ژمارە (563) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)563‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/1/31‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫ی بۆ ئاوێنە‌‪:‬‬ ‫ی مالیك ‌‬ ‫نور ‌‬

‫چۆن سه‌ركرده‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی دژایه‌ت ‌ی كردن ‌ی كه‌سێك داده‌مه‌زرێنێت؟!‬ ‫ن���وری‌ مالیكی‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫بارزان���ی‌ ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌ی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌‌و‬ ‫پاگه‌نده‌ك���ردن ب���ۆ ده‌وڵه‌ت���ی‌ كوردی‬ ‫قه‌یرانه‌كان���ی‌ خ���ۆی‌ له‌كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫هه‌ن���ارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ ب���كات‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"چ���ۆن س���ه‌ركرده‌ ده‌وڵ���ه‌ت له‌س���ه‌ر‬ ‫بنه‌م���ای‌ دژایه‌ت���ی‌ كردن���ی‌ كه‌س���ێك‬ ‫داده‌مه‌زرێنێت؟!"‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ :‬ن���وری‌ مالیكی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئیتیالف���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ یاس���ا‌و‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی‌ پێش���وی‌ عێراق‪،‬‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د بارزانی‌‬ ‫كه‌س���ێكی‌ ده‌س���ه‌اڵتخوازه‌و ده‌ی���ه‌وێ‌‬ ‫له‌هه‌م���و بڕیارێكدا تاكڕه‌وان���ه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫ب���كات به‌ب���ێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌ ب���ۆ جه‌ماوه‌ر‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت بۆ حزبه‌كه‌ی خۆیش���ی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "به‌كام یاسا تۆ ده‌توانیت ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ك���وردی‌ رابگه‌یه‌نی���ت ك���ه‌ په‌رله‌مانت‬ ‫په‌كخستوه‌‪ ،‬رێگه‌ به‌سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان‬ ‫ناده‌یت ئه‌ركی‌ خۆی‌ راپه‌ڕێنێت‌و رێگری‌‬ ‫لێده‌كه‌یت‌و ناهێڵیت بچێته‌وه‌ هه‌ولێر؟!"‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌لێدوانه‌كه‌ی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌‬ ‫بارزانیش كه‌ "ئه‌گ���ه‌ر مالیكی‌ ببێته‌وه‌‬

‫به‌س���ه‌رۆك وه‌زیران من به‌بێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫بۆ هیچ كه‌س���ێك ده‌وڵه‌تی‌ كوردس���تان‬ ‫راده‌گه‌یه‌ن���م"‪ ،‬مالك���ی‌ وت���ی‌ "ئ���ه‌م‬ ‫قس���ه‌یه‌ دور‌ه له‌لۆژیك���ی‌ سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫نیش���تمانپه‌روه‌ریی‪ ،‬چۆن س���ه‌ركرده‌و‬ ‫سیاسه‌تمه‌دار چاره‌نوس���ی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تێك ده‌به‌ستێت به‌هاتنه‌سه‌ركاری‌‬ ‫كه‌سێكه‌وه‌؟ چۆن س���ه‌ركرده‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ دژایه‌تی‌ كردنی‌ كه‌سێك‬ ‫داده‌مه‌زرێنێت؟! ئه‌م جۆره‌ قسه‌و لۆژیكه‌‬ ‫شایسته‌ی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ كه‌س���ێك ك���ه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌‌و پاگه‌نده‌كردن بۆ‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ك���وردی ئه‌و قه‌یرانانه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌كوردستان پێوه‌ی‌ گیرۆده‌یه‌ هه‌نارده‌ی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ بكات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بارزان���ی‌‌و حكومه‌ته‌ك���ه‌ی‌‬ ‫رۆژانه‌ ‪ 500‬بۆ ‪ 750‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وت‬ ‫ده‌فرۆشن‪ ،‬بۆچی‌ ناپرسن پاره‌كه‌ی‌ چی‌‬ ‫لێدێ���ت؟ بۆچی‌ موچ���ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌‬ ‫هه‌رێم ناده‌ن؟"‬

‫مالیکی‌و بارزانی لەدوا کۆنگرەی پارتیدا ـ‬

‫‪3‬‬

‫‪2010‬‬

‫چ ئاڕاستەیەکی ناو یەکێتی پشتیوانی لەڕێککەوتنی ئەمریكیەكان لەشەنگال چاودێری حەشدو‬ ‫پێشمەرگە دەكەن‬ ‫گۆڕان‌و یەکێتی دەکات؟‬ ‫‪4‬‬

‫‪gj ( Ȯ ȼ( ȥ0ȧ Ȩj j‬‬

‫ریکالم‬

‫‪ ¼ĤËĥŇĨ ĞňĨêňÎ ŃÎ ğĤËä ŅÜňä »ëŎÔ ¼ĤËĤ »ň¹ê˵‬‬

‫ریکالم‬

‫هەڵگری دکتۆرا و پسپۆڕ لە نەخۆشییەکانی مێشک و دەروون‬ ‫لە واڵتی سوید و انگلترا‬ ‫دکتۆرا (بۆرد) لە واڵتی سوید‬

‫‪ ňĥŇęô¡ĪËĤ ňĤĸňµ ³ňªňµ »ëŎÔ ¼ĤËĤ ŃÜ ¼ĤËĤ ¼ĠÊêĪňĨ ¼ĤËĤ »ëŎÔ ¼ĤËĤ‬‬ ‫‪ »æêīµ »Êīŀňà êīĤňÔ »¡ëŇĜīµ ňĥҶĝô ŅÜňä ňŀī¹ ¼ÜËðĪËĤ‬‬ ‫‪ÓņçĠňĨêňÎ »êÊ¡Ī¡æêīµ ¼µňō¡īŇôňÎ ĢËġĤ˵ňĠňĨêňÎ ĞňÜêňð‬‬

‫‪M.B.CH.B DPM , DPH‬‬

‫‪ ëŇĜĪňĨ ¼ĤËġŇĝð ¼Ĥ˵ňÕҵêËĠêňªīð ĞňÜêňðňĜ ĢËġĤ˵ňĠňĨêňÎ‬‬ ‫‪ģÕņĪňµ¡çÕð¡æ ëÕŎĤ˵ň¶¯łêËô ĪêËô »Ńµ Ī ³īµêňµ‬‬

‫‪ňō‬‬ ‫‪µ‬‬ ‫‪ň‬‬ ‫‪Ğ‬‬ ‫‪êËÜ‬‬ ‫‪È‬‬ ‫‪Ň‬‬ ‫‪ġ‬‬ ‫‪ň‬‬ ‫‪Î‬‬ ‫‪ĢËÕðæêīµ ňĜ ģōī‬‬

‫ ‪ ͅȻ1 ȥ/ rȼo ȥ0 ȼe Ȩ4 ȥȻ+ ͅȨj˴ȭa4‬‬ ‫‪gj ( Ȩ ȼ( Ȩ 4Ȼ/ȼÞ r ȨjȼeȻ0ȧ8 ƊȦ2j‬‬ ‫‪ ȼ /ȼL ΀ W+ 4,Ȧȼ4 ȨȬđ 8 ͅ ȼ /ȼL ȥȼƉÞȗ/ 8 ͧrr+ ȨL/ȼT‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫دکتۆر‬ ‫شاهۆ محمد علی مراد‬

‫‪3‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫هەڵگری دبلۆمی بااڵ لە چارەسەری نەخۆشییەکان بەڕێگای‬ ‫هیبنوتیزم (تنیوم المغناطیسی)‬ ‫شەقامی ایبراهیم پاشا ‪ -‬بەرامبەر مزگەوتی‬ ‫صالح الدین تەالری بنار ‪ -‬نهۆی سێیەم‬

‫‪07501102324‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫نور ‌ی مالیك ‌ی بۆ بارزانی‌‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫چۆن سه‌ركرده‌ ده‌وڵه‌ت له‌سه‌ر بنه‌مای دژایه‌تی‌ كه‌سێك داده‌مه‌زرێنێت؟!‬

‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ كه‌سێك كه‌ ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ئا‪ :‬شێركۆ عه‌بدواڵ‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌‌و پاگه‌نده‌كردن بۆ ده‌وڵه‌تی‌ كوردیی‬ ‫ئه‌و قه‌یرانانه‌ی‌ خۆی‌ له‌كوردس����تان پێوه‌ی‌‬ ‫نوری‌ مالیكی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫گیرۆده‌یه‌ هه‌نارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ بكات"‪.‬‬ ‫بارزانی‌ ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌ی‌ هه‌ڕه‌شه‌‌و‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ زۆرێك پێیانوایه‌ ئه‌وه‌ی‌ بارزانی‌‬ ‫پاگه‌نده‌كردن بۆ ده‌وڵه‌تی‌ كوردیی‬ ‫به‌رامب����ه‌ر به‌مالیكی‌ رایگه‌یاند‪ ،‬گوزارش����ت‬ ‫قه‌یرانه‌كانی‌ خۆی‌ له‌كوردستانه‌وه‌‬ ‫كردنه‌ ل����ه‌ڕای‌ س����عودییه‌كان‌و توركه‌كان‌و‬ ‫هه‌نارده‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ بكات‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"چۆن سه‌ركرده‌و سیاسه‌تمه‌دار چاره‌نوسی‌ سوننه‌كان‌و سنوردانانه‌ بۆ هێزو ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫ئێران له‌عێراق����دا‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تێك ده‌به‌ستێت‬ ‫زۆرانب����ازی‌ ئه‌م دو كاراكته‌ره‌ س����ه‌ره‌كیه‌ی‌‬ ‫به‌هاتنه‌سه‌ركاری‌ كه‌سێكه‌وه‌؟"‪.‬‬ ‫شانۆی‌ سیاسه‌تی‌ عێراق (بارزانی‌ – مالیكی‌)‬ ‫ن����وری‌ مالیك����ی‌‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌ ئیتیالف����ی‌ چه‌ند س����اڵێكه‌ به‌رده‌وامه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم مالیكی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ یاس����ا‌و سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ پێشوی‌ پێیوای����ه‌ ئه‌و جۆره‌ ده‌ربڕین‌و قس����ه‌ كردنه‌‬ ‫عێراق‪ ،‬له‌گۆش����ه‌یه‌كی‌ ناوچه‌ی‌ سه‌وز ژیان گوزارشت له‌ده‌سه‌اڵتخوازی‌ بارزانی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌س����ه‌رده‌بات ك����ه‌ به‌"ڤینیس����یای‌ بچوك" مالیكی‌ وتی‌ "ئه‌و كه‌سێكی‌ ده‌سه‌اڵتخوازه‌و‬ ‫ناوده‌برێت‪ ،‬به‌هۆی‌ دیمه‌نی‌ دڵڕفێن‌و زۆریی‌ ده‌یه‌وێ‌ له‌هه‌مو بڕیارێكدا تاكڕه‌وانه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی‌ ئاو‌و باخچه‌‌و س����ه‌وزایییه‌وه‌‪ ،‬بكات به‌بێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ جه‌ماوه‌ر‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ڤێالكه‌ی‌ مالیكی‌ به‌س����ه‌ر روب����اری‌ دیجله‌دا بۆ حزبه‌كه‌ی خۆیش����ی‌‪ ،‬ئه‌گینا به‌كام یاسا‬ ‫ده‌ڕوانێت‌و له‌وبه‌ری روباره‌كه‌شه‌و‌ه ئوتێلی‌ ت����ۆ ده‌توانیت ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌ رابگه‌یه‌نیت‬ ‫عه‌شتار شیراتۆن له‌ژێر رێژنه‌باران ‌ی زستانه‌ی‌ كه‌ په‌رله‌مانت په‌كخستوه‌‪ ،‬رێگه‌ به‌سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌مان ناده‌یت ئه‌ركی‌ خۆی‌ راپه‌ڕێنێت‌و‬ ‫به‌غدادا ده‌دره‌وشێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م "ڤینس����یا بچوكه‌" ك����ه‌ رۆژگارێك رێگ����ری‌ لێده‌كه‌ی����ت‌و ناهێڵی����ت بچێته‌وه‌‬ ‫ش����وێنی‌ حه‌وانه‌وه‌ی‌ خێزانه‌كه‌ی‌ س����ه‌دام هه‌ولێر؟!"‬ ‫حسێن‌و گه‌وره‌ به‌رپرس����انی‌ رژێمی‌ به‌عس‬ ‫سێ‌ ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬له‌سه‌رده‌می‌ سه‌رۆك‬ ‫بو‪ ،‬چه‌ند س����اڵێكه‌ ڤێال رازاوه‌كانی‌ كراون‬ ‫به‌ئۆفیس‌و ماڵی‌ دیارترین س����ه‌ركرده‌كانی‌ وه‌زیریی‌ مالكی����دا بودجه‌و موچه‌ی‌ هه‌رێمی‌ نوری‌ مالیكی‌‬ ‫كوردس����تان ب����ڕا‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش دڵگرانییه‌كی‌‬ ‫شیعه‌‪.‬‬ ‫گه‌وره‌ی‌ به‌رامبه‌ر به‌مالیكی‌ له‌نێو هاواڵتیانی‌ بێت! ئاخر ئه‌مه‌ چ لۆژیكێكه‌؟ جگه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫ن����وری‌ مالیكی‌ ل����ه‌م ئۆفیس����ه‌ گه‌وره‌و كوردستاندا دروستكردوه‌ كاتێك سه‌باره‌ت كه‌ به‌ش����ه‌كه‌ ‌ی خۆم بۆ خۆم‌و ئه‌وه‌ی‌ تۆش‬ ‫تایبه‌ته‌ (‪ 10‬ب����ه‌ ‪ 5‬مه‌ترییه‌یدا) بۆ ئاوێنه‌ به‌م مژاره‌ قس����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ مالیكی‌ ده‌كرێت‪ ،‬ده‌خۆم؟!"‬ ‫دوا‪ ،‬ره‌نگه‌ بۆ هاواڵتیانی‌ كوردس����تان هیچ ئ����ه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئۆباڵ����ی‌ ئه‌م كاره‌‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌داهاتی‌ فرۆشتنی‌ ‪ 750‬هه‌زار‬ ‫ش����تێك هێنده‌ی‌ كۆمێنت‌و وه‌اڵمی‌ مالیكی‌ له‌ئه‌س����تۆی‌ ئه‌ودا بێت وه‌ك ده‌سه‌اڵتدارانی‌ به‌رمی����ل نه‌وت رۆژان����ه‌ ده‌توانرێت موچه‌ی‌‬ ‫له‌م كاته‌دا بۆ ئه‌و قس����ه‌یه‌ی‌ بارزانی‌ جێی‌ هه‌رێم ده‌ڵێن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هاواڵتیانی‌ كورد وه‌ك فه‌رمانبه‌ران����ی‌ هه‌رێم بدات‪ ،‬بۆچی‌ نایدات؟‬ ‫بایه‌خ نه‌بێت كه‌ له‌داڤۆس رایگه‌یاند ئه‌گه‌ر براو كه‌سوكاری‌ خۆم به‌قه‌درن الم‌و رێزیان ئێمه‌ بودجه‌مان بڕی‌‪ ،‬وتمان با ئه‌و پاره‌یه‌ی‌‬ ‫مالیكی‌ ببێت����ه‌وه‌ به‌س����ه‌رۆك وه‌زیران من ده‌گرم‪ ،‬من كاتی‌ خۆی‌ كه‌ له‌س����ه‌ر بودجه‌‌و وه‌ریده‌گ����رن بیده‌ن����ه‌ میلله‌ته‌كه‌ی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ هیچ كه‌س����ێك ده‌وڵه‌تی‌ فرۆش����تنی‌ نه‌وت‌و داهاته‌كه‌ی‌ ئه‌و كێشانه‌م دیاره‌ ئه‌مانه‌ راس����تگۆ نین له‌گه‌ڵ‌ خه‌ڵكی‌‌و‬ ‫كوردس����تان راده‌گه‌یه‌ن����م‪ ،‬س����ه‌باره‌ت به‌م له‌گه‌ڵ‌ ده‌س����ه‌اڵتدارانی‌ هه‌رێم دروس����تبو‪ ،‬پاره‌كه‌ی‌ بۆ خۆیان ده‌به‌ن‪ ،‬داهات‌و پاره‌ی‌‬ ‫وته‌یه‌ی‌ بارزان����ی‌‪ ،‬مالیكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌ به‌ئامانجی‌ دابینكردن����ی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ هه‌مو ئه‌م نه‌وته‌ بۆ كوێ‌ ده‌ڕوات؟ یان بۆچی‌ ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌م قسه‌یه‌ دوره‌ له‌لۆژیكی‌ سیاسه‌ت‌و عێراق‌و كوردیش بوه‌‪ ،‬من سه‌رۆك وه‌زیران گرێبه‌ستانه‌ ئاشكرا ناكه‌ن كه‌ كردویانه‌؟"‬ ‫نیش����تمانپه‌روه‌ریی‪ ،‬چ����ۆن س����ه‌ركرده‌و بوم‌و ئه‌خالقی‌ نیشتمانیم رێگه‌م پێنادات دژ‬ ‫سیاس����ه‌تمه‌دار چاره‌نوس����ی‌ راگه‌یاندن����ی‌ به‌هیچ پارێزگایه‌كی‌ ئه‌م واڵته‌ بم‪ ،‬له‌وكاته‌وه‌‬ ‫قۆناغی‌ س����ه‌رۆك وه‌زیرانیه‌كه‌ی‌ مالیكی‌‬ ‫‌‪500‬‬ ‫ده‌وڵه‌تێك ده‌به‌س����تێت به‌هاتنه‌س����ه‌ركاری‌ تائێس����تا بارزانی‌‌و حكومه‌ته‌كه‌ی‌ رۆژانه‬ ‫به‌وه‌ ده‌ناس����رێت پاڵپش����تییه‌كی‌ به‌هێزی‌‬ ‫كه‌سێكه‌وه‌؟ چۆن س����ه‌ركرده‌یه‌ك ده‌وڵه‌ت ب����ۆ ‪ 750‬هه‌زار به‌رمیل نه‌وت ده‌فرۆش����ن‪ ،‬داكۆكیكردن له‌مانه‌وه‌ی‌ به‌ش����ار ئه‌س����ه‌د‬ ‫له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌ دژایه‌تی‌ كردنی‌ كه‌س����ێك بۆچ����ی‌ ناپرس����ن پاره‌كه‌ی‌ چ����ی‌ لێدێت؟ له‌س����وریاو هاوكاری����ی‌ حزب����واڵی‌ لوبنان‌و‬ ‫داده‌مه‌زرێنێت؟! ئه‌م جۆره‌ قس����ه‌و لۆژیكه‌ ئه‌و ده‌یه‌وێت له‌به‌ش����ه‌كه‌ی‌ مندا هاوبه‌ش‌و تێهه‌ڵكێ����ش كردن����ی‌ زیات����ری عێ����راق بو‬ ‫شایس����ته‌ی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ نیی����ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ش����ه‌ریك بێت‌و به‌شه‌كه‌ی‌ خۆیشی‌ بۆ خۆی‌ به‌جه‌مس����ه‌ربه‌ندی‌ شیعه‌وه‌ له‌م ناوچه‌یه‌دا‌و‬

‫به‌كام یاسا تۆ‬ ‫ده‌توانیت ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫كورد ‌ی رابگه‌یه‌نیت‬ ‫ك ‌ه په‌رله‌مانت‬ ‫په‌كخستوه‌‪ ،‬رێگ ‌ه‬ ‫به‌سه‌رۆك ‌ی په‌رله‌مان‬ ‫ناده‌یت ئه‌رك ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫راپه‌ڕێنێت‌و رێگر ‌ی‬ ‫لێده‌كه‌یت‌و ناهێڵیت‬ ‫بچێته‌و‌ه هه‌ولێر؟!‬ ‫جموجۆڵ����ی‌ سوننه‌كانیش����ی‌ له‌پارێ����زگا‬ ‫سوننه‌نشینه‌كان سه‌ركوت كردو سه‌ره‌نجام‬ ‫س����ه‌رهه‌ڵدانی‌ داعش‌و ش����ه‌ڕێكی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌‪ .‬ئێستا له‌م قۆناغه‌ هه‌ستیاره‌دا‬ ‫مالیك����ی‌ دۆس����تایه‌تی‌‌و هاوپه‌یمانی‌ نێوان‬ ‫كوردو شیعه‌ به‌پێویست ده‌زانێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"كورد به‌هه‌مانش����ێوه‌ی‌ شیعه‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫س����ه‌دامدا زۆر چه‌وس����ێنراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ چه‌ند سیاسه‌تمه‌دارێك نایانه‌وێت‬ ‫ئه‌و ته‌باییه‌ له‌نێوانمان دروس����تبێت‪ .‬ئێستا‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن����دی‌ كورد له‌مه‌ترس����یدایه‌‌و وه‌ك‬ ‫كارتی‌ سازش كردن مامه‌ڵه‌ی‌ پێوه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هه‌ر كه‌س����ێك بی����ه‌وێ‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كورد‬ ‫بپارێزێت من هه‌مو پش����تیوانییه‌كی‌ ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫ده‌ش����توانین له‌گه‌ڵ‌ چه‌ند الیه‌نێكی‌ كوردی‌‬ ‫بگه‌ینه‌ ئامانج‌و خاڵ����ی‌ هاوبه‌ش بدۆزینه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ پێكه‌وه‌ كاربكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "گه‌ل����ی‌ كوردیش هوش����یاره‌و‬ ‫ده‌زانێت كێ پشتیوانیه‌تی‌"‪.‬‬

‫له‌دوای‌ روخانی‌ سه‌دام حسێنه‌وه‌‪ ،‬له‌عێراق‬ ‫كار به‌سیسته‌می‌ ته‌وافوق‌و شه‌راكه‌ت كراوه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ هه‌مو پێكهاته‌ س����ه‌ره‌كیه‌كانی‌‬ ‫عێراق "شیعه‌‪ ،‬سوننه‌‪ ،‬كورد" له‌حكومڕانی‌‌و‬ ‫پرۆس����ه‌ی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ واڵتدا به‌شدار بن‪،‬‬ ‫به‌اڵم نوری‌ مالكی‌‌و ئه‌و به‌ش����ه‌ له‌ئیتیالفی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ی‌ یاس����ا ك����ه‌ س����ه‌ر به‌مالیكین‪،‬‬ ‫ئێس����تا پڕۆژه‌یه‌كیان ئام����اد‌ه كردوه‌ تێیدا‬ ‫جه‌غت له‌وازهێنان له‌سیس����ته‌می‌ شه‌راكه‌ت‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‌و ده‌یانه‌وێ‌ كار به‌حوكمی‌ "زۆرینه‌"‬ ‫بكرێت له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ واڵتدا‪ ،‬كه‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌هێزه‌ كوردی‌‌و سونیه‌كان نیگه‌رانن له‌وه‌ی‌‬ ‫به‌جێبه‌ج����ێ‌ كردن����ی‌ ئ����ه‌م پڕۆژه‌یه‌ هه‌مو‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌كان له‌ده‌ستی‌ زۆینه‌ی‌ شیعه‌دا چڕ‬ ‫ده‌بێته‌وه‌و ده‌بێته‌ پڕۆژه‌ی دورخستنه‌وه‌ی‬ ‫ك����وردو س����وننه‌ له‌پرۆس����ه‌ی‌ سیاس����ی‌‌و‬ ‫حكومڕان����ی‌ عێراقدا‪ ،‬به‌اڵم ن����وری‌ مالیكی‌‬ ‫ئه‌وه‌ رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ كاركردن به‌سیسته‌می‌‬

‫ش����ه‌راكه‌ت ئه‌زمونێك����ی‌ شكس����تخواردوه‌و‬ ‫پێویسته‌ عێراقییه‌كان ده‌ستبه‌رداری‌ بن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌زمون ده‌ریخست شه‌راكه‌ت به‌كه‌ڵكی‌‬ ‫عێراق نای����ه‌ت‌و مایه‌ی‌ نه‌هامه‌تی‌و زیادبونی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵیی‌‌و داكۆكی كردن له‌گه‌نده‌ڵكارانه‌‪،‬‬ ‫سیسته‌می‌ ش����ه‌راكه‌ت رێگه‌ له‌لێپێچینه‌وه‌‌و‬ ‫چاودێ����ری‌ كردنی‌ راس����ته‌قینه‌و س����زادان‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬ئێمه‌ بۆمان س����ه‌لما كه‌ ته‌وافوق‌و‬ ‫ش����ه‌راكه‌ت حكومه‌ت‌و وه‌زاره‌ت����ی‌ به‌تواناو‬ ‫كارای‌ لێناكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ده‌ركه‌وت سیس����ته‌می‌‬ ‫پشك پشكێنه‌و شه‌راكه‌ت شكستی‌ هێناوه‌‌و‬ ‫حكومه‌ت ئیش����ی‌ له‌به‌ر ن����اڕوات‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئێستا پێویس����تمان به‌پێكهێنانی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫زۆرینه‌یه‌ بۆ كۆتاییهێن����ان به‌و قه‌یرانانه‌ی‌‬ ‫واڵت به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كه‌ ده‌ڵێم زۆرین����ه‌ مانای‌ ئه‌وه‌‬ ‫نییه‌ كه‌ كورد یان سوننه‌ هێنده‌ی‌ قه‌باره‌ی‌‬ ‫خۆیان رۆڵ‌ نه‌بینن له‌پرۆس����ه‌ی‌ سیاسییدا‪،‬‬ ‫ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ جه‌غت له‌وه‌ ده‌كات كه‌ پێویسته‌‬ ‫حكومه‌تی‌ زۆرینه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای‌ نیشتمانی‌‬ ‫بێ����ت ن����ه‌ك له‌س����ه‌ر بنه‌م����ای‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫ئاینی‌‌و مه‌زهه‌بی‌‪ ،‬پێویسته‌ حكومه‌ت پشت‬ ‫به‌كوتله‌یه‌كی‌ په‌رله‌مانی‌ به‌هێز ببه‌س����تێت‬ ‫كه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ هه‌مو پێكهاته‌ جیاوازه‌كان‬ ‫ب����كات‌و له‌س����ه‌ر به‌رنامه‌یه‌ك����ی‌ سیاس����ی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ هاوبه‌ش رێكبكه‌ون نه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌مای‌ تائیفی‌‌و ئاینی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌"‪.‬‬ ‫مالیكی‌ ئه‌وه‌شی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫پێكهاته‌ی‌ شیعه‌ ده‌توانن ‪ 1+50‬بۆ پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ زۆرینه‌ ده‌س����ته‌به‌ر بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و كاره‌دا نییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "پێویسته‌‬ ‫حكومه‌تی‌ زۆرینه‌ حكومه‌تێكی‌ نیش����تمانی‌‬ ‫بێت‌و به‌شێك له‌ش����یعه‌و به‌شێك له‌كوردو‬ ‫به‌شێك له‌س����وننه‌ به‌ش����داری‌ تێدا بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌م زۆرینه‌یه‌ س����یمایه‌كی‌ تائیفی‌ نابێت تا‬ ‫سوننه‌كان واهه‌ست نه‌كه‌ن شیعه‌ زۆرینه‌یه‌‌و‬ ‫حكومه‌ت ده‌گرێته‌ده‌ست‌و ئه‌وانی‌ تر ده‌كاته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌م زۆرینه‌یه‌ له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یش پێكناهێنرێ����ت‪ ،‬تا كورد نه‌ڵێن‬ ‫حكوم����ه‌ت به‌ده‌س����ت عه‌ره‌به‌وه‌ی����ه‌و ئێمه‌‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌بردن����ی‌ عێ����راق دورخراوینه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌م روانگه‌یه‌وه‌ خه‌ریكه‌ ئێس����تا به‌ش����ێكی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ له‌هێزه‌كانی‌ شیعه‌و كوردو سوننه‌‬ ‫لێكتێگه‌یش����تن له‌نێوانیاندا دروستده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هێشتا نه‌گه‌یشتونه‌ته‌ رێككه‌وتن"‪.‬‬

‫حه‌شدی شه‌عبی سنگ به‌سنگی پێشمه‌رگه‌وه‌ ده‌نێت‬

‫"ئه‌مریكیه‌كان لەشەنگال چاودێری حەشد‌و پێشمەرگە ده‌كه‌ن"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫به‌درێژایی سنور‌ی كوردستان له‌‬ ‫(خانه‌قینه‌وه‌ تاشه‌نگال) له‌چه‌ندین ناوچه‌‬ ‫حه‌شدی شه‌عبی سه‌نگه‌ریان به‌رامبه‌ر‬ ‫پێشمه‌رگه‌ هه‌یه‌ له‌كاتێكدا گومانی‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كرێت دوای داعش حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫هیچ كارێكی نامێنێت له‌سنوری كوردستان‬ ‫جگه‌ له‌به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی پێشمه‌رگه‌و‬ ‫به‌رگرتن له‌خواسته‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كورد‪.‬‬ ‫كۆتایی هه‌فته‌ی رابردو هێزه‌كانی حه‌شدی‬ ‫ش���ه‌عبی س���ه‌نگه‌رەكانی پێش���مه‌رگه‌یان‬ ‫تۆپبارانك���ردو به‌گوت���ه‌ی به‌رپرس���انی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ش پێش���تر ئه‌م روداوه‌ ‪ 5‬جار‬ ‫رویداوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ده‌سپێكێكی مه‌ترسیدار‬ ‫لێكده‌درێته‌وه‌ بۆ دروستبونی گرژی نێوان‬ ‫هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه‌و حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫كه دوای ده‌رپه‌ڕاندنی داعش له‌به‌ش���ێكی‬ ‫خاكی كوردس���تان بونه‌ته‌ هاوسنور له‌گه‌ڵ‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪.‬‬ ‫عەمید هەڵگ���ورد حیکمەت بەڕێوەبەری‬ ‫گشتی رۆش���نبیری‌و راگەیاندنی وەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگە له‌باره‌ی دواپێشهاته‌كانی ئه‌و‬ ‫رودا‌وه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاش���كراكرد‪،‬‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی به‌رگ���ری عێ���راق‌و حكومه‌ت‬ ‫نیگه‌رانی خۆیان له‌ب���اره‌ی تۆپبارانكردنی‬ ‫س���ه‌نگه‌ره‌كانی پێش���مه‌رگه‌ ده‌ربڕیوه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش لیژی���ه‌ك پێكهێنراوه‌‬ ‫بۆ ئاش���كراكردنی راس���تیه‌كان‌و سه‌ردانی‬ ‫مه‌یدان���ی ده‌كات‌و پاش���ان ئه‌نجام���ه‌كان‬ ‫ده‌داته‌وه‌ س���ه‌روی خۆی ئێمه‌ش چاوه‌ڕێی‬ ‫ئه‌نجام���ه‌كان ده‌كه‌ین ده‌ڵێ���ت "هێزه‌كانی‬ ‫پێشمه‌رگه‌و خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌ش شایه‌تحاڵی‬ ‫روداوه‌كانن‪ ،‬ئێمه‌ چاوه‌ڕوانی هه‌ڵوێس���تی‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌كه‌ین نه‌ك هی خۆمان"‪.‬‬

‫وه‌س���تا ره‌س���وڵ زۆر جه‌حتی له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌كرده‌وه‌ كه‌ مه‌ترسی حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫نیه‌و وتی "له‌سنوری من حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫هیچ مه‌ترسیه‌كی نیه‌"‪.‬‬

‫تۆپبارانی‬ ‫سه‌نگه‌ره‌كانی‬ ‫پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫له‌شه‌نگال نیازی‬ ‫حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫بۆ كورد ده‌رخست‬

‫شیكردنه‌وه‌ س���ه‌ربازییه‌كان پێچه‌وانه‌ی‬ ‫رای به‌ش���ێكی فه‌رمانده‌كه‌ی پێشمه‌رگه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ هاوس���نوربونی حه‌ش���دی شه‌عبی‬ ‫له‌گه‌ڵ پێشمه‌رگه‌ به‌تایبه‌ت بۆ دوای داعش‬ ‫مه‌ترسی پێكدادانی دروستكردوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تر‬ ‫كاتێك ئاماژه‌كانی ده‌ردەكه‌ون‪.‬‬

‫ حەشدی شەعبی‬

‫به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێن���ه‌‬ ‫لیژنەیەکی لێکۆڵینەوە لەئەگەری دزەکردنی‬ ‫چەکدارانی داعش لەنزیک تەلەعفەر لەالیەن‬ ‫هێزەکانی پارتی پێکهێنراوە بۆ دڵنیابون‬ ‫لەو تۆمەتەی‌ حەشدی ش���ەعبی دەیدایە‬ ‫پ���اڵ هێزەکانی پێش���مەرگە لەوناوچەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم تائێس���تا هیچ ش���تێک لەوبارەیەوە‬ ‫رانەگەیەنراوە‪.‬‬ ‫ه���اوكات بەپێ���ی‌ س���ەرچاوەیەکی‬ ‫سەربازیی باوەڕپێکراو هێزەکانی حەشدی‬ ‫ش���ەعبی لەچەن���د ش���وێنێک لەنزی���ک‬ ‫هێزەکانی پێش���مەرگە بارەگای���ان داناوە‬ ‫ئەمەش نیگەرانی الی هێزی پێش���مەرگە‬ ‫دروس���تکردوەو رەنگ���ە دوب���ارە گ���رژی‬ ‫لەناوچەکە دروستبکاتەوە‪.‬‬

‫عه‌می���د هه‌ڵگ���ورد حیكم���ه‌ت ئ���ه‌وه‌‬ ‫رونده‌كات���ه‌وه‌ حه‌ش���دی ش���ه‌عبی ب���ۆ‬ ‫ئازادكردنی ته‌له‌عف���ه‌ر هاتونه‌ته‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫کە ئێس���تا ئازادك���راوه‌‪ ،‬وت���ی "له‌باره‌ی‬ ‫س���ه‌نگه‌ره‌كانمان‪ ،‬ئێمه‌و ئ���ه‌وان له‌یه‌ك‬ ‫به‌ره‌ین له‌شه‌ڕی موس���ڵ بۆیه‌ نزیكییه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ له‌هێزه‌كانمانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌گوێره‌ی زانیاریی���ه‌كان هەفتەی‌‬ ‫راب���ردو هێزەکان���ی پێش���مەرگە وه‌اڵمی‬ ‫تۆپبارانەکەی‌ حەشدی شەعبیان داوەته‌وه‌‬ ‫ژمارەیەک موش���ەکی ج���ۆری (راجیمە)‬ ‫یان وه‌ك���و كاردان���ه‌وه‌ گرتوەتە هێزێکی‬ ‫حەشدی شەعبی لەنزیک شنگال‌و ئەمەش‬ ‫گ���رژی لێکەوتەوە‪ ،‬به‌پێ���ی‌ زانیارییه‌كان‬

‫دەس���تبەجێ ئەمریکی���ەکان هاتونەت���ه‌‬ ‫نێوانی���ان‌و فڕۆکەکان���ی هاوپەیمان���ان‬ ‫له‌ئاسمانی ناوچەکەو زۆر بەنزمی بۆماوەی‬ ‫چەند س���ەعاتێک چاودێ���ری ناوچەکەیان‬ ‫ک���ردوه‌‪ ،‬ئەم���ەش وەک ئاماژەی���ەک بۆ‬ ‫ئەوەی‌ ک���ە ئەمریکا زۆر دژی هەر گرژی‌و‬ ‫ناتەباییەکە لەم کاتەدا لەنێوان پێشمەرگەو‬ ‫حەشدی شەعبی روبدات‪.‬‬ ‫بەڕێوەب���ەری گش���تی رۆش���نبیری‌و‬ ‫راگەیاندنی وەزارەتی پێش���مەرگە جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ هاوپه‌یمانان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هی���چ پێكادانێكدا نی���ن له‌نێوان‬ ‫پێشمه‌رگه‌و سوپای عێراق‪ ،‬وتیشی "ئێمه‌و‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كانیش���مان چاوه‌ڕێی ئه‌نجامی‬

‫لیژنه‌كه‌ی عێراق ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای ده‌رپه‌ڕاندنی داعش‪ ،‬له‌زۆرینه‌ی‬ ‫ناوچه‌كان حه‌شدی شه‌عبی بوه‌ت ‌ه هاوسنوری‬ ‫پێشمه‌رگه‌و هێزی به‌رامبه‌ر‪ ،‬به‌اڵم به‌شێك‬ ‫له‌فه‌رمانده‌كانی هێزی پێش���مه‌رگ ‌ه جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه ده‌كه‌نه‌و‌ه پێش���مه‌رگ ‌ه یه‌ك‬ ‫بستی چۆڵنه‌كردو‌ه بۆ حه‌شدی شه‌عبی‪.‬‬ ‫وه‌س���تا ره‌س���وڵ بەرپرس���ی میحوەری‬ ‫چواری هێزەکانی پێش���مەرگە لەباش���وری‬ ‫کەرکوک جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫هێزه‌كانی پێش���مه‌رگ ‌ه تائێستا هیچ بست ‌ه‬ ‫خاكێكی بۆ حه‌شدی شه‌عبی چۆڵنه‌كردوه‪،‬‬ ‫وتی "له‌ئێستادا حه‌شدی شه‌عبی مه‌ترسی‬ ‫بۆ سه‌ر س���ه‌نگه‌ره‌كانی هێزی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫نیه‌"‪.‬‬

‫س���ه‌عید كاكه‌یی یه‌كێك���ه‌ له‌ڕاوێژكار‌ه‬ ‫دیاره‌كانی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌و ئه‌زمونێكی‬ ‫زۆری هه‌یه‌ له‌ناو كاری راوێژكاری سوپایی‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و له‌وباوه‌ڕه‌دایه‌ مه‌ترس���ی پێكدادانی‬ ‫سه‌ربازی هه‌یه‌ له‌كاتێكدا حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫میلیش���یایه‌و هیچ دیس���پلینێكی سه‌ربازی‬ ‫نیه‌و ده‌ستی سیاس���یه‌كان له‌پشتیه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫وت���ی "له‌ئێس���تادا ن���ا‪ ،‬به‌اڵم ب���ۆ ئاینده‌‬ ‫مه‌ترسی هه‌یه‌ پێکدادان له‌گه‌ڵ پێشمه‌رگه‌‬ ‫دروس���تبكه‌ن له‌پێن���او به‌رژەوه‌ندییه‌ك���ی‬ ‫سیاسی‪ ،‬به‌تایبه‌ت دوای نه‌مانی داعش"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "بێگومان ئام���اژه‌كان پێمان‬ ‫ده‌ڵێن حه‌شدی شه‌عبی نیازی هه‌یه‌ ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان به‌ئاسانی بۆ كورد یه‌كالیی‬ ‫نه‌بنه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ حه‌ش���دی شه‌عبی سه‌ربه‌‬ ‫الیه‌نی سیاس���ین‪ ،‬الیه‌نی سیاس���یش بۆ‬ ‫گه‌مه‌ی سیاسی‌و گرتنه‌ ده‌سه‌تی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌یانجوڵێنێت"‪.‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ دوای داعش ناوچ���ه‌ ناكۆكه‌كان‬ ‫ئاگری ش���ه‌ڕێكی نوێ له‌نێوان پێشمه‌رگه‌و‬ ‫حه‌ش���د دروس���تبكه‌ن‪ ،‬وه‌ك���و كاكه‌ییش‬ ‫ئاماژه‌ی پێدا "تۆپبارانی س���ه‌نگه‌ره‌كانی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ له‌ش���ه‌نگال نیازی حه‌ش���دی‬ ‫شه‌عبی بۆ كورد ده‌رخست"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫محه‌مه‌د ‌ی حاج ‌ی مه‌حمود‪:‬‬

‫هه‌ركه‌س داوای‌ به‌ڵگ ‌ه ده‌كات بابچێت ‌ه ال ‌ی ئاشتی‌ هه‌ورامی‌‬

‫محه‌مه‌دی‌ حاجی‌ مه‌حمود‪ ،‬سكرتێر ‌‬ ‫ی‬ ‫حزب���ی‌ سۆسیالیس���ت دیموكرات���ی‌‬ ‫كوردس���تان پێداگ���ری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات هه‌ر پێنج الیه‌نه‌ سه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌رێ���م خه‌ریكی‌ بازرگانی‌ نه‌وتن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "هه‌ركه‌س���ێك داوای‌ به‌ڵگه‌م‬ ‫له‌سه‌ر قس���ه‌كانم لێده‌كات ده‌توانێت‬ ‫بچێته‌ الی‌ ئاش���تی‌ هه‌ورامی‌ وه‌زیری‌‬

‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ به‌یاننام���ه‌وه‌ داوای‌‬ ‫به‌ڵگه‌یان له‌س���ه‌ر قس���ه‌كانی‌ لێكرد‌و‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬به‌ڵگه‌كانم له‌وێ‌ داناوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پاش ئه‌وه‌ی‌ محه‌مه‌دی‌ حاجی‌ له‌به‌یاننامه‌كه‌ش���یاندا ئاماژه‌ی���ان‬ ‫مه‌حم���ود رایگه‌یان���د كه‌ ه���ه‌ر پێنج به‌وه‌دابو كه‌ رێكاری‌ یاس���ایی‌ له‌دژی‌‬ ‫الیه‌نه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ی‌ هه‌رێم بازرگانی‌ ناوبراو ده‌گرنه‌ به‌ر‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌دی‌ حاج���ی‌ مه‌حم���ود‬ ‫به‌نه‌وته‌وه‌ ده‌ك ‌هن‌و ش���ه‌ڕیان له‌س���ه‌ر‬ ‫پۆست‌و پاره‌یه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌یه‌كگرتوی‌ له‌لێدوانێكی���دا به‌ڕۆژنامه‌ی‌ "ئاوێنه‌"ی‌‬ ‫ی راگه‌یاند بۆ به‌ڵگه‌كان بابچنه‌ الی‌ ئاشتی‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ڕێگه‌ ‌‬

‫هه‌ورامی‌ هه‌م���و به‌ڵگه‌كان الی‌ ئه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "نامانه‌وێت بچینه‌ ناو شه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوخۆی‌ خۆیانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا من قسه‌ی‌‬ ‫خۆم كردوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌و لێدوانه‌داو‬ ‫هه‌رئه‌وه‌نده‌م هه‌یه‌ چونكه‌ نه‌پاس���او‬ ‫ده‌هێنمه‌وه‌ نه‌به‌رگریش ده‌كه‌م‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌ دوپ���ات ده‌كه‌مه‌وه‌ بۆ به‌ڵگه‌كان‬ ‫بابچنه‌ الی‌ ئاش���تی‌ هه‌ورامی‌ چونكه‌‬

‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ش كه‌ رێكاری‌ یاسایی‌‬ ‫به‌ڵگه‌كانم له‌وێ‌ داناوه‌و باله‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫ل���ه‌دژی‌ بگیرێته‌ب���ه‌ر ئاماده‌یه‌ بچێت ‌ه‬ ‫به‌ڵگانه‌ قسه‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ ده‌وترێ���ت كه‌ به‌رده‌م���ی‌ دادگا‪ ،‬محه‌م���ه‌دی‌ حاجی‌‬ ‫نزیكبون���ه‌وه‌ی‌ محه‌م���ه‌دی‌ حاج���ی‌ مه‌حمود وتی‌ "هه‌ركاتێك ئه‌وان چونه‌‬ ‫ی هۆكارێك���ه‌ ب���ۆ ب���ه‌رده‌م دادگا ب���ۆ یه‌كالیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫مه‌حم���ود له‌پارت��� ‌‬ ‫ده‌بڕین���ی‌ ئ���ه‌و قس���انه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ تۆمه‌ته‌كانی���ان‪ ،‬ئ���ه‌وكات ئێم���ه‌ش‬ ‫"به‌قه‌ده‌ر نانخواردنه‌كانی‌ ئه‌وان له‌گه‌ڵ ده‌چین‌و ئ���ه‌وه‌ ملی‌ ئێم���ه‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫پارتی‌ ئێم ‌ه نزیك نین له‌و حزبه‌وه‌"‪ .‬یاسا"‪.‬‬

‫سه‌عد ‌ی پیره‌‪ :‬كێشه‌ی‌ سه‌ره‌كیمان كێشه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانه‌‬

‫پارتی‌ چاوه‌ڕوانی‌ گۆڕینی‌ ده‌سته‌ ‌ی سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مانه‌‬ ‫ئا‪ :‬گۆران لوقمان‬ ‫بڕیاره‌ له‌چه‌ند رۆژی‌ داهاتودا‬ ‫جارێكی‌ دیكه‌ هه‌ردو شاندی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ كۆببنه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك خۆیان‬ ‫ده‌ڵێن كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫به‌ئه‌وله‌ویه‌تی‌ كاره‌كانیان ده‌زانن‪،‬‬ ‫پارتی‌ بۆ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫كوردستان چاوه‌ڕوانی‌ گۆڕینی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مانه‌‪،‬‬ ‫وته‌بێژی‌ كۆمه‌ڵیش ده‌ڵێت‬ ‫"چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانی‌ كوردستان‬ ‫له‌گۆڕینی‌ ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌ست پێناكات"‪.‬‬ ‫س���ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د پی���ره‌ ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌‬

‫كوردس���تان‌و ئه‌ندام���ی‌ ش���اند ‌‬ ‫ی‬ ‫دانوس���تانكاری‌ حزبه‌ك���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پارت���ی‌ له‌لێدوانێكی���دا به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند"تائێستا نه‌گه‌یشتوین به‌هیچ‬ ‫ئه‌نجامێ���ك‌و له‌نه‌تیجه‌دا قس���ه‌ بۆ‬ ‫خه‌ڵك ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫پۆسته‌كانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‬ ‫به‌ڕێككه‌وتن���ی‌ الیه‌ن���ه‌كان‌و به‌پێی‬ ‫ده‌ره‌نجام���ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌نێوان‬ ‫حزبه‌كان دابه‌شكراوه‌و له‌رۆژی‌ ‪29‬ی‌‬ ‫نیسانی‌ ‪ 2014‬له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫له‌ده‌نگدانی‌ نهێنیدا به‌زۆرینه‌ی‌ ده‌نگی‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران هه‌ڵبژێردران‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان خاوه‌نی‌ پۆستی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانه‌و جێگری‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان الی‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تانه‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امیش‬

‫پۆس���تی‌ س���كرتێری‌ په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫به‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫الی‌ پارت���ی‌ وه‌ك خۆی���ان ده‌ڵێن‬ ‫یوس���ف محه‌مه‌د بوه‌ته‌ هێڵی‌ سورو‬ ‫مه‌رج���ی‌ گفتوگۆكانی���ان گۆڕین���ی‌‬ ‫ناوبراوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پۆستی‌ سكرتێری‌ په‌رله‌مان‬ ‫ك���ه‌ فه‌خره‌دین ق���ادر نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫ده‌كات له‌كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬رێبوار‬ ‫حه‌مه‌د وته‌بێژی‌ ئ���ه‌و حزبه‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات تائێستا یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫نه‌ به‌فه‌رم���ی‌‌و ن���ه‌ به‌نافه‌رمی‌ ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌یان ال باس نه‌كردون‪.‬‬ ‫رێب���وار حه‌م���ه‌د له‌لێدوانێكی���دا‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "له‌كات���ی‌‬ ‫خۆی‌ قس���ه‌ی‌ خۆم���ان له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫س���ه‌عدی پیره‌ له‌ب���اره‌ی‌ هه‌مان‬ ‫بابه‌ته‌وه‌ نه‌یشارده‌وه‌ كه‌"پۆسته‌كانی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان یه‌ك پاكێجه‌و‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری گۆڕانكاری‌ تیایاندا‪ ،‬هه‌رسێ‬ ‫پۆسته‌كه‌ پێكه‌وه‌ ده‌گۆڕدرێن"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی مه‌كته‌بی سیاس���ی‬ ‫یه‌كێت���ی له‌ب���اره‌ی‌ كاراكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان وتی‌"سێ پێشنیار ئاماده‌ن‬ ‫تابیخه‌ین���ه‌ به‌رده‌س���ت الیه‌ن���ه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و س���یناریۆیانه‌ی‌ ئاماده‌كراون‬ ‫بۆ كاراكردن���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ په‌رله‌م���ان ب���ه‌و ده‌س���ته‌یه‌ی‌‬ ‫ئێس���تای‌ وه‌ك خۆی‌ بمێنێته‌وه‌ یان‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان كه‌س���ێكی‌ دیكه‌‬ ‫له‌جێگه‌ی‌ یوسف محه‌مه‌د بۆ پۆستی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ په‌رله‌مان دی���اری‌ بكات‪،‬‬

‫یان گ���ۆڕان پۆس���تێكی‌ دیكه‌ی‌ بااڵ‬ ‫وه‌ربگرێت‌و سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مانیش‬ ‫بدرێت���ه‌ الیه‌نێك���ی‌ دیك���ه‌ له‌الیه‌نه‌‬ ‫پێكهێنه‌ره‌كانی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪.‬‬ ‫دڵش���اد ش���ه‌هاب ئه‌ندام���ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان‌و ئه‌ن���دام له‌ش���اندی‌‬ ‫دانوستانكاری‌ ئه‌و حزبه‌ بۆ گفتوگۆی‌‬ ‫پارت���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ الیه‌نه‌كان���ی‌ دیكه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ وت "ئێمه‌ په‌له‌ له‌و بابه‌ته‌‬ ‫ناكه‌ین بۆ راگه‌یاندنه‌كان"‪ .‬ئه‌وه‌شی‌‬ ‫خس���ته‌ڕو "هه‌ر گۆڕانكاریه‌ك بكه‌ین‬ ‫له‌گه‌ڵ حزبه‌كان باسی‌ لێوه‌ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ره‌تی‌ نه‌كرده‌وه‌ كه‌ چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫گۆڕین���ی‌ ده‌س���ته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵیش بۆ ئاوێنه‌‬

‫جه‌غتی‌ له‌وه‌ كرده‌وه‌ "ئێمه‌ باوه‌ڕمان‬ ‫وای���ه‌ كه‌ چاره‌س���ه‌ری‌ كێش���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان له‌گۆڕین���ی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌س���ت‬ ‫پێناكات"‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ س���ه‌عدی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫پی���ره‌ وتی‌"كێش���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌كیمان‬ ‫كێشه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ په‌رله‌مانه‌"‪.‬‬ ‫ی وت"له‌پرس���ێكی‌ وادا‬ ‫ئه‌وه‌ش��� ‌‬ ‫ته‌نها به‌ڕای‌ یه‌كێـتی‌‌و پارتی‌ نابێت‪،‬‬ ‫ده‌بێت الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌ش قه‌ناعه‌ت‬ ‫به‌پرۆژه‌كانمان بهێنن"‪ .‬وه‌ك ئه‌و وتی‌‬ ‫"بیر له‌هاوسه‌نگی‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش���ی‌ دوپاتكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫س���یناریۆكانیان بۆ كردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫هیچ هێزێكی‌ سیاسیی‌ نییه‌ له‌بازنه‌ی‌‬ ‫ئیداره‌دانی‌ حوكمڕانی‌ له‌كوردستاندا‪.‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬ ‫ دکتۆر شکار نەوزاد عومەر عەبابەیلێی‬ ‫ پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییەکانی قوڕگ‌و لوت‌و گوێ ـ‬ ‫ جوانکاری لوت ـ نەشتەرگەری جیوبەکانی لووت بەناظور‬ ‫ دکتۆرا (بۆردی عێراقی) لەنەشتەرگەری قوڕگ‌و لوت‌و گوێ‬ ‫)‪ M.B.Ch.B, F.I.B.M.S (ENT‬‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫سلێمانی گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی‬ ‫تابان تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪ 0770771011‬‬ ‫‪0533292900‬‬

‫ریکالم‬ ‫ریکالم‬

‫‪5‬‬ ‫دو مسته‌فا‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫مسته‌فا مه‌ولود ‌ی سكرتێر ‌ی حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‪:‬‬

‫‌حه‌شدی‌ شه‌عب ‌ی كۆپی‌ سوپای‌ پاسدارانه‌و‬ ‫بۆ ئاینده‌ ‌ی عێراق له‌داعش مه‌ترسیدارتر ده‌بێت‬

‫ئاوێنە‬ ‫ح���دك‌و ح���دكا ئێس���تا خاوه‌نی‌ دو‬ ‫س���كرتێرن ك���ه‌ هه‌ردوكی���ان ناوی���ان‬ ‫مسته‌فایه‌‪ ،‬ئایا ئه‌م دو مسته‌فایه‌ ده‌توانن‬ ‫ناكۆكییه‌كانیان تێپه‌ڕێنن‌و جارێكیتر هێز‬ ‫به‌حزبه‌ ه���ه‌ره‌ دێرینه‌كه‌ی‌ كوردس���تان‬ ‫ببه‌خشنه‌وه‌؟!‬

‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫سكرتێری‌ نوێی‌ حزبی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬مسته‌فا مه‌ولودی‌ له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "هێشتا‬ ‫ئاسایش دوائه‌نجامی‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌ شه‌وی‌ یه‌ڵدایان‬ ‫پێڕانه‌گه‌یه‌ندوین"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌ك س���كرتێری‌ حزب��� ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان له‌قۆناغی‌ داهاتودا‬ ‫پالن‌و به‌رنامه‌و ئه‌وله‌ویه‌تی‌ كاركردنتان‬ ‫چی‌ ده‌بێت؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ول���ودی‌‪ :‬هه‌ر كه‌س���ێك‬ ‫كارێكی‌ تازه‌ وه‌ربگرێت پێداچونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌كاره‌كانی���دا ده‌كات منیش به‌هاوكاریم‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێیانی‌ ده‌فته‌ری‌ سیاس���ی‬ ‫له‌فك���ری‌ ئه‌وه‌دای���ن پێداچونه‌یه‌ك به‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌‌و رێكخس���تنی‌ حزبیدا‬ ‫بكه‌ین هه‌م له‌ئاس���تی‌ ته‌شكیالتی‌‌و هه‌م‬ ‫له‌ئاستی‌ به‌ڕێوبردن‌و پێشمه‌رگایه‌تیه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و پێداچونه‌وانه‌ چی‌ ده‌بێت‌و‬ ‫له‌كوێیدا گۆڕانكاری‌ ده‌كرێت؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬هه‌ندێك نیزامی‌‬ ‫ش���كڵی‌ هه‌یه‌ كه‌ قه‌واره‌ی‌ ئ���ه‌و حزبه‌‬ ‫دیاری‌ ده‌كات ئێمه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌ كار‬ ‫به‌و سیسته‌مه‌ ده‌كه‌ین له‌ناو خۆیشماندا‬ ‫كۆمه‌ڵێك تێبینی‌ له‌س���ه‌ر به‌ڕێوه‌بردن‌و‬ ‫رێكخس���تن هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ ئێم���ه‌‬ ‫پێداچونه‌وه‌ به‌شكڵیه‌تی‌ رێكخراوه‌ییماندا‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫پش���تگیری‌‬ ‫ئای���ا‬ ‫ئاوێن���ه‌‪:‬‬ ‫له‌ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌ خه‌باتی‌ چه‌كداری‬ ‫دژ به‌كۆماری‌ ئیسالمی‌ ده‌كه‌ن؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬مه‌سه‌له‌ی‌ كورد‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت���ی‌ كوردس���تان سیاس���یه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ده‌بێ���ت له‌ڕێ���گای‌ گفتوگۆوه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكرێت ئه‌وه‌ پره‌نسیبی حزبی‌‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تانه‌ له‌ڕۆژه���ه‌اڵت‬ ‫به‌درێژای���ی‌ حه‌فتا‌و یه‌ك س���اڵه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ دیموكراس���ی‌ له‌ئێران���دا‬ ‫نه‌بوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌رفه‌تی‌ تێكۆش���انی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و رێكخراوه‌ی���ی‌‌و حزبی‌ نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان‬ ‫ناچارن ب���ۆ به‌رگریكردن‌و به‌ربه‌ره‌كانێ‌‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی���ه‌ك به‌زیندویه‌تی‌ بمینێته‌وه‌‪،‬‬ ‫خه‌باتی‌ پێشمه‌رگانه‌ی‌ كردوه‌‪ ،‬خه‌باتی‌‬ ‫چه‌كداری‌ له‌ئه‌جێن���داو به‌رنامه‌ی‌ حزبی‌‬ ‫دیموكرات هه‌میش���ه‌ هه‌بوه‌‌و ئێس���تاش‬ ‫هه‌ی���ه‌‌و له‌داهاتوش ه���ه‌ر ده‌بێت هه‌تا‬ ‫ئه‌وكات���ه‌ی‌ پێویس���تییه‌كه‌ی‌ نامێنێت‪،‬‬ ‫جۆره‌ك���ه‌ی‌‌و ته‌كنیكه‌ك���ه‌ی‌ به‌پێ���ی‌‬ ‫بارودۆخی‌ سیاسییه‌‪ ،‬به‌وه‌ی‌ بارودۆخی‌‬ ‫سیاس���ی‌ باش���ور‌و ناوچه‌كه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان هه‌رێ���م‌و ئێ���ران‌و‬ ‫ژینگه‌یه‌ك كه‌ خه‌باتی‌ تێدا ده‌كرێت‪ ،‬رۆڵ‌‬ ‫ده‌بینن له‌چاالكبونی‌ خه‌باته‌كه‌ ئێمه‌ ئه‌و‬ ‫خه‌باته‌مان وه‌كو ئه‌س���ڵ له‌به‌رده‌سته‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم چۆن‌و كه‌ی‌ س���ودی‌ بۆمان ده‌بێت‬ ‫به‌پێی‌ تێپه‌ڕین���ی‌ كات چۆن باش بێت‬ ‫ئه‌وا ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ن���گاوی‌ كرده‌ییتان چی‌‬ ‫ده‌بێت بۆ نزیكبونه‌وه‌ له‌(حدكا)؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ول���ودی‌‪ :‬ئێم���ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوڕێیانم���ان له‌(حدكا) ماوه‌یه‌كی‌ زۆره‌‬ ‫گفتوگۆو دانوس���تانمان ده‌ستپێكردوه‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ب���اش چونه‌ته‌ پێش���ه‌وه‌‬ ‫رابته‌كه‌مان له‌گه‌ڵ یه‌كتری‌ ئاسایی‌ بۆته‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌یه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانمان دروست‬ ‫بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هاتوچۆمان هه‌یه‌‌و ده‌فته‌ری‌‬ ‫سیاسی‌ ئێمه‌ سه‌ردانی‌ ئه‌وانیان كردوه‌‌و‬ ‫ئه‌وانیش س���ه‌ردانی‌ ئێمه‌یان كردوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانمان كۆمیته‌یه‌كمان‬ ‫سێ كه‌س له‌ئێمه‌‌و سێ له‌وان پێكهێناوه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ دانوس���تان بكه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ماوه‌ی‌ س���اڵێك ئه‌و دانوستانه‌ راگیراوه‌‬ ‫ئه‌وی���ش هه‌ڵه‌ له‌ئێمه‌ نیه‌‪ ،‬ئێمه‌ داوایان‬ ‫لێده‌كه‌ین دانوستان بكه‌ینه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫لێكنزیكبون���ه‌وه‌ی‌ دیموكراته‌كان جدیتر‬ ‫كاری‌ بۆ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ ئه‌وان له‌و دانوس���تانه‌‬ ‫ساردبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ی‌ چیه‌؟‬ ‫مسته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬به‌ڵی‌ ماوه‌ی‌ ساڵێكه‌‬ ‫ئه‌وان س���اردبونه‌ته‌وه‌ له‌و دانوستانانه‌‬ ‫به‌بیانوی‌ ئه‌وه‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ سیاس���ی‌‬ ‫ئه‌وان جی���اوازه‌ له‌گه‌ڵ ئێم���ه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫خه‌ب���ات ك���ردن به‌رامب���ه‌ر به‌كۆماری‌‬

‫ماوه‌ ‌ی ساڵێك ‌ه حدکا‬ ‫ساردبونه‌ته‌وه‌ له‌و‬ ‫دانوستانانه‌ به‌بیانو ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خوێندنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫سیاسی‌ ئه‌وان جیاواز‌ه‬ ‫له‌باره‌ ‌ی خه‌بات كردن‬ ‫به‌رامبه‌ر بەئێران‪ ،‬به‌و‬ ‫هۆكاره‌ دیداره‌كانیان‬ ‫راگرتوه‌‪ ،‬ئێمە‌ پێمانوای ‌ه‬ ‫ئه‌و هۆكاره‌ پاساو نیه‬ ‫ئیسالمی‌ ئێران‪ ،‬به‌و هۆكاره‌ دیداره‌كانیان‬ ‫راگرتوه‌ كه‌ ئێمه‌ پێمانوایه‌ ئه‌و هۆكار‌ه‬ ‫پاساو نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خوێندنه‌وه‌ی‌ سیاس���ی‌ ئێوه‌‬ ‫جیاوازی‌ چیه‌ له‌گ���ه‌ڵ "حدكا" به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬راستی‌ له‌ئه‌سڵدا‬ ‫ئێمه‌ جیاوازیی���ه‌ك نابینین‪ ،‬هه‌ردوكمان‬ ‫پێمانوای���ه‌ رژێم���ی‌ ئێ���ران دژی‌‬ ‫دیموكراتیه‌ت���ه‌‪ ،‬مافی‌ نه‌ته‌وه‌كان‌و مافی‌‬ ‫كورد دابین ن���اكات‪ ،‬المان وایه‌ ده‌بێت‬ ‫ئه‌و رژێمه‌ بگۆڕدرێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ش ده‌بێت‬ ‫خه‌باتی‌ هه‌مه‌چه‌شن‌و هه‌مه‌جۆری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ پێمان وایه‌ خه‌باتی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ك���ورد یه‌ك ره‌هه‌ن���د نیه‌ فره‌‬ ‫ره‌هه‌نده‌‪ ،‬ده‌توانێت پش���تگیری‌ خه‌باتی‌‬ ‫مه‌ده‌نیش بێت‪ ،‬گفتوگۆ‌و دانوس���تانیش‬ ‫به‌شێكه‌ له‌خه‌بات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان الیان وایه‌‬ ‫ته‌نها رژێم���ی‌ ئێران هیچ گۆڕانێكی‌ تێدا‬ ‫ناكرێت ئه‌گ���ه‌ر رۆژێكیش بێت‌و گفتوگۆ‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ ئێ���ران كرا ئه‌وا‬ ‫به‌كارێكی‌ دروستی‌ نازانن ئه‌وه‌ بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و ج���ۆره‌ جیاوازیه‌ ته‌كنیكیه‌ له‌جۆری‌‬ ‫خه‌بات دروست بوه‌ ئه‌وه‌ش نابێته‌ رێگر‬ ‫بۆ كه‌وتنه‌وه‌ سه‌ر یه‌كی‌ دیموكراته‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتان وانییه‌ ئ���ه‌م ئه‌ركه‌ی‌‬ ‫به‌ئێوه‌ س���پێردراوه‌‪ ،‬ئه‌ركێكی‌ قورس���ه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌ئێس���تاوه‌ به‌ش���ێك له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫ح���زب ره‌خنه‌ت لێده‌گ���رن‌و ده‌ڵێن ئه‌م‬ ‫به‌رپرس���یارییه‌ له‌توانای‌ تۆ گه‌وره‌تره‌‪،‬‬ ‫وه‌ك گواڵڵه‌ی‌ شه‌ره‌فكه‌ندی‌ ده‌ڵێت؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬حه‌تم���ه‌ن ئه‌وه‌‬ ‫ئه‌ركێكی‌ قورس���ه‌‪ ،‬به‌اڵم من ته‌جروبه‌ی‌‬ ‫سی‌و حه‌وت ساڵ پێشمه‌رگایه‌تیم هه‌یه‌‬ ‫له‌ناو حزبی‌ دیموكرات‪ ،‬هه‌روه‌ها س���ی‬ ‫س���اڵه‌ له‌رێبه‌ری‌ حزب���ی‌ دیموكراتدام‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پانزه‌ ساڵه‌ ئه‌ندامی‌ ده‌فته‌ری‌‬ ‫سیاس���یم‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌ س���اڵه‌ جێگری‌‬ ‫سكرتێری‌ حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستانم‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌ناو حزبدا ئه‌رك تاكه‌كه‌س���ی‌‬ ‫نیه‌ ئه‌رك به‌كۆمه‌ڵه‌‪ ،‬واتا كاری‌ حزبیی‌‬ ‫ه���ه‌م بیركردنه‌وه‌‌و ه���ه‌م بڕیاردان هه‌م‬ ‫جێبه‌جێ‌ ك���ردن پێكه‌وه‌یی‌‌و به‌كۆمه‌ڵه‌‪.‬‬ ‫پاشان له‌ناو ته‌ش���كیالتی‌ حزبی‌ هه‌مو‬ ‫واڵتانی‌ دونیادا مومكینه‌ كۆمه‌ڵێك كه‌س‬ ‫هه‌بێت وه‌كو تاك پێیانوابێت هاوڕێیه‌ك‬ ‫له‌ئه‌ركێكدا له‌ئاستی‌ پێویستدا نیه‌! ئه‌وه‌‬ ‫به‌مانای‌ بێ توانایی‌ ئه‌و كه‌س���ه‌ نایه‌ت‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ئه‌گ���ه‌ر كه‌س���ێك وه‌زیفه‌یه‌كی‌‬ ‫وه‌رگرت پێویس���ته‌ ده‌رفه‌تی‌ پێبدرێت‪،‬‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌و ده‌رفه‌ته‌ ده‌كرێ���ت ئه‌وكات‬ ‫داوه‌ریی‌ بكه‌ی‌ به‌وه‌ی‌ س���ه‌ركه‌وتو بوه‌‬ ‫یان نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕێزت���ان خاوه‌نی‌ ئه‌زمونی‌‬ ‫كاری‌ ته‌شكیالتین‪ ،‬به‌اڵم هه‌ستناكه‌ن رو‬ ‫به‌دنیای‌ ده‌ره‌وه‌ كه‌م ئه‌زمونن‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌بێته‌ خاڵی‌ الوازتان؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬م���رۆڤ به‌ته‌نها‬ ‫كام���ڵ نیه‌‪ ،‬ناكرێت ی���ه‌ك مرۆڤ هه‌مو‬ ‫س���یفه‌ته‌ باش���ه‌كانی‌ تێدا بێت به‌وه‌ی‌‬

‫مسته‌فا مه‌ولودی‌‬ ‫له‌هه‌مو ئاس���ته‌كاندا خ���اوه‌ن ئه‌زمون‌و‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم له‌ن���او حزبی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تاندا ئۆرگانه‌كانمان‬ ‫جه‌مع���ن‪ ،‬ئێمه‌ له‌هاوڕێیان���ی‌ ده‌فته‌ری‌‬ ‫سیاس���ی‌ كۆمه‌ك وه‌رده‌گری���ن به‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر كه‌موكورتییه‌ك هه‌بێت به‌توانا‌و‬ ‫لێزانینی‌ ئه‌و هاوڕێیانه‌ پڕیبكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬حزوری كۆماری ئیس�ل�امی‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تاندا چ���ۆن ده‌بینن‪،‬‬ ‫ئای���ا هه‌س���ت به‌مه‌ترس���ییه‌كی‌ زیاتر‬ ‫ده‌كه‌ن له‌س���ه‌ر خۆتان به‌تایبه‌تی‌ دوای‌‬ ‫ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌ كۆیه‌؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ول���ودی‌‪ :‬دو ده‌وڵه‌ت���ی‌‬ ‫ئێ���ران‌و عێ���راق هه‌روه‌ه���ا هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تان كه‌ جیرانه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئێران‌و‬ ‫س���نورێكی‌ زۆری‌ هاوبه‌ش���ی‌ هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ بازرگانی‌‌و ئابوری‌‌و‬ ‫ئه‌منیه‌ت‌و ئاسایشی‌ ناوچه‌كه‌ به‌شتێكی‌‬ ‫ئاس���ایی‌ ده‌زانین‪ ،‬ل���ه‌و په‌یوه‌ندییه‌ش‬ ‫خۆش���مان له‌سیاس���ه‌ت كردن‌و جۆری‌‬ ‫خه‌باتیش���دا به‌خوێندنه‌وه‌یه‌ك ده‌چینه‌‬ ‫ناو پرۆس���ه‌كان كه‌ ره‌چاوی‌ بارودۆخی‌‬ ‫ئه‌منی‌‌و سیاس���ی‌ هه‌رێ���م بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌و رۆڵ‌‌و كاریگه‌رییه‌ی‌ ئێران له‌عێراق‬ ‫هه‌یه‌تی‌‪ ،‬دیاره‌ له‌هه‌رێمیش هه‌یه‌تی‌‪ ،‬تا‬ ‫چل شه‌وێك پێش ئێستا ك ‌ه شه‌وی‌ یه‌ڵدا‬ ‫بو ته‌قینه‌وه‌یه‌كی‌ له‌به‌رده‌م باره‌گاكه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌دا كرد هه‌ستمان به‌فشارێك یاخود‬ ‫نائه‌منییه‌ك له‌ده‌وری‌ خۆمان نه‌ده‌كرد‪،‬‬ ‫ه���ه‌م خۆمان هوش���یاربوین هه‌م ده‌زگا‬ ‫ئه‌منیه‌كان به‌دروس���تی‌ كاریان ده‌كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم دوای‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌ خوێندنه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫تازه‌مان بۆ ئه‌منیه‌ت���ی‌ خۆمان كرد كه‌‬ ‫تۆكمه‌تر بین‪ ،‬پێویس���ته‌ ه���ه‌م ده‌زگا‬ ‫ئه‌منیه‌كانی���ش به‌جۆرێ���ك تۆكم���ه‌ بن‬ ‫نائه‌منی‌ له‌واڵتی‌ ئه‌وان دروست نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دوائه‌نجام���ی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌‬ ‫له‌ته‌قینه‌وه‌ك���ه‌ی‌ كۆی���ه‌ چی‌ ب���و‪ ،‬ئایا‬ ‫تاوانباری‌ سه‌ره‌كی‌ ده‌ستگیر كرا؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬یه‌ك���ه‌م وه‌اڵمی‌‬ ‫ئ���ه‌و پرس���یاره‌ ل���ه‌الی‌ ده‌زگاكان���ی‌‬ ‫ئه‌منی‌ له‌ش���اری‌ كۆیه‌‌و له‌الی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ دادگای‌ كۆیه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫به‌دواداچونی‌ بۆ ده‌كه‌ن پرس���یاری‌ رون‬ ‫له‌الی ئه‌وان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ له‌الی‌ ئێمه‌‬ ‫ئاشكرایه‌ هاوكارییه‌كی‌ باشی‌ ده‌زگاكانی‌‬ ‫ئه‌منیمان كردوه‌ زانیاری‌ باشمان پێداون‬ ‫ئه‌وانیش باش���یان كاركردوه‌ ئه‌وه‌ش بۆ‬ ‫ئێمه‌ رونبۆته‌وه‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ ئه‌و كاره‌ی‌‬ ‫كردوه‌ كێیه‌و له‌ڕێگه‌ی‌ كێوه‌ كردویه‌تی‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئێس���تاش له‌كۆیه‌ ده‌زگاكانی‌‬ ‫ئه‌منی‌ هه‌رێم ده‌ڵێن دو كه‌سمان به‌تاوانی‌‬ ‫تێوه‌گالن به‌و تاوانه‌ ده‌س���تگیر كردوه‌‬ ‫ئێس���تا راگیراون تاكو دادگایی‌ نه‌كرێن‬ ‫به‌سه‌ریاندا س���اغ نابێته‌وه‌ له‌هاوبه‌شی‌‬ ‫كردنیان له‌و كرداره‌ی‌ كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ی‌ تاوانه‌كه‌ی‌ كردوه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ئێران‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تاچه‌ند له‌ش���ێوه‌و ئه‌نجامی‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان ده‌رباره‌ی‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌‬

