‌نایاسایی ئه‌م‬ ‫زه‌ویانه‌یان فرۆشتوه‌ته‌وه بۆیه‌ روبه‌ڕوی‬ ‫دادگایان ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌هه‌ڵه‌بج���ه‌ لیژن���ه‌ی روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‬ ‫زی���اده‌ڕه‌وی هه‌یه‌ ك���ه‌ له‌ش���اره‌وانی‌و‬ ‫پۆلی���س‌و دادگاو قایمقامیه‌ت پێكهاتوه‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم تاوه‌كو ئێس���ته‌ كردنه‌وه‌ی خانوو‬ ‫باخ به‌ته‌جاوز به‌رده‌وامی هه‌یه‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫ئه‌مه‌ریکا‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌شی کوردی ده‌نگی ئه‌مه‌ریکا‌ ئاماده‌ی ده‌کات‬

‫دو روداوی بێ وێنه لەهەڵبژاردنەکانی ئەمساڵی ئەمەریکا‬ ‫شاهێد عەلەوی‬ ‫یه‌ک لەگۆڕانکاریه س����ه‌یر و س����ه‌مه‌ره‌کان‬ ‫ل����ه‌م ده‌وره لەهه‌ڵبژاردنه‌کان����ی ئه‌مه‌ری����کا‬ ‫ب����ه ب����ه‌راو‌رد لەگ����ه‌ڵ ده‌وره‌کان����ی ت����ری‬ ‫هه‌ڵبژاردنی س����ه‌رۆک کۆماری ل����ه‌م واڵته‪،‬‬ ‫پش����تیوانی ژمارەیێکی به‌رچاو لەکه‌سایه‌تیه‬ ‫ناس����راوه‌کانی پارتی کۆماریخواز لەکاندیدای‬ ‫دێمۆکراته‌کان هیالری کلینتۆنه‪ .‬ئه‌م ش����ێوه‬ ‫هه‌ڵوێس����تگرتنه که لەمێ����ژوی رکه‌به‌ری دو‬ ‫پارتی کۆماریخوازو دێمۆک����رات لەئه‌مه‌ریکا‬ ‫بێ وێنه‌ی����ه‪ ،‬بەمانای ئه‌وه‌یه که به‌ش����ێکی‬ ‫گرین����گ لەکۆماریخوازه‌کانی����ش نیگەران����ی‬ ‫هه‌ڵوێسته‌کان‌و شێوازی هه‌ڵسوکه‌وتی دۆناڵد‬ ‫ترامپن‌و ئه‌و بەش����یاوی س����ه‌رۆک کۆماری‌و‬ ‫به‌ڕێوەبردن����ی ئه‌مه‌ریکا نازانن‪ .‬هه‌ر ئه‌مه‌ش‬ ‫بوه‌ته هۆی ئه‌وه که هه‌ندێک لەواش����نگتۆن‬ ‫بەتان����ه بڵێن هیلەری کلینت����ۆن زیاتر لەنێو‬ ‫کۆماریخ����وازه‌کان خۆشه‌ویس����ته ت����ا نێ����و‬ ‫دێمۆکراته‌کان!‬ ‫رۆژنام����ه‌ی واش����نگتۆن پۆس����ت هه‌ندێک‬ ‫لەمه‌وپێ����ش لیس����تێک لەکه‌س����ایه‌تیه‬ ‫ناوداره‌کان����ی کۆماریخ����وازی باڵوکردەوه که‬ ‫بەفه‌رمی رایانگه‌یاندوه ل����ه مانگی داهاتودا‬ ‫ده‌نگ بەهیلەری کلینتۆن ده‌ده‌ن‪ .‬ئه‌م لیسته‬

‫ده‌توانن لێره‌دا ببینن‪.‬‬ ‫له‌م لیس����ته‌دا بێجگه لەجۆرج واکێر بوش‬ ‫س����ه‌رۆک کۆم����اری کۆماریخوازی پێش����وی‬ ‫ئه‌مه‌ریکاو سێ وه‌زیری پێشوی کۆماریخوازو‬ ‫لەوان����ه وه‌زی����ری ئاسایش����ی نیش����تمانی‬ ‫لەسه‌رده‌می جۆرج دەبێلیو بوش‪ ،‬نێوی یه‌ک‬ ‫لەسیناتوره‌کانی ئێستای ئه‌مه‌ریکا‪ ،‬دادوه‌ری‬ ‫پێشوی فێدراڵ‪ ،‬سێ س����یناتوری پێشو‪٤ ،‬‬ ‫کۆنگرێس����مه‌نی پێشو‪ ،‬یه‌ک فه‌رماندارو ‪۵3‬‬ ‫به‌رپرسی بااڵی کۆماریخوازه‌کان لەسه‌رده‌می‬ ‫سێ سه‌رۆکی کۆماریخوازی پێشوی ئه‌مه‌ریکا‬ ‫ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫لەنێو ئه‌م که‌س����ایه‌تیانه‌دا جگه لەجۆرج‬ ‫واکێر ب����وش‪ ،‬الیه‌نگری مایکێ����ل چێرتۆف‪،‬‬ ‫وه‌زیری پێش����وی ئاسایشی نیشتمانی له‌ڕوی‬ ‫ئ����ەوەوە زۆر گرینگه که ناوب����راو دوهه‌مین‬ ‫ئه‌ندامی پایه‌به‌رزی ئیداره‌ی جۆرج بوش بو‬ ‫بەالیه‌نگری هه‌ڵویس����تی توندگرتن به‌رانبه‌ر‬ ‫بەوانه‌ ده‌ناس����رێت ک����ه وەک تیرۆریس����ت‬ ‫ناویان لێده‌به‌ن‪ .‬چێرتۆف‌و هیالری کلینتۆن‬ ‫مێژویێکی نزیک به ‪ 2۵‬س����اڵه‌یان لەدژایه‌تی‬ ‫ک����ردن هه‌یەو هه‌ربۆی����ه‌ش کاتێک چێرتۆف‬ ‫لەوتوێ����ژ لەگه‌ڵ بلومبێ����رگ ده‌ڵێت هیالری‬ ‫کلینتۆن لێکدانه‌وەو روانینێکی ستراتیژێکی‬ ‫باش����ی بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه له‌گه‌ڵ مەترس����یە‬ ‫ئاسایشیه‌کان هه‌یه‪ ،‬ئه‌م قسەیە زۆر بەجیدی‬

‫وەردەگیرێت‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم جگ����ه لەالیه‌نگ����ری به‌رچ����اوی‬ ‫کۆماریخوازه ناسراوه‌کان لەهیالری کلینتۆن‪،‬‬ ‫گۆڕانکارییەک����ی ت����ر لەپانتای����ی سیاس����ی‬ ‫ئه‌مه‌ریکا له‌م خۆله‌ی هه‌ڵبژاردنه‌دا هاتوه‌ته‬ ‫ئ����اراوه‪ .‬له‌م خول����ه‌دا میدیاکان����ی ناوخۆی‬ ‫‌ئه‌مه‌ریکاو بەتایبه‌ت رۆژنامه سه‌رانس����ه‌ری‌و‬ ‫ناوچه‌یی����ه‌کان بەش����ێوەیەکی چاالکانەو زۆر‬ ‫با‌ش����یان بەپێچوانه‌ی جاران که ئاشکرا دژی‬ ‫الیه‌نێ����ک هه‌ڵوێس����تیان وەرنه‌ده‌گرت‪ ،‬دژی‬ ‫دۆناڵد ترامپ هه‌ڵوێستیان وەرگرتوه‪.‬‬ ‫زۆرب����ه‌ی ئه‌و رۆژنامه ناوچه‌ییانه که هه‌ر‬ ‫کامیان تایبه‌ت بەویالیه‌تێک����ی ئه‌مه‌ریکان‌و‬ ‫بەتایبه‌ت گۆڤاره نه‌ریتپارێزەکان بەشێوه‌یەکی‬ ‫چاالکانه دژی ترامپ ده‌نوسن‌و هه‌ڵوێستیان‬ ‫وەر گرتوه‪.‬‬ ‫لەڕۆژنامه سه‌رانسه‌رییه‌کانیشدا نیویۆرک‬ ‫تایمز ‪ 10‬رۆژێک له‌مه‌وپێش الیه‌نگریی خۆی‬ ‫بۆ هیالری کلینتۆن ده‌ربڕی‌و داواشی لەخه‌ڵک‬ ‫کرد لەبەرانبه‌ر ترام����پ دا ده‌نگ بەکلینتۆن‬ ‫ب����ده‌ن‪ .‬به‌اڵم الیه‌نگری ئاش����کرا لەکاندیدای‬ ‫دێمۆکرات لەنیویۆرک تایمزدا س����وننەتێکی‬ ‫مێژویی ئ����ه‌م رۆژنامه‌ی����ەو چاوەڕواننه‌کراو‬ ‫نه‌بو‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی که سه‌رنجڕاکێشه‪ ،‬الدانی رۆژنامه‌ی‬ ‫یوئێس‌ ئای تودەی لەس����ۆننه‌تی خۆیه‌تی‪.‬‬

‫ئ����ه‌م رۆژنامەی����ە ک����ه لەس����اڵی ‪1982‬وه‬ ‫ده‌رده‌چێ����ت‌و دوای واڵ س����تریت جۆرن����ال‬ ‫زیاترین نوس����خەی چاپی رۆژانه‌ی هه‌یه یانی‬ ‫رۆژان����ه ‪ 1‬ملیۆن‌و ‪ 800‬هەزار نوس����خەی لێ‬ ‫چاپ ده‌کرێت‌و نزیک بەسی ملیۆن خوێنه‌ری‬ ‫هه‌ی����ه ت����ا ئ����ه‌م هه‌ڵبژاردنه ب����ۆ الیه‌نگری‬ ‫یان دژایه‌ت����ی کردنی هی����چ خۆپاڵێوه‌رێکی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانی س����ه‌رۆککۆماری لەئه‌مه‌ریکا‬ ‫هه‌ڵوێستی نه‌گرتبو‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مس����اڵ‌و بۆ یه‌کەم ج����ار یوئێس‌‬ ‫ئ����ای ت����ودەی رایگەیان����دوه که ده‌س����ته‌ی‬ ‫نوس����ه‌رانی ئه‌م رۆژنامه بەک����ۆی ده‌نگ به‌و‬ ‫بڕیاره گە‌یش����تون ک����ه بەخوێنه‌رانی خۆیان‬ ‫پێش����نیار بده‌ن ده‌نگ بەترامپ بده‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌سته‌ی نوسه‌ران نه‌یانتوانیوه بۆ پشتگری‬ ‫ک����ردن لەهی��ل�اری کلینت����ۆن هاوده‌نگ بن‌و‬ ‫هه‌ندێک له‌وان لەس����ه‌ر ئ����ه‌و باوه‌ڕه بون که‬ ‫پێش����ینەو کرداره‌کان����ی هی��ل�اری کلینتۆن‬ ‫ل����ه‌و راده‌یەدا رون‌و ک����راوه‌ نه‌بوه که‌ ئه‌وان‬ ‫بتوانن بەخۆینەرانیان پێش����نیار بدەن دەنگ‬ ‫بەکلینتۆن بده‌ن‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی نوس����ه‌رانی یوئێس‌ ئای تودەی‬ ‫لەسه‌روتارێک که بۆ ئه‌م مه‌بسته نوسیویانه‬ ‫ده‌ڵێن دژایه‌تی ئه‌وان له‌گه‌ڵ ترامپ دەگەڕێته‌وه‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی که ترامپ پۆپۆلیستێکی ترسناکه‬ ‫که هەمیشەو بەئاسانی درۆ ده‌کات‪ ،‬دەربارەی‬

‫ناتۆو پش����تگیری ک����ردن لەهاوپه‌یمانه‌کانی‬ ‫لەنێو ئه‌م په‌یمانه‌دا هه‌ڵوێس����تی رونی نیەو‬ ‫بەپێچه‌وان����ه‌ی هه‌م����و س����ه‌رۆککۆماره‌کانی‬ ‫ئه‌مه‌ریکا دوای ش����ه‌ڕی دوهه‌می جیهانی زۆر‬ ‫س����ۆزی بۆ روس����یاو رێبه‌رانی نادێمۆکراتی‬ ‫ت����ر لەجیه����ان هه‌ی����ەو هه‌روه‌ه����ا به‌رانبه‌ر‬ ‫بەخه‌ڵکانی بیانی‌و بەگشتی ئه‌ویدیه‌کان زۆر‬ ‫هه‌ڵوێستی نه‌گونجاوی هه‌یەو بۆیه‌ش شیاوی‬ ‫سه‌رۆککۆماری ئه‌مه‌ریکا نیه‪.‬‬ ‫راپرس����یه گش����تیه‌کان نیش����انی ده‌ده‌ن‬ ‫ک����ه هیل����ەری کلینتۆن شانس����ی زیاتری بۆ‬ ‫بردنه‌وه‌ی ده‌نگدانه‌کی نۆڤەمبەر هه‌یه‪ .‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ ئەوه‌ی نابێت زۆر به‌م راپرسیانه پشت‬ ‫ببەس����تین ئه‌گه‌ر س����ه‌رەڕای ئه‌و پشتیگریه‬ ‫سه‌یره که که‌سایه‌تیه ناسراوەکانی ئه‌مه‌ریکاو‬ ‫میدیاکان لەهیالری کلینتۆنی ده‌که‌ن‪ ،‬دوناڵد‬ ‫ترامپ بیباته‌وه یان بەجیاوازییەکی که‌مه‌وه‬ ‫بەکلینتۆنی دابنێت بەمانای ئەوە دەبێت کە‬ ‫جیاوازی نێوان که‌سایه‌تیه سیاسی‌و میدیایی‌و‬ ‫رۆش����نبیره‌کانی ئه‌مه‌ری����کاو کۆمه‌ڵگای ئه‌م‬ ‫واڵت����ه بەڕاده‌یەکی مه‌ترس����یدار گه‌وره بوەو‬ ‫ده‌بێ����ت چاوه‌ڕوان����ی گۆڕان����کاری گه‌وره‌تر‬ ‫لەسیاسه‌تی ئه‌م واڵته بکه‌ین‪.‬‬

‫الیه‌نگری ئاشکرا‬ ‫لەکاندیدای‬ ‫دێمۆکرات‬ ‫لەنیویۆرک تایمزدا‬ ‫نەریتێکی مێژویی‬ ‫ئه‌م رۆژنامه‌یەو‬ ‫چاوەڕواننه‌کراو‬ ‫نه‌بو‬

‫‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌مریکا‬

‫ده‌نگی خه‌ڵک یان ته‌په‌ی پێی سه‌رمایه‌داران؟‬ ‫یه‌حیا به‌رزنجی‬ ‫پاک‌و سوپه‌رپاک‬ ‫ئه‌مانه رێکخراوی جۆراوجۆری سه‌ربه‌خۆی‬ ‫سیاس���ین‪ ،‬پاره‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌مریکادا‬ ‫خه‌رج ده‌که‌ن‪ ،‬له‌پێناو سه‌رکه‌وتنی کاندیدێک‬ ‫یان پشتشکاندنی کاندیدێکیتر یاخود له‌کاتی‬ ‫هه‌ڵبژاردنی کۆنگرێس���دا‪ ،‬ئێره‌ ئه‌و شوێنه‌یه‌‬ ‫که‌ سه‌رمایه‌ ده‌دوێت‌و ئیدی به‌درێژایی مێژوی‬ ‫دورو نوێی هه‌ڵبژاردنه‌کانی ئه‌مریکا کاریگه‌ریان‬ ‫هه‌بوه‌ به‌س���ه‌ر چاره‌نوس���ی کاندیده‌کانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئیتر ئه‌و هه‌ڵبژاردنانه‌ سه‌ره‌تایی بێت یاخود‬ ‫به‌ره‌و کۆتایی هه‌ڵبژاردنی س���ه‌رۆکایه‌تی یان‬ ‫هه‌ڵبژاردنی تایبه‌ت‪ .‬له‌س���ه‌ر ئاس���تی تاک‌و‬ ‫گ���روپ گروپ ‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا کاردارو رێکخراوه‌‬ ‫زه‌ب���ه‌الح‌و یه‌کێتیی���ه‌کان‪ ،‬ده‌توانن پاک یان‬ ‫سوپه‌رپاک پێکبهێنن‪ ،‬به‌اڵم پاک سنورداره‌و‬ ‫س���وپه‌رپاکیش سنوری پاره‌ سه‌رفکردنی بۆ‬ ‫نییه‌‌‪.‬‬ ‫رۆڵی س���ه‌رمایه‌ له‌سیاس���ه‌تدا له‌ئه‌مریکا‬ ‫مێژوه‌ک���ه‌ی ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ س���اڵی‪1867‬‬ ‫ل���ه‌و س���ه‌رده‌مانه‌وه‌ هه‌وڵ له‌ئ���ارادا بوه‌ بۆ‬ ‫که‌مکردنه‌وه‌ی ئه‌و رۆڵه‌و درێژه‌شیان تاڕۆژی‬ ‫ئه‌مڕۆ کێشاوه‌‪ ،‬هه‌موی له‌پێناو که‌مکردنه‌وه‌ی‬ ‫کاریگه‌رییه‌کانی ئه‌و پاکانه‌یه‌ که‌ تاڕاده‌یه‌ک‬ ‫ئاکامی نه‌بوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ هه‌ندێ به‌ربه‌ستی‬ ‫یاس���اییان ب���ۆ دروس���ت کراوه‌‪ ،‬له‌س���اڵی‬ ‫‪ 2002‬له‌کۆنگرێس���ه‌وه‌ یاس���ای مه‌کین فاین‬ ‫گۆڵدن وای کردوه‌‪ ،‬وه‌کو یاس���ایه‌کی فیدڕاڵ‬ ‫س���نورداری ماوه‌ی ئه‌و به‌خش���ینانه‌ بکات‪.‬‬ ‫به‌نمون���ه‌ رێکخراوه‌ زه‌ب���ه‌الح‌و یه‌کێتییه‌کان‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنی گش���تی ده‌توانن تاوه‌کو ‪60‬‬ ‫رۆژ به‌ر له‌واده‌ی هه‌ڵبژاردن س���ه‌رمایه‌کانیان‬ ‫بخه‌نه‌ گه‌ڕو ب���ۆ هه‌ڵبژاردنی س���ه‌ره‌تاییش‬ ‫ته‌نها‪ 30‬رۆژ‪.‬‬ ‫ئه‌م فه‌زایه‌ ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت که‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ئاکامه‌کانی���ان چه‌ند گرنگ���ه‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ نه‌ک‬ ‫سیاس���ییه‌کان به‌ته‌نها‪ ،‬به‌ڵکو له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫تاک‌و گروپ‌و کاردارو س���ه‌رمایه‌داری واڵت‌و‬ ‫کۆمپانیاکان‌و رێکخراوه‌کانیش‪ ،‬سه‌ر ده‌که‌ن‬ ‫به‌س���ه‌ری یه‌کترداو پاکێک دروست ده‌که‌ن‪،‬‬ ‫هه‌موش���یان ئامان���ج‌و به‌رژه‌وه‌ن���دی کۆیان‬ ‫ده‌کاته‌وه‌‪.‬‬ ‫سیاس���ییه‌کان له‌مه‌ش���دا خۆی���ان نابنه‌‬ ‫به‌ش���ێک له‌و به‌خش���ینه‌‪ ،‬به‌ڵکو به‌لێدوان‌و‬ ‫به‌رنامه‌ سیاسییه‌کانیان ده‌که‌ونه‌ قایلکردنی‬ ‫کۆمپانیا زه‌به‌الحه‌کان‌و تاکه‌ که‌سان که‌ ئه‌م‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ی کاندیده‌که‌ی���ان له‌به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ئه‌واندای���ه‌‌‪ ،‬ئه‌وانی���ش دوای ئ���ه‌و هه‌وای���ه‌‬ ‫ده‌که‌ون‪.‬‬ ‫به‌رله‌وه‌ی سوپه‌رپاک که‌ له‌‪ 2010‬دا هاتۆته‌‬ ‫کایه‌‌وه‌‪ ،‬له‌ڕابردو پاکه‌کان ده‌ستیان وااڵ نه‌بوه‌‬

‫سیاسییه‌کان له‌مه‌شدا‬ ‫خۆیان نابنه‌ به‌شێک‬ ‫له‌و به‌خشینه‌‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫به‌لێدوان‌و به‌رنام ‌ه‬ ‫سیاسییه‌کانیان‬ ‫ده‌که‌ونه‌ قایلکردنی‬ ‫کۆمپانیا زه‌به‌الحه‌کان‌و‬ ‫تاکه‌ که‌سان ک ‌ه‬ ‫ئه‌م سیاسه‌ته‌ی‬ ‫کاندیده‌که‌یان‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌واندایه‌‌‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش دوای ئه‌و‬ ‫هه‌وایه‌ ده‌که‌ون‬ ‫له‌خه‌رجکردنی هه‌ر پاره‌یه‌ک که‌ ویستبێتیان‬ ‫بیخه‌نه‌ نێو شه‌پۆله‌کانی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪ .‬یاسا‬ ‫رێگر بوه‌‪ ،‬به‌نمون���ه‌ توانیویانه‌ تاوه‌کو‪5000‬‬ ‫دۆالر ب���ده‌ن به‌هه‌ر کاندیدێک که‌له‌هه‌ڵمه‌تی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���دا خه‌رج���ی بکات‪ ،‬ی���ان پاره‌ی‬ ‫پاکه‌کانیش���یان س���نوردار ب���وه‌‪ .‬هاواڵت���ی‬ ‫ئاس���اییش تاوه‌کو ئێس���تا ده‌توان���ن ته‌نها‬ ‫ب���ڕی ‪ 2700‬دۆالر بده‌ن به‌ه���ه‌ر کاندیدێک‬ ‫که‌ بیانه‌وێت‪ .‬به‌پێچه‌وانەی یاساو رێساکانی‬ ‫سوپه‌رپاک‪.‬‬ ‫له‌و ساڵه‌وه‌ سوپه‌رپاک جێگه‌ی به‌پاکه‌کان‬ ‫لێژ ک���ردوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وانیش هه‌ر ماون‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم وه‌ک زۆر له‌چاودێران له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫کۆکن س���وپه‌رپاکه‌کان کاریگه‌رییان زیاتره‌‪.‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ له‌و کاته‌وه‌ دێنه‌ ن���اوەوە‌و ده‌نگیان‬ ‫دلێره‌‪ ،‬کاتێک دادگای فیدراڵ‌ ئه‌و به‌ربه‌سته‌‬ ‫الده‌دات که‌ خه‌ڵک یان کۆمپانیا ئازاده‌ له‌وه‌ی‬ ‫که‌ چه‌ند پاره‌ ده‌خات���ه‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌مبه‌ر هه‌ندێ به‌ربه‌س���ت‌و رێساو یاسادا‪،‬‬ ‫س���وپه‌ر پاکه‌کان‌ بۆیان نییه‌ به‌شێوه‌یه‌کی‬ ‫راس���ته‌وخۆ نه‌ پاره‌ بده‌ن���ه‌ کاندیده‌که‌ یان‬ ‫ئ���ه‌و پارت���ه‌ی پش���تگیری ده‌ک���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ترامپ‬ ‫به‌ناڕاس���ته‌وخۆ س���وپه‌رپاک ده‌ستیان هه‌یه‌‬ ‫له‌گۆڕین���ی ئارا‌س���ته‌ی هه‌ڵبژاردنه‌ک���ه‌ ک ‌ه‬ ‫له‌دواییدا ئه‌وه‌ش رون ده‌که‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ یه‌که‌مجار له‌مێژوی ئه‌مریکا پاک له‌ساڵی‬ ‫‪ 1944‬دا دروس���ت ده‌بێت‪ ،‬وه‌کو کۆمیته‌یه‌ک‬ ‫له‌الیه‌ن کۆنگرێسی رێکخراوه‌ پیشه‌سازییه‌کان‪،‬‬ ‫له‌سه‌روه‌ختی دوباره‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ی سه‌رۆک‬ ‫فراکلی���ن دی رۆژه‌فێڵتی دیموکراته‌کان بوه‌‪،‬‬ ‫که‌ ئه‌و ده‌مه‌ ویس���تویانه‌ جارێکیتر سه‌رۆکی‬ ‫‪ 4‬س���اڵی ئه‌مریکا بێت‪ .‬به‌پێ���ی راگه‌یاندنه‌‬ ‫فه‌رمییه‌کان ئه‌و ده‌مه‌ بڕی‪ 600‬هه‌زار دۆالریان‬ ‫له‌و پێناوه‌دا خه‌رج کردوه‌‪ ،‬که‌ له‌و سه‌رده‌مه‌‬ ‫پاره‌یه‌کی ئێجگار زۆر بوە‌‌‪.‬‬ ‫سوپه‌رپاک چ رۆڵێک ده‌گێڕێت‬ ‫ئه‌مانه‌ وه‌ک رێکخراوی سیاسی سه‌ربه‌خۆن‪،‬‬ ‫گروپی جیاواز جیاواز به‌رژه‌وه‌ندی‌و ئامانجی‬ ‫جۆراوج���ۆر له‌چ���وارده‌وری یه‌کتیری کۆیان‬ ‫ده‌کاته‌وه‌‪ ،‬به‌رده‌وامیش کاریگه‌رییان هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌کی ناڕاسته‌وخۆ‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ش���اره‌زایان‌و ره‌خنه‌گران له‌سه‌ر ئه‌وه‌ کۆکن‬ ‫که‌ ئه‌مانه‌ ده‌س���توه‌ردانێکی ناڕاسته‌وخۆیان‬

‫هه‌یه‌ ب���ۆ گۆڕینی رای خه‌ڵک له‌کاندیدێکه‌وه‌‬ ‫بۆ کاندیدێکی دیکه‌‪ .‬ئه‌مانه‌ س���ه‌رمایه‌کانیان‬ ‫به‌شێوه‌یەکی زیره‌کانه‌ به‌کاردێنن‪ ،‬که‌ نه‌چێته‌‬ ‫ئ���ه‌و خانه‌ی���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ راکان له‌س���ه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ کۆکن ک���ه‌ کاریگه‌رییان بوه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫دیموکراسی‪ .‬س���وپه‌رپاک ئه‌و پارانه‌ی کۆی‬ ‫ده‌که‌نه‌وه‌ که‌ پ���اره‌ی زۆر خه‌یاڵییه‌‪ ،‬بۆیان‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌پڕوپاگه‌ن���ده‌و کاره‌ میدییاییه‌کاندا‬ ‫خه‌رجی بکه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌رچی ریکالمی که‌ناڵه‌کانی بیستراو بینراو‬ ‫بۆ خۆیان قۆرخ بکه‌ن‪ ،‬یاخود هه‌رشێوه‌یه‌کی‬ ‫میدیای تر‪ ،‬هه‌وڵدان بۆ قایلکردنی خه‌ڵک بۆ‬ ‫ناونوسین‌و به‌شداریکردنی هه‌ڵبژاردن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا هه‌وڵدان بۆ قه‌ناع���ه‌ت پێکردنی‬ ‫ده‌نگ���ده‌ر ب���ه‌و به‌رنامه‌ی���ه‌ی کاندیده‌که‌یان‬ ‫ی���ان حیزبه‌که‌یان‪ ،‬چونک���ه‌ ئه‌مانه‌ له‌هه‌مو‬ ‫قۆناغه‌کان���ی هه‌ڵبژاردندا ده‌رده‌که‌ونه‌وه‌‪ ،‬به‌‬ ‫نمونه‌ له‌سه‌روه‌ختی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران یان‬ ‫هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆکایه‌تی‪ .‬کاتێ یه‌کێتییه‌کی‬ ‫ژینگه‌پارێ���زان پاره‌یه‌ک���ی زۆر به‌نمون���ه‌ بۆ‬ ‫که‌مپین���ی هێله‌ری خ���ه‌رج ده‌کات‪ ،‬تاوه‌کو‬ ‫ژینگه‌ش له‌الی ئه‌و ببێته‌ یه‌ک له‌ئه‌جێنداکانی‪،‬‬

‫ب���ه‌وه‌ش رێکخراوه‌که‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ک هه‌وادار‬ ‫کۆده‌کاته‌وه‌و ئامانجی خۆیش���ی دێنێته‌ دی‪،‬‬ ‫له‌ڕێگه‌ی په‌یمانه‌کانی س���ه‌رۆکی ئاینده‌ له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌‪ ،‬خۆ لێره‌ ناتوانن په‌یمانێک بد‌هن‌و‬ ‫پاشان که‌س باسی لێوه‌ نه‌کات‪ ،‬ببێته‌ بڵقی‬ ‫سه‌ر ئاو‪.‬‬ ‫بۆچی کاریگه‌رییان هه‌بێت؟ کاتێک خه‌ڵک‬ ‫چۆن ئازاده‌ که‌ ده‌نگ بۆکێ ده‌دات‪ ،‬به‌شداری‬ ‫ده‌کات یاخود نا؟‬ ‫کاتێ ریکالمی ته‌له‌فزیۆن���ه‌کان زیاتر به‌و‬ ‫ئاراسته‌یه‌ بێت که‌ ئه‌و پاکانه‌ ده‌یانه‌وێت‪ ،‬یان‬ ‫به‌رنامه‌کانی ئه‌و حیزبه‌‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌ک که‌ کار‬ ‫بکاته‌ سه‌ر راگۆڕینی ده‌نگده‌ر‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌کی‬ ‫خۆڕسک له‌شادۆدا کاریگه‌ری به‌جێده‌هێڵن‪ ،‬به‌‬ ‫بێ ئه‌وه‌ی ده‌س���تی راسته‌وخۆیان له‌ ئاکامی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کاندا هه‌بێت‪ .‬ئه‌مه‌ ئه‌و زیره‌کیه‌یه‌‬ ‫که‌ سه‌رمایه‌ رۆڵی گه‌وره‌ ده‌گێڕێت‪.‬‬ ‫به‌پێی راپۆرتێکی رۆژنامه‌ی واشنتۆنپۆست‬ ‫تاوه‌کو مانگی ‪8‬ی ‪ ، 2016‬س���ۆپه‌رپاکه‌کان‬ ‫‪ 1.1‬ی���ه‌ک بلیۆن دۆالری���ان کۆکردوه‌ته‌وه‪،‬‬ ‫ل���ه‌و پاره‌ی���ه‌ ‪ 454.3‬ملی���ۆن دۆالری���ان‬ ‫داوه‌ به‌خه‌رج���ی ری���کالم‪ ،‬هه‌روه‌ها فۆرمی‬ ‫ناونوسکردن له‌ش���وێنه‌ جیاکاندا به‌تایبه‌تی‬ ‫ئه‌و ش���وێنانه‌ی که‌ بۆنی ئ���ه‌وه‌ی لێده‌که‌ن‬ ‫خه‌ڵکێک���ی ک���ه‌م خۆیان ناون���وس کردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مانه‌ به‌ش���ێکی کاره‌که‌یان ته‌شویق کردنی‬ ‫خه‌ڵکه‌ ب���ۆ به‌ش���داربونیان به‌تایبه‌تی ئه‌و‬ ‫ش���وێنانه‌ش که‌ هه‌س���ت ده‌که‌ن‪ ،‬ش���وێنی‬ ‫هه‌وادارانی خۆیانه‌‪.‬‬ ‫له‌ ساڵی ‪ 2014‬سه‌رمایه‌دارێک به‌ناوی تۆم‬ ‫سنێر که‌ پشتیوانی دیموکراته‌کانه‌‪ ،‬ژماره‌ی‬ ‫پێوانه‌ی���ی ش���کاندوه‌‪ 70 ،‬ملی���ۆن دۆالری‌‬ ‫له‌س���ه‌روه‌ختی هه‌ڵبژاردندا خه‌رج کردوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌مساڵیش تاوه‌کو ئێستا ‪ 38‬ملیۆنی سه‌رف‬ ‫کردوه‌‪.‬‬ ‫هاوت���ای ئه‌ویش له‌هه‌واداری کۆمه‌رییه‌کان‬ ‫شێڵدین ئادڵس���ن‌و مریه‌می هاوسه‌رێتی که‌‬ ‫خاوه‌ن���ی گازینۆن له‌الس فی���گاس له‌ ‪2012‬‬ ‫دا گه‌وره‌ترین پاره‌ی به‌خشیوه‌‪ .‬له‌ئێستاشدا‬ ‫خ���ۆی گه‌یاندوه‌ته‌ ‪ 20‬ملی���ۆن دۆالر له‌پێناو‬ ‫ئه‌وه‌ی س���یناتۆرێکی کۆمارییه‌کان ده‌ربچێت‬ ‫که‌ ده‌یانه‌وێت هه‌ڵببژێرێت‪ .‬خۆ پاره‌داره‌کان‬ ‫ته‌نها بۆ سه‌رۆکه‌کان پاره‌ ناخه‌نه‌ گۆمه‌که‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵکو له‌سه‌ر هه‌مو ئاسته‌کانی هه‌ڵبژاردن‪.‬‬ ‫‪ 2016‬چه‌ند پاره‌ به‌خشراوه‌‬ ‫به‌پێ���ی رۆژنام���ه‌ی واشنتۆنپۆس���ت‌و‬ ‫میدی���ای تریش ئه‌م س���ه‌رمایه‌دارانه‌ به‌پێی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی���ان پ���اره‌ ده‌که‌نه‌ نێو ئه‌و‬ ‫گه‌مه‌ دیموکراسییەوە‌‪ ،‬ره‌نگه‌ به‌الی خوێنه‌ری‬ ‫کورده‌وه‌ شتێکی س���ه‌یرو سه‌مه‌ر بێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫هه‌مو خه‌رجی‌و پاره‌یه‌و ئه‌و هه‌مو که‌مپه‌ین‌و‬ ‫دیبه‌یته‌ له‌پای چی؟‬

‫له‌بیرم���ه‌ له‌س���ه‌ر وه‌ختی کۆنڤێنش���نی‬ ‫کۆماریی���ه‌کان‪ ،‬کۆبون���ه‌وه‌ی حیزبه‌که‌یان‌و‬ ‫س���اخکردنه‌وه‌ی کاندی���دای س���ه‌رۆکایه‌تی‪،‬‬ ‫به‌ش���ۆفێریکی تاکس���یم وت ئ���ه‌و هه‌م���و‬ ‫پاره‌یه‌یان خه‌رج کردوه‌؟ وەاڵمی شۆفێره‌که‌‬ ‫زۆر س���اده‌ بو‪ ،‬پێی وتم کارێکی باشه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫پاره‌ خه‌رج کردنه‌‪ .‬من چه‌ند رۆژێکه‌ کاره‌که‌م‬ ‫باشتر بوه‌!‬ ‫ئ���ه‌و پاره‌داران���ه‌ی ک���ه‌ له‌لیس���تی‬ ‫به‌خشینه‌کاندان‪ ،‬یه‌که‌میان‪ ،‬تۆم سێدره‌ که‌‬ ‫به‌قازانج���ی دیموکراته‌کان ‪ 38‬ملیۆن دۆالری‬ ‫به‌خش���یوه‌‪ ،‬پاشان دۆناڵد ساسمێنت ‪23.4‬‬ ‫ملیۆن ب���ۆ دیموکراته‌کان‪ ،‬هه‌روه‌ها مری ‌هم‌و‬ ‫ش���ه‌ڵدن ئادنس���ین ‪ 21.5‬بۆ کۆمارییه‌کان‪،‬‬ ‫س���ابرت مێرس���یدی کۆم���اری ب���ڕی ‪20.2‬‬ ‫له‌دژی هێله‌ری خس���توه‌ته‌ گ���ه‌ڕ‪ .‬له‌ناو ئه‌و‬ ‫س���ۆپه‌رپاکانه‌ مه‌رج نییه‌ ته‌نها پش���تیوانی‬ ‫الیه‌ک بکات دژی الیه‌کی دی‪ ،‬ئه‌وه‌تا مایکڵ‬ ‫بل���وم بێرگ ک���ه‌ ملیاردێری ش���اری نیۆرکه‌‬ ‫پش���تیوانی ه���ه‌ردو هاوش���ارییه‌که‌ی خۆی‬ ‫کردوه‌‪ ،‬هێله‌ری‌و ترامپیش له‌و پێناوه‌دا بڕی‬ ‫‪ 20.1‬ی ته‌رخان کردوه‌‪ ،‬خاڵێکی تر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫که‌ پاکه‌کان ته‌نها بۆ پۆس���تی سه‌رۆککۆمار‬ ‫ئه‌و به‌خش���ینه‌ ناکه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌تا‌ فرێد ئاینچه‌ر‬ ‫به‌بڕی ‪ 20‬ملیۆن دۆالر پشتیوانی هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌ندامان���ی ه���اوس‌و س���یناتۆره‌کان ده‌کات‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی دیموکراته‌کان‪ .‬ته‌نانه‌ت له‌م‬ ‫س���وپه‌رپاکانه‌وه‌ دژایه‌ت���ی کاندیدی هه‌مان‬ ‫حیزبیش���ی تێده‌که‌وێ���ت‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌ناو‬ ‫کۆماریی���ه‌کان‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌کی که‌متر له‌ناو‬ ‫دیموکراته‌کان ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ ده‌رکه‌وتوه‌‪ ،‬که‌‬ ‫له‌هه‌مبه‌ر ترامپ له‌خودی ئه‌و حزبه‌ هێش���تا‬ ‫ناڕه‌زایی���ه‌کان کپ نه‌بونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ببینه‌ پۆڵ‬ ‫سینگه‌ر که‌ پشتیوانی کۆمارییه‌کان ده‌کات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ‪ 17.3‬ملیۆن دۆالری له‌دژایه‌تی کردنی‬ ‫ترامپ خه‌رج ک���ردوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ترامپ بوه‌‬ ‫کاندیدی حزبه‌که‌ی‪ .‬هه‌روه‌ها جۆرج سۆرس‬ ‫‪ 16.5‬له‌پێن���او ده‌رچون���ی هێله‌ری ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌ی خه‌رج کردوه‌‪.‬‬ ‫دژایه‌تیکه‌رێک���ی دیک���ه‌ی ترام���پ هه‌ر‬ ‫له‌ن���او کۆمارییه‌کان مۆری���س گرینگ بێرگه‌‬ ‫ک ‌ه ‪ 15.1‬ملیۆنی له‌دژی ترامپ له‌سه‌رده‌می‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ه‌ به‌راییه‌کان خه‌رج کردوه‌ که‌ بێ‬ ‫ئاکامیش بوه‌‪ .‬دواهه‌مینیان له‌و ملیاردێرانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌لیزابێس ئۆهالیینه‌ که‌ ‪ 14‬ملیۆنی به‌قازانجی‬ ‫کۆمارییه‌کان خه‌رج کردوه‌‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌ک���ی که‌می ماوه‌ بۆ کۆتایی مانۆڕی‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی ئه‌مریکا دواج���ار خه‌ڵک بڕیار‬ ‫ده‌دات ک���ێ ده‌بێت���ه‌ س���ه‌رۆک‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫چاودێ���ران‌و ره‌خنه‌ گران تان���ه‌ له‌رۆڵگێڕانی‬ ‫سوپه‌رپاک‌و پاکه‌کان ده‌گرن که‌ کاریگه‌رییان‬ ‫به‌س���ه‌ر ئاکام���ی هه‌ڵبژاردنه‌کانه‌وه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی‌ یاسا رێگه‌ی پێداون‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫سلێمانی‌‪ :‬رێژه‌ ‌ی خۆكوشتن زیاد ‌ی كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاكه‌وتی‌‬ ‫سلێمانی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌راورد‬ ‫به‌ساڵی‌ پار روداوه‌كانی‌ خۆكوشتن‬ ‫له‌زیادبوندان‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "زۆربه‌ی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ خۆیان ده‌كوژن یان هه‌وڵی‌‬ ‫خۆكوشتن ده‌ده‌ن كچانن‌و ته‌مه‌نیان‬ ‫له‌نێوان ‪ 16‬بۆ‪ 20‬ساڵدایه‌"‪.‬‬ ‫دكت���ۆر ئومێ���د عه‌ل���ی‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ ‌ی فریاكه‌وتن���ی‌ س���لێمانی‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند دو ج���ۆر نه‌خۆش‬ ‫سه‌ردانی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاكه‌وتن ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫جۆرێكیان ئه‌و كه‌سانه‌ن كه‌ به‌پێی‌ خۆیان‬ ‫ده‌چن له‌پرسگه‌ی‌ پێشوازیی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫فریاكه‌وتن چاره‌سه‌یان بۆ ده‌كرێت‌و جۆری‌‬ ‫دوه‌میش���یان ئه‌و بریندارانه‌ن كه‌ ژیانیان‬ ‫له‌مه‌ترس���یدایه‌و له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ئۆتومبێل���ی‌‬ ‫فریاكه‌تن ده‌گه‌یه‌نرێنه‌ نه‌خۆش���خانه‌ كه‌‬ ‫روداوه‌كانی‌ به‌ربونه‌وه‌‌و فیشه‌ك‌و چه‌قۆ‌و‬ ‫چه‌ندین حاڵه‌تی‌ دیك���ه‌ ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت���ی‌ "كاره‌كانمان دو به‌ش له‌خۆده‌گرێت‬ ‫الیه‌ن���ی‌ یه‌كه‌میان الیه‌نه‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫زانس���تیه‌كه‌یه‌تی‌ ك���ه‌ فه‌رمانب���ه‌ران‌و‬ ‫پزیشكان ده‌بێت هه‌ستن به‌كاری‌ خۆیان‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫له‌چاره‌س���ه‌ر كردنی‌ هاواڵتی���ان‌و الیه‌ن‬ ‫نەخۆشخانەی فریاکەوتنی سلێمانی‬ ‫دوه‌میش بریتیه‌ له‌الیه‌نه‌ یاس���اییه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وت���ن‌و زۆربه‌ی���ان له‌الی���ه‌ن كه‌س���وكاره‌كانیانه‌وه‌ گرنگیان‬ ‫هه‌ركاتێك گومانمان هه‌بێت له‌نه‌خۆشه‌كه‌ جه‌سته‌ی‌ مردوه‌كه‌ توێكاری‌ بۆبكرێت یان له‌ڕوداوه‌كانی‌ هاتوچۆ"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌مساڵ به‌راورد به‌ساڵی‌ پار چاره‌سه‌ریان بۆ ده‌كرێت‌و دواتر ره‌وانه‌ی‌ پێنادرێ���ت‌و خراونه‌ته‌ س���ه‌رجاده‌ وه‌ك‬ ‫پێش چاره‌سه‌ركردن داوای‌ به‌داوداچونی‌ نا؟"‬ ‫د‪.‬ئومێد ئه‌وه‌شی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ ماوه‌ی‌ روداوه‌كانی‌ خۆكوش���تن زی���ادی‌ كردوه‌و پزیش���ك ‌ی ده‌رونی‌ ده‌كرێن‪ ،‬د‪.‬ئومێد وتی‌ نه‌خۆش���ه‌كانی‌ دیك���ه‌ چاره‌س���ه‌ریان‬ ‫پۆلیس���ی‌ لێده‌كه‌ین گه‌ر نه‌یهێنێت خۆی‌‬ ‫به‌رپرس���یار ده‌بێت‌و مافه‌ یاس���اییه‌كانی‌ ده‌ س���اڵ ده‌بێت رێكخ���راوی‌ ده‌بلیو ئیچ ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ی‌ دێن���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ "زۆربه‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ په‌نا ده‌به‌نه‌ به‌ر بۆده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "خه‌ڵكانێكی‌ دیكه‌ش‬ ‫ئ���ۆی‌ جیهان���ی‌ س���ه‌رژمێری‌ روداوه‌كان فریاكه‌وتن به‌ئاشكرا هه‌ستیان پێده‌كرێت خۆكوش���تن له‌ڕه‌گه‌زی‌ مێ���ن‌و ته‌مه‌نیان هه‌ن كه‌ له‌الیه‌ن هێزه‌كانی‌ فریاكه‌وتنه‌وه‌‬ ‫ده‌فه‌وتێت"‪.‬‬ ‫ده‌هێنرێن���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتن‪،‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆر له‌كه‌س ناكه‌ین گه‌ر ئه‌و ده‌كات له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‌و عێراق‌و كه‌ روداوه‌كه‌ خۆكوژی���ه‌ یان به‌ركه‌وتنه‌‪ ،‬له‌نێوان شانزه‌ بۆ بیست ساڵدایه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌راورد به‌ڕوداوه‌كانی‌ ساڵی‌ كه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان په‌نجا بۆ شه‌س���ت‬ ‫كه‌سه‌ش له‌دۆخی‌ مردن یان له‌ده‌ستدانی‌ جیهان‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "زۆرترین روداو له‌ماوه‌ی‌ به‌جۆری‌ بریندارییه‌كه‌یدا ده‌یناسینه‌وه‌ كه‌‬ ‫ساڵدایه‌ به‌هۆی‌ ئالوده‌بونیان به‌مه‌شروب‬ ‫په‌لێك���ی‌ نزی���ك بوبێت���ه‌وه‌ ئ���ه‌وا گوێ‌ سێ‌ س���اڵی‌ رابردودا به‌هۆی‌ هاتوچۆوه‌ بریتیه‌ له‌بڕینی‌ مل به‌چه‌قۆ یان خواردنی‌ پار حاڵه‌تی‌ خۆكوشتن زۆر بوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد كه‌ له‌ماڵه‌وه‌ ده‌ركراون‌و له‌س���ه‌ر شه‌قامه‌كان‬ ‫به‌كه‌سوكاریشی‌ نادرێت نه‌شته‌رگه‌ری‌ بۆ بوه‌ ك���ه‌ زۆرینه‌یان هاواڵت��� ‌ی ده‌ره‌وه‌ی‌ ده‌رم���ان‌و خۆهه‌ڵواس���ین به‌حه‌بل‌و جێ‌‬ ‫رۆژانه‌ چه‌ندین هاواڵتی‌ له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ كه‌وتون"‪.‬‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌حاڵه‌تی‌ مردنیشدا ته‌رمه‌كه‌ی‌ ش���ارن‌و به‌هۆی‌ تی���ژڕه‌وی ئۆتومبیل‌و فیشه‌كی‌ سه‌ردڵ"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌مس���اڵدا چه‌ندین هاواڵتی‌‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ هه‌فتانه‌ فریاكه‌وتن چاره‌س���ه‌ریان بۆده‌كرێت كه‌‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ ده‌كرێت‌و ماتۆڕسكیله‌وه‌ تۆمار كراون‪ ،‬روداوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وكات خاوه‌نی‌ به‌رپرس���یار ده‌بێت ئایا پاس���كیل‌و س���كۆته‌ریش به‌ش���ێكن چه‌ندین حاڵه‌تی‌ هه‌وڵی‌ خۆكوشتن ده‌گاته‌ به‌ش���ێكیان گه‌نجن‌و له‌ڕه‌گه‌زی‌ نێرن كه‌ بیان���ی‌ هه‌بون ل���ه‌دوای‌ ده‌س���تدرێژی‌‌و‬

‫له‌مساڵدا چه‌ندین‬ ‫هاواڵتی‌ بیانی‌‬ ‫هه‌بون له‌دوای‌‬ ‫ده‌ستدرێژی‌‌و‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌دانیان‬ ‫له‌سه‌ر جاده‌‬ ‫فڕێدراون‬

‫ئه‌ش���كه‌نجه‌دانیان له‌سه‌ر جاده‌ فڕێدراون‬ ‫دوات���ر له‌الی���ه‌ن هێزه‌كانی‌ پۆلیس���ه‌وه‌‬ ‫هێنراونه‌ت���ه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتن‌و‬ ‫چاره‌سه‌ریان بۆ كراوه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ فریاكه‌وتنی‌ س���لێمانی‌‬ ‫جه‌غتی‌ له‌وه‌ش كرد كه‌ پێویسته‌ له‌شاری‌‬ ‫س���لێمانی‌ چوار تاپێنج نه‌خۆش���خانه‌ی‌‬ ‫فریاكه‌وتن هه‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌ئێس���تادا‬ ‫بینای‌ پێویس���تمان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫كه‌م���ی‌ كارمه‌ندان‌و پزیش���ك نه‌توانراوه‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاكه‌وتن���ی‌ دیك���ه‌‬ ‫بكرێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ژنێک‪ :‬زۆرجار شتێكی له‌ناكاوم پێده‌ڵێن ناوكم ده‌كه‌وێت‬

