ژمارە (567) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)567‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/2/28‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬

‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫یەکێتی جارێکیتر نه‌خشه‌ڕێگاكه‌ی دادەڕێژێتەوە‬

‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬بافڵ تاڵه‌بان ‌ی له‌كۆبونه‌وه‌كاندا‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ مام جه‌الل ده‌كات‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌س���ه‌رد ئاماژە بەوە دەکات‬ ‫یەکێت���ی جارێکیت���ر نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ی‬ ‫دادەڕێژێتەوە شاندێكی‌ سه‌ركردایه‌تیش‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ د‪.‬به‌ره���ه‌م س���اڵح ده‌كات‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌وی���ش بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫كۆبونه‌وه‌كانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌‪ ،‬ئ���ەو دەڵێت "بافڵ‬ ‫تاڵه‌بانی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ مام جه‌الل ده‌كات‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كاندا‪".‬‬

‫ئاوێنە‪ ،‬سلێمانی‪ :‬فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئەنجومەنی سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ كوردستان لەچاوپێکەوتنێکی‬ ‫تایب���ەت بەئاوێن���ەدا رایگەیان���د بافڵ‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا به‌ش���داری‌‬ ‫ی له‌باره‌ی‌‬ ‫گفتوگۆكان ن���اكات‌و رای‌ خۆ ‌‬ ‫بابه‌ته‌كانه‌وه‌ ناڵێت‪ ،‬به‌اڵم بۆچونه‌كان‌و‬ ‫ره‌وتی‌ گفتوگ���ۆكان "به‌مام ده‌گه‌یه‌نێت‌و‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌ ئه‌و نوێنه‌رایه‌تی‌‬

‫مام جه‌الل ده‌كات له‌كۆبونه‌وه‌كاندا"‪.‬‬ ‫ئەسەس���ەرد وتی "نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ی‬ ‫یەکێتی گفتوگۆی‌ تێر‌و ته‌س���ه‌لی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كراوه‌‌و هه‌م���و پێش���نیار‌و تێبینیه‌كان‬ ‫ل���ه‌الی‌ من���ه‌‌و هه‌ندێكی���ان به‌ته‌له‌فۆن‬ ‫پێمان وتراوه‌‌و هه‌ندێكی‌ تریش به‌نوسراو‬ ‫تێبینییه‌كان���ی‌ ئاراس���ته‌ كردوی���ن‌و‬ ‫هه‌ندێكیش���ی‌ خۆم���ان نوس���یومانه‌‪.‬‬ ‫تێبینیی���ه‌كان زۆرن‌و له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌بێت‬

‫جارێكی‌ تر دابڕێژرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "له‌س���ه‌ر هه‌م���و بابه‌ته‌كان‬ ‫تێبین���ی‌ هه‌ب���ون‌و ئه‌م���ه‌ش وای‌ كرد‬ ‫ك���ه‌ لیژنه‌كه‌ كاتێك���ی‌ زۆرتری‌ بوێت بۆ‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ ره‌شنوس���ه‌كه‌و ده‌قی‌‬ ‫هه‌موارك���راوی‌ ره‌شنوس���ه‌كه‌ به‌جۆرێك‬ ‫هه‌موارك���راوه‌ كه‌ جی���اوازی‌ زۆری‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ەو ده‌ق���ەی‌ لەمیدیاکانەوە‬ ‫باڵوكراوه‌تەوە"‪.‬‬

‫ئه‌سه‌سه‌رد ئەوەش���ی رونکردەوە کە‬ ‫ل���ه‌دو رۆژدا پێنج دانیش���تنیان كردوە‌و‬ ‫ل���ه‌و دانیش���تنانه‌دا هه‌س���تیان ب���ه‌وه‌‬ ‫نه‌كردوه‌ دو باڵ له‌ن���او یەکێتیدا هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئەو وت���ی "له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تیدا بڕیاردرا چه‌ند ئه‌ندامێك‬ ‫ته‌رخ���ان بكرێ���ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌ردانی‌‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵح بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وی���ش بگه‌ڕێته‌وه‌ ب���ۆ كۆبونه‌وه‌كانی‌‬

‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌‪ .‬ئ���ه‌و ش���انده‌ قس���ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫د‪.‬به‌ره���ه‌م ده‌ك���ه‌ن‌و گوێ���ی‌ لێده‌گرن‌و‬ ‫كارێكی‌ واده‌ك���ه‌ن ئه‌ویش له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫چ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ یاخود كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ ئاماده‌بێت"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫رێکخه‌ری‌ بانك ‌ی سه‌روه‌ر ‌ی سیسته‌می‌ بایۆمه‌تری‪:‬‬

‫بانکەکەمان به‌رناكه‌وێت لەبەر ئەوانەی‌‬ ‫ی‬ ‫به‌لێشاو له‌هەندەرانەوە هاتونه‌ته‌وه بۆ موچە سەبیحه عەسکەر ‌‬ ‫هاوژینی عەلی عەسکەری‪:‬‬

‫رێکخه‌ری‌ بانكی‌ س���ه‌روه‌ری‌ سیس���ته‌م ‌ی‬ ‫بایۆمه‌ت���ری‌‪‌،‬ژماره‌یك���ی‌ زۆر له‌كچ‌و كوڕ‌ه‬ ‫بەرپ���رس ده‌بینرێت كه‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫هاتونه‌ت���ه‌وه‌‌و سیس���ته‌م ‌ی بایۆمه‌تریان بۆ‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬ئ���ەو دەڵێت "‌بانکەکەمان‬ ‫به‌رناكه‌وێ���ت لەب���ەر ئەوان���ەی‌به‌لێش���او‬

‫فۆرمه‌كاندان‪ ،‬ئەو وتی "لەس���ەرەتای ئەم به‌ڕێژه‌یه‌ك ئەوانەی ل���ەدەرەوە هاتبونەوە‬ ‫له‌هەندەرانەوە هاتونه‌ته‌وه بۆ موچە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ ،‬س���لێمانی‪ :‬رێکخ���ه‌ری‌ بانك ‌ی هەفتەیەوە ژماره‌یكی‌ زۆر له‌هاواڵتیانی کورد رویان لەبانكی‌ باخان کردبو له‌س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫س���ه‌روه‌ری‌ سیس���ته‌م ‌ی بایۆمه‌تری‌‪ ،‬ره‌نج بەلێش���او له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتەوە هاتونه‌ته‌وه‌‌و ك ‌ه جگه‌ له‌وان كه‌س���ی‌ دیك���ه‌ نه‌ده‌بینرا‌و‬ ‫كه‌ری���م به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند تائێس���تا یه‌ك بانکەکەی���ان بەرنەکەوت���وە لەوان���ەی بۆ به‌رنه‌ده‌كه‌وت"‪.‬‬ ‫ملیۆن هاواڵتی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان سیسته‌م ‌ی پەنجەمۆر وەستاون"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "رۆژی‌ دوش���ەممه‌‪،2/27‬‬ ‫بایۆمه‌ت���ری‌ ب���ۆ ك���راوه‌‌و له‌جیاكردنەو‌ه ‌ی‬

‫‪4‬‬

‫‪gj ( Ȯ ȼ( ȥ0ȧ Ȩj j‬‬

‫ریکالم‬

‫‪ ¼ĤËĥŇĨ ĞňĨêňÎ ŃÎ ğĤËä ŅÜňä »ëŎÔ ¼ĤËĤ »ň¹ê˵‬‬

‫دکتۆر‬ ‫شاهۆ محمد علی مراد‬

‫ریکالم‬

‫هەڵگری دکتۆرا و پسپۆڕ لە نەخۆشییەکانی مێشک و دەروون‬ ‫لە واڵتی سوید و انگلترا‬ ‫دکتۆرا (بۆرد) لە واڵتی سوید‬

‫‪ ňĥŇęô¡ĪËĤ ňĤĸňµ ³ňªňµ »ëŎÔ ¼ĤËĤ ŃÜ ¼ĤËĤ ¼ĠÊêĪňĨ ¼ĤËĤ »ëŎÔ ¼ĤËĤ‬‬ ‫‪ »æêīµ »Êīŀňà êīĤňÔ »¡ëŇĜīµ ňĥҶĝô ŅÜňä ňŀī¹ ¼ÜËðĪËĤ‬‬ ‫‪ÓņçĠňĨêňÎ »êÊ¡Ī¡æêīµ ¼µňō¡īŇôňÎ ĢËġĤ˵ňĠňĨêňÎ ĞňÜêňð‬‬

‫‪M.B.CH.B DPM , DPH‬‬

‫‪ ëŇĜĪňĨ ¼ĤËġŇĝð ¼Ĥ˵ňÕҵêËĠêňªīð ĞňÜêňðňĜ ĢËġĤ˵ňĠňĨêňÎ‬‬ ‫‪ģÕņĪňµ¡çÕð¡æ ëÕŎĤ˵ň¶¯łêËô ĪêËô »Ńµ Ī ³īµêňµ‬‬

‫‪ňō‬‬ ‫‪µ‬‬ ‫‪ň‬‬ ‫‪Ğ‬‬ ‫‪êËÜ‬‬ ‫‪È‬‬ ‫‪Ň‬‬ ‫‪ġ‬‬ ‫‪ň‬‬ ‫‪Î‬‬ ‫‪ĢËÕðæêīµ ňĜ ģōī‬‬

‫ ‪ ͅȻ1 ȥ/ rȼo ȥ0 ȼe Ȩ4 ȥȻ+ ͅȨj˴ȭa4‬‬ ‫‪gj ( Ȩ ȼ( Ȩ 4Ȼ/ȼÞ r ȨjȼeȻ0ȧ8 ƊȦ2j‬‬ ‫‪ ȼ /ȼL ΀ W+ 4,Ȧȼ4 ȨȬđ 8 ͅ ȼ /ȼL ȥȼƉÞȗ/ 8 ͧrr+ ȨL/ȼT‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫پەیوەندیم لەگەڵ هێرۆخان‬ ‫وەک جاران نەماو‌ە‬ ‫‪5‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫هەڵگری دبلۆمی بااڵ لە چارەسەری نەخۆشییەکان بەڕێگای‬ ‫هیبنوتیزم (تنیوم المغناطیسی)‬ ‫شەقامی ایبراهیم پاشا ‪ -‬بەرامبەر مزگەوتی‬ ‫صالح الدین تەالری بنار ‪ -‬نهۆی سێیەم‬

