ریکالم
ریکالم
www.awene.com
ژماره ()551 سێشەممە 2016/11/8
Industryپیشه‌سازی سینۆما&بۆ بازرگانیو Sinoma Trade
Scope of business: بواری كاركردن: t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO ی ( نه‌خشه‌دانان ،درووستكردن ،دامه‌زراندن) ی ئاسن 1ـ په‌یكه‌ر t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU كردن) ه نارد ه ه و ن كرد ه هاورد ( ی گشت ی 2ـ بازرگان "t -JHIUJOHT ."/5 t -PHJTUJDT -$-)MANTA ی سوره‌یاو ڕووناكی ( ماركه‌ی - 3كار 5FM ی گواستنه‌وه‌و گیاندن ()LCL 4ـ كار
رۆژنامه‌یه‌كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێن ه ده‌ریده‌کات
4FF JU PO 1BH
ترامپ د.کەمال مەزهەر: یان هیالری سەدام زیرەک بو پیاوی کەس نەبو
9
Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372
ی زیاتر ل ه الپه‌ڕ ه ( )18ببینه ڕوونكردنه‌وه
زیندان رقامن ئەستورتر دەکات
ریکالم
4
17
"قاسمی سلێمانی ناكۆكی دو باڵه‌كه‌ی یه‌كێت ی هێور دهكاتهوه"
قوبادو پاڤێ ڵ تاڵه‌بانی له‌گه ڵ شااڵوو ده‌رباز كۆسره‌ت ره‌سو ڵ كۆده‌بنه‌وه به‌مه‌به‌س����تی چاره‌س����ه‌ر كردنی كێشه‌كان ی ناو یه‌كێت����ی ،قوبادو پاڤێڵ تاڵه‌بانی له‌گه‌ڵ شااڵوو ده‌رباز كۆسره‌ت ره‌سوڵ كۆده‌بنه‌وه، وته‌بێ����ژی باڵ����ی ناوه‌ن����دی بڕی����ار ده‌ڵێت "نێوه‌ندگیریی قاسمی سلێمانی ناكۆكی نێوان دو باڵه‌كه‌ی یه‌كێتی هێور كردوه‌ته‌وه". ئاوێنه ،س����لێمانی :له‌تیف شێخ عومه‌ر، ئه‌ندامی س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‌و سه‌ركرده‌ی دیاری باڵی زۆرینه به‌ئاوێن����هی راگه‌یان����د "ئیراده‌ی����ه‌ك په‌یدا بوه الی یه‌كێتی نیش����تمانی كوردستان بۆ چاره‌س����ه‌ری كێشه‌كان‌و دانیش����تن له‌نێوان كاك كۆسره‌ت‌و هێرۆخان ههبوه". به‌پێ����ی زانیارییه‌كانی ئاوێن����ه ،له‌چه‌ند رۆژی راب����ردودا كۆبون����ه‌وه‌ی چوارقۆڵ����ی له‌نێوان قوب����ادو پاڤێڵ تاڵه‌بانی‌‌و ش����ااڵوو ده‌رب����از كۆس����ره‌ت ره‌س����وڵدا ئه‌نجامدراوه به‌مه‌به‌س����تی گه‌یش����تنه خاڵ����ی هاوبه‌ش سه‌باره‌ت به‌ناكۆكییه‌كانی باڵی زۆرینه‌و باڵی ناوه‌ن����دی بڕیاری یه‌كێتی ،ئ����ه‌م كۆبونه‌وه‌و
كپبونه‌وه‌ی����هی جموجۆڵی باڵ����ی ناوه‌ندی بڕیار به‌نێوبژیوانی فه‌رمانده‌ی هێزی قودس ی سوپای پاسداران "قاس����می سلێمانی" بوه كه دو هه‌فته له‌مه‌وبه‌ر گه‌یش����توه‌ته شاری سلێمانیو له‌گه‌ڵ كۆس����ره‌ت ره‌سوڵ‌و هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د كۆبوه‌ته‌وه. هه‌وڵه‌كانی س����لێمانی وایكرد كۆس����ره‌ت ره‌س����وڵ عه‌ل����ی نه‌هێڵێت باڵ����ی ناوه‌ندی بڕی����ار فراكس����یۆنه‌كه‌یان جیابكه‌نه‌وه ،كه پێش����تر وته‌بێژی باڵه‌كه ئه‌وه‌ی ئاشكرا كرد س����وپرایزیان هه‌یه ،به‌اڵم دواتر سوپرایزه‌كه رانه‌گه‌یه‌ن����دراو ل����هو كاته‌ش����هوه ناوه‌ندی بڕیار كپبونێكی پێوهدیاره" ،ش����ااڵو عه‌لی عه‌س����كه‌ری" وته‌بێژی باڵ����ی ناوه‌ندی بڕیار نێوه‌ندگیرییه‌كه‌ی قاسمی سلێمانی بۆ ئاوێنه پشتڕاس����تكرده‌وه ،ئه‌و وتی "نێوه‌ندگیریی قاسمی سلێمانی شتێكی ئاشكرایه".
3
پاڤێڵ
قوباد
دەرباز
شااڵو
ی سه‌نته‌ری "مۆشێ دایان" له‌ئیسرائیل: توێژه‌رێك
كورد شه‌ڕی به‌وه‌كاله‌ت ده‌كه‌ن عوفره بینجۆ ،توێژه‌ری س����ه‌نته‌ری "مۆشێ دایان" له‌ئیس����رائیل ئاماژه به‌وه ده‌كات كه په‌كخس����تنی په‌رله‌مان‌و كێشه نێوخۆیه‌كانی هه‌رێمی كوردستان تابڵێی جێگه‌ی داخن ،ئه‌و ده‌ڵێت "كورد شه‌ڕی به‌وه‌كاله‌ت ده‌كه‌ن".
عوفره بینجۆ
ئاوێن����ه ،هه‌ولێ����ر :عوف����ره بینج����ۆ له‌چاوپێكه‌وتنێك����ی تایب����ه‌ت به‌ئاوێن����ه‌دا رایگه‌یان����د به‌درێژایی مێژو ك����ورد قوربانی ب����ون‌و یارمه‌تی هه‌مو الی����ه‌ك ده‌ده‌ن ،به‌اڵم له‌هه‌ڵوێس����تی یه‌كالكه‌ره‌وه‌و چاره‌نوسس����از
ئۆفەری تایبەت لەسەنتەریی میدیكالەوە پاکێجی یەكەم 290,000دینار .١یەک جەلسەی لەیزەر بۆ البردنی مووی هەمو دەمووچاو. .٢یەک جەلسەی لەیزەر بۆ البردنی .٣یەک جەلس����ەی توندکردنەوە یان رونکردنەوەی پێس����ت ب����ۆ دەموچاو بەئامێری لەیزەری IPLیان .RF .٤یەک جەلس����ەی ( )detoxilifeبۆ البردنی ژەهری کۆبووەوەی ناو لەش. .٥یەک جەلسەی مەساج‌و نوێکردنەوەی پێست بە بەکارهێنانی مۆمی تواوە. .6کرێمێک لە جۆری ()simpleی بەریتانی بۆ نەرمکردن و گەنجکردنەوەی پێست. مووی .Axilla & Bikini
پاکێجی دوەم 325,000دینار
.١یەک جەلسەی لەیزەر بۆ البردنی موی هەمو دەموچاو. .٢یەك جەلسەی پالزما بۆ كۆی دەموچاو بۆ گەنجكردنەوەی پێست. .٣یەک جەلسەی پاککردنەوەی دەموچاو بەئامێری (هایدرۆفیشیاڵ) و کرێمی تایبەت. .٤کرێمێک لەجۆری ()simpleی بەریتانی بۆ نەرمکردن‌و گەنجکردنەوەی پێست.
ریکالم
پاکێجی سێیەم 585,000دینار
.١یەک جەلس����ەی لەیزەری البردنی موو ()Full body بۆ کۆی جەستە. .٢ی����ەک جەلس����ەی پاککردنەوەی دەموچ����او بەئامێری (هایدرۆفیشیاڵ) و کرێمی تایبەت. .٣یەک جەلسەی توندکردنەوە یان رونکردنەوەی پێست بۆ دەموچاو بەئامێری لەیزەری IPLیان .RF .٤یەک جەلس����ەی (مینزۆ س����یراپی) بۆ گەنجکردنەوەی پێست یان البردنی پەڵە بەئامێری (.) Derma roller .٥یەک جەلس����ەی ( )detoxilifeب����ۆ البردنی ژەهری کۆبووەوەی ناو لەش.
له‌ڕوی سیاس����یه‌وه كه‌س یارمه‌تییان نادات، بۆیه ده‌ك����رێ بگوترێت ش����ه‌ڕی به‌وه‌كاله‌ت ده‌كه‌ن ،ئه‌و وتی "راسته له‌ئێستادا ئه‌مریكا هه‌ندێك هاوكاری س����ه‌ربازی كورد ده‌كات‌و كه‌مێ����ك پاره‌یان پێده‌دات بۆ پێش����مه‌رگه،
ب����ه‌اڵم هه‌رگیز به‌رگوێ����م نهكهوتوه ئه‌مریكا بڵێ����ت به‌ڵ����ێ ده‌بێت كوردی����ش وه‌ك هه‌مو میلله‌تانی جیه����ان واڵتێكی س����ه‌ربه‌خۆیان هه‌بێت". وتیشی "بۆ بارزانی ئاسان نیه په‌یوه‌ندی
ناونیشان :سلێامنی ته‌الری زارا -نهۆمی سێیه‌م -شوقه‌ی ژماره 32
ته‌له‌فۆن 3202416 :
5
ریکالم
عیادەی شەوانەو رۆژی پسپۆریی ئاشتی بۆ نەشتەرگەری بەردی زراو ـ ریخۆڵە کوێرە ـ هەموو جۆرەکانی فتق بەئامێری هەناوبینی پێشکەوتو (ناظور)
دکتۆر فائق محەمەد گوڵپی ئەندامی کۆلیژی نەشتەرگەری شاهانەی بەریتانی دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری زانکۆی سلێمانی بکالۆریۆسی هەناوی‌و نەشتەرگەری زانکۆی موصڵ دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری هەناوبینی هیندستان ،نیودەلهی ئەندامی کۆمەڵەی هەناوبینی نەشتەرگەری جیهانی
چارەسەری نەخۆشییەکانی مایەسیری ـ قڵیشی کۆم ـ دومەڵی کۆم ـ ناسوری پشت
MRCSEd MRCS UK HDGS MBChB D MAS WALS
چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی غودەی دەرەقی ـ سورێنچک ـ گەدە ـ دوانزەگرێ جگەر ـ ریخۆڵە کوێرە ـ ریخۆڵە ئەستورە
053 329 2900 بو زانیاری زیاتر دەتوانن پەیوەندیمان پێوە بكەن بەژمارە07706581971 : یان سەردانمان بكەن بۆ :سلێمانی -بەختیاری -بەرامبەر ساڵۆن ئەستەنبوڵ
له‌گه‌ڵ توركیا هه‌بێت‌و په‌ره به‌په‌یوه‌ندیه‌كانی له‌گه‌ڵ توركیا ب����دات ،له‌كاتێكدا توركیا به‌م شێوه‌یه برا كورده‌كانی ده‌خاته زیندانه‌وه".
تەنها 0 500دینار
0770 771 1011
سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ـ تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ به‌شی ریکالم 07700600659 :
کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000دینار
تیراژ4500 :
هه‌نوکه
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
3
"چه‌ندین كۆبونه‌وه له‌نێوان هیرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌دو كۆسره‌ت ره‌سوڵ ئه‌نجامدراوه"
قاسمی سلێمانی باڵه‌كانی یه‌كێتی دەگه‌یەنێت بەڕێكکه‌وتن
قاسمی سلێمانی
پێش ئێس���تا كاتێك له‌سلێمانی بوه، ئا :وریا حسێن هه‌وڵێك���ی زۆریداو‌ه بۆ چاره‌س���ه‌ری قاسمی سلێمانی فه‌رمانده‌ی فه‌یله‌قی كێشه‌كانی ناوخۆی یه‌كێتی نیشتمانی كوردس���تان بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش له‌گه‌ڵ قودسی سوپای پاسدارانی ئیران كۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ جێگری یه‌كه‌می باڵه‌كانی نێوان یه‌كێتی نیشتمانی س���كرتێری گش���تی یه‌كێت���یو هێرۆ كوردستان ده‌گه‌یەنێت ه رێكکه‌وتن، ئیبراهیم ئه‌حمه‌د كۆبوه‌ته‌وه‌‌و له‌باره‌ی ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی كێشه‌كانه‌وه قسه‌یانكردوه ،له‌ئه‌نجامدا نیشتمانی كوردستانیش تایبهت چه‌ند پێشنیارێك گه‌اڵڵ ه كراوه‌‌و ئێستا به‌ئاوێنه ئاشكرایده‌كات "نزیكبونه‌و‌ه له‌نێوان باڵی ناوه‌ندی بڕیارو زۆرینه‌ی هه‌ردوال گفتوگۆی له‌سه‌ر ده‌که‌ن. ئهم نێوه‌ندگیریه‌ی سلێمانی وایكردوه یه‌كێتی ههیهو كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و "کۆس���ره‌ت ره‌س���وڵ عه‌لی نه‌هێڵێت هێرۆخانیش چاویان به‌یه‌‌كتری باڵی ناوه‌ندی بڕیار فراكس���یۆنه‌كه‌یان كهوتوه". جیابكه‌نه‌وه ،كه پێشتر وته‌بێژی باڵه‌ك ه له‌تی���ف ش���ێخ عوم���ه‌ر ،ئه‌ندامی ئه‌وه‌ی ئاشكرا كرد سوپرایزیان هه‌یه، س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت���ی نیش���تمانی به‌اڵم دواتر سوپرایزه‌ک ه رانه‌گه‌یه‌ندراو كوردستان‌و س���ه‌ركرده‌ی دیاری باڵی لهو کاته‌شه‌و‌ه ناوه‌ندی بڕیار کپبونێکی زۆرینه‌ی یه‌كێتی نیشتمانی به‌ئاوێنه‌ی پێوهدیاره". شااڵو عه‌لی عه‌سكه‌ری ،وته‌بێژی باڵی راگه‌یان���د "ئیراده‌ی���ه‌ك په‌ی���دا ب���وه الی یه‌كێتی نیش���تمانی کوردس���تان ناوه‌ندی بڕیار نێوه‌ندگیرییه‌كه‌ی قاسمی ب���ۆ چاره‌س���ه‌ری كێش���ه‌كان ئه‌وه‌ش س���لێمانی بۆ ئاوێنه پشتڕاستكرده‌وه، هه‌وڵه‌كانی بۆ چاره‌س���ه‌ری كێشه‌كانی ئه‌و وتی "نێوه‌ندگیریی قاسمی سلێمانی ناوخۆی یه‌كێتی زیاتر كردوه ،ئه‌وه‌ندەی شتێكی ئاشكرایه". م���ن ئاگاداربم دانیش���تن له‌نێوان كاك وته‌بێ���ژی باڵ���ی ناوه‌ن���دی بڕیاری كۆس���ره‌ت‌و هێرۆخان ههبوه له‌باره‌ی یه‌كێتی نیشتمانی هاوكات ئه‌وه‌شی بۆ كێشه‌كانی ناوخۆی یه‌كێتیه‌وه". راش���یگه‌یاند "پێش���بینی ده‌ك���ه‌م ئاوێنه ئاشكراكرد "ئێستا له‌كۆبونه‌وه‌ی به‌منزیكان ه هه‌ردوال بگه‌ین ه رێكکه‌وتن ،به‌رده‌وام���دان ب���ۆ رێكکه‌وتن لهس���ه‌ر چونك��� ه گفتوگۆ‌یه‌كی گ���ه‌رم هه‌یه بۆ كێش���ه‌كانی یه‌كێت���ی نیش���تمانی چاره‌سه‌ری كێش���ه‌كان ئه‌وه‌ش به‌ش ه كوردستان ،له‌ئێستاشدا هێوربونه‌وه‌ی كێش ه نێوخۆییه‌كانی یه‌كێتی په‌یوەندی ناڕه‌حه‌ته‌كه‌یه". به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌ك���ی تایب���ه‌ت بەهه‌وڵه‌كان���ی نێوه‌ندگیری���هوه هه‌ی ه به‌ئاوێنه ،قاسمی س���لێمانی ماوه‌یه‌ك له‌نێ���وان هه‌ردوالدا ،ئ���هو وتی "به‌اڵم
تائێس���تا نه‌گه‌یش���توین به‌ڕێكکه‌وتن له‌سه‌ر چۆنیه‌تی به‌ڕێوه‌بردنی یه‌كێتی نیشتمانی کوردستان". به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن��� ه س���ه‌رباری هه‌وڵه چڕه‌كانی قاس���می س���وله‌یمانی ،به‌اڵم كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و هێ���رۆ ئیبراهی���م ئه‌حمه‌د س���ه‌باره‌ت به‌پێگ���هی د.به‌رهه‌م س���اڵح جێگری دوه‌می س���كرتێری گش���تی له‌ئاینده‌ی یه‌کێتی���دا نه‌گه‌یش���تون به‌رێكکه‌وتن، ئ���ه‌وه‌ش بۆ ئهوه ده‌گه‌ڕێته‌وه كه هیرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د هه‌ڵوه‌س���ته‌ی له‌سه‌ر دكت���ۆر به‌رهه‌م ههبوه ،بۆی ه قاس���می س���لێمانی پێش���نیاری ئه‌وه‌ی کردوه به‌رهه‌م ساڵح پۆس���تێكی حكومی بۆ بدۆزرێته‌وه له‌حکومه‌تی عێراق.
توانا ئه‌حم���ه‌د كادری بااڵی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردس���تان‌و ه���اوكات رۆژنامه‌نوسی نزیك له‌به‌رهه‌م ساڵح بێ ئاگایی خۆی له‌باره‌ی ئه‌و پێشنیارانه‌و‌ه ده‌ربڕی ،ئه‌و وتی "ئێستاش بیروبۆچونی جی���اواز ههیهو هه‌وڵ���ی ناوه‌ندی بڕیار له‌سه‌ر به‌رنامه‌كه‌ی خۆیه‌تی ك ه پێشتر رایگه‌یاندبو ،له‌ئێستاش���دا دانیش���تن‌و هه‌وڵ هه‌ی ه بۆ چاره‌س���ه‌ری كێشه‌كانی ناوخۆی یه‌كێتی نیشتمانی". وتیش���ی "هیوداری���ن هه‌وڵ���ه‌كان به‌ده‌رئه‌نجامێك���ی ب���اش بگ���هنو وه‌س���تانێكی ج���دی بێ���ت لهس���ه‌ر كێشه‌كانی یه‌كێتی". له‌باره‌ی پێش���نیاری چونی به‌رهه‌م س���اڵح بۆ به‌غدا ،ئه‌و وت���ی "به‌رهه‌م س���اڵح كێشه‌ی پۆس���ت‌و پایه‌‌ی نیهو ئه‌و جێگری س���كرتێری گشتیه ،به‌ڵكو كێشه له‌به‌ڕێوه‌بردنی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستانه".
ش���ااڵو عه‌لی عه‌س���كه‌ری وته‌بێژی ناوه‌ندی بڕیار له‌باره‌ی ئاینده‌ی دكتۆر به‌رهه‌م له‌ناو یه‌كێتی نیش���تمانی ،ب ه هاوكاتی هه‌وڵه‌كانی قاس���م سلێمانی ئاوێن���هی وت"دكت���ۆر به‌رهه‌م س���اڵح پێگه‌ی قه‌ت وه‌كو ئێستا له‌ناو یه‌كێتیدا فه‌رمانده‌ی هێزی قودس���ی س���وپای پاسداران ،له‌چونی وه‌فدی باڵی زۆرینه‌ی به‌هێز نه‌بوه". یه‌كێتی بۆ تاران ،ئێرانیه‌كان جه‌ختیان به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌كان���ی تایبهت لهس���ه‌ر ئه‌وه‌كردوه‌ت���هوه ك ه ده‌بێت به‌ئاوێنه دكتۆر به‌رهه‌م ساڵح جێگری یه‌كێتی كێش���ه‌كانی خۆی چاره‌س���ه‌ر دوه‌م���ی س���كرتێری گش���تی جه‌خت بكات‌و به‌م شێوه‌یه نه‌مێنێته‌وه ،بۆی ه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه به‌هیچ شێوه‌یه‌ك "ئه‌گه‌ری هه‌ی���ه له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا ئاماده‌نی��� ه ده‌س���تبه‌رداری پێگ���هی ئه‌نجام���ی دانیش���تنه‌كانی ناوخ���ۆی خ���ۆی بێت له‌ن���او یه‌كێت���یو ناڕوات ه یه‌كێتی ده‌ربكه‌ون" ،وه‌كو له‌تیف شێخ به‌غدا هه‌رئه‌وه‌ش ئێس���تا ته‌گه‌رەی بۆ عومه‌ر ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتمانی جه‌ختی لێكرده‌وه. دانوستانه‌كان دروستكردوه.
كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د سه‌باره‌ت به‌پێگه‌ی د.به‌رهه‌م ساڵح جێگری دوه‌می سكرتێری گشتی له‌ئاینده‌ی یه‌کێتیدا نه‌گه‌یشتون به‌رێكکه‌وتن هێرۆ ئیبراهیم هەڵوەستەی لەسەر بەرهەم ساڵح هەیە
دوای شه‌ڕی موسڵ ،چاره‌نوسی كورد له‌نێوان (ده‌رفه‌ت‌و مه‌ترسی)دا
چاوه‌ڕوانده‌كرێت دوای شه‌ڕی داعش ،شه‌ڕی سنوره نوێیه‌كان به‌رۆكی كورد بگرێت ئا :وریا
دوای شه‌ڕی موسڵو دوركه‌وتنه‌وه‌ی داعش له‌سنوره‌كانی كوردستان، كورد له‌نێوان (ده‌رفه‌ت‌و مه‌ترسی) ئاینده‌ی خۆی دیاریده‌كات، چاوی هه‌موانیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ه ره‌خساندنی ده‌رفه‌ت به‌یه‌ك حزب ناكرێت‌و دورخستنه‌وه‌ی مه‌ترسیه‌كانیش به‌بێ كۆده‌نگی نیشتمانی نایه‌تەدی. جه‌بار ی���اوه‌ر ئه‌مینداری گش���تی وه‌زاره‌ت���ی پێش���مه‌رگ ه جه‌خت���ی لهس���ه‌ر ئه‌وه‌كرده‌وه له‌دوای جه‌نگی موس���ڵ ئه‌گه‌ری بونی هیچ شه‌ڕێكی ت���ر له‌ئ���ارادا نی��� ه جگ ه له‌ش���ه‌ڕی تیرۆرستان ،ئەو وتی "ئه‌و ناوچانه‌ی ك���ه هێزی پێش���مه‌رگه ئازادیكردون ناوچه‌ی كوردس���تانن‌و باسمانكردو‌ه تیایاندا ده‌مێنینه‌وه". ههرچهنده ئێس���تا چه‌ندین كێش ه هه‌یه له‌نێوان هه‌رێ���م ناوه‌ندا ،به‌اڵم پێش���بینی ئ���هوه ده‌كرێ���ت له‌دوای جه‌نگ���ی موس���ڵ ش���ه‌ڕی س���نور‌ه نوێكان به‌رۆكی كورد بگرێت له‌الیه‌ن ناوه‌ن���ده‌وه ،ك���ه وه‌كو ش���ه‌ڕێكی
چاوه‌ڕوانكراو باسده‌كرێت. ئه‌مینداری وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگ ه دڵنیای���ی ده‌دات كه هیچ ش���ه‌ڕێك ل���ه‌دوای ش���ه‌ڕی داعش رون���ادات، ئه‌و باوه‌ڕیش���ی وای���ه داعش له‌ڕوی ئه‌منی���هوه ته‌واونه‌ب���وهو ته‌واویش نابێت راست ه شاره‌كان له‌ده‌ستدەدا‌ت ی به‌اڵم مه‌ترسیه‌كانی ده‌مێنن ،ئه‌و وت "داعش شێوازی شه‌ڕه‌كه‌ی ده‌گۆڕێت بۆ ته‌قین���هوهو ش���ه‌ڕی پارتیزانی‌و خۆته‌قاندن���هوه ،ئێم���ه چ���ۆن ئه‌و ناوچانه‌ی گرتومانن چۆڵیان بكه‌ین‌و بۆش���ایی ئه‌منی دروستبكه‌ین ،بۆی ه ده‌بێت ئێمه ئام���اده‌كاری بكه‌ین بۆ به‌رگرتن له‌پالنه‌كانی داعش". هاوكاتی قس���ه‌كانی جه‌بار یاوه‌ر، سه‌عید كاكه‌یی كه راوێژكاری وه‌زیری پێشمه‌رگه‌یه هاوكات یه‌كێكه له‌شاره‌زا سه‌ربازییه‌كان ،ئاماژه بۆ ئهوه ده‌كات هه‌مو ئه‌گه‌رێك له‌ڕوی س���ه‌ربازیه‌و‌ه بونی هه‌یه ،وتی "كێش���ه‌مان له‌گه‌ڵ به‌غدا ههیهو ماوه‌ی 9ساڵه مادده‌ی 140جێبه‌جێناكرێ���ت ،بۆیه ش���ه‌ڕی سنوره‌كان شه‌ڕێكی چاوه‌ڕوانكراوه". ئه‌و ش���اره‌زا س���ه‌ربازی ه ئه‌وه‌ش
ناشارێته‌و‌ه به‌رگرتن له‌م شه‌ڕه ته‌نها دیوه‌ك���هی تری مامه‌ڵه‌ی كورد خۆی به‌ته‌بایی سیاس���ی ده‌بێ���ت له‌نێوان له‌گه‌ڵ پێش���هاته‌كان ك���ه ده‌توانین مانكاته الیه‌ن ه سیاس���یه‌كانی كوردس���تان ،بگه‌ین ه رێكکه‌وتن ئه‌وه‌ش ده بۆی ه پێویس���ته الیه‌نه سیاس���یه‌كان هێزێك���ی كاریگ���ه‌ر له‌ڕۆژهه‌اڵت���ی ته‌بای���ی ناوخۆیی بپارێزن ،وتیش���ی ناوه‌ڕاس���ت‌و دوباره داڕش���تنه‌وه‌ی "مه‌ترس���یه‌كی ت���ر هه‌ی��� ه ئه‌ویش نه‌خشه‌ی ناوچه‌كه". ئه‌وه‌ی���ه الیه‌نێ���ك هه‌مو ش���ته‌كانی س���ه‌ردار عه‌بدواڵ راش���یوای ه له‌م بۆخۆی قۆرخك���ردوهو الیه‌نه‌كانی تر كه به‌ش���ێكن له‌دروس���تكردنی بڕیار دۆخه‌دا هیچ ئه‌گه‌رێك دورنی ه وتیشی "كارێكی باش��� ه ئێمه چاومان له‌سه‌ر فه‌رامۆشكراون یان په‌راوێزخراون". چاودێ���ران‌و سیاس���یه دی���اره‌كان مه‌ترس���یه‌كان ه به‌اڵم بیرمان نه‌چێت هیوایان به‌وه‌یه دوای ش���ه‌ڕی داعش ئ���ه‌م دۆخ��� ه هه‌ڵگری ده‌رفه‌تیش��� ه هی���چ گرفتێ���ك روب���ه‌ڕوی هه‌رێمی بۆم���ان ،م���ن ڕام وایه ئ���ه‌م دۆخ ه كوردس���تان نه‌بێته‌وه ،واشی ده‌بینن هه‌ڵگ���ری ده‌س���تكه‌وت‌و ده‌رفه‌ته‌و له‌دوای جه‌نگی موسڵ كورد له‌نێوان له‌هه‌مانكاتدا مه‌ترسی ،له‌سه‌ر خۆمان (مه‌ترس���یو ده‌رفه‌ت)دای���ه ،وه‌كو كهوتوه كامیان ده‌چنینه‌وه". سه‌ردار عه‌بدواڵ په‌رله‌مانتاری پێشوی ه���اوكات رای ئه‌بوبه‌كر كاروانیش عێراق‌و یه‌كێك له‌چاودێر‌ه سیاس���ی ه دیاره‌كانی هه‌رێم جه‌ختی لێكرده‌وه .كه راوێ���ژكاری ئه‌مینداری گش���تی یه‌كگرت���وی ئیس�ل�امی ه به‌هه‌م���ان ئ���هو باس���ی ئه‌وه‌ش���ی ده‌ك���رد ش���ێوه‌یه ،بڕوای وایه ك���ورد خۆی ئاین���ده‌ی ك���ورد ل���ه‌دوای ش���ه‌ڕی بژارده‌كانی له‌ده‌سته ئه‌گه‌ر به‌شێكی موس���ڵ په‌یوه‌س���ت ه به‌دو فاكته‌ری ئیراده‌ی ده‌ره‌كی به‌سه‌ریدا بسه‌پنێت گرنگه‌و‌ه ئه‌وی���ش (ناوخۆی هه‌رێم‌و به‌ش���ه‌كه‌ی دیك���هی له‌ناوخ���ۆدا چۆنیه‌تی ته‌واوبونی ش���ه‌ڕی موسڵ) به‌ده‌س���تی خۆیه‌ت���ی چ بژارده‌یه‌ك وتی "ش���ه‌ڕی موسڵ دو دیوی هه‌یه ،هه‌ڵده‌بژێریت ،بۆیه پێویس���ت ه پێش درێژبونه‌وه یان كورتخایه‌نی ش���ه‌ڕی كۆتایی شه‌ڕی موسڵ ناوماڵی كورد موس���ڵ دیوێك���ی بابه‌ته‌كه‌یه ،به‌اڵم رێكبخرێته‌وه ،وتی "به‌بڕوای من ئه‌گه‌ر
پارتیو یه‌كێت���ی به‌تایبه‌ت خاوه‌نی تێگەیشتنێكی هاوبه‌شبن‌و سازانێكی نیشتمانی دورستبكه‌ن ترسی شه‌ڕی دوای داعش ده‌ڕه‌وێته‌وه". كاروانی شیكردنه‌وه بۆ هه‌ڵوێستی توركیاو ئێران به‌رامبه‌ر كورد ده‌كات دوای جه‌نگی موسڵو جه‌خت له‌سه‌ر ئ���هوه دهكاتهوه توركیا ته‌نها له‌یه‌ك حاڵه‌تدا په‌یوه‌ندی��� ه دوقوڵییه‌كانی له‌گ���هڵ پارت���ی ده‌یچڕێنێت ئه‌ویش ئه‌گه‌ر ك���ورد به‌ڕێکكه‌وت���ن له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا بێ حس���ابكردن بۆ توركیا بیه‌وێت كیانێك دروستبكات ،وتیشی "ئێرانیش ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی له‌بارزانی ده‌یكات ،هۆش���داریی ه كه نابێت بێ ره‌چاوكردن���ی به‌رژەوه‌ندییه‌كانی ئه‌و هیچ هه‌نگاوێك بنرێت". ئه‌وه‌ی دیارنیه كورد دوای ش���ه‌ڕی موسڵ شه‌ڕێكی نوێ به‌رۆكی ده‌گرێت ی���ان ده‌وڵه‌ت ،به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی دیاره هه‌موان كۆكن له‌سه‌ری ئه‌وه‌یه دوای جه‌نگ���ی داع���ش "مه‌ترس���ی ههیهو ده‌رفه‌تیش له‌به‌رده‌می���دا كراوه‌یه"، ئه‌وه‌شی مه‌ترسییه‌كان ده‌گۆڕێت بۆ ده‌رفه‌ت ته‌نها ته‌بایی سیاسیو بڕیاری نیشتمانی هه‌مو هێزه سیاسیه‌كانه.
ئه‌گه‌ر پارتیو یه‌كێتی به‌تایبه‌ت خاوه‌نی تێگەیشتنێكی هاوبه‌شبن‌و سازانێكی نیشتمانی دورستبكه‌ن ترسی شه‌ڕی دوای داعش ده‌ڕه‌وێته‌وه
هێزی پێشمەرگە لەدەوروبەری موسڵدا
2
تایبهت
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
شه‌مم ه گۆڕان خۆی یه‌كالده‌كاته‌وه بۆ بونەوە بە‌ئۆپۆزیسیۆن یان مانەوە لەحکومەت
دڵشاد شه‌هاب :كشانه‌وه ی گۆڕان له‌حكومه‌ت هیچ كاریگه‌رییه‌ك جێناهێڵێت ئا :شۆڕش محه‌مه‌د پرسی كشانه‌وه یان مانه‌وه‌ی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌حكومه‌تدا پرسی هه‌ره گه‌رمی ئۆرگانه‌كانی گۆڕانه‌‌و بڕیاره له 2016/11/10جڤاتی نیشتیمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئهم بابه‌ته یه‌كالیی بكاته‌وه‌‌و بڕیاری یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی گۆڕان لهوبارهیهوه بدات ،له‌به‌رامبه‌ردا سه‌ركردایه‌تیه‌كی پارتی ده‌ڵێت "كشانه‌وه‌ی گۆڕان له‌حكومه‌ت هیچ كاریگه‌رییه‌ك به‌جێناهێڵێت". كوێس���تان محه‌مه‌د ئه‌ندامی جڤات ی گش���تی بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان رایگه‌یاند "له‌كۆبون���ه‌وه‌ی جڤاتی گش���تیدا كه كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی راوێ���ژكاری بو چه‌ند پێشنیارێكی تیادا خرایه رو ئاراسته‌ی جڤات���ی نیش���تیمانی كرا ب���ۆ ئه‌وه‌ی بڕیاری له‌سه‌ر بدات". له‌ب���اره‌ی پێش���نیاره‌كانی ن���او كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ش ،كوێس���تان محه‌مه‌د ئاماژه به‌وه ده‌كات كه بۆ ئه‌و پرس���ه س���ێ بۆچ���ون خرای���ه‌ڕو ،یه‌كێكیان پێی واب���وه كه له‌حكومه‌ت���ی هه‌رێم بكش���ێینه‌وه ،بۆچونێكی تر پێی وابو ك���ه له‌حكومه‌تی هه‌رێ���مو حكومه‌تی خۆجێی بكش���ێینه‌وه ،بۆچونێكی تر واب���و كه بۆ ئهم قۆناغ���ه گۆڕان هه‌ر
له‌حكومه‌تدا بمێنێته‌وه. وتیش���ی"ئه‌مانه كران به‌پێش���نیارو ده‌خرێته به‌رده‌م جڤاتی نیش���تیمانی‌‌و رۆژی 10ی ئهم مانگه ئه‌و سێ پێشنیاره ده‌خرێته ده‌نگدانه‌وه‌‌و كامیان زۆرترین ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێنا ئ���هوه ده‌بێته بڕیاری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان". ئه‌و جه‌غت لهس���ه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه له 67ئه‌ندامی جڤاتی گشتی ته‌نها 25ئه‌ندامی جڤاتی گش���تی قس���ه‌یان له‌باره‌ی ئه‌و پرسه‌وه كردوه ،كوێستان وت���ی"به‌واتای یه‌ك لهس���ه‌ر س���ێی جڤاته‌كه قسه‌ی له‌سه‌ر ئه‌و پرسه كرد، بۆیه ناتوانرێت بوترێت چ پێشنیارێك زۆرترین كۆكبونی له‌سه‌ر بوهو كاتێك ده‌توانرێ���ت ئهوه دی���اری بكرێت كه هه‌مو ئه‌ندامان قس���ه بك���هنو بخرێته ده‌نگدانه‌وه ،لهو كۆبونه‌وه‌یه‌ش���دا نه هه‌م���و ئه‌ندامه‌كان قس���ه‌یان كردو نه خرایه ده‌نگدانیشه‌وه". كوێستان محه‌مه‌د ئاماژه به‌وه ده‌كات كه جڤاتی گش���تی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان کۆبونەوەیەکی ده‌س���ته‌یه‌كی راوێژكارییه‌‌و پێش���نیار ده‌كات‌و ده‌خرێت���ه ب���ه‌رده‌م جڤات���ی نیشتیمانی بۆ بڕیاردان له‌سه‌ری. په‌رله‌مان���ی كوردس���تان ك���را بچێته له‌سه‌رۆكی په‌رله‌مان الببرێت". ی ه و ه ئه‌و ره‌تیكرده‌وه كه له‌ناو بزوتن رێبوار خه‌لیل س���ه‌رۆكی ده‌س���ته‌ی ش���اری هه‌ولێ���ر له‌گ���هڵ هاوڕێكانی رازیبون گۆڕاندا بۆچونێ���ك هه‌بێت بۆ وه‌به‌رهێنان���ی هه‌رێم كه پۆس���ته‌كه‌ی ت���ری بزوتنه‌وه‌ك���هی له‌حكوم���ه‌ت ی وت و ئه به‌گۆڕینی د.یوسف محه‌مه‌د، لهس���ه‌ر پش���كی بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان دورخراونه‌ت���هوه ،رایده‌گه‌یه‌نێت "ئه‌و ی خۆ ه گۆڕاندای "شتی وانییه‌‌و ئه‌وه‌ی له ی ئۆكتۆبه‌ری 2015بابه‌ت���ه تائێس���تا له‌گفتوگۆدایه‌‌و هیچ وه‌رگرتوه‌‌و ل���ه 12 نابێت ڵێت ه د و به د.یوس���ف ده‌زانێت ێ ن���ه‌دراوه‌‌و بێگومان ی لهس���ه‌رۆكی بڕیارێك���ی ل��� لهوكات���هی ك���ه رێگر
جڤات
فۆتۆ :بڕیار نامیق
بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان بڕیارێك ده‌دات كه له‌به‌رژه‌وه‌ندی خه‌ڵكدابێت". جه‌غتیش له‌سه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه "گوێڕایه‌ڵی بڕیاری جڤاتی نیشتیمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ده‌بن‌و هه‌ر بڕیارێك بدات پێوه‌ی پابه‌ند ده‌بن".
پرسی كشانه‌وه یان مانه‌وه‌ی گۆڕان له‌حكومه‌ت به‌پێی قس���هی ئه‌ندامێكی س���ه‌ركردایه‌تی پارتی به‌الی پارتیه‌وه جێی بایه‌خ نیی���هو هیچ كاریگه‌رییه‌ك له‌سه‌ر حكومه‌ت به‌جێ ناهێڵێت. دڵش���اد ش���ه‌هاب ئه‌ندام���ی س���ه‌ركردایه‌تی پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان وتی"كش���انه‌وه‌ی گۆڕان له‌حكومه‌ت هیچ كاریگه‌رییه‌كی له‌سه‌ر به‌ڕێوه‌چونی كاروباره‌كانی حكومه‌تی هه‌رێم نابێت". ئ���هو ره‌تیكرده‌وه ك���ه له‌ڕێكه‌وتنی پارتیو گۆڕاندا بۆ پێكهێنانی كابینه‌ی هه‌ش���ته‌م دابه‌شكردنی پۆس���ته‌كانی په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت وه‌ك یه‌ك پاكێج ب���اس كرابێت‌و ل���هو باره‌ی���هوه وتی "رێكه‌وتن���ی ئێمه له‌گه‌ڵ گ���ۆڕان بۆ به‌شداریكردن له‌حكومه‌تدا هه‌ر هه‌مان فۆڕمی ئ���هو رێكه‌وتنه‌ی���ه كه له‌گه‌ڵ یهكێتیو كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتودا كردومانه ب���ۆ پێكهێنانی كابینه‌ی هه‌ش���ته‌می حكومه‌ت". جه‌غتیش���ی لهس���ه‌ر ئهوه كرده‌وه "له‌ڕێكه‌وتن���ی نێوان ئێم���هو گۆڕاندا هی���چ بڕگه‌یه‌ك���ی وای تێ���دا ب���اس نه‌كراوه كه س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆكایه‌تی حكوم���ه‌ت وه‌ك یه‌ك پاكێج باسكرابێت". وتیشی"ش���تی وا له‌ڕێككه‌وتنه‌كه‌ی ئێمه‌‌و گۆڕاندا نییه".
وته‌بێژی پۆلیسی هه‌ولێر :ده‌ستبه‌سه‌ر چه‌ندین چه‌كی بێمۆڵه‌تدا داگیرا وته‌بێژی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی پۆلیسی هه‌ولێر ی رایده‌گه‌یه‌نێ���ت "له‌گه‌ڕان‌و پش���كنین ی ی پۆلیسدا چه‌ندین چه‌ك مه‌فره‌زه‌كان ی به‌سه‌ردا گیراوه‌‌و بێ مۆڵه‌ت ده‌س���ت ی هۆشبه‌ر له‌هه‌ندێك ش���وێنیش ماده ی حه‌پ گیراون". له‌شێوه ئاوێنه ،ش���ۆڕش محه‌مه‌د :هۆگر عه‌زبز
ی ئه‌نجام ده‌درێت‌و كێشه‌ی تێدا دروست ی پۆلیس��� وته‌بێ���ژی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ی خه‌ڵك تێك ده‌دات ئه‌و ی ده‌بێت‌و ئارام هه‌ولێر به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند به‌مه‌به‌ست ی ت���اوان هه‌ڵمه‌تێكمان شوێنانه ده‌پشكنین". كه‌مكردن���هوه ناوبراو جه‌غت له‌سه‌ر ئهوه دهكاتهوه ده‌ستپێكردوه‌‌و شه‌وان ه مه‌فره‌زه‌كانیان ی ی رابردو لهو شوێنانه ده‌گه‌ڕێ���نو له‌ش���وێنه گش���تییه‌كاندا ك ه له‌چه‌ند رۆژ ی ی تیادای���هو گردبونه‌وه ی "له‌هه‌ر كه قه‌ره‌باڵغ پش���كنین ده‌كه‌ن ،ئه‌و وت��� ێ تێدا ئه‌نجام ده‌درێ ،ده‌س���تیان به‌سه‌ر ی ل ش���وێنێك ك ه هه‌ست بكه‌ین تاوان ریکالم
ێ مۆڵه‌ت‌و چه‌قۆ‌و بنه‌س�ڵ�اوه دیارده‌یه‌ك���ی ته‌قه‌ك���ردن چه‌ندین ده‌مانچه‌ی ب ی تۆماركرا كه دو كه‌س ته‌قه‌یان كردبوو ی هۆشبه‌ر له‌شێوه كه‌ته‌ر‌و ده‌یان ماده ی لێكۆڵینه‌وه‌یان هه‌مان شه‌و ده‌ستگیركران". حه‌پ گرتوه‌‌و پ���ه‌ڕاو ی وتیشی"له‌م ماوه‌یه‌دا هیچ دیارده‌یه‌ك بۆ كراوه‌ته‌وه". ی ی ههولێرو ده‌وروبه‌ر هۆگر عه‌زی���ز ئاماژه ب���هوه ده‌كات كوشتن له‌ناو شار ی رابردودا ته‌نها یه‌ك روینه‌داوه". كه له‌م ماوه‌ی��� ه ی له‌سه‌ر ئهوه كرده‌وه ئه‌و ئه‌و جه‌غت ی ی ته‌قه‌كردن رویداوه‌‌و وتی"له‌ال دیارده
ی ئه‌وان گرتویانه‌ت ه رێوشوێن ه ئه‌منیان ه ی ی رێژ‌ه ب���ه‌ر بوه‌ته هۆی كه‌مكردنه‌وه ت���اوان‌و به‌رده‌وام ده‌بن له‌ده‌س���تگرتن به‌س���ه‌ر چه‌كی بێ مۆڵ��� هتو چه‌قۆ‌و ی تردا‌و وتی"ئه‌وان ه هۆكارن ئامێره‌كان��� ی تاوان‌و ده‌ستبه‌سه‌ر ئه‌و بۆ ئه‌نجامدان ئامێرانه‌دا ده‌گرین".
پەرلەمانتارێكی عێراق :بەپێی رێكکەوتنێك لقەكانی بانكی ناوەندی لەهەرێم دەكرێنەوە پەرلەمانتارێكی كوردستان :ئەم رێكکەوتنەش وەك رێكکەوتنەكانی تر شكست دێنێت ئا :نیاز محەمەد لەگەڵ ئەوەی بەغداو هەولێر باس لەبونی رێكکەوتنێك دەكەن لەنێوانیاندا لەسەر كردنەوەی دو لقی بانكی ناوەندی عێراق لەهەرێم لەهەردو شاری سلێمانیو هەولێر ،ئەندامێكی پەرلەمانی كوردستان رەتی دەكاتەوە رێكکەوتنی واكرابێت‌و دەڵێت "گەر كرابێتیش وەك رێكکەوتنەكانی دیكە شكست دێنێت". ئەحمەد حاجی رەشید بڕیاردەری لیژنەی دارای���ی لەپەرلەمانی عێ���راق بەئاوێنەی راگەیاند پاش ئەوەی گفتوگۆیەك دروست بو لەس���ەر ئەم كێش���ەیە لەنێوان هەرێم‌و بەغدا لەئێستادا هەردوال گەیشتونەتە ئەو رێكکەوتنەی كە دو لق���ی بانكی ناوەندی لەهەولێرو لەس���لێمانی بكەنەوە كە س���ەر بەبانك���ی ناوەن���دی عێراق ب���نو هەرێم بۆی نەبێت هیچ دەس���تێوەردانێك بكات لەئیشوكاریاندا .بەپێی رێكکەوتنەكە دەبێ دامەزراوەكانی حكومەتی هەرێم كارئاسانی بكەن ب���ۆ لقەكانی بانكی ناوەندی عێراقی تابەئەركەكانی هەڵسێت لەڕوی سێكتەری بانكییەوە كە خۆی لەسەرپەرش���تیكردن‌و چاودێریكردنی بانكەكاندا دەبینێتەوە. بڕیاردەی لیژنەی دارایی بەئاوێنەش���ی وت "پارێزگاری بانك���ی پێی وتوین تەنیا ئیجرائاتمان ماوە بۆ كردنەوەی لقەكان كە
لەم یەك دو مانگەی داهاتودا ئیجرائاتەكان تەواو دەبن‌و لقەكان دەكرێنەوە". بەپێی قسەی بڕیاردەری لیژنەی دارایی پەرلەمان���ی عێ���راق نەبونی لق���ی بانكی ناوەن���دی لەهەرێمی كوردس���تان ،هەرێم بێب���ەش دەكات لەكۆمەڵێ���ك ئیمتیازات، بەتایب���ەت پێدان���ی چەندین ج���ۆر قەرز بەهاواڵتیان‌و فەرمانبەران. ئەحمەدی حاجی رەش���ید س���ەبارەت ب���ەوەی تاچەن���د گەش���بینە ك���ە ئ���ەو رێكکەوتنە بچێتە بواری جێبەجێكردنەوە وتی"ئ���ەوە پەیوەن���دی بەهەرێمەوە هەیە سەر بگرێ یان نا لەبەغدا بڕیارەكە هەیەو كارئاسانیش���ی بۆ ئەك���ەن گەر هەرێمیش كارئاس���انی بۆ حكومەتی ئیتیحادی بكات سەردەگرێ". بەپێی مادەی 11لەدەس���توری عێراقی سیاس���ه‌تی نەق���دی س���ەاڵحیەتێكی ئیتیحادییەو بانکی ناوه‌ندی دیاری ده‌کات‌و بەم پێیە س���ێکته‌ری بانک���ی له‌هه‌رێمی کوردس���تان پابه‌ند ده‌بێت به‌ڕێنماییەكانی بانک���ی ناوه‌ندی���ەوەو کۆمپانیاکان���ی حەواڵەكردن���ی پاره ده‌توانن به‌ش���داری په‌نج���ه‌ره‌ی کڕین‌و فرۆش���تنی دراو بکه‌ن به‌نرخی فه‌رم���ی .بەكردنەوەی لقی بانكی ناوەندی عێراق���ی لەهەرێ���م ،هاواڵتیانی هەرێمی���ش وەك هاواڵتیانی دیكەی عێراق دەتوانن سودمه‌ندبن له‌هه‌ر جۆره قه‌رزێک که بانکی ناوه‌ن���دی له‌ڕێگای بانکه‌کانه‌وه
بیدات به‌هاواڵتیان. بەاڵم عەلی حەمەساڵح ئەندامی لیژنەی دارایی لەپەرلەمانی كوردستان پێی وانییە لقی بانك���ی ناوەندی بگەڕێت���ەوە هەرێم لەبەرئ���ەوەی هەرێم هی���چ ئیلتیزاماتێكی دارای���ی نییە لەگەڵ بەغداو ئەو وتی "هیچ رێكکەوتنێك نیی���ە ،ئەوەی وادەڵێت هیچ ئەسڵ‌و ئەساسێكی نییە". عەلی حەمەس���اڵح پێشی وایە "مەودای نێ���وان هەرێ���مو بەغ���دا زۆر زۆرە ،بۆیە بەبڕوای من لەسەر هیچ یەك لەدۆسیەكان رێکناكەون بەمەشەوە چونكە ئەمان ئامادە نین ن���ەوت بدەنەوە بەغ���دا ،كە نەوتیش نەدرێت���ەوە بەغ���دا ئیلتیزاماتی دارایی بۆ دروست نابێت ،بۆیە دەڵێم بانكی ناوەندی وەزیفەی نییە لەهەرێم تا لق بكاتەوە". ل���ەدوای پڕۆس���ەی ئ���ازادی عێ���راق‌و دروس���تبونەوەی س���ەرلەنوێی حكومەتی عێراقی ،بانكی ناوەن���دی عێراقی دو لقی خ���ۆی لەهەرێمی كوردس���تان لەهەریەك لەشارەكانی س���لێمانیو هەولێر كردەوە. كێشەی نێوان هەرێم‌و بەغدا لەسەر بانكی ناوەندی لەوكاتەوە دروس���ت بو كە هەرێم دەیویس���ت ئەو دو لق���ەی بانكی ناوەندی لەس���لێمانیو هەولێر هەبون لەژێر یاساو رێنماییەكان���ی وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێمدا كاربكەن ئەم���ەش وایكرد بانكی ناوەندی عێراق���ی رایبگەیەنێت كە چیدی ئەو دو لقەی نوێنەرایەتی ئەو ناكەن.
هەنوکە
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
عوفره بینجۆ ،توێژه‌ری كارا له‌سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی "مۆشێ دایان" له‌ئیسرائیل:
5
كورد شه‌ڕكه‌ری باشن ،به‌اڵم له‌ڕوی سیاسیه‌و‌ه به‌هێز نین ئا :نزار گزالی عوفره بینجۆ ،پرۆفیسۆر‌و توێژه‌ری كارا له‌سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی (مۆشێ دایان) له‌ئیسرائیل‌و مامۆستای به‌شی مێژوی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست له‌زانكۆی ته‌لئه‌بیب‌و پسپۆر له‌مه‌سه‌له‌ی كوردو توركیاناسیدا‌و خاوه‌نی كتێبی "كوردی عێراق :بنیاتنانی ده‌وڵه‌ت له‌نێو ده‌وڵه‌تدا" كه وه‌رگێڕدراوه بۆ سه‌ر زمانی كوردی ،له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "كه داعش هات ،سنوری كوردستان دیاریكرا ،ناوچه كوردیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ئیداره‌ی هه‌رێم هه‌موی كه‌وته ده‌ستی كورد ،به‌اڵم نه‌توانرا سود له‌مه وه‌ربگیرێت". ئاوێنه :چۆن له‌قۆناغی دوای ش���ه‌ڕ ی موسڵ ده‌ڕوانن؟ ئایا كوردستان‌و عێراق‌و ناوچه‌كه‌ش رو له‌ئارامی ده‌كه‌ن یاخود رو له‌عه‌سكه‌رتاریای زیاترن؟ بینج���ۆ :ه���ه‌ر له‌كۆنه‌وه پێش���بینی كردن ئاس���ان نه‌ب���وهو له‌ئێس���تادا زۆر قورس���تره .به‌گشتی ئاس���ان نیه بزانین دوای ئ���هو قۆناغه چ���ی روده‌دات .به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگه‌ی هه‌ڵوه‌سته له‌سه‌ر كردنه س���ه‌باره‌ت به‌كوردس���تان ئه‌وه‌ی���ه ئایا شتێكی نوسراو له‌نێوان سیاسه‌تمه‌دارانی ئێوه‌و سیاسیه‌كانی به‌غداو ئه‌مریكیه‌كاندا هه‌یه؟ ئه‌گ���ه‌ر دۆكیۆمێنتێكی نوس���راو له‌به‌رده‌س���تدا بێ���ت‌و تیای���دا رێكه‌وتنی دوای قۆناغی رزگاركردنی موس���ڵی تێدا باسكرابێت ئهوه ش���تێكی باش‌و گرنگه. ئه‌گه‌ریش ش���تێكی نوس���راوو به‌ڵێنێكی به‌دۆكیۆمێنتكراو له‌به‌رده‌ست نه‌بێت ئهوه هه‌مو كه‌س���ێك ده‌توانێت قس���ه بكات‌و كوردی���ش چه‌ندینجار به‌مج���ۆره قوناغ‌و به‌ڵێنی زاره‌كی گوزه‌ری كردوهو ده‌رئه‌نجام زه‌ره‌رمه‌ند بوه .سه‌باره‌ت به‌عێراقیش من وای ده‌بینم عێراق روه‌و پارچه بون‌و له‌پاڵ یه‌كهاتنه‌ده‌ری زیاتر ده‌ڕوات ،ره‌وش���ه‌كه قه‌یراناویتر ده‌بێت ،گه‌ڕانه‌وه بۆ دواوه‌ی زیاترو وه‌ك سه‌ره‌تاكانی 2004وایه‌و هیچ شتێكی تێدا به‌دی ناكرێت .گۆڕانكاریه‌كی ئه‌وت���ۆ نی���ه له‌عێراق ،ئهم���ه‌ش به‌هۆی ملمالنێی نێوان س���ونه‌و شیعه ،عه‌ره‌ب‌و كورد ،ش���یعه‌و ك���ورد ،ته‌نانه‌ت له‌نێوان كه‌مینه‌كانیش .هه‌روه‌ها ده‌س���تێوه‌ردانی ده‌ره‌كی له‌بیرنه‌كه‌ین .ده‌س���تێوه‌ردانه‌كه به‌شێوه‌یه‌كه كه هیچكاتێك به‌و شێوه‌یه نه‌ب���وه ،ده‌س���تێوه‌ردانه‌كان له‌هه‌م���و الیه‌نه‌كانه‌وه به‌تایب���ه‌ت توركیاو ئێران‌و روسیاو الیه‌نی دیكه‌ش ،ئیدی له‌م هه‌مو كێش���مه‌كێش‌و قه‌یرانانه‌دا چۆن دۆخه‌كه باش���تر ده‌بێ���ت؟! روداوه‌كان ئاماژه بۆ كاری خێرو باشه ناكه‌ن ،ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر ئه‌مری���كاش بێته ده‌نگ ه���ه‌روای نابینم دۆخه‌كه روه‌و س���ه‌قامگیری‌و باش���بون هه‌ن���گاو بنێ���ت .به‌پێچه‌وان���هوه ره‌نگه دۆخه‌كه ناس���ه‌قامگیری زیاتر به‌خۆیه‌وه ده‌بێنێ���ت .لێ���ره‌وه ده‌ڵێ���م پێموانی���ه داعش بڕوات چونكه به‌ڕۆیش���تنی داعش ره‌نگه داعش���ی دیكه له‌ژێ���ر ناوی دیكه س���ه‌رهه‌ڵبدات ،تا س���ونه‌ی عه‌ره‌ب لهو دۆخه‌دا بن ،ئاشته‌وایی له‌ناوچه‌كه نابێت، ئه‌گه‌ر هه‌مو ناوچه‌كه‌ش نه‌بێت له‌عێراق‌و س���وریادا ،له‌توركیاش قه‌یرانێكی گه‌وره له‌ئارادایه .مه‌سه‌له‌كه‌ش ئه‌وه‌یه سونه بۆ سه‌دان س���اڵ له‌عێراق له‌ده‌سه‌اڵتدا بون، ئێس���تا خۆیان به‌په‌راوێزخ���راو ده‌زانن، هه‌بوونی ئهم هه‌مو شیعه‌یه‌و په‌یوه‌ندیان به‌ئێرانه‌وه ناهێڵن دۆخی س���ونه‌و ناوچه سونه‌نشینه‌كان سه‌قامگیر بێت ،ته‌نانه‌ت ده‌گوترێ���ت حه‌ش���دی ش���ه‌عبی رۆڵ���ی نه‌رێیانه‌ی هه‌یه له‌عێراق‌و كوشتن له‌سه‌ر ناسنامه ده‌كه‌ن‌و تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌وه‌و رق‌و قینه به‌رانبه‌ر به‌س���ونه ده‌رده‌بڕن ،ئیتر ئاسان نیه سونه‌ش به‌هێمنی دابنیشن كه پێشتر ده‌وڵه‌ت بوبن ،ئێستا بێده‌سه‌اڵت س���ه‌یری بكرێت له‌الیه‌ن شیعه ،بۆیه وای نابینم له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا س���ه‌قامگیری له‌عێراقدا به‌دی بكرێت ،لێره‌وه پێوس���ته كورد زیاترو زیاتر وریا بن. ئاوێنه :سودو زیانه‌كانی شه‌ڕی موسڵو ره‌ق���ه بۆ كورد چی ده‌بێت؟ ئایا پێتوایه ك���ورد له‌ئاس���ت روداوه‌كاندایه یان وه‌ك جاری جاران ش���ه‌ڕ به‌وه‌كاله‌ت بۆ هێزه ئیقلیمی‌‌و زلهێزه‌كانی جیهان ده‌كات؟ بینجۆ :هه‌میشه له‌ش���ه‌ڕو ئاڵۆزیه‌كان كورد ده‌بنه قوربان���یو خودی كوردیش باجه‌كه‌ی ده‌ده‌ن ،بۆیه بۆ هه‌مان پرسیار ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌و ده‌ڵێ���م له‌هاوپه‌یمانیه‌تی كردن‌و به‌ش���داری كردن له‌م جه‌نگانه‌دا،
ئایا ك���ورد هی���چ به‌ڵێنێكی نوس���راوی به‌ده‌س���تهێناوه ،ئایا هی���چ گره‌نتییه‌ك هه‌یه؟ كورد به‌شداربویه‌كی گرنگی شه‌ڕی موس���ڵه ،ئێس���تا هاوكاره له‌ئازادكردنی ش���اره‌كه ،ب���ه‌اڵم دوای موس���ڵ چ���ی؟ چونك���ه من پێموایه جگه له‌ئیس���رائیل، ن���ه ئه‌مری���كاو نه هیچ ش���وێنێكی دیكه نایانه‌وێت ك���ورد ده‌وڵه‌تی هه‌بێت .جگه له‌ئیس���رائیل هیچ واڵتێك نه‌یگوتوه به‌ڵێ بۆ ده‌وڵه‌تی كوردی .هۆكاره‌كه‌شی ئه‌وه‌یه كورد وێرای هه‌مو دۆخه‌كان ش���ه‌ڕكه‌ری باشن ،به‌رانبه‌ر به‌دوژمنانیان به‌جه‌رگن، ده‌زانن چۆن ش���ه‌ڕ بك���هن ،به‌اڵم له‌ڕوی سیاس���ی به‌هێز نین .ده‌بێت ئێوه له‌ڕوی سیاس���ه‌تیش كاراب���ن ،به‌درێژایی مێژو كورد قوربانی بون‌و یارمه‌تی هه‌مو الیه‌ك ده‌ده‌ن ،به‌اڵم له‌هه‌ڵویستی یه‌كالكه‌ره‌وه‌و چاره‌نوسس���از له‌روی سیاس���یه‌وه كه‌س یارمه‌تیتان نادات ،بۆیه ده‌كرێ بگوترێت به‌ڵی ش���ه‌ڕی به‌وه‌كاله‌ت ده‌كه‌ن ،راسته له‌ئێس���تادا ئه‌مریكا هه‌ندێ���ك هاوكاری سه‌ربازی كورد ده‌كات‌و كه‌مێك پاره‌تان پێ���ده‌دات بۆ پێش���مه‌رگه ،به‌اڵم هه‌رگیز به‌رگوێم نه‌كه‌وت���وه ئه‌مریكا بڵێت به‌ڵی ده‌بێ���ت كوردیش وه‌ك هه‌م���و میلله‌تانی جیهان ده‌بێ���ت واڵتێكی س���ه‌ربه‌خۆیان هه‌بێت ،كورد چی���ان كه‌متره له‌به‌حرێن‌و كوه‌یت‌و چه‌ندین واڵتۆكه‌ی ئه‌وروپا؟ كه ده‌ڵێی���ن كورد واتا به‌ملیۆنان كورد ،ئیتر بۆچی بیر لهوه نه‌كراوه‌ته‌وه كورد واڵتێكی سه‌ربه‌خۆی هه‌بێت؟! ئه‌مه پرسیارگه‌لێكن ده‌بێت كوردیش ئاڕاس���ته‌ی خۆی بكات. ب���ه‌اڵم من بیرم لهوه كردۆته‌وه كه ئه‌گه‌ر له‌نێ���و پارچه‌كانی كوردس���تان‌و له‌نێوان هه‌رپارچه‌یه‌ك به‌جیاو له‌نێوان س���ه‌رجه‌م الیه‌نه كوردیه‌كان یه‌كگرتن‌و پاڵپش���تیو په‌یوه‌ندی برایان���ه هه‌بێت ،ده‌كرێت ئه‌و هه‌نگاوه بنرێت ،به‌اڵم بهداخهوه له‌ئێستادا قه‌یرانی نێوخۆی���ی زۆر گه‌وره‌تان هه‌یه، چ ئێوه وه‌ك كوردانی باش���ورو چ له‌گه‌ڵ پارچه‌كانی دیكه‌دا .بۆیه ئه‌مه‌ش هه‌نگاوو هه‌وڵه‌كان زیاتر په‌كده‌خات. ئاوێنه :ئایا پێداگریی ئه‌مه‌ریكاو روسیا له‌سه‌ر یه‌كپارچه‌یی عێراق‌و سوریا له‌سه‌ر حسابی كورد نییه؟ بینجۆ :واڵته زلهێزه‌كان گرنترین ش���ت به‌الیانه‌وه ئه‌وه‌یه یه‌كپارچه‌یی خاكی ئه‌و
په‌كخستنی په‌رله‌مان‌و كێشه نێوخۆیه‌كان ی هه‌رێمی كوردستان تابڵێی جێگه‌ی داخن ش���وێنانه بپارێزن كه ئه‌وان مه‌به‌ستیانه، ش���انازی ب���هوه ده‌ك���هن ك���ه واڵتێك له‌واڵت���ه‌كان به‌یه‌كپارچه‌ی���ی بمێنێته‌وه، بۆیه ئه‌وان هیچ بۆ كورد ناكه‌ن ،ته‌نانه‌ت ئه‌گ���ه‌ر یه‌كێ���ك لهس���ه‌ركرده‌كانی ئێوه ئه‌و بوێریی���هی تیابێت‌و بڵێت به‌ڵێ ئێمه ده‌وڵه‌تی���نو چاوه‌ڕێی دوای ئهم هه‌نگاوه بكه‌ین ،ده‌بێت جۆرێك له‌ڕیس���ك بكه‌ن، ده‌بێت ئهوه بزانن گریان‌و گازه‌نده هه‌رگیز یارمه‌تی ئێوه نادات ،ده‌بێت سیاس���هتو سیاس���ه‌تمه‌داری حه‌كیمانه‌ترو وردبین‌و دوربینتر بن. ئاوێنه :پێتانوایه بانگه‌ش���هی مه‌سعود بارزانی ب���ۆ ده‌وڵه‌تی ك���وردی ته‌نها بۆ راگه‌یاندن‌و فریودانی رای گشتی كوردییه‌‌و به‌كرده‌كی هیچ هه‌نگاوێكی بۆ نه‌ناوه؟ بینجۆ :م���ن پێموایه ئهم���هی بارزانی له‌دڵه‌وه‌یه ،ده‌یه‌وێ���ت ده‌وڵه‌تی كوردی هه‌بێت‌و له‌سه‌رده‌می ئه‌و ئه‌مكاره بكرێت‌و له‌سه‌رده‌ست‌و به‌ناوی بارزانیه‌كانه‌وه بێت، بارزانیه‌كان له‌سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی بیسته‌وه له‌گۆره‌پانه‌كه‌دان‌و ده‌جه‌نگن ،بۆیه ده‌ڵێم ئه‌مه‌ی له‌دڵه‌وه‌یه ته‌نها بۆ رای گش���تی نی���ه .به‌اڵم پرس���یاره‌كه لێره‌یه ئایا ئه‌و توانای���هی هه‌ی���ه بگاته ئه‌مه؟ پێش���تر هه‌وڵی ئ���ه‌وه‌ی ده‌دا له‌ڕێگه‌ی توركیاوه ب���ه‌ر له‌قه‌یرانی داعش ئاماده‌س���ازی بۆ ئه‌مه ده‌كرد بۆ گه‌یشتن به‌واڵتان‌و سنوری ده‌ره‌وه ،ئهوكات ده‌كرا توركیا یارمه‌تیده‌ر بێت ،به‌اڵم له‌ئێس���تادا نا ،بۆیه ده‌كرێت بگوترێت نیه‌ته‌كه هه‌یه به‌اڵم پێویس���تی
به‌درێژایی مێژو كورد قوربانی بون‌و یارمه‌تی هه‌مو الیه‌ك ده‌ده‌ن، به‌اڵم له‌هه‌ڵویستی یه‌كالكه‌ره‌وه‌و چاره‌نوسساز له‌ڕوی سیاسیه‌و‌ه كه‌س یارمه‌تیتان نادات ،بۆی ه ده‌كرێ بگوترێت به‌ڵێ شه‌ڕی به‌وه‌كاله‌ت ده‌كه‌ن عوفره بینجۆ به‌بوێرییه ،ئه‌گه‌ر نه‌وێرایت كارێك بكه‌ی، ش���ته‌كه نابێت .هه‌روه‌ه���ا نابێت مرۆڤ هه‌میش���ه چاوه‌ڕێی كاتی گونجاو بكات، پێموایه بارزان���ی چاوه‌ڕێی كاتی گونجاو ده‌كات .له‌كاتێكدا پێش���تر چه‌ندین جار كاتی زۆر گونجاو هه‌بو. ئاوێنه :ئای���ا توندبون���ه‌وه‌ی ملمالنێ نێوخۆی���ه‌كان‌و په‌كخس���تنی په‌رله‌مان‌و برس���ی كردن���ی خه‌ڵ���ك ،بیرۆك���هی سه‌ربه‌خۆیی زیاتر پاشه‌كشه پێناكات؟ بینجۆ :په‌كخس���تنی په‌رله‌مان‌و كێشه نێوخۆیه‌كانی هه‌رێمی كوردستان تابڵێی جێگه‌ی داخ���ن ،یه‌كگرتنی نێوخۆیی زۆر زۆر گرنگ���ه ،به‌اڵم ده‌بێت ئه‌وه‌ش بزانین ملمالنێی حزبه‌كان له‌هه‌مو جیهاندا هه‌یه، ته‌نانه‌ت له‌ئیس���رائیلیش به‌رله‌وه‌ی ببین به‌ده‌وڵ���ه‌ت چه‌ندین ح���زب بونیان هه‌بو ملمالنێش���یان ده‌ك���رد .لێ���ره‌وه بارزانی بۆ باش���كردنی نێوماڵی ك���وردی ده‌بێت له‌خه‌می زیات���ری هاواڵتیانی خۆیدا بێت، ده‌بێت كه بۆجاری س���ێیه‌مه ئه‌مه ده‌ڵێم كاتێك له‌گه‌ڵ یه‌كێك داده‌نیش���ێت وه‌ك ئه‌مریكا یان سه‌ركرده‌كانی عێراق به‌ڵێنی به به‌ڵگه‌كراوو نوس���راو به‌ده‌ستبهێنێت، نه‌ڵێت دانیش���تم له‌گه‌ڵ عه‌بادی ،عه‌بادی پێیگوتم له‌گه‌ڵ سه‌ربه‌خۆیی كوردستانه! ئه‌مه ده‌بێت ته‌نها قسه نه‌بێت ،كوا شتێكی نوسراو؟ دوای ش���ه‌ڕی موسڵ كورد چی به‌س���ه‌ر دێت؟ چونكه له‌ئێستادا وێنه‌ی كورد له‌سه‌رانس���ه‌ری جیهان زۆر جوانه، وێنه‌ك���ه رۆژ به‌رۆژ جوانتر ده‌رده‌كه‌وێت، ئه‌گه‌ر پێش���تریش تێڕوانینێكی نه‌رێیانه هه‌بوبێت به‌رانبه‌ر به‌كورد ئێستا گۆڕاوه، كورد ده‌كرێت پش���تی پێبه‌سترێت ،كورد میلله‌تێك���ی كراوه‌ت���رن له‌پێكهاته‌كانی دیك���هی ئ���ه‌م ناوچان���ه ،وه‌ك داعش‌و س���ونه‌و ش���یعه‌و تاد ...ده‌مارگیر نین. دیموكراس���یخوازترن ،باقس���ه لهس���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ی په‌كخستنی په‌رله‌مان به‌ته‌نیا نه‌كه‌ی���ن ،ل���ه‌ڕوی ئاینی تون���دڕه‌و نین، ئێس���تا جیهان زۆرتان ده‌رباره ده‌زانێت. بۆی���ه ئێ���وهو س���ه‌ركرده‌كانتان ده‌بێت
پیاوو سه‌ركرده‌ی كوردی راسته‌قینه ئه‌وه‌یه ك ه بتوانێت كار له‌سه‌ر كۆكردنه‌وه‌و یه‌كگرتن ی كورد بكات له‌نێوخۆتاندا بگه‌نه چاره‌سه‌رو رێككه‌ون بۆ ئه‌وه‌ی به‌هێزتر ده‌ركه‌ون .مه‌س���ه‌له‌ی په‌كخستنی په‌رله‌مانیش زۆرگرنكه ،ئه‌گه‌ر چاره‌س���ه‌ری نه‌كه‌ن ناتوانن له‌الیه‌نه‌كانی دیكه پێش���كه‌ون ،هه‌رێمی كوردس���تان
وه‌ك نمونه‌ی���ه‌ك له‌الی���هن پارچه‌كان���ی دیك���هو هه‌ندێ���ك له‌واڵت���ان س���ه‌یری ده‌ك���را .كوردس���تان وه‌ك نمونه‌یه‌ك���ی به‌ره‌وپێشچونی دیموكراتی سه‌یری ده‌كرا، به‌اڵم ئێس���تا بهداخهوه ئه‌مه كارێكی زۆر خراپ���ه ،ملمالنێ نێوخۆیه‌كانیش كارێكی ب���اش نین .ده‌بێ���ت هاواڵتیان گوش���ار دروس���ت بكه‌ن دژ به‌م دۆخ���ه ئاڵۆزه. دواجار مه‌سه‌له‌ی خراپی دۆخی ئابوریش گرنگه كاری زیاتری بۆ بكرێت. ئاوێنه :چی لهس���ه‌ر هێزه كوردییه‌كان پێویس���ته ل���ه‌م س���اته‌وه‌خته پ���ڕ له‌گۆڕانكاریی���ه‌دا به‌تایبه‌ت���ی په‌كه‌كه‌و پارتیو یهكێتیو گۆران؟ بینجۆ :مه‌رام‌و هیوای واڵتانی ناوچه‌كه‌و واڵت���ه ئیقلیمیه‌كان ئه‌وه‌ی���ه كورده‌كان له‌نێوخ���ۆی خۆیاندا له‌هه‌م���و پارچه‌كان ك���ۆك نه‌ب���ن ،هی���وای ئ���هوه ده‌خوازن شه‌ڕی ناوخۆیی له‌نێوكورده‌كاندا هه‌بێت، ئه‌گ���ه‌ر ك���ورده‌كان به‌ملمالنێ‌و ش���ه‌ڕی نێوخۆیی س���ه‌رقاڵ ب���ن ئه‌وكاته ناتوانن داوای مافه‌كانیان بك هنو بپه‌رژێنه س���ه‌ر ئه‌و واڵتان���هی مافه‌كانیان زه‌وت كردون، بۆی���ه گرنگه یه‌كێك هه‌بێ���ت كورده‌كان كۆبكاته‌وه‌و یه‌كگرتن‌و هاریكاری له‌نێوان پارچ���ه‌كان خۆیاندا‌و پارچ���ه‌كان له‌گه‌ڵ یه‌كتری���ش هه‌بێت .پیاوو س���ه‌ركرده‌ی كوردی راسته‌قینه ئه‌وه‌یه كه بتوانێت كار له‌سه‌ر ئهم هاریكه‌رییه بكات .له‌باشوری كوردستان ده س���اڵێك بو دۆخه‌كه باش بو ،من پێموابو كه داعش هات ،س���نوری كوردس���تان دیاریكراو ناوچه كوردیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ئی���داره‌ی هه‌رێم هه‌موی كه‌وته ده‌س���تی كورد ،به‌اڵم نه‌توانرا سود له‌مه وه‌ربگیرێت ،ئهم���ه‌ش ره‌نگه هۆكاره‌كه‌ی نه‌بونی یه‌كگرتن‌و هه‌ماهه‌نگی بێت ،دوای ئهم���ه بهره بهره دۆخه‌ك���ه روه‌و خراپتر رۆیشت ،كه ئه‌مه پاشه‌كشه‌یه‌كی خراپه، چ له‌ڕوی قه‌یرانی دارایی ،چ له‌ڕوی هاتنی ئهم هه‌مو ئاواره‌ی���ه بۆ هه‌رێم ،دابه‌زینی نرخی نه‌وت‌و چه‌ندین هۆكار. ئاوێنه :دێینه س���ه‌ر باس���ی توركیا، وه‌ك ش���اره‌زایه‌ك له‌دۆخ���ی توركی���ا، هه‌ڵسه‌نگاندنت بۆ سیاس هتو ره‌فتاركانی ئ���ه‌ردۆگان‌و حزبه‌كه‌ی چی���ه؟ به‌تایبه‌ت به‌رانبه‌ر به‌كورد؟ بینج���ۆ :ئ���ه‌ردۆگان ده‌یه‌وێ���ت وه‌ك س���ه‌رۆكێكی به‌هێ���ز س���ه‌یر بكرێ���ت، به‌ش���ێوازی دیموكرات���یو نادیموكراتیانه ده‌یه‌وێت به‌مه بگات ،به‌هه‌مو رێگه‌كانیش پێیده‌گات كه زۆرینه‌ی���ان نادیموكراتین. مه‌سه‌له‌ی نه‌خشه‌ڕێگای ئاشتی له‌توركیا هی���وای هه‌مو ك���ورده‌كان ب���و ،دۆخیان زۆر باش ب���و ،به‌اڵم له‌ئێس���تادا دۆخی كوردانی توركیا له‌كوردانی سوریاش زۆر خراپت���ره .ئه‌ردۆگان كار بۆ راكێش���انی زیات���ری ده‌نگ���ی توركه تون���دڕه‌وه‌كان ده‌كات‌و بۆی���ه‌ش ده‌یه‌وێت نیش���انیبدات كه دژی كورده ،ئه‌و پێویس���تی به‌ده‌نگی تورك���ه توندڕه‌وه‌كانه له‌په‌رله‌مان ،ئه‌گه‌ر ئ���ه‌وان پاڵپش���تی بك���هن ئ���هو پالنه‌ی له‌مێش���كیه‌تی جێیه‌به‌جێ���ی ده‌كات‌و ده‌بێته ئه‌و س���ه‌رۆكه‌ی ك���ه ده‌یه‌وێت،
له‌ئێستادا ئه‌مریكا هه‌ندێك هاوكاری سه‌ربازی كورد ده‌كات‌و كه‌مێك پاره‌تان پێده‌دات بۆ پێشمه‌رگه، به‌اڵم هه‌رگیز به‌رگوێم نهكهوتوه ئه‌مریكا بڵێت به‌ڵێ ده‌بێت كوردیش وه‌ك هه‌مو میلله‌تانی جیهان واڵتێكی سه‌ربه‌خۆیان هه‌بێت س���ه‌رۆكه به‌هێزه‌كه ،نه‌ك ته‌نها له‌ئاستی توركی���ا بگ���ره به‌هێز له‌ناوچه‌كه‌ش���دا. ده‌ستێوه‌ردانه‌كانی له‌سوریاو له‌عێراقیش به‌ڵگه‌ی ئهم راستیه‌ن ،ئه‌وه‌ی سه‌باره‌ت به‌كوردیش بێت له‌ئاینده‌یه‌كی نزیكدا هیچ گۆڕانكاریه‌ك له‌سیاس���ه‌تی توندڕه‌وانه‌ی ئه‌ردۆگان به‌رانبه‌ر به‌كورد رونادات. ئاوێنه :ئه‌ردۆگان س���ه‌ركه‌وتو ده‌بێت له‌م سیاسه‌ته‌ی به‌رامبه‌ر به‌ناوچه‌كه؟ بینج���ۆ :بێگوم���ان نه‌خێ���ر ،چونكه روس���یاو ئه‌مریكا له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا هه‌ن، ئێران له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دا هه‌یه ،بۆیه له‌نێوان ئ���ه‌م هه‌مو هێزان���هی ناوچه‌ك���هو هێزه ده‌ره‌كیانه‌ی ناوچه‌كه ئاس���ان نیه ئه‌مه‌ی ب���ۆ بلوێ .بۆی���ه له‌ئاینده‌یه‌ك���ی نزیكدا س���ه‌قامگیری نه‌ك ته‌نها له‌عێراق به‌ڵكو له‌ناوچه‌كه به‌گش���تی نابینم ،هیواخوازم كورده‌كان باجی ئهم دۆخه ناسه‌قامگیره نه‌ده‌ن. ئاوێنه :ش���یكاریت بۆ ده‌ستگیركردنی هاوس���ه‌رۆكه‌كانی هه‌ده‌په‌و په‌له‌مانتاره كورده‌كان چیه؟ بینج���ۆ :هۆكارگه‌لێ���ك ه���هن ،له‌وانه ده‌یه‌وێت ب���ه‌م هه‌نگاوان���هی دژ به‌كورد سۆزی الیه‌ن‌و حزبه توركییه توندڕه‌وه‌كان رابكش���ێت ،ئهم���ه‌ش دوای ئ���ه‌وه‌ی كه نه‌یتوان���ی %50ی ده‌نگه‌كان���ی توركی���ا له‌په‌رله‌م���ان به‌ده‌س���تبهێنێت ،كه‌وات���ه نه‌یتوانی ببێته سه‌رۆكه به‌هێزه‌كه .جگه له‌مه الی هه‌موان ئاش���كرایه كه هه‌ده‌په بۆ یه‌كه‌مجار توانی وه‌ك حزبێكی كوردی بڕواته په‌رله‌م���ان‌و ئهم هه‌نگاوه‌ی بچێته نێو مێ���ژوی هاوچه‌رخی توركیاش .دوای ئه‌مه ئ���ه‌ردۆگان نه‌یتوانی هه‌ده‌په بخاته ژێر باڵی خ���ۆی‌و هه‌ده‌پ���ه له‌په‌رله‌مان یارمه‌تی بدات ،ئه‌مه تۆڵه سه‌ندنه‌وه‌یه‌ك ب���و .خاڵێكی دیكه ئه‌وه‌ی كه لهس���وریا روده‌دات‌و سه‌ركه‌وتنی به‌رچاوی په‌یه‌ده، ئهم���ه‌ش ئه‌ردوگان���ی دڵگ���ران كردبو.