‫خه‌ڵك باوه‌ڕیان به‌ناوك گرتنه‌وه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬ته‌الر حكمت‬ ‫له‌كورده‌وارییدا تائێستاش خه‌ڵكێكی‌‬ ‫زۆر هه‌ن باوه‌ڕیان به‌ناوك گرتنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫شاره‌زایه‌كی‌ ناوك گرتنه‌وه‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌ڵگرتنی‌ شتی‌‬ ‫قورس‌و دڵه‌ڕاوكێ‌‌و هیالك بون هۆكاری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ناوك كه‌وتن‪ ،‬پزیشكێكیش‬ ‫ده‌ڵێت "ناو كه‌وتن هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫به‌زانسته‌وه‌ نییه‌و نه‌خۆشییه‌كی‌‬ ‫ده‌رونییه‌"‪.‬‬ ‫عه‌ل���ی كه‌ریم ئه‌حمه‌د ك���ه‌ ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫‪ 69‬ساڵه‌و رانك‌و جۆغه‌یه‌كی‌ ره‌شباویی‌‬ ‫له‌به‌ردای���ه‌‌و له‌گه‌ڕه‌كێكی‌ میللی‌ ش���اری‌‬

‫س���لێمانی‌ خه‌ریكی‌ ن���اوك گرتنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كات مێژوی ئه‌م پیش���ه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ‪ 200‬ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ سلێمانی‌ دروستكراوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌م پیش���ه‌یه‌ له‌باویاپیرمانه‌وه‌ بۆمان‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ له‌شی‌ مرۆڤدا ‪ 360‬ده‌مار‬ ‫هه‌ن كه‌ گرێدراون به‌ناوكه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌پێناسه‌ی‌ ناوك كه‌وتنیشدا‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ناوك كه‌وتن بریتیه‌ له‌ده‌مارالدان له‌یه‌ك‬ ‫تر كه‌ له‌هیچ پش���كنینێكی‌ پزیش���كییدا‬ ‫ده‌رناكه‌وێ‌‪ ،‬بۆیه‌ پزیش���كه‌كان باوه‌ڕیان‬ ‫به‌ناوك كه‌وتن نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌س���وره‌تی (الكهف)دا باس‬ ‫كراوه‌ كه‌ به‌(صره‌) ناوبراوه‌"‪.‬‬

‫مام عه‌لی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ رونك���رده‌و‌ه كه‌‬ ‫پی���اوه‌كان زیاتر له‌ئافره‌ته‌كان توش���ی‬ ‫ن���اوك كه‌وتن ئه‌بن به‌ه���ۆی هه‌ڵگرتنی‬ ‫ش���تی قورس���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "هۆكاری‬ ‫ناوككه‌وت���ن هه‌ڵگرتنی ش���تی قورس‌و‬ ‫ترس‌و دڵه‌ڕاوكێ‌‌و هیالك بونه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "زیات���ر گه‌نجه‌كان توش���ی‬ ‫ن���اوك كه‌وت���ن ده‌بن‪ ،‬نیشانه‌كانیش���ی‬ ‫بریتی���ن له‌بێهیزیی‌و ره‌نگ زه‌ردبون‌و دڵ‌‬ ‫تێكهه‌ڵهاتن‪ ،‬نه‌خواردن"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ كه‌سی‌‬ ‫وا هه‌یه‌ له‌س���اڵێكدا چه‌ن���د جارێك بۆ‬ ‫ناوك گرتنه‌وه‌ س���ه‌ردانی‌ ده‌كات‌و هه‌مو‬ ‫جارێكیش هه‌س���ت به‌باش بون ده‌كات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "ن���اوك گرتنه‌وه‌ پیش���ه‌یه‌و‬

‫شاره‌زایی‌ ده‌وێت"‪.‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌هاواڵتییان ئام���اژه‌ به‌و‌ه‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌ له‌س���ه‌ر ن���اوك گرتنه‌وه‌‬ ‫راهات���ون‌و بڕوای‌ ته‌واوی���ان پێیه‌تی‌ كه‌‬ ‫له‌ئ���ازارو الوازیی‌ جه‌س���ته‌یی‌ رزگاریان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫مه‌هاب���اد حه‌مه‌ئه‌می���ن یه‌كێك���ه‌ له‌و‬ ‫ژنانه‌ی‌ ك���ه‌ باوه‌ڕی‌ ت���ه‌واوی‌ پێیه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و كه‌ ته‌مه‌نی ‪ 32‬س���اڵه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ زو زو توش���ی ناوك كه‌وتن‬ ‫ده‌بێ‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئه‌وكاته‌ی كه‌ هیالك‬ ‫ئه‌بم یان ش���تێكی له‌ن���اكاوم پێده‌ڵێن‬ ‫ناوكم ئه‌كه‌وێ���ت‪ ،‬له‌وكاته‌دا ئیتر توانای‬ ‫نانخواردنم نامێنی���ت‌و بێهێزو ره‌نگزه‌رد‬ ‫ئه‌ب���م‪ ،‬تاك���ه‌ چاره‌س���ه‌رم ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬

‫ده‌چم بۆ الی‌ كه‌سێكی‌ شاره‌زا ناوكم بۆ‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌و چاك ده‌بمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم پزیش���ك‌و پس���پۆڕانی‌ بواری‌‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ جه‌غت ل���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫ن���اوك كه‌وتن له‌ڕوی‌ زانس���تییه‌وه‌ هیچ‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬محه‌م���ه‌د ئه‌می���ن عه‌ل���ی عومه‌ر‪،‬‬ ‫پس���پۆڕی نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ له‌مب���اره‌وه‌‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ "ن���اوك كه‌وتن تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫نه‌خۆش���ی ده‌رونیی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ له‌هیچ‬ ‫كتێبێكی پزیشكیدا ئاماژه‌ی‌ پێنه‌كراوه‌و‬ ‫شتیك نیه‌ به‌ناوی ناوك كه‌وتن"‪.‬‬ ‫له‌ڕوی چاره‌س���ه‌ره‌وه‌ وتی پێویس���ته‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا كومه‌ڵگه‌ ب���ه‌ره‌و پێش به‌رین‬ ‫ئاستی رۆشنبیری تاك زیادكه‌ین‪.‬‬

‫ناوك كه‌وتن بریتی ‌ه‬ ‫له‌ده‌مارالدان له‌یه‌ك تر‬ ‫كه‌ له‌هیچ پشكنینێك ‌ی‬ ‫پزیشكییدا ده‌رناكه‌و ‌ێ‬ ‫بۆیه‌ پزیشكه‌كان‬ ‫باوه‌ڕیان پێی نیه‬ ‫ریکالم‬

‫هه‌مووان له‌به‌رده‌م یاسادا یه‌كسانن‬

‫ێ هیچ جیاوازییه‌ك بگه‌ن ‌ه دادگه‌ری‬ ‫هه‌موو عێراقییه‌كان یه‌كس���انن له‌به‌رده‌م یاس���ادا و‌ه به‌بێ‌ جیاوازی هه‌مان مافیان هه‌یه‌ بۆ هه‌مان ئاس���تی پاراستن له‌به‌رده‌م یاسادا‪ .‬و‌ه پێویس���ت ‌ه هه‌موو عێراقییه‌كان به‌ب ‌‬ ‫ێ گوێ پێدان ‌ه ئه‌و زمانه‌ی قسه‌ی پێده‌كات یان ئاینه‌كه‌ی یان تایفه‌كه‌ی یان مه‌زهه‌به‌كه‌ی یان ره‌گه‌زه‌كه‌ی (ژن بێت‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ك ‌ه هه‌مووان له‌الیه‌ن یاس���ا عێراقیه‌كانه‌و‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی یه‌كسان بپارێزرێن به‌ب ‌‬ ‫یان پیاو) یان رای سیاسی ئه‌و كه‌سه‌‪ .‬ده‌توانیت كۆمیسیۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی مافه‌كانی مرۆڤ له‌عێراقدا به‌شێوه‌یه‌كی راسته‌وخۆ ئاگادار بكه‌یته‌وه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م مافه‌ت پێشێلكرا چونك ‌ه كۆمیسیۆن به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ كار ده‌كات بۆ بره‌وپێدانی‌و پاراستنی مافی مرۆڤ‌و پرینسیپه‌كانی‪.‬‬ ‫بۆ زانیاری زیاتر له‌س���ه‌ر كۆمیس���یۆن‌و كاره‌كانی‌و به‌رپرس���یارییه‌تییه‌كانی وه‌ هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر ویستت سكااڵ تۆمار بكه‌یت تكای ‌ه سه‌ردانی ماڵپه‌ری ‪ www.ihchr.iq‬بك ‌ه یاخود سه‌ردانی په‌یجی تایبه‌تی‬ ‫كۆمیسیۆن بكه‌ له‌ فه‌یسبوك‪www.facebook.com/ihchr :‬‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌ له‌رێگه‌ی باربونی یه‌كێتی ئه‌وروپا بۆ رێكخراوی (‪ )UNOPS‬وه‌ به‌هه‌مئاهه‌نگی له‌گه‌ڵ كۆمیسیۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی مافه‌كانی مرۆڤ له‌عێراقدا‪.‬‬

‫ه���ذا المش���روع بتنفی���ذ مکت���ب‬ ‫األمم المتح���دة لخدمات المش���اریع‬

‫هذا المشروع بتمویل االتحاد االوروبي‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫اڵ‬

‫رزگار‬ ‫چه‌ند‬ ‫ماوه‌‌و‬ ‫ه‌اڵی‌‬ ‫ۆژه‌ن‬

‫ی‬ ‫��اڵ‪،‬‬ ‫ه‌نده‌‬ ‫����تدا‬ ‫ه‌واره‌‬ ‫ۆژه‌ن‬ ‫ه‌وه‌ی‌‬ ‫اب����و‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫‪11‬‬

‫ساالر مه‌حمود‪ :‬السایی كردنه‌وه‌ رێی‌ له‌داهێنانی‌ هونه‌ری‌ گرتوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫ساالر مه‌حمود هونه‌رمه‌ندی‌ گۆرانیبێژ‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت"السایی كردنه‌وه‌‬ ‫هونه‌ری گۆرانی كوردی توشی‬ ‫س����ااڵنه‌ یه‌ك بۆ دو ش����وێنه‌وار نۆژه‌ن بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬پوكانه‌وه‌و مه‌له‌ل كردوه‌‌و وایكردوه‌‬ ‫ئێستاش قه‌یرانی‌ دارایی‌ به‌سه‌ردا هاتوه‌ به‌اڵم هه‌ر كاری تازه‌ نه‌كرێت‌و رێی‌ له‌داهێنانی‬ ‫به‌هه‌وڵی خه‌مخۆرانی ناوچه‌كه‌ هه‌رده‌م له‌پاراستنی هونه‌ری گرتوه‌‪.‬‬ ‫شوێنه‌واره‌ مێژوییه‌كانی ناوچه‌كه‌ ده‌بین"‪.‬‬ ‫س���االر مه‌حمود له‌ب���اره‌ی‌ خولیای‌‬ ‫له‌ناحی����ه‌ی خورم����اڵ ‪ 20‬ش����وێنه‌واری مێژویی‬ ‫تێدایه‌‪ ،‬گرنگترین ئه‌و ش����وێنه‌واره‌ مێژوییانه‌ خۆی بۆ هون���ه‌ری‌ گۆرانی‌ وت���ن‪ ،‬وتی‌"من‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ له‌‪ :‬مناره‌ی مزگه‌وتی گه‌وره‌ی خورماڵ‪ ،‬هه‌ر له‌ته‌مه‌ن���ی منداڵیمه‌وه‌ حه‌زێكی‬ ‫ئه‌ش����كه‌وتی داتاش����راوه‌كان‪ ،‬قه‌اڵی مه‌حمودخانی بێس���نورم هه‌بو بۆ گۆرانی‌و به‌رده‌وام‬ ‫دزڵی‪ ،‬ئاسه‌واری زوحاك له‌گوندی نه‌وێ‌و چه‌ندین هاوڕێكانم‌و مامۆستاكانم هانیان ده‌دام‬ ‫ش����وێنه‌واری گرن����گ‌و مێژویی كه‌ ل����ه‌ڕوی مێژوی بۆ گۆرانی وتن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"له‌س���ه‌ره‌تادا كاریگ���ه‌ر بوم‬ ‫ش����وێنه‌وارییه‌وه‌ گرنگی تایبه‌ت����ی خۆیان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫به‌ده‌نگ���ی هونه‌رمه‌ن���دان محه‌م���ه‌دی‬ ‫كوردستان‌و ناوچه‌كه‌ش‪.‬‬ ‫ماملێ‌و حه‌سه‌ن زیره‌ك"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌گرنگیدانی به‌س���تایلی‬ ‫رۆژئاوایی‌‌و موزیكی رۆژئاواوه‌ س���االر‬ ‫مه‌حمود وتی "پێش ئێمه‌ تیپی زانكۆی‬ ‫سلێمانی هه‌بو‪ ،‬كه‌ كاریان له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫جۆره‌ موزیك‌و میلۆدیانه‌ ده‌كرد دواتر‬ ‫مامۆس���تا قادر دیالن كاری له‌ئاوازی‬ ‫رۆژئاواییدا كرد"‪ .‬وتیش���ی‌ "دوابه‌دوای‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ئێمه‌ له‌و بواره‌دا به‌ش���ێوازێكی‬ ‫تازه‌ ل���ه‌و س���تایله‌دا كارم���ان كردو‬ ‫سه‌دایه‌كی زۆر گه‌وره‌ی هه‌بو له‌شاری‬ ‫سلێمانی‌و كوردستاندا"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "چه‌ند‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك���ی تریش ل���ه‌و بواره‌دا‬ ‫كاریان ده‌كرد وه‌كو تێكس���تنوس كه‌‬ ‫یارمه‌تیده‌رێك���ی به‌رچاوی ئێمه‌ بون‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ ئاوازدانه‌رو هاوڕێی هونه‌رمه‌ندم‬ ‫كاك عه‌تا ئه‌حمه‌دو هونه‌رمه‌ند كه‌مال‬ ‫محه‌م���ه‌د توانیم���ان جێ���گای خۆمان‬ ‫له‌هزری گوێگردا بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ساالر تیش���كده‌خاته‌ س���ه‌ر یه‌كه‌م‬ ‫به‌رهه‌م���ی هون���ه‌ری خۆی���ان ك���ه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتنێكی مێژویی به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫له‌دیدی گوێگرانی ئه‌و جۆره‌ ستایله‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌ویش تیپی ئه‌زم���ه‌ڕی كۆن بو‪،‬‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‌"له‌و سه‌رده‌مه‌دا من‌و‬ ‫كه‌م���ال‌و عه‌تا كاس���ێتێكی گۆرانیمان‬

‫تۆماركردو به‌ناوی تیپ���ی ئه‌زمه‌ڕه‌وه‌‬ ‫باڵومان ك���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌توان���م بڵێم ئه‌و‬ ‫سه‌رده‌مه‌ س���ه‌رده‌می رادیۆ بو گوێگر‬ ‫گوێچكه‌ی پاكتر بو گۆرانی‌و تێكستی‬ ‫ره‌وان زوتر ئه‌چوه‌ ناو خه‌ڵكییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"هه‌ر بۆیه‌ س���ه‌ردانی‌ هه‌ر‬ ‫چایخانه‌و ش���وێنێكی گشتیت بكردایه‌‬ ‫ئه‌و كاسێته‌ی ئێمه‌ ئیشی ده‌كرد"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی دابڕانی س���االر مه‌حمود‬ ‫له‌دنیای گۆرانی‌و هونه‌ر بۆ ماوه‌یه‌كی‬ ‫به‌رچ���اوو دورودرێژ‪ ،‬وتی‌"زۆر راس���ته‌‬ ‫ب���ۆ ماوه‌یه‌كی دورو درێژ من له‌گۆرانی‬ ‫دابڕام‪ ،‬ب���ه‌اڵم دابڕانه‌كه‌ی من به‌هۆی‬ ‫دوركه‌وتن���ه‌وه‌م له‌هاوڕێكان���م‌و چونه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌م بو بۆ هه‌نده‌ران"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"به‌اڵم جارێك���ی ت���ر ك���ه‌‬ ‫له‌كوردستان یه‌كمان گرته‌وه‌ دیسانه‌وه‌‬ ‫به‌ڕۆحیه‌تی جاران‌و ب���ه‌كاری تازه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و هاوڕێ‬ ‫ئا ز یز ا نه‌م���د ا‬ ‫د ه‌س���تما ن‬ ‫ك���ر د ه‌و ه‌‬ ‫به‌كاركردن"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌دوركه‌وتنه‌وه‌یان له‌دنیای‬ ‫گۆرانی‌و تێكچونی س���ه‌بك و شێوازی‬ ‫ده‌نگیه‌وه‌‪ ،‬ساالر مه‌حمود وتی"راستی‬ ‫م���ن ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ بڵێم هه‌ر زه‌مه‌نه‌و‬ ‫ت���ام‌و چێ���ژی تایبه‌تی خ���ۆی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫توانای مرۆی���ی‌و قوڕگ‌و هێزی‌ مرۆڤ‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ته‌مه‌ندا ده‌گۆڕێت‪ ،‬راس���ته‌‬ ‫له‌هه‌ش���تاكاندا من ئه‌رێ هۆ له‌یلیم‬ ‫وتوه‌ ئێستاش گۆرانییه‌كانی ئای‬ ‫چه‌ند په‌شێوه‌‪ ،‬گیانه‌ تۆ ڕۆیشتی‬ ‫من���ت به‌جێهێش���ت‪-‬م وت���وه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ردو كاته‌ك���ه‌دا ئه‌وه‌ی من‬ ‫بزانم گوێگر تاڕاده‌یه‌كی به‌رچاو‬ ‫تامه‌زرۆیه‌تی هۆكاره‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ من به‌رهه‌مم كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫و تیش���ی‌" هه‌ر بۆ یه‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان خۆش���ده‌وێت‌و‬ ‫بوه‌ به‌ به‌شێكی بیره‌وه‌رییان‌و‬ ‫ده‌مه‌وێت ئه‌وه‌ رون بكه‌مه‌وه‌ كه‌‬ ‫دوركه‌وتن���ه‌وه‌ له‌گۆرانی یه‌كه‌م‬ ‫شت له‌ڕوی مه‌ش���قی ده‌نگییه‌وه‌‬

‫كاریگه‌ری نه‌رێنی بۆ ئه‌و هونه‌رمه‌نده‌‬ ‫جێده‌هێڵێت‌و پێویس���تی به‌زه‌مه‌نێك‬ ‫ده‌بێ���ت تادیس���انه‌وه‌ پرۆڤه‌ی ده‌نگی‬ ‫بكات بۆئه‌وه‌ی نه‌شاز نه‌كات"‪.‬‬ ‫س���االر مه‌حمود ئام���اژه‌ به‌هۆكاری‌‬ ‫نه‌مان���ی‌ تاموچێ���ژی‌ گۆرانی‌ ئێس���تا‬ ‫ده‌كات به‌راورد به‌جاران‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێت"گۆرانی كه‌م تازۆر هه‌مو ده‌ورو‬ ‫زه‌مانێك كاریگه‌ری خۆی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌توانین بڵێین گۆرانی كوردی دابه‌ش‬ ‫بوه‌ به‌سه‌ر ستایله‌كاندا‌و ئه‌و رێچكه‌یه‌ی‬ ‫ئێمه‌ كه‌م كه‌س كاری له‌س���ه‌ر كردوه‌‬ ‫به‌ئێستایش���ه‌وه‌‪ .‬ب���ۆ نمونه‌ من‌و كاك‬ ‫عه‌تا ئه‌حمه‌دو كاك كه‌مال محه‌مه‌د كار‬ ‫له‌سه‌ر موزیكی‌‬ ‫رۆژئاواو‬

‫ئ���ه‌م س���تایله‌ ده‌كه‌ین به‌اڵم ئێس���تا‬ ‫شێوازی زۆرتر دروست بوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫الس���ایكردنه‌وه‌ ئه‌م الس���ایكردنه‌وه‌یه‌‬ ‫بكرێت به‌ پیشه‌ی هه‌میشه‌یی‌و سنورێكی‬ ‫بۆ دانه‌نرێت به‌راستی هونه‌ری گۆرانی‬ ‫ك���وردی توش���ی پوكانه‌وه‌و‬ ‫مه‌ل���ه‌ل ده‌كات‬ ‫واده‌كات كه‌‬ ‫كاری تازه‌‬ ‫نه‌كر ێت‌و‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫له‌داهێنانی‬

‫هونه‌ری ده‌گرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێ‌ "تۆ ته‌ماشا بكه‌ گۆرانیه‌ك ‌ه‬ ‫كوردیی���ه‌‌و وش���ه‌كان كوردییه‌ به‌اڵم‬ ‫ش���ێوازی ده‌ربڕین‌و السایی كردنه‌وه‌ی‬ ‫هون���ه‌ری توركیی���ه‌‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫تام‌وچێژه‌ی نییه‌ كه‌ ئێمه‌ جاران‬ ‫ب���ه‌و رۆحیه‌ت���ه‌‬ ‫كو ر د یی���ه‌و ه‌‬ ‫ده‌مانكرد"‪.‬‬

‫شۆفێرێكی‌ كورد ‪ 36‬ساڵه‌ دیارییه‌كی‌ سه‌دام حسێن‪-‬ی‌ له‌الی‌ خۆی‌ پاراستوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ره‌شید محه‌مه‌د دانیشتوی گوندی‬ ‫هه‌ڕگێنه‌ی سه‌ر ب ‌ه شارۆچكه‌ی پێنجوێنه‌‌و‬ ‫ئێستا له‌سلێمانی نیشت ‌ه جێیه‌‪ .‬له‌ساڵی‬ ‫‪ 1979‬له‌الیه‌ن سه‌دام حسێنه‌و‌ه‬ ‫ئۆتۆمبێلێك له‌جۆری كرۆنا به‌دیار ‌ی‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت" مه‌گه‌ر من بمرم‬ ‫ئه‌وكات ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ كه‌سێكی دیك ‌ه‬ ‫لێیخوڕێت‪ ،‬گه‌ر بكرای ‌ه شه‌وانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆم ده‌مخه‌واند"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "رۆژان ‌ه چه‌ندین ك���ه‌س داوام‬ ‫لێده‌كه‌ن پێیان بفرۆش���م‪ .‬ناشهێڵم كه‌س‬ ‫له‌ئه‌ندامان���ی خێزانه‌كه‌م ب���ه‌كاری بهێنن‬ ‫له‌قاچه‌كانم بۆ من گرنگتره‌"‪.‬‬ ‫ره‌ش���ید محه‌م���ه‌د ناس���راو به‌مام ‌ه‬ ‫ره‌ش���ه‌‪ ،‬ت���از‌ه له‌گه‌ڵ هاوس���ه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫به‌ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌ی له‌ س���ه‌ید س���ادق‬ ‫گه‌ڕابون���ه‌وه‌ س���لێمانی‌و له‌ب���ه‌رده‌م‬ ‫ماڵه‌كه‌ی���دا ئۆتۆمبێله‌كه‌ی ده‌ش���ت‪،‬‬ ‫وت���ی‌" تام���ن بمێن���م ده‌بێ���ت ئه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێل���ه‌ش بمێن���ێ‪ .‬چه‌ندین جار‬ ‫ئه‌ندامان���ی خێزانه‌ك���ه‌م پێیان وتوم‬ ‫بیفرۆشم‌و جۆرێكی دیكه‌ی ئۆتومبێلی‬ ‫مۆدێل به‌رز بكڕم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پێ���ش وه‌رگرتن���ی ئه‌و‬ ‫ئۆتۆمبێله‌ كاروباره‌كانم وه‌ك پێویست‬ ‫نه‌بوو باری ژیانم گۆڕانی به‌سه‌رهات"‪.‬‬ ‫مامه‌ ره‌شه‌ ژیانی‌ خێزانی‌ پێكهێناوه‌‌و‬ ‫خاوه‌نی س���ێ منداڵه‌‌و بژێ���وی‌ ژیان ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و ئۆتۆمبێله‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌و‬ ‫ئۆتۆمبێل ‌ه چه‌ندین كاری‌ جیاوازی‌ كردوه‌‌و‬ ‫وتی‌"چه‌ندین كاری جیاوازم پێكردوه‌ وه‌ك‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫چه‌ندێ���ك ده‌توانیت له‌ خه‌م‌و بێزاری‬ ‫خ���ۆت به‌دور بگ���ره‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌م‬ ‫ماوه‌یه‌ توشی كێشه‌ ده‌بیت‪ .‬لەڕوی‌‬ ‫تەندروستیەوە پێویستت بە چاودێری‌‬ ‫خۆتە‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌مو هه‌نگاوێك كه‌ ده‌ینێیت‬ ‫بی���ر له‌ڕاب���ردو بك���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌وانه‌یه‌ هه‌مان كێش���ه‌ی‌ پێش���وت‬ ‫توش بێته‌وه‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ئه‌م ماوەیە زۆر بڕیاری چاره‌نوسساز‬ ‫ده‌ده‌ی���ت بێ بیركردنه‌وه‌‪ ،‬كه‌س���ێك‬ ‫ده‌بینی���ت ی���ادگاری خۆش���ت ب���ۆ‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ .‬چاوەڕێی هەواڵ بە‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ئاساییه ‌كه‌ جار جاره‌ هه‌ڵه‌ بكه‌یت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌بێت ل���ه‌م ئه‌زمونانه‌وه‌ وان ‌ه‬ ‫وه‌ربگریت‪ ،‬ده‌بێت هه‌رزو كێشه‌كانت‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆشه‌ویس���ته‌كه‌تدا چاره‌سه‌ر‬ ‫بكه‌‪.‬‬

‫قاچاخچیه‌تی‌و كاری نه‌ف���ه‌رات كه‌ رۆژان ‌ه‬ ‫چه‌ندین جار هاتوچۆی خاڵه‌ سنورییه‌كانی‬ ‫پێنجوێن‌و س���لێمانیم پێ كردوه‌‌و دواتریش‬ ‫له‌س���اڵی نه‌وه‌ده‌كاندا وه‌ك ته‌كسی كاری‬ ‫نه‌فه‌رم پێكردوه‌‌و ئێس���تاش بۆ هاتوچۆ‌و‬ ‫كاروب���اری خ���ۆم‌و خێزانه‌ك���ه‌م به‌كاری‬ ‫ده‌هێنم"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌و ئۆتۆمبێله‌ كۆی ش���ارو شارۆچكه‌كانی‬ ‫كوردس���تان گه‌ڕاوه‌‌و زۆرینه‌ی ش���اره‌كانی‬ ‫عێراق چوه‌‪ ،‬له‌و باره‌یه‌وه‌ وت ‌ی "به‌درێژایی‬ ‫س���ی‌و شه‌ش ساڵ توش���ی هیچ روداوێكی‬ ‫هاتوچۆ نه‌ب���وم‌و ئۆتۆمبێله‌كه‌م لێدراوی‬ ‫پێوه‌نیه‌‌و تائێس���تا س���ه‌رپێچی هاتوچۆم‬ ‫نییه‌‌و ب���ه‌رده‌وام پابه‌ندی رێنمایی هاتوچۆ‬ ‫ده‌بم"‪.‬‬ ‫مامه‌ ره‌شه‌ پێداگری‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ته‌گه‌رێك���ی ئۆتۆمبێله‌كه‌ ‌ی ناگۆڕێته‌و‌ه‬ ‫به‌هه‌رچی ئۆتۆمبێلی ئه‌م شاره‌ هه‌یه‌‌و له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌ وتی‌"كاتێك ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ له‌به‌ر‬ ‫ده‌رگاكه‌مداب���وه‌ به‌ د‌ه ماڵ ئۆتۆمبێلێكیان‬ ‫نه‌بوه‌‌و خه‌ڵ���ك به‌تایبه‌ت ده‌هاتن وێنه‌یان‬ ‫له‌پاڵدا ده‌گرت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"ده‌چومه‌ ه���ه‌ر بازگه‌یه‌ك وه‌ك‬ ‫ئۆتۆمبێل���ی به‌رپرس���ه‌كان پێش���وازییان‬ ‫لێده‌كردم‌و له‌س���ااڵنی هه‌شتاكاندا چه‌ندین‬ ‫هاواڵتیم له‌په‌تی سێداره‌ پێ پاراستو‌ه ك ‌ه‬ ‫هه‌ڵهاتوی‌ س���ه‌ربازی‌ ب���ون‌و به‌بازگه‌كان ‌ی‬ ‫رژێم ‌ی به‌عسدا ده‌ربازم ده‌كردن"‪.‬‬ ‫مام���ه‌ ره‌ش���ه‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‌ دیاری سه‌دام حسێنه‌‌و كات ‌ی‬ ‫خۆی‌ به‌بێ‌ به‌رامبه‌ر ده‌درایه‌ كه‌مئه‌ندامان‌و‬ ‫ئه‌ویش وه‌ك كه‌مئه‌ندامێك پێیبه‌خشراوه‌‪.‬‬ ‫له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ وت ‌ی "به‌هۆكاری‌ ئیفلیج ‌ی‬ ‫له‌منداڵییه‌و‌ه هه‌ردو قاچم له‌ده‌س���تدابو‌و‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫پێش���بڕكێ له‌گ���ه‌ڵ هاوكاره‌كانتدا‬ ‫ده‌كه‌ی���ت ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی بگه‌ی���ت‬ ‫به‌ئامانجه‌كان���ت‪ ،‬زیات���ر گرنگ���ی‬ ‫به‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ت‌و خێزانەک���ەت‬ ‫بدە‪.‬‬

‫ب���ه‌ر له‌وه‌رگرتن���ی‌ ئ���ه‌و ئۆتۆمبێل ‌ه ته‌نها‬ ‫به‌دارش���ه‌ق‌و واڵخ���ی س���واری هاتوچۆم‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫ئه‌و س���ه‌باره‌ت به‌نرخی ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‬ ‫وتی"س���ه‌ره‌تای هه‌ش���تاكان كه‌ت���از‌ه‬ ‫ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌م وه‌رگرتب���و چه‌ندین جار‬ ‫پێنج هه‌زاری سویس���ریان دام���ێ‪ ،‬دواتر‬ ‫له‌ساڵی نه‌وه‌ده‌كاندا سه‌دو په‌نجا هه‌زاری‬ ‫سویس���رییان دامێ ك ‌ه ئه‌و كات خانویه‌ك‬ ‫ب ‌ه سی‌و پێنج هه‌زار بو نه‌مفرۆشت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بمفرۆش���تایه‌ به‌پاره‌كه‌ ‌ی چوار خانوم پێ‬ ‫ده‌كڕی له‌ناو شاری سلێمانی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌م‬ ‫ره‌تكردوه‌‌و نه‌مفرۆشت"‪.‬‬ ‫مام ‌ه ره‌ش���ه‌ باس���ی ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كه‌لوپه‌ل���ی ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌ی كه‌مبۆته‌وه‌‌و‬ ‫به‌ماندوبونێكی زۆرو له‌ده‌ره‌وه‌ی سلێمانی‬ ‫ئه‌ش���یای ده‌س���تده‌كه‌وێت‌و له‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫وتی‌"ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌م به‌درێژایی ‪ 36‬س���اڵ‬ ‫كێشه‌ی گێڕو مه‌كینه‌ی بۆ دروست نه‌بوه‌‌و‬ ‫چه‌ن���د جارێك كێش���ه‌ی گڵ���ۆپ‌و الیت‌و‬ ‫به‌گالیتی هه‌بو‌ه له‌سااڵنی رابردودا ئه‌شیای‬ ‫ئاس���ان ده‌س���تده‌كه‌وت‪ ،‬به‌اڵم له‌ئێستادا‬ ‫ده‌بێ���ت له‌ش���اره‌كانی ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێ���م‬ ‫ئه‌شیاكانی دابین بكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"زۆرینه‌ی كه‌لوپه‌ل‌و ئه‌شیاكانیم‬ ‫له‌ماڵ���ه‌و‌ه هه‌ی���ه‌‌و ژورێك���ی ماڵه‌ك���ه‌م‬ ‫ته‌رخانك���ردو‌ه ب���ۆ ئه‌ش���یا‌و پێویس���تی‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌م"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‌ه ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌درێژایی ئه‌و چه‌ند ساڵه‌ی ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ ‌ی‬ ‫پێی ‌ه بۆ یه‌ك سه‌عاتیش نه‌یداوه‌ت ‌ه ده‌ست‬ ‫ك���ه‌س‌و وت���ی‌ "ته‌نها خ���ۆم لێیده‌خوڕم‌و‬ ‫نایه‌ڵ���م ك���وڕو كچه‌كانیش���م لێیخ���وڕن‬ ‫هه‌ركاتیش ده‌یبه‌م ‌ه سه‌ر وه‌ستا ته‌نها خۆم‬ ‫لێیده‌خوڕم‪ .‬زۆرم خۆشده‌وێت"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ناكرێت هەموو قس���ەكانی‌ تۆ راست‬ ‫بێ���ت‌و ئەوان���ەی‌ بەرامبەرەك���ەت‬ ‫ناڕاست‪ ،‬كەللەڕەقی‌ لەبەرژەوەندی‌‬ ‫تۆ نییە‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ری جوان مناره‌كه‌ی مزگه‌وتی گه‌وره‌ی‬ ‫ی‬ ‫چون ته‌قشیری‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫ئا‪:‬عه‌زیز ره‌سوڵ‬ ‫له‌ناحیه‌ی خورماڵ چه‌ندین شوێنه‌واری كۆن‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ مه‌ترسی له‌ناوچونیان له‌سه‌ره‌‪،‬‬ ‫نمونه‌شیان مناره‌ی مزگه‌وتی گه‌وره‌ی خورماڵه‌‬ ‫كه‌ له‌سه‌رده‌می (عه‌بدواڵی‌ كوڕی‌ عومه‌ر)‬ ‫دروستكراوه‌‌و ته‌نها ئه‌و شوێنه‌واره‌ له‌ئێسته‌دا‬ ‫له‌سه‌ر دیزاینی كۆنی خۆی نۆژه‌ن كراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هاوكار حه‌سه‌ن كه‌ گه‌نجێكی دانیشتوی خورماڵه‌‪،‬‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند"ئێم����ه‌ چه‌ن����د خوێندكارێكی‬ ‫ناوچه‌كه‌ داوامان له‌س����ه‌رۆكی زانك����ۆی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫كردكه‌ كۆلێژی شوێنه‌وار بێنێته‌ خورماڵ به‌حوكمی‬ ‫ئه‌وه‌ی زۆربه‌ی ش����وێنه‌واره‌كانی سنوری پارێزگای‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ له‌خورماڵه‌‌و س����ه‌رۆكی زانكۆش به‌ڵێنیدا‬ ‫ئه‌و به‌شه‌ له‌خورماڵ بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تاوه‌كو ئێستا‬ ‫نه‌كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫ناونیش���ان‪ :‬به‌ختیاری‌‪ -‬شه‌قامی‌ س���ه‌ره‌كی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ‬

‫خورما‬

‫له‌به‌رده‌م مه‌ترسی‌ له‌ناوچونه‌‬

‫ده‌موچاو ده‌كه‌ین؟‬

‫ته‌قشیركردنی‌ پێس���ت رێگه‌یه‌كی‌ س���وتانی‌ پێس���ته‌كه‌ به‌نمره‌ی‌ یه‌كی‌‬ ‫تری‌ جوانكاریه‌ كه‌ خانمان ده‌یكه‌ن‪ .‬سوتانی‌ ئاسایی‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئه‌بێت ئه‌و‬ ‫ئه‌م رێگه‌یه‌ بریتیه‌ له‌ته‌قش���یركردنی‌ پزیش���كه‌ی‌ ئ���ه‌م كاره‌ ئه‌نجامده‌دات‬ ‫پێس���ت به‌م���ادد‌هی‌ كیمیای���ی‌‪ .‬كه‌ زۆر شاره‌زا بێت ئه‌گینا ئه‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫م���ادده‌كان دو ج���ۆرن یه‌كێكی���ان زۆر س���وتانی‌ پێسته‌كه‌‪ .‬ئه‌م رێگه‌یه‌‬ ‫به‌ئاماده‌كراوی‌ دێته‌ به‌ره‌ده‌س���تمان‌و به‌كاردێ���ت بۆله‌ناوبرنی‌ چرچ‌و لۆچی‌‬ ‫ئێم���ه‌ ب���ه‌كاری‌ ئه‌هێنی���ن‪ ،‬جۆری‌ ده‌موچ���اوو پڕكردن���ه‌وه‌ی‌ ش���وێنی‌‬ ‫دوه‌میان پزیش���ك ‌ی شاره‌زای‌ بواره‌كه‌ زیپكه‌و نه‌هێشتنی‌ چه‌وری‌ ژێر پێست‌و‬ ‫ئاماده‌ی‌ ده‌كات‪ .‬ته‌قش���یركردن واتا له‌ناوبردنی‌ په‌ڵ���ه‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌ له‌كاتی‌‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫كردنی‌ ته‌قش���یری‌ كیمیایی‌ پێسته‌كه‌‬ ‫زۆر ج���وان ده‌بێ���ت‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌م رێگ���ه‌ جوانكاریه‌ پێس���ته‌كه‌‬ ‫ده‌س���وتێنرێت هه‌ربۆی���ه‌ ده‌بێت ئه‌م‬ ‫كاره‌ زۆر دوباره‌ نه‌كرێته‌وه‌و هه‌روه‌ها‬ ‫له‌وكاته‌ی‌ ك���ه‌ ده‌كرێت ده‌بێت خۆی‌‬ ‫زۆر له‌هه‌تاوو هه‌ڵم ‌ی گه‌رمی‌‌و ساردی‌‬ ‫بپارێزێت چونكه‌ پێستێكی‌ نوێ‌‌و تازه‌‬ ‫به‌ده‌ره‌وه‌یه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫له‌ناوچ����ون ر‬ ‫كراوه‌‌و ‌وتی‌ "چ‬ ‫كارێكی‌ كه‌می‌ م‬ ‫له‌به‌رنامه‌دایه‌ قه‬ ‫خورماڵی����ش ن����ۆ‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕ ێو ه‌ب����ه‌ر ی‬ ‫ناحی����ه‌ی خورم���‬ ‫ده‌شڵێ‌"له‌رابردودا ئه‌وه‬ ‫پاره‌م����ان له‌به‌رده‌س�‬ ‫نه‌بوه‌ بتوانین ش����وێنه‌‬ ‫مێژوییه‌كانی خورماڵ نۆ‬ ‫بكه‌ینه‌وه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌‬ ‫به‌رنامه‌ش����مان دانا‬

‫به‌ش����وێنه‌واره‌كان بدرێت ئه‌وا ئ����ه‌وكات رێژه‌یه‌كی‬ ‫زۆرتر گه‌شتیار رو له‌ناوچه‌كه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫شوان محه‌مه‌د جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌ناحیه‌ی‌ خورماڵدا نزیكه‌ی‌ ‪ 20‬شوێنه‌واری‌ مێژویی‌‬ ‫بونی‌ هه‌یه‌‌و به‌وته‌ی‌ ئ����ه‌و ته‌نها مناره‌ی‌ مزگه‌وتی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ خورم����اڵ نۆژه‌نكراوه‌ت����ه‌وه‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫وتی‌"پێویس����ت ب����و هه‌مو ئ����ه‌و ش����وێنانه‌ نۆژه‌ن‬ ‫بكرانایه‌ته‌وه‌ كه‌ مێژویین‪ .‬چونكه‌ پاراس����تنی ئه‌و‬ ‫شوێنه‌وارانه‌ بۆ ئاینده‌ی ناوچه‌كه‌ زۆر گرنگه‌‌و زۆر‬ ‫پێویسته‌ هاواڵتیانی ناوچه‌كه‌ خۆشیان پارێزگاری‬ ‫له‌و شوێنه‌واره‌ مێژوییانه‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ سمكۆ ساالر به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ی خورماڵ‪-‬‬ ‫یش����ه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ به‌نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫مناره‌ی‌ مزگه‌وت����ی‌ گه‌وره‌ی‌ خورماڵ له‌مه‌ترس����ی‌‬

‫ئه‌وگه‌نجه‌ی خورماڵ وتیشی"داواكارم له‌به‌رپرسانی‬ ‫ئیداری خورم����اڵ ئاوڕی جدی له‌ش����وێنه‌واره‌كانی‌‬ ‫ئه‌م ناوچه‌یه‌ بده‌ن����ه‌وه‌ تاله‌ناو نه‌چون‌و هه‌وڵبده‌ن‬ ‫بیانپارێزن‌و نۆژه‌نیان بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫زۆرب����ه‌ی ش����وێنه‌واره‌ مێژوییه‌كان����ی پارێزگای‬ ‫هه‌ڵه‌بج����ه‌ ده‌كه‌ونه‌ س����نوری ناحی����ه‌ی‌ خورماڵ‪،‬‬ ‫چاالكوان����ان‌و هاواڵتیان����ی ناحیه‌ك����ه‌ش داواكارن‬ ‫له‌به‌رپرس����انی ناوچه‌كه‌ خه‌می جدی له‌شوێنه‌واره‌‬ ‫مێژوییه‌كانی ناحیه‌ی خورماڵ بخۆن‪.‬‬ ‫ش����وان محه‌مه‌د ش����وێنه‌وارناس له‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫كه‌ له‌ناحیه‌ی خورماڵ چه‌ندین شوێنه‌واری مێژویی‬ ‫هه‌ی����ه‌‌و وتی‌ "به‌داخه‌وه‌ وه‌ك پێویس����ت حكومه‌ت‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ نۆژه‌نیان بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌و شوێنه‌وارناس����ه‌ "بونی ش����وێنه‌وار‬ ‫له‌هه‌ر ش����وێنێك ئه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت كه‌ ئه‌و شوێنه‌‬ ‫له‌دێرزه‌مانه‌وه‌ ژیانی تێدا هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫بۆیه‌ به‌پێویستی‌ ده‌زانێت كه‌ حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان‌و ئیداره‌ی ناوچه‌ك����ه‌ گرنگی زۆر بده‌ن‬ ‫به‌ش����وێنه‌واره‌كان‌و وه‌ك ش����وێنی گه‌شتوگوزاری‬ ‫به‌كاریان بێنن‪.‬‬ ‫ناوب����راو ل����ه‌و بڕوایه‌دای����ه‌ ك����ه‌ ئه‌گ����ه‌ر بایه‌خ‬

‫ی بۆ كچێك ده‌رببڕم‬ ‫ی خۆشه‌ویست ‌‬ ‫كه‌ریم زه‌ند‪ :‬نه‌په‌رژامه‌ سه‌ر ئه‌وه‌ ‌‬ ‫عه‌شایه‌ره‌كان كه‌وتنه‌ به‌ین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ك ‌ه شێخ‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد‬ ‫له‌داریكه‌لی دانیشێت به‌وشێوه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‬ ‫به‌غدا رێككه‌وتن"‪.‬‬ ‫گه‌ڕیده‌و جوگرافیناس كه‌ریم زه‌ند‬ ‫وتیش���ی "دوای س���اڵی‪١٩٤١‬بیرمه‌ س���ه‌رانی‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت"له‌خۆشه‌ویستیم بۆ نه‌ته‌وه‌ی كورد‬ ‫ش���ێخ په‌یوه‌ندیان به‌ڕوس���ه‌كانه‌وه‌ كرد‪ ،‬ئه‌و‌ه بو‬ ‫بست به‌بستی‌ خاكی كوردستان گه‌ڕاوم‌و هه‌ر‬ ‫نامه‌یه‌كیان دای ‌ه جه‌نه‌راڵ ئه‌كش���یۆف فه‌رمانده‌ی‬ ‫بۆیه‌ نازناو ‌ی یه‌كه‌مم گه‌ڕیده‌یه‌‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای‬ ‫ده‌ری���ای قه‌زوی���ن ك���ه‌ له‌ورم���ێ داده‌نیش���ت‌و‬ ‫ته‌مه‌نی هه‌رزه‌كاریمدا له‌خه‌می واڵت‌و‬ ‫له‌سه‌رده‌ش���ت جه‌نه‌راڵ ئه‌كشیۆف رویكرد‌ه شێخ‬ ‫میلله‌ته‌كه‌مدا بوم هه‌ربۆی ‌ه نه‌په‌رژاومه‌ت ‌ه سه‌ر‬ ‫مه‌حمود وتی فه‌رم���و چیتان ده‌وێ‪ ،‬ئه‌ویش وتی‬ ‫ئه‌وه‌ی خۆشه‌ویستیم بۆ كچێك ده‌ربڕم"‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ دراوس���ێین ئه‌گه‌ر كه‌ڵه‌ش���ێرێك له‌قه‌فقاز‬ ‫كه‌ریم زه‌ن���د گه‌ڕیده‌‌و جوگرافین���اس له‌باره‌ ‌ی بقوقێنێت ئێمه‌ گوێم���ان لێی ‌ه نامه‌یه‌كمان ناردو‌ه‬ ‫منداڵ���ی‌ خۆیه‌وه‌ ده‌ڵێ‌"س���اڵ ‌ی ‪ 1925‬له‌كۆنترین ك���ه‌ به‌نیازی���ن ده‌وڵه‌تێك دابمه‌زرێنی���ن به‌ناوی‬ ‫گه‌ڕه‌كی شاری سلێمانی له‌دایكبوم كه‌ مه‌ڵكه‌ندیه‌‪ .‬ده‌وڵه‌ت���ی كورده‌وه‌ ئه‌ویش وت���ی نامه‌كه‌تان الی‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا له‌حوجر‌ه خراومه‌ت��� ‌ه به‌ر خوێندن‌و ئێمه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ‌ی به‌وه‌ش���دا كه‌"س���ه‌ره‌نجام جه‌نه‌راڵ‬ ‫ئه‌وكاته‌ له‌هه‌مو س���لێمانیدا یه‌ك قوتابخانه‌ هه‌بو‬ ‫به‌ناوی (مكتب یكم) به‌ڕێنوسی ئه‌وكاته‌ ده‌نوسرا ئه‌ته‌كش���یۆف قس���ه‌ی كرد‌و وتی كێشه‌ی كورد‬ ‫له‌به‌رنامه‌دا نییه‌‪ ،‬خۆتان هه‌ڵگرن بۆ سه‌رده‌مێكی‬ ‫به‌واتای مه‌كته‌بی یه‌كه‌م دێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"دواتر له‌گه‌ڵ برای شیریم كه‌ریم قه‌ره‌نی تر‪ ،‬بۆ جه‌نگی جیهانی‌ سێیه‌م"‪.‬‬ ‫كه‌ریم زه‌ند هاته‌ س���ه‌ر باسی س���تۆرییه‌كانی‬ ‫چوی���ن بۆ ئه‌و مه‌كته‌به‌ كه‌ باش���م بیره‌ س���اڵح‬ ‫قه‌فت���ان به‌ڕێوبه‌ری بو‪ ،‬دواتر دوای كاره‌س���اتی س���ه‌رده‌می كۆم���اری كوردس���تان‌و وتی"جه‌اللی‬ ‫شه‌ش���ی ره‌ش���ی ئه‌یلول ناوی ئه‌و مه‌كته‌ب ‌ه گۆڕا ئه‌مین به‌گ یه‌كێك بو له‌و ئه‌فسه‌ره‌ قاره‌مانانه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی كردبو به‌كۆماری كوردس���تانه‌و‌ه دوای‬ ‫به‌فه‌یسه‌ڵیه‌"‪.‬‬ ‫زه‌ن���د ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌و س���ه‌رده‌مه‌دا گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌س���عه‌د مه‌حوی منی���ش گه‌ڕامه‌و‌ه‬ ‫ئه‌مدی���و به‌ه���ۆی لێبوردنی گش���تییه‌و‌ه له‌به‌غدا‬ ‫به‌مامۆستایان ده‌وت ئه‌فه‌نی‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێ‌"له‌دوای ساڵی‪١٩٣٧‬سه‌ره‌تای قۆناغی نیشته‌جێ بوم به‌مه‌به‌ستی خوێندن"‪.‬‬ ‫زه‌ند تیش���كده‌خاته‌ سه‌ر یه‌كه‌م كاری نوسینی‬ ‫خوێندنی ناوه‌ندیم كه‌وتمه‌ ناو دنیای سیاسه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌ ئ���ه‌وكات بزوتنه‌وه‌ی (خۆیی ب���ون) دامه‌زرا خۆیی‌و وتی‌"یه‌كه‌م كاری نوس���ینم له‌شاری به‌غدا‬ ‫مانگانه‌ پیتاكم���ان ده‌دای ‌ه ئه‌و بزوتنه‌وه‌ كوردیی ‌ه له‌ڕێگه‌ی مامۆس���تا عه‌بدولكه‌ریم دجێلی‪-‬یه‌و‌ه بو‪،‬‬ ‫ده‌توانم بڵێم ده‌ستپێك‌و یارمه‌تیده‌رێكی باشم بو‬ ‫ك ‌ه شێخ مه‌حمودی حه‌فید سه‌رۆكی بو"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه له‌ڕێگه‌ی بۆ ناو دنیای نوس���ین ك ‌ه مێژوی ئه‌و نوس���ینه‌م‬ ‫مس���ته‌فا كه‌ریم غه‌ف���وره‌و‌ه كۆمه‌ڵ���ه‌ی برایه‌تی ده‌گه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ س���اڵه‌كانی چله‌كانی س���ه‌ده‌ی‬ ‫په‌لده‌كێش���ێ پارچه‌كان���ی ت���ری كوردس���تان‌و رابردو"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"پاش���ان نوس���ینه‌كانم دا به‌گۆڤ���اری‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه وتی‌"له‌كات���ی باڵوبون���ه‌وه‌ی ناوی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی برایه‌تی بۆ پارچه‌كانی تری كوردستان گه‌الوێژ به‌مه‌به‌س���تی باڵوكردنه‌وه‌ی���ان‌و دواتر بۆ‬ ‫ئیدی شێخ مه‌حمود ده‌چێت ‌ه به‌غدا‪ .‬بیرم ‌ه شێخ ‌ه جه‌نگ���ی پارتیزانی به‌ره‌و روس���یا به‌ڕێكه‌وتم بۆ‬