‫‪07501102324‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪3‬‬

‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬بافڵ تاڵه‌بانی‌ له‌كۆبونه‌وه‌كاندا نوێنه‌رایه‌تی‌ مام جه‌الل ده‌كات‬ ‫"شاندێك ‌ی سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت ‌ی سه‌ردانی‌ د‪.‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵح ده‌كات"‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندام ‌ی سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی نیشتیمان ‌ی كوردستان له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "بافڵ‬ ‫تاڵه‌بانی‌ بۆچونه‌كان‌و ره‌وت ‌ی گفتوگۆكان ‌ی‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان به‌مام ده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌‌و ئه‌و نوێنه‌رایه‌ت ‌ی مام‬ ‫جه‌الل ده‌كات له‌كۆبونه‌وه‌كاندا"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ره‌شنوس���ی‌ نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌ كه‌ی‌ ده‌بێت���ه‌ پ���ڕۆژه‌ی‌ فه‌رم ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌؟‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬هه‌فته‌ی‌ داهات���و دوبار‌ه‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌ك ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كێت��� ‌ی گفتوگ���ۆی‌ له‌ب���اره‌وه‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئێستا ره‌شنوسه‌ك ‌ه له‌هه‌مواركردنه‌وه‌دایه‌‌و‬ ‫لیژنه‌یه‌ك پێكهات���وه‌‌و هه‌مواری‌ ده‌كاته‌وه‌‌و‬ ‫كۆپ ‌ی هه‌مواركراو ده‌برێته‌و‌ه بۆ كۆبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ كه‌ له‌هه‌فته‌ ‌ی‬ ‫داهات���و ئه‌نج���ام ده‌درێت‌و ل���ه‌وێ‌ ده‌نگ ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ده‌درێت‌و ده‌خوێنرێت���ه‌وه‌‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫تێبین ‌ی هه‌بو له‌س���ه‌ر ‌ی له‌و ‌ێ ده‌س���تكار ‌ی‬ ‫ده‌كرێت‌و پاش���ان ده‌خرێت���ه‌ ده‌نگدانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه تائێستا ره‌شنوس���ه‌كه‌ نه‌خراوه‌ت ‌ه‬ ‫ده‌نگدانه‌وه‌‌و له‌و كۆبونه‌وانه‌دا ته‌نها تاوتو ‌ێ‬ ‫كراوه‌‌و پێشنیار‌و تێبینی‌ له‌سه‌ر بوه‌‌و ئێستا‬ ‫ته‌واوبوه‌‌و ته‌نها ئ���ه‌وه‌ ماوه‌ ئاماده‌ بكرێت‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا بخرێت ‌ه به‌رده‌م‬ ‫ئه‌ندامانی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی سه‌ركردایه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێت زۆرتری���ن گفتوگۆ ‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌و س��� ‌ێ‬ ‫پێش���نیار‌ه بوه‌ ك ‌ه له‌نێو ره‌شنوس���ه‌كه‌دا‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كێش���ه‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬هه‌م���و نه‌خش���ه‌ڕێگاك ‌ه‬ ‫گفتوگۆ ‌ی تێر‌و ته‌س���ه‌لی‌ له‌س���ه‌ر كراوه‌‌و‬ ‫هه‌مو پێش���نیار‌و تێبینی���ه‌كان له‌الی‌ منه‌‌و‬ ‫هه‌ندێكی���ان به‌ته‌له‌ف���ۆن پێم���ان وتراوه‌‌و‬

‫هه‌ندێك���ی‌ تریش به‌نوس���راو تێبینییه‌كان ‌ی‬ ‫ئاراس���ته‌ كردوی���ن‌و هه‌ندێكیش���ی‌ خۆمان‬ ‫نوسیومانه‌‪ .‬تێبینییه‌كان زۆرن‌و له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫ده‌بێت جارێكی‌ تر دابڕێژرێته‌وه‌‪ .‬له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌مو بابه‌ت���ه‌كان تێبینی‌ هه‌بون‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫وا ‌ی كرد ك ‌ه لیژنه‌ك ‌ه كاتێكی‌ زۆرتری‌ بوێت‬ ‫بۆ هه‌مواركردنه‌وه‌ی‌ ره‌شنوسه‌كه‌‪ .‬زۆرترین‬ ‫گفتوگۆش له‌باره‌ی‌ ئه‌و س��� ‌ێ پێشنیاره‌ ‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ركردن ‌ی پۆستی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌ی هه‌رێم‬ ‫نه‌بو‪ ،‬بابه‌تی‌ تر هه‌بو ك ‌ه گفتوگۆی‌ زۆرتر ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر هه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت ئه‌و س��� ‌ێ پێشنیاره‌ ‌ی‬ ‫ره‌شنوسه‌كه‌ بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ پارتی‌‌و‬ ‫بارزان ‌ی نوسراوه‌؟‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ئێم���ه‌ ویس���تومان ‌ه‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ك پێش���كه‌ش بكه‌ی���ن‬ ‫هه‌مواندابێ���ت‌و‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ك بێ���ت ك���ه‌ بتوانی���ن‬ ‫تێیپه‌ڕێنی���ن‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ك‬ ‫پێش���كه‌ش بكه‌ی���ن له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ فاڵن‬ ‫حزب بێ���ت‌و له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ حزبێك ‌ی تر‬ ‫نه‌بێ���ت به‌دڵنیاییه‌وه‌ ت���ێ ناپه‌ڕێت‌و له‌م‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌دا بێگومان ئێم���ه‌ ره‌چاو ‌ی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ خۆم���ان كردوه‌ تیایدا‌و‬ ‫ره‌چ���اوی‌ الیه‌نه‌كان���ی‌ تریش���مان كردوه‌‌و‬ ‫به‌هۆ ‌ی ئه‌مه‌وه‌ هه‌وڵمانداو‌ه هاوسه‌نگییه‌ك‬ ‫له‌بۆچونه‌كان پیش���ان بده‌ی���ن‌و پێمانوای ‌ه‬ ‫ده‌توانی���ن كارێكی‌ وابكه‌ی���ن كه‌ الیه‌نه‌كان‬ ‫پێ���ی‌ رازی‌ بن‌و ش���یاو ‌ی جێبه‌جێكردنیش‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر ئ���ه‌م ره‌شنوس��� ‌ه بو‬ ‫به‌پڕۆژه‌ی‌ فه‌رمی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ قسه‌ ده‌كه‌ن؟‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬ئه‌م نه‌خشه‌ڕێگایه‌ له‌بنه‌مادا‬ ‫بۆ سه‌ركردایه‌ت ‌ی خۆمان نوسراوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌رچاوڕونییه‌ك ‌ی باش���ی‌ هه‌بێ���ت له‌وتوێژ‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كان به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ه‌و پڕۆژه‌یه‌ نه‌خرێته‌ ب���ه‌رده‌م الیه‌نه‌كان‬

‫ئه‌ندامانی‌ دو‬ ‫باڵه‌كه‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫لێك نزیكبونه‌ته‌و‌ه‬ ‫كه‌ ده‌رفه‌ت هه‌ی ‌ه‬ ‫باڵه‌كان نه‌مێنن‬ ‫بافڵ تاڵه‌بانی‌‬ ‫به‌پێی‌ ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی‌ قسه‌ له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كان‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌و نه‌خشه‌ڕێگایه‌ش‬ ‫قسه‌ له‌گه‌ڵ پارت ‌ی ده‌كه‌ن؟‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬هه‌ر له‌سه‌ر ئه‌و نه‌خشه‌ڕێگای ‌ه‬ ‫قس���ه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان‌و له‌گ���ه‌ڵ پارتی‌‌و هه‌ر‬ ‫الیه‌نێكی‌ تریشدا ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌م نه‌خش���ه‌ڕێگایه‌ ده‌توانێت‬ ‫هاوس���ه‌نگی‌ رابگرێت له‌نێوان رێككه‌وتن ‌ی‬ ‫نێ���وان یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‌و هه‌ر رێككه‌وتنێك ‌ی‬ ‫تر ‌ی یه‌كێت ‌ی ك ‌ه له‌گه‌ڵ پارت ‌ی یان الیه‌نێك ‌ی‬ ‫تردا بیكات؟‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ئ���ه‌م نه‌خش���ه‌ڕێگای ‌ه‬ ‫ل���ه‌و كۆپییه‌ی‌ ك���ه‌ ئێس���تا ئاماده‌كراو‌ه‬ ‫به‌هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ په‌یوه‌ند ‌ی نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌‌و پاشان به‌هه‌ڵسه‌نگاندن ‌ی په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫نێوان یه‌كێت���ی‌‌و گۆڕان ده‌س���تپێده‌كات‪.‬‬

‫به‌دڵنیاییه‌و‌ه هه‌وڵمانداوه‌ هاوس���ه‌نگییه‌ك‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كان له‌گه‌ڵ هه‌ردوالدا هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دزه‌پێكردن���ی‌ ره‌شنوس��� ‌ی‬ ‫نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ ب���ۆ ن���او میدی���ا چۆن‬ ‫هه‌ڵده‌س���ه‌نگێنن به‌تایب���ه‌ت ك���ه‌ ب���ه‌ر‬ ‫له‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌ له‌میدیاكاندا لێپرس���راو ‌ی‬ ‫ده‌سته‌ی‌ كارگێڕ ‌ی مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫وت��� ‌ی كه‌ له‌ئاینده‌دا هه‌ندێ���ك له‌خاڵه‌كان ‌ی‬ ‫ره‌شنوسه‌كه‌ له‌میدیاكان باڵوده‌كه‌ینه‌وه‌؟‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬خۆی‌ نه‌ده‌بوایه‌ ره‌شنوسه‌ك ‌ه‬ ‫له‌میدی���اكان باڵوبكرێت���ه‌وه‌ ب���ه‌اڵم دیار‌ه‬ ‫كۆنترۆڵ نه‌كراوه‌‪ ،‬چونكه‌ ژماره‌ ‌ی ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ ئاماده‌ب���ون له‌كۆبونه‌وه‌ك ‌ه ‪ 42‬ئه‌ندام ‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ بو‌و نازانرێت كێ‌ ره‌شنوسه‌كه‌ ‌ی‬ ‫دزه‌ پێكردوه‌ بۆ میدی���اكان یاخود یه‌كێك‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئه‌ندامان���ی‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫ده‌س���تیكه‌وتوه‌‌و باڵویكردۆت���ه‌وه‌‪ .‬ده‌ق��� ‌ی‬