هه‌روه‌ه���ا ده‌بێ���ت ئ���ه‌وه‌ش بزانین كه ئه‌ردۆگان هه‌ر لهس���ه‌رتاوه له‌مه‌سه‌له‌ی نه‌خش���ه‌ڕێگای ئاش���تی له‌گ���هڵ پارتی كرێكارانی كوردستان من وای بۆ ده‌چوم كه مه‌به‌س���تی چاره‌سه‌ری دۆخه‌كه نیه، راس���تگۆ نیه له‌گ هڵ په‌كه‌ك���ه ،ته‌نانه‌ت به‌ده‌س���تهێنانی كاته ،ئه‌و كاتی پێویست بو ،هه‌مان هه‌نگاویش���ی له‌گه‌ڵ هه‌ده‌په گرتۆته‌ب���ه‌ر ،به‌اڵم ئه‌مجار ش���ته‌كه رێك پێچه‌وانه‌ی���ه ،ویالیه‌ت���ه یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكاو نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان‌و یه‌كێتی ئه‌وروپاش ئیدانه‌ی كاره‌كه‌ی ئه‌ردۆگانیان كردوه ،ئه‌مه‌ش خاڵێكی ئاس���ان نیه بۆ ئه‌و .ئه‌ردۆگان له‌ئێستادا چه‌ندین تێبینی لهس���ه‌ره ،ئهم كاره‌ی گرفتی زیاتری بۆ دروس���تده‌كات ،به‌تایبه‌ت لهو پرسانه‌ی كه په‌یوه‌ن���دارن به‌سیاس���ه‌تی دهرهوهو تێڕوانینی ده‌ره‌وه ،ئه‌ردۆگان به‌م كاره‌ی كێش���ه‌گه‌لێك بۆ خۆی دروس���تده‌كات، زیات���ر یارمه‌تی ك���وردان ده‌دات ،چونكه ئه‌و پێیوایه به‌م كاره ده‌نگی كوردان كپ ده‌كات ،ب���ه‌اڵم رێك بهپێچهوانهوه ،ئه‌مه زیاتر واده‌كات كورده‌كان له‌هه‌مو شوێنێك زیاتر هاوسۆزی یه‌كتر بن ،له‌داهاتویه‌كی درێژخایه‌ن ئه‌مه په‌ڵه‌یه‌كی ره‌شه‌‌و توركیا ده‌كاته به‌ندیخانه‌یه‌ك بۆ ده‌نگی ئازاد ،بۆ لیبراڵه‌كان ،بۆ رۆژنامه‌نوس‌و ره‌خنه‌گران، ئه‌مه به‌ش���ێوه‌یه‌كی كورتخای���هن ره‌نگه یارمه‌ت���ی بدات ،ب���ه‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌كی درێژخایه‌ن ئه‌مه بیرهه‌ڵكه‌ندنه بۆ نه‌مان‌و الچونی خۆی له‌ئاینده‌دا ،ئهوه ده‌رخستنی ئه‌وه‌یه كه ئه‌و ههرچهنده ده‌یه‌وێت به‌هێز خۆی نیش���ان بدات ،به‌اڵم له‌ناخدا ترسی پێوهدیاره .ئه‌مجۆره ره‌فتاره كێش���ه بۆ به‌شی باش���وریش دروس���تده‌كات ،ئه‌مه له‌ئێس���تادا مه‌س���عود بارزانی خستۆته كێشه‌وه ،بیرده‌كه‌نه‌وه كه توركیا راسته یارمه‌تی داون ،ب���ه‌اڵم چۆن بێده‌نگ بن‌و هی���چ نه‌كه‌ن به‌رانبه‌ر به‌وه‌ی كه ئێس���تا توركیا دژی براكانیان ئه‌نجامیداوه؟! ئاوێن���ه :ئای���ا ئ���ه‌م هه‌ن���گاوه‌ی ئ���ۆردۆگان واده‌كات حكومه‌ت���ی هه‌رێم به‌خۆداچونه‌وه‌ی���ه‌ك بكات‌و چیتر متمانه به‌توركیا نه‌كات وه‌ك هاوپه‌یمان؟ بینجۆ :به‌ڵی وه‌ك گوتم ئه‌مه كێشه‌یه، ئایا بارزانی‌و كاربه‌ده‌ستانی هه‌رێم چۆن ده‌ڕواننه ئه‌و كێش���ه‌یه‌ی ب���ۆ براكانیان دروستكراوه ،به‌اڵم له‌الیه‌كی دیكه ره‌نگه ئه‌ردۆگان ب���ۆ ئه‌وه‌ی نیش���انی جیهانی ب���دات كه ئه‌و دژی كورد نیه وه‌ك كورد، ی���ان دژی هه‌مو ك���ورده‌كان نیه ،ره‌نگه زیاترو زیات���ر په‌ره ب���هو په‌یوه‌ندیانه‌ی بدات له‌گه‌ڵ بارزانی ،هه‌روه‌ها ئه‌و ره‌نگه زیاتر بارزانی له‌خۆی نزیكبكاته‌وه به‌هۆی خراپی ئاڵۆزی په‌یوه‌ندی بارزانی له‌گه‌ڵ حكومه‌تی ناوه‌ندی عێراق‌و له‌گه‌ڵ ئێران. ئێران پێش چه‌ند رۆژێك به‌توندی ئه‌وه‌ی راگه‌یاند كه توركی���ا الوازه‌و هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ هیچ شوێنێكی به‌هێز نیه .لێره‌وه كێش���ه‌كه زیاتر بۆ بارزانیه زیاتر له‌وه‌ی ب���ۆ توركیا ،چونكه بیر ل���هوه دهكاتهوه كه ئاس���ان نیه په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ توركیا هه‌بێت‌و پ���ه‌ره به‌په‌یوه‌ندیه‌كانی له‌گه‌ڵ توركی���ا ب���دات ،له‌كاتێك���دا توركیا به‌م شێوه‌یه برا كورده‌كانی ده‌خاته به‌ندیخانه‌‌و پشت شیشه ئاسنینه‌كان .ئه‌مه‌ی توركیا كردویه‌ت���ی دژی په‌كه‌كه نیه ،ئه‌مه دژی حزبێكی هه‌ڵبژێردراوه .جگه له‌مه ئابوری توركیا زیاتر پاشه‌كش���ه ده‌كات ،ئه‌مه‌ش خاڵێكی دیكه‌یه ك���ه‌وا له‌توركیا ده‌كات زیات���ر په‌یوه‌ندی خۆی له‌گ���هڵ هه‌رێمی كوردستان‌و بارزانی په‌ره پێبدات.
پرسیاره‌ك ه ئه‌وه‌ی ه بارزانی‌و كاربه‌ده‌ستانی هه‌رێم چۆن ده‌ڕواننه ئه‌و كێشه‌یه‌ی بۆ براكانیان دروستكراوه له‌باكور؟
4
هەنوکە
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
"زیا پیر" په‌رله‌مانتاری ده‌ستگیركراوی هه‌ده‌پ ه بۆ ئاوێنه:
بۆ دیکتاتۆر ته‌نها پارێزگاری كرد ن له كورسی‌‌و ده‌سه‌اڵت گرنگە ئا :زانا حه‌مه غه‌ریب زیا پیر ئه‌ندامی په‌رله‌مانی توركیا له‌سه‌ر لیستی پارتی دیموكراتی گه‌الن كه له‌گه ڵ سه‌الحه‌دین ده‌میرتاش‌و 9په‌رله‌مانتاری دیكه‌ی كورد ده‌ستگیركراو دواتر ئازاد كرا، له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ئێمه له‌گیانی خۆمان ناترسین ،ئێمه بۆ ئهوه له‌دایكبوین به به‌خشینی گیانی خۆمان ئازادی بۆ گه‌له‌كه‌مان به‌ده‌ستبهێنین". ئاوێن���ه :به‌ڕێز زی���ا پیر ئێ���وه‌ش یه‌كێك ب���ون له‌ده‌س���تگیركراوه‌كانی ئه‌مدوایی���ه ك ه س���ه‌الحه‌دین ده‌میرتاش‌و نۆ په‌رله‌مانتاری تر ده‌ستگیركران ،به چ هۆكارێك ده‌ستگیركران‌و چۆن ئازادكران؟ زیا پیر :به‌ڵێ من شه‌وی هه‌ینی به‌بێ ئه‌وه‌ی هیچ ئاگاهییه‌كم به‌ده‌ست گه‌یشتبێت ،به‌تۆمه‌تی پش���تیوانی له‌پارتی كرێكارانی كوردس���تان‌و دژایه‌ت���ی له‌ده‌وڵ���ه‌ت ده‌س���تگیركرام ،رۆژی دواتر له‌گه‌ڵ هاوڕێكانم سه‌الحه‌دین ده‌میرتاش هاوسه‌رۆكی هه‌ده‌پ‌و گوڵسه‌ر یه‌ڵدرم‌و نورسه‌ل ئایدۆغان براینه بنكه‌ی پۆلیس ،هه‌تا وته‌كانمان وه‌ربگرن‌و دوات���ر من به‌كه‌فال���ه‌ت ئازادكرام. یه‌كێك لهو روداوه مه‌ترسیدارانه‌ی كه پیالن بۆ دارێژراو بوه مه‌س���ه‌له‌ی ئه‌و ته‌قینه‌وه‌یه بو كه ئۆتۆمبێلێكی بۆمبڕێژكراو له‌نزیك ئه‌و بنكه‌یه‌ی ئێم���هی لێبوین‌و له‌هه‌مان ده‌م‌و كات ته‌قیه‌وه‌و شه‌هیدو برینداری سڤیلیشی لێكه‌وته‌وه. ئاوێنه :كه‌واته لهس���اته‌وه‌ختی ته‌قینه‌وه‌كه ئێوه لهو شوێنه بون؟ زیا پی���ر :ئێمه كه‌مێك ب���ه‌ر له‌ته‌قینه‌وه‌كه وته‌م���ان لێوه‌رگی���راو هێنراین���ه دهرهوهو براین���ه جێگه‌یه‌كی تر ،به‌اڵم لهس���اته‌وه‌ختی ته‌قینه‌وه‌ك���ه هه‌ریه‌ك له‌فیگه‌ن یوكس���ه‌كداغ‌و سری س���وره‌یا له‌ناو بنكه‌كه‌دا مابونه‌وه ،وه‌ك باس ده‌كرێت به‌هۆی پێكدادانێكه‌وه ئۆتۆمبێله بۆمبرێژكراوه‌ك ه كه‌مێك ل���ه‌دوری ئه‌و بنكه‌یه ته‌قیبوه‌وه ،ئه‌گه‌رنا م���ن باوه‌ڕی ته‌واوم به‌وه هه‌یه كه ئهوه پیالنێك بو بۆ تیرۆركردنی ئێمه داڕێژرابو. ئاوێنه :ل���ه‌دوای كوده‌تاكه‌ی ته‌موزی رابردو ده‌وڵه‌ت���ی توركی���ا لهس���ه‌ره‌تادا به‌ڕه‌نگاری گوله‌نی���ه‌كان ب���وه‌وه‌و ئێس���تاش روب���ه‌ڕوی كورده‌كان ده‌وه‌س���تێته‌وه ،هۆكاره‌كه‌ی بۆچی ده‌گه‌ڕێته‌وه؟ زیا پیر :ئه‌ردۆغان‌و حزبه‌كه‌ی دوای ئه‌وه‌ی هه‌س���تیان ب���هوه ك���ردوه كه ه���ه‌م متمانه‌ی
جه‌ماوه‌رییان به‌ره‌و الوازبون ده‌ڕوات ،هه‌میش له‌ناوخ���ۆی حزبه‌كه‌ی���ان روب���ه‌ڕوی ملمالنێ بونه‌ته‌وه‌و ئیتر به‌ته‌واوه‌ت ی مه‌ترسی له‌ده‌ستدانی ده‌سه‌اڵت‌و كورسیان ههیهو ده‌یانه‌وێت به‌مجۆره هه‌ڕه‌شه‌و په‌الماردانانه ترس له‌الی هاواڵتیانی توركیا دروستبكه‌ن به‌وه‌ی كه ئه‌وان ده‌سه‌اڵتی بااڵن له‌توركیاو ئ���ه‌وه‌ی به‌رپه‌رچیان بداته‌وه س���زای ده‌ده‌ن .له‌الیه‌ك���ی تریش���هوه كاتێك رێگه نادرێ���ت به‌توركیا هێزه‌كانی به‌ش���داری بكه‌ن له‌ئۆپه‌راس���یۆنه‌كانی موس���ڵ‌و له‌الیه‌كی تریش رێگه‌ی پێنادرێت به‌ش���داربێت له‌شه‌ڕی سوریاو ده‌سه‌اڵته‌كانی سنوردار ده‌كرێن ،ئیتر به‌ڕاس���ت‌و چه‌پ په‌الم���اری هاواڵتیانی خۆی ده‌دات له‌توركیا. ئاوێنه :كه‌وات���ه به‌بێ هیچ هۆكارێك توركیا بڕیاری ده‌ستگیركردنی ئێوه‌ی داوه؟ زی���ا پیر :به‌ڵی بێگومان هیچ هۆكارێك نیه، به‌ڵك���و ئه‌مه ته‌نی���ا كوده‌تایه‌ك���هو هیچی تر چونكه ئهم ده‌ستگیركردنه هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌هه‌ڵگرتن���ی پارێزبه‌ن���دی په‌رله‌مانت���اران نی���هو ته‌نانه‌ت بڕی���اری داواكاری گش���تی بۆ ده‌س���تگیركردنمان به‌ده‌ست ئێمه نه‌گه‌یشتوه، ته‌نیا ئه‌وه‌ی هه‌ب���وه به‌یاننامه‌یه‌كی وه‌زاره‌تی ناوخۆیه ك���ه ده‌بێت 13په‌رله‌مانتاری هه‌ده‌پ ده‌ستگیر بكرێن. ئاوێنه :هه‌ده‌په زانیاری هه‌بو كه به‌و شێوه به‌رباڵوه ئه‌ندامه‌كانی ده‌ستگیر ده‌كرێن؟ زیا پیر :به‌دڵنیایی روداوه‌كان پێشبینیكراو ب���ون ،پیالن ب���ۆ داڕێ���ژراو ب���ون به‌تایبه‌ت له‌كات���ی داواكاری���ی هه‌ڵگرتن���ی پارێزبه‌ندی لهس���ه‌ر په‌رله‌مانت���اران ،هه‌روه‌ه���ا ده‌وڵه‌تی توركیا لهس���ه‌ره‌تاوه به‌شه‌ڕی جزیره‌و شرناخ‌و سیلۆپی‌‌و ئامه‌دو نوس���ه‌یبین ده‌ستی پێكردو له‌ماوه‌ی چه‌ند مانگێكدا گه‌وره‌ترین كوش���تارو گرت���نو په‌الم���اری دژی گه‌لی ك���ورد له‌باكور ئه‌نجامدا .دواتر له‌ڕێگه‌ی فش���ار خستنه سه‌ر ش���اره‌دارییه‌كان‌و ده‌س���تگیر كردنی ئه‌وانه‌وه پیالنه‌كان���ی درێژه‌یان بو هه‌تاوه‌كو گه‌یش���ت به‌ده‌س���تگیركردنی چاالكوان���ان‌و ئێس���تاش ده‌س���تگیركردنی هاوس���ه‌رۆكانی ه���ه‌ده‌پ‌و په‌رله‌مانتاره‌كانی. ئاوێنه :هۆكارو بیانو بۆ ئهم ره‌شبگیرییه‌ی ده‌وڵه‌تی تورك چیه؟ زی���ا پی���ر :ه���ۆكارو بیانو بۆ ك���ورده‌كان ئه‌وه‌یه كه پشتیوانی له‌په‌كه‌كه ده‌كه‌ن یاخود ئاژاوه‌گێڕییان ك���ردووه له‌دژی ده‌وڵه‌ت یاخود ئه‌ندامی په‌كه‌كه‌ن ،ئه‌وه‌ی ئێمه وه‌ك نوێنه‌ری گه‌لی كورد له‌په‌رله‌م���ان داوامان كردوه ماف‌و
هه‌ده‌پ ه جگه له‌نیه‌ت ی كاركردن بۆ ماف‌و داخوازییه‌كانی گه‌ل‌و چه‌سپاندنی ئاشتی‌‌و دیموكراسی هیچ ی تری نه‌كردوه ،به‌اڵم ئاكپارتی لهو نیه‌ته ده‌ترسێت‌و ئه‌و ده‌یه‌وێت ئاگر ی شه‌ڕو ناكۆكی‌‌و ملمالن ێ له‌توركیا كڵپ ه بسێنێت داخوازی گه‌له‌كه‌مان بوه ،ئه‌وه‌ی پشتگیریمان لێك���ردوه داوا ره‌واكان���ی كورد ب���وهو ئهوه ی وتومان���ه دیس���انه‌وه داوای گه‌ل ب���وه ،به‌اڵم ئه‌ردۆغان نه‌یتوان���ی له‌مانگی ته‌موز كورد لهو كوده‌تا دروس���تكراوه‌وه بگلێنێت كه مه‌به‌ستی بو به‌هۆی���هوه هه‌ندێك بابه‌ت یه‌كالیی بكاته‌وه هه‌ربۆیه‌ش ئێس���تا له‌رێگه‌ی پی�ل�ان‌و تۆمه‌تی جیاواز ئێمه روبه‌ڕوی ده‌س���تگیركردن‌و زیندان بكات���هوه ،ئه‌مه‌وێت ئهوه بڵێ���م كه له‌توركیاو به‌تایبه‌تی���ش لهو چه‌ند س���اڵه‌ی دوایی ئه‌گه‌ر ت���ۆ داوای ماف���ه س���ه‌ره‌تاییه‌كانی خۆش���ت بكه‌یت له‌ده‌وڵ���ه‌ت ئه‌وا به‌تۆمه‌ت���ی دژایه‌تی ده‌وڵه‌ت‌و ئه‌ندام بون له‌پارتێكی دژی ده‌وڵه‌ت‌و ئاژاوه‌گێ���ری دژ به‌ده‌وڵ هتو س���ه‌دان تۆمه‌تی جیاجی���ا راپێچی زیندانت ده‌ك���هن ،بۆ ئه‌وه‌ی روبه‌ڕوی هیچ نه‌بیته‌وه له‌توركیا ئه‌بێت ده‌ست به‌چ���اوو گوێچكه‌و ده‌مت���هوه بگریت‌و بێده‌نگ بیت له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌ی روده‌ده‌ن. ئاوێن���ه :هه‌ڵوێس���تی حكومه‌ت���ی هه‌رێمی كوردس���تان چۆن هه‌ڵده‌س���ه‌نگێنن به‌رامبه‌ر ده‌ستگیركردنی هاوس���ه‌رۆك‌و په‌رله‌مانتارانی هه‌ده‌پ؟
زیا پیر زی���ا پی���ر :حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان به‌یاننامه‌یه‌ك���ی باڵوك���رده‌وه‌و نیگه‌رانی خۆی له‌به‌رامبه‌ر روداوه‌كه ده‌ربریوه ،هیوادارم زیاتر پشتیوانی یه‌كتر بین چونكه له‌م ساته‌وه‌خته‌دا ئه‌گه‌ر كوردان پش���ت‌و په‌ن���ای یه‌ك نه‌بن ئه‌وا دوژمنانی كورد زیات���ر پیالنی دوژمنكارانه‌یان به‌كارده‌هێنن .ده‌مه‌وێت سوپاس���ی هه‌ڵوێستی جوامێرانه‌ی كوردان بكه‌م له‌هه‌ر چوارپارچه‌ی كوردستان له‌واڵتانی ئه‌وروپاو له‌هه‌ر شوێنێكی جیهان كه به‌ڕاس���تی له‌دڵه‌وه له‌گه‌ڵمان بون‌و پش���تیوانی مه‌زنی ئێمه ب���ون له‌م بارودۆخه‌ی روبه‌ڕومان بوه‌وه. ئاوێن���ه :رات���ان چیی���ه س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی ده‌وترێ���ت هه‌ده‌پ���ه‌ش زۆر به‌تون���دی مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ حكومه‌ت‌و ئه‌ردۆغان ده‌كات‌و زۆرجاریش س���نوری یاس���ایی ده‌به‌زێنێ���ت هه‌ربۆی���ه‌ش چاره‌نوسی به‌م شێوه‌یه‌ی لێهات؟ زی���ا پیر :هه‌ده‌په هیچێك���ی خراپی نه‌كردو له‌به‌رامبه‌ر هیچ كه‌س‌و پارت‌و الیه‌نێك له‌توركیا جگه له‌گه‌یاندن‌و داواكاری ماف‌و داخوازییه‌كانی گه‌ل ،هه‌ده‌پ���ه داڕێژه‌ری كوده‌تا نه‌بوه یاخود هه‌ده‌پ���ه كرده‌وه‌ی خۆكوژی ئه‌نجامنه‌داوه یان
هه‌ده‌په توندوتیژی باڵونه‌كردۆته‌وه له‌ناو گه‌ل‌و جه‌ماوه‌ره‌كه‌یدا ته‌نانه‌ت ئه‌و سته‌مه گه‌وره‌یه‌ی له‌هه‌ڵبژاردن���ی رابردو ئاكپارت���ی له‌هه‌ده‌په‌ی ك���رد ئێمه له‌به‌ر خاتری ئه‌وه‌ی هیچ روداوێكی نه‌خ���وازراو رونه‌دات رازی بووین كه هه‌ڵبژاردن دوب���اره ئه‌نج���ام بدرێته‌وه .من ب���اوه‌ڕم وایه هه‌ده‌پ���ه جگ���ه له‌نیه‌تی كارك���ردن بۆ ماف‌و داخوازییه‌كانی گه‌ل‌و چه‌س���پاندنی ئاش���تیو دیموكراس���ی هیچی تری نه‌كردوه ،به‌اڵم دیاره ئاكپارتی لهو نیه‌ته ده‌ترس���ێت‌و ئه‌و ده‌یه‌وێت ئاگری ش���ه‌ڕو ناكۆكی‌‌و ملمالنێ له‌توركیا كڵپه بسێنێت. ئاوێنه :هه‌ڵپه‌س���اردنی كارو چاالكیه‌كانتان له‌په‌رله‌مانی توركیا بڕیارێكی دروسته؟ زیا پی���ر :ره‌نگه بۆ ئهم قۆناغ���ه بڕیارێكی دروس���ت بێت چونك���ه په‌رله‌مان له‌ئێس���تادا ناتوانێت هیچ ب���كات به‌تایبه‌تیش ئێمه رۆژانه هاورێكانم���ان ده‌س���تگیرو زیندان���ی ده‌كرێن‌و پێویسته ئه‌وه‌ی پێشوتر له‌په‌رله‌مان ده‌مانكردو ده‌مانوت ئێستا بیهێنینه ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مان‌و له‌ش���ه‌قامه‌كان له‌گه‌ڵ خه‌ڵ���كو میله‌ته‌كه‌مان بیڵێین‌و بڕیاری له‌باره‌وه بده‌ین.
ئاوێنه :رۆڵی ئه‌مریكاو ئه‌وروپاو رێكخراوه‌كان چی بو ،ئایا ئه‌توانن كاریگه‌ری خۆیان هه‌بێت له‌سه‌ر ده‌وڵه‌تی توركیا؟ زی���ا پیر :ئ���ه‌وان لهس���ه‌رخه‌تن له‌گه‌ڵمان‌و ئه‌مری���كاو واڵتانی ئه‌وروپ���اش په‌یامی خۆیان داوه‌ته ئه‌ردۆغان‌و ده‌وڵه‌تی توركیا ،رێكخراوه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان به‌هه‌مانش���ێوه ،به‌اڵم باوه‌ڕ ناك���ه‌م كاریگه‌ری ته‌واوه‌تی���ان هه‌بێت چونكه له‌ئێس���تادا ئه‌ردۆغان گوێ به‌هیچكام له‌یاساو رێس���ا نێوده‌وڵه‌تیه‌كان ن���ادات ،ئه‌وه‌ی خۆی بیه‌وێت یان مه‌به‌ستی بێت ده‌یكات بۆی گرنگ نیه گ���ه‌ل زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بێت ی���ان هاواڵتیانی سڤیل له‌توركیا خوێنیان ده‌ڕژێت یاخود برسی ده‌بن ،ته‌نیا ئه‌وه‌ی بۆ ئ���هو گرنگه هێنانه‌دی خه‌ونی خۆیه‌تی وه‌ك ئیمپراتۆرێك‌و پارێزگاری لهو كورس���یو ده‌س���ه‌اڵته ی كه هه‌یه‌تی وه‌ك دیكتاتۆرێك. ئاوێنه :ئه‌گه‌ر توركیا به‌رده‌وام بێت لهس���ه‌ر ئهم سیاس���ه‌تانه‌ی هه‌ڵوێس���تی هه‌ده‌پ چی ده‌بێت؟ زی���ا پی���ر :هه‌ڵوێس���تی ئێمه هه‌ڵوێس���تی مه‌ده‌نیانه‌ی���ه ،ب���ه‌رده‌وام ده‌بی���ن له‌چاالكیه مه‌ده‌نیه‌كانم���ان ب���ه‌رده‌وام ده‌بی���ن لهس���ه‌ر داواكارییه‌كانی گه‌ل ،ئه‌گه‌ریش سیاسه‌ته‌كانی ئه‌ردۆغ���ان ل���هو ش���ێوه‌یه‌ی ئ���هو ده‌یه‌وێت به‌رده‌وام���ی هه‌بو ئ���ه‌وا به‌دڵنیایی هه‌ده‌پیش په‌یامی خۆی ده‌بێت ،هه‌ڵوێستی خۆی ده‌بێت‌و گه‌ل وه‌اڵم���ی ده‌بێت ،ئێم���ه له‌گیانی خۆمان ناترس���ین ئێمه بۆ ئ���هوه له‌دایكبووین ئازادی بۆ گه‌له‌كه‌مان به‌ده‌س���تبهێنین به به‌خش���ینی گیانی خۆمان ،به‌اڵم هیوادارم ده‌وڵه‌تی توركیا ژیرانه‌و هه‌ستیارانه مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ بارودۆخه‌كه بكات.
پرۆفایل: زیا پیر له‌ساڵی 1970له‌باكوری كوردستان له‌دایكبوه ،له‌ساڵی 1979 له‌گه‌ڵ خانه‌واده‌كه‌ی كۆچی كردوه بۆ ئه‌ڵمانیاو دبلۆمی له‌ئابوری به‌ده‌ستهێناوه، له‌ساڵی 1997به‌ڕێوه‌به‌ری چه‌ندین پرۆژه بوه له‌كۆلۆنیاو دۆسڵدورف‌و له‌نده‌ن، دامه‌زرێنه‌رو به‌ڕێوه‌به‌ری چه‌ند رێكخراوێكی سیاسیو ئه‌كادیمی بوهو شاره‌زایی هه‌یه له‌زمانه‌كانی ئینگلیزی‌‌و ئه‌ڵمانی‌‌و توركی‌‌و فه‌ره‌نسی ،ئه‌ندامی په‌رله‌مانی توركیایه له‌سه‌ر لیستی هه‌ده‌پ له‌ناوچه‌ی ئامه‌د.
په‌كه‌كه :زیندان رقمان ئه‌ستورتر ده‌كات
توركیا ده‌خوازێت باشور داگیر بكات ئا :زانكۆ سه‌ردار وته‌بێژی فه‌رمی كه‌جه‌كه له‌باشوری كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "شه‌ڕی توركیا ته‌نها له‌دژی په‌كه‌كه‌و هه‌ده‌په‌و كوردانی باكور نیه ،به‌ڵكو له‌دژی كورد هه‌مویه‌تی".
سەاڵحەدین دمیرتاش‌و گەریالیەک لە قەندیل
ئاوێن����ه :په‌كه‌ك����ه پالن����ی چی����ه ب����ۆ به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی ئه‌و ده‌ستگیركردنانه‌ی كه ده‌رهه‌ق به‌سه‌الحه‌دین ده‌میرتاش‌و هه‌ڤااڵنی هه‌ده‌په كران؟ س����ه‌رهه‌ت وارتۆ :ئه‌و ده‌ستگیركردنانه‌ی په‌رله‌مانتاران����ی هه‌ده‌په‌و پێ����ش ئه‌وه‌یش ده‌س����تگیركردنی هاوس����ه‌رۆكانی شاره‌وانی ئامه‌د ،به‌ش����ێكن له‌پیالنگێڕیه‌كی گه‌وره‌ی توركیا له‌دژی كورد ،ئهوه ته‌نها هێرش����ێك نیه بۆس����ه‌ر هه‌ده‌په ،به‌ڵكو هێرشه بۆ سه‌ر ته‌واوی كورد ،ئێستا هێرشی توركیا بۆ سه‌ر رۆژئاوا هه‌یه ،هه‌روه‌ها هێزی خۆی له‌باشور جێگیر كردوه له‌باش����یك ،له‌سه‌ر سنوریش ه����ه‌ر له‌شكركێش����ی ده‌كات‌و ده‌خوازێ����ت باش����ور داگیربكات ،توركیا هه‌مو سیاسه‌تی خۆی لهس����ه‌ر له‌ناوبردنی ك����ورد بنیاتناوه، سیاسه‌تی ده‌وڵه‌تی تورك زۆر مه‌ترسیداره‌و پێویس����ته له‌دژی هه‌مو كورد لێیبڕوانرێت‌و له‌به‌رانبه‌ر ئه‌وه‌ش����دا به‌رخودانێكی گشتگیر هه‌بێت ،ئێم ه ده‌رهه‌ق به‌هێرش���� ی ده‌وڵه‌تی توركی����ا به‌رخ����ودان ده‌كه‌ی����ن ،به‌رخودانی گه‌ریالو به‌رخودانی گه‌ل ،ئاكه‌په‌و ئه‌ردۆغان نیازێك����ی باش����یان نیه بۆ ئه‌وه‌ی پرس����ی كورد چاره‌س����ه‌ر بكه‌ن ،ئاكه‌په‌و ئه‌ردۆغان پێشتریش ده‌یانویس����ت خۆڵ بكه‌نه چاوی دنیا‌و كورده‌وه ،هه‌مو سیاس����ه‌ته‌كه‌یان بۆ له‌ناوبردنی كوردان����ه ،هه‌ده‌په هیچ كارێكی
نه‌كردبو ،به‌اڵم سیاسه‌تی ئه‌كه‌په‌و ئه‌ردۆغان وه‌هایه بۆ كوردان یان بچۆره زیندان یاخود بچۆره چیا. ئاوێن����ه :ئایا ئه‌گ����ه‌ری ئ����هوه له‌ئارادایه باكورو توركیا به‌ره‌و توندتیژی زیاتر بچن؟ س����ه‌رهه‌ت وارت����ۆ :گه‌ریال هه‌ر لهس����ه‌ر ش����ێوازی فش����اری خۆی چاالك����ی ده‌كات، تاكتیك����ی خ����ۆی پێش����ده‌خات‌و ئیمكان‌و ته‌كنیك����ی نوێ����ی ده‌رده‌كه‌وێ����ت زیات����ر، هه‌روه‌ه����ا ره‌نگه چاالكیه‌كانیان زیاتر ببێت، له‌به‌رئه‌وه‌ی ده‌س����تگیركردن‌و زیندان رقمان ئه‌س����تورتر ده‌كات‌و عه‌قڵیه‌ت‌و سیاسیه‌تی ده‌وڵه‌ت����ی توركیش وه‌های����ه ته‌نها له‌زمانی چه‌ك تێده‌گات. ئاوێن����ه :له‌م����اوه‌ی راب����ردودا چه‌ن����د ته‌قینه‌وه‌یه‌ك له‌باكوری كوردستان روویاندا، قسه‌ی ئێوه له‌سه‌ر ئه‌و ته‌قینه‌وانه چیه؟ س����ه‌رهه‌ت وارتۆ :ئه‌و ته‌قینه‌وانه داعش له‌ئه‌س����تۆی گرتون ،ئێم����ه به‌ئامانج گرتنی خه‌ڵكی سڤیل په‌س����ه‌ند ناكه‌ین‌و ته‌ڤگه‌ری ئێم����ه‌ش هیچ وه‌ختێ����ك خه‌ڵكی س����ڤیلی به‌ئامان����ج نه‌گرتوه ،چونك����ه ئامانجی ئێمه ته‌نه����ا ده‌وڵه‌ت����ی توركیای����ه ،له‌ن����اوه‌وه‌ی كوردس����تان بێت یان له‌ده‌ره‌وه‌ی كوردستان بێت. ئاوێن����ه :هه‌ده‌پ����ه بڕیاری����دا كاره‌كان����ی له‌په‌رله‌مان هه‌ڵپه‌سێرێت ،لێكه‌وته‌كانی ئهم بڕیاره چی ده‌بن؟ س����ه‌رهه‌ت وارتۆ :ده‌وڵه‌ت ته‌نانه‌ت رێگه به‌چاالكی سیاس����یش نادات‌و هه‌مو رێگاكان داده‌خ����ات ،له‌به‌رئ����هوه چاالكی س����ه‌ربازی گه‌ری��ل�ا له‌چی����او له‌ش����اره‌كان‌و له‌هه‌م����و ش����وێنه‌كاندا گه‌شه ده‌كات ،ئێمه ئامانجمان ئه‌وه‌یه داگیركه‌ر له‌كوردس����تان ده‌ربكه‌ین، ئێمه گه‌لێكی مه‌زنمان هه‌یه كه ئاماده‌ن بۆ
توركیاش ی ته‌نها ئامانج ده‌میرتاش‌و په‌كه‌كه‌و هه‌ده‌په‌و باكوری كوردستان نییه ،به‌ڵكو ی هه‌مو ئامانج كوردستان ه به‌رخۆدان ،توانای به‌رزو ئه‌زمونی باشیشمان هه‌یه. ئاوێنه :ئامانجی توركیا چیه له‌م دۆخه‌ی ئێستا دروستی كردوه؟ سه‌رهه‌ت وارتۆ :توركیا بونی كورد قبوڵ ناكات ،نه له‌باكور نه له‌باش����ور نه له‌رۆژئاوا ن����ه له‌ڕۆژهه‌اڵت ،له‌هیچ ش����وێنێك ئه‌كه‌په‌و ئه‌ردۆغ����ان كورد قبوڵناكه‌ن‌و نكوڵی له‌بونی ده‌ك����هن ،توركیا ده‌یه‌وێت ك����ورد هه‌مویان خۆیان به‌ده‌س����ته‌وه بده‌ن ،ئ����هوه ئامانجی توركیایه. ئاوێن����ه :یه‌كێ����ك له‌براكان����ی عه‌ب����دواڵ ئۆجه‌الن باس لهوه ده‌كات ،مه‌ترس����ی ئهوه
لهس����ه‌ر ژیانیه‌تی كه ئه‌ردۆغ����ان‌و ده‌وڵه‌ت باخچه‌ل����ی رێككه‌وتنێكی����ان هه‌بێ����ت ب����ۆ دادگاییكردنی‌‌و دواتریش به‌گه‌ڕخس����تنه‌وه‌ی حوكمی لهس����ێداره‌دان وه‌ك ئه‌ردۆغان وتی، مه‌ترسییه‌كی واهه‌یه؟ س����ه‌رهه‌ت وارتۆ :ئێستا ئاكه‌په‌و مه‌هه‌په رێكه‌وتنێك����ی فاشیس����تیان ك����ردوه ،به‌اڵم با باش بزانن ده‌س����تدرێژكردن بۆ س����ه‌رۆك ئاپ����ۆ ده‌س����تدرێژكردنه بۆ هه‌م����و كورد، ب����ۆ ئه‌وه‌ی ده‌وڵه‌ت باش����تر بزانێ����ت ئهوه بابه‌تێكی هه‌س����تیاره ،مه‌س����ه‌له‌ی سه‌رۆك ئاپۆ مه‌س����ه‌له‌یه‌كی سیاسیه نه‌ك دادگایی‌‌و یاسایی ،مه‌س����ه‌له‌یه‌كی زۆرهه‌ستیاره هه‌ر بڕیارێك����ی مه‌ترس����یدار بده‌ن ،كاره‌س����اتی گه‌وره‌ی لێده‌كه‌وێته‌وه. ئاوێنه :هه‌ڵوێس����تی هێزه سیاس����یه‌كانی باشوری كوردستان چۆن ده‌بینین له‌به‌رانبه‌ر كاره‌كان����ی توركی����ا به‌گش����تیو به‌تایبه‌ت ده‌رب����اره‌ی ده‌س����تگیركردنی س����ه‌الحه‌دین ده‌میرتاش‌و هه‌ڤاڵه‌كانی هه‌ده‌په؟ س����ه‌رهه‌ت وارتۆ :باش����وری كوردس����تان هه‌مویان هه‌ڵوێس����تیان نیش����اندا ،ته‌نانه‌ت له‌په‌رله‌مانی عێراقیش ،ئه‌وه‌ش هه‌ڵوێستێكی باشه ،توركیاش ته‌نها ئامانجی ده‌میرتاش‌و په‌كه‌كه‌و هه‌ده‌په‌و باكوری كوردستان نییه، به‌ڵكو ئامانج����ی هه‌مو كوردس����تانه ،بۆیه سیاسه‌تی باش����وری كوردستان نابێت ته‌نها ره‌فتاری توركی����ا به‌رانبه‌ر هه‌ده‌په ببینێت، به‌ڵكو به‌هه‌ڵوێستێكی دژی خۆیشی ببینێت، هه‌ڵوێس����تێكی دژی سیاس����ه‌تی باشوریش بیبینێت ،هه‌ڵوێستی حزبه‌كان‌و هه‌ڵوێستی گه‌لی ئێمه له‌باشوری كوردستان هه‌ڵوێستی زۆر باشن ،ئێمه ده‌خوازین ئهم هه‌ڵوێستانه ببێت����ه بنه‌مای����ه‌ك ب����ۆ چێبون����ی یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌یی كورد.
تایبهت
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه
www.niqash.org
7
ئهم الپه‌ڕه‌یه به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه، ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی
ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی به‌ته‌نیا ده‌یانه‌وێت شۆڕش بكه‌ن نقاش ،مەعاز فەرحان ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ی له‌مێژووی كاری په‌رله‌مانی كوردستاندا ناویان ده‌ركردوو‌ه ژماره‌یان به‌په‌نجه‌ی ده‌ست ده‌ژمێردرێت، ئه‌گه‌ر نا ئه‌وانی تر ته‌نانه‌ت زۆربه‌ی ده‌نگده‌رانی خۆیان نایاننسان. ته‌مه‌نی په‌رله‌مانی كوردس���تان 24س���اڵی تێپه‌ڕاندووه ،الی خه‌ڵكی كوردس���تان رای باو ئه‌وه‌یه كه لهس���اڵی 1992هوه ئه‌و كه‌سانه‌ی چوونه‌ته س���ه‌ر كورس���ی په‌رله‌م���ان ،ته‌نها چاویان له‌سه‌ر موچه‌و ئیمتیازی په‌رله‌مانتاری ب���ووه‌و له‌خه‌م���ی خه‌ڵك���دا نه‌ب���وون ،بۆیه په‌رله‌مانتاره‌كان بێده‌نگ فه‌رمانی حیزبه‌كانی خۆیان جێبه‌جێكردووه ،به‌اڵم له‌م دوو خوله‌ی دوای���ی په‌رله‌ماندا چه‌ن���د په‌رله‌مانتارێك ئه‌و رێچكه‌یه‌یان ش���كاندووه‌و بوونه‌ته ئه‌س���تێره له‌ناو خه‌ڵكیدا. له‌ناو هه‌ر پێنج فراكس���یۆنه سه‌ره‌كییه‌كه‌ی ئهم خول���هی په‌رله‌مانی كوردس���تان (پارتی دیموك���رات ،بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ،یه‌كێت���ی نیشتیمانی ،یه‌كگرتووی ئیس�ل�امی ،كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی) چه‌ند په‌رله‌مانتارێك ده‌ركه‌وتوون كه مه‌ش���خه‌ڵی رووبه‌رووبون���ه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵیان هه‌ڵكردوه‌‌و ره‌خنه‌یان لهس���ه‌ر ئیشوكاره‌كانی حكوم هتو سیسته‌می حكومڕانی هه‌یه. هه‌ریه‌كه لهو حیزبانه ته‌نیا په‌رله‌مانتارێكیان هه‌یه به‌جددی لهس���ه‌ر خه‌ت ب���نو به‌به‌ڵگه‌وه كه‌موك���وریو گه‌نده‌ڵیه‌كان���ی حكوم���ه‌ت بخه‌نه‌روو ،كه‌چی زۆربه‌ی په‌رله‌مانتاره‌كانی تر هه‌ر سیاسه‌تی حیزبه‌كانیان جێبه‌جێ ده‌كه‌ن‌و به‌س. هه‌ریه‌كه له‌په‌رله‌مانتاران عه‌لی حه‌مه‌س���اڵح له‌بزوتنه‌وه‌ی گۆران‌و سۆران عومه‌ر له‌فراكسیۆنی كۆمه‌ڵ‌و عیزه‌ت س���ابیر له‌فراكسیۆن یهكێتیو ش���ێركۆ ج���ه‌وده‌ت له‌فراكس���یۆنی یه‌كگرتوو فرسه‌ت س���ۆفی له‌پارتی دیموكرات ،دیارترین ئه‌و په‌رله‌مانتارانه‌ن كه هه‌ریه‌كه‌‌و به‌ش���ێوازی
خۆی ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی حیزب‌و فراكس���یۆنه‌كانیان ره‌خنه‌ی توند ده‌گرن. بێده‌نگنه‌بونی ئهم په‌رله‌مانتارانه له‌كاتێكدایه تادێ���ت گه‌نده‌ڵ���ی زیات���ر له‌داموده‌زگاكان���ی حكومه‌ت���دا ره‌گ‌و ریش���ه داده‌كوتێ���ت، حزبه‌كانیش���یان له‌حكوم��� هتو په‌رله‌مان���دا به‌شدارن ،به‌اڵم هه‌ڵوێستیان نیه ،هه‌ر ئه‌وه‌ش وایكردوه ده‌رفه‌تی ده‌ركه‌وتنی زیاتر به‌هه‌ریه‌ك لهو په‌رله‌مانتارانه بدرێت. عه‌لی حه‌مه‌س���اڵح په‌رله‌مانتاری بزوتنه‌وه‌ی گۆران ،چه‌ند س���اڵێكه یه‌كێكه له‌دیارترین ئه‌و كارا‌كته‌رانه‌ی به‌ژماره شه‌ڕی گه‌نده‌ڵی ده‌كات، ئه‌و تائێستا نزیكه‌ی هه‌شتا سكااڵی له‌رێگه‌ی ده‌س���ته‌ی نه‌زاهه‌وه تۆماركردوه‌‌و نزیكه‌ی 10 سكااڵشی له‌سه‌ر تۆماركراوه. عه‌ل���ی به‌ر له‌وه‌ی ببێ���ت به‌په‌رله‌مانتاریش لهس���ه‌ر شاش���هی ته‌له‌فزی���ۆن به‌رنامه‌یه‌كی پێش���كه‌ش ده‌كرد ك���ه ته‌وه‌ره‌كانی لهس���ه‌ر ئاش���كراكردنی گه‌نده‌ڵییه‌كانی حكومه‌ت بوو، بۆیه له‌هه‌ڵبژاردن���ی 2013ی په‌رله‌مان ده‌نگی یه‌كه‌می له‌سه‌ر ئاستی هه‌موو په‌رله‌مانتاره‌كان به‌ده‌ستهێنا. عه‌لی حه‌مه ساڵح به‌رده‌وام له‌سه‌ر شاشه‌ی ته‌له‌فزی���ۆن‌و له‌ت���ۆڕه كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان‌و له‌ن���او خۆپیش���اندانه‌كاندا ده‌رده‌كه‌وێ���ت، ئه‌و به"نیق���اش"ی وت "ئهم ده‌س���ه‌اڵته هیچ بنه‌مایه‌كی حكومرانی تێ���دا نه‌ماوه ،گروپێك خه‌ڵكی به‌رژه‌وه‌ندیخوازن هیچ تایبه‌تمه‌ندییه‌كی ئه‌وه‌ی���ان تێدا نی���ه حكومی خه‌ڵ���ك بكه‌ن، خه‌ریكی بازرگانی خۆیان ،ئه‌ركێكی ئه‌خالقیه روبه‌روبونه‌وه‌ی ئهم ده‌سه‌اڵته ببینه‌وه". عه‌لی هیوای خواس���ت بتوان���ن "ئهم قه‌اڵی گه‌نده‌ڵی���ه" بروخێنن‌و ئه‌ركی خۆیان جێبه‌جێ بك���هن ،ههرچهنده نازانێت ت���ا چه‌ند ده‌توانن ئامانجی خۆیان بپێكن. حیزبه‌ك���هی عه‌ل���ی (بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان) نه‌یاری پارتی دیموكراتی ده‌س���ه‌اڵتداره ،به‌اڵم تیری ره‌خنه‌كانی عه‌ل���ی به‌ته‌نیا روو له‌پارتی نین ،به‌ڵكو حیزبه‌كه‌ی خۆش���ی ب���ه‌ر گله‌یی
ده‌دات‌و ده‌ڵێت "ئهم دۆخه پارتی به‌رپرسیار ی یه‌كه‌م���ه تێیدا ،ب���ه‌اڵم چ���وار حیزبه‌كه‌ی تر مه‌وقیفێكی رونیان نیه نه ئه‌وه‌یه به‌ش���داربن له‌حكومرانی نه ئه‌وه‌یه بتوانن ملمالنێ له‌گه‌ڵ پارتی بكه‌ن". حیزبه‌ك���هی عه‌لی 24كورس���ی په‌رله‌مانی كوردس���تانی هه‌یه ،هه‌رچه‌ن���ده له‌رۆژی 12ی تش���رینی دووه‌می 2015هوه رێگری له‌سه‌رۆكی په‌رله‌مان‌و چوار وه‌زیره‌كه‌ی گۆڕان (پێشمه‌رگه، دارایی ،ئه‌وقاف ،بازرگانی) كراوه بچنه‌وه سه‌ر كاره‌كانیان له‌هه‌ولێر ،به‌اڵم ئه‌و حیزبه هێشتا بڕیاری كشانه‌وه‌ی نه‌داوه له‌حكومه‌ت. س���ۆران عوم���ه‌ر ،په‌رله‌مانت���اری كۆمه‌ڵی ئیسالمی شه‌ش كورس���ی په‌رله‌مانیان هه‌یه، له‌گ���هڵ عه‌لی حه‌مه‌س���اڵح زیاتر وه‌كو تیمێك ده‌رده‌ك���هون ،ئ���ه‌وان رووبه‌ڕووبون���ه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی كردوونی ب���ه‌دوو هاوڕێی زۆر نزیك، پێك���هوه راپۆرت ئاماده ده‌ك���هنو له‌میدیاكان ده‌رده‌كه‌ون. س���ۆران عوم���ه‌ر ،به"نیق���اش"ی راگه‌یاند بێده‌ن���گ نه‌بونی ئ���هو به‌جێهێنان���ی ئه‌ركی په‌رله‌مانتاریی���ه ،كاری نوێنه‌رایه‌ت���ی خه‌ڵك‌و لێپرس���ینه‌وه‌‌و چاودێریكردنی حكومه‌ته‌و وتی "له‌م دۆخه ئهوه پێویس���ت ده‌كات به‌ده‌نگێكی ب���ه‌رز به‌رامب���ه‌ر به‌گه‌نده‌ڵ���یو نادادگ���هریو پێشێلكردنی یاساو مافی مرۆڤ ببینه‌وه". س���ۆران عومه‌ر ،تائێستا 14سكااڵی له‌سه‌ر تۆمارك���راوه كه س���كااڵی مه‌س���رور بارزانی راوێ���ژكاری ئه‌نجومه‌نی ئاس���ایش‌و وته‌بێژی حكوم هتو پارێزگاری هه‌ولێر‌ی تێدایه. ئ���هو ته‌مه‌نن���ای ك���رد ئه‌وان���هی وه‌ك���و ئۆپۆزس���یۆن ده‌رده‌كه‌ون به‌په‌نجه‌ی ده‌س���ت نه‌ژمێردرانای���هو وت���ی " 111په‌رله‌مانتار هه‌ن نوێنه‌ری خه‌ڵكن ،خه‌ڵكیش له‌دۆخی خراپدایه‌‌و حكومه‌تی���ش گه‌نده‌ڵ���ه ده‌بوای���ه ئه‌وانی���ش وابونای���ه ،له‌په‌رله‌مانتار كه‌مترین ده‌نگی بڵند ههیهو له‌ناو حزبه‌كانیش ده‌نگی نارازی‌‌و نه‌خێر زۆر كه‌میكردوه". ده‌شڵێت "ئێمه ئه‌ركی خۆمان به‌جێده‌هێنین‌و
به‌رپ���رس نین ل���ه‌وه‌ی ئهم ق���ه‌اڵی گه‌نده‌ڵیه بروخێنین ،به‌رپرس���م له‌وه‌ی چی به‌من بكرێت بیكه‌م". ده‌نگ���ی ناره‌زایی ئ���ه‌م په‌رله‌مانتارانه هه‌ر لهس���ه‌ره‌تای دروس���تبونی ئ���ه‌م كابینه‌یه‌ی حكومه‌ت���هوه زواڵڵ���ه ،حكومه‌ت���ی ئێس���تای هه‌رێم له‌ناو قه‌یرانی ش���ه‌ڕی داعش‌و داراییدا له‌دایكب���وو ،ئ���ه‌وه‌ش وایك���ردوه رووبه‌ڕووی زۆرترین ره‌خنه بێت���هوه ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی له‌زۆر الیه‌وه ده‌نگی نارازیی هه‌یه به‌اڵم به‌شێوه‌یه‌كی رێكخراو نیه. ره‌نگه بوونی ده‌نگ���ی نارازیی له‌ناو گۆڕان‌و كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌كگرت���وو ،تاراده‌یه‌ك به‌ئاس���ایی ببینرێ���ت ،پێش���تر چ���وار س���اڵه پێك���هوه ئۆپۆزس���یۆنی پارتیو یه‌كێتی ب���وون ،به‌اڵم بوونی په‌رله‌مانتاری یه‌كێتی كه به‌ده‌نگی به‌رز ره‌خنه له‌شێوازی حكومڕانی بگرێت به‌شتێكی ده‌گمه‌ن ده‌بینرێت. عیزه‌ت سابیر ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان له‌فراكسیۆنی یه‌كێتی ،له‌الیه‌ن ئاشتی هه‌ورامی وه‌زیری س���امانه سروش���تیه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمه‌وه دووجار سكااڵی له‌سه‌ر تۆماركراوه، وه‌ك خۆی ده‌ڵێت به‌رنامه‌ی هه‌یه به‌منزیكانه به‌دات���او به‌ڵگه ئهوه ئاش���كرابكات كه داهاتی هه‌رێم���ی كوردس���تان چۆن خ���ه‌رج ده‌كرێت‌و ده‌چێـت بۆ كوێ. عیزه‌ت س���ابیر ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر په‌رله‌مانتار نه‌بومای���هو حه‌س���انه‌م نه‌بوای���ه ده‌مێك بوو له‌كونجی زینداندا بووم". ئ���هو به"نیقاش"ی راگه‌یان���د په‌رله‌مان دوو ده‌سه‌اڵتی هه‌یه ،یاسا ده‌ركردن‌و چاودێریكردنی حكومه‌ت" ،ئه‌گه‌ر به‌ئه‌ركی خۆم هه‌ڵنه‌س���تم خۆم ده‌دۆرێنم". وتیشی "س���ه‌د جار قسه‌م كردوه حكومه‌ت پێناخۆش بووه ،به‌اڵم له‌ئه‌نجامدا له‌به‌رژه‌وه‌ندی حكومه‌ت بووه ،حیزبه‌كه‌م پێیان نه‌وتوم ئهوه بڵێ‌‌و ئهوه مه‌ڵێ ،به‌اڵم س���ه‌ركۆنه‌یان كردوم له‌هه‌ندێ شتی حه‌ساس���دا ،به‌وه‌ی یه‌كریزی‌‌و
حكومه‌تی بنكه‌فراوان تێكده‌ده‌م ،به‌اڵم گرنگیم پێنه‌داوه". له‌كاتێكدا له‌ناو هێزه سیاسیه‌كان ئه‌وانه‌ی به هیوای ژیانێكی باشتره‌وه رووبه‌ڕووی ده‌سه‌اڵت بونه‌ت���هوه له‌په‌نج���ه ده‌س���ت تێپه‌ڕناك���هن، له‌ش���ه‌قامدا تادێت بازن���هی ناره‌زاییه‌تیه‌كانی مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌ران‌و هاواڵتیان فراوانتر ده‌بێت ،به‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی رێكخراو نیه تائێستا ئه‌نجامێكی ئه‌وتۆی لێنه‌كه‌وتوه‌ته‌وه. پارت���ی دیموكراتی كوردس���تان ل���ه‌رووی ژماره‌ی ده‌نگده‌رو ده‌س���ه‌اڵته‌وه هێزی یه‌كه‌مه له‌كوردس���تان 35 ،په‌رله‌مانتاره‌ك���هی ئ���ه‌م حیزب���ه به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌له‌به‌ره‌ی ده‌س���ه‌اڵتدان كه‌مت���ر ده‌نگ���ی ناڕه‌زایی هه‌ڵده‌ب���ڕن ،به‌اڵم له‌ناو ئه‌وانه‌ش���دا تاكو ت���ه‌را تێیدایه جیاواز له‌په‌رله‌مانتاره‌كانی تر هەڵس���وکەوت دەکەن، فرسه‌ت سۆفی یه‌كێكه له‌وانه. فرس���ه‌ت ك���ه س���ه‌رده‌مێك له‌گ���هڵ چه‌ند هاوكارێكی���دا به‌گه‌رموگ���وڕی س���ه‌رقاڵی گه‌اڵڵه‌كردنی پرۆژه‌ی چاكس���ازی بوو ،به‌هۆی كاره‌كانی���هوه ن���ه‌ك ه���ه‌ر الی ده‌نگده‌ران���ی حیزبه‌ك���هی خ���ۆی ،به‌ڵك���و الی ده‌نگده‌رانی هێزه‌كانی تریش رێزی لێده‌نرا. فرسه‌ت سۆفی له‌م رووه‌وه به"نیقاش"ی وت "هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه شێوازی حكومڕانی له‌هه‌رێم به‌هه‌ڵه هاتووه‌و له‌هه‌موو ناوچه‌كان گه‌نده‌ڵی‌‌و به‌هه‌ده‌ردانی سامانی گشتی هه‌بووه ،چه‌ندین كه‌یس���م له‌دادگایه‌‌و لهس���ه‌ر به‌هه‌ده‌ردان‌و زۆر شتم جواڵندوه ،ئهم هه‌وڵه تاكه كه‌سیانه زۆر باشتره له‌وه‌ی بوه‌ستین". یه‌كگرتووی ئیسالمی كوردستان 10 ،كورسی له‌په‌رله‌مان���ی كوردس���تان هه‌یه ،له‌ئێس���تادا دوو وه‌زاره‌ت���ی به‌ده‌س���ته‌وه‌یه ،له‌نێ���و ئهم حزبه‌ش���دا په‌رله‌مانتارێكیان له‌هه‌موویان زیاتر ده‌رده‌كه‌وێت. شێركۆ جه‌وده‌ت له‌باره‌ی هه‌وڵه‌كانی خۆیه‌وه به"نیق���اش"ی وت "ئه‌ركی من روبه‌روبونه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵی���ه به‌ش���ێوازێكی پرۆفیش���ناڵ‌و دامه‌زراوه‌ی���ی ،م���ن دژی هی���چ حزبێ���ك نیم
به‌اڵم دژی گه‌نده‌ڵیم ،پش���تیوانی له‌چاكسازی ده‌كه‌م‌و پێش���بینیه‌كانم زانستیو ئه‌كادیمین، هه‌ر گه‌نده‌ڵیه‌ك یان پێش���ێلكردنی یاساییه‌ك هه‌بوبێت به‌به‌ڵگه‌وه خستومه‌ته‌روو". جه‌وده‌ت س���كااڵیه‌كی له‌الی���هن وه‌زاره‌تی سامانه سروش���تیه‌كانه‌وه له‌سه‌ر تۆماركراوه‌‌و هه‌ڕه‌ش���هو فش���ار بۆ بێده‌نگ كردنی هه‌بووه، وت���ی "روبه‌روبون���ه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵ���ی ئه‌بێ���ت به‌پیشه‌یی‌‌و زانس���تیانهو ئازایانه بكرێت‌و سڵ له‌هیچ كه‌س���ێكیش نه‌كرێته‌وه ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌م فشارێكی توندی مه‌ده‌نی بكرێت". جگ���ه ل���ه‌م په‌رله‌مانتاران���ه‌ش چه‌ن���د په‌رله‌مانتارێك���ی ت���ر هه‌ب���وون ك���ه له‌ن���او فراكسیۆنه‌كانیاندا دیاربوون ،به‌اڵم به‌راده‌یه‌كی كه‌م ،بۆیه هه‌ر كه باس���ی هه‌وڵ‌و كۆشش���ی په‌رله‌مان���ی ده‌كرێ���ت ،الی زۆرب���هی خه‌ڵكی كوردستان ته‌نها ناوی ئه‌مانه له‌ناوانه. كه‌می ده‌نگ���ی ناره‌زایی له‌ن���او حزبه‌كان‌و له‌ریزی په‌رله‌مانتاراندا ،له‌كاتێكدایه كه خه‌ڵكی كوردس���تان باس لهوه ده‌ك���هن گه‌نده‌ڵیه‌كی رێكخ���راو رۆچووه له‌نێو ده‌زگا‌و دامه‌زراوه‌كانی حكومه‌تدا له‌هه‌رێمی كوردس���تانه‌وه‌و به‌دوور ده‌زانرێ���ت جێده‌س���تی ئ���ه‌م ژم���اره كه‌مه‌ی په‌رله‌مانتاران له‌سه‌ر سیسته‌مه‌كه دیاربێت. ئاس���ۆ عه‌لی ،چاودێری سیاسی ،كه پێشتر له‌نێ���و ریزه‌كان���ی یه‌كێت���یو گۆڕان���دا بووه، پێیوای��� ه له‌ناو حیزبه‌كان���دا ده‌نگی جیاواز تا ئه‌و كاته رێ���ی پێده‌درێت وه‌كو بانگه‌ش���هی سیاس���ی به‌كاربهێنرێ���ت‌و س���ه‌رنجی خه‌ڵكی پێرابكێشرێت. ئه‌و به"نیقاش"ی وت "دۆخی ئێستای هه‌رێم چه‌قبه‌س���تووه ،به‌راس���تی ئهم هه‌واڵنه له‌ناو حیزبه‌كانی خۆشیاندا گوێیان لێناگیرێت ،جگه له‌هه‌ڵوێس���ت تۆماركردن هی���چ كاریگه‌رییه‌كی كرداره‌كیان نه‌ب���ووه ئه‌گه‌ریش ببنه یه‌ك تیم هێزه‌كانیان لێیان قبوڵ ناكه‌ن". جه‌ختیكرده‌وه ئه‌گه‌ر جێده‌ستیان دیاربوایه ئهوه تائێس���تا كاریگه‌ریان له‌سه‌ر هه‌ڵوێستی حیزبه‌كانیان ده‌بوو.