‫کاوڕ‬ ‫كاتی پشودانت له‌ماڵه‌وه‌ به‌سه‌رمه‌به‌‪،‬‬ ‫واباشتره‌ له‌گه‌ڵ هاوژینەكه‌تدا بچیته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ،‬كۆتایی‌ هه‌فته‌ بۆتۆكاتێكی‌‬ ‫باشه‌‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫هه‌وڵب���ده‌ گرنگ���ی به‌كه‌س���انی دیك ‌ه ئه‌گه‌ر كیش���ه‌یه‌كی سۆزداری له‌نێوان‬ ‫بده‌ی���ت‪ ،‬ئه‌م���ڕۆ ب���ه‌ به‌رده‌وامی بۆ تۆو هاوژینه‌كه‌تدا رویدا مه‌هێڵه‌ ببێت ‌ه‬ ‫ده‌وروبه‌رتی رونبك���ه‌ره‌وه‌ كه‌ چه‌نده‌ هۆی ناڕەحەتیی‌و بێزاریی بۆت‪.‬‬ ‫گرنگن له‌ژیانتداو خۆشه‌ویستی خۆتیان‬ ‫بۆ ده‌رببڕه‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫دڵنیاب���ه‌ له‌وه‌ی ئه‌م���ڕۆ جلوبه‌رگێكی واقع���ی به‌و بیر له‌خه‌ڵك���ی بكه‌ره‌وه‌‬ ‫گونج���او له‌به‌ربكه‌یت‪ ،‬ماوه‌ی پێش���و وه‌ك چۆن بی���ر له‌خۆت ده‌كه‌یته‌وه‌‪،‬‬ ‫واهه‌ستت ده‌كرد كه‌ ژیانی سۆزداریت تواناو لێهاتویی خۆت به‌كاربهێنه‌ بۆ‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی هۆكاری كێشه‌كانت‪.‬‬ ‫ته‌واو وه‌ستاوو بێزاركه‌ره‌‪.‬‬

‫چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و كێشانه‌ی ئه‌وكاته‌ی كۆماری‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫كه‌ریم زه‌ند ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه له‌و گه‌شته‌یدا‬ ‫چه‌ن���د كتێبێكی‌ نوس���یوه‌‪ ،‬له‌وان���ه‌‪ :‬جوگرافیای‬ ‫كوردس���تان‌و وتی‌"كتێبی ئینجیلم كرد به‌كوردی‌و‬ ‫‪ ٥٠٠٠‬تیراژیشی ئه‌وكاته‌ بۆ ئێران له‌چاپدرا"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێ‌"تائێس���تا خاوه‌نی‪١٢‬به‌رگ���م له‌كتێبی‬ ‫كۆماری ته‌مه‌ن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ خ���ۆی‌و برایم‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬كه‌ریم زه‌ند وتی‌"به‌ش���انازییه‌وه‌ هاوڕێ‌و‬ ‫هاوده‌مێكی نزیكی كۆچكردو برایم ئه‌حمه‌د بوم"‪.‬‬ ‫وتیشی برایم ئه‌حمه‌د وه‌كو سیاسی‌و شۆڕشگێڕو‬ ‫هۆزانڤ���ان به‌ڕاس���تی كه‌س���ایه‌تیه‌كی ب���ژارده‌ی‬ ‫ئه‌وكاته‌ی كورد بو‪ ،‬ئاگاداریشبوم له‌ڕێگه‌ی(ژ‪.‬ك)‬ ‫وه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی پته‌وی له‌گه‌ڵ كۆماری كوردستان‬ ‫هه‌بو"‪.‬‬ ‫مامۆس���تا كه‌ریم زه‌ند له‌دوا وێس���گه‌ی قسه‌و‬ ‫به‌سه‌رهاته‌كانیدا هاته‌ سه‌ر ژیانی تایبه‌تی خۆی‌و بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار بۆ ئاوێنه‌ی ئاشكرا كرد"له‌خۆشه‌ویستیم‬ ‫بۆ نه‌ته‌وه‌ی كورد بست به‌بستی‌ خاكی كوردستان‬ ‫گه‌ڕاوم‌و ه���ه‌ر بۆی ‌ه نازناو ‌ی یه‌كه‌م���م گه‌ڕیده‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای ته‌مه‌نی هه‌رزه‌كاریمدا له‌خه‌می واڵت‌و‬ ‫میلله‌ته‌كه‌مدا بوم هه‌ر بۆی ‌ه نه‌په‌رژاومه‌ته‌ س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی خۆشه‌ویستیم بۆ كچێك ده‌رببڕم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌"ئه‌وه‌ش وه‌ك ژیان���ی تایبه‌ت���ی خۆم‬ ‫خه‌مێكی گران ‌ه كه‌ زۆر ج���ار بیری لێده‌كه‌مه‌وه‌‌و‬ ‫له‌و الیه‌نه‌ی ژیان بێبه‌ری بوم"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه ك ‌ه سه‌رئه‌نجام‬ ‫له‌ساڵی‪١٩٥٦‬س���ه‌رگه‌رمی كاروباری سیاسی بوه‌‌و‬ ‫خێزان ‌ی پێكه‌وه‌ ناوه‌‌و له‌باره‌ی‌ هاوژینه‌كه‌ش���یه‌و‌ه‬ ‫وتی‌"هاوس���ه‌ره‌كه‌م له‌هه‌م���و ته‌نگ‌وچه‌ڵه‌مه‌یه‌كی‬ ‫ژیانمدا هاوكارم بوه‌‪ ،‬خاوه‌نی ش���ه‌ش منداڵم سێ‬ ‫كوڕو س���ێ كچ‌و خۆشبه‌ختان ‌ه كچێكیشم رێچكه‌ی‬ ‫من���ی گرتۆته‌ به‌ر‌و رۆژنامه‌نوس‌و نوس���ه‌ره‌ ناوی‬ ‫دكتۆر چرۆ زه‌نده‌"‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ واده‌زانیت به‌ئاس���انی‬ ‫ده‌كرێت له‌ڕاستیدا كارێكی نه‌كرده‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌بێت ئاقاڵنه‌ مامه‌ڵه‌ بكه‌یت له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوكاره‌كانتدا‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫مردنی نوخبە یان زیندوبونەوەی سەگخەسڵەتیی‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫هەرکاتێک کۆمەڵگا لەب���ەردەم گۆڕانی‬ ‫گ���ەورەو چارەنوسس���ازدا بوەس���تێت‪،‬‬ ‫بەقۆناغێک���ی نام���ۆ بەدۆخی سروش���تی‬ ‫خۆی���دا تێدەپەڕێت‪ .‬قۆناغێ���ک لەدۆخی‬ ‫چاودێریکردنێ���ک دەچێ���ت ک���ە چەندە‬ ‫چاوەڕوانییەکی زۆر بەخۆیدا هەڵدەواسێت‪،‬‬ ‫هێن���دەش دڵەڕاوک���ێ‌و ترس���ێکی گەورە‬ ‫بەرامبەر نادیاریی بەرهەمدەهێنێت‪.‬‬ ‫کۆمەڵگای هەرێمی کوردستان لەدۆخی‬ ‫ئێستایدا هاوش���ێوەی ئەو کۆمەڵگایانەیە‬ ‫کە س���ااڵنێکی زۆر دیکتاتۆرییەت تیایاندا‬ ‫بەرقەراب���و‪ .‬کۆمەڵگایەکی ب���ێ نوخبەی‬ ‫ئۆپۆزیس���یۆنی سیاس���یی‌و رۆش���نبیریی‬ ‫لەالی���ەک‌و خەڵکێکی نائومێ���دو بێدەنگ‌و‬ ‫ت���وڕە لەالیەکی تر‪ .‬ئێم���ە کۆمەڵگایەکی‬ ‫سیاس���یمان هەی���ە ک���ە جگ���ە لەکاوێژو‬ ‫رش���انەوە‪ ،‬گوتارێکی تری نییە قس���ەی‬ ‫پێبکات‪ ،‬کۆمەڵگایەکی مەدەنیشمان هەیە‬ ‫کە هەمو دەس���تیان بەدەمیانەوە گرتوەو‬ ‫هێڵن���ج دەدەن‪ ،‬چاوەڕوان���ی رش���انەوەن‬ ‫بێئەوەی شتێک روبدات‪.‬‬ ‫دانیش���توانی کوردس���تان لەکۆمەڵ���ە‬ ‫خەڵکێک���ی خەمب���ارو دام���او دەچێت کە‬ ‫گیرۆدەی چارەنوسی خۆیەتی‪ ،‬کۆمەڵگایەکی‬ ‫تەنهابەجێهێڵراوو فەرامۆشکراوە‪ ،‬بەدەست‬ ‫دەیان قەیرانی گ���ەورەوە گێنگڵدەدات کە‬ ‫نوخبە سیاس���ییەکەی بۆی بەرهەمهێناوە‪.‬‬ ‫ل���ەم کۆمەڵگایەدا ش���تێک نەماوە بەناوی‬ ‫”خەمی سیاسیی“‪ ،‬هاوکاری کۆمەاڵیەتیی‬ ‫ب���وە بەش���تێکی نامۆ لەن���او پەیوەندییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان���دا‪ ،‬خودئەڤینییەک���ی‬ ‫کوش���ندە باڵی کێش���اوە بەس���ەر کایەی‬ ‫سیاسیی‌و رۆش���نبیرییدا‪ ،‬پاشاگەردانیی‌و‬ ‫دابەش���بونێکی بێوێن���ە لەک���ۆی کایەی‬ ‫سیاس���ەت‌و حزبایەتی���ی‌و رۆش���نبیرییدا‬ ‫بەرق���ەرارە‪ .‬داوەش���انێکی هەمەالیەن���ە‬ ‫روبەڕوی کۆمەڵگا بوەتەوەو شتێک نەماوە‬ ‫بەناوی نوخبە یان گروپی س���تراتیژیی کە‬ ‫هێزو توانای ئەوەی هەبێ���ت‪ ،‬رابەڕایەتی‬ ‫ناڕەزایی���ەکان بکات‌و هیوا بەرهەمبهێنێت‪.‬‬ ‫ئ���ەم نوخب���ە سیاس���ییانە کولتورێکیان‬ ‫بەرهەمهێن���اوە کە ن���ەک هیچ حزبێک یان‬ ‫سیاس���ەتمەدارێک نابینیت خۆپیش���اندان‬ ‫بکات‪ ،‬بەڵکو دۆخێکیان خوڵقاندوە کە هەمو‬ ‫کەسێک ترسی لەخۆپیشاندان بێت‪ ،‬چونکە‬ ‫یان مەترسیی توندوتیژبونەوەی هەیە‪ ،‬یان‬

‫هەر هیچ مانایەک���ی نییە‪ ،‬چونکە گوێگرو‬ ‫جێبەجێک���ەری داواکارییەکانت نییە‪ .‬کۆی‬ ‫بڕیارو گوتارەکان بەدەس���ت گروپگەلێکی‬ ‫داخ���راوی نابەپ���رس‌و گەندەڵ���ەوەن کە‬ ‫خاوەن���ی هیچ دیدگایەکی سیاس���یی نین‬ ‫ب���ۆ دواڕۆژی میللەتەکەی���ان‪ .‬هەڵبژاردن‌و‬ ‫یاسا مانای نەماوە‪ ،‬ناڕەزایی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫لەوێنەی خۆپیشاندان بێئەنجامە‪ ،‬بایکۆت‬ ‫لەبری ئازار ختوکەی دەسەاڵتداران دەدات‪.‬‬ ‫حکومەتی هەرێم بەهەمو پێوەرە سیاسیی‌و‬ ‫ئیداری���ی‌و ئەخالقیی���ەکان بون���ی نییە‪،‬‬ ‫بۆی���ە هیچ مانایەکی ب���ۆ رەخنەگرتن یان‬ ‫روخاندن نەهێشتۆتەوە‪ .‬تەمەنی سیاسیی‬ ‫س���ەرۆک بەهەم���و پێوەرە یاس���اییەکان‬ ‫کۆتای���ی هات���وە‪ .‬ئۆپۆزیس���یۆن بەهەمو‬ ‫پێوەرە ئێتیکی‌و بەرپرسیارێتییەکان بونی‬ ‫نەماوە‪ .‬نوخبەی رۆش���نبرانییش لەنێوان‬ ‫بەرژەوەندی���ی شەخس���یی‌و بێدەنگیی���دا‬ ‫داب���ەش‌و هەالهەال ب���وە‪ .‬کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫لەدۆخێکی زۆر مەترسیداری بێ نوخبەیی‌و‬ ‫بێ ئەڵتەرناتیڤییدا دەژی‪ .‬ئەوەی لەمڕۆدا‬ ‫ئامادەیە ”سەگخەسڵەتیی“ەکی بێوێنەیە‪.‬‬ ‫فۆرمێ���ک لەفەلس���ەفەی ‪Cynicism‬‬ ‫(الکلبیة‌) سەگخەسڵەتیی یان سەگڕەفتاریی‬ ‫سیاس���یی‌و رۆشنبیریی ئامادەیە کە تیایدا‬ ‫پەالماردان جێ���گای بەدیالۆگ چۆڵکردوە‪،‬‬ ‫گاڵتەکردن شوێنی رێزی گرتۆتەوە‪ ،‬جنێو‬ ‫جێگای بەعەق���ڵ لەقک���ردوە‪ ،‬هەرالیەک‬ ‫بەویت���ر دەوەڕێ���ت‌و ل���ەم فەزایەش���دا‬ ‫ک���ەس گوێ���ی لەویت���ر نیی���ە‪ .‬ناڕەزاییە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ەکان وەکو س���ەگوەڕییەکی‬ ‫بێمەترسیی بۆ دەسەاڵت تەماشا دەکرێن‪.‬‬ ‫عەقڵییەتێ���ک واڵت بەڕێوەدەبات کە جگە‬ ‫بۆ خۆی وەفای بۆ هیچ کەس���ی تر نییە‪.‬‬ ‫هەرکەس���ێکیش ئەرک���ی س���ەگڕەفتاری‬ ‫بۆ بگێڕێت‪ ،‬بەپاداش���ت شاباش���دەکرێت‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی رەخنەی جیدییش دەگرێت‪ ،‬وەکو‬ ‫س���ەگوەڕییەک مامەڵەی لەتەکدا دەکرێت‪.‬‬ ‫دۆخێک دروس���تبوە کە تیای���دا دژەفیکرو‬ ‫دژەسیاس���ەت‌و دژەبیرکردنەوە سەروەرن‪.‬‬ ‫جێ���گای سەرس���وڕمان نییە لەئێس���تادا‬ ‫ئەوان���ەی بەزمانێک���ی تەهەکومییان���ەو‬ ‫گاڵتەئامێز دەنوس���ن‪ ،‬زۆرترین خوێنەریان‬ ‫هەیە‪ ،‬چونکە وەزیفەی فیکر بیرکردنەوەیە‪،‬‬ ‫نەک ریتۆری���ک‪ .‬زۆرینەی رەه���ا تاقەتی‬ ‫خوێندنەوەی تێکستی قوڵی نییە‪ ،‬چونکە‬ ‫بڕوای وایە ئەو هەمو ش���تەکان دەزانێت‌و‬ ‫ئەوەی دەنوس���رێت گوتراوەو دوبارەیە‪ .‬با‬ ‫واز لەتێکس���تی فیکریی بهێنین کە کاری‬

‫نوخبەی���ەو لەهەم���و واڵتێک���دا خوێنەری‬ ‫کەمینەیەو ئاوڕێک لەدۆخی رۆژنامەگەریی‬ ‫بدەینەوە‪ .‬جێگای ش���ەرمێکی کولتوریی‌و‬ ‫سیاس���ییە کە زۆرترین تی���راژی رۆژنامە‬ ‫بەوانەی حیزبەکانیش���ەوە ک���ە لەهەرێمدا‬ ‫چاپدەکرێ���ن‌و باڵودەکرێنەوە‪ ،‬ناگاتە ‪4000‬‬ ‫دانەو زۆرترین فرۆشیش ناگاتە ‪ 2000‬دانە‪.‬‬ ‫ئەم���ە هێمایەکی مەترس���یدارە بۆ دۆخی‬ ‫رۆش���نبیریی لەواڵتێکدا کە دانشتوانەکەی‬ ‫لەپێن���ج ملیۆن کەس زیات���رەو پتر لە‪٨٠٠‬‬ ‫دەزگای میدیای���ی هەیەو ئەو هەمو پارەیە‬ ‫تەخشان‌و پەخش���ان دەکرێت بۆ خزمەتی‬ ‫حیزبگەلێکی نەخوێندەوار‪.‬‬ ‫لەتەنیش���ت ئەمەش���ەوە چەش���نێک‬ ‫لەعەقڵ���ی شۆڕش���گێڕانەو چاالکگەرای���ی‬ ‫”ئەکس���یۆنیزم“ س���ەریهەڵداوە کە داوای‬ ‫ش���ۆڕش دەکات‪ ،‬وەک���ی ئ���ەوەی دۆخە‬ ‫مەوزوعییەک���ە هێن���دە لەباربێت کە تەنها‬ ‫چاوەڕوانی ئ���ەم پێش���ڕەوانەیەتی وەکو‬ ‫زاتێکی مێژویی رابەڕایەتی شۆڕش بکەن‪.‬‬ ‫ئەم گروپە نەک هیچ بەرپرس���یارێتییەکی‬ ‫ئێتیکی بۆ سیاس���ەت نیی���ە‪ ،‬بەڵکو باکی‬ ‫بەژیان���ی مرۆڤیش نییە کە لەواڵتی ئێمەدا‬ ‫چەن���د بێ بەهایە‪ .‬ئەم هاوڕێیانە بێئەوەی‬ ‫بچوکترین خوێندنەوەی���ان بۆ میکانیزمی‬ ‫ئیشکردنی دەسەاڵت لەم هەرێمەدا هەبێت‪،‬‬ ‫داوای ش���ۆڕش دەکەن‪ .‬ئ���ەوەی جێگەی‬ ‫س���ەرنجە کە لەوەاڵمی پرسیاری یەکەمدا‬ ‫دەک���ەون‌و لەتاقیکردن���ەوەی شۆڕش���دا‬ ‫دەرناچن‪ ،‬گەر لێیان بپرسین‪ ،‬لەسلێمانی‬ ‫ک���وێ داگیردەکەیت‪ ،‬مەڵبەن���د یان لق؟‬ ‫ئ���ەی دوای س���لێمانی چی؟ ئ���ەم گروپە‬ ‫وەهمی ئەوەی الدروس���تبوە ک���ە میراتی‬ ‫وەاڵمی ”چی بکەین؟“‪ ،‬لەلینینەوە بۆ ئەو‬ ‫گوازراوەتەوە‪.‬‬ ‫لەم جۆرە دۆخانەدا کایەیەکی ئەدەبی‌و‬ ‫هونەرییش لەدایکدەبێت کە تەهەکومییەت‌و‬ ‫رەشبیینگەرایی دەکات بەئایدیۆلۆژیایەکی‬ ‫ئێس���تێتیکی‪ .‬ئەم دیدگای���ە پێماندەڵێت‬ ‫ئ���ەوەی ئومێدی نییە‪ ،‬توش���ی نائومێدی‬ ‫نابێت‪ ،‬وەکو لەفەلس���ەفەی سینیس���زمدا‬ ‫دەیخوێنین���ەوە‪ .‬ئ���ەم جیهانبینیی���ە‬ ‫تەهەکومیی���ە گاڵت���ەی بەهەمو ش���تێک‬ ‫دێ���ت ک���ە کۆمەڵ���گا بەرهەمیدەهێنێت‪،‬‬ ‫رەش���بینە بەرامب���ەر بەتواناکانی مرۆڤ‪.‬‬ ‫بۆی���ە بێدەنگی���ی‌و ناکردەی���ی الی ئ���ەو‬ ‫راقییترین پل���ەی بیرکردنەوەو هەڵبژاردنی‬ ‫ش���ێوازی ژیانە‪ ،‬چونکە جگە لەخودی ئەو‬ ‫زاتە‪ ،‬هەموان لەن���او بێماناییەکی گەورەدا‬

‫کەسی سینیست یان‬ ‫سەگخەسڵەت پەالماری‬ ‫هەمو شتێک دەدات‪،‬‬ ‫رەخنە لەهەمو شتێک‬ ‫دەگرێت‌و گاڵتەی‬ ‫بەعەقڵی هەموان دێت‪.‬‬ ‫الی ئەو خەباتکردن بۆ‬ ‫گەیشتن بەئامانجەکانمان‬ ‫لەبیابانی کایەی‬ ‫سیاسەتدا عەبەسە‬ ‫(‪،)Absurd‬‬ ‫پۆچێتییەکی‬ ‫ئەنترۆپۆلۆگیی بونی‬ ‫مرۆڤە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫لەشوێنی تردا بۆی‬ ‫بگەڕێین‬ ‫دەژی���ن‪ .‬گەر فەلس���ەفەی ئ���ەم دیدگایە‬ ‫کورتبکەین���ەوە‪ ،‬دەبێ���ت بڵێی���ن‪ :‬گەڕان‬ ‫بەدوای مان���ا لەناو بێمانایی���دا‪ ،‬نادانیی‌و‬ ‫گەمژەییەکی گەورەیە‪.‬‬ ‫ئەم چەشنە لەبیرکردنەوە گاڵتەجاڕییە‪،‬‬ ‫رەش���بینیی‌و پوچگەرایی���ەک لەهەن���اوی‬ ‫گوتارەکەیدایە کە هیچ کێش���ەیەکی نییە‬ ‫ئەمڕۆ لەگەڵ شۆڕشگێڕێک چا بخواتەوەو‬ ‫سبەینێش لەگەڵ فاشییەک قاوە بخواتەوە‪.‬‬ ‫بێدەنگییەکەی دەکات بەویقارێکی فیکریی‌و‬

‫پێماندەڵێت‪ :‬س���ەیری هایدیگ���ەر بکەن‪،‬‬ ‫ئ���ەو نازییەکی راقیی بو‪ .‬سەگخەس���ڵەتە‬ ‫کوردییەکان لەس���ەر ئەو بی���ردۆزە دەژین‬ ‫ک���ە دەڵێت‪ :‬ئ���ەوەی بۆ فەیلەس���وفێکی‬ ‫نازیی وەک هایدیگەر دەمێنێتەوە گرنگیی‌و‬ ‫قواڵیی فەلس���ەفەکەیەتی نەک نازییبون‌و‬ ‫هەڵوێستە سیاس���ییەکانی‪ ،‬وەکی ئەوەی‬ ‫فەلس���ەفەکەی هایدگەر خۆی رێخۆشکەر‬ ‫نەبوبێت ب���ۆ رەوایەتیدان بەنازیزم‪ .‬گاڵتە‬ ‫بەگروپ‌و چاالکوان���ەکان دەکات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫دەی بۆخۆت���ان ه���ەر ب���وەڕن‌و رەخن���ە‬ ‫بگرن تاوەکو ش���ەکەت دەبن‪ .‬بانگەشەی‬ ‫ئەوەدەکات کە ئەم كردەو نوس���ینانە هیچ‬ ‫لەدۆخەکە ناگ���ۆڕن‪ ،‬تاوەکو خاوەن تیۆرو‬ ‫فەلسەفەیەکی شۆڕشگێرو ئەنتی سیستەم‬ ‫نەبین کە توان���ای گۆڕانی بونیادیی قوڵ‌و‬ ‫دەس���تکاریکردنی سیستەمی هەبێت‪ .‬ئەم‬ ‫قسانە لەکاتێک‌و سیاقێکدا دەکرێت وەکی‬ ‫ئەوەی لەخودی واڵت���ی بیرمەندە گەورەو‬ ‫شۆڕش���گێڕەکاندا ک���ە ئەڵمانیایە‪ ،‬نازیزم‬ ‫س���ەریهەڵنەدابێت‌و خ���ودی فەلس���ەفەی‬ ‫هایدیگەر یان ئەو هەمو رێبازە فەلسەفییە‬ ‫گرنگانەی ت���ر توانیبێتیان رێگە لەو هەمو‬ ‫وەحشەتگەرییەی سەدەی بیستەم بگرن‪.‬‬ ‫ش���ایانی باس���ە ک���ە ئ���ەم رێ���ڕەوە‬ ‫فەلسەفەییەی سینیس���یزم گۆڕانی زۆری‬ ‫بەس���ەردا هات���وەو لەئێس���تادا ناچێتەوە‬ ‫س���ەر س���ەرچاوە مێژوییەک���ەی خ���ۆی‪.‬‬ ‫پوچگەرایی کوردیش لەم���ڕۆدا تێکەڵێکە‬ ‫(‪‌)Cynicism‬و‬ ‫لەسەگخەس���ڵەتی‬ ‫شکستگەرایی (‪.)Defeatism‬‬ ‫سینیس���یزم چەش���نێکە لەدونیابین���ی‬ ‫سیاس���یی یان ئەدەبی یاخ���ود ئەخالقیی‬ ‫کە باوەڕی وایە چاکە کردەیەکی مەحاڵ‌و‬ ‫ناکردەیە‪ .‬بەمانایەکی تر مرۆڤ بونەوەرێکە‬ ‫کە ناتوانێت چاکە بەرهەمبهێنێت‪ .‬لەمڕۆدا‬ ‫ئ���ەم دونیابینیی���ە بەس���ەروگوێالکیەوە‬ ‫لەناو کایەی رۆش���نبیریی ئێمە ئامادەیەو‬ ‫ماشینێکی گەورەی گوتاری دژەسیاسیی‌و‬ ‫دژە ئەکتیڤیزمی کۆمەاڵیەتیی پێکدەهێنێت‪.‬‬ ‫ئەوان رایان وایە سیاسەت لەدونیای ئێمەدا‬ ‫جگە لەوێرانکاریی هیچی تری لێ س���ەوز‬ ‫نابێت‪ .‬سیاسەت زەریایەکە لەخراپەکاریی‌و‬ ‫بێهیوای���ی رەها کە چیدی مرۆڤ ناتوانێت‬ ‫لەڕێ���گای سیاس���ەتەوە گۆڕانکاری���ی‬ ‫بەرهەمبهێنێت‌و دونیا بەرەو باش���ە ببات‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ئ���ەم دیدگایە لەبەرپرس���یارێتی‬

‫‪13‬‬

‫رزگاردەکات ئەوەی���ە ک���ە تێزەکان���ی نە‬ ‫رەشبینەو نە گەشبین‪ ،‬چونکە هیوای نییە‪.‬‬ ‫تێکەاڵوکردنی بێهیوایی بەکردەی سیاسەت‌و‬ ‫ناتوانایی مرۆڤیش بۆ بەرهەمهێنانی چاکە‪،‬‬ ‫لەجەوه���ەردا ترس���نۆکییەکی پڕجورئەتە‬ ‫بەتامی پوچگەرایی‪.‬‬ ‫کەس���ی سینیس���ت یان سەگخەسڵەت‬ ‫پەالم���اری هەمو ش���تێک دەدات‪ ،‬رەخنە‬ ‫لەهەمو شتێک دەگرێت‌و گاڵتەی بەعەقڵی‬ ‫هەموان دێ���ت‪ .‬الی ئ���ەو خەباتکردن بۆ‬ ‫گەیش���تن بەئامانجەکانم���ان لەبیابان���ی‬ ‫کایەی سیاسەتدا عەبەسە (‪،)Absurd‬‬ ‫پۆچێتییەکی ئەنترۆپۆلۆگیی بونی مرۆڤە‪،‬‬ ‫بۆیە دەبێت لەشوێنی تردا بۆی بگەڕێین‪.‬‬ ‫دیارە ئەم فەلس���ەفەیەش بێ سیاس���ەت‬ ‫نابێ���ت‪ ،‬بەاڵم جیاوازییەک���ەی ئەوەیە کە‬ ‫سیاس���ەت بۆ ئەو کردەیەکی دەستجەمعی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو فەردیی���ە‪ .‬یەکێک لەبااڵترین‬ ‫ئامان���ج بۆ پەی���ڕەوە س���ەرەتاکانی ئەم‬ ‫فەلسەفەیە بریتییە لەچەمکی بەختەوەریی‪.‬‬ ‫بەختەوەری���ی بۆ ئەوان ش���تێک نییە کە‬ ‫لەدەرەوە بۆ ناوەوە بێت‪ ،‬بەڵکو دۆخێکی‬ ‫ناوەکیی مرۆڤە‪ .‬مرۆڤی بەختیار کەسێکی‬ ‫خودس���ەروەرە (‪ ،)Autokrat‬ئ���ەو‬ ‫کەسەیە کە ”سەربەخۆیی ناوەکیی“ خۆی‬ ‫دەپارێزێت‪ .‬خودسەروەرێتیی بەو مانایەی‬ ‫کە گ���وێ لەکەس نەگری���ت‌و گوێ بەهیچ‬ ‫نەدەیت‪ ،‬جگە لەبڕواکانی خۆت‪ ،‬هیچی ترت‬ ‫بەالوە گرنگ نەبێت‪ .‬تاکە بەهایەک بۆ ئەم‬ ‫بونەوەرە بونی هەبێت بریتییە لەفەزیڵەتی‬ ‫”سەربەخۆیی ناوەکیی“‪ .‬ئەو کەرەستانەشی‬ ‫کە لەبەردەستدان بۆ گەیشتن بەم بەهایانە‬ ‫بریتین لەئیس���تفزازکردن‌و بەگاڵتەگرتن‌و‬ ‫رەتکردن���ەوەی هەم���و کردەی���ەک ک���ە‬ ‫ل���ەدەرەوەی خ���ود دەیەوێ���ت چاک���ەو‬ ‫گۆڕانکاری���ی بنیاتبنێت‪ .‬خودس���ەروەریی‬ ‫هەندێک لەو نوسەرانەی جورئەتی نوسین‌و‬ ‫قسەکردنیان هەیەو تەنها بەزمانی پاڵەوانی‬ ‫چیرۆکەکانیان خۆیان نانوێنن‪ ،‬گەیشتۆتە‬ ‫ئاستێک کە سوڵتانیزمی سیاسییەکانیش‬ ‫قبوڵبکەن‌و بەپاشاو ئیمپراتۆرو رزگارکەری‬ ‫نەتەوەی���ی‌و پارێ���زەری یەکپارچەی���ی‬ ‫نیش���تیمان لەقەڵەمی���ان ب���دەن‪ ،‬چونکە‬ ‫تەماهییەک لەنێوان وێن���ای خودئەڤینیی‬ ‫لەس���ەر خۆیان‌و وێنەی سەرۆکدا دەبینن‪.‬‬ ‫بۆیە فەزیحەنانەوە (سکانداڵ) یەکێکە لەو‬ ‫کەرەس���انەی کە الیەنگرانی سەگخەسڵەت‬ ‫پەیڕەوی دەک���ەن‪ ،‬بۆئەوەی لەناو روبەری‬ ‫گشتیدا هەمیشە ئامادەبن‌و لەیادنەکرێن‪.‬‬

‫سەرئەنجامی سیاسەتی هەڵە (یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەنمونە)‬ ‫نەجات نوری‬

‫فارابی ل���ەو بڕوایەدا نیی���ە كە هەمو‬ ‫مرۆڤێ���ك بەكەڵك���ی ئەوەب���ێ ببێت���ە‬ ‫فەرمان���ڕەوا‪ ...‬م���ن ئ���ەم بۆچونە ئاوا‬ ‫لێدەك���ەم لەالی ئێم���ەش هەمو مرۆڤێك‬ ‫ناتوانێت ببێتە سیاس���ی یان سەركردە‪،‬‬ ‫چونكە كەس���انی سیاسی یان سەركردە‬ ‫(ك���ە الی ئێمە هێج���گار كەمن) دەبێت‬ ‫هەڵگری ئەو تێڕوانینە بێت كە ئەوە هەر‬ ‫خۆی نییە كە دروس���تكەرو دامەزرێنەری‬ ‫حزب‌و شۆڕش���ە‪ ،‬هەر چەندە لەواڵتانی‬ ‫وەكو ئێمەدا ئەم ئاراس���تەیە هۆكارێكی‬ ‫گەورە بوە بۆ بەرپابونی بیرە خۆسەپێن‌و‬ ‫دەس���ەاڵتە تۆقێنەرەكان‪ ،‬سەرنج بدەن‌و‬ ‫ببینن ل���ەدوای راپەڕین���ەوە لەالی ئێمە‬ ‫ئەو كەسانەی خۆیان بەڕابەری شۆڕش‌و‬ ‫حزب دەزانن چ دەردەسەری‌و ئازارێكیان‬ ‫بۆ كۆمەاڵنی خەڵك هێناوە‌و بۆ ئێستاش‬ ‫بونەتە دەس���ەاڵتدارێكی ستەمكاری بێ‬ ‫وێنە‪ ..‬دەبو ئەمانە كە خۆیان بەهەڵگری‬ ‫ئازادی‌و ش���ۆڕش دەزان���ی هەڵگری ئەو‬ ‫ئەخالقەب���ان كە گەل بەپۆس���ت‌و مادە‬ ‫نەگۆڕێت���ەوەو رێگ���ە خۆش���كەربن بۆ‬ ‫هێنان���ەدی هەرێمێكی خۆش���گوزەران‌و‬ ‫ش���وێنێك بۆ ئاڵوگۆڕی دەسەاڵت‪ .‬بەاڵم‬ ‫پێدەچێ���ت تا ئ���ەم س���اتانە الی ئێمە‬ ‫ك���ەم كەس لەگەڵ ئەم دو ئاراس���تەیەدا‬ ‫هەنگاوی نابێت‪.‬‬ ‫(یەكێتی نیش���تمانی كوردستان) یش‬ ‫كە لەم هەرێمەدا شۆڕش���ی كردو یەكێك‬ ‫بو لەو هێزانەی كە پش���كی گەورەی بەر‬ ‫دەكەوێت لەدەس���ەاڵتدا دوای راپەڕین‪...‬‬ ‫خۆ ئەگەر ئاوڕێك لەسەردەمی شۆڕشی‬ ‫یەكێت���ی بدەینەوە‪ ،‬ئەم رێكخراوە بەدەر‬ ‫نەبوە لەسیاسەتی هەڵە‌و تێڕوانینی كورت‬ ‫بۆ زۆر مەلەف‌و ئایندەی بینی‪ ...‬لەشاخدا‬ ‫ئ���ەم رێكخراوە بەردەوام پش���تی بەهێز‬ ‫دەبەست نەك بیرو ئایدۆلۆژیایەكی دیار‪،‬‬ ‫وەكو خۆیش���یان دەیانوت (تەقلەبەفیل‬ ‫لێدەدەن) ئاوا بەم هێزەیش���ەوە كە هیچ‬

‫گومان هەڵناگرێ���ت هێزێكی كاریگەربون‬ ‫ب���ۆ بەڕەن���گاری بەع���س‌و نەیارەكانی‬ ‫تری���ان‌و توانیبوی���ان لەسەرتاس���ەری‬ ‫ئ���ەم هەرێم���ەدا كاریگەریی���ان هەبێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لەناوخۆی���دا ب���ەردەوام هۆكاری‬ ‫س���ەرهەڵدانی گەلێ���ك كێش���ەی گەورە‬ ‫بوە‪ ...‬ب���ەردەوام لەملمالنیێی توندابوە‬ ‫تادەگات بەجیابونەوەی سۆسیالیس���ت‌و‬ ‫ئااڵی شۆڕش‌و چونەدەرەی دەیان كادرو‬ ‫س���ەركردە لێ���ی‪ ...‬دی���ارە زۆر هۆكار‬ ‫هەب���و تائەم رێكخراوە ئ���اوا لەملمالنێیە‬ ‫ناوخۆییەكانی���دا بناڵێنێ���ت‌و دواتریش‬ ‫ه���ۆكاری گەورە بو بۆ كەلێنی مەزنتر بۆ‬ ‫ئێس���تای یەكێتی‪ .‬لەدوای راپەڕینیشەوە‬ ‫یەكێتی توش���ی دەیان هەڵەی سیاس���ی‬ ‫گەورە گەورە هات‪ ،‬ئەم هەاڵنە تادەهات‬ ‫گەورە دەبون‪ ،‬لەگەڵ چونە دەس���ەاڵتدا‬ ‫(یەكێتی) گەلێك هەڵەی دیارو كوشندەی‬ ‫كرد‪ ،‬كەسە بااڵدەستەكانیان لەدەسەاڵتدا‬ ‫هۆكاری زۆر ل���ەو هەاڵنە بون‌و یەكێتیان‬ ‫گالند لەزۆر هەڵەی زەقەوە كە بۆ ئێستا‬ ‫لەناو خەڵكدا ئ���ەو هەاڵنە بونەتە كاری‬ ‫كوشندە بۆ سەر ژیانی هاواڵتیان‪ ،‬ئەمانە‬ ‫لەو كەس���ە گرنگ‌و فەرمانڕەوا لێهاتوانە‬ ‫نەبون كە لەدوای شۆڕش بتوانن ئیدارەی‬ ‫واڵت بدەن‌و خەڵك بناس���ن‪ ،‬لەو كەسانە‬ ‫نەبون ك���ە بەپڕۆژەو سیس���تەم‌و بیری‬ ‫ب���اش بنەمایی دەوڵەت بنی���ات بنێن‪...‬‬ ‫ئ���ەو هەڵە زەقانەی كە دەس���ەاڵتدارانی‬ ‫یەكێتی لەناو حزب‌و دەسەاڵتدا بەردەوام‬ ‫دەیانكرد هەموی هۆكارب���و بۆ تێكدانی‬ ‫ژیان���ی خەڵك‌و شكس���تی خۆیش���یان‬ ‫لەبەرامبەر حزبەكانی تردا‪ ،‬زۆربەی ئەم‬ ‫دەس���ەاڵتدارانەی ناو یەكێت���ی بەبیری‬ ‫ش���اخ هاتبونە ناو دەسەاڵت‌و خەڵكەوە‪،‬‬ ‫یەكێتی لەدوای راپەڕی���ن لەبری ئەوەی‬ ‫هەمو ئەو كادرو س���ەركردە كەمئەزمون‌و‬ ‫خراپانە بباتەوە ناو بارەگای حزبەكەی‪،‬‬ ‫كەچ���ی كردن���ی بەدەس���ەاڵتدارو پلەو‬ ‫پۆستی پێبەخشین‌و لێی نەدەپرسینەوە‬ ‫بۆ هەمو ئ���ەو كارە خراپانەی كە رۆژانە‬ ‫لەكارەكانیان���دا پەیڕەویان دەكرد‪ .‬لەناو‬ ‫خۆیش���یدا هیچ لێپرس���ینەوەیەك نەبو‬

‫ب���ۆ هەمو ئ���ەو هەڵە كوش���ندانەی كە‬ ‫بەرپرس���ەكانیان لەناو مەكتەب سیاسی‌و‬ ‫مەكتەب‌و مەڵبەندەكانیان���دا دەیانكرد‪.‬‬ ‫ئاوا یەكێت���ی رۆژگاری خۆی بەڕێدەكرد‌و‬ ‫لەسەر هەڵە گەورەكانی بەردەوام بو‪.‬‬ ‫بەم���ەش لەدیدی هەم���و ئەوانەی كە‬ ‫كێش���ەكانی ناو(یەكێت���ی) دەبینن لەوە‬ ‫تێدەگ���ەن كە عەقڵی فەرمانڕەوایی لەناو‬ ‫ئەم رێكخراوەدا سااڵنێكە بەرەو پوكانەوە‬ ‫چوە‌‪ ،‬تادێ رق‌‌و نادادپەروەری‌‌و قۆرغكاری‬ ‫لەهەمو جومگە گرنگ‌و دیارەكانی ناویدا‬ ‫كراوەتە هۆكارێك بۆ ئەو تێڕوانینەی كە‬ ‫الی گرنگ نیە یەكێتی بەرەو چ ئاقارێك‬ ‫هەن���گاو دەنێت‪ .‬ك���ێ لەن���او یەكێتیدا‬ ‫دەمێنێتەوە یان دەڕواتە دەرەوەی‪ ...‬هەر‬ ‫ئەم جۆرە بۆچونانە بون كە لەس���ااڵنی‬ ‫پێش���ودا دەیان كادرو بەرپرس���ی تری‬ ‫ماندوی���ان ئەفەرۆزكردو الیان گرنگ نەبو‬ ‫كە ئەم كەسانە بۆ كوێ دەچن سەرەڕای‬ ‫ماندوبن‌و خزمەتەكانی���ان بەم رێكخراوە‬ ‫لەدروس���تبونیەوە بۆ ئێس���تا‪ ،‬ئەوە یان‬ ‫الگرنگ بو كە پۆس���ت‌و م���ادە بۆخۆیان‬ ‫بمێنێتەوەو لەو بڕوایەشدابون كە خۆیان‬ ‫دەتوان���ن ببن���ە فەرمان���ڕەواو یەكێتی‬ ‫دەگەیەنن���ە لوتكە‪ .‬زۆریش���مان دركمان‬ ‫كردب���و كە ئەم بۆچونانە س���ەرئەنجامی‬ ‫خراپی دەبێت‌‌و هەڵەی گەورەتری بەدوادا‬ ‫دێت‪ .‬هاتبوینە قسە كە ئەم بیركردنەوانە‬ ‫دواجار یەكێتی ب���ەرەو داڕمانی حەتمی‬ ‫دەبات‪ ...‬ك���ەس گوێ���ی نەدەگرت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئێستاش لەجاران زیاتر ئەم بیركردنەوانە‬ ‫درێژەی هەیەو لەحزب‌و دەسەاڵتدا هەڵەی‬ ‫گ���ەورەو ترس���ناك دەكەن‪ ،‬ك���ەس نیە‬ ‫لەحكومەتدا لەجێگری سەرۆك وەزیران‌و‬ ‫وەزیرەكان���ی یەكێتی بپرس���ێتەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫كەس���انە کە پەرلەم���ان پەكخرا نەهاتنە‬ ‫دەنگ‪ ،‬داهاتی ن���ەوت دەدزرێت بەیەك‬ ‫وش���ەش نایەنە دەنگ‪ ،‬خەڵ���ك كەوتە‬ ‫سەر رۆژگاری نەهامەتی‌و برسێتی كەچی‬ ‫جێگری س���ەرۆك وەزیران‌و وەزیرەكانی‬ ‫یەكێتی وەكو هەر هیچ نەبوبێت دەوامی‬ ‫ئاسایی خۆیان دەكەن‪ ،‬حكومەت هۆكارە‬ ‫ب���ۆ هەمو ئەو مەینەتیانەی روی لەژیانی‬

‫خەڵ���ك ك���ردوە كەچی ئەم س���تافەی‬ ‫یەكێتی لەناو حكومەت���دا بێدەنگ پلەو‬ ‫پۆس���تی خۆیان بەڕێدەكەن‌و ئامادەنین‬ ‫دەس���ت لەكار بكێش���نەوە‪ ،‬ك���ە ئەمە‬ ‫هۆكارێكی گرنگی داڕمانی یەكێتییە لەناو‬ ‫خەڵكدا‪ ،‬كە دەبو یەكێتی پێشەنگی ئەوە‬ ‫بوای���ە زۆر زوتر لەهەم���و الیەنەكان ئەم‬ ‫حكومەتەی بەجێ بهێشتایە‪.‬‬ ‫لەناو خۆیش���دا (یەكێتی) ئێستا وەكو‬ ‫جاران هەڵ���ەی گەورە گ���ەورە دەكات‪،‬‬ ‫كەس���ێك نیە لەو بەرپرسانە بپێچێتەوە‬ ‫كە هۆكاری گەورەبون بۆ شكس���تی ئەم‬ ‫رێكخراوە ل���ەدوای راپەڕین���ەوە‪ ،‬وەكو‬ ‫جاران كەسە بااڵدەس���تەكانیان لەحزبدا‬ ‫هەڵە دەك���ەن‪ ،‬هەریەكەی���ان خۆبەخۆ‬ ‫كاردەكەن‌و رۆژگاری شۆڕش‌و خزمەتكردن‬ ‫بەخەڵكیان بیرچۆت���ەوە‪ .‬هەڵە دەكەن‌و‬ ‫ك���ەس نیە بۆ یەك س���اتیش لێیان بێتە‬ ‫دەنگ‪ ،‬ئ���ەم ئەو سەرزەنش���ت دەكات‌و‬ ‫ئەو ئەم بەهۆكاری شكس���تەكان دەداتە‬ ‫قەڵەم‪ ...‬یەكێتی ئاوا لەدو رێگاوە بەرەو‬ ‫رۆژگاری تاری���ك دەڕوات‪ ،‬ئەو رێگایەی‬ ‫لەحكومەتدای���ە ه���ۆكاری گەوەرەیە بۆ‬ ‫هەمو هەڵە كوش���ندەكانی ناو یەكێتی‪،‬‬ ‫رێگای دوەم ناوخۆی ئەم رێكخراوەیە كە‬ ‫هیچ شتێك وەكو پرنسیپ‌و بیر نەماوەو‬ ‫كەس���ە بااڵدەس���تەكانیان وەكو دوژمن‬ ‫لەیەكت���ری دەڕوانن‌و هی���چ رۆحیەتێك‬ ‫پێكەوەیان نابەستێتەوە‪.‬‬ ‫سەرئەنجام ئەو عەقاڵنەی كە ئیدارەی‬ ‫ئەم هاوكێش���ەیەیان دەدا لەناو یەكێتیدا‬ ‫زۆری نەب���رد بەدو ئاراس���تە كەوتنە ناو‬ ‫هەڵ���ەی گەورەترەوە‪ ،‬یەكەمیان‪ :‬ئەوەبو‬ ‫ك���ە لەگ���ەڵ (پارتی)دا بەب���ێ گوێدانە‬ ‫خواستی میللەت كاریان دەكرد‪ ،‬سااڵنێك‬ ‫خەریكی ئامانج���ی كۆمەڵێك كەس بون‬ ‫لەناو یەكێتیدا نەك هەمو یەكێتیەكان‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬ئەم عەقاڵنە تاكو ئێستاش وەكو‬ ‫س���ااڵنێك لەمەوبەر كاردەكەن‌و خەریكی‬ ‫ئەو ملمالنێیە سەختەن بۆ تێكشكاندنی‬ ‫یەكتری‌‌و بەمدیویشدا گەل باجی بێپالنی‌و‬ ‫هەڵە گەورەكانیانی دا‪.‬‬ ‫بەم وێنانەی ئێس���تای ناو یەكێتییەوە‬