‫شه‌وی‌ یه‌ڵدا رازین؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ول���ودی‌‪ :‬له‌س���ااڵن ‌ی‬ ‫نه‌وده‌كانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ رابردودا‪ ،‬حاڵه‌تی‌‬ ‫ب���ه‌و ش���ێوه‌یه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌ره���ه‌ق به‌تێكۆش���ه‌رانی‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌‬ ‫كوردس���تان ئه‌نجامدراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و‬ ‫حاڵه‌ته‌ش له‌س���اڵی‌ پار دوباره‌ بوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌راورد له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وكات الم���ان وایه‌‬ ‫ده‌زگاكانی‌ ئاسایشی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان له‌دادگای‌ كۆیه‌ باش���تر‬ ‫ل���ه‌وكات‌و جدیتره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێمه‌ ده‌بێت‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ ئه‌وه‌ بكه‌ی���ن له‌ئه‌نجامدا چی‌‬ ‫ده‌بێ���ت؟ ئه‌وكاته‌ ده‌توانین بریار بده‌ین‬ ‫له‌وه‌ی‌ دروس���ت‌و باش كارك���راوه‌ یان‬ ‫كه‌مته‌رخه‌می‌ تێداكراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دوای‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌ به‌رده‌م‬ ‫ده‌فت���ه‌ری‌ سیاس���ی‌ حزب���ی‌ دیوكراتی‌‬ ‫كوردس���تان له‌گه‌ڵ "حدكا" لیژنه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌منیتان دروس���ت ك���ردوه‌ كاری‌ ئه‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ چیه‌؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ول���ودی‌‪ :‬له‌هه‌م���و ئه‌و‬ ‫سااڵنه‌ی‌ له‌ت بوین هه‌ردوالمان كۆمیته‌ی‌‬ ‫ئه‌منیمان هه‌ی ‌ه كه‌ هاوكاری‌ به‌رده‌وامیان‬ ‫هه‌بوه‌ له‌ب���اره‌ی‌ پ�ل�ان‌و به‌رنامه‌یه‌كی‌‬ ‫ئێران هه‌ردوال زانیاریان داوه‌ به‌یه‌كتری‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ یه‌كتری‌ دانیش���تن‌و قس���ه‌یان‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ل���ه‌دوای‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌‬ ‫ئێم���ه‌ زیاتر گرینگیمان ب���ه‌و ئه‌منیه‌ته‌‬ ‫داوه‌ ئێم���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێیان���ی‌ حدكا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا حزبه‌كان���ی‌ ت���ری‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫دانیشتن‌و به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌زگا ئه‌منیه‌كانمان‬ ‫له‌چوارچێوه‌یه‌كی‌ تردا له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك‬ ‫پ���رۆژه‌ رێككه‌وتوین كه‌ چۆن ئه‌منیه‌تی‌‬ ‫حزب���ه‌كان له‌باش���ور بپارێزرێ���ت‪،‬‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌كانیان بپارێ���زن ب���ه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌هێڵرێـت پالن‌و كاره‌ تیرۆرس���تیه‌كانی‌‬ ‫رژێمی‌ ئێران روبدات‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌وانیش‬ ‫ته‌نس���یقیان هه‌بێت له‌گ���ه‌ڵ براده‌رانی‌‬ ‫ده‌زگاكانی‌ ئاس���ایش بۆ ئه‌وه‌ی‌ پێكه‌وه‌‬ ‫پێش به‌ڕوداوی‌ شه‌وی‌ یه‌ڵدا بگیرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن له‌سیاس���ه‌تی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ به‌رامبه‌ر به‌ئێ���ران ده‌ڕوانن‪ ،‬ئایا‬ ‫ئه‌م سیاسه‌ته‌ زیانی‌ پێنه‌گه‌یاندون؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ول���ودی‌‪ :‬ئێم���ه‌ ده‌زانین‬ ‫بارودۆخی‌ سیاس���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌خوازێت په‌یوه‌ندی‌ سیاس���ی‌‬ ‫ش���یاویان له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌ته‌ هه‌رێمییه‌كان‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬له‌مێ���ژودا ه���ه‌م پارتی‌‌و هه‌م‬ ‫یه‌كێتی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ سیاسیان له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ ئێ���ران هه‌ب���وه‌‪ ،‬له‌مێژودا‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێ���وان حزبه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫له‌گه‌ڵ حزبه‌كانی‌ باشور هه‌بوه‌‪ ،‬پێده‌چێت‬ ‫هه‌ندێكج���ار ئه‌م په‌یوه‌ندیان���ه‌ به‌زیانی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ له‌و به‌ش���ه‌ بوبێت‬ ‫یان كارێ���ك كرابێت كه‌ نه‌ده‌بو بكرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌گش���ت ‌ی په‌یوه‌ندییه‌كی‌ سیاسی‌‬ ‫گونجاو له‌نێوان حزبه‌كانی‌ باشورو ئێران‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬تا ئه‌وه‌ش بچێته‌ پێش���ه‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫پێمانوانیه‌ زیانێك���ی‌ ئه‌وتۆی‌ هه‌بێـت‌و‬ ‫زیان به‌بزاڤ‌و تێكۆش���ان‌و دۆخی‌ ئێمه‌‬

‫بگه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌پێ���ی‌ ئه‌زمون���ی‌ خۆتان‬ ‫مه‌ترسی‌ هه‌ڵكش���انی‌ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‬ ‫دوای‌ شه‌ڕی‌ موسڵ‌ له‌چیدا ده‌بینن‪ ،‬كه‌‬ ‫چاالكیه‌كانی‌ هاوشێوه‌ی‌ به‌سیج‌و سوپای‌‬ ‫پاسدارانه‌؟‬ ‫مس���ته‌فا مه‌ولودی‌‪ :‬حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‬ ‫كۆپ���ی‌ س���وپای‌ پاس���دارانه‌‪ ،‬لێ���ره‌‬ ‫به‌فه‌رهه‌نگ‌و ئیمكانی���ات‌و په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێران دروس���تبوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ئاش���كرایه‌ له‌سه‌ر ئاسایش له‌م‬ ‫واڵت���ه‌دا‌و له‌س���ه‌ر ماف���ی‌ پێكهاته‌كانی‌‬ ‫به‌كورد‌و س���ونه‌وه‌ كاریگ���ه‌ری‌ خراپی‌‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ده‌بێت له‌ئێس���تاوه‌‬ ‫ی شه‌عبی‌‬ ‫چاره‌سه‌رێكی‌ وا بكرێت حه‌شد ‌‬ ‫نه‌بێت به‌و هێزه‌ی‌ وه‌كو سوپای‌ پاسداران‬ ‫له‌ئێران سه‌ریهه‌ڵداو هه‌مو بزوتنه‌وه‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ركوت كرد‪ ،‬كه‌ بۆته‌ ئه‌ژدیهایه‌كی‌‬ ‫ئه‌منی‌‌و ئاب���وری‌‌و سیاس���ی‌ له‌ئێراندا‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش ئه‌گه‌ر لێره‌ بن چۆن س���وپای‌‬ ‫پاسداران ئازادییه‌كانی‌ به‌ربه‌ست كردوه‌‬ ‫له‌ئێراندا‪ ،‬به‌هه‌مان ش���ێوه‌ش حه‌شدی‌‬ ‫شه‌عبی‌ كاریگه‌ری‌ له‌و شێوه‌یه‌ی‌ ده‌بێت‬ ‫له‌عێراقدا‌و بۆ ئاینده‌ی‌ ئه‌م واڵته‌ له‌داعش‬ ‫مەترسیدارترو خراپتر ده‌بێت‪ .‬په‌یوه‌ندی‌‬ ‫عێراق‌و ئێران ته‌نگاو ته‌نگه‌‪ ،‬ترامپ له‌و‬ ‫رۆژانه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌داوه‌ كه‌وا عێراق هیچ‬ ‫ش���تێكی‌ به‌ناوی‌ حكومه‌ته‌وه‌ نیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌بێ���ت ئه‌ویش به‌ده‌س���ت ئێرانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ قسه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ گه‌وره‌ترین واڵتی‌‬ ‫دونیاییه‌ كه‌ ئه‌مریكایه‌‪ ،‬ئێران له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫سوپای‌ پاس���دارانه‌وه‌ ش���ه‌ڕی‌ هه‌شت‬ ‫س���اڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ عێراق ك���رد‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئازادی‌‌و مافی‌ پێكهاته‌كانی‌ پێشێل كردو‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ سیاسی‌ له‌رۆژهه‌اڵت سه‌ركوت‬ ‫كردوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ عێراقیش هێزێكی‌ وه‌ها‬ ‫له‌ناو واڵته‌كه‌دا دروست بكات‪ ،‬هه‌تاوه‌كو‬ ‫ئامانجه‌ سیاسی‌و ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ئابورییه‌كانی‌ خۆی بهێنێته‌دی‌‪ ،‬حه‌شدی‌‬ ‫شه‌عبی‌ دروستكردوه‌‪.‬‬

‫ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێكه‌ حزبی‌ دیموكرات‬ ‫له‌قه‌یرانێكی‌ گه‌وره‌دا رۆژگاری‌ به‌ڕێده‌كات‪،‬‬ ‫گرفت���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ حزب���ی‌ دیموكرات‌و‬ ‫كوردی‌ رۆژهه‌اڵت ئ���ه‌وه‌ بوه‌ كه‌ له‌دوای‌‬ ‫تیرۆركردنی‌ كاریزماكانی‌ (عه‌بدولڕه‌حمانی‌‬ ‫شه‌ره‌فكه‌ندی‌‌و س���ادقی‌ شه‌ره‌فكه‌ندی‌)‪،‬‬ ‫پێیناوه‌ت���ه‌ قۆناغێك له‌س���ه‌رگه‌ردانی‌و‬ ‫بێ‌ ئاسۆییه‌وه‌‌و تائێس���تاش نه‌یتوانیوه‌‬ ‫ئ���ه‌م قۆناغه‌ تێپه‌ڕێنێ���ت‪ ،‬حدك‌و حدكا‬ ‫به‌ئاشكرا كاریگه‌رییان له‌سه‌ر روداوه‌كانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان سست‌و الواز بوه‌‪.‬‬ ‫پێده‌چێ‌ به‌ڕێوه‌بردن���ی‌ ئه‌م حزبانه‌ی‌‬ ‫رۆژه���ه‌اڵت ب���ه‌م ج���ۆره‌ تێفكری���ن‌و‬ ‫جیهانبینییه‌وه‌ كه‌ رابه‌رایه‌تی‌ ئه‌م حزبانه‌‬ ‫هه‌یان���ه‌‪ ،‬نه‌ك نه‌توان���ن به‌ڕه‌نگاری‌ ئه‌و‬ ‫هه‌مو ته‌ح���ه‌داو نه‌هامه‌تیانه‌ ببنه‌وه‌ كه‌‬ ‫پێشبینی‌ ده‌كرێ‌ رویان تێبكات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پێده‌چێ‌ ناكۆكییه‌كان قوڵتریش بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫خاڵێ���ك ك���ه‌ مس���ته‌فای‌ مه‌ول���ودی‌‬ ‫سكرتێری‌ حدك وه‌ك خاڵ ‌ی هه‌ره‌ ناكۆك‬ ‫له‌گ ‌هڵ‌ مسته‌فای‌ هیجری‌ سكرتێری‌ حدكا‬ ‫ئاماژه‌ی‌ پێ���ده‌كات‪ ،‬جیاوازی‌ روانینیانه‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وله‌وییه‌ت���ی‌ خه‌بات‌و تێكۆش���ان‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تاندا‪ .‬مس���ته‌فای‌‬ ‫هیج���ری‌ پێیوایه‌ ئه‌وله‌ویه‌ت پێویس���ته‌‬ ‫ب���ۆ خه‌باتی‌ چه‌كداری‌ بێت‌و مس���ته‌فای‌‬ ‫مه‌ولودی���ش پێیوایه‌ خه‌بات���ی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫له‌پێشتر‌و گرنگتره‌‪.‬‬ ‫له‌ڕاستیدا هه‌م مس���ته‌فای‌ مه‌ولودی‌‌و‬ ‫هه‌م مس���ته‌فای‌ هیجریش به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫رێژه‌ی���ی‌ راس���تی‌ له‌بۆچونه‌كه‌یاندای���ه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بۆچونی‌ كه‌سیش���یان به‌ڕه‌هایی‌‬ ‫راست‌و دروس���ت نییه‌‪ ،‬ده‌كرێت حدك‌و‬ ‫حدكا كراس���ێك له‌خه‌باتی‌ كورد له‌باكور‬ ‫دابدڕن‪ ،‬كه‌ خه‌باتی‌ چه‌كداری‌‌و خه‌باتی‌‬ ‫مه‌ده‌نیی���ان پێكه‌وه‌ گرێ���داو ئه‌م جۆره‌‬ ‫خه‌باته‌ سه‌رسه‌ختانه‌یه‌ی‌ ئه‌و كچ‌و كوڕ‌و‬ ‫پی���اوو ژنه‌ جوامێران���ه‌ی‌ باكور‪ ،‬كوردی‌‬ ‫له‌توركیادا له‌لێواری‌ مردن گه‌ڕانده‌وه‌‪.‬‬ ‫پێویسته‌ مسته‌فای‌ مه‌ولودی‌ درك به‌و‬ ‫راستییه‌ بكات كه‌ له‌م ناوچه‌یه‌دا ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هێزی‌ نه‌بێت ناشتوانێت سیاسه‌ت بكات‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ هێزه‌ ك���ه‌ ئه‌م ملمالن���ێ‌ گه‌وره‌و‬ ‫س���ه‌ختانه‌ یه‌كالیی‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ی‌ گرتوه‌ت���ه‌وه‌‌و به‌قه‌د ئه‌وه‌نده‌‬ ‫هه‌یت كه‌ شه‌ڕ ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا ده‌بێ���ت مس���ته‌فای‌‬ ‫هیجریش ئه‌و راس���تییه‌ ره‌چاو بكات كه‌‬ ‫هێزی‌ كوردی‌ رۆژهه‌اڵت ته‌نها له‌و چه‌ك‬ ‫به‌ده‌س���تانه‌دا نییه‌ ده‌چنه‌وه‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫ب���ۆ چاالك���ی‌ دژ به‌كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬به‌ڵك���و هێزی‌ گه‌وره‌ی‌ ئه‌م حزبه‌‬ ‫سیاس���یانه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت له‌پشتیوانی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌زاران ه���ه‌زار خه‌ڵكه‌ مه‌ده‌نییه‌دایه‌ كه‌‬ ‫له‌شاره‌كانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان دڵیان‬ ‫بۆ دۆزی‌ كورد لێده‌دا‌و پش���تیوانی‌ هێزه‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانین‪ ،‬ده‌بێت ئ���ه‌م خه‌باته‌‬ ‫مه‌ده‌نی���ه‌ش هه‌رچ���ی‌ زیات���ر تۆكمه‌و‬ ‫به‌هێزتر بكرێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌ژارو ژه‌نگ���ی‌ ئ���ه‌م روداوو‬ ‫وه‌رچه‌رخانان���ه‌دا ك���ه‌ ناوچه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫گرتوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬حدك‌و حدكا‌و كۆمه‌ڵه‌كان‌و‬ ‫هه‌م���و ك���وردی‌ رۆژهه‌اڵت پێویس���تیان‬ ‫به‌یه‌كخستنه‌وه‌و به‌سه‌ریه‌كخستنی‌ هه‌مو‬ ‫هێزو توان���ا په‌رته‌وازه‌كانیانه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ببنه‌وه‌ به‌كاراكته‌ری‌ كارای‌ سه‌ر شانۆی‌‬ ‫سیاس���ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان‌و ئێران‪،‬‬ ‫ئایا له‌م قۆناغه‌ هه‌س���تیاره‌دا كه‌ ئاوسه‌‬ ‫به‌گۆڕانكاری‌ گه‌وره‌‪ ،‬هه‌ردو مس���ته‌فاكه‌‬ ‫ده‌توان���ن ئه‌و كاراكته‌ره‌ ب���ن له‌كاتێكدا‬ ‫ئاماده‌كارییان بۆ قۆناغی‌ داهاتو له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫الوازییدا بێت؟!‬

‫هێشتا ئاسایش‬ ‫دوائه‌نجام ‌ی لێكۆڵینه‌و‌ه‬ ‫له‌ته‌قینه‌وه‌كه‌ ‌ی‬ ‫شه‌وی‌ یه‌ڵدایان‬ ‫پێڕانه‌گه‌یه‌ندوین‬ ‫مستەفای هیجری‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫گۆڕان به‌دوای كاتێکی گونجاودا ده‌گه‌ڕێت‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌وه‌ به‌ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫هەرچەندە داوای كشانەوەی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لەحكومەت تابێت‬ ‫بەرەو هەڵكشان دەچێت لەناو‬ ‫بزوتنەوەكەدا بەاڵم وتەبێژی ئەو‬ ‫بزوتنەوەیە جەخت دەكاتەوە كە‬ ‫بڕیاری جڤاتی نیشتمانی هێشتا هەر‬ ‫ئەوەیە كە پێویستە كاتی گونجاو‬ ‫هەبێت بۆ ئەو بڕیارە‪.‬‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان ك���ە لەپ���اڵ‬ ‫چ���وار حزبەك���ەی ت���ر (پارت���ی‪،‬‬ ‫یەكێت���ی‪ ،‬یەكگرتو‪ ،‬كۆم���ەڵ) یەكێك‬ ‫لەبەش���دارانی س���ەرەكی حكومەت���ی‬ ‫هەرێمی كوردس���تانەو براوەی دوەمی‬ ‫هەڵبژاردنەكان���ی پێش���وی هەرێم���ی‬ ‫كوردس���تانە‪ ،‬زیاتر لەساڵێكە وەزیرو‬ ‫س���تافە حكومییەك���ەی لەحكوم���ەت‬ ‫دەركراون‌و پەرلەمانی كوردس���تانیش‬ ‫ك���ە ئ���ەو بزوتنەوەیە س���ەرۆكایەتی‬ ‫دەكات پەكخراوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی لەو ماوەیەدا رۆژ لەدوای‬ ‫رۆژ لەنێو هەڵسوڕاوانی بزوتنەوەكەدا‬ ‫داوای كش���انەوە لەحكوم���ەت روی‬ ‫لەزیادبونە بەاڵم هێش���تا بزوتنەوەكە‬ ‫بڕی���اری ئەوەی ن���ەداوە بەفەرمی لەو‬ ‫كابینەیەی حكومەت بكشێتەوە‪.‬‬ ‫دو هەڵس���وڕاوی دیاری بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان كە بۆ ئاوێنە دواون جەخت لەوە‬ ‫دەكەنەوە كە ئێس���تا كاتی كشانەوەی‬ ‫بزوتنەوەكەیان���ە لەحكومەت‌و ئاماژە‬ ‫بەوەدەك���ەن ك���ە هیچ پاس���اوێك بۆ‬ ‫مانەوە لەحكومەت نەماوە‪.‬‬

‫عەدنان عوسمان هەڵسوڕاوی دیاری‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان‌و ئەندامی جڤاتی‬ ‫گش���تی بزوتنەوەكە پێی وایە ئێس���تا‬ ‫كاتیەتی بزوتنەوەی گۆڕان لەحكومەت‬ ‫بكش���ێتەوەو دەش���ڵێت "گ���ۆڕان‬ ‫لەحكومەتی هەرێ���م دەركراوەو تەنیا‬ ‫ئەوە ماوە خۆیش���ی ئ���ەوە بەفەرمی‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫پێشی وایە دەبوایە جڤاتی نیشتمانی‬ ‫هەر لەمانگی یەكەمەوە پاش دەركردنی‬ ‫س���تافی گۆڕان لەحكومەت هۆشداری‬ ‫بدایە ك���ە لەحكومەت دەكش���ێتەوەو‬ ‫وەكو ئۆپۆزسیۆنێك كاردەكات‪.‬‬ ‫ئەو هەڵسوڕاوەی گۆڕان پێیوایە كە‬ ‫بەشێك لەبرادەرانی ئەوان پێیان وابوە‬ ‫نابێت گۆڕان ئەو هەنگاوە نایاساییەی‬ ‫پارتی بكەنە فەرمی‌و دەرفەت بەپارتی‬ ‫ب���دەن بەئ���ارەزوی خ���ۆی ش���وێنی‬ ‫وەزیرەكانیان پڕبكاتەوەو هەنگاو بنێت‬ ‫بۆ ئەوەی گۆڕان پەراوێز بخات‪.‬‬ ‫عەدنان عوس���مان ئ���ەم هەنگاوەی‬ ‫گۆڕانی���ش بە"مانۆڕێك���ی سیاس���ی"‬ ‫ناودەب���ات ب���ۆ ئەوەی ئ���ەو دەرفەتە‬ ‫بەپارت���ی نەدرێت كە واپیش���ان بدات‬ ‫گۆڕان خۆی كش���اوەتەوە نەك ئەوەی‬ ‫بەنایاسایی دەركراوە‪ .‬ئەگینا بەبڕوای‬ ‫ئەو بڕیاری كش���انەوە لەحكومەت بۆ‬ ‫گۆڕان قورس نییەو بەتایبەت كە ئەوان‬ ‫لەڕوی كرداری���ەوە نە لەحكومەتەكەدا‬ ‫ماون‌و نە بەرپرسن لەو حكومەتە‪.‬‬ ‫بەب���ڕوای عەدن���ان عوس���مان ئەو‬ ‫ماوەیە خاڵێكی س���لبی لەسەر پارتی‬ ‫چ لەناوخ���ۆو چ ل���ەدەرەوە ئەوە بوە‬ ‫كە بزوتنەوەی گۆڕانی بەش���ێوەیەكی‬

‫نایاس���ایی دورخستۆتەوە لەحكومەت‌و‬ ‫پەرلەمانی پەكخستوە‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم پێیوای���ە ئیدی ئ���ەو جۆرە‬ ‫مانۆڕەی گۆڕان لەئێس���تادا كاریگەری‬ ‫نەم���اوەو دەش���ڵێت "لەئێس���تادا كە‬ ‫نزی���ك دەبین���ەوە لەهەڵبژاردنەكان‪،‬‬ ‫گۆڕان دەبێ���ت خ���ۆی یەكالبكاتەوە‬ ‫بەتەواوەتی كە چیتر بەرپرس���یارێتی‬ ‫ش���كڵی ئەم دۆخەش نەگرێتە ئەستۆو‬ ‫الیەنەكان���ی تری���ش بخاتە ب���ەردەم‬ ‫بەرپرسیارێتییەوە"‪.‬‬ ‫عەدنان عوسمان ئاماژە بەوەدەكات‬ ‫كە ئێستا دەرفەتێكی باشە بۆ ئەوەی‬ ‫دوابڕیاری خۆیان لەس���ەر چارەنوسی‬ ‫ئەم حكومەتەو لەسەر رێككەوتنەكان‬ ‫بدەن‌و دەشڵێت "ئێستا كۆدەنگییەكی‬ ‫زیات���ر هەیە لەنێو گۆڕاندا بۆیە دەبێت‬ ‫توندتربێت لەسەر ئەو مەسەالنە"‪.‬‬ ‫محەم���ەد عەل���ی بەرپرس���ی ژوری‬ ‫توێژینەوەی سیاسی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫ه���اوڕای عەدن���ان عوس���مان پێیوایە‬ ‫ئێس���تا كات���ی ئەوەی���ە بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان لەحكومەت بكش���ێتەوەو ئاماژە‬ ‫بەوەش���دەكات كە هیچ پاس���اوێك بۆ‬ ‫مانەوە لەحكومەت نەماوە‪.‬‬ ‫پێش���ی وای���ە بابەت���ی كش���انەوە‬ ‫لەحكومەت كاتی خ���ۆی لەبەر چەند‬ ‫پرسێكی ناوخۆیی‌و ناوچەیی دواخراوە‬ ‫ك���ە گرنگترینی���ان كۆنترۆڵكردنەوەی‬ ‫موسڵ بوەو دەشڵێت "بەاڵم پێمانوایە‬ ‫ئێستا كاتی ئەوەیە ئەو پرسە یەكالیی‬ ‫بكرێتەوە"‪.‬‬ ‫ئەو هەڵسوڕاوەی گۆڕان هێنانەكایەی‬ ‫ئەم بابەتە لەئێستادا ئەگەر پەیوەندی‬

‫بەهەڵبژاردنەكانی هەرێمیش���ەوە بێت‬ ‫كارێكی ئاس���اییەو دەش���ڵێت "دەبێ‬ ‫لەدواجاردا جڤاتی گش���تی‌و بەتایبەتی‬ ‫جڤات���ی نیش���تمانی وەك بااڵتری���ن‬ ‫دەس���ەاڵتی بزوتنەوەكە بڕیاری لەسەر‬ ‫بدەن"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ش���ۆڕش حاج���ی وتەبێژی‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان بەئاوێن���ەی وت‬ ‫"بێگوم���ان لەناو بزوتن���ەوەی گۆڕان‬ ‫بیروبۆچونی جیاواز هەیە لەسەر هەمو‬ ‫بابەتەكان بەاڵم ی���ەك بڕیارمان هەیە‬ ‫ئەویش بڕیاری جڤاتی نیش���تمانییە‪،‬‬ ‫ئێم���ە پێش���تر لەجڤاتی نیش���تمانی‬ ‫ئ���ەو بابەتەم���ان تاوت���وێ ك���ردوەو‬ ‫رامانگەیان���دوەو وتومان���ە بڕی���اری‬ ‫مان���ەوەو بەردەوامبونمان لەحكومەت‬ ‫یان كش���انەوەمان لەبەردەست جڤاتی‬ ‫نیش���تمانییەو ئەوكاتەی كە پێویست‬ ‫ب���كات‌و ب���ە بەرژەوەن���دی خەڵ���ك‌و‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان���ی بزانی���ن ئێمە‬ ‫هەڵوێس���تی خۆم���ان رادەگەیەنی���ن‬ ‫بەكشانەوە یان نەكشانەوە"‪.‬‬ ‫سەبارەت بەوەی كە لەنێو بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕاندا داوای كش���انەوەی رۆژ بەڕۆژ‬ ‫لەهەڵكش���اندایەو جەخت لەسەر ئەوە‬ ‫دەكرێتەوە كە هیچ پاس���اوێك نەماوە‬ ‫بۆ مانەوەی بزوتنەوەكە لەحكومەتدا‪،‬‬ ‫شۆڕش حاجی وتی"هەمو هەڵسوڕاوێكی‬ ‫بزوتنەوەی گ���ۆڕان پابەندە بەبڕیاری‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان���ەوە‪ ،‬بڕی���اری‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانی���ش بڕیاری جڤاتی‬ ‫نیش���تمانییە‪ ،‬جڤاتی نیشتمانیش ئەو‬ ‫بڕیارەی داوە"‪.‬‬ ‫گ���ۆڕان جگ���ە ل���ەوەی بەش���داری‬

‫لەحكوم���ەت ك���ردوە‪ ،‬بەش���داری‬ ‫لەحكومەتی خۆجێیشدا كردوە بەتایبەت‬ ‫لەپارێزگاكانی س���لێمانی‌و هەڵەبجەو‬ ‫لەئێس���تادا بەرزترین وەحدەی ئیداری‬ ‫س���لێمانی كە پارێزگاری ش���ارەكەیە‬ ‫بەوەكالەت لەالی ئەوە‪.‬‬ ‫عەدنان عوس���مان لەبارەی ئەگەری‬ ‫كش���انەوەی بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان‬ ‫لەحكومەت���ە خۆجێیەكان���دا ئاماژەی‬ ‫بەوەدا كە لەگەڵ ئەوەدایە ئەگەر ئەو‬ ‫رێككەوتنەی هەیان���ە لەگەڵ یەكێتی‬ ‫جێبەجێنەكرێ���ت ئ���ەوا بەتەواوەت���ی‬ ‫لەحكومەتی خۆجێیش بكشێنەوە‪.‬‬ ‫لەالی خۆیش���ییەوە لەتیف ش���ێخ‬ ‫عومەر بەرپرس���ی مەڵبەندی سلێمانی‬ ‫یەكێت���ی وتی"بەب���ێ ئ���ەوەی گۆڕان‬ ‫باس لەكش���انەوە بكات ی���ان نا ئێمە‬ ‫رێككەوتنمان ك���ردوە لەگەڵ گۆڕانداو‬ ‫ئامادەی���ن ب���ۆ جێبەجێكردن���ی ئەو‬ ‫رێككەوتن���ەش"و دەش���ڵێت"ئەگەر‬ ‫بەشێكیش���ی م���اوە جێبەجێ بكرێت‌و‬ ‫ئ���ەوان داواكاری���ان هەی���ە ئ���ەوا‬ ‫دەب���ێ لەدانیش���تنەكاندا بەگفتوگ���ۆ‬ ‫داواكارییەكانیان بخەنەڕو"‪.‬‬ ‫لەتی���ف ش���ێخ عوم���ەر ئام���اژەی‬ ‫بەوەش���كرد كە گۆڕان خاوەن بڕیاری‬ ‫خۆیەتی‌و چۆن بەبڕیاری خۆی بەشداری‬ ‫كردوە ئازادە لەوەشدا ئەكشێتەوە یان‬ ‫ناكش���ێتەوە‪ ،‬بەاڵم دەش���ڵێت "ئێمە‬ ‫پێمانباشبوە كە چ گۆڕان‌و چ هێزەكانی‬ ‫تریش بەش���داریان كردوە لەحكومەتی‬ ‫خۆجێی���داو چ لەحكومەتی هەرێمیش‪،‬‬ ‫ئێمە پێمانباشە هەمو الیەك بەشداربن‬ ‫لەحوكمڕانیدا"‪.‬‬

‫بێگومان لەناو‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫بیروبۆچونی جیاواز‬ ‫هەیە لەسەر هەمو‬ ‫بابەتەكان بەاڵم‬ ‫یەك بڕیارمان هەیە‬ ‫ئەویش بڕیاری‬ ‫جڤاتی نیشتمانییە‬

‫چ ئاڕاستەیەکی ناو یەکێتی‬ ‫پشتیوانی لەڕێککەوتنی گۆڕان‌و یەکێتی دەکات‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌باڵی‌ ناوه‌ندی‌ بڕیار رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"ئێمه‌ له‌ناوه‌ندی‌ بڕیار ئه‌و‬ ‫ئاراسته‌یه‌ین كه‌ له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫پشتیوانی‌ له‌جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫رێككه‌وتنامه‌كه‌ی‌ نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گۆڕان ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ب���ه‌رزان ئه‌حمه‌د ك���ورده‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ له‌ناوه‌ندی‌ بڕیار‬ ‫وتی‌ "له‌ناوه‌ندی‌ بڕیار هه‌مومان له‌گه‌ڵ‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌ین‌و هیچ‬ ‫كه‌س���ێكمان نه‌بو ك���ه‌ دژی‌ ئه‌وه‌ بێت‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان رێكبكه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ له‌باڵه‌كه‌ی‌ تری‌‬ ‫یه‌كێتیش خه‌ڵكانێك هه‌یه‌ پش���تیوانی‌‬ ‫له‌جێبه‌جێكردنی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌ی‌ نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ه���ه‌ردوال خه‌ڵكانێ���ك‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ پش���تگیری‌ له‌جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌ ده‌ك���ه‌ن به‌اڵم به‌زۆرینه‌‬ ‫له‌الی‌ ئێمه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و وای‌ نابینێت كه‌ ماڵباتی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫به‌پ���ه‌رۆش ب���ن ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ نێ���وان یه‌كێت���ی‌‌و‬ ‫گ���ۆڕان‌و وتی‌ "ئه‌گه‌ر پ���ه‌رۆش بونایه‌‬ ‫ئه‌وا رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ جێبه‌جێ ده‌كرا‌و‬ ‫هه‌نگاوی‌ زۆر باش چوبوه‌ پێشه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ دواهه‌مین دی���داری‌ نێوان‬ ‫هێرۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‌و نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فاش له‌ش���اری‌ له‌ن���ده‌ن‬ ‫وتی‌"سه‌ردانێكی‌ ئاسایی‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫ك���ورده‌ ره‌تیكرده‌وه‌ ك���ه‌ ده‌نگۆی‌‬ ‫رێككه‌وتن���ی‌ نێوان یه‌كێت���ی‌‌و پارتی‌‬ ‫بوبێته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئاراس���ته‌ی‌ زیاتر‬ ‫له‌ناو یه‌كێتی‌ دروس���تبكات‌و زیاتر ئه‌و‬ ‫پارته‌ی‌ په‌رت كردبێت‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "یه‌كێ���ك له‌كێش���ه‌كانی‌‬ ‫ن���او یه‌كێت���ی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پ���رس‌وڕا‬ ‫ئۆرگان���ه‌كان‬ ‫به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫ناكرێت‌و ئه‌وانه‌ په‌رش���وباڵوییه‌كه‌یان‬

‫ی‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫باڵی‌ ناوه‌ند ‌‬ ‫بڕیار‪ :‬ئێم ‌ه‬ ‫ی‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫ئاراسته‌ ‌‬ ‫یه‌كێتی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ی‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫رێككه‌وتن ‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‬ ‫دورستكردوه‌‌و به‌كۆبونه‌وه‌‌و به‌پرس‌وراو‬ ‫گفتوگۆ بێ���ت له‌ئۆرگانه‌كانی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌‌و سه‌ركردایه‌تی‌‌و خوار ئه‌وه‌ش‬ ‫ل���ه‌و بڕوای���ه‌دام زیات���ر كۆده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫په‌رشوباڵوی‌ ناهێڵێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و راگه‌یه‌ندراوه‌ك���ه‌ی‌ چه‌ن���د‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ یه‌كێتی‌ كه‌ ئاراسته‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی���ان كردبو‬ ‫له‌هه‌ندێك به‌ش���یدا به‌لۆژیكی‌ له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫ده‌دات‌و وتی‌ "له‌ناو یه‌كێتیدا به‌ڕاستی‌‬ ‫راوێژ به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌ ناكرێت‌و بڕیار‬ ‫ده‌درێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌ش له‌ناوه‌ندی‌ بڕیار‬ ‫كاتی‌ خ���ۆی‌ یه‌كێك له‌كێش���ه‌كانمان‬ ‫هه‌ر ئ���ه‌وه‌ بو‪ ،‬بڕیار ده‌درا‌و پێش���ێل‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬بڕیار ده‌درا‌و جێبه‌جێ‌ نه‌ده‌كرا‌و‬ ‫له‌پشتی‌ ئۆرگانه‌كانه‌وه‌ بڕیار ده‌درا"‪.‬‬ ‫"ل���ه‌و بڕوایه‌دای���ن ده‌س���تێك هه‌یه‌‬ ‫ده‌یه‌وێت ئ���ه‌و كێش���انه‌ وه‌كو خۆی‌‬

‫هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد و نەوشیروان مستەفا‬ ‫بهێڵێته‌وه‌" به‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌ وای‌‬ ‫وت‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫وه‌كو باڵی‌ ناوه‌ندی‌ بڕیار له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دان‬ ‫كه‌ شاندی‌ یه‌كێتی‌ بۆ دانوستاندنه‌كان‬ ‫هه‌مه‌الیه‌ن بێت‌و له‌س���ه‌ركردایه‌تیه‌وه‌‬ ‫تاكو مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و هه‌مو الیه‌كی‌‬ ‫تێدابێت‌و به‌ئه‌جین���دا‌و به‌رنامه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫بچێته‌ ناو كۆبونه‌وه‌كان‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " له‌نێ���و س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی���دا ده‌ی���ان كه‌س���ی‌ تێدایه‌ كه‌‬ ‫توان���ای‌ ئه‌وه‌یان هه‌ی���ه‌ ببنه‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫شاندی‌ دانوستانكار"‪.‬‬ ‫كوێس���تان محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌ جڤات ‌‬ ‫ی‬ ‫گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫ك���ه‌ زۆرین���ه‌ی‌ كادره‌ ناوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌ندامان‌و الیه‌نگرانی‌‌و‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ ناوه‌ن���د‌و به‌ش���ی‌ هه‌ره‌‬

‫زۆری‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و به‌ش���ێكی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یه‌كێتی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫ئاراس���ته‌یه‌دایه‌ كه‌ رێككه‌وتنامه‌كه‌ی‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێتی‌ جێبه‌ج���ێ بكرێت‌و‬ ‫رێككه‌وتنامه‌ له‌گه‌ڵ پارتی‌ نه‌كرێت‪.‬‬ ‫كوێس���تان محه‌م���ه‌د وت���ی‌ "به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌م ئاراس���ته‌یه‌دا‬ ‫نی���ن كه‌مینه‌یه‌كی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‬ ‫یه‌كێتین ك���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندیی���ان له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتیدا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئاراس���ته‌یه‌كی‌ دیار نین‬ ‫كه‌ یه‌كێك رابه‌رایه‌تیی���ان بكات‌و من‬ ‫پێموایه‌ چه‌ند كه‌سێكن‌و له‌ناو مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌‌و سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتیدان"‪.‬‬ ‫"زۆرینه‌ی‌ یه‌كێت���ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دایه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و رێككه‌وتن���ه‌ی‌ نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گ���ۆڕان جێبه‌جێ‌ بكرێت" كوێس���تان‬ ‫ی وت‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د وا ‌‬ ‫ئه‌و رونیكرده‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌وانه‌ی‌ له‌ناو‬

‫مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌‌و س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ جێبه‌جێكردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ گ���ۆڕان‌و یه‌كێتی���ن‬ ‫جۆرا‌وجۆرن‌و وت���ی‌ "ناتوانیت بڵێیت‬ ‫ئاراسته‌یه‌كن‌و فاڵن كه‌س رابه‌رایه‌تییان‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌داخه‌وه‌ ئێستا یه‌كێتی‌‬ ‫بوه‌ته‌ چه‌ند باڵێ���ك له‌هه‌مو باڵه‌كان‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ تێدای���ه‌ ل���ه‌و ئاراس���ته‌یه‌‌و‬ ‫زۆرینه‌شن‌و له‌هه‌مو باڵه‌كانیش خه‌ڵكی‌‬ ‫تێدای���ه‌ دژی‌ ئ���ه‌م رێككه‌وتنه‌ن به‌اڵم‬ ‫كه‌مینه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا هێشتا رون نییه‌‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌رجه‌می‌ ماڵبات���ی‌ تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ جێبه‌جێكردنی‌ رێككه‌وتنه‌كه‌دا‬ ‫بن‌و وتی‌ "ئه‌وه‌نده‌ی‌ من گوێبیس���تی‌‬ ‫بوم هێرۆخ���ان له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دایه‌ كه‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك��� ‌ه جێبه‌جێ‌ بكرێت وه‌كو‬ ‫خۆی‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گشت ‌‬ ‫جڤات ‌‬ ‫گۆڕان‪ :‬هێشتا‬ ‫رون نییه‌ ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سه‌رجه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ماڵبات ‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌دا بن‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌روه‌ه���ا الهور ش���ێخ‬ ‫جه‌نگی‌ پش���تیوانی‌ له‌جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫رێككه‌وتنامه‌كه‌ كرد"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا به‌اڵم دیار نییه‌ كه‌‬ ‫له‌نێو ماڵباتی‌ تاڵه‌بانی‌ خه‌ڵك هه‌بێت‬ ‫دژی‌ بێ���ت‌و وت���ی‌ "له‌ئێس���تادا هێرۆ‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د نوێنه‌رایه‌تی‌ ماڵباتی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫كوێستان محه‌مه‌د راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌ی‌‬ ‫چه‌ند رۆژ له‌مه‌وب���ه‌ری‌ هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د به‌ به‌ڵگه‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌هێنێته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ ئ���ه‌و له‌گ���ه‌ڵ جێبه‌جێكردن���ی‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ نێ���وان گ���ۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌نگۆی‌ رێككه‌وتن���ی‌ نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌‪ ،‬یه‌كێتی‌ زیات���ر په‌رت كردوه‌‌و‬ ‫ره‌نگ���ه‌ باڵی‌ تر‌و ئاراس���ته‌ی‌ تر له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی‌ دروست بێت‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪7‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫گۆڕ‌ه بێ ناسنامه‌كان‬

‫چاره‌نووسی‌ ته‌رمه‌كانی‌ داعش له‌الی‌ پێشمه‌رگ ‌ه چییان به‌سه‌ردێت؟‬

‫نقاش‪ ،‬هه‌ستیار قادر‬ ‫تائێستا كه‌مترین قسه‌ له‌سه‌ر چاره‌نووسی‌‬ ‫ئه‌و ته‌رمانه‌ی‌ داعش كراوه‌ كه‌ له‌به‌ره‌كان ‌ی‬ ‫شه‌ڕ ده‌كه‌ون ‌ه ده‌ستی‌ پێشمه‌رگه‌‪،‬‬ ‫"نیقاش" به‌دوای‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌دا‬ ‫گه‌ڕا‪.‬‬ ‫ئاڵۆزی‌ ش���ه‌ڕی‌ ئازادكردنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ‬ ‫كوژراوان���ی‌ داعش���ی زیادك���ردووه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆتای���ی‌ ژیانی���ان‪ ،‬چیرۆكی‌ چاره‌نوس���ی‌‬ ‫ته‌رمه‌كانیان ده‌ستپێده‌كات كه‌ ئاخۆ چییان‬ ‫به‌سه‌ردێت؟‬ ‫سه‌ید هه‌ژار به‌ده‌ستی‌ خۆی‌ سێ چه‌كداری‌‬ ‫كوژراوی‌ داعش���ی‌ له‌تونێلێك���ی‌ میحوه‌ری‌‬ ‫وه‌رده‌ك���ی‌ باك���وری‌ موس���ڵ ده‌رهێناوه‌و‬ ‫ناش���تونی‌‪ ،‬ئه‌و رۆژانه‌ ئاگاداری‌ ورده‌كاریی‌‬ ‫چاره‌نوس���ی‌ ته‌رمی‌ ئه‌و چه‌كدارانه‌ی‌ داعش‬ ‫بووه‌ كه‌ له‌به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕی‌ پیشمه‌رگه‌دا‬ ‫له‌و سنوره‌ ده‌كوژران له‌ساتی‌ ده‌ستپێكردنی‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ ئازادكردنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ له‌مانگی‌‬ ‫تشرینی‌ یه‌كه‌می‌ ساڵی‌ رابردوودا‪.‬‬ ‫س���ه‌ید هه‌ژار پل���ه‌ی‌ س���ه‌ربازی‌ لیوایه‌و‬ ‫جێگری‌ فه‌رمانده‌ی‌ هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌‬ ‫زێره‌ڤانیه‌ له‌میحوه‌ری‌ خازری‌ موسڵ‪ ،‬باس‬ ‫ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌ش���ێك له‌چه‌كداره‌كانی‌‬ ‫داع���ش یه‌ك ی���ه‌ك خراونه‌ت���ه‌وه‌ گۆره‌وه‌و‬ ‫به‌ش���ێكی‌ ترش���یان له‌به‌ر س���ه‌رقاڵبونی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ به‌شه‌ڕه‌وه‌ ناچار بوون به‌كۆمه‌ڵ‬ ‫بیان نێژن‌و به‌شۆڤڵ گڵ بكه‌ن به‌سه‌ریاندا‪.‬‬ ‫س���ه‌ید ه���ه‌ژار به‌"نیق���اش"ی‌ وت "ئه‌و‬ ‫مامه‌ڵه‌ی���ه‌ی‌ كردومانه‌ له‌گ���ه‌ڵ ته‌رمه‌كانی‌‬ ‫داعش مرۆڤانه‌ بووه‌‪ ،‬كورد وته‌نی‌ شه‌یتانیش‬ ‫ده‌ستی‌ لێهه‌ڵگرتوون"‪.‬‬ ‫پێناچێ���ت دوای‌ ته‌واوبوونی‌ ئه‌م ش���ه‌ڕه‌‬ ‫هی���چ رێیه‌ك هه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ ناس���نامه‌ی‌‬ ‫كوژراوه‌كان���ی‌ داعش بناس���رێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌مێنێت���ه‌وه‌ چه‌ند پارچ���ه‌ زه‌وییه‌كن كه‌‬ ‫ته‌رمه‌كانی‌ داعشیان له‌ژێردا خڕكراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫وه‌ك نیمچه‌ گۆڕس���تانێكیان لێهاتووه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫جێیانه‌ الی‌ پێش���مه‌رگه‌ ده‌ستنیشانكراون‪،‬‬

‫زۆربه‌ی‌ ته‌رمه‌كان‬ ‫ناسنامه‌یان پێ‬ ‫نییه‌و نازانین خه‌ڵكی‌‬ ‫كوێن‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫شوێنی‌ ناشتنیان‬ ‫ده‌زانین‬ ‫به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌ له‌ژێریدان نازانرێت كێن‪.‬‬ ‫سه‌ید هه‌ژار له‌درێژه‌ی‌ قسه‌كانیدا ده‌ڵێت‬ ‫"زۆربه‌ی‌ ته‌رمه‌كان ناس���نامه‌یان پێ نییه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ر پێشیان بێت ناسنامه‌كه‌یان سا‌خته‌یه‌و‬ ‫نازانین خه‌ڵكی‌ كوێن‪ ،‬ته‌نیا ئێمه‌ش شوێنی‌‬ ‫ناشتنیان ده‌زانین"‪.‬‬ ‫چاره‌نوسی‌ ته‌رمی‌ چه‌كداره‌ كوژراوه‌كانی‌‬ ‫داعش له‌به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕدا‪ ،‬ئه‌و به‌ش���ه‌ی‌‬ ‫جه‌نگ���ه‌ ك���ه‌ كه‌مت���ر گرنگ���ی‌ پێ���دراوه‌و‬ ‫زانی���اری‌ له‌باره‌یانه‌وه‌ كه‌مه‌‪ ،‬بۆیه‌ "نیقاش"‬ ‫به‌دواداچوون���ی‌ وردی‌ بۆی���ان ك���رد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چه‌كدارانه‌ی‌ ده‌كوژرێن به‌ش���ێكیان هاواڵتی‌‬ ‫عێراقی‌و به‌شێكیش���یان له‌واڵتان���ی‌ تره‌وه‌‬ ‫خۆیان گه‌یاندۆته‌ ناو ئه‌و گروپه‌و ناسنامه‌یان‬ ‫نه‌زانراوه‌‪.‬‬ ‫جه‌مال ئیمینكی‌ سوپاس���االری‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌"نیقاش"ی‬ ‫وت "له‌به‌ر كاریگه‌ریی‌ ته‌ندروستی‌ مانه‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌رمه‌كان‌و باڵونه‌بوونه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشی‌ ته‌رمی‌‬ ‫چه‌كداران���ی‌ داعش له‌الیه‌ن پێش���مه‌رگه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ره‌كانی‌ جه‌نگ ده‌نێژرێن‪ ،‬له‌به‌ر شه‌ڕیش‬ ‫مه‌جال نییه‌ بیانگوێزینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ دوو س���اڵ‌و نی���وی‌ رابردووی‌‬ ‫شه‌ڕی‌ پێشمه‌رگه‌ له‌گه‌ڵ چه‌كدارانی‌ داعش‬

‫به‌سه‌دان چه‌كداری‌ داعش لەئەنبار لەگۆڕه‌پانی‌ خوێندنگاو شوێنه‌ گشتییه‌كانی‌ دیكه‌ نێژراون‬ ‫به‌درێژای���ی س���ه‌دان كیلۆمه‌ت���ر‪ ،‬چۆنێتی‌‬ ‫مامه‌ڵك���ردن له‌گ���ه‌ڵ پرۆس���ه‌ی‌ ناش���تن ‌ی‬ ‫كوژراوان���ی‌ داعش له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‬ ‫پرسیاری‌ له‌سه‌ر كراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ یه‌كێت���ی‌ زانایان���ی‌ ئاین���ی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ كوردس���تان نوێنه‌ری���ان نیی���ه‌‬ ‫له‌پرۆس���ه‌ی‌ ناش���تنی‌ ئ���ه‌و ته‌رمان���ه‌ بۆ‬ ‫دڵنیابوونه‌وه‌ی‌ له‌وه‌ی‌ به‌پێی‌ ش���ه‌ریعه‌تی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ده‌نێژرێن‪ ،‬به‌اڵم عه‌بدواڵ سه‌عید‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ یه‌كێتیه‌كه‌ ده‌ڵێت "مامه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫مرۆڤانه‌یان له‌گه‌ڵدا كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌"نیق���اش"ی وت "به‌دواداچونمان‬ ‫بۆ ش���ێوازی‌ ناش���تنیان نه‌ك���ردووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ترسی‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش���یه‌وه‌ هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ب���ه‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫ده‌نێژرێن"‪.‬‬ ‫چاره‌نوس���ی ته‌رم���ی‌ كوژراوان���ی‌ داعش‬ ‫وایكرد له‌سه‌ره‌تای‌ ساڵی‌ ‪2016‬دا وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌وقاف���ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫تاوتوێی‌ پرۆه‌ژه‌یه‌ك بكات بۆ سود وه‌رگرتن‬ ‫لێیان له‌ڕێگه‌ی‌ ناش���تنیان له‌گۆڕستانێكدا‬ ‫كه‌ وه‌ك س���ومبولی‌ ئه‌و شه‌ڕه‌ بمنێنێته‌وه‌و‬ ‫له‌پاڵیشدا بۆ راده‌ستكردنه‌وه‌ی‌ ته‌رمه‌كانیان‬ ‫به‌خێزانه‌كانیان بڕێك پاره‌ وه‌ربگیرێت‪.‬‬

‫مه‌ری���وان نه‌قش���به‌ندی‌ به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌ی‬ ‫پێكه‌وه‌ژیان له‌وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف‌و كاروباری‌‬ ‫ئاین���ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان كه‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ پرۆژه‌كه‌ ب���وو به‌"نیقاش"ی‌ وت‬ ‫"ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقاف پرۆژه‌كه‌می‌‬ ‫په‌س���ه‌ند نه‌كرد‪ ،‬به‌پێی‌ ئه‌و پرۆژه‌یه‌ جێی‌‬ ‫گۆڕی‌ داعش���ه‌كان جی���ا ده‌كرای���ه‌وه‌ له‌و‬ ‫گۆڕانه‌ی‌ كه‌ ناسنامه‌یان دیارنییه‌و هه‌ندێك‬ ‫كه‌س به‌تێپه‌ڕبوونی‌ كات وه‌ك مه‌زاری‌ پیاو‬ ‫چاكی‌ ئاینی‌ مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا ده‌كات"‪.‬‬ ‫دوور له‌به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕی‌ دژه‌ داعش چه‌ند‬ ‫جارێك له‌كوردستان پرۆسه‌ی‌ ناشتنی‌ ته‌رمی‌‬ ‫چه‌كداران���ی‌ داعش به‌كۆمه‌ڵ به‌ش���ێوازێكی‌‬ ‫جیاواز ت���ر به‌ڕێوه‌چووه‌‪ ،‬ناوه‌ڕاس���تی‌ ئه‌م‬ ‫مانگه‌ لیژنه‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش���ی‌ ش���اره‌وانی‌‌و‬ ‫ته‌ندروستی‌‌و ئه‌وقافی‌ كه‌ركوك ته‌رمی‌ زیاتر‬ ‫له‌ (‪ )80‬چه‌كداری‌ داعشیان له‌گۆڕستانی‌ بێ‬ ‫ناسنامه‌كانی‌ ناوچه‌ی‌ په‌نجه‌ عه‌لی‌ ناشت كه‌‬ ‫زۆربه‌یان له‌ پێكدادانی‌ هێرشه‌كانی‌ تشرینی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ سه‌ر شاری‌ كه‌ركوك كوژرابوون‪.‬‬ ‫س���ه‌ردار عه‌لی به‌رێوه‌به‌ری‌ ش���اره‌وانی‌‬ ‫كه‌رك���وك به‌"نیق���اش"ی وت "وه‌ك ته‌رمی‌‬ ‫بێناسنامه‌ مامه‌ڵه‌مان له‌گه‌ڵ كردوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پش���كنینی‌ (‪)DNA‬یان بۆكراوه‌ تا هه‌ركات‬

‫كه‌سوكاریان بۆ دروست بوو بیاندرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌پێ���ی‌ یاس���ا بۆماوه‌ی���ه‌ك‬ ‫ئ���ه‌و ته‌رمان���ه‌ ده‌هێڵدرێت���ه‌وه‌و ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫كه‌س���وكاریان ب���ۆ په‌ی���دا نه‌ب���وو له‌الیه‌ن‬ ‫ش���اره‌وانیه‌وه‌ ده‌نێژرێ���ن‌و كۆدی���ان ب���ۆ‬ ‫داده‌نرێت‌و به‌شێك له‌ته‌رمه‌كانیش له‌رێگه‌ی‌‬ ‫پشكنینه‌كانه‌وه‌ كه‌سوكاریان بۆ په‌یدابووه‌و‬ ‫ده‌رهێنراونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان چه‌ند ده‌زگایه‌ك‬ ‫تائێس���تا خه‌می‌ چاره‌نووس���ی‌ ته‌رمه‌كانی‌‬ ‫داعشیان خواردووه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ی‌‬ ‫راس���ته‌ ئه‌م���ه‌ ش���ه‌ڕه‌و هێ���زی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫دوژمنه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌رووی‌ مرۆڤایه‌تییه‌وه‌ نابێت‬ ‫سووكایه‌تی‌ به‌ته‌رمه‌كان بكرێت‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌باره‌ی‌ مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ته‌م���ی‌ داعش���ه‌ كوژراوه‌كان���دا‬ ‫له‌مانگی‌ ئابی‌ س���اڵی‌ رابردوودا نوس���راوی‌‬ ‫ره‌س���میان بۆ وه‌زارتی‌ پێشمه‌رگه‌ ناردووه‌و‬ ‫داوایانكردووه‌ رێگری‌ له‌مامه‌ڵه‌ی‌ "نامرۆڤانه‌"‬ ‫بگیرێت له‌گه‌ڵ ته‌رمی‌ چه‌كدارانی‌ داعش���داو‬ ‫نوسراوێكی‌ هاوشێوه‌یش���یان بۆ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ك���ردووه‌ كه‌‬ ‫لێپێچین���ه‌وه‌ له‌و كه‌نااڵنه‌ی‌ راگه‌یاندن بكات‬

‫كه‌ ئه‌و جۆره‌ مامه‌اڵنه‌ ده‌گوێزنه‌وه‌‪.‬‬ ‫زیا بوتروس سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ سه‌ربه‌خۆ ‌ی‬ ‫مافه‌كان���ی‌ مرۆڤ���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌"نیقاش"ی‌ وت "به‌پێی‌ ستانداردی‌ جیهانی‌‬ ‫ده‌بێ���ت ته‌رمی‌ ئه‌و چه‌ك���داره‌ كوژراوانه‌ی‌‬ ‫داعش له‌ش���وێنێكی‌ دیاریك���راودا بنێژرێن‌و‬ ‫ئه‌وانه‌شی‌ ناسنامه‌یان هه‌یه‌ ناسنامه‌كانیان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بوتڵێك���ی‌ شوش���ه‌دا بخرێت���ه‌‬ ‫گۆڕه‌كانیانه‌وه‌ تا دواتر كه‌س���وكاریان بیان‬ ‫ناسنه‌وه‌و له‌رێگه‌ی‌ رێكخراوی‌ خاچی‌ سوری‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���ه‌وه‌ راده‌س���تیان بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "مامه‌ڵه‌ی‌ نه‌ش���یاو له‌گه‌ڵ ته‌رمدا‬ ‫پێشێلی‌ مافی‌ مرۆڤه‌"‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و رێوشوێنانه‌ی‌ سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی‌ ماف���ی‌ مرۆڤ باس���ی ده‌كات‬ ‫هێشتا له‌به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕدا نه‌كراوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ته‌رم���ی‌ چه‌كدارانی‌ داعش‪ ،‬پاس���اوی‌ هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كانیش گه‌رمی‌‌و سه‌ختی‌ شه‌ڕه‌كه‌یه‌‬ ‫كه‌ بواری‌ نه‌هێشتۆته‌وه‌ بۆ ئه‌و رێوشوێنه‌‪.‬‬ ‫بوت���روس ده‌ڵێ���ت "كاری‌ ئێم���ه‌ نیی���ه‌‬ ‫به‌دواداچون بۆ ئ���ه‌وه‌ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم باره‌كه‌‬ ‫ناسه‌قامگیره‌و له‌شه‌ڕدایه‌"‪.‬‬ ‫تائێس���تا دیار نییه‌ چاره‌نوس���ی گۆڕی‌‬ ‫چه‌كداران���ی‌ داع���ش له‌ به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌پاش كۆتایی‌ جه‌نگ‬ ‫چ���ی لێدێت ك���ه‌ ره‌نگه‌ ئ���ه‌وكات چیرۆكی‌‬ ‫گه‌ڕانی‌ كه‌سوكاریان ده‌ستپێكات به‌دوایاندا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش روونه‌ هیچ ئاماژه‌یه‌ك له‌به‌رده‌ستدا‬ ‫نییه‌ بۆ ناسینه‌وه‌ی زۆربه‌یان‪.‬‬ ‫س���ه‌ید هه‌ژار له‌سه‌ر ش���اخی‌ زه‌رده‌كی‌‬ ‫میحوه‌ری‌ خازر ب���ووه‌ ئه‌وكاته‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ته‌له‌فۆنی‌ له‌یه‌كێك له‌دانیش���توانی‌ موسڵه‌و‬ ‫بۆدێت تا چاره‌سنوری‌ كوڕه‌كه‌ی‌ لێبپرسێت‬ ‫ك���ه‌ چه‌ك���داری‌ داعش بووه‌‪ ،‬ه���ه‌ژار وتی‌‬ ‫"ته‌رمی‌ كوره‌كه‌ ‌ی كه‌وتبووه‌ به‌رده‌س���تمان‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌به‌ر دڵ���ی‌ باوكی‌ وتمان برینداره‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ هی���چ فه‌رمانێك له‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم���ه‌وه‌ ده‌رنه‌چ���ووه‌ كه‌ ئ���ه‌و ته‌رمانه‌‬ ‫بدرێته‌وه‌ به‌كه‌س���وكاره‌كه‌یان‪ ،‬بۆسه‌ سه‌ید‬ ‫هه‌ژار ئه‌و ته‌رمه‌ش وه‌كو هه‌موو ته‌رمه‌كانی‌‬ ‫تر ده‌خاته‌ ژێر خاكه‌وه‌‪.‬‬

‫كه‌سوكار ‌ی داعشییه‌كان تا ماون ده‌بێت خه‌ون به‌گه‌ڕانه‌و‌ه ببینن‬ ‫نقاش‪ ،‬که‌مال عه‌یاش‬ ‫تائێستا سه‌دان خێزان له‌كامپه‌كانی‬ ‫ئاواره‌ییدان‌و رێگه‌یان پێنادرێت بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫زێدی خۆیان‪ ،‬ئه‌مانه‌ زۆربه‌یان ژن‌و‬ ‫منداڵن‌و باجی ئه‌و به‌خێوكه‌رانه‌یان ده‌ده‌ن‬ ‫ك ‌ه به‌ره‌و چاره‌نووسێكی نادیاریان بردوون‪.‬‬ ‫دوای تێپه‌ڕبوون����ی نزیك����ه‌ی پێنج مانگ‬ ‫به‌س����ه‌ر ئازادكردنی شاری فه‌لوجه‌دا هێشتا‬ ‫چه‌ند خێزانێك كه‌ كوڕه‌كانیان له‌گه‌ڵ داعش‬ ‫كارده‌كه‌ن له‌كامپی ئاواره‌كاندا نیشته‌جێن كه‌‬ ‫بووه‌ته‌ تاك ‌ه په‌ناگه‌یان پاش تۆمه‌تباركردنی‬ ‫كه‌سوكاریان به‌پشتیوانیكردنی ئه‌و رێكخراوه‌‬ ‫توندڕه‌وه‌ یاخود بوون ‌ه ئه‌ندام تێیدا‪.‬‬ ‫ش����ه‌هد ئه‌حمه‌د (‪ 32‬ساڵ) پێی باشبوو‬ ‫ب����ه‌م ناوه‌ خوازراوه‌وه‌ قس����ه‌ ب����ۆ "نیقاش"‬ ‫ب����كات‌و ئه‌و نه‌هامه‌تیه‌ی خ����ۆی بگێڕێته‌وه‌‬ ‫ك���� ‌ه گه‌یاندوویه‌تی ‌ه ناو خێمه‌یه‌كی خه‌مناك‬ ‫له‌كامپێكدا كه‌ ره‌نگه‌ چوونه‌ده‌ره‌وه‌ لێی بۆ‬ ‫ناو كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك له‌خ����ۆی بگرێت‪ ،‬كارێكی‬ ‫زۆر سه‌خت بێت‪ ،‬چونكه‌ مێرده‌كه‌ی تائێستا‬ ‫بێسه‌روشوێنه‌و كوڕێك‌و دوو كچ‌و تۆمه‌تێكی‬ ‫بۆ به‌جێهێش����تووه‌ ك���� ‌ه تا له‌ژیان����دا بێت‬ ‫به‌دواوه‌ی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ش����ه‌هد ده‌ڵێت "ك����ه‌ بینی����م مێرده‌كه‌م‬ ‫جلوبه‌رگی ره‌ش����ی وه‌كو ئه‌وه‌ی ئه‌ندامانی‬ ‫داع����ش له‌به‌ری ده‌كه‌ن بۆ ك����وڕه‌ بچووكه‌م‬ ‫ده‌هێنێت ئه‌وی����ش جلوبه‌رگ����ی ئه‌فغانیه‌و‬ ‫ه����ه‌وڵ ده‌دات له‌جلوب����ه‌رگ‌و ش����ێوازی‬ ‫قس����ه‌كردنیاندا الساییان بكاته‌وه‌‪ ،‬په‌نام بۆ‬ ‫كه‌سوكاری مێرده‌كه‌م بردو داوای یارمه‌تیم‬

‫لێكردن بۆ په‌ش����یمانكردنه‌وه‌ی كوڕه‌كه‌یان‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌موومان شكس����تمان هێن����او زیاتر‬ ‫له‌جارێكی����ش هه‌وڵمدا ب����اوه‌ڕی پێبهێنم كه‌‬ ‫هه‌ڵبێین‌و له‌ش����اره‌كه‌ بچینه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و هه‌موو جارێك به‌ش����ێوازی كه‌س����ێكی‬ ‫توندڕه‌و وه‌اڵمی ده‌دایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێ����ت "هه‌ڵس����وكه‌وته‌كانی‬ ‫گه‌یشته‌ ئاس����تێك کە ئیتربەرگە نەدەگیرا‪،‬‬ ‫ئیت����ر وای لێه����ات له‌هه‌م����وو ش����تێكدا‬ ‫الس����ایی ده‌كرده‌وه‌و ده‌ترس����این چووبێته‌‬ ‫ریزه‌كانیان����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ گومانم����ان نه‌ما له‌وه‌ی‬ ‫هێش����تا یاری الس����اییكردنه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كات ‌ه بڕیارماندا له‌ش����اره‌ك ‌ه هه‌ڵبێین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ش����تێكی چاوه‌ڕواننه‌كراو بوو ب����ۆ ئێم ‌ه كه‌‬ ‫خێزانه‌كه‌مان له‌خاڵه‌كانی پش����كنیندا له‌نێو‬ ‫خێزانه‌ داواكراوه‌كاندا بوو‪ ،‬ئه‌وا ئێس����تاش‬ ‫ئێم���� ‌ه باجه‌ك����ه‌ی ده‌ده‌ی����ن‪ ،‬مێرده‌ك����ه‌م‬ ‫بێسه‌روشوێنه‌و براكه‌شی كوژراوه‌و باوكیشی‬ ‫تائێس����تا له‌زینداندایه‌و ئێم����ه‌ش په‌رته‌وازه‌‬ ‫بووی����ن‌و ناتوانی����ن له‌كامپ����ی ئ����اواره‌كان‬ ‫له‌عامری����ه‌ی فه‌لوج����ه‌ ده‌ربچی����ن یاخ����ود‬ ‫به‌سه‌ربه‌رزی بگه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ زێدی خۆمان"‪.‬‬ ‫زه‌ه����ر‌ه عه‌بدولواحیدیش ناوی خوازراوی‬ ‫ژنێك����ه‌ كه‌ ب���� ‌ه ئوم عه‌لی بان����گ ده‌كرێت‌و‬ ‫له‌ده‌یه‌ی پێنجه‌م����ی ته‌مه‌نیدایه‌‪ ،‬ژیانی ئه‌و‬ ‫ژن ‌ه له‌ش����ه‌وو رۆژێكدا گ����ۆڕا كاتێك داعش‬ ‫ش����اره‌كه‌ی داگیركردو مێرده‌كه‌ی‌و كوڕێكی‬ ‫چوون����ه‌ ریزه‌كانیانه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌و له‌خانوویه‌كی‬ ‫گه‌ور‌ه له‌ناوه‌ڕاس����تی زه‌ویه‌كی كش����توكاڵی‬ ‫له‌ناحیه‌ی س����ه‌قاڵوی ‌ه (‪ 25‬ك����م له‌باكووری‬ ‫خۆرئ����اوای فه‌لوجه‌) ده‌ژیا‪ ،‬به‌اڵم ئێس����تا‬ ‫له‌خێمه‌یه‌ك����ی بچووك له‌كامپێكی ئاواره‌كان‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫نیشته‌جێیه‌ ك ‌ه له‌ده‌وروبه‌ری شاری فه‌لوج ‌ه‬ ‫باڵوبوونه‌ته‌وه‌و گیرۆده‌ی���� ‌ه به‌به‌خێوكردنی‬ ‫هه‌ر پێنج نه‌وه‌كه‌ی‌و كچه‌كه‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����وم عه‌لی قس����ه‌ی بۆ "نیق����اش" كردو‬ ‫چیرۆكه‌ك����ه‌ی به‌م ش����ێوه‌یه‌ گێڕایه‌و‌ه "هه‌ر‬ ‫له‌رۆژی یه‌كه‌می هاتنی گروپه‌كانی داعش بۆ‬ ‫ناوچه‌كه‌مان كه‌وتمه‌ ده‌مه‌قاڵێیه‌كی به‌رده‌وام‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی نیمچه‌ رۆژان ‌ه له‌گه‌ڵ مێرده‌كه‌م‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی ش����اره‌ك ‌ه به‌جێبهێڵی����ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ واب����وو فوو به‌ناو تۆڕێكدا بكه‌م‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی دوای ئ����ه‌وه‌ی بۆ هه‌مووان روون‬ ‫ب����ووه‌وه‌ كه‌ مێرده‌ك����ه‌م‌و كوڕێكم چوونه‌ته‌‬ ‫ریزه‌كان����ی رێكخراوه‌ك����ه‌و له‌چوارچێ����وه‌ی‬ ‫خێزانه‌كانی داعش����دا پۆلێن ده‌كراین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌س نه‌هامه‌ت����ی رۆژانه‌مان نازانێت كاتێك‬ ‫هه‌وڵمان ده‌دا له‌و بڕیاران ‌ه پاشگه‌ز ببنه‌وه‌و‬ ‫ده‌ستبه‌رداری ئه‌و رێكخراو‌ه ببن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێت "رۆژان���� ‌ه له‌ته‌مه‌نمان‌و‬ ‫ئاین����ده‌ی رۆڵه‌كانم����ان باجه‌ك����ه‌ ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫ئێس����تا مافی ئه‌وه‌م����ان نی���� ‌ه بگه‌ڕێینه‌وه‌‬ ‫زێ����دی خۆم����ان‌و ماف����ی به‌ده‌س����تهێنانی‬ ‫چاودێ����ری ته‌ندروس����تی‌و خوێندنمان نییه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت سه‌ردانی فه‌رمانگه‌ حكومیه‌كانیش‬ ‫مه‌ترس����یداره‌ به‌ه����ۆی ئ����ه‌و رێوش����وێن ‌ه‬ ‫حكومیانه‌ی به‌مه‌به‌ستی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‬ ‫خێزانه‌كانی داعش دانراون‪ ،‬ئێستا بووینه‌ته‌‬ ‫نام����ۆ به‌واڵته‌كه‌م����ان‌و كۆمه‌ڵگه‌كه‌مان كه‌‬ ‫سزای ژنان‌و مندااڵن ده‌دات له‌پای تاوانێك‬ ‫مافی هه‌ڵبژاردنیان تێدا نه‌بووه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێت "ب����اوه‌ڕی ت����ه‌واوم هه‌بوو ك ‌ه‬ ‫رووبه‌ڕووی ئ����ه‌و چاره‌نووس����ه‌ ده‌بینه‌وه‌و‬ ‫له‌الی����ه‌ن هه‌مووانه‌و‌ه فه‌رام����ۆش ده‌كرێین‪،‬‬

‫چونك����ه‌ ئه‌وه‌ی داعش ك����ردی رق‌و كینه‌ی‬ ‫هێنایه‌ به‌رهه‌م‪ ،‬به‌اڵم زۆرینه‌ی ئه‌و خێزانانه‌ی‬ ‫به‌خێزانی داعش پۆلێن كراون‪ ،‬بێ ده‌سه‌اڵت‬ ‫بوون‌و ناچاركرابوون له‌گه‌ڵ كه‌س����وكاریان‬ ‫بمێنن����ه‌وه‌ به‌هۆی ده‌س����ه‌اڵتی ئه‌و پیاوه‌ی‬ ‫مافی سه‌رپه‌رشتی‌و فه‌رمایشتكاری پێده‌دات‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر به‌نابه‌دڵیش بێ����ت‪ ،‬ده‌بێت هه‌موو‬ ‫ئه‌ندامانی خێزانی����ش ملكه‌چی ئه‌و بڕیارانه‌‬ ‫بن كه‌ به‌م باره‌یی‌ ئه‌مڕۆی‌ گه‌یاندووین"‪.‬‬ ‫به‌پێی ئ����ه‌و راپۆرت ‌ه ئه‌منی‌و میدیاییانه‌ی‬ ‫كه‌ناڵه‌كان����ی راگه‌یان����دن ده‌یانگوازن����ه‌و‌ه‬ ‫رێژه‌یه‌كی زۆر له‌خه‌ڵك له‌گه‌ڵ خێزانه‌كانیان‬ ‫چوونه‌ته‌ ری����زی داعش‪ ،‬ب����ه‌اڵم زۆرینه‌یان‬ ‫توانیویان����ه‌ هه‌ڵبێ����ن بۆ ده‌ره‌وه‌ی ش����اره‌‬ ‫ئازادكراوه‌كان‌و هه‌شیانه‌ كوژراوه‌و ئه‌وه‌شی‬ ‫ك ‌ه ماوه‌ته‌و‌ه ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش مانای‬ ‫ئه‌وه‌ نییه‌ هه‌ر كه‌سێك له‌و شارانه‌ نه‌هاتبێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ كه‌ رێكخراوه‌ توندڕه‌وه‌كه‌ كۆنترۆڵی‬ ‫ده‌كردن‪ ،‬الیه‌نگری رێكخراوی داعشه‌‪.‬‬ ‫عه‌بدولوه‌ه����اب محه‌م����ه‌دی (‪ 49‬س����اڵ)‬ ‫له‌وه‌ت����ه‌ی هێ����زه‌ ئه‌منیی����ه‌كان ش����اری‬ ‫فه‌لوجه‌یان كۆنت����رۆڵ كردوو‌ه چه‌ند جارێك‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌‪ ،‬هه‌موو جارێكیش رووبه‌ڕووی‬ ‫تۆمه‌تی پش����تیوانیكردنی داعش ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ش����اره‌كه‌ی چ����ۆڵ نه‌كردووه‌و‬ ‫له‌ژێر ده‌س����ه‌اڵتی رێكخ����راوه‌ توندڕه‌وه‌كه‌دا‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌دی ب ‌ه "نیقاش"ی وت "س����ه‌ره‌ڕای‬ ‫ئ����ه‌و ژیان����ه‌ س����ه‌خته‌ی له‌ژێر ده‌س����ه‌اڵتی‬ ‫داعشدا تێدا ده‌ژیاین‪ ،‬بڕیارمدا له‌ماڵه‌كه‌مدا‬ ‫بمێنمه‌وه‌و هه‌میش����ه‌ په‌رۆش����ی ئه‌وه‌بووم‬ ‫له‌چه‌كداره‌كان‌و تێكه‌ڵبوونی����ان به‌دووربم‪،‬‬