عیزه‌ت دور ی گورزی خۆی له‌داعش ده‌سره‌وێنێت نقاش ،موسته‌فا حه‌بیب دوو ساڵ به‌سه‌ر ئه‌و كوده‌تایه‌دا تێپه‌ڕیوه ك ه داعش به‌رامبه‌ر هاوپه‌یمانه‌كانی به‌رپای كرد، بۆیه ئێستا به‌عسییه‌كان له‌م لێقه‌ومانه‌دا تۆڵه‌ی ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی لێده‌كه‌نه‌وه. به‌ره‌به‌یانی 17ی تش���رینی یه‌كه‌می رابردوو حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌رۆك وه‌زیران ده‌ستپێكردنی شه‌ڕی یه‌كالكه‌ره‌وه‌ی له‌دژی دوا قه‌اڵی داعش له‌موس���ڵ راگه‌یان���د ،دوو رۆژ پێ���ش ئه‌وه‌ش س���وپای "پیاوانی ته‌ریقه‌تی نه‌قشبه‌ندی" كه له‌كۆن���ه ئه‌ندامانی حزبی به‌ع���س پێكهاتوون به‌سه‌ركردایه‌تی عیزه‌ت ئیبراهیم دوری جێگری سه‌دام حسێنی سه‌رۆكی كۆچكردوو ،رایگه‌یاند كه له‌دژی داعش ده‌جه‌نگێت. س���وپای "پیاوانی ته‌ریقه‌تی نه‌قش���به‌ندی" رێكخراوێك���ی جیه���ادی ئیس�ل�امیه عی���زه‌ت دوری له‌دوای رووخانی رژێمی س���ه‌دام حسێن دایمه‌زراندو بژارده‌یه‌ك له‌سه‌ركرده‌كانی حزبی به‌عس‌و گه‌وره جه‌نه‌ڕاڵه‌كانی س���وپای پێشوو له‌خۆده‌گرێت ،هه‌فته‌ی رابردوو له‌به‌یانامه‌یه‌كدا داوای له‌دانیشتوانی موسڵ كرد شۆڕش له‌دژی داعش بكه‌ن ،هه‌روه‌ك هۆشداریشی دایه گروپه شیعه‌كان له‌چوونه ناوه‌وه بۆ شاره‌كه. ئه‌گ���ه‌ر كه‌مێ���ك بگه‌رێین���هوه ب���ۆ دواوه، له‌پێنح���ی حوزه‌یرانی 2014دا دانیش���تووانی موسڵ هه‌ستیان ده‌كرد كه شتێكی گه‌وره روو ده‌دات ،به‌رپرس���ه خۆجێییه‌كانیش هه‌ستیان به‌نیگه‌ران���ی كرد ،دوات���ر ده‌ركه‌وت كه ده‌یان چه‌كداری داعش هێرش���یان كردۆته سه‌ر به‌ری الی چه‌پی شاره‌كه ،ئه‌سیل نوحێفی پارێزگاری ئهوكات���ه به‌چه‌كه‌وه له‌ناوه‌ڕاس���تی ش���اره‌كه ده‌ركه‌وت بۆ دڵنیاییدان به دانیشتووان. ب���ه‌اڵم كاروب���ار به‌ش���ێوه‌یه‌كی گوماناوی له‌كۆنت���رۆڵ ده‌رچ���وو له‌گ���هڵ كش���انه‌وه‌ی س���ێ فیرقه‌ی سه‌ربازی له‌ش���اره‌كه ،له 10ی حوزه‌یران���ی 2014ش���دا ده‌ركه‌وت ش���اره‌كه له‌كۆنترۆڵ���ی حكومه‌ت���ی عێراق���دا نه‌م���اوهو
كه‌وتۆته ده‌س���تی چه‌ند گروپێكی چه‌كدار كه رقیان له‌سوپاو حكومه‌تی به‌غدایه‌و رایانگه‌یاند كه موس���ڵ به‌ته‌واوی ئازاد ب���ووه‌و قۆناغێكی مێژوویی نوێ لهو شاره‌دا ده‌ستیپێكردووه كه به به‌رهه‌ڵس���تیكردنی پرۆسه‌ی سیاسی دوای ساڵی 2003ناسرابوو. هاوپه‌یمانێتییه‌ك���ی س���ه‌یر له‌نێوان داعش‌و قاعی���دهو س���وپای "پیاوان���ی ته‌ریقه‌ت���ی نه‌قشبه‌ندی"و ئه‌نسارولسونه‌و چه‌ند گروپێكی دیكه‌ی بچووك���ی خۆجێیی دروس���ت بوو كه ه���ۆكاری كه‌وتنی موس���ڵ ب���وو ،چونكه ئه‌و شه‌پۆلی توڕه‌ییه جه‌ماوه‌رییه‌یان قۆسته‌وه كه له‌نێو دانیشتووانی شاره‌كه‌دا له‌دژی حكوم هتو هێ���زه ئه‌منی���ه‌كان هه‌ب���وو كه رێوش���وێنی س���ه‌ركه‌وتكه‌رانه‌یان له‌به‌رامبه‌ری���ان په‌ی���ڕه‌و ده‌كرد. چه‌ند سه‌عاتێك له‌وروژان‌و حه‌ماسه‌ت به‌س بوو بۆ داڕشتنی ئاینده‌ی شاره‌كه له‌ماوه‌ی دوو ساڵی رابردوودا ،به‌هه‌زاران كه‌س له‌خه‌ڵكه‌كه‌ی له‌ناوه‌ڕاس���تی ش���اره‌كه رژانه سه‌رشه‌قام كه هه‌ندێكیان وێنه‌ی س���ه‌رۆك س���ه‌دام حسێن‌و عی���زه‌ت دوری جێگریان به‌رزكردبووه‌وه ،كۆنه به‌رپرس���انی حزبی به‌عس‌و گه‌وره ئه‌فسه‌رانی س���وپا كۆبوونه‌وه‌یه‌كی نهێنیان له‌ناوچه‌یه‌كی ده‌وروبه‌ری شاره‌كه كردو بریاریاندا پارێزگارێكی نوێ بۆ شاره‌كه دابنێن كه هاشم جه‌ماس بوو، ئه‌ویش عه‌قیدێكی راهاتووی س���وپای پێشوو ب���وو به‌ش���داری له‌جه‌نگی عێ���راق – ئێراندا كردبوو ،هه‌روه‌ها بڕیاریشیاندا داوا له‌چه‌كداری بیانی داعش بكه‌ن له‌شاره‌كه بكشێنه‌وه پاش سوپاس كردنیان. عیزه‌ت دوریش كه خۆی له‌به‌رچاو ونكردبوو، ئه‌و كاته له‌وتارێكی ده‌نگیدا س�ڵ�اوی تایبه‌تی ئاڕاس���ته‌ی چه‌كدارانی قاعی���دهو داعش كردو سوپاسی كردن بۆ یارمه‌تیدانیان له‌ده‌ركردنی سوپا له‌شاره‌كه ،به‌اڵم داعش له‌به‌یانی هه‌ینی 13ی حوزه‌یران���ی س���اڵی 2014هه‌مووان���ی تووشی شۆك كرد كاتێك "به‌ڵگه‌نامه‌ی شار"ی راگه‌یاند ك���ه تێیدا كش���انه‌وه‌ی ره‌تكرده‌وه‌و
ئهم هه‌فته‌یه له بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئهم راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عهرهبیو ئینگلیزی ،سه‌ردانی نیقاش بکه www.niqash.org
داوایش���ی له‌گروپه خۆجێییه‌كانی دیكه‌ش كرد ی���ان به‌یعه‌ت بده‌ت له‌ژێر ئااڵی داعش���دا یان بكشێنه‌وه‌و چه‌كه‌كانیان ته‌سلیم بكه‌ن. ئیت���ر داعش به‌مس���تی ئاس���نین حوكمی موس���ڵی ك���ردو له‌ناوبردن���ی ركابه‌ره‌كان���ی له‌گروپ���ه چه‌كداره‌كان���ی دیك���ه به‌تایبه‌ت���ی "پیاوانی ته‌ریقه‌تی نه‌قش���به‌ندی"و "س���وپای ئیس�ل�امی"و "كه‌تیبه‌كانی شۆڕش���ی بیست"و "ئه‌نسارولس���ونه"و "كه‌تیبه‌كانی سه‌اڵحه‌دین" ده‌س���تیپێكرد ك���ه س���ه‌ركردایه‌تیه‌كی یه‌كگرتووی���ان به‌ناوی "س���ه‌ركردایه‌تی بااڵی جیهادو رزگاركردن" به‌رێبه‌رایه‌تی به‌عسیه‌كان پێكهێناو هه‌مووی���ان به‌یعه‌تدانیان به‌چه‌كداره بیانییه‌كان ره‌تكرده‌وه. به‌پێچه‌وان���هی ئه‌نبارو سه‌اڵحه‌دینیش���هوه، گروپ���ه چه‌كداریه‌كان���ی موس���ڵ رێكخ���راو به‌دیس���پلین ب���وون ،چونك���ه ئه‌ندامه‌كانیان له‌ئه‌فس���ه‌ره راهاتووه‌كانی س���وپاو هه‌واڵگری ب���وون ،له‌كاتێك���دا گروپه‌كان���ی ئه‌نب���ارو س���ه‌اڵحه‌دین پیاوانی ئاینی میان���ڕه‌و بوون‌و پشتیان به‌پیاوانی عه‌شیره‌ته‌كان‌و چه‌كه‌كانیان ده‌به‌ست بۆ شه‌ڕكردن. موس���ڵ له‌ش���اره س���ونیه‌كانی تری واڵت جی���اوازه به‌وه‌ی ش���ارێكی عه‌ش���ایری نیهو دڵس���ۆزی چه‌ك���داره‌كان بۆ س���ه‌ركردایه‌تی حزب ی���ان ئه‌و رێكخراوه‌یه ك���ه كاری له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن نه‌ك عه‌ش���یره‌ت ،له‌به‌ر ئهوه ویالیه‌ته یه‌كگرتووه‌كان چه‌ند ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر شكستی هێن���ا له‌پێكهێنان���ی هێزه‌كانی "س���ه‌حوه‌ی عه‌ش���یره‌ته‌كان" بۆ رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی قاعیده له‌كاتێكدا ئه‌زموونه‌كه له‌ئه‌نبارو سه‌اڵحه‌دین‌و دیاله س���ه‌ركه‌وتوو ب���وو ،چونكه دڵس���ۆزی چه‌ك���داره‌كان لهو ش���ارانه‌دا بۆ س���ه‌ركرده‌ی عه‌شیره‌ت‌و ئامۆزاكانیانه. داع���ش به‌درێژای���ی دوو س���اڵی راب���ردوو سه‌رقاڵی ده‌ستگیركردن‌و كوشتی ئه‌و كه‌سانه بوو كه به‌مه‌ترسیدرای ده‌زانین له‌نه‌قشبه‌ندی‌و ئه‌ندامانی حزبی به‌عس‌و فه‌رمانده‌كانی پێشووی س���وپا ،دوایین كاریش���ی چه‌ن���د هه‌فته‌یه‌ك
له‌مه‌وبه‌ر ب���وو كاتێك ئه‌و رێكخراوه توندڕه‌وه ده‌یان كه‌س���ی له‌ماڵه‌كانیاندا ده‌س���تگیركردو تائێستاش چاره‌نوسیان نازانرێت. له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكردنی هه‌ڵمه‌تی سه‌ربازیشدا ب���ۆ ئازادكردت���ی موس���ڵ ت���رس كه‌وته دڵی توندڕه‌وكانه‌وه نه‌ك ته‌نیا به‌هۆی ئه‌و هه‌زاران جه‌نگاوه‌ری سوپاو پێش���مه‌گه‌وه كه له‌هه‌موو الیه‌ك���هوه ده‌وری ش���اره‌كه‌یان داوه ،به‌ڵك���و به‌هۆی دانیش���تووانی ناوچه‌كه‌شه‌وه له‌ترسی به‌رپابوون���ی شۆڕش���ێك به‌رێبه‌رایه‌تی گروپی چه‌كداری بچووك بۆ تۆڵه لێس���ه‌ندنه‌وه دوای ئه‌وه‌ی شاره‌كه چه‌ند مانگێك له‌تاریكیدا ژیا. گروپی چه‌كداری وه‌ك "كه‌تیبه‌كانی پێغه‌مبه‌ر یونس"و "كه‌تیبه‌كانی موسڵ"و "ئازادیخوازانی موس���ڵ‌و بزووتنه‌وه‌ی پیت���ی (م)" كه مانای مقاوه‌مه‌یه ،ده‌ستیان كردووه به‌جێبه‌جێكردنی ك���رده‌وه‌ی تیرۆركردن له‌دژی ئه‌ندامانی داعش له‌ناو شاره‌كه‌دا له‌دوای ده‌ستپێكردنی هه‌ڵمه‌تی سه‌ربازی ئازادكردنه‌وه‌ی ،به‌اڵم كرده‌وه‌كانیان زۆر س���نوورداره تا راده‌ی���ه‌ك هه‌ندێك كه‌س گومانیان له‌راستی كرده‌وه‌كان هه‌یه. هه‌فته‌ی راب���ردوو "ئازادیخوازانی موس���ڵ" تیرۆركردنی یه‌كێك لهس���ه‌ركرده‌كانی داعشی له‌ب���ه‌ری چه‌پی ش���ار راگه‌یاند ك���ه ئه‌ویش ئه‌بو فاروق به‌رپرس���ی دیوانی غه‌نائیمی سه‌ر به‌تونده‌ڕه‌وه‌كان بوو ،ه���ه‌روه‌ك "كه‌تیبه‌كانی موسڵ"یش رایگه‌یاند كه هێرشی كردۆته سه‌ر جبه‌خانه‌یه‌ك ،به‌اڵم تائێس���تا كه‌س قه‌باره‌ی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌كه نازانێت. په‌رله‌مانتار محه‌مه‌د نوری نوێنه‌ری شاره‌كه دووپات���ی دهكاتهوه ك���ه هه‌ماهه‌نگی له‌نێوان گرووپ���ه چه‌كدارییه‌كان���ی مقاوه‌م���هو چه‌ند الیه‌نێك���ی ئه‌منی‌و"هاوپه‌یمانی نێوده‌وڵه‌تی"دا هه‌ی���هو لهوبارهیهوه به‌نیقاش���ی وت "چه‌ندین گ���روپ له‌ن���او موس���ڵدا به‌ره‌ن���گاری داعش بوونه‌ته‌وه س���ه‌ره‌ڕای مه‌ترسیداری ئه‌و كاره‌و الوازی پڕچه‌ككردنیش���یان ،قوربانی زۆریشیان داوه دوای ئه‌وه‌ی داعش لێی ده‌س���تگیركردن‌و كوش���تن تا دانیش���تووانی ش���اره بترسێنت
نه‌خشه‌ی شه‌ڕه سه‌خته‌كه داعش ده‌یه‌وێت هێزه
عێراقییه‌كان بۆ به‌ری راستی موسڵ رابكێشێت
له‌به‌رپاكردنی هه‌ر شۆڕشێك". له14ی تش���رینی یه‌كه‌می رابردووداو س���ێ رۆژ به‌ر له‌ده‌ستپێكردنی ش���ه‌ڕه‌كه ،ئاژانسی "رۆیته‌رز" ئاشكرای كرد كه داعش كوده‌تایه‌كی پوچه‌ڵكردۆت���هوه ك���ه له‌الی���هن هه‌ندێ���ك له‌ئه‌ندامانی���هوه له‌دژی ئه‌نجام درابوو ،له‌زاری چه‌ند به‌رپرس���ێكی س���ه‌ربازی عێراقیش���هوه وتی ئ���هو ئه‌ندام���ه توندڕه‌وان���ه پالنیان بۆ كوده‌تا له‌دژی ئه‌بوبه‌كر به‌غدادی س���ه‌ركرده‌ی رێكخراوه‌كه داناوه ،به‌اڵم كوده‌تاكه ئاش���كرا ب���ووه و ( )58كه‌س به‌تۆمه‌تی هاوكاریكردنی سوپای عێراق كوژراون. له‌م���اوه‌ی دوو س���اڵی راب���ردوودا چه‌ندین هه‌وڵی كوده‌تاوجیابوونه‌وه له‌دژی توندڕه‌وكان هه‌بووه‌و هه‌موویان شكس���تیان هێناوه ،به‌اڵم ئایا هه‌وڵی دیكه‌ی كوده‌تا به‌س���ه‌ر داعش���دا ئه‌نجام ده‌درێت؟ ئه‌بو قه‌یس جبوری كه ئه‌ندامی پێش���ووی حزبی به‌عس‌و سه‌ركرده‌یه‌كی پێشووی "پیاوانی ته‌ریقه‌تی نه‌قش���به‌ندی"یه به"نیقاش"ی وت: "به‌ڵ���ێ هه‌وڵی نوێی كوده‌تا له‌ئ���ارادا ده‌بێت كاتێ���ك س���وپا له‌ده‌وروبه‌ری موس���ڵ نزیك ده‌بێته‌وه" .ئه‌بو قه‌یس س���ێ س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر چوونه پاڵ پرۆژه‌ی ئاشتبوونه‌وه‌ی نیشتمانی حكومه‌تی عێراقی راگه‌یاندو ئێس���تاش كاری پێشكه‌ش���كردنی راوێ���ژه به‌حكومه‌ت له‌باره‌ی توندڕه‌وه‌كانه‌وه. جب���وری به"نیق���اش"ی وت "ئ���هو گروپه ناوخۆییان���هی حزب���ی به‌ع���س‌و ته‌ریقه‌ت���ی نه‌قش���به‌ندی رێبه‌رایه‌تی���ان ده‌كه‌ن ئێس���تا هێزیان نیه ،ئه‌وان ده‌ترسن‌و له‌داعش تۆقیون، به‌اڵم چاوه‌ڕوان���ی ده‌رفه‌تی گونجاو ده‌كه‌ن بۆ هێرشكردنه‌س���هریو ئ���هو ده‌رفه‌ته‌ش له‌كاتی نزیكبوونه‌وه‌ی س���وپا له‌ده‌وروبه‌ری موس���ڵ به‌رده‌ست ده‌بێت". ده‌شڵێت "ئه‌ندامانی حزبی به‌عس‌و ته‌ریقه‌تی نه‌قش���به‌ندی باوه‌ڕێك���ی چه‌س���پاویان ههیهو توان���ای خۆڕێكخس���تنه‌وه‌یان له‌چه‌ند رۆژێكی كه‌مدا هه‌یه ،ئه‌وان چاوه‌ڕوانی هه‌ره‌س���هێنانی
تون���دڕه‌وه‌كان ده‌كه‌ن تا هێرش بكه‌نه س���ه‌ر عه‌مباره‌كانی چه‌ك ب���ۆ خۆپڕچه‌ككردن‌و ئیتر ده‌ستده‌كه‌ن به تۆڵه‌كردنه‌وه له‌داعش كه دوو ساڵ له‌مه‌وبه‌ر لێیان هه‌ڵگه‌ڕایه‌وه". به‌اڵم جبوری ئاماژه به‌وه ده‌كات به‌عسیه‌كانی هاوپه‌یمان���ی متمانه‌پێك���راوی حكومه‌ت نین، چونكه ته‌نیا هه‌وڵی گه‌یشتن به‌حوكمی موسڵ ده‌ده‌ن به‌ه���ه‌ر نرخێك بێت ،ره‌نگه له‌ئاینده‌دا له‌حكومه‌تیش هه‌ڵبگه‌ڕێنه‌وه ،هه‌روه‌ك سه‌دان كه‌س���یان چوونه‌ته ریزه‌كانی داعش‌و ئێستاش ده‌س���ت ده‌كه‌ن به‌خۆش���اردنه‌وه‌و خۆونكردن له‌نێ���و خێزانه‌كانیان���دا هه‌ر ك���ه ئازادكردنی شاره‌كه نزیك ببێتهوه. له‌راس���تیدا داعش له‌موسڵدایه‌و رێكخراوێكه له‌بنه‌ڕه‌تدا كه‌س���انی عێراق���ی له‌خۆگرتووه‌و زۆرینه‌ی سه‌ركرده‌كانیشی له‌ئه‌فسه‌رانی سوپاو ده‌زگا هه‌واڵگریه‌كانی سه‌رده‌می سه‌دام حسێنی سه‌رۆكی پێشوون ،ئه‌وان له‌قاعیده جیابوونه‌و چوونه خولی ئاینی خێرا بۆ هه‌ڵگرتنی باوه‌ڕی جیه���ادی‌و باوه‌ڕیش���یان پێی نی���ه ،چونكه زیاتر ئامانجیان گه‌یش���تنه به‌ده‌سه‌اڵت له‌وه‌ی جێبه‌جێكردنی شه‌ریعه‌تی ئیسالمی بێت. چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر گروپه چه‌كدارییه‌كان له‌ناو موس���ڵ ده‌س���تیانكرد به‌خۆڕێكستنه‌وه وه‌ك ئام���اده‌كاری ب���ۆ ئازادكردنی ش���اره‌كه له‌توندڕه‌وه‌كان ،به‌اڵم دوودڵن له‌هاوكاریكردنی حكوم���ه‌ت له‌به‌رئه‌وه‌ی ده‌ترس���ن كوده‌تایان به‌سه‌ردا بكرێت وه‌ك ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی "س���ه‌حوه"ی عه‌ش���یره‌ته‌كاندا روویدا كاتێك حكومه‌ت���ی ن���وری مالكی س���ه‌رۆك وه‌زیرانی پێشوو شه‌ڕی له‌دژ كردن. زۆرترین ترسیش له‌به‌ش���داریكردنی گروپه ش���یعه‌كانه له‌ش���ه‌ڕه‌كه‌و ئه‌گ���ه‌ری چوون���ه ژووره‌وه‌یانه بۆ موس���ڵ ل���ه‌دوای ئازادكردنی‌و ئه‌نجامدانی كاری كوش���تن‌و ده‌س���تگیركردنی تایفیه وه‌ك ئه‌وه‌ی له‌تكریت‌و فه‌لوجه‌و باكوری بابل رووی���دا ،بێگومان چه‌ند رۆژی داهاتووش ش���تی گه‌وره‌ی چاوه‌ڕواننه‌كراو له‌ش���ه‌ڕه‌كه‌دا ئاشكرا ده‌كه‌ن.
زوكه‌ربێرگی عێراق گه‌نجێك رێچكه‌ی دامه‌زرێنه‌ری فه‌یسبووك ده‌گرێته‌به‌ر
6
ئابوری
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
ئهم الپه‌ره‌یه به‌سپۆنسه‌ری کۆمپانیای پیت ئۆیڵ
بۆ پشتیوانی هه‌ده‌په ،كار له‌سه‌ر بایكۆتكردنی كااڵی توركی ده‌كرێت ئا :وریا حسێن بۆ پشتیوانی پارتی دیموكراتی گه‌الن (هه‌ده‌په) له‌باكوری كوردستان بیر لهوه ده‌كرێته‌وه كااڵی توركی له‌بازاڕه‌كانی هه‌رێمی كوردستان له‌الیه‌ن هاواڵتیانه‌وه بایكۆت بكرێت، به‌اڵم تائێستا بازرگانان یه‌كڕانین له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته ،به‌شێكیان باوه‌ڕیان وایه به‌بێ كااڵی توركی ده‌ژین‌و به‌شه‌كه‌ی تریش له‌گه‌ڵ بایكۆت نین‌و ده‌ڵێن "ئێمه زیانمان پێده‌گات نه‌ك توركیا".
توركیا زیاتر له‌ئێران سودمه‌ندی بازاڕی هه‌رێمی كوردستان بوهو شه‌ریکی یه‌که‌می بازرگانی هه‌رێمی کوردستانه
س����یروان محه‌م����ه‌د س����ه‌رۆكی ژوری بازرگان����یو پیشه‌س����ازی س����لێمانی بیرۆكه‌ی بایكۆتكردنی كااڵی توركی بۆ پش����توانی هه‌ده‌په به‌بیرۆكه‌یه‌كی باش ده‌زانێ‌و ئاماژه بۆ ئ����ه‌وه‌ده‌كات ئه‌گه‌ر حکومه‌تی تورکیا لهس����ه‌ر سیاس����ه‌تی زه‌بروزه‌نگ به‌رامبه‌ر به‌نوێنه‌رانی کورد له‌باکور به‌رده‌وامبێت ره‌وایه بازرگانان‌و هاواڵتی����ان بی����ر لهوه بکه‌ن����هوه كااڵی توركی نه‌كڕن‌و بایكۆتی بكه‌ن ،هاوكات پێویسته راگه‌یاندن‌و خه‌ڵك پێش هه‌مو كه‌س����ێك ئهم بایكۆته ده‌س����تپێبكه‌ن، به‌جۆرێك ئهم كااڵیانه نه بكڕدرێن‌و نه ریكالمیان بۆ بكرێت ،وتی "توركیا زیاتر له‌ئێران س����ودمه‌ندی ب����ازاڕی هه‌رێمی كوردس����تان ب����وهو ش����ه‌ریکی یه‌که‌می بازرگانی هه‌رێمی کوردستانه". به‌گوێ����ره‌ی زانیاریی����ه‌كان ئاڵوگۆڕی بازرگانی‌نێوان عێراق‌و توركیا به‌هاكه‌ی سااڵنه له‌نێوان 7بۆ 10ملیار دۆالردایه، له‌كۆی گشتی %70له‌سنوره‌كانی هه‌رێمی كوردس����تانه‌وه ئهم ئاڵوگۆڕه ده‌كرێت، ئهم����ه جگه له‌ده‌س����تی كاری بیانی كه زۆرینه‌ی كرێكاران‌و ش����اره‌زایانی تورك ئهم جومگه‌یه‌یان له‌هه‌رێم داگیركردوه. سه‌رۆكی ژوری بازرگانیو پشه‌سازی سلێمانی جه‌خت له‌سه‌ر ئهوه دهكاتهوه هه‌رێ����م لهس����ه‌ر كااڵی تورك����ی په‌كی نه‌كه‌توه به‌ڵكو ریكالم كااڵكانی توركیای به‌سه‌ر كااڵكانی تردا زاڵكردوه ،ئه‌و وتی "ده‌یان كۆمپانیا ه����هن كه توركی نین
ناو بازاڕی سلێمانی به‌تایب����ه‌ت له‌بواری خۆراك����ی ده‌توانن پێداویستی هه‌رێم پڕبكه‌نه‌وه". هاوتا بازرگانیه‌ك����هی ژوری بازرگانی سلێمانی ،ژوری بازرگانیو پیشه‌سازی هه‌ولێره ،ئ����ه‌وان تائێس����تا به‌یاننامه‌‌و قسه‌یان له‌سه‌ر ئهم ئه‌گه‌ره نه‌کردوه. عه‌بدولواحی����د ته‌ه����ا به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری راگه‌یاندنی ژوری بازرگانیو پشه‌سازی هه‌ولێر وایده‌بینێت ئه‌گه‌ر ئهم فش����اره كات����ی بێت زیان ناگه‌یه‌نێ����ت به‌توركیا به‌اڵم ئه‌گه‌ر درێژخایه‌ن بێت پێچه‌وانه‌ییه وه‌كو روه ئابورییه‌كه‌ی ،ئه‌و وتی "ئه‌مه وه‌ك����و كارتێك به‌كاربێت بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و
فشارانه‌ی لهس����ه‌ر كوردی باكور هه‌یه كه‌مبێته‌وه". وتیش����ی "وه‌ك����و ژوری بازرگان����یو پیشه‌س����ازی هه‌ولێر تائێس����تا خۆمان یه‌كالی����ی نه‌كردوه‌ت����هوه لهس����ه‌ر ئه‌و پرسه". به‌اڵم پێچه‌وانه‌ی رای ئه‌وان سه‌رۆكی یه‌كێت����ی ه����اورده‌و نارده‌نیكاران����ی كوردس����تان ههرچهنده ئیدانه‌ی گرتنی په‌رله‌مانتاران‌و هاوس����ه‌رۆكانی هه‌ده‌په ده‌كات به‌اڵم له‌گه‌ڵ بایكۆت نیه. شێخ مسته‌فا عه‌بدوڕه‌حمان سه‌رۆكی یه‌كێت���ی ه���اورده‌و نارده‌نیكاران���ی كوردس���تان له‌گ���هڵ بایكۆت���ی كااڵی
سه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێم:
تورك���ی نیهو پاساویش���ی ب���ۆ راكه‌ی ئه‌وه‌ی���ه هه‌رێم واڵتێكی وه‌به‌رهێن نیهو پێویس���تی به‌وه‌یه كااڵی له‌ده‌ره‌وه بۆ ه���اورده بكرێت ،وت���ی "ئێمه واڵتێكی به‌كاربه‌رین‌و خواخوامان���ه به‌كه‌مترین كات‌و به‌هه‌رزانترین نرخ كااڵمان بگاته ده‌س���ت ،توركیاش كه باشترین كااڵی هه‌یه له‌م كاته‌دا ده‌بێته هۆی گرانبونی نرخی كااڵ له‌سه‌رمان". وتیشی "من ئیدانه‌ی ئه‌و كاره ده‌كه‌م ل���ه‌ڕوی نه‌ته‌وه‌یی���هوه به‌رامبه‌ر كورد ده‌كرێ���ت له‌توركیاو كارێك���ی خراپه، به‌اڵم ل���ه‌ڕوی ئابوریه‌وه بایكۆتی كااڵی توركی كاریگه‌ری له‌سه‌ر توركیا نابێت‌و كاریگ���ه‌ری لهس���ه‌ر خۆم���ان ده‌بێت‌و
ئێرانی���ش وه‌كو توركیا كااڵی باش���ی نیه". به‌اڵم پێچه‌وانه‌ی شێخ مسته‌فا ،رای دكتۆر فایه‌ق گوڵپی سیاس���ه‌تمه‌داری نزی���ك له‌په‌کەك���ه جه‌ختكردنه‌وه‌ی���ه لهس���ه‌ر ئهم پالنه كه كاریگه‌ری هه‌یه له‌سه‌ر ئابوری توركیا. دكتۆر فایه‌ق گوڵپی ئه‌وه‌ی به‌ئاوێن ه وت "م���ن له‌گ���هڵ هه‌م���و رێگایه‌ك���ی مه‌ده‌نی���دام دژی ئ���هو كاره‌ی توركیا كردویه‌ت���یو یه‌كێك ل���هو هۆكارانه‌ش بایكۆت���ی كااڵی توركی���ه ب���ۆ ئه‌وه‌ی لهو سیاس���ه‌ته نادیموكراتیه به‌رامبه‌ر تیكۆشانی گه‌لی كورد له‌باكور په‌شیمان
ببێتهوه". وتیشی "ئهم رێگایه كاریگه‌ری خۆی داده‌نێت ،ن���ه‌ك هه‌ر ئهوه پێویس���ته فشار بخه‌ینه سه‌ر ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێم تا له‌ڕێگه‌ی هه‌نارده‌ی نه‌وته‌وه فشار بۆ به‌رپرسانی توركیا بهێنن". ره‌نگ���ه له‌ئێس���تادا بۆ هاوس���ۆزی كوردانی باشور تاكه شتێك كاریگه‌ری هه‌بێ���ت بایكۆت���ی كااڵی توركیه وه‌كو س���ه‌رۆكی ژوری بازرگانیو پیشه‌سازی س���لێمانی وتی ،به‌اڵم تائێستا دیارنیه ئ���ه‌م هه‌ڵمه‌ت���ه كه‌ی ده‌س���تپێده‌كات هه‌رچه‌ن���ده خواس���تێکی زۆر هه‌یه بۆ ده‌ستپێكردنی.
قه‌یرانی دارایی ئاستی بەرتیل وه‌رگرتنی له‌فه‌رمانگه‌كان زیادكردوه ئا :وریا
دكتۆر ئه‌حمه‌د ئه‌نوه‌ر سه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێمی كوردستان له‌م دیداره‌ی ئاوێنه‌دا باسی ئه‌و فۆڕمانه ده‌كات ك ه به‌رپرسان پڕیانكردوه‌ته‌وه‌و ئاشكراشی ده‌كات "ئهم قه‌یرانی داراییه‌ی روی له‌هه‌رێمی كوردستان كردوه دیارده‌ی رەشوه وه‌رگرتنی له‌ناو فه‌رمانبه‌ران یادكردوه". سه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێم له‌ب���اره‌ی كاره‌كانیه‌و‌ه ل���ه‌م قه‌یرانه‌دا ئاماژه بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات ئه‌وانیش وه‌كو هه‌م���و دامه‌زراوه‌كانی ت���ری هه‌رێمی كوردس���تان كاره‌كانیان خاوبوه‌ته‌وه، ده‌ڵێ���ت "چاودێری بنه‌ڕه‌ت���ی ده‌بێت په‌رله‌م���ان بی���كات ،ب���ه‌اڵم ئێم ه هه‌ر به‌رده‌وامین له‌چاودێریكردن". ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "یه‌ك دنیا پڕۆژه‌مان هه‌ی هو پڕۆژه‌ی به‌رده‌واممان هه‌یه له‌ڕۆژی دژه‌گه‌نده‌ڵیدا ك���ۆی چاالكیه‌كان باس ده‌كه‌ین ،له‌ئێستاشدا سه‌رقاڵی ئه‌وه‌ین ك���ه هه‌ڵمه‌تێك���ی هۆش���یاركردنه‌وه‌ی فه‌رمانگ���ه‌كان به‌ڕێوه ببه‌ین لهس���ه‌ر دیارده‌ی به‌رتیل وه‌رگرتن". دكتۆر ئه‌حمه‌د له‌باره‌ی ئه‌و فۆڕمانه‌ی ك���ه ئاڕاس���ته‌ی ده‌س���ه‌اڵتداره‌كانیان كردوه ئ���ه‌وه‌ی ب���ۆ ئاوێنه باس���كرد "س���ااڵنه پڕۆس���هی هه‌ژماركردن���ی
به‌رپرسی واهه‌یه موڵكی كه‌می نوسیوه به‌اڵم له‌تاپۆ زیاتری به‌ناوه‌وه ههیهو ئێستا له‌وردبینی ئه‌وه‌داین س���امانی به‌رپرس���ان قورس���ه چونكه هه‌ندێك���ی به‌رده‌وام���هو هه‌ندێكیش���ی كاتی���ه ،كاتیه‌كان وه‌كو په‌رله‌مانتاران، به‌ڕێوه‌ب���ه‌ره گش���تیه‌كان‌و دادوه‌ران‌و ئه‌فسه‌رانیش به به‌رده‌وامی كار له‌سه‌ر سامانه‌كانیان ده‌كه‌ین". ئه‌وه‌ش����ی باس����كرد "هه‌مو به‌رپرسه بااڵكان فۆڕمی ده‌س����ته‌ی ده‌ستپاكییان پڕكردوه‌ت����ه‌وەو س����امانی خۆی����ان ئاش����كراكردوه به(مه‌س����عود بارزانی) یشه‌وه ،یه‌ك دو حاڵه‌تیش هه‌بو له‌كاتی خۆی����دا پڕی����ان نه‌كردب����وه‌وه ره‌وانه‌ی
دو حاڵه‌تمان بۆ هاتوه‌و ئێس����تا له‌ژێر لێكۆڵینه‌وه‌دایه". وتیش����ی "ئ����ه‌م تاوان����ه یه‌كێكه لهو تاوانانه‌ی كه له‌تاریكیدا ئه‌نجام ده‌درێت بۆیه كه‌م كه‌س هه‌یه شكات بكات الی ئێمه ،ته‌نها مه‌گه‌ر له‌حاڵه‌تێكدا كه‌سی به‌ر‌تیلخۆر به‌رتیله‌ك����هی وه‌رگرتبێت و كاره‌كه‌ی نه‌كردبێت و به‌رتیل پێده‌ره‌كه شكاتی لێبكات". دكت����ۆر ئه‌حمه‌د ئه‌ن����وه‌ر ورده‌كاری كه‌یسەكه‌ی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌ت����ی هه‌رێم‌و مه‌س����عود بارزانی‌و ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی بۆ ئاوێنه خسته‌ڕو، وتی "ئ����هو كه‌یس����ه ده‌مێك����ه ههیهو به‌رواره‌ك����هی بۆ دومان����گ له‌مه‌وپێش ده‌گه‌ڕێته‌وه به‌اڵم ئێس����تا ئاشكرابو‌ه، ئێم����ه‌ش وه‌اڵممان داوه‌ت����هوه ئه‌وانیش بڕوایان به‌وه‌اڵمه‌كانی ئێمه كردوه". د .ئەحمەد ئەنوەر وتیش����ی "په‌یوه‌ندیم����ان له‌گ����هڵ به‌رتی����ل وه‌رگرتن له‌ن����او فه‌رمانگه‌كان ده‌س����ته‌ی ده‌س����تپاكیی عێراق باشه‌و دادگامان كردون". به‌گوێ����ره‌ی ئامارێك����ی ده‌س����ته‌ی له‌زیادبوندای����ه ،وتی "بهداخهوه به‌هۆی س����ه‌ردانی یه‌كتری ده‌كه‌ین ،پێشنیاری ده‌س����تپاكی هه‌رێمی كوردستان ته‌نها ئهم قه‌یرانی دارایی����هوه تاوانی ئابوری ئه‌وه‌یانك����ردوه ك����ه پڕۆتۆكۆڵێك����ی له‌ماوه‌ی ش����ه‌ش مانگ����ی رابردودا 244زۆربوه ،ههرچهنده ئێس����تا له‌ئاس����تی هاوبه‌ش گرێبده‌ین ئێستا سه‌رقاڵی ئه‌و حاڵه‌تی (زانی����اری‌و داوای هه‌واڵده‌ری‌و س����ه‌ره‌وه پڕۆژه‌ی گه‌وره نه‌ماوه ،به‌اڵم پڕۆتۆكۆڵه‌ین‌و هه‌وڵده‌ده‌ین بۆ س����ه‌ری داوای س����زایی)یان لهس����ه‌ر پڕۆس����هی له‌ئاس����تی خواره‌وه پێچه‌وانه‌ی جاران ساڵ ئه‌و پڕۆتۆكۆڵه واژو بكه‌ین". س����ه‌باره‌ت به‌كاره‌كان����ی كۆمپانیای دی����ارده‌ی به‌رتی����ل وه‌رگرت����ن زۆربوه گه‌نده‌ڵی بۆ چوه. دكت����ۆر ئه‌حم����ه‌د ئه‌نوه‌ر س����ه‌رۆكی به‌تایبه‌ت ل����هو فه‌رمانگانه‌ی كه خه‌ڵك ژمێریاری‌و وردبینی دیلۆیت كه ئێستا ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێمی كوردستان زۆر هاتوچۆی����ان ده‌كات كه جاران ئهم وردبین����ی لەداه����ات‌و به‌رهه‌می نه‌وتی جه‌خت لهس����ه‌ر ئه‌وه‌ش����دهكاتهوه ئه‌و دیارده‌یه له‌ناو فه‌رمانگه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێ����م ده‌كات ،س����ه‌رۆكی ده‌س����ته‌ی ئاماره ئێستا زیادیكردوه ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش هه‌رێم كه‌متربو ،ئه‌وه‌ش له‌ژێر كاریگه‌ری ده‌س����تپاكی ئ����ه‌وه‌ی خس����ته‌ڕو ئێمه به‌ه����ۆی قه‌یرانی دارایی����هوه دیارده‌ی ئ����ه‌م قه‌یرانه‌دای����ه له‌وباره‌ی����هوه یه‌ك ب����اوه‌ڕوان وایه ده‌بێت دیوانی چاودێری
دارای����ی وردبینی بكات به‌اڵم پاس����اوی ئهوه هه‌یه كه ده‌ڵێن ئ����ه‌م كۆمپانیای ه تایبه‌تمه‌نده ،لهس����ه‌رو ئه‌وانه‌وه یه‌كێك له‌خاڵه باشه‌كان ئه‌وه‌یه ئهم كۆمپانیایه مول����زه‌م كراوه ك����ه فه‌رمانبه‌رانی ئێمه راهێنانی����ان پێب����كات ،راش����یگه‌یاند "ئه‌وه‌ی من ئاگاداری كاره‌كانی دیلۆیت بم وێبسایتێكیان دیاریكردوه بۆ ئه‌وه‌ی زانیاری سه‌رجه‌م كۆمپانیاكان بچێته‌وه ئه‌وێ ل����ه‌م مانگه یان مانگ����ی داهاتو راپۆرتی وه‌زاره‌تی سامانه سروشتیه‌كان نابێت به‌بێ چاودێری ئه‌وان ده‌ربچێت". دكت����ۆر ئه‌حم����ه‌د ئه‌نوه‌ر س����ه‌رۆكی ده‌سته‌ی ده‌ستپاكی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی ئه‌و فۆڕمانه‌ی الی به‌رپرسانه‌و گه‌ڕاوه‌ته‌وه الی����ان ،وتی "تێبینی هه‌یه له‌سه‌ر س����امانی به‌رپرس����ان ،به‌شێك له‌به‌رپرس����ه‌كان به‌ڕاستی سامانه‌كانیان ئاش����كرا نه‌كردوه ،به‌رپرس����ی واهه‌یه موڵكی كه‌می نوس����یوه ب����ه‌اڵم له‌تاپۆ زیاتری به‌ناوه‌وه ههیهو ئێستا له‌وردبینی ئه‌وه‌داین". ه����اوكات هیچ����ی لەبارەی س����امانی بەرپرس����انەوە بۆ ئاوێنه ئاشكرانه‌كرد وتیشی "پێش����تر به‌په‌رله‌مانمان وت كه فۆڕمی سامانی به‌رپرسان باڵوبكه‌ینه‌وه، به‌اڵم په‌رله‌مان رازینه‌بو ته‌نها له‌وكاته‌دا نه‌بێت له‌كاتێكدا ئهوه شتێكی ئاساییه له‌هه‌مو واڵتان باڵوكردنه‌وه‌ی ش����تێكی ئاساییه".
کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت ،بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە
کوالێتی تەندروستی باشتر
ئه‌مه‌ریکا
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
9
ئهم الپه‌ڕه‌یه به‌شی کوردی ده‌نگی ئه‌مه‌ریکا ئاماده‌ی ده‌کات
کێ ده‌بێت به‌سه‌رۆک؟ موعته‌به‌ر شێروانی‌و یه‌حیا به‌رزنجی ئه‌مڕۆ سێش���ه‌ممه هه‌ش���تی مانگی 11ی ساڵی ،2016ئه‌مه‌ریکاییه‌کان رو له‌بنکه‌کانی ده‌نگدان ده‌که‌ن‌و سه‌رۆکێکی نوێ بۆ واڵت هه‌ڵده‌بژێرن ،له‌پاش زیاتر لهس���اڵ‌ونیوێک بانگه‌ش���ه ك���ردن ،كۆكردن���ه‌وه‌ی ده‌ن���گ له‌ده‌وری ئه‌و به‌رنامانه‌ی هه‌ردو كاندیده‌كه بۆ خه‌ڵكیان هه‌ڵڕش���توه ،دوای ئه‌و هه‌مو ملمالنێیه‌ێ نێوان هه‌ردو پارته سه‌ره‌كییه‌كه، دواج���ار پێكه‌وه واڵته‌ك���ه به‌ڕێوه ده‌به‌ن . له‌م هه‌ڵبژاردنه ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‌و یه‌ك له‌سه‌ر سێی ئه‌نجومه‌نی پێران له كۆنگرێسی ئه‌مریكا هه‌ڵده‌بژێردرێت. ئ���ه‌م هه‌ڵبژاردنانه گرنگ���ی خۆیان هه‌یه ب���ۆ هه‌ردو پارتی س���ه‌ره‌کی ئ���ه‌م واڵته. کۆماریی���ه‌کان ک���ه ئێس���تا زۆرین���هن له ه���ه‌ردو ئه‌نجومه‌ن���ی نوێن���ه‌ران‌و پیرانی کۆنگرێس���ی ئه‌مری���كا ،ده‌خ���وازن هه‌روا بمێنن���هوهو دیموکراته‌کانی���ش ده‌یان���ه‌وێ هه‌ر نه‌بێ���ت زۆرێن���هی ئه‌نجومه‌نی پێران له‌ده‌ست كۆمارییه‌كان بهێننه‌ده‌ر ،هه‌روه‌ها له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانیش كورس���ییه‌كانیان زیاتر بکه‌ن. ئ���ه‌وڕۆ س���ه‌رۆكی ئێس���تای ویالیه‌ت���ه یه‌كگرتوه‌كان���ی ئه‌مری���كا ب���اراك ئۆباما ، كورسییه‌كەی جێده‌هێڵێت بۆ ئه‌مریكییه‌كی دیكه ل���ه جوانترین ئه‌زمونی دێموكراس���ی ده‌ستاوده‌س���ت كردنی ده‌س���ه‌اڵت ،ئیدی ئه‌گه‌ر هه‌ردو كاندیداكه‌ش له‌سه‌رۆكی ئێستا شایس���ته‌تر نه‌ب���ن وه‌ك زۆر له‌چاودێران‌و خه‌ڵكی ئاس���اییش ئهوه ناشارنه‌وه ،به‌پێی راپرسییه‌كان‌و لهس���ه‌روه‌ختی ئاكامه‌كانی هه‌ڵبژاردنه‌كه ره‌نگه هیچكام لهو دو كاندیده بەهێن���دەی ده‌نگی ئۆبام���ا نه‌هێنن ،به‌اڵم س���ه‌رۆك له‌م واڵته دو خولی سه‌رۆكایه‌تی ده‌توان���ێ س���ه‌رۆك بێت ،دوای ٨س���اڵ، بنه‌وبارگه‌ی خۆی ده‌بێت بپێچێته‌وه. راپرس���ییه‌کانی له‌مه‌ڕ پۆستی سه‌رۆکی واڵت ،تاڕاده‌یه‌ک ه���ه‌ردو کاندیده‌که نزیک له‌یه‌کت���ر ده‌رده‌خه‌ن ،ئیتر له‌ن���او ئاڵۆزی یاس���او رێس���اکانی هه‌ڵبژاردن ،له‌نێو ئه‌و ویالیه‌تان���هی هه‌ر جاره‌و ب���ه‌الی الیه‌کیان دەش���کێته‌وه‌و ئه‌مس���اڵیش ژماره‌یان زیاتر بوه ،ناڕونیی���ه‌ک له‌ئارادایه ،مه‌گه‌ر دواجار س���ندوقه‌کانی ده‌نگ���دان،دوا بڕیاری خۆی ب���دات ،ک���ه له‌هه‌م���ان رۆژی ته‌واوبون���ی هه‌ڵب���ژاردن ،ئه‌نجام���ه‌کان راده‌گه‌یه‌نرێت، ئیدی ده‌رده‌که‌وێت هێالری ،ێاخود ترامپ، یان چ الیه‌كیان له‌كورسییه‌كانی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌ران‌و پێران ده‌نگ دلێرتر ده‌بن‌و ده‌بن به‌زۆرێنه؟ له‌ئه‌مرێ���كا ک���ه‌س نیی���ه دان به‌وه‌دا نه‌نێت ،هه‌ڵبژاردنی ئه‌مساڵی سه‌رۆکایەتی ئه‌مرێ���کا هاوش���ێوه‌ی نه‌ب���وه .له‌نێ���وان که‌س���ێکی دور له‌سیاس���ه‌ت ،بازرگانێك���ی ملیاردێ���رو جیهانێكی جی���اواز ،له‌هه‌مبه‌ر که‌سێکدا سه‌ری له سیاسه‌تدا سپی کردوه. یه‌كێك له خاسییه‌تی هه‌ڵبژاردنی ئه‌مه‌رێكا ئه‌وه‌ی���ه ك���ه دوای ته‌واوبون���ی ده‌نگ���دان ئاكامه‌كانیش ده‌رده‌كه‌ون ،تاوه‌كو ئێس���تا له‌مێ���ژوی هه‌ڵبژاردنی ئهم واڵته‌دا،ته‌نها 4 جار ئه‌نجامه‌کان���ی هه‌ڵبژاردنه‌که لەهه‌مان رۆژدا رانه‌گه‌یه‌نراوه ،ئه‌ویش لهس���اڵه‌کانی 2000 ،1888 ،1876 ،1824دا بوه .ئیدی ئه‌بێت چاوه‌ڕوانی ئه‌مس���اڵێش بكه‌ین چۆن راده‌گه‌یه‌نرێت. هه‌ردو کاندیده‌که‌و پارته‌کانیان په‌نایان برده به‌ر هه‌مو ئه‌و رێکارانه‌ی رێگه پێدراوه بۆ هه‌ڵدانه‌وه‌ی رابردوی کاندیده‌کان‌و که‌م‌و کورتییه‌کانیان ،دێبه‌یته روبه‌روه‌کانی هه‌ردو کاندیده‌که‌و باسکردنی به‌رنامه‌کانیان له‌زۆر پرس که به‌الی ده‌نگده‌ریش���هوه ماهییه‌تی خۆی���ان هه‌بو .ههرچهنده وه‌ك باس ده‌كرا، هێش���تا ده‌نگده‌ر ل���هو روه‌وه والێنه‌كرا كه به‌باش���ی له‌به‌رنامه‌كانیان ب���گات ،به‌هۆی دوركه‌وتنه‌وه‌ی���ان له‌كرۆك���ی بابه‌ته‌كه كه به‌الی خه‌ڵكه‌وه ئه‌وی گرنگ بێت ده‌نگدانه به به‌رنام���هو بینینه‌وه‌ی به‌رژه‌وه‌ندی خۆی له نێویان���دا ،نه‌وه‌ك بەو په‌المارو پالرانه‌ی زۆر جار وش���هی نەشیاویش���ی تێدا به‌كار ده‌هێن���را ،زۆر له‌چاودێران كۆكن لهس���ه‌ر ئه‌وه‌ی ،ئاستی وت‌ووێژه‌كانیان نه‌فه‌سێكی ب���ۆ تێگه‌یش���تنی بین���ه‌ر نههێش���تبۆوه، به‌تایبه‌ت���ی ئه‌گ���ه‌ر بابه‌ته‌كان په‌یوه‌س���ت بوایه به‌برینداركردن���ی الیه‌ك دژی الیه‌كی دی .به‌نمون���ه لهس���ه‌روه‌ختی باڵوبونه‌وه‌ی تۆم���اره ده‌نگییه‌كه‌ی ترامپ ك���ه له‌الیه‌ن رۆژنامه‌ن���وس بێلێ ب���ۆش باڵوكرایه‌وه كه له‌به‌رنامه‌ی ئه‌كسێس هۆڵیود گوایه وتویەتی (له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی تۆ ئه‌س���تێره‌یت ده‌توانیت ده‌س���ت بۆ ژنان به‌ریت‌و هه‌رچییه‌كت بوێ له‌گه‌ڵی���ان بیكه‌ی���ت) دوات���ر چه‌ندین ژنی
ترامپ تریش له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه ترامپیان تاوانبار ك���رد گوایه ترامپ ده‌س���تی ب���ۆ بردون‌و ل���ه‌ڕوی سێكس���ییه‌وه هه‌راس���انی كردون. یاخود هێنانه كایەی دۆس���ییەی كه‌شفبونی ئیمه‌یله‌كانی هیله‌ری له‌الیه‌ن وێكلێس���هوه گوایه لهس���ه‌روه‌ختی هیل���ه‌ری كه وه‌زیری ده‌ره‌وه ب���وه ،سێرڤس���ی تایبه‌تی خۆی بۆ كاره‌كانی به‌كارهێناوه كه له‌الیه‌ن ترامپه‌وه واتاوانبارێ ده‌كرا كه ئاسایش���ی نیشتمانی خس���تۆت ه مه‌ترس���ییه‌وه ،به‌رده‌وام ترامپ هێله‌ریش���ی به‌وه وه‌سف ده‌كرد كه جێگه‌ی متمانه نییه .به‌و هۆكاره‌ش هێشتا رون نییه هه‌ر الیه‌کیان به‌نیازی چییه؟ له‌كاتێك���دا هی���چ کاندیدێک ك���ه ده‌بێته س���ه‌رۆك ناتوانێت په‌شیمان بێته‌وه له‌سه‌ر ئه‌و گفت‌وبه‌ڵێنانه‌ی که ب���ه‌ر له‌هه‌ڵبژاردن به‌خه‌ڵکی ده‌ده‌ن ،ره‌نگه ئه‌وه‌ش هۆكار بێت كه خه‌ڵكێكی زۆر ده‌مێننه‌وه تادواساته‌كانی پرۆس���ه‌كه تادواجار خۆیان ساخ ده‌كه‌نه‌وه یان ده‌نگ ن���اده‌ن یان ده‌نگه‌كه‌یان ده‌ده‌نه پارت���ی س���ێهه‌م ك���ه له‌ئه‌مس���اڵدا پارتی لیبریتای گیری جانس���ن نه‌گه‌یشتوه‌ته%١٠ ده‌نگه‌كان . له‌چه‌ند دیبه‌یت���ی روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی هه‌ردو کاندی���دای پۆس���تی س���ه‌رۆکی ویالیه‌ت���ه یه‌کگرتوه‌کان���ی ئه‌مری���کا دۆناڵ���د ترمپ‌و هیل���ەری کلنتن ب���ه قازانج���ی ده‌نگه‌کانی هی�ل�اری ته‌واو بو ،وه‌ک ئه‌و راپرس���یانه‌ی لهس���ه‌ری باڵوکران���هوه ،ههرچهنده ترامپ له‌كاتی خۆیدا باوه‌ڕی به‌و راپرس���یانه نه‌بو که خ���ۆی تیا ب���ه‌دۆڕاوی ببینێ���ت ،به‌اڵم پرس���یاره‌که ئه‌وه‌یه ئایا ئهوه کۆتاییه‌که‌ی ب���و؟ ههرچهنده زۆرب���هی چاودێ���ران بۆ ش���یکاری ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه ده‌س���ت ده‌گرن به‌ڕابردوه‌وه ،به‌رده‌وام ئاکامی ئه‌و دیبه‌یته راس���ته‌وخۆیانه س���ه‌نگی مه‌حه‌ک بوه بۆ بردن���ه‌وه‌ی پۆس���تی س���ه‌رۆکایه‌تی .به‌اڵم له‌ئیستادا تادێت ده‌نگه‌کانیان له‌یه‌کتر نزیک ده‌بێت���هوه .به‌تایب���ه‌ت دوای هه‌ڵدانه‌وه‌ی مه‌له‌فه دژه‌كانی یه‌كتری ،كاتێك دۆسییه‌ی س���وكایه‌تی كردن به‌ژن ده‌نگه‌كانی ترامپ كه‌م دهكاتهوه ،له‌والوه چاوپیاخشاندنه‌وه‌ی به‌ئیمه‌یله سڕاوه‌كانی هیله‌ری له‌الیه‌ن ئیف ب���ی ئای���هوه واده‌كات ترام���پ ده‌نگه‌كانی به‌رزبێت���هوهو ده‌نگ له‌هیله‌ری كه‌م بێته‌وه، ههرچهنده به‌پێی راپرس���ییه‌كان هیش���تا هیله‌ری له‌پێشه‌وه‌یه. ترامپ كۆما‌رییه‌كانی په‌رت كردوه لهس���ه‌ر ره‌فتارو وتاره‌کانی ترامپ له‌سه‌ر زۆر مه‌س���ه‌له‌ی گرنگ ،به‌تایبه‌تی لهس���ه‌ر ژنان که کاندیدی س���ه‌رۆکایه‌تییه‌کان وه‌ک میدی���اکان به‌رده‌وام لهس���ه‌ری ده‌دوێن که به‌چاوێکی نزم ل���ه‌ژن ده‌ڕوانێت .زۆرێکیان له‌خه‌می له‌ده‌س���تدانی پۆسته‌کانی تریشن، وه‌ک ئ���ه‌وه‌ی ک���ه ئه‌ندامان���ی ئه‌نجومه‌نی پیران‌و ئه‌نجومه‌نی نوێن���ه‌ران له‌كۆنگریس هه‌ڵده‌بژێردرێت .زۆرێک له‌به‌رپرسانی بااڵی کۆمارییه‌کان ده‌ترس���ن له له‌ده‌ستدانی ئه‌و زۆرینەیه‌ی به‌ده‌س���تیانه‌وه‌یه له‌ئه‌نجومه‌نی پی���ران‌و كه‌مبون���ه‌وه‌ی كورس���ییه‌كانیان
هیالری له‌ئه‌نجومه‌ن���ی نوێن���ه‌ران ،وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی له‌ڕابردو به‌ده‌ستیانه‌وه بوه كه 54کورسی س���یناتیان به‌ده‌س���ت ب���وه له‌به‌رامبه‌ر٤٥ كورس���ی دیموكرات���ه‌كان‌و س���یناتێكی س���ه‌ربه‌خۆ ،بۆ ئهم هه‌ڵبژاردنه‌ش كێبڕكێ له‌سه‌ر ٢٣كورسی ئه‌نجومه‌نی پیران ده‌كه‌ن. پشتیوانی كردنی ترامپ‌و دژایه‌تی كردنیشی دابه‌ش���بونێكی زۆر ناڕونی پێوه دیاره ،بۆ نمونه ،لهو ویالیه‌تانه‌ی که هه‌واداری ترامپ به‌هێ���زن ،ئه‌وانه‌ی خۆی���ان کاندید کردوه، ده‌ترس���ن ئه‌گه‌ر دژایه‌تی ترامپ رابگه‌یه‌نن، ئه‌وا دڵنیان له‌وه‌ی که خه‌ڵکی ئه‌و ناوچه‌یه، ك���ه ه���ه‌واداری ترامپ به‌هێ���زن ،ده‌نگیان پێنا‌ده‌ن‌و ده‌ترسن له‌ده‌رنه‌چون.به‌اڵم هه‌ر ئه‌وانه له‌ئاینده‌ی خۆشیان ده‌ترسن كه ئه‌و هه‌ڵویسته بنوێنن به‌ئاشكرا له‌گه‌ڵ ترامپ بن یان به‌ئاشكرا دژایه‌تی كردنی رابگه‌یه‌نن. ل���ه‌م واڵت���ه‌دا کارو کردارو هه‌ڵوێس���تی سیاس���ییه‌کان لهس���ه‌ره‌تاوه لهس���ه‌ریان حیس���ابه‌و که‌س هیچی ل���ه بیرناچیته‌وه، ک���ه‌س ناتوانێ���ت له‌چاوی خه‌ڵ���کو میدیا ده‌ربچێت .کاتێک بته‌وێ ببیته سه‌رۆک ئه‌وا ده‌که‌ویته به‌رده‌م ش���ه‌به‌نگی میکرۆسکۆپی میدیاو خه‌ڵک ،نمونه زۆرن ،یه‌ک له‌هۆکاری رابردوی هیلەری کلنتن که له‌به‌رامبه‌ر باراک ئۆباما دۆڕاندی .ئهوه بو ،که لهسهروهختی به‌ربژارکردن���ی نوێن���ه‌ری ئ���هو پارت���ه بۆ کێبڕکێی پۆس���تی سه‌رۆکی واڵت ،یه‌ک لهو مه‌سه‌النه‌ی هه‌ڵدرایه‌وه ،پشتیوانی جه‌نگی عێراق بو لەالیه‌ن هیالرییه‌وه که ئه‌و وه‌خته س���یناتۆری ویالیه‌تی نیوۆرک بوه ،ئه‌وه‌ش هۆکاریک���ی دۆڕاندنی ئه‌وس���ای هیالری بو له‌به‌رامبه‌ر ،باراک ئۆباما. له‌نێ���و کاندی���دی کۆمارییه‌کان���دا ده‌ترس���ن دژایه‌تی ئاش���کرای ترامپ بکه‌ن ی���ان پش���تیوانی لێبکه‌ن ،چونک���ه ده‌زانن ترامپ وه‌ک راپرس���ییه‌کان ده‌ریانخس���توه به‌نزیک���هی %20ده‌نگی ژنی له‌ده‌س���تداوه، ک���ه ژن زۆرینه‌ن له‌پرۆس���هی هه‌ڵبژاردنی ئه‌مریکادا ،به‌تایبه‌تی لهس���ه‌ر ئه‌و شتانه‌ی ده‌رهه‌ق به‌ژنان له‌سه‌ری باڵوبوه‌ته‌وه .لهوه ده‌ترسن ئه‌گه‌ر بۆ رابردو چاویان له‌پۆستی س���ه‌رۆکی واڵت بێت ،ئهم پشتیوانی کردنه له‌سه‌ریان حیساب ببێت. به‌اڵم هه‌ر له‌ناو کۆمارییه‌کاندا ،ئه‌وانه‌ی ده‌نگی���ان دلێ���ره ،زیاتر ل���هو ویالیه‌تانه‌ن ک���ه ده‌نگی ترام���پ الوازه .ئه‌وانه دژایه‌تی بۆچونه‌کانی ترامپ ناش���ارنه‌وه ،هه‌رنه‌بێت وه‌ک س���ه‌رۆکی ئه‌نجومه‌نی نوینه‌ران پۆڵ رایان بەئاش���کرا رایگه‌یاند "من پش���تیوانی ناکه‌م ،ب���ه‌اڵم ده‌نگی پێئ���ه‌ده‌م" ،زۆریک له‌چاودێران وایده‌بینن ک���ه رایان ده‌یه‌وێت که‌شتی کۆمارییه‌کان له‌نوقمبون بپارێزێت، ده‌ترس���ێت ل���هو زۆرینه‌یه‌ی ک���ه له‌هه‌ردو ئه‌نجومه‌ن���ی پی���ران‌و نوێنه‌رانی كۆنگریس به‌ده‌ستیانه‌وه‌یه .ده‌ترسێ به‌هۆی ترامپه‌وه نه‌ك به‌ته‌نها پۆستی سه‌رۆک کۆمار ،به‌ڵكو كورس���ییه‌كانیان كه‌م ببێتهوه .ههرچهنده له‌دوا لێدوانیدا باس���ی لهوه کردوه ،ده‌نگ بەپارته‌ک���هی ده‌دات ،ئ���ه‌وه‌ش به‌مان���ای جیاکردن���ه‌وه‌ی ترامپ له‌کۆمارییه‌کان وه‌کو
ئێس���تای دیموکرات���ه‌کان ده‌گێڕێت���هوهو پیش���اندانی ئ���ه‌وه‌ی ک���ه ئه‌مری���کا له‌ژێر هه‌ڕه‌ش���هی تیرۆردایه .هه‌روه‌ها به‌ئاشكرا هه‌ڕه‌ش���هی هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی بیم���هی ته‌ندروس���تی ئۆبام���ا کیر ک���ه نزیکه‌ی20 ملیۆن خه‌ڵک له‌چینی هه‌ژارو مامناوه‌ند ئه‌و سیستیمه ته‌ندروستییه ده‌یانگرێته‌وه ،ئه‌و وای نیشان ده‌دات ،باج له‌سه‌ر ئه‌و خه‌ڵکانه زیاد ک���راوه ک���ه کارێکی باش���یان ههیهو له‌پاره‌ی ئه‌وان ئه‌و سیستمه به‌ڕێوه ده‌چێت. هه‌روه‌ها خاڵێکی تر له‌قازانجی کۆمپانیاکانی چه‌که که پێگه‌یه‌ک���ی به‌هێزیان هه‌یه ،ئه‌و ده‌یه‌وێ ده‌ست به‌یاسای هه‌ڵگرتنی چه‌که‌وه بگرێت که به‌رده‌وام دیموکراته‌کان ده‌یانه‌وێ ئه‌و مافه ده‌ستورییه‌ی خه‌ڵک ،کۆتایی پی بینن و چه‌ک به ئاس���انی ده‌س���ت خه‌ڵک نه‌که‌ویت .کۆمارییه‌کان ب���ه کۆمه‌ڵگایه‌کی کۆنسه‌رڤه‌تیف ناس���راون به‌رده‌وام ئه‌ویش ئه‌و مه‌سه‌النه ده‌بزوێنیت که به‌دڵی ئه‌وانه به‌تایبه‌تی ده‌یه‌وێت ئه‌و کورس���ییه چۆڵه‌ی دادگای فیدراڵی به‌که‌سیکی کۆنه‌پاریز جێ بکات���هوه .هه‌روه‌ها واچ���اوه‌ڕوان ده‌كرێت له‌ماوه‌ی ٤س���اڵی سه‌رۆكایه‌تی ئهم خوله، دو كه‌س���ی دیش له‌دادگای بااڵ خانه‌نشین بن ،له‌وه‌شدا ئه‌نجومه‌نی پیران ئه‌و مافه‌یان هه‌یه كه ئه‌و ٣شوێنه خاڵییه به‌دو دادوه‌ری دیكه پڕ بكه‌نه‌وه ،هه‌ربۆیه هه‌ردو پارته‌كه سه‌ره‌ڕای پۆستی سه‌رۆك كۆمار ده‌ستگرتن به‌سه‌ر كورس���ی زیاتری ئه‌نجومه‌نی پیران ح���زب .به‌کورت���یو ک���وردی کۆمارییه‌کان ده‌زانن . به‌ه���ۆی هه‌ڵس���وکه‌وت‌و گوت���ارو ره‌فتاری ترام���پ دارێکی���ان به‌ده‌س���ته‌وه‌یه نازانن چه‌کی ده‌ستی هیالری له‌کام الوه ده‌س���تی بده‌نێ .به‌اڵم له‌هه‌وڵی هیالری ده‌س���تی گرتوه به‌و به‌رنامانه‌ی ئه‌وه‌دان که‌ش���تییه‌که‌یان له‌نێو ئه‌نجومه‌نی ک���ه زیات���ر ره‌نگدان���ه‌وه‌ی سیاس���ه‌تی س���ینات‌و نوینه‌راندا پڕ ئه‌ندام بمێنێته‌وه .دیموکراته‌کانه ک���ه تاڕاده‌یه‌کی زۆر لیبراڵ له‌به‌رامبه‌ریشدا ترامپ بێگوێدانه ئه‌و هه‌مو ترن‌و ئ���هو ده‌ڵێت درێ���ژه‌دان ده‌بێت به٨ به‌رهه‌ڵس���تكارییه ،وه‌ک خ���ۆی ده‌ڵێ���ت ،س���اڵی س���ه‌رۆكایه‌تی باراك ئۆباما ،وه‌ک له‌شکرێک میدیا كه له‌دژی وه‌ستاونه‌ته‌وه ،زۆر له‌الیه‌نگران���ی لهس���ه‌ری ده‌دوێن باس له‌راپرس���ییه‌كاندا ،تادێت ده‌نگه‌کانی نزیک له‌ئه‌زمونی ئ���هو ده‌که‌ن له‌ده‌س���ه‌اڵتداریدا له‌هیله‌ری ده‌بێته‌وه. به‌پێچه‌وان���هی رکابه‌ره‌که‌ی ک���ه ئه‌زمونی سیاس���ی نییه ،ئه‌و 8ساڵ خانمی یه‌که‌می چه‌کی ده‌ستی ترامپ واڵت بوهو چه‌ند ساڵێک سیناتۆری نیۆرک ترامپ توانیویه‌تی س���ه‌رنجی ئه‌و توێژه بوهو هه‌روه‌ها 4س���اڵیش وه‌زیری ده‌ره‌وه. سپیپێس���تانه ب���ه‌الی خۆیدا رابکێش���ێت گفتدان به‌بوژاندنه‌وه‌ی چینی ناوه‌ند له‌ڕوی که هه‌س���ت ده‌ک���هن ،به‌هۆی سیاس���ه‌تی ئابوریی���هوه ،ئه‌وه‌ش ب���هوه ده‌كات كه باج چه‌ند س���اڵی راب���ردوی واڵته‌که‌یانه‌وه كه له‌سه‌ر كۆمپانیا زه‌به‌الحه‌كان زیاد بكرێت، به‌ده‌س���ت دیموكراته‌كانه‌وه‌ی���ه ،زیان���ی هه‌روه‌ها ده‌س���تگرتن به‌سیس���تمی بیمه‌ی زۆریان به‌ر که‌وتوه‌و بێکار بون ،له‌وه‌ش���دا ئۆبام���ا کی���ره‌وه ،الی ئ���هو پڕكردنه‌وه‌ی ترامپ ،پشتئه‌س���توره به‌و هه‌مو کۆمپانیاو كه‌م‌وكورتییه‌كانی ئه‌و پرۆگرامه‌و چاككردنی بزنسمانه ئه‌مریکییانه‌ی به‌هۆی باج له‌سه‌ر نه‌وه‌ك���و هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی ،جگه له‌وه‌ش دانان���ی زۆره‌وه له‌ئه‌مری���کا نه‌ماون ،پرۆژه پشتیوانی خه‌ڵکی کۆچبه‌ر که به‌شێوه‌یه‌کی ئابورییه‌که‌ی ترام���پ به‌ڕونی ده‌یه‌وێت باج یاسایی روده‌که‌نه واڵته‌كه ،هه‌روه‌ها گرنگی له‌سه‌ر ئه‌و کۆمپانیانه که‌م بکاته‌وه تاوه‌کو دان به‌و پێك���هوه ژیانه‌ی له‌واڵته‌كه‌دا هه‌یه بگه‌ڕێنه‌وه‌و ئه‌وانه‌ش که ماون واڵته‌که جێ له‌نێ���وان پێكهاته جیاكان���داو كاركردن بۆ نه‌هیڵن .به‌وه‌ش هه‌ل���ی كار زیاتر ده‌كات ،هێنان���ه کای���هی یه‌کس���انی کۆمه‌اڵیه‌تی‌و هه‌روه‌ه���ا په‌نابردنه ب���ه‌ر رێگرتن له‌هاتنی چاککردنی سیس���تمی خوێندن له‌زانکۆکان ئاواره‌ی نافه‌رمی به‌تایبه‌تی له‌سنوره‌كانی ک���ه بارێک���ی قورس���ه به‌س���ه‌ر خێزان���ه مه‌كس���یك‌و ئه‌مه‌ری���كای التی���ن ،هه‌روه‌ها ئه‌مریکییه‌کان���هوه .هه‌روه‌ه���ا سیاس���ه‌تی دژایه‌تی کردنی هاتنی ئاواره‌ی موس���ڵمانان لیبڕاڵ���ی دیموکراته‌کان که پێی ناس���راون له‌خۆرهه‌اڵت���ی ناوه‌ڕاس���ته‌وه ،جگه‌له‌وه‌ش وه‌ک هاوسه‌رگیری هاوڕه‌گه‌زبازه‌کان یاخود س���ه‌رهه‌ڵدانی داعش ب���ۆ الوازی ئیداره‌ی یه‌کسانی زۆرتری جینده‌ری.