‫كە دەب���و هی���چ كاتێك رون���ەدات‪ ،‬كە‬ ‫دەب���و یەكێتی ئێس���تا ئەو هێ���زە بوایە‬ ‫كە پێشەوایەتی خواس���تەكانی خەڵكی‬ ‫رەش���وڕوت‌و نەداری بكردای���ە‪ .‬كە دەبو‬ ‫لەهەمو الیەك باش���تر بەدەنگ خواستی‬ ‫پێش���مەرگەو كەس���وكاری ش���ەهیدان‌و‬ ‫جەماوەرەكەی���ەوە بچوای���ە كە ئێس���تا‬ ‫برس���ی‌و نەدار كەوتون‪ ،‬بەاڵم كاتێك كە‬ ‫كەس���انێك سیاس���ەت نازانن‌و ئیدارەی‬ ‫رێكخراوێكی وەكو یەكێتیان پێ ناكرێت‪،‬‬ ‫ئیت���ر لەهەرچ پلەو پۆس���تێكدابن‪ ،‬كێ‌و‬ ‫كێن گرن���گ نیە‪ ،‬چی دەڵێن‌‌و چی ناڵێن‬ ‫گرنگ نیە‪ ،‬خانم���ە یان كاك گرنگ نیە‪،‬‬ ‫گرنگ هەڵە كردن بو‪ ،‬كە كردیان‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئەوەبو ك���ە نەدەبو بهێڵن س���ەركردەو‬ ‫دامەزرێنەرە ب���اش‌و چاالكەكانی ناو ئەم‬ ‫رێكخ���راوە دەربپەڕێندرێ���ن‪ ،‬دەبو ئەم‬ ‫كەس���انەی كە ئێس���تا لەن���او یەكێتیدا‬ ‫لەیەكتری هاتونەتە دەنگ لەژێر هەندێك‬ ‫ناودا س���ااڵنێك لەمەوبەر رێگەیان نەدایە‬ ‫كە قوتی خەڵك‌‌و ئایندەی خەڵك بكرێتە‬ ‫قوربانی مەس���ڵەحەتی هەندێك كەس‌و‬ ‫نەچونایەتە بەرەیەك���ەوە كە گەلی تێدا‬ ‫بەم رۆژە گەیشت‪ .‬بەاڵم دیارە حزبی بێ‬ ‫سەركردە لێرە كە یەكێتی نمونەكەیەتی‬ ‫ئەمە دێتە رێ���گای‪ ،‬بەمەش دەبینین كە‬ ‫رابەرایەتی حزب بی���رو كرداری دەوێت‪،‬‬ ‫هەمومان بیرمانە كە كاری ئەفەرۆزكردن‌و‬ ‫گوێنەگرت���ن ل���ەزۆر س���ەركردەو كادر‬ ‫لەسااڵنی پێش���ودا ئەم وێنە ترسناكەی‬ ‫بەیەكێتی بەخشی‌و سەرئەنجام سیاسەتی‬ ‫هەڵەی لێ بەرهەم ه���ات‪ .‬هەڵەیەك كە‬ ‫زۆرگرانە دواجار چاك بكرێتەوە‪.‬‬ ‫هەموم���ان رۆژانێك دەمانپرس���ی كێن‬ ‫ئەو كەس���انەی كە لەن���او یەكێتیدا ئەم‬ ‫ئاراستەیەیان گرتۆتە بەرو خۆیان بەهەمو‬ ‫ش���تێك دەزانن‌و كەسانی تریان ال گرنگ‬ ‫نیە؟ كە لەبنچینەوە ئەمە هەڵە گەورەكە‬ ‫ب���و كە ئەو دۆس���تانە گرتیانە بەر‪ ،‬كەم‬ ‫نەب���ون ئەوان���ەی كە ئەم پرس���یارەیان‬ ‫دەك���رد‪ ،‬زۆرب���ون ئەو دڵس���ۆزانەی كە‬ ‫هەم���و تەمەنی خۆیان بۆ س���ەركەوتنی‬ ‫یەكێت���ی كردب���وە قوربانی‪ ،‬ب���ەاڵم زۆر‬

‫هەمو ئەوانەشی كە‬ ‫ئێستا دەیانەوێت ئەم‬ ‫هەڵە گەورانەی خۆیان‬ ‫راستبكەنەوە‌و رێگای‬ ‫(نەوشیروان مستەفا)‬ ‫بگرنەبەر بۆیان ناكرێت‪:‬‬ ‫چونكە نەوشیروان‬ ‫مستەفا خواستی‬ ‫پۆست‌و مادە نەبوە تا‬ ‫لەناو یەكێتیشدا بوە‪،‬‬ ‫هەمیشە دەیویست‬ ‫یەكێتی لەسەر رێگای‬ ‫دادپەروەری بۆ خزمەتی‬ ‫كۆمەڵگا رێگای خۆی‬ ‫بگرێت‬ ‫زو گەلێ���ك كەس لەن���او یەكێتیدا هەمو‬ ‫تەمەنی ئەم كەس���انەیان كردە قوربانی‬ ‫ئامانجە تایبەتیەكانی خۆیان‌و ئەم گیانە‬ ‫ماندوانەیان گەیان���دە رۆژانی دەركردن‌و‬ ‫دەربەدەری‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫ی كۆچی‌ دواییدا‬ ‫له‌یادی‌ حه‌فتاو سێ ساڵه‌ ‌‬

‫نامه‌یه‌ك ‌ی مه‌ال ‌ی گه‌وره‌ ‌ی كۆی ‌ه‬ ‫بۆ یاریده‌ده‌ری‌ ئه‌فسه‌ری‌ سیاسی‬ ‫به‌ریتان ‌ی ‪/6‬ئازار ‌ی ‪1920‬‬ ‫د‪.‬ئاراس محمد سالح‬

‫دوای‌ داگی����ركاری‌ به‌ریتانی‌ ب����ۆ عیراق‌و‬ ‫كوردس����تان‌و له‌س����ه‌رده‌می‌ ئینتیداب����ی‌‬ ‫به‌ریتانی����دا‪ ،‬حكومه‌تی‌ به‌ریتان����ی‌ له‌هه‌مو‬ ‫ش����اره‌كاندا نوێنه‌ری‌ تایبه‌ت����ی‌ دانابو‪ ،‬ئه‌م‬ ‫نوێنه‌رانه‌ ده‌س����ه‌اڵتداری‌ راس����ته‌قینه‌ بون‪،‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ سیاس����ه‌تی‌ ئه‌وكات����ی‌ به‌ریتانی����ا‬ ‫ئه‌و نوێنه‌ران����ه‌ مانگانه‌ راپۆرتیان له‌س����ه‌ر‬ ‫بارودۆخی‌ گش����تی‌ ناوچه‌كانیان بۆ مه‌ندوبی‬ ‫س����امی‌ به‌ریتانی‌ ناردوه‌ له‌به‌غدا‪ ،‬حكومه‌تی‌‬ ‫به‌ریتانی‌ ب����ه‌رده‌وام چاودێری‌ بارودۆخه‌كه‌ی‌‬ ‫ك����ردوه‌ هه‌تا چ����ۆن گونجاوبێت خۆی‌ بڕیار‬ ‫له‌چاره‌نوس����ی‌ گه‌الن����ی‌ ژێرده‌س����تی‌ بدات‪،‬‬ ‫یه‌كێك ل����ه‌و ناوچانه‌ی‌ جێگه‌ی‌ بایه‌خی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ه‌ داگیركه‌ره‌ بوه‌ هه‌ولێ����رو كۆیه‌و‬ ‫باش����وری‌ كوردستان بوه‌‪ ،‬ئێمه‌ لێره‌دا ته‌نها‬ ‫ئاماژه‌ به‌نامه‌یه‌كی‌ مه‌الی‌ گه‌وره‌ ده‌كه‌ین كه‌‬ ‫بۆ ئه‌فسه‌ری‌ سیاسی به‌ریتانی‌ نوسیوه‌‪.‬‬ ‫ده‌قی‌ نامه‌كه‌‪:‬‬ ‫(له‌ك����ه‌س ش����اراوه‌ نیه‌‪ ،‬ك����ه‌ حكومه‌ت ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ی‌ به‌ریتانی‌ خۆش����گوزه‌رانی‌ ده‌وێ‌ بۆ‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ داوای‌ پاراس����تنیان لێكردوه‌‪ ،‬دوای‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ یه‌كه‌م����ی‌ جیهانی‌ گه‌الن����ی‌ بچوك‬ ‫به‌هیوابون گه‌النی‌ هاوپه‌یمان بۆ به‌دیهێنانی‌‬ ‫خۆش����گوزه‌رانی‌ پێش����كه‌وتن‌و رزگارب����ون‬ ‫له‌زوڵمی‌ سته‌مكاران پشتگیریان بن‪.‬‬ ‫ئه‌مڕۆ گه‌لی‌ كوردی‌ ئازادو زیندو له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫هاوكاریه‌ی‌ حكومه‌تی‌ به‌ریتانیا پێشكه‌ش����ی‌‬ ‫كردوه‌ هیوادارن ده‌سه‌اڵتێكیان له‌خۆیان بۆ‬ ‫دابنێن‪ ،‬به‌هۆی‌ باش����نه‌بونی‌ شێخ مه‌حمود‬ ‫به‌داخه‌وه‌‪ ،‬حكومه‌ت����ی‌ به‌ریتانی‌ ناچار بوه‌‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ دوابخات‪.‬‬ ‫ده‌ڵێ����ن تاكه‌هی����وا ئه‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬حكومه‌تی‌‬ ‫به‌ریتانی����ای‌ دادگه‌ر هه‌مو خواس����ته‌كانیان‬ ‫بهێنێت����ه‌دی‌‪ ،‬زۆر سوپاس����گوزارین ئه‌گ����ه‌ر‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ به‌ریتان����ی‌ حاكمێ����ك له‌خۆمان‬ ‫دیاری‌ ب����كات‪ ،‬هه‌تا ه����اوكاری‌ گه‌له‌كه‌مان‬ ‫بێت بۆ گه‌شه‌كردن‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌ناو گه‌النی‌‬ ‫خاوه‌ن شارستانی‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌ هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر حكومه‌ت����ی‌ به‌ریتانی ده‌س����تی‌‬ ‫هاوكاری‌ بۆ ئه‌م گه‌ل����ه‌ هه‌ژاره‌ درێژ نه‌كات‬ ‫هه‌تا هه‌تایه‌ ده‌چه‌وس����ێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم دڵنیاین‬ ‫ئه‌و باوه‌ڕه‌ به‌رزه‌ی‌ حكومه‌تی‌ به‌ریتانی‌ رێگه‌‬ ‫نادات كورد به‌و چاره‌نوسه‌ ره‌شه‌ بگات )‪.‬‬ ‫ئه‌م نامه‌یه‌ به‌ڵگه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫هۆش����یاری‌‌و دوربینی‌ مه‌الی‌ گه‌وره‌ی‌ كۆیه‌‬ ‫له‌و سه‌رده‌مه‌دا‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ نامه‌كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫مه‌الیه‌ك����ی‌ ك����وردی‌ س����ه‌ره‌تای‌ س����ه‌ده‌ی‌‬ ‫بیس����ته‌مه‌وه‌ نوس����راوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌زمانێكی‌‬ ‫سیاسی زۆر هۆشیارانه‌ داڕێژراوه‌‪ ،‬مه‌الیه‌كی‌‬ ‫كورد ك����ه‌ دێڕێ����ك سیاس����ه‌ت‌و بنه‌ماكانی‌‬ ‫دبلۆماسیه‌تی‌ نه‌خوێندوه‌‪ ،‬له‌ناو كۆمه‌ڵێكی‌‬ ‫نه‌خوێنده‌واری‌ دواكه‌وتوی‌ وه‌ك كوردستانی‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ س����ه‌ده‌ی‌ بیس����ته‌مدا‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ ش����ێخ‌و مه‌الو ده‌ره‌به‌گ‌و ناوه‌نده‌ دینیه‌‬ ‫ته‌قلیدیه‌ك����ه‌ خ����اوه‌ن پێگه‌و ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫مه‌عنه‌وی‌ بوه‌‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم مه‌الی‌ گه‌وره‌ گوێ����ی‌ به‌هیچ یه‌كێ‌‬ ‫له‌وانه‌ نه‌داوه‌و زۆر ئازایانه‌ داوا له‌حكومه‌تی‌‬ ‫به‌ریتانی‌ ده‌كات مافه‌كانی‌ كورد ده‌س����ته‌به‌ر‬ ‫بكات‌و ده‌سه‌اڵت بگێڕێته‌وه‌ بۆ خه‌ڵكه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫له‌وكاته‌دا به‌ریتانیا وه‌ك ئیمپریالیزم سه‌یری‌‬ ‫كراوه‌ له‌الیه‌ن ئازادیخوازانی‌ كورده‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم مه‌الی‌ گ����ه‌وره‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌مو‬ ‫ئاراسته‌كانه‌وه‌ هیوای‌ به‌حكومه‌تی‌ به‌ریتانی‌‬ ‫هه‌یه‌ كورد بكاته‌ خاوه‌ن ده‌سه‌اڵتی‌ سیاسی‬ ‫له‌ناوچه‌ك����ه‌داو له‌گه‌النی‌ ت����ر دوانه‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫داواكانی‌ م����ه‌الی‌ گه‌وره‌ (خۆش����گوزه‌رانی‌‬ ‫پێش����كه‌وتن‌و رزگارب����ون) له‌كاتێكدا مه‌الی‌‬ ‫گه‌وره‌ ئه‌و داوای����ه‌ی‌ له‌حكومه‌تی‌ به‌ریتانی‌‬ ‫كردوه‌ (پێشكه‌وتن‌و رزگاری‌) وه‌ك جۆرێك‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بەسعودیکردنی کوردستان‬ ‫بڕوا بەرزنجی‪ ،‬لەندەن‬

‫هەرچەندە سااڵنێک بو لەدیمەشق‬ ‫گەڕابوەوە بۆ عێراق‪ ،‬کە لەدیمەشق‬ ‫خوێندکاری ئەلبان���ی بوەو زانکۆی‬ ‫"االم���ام"ی لەس���عودیە خوێندوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ت���ا ئ���ەوکات بەفەرمی خۆی‬ ‫وەک سەلەفی نەناساندبوو ئەجێندا‬ ‫سعودییەکەی ئاشکرا نەکردبو‪.‬‬ ‫دواتر سێ خوێندکاری بەدوادا دێت‌و‬ ‫بەمە دەگەنە سەرتاپای کوردستان‪،‬‬ ‫ئەوانیش محس���ن ئیبراهیم دۆسکی‪،‬‬ ‫عوم���ەر س���ەلەفی‪ ،‬عەبدولکەری���م‬ ‫س���ەلەفی؛ کە ئەمانی���ش بەهەمان‬ ‫ش���ێوە لەس���ەر پارت���ی دیموکرات‬ ‫هەژمار دەکرێن‪ .‬لەئێستایشدا بەدەر‬ ‫لەو خەتە سەلەفیە مەدخەلییەکانی‬ ‫گروپ���ی عەبدوللەتی���ف س���ەلەفی‬ ‫لەسلێمانی‪ ،‬کە مزگەوتی بەهەشتیان‬ ‫ئەمانی���ش‪٩٠‬‬ ‫بەدەس���تەوەیەو‬ ‫خوێندکاری���ان هەیەو س���ەر بەباڵی‬ ‫رافیع مەدخەلی س���عودین‪ .‬هەروەک‬ ‫مەالکرێکارو بزوتنەوەی ئیس�ل�امی‌و‬ ‫باڵێک���ی کۆمەڵی ئیس�ل�امی س���ەر‬ ‫بەسەلەفییەکانن‪.‬‬

‫‪ +‬دەسەاڵتی گەندەڵ‬ ‫پێویست بەپێشەکی‌و خستنەڕوی‬ ‫پێش���ینەی ئەم بابەتە ن���اکات‪ ،‬کە‬ ‫دەمانەوێت لەب���ارەی ئەجێندایەکی‬ ‫سیاس���ی دەس���ەاڵتی کوردی قسە‬ ‫بکەین‪ ،‬کە ئەویش "بەسعودییکردنی‬ ‫کوردس���تانە"‪ .‬چونک���ە س���ااڵنێکە‬ ‫چەند نوسەرێک بەچڕی لەم بارەوە‬ ‫دەنوسن‌و هۆشداری دەدەن‪ ،‬هەروەک‬ ‫هەم���و خوێن���ەرو خوێنەوارێک���ی‬ ‫کورد ئەم ئەگ���ەرە دەبینێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەوڵدەدەی���ن هەندێ���ک زانیاری و‬ ‫بیروبۆچون���ی ت���ر بخەین���ە رو کە‬ ‫زیاتر حەقیقەتی ئەم ئەگەرەمان بۆ‬ ‫دەردەخات‪.‬‬ ‫گەندەڵی دەسەاڵتی سیاسی‪ ،‬لەهەر‬ ‫واڵتێکدا تەنه���ا لەگەندەڵی ئیداری‌و‬ ‫ئابوری���دا ناوەس���تێت‪ ،‬تاک���ڕەوی‌و‬ ‫تاکبیروڕایی هێزی سیاس���ی‪ ،‬تەنها‬ ‫بەدیکتاتۆربون ناوەس���تێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫وەک بەکتریایەکی زیانبەخش تەواوی‬ ‫سەرخان‌و ژێرخانی ئەو کۆمەڵگەیە‬ ‫‪+‬ئایا کۆمەڵگەی ئێمە لەبەردەم‬ ‫دەگرێت���ەوەو دایدەڕزێنێ���ت‪ ،‬وەک‬ ‫مەترسی بەسعودیکردندایە؟‬ ‫ئەوەی لەسێ هەزار ساڵ پێش زاینەوە‬ ‫ئەگەر کەمێک بەوردی سەیری‪٢٥‬‬ ‫عێراقی تێکەوتوە لەسەردەمی بابلی‌و س���اڵی رابردو بکەین‪ ،‬ئەوا دەبینین‬ ‫ئاش���ورییەکانەوە‪ ،‬کە بوەتە شوێنی لەو ‪ ٢٥‬س���اڵەدا دەسەاڵتی کوردی‬ ‫لەدایکبون���ی دیکتاتۆری‌و تاکڕەوی‌و دڵداری لەگەڵ ئیس�ل�امی سیاسی‌و‬ ‫پاکتاوکردنی هەمو جیاوازییەک‪.‬‬ ‫سەلەفیەت کردوە‪ .‬هەرچی کولتورو‬ ‫ئەمڕۆ دەسەاڵتی کوردی‪ ،‬گەندەڵیی فەرهەنگی ئینس���انی‌و کرانەوە هەیە‬ ‫سەرتاپای داپۆشیوەو بوەتە یەکێک لەپەراوێزی ئەم حوکمڕانیەدا ژەنگی‬ ‫لەنمون���ە خراپەکان���ی رۆژهەاڵت���ی کردو جێی پێچۆڵکرا‪.‬‬ ‫ناوەڕاس���ت‌و هەنگاوی گەورە بەرەو‬ ‫لەئێس���تاداو پ���اش ‪ ٢٥‬س���اڵ‪،‬‬ ‫له‌كوفر س����ه‌یركراوه‌ له‌الیه‌ن كورده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تاک���ڕەوی‌و پاکت���اوی کۆمەڵگ���ەی کوردس���تان بەکەرک���وک‌و ناوچ���ە‬ ‫هیواكانی‌ مه‌الی‌ گه‌وره‌ له‌م نامه‌یه‌و له‌هه‌مو کوردی دەنێت‪ ،‬ب���ۆ کۆمەڵگەیەکی جێناکۆکەکانی دەرەوەی هەرێمیش‬ ‫نوسین‌و شیعره‌كانیدا پێشكه‌وتن‌و خوێندن‌و یەک رەنگ‌و یەک دەنگ‪.‬‬ ‫‪ ٦٢٣٤‬خوێندنگە هەیە‪ ،‬لەبەرامبەردا‬ ‫‪ ٥٣٠٠‬مزگ���ەوت هەی���ە بێجگ���ە‬ ‫زانیاری‌‌و سه‌ربه‌خۆی‌ كورد بوه‌‪ ،‬مه‌الی‌ گه‌وره‌‬ ‫لەکەرکوک‌و ناوچ���ە جێناکۆکەکان‪،‬‬ ‫‪ +‬سەلەفییەکان کێن؟‬ ‫وه‌ك كه‌سایه‌تیه‌كی‌ خاوه‌ن هه‌ژمون پێگه‌ی‌‬ ‫بەاڵم لەگەندەڵییەکەی خەتەرناکتر ه���ەروەک ‪ ٢٧٠٠‬حوج���رەو تەکیەو‬ ‫به‌هێ����زی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بڕوای‌ به‌بزوتنه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫شێخ مه‌حمود نه‌بوه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێی‌ ده‌سه‌اڵتێكی‌ ئەو ئەجێندایەیەتی کە دەیەوێت بۆ خوێندنگەو پەیمانگای ئاینی هەیە‪،‬‬ ‫تەمەن���ی درێژی خ���ۆی‪ ،‬کۆمەڵگە کە نزیکەی ‪ ١٠٠٠‬دانەیان نە وەزارەتی‬ ‫باشترو پێشكه‌وتری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫ه����ه‌روه‌ك له‌چه‌ن����د به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك����ی‌ بەس���عودی بکات‪ .‬بەس���عودیکردنی ئەوق���اف‌و نە وەزارەت���ی ناوخۆیش‬ ‫ت����ردا هاتوه‌‪ ،‬م����ه‌الی‌ گ����ه‌وره‌ داوای‌ كردوه‌ کوردستان‪ ،‬واتە بەس���ەلەفیکردنی زانیارییان لەبارەی ئەوەوە نییە کێی‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌ كوردس����تانی‌ بۆ كورد دروست کۆمەڵگ���ەی ک���وردی‪ ،‬لەمۆدێلەوە تێ���دا دەخوێنێت‌و ک���ێ وانەی تێدا‬ ‫دەڵێتەوەو جێی تێدا دەوترێتەوە‪.‬‬ ‫بكرێ����ت له‌ژێ����ر سه‌رپه‌رش����تی‌ به‌ریتانیاداو هابیەکەی سعودییە‪.‬‬ ‫ئامانج���ی ئ���ەم ئەجێندای���ەش‪،‬‬ ‫حه‌م����دی‌ به‌گ����ی‌ باب����ان بكرێته‌ س����ه‌رۆك‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ م����ه‌الی‌ گ����ه‌وره‌ به‌الی����ه‌وه‌ وابوه‌ هاوبەشیی خاڵی ستراتیژی سیاسییە‬ ‫بابانه‌كان خاوه‌ن پێشینه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتدارێتی‌‌و لەنێ���وان عەقڵ‌و بڕوای وەهابییەکان‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌كی‌ پێشكه‌وتوی‌ شاری‌ هۆشیارن‪ ،‬لەگ���ەڵ هەر دەس���ەاڵتێکی تاکڕەوو‬ ‫بڕوای‌ به‌ناوه‌نده‌ دینیه‌ ته‌قلیدیه‌كه‌ نه‌بوه‌ كه‌ کودەتاچ���ی‌و دیکتات���ۆر‪ ،‬ئەوی���ش‬ ‫شێخ مه‌حمودی‌ حه‌فید نوێنه‌رایه‌تی‌ كردوه‌‪ .‬پێدانی دەسەاڵتی سیاسی‌و ئیدارییە‬ ‫له‌به‌ڵگه‌نامه‌یه‌كی‌ تردا هاتوه‌ مه‌الی‌ گه‌وره‌ بەدەسەاڵتی سیاسی‌و سەرۆکەکەی‪،‬‬ ‫داوای‌ ك����ردوه‌ ئه‌و حكومه‌ت����ه‌ی‌ بۆ كوردی‌ لەبەرامب���ەردا پێدان���ی کۆمەڵگەیە‬ ‫دروس����ت ده‌كه‌ن ده‌بێت كه‌ركوك‌و ناوچه‌ی‌ بەوەهابیی���ەکان‪ ،‬تاب���ڕوای خۆیان‬ ‫كفری‌ تێدا بێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم نوێنه‌ری‌ حكومه‌تی‌ بەرامب���ەر ئازادی‌و کەم���ە نەتەوەو‬ ‫به‌ریتانیا ئ����ه‌و داوایه‌ی‌ ب����ه‌الوه‌ زه‌حمه‌ته‌و ئاین‌و مەزهەب‌و ئازادییە فەردییەکان‌و‬ ‫ده‌ڵێت ناكرێت‪ ،‬ئه‌مه‌یش به‌ڵگه‌ی دنیابینی‌‌و ئازادی ژن‌و چەندەهایتر بچەسپێنن‪،‬‬ ‫ک���ە ئەویش لەنمونەی س���عودییەدا‬ ‫هۆشیاری‌ مه‌الی‌ گه‌وره‌یه‌‪.‬‬ ‫مه‌الی‌ گ����ه‌ور‌ه له‌كۆتایی نامه‌كه‌یدا ئاماژه‌ بەڕونی دەتوانین بیبینین‪.‬‬ ‫دیارە سەلەفیەت رەگ‌وڕیشەیەکی‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كات (ئه‌گ����ه‌ر حكومه‌تی‌ به‌ریتانی‬ ‫ده‌س����تی‌ هاوكاری‌ ب����ۆ ئه‌م گه‌له‌ ه����ه‌ژاره‌ مێژوی���ی کۆن���ی هەیە‪ ،‬ک���ە زیاتر‬ ‫درێ����ژ نه‌كات هه‌تا هه‌تایه‌ ده‌چه‌وس����ێته‌وه‌) دەگەڕێتەوە ب���ۆ ئومەوییەکان‪ ،‬لەو‬ ‫بۆچونه‌كه‌ی‌ مه‌الی‌ گه‌وره‌ راست ده‌رچو‪ ،‬له‌ کاتیش���ەوە تائێس���تا پڕۆژەیەک���ی‬ ‫ساڵی‌ ‪ 1920‬وه‌ كورد ده‌كوژرێت‌و كوردستان سیاس���ییە زیاتر تادین���ی‪ ،‬ئەویش‬ ‫وێ����ران ده‌كرێت‪ ،‬ه����ه‌زاران تاوان����ی‌ گه‌وره‌ هێشتنەوەی کۆمەڵگەی مسوڵمانان‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌كورد كراوه‌ هه‌ر له‌جینۆس����ایدو بەو جۆرە لەڕابردودا تاخەلیفەو میرو‬ ‫كیمیاب����اران‌و كۆمه‌ڵكوژی‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌دوای‌ ئەمیندارو س���ەرۆک چۆنیان ویست‬ ‫هه‌م����و ئه‌و كاره‌س����اتانه‌‪ ،‬ئه‌وان����ه‌ی‌ مه‌الی‌ بەوجۆرە حوکمیان بکەن‪ ،‬هەروەک‬ ‫گه‌وره‌و هه‌ركه‌س����ێكی‌ تر وه‌ك مه‌الی‌ گه‌وره‌ پڕۆژەیەکی بەعەرەبیکردنی کۆمەڵگە‬ ‫بیری‌ كردبێته‌وه‌ به‌ به‌كرێگیراوی‌ ئیمپریالیزم جیاوازەکانی مسوڵمانانە‪.‬‬ ‫چونک���ە ئومەویی���ەکان ه���ەر‬ ‫ناوزه‌دیان ده‌كرد‪ ،‬ئه‌وانه‌ دوای‌ هه‌شتا ساڵ‬ ‫له‌بۆچونه‌كه‌ی‌ مه‌الی‌ گه‌وره‌ له‌س����اڵی‌ ‪ 2003‬دو ئامانجەکەی���ان هەب���و‪ ،‬یەک���ەم‬ ‫گوڵبارانی‌ پۆلیس����ێكی‌ خانه‌نش����ینی‌ (جێ‌ ئیتاع���ەی خەلیف���ەی وەخت بەهەر‬ ‫گارن����ه‌ر) ئه‌مه‌ریكیان ك����رد له‌به‌كره‌جۆ كه‌ ڕێگەی���ەک بۆتە خەلیف���ە‪ ،‬کە هەر‬ ‫له‌الی����ه‌ن ئه‌مه‌ری����كای‌ ئیمپریالیزمی‌ كۆن‌و لەس���ەردەمی ئەمان���دا خەالفەت بو‬ ‫ئازادیخ����وازی‌ نوێوه‌ كرابوه‌ كاربه‌ده‌س����تی‌ بەبۆماوەیی‌و پشتاوپشت‪ ،‬دوهەمیش‬ ‫ه���ەروەک لەماوەی دو س���اڵدا کە‬ ‫بەعەرەبیکردنی کۆمەڵگە مسوڵمانە‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫وەزارەت���ی ئەوقاف درای���ە کامیلی‬ ‫ناعەرەبەکان‪.‬‬ ‫لەمێ���ژودا س���ەلەفیەت س���ێ حاجی عەلی لەبزوتنەوەی ئیسالمی‪،‬‬ ‫کوچکەیەک���ی هەی���ە‪ ،‬ک���ە بریتین لەکابینەی پێشودا‪ ٤٢ ،‬هەزار منداڵ‬ ‫لە"ئەحم���ەد ب���ن حەنب���ەل‌و ئیبن خراونەتە بەرخوێندنی ئاینی‪ ،‬کە ‪٣٢‬‬ ‫تیمی���ەو ئیبن عبدولوەه���اب"‪ ،‬ئەم هەزاریان بەتەنها لەش���اری هەولێر‬ ‫س���ێکوچکەیە‪ ،‬لەهەم���ان کات���دا بون‌و ئەویتر لەدهۆک‌و سلێمانی‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌ماوه‌ی س���االنی رابردودا‪،‬‬ ‫دەکرێ���ت وەک س���ێکوچکەی بیری‬ ‫رادیکاڵیزی ئیسالمی سەیری بکەین‪ ،‬کۆمپانیاکان���ی نزی���ک ل���ه‌ پارتی‬ ‫کە بەرهەمەکەی ئەلقاعیدەو تاڵیبان‌و دیموک���رات و یه‌کێتی نیش���تیمانی‪،‬‬ ‫داعش‌و ئەنسارولئیس�ل�امی ناوچەی ب���ۆ خۆدزین���ه‌وه‌ ل���ه‌ ب���اج ده‌یان‬ ‫مزگه‌وتی���ان کردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬مزگه‌وت‬ ‫هەورامانە‪.‬‬ ‫هاتنی ئەم فیکرە‪ ،‬بۆ کوردس���تان کردنه‌وه‌ ب���ه‌ جۆرئکه‌ ماوه‌ی رابردو‬ ‫دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ پێش هەرەس���ی وه‌ک ل���ه‌ میدی���اکان بالوکرایه‌وه‌ له‌‬ ‫شۆڕشی ئەیلول‪ ،‬کە حەمدی سەلەفی گه‌ره‌کێکی هه‌ولێر که‌ ێش���تا خانوی‬ ‫لەناوچ���ەی بادینان‌و موس���ڵ وەک تێدا نه‌کراوه‌ته‌وه‌ سێ مزگه‌وتی تێدا‬ ‫سەلەفی خۆی ناساندو لەهەمانکاتدا دروس���تکراوه‌‪ .‬قس���ه‌ی ئێمه‌ ترس‬ ‫پەیوەن���دی بەپارت���ی دیموکراتەوە نییه‌ له‌ ئیس�ل�ام که‌ دینی زۆرینه‌ی‬ ‫مەالی گەورەی کۆیە‬ ‫کۆمه‌لگه‌یه‌‪ ،‬به‌لکو پێش هه‌مو شت‬ ‫کرد‪.‬‬

‫مه‌الی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌مو‬ ‫ئاراسته‌كانه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫هیوای‌ به‌حكومه‌ت ‌‬ ‫به‌ریتانی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫كورد بكاته‌ خاوه‌ن‬ ‫ی سیاسی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌داو‬ ‫له‌گه‌النی‌ تر‬ ‫دوانه‌كه‌وێت‬

‫بیروڕا‬

‫هه‌ر له‌ماوه‌ی‬ ‫سااڵنی رابردودا‬ ‫کۆمپانیاکانی‬ ‫نزیک له‌پارتی‬ ‫دیموکرات‌و یه‌کێتی‬ ‫نیشتیمانی‪ ،‬بۆ‬ ‫خۆدزینه‌وه‌ له‌باج‬ ‫ده‌یان مزگه‌وتیان‬ ‫کردۆته‌وه‬

‫خه‌مه‌ ب���ۆ رزگارکردنی ئ���ه‌و دینه‌‬ ‫تێکه‌له‌ به‌ کلت���ور و ژیانی ژورد ل ‌ه‬ ‫پاکتاوی سه‌له‌فیه‌ت که‌ پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫دین بێت ئه‌جێندایه‌کی سیاسیه‌‪.‬‬ ‫ه���ەروەک ئەگەر س���ەیری وانەی‬ ‫پ���ەروەردەی ئیس�ل�امی بکەی���ن‬ ‫ک���ە لەقوتابخانەکانی کوردس���تان‬ ‫دەخوێنرێ���ن ئەوا بەڕون���ی عەقڵ‌و‬ ‫بیری داع���ش دەبینی���ن بەکوردی‪،‬‬ ‫بەس���ەروەت‌و سامانی ئەو کەسانەی‬ ‫بەرگری دەکەن‌و بەدەس���تی داعش‬ ‫شەهید دەبن‪ ،‬فیکری داعش گەورە‬ ‫دەکرێ���ت لەکوردس���تاندا‪ ،‬لێ���رەدا‬ ‫زەرورە دو نمونە بهێنینەوە‪:‬‬ ‫لەپ���ەروەردەی ئیس�ل�امی پۆلی‬ ‫پێنجەمی بنەڕەتی لەالپەڕە ‪ ٤٥‬دا‪،‬‬ ‫فەرمودەی���ەک هاتوەو تێیدا دەڵێت‪،‬‬ ‫شاندێکی مەس���یحییەکانی نەجران‪،‬‬ ‫چونە خزمەت���ی پێخەمبەرو داوایان‬ ‫لێکرد ئیس�ل�امییان بۆ ڕونبکاتەوە‪،‬‬ ‫ئەوی���ش پ���اش ئ���ەوەی باس���ی‬ ‫ئیس�ل�امییان ب���ۆ دەکات‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫ی���ان دەبێت جزیە بدەن یان ش���ەڕ‬ ‫لەدژت���ان دەکەی���ن‪ .‬وەک دەزان���ن‬ ‫داعشیش لەموس���ڵ هەمان شتیکرد‬ ‫بەرامبەر مەس���یحەکانی موسڵ‪ .‬کە‬ ‫داوایک���رد یان جزیە ب���دەن یان بێ‬ ‫ماڵ‌و موڵک موسڵ جێبهێڵن یان ببن‬ ‫بەمسوڵمان‪.‬‬ ‫هەروەک لەپەروەردەی ئیس�ل�امی‬ ‫پۆلی چوارەم���ی ئامادەییدا یەکێک‬ ‫لەئایاتەکانی س���ورەتی التوبە"‪،"٢٩‬‬ ‫هاتوە ک���ە دەڵێت‪":‬ش���ەڕی ئەوانە‬ ‫بکەن‪ ،‬کە باوەڕی���ان بەخواو رۆژی‬ ‫قیام���ەت نیی���ە‪ ،‬ئەوان���ەی حەرام‬ ‫ناکەن‪ ،‬ئ���ەوەی کە خواو پێخەمبەر‬ ‫حەرامیانکردوە‪ ،‬ئەوانەی کە کتێبیان‬ ‫پێ���دراوە {مەس���یحی و جولەک���ە}‬ ‫‪ ،‬کەچ���ی پەیڕەوی دینی ڕاس���تی‬ ‫{ئیس�ل�ام} ناک���ەن‪ ،‬ت���ا ئەوکاتەی‬ ‫بەسەرش���ۆڕی س���ەرانە دەدەن"‪.‬‬ ‫{تەفسیری تەبەری}‬ ‫ئێس���تا بڕوانن‪ ،‬ئەوە تەفس���یری‬ ‫ئێمە نییە‪ ،‬تەفس���یری مێژونوس���ی‬ ‫گ���ەورەی ئیس�ل�امی‌و موفەس���یری‬ ‫گ���ەورە "تەبەرییە"‪ ،‬کە داعش���یش‬ ‫وەک دەق بەم جۆرە کاردەکات بۆیە‬ ‫گوتاریشی گوتارێکی زاڵە‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫لەسایەی دەسەاڵتداری کوردی‪ ،‬کە‬ ‫بوەت���ە سپۆنس���ەری بەرهەمهێنانی‬ ‫داعشی کوردی‪.‬‬ ‫ئەم���ڕۆ ی���ان س���بەی داع���ش‬ ‫لەسەنگەرەکان شکس���تدێنێت‪ ،‬کە‬ ‫ئەوەیش زیاتر پەیوەستە بەملمالنێی‬ ‫هەرێمی‌و نێودەوڵەتی‪ ،‬بەاڵم داعش‬ ‫لەناو هەن���اوی کۆمەڵگ���ەی ئێمەو‬ ‫بەکوردیی لەدایك دەبێت‪.‬‬ ‫بۆ ئەمەیش ئاسانترین شت ئەوەیە‪،‬‬ ‫کێش���ەکان بەس بخەینە ئەس���تۆی‬ ‫دی���ن‪ ،‬ئەوا دەربازبونی دەس���ەاڵتی‬ ‫سیاسییە لەناعەدالەتی‌و گەندەڵیی‌و‬ ‫یارییەکان���ی بەهەمو ش���تێکی ئەم‬ ‫کۆمەڵگەیە‪.‬‬ ‫سعودییە چی دەوێت؟‬ ‫لەوکات���ەوەی نرخ���ی ن���ەوت‬ ‫بەرزبوەت���ەوە لەس���ااڵنی حەفتاوە‪،‬‬ ‫س���عودییە ئەجێندایەکی ستراتیژی‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆ بەس���عودیکردنی تەواوی‬ ‫کۆمەڵگە ئیس�ل�امییەکان‪ ،‬لەواڵتانی‬ ‫ئیس�ل�امی یان لەئەوروپاو ئەمریکاو‬ ‫کەنەداو ئوس���ترالیا‪ ،‬ت���ا ئەو نمونە‬ ‫کۆن‌و رزی���وەی خ���ۆی لەتاقانەیی‬ ‫رزگار بکات‌و بیکاتە نمونەی تەواوی‬ ‫کۆمەڵگ���ەی ئیس�ل�امی‌و بەمەی���ش‬ ‫تەمەنی خۆی درێ���ژ بکات‌و هەوڵی‬ ‫نەمری بدات‪.‬‬ ‫سعودییە لەماوەی ‪ ١٠‬ساڵدا زیاتر‬ ‫لە‪ ٨٧‬ملی���ار دۆالری س���ەرفکردوە‬ ‫ب���ۆ باڵوکردن���ەوەی وەهابی���ەت‬ ‫لەتەواوی کۆمەڵگە ئیسالمییەکاندا‪،‬‬ ‫بەچاپک���ردن‌و باڵوکردنەوەی فیکری‬ ‫س���ەلەفیەتی وەهاب���ی‌و کردنەوەی‬ ‫قوتابخان���ەو پەیمان���گای تایبەت‌و‬ ‫بانگخ���وازو وتاربێژی س���ەلەفی لەو‬ ‫کۆمەڵگەیانەدا‪.‬‬ ‫بەپێ���ی ئام���اری خان���ەی‬ ‫ئ���ازادی ئەمری���کا‪ ،‬س���عودییە‪٢١٠‬‬ ‫سەنتەری ئیس�ل�امی رادیکاڵ‌و‪١٥٠٠‬‬ ‫مزگەوت‌و‪ ٢٠٠٠‬قوتابخانەی ئیسالمی‬ ‫لەئەوروپ���او ئەمری���کاو کەن���ەداو‬ ‫ئوس���ترالیا کردۆت���ەوە‪ ،‬کە تەواوی‬ ‫س���ەلەفیەکی‬ ‫س���ەرچاوەکانیان‬ ‫وەهابیە‪.‬‬ ‫ئەمەی���ش درێژک���راوەی ئ���ەو‬ ‫شکس���تەیە دنیای ئیس�ل�ام لەدوای‬ ‫شکس���تی موعتەزیل���ەوە بەخۆیەوە‬

‫کۆمەڵگەی ئێمە‬ ‫هێواش هێواش‬ ‫بەسپۆنسەری‬ ‫دەسەاڵتی کوردی‬ ‫سەلەفیەتی‬ ‫دەرخوارد دەدرێت‌و‬ ‫هاتنی داعش‌و‬ ‫ئەگەری ئەنفالی‬ ‫تەواوەتیمان‬ ‫راینەچڵکاندین‬ ‫هەرچەندە ئێمە‬ ‫لەو میللەتانەین‬ ‫کە هیچ شتێک‬ ‫رامانناچڵەکێنێت‬ ‫دەبینێ���ت‪ ،‬ک���ە بەتاڵبونەوەی���ە‬ ‫لەزانست‌و فەلس���ەفە‪ ،‬بەمەیش رێی‬ ‫بۆ دینێکی بێ پرسیارو بێ گومان‌و‬ ‫دابڕاو لەبیرکردنەوە چۆڵ بوەو چۆن‬ ‫ویستویەتی‌و دەیەوێت ڕێدەکات‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم کۆمەڵگ���ەی ئیس�ل�امیش‬ ‫ک���ەم‌و زۆر بێدەن���گ نین لەئاس���ت‬ ‫ئ���ەم بەس���عودیکردنەدا‪ ،‬لەنوێترین‬ ‫کاردانەوەیش���دا لەم���اوەی راب���ردو‬ ‫کۆنگرەی "گرۆزنی" بەسترا‪.‬‬ ‫‪+‬کۆنگرەی گرۆزنی‪:‬‬ ‫مانگ���ی ئۆگەس���تی راب���ردو‪،‬‬ ‫لەکۆس���ۆڤۆ کۆنگ���رەی گرۆزن���ی‬ ‫بەسترا بۆ بەرپەرچدانەوەی فیکری‬ ‫رادیکاڵیزم���ی ئیس�ل�امی‪ ،‬کە نەک‬ ‫ناڕاستەوخۆ بەڵکو راستەوخۆ رویان‬ ‫لەس���عودییەو س���ەلەفییەکانی ئەو‬ ‫واڵتە بوە‪ .‬لەو کۆنگرەیەدا هەریەک‬ ‫لەدەزگای ئەزهەرو زانکۆی زەیتونە‬ ‫لەتون���س‌و زانک���ۆی ئوممولق���ورا‬ ‫لەمەغریب‌و س���ەدان زان���او مەالی‬ ‫دینی لەگەورەواڵتانی ئیسالمی تێیدا‬ ‫بەشداربون‪ ،‬کە واڵتێکی وەک میسر‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ هاوپەیم���ان‌و هاوبەرژەوەندین‬ ‫کەچی زۆر بەباش���ی بەشداری ئەم‬ ‫گفتوگۆی���ە دەک���ەن‌و روی گوتاری‬ ‫رەخنەییان لەسعودییەیە‪ ،‬کە بەڕونی‬ ‫دەڵێن سەلەفییەکان خەریکە ئیسالم‬ ‫دەک���ەن بەدین���ی کوش���تن‌و بڕین‌و‬ ‫لەهەرکوێیەکی دنیا سەربڕین‌و ترس‬ ‫هەبێت ئیسالم تێیدا بەشدارە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم کۆمەڵگەی ئێم���ە هێواش‬ ‫هێواش بەسپۆنس���ەری دەس���ەاڵتی‬ ‫ک���وردی س���ەلەفیەتی دەرخ���وارد‬ ‫دەدرێ���ت‌و هاتنی داع���ش‌و ئەگەری‬ ‫ئەنفالی تەواوەتیمان راینەچڵکاندین‪،‬‬ ‫هەرچەن���دە ئێمە ل���ەو میللەتانەین‬ ‫کە هیچ ش���تێک رامانناچڵەکێنێت‪،‬‬ ‫سەیری مێژو بکە‪ ،‬روخانی دەوڵەتی‬ ‫عوسمانی‌و دابەشکردنی دەوڵەتەکەی‪،‬‬ ‫دابەشکردنی کوردس���تان‪ ،‬ئەنفال‪،‬‬ ‫هەڵەبجە‪ ،‬شەڕی ناوخۆ‪ ،‬شەنگال‪..‬‬ ‫هیچ هیچ ش���تێک رامانناچڵەکێنێت‬ ‫تاهەنگاو بەرەو پێشەوە بنێین‪.‬‬ ‫ئەم یارییەی دەس���ەاڵتی کوردیش‬ ‫دەیکات‪ ،‬لەڕێگەی ئیسالمی سیاسی‌و‬ ‫سەلەفیەت بۆ راگرتنی بااڵنسی هێزی‬ ‫خۆی‪ ،‬ئەو دێڕە شیعرەی موتەنەبیمان‬ ‫بیردەخات���ەوە ک���ە دەڵێ���ت‪ :‬ومن‬ ‫یجعل الضرغ������ام بازا لصیدە تصیدە‬ ‫الضرغام فیما تصدا‪ ،‬کە مەبەستێتی‬ ‫بڵی خ���ۆت مەپارێزە لەدوژمنەکەت‪،‬‬ ‫لەس���ایەیی دوژمنێکیت���ردا‪ ،‬کە زۆر‬ ‫مەترسیدارترە‪.‬‬ ‫ه���ه‌وڵ ده‌ده‌م ل���ه‌ وتارێکیت���ردا‬ ‫باس���ی ئاس���تی به‌س���ه‌له‌فیبونی‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌ی کوردی له‌تاراوگه‌ بکه‌م‪،‬‬ ‫سه‌له‌فییه‌ کورده‌کانی ئه‌وروپا کێن‌و‬ ‫مه‌ترسییه‌کانیان!‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬ئامادەكردنی ڕاگەیاندنی تەندروستیی سلێمانی‬

‫كوتانی‌ هه‌وكردنی‌ جگه‌ر ‌ی ڤایرۆسی‌ به‌ڕێژه‌ ‌ی‬ ‫(‪ )%95 - %90‬مه‌ترسییه‌كان ‌ی توشبون كه‌مده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ئایا جۆره‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ڤایرۆس���ی‌ (هه‌وكردن���ی‌ جگ���ه‌ر) كه‌‬ ‫بریتی���ن له‌جۆره‌كان���ی‌ (‪)A,B,C‬‬ ‫كامی���ان كوش���نده‌و مه‌ترس���یدارترن‪،‬‬ ‫دكتۆر ئاراس له‌تیف پس���پۆری‌ وردی‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كانی‌ هه‌رس‌و جگه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"ڤایرۆس���ی‌ ج���ۆری‌ (ئه‌ی‌) ب���ه‌زۆری‌‬ ‫له‌منداڵدا ده‌بێت‌و زۆرجار نه‌خۆش���ه‌كه‌‬ ‫س���ه‌المه‌ت ده‌بێت‌و ماوه‌یه‌كی‌ كه‌میش‬ ‫ده‌خایه‌نێت‌و هه‌ندێكجار به‌بێ وه‌رگرتنی‌‬ ‫ده‌رمان چاك ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم رویداوه‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌م ج���ۆره‌ش كه‌ وا پێش���بینی‌‬ ‫ده‌كرێت جۆرێكی‌ باش بێت‌و مه‌ترس���ی‌‬ ‫ك���ه‌م بێت هه‌ندێك ج���ار هه‌وكردنێكی‌‬ ‫به‌هێز دروس���ت ده‌كات كه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫له‌كاركه‌وتنی‌ جگ���ه‌رو مردن به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫رویداوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم جۆری‌ (بی‌‌و سی‌) ئه‌م دو جۆره‌‬ ‫زیاتر مه‌ترسیدارترن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ده‌بنه‌‬ ‫هۆی‌ نه‌خۆشی‌ درێژخایه‌ن ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫زو ده‌ستنیشان نه‌كرێت ئه‌وا له‌خوێنی‌‬ ‫نه‌خۆشه‌كه‌دا ده‌مێنێته‌وه‌و ئه‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫له‌كاركه‌وتنی‌ جگه‌ر‪ ،‬حگه‌ریش یه‌كێكه‌‬

‫له‌و ئۆرگانانه‌ی‌ له‌ش كه‌پێویس���ته‌ بۆ‬ ‫ژیانك���ردن‪ ،‬كاتێك كه‌ جگ���ه‌ر په‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫بكه‌وێ���ت‌و نه‌توانێ���ت كاره‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫ئه‌نجام بدات مه‌ترس���ی‌ له‌س���ه‌ر ژیانی‌‬ ‫كه‌سی‌ نه‌خۆش دروست ده‌كات‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫ده‌بێـت چاندنی‌ جگه‌ر بۆ نه‌خۆش���ه‌كه‌‬ ‫ئه‌نجام بدرێت ئه‌مه‌ له‌الیه‌ك‪ ،‬له‌الیه‌كی‌‬ ‫دی‌ ئ���ه‌م ڤایرۆس���انه‌ ئه‌گه‌ربێ���ت‌و زو‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كرێت هه‌ندێك جار ئه‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ دروستبونی‌ شێرپه‌نجه‌ی‌ جگه‌ر"‪.‬‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫زیاتر هه‌س���ت به‌ڕێژه‌ی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت وه‌ك له‌س���ااڵنی‌ راب���ردودا‪،‬‬ ‫دكتۆر ئ���اراس له‌تی���ف رونیكرده‌وه‌‪":‬‬ ‫خۆی‌ ناتوانی���ن بڵێین ئێس���تا له‌چاو‬ ‫رابردودا نه‌خۆش���ییه‌كانی‌ هه‌وكردنی‌‬ ‫جگه‌ر زۆرتره‌ ‪،‬له‌به‌ر ئ���ه‌م هۆكارانه‌ی‌‬ ‫خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬له‌ڕابردودا ش���تێكمان نه‌بوه‌‬ ‫پێی‌ بوترێت پش���كنینی‌ پێشوه‌خت بۆ‬ ‫نه‌خ���ۆش‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫نه‌خۆش هه‌ڵگری‌ ڤایرۆس���ه‌كه‌ش بون‌و‬ ‫پێ���ی‌ نه‌زانراوه‌‪ ،‬ئێس���تا زۆر نه‌خۆش‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ ته‌مه‌نیان له‌نێوان (‪)75 - 60‬‬