‫ب����ه‌اڵم كاره‌كه‌م له‌پیش����ه‌ی سه‌رتاش����یدا‬ ‫ناچ����اری ده‌كردم هه‌ندێك ج����ار مامه‌ڵه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌م‪ ،‬ئه‌مه‌ش وای كرد له‌به‌ر چاوی‬ ‫دانیشتووانی ناوچه‌ك ‌ه وه‌ك ئه‌ندامێكی ئه‌و‬ ‫رێكخ����راوه‌ ده‌ربكه‌وم‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش بووه‌ هۆی‬ ‫نه‌هامه‌تییه‌كی درێژخای����ه‌ن بۆ منداڵه‌كانم‌و‬ ‫هاوس����ه‌ره‌كه‌م ك���� ‌ه له‌كامپێك����دان وه‌ك‬ ‫زیندانێكی گه‌وره‌ وایه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "دیمه‌نی گه‌ڕانه‌وه‌ی خێزانه‌كان بۆ‬ ‫شاره‌ ئازادكراوه‌كانیان‌و چۆڵكردنی كامپه‌كه‌‬ ‫هه‌موو رۆژێك پرسیارێك سه‌باره‌ت به‌هۆكاری‬ ‫نه‌گه‌ڕانه‌وه‌م����ان ده‌وروژێنێت‪ ،‬وه‌اڵمه‌كه‌ش‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی ناڕاسته‌وخۆ له‌چه‌ند الیه‌نێكی‬ ‫ئه‌منی‌و مه‌ده‌نیه‌و‌ه كه‌ به‌رپرس����یارێتی ئه‌م‬ ‫كامپه‌یان له‌ئه‌ستۆدای ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌وانه‌ خێزانی‬ ‫داعشن‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردوو‌ه ده‌رفه‌تی دووباره‌‬ ‫قبوڵكردنه‌وه‌مان له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌دا زۆر الواز‬ ‫بێت‌و نه‌هامه‌تی رۆژانه‌ش����مان زیاتر ده‌كات‬ ‫ك ‌ه كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئاینده‌ی منداڵه‌كانمان‌و‬ ‫خێزانه‌كانیشمان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌دی ده‌شڵێت "ده‌رفه‌تێكی ساده‌ش‬ ‫نابینم����ه‌وه‌ ب����وارم پێب����دات بگه‌ڕێمه‌وه‌ بۆ‬ ‫ش����اره‌كه‌م‪ ،‬چونك����ه‌ من تائێس����تا له‌رۆڵی‬ ‫تۆمه‌تب����اردا ده‌ژی����م‌و س����ه‌ركه‌وتوونابم‬ ‫له‌باوه‌ڕپێهێنان����ی كۆمه‌ڵگه‌و روونكردنه‌وه‌ی‬ ‫راستی ئه‌وه‌ی كردووم ‌ه كاتێك له‌شاره‌كه‌دا‬ ‫ب����ووم‪ ،‬له‌نێو ئه‌مانه‌ش����دا ده‌ی����ان خێزان‬ ‫باج����ی ئ����ه‌و بڕیاران ‌ه ده‌ده‌ن ك���� ‌ه ئێمه‌یان‬ ‫كردووه‌ته‌ چه‌ند تۆمه‌تبارێك ك ‌ه نه‌ك ته‌نیا‬ ‫به‌دوای به‌خش����ین‌و رزگاربوون له‌رێوشوێنه‌‬ ‫حكومیه‌كاندا وێڵن‪ ،‬به‌ڵكو خه‌ونیش به‌وه‌وه‌‬ ‫ده‌بین����ن جارێكی ت����ر كۆمه‌ڵگ���� ‌ه قبوڵیان‬

‫بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك����ی زۆر ژن‌و من����داڵ‌و به‌ته‌مه‌ن‬ ‫ماوه‌ی دوو س����اڵه‌ هه‌مووی����ان له‌نه‌هامه‌تی‬ ‫نه‌بوون����ی چاودێ����ری‌و بایه‌خپێداندا ده‌ژین‪،‬‬ ‫له‌وه‌ته‌ی ئۆپراسیۆنه‌كانی ئازادیش ده‌ستیان‬ ‫پێكردوو‌ه ئه‌وان له‌به‌رده‌م چاره‌نووس����ێكی‬ ‫نادیاردان له‌نێوان داواكاریه‌ عه‌شایرییه‌كان‌و‬ ‫نه‌بوون����ی چاره‌س����ه‌ری ریش����ه‌یی له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی خۆجێیی‌و حكومه‌تی ناوه‌ندیه‌وه‌‬ ‫كه‌ تائێس����تاش پش����تیوانی ئ����ه‌و كۆنگره‌و‬ ‫به‌ڵگه‌نامانه‌ی ش����ه‌ره‌فی عه‌شایری ده‌كه‌ن‬ ‫ك ‌ه دروشمی ئاشتی كۆمه‌ڵگه‌یی‌و پاراستنی‬ ‫ده‌ستكه‌وت ‌ه ئه‌منیه‌كانیان به‌رز كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫ته‌ه����ا عه‌بدولغه‌نی ئه‌ندام����ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێ����زگای ئه‌نب����ار له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ب���� ‌ه‬ ‫"نیقاش"ی وت "ش����ێخانی پارێزگای ئه‌نبارو‬ ‫پیاوماقواڵن����ی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ك����ی ش����ه‌ره‌فی‬ ‫نوێی����ان ئاماده‌ك����ردووه‌ داوای ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫رێگ ‌ه نه‌درێت خێزانه‌كان����ی داعش جارێكی‬ ‫ت����ر بگه‌ڕێنه‌و‌ه ئه‌و ش����ارانه‌ی ئازاد كراون‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه جگه‌ له‌سنوورداركردنی جموجوڵیان‌و‬ ‫سه‌ردانیان بۆ فه‌رمانگ ‌ه حكومیه‌كان"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئ����ه‌وه‌ش كرد ك ‌ه "حكومه‌تی‬ ‫خۆجێیی به‌نیازه‌ كامپ����ی تایبه‌ت بكاته‌وه‌‬ ‫هه‌موو ئ����ه‌و خێزانان ‌ه له‌خۆبگرن كه‌ خۆیان‬ ‫یاخ����ود یه‌كێ����ك له‌ئه‌ندامانی����ان به‌چوونه‌‬ ‫ری����زی گروپه‌كانی داع����ش تۆمه‌تبارن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫رێوشوێنه‌ش له‌چوارچێوه‌ی پاراستنی ئاشتی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌و ناوخۆیی‌و كۆنترۆڵكردنی ئه‌و‬ ‫پێكدادانه‌ عه‌شایریانه‌ دێت ك ‌ه ره‌نگه‌ له‌كاتی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی ئ����ه‌و خێزانانه‌ ب����ۆ ناوچه‌كانی‬ ‫نیشته‌جێبوونیان روو بده‌ن"‬

‫ته‌گه‌ره‌كانی‌ به‌رده‌م المه‌ركه‌زیه‌ت‬

‫ده‌ستبه‌رداری‌ نه‌ریته‌كانیان نه‌بوون‬

‫پارێزگاكان ده‌سه‌اڵتە كه‌ڵه‌كه‌بووه‌كانی‌‬

‫هاوسه‌رگیری‌ پێشوه‌خته‌ له‌ناو كامپی‌‬

‫به‌غدایان بۆ ناسه‌نرێته‌وه‌‬

‫ئاواره‌كان له‌كوردستان درێژه‌ی‌ هه‌یه‌‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫گه‌نده‌ڵی له‌سێكته‌ری زه‌وی‌و وه‌رگرتنی ره‌شوه‌ له‌فه‌رمانگه‌كان په‌ره‌ده‌ستێنێت‬

‫"تاپێش قه‌یرانی دارایی رێژه‌ی گه‌نده‌ڵی له‌هه‌رێم لە ‪ %3.4‬بوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫گه‌نده‌ڵی له‌سێكته‌ری زه‌وی‌و وه‌رگرتنی‬ ‫ره‌شوه‌ له‌فه‌رمانگه‌كان په‌ره‌ده‌ستێنێت‬ ‫"تاپێش قه‌یرانی دارایی رێژه‌ی گه‌نده‌ڵی‬ ‫له‌هه‌رێم لە ‪ %3.4‬بوه‌"‬

‫‪%65‬ی‬ ‫دۆسییەکانی‬ ‫گەندەڵی لەبواری‬ ‫نەوتدایە‬

‫دواهه‌می����ن راپۆرتی تایبه‌ت به‌پرس����ی‬ ‫گه‌نده‌ڵی له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌ریده‌خات‬ ‫زۆرترین پشكی گه‌نده‌ڵی له‌ناو مامه‌ڵه‌كانی‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ن����ه‌وت ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ هه‌ن����گاوی گه‌وره‌ دیارنیه‌ بۆ‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌و به‌رپرسه‌ بااڵیانه‌ی كه‌‬ ‫سه‌ری یه‌كه‌می گه‌نده‌ڵین‪.‬‬ ‫رێكخراوی س����تۆپ ب����ۆ دژه‌ گه‌نده‌ڵی‬ ‫راپۆرتێكی تایبه‌تی باڵوكردوه‌ته‌وه‌ ئاماژه‌‬ ‫ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ده‌كات له‌هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫پرسی گه‌نده‌ڵی بە به‌رده‌وامی بونی هه‌یه‌و‬ ‫هاوكات چه‌ند دۆسیه‌یه‌كی له‌باره‌ی پرسی‬ ‫گه‌نده‌ڵیه‌وه‌ باڵوكردوه‌ته‌وه‌ كه‌ ژماره‌یان‪23‬‬ ‫دۆس����یه‌یه‌‪ 5 ‌،‬یان دۆس����یه‌ی زه‌ویوزارن‌و‬ ‫‪3‬یان دۆس����یه‌ی گشتی گه‌نده‌ڵین‌و ‪15‬یان‬ ‫دۆس����یه‌ی تایب����ه‌ت به‌پرس����ی نه‌وتن"‪.‬‬ ‫کێلگەیەکی نەوت‬ ‫له‌ماوه‌ی سێ مانگی رابردودا‪.‬‬ ‫فه‌رمان ره‌ش����اد به‌ڕێوه‌به‌ری رێكخراوی‬ ‫ستۆپ بۆ دژه‌گه‌نده‌ڵی ئاماژه‌ بۆئه‌وه‌ده‌كات داری����ی رێگ����ه‌ی پێنادرێ����ت لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ داواكاری گش����تی‌و ده‌س����ته‌ی له‌پرسی‌ نه‌وت بكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "داواكاری گش����تی‌و ده‌سته‌ی‬ ‫ده‌ستپاكی له‌سه‌ر هێڵ بوین ئه‌وه‌ی ئه‌وان‬ ‫تێبینییان كردوه‌ سه‌رباری چه‌ندین بڕیار ده‌ستپاكی ده‌ڵێن له‌سه‌ر كه‌یسی گه‌نده‌ڵی‬ ‫بۆ چاكس����ازی بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی ئاس����تی له‌دادگا كاره‌كان بەباش����ی ناڕۆن به‌ڕێوه‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی له‌س����اڵی ‪ 2016‬به‌اڵم گه‌نده‌ڵی كه‌مته‌رخه‌م����ی ده‌كرێ����ت‪ ،‬ته‌نان����ه‌ت ئه‌و‬ ‫به‌ره‌و زیادبون ده‌چێت‌و ده‌ڵێت "گه‌نده‌ڵی گرتنانه‌ی باس����ده‌كرێت كه‌سانی سه‌ره‌كی‬ ‫له‌س����ێكته‌ری زه‌ویوزارو ره‌شوه‌ وه‌رگرتن نین‌و گه‌نده‌ڵكاری گه‌وره‌نین"‪.‬‬ ‫ئه‌م قسا‌نه‌ی ره‌شاد له‌كاتێكدایه‌ ئێستا‬ ‫له‌فه‌رمانگه‌كان����ی حكومه‌ت����ی هه‌رێم����ی‬ ‫چه‌ند لیژنه‌ی چاكس����ازی پێكهێنراوه‌ بۆ‬ ‫كوردستان روی له‌زیادبون كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری رێكخ����راوی س����تۆپ بۆ ئه‌و كه‌س����انه‌ی كه‌ به‌زی����اده‌ڕۆو گه‌نده‌ڵی‬ ‫دژه‌گه‌نده‌ڵی له‌باره‌ی پرس����ی نه‌وته‌وه‌ كه س����ه‌رمایه‌كانیان پێكه‌وه‌ن����اوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫‌‪%65‬ی پرسی گه‌نده‌ڵی له‌م سێكته‌ره‌دایه‌ كاره‌كانی لیژنه‌كان له‌بازنه‌یه‌كی ته‌س����ك‌و‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی ب����ۆ ئه‌وه‌كرد ئه‌وه‌ی الی به‌نهێنی ماونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش����وان ش����ێخ ئه‌حمه‌د په‌رله‌مانتاری‬ ‫ئه‌وانه‌‌ وه‌زاره‌تی س����امانه‌ سروش����تیه‌كان‬ ‫ده‌رگای نه‌كردوه‌ت����ەوە‌ ب����ۆ ده‌زگا پارتی دیموكرات ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ باسكرد‬ ‫چاودێریی����ه‌كان‪ ،‬وت����ی "دیوانی چاودێری له‌كۆبون����ه‌وه‌ی بارزان����ی‌و ئ����ه‌و لیژنانه‌ی‬

‫دان����راون بۆ چاكس����ازی جه‌خت له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ كراوه‌ته‌وه‌ پێویسته‌ ئه‌و كه‌یسانه‌ی‬ ‫هه‌ی����ه‌ یه‌كالی����ی بكرێنه‌وه‌‪ ،‬وت����ی "هیچ‬ ‫جیاوازییه‌ك ناكرێت له‌نێوان كه‌س����ه‌كان‪،‬‬ ‫كاك مه‌سعودیش له‌كۆبونه‌وه‌كان به‌ئێمه‌ی‬ ‫وتوه‌ زۆر جدییه‌ له‌وبابه‌ته‌"‪.‬‬ ‫شوان شێخ ئه‌حمه‌د كه‌ له‌هه‌مان پارته‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی حكومه‌تی به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫پارتی����ه‌ تۆمه‌تبار ده‌كرێت به‌ناش����ه‌فافی‬ ‫له‌مه‌له‌فی (نه‌وت‌و دارای����ی) ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌شكرد ئه‌م پرسه‌ كارێكی ئاسان نیه‌و‬ ‫قورسه‌ به‌اڵم ده‌بێت ئاستێك دابنرێت بۆ‬ ‫گه‌نده‌ڵ����كاران بۆ ئه‌وه‌ی ك����ه‌س چاویان‬ ‫لێنه‌كات‪ ،‬وتیش����ی"لیژنه‌كان ده‌س����ته‌ی‬ ‫نه‌زاهه‌و دیوانی چاودێری داراییان تێدایه‌‌و‬ ‫دۆسیه‌كان یه‌كالیی ده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫موشیر ره‌شید به‌ڕێوه‌به‌ری‌ فه‌رمانگه‌ی‌‬

‫كاروباری‌ یاس����ایی له‌ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌ گه‌یش����توه‌ته‌ چه‌ن����د ته‌نه����ا ئامارێ����ك‬ ‫هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان له‌باره‌ی ئاس����تی له‌به‌رده‌س����تدایه‌ ك����ه‌ ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫گه‌نده‌ڵیه‌وه‌ له‌هه‌رێمی كوردستان بێئاگایی س����اڵی‪ 2012‬به‌پێی ئاماره‌ك����ه‌ش رێژه‌ی‬ ‫خۆی ده‌ربڕی‌و ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد "هیچ گه‌نده‌ڵی له‌هه‌رێمی كوردستان (‪.)%3.4‬‬ ‫مه‌حمود عوس����مان به‌ڕێوه‌به‌ری ئاماری‬ ‫پێوه‌رێكی����ان به‌ده‌س����ته‌وه‌نیه‌ پێوان����ه‌ی‬ ‫زیادبون یان كه‌مبونه‌وه‌ی رێژه‌ی گه‌نده‌ڵی س����لێمانی ئام����اژه‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ده‌كات بۆ‬ ‫ده‌رهێنانی ئه‌م ئاماره‌ س����ێ هه‌زار كه‌س‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ فه‌رمانگ����ه‌ی‌ كاروب����اری‌ له‌به‌رپرس����ان‌و فه‌رمانب����ه‌ران‌و هاواڵتیان‬ ‫یاسایی له‌ده‌سته‌ی‌ ده‌س����تپاكی‌ هه‌رێمی‌ چه‌ند چینێك به‌ش����داریان كردوه‪ ‌،‬ده‌ڵێت‬ ‫كوردس����تان له‌ب����اره‌ی ئه‌و كه‌یس����انه‌ی "له‌عێ����راق جگ����ه‌ له‌هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫له‌ڕاپۆرته‌كان ده‌ورژێنرێن باسی ئه‌وه‌یكرد رێ����ژه‌ی گه‌نده‌ڵ����ی ‪ %24‬ه‌و له‌هه‌رێم����ی‬ ‫"زۆربه‌ی ئه‌و كه‌یسانه‌ی كه‌ له‌راپۆرته‌كه‌دا كوردستان ‪."%3.4‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌ڵێ����ت "به‌گوێ����ره‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫باسكراوه‌ له‌الی ئه‌وان هه‌یه‌ كاری له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ك����ه‌ن"‪ .‬وه‌كو ئاماژه‌ ب����ۆ راپۆرته‌كه‌ی له‌ئاماره‌كان����دا بۆمان ده‌ركه‌وت ‪%1.2‬ی‬ ‫كاره‌كانی هاواڵتی����ان به‌به‌رتیل ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫رێكخراوی ستۆپ بۆ دژه‌گه‌نده‌ڵی‪.‬‬ ‫هی����چ ئامارێك����ی تازه‌ نی����ه‌ ده‌ریبخات به‌اڵم له‌عێراق ‪"%48‬ه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ئام����اری س����لێمانی كه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تان ئاس����تی گه‌نده‌ڵی‬

‫به‌ش����داریكردوه‌ له‌دانان����ی پالن����ی‬ ‫چاكسازی‪ 30‬س����اڵه‌ی حكومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫بانك����ی نێوده‌وڵه‌ت����ی باوه‌ڕیوای����ه‌ ئ����ه‌م‬ ‫پ����ڕۆژه‌ چاكس����ازییه‌ به‌ش����داریده‌كات‬ ‫له‌كه‌مكردن����ه‌وه‌ی گه‌نده‌ڵ����ی وتی "بانكی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی حكوم����ه‌ت پالنی ئه‌وه‌یان‬ ‫هه‌ی����ه‌ كه‌رت����ی تایبه‌ت گه‌ش����ه‌پێبده‌ن‪،‬‬ ‫موچ����ه‌ی فه‌رمانبه‌رانی����ش‌‪ %30‬داه����ات‬ ‫پێكبهێنێت"‪.‬‬ ‫ئێس����تا له‌هه‌رێم����ی كوردس����تان ئه‌و‬ ‫ب����اوه‌ڕه‌ چه‌س����پیوه‌ گه‌نده‌ڵ����ی به‌الدانی‬ ‫كه‌س����ی یه‌ك���� ‌هم‌و ب����ااڵ كه‌مده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ ره‌نگ����ه‌ ئه‌م قس����ه‌كردنه‌‬ ‫له‌دادگاییكردنی گه‌نده‌ڵكاران ئاسنی سارد‬ ‫کوتانە‪ ،‬ه‪1‬ه‌روه‌كو به‌ڕێوه‌به‌ری رێكخراوی‬ ‫ستۆپیش باسیكرد‪.‬‬

‫خه‌ڵك سه‌رنجی له‌سه‌ر هه‌فته‌بازاڕو هه‌رزانبازاڕه‌كانه‌‬

‫"به‌شێك له‌هه‌فت ‌ه بازاڕو هه‌رزانبازاڕه‌كان فێڵ له‌كڕیاره‌كانیان ده‌كه‌ن" ‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬

‫له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدانی قه‌یرانی دارایی‬ ‫سه‌دان هه‌رزانبازاڕ له‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫كرانه‌وه‌ تائێستاش كێبەركێی نرخ له‌گه‌ڵ‬ ‫بازاڕه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌م خۆیان‬ ‫جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ئێستا‬ ‫خه‌ریكه‌ نرخه‌كانیان هاوتا ده‌بێته‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌بازاڕ هه‌م ده‌ریشكه‌وت‌ "هه‌ندێك‬ ‫له‌بازاڕه‌كان فێڵ له‌كڕیاره‌كانیان ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫بازاڕه‌كانی سلێمانی‬ ‫وه‌كو یه‌كی لێهاتو‌ه‬ ‫به‌یه‌ك ئەندازە‬ ‫شت ده‌فرۆشرێت‬ ‫نرخەکانیان وەکو‬ ‫یەکە‬

‫تاپێش قه‌یران���ی دارایی‪ ،‬باوباوی ئه‌و‬ ‫مۆڵ���ه‌ گرانانه‌ب���و ك���ه‌ جلوبه‌رگه‌كانیان‬ ‫گ���ران‌و ماركه‌بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم قه‌یرانی دارایی‬ ‫ئه‌م مۆاڵنه‌ی چۆڵكردو ده‌رگای س���ه‌دان‬ ‫هه‌رزانب���ازاڕو هه‌فت���ه‌ ب���ازاڕی كردەوه‪،‬‬ ‫چونك ‌ه خه‌ڵك ده‌گه‌ڕا بۆ هه‌رزانترین نرخ‬ ‫له‌هه‌ركوێیه‌ك بێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌ئه‌نجامی‬ ‫قه‌یران���ی دارایی‌و كه‌مبونه‌وه‌ی ئاس���تی‬ ‫داهاتی تاكه‌كه‌س بو‪.‬‬ ‫هه‌فته‌بازاڕی گۆڵد له‌س���ه‌ر ش���ه‌قامی ئه‌وه‌ده‌كرێت به‌ش���ێك له‌هه‌رزانبازاڕه‌كان له‌چه‌ندی���ن هه‌فته‌ب���ازاڕو هه‌رزانب���ازاڕ‬ ‫بازنه‌ی���ی مه‌لیك مه‌حمود‌ م���اوه‌ی زیاتر ته‌نها بۆ راكێش���انی س���ه‌رنجی كڕیاران به‌هۆكاری جۆراوجۆر بێئه‌وه‌ی مشته‌ری‬ ‫له‌س���اڵێكه‌ كراوه‌ت���ه‌و‌ه به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی كارده‌ك���ه‌ن‌و چه‌ندی���ن فێڵ���ی بازرگانی ئاگاداربێت فێڵی لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د نه‌ورۆز ئاماژه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ده‌كات به‌كارده‌هێن���ن ك���ه‌ زی���ان به‌كڕی���اران‬ ‫ئ���ه‌و جه‌ختی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ك���رده‌و‌ه‬ ‫جیاوازی ئێم ‌ه له‌گه‌ڵ ناوبازاڕ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و ده‌گه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌و هه‌فته‌بازاڕو هه‌رزانبازاڕان ‌ه‬ ‫كااڵیانه‌ی بۆمان دێ���ت ئێم ‌ه ته‌نها كرێ‬ ‫فه‌رم���ان وه‌ه���اب بۆ س���نوری قه‌زای ئه‌گه‌ر كااڵی���ه‌ك دابش���كێنن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ره‌فانه‌ی لێوه‌رده‌گری���ن كااڵك ‌ه به‌نرخی چه‌مچه‌ماڵ هه‌فته‌بازاڕێك���ی كردوه‌ته‌و‌ه س���ه‌رنجی كڕیار رابكێش���ێت‪ ،‬له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌م تائاستی نرخی یه‌كه‌می ده‌‌فرۆشین ئ���ه‌و به‌وته‌ی خۆی سه‌رڕاس���تان ‌ه كاری كااڵكان���ی تر قه‌رەب���وی ده‌كه‌نه‌وه‌ وتی‬ ‫به‌هاواڵتی���ان‪ ،‬وتی "ئێس���ته‌ بازاڕه‌كانی خۆیان ده‌كه‌ن ش���م ‌هك‌و كااڵ به‌نرخێكی "هه‌فته‌بازاڕ هه‌ی���ه‌ له‌كاتی نزیكبونه‌وه‌ی‬ ‫س���لێمانی وه‌كو یه‌كی لێهات���و‌ه به‌یه‌ك هه‌رزان ده‌فرۆش���ن به‌هاواڵتی���ان‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌ی به‌س���ه‌رچون كااڵك���ه‌ی به‌هه‌رزان‬ ‫قیاس شت ده‌فرۆشرێت‪ ،‬چونك ‌ه سه‌ره‌تا چه‌ندین نمونه‌ی الیه‌ ك ‌ه هه‌رزانبازاڕه‌كان ده‌فرۆشێت"‪.‬‬ ‫جۆرێكی تربو به‌اڵم ئێستا وایلێهاتوه‌"‪ .‬فێ���ڵ له‌هاواڵتی���ان ده‌كه‌ن به‌ش���ێوه‌ی‬ ‫هاواڵتیان���ی س���لێمانی‪ ،‬ش���ایه‌تی‬ ‫س���ه‌رباری ن���رخ ئێس���تا زۆر باس���ی جۆراوج���ۆر‪ ،‬ئ���ه‌و وتی "من ئ���اگادارم داخس���تنی هه‌فته‌ بازاڕێك بون له‌الیه‌ن‬

‫س���زایان ده‌ده‌ن ب���ه‌اڵم خ���ۆی الدا ل ‌ه‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن بۆیان‪ ،‬وتی "نازانم چۆنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر س���ه‌رپێچی له‌هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫ببینین سزای ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫هاواڵتی���ان له‌ژێ���ر س���ه‌رنجی‬ ‫هه‌فته‌ب���ازاڕه‌كان‌و هه‌رزانبازاڕه‌كان���دان‬ ‫به‌اڵم ئێس���تا زیاتر له‌جاران هه‌س���تیارن‬ ‫نه‌بادا فێڵی���ان لێبكرێت ی���ان خۆراكی‬ ‫به‌سه‌رچویان بدرێتی‪.‬‬ ‫كاروان عه‌زی���ز دانیش���توی گه‌ڕه‌ك���ی‬ ‫كازیوه‌ی س���لێمانی ‌ه ئه‌و باس���ی ئه‌وه‌ی‬ ‫بۆ ئاوێنه‌كرد‪ ،‬ئه‌م هه‌فته‌بازاڕان ‌ه كاتێك‬ ‫دروستبون زۆر باشبون خه‌ڵك زۆر روی‬ ‫تێده‌كردن به‌اڵم ئێس���تا كه‌متر‪ ،‬ئه‌و وتی‬ ‫"به‌بڕوای من ئ���ه‌م هه‌فته‌ بازاڕان ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫به‌ش���ێكیان فێڵ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم من بۆخۆم‬ ‫سودم لێوه‌رگرتون"‪.‬‬ ‫كاروان باسی ئه‌وه‌شیكرد "له‌سه‌ره‌تای‬ ‫فۆتۆ‪ :‬مەزهەر کەریم‬ ‫فرۆشیارێک لەبازاڕی سلێمانی‬ ‫هاتن���ی قه‌یران���ی داراییه‌وه‌ ئ���ه‌و زیاتر‬ ‫پشتی به‌م هه‌فته‌ بازاڕان ‌ه به‌ستوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫لیژنه‌كانی ته‌ندروستی س���لێمانیه‌وه‌‌ ك ‌ه له‌زگ���ه‌ی نوێ دراو‌ه له‌س���ه‌ر ب���ه‌روار‌ه نایشارێته‌وه‌ ئێس���تا هه‌ستیاران ‌ه مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫ده‌كات چونكه‌ ره‌نگه‌ پێدانی خۆراكێكی‬ ‫ده‌ستكاری ماوه‌ی به‌سه‌رچونی نرخه‌كانی به‌سه‌رچوه‌كان‌و دراوه‌ به‌هاواڵتیان"‪.‬‬ ‫گۆران ق���ادر به‌رێوه‌ب���ه‌ری لیژنه‌كانی به‌س���ه‌رچو ببێت��� ‌ه هۆی نه‌خۆش���یه‌كی‬ ‫كردبو‪ ،‬ئه‌مه‌ش پێشینه‌یه‌كی خراپبو بۆ‬ ‫قائیمقامیه‌ت���ی قه‌زای س���لێمانی ئاماژ‌ه كوش���نده‌ له‌ن���او خانه‌واده‌ك���ه‌ی‪ ،‬وتی‬ ‫هاوشێوه‌كانی‪.‬‬ ‫له‌ش���كر حه‌می���د‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیاری بۆ ئه‌وه‌ده‌كات ئ���ه‌وان به‌رده‌وام به‌وردی "نایشارمه‌وه‌ ترس���م هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه له‌ناو‬ ‫لیژنه‌كانی ته‌ندروستی سلێمانی له‌باره‌ی چاودێ���ری ئه‌م ماركێ���ت‌و هه‌فته‌بازاڕان ‌ه ‪100‬بازرگانی باشدا بازرگانێكی خراپ دڵی‬ ‫داخس���تنی ئه‌و هه‌فته‌ بازاڕه‌وه‌ باس���ی ده‌كه‌ن كه‌ په‌یوه‌س���تن به‌وانه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت سه‌دان هه‌زار كه‌س كرمێ ده‌كات"‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ب���ازاڕو هه‌رزانب���ازاڕه‌كان جاران‬ ‫ئ���ه‌وه‌ده‌كات "ل���ه‌ هه‌فت���ه‌ بازاڕه‌ك���ه‌دا "چاودێ���ری به‌رده‌وام���ی ئه‌و ش���وێنان ‌ه‬ ‫ده‌س���تگیراوه‌ به‌س���ه‌ر ب���ڕی زیات���ر لە ده‌كه‌ین ش���مه‌ك به‌هاواڵتیان ده‌فرۆشن‪ ،‬كه‌م‌و سه‌رنجڕاكێشبون به‌اڵم ئێستا زۆرن‬ ‫خه‌ڵك به‌هه‌ستیارییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫‪ 680‬پارچه‌ م���وادی به‌س���ه‌رچودا‪ ،‬كه‌ له‌چوارچێوه‌ی كاری خۆماندا"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری لیژنه‌كانی قائیمقامیه‌تی ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌ش ره‌نگ ‌ه سه‌رنجی خه‌ڵكی‬ ‫سه‌رجه‌میان به‌رواری به‌سه‌رچونه‌كانیان‬ ‫ده‌س���تكاریكراوه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ی هه‌ستاون ق���ه‌زای مه‌ركه‌زی س���لێمانی ئه‌وه‌ش���ی بخاته‌وه‌ س���ه‌ر ب���ازاڕه‌ ناوه‌ندیه‌كان بۆ‬ ‫به‌سڕینه‌وه‌و ده‌ستكاریكردنی به‌رواره‌كان‌و رونكرده‌و‌ه ئه‌وان س���ه‌رپێچییان لێببینن كڕینی هه‌فتانه‌ی شمه‌ك‌و كااڵكان‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫‪9‬‬

‫سه‌ره‌ڕای‌ ناڕه‌زای ‌ی لیژنه‌ی‌ فه‌توا فیلم ‌ی "محه‌مه‌د په‌یامبه‌ری‌ ئیسالم" نمایش ده‌كرێته‌وه‌‬

‫تاودانی‌ ملمالنێی‌ مه‌زهه‌بی‌ لەکوردستان له‌په‌نای‌ فیلمێكدا‬

‫نابینمه‌وه‌ بۆ راگرتنی‌ ئه‌و فیلمه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ل���ه‌و ب���اوه‌ڕه‌دام ئه‌گه‌ر‬ ‫راپرس���ییه‌ك بكه‌یت له‌ن���او خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس���تان به‌گش���تی‌ به‌هه‌مو ئاین‌و‬ ‫مه‌زهه‌به‌كانیه‌وه‌ به‌ش���ی‌ هه‌ره‌ زۆری‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان بینین‌و نمایشكردنی‌‬ ‫ئ���ه‌و فیلمه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ئاس���ایی‌‬ ‫ده‌زانێت"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫بڕیاری‌ راگرتنی‌ نمایشكردنی‌ فیلمی‌‬ ‫(محه‌مه‌د په‌یامبه‌ری‌ ئیسالم) له‌الیه‌ن‬ ‫لیژنه‌ی‌ فه‌توای‌ هه‌رێمه‌وه‌ كاردانه‌وه‌ی‌‬ ‫جۆراوجۆری‌ لێكه‌وته‌وه‌‌و باڵوكه‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ ئاشكرای‌ ده‌كات كه‌ له‌چه‌ند‬ ‫رۆژی‌ داهاتوه‌وه‌ ده‌ستده‌كرێته‌وه‌‬ ‫به‌نمایشكردنی‌ فیلمه‌كه‌‪.‬‬ ‫"ملمالنێی‌ مه‌زهه‌بییه‌‌و‬ ‫تێكه‌اڵوی‌ هونه‌ر كراوه‌"‬ ‫حه‌سه‌ن عه‌لی‌ باڵوكه‌ره‌وه‌ی‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیری‌‌و یه‌كێتی‌‬ ‫زانایانی‌ ئاینی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردستان‬ ‫لیژنه‌یه‌ك���ی‌ هاوبه‌ش���یان پێكهێناوه‌‬ ‫بۆ تاوتوێكردن���ی‌ فیلمه‌كه‌‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و بڕیاره‌دایه‌ كه‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ نمایش بكرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌وان پێیان ناخۆش���ه‌‬ ‫فیلمه‌ك���ه‌ راگی���راوه‌‌و ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن‬ ‫فیلمه‌كه‌ نمایش بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ زانایانی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‬ ‫ملمالنێ���ی‌ مه‌زهه‌بییه‌ ك���ه‌ تێكه‌اڵوی‌‬ ‫هونه‌ر كراوه‌‌و وتی‌ "لێره‌ زیاتر س���ه‌ر‬ ‫به‌سوننه‌ مه‌زهه‌به‌كانن‌و پێیان خۆش‬ ‫نییه‌ به‌رهه‌مێكی‌ سینه‌مایی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌مێژوی‌ پێغه‌مبه‌ری‌ ئیس�ل�ام له‌الیه‌ن‬ ‫ئێرانه‌وه‌ كه‌ ش���یعه‌ مه‌زهه‌بن به‌رهه‌م‬ ‫بهێنرێت"‪.‬‬ ‫حه‌س���ه‌ن عه‌لی‌ جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌م جۆره‌ كارانه‌ ده‌بێته‌‬ ‫رێخۆش���كردن بۆ به‌رته‌س���كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئازادییه‌كان‌و رێگریكردن له‌نمایشكردنی‌‬ ‫كاری‌ هونه‌ری‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و بڕوایه‌ش���دایه‌ به‌پێچه‌وان���ه‌‌ی‌‬ ‫تێبینییه‌كانی‌ لیژنه‌ی‌ فه‌توای‌ هه‌رێم ئه‌و‬ ‫فیلمه‌ كه‌س���ایه‌تی‌ په‌یامبه‌ری‌ ئیسالم‬ ‫ب���ه‌رز راده‌گرێت‌و وت���ی‌ "بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان ته‌واو پێچه‌وانه‌وه‌ی‌ حه‌قیقه‌تی‌‬ ‫فیلمه‌كه‌یه‌‌و قس���ه‌كانی‌ ئ���ه‌وان هیچ‬ ‫سه‌نه‌دێكی‌ یاسایی‌‌و شه‌رعی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و پێشنیار ده‌كات كه‌ دیبه‌یتێكی‌‬ ‫هاوبه‌ش بۆ لیژن���ه‌ی‌ فه‌توای‌ هه‌رێم‌و‬ ‫چه‌ن���د هونه‌رمه‌ندێكی‌ س���ینه‌ماكاری‌‬ ‫ك���ورد ئه‌نجام بدرێت تاڕاس���تییه‌كان‬ ‫بۆ خه‌ڵك ئاش���كرابكرێن‌و چه‌واش���ه‌‬ ‫نه‌كرێن‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من خۆم كه‌ ده‌رهێنه‌ری‌‬ ‫س���ینه‌ماییم هه‌رگیز له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دا‬ ‫نیم كه‌ سانس���ۆر له‌سه‌ر هیچ فیلمێك‬ ‫هه‌بێت‌و ئه‌و كه‌سه‌ی‌ رازی‌ نییه‌ له‌ هه‌ر‬ ‫فیلمێك ده‌توانێت نه‌چێت بۆ سینه‌ما‌و‬ ‫فیلمه‌كه‌ نه‌بینێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و گله‌یی‌ له‌لیژنه‌ی‌ فه‌توای‌ هه‌رێم‬ ‫گرت كه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وان په‌یڕه‌وی‌ یاسا‌و‬ ‫ته‌شریعی‌ ئیس�ل�ام ده‌كه‌ن خۆ ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌كوردستان ئه‌و هه‌مو شوێنی‌ مه‌ساج‌و‬ ‫ش���وێنی‌ ح���ه‌رام‌و به‌ده‌یان ش���وێنی‌‬ ‫رابواردنی‌ سێكسی‌ هه‌یه‌ له‌كوردستاندا‬ ‫بۆچی‌ به‌یاسا‌و شه‌ریعه‌تی‌ خۆیان نایه‌ن‬ ‫یه‌خه‌ی‌ حكومه‌ت بگ���رن‌و ناڕه‌زایه‌تی‌‬

‫هه‌مو لیژن ‌ه‬ ‫فه‌تواكانی‌ جیهان‬ ‫یه‌كده‌نگن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و‌هی‌ كه‌ هیچ‬ ‫ئه‌كته‌رێك ناتوانێت‬ ‫ی‬ ‫رۆڵ‌و ده‌ور ‌‬ ‫ی ئیسالم‬ ‫په‌یامبه‌ر ‌‬ ‫له‌هیچ شانۆ‌و‬ ‫فیلمێكدا ببینێت‬

‫پۆستەری فیلمی (محه‌مه‌د په‌یامبه‌ری‌ ئیسالم)‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌ ده‌رببڕن"‪.‬‬ ‫جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫راگرتنی‌ فیلمه‌ك���ه‌ كاتییه‌‌و له‌م چه‌ند‬ ‫رۆژه‌ی‌ داهات���ودا له‌كۆنگره‌یه‌ك���ی‌‬ ‫رۆژنامه‌وانی���دا چاوه‌ڕوانده‌كرێ���ت‬ ‫ده‌ستبكرێته‌وه‌ به‌په‌خشی‌ فیلمه‌كه‌‪.‬‬ ‫"هیچ ئه‌كته‌رێك ناتوانێت رۆڵی‌‬ ‫په‌یامبه‌ری‌ ئیسالم ببینێت"‬ ‫د‪ .‬ئه‌حم���ه‌دی‌ ش���افعی‌ ئه‌ندام���ی‌‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ بااڵی‌ فه‌ت���وای‌ هه‌رێم ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ زانایان���ی‌ ئاینی‌‌و‬ ‫ئه‌ندامانی‌ لیژن���ه‌ی‌ فه‌توا فیلمه‌كه‌یان‬ ‫بینی���وه‌‌و ئه‌و تێبینیانه‌ی‌ كه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫فیلمه‌كه‌ هه‌مانبوه‌ له‌راگه‌یه‌ندراوه‌كه‌دا‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ كرابو‪.‬‬ ‫شافیعی‌ وتی‌"هه‌مو لیژنه‌ فه‌تواكانی‌‬ ‫جیهان یه‌كده‌نگن له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫هیچ ئه‌كته‌رێك ناتوانێت رۆڵ‌و ده‌وری‌‬ ‫په‌یامب���ه‌ری‌ ئیس�ل�ام (د‪.‬خ) له‌هیچ‬ ‫شانۆ‌و فیلمێكدا ببینێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌مو قس���ه‌‌و كرداره‌كانی‌‬ ‫پێغه‌مبه‌ری‌ ئیس�ل�ام (د‪.‬خ) ته‌شریعن‬

‫بۆی���ه‌ به‌و هۆی���ه‌وه‌ دوای‌ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫گه‌یش���تینه‌ ئ���ه‌و ده‌رئه‌نجام���ه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫ئه‌و فیلمه‌ دروس���ت نییه‌ لێ‌ بدرێت‌و‬ ‫داوام���ان له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ رۆش���نبیری‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ ئه‌وقاف كرد كه‌ ئه‌و فیلمه‌‬ ‫رابگیرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ره‌تیك���رده‌وه‌ كه‌ ئه‌و فه‌توایه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌وان جۆرێ���ك بێ���ت له‌ملمالنێ���ی‌‬ ‫مه‌زهه‌بی‌‌و وتی‌"هه‌رگیز لیژنه‌ی‌ فه‌توا‬ ‫بیریان له‌وه‌ نه‌كردۆته‌وه‌‌و لیژنه‌كه‌مان‬ ‫سه‌ربه‌خۆیه‌‌و هه‌روه‌ها هیچ بڕیارێكمان‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ی‌ بۆچون���ه‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫مه‌زهه‌بییه‌كان نییه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و فیلمه‌ش له‌میس���ر یان‬ ‫توركی���ا به‌رهه‌مبهێنرایه‌ ئ���ه‌وان هه‌ر‬ ‫هه‌مان بڕیاریان ده‌بو‪.‬‬ ‫ش���افیعی‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌نمایشكردنی‌ زنجیره‌ ته‌له‌فزیۆنییه‌كان‬ ‫له‌باره‌ی‌ په‌یامبه‌ران‌و ئه‌سحابه‌كانیش‬ ‫قس���ه‌ی‌ خۆیان هه‌بوه‌ به‌اڵم ئه‌و باسه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بابه‌تی‌ په‌یامبه‌ری‌ ئیس�ل�ام‬ ‫جیاوازی‌ زۆره‌‪.‬‬

‫د‪ .‬ئه‌حم���ه‌دی‌ ش���افعی‌ ئام���اژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌وه‌دا ك���ه‌ له‌س���ه‌ر هه‌م���و ئ���ه‌و‬ ‫زنجیر‌ه ته‌له‌فزیۆنان���ه‌ی‌ كه‌ له‌كه‌ناڵه‌‬ ‫كوردییه‌كان لێده‌درێ���ن‌و به‌وته‌ی‌ ئه‌و‬ ‫(له‌گ���ه‌ڵ ئادابی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و ش���ه‌رعدا‬ ‫ی���ه‌ك ناگرن���ه‌وه‌) الیه‌نی‌ به‌رپرس���ی‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی���ان ئاگاداركردۆته‌وه‌‌و وتی‌‬ ‫"جاری‌ واش هه‌بوه‌ چوینه‌ته‌ سه‌ردانی‌‬ ‫ئ���ه‌و كه‌نااڵنه‌‌و پێمان وتون ئه‌و جۆره‌‬ ‫به‌رهه‌مانه‌ زیان به‌كۆمه‌ڵگه‌‌و ش���ه‌رع‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت"‪.‬‬ ‫"پاساوێكی‌ به‌هێز نابینمه‌وه‌‬ ‫بۆ راگرتنی‌ ئه‌و فیلمه‌"‬ ‫مه‌ریوان نه‌قش���به‌ندی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ وه‌زاره‌تی‌ ئه‌وقافی‌‬ ‫هه‌رێ���م ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌ ك���ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌رخستنی‌ كه‌س���ایه‌تی‌ پێغه‌مبه‌ران‬ ‫ح���ه‌رام بێت ئ���ه‌وا ده‌بێ���ت بۆ هه‌مو‬ ‫پێغه‌مبه‌ران حه‌رام بێت‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا ك���ه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ چۆن به‌ب���ێ‌ هه‌ماهه‌نگی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ لیژن���ه‌ی‌ فه‌توا رێگ���ه‌ی‌ داوه‌‬

‫فیلمێكی‌ له‌و ش���ێوه‌ نمایش بكرێت‪،‬‬ ‫دوات���ر ه���ه‌ر له‌س���ه‌ر داوای‌ خۆیان‬ ‫نمایشكردنی‌ راده‌گیرێت‪.‬‬ ‫نه‌قش���به‌ندی‌ وتیش���ی‌ "ئه‌م���ه‌‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مییه‌ك���ه‌‌و له‌وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ "ره‌هه‌ندێك���ی‌ مه‌زهه‌ب���ی‌ ل���ه‌م‬ ‫بابه‌ته‌دا هه‌یه‌"‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "دو‬ ‫مه‌رجه‌عی‌ گه‌وره‌ی‌ جیهانی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫ئه‌م فیلمه‌یان قه‌ده‌غه‌كردوه‌ یه‌كه‌میان‬ ‫ئه‌زهه‌ر له‌میس���ر‌و دووه‌میان سعودیه‌‌و‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان زیاتر‬ ‫پشتده‌به‌ستن به‌مه‌رجه‌عه‌ سوننه‌كان‌و‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ موس���ڵمانانی‌ كوردس���تان‬ ‫ش���افیعی‌ مه‌زهه‌ب���ن ره‌نگ���ه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫زانایانیش كه‌وتبێته‌ ژێر كاریگه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫بابه‌ته‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من راگرتنی‌ ئ���ه‌و فیلمه‌‬ ‫به‌بڕیارێكی‌ قورس ده‌زانم‌و پێشموانییه‌‬ ‫سوكایه‌تی‌ بۆ په‌یامبه‌ری‌ ئیسالم تیادا‬ ‫بوبێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "پاساوێكی‌ به‌هێز‬

‫" له‌نمایشكردنه‌كه‌یدا‬ ‫پرس به‌ئێمه‌ نه‌كراوه‌"‬ ‫فه‌رهه‌ن���گ گۆمه‌ش���ینی‌ وته‌بێ���ژی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ رۆش���نبیری‌ هه‌رێم جه‌غت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫پێش���تر له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیری‌‬ ‫عێراقه‌وه‌ مۆڵه‌تی‌ پێدراوه‌‪.‬‬ ‫گله‌یی‌ ل���ه‌وه‌ش كرد ك���ه‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫به‌فلته‌ری‌ وه‌زاره‌ته‌كه‌یاندا تێنه‌په‌ڕیوه‌‌و‬ ‫له‌نمایش���كردنه‌كه‌یدا پ���رس ب���ه‌وان‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫گۆمه‌ش���ینی‌ جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌وان فیلمه‌كه‌یان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ كات���ی‌ راگرت���وه‌‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌كی���ان پێكهێن���اوه‌ له‌نێ���وان‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ رۆش���نبیری‌‌و وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫ئه‌وقاف‌و یه‌كێتی‌ زانایان بۆ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌بابه‌ت‌و ناوه‌ڕۆكی‌ فیلمه‌كه‌‌و لیژنه‌كه‌‬ ‫دواتر بڕیاره‌كانی‌ راده‌گه‌یه‌نێت له‌باره‌ی‌‬ ‫به‌رده‌وامب���ون ی���ان قه‌ده‌غه‌كردن���ی‌‬ ‫نمایشكردنی‌ فیلمه‌كه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ رۆش���نبیری‌‬ ‫ره‌تیك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌م هه‌واڵنه‌ بۆ‬ ‫به‌رته‌سككردنه‌وه‌ی‌ ئازادییه‌كان بێت‌و‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وتی‌ "وه‌ك���و وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ هیچ سانسۆردانان‌و‬ ‫رۆشنبیر ‌‬ ‫سانسۆر خس���تنه‌ س���ه‌ر هیچ جۆره‌‬ ‫به‌رهه‌مێك نیین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌اڵم ده‌بێت به‌رهه‌مه‌كانیش‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ داب‌ونه‌ریتی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و‬ ‫كه‌لت���ور‌و فه‌رهه‌نگی‌ ك���وردی‌‌و ئاینی‌‬ ‫تێنه‌په‌ڕێت"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر ده‌رخستنی‌‬ ‫كه‌سایه‌تی‌‬ ‫پێغه‌مبه‌ران حه‌رام‬ ‫بێت ئه‌وا ده‌بێت بۆ‬ ‫هه‌مو پێغه‌مبه‌ران‬ ‫حه‌رام بێت‬

‫به‌ره‌ی‌ خه‌ڵك ئاماده‌كار ‌ی بۆ چاالكیه‌ك ‌ی گه‌وره‌ له‌‪3/7‬دا ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬زانكۆ سه‌ردار‬ ‫‪ 2016/9/17‬یه‌كه‌م رۆژی‌ راگه‌یاندنی‌‬ ‫"به‌ره‌ی‌ خه‌ڵك"بو‪ ،‬وه‌ك خۆیان‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌ن ئه‌وان ده‌یانه‌وێت‬ ‫شكسته‌كانی‌ زه‌مه‌نی‌‪17‬ی‌ شوباتی‌‬ ‫‪2011‬و چاالكیه‌كانی‌ مامۆستایانی‌ ناڕازی‌‬ ‫بكه‌نه‌ وانه‌یه‌ك بۆ كاره‌كانی‌ خۆیان‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتیارێكی‌ ئه‌و به‌ره‌یه‌ش بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ جه‌خت له‌و ده‌كاته‌وه‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫كاری‌ ئه‌وان گه‌وره‌ترو نوێ‌ تره‌‪.‬‬ ‫مس���ته‌فا حه‌س���ه‌نه‌ گ���ه‌وره‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌سه‌رپه‌رش���تیارانی‌ "ب���ه‌ره‌ی‌ خه‌ڵك"‬ ‫باس���له‌وه‌ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌وان ئه‌گه‌رچی‌ له‌و‬ ‫ب���ه‌رواره‌وه‌ خۆیان راگه‌یان���دوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كانی‌ مامۆس���تایانه‌وه‌‬ ‫هی���چ چاالكیه‌كی���ان نه‌ك���ردوه‌و ته‌نها‬ ‫له‌گه‌ڵ مامۆستایاندا وه‌كو پشتیوانییه‌ك‬ ‫بۆ ئه‌وان له‌س���ه‌ر ش���ه‌قام بون‪ ،‬ده‌ڵێت‬

‫"ئێمه‌ نه‌مانده‌ویست كاره‌كانمان تێكه‌ڵی‌‬ ‫چاالكیه‌كانی‌ مامۆس���تایان بێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫پشتیوانیمان ده‌كردن تاوه‌كو ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫بایكۆتی���ان ش���كاندو گه‌ڕان���ه‌وه‌ نێ���و‬ ‫هۆڵه‌كانی‌ خوێندن‪ ،‬ئێستاش بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫شه‌قام چۆڵ نه‌بێت‌و ده‌نگی‌ ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫ك���پ نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌گ���وڕو تینێكی‌‬ ‫ن���وێ‌و ئایدیایه‌كی‌ نوێ���وه‌ هاتوینه‌ته‌وه‌‬ ‫مه‌یدان"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رپه‌رش���تیاره‌ی‌ به‌ره‌ی‌ خه‌ڵك‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌وان ده‌سته‌یه‌كی‌‬ ‫نوێی���ان بۆ به‌ره‌كه‌ هه‌ڵب���ژاردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌و ده‌س���ته‌یه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌یه‌ كه‌ له‌حزب���دا كارده‌كه‌ن‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش جه‌خ���ت له‌پێن���ج حزبه‌‬ ‫ی هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ ‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ده‌شڵێت "هه‌مو نوێنه‌ری‌ شارو‬ ‫شارۆچكه‌كان به‌ش���دارن له‌و ده‌سته‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌رنامه‌ی‌ ئێم���ه‌ ئه‌وه‌یه‌ هیچ ئه‌ندامێكی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ به‌ره‌ی‌ خه‌ڵك نابێت له‌هیچ‬

‫حزبێك���دا بێت‪ ،‬ئێم���ه‌ ئه‌نجومه‌نێكیش‬ ‫دورست ده‌كه‌ین‪ ،‬بۆیه‌ له‌ئه‌نجومه‌نه‌كه‌دا‬ ‫ئه‌گه‌ر كه‌س���ێكی‌ حزبیش بونی‌ هه‌بێت‬ ‫به‌مه‌رجێ���ك گه‌نده‌ڵ‌و تێ���وه‌گالو نه‌بێت‬ ‫له‌دزیدا ئاساییه‌‪ ،‬به‌اڵم ناكرێت ده‌سته‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر بێت‌و داڕێ���ژه‌ری‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌ره‌ی‌ خه‌ڵ���ك بێ���ت‌و له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ئه‌ندامی‌ حزبێكی‌ سیاسی‌ بێت‌و جارێكی‌‬ ‫دیكه‌ به‌ره‌ی‌ خه‌ڵك‌و ناڕه‌زایه‌تیی‌ خه‌ڵك‬ ‫بخاته‌وه‌ نێو باوه‌شی‌ حزبه‌كه‌ی‌"‪.‬‬ ‫مس���ته‌فای‌ حه‌سه‌ن ‌ه گه‌وره‌ پێی‌ وایه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ناڕه‌زایه‌تیان���ه‌ی‌ پێش���تر هه‌بون‬ ‫به‌زه‌مه‌ن���ی‌‪17‬ی‌ ش���وبات‌و ناڕه‌زایه‌تی‌‬ ‫مامۆستایانیش���ه‌وه‌ یه‌كێ���ك له‌هۆكاری‌‬ ‫شكس���ته‌كانی‌ بونی‌ ئه‌و جۆره‌ كه‌سانه‌‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬ده‌ڵێ���ت "ل���ه‌و ناڕه‌زایه‌تیان���ه‌دا‬ ‫خه‌ڵكانێك بونه‌ته‌ پاڵه‌وان‪ ،‬به‌و پاڵه‌وان‬ ‫بونه‌ش���ه‌وه‌ بونه‌ته‌ په‌رله‌مانتارو خۆیان‬ ‫فرۆش���تۆته‌وه‌ به‌حزب���ه‌كان‪ ،‬ئه‌مان���ه‌‬ ‫راستیه‌كی‌ حاش���اهه‌ڵنه‌گرو تاڵن‪ ،‬به‌اڵم‬

‫به‌ره‌ی‌ خه‌ڵك پاڵه‌وان دروس���ت ناكات‌و‬ ‫كه‌س ناخاته‌ په‌رله‌مان"‪.‬‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر پرسیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ چ گره‌نتیه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ ب���ه‌ره‌ی‌ خه‌ڵكیش وه‌ك‬ ‫خۆیان ده‌ڵێن‪ ،‬پاڵه‌وان له‌س���ه‌ر حسابی‌‬ ‫ده‌نگی‌ ناڕازی‌ خه‌ڵك دروس���ت نه‌كات؟‬ ‫وتی‌ "كاری‌ ئێمه‌ كارێكی‌ به‌كۆمه‌ڵه‌و هیچ‬ ‫كه‌سێك ناكه‌ینه‌ پاڵه‌وان‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ پره‌نس���یپی‌ به‌ره‌ی‌ خه‌ڵك���ی‌ قبوڵه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ حزب���ه‌كان ره‌ت ده‌كه‌ینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ ره‌ت ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬به‌ئاشكرا‬ ‫ده‌ڵێین ئه‌م ده‌سه‌اڵته‌ دوای‌‪ 25‬ساڵ كه‌‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ خزمه‌تگوزاریه‌ سه‌ره‌تاییه‌كان‬ ‫بۆ هاواڵتیانی‌ دابین بكات‌و ده‌ست به‌رێت‬ ‫بۆ موچه‌ی‌ شه‌هیدو كه‌مئه‌ندامان"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ش���ێوازی‌ چاالك���ی‌‌و‬ ‫فش���اره‌كانیش ته‌ئكید ل���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫فشاره‌كانیان مه‌ده‌نین تاوه‌كو ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫پێویس���ته‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌ش���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت‬ ‫"فشاره‌كانمان مه‌ده‌نین‪ ،‬به‌اڵم له‌گۆڕینی‌‬

‫پارس���ه‌نگی‌ هێز هه‌مو فشاره‌كانی‌ تر له‌‬ ‫دژ ‌ی ده‌سه‌اڵت به‌كار ده‌هێنین‪ ،‬بۆنمون ‌ه‬ ‫ئێستا یادی‌ راپه‌ڕینمان له‌پێشه‌و ئێمه‌ش‬ ‫خۆمان ئاماده‌ ده‌كه‌ی���ن بۆ چاالكیه‌كی‬ ‫گه‌وره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و چاالكی���ه‌ گه‌وره‌كه‌ی���ان له‌ یادی‌‬ ‫راپه‌ڕین���دا روونده‌كات���ه‌وه‌و ده‌ڵێ���ت‬ ‫"هێش���تا زوه‌ باس���ی‌ راپه‌ڕی���ن بكه‌ین‪،‬‬ ‫له‌هه‌م���و ئه‌و ش���وێنانه‌ی‌ ئێم���ه‌ چوین‬ ‫له‌شارو ش���ارۆچكه‌كان خه‌ڵك ئه‌وه‌نده‌‬ ‫پڕه‌ له‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ ك���ه‌ داوای‌ راپه‌ڕین‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت س���ه‌ره‌تا‬ ‫فش���اره‌كانمان فشاری‌ مه‌ده‌نی‌ بن‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا وه‌ك وت���م له‌ئاماده‌كاریداین‬ ‫ب���ۆ چاالكیه‌ك���ی‌ گ���ه‌وره‌ ك���ه‌ ره‌نگه‌‬ ‫واده‌ك���ه‌ی‌ بكه‌وێته‌ پێش یادی‌ راپه‌ڕین‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت‪17‬ی‌ شوباتیش"‪.‬‬ ‫ته‌ئكیدی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌‪ ،‬بۆ یادی‌‪3/7‬‬ ‫كه‌ ی���ادی‌ راپه‌ڕینه‌ ئ���ه‌وان چاالكیه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫كاری‌ ئێمه‌ كارێكی‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵه‌و هیچ‬ ‫كه‌سێك ناكه‌ینه‌‬ ‫پاڵه‌وان‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫زیندانییەک لەچاكسازی‬ ‫سلێمانی خۆی دەكوژێت‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر كەریم‬ ‫كاتژمێر‪6:00‬ی سەرلەبەیانی پێنج‬ ‫شەممە ‪ 2017/1/26‬كوڕێكی‬ ‫تەمەن ‪ 22‬ساڵ لەچاكسازی گەورانی‬ ‫سلێمانی لەدوای نوسینی نامەیەك‬ ‫بۆ كەسوكارەكەی لەژورەكەیدا خۆی‬ ‫دەكوژێت‪.‬‬ ‫(س ع) كەس���ی نزیك���ی (هـ) كە‬ ‫بەپێ���وە وەس���تابو بەخێرهاتن���ی ئەو‬ ‫كەس���انەی دەكرد دەهاتنە پرس���ەكە‪،‬‬ ‫بەئاوێنەی‌ وت "كاتێك خەبەری مەرگی‬ ‫(ه���ـ) یان بۆهێن���ام لەس���ەفەر بوم‪،‬‬ ‫نەمتوان���ی تەرمەكەی ببینم كە بەهۆی‬ ‫كەمی تەمەن‌و ب���ێ ئەزمونی ژیانیەوە‬ ‫لەزیندان كۆتایی بەژیانی خۆی‌ هێنا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئێمە چاوەڕوانی توێكاری‬ ‫پزیش���كی داوەری���ن تالەچەن���د رۆژی‬ ‫راب���ردودا وەاڵممان بدەن���ەوە‌و بزانین‬ ‫كوڕەكەم���ان ك���وژراوە ی���ان خ���ۆی‬ ‫كوش���توە كە بەهۆی كێشەی نێوان دو‬ ‫عەشیرەتەوە توشی ئەو روداوە ببو كە‬ ‫لەچەند رۆژی راب���ردودا لەگەڵ باوك‌و‬ ‫براكەیدا سەردانی ئەو جێگەیە دەكەین‬ ‫تێی���دا زیندانی ك���راوە لەچاكس���ازی‬ ‫گەورانی س���لێمانی‪ ،‬كە ماوەی ساڵێك‬ ‫دەبێت زیندان���ی كراوەو ئێمە بەردەوام‬ ‫سەردانمان دەكرد‌و چاودێری‌و ئاگاداری‬ ‫ژیانی بوی���ن‌و هیچ كێش���ەیەكی باس‬ ‫نەدەكردو هیچیی نەدەوت"‪.‬‬ ‫هەروەه���ا ئاماژەی بەوەش كرد (هـ)‬ ‫لەدوای خۆی نامەیەكی بەجێهێش���توە‪،‬‬ ‫ئەو وتی "لەئێستادا ئەو نامەیە لەدەست‬ ‫هێزەكانی پۆلیس���دایە بۆ لێكۆڵینەوە‌و‬ ‫نازانین چی تێدا نوسراوە‌و هی خۆیەتی‬ ‫ی���ان نا لەهەوڵی ئەوەداین بزانین خۆی‬ ‫كوشتوە یان كوژراوە"‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە‪ ،‬بەڕێوەبەری چاكسازی‬ ‫گەوران���ی س���لێمانی‪ ،‬ش���ێركۆ عارف‬ ‫بەئاوێن���ەی‌ راگەیان���د "كاتژمێ���ر‪6:00‬‬ ‫بەیانی رۆژی پێنجشەممە‪2017/1/26‬‬ ‫لەالیەن پۆلیسی ئێشكگری چاكسازیەوە‬

‫كۆی سزادراوان‬ ‫لەچاكسازی گەورانی‬ ‫سلێمانی ژمارەیان‬ ‫‪ 1100‬سزادراوە‪،‬‬ ‫لەساڵی ‪1996‬‬ ‫چاكسازی گەورانی‬ ‫سلێمانی دروست‬ ‫بوە كە تائێستا زیاد‬ ‫لەپەنجا كەس تێیدا‬ ‫گیانیان لەدەستداوە‬ ‫ئاگاداركرام���ەوە یەكێك لەزیندانییەكان‬ ‫بەناوی (هـ‪ .‬هــ) كە تەمەنی‪ 22‬س���اڵە‬ ‫گیان���ی لەدەس���تداوە‪ ،‬دوات���ر لەگەڵ‬ ‫پزیش���كی یاری���دەدەری چاكس���ازی‬ ‫رەوانەی نەخۆش���خانەی فریاكەوتن كرا‬ ‫لەس���لێمانی تابزانرێت ئەو كەسە ماوە‬ ‫ی���ان كۆچ���ی دوایی كردوە ك���ە دواتر‬ ‫دەردەكەوێ���ت گیان���ی لەدەس���تداوە‌و‬ ‫تەرمەكەی رەوانەی پزیشكی دادوەری‬ ‫س���لێمانی كرا بۆ لێكۆڵینەوە‪ ،‬تائێستا‬ ‫لەالیەن پزیش���كی دادوەری���ەوە وەاڵم‬ ‫نەدراوینەت���ەوە نازانرێت بەچی گیانی‬ ‫لەدەس���تداوە ئاگادری���ان كردینەوە كە‬ ‫چەند رۆژێك���ی پێدەچێ���ت تابزانرێت‬

‫بەچی‌و چۆن گیانی لەدەستداوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "لە‪ 2016/10/19‬ئەو كەسە‬ ‫هاتۆتە چاكس���ازی گ���ەوران‌و خەڵكی‬ ‫ش���اری س���لێمانیە‌و بەم���ادەی‪406‬‬ ‫دەستگیركراوە كە سزای لەسێدارەدانی‬ ‫هەبو‪ ،‬كەسوكارەكەی بەردەوام سەردانی‬ ‫چاكسازیان كردوە بۆ هەواڵ‌و سەردانی‬ ‫كوڕەكەیان‪ ،‬كەسێكی ئیهمالكراو نەبوە‌و‬ ‫زۆر بێدەن���گ‌و بێ‌ كێش���ە بو‪ ،‬هەر بەو‬ ‫هۆیەوە زۆر نەماندەناسی‪ ،‬لەدوای خۆی‬ ‫نوسراوێكی لەشێوەی نامە بەجێهێشتوە‬ ‫وەك دواقس���ەی بۆ كەسوكارەكەی كە‬ ‫لەئێستادا لەدەست تیمەكانی بەڵگەی‬ ‫تاواندایە بۆ لێكۆڵینەوە كەسوكارەكەی‬ ‫لەڕێگ���ەی پەیوەن���دی تەلەفون���ەوە‬ ‫پەیوەندی���ان پێوەكردوی���ن‌و داوای���ان‬ ‫لێكردوین س���ەردانی ئەو جێگەیە بكەن‬ ‫كوڕەكەیان گیانی تێیدا لەدەس���تداوە‬ ‫لەچاكسازی س���لێمانی كە ئەوە مافی‬ ‫خۆیانە هەركاتێ���ك بیانەوێت ئەتوانن‬ ‫سەردانی ئەو جێگەیە بكەن"‪.‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەش كرد لەچاكس���ازی‬ ‫سلێمانی‪ 90‬هۆڵی‌ تایبەت بەسزادراویان‬ ‫هەی���ە كەبەپێی مادە یاس���اییەكانیان‬ ‫بەشەكانیش���یان دی���اری ك���راوە‌‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "س���زای ئەو كەس���انەی س���زای‬ ‫لەسێدارەدانیان هەیە كە كۆی سزادراوان‬ ‫لەچاكسازی گەورانی سلێمانی ژمارەیان‬ ‫‪ 1100‬س���زادراوە‪ ،‬لەس���اڵی ‪1996‬‬ ‫چاكسازی گەورانی س���لێمانی دروست‬ ‫بوە كە تائێس���تا زی���اد لەپەنجا كەس‬ ‫تێیدا گیانیان لەدەستداوە"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئەوە یەكەمجار نیە حاڵەتی‬ ‫لەو ش���ێوەیە روبدات‪ ،‬ساڵی پار شەش‬ ‫كەسی دیكە كە لەدەرەوەی چاكسازی‬ ‫بەهۆی تەمەن‌و نەخۆشی درێژخایانەوە‬ ‫لەنەخۆشخانە گیانیان لەدەستداوە كە‬ ‫زیندانی ناو چاكس���ازی بون هەرچەندە‬ ‫كارمەن���دو پزیش���كانی چاكس���ازی‬ ‫كەمتەرخەم���ی ناكەن‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەی‬ ‫ك���ە رودەدات لەتوان���ای ئێم���ەدا نیە‪،‬‬ ‫لەچاكس���ازیەكانی جیهانیشدا روداوی‬ ‫گیانلەدەستدان هەبوە‌و هەیە"‪.‬‬

‫بەپێ لەگوندی چۆباڵغەوە چوە‬ ‫دوكان‌و لەدەریاچەكەدا خۆی خنكاند‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫پێنج شه‌ممه‌ی‌ رابردو‪ ،‬كچێكی تەمەن‪21‬‬ ‫ساڵ بەناوی (پ‪.‬ع) بەپێ لەگوندی‬ ‫چۆباڵغەوە دێتە قەزای دوكان‌و لەئاوی‬ ‫دەریاچەكەدا خۆی دەخنكێنێت‪،‬‬ ‫كەسوكارەكەی ده‌ڵێن "نەخۆشی دەرونی‬ ‫لەگەڵدا بوە‌"‪.‬‬ ‫خاڵی گەورەی (پ) كە وەك خۆ ‌ی دەڵێت‬ ‫بەردەوام دڵنەوایی كردوەو سەردانی پزیشكی‬ ‫پێدەك����ردو هانی دەدا ح����ەب‌و دەرمانەكانی‬ ‫بەكاربهێنێت‪ ،‬بەئاوێنەی‌ وت "كاتژمێر چواری‬ ‫پاش نیوەڕۆ بو كوڕێكی هاوڕێم كە ئەفسەری‬ ‫پۆلیس����ە خەبەری بۆ هێنام خوش����كەزاكەم‬ ‫لەئ����اوی دەریاچەكەدا خن����كاوە‪ ،‬كە ئەوكات‬ ‫چوم����ە بنكەی تەندروس����تی دوكان س����ەیرم‬ ‫كرد (پ) بەمردویی لەپێخەفی نەخۆش����خانە‬ ‫داپۆشراوەو دواتر تەرمەكەی‌ رەوانەی پزیشكی‬ ‫داوەری س����لێمانی كراو باوك‌و كەسوكارەكەیم‬ ‫ئاگادار كردەوە لەخنكانی خوشكەزاكەم‌و هاتن‬ ‫بۆ سلێمانی تاتەرمەكەی وەربگرینەوە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ئەو رۆژە (پ) بێ ئەوەی پرس‬ ‫بەكەس بكات‌و ماڵەوە ئاگاداربكات بەبێدەنگ‬ ‫لەماڵ����ەوە هاتۆتە دەرەوە‌و شوناس���� ‌ی باری‬ ‫شارس����تانی‌و ح����ەب‌و راپۆرت����ی‌ پزیش����كی‬ ‫پێچاوەت����ەوە‌و بەپێ‌ لەماڵ����ەوە بەڕێكەوتوە‬ ‫لەگون����دی چۆباڵغ����ەوە كە ه����ەزار مەترێك‬ ‫لەشاروچكەی دوكانەوە دورە‪ ،‬چەند كەسێك‬ ‫لەنزیك دەریاچەكە بینیویانە كە چوەتە ئەوبەر‬ ‫چەند جارێك پەیوەندییان كردوە بەهێزەكانی‬ ‫ئاسایش����ەوە بەاڵم دواتر تاهێزە ئەمنییەكان‬ ‫گەیشتونەتە ئەوجێگەیە لەئاوەكەدا خنكاوە"‪.‬‬ ‫خاڵ����ی‌ (پ) ئام����اژەی ب����ەوە ك����رد ك����ە‬ ‫لەمنداڵیەوە نەخۆش����ی دەرونی لەگەڵدا بوە‪،‬‬ ‫ئەو وتی "زۆر دەمێكە توشی نەخۆشی دەرونی‬ ‫بوەو س����ەردانی چەند پزیش����كی دەرونیمان‬ ‫پێك����ردوە‌و پێیانوتوی����ن دەبێ����ت چاودێری‬ ‫وردبكرێ����ت‌و ئاگاداری ب����ن خەفەت نەخوات‌و‬ ‫دڵی نەش����كێنن كە زۆرب����ەی كات توڕەدەبو‬ ‫ئ����اگای لەخۆی نەدەماو هەرچی بیویس����تایە‬ ‫دەیكردو نەیدەزان����ی چیكردوەو دواتر دەیوت‬ ‫نازانم"‪.‬‬

‫چەند كەسێك لەنزیك‬ ‫دەریاچەكە بینیویانە‬ ‫كە چوەتە ئەوبەر چەند‬ ‫جارێك پەیوەندییان‬ ‫كردوە بەهێزەكانی‬ ‫ئاسایشەوە بەاڵم دواتر‬ ‫تاهێزە ئەمنییەكان‬ ‫گەیشتونەتە ئەوجێگەیە‬ ‫لەئاوەكەدا خنكاوە‬ ‫وتیش����ی "بۆ دواجار چوار رۆژ پێش ئەوەی‬ ‫كۆتایی بەژیانی خۆی بهێنێت لەماڵی خویان‬ ‫بوم بەمیوانی دانیشتبوین پێكەوە‌و هات بۆالم‌و‬ ‫قس����ەم بۆ دەك����رد‪ ،‬وتی خاڵە گی����ان توخوا‬ ‫ببورە من ناتوانم بخوێنم گەردنم ئازادكە دڵم‬ ‫ش����كاندی تادرێژە بەخوێندن بدەم كە لەپۆلی‬ ‫نۆ بو ماوەی س����اڵێك دەبێت وازی لەخوێندن‬ ‫هێناوە‌و هیچ كێشەیەكیش لەڕوخساریدا بەدی‬ ‫نەدەكرا‌و هەرچی هەبوای����ە لەژیانیدا لەمنی‬ ‫نەدەش����اردەوە‌و دەهات بەمنی دەوت‌و باسی‬ ‫دەكرد‪ ،‬كە ئەوە دواجار بو (پ) ببینمەوە كە‬ ‫بەڵێنی پێدابوم بێت سەردانمان بكات لەگەڵ‬ ‫دایكی"‪.‬‬ ‫هەروەه‌ا دایكی‌ (پ) ‪،‬سەبارەت بەخنكانی‬ ‫كچەكەی وتی "ئ����ەو نیوەڕۆیە (پ) لەماڵەوە‬ ‫دەه����ات‌و دەچو هیچ����ی باس نەك����رد‪ ،‬هیچ‬ ‫كێشەیەكی نەبو نەش����مبینی بیزارو توڕەبێت‬ ‫ك����ە زۆر هاوكاریم دەك����رد‌و دڵنەواییم دەكرد‬ ‫نەمدەهێش����ت بێتاقەت بێت‪ ،‬ئەوەندەم زانی‬