دواجار ئهوه خه‌ڵكه بڕیار ده‌دات ،ئایا ئه‌مریكا ژنێك ده‌كاته سه‌رۆكی واڵته‌كه‌ی یاخود بزنسمانیكی پاره‌دارو دور له‌ئه‌زمونه‌كانی سیاسه‌ت.
خاڵه الوازه‌كانی هه‌ردو سه‌رۆك هیالری لهس���ه‌ر به‌كارهێنانی سیرڤس���ی تایبهت بۆ ئیمه‌یله‌كانی له‌چاو به‌كارهێنانی سیرڤس���ی وه‌زاره‌ت���ی ده‌ره‌وه ،تاڕاده‌یه‌ك بێمتمانه‌ییه‌ك���ی ب���ۆ ئه‌و خانمه دروس���ت ك���ردوه ،ههرچهنده ئه‌و نكوڵی لهوه ده‌كات كه به‌مه‌به‌ستی خراپ ئه‌وه‌ی به‌كارهێنابیت، چه‌ند جارێكیش له‌به‌رده‌م خه‌ڵك‌و به‌ئاشكرا داوای لێبوردن���ی ل���هو روه‌وه ك���ردوه، ههرچهنده ئهوه چه‌كی به‌رده‌وامی ده‌س���تی دۆناڵد ترامپ بو. هه‌روه‌ه���ا هێرش���ی چه‌كداری بۆس���ه‌ر باڵیۆزخان���هی واڵته‌كه‌ی له‌بنغازی لیبیا كه ژماره‌یه‌ك قوربانی لێكه‌وته‌وه لهسهروهختی ئه‌وه‌دابوه كه وه‌زیری ده‌ره‌وه بوه. له به‌رامبه‌ردا خاڵه الوازه‌كانی ترامپ زیاتر له‌وه‌دا خۆی ده‌بینێته‌وه ،س���وكایه‌تیكردنی ب���ه‌ژن‌و به‌ك���ه‌م س���ه‌یركردنیان ،هه‌روه‌ها وه‌س���تاندنه‌وه‌ی ل���ه‌دژی ئه‌فریقایی���ه ئه‌مریكیی���ه‌كان‌و ئه‌مری���كای التین���یو موس���وڵمان‌و تۆمه‌تباركردنی به‌راس���یزم، هه‌روه‌ه���ا نه‌بونی رونی له‌سیاس���ه‌ته‌كانی‌و به‌رنامه‌كانی ،هه‌رچه‌ن���ده په‌یمانی ئه‌وه‌ی داوه ك���ه ئه‌مریكا باش���تر ده‌كات���هوه لهو دۆخه‌ی ئێستا تیایدایه ،له‌الیه‌ن هیالریشه‌وه ب���ه‌رده‌وام ب���هوه تۆمه‌تباری ده‌ك���رد كه كه‌س���ایه‌تی ترامپ ناجێگیره‌و لێوه‌شاوه‌ی ئه‌و پۆس���ته نییه ،هه‌روه‌ها جێگه‌ی متمانه نیی���ه كه كۆدی بۆمب���ی ئه‌تۆمی ئهم واڵته بده‌یت به‌ده‌ستییه‌وه ،چونكه ته‌نها سه‌رۆك له‌م واڵته ئه‌و كۆده پڕ مه‌ترسییه راده‌ستی ده‌كرێت. ترسی دیموكرات‌و كۆمارییه‌كان هاوشێوه‌ن هه‌ردو حزب���ی كۆم���اری‌و دیموكراته‌كان بنك���هی جه‌م���اوه‌ری خۆیان هه‌ی���ه ،به‌اڵم كۆمارییه‌كان ل���هو كه‌رتبونه‌ی ناو حزبه‌كه سڵ ده‌كه‌نه‌وه كه هه‌موی له‌ده‌وری نوێنه‌ری حزبه‌كه‌یان بۆ سه‌رۆكایه‌تی كۆنه‌بونه‌ته‌وه، هه‌روه‌ها له‌به‌رده‌وامی‌و نیشاندانی ئه‌وه‌ی كه هیالری له‌پێشه‌وه‌ی كاندیده‌كه‌ی ئه‌وانه‌وه‌یه، وه‌ها بكات هه‌ندێ خه‌ڵك بڕیار بده‌ن نه‌چن بۆ هه‌ڵب���ژاردن به‌بیانوی ده‌رچونی هیالری مس���ۆگه‌ره ،هه‌روه‌ها ره‌نگ���ه خه‌ڵكێكیش هه‌بێت كه خۆیان دوربگرن لهو هه‌ڵبژاردنه، نه‌یانه‌وێت به‌شداربن له‌پشتگیری كاندیدیك كه له‌گه‌ڵ بیروڕاكانی ئه‌واندا نه‌یه‌ته‌وه. دیموكراته‌كانیش ئه‌و گرفته ناش���ارنه‌وه كه گه‌نجه‌كان له‌ن���اڕازی بونیان له‌هیالری، به‌ش���داری هه‌ڵب���ژاردن نه‌ك���هن .هه‌روه‌ها ده‌نگی س���ه‌ربه‌خۆكان كه ده‌نگێكی زۆرن‌و هێشتا یه‌كالنه‌بونه‌ته‌وه. هه‌رك���ه‌س ببێت���ه س���ه‌رۆك ده‌بێت٢٧٠ ده‌نگی ئه‌له‌كترۆڵ به‌ده‌ست بهێنێت ،ئه‌و٥٠ ویالیه‌ته‌ی ئه‌مریكا ه���ه‌ر ویالیه‌ته‌و به‌پێی ژماره‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی ئه‌له‌كترۆڵی هه‌یه، به‌نمونه ویالیه‌ت���ی فلۆریدا ٢٧ئه‌له‌كترۆڵی هه‌یه ،دواجار ئهوه خه‌ڵك���ه بڕیار ده‌دات، ئای���ا ئه‌مری���كا ژنێ���ك ده‌كاته س���ه‌رۆكی واڵته‌كه‌ی یاخود بزنسمانیكی پاره‌دارو دور له‌ئه‌زمونه‌كانی سیاسه‌ت.
8
کۆمه‌اڵیه‌تی
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
كچێك :باوكم هێنده ئازاریدام ماڵه‌كه‌م بۆ به‌جێهێشت "به‌ماده ی هۆشبه‌ر ده‌ستگیر كرام" ئا :مه‌زهه‌ر کەریم كچێكی ته‌مه‌ن ( )28ساڵ ك ه ی ی چاكسازی سلێمان له‌گرتوخانه ژیان به‌سه‌رده‌بات ده‌ڵێت "لهو كاته‌وه‌ی ده‌ستگیر كراوم هیچ كه‌سێك پرسیاری لێنه‌كردوم ،ته‌نانه‌ت باوك‌و براو كه‌سوكاره‌كه‌شم". باوكم هێنده ئازاریدام تا ماڵه‌كه‌م بۆ به‌جێهێشت "س.ع" له‌چاكسازی ژنان به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یان���د كه خه‌ڵك���ی رانیه‌یه ،چه‌ند ی نه‌ماوه‌‌و له‌گه‌ڵ باوك‌و س���اڵێكه دایك براك���هی به‌ته‌نیا ژیان به‌س���ه‌رده‌بات، ئه‌و وتی "باوكم زۆر خراپ بو له‌گه‌ڵم، ب���ه‌رده‌وام ئ���ازاری ده‌دام‌و لێیده‌دام‌و به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك جوێنی پێده‌دام، رۆژان���ه چه‌ندی���ن كاری جۆراوجۆری پێده‌ك���رم‌و ده‌یناردم���ه ده‌ره‌وه ك���ه له‌توانای من���دا نه‌بو ،م���اوه‌ی چه‌ند س���اڵێك ده‌بێت دایكم نه‌ماوه له‌دوای مردنی ئه‌و من���ی لێزادبو چاره‌ی منی نه‌ده‌ویس���ت رق���ی لێمبو ده‌یویس���ت هه‌رچۆنێك بێت له‌وماڵه وه‌ده‌رمنێت‌و له‌كۆڵی ببم���هوه ،نازانم بۆچی ئاخری منی خسته سه‌رجاده". بۆ ته‌كسیی چوم بڕیارمدا نه‌گه‌ڕێمه‌وه "س.ع" وت���ی "رۆژێكی���ان ش���ه‌ش مانگێ���ك له‌مه‌وب���ه‌ر ،كاتژمێ���ر ده‌ی س���ه‌رله‌به‌یانی بو ناردمی ته‌كسیی بۆ بێنمه به‌رده‌رگا ،ههرچهنده ماڵه‌كه‌مان
ئه‌وه‌نده له‌ش���ه‌قامی سه‌ره‌كیه‌وه دور نه‌بو ،هه‌ر ئهوكات نه‌چومه‌وه ماڵهوهو په‌نامبرده به‌ر ماڵی دراوسێیه‌كمان كه چه‌ند كۆاڵنێك له‌ماڵی خۆمانه‌وه دوره بۆ ئه‌وه‌ی نه‌ڕۆمه‌وه". وتیش���ی "ماوه‌ی چه‌ند شه‌وێك الی خۆیان گلیان دام���هوه ،ئێواره‌یه‌كیان دو كوڕی گه‌ن���ج میوانیان بون منیان به‌میوان���ه‌كان ناس���اند‌و دواتر یه‌كێك له‌میوان���ه‌كان داوای لێك���ردم بچین���ه ده‌ره‌وه له‌پاركێ���ك دانیش���ین ،دواتر رازی بوم بۆم���اوه‌ی چه‌ند كاتژمێرێك له‌پاركێك���ی ش���اری رانی���ه ماینه‌وه‌‌و شه‌ومان به‌سه‌رهات ،دواتر رۆیشتینه‌وه بۆ ماڵه‌وه ،ده‌مزانی چه‌ند پارچه‌یه‌ك حه‌بی پێبو هه‌رماوه‌ی چه‌ند سه‌عاتێك حه‌بێكی ده‌خوارد به‌منیشی ده‌وت كه بیخۆم ،من نه‌مده‌خ���واردو نه‌مده‌زانی حه‌ب���ی چیی���ه ئ���هو ده‌ی���وت حه‌بی ئازاره". هاتم بۆ چاڤی الند ده‌ستگیر كرام "س.ع" ئام���اژه ب���هوه ده‌كات لهو ماڵه‌ی لێ���ی ماوه‌ت���هوهو ژیانی تێدا به‌س���ه‌ربردوه ،رۆژێكیان هاوس���ه‌ری پیاوه‌كه‌ی پێیوتوه ده‌چین بۆ دیده‌نی س���به‌ی ئێواره تۆش ده‌بێ���ت بڕۆیت له‌گه‌ڵ میوانه‌كان بۆ س���لێمانیو دواتر بگه‌ڕێیته‌وه‌‌و نایه‌ڵم كه‌س بتبینێ ،بچۆ بۆ چاڤی الند. ئه‌و وتی "منیش وتم باشه ده‌چم‌و رازی بوم ،كاتژمێر هه‌شتی شه‌و به‌ڕێكه‌وتین بۆ سلێمانی ،له‌بازگه‌كه ئه‌و كوڕه‌ی كه
له‌گه‌ڵما بو وتی بڵێ خوش���كو براین، منیش وتم باش���ه ،هه‌ر كه گه‌یشتین ه بازگه‌كه پرس���یاریان لێكردم نه‌مزانی چ���ی بڵێ���م دایانبه‌زاندی���نو له‌الیه‌ن ئاسایشه‌وه ده‌ستگیر كراین‌و ڕه‌وانه‌ی ئاسایش كراین ،ئه‌و كوڕه‌ی له‌گه‌ڵما بو دوانزه پارچه حه‌بی ترامادۆڵی پێگیرا، ئیتر نازانم چه‌ندین پارچه حه‌بی دیكه له‌ئوتومبێله‌كه‌یدا بو". ێ مانگ‌و بیست رۆژه س كه‌س لێی نه‌پرسیوم "س.ع" ب����اس ل����هوه ده‌كات ك����ه لهوكات����ه‌وه‌ی ده‌س����تگیر ك����راوه هیچ كه‌س����ێك پرس����یاری لێنه‌ك����ردوهو نه‌یویستوه سه‌ردانی بكات ،ئه‌و وتی "ته‌نانه‌ت باوك‌و براو كه‌سوكاره‌كه‌شم‌و ئه‌و ژن‌و مێرده‌ش����ی كه منیان گه‌یاند به‌م����ڕۆژه ،گ����ه‌ر ئ����ه‌وان نه‌بونایه من نه‌ده‌بومه قوربانیو فێری حه‌ب خواردن‌و چه‌ندین تاوانی دیكه نه‌ده‌بوم". وتیش����ی "ئه‌و رۆژه‌ی دادگایی كرام، دانم به‌هه‌مو تاوانه‌كانمدا نا له‌به‌رده‌می حاكم����داو وت����م به‌لێ الق����ه‌ش كراوم، په‌شیمانم لهو تاوانانه‌ی ئه‌نجامم داوه‌و له‌چاوه‌ڕوان����ی ئ����هو رۆژه‌دام جارێكی دیك����ه له‌چاكس����ازی بێم����ه دهرهوهو ژیانێك����ی نوێ ده‌س����تپێبكه‌مه‌وه ،من قوربانی ده‌س����تی باوك‌و براو ئه‌و ژن‌و پیاوه‌م كه په‌نام بۆ بردن ،به‌اڵم ئه‌وان ب����ۆ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی خۆی����ان منیان كرد به‌قوربان����ی ،ده‌بێت من باجه‌كه‌ی بده‌م".
ئه‌و رۆژه‌ی دادگای ی كرام ،دانم به‌هه‌مو تاوانه‌كانمدا نا له‌به‌رده‌می حاكمدا‌و وتم به‌لێ القه‌ش كراوم
پێنجوێن :به‌هۆ ی ده‌ستكار ی كردن ی چه‌كه‌وه كچێك گیان له‌ده‌ست ده‌دات 500منداڵ له‌چوار رێیانه‌كانی سلێمان ی سواڵ ده‌كه‌ن
به‌ڕێوه‌به‌ر ی گشتی چاودێریو گه‌شه‌پێدان ی كۆمه‌اڵیه‌تی:
ئا :مەزهەر
كچێكی ته‌مه‌ن 22ساڵ ،له‌شاروچكه‌ی ی به‌ركه‌وتنی فیشه‌كێك ی پێنجوێن به‌هۆ ده‌مانچه كۆتای ی به‌ژیانی هات، ئامۆزاكه‌ی ده‌ڵێت "خوشكه بچوكه‌كه‌ی به‌نه‌زانی ده‌ستكاری ده‌مانچه‌كه‌ی باوكی كردوهو خوشكه گه‌وره‌كه‌ی كوشتوه".
هه‌نار حه‌سه‌ن ،ئێواره‌ی دوشه‌ممه 10/31 به‌یه‌ك فیشه‌ك له‌ژوری نوستنه‌كه‌ی كۆتای ی به‌ژیان���ی هات ،حه‌مه‌س���اڵح حه‌مه‌ئه‌مین ئام���ۆزای هه‌نار ئاماژه به‌وه‌ده‌كات له‌گه‌ڵ روداوی گیانله‌ده‌س���تدانی ،ته‌رمه‌ك���هی ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه‌ی گشتی شه‌هیدانی پێنجوێن كراوه ،به‌اڵم ده‌ستبه‌جێ گیانی له‌ده‌ستداوه ،ئه‌و وتی "هه‌نار ئه‌و ئێواره‌یه زۆر دڵ���ی خۆش بو به‌ڵێنی���ان به‌دایك‌و باوكی دابو له‌گه‌ڵ سروه‌ی خوشكی بچن بۆ ماڵی ئامۆزاكه‌ی چه‌ند ده‌قه‌یه‌ك پێش ئه‌و روداوه ده‌چنه ژوری نوس���تنه‌كه‌یان تاپێك���هوه خۆیان ئاماده بك���هنو بڕۆن هه‌ر ئهوكات كه چه‌ن���د كاتژمێرێك ده‌بو باوكی���ان له‌به‌ره‌كانی جه‌ن���گ هاتبوه‌وه ك���ه پێش���مه‌رگه‌یه داوای���ان لێ���ده‌كات ده‌مانچه‌كه‌ی بۆ بێنن كه له‌سه‌ر كانتۆری نوێنه‌كان داینابو". وتیشی "س���روه ده‌س���تده‌داته چه‌كی باوكی له‌ده‌ستی ده‌كه‌وێته خواره‌وه‌‌و هه‌ر ئهوكات فیش���ه‌كێك له‌لوله‌ی ده‌مانچه‌كه ده‌رده‌چێ���ت‌و ملی هه‌نار ده‌بڕێت ،به‌هۆی خوێ���ن به‌رب���ون‌و س���ه‌ختی برینه‌كه‌ی ده‌ستبه‌جێ گیانله‌ده‌ستده‌دات". ئامۆزاك���هی هه‌نار ئام���اژه به‌وه‌ده‌كات ئه‌مس���اڵ دوه‌م س���اڵی خوێندنی زانكۆی بوهو زۆر دڵی به‌خوێندنه‌كه‌ی خۆشبوه، زو زو به‌باوك���ی ده‌وت باوك���ه ده‌بێ���ت ژورێكی تایبهت به‌خ���ۆم هه‌بێت تابتوانم تێیدا س���ه‌عی بك همو هاوڕێكانم بهێنمهوه ب���ۆ ماڵه‌وه ،باوكیش���ی به‌ڵێن���ی پێدابو له‌گه‌ڵ ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی وه‌رزێكی نوێی خوێندن���دا ژوری خ���ۆی هه‌بێ���ت ،به‌اڵم به‌داخ���هوه نه‌گه‌یش���ت ب���هو ئاواته كه ئاره‌زوی ژیانی بو. ئه‌و وتی "به‌ه���ۆی گیانله‌ده‌س���تدانی كچه‌كه‌ی ،باوكی زۆر نیگه‌رانه ،په‌شیمانه له‌به‌كارهێنان‌و دانانی چه‌ك به‌شێوازێكی
هه‌ر ئێواره‌یان لێدێ كه‌س نازانێت ئه‌و كه‌سانه چۆن‌و له‌كوێوه دێن‌و ك ێ ده‌یانهێنێت وه‌ك بازرگانی به‌كاریان ده‌هێنێت،
لهوه زیاترن ،به‌پێ���ی دوا روپێوی ژماره‌ی ئه‌و مندااڵنه‌ی له‌سه‌ر شه‌قام‌وچوارڕێیانه‌كان ده‌وه‌س���تن س���واڵ ده‌ك��� هنو بازرگانی���ان پێده‌كرێت". س���ه‌باره‌ت به‌سه‌رپه‌رش���تی كه‌مپ���ی ئ���اواره‌كان‌و هاتنی ئاواره‌ی نوێ بۆ هه‌رێم، به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی چاودێریی‌‌و گه‌شه‌پێدانی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی له‌پارێ���زگای س���لێمانی وتی "داوامان كردوه ئ���هو كه‌مپه‌ی ئاماده‌كراوه ب���ۆ ئاواره‌كانی نه‌ین���ه‌وا بدرێته ده‌س���ت دامه‌زراوه‌یه‌كی حوكم���ی ،چاوه‌ڕێی وه‌اڵمی س���ه‌رو خۆمان‌و ه���اوكاری رێكخراوه‌كانین تاداتایه‌ك���ی ورد هه‌بێ���ت بۆ س���ه‌رژمێری ئاواره‌كان‌و چاودێری بكرێن". ئه‌وه‌ش���ی وت "ده‌زگاكان���ی پۆلی���س‌و ئاس���ایش حاڵه‌ته‌كان���ی توندوتی���ژی‌‌و بازرگان���یو ده‌س���تدرێژی نایه‌ت���ه المان، به‌دڵنیایه‌وه بازرگانیو ده‌ستدرێژی كراوه‌ته سه‌ر ئه‌و مندااڵنه ئه‌گه‌ر حاڵه‌تێكی واهه‌بێت له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌م���ان توێژه‌ره‌كانمانی لێئاگادار ده‌كه‌ین هه‌مو كارێكی پێویس���ت لهو باره‌یه‌وه ئه‌نجامده‌ده‌ین".
هاوكارییه مادیه‌كانمان بۆ باشكردنی ژیانی ئاواره‌كانه". جه‌ختیش���ی له‌وه‌كرده‌وه په‌نابه‌ران وایان كردوه نه‌توانرێت وه‌ك پێویس���ت هاوكاری بكرێن ،ئه‌و وتی "له‌شه‌ش مانگی ئه‌مساڵدا 3500من���داڵ س���ودمه‌ندبون ك���ه به‌راورد به‌نۆ مانگی س���اڵی پار 7000هه‌زار منداڵ هاوكاری كراون ،به‌اڵم دیاره ژماره‌ی منداڵی ئاواره لهس���نوری پارێزگای س���لێمانی زۆر
هه‌روه‌ه���ا عوم���ه‌ر گوڵپ���ی به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی چاودێریی‌‌و گه‌شه‌پێدانی كۆمه‌اڵیه‌ت ی وت���ی "به‌هۆی دۆخی خراپ���ی ئابورییه‌وه، ناتوانرێت په‌روه‌رده‌ی ده‌رونی‌‌و كۆمهاڵیهتیو دارای ی وه‌ك پێویس���ت بن ،كه ژماره‌یه‌كی زۆر من���دااڵن روبه‌ڕوی دۆخ���ی نه‌خوازراو ده‌بنه‌وه،حكومه‌تیش وه‌ك پێویست ناتوانێ رێگریب���كات ئه‌گ���ه‌ر هاوكاری���ی رێكخراوه خۆبه‌خش���ه جیهانیه‌كان نه‌بێت كاره‌س���ات روده‌دات له‌ژیانی ئه‌و مندااڵنه‌دا". هه‌ر س���ه‌باره‌ت به‌و مندااڵن���هی ده‌چنه شه‌قامه‌كان‌و چوارڕێیانه‌كان سواڵ ده‌ك هنو كه‌ل‌وپه‌لی جیاواز ده‌فرۆشن به‌شێوازی باند به‌جۆرێ���ك چه‌ند ك���ه‌س ده‌بینرێت كه هه‌ر ئێواره‌یان لێدێ كه‌س نازانێت ئه‌و كه‌س���انه چ���ۆن‌و له‌كوێوه دێن‌و كێ ده‌یانهێنێت وه‌ك بازرگانی به‌كاریان ده‌هێنێ���ت ،په‌یامنێری ئاوێنه په‌یوه‌ندی كرد به قایمقامی سلێمانی، به‌ختیار عه‌بدوڕه‌حمان به‌اڵم ناوبراو وه‌اڵمی نه‌دایه‌وه.
ئا :مه‌زهه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی چاودێریی‌‌و گه‌شه‌پێدانی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌پارێزگای سلێمانی ئاماژه به‌وه ده‌كات له‌ماوه‌ی شه‌ش مانگی ئه‌مساڵدا 3500منداڵ له‌چاكسازی كۆمه‌اڵیه‌تی هاوكاریان پێشكه‌شكراوه، %90یان ئاواره بون ،ئه‌و ده‌ڵێت "لهو ژماره‌یه 500منداڵیان له‌چوارڕیانه‌كان سواڵ ده‌كه‌ن". ناته‌ندروس���ت له‌ماڵ���دا ك���ه پێویس���ته به‌شێوه‌یه‌كی زانستیانه چه‌ك له‌ماڵه‌كاندا هه‌ڵبگیرێت". ناوب���راو ئام���اژه‌ی به‌وه‌ك���رد هێ���زه ئه‌منی���ه‌كان ده‌س���تیان به‌لێكۆڵین���هوه له‌ڕوداوه‌كه كردوهو س���روه‌ی خوش���كی به‌كه‌فاله‌ت ئازادكراوه‌‌و دۆس���یه‌ی یاسایی بۆ روداوه‌كه كراوه‌ته‌وه‌‌و ره‌وانه‌ی بنكه‌ی پۆلیسی پێنجوێن كراوه. ه���ه‌ر لهوبارهیهوه وته‌بێژی پۆلیس���ی ق���ه‌زاو ناحیه‌كانی پارێزگای س���لێمانی، نه‌قیب س���ایب سه‌الم به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند " هاواڵتی���ه‌ك به‌ن���اوی هه‌نار حه‌س���هن دانیش���توی ناوش���اخانی ش���ارۆچكه‌ی پێنجوێ���ن ،ئێ���واره‌ی رۆژی دوش���ه‌ممه 10/31به‌ه���ۆی ده‌رچون���ی فیش���ه‌كی ده‌مانچه‌كه له‌ده‌ستی خوشكه بچوكه‌كه‌ی به‌ناوی س���روه حه‌س���هن ده‌س���تبه‌جێ گیانله‌ده‌ست ده‌دات‌و ته‌رمه‌كه‌ی ره‌وانه‌ی نه‌خۆشخانه‌ی گشتی شه‌هیدانی پێنجوێن ده‌كرێت". وتیش���ی "په‌ڕاوی یاسایی بۆ دۆسیه‌كه كراوه‌ت���هوه ره‌وان���هی دادگا ك���راوه، لێكۆڵینه‌وه له‌ڕوداوه‌كه به‌رده‌وامه داده‌وه‌ر به‌ب���ڕی یه‌ك ملیۆن دین���اری چاپی نوێ تۆمه‌تباری ئازادكردوه ت���اڕۆژی دادگای كردن ،به‌پێی لێكۆلینه‌وه سه‌ره‌تاییه‌كان روداوه‌كه خۆكوژی نه‌بوه ،به‌ڵكو به‌هۆی نه‌ش���اره‌زایی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ چه‌كدا رویداوه".
ئه‌مساڵ دوه‌م ساڵی خوێندن ی زانكۆی بوهو زۆر دڵ ی به‌خوێندنه‌كه‌ی خۆشبوه ،زو زو به‌باوكی ده‌وت باوك ه ده‌بێت ژورێك ی تایبهت به‌خۆم هه‌بێت تابتوانم تێیدا سه‌ع ی بكه‌م‌و هاوڕێكانم بهێنمهوه بۆ ماڵه‌وه
به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی چاودێریی‌‌و گه‌شه‌پێدان ی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌پارێزگای س���لێمانی ،عومه‌ر گوڵپی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند به‌شی پارێزگاری خێ���زان له‌دیوانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی سه‌رپه‌رش���تی ده‌كرێ���ت‌و به‌پش���تیوانی رێكخراوی یونسێف به‌ڕێوه‌ده‌چێت ،پڕۆژه‌كه بۆ ئه‌وه‌یه مافی مندااڵن پێش���ێل نه‌كرێت‌و به‌هۆی نه‌بونی دارایی‌‌و الوازی ڕۆشنبیریی‌‌و زۆری كات‌و نه‌بون���ی هی���چ س���ه‌رقاڵییه‌ك كه‌متری���ن من���داڵ بێن���ه س���ه‌ر ش���ه‌قام‌و چوارڕێیانه‌كانی شار ی سلێمانی ،كه ئه‌مه‌ش له‌ڕێگ���هی كردنه‌وه‌ی كه‌مپ���ی جیاجیاوه‌یه لهس���لێمانی ،خزمه‌تگ���وزاری ده‌روون���یو كۆمه‌اڵیه‌ت���یو په‌روه‌رده‌ی���یو ته‌رفیهی���ان پێشكه‌ش ده‌كرێت ،كه به‌شێوه‌یه‌كی گشتی مندااڵنی ئ���اواره له‌خۆده‌گرێ���ت ،ئه‌و وتی "هه‌ماهه‌نگیمان له‌گه‌ڵ لیژنه‌ی قائمقامیه‌ت هه‌یه ،به‌اڵم به‌رپرسیارێت ی روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی دیارده‌ی س���واڵ‌و هه‌ر پێشێلكردنێكی تری مافی مندااڵن له‌سه‌ر شه‌قام‌و چوارڕێیانه‌كان له‌ئه‌س���تۆی قائمقامیه‌ته‌و ئێمه لهو لیژنه‌یه ئه‌نداممان هه‌یه ،تائاواره‌كانیش نه‌گه‌ڕێنه‌وه ش���وێنی خۆی���ان ناتوانرێ���ت ئ���هو گرفته چاره‌سه‌ر بكرێت". وتیش���ی "ژم���اره‌ی ئ���هو مندااڵن���هی له‌ترافی���ك الیته‌كان س���واڵ ده‌ك���هن یان س���واڵیان پێده‌كرێت نزیك���هی 500منداڵن ك ه له%90یان منداڵی ئاواره‌ن ،ژماره‌ی ئه‌و مندااڵن���هی ئێم ه ده‌توانی���ن له‌چوارچێوه‌ی پڕۆژه‌ی پاراس���تنی منداڵ پشتگیرییان بین كه رێژه‌كه‌ی له %10ی���ه ،چونكه له‌بنه‌مادا
ره‌نگاڵه
rangalayawene@gmail.com
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
هۆمه‌ر دزه‌یی :خۆم به‌خه‌ڵكی سلێامنی ده‌زانم ئا :ئازاد بایز هۆمه‌ر دزه‌یی هونه‌رمه‌ندی به‌ناوبانگی كورد رایده‌گه‌یه‌نێت"مێژوی من‌و شاری سلێمانی زۆر كۆنین له‌گه‌ڵ یه‌كدا هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردوه خۆم به‌خه‌ڵكی ئه‌و شاره بزانم".
ده‌رێكی زۆر ه‌دینارێكیش گۆرانیه‌كه رگه‌یه ،خۆ هه‌میش���ه م ئهوه لێره ن پێشكه‌ش نه‌ده‌كه‌وت، نه‌وه باسی �ه‌ر هۆكاری سوپاس���هوه پێشمه‌رگه كۆمبارس‌و ه‌رپرس���انی تخۆش���یان م وه‌ك وتم
له‌باره‌ی ژیانی منداڵی‌و س����ه‌ره‌تای كاری هونه‌ری خۆیه‌وه ،هۆمه‌ر دزه‌یی به‌ئاوێن����هی راگه‌یاند"س����اڵی ١٩٣٧ له‌گوندی دوگردكانی س����ه‌ر به‌ش����اری هه‌ولێ����ر له‌دایك ب����وم ،هه‌تا ته‌مه‌نی ١٨س����اڵی ژیانم درێژه‌ی كێش����ا لهو گون����ده‌دا ،ئ����ه‌وكات له‌ب����ه‌ر نه‌بونی قوتابخانه له‌گونده‌كه‌ماندا زس����تانانم له‌هه‌ولێر به‌س����ه‌ر ده‌بردو هاوینانیش ده‌هاتمه‌وه گوند". وتیشی "من گۆشكراوی ژینگه‌یه‌كی فۆلكلۆری‌و كولت����وری بوم‌و گوێچكه‌م ب����ه‌الوك‌و حه‌یران‌و به‌ن����دی دروێنه‌ی الدێی����ان كرایه‌وه به‌تایب����ه‌ت هاوینان له‌الدێكه‌ماندا كیژوكاری الدێ ئاوێته‌ی یه‌كتر ده‌بون ،ب����ه‌ده‌م دروێنه‌كردن‌و هه‌ڵگرتن����ه‌وه‌ی مه‌ڵ����ۆی خه‌رمان����ی كورده‌واریی����هوهو ئێوارانیش گه‌مه‌ی فۆلكلۆریمان ده‌كرد". ئ����هو ئام����اژه ب����هوه ده‌كات ك����ه له‌زگماكه‌وه به‌هری هونه‌ریی‌‌و خولیای هونه‌ری هه‌بوه‌‌و ژینگه‌ی ده‌وروبه‌ریشی ژینگه‌یه‌كی ته‌واو هونه‌ری بوه. س����ه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه زۆرترین كات باسی ره‌سه‌نایه‌تی‌و فۆلكلۆر ده‌كات‌و بۆ خۆی كه‌متر كاری لهس����ه‌ر دنیای كالس����یك كردوه ،دزه‌ی����ی وتی"ئه‌و بۆچونه راسته من كه چوم بۆ خوێندنی دواناوه‌ن����دی‌و له‌كه‌ركوك ته‌واوم كردو كۆتاس����اڵیش له‌به‌غدا ب����وم ،ده‌توانم بڵێم چونم بۆ كه‌ركوك وه‌رچه‌رخان بو له‌ژیانم����دا هه‌تا نه‌چوبوم بۆ كه‌ركوك نوقم����ی ئه‌و دنی����ا فۆلكلۆریه نه‌بوم، كه‌رك����وك لهو س����ه‌رده‌مه‌دا ئینگلیزو بیان����ی زۆری لێ بو ،ب����هو بۆنه‌یه‌وه ئهوكات����ه گوێچكه‌م كرای����هوه به‌ڕوی موزیكی رۆژئاوایدا لهوه به‌دواوه مه‌یلم كه‌وته سه‌ر ئه‌و جۆره ستایله". وتیش����ی"به‌اڵم من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا فۆلكلۆری خۆمم له‌ده‌ست نه‌داو دواتر یه‌كانگیربون له‌گه‌ڵ یه‌كدا". له‌ب����اره‌ی مه‌قام����ی س����ه‌فه‌ر‌و گواستنه‌وه‌ی ئهم مه‌قامه له‌دانیشتنی مااڵنه‌وه بۆ ناو ستۆدیۆ‌و رادیۆ ،هۆمه‌ر
دزه‌یی وتی"سه‌فه‌ر مه‌قامێكی دێرینه م����ن نازانم به‌ڕونی مێژوه‌كه‌ی بۆ كه‌ی ده‌گه‌ڕێت����هوه ،ب����ه‌اڵم ئهم س����ه‌فه‌ره جۆرێ����ك مه‌قامی كوردیی����ه كه كه‌م كه‌س ده‌توانێ بیڵێ". وتیش����ی"گۆرانی وت����ن لهس����ه‌ر مه‌قامی سه‌فه‌ر راس����ته تایبه‌تمه‌ندی ش����اری س����لێمانی پێوه‌ی����هو منیش وتومه‌‌وخاوه‌نی دیاریكراوی نییه". ئه‌و ئاماژه به‌سه‌ره‌تاكانی كاری خۆی له‌نێ����و رادی����ۆدا ده‌كات‌و ئاماژه به‌وه ده‌كات كه لهس����اڵی ١٩٦٣خوێندكار ب����وه له‌پاریس‌و نه‌یتوانیوه بگه‌ڕێته‌وه كوردس����تان ب����هو پێی����هی ل����ه‌دوای كوش����تنی عه‌بدولكه‌ریم قاسم به‌عس له‌عێراق حوكمی گرتۆته‌ده‌ست‌و پاشان دانوستان ده‌س����تیپێكردوه‌‌و لێبوردنی گشتی ده‌رچوه‌‌و ئه‌وكاته ئ هو‌و چه‌ندین
خوێندكاری تری كورد گه‌ڕاونه‌ته‌وه بۆ كوردس����تان ،لهو باره‌یه‌وه وتی "لهو س����اڵه‌دا هاتمه‌وه كوردس����تان‌وچه‌ند مانگێك مامه‌وه‌‌و راستی من ده‌مویست بگه‌ڕێمه‌وه بۆ پاریس به‌اڵم دیسان شه‌ڕ ده‌س����تیپێكرده‌وه‌‌و پێكنه‌هاتن له‌گه‌ڵ به‌عس‌و منیش بوم به‌پێشمه‌رگه". وتیش����ی"چوم بۆ ناوچ����هی ماوه‌ت له‌وێ رادیۆم����ان بۆ ه����ات (رادیۆی ده‌نگ����ی كوردس����تان) یه‌ك����ه‌م كه‌س بوم ك����ه كارم تێدا ك����رد ،كۆمه‌ڵێك كوردی رۆش����نبیر بوی����ن هه‌ندێكمان ل����ه‌ده‌ره‌وه هاتبوین هه‌ندێكیش����مان له‌پێش����مه‌رگایه‌تیه‌وه‌‌و رادیۆی ده‌نگی كوردستانمان له‌ئه‌شكه‌وتی گرده‌ڕه‌ش ك����رده‌وه ،له‌ناوچه‌ی م����اوه‌ت نزیكی گوندی عیساوێ كه ئهوكات مه‌كته‌بی سیاسی پارتی له‌وێ بو".
دیالن ،نه‌جاتی عه‌بده ،نوری وه‌شتی، ئه‌مین ش����ه‌وكه‌ت‌و هه‌مومان له‌كۆگای دڵزار بوین". ئاماژه به‌وه‌ش����ده‌كات كه ئه‌و شه‌وه گۆرانی ئامینێم تاقانه‌ی دایه‌‌و ئایشێ گوڵ����ێ فاتم����هو ره‌عنای وت����وهو لهو باره‌یه‌وه وت����ی "كاك دڵزار وتی كاكه هۆمه‌ر ئهوه دایك‌و خوش����كی ئێمه‌ی هه‌مو تێدایه هه‌مو به‌ركه‌وتن ئیدی بو به‌پێكه‌نین". وتیش����ی "ب����ۆ یه‌كه‌م ج����ار له‌وێوه لهس����لێمانیه‌كانه‌وه گوێ����م له‌مه‌قامی س����ه‌فه‌ر بو ،به‌اڵم ده‌بێت ئه‌وگه‌واهیه بده‌م مه‌حموی تۆفیق شلك له‌هه‌مومان باشتری ده‌گوت .دوای ئه‌و دانیشتنه من چوم بۆ به‌غدا ئه‌و گۆرانیه‌م تۆمار كرد به‌مه‌قامی س����ه‌فه‌ره‌وه به‌اڵم له‌م دواییانه‌ش بۆ مێژو ده‌یڵێم چۆپی زۆر جوانی وتوه". جه‌غتیش لهس����ه‌ر ئهوه دهكاتهوه ك����ه ئه‌وكاتیش دیالن‌و نه‌جاتی عه‌بده مه‌قامی س����ه‌فه‌ریان باش وتوه به‌اڵم ئهم یه‌كه‌م كه‌س ب����وه ئه‌و مه‌قامه‌ی خستۆته رادیۆوه. وت����ی "وه‌ك چۆن له‌كات����ی خۆیدا حه‌یرانبێژی زۆرباش هه‌بون له‌ده‌شتی هه‌ولێردا ،به‌اڵم ره‌سوڵ گه‌ردی یه‌كه‌م كه‌س بو حه‌یرانی هێنایه ناو رادیۆوه ئه‌گینا حه‌یران ده‌فه‌وتا". وتیشی"مێژوی من‌و شاری سلێمانی زۆر كۆنی����ن له‌گه‌ڵ یه‌كدا هه‌ر ئه‌مه‌ش وایكردوه خۆم به‌خه‌ڵكی ئه‌و ش����اره بزانم ،چونكه سلێمانی جۆری ژیانیان زۆر تایبه‌ته ،یه‌كه‌م شت كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی ئاماژه به‌وه‌شده‌كات كه عه‌بدولسالم زۆر كراوه‌ن ژن‌و پیاویان ئه‌وشه‌رمه‌ی عارف به‌عس����ی البرد ،له‌پایزی هه‌مان ك����ه كۆمه‌ڵگ����ه توش����ی دواكه‌وتویی ساڵ شه‌ڕ ڕاوه‌ستاوه‌‌و ده‌ست به‌وتووێژ ده‌كات الی ئه‌وان نه‌ماوه‌‌و ئه‌و فۆڕمه كراوه‌ته‌وه‌‌و وتی"له‌گه‌ڵ كاك موحسین كۆمه‌اڵیه‌تی����ه ره‌نگ����ه له‌كه‌رك����وك‌و دزه‌ی����ی برام كه حاكمی ش����ۆڕش بو ههولێرو دهۆك نه‌بێت". جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش دهكاتهوه كه له‌م����او‌هت‌و چه‌ند براده‌رێكی تر چوین بۆ سلێمانی به‌پاسی كۆنی شه‌فره‌ك‌و شێوازی زمانی س����لێمانی بۆ سۆرانی س����واری واڵخ لهس����لێمانی پشویه‌كی زان����ه‌كان باش����ترین ش����ێوازه‌‌و وتی باش����ماندا ك����ه رۆش����تین گه‌نج����ان‌و "من له‌گه‌ڵ هونه‌ردا ح����ه‌زم به‌دنیای رۆشنبیرانی س����لێمانی پێشوازییه‌كی ئه‌ده‌بیات بوه به‌جۆرێك براكانیش����م كاك موحس����ین دزه‌یی‌و كاك سه‌عید باشیان لێكردین". وتیش����ی"له‌ڕوانگه هونه‌ریه‌ك����هوه دزه‌یی له‌منداڵیدا پێیان ده‌وتم هۆمه‌ر س����لێمانی كولتورێك����ی زۆر جوانیان تۆ ب����ۆ ه����ه‌وڵ ده‌ده‌یت به‌ش����ێوازی هه‌بو كه دانیشتنی مااڵن بو ،گۆرانیبێژ س����لێمانی بدوێیت ،منی����ش ده‌موت گۆرانی خۆی ده‌وت‌و كۆمه‌ڵێك خه‌ڵكی م����ن ئاوه‌هام .وه‌ك بڵێ����ی به‌پۆزه‌وه هون����ه‌ری لێی كۆده‌بون����هوه هه‌ر ئه‌و ده‌م����وت من ش����ێوازی ئێ����وه نازانم شه‌وه چه‌ند گۆرانیبێژێكی لێ بو له‌وانه ئێس����تاش براكانم ئه‌و به‌سه‌رهاته‌م بۆ مه‌حموی تۆفیق ش����لك ،حه‌مه‌ساڵح ده‌گێڕنه‌وه".
دو خوشك له‌ته‌مه‌نی 7ساڵییه‌وه خه‌ریكی كشتوكاڵ‌و باخداریین
كه‌وت زاهیر هاوكار بوه، ه‌فا حه‌ریری ئا :عه‌زیز ره‌سوڵ ان پ���اره‌ی اوكار بونه. یان گرتۆته له‌ناحیه‌ی خورماڵی سه‌ر به‌پارێزگای ئامانج 77هه‌ڵه‌بجه دو خوشك به‌ناوه‌كانی فاتمه‌و ئارایشگه‌ی شیرین له‌ته‌مه‌نی 7ساڵیه‌و‌ه خه‌ریكی Pace e luكشتوكاڵ‌و باخدارین ،به‌وته‌ی خۆیان ری كلیپه‌كه سااڵن ه چه‌ندین تۆن به‌رهه‌می میوه‌و ش���ا ،كاری سه‌وزه‌ی خۆیان ده‌فرۆشن‌و ده‌یخه‌ن ه امدرا ،دوای بازاڕه‌كانی كوردستانه‌وه. ن به‌بیانوی ئه‌ركی كشتوكاڵ‌و باخداری هێنده سه‌خت ه ێنه‌گرتن بۆ م بده‌ن ،كه زۆرجار پیاوانیش ناتوانن وه‌ك پێویس���ت ه‌كی به‌رزتر كش���توكاڵه‌كه‌یان به‌ڕێوه‌ب���ه‌رن ،به‌اڵم ئهم ه‌رگه‌مان به دو خوش���ك ه س���ااڵنه به‌درێژایی 12مانگ راگه‌یاندنی به‌رده‌وامن له‌كاری جوتیاری‌و باخداری. شیرین حه‌مه‌ڕه‌شید خاوه‌ن باخی میوه‌و كه‌ن". ێ له‌رێگه‌ی به‌یتی خه‌یارو ته‌ماته ،له‌كاتی وه‌ش���اندنی ونه‌رمه‌ندێك ده‌رمانی س���ه‌وزیبڕی باخه‌ك���هی بۆ ئاوێن ه ه‌ردا منیش دوا‌و وتی "من‌و فاتمه‌ی خوشكم له‌ته‌مه‌نی م به‌ملمالنێ 7س���اڵییه‌و‌ه له‌الی���هن باوكم���هوه فێری ره‌كانم وه‌ك كش���توكاڵ كراوین لهو ته‌مه‌ن���هوه تاوه‌كو ه‌نه نێو ئهم ئێس���تا به‌رده‌وام سااڵنه به‌رهه‌می خۆماڵی ت له‌كه‌دارو له‌میوه‌و س���ه‌وزه‌وات ده‌خه‌ینه بازاڕه‌كانی و پاره‌یه‌كم كوردستان ك ه كشتوكاڵ كۆڵه‌كه‌ی ئابوری ژه‌وه‌ندیه‌كی هه‌مو واڵتێكه". وتیشی"لهس���اڵی 1970تا س���اڵی 2004 ن خۆش���ه، ده‌كه‌م ،زۆر ته‌نها خه‌ریكی كش���توكاڵ بوی���ن به‌ده‌یان ۆشه‌ویستی تۆن گه‌نم‌وجۆمان س���ااڵن ه به‌رهه‌مده‌هێنا‌و ده‌مانخس���ته ب���ازاڕی كوردس���تان ،به‌اڵم زانم".
ته‌‌رازو خێزانەکەت ده‌توانێت چاره‌س���ه‌ری هه‌مو شته‌کان بکات ،بۆیه تۆ خۆت بەدور بگرە لەهەمو هەلومەرجێك.
پاش���ان كاری جوتی���اری خۆمان گۆڕی بۆ به‌رهه‌می میوه‌و س���ه‌وزه‌وات‌و له‌ئێس���تادا له‌سه‌ر روبه‌ری 15دۆنم زه‌وی باخی هه‌نارو قه‌یس���یو هه‌ڵوژه‌‌و قۆخمان كردوه ،سااڵن ه به‌رهه‌مێك���ی ب���اش ده‌خه‌ین���ه بازاڕه‌كانی كوردستان". "ئه‌و پیش���ه‌یه‌ی ئێمه كه دو خوش���كین ده‌یكه‌ین ،به‌كه‌م پیاو ده‌كرێت" شیرین وا ی وت. ئ���هو ئاماژه ب���هوه ده‌كات"ماوه‌ی چه‌ند س���اڵێكه له‌پ���اڵ باخدارییه‌كه‌ماندا به‌یتی كش���توكاڵیمان دروس���تكردوه كه له‌الیه‌ن دكتۆر به‌رهه‌م س���اڵح بۆم���ان دابینكراوه‌‌و خه‌ریكی به‌رهه‌می خه‌یارو ته‌ماته‌و كوله‌كه‌و بامیه‌ین .س���وپاس بۆ خوا به‌رهه‌مێكی زۆر ج���وان‌و نایابمان ههیهو له‌الیه‌ن پورزایه‌كی خۆش���مانه‌وه به‌رهه‌مه‌كه‌م���ان به‌ب���ازاڕ ده‌كه‌ین". ش���یرین داواكاره له‌حكومه‌ت���ی هه‌رێمی كوردس���تان هاوكاری خۆی‌و خوشكه‌كه‌ی بكه‌ن به‌دابینكردنی مۆلیده‌یه‌كی كاره‌بایی تاوه‌كو له‌كاتی بڕانی كاره‌بای نیش���تیمانی په‌كیان نه‌كه‌وێت بۆ دابینكردنی ئاو بۆ باخ‌و به‌رهه‌مه كش���توكاڵیه‌كه‌یان‌و لهوبارهیهوه وتی"له‌هاویناندا زۆر توشی گرفتی بێ ئاوی ده‌بینه‌وه‌‌و گله‌ییش���مان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی كش���توكاڵ هه‌یه چونك ه تاوه‌كو ئێستا هیچ هاوكارییه‌كیان نه‌كردوین‌و هه‌رچی ده‌رمان‌و پێداویستییه‌كی كش���توكاڵی هه‌ی ه له‌سه‌ر
دوپشک باری سۆزداریتان باشترده‌بێت له‌گه‌ڵ هاوس���ۆزه‌که‌تدا به‌اڵم هه‌ندێك شت دێت���ه رێگاتان که‌وا رێگ���ه له‌به‌ره‌و پێشچونی شته‌کان ده‌گرێت.
حسابی خۆمان ده‌كڕین". فاتمه خوش���كی ش���یرین ك���ه باخه‌ك ه پێكه‌وه به‌ڕێوه ده‌به‌ن ب���اس له‌هۆگربون ی خۆی���ان ب���هو كاره‌وه ده‌كات‌و ده‌ڵ ێ "ئێم ه هۆگ���ری كاره‌كه‌مان بوی���نو ته‌نها رۆژێك ناتوانین نه‌یه‌ین ه ناو باخه‌كه‌مان". وتیش���ی"ته‌نانه‌ت ش���ه‌وانه ئێم���ه له‌ناو باخه‌كه‌مانین بۆ ئاودانی باخ‌و زه‌رعاته‌كه‌مان‌و داواكارین له‌به‌رپرسانی ناحیه‌كه‌مان سه‌ر‌ه ئاوی تایب���ه‌ت بۆ ئێم ه دابین بكه‌ن چونك ه شه‌وانه بۆ ئێمه قورس ه كه ئاوی زه‌رعات‌و باخه‌كه‌مان بده‌ین". ئ���هو ئاماژه ب���هوه ده‌كات ك���ه چاویان له‌ده‌س���تی ك���ه‌س نه‌ب���وه كه ه���اوكار ی مادیی���ان ب���كات‌و ده‌ڵ���ێ "بهپێچهوانهوه له‌رێگه‌ی ئهم كاره‌مانه‌و‌ه بژێوی ژیانمان بۆ خانه‌واده‌كانمان دابینكردوه". به‌پێ ی وته‌ی خۆیان ئهم جوته خوش���ك ه س���ااڵنه نزیكه‌ی ده ملیۆن دینار داهاتیان ههیهو ده‌ڵێن "بێت���و حكومه‌ت هاوكاریمان بكات ئهوه ده‌توانین به‌رهه‌می كش���توكاڵی زۆر باشتر بخه‌ینه بازاڕه‌وه‌‌و ده‌بو حكومه‌ت ئ���اوڕی ج���دی له‌به‌رهه‌م���ی كش���توكاڵی بداته‌وه". فاتمه ( 50س���اڵ) و ش���یرین (45ساڵ) داوای���ان له‌برازاكانیان ئه‌وه‌یه پاش خۆیان په‌ره به‌باخدارییه‌كانی ئه‌مان بده‌ن‌و نه‌یه‌ڵن ره‌نج���ی ده‌یان س���اڵه‌یان به‌فی���ڕۆ بچێت‌و به‌رده‌وام بن له‌كاری كشتوكاڵی ئه‌مان.
که‌‌وان الیه‌نێکی یاسایی چاره‌سه‌ر ده‌که‌یت. بڕی���اری گرنگ ده‌ده‌یت س���ه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ندی س���ۆزداریت ،که گرنگن بۆ به‌رده‌وامی په‌یوه‌ندییه‌که‌ت.
گیسک ئه‌مڕۆ بڕوابه‌خۆبوونت بۆ ده‌گه‌ڕێته‌وه، هه‌نگاوه‌کانت به‌ره‌و باش���ترت ده‌به‌ن لەبواره پیش���ه‌ییه‌که گۆڕانكارییەك رودەدا.
سه‌‌تڵ هەندێ���ك ش���تت ب���ۆ رونده‌بێته‌و‌ه که پێش���تر ش���اراوه بون ،له‌بواره پیشه‌ییه‌که‌تدا به‌ره‌و پێش ده‌چیت. ن���از به‌زیره‌کیته‌وه مه‌ک���هو هێنده کێشه‌کان گه‌وره‌تر مه‌که.