‫س���اڵیدایه‌ هه‌وكردنی‌ جگ���ه‌ری‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێكی‌ دی‌ له‌وهۆكارانه‌ی‌ كه‌ له‌ڕێیه‌و‌ه‬ ‫ده‌توانرێت ئه‌مڕۆ باش���تر ڤایرۆس���ه‌كه‌‬ ‫بدۆزرێته‌وه‌و ده‌ستنیشانبكرێت ئه‌ویش‬ ‫پش���كنینی‌ پێش هاوس���ه‌رگیرییه‌ كه‌‬ ‫هه‌مو پرۆسه‌یه‌كی‌ هاوسه‌رگیری‌ له‌دادگا‬ ‫واژوی‌ له‌سه‌ر ناكرێت ئه‌گه‌ر بێت‌و ئه‌و‬ ‫پشكنینه‌ ئه‌نجام نه‌ده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ها هیچ‬ ‫جۆره‌ نه‌شته‌رگه‌ریه‌ك ئه‌نجام نادرێت بۆ‬ ‫هیچ كه‌سێك هه‌تا پێشوه‌خت پشكنین‬ ‫ئه‌نجام نه‌دات‌و له‌گه‌ڵ ئه‌مانه‌ش���دا هیچ‬ ‫خوێنێك وه‌رناگیرێت له‌هیچ كه‌س���ێك‌و‬ ‫ناكرێته‌ جه‌س���ته‌ی‌ هیچ نه‌خۆشێكه‌وه‌‬ ‫هه‌تا ئه‌م پش���كنینه‌ی‌ بۆ نه‌كرێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫پرۆسانه‌ ئه‌وه‌مان پیش���ان ده‌دات كه‌‬ ‫خه‌ڵكانێك���ی‌ زۆر ده‌كرێت رۆژانه‌ له‌م‬ ‫رێگایان���ه‌وه‌ بزانرێت ك���ه‌ هه‌ڵگری‌ ئه‌و‬ ‫ڤایرۆسانه‌ن یاخود نا"‪.‬‬ ‫بۆ خۆپاراستن له‌م حاڵه‌ته‌ پێویست ‌ه‬ ‫هاواڵتی���ان كوتانی‌ ب���ۆ ئه‌نجام بده‌ن‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك ئه‌م كوتان���ی‌ هه‌وكردنی‌‬ ‫ڤایرۆسی‌ جگه‌ره‌ ئه‌نجام بدات به‌ڕێژه‌ی‌‬ ‫(‪ )%95 - %90‬مه‌ترس���ی‌ ت���وش بون‬ ‫به‌نه‌خۆشییه‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر نامێنێت"‪.‬‬

‫پاشماوه‌ی‌ خۆراك چی‌ له‌ددانه‌كان ده‌كا‬ ‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫خۆپاراس���تن له‌دروست نه‌بونی‌ چینی‌‬ ‫( ‪:)plaque‬‬ ‫چینێكی‌ ته‌نكی‌ سپی‌ زه‌ردباوه‌ بۆی‌‬ ‫‪-1‬پێویس���ته‌ رۆژانه‌ به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ هه‌ندێك جار بێڕه‌نگ بێت‌و‬ ‫به‌ به‌كارهێنانی‌ فڵچه‌ی‌ سه‌ر رێك‌و نه‌رم‬ ‫‌ش‬ ‫ه‬ ‫روپۆشی‌ ددانه‌كان بگرێته‌وه‌ ئه‌م‬ ‫دوج���ار ددانه‌كان پ���اك بكرێنه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫له‌وكاتانه‌دا هه‌ستی‌ پێده‌كرێت ك‬ ‫ئه‌وه‌ی رێگه‌ بگرێت له‌دروست بونی‌ ئه‌و‬ ‫خاوێن‬ ‫ددانه‌كان بۆ ماوه‌یه‌ك پاك‌و‬ ‫چینه‌ سپیه‌ زیانبه‌خشه‌‪.‬‬ ‫ناكرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪-2‬بۆالبردن���ی‌ پاش���ماوه‌كانی‌ خۆراك‬ ‫به‌الیه‌نی‌ كه‌مه‌وه‌ رۆژان���ه‌ جارێك په‌تی‌‬ ‫ئه‌مه‌ش دوای‌ ئ���ه‌وه‌ دێت له‌ناوده‌می‌‬ ‫ددان پاك كردنه‌وه‌ به‌كاربهێنه‌‪.‬‬ ‫‌كتریا‬ ‫هه‌مو مرۆڤێكدا چه‌ندی���ن جۆر به‬ ‫‪-3‬به‌كارهێنانی‌ هه‌ویری‌ ددان (معجون)‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫خۆراك���‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ پاش���ماوه‌ی‌‬ ‫كه‌ ماده‌ی كانزای‌ (فلۆراید) تێدایه‌‪.‬‬ ‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫ددان���‬ ‫پاكنه‌ك���راوه‌ی‌ س���ه‌ر روی‌‬ ‫‪-4‬س���ه‌ردانكردنی‌ پزیشكی‌ ددان هه‌مو‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫خۆراكان‬ ‫‌و‬ ‫یه‌كده‌گرێت به‌تایبه‌ت ئ���ه‬ ‫ش���ه‌ش مانگ جارێ���ك بۆ پش���كنینی‌‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫زۆر‬ ‫كاربۆهیدراتی���ان‬ ‫رێ���ژه‌ی‌‬ ‫ددانه‌كان‪.‬‬ ‫‌و‬ ‫ك‬ ‫كێ���‬ ‫ش���یر‪،‬‬ ‫‌‪،‬‬ ‫ه‬ ‫نیشاس���ت‬ ‫‌كر‪،‬‬ ‫(ش���ه‬ ‫‪-5‬خواردنی‌ ژه‌مه‌ خۆراكێكی‌ گونجاو كه‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫خواردن‬ ‫‌‌و‬ ‫ش���یرینی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫تر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌كان���‬ ‫جۆره‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند بێت به‌ماده‌ ڤیتامین‌و كانزاكان‬ ‫‌كان)‪.‬‬ ‫ه‬ ‫گازیی‬ ‫* هه‌وكردن���ی‌ پوك���ه‌كان‌و خوێ���ن ددانه‌كان كه‌ به‌شتنی‌ ئاسایی‌ الناچێت‪ .‬وه‌كو (میوه‌‪ ،‬س���ه‌وزه‌‪ ،‬ماست‌و په‌نیر)‬ ‫* بۆی‌ هه‌یه‌ ئه‌م چینه‌ ‪ plaque‬ئه‌م خۆراكان���ه‌ش یارمه‌تیده‌ره‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ربونیان‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر چینی‌ (‪ )plaque‬چاره‌سه‌ر‬ ‫* مان���ه‌وه‌ی‌ بۆماوه‌یه‌كی‌ زۆر ده‌بێته‌ بگاته‌ سه‌ر روی‌ ره‌گی‌ ددانه‌كان‌و ببێته‌ لیكی‌ ن���اوده‌م چینی‌ (‪ )plaque‬كه‌م‬ ‫نه‌كرێت ده‌بێته‌ هۆی‌‪:‬‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هۆی‌ دروس���ت بونی‌ كلس له‌س���ه‌ر روی‌ هۆی‌ زیان پێگه‌یاندن‌و كلۆربونیان‪.‬‬ ‫* كلۆربونی‌ ددانه‌كان ‪.‬‬

‫سكچون‌و رشانه‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌نه‌خۆشیه‌ مه‌ترسیداره‌كان‬ ‫ئا‪ :‬راگەیاندنی تەندروستی سلێمانی‬ ‫له‌جیهاندا سكچون به‌یه‌كێك‬ ‫له‌نه‌خۆشییه‌ هه‌ره‌ مه‌ترسیداره‌كان‬ ‫داده‌نرێت‪ ،‬به‌پێی راپۆرته‌كانی‬ ‫رێكخراوی ته‌ندروستی جیهانی مه‌ترسی‬ ‫گه‌وره‌ له‌سه‌ر ژیانی مندااڵنی خوار‬ ‫ته‌مه‌ن پێنج سااڵن دروست ده‌كات‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌زویی چاره‌سه‌ر نه‌كرێت‪.‬‬ ‫پاكوخاوێنی‌و هۆشیاری ته‌ندروستی‌و‬ ‫به‌زوی����ی س����ه‌ردانكردنی نه‌خۆش����خانه‌‬ ‫له‌كات����ی توش����بوندا منداڵه‌كه‌ت به‌دور‬ ‫ده‌گرێت له‌و مه‌ترسیه‌ گه‌وره‌یه‌‪.‬‬ ‫هۆكاره‌كانی سكچونی‌ مندااڵن‪:‬‬ ‫ئاوی پیس‌و خواردنی ناخاوێن هۆكاری‬ ‫سه‌ره‌كی سكچون‌و رشانه‌وه‌ن به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌وه‌رزی هاویندا‪ ،‬ئه‌و مندااڵنه‌ی شیری‬ ‫دایكیان ده‌خۆن كه‌متر توشی سكچون‬ ‫ده‌بن خۆ ئه‌گه‌ریش سكچون بگرن ئه‌وا‬ ‫ئاس����انتر چاره‌سه‌ر ده‌كرێن‌و زوتر چاك‬

‫ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌گش����تی‪ ،‬به‌هۆی سكچونه‌وه‌ ئاو له‌‬ ‫له‌شی منداڵدا كه‌م ده‌كات‌و ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫وش����كبونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر وشكبونه‌وه‌ بگاته‌‬ ‫رێژه‌یه‌كی دیاریكراو ئه‌وكات مه‌ترس����ی‬ ‫له‌س����ه‌ر گیان����ی منداڵه‌كه‌ت دروس����ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر چه‌ند رۆژێك منداڵ سكی‬ ‫بچێ‌و بڕش����ێته‌وه‌و چاره‌سه‌ر وه‌رنه‌گرێ‬ ‫ئ����ه‌وا ‪%20‬ی كێش����ی منداڵه‌ك����ه‌ كه‌م‬ ‫ده‌كات‌و چیتر منداڵ به‌رگه‌ ناگرێت‪.‬‬ ‫نیشانه‌كانی سكچونی مندااڵن‪:‬‬ ‫س����كچون‌و وش����كبونه‌وه‌و تینویه‌تی‬ ‫نیش����انه‌ س����ه‌ره‌تاییه‌كانن‌و پاش����ان‬ ‫نیش����انه‌كانی ت����ر به‌ده‌رده‌ك����ه‌ون كه‌‬ ‫ئه‌وانیش بریتین له‌‪:‬‬ ‫ تۆخبونی ره‌نگی میز به‌ به‌رده‌وامی‪.‬‬‫ كه‌م میزكردن یاخود میزنه‌كردن‪.‬‬‫ كه‌مبونه‌وه‌ی چاالك����ی‌و وزه‌ی له‌چاو‬‫رۆژانی ئاسایی‪.‬‬ ‫‪ -‬بێهێزی‌و نه‌بونی ئاره‌زو بۆ خواردن‪.‬‬

‫ وش����كبونه‌وه‌ی ده‌م‌و لێو‌و گریانی بێ‬‫فرمێسك‪.‬‬ ‫نیشانه‌ هه‌ره‌ مه‌ترس����یداره‌كان به‌هۆی‬ ‫سكچونی مندااڵنه‌وه‌‪:‬‬ ‫هه‌ندێكی نیش����انه‌ی تر هه‌یه‌ كه‌ به‌هۆی‬ ‫سكچونه‌وه‌ منداڵ توشی ده‌بێت‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫زو ب����ه‌زو چاره‌س����ه‌رنه‌كرێت ئه‌وا ژیانی‬ ‫له‌مه‌ترسیدایه‌ له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ ئه‌گ����ه‌ر منداڵه‌ك����ه‌ ش����یر ی����ان ئاو‬‫نه‌خوات‪.‬‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر منداڵه‌كه‌ چ����اوی زۆر به‌قواڵ‬‫بچێت‪.‬‬ ‫ ئه‌گ����ه‌ر منداڵه‌ك����ه‌ ده‌س����ت‌و قاچی‬‫ساردبوه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر منداڵه‌كه‌ زۆر خه‌واڵو بو‪.‬‬‫‪ -‬ئه‌گه‌ر هه‌ناسه‌دانی زۆر خێرا بو‪.‬‬

‫* گرنگی����دان به‌پاكوخاوێن����ی منداڵ‬ ‫به‌تایب����ه‌ت ل����ه‌ڕوی كواڵندن����ی ئ����اوی‬ ‫خواردن����ه‌وه‌و خاوێنی ق����اپ‌و كه‌وچك‌و‬ ‫ئه‌و شتانه‌ی كه‌ په‌یوه‌ند‌ی راسته‌وخۆی‬ ‫هه‌یه‌ به‌خواردنی منداڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫* ده‌توانرێت ته‌نه����ا به‌گرتنه‌ به‌ری‬ ‫رێوش����وێنی پاك‌و خاوێنی ئاوو خواردن‬ ‫به‌رێژه‌ی ‪ %95‬رێگری بكرێت له‌توشبون‬ ‫به‌سكچون‌و رشانه‌وه‌‪.‬‬

‫رێنمایی‪:‬‬ ‫* بۆ پاراستنی منداڵ له‌سكچون‪ ،‬زۆر‬ ‫گرنگ����ه‌ له‌له‌دایكبونیه‌وه‌ تا ته‌مه‌نی دو‬ ‫ساڵ شیری دایكی بخوات‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫چۆنێتی‌ ئه‌نجامدانی‌ كرداری‌‬ ‫هه‌ناسه‌دانی‌ ده‌ستكرد بۆ‬ ‫حاڵه‌ته‌ له‌ناكاوه‌كان‬

‫له‌كاتێكدا ئه‌گه‌ر هه‌ستت كرد كه‌سێك‬ ‫له‌هۆش خۆی‌ چوه‌ ده‌بێت ئه‌م هه‌نگاوانه‌‬ ‫بگریت���ه‌ ب���ه‌ر پێ���ش گه‌یش���تنی‌ تیمی‌‬ ‫فریاگوزاری‌ خێرای‌ ته‌ندروستی‌‪:‬‬ ‫‪ -1‬ده‌بێت نه‌خۆشه‌كه‌ بخرێته‌ شوێنێكی‌‬ ‫سه‌المه‌ت‌و دور له‌مه‌ترسی‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬كه‌س���ه‌كه‌ ده‌بێت له‌سه‌ر ال دابنرێت‬ ‫تاوه‌كو زمانی‌ نه‌گه‌رێت���ه‌وه‌ ناو قوڕگی‌‌و‬ ‫هه‌ناسه‌دانی‌ بوه‌ستێنیت‪.‬‬ ‫‪ -3‬چاودێری‌ هه‌ناسه‌ی‌ ده‌كه‌یت ئه‌ویش‬ ‫كاتێك نه‌خۆشه‌كه‌ت خسته‌ سه‌ر ال به‌چاو‬ ‫سه‌یری‌ سنگی‌ ده‌كه‌یت ئه‌گه‌ر جوڵه‌هه‌بو‬ ‫ئه‌وا مانای ئه‌وه‌یه‌ هه‌ناسه‌ی‌ هه‌یه‌ ئه‌گه‌رنا‬ ‫ئه‌وجا گ���وێ له‌ده‌م‌و لوتی‌ نه‌خۆش���ه‌كه‌‬ ‫نزیك ده‌كه‌یت���ه‌وه‌ تاوه‌كو گوێ له‌ده‌نگی‌‬ ‫هه‌ناس���ه‌ی‌ بگریت له‌كاتێكدا ئه‌گه‌ر دڵنیا‬ ‫بویت هه‌ناس���ه‌دانی‌ ئه‌و كه‌سه‌ نه‌خۆشه‌‬ ‫ئه‌م كارانه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫‪ -1‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌خۆش���ه‌كه‌ت خسته‌‬ ‫س���ه‌ر ال‪ ،‬به‌ده‌ستت ئه‌گه‌ر به‌په‌نجه‌یه‌كت‬ ‫یاخود ئه‌گه‌ر ده‌ستێكی پاكت به‌كارهێنا‬ ‫باش���تره‌ ناو ده‌می‌ نه‌خۆش���ه‌كه‌ له‌لیك‌و‬ ‫ده‌ردراوه‌كان پاك ده‌كه‌یته‌وه‌و جلوبه‌رگی‌‬ ‫ته‌س���ك‌و قوپچه‌ی‌ س���ه‌ر س���نگ‌و مل‬ ‫ده‌كه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬ددانی‌ ده‌ستكرد له‌ناوده‌می‌ نه‌خۆش‬ ‫ده‌رده‌هێنیت‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئینج���ا نه‌خۆش���ه‌كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫پش���ت داده‌نێیت‌و س���ه‌ری‌ به‌ره‌و دواوه‌‬ ‫ده‌كشێنیته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬دواتر چه‌ناگه‌ی‌ نه‌خۆش���ه‌كه‌ بگره‌‌و‬ ‫بۆ سه‌ره‌وه‌ به‌رزی‌ بكه‌ره‌وه‌ به‌ده‌ستێكی‌‬ ‫ترت لوتی‌ نه‌خۆشه‌كه‌ بگره‌‪.‬‬ ‫‪ -5‬ده‌بێ���ت بۆ خ���ۆت هه‌ناس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫قوڵ بكێش���یت‌و ئینجا ده‌م له‌سه‌ر ده‌می‌‬ ‫نه‌خۆش���ه‌كه‌ دابنێ‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 10‬چركه‌دا‬ ‫‪ 5‬جار هه‌ناس���ه‌ بده‌ به‌نه‌خۆشه‌كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫زانیت سنگی‌ نه‌خۆش���ه‌كه‌ به‌رز نابێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وا رێڕه‌وی‌ هه‌ناسه‌ی‌ نه‌خۆش جارێكی‌‬ ‫تر بپشكنه‌‪.‬‬ ‫بیرت نه‌چێت له‌گه‌ڵ هه‌مو ئه‌مانه‌ش���دا‬ ‫پێویس���ته‌ پێش���وه‌خته‌ په‌یوه‌ن���دی‬ ‫بكه‌ی���ت به‌ژم���اره‌ (‪ )122‬فریاگ���وزاری‌‬ ‫خێرای‌ ته‌ندروس���تی‌ ك���ه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌‬ ‫بێبه‌رامبه‌ری‌ (‪ )24‬كاتژمێرییه‌و به‌رده‌وام‬ ‫له‌خزمه‌ت نه‌خۆش‌و هاواڵتیاندایه‌‪.‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬ ‫سەقامگیری‬ ‫بەسکی برسی‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫نەوزاد جەمال‬ ‫س���ەرەتاییترین پێدوایستی مرۆڤ بریتییە‬ ‫لەنان‌و ئاس���ایش‪ .‬بەترازانی هەریەکێکیان‪،‬‬ ‫ئەویتریش���یان دەکەوێ���ت‪ .‬بەتایبەت‪ ،‬لەم‬ ‫س���ەردەمەدا ناکرێ���ت نان‌و س���ەقامگیری‬ ‫لێکجیابکرێت���ەوە‪ .‬خراپبون���ی بژێوی���ی تا‬ ‫ئاس���تی هێڵی هەژاری‪ ،‬راس���تەوخۆ دەبێتە‬ ‫زەمینەی یاریدەدەر بۆ پش���ێویی‌و تێکچونی‬ ‫باری ئاسایش���ی واڵت‪ .‬ئەمە‪ ،‬راس���تییەکە‬ ‫نە پسپۆڕیی زانس���تی‌و نە شارەزایی زۆری‬ ‫دەوێت‪ ،‬تامرۆڤ لێی تێبگات‪.‬‬ ‫لەئێس���تەدا ئەگەرەکان���ی تەقین���ەوەی‬ ‫جەماوەری ک���ە لەڕێدایە‪ ،‬تەنه���ا لەفۆرمی‬ ‫خۆپیش���اندانی رێکخ���راودا نیی���ە‪ .‬بەڵکو‪،‬‬ ‫لەپچڕانی ش���یرازەی کۆمەاڵیەتی‌و ئابوری‌و‬ ‫ئاسایش���دا خۆی دەردەخ���ات‪ .‬لەداتەپینی‬ ‫دامەزراوەکان���دا دەردەکەوێت کە فەرمانبەر‬ ‫ئەگەر بشڕواتەوە سەرکارو مانیش نەگرێت‪،‬‬ ‫کارەکانی وەکخۆی ناکات‪ .‬جا ئەمە پۆلیسە‪،‬‬ ‫مامۆستایە‪ ،‬فەرمانبەرە کەرتە خزمەتگوزاری‌و‬ ‫پیش���ەییەکان‌و هتدە‪ ...‬لەبەرئەوە‪ ،‬دەکرێت‬ ‫ج���ۆری ناڕەزایی‌و خۆپیش���اندانەکان بڕۆنە‬ ‫ن���او هەناوی فەرمانگەکان���ەوە‪ .‬واتە لەوێوە‬ ‫ببن���ە کارتی فش���ار لەڕێ���ی بەڕێنەکردن‌و‬ ‫رانەپەڕاندن���ی ئەرک‌و فەرمان���ەکان‪ .‬ئەگەر‬ ‫س���ەرنجی فەرمانگەکان بدەین‪ ،‬راپەڕاندنی‬ ‫کارەکان ئەوەن���دە سس���ت‌و بەرەاڵی���ە‪،‬‬ ‫هەس���تدەکەیت کە چاودێری‌و لێپرس���ینەوە‬ ‫تەواو نەماوە‪ .‬بەشبەحاڵی خۆم‪ ،‬لەشێوازی‬ ‫هاتوچۆی ش���ۆفێرەکاندا‪ ،‬ئەوە تێدەگەم کە‬ ‫هیچ سیس���تم‌و رێس���ایەک بەه���ای نەماوە‪.‬‬ ‫توڕەیی‪ ،‬خێرایی‌و پێکدادان‌و ش���ەڕەنگێزیی‬ ‫ئام���اژەی س���ەرەتایی داوەش���انەکانن لەم‬ ‫هەرێمەدا‪ .‬مانایەکی راس���تەوخۆیە کە کەس‬ ‫حساب بۆ کەس ناکات‪ ،‬هەرکەسەو بۆخۆی‌و‬ ‫بەپێی میزاجە لێڵ‌و شێواوەکان!‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬الوازترین میکانیزمی حکومەت‬ ‫نەرمیی نواندنە لەچونەسەرکاری فەرمانبەر‪.‬‬ ‫راهێنان���ی فەرمانبەر ل���ەوەی لەهەفتەیەکدا‬ ‫یەک دو رۆژ بڕواتە س���ەرکارو چاوپۆش���یش‬ ‫لەنیوەدەوامێکی���ش‪ .‬دواجار‪ ،‬دەکاتە ئەوەی‬ ‫بەبێ مانگرتن کەس نەڕواتەوە سەرکارەکەی‪.‬‬ ‫هەڵبەت‪ ،‬لەو ئاس���انکارییەدا‪ ،‬ئامادەکردنی‬ ‫فەرمانبەران���ە بۆ وازهێن���ان‌و دورکەوتنەوە‪.‬‬ ‫بەدەربڕیێنکیتر‪ ،‬حکومەت بەو میکانیزمەی‬ ‫(مانگرتنێکی نەرمی) سازکردوە کە دواجار‬ ‫دەبێتە فاکت‌و راس���تییەک‪ .‬واتە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫مانگرتن‌و توڕەیی راگرێت‪ ،‬بەشێوازیکیتر ئەو‬ ‫ئامانجەیان بۆ دەستەبەر دەکات!‬ ‫دیارە‪ ،‬بەخوێندنەوەی ئاماژە جیاوازەکان‪،‬‬ ‫رەفتاری پیش���خواردوی خەڵ���ک‪ ،‬ئەمجارە‬ ‫تەنه���ا لەناڕەزایی‌و توڕەی���ی‌و هەڵچونێکدا‬ ‫ناوەستێتەوە‪ ،‬بەڵکو لەشەڕەنگێزی‌و ئامادەیی‬ ‫تێکدان‌و تۆڵەکردن���ەوەو پەالمارداندا خۆی‬ ‫دەبینێتەوە‪ .‬مەرجیش نییە ئەم توندوتیژییە‬ ‫لەیەکڕۆژدا بێتەدی‪ ،‬بەڵکو هەمو زەمینەکانی‬ ‫تەقینەوەی گش���تی ئامادەن ب���ۆ هەڵچون‌و‬ ‫هەژانی قوڵ‪ .‬ئەمجارە‪ ،‬وەک هەڤدەی شوبات‬ ‫نیی���ە کە ناڕەزاییەکان فۆرمێکی سیاس���ی‌و‬ ‫گوتارێکی ئۆپۆزیس���یۆنەنایان پێوەدیاربو‪.‬‬ ‫نەخێ���ر‪ ،‬ئەمجارە هەژانەکان لەسەرپش���تی‬ ‫برسیەتی تاودەس���ەنێت‪ .‬چونکە‪ ،‬لەهەناوی‬ ‫کۆمەڵێک قەناعەت���ی خەڵکییەوە دەبزوێت‬ ‫کە قەیرانی دارایی مانای نەبونی پارە نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەنجامی ملمالنێی حزبی‌و س���زادانی‬ ‫یەکترو دەستبەس���ەراگرتنی سەرچاوەکانە‪.‬‬ ‫خەڵکی باوەڕی وایە‪ ،‬کراوەتە دەس���تکەالو‬ ‫قوربانی ملمالنێی بەرژەوەندی قازانجپەرستە‬ ‫بەرپرس���ەکان‪ .‬کۆی مەینەتییەکان ئەنجامی‬ ‫شکس���تی بەڕێوەبردنی واڵت‌و بەرژەوەندییە‬ ‫گشتیەکانە لەپێناو چینێکی دەسەاڵتداردا‪.‬‬ ‫ئێس���تە‪ ،‬خەڵک���ی لەوباوەڕەدای���ە ک���ە‬ ‫سیاس���ەت دژ بەبژێوی���ی‌و گوزەران���ی ئەو‬ ‫دەجوڵێتەوە تا ئەوڕادەی وێنەیەک الی خەڵک‬ ‫دروس���تبوە؛ باردوۆخی هەرێم بەرەو کۆتایی‬ ‫خ���ۆی دەڕوات‪ .‬بەرپرس���ەکانیش لەخەمی‬ ‫کۆکردنەوەی س���امانەکانیان ب���ۆ دەرچون‬ ‫لەواڵت ئامادەکردوە‪ .‬دەش���ێت‪ ،‬تەقینەوەی‬ ‫هاواڵتیان بەجۆرێکی���ش بێت کە هەڵکوتانە‬ ‫سەرماڵی بەرپرس‌و ساماندارەکان‌و تااڵنیان‬ ‫دەکەن‪ .‬جگەلەوەی ئێم���ە نازانین چ بکەرو‬ ‫هێزێکی هەلپەرس���ت لەم دۆخەدا بەڕێوەیە‬ ‫ی���ا لەئەنجامی بێس���ەروبەرییەکاندا لەدایک‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫بێدەرامەتی‌و گرانی‌و ش���ێوانی سیستمی‬ ‫پ���ەروەردەو خوێندن���ی بااڵو تەندروس���تی‪،‬‬ ‫شتێک نییە وابەئاسانی لەالیەن هاواڵتیانەوە‬ ‫پەسەندبکرێت‪ .‬چونکە‪ ،‬شادەماری بژێوین‪.‬‬ ‫ئیدی نەبونی دەرامەتی پێویست راستەوخۆ‬ ‫زەبرێکە لەخێزان‌و هەڕەش���ەیەکی بونەکیی‌و‬ ‫ژینەکییە کە پش���تگوێناخرێت لەالیەن هیچ‬ ‫هاواڵتییەکەوە‪.‬‬ ‫کەوات���ە‪ ،‬ئەگەرچ���ی کاربەدەس���تان‪،‬‬ ‫بێدەنگی خەڵک وەک جۆرێک لەسەقامگیری‬ ‫دەخوێننەوە‪ ،‬بەهەڵە تێدەگەن کە تێکچونی‬ ‫زۆر ئاسانە‪ .‬چونکە‪ ،‬شیرازەی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫ئابوری‌و ئاسایشی سیاسی‌و نیشتمانی ئەمڕۆ‬ ‫لەسەر زەوییەکی فش���ەڵە‪ .‬ئەگەر‪ ،‬هۆکاری‬ ‫دەرەکی نەیڕوخێنێت‪ ،‬لەناوخۆدا بەهەزارالدا‬ ‫دەکەوێت‪.‬‬

‫بەرپرسەكانی ئێمە‬ ‫فوئاد سدیق‬

‫بەرپرس���ەكانی ئێمە چەند بەرەبابێكن‪،‬‬ ‫هەموی���ان ی���ەك بیچمن‪ ،‬كەللەس���ەرێكی‬ ‫روتاو‪ ،‬دەموچاوێكی ترش���اوو هەڵبزڕكاوو‬ ‫رەش���هەڵگەڕاو‪ ،‬هەموی���ان لەنەوەكان���ی‬ ‫قابیلن‪ ،‬لەگەڵ س���ەفاحدا نانیان خواردوەو‬ ‫لەگ���ەڵ حەنبەلی���دا پیاس���ەیان كردوەو‬ ‫لەگ���ەڵ ش���افیعیدا پێكەنی���ون‪ ،‬لەگ���ەڵ‬ ‫وەهابییەكانیش���دا یەكتری���ان ماچكردوەو‬ ‫چونەتە س���ەر گۆڕی ئیبن تەیمییەو لەوێ‬ ‫چاوی���ان بەهیتلەرو مۆس���ۆلینی كەوتوەو‬ ‫لەگەڵی���ان كۆبونەت���ەوە‪ .‬قەزافی نامەی‬ ‫ب���ۆ ناردون‌و موب���ارەك بەس���ەرهاتەكانی‬ ‫ئەم دواییەی خ���ۆی بەگاڵتە ئامێزەوە بۆ‬ ‫گێڕاونەتەوەو س���ەدامیش یاری مش���ك‌و‬ ‫پش���یلەی پێ ك���ردون‪ ،‬چەن���د گوتارێكی‬ ‫حەماس���ی (رۆپس���پێر) یش���یان لەب���ەر‬ ‫كردوەو لەس���ەر كورسی دەسەاڵت چەندین‬ ‫هاوڕێ���ی نزیكی خۆیان لەچەش���نی(جاك‬ ‫دانتۆن)كوش���توە‪ .‬لەكۆمەڵگای رەش‌وروت‬ ‫مڕومۆچ���ن‌و دەیبوغزێنن‌و ب���ە بەردەوامی‬ ‫دەیگەوجێن���ن‌و دەیڕەتێن���ن‪ ،‬رقیش���یان‬ ‫لەخوێندەوارەكان���ەو بەتوندی بەرەنگاریان‬ ‫دەبنەوەو تۆمەتیان بۆ دروس���ت دەكەن‌و‬ ‫هەن���دێ جاریش بەفێڵەحی���زە داركارییان‬ ‫دەكەن‌و تاڕادەی كوش���تنیش‪ ،‬تاكەشتێك‬ ‫تەقدیس���ی بكەن جەهالەت���ە‪ ،‬لەهونەری‬ ‫درۆك���ردن بێ وێن���ەن‌و لەدزیكردنیش���دا‬ ‫داهێنەرن‪ .‬گۆرانیبێژ بەچاوەش ناودەبەن‌و‬ ‫مۆس���یقاژەن ب���ەدۆم‌و ق���ەرەج‌و ش���اعیر‬ ‫بەش���ایەری دیوەخان‌و رقیشیان لەمەوالنا‬ ‫رۆمییەو بەبێ كەسایەتی دەزانن‪.‬‬ ‫بەرپرس���ەكانی ئێمە لەبەه���اری ‪1991‬‬ ‫ب���ەدواوە تائێس���تا بە بەردەوامی باس���ی‬ ‫بەهەش���تمان بۆ دەكەن‪ ،‬كەچی بەردەوام‬ ‫دۆزەخی���ان بۆ دروس���تكردوین‪ ،‬بەردەوام‬ ‫رقی ژەهراوی بەس���ەر حزبی بەرامبەریان‬ ‫دەڕژێنن‪ ،‬وەك بڵێ���ی گوناهباری یەكەم‌و‬ ‫سەرەكی‪ ،‬ئەو بوە كە دۆزەخی بۆ میللەت‬ ‫گرتۆتەوەو ئەگەر ئەو نەبوایە ئێس���تا ئەی‬ ‫میللەت ئێ���وە لەبەهەش���تدا دەژیان‪ ،‬واتا‬ ‫دەیانەوێ بڵێن بائ���ەو كۆمەڵە خەڵكە قڕ‬ ‫بكەی���ن‌و بیانكوژین بۆ ئەوەی ئەو كۆمەڵە‬ ‫خەڵك���ەی تر لەبەختەوەری���دا بژی‪ .‬هەمو‬ ‫چیرۆكەكانی نەوەكانی قابیل ئەوەیە نابێت‬ ‫خەڵك ئاسودە بێت‌و بەردەوام بیرو مێشك‌و‬ ‫پالنیان بۆ ملشكاندن‌و ملشكاندنی خەڵك‌و‬ ‫ژیانی پڕ لەمەینەتییە‪ ،‬ئەمە چ كارەساتێكە‬ ‫روبەڕومان بۆتەوە‪ .‬ئەم بەرپرسانەی ئێمە‬ ‫هەمیش���ە واگۆش���كراون بڵێن ئێمە هەمو‬ ‫ش���تێكین‪ ،‬گەر ئێمە نەبین واڵت سەراوژور‬ ‫دەبێت‪ ،‬قیبلەكەچ دەبێت‪ ،‬گەر ئێمە نەبین‬ ‫میللەتی���ش نابێت‪ ،‬چونك���ە ئێمە هێمای‬ ‫بونی نەتەوەیەكین‪ ،‬ئەمە زمانی رەس���ەنی‬ ‫كوڕەكانی قابیلە‪ .‬لەكاتێكدا بەرپرسەكانی‬ ‫ئێمە تەنها پش���تگیری لەكەس���ە ناپوت‌و‬ ‫بودەڵەو هیچ لەبارنەبوەكان دەكەن‌و رقیان‬ ‫لەكەسە راستگۆ‌و ئازاو دادپەروەرەكانە‪.‬‬ ‫ئەفاڵتون فەلسەفەی لەناو هەناوی شیعرو‬ ‫ئاییندا هێنایە دەرەوە‪ ،‬ئەم بەرپرس���انەی‬ ‫ئێمەش رۆحی شۆڕشگێڕییان لەناو هەناوی‬ ‫راپەڕینی بەه���اری ‪ 1991‬هێنایە دەرەوەو‬ ‫بە بەرچاوی خەڵك‌و هەمو دونیا س���ەریان‬ ‫بڕی‌و جەستەكەشیان بۆگەنی كرد‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئەم بۆنە گەنیوە هەمو هەرێمەكەمانی بەم‬ ‫بۆن���ە قانگ داوە‪ ،‬هیچ س���ەركردەیەكمان‬ ‫نییە ئ���ەم بۆنە گەنیوەی پێ لەناو بچێت‪،‬‬ ‫ئێس���تا ئەم هەرێمە بەدرێژایی مێژوەكەی‬ ‫خۆی زیاتر لەهەمو كاتێك ئێستا پێویستی‬ ‫بەسەركردەیەكی لەخۆبردو نەك مردو هەیە‬ ‫كە هێزی نیشتمانبون‌و نەتەوە بون‌و هێزی‬ ‫كەرامەتمان ب���ۆ بگەڕێنێتەوەو بڵێت ئێمە‬ ‫ئااڵین‌و نەتەوەین‪ .‬بڵێت بەر لەهەمو شتێك‬ ‫ئێمەش مرۆڤین‪.‬‬ ‫بەرپرس���ەكانی ئێمە رقی���ان لەقەڵەم‌و‬ ‫كتێب���ە‪ ،‬بۆی���ە رقیش���یان لەكەس���انی‬ ‫خوێن���دەوارو رۆش���نبیرە‪ ،‬لەجیاتی كتێب‬ ‫چ���ەك هێم���ای پیاوەتیانە ن���ەك كتێب‪،‬‬ ‫چ���ەك هێمایە بۆ مانەوەیان نەك خزمەت‪،‬‬ ‫ش���ەهامەتی خۆی���ان لەلول���ەی تفەنگ‌و‬ ‫لەبەتااڵنبردنی سامانی گشتیدا دەبیننەوە‪،‬‬ ‫ن���ەك لەلێبوردەیی‌و پێك���ەوە ژیان‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەس���ەروبەندی هەڵبژاردنەكانیشدا‪ ،‬رۆژێك‬ ‫سەركردەیەكم نەبینی كتێبی فەیلەسوفێك‬ ‫ب���ەرز بكاتەوەو بڵێ ئ���ەوە بەرنامەی منە‬ ‫ب���ۆ دوای هەڵب���ژاردن‪ ،‬ب���ەاڵم هەموجار‬ ‫دەبینم بەرپرسەكانی ئێمە‪ ،‬لەسەروبەندی‬ ‫هەڵبژاردنەكانا چەك بەرزدەكەنەوەو چەك‬ ‫بەسەر دۆست‌و الیەنگرانیان دابەشدەكەن‪،‬‬ ‫جارێك نەمبین���ی لەجیاتی ئەوەی پەڕۆی‬ ‫حیزبەكەی���ان لەمل���ی خۆی���ان بك���ەن‪،‬‬ ‫وێن���ەی فەیلەس���وفێكی سیاس���ی بخەنە‬ ‫گەردن‌و بەرۆكی خۆیان‪ ،‬ئەوەش���م بینیوە‬ ‫بەرپرسەكانی ئێمە هەندێكجار زەوی گشتی‬ ‫بەسەر خەڵك دابەش���دەكەن‪ ،‬وەك بڵێی‬ ‫ئ���ەم زەوییە موڵكی باوكی بوبێت‪ ،‬ئەمەیە‬ ‫ئەخالق���ی بەرپرس���ەكانی ئێم���ە‪ ،‬ئەمەیە‬

‫ش���ەهامەتی بەرپرس���ەكانی ئێمە‪ ،‬زەوی‬ ‫لەموڵكی گش���تی دەس���ەننەوەو دەیكەن‬ ‫بەموڵكی تایبەت‌و خاوەنداری تایبەت‪ ،‬تۆ‬ ‫س���ەیركە قابیل تەنیا یەك كەسی كوشت‌و‬ ‫تادونی���ا دونیایە كرا بەهێم���ای نەفرەت‌و‬ ‫بكوژی‪ ،‬كەچ���ی ئەم بەرپرس���انەی ئێمە‬ ‫هەمو رۆژێ خەڵك دەكوژن‌و كەچی هێشتا‬ ‫نەبونەتە رەمزی بێ ئاكاری‌و س���تەمكاری‌و‬ ‫تاوانب���اری‪ ،‬زەوی گش���تی لەخەڵ���ك‬ ‫دەس���ەننەوەو بەس���ەر پیاوە بودەڵەو بێ‬ ‫نمودەكانی خۆیانی دابەش دەكەن‪ ،‬كەچی‬ ‫هێش���تا نەكراون بەهێم���ای گەندەڵی‪ ،‬من‬ ‫دەزان���م رۆژێك دادێت ئەم بەرپرس���انەی‬ ‫ئێم���ە دەبێ���ت گۆڕس���تانی تایبەتیان بۆ‬ ‫دروس���تبكرێت‪ ،‬وەك چۆن دوای شۆڕشی‬ ‫فەڕەنس���ا خەڵك هات گۆڕی (میرابۆ) یان‬ ‫لەریزی تێكۆش���ەراندا گواستەوەو بردیان‬ ‫ئاگریان لەجەس���تەكەی بەردا تائێس���ك‌و‬ ‫پروسكەكەی بو بەخەڵوز‪ ،‬زۆری دیكەشیان‬ ‫برد لەڕیزی خائین‌و خۆفرۆشانیان شاردەوەو‬ ‫لەوالیش���ەوە گۆڕی (ڤۆلتێر)و (جان جاك‬ ‫رۆس���ۆ)یان هەڵكەن���دو بردیان���ن لەریزی‬ ‫تێكۆش���ەرو نەمرانیان ش���اردەوە‪ ،‬رۆژێك‬ ‫دێت لەم هەرێمەی ئێمەش بەرپرس���ەكانی‬ ‫ئێمە وایان بەسەردێت‪ ،‬هیچ گومانێكم لەوە‬ ‫نیی���ەو دڵنیام‪ ،‬چونكە میللەت هەر چەندە‬ ‫دواكەوت���وش بێت‪ ،‬ب���ەاڵم جیاوازییەكانی‬ ‫نێوان خەڵك‌و بەرپرس���ەكانمان دەزانێت‪،‬‬ ‫خەڵ���ك هەرچەن���دە نەخوێندەواریش بێت‬ ‫بەاڵم ئەوی���ش ئینس���انەو دەزانێت پیاوە‬ ‫خوێندەوارو نیش���تمانپەروەرو شۆڕشگێڕە‬ ‫راس���تەقینەكانمان كێ بون‌و دزو گەندەڵ‌و‬ ‫بكوژو كوڕەكانی قابیلیش كێ بون‪.‬‬ ‫زۆرێك ل���ەو بەناو بەرپرس���انەی ئێمە‬ ‫حەزی���ان لێب���وە خەڵكان���ی دەوروبەریان‬ ‫بكوژرێن‌و ش���ەهید ببن تا لەس���ەر مەرگ‌و‬ ‫خوێنی خزم‌و دۆس���ت‌و هاوسەنگەرەكانیان‬ ‫دڵسۆزی خۆیان نیشان بدەنەوەو پلەیەك‬ ‫دو پلەبەرزتر بكرێنەوە‪ ،‬ئەوەندە ترسنۆك‌و‬ ‫بێ شەهامەت‌و بێ غیرەتیش بون تەنانەت‬ ‫نەیانتوانی���وە تەرمی هاوخوێ���ن‌و هاوڕێ‬ ‫هەرە نزیكەكانی خۆیش���یان قورتار بكەن‪،‬‬ ‫نمونەكان یەكجار زۆرن لەمبارەیەوە‪ ،‬ئەمە‬ ‫دۆخی سیاسی‌و حیزبایەتییە لەم هەرێمەی‬ ‫ئێم���ەدا‪ ،‬ژینگەی سیاس���ی‌و كۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫پەروەردەی ئەوجۆرە كەسانە تەواو شێواوەو‬ ‫ئیدی ناتوانن وەك مرۆڤ بەسادەیی بژین‪،‬‬ ‫ئاخر ئەو بەرپرس���انە باری دەرونیش���یان‬ ‫تەواو شێواوەو تێكچوە‪ ،‬سەیركە تەنانەت‬ ‫ئەوەندە بێ ش���ەرم‌و بێ ئ���اكارن لەكاتی لەگەڵ بەڕێوەبەری تیڤیی���ەكان بەردەوام‬ ‫چاوپێكەوتنێكی تیڤیدا ئەو هەمو درۆیانە لەتەلەفۆنكردندان‌و ماستاوی خەستیان بۆ‬ ‫دەگوازنەوەو وەك بڵێی خەڵك نایزانێت!! دەگرنەوە‪ ،‬هێندە زمانلوسن لەماستاوكردن‬ ‫لێرە مەبەس���تم تەنیا یەك حزب‌و دو حزب باش���ترین مەرایی‌و مامەحەمی���ی دەزانن‪،‬‬ ‫نییە‪ ،‬بەگش���تی ئەمە حاڵی بەرپرسەكانی چونكە بەردەوام بۆ بەرپرسەكانی لەخۆیان‬ ‫ئێمەیە لەهەرێمی كوردستاندا‪ .‬ئێستا ئەو س���ەروتر ئەو زمانلوس���ییە بەكاردەهێنن‌و‬ ‫بەرپرسانەی ئێمە بەردەوام لەجیاتی هەمو كلكەلەقێی���ان بۆدەك���ەن‪ .‬لەس���اڵڕۆژی‬ ‫شتێك تەنیا مێشك‌و خەم‌و خەوو خەیاڵیان دامەزراندنی تیڤییەكاندا‪ ،‬تەنیا بەرپرسەكان‬ ‫لەسەر ملش���كاندنی خەڵكەو هیچی دیكە‪ ،‬ب���ۆ پیرۆزبایی دەچ���ن‪ ،‬چونك���ە دەزانن‬ ‫شەوان كە دەچنە سەر سیسەمەكەیان بۆ لەس���ەر شاش���ەی تیڤییەكە دەردەكەون‪،‬‬ ‫نوس���تن‪ ،‬تابەرەبەیان خەویان لێناكەوێت ئ���ەو بەرپرس���ە گەندەاڵن���ە بەڕێوەبەری‬ ‫چونكە مێشكیان تەنیا بەم‌و بەو سەرقاڵە تیڤییەكانیشیان گەندەڵ‌و تەمبەڵ كردوە‪،‬‬ ‫كە چ���ۆن ملی ئەم‌و ئەو بش���كێنن! چۆن دەنا لەساڵیادی دامەزراندنی تیڤییەكاندا‪،‬‬ ‫ئەویتر دەمكوت بك���ەن‌و چۆن ئەویتریش پێویس���تە خەڵك���ی رەش‌و روت بێ���ن بۆ‬ ‫پەش���یمان بكەنەوەو ئەویدیكەش پاكانەی پیرۆزبای���ی‌و دەستخۆش���ی لەكارمەن���دە‬ ‫لێوەربگیرێ���ت‪ ،‬بەكورتی ئەمە بۆتە ئاكارو ماندونەناسەكان بكرێت‪ ،‬نەك ئەو بەرپرسە‬ ‫گەندەاڵنە‪ ،‬بەڕێوەبەرێكی تیڤیش���م نەبینی‬ ‫خوی بەرپرسەكانمان‪.‬‬ ‫بەرپرس���ەكانی ئێمە كاتێك دەچنە سەر بڵێ ئیمس���اڵ تەنیا پێش���وازی لەخەڵكی‬ ‫شاش���ەی تیڤییەكان‪ ،‬خۆی���ان وەك بوك رەش‌وڕوت���ی هەرێمەك���ەم دەك���ەم‪ ،‬نەك‬ ‫دەڕازێننەوە‪ ،‬میكیاجێكی زۆر لەپێس���تی بەرپرس���ەكان‪ ،‬بەداخەوە بەرپرسەكانیش‬ ‫رومەتە بەلۆچەكانی���ان دەدەن‪ ،‬برۆكانیان لەس���بەینەكەیەوە خۆی تیفتیفە دەكات‌و‬ ‫بەجۆرێك دەستكاری دەكەن‪ ،‬تەنیا تاتۆیان چەند كارمەندێكی ل���ەدەرەوە داناوە هەم‬ ‫نەكردوە‪ ،‬پرچی سپی‌و قان قانیان بەبۆیەی بۆ پێشوازی بەرپرسەكان‌و هەم بۆ ئەوەی‬ ‫رەش تۆخ دەكەن‪ ،‬لەوەش س���ەیرتر چەند ئاگاداریشی بكەنەوە كە ئاخۆ كام بەرپرس‬ ‫وش���ەیەك وەك توتی دەڵێنەوە‪ ،‬مۆدێرنە‪ ،‬دەگاتە بارەگای تیڤییەكەی تاپێشوازییەكی‬ ‫پۆس���تمۆدێرنە‪ ،‬دیموكراس���یەت‪ ،‬ماف���ی زۆر گەرم���ی ل���ێ ب���كات‪ ،‬لەڕاس���تیدا‬ ‫زۆرینە‪ ،‬مافی مرۆڤ‌و‪...‬هت���د‪ ،‬لەكاتێكدا بەرپرس���ەكانی ئێمە رێك ئەو قس���ەیەی‬ ‫ناتوان���ن دو خول���ەك لەس���ەر مۆدێرن���ە عەلی وەردی بەسەریاندا جێبەجێدەكرێ كە‬ ‫قس���ە بكەن‌و ناش���زانن ه���ۆكاری هاتنی دەڵێت جەلالدەكان لەبەرانبەر هی لەخۆیان‬ ‫پۆستمۆدێرنە چی بو لەبەرامبەر مۆدێرنە‪ ،‬بچوكتر شێرن‪ ،‬لەبەرانبەر هی وەكو خۆیان‬ ‫خۆی���ان گێل كردوە (لەبنەڕەتیش���دا هەر رێویین‪ ،‬لەبەرانبەر هی لەخۆیان گەورەترو‬ ‫گێلن) كە مافی م���رۆڤ لەم هەرێمە چۆن بەهێزتر مشكن‪.‬‬ ‫بەرپرس���ەكانی ئێمە دۆخێك���ی هێندە‬ ‫رۆژانەو شەوانە خەڵك چۆن بەلێشاو ئەتك‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بێگومان ناش���زانن قواڵییەكانی ئاڵۆزیان ب���ۆ دروس���تكردوین‪ ،‬تەنیا ئەو‬ ‫مافی مرۆڤ چییەو دیموكراس���ی كە مافی پرسیارە نەفرەتیانەی بۆیان دروستكردوین‪،‬‬ ‫زۆرینەیە ئەوە پێناسەیەكە ‪ 2500‬ساڵ هی لەرۆژگارێكی وەكو ئێس���تادا بەقەد هەمو‬ ‫پێش ئێستایە‪ ،‬ئێس���تا دیموكراسی واتاو پرس���یارە نەفرەتییەكانی ئەم گەردونەیە‪،‬‬ ‫بنەماو لێكدانەوەی نوێی نەقش���كردوە‪ ،‬كە شتێكیان بۆ كەس نەهێشتۆتەوە نەبوبێتە‬ ‫بەرپرسەكانمان هەر نەیانبیستوە‪ .‬زۆریش پرس���یارێكی نەفرەت���ی‪ ،‬وەك چ���ۆن زۆر‬ ‫عاش���قی ناووناوبانگ���ن‪ ،‬لەكاتێكدا بەهۆی ج���اران دەوترێت ش���یعری رۆمانتیك یان‬ ‫ئەو ناوبانگەیانەوە بەت���ەواوی كەوتونەتە بەشێوە كالس���یكییەكەی دەوترێ شیعری‬ ‫پەراوێزی كۆمەڵگا‪ ،‬چونكە ناوبانگەكەیان كۆنەپەرس���تانە زۆر بەهێزت���رو جوانت���رە‬ ‫لەس���ەر بنەمای خۆشەویس���تی‌و داهێنان لەشیعری شۆڕشگێڕی‪ ،‬ئاوەهاش بەدرێژایی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو بنەمای ناوبانگەكەیان دزینی مێژو پی���اوە س���تەمكارەكان بەهێزتربون‬ ‫س���امانی خەڵك‌و ئازارگەیاندن بەخەڵكە‪ ،‬لەپیاوە دادپەروەرەكان‪ ،‬رەنگە كەس���مان‬ ‫ئەو بەرپرس���انە فەلسەفەی (ئەپیقۆر)یان بەق���ەد مایكاڤیل���ی ئەوەم���ان ال رون‬ ‫دەرب���ارەی ناوبان���گ نەخوێندۆتەوە‪ ،‬بۆیە نەبێت‪ ،‬چونك���ە مایكاڤیلی بەچاوی خۆی‬ ‫بەردەوام هەڵپەیانە زیاتر بناسرێن‪ ،‬لەگەڵ بینیب���وی كە چۆن (س���اڤۆنارۆال) بەهۆی‬ ‫پەیامنێری تیڤییەكان پەیوەندیان باشدەكەن نەرم‌ونیانییەكەی���ەوە س���وتێنرا‪ ،‬بێگومان‬ ‫تابیانبەنە س���ەر شاش���ەی تیڤییەكەیان‪ ،‬ساڤۆنارۆال زاڵم‌و ستەمكار بوایە دەستگیر‬