‫هه‌موارك���راوی‌ ره‌شنوس���ه‌كه‌ به‌جۆرێ���ك‬ ‫هه‌مواركراو‌ه كه‌ جیاوازی‌ زۆری‌ هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌قی‌ باڵوكراوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ندامان���ی‌ دو باڵه‌كه‌ ‌ی یه‌كێت ‌ی‬ ‫تاچه‌ن���د هه‌ماهه‌نگن بۆ سه‌رخس���تنی‌ ئه‌و‬ ‫نه‌خشه‌ڕێگایه‌؟‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬ه���ه‌ردو باڵه‌ك���ه‌ی‌ لێ‌ بو‬ ‫هه‌مو ئه‌ندامانی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ نه‌ك وه‌كو‬ ‫ئه‌ن���دام له‌ب���اڵ‪ ،‬به‌ڵكو وه‌ك ت���اك‌و وه‌ك‬ ‫ئه‌ندام له‌ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ قسه‌‌و‬ ‫بۆچون‌و تێڕوانین���ی‌ خۆیان ده‌ربڕی‌و له‌دو‬ ‫رۆژدا كۆبونه‌وه‌مان كرد‌و پێنج دانیشتنمان‬ ‫كرد‌و له‌و دانیش���تنانه‌دا هه‌س���تمان به‌و‌ه‬ ‫نه‌ك���ردو‌ه كه‌ ئێم ‌ه دو باڵ له‌ناوماندا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫‪ 9‬مانگ���ه‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ كۆنه‌بۆته‌وه‌‌و هۆكه‌شی‌ ئه‌و‬ ‫كێش��� ‌ه ناوخۆییانه‌ ‌ی یه‌كێتی‌ بو‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫هه‌م مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌ی هه‌فت���ه‌ ‌ی رابردو‬ ‫دو جار له‌س���ه‌ر یه‌ك كۆبۆوه‌‌و ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ ئه‌م مانگه‌ دو جار كۆبۆته‌وه‌‌و‬ ‫هه‌فته‌ی‌ داهاتوش كۆده‌بینه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫من به‌كرده‌وه‌ ده‌ڵێم دو باڵه‌كه‌ له‌ناو یه‌كێت ‌ی‬ ‫نه‌م���اوه‌‌و هه‌ر ئه‌وه‌ ماوه‌ ك���ه‌ رابگه‌یه‌نرێت‬ ‫ك���ه‌ ئیت���ر ب���اڵ له‌ن���او یه‌كێتی���دا نییه‌‪.‬‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی سه‌ركردایه‌تیدا‬ ‫بڕی���اردرا چه‌ند ئه‌ندامێ���ك ته‌رخان بكرێن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی كه‌ س���ه‌ردان ‌ی د‪.‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د‬ ‫ساڵح بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌ویش بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و‬ ‫مه‌كته‌ب ‌ی سیاسی‌‪ .‬ئه‌و شانده‌ قس ‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫د‪.‬به‌رهه‌م ده‌كه‌ن‌و گوێی‌ لێده‌گرن‌و كارێك ‌ی‬ ‫واده‌كه‌ن ئه‌ویش له‌كۆبونه‌وه‌ ‌ی چ مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌ یاخود كۆبون���ه‌وه‌ ‌ی ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌ت ‌ی ئاماده‌بێ���ت‌و هه‌موش���مان‬ ‫پێمان خۆش ‌ه بگه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬د‪.‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د س���اڵح له‌چ ‌ی‬ ‫نیگه‌رانه‌ وائاماده‌ ‌ی كۆبونه‌وه‌كان نابێت؟‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیدا جگ���ه‌ له‌د‪.‬به‌رهه‌م چه‌ند‬

‫ئه‌ندامێك���ی‌ تری���ش ئاماد‌ه نه‌ب���ون به‌اڵم‬ ‫هۆكاری‌ ئاماده‌نه‌بونیان جیاواز بو‪ .‬له‌هه‌مو‬ ‫حاڵه‌تێكدا هه‌مو ئه‌ندامێك ‌ی سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌ر ده‌بێت خ���ۆی‌ ئاماده‌بێت‌و ئه‌و مافه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم ره‌نگه‌ هۆی���ه‌ك هه‌بێت ك ‌ه‬ ‫واب���كات ئام���اده‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ك ‌ه نه‌بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نمون ‌ه به‌شێكیان نه‌خۆش بون‌و به‌شێكیان‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت بون‪ .‬ب���ه‌اڵم د‪.‬به‌رهه‌م‬ ‫له‌ناوه‌وه‌ ‌ی واڵت بو نه‌خۆشیش نه‌بو دیار‌ه‬ ‫هۆی‌ تر هه‌یه‌ بۆ ئاماده‌نه‌بونی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌و بڕوای���ه‌دان له‌كۆبونه‌وه‌كان ‌ی‬ ‫ئاین���ده‌دا به‌رهه‌م س���اڵح بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ ناو‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان؟‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬ناتوانم بڵێم بۆ كۆبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫داهات���و ئام���اده‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم دڵنیام‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ���ه‌م كۆبونه‌وه‌ی‌ داهاتو نه‌هات ئه‌وا‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كانی‌ تردا ئاماده‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬زۆر جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫كه‌ له‌ئێستادا یه‌كێتی‌ باڵی‌ نه‌ماوه‌؟‬ ‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬به‌كرده‌وه‌ باڵ له‌ناو یه‌كێتیدا‬ ‫نه‌م���اوه‌‪ ،‬چونك���ه‌ م���ادام كۆبون���ه‌وه‌كان‬ ‫هه‌ردوالی‌ كۆكرده‌وه‌‌و ئه‌ندامان ‌ی دو باڵه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ لێك نزیكبونه‌ت���ه‌و‌ه كه‌ ده‌رفه‌ت‬ ‫هه‌یه‌ باڵ���ه‌كان نه‌مێنن له‌ناو یه‌كێت ‌ی به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێك ورده‌ كێشه‌ش ماوه‌‌و ئه‌گه‌ر بتوانین‬ ‫ئ���ه‌و ورده‌ كێش���انه‌ش چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین‬ ‫ئه‌وكات��� ‌ه ده‌توانین بڵێین ك��� ‌ه دو باڵه‌ك ‌ه‬ ‫به‌ته‌واوی‌ نامێنێت‪ .‬یه‌كێك له‌هه‌نگاوه‌كانیش‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ د‪.‬به‌رهه‌م ئه‌حمه‌د ساڵحه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬قسه‌یه‌ك ‌ی زۆر له‌سه‌ر ئاماده‌بون ‌ی‬ ‫بافڵ تاڵه‌بان ‌ی له‌نێو كۆبونه‌وه‌كاندا ده‌كرێ‌و‬ ‫بۆچی‌ ئه‌و له‌كۆبونه‌وه‌كاندا ئاماده‌ ده‌بێت؟‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ :‬باف���ڵ تاڵه‌بان��� ‌ی‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كان���دا به‌ش���داری‌ گفتوگۆكان‬ ‫ن���اكات‌و رای‌ خۆی‌ له‌ب���اره‌ ‌ی بابه‌ته‌كانه‌و‌ه‬ ‫ناڵێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆچون���ه‌كان‌و ره‌وت��� ‌ی‬ ‫گفتوگۆكان به‌مام ده‌گه‌یه‌نێت به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫فه‌رمی‌‌و ئه‌و نوێنه‌رایه‌تی‌ مام جه‌الل ده‌كات‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كاندا‪.‬‬

‫دوای ئازادكردنی موسڵ‪ ،‬چارەنوسی کورد بەڕوی هەمو ئەگەرێکدا کراوەیە‬ ‫"هانی كورده‌كانی سه‌قزو بان ‌ه ده‌درێت بچنه‌ ناو حه‌شدی شه‌عبی‌و هێز به‌رامبه‌ر پێشمه‌رگە پێكبهێنن"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫ئه‌گه‌ره‌كان بەرەو ئه‌وه‌ده‌چن تاچەند‬ ‫هەفتەو مانگێکی دیکە ئازادكردنی‬ ‫به‌ری راستی موسڵ كۆتایی بێت‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌ڕای شارەزیانی بواری‬ ‫سه‌ربازی‌و سیاسی ده‌رگای ده‌یان‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌ڕوی هه‌رێمی كوردستان‌و‬ ‫ناوچه‌كەدا‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ "یه‌كه‌میان‬ ‫مه‌ترسیه‌و دوه‌میشیان شه‌ڕ"‪.‬‬ ‫نه‌جات حه‌سه‌ن ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردس���تان هاوكات‬ ‫یه‌كێك ‌ه له‌فه‌رمانده‌ مه‌یدانیه‌كانی هێزی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ ئه‌و باس���ی ئ���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫سه‌ركردایه‌تی سیاس���ی كورد به‌تایبه‌ت‬ ‫مه‌س���عود بارزانی پێش ش���ه‌ڕی موسڵ‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌بون رێكکه‌وتنێكی سیاس���ی‬ ‫هه‌بێت له‌س���ه‌ر موس���ڵ به‌اڵم به‌بیانوی‬ ‫جۆراوج���ۆر ئ���ه‌م رێكکه‌وتن���ه ‌نه‌كرا‪،‬‬ ‫وتی "س���ه‌ركردایه‌تی هه‌رێم‌و حكومه‌تی‬ ‫عێ���راق‌و حكومه‌ت���ی هه‌رێ���م ئێس���تا‬ ‫س���ه‌رقاڵی گفتوگۆن بۆ ئ���ه‌وه‌ی بگه‌نه‌‬ ‫رێکكه‌وتن له‌س���ه‌ر به‌ڕێوه‌بردنی موسڵی‬ ‫دوای داعش‪ ،‬ئێمه‌ش ئ���ه‌م رێكکه‌وتنه‌‬ ‫به‌گرنگ ده‌زانین"‪.‬‬ ‫موسڵ ناوه‌ندی پارێزگای نه‌ینه‌وایه‌ كه‌‬ ‫ژماره‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی خۆی له‌‪ 2‬ملیۆن‬ ‫كه‌س ده‌دات‌و دوه‌م گه‌وره‌ترین پارێزگایه‌‬ ‫له‌عێراق دوای به‌غدای پایته‌خت‪ ،‬موسڵ‬ ‫له‌ڕوی مه‌زهه‌بیه‌وه‌ شارێكی سونه‌نشینی‬ ‫عه‌ره‌بیه‌ هه‌ربۆیه‌ داعش له‌‪10‬ی شوباتی ئه‌وه‌هه‌ی���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر داع���ش له‌ناوه‌ندی‬ ‫‪ 2014‬ئه‌و ش���اره‌ی داگیركرد هه‌رله‌وێش موس���ڵیش ده‌ربچێت كۆتای���ی نایه‌ت‪،‬‬ ‫خه‌الفه‌ته‌كه‌ی راگه‌یاند‪.‬‬ ‫به‌اڵم پێش���بینی ده‌كه‌م له‌چه‌ند مانگی‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی پارتی داهاتودا داعش له‌به‌ری راس���تی موسڵ‬ ‫باس���ی ئه‌وه‌ده‌كات موسڵ له‌ناوه‌ڕاستی ده‌رپه‌ڕێنرێت"‪.‬‬ ‫سه‌ده‌كانی رابردوەوە‌ له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‬ ‫ره‌نگ���ه‌ به‌ده‌رپه‌ڕاندنی داعش له‌به‌ری‬ ‫ناوه‌ن���دی كێش���ه‌ی هه‌ی���ه‌ ته‌نان���ه‌ت راس���تی موسڵ دۆخه‌كه‌ كۆتایی نه‌یه‌ت‪،‬‬ ‫عه‌بدولوه‌ه���اب ش���ه‌واف له‌موس���ڵه‌وه‌ چونكه‌ ئه‌و پش���كۆیه‌ی له‌ن���او بۆته‌ی‬ ‫كوده‌تای بەس���ەر‌ عه‌بدولكه‌ریم قاسمدا موس���ڵ سیاس���یه‌كان گه‌رمیانك���ردوه‌‬ ‫کرد ب���ه‌اڵم دواج���ار كه‌تیبه‌یه‌كی كورد وابه‌ئاسانی ناكوژێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ژه‌نراڵه‌كانی‬ ‫نه‌یهێش���ت كوده‌كاته‌ س���ه‌ربگرێت بۆیه‌ جه‌ن���گ خۆیان ب���ۆ ئه‌گه‌ره‌كانی داهاتو‬ ‫موسڵ مێژویه‌كی ره‌گه‌زپه‌رستی عه‌ره‌بی ئاماده‌ك���ردوه‌‌ چونكه‌ دڵنی���ان كۆتایی‬ ‫هه‌یه‪ ‌،‬وتی "موس���ڵ ناوچه‌یه‌كی فراوانه‌ جه‌نگی مه‌یدانی له‌موس���ڵ نزیكه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌نها دو به‌ر نیه‪ ،‬بۆیه‌ قس���ه‌ له‌س���ه‌ر هی���چ ئه‌گه‌رێ���ك نی���ه‌ جه‌نگێكی نوێ‬