‫لەم����اڵ چوە دەرەوە بۆماڵ����ی باپیرو داپیری‬ ‫كە ماڵەكانمان چەند مەترێك لەیەكەوە دورە‌و‬ ‫رۆژان����ە لەگەڵ بێتاقەت دەبو دەچو س����ەری‬ ‫لێدەدان‌و دەهاتەوە گەر شتێكیان پێویستبوایە‬ ‫یارمەتی دەدان"‪.‬‬ ‫وتیش����ی " خۆم‌و منداڵەكان‌و هاوسەرەكەم‬ ‫نەمانزانیوە كە نەچوە بۆماڵی باپیری تائێستا‬ ‫حاڵەتی وەها روینەداوە بیری لەخۆكوش����تن‌و‬ ‫رۆیش����تن‌ یان خۆخنكان نەكردۆتەوە‌و نازانم‬ ‫چۆن ئەم بڕیاری داوە‪ ،‬لەمنداڵیەوە نەخۆشی‬ ‫دەرونی لەگەڵدایە ماوەی چەند رۆژێك دەبێت‬ ‫س����ەردانی پزیش����كەكەیمان كرد‪ ،‬پزیشكەكە‬ ‫پێیوتین تەندروستی زۆر باشەو باری دەرونی‬ ‫زۆر جێگیرە"‪.‬‬ ‫ئەفس����ەری ئێش����گر لەبنك����ەی پۆلیس����ی‬ ‫دوكان‪ ،‬رائی����د س����ەردار كوێخ����ا بەئاوێنەی‬ ‫راگەیان����د "كاتژمێ����ر‪ 2:30‬خولەك����ی رۆژی‬ ‫پێنجش����ەممە‪ 2017/1/26‬كچێكی تەمەن ‪21‬‬ ‫س����اڵ بەناوی (پ‪ .‬ع) ك����ە خەڵكی گوندی‬ ‫چۆباڵخ����ە لەئاوی دەریاچ����ەی دوكاندا خۆی‬ ‫دەخنكێنێت كە ماوەی چەند س����اڵێك دەبێت‬ ‫نەخۆشی دەرونی لەگەڵدایە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی " لەگ����ەڵ ئاگاداركردن����ەوەی‬ ‫هێزەكانی پۆلیس‌و بەڵگەی تاوان دەستبەج ‌ێ‬ ‫چوینە ش����وێنی روداوەكە كە لەوبەری ئاوی‬ ‫دەریاچەی دوكان����ەو جێگەیەكی بەرزە خۆی‬ ‫هەڵداوەتە خوارەوە‌و دوات����ر خنكاوە لەدوای‬ ‫دەرهێنانەوەی الش����ەكەی رەوانەی پزیشكی‬ ‫دادوەری سلێمانی كراوە بۆ پشكنین‌و پەڕاوی‬ ‫یاس����ایی بۆ روداوەك����ە كراوەت����ەوە‌و وتەی‬ ‫كەسوكارەكەی وەرگیراوە كە گومانیان لەكەس‬ ‫نیە‌و ئەوكاتەی لەماڵ دەردەچێت خێزانەكەی‬ ‫نازانن بۆك����وێ‌ چوە كەك����ۆی دەرمانەكانی‌و‬ ‫هەویەی باری شارستانی لەئەالگەیەكی ڕەشدا‬ ‫لەگەل خۆی هەڵگرتوە "‪.‬‬ ‫ئاماژەش����ی بەوەكرد "چەند ش����ایەتحاڵێك‬ ‫لەوس����نورە چەن����د كاتژمێرێ����ك پێ����ش ئەو‬ ‫ڕوداوە ئ����ەو كچەیان بینیوە كەبەپێ لەگوندی‬ ‫چۆباڵخ����ەوە هاتوە بۆ ش����اروچكەی دوكان‌و‬ ‫لەنزی����ك دەریاچەكە هاتوچ����ۆی كردوە دواتر‬ ‫بینیویان����ە لەئاوەكەدا‌ی����ەو پاش����ان هێ����زە‬ ‫ئەمنیەكانی����ان ئ����اگادار كردۆت����ەوە‌و چ����ون‬ ‫بەهانایەوە"‪.‬‬

‫كوڕانیش خه‌ریكی‌ ماكیاژن‬

‫كچێك‪ :‬كاتێك ماكیاژ ناكه‌ین كوڕان پێمانده‌ڵێن ئه‌و‌ه تاز‌ه له‌خه‌و هه‌ستاوی‬ ‫ئا‪ :‬ته‌الر حیكمه‌ت‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی كه‌ كچان ده‌زانن‬ ‫به‌كارهێنانی‌ رۆژانه‌ی‌ ماكیاژ خراپه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر به‌رده‌وامن له‌سه‌ركردنی‪،‬‬ ‫كچێك ده‌ڵێت "كاتێك ماكیاژ ناكه‌ین‬ ‫كوڕان پێمانده‌ڵێن ئه‌وه‌ تازه‌ له‌خه‌و‬ ‫هه‌ستاوی"‪.‬‬ ‫ئیمان ئه‌حمه‌دی ته‌مه‌ن ‪ 23‬ساڵ‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات هه‌ركات كه‌ ماكیاژ‬ ‫ده‌كات هه‌س���ت به‌دڵنیای���ی‌ ده‌كات‌و‬ ‫پێ���ی‌ دڵخۆش ده‌بێت‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "وا‬ ‫راهاتوم كه‌ به‌بێ‌ ماكیاژ نه‌توانم بچمه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "زۆرجار به‌هۆی به‌كارهێنانی‌‬ ‫ماكیاژه‌وه‌ روخسارم توشی‌ كێشه‌ بوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ نه‌متوانیوه‌ ماكیاژێكی‌ ماركه‌م‬ ‫ده‌س���بكه‌وێت هه‌ش���بێت زۆر گرانه‌‌و‬ ‫نه‌متوانیوه‌ بیكڕم"‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌كچان جه‌غت له‌وه‌ ده‌كه‌ن‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌ڕه‌رای‌ توانج‌و ئام���ۆژگاری‌‬ ‫به‌رده‌وامی‌ خێزانه‌كانیان به‌اڵم هێشتا‬ ‫ناتوانن ده‌س���تبه‌رداری‌ ماكیاژ كردن‬ ‫بن‪.‬‬ ‫ش���نیاری ته‌م���ه‌ن ‪ 21‬س���اڵ‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پیش���ه‌ی‌ خوێندكاری زانكۆیه‌‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات هه‌رچه‌ن���ده‌ ده‌زانێ���ت‬ ‫ماكیاژ خراپه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر ده‌ش���یكات‬ ‫چونكه‌ بوه‌ته‌ به‌ش���ێك له‌ژیانی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "كاتێك كه‌ ماكیاژ ده‌كه‌ین له‌روی‬ ‫ده‌رونیه‌وه‌ هه‌ست به‌ئارامی ئه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "كاتێ���ك ماكی���اژ ناكه‌ین‬ ‫كوڕان پێمان ئه‌ڵێن ئه‌وه‌ تازه‌ له‌خه‌و‬ ‫هه‌ستاوی"‪.‬‬

‫په‌نابردن���ه‌ به‌ر ماكیاژ‌و ئارایش���ت‬ ‫ته‌نها كچان ناگرێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌شێك‬ ‫له‌كوڕانی���ش ته‌نك���ه‌ ماكیاژێ���ك بۆ‬ ‫جوانكردنی‌ روخساریان به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫ژیار خالیدی ته‌مه‌ن ‪ 20‬ساڵ‌‪ ،‬باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئێستا كوڕانیش ماكیاژ‬ ‫به‌كارده‌هێن���ن‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "ماكیاژ‪،‬‬ ‫تاراده‌ی���ه‌ك بوه‌ به‌خو الی به‌ش���ێك‬ ‫له‌كوڕان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ه���ۆكاری ماكی���اژ كردن‬ ‫الی ك���وڕان ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌رنجڕاكیش بن الی كچان"‪.‬‬

‫هۆكاری ماكیاژ‬ ‫كردن الی‬ ‫كوڕان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫سه‌رنجڕاكیش بن‬ ‫الی كچان‬

‫رێبوار‪ ،‬یه‌كێكه‌ ل���ه‌و دوكاندارانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناو بازاڕی‌ شاری‌ سلێمانی‌ كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫زیاتر له‌ ‪ 10‬ساڵه‌‪ ،‬خه‌ریكی‌ فرۆشتنی‬ ‫ماكیاژه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ئاشكرا ده‌كات زۆربه‌ی‬ ‫ئه‌و ماكیاژانه‌ی له‌بازاڕ هه‌ن چینین یان‬ ‫ئه‌وروپین‪ ،‬كه‌ له‌ڕێگه‌ی بازرگانه‌كانه‌وه‌‬ ‫دێنه‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ماركه‌ی باش ده‌هێنین‪ ،‬به‌اڵم ماركه‌ی‬ ‫زۆر ئه‌سڵیش نا‪ ،‬چونكه‌ نرخی‌ گرانه‌و‬ ‫خه‌ڵكی���ش ناتوانێت ماكی���اژی گران‬ ‫به‌پێ���ی پێس���ته‌كانمان ماكیاژه‌ك���ه‌‬ ‫بكڕێت"‪.‬‬ ‫ئه‌وان���ه‌ی‌ س���ه‌روكاریان له‌گ���ه‌ڵ‌ هه‌ڵبژێری���ن‪ ،‬جونكه‌ هه‌ڵه‌ به‌كارهێنان‬ ‫كه‌ره‌س���ه‌كانی‌ ماكیاژ هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئاماژه‌ هۆكاره‌ بۆ دروستبونی په‌ڵه‌و زیپكه‌و‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌كارهێنانی‌ ماكیاژی‌ چرچ بونی پێست"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "زۆرب���ه‌ی دوكان���دارو‬ ‫ساخته‌ هۆكارێكی‌ سه‌ره‌كی‌ شێواندنی‌‬ ‫ئارایش���تگاكانیش خاوه‌ن���ی بڕوانامه‌‬ ‫روخساری‌ كچانه‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌هال ئیس���ماعیل‪ ،‬كه‌ خاوه‌نی نین‪ ،‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی پێستیان چه‌وره‌‬ ‫ئارایشتگاو هه‌ڵگری‌ بڕوانامه‌ی‌ بواری ده‌بێت ئه‌ساس���ێك به‌كاربهێنن كرێمی‬ ‫جوانكارییی���ه‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات تێدا نه‌بێ���ت‪ ،‬ئامۆژگاری���م بۆ كچان‬ ‫ماكی���اژ بریتی���ه‌ له‌هونه‌ر‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ ئه‌وه‌یه‌ به‌بێ‌ راس���پارده‌ی‌ پزیش���ك‬ ‫"به‌كارهێنان���ی ماكیاژ له‌كه‌س���ێكه‌وه‌ ماكیاژ به‌كارنه‌هێنن تاپێستێكی ساف‌و‬ ‫بۆ كه‌س���ێكی تر ده‌گۆڕێت‪ ،‬پێویسته‌ جوانیان هه‌بێت"‪.‬‬

‫د‪ .‬رێزان عه‌لی به‌ڕێوه‌به‌ری سه‌نته‌ری‬ ‫جوانكاری ئوردنی‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌ڕوی پزیش���كیه‌وه‌ ماكیاژ هۆكاره‌ بۆ‬ ‫دروس���تبونی زیپكه‌و په‌ڵه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"پێستی ده‌موچاو هه‌ستیارترین پێسته‌‬ ‫پێویس���ته‌ ئ���اگاداری بین پێویس���ته‌‬ ‫پێ���ش به‌كارهێنانی هه‌م���و ماكیاژێك‬ ‫پاككه‌ره‌وه‌ی تایب���ه‌ت به‌كاربهێنرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ماكیاژ هه‌موی ماده‌ی كیمیایی‬ ‫تیدایه‌ ئه‌مه‌ش هۆكاره‌ بۆدروستبونی‬ ‫زیپك���ه‌و په‌ڵ���ه‌و فره‌هه‌س���تیاری‌و‬ ‫دروستبونی موی زیاده‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "ده‌بێت كه‌مترین كات ماكیاژ‬ ‫به‌ڕوخساره‌وه‌ بێت‪ ،‬چونكه‌ كونیله‌كانی‬ ‫پێس���ت داده‌خات‪ ،‬ناشبێت تاته‌مه‌نی‌‬ ‫‪ 18‬ساڵی ماكیاژ به‌كاربهێنرێت چونكه‌‬ ‫كاریگه‌ری خراپتری ده‌بێت"‪.‬‬ ‫توێژه‌رێكی‌ ده‌رونی���ش ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ هه‌مو ژنێ���ك حه‌ز ده‌كات‬ ‫له‌ویتر جوانتر بێت بۆیه‌‪ ،‬ناتوانێت واز‬ ‫له‌ماكیاژ بهێنێت‪.‬‬ ‫شه‌رمن كه‌ریم‪ ،‬توێژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫هۆكاریكی تره‌ بۆ په‌نابردنی‌ كچان بۆ‬ ‫ئارایش���ت‌و ماكیاژ‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "چونكه‌‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر كچێ���ك به‌بێ‌ ماكی���اژ ببینن‬ ‫توانجێكی لێئه‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی "ئه‌و كوڕانه‌شی كه‌ ماكیاژ‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪ ،‬هه‌ستێك له‌ناخیاندا هه‌یه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ‌ وه‌ك كچان س���ه‌رنجڕاكێش‬ ‫ب���ن‪ ،‬به‌اڵم بۆ رزگاربون له‌م هه‌س���ته‌‬ ‫پێویس���ته‌ س���ه‌ره‌تا خۆمان باوه‌ڕمان‬ ‫به‌خۆمان هه‌بێت كه‌ ماكیاژكردن ته‌نها‬ ‫ش���تێكی الوه‌كییه‌و بڕوامان به‌وه‌ بێت‬ ‫كه‌ هه‌ین"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫سۆالڤ شه‌یدا ‪ :‬ئه‌ركی‌ من روبه‌ڕوبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ نه‌ك خۆ روتكردنه‌و ‌ه به‌رامبه‌ر كامێراكان‬ ‫ت ناعه‌داله‌تیه‌كان ‌‬

‫ه‌هاوكاری‬ ‫ناوه‌ڕۆكی‬ ‫خه‌وندیتنی‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫ین بابه‌ت‌و‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫‪21‬ی‌ ئه‌م‬ ‫می‌ هێسن‬ ‫ئیحس���ان‬ ‫ی‌ قه‌یسه‌ر‬ ‫له‌هه‌رێمی‌‬

‫سۆالڤ شه‌یدا خانمه‌ هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫سینه‌ما‌و دراما ته‌له‌فزیۆنییه‌كان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "پێموایه‌ ئه‌ركی‌ هونه‌ری‌‬ ‫من هه‌ڵوێست وه‌رگرتنه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ناعه‌داله‌تییه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫خۆده‌رخستن‌و خۆ روتكردنه‌وه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫كامێراكان!"‬

‫درا گروپی‬ ‫ای نوێی)‬ ‫گ مۆزارت‬ ‫ن گۆرانی‌‌و‬

‫له‌ب����اره‌ی‌ ره‌وت����ی‌ هون����ه‌ری‌ س����ینه‌ما‬ ‫له‌ئێس����تادا‌و له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫خانم����ه‌ هونه‌رمه‌ند س����ۆالڤ ش����ه‌یدا وتی‌‬ ‫"شه‌ڕی‌ داسه‌پاوی‌ داعش كۆمه‌ڵگای‌ له‌هه‌مو‬ ‫زه‌مینه‌‌و بواره‌كاندا توشی‌ ئاڵۆزی‌‌و قه‌یران‬ ‫كردوه‌‪ ،‬پریش����كی‌ ئاگری‌ ئه‌م كاره‌س����اته‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنان����ی‌ سینه‌مایش����ی‌ گرتۆته‌وه‌و‬ ‫تائێستاش به‌ری‌ نه‌داوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌قه‌یرانی‌ دارایی‌‌و كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر هونه‌رو به‌رهه‌مه‌ س����ینه‌ماییه‌كان‪،‬‬ ‫ش����ه‌یدا وتی‌ "به‌شێكی‌ زۆری‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫فیلم په‌یوه‌س����ته‌ به‌بودجه‌وه‌‪ ،‬رێژه‌ی‌ كه‌م‌و‬ ‫زۆری‌ بودجه‌ كاریگه‌ری‌ راس����ته‌وخۆی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی‌ به‌رزی‌‌و نزمی‌ چۆنیه‌تی‌ هه‌ر‬ ‫فیلمێك"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌رهه‌مهێنانی‌ فیل����م به‌هه‌ردو‬ ‫كه‌رت����ی‌ حكوم����ی‌‌و ناحكومیی����ه‌وه‌ به‌هۆی‌‬ ‫قه‌یران����ی‌ داراییه‌وه‌ ناچێته‌ س����ه‌روی‌ یه‌ك‬ ‫دو فیلم له‌س����اڵدا‪ .‬ئه‌م رێژه‌یه‌ به‌ به‌راورد‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ واڵتێكی‌ وه‌ك ئێ����ران به‌‪ 150‬تا‪200‬‬ ‫فیلم له‌ساڵێكدا‪ ،‬واتا سفر"‪.‬‬

‫ئیحس���ان‬ ‫م‪ ،‬كه‌ ئه‌و‬ ‫رم ده‌كات‬ ‫و ئۆپێراوه‌‬

‫ئاستی‌ توانای فیكری‌ ژن‌و پیاو هاوسه‌نگه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ پێگه‌ی‌ ژنانی‌ كوردیش له‌هونه‌ر ‌ی‬ ‫س����ینه‌مادا‪ ،‬س����ۆالڤ ش����ه‌یدا هه‌رچه‌ن����د‬ ‫ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ ب����اوه‌ڕی‌ به‌جیاوازی‌ نێوان‬ ‫ژن‌و پیاو هه‌بێت به‌تایبه‌ت له‌كایه‌ی‌ هونه‌ردا‪،‬‬ ‫وتی‌ "من باوه‌ڕم به‌جیاوازی‌ نێوان ژن‌و پیاو‬ ‫نییه‌‪ ،‬پێموایه‌ ئاس����تی‌ توانای فیكری‌ ژن‌و‬

‫پیاو هاوس����ه‌نگه‌ بۆیه‌ رۆڵی‌ ژن وه‌ك رۆڵی‌‬ ‫پیاو بێ‌ جیاوازی‌ گرنگ ده‌بینم"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ده‌توان����م بڵێم ب����ون‌و پێگه‌ی‌‬ ‫ژنان له‌هونه‌ری‌ سینه‌مادا به‌خۆشحاڵییه‌وه‌‬ ‫له‌ج����اران زیاتره‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌هه‌م����ان كاتدا‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ پێویس����ت نییه‌‪ .‬هۆكاری‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫هه‌ڵگری‌ ب����اس‌و لێكدانه‌وه‌یه‌كی‌ تایبه‌ته‌ كه‌‬ ‫له‌م وتوێژه‌دا جێی‌ نابێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ فێستیڤاڵه‌ س����ینه‌ماییه‌كانیش‪،‬‬ ‫س����ۆالڤ ش����ه‌یدا وت����ی‌ "بێگوم����ان ه����ه‌ر‬ ‫فێس����تیڤاڵێك به‌واتای‌ بینینی‌ ئیش‌و كار‌و‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌ هونه‌رمه‌ندانی‌ ت����ری‌ به‌ئه‌زمون‌و‬ ‫روانگ����ه‌‌و بۆچون����ی‌ جیاجی����ا‌و ته‌نان����ه‌ت‬ ‫جیاوازه‌‌و ئه‌گه‌ر له‌و په‌نجه‌ره‌یه‌وه‌ س����ه‌یری‌‬ ‫فێستیڤاڵه‌كان بكه‌ین هه‌ركه‌سه‌‌و به‌گوێره‌ی‌‬ ‫زه‌مین����ه‌ی‌ كاری‌ خۆی‌ ده‌توان����ێ‌ كۆمه‌ڵێ‌‬ ‫وانه‌‌و ئه‌زمونی‌ تازه‌ بخاته‌ س����ه‌ر ئه‌زمون‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌ر هه‌نگاوێك كه‌ به‌ره‌وپێشتر‬ ‫ده‌نێی����ن هه‌ڵ����ه‌‌و كه‌موكوڕیی����ه‌كان كه‌متر‬ ‫ده‌بن����ه‌وه‌‌و به‌دیوێك����ی‌ ت����ردا ئاس����تی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ فێس����تیڤاڵه‌كانیش به‌ره‌ به‌ره‌‬ ‫ده‌چێته‌ قۆناغی‌ رێكوپێكتر"‪.‬‬ ‫به‌ر غه‌دری‌ لیژنه‌ی‌ داوه‌رانی‌ فێستیڤاڵه‌كان‬ ‫نه‌كه‌وتوم‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ له‌هیچ‬ ‫به‌شدارییه‌كی‌ له‌فێستیڤاڵه‌ سینه‌ماییه‌كاندا‬ ‫به‌ر غه‌دری‌ لیژنه‌ی‌ داوه‌رانی‌ فێستیڤاڵه‌كان‬ ‫نه‌كه‌وتوه‌‌و وت����ی‌ "له‌الیه‌ن لیژنه‌ی‌ داوه‌رانی‌‬ ‫فێستیڤاڵه‌ س����ینه‌ماییه‌كانه‌وه‌ توشی‌ غه‌در‬ ‫نه‌بومه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر خه‌اڵتك����راوم دیاره‌‬ ‫ش����ایانی‌ ب����وم‌و زۆر جێگاش ك����ه‌ خه‌اڵتم‬ ‫نه‌بردۆته‌وه‌ بێگومان كه‌س����انی‌ باشتر له‌من‬ ‫هه‌بون‌و توانیویانه‌ خه‌اڵت بكرێن"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌چه‌مكی‌ بوێریش له‌نواندنی‌‬ ‫س����ینه‌ماییدا‪ ،‬سۆالڤ ش����ه‌یدا وتی‌ "نازانم‬ ‫س����ه‌نگی‌ بوێری‌‌و ترسنۆكی‌ چییه‌‌و چه‌نده‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ده‌یزان����م ئه‌وه‌ی����ه‌ هونه‌رمه‌ندێك‬

‫له‌كۆمه‌ڵگایه‌كی‌ داخرا‌و‌و دواكه‌وتودا ئه‌ركی‌‬ ‫قورس‌و به‌رپرسیارێتی‌ زۆره‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌ من����دا ملیۆنان‬ ‫ژن له‌ژێ����ر چه‌ق����ۆ‌و قامچی‌ بی����ر‌و باوه‌ڕی‌‬ ‫ك����ۆن‌و دابونه‌ریتی‌ ژه‌ن����گاوی‌‌و خورافاتی‌‌و‬ ‫نازانس����تیدان‪ .‬ملیۆنه‌ها ژنی‌ هاواڵتم له‌ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ كۆنی‌ نێرس����االریدان‪ .‬ملیۆنه‌ها‬ ‫ژنی‌ هاواڵتم بێبه‌رییه‌ له‌مافی‌ را‌و راده‌ربڕین‌و‬ ‫ده‌یان شتیتری‌ له‌م چه‌شنه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ ك����رده‌وه‌ "بۆی����ه‌ پێموایه‌‬ ‫ئه‌ركی‌ هونه‌ری‌ من هه‌ڵوێس����ت وه‌رگرتنه‌‬ ‫به‌رامب����ه‌ر به‌م هه‌م����و ناعه‌داله‌تییه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫خۆده‌رخس����تن‌و خۆ روتكردنه‌وه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫كامێراكان!"‬ ‫وتیش����ی‌ "كه‌س����ێك ب����ه‌رد بهاوێت����ه‌‬ ‫گۆمی‌ مه‌ندی‌ پیاوس����االر‌و دژه‌ زانس����ت‌و‬ ‫كۆنه‌په‌ره‌ستانه‌ مه‌حاڵه‌ توشی‌ هه‌ڕه‌شه‌‌و‬ ‫ئیهانه‌ نه‌بێت"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫ی چه‌ند ساڵێك ده‌بێت‬ ‫و یه‌كه‌م گۆرانیم به‌ناوی‬ ‫دوه‌‌و كاك ئاگرین ئاوازو‬

‫وه‌یه‌ك ده‌كه‌م به‌گۆرانی‬ ‫ی ئیلهامی هۆنراوه‌كه‌یم‬ ‫ش���ێوه‌ م���ن ببمه‌ ئه‌و‬

‫داوایه‌كی زۆرم لێده‌كرێت‬ ‫بكه‌مه‌وه‌ كه‌ سپۆنسه‌ری‬ ‫سوپاسه‌وه‌"‪.‬‬ ‫م له‌ستۆدیۆكانی توركیا‬ ‫ند كه‌ناڵێكه‌وه‌ له‌هه‌وڵی‬ ‫تراك به‌ناوی (هه‌ناسه‌)‬ ‫��ه‌ش س���اڵی كچه‌كه‌می‬ ‫تۆماركردن���ی بۆده‌كه‌م‌و‬ ‫ی ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫هونه‌رمه‌ندی موزیسیان خه‌لیل عه‌بدواڵ ناسراو‬ ‫به‌خه‌لیلی نه‌ی له‌دیدارێكی تایبه‌ت به‌ئاوێن ‌ه‬ ‫تیشكده‌خات ‌ه سه‌ر دۆخی ئه‌مڕۆی هونه‌ری‌ موزیكی‬ ‫كوردی‌و له‌باره‌ ‌ی سه‌ره‌تاكانی‌ خولیا ‌ی هونه‌ر ‌ی‬ ‫خۆی‌‪ ،‬رایگه‌یاند "له‌شاری هه‌ڵه‌بجه‌ له‌دایك بوم‪.‬‬ ‫له‌ته‌مه‌نێكی كه‌مدا له‌گه‌ڵ تیپی مۆسیقای شنروێ‬ ‫وه‌ك كۆرس به‌شدار بوم"‪.‬‬ ‫وتیشی "له‌دوای س���اڵی ‪ 1994‬به‌دواوه‌ له‌هه‌مان‬ ‫گروپ بوم به‌ژه‌نیار‌و له‌ وێس���تگه‌یه‌كی تری ژیانی‬ ‫هونه‌ریمدا بوم به‌ ئه‌ندام‌و ژه‌نیاری گروپی موزیكی‬ ‫گه‌ڕیان ك ‌ه سه‌ر به‌ناوه‌ندی چاپه‌مه‌نی‌و راگه‌یاندنی‬ ‫خاك بو"‪.‬‬ ‫"چه‌ند ساڵێك له‌گروپی‌ موزیكی‌ گه‌ڕیان كارم‬ ‫كردوه‌"‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات كه‌ چه‌ند ساڵێك له‌گروپ ‌ی‬

‫رانی خۆمم‬ ‫یه‌كانی‌و خوشه‌ویس���تی‬ ‫ن جیاوازتربێت‌و له‌زهنی‬ ‫ری وتی "گۆرانی هاواره‌و‬ ‫كانی شاری پێنجوێن كه‌‬ ‫ی بارامیم ئه‌و گۆرانیه‌‌و‬ ‫رم كه‌ هۆنراوه‌ی ناسری‬ ‫ه‌سه‌رخۆی هاتوه‌‌و دواتر‬ ‫خۆشه‌ویس���تن هه‌رچه‌ند‬ ‫‪.‬‬ ‫���ی دیكه‌ی وه‌ك كه‌مال‬ ‫ن عومه‌رو ره‌زا چاوڕه‌ش‬ ‫ه‌ كه‌ ژماره‌ی���ان ده‌چێته‌‬ ‫م وتۆته‌وه‌ كه‌پێش ئێمه‌‬

‫هونه‌رمه‌ندانی‌ كورد زۆرینه‌یان پابه‌ندی‌‬ ‫ئه‌خالقن‬ ‫سۆالڤ شه‌یدا ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی‌ كورد زۆرینه‌یان پابه‌ندی‌‬ ‫ئه‌خالقن‌و وت����ی‌ "هونه‌رمه‌ن����دی‌ كورد‬ ‫زۆرینه‌ی����ان پابه‌ن����دی‌ ئه‌خالقن‌و وه‌ك‬ ‫الیه‌نی‌ هه‌ڵس����وكه‌وت له‌گه‌ڵ ئافره‌تان‬ ‫به‌خۆشییه‌وه‌ ره‌وش����ت جوان‌و خاوه‌ن‬ ‫بیری‌ سه‌رده‌میانه‌ن"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌كاری‌ ن����وێ‌و پڕۆژه‌ی‌‬ ‫نوێیان سۆالڤ شه‌یدا وتی‌ "ئیشوكاری‌‬ ‫منیش وه‌ك زۆرین����ه‌ی‌ هونه‌رمه‌ندانی‌‬ ‫تر كه‌وتۆت����ه‌ ژێر كاریگه‌ری‌ ش����ه‌ڕی‌‬ ‫داگیركه‌ران����ی‌ داع����ش‌و قه‌یران����ی‌‬ ‫داراییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌مان����ه‌ش‬ ‫پاشه‌كش����ه‌مان نه‌ك����ردوه‌‌و خه‌ریكی‌‬ ‫داڕش����تنی‌ پالن����ی‌ زنجیره‌یه‌ك����ی‌ سۆالڤ شەیدا‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیم كه‌ سیناریۆكه‌ی‌ دیاكۆی‌‬ ‫هاوسه‌رم نوسیویه‌تی‌"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاسیا خەسرەو‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ت���ۆ کەس���ێکی نەرمیت‌و ش���ایەنی‬ ‫گۆڕانیت‪ ،‬هەروەها بەقۆناغێکی باشدا‬ ‫تێدەپەڕیت‪ ،‬چونکە هەرش���تێك کە‬ ‫ئەنجامی دەدەیت پێویستی بەهەوڵە‬ ‫لەتۆوە‪.‬‬

‫ك���ورد تاڕاده‌ی���ه‌ك له‌ئاس���تێكی نزمدایه‌‪ .‬س���ه‌ید‬ ‫موزیكی‌ گه‌ڕیان كاری‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گروپه‌كه‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬خه‌لی���ل عه‌بدواڵ وت ‌ی عه‌لی ئه‌س���غه‌ر ‌ی هیچ وێنه‌و ڤیدیۆیه‌كی نیه‌ به‌اڵم‬ ‫"س���اڵی ‪ 2000‬كه‌ ئه‌م گروپه‌ موزیكه‌مان دامه‌زراند كاریزمایه‌كی گه‌وره‌یه‌ له‌هونه‌ری گۆرانی وتندا"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "به‌داخه‌وه‌ هون���ه‌ری ئێس���تا چوه‌ت ‌ه‬ ‫چه‌ند موزیژه‌نێك ‌ی به‌توانای تێدا بو‌و له‌و ماوه‌یه‌شدا‬ ‫"كه‌ ئه‌لبومێك ده‌كه‌یت ده‌بێت وه‌ك ده‌ستگێڕ‬ ‫چاوه‌وه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ش تاكلیپ‌و ش���وێن‌و دیمه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫كاری باشمان كرد"‪.‬‬ ‫بیگێڕیت"‬ ‫وتیش���ی‌ "گه‌ڕیان له‌كۆمه‌ڵێك فێس���تیڤاڵی زۆر به‌دڵ نه‌بێت گوێی لێ ناگرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی بزنس���بونی الیه‌ن���ی هونه‌ریی‪ ،‬خه‌لیل‬ ‫باشدا به‌ش���داری‌ كرد‪ ،‬له‌وانه‌ فێستیڤاڵی ئۆره‌نتاڵ‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "به‌ڕاستی ئه‌و ئیشه‌ ره‌سه‌نانه‌ی عه‌ب���دواڵ وتی‌ "هون���ه‌ر خۆی‌ بیزنس��� ‌ه به‌اڵم نه‌ك‬ ‫له‌فه‌ڕه‌نس���او سه‌نته‌ری س���یتی دوال موزیك‌و س ‌ێ كه‌ سااڵنێكی دورو درێژه‌ ده‌یكه‌ین‌و پارێزگاریشمان له‌م واڵته‌ی ئێمه‌دا‪ .‬ئێس���تا بۆنمونه‌ مۆزیكژه‌نێك‬ ‫سه‌نته‌ری گه‌وره‌ی ش���ار به‌ناوی سیه‌ته‌ر دیال ڤێڵ لێكردو‌ه خه‌ریك ‌ه نامێنێت"‪.‬‬ ‫ئه‌لبومێ���ك به‌ره���ه‌م دێنێ���ت ده‌بێت س���ودێكی‬ ‫هه‌ر له‌فه‌ڕه‌نسا‌و كاری زۆر ناوازه‌مان كرد"‪.‬‬ ‫به‌رچ���او وه‌ربگریت له‌ب���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ی ئه‌لبومه‌كه‌ت‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ ك��� ‌ه‬ ‫به‌رهه‌مهێناوه‌"‪.‬‬ ‫"زۆربه‌ ‌ی شیعری‌ ئه‌مڕۆ بابه‌تی‌ رۆژه‌‌و زو‬ ‫له‌كوردس���تانیش كۆمه‌ڵێك كۆنس���ێرتی گه‌وره‌یان‬ ‫وتیشی‌ "لێر‌ه ك ‌ه ئه‌لبومێك ده‌كه‌یت ده‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌سه‌رده‌چێت"‬ ‫كردوه‌ له‌گه‌ڵ گۆرانیبێژانی گه‌وره‌ی كورد ك ‌ه به‌بڕوا ‌ی‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ره‌گه‌زه‌كانی‌ گۆرانیش‪ ،‬خه‌لیل عه‌بدواڵ رێزم بچیت وه‌كو ده‌س���تگێڕ بیگێڕیت‪ .‬به‌ڕاس���تی‬ ‫ئه‌و"تائێستاش له‌یادگه‌ی گوێگردا ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتی‌ "گه‌ر باس���ی گۆرانی بكه‌ی���ن ده‌بێت ته‌ركیز ئێس���تا ئه‌وانه‌ی كه‌ ژه‌نیارێكی باش���ن‌و مێژویه‌كی‬ ‫بكرێته‌ س���ه‌ر شیعر‪ .‬سه‌یری ش���یعری ئه‌مڕۆ بك ‌ه خاوێنیان هه‌یه‌ له‌بواری موزیكدا كه‌وتونه‌ته‌ دواوه‌‌و‬ ‫"به‌داخه‌و‌ه هونه‌ری ئێستا چوه‌ته‌ چاوه‌وه‌"‬ ‫زۆرینه‌ی بابه‌تی رۆژه‌‌و دوای ماوه‌یه‌كی كه‌م به‌سه‌ر به‌داخه‌وه‌ له‌تیڤیه‌كان هه‌مو ئیشێك ده‌ڕوات"‪.‬‬ ‫"به‌داخ���ه‌و‌ه هه‌ڵس���ه‌نگاندن نیی���ه‌‌و تیڤیه‌كان‬ ‫له‌ب���اره‌ی ناس���اندنی موزیكی ره‌وان���ی كوردی ده‌چێت"‪.‬‬ ‫به‌گوێگ���ری كورد‪ ،‬خه‌لی���ل وتی"به‌داخه‌و‌ه كه‌ ئه‌و‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌فاو س���یفه‌تی ئه‌و گۆرانیبێژانه‌ی ده‌یانه‌وێ كه‌مترین پاره‌ بده‌ن‌و ئیشه‌كه‌یان سه‌رپێی‬ ‫بابه‌ت���ه‌ ده‌وروژێنم ئاس���تی رۆش���نبیری گوێگری له‌ڕێگه‌ی گروپی موزیكی گه‌ڕیانه‌و‌ه بون به‌ناوێكی بڕوات‌و گرنگ نی ‌ه به‌الیان���ه‌وه‌ كوالێتی كاره‌كه‌یان‬ ‫گ���ه‌وره‌‪ ،‬خه‌لیل له‌چ ئاستێكدایه‌" خه‌لیل عه‌بدواڵ وای‌ وت‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌به‌ر ئه‌و‌ه له‌م دۆخ ‌ه سه‌رلێشێواوه‌دا‬ ‫عه‌ب���دواڵ وتی‬ ‫" به‌ڕ ا س���تی له‌ئێستادا پێمانخۆش نیی ‌ه به‌و چه‌شنه‌ كاربكه‌ین‪،‬‬ ‫گۆ ر ا نیبێ���ژ ی‌ ب���ه‌اڵم له‌هه‌ندێ���ك تیڤی���دا جاروب���ار كاری جوان‬ ‫واهه‌ی���ه‌ ك��� ‌ه ده‌كرێت‌و له‌وانه‌دا به‌شداری ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ستایله‌كانی ئێستای موزیك‌و گۆرانی‬ ‫ئێستا به‌حیسابی‬ ‫خه‌ڵك ئه‌ستێره‌ی ‌ه كوردی‌و رۆچونی به‌ناو هونه‌ری واڵتانی دراوس���ێ‪،‬‬ ‫به‌حیسابی من نا‪ ،‬خه‌لیل عه‌بدواڵ وتی"له‌ڕاس���تیدا كه‌ دراوس���ێ بوی‬ ‫باوه‌ڕ بكه‌ن له‌هیچ له‌گ���ه‌ڵ واڵتێكدا لێكچونی هونه‌ری دروس���تده‌بێت‬ ‫چاوپێكه‌وتنێكیدا به‌اڵم من له‌گه‌ڵ كۆپیدا نیم"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "بۆ نمونه‌ موزیكی فارس���ی وێنایه‌كی‬ ‫ن���اوی گروپ���ی‬ ‫موزیك���ی گه‌ڕیانی جوان���ی هه‌یه‌‌و ت���ۆ ده‌توانی بێی���ت له‌ناو موزیكی‬ ‫كوردی���دا س���ودی ل���ێ وه‌ربگریت ن���ه‌وه‌ك كۆپی‬ ‫نه‌هێن���ا و ه‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدا سه‌ره‌تای بكه‌یت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش��� ‌ی له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌"هه‌تا‬ ‫ده‌ركه‌وتن���ی ل���ه‌و‬ ‫دروس���تكردنی هه‌ندێ���ك گروپ به‌ش���ێوه‌ی‌ گروپ ‌ه‬ ‫گروپه‌وه‌ بو"‪.‬‬ ‫و تیش���ی ‌ ئێرانی���ه‌كان ناكرێ���ت ده‌قاوده‌ق كۆپ���ی گروپێكی‬ ‫"گۆرانیبێ���ژی ئێم ‌ه فارسی بێت"‪.‬‬ ‫هه‌ندێكیان ده‌نگ‌و سه‌دایان خۆشه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ئاستی رۆشنبیرییان نزمه‌"‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫بەه���ۆی ئ���ەو دۆخ���ە گ���ۆڕاوەوە‪،‬‬ ‫پێدەچێ���ت ئامنجەکان���ت بگ���ەن‬ ‫بەئاس���تێك لەژێر کۆنترۆڵدا نەمێنن‪،‬‬ ‫نابێ���ت بێئومێد ببیت‪ ،‬س���ەرەتا بیر‬ ‫لەدۆخەکە بکەوە‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫لەئێس���تادا هەس���ت بەئارامی‌و هێز‬ ‫دەکەی���ت لەهەم���ان کات���دا‪ ،‬بۆیە‬ ‫خەڵ���ك دێ���ن ب���ۆ الی ت���ۆو داوای‬ ‫یارمەتی���ت لێدەکەن‪ .‬هەوڵبدە وزەت‬ ‫بەکاربهێنیت‪.‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪:‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فیلمی‌ (كورده‌ ئێزدییه‌كان)‬

‫خه‌لیل عه‌بدواڵ‪ :‬هه‌ندێك له‌گۆرانیبێژه‌كامنان ئاستی‌ رۆشنبیرییان نزمه‌‬

‫ەم‬

‫‪11‬‬

‫گیسک‬ ‫لەبەرئەوەی تۆ کەسێکی کۆمەاڵیەتیت‌و‬ ‫لەبەرئەوەی ک���ە لەم ماوەیەدا چەند‬ ‫کەسێکی ناو ژیانت پشتگوێ خستوە‪،‬‬ ‫دەبێت لەئێس���تادا ئەو پەیوەندییانە‬ ‫چارەسەر بکەیتەوە‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ئ���ەو پالنانەی ک���ە ماوەیەکی زۆرە‬ ‫داتن���اوە ئەوەندەی نەماوە بەئەنجام‬ ‫ب���گات‪ ،‬بۆیە چیتر دودڵ مەبەو خاو‬ ‫مەب���ەرەوە‪ ،‬دەبینیت ک���ە هەمووان‬ ‫یارمەتیت دەدەن‪.‬‬

‫سیناریۆ‪:‬‬ ‫ب‪.‬بارخودوریان‌و غ‪.‬باالسالیان‬ ‫ده‌رهێنانی‪ :‬ئای‪.‬مارتیروسیان‬ ‫وێنه‌گرتنی‪ :‬ب‪.‬زافلیف‬ ‫به‌رهه‌می‪ :‬ئه‌رمینیا‪1932 -‬‬ ‫نواندنی‪ :‬ه‪.‬نرسیس���یان‪ ،‬م‪.‬جنان‪،‬‬ ‫ت‪.‬هاكوبی���ان‪ ،‬ئ���ای‪ .‬ئه‌فتیس���یان‌و‬ ‫م‪.‬مانفلیان‬ ‫فیلمی (كورده‌ ئێزدییه‌كان) یه‌كێكه‌‬ ‫له‌به‌رهه‌مه‌ كالسیكییه‌ سینه‌ماییه‌كانی‬ ‫ئه‌رمینیا له‌رۆژگار‌و قۆناغی سینه‌مای‬ ‫بێده‌ن���گ‪ ،‬فیلمه‌ك���ه‌ تیش���كده‌خاته‌‬ ‫س���ه‌ر دروس���تكردنی كێڵگه‌یه‌ك���ی‬ ‫ده‌س���ته‌جه‌معی له‌یه‌كێ���ك له‌گونده‌‬ ‫كوردنش���ینیه‌كانی ئه‌رمینیا‪ ،‬كه‌ ئه‌م‬ ‫گونده‌ش نیشتیمانی هه‌زاره‌ها كوردی‬ ‫ئێزدیی���ه‌‪ ،‬فیلمه‌ك���ه‌ كۆكراوه‌یه‌ك���ه‌‬ ‫له‌نێوانی درێژ‌و ده‌كیۆمێنتی‌و له‌پاش‬ ‫فیلم���ی (زارێ)كه‌ یه‌كه‌می���ن فیلمی‌‬ ‫درێژه‌ له‌جیهان���دا باس له‌ژیانی‌ كورد‬ ‫ده‌كات‪ ،‬دوه‌مین فیلمێكه‌ كه‌ ئه‌رمینیا‬ ‫به‌رهه‌می هێنابێت‌و باس له‌دۆز‌و پرسی‬ ‫كورد بكات‪.‬‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر (ئای‪ .‬مارتیروس���یان)‬ ‫له‌دایكب���وی ‪1897/4/18‬ی ش���اری‬ ‫یه‌ریڤان���ه‌‌و له‌هه‌مان ش���ار‌و له‌رۆژی‌‬ ‫‪ 1971/12/21‬كۆچ���ی دوایی كردوه‌‪،‬‬ ‫س���اڵی ‪ 1916‬كۆلێ���ژی بازرگان���ی‬ ‫ته‌واوك���ردوه‌‌و له‌س���اڵی ‪1920-1918‬‬ ‫به‌شداری شه‌ڕی ناوخۆی كردوه‌‌و له‌‬ ‫ساڵی ‪ 1925‬له‌س���تۆدیۆی (ئه‌رمینیا‬ ‫فیل���م‪ )Armenfilm -‬كاری‬ ‫كردوه‌‌و كاری ده‌رهێنانی بۆ ‪15‬فیلمی‬ ‫دۆكیۆمێنت���ه‌ری ك���ردوه‌ ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌به‌شداریكردنی له‌ده‌یه‌ها فیلمی تردا‬ ‫وه‌ك ئه‌كته‌ر‪.‬‬ ‫له‌فیلم���ه‌ به‌ناوبانگه‌كان���ی (به‌هار‬ ‫له‌كێڵگ���ه‌ به‌كۆمه‌ڵ���ه‌كان) ‪،1929‬‬ ‫(هه‌میش���ه‌ ئاماده‌) ‪( ،1930‬جیكور)‬ ‫‪( ،1934‬ن���زاری ئ���ازا) ‪( ،1940‬كچ)‬ ‫‪.1942‬‬ ‫فیلمۆگرافیای ده‌رهێنه‌ر‪:‬‬ ‫‪-1929‬به‌هار له‌كێڵگه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كان‬ ‫– كورته‌ فیلم‬ ‫‪ -1930‬هه‌میش���ه‌ ئام���اده‌‪ -‬كورته‌‬ ‫فیلم‬ ‫‪ -Kim on Duty -1930‬كورته‌‬ ‫فیلم‬ ‫‪-1931‬دیپلۆماته‌ مه‌كسیكیه‌كه‌‬ ‫‪ -1932‬كورده‌ ئێزیدییه‌كان‬ ‫هاوبه‌ش���ی‬ ‫‪-1934‬جیك���ور‪-‬‬ ‫له‌سیناریۆنوسینه‌كه‌شیدا كرد‬ ‫‪-1938‬سیڤانی راوچی‬ ‫‪-1940‬ن���زاری نه‌به‌رد‪ -‬هاوبه‌ش���ی‬ ‫له‌سیناریۆنوسین‬ ‫‪ -1941‬ئاگرێك له‌دارس���تان‪-‬كورته‌‬ ‫فیلم‬ ‫‪ -1942‬كچ‪ -‬كورته‌ فیلم‬ ‫‪-1955‬گه‌ڕان به‌شوێن ناونیشانێك‬ ‫‪ -99-01 -1959‬كورته‌ فیلم‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ەتوانیت هانی کەسانی دەرورووبەرت‬ ‫بدی���ت‪ ،‬ب���ەاڵم پێداویس���تییە‬ ‫تایبەتییەکانت پش���تگوێ نەخەیت‬ ‫چونک���ە ئامانجەکانت لەئێس���تادا‬ ‫دیارترن وەك لەپێشتر‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫هۆكاری‌ ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫له‌سه‌ر كورد‌و به‌دیالۆگی كوردی پێشكه‌ش ده‌كات‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫كوردێك یه‌كه‌مین ئۆپێرا‬

‫ده‌ماره‌شینه‌كانی‌ ده‌موچاو چین؟‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش‬

‫شانۆكار ئیحسان عوسمان له‌واڵتی‌ ئه‌ڵمانیا یه‌كه‌مین‬ ‫ئۆپێرا له‌سه‌ر كورد‌و به‌دیالۆگی‌ كوردی‌ پێشكه‌ش‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئۆپێراك���ه‌‌و له‌لێدوانێك���ی‌ ب���ۆ ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫ئیحس���ان عوس���مان وتی‌ "ئۆپێرای‌ (رفاندنی‌ كچێك‬ ‫له‌حه‌رامس���ه‌رای‌ پاش���ادا) به‌رهه‌می‌ ماڵ���ی‌ ئۆپێرای‌‬ ‫(ڤیزب���ادن)ه‌‌و هونه‌رمه‌ن���د ئۆڤ���ه‌ الوفنب���رگ كاری‌‬ ‫ده‌رهێنانی‌ ب���ۆ كردوه‌‌و ئۆپێرای ڤولڤگانگ ئامادیوس‬ ‫(مۆزارت)ی گه‌وره‌ موزیكس���انه‌‌و ژماره‌یه‌ك ئه‌كته‌ری‌‬ ‫ف���ره‌ كه‌لت���ور له‌ك���ورد‌و ئه‌ڵمانی‌‌و نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ دیكه‌‬ ‫به‌رجه‌سته‌ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "نزیكه‌ی‌ ‪ 25‬كۆمب���ارس‌و ‪ 40‬كۆراڵ‌و‪65‬‬ ‫موزیكژه‌ن���ی ئه‌ندام���ی ئوركێس���ترای ئه‌ڵمانی له‌ژێر‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ مایس���ترۆ كونراد یونگهێن���ڵ كاری‌‬ ‫موزیك‌و گۆرانی‌ ئۆپراكه‌یان جێبه‌جێكردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ چیرۆكی‌ ئۆپێراكه‌وه‌‪ ،‬عوسمان وتی‌ "بابه‌تی‬ ‫ئۆپێراكه‌ باسی شاری موسڵ ده‌كات‪ ،‬گروپێكی داعش‬ ‫چ���وار ئه‌وروپی ده‌ڕفێنن‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواتر كوردێك هه‌ر‬ ‫چوار ئه‌وروپییه‌كان به‌پاره‌ له‌داعشه‌كان ده‌كڕێته‌وه‌"‪.‬‬

‫ده‌ركه‌وتن���ی‌ ده‌ماری‌ ش���ین یاخود‬ ‫خاڵ���ی‌ س���ور ل���ه‌ س���ه‌ر ده‌موچ���او‬ ‫به‌گشتی‌‌و ده‌وروبه‌ری‌ لوت به‌تایبه‌تی‌‪،‬‬ ‫ناڕه‌حه‌تی‌ بۆ كه‌سه‌كه‌ دروست ده‌كات‬ ‫چونك���ه‌ به‌پێس���ته‌كه‌وه‌ زۆر دی���اره‌و‬ ‫وه‌كو ش���ین بونه‌وه‌ یاخود ره‌ش���بون‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‌و ناڕه‌حه‌ت���ی‌ دروس���ت‬ ‫ده‌كات‪ .‬ده‌ركه‌وتن���ی‌ ئه‌و ده‌مارو خاڵه‌‬ ‫س���ورانه‌ چه‌ند هۆكارێكی‌ هه‌یه‌ له‌وانه‌‬ ‫بۆماوه‌و ته‌نكی‌ پێس���تی‌ كه‌س���ه‌كه‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ ده‌رمان���ی‌ كۆرتیزۆنی‌ كه‌‬

‫زیات���ر ئ���ه‌و ده‌رمانان���ه‌ به‌كاردێت بۆ‬ ‫ته‌قش���یر به‌تایبه‌تی‌ له‌وانه‌ی‌ په‌ڵه‌یان‬ ‫هه‌ی���ه‌و ده‌رمانه‌ك���ه‌ی‌ به‌كارده‌هێن���ن‬ ‫چونكه‌ ئه‌و ده‌رمان���ه‌ هێواش هێواش‬ ‫ئه‌بێت���ه‌ هۆی‌ ته‌نكبونه‌وه‌ی‌ پێس���ت‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتن���ی‌ ده‌م���اره‌كان‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌‬ ‫پێویس���ته‌ هیچ چاره‌س���ه‌رێكی‌ په‌ڵه‌‬ ‫له‌خۆت���ه‌وه‌ به‌كارنه‌هێنی���ت له‌وانه‌یه‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا پێس���ته‌كه‌ت جوان بكاته‌وه‌‬ ‫به‌اڵم دواتر ئه‌م كێش���ه‌یه‌ت بۆدروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا مه‌رج نی���ه‌ ئه‌گه‌ر‬

‫ناونیش���ان‪ :‬به‌ختیاری‌‪ -‬شه‌قامی‌ س���ه‌ره‌كی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ‬

‫له‌باره‌ی‌ بودجه‌ی‌ ئه‌م ئۆپێرایه‌‪ ،‬ئیحسان عوسمان‬ ‫وت��� ‌ی "نزیكه‌ی‌ یه‌ك ملیۆن‌و دوس���ه‌د هه‌زار یۆرۆ له‌م‬ ‫كاره‌ هونه‌ریی���ه‌ خه‌رجكراوه‌‪ ،‬ده‌كرێ���ت بڵێین ئه‌مه‌‬ ‫یه‌كه‌می���ن ئۆپێرایه‌‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌ر ك���وردو به‌دیالۆگی‬ ‫كوردی پێشكه‌ش بكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ئه‌م به‌رهه‌مه‌‬ ‫یه‌كه‌می���ن كاری هونه‌ریی���ه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌پ���اره‌ی كورد‬ ‫ئه‌نجامن���ه‌دراوه‌‌و وتی‌ "هی���چ هاوكارییه‌ك له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان بۆ ئه‌م كاره‌ وه‌رنه‌گیراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌وه‌ به‌هێزترم ده‌كات تاوه‌كو له‌رێگه‌ی‬ ‫ش���انۆ‌و ئۆپێرا كێش���ه‌ی ك���ورد بگه‌یه‌ن���م به‌هه‌مو‬ ‫جیهان"‪.‬‬ ‫ئیحس���ان عوس���مان كه‌ وه‌ك ئه‌كته‌ری‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌ئۆپێراك���ه‌ رۆڵ ده‌بینێت ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌به‌ر‬ ‫له‌نمایش���كردنی‌ ئۆپێراكه‌ هه‌وڵی‌ له‌گه‌ڵ ده‌رهێنه‌ری‌‬ ‫ئۆپێراكه‌ داوه‌ كه‌ هه‌ندێ‌ له‌گۆرانییه‌كانی‌ ناو ئۆپێراكه‌‬ ‫به‌كوردی‌ بگوترێ���ت له‌گه‌ڵ هه‌ندێ���ك له‌دیالۆگه‌كان‬ ‫به‌ك���وردی‌ بوترێن‌و له‌و باره‌ی���ه‌وه‌ وتی‌ "له‌گه‌ڵ تیمی‬ ‫گۆرانیبێژه‌كان دانیشتم‌و قه‌ناعه‌تم پێكردن كه‌ هه‌ندێ‬ ‫له‌گۆرانیی���ه‌كان‌و هه‌مو تێكس���تی‌ دیالۆگه‌كان بكه‌ین‬ ‫به‌كوردی‌و به‌پڕۆڤه‌ی‌ تایبه‌تی‌و ب���ێ به‌رانبه‌ر له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌واندا كارمكرد تاكو توانیمان تائاستێكی‌ زۆر فێری‬

‫دیالۆگ���ی‌ كوردیی���ان بكه‌ین‌و توانیم���ان به‬ ‫ده‌رهێن���ه‌رو گۆرانیبێ���ژه‌كان س���ه‌نته‌ری‬ ‫ئۆپێراكه‌ بكه‌ینه‌ كێشه‌ی نه‌ته‌وه‌ی كورد‌و خ‬ ‫به‌ده‌وڵه‌ت بونه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "جگه‌ له‌دیالۆگی‌ كوردی‌ چه‌ندی‬ ‫نه‌ریتی كورده‌واریمان تێهه‌ڵكێشی‌ ئۆپراكه‌ ك‬ ‫هاوكات له‌یه‌كه‌م نمایش���ی‌ ئۆپراك���ه‌ له‌‬ ‫مانگه‌دا له‌ش���اری‌ ڤیزبادن پایته‌ختی‌ هه‌رێم‬ ‫كه‌نزیكه‌ی‌ ‪ 16‬ملیۆن دانیش���توانی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئ‬ ‫عوسمان كوڕه‌ كوردی‌ شاری‌ دهۆك له‌جێگای‌‬ ‫ڤیلهه‌می‌ دوه‌م نازناوی‌ پاش���ای‌ ش���انۆی‌‬ ‫هێسن له‌شاری‌ فیزبادنی‌ پێبه‌خشرا‪.‬‬ ‫له‌ئاهه‌نگێكیشدا كه‌ به‌و بۆنه‌یه‌وه‌ ئه‌نجامد‬ ‫ئۆركسترای ئه‌ڵمانی به‌سرودی (بژیت پاشا‬ ‫خۆم���ان له‌ئاوازی موس���یكزانی به‌ناوبان���گ‬ ‫به‌رهه‌مێكیان پێشكه‌ش كرد‌و پاشان چه‌ندین‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕكێ‌ پێشكه‌شكران‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ به‌خش���ینی‌ ئه‌و نازناوه‌ پێی‌‪ ،‬ئ‬ ‫عوسمان وتی‌ "سوپاس���ی‌ هاوڕێكانم ئه‌كه‌م‬ ‫نازناوه‌یان به‌من به‌خش���یوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ به‌هێزتر‬ ‫تاكێش���ه‌و گرفتی ك���ورد له‌ڕێگای ش���انۆ و‬ ‫بگه‌یه‌نم به‌جیهان"‪.‬‬

‫كه‌سێك س���ودی‌ له‌ده‌رمانێك وه‌رگرت‬ ‫تۆش هه‌مان كێشه‌ت هه‌بو ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫به‌كار بهێنیت سود وه‌رگریت پێویسته‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ به‌وریاییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫چاره‌س���ه‌ره‌كانی‌ پێس���ت بكرێت‪ .‬له‌‬ ‫ئێستادا باشترین رێگه‌ بۆچاره‌سه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫ده‌مارانه‌ به‌كارهێنانی‌ له‌یزه‌ره‌ به‌چه‌ند‬ ‫جارێك‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌خۆپاراستنیش‬ ‫پێویس���ته‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ دوربكه‌ونه‌وه‌‬ ‫له‌تیش���كی‌ هه‌ت���اوو هه‌رگه‌رمیه‌ك یان‬ ‫هه‌ڵمی‌ یاخود ساردیه‌كی‌ زۆر‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫کاروان نوری‪ :‬یەکەمین بەرهەمی سیدییە نوێیەکە‬

‫پێشکەشی کچە جوانە مەرگەکەم کردوە‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هونه‌رمه‌ند كاروان نوری له‌دوای مه‌رگی كچه‌ شه‌ش‬ ‫سااڵنه‌كه‌ی سیدییه‌كی نوێ‌ به‌ناوی (هه‌ناسه‌)‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌نۆ تراك پێكهاتوه‌‌و هیوایه‌تی‬ ‫ژیانی به‌بینینی كوڕه‌كه‌ی له‌سه‌ر سته‌یجی‌ شانۆو‬ ‫پێكه‌وه‌ گۆرانی وتنیان ناشارێته‌وه‌‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫جارێكی دیكه‌ به‌شێوه‌یه‌كی به‌رده‌وام بگه‌ڕێته‌وه‌ ناو‬ ‫جیهانی هونه‌ر كه‌ ماوه‌ی هه‌شت ساڵ ده‌بێت هیچ‬ ‫به‌رهه‌مێكی نوێی‌‌ باڵونه‌كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی س���ه‌ره‌تای‌ كاری‌ گۆران���ی وتن���ی‌‌و‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ئاوێن���ه‌‪ ،‬كاروان نوری‌‬ ‫وتی"له‌س���اڵی ‪ 1988‬یه‌كه‌م كاری هونه‌ریم له‌الیه‌ن‬ ‫هاوڕێ مس���ته‌فاو هاوار مس���ته‌فا‌و پش���كۆی عازف‬ ‫گیتار‌و شیروان‌و شێركۆی سه‌ید عه‌لی باڵوكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌حه‌وت گۆرانی پێكهاتبو"‪.‬‬ ‫كاریگه‌ری‌ كه‌مال محه‌مه‌‌و كاروان عوسمانم له‌سه‌ر‬ ‫بو‬ ‫كاروان ن���وری‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ خولیای‌‬ ‫گۆرانی‌ وتنی‌ به‌كاریگه‌ربونی‌ چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك بۆ‬ ‫دروس���ت بوه‌‌و وتیشی"له‌سه‌ره‌تای كاری هونه‌رییه‌وه‌‬ ‫كاریگ���ه‌ری هونه‌رمه‌ندان كه‌مال محه‌م���ه‌د‌و كاروان‬ ‫عوس���مانم زۆر له‌س���ه‌ر بوه‌ كه‌ڕۆژانه‌ كاروان ده‌هاته‌‬ ‫ماڵه‌وه‌‌و سه‌ردانی ده‌كردم‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫كاروان عوسمان توش���ی ئه‌و ڕوداوه‌ بو گیتاره‌كه‌ی‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك ده‌ستنوس‌و ئه‌و كاسێته‌ی له‌زیندان تۆماری‬ ‫كردب���و الی ئه‌و ب���وه‌‌و وتی‌ "چه‌ن���د هونه‌رمه‌ندێك‬ ‫به‌ئەمانه‌ت لێیان وه‌رگرت���م‪ ،‬به‌اڵم دواتر به‌بێ‌ پرس‬ ‫باڵوی���ان كرده‌وه‌و دوات���ر چه‌ندی���ن هونه‌رمه‌ند ئه‌و‬ ‫گۆرانیانه‌یان وته‌وه‌"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ت���ۆ بەباش���ی کاردەکەی���ت لەگەڵ‬ ‫هاوپیش���ەکانتداو دڵخۆشیت بەوە‪،‬‬ ‫هەوڵبدە بەردەوامبیت لەکارکردنت‬ ‫بەباش���ی چونکە هەریەك لە ئێوە‬ ‫بەتەنها دەگەن بەئامانجەکانتان‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫پێدەچێت لەئێس���تادا توش���ی بڕێکی دەتوانی���ت هەناس���ەیەکی ق���وڵ‬ ‫زیاتر لە ئاڵۆزی بووبیت‌و گوناهی ئەو هەڵبمژی���ت‌و ئارام ببیتەوە‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫کەس���انەی تێدانییە کە لەدەوروبەری کاتی ئ���ەوە هاتوە بی���ر لەئەنجامی‬ ‫هەوڵەکانت بکەیتەوە‪.‬‬ ‫تۆن‪ ،‬لەهەندێك کاتدا تۆ هەڵەیت‪.‬‬

‫ده‌نگخۆشی به‌هره‌یه‌ ده‌بێت خوا بتداتێ‬ ‫له‌باره‌ی‌ ده‌نگخۆشییه‌وه‌‪ ،‬كاروان نوری‌ وتی‌ "گۆرانی‬ ‫شادو خاوم تۆماركردوه‌‌و له‌هه‌ردو بواره‌كه‌دا كارمكردوه‌‬ ‫خوای گه‌وره‌ ئه‌و به‌هره‌یه‌ی داومه‌تێ"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "س���ه‌ره‌تای كاری هونه‌ری له‌بنه‌ماڵه‌كه‌ماندا‬ ‫من بوم‌و یه‌كه‌م كه‌س���بوم گۆرانی تۆماربكه‌م‌و باوكیشم‬ ‫زۆر ده‌نگی خۆشه‌‌و زۆربه‌ی كات گۆرانی وتوه‌‌و خاوه‌نی‬ ‫ده‌نگێكی تایبه‌ته‌‌و زۆر هاوكاریم ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "باوكم زۆر ح���ه‌ز ده‌كات كاری‬ ‫هونه‌ری تۆمار بكه‌م‌و دێری���ن كه‌ برای بچوكمه‌ ئه‌ویش‬ ‫ده‌نگی‌ زۆر خۆشه‌‌و ده‌مانه‌وێت پێكه‌وه‌ گۆرانیه‌ك تۆمار‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫كاروان نوری‌ ئاواتی‌ خواس���ت بتوانێت له‌گه‌ڵ كوڕه‌‬ ‫ح���ه‌وت مانگییه‌كه‌یدا گۆرانی‌ بڵێ���ت‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"ئاواتیشم ئه‌وه‌یه‌ كوڕه‌ حه‌وت مانگییه‌كه‌م ببینم له‌سه‌ر‬ ‫شانۆ گۆرانی بڵێت‌و پێكه‌وه‌ گۆرانی بڵێین"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ قسه‌ی‌ هه‌ندێك راگه‌یاندن بێ توشی‌ نه‌خۆشی‌‬ ‫ده‌رونی‌ بوم‬ ‫وتیشی " باش���ترین گۆرانی ئێستا ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌ك‬ ‫بڕ ده‌كات له‌ناو جه‌ماوه‌ردا ئه‌مه‌ش بۆ ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫كه‌ب���ه‌و رۆحیه‌ته‌ی ج���اران كاری له‌س���ه‌ر ناكرێت كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش زۆرو بۆری پێوه‌ دیاره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و نمونه‌ی‌ به‌ به‌رهه‌مه‌كانی‌ مامۆستایان كه‌ریم كابان‌و‬ ‫س���اڵح دیالن هێنایه‌وه‌ كه‌ هه‌ر چه‌نده‌ گۆرانییه‌كانیان‬ ‫له‌چه‌ند تراكێك تێناپه‌ڕێت به‌اڵم مێژویه‌كیان بۆ خۆیان‬ ‫دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "واتا گرنگ ئه‌وه‌نیه‌ كاری زۆرو بۆر بكه‌یت‪،‬‬ ‫گرن���گ ئه‌وه‌یه‌ كاری جوان ئه‌نجامبده‌یت كه‌ به‌ش���ێكی‬ ‫بۆ هونه‌رمه‌ندانی به‌توان���ا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ فه‌راغیان بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵێك كه‌س دروس���تكردوه‌ بێنه‌ دنیای هونه‌ره‌وه‌‌و‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ هونه‌رێكی كرچوكاڵ پێشكه‌ش بكه‌ن كه‌‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ لێپرس���ینه‌وه‌‌و هیچ فلته‌رێ���ك نییه‌ بۆ ئه‌و‬

‫قرژاڵ‬ ‫ئەم���ڕۆ ب���ۆ چەن���د جارێك توش���ی‬ ‫روبەڕوبونەوە دەبیت‪ ،‬کە پەستانێکی‬ ‫زۆرت لەسەر دروس���تدەکات‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫پێویس���ت ب���کات کەمێ���ك لەڕێگاکە‬ ‫دوربکەویتەوە‪.‬‬

‫كه‌سانه‌"‪.‬‬ ‫كاروان نوری‌ گله‌یی‌ له‌هه‌ندێك میدیای‌ كوردی‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌خۆیان بپرس���ن‌و په‌یوه‌ندی‌ پێوه‌‬ ‫بكه‌ن قسه‌ی‌ بێ‌ بنه‌ما باڵوده‌كه‌نه‌وه‌‌و له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"هه‌ندێك ده‌زگای راگه‌یاندن به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی چاوپێكه‌وتنم‬ ‫له‌گه‌ڵدا ئه‌نجامبده‌ن هه‌واڵی بێبنه‌مایان باڵوكردۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ش���انازی ده‌كه‌م گه‌ر له‌پێناوی كچه‌كه‌مدا‬ ‫تیاچومای���ه‌ ب���ه‌اڵم ئه‌وان���ه‌ی باس���ی من ده‌ك���ه‌ن كه‌‬ ‫توش���ی نه‌خۆش���ی ده‌رونی بوم به‌چ ش���ێوه‌ی ‌هك‌و له‌چ‬ ‫نه‌خۆشخانه‌یه‌ك منیان بینیوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ كرده‌وه‌ "من ئه‌وه‌ ناش���ارمه‌وه‌ له‌دوای‬ ‫گیانله‌ده‌س���تدانی كچه‌كه‌م زۆر بێتاق���ه‌ت بوم كه‌ زیاد‬ ‫له‌حه‌د به‌ده‌ر بو‌و س���ه‌ردانی پزیش���كی ده‌ره‌وه‌ی واڵتم‬ ‫كردو له‌ئێستادا زۆرباش���م هه‌موكه‌سێك به‌له‌ده‌ستدانی‬ ‫ئازیزێكی توشی بێتاقه‌تی ده‌بێت ئه‌وه‌ هه‌رمن نیم"‪.‬‬ ‫كاتیای كچم به‌هۆی هه‌ڵه‌ی پزیشكه‌كانه‌وه‌ گیانی‬ ‫له‌ده‌ستدا‬ ‫كاروان نوری له‌ب���اره‌ی‌ گیانله‌ده‌س���تدانی‌ كچه‌كه‌ی‌‬ ‫وت���ی‌ "كاتیای كچم ته‌مه‌نی ش���ه‌ش س���اڵ بو به‌هۆی‬ ‫قه‌سه‌باتێكی ئاسانه‌وه‌‌و ده‌رمانی هه‌ڵ ‌ه نه‌خۆشییه‌كه‌ی‬ ‫ته‌ش���ه‌نه‌ی س���ه‌ند‌و دواجار خوای گه‌وره‌ هه‌ر ئه‌وه‌نده‌‬ ‫دابوی به‌ئێمه‌ له‌مانگی هه‌ش���تی ساڵی رابردودا گیانی‬ ‫له‌ده‌ستدا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كچه‌كه‌م له‌شه‌وی یه‌كی یه‌ك له‌دایك بو هه‌مو‬ ‫شه‌وی س���ه‌ری س���اڵێكم له‌خۆم حه‌رامكردبو له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫جه‌ژن���ی له‌دایكبونم بۆ ده‌گێڕا ك���ه‌ من هونه‌رمه‌ند بوم‬ ‫له‌و شه‌وانه‌ی س���اڵدا باشترین كاتی شه‌وه‌ ئاهه‌نگه‌كان‬ ‫ب���ون به‌اڵم من له‌به‌ر كچه‌كه‌م نه‌ده‌چوم بۆ ئه‌و ش���ه‌وه‌‬ ‫ئاهه‌نگانه‌ تادره‌نگانێگ یادی له‌دایكبونیمان ده‌كرده‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌و خاوه‌نی برایه‌كی حه‌وت مانگییه‌ به‌ناوی هۆشیار"‪.‬‬ ‫سیدیه‌ نوێیه‌كه‌م به‌مزوانه‌ باڵوده‌كرێته‌وه‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ س���یدییه‌ تازه‌كه‌ش���ی‌‪ ،‬كاروان ن���وری‌‬

‫شێر‬ ‫گرنگی بەتەندروس���تیت بدە‪ ،‬چونکە‬ ‫هەس���ت بەهیالکی دەکەیت‌و خەوت‬ ‫تێکچوە‪ ،‬لەوانەیە توشی ئاستەنگی‌و‬ ‫زەحمەت ببیت لەم ماوەیەدا‪.‬‬

‫وتی"سیدییه‌ نوێیه‌كه‌م كه‌ ماوه‌ی‬ ‫خه‌ریكیم له‌نۆ ت���راك پێكهاتوه‌و‬ ‫هه‌ناسه‌كه‌م بۆ كچه‌كه‌م تۆماركرد‬ ‫هۆنراوه‌كه‌ی بۆداناوم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ر كاتێك هۆنراو‬ ‫مه‌رجه‌ ش���اعیره‌كه‌ بێت باس���ی‬ ‫بۆ ب���كات تابتوانم به‌جوانترین‬ ‫كاره‌كته‌ره‌‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "رۆژانه‌ د‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌وادارانمه‌وه‌ تاباڵوی ب‬ ‫سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د شاسواره‌ به‌س‬ ‫وتیشی‌ "كۆمه‌ڵێك له‌كاره‌كانم‬ ‫كاری مۆسیقی بۆ كراوه‌‌و له‌چه‌ن‬ ‫كلیپی چه‌ند تراكێكین كه‌ یه‌كه‌م‬ ‫كلیپی بۆ ده‌كرێت كه‌ وێنه‌ی‌ ش��‬ ‫تێدای���ه‌ له‌گه‌ڵ خۆم���دا كاری ت‬ ‫به‌مزوانه‌ پێشكه‌شی هه‌وادارانمی‬

‫خاوه‌نی په‌نجا گۆر‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌كاره‌ هونه‌ریی‬ ‫بۆ گۆرانیی���ه‌ك كه‌ له‌هه‌موی���ان‬ ‫هونه‌رمه‌ندا مابێته‌وه‌‪ ،‬كاروان نور‬ ‫كه‌نیلێ‌ یه‌كێكه‌ له‌گۆرانیه‌ كۆنه‌ك‬ ‫من خه‌ڵكی پێنجوێن‌و عه‌شیره‌تی‬ ‫نانا مه‌ڕۆ به‌رگه‌ی غه‌ریبیت ناگر‬ ‫شێخ كه‌ریمه‌ كه‌ ئه‌و چیرۆكه‌ ب ‌ه‬ ‫كردویه‌تی به‌هۆنراوه‌‪ ،‬زۆر الم خ‬ ‫كۆی به‌رهه‌مه‌كانم خۆشده‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌گه‌ل هونه‌رمه‌ندان�‬ ‫محه‌م���ه‌دو كه‌مال علی‌و س���امان‬ ‫چه‌ندی���ن گۆرانی���م تۆماركردوه‌‬ ‫چل‌و هه‌شت گۆرانی‌و به‌شێكیانم‬ ‫وتویانه‌"‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ئەو ئاس���تەنگییانەی کە ماوەیەکی‬ ‫زۆرە باس���یان لێوەدەکرێت ئێس���تا‬ ‫بون بەڕاستی‌و رویانداوەو ناتوانرێت‬ ‫پشتگوێ بخرێن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫‪13‬‬

‫پۆپۆلیزم وەک ستراتیژ‬

‫ئاراس فەتاح‬ ‫به‌شی دوهه‌م‬

‫بە"توندڕەوی سیاسیی" لەقەڵەمیدەدەن‪،‬‬ ‫هەندێکی تر وەکو "ستراتیژ"ێک دەیبینن‬ ‫بۆ پەالماردانی دەسەاڵت‌و هەندێکی تر‬ ‫بە"ئایدیۆلۆژیا"یەک���ی نوێ راڤەیدەکەن‬ ‫ک���ە دەس���تەیەک لەوێنای سیاس���یی‬ ‫ناکامڵ‌و ب���ێ جەوه���ەری دیاریکراوی‬ ‫هەیە‪ ،‬هەندێکی تر بەفاش���یزمی نوێ‪،‬‬ ‫کەس���انی تر بەڕۆحێکی ش���ەڕانگێزی‬ ‫س���ەردەمی ن���وێ تەماش���ای دەکەن‌و‬ ‫هەندێکی تر بەس���تایڵێکی سیاس���یی‬ ‫بااڵدەس���تی ئەم قۆناغە سەیریدەکەن‪.‬‬ ‫بڕوانە‪ Müller: 2016 :‬و ‪Kaltwasser,‬‬

‫‪ 2011‬و ‪ Puhle, 1983‬و ‪Decker:‬‬ ‫‪ 2004‬و ‪ Mudde: 2004‬و ‪Priester:‬‬ ‫‪ 2004‬و هەروەها ‪.Hartleb: 2004‬‬