‫بەرپرسەكانی ئێمە‬ ‫كاتێك دەچنە سەر‬ ‫شاشەی تیڤییەكان‬ ‫خۆیان وەك‬ ‫بوك دەڕازێننەوە‬ ‫میكیاجێكی زۆر‬ ‫لەپێستی رومەتە‬ ‫بەلۆچەكانیان دەدەن‪،‬‬ ‫برۆكانیان بەجۆرێك‬ ‫دەستكاری دەكەن‪،‬‬ ‫تەنیا تاتۆیان نەكردوە‬ ‫پرچی سپی‌و قان‬ ‫قانیان بەبۆیەی‬ ‫رەش تۆخ دەكەن‬ ‫لەوەش سەیرتر‬ ‫چەند وشەیەك وەك‬ ‫توتی دەڵێنەوە‪،‬‬ ‫مۆدێرنە پۆستمۆدێرنە‬ ‫دیموكراسیەت‬ ‫مافی زۆرینە‪ ،‬مافی‬ ‫مرۆڤ‌و‪ ...‬هتد‬

‫نەدەكرا‪ ،‬نەشدەسوتێنرا‪.‬‬ ‫لەمێژودا زۆرن ئەوانەی خزمەتی پاشای‬ ‫دیكتاتۆرو ملهوڕیان كردوە‪ ،‬لەبەناوبانگترین‬ ‫فەیلەسوفەوە تابەناوبانگترین هونەرمەند‪،‬‬ ‫لەهۆب���زو مایكیاڤیل���ی‌و كان���ت‌و هیگڵ‌و‬ ‫فیختەوە تا سلڤادۆر دالی‪ ،‬هیگڵ چەپڵەی‬ ‫بۆ ناپلیۆن لێداوە‪ ،‬سلڤادۆر دالیش چەپڵەی‬ ‫بۆ فاش���یزم لێداوەو بەهیتلەریش سەرسام‬ ‫بوە‪ ،‬هەر لەسەر ئەو چەپڵەیە بو ئەندریە‬ ‫پریتۆنی دامەزرێنەری سوریالیوم سلڤادۆر‬ ‫دالی لەڕیزی س���وریالییەكان دەركرد‪ ،‬هیچ‬ ‫فەیلەس���وفێك بەقەد مارك���س بەرەنگاری‬ ‫س���تەمكاری نەبوەوە‪ ،‬بۆی���ە لەئەڵمانیاو‬ ‫بەلجیكاو فەڕەنس���اش جێگای نەدەبوەوەو‬ ‫ئەڵمانیا گوش���اری دەخس���تە سەر واڵتان‬ ‫بۆ تەس���لیمكردنەوەی‌و ب���ەردەوام داوای‬ ‫دەكردەوە‪ ،‬تا ماركس بەناچاری سیاسی‌و‬ ‫ئابوری‪ ،‬دواجار لەبەریتانیا نیش���تەجێ بو‬ ‫هەرلەوێش م���رد‪ .‬هیچ فەیلەس���وفێكیش‬ ‫بەق���ەد ماركس بەڕەنگاری فەیلەس���وف‌و‬ ‫هزرڤانەكانی س���ەردەمی خ���ۆی نەبوەوە‪،‬‬ ‫هەر لەسان س���یمۆن‌و هیگڵ‌و باكۆنینەوە‬ ‫تا پرۆدۆن‌و رۆب���ەرت ئۆین‌و لۆیس بالنك‌و‬ ‫ش���ارلس هال‌و شاڕل فۆریەو زۆری دیكە‪..‬‬ ‫ئەفالتون‌و ئەرستۆ فەلسەفەیان بەالڕێدا برد‪،‬‬ ‫فەلسەفە لەناو سروشتدا خوڵقا‪ ،‬كەچی ئەو‬ ‫دو فەیلەس���وفە بردیانەوە ناو میتافیزیقاو‬ ‫فەلسەفەیان پڕ كرد لەمیتافیزیقا‪ ،‬ئەپیقۆر‬ ‫زو زەنگی ئەو مەترسییەی لێدا‪ ،‬بەاڵم دوای‬ ‫دو هەزار(‪ )2000‬س���اڵ ئینجا داڤید هیوم‬ ‫ئەو زەنگەی بەدەنگێكی بەرزتر لێدایەوەو‬ ‫هی���وم بو وایكرد نیچ���ەو ماركس بەقوڵی‬ ‫بچنە ناو ئەو باسەوە‪ ،‬بەاڵم تا كات‌و ساتی‬ ‫نیچە فەلسەفە هەر بەمیتافیزیقاوە مایەوەو‬ ‫خ���ۆی راگرت‪ ،‬ب���ەاڵم نیچە فەلس���ەفەی‬ ‫بەتەواوی لەمیتافیزیق���ادا بەتاڵ كردەوەو‬ ‫بەچەكوشەكەی بردییەوە الی هیراكلیتس‪.‬‬ ‫هەر نیچە یەكەم فەیلەس���وف بو سوقراتی‬ ‫بەترس���نۆك ن���اوزەد ك���ردو دژایەت���ی‬ ‫ئەفالتونیش���ی بەتوندی كردو ئەرستۆیشی‬ ‫خستە پاڵ ئەفالتونەوە‪.‬‬ ‫كورد لەم هەرێمە هەمیشە خەیاڵی لەسەر‬ ‫ئەوەیە كە ب���ەرەو دەوڵەتب���ون دەڕوات‪،‬‬ ‫كەچی بیر لەوە ناكەنەوە بەرەو دەوڵەتبون‬ ‫دەبێت ئەو پرسیارە نەفرەتیانەی هەمومانی‬ ‫گێ���ژ كردوە لەگ���ۆڕی بنێی���ن‌و كۆمەڵێك‬ ‫پرس���یاری نەفرەتی دیكە دروستبكەینەوە‬ ‫كە ئایندەیەكمان پێنیش���ان بدات‪ ،‬سەراب‬ ‫نەبێت‪ ،‬بەڵكو بەختەوەری تێدا مس���ۆگەر‬ ‫كرابێ���ت‪ .‬ك���ورد دەیەوێ���ت بەبیچمێكی‬ ‫دەمامكدراوەوە ب���ەرەو دەوڵەتبون بڕوات!‬ ‫یان بەجەس���تەیەكی تەمب���ەڵ‌و گەندەڵ‌و‬ ‫جەس���تەیەك لەچەشنی ئاژەڵ ئا بەمجۆرە‬ ‫ب���ەرەو دەوڵەتب���ون دەڕوات‪ ،‬ئاخر چۆن‬ ‫ئ���اژەڵ نین‪ ،‬كوا فیكرو فەلس���ەفەكەمان‪،‬‬ ‫ك���وا توێژین���ەوە بەهادارەكانم���ان‪ ،‬كوا‬ ‫كتێب���ە بەناوبانگەكانمان ك���ە كۆمەڵگای‬ ‫جواڵندبێت‪ ،‬چۆن تەمبەڵ نین‪ ،‬كەس���مان‬ ‫حەزناكەی���ن كاری جی���دی بكەی���ن بەاڵم‬ ‫حەزم���ان لەموچەیەكی ش���اهانەیە‪ ،‬چۆن‬ ‫گەندەڵ نین‪ ،‬بزان���ە چ داهێنانێك لەدزی‌و‬ ‫تەخش���ان‌و پەخش���انكردنی س���امانی‬ ‫نیشتمانی دەكرێ‪ ،‬نەك تەنیا لەنەوتەكەی‬ ‫تەنان���ەت لەزەوییەكەیش���ی‪ ،‬ك���ورد لەم‬ ‫هەرێم���ە درەنگ دەیبیس���ێت‌و درەنگیش‬ ‫دەیبینێت‪ ،‬پێش ئەوەی نەوت دەربهێنرێت‪،‬‬ ‫زەوییەكانم���ان لەخاوەنداری گش���تییەوە‬ ‫دەكران بەخاوەنداری تایبەت‪ ،‬كەچی كەس‬ ‫نوقەیەكی لێوە نەدەهات‪ ،‬ئەوە دو س���اڵە‬ ‫موچە بڕاوە بۆیە هاواری لێهەستاوە‪ ،‬دەنا‬ ‫وەك ئەس���حابی كەهفی لێهاتبو‪ ،‬لەگوێی‬ ‫گادا نوس���تبو‪ .‬میللەتێك ئابەمجۆرە بێت‬ ‫چۆن دەتوانێ���ت بەرەو دەوڵەتبون بڕوات‪.‬‬ ‫ئێم���ە لەم هەرێم���ە زۆر داماوین نەك هەر‬ ‫فیكرو فەلسەفەیەكمان بۆ ژیانی خۆمان پێ‬ ‫نەبوە‪ ،‬تەنانەت ئایینەكەشمان نەقڵە نەك‬ ‫ئەق���ڵ‪ ،‬نەقڵێك كە لێی تێنەگەیش���توین‪،‬‬ ‫بەپێچەوان���ەی ئایینەكان���ی دیكەی وەك‬ ‫بودایی‌و كۆنفۆشیۆس‌و‪ ..‬هتد كە توانییان‬ ‫هێزێ���ك بدەن���ە ب���ەر گەالن���ی هیندی‌و‬ ‫چینییەكان‪ ،‬ئێس���تا ئایین نەك هیچ هێزی‬ ‫پێنەداوین بەڵكو ئەو هێزەی هەش���مانبوە‬ ‫لێی زەوت كردوین‪.‬‬ ‫بەرپرسەكانی ئێمە ئەقڵیان بچوكە‪ ،‬دەنا‬ ‫زۆر واڵتی زۆر دواكەوتو بەهۆی ئەقڵمەندی‬ ‫س���ەركردەكانیان توانیان هەن���گاوی زۆر‬ ‫گەورەی مێژویی ببڕن‪ ،‬نمونەی سەنگافورە‪،‬‬ ‫سەنگافورە بێ دەرامەتترین واڵت بو‪ ،‬مالیزیا‬ ‫خۆی دەریكردو س���ەنگافورە بەناچاریی‌و‬ ‫دور لەخواس���تی خۆی سەربەخۆیی خۆی‬ ‫راگەیاند‪ ،‬بەاڵم (لی كوان یو) س���ەرۆكێك‬ ‫بو توانی لەماوەیەكی كەمدا س���ەنگافورە‬ ‫بباتە ری���زی جوانترین‌و پێش���كەوتوترین‬ ‫واڵتان���ی دونی���ا‪ ،‬لەكاتێكدا س���ەنگافورە‬ ‫جگ���ە لەزۆن���گاو خاوەنی هی���چ داهاتێك‬ ‫نەبو‪ ،‬بەاڵم چەند س���اڵێك پێش ئێس���تا‬ ‫سیستەمی پەروەردەی سەنگافورە لەسەر‬ ‫ئاس���تی هەمو واڵتانی دونیا پلەی یەكەمی‬ ‫بەدەس���تهێنا‪ .‬ئەگەر لی كوان یو نەبوایە‪،‬‬

‫دور نەبو دۆخی س���ەنگافورە زۆر لەدۆخی‬ ‫فلیپین‌و بەنگالدیش‌و ئەس���یوپیاو سۆماڵ‬ ‫خراپتر بوایە‪ ،‬ئا لێرەدایە س���ەركردە رۆڵی‬ ‫مێژویی دەبینێ���ت‪ ،‬ئەگەر فالدیمێر پۆتین‬ ‫نەبوایە دور نەبو روسیا تائێستاش بەهۆی‬ ‫قات‌و قڕی‌و شەڕی ناوخۆی وەك چیچان‌و‪..‬‬ ‫هتد بینااڵندایە‪ ،‬رۆبل وەك عانەی سوتاوی‬ ‫لێهاتبو‪ .....‬بەاڵم پۆتین توانی لەماوەیەكی‬ ‫زۆر كەمیشدا روس���یا بگەیەنێتەوە ئاستی‬ ‫واڵت���ە هەرە زلهێزەكان‌و ئەوەتا لەس���وریا‬ ‫تەح���ەدای ئەمریكاو ئەوروپایش���ی كرد‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم بەرپرس���ەكانی ئێمە‪ ،‬ئ���ەم هەمو‬ ‫س���امانە نیش���تمانیەی هەمانبو‪ ،‬هەمویان‬ ‫حەپەللوش كردو وەكو گا هەڵیانلوش���ی‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئێم���ە نازانین نەوت دەفرۆش���ین‬ ‫یان ن���ەوت دەكڕین‪ ،‬چونك���ە ئەگەر یەك‬ ‫دڵۆپ نەوتیش���مان نەبوایە رەنگە ئەوەندە‬ ‫قەرزارو مایەپ���وچ نەبوینایە‪ .‬ئەمە حاڵی‬ ‫بەرپرس���ەكانی ئێمەیە‪ ،‬خەڵ���ك موچەی‬ ‫پێنادرێت‪ ،‬بەاڵم بەرپرسەكانی ئێمە خاوەنی‬ ‫سەدان‌و هەزاران ملیۆن دۆالرن‪ ،‬كارەساتی‬ ‫گ���ەورە ئەوەیە هەندێك ل���ەو ملیاردێرانە‬ ‫تەنیا یەك رۆژیش بۆ كوردو كوردس���تان‬ ‫خەباتیان نەكردوەو تاپێش راپەڕینی‪1991‬‬ ‫جاش بون‪ ،‬ئێستاش هەق‌و حیسابی دۆالرە‬ ‫زۆرو زەوەندەكانی���ان پێ ناكرێت‪ .‬كۆریای‬ ‫باكورو باشور هەر یەك واڵت بو‪ ،‬ئێستاش‬ ‫ه���ەر بەهەمان ن���او ماونەت���ەوە‪ ،‬كەچی‬ ‫پێش���كەوتنی كۆریای باش���ور لەبەرامبەر‬ ‫كۆری���ای باكور هەر ب���ەراورد ناكرێ‪ ،‬ئەم‬ ‫دەس���تكەوتە گەورەیە مان���ای ئەوە نییە‬ ‫گەل���ی كۆریای باش���ور لەگەل���ی كۆریای‬ ‫باك���ور ئەقاڵنیتر ب���ون‪ ،‬نەخێ���ر‪ ،‬بەڵكو‬ ‫س���ەركردەكانی كۆریای باش���ور ئەقاڵنیتر‬ ‫ب���ون لەهی كۆریای باك���ور‪ ،‬بۆیە كۆریای‬ ‫باش���ور توانی ئاوەها پێش���بكەوێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫كە باری ئابوری‌و پەروەردە پێش���كەوت‪،‬‬ ‫بێگوم���ان كۆمەڵ���گاش وردە وردە چاوی‬ ‫دەكرێتەوەو پێشدەكەوێت‪ .‬ئاخر كۆمەڵگا‬ ‫چۆن پێش���دەكەوێت لەكاتێكدا تائێس���تا‬ ‫یەك حزبی سیاس���ی لەهەرێمی كوردستان‬ ‫تەنان���ەت یەك بەرپرس���ی سیاس���ی لەم‬ ‫هەرێمەی ئێمەدا نییە خاوەنی كولتورێكی‬ ‫رۆش���نگەری بوبێ���ت‪ ،‬یەك دام���ودەزگای‬ ‫رۆش���نبیریی ئەكتیڤم���ان نیی���ە‪ ،‬كوا ئەو‬ ‫بەرپرس���انەی خۆیان بەكەس���ایەتییەكی‬ ‫مەدەنی ناوزەد دەكەن‌و لەگەندەڵی‌و دزی‌و‬ ‫لەبەتااڵنبردنی سامانی نیشتمانی نەگالبن‪.‬‬ ‫ئێستا لەس���ایەی ئەو بەرپرس���انەوە ئەو‬ ‫ئیدارەی���ەی پێكمانهێنابو‪ ،‬وا ئازادییەكانی‬ ‫بەرتەس���كتر دەبێتەوە‪ ،‬برس���ی‌و هەژاری‬ ‫وەك���و ڤای���رۆس‌و كولێرا بەن���او خەڵكیدا‬ ‫باڵودەبێت���ەوە‪ ،‬منداڵە كوردێك ئەمڕۆ لەم‬ ‫هەرێمە لەدای���ك ببێت‪ ،‬تا دەمرێت دەبێت‬ ‫باج���ی دزییەكانی ئ���ەو بەرپرس���انەمان‬ ‫بداتەوە ك���ە هەرێمەكەمانیان لەناو قەرزو‬ ‫بەتااڵنب���ردن نغ���رۆ ك���ردوە‪ ...‬ئێمە لەم‬ ‫هەرێمە پێویس���تمان بەیەك گاندی هەبو‪،‬‬ ‫بەاڵم نەبو‪ ،‬گاندی ئەوكاتەی كەسێك درایە‬ ‫بەر گوللەو خوێن���ی لەبەر دەڕۆی‪ ،‬گاندی‬ ‫وتی‪ :‬هەڵ���ەی من ئەوەبو ك���ە نەمتوانی‬ ‫هەمو خەڵكەكە فێری خۆشەویستی بكەم‪.‬‬ ‫ئەمەیە س���ەركردە‪ .‬بەرپرس���ەكانی ئێمە‬ ‫زۆربەی ه���ەرە زۆریان لەنێ���و خێزانێكی‬ ‫فاش���یلدا دەژی���ن‪ ،‬بەرپرس���ێك نەتوانێ‬ ‫خێزانێ���ك بەڕێوە ببات چ���ۆن دەتوانێت‬ ‫نەتەوەی���ەك‌و نیش���تمانێك بەڕێوە ببات‪،‬‬ ‫ئاخ���ر پەروەردەكردن‌و رزگاركردنی خێزان‬ ‫بەقەد رزگاركردنی نیشتمان سەختە‪ ،‬بگرە‬ ‫سەختتریشە‪ .‬بەرپرس���ەكانی ئێمە بۆیان‬ ‫بچێتە سەر هاوش���ێوەی حوكمی كالیگۆال‬ ‫دەبن‪ ،‬كالیگۆال پۆس���تی س���یناتۆری دابو‬ ‫بەئەسپەكەی خۆی‌و س���وكایەتی بەهەمو‬ ‫ئەو یاس���او رێس���ایانە دەكرد كە پێش���تر‬ ‫خەڵك رێزی لێدەگرت‪.‬‬ ‫بەرپرس���ەكانی ئێمە بەردەوام بەگوفتار‬ ‫وەك توتی لەس���ەر شاش���ەی تیڤییەكان‌و‬ ‫دیمان���ە رۆژنامەوانییەكانیان���دا باس���ی‬ ‫بەرژەوەندی گشتی‌و ئایندەی كوردستان‌و‬ ‫س���ەربەخۆیی دەكەن‪ ،‬كەچ���ی هەمو كارو‬ ‫كردەوەكانیان دژی بەرژەوەندی گش���تی‌و‬ ‫س���ەربەخۆیی‌و ژیانێك���ی ئاس���ودەیە بۆ‬ ‫خەڵكی هەرێم‪ ،‬هەمو ژیان‌و كردەوەكانیان‬ ‫چاوتێبڕینە لەسامانی نەوت‌و كۆكردنەوەو‬ ‫كەڵەكەكردن���ی دۆالرە بەس���ەر یەكدیداو‬ ‫لەپێناو پتڕۆدۆالرا چاویان لەهەمو كێش���ە‬ ‫رەواكان���ی نەتەوەیەك نوقان���دوە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫نەوت‌و قۆرخكردنی بازرگانی‌و پەرەسەندنی‬ ‫گەندەڵی‪ ،‬شوناس���ی نەتەوەیی‌و نیشتمانی‬ ‫تەنی���ا لەس���ەر روی دۆالرەكانیاندا رەنگی‬ ‫گرتوە‪ ،‬بۆیە بەرپرسەكانی ئێمە نەك هەر‬ ‫لەئاس���تی كێش���ە نەتەوەیی‌و نیشتمانی‌و‬ ‫كێشە كۆمەاڵیەتییەكانیشدا نین‪ ،‬بگرە ئەو‬ ‫بەرپرس���انەی ئێمە هۆكاری سەرەكین بۆ‬ ‫قوڵكردنەوەو زۆرتركردنی كێشە نەتەوەیی‌و‬ ‫نیشتمانی‌و كۆمەاڵیەتی‌و دەرونییەكان‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫‪17‬‬

‫له‌كوردستان (‪ )169‬تاقانه‌ی‌ جینۆساید هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان (‪)169‬‬ ‫تاقانه‌ی‌ جینۆسایدی‌ ئه‌نفال‌و‬ ‫كیمیاباران هه‌ن‪ ،‬كه‌ پێنج كه‌سیان‬ ‫له‌ژیاندا نه‌ماون‌و سێ‌ كه‌سیشیان‬ ‫مه‌سیحین‪ .‬ئه‌و تاقانانه‌ش‬ ‫به‌هه‌مویان زیاتر له‌هه‌زار كه‌سیان‬ ‫بوه‌ته‌ قوربانی‌‪ ،‬زۆرینه‌شیان‬ ‫خێزانیان دروستكردۆته‌وه‌و له‌ئێستادا‬ ‫به‌پیشه‌ی‌ جۆراوجۆره‌وه‌ سه‌رقاڵن‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی‌ راب����ردو كتێبی‌ تاقانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫جینۆس����اید له‌كوردس����تانی‌ نوسه‌رو‬ ‫رۆژنامه‌نوس ئیس����ماعیل هه‌ناره‌یی‌‪،‬‬ ‫كه‌وته‌ ب����ازاڕه‌وه‌‪ .‬كتێبه‌ك����ه‌ ئامار‪،‬‬ ‫چی����رۆك‪ ،‬ژیاننام����ه‌‪ ،‬به‌ڵگه‌نام����ه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رجه‌م ئ����ه‌و ك����چ‌و كوڕان����ه‌ی‌‬ ‫له‌پرۆس����ه‌كانی‌ ئه‌نفال‪ ،‬كیمیابارانی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬جینۆسایدی‌ بارزانییه‌كاندا‬ ‫له‌خێزانه‌كانیاندا به‌ته‌نها ده‌ربازبون‪،‬‬ ‫له‌خۆگرتوه‌‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ ئاماره‌كان����ی‌ كتێبه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌سه‌رانسه‌ری‌ كوردس����تاندا (‪)169‬‬ ‫تاقانه‌ی‌ جینۆساید هه‌ن‪ ،‬كه‌ (‪)1051‬‬ ‫ئه‌نفالكراوی����ان هه‌ی����ه‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫تاقانان����ه‌ش له‌ئێس����تادا خێزانی����ان‬ ‫دروس����تكردۆته‌وه‌‪ ،‬ژماره‌ی‌ ئه‌ندامانی‌‬ ‫خێزانه‌كانی����ان له‌ئێس����تادا ده‌گات����ه‌‬ ‫(‪ )1015‬كه‌سن‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ دابه‌ش����بونی‌ ره‌گ����ه‌زی‌‬ ‫تاقانه‌كان‪ ،‬له‌سه‌رانسه‌ری‌ كوردستاندا‬ ‫(‪ )52‬تاقانه‌ی����ان له‌ڕه‌گ����ه‌زی‌ مێن‪،‬‬ ‫زۆرینه‌یان خوێندنیان ته‌واونه‌كردوه‌و‬ ‫له‌ئێس����تادا كابان����ی‌ ماڵ����ن‪ .‬هه‌رچی‌‬ ‫تاقانه‌كانیش����ه‌ كه‌ له‌ڕه‌گه‌زی‌ نێرن‪،‬‬ ‫زۆرینه‌یان س����ه‌رقاڵی‌ ئ����ه‌م كارانه‌ن‪:‬‬ ‫پێش����مه‌رگه‌یاتی‌‪ ،‬پۆلیس‪ ،‬ئاسایش‪،‬‬ ‫فه‌رمانبه‌ر‪ ،‬یاخود كاس����بی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر كه‌می����ان خوێندنیان‬ ‫ته‌واوك����ردوه‌‪ .‬ته‌نه����ا ی����ه‌ك تاقانه‌‬ ‫له‌س����نوری‌ گه‌رمیان پۆستی‌ ئیداری‌‬ ‫وه‌رگرت����وه‌و بوه‌ت����ه‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌‬

‫ناحییه‌‪ ،‬دوان له‌تاقانه‌كانیش بونه‌ته‌‬ ‫مامۆستای‌ ئاینی‌‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر به‌گوێ����ره‌ی‌ هه‌ر هه‌ش����ت‬ ‫قۆناغه‌ك����ه‌ی‌ ئه‌نف����ال‪ ،‬تاقانه‌كان����ی‌‬ ‫دابه‌ش����كردوه‌‪ .‬ب����ۆ تۆماركردن����ی‌‬ ‫تاقه‌كانیش پشتی‌ به‌داتاكانی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ش����ه‌هیدان‌و كاروباری‌ ئه‌نفالكراوانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم به‌ستوه‌‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌پێناس����ه‌ی‌ تاقان����ه‌ش گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫ب����ۆ یاس����ای‌ م����اف‌و ئیمتیازاته‌كانی‌‬ ‫تاقانه‌كانی‌ جینۆس����اید كه‌ پارله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تان له‌ڕۆژی‌ (‪)2015/6/23‬‬ ‫په‌س����ه‌ندی‌ كردوه‌‪ ،‬مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ هه‌رێم ل����ه‌(‪)2015/7/13‬‬ ‫یاس����اكه‌ی‌ واژوكردوه‌‪ ،‬ك����ه‌ له‌ماده‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌میدا هاتوه‌‪ :‬تاقانه‌ی‌ جینۆساید‬ ‫ئ����ه‌و كه‌س����ه‌یه‌ له‌كات����ی‌ رودان����ی‌‬ ‫تاوانه‌كانی‌ جینۆس����ایدی‌ دژ به‌گه‌لی‌‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬پ����اش ش����ه‌هیدكردنی‌‬ ‫س����ه‌رجه‌م ئه‌ندامان����ی‌ خێزانه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫به‌ته‌نها رزگاری‌ بوبێت‪.‬‬ ‫له‌قۆناغی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌نفالدا كه‌ دۆڵی‌‬ ‫جافایه‌تی‌ گرتۆته‌وه‌‪ ،‬شه‌ش تاقانه‌ هه‌ن‬ ‫كه‌ پێنجی����ان له‌ڕه‌گه‌زی‌ نێرن‌و ته‌نها‬ ‫یه‌كێكان له‌ڕه‌گه‌زی‌ مێیه‌‌و كه‌س����یان‬ ‫خوێندنیان ته‌واونه‌كردوه‌‪ ،‬به‌هه‌مویان‬ ‫(‪ )32‬كه‌سیان ئه‌نفالكراوه‌‪ .‬له‌قۆناغی‌‬ ‫دوه‌م����ی‌ ئه‌نفالیش����دا ك����ه‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫ق����ه‌ره‌داغ‌و سێوس����ێنانی‌ گرتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫س����ێ‌ تاقانه‌ن‌و س����یانزه‌ كه‌س����یان‬ ‫ئه‌نفالكراوه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ قۆناغی‌ سێیه‌می‌ ئه‌نفال‬ ‫كه‌ ناوچ����ه‌ی‌ گه‌رمیان����ی‌ گرتۆته‌وه‌و‬ ‫زۆرتری����ن قوربان����ی‌ لێكه‌وتۆت����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫نوسه‌ر تاقانه‌كانی‌ به‌سه‌ر ناوچه‌كاندا‬ ‫دابه‌ش����كردوه‌‪ .‬به‌جۆرێك له‌س����نوری‌‬ ‫ق����ه‌زای‌ ك����ه‌الر (‪ )62‬تاقان����ه‌ هه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ په‌نجایان نێ����رن‌و ته‌نها (‪)12‬یان‬ ‫مێی����ه‌و خاوه‌نی‌ (‪ )394‬ئه‌نفالكراون‪.‬‬ ‫له‌ناو ئه‌و تاقانانه‌دا یه‌كێكیان بوه‌ته‌‬ ‫مامۆس����تاو یه‌كێك����ی‌ دیكه‌یان بوه‌ته‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناحییه‌‪.‬‬ ‫له‌س����نوری‌ ق����ه‌زای‌ كف����ری‌ حه‌وت‬

‫تاقانه‌ هه‌ن (‪ 2‬مێ‌‪ 5 ،‬نێر) كه‌ ته‌نها‬ ‫یه‌كێكی����ان خوێندن����ی‌ ته‌واوكردوه‌و‬ ‫بوه‌ته‌ مامۆستا‪ ،‬به‌هه‌مویانه‌وه‌ (‪)46‬‬ ‫كه‌سیان ئه‌نفاله‌‪ .‬له‌س����نوری‌ قه‌زای‌‬ ‫خورمات����و (‪ )12‬تاقانه‌ هه‌ن (‪ 2‬مێ‌‪،‬‬ ‫‪ 12‬نێر)و هه‌شتا كه‌س����یان ئه‌نفاله‌‪.‬‬ ‫له‌س����نوری‌ قه‌زای‌ چه‌مچه‌ماڵ (‪)24‬‬ ‫تاقان����ه‌ن هه‌ن (‪ 10‬م����ێ‌‪ 14 ،‬نێر)‌و‬ ‫خاوه‌ن����ی‌ (‪ )124‬ئه‌نفالك����راون‪ .‬هه‌ر‬ ‫له‌س����نوری‌ گه‌رمیاندا پێنج تاقانه‌ی‌‬ ‫ئه‌نفال هه‌ن ك����ه‌ هه‌مویان له‌ڕه‌گه‌زی‌‬ ‫نێرن‌و له‌ئێس����تادا له‌ژیان����دا نه‌ماون‪،‬‬ ‫س����ێ‌ له‌و تاقانانه‌ ژیانی‌ خێزانداریان‬ ‫پێكنه‌هێن����اوه‌و له‌ئێس����تادا كه‌س����ی‌‬ ‫نزیكی����ان نه‌م����اوه‌‪ ،‬به‌هه‌مویان چل‬ ‫كه‌سیان ئه‌نفال كراوه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌نفال���دا ك ‌ه‬ ‫له‌قۆناغ���ی‌ چ���وار ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوچه‌كانی‌ شوان‌و ئاغجه‌له‌رو ده‌شت ‌‬ ‫كۆیه‌ی‌ گرتۆت���ه‌وه‌ یانزه‌ تاقان ‌ه هه‌ن‬ ‫(‪ 8‬مێ‌‪ 3 ،‬نێر)و هه‌ش���تا كه‌س���یان‬ ‫ئه‌نفاله‌‪ ،‬له‌قۆناغه‌كانی‌ پێنج‌و شه‌ش‌و‬ ‫حه‌وتدا ك ‌ه ناوچه‌كانی‌ خۆشناوه‌تی‌‌و‬ ‫شێخ وه‌س���انی‌ گرتۆته‌وه‌‪ ،‬دو تاقان ‌ه‬ ‫هه‌ن ك ‌ه هه‌ردوكیان له‌ڕه‌گه‌زی‌ نێرن‌و‬ ‫چوار ئه‌نفالكراویان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ئێستادا‬ ‫ی‬ ‫خێزانی���ان دروس���تكردوه‌و ژماره‌ ‌‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ خێزانه‌كانی���ان پان���ز‌ه‬ ‫كه‌سه‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌نفال���دا كه‌‬ ‫ی هه‌ش���ت ‌‬ ‫له‌قۆناغ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ناوچ���ه‌ی‌ بادینانی‌ گرتۆته‌وه‌‪ ،‬س��� ‌‬ ‫تاقان ‌ه هه‌ن ك ‌ه هه‌رسێكیان مه‌سیحین‪،‬‬ ‫كچێك‌و دو ك���وڕن‌و هه‌مویان (‪)26‬‬ ‫ی‬ ‫كه‌سیان ئه‌نفاله‌‪ .‬له‌جینۆسایدكردن ‌‬ ‫بارزانییه‌كانیش سێ‌ تاقان ‌ه هه‌ن (‪1‬‬ ‫ێ تاقانه‌یه‌ش‬ ‫م���ێ‌‪ 2 ،‬نێر)‪ ،‬ئه‌و س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫له‌ئێس���تادا ژم���اره‌ ‌‬ ‫خێزانه‌كانیان (‪ )16‬كه‌سه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ شاری‌ هه‌ڵه‌بجه‌یه‌ دوچاری‌‬ ‫كیمیابارانكردن‌و ئه‌نفالكردن بۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ده‌ره‌نجامی‌ گازبارانكردنی‌ شاره‌كه‌‬ ‫ل���ه‌(‪)1988/3/16‬دا (‪ )28‬تاقانه‌‬ ‫ه���ه‌ن (‪ 13‬م���ێ‌‪ 15 ،‬نێ���ر)‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫به‌هه‌مویان (‪ )164‬شه‌هیدیان هه‌یه‌‪،‬‬

‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌‬ ‫تاقانه‌كانی‌‬ ‫ئه‌نفاله‌وه‌‬ ‫تاقانه‌كانی‌‬ ‫كیمیاباران‬ ‫زۆرینه‌یان‬ ‫كه‌سانی‌‬ ‫خوێنده‌وارو‬ ‫خاوه‌ن بڕوانامه‌ن‬

‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ تاقانه‌كانی‌ ئه‌نفاله‌وه‌‪،‬‬ ‫تاقانه‌كان���ی‌ كیمیاب���اران زۆرینه‌یان‬ ‫كه‌س���انی‌ خوێن���ده‌وارو خ���اوه‌ن‬ ‫بڕوانامه‌ن‪ .‬به‌هۆی‌ ئه‌نفالیشه‌وه‌ سێ‌‬ ‫تاقانه‌ له‌و ش���اره‌ هه‌ن‪ ،‬كه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫(‪ )25‬كه‌س���ی‌ ئه‌نفالكراون‪ ،‬ژماره‌ی‌ به‌شدار له‌پرۆس���ه‌ی‌ ئه‌نفال ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌ندامانی‌ خێزانه‌كانیان له‌ئێس���تادا هه‌روه‌ها جه‌خ���ت له‌وه‌ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌سێداره‌دان سزایه‌كی‌ شایسته‌ بوه‌‬ ‫شانزه‌ كه‌سه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ پرس���یارێكی‌ نوسه‌ردا‪ ،‬بۆ سه‌دام حسێن‪ .‬سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌‬ ‫زۆرین���ه‌ی‌ تاقان���ه‌كان داوای‌ تاچه‌ن���د چاوه‌ڕوان���ی‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫دادگایكردنی‌ جاش‌و موسته‌شاره‌كانی‌ ئازیزانیان بون‪ ،‬به‌شێك له‌تاقانه‌كان‬

‫له‌س���اڵی‌‬ ‫ده‌ڵێ���ن كاتێ���ك‬ ‫(‪ )1991‬راپه‌ڕین كراوه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ خێزانه‌كانیان‬ ‫بون‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ دیكه‌ش���یان ده‌ڵێن‬ ‫تادوای‌ روخانی‌ رژێمی‌ به‌عس له‌ساڵی‌‬ ‫(‪ ،)2003‬چاوه‌ڕوان بون‪.‬‬

‫كتێبی (نوسین‌و بەرپرسیاری)ی‬

‫رێبوار سیوەیلی‌و هەڵوێستەیەكی درەنگوەخت‬ ‫بوار نورەدین‬

‫شتێك هەیە بەناوی پڕۆژەی رۆشنبیریی‬ ‫كوردی؟ ئەگەر ئا‪ ،‬چۆن دەتوانرێت‬ ‫روخسارێكی گەردونی بدرێتێ‌‪ ،‬بە‏ب ‌ێ ئەوەی‬ ‫تایبەتمەندییە لۆكاڵییەكەی خۆی ون بكات؟‬

‫ئەم كتێبە‪ ،‬چاپخانەی رەنج بەتیراژی‬ ‫‪ 3000‬دان���ە چاپ‌و ب�ڵ�اوی كردوەتەوە‪،‬‬ ‫ژمارەی س���پاردن ‪560‬ی ساڵی ‪2006‬ی‬ ‫‏وەزارەت���ی رۆش���نبیری وەرگرت���وە‪،‬‬ ‫لەس���ەر بەرگ نوس���راوە (چاپی دوەم‬ ‫بەدەستكارییەوە)‪ ،‬لەناسنامەكەشیدا‪،‬‬ ‫‏تەنها نوس���راوە چاپ���ی ‪2006‬؟ لە‪184‬‬ ‫الپەڕەی قەوارە ‪21×14‬سم پێك هاتوە‪.‬‬ ‫چاپی یەكەمی بەتیراژێكی كەم‪ ،‬‏ساڵی‬ ‫‪ 1997‬لەهەندەران باڵوبوەتەوە‪.‬‏‬ ‫‏(ناونیشان)ی كتێبەكە‪ ،‬تاڕادەیەكی‬ ‫زۆر كرۆك���ی مەبەس���تاوی كتێبەك���ە‬ ‫نیش���ان دەدات‪ ،‬ناوەرۆكی كتێبەكەش‬ ‫بەم ‏ش���ێوەیە ئامادە كراوە‪ :‬پێڕست‪/‬‬ ‫می���رو مێرولە‪ /‬س���ەرەتایەك‪ /‬یەكەم‪:‬‬ ‫لەئەخالق���ەوە ب���ۆ ئیتی���ك‪ /‬دوەم‪:‬‬ ‫‏بەرپرس���یاری لەئاس���ت ئ���ەوی تردا‪/‬‬ ‫س���ێیەم‪ :‬بەرپرس���یاری لەئاس���ت‬ ‫زماندا‪ /‬چ���وارەم‪ :‬تاراوگەو نوس���ین‪/‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬‏پڕۆژەی ڕۆش���نبیرانی كورد‪/‬‬ ‫ب���ەرەو كۆتایی‪ :‬گفتوگۆی رۆش���نبیرو‬ ‫دەسەاڵت‪ /‬پاش���كۆكان‪ /‬پەراوێزەكان‪/‬‬ ‫‏س���ەرچاوەكان‪ /‬فەرهەنگۆكی وش���ەو‬ ‫ن���اوەكان‪ .‬لەس���ەر بەرگ���ی دواوەش‪،‬‬ ‫وێنەیەكی نوسەر دانراوەو ناوی كتێبەكە‬ ‫‏بەزمانی ئینگلیزی نوسراوە‪.‬‏‬ ‫ناس���اندن‌و لەس���ەر نوس���ینی ئەم‬ ‫كتێبە‪ ،‬ئاس���ان نیی���ە؟ چونكە چەند‬ ‫بابەتێكی گرینگی تێدا باس كراوە‪ ،‬ئەو‬ ‫خااڵنەی‏س���ەرنجی ئێمەیان راكێشاوەو‬ ‫بونەت���ە هۆی نوس���ینی ئ���ەم بابەتە‪،‬‬ ‫ئەوانەن كە پەیوەندییان بە(نوسین)‌و‬ ‫‏‏(نوسەر) انەوە هەیە‪.‬‏‬ ‫نوسەر بەچیرۆكی (میرو مێرولە)یەك‬ ‫دەس���تی پێ كردوەو بەزاری مێرویەك‪،‬‬ ‫رازێكی بوێری دركاندوە‪:‬‏مێرو بەتاوانبار‬ ‫ناسێنراوەو وانییە‪ ،‬لەبچوكی ناترسێت‪،‬‬ ‫چونك���ە هیچ ش���تێك لەس���یپارەكەدا‬ ‫نابینێت‪ ،‬بۆنی‏تاوانی لێ‌ بێت‪ ،‬خۆیشی‬

‫دەزانێ‌ ب���زۆزو زیتەڵەیە‪ ،‬ناش���توانێ‌‬ ‫سروشتی خۆی بگۆڕێت‪ ،‬لەبێ‌ منەتیدا‬ ‫سەر زەوی‏جێدەهێڵێ‌‪...‬هتد‪ .‬پێم وایە‬ ‫نوس���ەر‪ ،‬خۆی بەمێرولەك���ە چواندوەو‬ ‫بازێكی بەرزی‪ ،‬بەسەر تەڵەكاندا داوە‪.‬‬

‫‏‬ ‫لەس���ەرەتادا‪ ،‬پێناس���ەیەكی زۆر‬ ‫جوانی نوسینی كردوە‪ ،‬زۆر وەستایانە‬ ‫بەرەو پێش���ەوە چوەو یەكەم رستەی‬ ‫‏ئەمەیە‪ :‬چەندە قورسە نوسین بەزمانی‬ ‫میللەتێ���ك‪ ،‬ك���ە هەم���و ش���ەڕەكانی‬ ‫ك���ردون‌و هەمو بەرگرییەك���ی لەخۆی‬ ‫‏ك���ردوەو كەچ���ی هەر دەی���ەوێ‌ بژی‪،‬‬ ‫بۆ ئ���ەوەی بەرگریی لەدوا س���ەنگەری‬ ‫خۆی بكات؟ دوات���ر‪ ،‬داوای لێبوردنی‬ ‫‏ك���ردوە؟! دواتری���ش بەناونیش���انی‬ ‫كتێبەكەوە گرێ���ی داونەتەوە‪ ،‬خاڵێكی‬ ‫زۆر گرن���گ‌و پێویس���تی نوسینیش���ی‬ ‫‏دركاندوە‪ :‬بەرپرسیارێتیی‌و پەیوەندیی‬ ‫نێوان نوس���ەرو خوێنەر‪ ،‬لەدەرخستن‌و‬ ‫جیاكردنەوەی چاكەو خراپە‪،‬‏هەستیاریی‬ ‫پەیوەندییەك���ە‪ ،‬زانینی س���نورەكان‪،‬‬ ‫ئیتیتك (فەلسەفەی ئەخالق‪ ،‬شێوازی‬ ‫هەڵسوكەوتكردن)‪ ،‬لە‏ئیتیتكەوە‪ ،‬بەرەو‬ ‫خوێندن���ەوەو ناس���اندن‌و باس���كردنی‬ ‫فەلس���ەفە رۆیش���توە‪...‬هتد‪ .‬بەمێژودا‬ ‫هەڵگەڕاوەو هەوڵی ‏ناساندنی پڕۆسەی‬ ‫نوسینی داوە‪ ،‬پێگەو شوێنی رۆشنبیرو‬ ‫نوس���ەرانی‪ ،‬زۆر بەوردی دەستنیشان‬ ‫ك���ردوە‪،‬‏چەن���د پرس���یارێكی كردوەو‬ ‫لەكتێبەكەدا وەاڵمی داونەتەوە‪:‬‏‬ ‫ریوایەتگ���ەری‌و تاراوگەك���راو چ���ی‬ ‫خۆبینین���ەوە لەب���ەردەم پرنس���یپە‬ ‫بەیەكیانەوە دەبەستێتەوە؟‬ ‫ئەخالقییەكاندا بەمانای چی؟‬ ‫ش���تێك هەی���ە بەن���اوی پ���ڕۆژەی‬ ‫بۆچی لەنوس���یندا بەرپرس���یارین‌و‬ ‫رۆش���نبیریی كوردی؟ ئەگەر ئا‪ ،‬چۆن‬ ‫لەئاست چی‌و كێدا بەرپرسیارین؟‬ ‫پڕۆژەی رۆش���نبیریی بەرپرسیارانە دەتوانرێ���ت روخس���ارێكی گەردون���ی‬ ‫چی دەگەیەنێت‌و خەسڵەتەكانی چین؟ بدرێت���ێ‌‪ ،‬بە‏بێ‌ ئ���ەوەی تایبەتمەندییە‬ ‫تاراوگەو بەرپرسیاری لەكوێدا بەیەك لۆكاڵییەكەی خۆی ون بكات؟‏‬ ‫ه���ەر ل���ەم س���ەرەتایەدا‪ ،‬وەاڵم���ی‬ ‫دەگەن؟‬ ‫ئایا دەكرێت رۆش���بیری تاراوگەكراو پرسیارەكانی بۆ خوێنەر نیشان داوە‪،‬‬ ‫ب���ەدژی كەس���ایەتیی پۆس���تمۆدێرن كە ل���ەچ بەش���ێکدا رونیكردونەتەوە‪.‬‬ ‫لەنێو‏بابەتەكانیش���دا‪ ،‬دەیان پرسیاری‬ ‫لەقەڵەم بدەین؟‬

‫چەندە قورسە‬ ‫نوسین بەزمانی‬ ‫میللەتێك‪ ،‬كە‬ ‫هەمو شەڕەكانی‬ ‫كردون‌و هەمو‬ ‫بەرگرییەكی‬ ‫لەخۆی‏كردوەو‬ ‫ێ‬ ‫كەچی هەر دەیەو ‌‬ ‫بژی‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫بەرگریی لەدوا‬ ‫سەنگەری خۆی‬ ‫بكات؟‬