11
»æêīµ »ËĠňĥŎð ئا :شۆڕش محه‌مه‌د دۆڵ سیناریۆ‌و ده‌رهێنان :هونه‌ر سه‌لیم وێنه‌گرتن :ئه‌ندریاس سینانوس مۆنت���اژ :دورا مانت���زوروس‌و بونیتا باباستاسی موزیك :ئۆزغ���ور ئاكغول‌و محه‌مه‌د ئاردم‌و وداد یه‌ڵدرم به‌رهه‌مهێنان:فه‌ڕ ه‌نس���ا-عێراق- ئه‌ڵمانیا2007- نوان���دن :نه‌زم���ی ك���ه‌ره‌ك ،جوان حاجۆ ،به‌لگیم به‌لكین ،عومه‌ر چاوشین، رۆژین ئۆلكر ،عه‌بدوڵاڵ كسكین ،سیبل دوغولسار ئه‌ردۆغان ،تاریق ئاكره‌یی. ناوه‌ڕۆكی فیلم: ئهم فیلم���ه باس له‌دابه‌ش���كردن ی كوردس���تان‌و س���ڕینه‌وه‌ی ناسنامه‌ی كورد ده‌كات‌و روداوه‌كانی فیلمه‌كه‌ش له‌سێگۆشه‌ی س���نوری نێوان توركیاو عێ���راق‌و ئێ���ران روده‌دات .فیلمه‌ك���ه ره‌خنه‌گرتنێك���ی دیاره له‌سیاس���ه‌تی كه‌مالیستی توركیا به‌رامبه‌ر به‌كوردانی باكور. دیمه‌نه‌كان���ی فیلمه‌ك���ه له‌واڵتان���ی ئه‌ڵمانی���او فه‌ڕه‌نس���او به‌شێكیش���ی له‌هه‌رێمی كوردستانی عێراق گیراوه. فیلمه‌ك���ه له‌زۆرێ���ك له‌فێس���تیڤاڵه نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كاندا به‌ش���داری كردوه، له‌وانه:فێس���تیڤاڵی تریبی���كا بۆ فیلم- ئه‌مریكا ،فێس���تیڤاڵی (ئینس���بوك) ی نێونه‌ته‌وه‌ی���ی ب���ۆ فیلم-نه‌مس���ا، فێس���تیڤاڵی كارلۆفی ف���اری بۆ فیلم- چی���ك ،فێس���تیڤاڵی بانك���ۆك ب���ۆ فیل���م -تایوان ،فێس���تیڤاڵی مونتیری نێوده‌وڵه‌ت���ی بۆ سینه‌ما-مه‌كس���یك، فێستیڤاڵی مافه‌كانی مرۆڤ له‌نۆرنبرگ بۆ فیلم-ئه‌ڵمانیا ،فێس���تیڤاڵی فیلمی له‌نده‌ن ،فیس���تیڤاڵی مافه‌كانی مرۆڤ لهس���یئۆل بۆ فیلم-كۆریای باش���ورو چه‌ند فێستیڤاڵێكی تریش. هینه‌ر سه‌لیم یه‌كێكه لهو ده‌رهێنه‌ره كوردان���هی كه دو جار لهس���اڵه‌كانی ٢٠٠٥و ٢٠١٣دا به‌شداری فێستیڤاڵی كانی ك���ردوه به‌فیلم���ی (كیلۆمه‌تری سفر)٢٠٠٥-و (مای سویت به‌یپه‌رالند- )٢٠١٣و خه‌اڵت���ی ڕێزلێنان���ی له‌الیه‌ن وه‌زی���ری رۆش���نبیری فه‌ڕه‌نس���اوه پێبه‌خشراوه. س���ه‌لیم جگه له‌بواری فیلمس���ازی خاوه‌ن رۆمانێكه به‌ناوی (تفه‌نگه‌كه‌ی باوك���م) كه ب���ۆ 30زمان���ی جیهانی وه‌رگێڕدراوه. نوێترین پ���ڕۆژه‌ی فیلمس���ازی ئه‌و فیلمێكه به‌ناوی (عه‌زییه‌كی ته‌س���ك) كه بڕیاره له‌كۆتایی ئه‌مساڵ ()2016 به‌رهه‌مهبهێنرێت‌و ئاماده‌ی نمایشكردن بێت. هونه‌ر س���ه‌لیم له‌كاروان���ی هونه‌ری خۆی���دا تائێس���تا 20فیلم���ی درێژی به‌رهه‌مهێن���اوهو فیلمه‌كانی له‌چه‌ندین فێستیڤاڵی جیهانی به‌شدارییان كردوهو چه‌ندین خه‌اڵتی به‌ده‌ستهێناوه.
نه‌‌هه‌‌نگ ئه‌وه‌ی ده‌ته‌وێت ده‌ستده‌که‌وێت گه‌ر به‌ئارامی كاربكەیت ،كۆتایی هەفتە بڕە پارەیەكت بەدەس���ت دەگات كە سودی زۆری لێوەردەگریت.
10
rangalayawene@gmail.com
ره‌نگاڵه
س ی ح حه‌سنا مه‌ته‌ر :پێویسته كوردو ر ی ج و ا ن ی راگه‌یاندنی كوردی كاری زیاتر جۆره‌كانی ئامێری له‌یزه‌ر
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
بناسه
له‌ی���زه‌ر ك���ه یه‌كێك���ه له‌ڕێگه‌كان ی البردن���ی مو له‌ئێستاش���دا خه‌ڵكانێك ی زۆر به‌كاری ده‌هێنن .ئهم ئامێره چه‌ند جۆرێكی هه‌ی���ه له‌وانه (ئه‌لیگزاندرایت، دایۆد ك ه ئه‌وی���ش چه‌ند جۆرێكه ،ئای پ���ی ئێل ،ئیندی���اگ ...چه‌ند جۆرێك ی ت���ر ك ه له‌واڵتانی تر هه‌ی���ه) هه‌مو ئهم جۆرانه به‌س���وده‌و خه‌ڵ���ك ده‌توانێت س���ود ی لێوه‌ربگرێ���ت .ب���ه‌اڵم هه‌ند ێ ك���ه‌س داوای یه‌كێ���ك له‌ج���ۆره‌كان ده‌ك��� هنو ده‌ڵێ���ن ئێمه س���ودمان لهو جۆره وهرگرتوه ،ههرچهنده كه‌س���ه‌ك ه ئ���ازاده كام جۆره به‌كار بهێنێت ،به‌اڵم
بۆ ناساندنی پێشمه‌رگ ه بكه‌ن
باش���تروایه پرس به‌ئێمه بكات چونك ه هه‌ندێك ئامێر ته‌نه���ا بۆهه‌ندێ جۆری مو ده‌بێت ،به‌اڵم كه‌سه‌ك ه ئهم ه نازانێت هه‌ر بۆیه ره‌نگه س���ود ی لێوه‌رنه‌گرێت، هه‌ندێجار سه‌نته‌ره‌كان ته‌نها جۆرێكیان هه‌یه هه‌ربۆی ه ك ه كه‌س���ێك سه‌ردانیان ده‌كات ته‌نها ئه‌وه‌ی ب���ۆ به‌كارده‌هێنن كه ئهم���ه‌ش س���ودی نابێ���ت چونك ه به‌پێی جۆر ی پێسته‌ك ه نیه ،باشتروای ه س���ه‌نته‌ره‌كانی له‌ی���زه‌ر چه‌ند جۆرێك ی ئامێره‌كه‌ی���ان البێ���ت .س���ه‌باره‌ت به‌و ئامێران���هی ك���ه ئێس���تا له‌ماڵه‌كان���دا به‌كارده‌هێنرێت بۆ البردنی مو ،پێویست ه
ناونیش���ان :به‌ختیاری -شه‌قامی س���ه‌ره‌كی به‌رامبه‌ری سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ
ئهوه بزانن ك ه ئهوه ئامێری له‌یزه‌ر نیهو ته‌نها تیش���كێكه‌و هه‌رگیز نابێته هۆ ی له‌ناوبردن��� ی م���وه‌كان‌و هه‌روه‌ها ته‌نها ماوه‌یه‌كیش ئه‌و تیش���كه‌ی به‌كاردێت‌و دواتر ده‌بێ���ت ئامێره‌كه ف���ڕێ بدرێت هه‌روه‌ها پێویسته ئه‌وه‌ش بزانن كه ئه‌و تیشك ه زیانی هه‌یه به‌تایبه‌ت ی بۆ شوێن ه هه‌ستیاره‌كان. سه‌نته‌ری میدیكاڵ هاژه حه‌سه‌ن شاره‌زای بوار ی له‌یزه‌رو ئه‌زمونی 3ساڵی ده‌ره‌وه‌ی واڵت‌و هه‌شت ساڵی كوردستان
ئا :ئاوێنه ،هه‌ولێر خانمه گۆرانیبێژی لوبنانی حه‌سنا مه‌ته‌ر ،كه دوابه‌رهه‌می به‌ناوی (حه‌یو رجال ئه‌لپێشمه‌رگه) به‌زمانی عه‌ره‌بی باڵوكرده‌وه ،له‌م دیمانه‌یەی ئاوێنه‌دا، باس له‌ورده‌كاری به‌رهه‌مه‌كه ده‌كات.
ژماره ته‌له‌فۆنی 0533183536 - 07706581971 فه‌یسبوكmedicalclinicsuly :
شه‌م جه‌ست ه پارچه‌كراوه‌كان به‌شیعر كۆده‌كاته‌وه ئا :شاهۆ ئه‌حمه‌د شه‌م حه‌مه شاعیرێكی ده‌ربه‌ندیخانه‌و له‌سه‌ره‌تای نه‌وه‌ده‌كان ده‌ستی به‌نوسین ی شیعر كردوهو لهو كاته‌وه‌ش به‌شدار ی چه‌ندین كۆڕ ی شیعری كردوهو له‌چه‌ندین مه‌راسیم‌و بۆنه‌دا شیعری خوێندوه‌ته‌و‌ه هه‌روه‌ها خاوه‌نی كتێبێكی شیعرییه به‌ناوی "تابلۆ ی خه‌م" .له‌باره ی ناوه‌ڕۆك ی شیعره‌كانی‌‌و په‌یامی ئه‌و لهو بواره ،به‌ئاوێنه ی وت"شیعره‌كان ی من تایبه‌تن به‌سات ه تاڵو شیرینه‌كان ی عه‌شق‌و خۆشه‌ویستی ،ده‌مه‌وێت له‌دونیا ناسكه‌كه ی شیعره‌وه هه‌وڵی كۆكردنه‌وه ی
کاوڕ ئهم ماوەیە یارمه‌تی���ده‌رت ده‌بێت له‌دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌ر بۆ هه‌ندێك گرف���ت که دێت���ه رێ���ت .بێهێزی به‌کارمه‌هێنه بۆ هیچ مه‌به‌س���تێکی تایبه‌تی.
ئه‌و جه‌سته پارچه پارچه كراوان ه بده‌م ك ه حه‌رامه‌كانی كۆمه‌ڵگه به‌ر چه‌قۆی داون". له‌ب���اره ی ئهوه ی بۆچی ئافره‌تان ناتوانن ش���یعر به‌س���ه‌ر پیاوان���دا بنوس���ن ،ئه‌و ده‌ڵێت"ئ���هوه ده‌گه‌ڕێته‌وه ب���ۆ ده‌ربڕین ی خود ی كه‌س���ه‌كه له‌وانه‌یه زۆرێكیان حه‌ق ی ته‌واو نه‌ده‌ن به‌و هه‌سته ی ك ه ده‌ریده‌بڕن، ش���یعر هه‌ڵق���واڵوی ناخی مرۆڤ��� ه له‌هه‌ر س���اتێكدا كه نائارام‌و بێقه‌راره ،ئیلهامیش به‌ش���ێكه له‌ش���یعر‌و گومان���ی تێ���دا نی ه عه‌ش���قیش یارمه‌تیده‌ری ئه‌و جوانیه‌ی ه ك ه له‌شیعردا به‌دیده‌كرێت". سه‌باره‌ت به‌زۆربونی شاعیرو بێسه‌روبه‌ر ی
گا
س���ه‌ره‌تا س���ه‌باره‌ت به‌بیرۆكه‌ی گۆرانیه‌كه حه‌سنا مه‌ته‌ر وتی"ئاشكرایه من زیاتر له‌چوار ساڵه به‌رده‌وام سه‌ردانی كوردستان ده‌كه‌م‌و زۆربه‌ی كاتی ژیانم لهو ماوه‌یه له‌كوردستان گوزه‌راندوه ،هه‌ر ئه‌مه‌ش وای كردوه له‌لوبنان به‌باڵیۆزی گۆرانی كوردی-لوبنانی ناوم ده‌ب هنو خۆیش���م كوردستان به‌واڵتی دوه‌می خۆم ده‌زانم ،هه‌ر له‌به‌رئه‌مه‌ش بو ،لهس���ۆنگه‌ی هه‌س���تكردن به‌خۆشه‌ویس���تی كوردس���تان‌و قاره‌مانیه‌ت���ی پێش���مه‌رگه ،هه‌ر لهس���ه‌ره‌تای روبه‌روبونه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ داعش ،ئه‌وه‌بو وێرای چه‌ندی���ن ج���ار س���ه‌ردانكردنیان له‌به‌ره‌كانی جه‌نگ ،به‌پێوس���تم زانی گۆرانیه‌كیش���یان بۆ بڵێم". حه‌س���نا مه‌ته‌ر له‌م���اوه‌ی كاركردنیدا چه‌ند به‌رهه‌مێك���ی به‌زمانی كوردی پێشكه‌ش���كردوه، له‌وه‌اڵمی ئه‌وه‌ی بۆچی به‌رهه‌مه تازه‌كه‌ی به‌زمانی عه‌ره‌بیه ،وتی" له‌ماوه‌ی رابردو هاوكاره گۆرانیبێژه كورده‌كان له‌تێكرای شاره‌كانی كوردستان ،چه‌ندین به‌رهه‌میان به‌زمانی كوردی س���ه‌باره‌ت به‌ئازایه‌تی‌و نه‌ب���ه‌ردی پێش���مه‌رگه باڵوك���رده‌وه ،لێ���ره‌وه من به‌پێویس���تمزانی به‌زمان���ی عه‌ره‌ب���ی ئازایه‌ت���ی پێش���مه‌رگه بخه‌ین���ه ڕو ،به‌جۆرێك ن���اوو ده‌نگی پێش���مه‌رگه‌و قاره‌مانێتی پێش���مه‌رگه بگه‌یه‌نینه س���ه‌رجه‌م واڵتانی عه‌ره‌بیش ،بۆ ئهم مه‌به‌س���ته به‌پێوس���تم زانی هۆنراوه‌كه‌ش هی هۆزانڤانێكی ناسراو بێت ،ئهوه بو بیرۆكه‌كه‌م له‌گه‌ڵ شاعیری گه‌وره (كه‌ریم ئه‌لعێراقی) تاوتوێ كردو له‌گه‌ڵ به‌رێزی���ان رێكه‌وتم كه هۆنراوه‌كه ئه‌و كاری بۆ بكات". حه‌س���نا ئاماژه بۆ ئ���هوه ده‌كات كه زیاتر لهس���اڵ‌و نیوێك���ه به‌رهه‌مه‌ك���هی ئاماده‌یه‌و نه‌بون���ی سپۆنس���ه‌ر ه���ۆكاری دواكه‌وتن���ی به‌رهه‌مه‌كه بوهو وتی "ت���ا دواجار له‌ڕێگه‌ی هه‌وڵدانی تاكه‌كه‌سی توانیم هه‌رچۆنێك بێت گۆرانیه‌كه كلیپ بك همو واشمان به‌باشزانی، باڵوكردنه‌وه‌ك���هی ه���اوكات بێ���ت ،له‌گه‌ڵ قاره‌مانیه‌تی‌و به‌ش���داریكردنی پێشمه‌رگه له‌شه‌ڕی ئازادكردنی موسڵ". وتیشی" شتێك جێگه‌ی سه‌رسوڕمانه، كه لێره‌وله‌وێ قسه له‌سه‌ر ئهوه ده‌كرێت، كه من پ���اره‌ی زۆرم وه‌رگرتبێت‌و له‌الیه‌ن به‌رپرس���ان هاوكاری كراب���م ،وه‌اڵمی من
شیعره‌كانیان‌و كاریگه‌رییان له‌سه‌ر بایه‌خ ی شیعری ،شه‌م وتی"بهداخهوه ئهوه به‌ڕون ی به‌دیده‌كرێت ئه‌وه‌ش ته‌واو به‌ها‌و جوانی‌‌و ناسك ی شیعری كاڵ كردوه‌ته‌وه". ش���ه‌م حه‌م���ه دانیش���توی ش���ار ی ده‌ربه‌ندیخان���هو جگ ه له‌ش���یعر نوس���ین له‌یه‌كێك له‌خوێندنگاكان ی ئه‌و شاره وه‌كو مامۆس���تا وانه ده‌ڵێته‌و‌ه وه‌كو خۆیش��� ی باس���ی ده‌كات لهس���ه‌ره‌تای نه‌وه‌ده‌كان ده‌س���تی به‌شیعر نوس���ین كردوه ك ه ئه‌و كات ته‌مه‌ن���ی دوانزده س���ااڵن بوه ،به‌اڵم خولیای بۆ ش���یعر‌و خۆشه‌ویستی بۆ خاك ئه‌و ی كردوه به‌شاعیر‌و هه‌ر به‌و هۆیه‌شه‌و‌ه تائێستاش به‌رده‌وامه.
دوانه
كه‌مێ���ك ده‌ش���ڵه‌ژێیت‌و هه‌س���ت به‌کۆمه‌ڵێك تاقیکردنه‌وه‌دا تێپه‌ڕده‌بیت به‌نائارامی ده‌که‌ی���ت‌و بیرۆکه‌ی خراپ به‌اڵم له‌کۆتاییدا س���ه‌رکه‌وتو ده‌بیت. دێت به‌مێشکتدا .له‌ڕوی سۆزدارییه‌وه زۆر دڵخ���ۆش ده‌بی���ت چونکه به‌خت هاوڕێگه‌ت ده‌بێت. زۆر دڵخۆش ده‌بیت.
قرژاڵ
شێر
ئه‌مڕۆ ده‌بێت ئاگاداری ئیره‌یی بردنی هه‌ست ده‌که‌یت که که‌سێك شتێكت هاوپیشه‌کانت بیت که خراپه‌ی تۆیان ل���ێ ده‌ش���ارێته‌وه ،ب���ه‌اڵم دوات���ر ده‌وێت .په‌یوه‌ندی هاوس���ۆزیت به‌ره‌و راس���تییه‌کانت بۆ ده‌رده‌که‌وێت‌و لهو گرفتانه رزگارت ده‌بێت. باشتر ده‌چێت.
ئه‌وه‌ی���ه كه كلیپه‌كه‌ی ئهم دوایی���ه‌م گه‌واهید ئاش���كرایه ،كه هی���چ الیه‌ن‌و به‌رپرس���ێك به بێت هاوكاری نه‌ك���ردوم ،ئه‌مه له‌كاتێكدای���ه نیشتمانیه‌و مه‌به‌س���ت لێی ناساندنی پێشمه‌ر ئه‌گه‌ر ئهم ده‌نگۆیانه راس���ت بونایه من وه‌ك راستیه‌كان به‌بێ په‌رده بۆ ئاوێنه باس ده‌كه‌م ناوی ئه‌و كه‌سانه‌م ده‌هێنا كه هاوكاری داراییان كردوم ،ئه‌گه‌ر ه���اوكاری هه‌بوایه كلیپه‌كه دوان ئه‌وه‌بو س���اڵێك له‌مه‌وبه‌ر هه‌ر له‌ڕێگه‌ی ئاوێن ئ���هو گۆرانی���ه‌م كردو وت���م نه‌بونی سپۆنس��� باڵونه‌كردنه‌وه‌یه‌ت���ی .لێره‌وه رایده‌گه‌یه‌نم به‌س هاوكاری مه‌عنه‌وی ههبوه ،به‌ڕێزان له‌وه‌زاره‌تی هاوكاری باش���یان كردم ل���ه‌ڕوی دابینكردنی كه‌لوپه‌ل���ی پێویس���ت ،ته‌نانه‌ت هه‌میش���ه به كوردس���تان حزبی‌و حكومی هه‌میش���ه ده‌ست لێك���ردوم‌و كاره‌كانیان به‌رز نرخان���دوم ،به‌اڵم ته‌نها له‌ڕوی مه‌عنه‌وی". وتیش���ی"ئاوازی گۆرانیه‌كه میوزسیان هه‌ڵك دایناوه ،كه به‌ڕێزیان هه‌میش���ه پاڵپش���ت‌و ه گون���دی لوبنانی‌و خاوه‌نه‌كه‌ی به‌ڕێز موس���ت ه سپۆنس���ه‌ری هۆنراوه‌كه‌ی���ان ك���ردوهو ئ���ه‌وا هۆنراوه‌كه‌یان داوه‌و به‌رده‌وامیش له‌كاره‌كانم ها دااڵس مۆڵی���ش پاره‌ی دابه‌ش���كردنی میوزیكی ئه‌س���تۆ ،هه‌روه‌ها كۆمپانیای پێشمه‌رگه كاك جلوبه‌رگی بۆ كلیپه كه دابینكرد ،به‌سوپاسه‌وه پاتشی‌و لۆشی(use hair and beauty salon )erbilبون به‌سپۆنس���ه‌ری ماكیاژو جوانكار كه بۆ ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌ك به‌رده‌وام ئه‌ركیان كێش وێنه‌گرتنیش له‌الیه‌ن ته‌له‌فزیۆنی مه‌داوه ئه‌نجا ئه‌وه‌ی به‌شێكی زۆری كه‌ناڵ و میدیا كوردیه‌كان جیاجی���ا ئاماده‌نەبون كاری ده‌رهێن���ان و وێ گۆرانیه‌كی لهو ش���ێوه‌یه بۆ پێشمه‌رگه ئه‌نجام من هیوام ده‌خواس���ت به‌ته‌كنی���ك و كوالێتیه ئه‌نجام بدرابایه تا زیاترو زیاتر ئازایه‌تی پێشمه واڵتانی عه‌ره‌بی بناساندبایه ،پێویسته كوردو كوردی كاری زیاتر بۆ ناساندنی پێشمه‌رگه بك حه‌سنا مه‌ته‌ر ئه‌وه‌شی راگه‌یاند"من ده‌مه‌وێ ئاوێن���هوه ئ���هوه رون بكه‌مه‌وه م���ن وه‌ك هو خه‌ڵكی كوردس���تان ریزیان گرت���وم‌و له‌به‌رانبه كوردس���تانم خۆشویس���توه ،من په‌یوه‌ندی���م نێوخۆیی‌و حزبیه‌كانه‌وه نیه ،من هه‌مو ش���ار یه‌ك خۆش ده‌وێن ،دڵگرانم جاروبار من ده‌خ ه ملمالنێیه‌ی كه ههیهو هه‌وڵده‌ده‌ن له‌بری پاداشت برین���دارم بكه‌ن ،من هیچ بزن���س‌و كۆمپانیا نییه‌و له‌هونه‌ر زیاتر هیچیتر نازانم‌و هیچ به‌رژ دیك���ه‌م نیه ،په‌یوه‌ندیم له‌گه‌ڵ هه‌مو الیه‌نه‌كان (به‌پێكه‌نینه‌وه) تائێستا به‌تاكسی هاتووچۆ د ساده‌م‌و به‌ساده‌یی گوزه‌ر ده‌كه‌م ،هه‌میشه خۆ خه‌ڵكی كوردستان به‌سه‌رمایه‌یه‌كی گه‌وره ده‌ز
فه‌‌ریک ئه‌مڕۆ به‌جۆرە که‌سایه‌تییه‌کی تایبهت ده‌رده‌که‌ویت ،به‌اڵم ده‌بێت ئاگاداری هه‌ندێك له‌هاوپیشه‌کانت بیت‌و نەبیتە هۆی بێزاری بۆیان.
بیروڕا
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
birura. awene@gmail. com
هێشتا كوڕانی مسته‌فا بڕیارده‌رن
13
پارتیو گۆڕان باشترینی خراپه‌كانن بۆ به‌ڕێوه‌بردنی كوردستان شوان ئاده‌م ئه‌یڤه‌س -ئینگلته‌را shwanadam@gmail.com
هێزێكدا نه‌ش����كاوه‌ته‌وه‌و باشترین دو گریمان����ه‌ش له‌ئێس����تادا بوروژرێنرێن ئه‌وانه‌ن كه ئایا:
یه‌ك����ه‌م :پارت����یو هاوپه‌یمان����ه ده‌س����ته‌مۆكانی ،ئه‌گ����ه‌ر حكومه‌ت‌و چیرۆكی پێكه‌وه‌ژیان‌و پێكهه‌ڵپژانی په‌رله‌مانی����ش پیكبهێنێته‌وه ،گۆڕان‌و مه‌س����عود مس����ته‌فاو نه‌وش����یروان هه‌وادارانی له "بزوتنه‌وه‌ی" هه‌ڵماڵینی مس����ته‌فا هه‌رگیز ئه‌وه‌نیی����هو نه‌بوه گه‌نده‌ڵیی جوتخیزب����ه هه‌ژمونداره‌كه ك����ه له‌میدیاكانیان����هوه پیش����ان دوورده‌كه‌ونه‌وه‌و قڕوقه‌پی لێده‌كه‌ن، دراوه‌و بانگه‌ش����هی بۆده‌كرێ����ت .ئهم دواتریش زۆر به‌س����انایی وه‌ك به‌فری جوته ك����ه زۆرباش یه‌كتر ده‌ناس����ن به‌هار ده‌توێنه‌وه؟ دوه‌م :ئه‌گه‌رهات����و چه‌رخی فه‌له‌ك چه‌ن����ده بێده‌س����ه‌اڵتن لهس����ڕینه‌وه‌و س����فركردنه‌وه‌ی یه‌كت����ردا ،هه‌رگی����ز گۆڕاو گۆڕان‌و هاوپه‌یمانه ساخته‌كانی ئه‌وه‌نده‌ش لێب����ورده نه‌بوون له‌پێناو توانیان مه‌سعود مسته‌فا له‌سه‌رۆكایه‌تی خه‌م����ی گش����تیی‌و به‌رژه‌وه‌ن����دی هه‌رێ����م دوربخه‌نه‌وه ،پارت����ی هه‌روا نیشتمانییدا كار لهس����ه‌ر زیادكردنی به "دیموكرات����ی" ده‌مێنێته‌وه‌و ئیتر خاڵه هاوبه‌ش����ه‌كانی نێوانیان بكه‌ن‌و سیس����تمێكی په‌رله‌مانی����ی تۆكم����ه بیكه‌نه ب����ه‌رده‌ی بناغ����هی كێبركێی داده‌مه‌زرێت‌و دامه‌زراوه حكومییه‌كان سیاس����یان ،به‌اڵم هێشتا هه‌ر ئه‌وانن به‌دور ده‌بن له‌ده‌ستی درێژی حزب؟ تێكده‌رو رێكخه‌ری ژیانی سیاس����یی له‌ڕاس����تییدا ئه‌گه‌ر ب����ۆ دیبلۆمات‌و هه‌رێمی كوردس����تان .بۆیه هه‌رگیز كشانه‌وه‌و ئۆپۆزیسیۆن بون له‌مۆدێلی گه‌ش����بینه‌كان چونی حوشتر به‌كونی حوكمڕانیی كوردییدا به‌قازانجی هیچ ده‌رزیی����دا ئه‌س����ته‌م نه‌بێ����ت ،ئه‌وا
هه‌ڵبژاردنی.2017
بۆ ره‌ش����بینه‌كان‌و ئه‌وانه‌ی له‌ش����ه‌ڕ یه‌كه‌م‌و دوه‌می دوایی����ن هه‌ڵبژاردن، زیاتر هیچییتر نازانن ،س����ه‌ركه‌وتن‌و به‌ی����ه‌ك پاكێ����ج‌و له‌ی����ه‌ك رۆژدا یه‌كێت����ی ،یه‌كگرت����وو ،كۆم����هڵ س����ه‌رپێكه‌وتنی ئ����هو دو گرمانه‌ی����ه تیمه‌كانیان له‌سه‌رۆكایه‌تی حكومه‌ت‌و به‌ئه‌زمون����ی خۆی����ان س����ه‌لماندیان به‌بێ خوێنڕش����تن ئه‌سته‌متر ده‌بێت .یه‌رله‌مان بگۆڕن. دووه‌م :ده‌كرێت س����ه‌رۆكایه‌تییه‌كی له‌ئێستادا سیاسه‌تێكی رون‌و راشكاویان كوردوته‌ن����ی هه‌ڵگرتنی ب����ه‌ردی زل نیش����انه‌ی نه‌هاویش����تنیه‌تی ،كه‌واته نوێی حكومه‌ت به به‌شداریی پارتیو نییه ،ته‌نها ئهوه نه‌بێت كه كه‌وتونه‌ته گۆڕینی سیستم‌و ده‌س����تبه‌رداربونی گ����ۆڕان وه‌ك الیه‌ن����ی جێبه‌حێ����كار دوای پرۆژه یه‌كالكه‌ره‌وه‌كانی پارتیو گۆڕان .ئ����ه‌م دو هێ����زه‌ی دوایی كه ده‌سه‌اڵت هێنده گران بێت هه‌زمكردنی ،پێكبهێنرێت. سێیه‌م :ده‌كرێت سه‌رۆكایه‌تییه‌كی به‌ڕاستیی نوێنه‌رایه‌تی دو به‌ره‌ی دژ ناكرێ����ت ئ����ه‌م دو هێ����زه لهس����ه‌ر پێش����نیازی واقیعتر بیر له‌رێككه‌وتن‌و نوێی په‌رله‌مان به به‌شداریی یهكێتیو به‌یه‌ك ده‌كه‌ن ده‌كرێت ملمالنێكانیان پێكه‌وه‌كاركردن بكه‌نه‌وه؟ ئه‌گه‌ر بڕیار یه‌كگرت����وو كۆم����هڵ وه‌ك الیه‌ن����ی به‌ده‌رچه‌یه‌كی سیاسییدا ببه‌ن ،هه‌م خۆی����ان‌و هه‌م خه‌ڵكیش ل����هو واقیعه ب����ێ به‌یه‌ك رێككه‌وتن س����ه‌رۆكایه‌تی یاسادانان پێكبهێنرێت. چ����واره‌م :ده‌كرێیت ئام����اده‌كاری دروس����تكراوه‌ی نێوانی����ان ده‌رب����از په‌رله‌م����ان‌و كابین����هی هه‌ش����ته‌می حكومه‌ت پێكهاتبێت ،ناكرێت به‌پێی ته‌واوه‌ت����ی بكرێ����ت ب����ۆ هه‌ڵبژاردنه بك����هن .هه‌ڵبه‌ت ئه‌گه‌ر كوردس����تانی رێككه‌وتنێك����ی تر هه‌ڵوه‌ش����ێنه‌وه‌و گش����تییه‌كانی په‌رله‌مان����ی هه‌رێ����م ،عێراق هه‌رێمێكی نیمچه‌دیكتاتۆریی - س����ه‌رله‌نوێ دروس����تبكرێنه‌وه؟ خۆ س����ه‌رۆكی هه‌رێ����م ،ئه‌نجومه‌نی چوار نیمچه‌دیموكراسیی نه‌بوایه ،ده‌توانرا راسته‌وخۆ له‌رێی ئۆنالینه‌وه داواكاریی یوس����ف محه‌مه‌دو جه‌عفه‌ر ئیبراهیم پارێزگاكه‌ی هه‌رێم له‌یه‌ك رۆژدا. پێنجه‌م :ئه‌گه‌ر ئهم چوار پێشنیازه‌ی رێكخستنی دانیشتنێك بكرێت‌و وه‌ك چه‌نده سه‌ركه‌تووبوون له‌سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌م����ان ،نێچیرڤان بارزانی‌و قوباد پێشو به‌سه‌ركه‌وتویی جێبه‌جێكران ،هه‌ر هاوواڵتییه‌كی ئاسایی ئهم پرس‌و تاڵه‌بان����ی ئه‌گ����ه‌ر خراپترنه‌بوب����ن ئ����ه‌وكات ئاس����انتر ده‌توانرێ����ت پێشنیازانه راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ كوڕانی لهس����ه‌رۆكایه‌تی حكوم����ه‌ت باش����تر رێككه‌وتن لهس����ه‌ر هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی مس����ته‌فا باس����بكرانایه‌و چۆنیه‌ت����ی س����ه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردس����تان جێبه‌حێكردنیان گه‌نگه‌ش����ه بكرانایه، نه‌بون .بۆیه ده‌كرێت: یاخ����ود دابه‌ش����كردنه‌وه‌ی بكرێت تا به‌اڵم ئاشكراكردنیشیان لێره‌دا ره‌نگه یه‌ك����ه‌م :پارتیو گۆڕان وه‌ك هێزی دوای ده‌ركه‌وتن����ی ئه‌نجامه‌كان����ی له‌نه‌وتنیان باشتربێت.
گۆڕینی سیستم‌و ده‌ستبه‌رداربونی ده‌سه‌اڵت هێنده گران بێت هه‌زمكردنی ناكرێت ئهم دو هێزه له‌سه‌ر پێشنیازی واقیعتر بیر له‌رێككه‌وتن‌و پێكه‌وه‌كاركردن بكه‌نه‌وه؟
نیشاندان ی شكست وه‌ك سه‌ركه‌وتن بیره‌وه‌ریه‌كی سه‌رنجڕاكێش له‌گه‌ڵ عه‌بدواڵ هه‌ڵه‌بجه‌یی ناسراو به‌عه‌به روداوه‌ك هی كه‌ركوك وه‌ك نمونه
هێمن كامیل
هیچ ئیراده‌یه‌ك نی ه بۆ ئهوه ی كه‌ركوك بپارێزرێت له‌كرده‌وه ی تیرۆریستی‌‌و ئهوه ی ئه‌یڵێن له‌دوا ی هه‌ر روداوێك به‌وه ی (پالن ی نوێ داده‌نێین‌و به‌خۆماندا ئه‌چینه‌وه‌و كه‌موكوڕییه‌كان ده‌ستنیشان ئه‌كه‌ین) هه‌مو ئه‌مانه كۆمه‌ڵێك رسته ی سواوو دوباره‌ن له‌سیانز‌ه ساڵی رابردودا به‌رده‌وام ئه‌یڵێنه‌وه
پێشه‌كی ل���هو واڵتانه‌ی ك���ه خاوه‌نی سیس���تمێك ی دیموكراسی‌‌و كراوه نین‌و یاسا تیایدا سه‌روه‌ر نی���هو راگه‌یاندنی ئازادو س���ه‌ربه‌خۆ رۆڵێكی گه‌وره ی له‌دروستكردنی رای گشتیو گه‌یاندنی راس���تیه‌كاندا نیهو ده‌س���ه‌اڵتێكی به‌رپرسیار له‌ب���ه‌رده‌م جه‌م���اوه‌ردا بونی نی���ه ،ئازادی سیاس���یو بیروڕای ئازاد كۆتوبه‌ند ئه‌كرێت، پاراستنی كه‌رامه‌تی مرۆڤ هێڵی سور نیه. له‌م جۆره كۆمه‌ڵگایانه‌دا ده‌سه‌اڵت هه‌میشه له‌هه‌وڵی دروس���تكردنی ج���ۆره ژینگه‌یه‌كی كۆمهاڵیهتیو سیاس���یه كه تاك���ه‌كان تیایدا نه‌توان���ن راس���تییه‌كان وه‌كو خ���ۆی ببینن‌و نه‌توانن پرس���یاریان هه‌بێ���ت ده‌رباره‌ی ئه‌و روداوانه‌ی كه روده‌ده‌ن. هه‌ربۆیه ده‌س���ه‌اڵت به‌ئاس���انی ئه‌توانێت روداوه‌كان ده‌س���تكاری ب���كات‌و وێنه‌یه‌ك���ی شێواوی به‌هاواڵتیه‌كانی بگه‌یه‌نێت‌و له‌ڕێگه‌ی س���یناریۆو پاس���اوی جۆراوجۆره‌وه خه‌ڵكی چه‌واش���ه ئ���ه‌كات‌و هه‌م���و شكس���ته‌كانیان وه‌كو س���ه‌ركه‌وتن‌و پاڵه‌وانب���ازی به‌خه‌ڵكی ئه‌فرۆش���نه‌وه .بۆ ئه‌مه‌ش سود لهو له‌شكره راگه‌یاندن���كاره ئه‌بینن ك���ه له‌ڕێگه‌ی دزینی سامانی گشتییه‌وه ویژدان‌و بیركردنه‌وه‌یانیان كڕی���وهو خزمه‌ت���ی ئامانجه‌كان���ی خۆیانیان ببێ���ت‌و س���ه‌دانی تری���ش برین���دار ،كه‌چی پێده‌كه‌ن. به‌رپرس���ه‌كانی هێنده بێباكن به‌رانبه‌ر ژیانی هاواڵتیانی ئهم ش���اره هێشتا نزیكه‌ی له%40 روداوه‌كه‌ی كه‌ركوك روداوه‌ك���هی21ی ئۆكتۆب���ه‌ری 2016ی چه‌كداره‌كان نه‌كوژرابون‌و ده‌ستگیرنه‌كرابون ش���اری كه‌ركوك نمونه‌یه‌كی به‌رجه‌س���ته‌یه بڕیاری قه‌ده‌غه‌ی هاتوچۆیان هه‌ڵوه‌شانده‌وه. ئ���هو روداوه بیانویه‌ك���ی نههێش���ته‌وه و ئه‌توانین هه‌ڵوێس���ته‌ی له سه‌ر بكه‌ین كه چۆن راگه‌یاندنه‌كانی حزب نابه‌رپرس���یارانه به‌وه‌ی ك���ه س���ه‌رجه‌م ئه‌ندامان���ی لیژنه‌ی كه‌وتونه‌ت���ه خۆ بۆئ���ه‌وه‌ی ئه‌و شكس���ت‌و ئه‌منی ده‌س���تبه‌ردار ی پۆس���ت‌و پله‌كانیان ئابڕوچون���ه گه‌وره‌ی���هی له‌ئیداره‌دان���ی ئهم نه‌ب���ن .ن���ه‌ك وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی بوترێ���ت جگه ش���اره‌دا ده‌ركه‌وت ،بیگۆڕن بۆ سه‌ركه‌وتن‌و له‌پیرۆزبای���ی ب���ۆ س���ه‌ركه‌وتنه‌كه‌مان رازی نین هیچ ش���تێكی ترمان پێبوترێت .ئهوه چ پاڵه‌وانی درۆزنانه‌مان بۆ دروست بكه‌ن. سه‌رتاپای روداوه‌كه پڕه له‌شكستی گه‌وره هه‌ستێكه به‌رپرسێك له‌دوای شه‌هیدبونی ئه‌و بۆ ئیداره‌ی كه‌رك���وك ،ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر یه‌ك ژماره زۆره له‌هاونیش���تمانی شاره‌كه‌ی بڵێت هاواڵتیش ش���ه‌هید نه‌بوایه ئ���هوه به‌پێوه‌ری پیرۆزبایمان لێبكه‌ن. ئه‌گه‌رچی به‌ر له‌م روداوه‌ش گومانم نه‌بوه پالن���ی ئه‌منی شكس���تێكی ش���ه‌رمهێنه‌ری بێ ئه‌ندازه گه‌وره‌بو( .من قس���ه‌م لهس���ه‌ر له‌وه‌ی بێ نرخترین‌و بێ به‌هاترین شت به‌الی ده‌رئه‌نجامه‌ك���ه نیه كه نه‌یانتوانی ده‌س���ت به‌رپرسانی ئهم ش���اره‌وه خوێنی هاواڵتیانی كه‌ركوكه. به‌سه‌ر كه‌ركوكدا بگرن). هه‌مو بینیمان تاچه‌ند كاتژمێرێك له‌ڕوداوه‌كه چ جای ئه‌وه‌ی نزیكه‌ی سه‌د كه‌س شه‌هید
هیچ ئۆتۆمبیلێك نه‌بو برینداره‌كان بگوازێته‌وه ئه‌گه‌رچ���ی له‌به‌یانیه‌ك���ی زووه‌وه هاواڵتیان له‌ڕێگ���هی كه‌ناڵه‌كان���ی ته‌له‌فزیۆنه‌وه داوای گواس���تنه‌وه‌ی برینداره‌كانیان ئه‌كرد .كه‌چی هیچ به‌رپرسێكی ئیداری‌‌و ئه‌من ی ئاماده نه‌بو ئۆتۆمبیل���ه گولله‌نه‌بڕه‌ك���هی بخاته خزمه‌تی هاواڵتیانی شاره‌كه‌یه‌وه ،تائه‌وكاته‌ی كوڕێكی گه‌رمیانی دوای شه‌ش كاتژمێر له‌برینداربونی ژماره‌یه‌ك هاواڵتی دێت‌و ئه‌بێته فریادڕه‌س���ی ئه‌و كه‌س���انه‌ی كه ئ���هو رۆژه زانییان چه‌ند بێكه‌سن. به‌رپرس���ه‌كان هێن���ده به‌چاوێكی س���وك س���ه‌یری خه‌ڵكی كه‌ركوك ئه‌كه‌ن تانوسینی ئ���ه‌م وت���اره‌ش به‌ئه‌ركی خۆی���ان نه‌زانیوه سوپاس���نامه‌یه‌ك ئاراس���ته‌ی ئه‌و به‌ڕێزه‌ی شار ی خورماتوو بكه‌ن. خۆبه‌خشه‌كان له‌بری ئه‌وه‌ی به‌هاتنه سه‌رجاده‌ی خه‌ڵك ی ب���ۆ به‌رگریكردن له‌خۆیان ،به‌رپرس���انی ئهم ش���اره ش���ه‌رم بیانگرێ���ت‌و داوای لێبوردن له‌خه‌ڵك���ی بكه‌ن ب���ه‌وه‌ی نه‌یانتوانیوه ببنه پارێزه‌ری س���ه‌روماڵیان‌و جێگه‌ی متمانه‌یان، كه‌چی دێن‌و ئه‌یكه‌نه ش���انازی‌‌و ده‌ستكه‌وتی خۆیان. خۆبه‌خش���ه‌كان ئه‌و مرۆڤانه‌ن كه هێش���تا كه‌رك���وك بۆ ئه‌وان ش���ارێكه ب���ۆ مانه‌وه‌و ژیان‌و به‌ریگریكردن‌و كوردبون ،به‌پێچه‌وانه‌ی به‌رپرسه‌كانه‌وه كه‌ركوك شارێكه بۆ دادۆشین‌و خۆده‌وڵه‌مه‌ندك���ردن‌و دواتر هه‌ڵبژاردنی ژیان له‌ش���وێنێكی ت���ر ،وه‌كو چۆن كه‌س���وكاری پله‌یه‌ك���ی هه‌ندێكیان ی���ان له‌ئه‌وروپان یان له‌هه‌رێمی كوردستان. كۆتایی له‌كۆتایدا ئه‌مه‌وێت بڵێم كه هیچ ئیراده‌یه‌ك نیه بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ركوك بپارێزرێت له‌كرده‌وه‌ی تیرۆریس���تیو ئ���ه‌وه‌ی ئه‌یڵێن ل���ه‌دوای هه‌ر روداوێ���ك ب���ه‌وه‌ی (پالنی ن���وێ داده‌نێین‌و به‌خۆمان���دا ئه‌چین���هوهو كه‌موكوڕیی���ه‌كان ده‌ستنیشان ئه‌كه‌ین) هه‌مو ئه‌مانه كۆمه‌ڵێك رس���ته‌ی س���واوو دوباره‌ن لهس���یانزه ساڵی رابردودا به‌رده‌وام ئه‌یڵێنه‌وه‌و زۆربه‌ی كاتیش كرده‌وه تیرۆریستیه‌كان ترسناكترو گه‌وره‌ترو كاره‌ساتبارتر بوه. ئه‌مه جگه له‌وه‌ی تائه‌و رۆژه‌ی ئاسانترین شت له‌كه‌ركوك كوشتن یان رفاندنی هاواڵتیانی ئهم ش���اره بێت ،ئ���هوه به‌الی من���هوه21ی ئۆكتۆبه‌ر هه‌مو رۆژێك دوباره‌ئه‌بێته‌وه‌و نه‌ك ئهم روداوانه نابێته هۆی شۆكبونی به‌رپرسانی ش���ار ،به‌ڵكو به‌هه‌لێكی له‌باریش���ی ئه‌زانن لهس���ایه‌ی ژینگه‌یه‌كی نائاسایشی‌‌و نائارامی له‌م ج���ۆره‌دا حه‌زو ئاره‌زوه كه‌س���یه‌كانیان تێر بكه‌ن ،واش���بزانم خوێنه‌ر تێده‌گات چی ئه‌ڵێم.
مه‌ریوان سه‌الح حیلمی له‌قۆناغ����ی دوی س����ه‌ره‌تایی ب����ه‌دواوه س����اڵی 1976ـ 1977 له‌گه‌ڵ عه‌به له‌قوتابخانه‌ی (سالم) له یه‌ك پ����ۆل ئه‌مانخوێند ،عه‌به ل����ه‌ڕوی جوڵ����هوه زۆر بزێ����و بو، ل����ه‌ڕوی بنیات����ی جه‌س����ته‌ییه‌وه زۆر به‌هه‌یك����ه‌ل‌و بااڵب����ه‌رز ب����و، به‌اڵم ل����ه‌ڕوی ئابورییه‌وه س����فرو ره‌ش‌وڕوت‌و هه‌ژاربو ،ئه‌و س����ااڵنه حكومه‌ت����ی عێراق����ی (به‌ع����س) له‌چێشته‌نگاو له‌سه‌عات 9بۆ 10ی به‌یانیان ش����یرو هێلك����هی كواڵوو س����ه‌مونیان ئه‌داینێ ،ئێمه‌ش ئه‌و چه‌ن����د ده‌قیقه‌یه‌ی كه خواردنمان ئه‌خوارد له‌پۆلدا بوارێك بۆ ئازادی‌و قسه‌كردن ئه‌هاته پێشه‌وه ،چونكه له‌كاتی ده‌رس����دا هی����چ قوتابیه‌ك ب����ۆی نه‌بو له‌خۆیه‌وه قس����ه‌بكات ی����ان پرس����یاری البه‌ال ب����كات‌و ده‌رس به‌ئاراسته‌یه‌كی تردا ببات‌و كاته‌ك����ه بكوژێت ،ب����ه‌اڵم له‌كاتی ئه‌و نانخواردنه‌دا زۆر ئاس����ایی بو به‌ده‌میه‌وه قسه بكه‌یت‌و پرسیاری گش����تی له‌مامۆس����تا بكه‌ی����ت، رۆژێكی����ان عه‌ب����ه به‌ده‌م ش����یرو س����ه‌مون خواردنه‌وه به‌مامۆستای بی����ركاری (ره‌وف ده‌روێ����ش ف����ه‌ره‌ج) كه نمونه‌ی مامۆس����تای به‌تواناو جدی بو ،وتی مامۆس����تا
پرسیارێكم هه‌یه؟ مامۆستاش وتی فه‌رمو ،عه‌به‌ش وتی راسته ئه‌ڵێن هه‌ركه‌س����ێك 40رۆژ ده‌م‌وچاوی به‌میز بش����وات ئه‌بێت به‌س����یحر باز؟ قوتابیانیش به‌سه‌رسامیه‌وه چاوه‌ڕێ����ی كاردانه‌وه‌ی مامۆس����تا یان وه‌اڵمی مامۆس����تایان ئه‌كرد، مامۆس����تاش چونك����ه نمون����هی پ����ه‌روه‌رده بو ،ه����ات‌و ورد ورد قس����هی له‌عه‌به ده‌رهێن����او پێی وت ل����ه 40رۆژه‌كه چه‌ن����د رۆژه ده‌م‌وچ����اوت به‌می����ز ده‌ش����ۆیت؟ عه‌به‌ش له‌خۆشیاندا وتی 15رۆژه، ئینجا مامۆس����تا بۆ عه‌به‌و هه‌مو قوتابیانی رون كرده‌وه كه به‌هیچ جۆرێ����ك كاری وانه‌ك����هنو ئه‌گه‌ر ویستیان كاری هاوشێوه‌ی ئه‌وه‌ی عه‌ب���� ه بكه‌ن ئه‌وا ده‌بێت پێش����تر پ����رس به‌مامۆس����تا بك����هن .لهو قۆناغه‌دا عه‌به شێت نه‌بوبو ،ورد ورد هه‌ژاری ش����ێتی كرد ،ئه‌گه‌ر س����ه‌رنج بده‌ن به‌و مناڵیه به‌دوای ده‌رباز بون له‌ه����ه‌ژاری‌و نه‌گبه‌تی ده‌گ����ه‌ڕا ،بۆیه ئه‌یویس����ت ببێت به‌سیحر بازو هه‌مو شتێكی هه‌بێت یان ده‌س����تكه‌وێت .هه‌زار ساڵو بۆ گیانی پاكت عه‌به شێت ،ببوره تۆ شێت نه‌بویت ،ئه‌وانه شێتی پاره‌و دۆالرو كۆش����ك بون ك����ه له‌دوای راپه‌رین برا شه‌هیده‌كه‌تیان له بیر ك����ردو نه‌یانتوانی ژیانێكی ئارامت بۆ ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن.
ببوره تۆ شێت نه‌بویت ،ئه‌وان ه شێتی پاره‌و دۆالرو كۆشك بون ك ه له‌دوای راپه‌رین برا شه‌هیده‌كه‌تیان ل ه بیر كردو نه‌یانتوانی ژیانێكی ئارامت بۆ ده‌سته‌به‌ر بكه‌ن
عەبدواڵ هەڵەبجەیی
12
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
birura. awene@gmail. com
بەرلەوەی بپرسین"چی بکەین؟" ،پێویستە تێبگەین مه‌ریوان وریا قانع بەشی دوھەم ()١ ئێمە نە وەسیەتێکی سیاسییمان ھەیەو نە مانیفێستێکی ئایدیۆلۆژییش ،ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە گەڕانە بەدوای وەاڵمی ئەو پرسیارەی چ خوێندنەوەیەکی سیاس���یی‌و سۆسیۆلۆژیی دەتوانێت وێنەیەکی راستەقینەتری واقیعمان پێبدات ،نەک کۆمەڵێک مژدەی ھەڵخەڵەتێرانەی ئایدیۆلۆژیی .جگە لەدوبارەکردنەوەی بێتام‌و بێلەزەت���ی ریتۆریک���ی تێپەڕاندنی"فیک���ری ریفۆرمیست"بەرەو"رەخنەی رادیکاڵ"و"گۆڕینی سیس���تەم" ،چی دەتوانێ���ت ھاریکاریی ئێمە بێت بۆ تێگەیشتن لەو دۆخەی لەکوردستاندا دروس���تبوە؟ تێگەیش���تنی سیاسیی لەواقیع مانای بیرکردنەوەی زانس���تیی‌و بابەتییانەی ھێم���نو بێقیڕەقی���ڕی ریتۆریک���ی ،لەو ھێزو تواناو کەرەستانەی لەساتەوەختێکی مێژویی دیاریکراودا لەناو کۆمەڵگادا لەبەردەس���تدان، ن���ەک لەوەی واقی���ع بەپێ���ی خەیاڵی خۆت وێنابکەیت‌و حەزەکانت ئاراستەی روانینەکانت بکات .ئەوەی ئەمڕۆ لەدونیای ئێمەدا ئامادەیە بریتییە لەھێزگەلێکی گەورە کە بەم دۆخەی ئەم���ڕۆ ناڕازییە .ژمارەیەک���ی زۆر لەخەڵک کە ھەس���تدەکەن دزیی گەورەی���ان لێکراوەو دونیاکەی���ان وێرانک���راوە .ئ���ەم ناڕازییبونە لەجەوھەردا ھەمان ئەو روحییەتە ناڕازییەیە ک���ە پێش دروس���تبونی بزوتن���ەوەی گۆڕان ئامادەبو ،ب���ەاڵم جیاوازییەکە لەوەدایە ،کە ئەزمونی گ���ۆڕان ناڕازاییبونەکانی ئەمڕۆکەی بارگاویکردوە بەبڕێک���ی بەرچاو لەنائومێدیی سیاس���یی .ئەمە وایک���ردوە ھەندێک داوای رادیکاڵبون���ی زیات���ر لەو ھێزان���ە بکەن کە نەکەوتونەت���ە ناو پرۆژەی س���وڵتانیزمەوە، گروپێکی تر داوای ش���ۆڕش بکات‌و بڕێکیش ھیچ ھیوایەک لەباش���تربونی دۆخەکە نەبینن‌و ھەندێک���ی تریش خواس���تی دروس���تکردنی بزوتنەوەی تر بیانجوڵێنێت. س���ەرەتا پێش���ئەوەی وەاڵمی پرس���یاری چیبکەین لەبەش���ی چوارەمی ئەم نوسینەدا بدەین���ەوە ،مەبەس���تمانە لەس���ەر ھەندێک رەھەندی پەنابردن ب���ۆ توندوتیژیی بدوێین‌و لەوەبگەی���ن چ ئاکامێکی بۆ کۆمەڵگای ئێمە ھەب���وەو ھەی���ە .ھاوکات ھەوڵبدەی���ن ئ���ەم ئەنجامان���ە ب���ەو ش���ێوازە لەڕادیکالیزمەوە گرێبدەی���ن کە ئەم���ڕۆ ،النیکەم ،لەئاس���تە ریتۆرکییەکەیدا ،لەس���ەر زاری کەس���انێکی زۆری ناو دونیای ئێمەیە.
ئاراس فه‌تاح بەڕەھای���ی پرۆس���ەی دیموکراس���یی پەکبخات .ھاوکات جەنگێکی سەرتاسەری دژ بەکوردانی باک���ورو رۆژئاواو کۆی تاک‌و ھێزە لیبرال‌و دیموکراتخوازەکانی ناو تورکیا خۆشی ھەڵبگیرسێنێت .ھەمو پرۆکسییەکانی خۆیشی لەناوچەک���ەدا بەھێز بکات‌و وەک درێژکراوەی سیاس���ەت‌و تەماحەکانی خۆی بیانخاتەکار، بەخ���ودی داع���ش‌و قاعی���دە خۆش���یانەوە. دەوڵەتی ئێ���ران توان���ی تاڕادەیەک پێگەی نێونەتەوەی���ی خ���ۆی وەدەس���تبھێنێتەوەو وەکو گەمەکەرێکی سەرەکیی ناو شەترەنجی سیاسیی لەناوچەکەشدا ئامادەبێت‌و حیسابی بۆ بکرێت .بەم چەشنەش پرسی دیموکراسی لەن���او ئێران خۆی���دا وێرانب���کات‌و پەالمارو ھێرشەکانیش���ی لەکوردس���تانی خۆرھەاڵتدا خوێناویت���ر ب���کات .بەھەم���ان ش���ێوەی تورکی���ا ،ئێرانی���ش ھەمو پرۆکس���ییەکانی خۆی لەناوچەک���ەدا بجوڵێنێت‌و بەھێزبکات، لەحیزبواڵی لوبنانییەوە بۆ حەشدی شەعبی عێراقی���یو درێژکراوەکانی تری لەناوچەکەدا. دەوڵەتی عێراقیش لەدەوڵەتێکی داوەشاوەوە خەریکە س���ەروەرێتی خۆی وەردەگرێتەوەو ب���ەم بێھێزییەش���یەوە ئامادە نیی���ە ھێزە کوردییەکان ،بەب���اش‌و خراپییانەوە ،لەھیچ روداوێکی سیاس���یی گرنگدا ،بەش���داری پێ ب���کات ،وەکو لەکۆنفرانس���ەکەی پاریس���دا بینیمان .دەوڵەتی عێراقی تابۆش���ی بکرێت کورد لەپرۆس���ەی سیاسییدا بچوکدەکاتەوەو لەڕوی ئابورییەوە پاش���کۆو ملکەچیدەکات‌و لەپرسی ملمالنێ گەورەکانیشی لەگەڵ کورددا بێدەنگییەک���ی مەترس���یداری ھەڵب���ژاردوە، وەک لەکێش���ەی ناوچ���ە جێناکۆکییەکان���دا دەیبینین .بەم ش���ێوەیە دونیای ھاتن‌و دوای ھاتن���ی داع���ش دونیای جەن���گ‌و پێکدادانی گ���ەورەو بەرزبون���ەوەی رادەی بەکارھێنانی توندوتیژیی���ە .لەمەش���دا زیانمەن���دی ژمارە یەک پرۆس���ەی بەعەقاڵنیکردنی دەس���ەاڵت‌و پاراستنی پلورالیزم‌و رێزگرتنی مرۆڤە.
کورد لەئێستادا وەھمی ئەوەی بۆ دروستکراوە کە تاکەھێزێکی کاریگەرو ھاوپەیمانە دژ بەداعش ،بەاڵم دیوە تاڵو راستەکە ئەوەیە کە وەکو خێڵێکی جەنگاوەر مامەڵەی لەگەڵدا دەکرێت‌و سەرکردە سیاسییەکانیشی وەکو لۆردی جەنگ وێنا دەکرێن
()٢ س���ەرھەڵدانی داعش خێروبێر نەبو ،بەڵکو کارەساتێکی سیاس���یی‌و مرۆیی بو .ھەندێک پێیانوابو ھاتنی داع���ش مانای کۆتاییھاتنی سایکس ـ پیکۆو دروس���تبونی نەخشەیەکی سیاس���یی نوێی���ە لەناوچەک���ەدا .ئێمە ھەر لەس���ەرەتاوە باوەڕم���ان واب���و کە"دونیای دوای س���ایکس ـ پیک���ۆ" گواس���تنەوە نییە بۆ"قۆناغ���ی دوای س���ایکس ـ پیکۆ" ،بەڵکو گەڕانەوەی���ە بۆ"دونی���ای بەر لەس���ایکس ـ پیکۆ".وات���ە دونیای"دوای س���ایکس -پیکۆ" دونی���ای گەڕانەوەیە بۆ دەس���ەاڵتە لۆکاڵییە ئیمارەتئاساکان کە رێ لەھەمو پێکەوەژیانێکی سیاسیی نیش���تیمانیی‌و رێ لەدروستکردنی ھەر چوارچێوەیەکی نیشتیمانیی‌و نەتەوەیی بۆ نیشتەجێکردنی جیاوازییەکان‌و پاراستنی پلورالیزمی سیاس���یی دەگرێ���ت .بۆیە ھەم ھاتنی داعش���مان وەک کارەسات بینی ،ھەم ئ���ەو دونیایەش ک���ە لەس���ەردەمی داعش‌و دوای داعش���دا دروس���تدەبێت .ج���ەوھەری ئ���ەم کارەس���اتەش لەئێس���تادا لەوەدای���ە، ()٣ لەالیەکەوە بۆتە ھۆکارێک بۆ ھەڵگیرساندنی لەناو کوردس���تان خۆیش���یدا ن���ەک یەک جەنگێک���ی ناوخۆی���ی ئیقلیم���ی پڕوکێنەر ب���ۆ ھەم���و کۆمەڵگاکانی ئ���ەو ناوچەیە کە کێشەی سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و ئابوریی‌و س���ەرەداوەکانی ئەو جەنگە لەدەست زلھێزە پەروەردەیی‌و جێندەریی چارەسەر نەکراوە، ئیقلیمی���یو نێونەتەییەکاندای���ە .لەالیەک���ی بەڵکو تادێت ھەمو سێکتەرەکان توشی داڕمانی ترەوە ب���و بەھۆکارێک ب���ۆ بەھێزبونی ھەمو ی���ەک لەدوای یەک دەبن .تاکە چارەس���ەری ئ���ەو بک���ەرە نادەوڵەتیی���ە پرۆکس���ییانە حوکمڕانانیش بریتیی���ە لەدرێژەدان بەمەیل‌و کە"ش���ەڕی لەباتی"یان"جەنگ���ی لەبریی"بۆ واقیع���ی دەس���ەاڵتی خێزانی���ی ،پەنابردنی ھێ���زە ئیقلیمیی���ەکان دەکەن‌و پ���ێ بەھەمو بەردەوام ،یان ھەڕەشەی بەردەوام بەپەنابردن مافە س���ادەکانی مرۆڤبوندا دەنێن .لەھەردو بۆ توندوتیژیی ،چەسپاندنی زیاتری پایەکانی ئاس���تەکەدا دۆخ���ی ھات���نو کۆتایی داعش س���وڵتانیزمی سیاس���یی ،پەراوێزخس���تنی بوەتە ژینگەیەکی لەب���ار بۆ پتەوکردنی ئەو تەواوەتی فۆرمە جیاوازەکانی ئۆپۆزیسیۆنی ھێزە توندڕەوو دیکتاتۆرییانەی لەناوچەکەدا سیاسیی‌و ناسیاس���یی ،قوڵکردنەوەی زیاترو دژ بەپرۆژەی دیموکراس���ییکردنی کۆمەڵگاو بەردەوام���ی پارچەپارچەبون���ە سیاس���یی‌و بەیاس���اییکردنی دەزگاکان���ی دەوڵ���ەت‌و کۆمەاڵیەتیی���ەکان ،درێژەدانێکی ترس���ناک بەعەقاڵنیکردن���ی حوکمڕان���ی کاردەک���ەن .بەپێشێلخس���تنی ماف���ە س���ەرەتاییەکانی لەتورکیادا ئەردۆگانیزم توانی بەھۆی"جەنگی مرۆڤ‌و س���وکایەتیکردنێکی سیس���تماتیکی دژ بەتی���رۆر"ەوە مەیل���ە دیکتاتۆری���یو بەکەرامەت���ی مرۆڤ���ەکان .لەس���ەرو ھەم���و دەس���ەاڵتگەرەکانی ناوخۆی بەھێزتر بکات‌و ئەمانەش���ەوە بەردەوامیدان بەدزینی سامانی
نەتەوەیی لەالی���ەن خێزانە سیاس���ییەکانی ھەردو دیوەکەی دێگەڵەوەو لەم رێگایەشەوە بارکردن���ی ژیانی خەڵک بەق���ەرزی چەندان ملیارد دۆالریی‌و ھەژارخستنی سیستماتیکی ئەو مندااڵنەش کە ھێشتا لەدایکنەبون .ئەمە جگە لەئامادەگیی ھەمیشەیی بۆ ملکچەبونی سیاس���یی بەرامبەر بەعێراق‌و تورکیاو ئێران، بەگەرەنتیی ئەوەی ئەو ملکەچبونە لەخزمەتی پاراستنی پایەکانی دەسەاڵتە سوڵتانییەکەدا بێت .بودجەی ساڵی ٢٠١٧ھێمایەکی ئاشکرایە چ���ۆن ملکەچکردن���ی بارزان���یو لەڕێ���گای ئەویش���ەوە ملکچەیکردن بەک���ورد لەعێراقدا ب���وە بەئەم���ری واقیع‌و لەھەندێک س���ەرەوە جۆرێک لەس���تراتیژی سیاس���یی لەئارادایە ک���ە گەڕانەوەیە بۆ قۆناغی ب���ەر لەکەوتنی رژێمەک���ەی س���ەدام حوس���ەین .لەھەرێمی کوردستاندا نەک تەنھا پرۆسەی"گواستنەوە بۆ دیموکراس���ییەت" تەواو وردوخاش کراوە، سوڵتانیزم لەزۆر بواردا چەسپاوە ،سیستەمی پەرلەمانتاریزم ک���راوە بەگاڵتەجاڕیی‌و ھەمو ناڕەزایەتییەکی کۆمەاڵیەتیی‌و سیاسیی وەکو س���ەگوەڕییەک مامەڵەی لەگەڵ���دا دەکرێت، بەڵکو ھاوکات شتێک لەعەقاڵنیەتی سیاسیی‌و خەمی نیشتیمانیی‌و پاراستنی ژیانی گشتیی، لەسیاسەتی کوردیدا نەماوە .واڵتێک نادۆزینەوە لەشێوەی کوردستان کە سیاسییەکانی ھێندە بوبن بەگاڵتەجاڕیی خەڵک‌و بەئاشکرا باسی دزی���یو جەردەییەکانیان بک���ەن .وڕک‌و رق‌و تەماحی شەخس���یی بوە بەتاک���ە میتۆدێک بۆ سیاس���ەتکردن‌و"برا گەورەیەک" بەلۆژیکی ھێ���زو بەس���یفەتی ل���ۆردی جەن���گ خۆی س���ەپاندوە .پرس���ی کوردیش لەپەیمانێکی سیاسیی ئیقلیمییەوە بۆ ئەویتر دەبات‌و بەم چەش���نەش لەشکستێکەوە بۆ شکستێکی تر دەیگوازێتەوە.