‫خۆشدەوێت‪ .‬بەهەمان فۆرم ئەم گوتارە‬ ‫س���اکارو رەچەتە ئاس���انە الی چەپە‬ ‫پۆپۆلیستەکانیش بونی هەیە‪ ،‬لەوەتەی‬ ‫ئ���ەم مۆدێلە چەپگەرای���ە بونی هەیە‪،‬‬ ‫گوتارێکی کردوە بەکۆڵەکەی سەرەکیی‬ ‫سیاسەتی خۆی کە دەڵێت‪ :‬سیستەمی‬ ‫سەرمایەداریی گلۆبال هەژارمان دەکات‪،‬‬ ‫سیستەمی س���ەرمایەداریی وەحشێکی‬ ‫"مۆنس���تەرێکی" گەورەی خوێنمژە کە‬ ‫تەنها بەسەرپەڕاندنی کۆی مرۆڤایەتی‬ ‫ڕزگاریدەبێ���ت‪ .‬ئەم دیدگا س���ادەگۆو‬ ‫ساکارکراوەی کۆمۆنیزم پێماندەڵێت‪ :‬گەر‬ ‫سیستەمی س���ەرمایەداری بڕوخێنرێت‪،‬‬ ‫چیدی جیاوازیی چینایەتیی‌و هەژاریی‌و‬ ‫چەوسانەوە لەکۆمەڵگای مرۆییدا بونی‬ ‫نامێنێ���ت‌و هەم���و دەبی���ن بەهاوڕێ‌و‬ ‫هەڤاڵ‌و خوش���ک‌و ب���رای یەکتر‪ .‬بەم‬ ‫ش���ێوەیە لەدیدگای پۆپۆلیستەکانەوە‬ ‫بەو س���اکارییە لەبەرهەمهێنانی گوتارو‬ ‫بەو ئاس���انییە لەدۆزینەوەی چارەسەر‬ ‫دەتوانرێت کۆتایی بەکێشە گەورەکانی‬ ‫هەمو نەتەوەو چینە کۆمەاڵیەتییەکان‌و‬ ‫تەنانەت کۆی مرۆڤایەتییش بهێنرێت‪.‬‬

‫پۆپۆلیزم وەکو‬ ‫دیدێکی سیاسیی‬ ‫هەوڵدەدات دونیامان‬ ‫بۆ بکات بەدو لەتەوە‬ ‫کە ناتوانن پێکەوە‬ ‫هەڵ بکەن‬

‫بزوتنەوە سیاس����ییە نوێیانە دەش����ێت‬ ‫نوێنەری جوتی����اران بکەن‪ ،‬یان خۆیان‬ ‫ب����ە بەرگریک����ەر لەبەرژەوەندییەکانی‬ ‫کرێ����کاران‌و چینی ناوەڕاس����ت بزانن‪.‬‬ ‫بەهەمان شێوە دەشێت پۆپۆلیستێکی‬ ‫ملیاردێ����رت هەبێت کە بەن����اوی کۆی‬ ‫نەتەوەوە قسەبکات‌و دژ بەدەسەاڵتدارانی‬ ‫گەندەڵ‌و هیچ لەبارانەبو ئەکتیڤ بێت‌و‬ ‫خۆی بەڕزگارکەری هەمو ئەو گروپانەی‬ ‫گ����ەل بزانێ����ت ک����ە زەرەرمەن����دن لەو‬ ‫سیس����تەمە سیاسییەی کە نوخبە کۆنە‬ ‫سیاس����ییەکە بۆی دروس����تکردون‪ .‬بەم‬ ‫چەشنە پۆپۆلیزم چەندە فەلسەفەیەکی‬ ‫رونی سیاسیی نییە‪ ،‬هێندەش هەڵقواڵوی‬ ‫چینێک����ی دیاریک����راوی کۆمەاڵیەت����ی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو س����تراتیژێکە بۆ گەیشتن‬ ‫بەدەس����ەاڵت یان بەش����هەبون تیایدا‪.‬‬ ‫پۆپۆلی����زم چەندە دەش����ێت گروپێکی‬ ‫چەپگەرابێ����ت‪ ،‬ئەوەن����دەش دەش����ێت‬ ‫هێزێکی راستڕەو بێت‪ ،‬چەندە دەتوانێت‬ ‫رەگەزپەرست بێت‪ ،‬هێندەش دەتوانێت‬ ‫ئایین����ی بێ����ت‪Müller: 2016, S.( .‬‬ ‫‪ )42‬پۆپۆلیزم بزوتنەوەیەکی سیاسییە‬ ‫کە مارک����ە ئایدیۆلۆژییەک����ەی بریتییە‬ ‫لەدابەش����کردنی دونیا بۆ س����ەر بەرەی‬ ‫گەل و بەرەی دژ بەگەل‪.‬‬

‫شایانی باس����ە ئەم فۆرمی دیوەخانییە‬ ‫لەکۆبونەوەی گروپ تەنها خەس����ڵەتی‬ ‫گروپە پەراوێزخ����راوەکان نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەش����ێت هی دەوڵەمەندەکانیش بێت‪،‬‬ ‫وەک����و الی خۆم����ان س����ەری هەڵداوەو‬ ‫ب����وە بەدیاردەیەک����ی ن����وێ‪ ،‬ب����ەاڵم‬ ‫بەجیاوازی����ی چینایەتی����ی‌و جیاوازی����ی‬ ‫خەم����ە کۆمەاڵیەتی����ی‌و کولت����وری‌و‬ ‫سیاس����ییەکانیان‪ .‬دەوڵەمەندەکانی����ش‬ ‫دیوەخانی خۆی����ان پێکهێناوەو کڵەپ‌و‬ ‫یان����ەی خۆیان دروس����تکردوە کە تەنها‬ ‫چینەکەی خۆیان دەتوانن ببن بەئەندام‬ ‫تیای����دا‪ .‬بەمانایەکی تر گەر الی گروپە‬ ‫هەژارەکە دابڕانی کۆمەاڵیەتیی‪soziale‬‬ ‫‪ Exklusion‬ئ����ەو ژینگ����ەو فەزای����ەی‬ ‫بەرهەمهێنابێ����ت‪ ،‬ئ����ەوا الی گروپ����ە‬ ‫پ����ارەدارەکان خۆدابڕان����ی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەرهەمیدەهێنێت‪ .‬پاش����ان دەگەڕێمەوە‬ ‫سەر ئەم بابەتە‪.‬‬

‫کارێک���ی ئاس���ان نیی���ە تەنها یەک‬ ‫پێناس���ەی دیاریک���راوو هەمەالیەن���ە‬ ‫ب���ۆ پۆپۆلی���زم بدۆزینەوە ک���ە هەمو‬ ‫رەهەندەکان���ی ئ���ەم دیاردەیە لەخۆی‬ ‫بگرێت‌و جەوهەری ئەم رەوتە سیاسییە‬ ‫هەر ئ����ەم واقیع����ە کۆمەاڵیەتییەش‬ ‫فرەشوناسە بەرجەستەبکات‪ .‬پۆپۆلیزم‬ ‫وایکردوە ک����ە پۆپۆلیزم وەکو فۆرمێک‬ ‫چەن���دە دەش���ێت هەڵگ���ری گوتاری‬ ‫لەسیاسەتی دیوەخانیی تەماشابکرێت‪،‬‬ ‫ناسیۆنالیس���تی‌و رەگەزپەرس���تیی‬ ‫کە تیایدا مرۆڤەکان بەئارەزوی خۆیان‌و‬ ‫بێت‪ ،‬هێن���دەش دەتوانێ���ت هەڵگری‬ ‫بەپێی دۆخی سایکۆلۆژیی‌و هەنوکەییان‪،‬‬ ‫بەشێوەیەکی گشتیی پۆپۆلیستەکان‬ ‫گوتاری چەپی رادی���کاڵ بێت‪ ،‬چەندە‬ ‫ی����ان بەپێ����ی ح����ەزو بەرژەوەندی����ی‬ ‫لەس���ەر دو ت���ەوەرەی س���ەرەکیی‬ ‫دەتوانێت هەڵگ���ری دیدگایەکی ئایینی‬ ‫کاردەکەن‪ ،‬یەکەمیان سادەیی‌و ساکاریی باشبکات‪ .‬بڕوانە (‪Schmidt, Harald:‬‬ ‫تاکەکەس����ییان‪ ،‬دونی����ا لێکبدەن����ەوەو‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ئەوەن���دەش دەتوانێت هەڵگری‬ ‫گوتارە سیاسییەکانیان‌و دوهەمیشیان ‪ )2009. S. 207‬و (‪von Beyme,‬‬ ‫بەش����ێوەیەکی گش����تیی زاراوەی گرفتەکان دەستنیشانبکەن‌و چارەسەری‬ ‫بەه���ای کۆزێرڤاتی���زم ی���ان نیۆلیبڕاڵ‬ ‫زاراوەی پۆپۆلی���زم لەدونی���ای دۆزینەوەی چارەسەری ئاسانە بۆ کێشە ‪)Klaus: 2010, S. 203‬‬ ‫پۆپۆلیس����ت لەبەکارهێنان����ی رۆژانەدا کەیفئاس����او خێرای����ان ب����ۆ بدۆزنەوە‪.‬‬ ‫بێت‪ .‬پۆپۆلیزم چەندە دەتوانێت ببێت‬ ‫هەڵگ����ری رەهەندێک����ی نێگەتیڤ����ە‪ .‬هەرئەمەش����ە وایکردوە کە زۆرینەی ئەو‬ ‫بەحزبێک کە بەرگری���ی لەبەرژەوەندی ئەمڕۆمان���دا هێن���دە فوتێک���راوە کە قوڵ‌و ئاڵ���ۆزە کۆمەاڵیەتیی‌و ئابوریی‌و‬ ‫چین���ی جوتی���اران ب���کات‪ ،‬ئاوهاش بەشێوەیەکی بەرباڵو بۆ بەدێوەزمکردنی ئەمنییەکان‪ .‬بەمانایەکی تر هەمو رەوتە پۆپۆلیزم وەک دیوەخانێکی سیاسیی بەپێچەوان����ەی ئەمریکاوە‪ ،‬ئەم زاراوەیە دەنگانەی هێزە پۆپۆلیستەکان لەکاتی‬ ‫لەئەوروپ����او الی ئێم����ەش مانایەک����ی دەنگدان����دا دەیهێن����ن‪ ،‬س����ەر بەبکەرە‬ ‫دەتوانێت ببێت بەمەنزڵگای سیاس���یی هەم���و هێزێ���ک بەکاردەهێنرێ���ت کە پۆپۆلیس���تەکان س���ەرەڕای جیاوازیی‬ ‫ئێمە تاوتوێی ئەوەمان کرد‪ ،‬پۆپۆلیزم نێگەتی����ڤ‌و تامێکی ناخۆش����ی هەیە‪ .‬کۆمەاڵیەتییانەو جوگرافیای ئەو ژینگە‬ ‫"پی���اوە بچوک���ەکان" ‪ little man‬و نەیارو مەترس���یی بێت بۆ سیس���تەمی دی���دگا سیاس���یی‌و ئایینییەکانی���ان‌و‬ ‫گروپە پەراوێزخ���راوو زەرەرمەندەکانی سیاسیی‪ .‬بەمانایەکی تر پۆپۆلیزم بوە ئینتیم���ای نەتەوەیی���ان‪ ،‬بەزمانێک���ی دەس����تەیەک تێڕوانینی ناشێلگیرە کە پۆپۆلیزم بەو ش����ێوازە لەسیاسەتکردن کۆمەاڵیەتیی����ە ب����ن کە ئ����ەو گروپانە‬ ‫پرۆس���ەی گلۆبالیزم ک���ە لەکرێکاران‌و بەناتۆرەیەکی سیاسیی‌و بەرخۆرییەکی ساکار قسە بۆ مرۆڤە سادەکان دەکەن‌و ناچێت����ەوە س����ەر هیچ سیس����تەمێکی دەگوترێ����ت ک����ە کتوم����ت لەکولتوری تیایدا دەژی����ن‌و ئینتیمایان بۆی هەیە‪.‬‬ ‫چینی ناوەڕاس���ت پێکدێن‪ .‬ئەم فرەڕوو میدیای���ی‪ .‬دەش���ێت س���ەرنجەکەی بەگوتاری سادەش کێشە ئاڵۆزەکانیان بەهای����ی‌و چوارچێوەی سیس����تەمێکی کوردیی����دا بە"سیاس����ەتی دیوەخ����ان" هەرئەمەش����ە وادەکات کە بەسیاسەتی‬ ‫فرەش���وێنگەو ژینگەو فرەشوناس���ەی دارندۆرف باش���ترین‌و بەرجەستەترین تاوتوێدەکەن‌و بەچارەسەری رادیکاڵی فیکری����ی دیاریک����راو‪ .‬پۆپۆلی����زم ناودێ����ڕ دەکرێ����ت‪ .‬ئ����ەم ش����ێوازە ئ����ەو هێ����زە سیاس����ییانە بگوترێ����ت‪،‬‬ ‫پۆپۆلی���زم وایک���ردوە ک���ە هەندێ���ک بۆچون بێت کە دەڵێت پۆپۆلیزم لەمڕۆدا س���ادەش دەرچ���ەی سیاس���یی‌و جەوهەرێکی دیاریکراوی نییە کە بتوانین لەسیاس����ەتکردن لەزمان����ی ئەڵمانی����دا سیاسەتی دیوەخانیی‪.‬‬ ‫لەنوسەران بەسەری خودای رۆمەکان‪ ،‬ب���وە بە"زاراوەیەک���ی جەنگاوەرانە"‪ .‬ئابوری���ی‌و کۆمەاڵیەتی���ی دەدۆزنەوەو بۆی بگەڕێینەوە‪ ،‬تاوەکو لێی تێبگەین‪ ،‬پێی دەگوترێت ‪.Stammtischpolitik‬‬ ‫پۆپۆلیس����تەکان خۆی����ان بەنوێنەری‬ ‫وەاڵمی حازربەدەس���تی کێشەکانیان بەڵکو س����تراتیژێکی سیاسییە کە یەک شتامتیش����پۆلیتیک بەکۆبون����ەوەی‬ ‫یانوس‪ Janus‬لەقەڵەمی بدەن‪ ،‬چونکە (‪)Ralf Dahrendorf: 2003‬‬ ‫چاوی هەی����ەو یەک ش����وێن دەبینێت‪ ،‬ناوبەناوی گروپێک دەگوترێت کە لەباڕێک راستەقینەی ئەندامانی ئەو دیوەخانانە‬ ‫دەدەنەوە‪.‬‬ ‫ئەم کەللەسەرە دوڕوی جیاوازی هەیە‪.‬‬ ‫ئەویش دەسەاڵت‌و گەیشتنە بەدەسەاڵت‪ .‬یان قاوەخانەیەکدا ب����ەدەوری مێزێکدا دەزان����ن ک����ە بە"دەنگی راس����تەقینەی‬ ‫بۆئەوەی بتوانی���ن بزوتنەوەیەک یان‬ ‫پۆپۆلیزم���ی نوێ رەوتێکی سیاس���ییە‬ ‫پۆپۆلی���زم دەبێ���ت بەگرفتێ���ک بۆ پۆپۆلیزم ستراتیژێکی حەربائاسای هەیە کۆدەبنەوەو تیایدا باس����ی سیاس����ەت‌و گەل" لەقەڵەمی����ان دەدەن‪ .‬دەیانەوێت‬ ‫کە لەس���ەر دو س���تراتیژی دیاریکراو رێکخراوێکی سیاس���یی بەپۆپۆلیس���ت‬ ‫دەژی‪ ،‬یەکەمیان گوتاری ئیس���تیفزازی پۆلبەندبکەین‪ ،‬دەبێت تەماش���ای ئەو هەم���و سیس���تەمێکی سیاس���یی کە بۆ بەرهەمهێنانی زمان‌و چەمکی جیاواز گرفتەکانی ژیان����ی ڕۆژانە دەکەن‪ .‬ئەو ببن بەس����ەداو س����ەنگی ئ����ەم گروپە‬ ‫‪ provocative‬و گ���ڕداری سیاس���ییەو گوتارانە بکەین کە بەرهەمیدەهێنن‌و بۆ گرفتی ناوەکی���ی هەیە‪ .‬واتە پۆپۆلیزم ک����ە توانای خۆگونجاندن����ی لەگەڵ ئەو مێزە بەش����ێوەیەکی ب����ەردەوام بۆ ئەو رەس����ەن‌و پەراوێزخراوان����ەی گ����ەل‬ ‫دوهەمیش���یان بریتیی���ە لەنوس���ینی مۆبیلیزەکردنی جەماوەر دەیانخەنە ناو کاتێ���ک لەدایکدەبێت کە لەش���ێوازی ژینگە سیاسییە هەیە کە تیایدا دەژی‪ .‬گروپە حیج����ز کراوەو ئەو گروپەش����ی ک����ە لەالی����ەن نوخبەی دەس����ەاڵتداری‬ ‫رەچەتەی ‪ recipe‬سیاسیی توندڕەوو ڕوبەری گش���تییەوە‪ .‬یەکێک لەڕەگەزە بەڕێوەبردن���دا ناڕەزای���ی هەبێ���ت‪ ،‬بەمانایەکی تر پۆپۆلیزم س����تراتیژێکی کە بەردەوام ب����ۆ یەکتربینین لەدەوریدا سیاسییەوە فەرامۆشکراوو لەیادکراون‪.‬‬ ‫رادیکاڵ بۆ چارەس���ەری نەخۆش���ییە ه���ەرە گرنگەکان���ی پۆپۆلیزم کە بەبێ پەراوێزخستنی کۆمەاڵیەتیی‌و قەیرانی دیاریکراوی هەیە کە ئامانجی گەیشتنە کۆدەبنەوە‪ ،‬گروپێکی رێکخراوی داخراو پۆپۆلیس����تەکان بانگەشەی ئەوەدەکەن‬ ‫کوشندەکانی کۆمەڵگاو ئەو سیستەمە جیاوازیی لەکۆی رەوتە پۆپۆلیستییەکاندا ئابوریی ئامادەبێت‌و لەپەیوەندی نێوان بەدەس����ەاڵت‪ ،‬ب����ەاڵم ب����ۆ گەیش����تن نییە‪ ،‬بۆیە دەشێت ئەندامی تر وەربگرن‌و کە تەنها ئەوانن دەتوانن خواس����تەکانی‬ ‫سیاسییەی کە خۆی پێکوڵی (تەحەدا) بەدیدەکرێت‪ ،‬بریتییە لەسادەیی گوتارو دەسەاڵت‌و کۆمەڵگاشدا کێشە هەبێت‪ .‬بەم ئامانج����ەش پێویس����تی بەمیتۆدو گەورەتر بکرێتەوە‪ .‬لەزۆرینەی کاتەکاندا ئەم گروپانە بکەن بەبابەتی س����ەرەکی‬ ‫دەکات‪ .‬پۆپۆلیزم خۆی بەتاکە هێزێکی ئاس���انیی رەچەت���ە سیاس���ییەکانی‪ .‬یەکێک لەهۆکارە س���ەرەکییەکانی ئەم کەرەستەی جیاواز هەیە کە بەپێی ئەو ئەم گروپە لەکاتی خواردنەوەو خواردن‪ ،‬گفتوگۆی ن����او پەرلەمان‌و سیاس����ەتی‬ ‫چاونەترس‌و نەبەرد دەزانێت کە دەتوانێت بزوێن���ەری س���ەرەکی س���ەرکەوتنی دیاردەیەش دابڕانی نوخبە سیاسییەکانە زەمینە کولتوریی‌و ژینگە سیاس����ییەی ی����ان گوێگرتن لەموزی����ک‌و یاری کارتدا حکومەت‌و چارەس����ەری گونجاویان بۆ‬ ‫لەجەنگ���ە گەورەکان���دا "گرێکوێ���رەی رەچەتە رادیکاڵەکانی پۆپۆلیزم بریتییە لەگرفتەکانی کۆمەڵگا‪ ،‬یان بێئاگاییانە تیایدا لەدایکبوە‪ ،‬س����تراتیژی گەیشتن باسی سیاسەت‌و فەلسەفەو گرفتەکانی بدۆزن����ەوە‪ .‬گوتارو رێگاچارە س����اکارو‬ ‫گ���ۆردی" ‪ Gordian Knot‬بکات���ەوە‪ .‬لەس���ادەیی گوتارەکانی‌و س���اکاریی‌و لەخەم���ە کۆمەاڵیەتییەکانی بەش���ێکی بەو ئامانجە دەستنیشاندەکات‪.‬‬ ‫ژیانی رۆژانە دەکەن‪ .‬هەرئەم فەزایەش سادەو رادیکاڵەکانیان بکەن بە بەرنامەی‬ ‫وایکردوە پۆپۆلیزم چەند زاراوەی تری سیاس����یی هەڵبژاردن����ەکان‌و پەیمانی‬ ‫ئاسانیی چارەسەرەکانی بۆ هەمو گرفتە گرنگی گروپەکانی کۆمەڵگاکەیان لەناو‬ ‫بڕوانە(‪)Hartleb: 2004. S. 63‬‬ ‫پۆپۆلی����زم وەکو دیدێکی سیاس����یی لێببێتەوە کە بەش����ێوەیەکی گش����تیی ئەوەیان پێبدەن کە لەکاتی گرتنەدەستی‬ ‫ئاڵۆزەکان‪ .‬هێزە پۆپۆلیستەکان لەسەر پرۆسەی گلۆبالیزەبوندا‪ .‬دژایەتیکردنی‬ ‫خواس����تەکانیان‬ ‫پۆپۆلی���زم جەوهەرێ���ک ‪ Substanz‬وروژاندنی ئەو پرس‌و گرفتە ئاڵۆزانەی گلۆبالیزم ک���ە یەکێتی ئەوروپا یەکێکە هەوڵ����دەدات دونیامان ب����ۆ بکات بەدو هەڵگری رەگ����ەزی نێگەتیڤن‪ ،‬بۆ نمونە دەسەاڵتیش����دا‬ ‫نیی���ە ک���ە لەخ���ودی خۆی���دا بون���ی سیاسەت دەژین کە نوخبەی دەسەاڵت لەدەرکەوت���ە سیاس���ییەکانی‪ ،‬دەبێت لەتەوە کە ناتوانن پێکەوە هەڵ بکەن‪ .‬گ����ەر باس لەنزمی ئاس����تی وش����یاری جێبەجێبک����ەن‌و بەرژەوەندییەکانی����ان‬ ‫هەبێ���ت‌و ئێمەش هەوڵی تێگەیش���تنی چارەس���ەری خێرای بۆی���ان نییە یان بەیەکێ���ک لەگوتارە س���ەرەکییەکانی دیدگای پۆپۆلیزم جیهان دابەشدەکات بۆ یەکێک بکرێت‪ ،‬پێیدەگوترێت "ئاس����تی دەپارێ����زن‌و ل����ەو رێگایەش����ەوە خەم‌و‬ ‫بدەی���ن‪ ،‬وەکو لەفەلس���ەفەو بەتایبەت سەرکەوتو نەبوە لەچارەسەرکردنیان‪ .‬هێ���زە پۆپۆلیس���تەکان‪ ،‬چونکە بەڕای دو بەرە کە لەناکۆکییەکی دوژمنکارانەدا دیوەخانیی" بیرکردن����ەوە یان "عەقڵی ترسەکانیان دەڕەوێننەوە‪ .‬بەم چەشنە‬ ‫لەکایەی ئۆنتۆلۆژیدا گفتوگۆی لەس���ەر بۆنمونە پرس���ی بێکاریی‪ ،‬پەناهەندە‪ ،‬ئەوان یەکێت���ی ئەوروپا مانای یەکێتی دەژین‪ ،‬ئەوانیش ب����ەرەی گەل‌و بەرەی دیوەخانیی" یان گەر باس لەچارەسەری هەم����و هێ����زە پۆپۆلیس����تەکان خۆیان‬ ‫دەکرێ���ت‪ ،‬بەڵکو زاراوەیەکە کە دەبێت بێگان���ە‪ ،‬تاوانکاری���ی‪ ،‬ئاس���اییش‪ ،‬نوخبەیەک���ی گەندەڵ���ی سیاس���یی‌و نوخب����ەی دەس����ەاڵتدارانە‪ .‬بەب����ێ ئەم بێکەڵک����ی یەکێ����ک ی����ان گروپێ����ک بەوەکیل‌و پارێ����زەری (محامی) "پیاوە‬ ‫لەپەیوەندیی���دا ب���ەدەرەوەی خ���ۆی‪ ،‬ناعەدالەتی���ی‪ ،‬باج‌و ژینگ���ەو چەندین دارایی‌و ئابورییە ک���ە دەبێتە هۆکاری دوالیزمە ناتوانین لەجەوهەری پۆپۆلیزم بکرێ����ت‪ ،‬پێیدەگوترێت "چارەس����ەری بچکۆل����ەکان"ی گ����ەل دەبین����ن‌و دەبن‬ ‫ب���ەدوای ماناکانی���دا بگەڕێین‪ .‬لەدوای بابەتی هاوش���ێوەی تری ئەم پرس���انە مەترس���یی بۆ ئابوری نیش���تیمانیی‌و بگەین‪ .‬دوالیزمێک ک����ە روح‌و ئیرادەی دیوەخانیی"‪ .‬بەش����ێوەیەکی گشتیی لە بەوەرگێڕێک����ی (مترج����م) سیاس����یی‬ ‫ئەرس���تۆوە ئ���ەوە تێگەیش���توین کە کە لەهەم���و کۆمەڵگایەکدا بونی هەیەو ونبون���ی رەس���ەنایەتی نەتەوەی���ی‌و نەتەوە دەکات بە بەرەی راس����تەقینەو ‪ Stammtischpolitik‬دا فۆرمێ����ک سایکۆلۆژیای دەستەجەمعیی‌و هەست‌و‬ ‫جەوه���ەر ‪ Substanz‬ب���ۆ بونی خۆی سیاسەت چارەس���ەری سیحرئاسای بۆ کولتوری���ی‪ .‬بەڕای ئ���ەوان گلۆبالیزم‌و پاکژو بێگەردو ئەم بەرەیەش بەرامبەر لەباسوخواس����ی سیاس����ەت هەی����ە کە س����ۆزی ک����ۆی کۆمەاڵن����ی خەڵ����ک‪.‬‬ ‫پێویستی بەش���تەکانی تر نییە‪ ،‬وەکو نییە‪ .‬گوت���ارو چارەس���ەری ئەوان بۆ یەکێت���ی ئەوروپ���ا ب���وە بەه���ۆکاری بە بەرەیەکی تر دایدەنێت کە پێکهاتون بەرپرس����یارێتی‌و عەقاڵنییەت ئاراستەی بڕوان����ە‪ )Decker 2006: S. 12( :‬و‬ ‫لەڕاڤەکردنی بونی خ���ودادا دەیبینین‌و مەترس���ییەکانی گڵۆباڵی���زم‌و یەکێتی بێکاریی‌و پارەبەهەدەردان‌و دروستبونی لەنوخبەیەک لەسیاسەتمەدارانی گەندەڵ ناکات‪ ،‬بەڵکو س����ایکۆلۆژیاو هەس����ت‌و (‪ )Cas Mudde: 2004, S. 542‬و‬ ‫ل���ەدوای مارکسیش���ەوە لەمان���ای ئەوروپ���ا زۆر س���اکار‌و رادیکاڵ���ن کە ناعەدالەتی کۆمەاڵیەتیی زۆربونی بێگانەو کە ئەم رۆحە دەش����ێوێنن‌و پاکییەکەی نەس����ت‌و گرفتە رۆژانەو شەخسییەکانی (‪.)Hartleb: 2004. S. 58‬‬ ‫‪ Substanz‬ی بەه���ا‪ Wert‬ل���ەکاردا لە"نەخێ���ر بۆ یەکێتی ئەوروپا"و "بەڵێ نامۆبونی کولتوریی‌و لەدەستدانی بەها لێ����ڵ دەک����ەن‪ .‬بڕوان����ە‪ Müller:( :‬ئەو کەسانە ئاراستەیدەکات‪ .‬لەم جۆرە‬ ‫‪ Arbeit‬تێبگەین‪ .‬کە دەڵێین پۆپۆلیزم بۆ داخستنی سنورەکانمان‌و دەرکردنی کۆمەاڵیەتییە رەسەنەکان‪ .‬زەرەرمەندی ‪ )2016‬پۆپۆلیس����تەکان تائ����ەو کاتەی کۆبونەوان����ەدا کەس����ەکان پرۆگرام����ی‬ ‫جەوهەرێک���ی نییە‪ ،‬مەبەس���ت لەوەیە هەم���و بێگان���ەکان"دا بەرجەس���تە س���ەرەکیی یەکێتی ئەوروپ���ا بۆ ئەم دەسەاڵتیان بەدەس����ت نییە‪ ،‬رەخنەی سیاس����ییان نییە‪ ،‬بەاڵم پرۆگرامێکیان‬ ‫ئەم دیاردەی���ە سیس���تەمێکی بەهای دەبێ���ت‪ .‬بڕوان���ە‪ )Müller: 2016( :‬و هێزان���ە بریتیی���ە لەزۆرین���ەی گەل‌و کوش����ندە لەنوخبەی دەسەاڵت دەگرن‪ ،‬ب����ۆ پێکەوەبون هەیە‪ ،‬ک����ەی‌و لەکوێ‬ ‫‪ Wertesystem‬س���ێنتراڵی نیی���ە کە (‪ )Ralf Dahrendorf: 2003‬گ���ەر سودمەندی سەرەکیش���ی کەمینەیەکی ب����ەاڵم کاتێ����ک دەس����ەاڵتیش دەگرنە یەکبگرن‪ ،‬ک����ێ دێت‌و کێ نایەت‌و هتد‪.‬‬ ‫الی هەمو هێزە پۆپۆلیس���تەکان یەک تەماش���ای پرس���ی پەناهەندەو بێگانە سیاس���یی‌و ئابوریی گەندەڵ���ە‪ .‬بونی دەست‪ ،‬کار لەس����ەر دوژمنەکانی گەل خراپیی دۆخی دارایی یەکێکیان بەهۆی‬ ‫جەوه���ەری دیاریکراوی هەبێت‌و لەوێوە بکەین‪ ،‬تێبینی ئ���ەوە دەکەین کە ئەم ئ���ەم کێش���انەو چارەس���ەرنەکردن‌و دەک����ەن‪ ،‬واتە ئەو گ����روپ‌و نوخبەیەی بێکارییەوە‪ ،‬دەش����ێت ببێت بەهۆکاری‬ ‫خۆی���ان بەدونیای دەرەوە بناس���ێنن‪ ،‬پرسە گوتاری س���ەرەکیی پۆپۆلیستە هێش���تنەوەیان بەهەڵواسراوی‌و دەست کە ئەوان بەمەترس����یی دەزانن بۆ سەر بەرهەمهێنانی ئیرەیی‌و سایکۆلۆژی رق‬ ‫بەڵکو دیاردەیەکی دەورییە ‪ zyklisches‬راستڕەوو نیۆفاشییەکانە‪ ،‬چونکە هەمو ب���ۆ نەبردنی���ان‪ ،‬دەب���ن بەخۆراک���ی گەل‪ .‬بۆنمونە رەجەب تەیب ئەردۆگان لەبێگانەیەک کە کارێکی باش‌و موچەی‬ ‫‪ Phänomen‬کە حەربائاسا خۆی لەگەڵ گرفتەکانی ئاس���اییش‌و بێکاریی لەوێدا سەرەکیی سەرهەڵدانی بزوتنەوەو هێزی لەکاتی کاندیدکردنی����دا بۆ هەڵبژاردنی باشی هەیە‪ .‬تێکچونی پەیوەندی خێزانیی‬ ‫مەرجەعییەتی سیستەمدا‪ Reference‬چڕدەکەنەوە‪ .‬ئەوان پەناهەندەو بێگانە پۆپۆلیس���تی‪ .‬هەمو س���ەرهەڵدانێکی سەرۆکایەتی لەس����اڵی‪ 2014‬دا گوتی‪ :‬یەکێکیان دەبێت بەهۆکاری دروستبونی‬ ‫‪ systems‬دەگونجێنێت‌و دژەپەیوەندیی بەهۆکاری سەرەکی بێکاری‌و زیادبونی پۆپۆلیزم واتە دروس���تکردنی کێشەی "ئێمە گەلین"‪ ،‬پاشان رو لەنەیارەکانی دیدگایەک����ی دژەژن‌و پیاوس����االرانە‪.‬‬ ‫لەگەڵدا دروستدەکات‪ .‬لێرەوە پۆپۆلیزم تاوانکاریی لێکدەدەنەوە‪ ،‬چونکە گوایە زیات���ر ب���ۆ سیس���تەمێک ک���ە خۆی دەکات‌و پێی����ان دەڵێت‪ :‬ئ����ەی "ئێوە حەزلێکردنی کچی یەکێکیان لەکۆڕێکی‬ ‫لەخودی خۆیدا دەرکەوتێکی دونیابینی لەهەمو دونیاوە بەلێش���او پەناهەندەو کێش���ەی زۆری تێدایە‪ .‬پۆپۆلیزم دێت کێن؟" دۆناڵد ترامپ لەکاتی هەڵبژاردندا پەناهەن����دە‪ ،‬دەتوانێت ببێت بەهۆکاری‬ ‫ناکام���ڵ‌و ناش���ێلگیرە‪ ،‬هەرئەمەش���ە هێزی کاری بیانی���ی رو لەواڵتەکانیان ب���اس لەو کێش���انە دەکات‌و دەیانکات رای وابو کە هیالری کڵینتۆن گەندەڵە‪ ،‬رقلێبون����ەوە لەهەم����و بێگانەی����ەک‌و‬ ‫وادەکات ک���ە تەنها لەپەیوەندی لەگەڵ دەکات‪ .‬بۆیە دروش���می سەرەکی ئەم بە"س���امانێکی سیاس���یی" (‪ 2003‬تاوانکارەو لەڕاس����تیدا باش����ترین شت مەترسیی داگیرکردنی ژنە رەسەنەکان‬ ‫سیس���تەمی گوت���اردا مانایەک بۆخۆی دیدگا پۆپۆلیستییە کورتدەبێتەوە لە‪)Ralf Dahrendorf: :‬و کۆڵەک���ەی ئەوەیە بخرێتە بەندیخانەوە‪.‬‬ ‫لەالیەن ناڕەسەکانەوە‪ .‬کڕینی یاریزانێکی‬ ‫رەشپێست لەالیەن یانەیەکی فوتبۆڵەوە‬ ‫دەدۆزێتەوە‪ .‬کاتێک دەڵێین پۆپۆلیزم ئێمە دەبێت بەرامبەر بەپرسی جەریمە گوتارو ستراتیژی سەرەکیی سیاسەتی‬ ‫هەندێ����ک لەلێکۆڵ����ەران رایانوای����ە دەبێ����ت بەهۆکارێ����ک ب����ۆ گرۆبون����ی‬ ‫جەوه���ەری نیی���ە‪ ،‬مان���ای ئەوەیە کە بێبەزیی بین‌و سنورەکان لەپەناهەندەو خۆی‪ .‬ئەم���ەش وادەکات کە هەندێک‬ ‫ناتوانی���ن جەوهەرگەرایان���ە پێناس���ی هاتنی بەلێش���اوی بێگان���ە دابخەین‪ .‬لەلێکۆڵەرەوان پۆپۆلیزم بەدیاردەیەکی ک����ە پۆپۆلی����زم بەرهەم����ی توێژێک����ی راس����یزم‌و دژایەتیکردن����ی گلۆبالیزمی‬ ‫بکەی���ن‪ ،‬چونکە توانایەک���ی گەورەی وەک ئ���ەوەی گ���ەر کۆمەڵگاکانی���ان نێگەتی���ڤ نەبین���ن ب���ۆ سیس���تەمی کۆمەاڵیەتیی دیاریک����راو نییەو بەرگری س����ەرمایەداریی‌و هت����د‪ ...‬بەمانایەکی‬ ‫لەگ���ەڵ پەناهەن���دەو بێگانەی تێ���دا نەمێنێت‪ ،‬دیموکراسیی‪ ،‬بەڵکو وەکو شانسێک بۆ لەبەرژەوەندیی چینێکی دیاریکراو ناکات‪ ،‬ت����ر "دیس����پلینێکی رێکخراوەی����ی" بۆ‬ ‫خۆگونجاندن���ی‪flexibility‬‬ ‫دەوروبەری خۆیدا هەیە کە لەس���یاقی ئیت���ر تاوانکاری���ی دەبێ���ت بەت���ۆزو ڕاچڵەکی���ن‌و بەئاگاهێنانەوەی نوخبەی بەڵکو بزوتنەوەیەکی فرە کۆمەاڵیتییەو بون بەئەن����دام‌و هەڵبژاردنی بابەتەکان‬ ‫‪ Context‬جی���اوازدا تەعبی���ر لەخۆی لەن���او پەیوەندیی���ە کۆمەاڵیەتییەکاندا سیاس���یی تەماش���ای بک���ەن‪ ،‬تاوەکو س����ەرکردە کاریزمییەکانیشیان خۆیان ب����ۆ گفتوگۆکردنیان لەن����او گروپەکەدا‬ ‫دەکات‪ .‬بڕوانە‪ .Priester: 2004 :‬ئەم بونی نامێنێ���ت‌و کۆمەڵگایەکی ئارام‌و تێبگەن کە سیس���تەمی دیموکراس���یی بەنوێن����ەری راس����تەقینەی نەت����ەوە بون����ی نیی����ە‪ ،‬ب����ەاڵم ش����ێلگیریی‌و‬ ‫رەهەندە فرەدیاردەیی‌و فرەدەرکەوتەیی پاک���ژو بێگ���ەرد ل���ەڕوی کولتوریی‌و و پەرلەمانتاریزم گرفتی هەیەو دەبێت دەزانن‌و بەناوی ئەوەوە قس����ەدەکەن‌و یەکانگیرییەکی گروپی����ی ئامادەیە کە‬ ‫پۆپۆلیزم وادەکات کە زیاد لەپێناسێکی کۆمەاڵیەتیی‌و ئاساییش���ەوە دێتەئاراوە پەیوەندییەکان���ی خۆی لەگ���ەڵ گەلدا بزوتنەوەکەش����یان وەک����و رۆح����ی بەیەکیانەوە دەبەس����تێت‌و بەردەوامیی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ب���ۆ نمونە هەندێ���ک لێکۆڵەر کە ڕقی تێدا نامێنێت‌و هەمو یەکتریان ک���ە س���ەرچاوەی دەس���ەاڵتەکەیەتی‪ ،‬راس����تەقینەی گەل وێنادەک����ەن‪ .‬ئەم بەمان����ەوەو کۆبونەوەی����ان دەدات‪.‬‬ ‫ئەم گرفتە میتۆدییەی ناو دیسپلینە‬ ‫جیاوازەکان بۆ پێناسەکردنی پۆپۆلیزم‪،‬‬ ‫مان���ای مەحاڵ���ی تێگەیش���تن نیی���ە‬ ‫لەپۆپۆلیزم‪ ،‬بەڵکو مانای دەرخس���تنی‬ ‫ئاڵۆزییەکان���ی ئەم دیاردە سیاس���یی‌و‬ ‫چەمکەی���ە لەناو زانس���تە سیاس���یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان���دا‪ .‬بۆئ���ەوەی لەناو‬ ‫جەنگەڵستانی پێناس���ەکاندا وننەبین‪،‬‬ ‫بەپێویستی دەزانم سەرەتا خەسڵەت‌و‬ ‫کۆڵەک���ە س���ەرەکییەکانی پۆپۆلی���زم‬ ‫دەستنیشانبکەین‪.‬‬

‫پۆپۆلیستەکان‬ ‫خۆیان بەنوێنەری‬ ‫راستەقینەی ئەندامانی‬ ‫ئەو دیوەخانانە‬ ‫دەزانن کە بە"دەنگی‬ ‫راستەقینەی گەل"‬ ‫لەقەڵەمیان دەدەن‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی گوتارێكی درۆزنان ‌ه‬

‫جه‌عفه‌ر عه‌لی‬ ‫به‌شی دوه‌م‌و کۆتایی‬

‫به‌بۆچون���ی گیڵن���ه‌ر(‪،)١٩٩٥-١٩٢٥‬‬ ‫ناس���یۆنالیزم پرینس���یپێكی سیاس���ییه‌‬ ‫هه‌وڵ���ده‌دات یه‌ك���ه‌ی سیاس���ی به‌یه‌كه‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی هاوئاهه‌ن���گ‌و گونج���او بكات‪.‬‬ ‫یه‌كێ���ك له‌ئه‌ركه‌ گرنگه‌كانی ناس���یۆنالیزم‬ ‫پرس���ی داهێنان‌و دروس���تكردنی نه‌ته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌واتا ناس���یۆنالیزم ده‌بێ به‌و كارخانه‌یه‌ی‬ ‫له‌ڕێی ئه‌و ته‌كنیكی كۆنتڕۆڵ‌و میكانیزمانه‌ی‬ ‫له‌به‌رده‌ستیدایه‌ خه‌ریكی پرسی كۆكردنه‌وه‌و‬ ‫یه‌كخس���تنی به‌ش���ه‌ جی���اوازو دابڕاوه‌كانه‌‬ ‫له‌یه‌ك���دی‌و جێكردنه‌وه‌یان���ه‌ له‌نێ���و یه‌ك‬ ‫قه‌واره‌ی سیاسیدا كه‌ پێیده‌وترێت نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫واته‌ ب���ه‌و مان���ا گیڵنه‌رییه‌‪ ،‬ناس���یۆنالیزم‬ ‫بێداركردنه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌ نییه‌ بۆ خودناسین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو داهێنان���ی نه‌ته‌وه‌یه‌ له‌و ش���وێنه‌دا‬ ‫كه‌ نه‌ت���ه‌وه‌ بونی نییه‌‪ .‬ناس���یۆنالیزم الی‬ ‫گیڵنه‌ر هه‌ندێكجار ئه‌و كه‌لتوره‌ وه‌رده‌گرێت‬ ‫كه‌ پێش���تر هه‌بوه‌و ده‌یگ���ۆڕێ بۆ نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێكجاری���ش ئه‌و كه‌لت���وره‌ داده‌هێنێت‪،‬‬ ‫هه‌ندێكج���اری دیكه‌یش ئ���ه‌و كه‌لتوره‌ی كه‌‬ ‫پێشتر هه‌بوه‌ ده‌یس���ڕێته‌وه‌‌‌‪ .‬واته‌ ده‌شێت‬ ‫كه‌لتور ره‌گه‌زه‌كانی دروستكردن (‪)Artefact‬‬ ‫و داهێن���ان (‪ )Invention‬له‌خ���ۆ بگرێت‌و‬ ‫له‌پێكهێنانی نه‌ته‌وه‌شدا كاریگه‌ر بێت‪.‬‬ ‫به‌م مان���ا گیڵنه‌رییه‌ ئه‌وه‌ی سیاس���ییه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارو حزبه‌ بااڵده‌س���ته‌كانی كورد‬ ‫له‌دوای راپه‌ڕینی‪١٩٩١‬ی سه‌ده‌ی رابردوه‌وه‌‬ ‫تائێس���تا كردویانه‪ ‌،‬له‌كوێیدا په‌یوه‌ندی به‌‬ ‫ناس���یۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌وه‌ هه‌یه‌و سه‌ر به‌كام‬ ‫دونیای تیۆرییه‌كانی ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر به‌ڕاست ئه‌وه‌ی كردویانه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‬ ‫به‌م پرینسیپه‌ سیاسی‌و فیكرییه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫گیڵنه‌ر خستویه‌تییه‌ رو‪ .‬بۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫پرسیاره‌ پێویستیمان به‌كه‌مێك گه‌ڕانه‌وه‌یه‌‬ ‫بۆ نێو دونیای سیاسه‌ت‌و ره‌فتاری سیاسی‌و‬ ‫گوتاری كوردی دوای راپه‌ڕین‌‪.‬‬

‫گوتاری سیاسییه‌كانی ئێمه‌ له‌سه‌ر ئه‌رزی‬ ‫واقی���ع نه‌ك هه‌ر گوتارێك بوه‌ هێزی ئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌بوه‌ یه‌كه‌ی سیاس���ی (هه‌رێمی باشوری‬ ‫كوردس���تان) به‌س���نوری كه‌لتوری یه‌كگرتو‬ ‫یه‌كس���ان بكات‪ ،‬به‌ڵكو خ���ودی ئه‌م یه‌كه‌‬ ‫سیاسییه‌یشیان‌ شه‌كه‌ت‌و بیمارو پارچه‌پارچه‌‬ ‫كردوه‌‪ .‬ئه‌م جوگرافیایه‌ی كه‌ ده‌كرا بكرێته‌‬ ‫س���ه‌رزه‌مینێك بۆ پێكهێنان���ی نه‌ته‌وه‌‪ ،‬كرا‬ ‫به‌شانۆی به‌یه‌كدادان‌و په‌المارو خوێن‪ ،‬كرایه‌‬ ‫ته‌خته‌ی ش���انۆیه‌ك تیایدا هه‌م جوگرافیای‬ ‫یه‌كگرت���و‪ ،‬ه���ه‌م داهێنانی زم���ان‌و گوتارو‬ ‫كه‌لتوری یه‌كگرت���وی تێدا له‌دار درا‪ .‬له‌بری‬ ‫جوگرافیای یه‌كگرت���و‪ ،‬جوگرافیای لۆكاڵی‪،‬‬ ‫له‌ب���ری كه‌لت���ورو پ���ه‌روه‌رده‌ی نه‌ته‌وه‌یی‪،‬‬ ‫كه‌لت���ورو په‌روه‌رده‌ی حزبی‪ ،‬له‌بری ئیداره‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌ی س���وپایی‌و میدیای���ی‌و زانكۆو‬ ‫ئابوری نیشتمانیش‪ ،‬ئیداره‌و له‌شكرو میدیاو‬ ‫زانك���ۆو ئابوری حزبی‌و ته‌نانه‌ت شه‌خس���ی‬ ‫داهێنرا‪ ،‬ئ���ه‌و هێزه‌ی ك���ه‌ ده‌بوایه‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫هه‌یبێت‪ ،‬درا به‌حزب‌و س���ه‌رۆكی حزب‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ئازادیی���ه‌ی كه‌ ده‌بوایه‌ مرۆڤی ئێمه‌ هه‌یبێت‬ ‫تاببێته‌ ناوكی پێكهێنانی نه‌ته‌وه‌یه‌كی ئازاد‪،‬‬ ‫له‌شوێنیدا ماشێنی حزب كه‌وته‌ په‌الماردان‬ ‫بۆ س���ه‌ر ئه‌م ئازادییه‌و داگیركردنی‪ ،‬له‌بری‬ ‫ئه‌وه‌و له‌جێگ���ه‌ی ئه‌ودا مرۆڤ���ی بێده‌نگ‌و‬ ‫چه‌ماوه‌و كۆیله‌ی حزب���ی به‌رهه‌مهێنا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وه‌الو ئینتیمای���ه‌ی كه‌ ده‌بوای���ه‌ بۆ نه‌ته‌وه‌‬ ‫دروس���تبكرێت‪ ،‬دران به‌ح���زب‌و س���ه‌رۆكی‬ ‫حزب‪ ،‬ئه‌و شه‌ڕه‌ سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ش‬ ‫كه‌ ده‌بوایه‌ له‌پێناوی نه‌ته‌وه‌و پرینس���یپی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییدا بكرێن‪ ،‬له‌پێناوی حزب‌و فوكردن‬ ‫به‌جه‌سته‌ی حزبدا كران‪ .‬نه‌ته‌وه‌ كورتكرایه‌وه‌‬ ‫بۆ ح���زب‪ ،‬حزبیش ب���ۆ خێ���ڵ‌و بنه‌ماڵه‌و‬ ‫س���ه‌رۆك‪ ،‬دی���دگاو روانینێك ك���ه‌ نه‌ته‌وه‌و‬ ‫پرۆس���ه‌ی دروس���تكردنی نه‌ته‌وه‌ پێویستی‬ ‫زۆری به‌تێكش���كاندن‌و هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌بو‪.‬‬ ‫به‌م مانا گیڵنه‌رییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی سیاسییه‌كان‌و‬ ‫حزبه‌كانی ده‌س���ه‌اڵت‌ له‌ڕابردودا كردویانه‌و‬ ‫له‌ئێستایشدا ناش���یرینتر به‌رده‌وامن له‌سه‌ر‬ ‫هه‌م���ان ره‌فت���اری سیاس���ییان‪ ،‬ئه‌وان���ه‌‬ ‫چه‌ندێ���ك خۆیان‌و قس���ه‌و گوت���ارو میدیا‬ ‫كۆنتڕۆڵكراوه‌كانی���ان به‌ڕه‌نگی ئه‌و وش���ه‌و‬ ‫مانایان���ه‌ ره‌ن���گ بكه‌ن‪ ،‬ك���ه‌ ده‌چنه‌وه‌ نێو‬ ‫دونی���ای ناس���یۆنالیزم‌و نه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌هیچ‬ ‫جۆرێ���ك ئه‌م���ه‌ مانای ئه‌وه‌ نیی���ه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫جوڵ���ه‌و ره‌فت���ارو گوتارانه‌ی���ان‌‌رژاوه‌ت���ه‬ ‫‌خزمه‌تی پرۆس���ه‌ی به‌نه‌ته‌وه‌بون‌و گوتاری‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌ڕاس���تیدا خودی‬ ‫ئه‌م جوڵ���ه‌و ره‌فتارانه‌یان بوەته‌ كۆس���پ‌و‬ ‫گرفتێكی گه‌وره‌ی به‌رده‌م خودی پرۆسه‌كه‌و‬ ‫زیان���ی سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌و كه‌لتوری‬

‫گه‌وره‌یش���ی پێگه‌یاندوه‌‪ .‬ئێم���ه‌ نه‌ توانای‬ ‫س���ڕینه‌وه‌ی كه‌لت���وری كۆن‪ ،‬ن���ه‌ توانای‬ ‫گۆڕینی كه‌لتوری خۆم���ان هه‌بوه‌ تابتوانین‬ ‫كه‌لتورێك���ی نه‌ته‌وه‌یی بۆ یه‌كه‌ی سیاس���ی‬ ‫دابهێنی���ن‪ ،‬وات���ه‌ تواناو هێ���زی‌ داهێنانی‬ ‫كه‌لتوریشمان نه‌بوه‌‪ ،‬به‌هه‌مو ئه‌م مانایانه‌ش‬ ‫له‌ڕوانگ���ه‌ی ئ���ه‌م دیده‌ گیڵنه‌ریی���ه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫ره‌خنه‌یه‌ك له‌سیاس���ییه‌ بڕیاربه‌ده‌سته‌كانی‬ ‫ك���ورد له‌مڕوانگه‌یه‌وه‌ ك���ه‌ وه‌ك رێبه‌رانێك‬ ‫ره‌خنه‌ بكرێن كه‌ له‌نێو دونیای ناسیۆنالیزم‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌وه‌ كاری فیكری‌و سیاس���ی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كه‌ هه‌ر له‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ له‌سه‌ر به‌تاڵ‌و‬ ‫تێنه‌گه‌یش���تن له‌م مێنته‌ڵیتی‌و دونیابینییه‌‬ ‫سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتوه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ سیاس���ییه‌كانی ئێمه‌ دی���دو روانینی‬ ‫خۆیانیان له‌سه‌ر بینا كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌بڕوای مندا‪ ،‬گیڵنه‌ر ل���ه‌و لێكدانه‌وه‌یدا‬ ‫به‌هه‌ڵ���ه‌دا چ���وه‌‪ ،‬كاتێ���ك ب���ڕوای وایه‌‪،‬‬ ‫ك���ورده‌كان له‌ناوه‌وه‌ خێڵ‌و له‌ده‌ره‌وه‌ش���دا‬ ‫نه‌ته‌وه‌ن‌‪ .‬دیاره‌ به‌ش���ێكی ئ���ه‌م بۆچونه‌ی‬ ‫گیڵنه‌ر له‌مڕوه‌وه‌ راس���تی تێدایه‌‪ ،‬كه‌ كورد‬ ‫له‌ن���اوه‌وه‌ وه‌ك خێ���ڵ‌و به‌مێنته‌ڵیتی خێڵ‬ ‫كار ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم له‌م به‌ش���ه‌یدا كه‌ پێیوایه‬ ‫رو به‌ده‌ره‌وه‌ وه‌ك نه‌ت���ه‌وه‌ جوڵه‌ی كردوه‌‬ ‫تێگه‌یش���تنێكی دروست نییه‌‪ ،‬چونكه‌ كورد‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر ئاس���تی ناوه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫ك���وردی وه‌ك خێ���ڵ مامه‌ڵ���ه‌ی كردب���ێ‌و‬ ‫له‌ئێستایشدا حزبی سیاسی به‌ڕه‌گه‌زی خێڵ‬ ‫ئاوێته‌ كردبێ‪ ،‬ئه‌وه‌ له‌ئاس���تی ده‌ره‌وه‌شدا‬ ‫خاوه‌نی گوتاری نه‌ته‌وه‌یی‌و دیدی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫نه‌بوه‌‪ .‬راسته‌ له‌ئاس���تی ده‌ره‌وه‌دا هه‌موان‬ ‫بەن���اوی كوردو گه‌لی كورد قس���ه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫راس���ته‌ كورد وه‌ك وش���ه‌یه‌ك له‌سه‌ر زارو‬ ‫زمانیان���ه‌و له‌دانیش���تن‌و بۆن���ه‌و یاده‌كاندا‬ ‫ده‌یانج���ار ده‌یڵێن���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كرۆكی ئه‌م‬ ‫پرینسیپانه‌ی خه‌یاڵی بێ خه‌یاڵی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫ئه‌و سیاسی‌و حزبه‌ سیاسیانه‌ی داگیركردوه‌‪،‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا هۆشیاری‌و دڵسۆزی‌و ئینتیما بۆ‬ ‫بنه‌ماڵه‌و خێڵ‌و حزبی سیاسییه‌‪ ،‬نه‌ك دیدو‬ ‫روانین���ی نه‌ته‌وه‌یی‪ .‬تۆ دیقه‌تی ئێس���تایش‬ ‫بده‌ی له‌ئاس���تی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫كوردی���دا‪ ،‬ك���ۆی نوێن���ه‌رو فه‌رمانبه‌ران���ی‬ ‫نوسینگه‌كانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ له‌س���ه‌ر بنه‌مای ئه‌م هۆش���یارییه‌‬ ‫شه‌خس���ی‌و بنه‌ماڵه‌یی‌و حزبییه‌ دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ك���ۆی كاره‌كته‌ره‌كانی ك���ورد كاتێك‬ ‫رو ب���ه‌ده‌ره‌وه‌ش جوڵه‌ی سیاس���ی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫چه‌ندیش به‌ڕوكه‌ش سه‌رپۆش���ی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫بپۆش���ن‪ ،‬چه‌ندێ���ك قس���ه‌و گوتاره‌كانیان‬ ‫به‌ماناكانی ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌ بڕازێننه‌وه‌‪،‬‬ ‫هێش���تا له‌جه‌وهه‌ردا ئه‌وان هه‌ڵگری جۆرێك‬ ‫له‌په‌یام���ی سیاس���ین‪ ،‬ك���ه‌ زۆر بچوكتره‌‬

‫حزبه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬نه‌ ته‌نها‬ ‫نه‌یانویست ئینتیما‬ ‫بچوك‌و لۆكاڵیه‌كانی‬ ‫به‌ر له‌نه‌ته‌وه‬ ‫‌تێكبشكێنن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌هه‌مو هێزی سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و مادی‌و‬ ‫چه‌كداری خۆیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌پالن‌و بێ پالن‪،‬‬ ‫كه‌وتنه‌ تۆخكردنه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی ‌ه‬ ‫بچوكانه‌و دروستكردنی‬ ‫جوگرافیای لۆكاڵی‬ ‫له‌په‌یامی ناس���یۆنالیزم‌و نه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫هه‌ڵگری په‌یامی به‌رژه‌وه‌ندی كه‌س���ایه‌تییه‌‬ ‫سیاسییه‌كان‌و بنه‌ماڵه‌و حزبن‪ ،‬بۆیه‌ گرنگه‌‬ ‫ئه‌و مێنته‌ڵیتییه‌ش له‌س���ه‌ر ئاستی ده‌ره‌وه‌‬ ‫كه‌ گیڵنه‌ر بڕوای وایه‌ وه‌ك نه‌ته‌وه‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫تێكبشكێنرێ‌و هه‌ڵبوه‌شێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچی به‌ندیكت ئه‌ندرس���ۆنه‌‪ ،‬نه‌ته‌وه‌و‬ ‫ناس���یۆنالیزمی به‌پیشه‌س���ازی چ���اپ‌و‬ ‫سه‌رمایه‌داری چاپه‌وه‌ به‌ستبۆوه‌‪ .‬ئه‌ندرسۆن‬ ‫ب���ڕوای وابو بۆ پێكهێنان���ی نه‌ته‌وه‌ مه‌رجه‌‬ ‫دو پێكهات���ه‌ی سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‬ ‫تێكبش���كێنرێ‪ ،‬یه‌كیان تێكشكاندنی گروپه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی سه‌رو نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬كه‌ خۆی‬ ‫له‌ئیمپراتۆریاو ده‌وڵه‌تی دینی‌و هاوش���ێوه‌ی‬ ‫ئه‌وانه‌دا ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬دوه‌میان‪ ،‬تێكشكاندنی‬ ‫گروپه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان���ی خوار نه‌ته‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌ خ���ۆی له‌بنه‌ماڵه‌و خێڵ‌و عه‌ش���یره‌ت‌و‬

‫هه‌ر پێكهاته‌یه‌كی دیكه‌ی له‌نه‌ته‌وه‌ بچوكتر‬ ‫ده‌بینێته‌وه‪.‬‬ ‫هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی ئێمه‌و سیاس���ییه‌‬ ‫بااڵده‌س���ته‌كان‌و ك���ۆی ئ���ه‌و ده‌زگاو‬ ‫دامه‌زراوان���ه‌ش كه‌ له‌چوارچێ���وه‌ی ئیداری‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تاندا رێكخراون‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ئ���ه‌و ده‌زگای���ه‌ش ك���ه‌ ناونراوه‌‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تان‪ ،‬كۆی كارو چاالكی‌و‬ ‫جوڵه‌ی سیاس���ی‌و ئیداری ئه‌مانه‪ ،‬هێنده‌ی‬ ‫به‌ناوی پیرۆزییه‌كانی نیش���تمان‌و نه‌ته‌وه‌و‬ ‫ده‌س���تكه‌وتی نه‌ته‌وه‌یی���ه‌وه‌ خه‌ریك���ی‬ ‫بچوككردن���ه‌وه‌و نابوتكردن���ی نه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫نیش���تمانن‪ ،‬هێنده‌ی كاره‌كانی���ان‪ ،‬جوڵه‌و‬ ‫ره‌فتاریان ل���ه‌ڕوی پراكتیكیی���ه‌وه‌ چوەته‌‬ ‫خزمه‌ت پرسی داڕزاندنی جه‌سته‌ی نه‌ته‌وه‌و‬ ‫نیش���تمان‌و ئاڵۆزكردنی دۆخی سیاس���ی‌و‬ ‫تێكدانی ئاش���تی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬هێنده‌ خه‌می‬ ‫پرس���ی نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و نیش���تمانی‪ ،‬خه‌م���ی‬ ‫به‌ده‌زگاییك���ردن‌و هاواڵتیبون نه‌بۆته‌ جێگه‌‬ ‫بایه‌خی���ان‪ .‬كۆی ئ���ه‌م ده‌زگاو دامه‌زراوانه‌‬ ‫له‌ژێ���ر كۆنتڕۆڵ‌و هه‌ژمونی ره‌های حزبیدان‪،‬‬ ‫له‌دیدی هیچ سیاس���ییه‌كی ده‌س���ه‌اڵتداری‬ ‫كوردیدا جی���اوازی نێوان ئ���ه‌م ده‌زگایانه‌و‬ ‫باره‌گایه‌ك���ی حزب���ی نییه‌‪ ،‬بگ���ره‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ س���ه‌نته‌رو چه‌قی كۆی بڕی���اره‌ گرنگ‌و‬ ‫چاره‌نوسس���ازه‌كانه‌‪ ،‬خ���ودی باره‌گاكان���ی‬ ‫حزب���ن‪ ،‬مه‌كته‌ب سیاس���ی‌و به‌رپرس���انی‬ ‫یه‌كه‌می حزبه‌ ده‌س���ه‌اڵتداره‌كانن‪ .‬واته‌ ئه‌و‬ ‫ده‌زگایانه‌ش كه‌ ده‌ك���را میكانیزم‌و ئامڕازی‬ ‫تێكش���كاندن‌و هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی ئینتیما‬ ‫بچوكه‌كان���ی به‌ر له‌نه‌ته‌وه‌ ب���ن‪ ،‬ده‌یانتوانی‬ ‫له‌بری ره‌نگكردنی���ان‌و مۆنۆپۆلیزه‌كردنیان‬ ‫له‌الیه‌ن حزبه‌وه‌‪ ،‬بكرێن به‌ده‌زگای نیشتمانی‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك ك���ۆی كۆمه‌ڵ‌و گروپه‌ جیاجیاكان‬ ‫له‌ڕوی حزبی‌و سیاسی‌و ئیتنوكه‌لتوری له‌نێو‬ ‫بازنه‌ی ئ���ه‌م ده‌زگایانه‌دا هه‌س���ت به‌مافی‬ ‫هاواڵتیبون بكه‌ن‌و ئه‌م مافه‌یش���یان به‌یاسا‬ ‫پارێزراو بێت‪ ،‬به‌مانا حزبه‌ سیاس���ییه‌كانی‬ ‫ئێم���ه‌ ده‌رفه‌ت���ی ئه‌وه‌ی���ان هه‌ب���و له‌ڕێی‬ ‫كۆكردنه‌وه‌و پارێزگاری له‌مافی هاواڵتیبونی‬ ‫گروپه‌ مرۆییه‌ جیاوازه‌كانی سه‌ر به‌نه‌ته‌وه‌و‬ ‫ئای���ن‌و مه‌زهه‌ب‌و كه‌لتوری جی���اواز‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئ���ه‌م جیاوازییانه‌ له‌چوارچێوه‌ی جوگرافیای‬ ‫سیاس���ی هه‌رێمی باش���وری كوردس���تاندا‬ ‫كۆبكه‌نه‌وه‌و یه‌كیانبخه‌ن‪ ،‬لێره‌وه‌ ده‌یانتوانی‬ ‫چه‌مكی نه‌ته‌وه‌ یه‌كس���ان بكه‌ن به‌چه‌مكی‬ ‫هاواڵتیبون‪.‬‬ ‫حزب���ه‌ سیاس���ییه‌كانی ئێمه‌‪ ،‬ن���ه‌ ته‌نها‬ ‫نه‌یانویست ئینتیما بچوك‌و لۆكاڵیه‌كانی به‌ر‬ ‫له‌نه‌ته‌وه‌تێكبشكێنن‪ ،‬به‌ڵكو به‌هه‌مو هێزی‬ ‫سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و م���ادی‌و چه‌كداری‬ ‫خۆیان���ه‌وه‌‪ ،‬به‌پ�ل�ان‌و بێ پ�ل�ان‪ ،‬كه‌وتنه‌‬

‫تۆخكردنه‌وه‌ی ئه‌و په‌یوه‌ندییه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‬ ‫بچوكانه‌و دروستكردنی جوگرافیای لۆكاڵی‪،‬‬ ‫ئه‌م حزبه‌ سیاس���ییانه‌ ب���ه‌م میكانیزمانه‌ی‬ ‫له‌به‌رده‌س���تیاندا بو‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌ په‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫له‌ش���كر‪ ،‬میدی���ا‪ ،‬جه‌ماوه‌رو رێكخس���تنی‬ ‫سیاسی‌و‪...‬هتد‪ ،‬ده‌یانتوانی ئه‌و په‌یوه‌ندی‌و‬ ‫ئینتیما بچوكه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌و سیاسییانه‌ كاڵ‬ ‫بكه‌نه‌وه‌و دواتریش هه‌ڵیانبوه‌ش���ێننه‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫له‌جێگه‌یدا په‌یوه‌ندی له‌سه‌ر ئاستی گه‌وره‌تر‬ ‫كه ‌په‌یوه‌ندی نه‌ته‌وه‌ییه‌ دروس���تبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌كچ���ۆن حزب���ه‌ دینیی���ه‌كان خه‌می دینی‬ ‫هێڵه‌ گش���تی‌و س���تراتیژیه‌كانی سیاسه‌ت‌و‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌و دونیابینیی���ان داگیرده‌كات‪،‬‬ ‫هێزه‌ عه‌لمانیه‌كانیش به‌ڕاست‌و چه‌پیانه‌وه‌‪،‬‬ ‫خه‌می به‌فریشته‌كردنی حزب‌و به‌خوداكردنی‬ ‫سه‌رۆك ئاراس���ته‌ی گش���تی بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫داگیرك���ردون‪ ،‬له‌م نێوانه‌دا ئه‌وه‌ی ونه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫پرینس���یپه‌یه‌ كه‌ پێیده‌گوترێت‪ ،‬پرینسیپی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و گوتاری نه‌ته‌وه‌ی���ی‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫هه‌ر هه‌مویان له‌پشتی ئه‌م گوتاره‌وه‌‪ ،‬قسه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬سیاس���ه‌ت ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاستیدا‬ ‫سیاس���ه‌تێكی فریوده‌ران���ه‌‪ ،‬سیاس���ه‌تێك‬ ‫كه‌ له‌هی���چ پنتێكیی���ه‌وه‌ ناچێته‌وه‌‌ س���ه‌ر‬ ‫پرینسیپه‌كانی ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌‪ .‬به‌پێی‬ ‫تێگه‌یشتنی ئێمه‌ ئه‌گه‌ر دیمه‌نه‌ گشتییه‌كه‌ی‬ ‫سیاس���ه‌ت‌و گوت���اری سیاس���ی ك���وردی‬ ‫به‌مج���ۆره‌ بێت‪ ،‬هه‌ر له‌بنه‌ڕه‌ت���دا روبه‌ڕوی‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌كی میت���ۆدی ده‌بینه‌وه‌ كاتێك دێین‬ ‫ئه‌م سیاسییانه‌ وه‌ك رێبه‌ری به‌رژه‌وه‌ندییه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی كورد‪ ،‬وه‌ك ناسیۆنالیس���ت‌و‬ ‫خه‌باتگێ���ڕی نه‌ته‌وه‌ی���ی ده‌بینی���ن‌و ل���ه‌م‬ ‫چوارچێوه‌یه‌شدا ره‌خنه‌یان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌م سیاس���ییانه‌ی ئێمه‌ ئه‌گه‌ر به‌ئه‌لف‌و‬ ‫بێی ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌ ئاشنابان‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌قوتابخانه‌و تیۆرییه‌ فیكری‌و سیاسییه‌كانی‬ ‫ناسیۆنالیزم‌و دروستبونی نه‌ته‌وه به‌ئاگابان‪،‬‬ ‫هه‌ر به‌ڕاس���تی ده‌بوایه‌ له‌ماوه‌ی‪٢٥‬س���اڵی‬ ‫رابردودا شتێكی زۆر جیاوازتر له‌وه‌ی كه‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌ئێس���تای باشوری كوردستان ببینین‪ .‬زۆر‬ ‫به‌سا‌ده‌یی‌ ناسیۆنالیزم له‌گه‌ڵ دروستكردنی‬ ‫یه‌ك جوگرافی���ای سیاس���ی یه‌كگرتودایه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وان ئه‌م جوگرافیا هاوبه‌ش���ه‌ی كه‌ هه‌بو‬ ‫له‌ت له‌ت‌و دابه‌ش���یان كردوه‌ ب���ۆ كانتۆن‌و‬ ‫ناوچه‌ی نفوزی حزبی‪ ،‬ناسیۆنالیزم به‌دوای‬ ‫چونیه‌ككردن���ی سیاس���ی‌و كه‌لتورییه‌وه‌یه‌‬ ‫له‌ناوه‌وه‌دا‪ ،‬هه‌مانكات هه‌وڵی تۆخكردنه‌وه‌ی‬ ‫جیاوازییه‌كان ده‌دات له‌سه‌ر ئاستی ده‌ره‌وه‬ ‫تاله‌گ���ه‌ڵ ئه‌ویدیكه‌دا ناس���نامه‌ی جیاوازی‬ ‫شوناس���ێكی نه‌ته‌وه‌یی جی���اواز له‌ئه‌ویدی‬ ‫بسه‌لمێنێ‪،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫عه‌سا سیحریه‌كه‌ی ترامپ‪ :‬ئه‌مریكا یه‌كه‌می بێ ركابه‌ره‌‬

‫عه‌بدوڵاڵ پۆاڵ‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌دارانی ئه‌مریكا له‌ش���ێوه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی ئه‌مریكای پێش���و جۆرج بوشی‬ ‫ب���اوك‌و پۆل رایانی س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی ئێس���تا هه‌س���تیان به‌مه‌ترسی‬ ‫ترام���پ كردب���و‪ ،‬كه‌وا به‌شه‌په‌ش���ه‌پ بێ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئه‌لف‌و بێ���ی سیاس���ه‌ت بزانێ ‪،‬‬ ‫ئه‌مریكا به‌یه‌كه‌می بێ ركابه‌ر داده‌نێ؟‬ ‫خۆم ئاماده‌ كردبو بۆ گه‌ڕانه‌وه‌و سه‌ردانی‬ ‫كۆنه‌ه���ه‌وار بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬له‌ن���اكاو ئاگاداریان‬ ‫كردم���ه‌و‌ه بڤه‌ی���ه‌ به‌ه���ۆی بڕیاره‌كان���ی‬ ‫س���ه‌رۆكی نوێ‌و ئیداره‌ی نوێی ترامپ كه‌وا‬ ‫له‌دێبێته‌كانیش درێغی نه‌كرد‪ ،‬له‌به‌گژاچونی‬ ‫موهاجیره‌كانی ئه‌مریكای التین‌و رۆژهه‌التی‬ ‫ناوه‌راس���ت ‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌كالیفۆرنی���ا ترامپ‬ ‫له‌ئام���اری ده‌نگ���ه‌كان ئه‌نجامێك���ی زۆر‬ ‫خراپی هێنا‪.‬‬ ‫ترام���پ وه‌ك���و كابرایه‌كی بزنس���مان‌و‬ ‫تێفكرینه‌كان���ی وه‌كو س���ه‌رمایه‌دارێك دور‬ ‫له‌سیاس���ه‌ت‪ ،‬هێرش���ه‌كانی ب���ۆ دۆس���ت ‌ه‬ ‫نزیكه‌كان���ی ئه‌مریكا هه‌ری���ه‌ك له‌ئه‌ڵمانیاو‬

‫فه‌ڕه‌نس���او الواندن���ه‌وه‌ی روس���یا دوژمنی‬ ‫دێرینی ئه‌مریكا په‌له‌قاژه‌ی مه‌رگی ئه‌مریكا‬ ‫بۆ سه‌ركردایه‌تی جیهان نزیك ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫دروستكردنی دیوارێك به‌كولفه‌ی‪ 10‬ملیار‬ ‫دۆالر بۆ به‌رهه‌ڵس���تی ته‌وژم���ی په‌نابه‌ران‬ ‫كارێك���ی گێالنه‌یه‌ كەوا ئۆباما س���ه‌رۆكی‬ ‫پێش���ووی ئه‌مری���كا به‌وپ���ه‌ری دڵفراوانی‬ ‫باوه‌شی بۆ په‌نابه‌رانی مه‌كسیك‌و ئه‌مریكای‬ ‫التی���ن كردبۆوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئۆباماو ئیداره‌ی‬ ‫دیموكراته‌كان باش ده‌زانن‪ ،‬یه‌كه‌م ئه‌مریكا‬ ‫پێویس���تی به‌هێ���زی كاری په‌نابه‌ره‌كانی‬ ‫ئه‌مریكای التی���ن هه‌یه‌‪ ،‬دوه‌مین هێزه‌كانی‬ ‫سه‌ربازی ئه‌مه‌ریكا زۆربه‌ی له‌موهاجیركانی‬ ‫ئه‌مریكا پێكدێ به‌س���ه‌ركرده‌و بنكرده‌كانی‬ ‫س���ه‌ربازیش زۆربه‌ی هه‌ر ل���ه‌وان پێكدێ‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه له‌داهاتو ئه‌مریكا توش���ی كێشه‌یەكی‬ ‫گه‌ور‌ه ده‌بێ‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئاستی سه‌رۆكه‌كانی‬ ‫س���وپا به‌هه‌م���و به‌ش���ه‌كانییه‌وه‌‪ ،‬زۆربه‌ی‬ ‫سه‌رۆكی ده‌زگاكانی سوپاو سوپاساالره‌كان‬ ‫له‌توخمی ئه‌مری���كای التین‌و موهاجیره‌كان‬ ‫پێكده‌هێنن‪.‬‬ ‫گه‌رچ���ی ویالیه‌تی كالیفۆرنیا س���ێیه‌كی‬ ‫ئاب���وری ئه‌مری���كا پێكده‌هێن���ێ‌و ‪%80‬‬ ‫ده‌نگیان بەهیله‌ری داوه‌‪ ،‬جاروباریش منه‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی ده‌كات‪ ،‬گ���ه‌ر كۆمارییه‌كان‬ ‫شه‌په‌ش���ه‌په‌كانی ترامپ پیشانی خه‌ڵك‌و‬ ‫جیهان بده‌ن‪.‬‬ ‫لەفڕۆكه‌خانه‌ی ش���اری ل���ۆس ئه‌نجلۆس‬ ‫س���اڵی پار حه‌ش���اماتێكی گه‌وره‌م بینی‪،‬‬ ‫پرس���یارم كرد ئه‌وه‌ بۆ ئ���ه‌و هه‌مو خه‌ڵك ‌ه‬ ‫لێ���ی پاڵكه‌وتوه‌؟ وتیان ئ���ه‌وه‌ هێڵه‌كانی‬ ‫یوئ���س ئێرالینه‌ هاكك���راوه‌ بۆی���ه‌ ده‌بێ‬ ‫چ���اوه‌ڕێ بك���ه‌ن تاكو چاك���ی ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫نه‌یانزانی س���ه‌رچاوه‌كه‌ی روسیایه‌و چین ‌ه‬