‫دیكەی ك���ردوە‪ ،‬هەندێ لەوەاڵمەكانی‪،‬‬ ‫بەفەلس���ەفەو مێژوەكەی���ەوە گ���ر ‌‬ ‫ێ‬ ‫‏داوەتەوە‪ ،‬بەاڵم بەزمانێكی ئاس���ان بۆ‬ ‫خوێنەری نوسیون‪ .‬كۆمەڵێك چەمكی‬ ‫فەلسەفی‌و گۆڕانەكانی‌و كایە‏رۆشنبیرییە‬ ‫جیاوازەكانی‪ ،‬بەخوێنەر ئاشنا كردوە‪،‬‬ ‫دەیان نمونەشی هێناوەتەوە‪.‬‏‬ ‫سیوەیلی‪ ،‬باسی نوسین دەكات‪ ،‬تیشك‬ ‫دەخاتە س���ەر زۆرێك ل���ەو چەمكانەی‬ ‫پەیوەندییان بەنوسینەوە هەیە‪ ،‬‏وەك‪:‬‬ ‫زم���ان‪ ،‬چۆنێتی مامەڵەك���ردن لەگەڵ‬ ‫نوس���ین‌و ‪...‬هتد‪ .‬بەشی سەرنجڕاكێش‬ ‫پێنجەم (پڕۆژەی رۆش���نبیرانی‏كورد)‬ ‫ەو ت���ەوەرەی سەرەكیش���ی (گروپ���ە‬ ‫ڕۆش���نبیرییەكان)ـە‪ :‬ڕۆش���نبیرانی‬ ‫ئەكادیم���ی‌و ئ���ەو رۆش���نبیرانەی‬ ‫لە‏ڕابردویەك���ی خوێندن���ی ئایینییەوە‬ ‫هات���ون‪ /‬رۆش���نبیرە تەقلیدییەكان‪/‬‬ ‫رۆش���نبیرە گرێدراوەكان‪ /‬رۆش���نبیرە‬ ‫‏س���ەربەخۆكان‪ /‬خانمە رۆشنبیرەكان‪/‬‬ ‫رۆش���نبیرانی هەندەران‪ /‬رۆش���نبیرانی‬ ‫نوسینگەیی‌و ئۆفیسگەرا‪.‬‏‬ ‫ئ���ەم پۆلێنبەندیی���ەی نوس���ەران‌و‬ ‫ڕۆش���نبیران‪ ،‬یەك���ەم ج���ارە بیبینم‪،‬‬ ‫زانراویش���ە ‪ 5680‬كتێبم لەپڕۆژەیەكی‬ ‫‏بیبلیۆگرافیادا ناساندوە‪.‬‏‬ ‫كتێبەك���ە‪ ،‬چەن���د سەرنجێكیش���ی‬ ‫لەسەر دەنوس���رێت‪ :‬لەهەندێ‌ شوێندا‬ ‫بابەتەكان���ی ب���ەرەو ئاڵ���ۆزی دەچن‌و‬ ‫كەمێك ‏خوێن���ەر لەكرۆك���ی كتێبەكە‬ ‫دور دەخەنەوە‪ ،‬تەواوی بابەتەكانیش‪،‬‬ ‫پەرەگرافیان كەمەو هەندێكیشیان لەدو‬ ‫‏الپەڕە زۆرترن‪.‬‏‬ ‫كتێب‪ ،‬دەیان پێناس���ەی بۆ كراوە‪،‬‬ ‫كە لەكتێبێكەوە بۆ یەكی دی جیاوازە‪،‬‬ ‫ئەگەر پێناسەیەكی ئەم كتێبە بكەین‪،‬‬ ‫‏دەتوانین بنوسین‪ :‬كەتەلۆگی نوسینەو‬ ‫پێویس���تە هەمو ئەوان���ەی دەیانەوێ‌‬ ‫بنوس���ن‪ ،‬ئ���ەم كتێبەبخوێنن���ەوە؟‬ ‫‏رۆش���نبیران‌و نوس���ەرانیش‪ ،‬پێویستە‬ ‫پێگ���ەی خۆی���ان لەپۆلێنبەندییەكەدا‬ ‫بدۆزنەوە‪.‬‏‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫مامۆستایان ‌ی ناڕازی رو له‌به‌غدا ده‌كه‌ن‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫‪Call of Duty‬‬ ‫یاخود‪ Minecraft‬؟‬ ‫ڕێبین قادر*‬

‫دڵنیا نیم له‌وه‌ ‌ی‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق‬ ‫ئه‌توانێت داواكانیان‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكات‪،‬‬ ‫مامۆستایان مافی‌‬ ‫خۆیانه‌ داوای‌ مافه‌كانیان‬ ‫بكه‌ن گوزه‌رانی‌ مامۆستا‬ ‫زۆر سه‌خته‌‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫مامۆستایانی‌ ناڕازی بۆ گه‌یاندنی‌‬ ‫داواكارییه‌كانیان به‌نیازن رو له‌به‌غدا بكه‌ن‪،‬‬ ‫مامۆستایه‌ك ده‌ڵێت "گه‌ر ده‌یانه‌وێت‬ ‫پڕۆسه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ له‌كوردستان په‌كی‌‬ ‫نه‌كه‌وێت‪ ،‬ئه‌وا النیكه‌م موچه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ دابین بكه‌ن" سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ش له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق ده‌ڵێت‬ ‫"موچه‌ی‌ ئه‌و مامۆستایانه‌ سه‌ر به‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانه‌"‪.‬‬ ‫زه‌نگی‌ س����اڵی‌ نوێ����ی‌ خوێندن ل����ه‌ ‪-10-1‬‬ ‫‪ 2016‬لێدراو له‌س����نوری‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌و ه����ه‌ردو ئیداره‌ی‌ گه‌رمیان‌و راپه‌ڕین‬ ‫م����اوه‌ی‌ ‪11‬رۆژه‌ بایكۆتكردن����ی‌ ناوه‌نده‌كانی‌‬ ‫خوێن����دن به‌رده‌وامه‌‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای دواكه‌وتنی‌‬ ‫پڕۆس����ه‌ی‌ خوێندن‪ ،‬ئه‌مجاره‌ مامۆس����تایانی‌‬ ‫ن����اڕازی ده‌یانه‌وێ����ت رو له‌به‌غ����دا بك����ه‌ن بۆ‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێشه‌كانیان‪ ،‬عادل حه‌سه‌ن‬ ‫وه‌ك مامۆس����تایه‌كی‌ ن����اڕازی به‌هه‌فته‌نامه‌ی‌‬

‫ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د "س����اڵی‌ راب����ردوش‬ ‫په‌یوه‌ندیم����ان كرد به‌ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراقه‌وه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ نوس����ینگه‌ی‌ سلێمانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هێشتا نه‌بوه‌ به‌بڕیار گه‌ر بگونجێت‬ ‫ده‌مانه‌وێت په‌یوه‌ندی‌ بكه‌ین به‌س����ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران داوایان لێبكه‌ین كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌یانه‌وێت پڕۆس����ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ له‌كوردستان‬ ‫په‌كی‌ نه‌كه‌وێت‌و له‌س����ه‌ر سكه‌ی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫خۆی‌ ب����ڕوات ئه‌وا النیكه‌م موچه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ دابین بكه‌ن"‪.‬‬ ‫سیروان سیرینی‌‪ ،‬سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان����ی‌ عێ����راق به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"مامۆستایان ئازادن په‌یوه‌ندی‌ به‌كێوه‌ ئه‌كه‌ن‬ ‫به‌اڵم تائێس����تا هیچ كه‌س په‌یوه‌ندی‌ به‌منه‌وه‌‬ ‫نه‌كردوه‌‪ ،‬كه‌ س����ه‌رۆكی‌ لیژن����ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌م‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق‪ ،‬ئه‌وان داوا له‌هه‌ركه‌سێك‬ ‫بكه‌ن هه‌ر دێته‌وه‌ به‌رده‌ستی‌ لیژنه‌كه‌ی‌ ئێمه‌ تا‬ ‫به‌دواداچون بكه‌ین‪ ،‬به‌س نازانم بۆ په‌یوه‌ندیان‬ ‫به‌منه‌وه‌ نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌و گله‌ییه‌م له‌وان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌مو داواكارییه‌كانی‌ مامۆستایانم له‌هه‌ر‬ ‫ش����وێنێك‌و هه‌ر ئاڕاسته‌یه‌ك بن دور له‌بابه‌تی‌‬

‫سیاسی‌ ده‌مه‌وێت خزمه‌ت بكه‌م"‪.‬‬ ‫عادل حه‌س����ه‌ن وتی‌ "س����اڵی‌ پار له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫نوسینگه‌ی‌ س����لێمانی ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانه‌وه‌‬ ‫په‌یامم����ان پێگه‌یاندون به‌اڵم وه‌اڵمیان نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ بۆ ئه‌م ج����اره‌ ك����ه‌ ده‌مانه‌وێت‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ بكه‌ین‪ ،‬جارێ‌ پێشنیارمان كردوه‌و‬ ‫دوات����ر ده‌س����ته‌كه‌ بڕی����ار ده‌دات‌و ده‌یكه‌ین‬ ‫به‌نوسراوی‌ ره‌سمی‌‌و ده‌یگه‌یه‌نین"‪.‬‬ ‫س����یروان س����یرینی‌ له‌گه‌ڵ داواكارییه‌كانی‌‬ ‫مامۆستایانه‌‪ ،‬وتی "دڵنیا نیم له‌وه‌ی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران ئه‌توانێت داواكانیان جێبه‌جێ‌ بكات‪،‬‬ ‫مامۆس����تایان مافی‌ خۆیانه‌ داوای‌ مافه‌كانیان‬ ‫بكه‌ن گوزه‌رانی‌ مامۆس����تا زۆر سه‌خته‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫دوێنێ‌ له‌گه‌ڵ دكت����ۆر عه‌لی‌ عه‌الق كۆبومه‌وه‌‬ ‫باسی‌ ئه‌وه‌مان كرد چۆن ئه‌و په‌یوه‌ندیه‌ دروسته‌‬ ‫دروست بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬كه‌ به‌داخه‌وه‌ هه‌ندێك الیه‌ن‬ ‫چون پێش����نیاریان بۆ مالیكی‌ كرد كه‌ ئابڵوقه‌‬ ‫بخاته‌ سه‌ر مامۆستاو فه‌رمانبه‌ران‌و پێشمه‌رگه‌‬ ‫ك����ه‌ ئه‌نجامه‌كه‌ی‌ به‌م رۆژه‌ گه‌یش����توه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌ش����ه‌ڕی‌ داعش هه‌مو ئه‌وان����ه‌ ئه‌و دۆخه‌یان‬ ‫دروس����ت كرد ب����ه‌اڵم به‌داخ����ه‌وه‌ خه‌ڵكانێك‬

‫هۆكاره‌كانیان بیرچۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫مامۆس����تایانی‌ س����نوره‌كانی‌ پارێ����زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫س����لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌ به‌رده‌وام����ن له‌بایكۆت‌و‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ش له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێ����راق ده‌ڵێت "له‌گه‌ڵ بایكۆت نیم‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫ئ����ه‌و چینه‌ به‌ڕێ����زه‌ كه‌ ڕۆڵی����ان هه‌بوه‌ هه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ شۆڕش����ه‌وه‌ هه‌تا ئێستا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ چاره‌نوسی‌ هه‌زاران رۆڵه‌ی‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ بفه‌وتێت"‪.‬‬ ‫مامۆس����تایانی‌ ناڕازی‌ تائێستا په‌یوه‌ندییان‬ ‫به‌س����ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ له‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێراقه‌وه‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬س����یروان سیرینی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ له‌ده‌ستم بێت ده‌یكه‌م هه‌رچه‌نده‌ هیچ‬ ‫داخوازیه‌كیان به‌ئێمه‌ نه‌داوه‌ تا كاری له‌س����ه‌ر‬ ‫بكه‌ی����ن‌و به‌دواداچون بۆ ئیش����ه‌كانیان بكه‌م‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئه‌وه‌ی‌ س����لێمانی‌و هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫س����ه‌ر به‌حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تانن‪ ،‬كه‌‬ ‫كوردستانیش دوچاری‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌ بۆته‌وه‌‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای ئ����ه‌وه‌ی‌ ئابڵوقه‌ی‌ له‌س����ه‌ربوه‌ له‌‬ ‫الیه‌ن حكومه‌تی‌ فیدراڵ����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر موچه‌كه‌‬ ‫له‌به‌غداوه‌ بێت ئه‌وكاته‌ ئه‌وه‌ ده‌كرێت"‪.‬‬

‫"ده‌رچوان ‌ی كورد له‌كه‌ركوك جگه‌له‌په‌راوێزخستن‪ ،‬هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنراون"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ته‌نها مامۆس����تایانی‌ كورد نین له‌كه‌ركوك‬ ‫ناڕه‌زای����ی‌ ده‌رئه‌ب����ڕن‪ ،‬ده‌رچوان����ی‌ زانك����ۆو‬ ‫په‌یمانگاكانی����ش نیگه‌ران����ن له‌دانه‌مه‌زراندنیان‌و‬ ‫ده‌رچویه‌كی‌ زانكۆی‌ ئه‌و شاره‌ ده‌ڵێت "په‌شیمانم‬ ‫كه‌ نمره‌یه‌كی‌ به‌رزم هه‌بو به‌شی‌ كوردیم خوێند‪،‬‬ ‫ئێستاش دامه‌زراندن نییه‌"‪.‬‬ ‫ده‌رچ����وه‌ كورده‌كانی‌ زانك����ۆو په‌یمانگاكانی‌‬ ‫پارێزگای‌ كه‌رك����وك له‌به‌رامبه‌ر دانه‌مه‌زراندنیان‬ ‫خۆپیش����اندانیان ئه‌نجام����دا‪ ،‬س����ه‌هه‌ند یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ڕێكخه‌رانی‌ خۆپیشاندانه‌كه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"وه‌ك ده‌رچوان����ی‌ كه‌رك����وك له‌به‌ینی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێم‌و حكومه‌ت����ی‌ عێراقدا بوین‬ ‫به‌قوربان����ی‌‪ ،‬هه‌موجارێ‌ رێژه‌یه‌ك����ی‌ زۆر كه‌می‌‬ ‫دامه‌زران����دن ئه‌نێرن ب����ۆ ئێمه‌‪ ،‬پ����اش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ عێ����راق رێژه‌یه‌ك هه‌لی‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫راگه‌یان����د به‌ن����اوی‌ قه‌ره‌ب����و وات����ه‌ دامه‌زراندن‬ ‫له‌جێگه‌ی‌ ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ مردون یان خانه‌نشین‬ ‫بون‪،‬پارێزگاكانی‌ ت����ر رێژه‌یه‌كی‌ زۆر زیاتری‌ بۆ‬ ‫دانراوه‌ به‌ به‌روارد به‌كه‌ركوك بۆنمونه‌ بابل ‪1725‬‬ ‫پله‌‪ ،‬نه‌جه‌ف ‪ 873‬پله‌‪ ،‬كه‌ربه‌ال ‪ 780‬پله‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌ركوك ‪372‬پله‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر دانیشتوانیش به‌پێوه‌ر‬ ‫وه‌ربگیرێت وه‌ك بابل دانیشتوانی‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫چوار ئه‌وه‌نده‌و پێنج ئه‌وه‌نده‌ی‌ خه‌ڵكی‌ كه‌ركوك‬ ‫پله‌ی‌ بۆ دانراوه‌‪ ،‬هه‌تا به‌شی‌ خوێندنی‌ كوردیش‬ ‫زۆر په‌راوێز خراوه‌‪ ،‬هه‌ر بۆ نمونه‌ به‌شی‌ كوردی‌‬ ‫له‌كۆلێژی‌ په‌روه‌رده‌ كه‌ به‌س خوێندكاری‌ كورده‌و‬ ‫ده‌رچوی‌ كورده‌ ته‌نها ‪ 6‬پله‌یان بۆ داناوه‌ به‌شی‌‬ ‫تر هه‌ی����ه‌ چوه‌ له‌به‌غ����داوه‌‪ 50‬پل����ه‌ی‌ بۆ خۆی‌‬ ‫هێناوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ بوینه‌ت����ه‌ قوربانی‌ هه‌ربۆیه‌‬ ‫خۆپیشاندانمان كرد"‪.‬‬ ‫س����ه‌هه‌ند ب����ه‌رده‌وام ب����و له‌باس����كردنی‌‬ ‫نیگه‌رانیه‌كانی‌ وتی‌ "س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌ڵێنمان‬ ‫پێ����دراو بڕی����اردرا ‪ 372‬پله‌ك����ه‌ بكرێت به‌ ‪602‬‬

‫ی له‌وه‌زاره‌ت����ه‌و‌ه هاته‌‬ ‫پل����ه‌ به‌كیتاب����ی‌ ره‌س����م ‌‬ ‫خواره‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاران ده‌ستخۆش����ییان له‌ئێم ‌ه‬ ‫كرد وتیان به‌هۆی‌ ئ����ه‌و گردبونه‌وه‌یه‌ی ئێوه‌وه‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئێمه‌ش به‌هه‌مان ش����ێوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫ده‌رك����ه‌وت هه‌ر ‪ 372‬پله‌كه‌ی‌ جارانه‌ كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫وه‌ك فریودان����ی‌ په‌رله‌مانتاران‌و ده‌رچوانیش����ه‌‬ ‫چونك ‌ه ده‌س����تكاری‌ نه‌كراوه‌ جگه‌ له‌قوربانیدان‌و‬ ‫بێبه‌ش����كردن‌و په‌راوێزخس����تنی‌ ده‌رچوانی‌ ئه‌م‬ ‫شاره‌ هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن‌و فریودانیشی‌ به‌دوادا هات‪،‬‬ ‫هه‌ت����ا داوام له‌ده‌رچ����وان كرد ك����ه‌ جارێكی‌ تر‬ ‫گردبونه‌وه‌ بكه‌ین بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ چونكه‌ ئه‌مه‌‬ ‫بێڕیزییه‌ گوایه‌ به‌ده‌م داواكانه‌وه‌ هاتویت‌و كه‌چی‌‬ ‫هیچیش‪ ،‬جگه‌ل����ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانتارانی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ بوبو به‌شه‌ڕیان كه‌ كامیان به‌رهه‌می‌ ئه‌م‬ ‫خۆپیشاندانه‌ی‌ چنیوه‌ته‌وه‌و توانیویه‌تی‌ رێژه‌كه‌‬ ‫زیادبكات كه‌چ����ی‌ دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ ده‌ركه‌وت كه‌‬ ‫فریودان بوه‌‪ ،‬هیچ ده‌نگیان نیه‌ ده‌یانه‌وێت ئێمه‌‬ ‫دۆخێك دروست بكه‌ین‌و پاشان دێنه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫ببنه‌ پاڵه‌وان"‪.‬‬

‫به‌هۆی‌ كه‌می‌ موچه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌وه‌ ئێستا بوینه‌ته‌‬ ‫قوربانی‌‪ ،‬كه‌وتوینه‌ته‌‬ ‫ناو دو ئیداره‌وه‌و‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ندیش بوین‬

‫شێرزاد ره‌ش����ید‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‌ به‌شی‌ خوێندنی‌‬ ‫ك����وردی‌ له‌كه‌ركوك به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "پله‌كان‬ ‫زیادك����راوه‌ له‌ ‪ 376‬بۆ ‪ 604‬پله‌ به‌اڵم تائێس����تا‬ ‫ته‌نها له‌س����ایتی‌ وه‌زیر ل����ه‌وه‌زار ه‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫بڕیاری‌ له‌س����ه‌رداوه‌‪ ،‬به‌نوسراویش هاتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چاالك نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌و پله‌یه‌ش كه‌ هه‌یه‌ ش����مولی‌‬ ‫كۆلێژی‌ په‌روه‌رده‌و په‌روه‌رده‌ی‌ وه‌رزش‌و هونه‌ره‌‬ ‫جوان����ه‌كان‌و په‌یمانگای‌ مامۆس����تایان ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كه‌ ده‌وترێت زیاد ده‌كرێت بۆ فه‌رمانبه‌رانه‌‬ ‫به‌ناونیش����انی‌ فه‌رمانبه‌ری‌ په‌روه‌رده‌و پاسه‌وان‪،‬‬ ‫له‌و رێژه‌یه‌ش هیچ پله‌یه‌ك دیارینه‌كراوه‌ بۆ كورد‬ ‫به‌ڵكو هه‌م����و نه‌ته‌وه‌كان ده‌توانن پێشكه‌ش����ی‌‬ ‫بك����ه‌ن له‌ق����ه‌زاو ناحیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ئینج����ا خه‌ڵكی‌‬ ‫ناوشار ئه‌توانێت فۆڕم پڕبكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌‪10=10‬‬ ‫دابه‌ش ده‌كرێت "‪.‬‬

‫له‌به‌شی‌ كوردی‌ كولێژی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ كه‌ركوك‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪ 600 ،2010‬ده‌رچ����وه‌ هه‌یه‌ تائێس����تا‬ ‫‪ 10‬ك����ه‌س دامه‌زراوه‌‪ ،‬س����ه‌هه‌ند ك����ه‌ ماوه‌ی‌ ‪3‬‬ ‫س����اڵه‌ زانك����ۆی‌ ته‌واوكردوه‌ له‌ب����اره‌ی‌ هۆكاری‌‬ ‫دانه‌مه‌زراندنی����ان‌و بون����ی‌ گرفته‌كانی����ان وت����ی‌‬ ‫"كاتێك دانوس����تان ده‌كرا بۆ وه‌رگرتنی‌ پۆست‬ ‫له‌حكومه‌تی‌ عێراقدا كورده‌كان زیاتر چون به‌الی‌‬ ‫ئه‌و پۆستانه‌ی‌ كه‌ زیاتر سیادین‌و پاره‌خواردن‌و‬ ‫دامه‌زراندنی‌ خزم‌و كه‌سانی‌ خۆیانی‌ تیایه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تێك خزم����ه‌ت بكات‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ س����ونی‌و زیاتر ئیش بۆ ناوچه‌‬ ‫س����ونیه‌كان ئه‌كات‌و نوێنه‌ره‌كانی‌ ئێمه‌ش هیچ‪،‬‬ ‫له‌كاتێك����دا توركمانه‌كان له‌س����ه‌رو ‪372‬پله‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌رك����وك چون ‪ 50‬پله‌یان هێناوه‌ به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ هه‌ر خه‌می‌ خۆیان����ه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت نه‌یانتوانی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و بێ‌ به‌ڵێنییه‌ش بێنه‌ ده‌نگ"‪.‬‬

‫ماوه‌ی���ه‌ك له‌مه‌وبه‌ر كاتێك له‌گه‌ڵ دۆس���تێكدا‬ ‫كه‌ ئه‌و له‌كوردس���تانه‌وه‌و منیش له‌ئه‌مه‌ریكا بوم‬ ‫به‌ڤیدیۆ قسه‌مان ده‌كرد‪ ،‬س���ه‌رنجی ئه‌وه‌م دا كه‌‬ ‫منداڵه‌ ته‌مه‌ن‪ ١٠‬س���اڵه‌كه‌ی یاری پله‌ی‪-‬سته‌یشن‬ ‫ده‌كات‪ ،‬پرس���یاری ئه‌وه‌مكرد ك���ه‌ ئاخۆ ئه‌وه‌ چ‬ ‫یاریه‌كه‌ وائه‌و منداڵه‌ سه‌رقاڵه‌‪ ،‬باوكه‌كه‌ له‌وه‌اڵمدا‬ ‫وتی ‪ . Call of Duty‬منیش پرسیاری ئه‌وه‌م كرد‬ ‫ك���ه‌ ئایا ئه‌و یارییه‌ بۆ ئه‌و منداڵه‌ گونجاوه‌ یاخود‬ ‫باش���تره‌ بڵێم كه‌ ئایا ئ���ه‌و یارییه‌ بۆ چ ته‌مه‌نیك‬ ‫دروس���تكراوه‌‪ ،‬باوكه‌كه‌ كه‌متر زه‌وقی ئه‌وه‌ی هه‌بو‬ ‫وه‌اڵمی ئه‌و پرسیارانه‌ بداته‌وه‌و چوه‌ سه‌ر بابه‌تی‬ ‫گفتوگۆك���ه‌ی پێش���وترمان‪ .‬من زانی���اری ئه‌وه‌م‬ ‫هه‌بو یاری ‪ Call of Duty‬بۆ منداڵی س���ه‌رو ‪١٣‬‬ ‫گونج���اوه‌و‌ پێكهاته‌ی ئه‌م یارییه‌ بریتیه‌ له‌ش���ه‌ڕو‬ ‫جه‌نگ‪ ،‬به‌كوردی و به‌كورتیه‌كه‌ی یارییه‌كی شه‌ڕه‌‬ ‫ته‌قه‌یه‌!‬ ‫ته‌كنه‌لۆجیا له‌دونیای مۆدێرندا به‌شێكی گه‌وره‌ی‬ ‫له‌ژیان���ی مرۆڤه‌كان���داو‌ زۆر به‌تایبه‌تی���ش منداڵ‌و‬ ‫ه���ه‌رزه‌كاردا داگیركردوه‌‪ ،‬به‌گوێره‌ی راپۆرتێك كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن رێكخراوێكی ئه‌مه‌ریكی به‌ناوی ‪Common‬‬ ‫‪ Sense Media‬كه‌ له‌ساڵی ‪ ٢٠١٥‬باڵوكراوه‌ته‌وه‪‌،‬‬ ‫ده‌ڵێت كه‌ هه‌رزه‌كار به‌نزیكه‌ی ‪ ٩‬كاتژمێر به‌ئامێره‌‬ ‫ته‌كنه‌لۆجیه‌كانه‌وه‌ س���ه‌رقاڵه‪ ‌،‬كه‌ دیاره‌ به‌شێكی‬ ‫دیاری ئه‌م كاته‌ بۆ گه‌مه‌ ئه‌له‌كترۆنیه‌كان ده‌چێت‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ی���ش وایكردوه‌ كه‌ ژماره‌ی ئ���ه‌و لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫زانس���تیانه‌ له‌س���ه‌ر كاریگه‌ری ئه‌م جۆره‌ یاریانه‌‬ ‫له‌سه‌ر پرۆس���ه‌ی فێربونی قوتابی هه‌یه‌تی به‌ره‌و‬ ‫زیادب���ون بچێت جگه‌ له‌وه‌ی هه‌وڵێكی جدی هه‌یه‌‬ ‫بۆ خزاندنی هه‌ندێك ج���ۆری گه‌مه‌ی ئه‌لیكترۆنی‬ ‫وه‌كو ‪ Minecraft‬له‌ قوتابخانه‌كاندا‪.‬‬ ‫له‌ساڵی ‪ ٢٠١٥‬له‌واش���نتنی پایته‌ختی ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان���ی ئه‌مه‌ریكا یه‌كه‌مین ڤێس���تیڤاڵی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی بیركاری ئه‌نجامدرا‪ ،‬به‌شێكی ئه‌م ڤێستیڤاڵ ‌ه‬ ‫ته‌رخانكراوبو بۆ قسه‌كردن له‌سه‌ر یاری ‪Minecraft‬‬ ‫كه‌ چ���ۆن كۆمپانی���ای مایكرۆس���ۆفت ڤێرژنێكی‬ ‫تایبه‌ت���ی په‌روه‌رده‌یی به‌رده‌ستخس���توه‌ به‌ناوی‬ ‫‪ .Minecraft: Education Edition‬هۆكاری ئه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م یاری���ه‌ هه‌ڵبژێردراوه‌و‌ گرنگیش���ی پێده‌دریت‬ ‫بریتی���ه‌ له‌وه‌ی كه‌ یه‌ك���ه‌م یارییه‌ك���ی توندوتیژ‬ ‫نی���ه‌‪ ،‬دوهه‌م هیچ دیمه‌نیكی نه‌ش���یاوی تیادانیه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌مویش���ی گرنگتر سنوردار نیه‌‪ .‬واتا رۆحیه‌تی‬ ‫خوڵقاندن‌و ئه‌فراندنی من���داڵ ناكوژێت به‌جۆریك‬ ‫كه‌ كۆمه‌لیك قۆناغ‌ ته‌واو بكات‌و یارییه‌كه‌ كۆتایی‬ ‫بێ���ت‪ .‬به‌ڵكو ده‌كرێت به‌رده‌وام ئه‌م یارییه‌ بكه‌یت‬ ‫بێ ئه‌وه‌ی ته‌واو ببیت‪.‬‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی ك���ه‌ ش���اره‌زاییان هه‌ی���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫بیركاری���دا ده‌زانن لێكچونێك���ی زۆر هه‌ی ‌ه له‌نێوان‬ ‫ی���اری بی���ركاری‌و زۆریك له‌تیۆره‌كان���ی بیركاری‬ ‫له‌ڕوی بونیاده‌وه‌‪ .‬هه‌میش���ه‌ هه‌ر لقیكی بیركاری‬ ‫به‌كۆمه‌ڵێك ئه‌گزیۆم‪ ،‬به‌ڵگه‌نه‌ویس���ت‌و پێناس���ه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات دواتر له‌ڕێگای به‌كارهێنانی ئه‌وانه‌ی‬ ‫ناومانبرد به‌ش���ێوه‌یه‌كی زیره‌كان���ه‌ زۆر بیردۆزو‬ ‫ئه‌نجامی س���ه‌رنجڕاكێش به‌ده‌ستده‌خه‌ین‪ .‬له‌یاری‬ ‫‪ Minecraft‬هه‌مان ش���ت هه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ به‌كورتی‬ ‫ده‌كرێت بڵێیت ئه‌م یاریه‌ وه‌كو یاری ‪ LIGO‬منداڵ‬ ‫وایه‌ كه‌ ئێمه‌ له‌كوردس���تان پێیی ده‌ڵێین میكانۆ‬ ‫ب���ه‌اڵم جی���اوازی نێ���وان ‪ Minecraft‬و ‪LIGO‬‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ یه‌كه‌میان له‌جیهانی مه‌جازیه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫دوهه‌میان له‌دونیای فیزیكه‌‌‪ .‬یه‌كه‌میان س���نوردار‬ ‫نیه‌ به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌ی دوهه‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫گرنگه‌ باوك‌و دایكان له‌كوردس���تان هۆشیارانه‌‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ بكه‌ن له‌گەڵ ئه‌م ج���ۆره‌ گه‌یمانه‌‪ ،‬چیتر‬ ‫گه‌م���ه‌ی ئه‌له‌یكترۆن���ی ته‌نها بۆ كاتبه‌س���ه‌ربردن‬ ‫نیه‌ به‌ڵكو له‌گه‌ڵیش���یدا ده‌كرێت ئه‌م یاریانه‌ ببنه‌‬ ‫هۆی گه‌ش���ه‌پێدانی تواناكان���ی منداڵه‌كه‌ت یاخود‬ ‫كوش���تنی‪ ،‬هه‌ڵبژاردنی گه‌م���ه‌ی گونجاوی وه‌كو‬ ‫‪ Minecraft‬س���ودی زۆری ب���ۆ داهاتوی منداڵ‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پرۆس���ه‌ی بنیاتنانی دیزاینی سه‌رنجڕاكیش‬ ‫له‌م یاریانه‌ هێنده‌ قورس���ه‌ هه‌ندێك جار پێویستی‌‬ ‫بەس���ه‌لیقه‌یه‌كی زیهنی زۆر هه‌ی��� ‌ه‪ ‌،‬منداڵ توانای‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ كه‌ ئه‌و سه‌لیقه‌یه‌ له‌ڕێگه‌ی پراكتیكه‌وه‬ ‫(یاخ���ود ‪ )trial-error‬وه‌ به‌ته‌نی���ا بێ هاوكاری‬ ‫گه‌وره‌ بنیات بنێت كه‌ دیاره‌ ئه‌مه‌ هه‌مان ستراتیجه‌‬ ‫لەبیركاریدا به‌كارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫ده‌وترێ���ت جه‌نگ���ی جیهان���ی یه‌ك���ه‌م كیمیا‪،‬‬ ‫دوهه‌میش فیزیا یه‌كالیی كرده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پێشبینی‬ ‫ده‌كرێ���ت كه‌ جه‌نگ���ی جیهانی س���ێهه‌م بیركاری‬ ‫یه‌كالیی بكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ دیاره‌ مه‌به‌س���ت له‌بیركاری‬ ‫لێره‌دا به‌ش���ێوه‌یه‌كی ناڕاس���ته‌وخۆ ته‌كنه‌لۆجیاو‬ ‫زانس���تی كۆمپیوته‌ره‌‪ ،‬گه‌ر بمانه‌وێت له‌كوردستان‬ ‫سیسته‌مێكی په‌روه‌رده‌یی پته‌ومان هه‌بێت ده‌بێت‬ ‫گرنگ���ی تایبه‌ت بەبیركاری‌و زانس���تی كۆمپیوته‌ر‬ ‫بدرێت‪ ،‬ش���ێوازی ئه‌م گرنگیدانه‌ ته‌نها زیادكردنی‬ ‫الپه‌ڕه‌كانی په‌رتوكی بیركاری نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو گۆڕینی‬ ‫ئه‌و عه‌قڵیه‌ته‌یه‌ كه‌ وابیرده‌كاته‌وه‌‪ ،‬كرانه‌وه‌ به‌سه‌ر‬ ‫ش���ێوازی جی���اوازی وانه‌وتن���ه‌وه‌‪ ،‬خزاندنه‌ ناوی‬ ‫ته‌كنه‌لۆجیای���ه‌ بۆ ناو پۆل‪ .‬ب���ۆ نمونه‌ خوێندنی‬ ‫یاری ‪ Minecraft‬ده‌كریت به‌شێك بێت له‌دەرسی‬ ‫بیركاری‪.‬‬

‫له‌به‌رامب����ه‌ردا به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ش����ی‌ خوێندن ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردی‌ ده‌ڵێت "وانیه‌ ‪ 50‬پله‌یان بۆ تازه‌خورماتو‬ ‫داناوه‌ كه‌ هه‌م����وی‌ توركمانه‌ ك����ورد نیه‌‪ ،‬ئه‌ی‌‬ ‫بۆ باس����ی‌‪ 87‬پله‌كه‌ی‌ دوبس ناكه‌ن كه‌ هه‌موی‌‬ ‫ك����ورده‌‪ ،‬ئێمه‌ش داوام����ان ك����ردوه‌ ‪ 250‬پله‌ی‌‬ ‫تایبه‌تم����ان بۆ بكرێ����ت‪ ،‬نه‌ وه‌اڵم����ی‌ توركمان‬ ‫دراوه‌ت����ه‌وه‌ نه‌ ئێمه‌ش‪ ،‬ئ����ه‌و ‪50‬پله‌یه‌ی‌ دانراوه‌‬ ‫بۆ ت����ازه‌ نه‌ عه‌ره‌ب����ی‌ تیایه‌ نه‌ ك����ورد هه‌موی‌‬ ‫توركمانه‌كان پێشكه‌شی‌ ئه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ گرنگه‌ كه‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ته‌وه‌ فه‌رمان بێت بڵێت ئه‌وه‌نده‌ پله‌ بۆ‬ ‫فاڵن خوێندن دیاریكراوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌هه‌ند باسی‌ له‌وه‌شكرد "واسته‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫پله‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئێس����تاش له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ پشكی‌ شێر‬ ‫بۆ ناحیه‌كانه‌ بۆنمونه‌ له‌یالن یه‌ك مامۆس����تای‌‬ ‫ك����وردی‌ ئه‌وێ����ت ئه‌گه‌ر ل����ه‌وێ نه‌بێ����ت ئینجا‬ ‫شاره‌كان بۆیان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ خه‌ڵكێك واسته‌‬ ‫ده‌كات‌و ده‌چێت كارتی‌ زانیاری‌‌و ته‌ئید سه‌كه‌نی‌‬ ‫ناحیه‌و گون����ده‌كان ده‌رئه‌كات بۆئه‌وه‌ی‌ بتوانێت‬ ‫پێشكه‌شی‌ بكات"‪.‬‬ ‫س����ه‌هه‌ند به‌نائومێدیی����ه‌وه‌ ده‌ڵێت "زۆر زۆر‬ ‫په‌شیمانم كه‌ به‌ش����ی‌ خوێندنی‌ كوردیم خوێندو‬ ‫كوردایه‌تی����م كرد نمره‌یه‌كی‌ زۆرب����ه‌رزم هه‌بو له‌‬ ‫پۆلی‌ ‪6‬ئاماده‌یی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌شه‌م هه‌ڵبژارد"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌شی‌ خوێندنی‌ كوردی‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫به‌نیگه‌رانی����ه‌وه‌ وت����ی‌ "به‌هۆی‌ كه‌م����ی‌ موچه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌وه‌ ئێستا بوینه‌ته‌ قوربانی‌‪ ،‬پێشتر هه‌مو‬ ‫كێش����ه‌كانمان چاره‌سه‌ر ئه‌كرا له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌رێمه‌وه‌و رومان له‌به‌غدا نه‌ئه‌كرد‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ئێس����تا كه‌وتوینه‌ته‌ ناو دو ئی����داره‌وه‌و‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ندیش بوین"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس����ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كرد كه‌ غه‌دریان لێكراوه‌و‬ ‫"چه‌ن����د س����اڵه‌ داوائه‌كه‌ین چه‌ن����د پله‌یه‌ك بۆ‬ ‫خوێندنی‌ كورد ته‌رخ����ان بكرێت‪ ،‬خۆمان فۆڕم‬ ‫دابه‌ش بكه‌ی����ن‌و ده‌رچوی‌ ك����ورد وه‌ربگرین بۆ‬ ‫* خوێن���دكاری دكت���ۆرا له‌ویالیه‌ت��� ‌ه یه‌كگرتوه‌كانی‬ ‫‌تیان‬ ‫مامۆس����تاو قوتابخانه‌ كوردییه‌كان تا خزمه‬ ‫ئه‌مه‌ریكا‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫‪19‬‬

‫بەرپرسەكانی ئێمە‪ ...‬پاشماوە سەرئەنجامی سیاسەتی هەڵە‪ ...‬پاشماوە‬ ‫هەمو بازرگانەكان���ی ئەم هەرێمە‬ ‫بەرپرس���ێكیان لەپش���تەوەیە‪ ،‬بۆیە‬ ‫كاتێ���ك داودەرمان���ی ئێكس���پایەرو‬ ‫كەلوپەلی خواردنەمەنی ئێكس���پایەر‬ ‫بەتەن دەهێنرانە كوردستان‪ ،‬رۆژێك‬ ‫بەرپرسەكانی ئەم هەرێمە نوقەیەكیان‬ ‫لێوە نەهات‪ ،‬تائێس���تا یەك بازرگانی‬ ‫مش���ەخۆری گەندەڵ بچوكترین سزا‬ ‫ن���ەدراوە‪ ،‬چونكە بەرپرس���ەكانمان‬ ‫لەپش���تیانەوەن‪ .‬لەكاتێكدا كەم نین‬ ‫ئ���ەو هاواڵتیانەی بەه���ۆی دەرمان‌و‬ ‫خواردنەمەنی ئێكسپایەرەوە گیانیان‬ ‫لەدەست داوەو بازرگانی بكوژیش هەر‬ ‫خەریكی زۆركردن���ی دۆالرەكانیەتی‪.‬‬ ‫بەرپرسەكانی ئێمە هیچ جیاوازییەكیان‬ ‫نییە لەگ���ەڵ ئەو گورگانەی دەكەونە‬ ‫بەرگیانی رانەمەڕێ���ك‪ ،‬چونكە وەك‬ ‫چ���ۆن بەرپرس���ەكانمان گورگ���ن‪،‬‬ ‫ئاوەه���اش كۆمەڵگای ئ���ەم هەرێمە‬ ‫مێگەلەمەڕێك���ن‌و هیچی دیكە‪ .‬ئەگەر‬ ‫مێگ���ەل نەبێ���ت لەراپەڕینی بەهاری‬ ‫‪1991‬ەوە بەرپرسەكانمان هەر یەكەو‬ ‫پێشمەرگەیەكی روتەی هیچ نەبو بون‪،‬‬ ‫كەچی ئێستا ملیۆنێرو هەندێكیشیان‬ ‫ملیاردێ���رن‪ ،‬كۆمەڵگ���ەی مێگەلیش‬ ‫قوڕوقەپی لێكردوەو هەر ناشپرس���ێ‬ ‫ئەرێ ئ���ەو هەمو ملی���ۆن دۆالرەتان‬ ‫لەكوێ هێن���ا‪ .‬بەرپرس���ەكانی ئێمە‬ ‫چونك���ە هەمو ش���تێكیان بۆ چوەتە‬ ‫س���ەر‪ ،‬وایان لێهاتوە لەناو خەڵكیش‬ ‫لوتیان بەرز دەكەن���ەوە! بیریان چو‬ ‫قەزافی هێن���دە لوتبەرز بو خۆی پێ‬ ‫گەورەتر ب���و لەس���ەرۆكایەتیكردنی‬ ‫عەرەب بۆیە هەوڵی سەرۆكایەتیكردنی‬ ‫ئەفریق���ای دەدا‪ ،‬بەاڵم كاتێك كەوتە‬ ‫تەنگان���ەوە چۆن دەپاڕای���ەوەو بەچ‬ ‫دەردێكیش چو! سەدامیش بەرنامەی‬ ‫س���ەرۆكایەتیكردنی هەم���و عەرەبی‬ ‫دادەڕش���ت‪ ،‬بەاڵم دوای���ی لەكونێكدا‬ ‫دۆزیانەوەو لەسێدارەیان دا‪ ،‬هیتلەریش‬

‫هەر ئەو ئەقڵیەتەی سەرۆكایەتیكردنی‬ ‫ئەوڕوپ���او جیهان���ی هەب���و‪ ،‬ب���ەاڵم‬ ‫ئێس���تاش كەس نازانێ چۆن فەوتا‪،‬‬ ‫ناپلیۆنیش دەیویس���ت دەست بەسەر‬ ‫ئەوڕوپاو دونیادا بگرێ‪ ،‬بەاڵم دوایی‬ ‫كە لەئینگلت���ەرا خرایە گرتوخانەوە‪،‬‬ ‫بەڕێوەب���ەری پاس���ەوانەكان گاڵتەی‬ ‫پێدەكردو ئازاری دەرونی دەدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەرپرسەكانی ئێمە مێژو ناخوێننەوە‪،‬‬ ‫بۆی���ە ئ���ەوان لەدۆڵێ���ك دەخوێنن‌و‬ ‫خەڵكی نوخبەش لەس���ەر لوتكەیەك‬ ‫دەخوێنێت‪ .‬راس���تە نوخبە لەم واڵتە‬ ‫خەس���ێنراوە‪ ،‬بەاڵم ئ���ەوەی مێژوی‬ ‫خوێندبێتەوە‪ ،‬دەزانێ ئەم خەساندنە‬ ‫تا س���ەر نییە‪ ،‬نیچە لەزۆربەی هەرە‬ ‫زۆری فەیلەسوفەكان ئازاترو بیرتیژترو‬ ‫راستگۆترو راش���كاوتریش بو‪ ،‬باكی‬ ‫بەوە نەبو نوس���ینەكانی چۆن كڵێسا‬ ‫هار دەكەن‌و چۆن پیاوانی ئایینی پێی‬ ‫شێت دەبن‪ ،‬نیچە دەیویست كۆماری‬ ‫پتەوی درۆ بڕوخێنێت‌و بەرپرسەكان‬ ‫بەزەویدا ب���دات‌و كەرامەت بۆ خەڵك‬ ‫بگەڕێنێت���ەوەو مرۆڤی س���ۆپەرمان‌و‬ ‫بااڵی لێ دروس���تبكات‪ .‬ئێس���تا لەم‬ ‫هەرێمە پێویستمان بەچەند كتێبێكە‬ ‫وەكو ملوانك���ە بیكەی���ن بەگەردنی‬ ‫كەچ���ی بەرپرس���ەكانمانەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێش���تا كتێبێكمان نییە لەچەش���نی‬ ‫زەردەش���تەكەی نیچە‪ .‬لەچەش���نی‬ ‫پەیامەك���ەی س���پینۆزا ب���ۆ ئایین‪،‬‬ ‫لەچەشنی رەخنە لەئەقڵی پەتی كانت‬ ‫بێت‪ ،‬كتێبێكمان نیی���ە وەهم‌و درۆو‬ ‫دزی بەرپرسەكانمان بۆ بنوسێتەوەو‬ ‫زۆردارو ستەمكارەكانیش���مان وەكو‬ ‫خۆیان پێ بناس���ێنێت‪ .‬بەاڵم دڵنیام‬ ‫رۆژێ���ك دادێت نەك دەی���ان كتێبی‬ ‫فیك���ری سیاس���ی لێدێت���ە بەرهەم‪،‬‬ ‫بەڵك���و دەی���ان فیلمی س���ینەمایی‌و‬ ‫دەیان ش���انۆگەری گرنگ���ی لێ دێتە‬ ‫بەرهەم‪.‬‬

‫فاش���یزم‪ ،‬نازی���زم‌‪ ،‬ئیس�ل�امیزم‪،‬‬ ‫ناس���یۆنالیزم‪ ،‬كۆمۆنی���زم‌و هەم���و‬ ‫ئایدیۆلۆژیاكان���ی دیك���ە‪ ،‬خەڵكیان‬ ‫بەكۆمەڵ كوش���توە‪ ،‬برسیان كردون‌و‬ ‫شكۆو كەرامەتیان بۆ نەهێشتونەتەوە‪،‬‬ ‫ئێس���تا بەرپرس���ەكانی ئێمە هەمان‬ ‫وەه���م‌و هەم���ان قەوان لەشاش���ەی‬ ‫لەراگەیاندنەكان���دا‬ ‫تیڤیی���ەكان‌و‬ ‫لێدەدەنەوەو دەیانەوێ بەردەوام ئەم‬ ‫خەڵكە نەگبەتە بگەوجێنن‪ .‬پێویستە‬ ‫خەڵك ئەو بەرپرسانە بدۆزێتەوە كە‬ ‫نەبونەت���ە خاوەنی كۆش���ك‌و تەالر‪،‬‬ ‫خاوەنی مەزرەعەو زەوی‌وزار‪ ،‬خاوەنی‬ ‫كۆمپانیاو دۆالر‪ ،‬ب���ەاڵم كوا لەكوێن‬ ‫ئەو بەرپرسانە‪ ...‬بەرپرسەكانی ئێمە‬ ‫خاوەنی هەمو ئەو ش���تانەن‪ ،‬كەچی‬ ‫نیش���تمانپەروەری‌و شۆڕش���گێری‌و‬ ‫دڵسۆزی بۆ گەل‌و نەتەوەو بەرژەوەندی‬ ‫گشتی‪ ،‬بەخەڵك دەفرۆشنەوە‪ ،‬سەیرە‬ ‫كۆمەڵگای كوردی ئاش���نایەتییەكی‬ ‫لەمێژینەو قوڵی لەگەڵ س���تەمكاری‌و‬ ‫زۆرداریدا هەیە‪ ،‬كەچی ئەوەندە خۆی‬ ‫بەبچ���وك دەبینێت‪ ،‬بۆی���ە بەردەوام‬ ‫دەڕوتێنرێت���ەوەو گاڵتەی پێدەكرێت‪.‬‬ ‫هەمو ئەو راستیانەی لەواقیعدا هەن‌و‬ ‫ئاشكرا ناكرێن‪ ،‬وا وردە وردە ژەهراوی‬ ‫دەب���ن‪ ،‬وەك نیچە دەڵێ���ت كەواتە‬ ‫باهەمو ئەو ش���تانە تێكبشكێنین كە‬ ‫راس���تییەكانمان تێكیاندەش���كێنن‪،‬‬ ‫چونك���ە چەندی���ن ت���ەالری زۆرمان‬ ‫لەبەردەس���تدایە تادروستیان بكەین‪.‬‬ ‫هەر كۆمەڵگایەك خۆی بداتە دەست‬ ‫قەزاوقەدەر‪ ،‬هەم���و رۆژێك جارێك‌و‬ ‫چەندین جار مەرگ���ی خۆی وەپێش‬ ‫خۆی دەكەوێت‪ .‬ئێستا كۆمەڵگایەك‬ ‫وامەرگی خ���ۆی بەپێش خۆی داوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا بەرپرسەكانی ئێمە لەسەر‬ ‫جەس���تەی مردومان رەش���بەڵەكیان‬ ‫دامەزراندوەو ش���اباش شاباش���ێكە‪،‬‬ ‫سەگ ساحێبی خۆی ناناسێتەوە‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ب���ەاڵم هیچكاتێ���ك ك���ەس وەاڵمی‬ ‫نەدان���ەوە‪ .‬ب���ەاڵم وەاڵمەك���ە بۆ ئەو‬ ‫كادیرانە لەئێس���تای وێنەی یەكێتی‌و‬ ‫هەمو ئەو دەردەسەریانەی روی كردۆتە‬ ‫كۆمەڵگا دەدرێتەوە‪.‬‬ ‫لەبنچین���ەدا ئ���ەوەی یەكێت���ی بەم‬ ‫رۆژە گەیان���د هەڵ���ەی گ���ەورەی ئەو‬ ‫س���ەركردانە ب���و كە لەن���او یەكێتیدا‬ ‫پش���تیان ك���ردە هەم���و بیروبۆچون‌و‬ ‫داواكانی (نەوش���یروان مس���تەفا) كە‬ ‫س���ااڵنێك بو هەوڵی دەدا چاكس���ازی‬ ‫لەناو یەكێتیدا ب���كات‌و بەر بەمەرامی‬ ‫تایبەتی هەندێك كەس بگرێت كە هەمو‬ ‫خەبات���ی یەكێتیان لەگیرفانی خۆیاندا‬ ‫دەبینیی���ەوە‌و كاریان لەس���ەر گیانی‬ ‫تۆڵەكردن���ەوە دەكرد‪ .‬بۆ ئەمەش زۆر‬ ‫ساكارانە هەمو ئەو بەڕێزانە ئەو تێزو‬ ‫ئایندەبینیەی (نەوش���یروان مستەفا)‬ ‫یان وەالوەنا كە دەیزانی سەرئەنجامی‬ ‫رفتارو كەس���انی ناسیاسی‌و نائیداری‬ ‫لەئایندەدا یەكێت���ی‌و كۆمەڵگا بەرەو‬ ‫چ داخزانێ���ك دەب���ات وەكو ئێس���تا‬ ‫دەیبینین‪.‬‬ ‫هەم���و ئەوانەش���ی ك���ە ئێس���تا‬ ‫دەیانەوێت ئەم هەڵە گەورانەی خۆیان‬ ‫راس���تبكەنەوە‌و رێگای (نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا) بگرنەبەر بۆی���ان ناكرێت‪:‬‬ ‫چونكە نەوش���یروان مستەفا خواستی‬ ‫پۆس���ت‌و م���ادە نەب���وە ت���ا لەن���او‬ ‫یەكێتیش���دا بوە‪ ،‬هەمیشە دەیویست‬ ‫یەكێتی لەسەر رێگای دادپەروەری بۆ‬ ‫خزمەتی كۆمەڵگا رێگای خۆی بگرێت‪،‬‬ ‫كە ئەم خواستەشی هەمیشە دژایەتی‬ ‫دەكرا‪ ،‬كە هاتیشە دەرەوە بەئاراستەی‬ ‫خزمەتكردنی خەڵك لەگەڵ هاوڕێكانیدا‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕانی���ان دروس���تكرد‪.‬‬ ‫دروس���ت ئەوانەی كە زۆروكەم بەریان‬ ‫ب���ەداواكان‌و تێزەكان���ی نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا گرت لەناو یەكێتیدا‌ كەوتنە‬ ‫دژایەت���ی كردنی‪ ،‬بیری���ان چوبو كە‬ ‫سیاسەتی داهاتو هەر ئەو دیدە بچوك‌‌و‬ ‫بێخەم���ەی ئەوان نیە كە تێیدا دەژین‪،‬‬