‫كێشه‌ی چونی‬ ‫ئێزیدیه‌كان‬ ‫بۆ ناو حه‌شد‬ ‫ئاسانه‌ چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێت چونكه‌‬ ‫ئه‌وان هه‌میشه‌‬ ‫پێویستیان به‌كورد‬ ‫هه‌یه‌ هاوكاریان‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بافریای شوێنه‌كانی‬ ‫تربكه‌وین‬ ‫رۆژهەاڵتی موسڵ‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌ س���ه‌رهه‌ڵنه‌دات به‌تایبه‌ت بۆ‬ ‫ك���ورد كاتێك له‌ب���ه‌رده‌م ده‌رگای كورد‬ ‫حه‌شدی ش���ه‌عبی خۆی كۆكردوه‌ته‌وەو‌‬ ‫سه‌نگه‌ر‌ی به‌رامبه‌ر پێشمه‌رگه‌ لێداوه‌‪.‬‬ ‫نه‌جات حه‌سه‌ن له‌باره‌ی ئه‌گه‌ره‌كانی‬ ‫شه‌ڕی كوردو حه‌شدی شه‌عبی دڵنیایه‌‬ ‫له‌وه‌ی له‌پشتی س���نوره‌كانی كورده‌وه‌‬ ‫هاندان هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی كورده‌كانی ئێران‬ ‫له‌بانه‌و سه‌قز بچنه‌ ناو حه‌شدی شه‌عبی‬ ‫تاوه‌كو هێزێكی گه‌وره‌یان لێدروستبكه‌ن‬ ‫به‌رامب���ه‌ر هێ���زی پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬وت���ی‬ ‫"كێش���ه‌ی چون���ی ئێزیدی���ه‌كان بۆ ناو‬ ‫حه‌شد ئاسانه‌ چاره‌سه‌ر ده‌كرێت چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌وان هه‌میش���ه‌ پێویس���تیان به‌كورد‬

‫هه‌یه‌ هاوكاریان ب���كات‪ ،‬به‌اڵم بافریای‬ ‫شوێنه‌كانی تربكه‌وین"‪.‬‬ ‫ده‌س���تكه‌وته‌كانی دوای جه‌نگ���ی‬ ‫موسڵ جگه‌ له‌بژارده‌یه‌كی كه‌می نه‌بێت‬ ‫ك���ه‌س نازانێت چۆن داب���ه‌ش ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم جوڵه‌یه‌كی زۆرهه‌یه‌ به‌ئاڕاس���ته‌ی‬ ‫دابه‌شكردنی ده‌س���تكه‌وته‌كانی جه‌نگ‌و‬ ‫چۆنیه‌تی دیزاینكردنه‌وه‌ی ناوچه‌كه‌ كه‌‬ ‫یه‌كێك���ه‌ له‌ده‌س���تكه‌وته‌كان‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان���ی بارزان���ی له‌میونش���ن‌و‬ ‫له‌ئه‌نك���ه‌ره‌ بۆن���ی هه‌م���ان ئه‌گه‌ریان‬ ‫لێدێ���ت‪ ،‬له‌كاتێك���دا كورد خواس���تی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی هه‌یه‌و س���ونه‌كان داوای‬ ‫هه‌رێ���م ده‌كه‌ن‌و ش���یعه‌كانیش چه‌ندین‬

‫ئه‌جێن���دای جۆراوجۆریان هەیەو ئێران‌و‬ ‫توركیاش چاویان له‌س���ه‌ر بست به‌ستی‬ ‫خاكی عێراقه‌‪.‬‬ ‫سه‌عید كاكه‌یی ش���اره‌زای سه‌ربازی‬ ‫یه‌كێ���ك ب���و‌ه له‌ڕاوێ���ژكاره‌ دیاره‌كانی‬ ‫س���وپای ئه‌مری���كا له‌ش���ه‌ڕی عێ���راق‬ ‫به‌پێ���ی هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌كانی بۆ گوڕی‬ ‫به‌ره‌وپێش���چونه‌كانی شه‌ڕه‌كه‌ ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ده‌كات ره‌نگه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م ش���ه‌ڕه‌‬ ‫زۆر بخایه‌نێ���ت ته‌نه���ا چ���وار هه‌فته‌ی‬ ‫ت���ر بخایه‌نێت‪ ،‬وتی "ئه‌گ���ه‌ر لۆژیكیانه‌‬ ‫بیر بكرێته‌وه‌ ئه‌وا کورد توش���ی ش���ه‌ڕ‬ ‫نابێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ش���اره‌زا س���ه‌ربازییه‌ ئاماژه‌ بۆ‬

‫ئه‌وه‌ده‌كات ئه‌گه‌ر الیه‌ن���ه‌ ناكۆكه‌كانی‬ ‫ش���ه‌ڕ به‌ئارامی مامه‌ڵه‌ نه‌كه‌ن ئه‌وا ئه‌م‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌ گی���رۆده‌ی ش���ه‌ڕ ده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئارامی له‌بیركردنه‌وه‌دایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئارام نه‌بی���ت له‌گه‌ڵ ده‌وربه‌ره‌كه‌ت ئه‌وا‬ ‫توشی كێشه‌و شه‌ڕ ده‌بیت"‪.‬‬ ‫خواس���تی ژه‌نراڵه‌ س���ه‌ركەو‌توه‌كانی‬ ‫شه‌ڕ له‌عێراق یه‌كانگیرنین هه‌ریه‌كه‌شیان‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت‪ 100‬س���اڵی داهات���وی خۆی‬ ‫له‌میرات���ی عێراقی له‌به‌ریه‌كهه‌ڵوه‌ش���او‬ ‫مس���ۆگه‌ر بكات‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌شه‌ واده‌كات‬ ‫ش���ه‌ڕ به‌مزوان���ه‌ كۆتای���ی نه‌ی��� ‌هت‌و‬ ‫تاماوه‌یه‌ك���ی نادیار ش���ه‌ڕ به‌رۆكی ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ به‌رنه‌دات‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫"له‌م مانگه‌دا ‪ 4‬بازرگانی ئاڵوگۆڕی دراو مایه‌پوچبون"‬

‫‪ 40‬كه‌س سكااڵ له‌سه‌ر ئه‌و بازرگانه‌ تۆمار ده‌كەن کە ‪ ‌25‬ملیۆن دۆالر قه‌رزی له‌سه‌ره‌‬

‫ئ���ه‌و بازرگانه‌ی له‌ب���ازاڕی دۆالره‌كه‌ی‬ ‫س���لێمانی مایەپ���وچ بو‪ 40 ،‬س���كااڵی‬ ‫له‌سه‌ر تۆماركراوه‌و فه‌رمانی گرتنی بۆ‬ ‫ده‌رچو‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌ له‌دوای‬ ‫ئه‌و بازرگانه‌ چه‌ندی���ن بازرگانی دیكه‌‬ ‫توشی مایوپوچوبون هاتون‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ ،‬مەزه���ەر کەری���م‪ :‬وته‌بێژی‬ ‫پۆلیس���ی پارێزگای س���لێمانی‪ ،‬نه‌قیب‬

‫س���ه‌ركه‌وت ئه‌حم���ه‌د ب���ه‌ ئاوێن���ه‌ی‬ ‫ڕاگه‌یاند "‪ 40‬هاواڵتی هاتون س���كااڵیان‬ ‫له‌س���ه‌ر بازرگانێك تۆماركردوه‌ گوایه‌‬ ‫ئ���ه‌م بازرگان���ه‌ پ���اره‌ی خ���واردون‌و‬ ‫نایانداته‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێكی ئه‌و كه‌س���انه‌ی‬ ‫س���كااڵیان تۆماركردوه‌ ده‌ڵێن پاره‌یان‬ ‫الی ئ���ەو بازرگانە به‌ئامان���ه‌ت داناوه‌و‬ ‫خواردویه‌تی‪ ،‬به‌شێكی تریشیان ده‌ڵێن‬

‫ب���ۆ كاركردن پاره‌یان پێ���داوه‌ تاوه‌كو‬ ‫قازانجیان بداته‌وه‌"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "ئێس���تا فه‌رمان���ی‬ ‫ده‌س���تگیركردنی ئ���ه‌و بازرگانه‌ هه‌یه‌‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی دادوه‌ر فه‌رمانی ده‌ركرد‬ ‫پۆلیس���ی ئ���ه‌و ناوچه‌ی���ه‌ ده‌توانێ���ت‬ ‫ده‌ستگیریبكات"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی پۆلیسی سلێمانی ئه‌وه‌شی‬

‫ب���ۆ ئاوێنه‌ باس���كرد ئه‌گ���ه‌ری هه‌یه‌‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ی ئه‌م بازرگانه‌ خه‌ڵكی‬ ‫دیك���ه‌ هه‌بێت كه‌ مایه‌پوچ بوبێت به‌اڵم‬ ‫له‌ده‌رف���ه‌ت ده‌گه‌ڕێ���ت تاكێش���ه‌كه‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ربكات‪ ،‬وتیشی "ئه‌گه‌ر حكومه‌ت‬ ‫بانكه‌كانی والێنه‌كردایه‌‪ ،‬خه‌ڵك توشی‬ ‫ئه‌م جۆره‌ كێشانه‌ نه‌ده‌بو"‪.‬‬ ‫ه���اوكات س���ه‌رچاوەیه‌ك له‌ب���ازاڕی‬

‫دۆالره‌كه‌ی ش���اری سلێمانی ئه‌وەی‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ باسكرد كه‌ له‌م ماوه‌یه‌دا چه‌ندین‬ ‫بازرگانی دیكه‌‪ ،‬جگه‌ له‌حاجی عوسمان‬ ‫كه‌ ‪ 25‬ملیۆن دۆالر قه‌رزی هاته‌س���ه‌ر‬ ‫توشی مایه‌پوچبون هاتوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و س���ه‌رچاوه‌یه له‌ب���ازاڕی‬ ‫دۆالره‌كه‌ی س���لێمانی ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌‬ ‫پشتڕاس���تكرده‌وه‌ هه‌ر ل���ه‌م ماوه‌یه‌دا‬