‫یانی���ش كۆری���ای س���ه‌رۆكه‌ ش���ێته‌كه‌ی ‌ه‬ ‫هێڵه‌كان���ی هاك كردوه‌‪ ،‬خۆ زانس���ته‌كانی‬ ‫كۆمپیوته‌ر ده‌توانێ موشه‌كه‌كانی ئه‌مریكاو‬ ‫هه‌مو چه‌كه ‌دورهاوێ���ژه‌كان‌و ئه‌تۆمه‌كانی‬ ‫وه‌ك���و داری برنۆی یان په‌ره‌ش���وتی كۆن ‌ه‬ ‫لێ بكات‪ ،‬یانیش وه‌كو عه‌س���‌ا سیحره‌كه‌ی‬ ‫عیس���ا هه‌مو به‌رهه‌ڵس���تكارانی قوت بدا‪،‬‬ ‫خۆ ترامپ ب���اش ده‌زانێ جیهانی ئه‌مڕۆ نه‬ ‫‌گێله‌پیاوه‌كانی سیاس���ه‌ت نه‌ موشه‌کەكانی‬ ‫دورهاوێژ حوكمی خۆی ده‌نوێنێ‪.‬‬ ‫شه‌په‌ش���ه‌په‌كانی ترامپ له‌نێو جیهانی‬ ‫سیاس���ه‌تدا ئه‌وپ���ه‌ری گێل���ی ده‌نوێنێ‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی هه‌مو ئه‌مریكا به‌گوێره‌ی‬ ‫ژم���اره‌ی ده‌نگدانی هیله‌ری‪ 2‬ملیۆن ده‌نگی‬ ‫زیاتر هێنابو‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌كۆتا دیلیگه‌یته‌كان‬ ‫ده‌سته‌بژێره‌كانی ویالیه‌ته‌كان له‌هه‌ڵبژاردنی‬ ‫سه‌رۆك سه‌رپش���ك ده‌كرێن‪ ،‬بڕیاردان هه‌ر‬ ‫ب���ۆ نوێنه‌ره‌كان��� ‌ه كه‌وا ك���ێ ‪ 270‬ده‌نگی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گای هه‌ڵبژاردن���ه‌كان بهێن���ێ ئه‌وا‬ ‫س���ه‌ركه‌وتن ب���ۆ ئ���ه‌و ده‌بێ‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‬ ‫ده‌نگوباس���ه‌كانی هاككردنی روسه‌كان كه‌وا‬ ‫ترامپ به‌پش���تیوانی روسه‌كان سه‌ركه‌وتنی‬ ‫به‌ده‌س���ت هێن���اوه‌‪ ،‬به‌اڵم دی���اره‌ به‌هۆی‬ ‫ملیاره‌كانی ترامپی س���ه‌رمایه‌دار له‌یه‌كه‌م‬ ‫هه‌فت���ه‌ی ده‌س���تبه‌كاری‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌كانی‬ ‫ده‌زگای هه‌واڵگری ئه‌مری���كا‪ ،‬ئه‌ویش بو‌ه‬ ‫بڵقی بن ئاو‪.‬‬ ‫دی���اره‌ له‌‌هه‌م���و ده‌ورو زه‌مانێ���ك پار‌ه‬ ‫رۆڵی خ���ۆی ده‌بینێ‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌ئه‌مریكا‬ ‫خه‌رجییه‌ك���ی س���وكی ده‌وێ‪ ،‬ده‌ك���رێ‬ ‫به‌پیتزای���ه‌ك ی���ان قاوه‌یه‌كی س���تارباكس‬ ‫ئه‌مریكایی���ه‌كان ده‌نگیان بۆ ركابه‌ره‌كه‌یان‬ ‫هه‌ڵخلیسكێ‪ ،‬له‌كوردس���تانیش هه‌ر وه‌كو‬ ‫ده‌مانچه‌و قه‌ناس‌و زه‌رفه‌دۆالره‌كان له‌شه‌وی‬

‫پێشی هه‌ڵبژاردن كاریگه‌ری خۆی ده‌نوێنێ‪،‬‬ ‫بۆیه‌ كوردس���تانی باش���ور له‌بنی بنه‌وه‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌و ده‌ستكه‌وته‌كان خۆی ده‌نوێنێ‪.‬‬ ‫مخاب���ن ئ���ه‌وه‌ی چ���اوه‌ڕوان ده‌ك���را‬ ‫له‌ئه‌مریكا یه‌كه‌م ژن ده‌نگی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنێ‪ ،‬به‌اڵم دیار‌ه سیاسییه‌كان‬ ‫به‌هۆی كاری رابردووی���ان له‌گه‌ڵ جه‌ماوه‌ر‬ ‫له‌دو دۆڵی جیان‪ .‬بۆی ‌ه ترامپ به‌سه‌ر هه‌مو‬ ‫ركابه‌ره‌كانی به‌شه‌په‌ش���ه‌پ سه‌رده‌كه‌وێ‪.‬‬ ‫ئێس���تاش له‌زورب���ه‌ی میدی���اكان زوربه‌ی‬ ‫خه‌لكانی ئه‌مریكا به‌تایبه‌تی سیاسه‌تمه‌داران‬ ‫ژن���ان‌و ره‌شپێس���ت‌و موهاجی���رو ئه‌مریكا‬ ‫التینیی���ه‌كان‪ ،‬ك���ه‌ ن���اوی ترام���پ دێنن‬ ‫رشانه‌وه‌ی له‌گه‌روی گیر ده‌بێ‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه‬ ‫به‌رهه‌می خه‌بات���ی رابردوی ئه‌مریكییه‌كان ‌ه‬ ‫كه‌وا ئه‌مریكای به‌ده‌ره‌جه‌ی دو له‌ڕۆژهه‌التی‬ ‫ناوه‌ڕاست خۆی ده‌نوێنێ‪.‬‬ ‫بڕیاره‌كانی قه‌ده‌غه‌كردن���ی پێدانی ڤیزا‬ ‫به‌ح���ه‌وت واڵت���ی رۆژهه‌التی ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫له‌نێوانیاندا عێراق‌و س���وریاو ئێران‪ ،‬لیبیا‪،‬‬ ‫س���ۆماڵ‌و س���ودان دووركه‌وتنه‌و‌ه له‌كۆن ‌ه‬ ‫دۆس���ته‌كانی ئه‌مری���كا له‌ئه‌وروپ���ا وه‌كو‬ ‫ئه‌ڵمان‌و فه‌ڕه‌نساو له‌ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‬ ‫والتانی س���عودیه‌و توركیا‪ ،‬ك���ه‌س نازانێ‬ ‫ئه‌مریكا به‌ره‌و كوێ ده‌بات؟‬ ‫پانۆرامای وته‌كانی دۆنالد ترامپ له‌میانه‌ی‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی هه‌ڵبژاردن���ه‌كان به‌رهه‌مه‌كه‌ی‬ ‫له‌هه‌فت���ه‌ی یه‌كه‌م���ی ده‌س���تبه‌كاربونیدا‪،‬‬ ‫له‌كۆش���كی س���پی وه‌ده‌رده‌كه‌وێ‪ ،‬واژۆی‬ ‫چه‌ن���د بریارێكی ك���رد‪ ،‬كانس���لی بیمه‌ی‬ ‫ته‌ندورستی كه‌وا به‌ئۆباماكێر ناسرابوو‪20 ،‬‬ ‫ملیۆن ئه‌مریكایی س���ودمه‌ندی بوون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ی���ه‌ك واژو بڕیاره‌كه‌ی هه‌ڵوه‌ش���انده‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌وا دیموكراته‌كان به‌ده‌ستكه‌وتی گه‌وره‌یان‬

‫ده‌زانی‪.‬‬ ‫وت���ه‌ی جه‌نه‌راڵ���ه‌ چینییه‌ك���ه‌ راس���ت‬ ‫ده‌فه‌رموێ‪ ،‬ترامپ ده‌یه‌وێ ئه‌مریكا به‌ره‌و‬ ‫یه‌كه‌م به‌رێ‪ ،‬ب���ه‌اڵم چینییه‌كان ده‌یانه‌وێ‬ ‫هه‌مو جیهان به‌ره‌و سه‌ركه‌وتن به‌رن‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی ئاب���وری كش���انه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌مری���كا له‌بازرگان���ی ئ���ازاد له‌گ���ه‌ڵ‪12‬‬ ‫واڵتی ده‌ریای پاس���ڤیك له‌نێ���وی كه‌نه‌داو‬ ‫ئوس���ترالیا‪ ،‬دۆس���تی ئه‌مری���كای دێرین‪،‬‬ ‫گه‌وره‌ترین گردبونه‌وه‌ی ئابووری كه‌وا‪%40‬‬ ‫به‌رهه‌مه‌كان���ی جیهانی به‌ره���ه‌م ده‌هێنن‪.‬‬ ‫به‌اڵم ترامپ خۆكێشانه‌وه‌ی پێ باشتر بو‪،‬‬ ‫به‌هۆی ئه‌وه‌ی به‌قه‌ولی ترامپ س���ودی بۆ‬ ‫ئه‌مریكا نه‌بو‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه به‌رهه‌مه‌كانیان‬ ‫له‌ناوه‌وه‌ی ئه‌مریكا ره‌واجێكی باشی هه‌بو‪،‬‬ ‫ك ‌ه ده‌بو به‌رهه‌مه‌كانی ئه‌مریكا زیاتر گرنگی‬ ‫پێ بدرێت‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی كۆمپانیای بی ئێم ده‌بلیو كه‌وا‬ ‫لێناگ���ه‌رێ به‌رهه‌مه‌كانی ئه‌لمانیاو یابان بۆ‬ ‫ناو خاك���ی ئه‌مریكا بێت‪ ،‬ب���ی ئێم ده‌ڵێ‬ ‫باترامپ ئۆتۆمبێلێكی له‌ش���ێوه‌ی بی ئێم‬ ‫دروست بكا‪ ،‬ئینجا ئه‌و بڕیار‌ه بدات؟‬ ‫بڕیاره‌كان���ی ده‌رب���اره‌ی موهاجیره‌كان‬ ‫له‌جێگه‌ی خۆی نه‌بو‪ ،‬په‌نابه‌ر‌ه التینییه‌كان‬ ‫كه‌وا لەكالیفۆرنی���او ویالیه‌ته‌كانی خواروی‬ ‫ئه‌مری���كا زۆرین ‌ه پێکده‌هێن���ن‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‬ ‫كاردانه‌وه‌ی خراپ���ی لێده‌كرێ‪ ،‬گه‌ر منه‌ی‬ ‫جیابونه‌وه‌ش بكه‌ن‪ ،‬به‌هۆی ئه‌وه‌ی زۆرین ‌ه‬ ‫پێكده‌هێنن‪.‬‬ ‫خۆپیش���اندان ‌ه ملیۆنه‌كانی ژنان له‌گه‌ور‌ه‬ ‫ش���اره‌كانی ئه‌مری���كاو جیه���ان‌و وێن��� ‌ه‬ ‫قێزه‌ونه‌كان���ی ترامپ له‌راب���ردودا‪ ،‬خه‌باتی‬ ‫التینیی���ه‌كان‌و زۆربه‌ی كۆنه‌دۆس���ته‌كانی‬ ‫ئه‌مریكا تاكو نزیكه‌كانی له‌په‌یمانی ناتۆدا‪،‬‬

‫وته‌ی جه‌نه‌راڵ ‌ه‬ ‫چینییه‌كه‌ راست‬ ‫ده‌فه‌رموێ‪ ،‬ترامپ‬ ‫ده‌یه‌وێ ئه‌مریكا به‌ره‌و‬ ‫یه‌كه‌م به‌رێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چینییه‌كان ده‌یانه‌وێ‬ ‫هه‌مو جیهان به‌ره‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتن به‌رن‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی باری ئابوری ئه‌مریكا كه‌وا‬ ‫له‌بارێك���ی زۆر خراپدای���ه‌‪ ،‬گه‌ر جه‌وله‌یه‌ك‬ ‫به‌مۆڵه‌كان���ی ئه‌مریكا بكه‌ی���ت‪ ،‬به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫د‌ه‌بین���ی س���ه‌رچاوه‌ی كه‌لوپه‌ل���ه‌كان‬ ‫لێ���ی نوس���رابێ له‌ئه‌مریكا دروس���تكراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی كه‌لوپه‌ل���ی بیانی‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی چین���ی‌و مه‌كس���یكی به‌هۆی‬ ‫هه‌رزان���ی نرخه‌كانیان ب���ازاڕی ئه‌مریكایان‬ ‫داگی���ر ك���ردوه‌‪ ،‬زۆر زه‌حمه‌ت��� ‌ه عه‌س���ا‬ ‫سیحرییه‌كه‌ی ترامپ ئه‌مریكا به‌ره‌و یه‌كه‌می‬ ‫بێ ڕکابە‌ر به‌رێ؟‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی‬

‫به‌م چه‌ند خواردن ‌ه كێشت دابه‌زێنه‌‬ ‫هێلک��ە‪ :‬خواردنی یەک هێلکە لەڕۆژێکدا‬ ‫پڕۆتی���ن‌و ڤیتامینی پێویس���ت بۆ لەش‬ ‫دابین دەکات‪ ،‬بەهۆی بونی رێژەیەکی زۆر‬ ‫لەئاس���ن تێیدا خۆراکی پێویست بۆ لەش‬ ‫دابی���ن دەکات‌و یارمەتیدەرە لەس���وتانی‬ ‫چەوری‌و زیادبونی وزەی لەش‪.‬‬

‫س��ێو‪ :‬ریش���اڵێکی زۆری‬ ‫تێدایە‪ ،‬هەربۆیە یارمەتیدەرە‬ ‫لەدابەزانی کێشی لەش‪.‬‬ ‫د‪ .‬هه‌ڵگورد ساڵح جاف‪ .‬پزیشكی‌ ددان‌و رۆژنامه‌نوسی‌ زانستی‌‌‬

‫دارچین��ی‪ :‬لەگ���ەڵ ئ���ەوەی‬ ‫دارچینی یارمەتیدەرە بۆ زاڵبون‬ ‫بەسەر ئەنس���ۆلین لەخوێندا‪،‬‬ ‫یارمەتی زیادبونی وزەی لەش‬ ‫دەدات‪.‬‬

‫ئەڤ��ۆگادۆ‪ :‬رێژەیەکی‬ ‫زۆر لە پڕۆتین‌و ریشاڵ‌و‬ ‫کاربۆهێدراتی تێدایە کە‬ ‫گرنگە لەدابەزانی چەوری‬ ‫لەشدا‪.‬‬

‫ق��اوە‪ :‬خواردن���ی قاوە بێ‬ ‫شەکر یان خواردنی بەشیرەوە‬ ‫یارمەتی���دەرە لەس���وتانی‬ ‫چەوری لەشدا‪.‬‬

‫لیم��ۆ‪ :‬یارمەتی���دەرە‬ ‫لەس���وتانی چ���ەوری‌و‬ ‫تەندروستیەکی باشدا‪.‬‬

‫له‌رێنمایه‌ك‬

‫چه‌ند رێنامییه‌ك‬ ‫بۆگه‌نجان‬

‫انی‌ رێبه‌ری‌ حك‬ ‫ومه‌تی‌ به‌ریتانیا‬

‫* رۆژانه‌ دو جار ددانه‌كانت بشۆ به‌فڵچه‌ ‌ی ده‌ست ‌ی ك ‌ه سه‌رێك ‌ی بچوكی‌ هه‌بێت‌و‬ ‫كۆتایی‌ ریشاڵه‌كانی‌ بازنه‌یی‌ بن‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ شه‌پۆڵئاسا رێكخرابن‌و ده‌سكێك ‌ی‬ ‫هه‌بێت كه‌ گرتن و به‌كارهێنان ‌ی ئاسایی‌ بێت‪ .‬یان فڵچه‌ی‌ كاره‌بایی‌ به‌كاربێنه‌ ك ‌ه‬ ‫سه‌ره‌كه‌ ‌ی جۆالنه‌ ئاسا بجوڵێت یاخود به‌شێوه‌ ‌ی بازنه‌یی‌ بسوڕێت‪.‬‬ ‫* دوركه‌وه‌ له‌جگه‌ره‌كێشان‪.‬‬ ‫* باشتر وای ‌ه هه‌ویری‌ ددانێك به‌كاربێنیت كه‌ مادده‌ی‌(ترایكلۆسان‌و كۆپۆلیمه‌ر)‬ ‫یان(ترایكلۆس���ان‌و ستراتی‌ زینگ) ی تێدابێت‪.‬‬ ‫* نێوانی‌ ددانه‌كانت به‌ده‌زو‬ ‫یان به‌فڵچه‌ی‌ تایبه‌ت خاوێن‬ ‫بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫* خواردنی‌ ته‌ندروست‌و‬ ‫دروست بخۆ‪.‬‬

‫هەریەکە لە(سندی‪ ،‬چای سەوز‪ ،‬بیبەری تون)‬ ‫یارمەتیدەرن لەس���وتانی چ���ەوری‌و زیادبونی‬ ‫وزەی لەش‪.‬‬

‫نیشانەکانی‬ ‫شێرپەنجەی کۆم چین؟‬ ‫یەکێک����ە ل����ەو ش����ێرپەنجانەی کە‬ ‫زۆرێکمان نیش����انە باڵوەکانی نازانین‌و‬ ‫پش����تگوێیان دەخەین‪ ،‬بەتایبەت ئەو‬ ‫کەس����انەی کە نەخۆش����ی مایەسیری‬ ‫یاخود برینی کۆمی����ان هەیە‪ .‬بەهۆی‬ ‫ئ����ەو ئ����ازارەی ک����ە هەیەت����ی‪ ،‬بۆیە‬ ‫شارەزایان ئامۆژگاری خەڵکی دەکەن‬ ‫کە نیش����انەکانی ئەم ش����ێرپەنجەیە‬ ‫بزانن‌و لەکاتی بوونی ئەو نیش����انانەدا‬ ‫بەزوتری����ن کات س����ەردانی پزیش����ک‬ ‫بکەن‪.‬‬ ‫نیشانەکانی شێرپەنجەی کۆم‬ ‫ئەمانەی خوارەوەن‪:‬‬ ‫ ئازارب����ون لەکات����ی‬‫پیسایکردندا‪.‬‬ ‫خورانی زۆر لەکۆمدا‪.‬‬‫خوێنبەربونی کۆم‪.‬‬‫دەرکەوتن����ی گ����رێ‌و‬‫دومەڵی زۆر گەورە لەنزیک‬ ‫دەرچەی کۆم‪.‬‬ ‫الوازبونی ریخۆڵەکان‪.‬‬‫ش����لەی‬ ‫دەردان����ی‬‫ناسروشتی لە کۆمەوە‪.‬‬ ‫پزیشکەکان ئاماژەش بەوە‬ ‫دەکەن کە زۆرێک لەو نیشانانە‬ ‫لەوانەی����ە ل����ەو کەسانەش����دا‬ ‫هەبێ����ت کە مایەس����یری یاخود‬ ‫برین����ی کۆمیان هەی����ە‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫دڵنیابون����ەوە لەبنچینەی گرفتەکە‬ ‫پێویستە شەرم نەکرێت‌و سەردانی‬ ‫پزیشکی تایبەت بکرێت‪.‬‬

‫قفڵ بونی‌ شان‬ ‫(تجمید الكتف)‬ ‫چۆن روئه‌دات؟‬ ‫ئا‪ :‬سۆران مەعروف قەرەداغی‬

‫قفڵ بونی‌ شان جۆره‌ نه‌خۆشییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���انه‌ كه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫جوڵه‌ی‌ ( ش���ان ) الیه‌ك یان هه‌ردو‬ ‫الی‌ ش���ان‌و ده‌بێته‌ ه���ۆی‌ ئازارێكی‌‬ ‫ناڕه‌ح���ه‌ت بۆ نه‌خۆش���ه‌كه‌و رێگری‌‬ ‫ده‌بێت له‌جوڵه‌ی‌ رۆژان���ه‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ده‌س���ته‌كان‬ ‫له‌به‌رزكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ س���ه‌ره‌وه‌ ی���ان دواوه‌ زیات���ر‬ ‫هه‌س���تیپێده‌كات له‌به‌شی‌ پێشه‌وه‌ی‌‬ ‫ش���انیداو له‌كاتی‌ نوستندا ئازاره‌كه‌ی‌‬ ‫زیاتر ده‌بێت‪.‬‬ ‫رێژه‌ی‌ توش���بوان له‌هه‌مو‪100‬كه‌س‬ ‫(‪ 2‬بۆ ‪ )5‬كه‌س توش بوه‌‪ .‬رێژه‌ی‌‬ ‫ئافره‌ت زیات���ره‌ له‌پیاوان‌و له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫‪ 40‬بۆ ‪ 60‬ساڵی‌ زیاتر روئه‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ نه‌خۆشییه‌كانی‌ (شه‌كره‌‪،‬‬ ‫رۆماتیزمه‌‪ ،‬جه‌ڵ���ده‌ی‌ دڵ‪ ،‬جه‌ڵده‌ی‌‬ ‫مێشك‪ ،‬نه‌خۆشی‌ خوده‌‪ ،‬هه‌وكردنی‌‬ ‫شان (التهابات)و به‌ركه‌وتنی‌ به‌هێزی‌‬ ‫شان) زیاتر توش ده‌بن‪.‬‬

‫دیاری‌ كردنی‌ نه‌خۆشییه‌كیه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫(دكتۆری‌ پس���پۆڕو چاره‌س���ه‌ركاری‌‬ ‫سروش���تی‌) دی���اری‌ ده‌كرێ���ت‌و‬ ‫به‌وه‌رگرتنی‌ زانیارییه‌كانی‌ نه‌خۆش ‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‪:‬‬ ‫‪ .1‬چاره‌س���ه‌ری سروشتی‪ :‬ئه‌ویش‬ ‫به‌پێدان���ی‌ وه‌رزش���كردنی‌ تایبه‌ت‌و‬ ‫به‌كارهێنان���ی‌ ئامێ���رو پارافی���ن‬ ‫ك���ه‌ ده‌توانرێ���ت به‌ماوه‌یه‌ك���ی‌ كه‌م‬ ‫چاره‌س���ه‌ربكرێت‪ ،‬ئه‌م چاره‌س���ه‌ره‌‬ ‫ئه‌بێت���ه‌ ه���ۆی‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ جوڵه‌ی‌‬ ‫شان‌و ده‌ست له‌ژێر چاودێری‌ كه‌سی‌‬ ‫پسپۆڕی‌ چاره‌سه‌ری‌ سروشتی‌‪.‬‬ ‫‪.2‬به‌كارهێنانی‌ ده‌رمانی‌ ئازارشكێن‌و‬ ‫هه‌وكردن‪.‬‬ ‫له‌كاتی‌ (چاره‌س���ه‌ری سروشتی)دا‬ ‫پێویسته‌ نه‌خۆش پابه‌ندی‌ رێنمایی‌‌و‬ ‫وه‌رزش���ه‌كان بێت‪ ،‬پێویسته‌ كه‌سی‌‬ ‫نه‌خۆش كاتی‌ وه‌رزش���ه‌كان له‌كاتی‌‬ ‫خۆیدا بكات‌و پشو بدات یان له‌كاتی‌‬ ‫هه‌ڵگرتنی‌ كێشی‌ زۆر تاكو چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێت خۆی‌ به‌دور بگرێت‪.‬‬

‫سەنتەری ساڤا‬

‫بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی)‬ ‫لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی‬ ‫‪07706196331‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫پارتی‪ ،‬یەکێتی‌و گۆڕان‬ ‫لەتەنگەژەی (ترۆڵی)دا‬ ‫نەوزاد جەمال‬ ‫زۆرج���ار دەوترێت فەیلەس���وفەکان تەنها‬ ‫لەئەندێش���ەو بیرکردنەوە بااڵکانەوەو س���ەر‬ ‫بەجیهانی دەوروبەردا ش���ۆڕدەکەنەوە‪ .‬ئەمە‬ ‫راس���تە کاتێ���ک ک���ە دەبێت تێزێک���ی نوێ‬ ‫بەرهەبهێنن‪ .‬بەاڵم دواجار ئەوە فەیلەسوفەکانن‬ ‫کە گریمانەی س���نوربەزێن پێشکەشدەکەن‪،‬‬ ‫ئەق���ڵ‌و ئاگایی مرۆڤ ب���ەرەو تەلبەندەکانی‬ ‫ژینگ���ەو سیاس���ەت‌و کۆمەڵگ���ەی داخ���راو‬ ‫دەبەن‪ .‬ئەگەر لە(هۆبز)و (لۆک)و (رۆسۆ)و‬ ‫(تۆم���اس مۆر)تا (رۆڵس)و (فیلپا فوت)ەوە‬ ‫بیگیرن‪ ،‬دەبینین هەریەک لەم فەیلەس���وفانە‬ ‫تێ���زی سیاس���ی و کۆمەاڵیەت���ی نمونەییان‬ ‫بەمرۆڤایەتی بەخشیوە‪ .‬لەو تێزە گرنگانەش‬ ‫گریمانەی (دۆخی سروش���تی‌و جەنگی هەمو‬ ‫دژ بەهەمو)(هۆبز)‪( ،‬دۆخی رەس���ەن)(جۆن‬ ‫رۆڵس)و (تەنگ���ەژەی ترۆڵی)(فیلیپا فوت)و‬ ‫هتدە‪ ...‬ئامانجی ئەم تێزانەش‪ ،‬گریمانەکردنی‬ ‫واقیع‌و هەڵکەوتی روداوو کێش���ەو پرسەکانی‬ ‫ژیان���ە لەوێناکردنێکی ه���زری پوختدا‪ .‬واتە‬ ‫لێکدانەوەیەکی پەتی‌و دەرەهەستە لەتاقیگەی‬ ‫بیرو رامانێکی فەلسەفییدا‪.‬‬ ‫لێ���رەدا باس لەتێ���زە گرینگەکەی خانمە‬ ‫فەیلەسوفی ئینگلیزی (فیلیپا فوت)(‪1920-‬‬ ‫‪ )Philippa Foot: 2010‬کە بە)تەنگەژەی‬ ‫ترۆڵی) دەناسرێت دەکەم‪ .‬پێموایە‪ ،‬ئەم تێزە‬ ‫ب���اش دەتوانێت واقیع���ی کۆبونەوە بێئەنجام‬ ‫و بێبڕیارەکانی حزبەکان وێنابکات‪ .‬س���اڵێک‬ ‫پترە کە دانیش���تەکان بەسس���ت‌و س���اردی‬ ‫بەڕێوەدەچن‪ ،‬س���ەردانەکان ئاڵوگۆڕ لەپرسە‬ ‫بنەڕەتیەکاندا ناکەن‪ .‬رەنگە لەپشت بنبەست‌و‬ ‫چەقبەستنی کۆبونەوەکان‪ ،‬کۆمەڵێک هۆکاری‬ ‫دەرەکی‌و نێوخۆی هەب���ن‪ .‬کاتێک کارتەکان‬ ‫دیاریکراوب���ن‪ ،‬دۆخەکە ئاش���کراو کاراکتەرە‬ ‫سیاس���یەکانیش باش یەکتریان خوێندۆتەوە‪،‬‬ ‫ئیتر درێژەدان بەم دۆخە لەپای چی؟‬ ‫بەتێگەیش���تنی خ���ۆم‪ ،‬ناچ���اری بڕیاردان‬ ‫لەگ���ەڵ دیاریکراوێتی‌و دژیەک���ی بژاردەکانی‬ ‫بەردەم الیەنەکاندا‪ ،‬گرێکوێرەکەیە‪ .‬ئێس���تە‬ ‫الیەنەکان گەیشتونەتە ئەوەی کە نە دەکرێت‬ ‫ئاوەها دۆخەکە بەڕێبکرێت‪ ،‬چونکە پێشهاتی‬ ‫تر لەڕێگەیە‪ ،‬نە بڕیارێکی نێوکۆیش کە هەمو‬ ‫لێکنزیک بکاتەوە گەاڵڵەبوە‪ .‬وەلێ هەردەبێت‬ ‫بڕیارێکی یەکالک���ەرەوە بدرێ���ت‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫بارودۆخە پێدراوەکە یەک بڕیار هەڵدەگرێت‌و‬ ‫زیانی���ش رێلێنەگیراوە‪ .‬بەاڵم ک���ێ بڕیارەکە‬ ‫دەدات‌و زیانەکەش بەر کێ دەکەوێت؟‬ ‫پەیام���ی بیرۆکە گریمانەییەک���ەی (فیلیپا‬ ‫ف���وت) وێناکردن���ی ناچارێتی(حەتمەیەتی)‬ ‫بڕیاردان‌و لێکەوت���ە ناکۆکەکانیەتی لەژیاندا‪.‬‬ ‫بیهێنەبەرچ���اوی خ���ۆت‪ :‬ش���ەمەندەفەرێک‬ ‫بەخێرای���ی دێ���ت‪ ،‬پێنج کەس���یش پێکەوە‬ ‫بەهێڵەک���ەوە بەس���تراونەتەوەو ویس���تی‬ ‫دەربازبونی���ان لێزەوتک���راوە‪ .‬لەوالش���ەوە‬ ‫رێبوارێک‪ ،‬باناوی بنێین (ژ) بەالی دەستکی‬ ‫ئاراس���تەکردنی گۆڕینی هێڵەکەدا رەتدەبێت‪.‬‬ ‫دی���ارە رێبوارەک���ە دەتوانێ���ت یەکس���ەر‬ ‫چارەنوسی ئەو کەسانە لەمەرگ رزگاربکات‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬گرفتەکە لەوەدایە‪ ،‬لەس���ەر هێڵکەیتر‪،‬‬ ‫کرێکارێک هەیەو گیریخواردوە!‬ ‫هاوکێشە سەختەکە لەمەدایە‪ :‬رزگارکردنی‬ ‫کرێکارەک���ە یا پێنج کەس���ەکە؟ ب���ژاردەی‬ ‫بڕیاردانەکە لەو تەڵەزگەیەدا وادەکات کە (ژ)‬ ‫بەئاس���انی بڕیاری بۆ نەدرێت‪ .‬لەکاتێکیشدا‬ ‫ئەگ���ەر بڕیارنەدات هەر قوربانی دەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫ئەگەر بیشیدات‪ ،‬هەرقوربانی دەبێت‪ .‬کەواتە؛‬ ‫مەزەندەکردن���ی دۆخەکە‪ ،‬بەن���دە بەناچاری‬ ‫بڕی���اردان‌و لێکەوتەکانیی���ەوە‪ .‬هەرچەن���دە‬ ‫پاڵەوانیێتیەک���ەی ببێتە ه���ۆی رزگارکردنی‬ ‫کۆمەڵێک‪ ،‬بەاڵم بەهەر بارێکدا لەسەر حسابی‬ ‫کەس���ێکیترە‪ .‬چونکە بژاردەکانی بەردەمی‪،‬‬ ‫وادەک���ەن بەئاس���انی نەتوانێت راس���تەوخۆ‬ ‫بڕیاربدات‪ .‬بەاڵم چارەشی نییە‪ .‬لەبەرئەوەی‬ ‫شەمەندفەرەکە نزیکەو لەڕێیە‪ ،‬چیتر دەرفەتی‬ ‫سێ‌ودوکردنی بۆنامێنێتەوە‪.‬‬ ‫هەم���ان گریمانە بۆ دۆخی هەڵپەس���ێراو‬ ‫بێس���ەروبەری هەرێمی کوردس���تان راس���ت‬ ‫دەردەچێت‪ ،‬کاتێک بکەری کێشەکان بەنمونەی‬ ‫ش���ەمەندەفەرو رێبوارەک���ەو کرێکارەک���ەو‬ ‫کەسەکانیتر بچوێنین‪ .‬باوادابنێین‪ ،‬رێبوارەکە‬ ‫(ژ) (یەکێتی)ی���ە‪ ،‬ش���ەمەندەرفەرەکەش‬ ‫پارتیی���ە بەقورس���ایی مرۆڤی���ی‌و دارای���ی‌و‬ ‫هێ���زو پەیوەندیەکانیی���ەوە‪ .‬کرێکارەکەش‪،‬‬ ‫ئەگەرچی تاکەکەس���ێکە تەواوی جەس���تەی‬ ‫خەڵکی کوردس���تان لەخەم‌و پەژارەو بێزاری‌و‬ ‫زیانمەندیدا دەردەخات‪ .‬چونکە خەڵکەکە یەک‬

‫ویستی ئازاد لەژێر‬ ‫هەژمەتی حەتمیەتی‬ ‫بارودۆخێکدایە‬ ‫کە ناکرێت‬ ‫بەهەڵپەسێراویی‬ ‫بهێڵرێتەوە‪ .‬دواجار‬ ‫هەمو بڕیاردانێکیش‬ ‫وەک بڕیارنەدان زیان‌و‬ ‫قوربانی هەیە!‬ ‫خواس���ت‌و داواکاری‌و زیانمەندی س���ەرەکین‪.‬‬ ‫ئ���ەوە حزبەکانن کە پێکنای���ەن‌و کۆک نین‪،‬‬ ‫بەهۆی بەرژەوەندی‌و خواستە زاتیەکانیانەوە‪.‬‬ ‫دیارە پێنج کەسەکەش سیمبوڵە بۆ (گۆڕان)‌و‬ ‫(یەکگرتو)‪( ،‬کۆمەڵ)و حزبەکانیتر!‬ ‫ئیدی‪ ،‬لەس���ۆنگەی گریمانەک���ەی (فلیپا‬ ‫فوت)ەوە‪ ،‬پرس���یارەکە ئەمەی���ە‪ :‬ئایا پارتی‬ ‫دەتوانێت یەکێتی س���واری شەمەندەفەرەکە‬ ‫بکات‪ ،‬ب���ەاڵم بەتیکت‌و دەستنیش���انکردنی‬ ‫ویس���تگەی دابەزین���ەوەی؟ یائای���ا‪ ،‬یەکێتی‬ ‫کە نزیک���ە لەدەس���کی گۆڕینی ئاڕاس���تەی‬ ‫ش���ەمەندەفەرەکەوە(چونکە پەیمانی لەگەڵ‬ ‫پارت���ی‌و هەم گۆڕانیش���دایە)‪ ،‬ب���ەرەو کام ال‬ ‫ش���ەمەندەفەرەکە ئاراستە دەکات؟ لەکاتێکدا‬ ‫کە ئەو حزبە لەناوخۆیدا دابەشبوە‪ ،‬ئۆرگانێکی‬ ‫بااڵدەستی بڕیاردانی نەماوە‪ .‬بۆیە لەسەر کام‬ ‫بژاردە گەمەکە دەکات؟ ئ���ەی الیەنەکانیتر‪،‬‬ ‫چۆن لەبەرامبەر یەکێیتیدا دەجوڵێنەوەو چۆن‬ ‫ئاراستەی دەکەن؟‬ ‫ئەوەی لەهەڵوێسی پارتی دەخوێنرێتەوە کە‬ ‫خۆی لەسەر خواست‌و داواکانی یەکالکردۆتەوە‪.‬‬ ‫لەکاتێک���دا دەرفەتی دەربازبون���ی (ژ) پڕە‬ ‫لەملمالن���ێ‌و ناکۆکی نەب���ڕاوە‪ .‬بەهەرالیەکدا‬ ‫بڕیارب���دات‪ ،‬قوربانی لێدەکەوێتەوەو لەس���ەر‬ ‫حس���ابی الیەک دەبێت‪ .‬ئەگەرچی هەژمونی‬ ‫ش���ەمەندەفەرەکەی پارت���ی ب���ەرەو قایمتر‬ ‫دەڕوات‪ ،‬ب���ەاڵم شێالنیش���ی بەدواوەی���ە‪.‬‬ ‫کەوات���ە لەپێن���او رێککەوتن���ی سیاس���ی‌و‬ ‫دەستکاریکردنی بارودۆخی هەرێم‪ ،‬حەتمیەتی‬ ‫بڕیاردان رێگەیەکی داخ���راوە‪ .‬چیتر ناکرێت‬ ‫قوربانیەکان لەوە زیاتربکرێن‪ .‬هەرچۆنێکیش‬ ‫بێت‪ ،‬بڕیارەکان بەپێی بژاردەکانی بەردەمیان‬ ‫دەستنیش���انکراون‪ .‬ه���اوکات زۆرجاری���ش‬ ‫لەدەرەوەی ویستی خۆیانن‪.‬‬ ‫بەاڵم ئای���ا لەدۆخێکی وەه���ادا تاچەندە‬ ‫بڕی���ارەکان‌و لێکەوتەکان���ی ئەنجام���ی‬ ‫بیرکردنەوەیەکی ژیرانەو ویس���تێکی دروست‌و‬ ‫خواستێکی شیاون؟ وەاڵمی ئەمە‪ ،‬راستەوخۆ‬ ‫فەیلەس���وفەکان دابەش���دەکات‪ .‬هەندێ���ک‬ ‫پێیانوای���ە ل���ەوەی بڕیاری لەس���ەردەدەین‌و‬ ‫دەیکەی���ن ئازادنی���ن‪ .‬چونک���ە‪ ،‬ب���ارودۆخ‌و‬ ‫ب���ژاردەکان‌و دەرفەتەکان ئەوە دەس���ەپێنن‬ ‫بەس���ەرماندا‪ ،‬بۆنمونە (ژ) هەرچیەک بکات‌و‬ ‫پاڵنەرەکەش���ی چەن���دە مرۆڤان���ەش بێت‪،‬‬ ‫وابەس���تەی بژاردەکان���ی بەردەس���تیەتی کە‬ ‫لەدەرەوەی ویستی خۆیەتی‪ .‬دواجار‪ ،‬هیچکام‬ ‫لەبژاردەکانی لەڕوی رەوش���تیەوە لەویتریان‬ ‫باش���ترنییە‪ .‬چونکە ئەنجامەکە بەهەرالیەکدا‬ ‫هەریەک���ە‪ ،‬تیاچون���ی یەک ک���ەس یازیاتری‬ ‫لێدەکەوێت���ەوە! هەڵبەت ئەگ���ەر پێوەرەکە‬ ‫لێرەدا رێژەی زیان‌و قوربانیەکان نەبێت‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر رێژەو قەبارەی زیان کرایە پێوەر‪ ،‬ئەوا‬ ‫راستەوخۆ قوربانی بەکرێکارەکە دەدرێت!‬ ‫کەوات���ە‪ ،‬پەیام���ی ئ���ەم بیرۆکەی���ە لەو‬ ‫س���ۆنگەوەیە‪ :‬بڕی���ارەکان چەن���دە ژیرانەش‬ ‫بن‪ ،‬ناچاری ب���ژاردەو هەلومەرجەکەش تێیدا‬ ‫کاریگەرن‪ .‬مرۆڤ تەنها لەسۆنگەی بەرژەوەندی‬ ‫خۆی���ەوە یاتێگەیش���تنێکی ئەبس���تراکتەوە‬ ‫مەزەن���دەی ش���تەکان ن���اکات‪ .‬ه���اوکات‪،‬‬ ‫ویس���تی ئ���ازاد لەژێر هەژمەت���ی حەتمیەتی‬ ‫بارودۆخێکدایە کە ناکرێت بەهەڵپەس���ێراویی‬ ‫بهێڵرێتەوە‪ .‬دواجار هەمو بڕیاردانێکیش وەک‬ ‫بڕیارنەدان زیان‌و قوربانی هەیە!‬

‫* تەنگەژەی ترۆڵی لەتێزەکەی‬ ‫خانمەفەیلەسوف (فیلیپا فو فوت)‬

‫عەلی باپیر نە لەعەلمانیەت گەیشتوە‪،‬‬ ‫نە لەناسیۆنالیزم‪ ،‬ئیسالمیشی هەڵگێڕاوەتەوە‬ ‫فوئاد سدیق‬

‫‪2-2‬‬ ‫هەری���ەك لەئێم���ە كاتێ ن���اوی عەلی‬ ‫باپیری گوێ لێدەبێت‪ ،‬یەكس���ەر وێنەی‬ ‫كەسێكی ریش���داری بەسەرو جەمەدانی‌و‬ ‫بەجلی كوردیی خاكییەوە دێتە بەرچاوی‪،‬‬ ‫عەلی باپیر ئەو وێنەی���ەی لەزیهنی هەر‬ ‫كەس���ێك دروس���تكردوە‪ ،‬وەك بڵێی من‬ ‫ناسیۆنالیس���تم‪ ،‬ی���ان ناس���یۆنالیزم نا‪،‬‬ ‫چونكە ئەو رقی لەناسیۆنالیزمە! بابڵێین‬ ‫وەك بڵێ���ی م���ن كوردایەت���ی دەك���ەم‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم هەرچیی���ەك بڵێ���ت لەڕاس���تیدا‬ ‫ئەم���ە تەنی���ا روكەش���ەكەیەتی‪ ،‬چونكە‬ ‫لەگەڵ ئەو وێنای���ەی لەبەرچاوی خەڵكی‬ ‫دروستیكردوە‪ ،‬هاوكات وێنایەكی دیكەش‬ ‫لەپاڵیدا دروستبوە‪ ،‬كە عەلی باپیر زۆری‬ ‫حەز لەكوێخایەت���ی‌و هەروەها زۆر حەزی‬ ‫لەوەی���ە رۆژێ لەڕۆژان(ال س���امح الله)‬ ‫خەڵ���ك بەنوێنەری خ���ودای خۆی بزانێ‬ ‫لەسەر زەوی‪ .‬بۆیە ئەو ئەقڵیەتەی عەلی‬ ‫باپیر سیاس���ەتی پێدەكات‪ ،‬ئەقڵیەتێكی‬ ‫ت���ەواو خێڵەك���ی‌و پاوانخوازیی���ە‪ ،‬ك���ە‬ ‫تائێس���تا هیچ حزبێكی ناسیۆنالیس���تی‬ ‫ل���ەم هەرێمە(ئەگەر هەبوبێ���ت!!) بەم‬ ‫ش���ێوەیە لەناو خەیاڵێكی ئاوادا گینگڵی‬ ‫نەخواردۆت���ەوە‪ ،‬ئەم���ە لەكاتێكدا عەلی‬ ‫باپیر جل‌وبەرگەكەی تەنیا وەك روپۆش‌و‬ ‫ب���ۆ چاوبەس���تن‌و خەڵ���ك بەكارهێناوە‪،‬‬ ‫دەنا ن���ەك هیچ خەباتێكی بۆ وش���یاری‬ ‫نەتەوەیی‌و نەتەوەخوازی نەكردوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫وشیاری نەتەوەییش���ی تەواو شێواندوە‪،‬‬ ‫كە لەخوارەوە وردتر هەڵوەستەی لەسەر‬ ‫دەكەم‪ ،‬جل‌وبەرگەكەیش���ی هیچ جیاوازی‬ ‫نیی���ە لەگەڵ ئ���ەو جل‌وبەرگ���ەی عەلی‬ ‫قەرەداخی‪ ،‬س���ەیركەن عەلی قەرەداخی‬ ‫لەقەتەر دیشداش���ەی عەرەبی لەبەردایەو‬ ‫عەگالیش لەسەردەكات! كە دەگەڕێتەوە‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تانیش رانكوچۆغ���ەی‬ ‫م���ەرەزی لەب���ەردەكات‌و جەمەدان���ی‬ ‫ك���وردەواری دەبەس���تێ! ك���ە دەچێتە‬ ‫توركی���ا چاكەت‌و پانتۆڵی لەبەرەو كاڵوی‬ ‫عوس���مانی لەس���ەرە! لەخوا دەپاڕێتەوە‬ ‫ئەردۆغان سەربخات‪ ،‬گلەییش لەخەباتی‬ ‫كوردانی توركیا دەكات‌و پێیباشە هەموان‬ ‫بچنەوە ژێ���ر چەترە پ���ڕ رەحمەتەكەی‬ ‫ئەردۆغان! دونیایەكی سەیرە گوڵم‪ .‬ئەم‬ ‫قوتابخانەیەی عەل���ی قەرەداخی‌و عەلی‬ ‫باپیرو ئیخوان‌و كۆمەڵ‌و س���ەلەفییەكانی‬ ‫دیكە لێی پەروەردە كراون‪ ،‬لەبنەڕەتدا یەك‬ ‫قوتابخانەیە‪ ،‬بەاڵم بەچەند ئاراستەیەكی‬ ‫جیاواز! وەك ئەوە وایە چەند كەس���ێك‬ ‫لەیەك زانكۆو لەناو یەك كۆلیژدا بخوێنن‪،‬‬ ‫بەاڵم هەریەكەیان لەبەشێكی ئەو كۆلیژەدا‬ ‫بخوێنن‪ ،‬هەمویان نەچوبنە ناو یەك بەش‬ ‫لەیەك كۆلیژدا‪.‬‬ ‫بەرلەوەی بێینە سەر ناسیۆنالیزمەكەی‬ ‫عەل���ی باپی���ر بابزانی���ن ناس���یۆنالیزم‪،‬‬ ‫مێژوەك���ەی‪ ،‬شۆڕش���ەكەی‪...،‬هتد چۆن‬ ‫هاتوە ئینج���ا ئاماژە بەهزری عەلی باپیر‬ ‫دەكەین‪ .‬وەك چۆن باسی عەلمانیەتمان‬ ‫كرد‪ ،‬كە لەگەڵ شۆڕش���ی پیشەس���ازی‌و‬ ‫سەروبەندی شۆڕشی مەزنی فەڕەنسییەوە‬ ‫دروستبوە‪ ،‬بەهەمانشێوە ناسیۆنالیزمیش‬ ‫بەرهەمی شۆڕشی پیشەس���ازییەو لەناو‬ ‫هەن���اوی شۆڕش���ە پیشەس���ازییەكاندا‬ ‫گەشەیكردوە‪ ،‬كە زیاتر ئەوانە دەگرێتەوە‬ ‫لەدەوروب���ەری كۆتایی س���ەدەی هەژدە‬ ‫س���ەریانهەڵداوە‪ .‬پێش ئەم مێژوە‪ ،‬واتە‬ ‫بەدرێژایی مێژو تاكۆتاییەكانی س���ەدەی‬ ‫هەژدە‪ ،‬ش���تێك نەبو بەن���اوی دەوڵەتی‬ ‫نەتەوەی���ی‪ ،‬بەڵكو ئ���ەوەی هەبو تەنیا‬ ‫لەس���ەر بنەم���ای ئایین���ی‌و پاوانخوازی‬ ‫ب���و ن���ەك نەتەوەیی‪ .‬بۆنمون���ە ئەوروپا‬ ‫ئایینی مەس���یحی بۆ خ���ۆی وەرگرتبو‪،‬‬ ‫هەمو پاشاو ئیمپراتۆرو دیكتاتۆرەكانیان‬ ‫لەژێ���ر بنچین���ەی ئایینییەوە(ئایین���ی‬ ‫مەس���یحی) خەڵكیان دەچەوس���اندەوەو‬ ‫زمان���ی التینیش���یان بەكاردەهێن���ا‪،‬‬ ‫عەرەبس���تانیش لەژێر بنچین���ەی ئایینی‬ ‫ئیس�ل�امی ب���و‪ ،‬زمانەكەش���یان عەرەبی‬ ‫ب���و‪ ،‬دوای س���ەرهەڵدانی رێنیس���انس‪،‬‬ ‫شارس���تانێتی فەڕەنس���ا توانی شوێن‌و‬ ‫رۆڵی ئایینی مەسیحی بگرێتەوە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫س���ەرەتا لەالیەن نوخب���ەی روناكبیری‌و‬ ‫فەیلەسوفەكانییەوە وردە وردە هەژمونی‬ ‫خ���ۆی زاڵك���ردو توان���ی لەن���او توێژی‬ ‫روناكبیران ش���وێنی خۆی بكاتەوە‪ .‬ئیتر‬ ‫وردە وردە زمان���ی نەتەوەی���ی ب���ۆ هەر‬ ‫نەتەوەیەك ك���را بەپێوەرێكی بنچینەیی‪،‬‬ ‫بۆ خەباتی نەتەوەیی‪.‬‬

‫یەكەمین ك���ەس كە زاراوەی نەتەوەیی‬ ‫بەكارهێنابێت‪ ،‬سیاس���ەتمەداری گەورەی‬ ‫ئیتالی(گۆیس���یبی ماتزین���ی) بو كە بۆ‬ ‫یەكەمین جار لەس���اڵی‪ 1835‬بەكاریهێنا‪.‬‬ ‫واتا سەرهەڵدانی عەلمانیەت‌و ناسیۆنالیزم‪،‬‬ ‫پێكەوە هاتن‪.‬‬ ‫ئێمە كە س���ەیری مێ���ژوی نەتەوەكان‌و‬ ‫گەشەكردنیان دەكەین‪ ،‬تەنیا یەك تیۆرمان‬ ‫لەبەردەس���تدا نیی���ە تابەئ���ارەزوی دڵی‬ ‫خۆمان وەك عەل���ی باپیر رەمل لێبدەین‪،‬‬ ‫بەڵكو چەندین تیۆرو فەلس���ەفەی جیاواز‬ ‫لەس���ەر نەتەوەو دروستبون‌و گەشەكردنی‬ ‫نەتەوە هەیە‪ ،‬تۆ سەیركە هەر لەدو واڵتی‬ ‫دراوس���ێی یەكدی لەئەوروپ���ا‪ ،‬دو جۆرە‬ ‫بۆچونی ناسیۆنالیس���تی س���ەریانهەڵدابو‪،‬‬ ‫یەكەمیان لەفەرەنس���ا بو‪ ،‬كە پێیدەوترێت‬ ‫تیۆری ناسیۆنالیزمی وش���یاری‪ ،‬ئەمەیان‬ ‫بۆ فەیلەسوفەكانی فەرەنسا دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەت كتێبەمەزنەكەی جان جاك رۆسۆ‬ ‫كە بەناوی (گرێبەس���تی كۆمەاڵیەتی) بو‪،‬‬ ‫ك���ە پێیواب���و بنچینەی كۆمەڵگا لەس���ەر‬ ‫بنچین���ەی پەیوەندیگرێدان���ی هاواڵتی���ان‬ ‫بەیەكەوە دروس���تدەبێت‪ .‬ئ���ەو پەیوەندی‬ ‫بەیەكەوە گرێدانە بریتییە لە(گرێبەس���ت) بۆچی هی���چ رۆڵی لەدروس���تبونی نەتەوە‬ ‫ەك���ە‪ .‬دوەمیش���یان بریتی ب���و لەتیۆری نەبوە‪ ،‬تەنیا عەرەب بۆ خۆیان تاڕادەیەكی‬ ‫ناس���یۆنالیزمی ئەڵمانی‪ ،‬كە ئەمەشیان بۆ زۆر چ وەك زمان‪ ،‬چ وەك یەكبونی نەتەوە‪،‬‬ ‫فەیلەسوفی ئەڵمانی(هێردەر) دەگەڕێتەوە‪ ،‬رۆڵێكی گرنگی���ان لێیوەرگرتوە لەمانەوەو‬ ‫كە زمانی بەس���ەرچاوەی سەرەكی نەتەوە بەردەوامبونی���ان بەش���ێوەیەك تاقورئان‌و‬ ‫داناب���و‪ ،‬دەیوت زمان رۆح���ی گەالنە‪ .‬ئەم ئایینی ئیس�ل�ام بمێنێت‪ ،‬نەتەوەی عەرەب‬ ‫دو تیۆرە لەسەرەتاكانی سەدەی نۆزدەوە لەفەوت���ان دەپارێزرێ���ت‪ .‬هەرچەندە ئەو‬ ‫تائەم���ڕۆ بەدرێژایی ئەم مێژوە گەش���ەی ئایینە عەرەبیش���ی توشی چەقبەستوییەك‬ ‫زیاتریان بەخۆیەوە بینیوە‪ .‬بەش���ێوەیەك كردوە ك���ە نەتوان���ن لەگەڵ س���ەردەمی‬ ‫س���ۆزی نەتەوەیی هێزێكی قوڵ‌و رۆڵێكی پێشكەوتنی كۆمەاڵیەتی‌و تەكنۆلۆژیدا بڕۆنە‬ ‫بنچینەی���ی لەمێژوی گەالن���ی هاوچەرخدا پێش���ەوە‪ ،‬ئەوەتا هەمو عەرەب لەبەرامبەر‬ ‫بینی���وە‪ .‬وردە وردە بەخێرایی ئەم بیرۆكە پێشكەوتنە سەرس���وڕهێنەرەكانی دونیادا‬ ‫گەش���ەی كرد بۆ تیۆرو ه���زری دیكە كە زۆر دەستەوەس���تان‌و دام���اوە‪ .‬ئیتر ئایین‬ ‫خۆی لەرێزگرتنی مرۆڤ‌و سەربەخۆییەكەی نەك هەر ه���اوكاری گ���ەالن‌و نەتەوەكانی‬ ‫دەگرت���ەوە‪ ،‬بێئ���ەوەی هی���چ خواس���ت‌و دیك���ەی غەی���رە عەرەبی ب���ۆ مانەوەیان‬ ‫ئیرادەیەكی نامۆی بەس���ەردا بسەپێنیت‪ .‬نەك���ردوە‪ ،‬بەڵكو هەمیش���ەو ب���ەردەوام‬ ‫ی���ان هی���چ بیرێك���ی دوژمنانە بۆس���ەر بەدرێژایی ئەو مێژوە هەڕەش���ەو مەترسیان‬ ‫ئەوانیتر بێ���ت‪ .‬دەوڵەتیش بو بەقەوارەی بۆ سەر گەشەی ناسیۆنالیزم دروستكردوەو‬ ‫سیاس���یی نەت���ەوەكان لەس���ەر بنچینەی ب���ەردەوام زیانی گەورەی���ان پێگەیاندوە‪،‬‬ ‫گیان���ی كۆمەاڵیەتی‪ .‬س���ەرەتا لەئەڵمانیا چونك���ە ئیس�ل�امیش ئایدیۆلۆژیایەك���ی‬ ‫س���ااڵنی‪ 1870 –1850‬دەوڵەتی فیدڕاڵی نانیش���تمانی‌و نێونەتەوەیی���ە‪،‬كار بۆ دوای‬ ‫یەكێت���ی دامەزران���د‪ ،‬یان وەك���و ئەوەی م���ردن دەكات‪ ،‬نەك بۆ ئەمڕۆو س���بەینێ‪،‬‬ ‫لەئیتاڵیا رویدا یەك دەوڵەت بەبێ یەكێتی‌و ئایدیۆلۆژیش���ە‪ ،‬وەك هەر ئایدیۆلۆژیایەكی‬ ‫فیدڕاڵی‌و‪...‬هتد‪ .‬بەاڵم لەبنەڕەتدا بیرۆكەی دیكە‪ .‬هەر لەسەردەمە یەك لەدوا یەكەكانی‬ ‫ناس���یۆنالیزم س���ەرچاوەكەی بۆ شۆڕشی وەك خەالفەت���ی راش���یدین‌و ئەم���ەوی‌و‬ ‫گەورەی فەرەنسا دەگەڕێتەوەو راستەوخۆش عەباسی‌و عوسمانی‪ ،‬تادەگات بەوەهابیزم‌و‬ ‫لەگەڵ راگەیاندنی س���ەربەخۆیی ئەمریكا هەروەها تاس���ااڵنی بیس���تەكانی سەدەی‬ ‫خۆی جێگی���ر كرد‪ .‬واتا بەر لەشۆڕش���ی بیس���تەم‪ ،‬كاتێك حەس���ەن بەن���ا ئیخوان‬ ‫فەرەنس���ی‌و بەر لەڕاگەیاندنی سەربەخۆیی موس���لمینی دامەزران���دو لەپزدانی ئیخوان‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬ناس���یۆنالیزم هیچ بونێكی نەبو‪ ،‬موسلمینیشەوە دەیان بزوتنەوەی توندڕەوو‬ ‫بە‌واتایەكی دیكە ناس���یۆنالیزم‪ ،‬بەرهەمی زۆر توندڕەوی ئیس�ل�امی دروس���تبون‪ ،‬كە‬ ‫ئەقڵی كشتوكاڵی نەبوە‪ ،‬بەڵكو بەرهەمی بڕوایان بەماف���ە نەتەوەییەكان نەبو‪ ،‬هەمو‬ ‫ئەقڵی س���ەرمایەدارییەو لەگەڵ گەش���ەی شتێكیان لەوەدا كۆدەكردەوە كە دەڵێت(ال‬ ‫س���ەرمایەداری‪ ،‬بیری ناسیۆنالیس���تیش فرق بی���ن العربی والعجم���ی اال بالتقوی‌)‪.‬‬ ‫گەش���ەی كرد‪ ،‬وەك چۆن س���ەرمایەداری بەاڵم لەگەڵ ئەو قسەش���یاندا‪ ،‬هەمیش���ە‬ ‫لەماوەی ئەو ‪ 500 -400‬س���اڵەی رابردودا‪ ،‬پش���تگیریی دەسەاڵتیان كردوەو مێژویەكی‬ ‫تەواو گەش���ەی خێراو بێوێنەی بەخۆیەوە زۆر رەش‌و ناشیرینیان پێشكەش بەگەالنی‬ ‫بینی���وە‪ ،‬ئاوەه���ا بیری ناس���یۆنالیزمیش موس���ڵمان كردوە‪ ،‬چونك���ە ئەوەتا مێژوی‬ ‫بەدرێژای���ی ئەو‪150‬س���اڵەی رابردو‪ ،‬بوەتە هەم���و خەالفەتەكانمان لەبەردەس���تدایە‪،‬‬ ‫خاوەنی تیۆرو فەلسەفەی قوڵ‌و تائێستاش لەئەبوبەكری س���دیقەوە ت���ادوا خەالفەتی‬ ‫بەردەوام لەگەشەسەندن‌و پێشكەوتندایە‪ .‬عوسمانییەكان كە سوڵتان عەبدولمەجیدی‬ ‫دەنا س���ەرەتای بی���ری ناس���یۆنالیزم بۆ دوەم بو‪ ،‬لەنێو ئەو مێژوە دورو درێژەش���دا‬ ‫دەوروبەری سااڵنی‪ 1770-1760‬دەگەڕێتەوە دەیان گ���روپ‌و كۆمەڵ‌و رێكخ���راوی بەناو‬ ‫كە لەت���ەواوی واڵتانی جیاجیای ئەوروپادا ئیس�ل�امی سیاس���یی س���ەریانهەڵداوە‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانی گەورە بەئاراستەی داواكارە زەقترینی���ان وەهابییەكان‌و ئیخوانەكان بو‪،‬‬ ‫نەتەوەییەكان دەكرا‪ ،‬لەئیتاڵیاو لەباشوری ك���ە مێژوی ئ���ەم دو رێكخ���راوە لەمێژوی‬ ‫رۆژهەاڵتی ئەوروپاو هەروەها مێژوی گەلی خەالفەتەكان زۆر ترسناكتر بوە‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫س�ل�اڤی– بولگاری‌و قەیسەرو قەدیسەكان ئەو رێكخراوان���ە‪ ،‬هەرگیز لەبەرەی خەڵكی‬ ‫لەبولگاری���او دەی���ان بزوتن���ەوەی دیكەی هەژارو داگیرك���راودا نەبون‪ ،‬تۆ س���ەیری‬ ‫سیاس���ی‌و بەئاراس���تەی هزری نەتەوەیی مێژوی ئیخوانی موس���لمینی میس���ر بكە‪،‬‬ ‫لەیۆن���ان‌و واڵتان���ی ئەس���كەندەناڤی‌و مێژویەكی زۆر رەشی بۆ خۆی دروستكردوە‪،‬‬ ‫‪...‬هت���د باڵوبون���ەوە‪ .‬جیرارد ش���ۆنینگ چونكە هەمیش���ە لەبەرەی دەسەاڵتدا بوە‪،‬‬ ‫یەكەمی���ن كەس بو كە ب���ۆ یەكەمین جار هەمیش���ەش رۆڵی دوبەرەكی‌و جاسوس���ی‬ ‫لەساڵی‪ 1772‬مێژوی نەرویژی نوسییەوە‪ ،‬بەسەر حیزبە سیاس���ی‌و نیشتمانییەكانی‬ ‫دوای چەند مانگێكیش یەكەمین س���رودی دیكەی كردوە‪ ،‬س���ەردەمێك بەڕاش���كاوی‬ ‫نیشتمانی نەرویژی دانا‪ .‬نمونەكان یەكجار پش���تگیرییان لەمەلیك فاروق‌و س���ەرۆك‌و‬ ‫زۆرن لەوبارەیەوە‪ .‬ئینجا دوای ئەو مێژوە سەركردەكانی دیكەی میسر دەكردو بشبون‬ ‫چڕو ئاڵ���ۆزەی بزوتنەوە سیاس���ییەكان‪ ،‬بەس���یخوڕو بەكرێگی���راو بەس���ەر خەڵكی‬ ‫لەفەرەنس���ا ج���ان جاك رۆس���ۆ لەهەردو شۆڕش���گێڕو خەڵكیش���یان بۆ كوش���تنی‬ ‫كتێبەكەی (گرێبەستی كۆمەاڵیەتی) ساڵی كەسایەتییە رۆشنبیرو نیشتمانپەروەرەكانی‬ ‫‪1762‬هەروەه���ا كتێبی(چەند تێڕوانینێك واڵت هان���دەدا‪ ،‬لەوبارەیەوە چەندین فایلی‬ ‫لەحكومەت���ی پۆلۆنیا)س���اڵی‪1772‬هزری رەشی پڕ لەش���ەرمەزاری ئیخوان‌و گروپە‬ ‫ناسیۆنالیزمی لەسەر پێی خۆی وەستاندو بەناو ئیسالمییەكانی دیكە هەن كە لەمیسر‬ ‫تائەمڕۆیش بەچەندین وێس���تگەی گرنگدا ئینج���ا لەس���وریاو عێراقی���ش پەیڕەوییان‬ ‫لێكردوەو دژی گەل‌و نیشتمان‌و روناكبیران‬ ‫رۆیشتوە‪.‬‬ ‫بەاڵم لەعەلی باپیر دەپرسین مێژوی ئایینە كاری جیدیان ك���ردوە‪ .‬بەردەوامبونی ئەو‬ ‫ئاس���مانییەكان زیاتر لە‪ 3350‬ساڵ دەبێت‪ ،‬ئەقڵیەت���ە نەزۆك‌و نەخۆش���ە بو‪ ،‬هەندێك‬ ‫ئەگەر دو ئایینە ئاس���مانییەكەی تریش���ی لەبانگخوازو بەناو ئیسالمییە سیاسییەكان‬ ‫لێدەربهێنین كە ئایینی موسایی‌و عیساییە‪ ،‬بەڕوی كەسایەتییە رۆشنبیرەكان دەڕشانەوە‬ ‫خۆ ئایینی ئیس�ل�ام تەمەنی‪1400‬ساڵێكە‪ ،‬بەمان���ای رش���انەوە‪ ،‬فەرم���و نمونەیەك‬

‫عەلی باپیر زۆری حەز‬ ‫لەكوێخایەتی‌و هەروەها‬ ‫زۆر حەزی لەوەیە‬ ‫رۆژێ لەڕۆژان(ال سامح‬ ‫الله) خەڵك بەنوێنەری‬ ‫خودای خۆی بزانێ‬ ‫لەسەر زەوی‬

‫دەهێنینەوە‪ :‬س���ەباح ئەبو ئیس���ماعیل کە‬ ‫بانگخوازێکی ئیسالمی بو‪ ،‬بەفەرەج فۆدەی‬ ‫وت‪(:‬ت���ۆ لەکتێب���ی– پێ���ش كەوتن(قبل‬ ‫الس���قوط)‪ -‬دا‪ ،‬بانگەش���ەت ب���ۆ ئ���ازادی‬ ‫زیناک���ردن کردوە‪ ،‬بۆی���ە داوات لێدەکەم‪،‬‬ ‫ژنەکەی خۆت بۆ من بنێرێت‪ ،‬ئەگەر ناردت‬ ‫ئەوا ش���کۆمەندییەكەت لەدەست دەدەیت‪،‬‬ ‫خ���ۆ ئەگەر نەش���تنارد‪ ،‬ئەوا ت���ۆ درۆزن‌و‬ ‫خۆپەرستیت) بەاڵم فەرەج فۆدە نەدەهاتە‬ ‫ئەو ئاس���تە نزمەو وەاڵمیانی نەدەدایەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی فەرەج فۆدەیش���ی كوش���ت‪ ،‬واتە‬ ‫بکوژی فەرەج فۆدە دانی بەوەدا نا بەهۆی‬ ‫فەت���وای دۆکتۆر عوم���ەر عەبدولڕەحمانی‬ ‫موفتیی(کۆمەڵی ئیسالمی)دا چوە فەرەج‬ ‫ف���ۆدەی کوش���توە! مەئم���ون ئەلهەزیبی‬ ‫راب���ەری ئەوكات���ی ئیخ���وان پش���تگیری‬ ‫لەكوش���تنەكە كرد‪ .‬ئاخر درێژەپێدانی ئەم‬ ‫ئەقڵیەتە ب���و تاڵیبان‌و بنالدن‌و زەرقاوی‌و‬ ‫بەغدادی بەرهەمهێنا‪ .‬جگە لەعەرەب تەنیا‬ ‫تورك توان���ی لەژێر پ���ەردەی درۆزنانەی‬ ‫ئیس�ل�امی سیاس���ی دەس���ەاڵتی خ���ۆی‬ ‫فراوانب���كات‌و ئیپراتۆریا بخوڵقێنێ‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ژیانی سوڵتانەكانی عوسمانی بخوێنێتەوە‪،‬‬ ‫ئینج���ا تێدەگات چ���ۆن ژیانێكی���ان لەناو‬ ‫س���ەدان لەجوانترین كچانی تورك بەس���ەر‬ ‫بردوە! بۆخۆیان بەهەش���تێكیان لەس���ەر‬ ‫زەوی دروس���تكردبو‪ ،‬بەخەڵكیشیان دەوت‬ ‫بەهەش���تی ئێوە دوای مردنتانەو كە مردن‬ ‫بەهەشتەكەتان مس���ۆگەرە! فارسەكانیش‬ ‫توانیان بەس���ودوەرگرتن بەو ئایینە خۆیان‬ ‫بپارێزن‌و بمێننەوە‪ ،‬بەوەی مەزهەبێكیان بۆ‬ ‫خۆیان دروستكردو بەهۆی ئەو مەزهەبەوە‬ ‫وردە وردە پاوانخوازی‌و فراوانخوازی خۆیان‬ ‫درێژە پێدەدەن‪ ،‬دەنا‪ 500‬ساڵ پێش ئێستا‬ ‫تائیسماعیل سەفەوی نەهاتبوە سەر حوكم‪،‬‬ ‫ئێ���ران زۆرینەیان س���ونی مەزه���ەب بون‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە واڵتی میسر جاران زۆرینەیان‬ ‫ش���یعە ب���ون‪ ،‬دوای���ی وردەوردە بونەوە‬ ‫س���وننە‪ .‬بەاڵم بۆ كورد تەنیا داگیركاری‌و‬ ‫ماڵوێرانی بو‪ .‬چونكە لەبنەڕەتدا ماوەیەكی‬ ‫یەكج���ار زۆرە دەقەكانی قورئ���ان كاریان‬ ‫پ���ێ ناكرێ���ت‪ ،‬بەڵك���و كار بەلێكدانەوەو‬ ‫تەفسیرە جۆراوجۆرەكانی قورئان دەكرێت‪،‬‬ ‫ئەم تەفس���یرو لێكدان���ەوە جیاوازانە هەر‬ ‫لەصحیحی بوخاری‌و زۆری پێنەچو صحیحی‬ ‫موسلیم‌و ئیبن تەبەریشی بەدوادا هات‪ ،‬ئیتر‬ ‫وردەوردە لێكدانەوەو تەفسیری جوداجودا‬ ‫بۆ دەقەكان���ی قورئان كراوەو دەكرێت‪ ،‬كە‬ ‫ئیبن ئەسیرو ئیبن كەس���یرو زۆرانی دیكە‬ ‫نمونەی جیاوازی تەفسیرو لێكدانەوەكانن‪.‬‬ ‫ئەم تەفس���یرانە بون ئەو هەمو مەزهەبەی‬ ‫لەن���او ئیس�ل�امدا خوڵقاندوە‪ ،‬س���ەردەمی‬ ‫خەالفەت���ی عەباس���ییەكان‪ ،‬لەبنەڕەت���دا‬ ‫سەردەمی تەفسیرو لێكدانەوەكانی قورئان‬ ‫بون‪ ...‬ناس���یۆنالیزم كێشەیەكی دیكەیشی‬ ‫هەی���ە‪ ،‬ئەویش لەناو پزدانی ناس���یۆنالیزم‬ ‫توندڕەوی ناسیۆنالیزمی سەریهەڵدا‪ ،‬وەك‬ ‫ئ���ەوەی نازییەكان پەیڕەویی���ان لێدەكردو‬ ‫خۆیان لەس���ەروی هەر نەتەوەیەكی دیكە‬ ‫دادەنا(ئەگەرچی خودی هیتلەر بەشێوەیەكی‬ ‫فەرم���ی نەیوت���وە م���ن وازم لەمەزهەبی‬ ‫كاتۆلیكی یان پرۆتس���تانتی خۆم هێناوە‪،‬‬ ‫چونكە ب���ڕوای بەخودا هەر مابو‪ ،‬بۆنمونە‪:‬‬ ‫لەكتێبەكەیدا‪-‬خەبات���ی من‪ -‬نوس���یویەتی‪:‬‬ ‫كاتێك گوێم لەهەواڵی راگەیاندنی ش���ەڕی‬ ‫یەكەمی جیهانی بو‪ ،‬كەوتمە س���ەرچۆك‌و‬ ‫لەناخی دڵمەوە سوپاسی خودام كرد بۆ ئەو‬ ‫چاكەی���ەی كە لەكاتێكی وادا من دەژیێنێ‪.‬‬ ‫ئەوكات���ەی ئەو قس���ەیەی ك���ردوە هیتلەر‬ ‫تەمەنی‪ 25‬س���اڵ بوە‪ ،‬ب���ەاڵم بەڵگەی زۆر‬ ‫لەبەردەستدان كە لەسەر ئایینی كاتۆلیكی‬ ‫بەردەوامبوە‪ ،‬هەمو ش���ەوێك ئینجیلەكەی‬ ‫لەس���ەر سیس���ەمەكەی ب���و‪ ،‬جارج���ارە‬ ‫الپەڕەیەك���ی لێدەخوێندەوە! بەپێچەوانەی‬ ‫لێكدان���ەوە س���ەقەتەكانی عەل���ی باپیرو‬ ‫ئەوانەی دیكەی دژ بەناسیۆنالیزم پێیانوایە‬ ‫هیتلەر بەر لەهەمو ش���تێك ناس���یۆنالیزم‬ ‫بوە نەك ئایینی! س���اڵی ‪ 1939‬لەمیونیخ‬ ‫بەڕێك���ەوت لەهەوڵێكی كوش���تن رزگاری‬ ‫بو‪ ،‬هیتلەر سوپاس���ی خ���وای میهرەبانی‬ ‫ك���رد! هەروەها تورك بەهەمان ئەقڵیەتەوە‬ ‫دەژیان‪ .‬بیریان لەوە دەكردەوە‪ ،‬گەلێك یان‬ ‫نەتەوەیەكی دیكە س���ەركوتبكەن بۆئەوەی‬ ‫گەلێك ی���ان نەتەوەیەكی دیكە ئاس���ودە‬ ‫بێت‪ ،‬واتا وەك ئەوەی بڵێیت بائەم كۆمەڵە‬ ‫خەڵكە فڕێبدەینە ناو دۆزەخ‪ ،‬بۆئەوەی ئەم‬ ‫خەڵكەی تر بچێتە بەهەشتەوە‪ .‬لەكاتێكدا‬ ‫هەر خودی س���تەمكاریش هەر لەو بۆچونە‬ ‫س���ەقەت‌و داگیركاریی���ەوە س���ەرچاوەی‬ ‫گرتوە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫‪17‬‬