بارزانی‌و س���ەرانی عێراق لەیەک سەنگەردان‌و باس لەھەماھەنگیی سەربازیی دەکەن ،بەاڵم س���بەی لەدوای موس���ڵەوە ھیچ گەرەنتییەک نیی���ە س���ەنگەرەکان لەی���ەک جیانەبنەوەو کوردس���تان توش���ی جەنگێکی خوێناوی تر نەبێتەوە .کێشەکە لەوەدایە پارتی ئەمڕۆکە ھەم���و س���ەرەداوەکانی سیاس���ەتی کوردی بەدەس���تەوەیە ،بەکردەوەش کوردس���تانی بەتورکی���ای ئ���ەردۆگان تااڵنفرۆش���کردوەو بوە بە بەش���ێک لەس���تراتیژیی ئەردۆگانیزم لەناوچەکەدا .بەدەر لەدەستخۆشیی ئەمریکاو ئەوروپیی���ەکان ب���ۆ جەنگ���ی داع���ش ،ئەم سیاس���ەتە س���وڵتانیییەی بارزانیی ،کوردی ک���ردوەو دەکات بەیەکێ���ک لەبێھاوڕێتری���ن میللەت لەناوچەکەدا .بارزانی لەناو کوردستان خۆش���یدا ھەم���ان ئەزمون���ی س���وڵتانیزمی ئەردۆگان پیادەدەکات :لەئاس���تی ناوخۆییدا دژ بەھەم���و ئەو ھێزو کەس���انەیە کە لەگەڵ تاکڕەوێتی سیاس���ەتی ئەودانین ،لەئەردۆگان رادیکااڵنەت���رەو ھەنگاوێ���ک پێ���ش ئەویش کەوت���وە ،چونکە پێویس���تی بەیاس���ا نییە بۆئەوەی سیستەمی سەرۆکایەتی لەپەرلەمان بنجبەس���تبکات ،بەڵک���و پەرلەمان���ی ناردە ئەودی���وی دێگەڵەوەو بەزەبری ھێزو عینادیی لەس���ەر کورس���یی دەس���ەاڵتدا ماوەتەوە. ھاوکات پرۆس���ەی دیموکراسییەتی بەتەواوی زیندەبەچاڵ کردوە ،س���کااڵی یاسایی لەسەر س���ەرۆکی دوھەم ھێزی سیاسیی کوردستان تۆمارک���ردوە ،گ���ەر بۆیش���ی بکرابایە ھەمو میدیاکان���ی دەرەوەی ژێر دەس���ەاڵتی خۆی دادەخس���ت ،بەمچەش���نەش ھەرچی بڕیاری چارەنوسسازی سیاسیی‌و ئابوریی‌و سەربازیی ھەیە بەتەنھا خۆی نەخشەسازیی بۆدەکات‌و برازاکەشی بەناوی حکومەتەوە ئەم وێرانەیەی بۆ بەڕێوە دەبات .لەئاس���تی ناوچەییش���دا دژ بەپەکەک���ەو یەپەگەیە ،پەیوەندی لەگەڵ ئێراندا نییە ،جگە لەتورکی���او ھاوپەیمانییە خەلیجییەکانی ،یەک دۆس���تی تری لەدونیادا نەماوە .تورکیاو واڵتانی خەلیجیش ،ھیچیان ن���ە لەخەمی کوردو ن���ە لەخەمی کۆمەڵگای کوردس���تانیدان ،بەڵکو لەخەمی چەسپاندنی تەماحە سیاسییەکانی خۆیانن لەناوچەکەدا، مۆدێلەکانی حوکمڕانی ئ���ەو واڵتانەش لەوە قێزەونترن وەک مۆدێل لەھەر شوێنێکی تری دونیادا دوبارەبکرێنەوە .تاکە چارەسەرێکیش تائەمڕۆ بارزانی نیشانی ھەمو دونیای دابێت ب���ۆ ئەم تەنھاکەوتن‌و ونبون���ە لەناو گەمەی کۆمەڵێ���ک زلھێ���زی ئیقلیمیی���دا ،بریتییە لەملکەچێتی سیاس���یی زیاترو زیاتر بۆ ھەر ھێزێک کە ئیمالی سیاسەتی ناوچەکە بکات، سیاسەتێک کە خەڵکی کوردستان باجە ھەرە گەورەک���ەی دەدات‌و بەناو کۆمەڵێک جەنگ‌و پێکدادانی خوێناویشدا تێدەپەڕێت.
کۆمەڵگای ئێمە ھاوکات پڕبوە لەچەکی تۆقێنەرو ھێزگەلێکیش ئەو چەکانەی لەدەستدایە ھیچ یاسایەک‌و ھیچ بەھایەکی ئەخالقیی جڵەویان ناکات‌و بەچەشنێکی ترسناک سەربەخۆیی خۆیان وەرگرتوە بەنیعمەتێک بۆ ھەمو ئەو شکستە سیاسیی‌و ئابوری���یو ئەخالقییان���ەی کە دەس���ەاڵتی کوردیی لەدونی���ای دوای راپەڕینەوە پیادەی دەکات .جەنگ بوە بەخێروبەرەکەت بۆ ھەمو ئەوانەی کە لۆژیک���ی ھێز پەروەردە دەکەن‌و دژ بەگەش���ەی ھەمو عەقڵییەتێکی مەدەنیی ناو کۆمەڵگا کاردەکەن .گۆڕینی سیاس���ەت بۆ جەنگ ئەو گەمەیەیە ئەو ھێزانە دەیزانن‌و ھەر ھێزێکیش ئەم گەمەیەیان لەگەڵدا نەکات وەک ھێزێکی دۆڕاو مامەڵەبکرێت.
بیروڕا
ن����وێ ،چ لەمۆدێل����ی عەلمانییەکەی����دا چ لەمۆدێلە دینییەکەی����دا .رادیکالیزم منداڵی دۆخە قەیراناویی����ە گەورەکانەو زۆرجاریش چارەس����ەرەکانیان چارەس����ەری سیحریی بێرلێنەک����راوەو نابەرپرس����یارە .ئەوەی بۆ ئێم����ە گرنگ����ە جەختکردنە لەس����ەرئەوەی ک����ە ن����ە بەخۆس����وتاندنی ھاواڵتیی����ەک ئەزمونی ش����ۆڕش دوب����ارە دەکرێتەوە ،نە بەتوندتوتژیی شۆڕشگێڕانەش بۆ راماڵینی ئ����ەم دەس����ەاڵتدارێتییە دەتوانی����ن رێگە لەدوبارەبونەوەی ئەزمونی س����وریاو لیبیاو یەمەن بگرین .ئەزمونێک کە دەرئەنجامەکەی نەک ھەر ماڵوێرانییەکی گەورەی ئینسانییە، بەڵکو بەھێزبونی لۆژیکی چەک‌و ئایدیۆلۆژیا توندڕەوەکان����ە کە تابۆیان بکرێت ش����ەڕی نابودکردنی یەکت����رو نابودکردنی کۆمەڵگا دەکەن ،پاشان واڵتەکەیان‌و خۆشیان دەبن بەشوێنی تەراتێنی بەرژەوەندیی‌و تەسفییەی حیس����اباتی ھێزە ئیقلیمیی‌و جیھانییەکان‌و ھێالنەی ھێزە س����ەلەفییە جیھادییەکان کە لەس����ااڵنی نەوەدەوە شوێنی گەشەکردنیان بوە بەو روبەرانەی کە دەسەاڵتێکی مەرکەزی ماقوڵی تێدانییە بتوانێت النیکەمی ئارامیی‌و ئاسایشی کۆمەاڵیەتیی دابینبکات. ئازایەت����ی نییە بانگەش����ەی ش����ۆڕش‌و یاخیبون����ی چەکداریی بکەی����ت بەبێئەوەی بی����ر لەدەرئەنجامە کارەس����اتبارەکانی ئەو توندوتیژیی����ە بۆ س����ەر ت����اک‌و کۆمەڵگا، بکەیت����ەوە ،بێئ����ەوەی بی����ر لەئەگ����ەری وێرانک����ردن‌و ھاڕین����ی یاخیبون����ەکان‌و دەرەنجەمەکان����ی لەفۆرمی تەس����لیمبونی زیات����رو گەورەتری کۆمەڵ����گادا ،بکەیتەوە. لەھەمو حاڵەتەکانیشدا مێژوی ئەم ناوچەیە پێماندەڵێ����ت کە براوەی ئ����ەم توندوتیژییە کەس����انی دیموکرات‌و کۆمەڵگای مەدەنیی‌و پلورالیزمی سیاسیی‌و رێزگرتنی جیاوازیی‌و ئازادییەکان����ی مرۆڤ نابن‌و نین ،بەڵکو یان ئەو ھێزە دینی‌و کۆنزەرڤاتیڤانەن کە خاوەن س����ەرمایەی رەمزیی‌و مادیی‌و کۆمەاڵیەتین‌و توانای مۆبیلیزەکردن����ی کۆمەڵگایان ھەیەو ئامادەن لەگەڵ توندوتیژیدا تادوا سنور بڕۆن، لەجەنگ‌و توندوتیژی����دا توانای گەورەبون‌و گەشەس����ەندنی خێرایان ھەیە .یاخود ئەو ک����ەس‌و ھێ����زە موغامیرە ئایدیۆلۆژیس����تە نادینییانەن کە جگ����ە لەدونیابینی خۆیان، ھی����چ ش����تێکی دیک����ە قبوڵناک����ەن‌و جگە لەخۆی����ان ھەمو ئەوانیتر ،ک����ە وەک ئەوان نین ،وەک����و نەیاری چینایەتی����ی لەقەڵەم ئەدەن کە"ناکۆکیی دوژمنانە"یان لەگەڵیاندا ھەیە.
()٤ ئەگەرچی خۆشباوەڕان‌و ئایدیۆلۆژیستەکانی س���وڵتانیزمی سیاس���یی لەکوردس���تاندا دەیانەوێ���ت قەناعەتمان پێبھێنن کە پێگەی ک���ورد ئەمڕۆک���ە بەھێزترە لەج���اران ،بەاڵم راس���تیی ئەوەیە کە پێچەوانەی ئەم بۆچونە راستترە .ھەمو نزیکبونەوەیەکی دەرپەڕاندنی ()٦ داعش لەموسڵ‌و لەعێراق ،پێگەی ستراتیژی پرس���یارەکە بۆ ھەمو کەس���ێکی ناڕازیی کورد وەک میللەتێ���ک لەناوچەکەدا بچوکتر لەمڕۆکەی کوردس���تاندا ئەوەیە چی بکەین؟ دەکاتەوە .وەکچۆن ھاتنی داعش بەش���ێکبو چی بکەی���ن بۆئ���ەوەی ئەم دۆخ���ە مەنگە لەپالنێک���ی تورکیی‌و س���عودیی‌و خەلیجیی کۆتای���ی پێبێ���ت؟ چ���ۆن نەھێڵی���ن لەوە ب���ۆ کەمکردن���ەوەی دەس���ەاڵتی ئێ���ران‌و خراپترمان بەس���ەردابێت؟ ئ���ەوەی بۆ ئێمە ش���یعەکان لەعێراقدا ،ئ���اواش دەرپەڕاندنی لەم دۆخەدا مەترس���یدارەدا جێگای تێڕامانە داع���ش بەھێزکردنی بەرەی ئێ���ران‌و عێراق‌و بریتیی���ە لەالوازبونی ھەمو بوارێک بۆ کردەی ھێ���زە ش���یعەکانی دیکە دەبێ���ت .لەھەردو ()٨ بیرکردن���ەوە ،کولتورێک���ی مەترس���یداری دۆخەکەش���دا ک���ورد وەک میلل���ەت زیان���ی کۆمەڵگای ئێم����ە ھاوکات پڕبوە لەچەکی بێماناکردنی فیکر لەبرەودایە کە پێماندەڵێت گ���ەورەی بەردەکەوێ���ت‌و بەرکەوتوە .ھاتنی ئێمە ھەمو ش���تەکان دەزانین ،پێویس���تمان تۆقێن����ەرو ھێزگەلێکی����ش ئ����ەو چەکانەی داع���ش پارتی زیاترو زیاتر خس���تە ناو بەرە بەبیرکردن���ەوەو نوس���ین‌و رەخن���ە نەماوە ،لەدەس����تدایە ھیچ یاسایەک‌و ھیچ بەھایەکی ()٥ س���ونییە تورکییە س���عودییەکەوەو بەمەش ملمالنێ���ی جەنگاوەران���ە لەس���ەر خاکی کەس ش���تێکی تازەی نییە بیڵێت ،ئێس���تا ئەخالقیی جڵەویان ناکات‌و بەچەش����نێکی ناکۆکییە سیاسییەکانی ناو کوردستانی نەک تەنھا قوڵت���رو ھەمەالیەنتر ک���ردوە ،بەڵکو کوردس���تان ھێور نابێت���ەوە ،بەڵکو توندترو کات���ی بیرکردنەوەو نوس���ین نیی���ە ،بەڵکو ترس����ناک س����ەربەخۆیی خۆیان وەرگرتوە، ھەمو سیس���تمە سیاسییەکەش���ی ،بەھەمو کارەس���اتبارتر دەبێت .لەم دۆخە بێپارەیی‌و پێویس���تمان بەک���ردارە .ئەمڕۆکە کولتورێک سەنتەرێکی دەسەاڵت نەماوە کە ھیچ یەکێک دیکۆرەکانییەوە ،وێرانک���ردو ھێزەکانی تری بێمۆراڵیی���ەدا ک���ورد ناتوانێ���ت ب���اس لەبیرنەکردن���ەوەی رادیکال���ی رۆمانس���یی لەلۆردە سیاسیی‌و سەربازییەکان ملکەچی کوردس���تانی ناچارکرد کە بەشێنەییش بێت ،لە"کارت"ب���کات ،چونکە ھەم���و کارتەکانی ئامادەی���ە ک���ە چەمک���ی شۆڕش���ی کردوە ئەمرو نەھییەکان����ی بێت‌و رێز لەبڕیارەکانی بەبێدەنگی���ی بچنە بەرەکەی ت���رەوە .بۆیە فشاری سیاس���یی‌و ئابوریی‌و سەربازیی الی بەقیبل���ەی سیاس���ەت‌و پێماندەڵێت ئەوەی بگرێ����ت ،چەندی����ن س����ەنتەری جی����اوازی رۆیشتنی داعش���یش ئەگەر ملمالنێکانی ناو ئەوان���ی ترن .زۆن���ی دەس���ەاڵتی تورکیی‌و ئێستا پێویستە شۆڕش���ە ،گۆڕانی رادیکاڵی دەسەاڵت لەواڵتدا دروستبوە کە ھەریەکەیان کوردس���تان تیژتر نەکات���ەوە ،ئەوا بەھەمان ئێرانی���ی لەن���او خاک���ی کوردس���تاندایەو سەرتاس���ەرییە ،وێرانکردن���ی سیس���تمێک‌و ب����وە بەئەمیرێک لەئەمیرە زۆرەکانی جەنگ لۆژیک���ی ئەمڕۆک���ە درێژەی���ان پێئ���ەدات‌و لەداھاتوشدا شەڕی قورستر بەڕێگاوەیە لەسەر دروس���تکردنی شتێکی تەواو نوێیە ،لەمەشدا لەناوچەک����ەی خۆیدا .ل����ەم دۆخەدا کەس دابەشبونەکان قوڵترو ترسناکتر دەکاتەوە .دابەشکردنی س���نورەکانی ئەم زۆنە لەنێوان پەناب���ردن ب���ۆ توندوتیژیی مەس���ەلەیەکی دەس����تی ئەو برادەرانەی نەگرتوە کە داوای ک���ورد لەئێس���تادا وەھم���ی ئ���ەوەی بۆ شیعەو سوننەو کورد لەالیەک‌و فارس‌و تورک‌و رەوای���ە ،چونکە ھی���چ رێگاچارەیەکی ترمان ش����ۆڕش‌و راماڵینی چەکداریی دەکەن ،کە دروس���تکراوە ک���ە تاکەھێزێک���ی کاریگەرو عەرەب لەالیەکی ترەوە .وەھمێکی گەورەشە نەماوە .بۆیە ئەولەویاتی ئێس���تامان بریتییە باس لەگۆڕانی رادیکاڵی سیس����تم دەکەن، ھاوپەیمان���ە دژ بەداعش ،ب���ەاڵم دیوە تاڵو وابزانین کە ھێزە سیاس���ییەکان لەم دۆخەی لەدروس���تکردنی مرۆڤ���ی خاوەنک���ردار نەک خەریکی کردەی شۆڕشگێڕان‌و سیستمگۆڕی راستەکە ئەوەیە کە وەکو خێڵێکی جەنگاوەر ئێس���تایاندا ،کە نە پڕۆژەیەکی نیشتیمانیی مرۆڤی فیک���ردار .ئەم گوت���ارە پێماندەڵێت خۆیان ب����ن ،ب����ەاڵم پرس����یارە کوژەرەکە مامەڵ���ەی لەگەڵ���دا دەکرێ���ت‌و س���ەرکردە یەکگرتوو نە مینبەرێکی سیاسیی یەکگرتویان س���کمان ئاوس���اوە لەزاراوەگەل���ی ریفۆرم‌و ئەوەیە ئایا کۆمەڵگای ئێمە ھێزی شۆڕشی سیاسییەکانیش���ی وەکو لۆردی جەنگ وێنا ھەیە ،وەکو ژمارەیەکی سیاس���یی حیسابیان دیموکراس���یی‌و خەباتی مەدەنیی ،بێزاربوین سەرتاس����ەریی ھەیە لەکاتێکدا س����ااڵنێکە دەکرێن .ش���ەڕی پێش���مەرگەش لەموس���ڵ ب���ۆ بکرێت .جگ���ە لەوە ئاکاری سیاس���یی‌و لەقسەکردن لەسەر پلورالیزم‌و جیاکردنەوەی ت����ەنھا لەناوچەی س����لێمانیدا ناڕەزایەتییە ئەوەندەی وەک ش���ەڕی ھێزێک دەبینرێت کە مۆدێل���ی حوکمڕانییەکەی���ان بەڕادەی���ەک دەس���ەاڵتەکان لەیەکت���رو چەس���پاندنی کۆمەاڵیەتیی����ەکان گیریخ����واردوە؟ ئێم����ە پێشتر پارەی ش���ەڕەکەیان وەرگرتوەو دوای وێ���ران‌و خراپە ،لەبەردەم ھی���چ کەسو ھیچ دەس���ەاڵتی یاس���ا ،پەرلەمان‌و پەرلەمانتیزم س����ااڵنێکە لەس����ەر ئەم دۆخە دەنوس����ین‌و شەڕەکەش دەبێت بڕۆنەوە ئەو سەنگەرانەی الیەنێکدا قابیلی بەرگریلێکردن نییە .ئەوەی گەمژەییەک���ی لیبراالنەی���ەو ئێم���ە دەبێ���ت ب����ڕوای تەواوەتیمان بەوە ھەی����ە کە نەک کە لێ���وەی ھاتون ،ئەوەندە وەک بەش���ێک لەکوردس���تاندا دروس���تکراوە دو ئیمارەت���ی "سیستەم"ەکە بەشێوەیەکی رادیکاڵ بگۆڕین .تەنھا رەخنەکردنی دەسەاڵت لەکوردستاندا لەڕێکخس���تنەوەی پەیوەندییە سیاسییەکان نەوتی���ی لەرزۆکە کە دەوڵەتە ئیقلیمییەکان‌و ئ���ەم گوت���ارە پێیوایە باس���کردن لەدونیای مەرجی تێگەیشتنە بۆ دیدگایەکی سیاسیی مامەڵ���ە ناکرێ���ت .ھەم���و وێنەک���ە وێنەی کۆمپانیا نێودەوڵەتیی���ەکان وەک کۆمەڵێک ئەمڕۆو لەسیستەمی سیاس���یی بەو زاراوانە نوێ ،بەڵکو تێگەیش����تن لەمیکانیزمەکانی بەکارھێنانێک���ی دەرەکیی‌و کاتیی ھێزو توانا چاڵ‌و بۆری نەوت تەماشایان دەکەن‌و خەڵکی جگە لەمرۆڤی خەساوو ناشۆڕشگێڕ ،شتێکی دەس����ەاڵت خۆی‌و تێگەیش����تن لەجەوھەری سەربازییەکانی کوردە بۆ کۆمەڵێک مەبەست‌و کوردس���تانیش وەک لەعنەتێکی سیاس���یی دیکە دروستناکات .مرۆڤێک دروستدەکات کە توندوتیژی����ی پێش����مەرجی بیرکردنەوەی����ە ستراتیژ کە پەیوەندییان بەخواستە سەرەکیی‌و کە لەدەس���تی ھەندێک خێ���زان و بنەماڵەی نە توانای قس���ەکردنی جەریئانەی ھەیەو نە لەگۆڕانکاریی. ئەم دەسەاڵتدارێتییە فۆرمێکی سوڵتانییە توانای جوڵەی رادیکاالنەش .ئەم پۆپۆلیزمە س���تراتیژییەکانی خەڵک���ی کوردس���تانەوە تایبەتەدایە. ئەوەی ئەمڕۆکە راستییە ئەوەیە کە بارزانی رادیکاڵ���ە نوێیەی ناو گوتاری ھەندێ کەسو کە دو خێزانی سیاس����یی لەدو جوگرافیای نیی���ە .ھی���چ ئاماژەیەکی���ش لەبەردەس���تدا نییە کە س���ەفەرە مەکۆکییەکانی جەنەراڵ‌و توانیویەتی بەزەبری ھێز ھەمو ھێزەکانی تری ھەندێ گروپ ،دیوەکەی ت���ری ھەڵنەگرتنی جیاوازدا بەدو میکانیزمی جیاواز کاردەکەن‌و سیاس���ەتمەدارانی نێودەوڵەتی���ی بۆ ھەولێر دەرەوەی خۆی نابودب���کات‌و لەڕوی گوتاری بەرپرس���یارێتیی ئەخالقییە لەسیاسەتدا کە دەسەاڵتی خۆیان دەسەپێنن .ھەڵتەکاندنی لەدوای جەنگی موس���ڵەوە بەردەوامدەبێت .سیاسییشەوە بەجەنگی داعش‌و دامەزراندنی سااڵنێکە لەواڵتی ئێمەدا وەک نەخۆشییەکی ئ����ەم سیس����تەمەش دەش����ێت بەتی����ۆری ھەرئەمەشە وادەکات ئەوەی ئەمڕۆکە میدیای دەوڵەتی کوردی���ی ،بێچەکیان بکات .گرفتی سیاسیی ترس���ناک ئامادەیە .ئێمە دەتوانین شۆڕشگێڕانە کارێکی ئاسانبێت‌و داواکردنی پارتی وەک سەرکەوتنی دیپلۆماسیی‌و لێزانیی کوردستان ئەوەیە حوکمڕانییەکەی بەرەو ئەوە رادیکال بین ،دەش���ێت یەکێک لەکێشەکانی راماڵین����ی لەس����ەر کاغ����ەزو لەدیوارەکانی بارزانی نیش���انیدەدات ،دەشێت بگۆڕێت بۆ دەڕوات ببێت���ە حوکمڕانێتییەکی س���وڵتانیی ئۆپۆزیس���یۆنی کوردی���ش بەتاڵبونەوەیەتی فەیس����بوکدا ھی����چ باجێک����ی گ����ەورەی دۆخی تەنھا کەوتنێکی سیاس���یی ترسناک‌و دیکتاتۆری���ی عەی���ار ٢٤و ھێزە سیاس���ییە لەم رەھەندە ،ب���ەاڵم رادیکالیزم مانای ئەوە لەس����ەر نەبێت ،بەاڵم ل����ەڕوی عەمەلییەوە نوچدانی زیاترو زیاتر بەپرسی کورد لەعێراق‌و ریفۆرمخوازەکانی رۆڵێکی ئەوتۆیان نەمێنێت نییە خەڵک پڕکەیت لەتوڕەیی ،بەبێ ئەوەی جیھانێک����ی ت����ەواو جی����اواز دەبینین کە ناوچەک���ەدا .ئامادەبونی بێمەرجی پارتی بۆ لەناو نەخش���ەدانانی سیاسی لەکوردستاندا .بەرپرس���یارێتی ئەوە ھەڵبگریت ئەم توڕەییە تیایدا کەرەس����تەکانی گۆڕانکاریی شەلەل‌و دابەش����بوو بێھێزن .ئەوەشی ئەم دۆخەی ئۆپەراس���یۆنی موس���ڵ بەرامبەر بەمشتێک ھەر ھەنگاوێک���ی پێچەوان���ەش بنێن ،وەکو چۆن کەناڵیزە بکەیت. بەرھەمھێن����اوە ،بەت����ەنھا ئۆپۆزیس����یۆنی دۆالر ت���ەنھا مانای لێس���ەندنەوەی رەھەندە گەمە تێکدەری دروستکردنی دەوڵەتی کوردی ()٧ دەس����تەپاچەی ھەرێ����م نیی����ە ،بەڵکو ئەو مێژوییەکان���ی پرس���ی کورد نیی���ە لەدۆخی تەخوینبکرێن‌و لەم رێگایەش���ەوە مەسەلەی بێگومان ئەو راس���تییە سۆسیۆلۆژییە بۆ ھێزەیە کە بەزبری چەک‌و تێرۆری سیاسیی، ئەمڕۆکە ،بەڵکو بێماناکردن‌و ئیفالسپێکردنی کورد لەس���ەر پارتیو لەناو پارتیشدا لەسەر ئێم���ە نامۆ نییە ک���ە نابودیی‌و بنبەس���تیی بەزەبری کۆنترۆڵکردنی تەواوەتی ئابوریی‌و ھەم���و ئ���ەو گوت���ارە ریتۆریکییانەش���ە کە بنەماڵەی بارزانی تاپۆ بکرێت. بەشێوەیەکی گشتیی ،ئەم دۆخەی ئەمڕۆکە ،دۆخەکە لەم����ڕۆدا ھەڵگری ھەمو ئەگەرێکە سامانی واڵت ،کۆمەڵگای ئێمەی گەیاندۆتە شانازییان پێوەدەکرد ،مەبەستمان خورافەتی دروس���تکردنی دەوڵەت���ی کوردییە .ئێس���تا بەتایبەتی دۆخی جەنگ لەگەڵ داعشدا ،بوە ب����ۆ لەدایکبون����ی رادیکالی����زم‌و توندڕەویی ئەم دۆخە.
ته‌ندروستی tandrusti. sul@gmail. com
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
15
الپەڕەی تەندروستی ،ئامادەكردنی ڕاگەیاندنی تەندروستیی سلێمانی
پایز وه‌رزێك ی گونجاو‌ه بۆ ڤایرۆسی نه‌خۆشی دڕكه‌ومێكوته دڕكه‌ومێكوت ه نه‌خۆش���ییه‌كی ڤایرۆسیی ه وه‌كو ئاوڵه ده‌رده‌كه‌وێت وات ه له‌سه‌ر پێست بڵقی ئاو دروس���ت ده‌بێت‌و هه‌ندێكجاریش ناوپۆشی له‌ش ده‌گرێته‌وه. له‌ب���اره‌ی نه‌خۆش���ییه‌كه‌وه د.زانا محمد عه‌باس پس���پۆڕی نه‌خۆش���یه‌كانی پێست باس ل���هوه ده‌كات :دڕكه‌ومێكوته له‌مرۆڤدا به‌گشتی یه‌كجار دروست ده‌بێت واتا ئه‌گه‌ر كه‌سه‌ك ه له‌ته‌مه‌نی مناڵیدا دڕكه‌ومێكووته‌ی گرت له‌ته‌مه‌نه‌كانی تریدا دوچاری نابێته‌و‌ه بهپێچهوانهوه ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر بۆ جاری دوه‌م توشی كه‌سێك بۆوه ئه‌وا ته‌نها یه‌ك به‌شی جه‌سته‌ی ده‌گرێته‌وه‌و به‌زویی نامێنێت. ئه‌و پزیش���ك ه ئه‌وه‌ش ده‌ڵێت "ڤایرۆس ی ئ���ه‌م نه‌خۆش���یه له‌ه���ه‌وادا بون���ی ههیهو وه‌رزه‌كان���ی به‌هارو پای���ز وه‌رزی گونجاون بۆ ڤایرۆس���ی ئهم نه‌خۆش���ییه ،له‌نیشان ه دیاره‌كانیش ی بریتین له‌ڕشانه‌وه‌و سه‌رئێش ه هه‌روه‌ها له‌گ���هڵ نه‌مانی ئاره‌زوی خواردن، وێڕای ئهم ه نه‌خۆش زیات���ر له‌دو هه‌فته‌ی پێویسته تاچاك ببێتهوه ". ئه‌و پس���پۆڕ‌ه له‌ب���اره‌ی رێنماییه‌كانه‌و‌ه له‌كات ی توش���بون به‌م نه‌خۆشییه‌دا وتیش ی "پش���ودان‌و ده‌س���تنه‌دان له‌بڵق���ه‌كان‌و فێنككردنه‌وه چاره‌س���ه‌ری گونجاون بۆ ئهم حاڵه‌ته هه‌روه‌ها له‌گه‌ڵ وه‌رگرتنی ده‌رمانی تایبهت به‌دژه‌تا به‌تایبه‌ت له‌منااڵندا ". پس���پۆران هۆش���داری ده‌ده‌ن ب���ه‌وه‌ی به‌كارهێنان���ی ده‌رمانی ئه‌س���پرین بۆ تای دڕكه‌ومێكوت���ه كارێكی ب���اش نی ه چونك ه له‌جێ���ی باش���تركردنی باری ته‌ندروس���تی ره‌نگ��� ه ببێته هۆی خراپترب���ون ،هه‌روه‌ها ژنانی دوگی���ان ده‌بێت زۆرت���ر به‌ئاگا بن‌و به‌خێرایی چاره‌س���ه‌ری دڕكه‌ومێكوت ه بكه‌ن تاوه‌كو نه‌گوازرێته‌وه بۆ كۆرپه‌له‌كه‌ی.
ئاگاداری جگه‌ره‌ی ئه‌لكترۆنی بن هاوشێوه‌ی جگه‌ره‌ی ئاسایی‌و بگره زیاتریش ،كێشانی جگه‌ره‌ی ئه‌لیكترۆنی ،مه‌ترسی بۆ سه‌ر ته‌ندروستی دڵ‌و سییه‌كان هه‌یه. له‌توێژینه‌وه‌یه‌كدا ئهوه خراوه‌ته رو ،له‌هه‌نگاوێكی به‌راوردكاریدا جیاوازی نێوان جگه‌ره‌ی ئاسایی‌و ئه‌لكترۆنی خرایه رو ،كه تیایدا جگه‌ره‌ی ئه‌وانه‌ی ده‌ركه‌وت، ئاسایی ده‌كێشن ،ته‌نها پێنج خوله‌ك دوكه‌ڵی زیانبه‌خشی جگه‌ره هه‌ڵده‌مژن ،به‌اڵم ئه‌وانه‌ی جگه‌ره‌ی ئه‌لیكترۆنی ده‌كێشن ،زیاتر له‌نیو كاتژمێر دوكه‌ڵی زیانبه‌خش ده‌چێته ناو سییه‌كانییان. توێژه‌ره‌وان ده‌ڵێن له‌توێژینه‌وه‌كه‌دا
به‌وه گه‌یشتون كه خایاندنی ئه‌و ماوه زۆره‌ی دوكه‌ڵی جگه‌ره‌ی ئه‌لكترۆنی زیانێكی زۆرتر به‌ته‌ندروستی مرۆڤ و ده‌گه‌یه‌نێت ،به‌تایبه‌ت ،جگه له‌سیه‌كان ،دڵ‌و خوێنبه‌ره‌كانیش ده‌كاته ئامانج. له‌حه‌وت مانگدا هه‌زارو 493 حاڵه‌تی به‌ده‌مه‌وه‌چونی فریاگوزاری بۆ حاڵه‌ته كتوپڕه‌كان ئه‌نجامدراوه به‌پێی ئاماره‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی ته‌ندروس���تی س���لێمانی، له‌م���اوه‌ی حه‌وت مانگی س���ه‌ره‌تای ئه‌مساڵدا له‌ناو سه‌نته‌ری هه‌ماهه‌نگی فریاكه‌وتن���ی خێرای ته‌ندروس���تیدا له‌ش���اری س���لێمانی 8هه‌زارو 474 حاڵه‌ت���ی به‌ده‌مه‌وه‌چون���ی نه‌خۆش
له‌ناو شارو ده‌ره‌وه‌ی شاری سلێمانیدا به‌كۆدی جیاواز ئه‌نجامدراوه. لهو رێژه‌یه‌ش هه‌زارو 493حاڵه‌تیان به‌كۆدی سوور بوه واته بۆ حاڵه‌ته گه‌رم‌و كتوپڕه‌كان وه‌ك روداوه‌كانی (هاتوچۆ ،سوتان ..هتد) ،هه‌روه‌ها 812حاڵه‌تیشیان گواستنه‌وه‌ی نه‌خۆش بوه له‌نه‌خۆشخانه‌وه بۆ ماڵهوهو به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه. به‌پێی هه‌مان ئامار 751حاڵه‌تی تریان گواستنه‌وه‌ی ته‌رم بوه بۆ په‌یمانگای پزیشكی دادی شاری سلێمانی ،هه‌روه‌ها 5هه‌زارو 418 حاڵه‌تی تریشیان گواستنه‌وه‌ی نه‌خۆش بوه له‌نێوان نه‌خۆشخانه‌كانی ناو شارو ده‌ره‌وه‌ی شاری سلێمانیدا.
ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی
http://www. dohsuli. com
نیشانه‌كانی توشبون به‌شێرپه‌نجه‌ی قۆڵۆن‌و چۆنێتی خۆپاراستن له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ش���ێرپه‌نجه‌ی قۆڵ���ۆن وه‌كو ێ بونی ش���ێرپه‌نجه‌كانی تر گه‌ش���ه‌ده‌كات به‌ب هیچ نیش���انه‌یه‌ك ،بۆیه نیش���انه‌كانی دره‌نگ ده‌رده‌كه‌وێ���ت‌و به‌پێ���ی ش���وێنی توش���بونی به‌شه‌كانی قۆڵۆن ده‌ركه‌وتنه‌ك هی‌و نیشانه‌كانی جیاوازه. سه‌ره‌تا نیشانه‌كانی به‌شێوه‌ی ته‌شه‌نوجات‌و هه‌ڵئاوس���انی س���ك به‌ه���ۆی غازات���هوه ده‌ستپێده‌كات ،پاش���ان ده‌بێت ه هۆی سكچون یاخود قه‌بزی ك ه بۆماوه‌ی مانگێك ده‌خایه‌نێت پاش���ان خوێن ده‌بینرێت له‌پیس���اییدا له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا وه‌كو زۆربه‌ی ش���ێرپه‌نجه‌كانی تر هه‌ست به‌هیالكی‌و ماندوبونی به‌رده‌وام ده‌كرێت له‌گه‌ڵ كه‌مبونه‌وه‌ی كێش به‌اڵم س���ه‌ره‌كیترن نیشان ه بونی خوێنه له‌پیسایی‌و كۆمدا. ێ ره‌نگ ه مایه‌س���یری یاخ���ود خواردنی هه‌ند خوارده‌مه‌ن���یو ده‌رم���ان پیس���ایه‌ك ه س���ور ب���كات به‌اڵم بونی ئه‌و خوێنه زۆره نیش���انه‌ی مه‌ترس���ییه ،به‌شێوه‌یه‌كی س���ه‌ره‌كی ئه‌گه‌ری توشبون به‌شێرپه‌نجه‌ی قۆڵۆن له‌دوای ته‌مه‌نی 50ساڵیه‌وه‌یه. ب���ۆ خۆپاراس���تن له‌ش���ێرپه‌نجه‌ی قۆڵۆن، پێویس���ت ه له‌دوای ته‌مه‌نی 50ساڵیه‌و‌ه سااڵن ه ش���یكاری گشتیی پیس���ایی بكرێت بۆ زانینی خوێن له‌ناویدا ،هه‌روه‌ه���ا ئه‌نجامدانی نازۆری قۆڵۆن له‌هه‌ر 10ساڵ جارێكدا.
فەیسبوكhttps://www. facebook. com/tandroostyt :
14
بیرورا
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
کاک نەوشیڕوان مستەفا ..بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌م هه‌لومه‌رج ه سه‌خته‌دا چی بكات؟ خوێندنەوەیەک بۆ کۆنفراسی گۆڕان لە لەندەن لوقمان بەرزنجی ...ئەڵمانیا وەک هەم���و الی���ەک ئاگاداری���ن هەفت���ەی رابردو بەڕێز نه‌وش���یروان مسته‌فا ،رێكخه‌ری گشتی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌كۆنفرانسی ژوری ره‌وه‌ندی كوردی له‌به‌ریتانیا ،وتارێکی کورتی پێشکەش بەئامادەبوانی کۆنفراسەکە کرد .لەدوتوێی وتارەکەیدا کۆمەڵێک س���ەرنج‌و ئاراس���تەی ئامادەبوانی کۆنفراسەکە کرد .شرۆڤەیەکی کورت‌و جوانی سەبارەت بەبارودۆخی ئەمڕۆی کوردستان کردو رۆڵی قارەمانانەی هێزی پێش���مەرگەی کوردس���تانی ب���ەرز نرخان���د لەڕوبەڕوبونەوەیان لەگەڵ هێ���زی تیرۆریس���تی داعش لەدەوروبەری شاری موسڵ .ئەوەی جێگ���ەی لەسەروەس���تانە کاک نەوشیروان لەقسەکانیدا زیاتر وەک شرۆڤەکارێکی سیاس���ی بۆ ماوەی چەند دەقیقەیەک قسەیکردوە نەوەک وەک رێکخەرو سەرۆکی بزووتنەوەی گۆڕان .بەکورتی رێکخەری گش���تی ب���ۆ م���اوەی چەن���د دەقیقەی���ەک بارودۆخی کوردستانی هەڵسەنگاند، لەکاتێک���دا دەبوای���ە بەڕێزیان وەک سەرۆک‌و رێکخەری ئەو بزوتنەوەیە قس���ەی زۆری هەبوایە س���ەبارەت بەڕەوش���ی ناوخۆی ئیستای گۆڕان‌و جۆری پەیوەندی���ە دەرەکیەکانیان. ئاماژەیەک���ی بکردای���ە بەئاس���ۆی ئایندەی بزووتنەوەکەو هەڵوێس���تی شەخسی خۆی لەو قەیرانەی ئیستا روی لەکوردس���تان ک���ردوە لەروی ئاب���وری بەتایبەت���ی قەیرانەکان���ی سلێمانیو لەبێ پارێزگاری‌و بایکۆتی مامۆس���تاکان‌و ئەو فەوزا سیاسیو ئابوری���ەی کە بیناقاق���ای خەڵکی س���ەربەرزی س���لێمانی گرتوەتەوەو ئ���ەو ساردوس���ڕییەی کە ئێس���تا لەنێ���وان گ���ۆڕان‌و یەکیەتیدا هەیە. هەر لەو روانگەی���ەوە دەبوایە خۆی وەک س���ەرۆک‌و رێکخ���ەر کۆمەڵێک پێش���نیاری هەبوایە ب���ۆ ئەندامانی بزووتنەوەکەی���ان ب���ۆ ئ���ەوەی ئەو پێش���نیارانەی بخرابان���ە بەر باس‌و لێکۆڵینەوەو موناقش���ەکردن دواجار ئەو پێشنیارو بۆچونانەی ئەندامانی سەرکردایەتی‌و خوارەوەی بزوتنەوەی گ���ۆڕان بکراب���ان بەپڕۆژەی���ەک‌و بەرنامەیەک���ی ئ���ەو قۆناغ���ە .بۆ کردن���ەوەی گۆش���ەنیگایەک ب���ۆ دەربازب���ون‌و تێپەڕاندنی ئەو قۆناغە هەس���تیارە وەک بەڕێز نەوشیروان مستەفا خۆی لەوتارەکەیدا ئاماژەی پێکرد کە قۆناغەکە زۆر هەس���تیارە دەبێ���ت هەمومان پاڵپش���تی هێزی پێش���مەرگەی کوردس���تان بکەین‌و خۆمان ئامادە بکەین بۆ دوای شەڕی داع���ش‌و گرتن���ەوەی موس���ڵ .زۆر بەداخەوە وەک ئاماژەم بۆ کرد دەبوایە کاک نەوش���یروان خۆی دەس���تپێک هێندێ���ک پێش���نیاری بکردایەو ئەو پێشنیارانەش���ی بکردایەو ئاراستەی ئەندامانی بزوونتەەوەکەی بکردایەو دواج���ار ئیزاف���ەی زیات���ر بکرابایە بەرنامەیەک���ی کاری بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان بۆ ئەو قۆناغ���ە بەاڵم کاک نەوش���یروان هی���چ پڕۆژەیەکی نەبو بەڵکو تۆپەکەی هاویشتە گۆڕەپانی ئەندامانی بزوتنەوەی گۆڕان تاخۆیان چارەس���ەرێک‌و بەرنامەیەکی کار بۆ خۆی���ان دابڕێژن وەک لەقس���ەکانی بەڕێزیدا گوتی . (له‌م هه‌لومه‌رجه‌دا ئێمه له‌به‌رده‌م پرس���یارێكی زۆر گرنگدای���ن ،ئ���هو پرسیاره‌ش ئێستا له‌به‌رده‌می هه‌مو ئۆرگانه‌كانی گۆڕاندایه ،له‌به‌رده‌می هه‌مو هه‌ڵس���وڕاوه‌كانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕاندایه ،كه ئه‌وی���ش ئه‌وه‌یه ئایا بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان له‌م هه‌لومه‌رجه س���ه‌خته‌دا چ���ی ب���كات؟) بەڵ���ێ کاک نەوش���یروان بەڕێزت���ان وەک رێکخەرو سەرۆکی ئەو بزووتنەوەیە بالەبەڕێزتان���ەوە دەس���ت پێبکەین بڵێی���ن بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان ل���ه‌م هه‌لومه‌رجه سه‌خته‌دا چی بكات؟
فەشەلی حزبی سیاسی فوئاد سديق لەڕاس����تیدا حزب����ی سیاس����ی بەمان����ا مۆدێرنەك����ەی وەك تی����ۆر داڕێژەری حزبی نوێ(مۆری����س دۆڤرچێ) باس����یكردوە ،لەم هەرێمی كوردس����تانەدا ش����تێك نییە ناوی حزبی سیاس����ی بێت ،ب����ەاڵم لەبەرئەوەی ئەمانە ناوی حزبیان لەخۆیان ناوە ،ئێمەش ناچارین هەر بەحزب ناویانبهێنین ،بۆئەوەی خوێنەرانی����ش بزانن مەبەس����تی ئێمە لەو حزبانەیە نەك تاقمێك یان گروپێكی دیكە. ئەو حزبە سیاسیانەی ئێستا لەهەرێم شەڕی دەس����ەاڵت‌و ش����ەڕی پاوانخ����وازی دەكەن، بەبچوك بچوكەكەیان����ەوە تاگەورەترینیان، لەدیموكراتخوازەكەیانەوە تاتوندڕەوترینیان، لەكۆمۆنیس����تەوە ت����ا ئیس��ل�امییەكان، لەمەس����یحی‌و كلدانییەكانەوە تا توركمان‌و تائیفەگەراكانەوە ،لەبنەڕەتدا هیچیان حزب نین ،هیچیش����یان رەنگدانەوەی ناوەكانیان نین ،بەڵكو تەنیا كۆمەڵێك بەرژەوەندخوازن كۆبونەتەوە ،هەموشیان نەخۆشی زگماكیان هەب����وەو كۆمەڵێك نەخۆش����ی س����ەختیان لەگ����ەڵ خۆیان����دا هێن����اوەو هەم����و ئ����ەو نەخۆشییە زگماكانەی ئەو حزبانە گرتویانە، هەندێكی����ان لەوانەیە بەنەش����تەرگەرییەكی س����ەخت ،ت����ا رادەی����ەك بتوانێ ئاس����ایی ببێت����ەوە ،بەاڵم هەندێكیان هەمو س����اڵێك جارێك نەش����تەرگەرییەكی قورسیش����ی بۆ بكەی ناتوانێت ئاسایی ببێتەوە ،لەزۆربەی دۆخەكانیش����دا ئەو نەخۆشییە زگماكە زیاد دەكات‌و جەس����تەی ئەو حزبە(كە هەیكەلی ئ����ەو حزبەی����ە) دادەڕزێنێ����ت‌و رۆژ لەدوای رۆژ زیات����ر بۆگەن����ی دەكات ،تادەی����كات بەش����ێرپەنجە ،وەك ئەوەت����ا دەبینین ئەو حزبانە ئەمڕۆ ئەگەرچی زیندون‌و هەناس����ە دەدەن ،ب����ەاڵم جەس����تەیەكی بۆگەنیان بۆ ماوەتەوەو بۆنی نەخۆشییەكەش����یان هەمو كۆمەڵگای پڕ كردوە. حزبە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان ئەمڕۆ لەدۆخێكی ئەوەندە ئاڵۆزو دژواردان، كەس بەخیلی����ان پێ ناب����ات ،دژواری ئەو حزبانە گەیش����تۆتە ئاستێك نەخشەیان بۆ سەركوتكردنی خەڵك هەیە ،نەخشەیان بۆ دزینی سامانی نیشتمانی هەیەو زۆر بەوردیش جێبەجێیدەكەن ،نەخش����ەیان ب����ۆ پارچە پارچەكردن����ی هەرێمێكی بچ����وك هەیە،كە وایلێهاتوە خەڵك خۆزگ����ە بۆ دو ئیدارەیی دەخوازێت ،بەس بۆ ئەوەی بتوانێت بژیت‌و موچەكەی خۆی وەربگرێت! نەخش����ەیان بۆ راكێش����ان‌و هێنانی دەستی دوژمنانی كورد هەی����ەو لەهەمو الیەك����ەوە هاوكاریدەكرێن، ئەمە دۆخی راس����تەقینەی حزبی سیاسییە لەم هەرێمە ،هیچكام لەو حزبە سیاسیانەی كە هەن ،لەبچوكەكەیانەوە تاگەورەترینیان، لەرەفتاری سیاسیو لەبڕیاردانی سیاسیاندا س����ەربەخۆ نی����ن ،ئەوان����ەی لەبەرامب����ەر یەكدی خۆی����ان بەت����ەڕەزان دەزانن ،ئەوا لەبەرانبەر واڵتانی هەرێم����یو نێودەوڵەتی زۆر بودەڵ����ەو پوچ‌و بێ نمودن .هەر حزبەو كۆمەڵێ����ك كاراكت����ەری خ����ۆی هەیە ،كە بەجۆرو شێوازی خۆی ئەو خەڵكەی لەڕوی دەرونی‌و كۆمەاڵیەتیش����ەوە تێكش����كاندوەو رۆشنبیرەكانیش����ی گەوجاندویەت����ی. بەدەردێكی خراپتر بردوە. هەم����و حزب����ە سیاس����ییەكانی ئ����ەم هەرێمە ،بەبێ پاس����اوهێنانەوەی س����ەقەت ب����ۆ هیچكامێكی����ان ،ه����ەر هەموی����ان پێویس����تیان بەنەش����تەرگەرییەكی قورس هەیە ،رەنگە هەندێك ل����ەو حزبانە بەهۆی نەش����تەرگەرییەكەوە كۆتایی����ان بێت‌و پێی بمرن ،هەندێكی تریش دوای نەش����تەرگەری دەبێ����ت ب����ەردەوام دەرزی ل����ێ بدرێت ،بۆ ئ����ەوەی نەمرێت و ب����ەردەوام بێت ،چونكە دوای نەش����تەرگەرییەكە ئەم دەرزی لێدانە پێویس����تە بۆ ئەوەی بیگەڕێنێتەوە س����ەر دۆخێكی سروشتی حزبایەتی كە خەباتكردنە لەپێناو بەرژەوەندی گشتیو نیشتمانی. ئێس����تا لەنێو ئەو حزبە سیاسییانەدا، هیچ پەیوەندییەكی نیش����تمانی‌و نەتەوەیی‌و هیچ پەیوەندییەكی راستەوخۆو ناڕاستەوخۆ لەنێوان ئ����ەو حزبە سیاس����ییانەو خەڵكدا نییە ،هەر حزبەو بۆخۆی پالنی س����ەقەتی خ����ۆی هەیەو هیچكام ل����ەو حزبانەش گوێ لەیەكدی ناگرن ،تاك����ە لۆژیكێك كە گوێی لێ بگیرێت لۆژیكی هێزو پارەیە ،كە هێزت هەبو گوێت لێدەگیرێت،كە هێزیش����ت نەبو وەك یاپ����راخ دەتپێچنەوە ،بۆیە دۆخی ئەو حزبە سیاس����ییانە ،عەرەب گوتەنی(فالج ال تعالج)،واتا ئومێدێك نەماوەتەوە بۆ ئەوەی
ئەو حزبانەی كە ئێستا هەن باش ببن. ئێم����ە هەموم����ان پێك����ەوە ،بەگەرمی چوین����ە ناو حزب‌و ه����ەر تاكێكی بەتەمەن بگریت ،مێژویەكی مەرگەساتئامێزی لەگەڵ ژیان����ی حزبایەتی بەس����ەربردوە ،بەجۆرێك لەدڵس����ۆزی خۆی����ەوە ،خ����ۆی بەح����زب‌و بەخاوەن����ی ح����زب دەزان����ی ،قوربانی بۆ داوەو زۆرن ئەوانەی لەپێناو حزبا شەهیدو پەككەوتە بون‌و زۆریش����ن ئەوانەی چەندین جار لەس����ەر لێواری مەرگ قورتار بون كە هەموی بۆ حزب بوە ،حزب هەمو ش����تێك بو ،وەك هانا ئارێنت دەڵێت ،ئەندامی حزبە تۆتالیتارەكان پێیان خ����ۆش بو بكوژرێن، بەاڵم لەحزب دەرنەكرێن ،چونكە كەسایەتی خۆیان ،خەباتی خۆیان ،ژیان‌و بەختەوەری خۆیان لەناو حزبدا دەبینییەوە ،وایاندەزانی بەبێ ئەو حزبە ئەوانی����ش هیچ نین .بەڵێ هانا ئارێنت باش����ی پێ����كاوە ،لەم هەرێمی كوردستانەش����دا زۆر ب����ون ئ����ەو ئەن����دام‌و كادیران����ەی بەمجۆرە بیری����ان دەكردەوە، تاحزبەكان كران بەدیكتاتۆر. فەشەلی حزبی سیاسی بەسێ قۆناخی گرنگی فاشیلبونی خۆیدا رۆیشتوە ،قۆناخی یەكەم هەمو حزبەكان لەن����او منداڵدانیاندا گەرای فاشیلبونیان داناو بوە نەخۆشییەكی س����ەختی زگماكی ،قۆناخی دوەم دەتوانین بڵێین راستەوخۆ لەگەڵ كارەساتی هەكاری دەس����تیپێكرد ،ئەو كارەس����اتە بەجۆرێكە تائێس����تاش لەڕۆحی حزبە سیاس����ییەكاندا زیندوە ،بۆیە لەس����ااڵنی هەشتاكان لەشاخ‌و نەوەدەكان لەش����ار ،ئەو كارەس����اتە قوڵتر ب����وەوە .قۆناخ����ی س����ێیەم لەراپەڕینەوە
لەهەرێمێكدا زۆربەی زۆری سەركردەكانمان بەدرێژایی مێژو خوێن بەرچاوی گرتبن ،دەبێت چ مانایەك بۆ خەباتی مەدەنی‌و سیستەمی سیاسی مۆدێرن‌و دادپەروەری مابێتەوە دەس����تیپێكرد،كە بەدو جۆرو ش����ێواز بو، یەكەمیان كاتێك س����ەركردایەتی سیاسیی كوردی لەهەفتەی یەكەمی راپەڕیندا ،میوانی حوسێن ئاغای سورچی بون ،كە گەورەترین سەرۆك عەشیرەتی سەر بەرژێمبو ،لەكاتێكدا بەسەدان‌و هەزاران ماڵە تێكۆشەرو شەهیدی س����ەركردە هەبون بەاڵم س����ەركردەكانمان ماڵی ئەویان ب����ۆ میوانداریكردن هەڵبژارد، هەر لەو میوانداریكردنەی حوس����ێن ئاغادا، پرسی دیكەی زۆر ترسناك هاتنە پێشەوە، ئیت����ر لێ����رەوە هەم����و ئومێ����دی راپەڕینە مەزنەكەی خس����تە ناو گ����ۆڕەوە .لەالیەكی دیكەیشەوە ئەو راپەڕینە مەزنە خاوەنی هیچ فەلسەفەیەكی سیاس����یو فیكری‌و تەنانەت خاوەنی هیچ دونیابینییەك نەبو بۆ ئایندەی ئەم هەرێم����ەو ئەم كۆمەڵگای����ە ،بێگومان تائێستاش س����ەركردایەتی كوردی خاوەنی هیچ دیدیێكی ئاییندەی����ی نییە بۆ خەڵك‌و بۆ نیشتمان ،ئەوەتا لەناو گەردەلولێكداین‌و ئ����ەو گەردەلول����ە بەئارەزوی خ����ۆی‌و دور لەویستی خۆمان دەمانسوڕێنێت‌و كەسمان نازانین بەكام ئاراس����تەو ئاقارماندا دەبات‌و لەكوێ فڕێمان����دەدات‌و بەزەویمان دادەدات، یان لەناو دۆڵێكەوە دەگیرسێینەوە. فەش����ەلی حزبی سیاس����ی بۆیە لەناو هەمو حزبەكان بەخێرایی دەڕسكا ،چونكە یەكێك لەگرفتە س����ەرەكییەكانی ئەو حزبە سیاس����ییانە ئەوەیە،خوێندنەوەو رامانێكی
زۆر س����ەقەتیان ب����ۆ ژیان ،بۆ مێ����ژو ،بۆ كۆمەڵگا ،بۆ سیاس����ەتی مۆدێرن هەیە،الی ئەو حزبە سیاس����ییانە هێش����تا س����ەردەم سەردەمی قەیس����ەرو لویس‌و چاڕلسەكانە، لەچەشنی ئەس����حابی كەهفن ،نازانن لەناو ش����اردا چ����ی دەگوزەرێ،ئ����ەوان بۆخۆیان بەهەش����تێكیان دروس����تكردوەو ئاگای����ان لەدۆزەخەك����ەی خەڵكی����ش نییە،چونك����ە هیچ����كام لەو س����ەركردانەی ئەم����ڕۆ نەك ه����ەر لەئەنجام����ی مەعریف����ەو ئەقاڵنیەت‌و رەفتاری سیاسیو كەسایەتی سیاسییانەوە نەگەیشتونەتە سەركردایەتی ،بەڵكو هەندێك لەو سەركردانە چەقۆكێشن‌و تەنیا لەزمانی چەقۆ تێدەگ����ەن ،خۆ هەندێ����ك لەوانەش نازن����اوی ئەوتۆیان پێوە لكێن����راوە ،روی مەجلیسیشیان نییە،كەچی حزبەكان چونكە ئەوە ماهی����ەت‌و ئاكاری سیاس����ییانە بۆیە چەقۆكێش����ێك بە 1000رۆشنبیر ناگۆڕنەوە. ئەو حزبانە ئەوەندە ناشیرین‌و بێزەوەر بون تاگەیش����توەتە ئەو ئاستەی هەمو شوناس‌و ناس����نامەیەكی نەتەوەیی‌و نیشتمانیش����یان لەدەس����تداوە .ئەم دۆخ����ە هەموی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە،س����ەركردایەتی ئ����ەو حزبانە، هۆڕمۆنی تیستۆس����تیرۆن Testosterone يان زۆرەو لەوالیشەوە هۆڕمۆنی ئیسترۆگین Estrogensيان كەمە ،هۆكاری ئەم كەمی‌و زۆرییەش بۆ چی دەگەڕێتەوە ،شارەزایانی بایۆل����ۆژی‌و فس����یۆلۆژی‌و دەرونزانی باش تێیدەگەن. ئێم����ە نابێت بەس����ۆزو عاتیفەی روت س����ەیری ئەو حزبانە بكەین ،بەڵكو دەبێت لەروانگەیەك����ی ئەقاڵن����یو فیكریی����ەوە هەڵس����ەنگاندنمان بۆیان هەبێت‌و لەخۆمان بپرس����ین ئای����ا ئ����ەو حزبان����ە دوای زیاتر لەچارەگە سەدەیەك لەخەباتی ناو شاریان بەرهەمێكی����ان هەب����وە ،ئەگ����ەر هەیانبوە چ����ی ب����وە ،چونك����ە دەبێ����ت لەروانگەی هەڵس����ەنگاندن‌و بەرهەمەكانیان����ەوە خوێندنەوەمان بۆیان هەبێت ،بۆنمونە هەمو درەختێك بە بەرهەمەكەیەوە دیارە كە باشە یان خراپە ،درەختێك كە نەخۆشكەوتبێت ماقوڵ نییە خاوەنی هەر چاوەڕوانی میوەی باش����ی لێ بكات ،بەڵكو دەبێت چارەسەری نەخۆشییەكەی بكات ئینجا میوەی ساخلەم دەگرێ ،لەدرەختی نەخۆش میوەی ساخلەم دروس����ت نابێت ،بۆیە ئەم����ە خەونێكی زۆر نامۆی����ە گەر بمان����ەوێ لەحزبی س����یلدارو دەردەداردا خەون����ی نەتەوەی����ەك بهێنرێتە دی ،هەمو ئەو حزبانەی ئەم هەرێمەش هەر یەك����ەو بەجۆرو ئاس����تێك مۆرانە لێیداون‌و نەخۆشییەكی پیسیان گرتوە، ،حزب هەیە لەم هەرێمە توشی پەركەم هاتوەو ناتوانی بەدەنگی بەرز قس����ەی لەگەڵ بكەی نەوەك پەرك����ەم بیگرێ،حزب هەی����ە لەبونی خۆی بەگومانەو تۆ هەر دەنگت لێوە بێت بەنەیارو دوژمن����ت دەزانێ����ت‌و هەوڵ����ی لەناوبردنت دەدات ،ح����زب هەیە نە دەزانێ گوێ بگرێ، نە دەشزانێ قسە بكات،حزبیش هەیە وەكو ش����ێت تەنیا بۆ خۆی قس����ە دەكات‌و كەس گوێی لێ ناگرێت ،بۆی����ە گەمژەییە ئەوەی واتێب����گات لەحزبی نەخ����ۆش‌و دەردەداردا دەس����تكەوتی م����ەزن دەهێنرێت����ە دی. حزبەكانی ئەم هەرێمە ئەوەندە نەخۆش����ن ل����ەو درەختە نەخۆش����ە دەچێ����ت كە نەك ه����ەر توان����ای میوەگرتنی نەم����اوە ،بگرە گەاڵیەكیشی پێوە نەماوە تا خەڵك بتوانێ سود لەسێبەرەكەیشی وەربگرێت. ئەخالقی ئەو حزبانە هەمیشە ئەوەبوە كاڵو لەلبادی خەڵكەوە دەدورن ،لەناخی ئەم حزبانەدا رق ئەوەندە قوڵبۆتەوە بینینیان‌و تێگەیش����تنیانی بەت����ەواوی تاری����كو لێڵ كردوە ،ئەم هەمو رقەی بەس����ەر كۆمەڵگادا هەڵیدەڕێژن ،كۆمەڵگا لەجیاتی بیركردنەوە لەقورتاربونی ئ����ەو رقەدا ،كەچی بەتەواوی خەسێنراوەو سەرلێشێواوە ،دوای ئەم هەمو مەینەتییەی تێیكەوتوە ،هێشتا ئەقڵی بەوە ناشكێ كە گرفتەكان لەكوێی ئەم سیستەمە سیاس����ییەدایە ،ئەی سەرچاوەی گرفتەكان چی����نو لەكوێ����وە دزەی ك����ردوەو هەم����و كۆمەڵ����گای گرتۆتەوە ،تائێس����تا کۆمەڵگا بەگش����تی دیدێكی واقیعیانەو ئەقاڵنیانەی بۆ چارەس����ەركردن پێ نییەو هەمیشە دڵی بەوە خۆشە ئاغایەك بۆخۆی دروست بكات تاپشتی پێببەستێت! ئەوروپایی����ەكان كاتێ����ك كەوتنە بەر شااڵوو گوشاری ئازادی مەدەنی‌و مەزهەبی، بەناچاری هەاڵتن‌و لەدورگەیەكی دور دوردا ئەمریكایان دروس����تكرد ،ئەمریكا لەخەڵكە هەاڵتوەك����ەی ئینگلت����ەراوە س����ەرچاوەی گرت ،ئەوانەی لەواڵت����ی ئینگلتەرا خاوەنی بس����تێك زەوی نەب����ون لەچەش����نی دۆم‌و قەرەجەكان����دا بون ،بەاڵم ك����ە پێیان نایە س����ەر ئەمریكا ،بونە خاوەنی زەوی‌وزارێكی هێندە زۆر ئ����ەو كۆچبەرانەی ئینگلتەرا كە لەواڵت����ی خۆیان لەچەش����نی دۆم و قەرەج واب����ون ،لەئەمری����كا بون����ە دەرەبەگەكانی ئەمری����كا ،بەهۆی ئەم هەم����و زەویوزارەی بۆخۆیان مس����ۆگەریان كردبو ،ئیتر ئەمریكا
ب����وە ناوەندێك����ی كاریگ����ەر ب����ۆ ئازادییە مەدەنیی����ەكان‌و تائێس����تاش ئەمری����كا لەو رەوت‌و ئاراستەیە هەر بەردەوامە ،بەجۆرێك هەمو چاكس����ازییەكانی ئایینی ،سیاسیی، كولتوری‌و ئاب����وری ،ل����ەدوای دۆزینەوەی ئەمریكا دەس����تیپێكردو هەمو جیهانیشیان بەتەواوی پێ گۆڕی .ئێستا ئێمەش دەبێت دورگەیەك بدۆزین����ەوەو بیكەین بەهێمایەك بۆ ئازادی بیروڕادەربڕین‌و بۆ دادپەروەری‌و بۆ رۆشنگەریی ،ئەژدیها هەر ئەژدیهایە ،چ لەهەرێمی كوردستان بێت ،چ لەئەوروپا یان دورگەیەكی دور دوری دەروبەری ئوسترالیاو مالیزی����اوە بێ����ت ،گرن����گ ئەوەیە ئێس����تا كۆمەڵ����گای كوردی ل����ەم هەرێمەدا نوزەی لەبەردا نەماوەو بەزەحمەت هەناسە دەدات، نوخب����ەی روناكبیریی ل����ەم هەرێمە دەبێت لەخەمی دەرچەیەكی ئەقاڵنی بێت بۆئەوەی دورگەی����ەك ب����ۆ ئازادیی����ەكان بدۆزێتەوەو لەوێوە بڵێس����ەی ئازادی بەن����او كۆمەڵگادا باڵوبكاتەوە ،كارەساتە نوخبەی روناكبیریی لەم واڵت����ە خەریكە لەحزبەسیاس����ییەكان فاشیلترو فێزەونتر دەبێت. راس����تە كۆمەڵ����گای ك����وردی ی����ەك س����ەدەی ت����ەواوە ،قوربان����ی دەدات ،بۆیە ئێستا كۆمەڵگایەكی ماندوە،نابوت بوەو بێ ئیرادەیە ،خەسێنراویش����ە ،چونكە زۆرجار فریو دراوەو بە بەرنامە هەڵیانخەڵەتاندوە، بۆیە ئێس����تا ب����ڕوای بەهیچ نەم����اوە ،بۆیە هەڵ����ەو گرفتی ئ����ەو كۆمەڵگای����ە ئەوەبوە قوربانییەكانی لەپێناو ئامانجێك نەبوە كە هەمو بەها ئازادی‌و كولتوری‌و كۆمەاڵیەتی‌و ئابورییەكانی پێ مسۆگەر بكات ،لەبەرئەوە قوربانیدانەكەیش����ی هەڵەیەكی قورس بوە كە نەیزانیوە لەپێناوی چیدا ئەو قوربانییە س����ەختە دەدات ،هەركاتێكی����ش قوربانیو ئامانج����ەكان هاوتای یەك����دی نەبون ،ئەوا ترسناك كردۆتەوە ،كە ئیتر نازانرێ مەرگ ئاراس����تەكان دەگۆڕدرێن‌و بەالیەكی دیكەدا ماوەی دەدا قەرەبوی ئەو هەڵەیەی بكاتەوە ئاقارەك����ە دەب����ڕن ،مێژوی 100س����اڵەی یان لەگەڵ خۆی دەیباتە ژێر گڵ ،وەك چۆن خەباتی خوێناوی ئ����ەم گەلە رێك ئەوەبوە جەمال عەبدولناس����ر بەهۆی شكس����تەكەی ئامانجەكانم����ان لەگ����ەڵ قوربانیدانەكانمان لەس����اڵی 1967نەیتوانی راستی بكاتەوەو زۆر السەنگ‌و ناهاوسەنگ بون ،بۆیە ئەمڕۆ بەو داخ‌و كەس����ەرەوە دوای سێ()3س����اڵ دوای 100س����اڵ واوردە وردە لەخاڵی سفر لەو شكس����تە بەداخ‌و نائومێدییەكی زۆرەوە سەری نایەوەو ماڵئاوایی یەكجاری كرد .یان نزیكدەبینەوە. لەهەرێمێكدا زۆربەی زۆری سەركردەكانمان ئەندۆپۆڤ ی س����ەرۆكی روسیا ،كە پێشتر بەدرێژایی مێژو خوێن بەرچاوی گرتبن ،دەبێت بەرپرس����ی یەكەمی ( )KGBبو ،ئاگاداری چ مانایەك بۆ خەباتی مەدەنی‌و سیستەمی هەمو كێش����ەو گرفتەكانی ناو روس����یا بو، سیاس����ی مۆدێرن‌و دادپەروەری مابێتەوە .بۆیە كە كرا بەس����ەرۆكی واڵتیش راس����تە لەژینگەیەكی ئاوادا هەر سەركردەیەك بیەوێ زۆر گۆڕان����كاری ك����رد ،ب����ەاڵم گرفتەكان لەناو گەلەگورگێكی دەمبەخوێندا وەك مەڕ زۆر ل����ەوە قوڵت����ر بون ،ئیت����ر دوای ()15 بژی ،هی����چ گومان‌و گفتوگۆیەك ناهێڵێتەوە مانگ لەحوكمڕانیكردنی یەكێتی س����ۆڤیێت كە شەوێك قوتدەدرێ،لەچەشنی سەركردە بەنەخۆش����ی ش����ێرپەنجە س����ەرینایەوە، (فراجیرۆ المۆ س����اڤۆنارۆال) ،ئەویش واتا زۆرن ئەوان����ەی دەڵێ����ن بەهۆی ئەم خەم و س����اڤۆنارۆال ب����ڕوای بەخەبات����ی مەدەنی خەفەتانەی واڵتەكەی تێیكەوتبو ئەندرۆپۆڤ هەبو ،ئیتر گرتیان‌و بە بەرچاوی خەڵكەوە توش����ی ئەو دەردە ه����ات .نمونەكان زۆرن ئاگریان تێبەرداو س����وتاندیان ،هەرئەمەش لەمبارەیەوە. ئ����ەم حزب����ە سیاس����ییانە هیچ پەندو بو وێنەیەك����ی نوێ����ی دا بەمایكاڤیلی ،كە سەركردە نابێ مەڕ بێت بەڵكو دەبێت هەم عیبرەتێكی����ان لەمێژوی سیاس����ی جیهان‌و رێوی بێت‌و هەم شێر بێت بێت .رێوی بێت تەنان����ەت لەهەڵە قورس����ەكانی خۆش����یان بۆئەوەی ئەو هەمو تەڵەو پیالنگێڕییەی بۆی وەرنەگرتوە ،بۆیە واپێدەچێت هیچ پەندێكیش ئامادەدەكرێت تێكیبشكێنێت واتە ئەقاڵنی لەئێس����تاو داهاتوش وەرنەگرن ،وەك چۆن بێت ،شێریش بێت بۆئەوەی ئازایەتی‌و هێز پاشاكانی ئینگلتەرا ،لەجیاتی ئەوەی پەندو بنوێنێت .نەوشیروان مستەفا كە بزوتنەوەی عیبرەتیان لەچارلسی یەكەم()1649-1600 گۆڕان����ی دروس����تكرد ،لەكۆبونەوەكانیاندا پاش����ای ئینگلتەرا وەربگرتایە (ئینگلتەرای رایگەیان����د ئەو(واتە نەوش����یروان) گورگەو ئەوكات‌و بەریتانیای ئێستا)،كە لەسەردەمی مەڕ نییە ،لەبنەڕەتیش����دا نەوش����یروان هەر ش����ەڕی ناوخۆی ئینگلت����ەرادا بەبڕیارێكی گورگ ب����وە نەك مەڕ ،ب����ەاڵم زۆری نەبرد پەرلەمان لەس����ێدارە درا،كەچی پاشاكانی بانگەش����ەی ئەوەی كرد كە ئیتر ئەو گورگ دوات����ر نەك هەر پەندی����ان لێی وەرنەگرت، نییەو مەڕە ،چونكە بەبۆچونی نەوش����یروان بەڵك����و لەجیاتی ئ����ەوەی دادپەروەرتریان مستەفا سەردەمی ئێستا پێویستی بەگورگ بكات ،بەداخ����ەوە ئیبلیس����ترو فێڵبازتری نەم����اوە ،ماوەیەك خ����ۆی وەك مەڕ نواند ،كردن .ئێستا لەنێو ئەم هەمو فەشەلهێنانی كە ئەوەندەی نەمابو بەدەردی س����اڤۆنارۆال ئەو حزبانەدا،هیچ پێش����نیارو شیكردنەوەو بچێت ،ئیتر ئێس����تا س����ەری لێ تێكچوە ،لێكدانەوەی����ەك ب����ۆ هەڵ����ە زەقەكانی ئەم چونك����ە ن����ە دەتوانێ وەك م����ەڕ بژی ،نە حزبان����ە بەهایەكی نەم����اوە ،چونكە هەمو دەش����توانێ ببێتەوە بەگورگەكەی جارانی ،ئەو گوشارو كاریگەرییانەی بۆسەر هەرێمی بەتایبەت ئێس����تا تەمەنیش����ی هەر بەرەو كوردستان توندتر دەبێت ،ئەم حزبانە نەك هەڵچون دەڕواو بشبێتە گورگ لەگورگێكی هەر دۆش����داماون‌و هیچ بەرگرییەك ناكەن، پیر بەوالوە زەحمەتە ش����تێكی دیكەی لێ بەڵكو حزب����ەكان خۆیان هۆكاری بنچینەیی دروس����ت ببێت .ئەمە هەڵەیەكی ستراتیژی ئەو دەستتێوەردانەن‌و هاوكارو یارمەتیدەری بو لەژیانی نەوشیروان مستەفادا ،هەڵەیەكی داگیركەرانن .هیچكام لەو حزبە سیاسییانەی دیكەی نەوش����یروان مس����تەفا ئەوەبو ،ئەو لەدەس����ەاڵتدان‌و ئەوانەش ك����ە دوكانداری سەركردانەی پێشتر لەناو یەكێتی نیشتمانی حزبی دەسەاڵتن ناتوانن باسی دادپەروەری‌و س����ەركردە بون ،ه����ەر ئەو س����ەركردانەی نیش����تمانپەروەری بكەن ،چونك����ە ئەوەتا لەخۆی زۆر نزیك كردەوە بۆ دروس����تكردنی هەمومان دەیبینین بۆش����اییەكی زۆر گەورە بڕیاری سیاس����ی لەناو بزوتنەوەكە ،راستە لەنێوان هاواڵتی‌و حزبدا دروس����تبوە .ئیتر نەوش����یروان توانی هەندێك فەرخە پڵنگ‌و پەنابردن بۆ وشەی بریقەدارو پڕوپاگەندەی فەرخە شێرو فەرخە گورگ‌و فەرخە پشیلەو ل����وس ،جگەل����ەوەی درۆیەكی ش����اخدارە، گوجیل����ە دروس����تبكات ،ب����ەاڵم هەمو ئەو لەراس����تیدا گاڵتەجاڕییەكی گەورەش����ە كە فەرخانە لەژێر چاودێریو هەڵس����ەنگاندنی بەخۆیانی دەكەن .چونكە ئەو س����ەركردانە ئەو پیرە مەڕانەدا بون كە زۆر لەنەوشێروان چەندە باس����ی دیموكراس����یو دادپەروەری نزیك بون‌و پێش����تریش لەناو یەكێتیدا ئەو دەكەن ،س����ەد ئەوەندە حەزدەكەن خۆیان پی����رە مەڕانە هی����چ بەهایەكی����ان نەمابو ،لەفۆڕمێكی پاش����اییدا ببیننەوەو خەڵكیش هەمو ئەو دەنگان����ەی لەهەڵبژاردنەكانیش لەبەرانبەریان����دا هەر كۆیلەو رەعییەت بێت. وەدەس����تدەهاتن ،هی دو شت بو یەكێكیان بەڵگ����ەی بەهێزی����ش ئەوەیە هیچ����كام لەو هی نەوش����یروان مس����تەفا بو ،ئەویتریش حزبانە ش����انازییەكیان نەهێش����تۆتەوە بۆ ه����ی بەرنامەكەی بو ك����ە خەڵك وایدەزانی خەڵك ،دوای یەكچارەگە سەدە لەحوكمڕانی، گورێك����ی مەترس����یدارە بۆ س����ەر دو حزبە خەڵكیان هێنایەوە سەر خاڵی سفر، دەسەاڵتدارەكە ،ئەم دو هەڵەیەی نەوشیروان »» 19 مس����تەفا گۆڕانی توش����ی چەقبەس����تنێكی
تائێستا کۆمەڵگا بەگشتی دیدێكی واقیعیانەو ئەقاڵنیانەی بۆ چارەسەركردن پێ نییەو هەمیشە دڵی بەوە خۆشە ئاغایەك بۆخۆی دروست بكات تاپشتی پێببەستێت!