‫جگه‌ له‌حاجی عوسمان چوار بازرگانی‬ ‫تر توش���ی مایه‌پوچب���ون هاتون‪ ،‬وتی‬ ‫"به‌ش���ێكی ئه‌وانه‌ی ئیف�ل�اس ده‌كه‌ن‬ ‫به‌سود پاره‌ له‌خه‌ڵكی دیكه‌ وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫دواتر پاره‌كه‌یان بۆ نادرێته‌وه‌و توش���ی‬ ‫مایه‌پوچبون ده‌بن"‪ ،‬وتیش���ی "ئه‌گه‌ری‬ ‫هه‌یه‌ چه‌ندین كه‌سی دیكه‌ لە ئایندەدا‬ ‫توشی هه‌مان كێشه‌ ببن"‪.‬‬

‫نوێنەری پەیەدە لەهەرێم‪:‬‬

‫بەرلەوەی بارزانی بچێتە ئەنكەرە‪ ،‬نێچیرڤان بارزانی بەنهێنی چوەتە دیمەشق‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫لەكاردانەوەی سەردانە دو‬ ‫رۆژییەكەی مەسعود بارزانی بۆ‬ ‫توركیا‪ ،‬نوێنەری پەیەدە لەهەرێم‬ ‫پێی وایە ئەو سەردانە ئەنجامی‬ ‫نەرێنی لەسەر پرسی كورد‬ ‫دەبێت‌و نوێنەری پارتی دیموكراتی‬ ‫گەالنیش لە هەرێم هیوا دەخوازێت‬ ‫لەبەرژەوەندی كورددا بشكێتەوە‪.‬‬

‫وەه����ادا دەترس����ێ‪ ،‬چونك����ە ئەو‬ ‫س����ەردانانەی پێش����وی مەس����عود‬ ‫بارزان����ی ئەنجامێك����ی ئیجابیان بۆ‬ ‫گەلی كوردو پرس����ی ك����ورد نەبوە‬ ‫بەڵكو هەمیشە ئەنجامەكان نەرێنی‬ ‫بون"‪.‬‬

‫وتیش����ی "لەكات����ی س����ەردانی‬ ‫ئەمجارەشدا جارێكی دیكە هێرشی‬ ‫س����وپای توركیا لەس����ەر سنوری‬ ‫رۆژئاواو س����نوری كانتۆنی عەفرین‬ ‫غەریب حەسۆ‪ ،‬نوێنەری پەیەدە ئەنجامدراوەو لەئێستاشدا گوندەكانی‬ ‫لەهەرێم لەبارەی ئەو س����ەردانەوە سنوری عەفرین تۆپباران دەكرێن"‪.‬‬ ‫بەئاوێن����ەی وت ك����ە هەرچ����ی‬ ‫نوێنەرەك����ەی پەی����ەدە لە هەرێم‬ ‫سەردانی بارزانی هەبوە بۆ توركیا‪،‬‬ ‫ئاڵۆزییەكی بۆ كورد بەدوای خۆیدا جەغت ل����ەوەش دەکات بەرلەوەی‬ ‫هێناوەو هێرش����ی زیات����ری تورك بارزان����ی بچێتە ئەنكەرە‪ ،‬نێچیرڤان‬ ‫بۆ س����ەر ئی����رادەی گەل����ی كورد بارزانی چوەتە دیمەش����ق‌و دیداری‬ ‫ئەنجامدراوە لەڕۆژئ����اواو لەباكور‪ ،‬لەگەڵ بەرپرسانی حكومەتی سوریا‬ ‫ئ����ەو وتی "لەبەرئ����ەوە گەلی كورد ک����ردوە‪ ،‬ئەو وتی "ئەم����ە بەواتای‬ ‫بەگش����تی لەبەرامبەر س����ەردانێكی ئەوەیە كە توركیاو رژێمی ئەس����ەد‬

‫هاوكارو ش����ەریكی یەكن لەڕەوشی ئەو وتی "ئێمە خوازیاری ئەوە نین‬ ‫ئاڵۆزییەكانی س����وریادا بەتایبەت شەڕی كوردو كورد دروست ببێت‌و‬ ‫لەبەرامبەر ئی����رادەی گەلی كوردو بیریش لەوە ناكەینەوەو ئەمەش بۆ‬ ‫ئێمە ش����تێكی ئەخالقییە بەرامبەر‬ ‫شۆڕشی رۆژئاوادا"‪.‬‬ ‫بەنەتەوەكەمان‌و دیرۆكەكەی‌و گەلی‬ ‫ئ����ەو پێیوایە ئ����ەم هەنگاوانە بۆ ئێم����ە ئەوە قبوڵناكات‪ ،‬ئەوەش����ی‬ ‫ئەوەی����ە لەڕێی رژێمی س����وریاوە دەیەوێت فیتنە دروست بكات ئەوە‬ ‫ئەنەكەس����ە بێننەوە ئارا‪ ،‬حەس����ۆ هەڵەیە"‪.‬‬ ‫وتی "پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫ئەو پێشی وایە كە كورد لەم كاتەدا‬ ‫لەقەیراندایە بۆ رێگەیەك دەگەڕێت‬ ‫خۆی ل����ەو قەیرانە دەرب����از بكات دەبێ پش����ت بەخۆی ببەستێ نەك‬ ‫ئی����دی چ لەڕێگ����ەی توركیاوە بێت بەدوژمنانی‪ ،‬حەسۆ وتی "بەداخەوە‬ ‫یان لەڕێگەی بەعسی سوریاوە بێت لەبری ئەوە هەن����دێ الیەن لەبری‬ ‫بەمەش هەم خ����ۆی دەرباز بكات‌و پش����تیوانی لەگەلەكەی����ان رێگەی‬ ‫هەم ئەو شتەشی ناوی ئەنەكەسەیە ئەنكەرەو دیمەش����ق هەڵدەبژێرن‌و‬ ‫بناسێت‌و لەو دۆخە تەنگەی ئێستا توركی����او پارتی بۆ دەستخس����تنە‬ ‫ن����او رۆژئ����اوا بەرژەوەندییەكانیان‬ ‫تێیدان دەربازیان ببێت"‪.‬‬ ‫تەواوك����ەری یەكت����رن‌و لەبارەیەوە‬ ‫لەبارەی ئەوەی پێشبینی دەكەن هاوڕان پێیانوای����ە هەرچی دەبێت‬ ‫ئەو هەنگاوانە ببنە هۆی شەڕی نێوان باببێ����ت ب����ەاڵم گرن����گ بەالیانەوە‬ ‫كوردو كورد بەتایب����ەت لەڕۆژئاوا‪ ،‬ئەوەیە شۆرشی رۆژئاواو سیستمی‬

‫ریکالم‬

‫دیموكراتی رۆژئاوا سەرنەكەوێت"‪.‬‬ ‫نوێن����ەری‬ ‫لەبەرامبەریش����دا‪،‬‬ ‫نوێنەرایەت����ی هەدەپ����ە لەهەرێم‪،‬‬ ‫ش����یالن ئەمینوغڵو هیواخوازە ئەو‬ ‫س����ەردانەی بارزان����ی لەخزمەت����ی‬ ‫كورداندا بێت‌و باس لەوەش����دەكات‬ ‫ك����ە نازان����ن س����ەردانەكەی هەرێم‬ ‫هیچ پەیوەندییەك����ی بەڕیفراندۆمی‬ ‫دەستورەوە لەتوركیا هەبوبێت یان‬ ‫نا ب����ەاڵم دەڵێ����ت "دەنگی ئێمەی‬ ‫ك����وردان لەباكور ب����ۆ ریفراندۆمی‬ ‫دەستور نەخێرە"‪.‬‬ ‫هەرچەن����دە ئەو دەڵێ����ت ئەوان‬ ‫پێیانوایەو خوازیاریشن كە مەسعود‬ ‫بارزانی بۆ گەلی كورد تێبكوش����ێت‬ ‫ب����ەاڵم دەش����ڵێت "توركی����ا دژی‬ ‫رۆژئاواو قەندیلە دژی هەمو كوردانە‬ ‫ناش����خوازێت لەرۆژئ����اواو باش����ور‬ ‫بەرەوپێشچون دروست ببێت"‪.‬‬

‫غەریب حەسۆ‬

‫ریکالم‬

‫عیادەی شەوانە ڕۆژی پسپۆڕی ئاشتی‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪5‬‬