‫داود بنگۆریۆن دامه‌زرێنه‌ری‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیسرائیل‪:‬‬

‫ده‌وڵه‌ت له‌ڕێ ‌ی جاڕنامه‌ی‌ سه‌ربه‌خۆبونه‌و‌ه دانامه‌زرێ‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫بنیاتنانی‌ ده‌وڵه‌ت سااڵنێكی‌ دورودرێژ‬ ‫ده‌خایه‌نێ‌‪ ،‬به‌چه‌ندان نه‌وه‌ ده‌بێ‌ ره‌نجی‌‬ ‫بۆ بده‌ن‪ ،‬داود بنگۆریۆن كه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌ ئیسرائیل واده‌ڵێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێ‌‪ :‬واڵته‌ عه‌ره‌بییه‌كان‬ ‫پێویستیان به‌شه‌ڕو به‌تانك‌و تۆپ‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێویستیان به‌خوێندن‌و‬ ‫پاكوخاوێنی‌‌و پێشكه‌وتنه‌‪.‬‬ ‫كتێب���ی‌ داود بنگۆری���ۆن دامه‌زرێنه‌ر ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ئیس���رائیل له‌نوس���ینی‌ رۆبه‌رت‬ ‫س���ه‌نت یۆهن���ه‌‪ ،‬ش���ه‌فیقی‌ حاجی‌ خدر‬ ‫له‌هۆڵه‌ندیی���ه‌وه‌ كردویه‌ت���ی‌ به‌ك���وردی‌‪،‬‬ ‫له‌باڵوكراوه‌كان���ی‌ ناوه‌ندی‌ ئاوێره‌و (‪)460‬‬ ‫الپه‌ڕه‌یه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئه‌م كتێب���ه‌وه‌ وه‌رگێڕ ده‌ڵێ‌‪:‬‬ ‫گه‌نجێك���ی‌ پۆڵۆن���ی‌ به‌ن���اوی‌ داود گرین‬ ‫له‌بیسته‌كانی‌ س���ه‌ده‌ی‌ رابردو‪ ،‬ماڵه‌باوانی‌‬ ‫جێدێڵێ‌‌و دیرۆكی‌ (‪ )2000‬ساڵه‌ی‌ به‌كۆڵدا‬ ‫ده‌داو رێگای‌ هات‌و نه‌هات ده‌بڕێ‌‪ ،‬هه‌ڵوه‌دای‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌بێ‌ چۆن خه‌ونی‌ نیش���تیمانێك بۆ‬ ‫گه‌لی‌ جو بكاته‌ ئاوات‪ .‬خۆی‌‌و ده‌سته‌یه‌ك‬ ‫له‌هاوڕێكان���ی‌ له‌م���اوه‌ی‌ كه‌متر له‌س���ی‌‬ ‫ساڵدا‪ ،‬نه‌وه‌ك هه‌ر ده‌وڵه‌تێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫داده‌مه‌زرێنن‪ ،‬به‌ڵكو دیرۆك‌و جیۆسیاسی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���تیش بۆ هه‌میش���ه‌‬ ‫ده‌گ���ۆڕن‪ .‬بنگۆریۆن دوای‌ س���ه‌ركه‌وتن‪،‬‬ ‫له‌لوتك���ه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵتدا وه‌ك س���ه‌روه‌زیر‬ ‫وازده‌هێنێ‌‌و ده‌چێته‌ بیابان‪ ،‬له‌وێ‌ گوندێك‬ ‫ئاوه‌دان ده‌كاته‌وه‌و ده‌بێته‌ شوان‪ ،‬ئه‌مما چ‬ ‫شوانێك؟! ئه‌م كتێبه‌سه‌ربرده‌ی‌ بنگۆریۆن‪،‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌ ش���وان‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫زیندومان بۆ ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫منداڵێكی‌ مه‌زن‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )1886‬ش���ایندال‌و ئاڤیگدۆر‬ ‫گرین‪ ،‬منداڵی‌ شه‌ش���ه‌میان ده‌بێت‌و ناوی‌‬ ‫ده‌نێ���ن داود‪ .‬ئ���ه‌م منداڵه‌بچ���وك‌و له‌ڕو‬ ‫الواز ب���و‪ ،‬كه‌چ���ی‌ كه‌لله‌س���ه‌ری‌ له‌چ���او‬ ‫باقی‌ جه‌س���ته‌ی‌ گه‌وره‌تر بو‪ ،‬بۆیه‌ دایكی‌‬ ‫بردییه‌ الی‌ دكتۆرو پرسی‌ ئاخۆ منداڵێكی‌‬ ‫ئاس���اییه‌ یان ن���ا؟ دكتۆره‌ك���ه‌ش دوای‌‬ ‫پش���كنین له‌وه‌اڵمدا وتی‌‪ :‬زارۆكه‌كه‌ هیچی‌‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌مه‌وێ‌ پێش���بینیه‌ك بڵێم‪،‬‬ ‫ئه‌و گ���ه‌وره‌ ده‌بێ‌‌و پیاوێك���ی‌ مه‌زنی‌ لێ‌‬ ‫ده‌رده‌چێ‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌ئاش���كرا له‌پێوه‌ری‌‬ ‫قه‌باره‌ی‌ كه‌لله‌سه‌ریدا دیاره‌‪.‬‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‌ (‪ )12‬س���اڵیدا‪ ،‬دایكی‌ به‌ژانی‌‬ ‫منداڵبونه‌وه‌ گیانی‌ له‌ده‌ستدا‪ ،‬به‌و هۆیه‌وه‌‬ ‫ب���وه‌ مێردمنداڵێك���ی‌ الوازی‌ هه‌س���تیارو‬ ‫حه‌زی‌ له‌ته‌نیایی‌‌و گۆشه‌گیری‌ بو‪ ،‬هه‌ندێك‬ ‫له‌هاوڕێكانی‌ ده‌یانوت خه‌مگین‌و خاكی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌چوه‌ س���ه‌ر كه‌سایه‌تییه‌ نه‌رمونیانه‌كه‌ی‌‬ ‫دایك���ی‌‪ .‬به‌اڵم باوك���ی‌ وای‌ له‌منداڵه‌كانی‌‬ ‫كرد‪ ،‬ب���ه‌وردی‌‌و به‌قوڵی‌ له‌مێژوی‌ ئینجیلی‌‬ ‫كۆن‪ ،‬جوگرافیای‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫بكۆڵن���ه‌وه‌و بخوێن���ن‪ .‬جارێكی���ان له‌پڕ‬ ‫هاوپۆله‌كان���ی‌ وه‌ها سه‌رس���ام ك���رد كه‌‬ ‫بڵ���ێ‌ رۆژێ دێ‌ م���ن ده‌بمه‌ س���ه‌ركرده‌ی‌‬ ‫ئیسرائیل‪.‬‬ ‫وتاربێژو پارێزه‌ر‬ ‫له‌ته‌مه‌ن���ی‌ چ���وارده‌ س���اڵیدا له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك گه‌نج���ی‌ دیك���ه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫الوانی‌ زایۆنیزمی���ان پێكهێنا‪ .‬هه‌رزو له‌ناو‬ ‫ئه‌و بزوتنه‌وه‌ی���ه‌دا ناوبانگی‌ وه‌ك وتاربێژ‬ ‫ده‌ركرد‪ .‬كاتێك ته‌مه‌نی‌ گه‌یش���ته‌ پازده‌‬ ‫ساڵ یه‌كه‌مین دوانی‌ له‌كۆڕێك له‌وارشۆ دا‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌كۆنفراس���ه‌كه‌دا بون ده‌گێڕنه‌وه‌‬ ‫هه‌موان له‌ژێ���ر كاریگه‌ری‌ دوانه‌كه‌یدا بون‬ ‫كه‌ به‌ته‌واوی‌ به‌عیبری‌ قسه‌ی‌ ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌هه‌ژده‌ س���اڵی‌ وازی‌ له‌خوێندن هێنا‪،‬‬ ‫به‌پۆڵۆنی���ادا ده‌گ���ه‌ڕا له‌هه‌ر ش���وێنێك‬ ‫ده‌رف���ه‌ت هه‌بوای���ه‌ دوان���ی‌ ده‌دا‪ ،‬هانی‌‬ ‫كرێكارانی‌ ده‌دا یه‌كبگرن‌و سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫مانگرتنه‌كانیان���ی‌ ده‌كرد‪ .‬ب���ه‌ر له‌ڕوخانی‌‬ ‫ئیمپراتۆرییه‌تی‌ عوسمانی‌‪ ،‬بڕیاریدا بچێته‌‬ ‫ئیس���ته‌نبوڵ تا قانون بخوێنێت‪ ،‬هۆكاری‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌و رشته‌یه‌ش ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ "ده‌مویست ببمه‌ پارێزه‌ر‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ژیان���م بۆ داكۆكیك���ردن له‌مافی‌ هاواڵتی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ خه‌ڵكی‌ جو له‌ئیسرائیلدا‬ ‫ته‌رخان بكه‌م"‪ .‬یه‌كێك له‌هاوپۆله‌كانی‌ له‌م‬ ‫كاته‌دا عه‌بدواڵی‌ كوڕی‌ حس���ێنی‌ شه‌ریفی‌‬ ‫مه‌ككه‌ بو‪ ،‬ئ���ه‌و عه‌بدواڵیه‌ی‌ له‌(‪)1946‬دا‬ ‫بوه‌ شای‌ ئوردن‌و ساڵی‌ دواییش كوژرا‪.‬‬ ‫بنگۆریۆنی‌ رۆژنامه‌نوس‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ نیش���ته‌جێبونی‌ له‌ئیسرائیل‬ ‫وه‌كو جوتی���ارو ئێش���كگرو رۆژنامه‌نوس‬ ‫كاریكردوه‌‪ .‬یه‌كه‌مین وتاری وه‌كو ئه‌ندامی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ نوسه‌ران له‌هه‌فته‌نامه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬

‫به‌ن���اوی‌ بنگۆریۆن باڵوك���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫یه‌كه‌مج���ار بو ئه‌و ناوه‌ به‌كاربهێنێ‌‌و هه‌مو‬ ‫جیهانی���ش به‌و ناوه‌ ناس���ی‌‪ .‬بن به‌عیبری‌‬ ‫واته‌ كوڕ‪" ،‬گۆریۆن"یش واتای‌ ش���ێرێكی‌‬ ‫خورت ده‌گه‌یه‌ن���ێ‌‪ ،‬ئیدی‌ بوه‌ داود كوڕی‌‬ ‫شێره‌ خورته‌كه‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬بنگۆری���ۆن له‌ماوه‌ی‌‬ ‫ژیانی���دا هه‌م���و چاك���ه‌ی‌ ناوبانگی‌ وه‌ك‬ ‫سیاس���ه‌توان‪ ،‬ده‌وڵه‌تم���ه‌دار‪ ،‬س���ه‌رباز‪،‬‬ ‫ستراتیژدانه‌رو سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت هه‌میشه‌‬ ‫له‌چاوی‌ رۆژنامه‌نوسیه‌وه‌ ده‌زانی‌‪.‬‬ ‫زمان‌و جگه‌ر‌ه‬ ‫بنگۆریۆن له‌س���اڵی‌ (‪ )1940‬ده‌س���تی‌‬ ‫له‌جگه‌ره‌كێشان هه‌ڵگرت‌و ئیدی‌ نه‌چوه‌وه‌‬ ‫س���ه‌ری‌‪ .‬له‌كاتێكدا پێش ئه‌وكاته‌ رۆژانه‌‬ ‫شه‌ست تاهه‌ش���تا جگه‌ره‌ی‌ ده‌كێشا‪ .‬ئه‌و‬ ‫جگه‌ره‌كێشانی‌ له‌به‌ر باری‌ ته‌ندروستی‌ یان‬ ‫ده‌س���تگرتنه‌وه‌ به‌الوه‌ نه‌نا‪ ،‬به‌ڵكو جگه‌ره‌‬ ‫فڕێدانه‌كه‌ی‌ ته‌نها پرسی‌ به‌سه‌رخۆدازاڵبون‬ ‫بو‪ .‬وه‌ك خۆی‌ وتی‌‪ :‬چ���ی‌ دیكه‌ نامه‌وێ‌‬ ‫كۆیله‌ی‌ خویه‌كی‌ خۆم بم‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ تر له‌خه‌س���ڵه‌ته‌كانی‌ بنگۆریۆن‬ ‫حه‌زی‌ بوه‌ ب���ۆ فێربونی‌ زمان‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪ )1940‬خۆی‌ فێره‌ زمانی‌ گریكی‌‬ ‫ك���رد‪ ،‬تاوه‌ك���و بتوانێ���ت به‌رهه‌مه‌كانی‌‬ ‫ئه‌فالت���ون بخوێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ زۆر‬ ‫سه‌رس���ام بو به‌ئه‌فالتون‪ .‬هه‌روه‌ها له‌ڕێی‌‬ ‫خولی‌ چڕوپ���ڕه‌وه‌ فێره‌ زمان���ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫بو‪ ،‬زمانه‌كانی‌ روس���ی‌‪ ،‬یدیشی‌‪ ،‬عیبری‌‪،‬‬ ‫ئینگلی���زی‌ ده‌زان���ی‌‪ ،‬دواتر خ���ۆی‌ فێری‌‬ ‫ئیسپانیش كرد‪.‬‬ ‫ل���ه‌(‪ )1948/5/14‬بوه‌ت���ه‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران‌و تا (‪ )1954/2/26‬له‌و پۆسته‌دا‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ .‬بۆ جاری‌ دوه‌م له‌(‪)1955/11/3‬‬ ‫بوه‌ته‌ سه‌رۆك وه‌زیران‌و تا (‪)1963/6/26‬‬ ‫له‌و پۆس���ته‌دا ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬به‌درێژایی‌ ئه‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ش خۆی‌ بروسكه‌ كۆداره‌كانی‌ نێرده‌‬ ‫دیپلۆماته‌كانی‌ ده‌خوێن���ده‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫به‌س���ه‌ر حه‌فت زمانیش���دا زاڵ بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌رگی���ز نامه‌كانی‌ پێ نه‌ده‌نوس���ینه‌وه‌‪..‬‬ ‫به‌هه‌ر زمانێك وه‌اڵمی‌ نامه‌كه‌ی‌ بۆ چوبا‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌عیبری‌ ده‌ینوسیه‌وه‌‪ .‬سكرتاریه‌كه‌ی‌‬ ‫نامه‌كانی���ان وه‌رده‌گێڕان���ه‌ س���ه‌ر زمانی‌‬ ‫مه‌به‌ست‪ .‬به‌اڵم خۆی‌ به‌سه‌ر وه‌رگێڕانه‌كه‌دا‬ ‫ده‌چوه‌وه‌و راستی‌ ده‌كردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاهه‌نگی‌ له‌دایكبون‬ ‫ئه‌وه‌ راس���ت نییه‌ بگوت���رێ‌ بنگۆریۆن‬ ‫هه‌رگیز جه‌ژنی‌ س���اڵڕۆژی‌ خۆی‌ گێڕابێ‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم حه‌زی‌ له‌ئاهه‌ن���گ نه‌بو‪ .‬له‌ئاهه‌نگ‌و‬ ‫بۆنه‌كانیش���دا له‌گه‌ڵ میوانێك���دا ده‌چونه‌‬ ‫گۆشه‌یه‌كی‌ الپه‌ڕگه‌ی‌ ئاهه‌نگه‌كه‌‌و له‌سه‌ر‬ ‫كورس���ییه‌ك داده‌نیش���تن‌و باس���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫بابه‌تانه‌یان ده‌كرد كه‌ به‌سه‌ریدا زاڵ بون‪.‬‬ ‫جارێكیان به‌براده‌رێكی‌ فه‌له‌ستینی‌ وتبو‪:‬‬ ‫رۆژی‌ له‌دایكب���ون ئ���ه‌وه‌ ناهێنێ‌ بیكه‌یته‌‬ ‫جه‌ژن‪ .‬گه‌ر ده‌ت���ه‌وێ‌ جه‌ژن بگێڕی‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫بیر له‌رۆژێك بكه‌ره‌وه‌ كه‌ تیایدا ش���تێكت‬ ‫كردبێ‌‌و شایانی‌ ئه‌وه‌بێ‌ جه‌ژنی‌ بۆ بگێڕی‌‪،‬‬ ‫بۆ نمونه‌ ئه‌و رۆژه‌ی‌ كه‌ هاتویته‌ فه‌له‌ستین‬ ‫هی‌ ئه‌وه‌یه‌ بیكه‌یته‌ جه‌ژن‪.‬‬ ‫جه‌نگ‌و عه‌شقی‌ كتێب‬ ‫به‌درێژای���ی‌ ته‌مه‌نی‌ بنگۆریۆن عاش���ق ‌ی‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ كتێب بو‪ ،‬تاكه‌ ش���تێك كه‌‬ ‫پ���اره‌ی‌ پێدابایه‌ كتێب بو‪ .‬ئ���ه‌و به‌زۆری‌‬ ‫كتێبه‌ قورس���ه‌كانی‌ ده‌خوێنده‌وه‌‪ .‬ساڵی‌‬ ‫(‪ )1949‬براده‌رێك���ی‌ كتێبێك���ی‌ قه‌ب���اره‌‬ ‫چوارسه‌د الپه‌ڕه‌یی‌ سه‌باره‌ت به‌فه‌لسه‌فه‌‬ ‫ب���ۆ خوێندن���ه‌وه‌ پێداب���و‪ .‬دو رۆژ دواتر‬ ‫كتێبه‌ك���ه‌ی‌ ب���ۆ هێنایه‌وه‌‪ .‬دۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫پێی���وت‪ :‬به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ دوات���ر ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫كات���ت هه‌ب���و ده‌توان���ی‌ جارێك���ی‌ دیكه‌‬ ‫وه‌ریگریه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم ئ���ه‌و پێكه‌نی‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ته‌واوی‌ كتێبه‌ك���ه‌ی‌ خوێندبوه‌وه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ل���ه‌و گفتوگۆیه‌دا ده‌ركه‌وت ك���ه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫ناوه‌ڕۆكی‌ كتێبه‌كه‌وه‌ له‌گه‌ڵیدا كردی‌‪.‬‬ ‫به‌س���ه‌رهاتێكی‌ دیكه‌ی‌ له‌گه‌ڵ كتێبدا‪،‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ هه‌فته‌یه‌ك دوای‌ جاڕدانی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیسرائیل‪ ،‬كاتێك‬ ‫بنگۆریۆن داوای‌ یارمه‌تی‌ له‌ماركۆس سیف‬ ‫كرد‪ ،‬كه‌ گه‌نجێگ���ی‌ ئینگلیز بو له‌جه‌نگی‌‬ ‫دوه‌می‌ جیه���ان له‌هه‌ڵمه‌ت���ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا خه‌اڵت كراب���و‪ .‬داوای‌ لێكرد‬ ‫س���ێ‌ تا چوار مانگ مۆڵه‌تی‌ كاروباره‌كانی‌‬ ‫ل���ه‌ له‌ن���ده‌ن بخ���وازێ‌‌و ب���ۆ كاروب���اری‌‬ ‫كارگێ���ڕی‌ كۆمه‌كی���ان بكا‪ .‬له‌ب���اره‌گای‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ له‌ته‌نیش���ت ژوره‌كه‌ی‌ بنگۆریۆن‬ ‫نوسینگه‌یه‌كیان دایه‌ سیف‪.‬‬ ‫س���یف وای‌ به‌باش زانی‌ چه‌ند جارێك‬ ‫بۆ ماوه‌یه‌كی‌ ك���ورت بگه‌ڕێته‌وه‌ له‌نده‌ن‪.‬‬ ‫له‌كات���ی‌ خواحافیزی‌ كردن���دا بنگۆریۆن‬ ‫پێی‌ گوت‪ :‬ماركۆس پێ���ش ئه‌وه‌ی‌ بڕۆی‌‬

‫هه‌مو كارمه‌نده‌ گه‌نجه‌كانی‌ به‌پێش���ناو ‌ی‬ ‫خۆیانه‌وه‌ بانگ بكا‪ ،‬ده‌شیه‌ویست ئه‌ویش‬ ‫هه‌ر به‌ناوی‌ خۆی‌ "بنگۆریۆن" بانگ بكرێ‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش شتێكی‌ زه‌حمه‌ت بو بۆ ئه‌ندامانی‌‬ ‫ستافه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫كاته‌كان ‌ی بنگۆریۆن‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ چ���وارده‌ س���اڵی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیری���دا‪ ،‬بنگۆری���ۆن كاته‌كانی‌ رۆژێكی‌‬ ‫ئاس���ایی‌ له‌س���ه‌عات حه‌فتی‌ س���پێده‌وه‌‬ ‫ده‌س���تی‌ پێده‌كردو به‌م جۆره‌ به‌س���ه‌ری‬ ‫ده‌ب���رد‪ .‬س���ه‌عاتی‌ یه‌ك���ه‌م رۆژنامه‌كانی‌‬ ‫ده‌خوێنده‌وه‌‪ .‬كه‌مێكیش���ی‌ بۆ نوس���ینه‌‬ ‫فه‌رمییه‌كان ته‌رخانده‌كرد‪ .‬پاش���ان به‌پێ‌‬ ‫به‌ره‌و وه‌زاره‌ت به‌ڕێده‌ك���ه‌وت چونكه‌ دو‬ ‫كلیۆمه‌ترو نیو له‌ماڵه‌كه‌یه‌وه‌ دوربو‪.‬‬ ‫س���ه‌عات نۆ ده‌چوه‌ پش���ت مێزه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫چوار س���ه‌عات‌و نیو له‌گ���ه‌ڵ به‌ش‌و هۆبه‌‬ ‫جۆربه‌جۆره‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ به‌رگری‌ روبه‌ڕو‬ ‫ده‌بو "چونكه‌ له‌هه‌مانكاتدا وه‌زیری‌ به‌رگری‌‬ ‫بو"‪ .‬س���ه‌عات یه‌ك‌و نی���و ده‌گه‌ڕایه‌و‌ه تا‬ ‫خواردنێكی‌ س���وك بخواو نیو س���ه‌عاتێك‬ ‫چ���او گه‌رم بكا‪ .‬دواتر كاری‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫راپۆرتانه‌ ده‌كرد كه‌ هێنابویه‌وه‌ بۆ ماڵ‪.‬‬ ‫س���ه‌عات چوار ده‌گه‌یش���ته‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زی���ران‌و كاروب���اری‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نه‌ك���ه‌ی‌ به‌ڕێوه‌ده‌ب���رد‪ ،‬دیداری‌‬ ‫سیاسی‌‌و رۆژنامه‌وانی‌ ئه‌نجامده‌دا‪ .‬سه‌عات‬ ‫هه‌ش���ت ده‌گه‌ڕایه‌وه‌ ماڵ‪ .‬تانیوه‌ی‌ ش���ه‌و‬ ‫كاری‌ له‌س���ه‌ر كاروب���اره‌ فه‌رمییه‌كان���ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت ده‌ك���رد‪ .‬له‌دوانزه‌ی‌ ش���ه‌و تادو‬ ‫سێی‌ به‌ره‌به‌یان س���ه‌رقاڵی‌ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫كتێ���ب ده‌بو‪ .‬پاش���ان ده‌خ���ه‌وت‪ ،‬واته‌‬ ‫له‌ش���ه‌وو رۆژێكدا چوار بۆ چوار سه‌عات‌و‬ ‫نیو ده‌خه‌وت‪.‬‬

‫ناونیش���انی‌ چه‌ند كتێبێك���ت ده‌ده‌مێ‌ كه‌‬ ‫تازه‌ چاپ بون‪ ،‬به‌ڵك���و بیانكڕی‌‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌س���تی‌ خۆت بۆم بێنیته‌وه‌‪ .‬كاتێ‌ سیف‬ ‫لێی‌ پرسی‌‪ :‬ئاخۆ تۆ له‌نێوه‌ڕاستی‌ جه‌نگ‬ ‫دای‌‌و ئیس���رائیلیش له‌دنیا دابڕاوه‌‪ ،‬چۆن‬ ‫ناونیشانی‌ كتێبه‌تازه‌ چایكراوه‌كانت زانی‌؟‬ ‫بنگۆریۆن فریشته‌ئاسا به‌خه‌نده‌وه‌ ئاوڕێكی‌‬

‫ده‌كه‌ن‪ .‬ده‌قه‌كانی‌ بنگۆریۆن به‌رێكوپێكی‌‬ ‫داڕێژران‌و هه‌رگی���ز وانه‌كه‌وتۆته‌وه‌ به‌هۆ ‌ی‬ ‫درێژدادڕی‌ رێگه‌ی‌ ده‌رچونی‌ بابه‌ته‌كه‌ی‌ لێ‌‬ ‫ون بوبێ‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ دوانی‌ درێژی‌ ده‌دان‌و‬ ‫وتاری‌ به‌هه‌زاران وش���ه‌وه‌ ده‌نوسی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌رگیز له‌بابه‌ت ده‌رنه‌چو‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ خه‌س���ڵه‌تی‌ كه‌س���ایه‌تی‌‬

‫ده‌وڵه‌ت له‌ڕێی‌ جاڕنامه‌ ‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆبونه‌وه‌ دانامه‌زرێ‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌ڕۆژو شه‌و بیناتده‌نرێ‌‌و‬ ‫سااڵنێكی‌ دورودرێژ ده‌خایه‌نێ‌‪،‬‬ ‫به‌ڵێ‌ به‌چه‌ندان نه‌وه‌ ده‌بێ‌‬ ‫ره‌نجی‌ بۆ بده‌ن‪ ،‬وه‌ك خۆم‬ ‫ئاماده‌نیم كه‌س بكه‌مه‌ قوربانی‌‬ ‫من ده‌كارم داوا له‌خه‌ڵكی‌ خۆم‬ ‫بكه‌م‪ ،‬من بكه‌نه‌ پێشه‌نگ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێ‌ ئه‌وان خۆیان بڕیارده‌ربن‬ ‫لێدایه‌وه‌و هیچی‌ نه‌گوت‪.‬‬ ‫جوله‌كه‌یه‌كی‌ هێورو بابه‌تی‌‬ ‫نوس���ه‌ر ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ده‌كات بنگۆریۆن‬ ‫چه‌ند خه‌س���ڵه‌تێكی‌ هه‌بوه‌ كه‌ خه‌سڵه‌تی‌‬ ‫جوله‌ك���ه‌ نه‌ب���وه‌‪ ،‬به‌نمونه‌ خه‌س���ڵه‌تی‌‬ ‫جوله‌كه‌ نه‌بو ده‌س���ت به‌كات���ه‌وه‌ بگرێ‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم بنگۆریۆن به‌كرده‌وه‌ هیچ س���اتێكی‌‬ ‫به‌فیڕۆ نه‌ده‌دا‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام له‌واده‌ی‌ خۆی‌‬ ‫ئاماده‌ ده‌بو‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر هاتبا كۆبونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫له‌ب���ه‌ر دواكه‌وتنی‌ یه‌كێك دواخرابا ناڕازی‌‬ ‫ده‌بو‪ .‬زۆرجاران ده‌یگوت‪ :‬تاكه‌ ش���ت كه‌‬ ‫ناتوانیت‌پێشی‌ بده‌یته‌وه‌‪ ،‬كاته‌‪.‬‬ ‫خه‌س���ڵه‌تێكی‌ دیك���ه‌ی‌ ناجوله‌كان���ه‌ی‌‬ ‫ش���ێوازی‌ چڕوپڕی‌ دوان‌و نوسینه‌كانی‌ بو‪.‬‬ ‫به‌گش���تی‌ جوله‌كه‌كان حه‌ز له‌درێژدادڕی‌‬

‫جوله‌ك���ه‌ نه‌ب���و له‌س���اته‌ ته‌نگه‌ت���اوو‬ ‫ره‌خنه‌ییه‌كان���دا هێوری‌ خ���ۆی‌ بپارێزێ‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌و به‌رده‌وام وای‌ ده‌كرد‪ .‬زۆرینه‌ی‌‬ ‫جوه‌كان مه‌یلی‌ خانه‌واده‌ییان پێوه‌دیاربو‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌م نه‌یب���و‪ ،‬به‌جۆرێ���ك برایه‌كی‌‬ ‫به‌ناوی‌ ناحوم به‌سااڵن له‌سه‌ر شه‌قامه‌كان‬ ‫عه‌ره‌بانه‌یه‌كی‌ شه‌ربه‌تفرۆشی‌ هه‌بو‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌تێك به‌بێ سنورو ده‌ستور‬ ‫كاتێك واده‌ی‌ راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ جوان‬ ‫هات‪ ،‬له‌ئه‌نجومه‌نی‌ نیش���تیمانی‌ گفتوگۆ‬ ‫له‌س���ه‌ر ناوی‌ ده‌وڵه‌ته‌كه‌ كرا‪ ،‬بنگۆریۆن‬ ‫وتی‌ من پێش���نیازی‌ ئیس���رائیل ده‌كه‌م‪.‬‬ ‫ناوه‌ك���ه‌ی‌ خس���ته‌ ده‌نگدان���ه‌وه‌‪ ،‬خۆی‌‌و‬ ‫شه‌ش كه‌س���ی‌ دیكه‌ ده‌نگیان بۆ دا‪ ،‬سێ‌‬ ‫ئه‌ندامیش دژ بون‪ .‬به‌و شێوه‌یه‌ ئه‌و پیاوه‌‬

‫ماندونه‌ناسه‌‪ ،‬كه‌ بۆ ئاینده‌ی‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت تێكۆش���او له‌هه‌م���و ئه‌وانی‌ دیك ‌ه‬ ‫پتر ئیشی‌ ده‌كرد‪ ،‬ناوی‌ ده‌وڵه‌ته‌كه‌ش هه‌ر‬ ‫به‌پێشنیاری‌ خۆی‌ بو‪.‬‬ ‫كاتێك باس���ی‌ ئه‌وه‌كرا چۆن ده‌توانین‬ ‫جاڕی‌ ده‌وڵه‌تێك بده‌ین گه‌ر س���نوره‌كانی‌‬ ‫دی���اری‌ نه‌كه‌ی���ن‌و ده‌س���توری‌ نه‌بێ���ت؟‬ ‫بنگۆری���ۆن جاڕنام���ه‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆبونی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كای‌ به‌بیرهێنای���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ هیچی‌‬ ‫ده‌رب���اره‌ی‌ س���نور ب���اس نه‌كردب���و‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ له‌ئه‌مه‌ریكا له‌نێ���وان جاڕنامه‌ی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌‌و هاتنه‌كایه‌ی‌ ده‌ستورییانه‌وه‌‬ ‫یانزه‌ ساڵی‌ ره‌به‌قی‌ خایاند‪.‬‬ ‫زۆرینه‌ی‌ ره‌خنه‌گره‌كانی‌ پێ‌ له‌وه‌ده‌نێن‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بنگۆری���ۆن نه‌بوب���ا‪ ،‬له‌وانه‌ی���ه‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ ئیس���رائیل نه‌هاتب���ا كایه‌‪،‬‬ ‫زۆری���ش زه‌حمه‌ت بو جێگره‌وه‌یه‌كی‌ په‌یدا‬ ‫كراب���ا‪ .‬به‌اڵم خ���ۆی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت له‌ڕێی‌ جاڕنامه‌ی‌ سه‌ربه‌خۆبونه‌وه‌‬ ‫دانامه‌زرێ‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌ڕۆژو شه‌و بیناتده‌نرێ‌‌و‬ ‫س���ااڵنێكی‌ دورودرێژ ده‌خایه‌ن���ێ‌‪ ،‬به‌ڵێ‌‬ ‫به‌چه‌ن���دان نه‌وه‌ ده‌ب���ێ‌ ره‌نجی‌ بۆ بده‌ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێ���ت‪ :‬وه‌ك خ���ودی‌ خۆم‬ ‫ئاماده‌نیم كه‌س بكه‌مه‌ قوربانی‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بۆ بیرۆكه‌ سه‌رمه‌شقه‌كانیش كه‌س ناكه‌مه‌‬ ‫قوربان���ی‌‪ .‬من ده‌كارم داوا له‌خه‌ڵكی‌ خۆم‬ ‫بك���ه‌م‪ ،‬من بكه‌نه‌ پێش���ه‌نگ‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێ‌‬ ‫ئه‌وان خۆیان بڕیارده‌ربن‪.‬‬

‫ئه‌نیشتانین نابێته‌ سه‌رۆك‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )1950‬له‌میانی‌ گه‌ش���تێكیدا‬ ‫بۆ ئه‌مه‌ری���كا‪ ،‬بنگۆریۆن به‌ترومبێل چوه‌‬ ‫پرینس���تۆن له‌نیوجێرس���ی‌ تاس���ه‌ردانی‌‬ ‫به‌ناوبانگتری���ن جوله‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌ر دنی���ا‬ ‫پرۆفیس���یۆر ئه‌لبێرت ئه‌نیش���تاین بكات‪،‬‬ ‫له‌وكاته‌دا ئه‌نیشتاین ته‌مه‌نی‌ (‪ )72‬ساڵ‌و‬ ‫بنگۆریۆنیش (‪ )66‬ساڵ بو‪.‬‬ ‫بنگۆریۆن له‌ب���اره‌ی‌ وتوێژه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئانیشتاین كه‌ تائێواره‌ی‌ خایاند نه‌ هیچی‌‬ ‫نوس���ی‌‌و نه‌ هیچ لێدوانێكیش���ی‌ دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر هه‌ندێك له‌وتوێژه‌كانی‌ بۆ براده‌رێكی‌‬ ‫باسكردبو‪ .‬وتبوی‌‪ :‬ئانیشتاین نه‌ تاقیگه‌ی‌‬ ‫پێویس���ته‌‪ ،‬نه‌ ئامێر نه‌ كه‌لوپه‌ل نه‌ هیچ‬ ‫شتێك‪ ،‬ئه‌و به‌ته‌نها له‌ژوره‌كه‌ی‌ دابنیشێ‌‪،‬‬ ‫قه‌ڵه‌مێك���ی‌ پان���دان‌و ده‌س���ته‌ كاخ���ه‌زو‬ ‫مێش���كی‌ خ���ۆی‌‌و به‌س‪ ،‬ئی���دی‌ بۆ خۆی‌‬ ‫بیرده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌م س���ه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫ئیس���رائیل مرد‪ ،‬بنگۆریۆن پێشنیاری‌ بۆ‬ ‫ئه‌نیش���تاین ك���رد ببێته‌ س���ه‌رۆك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناوبراو داواكه‌ی‌ ره‌تكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫شه‌ڕ یان ئاشتی‌‌و ئاوه‌دانكردنه‌وه‌؟‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ بنگۆریۆن خۆی‌ به‌كه‌س���ێك ‌ی‬ ‫ئاش���تیخواز داده‌نا‪ ،‬به‌اڵم بۆ س���ااڵنێكی‌‬ ‫زۆر وه‌زی���ری‌ به‌رگ���ری‌ ب���و‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫جارێكیان له‌وه‌اڵمی‌ رۆژنامه‌نوساندا وتی‌‪:‬‬ ‫من وه‌زیری‌ به‌رگریم‪ ،‬ئه‌وه‌ش قورس���ترین‬ ‫كارمه‌ له‌ژیانم���دا وه‌رمگرتوه‌‪ ،‬چونكه‌ من‬ ‫ده‌بێ‌ باش���ترین سااڵنی‌ گه‌نجه‌كان به‌فیڕۆ‬ ‫بده‌م‪ .‬تۆ وابیرده‌كه‌یته‌وه‌ كه‌ من پێمخۆش‬ ‫بێ‌ ئ���ه‌و هه‌مو پاره‌یه‌ بده‌مه‌ تانك‌و تۆپ‌و‬ ‫فڕۆكه‌؟ تۆ پێتوایه‌ پێمخۆش بێ‌ ئه‌و هه‌مو‬ ‫گه‌نجانه‌مان بكه‌مه‌ سه‌رباز؟ من پێمباشتره‌‬ ‫ئه‌و پاره‌یه‌ له‌كشتوكاڵ‌و په‌روه‌رده‌دا خه‌رج‬ ‫بكرێ‌‪ .‬ئه‌و كاره‌ی‌ م���ن ده‌یكه‌م قێزه‌ونه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر ده‌شبێ‌ رایبپه‌ڕێنم"‪.‬‬ ‫جارێكی���ان له‌وه‌اڵمی‌ رۆژنامه‌نوس���ێكدا‬ ‫له‌باره‌ی‌ واڵتان���ی‌ عه‌ره‌بیه‌وه‌‪ ،‬وتی‌‪ :‬واڵته‌‬ ‫عه‌ره‌بییه‌كان پێویس���تیان به‌شه‌ڕو تانك‌و‬ ‫تۆپ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێویستیان به‌خوێندن‪،‬‬ ‫پاكوخاوێنی‌‌و پێش���كه‌وتن هه‌ی���ه‌‪ .‬ئێمه‌‬ ‫له‌مه‌یاندا ده‌توانین یارمه‌تیان بده‌ین‪ .‬ئه‌وان‬ ‫پێویستیان به‌ئاش���تی‌ هه‌یه‌ تاواڵته‌كانیان‬ ‫پێش���بخه‌ن‪ ،‬تاخه‌ڵكی‌ خۆی���ان په‌روه‌رده‌‬ ‫بكه‌ن‌و نه‌خۆشی‌ قه‌اڵچۆ بكه‌ن‪ .‬هه‌ر كاتێك‬ ‫ئه‌وان نوێنه‌ری‌ راسته‌قینه‌ی‌ گه‌لیان هه‌بو‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ك���ه‌ خۆش���گوزه‌رانی‌ كۆمه‌اڵنی‌‬ ‫خه‌ڵكیان له‌پێشترین خاڵی‌ مشورخواردن‬ ‫دابنێن‪ ،‬ئه‌وسا لێت تێده‌گه‌ن كه‌وا باشتره‌‬ ‫ئاشتی‌ له‌گه‌ڵ یه‌كدیدا بكه‌ین‪ ..‬تائه‌وكاته‌ش‬ ‫دادێ‌ پێویسته‌ ئێمه‌ خۆمان ئاماده‌ بكه‌ین‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ به‌سه‌رماندا بده‌ن‪.‬‬

‫سه‌رۆك وه‌زیرێكی‌ راهیب‬ ‫دوای‌ راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیس���رائیل‪،‬‬ ‫بنگۆریۆن ده‌بێته‌ یه‌كه‌م س���ه‌رۆك وه‌زیر‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیر ماڵێكی‌ ساده‌ی‌‬ ‫له‌ئۆرش���ه‌لیم هه‌ب���و‪ ،‬دی���وی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫خانوه‌ك���ه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ س���ه‌دان خان���وی‌‬ ‫ده‌وروبه‌ری���دا هی���چ جیاوازییه‌ك���ی‌ نه‌بو‪.‬‬ ‫میوانه‌كان���ی‌ بنگۆری���ۆن كاتێ‌ س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی���ش بو ب���ه‌زۆری‌ له‌س���ه‌ر مێزی‌‬ ‫نانخواردن���ی‌ ناندینه‌كه‌یدا داده‌نیش���تن‪.‬‬ ‫هه‌ندێ���ك جارانی���ش ده‌بوای���ه‌ خۆی���ان‬ ‫قاپه‌كانیان بشۆن‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌پۆشاك‬ ‫ح���ه‌زی‌ له‌جلی‌ به‌رین‌و ف���راوان بو‪ ،‬گوێی‌‬ ‫به‌نه‌ریت نه‌ده‌دا‪.‬‬ ‫موچ���ه‌ی‌ مانگانه‌ی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫خۆی‌ هه‌ر له‌چوارسه‌د دۆالرێك ده‌دا‪ ،‬واته‌‬ ‫كه‌متربو له‌شۆفێرێكی‌ تاكسی‌ له‌نیویۆرك‪.‬‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران خاوه‌نی‌ ئۆتۆمبێلی‌ خۆی‌‬ ‫نه‌بو‪ .‬حكومه‌ت ترومبێلێكی‌ گه‌وره‌ی‌ دۆگی‌‬ ‫خس���تبوه‌ به‌رده‌س���ت‪ .‬ترومبێله‌كه‌ له‌به‌ر‬ ‫كۆن���ی‌ بایه‌خێكی‌ وای‌ نه‌ماب���ۆوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫الی‌ ئه‌و زۆر پێش���چاو بو‪ ..‬ش���ێوه‌ ژیانی‌‬ ‫ئه‌و له‌ته‌رك���ه‌ دنیای‌ راهیبێك���ه‌وه‌ نزیك‬ ‫ب���و‪ .‬كه‌متر به‌الی‌ موزیك‪ ،‬تابلۆو هونه‌ری‌ * بنگۆریۆن ل���ه‌(‪ )1970‬به‌ته‌واوی‌ وازی‌‬ ‫له‌سیاس���ه‌ت هێن���ا‪ ،‬ل���ه‌(‪)1973/12/1‬‬ ‫په‌یكه‌رتاشینه‌وه‌ ده‌چو‪.‬‬ ‫بنگۆری���ۆن له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ راهاتب���و‪ ،‬له‌ته‌لئه‌بیب كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫مامۆستایان شه‌ش رۆژ ده‌وامی‌ قوتابخانه‌ ره‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌‬

‫به‌ڕێوب����ه‌ری‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ ڕۆژئاوا‪ ،‬كه‌م����ال نور ‌ی‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ كه‌بایكۆت ش����كا‬ ‫پێویستبو مامۆستایانیش ئاگادار بكرێنه‌وه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ی رۆیشتو‌ه قه‌ره‌بو بكرێته‌وه‌ بۆیه‌ پێویسته‌‬ ‫خوێندن����گاكان ‪ 6‬رۆژ ده‌وام بكه‌ن به‌اڵم به‌ڕێوبه‌ره‌كه‌‬ ‫ده‌كرێ����ت هاوكاریان بكات رۆژێك ی����ان دو رۆژ دوام‬ ‫نه‌كه‌ن‪ ،‬گه‌ر مامۆستایه‌ك ‪ 20‬به‌شه‌وانه‌ی‌ هه‌بێت به‌‪4‬‬ ‫رۆژ ت����ه‌واو ئه‌بێت ئیتر رۆژێ‌ ی����ان دو رۆژ هه‌ر ئۆفی‌‬ ‫ئه‌بێت‪ ،‬نه‌مانوتوه‌ گه‌ر وانه‌شی‌ نه‌بو هه‌ر‪ 6‬رۆژ ده‌وام‬ ‫بكات ئه‌ڵێی����ن نابێ����ت ‪ 6‬رۆژ ده‌رگای‌ قوتابخانه‌كان‬ ‫به‌سه‌ر خوێندكاردا دابخرێت‪ ،‬ئه‌و بڕیاره‌مان ده‌ركردوه‌و‬ ‫ناردومان����ه‌ بۆ یه‌ك����ه‌ی‌ سه‌رپه‌رش����تیاری‌و ئه‌وانیش‬ ‫ئ����اگاداری‌ س����ه‌رجه‌م خوێندنگاكانی����ان كردۆته‌وه‌و‬ ‫خۆشمان به‌دواداچون ده‌كه‌ین له‌سه‌ردانه‌كانمان"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و بڕی����اره‌ باڵوب����وه‌وه‌ له‌ت����ۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان كاردانه‌وه‌ی‌ جی����اوازی‌ لێكه‌وته‌وه‌و‬ ‫له‌و گروپانه‌ی‌ كه‌ تایبه‌ته‌ به‌مامۆس����تایان‌و په‌روه‌رده‌و‬ ‫خوێن����دن هه‌مو ئه‌و بۆچونانه‌ی‌ كه‌ خراونه‌ته‌ رو ئه‌وه‌‬ ‫ره‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ‪ 6‬رۆژ ده‌وام بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاك����ۆ جه‌مال یه‌كێك له‌و مامۆس����تایانه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د "پێموای����ه‌ ئه‌گ����ه‌ر بڕیاربێت نادروس����ته‌‪،‬‬ ‫كه‌سانێك داویانه‌ كه‌ بۆ یه‌ك رۆژ له‌گه‌ڵ خه‌م‌و ئازاری‌‬ ‫مامۆستایان نه‌بون‌و نین راس����ته‌ ئێمه‌ی‌ مامۆستایان‬ ‫ه����ه‌ر له‌س����ه‌ره‌تای‌ بایك����ۆت‌و خۆپیش����اندانه‌كانه‌وه‌‬ ‫رامانگه‌یان����دو‌ه كه‌ ئێمه‌ ب����ۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ رۆژه‌كانی‌‬ ‫ده‌وام ن����ه‌ بایكۆتمان كردوه‌ نه‌ خۆپیش����اندان به‌ڵكو‬ ‫بۆ س����ه‌ره‌تاییترین مافمان كه‌ موچه‌یه‌و دوای‌ بڕیاری‌‬ ‫س����ته‌مكارانه‌ی‌ به‌ن����او پاش����ه‌كه‌وتی‌ موچه‌بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناش����كرێت به‌چاره‌كه‌ موچ����ه‌وه‌ داوای‌ ده‌وامی‌ ته‌واو‬

‫گه‌ر پاره‌ی‌ هاندان‬ ‫به‌پێی‌ به‌شه‌وان ‌ه‬ ‫بێت له‌وانه‌ی ‌ه‌‪%20‬‬ ‫مامۆستایان بگرێته‌وه‌‬ ‫له‌مامۆس����تایان بكرێت‪ ،‬خۆزگه‌ ئه‌و به‌ناو به‌رپرسانه‌‬ ‫له‌بری‌ داواكردن له‌مامۆس����تایان داوای‌ به‌رده‌وامییان‬ ‫له‌به‌رپرس����ان هه‌بوایه‌ بۆجێبه‌ج����ێ‌ كردنی‌ داواكاری‌‬ ‫مامۆستایان"‪.‬‬ ‫ئاكۆ جه‌مال ب����ه‌رده‌وام بو له‌س����ه‌ر وته‌كانی‌ "ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ له‌گه‌ڵ دۆخی‌ خراپی‌ مامۆستایان گونجاو نیه‌و‬ ‫زۆرێك له‌مامۆس����تایان هاتوچۆ ئه‌كه‌ن وه‌ها بڕیارێك‬ ‫گه‌رجێبه‌جێ‌ بكرێت بارگرانیه‌كی‌ زۆر دروس����ت ده‌كات‬ ‫پێشم وانیه‌ مامۆستایان بتوانن پێوه‌ی‌ پابه‌ندبن"‪.‬‬ ‫ئاكۆ جه‌مال پێشنیاری‌ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ پڕۆگرامه‌كان‬ ‫ده‌كات "گرنگ����ه‌ ته‌واوكردن����ی‌ پڕۆگ����رام چونكه‌ وه‌ك‬ ‫زنجیره‌یه‌كی‌ پێكه‌وه‌به‌ستراو وایه‌ له‌نێوان قۆناغه‌كانی‌‬ ‫خوێنداندا‪ ،‬به‌اڵم به‌رپرس����انی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ ده‌بێت ئه‌و‬ ‫راس����تیه‌ بزانن كه‌ دۆخی‌ په‌روه‌رده‌ ئه‌مساڵ سروشتی‌‬ ‫نی����ه‌ به‌دۆخێكی‌ خ����راپ‌و نه‌خ����وازراودا تێده‌په‌ڕێت‌و‬ ‫به‌رپرس����یاری‌ س����ه‌ره‌تاو كۆتاییش له‌م دۆخه‌ خودی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدارانی‌ ئه‌م هه‌رێمه‌یه‌ كه‌هیچ بایه‌خێكیان بۆ‬ ‫كه‌رتی‌ په‌روه‌رده‌ نیه‌‪ ،‬نه‌ك مامۆستایان‌و خوێندكاران‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ ده‌بێت ئه‌وانیش بیر له‌چاره‌س����ه‌ری‌ گونجاو‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌ویش خۆی‌ له‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ پڕۆگرامه‌كان‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌ له‌هه‌مو قۆناغه‌كان به‌تایبه‌ت له‌پۆلی‌ ‪ 9‬و‬ ‫‪12‬نه‌ك بیر له‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ ده‌وام‌و رۆژه‌كانی‌ ده‌وامی‌‬ ‫مامۆستایان بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ش����ێك له‌مامۆس����تایان ده‌ڵێن ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‬

‫‪ ‎‬هاوكار عەبدواڵ‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‬ ‫ك����ه‌ وه‌ریده‌گرین هه‌ر ب����ۆ ‪ 3‬ڕۆژ ده‌وامه‌ نه‌ك ‪ 6‬ڕۆژ‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ كمال نوری‌ ده‌ڵێ����ت "وه‌زاره‌تی‌ دارای ‌ی‬ ‫نوس����راوێكی‌ وایكردوه‌ كه‌ كێش����ه‌ی‌ بۆ ئێمه‌ دروست‬ ‫ك����ردوه‌ ك����ه‌ ده‌ڵێت به‌پێ����ی‌ به‌ش����ه‌ وانه‌كانیان ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌ی����ان بۆ خه‌رج بكرێت ئێمه‌ش له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دانین‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش هه‌وڵی‌ داوه‌ تاهه‌مو مامۆستایان‬ ‫بگرێته‌وه‌ چونكه‌ گه‌ر به‌پێی‌ به‌ش����ه‌وانه‌ بێت له‌وانه‌یه‌‬ ‫له‌‪ %20‬مامۆس����تایان بگرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش كێش����ه‌یه‌كی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ بۆ ئێمه‌ دروس����ت ده‌كات بۆی����ه‌ به‌رده‌وامین‬ ‫له‌هه‌وڵه‌كانمان"‪.‬‬ ‫واته‌ به‌پێی‌ بڕیاره‌كه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌ ده‌بێت هه‌ر‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ له‌ هه‌فته‌یه‌كدا ‪ 24‬به‌شه‌وانه‌و‬

‫مامۆس����تای‌ ئاماده‌یش ‪ 22‬به‌شه‌وانه‌ بڵێنه‌وه‌ ئه‌وكات‬ ‫پاره‌ی‌ هاندانه‌كه‌ وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ خه‌رجكردنی‌ پ����اره‌ی‌ هاندان هۆكارێك‬ ‫بو بۆئه‌وه‌ی‌ به‌شێك له‌مامۆستایان بچنه‌وه‌ هۆڵه‌كانی‌‬ ‫خوێندن به‌اڵم تائێستا مامۆستایان ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌یان‬ ‫وه‌رنه‌گرت����وه‌و به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ رۆژئاواش‬ ‫ده‌ڵێت "كه‌ی‌ موچه‌ی‌ مانگی‌ ‪ 12‬دابه‌ش����كرا هه‌ر ئه‌و‬ ‫كات����ه‌ش پ����اره‌ی‌ هاندانه‌كه‌ داب����ه‌ش ده‌كرێت به‌پێی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ����ه‌وه‌رده‌ " وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ش‪ ،‬سامان سیوه‌لی‌ ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫دارای����ی‌ ده‌زانێت كه‌ی‌ دابه‌ش ده‌كرێت له‌ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌دا نیه‌"‪.‬‬

‫مامۆستا سزادراوەکە‪ :‬ئێستاش هه‌ر خه‌فه‌تبارم‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی تاوانێكم كردوه‌ به‌رامبه‌ر به‌منداڵێك ‌ی بچوك‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو له‌یه‌كێك له‌قوتابخانه‌كانی‌‬ ‫قه‌زای‌ خه‌بات منداڵێك له‌الیه‌ن مامۆستاكه‌یه‌وه‌‬ ‫لێیده‌درێت‪ ،‬وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ بڕیاری‌ دورخستنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ی‌ داله‌پیشه‌كه‌ی‌‪ ،‬مامۆستاكه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"په‌شیمانم‪ ،‬هه‌ڵه‌بوم‪ ،‬به‌اڵم بڕیاره‌كه‌ سیاسییه‌"‪.‬‬ ‫كاتێك عیمران ده‌بێته‌ ‪ 6‬س���اڵ‪ ،‬باوك‌و دایكی‌ وه‌ك‬ ‫هه‌ر باوك‌و دایكێكی‌ تر ده‌یانه‌وێت منداڵه‌كه‌یان بچێته‌‬ ‫قوتابخانه‌و له‌وێ���وه‌ بناغه‌ی‌ به‌دیهێنان���ی‌ خه‌ونه‌كانی‌‬ ‫دابنێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ش���وكر باوك���ی‌ عیم���ران نیگه‌رانه‌و‬ ‫ده‌ترس���ێت ئه‌و په‌رۆشیه‌یی‌ عیمران بۆ خوێندن هه‌یبو‪،‬‬ ‫ئیت���ر نه‌یمێنێت‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ باشه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا له‌ماڵه‌وه‌یه‌‪ ،‬پزیشكه‌كه‌‬ ‫وتویه‌تی‌ كه‌ هه‌فته‌ی‌ داهاتو سه‌ردانی‌ بكاته‌وه‌و تا گه‌ر‬ ‫باش بێت ئه‌وكات بچێته‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌"‪.‬‬ ‫باوكی‌ عیمران باس���ی‌ ئه‌وه‌ش���ی‌ كرد كه‌ "سكااڵیان‬ ‫تۆماركردوه‌"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌ ئه‌و مامۆس���تایه‌ش‬ ‫له‌پیش���ه‌كه‌ی‌ دورخراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هێش���تا دڵم پڕه‌و‬ ‫ده‌مه‌وێت فه‌سڵ بكرێت"‪.‬‬ ‫"عیم���ران"ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 6‬س���اڵ‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ وت "من‬ ‫باش���م"‪ ،‬باسی‌ ئه‌و ساته‌شی‌ گێڕایه‌وه‌ كه‌ مامۆستاكه‌ی‌‬ ‫لێیداوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "من زه‌نگم لێدا ئیتر مامۆس���تا هات‬ ‫به‌هه‌ردو گوێ به‌رزیكردمه‌وه‌ منی‌ خست به‌عه‌رزاو وتی‌‬ ‫س���اقتت ده‌كه‌م"‪ ،‬عیمران وتی‌ "ح���ه‌ز ده‌كه‌م بچمه‌وه‌‬ ‫بۆ قوتابخانه‌‪ ،‬مامۆس���تاكانم خۆشده‌وێت و زۆر حه‌زم‬ ‫له‌وانه‌ی‌ كوردییه‌"‪.‬‬ ‫مه‌ه���دی‌ محه‌م���ه‌د‪ ،‬م���اوه‌ی‌ ‪11‬س���اڵه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌قوتابخانه‌كانی‌ قه‌زای‌ خه‌باتی‌ سه‌ربه‌پارێزگای‌ هه‌ولێر‬ ‫وان���ه‌ ده‌ڵێت���ه‌وه‌‪ ،‬رۆژی‌ ‪2017-1-23‬وه‌ك هه‌ر رۆژێكی‌‬ ‫ت���ر ده‌ڕوات ب���ۆ قوتابخانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و رۆژه‌ جیاوازه‌‬ ‫له‌ڕۆژه‌كانی‌ تری‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ی‌ گوێی‌ له‌زه‌نگێكی‌ ناوه‌خت‬ ‫ده‌بێت ده‌چێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌و ئیتر هه‌مو ش���تێك بۆ ئه‌و‬ ‫ده‌گۆڕێت‪ ،‬وه‌ك خ���ۆی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "هه‌ڵه‌بوم‪،‬‬ ‫په‌شیمانم‪ ،‬توشی‌ هه‌ڵچون بوم"‪.‬‬ ‫پاش ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و مامۆس���تای ‌ه له‌عیمران ده‌دا ده‌برێته‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌و به‌ ‪ 15‬ته‌قه‌ڵ گوێیه‌كان���ی‌ ده‌دورنه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌هۆكاری‌ ئه‌نجامدانی‌ ئ���ه‌و كاره‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌و رۆژه‌ به‌ته‌نیا بوم له‌قوتابخانه‌‪ ،‬مامۆس���تاكانی‌ تر‬ ‫نه‌هاتبونه‌ ده‌وام نزیكه‌ی‌ ‪200‬خوێندكارمان هه‌یه‌و ته‌نها‬ ‫‪ 2‬مامۆس���تا هاتبون‪ ،‬عیمران زه‌نگی‌ لێداو كاتی‌ زه‌نگ‬ ‫لێدانیش نه‌بو‪ ،‬ئیتر وانه‌كان تێكچو هه‌مو هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش یه‌كه‌م جاری‌ نه‌بو‪ ،‬هه‌مو ش���تێك كاتی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬راسته‌ لێدان قه‌ده‌غه‌یه‌و نابێت دار به‌كاربهێنیت‪،‬‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫‪‎‬یاری‌و کاریگەرییەکانی‬ ‫لەسەر بنیادی‌ مەعریفیی‌و‬ ‫‪‎‬بیرکردنەوەی‌ منداڵ‬

‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫بڕیاری‌ ‪ 6‬رۆژ ده‌وامكردن له‌سه‌رجه‌م قوتابخانه‌كان‪،‬‬ ‫ناڕه‌زایی‌ له‌الی‌ مامۆستایان دروستكردوه‌و‬ ‫مامۆستایه‌ك ده‌ڵێت " ناكرێت به‌چاره‌كه‌ موچه‌وه‌‬ ‫داوای‌ ده‌وامی‌ ته‌واو له‌مامۆستایان بكرێت"‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ رۆژئاواش ده‌ڵێت "ده‌كرێت‬ ‫مامۆستا ‪ 1‬یان ‪ 2‬رۆژ ده‌وام نه‌كات به‌اڵم نابێت‬ ‫‪ 6‬رۆژ ده‌رگای‌ قوتابخانه‌كان به‌سه‌ر خوێندكاردا‬ ‫دابخرێت"‪.‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫عیمران‪:‬‬ ‫حه‌ز ده‌كه‌م بچمه‌و‌ه‬ ‫بۆ قوتابخان ‌ه‬ ‫مامۆستاكانم‬ ‫خۆشده‌وێت و‬ ‫ی‬ ‫زۆر حه‌زم له‌وان ‌ه ‌‬ ‫كوردییه‬

‫ئەگەر حزبی بومایە‬ ‫ن ‌ه روداو ده‌هات‌و‬ ‫نه‌ هه‌رای‌ لێده‌كه‌وته‌و‌ه‬ ‫به‌بێده‌نگی‌ تێده‌په‌ڕی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه روداوی‌ تر ‌‬ ‫ی‬ ‫وا هه‌بوه‌ كه‌س باس ‌‬ ‫نه‌كردوه‬

‫به‌اڵم منداڵیش زۆر السار‌و ناڕێكه‌و ده‌می‌ شڕه‌و له‌قوتاب ‌ی‬ ‫تر ئه‌دات‪ ،‬هه‌رده‌بێت ترس���ێكی‌ به‌یتێ‌‪ ،‬ئێ‌ نازانی‌ چی‌‬ ‫لێبكه‌ی���ت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ گوێی‌ قوتابی‌ تریش���م گرتبێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌نا كه‌ ئازاری‌ بده‌م‪ ،‬به‌اڵم به‌ڕاستی‌ مه‌به‌ستم ئه‌وه‌‬ ‫نه‌بو ئێس���تاش هه‌ر خه‌فه‌تب���ارم له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ تاوانێكم‬ ‫كردوه‌ به‌رامبه‌ر به‌منداڵێكی‌ بچوك"‪.‬‬ ‫پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌ ‪2017-1-28‬‬ ‫بڕیاریدا كه‌ پله‌ی‌ وه‌زیفی‌ مه‌هدی‌ محه‌مه‌د دابه‌زێنێرێت‌و‬ ‫له‌پیش���ه‌ی‌ مامۆس���تایی‌ دوریبخاته‌وه‌و وه‌ك فه‌رمانبه‌ر‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێ���ر كاربكات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مامۆستایه‌ وتی‌ "ئه‌وه‌ بڕیارێكی‌ سیاسییه‌‪ ،‬چونكه‌ من‬ ‫الیه‌نگری‌ حزبی‌ ده‌س���ه‌اڵت نی���م‌و چه‌ندین جار داوایان‬ ‫كردوه‌ شوناسی‌ حزبیم بۆ بكه‌ن به‌اڵم من وتومه‌ حه‌زم‬ ‫له‌و ش���تانه‌ نیه‌‪ ،‬بۆیه‌ باوه‌ڕت هه‌بێت‌و به‌وخوایه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌یپه‌رستین له‌وان بومایه‌‪ ،‬نه‌ روداو ده‌هات‌و نه‌ هه‌رای‌‬ ‫لێده‌كه‌وت���ه‌وه‌ به‌بێده‌نگی‌ تێده‌پ���ه‌ڕی‌‪ ،‬چونكه‌ روداوی‌‬ ‫تری‌ وا هه‌بوه‌ كه‌س باسی‌ نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌و ناوچه‌ی���ه‌ی‌ ئێمه‌ له‌ماوه‌ی‌ پێش���ودا‬ ‫كه‌س���وكاری‌ قوتابی‌ هات���وه‌ له‌مامۆس���تایه‌كی‌ كچیان‬ ‫داوه‌ له‌ن���او مه‌كته‌ب���دا به‌بێده‌نگی���ش تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫دڵگران نه‌ئه‌بوم گه‌ر بڕیاری‌ وا به‌س���ه‌ر خه‌ڵكی‌ تریشدا‬

‫بس���ه‌پێنرایه‌‪،‬له‌‪ 1992‬حكومه‌ت بڕی���اری‌ وای‌ نه‌داوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم بۆ من سێ‌ س���زای‌ قورس له‌پیشه‌ی‌ مامۆستایی‌‬ ‫دوركه‌وتمه‌وه‌‪،‬پله‌ی‌ وه‌زیفیم دابه‌زێنرا‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌بێت‬ ‫هاتوچۆی‌ هه‌ولێریش بكه‌م"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪ ،‬س���امان‬ ‫س���یوه‌یلی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "هی���چ په‌یوه‌ندیه‌كی‌‬ ‫به‌بڕی���اری‌ سیاس���یه‌وه‌ نیه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ مامۆس���تاكه‌‬ ‫خۆی‌ دانی ناوه‌ به‌كاره‌كه‌یدا ش���تێك نیه‌ بۆی‌ دروست‬ ‫كرابێت‪ ،‬هه‌مو پ���ه‌روه‌رده‌كاران كۆده‌نگین هه‌ر كاتێك‬ ‫ره‌فتارێكی‌ چه‌وتی‌ له‌و ش���ێوه‌یه‌ له‌الیه‌ن مامۆس���تاوه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌منداڵێك بكرێت‪ ،‬پێویس���ته‌ وه‌زاره‌ت وئه‌و‬ ‫لیژنه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ی‌ كه‌ دیاریكرابو رێكاری‌ كارگێڕی‌‬ ‫خۆی‌ بگرێته‌به‌ر واته‌ پێویس���تی‌ به‌س���زادان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫مامۆستایه‌ له‌س���لێمانی‌ یا هه‌ڵه‌بجه‌ یا س���ۆران بوایه‌‬ ‫هه‌مان رێگه‌ ده‌گیرایه‌ به‌ر‪ ،‬به‌ڕاشكاوی‌ ده‌ڵێم رای‌ گشتی‌‬ ‫كوردس���تان چاوه‌ڕێی‌ لیژن���ه‌ی‌ لیكۆڵینه‌وه‌ بون تا ئه‌و‬ ‫مامۆستایه‌ س���زا بدرێت‪ ،‬هیچ په‌یوه‌ندی‌ به‌سیاسه‌ته‌وه‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬لیژنه‌ی‌ لێكۆڵینه‌وه‌و راپۆرتی‌ پزیشكی‌ هه‌یه‌ بۆیه‌‬ ‫شتێكی‌ دروستكراو نیه‌"‪.‬‬ ‫مه‌هدی‌ محه‌مه‌د هه‌رچه‌نده‌ په‌ش���یمانه‌ به‌اڵم ئیتر بۆ‬ ‫ئ���ه‌و كات دره‌نگه‌و وتی‌ "هه‌مو مرۆڤێك قابیلی‌ هه‌ڵه‌یه‌‬

‫له‌ژیاندا‪،‬په‌شیمانم‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رو مامۆستاكانم پشتگیریم‬ ‫ئه‌كه‌ن‪ ،‬راس���ته‌ هه‌ت���ا بڵێ���ی‌ هه‌ڵه‌م ت���ه‌واو نابێت‪،‬‬ ‫باچاودێریم بكه‌ن بزانن من ش���تی‌ وا دوباره‌ ئه‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم من ئێس���تا ماڵم له‌خه‌باته‌ خوا كه‌ی‌ قبوڵ ئه‌كات‬ ‫بچمه‌ هه‌ولێر كه‌ سه‌یاره‌شم نیه‌‪ ،‬ئه‌بوایه‌ له‌په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫الی‌ خۆمان دابنرامایه‌"‪.‬‬ ‫شنیار ئه‌نوه‌ر ماسته‌ر له‌كۆمه‌ڵناسیدا‪ ،‬كه‌ بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ند ساڵێك له‌ قوتابخانه‌كاندا وه‌ك توێژه‌ر كاریكردوه‌‬ ‫سیس���تمی‌ په‌روه‌رده‌ به‌هۆكاری‌ ره‌فتارێكی‌ له‌م جۆره‌‬ ‫ده‌زانێ���ت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "سیس���تمی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫نه‌یتوانی���وه‌ تاكێكی‌ ره‌خنه‌گرو كه‌س���ایه‌تیه‌كی‌ به‌هێز‬ ‫به‌رهه‌م بهێنێت پێش ئه‌وه‌ی‌ منداڵه‌كان فێری‌ قسه‌بكه‌ن‬ ‫فێری‌ نوسینیان ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ روی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ تاكێكی‌‬ ‫شه‌ڕانگێزو بێ‌ هیوا دروست ده‌بێت كه‌رقی‌ له‌قوتابخانه‌‬ ‫ببێت���ه‌وه‌ به‌م���ه‌ش كاریگه‌ری‌ ده‌خاته‌ س���ه‌ر داهاتوی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابوری‌ ئه‌و منداڵه‌ كه‌ چه‌نده‌ها نمونه‌مان‬ ‫الیه‌ به‌هۆی‌ توندوتیژیی ك���ه‌ له‌قوتابخانه‌ به‌رامبه‌ریان‬ ‫كراوه‌ وازیان هێناوه‌ كه‌ تائێس���تاش قوربانی‌ ده‌س���تی‌‬ ‫ئه‌و كاته‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "پێویس���ته‌ ئه‌و منداڵه‌ راهێنان‌و چاره‌سه‌ری‌‬ ‫ده‌رونی‌ وه‌ربگرێت له‌الیه‌ن كه‌س���انی‌ پسپۆڕو شاره‌زای‌‬ ‫ده‌رونی‌ چونك���ه‌ له‌پاڵ ئازاردانی‌ جه‌س���ته‌یی‌ له‌پێش‬ ‫چاوی‌ هاوڕێكانی‌ روبه‌ڕوی‌ ئازاری‌ ده‌رونی‌ بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫له‌خوێندنگاك���ه‌ی‌ توێژه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تیان هه‌بێت گرنگه‌‬ ‫به‌دواداچون‌و تێبینی‌ زیاتری‌ ره‌فت���ارو كاردانه‌وه‌كانی‌‬ ‫بكرێ‌ هه‌م له‌ناو پۆلداو له‌ماڵه‌وه‌ش به‌پێی‌ تێگه‌یش���تن‬ ‫له‌بارودۆخه‌ك���ه‌ی‌ دانیش���تنی‌ ده‌رونی‌ بۆ س���ازبكرێت‬ ‫به‌ئاماده‌بونی‌ دایبابیش���ی‌‪ ،‬كارێك بكرێت تاكاریگه‌ریه‌‬ ‫نه‌رێنیه‌كانی‌ ئه‌و توندوتیژیه‌یی‌ له‌س���ه‌ر نه‌مێنێت‪ .‬گه‌ر‬ ‫له‌كاتی‌ خۆی‌ چاره‌س���ه‌ر وه‌رنه‌گرێت ئ���ه‌وا كاریگه‌ری‌‬ ‫خراپی‌ له‌سه‌ر به‌جێده‌هێڵێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد ك���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ گۆڕانكاری‌ ڕیشه‌یی‌ له‌سیسته‌م و پڕۆگرامی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌دا بكات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "مامۆس���تا له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫تێگه‌یش���تن له‌ تێكیست هه‌ڵئه‌سه‌نگێنرێت نه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ تێگه‌یش���تن له‌ مرۆڤ و ڕێزگرتن له‌ به‌هاكانی‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا نه‌یتوانی���وه‌ خولی‌ جیاوازی‌ ئاش���نابون به‌‬ ‫چۆنێت���ی‌ ڕه‌فتار له‌گ���ه‌ڵ خوێندكار بۆ مامۆس���تایان‬ ‫بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و مامۆس���تایه‌ به‌رله‌وه‌ی‌ دوربخرێته‌وه‌‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی‌ پێویسته‌ چاره‌س���ه‌ری‌ ده‌رونی‌ وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌وه‌ نه‌بۆت���ه‌ مۆدێل ل���ه‌الی‌ ئێمه‌ به‌ڵكو‬ ‫به‌عیبه‌ش���ی‌ ده‌زانن‪ ،‬بۆیه‌ گه‌ر چاره‌س���ه‌ر وه‌رنه‌گرێت‬ ‫ئه‌وا ده‌ش���ێت به‌هه‌مان كه‌سایه‌تی‌ بمێنێته‌وه‌ له‌شوێنی‌‬ ‫كاره‌نوێیه‌كه‌ی‌ یان خێزانه‌كه‌ی‌"‪.‬‬