‫بۆیە ه���ەر ئەمانەن ئێس���تا هۆكاری‬ ‫ئەو هەڵە گەوران���ەن كە یەكێتی تێدا‬ ‫دەناڵێنێ���ت‪ .‬س���ەرئەنجامی بێخەمی‌و‬ ‫سیاس���ەتی هەڵ���ەی زۆری كەس���ە‬ ‫بااڵدەس���تەكانی ناو یەكێتی ئەو وێنە‬ ‫غەمگینەی خستە بەرچاومان كە ئێستا‬ ‫لەناو یەكێتی���دا دەگوزەرێت‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫كە بیر لەچاكس���ازی دەكەنەوە‌و ناوی‬ ‫جیاجیا لەخۆیان دەنێن لەناو ئێستای‬ ‫یەكێتیدا زۆر درەنگ كەوتون‪ ،‬لەكۆتایی‬ ‫رێگاكەدان‪ ،‬بەدیوەكەی تریشدا یەكێتی‬ ‫هیچ خەمخۆرێكی نیە تا بیگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ س���ەر رێگا راستەكەی جارانی‪ ،‬ئەو‬ ‫دیدەیش راس���تە كە هەڵەی سیاس���ی‬ ‫ئەگەر زۆر زو راست نەكرێتەوە دواجار‬ ‫مەرگی حزب‌‌و كۆمەڵگایش بەخۆیەوە‬ ‫رادەگەیەنێت‪ .‬ئەو دۆستانەی كە ئێستا‬ ‫لەس���ەر هەندێك پرس لەناو یەكێتیدا‬ ‫هاتونەتە دەنگ‪ ،‬دیارە س���ەرئەنجامی‬ ‫ئەو دیدە كورت‌و بێخەمەی ئەوان بو كە‬ ‫ئایندەیان پێدەبینی‪ ،‬ئەم دۆستانە بەدو‬ ‫ئاراس���تە كاریان دەكرد‪ ،‬ئاراستەیەك‬ ‫كە لەكاتی هەڵە گەورەكاندا بێدەنگیان‬ ‫لێدەكردو خەم���ی ئایندەیان نەبو كە‬ ‫ئ���ەم هەاڵنە دواج���ار یەكێتی بەكوێ‬ ‫دەگەیەنێ���ت‪ ،‬ئاراس���تەكەی تری���ش‬ ‫ئەوەب���و ك���ە هەمو خەمی���ان ئەوەبو‬ ‫لەس���ەر كورس���ی مەكتەب سیاسی‌و‬ ‫سەركردایەتی بەدەس���ەاڵتەكانیانەوە‬ ‫بمێننەوە‪ .‬كە هەمومان دەزانین لەكوێ‬ ‫ئەم جۆرە كەسانە ئاوا بیریان كردەوە‌و‬ ‫بەتەنیا دەرگای خواس���تەكانی خۆیان‬ ‫بین���ی س���ەرئەنجام خۆی���ان دەخەنە‬ ‫بەردەم سەدان رەخنەو نەفرەتەوە‪...‬‬ ‫درەنگ دەركەوتنی دەنگ���ەكان لەناو‬ ‫ئێس���تای یەكێتی���دا ل���ەم س���ااڵنەی‬ ‫دوایی���دا دەرهاویش���تەی ئ���ەو هەڵە‬ ‫راس���تەوخۆیانەیە كە یەكێتی هەمیشە‬ ‫شانازی پێوە دەكرد‪ ،‬شانازی بە(هێزە‬ ‫ش���انازیكردن‬ ‫چەكدارەكانی���ەوە)‬ ‫بە(هێ���زی جەماوەرەكەی���ەوە) بەاڵم‬ ‫بەدیوەك���ەی ت���ردا لەن���او یەكێتیدا‬

‫ئەوەی نەبو بەرنامەو داڕش���تنی پالن‬ ‫بو بۆ خەڵك‌و ئایندەی خۆی‪ ،‬نەبونی‬ ‫عەقڵ‌و دەس���ەاڵت بو تا لەكاتی كێشە‬ ‫گەورەو گرانەكاندا كە دێنە پێش���ەوە‬ ‫بەكاربهێندرێن‪ .‬بەم���ەش دەبینین كە‬ ‫هێزە چەك���دارو جەماوەرەكەت لەبەر‬ ‫نەبونی پالن‌و عەقڵ‪ ،‬برس���ی‌و بێكار‌و‬ ‫بێ موچە دەكەون ئیتر ئەم رێكخراوە‬ ‫چۆنچۆنی دەنگە ناڕازییەكانی ناو خۆی‬ ‫دەتەقێتەوە‌و هەریەك���ە بۆخۆی بڕیار‬ ‫دەداو یەكت���ری تاوانب���ار دەكەن بەو‬ ‫هەاڵنەی كەهاتونەتە پێشەوە‪ .‬بەمەش‬ ‫ئەگەر ئاوڕێ���ك لەم س���ااڵنەی دوای‬ ‫تەمەن���ی یەكێتی بدەین���ەوە دەبینین‬ ‫كە چەند هەڵەی گەورەی ستراتیجی‌و‬ ‫نەخوازراوی كردوە كە بەژمارە دەكاتە‬ ‫هەڵەی ترسناك‌و روخێنەر‪.‬‬ ‫ئێس���تا كاتێتی كە ئاوا بپرس���ین‪:‬‬ ‫كاروان���ی تەمەن���ی مان���دوی یەكێتی‬ ‫ب���ەرەو ئایندەیەكی نادی���ار دەڕوات‪،‬‬ ‫ئەمەش هەڵەی هەمو ئەو كەس���انەیە‬ ‫كە ئێستا لەناو یەكێتیدا كاربەدەستن‌و‬ ‫هیچ ش���تێك پێكەوەی���ان گرێنادات‪،‬‬ ‫هەمویان پێكەوە بەخانم‌‌و كاكەكانیەوە‬ ‫هەڵەی���ان كرد كە هێش���تیان یەكێتی‬ ‫لەپێناو دەس���ەاڵت‌و پۆستدا بەم رۆژە‬ ‫ب���گات‪ ،‬هەڵەی���ان كرد ك���ە لەپێناو‬ ‫مەرامی خۆیاندا هێش���تیان حوكمڕانی‬ ‫لەكوردس���تاندا ئاوا شكس���ت بخوات‌و‬ ‫ن���ەداری ب���ۆ ژیانی خەڵ���ك بهێنێت‪.‬‬ ‫هەڵەیان كرد نەیانهێشت پێكەوە ژیان‬ ‫لەن���او یەكێتیدا ب���ەدی بێت‌و یەكێتی‬ ‫بۆ هەم���و یەكێتییەكان بێت‪ .‬هەڵەیان‬ ‫كرد كە پش���تیان كردە زۆر لەكەس���ە‬ ‫ماندونەناس���ەكانی ناو یەكێتی‌و خەمی‬ ‫بەرژەوەندیی���ە تایبەتیەكانیان یەكێتی‬ ‫بەئێس���تا گەیاند‪ ،‬بۆی���ە گرنگە ئیتر‬ ‫ئەم كەسانە سەرەڕای هەمو ئەو هەڵە‬ ‫گەورانە لەمە زیاتر ئاوا هەڵە نەكەن‌و‬ ‫لەحكومەت‌و ناوخۆی���دا بەجدی بێنە‬ ‫دەنگ‌و نەهێڵن یەكێتی بەرەو داخزانی‬ ‫هەمیشەیی بچێت‪...‬‬

‫ونبون‬ ‫ێ س���ه‌دو په‌نجا هه‌زار دینار)‬ ‫ی (‪() 350000‬س��� ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگاری‌ كه‌ بڕه‌كه‌ ‌‬ ‫* وه‌س���ڵێك ‌‬ ‫ژماره‌ (‪ )0476049‬به‌ناوی‌ (س���یامه‌ند مجید حسن) به‌رواری‌ (‪ )2016/8/30‬ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س‬ ‫ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخان ‌هی‌ خــاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی (محمد حاتم عبدالستار) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س‬ ‫ی په‌روێزخان به‌ناو ‌‬ ‫ی مه‌رزی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫* هه‌وێیه‌ك ‌‬ ‫ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخان ‌هی‌ خــاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پاش���ه‌و‌هی‌ ئۆتۆمبێل جۆری‌ كیا ژماره‌ (‪ 56759‬س���لێمانی‌) ك ‌ه تۆماره‌ به‌ناو ‌‬ ‫*تابلۆیه‌ك��� ‌‬ ‫ی خــاك‬ ‫ی مسته‌فا) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ ‌‬ ‫(كارزان محمد عل ‌‬ ‫له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی كۆمپانیایی ( چاوی‌ كوردستان ) ونبوه‌ به‌ناوی‌ (زۆراب سعدون رسول ) هه‌ركه‌س‬ ‫*هه‌ویه‌یه‌ك ‌‬ ‫دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬ ‫ی سلێمانی‌ ونبوه‌ به‌ناوی‌ ( حه‌مه‌ عمر سلیم ) هه‌ركه‌س دۆزیه‌و‌ه‬ ‫ی ژووری‌ بازرگان ‌‬ ‫* ناسنامه‌یه‌ك ‌‬ ‫بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێن ‌ه ‪.‬‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪1846 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/10/4 :‬‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵتی‌ (عزیز حمه‌ حسن حم ‌ه صاڵح)‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی كردو‌ه به‌ مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی (‪ )10513‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫نوێرتین هه‌واڵ ‪ ...‬زۆرترین زانیاری‬ ‫ی‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫عدد‪1619 :‬‬ ‫به‌روار‪2016/9/7 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵت���ی‌ (جمیل ‌ه احمد فارس)‬ ‫‪ )1989‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )4282‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫خ���اوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌و‌هی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی��� ‌ه له‌ماو‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ریکالم‬

‫تاوانبار وه‌ك ب ‌ێ تاوان سه‌یر ده‌كرێت تا ئه‌وكاته‌ی تاوانه‌كه‌ی به‌سه‌ردا ده‌سه‌لمێنرێت‬ ‫كاتێك یه‌كێك تاوانبار ده‌كرێت به‌تاوانێك ئه‌مه‌ ده‌بێت ‌ه هۆی ئه‌وه‌ی ك ‌ه رووبه‌ڕوی سزادانی یاسایی ببێته‌وه‌ له‌به‌ر ئه‌مه‌ بانگ ده‌كرێت بۆ دادگا‪ ،‬ده‌بێت ئه‌و كه‌س ‌ه رێزی لێبگیردرێت‌و نه‌بێت ‌ه هۆی ئازاردانی‬ ‫الشه‌یی‌و ده‌روونی‪ .‬به‌پێی یاسای عێراقی هه‌موو تاوانبارێك وه‌ك بێ‌ تاوان هه‌ژمار ده‌كرێت تاوه‌كو ئه‌و كاته‌ی تاوانه‌كه‌ی به‌سه‌ردا ده‌سه‌لمێنرێت له‌دادگایه‌كی ئاشكرا ك ‌ه مافی پارێزگاری كردن له‌خۆی بۆ دابین‬ ‫كرابێت‪.‬‬ ‫ده‌توانیت په‌یوه‌ندی بكه‌یت له‌كاتی پێش���ێل كردنی ئه‌م مافه‌دا له‌رێگه‌ی په‌یوه‌ندكردنه‌وه‌ به‌كۆمیس���یۆنی بااڵی س���ه‌ربه‌خۆی مافه‌كانی مرۆڤ له‌عێراق به‌شێوه‌یه‌كی راسته‌وخۆ چونك ‌ه كۆمیسیۆن به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫سه‌ربه‌خۆ كار ده‌كات بۆ بره‌وپێدانی‌و پاراستنی مافی مرۆڤ‌و پرینسیپه‌كانی‪.‬‬ ‫بۆ زانیاری زیاتر له‌س���ه‌ر كۆمیس���یۆن‌و كاره‌كانی‌و به‌رپرس���یارییه‌تییه‌كانی وه‌ هه‌روه‌ها ئه‌گه‌ر ویستت سكااڵ تۆمار بكه‌یت تكایه‌ سه‌ردانی ماڵپه‌ری ‪ www.ihchr.iq‬بك ‌ه یاخود سه‌ردانی په‌یجی تایبه‌تی‬ ‫كۆمیسیۆن بكه‌ له‌ فه‌یسبوك‪www.facebook.com/ihchr :‬‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌ له‌رێگه‌ی باربونی یه‌كێتی ئه‌وروپا بۆ رێكخراوی (‪ )UNOPS‬و‌ه به‌هه‌مئاهه‌نگی له‌گه‌ڵ كۆمیسیۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی مافه‌كانی مرۆڤ له‌عێراقدا‪.‬‬

‫ه���ذا المش���روع بتنفی���ذ مکت���ب‬ ‫األمم المتح���دة لخدمات المش���اریع‬

‫هذا المشروع بتمویل االتحاد االوروبي‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )547‬سێشه‌مم ‌ه ‪2016/10/11‬‬

‫قه‌یران ‌ی دارایی‌ حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێم‌و حاڵی‌ هاواڵتیان‬ ‫نه‌جمه‌دین ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د‬ ‫‪1‬ـ ش���تێكی‌ زۆر راس���ته‌ به‌هۆی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫دارایی���ه‌وه‌ فه‌رمانب���ه‌ران‌و خانه‌نش���ینان‌و‬ ‫كه‌سوكاری‌ شه‌هیدان‌و ئه‌نفال‌و مامۆستایان‌و‬ ‫كه‌مئه‌ندام���ان ژیانێكی‌ زۆر س���ه‌خت به‌هۆی‌‬ ‫بێ‌ پاره‌ییه‌وه‌ ده‌به‌نه‌ س���ه‌ر‪ .‬تائێستا كاتی‌‬ ‫كردن���ه‌وه‌ی‌ خوێندنگاكان نزی���ك بوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫كاتی‌ كردنه‌وه‌ی‌ خوێندنگاكان مامۆس���تایان‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت مانگرت���ن ده‌س���ت پێبك���ه‌ن‌و‬ ‫خوێندنگاكانی‌ نه‌كه‌نه‌وه‌‌و بێنه‌ س���ه‌ر جاده‌‬ ‫ب���ه‌اڵم م���ن ئه‌وه‌ن���ده‌ ئه‌ڵێم ش���تێكی‌ زۆر‬ ‫باش���ه‌ به‌ش���ه‌رتێك هه‌مویان بن خوێندنگای‌‬ ‫تایبه‌تی���ش نه‌كرێن���ه‌وه‌ هه‌تاوه‌كو حكومه‌ت‬ ‫به‌داواكانیان���ه‌وه‌ بێت‌و پاش���ه‌كه‌وتی‌ موچه‌‬ ‫نه‌مێنێت ب���ه‌اڵم ئه‌بێت ئه‌م���ه‌ هه‌مووان بن‬ ‫نه‌ك ته‌نها مامۆستایان‪ ،‬ئه‌بێت مامۆستایان‌و‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ران به‌خانه‌نش���ین‌و كه‌س���وكاری‌‬ ‫ش���ه‌هیدان‌و ئه‌نف���ال‌و كه‌مئه‌ندام���ان‌و هه‌مو‬ ‫كاسبكارێكیش بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مه‌ بۆ هه‌موانه‌‌و‬ ‫داوام ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌هیچ جۆرێك بوار نه‌درێت‬ ‫خوێندنگا تایبه‌ته‌كانی���ش بكرێته‌وه‌ چونكه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر تایبه‌ته‌كانیش نه‌كرێن���ه‌وه‌ مندااڵنی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ ئه‌مه‌یان به‌سه‌ر هێناون ده‌وامی‌‬ ‫خۆیان ئه‌ك���ه‌ن‌و حكومه‌تیش ئه‌وس���ا گوێ‌‬ ‫ناداتێ‌ ئه‌ڵێ‌ چی‌ ئه‌بێت باببێت‪ .‬منداڵه‌كانیان‬ ‫زه‌ره‌ر ناكه‌ن‪ .‬تكام وایه‌ هه‌وڵ بدرێت سه‌رتاپا‬ ‫بێت هه‌مو كوردستان بگرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪2‬ـ داوا له‌به‌ڕێ���ز جه‌نابی‌ جێگری‌ حكومه‌ت‬ ‫ئه‌كه‌م كاك قوباد تاڵه‌بانی‌ كه‌ ئه‌وا ئێس���تا‬ ‫چ���اوت نوقان���دوه‌‌و گوێچك���ه‌ت خنیوه‌ هیچ‬ ‫نابیس���تیت بیانكاته‌وه‌ خۆی‌ وه‌كو له‌پێشدا‬ ‫مه‌ج���ال داوه‌ كه‌ پاش���ه‌كه‌وت بكرێت ئه‌مه‌‬ ‫نه‌تیجه‌كه‌ی‌ بائێس���تا پێویس���ته‌ چاره‌سه‌ری‬ ‫بكات‌و من قه‌ت ل���ه‌و بڕوایه‌دانیم ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫كاك قوبادی‌ له‌و ش���وێنه‌ دان���اوه‌ رازی‌ بێت‬ ‫لێی‌و من خۆم یه‌كێكم له‌تۆ‪.‬‬ ‫‪ _٣‬هەروەه���ا جەنابی کاک نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا لێپرسراوی گۆڕان یەکەم جار خۆی‬

‫موچەکەم ‪ 460‬هەزار‬ ‫دینارەو کرێنشینم‬ ‫‪400‬هەزار دیناریش‬ ‫دەدەم بەکرێ خانو‪.‬‬ ‫لەدوای قەیرانی دارایی‬ ‫موچەکەم بو بە‬ ‫‪230‬هەزار دینار‪ .‬چی‬ ‫بدەم بەکرێ‌و چیبدەم‬ ‫بەمەسرەفی رۆژانە‬ ‫ونکرد پاش���ان گەڕایەوە کۆمپانیای وش���ەی‬ ‫دروستکرد یەکێتی کرد بە دو بەشەوە کاتی‬ ‫خۆی ئەبو ئەم���ە روینەدای���ە یەکێتی ئەبو‬ ‫بەلیستی یەکەم ئەمەی لێکەوتەوە هەڵبژاردن‬ ‫چ���وە حکومەتەوە پێنج وەزیری هەبو لەگەڵ‬ ‫س���ەرۆکی پەرلەمان پاشان خۆی ونکردەوەو‬ ‫پەرلەمان دەستیانکرد بەچاکسازی ویستیان‬ ‫یاسای سەرۆکایەتی هەرێم دەربکەن جەنابی‬ ‫س���ەرۆک پەرلەم���ان گردبونەوەی���ەک هەبو‬ ‫هەموان پێیانوت با ئەو کۆبونەوەیە نەکرێت‬ ‫هەرک���ردی ئەوەبو پێنج ئەن���دام پەرلەمانی‬ ‫لەدەس���تچو کۆبونەوەک���ە نەک���را پاش���ان‬ ‫پەرلەمان تێکدراو نەیانهێش���ت بچێتە هەولێر‬ ‫لەم کاتەدا ئەگەر جەنابی کاک نەوش���یروان‬ ‫لێرەبوایە بە یەک کاتژمێر کێشەکە چارەسەر‬ ‫ئەبو‪ ،‬نەبونی جەنابی وایکرد ئەوەی ساڵێکە‬ ‫زیات���ر پەرلەمان پەکیکەوت���وە ئەمانەی کە‬

‫فرمێسكه‌كانی‌ خه‌ڵك‌و‬ ‫باڵه‌كانی‌ یه‌كێت ‌ی‬

‫رویداوەو رودەدات بێ پەرلەمانییە‪.‬‬ ‫‪ _٤‬هەمو حزبەکان هیچیان راس���تناکەن‬ ‫تەنها پێداویس���تییەکانی خۆیان المەبەستە‬ ‫و ئەوان راس���ت بک���ەن ‪٥٨=٦+١٠+١٨+٢٤‬‬ ‫ئەندام پەرلەمان ئەتوان���ن بەیەک کۆبونەوە‬ ‫متمان���ە لەحکومەت وەربگرن���ەوە حکومەت‬ ‫دابمەزرێننەوە بەاڵم نایکەن‪.‬‬ ‫‪ /٥‬من ک���ە ئەم دێڕانە ئەنوس���م یەکێکم‬ ‫لەپێشمەرگەکانی ئەیلول‌و مامۆستای شۆڕشی‬ ‫کوردس���تانم س���اڵی ‪ ١٩٧٥‬دوای گەڕانەوە‬ ‫دورخرامەوە بۆ بەسرە محاسب ‪١٩٨٠/٩/٢٤‬‬ ‫‪ ٣‬هەم روی شەرەوە عێراقیان دابران منداڵم‬ ‫هێنایەوە بۆ سلێمانی‪.‬‬ ‫کرۆنایەک���ی مۆدی���ل ‪1979‬م هەبو ژمارە‬ ‫‪ 2136‬سلێمانی‪ ،‬شەو سەعات ‪ 10:30‬گەیشتمە‬ ‫سەرپردەکەی قلیاسان جەیشی شەعبی ئەم‬ ‫الوالی پردەکەیان گرتبوم‪ ،‬تاریک بو‪ ،‬نابێت‬ ‫الیتیش هەڵکەیت دەستیان کرد بەتەقەیەکی‬ ‫زۆر منداڵ���ەکان هاواریان ک���رد بابە‪ ،‬منیش‬ ‫ئاوڕمدای���ەوەو گولەی���ەک بەرچ���اوم کەوت‌و‬ ‫چاوی راستم لەدەس���تداو بوم بەکەمئەندام‪.‬‬ ‫بەمەبەس���تی چارەس���ەرکردن خانوەک���ەم‬ ‫فرۆشت‪ ،‬لە لەندەن نەشتەرگەرییان ئەنجامدا‬ ‫ب���ۆ چاوی راس���تم‌و چاوێکی دەس���تکردیان‬ ‫دان���ا‪ .‬پاش تێپەڕبونی ‪ 36‬س���اڵ بەس���ەر‬ ‫ئ���ەم روداوەدا‪ ،‬لەس���اڵی ‪2004‬دا لەڕێگ���ەی‬ ‫پشکنین بەئەش���یعەی تەنوری (‪)CTscan‬‬ ‫دەرک���ەوت ‪ 8‬پارچەی گوللە لەس���ەرمدایە؛‬ ‫هەمو مانگێک چەند جارێک توشی جەڵتەی‬ ‫مێش���ک دەب���م‪ .‬پزیش���کەکان دەڵێن دەبێ‬ ‫کاسەی س���ەرت البدەین تاوەکو قەستەرەی‬ ‫مێش���کم بۆ ئەنجامبدەن‪ ،‬ئەوە ساڵ‌و نیوێکە‬ ‫لەنەخۆشخانەی شار من لەچاوەڕوانیدام‪.‬‬ ‫موچەکەم ‪ 460‬هەزار دینارەو کرێنش���ینم‬ ‫‪400‬ه���ەزار دیناریش دەدەم بەک���رێ خانو‪.‬‬ ‫ل���ەدوای قەیران���ی دارایی موچەک���ەم بو بە‬ ‫‪230‬ه���ەزار دینار‪ .‬چی بدەم بەکرێ‌و چیبدەم‬ ‫بەمەس���رەفی رۆژانە‪ .‬پزیشکیش دەڵێت بڕۆ‬ ‫لەماڵەوە ئیس���راحەت بکەو چاوەڕێی مردن‬ ‫بکەم‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ وه‌ دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ ‌ی و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگانی‌ گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬و‌ه هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كاری‌ ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫له‌تیف فاتیح فه‌ره‌ج‬ ‫تا مام ج���ه‌الل تواناو تینی‌ هه‌بو‪ ،‬یه‌كێت ‌ی‬ ‫ده‌ باڵیش بوایه‌ یه‌ك سه‌ری‌ هه‌بو‪ ،‬مام جه‌الل‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ تێبینی‌‌و ره‌خنه‌ی‌ زۆر له‌سه‌ری‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم چه‌ترو كۆكه‌ره‌وه‌ بو‪ ،‬ئێس���تا كه‌ له‌نێو‬ ‫یه‌كێتی���دا دو ئاراس���ته‌ له‌ئیش���كردن هه‌یه‌و‬ ‫كێش���ه‌كانیش كێش���ه‌ی‌ فكرو بیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫جیاوازو چۆنێتی‌ روانینه‌ ئاینده‌ نین‪ ،‬هێنده‌ی‌‬ ‫ه���ه‌ردوال یه‌كتر ده‌ده‌نه‌ به‌ر تانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌به‌ر‬ ‫تانه‌و ته‌شه‌ری‌ یه‌كتر ئاگایان له‌فرمێسكی‌ ئه‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌ نیه‌‪ ،‬رۆژ نیه‌ له‌میدیاكانه‌وه‌ فرمێسك‌و‬ ‫دادو هاواری‌ خه‌ڵك نه‌بیس���ین‌و نه‌بینین‪ ،‬رۆژ‬ ‫نی���ه‌ به‌دی���ار ئازاره‌كانی‌ خه‌ڵك���ه‌وه‌ به‌كوڵ‬ ‫نه‌گرین‪ ،‬لێ‌ دو باڵه‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌ مه‌س���ت‌و‬ ‫حه‌یران���ی‌ ئه‌وه‌ن كه‌ چ���ۆن له‌یه‌كترو له‌كارو‬ ‫كرداره‌كانی‌ یه‌كتر بده‌ن ‪.‬‬ ‫من قسه‌م له‌سه‌ر ش���ه‌راكه‌تی‌ یه‌كێتی‌ نیه‌‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵی‌‌و نادادی‌‪ ،‬قس���ه‌م له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫نی���ه‌ له‌په‌نا س���ه‌ری‌ ئه‌و یه‌كێتی���ه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫ده‌یناس���ۆرو نه‌هه‌نگ دروس���ت ب���ون‪ ،‬كاتی‌‬ ‫خۆیش���ی‌ روبه‌ڕو باس���ی‌ ئه‌و ده‌یناس���ۆرو‬ ‫نه‌هه‌نگان���ه‌م بۆ مام جه‌الل كردوه‌‪ ،‬قس���ه‌م‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌ له‌ڕاب���ردودا النیكه‌م هه‌ردو‬ ‫باڵه‌كه‌ی‌ یه‌كێتی‌ خۆیان به‌به‌رپرسیار ده‌زانی‌‬ ‫له‌ژی���ان‌و گوزه‌رانی‌ خه‌ڵك‌و بۆ باش���كردنی‌‬ ‫گوزه‌ران���ی‌ خه‌ڵك ده‌یانتوان���ی‌ بڕیار بده‌ن‌و‬ ‫هه‌ن���گاوی‌ دروس���ت بنێن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫ئه‌وانیش وه‌ك پارتی‌ وازیان له‌خه‌ڵك هێناوه‌و‬ ‫ئاگاداری‌ ئازاره‌كان���ی‌ خه‌ڵك نین‪ ،‬ئه‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫مام جه‌الل به‌سه‌ر سه‌ریانه‌وه‌ نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ته‌ی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا یه‌كێتی‌ بۆ به‌جێهێشتون‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ته‌ی‌ خه‌می‌ ئه‌م دو باڵه‌ بوه‌ به‌ده‌ركردنی‌‬ ‫به‌یاننام���ه‌و رونكردنه‌وه‌و نوس���ین له‌س���ه‌ر‬ ‫یه‌كتر‪ ،‬ئیتر به‌ته‌واوه‌تی‌ پش���تیان كردوه‌ته‌‬ ‫به‌رپرسیاره‌تی‌‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌ ج���اران بۆ ق���وت‌و ژیانی‌ خه‌ڵك‬ ‫هه‌رچی‌ له‌ده‌س���ت هاتبا ده‌یك���رد‪ ،‬له‌په‌نای‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌وه‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و هه‌رچی���ه‌ك ده‌كرا‪ ،‬ئه‌وه‌‬

‫بابه‌تێك���ی‌ تره‌‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێت���ی‌ له‌هه‌مو ئه‌و‬ ‫قۆناغانه‌دا كه‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت له‌وان بوه‌‪،‬‬ ‫بۆ خه‌ڵك بێ جیاواز ‌ی كاری‌ كردوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌و رۆژگاره‌ش كه‌ كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ له‌و‬ ‫بارودۆخه‌ س���ه‌خته‌دا سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت بو‪،‬‬ ‫موچه‌ دابین ك���راو قوتابخانه‌و خوێندنگه‌كان‬ ‫كرانه‌وه‌و خوێندن ده‌ستی‌ پێكرده‌وه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫به‌عس هه‌مو شتێكی‌ كشانده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ماوه‌یه‌‬ ‫یه‌ك دو ساڵ خۆبه‌خش وانه‌م گوته‌وه‌ كه‌چی‌‬ ‫دواتر ئه‌و پاره‌یه‌ش نه‌فه‌وتا‪.‬‬ ‫س���ااڵنی‌ رابردو كه‌ پاره‌ش نه‌بو‪ ،‬موچه‌و‬ ‫ئه‌وانه‌ش كه‌م بو‪ ،‬به‌اڵم ئومێد هه‌بو‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫بودجه‌و موچه‌ش نیه‌و ئومێدیش نیه‌ باڵه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتیش له‌بری‌ شه‌ڕی‌ راسته‌قینه‌یان ببێته‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ ئه‌م دۆخه‌ به‌دوای‌ داهات‌و‬ ‫پاره‌و سامانی‌ یه‌كه‌وه‌ن‌و هه‌ر كه‌سه‌و په‌رده‌ی‌‬ ‫س���ه‌روه‌ت و س���امانی‌ ئه‌ویتر هه‌ڵئه‌داته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ بیریان چوبێته‌وه‌ شێركۆ بێكه‌س‬ ‫كاتێ‌ ش���یعری‌ بۆ ئه‌وان ده‌گوت س���ه‌رینیان‬ ‫به‌ردو دۆشه‌كیان گیاو لێفه‌یان ئاسمان بو‪.‬‬ ‫ئێس���تا ئه‌وه‌ی‌ پێویسته‌ له‌هه‌ركه‌س زیاتر‬ ‫له‌خه‌می‌ خه‌ڵكدا بێت ده‌بێت باڵه‌كانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫بن‪ ،‬النیكه‌م له‌به‌ر دو هۆ‪ ،‬یه‌كه‌م هه‌میش���ه‌‬ ‫مام جه‌الل باس���ی‌ نان‌و ئ���ازادی‌ ده‌كردو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش هه‌نگاوی‌ ده‌ن���ا‪ ،‬دوه‌م له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ خه‌ڵكی‌ یه‌كێتی‌ نه‌یانهێشتوه‌ ئه‌و‬ ‫حزبه‌ بكه‌وێت‪ ،‬گه‌ر سزاش���یان دابێت هه‌ر زو‬ ‫خۆیان ده‌ستیان گرتوه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫سااڵنی‌ رابردو ك ‌ه‬ ‫پاره‌ش نه‌بو‪ ،‬موچه‌و‬ ‫ئه‌وانه‌ش كه‌م بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئومێد هه‌بو‪ ،‬ئێستا‬ ‫بودجه‌و موچه‌ش نیه‌و‬ ‫ئومێدیش نی ‌ه باڵه‌كان ‌ی‬ ‫یه‌كێتیش له‌بر ‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ به‌دوای‌ داهات‌و‬ ‫سامانی‌ یه‌كه‌وه‌ن‌و‬ ‫هه‌ر كه‌سه‌و په‌رده‌ ‌ی‬ ‫سه‌روه‌ت‌و سامان ‌ی‬ ‫ئه‌ویتر هه‌ڵئه‌داته‌وه‬ ‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫نه‌وشیروان‌و خومه‌ینی‌‌و لینین‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬

‫سەردار محەمەد‬ ‫ی باڵی‬ ‫ی زستانه‌دان‪ ،‬شه‌قه‌ ‌‬ ‫ی قوڵ ‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌هه‌ڵسوڕاوانی‌ گۆڕان له‌خه‌وێك ‌‬ ‫ی وه‌ك چۆن خومه‌ینی‌‌و لینین ده‌س���ه‌اڵتی‌ شا‌و‬ ‫ێ به‌ره‌و ئه‌و‌ه ‌‬ ‫خه‌یاڵیان ده‌چ ‌‬ ‫تزاره‌كانیان راماڵی‌‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فاش به‌هه‌مانشێوه‌ له‌مه‌نفاو‌ه بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی فیرعه‌ونه‌كانی‌ ئه‌م هه‌رێم ‌ه‬ ‫ی به‌ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫كوردس���تان‌و وه‌ك فریادڕه‌س كۆتای ‌‬ ‫بهێنێت!‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌م خه‌ون‌و خه‌یاڵه‌دان‪ ،‬درك به‌و گۆڕانكارییه‌ گه‌وران ‌ه ناكه‌ن ك ‌ه‬ ‫ی ئێرانه‌و‌ه‬ ‫ی ‪‌ 1979‬‬ ‫ی به‌همه‌ن ‌‬ ‫ی ‪1917‬ی‌ روسیا‌و شۆڕش ‌‬ ‫له‌شۆڕش���ی‌ ئۆكتۆبه‌ر ‌‬ ‫ی ژیاندا رویانداوه‌‪ ،‬گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫ی جیهان‌و ناوچه‌كه‌‌و له‌هه‌مو بواره‌كان ‌‬ ‫له‌ئاست ‌‬ ‫ی دیكه‌یان له‌م هه‌س���اره‌یه‌دا كردو‌ه‬ ‫وه‌ك چ���ۆن دوباره‌بون���ه‌وه‌ی‌ گیڤارایه‌ك ‌‬ ‫ی دیكه‌شیان له‌م‬ ‫به‌مه‌حاڵ‌‪ ،‬به‌هه‌مانشێوه‌ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ لینین‌و خومه‌ینییه‌ك ‌‬ ‫كوردستانه‌دا كردوه‌ به‌خه‌یاڵ‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌و خه‌ڵك ‌ه عه‌وام ‌هی‌ ش���یعه‌ ده‌چێت‬ ‫ئه‌م ت���ه‌رز‌ه بیركردنه‌وان ‌ه له‌روئیا ‌‬ ‫ی مه‌هدین به‌س���ه‌ر‬ ‫ی محه‌مه‌د ‌‬ ‫ك��� ‌ه زیاتر له‌هه‌زار س���اڵه‌ چاوه‌ڕوانی‌ گه‌ڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫ی زه‌وییه‌دا نه‌هێڵێت‪.‬‬ ‫ئه‌سپێكی‌ سپییه‌و‌ه سته‌مكاری‌‌و نادادپه‌روه‌ریی‌ له‌م گۆ ‌‬ ‫ی عه‌مام ‌ه به‌س���ه‌رانه‌ی‌ خومه‌ین���ی‌ له‌ئێراندا‬ ‫ی ئه‌و ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫جگ���ه‌ له‌وه‌ ‌‬ ‫دایمه‌زراندو ئه‌و مش���ت ‌ه پۆاڵیین ‌ه به‌لش���ه‌فیكانه‌یه‌ی‌ لینین به‌س���ه‌ر روسیادا‬ ‫ی چاولێكردن نین‪ ،‬نه‌وشیروان‬ ‫ی س���تایش‌و ش���ایه‌ن ‌‬ ‫س���ه‌پاندی‌‪ ،‬هه‌رگیز جێ ‌‬ ‫ی به‌ئه‌فسانه‌س���ازی‌و به‌رزكردنه‌و‌ه تائاستی‌ "ته‌قدیس"‬ ‫مسته‌فاش پێویس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫كردن نییه‌‪ ،‬ئه‌و س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ واقیعی‌‌و واقیعبین بو‪ ،‬نه‌وش���یروان ئه‌رك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌ده‌سه‌اڵت ره‌وانده‌وه‌‪ ،‬ئاستی‌ هوشیاری ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫ی خۆی‌ كرد‪ :‬ترس��� ‌‬ ‫مێژوی ‌‬ ‫ی گشتی‌ ئاشنا‬ ‫ی به‌بودجه‌‌و داهات ‌‬ ‫ی كوچه‌و بازاڕ ‌‬ ‫ی به‌رز كرده‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵك ‌‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر‬ ‫ی كوردستاندا تێكشكاند‌و پێداگر ‌‬ ‫ی له‌هه‌رێم ‌‬ ‫كرد‪ ،‬سیسته‌می‌ دو حزب ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫مه‌رجداركردنی‌ ده‌س���ه‌اڵت به‌قانون‌و یاس���ا كرد‪ ،‬هه‌م���و ئه‌مان ‌ه كار ‌‬ ‫بون‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕانیش له‌ته‌كنیك ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش نه‌وشیروان مسته‌فا‌و بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌اڵم سه‌ربار ‌‬ ‫ی نه‌بون‪ ،‬هه‌ق‬ ‫ێ هه‌ڵ���ه‌‌و كه‌موكورت ‌‬ ‫ئیش���كردن‌و میكانیزمه‌كانی‌ بڕیارداندا ب ‌‬ ‫ی خه‌یا ‌ڵ كه‌وت���ن‪ ،‬موراجه‌عه‌ی‌ حه‌وت‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫ی گۆڕان له‌بر ‌‬ ‫وایه‌ هه‌ڵس���وڕاوان ‌‬ ‫ی رابردویان بكه‌ن ك ‌ه له‌كوێدا سه‌ركه‌وتو بون‌و له‌كوێدا نوشستیان هێنا؟‬ ‫ساڵ ‌‬ ‫ی له‌دروس���تكردنی‌ دامه‌زراوه‌ی‌ به‌هێزدا كارا‬ ‫پێداچونه‌و‌ه به‌وه‌دا بكه‌ن ك ‌ه بۆچ ‌‬ ‫ی كاریان به‌موچه‌یه‌كی‌ خه‌یاڵی‌ بۆ كۆمه‌ڵه‌ خه‌ڵكێك دۆزییه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫نه‌بون‌و هه‌ل ‌‬ ‫به‌شێكیان بێ‌ هونه‌رو ده‌ستبه‌تاڵ‌ بون؟‬ ‫له‌بری‌ گره‌وكردن له‌س���ه‌ر فریادڕه‌س‪ ،‬پێویس���ت ‌ه چاویان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ بێت‬ ‫ی مه‌حكومه‌ به‌نوێبونه‌وه‌و گره‌و له‌سه‌ر ئه‌و هێزان ‌ه بكه‌ن‬ ‫كه‌ كۆمه‌ڵگ ‌هی‌ كورد ‌‬ ‫رۆژ به‌ڕۆژ له‌م هه‌رێمه‌دا گه‌وره‌تر ده‌بن‌و به‌رژه‌وه‌ندییان واده‌خوازێ‌ كوردستان‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ‌ له‌سه‌ر بنه‌مای‌ دیموكراس���ی‌‌و ئازادی‌‌و شه‌فافیه‌ت‌و دادپه‌روه‌ری‌‌و‬ ‫یه‌كسانی‌ بنیاتبنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی كه‌سێك ك ‌ه ئه‌مڕۆ زیاد له‌هۆكارێك ئه‌ویان گه‌یاندوه‌ت ‌ه‬ ‫چاو بڕین ‌ه گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی گۆڕان نادات‪ ،‬با هه‌مو كه‌س���ێك له‌و راس���تیی ‌ه‬ ‫ئه‌وروپ���ا‪ ،‬دادی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ رۆڵی‌ خومه‌ین ‌‬ ‫ی نه‌وش���یروان مسته‌فا له‌وه‌دا نییه‌ بتوان ‌‬ ‫تێبگات كه‌ گرنگی ‌‬ ‫ی دا‬ ‫یان لینین بینێت له‌م هه‌رێمه‌دا‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌یه‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و هه‌س���ت ‌ه له‌مرۆڤی‌ كورددا بچێنێت كه‌ پێویست ‌ه وه‌ك "هاواڵتی‌" مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ بكرێت نه‌ك وه‌ك " كۆیله‌و ره‌عیه‌ت‌"‪.‬‬

‫ڕۆژنامە‌و س���ایتی ئاوێن���ە دەیانەوێت وەک دوو ڕووبەر‬ ‫بۆ گواستنەوەی وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە‪،‬‬ ‫بەردەوام بن‪.‬‬ ‫بەپێی نوێترین ڕاپرسیی کە ئەمساڵ ‪ ،2016‬لەالیەن‬ ‫رێکخراوی ‪IMS‬ی دانیمارکییەوە ئەنجامدراوە‪ ،‬ئاوێنە‬ ‫پڕخوێنەرترین ڕۆژنامەی هەرێمی کوردستانە‪ .‬هەر‬ ‫ئەمساڵیش بەپێی نوێترین توێژینەوەی رێکخراوی‬ ‫‪ Stop‬بۆ دژە گەندەڵیی کە بەهاوکاری رێکخراوی‬ ‫‪NED‬ی ئەمریکی ئەنجام����دراوە‪ ،‬ڕۆژنامەی ئاوێنە‬ ‫لە‌نێو کۆی ‪ 22‬میدیای بیستراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنیدا‬ ‫ک����ە کاری����ان لەس����ەر ڕوماڵک����ردن‌و هەڵدانەوەی‬ ‫دۆس����ییەکانی گەندەڵیی ک����ردووە‪ ،‬پلەی یەکەمی‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫س���ەرەڕای ئەوەی لەم قۆناغەدا وێنەی ڕاستەقینەی‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە بریتییە لە‌بنبەس���تی سیاس���یی‌و‬ ‫داوەش���انی سیس���تەمی ئابووری دارایی کە بووەتە‬ ‫هۆکارێک بۆ مردنی یەک لە‌دوای یەکی پرۆژە میدیاییە‬ ‫س���ەربەخۆکان‪ ،‬ئاوێنە وەکو تاک���ە هەفتەنامەیەکی‬ ‫س���ەربەخۆ‪ ،‬ڕاستگۆیانە‌و بوێرانە بەردەوامە لە‌کاری‬ ‫پرۆفشنااڵنەی ڕۆژنامەگەریی خۆی‪.‬‬ ‫بۆئ���ەوەی کوردس���تان نەبێ���ت بە‌گۆڕس���تانی‬ ‫ڕۆژنامەگەری���ی س���ەربەخۆ‌و بی���ر‌و دەنگ���ی ئازاد‪،‬‬ ‫پێویس���تە ئاوێنە بەردەوامببێت‪ .‬بۆئەوەی ئاوێنەش‬ ‫بەردەوامبێت‪ ،‬پێویس���تمان بە‌پشتیوانی خوێنەران‌و‬ ‫بەرپرس���یارێتی دڵس���ۆزانی میدیای س���ەربەخۆیە‬ ‫لە‌کوردستان‌و دەرەوەی واڵت‪.‬‬ ‫بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار بە‌لەکەمپینی‬ ‫"ئاوێنە ڕۆژنامەی منە“‪.‬‬

‫هاوڕێیانی ئاوێنە لە‌دەرەوەی واڵت دەتوانن بە‌بڕی کوردستان عەبدولکەریم‬ ‫‪ 100‬دۆالر بۆ ساڵێک‪ ،‬یان بە‌بڕی ‪ 50‬دۆالر بۆ شەش‬ ‫مانگ‪ ،‬بەشداریی ئاوێنە بکەن‌و کۆڵەکەیەکی ئابوریی‬ ‫گرنگ بۆ پشتیوانیی‌و بەردەوامیی ڕۆژنامە‌و سایتەکەی ناونیش���ان‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنە‪ ،‬تەالری زارا‪ ،‬نهۆمی‬ ‫دروس���تبکەن ک���ە ڕۆژان���ە خزمەتگوزارییەکانیتان س���ێهەم‪ ،‬ئاپارتمانی ژمارە ‪ ،32‬سلێمانی‪ ،‬هەرێمی‬ ‫بەخۆڕایی پێشکەشدەکات‪.‬‬ ‫کوردستان ـ عێراق‪.‬‬ ‫هاوڕێیانی ئاوێنە لە‌ناوخۆی هەرێمی کوردس���تانیش بۆ بەشداریکردن لەکەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە"‪،‬‬ ‫دەتوانن بە‌بڕی ‪ 100‬هەزار دینار بۆ س���اڵێک‪ ،‬یان یان پشتیوانیکردنی خۆبەخشانەی رۆژنامەی ئاوێنە و‬ ‫بە‌بڕی ‪ 50‬هەزار دینار بۆ ش���ەش مانگ بەش���داریی سایتەکەی‪ ،‬تکایە لەڕێگای ئەم حیسابی بانکییانەوە‬ ‫کەمپین���ی "ئاوێنە ڕۆژنامەی من���ە" بکەن‪ .‬بەرامبەر هاوکارییەکانتان بنێرن‪.‬‬ ‫ب���ەوەش ئاوێن���ە هەم���وو ژمارەیەک���ی نوێی خۆی‬ ‫دەگەیەنێتە ماڵ یان شوێنی کارتان‪.‬‬ ‫حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان‬ ‫بەدەر لەم دوو بژاردەیەش‪ ،‬هەموو ئەو هاوڕێیانەی‬ ‫لەسۆنگەی بەرپرسیارێتی ئەخالقییانەوە بەرامبەر‬ ‫بە‌گرنگیی‌و پێداویستیی میدیای ئازاد لە‌کوردستاندا‪،‬‬ ‫‪Vienna Knowlledge Net VKNN‬‬ ‫دەیانەوێت کۆمەکی ڕاستەوخۆی دارایی ڕۆژنامەی‬ ‫‪Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank‬‬ ‫ئاوێنە‌و سایتەکەی بکەن‪ ،‬دەتوانن لەڕێگای هاوکاری‬ ‫‪BLZ: 20111‬‬ ‫خۆبەخشانەوە پشتیوانیی لە‌بەردوامبوونی ئاوێنە‬ ‫‪BIC: GIBAATWWXXX‬‬ ‫بکەن‪.‬‬ ‫‪IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654‬‬ ‫بۆئەم مەبەس���تەش کۆمپانیای ئاوێن���ە ژمارەیەکی‬ ‫حیس���ابی بانکیی بۆ هاوڕێیان���ی خۆی لە‌دەرەوەی‬ ‫واڵت دروستکردووە‪ .‬تکایە پاش بڕیاردانتان بۆ هەر‬ ‫حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان‬ ‫بژاردەیەکی بەشداریکردن یان ناردنی کۆمەکی دارایی‪،‬‬ ‫بە‌ئیمەیل یان تەلەفۆن ئاگادارمان بکەنەوە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫ئاوێن���ە هەموو ژمارەیەکی نوێ���ی خۆی بە‌فۆرماتی‬ ‫‪Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah‬‬ ‫‪ PDF‬بگەیەنێتە دەس���تتان‌و لە‌خزمەتگوزارییەکانی‬ ‫‪Branch‬‬ ‫بێبەش نەبن‪.‬‬ ‫‪Swift Code: TRIQIQBAXXX‬‬ ‫‪Account Name: Awene Company‬‬ ‫بۆ پەیوەندیکردن‪ ،‬یان وەاڵمی هەر پرسیارێک‪ ،‬تکایە‬ ‫‪Account No.: 0004003247001‬‬ ‫پەیوەندی بکەن بە‌بەرپرس���ی خزمەتگوزارییەکانی‬ ‫کەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە"‪.‬‬ ‫ئیمەیل‪endoresawene@gmail.com :‬‬ ‫تەلەفۆن‪00964 770 0600 659 :‬‬

‫ریکالم‬