‫سەبیحه‌ عه‌سكه‌ری‪ ،‬هاوژینی عەلی عەسکەری‪ :‬سوپاس بۆ خوا کە ژنم‬

‫پەیوەندیم لەگەڵ هێرۆخان وەک جاران نەماو‌ە‬ ‫ئێمە ماڵە شەهیدین‌و ئەوان ماڵە مەسئول‬ ‫ئا‪ :‬سروە جەمال‬ ‫سەبیحە عەسکەری‪ ،‬هاوژینی عەلی‬ ‫عەسکەری ئاماژە بەوە دەکات کە قسه‌ی‌‬ ‫ناو ژنان نازانێت‌و له‌ناو پیاواندا هەست‬ ‫بەئازادی زیاتر دەکات‪ ،‬ئەو دەڵێت "هه‌مو‬ ‫به‌رپرسه‌كان حسابم بۆ ئه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫خاڵۆزاو پورزا‬ ‫س����ه‌بیحه‌ ب����اس ل����ەوە دەکات کە هەر‬ ‫لەمنداڵیی����ەوە ل����ەالی باوک����ی ن����ازدارو‬ ‫خۆشەویس����ت بوە‪ ،‬ئەو کچ����ە بچوکی ماڵ‬ ‫بوەو شێخ جەاللی شێخ عوسمانی بابی زیاد‬ ‫لەهەمو منداڵەکانی دیکە ئازادی کردوە‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "له‌هه‌مو قس����ه‌و بڕیارو هه‌ڵسوكه‌تێكدا‬ ‫ئازاد بوم"‪.‬‬ ‫ئەو کە کراسێکی پڵنیی‌و کەوایەکی رەشی‬ ‫کوردی‌ پۆش����یوەو دوای تێپەڕینی‪ ٣٩‬ساڵ‬ ‫بەسەر گیانلەدەستدانی عەلی عەسکەرییدا‬ ‫هێش����تا ئەڵق����ەی هاوس����ەرگیرییەکەی‬ ‫لەپەنجەدای����ە‪ ،‬ئام����اژە ب����ەوە دەکات کە‬ ‫بەحوکمی ئەوەی بەبنەماڵە سەر بەبزوتنەوەی‬ ‫حەقەکان بون زیات����ر بواری ئازادبونیان بۆ‬ ‫رەخس����اوەو یەکسانی لەنێو ژن‌و پیاوانیاندا‬ ‫پەیڕەو کراوە‪ ،‬هاوکات بنەماڵەکەیشی زیاتر‬ ‫ئازادییان پێبەخشیوە‪.‬‬ ‫س����ەبیحە ئ����ەوەش روندەکات����ەوە ک����ە‬ ‫لەتەمەنی‪ ١٤‬ساڵیدا ساڵی‪ ١٩٥٩‬هاوسەرگیری‬ ‫لەگەڵ عەلی عەسکەری کردوە کە خاڵۆزاو‬ ‫پورزا بون‪ ،‬س����ەبیحە وتی "هاوس����ەرگیری‬ ‫نەبوە ه����ۆی‌ لێس����ه‌ندنه‌وه‌ی‌ ئازادییه‌كانم‪،‬‬ ‫هاوس����ەرەکەم زۆر گوێ����ی‌ لێدەگرتم‌و زۆری‌‬ ‫پێخۆش����بو‌‌له‌هه‌مو بوارێك����دا له‌خۆی‌ زیاتر‬ ‫س����ه‌ركه‌وتوتربم‪ ،‬كاتێ����ك له‌قه‌ندیل بوین‬ ‫هه‌مو كات كوێخ����او ئاغاكان ده‌هاتن بۆالی‌‬ ‫من‪ ،‬عه‌لی‌ عه‌سكه‌ری‌ ده‌یوت كۆبونه‌وه‌ی‌ تۆ‬ ‫له‌هی‌ من گه‌رمتره"‪.‬‬ ‫‌ ناوبراو ئەوەش روندەکاتەوە كه‌ هه‌میشه‌‬ ‫له‌ناو پیاواندا هەڵسوکەوتی کردوەو قسه‌ی‌‬ ‫ناو ژن����ان نازانێ‌و له‌ناو پیاوانیش����دا زیاتر‬ ‫هەس����ت بەئازادی دەکات‪ ،‬س����ەبیحە وتی‬ ‫"كاتێكی����ش چوین بۆ س����وریا‪ ،‬ئ����ه‌و زۆر‬ ‫متمانه‌ی‌ پێ����م هه‌بو‪ ،‬وت����ی‌ ئه‌مانه‌تی‌ تۆو‬ ‫منداڵه‌كان ك����ه‌ ئه‌وه‌دواجاربو ئیتر ئه‌و‌مان‬ ‫نه‌بینیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫بڕیارم دا پێشوازی لەبارزانی بکەین‬ ‫عەلی عەسکەری س����اڵی‪ ١٩٧٨‬لەشەڕی‬ ‫هەکاری����دا بەدەس����تی پارت����ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان کوژرا‪ ،‬بەاڵم سەرباری ئەوەش‪١٥‬‬ ‫س����اڵ پاش ئەو روداوە بڕیاری ئەوە دەدات‬ ‫کە پێشوازی لەمەس����عود بارزانی سەرۆکی‬ ‫پارتی بکات لەماڵەکەی خۆی لەس����لێمانی‪،‬‬ ‫ئەو وت����ی "دوای‌ راوێژکردن لەگەڵ خزمان‌و‬ ‫كه‌سوكار‪ ،‬پاش‌ چه‌ند جار داواكردن ئێمه‌ش‬ ‫وتمان بابێت به‌خێربێت"‪.‬‬

‫سەبیحە عەسکەری‬ ‫وتیشی "به‌مه‌س����عود با‌رزانیشم وتوه‌ ك ‌ه‬ ‫ئێوه‌ به‌رپرس����ن به‌رامب����ه‌ر به‌خوێنی‌ عەلی‬ ‫عەس����کەری‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌و زیان����ی بۆ ئێمه‌‬ ‫هه‌بوه‪ ،‬قازانجی‌ بۆ ئێمه‌ نه‌بوه‌ جگه‌له‌وەی‬ ‫سه‌ربه‌رزیی‌ پێبەخش����ین له‌خوا به‌زیابێت‪،‬‬ ‫هه‌مو جارێ‌ ئه‌ڵێم ئه‌مه‌ ماڵی‌ شەهید عه‌لی‌‬ ‫عه‌سكه‌رییه"‪‌.‬‬ ‫پەیوەندیم لەگەڵ هێرۆخان‬ ‫وەک جاران نەماوە‬ ‫سه‌بیحه‌ عه‌سكه‌ری‌ وه‌ك ژنێكی‌ سه‌ركرده‌‬ ‫ه����ەر لەشەس����تەکانی س����ەدەی رابردوەوە‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ چەندین ژنی سەرکردەکاندا‬ ‫هەبوە‪ ،‬ئەو وتی "پەیوەندیم لەگەڵ ژنه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌ال مس����ته‌فا هه‌ب����وه‌و له‌گون����دی‌ گه‌اڵڵه‌‬ ‫بینیوم����ە‪ ،‬ب����ه‌اڵم زۆر هاتوچۆم����ان نه‌بوه‬ ‫هەرچەندە مستەفا بارزانی وەکو کوڕەکانی‬ ‫خۆی لەعەلی عەس����کەری دەڕوانی‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌الوێژخانی هاوسەری ئیبراهیم ئەحمەدیش‬ ‫زۆر په‌یوه‌ندیم����ان هه‌بوه‪ ،‬ه����اوكات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫هێرۆخانی����ش په‌یوه‌ندیم����ان زۆر به‌هێ����ز‬ ‫بوه‪ ‌،‬به‌اڵم ئێس����تا له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ ماڵه‌‬

‫ش����ه‌هیدین‌و ئه‌وان ماڵه‌ مه‌س����ئولن‪ ،‬وەک‬ ‫جاران پەیوەندیمان نەماوە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ماڵی‌ ش����ه‌هیدی‌ خۆم به‌كه‌س‬ ‫ناگۆڕمه‌وه‌‪ ،‬ئێم����ه‌ زۆر ئازادتر بوین‌و له‌ناو‬ ‫خه‌ڵكدا بوین‪ ،‬رۆڵی ئێستاو رابردو جیاوازه‌‬ ‫كه‌ ئێمه‌ هه‌بوین ك����ه‌س نه‌بوه‪ ‌،‬وه‌ك ماڵی‌‬ ‫گه‌وره‌و شێخ‌و ماڵی‌ خه‌ڵك ئێمه‌ دەرگامان‬ ‫کراوە بوە بۆ هه‌موان"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئ����ەوەش رەتدەکاتەوە کە رۆژێک‬ ‫لەڕۆژان ژنی سه‌دامی‌بینیبێت‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬سروە‬

‫كردو ئیتر پێكه‌وه‌ كۆبونه‌وه‌مان رێكخست‌و‬ ‫بوین به‌هۆی‌ ئاشته‌وایی‌ نێوانیان"‪.‬‬ ‫س����ەبیحە ب����اس لەوە دەکات ک����ە لەزۆر‬ ‫کۆبونەوەی ئاش����تەواییدا بەشدار بوەو هه‌ر‬ ‫ئەویش ژن بوە له‌ناو ئه‌و هه‌مو پیاوه‌دا کە‬ ‫ئامادەبون‪ ،‬ئەو وتی "كه‌قسه‌م ئه‌كرد هه‌مو‬ ‫گوێیان ده‌گ����رت‪ ،‬چونكه‌ من ئامۆژگارییەک‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬هەمیش����ە ش����تێك ئه‌ڵێم كه‌ جێگه‌‬ ‫بگرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی "یه‌كێك كه‌ شه‌ڕی‌ ئه‌بێت به‌چی‌‬ ‫چاره‌ی‌ ئه‌كه‌ی‌ به‌دادگا؟ ئێ‌ دادگا سه‌روه‌ر‬ ‫نیه‪ ‌،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ ئه‌وه‌نده‌ ئه‌یهێنن‌و ئه‌یبه‌ن‬ ‫دو س����ێ‌ كه‌سی‌ تر له‌یه‌ك ئه‌كوژنه‌وه‪ ،‬یاسا‬ ‫س����ه‌روه‌ر نیه‌ بۆیه‌ ئه‌بێت په‌نا ببەیته‌ به‌ر‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ ئاشته‌وایی"‪.‬‬

‫ئاشتەوایی‌و سوڵح کردن‬ ‫س����ه‌بیحه‌ عه‌س����كه‌ری‌ یەکێک����ە لەو ژنە‬ ‫دەگمەنانەی کە رۆڵیان هەیە لەئاش����ته‌وایی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����دا‪ ،‬ئ����ەو وت����ی "له‌گ����ه‌ڵ زۆر‬ ‫خه‌ڵك دانیشتوم بەمەبەس����تی ئاشتەوایی‬ ‫"بەرپرسەکان حسابم بۆ ئەکەن"‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬بۆ نمونه‌ دو بنه‌ماڵه‌ ش����ه‌ڕیان‬ ‫س���ەبیحە کە لەگەڵ نەوبەهاری هەویەی‬ ‫كردوه‌و پیاویان له‌یه‌كتر كوشتوه‌ من سوڵحم‬ ‫وەک دو خوش���ک پێکەوە لەماڵێکدا ژیان‬ ‫كردوه‌و بومه‌ته‌ هۆی‌ ئاشته‌وایی‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "ش����ێخانی‌ خڕنوك كه‌‪ 7‬كه‌سیان بەس���ەردەبەن‌و بەهەردوکی���ان خاوەن���ی‬ ‫له‌یه‌ك كوش����تبو‪ ،‬هاتن����ه‌ الی‌ من‌و منیش ح���ەوت منداڵ���ن‪ ،‬باس ل���ەوە دەکات کە‬ ‫په‌یوه‌ندیم به‌ش����ه‌وكه‌تی‌ حاجی‌ موشیره‌وه‌ هه‌مو به‌رپرسه‌كان زۆر حسابی تایبەتی بۆ‬