کتێب
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
د .كه‌مال مه‌زهه‌ر
17
توركیا نه‌یهێشت به‌ریتانیا ده‌وڵه‌ت ی كورد ی دروست بكات ئا :بارام سوبحی مام جه‌الل تاڕاده‌یه‌كی زۆر پیاوێكی ماركسیه‌و زۆر به‌باشی له‌ماركسیزم – لینینزم گه‌یشتوه ،نه‌وشیروان مسته‌فا پیاوێكی زیره‌ك‌و ورده ،سه‌دام حسێن پیاوی كه‌س نهبوهو زۆر زیره‌ك بوه ،عه‌بدولسه‌الم عارف ده‌بوایه سه‌رۆكی كۆمه‌ڵه‌یه‌كی خێرخوازی بوایه .مێژونوسی ناسراوی كورد د.كه‌مال مه‌زهه‌ر به‌م جۆره بۆچونی خۆی له‌باره‌ی ئه‌و سه‌ركردانه‌وه ده‌رده‌بڕێت. كتێبی بس���تێكی خاكی كوردستان به‌هه‌م���و دنیا ناگۆڕم���هوه ،پێكهاتوه له‌كۆمه‌ڵێ���ك دیمان���هو گفتوگۆ له‌گه‌ڵ د.كه‌م���ال مه‌زهه‌ر ،له‌الی���هن عه‌بدواڵ زه‌نگه‌ن���هوه ئاماده‌كراوه .له‌م كتێبه‌دا د.كه‌مال جگه‌له‌باسكردنی ژیانی خۆی، بۆچونی خۆی وه‌كو مێژونوسێك له‌سه‌ر چه‌ندین روداوو كه‌سایه‌تی مێژوی نوێی عێراق‌و كوردستان ده‌رده‌بڕێت.
باڵوكردۆت���هوه ،له‌وێ���دا "باس���ی ئه‌و مامۆس���تایانه‌م ك���ردوه ك���ه رێگه ی دروستمان نیش���ان ئه‌ده‌ن" .له‌ساڵی ( )1959یه‌كه‌می���ن وت���اری مێژوی���ی به‌ناونیش���انی (رۆڵی كورد له‌مێژوی شارستانێتیدا)و (سه‌رنجێكی مێژویی له‌سه‌ر زمانه‌كه‌مان) له‌گۆڤاری بڵێسه‌دا باڵوكردۆته‌وه. له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی چۆن عاش���قی مێژو ب���وه؟ ده‌ڵێ���ت :له‌قۆناغ���ی ناوه‌ندی مامۆس���تا (حه‌مه‌ڕه‌ش) خه‌ڵكی كۆیه بو خوالێی خۆش ب���ێ ،وانه‌ی مێژوی پێ ئه‌وتین���هوه ،وایلێكردم مێژوم له‌ال خۆشه‌ویست بێت". د .كه‌م���ال له‌هه‌ڕه‌تی الوییدا ده‌بێته ماركس���ی ،لهوبارهیهوه ده‌ڵێت :من بۆ خۆم تاڕاده‌یه‌ك له‌ماركسیزم -لینینیزم گه‌یشتوم ،چونكه س���ه‌ره‌تای رێگه‌ی خه‌باتم ،ماركس���یزمم هه‌ڵبژارد .پێش ئه‌وه‌ی شۆڕش���ی چ���وارده‌ی گه‌الوێژ بقه‌ومێ���ت ب���وم به‌ئه‌ن���دام له‌پارتی كۆمۆنیس���تی عێراق ،لهوه په‌ش���یمان نیم‌و به‌ش���انازییه‌وه باس���ی ده‌كه‌م. به‌اڵم له‌دواییدا له‌پاش سێ چوار ساڵ ده‌ركرام. د .كه‌م���ال‌و هاوته‌مه‌كانی به‌جۆرێك عاش���قی رێب���ازی ماركس���یه‌ت بون، ل���ه( )1953ك���ه س���تالین ده‌مرێت، له‌نزیك قوتابخانه‌كه‌یان له‌گردی شێخ محێدین لهس���لێمانی "هه‌م���و قوتابیه پێشكه‌وتنخوازه‌كان له‌وێ كۆبوینه‌وه‌‌و بۆ كۆچی دوایی ستالین ماته‌مینیمان گرت".
له‌ئاغجه‌له‌ره‌وه بۆ مۆسكۆ كه‌مال مه‌زه���ه‌ر ئه‌حم���ه‌د له‌ڕۆژ ی ( )1937/2/14له‌ناحیه‌ی ئاغجه‌له‌ری س���ه‌ر به‌قه‌زای چه‌مچه‌ماڵ له‌دایكبوه، چونكه له‌وكاته‌دا باوكی له‌وێ فه‌رمانبه‌ر بوه .پاشان ده‌چنه سلێمانیو قۆناغی ناوه‌ندی‌‌و ئاماده‌یی لهو ش���اره ته‌واو ده‌كات .لهس���اڵی ( )1959به‌پل���هی ش���ه‌ره‌ف خوێندن���ی له(دارالمعلمین العالی) له‌به‌شی مێژوی زانكۆی به‌غدا ته‌واوكردوه. ب���ۆ وه‌رگرتن���ی دكت���ۆرا له‌مێژوو ئ���ه‌ده‌ب‌و زمان���ی كوردیدا ،لهس���اڵی ( ،)1959له‌گ���هڵ عیزه‌دین مس���ته‌فا ره‌س���وڵ‌و مارف خه‌زنه‌دارو نه‌س���رین فه‌خری ،وه‌كو یه‌كه‌م ده‌سته ره‌وانه‌ی یه‌كێتی سۆڤیه‌ت ده‌كرێن .له‌سه‌ره‌تادا د.كه‌مال بڕی���ارده‌دات له‌مێژوی كۆنی ك���ورد بكۆڵێت���هوه ،ب���ه‌اڵم هه‌ریه‌كه له‌د.ره‌حیمی ق���ازی‌‌و د.عه‌لی گه‌الوێژ قه‌ناعه‌تی پێده‌هێن���ن بایه‌خ به‌مێژوی ن���وێ‌‌و هاوچه‌رخ ب���دات ،چونكه "زۆر شێوێندراوه‌و بۆ ئه‌وه‌ی كورده‌كه ئاگای له‌خۆی بێت .من قه‌ناعه‌تم به‌قس���هی ئه‌وان هێنا ،بۆیه بابه‌تی مێژوی نوێو هاوچه‌رخم هه‌ڵبژارد‌و په‌ش���یمان نیم لهو هه‌ڵبژاردنه". له‌ساڵی ( )1963دكتۆرای له‌ئامۆژگای رۆژهه‌اڵتناس���ی س���ه‌ر به‌ئه‌كادیمیای زانس���تی س���ۆڤیه‌ت وهرگرتوه ،تێزی دكتۆراك���هی به‌ناونیش���انی "بزاڤ���ی رزگاریخوازی نه‌ته‌وه‌یی له‌كوردستانی عێراق له‌سااڵنی "1932 – 1918بوه، دوای تاوتوێكردنی نامه‌كه‌ی ،ئامۆژگاكه ئ���ه‌م بڕیاره فه‌رمییه ده‌رده‌كه‌ن :ئێمه پێویسته له‌به‌ر رۆشنایی ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌و ئ���هو راس���تیانهو ئ���هو لێكدانه‌وانه‌ی نامه‌ی كه‌مال مه‌زهه‌ردا به‌بیروبۆچونی رابردوی خۆم���ان ده‌رحه‌ق به‌ڕاپه‌ڕینی ش���ێخ س���ه‌عیدی پیراندا پێداچونه‌وه بكه‌ین". س���اڵی ( )1969دكت���ۆرای ناوكی له‌هه‌م���ان ده‌زگا وه‌رگرت���وه ،تێ���زی دكتۆراك���هی به‌ناونیش���انی "بزاڤ���ی رزگاریخوازی نه‌ته‌وه‌یی له‌كوردستانی عێراق له‌سااڵنی "1958 – 1918بوه، ل���ه‌دوای (/11ئازار )1970/له‌به‌ش���ی مێ���ژوی كۆلێجی ئه‌ده‌بیات���ی زانكۆی به‌غ���دا وه‌كو مامۆس���تا دام���ه‌زراوه، لهس���اڵی ( )1981پله‌ی پرۆفیسۆری وه‌رگرت���وه .خاوه‌نی ده‌ی���ان كتێب‌و نوس���راوی مێژوی���یو دیكۆمێنت���ه به‌زمانه‌كان���ی (ك���وردی ،عه‌ره‌ب���ی، روس���ی ،ئینگلی���زی) .سه‌رپه‌رش���تی پتر لهس���ه‌د نامه‌ی ماسته‌رو دكتۆرای كردوه .به‌شداربوه له‌توێژینه‌وه‌ی پتر له‌سه‌دو په‌نجا نامه‌ی ماسته‌رو دكتۆراو له‌به‌ش���ی ه���ه‌ره زۆریاندا س���ه‌رۆكی لیژنه‌ی توێژینه‌وه‌ی ئه‌و نامانانه بوه. به‌ش���داری ده‌یان كۆنگره‌و كۆنفرانسی جیهانی ك���ردوه .زمانه‌كانی كوردی‌‌و عهرهبیو ئینگلیزی‌‌و روس���یو كه‌مێك فارسی ده‌زانێت.
وه‌خته ش���ۆڕش ناچاربو پش���و بدات، ئه‌گ���ه‌ر وای نه‌كردبایه ده هه‌زار كه‌س ده‌كوژران ،ش���ا س���ه‌د هه‌زار كه‌سی بارمته البو ،له‌گه‌مه‌ی ش���ا نه‌گه‌یشتن ئه‌گ���ه‌ر مه‌ال مس���ته‌فا بوبای���ه هۆی كوش���تنی ده هه‌زار كه‌س ئه‌وس���اكه ده‌مانگوت :ده‌بوایه ده‌س���تی له‌چه‌ك هه‌ڵبگرتایه".
سه‌ره‌تای نوسین‌و ئاشنابون به‌ماركسیه‌ت د.كه‌م���ال ب���اس ل���ه‌وه‌ده‌كات ل���ه س���اڵی ( )1953یه‌ك���ه‌م وت���اری خ���ۆی له‌نه‌ش���ره‌یه‌كی س���ه‌ر دیواری قوتابخانه‌دا به‌ناونیشانی "بمخوێنه‌وه"،
به‌ریتانیاو ده‌وڵه‌تی كوردی د .كه‌مال دو نامه‌ی دكتۆرای له‌سه‌ر مێژوی كورد له‌نیوه‌ی یه‌كه‌می سه‌ده‌ی بیسته‌مدا هێناوه ،دیارترین روداوه‌كانی ئه‌وكاته‌ش شۆڕشی ش���ێخ مهحمودو دروس���تكردنی ده‌وڵه‌ت���ی عێراق���ن.
له‌گه‌ڵ ئاشبه‌تاڵ بوم یه‌كێك���ی تر له‌وێس���تگه‌كانی ژیان ی د.كه‌مال ،په‌یوه‌ندیكردنه به شۆڕشی ئه‌یلوله‌وه ،لهوبارهیهوه ده‌ڵێت :چۆن ش���انازی به به‌رهه‌مه‌كانم‌و كتێبه‌كانم ده‌ك���ه‌م ،به‌هه‌مان ش���ێوه ش���انازی به‌وه‌ده‌ك���ه‌م كه چومه پاڵ ش���ۆڕش‌و له‌ڕیزه‌كانی شۆڕش بوم". هه‌رچه‌ن���ده زۆر ك���ه‌س كۆتای���ی شۆڕش���ه‌كه به"نس���كۆ" یاخ���ود "ئاش���به‌تاڵ" ناوده‌به‌ن ،به‌اڵم مه‌زهه‌ر ده‌ڵێت "من نس���كۆی پێناڵێم ،چونكه ئێمه هه‌م���و خه‌ریكی خۆ ئاماده‌كردن بوین لهس���ه‌ر خه‌بات .به‌اڵم دوایی كه زانیمان ئه‌مه‌ریكاو ئینگلیزو ئیسرائیل‌و شای ئێران هه‌ر هه‌مویان دژمانن ،ئه‌و
نه‌وشیروان مسته‌فا پیاوێكی زیره‌ك‌و ورده ،نامه‌وێت گومان بكه‌م له هیچ دڵسۆزییه‌كی ئه‌و ،به‌اڵم حه‌زده‌كات هه‌مو شتێك به‌جارێك بێ كه‌م‌و كورتی بێت
مام جه‌الل ی زۆر تاڕاده‌یه‌ك ی ماركسیه‌و پیاوێك ی زۆر به‌باش له‌ماركسیزم ـ لینینزم ی گه‌یشتوه ،بڕوا به‌برایه‌تی گه‌الن ه ی په‌یوه‌ندییه‌ك باشی له‌گه‌ڵ به‌شێك ی له‌سه‌ركرده‌كان ی شۆڕش فه‌له‌ستینی هه‌بو به‌بۆچون���ی ناوب���راو به‌ریتانیا له‌گه‌ڵ دروس���تكردنی ده‌وڵه‌ت بوه بۆ كورد، به‌اڵم س���ه‌ركه‌وتنی كه‌مال ئه‌تاتورك بوه‌ته رێگر. لهوبارهیهوه ده‌ڵێت"لهس���ه‌روبه‌ندی جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی له‌پاڵ ئه‌وه‌ی كورد خه‌باتی خۆی ههبوه ،به‌ریتانیاش ئه‌جێندای دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌تی كوردی ههبوه ،بۆیه س���ێ بڕگ���هی په‌یمانی س���یڤه‌ر بۆ پرسی كورد دانرابو ،به‌اڵم نه‌گبه‌تی ك���ورد بو مس���ته‌فا كه‌مال سه‌ركه‌وت ،ئه‌گینا ده‌توانرا له‌وكاته‌دا ده‌وڵه‌تی ك���وردی دابمه‌زرایه ...ئێمه زۆرجار دروستنه‌بونی ده‌وڵه‌تی كوردی ده‌خه‌ینه ئه‌ستۆی ئینگلیزه‌وه ،نه‌خێر ئه‌گه‌ر به‌ده‌س���ت یان ئاره‌زوی ئینگلیز بوایه ده‌وڵه‌تی كوردی دروست ده‌بو". یه‌كێك لهو كه‌س���ه ئینگلیزانه‌ی كه د.كه‌مال به‌دۆستی كورد ناوی ده‌بات میجه‌ر نۆێیڵه ،بۆیه ده‌ڵێت :مس���ته‌فا كه‌م���ال ئه‌تاتورك تاكو م���رد له‌هه‌مو دنیا زیاتر رقی له‌میجه‌ر نۆێیڵ بو ،هه‌ر له‌به‌رئه‌وه‌ی نۆێیڵ دڵسۆزی نه‌ته‌وه‌ی كورد بوه". یاداشته‌كانی شێخ مهحمودو بارزانی یه‌كێك لهو ره‌خنانه‌ی له‌سه‌ركرده‌كان ی كورد ده‌گیرێت ئه‌وه‌یه كه یاداشته‌كانی خۆی���ان نه‌نوس���یوه‌ته‌وه ،له‌ب���اره‌ی ش���ێخ مه‌حموده‌وه ،د.كه‌مال ره‌خنه له‌خێزانه‌كه‌ی‌‌و كه‌سه نزیكه‌كانی ده‌گرێت كه یاداشته‌كانیان نه‌نوسیوه‌ته‌وه ،به‌و پێیه‌ی ش���ێخ مه‌حمود سااڵنی كۆتایی ته‌مه‌نی له‌گوندی داریكه‌لی به‌ڕێكردوه، بۆیه ده‌ڵێت :خه‌ڵكی پێشكه‌وتوخواز، نیش���تیمانپه‌روه‌ری ره‌س���هن ،كوردی ره‌سه‌ن له‌داریكه‌لی الی شێخ مه‌حمود بون ،ئێ دانیش���تبون شه‌وو رۆژ هه‌ر قاوه‌تان خواردۆته‌وه یان ته‌س���بیحتان به‌ده‌سته‌وه بو ،دانیش���تبونایه له‌الی ش���ێخ مه‌حمود هه‌ر پرس���یارتان لێ كردبای���هو وه‌اڵمه‌كانتان نوس���یبایه‌و ئه‌وه‌تان كردبوبایه دیاری بۆ كتێبخانه‌ی كوردی. له‌باره‌ی نوس���ینه‌وه‌ی یاداشته‌كانی مه‌الی مس���ته‌فای بارزانیی���هوه ،ئهم به‌س���ه‌رهاته ده‌گێڕێت���هوه :بیرم دێت ك���ه له‌ش���ۆڕش بوین ،خوالێخۆش���بو دارا تۆفی���ق ك���ه ئه‌ندام���ی لیژن���هی ناوه‌ندی پارتی دیموكراتی كوردستان ب���و ،ئ���هو رۆژگاره په‌یوه‌ندیمان زۆر به‌هێزبو ،س���ه‌باره‌ت به‌نوس���ینه‌وه‌ی بیره‌وه‌رییه‌كانی خوالێخۆشبو بارزانی داوایلێكردم‌و وتی :پێشنیارێكی وامان كردوه ك���ه بارزان���ی بیره‌وه‌رییه‌كانی خ���ۆی بنوس���ێته‌وه ،ئ���هو ب���ۆ تۆی بگێڕێت���هوهو تۆش ئ���هو بیره‌وه‌رییانه
تۆم���ار بكه‌ی���ت .زۆر زۆرم پێ خۆش بو ،ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ برای خۆشه‌ویستم جه‌اللی عومه‌ری س���ام ئاغادا رێكه‌وتم كه ئه‌ویشم له‌گه‌ڵ بێت ،به‌اڵم به‌ختی ره‌شی كورد شۆڕش نوشستی هێناو ئه‌و پڕۆژه‌یه سه‌ری نه‌گرت .له‌دواییدا چه‌ند جارێ���ك وتومه‌و ده‌یڵێم���هوه ،خۆزگه له‌گه‌ڵیدا بڕۆیشتبایه‌م بۆ ئه‌مریكاو ئه‌و بیره‌وه‌رییانه‌م بنوسیایه‌ته‌وه. سێ كه‌سایه‌تی له‌ترازوی مه‌زهه‌ردا دیمانه‌كانی���دا، له‌چوارچێ���وه‌ی د.كه‌مال بۆچونی خۆی له‌سه‌ر چه‌ندین كه‌س���ایه‌تی‌‌و سیاس���ه‌تكاری كوردی‌‌و عێراقی خس���تۆته‌ڕو .له‌باره‌ی جه‌الل تاڵه‌بانیی���هوه ،ده‌ڵێت :م���ام جه‌الل تاڕاده‌یه‌كی زۆر پیاوێكی ماركس���یه‌و زۆر به‌باش���ی له‌ماركسیزم – لینینزم گه‌یش���توه ،بڕوای به‌برایه‌تی گه‌النه، په‌یوه‌ندییه‌كی باش���ی له‌گه‌ڵ به‌شێك له‌سه‌ركرده‌كانی شۆڕشی فه‌له‌ستینی هه‌بو. سه‌باره‌ت به نه‌وشیروان مسته‌فاش ده‌ڵێت :مامۆس���تا نه‌وشیروان مسته‌فا پیاوێك���ی زی���ره‌ك‌و ورده ،نامه‌وێ���ت گومان بك���ه‌م له هیچ دڵس���ۆزییه‌كی ئه‌و ،به‌اڵم حه‌زده‌كات هه‌مو ش���تێك به‌جارێك بێ ك���همو كورتی بێت ،ئه‌و زیاتر ئاگاداری نهێنیه‌كانه‌و من ئاگادار نیم ،ئه‌و ش���تانه‌ی ده‌یانڵێم سه‌رنجی تایبه‌تی خۆمن. ده‌رب���اره‌ی عه‌بدولس���ه‌الم ع���ارف، ده‌ڵێ���ت :ل���ه یاداش���تی د.ن���ازم كه توركمانه‌و له‌حه‌ره‌س جمهوری مرافقی عه‌بدولسه‌الم بو یاداشته‌كه‌ی بۆ هێنام تاپێشه‌كی بۆ بنوسم ،كه خوێندمه‌وه زانیم ع���ارف پیاوێكی خ���راپ نه‌بو، به‌اڵم نه‌ده‌بو بكرابایه ته‌نانه‌ت به‌ئامر حامی���ه‌ش ،به‌ڵكو ده‌بوایه س���ه‌رۆكی جه‌معیه‌یه‌كی خه‌یریی سونی مه‌زهه‌ب بێت. سه‌دام حسێن :زیره‌ك بو ،عه‌میل نه‌بو سه‌دام حسێن ئه‌و پیاوه‌ی له(1979 )2003سه‌رۆكی عێراق بو ،د.كهماللهچهند ش���وێنێكدا ن���اوی ده‌هێنێت‌و س���ه‌رنجی خۆی له‌باره‌ی���هوه ده‌ڵێت: زۆر كه‌س ئه‌وانه‌ی كه دوژمنی رژێمی سه‌دام حسێن بون ،ده‌یانگوت سه‌دام دارده‌س���ت‌و كرێگرت���هی ئه‌مه‌ریكایه، من خۆم لهو بڕوایه‌دام س���ه‌دام پیاوی ك���ه‌س نهبوهو پیاوی نه‌فس‌و عوقده‌ی خۆی بوه ،ب���ه‌اڵم ئه‌مه‌ریكییه‌كان زۆر به‌زیره‌كان���ه له به‌رژه‌وه‌ن���دی خۆیان ده‌یانجواڵند ،چو له‌گه‌ڵ ئێراندا هه‌شت ساڵی ره‌به‌ق ش���ه‌ڕی كرد ،ئه‌و شه‌ڕه
له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌وان بو. د.كه‌مال به‌گه‌ڕان���هوه بۆ روداوێك ی مێژوی���ی ،س���ه‌دام به‌پیاوێكی زیره‌ك ناوده‌بات ،باس���ه‌كه‌ش ب���ه‌م جۆره‌یه: مه‌ندوبی س���امی به‌ریتانیا له‌نامه‌یه‌كدا بۆ مه‌لیك فه‌یس���ه‌ڵی یه‌ك���ه‌م ده‌ڵێ: تكات لێده‌كه‌م چۆن پاشای به‌ریتانیا له‌گ���هڵ س���كۆتله‌ندییه‌كان ره‌فت���ار ده‌كات ،تۆ ئ���اوا ره‌فتار له‌گه‌ڵ كوردا بك���ه ،هه‌مو س���اڵێك س���ێ مانگه‌ی هاوی���ن پایته‌خه‌ك���ه‌ت بگوێ���زه‌ره‌وه بۆ هه‌ولێ���رو هه‌ولێر بك��� ه پایته‌ختی دوه‌می ده‌وڵه‌ته‌كه‌ت ،تۆ جلی كوردی له‌به‌ربكه چۆن خاوه‌نشكۆی به‌ریتانی جلی س���كۆتله‌ندییه‌كانی له‌به‌رئه‌كرد. پێموایه سه‌دام زۆر زیره‌ك بو ،پێموایه ئ���هو به‌ڵگه‌نامه‌ی���هی دی���وه ،ئه‌گینا له‌خۆڕا نییه جلی ك���وردی له‌به‌ركردو وتی هه‌ولێر ده‌كه‌مه پایته‌ختی دوه‌می عێراق. ماكیاڤیلیم بۆ كورد نوسیوه یه‌كێ���ك له‌كتێبه‌كان���ی د.كه‌م���ال به‌ناونیشانی ماكیاڤیلی‌‌و ماكیاڤیلیزمه، له‌باره‌ی ئه‌و كتێبه‌وه ئهم به‌سه‌رهاته ده‌گێڕێت���هوه :كتێبه‌ك���هی ماكیاڤیلیم به‌عه‌ره‌بی نوس���یوه‌و به‌ڕێز حوس���ێن عارف وه‌ریگێڕاوه‌ته سه‌ر زمانی كوردی، ك���ه باڵوكرایه‌وه براده‌رێك���ی عه‌ره‌بم هه‌یه پیاوێكی پێشكه‌وتوخوازی سه‌ر به‌شیوعییه‌كان بو ،زۆری ده‌خوارده‌وه، رۆژێكی���ان دوای ده‌رچونی كتێبه‌كه‌م له‌ب���اب ش���ه‌رجی بینی���مو گوتی :من به‌باش���ی له‌ت���ۆ گه‌ییوم ،ت���ۆ به‌ناوی ماكیاڤیلیه‌وه ئ���ه‌وه‌ت باڵوكردۆته‌وه، ب���ه‌اڵم موخاته‌ب���هی ره‌هبه‌رانی كورد ده‌كه‌ی‌‌و ده‌ڵێ���ی ده‌رس له‌ماكیاڤیلی وه‌رگرن .وتم ده‌خیلتم ئه‌و قسه‌یه‌ت الی من كرد زۆر راست ده‌كه‌ی ،به‌اڵم الی كه‌سێكی دیكه نه‌یكه‌ی .هه‌مو ره‌هبه‌رو روناكبیرێكی كورد ده‌بێ به‌قوڵی میری ماكیاڤیلی بخوێنێته‌وه ،به‌تایبه‌تی بۆ ئه‌مڕۆمان ئهوه زۆرباشه. كتێبی كه‌ركوك له‌نێوان سێ سه‌ركرده‌دا د .كه‌م���ال ئاماژه ب���ه‌وه‌ده‌كات زۆر ش���انازی به‌كتێبی (كركوك‌و توابعها: حكم التأریخ والضمیر) ده‌كات ،چیرۆكی نوس���ینی ئهم كتێبه‌شی به‌م جۆره‌یه: له س���اڵی ( )1992به‌ڕێ���زان جه‌الل تاڵه‌بانی‌‌و مه‌سعود بارزانیم ئاگاداركرد ك���ه كارێكی وام به‌ده‌س���ته‌وه‌یه ،مام جه‌الل وه‌اڵمی داومه‌ت���هوه ،نامه‌كه‌ی ب���ه‌رواری ()1992/3/18ه .ئینج���ا ده‌ستم به‌نوسینی كرد .له‌نامه‌كه‌یدا زۆر پشتگیریم ده‌كات‌و ده‌ڵێت :كه كتێبه‌كه
ده‌رچو هه‌وڵده‌ده‌ی���ن وه‌ریبگێڕین بۆ سه‌ر هه‌مو زمانه زیندوه‌كانی دونیا. د.كه‌مال هه‌ر به‌ش���ێكی كتێبه‌كه‌ی ت���ه‌واوده‌كات له‌ڕێگ���هی م.عه‌بدواڵی حه‌سه‌نزاده‌و محه‌مه‌دی حه‌سه‌نپوره‌وه له به‌غداوه ده‌ینێرێت بۆ كوردس���تان، كاتێ���ك ده‌زگا هه‌واڵگرییه‌كانی به‌عس به‌باس���ی ئهم كتێبه ده‌زانن د.كه‌مال بان���گ ده‌ك���هنو بڕی���اری نه‌فیكردنی ده‌ده‌ن ،به‌اڵم ناوبراو ده‌ڵێت "س���ه‌دام ره‌فزی كردبو". دوای ده‌رچونی كتێبه‌كه‌ش ،رۆژێك د.كه‌م���ال‌و فوئاد ع���ارف ده‌چنه الی مه‌سعود بارزانی ،ئه‌ویش پێیانده‌ڵێت: ئ���هو كتێب���ه باش���ترین دیاریی���ه كه ب���ۆت هێناوم ،ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی كه هه‌ر رۆژنامه‌نوس���ێك‌و هه‌ر كاربه‌ده‌ستێكی رۆژئاوای���ی بێت���ه‌الم ،ئ���هو كتێبه‌یان بده‌مێ. ی كتێبه‌كانی، سه‌باره‌ت به‌چاپكردنه‌و‌ه د.كه‌م���ال ده‌ڵێت :رێگ���ه‌ده‌ده‌م هه‌ر كتێبێكم چاپ بكرێت���هوهو یه‌ك پولم ناوێ ،به‌اڵم یه‌ك مه‌رجم هه‌یه ئه‌وه‌یه گرانی نه‌فرۆشن‌و بێ هه‌ڵه‌ی چاپ بێت كه ئهوه زۆر به‌المه‌وه گرنگه ،بڕوا بكه هیچ وتارێكی خۆم نه‌ك كتێب نه‌بوه كه سێ كه‌ڕه‌ت به‌ده‌ستی خۆم هه‌ڵه‌چنی نه‌كه‌م ،دوای ئهوه ئیمزام كردوه ئینجا رێگه‌م داوه باڵوبكرێته‌وه. نه‌گبه‌تی جوگرافیاو نه‌وه‌ی میدیاو كه‌یخه‌سره‌و دوای زیاتر له‌نیو سه‌ده خوێندنه‌وه‌و نوس���ین‌و لێكدانه‌وه‌ی مێ���ژوی كورد، د.كه‌مال ده‌ڵێت :پێموایه جوگرافیای كوردس���تان بو به‌ته‌وق���ی نه‌گبه‌تی‌‌و چوه ملی كورده‌وه ،ئه‌گه‌ر ده‌رفه‌تێك هه‌بوایه ،شوێنێك هه‌بوایه ،بۆ ئێمه هه‌ر ب���ه‌زۆر هه‌وڵده‌ده‌ین خۆمان بگه‌یه‌نینه ده‌ریا ،نه‌خش���هی نه‌ته‌وه‌په‌رس���تانی ك���ورد ده‌مانگه‌یه‌نێته س���ه‌ر كه‌نداوی فارس ،كه ئه‌وان هه‌ر كه‌نداوی عه‌ره‌بی پێ ده‌ڵێن ،له‌والشه‌وه ده‌مانگه‌یه‌نێته سه‌ر ده‌ریای سپی ناوه‌ڕاست ،كه ئه‌مه وانیی���ه ،ئێمه جوگرافی���ا بو به‌ته‌وقی نه‌گبه‌تی‌‌و هاته گه‌ردنمانه‌وه. دواجار د.كه‌مال هه‌ڵه‌یه‌كی مێژویی راستده‌كاته‌وه ،ده‌ڵێت :یه‌كێك له‌هه‌ڵه گه‌وره‌كان���ی خۆمان كه ته‌نانه‌ت له‌ناو خوێن���ده‌واری ده‌س���ته‌بژێری كورددا باوه‌و ش���انازی پێوه ده‌كه‌ین ،جه‌خت لهس���ه‌ر ئهوه ده‌كه‌ینه‌وه كه‌وا ئێمه‌ی رۆڵه‌ی میدیاو كه‌یخه‌س���ره‌وین ،به‌وه زوڵمێكی زۆر له مێژوی نه‌ته‌وه‌ی كورد ده‌كه‌ین ،چونكه میدیی���ه‌كان ده‌وری دوه‌میان هه‌یه له‌دروستبونی نه‌ته‌وه‌ی ك���ورد ،گه‌الن���ی زاگ���رۆس‌و گه‌النی ناوچه‌كه خۆی لۆلۆو گۆتی‌‌و س���ۆباری كه گه‌النی ناوچه بون‌و له‌هیچ شوێنێك بۆی نه‌هاتبون ده‌وری س���ه‌ره‌كیان له دروستبونی نه‌ته‌وه‌ی كورددا هه‌یه.
چه‌ند جارێك وتومه‌و ده‌یڵێمه‌و‌ه خۆزگه له‌گه‌ڵ مستەفا بارزانیدا بڕۆیشتمایە بۆ ئه‌مریكاو بیره‌وه‌رییەکانیم بنوسیایه‌ته‌وه
16
تایبەت
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
كه‌سوكاری خوێندكاران نازانن پشتیوانی له‌بایكۆتی مامۆستا بكه‌ن یان له‌ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی خوێندن ئێس���تادا ده‌ڵێت "بارودۆخی هه‌رێم ی ئا :سروه كوردستان له‌ڕوی سیاسیو كۆمهاڵیهتیو ئابورییه‌وه به‌جۆرێ���ك تێكچوه رۆڵی كه‌سوكاری خوێندكاران جگه چین‌وتوێژه‌كان���ی كۆمه‌ڵگا هه‌رچییه‌ك له‌نیگه‌رانییان تائێستا به‌فه‌رمی بێت الواز ده‌رده‌كه‌وێت .چونكه ئه‌وه‌ی هه‌ڵوێستیان نازانرێت له‌باره‌ی ل���ه‌م بارودۆخانه‌دا زیات���ر رۆڵی دیارو به‌رده‌وامی بایكۆتكردنی به‌رچاوه حزبه سیاس���یه‌كانه ،ئه‌وه‌ی ناوه‌نده‌كانی خوێندن‌و كردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ن���دی به‌ڕۆڵی دایكان‌و باوكانه‌وه ده‌رگای قوتابخانه‌كان ،توێژه‌رێكی هه‌بێت له‌پش���تگیریكردنی مامۆستاو كۆمه‌اڵیه‌تیش ده‌ڵێت "به‌شێك نیگه‌رانیی���ان له‌داخس���تنی ده‌رگای له‌خێزانه‌كان نائومێدبون له‌وه‌ی قوتابخانه‌كان ،به‌ش���ێكیان به‌ته‌واوی كه هه‌ر هه‌نگاوێكی مه‌ده‌نیانه له‌گه‌ڵ هه‌رهه‌نگاوێكی مامۆس���تایاندان ناتوانێت حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت ناچار كه به‌ئاڕاسته‌ی كردنه‌وه‌ی ده‌رگاكانی به‌باشكردنی بارودۆخی مامۆستا قوتابخان���ه بێت ،به‌ش���ێكی تریش���ی بكات". ده‌گه‌ڕێت���هوه بۆ ئ���هو نائومێدیه‌ی كه له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی خێزان پێگه‌یه‌كی گرنگی له‌ناو به‌ش���ێكی زۆری مامۆستایانیش هه‌یه له‌كۆمه‌ڵگادا ،به‌اڵم ماوه‌ی 52رۆژه خۆیاندا بونی هه‌ی���ه ،به‌وه‌ی كه هه‌ر ده‌رگای قوتابخان���ه‌كان نه‌كراونه‌ته‌وه‌و هه‌نگاوێك���ی مه‌ده‌نیان���ه ناتوانێ���ت س���ه‌ره‌ڕای نیگه‌رانیه‌كانیان نازانرێت حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت ناچار به‌باشكردنی خێزان���ه‌كان پش���تگیری بایكۆتكردنی بارودۆخی مامۆس���تا بكات له‌به‌رامبه‌ر ناوه‌نده‌كان���ی خوێن���دن ده‌ك���هن یان كردنه‌وه‌ی ده‌رگای قوتابخانه‌كان". بێس���تون حه‌م���ه ج���ه‌زا ،ئه‌ندامی ده‌یانه‌وێ���ت منداڵه‌كانی���ان بچن���هوه ئه‌نجومه‌نی راگه‌یاندنی مامۆس���تایانی قوتابخانه. ی رۆڵ���ی خێزانه‌كانه‌وه له‌نجه كه هه‌میش���ه به‌په‌رۆش���هوه ناڕازی له‌باره ده‌یه‌وێت هه‌واڵ���ی كردنه‌وه‌ی ده‌رگای ده‌ڵێ���ت "رۆڵی���ان خراپ نی���ه وه‌ك قوتابخانه‌كان یان به‌رده‌وامی بایكۆت ئ���ه‌وه‌ی له دژم���ان نه‌چونه‌ته س���ه‌ر مافی خوێندكاره‌كه‌ی". لهوبارهیهوه عه‌زیز ئاالنی ،نوس���ه‌رو بزانێت وت���ی "تێئه‌گه‌م مامۆس���تا چ ش���ه‌قام پشتگیریش���یان نه‌كردوین، دۆخێكی هه‌یه ،ژیان‌و گ���وزه‌ران ئاوا به‌اڵم له‌چوارچێوه‌ی مافی منداڵه‌كانی توێ���ژه‌ر ده‌ڵێت "له‌باری نائاس���ایی‌‌و نابێت ،به‌اڵم ئهوه ناخۆش���ه كه نازانم خۆی���ان رۆڵێك���ی خراپی���ان بینیوه له‌كاتی قه‌یرانه‌كان‌و جه‌نگدا ئه‌ركه‌كانی خوێندن���ی ئه‌مس���اڵی منداڵه‌كانم چی چونك���ه ئه‌بوای���ه ئه‌وان پێ���ش ئێمه خێ���زان گرنگت���ر ئه‌بێ���ت ،خه‌ڵك كه ی ناهه‌م���واردا ده‌ژی���ن له‌سه‌ر شه‌قام بونایه راسته حكومه‌ت له‌بارودۆخێك��� لێدێت؟!" ئ���هو كه دایكی س���ێ خوێن���دكاره قه‌یرانێكی دروستكردوه له‌درێژه‌ی ئه‌و ده‌سه‌اڵتی سیاس���یش كه‌مترین مافی به‌نیگه‌رانی���هوه وتیش���ی "م���ن نازانم هه‌مو قه‌یرانانه‌ی ك���ه هه‌یه ،قه‌یرانی هاواڵتیانی ده‌س���ته‌به‌رنه‌كردوه ،بۆیه پێویسته چیبكه‌م هه‌م مامۆستا مافی بایكۆت���ی خوێندن ب���وه به‌قه‌یرانێكی كاتێ���ك یه‌كێك لهو ناوه‌ن���ده گرنگانه خۆیه‌تی‌‌و هه‌می���ش منداڵه‌كانم مافی هاوبه‌ش له‌نێوان مامۆستاو كه‌سوكاری كه‌موك���وڕی هه‌بێت ئهوه كێش���ه‌یه، خوێندكار ،ئه‌وان نه‌یانتوانیوه ئه‌و رۆڵه ئێس���تا خێزان‌و كۆمه‌ڵ���گاش هه‌ردو خۆیانه بخوێنن". له‌تیف حوسێن كه توێژه‌ری ده‌رونی ه ببینن پێش مامۆستا بێنه سه‌رشه‌قام له‌قه‌یراندان ك���ه دواجار ئه‌وه‌ش بۆته له‌باره‌ی رۆڵی خێزانه‌كان له‌م دۆخ هی داوای ماف���ی مامۆس���تا بكه‌ن له‌پێناو دابه‌زین���ی ئاس���تی زانس���تی منداڵ‌و
پێویستە خێزانه‌كان له‌پێش مامۆستایانه‌وه داوای مافی مامۆستا بكه‌ن بۆئه‌وه‌ی رۆڵه‌كانیان ئیتر نائومێد نه‌بن‌و خوێندنیان له‌الگرنگ بێت
پێگه‌ی خوێن���دن له‌قوتابخانه‌و زانكۆو په‌یمانگاكان". له‌الی���هن به‌ش���ێك له‌چاودێران���ی ب���واری پ���ه‌روه‌رده‌و نوس���ه‌رانه‌وه ب���اس له‌په‌یوه‌ندی كالس���یكی نێوان خێزانه‌كان‌و قوتابخان���ه‌كان ده‌كرێت‌و تائێستا به فه‌رمی هه‌ڵوێستی خێزانی خوێندكاره‌كان نازانرێت ،لهوبارهیهوه له‌تیف حوس���ێن ده‌ڵێت "له‌ئێس���تاو رابردوش به‌هۆی سیسته‌می په‌روه‌رده‌و ئ���هو بارودۆخه‌ی كۆمه‌ڵگای ئێمه تێدا گوزه‌ری ك���ردوه ،ئ���هو هه‌ماهه‌نگییه نابینرێت له‌نێوان خێزان‌و قوتابخانه‌دا كه ببێته‌هۆی به‌ره‌وپێشچونی په‌روه‌رده، له‌بارودۆخێك كه به‌ش���ی زۆری خه‌ڵك نائومێده له‌وه‌اڵم‌و هه‌نگاوی ده‌سه‌اڵت به‌رامب���ه‌ر داواكان���ی ،هه‌ربۆی���ه ئه‌و هه‌ماهه‌نگ���یو پش���تگیرییه‌ی دایكان‌و ب���اوكان بۆ مامۆس���تای منداڵه‌كانیان هه‌ستی پێناكرێت". له‌تیف حوسێن هاوكات له‌ڕێكخراوی تاكۆی���ه بۆپرس���ه كۆمه‌اڵیه‌ت���یو ده‌رونیه‌كان به‌پێویس���تی ده‌زانێت كه " بۆئه‌وه‌ی پڕۆسه‌یه‌كی ته‌ندروستمان هه‌بێت له‌بواری په‌روه‌رده‌و فێركردندا پێویس���ته دایكان‌و ب���اوكان‌و ته‌واوی كۆمه‌ڵ���گا پش���تگیری داواو داخوازی مامۆس���تابن ،رێگاكانی فش���ار له‌سه‌ر ده‌س���ه‌اڵت زیاتر بكه‌ن بۆئه‌وه‌ی ئاوڕ له‌ژیان‌و گوزه‌ران���ی خه‌ڵكی بداته‌وه، بیریشمان نه‌چێت سیستمی ئهم واڵته وایكردوه هه‌مو موچه‌خۆر بین‌و ژیان‌و كاری هه‌مو س���ێكته‌ره‌كان وابه‌سته‌ی یه‌كترییه و كاریگه‌ری لهس���ه‌ر یه‌كێك لهو سێكته‌رانه كاریگه‌ری له‌سه‌ر كۆی ژیانی خه‌ڵكی ده‌بێت له‌كوردستاندا". ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژن���هی راگه‌یاندنی مامۆس���تایان ئام���اژه‌ی ب���ۆ ئه‌وه‌كرد
ك���ه "بهداخهوه هه‌ر له‌دای���كو باوكی خۆمان���هوهو خه‌ڵكانی تری���ش ههبوه تاخوێندن���ی ته‌واوك���ردوه نه‌یزانی���وه له‌ئه‌ده‌بیه یان زانستیه‌‌و پۆلی چه‌نده؟ ئ���هوه واقیعه ،هۆش���یاری خێزانه‌كان له‌ئاس���تی ئه‌وه‌دانیه كه هه‌ست به‌وه نه‌كه‌ن ،قه‌یرانی بایكۆت���ی په‌روه‌رده هه‌موی هه‌ڵواسراوه به‌شانی مامۆستا، نازان���ن داوای مافی خ���ۆی ئه‌كات كه ئه‌مه‌ش بۆته‌هۆی پێش���ێلكردنی مافی خوێندكار‌و ئه‌بوایه ئێمه وه‌ك پایته‌ختی رۆشنبیری كه كه‌سوكاری خوێندكاران به‌ش���ێكیان دكتۆرو ئه‌ندازیارو چینی رۆشنبیرن بۆیه سه‌د خێزان بهاتایه‌ته س���ه‌ر ش���ه‌قام‌و بیوتای���ه ئێمه وه‌ك كه‌س���وكاری خوێندكاره‌كان گله‌ییمان له‌مامۆس���تا نیه ئه‌ركی���ان راپه‌ڕاندوه كاتێك مافه‌كانی پێدراوه ،به‌اڵم ئێستا كه بێ مافه‌و بێ حورمه‌تی پێكراوه گه‌ر بایكۆته‌كه‌ی له‌پێناوی پاره‌شدا نه‌بێت له‌پێناوی ئه‌وه‌دایه سبه‌ی له‌ڕوی بێت بچێت���هوه ناو هۆڵه‌كان���ی خوێندن كه ده‌یان كۆمێنت ده‌بینرێت س���وكایه‌تی به‌مامۆستا ده‌ك هنو ده‌ڵێن كه چوینه‌وه ناو پ���ۆل واده‌ڵێین ،بۆیه به‌ش���ێكی ش���ه‌ڕه‌كه‌مان له‌پێناوی گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ش���كۆو حورمه‌ت���ه بۆ مامۆس���تاو بۆ چینی زیندوی كۆمه‌ڵگا ،بۆیه هه‌ركات مامۆس���تا بێحورمه‌تی پێكرا به‌شێكی ه���ه‌ره زۆری كۆمه‌ڵ���گا بێحورمه‌تی پێكراوه ،ئێمه هه‌مو خه‌مێكمان موچه نیه به‌ته‌نها له‌وه‌دا بچوكی نه‌كه‌ینه‌وه بابه‌ته‌كه لهوه گه‌وره‌تره". بێس���تون حه‌مه‌جه‌زا به‌پێویس���تی ده‌زانێ���ت "خێزان���ه‌كان له‌پێ���ش مامۆس���تایانه‌وه داوای مافی مامۆستا بكه‌ن بۆئه‌وه‌ی رۆڵه‌كانیان ئیتر نائومێد نه‌بن‌و خوێندنیان له‌الگرنگ بێت".
"داوا ی داخستن ی قوتابخانه ی ئه‌هلی ،ره‌وا نییه" ئا :سروه جه‌مال ههرچهنده ده‌رگای قوتابخانه حكومیه‌كان داخراوه به‌اڵم له‌خوێندنگا ئه‌هلیه‌كان ره‌وشی خوێندن ئاساییه‌و به‌ڕێوه‌به‌ری خوێندنگایه‌كی ئه‌هلی ئاماژه به‌زیادبونی رێژه‌ی خوێندكاره‌كانیان ده‌كات‌و به‌ڕێوه‌به‌ری خوێندنگا ئه‌هلیه‌كانیش له‌په‌روه‌رده‌ی سلێمانی ده‌ڵێت "رێژه‌كه كه‌میكردوه". هه‌رچه‌ن���ده بایك���ۆت له‌قوتابخان ه حكومیه‌كان���ی س���نوری پارێ���زگای س���لێمانیو هه‌ڵه‌بج���ه به‌رده‌وام���ه به‌اڵم ل���ه 23قوتابخان���هو خوێندنگاو 33باخچه‌ی ئه‌هلی پرۆس���هی خوێندن به‌رده‌وامه ،لێره‌وله‌وێ باس له‌زیادبونی رێ���ژه‌ی خوێن���دكاران ده‌كرێ���ت لهو قوتابخان���ه ئه‌هلیانه‌دا ،ره‌حمان عه‌لی به‌ڕێوه‌به‌ری قوتابخانه‌ی ئانای ئه‌هلی له‌كه‌الر به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند "رێژه‌كه زیادیكردوه ،ئێستا 129خوێندكارمان هه‌ی ه س���اڵی رابردو ،77ئهوه قسه‌ی ئه‌وه‌ی نائومێدبون له‌ده‌وامی قوتابخانه چونكه به‌ش���ێكی زۆری كه‌س���وكاری س���ه‌رزه‌مینه تائه‌س���تێره‌كان هه‌موی تیانی���ه كه ئهم بارودۆخ���ه كاریگه‌ری حكومیه‌كان ته‌نانه‌ت له‌نیوه‌ی مانگی 10خوێندكاره‌كانم���ان فه‌رمانب���ه‌رن‌و هی ئێمه‌یه‌و ئێ���وه‌ش هه‌مو كۆیله‌ن، ی پ���ه‌وه‌رده‌و الیه‌نی زانس���تی ب���ه‌اڵم ئێم���ه چیبكه‌ین م���ن خاوه‌نی هه‌یه لهس���ه‌ر زۆری رێژه‌كه‌و زۆربه‌ی منداڵیان هێناوه ب���ۆ قوتابخانه‌كه‌مان خه‌م��� كار نی���م داهاته‌كه‌م هی���چ نیه منیش ئه‌و كه‌سانه‌ی خوێندكاره‌كانیان هێناوه به‌اڵم ئێم���ه وه‌رماننه‌گرتوه ،ده‌رگای منداڵه‌كه‌یه‌تی %30 ،ده‌وڵه‌مه‌ندن". به‌ڕێوه‌به‌ری قوتابخانه‌ی ئانای ئه‌هلی وه‌ك مامۆس���تا ئه‌توانم له‌ش���وێنێكی له‌به‌ر نه‌بون���ی ده‌وام���ه له‌قوتابخانه وه‌رگرتنمان داخستوه". به‌اڵم به‌هرۆز محه‌مه‌د ،به‌ڕێوه‌به‌ری له‌كه‌الر ده‌ڵێت "گه‌وره‌ترین كێشه‌مان وادا كاربك���ه‌م ،بۆی���ه ئه‌گ���ه‌ر وتیان حكومیه‌كان ،بۆیه هه‌ر كه‌سێك توانای هه‌بێ���ت منداڵه‌ك���هی هێناوه‌ته ئێره ،خوێندنگا ئه‌هلییه‌كان له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئه‌وه‌یه كه كۆمه‌ڵێك خوێندكار هێشتا قوتابخانه‌كه دابخه گ���ه‌ر خاوه‌نه‌كه‌ی ی س���اڵی رابردوش���ی نه‌داوه كه دایئه‌خات منیش دایئه‌خه‌م". ته‌نانه‌ت له‌مانگی 10ش خوێندكارمان گشتی په‌روه‌رده‌ی س���لێمانی ده‌ڵێت پاره به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی قوتابخانه‌ی وایز وهرگرتوه ههرچهنده به‌رێژه‌یه‌كی كه‌م "له‌چاو پاردا رێژه‌ی خوێندكارانی ئه‌و نزیكه‌ی 12خوێن���دكار ده‌بن ئێمه‌ش بوه ،چونكه پۆلی یه‌ك‌و دومان قه‌پات خوێندنگایانه كه‌میك���ردوه ههرچهنده چاوه‌ڕێم���ان ك���ردوه چونك���ه نیانه ده‌ڵێت "ئ���هوه بڕیارێكی هه‌ڵه‌یه وه‌ك ی كه‌س���وكاری ئهوه وایه كه‌سێك 100دیناری پێبێت چیبكه‌ین ،به‌ش���ی زۆر بو به‌اڵم له‌پۆله‌كانی تر خوێندكارمان هێشتا ئامارم بۆ نه‌هاتوه". قه‌یرانی دارایی‌‌و خراپی ئهم بارودۆخه خوێندكاره‌كانم���ان فه‌رمانبه‌ران���نو 30ونكردبێ���ت‌و 70كه‌ش���ی بدڕێنێت وهرگرتوه". ناكرێ���ت ك���ه حكومه‌ت پ���اره‌ی نه‌ما تاریق نه‌جیب ،به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی ته‌نها نه‌بۆته هۆی داخس���تنی ده‌رگای خوێندنیان به‌الوه گرنگه". به‌ش���ێك له‌هاواڵتیان‌و مامۆستایان بچێت هه‌رچ���ی ب���ازاڕه دایبخات یان قوتابخانه‌ی وای���ز به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند قوتابخانه حكومی���ه‌كان به‌ڵكو گرفتی "س���اڵی راب���ردو 80خوێندكارم���ان بۆ خوێندنگا ئه‌هلیه‌كانیش دروس���ت داوای داخستنی خوێندنگا ئه‌هلیه‌كان كارگه‌كان بۆیه كه‌رت���ی تایبهت وه‌ك ههبوه ئه‌مس���اڵیش بوه به ،250به‌اڵم ك���ردوهو له‌وباره‌ی���هوه تاریق نه‌جیب ده‌ك���هن ،ره‌حمان عه‌ل���ی كه هاوكات بازاڕ وایه ،ئهم به‌ش���ه بائیش���ه‌كه‌ی زیادبون���ی رێژه‌ك���ه %10په‌یوه‌ن���دی ده‌ڵێت "ئه‌گ���ه‌ر ئهم دۆخ���ه نه‌بوایه مامۆس���تایه له‌قوتابخانه‌ی رۆشنبیری ب���ڕوات كاتێك داوای داخس���تنی ئهم به‌م بارودۆخ���هوه هه‌یه ،زیاتر به‌هۆی ژم���اره‌ی منداڵه‌كانمان زۆر زیاتر ئه‌بو ئێواران له‌وباره‌ی���هوه ده‌ڵێت "ده‌بێت قوتابخانه ئه‌هلیانه‌ش ده‌كه‌یت یه‌عنی گۆڕینی شوێنه‌كه‌مان كه‌پێشتر له‌ماڵدا جگه‌له‌وه‌ی له‌پێدانی پاره‌ش گرفتمان حكومه‌ت چاره‌یه‌ك بۆ ئه‌و كێش���ه‌یه نانی ئه‌و هه‌مو مامۆستایه‌ش ببڕیت كه بوین به‌اڵم ئێستا له‌بیناداین‌و هه‌روه‌ها بۆ دروست ده‌بێت ،ههرچهنده سه‌ره‌تای بدۆزێته‌وه ههرچهنده شتێكیش نه‌ماوه له‌الی ئێمه ئیش ده‌كه‌ن ،داواكاریه‌كی كوالێتی خوێندن‌و متمانه‌ی زانس���تیو س���اڵ ه به‌اڵم پاریش هه‌مان كێشه‌مان به‌ن���اوی حكوم���ه‌ت له‌كوردس���تاندا ،ناعیلمی‌‌و نامه‌نتیقییه". لهوبارهیهوه به‌هرۆز محه‌مه‌د ده‌ڵێت په‌روه‌رده‌یی ئه‌وانه‌ش ده‌وریان هه‌یه ،بۆ دروس���ت بو ،چه‌ندی���ن خوێندكار خه‌ڵكانێكن ده‌س���تیانگرتوه به‌س���ه‌ر ههرچهنده به‌شێك له‌خێزانه‌كان دوای تائه‌مس���اڵ نه‌یانتوانی پاره‌كه بده‌ن ،ئهم واڵته‌دا ئ���ه‌وان ده‌ڵێن ئه‌وه‌ی له‌م "م���ن وه‌ك فه‌رمانبه‌رێك���ی حكومه‌ت
ناكرێت ك ه حكومه‌ت پاره‌ی نه‌ما بچێت هه‌رچی بازاڕه دایبخات یان كارگه‌كان بۆی ه كه‌رتی تایبهت وه‌ك بازاڕ وایه ناتوانم بڵێم دایبخه‌ن له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌وان به‌پاره ئه‌خوێنن ئ���هو خوێندنگایه‌ش له‌به‌رامبه‌ر پاره‌دا خوێندن دابین ده‌كات بۆ ئه‌وان ،وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری به‌ش���ێك له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی په‌روه‌رده‌ی س���لێمانی م���ن ناتوانم بڵێ���م ئه‌بێت دایبخه‌ن ،له‌به‌رئه‌وه‌ی پاره‌دراوه ده‌بێت بخوێنن ،ئه‌و كێشانه‌ی له‌حكومیه‌كاندا هه‌یه له‌وێدانیه موچه‌ی مامۆس���تایان دانه‌شكێنراوه .به‌ڕێژه‌ی ." %75 ههرچهنده س���اڵی راب���ردو به‌ڕێژه‌ی له %20داش���كاندن بۆ خوێندكاران كرا له‌خوێندنگا ئه‌هلیه‌كان ،تاریق نه‌جیب ده‌ڵێت "هه‌تا ئێس���تا هی���چ بڕیارێك نی���هو واپێناچێت بڕیاری���ش بدرێت، به‌ڕێوه‌به‌ری خوێندن���گا ئه‌هلیه‌كانیش ده‌ڵێت "تائێستا هیچ بڕیارێك نیه لهو باره‌یه‌وه". ئاوێن���ه په‌یوه‌ن���دی ك���رد به‌زیاتر له‌چوار قوتابخانه‌ی ئه‌هلی له‌سلێمانی‌‌و گه‌رمی���ان‌و رانیه ،ب���ه‌اڵم هیچ كامیان ئاماده‌نه‌بون لێدوان بده‌ن.