‫ی���اری لەهەمو جۆرەکانیی���ەوە (میکان���ۆ‪ ،‬بوکەڵە‪،‬‬ ‫کاری‌ دەس���تی‌‪ ،‬ق���وڕی‌ کانزایی و‪...‬هتد(لەکەرەس���تە‬ ‫هەرە س���اکارەکانەوە ب���ۆ هەرە ئاڵ���ۆزەکان‪ ،‬لەئامڕازە‬ ‫ش���یاووکاریگەرەکانن ب���ۆ داڕش���تنی‌ بناخ���ەی هزری‌و‬ ‫ستراکرتوری‌ مەعریفیی منداڵ‪.‬‬ ‫ئەو بەرۆکگیرییە مەعریفییەی منداڵ لەکاتی‌ یاریکردن‬ ‫توشی‌ دێت‪ ،‬هیچ ش���تێک هێندە کاریگەری ناکاتە سەر‬ ‫گەشەی‌ ژیرییو س���تراکتورەکانی‌ بیرکردنەوەی‌‪ .‬چونکە‬ ‫یارییەکان لەهەرچەش���نێک بن‪ ،‬پێویستیان بەپالنڕێژی‌‌و‬ ‫ڕێکخس���تن هەی���ە‪ ،‬ی���ان بڵێی���ن هەڵگ���ری‌ کۆمەڵێک‬ ‫پرەنسیپ‌و ش���اڕێن‪ ،‬دەبێت منداڵەکان پەیڕەوی‌ بکەن‌و‬ ‫پێوەی‌ پەیوەستبن‪ ،‬ئەم پەیڕەوو‬ ‫پابەندییەش پێویستیی بەتوانایەکی‌ هۆشەکی‌‌و هزری‌‬ ‫هەیە لەدو باردا‪ ،‬یەک���ەم دەبێت لێیتێبگەن‪ ،‬دوهەمیش‬ ‫دەبێت توانای‌ بەرجەس���تەکردنی‌ تێگەیشتنەکانی‌ خۆی‬ ‫هەبێت‪ .‬لەم نێوەندەش���دا ڕاهێنانێک���ی‌ هزریی چڕ دێتە‬ ‫ئ���اراوەو رایەڵەو تەون���ی‌ بیرکردنەوەی‌ منداڵ گەش���ە‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫‪‎‬پێش���کات گرنگ���ە ئەوەم���ان الڕون بێ���ت ک���ە هیچ‬ ‫جوڵ���ەو چاالکییەکی‌ منداڵ لەوکات���ەی‌ دەرگیرە لەتەک‬ ‫ئامڕازەکانی‌ یاریکردن بێئامان���ج‌و هەڕەمەکی‌ نییە‪ ،‬یان‬ ‫ناهۆش���مەندانەو بایەلۆژی‌ نییە‪ ،‬بەڵکو هەمو جوڵەیەک‬ ‫بەرتاوی‌ پرۆسەیەکی‌ هزرییەو گشت هەوڵەکان پاڵنەری‌‬ ‫هۆش���ەکی‌ دنەی‌ دەدات‪ .‬لەم س���ۆنگەوە دەشێت رۆڵی‌‬ ‫یاری لەگەشەی‌ هزری‌و ستراکتوری‌ بیرکردنەوەی‌ منداڵ‬ ‫تاوتوێ بکەین‪.‬‬ ‫‪‎‬یارییەکان لەهەر چەشنێ بن پێویستییان بەپالنڕێژی‌‌و‬ ‫رێکخستنە‪ ،‬سەرباری‌ ئەمەش لەهەمو چەشنە یارییەکدا‬ ‫ئامانجێکی‌ کۆتا‪ ،‬یان بڵێین مەبەستێک هەیە کە دەبێت‬ ‫منداڵەکە پێیبگات‪ ،‬مەرجیش نییە هەمیش���ە منداڵەکان‬ ‫ش���ارەزاییەکی‌ تەواویان هەبێت لەڕێساو بنەماکانی‌ ئەو‬ ‫یارییەی‌ ئەنجامی‌ دەدەن‪ ،‬بەاڵم خودی‌ خۆی‌ ئامانجێکی‌‬ ‫داڕیژراوی‌ تایبەت بەخۆی‌ هەیەو لەسەر ئاستی‌ مێنتاڵی‌‬ ‫وێنایەک���ی‌ بۆ دەرئەنجام���ی‌ یارییەک���ە دیاریکردوە کە‬ ‫لەزانستی دەرونناسی‌ پێدەگوترێت 'وێنەگەرایی مێنتاڵی‌'‬ ‫ئەوجا تەواوی‌ کۆش���ان‌و هەوڵەکان���ی‌ روەو ئەو ئامانجە‬ ‫خۆکردە ئاڕاس���تە وەردەگرن‪‎.‬یان بەدەربڕێنێکی‌ دیکە‪،‬‬ ‫منداڵ لەکاتی‌ ی���اری بۆ ئەوەی ئەو ئامانجە بپێکێت کە‬ ‫لەسەر ئاس���تی‌ هۆشەکی‌‌و هزریی وێنای‌ کردوە‪ ،‬زۆرجار‬ ‫لەکات���ی پراکتیک‌و جێبەجێکردندا توش���ی‌ ئاس���تەنگ‌و‬ ‫بەربەس���تی‌ هەمەجۆر دێت ی���ان ناتوانێت ئەو دیزایین‌و‬ ‫ئامانجە بپێکێت‪ ،‬کە پێشکات لەسەر ئاستی‌ هۆش بنیادی‬ ‫ناوە‪ ،‬لەم بارەشدا بۆ ئەوەی‌ لەم ئاستەنگە دەربازی بێت‌و‬ ‫ب���گات بەوێنە هزرییەکە‪ ،‬خۆنەویس���تانەو نائاگامەندانە‬ ‫دەکەوێت���ە بەر پرۆس���ەی‌ بیرکردن���ەوەو ئەکتیڤکردنی‌‬ ‫تواناکاریی���ە ئەقڵیی���ەکان‪ .‬تەواوی‌ ئ���ەم بێنەوبەرەیە‬ ‫دەبێتە بنەمایەکی‌ پتەوو کاریگەر بۆ داڕشتن‌و بنیادنانی‌‬ ‫تواناکارییەک���ی‌ مەعریف���ی‌‌و برەودان لەتوانس���تەکانی‌‬ ‫بیرکردنەوەی‌‪ ،‬دەرئەنجامە ئەرێنییەکانی‌ ئەم راهێنانەش‬ ‫لەوەدای���ە‪ ،‬ک���ە زارۆک لەژیانی‌ کۆمەاڵیەت���ی‌‌و فێرکاری‌‬ ‫داینەمۆی‌ دەکاتەوەو نائاگاییانە لێی‌ سودمەندە‪‎.‬هەر لەم‬ ‫سۆنگەوە دەبێت ئەوە یاداش���ت بکەین‪ ،‬ئەو زارۆکانەی‌‬ ‫لەبەرایی ژیان لەشێوەیەکی‌ رێکخراوو ناڕێکخراو کاتێکی‌‬ ‫زۆر س���ەروکاریان لەگ���ەڵ یاری هەی���ە‪ ،‬لەقۆناخەکانی‌‬ ‫ئایەندەو کاتێک دێنە بەس���تێنی‌ کۆمەاڵیەتی‌‌و فێرکاری‌‬ ‫بەڕونی‌ تواناکارییەکی‌ باش���یان لێبەدیدەکرێت‌و هەڵگری‌‬ ‫چەن���د تایبەتمەندییەک���ی‌ هزرین‪ ،‬بەش���ێکی‌ زۆری‌ ئەم‬ ‫تواناکاریی���ەش بەندە بەو بناخە ه���زری‌‌و مەعریفییەی‌‬ ‫لەکات���ی‌ یاریک���ردن‌و لەقۆناخ���ی‌ ساواس���اڵی‌ بنیادیان‬ ‫ناوە‪‎.‬دەرئەنجام���ە س���ایکۆلۆژی‌و مەعریفییەکانی‌ یاریش‬ ‫بەش���ێوەیەکی‌ گش���تی‌ لەدو باردا خۆی‌ دەنوێنێت‪ ،‬کە‬ ‫هەر دو دەرئەنجامەکەیش پەیوەستن بەئێستەو رابردوی‌‬ ‫ژیانی‌ زارۆک‪:‬‬ ‫‪‎‬یەک���ەم‪ :‬یاریی���ەکان س���ەرچاوەیەکی‌ باش���ن ب���ۆ‬ ‫بەرقەرارکردنی‌ کەش���ێکی‌ دەرونی‌ ئارام‌و پڕ لەئاسایش‪،‬‬ ‫چونکە مندااڵن لەکاتی‌ یاریکردن بەشێوەیەکی‌ تەواو لەژێر‬ ‫هەژمون‌و کۆنتڕۆڵی‌ دەوروبەر دادەبڕێن‌و تەواوی‌ تەرکیزیان‬ ‫دەچێتە سەر خودی‌ خۆیان‪ ،‬لەالیەکی‌ دیکشەوە هەرچی‌‬ ‫س���یگناڵی‌ دەرەکی‌ هەیە کاریگەریی���ان کەمدەبێتەوە‪.‬‬ ‫ئەمە جگە لەوەی‌ یاری ئامڕازێکی‌ باشە بۆ ئەوەی‌ منداڵ‬ ‫گوزارش���ت لەپەشێوی‌و ش���ێواوییە دەرونییەکانی‌ خۆی‌‬ ‫بکات‌و بەش���ێک لەترس‌و پێویستییەکانی‌ لەڕێگەی‌ یاری‬ ‫بڕەوێنێتەوە یان بەرجەستەی‌ بکات‪.‬‬ ‫‪‎‬دوەم ‪:‬ئەوانەی لەپرۆس���ەی فێرکاری کاردەکەن‪ ،‬زۆر‬ ‫جار لەڕونی شوێنەواری یاری‌و کاریگەرییە ئەرێنییەکانی‬ ‫دەبین‪.‬بۆ نمونە ئ���ەو زارۆکانەی‌ کاتێکی زۆریان لەیاری‬ ‫بەس���ەربردوە‪ ،‬بەڕونی تواناکارییەک���ی هزری‌و لۆژیکیی‬ ‫باشیان لێ بەدیدەکرێت‌و بەردەوام لەکاتی روبەڕوبونەوەی‬ ‫ئاس���تەنگە مەعریفی‌و فێرکارییەکان خاوەن ئەرگۆمێنتی‬ ‫عەقاڵنین‌و چاالکانە بەشداری دەکەن‪ ،‬یان بەدەربڕینیکی‬ ‫دیک���ە‪ ،‬زۆر کارامەن لەگ���ەڕان‌و دیڤچون لەدوای بژارەی‬ ‫هەمەڕەن���گ‪ ،‬بەمەبەس���تی دۆزینەوەی چارەی ش���یاو‪،‬‬ ‫لەپێچەوان���ەی ئەو مندااڵن���ەی یاری کەمت���ر ئامادەیی‬ ‫هەی���ە لەژیانیان���دا س���یمایەکی مەندو ماتی���ان هەیە‪،‬‬ ‫لەبەرانبەر ئاستەنگە کۆمەاڵیەتی‌و فێرکاریی‪ ،‬مەعریفی‌و‬ ‫س���ۆزدارییەکان زۆر زو بێهی���وا دەب���ن‌و ب���ێ دەرچ���ە‬ ‫دەمێننەوە‪ ،‬بەبێدەنگی‌و دەستەوستان نیشانی دەدەن‌و‬ ‫دۆش دادەمێنن‪ ،‬هەروەها لەپرۆس���ەی‌ فێربون سستن‌و‬ ‫لەزۆرب���ەی‌ بابەتەکان س���ەختی‌ فێرب���ون بەدیدەکەن‪،‬‬ ‫لەتایبەتیش «ماتماتیک‌و زانستە لۆژیکییەکان» ئەمەش‬ ‫لەئەگ���ەری‌ زۆر پەیوەس���تە لەڕانەهێنان���و بارنەهێنانی‌‬ ‫توانستە هۆش���ەکییەکان لەبەرایی ژیان کە تەنها یاریی‬ ‫دەتوانێت ئەم ئامانجە بپێکێت‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫‪19‬‬

‫عەلی باپیر نە لەعەلمانیەت گەیشتوە‪ ...‬پاشماوە ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‪ ...‬پاشماوە‌‬

‫ئەمڕۆ كاتێك عەلی باپیر هێش���تا لەناو‬ ‫حكومەت���ی هەرێمدای���ەو وەزی���ری لەناو‬ ‫ئەو حكومەتەدا هەیە‪ ،‬دەبێت پرس���یاری‬ ‫ئەوەی لێ بكەین‪ ،‬باش���ە تۆ مەبەس���تت‬ ‫ل���ەو رەخنانە چییە‪ ،‬چ���ۆن حكومەتێك‬ ‫فاش���یلە‪ ،‬كە خۆت تێیدا بەشداریت‪ ،‬بەم‬ ‫هاوكێش���ەیە بێت كۆی ئەوانەی بەشدارن‬ ‫لەحكومەتەك���ە فاش���یلن‪ ،‬بەواتایەك���ی‬ ‫دیكە پێویس���تە عەلی باپیر رایبگەیەنێت‬ ‫بڵێ���ت‪ ،‬ئێم���ە لەحوكمڕانی فەش���ەلمان‬ ‫هێنا‪ ،‬چونكە ئەوەی عەلی باپیر دەیڵێت‬ ‫بەراس���تی عوزر لەقەباح���ەت گەورەترە‪.‬‬ ‫ئینجا دەپرسین‪ ،‬سەیرە حكومەتێكت پێ‬ ‫فاش���یل بێت‪ ،‬بەاڵم شەڕ لەسەر پۆستی‬ ‫ناو ئەو حكومەتە فاش���یلەبكەیت! باشە‬ ‫كە فاش���یلە تۆ دیدو بەرنامەت چییە بۆ‬ ‫چاككردن���ی یان بۆ روخاندنی‪ ،‬ئەی دوای‬ ‫روخاندنی كوا بەرنامەك���ەت‪ ،‬خۆ ناكرێ‬ ‫ه���ەر بڵێی���ن بەتەمای خوای‪ ،‬ش���وكری‬ ‫فەزڵی گوتەنی(ئیش ك���ە روی تێكردی‬ ‫قەت سەرەو لێژی نەكەی‪ ،‬بیری وردیشی‬ ‫دەوێ‪ ،‬ه���ەر بەدوعاو نوێژی نەكەی) یان‬ ‫لەدڵی خۆتا دەتەوێ بزوتنەوەیەكی وەكو‬ ‫تاڵیبان‌ ببێتە فەرمان���ڕەوا! یان دەتەوێ‬ ‫لێمان ببیتە حەسەن نەسرواڵو هەر رۆژەو‬ ‫شەڕێكمان بۆ هەڵبگیرسێنیت‪.‬‬ ‫تۆ بزوتنەوەی ئیس�ل�امیت گەیاندە ئەو‬ ‫رۆژەی كە ئێس���تا خاوەن���ی تەنیا یەك‬ ‫كورس���ی پەرلەمانییە‪ .‬لەكاتێكدا س���اڵی‬ ‫‪1992‬وێ���ڕای ئ���ەوەی پارت���ی‌و یەكێتی‬ ‫تاكاتژمێر‪12‬ی ش���ەو دیواری���ان لەمرۆڤی‬ ‫تەزویرو س���اختە دروستكردبو كە ریزیان‬ ‫گرتب���و بۆ دەنگدان‪ ،‬واتا لەنێو ئەو هەمو‬ ‫تەزویرە ئاش���كراو وێرانك���ەرەدا‪ ،‬ئینجا‬ ‫بزوتنەوەی ئیس�ل�امی لە‪ %5.5‬دەنگهێنا‪،‬‬ ‫واتا بەپێی دەنگەكان سێیەم حزب دەرچو‪،‬‬ ‫كەچی ئێس���تا رێژەی تەزویر لەبەرامبەر‬ ‫ئ���ەوكات هەر یەكجار زۆر ك���ەم بۆتەوە‪،‬‬ ‫كەچی ئینج���ا بزوتنەوە تەنی���ا خاوەنی‬ ‫یەك كورس���ییە‪ .‬هۆكاری بنچینەیی ئەم‬ ‫شكستە هەموی بۆ ناكۆكییەكانی ناوخۆی‬ ‫بزوتن���ەوە دەگەڕێت���ەوە‪ ،‬ك���ە جەنابت‬ ‫گەورەترین تەكەتول���ت پێكهێنابو لەدژی‬ ‫رابەری بزوتنەوە مەال عەلی عەبدولعەزیز‪.‬‬ ‫باشە باپرسیارێكی زۆر جیدی بكەم‪،‬‬ ‫تۆ لەم���اوەی راب���ردودا‪ ،‬دژی پەرلەمان‌و‬ ‫سیس���تەمی پەرلەمانی قس���ەت كردوەو‬ ‫بەهیچ ش���ێوەیەك بڕوات بەكارو خەباتی‬ ‫پەرلەمان���ی نەب���وە‪ ،‬ئەی چۆن ئێس���تا‬ ‫شەڕ لەس���ەر پەرلەمان دەكەیت‌و پۆستی‬ ‫سكرتێری پەرلەمانیشت وەرگرت؟! بۆچی‬ ‫لەخەڵكی دەش���اریتەوەو ب���ۆ هاواڵتیان‬ ‫بەوردی باس���ی ئەو وەرچەرخانە فیكری‌و‬ ‫سیاسییە ناكەیت كە لەتۆدا رویداوە؟!‬ ‫تۆ لەڕابردودا بەهیچ ش���ێوەیەك بڕوات‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫بەدیموكراس���ی نەبوە‪ ،‬ئەی چۆنە ئێستا‬ ‫قس���ە لەس���ەر دیموكراتی���ەت دەكەیت‪،‬‬ ‫ئ���ەم گۆڕانكارییە خێرای���ە چۆن رویدا؟!‬ ‫هۆكارەكان چین؟ تۆ كە كۆمەڵێك كتێبی‬ ‫لەش���ێوەی ئینشانوس���ینت هەی���ە‪ ،‬خۆ‬ ‫پێویس���تبو لەدوتوێی كتێبێكی دیكەشدا‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر بەش���ێوەی ئینش���اش بوای���ە‪،‬‬ ‫هەن���دێ رونكردن���ەوەو راس���تكردنەوەت‬ ‫تێبئاخنیبایە‪.‬‬ ‫ئینج���ا م���ن نازان���م عەل���ی باپی���ر‬ ‫ناس���یۆنالیزم بەچی تێگەیشتوە‪ ،‬چونكە‬ ‫لەیەككاتدا كە دەڵێت پارتی‌و یەكێتی دو‬ ‫حیزبی عەلمانین‪ ،‬زۆرجاریش بەدو حیزبی‬ ‫نەتەوەی���ی ناویاندەب���ات‪ ،‬هەندێكجاریش‬ ‫ب���اس لەوە دەكات ك���ە هەمومان ئایینی‬ ‫ئیس�ل�اممان پەس���ند كردوەو‪...‬هت���د‪.‬‬ ‫س���ەیریكەن ئ���ەم هەم���و تێكەاڵوكردنە‬ ‫لەقوت���وی هی���چ عەتارێك���دا نیی���ە‪.‬‬ ‫لەسەرتاس���ەری دونیادا هیچ حزبێك نییە‬ ‫لەیەك كاتدا عەلمانی بێت‌و ناسیۆنالیستی‬ ‫بێت‌و ئیس�ل�امیش بێت‪ ،‬ئەمە رێك وەك‬ ‫چێشتەكەی مجێوری لێ دێت‪ .‬ئێستا ئەگەر‬ ‫لەعەلی باپیر بپرسی حزبەكەی تۆ چییە‪،‬‬ ‫پێتدەڵێت ئیس�ل�امییە نەتەوەییە‪ ،‬رەنگە‬ ‫بەشەرمیش���ەوە پێت بڵێ دیموكراسییە!!‬ ‫هتد‪ ...‬بەاڵم حزب یان دەبێت ئیس�ل�امی‬ ‫بێت‌و كار بۆ دوای م���ردن بكات‪ ،‬یانیش‬ ‫ئەب���ێ ناسیۆنالیس���تی بێ���ت‌و ب���ەدوای‬ ‫چارەس���ەكردنی گرفت���ە نەتەوەیەكان���دا‬ ‫بچێت‪ .‬لەسەرتاس���ەری دونی���ادا حزبێك‬ ‫نادۆزیت���ەوە ئیس�ل�امی سیاس���ی بێت‌و‬ ‫دیموكراس���یش بێ���ت‪ ،‬لەسەرتاس���ەری‬ ‫دونی���ادا حزبێ���ك نادۆزیتەوە ئیس�ل�امی‬ ‫سیاس���ی بێ���ت‌و نەتەوەیی���ش بێت‪ ،‬ئەو‬ ‫قسانە تەنیا لەفەرهەنگی تێكەڵ‌وپێكەڵی‬ ‫عەل���ی باپیرو هەمو ئەوانەی دیكەدا هەیە‬ ‫كە لەم هەرێمی كوردستانە بەدڵی خۆیان‬ ‫رەمڵ لێدەدەن‌و فەتوا دەردەكەن‌و خەڵك‬ ‫تەكفی���ر دەك���ەن‌و جنێوی پڕ لەس���ەیرو‬ ‫س���ەمەرەش بە بەرامبەرەكانیان دەدەن‪.‬‬ ‫ئەم���ە لەكاتێك���دا عەل���ی باپی���ر بەهیچ‬ ‫شێوەیەك بڕوای بەناس���یۆنالیزم نەبوە‪،‬‬ ‫بۆ پشتگیریكردنی ئەو قسەیەم‪ ،‬فەرمون‬ ‫چەند هەڵوێس���تێكی عەل���ی باپیر وەبیر‬ ‫خوێنەران دەهێنم���ەوە‪ ،‬بابزانین بۆچونی‬ ‫ئەو بەڕێزە لەس���ەر ناسیۆنالیزم‌و هەستی‬ ‫نەتەوەیی چۆن بوە‪.‬‬ ‫عەلی باپیر لەكتێبی سۆزی نەتەوایەتی‬ ‫ئاوەهای نوسیوە(ناسیۆنالیزم یانی نەتەوەو‬ ‫نیشتمانپەرستی) ئینجا دەڵێت‪(:‬ئیسالم‬ ‫لەگەڵ نەتەوەپەرس���تی‌و نیشتمان كردنە‬ ‫بت‌و س���ەنەمدا نییەو پێكەوە هەڵناكەن‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی نەتەوەپەرستی یەكسەر لەگەڵ‬ ‫بیروباوەڕی ئیسالمیدا دژن‌و تێكدەگیرێن)‬ ‫ئینجا لەالپ���ەڕە ‪103‬ی هەم���ان كتێبیدا‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪206 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/1/29 :‬‬

‫ی (‪-1987‬‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵتی‌ (كردس���تان حس���ێن محمد)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫‪ )1989‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )9805‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردن ‌‬ ‫خ���اوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه‬ ‫خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ژماره‌‪535 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/1/24 :‬‬

‫هه‌رێم ‌ی كوردستان‪ -‬عێراق‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫ی فه‌رمانگه‌كانی‌ داد‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشت ‌‬ ‫ی (رزگاری‌)‬ ‫فه‌رمانگ ‌هی‌ دادنووس ‌‬ ‫به‌ڵێنامه‌‬ ‫ی‬ ‫من كه‌ل ‌ه خواره‌و‌ه واژۆم كردو‌ه (اكبر علی‌ فارس) كه‌ پارچه‌ زه‌وی‌ ژماره‌ (‪ )10364‬ل ‌ه گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌ هیچ كێش���ه‌یه‌كی‌ نیه‌و هه‌ر كێشه‌یه‌كی‌ كۆن و نوێ ‌‬ ‫(ڕاپه‌رین) له‌ س���نور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬ئاماده‌م به‌رپرس���یارێتی‌ یاسایی‌ له‌ ئه‌ستۆ بگرم‪ ،‬له‌سه‌ر داوا ‌‬ ‫ی (‪.)2017/1/24‬‬ ‫ی ژماره‌ (‪ )171‬له‌به‌روار ‌‬ ‫ی به‌ نووسراو ‌‬ ‫رزگار ‌‬ ‫ی فارس) ‪1973‬‬ ‫ی سیانی‌ به‌ڵێنده‌ر‪( :‬اكبر عل ‌‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی ناسنامه‌‪ ، 379000 :‬رزگاری‌‬ ‫ژماره‌ ‌‬

‫گوتویەتی (لەسۆنگەی ئەوەوە كە بیری‬ ‫ناس���یۆنالیزم زیاتر وەك چوارچێوەیەكی‬ ‫خاڵی‌و ش���تێكی بەتاڵ وایەو‪)..‬تادەڵێت‬ ‫(لێرەش���دا س���ادەیی‌و نەفامی ئەوجۆرە‬ ‫خۆ بەرۆش���نبیرزانانەمان بۆ دەردەكەوێ‬ ‫كە بەحوكمی الس���اییكردنەوەی كوێرانە‬ ‫ویستویانەو دەیانەوێ ئوممەتی ئیسالمیش‬ ‫بەرەو زەلكاوی بیری نەتەوایەتی پەلكێش‬ ‫بك���ەن)‪ ،‬ئینجا عەلی باپیر بەو قس���انە‬ ‫دڵی ئ���او ناخواتەوەو دو الپ���ەڕە دواتر‬ ‫نوسیویەتی (بیری نەتەوایەتی چاكترین‌و‬ ‫كاریگەرترین دینەمۆو پاڵنەری ئیمپریالیزم‌و‬ ‫كاپیتالیزم���ە) ئینجا دو الپ���ەڕەی دواتر‬ ‫لەو كتێبەی هێش���تا حەماس���ەتی زیاتر‬ ‫گرتوەو شەلم كوێرم هیچ نابوێرم رەفتاری‬ ‫كردوەو نوسیویەتی(لەنیوەی دوەمی ئەم‬ ‫س���ەدەیەدا‪ -‬مەبەستی سەدەی بیستەمە‪-‬‬ ‫میكڕۆب���ی بی���ری نەتەوایەت���ی‪ ،‬جیهانی‬ ‫س���ێیەمی تەنییەوە)‪ ،‬لێ���رە عەلی باپیر‬ ‫بیری نەتەوەیی كرد بەمیكرۆب بە بەكتریاو‬ ‫بەژەه���ر‪ ،‬هەر بەوەندەش كەفوكوڵی دڵی‬ ‫گەرمی داناكەوێت‌و لەالپەڕە‪110‬ی هەمان‬ ‫كتێبی���دا نوس���یویەتی(لەهەمو ش���تێك‬ ‫پیس���ترو كاریگەرتر بۆ پەرتەوازەكردنی‬ ‫موسڵمانان‌و پارچەپارچەكردنی نیشتمانی‬ ‫ئیسالمی‌و سستكردنی پەیوەندی برایەتی‬ ‫نێ���وان گەالنی ئیس�ل�امی بریت���ی بو لە‬ ‫ناس���یۆنالیزم‪ -‬بیری نەتەوەپەرس���تی)‪.‬‬‫ئینجا ئەو بەڕێزە ماوەیەكی زۆرە پارتی‌و‬ ‫یەكێتی بەدو حزبی عەلمانی‌و ناسیۆنالیستی‬ ‫هەژمار دەكات‌و لەو كەلێنەوەش بەردەوام‬ ‫قس���ەی وادەكات ك���ورد وتەنی ئەز پێی‬ ‫شەرمەزار دەبێت‪ ،‬بۆ نمونە هەر لەهەمان‬ ‫س���ەرچاوەداو لەالپەڕە‪185‬دا نوسیویەتی‬ ‫(برادەران���ی عەلمانی حوكم بەدەس���تی‬ ‫كوردس���تان پێیانوای���ە ئیس�ل�امییەكان‬ ‫هێندە س���ادەو بێ ئاگان كە خۆیان بەرنە‬ ‫ریزی ئ���ەو هەرچی‌وپەرچ���ی‌و گەندەڵ‌و‬ ‫پەندەاڵنەو بەخەیاڵی خۆیان ئیس�ل�امییە‬ ‫رەوش���تبەرزو پاك���ەكان‌و ئ���ەو بێ دینە‬ ‫پیس‌و رەوش���تنزمانە پێكەوە س���ەرگەرم‬ ‫بكەن‌و خۆیشیان بكەنە پیاوچاك‌و حەكەم‬ ‫لەبەینیانداو‪ )...‬ئەم قسانەی عەلی باپیر‬ ‫دەبو س���كااڵی لەس���ەر تۆم���ار بكرایەو‬ ‫پەلكێش���ی دادگا بكرابای���ە‪ ،‬چونكە بەچ‬ ‫مافێك خەڵك دەكەی بەهەرچی‌وپەرچی‌و‬ ‫خۆیشت دەكەی بەفریشتەی سەر زەوی‪،‬‬ ‫خۆ ئەگەر سكااڵش تۆمار نەكرابایە‪ ،‬ئەوە‬ ‫ئەركی سەرش���انی دادوەری گش���تی بو‪،‬‬ ‫رێكاری یاسایی لەبەرامبەری وەربگرتایە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە ئەوە نیشاندەدات‪ ،‬ئەم هەرێمە‬ ‫وێرانەیەك���ەو ه���ەر ك���ەس بەدڵی خۆی‬ ‫ئەوەی پێی خۆشەو ئەوەی مەبەستیەتی‬ ‫دەی���كات‌و كەس���یش ناتوان���ێ پێیبڵێ‬ ‫لەپشت چاوت دو برۆیە‪ .‬هەر عەلی باپیر‬

‫لەنامیلكەیەكی دیكەیدا بەناوی (ئیسالم‌و‬ ‫كێشە هەنوكەییەكان) نوسیویەتی (بیری‬ ‫نەتەوەیی‪-‬ناس���یۆنالیزم‪ -‬دژی ئیسالمەو‬ ‫پێچەوان���ەی ژیری و‪-‬منطق‪-‬یش���ە)ئینجا‬ ‫هەر لەو كتێبەیدا بەبێ هیچ پێچ‌وپەنایەك‬ ‫نوس���یویەتی (بەراستی سەیرە ئیسالمی‬ ‫سیاسی لەگەڵ ئیس�ل�امدا فەرقی چییە؟‬ ‫ئەمە فێڵێكەو لەخەڵكی دەكەن‌و خەڵكی‬ ‫پێ چەواشە دەكەن‪)...‬كەواتە ئەو بەڕێزە‬ ‫هەمو بزوتنەوەیەكی ئیس�ل�امی سیاس���ی‬ ‫بەبزوتنەوەیەكی ئیس�ل�امی دادەنێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە ئێس���تا لەس���وریاو عێراق چەندین‬ ‫ح���زب‌و رێكخ���راوی سیاس���ی بەن���اوی‬ ‫ئیسالمی سیاسییەوە تیرۆر دەكەن‌و واڵت‬ ‫س���وتماك دەكەن‪ ،‬ب���ەاڵم جەنابی عەلی‬ ‫باپیر هەمو رێكخراوێكی بەناو ئیس�ل�امی‬ ‫سیاس���ی بەبزوتنەوەیەك���ی ئیس�ل�امی‬ ‫ناودەبات! بەڕاس���تی س���ەیرە پێدەچێت‬ ‫ئەم حكومەتی هەرێمەی ئێمە‪ ،‬بەتەواوی‬ ‫دادوەرەكانیانەوە ئاگایان لەو بیروبۆچونە‬ ‫مەترس���یدارانەی عەلی باپیر نەبێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫جارێ���ك یەكێكی���ات نوقەیەكی���ان لێوە‬ ‫نەهات���وە‪ ،‬ئەمەی���ە كارەس���ات!! ئەدی‬ ‫دادوەرانی كوردس���تان ئێوە س���ەرقاڵی‬ ‫چین؟!‬ ‫هەر ئەو بەڕێزە لەنامیلكەیەكی دیكەیدا‬ ‫بەناوی(پێش���مەرگەی ئیسالم)دا ئەمەی‬ ‫نوسیوە(زۆربەی موسڵمانی ئەمڕۆ راست‬ ‫بە بەراژوی فەرمانی پێغەمبەرەوە(ص)‬ ‫سمێاڵن بەردەدەنەوەو وەدرێژیان دەكەن‬ ‫هەت���ا دەچنە نێو زاریانەوە ردێنیان لوس‬ ‫دەتاشن!! تەنانەت ئی وایان هەیە وێڕای‬ ‫ریشی سمێاڵنیش دەتاشێ‌و یەكجاری سیماو‬ ‫نیش���انەی پیاوەتی بەخۆیەوە ناهێڵێت)‪.‬‬ ‫س���ەیری ئەم بیركردنەوەیەی عەلی باپیر‬ ‫بك���ەن‪ ،‬بەلێكدانەوە س���ەقەتەكەی عەلی‬ ‫باپی���ر بێت‪ ،‬كەواتە هەمو ئەوانەی ریش‌و‬ ‫سمێڵیان دەتاش���ن‪ ،‬پیاو نین!! بەڕاستی‬ ‫س���ەیرە ئەمجۆرە ئەقڵیەتە بانگەش���ەی‬ ‫حوكمڕانیكردنی كوردس���تان بكات‪ ،‬الی‬ ‫عەلی باپیر پێ���وەری پیاوبون‌و خەبات‌و‬ ‫سیاس���ەت هەموی سەرچاوەكەی بەڕیشە‬ ‫نەك بەئیش! كەواتە راس���تە ئیس�ل�امی‬ ‫سیاس���ی كار لەس���ەر دەقەكانی قورئان‬ ‫ن���اكات‪ ،‬بەڵك���و كار لەس���ەر ئیجتیهادو‬ ‫موحەدی���پ‌و موفەس���یرو مەزهەبگەراكان‬ ‫دەكات‪ ،‬چونك���ە لەهیچ دەقێكی قورئانی‬ ‫ئەو قس���ە بێ مانایە نادۆزیت���ەوە بڵێت‬ ‫ئەوەی ریش‌و س���مێڵی بتراشێ پیاوەتی‬ ‫خ���ۆی لەدەس���تدەدات‪ ،‬كەوات���ە ئەوەی‬ ‫عەلی باپیر بانگەش���ەی ب���ۆ دەكات رێك‬ ‫مەزهەبگەرایی���ە‪ ،‬تائیفییەتە‪ ،‬گەڕانەوەیە‬ ‫بۆ س���ەدە تاریك���ەكان كە پێ���ی دەڵێن‬ ‫سەدەكانی ناوەڕاست‪ ،‬ئەو هەمو سەدەیەی‬ ‫كە ئەقڵ چەقی بەستبو‪ ،‬سڕ كرابو!‬ ‫عدد‪191 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/1/25 :‬‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫كارگێر ‌‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی ئاگادار ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی (رؤوف ساڵح‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫(‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی (‪ )5188‬داوا ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫محمدعلی‌) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌یه‌ له‌ماو‌ه ‌‬ ‫دروستكردن ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫(‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوای‌ باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ونبون‬

‫ی سلیمانی به‌ناوی‌(عوسمان عبدالله محمد) ونبوە‪ ،‬هەرکەس‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* پێناسێك ‌‬ ‫دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی سلیمانی به‌ناوی‌(ظاهر حمە صالح حمە طالب) ونبوە‪ ،‬هەرکەس‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* پێناسێك ‌‬ ‫دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی سلیمانی به‌ناوی‌(رەشان صالح الدین رفیق) ونبوە‪ ،‬هەرکەس‬ ‫ی بازرگان ‌‬ ‫ی ژور ‌‬ ‫* پێناسێك ‌‬ ‫دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (‪ 600000‬شه‌سه‌د هه‌زار دیناره‌)‬ ‫*وه‌س���ڵێكی‌ شاره‌وانی‌ كه‌الر‪ ،‬ژمار‌ه (‪ )0371634‬كه‌ بڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (حه‌الو حمید مس���ته‌فا) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێت���ه‌وه‌‪ ،‬بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ كتێبخانه‌ ‌‬ ‫به‌ناو ‌‬ ‫خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی كه‌الر‪ ،‬ژماره‌ (‪ )0970565‬كه‌ بڕه‌ك ‌هی‌ (‪ 100000‬س���ه‌د هه‌زار دیناره‌)‬ ‫*وه‌س���ڵێكی‌ ش���اره‌وان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوی‌ (محمود احمد اس���ماعیل) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌وه‌‪ ،‬بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ ‌‬ ‫خاك له‌كه‌الر‪.‬‬

‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪-‬عێراق‬ ‫ئه‌نجوومه‌نی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫ی كه‌ركوك‪/‬گه‌رمیان‬ ‫ی ناوچه‌ ‌‬ ‫ی دادگای‌ تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ڕزگاری‌‬ ‫دادگای‌ به‌رای ‌‬ ‫ژماره‌‪/77 :‬ب‪2015/‬‬

‫به‌روار‪2016/4/26 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ی ل ‌ه خواره‌و‌ه‬ ‫ی (‪ )102‬كه‌الر كه‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی ل ‌ه موڵكی‌ ژمار‌ه (‪ )531/7‬كه‌رت ‌‬ ‫ی هاوبه‌ش ‌‬ ‫ی داو‌ه به‌نه‌هێشتن ‌‬ ‫ی ئه‌م دادگایه‌ ژمار‌ه (‪/77‬ب‪ )2015/‬ل ‌ه ‪ 2016/4/26‬ك ‌ه بڕیار ‌‬ ‫پشت به‌ست ب ‌ه بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌وه‌‪ .‬وه‌ ئه‌گه‌ر دواڕۆژ ‌‬ ‫ی ڕۆژ له‌پاش باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ئاش���كرا ل ‌ه دوای‌ (‪ )30‬س ‌‬ ‫ی ئاماژه‌پێكراو ده‌فرۆش���ێت ب ‌ه زیادكردن ‌‬ ‫ی هاواڵتییان ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه موڵك ‌‬ ‫هاتووه‌‪ ،‬ئه‌م دادگای ‌ه ئاگادار ‌‬ ‫ی تر بائاماده‌بێت له‌م‬ ‫ی هه‌یه‌ له‌ هاوبه‌شه‌كان و كه‌سان ‌‬ ‫ی كردن ‌‬ ‫ی به‌شدار ‌‬ ‫ی دواتر زیادكردنه‌ك ‌ه ئه‌نجام ده‌درێت ل ‌ه كاتژمێر (‪ )12‬ی‌ نیوه‌ڕۆ جاهه‌ركه‌سێك ئاره‌زوو ‌‬ ‫ی ئه‌وا ڕۆژ ‌‬ ‫كه‌وت ‌ه به‌رپشووی‌ ڕه‌سم ‌‬ ‫ی خۆیدا بهێنێت ئه‌گه‌ر هاوبه‌ش نه‌بێت‪.‬‬ ‫ی خه‌مڵێنراو له‌گه‌ڵ ‌‬ ‫ی نرخ ‌‬ ‫ی دیاری‌ كراو به‌مه‌رجێك بارمته‌ی‌ یاسایی‌ به‌رێژ‌هی‌ ‪ %10‬له‌سه‌دا ده‌ ‌‬ ‫دادگای ‌ه له‌ واد‌ه ‌‬ ‫ی موڵكه‌كه‌‪:‬‬ ‫تایبه‌تمه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی (‪ )102‬كه‌الر‬ ‫ی موڵك‪ )531/7( -‬كه‌رت ‌‬ ‫ژماره‌ ‌‬ ‫ی موڵك‪-‬پارچ ‌ه زه‌وی‌‬ ‫شێواز ‌‬ ‫ڕووبه‌ری‌ مولك‪300 -‬م‪2‬‬ ‫ی خه‌مڵێنراو‪ )13.000.000( -‬سیازده‌ ملێون دینار‬ ‫نرخ ‌‬ ‫ی ئاوباریك‬ ‫ی ڕزگاری‌‪ /‬گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫شوێن‪ -‬ناحی ‌ه ‌‬

‫دادوه‌ر‬ ‫عه‌باس محمد امین‬

‫به‌اڵم ئێمه‌ ئه‌م چونیه‌كییه‌ ساده‌یه‌ی‬ ‫كه‌ پێش����تریش‌و ب����ه‌ر له‌ڕاپه‌ڕین‌و له‌دو‬ ‫روداوی راپه‌ڕی����ن‌و ك����ۆڕه‌ودا هه‌مانبو‪،‬‬ ‫گۆڕیم����ان ب����ۆ جی����اوازی‌و ناكۆك����ی‬ ‫خوێناوی قوڵ له‌ن����اوه‌وه‌دا‪ ،‬هه‌مانكات‬ ‫رێ����ك پێچه‌وان����ه‌ی هه‌ر پرینس����یپێكی‬ ‫ناس����یۆنالیزم له‌ڕێی چه‌ندی����ن رای ‌هڵ‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی شه‌خس����ی‌و حزبی كه‌وتینه‌‬ ‫به‌س����تنی په‌یوه‌ندی گوماناوی‌و نهێنی‬ ‫له‌گه‌ڵ واڵتانێ����ك كه‌ به‌ به‌ر چاومانه‌وه‌‬ ‫هه‌م����و ش����تێكی نه‌ته‌وه‌ی����ی ئێمه‌یان‬ ‫له‌ڕابردوو ئێستادا ره‌تكردۆته‌وه‌ به‌مافی‬ ‫به‌كارهێنانی زمان‌و خوێندنیش به‌زمانی‬ ‫كوردی‪ .‬هه‌م����و ئه‌مانه‌و زۆری دیكه‌یش‬ ‫پێمانده‌ڵێن ئێمه‌ له‌به‌رده‌م كه‌س����انێكی‬ ‫ناسیۆنالیس����تدا نه‌وه‌س����تاوین تاوه‌ك‬ ‫ناسیۆنالیست بیانناس����ین‌و ره‌خنه‌یان‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌شار ئه‌سه‌د كاتێك واڵتێكی خه‌ڵتانی‬ ‫خوێن كردوه‌‪ ،‬كاتێك ژێرخانی ئابوری‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی نیشتمانێكی خاپور كردوه‌‪،‬‬ ‫كاتێك ئاواره‌كانی ده‌س����تی سته‌مكاری‬ ‫ئه‌م دیكتاتۆره‌ له‌ده‌ریاكاندا ده‌خنكێن‌و‬ ‫له‌نێو به‌ف����ردا ره‌ق ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫دێت به‌زمانی فریش����ته‌ ده‌دوێت‌و باس‬ ‫له‌دیموكراس����ی و مافی مرۆڤ‌و پرسی‬ ‫ئاشتی ده‌كات‪.‬‬ ‫لێره‌دا ئێمه‌ ده‌بێ دیموكراسی‌و مافی‬ ‫مرۆڤ دادگایی بكه‌ین یان ئه‌و مێنته‌ڵیتی‌و‬ ‫عه‌قڵیه‌ت����ه‌ی ئه‌س����ه‌دو ئ����ه‌و كه‌لتوره‌‬ ‫سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ی له‌پشتییه‌وه‌‬ ‫وه‌س����تاوه‌و خۆراكی پێده‌به‌خش����ێت‪.‬‬ ‫ئه‌س����ه‌د چه‌ند له‌دیموكراس����ی‌و مافی‬ ‫مرۆڤ تێگه‌یشتوه‌‪ ،‬پێده‌چێ سیاسییه‌‬ ‫بڕیاربه‌ده‌سته‌كانی ئێمه‌یش هه‌ر هێنده‌‬ ‫له‌ناس����یۆنالیزم‌و پرس����ی به‌نه‌ته‌وه‌بون‬ ‫تێگه‌یش����تبن‪ .‬كاتێك ژێرخانی ئابوری‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی كوردس����تان هه‌ڵده‌ته‌كێنن‪،‬‬ ‫كاتێ����ك نیش����تمان كورتده‌كرێته‌وه‌ بۆ‬ ‫جوگرافیای ده‌س����ه‌اڵت‌و نفوزی حزبی‪،‬‬ ‫كاتێ����ك هه‌م����و ش����تێك به‌جوگرافیای‬ ‫هه‌رێم‌و پرینس����یپی هاواڵتیبونیش����ه‌وه‌‬ ‫كورتده‌كرێته‌وه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندی حزبی‌و‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی‌و شه‌خسی‪ ،‬به‌اڵم هه‌مانكات‬ ‫دێن قسه‌ له‌پیرۆزی نیشتمان‌و نه‌ته‌وه‌و‬ ‫تێكۆش����ان له‌م پێناوه‌دا ده‌كه‌ن‪ .‬بۆیه‌‬ ‫لێره‌دا له‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌وه‌ی چه‌ند بڕوامان‬ ‫به‌و پرینس����یپانه‌ هه‌یه‌ ی����ان نا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ب����ۆ ئه‌وه‌ی بتوانین روی راس����ته‌قینه‌ی‬ ‫دیمه‌ن����ه‌ سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ك����ه‌و‬ ‫جه‌وهه‌ری گوتاره‌كه‌ ببینین‪ ،‬گرنگه‌ ئه‌م‬ ‫هۆش����یارییه‌ ده‌ستنیش����ان بكه‌ین‪ ،‬ئه‌م‬ ‫عه‌قڵیه‌ت����ه‌ ره‌خنه‌ بكه‌ین‪ ،‬كه‌ له‌پێناوی‬ ‫شتێكی دیكه‌دا‪ ،‬نه‌ك نه‌ته‌وه‌و ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫دێت‌و ی����اری ب����ه‌م چه‌م����ك‌و مانایانه‌‬ ‫ده‌كات‪ .‬ئێم����ه‌ چه‌ند ده‌س����تكورت بین‬ ‫له‌ده‌ستنیشانكردنی جه‌وهه‌ری كێشه‌كه‌‪،‬‬ ‫هێنده‌ش له‌هه‌ڵسه‌نگاندن‌و ره‌خنه‌كردنی‬ ‫ئه‌م جه‌وه����ه‌ره‌ دورده‌كه‌وینه‌وه‌‪ .‬كاتێك‬ ‫تۆ دێیت كه‌سێك كه‌ هێشتا هۆشیاری‌و‬ ‫عه‌قڵ����ی سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی ئه‌و‬ ‫له‌نێ����و دونیابینی تائیف����ی‌و خێڵدایه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ناسیۆنالیس����ت ده‌بینی‌و بڕوایشت‬ ‫وایه‌ رێبه‌رێكی ناسیۆنالیس����ته‌و خه‌ونی‬ ‫پرس����ی به‌نه‌ته‌وه‌بون‪ ،‬خه‌می سیاسی‌و‬ ‫ستراتیژی ئه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ هه‌ر له‌بنه‌ڕه‌تدا‬ ‫میت����ۆدی خ����ودی ره‌خنه‌كردنه‌كه‌مان‬ ‫پێویستی به‌ڕه‌خنه‌كردن‌و راستكردنه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌نێو دونیایه‌كی فیكری‌و‬ ‫سیاسیدا ره‌خنه‌ی كه‌سانێك ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌‬ ‫خودی ئه‌م كه‌س����انه‌ خۆیان هێشتا ئه‌م‬ ‫دونیایه‌ ناناس����ن‪ ،‬هێشتا سه‌ریان له‌نێو‬ ‫دونیایه‌ك����ی بچوكتر له‌هۆش����یاری ئه‌م‬ ‫دونیایه‌دایه‌‪ ،‬كه‌ ئێمه‌ ره‌خنه‌ی ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌ب����ێ بگه‌ڕێین ب����ۆ دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫دونیا راس����ته‌قینه‌كه‌‌ خۆیان‪ ،‬ئه‌و دونیا‬ ‫واقیعی����ه‌ی كه‌ بونی هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ له‌خه‌ی����اڵ‌و فانتازیای ئێمه‌دا وێنه‌ی‬ ‫بۆ ده‌كێش����رێت‪ ،‬تابتوانی����ن له‌نێو ئه‌و‬ ‫دونیا راسته‌قینەیە‌ی خۆیانداو له‌سیاقی‬ ‫سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابوری خۆیدا‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ پرسه‌كه‌ بكه‌ین‌و ره‌خنه‌ی‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬ن����ه‌ك له‌نێو دونیایه‌‌كدا كه‌ هه‌ر‬ ‫له‌بنچینه‌دا دونیای ئه‌وان نییه‌‪ .‬له‌بڕوای‬ ‫مندا ئه‌وه‌ دۆخێكه‌ كه‌ به‌ش����ێكی گرنگ‬ ‫له‌ڕۆشنبیرو نوسه‌رو خوێنده‌وارانی ئێمه‌‬ ‫هێزی بینین‌و تێگه‌‌یش����تنیان له‌ئاستیدا‬ ‫الواز بوه‌‪.‬‬ ‫بیرمه‌ن����دی فره‌نس����ی ئێرنس����ت‬ ‫رین����ان‪ ،‬ب����ڕوای وایه‌ نه‌ت����ه‌وه‌ بریتییه‌‬ ‫له‌به‌یه‌ك����ه‌وه‌ ژیانێك����ی ئاره‌زومه‌ندانه‌‪،‬‬ ‫كه‌ له‌س����ه‌ر بنه‌مای ئی����راده‌و ئاره‌زوی‬ ‫هاوبه‌شی تاكه‌كانی داده‌مه‌زرێت‪ .‬بونی‬

‫سه‌روه‌ری‌و شانازیه‌كانی رابردو‪ ،‬هه‌بونی‬ ‫ویس����ت‌و ئیراده‌ی هاوبه‌ش له‌ئێستادا‪،‬‬ ‫ئه‌نجامدان����ی كاری گ����ه‌وره‌و م����ه‌زن‬ ‫له‌ڕابردوداو هه‌وڵدان به‌ئامانجی ئه‌وه‌ی‬ ‫كاری زیاتریش به‌یه‌كه‌وه‌ بكرێت‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه‌ پێویستن بۆ بون به‌نه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی ئه‌م پێناسه‌ رینانییه‌ بێت‪،‬‬ ‫ئێم����ه‌ وه‌ك‌ كورد ئه‌گه‌ر س����ه‌روه‌ری‌و‬ ‫شانازییه‌كیش����مان له‌ڕاب����ردودا بوبێ‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ له‌ئێستادا ئه‌م رابردوه‌شمان‪ ،‬ئه‌م‬ ‫مێژوه‌شمان به‌پێی بینین‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌و‬ ‫دیدی حزبی دابه‌ش����كردوه‌‪ .‬بۆ نمونه‌‪،‬‬ ‫ن����ه‌ورۆزی لێده‌رچێت‪ ،‬ره‌نگه‌ بۆنه‌یه‌كی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی دیكه‌ی هاوبه‌ش له‌نێو حزبه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی ك����ورددا نه‌دۆزیته‌وه‌‪،‬‬ ‫واته‌ ك����ۆی بۆنه‌و یادو مێژوی رابردوش‬ ‫به‌ڕاپه‌ڕین����ی به‌ه����اری س����اڵی‪١٩٩١‬ی‬ ‫سه‌ده‌ی رابردویشه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕه‌نگی حزبی‌و‬ ‫بۆیه‌ی حزبی ره‌نگكراون‌‪ ،‬وێڕای ئه‌وه‌ی‬ ‫ویست‌و ئیراده‌ی كوردی له‌ئێستادا وه‌ك‬ ‫هه‌ر كاتێكی دیك����ه‌ له‌بێهێزترین دۆخی‬ ‫كاری به‌یه‌كه‌وه‌یی‌و هاوبه‌ش����دا ده‌ژی‪،‬‬ ‫واته‌ ئه‌و ئیراده‌و ئاره‌زوه‌ هاوبه‌ش����ه‌ی‬ ‫تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك پێویستیانه‌ بۆ‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ ژیانێكی ئاره‌زومه‌ندانه‌‪ ،‬له‌الی‬ ‫ئێم����ه‌ وه‌ك ك����ورد له‌الوازترین دۆخی‬ ‫خۆیدا ده‌ژی‌و بۆته‌ كۆسپێكی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌رده‌م پرۆس����ه‌ی به‌نه‌ته‌وه‌بون له‌ڕوی‬ ‫سیاسییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌توانی����ن بڵێین حزبی سیاس����ی‬ ‫كوردی‌و سیاس����ییه‌ بڕیاربه‌ده‌سته‌كانی‬ ‫ئێمه‌ چه‌ند هه‌وڵده‌ن خۆیان له‌پش����تی‬ ‫چه‌مك‌و ماناكانی ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌دا‬ ‫بشارنه‌وه‌‪ ،‬چه‌ند هه‌وڵده‌ن گوتاره‌ حزبی‌و‬ ‫خێڵه‌كی‌و شه‌خس����یه‌كانیان له‌ماناكانی‬ ‫پرینس����پی نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ بئاڵێنن‪ ،‬چه‌ند‬ ‫دروشمه‌كانیان قه‌به‌و زه‌به‌الح بێت‪ ،‬ئااڵی‬ ‫ره‌نگاوڕه‌نگی پان‌و درێژ به‌رز بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫چه‌ند به‌ناوی كوردو كوردستانه‌وه‌ قسه‌‬ ‫بك����ه‌ن‌و ئه‌و ش����تانه‌ی به‌پیرۆزییه‌كانی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ ناوی����ان ده‌به‌ن ئاوێته‌ی گوتاره‌‬ ‫بچوكه‌كانیانی بكه‌ن‪ ،‬هیچ له‌م راستییه‌‬ ‫ناگۆڕێت‪ ،‬كه‌ ئه‌م سیاس����ه‌ت‌و دروشم‌و‬ ‫گوتارانه‌ی حزبی كوردی‌و سه‌ركرده‌كانی‬ ‫ك����ورد له‌جه‌وهه‌ردا خاڵیی����ه‌ له‌و ماناو‬ ‫پرینس����یپانه‌ی كه‌ ناسیۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌‬ ‫پێویستی پێیه‌تی‪.‬‬ ‫ناس����یۆنالیزم نه‌ به‌دابه‌ش����كردنی‬ ‫نیش����تمان ب����ۆ جوگرافی����ای لۆكاڵی‌و‬ ‫كانتۆنی حزبی‪ ،‬نه‌ به‌تااڵنكردنی سامانی‬ ‫گشتی نیشتمانی‪ ،‬نه‌ به‌ده‌ستتێكه‌ڵكردن‬ ‫له‌گه‌ڵ دوژمنانی نه‌ته‌وه‌ رازییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫رێك پێچه‌وانه‌ی ئه‌مانه به‌هیچ جۆرێك‬ ‫به‌ده‌س����ه‌اڵت‌و حوكم����ی بێگان����ه‌ رازی‬ ‫نابێت‪ .‬بۆیه‌ كۆی ئ����ه‌وه‌ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫سیاس����ی كوردی زیاد له‌په‌نجا س����اڵی‬ ‫رابردودا‌ به‌ناوی ناس����یۆنالیزم‌و نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ن����اوی كوردایه‌تیی����ه‌وه‌ ده‌ی����كات‪،‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌ت����دا له‌فریودانێكی سیاس����ی‌و‬ ‫درۆیه‌كی سیاس����ی گه‌وره‌ زیاتر هیچی‬ ‫دیكه‌ نییه‌‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م فریودان‌و درۆ‬ ‫سیاسییه‌ش دادگایی بكه‌ین پێشوه‌خت‬ ‫ده‌بێ له‌خودی سیاس����ه‌تی فریودانه‌كه‌‬ ‫تێبگه‌ی����ن‪ ،‬تادوای ده‌ستنیش����انكردن‌و‬ ‫تێگه‌یشتن له‌مانا شاراوه‌و په‌نهانه‌كانی‬ ‫پش����تی درۆكان هێزی ئه‌وه‌مان هه‌بێت‬ ‫خودی ئه‌م درۆو سیاس����ه‌تی فریودانه‌‬ ‫ره‌خن����ه‌ بكه‌ی����ن‌و هه‌ڵبوه‌ش����ێنینه‌وه‌‪.‬‬ ‫بڕوام وایه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی تێگه‌یش����تن له‌م‬ ‫مێنته‌ڵیتیی����ه‌ی له‌پش����تی سیاس����ه‌ت‌و‬ ‫ماكینه‌یه‌ك����ی گ����ه‌وره‌ی میدیای����ی‌و‬ ‫ئیداره‌وه‌ وه‌ستاوه‌و خه‌ریكی فریودان‌و‬ ‫ساخته‌كردنی هۆشیاری گشتییه‌‪ ،‬هێزی‬ ‫ره‌خنه‌كردنمان هه‌رچه‌ندێك بێت‪ ،‬ناتوانێ‬ ‫بچێته‌ نێو جه‌وهه‌رو قواڵیی كێش����ه‌كه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌باشترین دۆخیدا ته‌نها ده‌توانێ‬ ‫له‌په‌راوێ����زدا مێنته‌ڵیتییه‌ك����ه‌ ره‌خن����ه‌‬ ‫بكات به‌بێ بینینی دیوی مه‌ترس����یداری‬ ‫كێشه‌كه‌‪ .‬لێره‌وه‌ هه‌ر ره‌خنه‌یه‌ك به‌دیدی‬ ‫من له‌ناسیۆنالیزمی كوردی‌و پرینسیپی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی له‌ده‌ره‌وه‌ی بینین‌و تێگه‌یشتن‬ ‫له‌م مێنته‌ڵیتییه‌ی كه‌ ئه‌مڕۆ سیاسه‌تی‬ ‫ك����وردی ئاراس����ته‌ ده‌كات به‌خش����ینی‬ ‫میدالی����ای ش����ه‌ره‌فه‌ ب����ه‌و سیاس����ییه‌‬ ‫بڕیاربه‌ده‌س����تانه‌ی كورد ك����ه‌ چه‌ندین‬ ‫ساڵه‌ كۆی سوكایه‌تییه‌كانیان به‌نه‌ته‌وه‌و‬ ‫نیشتمان‌و هاواڵتیانی كوردستان له‌پشتی‬ ‫ئه‌م چه‌م����ك‌و مانایانه‌دا حه‌ش����ارداوه‌‪،‬‬ ‫واته‌ ئ����ه‌وه‌ی ده‌ب����ێ دادگای����ی بكرێ‬ ‫به‌ته‌نها خودی ناس����یۆنالیزم‌و پرس����ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی نییه‌‪ ،‬هێن����ده‌ی مێنته‌ڵیتییه‌‬ ‫نادیارو ش����اراوه‌كه‌ی پش����تی یاریكردن‬ ‫به‌م چه‌مك‌و مانایانه‌یه‌‪‌ .‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )563‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/1/31‬‬

‫"سه‌ره‌ڕای‌ قه‌یران ‌ی دارایی‌ له‌كوردستان‬ ‫روبه‌ڕوی‌ قه‌یران ‌ی كلتوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیش بوینه‌ته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ئاسكه‌ جه‌عفه‌ر چاالكوانی‌ بواری‌ مافه‌كانی‌‬ ‫ژنان‌و راگه‌یاندكار له‌گفتوگۆیه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاوێنه‌ باس له‌هۆكاره‌كانی‌ پێشێلكردنی‌‬ ‫مافی‌ ئافره‌ت ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها ره‌خنه‌‬ ‫له‌داب‌ونه‌ریتیش ده‌گرێت به‌وه‌ی‌ رێگر بوه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ ژن وه‌كو كه‌سایه‌تییه‌كی‌ خاوه‌ن‬ ‫هزر بناسرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئاماژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات كه‌وا "سه‌ره‌ڕای قه‌یرانی‌ دارایی‌‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان روبه‌ڕوی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫كلتوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیش بوینه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌باره‌ی‌ هۆكاره‌كانی‌ پێش���ێلكردنی‌‬ ‫ماف���ی‌ ئافره‌ت‌و زی���اد نه‌چونه‌پێش���ه‌وه‌ی‬

‫ئافره‌ت به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "پێش���ێلكردن ‌ی‬ ‫ماف���ی‌ ئاف���ره‌ت له‌چه‌ن���د ره‌هه‌ندێك���ه‌وه‌‬ ‫س���ه‌یر بكرێت له‌ڕوی‌ یاس���اییه‌وه‌و له‌ڕوی‌‬ ‫داب‌ونه‌ریت‌و ش���ێوازی‌ روانینی‌ كۆمه‌ڵگا بۆ‬ ‫پێگ���ه‌‌و به‌هاكانی‌ ژن‪ ،‬له‌ڕوی‌ یاس���اییه‌وه‌‬ ‫یاس���ا مافه‌كان���ی‌ ژنان���ی وه‌كو به‌ش���ێك‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگه‌ ناس���اندوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ كاری‌‬ ‫پێناكرێـ���ت هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ ره‌نگ���ه‌ بواری‌‬ ‫ئیجرائیات بێـت ئه‌وه‌ش له‌خۆیدا به‌ربه‌سته‌‬ ‫له‌جێبه‌جێكردنیدا‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ ك���رد كه‌وا‬ ‫"داب‌و نه‌ریتیش به‌ش���ێكه‌ ل���ه‌و حاڵه‌ته‌ی‌‬ ‫وایكردوه‌ هه‌میش���ه‌ ئافره‌تی ب���ه‌ره‌و دواوه‌‬ ‫بردوه‌ ئێمه‌ له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك به‌ربه‌رس���ت‌و‬ ‫دژه‌به‌ها روبه‌ڕوین ل���ه‌و حاڵه‌تدا روانین بۆ‬

‫ژن‌و مافه‌كانی���ان نه‌رێنی���ه‌‪ ،‬هه‌میش���ه‌ ژن‬ ‫به‌كه‌سێكی‌ نابالغ‌و دواكه‌وتو سه‌یر ده‌كرێت‬ ‫كه‌وا م���اف‌و ئه‌ركی وه‌كو پی���او پێبدرێت‬ ‫كێش���ه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئه‌خالقی‌ بۆ دروست‬ ‫ده‌بێ���ت به‌وه‌ش ژن وه‌كو كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌‬ ‫خاوه‌ن هزر س���ه‌یر ناكرێت‌و مافه‌كانیش���ی‌‬ ‫پێنادرێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و چاالكوانه‌ی‌ بواری‌ ژنان ئه‌وه‌ش���ی‌‬ ‫خس���ته‌ڕو كه‌وا "ته‌نها شتێك كه‌ ده‌توانێت‬ ‫مافه‌كان به‌ده‌س���ت بهێنێت تاكێكی‌ خاوه‌ن‬ ‫متمانه‌و بوێر له‌و روه‌وه‌ كه‌ مافه‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫به‌باشی‌ بزانێت‌و هزرو توانای‌ به‌رگریكردنی‬ ‫له‌خۆی‌ هه‌بێت‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ش پێویس���ته‌ ژن‬ ‫خاوه‌ن ئیراده‌و خوێندنه‌وه‌ی‌ قوڵی‌ هه‌بێت بۆ‬ ‫مافه‌كانی‌‪ ،‬مه‌رجی‌ سه‌ره‌كی‌ بۆ به‌دیهێنانی‌‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫مافه‌كان پێدانی‌ ده‌رفه‌ته‌ له‌الیه‌ن یاساییه‌وه‌‌و‬ ‫له‌الی���ه‌ن خێزان‌و قه‌ناع���ه‌ت پێكردنی‌ رای‌‬ ‫گش���تی‌ بۆ ئه‌و ئاس���ته‌ی‌ ره‌سمیه‌ت به‌ژن‌و‬ ‫مافه‌كانیان بدات‪.‬‬ ‫ئاس���كه‌ جعفه‌ر ماوه‌یه‌كی‌ زۆر له‌بواری‌‬ ‫راگه‌یان���دن كار ده‌كات‌و س���ه‌باره‌ت ب���ه‌‬ ‫به‌شداری‌ كردنی‌ ئافره‌ت به‌كاری‌ راگه‌یاندن‬ ‫پێی‌ وایه‌ "ته‌نها له‌كۆمه‌ڵگه‌ دواكه‌وتوه‌كاندا‬ ‫ئه‌و س���نوربه‌ندییه‌ داده‌نرێ���ت له‌نێوان دو‬ ‫ره‌گه‌ز ئه‌گه‌رنا راگه‌یاندن بریتیه‌ له‌ئه‌خالق‌و‬ ‫زانس���ت‌و ته‌كنی���ك‌و هون���ه‌ر له‌ڕاگه‌یاندنی‌‬ ‫ئازاد‌و پێش���كه‌وتو ئه‌و پێناس���ه‌یه‌ جێگای‬ ‫خۆیی‌ گرتوه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ كاركردن له‌بوارێك‬ ‫ك���ه‌ ئه‌خالق‌و زانس���ت‌و هون���ه‌ر به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ببه‌ستێته‌وه‌ په‌یوه‌ست نیه‌ به‌ڕه‌گه‌زه‌وه‌"‪.‬‬

‫ئاسكه‌ جه‌عفه‌ر‬

‫ریکالم‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬

‫ئێزدییه‌كان‪ ،‬به‌دبه‌خت‌و ته‌نیا‬

‫‪ 7‬ئاماژەی ترسناکی پالنەکانی ترامپ‬ ‫لەسەر ئابوری ئەمەریکاو جیهان‬

‫رێژه‌ن كه‌ریم‬ ‫هه‌نوكه‌ ش���ه‌نگال چه‌قی‌ ملمالنێ‌‌و زۆرانبازییه‌‪ ،‬زۆرانبازییه‌ك كه‌ هه‌م ره‌هه‌ندی‌‬ ‫هه‌رێمایه‌تی‌‌و هه‌م ره‌هه‌ن���دی‌ نێوده‌وڵه‌تیش له‌خۆده‌گرێ‌‪ ،‬چه‌ندین هێزی‌ چه‌كدار‬ ‫پاڵپاڵێنیانه‌ له‌پێناو ده‌ستگرتن به‌سه‌ر ئه‌و روبه‌ره‌ ستراتیجییه‌ بچوكه‌دا‪ ،‬كه‌ زێدی‌‬ ‫ره‌سه‌نی‌ ئێزدییه‌كانه‌‪.‬‬ ‫حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌مڕۆ ئامڕازی‌ سه‌ره‌كی‌ جێبه‌جێ‌ كردنی‌ پڕۆژه‌ی‌ شیعه‌یه‌‬ ‫له‌عێراقدا‪ ،‬ده‌یه‌وێت به‌ره‌و ئه‌و سنوره‌ بكشێت تا له‌ڕێگه‌ی‌ وشكانییه‌وه‌ دابڕانێك‬ ‫بخاته‌ نێوان سوننه‌كانی‌ عێراق‌و سوننه‌كانی‌ شامه‌وه‌‪ ،‬هاوكات تا ئێرانیش گرێبدات‬ ‫به‌ناوچه‌کانی‌ بنده‌ستی‌ شیعه‌ی‌ شام‌و لوبنانه‌وه‌‪.‬‬ ‫په‌كه‌كه‌ چاوی‌ له‌سه‌ر شه‌نگال‌و مانه‌وه‌ له‌چیای‌ شه‌نگاله‌‪ ،‬كه‌ وه‌ك درێژكراوه‌ی‌‬ ‫ناوچه‌كانی‌ ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆی‌ له‌رۆژئاوای‌ كوردس���تان‌و بنكه‌یه‌كی‌ پاڵپش���تی‌‬ ‫قه‌ندیل له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا لێیده‌ڕوانێت‪.‬‬ ‫پارت���ی‌ هه‌مو هه‌وڵی‌ خۆی‌ خس���توه‌ته‌ گه‌ڕ بۆ ئه‌وه‌ی‌ رێگه‌ له‌هه‌ڵخلیس���كانی‌‬ ‫ش���ه‌نگال ب���ه‌ره‌و بنده‌س���تی‌ په‌كه‌كه‌و حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌ بگرێ���ت‪ ،‬روداوێكی‌‬ ‫به‌وجۆره‌ كاره‌س���اتێكی‌ گه‌وره‌یه‌ بۆ پارتی‪ ،‬كه‌ هه‌م���و ده‌ڤه‌ری‌ بادینان ده‌خاته‌‬ ‫مه‌ترسییه‌وه‌‪.‬‬ ‫توركه‌كان نیگه‌رانن له‌وه‌ی‌ په‌كه‌كه‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌ له‌شه‌نگالی‌ نزیك له‌سنوره‌كانی‌‬ ‫قایم بكات‪ .‬ئێرانییه‌كان پێشوازی‌ له‌شاندێكی‌ ئێزدی‌ ده‌كه‌ن‌و وه‌ك گوشارخستنه‌‬ ‫سه‌ر پارتی‌‌و توركیا هانیان ده‌ده‌ن شه‌نگال بكه‌نه‌ پارێزگایه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆ‪ ،‬ئه‌جندا‬ ‫ناكۆكه‌كانی‌ روس‌و ئه‌مه‌ریكییه‌كانیش له‌م روبه‌ره‌ جیۆپۆلیتیكه‌ گرنگه‌ی‌ شه‌نگال‬ ‫به‌دور نین‪.‬‬ ‫له‌س���ایه‌ی‌ ئه‌م دۆخه‌دا پێش���بینی‌ ده‌كرێت پاش رزگاركردنی‌ موس���ڵ‌ ش���ه‌ڕ‌و‬ ‫پێكدادان له‌م ناوچه‌یه‌دا چڕبێته‌وه‌‪ ،‬چڕبونه‌وه‌ی‌ ئه‌م هه‌مو زۆرانبازی‌‌و ش���ه‌ڕانه‌ش‬ ‫له‌ش���ه‌نگالدا هێنده‌ی‌ ت���ر ئێزدییه‌كان���ی‌ به‌دبه‌خت‌و ته‌نها كردوه‌‪ ،‬چاره‌نوس���ی‌‬ ‫ئێزدییه‌كان خه‌مناكترین چاره‌نوسه‌ مێژوی‌ هاوچه‌رخی‌ عێراق به‌خۆیه‌وه‌ بینیبێت‪،‬‬ ‫كه‌ زیاتر له‌دو س���اڵه‌ بونیان كه‌وتوه‌ته‌ مه‌ترسییه‌وه‌و رۆژ به‌ڕۆژ زیاتر ده‌بن به‌ژێر‬ ‫ده‌ست‌و پێی‌ جه‌نگاوه‌ری‌ پێكهاته‌ گه‌وره‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێزدییه‌كان چۆن به‌رامبه‌ر به‌ئاینده‌ی‌ خۆیان ره‌ش���بین نه‌بن؟! هێزه‌ س���وننه‌‬ ‫توندڕه‌وه‌كان ئه‌وانی‌ كرده‌ ئامانج‌و به‌وپه‌ڕی‌ ش���ه‌ڕه‌نگێزییه‌وه‌ كوشتاری‌ لێكردن‪،‬‬ ‫كوردیش وه‌ك پێویس���ت‌و له‌ئاس���تی‌ چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌واندا به‌رگری���ی له‌دێرینترین‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی‌ ئێزدینشینی‌ كوردستان نه‌كرد‌و به‌ته‌نها به‌جێیهێشتن‪ ،‬ئێستاش چه‌ندین‬ ‫هێزی‌ بچوك‌و گه‌وره‌ سه‌رسه‌ختانه‌ ملمالنێیانه‌ له‌سه‌ر دێرینترین مه‌ڵبه‌ندی‌ ئه‌وان‌و‬ ‫هه‌ستده‌كه‌ن الوازترین كه‌مایه‌تین بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌قوربانی‌ بكرێن‪.‬‬ ‫نادیه‌ موراد‪ ،‬ئه‌و كچه‌ ئازاو بوێره‌ی‌ كه‌ زیاتر له‌هه‌مو حزبه‌ كوردییه‌كان‌و زیاتر‬ ‫له‌هه‌مو حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪ ،‬كاره‌س���اتی‌ ئێزدییه‌كانی‌ به‌هه‌مو جیهان‬ ‫ناساند‪ ،‬ناهه‌قی‌ نییه‌ دڵشكاو بێت له‌كوردبون‌و له‌كوردستانی‌ بون‪ ،‬له‌و به‌ره‌به‌یانه‌‬ ‫ره‌شه‌ی‌ ته‌موزی‌ ‪2014‬ه‌وه‌ تا ئه‌مڕۆ ئه‌وان له‌كاره‌ساتێكی‌ به‌رده‌وامدان‪ ،‬كه‌چی‌ نه‌ك‬ ‫هه‌ر پاڵپشتییه‌كی‌ گه‌وره‌و راسته‌قینه‌ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا به‌رامبه‌ر به‌خۆی‌‌و‬ ‫هاوئاینه‌كان���ی‌ به‌دی‌ نه‌كرد‪ ،‬به‌ڵكو ده‌نگی‌ ئه‌و بانگخوازانه‌ش���ی‌ به‌ر گوێ كه‌وت‬ ‫كه‌ س���وكایه‌تییان به‌ئێزدیی‌‌و ئێزدیی‌ بون كرد بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌س لێیان بپێچێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵت‌و دادگاو رۆشنبیران‌و رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ مه‌ده‌نیشه‌وه‌!‬ ‫ئێزدیی‌‌و هه‌م���و نادیه‌كان چۆن دڵیان له‌كوردبونی‌ خۆیان ناش���كێ‌‪ ،‬كه‌ كورد‬ ‫راستگۆیانه‌ دڵی‌ به‌كوشتار‌و ماڵوێرانی‌‌و ئازاره‌كانیان نه‌سوتێ‌؟!‬

‫پاشەکشەی گەشەی بەرزبونەوەی‬ ‫نرخ لەسەر‬ ‫ئابوری ئەمەریکا‬ ‫ئەمەریکییەکان‌و‬ ‫بەهۆی دانانی باج‬ ‫لەسەر کااڵی هاوردە پاشەکشەی رێژەی‬ ‫وەبەرهێنانی دەرەکی‬

‫بێ بازاڕی درێژخایەن‬ ‫بەهۆی رێوشوێنە‬ ‫ئابورییەکانی ترەمپ‬ ‫بەپێی ئاژانسی "مۆدیز"‬

‫لەدەستدانی‬ ‫‪3.5‬ملیۆن هەلی‬ ‫کارو رێژەی بێکاری‬ ‫لە‪ %5‬بەرزدەبێتەوە‬ ‫بۆ ‪7%‬‬

‫هەڕەشەیە بۆ متامنەپێکردنی‬ ‫ئەمەریکا بەهۆی‬ ‫کەمکردنەوەی باجەوە‬ ‫بەپێی ئاژانسی "فیچ"‬

‫گەشەی ئابوری‬ ‫جیهان لەساڵی‬ ‫‪ 2017‬دادەبەزێت بۆ‬ ‫‪ 2.7%‬بەپێی بانکی‬ ‫نێودەوڵەتی‬

‫هەڵگیرسانی جەنگێکی ئابوری‬ ‫بەهێز بەهۆی هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫چەندین رێککەوتنی ئابوریی‬ ‫جیهانییەوە‬ ‫ریکالم‬

‫چاوەرێتانین‪...‬‬ ‫ئاهەنگی تایبەتی‬ ‫هونەرمەندان‬ ‫بۆ ڕۆژی ڤاالنتاین‬ ‫میران عەلی‬ ‫جێگر میدیا حسین‬ ‫یەریڤان‬

‫جێگر میدیا حسێن‬

‫یەریڤان‬

‫میران عەلی‬

‫ئاهەنگی تایبەت لەڕۆژی ڤاالنتاین‬ ‫بێ بەرامبەر لە فاملی مۆڵ ـ سلێامنی‬ ‫کاتژمێر شەش و نیوی ئێوارە ـ یانزەی شەو‬

‫‪2/14‬‬