‫کە مام گه‌ڕایه‌و‌ه‬ ‫كاتێكیان بۆ داناین‬ ‫بۆ بینینی‪ ،‬گوڵیشمان‬ ‫ئامادە كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وتیان مام جه‌الل‬ ‫وه‌رزشی‌ كردوە‬ ‫ناتوانێت كه‌س‬ ‫ببینێت‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫بڕوامان كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر له‌ته‌له‌فزێون‬ ‫بینیمان الهورو عادل‬ ‫عه‌بدولمه‌هدی‌ له‌ال ‌ی‬ ‫بون‪ ،‬ئه‌گه‌ر بیانوتای ‌ه‬ ‫میوانی‌ هه‌یه‌ له‌دڵمان‬ ‫گران نه‌ده‌بو‬ ‫ئه‌كه‌ن‪ ،‬ئەو وتی "رۆژێك ته‌له‌فونم كرد بۆ‬ ‫عیم���اد ئه‌حمه‌د‪ ،‬پێموت عه‌یبه‌ ئیتر لێتان‬ ‫قبوڵ ناكه‌ین‪ ،‬به‌ب���راده‌ران بڵێ‌ ئێمه‌ ئه‌م‬ ‫یه‌كێتیه‌مان به‌خوێن دروس���تكردوه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫گه‌نجی‌‌و جوان���ی‌ خۆمان ب���ۆ داناوه‪ ،‬من‬ ‫له‌‪ 14‬س���اڵییه‌وه‌ له‌خه‌باتدام‪ ،‬له‌شۆڕش���ی‌‬ ‫ئه‌یلوله‌وه‌ تائێس���تا‪ ،‬تكایه‌ كێ‌ قابیله‌یه‌تی‌‬ ‫بائه‌وه‌ به‌رپرس بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئه‌گه‌ر راس���ت بك���ه‌ن دۆخی‬ ‫یەکێتی چاك ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تازه‌ كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫ژێر کاریگەریی ته‌ماع‌و پارەو بوغرایه‌تیه‌یی‪،‬‬ ‫باوه‌ڕناكه‌م خۆیان بۆ چاك بكرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو باس ل���ەوە دەکات کە هه‌رگیز‬ ‫روبه‌ڕوی‌ هیچ هه‌ڕه‌شه‌یه‌ك نه‌بوه‌ته‌وه‌و كه‌‬ ‫قسه‌ش���ی كردوه‌ ئه‌وان قسه‌یان نه‌كردوه‪،‬‬ ‫ئەو وتی "مه‌س���عود با‌رزانی‌ قسه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كردوم به‌رپه‌رچی‌ قسه‌كانی‌ نه‌داومه‌ته‌وه‪‌،‬‬ ‫ژنان سروشتیان وای ‌ه گه‌ر هۆشیاربن بزانن‬ ‫چۆن قس���ه‌و هه‌ڵس���وكه‌وت بکەن‪ ،‬قسه‌ی‌‬ ‫پیاو چه‌ند گرنگه‌ ئه‌وه‌نده‌ش قس���ەی ژن‬ ‫گرنگه‌"‪.‬‬

‫کە مام هاتەوە نەیانهێشت بچم بۆ الی‬ ‫س���ەبیحە ب���اس ل���ەوە دەکات ک���ە‬ ‫پەیوەندییەکی توندوتۆڵی لەگەڵ تاڵەبانی‬ ‫هەبوەو وەک خوش���ک‌و ب���را مامەڵەیان‬ ‫لەگەڵ یەکدی کردوە‪ ،‬ئەو وتی "هەمیشە‬ ‫مام جەاللمان ب���ە بەرپرس‌و برا گەورەی‬ ‫خۆم���ان زانیوە وەکو خێ���زان‌و بنەماڵەو‬ ‫ح���زب‪ ،‬ئەویش بێ دڵی ئێمەی نەکردوە‪،‬‬ ‫تائەو هەبوە ئێمەش هەبوین"‪.‬‬ ‫وتیشی "مام جەالل زۆر حەزی لەخواردنی‬ ‫م����ن بو‪ ،‬هەمیش����ە ئەی����وت خواردنی تۆ‬ ‫تایبەتە‪ ،‬کە میوانی دەهات دەیوت شتێکم‬ ‫بۆ بکەو بۆمان بنێرە ترش����یات یان گیپە‪،‬‬ ‫ئێمە یەک خێزان بوین"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئێس���تا گلەیی لەكه‌س���وکاری‬ ‫تاڵەبان���ی دەکات ک���ە دوای‬ ‫نەخۆشکەوتنەکەی‌و گەڕانەوەی لەئەڵمانیا‬ ‫وادەی بینینیان بۆ داناوەو دواتر رێگەیان‬ ‫پێن���ەداوە بیبینێت‪ ،‬ئەو وت���ی "کە مام‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌ ته‌له‌فونم بۆ كوڕه‌كه‌ی‌و برازا‌كه‌ی‌‬ ‫کرد‪ ،‬دواتر كاتێكیان بۆ داناین بۆ بینینی‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت گوڵیش���مان ئام���ادە كردو ئیتر‬ ‫ئه‌وه‌بو وتیان مام جه‌الل وه‌رزشی‌ كردوە‬ ‫ناتوانێت كه‌س ببینێت‪ ،‬ئێمه‌ش بڕوامان‬ ‫كرد‪ ،‬به‌اڵم دوات���ر له‌ته‌له‌فزێون بینیمان‬ ‫الهورو ع���ادل عه‌بدولمه‌هدی‌ له‌الی‌ بون‪،‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بیانوتایه‌ میوان���ی‌ هه‌یه‌ له‌دڵمان‬ ‫گران نه‌ده‌بو‪ ،‬به‌اڵم به‌و شێوه‌یه‌ ئێمه‌ش‬ ‫نه‌چوین‪ ،‬منیش بۆ ئێوارەکەی ته‌له‌فونم‬ ‫كردو وتم بینینی نه‌پێویسته‌و نه‌ واجبه‌‬ ‫ئیتر چاوه‌ڕێی‌ ئێمه‌ مه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫سوپاس بۆ خوا کە ژنم‬ ‫وێڕای ئەوەی کە س���ه‌بیحه‌ عه‌سكه‌ری‌‬ ‫ب���ەر لەهەڵگیرس���انی شۆڕش���ی‌ ئه‌یلول‬ ‫له‌گه‌ڵ رێكخراوی‌ یەکێتی ئافره‌تان کاری‬ ‫رێكخس���تنی كردوه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵك ببن‬ ‫به‌پارتی‌ كه‌ لەکێبڕکێدا بوە لەگەڵ حزبی‌‬ ‫شیوعی‌‪ ،‬بە‌اڵم رەخنە ئاڕاستەی شێوەی‬ ‫کارو چاالکییەکانی ئێستای رێکخراوەکانی‬ ‫ژنان‌و ئافرەت���ان دەکات‪ ،‬ئەو وتی "ئەم‬ ‫رێکخراوان���ە نه‌یانتوانی���وه‌ رۆڵێكی‌ باش‬ ‫ببینن لەدابینکردنی مافەکانی ژنان"‪.‬‬ ‫سەبیحە بەسەرپۆش���ەکەی روخساری‬ ‫داپۆش���ی‌و بەناڕەزایی���ەوە وت���ی "ئەم‬ ‫رێکخراوانە کارێکی���ان کردوە کە ژن یان‬ ‫ئەوەتا تەنها چاوی بەدەرەوە بێت یاخود‬ ‫خۆی روت‌و قوت بکاتەوە‪ ،‬من نە ئەمیانم‬ ‫پێباشەو نە ئەویان‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "هه‌رگی���ز له‌ژنبون���ی‌ خ���ۆم‬ ‫په‌ش���یمان نیم‪ ،‬دوای‌ ئه‌و هه‌مو س���اڵه‌‬ ‫لەده‌ربه‌دەری‌‌و چه‌وسانەوه‌ كه‌ ‪ 39‬ساڵه‌‬ ‫رۆڵی‌ باوك‌و دایكیش���م بینی���وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫كات ئه‌ڵێ���م س���وپاس بۆخوا ك���ه‌ ژنم‪،‬‬ ‫به‌اڵم خوا وای‌ دروست كردوم كه‌ ژنێكی‌‬ ‫به‌هێز بم"‪.‬‬

‫"گۆڕان كێشه‌ی كورسیه‌كه‌ی بارزانی‌و سیستمی سیاسی به‌هه‌ڵبژاردن یه‌كالیی ده‌كاته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌سه‌ر هه‌مو ئاسته‌كان‬ ‫خۆی بۆ هه‌ڵبژارندنه‌كانی داهاتو ئاماده‌‬ ‫ده‌كات‌و به‌پێی وته‌ی به‌رپرسانی ئه‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌یه‌ش ئه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ بۆ گۆڕان‌و‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان قورس ده‌بێت‪.‬‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی گ����ۆڕان یه‌ك����ه‌م ئه‌زمونی‬ ‫په‌رله‌مان����ی له‌خولی س����ێهه‌می په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس����تان ده‌س����تپێكرد به‌‪ 25‬كورس����ی‬ ‫په‌رله‌مانی‪ ،‬هاوكات به‌دروش����می گه‌یشتن‬ ‫به‌ده‌س����ه‌اڵت توان����ی له‌خول����ی چواره‌می‬ ‫په‌رله‌مان‪ 24‬كورسی به‌ده‌ستبهێنێت‪.‬‬ ‫زمناكۆ جه‌الل به‌رپرسی ژوری هه‌ڵبژاردنی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌باره‌ی ئاماده‌كارییه‌كانی‬ ‫گۆڕان بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتو‌ ئه‌وه‌ی بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ باسكرد له‌س����ه‌ر ئاستی ته‌كنیكی‌و‬ ‫سیاسی‌و كادری مرۆیی ئاماده‌كاری خۆیان‬ ‫وه‌رگرتوه‌ بۆ هه‌ڵبژاردنه‌كانی داهاتو‪ ،‬وتی‬ ‫"هه‌رساتێك هه‌ڵبژاردن بكرێت بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان ئاماده‌ی هه‌ڵبژاردنه‌"‪.‬‬ ‫تائێستا دیارنیه‌ كه‌ی هه‌ڵبژاردن ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌پێی واده‌ی خۆی له‌كۆتایی ئه‌مساڵ‬

‫پێویسته‌ هه‌رێمی كوردستان هاوشانی عێراق‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی (په‌رله‌مانی كوردس����تان‌و‬ ‫عێ����راق‌و ئه‌نجومه‌نی پارێ����زگاكان) ئه‌نجام‬ ‫بدات‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫هه‌رێم كه‌ ئه‌گه‌رێكی چاوه‌ڕوانكراوه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس����ی ژوری هه‌ڵبژاردنی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ نابێت‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك هه‌ڵبژاردنه‌كان دوابخرێت‬ ‫وتی "هی����چ کام له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان ئاس����ان‬ ‫نین‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت ئ����ه‌م هه‌ڵبژاردنه‌ بۆ هه‌مو‬ ‫هێزه‌كان ه����اوكات بۆ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانیش‬ ‫ئاسان نابێت‌و چاره‌نوسسازه‌"‪.‬‬ ‫سه‌ركرده‌كانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان جه‌خت‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كه‌نه‌وه‌‌ ئه‌وان پش����تگیری‬ ‫ئه‌و كۆمس����یۆنه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئێستا له‌هه‌رێم‬ ‫بون����ی هه‌یه ئه‌گه‌ر ئام����اده‌كاری بكات بۆ‬ ‫هه‌ڵبژاردنێكی ئازادو ره‌وا‪.‬‬ ‫رابون مه‌عروف په‌رله‌مانتاری كوردستان‌و‬ ‫هه‌ڵس����وڕاوی بزوتن����ه‌وه‌ی گۆڕان باس����ی‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات ئێستا گفتوگۆی فراكسیۆنه‌كانی‬ ‫په‌رله‌م����ان‌و الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫هه‌مواركردنه‌وه‌ی یاس����ای هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫به‌جۆرێ����ك بگونجێ����ت له‌گ����ه‌ڵ دۆخ����ی‬ ‫ئێس����تای هه‌رێم به‌اڵم پێش ئه‌وه‌ پێویسته‌‬