ته‌خته سپی
هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت
هه‌ڕاجكردنی خوێندن! به‌ڕێز عه‌باس
زاراوه‌ی "هه‌ڕاجكردن" بۆ كااڵیه‌ك به‌كار ده‌هێنرێت ،ك���ه ئه‌و كااڵیه گرنگی‌و به‌های راس���ته‌قینه‌ی خۆی له‌ده‌ست دابێت ،وه‌ك كااڵیه‌ك���ی بێ به‌ها لێی ده‌ڕوانرێت له‌الیه‌ن به‌كاربه‌رو به‌كارهێنه‌رانییه‌وه‌و ،به‌های كه‌متر ده‌بێت ،ئه‌ویش به‌هۆی زۆربونی كااڵكه‌وه‌یه یان به‌هۆی خراپی‌‌و به‌س���ه‌رچونیه‌وه ،ئهم چه‌مكه بۆ شمه‌ك‌و بازاڕی مامه‌ڵه‌ی كڕین‌و فرۆشتن زیاتر به‌كارده‌هێنرێت‌و به‌رگوێمان ده‌كه‌وێ���ت .ب���ه‌اڵم چه‌مكی"هه‌ڕاجكردن" ده‌توانی���ن بۆ واقیعی ئێس���تای خوێندن‌و پ���ه‌روه‌رده‌و فێرك���ردن‌و خوێندنی بااڵ له‌م هه‌رێمه‌ی ئێمه‌دا ب���ه‌كار یهێنرێت ،چونكه خوێن���دن وه‌ك زۆر بابه‌ت‌و پرس���ی دیكه نرخ‌و به‌های خۆی له‌ده‌س���ت داوه‌و به‌پێی گرنگ���ی خۆی بایه‌خی پ���ێ نادرێت ،نه‌ك هه‌ر ئهوه به‌ڵكو گومانی ئه‌وه‌ت الدروس���ت ده‌بێت ك���ه حوكمڕان‌و به‌رپرس���انی ئێمه به‌مه‌به‌س���ت ده‌یانه‌وێت خوێندن‌و پرۆسه‌ی په‌روه‌رده‌و فێك���ردن‌و خوێندنی بااڵ وه‌كو هه‌مو كایه‌كانی ترو بگ���ره خراپتریش بێ به‌ها بكه‌ن. كردنه‌وه‌ی ئه‌و هه‌مو زانكۆیه له‌هه‌رێمدا له‌پێن���اوی چیدا بو ،ئه‌قڵی س���تراتیجی‌و مه‌عریفی بڕیاری دامه‌زراندنی دا؟ یان نه‌خێر زیادكردن���ی ژماره بو به‌ته‌نه���او ملمالنێی سیاسیو حزبی بڕیاری كردنه‌وه‌یانی ده‌دا؟ منداڵی ش���ه‌هیدو ئه‌نفالكراوان كه سااڵنه ژماره‌یه‌ك نمره‌یان به‌دیاری وه‌رده‌گرت! بۆ ئه‌وه‌ی كۆلێژێكی به‌رزتر وه‌ریانبگرێت ،بۆ ئه‌وه‌بو خه‌می منداڵی ش���ه‌هیدیان بو ،یان نه‌خێر بۆ ئه‌وه‌ب���و دواتر پێیان بڵێن ئێمه بوین وام���ان كرد لهو كۆلێژه وه‌ربگیرێیت‌و ده‌بێ���ت تام���ردن وه‌الئم���ان ب���ۆ دوپات بكه‌یته‌وه. له‌كاتێك���دا نه‌ده‌ب���و له‌خوێندن���دا ئه‌و جیاوازیی���ه ببێت‌و ده‌بو منداڵی ش���ه‌هیدو ئه‌نفال به‌الیه‌نی ماددی قه‌ره‌بو بكرێته‌وه، نه‌ك ب���ۆ ئامانجێك���ی كورتخایه‌نی خۆت زانس���ت به‌كاربهێنی���ت ،چونكه زانس���ت پێش هه‌مو ش���ت كه‌فائه‌ت‌و توانایه‌و جگه لهوه هی���چ پێوه‌رێك ناخوێنێت���هوه ،گه‌ر وانه‌بێ���ت زانس���ت رێڕه‌وی راس���ته‌قینه‌ی خۆی ون ده‌كات .خزاندنی ئه‌و ژماره زۆره له‌كادیرانی حیزبه‌كان بۆناو كایه‌ی خوێندن جاچ خوێندنی بااڵبێت یاقۆناغی بنه‌ڕه‌تی‌و ئاماده‌یی بێ���ت‌و به‌واس���یته‌و حزبایه‌تی‌و خزمایه‌ت���ی خویێندنی���ان پ���ێ ته‌واوكراو بڕوانامه‌ی���ان پێ به‌خش���را ،له‌ئێستاش���دا ئ���هو پرۆس���ه‌یه به‌رده‌وامی هه‌ی���ه به‌بێ ئه‌وه‌ی كادرانی حزب زانس���ت‌و زانیارییان وه‌رگرتبێ���ت ،به‌ڵكو خۆی���ان وته‌نی ته‌نها بۆ ئه‌وه‌بوه بڕوانام���ه وه‌ربگرن‌و پله‌ی پێ به‌رزبكه‌ن���هوه ،ئای���ا ئهم���ه هه‌ڕاجكردنی خوێندن نه‌بێت چییه؟ ئایا كردنه‌وه‌ی ئهم هه‌م���و كۆلێجه‌ی ئێواران‌و به‌خش���ینه‌وه‌ی بڕوانام���ه تیایدا بۆ ده‌س���توپێوه‌نده‌كانی خۆی���ان ،خوێن���دن‌و زانس���تی بێبه‌ه���او بێن���رخ نه‌ك���رد؟ ئ���ه‌م ئه‌رگۆمێنتان���هی ئێم���ه ده‌یهێنینه‌وه هه‌ڕه‌مه‌ك���یو له‌خۆوه نیی���ه رێژه‌یه‌ك���ی زۆری كۆمه‌ڵ���گای ئێمه "خوێن���ه‌وارو خ���اوه‌ن بڕوانام���هن" ئ���هی كوا كاریگه‌ری���ی ئهم خوێن���ه‌وارو خاوه‌ن بڕوانامانه له‌سه‌ر گه‌شه‌كردنی شارستانی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���یو سیاس���ی ل���ه‌م هه‌رێم���هی ئێم���ه‌دا؟ ئه‌وه‌نده دونیایه‌كی ناش���رینیان دروس���تكردوه له‌كایه‌ی خوێندندا به‌هه‌مو ئاسته‌كانیه‌وه ،به‌زه‌حمه‌ت ده‌توانیت متمانه به‌كه‌سێك بكه‌یت گه‌ر خوێنده‌واری نه‌بێت هانی بده‌یت بخوێنێت‌و ب���ه‌دوای فێربون‌و زانس���تدا بگه‌ڕێت ،تاتۆ پێنچ ئه‌رگۆمێنتی بۆ بهێنیته‌وه له‌سه‌ر بایه‌خ‌و گرنگی خوێندن ئه‌و له‌به‌رانب���ه‌ردا ده ئه‌رگۆمێنتی دژت بۆ ده‌هێنێته‌وه‌و ده‌ژمێرێت! كه‌م نین ئه‌و رس���تانه‌ی رۆژانه گوێمان لێده‌بێ���ت له‌الی���هن خوێن���ه‌واره به‌تواناو لێهاتوه‌كان���هوه ك���ه بڕوانام���هو خوێندن چه‌ند زیانی پێگه‌یاندون ،ئه‌مه‌ش بۆ ئهوه ده‌گه‌ڕێت���هوه فه‌رمانڕه‌وایانی ئێمه به‌هۆی بڕیاره‌كانیان���هوهو نه‌بونی س���تراتیجێكی زانستیو په‌روه‌رده‌یی ئه‌و دۆخه‌ی ئێستای لێبكه‌وێته‌وه ،باجه‌كه‌ش���ی له‌داهاتویه‌كی نزیكدا زیاتر به‌ده‌رده‌كه‌وێت. له‌ئێستاش���دا خوێندنی بااڵ به‌ش���ێكی گرنگی بوه به‌پاره به‌ب���ێ له‌به‌رچاوگرتنی دۆخ���ی ئاب���وری فێرخ���وازان‌و ئهم���ه‌ش هێنده‌ی تر خوێندن بێبه‌ها ده‌كات ،چونكه ئهم بڕیاره پالنێكی پێش���تر ب���ۆ داڕێژراو نه‌ب���وه ،به‌ڵكو قه‌یرانێك���ی دارایی ئه‌مه‌ی دروستكردوه‌و به‌مه‌ش دیسانه‌وه جیاوازی چینایه‌تی دروس���ت ده‌كات‌و له‌به‌رژوه‌ندی ده‌وڵه‌مه‌ندو به‌رپرسه‌كان خۆیاندایه‌و تواناو لێهاتویی ناكرێت���ه پێوه‌ر ،ئه‌وه‌ی ده‌كرێته پێوه‌ر وه‌الئی حزبی‌و پاره‌یه‌‌و هیچی تر.
تایبهت
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
19
فەشەلی حزبی سیاسی ...پاشماوە ڕۆژنامە‌و س����ایتی ئاوێنە دەیانەوێت وەک دوو ڕووبەر بۆ گواس����تنەوەی وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە ،بەردەوام بن. بەپێی نوێترین ڕاپرس����یی کە ئەمساڵ ،2016 لەالی����ەن رێکخ����راوی IMSی دانیمارکیی����ەوە ئەنجامدراوە ،ئاوێنە پڕخوێنەرترین ڕۆژنامەی هەرێمی کوردس����تانە .هەر ئەمساڵیش بەپێی نوێترین توێژینەوەی رێکخراوی Stopبۆ دژە گەندەڵی����ی کە بەه����اوکاری رێکخراوی NED ی ئەمریکی ئەنجام����دراوە ،ڕۆژنامەی ئاوێنە لەنێ����و ک����ۆی 22میدیای بیس����تراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنی����دا کە کاریان لەس����ەر ڕوماڵکردن‌و هەڵدانەوەی دۆسییەکانی گەندەڵیی کردووە، پلەی یەکەمی بەدەستهێنا. س����ەرەڕای ئ����ەوەی ل����ەم قۆناغ����ەدا وێنەی ڕاس����تەقینەی کۆمەڵ����گای ئێم����ە بریتیی����ە لە‌بنبەستی سیاس����یی‌و داوەشانی سیستەمی ئاب����ووری دارای����ی ک����ە بووەت����ە هۆکارێک ب����ۆ مردن����ی ی����ەک ل����ەدوای یەک����ی پرۆژە میدیاییە س����ەربەخۆکان ،ئاوێن����ە وەکو تاکە هەفتەنامەیەک����ی س����ەربەخۆ ،ڕاس����تگۆیانە‌و بوێران����ە بەردەوامە لە‌کاری پرۆفش����نااڵنەی ڕۆژنامەگەریی خۆی. بۆئەوەی کوردس����تان نەبێت بە‌گۆڕس����تانی ڕۆژنامەگەری����ی س����ەربەخۆ‌و بی����رو دەنگ����ی ئ����ازاد ،پێویس����تە ئاوێن����ە بەردەوامببێ����ت. بۆئەوەی ئاوێنەش بەردەوامبێت ،پێویستمان بە‌پش����تیوانی خوێن����ەران‌و بەرپرس����یارێتی دڵسۆزانی میدیای سەربەخۆیە لە‌کوردستان‌و
دەرەوەی واڵت. بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار بە‌لەکەمپین���ی "ئاوێن���ە ڕۆژنامەی منە“. بۆئ����ەم مەبەس����تەش کۆمپانی����ای ئاوێن����ە ژمارەیەکی حیس����ابی بانکیی ب����ۆ هاوڕێیانی خ����ۆی ل����ە‌دەرەوەی واڵت دروس����تکردووە. تکایە پاش بڕیاردانتان ب����ۆ هەر بژاردەیەکی بەش����داریکردن یان ناردن����ی کۆمەکی دارایی، بە‌ئیمەیل ی����ان تەلەفۆن ئاگادارمان بکەنەوە، بۆئ����ەوەی ئاوێن����ە هەم����وو ژمارەیەکی نوێی خۆی بە‌فۆرماتی PDFبگەیەنێتە دەستتان‌و لە‌خزمەتگوزارییەکانی بێبەش نەبن. بۆ پەیوەندیکردن ،یان وەاڵمی هەر پرسیارێک، تکای����ە پەیوەن����دی بک����ەن بە‌بەرپرس����ی خزمەتگوزارییەکان����ی کەمپین����ی "ئاوێن����ە ڕۆژنامەی منە". کوردستان عەبدولکەریم
ئیمەیلendorseawene@gmail.com : تەلەفۆن00964 770 0600 659 :
ناونیش����ان :کۆمپانیای ئاوێن����ە ،تەالری زارا، نهۆم����ی س����ێهەم ،ئاپارتمان����ی ژم����ارە ،32 سلێمانی ،هەرێمی کوردستان ـ عێراق. بۆ بەشداریکردن لەکەمپینی "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە" ،یان پش����تیوانیکردنی خۆبەخش����انەی رۆژنامەی ئاوێنە و سایتەکەی ،تکایە لەڕێگای ئەم حیس����ابی بانکییان����ەوە هاوکارییەکانتان بنێرن.
حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان
حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان
Vienna Knowlledge Net VKNN Erste oesterreichische SparCasse-Bank BLZ: 20111 BIC: GIBAATWWXXX IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654
Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah Branch Swift Code: TRIQIQBAXXX Account Name: Awene Company Account No.: 0004003247001
ونبون ی س���لێمانی ونبوه ب ه ناوی ( س���ه‌ردار احمد بكر ) هه‌ركه‌س ی بازرگا ی ژوور * ناس���نامه‌یه‌ك دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی ئاوێن ه . ی ( جالل عمر حه‌م ه رشید ) هه‌ركه‌س ی تاسلوجه ونبوه به‌ناو ی چیمه‌نتۆ * هه‌ویه‌یه‌كی كارگه دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی ئاوێنه. ی ( احمد جالل غفور محمد ) هه‌ركه‌س ی ژووری بازرگانی سلێمانی ونبوه ب ه ناو * ناسنامه‌یه‌ك دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی ئاوێن ه . ی ونبوه به‌ناوی ( كامه‌ران فره‌ج قادر ) هه‌ركه‌س ی س���لێمان ی بازرگان * ناس���نامه‌یه‌كی ژوور دۆزیه‌و‌ه بیگه‌رێنێته‌و‌ه بۆ پرسگ هی ئاوێن ه . ی (500000 ی شاره‌وانی به ژماره ( 37ك )774879 /به‌رواری ( )2015/1/18ب ه بڕ * وه‌سڵێك ی (عبدالكریم احمد محم���د) ،هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه پێنج س���ه‌د هه‌زار دینار) ونبوه به‌ن���او ی خاك له‌كه‌الر بیگه‌ڕێنیته‌وه بۆ كتێبخانه ی (500000 ی شاره‌وانی به ژماره ( 37ك )774879 /به‌رواری ( )2015/1/18ب ه بڕ * وه‌سڵێك ی (عبدالكریم احمد محم���د) ،هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه پێنج س���ه‌د هه‌زار دینار) ونبوه به‌ن���او ی خاك له‌كه‌الر بیگه‌ڕێنیته‌وه بۆ كتێبخانه
دوای یەكچارەگ���ە س���ەدەی تریش كۆپ���ی راب���ردوی خۆی���ان دەكەنەوە، ئیت���ر ژیانی نیو س���ەدەی كۆمەڵگای ك���وردی ب���و بەزەقنەب���وت .بێگومان نیوسەدەی تریش پێویس���تە تابینای ئ���ەو پۆخڵەواتییەی نیو س���ەدەكەی رابردو بكرێتەوە ،كەواتە لەئێس���تاوە س���ەدەیەكمان پێویس���تە تابچین���ە ریزی واڵتانی پێش���كەوتو! تاهەمومان وەك ئینس���ان بژین‌و هەس���ت بكەین خاوەنی كەرام���ەت‌و ئاكاری خۆمانین، هەس���تبكەین ئیتر لەجیات���ی ئەوەی پاشا یاس���ا بێت ،بەپێچەوانەوە یاسا پاشاو سەرۆك‌و س���ەركردەیە .ئێستا واڵت بەجۆرێك تێكش���كاوە بەشیعری فانتازی���ش هەڵناس���ێتەوە ،هەم���و دام���ودەزگا فەرمییەكان���ی حكومەت‌و هەمو ئ���ەو دامودەزگا سیاس���ییانەی كە سیس���تەمی سیاسییان لەم هەرێمە پێكهێن���اوە ،لەبەرانب���ەر دۆالرەكانی نەوت ،بەه���ای دینارێكی س���وتاویان نییە. تۆ س���ەیركە تائێس���تا یەك حزبی سیاس���ی ل���ەم هەرێمەی كوردس���تان نیی���ە خاوەن���ی ی���ان ئااڵهەڵگ���ری رۆش���نگەریی بوبێ���ت لەحزب���ە بەناو ناسیۆنالیستەكانەوە تاكۆمۆنیستەكان، لەحزب���ە كۆپ���یو دوكاندارەكانەوە تا ئیس�ل�امییەكان ،هەر هەمویان دوژمنی بابەكوش���تەی رۆش���نگەرین ،چونكە ئەوانیش دەزان���ن ئەوكاتەی كۆمەڵگا بانگەش���ەی ئەقاڵنییەت‌و رۆشنگەری دەكات ،هەر ئەوكاتە دەبێت حزبەكانیش بنێژرێن ،بۆئەوەی چیتر بۆنی گەنیویان كۆمەڵگا نەخۆش ن���ەكات .حزب نییە لەم كوردستانە شەڕی دەرونی لەگەڵ ئەندام‌و كادیرانی خۆی نەكات‌و توشی گرفتی قوڵی نەكردبن .باش���ە حزبێك بەردەوام ئامادەبوبێت شەڕی دەرونی‌و شەڕی دەس���تەویەخە لەگەڵ كادیرانی خ���ۆی ب���كات‌و ب���ەردەوام لەهەوڵی روخاندن‌و تێكشكاندنیاندا بوبێت ،چۆن لەبەرامب���ەر هەم���و كۆمەڵگاكەدا ئەو شەڕە نەفرەتییە قوڵتر ناكاتەوەو چۆن كۆمەڵگا بەزەبری هێز دەمكوت ناكات‌و نایڕوخێنێت .لەبەرئەوەشە سەركردەكان بۆشاییەكی فراوانیان لەتواناو ئیرادەی م���رۆڤ دروس���تكردوە ،ئ���ەو تواناو ئیرادەی���ە بەبێ بونی فەلس���ەفەیەكی نوێ بەبێ رۆشنبیركردنی كۆمەڵگا كە ئاستی وشیارییان بەرز بكاتەوە ،بەبێ ئەمانە بونی ئیرادە مانایەكی نییە. ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت ی و خۆیه‌ت ی كارگێر
ناونیش���انی كتێبی (میر) سەرەتا ن���اوی (دەربارەی میرنش���ینەكان)بو، پاشان بەناوی (میر) ناوبانگی دەركرد، قورئانی���ش س���ەرەتا ن���اوی قورئان نەبو بەڵكو ویس���تیان ن���اوی لێ بنین السفر...ئەو حزبە سیاسیانەی ئێمەش ئەوەندە فاشیلن ،نەدەبو ناوی حزبیان لێبنرای���ە ،چونكە چ لەڕوی فیكری ،چ لەڕوی رێكخراوەیی ،چ لەڕوی پێڕەوی ناوەخۆ ،چ لەڕوی خاڵە هاوبەشەكانی نێوان ئەندامان‌و چەندین شتی دیكەدا، ئەوان���ەی لەم هەرێم���ەدان حزب نین‌و ناش���بن بەحزب ،چونكە ح���زب بڕواو فیكرو بنەمای خۆی هەیە ،دەزگایەكی تۆكمەی فراوان���ەو بەرنامەو پەیڕەوی ناوەخۆو گیانی نیش���تمانی‌و نەتەوەیی پێش���كەوتوی هەیە ،خۆ بەقسەی روت نابن بەحزب. كاتێ���ك بەنێو ئەدەبیاتی جیهانی هەندێ لەكەڵە نوس���ەرەكانی جیهاندا دەڕوانی ،كەم نین ئەو نوسەرە مەزنانەی چیڕۆك‌و رۆم���ان و ش���انۆنامەكانیان گوزارش���ت لەئێ���ش‌و ئازارەكان���ی ئێم���ەش دەكات ،لەش���انۆگەرییەكانی شكسپیرەوە تاشانۆگەرییەكانی گۆتی بەتایبەت (فاوس���ت)ەكەی ،لەرۆمانە مەزنەكان���ی دیستۆیڤس���كییەوە ت���ا جەنگی���ز ئیتمات���ۆڤ‌و ش���ۆلۆخۆف‌و چیخ���ۆف ،لەوێش���ەوە بگەڕێ���وە بۆ رۆمانەكانی كافكای بەرەگەز جولەكەی چیكی ،بەاڵم كافكا بەنوسین ئەڵمانی بو ،نوس���ینەكانی كافكا هەمیشە لەناو كوێ���رەوەری‌و نەهامەتی���دا دەهاتن���ە دەرەوە ،بۆیە فەلسەفەی وجودییەت‌و تەعبیری���یو واقیع���ی گاڵتەج���اڕی‌و هونەری نوێو ...هتد لەنوس���ینەكانی رەنگیدەدایەوە،ك���ە دەتوان���م بڵێ���م زۆربەی نوسینەكانی كافكا هەر دەڵێی لەم هەرێمی كوردس���تانەی ئەمڕۆماندا نوس���راوە ،ه���ەر بۆنمون���ە ،رۆمانی <دادگایی> بڕیاری گرتن‌و حەپسكردن بۆ(جۆزی���ف.ك) دەردەچێ���ت ،بەاڵم تاكۆتای���ی رۆمانەكە خ���ۆ نازانی كێ فەرمان���ی گرتن���ی بۆ(جۆزی���ف.ك) دەركردوە ،ئەی لەس���ەر چی گیراوە، دەبێ���ت چ تاوانێك���ی كردبێت .هەمو ئەوان���ە هیچ دیار نین ،بۆیە كافكا هەر دەڵێی لەكوردس���تان ژیاوە ،بێگومان كاف���كا ئەگەر ئەوەندە م���ەزن نەبوایە كەسێكی مەزنی وەكو تەها حوسێن بۆ یەكەمینجار لەناو عەرەبداو لەناوەڕاستی چلەكان وتارێكی بەراوردكاری لەنێوان عدد1972 : به‌روار2016/11/7 :
ئاگاداری
ی (-1987 ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه دهكاتهوه ك ه سااڵن ی ئاگادار سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وانی رزگار ی (احمد محمد امین) خاوه‌ن )1989زه‌وی���ان له‌ناحیی هی رزگاری (صمود) وهرگرتوه كه هاواڵت ی دروس���تكردنی خانوو ی ( )5421داوای ڕێگا پێدانی كردوه ب ه مه‌به‌س���ت زه‌وی ژم���اره هه‌وائ ی ی لهس���ه‌ر ئ���هو پارچ ه زه‌ویی ه هه‌ی ه له‌م���اوه‌ی ( )30ڕۆژدا له دوا هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانهوه ی ش���اره‌وانیمان بكات���هوه ب ه پێچه‌وانه‌و‌ه ی س���ه‌رۆكایه‌ت ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار باڵوكردنه‌وه ی بۆ ناوبراو ده‌كات. شاره‌وانیمان كاری یاسای اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك
بانگه‌وازی
كافكاو ئەبوعەالی مەعەڕی نەدەنوسی‌و دواتر رۆمانی <كۆشك> ی نەدەخستە س���ەر زمان���ی عەرەب���ی ،تاخوێنەری عەرەب پێی ئاشنا بن. ئەگ���ەر واڵتان���ی پۆڵۆنیاو چیك‌و هەنگاریا ب���ەردەوام خۆیان بەئەوروپی (مەبەس���تم ئەوروپ���ای رۆژئاواییە)دا نەنابوایە ،لەپایی���زی 1989بەدواوە، ئەم س���ێ واڵت���ە وەه���ا زو بەخێرایی نەیاندەتوانی لەئەوروپا نزیكببنەوە ،زۆر واڵتی دیكە هەن ئێستاش نەیانتوانیوە بچنەوە ناو ئەوروپا ،لێرە جوگرافیاش حوكمی خۆی هەبوە .ئێمەش حزبمان هەبوە ،زۆر لەئاستی وشیاری كۆمەڵگا لەپاش���ترو نزمتر بوە ،لێكدانەوەكانی ب���ۆ س���ەردەمی ئەمڕۆ هەم���وی هەڵە بوە ،بێگوم���ان هەرحزبێكیش نەتوانێ چارەس���ەری گرفتەكانی خۆی بكات، هەرگی���ز ناتوان���ێ چ���اری گرفتەكانی خەڵك بكات.. هەمو حزبە سیاسییەكان لەدونیادا كە بون بەحزب ی���ان ناویان لەخۆیان ن���ا حزب ئیتر ئەوە حزبە هەر لەحزبی كۆماری ئەمریكاوە تاحزبی پارێزگارانی بەریتانیاو كۆمۆنیس���ت‌و ئیسالمیەكان تا بەحزبەفاش���یلەكانی ئەو هەرێمەش رادەگات ،هەموی���ان حزبن ،هەر وەكو چۆن زۆربەی ئەو زیندەوەرانەی تەنیا خاوەن���ی دو قاچن ،ه���اوكات خاوەنی پەڕوباڵێك���ی جوانیش���نو هەندێكیان بەرز پێ���ی دەفڕن وەك ب���ازو كۆترو بولبول‌و تەنان���ەت پۆڕو هەوێردەو.... هەیش���ە دو باڵی هەیە بەاڵم بەرزەفڕ نییەو ناتوان���ێ بەرزبێتەوە ،وەك قازو مراوی‌و مریش���كو..هتد ،مرۆڤیش وایە بنیادەمێكە تەنیا دو پێی هەیە ،بەاڵم پەڕو باڵیش���ی نییەو ناشتوانێ بفڕێت، جیاوازی م���رۆڤ لەگ���ەڵ زیندەوەرە دو پێیەكان���ی ت���ر ئەوەی���ە م���رۆڤ قس���ە دەكات‌و ئەقڵ���ی بیركردنەوەو س���ەرنجدان‌و رەخنەگرتنی هەیە ،بەاڵم هەم���و زیندەوەرەكانی دیك���ە ناتوانن قس���ە بكەن‌و هەروەه���ا خاوەنی ئەو ئەقڵەش نین كە مرۆڤ هەیەتی ،هەمو زیندەوەرێ���ك خۆویس���ت‌و تاڕادەیەك گیان���ی دڕندەیی تێدایە ،بەاڵم هیچكام لەزیندەوەرەكانی ئ���ەم جیهانە بەقەد م���رۆڤ دڕندە نی���ن ،ن���ەك تەنیا دو پێیەكان بەڵكو ئەوانەیش كە خاوەنی چوار پێن ،بەقەد م���رۆڤ دڕندە نین. مرۆڤ دڕندەترین گیانەوەرو بونەوەرە لەس���ەر روی ئەم زەوییە .كارەس���اتی ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت كارگێری و خۆیه‌ت ی
ئێمە لەوەدایە خاكی ئێمە ،نیش���تمانی ئێمە ،بوەتە ناوەندی خۆیەكالكردنەوەی مرۆڤ���ە دڕن���دەكان ،كە هێ���زو بازوی خۆیانی لێ تاقیدەكەنەوە. 25سەدەیە لەهیراكلیوتوسەوە تا ئەو فەیلەس���وفانەی كە ئەمڕۆ مێشكی خۆیان دەكرۆژن‌و ش���ەونخونی دەكەن تائابڕوی دیكتاتۆرییەت‌و س���تەمكاری بەرن‌و لەپێناوی خەڵكی رەش���وڕوتدا پشتگیرییەك بدۆزنەوە ،بەدرێژایی ئەو 25سەدەیە لەم هەرێمی كوردستانەدا، فیكرم���ان نەخوێندۆتەوە ،هەر هەوڵی خوێندنەوەیش���ی نادەین 25 .سەدەیە گەورەترین میراتی فیكر بۆ مرۆڤایەتی جێدەمێنێ‌و ئەم دونیا پان‌وبەرینەی پڕ كردوە ،كەچی دەس���ەاڵتی كوردی لەم هەرێمەدا جگ���ە لەخەمی بەتااڵنبردنی س���امانی نیش���تمانی ،بی���ر لەهی���چ ش���تێكی ت���ر ناكاتەوە 25 .س���ەدەیە دەڵێن دیكتاتۆرییەت ش���ەرمەزارییەو دیكتاتۆرەكان وا رەفتاریان كردوە وەك ئەوەی لەجنسی مرۆڤ نەبوبن ،كەچی لەم هەرێمی كوردستانەدا تازە بەتازە دیكتاتۆری ش���ەمولەیی (كورتەبنە)و سپڵە ،قەزەم‌و قەزیم دروستدەبن. فەش���ەلی حزبی سیاس���ی لەوەدا خۆیدەرخس���ت كە تەواوی كۆمەڵگایان نائومێدو نابوتكرد ،لەكاتێكدا مەحاڵە بتوان���ێ لەكۆمەڵگایەك���ی نابوت���دا، حزبێكی بەهێز دروس���تبكەیت ،چونكە حزبیش بەرهەمی ئ���ەو كۆمەڵگایەیەو هەر بەو كەرەستەیەش دروستدەكرێت، ئایا دەتوانی لەكەرەس���تەیەكی رزیوو خراپ خانویەكی پت���ەوو نوێو جوان دروستبكەیت ،بێگومان نەخێر ،حزبیش وایە ،كە كۆمەڵ���گات بێ ئیرادە كردو تێكتش���كاند ،مانای بێ ئیرادەكردن‌و تێكشكاندنی حزبەكانیشە .بەاڵم خاڵی گرن���گ لەوەدایە ،حزب ك���ە ئیرادەی تێكش���كاو لەبەرچ���اوی خەڵك نابوت بو ،مەحاڵە بتوانێ هەڵبسێتەوەو هێزو تین بدات���ەوە بەرخۆی ،بەاڵم كۆمەڵگا وانییە ،لەروداوێكی رەنگە بچوكیش���ا بێت ،كۆمەڵگا س���ەركردەی دیكەی بۆ دروس���تدەبێت‌و كۆمەڵگا رادەچەنێت، ئ���ەو نمونەیەی لە17ی دیس���ەمبەری 2010بەهۆی الوێكی تونس���ی (محمد البوعزیزی) ك���ە ئاگری لەخۆی بەرداو دوای 18رۆژ ل���ە 2011/1/4گیان���ی لەدەس���ت دا ،لەراس���تیدا نمونەیەكی زۆر گرنگ���ە ئەگ���ەر مەعریف���ەی لێ بەرهەمبهێنرێت ،بەاڵم كوا؟! عدد1981 : به‌روار2016/11/7 :
ئاگاداری
ی (-1987 ی ئاگاداری هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه دهكاتهوه ك ه سااڵن سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وانی رزگار ی (احم���د تۆفیق محمد) ی رزگاری (صم������ود) وهرگرتوه ك ه هاواڵت )1989زه‌وی���ان له‌ناحیی���ه ی ی دروس���تكردن ی كردوه به مه‌به‌س���ت ی ژماره هه‌وائی ( )1089داوای ڕێگا پێدان خ���اوه‌ن زه‌و ی ( )30ڕۆژدا ل ه ی لهس���ه‌ر ئه‌و پارچه زه‌ویی ه هه‌ی���ه له‌ماو‌ه خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانهوه ی سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وانیمان بكاته‌وه به پێچه‌وانه‌و‌ه دوای باڵوكردنه‌وه‌ی ئهم ئاگادارییه،ئاگادار شاره‌وانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك
ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت كارگێری و خۆیه‌ت ی
ی خانووبه‌ره به نوێكراوه] [داوای تۆماركردن ی ( )2016/12/30سه‌باره‌ت به تۆماركردنی ته‌واوی زنجیره‌ی (67گه‌ڕه‌كی/ ی ئه‌و داوایه‌ی پێشكه‌شی تێبینه‌رایه‌تیه‌كه‌مان كراوه ل ه رێكه‌وت به‌پێ چوارتای كۆن) ب ه ناوی به‌ڕێز (گه‌الوێژ عبدالله كریم) به رێوڕه‌سمی نوێكراوه به‌وپێیه‌ی له‌بن ده‌ستیدابووه وه‌ك خاوه‌ندار له‌ماوه‌ی یاساییدا ،بۆی ه ی ی وه‌ك پێشه‌كییه‌ك بۆ تۆماركردنی به‌پێی ئه‌حكامی یاسای تۆماركردن ی به‌ڕێز ی خاوه‌ندارێتی ی جێگیركردن بانگه‌وازی داواكه‌ی ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌ست ی هه‌ی ه ب���ه‌م خانووبه‌ره‌یه‌و‌ه با به‌ڵگ ه و ی دیاریكراو ی 1971هه‌مواركراو) ،بۆی ه هه‌ركه‌س���ێك په‌یوه‌ندی یان مافێك خانووب���ه‌ره ژماره ( 43س���اڵ ی پێش���كه‌ش به‌م تێبینه‌رایه‌تیی ه بكات ل ه ماوه‌ی ( )30رۆژ ل��� ه رۆژی دوای باڵوبوونه‌وه‌ی ئهم بانگهوازهوه ،هه‌روه‌ها ئاماده‌بێت ل ه دیكۆمێنته‌كان��� ی خانووبه‌ره‌كه‌دا ل ه كاتژمێر ()10ی س���ه‌رله‌به‌یانی ل ه رۆژی دوای ته‌واوبوونی ئهم بانگهوازهوه تاكو مافه‌كانی خۆی بس���ه‌لمێنێت لهو نۆڕین ه پێگ ه ی لهو رۆژه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت بۆ ئهم مه‌به‌سته. پێگه‌ییه هیوا محمدجالل
ریکالم
ناونی ش ا ن : بینایی ،سلێامن ی ، س ە فەرع رو ب ە ی ن ز خ ی و خ ا بەرامب ر غە ە انەی ر س ل س پ ی ەی رۆیاڵ، ستوون 322
636 7704
0
عدد1980 : به‌روار2016/11/7 :
ئاگاداری ی (صمود) ی رزگار ی ( )1989-1987زه‌وی���ان له‌ناحییه ی ئاگاداری هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ه دهكاتهوه كه س���ااڵن ی ش���اره‌وانی رزگار س���ه‌رۆكایه‌ت ی خانوو ی دروس���تكردن ی كردوه به مه‌به‌س���ت ی ڕێگا پێدان ی ( )1088داوا ی ژماره هه‌وائ وه‌رگرت���وه ك��� ه هاواڵت���ی (ره‌زا محمد امین) خاوه‌ن زه‌و ی ی ئهم ئاگادارییه،ئاگاداری س���ه‌رۆكایه‌ت ی باڵوكردنه‌وه ی لهس���ه‌ر ئه‌و پارچ ه زه‌ویی ه هه‌ی ه له‌ماوه‌ی ( )30ڕۆژدا له دوا هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانهوه شاره‌وانیمان بكاته‌وه به پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك
ریکالم
پێشەوا کۆزماتیک
ب
ەت
اک
و
کۆ
بۆ فرۆشتنی هەموو جۆرە شامپۆ و ئەساسێک هەموو کرێمێکی مارکەی ئەوروپی مۆبایل07711533338 :
ناونیشان :فەرعی یەکەم :بازاڕی ئاوباریک ـ بەرامبەر کاسۆمۆڵ ـ دوکانی ژمارە 17 فەرعی دووەم :شەقامی 30مەتری هەواری تازە ـ بەرامبەر خەجێ خانم
18
تایبهت
) )551سێشه‌مم ه 2016/11/8
سیاسه‌ت ،پشتی کو ده‌رگه‌هێ دیرۆکێ هاتیی ه داخستن سه‌بری سلێڤانه‌یی ژ ش���ه‌رێ س���ارو هه‌ت���ا س���اال 1991ز سیس���ته‌مێ جیهان���ی سیس���ته‌مه‌کێ دوجه‌مسه‌ری بو ،به‌لێ ل 11ئیلونا 1991ز جورج بۆشێ باب سیسته‌مێ نو یێ جیهانی راگه‌هاندو ژ هینگێ وهره ویالیهتێن ئامه‌ریکا یێن ئێکگرتی س���ه‌روه‌رییا وی سیسته‌می دک���ت .ژ هینگێ وهره به‌النس���ا هێزێ د به‌رژه‌وه‌ندا ئامری���کا ده هاتییه گوهه‌رتن، کو ته‌ک هێزه حوکم���ی ل جیهانێ دکت، به‌ل���ێ ئه‌ڤه ب دلێ هن���ده‌ک هێزێن مه‌زن هه‌روه‌ک ئاورۆپا ،روسیاو هه‌ڤپه‌یمانێن وێ (چین ،کوریا باکور ،ئیران و...هتد) نه‌بو، له‌ورا ژی به‌رده‌وام هه‌ولدانه کارتێکرنێ ل وی سیس���ته‌می بکن‌و به‌النسا هێزێ ژی د به‌رژه‌وه‌ندا خوه ده بگوهه‌رن. ل گۆر ئه‌زمونێن دیرۆکی ،سیس���ته‌مێ سیاسی ل وه‌الته‌کێ یان ل جیهانێ نه‌کار‌ه وه‌ک خ���وه بمینت ،له‌ورا که‌س���ه‌ک وه‌ک پۆلیپۆس گۆته سیاس���ه‌تمه‌دارێن رۆمایێ: "راس���ته ده‌ستهه‌الت گه‌هش���تییه لوتکه‌یا هێزێ ،به‌لێ ن���ه‌کاره ل وی جهی بمینت‌و هه‌گه‌ر وه بڤێت وی جهێ بپاریزن ،گه‌ره‌ک ه هنده‌ک گوهه‌رینان د سیس���ته‌مێ سیاسی ده بکن ،بۆ نمونه بکن سیس���ته‌مێ تێکه‌ل چونکی سیسته‌مێ کۆماری دێ هه‌رفت". نهخوه ،ئامه‌ریکا ژی دزانت کو ئه‌و نکارت هه‌تا هه‌تایێ کۆنترۆال سیس���ته‌مێ جیهانی یێ نها بکت ،نه ژبه‌رکو الوازه ،به‌لکو ژبه‌ر کو الیه‌نێن دی هه‌ڤرکییه‌کا بهێز د ئاستێ سیاسی ،ئابۆری‌و ئه‌سکه‌ری ده دکن ،له‌ورا پێشوه‌خت هنده‌ک سیاسه‌تان ل به‌ر چاڤ وه‌ردگرت‌و ئێک ژ وان ژی زڤراندنا روس���یا به‌لێ ن ه وه‌ک روس���یا بڤێ���ت ،به‌لکو وه‌ک ئامریکایێ بڤێت. کورد دبێژن "ده‌وێ چێرباندی ژ ماستێ نه‌جێربان���دی چێت���ره" ،نه‌خ���وه زڤراندنا
روسیا ژ ڤه‌گه‌را روسیا چێتره .ڤه‌گه‌ر ئهوه کو روسیا ب خوه بڤه‌گه‌رت ،به‌لێ زڤراندن ئ���هوه کو ب هاریکارییا ئامه‌ریکایێ بزڤرت دا کو چو هێزێن دی یێن نو نه‌هێن‌و جهێ وێ نه‌گرن .ئه‌ڤا ئهم دبینن ژی هه‌ر ئهوه، کو روسیا هێدی هێدی هاته زڤراندن‌و بوی ه خ���وه‌دان پێگه‌هـ‌و کاریگ���ه‌ری ب تایبهت ل س���ه‌ر ئاس���تێ رۆژهه‌التا ناڤه‌راس���تێ‌و بێده‌نگییا سیس���ته‌مێ جیهانی‌و ده‌وله‌تێن زلهیز ل س���ه‌ر سیاسه‌تا روسیاو ئیرانێ ب تایبهت ل سوریایێ هه‌ر وه دبێژیت ه مه. ئه‌و ب خوه س���ێ جۆرێن سیس���ته‌مان هه‌ن���ه :ئێ���ک جه‌مس���ه‌رو دوجه‌مس���ه‌رو فره‌جه‌مسه‌ر ،به‌لێ نها (ژ )2016 – 1991 سیس���ته‌مێ دۆرهێلی ئێکجه‌مس���ه‌ری یه هه‌رچه‌ن���ده هنده‌ک که‌س ب���اوه‌ر دکن کو دور نین���ه -نێزیک -سیس���ته‌مێ جیهانی ببت فره‌جه‌مسه‌ر ،وات ه نه به‌س ئامه‌ریکاو روس���یا ،به‌لک���و هن���ده‌ک ده‌وله‌تێن دی ژی به‌ش���داری وی سیس���ته‌می ببن‌و ئه‌ڤ ه به‌رئه‌قل���ه،ل���ێ سیاس���هتو ڤه‌رێژا وێ ژ 2011و هه‌ت���ا نها وه‌کو دی دس���ه‌لمینت، کو سیس���ته‌مێ جیهانی به‌ر ب سیسته‌مێ دوجه‌مسه‌ریێ دچت. خاال سرنجراکێش ئهوه ،کو به‌ری 1991ێ وه‌کهه‌ڤ���یو وه‌کهێزی د وی س���یته‌می ده هه‌بو ،به‌لێ ڤێ جارێ جه‌مسه‌ره‌ک (روسیا) دێ خوه‌گرتیێ جه‌مس���ه‌رێ دی (ئامریکا) بیت ،وات���ه وه‌کو مه‌زهه‌ر دوجه‌مس���ه‌ره، به‌لێ وه‌کو جه‌وهه‌ر هه‌ر ئێک سیسته‌مه. د یاسایا نێڤده‌وله‌تی ده ،ده‌وله‌ت چونکو یه‌که‌یه‌کا سهربخوه یه ،یاریکه‌ره‌ک فه‌رمی‌و س���ه‌ره‌که ی ه د نه‌س���ه‌قێ نێڤده‌وله‌تی ده، هه‌روه‌س���ان ئه‌ندامه د جڤاکێ نێڤده‌وله‌تی ده ،به‌ل���ێ هه‌رێم ی���ان کانت���ۆن نه‌بون ه یاریکه‌رێن سه‌ره‌که‌و فه‌رمی ،به‌لکو به‌شه‌کن ژ یه‌که‌یا نێڤده‌وله‌تی .ل گۆر وێ یاسایێ، هه‌رێما کوردستانێ هێژ نه‌بویه یاریکه‌ره‌ک سیاسی ،به‌لکو بویه هه‌ڤپه‌یمانه‌ک سیاسی ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێمی‌و نێڤده‌وله‌تی .ئه‌ڤ ه خواندنه‌کا دۆرهێالن ه یه ،چو په‌یوه‌ندی ب حه‌ز ،هێڤیخوازی‌و ئاس���تێ قوربانیدانا م ه ڤه نینه ،بۆ نمونه سودان یان سۆمال ،ئهم بخوازن یان نه‌خوازن ئه‌و یه‌که‌یێن سهربخوه نه ،هه‌م یاریکه‌ر هه‌م ژی نونه‌رێن فه‌رمی ن ه ل سه‌ر ئاستێ وی نه‌سه‌قی ،لێ ههرچهنده ئهم ش���ه‌رێ تیرۆرێ دکن‌و رۆژانه قوربانان
یا باش ئهوه سیاسه‌تمه‌دارێن هه‌رێمێ ب پیرسپه‌کتیڤه‌کی دۆرهێالنه و سه‌رده‌مانه ،نه ل گۆر ئیستیحقاقێن دیرۆکی ،به‌شداری پرۆسێسا سیاسی ببن و خوه بۆ هه‌ر ئاجێندایه‌کێ ئاماده بکن ددن ،به‌لێ (ژ ئالێ یاسایا نێڤده‌وله‌تی ڤه) هێژ نه د رێزا سودان و سۆمالێ ده نه .دبت ئه‌ڤ راس���تییه بۆ م ه نه‌خوه‌ش بت‌و ئهم خوه مه‌زنتر ببین���ن ،به‌لێ ئه‌ڤه دۆرهێله‌و سیاسه‌ت سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دۆرهێلی دکت نه‌خاسمه سیاس���ه‌تا رییالیزمی کو پرانییا ده‌وله‌تان ب وێ جۆره سیاسه‌تێ به‌شداری پرۆسێسا سیاسه‌تا نیڤده‌وله‌تی دبن. ده‌وله‌تێن زلهیز ل س���ه‌ر ئاستێ جیهانی ب تلێن ده‌س���تان دئێن ه هه‌ژمار هه‌روه‌ک ویالیهتێن ئامه‌ریکا یێن ئێکگرتی‌و روسیا، کو دو جه‌مس���ه‌رن‌و هه‌مو ده‌وله‌تێن دی ل دۆر خوه پۆالریزه دکن. یه‌که‌یا نێڤده‌وله‌تی ل س���ه‌ر دو ئاستان خوه پیشکێش دکت: ئێک ،ئاستێ هه‌رێمی بۆ نمونه تورکیا،
ریکالم
Sinoma Industry & Trade
+ , , , #& - ,ه‌ره ه‌مهێنان ی -1توانا ی سااڵنه‌ی به‌كاربردنی ( ) 15000ته‌ن په‌یكه‌ری ئاسنی جۆراوجۆره ،وه دروستكردن‌و ب جێگیركردن ی وه دانان‌و دروستكردن، ندازیاری ، ه ی ئه جوانترین نه‌خش بەباشتری ئاسنی‌‌و پۆاڵ كاری په‌یكه‌ر ی - نو . / 0 - -ه‌كو پڕۆژه ی به‌رهه‌مه‌ك���هو هه‌مو خزمه‌تێك دوای فرۆش���تنی بۆ هه‌مو كارێكی پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی و بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ی جۆره .هه‌مو ه‌نتۆ ،وه ,ی چیم ه‌وت ،كارگه پااڵوگه ی ن با ، -كاره
2وزه‌ی رهه‌مهێنان ی (كارگه ی به 1 ئاوه‌دانكردنه‌وه ی مه‌ده‌ن ی . *
3 2 2
ه‌رزكردنه‌وه، كو :ئامێر ی ب 4چینی ،وه نێدێك لەبه‌رهه‌م ی هه كردنی هاورده كردن‌و :كاری هه‌نارده -2بازرگان ی گشت
ی خه‌بات ه ،وه هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه. 3 . - , , 2
3هه یه. ه‌ولێر لقمان سلێمانیو ه : )MANTA(2لەهه‌ردو شار ی بۆ ماركه ی سوره‌یا -3كار ی ڕوناكی‌‌و * , , - ,
-4كاری گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ی ( : ) LCLكاری گواس���تنه‌وه ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك بەهاوبه‌شی له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ی چینه‌وه بۆ ته‌واو ی كوردستان.
ئیران‌و میس���ر ،کو ل سه‌ر ئاستێ هه‌رێما رۆژهه‌الت���ا ناڤه‌راس���تێ و ئافری���کا .دو، ویالیهتێن ئامه‌ریکا یێن ئێکگرتی‌و روس���یا ل سه‌ر ئاستێ نێڤده‌وله‌تی. نهخوه ،ژبلی ده‌وله‌تێ چو که‌س دی نین ه نونه‌راتیێ د جڤاک‌و هه‌یکه‌لێ نێڤده‌وله‌تی، ب تایب���ه‌ت د نه‌ته‌وه‌یێن ئێکگرتی‌و جڤاتا ئاسایشا نێڤده‌وله‌تی ده ،بکت. هه‌ردو ئاست ژی (هه‌رێمی‌و نێڤده‌وله‌تی) خوه‌دان سیاس���ه‌تا ده‌ره‌کی (سیاسه‌ته‌کا س���تراتیژیکه ،به‌رنامه‌یه‌ک تێرو ته‌سه‌ل ه د ب���وارێ نێڤده‌وله‌تی دهو که‌س���ێن کو وێ سیاس���ه‌تێ دمه‌ش���ینن نونه‌رو ده‌زگه‌هێن فه‌رمی نه ،به‌رده‌وام بۆ ئارمانج ،به‌رژه‌وه‌ندو هه‌ژمونا یه‌که‌یا خوه ی���ا نێڤده‌وله‌تی کار دکن ،ئاس���ته‌نگان ل به‌ر چاڤ وه‌ردگرن‌و هه‌مو هێزو ش���یانێن به‌رده‌س���ت ته‌رخان دکن). نه‌خ���وه ،وه‌الت���ێ ک���و س���ه‌ربخو‌ه بت (یه‌که‌ی���ه‌کا نێڤده‌وله‌تی ب���ت) ،خوه‌دان نونه‌راتی‌و سیاس���ه‌تا ده‌ره‌ک���ی یه ،به‌لێ هه‌رێم‌و کیانێن دی ،نونه‌راتی‌و سیاس���ه‌تا ده‌ره‌کی نینن ،به‌لکو هنده‌ک نڤیسینگه‌هـێن بچ���وک هه‌ب���ن ئ���هو ژی ب���ۆ س���ازکرنا په‌یوه‌ندیی���ان‌و کاروبارێن دیپلۆپماس���یو کونسولی. ب هزرا من ،هه‌تا ئیرۆ سیاسه‌تا ده‌ره‌کی ی���ا ه���ه‌ردو ده‌وله‌تێن زلهێ���ز (ویالیهتێن ئامه‌ریکا یێن ئێکگرتی‌و روسیا) ل جیهانی ب گش���تیو ل رۆژهه‌الت���ا ناڤه‌راس���تێ ب تایبه‌تی وه‌کو پێدڤ���ی نه‌هاتییه خواندن‌و فامکرن ،به‌لکو سیس���ته‌مێن سیاس���ی ل ده‌ڤه‌رێ ل گۆر هزر ،حه‌زو ماهییه‌تا خوه وێ سیاسه‌تێ دخوینن ،واته نه خواندنه‌کا س���ه‌ربخو‌ه (ئه‌قالنه‌و پراکتیک���ی) به‌لکو خواندنه‌کا نه‌سه‌ربخوه (دلینی‌و نه‌رجسی) یه .هه‌گه‌ر ئهم ل دیرۆکا سیاسه‌تا هه‌ردو ده‌وله‌تان بنێ���رن ،دێ بۆ مه دیار بت کو به‌رده‌وام د ملمالنێ ده بونه ،ژ ده‌ستپێکا شه‌رێ سار 1947هه‌تا دوماهیکا سیسته‌مێ نێڤده‌وله‌تی یێ دوجه‌مس���هریو وان هه‌ردو ده‌وله‌ت���ان ب���ه‌رده‌وام پرۆژێ ن سیاس���ی ب���ۆ جیهان���ێ هه‌بونه‌و ده‌ڤ���ه‌را رۆژهه‌التا ناڤه‌راس���تێ ب هه‌مو بنه‌مایێن خوه ڤه ب تنێ به‌شه‌که ژ وی پرۆژه‌یی. نه‌خ���وه ،پ���رس گرێدایی سیاس���ه‌ته‌کا دورو درێژه ،کو ب س���االن دئێته دارژتن‌و
بودجێن خه‌یال���ی لێ دئێنه مه‌زاختن‌‌و ئه‌و سیاس���ه‌ته ب خوه ب خوه س���تراتیژیکه، وات���ه س���ه‌رجه‌م بوی���ه‌رو گوهه‌رینێن کو په‌یدا دبت د بازنێ وێ سیاس���ه‌تێ ده ن ه بۆ نمونه (ش���ه‌ڕێ سار» ش���ه‌ڕێ کوریا »شه‌رێ ڤێتنام » ش���ه‌ڕێ ئه‌فغانستان» ش���ه‌رێ که‌نداڤی »1شه‌رێ که‌نداڤی »2 ش���ه‌رێ دژی تی���رۆرێ» داع���ش )...و د هه‌مو ش���ه‌ران ژی ده یه‌که‌یا نێڤده‌وله‌تی دئاخڤت ،نونه‌را دیپلۆماس���یو سیاس���ی یه ،له‌ورا بان���دۆرێ دکت ،داگێرانێ دکت، مه‌رجان دس���ه‌پینت‌و دپه‌ژرینت ،به‌النسا هێزێ دگوهه‌رت ،س���ولحێ دکت ،په‌یمان‌و رێککه‌ڤتنان ئیمزا دکت‌و هه‌گه‌ر پێویس���ت بو ،ئاماده یه ده‌س���ت ژ هه‌ڤپه‌یمانێ خوه به‌ردت‌و ئه‌ڤه جه‌وهه‌رێ سیاسه‌تێ یه ،کو سابت نینه ،به‌لکو دینامیکی یه ،به‌لێ ئهم وه‌س���ان نابینن ،به‌لکو ب حه‌زو هه‌ستێن خوه وێ دخوینن‌و باوه‌رییا خوه ل س���ه‌ر ئاڤا دکن ،له‌ورا ژی هه‌ر سالوه‌خته‌کێ ئهم توشی دربێن کوژه‌ک دبون. ده‌رب���ارێ هه‌رێما کوردس���تانی ،ماده‌م کو نه‌بوی ه یه‌که‌ی���ه‌کا نێڤده‌وله‌تی ،نهخوه نکارت ل س���ه‌ر ئاس���تێ فه‌رمی به‌شداری دانوس���تاندنان بب���ت ب تایب���ه‌ت دگه‌ل یاریکه‌رێ���ن س���ه‌ره‌که ،بۆ نمون��� ه هه‌گه‌ر ویالیهتێن ئامه‌ریکا یێن ئێکگرتی ،روسیا، ترکی���او ئیران���ێ بری���اردان کۆمبونه‌ک���ێ ده‌رب���ارێ داعش بکن ،هینگ���ێ ل دویڤ هه‌مان یاسایا نێڤده‌وله‌تی ،نکارن هه‌رێمێ دگه‌ل خ���وه به‌ش���دار بک���ن ،به‌لکو هه‌ر یه‌ک ژ وان جودا بخ���وازت دگه‌ل هه‌رێمێ دانوستاندنێ بکت ،به‌لێ ئه‌و ن ه فه‌رمی یه، په‌یوه‌ندی ب یاسایا نیڤده‌وله‌تی ڤ ه نینه، پت���ر دکه‌ڤت خانه‌یا هه‌ڤپه‌یمانیێ ده و م ه گۆت هه‌ڤپه‌یمان د ش���ه‌ران ده ئاماده ن ه هه‌رتشتی بکن. که‌وات���ه ،ده‌وله‌تێن زلهێ���ز (ویالیهتێن ئامه‌ری���کا یێ���ن ئێکگرت���یو روس���یا)، هه‌روه‌س���ان ده‌وله‌تێن مه‌زن (فره‌نس���ا، ئینگلس���تان ،چین ،ئه‌لمانی���ا)و ده‌وله‌تێن ناڤه‌ن���د ه���ه‌روه‌ک (تورکیاو ئی���ران) ب س���ایا هێزا خوه یا سیاس���ی ،ئه‌سکه‌ری‌و ئابۆری دکارن ئاراستێ سیاسه‌تا هه‌رێمی‌و نێڤده‌وله‌ت���ی ب���ه‌ر ب ئاق���اره‌ک دی ببن‌و هه‌گه‌ر پێدڤی بو ،دور نین ه به‌النسا هێزێ‌و فۆرمێ په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی ب ته‌مامی
(ل ده‌ڤ���ه‌رێ) بگوه���ه‌رن ب تن���ێ دا کو سه‌رکه‌ڤتنێ د سیاس���ه‌تا خوه بسه‌لمینن ب خوه هه‌گه‌ر ل س���ه‌ر حه‌س���ابا هنده‌ک بوهاو پره‌نسیپان ،یان الیه‌نێ سیمپاتیک‌و هه‌ڤپه‌یمان ژی بت. له‌ورا ژی ،یا باش ئهوه سیاسه‌تمه‌دارێن هه‌رێمێ ب پیرس���په‌کتیڤه‌کی دۆرهێالنه‌و س���ه‌رده‌مانه ،ن���ه ل گۆر ئیس���تیحقاقێن دیرۆکی به‌شداری پرۆسێسا سیاسی ببن‌و خوه بۆ ه���ه‌ر ئاجێندایه‌ک���ێ ئاماده بکن دا ب���کارن بان���دۆرێ ل هه‌ڤپه‌یمانێن خوه بک���نو ئ���هو ژی ب ده‌ورێ خوه د جڤاتێن فه‌رمی ده (جڤاتا ئاسایشا نه‌ته‌وه‌یی وه‌کو میناک) رۆلێ خوه ببینن‌و پرسا کوردی د ده‌مێ نها ده بئازرینن. ه���ه‌ر سیاس���ه‌ته‌کا ک���و ل رۆژهه‌الت���ا ناڤه‌راس���تێ ژ ئالێ ده‌وله‌تێن ده‌ڤه‌رێ ڤ ه دهێته پراکتیزه‌ک���رن دکاره د به‌رژه‌وه‌ندا ک���وردان ده بت ،به‌ل���ێ ب مه‌رجه‌کێ کو خ���وه ئاماده بک���ن ،بۆ نمونه سیاس���ه‌تا ده‌وله‌تا تورکیا ل ڤان هه‌یامان د ئاس���تێ ناڤخوه‌یی‌و هه‌رێمی ده ،دگه‌ل سیاس���ه‌تا جڤاکێ نێڤده‌وله‌ت���یو به‌رهنگارییا تیرۆرێ ناگونج���ت له‌ورا کورد دکارن ئیس���تیغالل بکن‌و میناکه‌ک باشتر بدن. سیاس���ه‌تا ده‌وله‌ت���ا تورکی���ا وه‌ک وێ سیاسه‌تێ یه یا کو ل سه‌دێن ناڤه‌راستێ ل ئاورۆپا زاڵ ،وات ه به‌ری گرێبه‌ستا جڤاکی د ناڤبه‌را حاکم‌و مه‌حکومی ده بهێته چێکرن. ب ئاخاڤتن���ه‌کا دی ،ل جه���ێ رابردوی���ی تورکیا دابرانێ دگه‌ل داهاتویی رادگه‌هینت، ل���ه‌ورا گه‌ره‌ک ه ئهم خوه ژ قه‌یدێن دیرۆکی رزگار بکن‌و ئاماده‌بون���ا خوه د چاالکیێن سیاسیو ئه‌س���که‌ری ده بسه‌لمینن به‌لکو بکارن نه‌ئاماده‌بونا خ���وه وه‌کو یه‌که‌یه‌کا سهربخوه قه‌ره‌بو بکن. سیاس���ه‌تا ده‌وله‌تا ت���ورک‌و ده‌وله‌تێن هاوی���ردۆر سیاس���ه‌تا خوه‌پارازتن���ێ یه، واته‌یا ترس���ێ دگه‌هینت چونکو ئه‌و باش دزانن پ���رۆژێ رۆژهه‌التا ناڤه‌راس���تێ یێ دیمۆکراس���ی یێ م���ه‌زن بکاره‌و پش���تی هلبژارتنێن ئامه‌ریکی‌و رزگارکرنا موس���ل، هن���ده‌ک گوهه‌رین دێ په‌یدا بن ب تایبهت د په‌یوه‌ندیێ���ن نێڤده‌وله‌ت���یو سیاس���ه‌تا هه‌ڤپه‌یمانانان ده و تورکیاو ده‌وله‌تێن دی ناکرن به‌رهنگارییا پرۆژه‌یی بکن‌و دور نین ه باجێ بدن.
ریکالم
Awene
خاوه‌نی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سه‌رنوسه‌ر :سه‌ردار محه‌مه‌د
خەزێنەی شەیتان
کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی ،سەردەشت عوسمان ،سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟
هەلی کارکردن
نەجات نوری دەس���ەاڵت لەواڵتانی وەكو ئێمەدا ئەوەكاری بوە ك���ە هەمو بنەما گرنگەكانی ئاب���وریو دادگاو پەرلەمان‌و حكومەت‌و راگەیاندن ،دەس���ت بەس���ەردابگرێت تا كۆمەڵ���گای پێ كۆیلەبكات‌و چۆنی ویس���ت ئاوا تاكەكانی بخات���ە ژێر هەژمونی قێزەون���ی خۆیەوە ،هەم���و ئەمانەش دەخرێنە خزمەت چەند كەس���ێكی ناو ئەو حزبە دەست رۆیشتوانەوە كە هەمیشە بەگزی‌وفزی دەنگی خەڵكیان بۆ مانەوەی خۆیان بردوە .ئەمەش رێگەخۆشكەرە بۆ دەسەاڵتێكی ستەمكار‌و فاشیانە .ئەمە لەئەمڕۆدا ب���ۆ ئێمە دەكاتە وێنەیەكی زیندو ،وێنەی���ەك كە حزبی كوردی لەژێر ناوی شۆڕشدا چۆنچۆنی گەمە بەچارەنوسی كۆمەڵگایەك دەكات كە هێشتا برین‌و ئازارەكانی سەردەمی بەعسی بیرنەچۆتەوە كەچی ئەم كۆمەڵگایە كەوتۆتە بەردەم ش���ااڵوی برسی كردن‌و قڕكردن لەسەر دەس���تی ئەوانەی نەوەی ناو شۆڕشەكانی كورد خۆی بون. ئ���ەوەی جێگای س���ەرنج‌و تێڕامانە ئەم وێنە ناڕونەی ن���او كۆمەڵگای ئێمەیە: س���ەرۆكی هەرێم‌و جێگرەكەی ،س���ەرۆكی حكومەت‌و جێگرەك���ەی ،وەزیرەكان‌و جێگرەكانی���ان ،مەكتەب سیاس���یو س���ەركردایەتی یەكێت���یو پارتی یەك یەك بەچەپ‌و راس���تیانەوە بەهەمو موقەدەساتی ش���ۆڕش‌و خوێنی شەهیدان سوێند دەخۆن كە ئەوە ئ���ەوان نین كە گەندەڵی دەكەن‌و ئاگایان لەهیچ نیە‌و تەحەدای هەمو كەس���ێك دەكەن كە شوقەیەك یان بازاڕێك یان خانویەك یان بیرەنەوتێك یان كارگەیەك یان پارچەیەك زەویەك بەناوی ئەوانەوە بدۆزنەوە ...سەر روپەڕی رۆژنامەو س���ەر شاش���ەی تیڤیەكان‌و گوت���اری ناو كۆڕ‌و كۆبون���ەوەكان پڕە لەم قسانەی كە ئەم بەرپرسانە بەخەڵكی دەفرۆشنەوە .ئاخر ئەی كێ گەندەڵە؟ ئەی ئەم هەمو داهاتە لەم بیست‌و پێنج ساڵەدا كە خۆی لەسەدان ملیار دۆالر دەدات چوەتە خەزێنەو گیرفانی كێوە؟ ئەی بۆچی ئەم میللەتە ئاوا برس���ی كراو خەڵك گەیەندرانە س���ەرلێواری مەرگ‌و سەرگەردانی؟ تۆبڵێیت ش���ەیتان لەم هەرێمەدا دەس���ەاڵتداربێت‌و ئەم هەمو داهاتانە ببات ب���ۆ خەزێنەكەی خۆی؟ لەناو گەمەی ئەم كەس���انەدا كە ئیت���ر هیچ جێگەی بڕوا نین ،چەند قس���ە بكەن چەند گوتار بنوسن چەند بپاڕێنەوە هیچ الی خەڵك لەوە ناگۆڕدرێت كە ئێوە بونەتە هۆكاری هەڵتەكاندن‌و ش���ێواندنی كۆی كۆمەڵگا لەپێناو خۆتان‌و ئەو نەوە مش���ەخۆرەی كە لەدەورتانن .دەگەڕێینەوە س���ەر ئەو پرس���یارە ك���ێ گەندەڵی دەكات ئەگەر ئێوە نین؟ بەپێی هەمو ئەو بەڵگەنامانەی رۆژانە لەس���ەر نەوت‌و فرۆشتنی نەوت دەخرێنەرو هەموی ئێوەی كەمینەیەكی دەسەاڵتدار دەگرێتەوە ،هەمو داهاتی ئەم واڵتە دێتە خەزێنەكانی ژێردەس���ەاڵتی ئێوەوە ،خۆ ئەمانە خەڵكی رەش‌و روت‌‌و كەس���وكاری شەهیدان‌و فەرمانبەران‌و مامۆس���تایان هیچ دەسەاڵتێكیان بەسەردا ناشكێت تاگەندەڵی پێوەبكەن .لەخۆتان بپرسن ئەگەر ئێوە نین بۆچی پاسەوان‌و دەس���ەاڵتتان راناس���پێرن تاهەمو ئەم كەس���ە گەندەاڵنە كۆتایی پێبهێنن .چەند شەرمە كە دەس���ەاڵتداران بیانەوێت بەقسەو پاڕانەوە وا لەخەڵك بكەن كە یەك خانوو یەك مەتر زەوییان بەناوەوە نیە‌و وەكو فریشتە خاوێن‌و بێ لەكەن. دواج���ار لەگەڵ هەمو ئەم حیكایەتە بەتااڵنەی ئێوەدا كە س���ااڵنێكە هیچی بۆ خەڵك لێبەرهەم نەهات كۆمەڵگاتان هەڵتەكاندو خۆتان بونە خاوەنی ئەو رۆژنامە روزەردانەی كە جگە لەپەالماردانی كۆمەڵگا‌و كەس���انی ش���ەرەفمەند‌و تێكۆشەر هیچی تری تێدا نانوس���ن ...بونە خاوەنی ئەو كەناڵە دەنگ فاشیانەی كە هەمو ش���ەوێك بونەتە جێگەیەك بۆ پاككردنەوەی رۆحی شەڕانی خاوەنەكانیان‌و گاڵتە بەموقەدەساتی كۆمەڵگا‌و چارەنوس���یان دەكەن .دەسەاڵتێك ئەمە پیشەی بێت بەهەمو دەنگ���ی خۆمان دەبێت هاواربكەین‌و بڵێین :بەخێربێی فاش���یەت بۆ ناو كۆمەڵگا ئازاردراوەكەی ئێمە.
ریکالم
کۆمپانیای المیس��ر بۆ بازرگانی گشتیو دابەش��کردن رایدەگەیەنێت کە پێویستی بەچەند نوێنەرێکی فرۆشیاریی هەیە بەموچەیەکی باش بەم مەرجانەی خوارەوە:
.1دەرچووی زانکۆ یان پەیمانگا یان داوناوەندی بێت .2دانیشتوای شاری سلێمانی بێت .3پەیوەندی بەهیچ کارێکی ترەوە نەبێت .4مۆڵەتی شوفێری گشتی هەبێت بۆ پۆستی نوێنەری فرۆشیاری گشتی تاک (کاشڤان). یان ئۆتۆمبێلی تایبەت بەخۆی هەبێت بۆ پۆستی نوێنەری فرۆشیاری کۆ (جملة) .5شارەزایی هەبێت لەبواری کڕین‌و فرۆشتن کەمتر نەبێت لەیەک ساڵ بۆ زانیاری زیاتر:
سەردانی ئۆفیسی کۆمپانیا بکەن لەسلێمانی ـ راپەرین ـ جوت سایدی شوقەکان بەرامبەر حەفتەبازاڕی ئامانج
یان پەیوەندی بکەن بەمۆبایلی ژمارە07702124098 : ئیمەیل:
kbrzo@almouyasser.com ریکالم