‫په‌رله‌مان كارابكرێته‌وه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ هیچ‬ ‫ئه‌نجامێكی����ان نابێت‪ ،‬وت����ی "گۆڕان چوار‬ ‫س����اڵی یه‌كه‌مم����ان له‌گه‌ڵ دروش����مه‌كانی‬ ‫خۆمان راستگۆبوین‪ ،‬ئه‌وه‌شی ده‌مێنێته‌وه‌‬ ‫نیه‌تم����ان وابو ئه‌م حكومه‌ته‌ س����ته‌مكارو‬ ‫شكس����تخواردوه‌ به‌ڕێ����كاری په‌رله‌مان����ی‬ ‫بخه‌ینه سه‌ر رێگای دیموكراسی به‌اڵم هێزه‌‬ ‫نادیموكراته‌كان پێشیان پێگرتین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "هێزێكی ناڕازین له‌كوردستان‬ ‫پێمانوایه‌ ئ����ه‌م ئه‌زمونه‌ شكس����تخواردوه‌‬ ‫ده‌بێت كۆتایی پێبهێنرێت‪ ،‬ئێمه‌ ئومێدمان‬ ‫وایه‌ به‌میكانزم����ی په‌رله‌مانی كۆتایی به‌م‬ ‫ئه‌زمون����ه‌ س����ته‌مكارانه‌یه‌ بهێنرێت‪ ،‬وه‌كو‬ ‫گ����ۆڕان تامیكانیزمی دیموكراس����ی هه‌بێت‬ ‫ده‌ستی پێوه‌ده‌گرین ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ش نه‌ما بۆ‬ ‫هه‌مو ئه‌گه‌رێك قسه‌ی خۆمان ده‌بێت"‪.‬‬ ‫هاوتا حزبیه‌كه‌ش����ی عه‌ب����دواڵ مه‌النوری‬ ‫كه‌ په‌رله‌مانتاری خولی پێشوی په‌رله‌مانه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر بزوتن����ه‌وه‌ی گ����ۆڕان ئام����اژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات گۆڕان س����ه‌ره‌ڕای بونی ره‌خنه‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌ندێك هه‌ڵوێس����تی به‌اڵم هێشتا‬ ‫گۆڕان پارتێك����ی زۆر كاریگه‌ره‌ بەمه‌رجێك‬ ‫كه‌مێك خ����ۆی كۆبكاته‌وه‌‪ ،‬وت����ی "ره‌نگه‌‬ ‫خه‌ڵ����ك چاوه‌ڕوانی زیات����ری هه‌بوبێت بۆ‬

‫گ����ۆڕان به‌اڵم گۆڕان بارتاقای‪ 24‬كورس����ی‬ ‫كاریپێكراوه‪ ،‬ه����اوكات گۆڕان له‌م دۆخه‌دا‬ ‫به‌ئاڕاسته‌ی چاره‌سه‌ر قسه‌یكردوه‌"‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵی مه‌ال نوری له‌به‌رامبه‌ر خواستی‬ ‫به‌ش����ێك له‌ئه‌ندامانی جڤاتی نیش����تمانی‬ ‫گ����ۆڕان كه‌ داوایانكردوه‌ لیس����تی ئه‌مجاره‌‬ ‫داخراوبێت ئ����ه‌وه‌ ده‌ڵێت "گ����ۆڕان ئه‌گه‌ر‬ ‫داوای لیستی داخراوبكات پێچه‌وانه‌ ده‌بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ باوه‌ڕی خۆی‪ ،‬گۆڕان له‌گه‌ڵ لیستی‬ ‫داخراونابێت"‪.‬‬ ‫ره‌نگ����ه‌ ب����ۆ هه‌ڵبژاردن����ی داهاتو هه‌مو‬ ‫پێ����وه‌ره‌كان بگۆڕدرێ����ن چونكه‌ خه‌ڵك دو‬ ‫ئه‌زمونی گۆڕانی تاقیكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئێس����تا كۆتایهێن����ان به‌قه‌یران����ی دارایی‌و‬ ‫باشكردنی باری گوزه‌رانی هاواڵتیان ره‌نگه‌‬ ‫تاكه‌شتێك بێت شه‌قام بیری لێبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����ارام جه‌مال به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری په‌یمانگای‬ ‫كوردی ب����ۆ هه‌ڵبژاردن خ����ۆی‌و تیمه‌كه‌ی‬ ‫چاودێرێك����ی وردب����ون له‌س����ه‌ر هه‌م����و‬ ‫هه‌ڵبژاردن����ه‌كان ته‌نانه‌ت به‌ئێستاش����ه‌وه‌‬ ‫كار له‌س����ه‌ر ئه‌و دۆسیه‌یه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و زۆر‬ ‫به‌ئاڵۆزی دۆخه‌کە ده‌بینێت چونكه‌ باوه‌ڕی‬ ‫وایه‌ شار بۆ شار میزاجی خه‌ڵك بۆ پێشوازی‬ ‫له‌هه‌ڵمه‌تی الیه‌نه‌كان كاریگه‌ری هه‌یه‌ بۆیه‌‬

‫ئه‌و ل����ه‌و بڕوایه‌دایه‌ ئه‌م هه‌ڵبژرادنه ره‌نگه‌‬ ‫به‌س����اده‌یی چاككردنی گوزه‌رانی هاواڵتیان‬ ‫دروشمێكی زۆر س����ه‌رنجڕاكێش بێت به‌الی‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‌‪ ،‬وتی "گۆڕان هێزێكه‌ كار له‌سه‌ر‬ ‫گۆڕانكاری له‌س����ه‌ر سیستم ده‌كات ئه‌وه‌ش‬ ‫ه����ەرس ناکرێ‌‪ ،‬ئ����ه‌م كاره‌ی گۆڕان وه‌كو‬ ‫خه‌ڵكی (ب����ژارده)‌ كاریگه‌ری ده‌بێت به‌اڵم‬ ‫بۆ خه‌ڵك ئه‌م دروش����مه‌ جێگه‌ی س����ه‌رنج‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رێك����ی به‌هێ����زە هه‌ڵبژاردنه‌كان����ی‬ ‫داهاتو ئه‌نجام بدرێن له‌گه‌ڵ خۆی قه‌یرانی‬ ‫سیاس����یش بباته‌ ن����او هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ بۆیه‌‬ ‫ره‌نگ����ه‌ كورس����یه‌كه‌ی مه‌س����عود بارزانی‌و‬ ‫كێش����ه‌ی په‌رله‌مان‌و قوتی هاواڵتیان خاڵی‬ ‫س����ەرەکی ملمالنێ����كان بێت‪ ،‬به‌رپرس����ی‬ ‫ژوری هه‌ڵبژاردن����ی بزوتن����ه‌وه‌ی گۆڕانیش‬ ‫نایش����ارێته‌وه‌"پارتی‌و گ����ۆڕان دو روئیای‬ ‫جیاوازی����ان بۆ حكومڕان����ی هه‌یه‌‪ ،‬گۆڕان‬ ‫ده‌‌یه‌وێ����ت گ����ه‌ل س����ه‌رچاوه‌ی حكومڕانی‬ ‫بێ����ت پارتی����ش تاكه‌ك ‌هس‌و تاك����ه‌ حزب‌و‬ ‫تاكه‌ بنه‌ماڵ����ه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌ڵبژاردن����ه‌ ده‌بێته‌‬ ‫ش����وێنی یه‌كالیكردنه‌وه‌ی ئه‌م دۆسیه‌یەی‬ ‫خه‌ڵكی هه‌رێمی كوردستان بڕیاری له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ده‌ن"‪.‬‬

‫هیچ کام‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ئاسان نین‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌م هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫بۆ هه‌مو هێزه‌كان‬ ‫هاوكات بۆ بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕانیش ئاسان‬ ‫نابێت‌و چاره‌نوسسازه‌‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫رێکخه‌ری‌ بانك ‌ی سه‌روه‌ر ‌ی سیسته‌می‌ بایۆمه‌تری‪:‬‬

‫‌بانکەکەمان به‌رناكه‌وێت لەبەر ئەوانەی‬ ‫‌به‌لێشاو له‌هەندەرانەوە هاتونه‌ته‌وه بۆ موچە‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر کەریم‌‬ ‫سیسته‌می‌ بایۆمه‌تری‌ ماوه‌ی‌ دو‬ ‫مانگی‌ تر درێژ کرایەوە‪ ،‬ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر له‌ده‌رەوه‌ی‌ واڵتەوە دێنە‌وه‌‬ ‫بۆ بەئه‌نجامگه‌یاندنی‌ سیسته‌می‌‬ ‫بایۆمه‌تری‌‪.‬‬ ‫رێکخ����ه‌ری‌ بانك����ی‌ س����ه‌روه‌ری‌‬ ‫سیسته‌می‌ بایۆمه‌تری‌‪ ،‬ره‌نج كه‌ریم‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند تائێس����تا یه‌ك‬ ‫ملیۆن هاواڵتی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان‬ ‫سیس����ته‌می‌ بایۆمه‌ت����ری‌ بۆ كراوه‌‌و‬ ‫له‌جیاكردن����ەوه‌ی‌ فۆرمه‌كاندان‪ ،‬ئەو‬

‫وت����ی "ژماریه‌ك����ی‌ زۆر له‌هاواڵتیان لەسەرەتای ئەم هەفتەیەوە ژماره‌یكی‌‬ ‫دو موچ����ه‌و به‌ره‌و ژوری����ان هه‌بوه‌‪ ،‬زۆر له‌هاواڵتیان����ی کورد بەلێش����او‬ ‫نه‌یانوێ����راوه‌ بێ����ن بۆ سیس����ته‌می‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت����ەوە هاتونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫بایۆمه‌تری‌ كه‌ جارێك����ی‌ دیكه‌ ئه‌و بانکەکەی����ان بەرنەکەوتوە لەوانەی‬ ‫فۆرمانه‌ ده‌چێته‌وه‌ هه‌ولێرو‌تاكۆتایی‌ بۆ پەنجەمۆر وەستاون‪ ،‬كه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫پڕۆس����ه‌كه‌ نازانرێت كه‌ی‌ وه‌اڵممان ده‌رەوه‌ی‌ هه‌رێم����ی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫پاس����پۆرتی‌ ده‌رەوه‌ی����ان پێی����ه‌‌و‬ ‫ده‌ده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "رێی تێدەچێت ژماره‌یه‌ك ن����اوی‌ خۆی����ان تۆمارك����ردوه‪ ،‬ئەو‬ ‫له‌به‌رپرس����ان موچه‌یان بۆ خوشک‌و وت����ی "‌درێژكردنه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌م ماوه‌یه‌‬ ‫ب����راو كه‌س����وكاریان بڕیبێت����ەوە‪ ،‬لە‪٣/١‬وە ب����ۆ ‪ ٥/١‬له‌به‌رژه‌وه‌نده‌ی‌‬ ‫‌سیسته‌می‌ بایۆمه‌تریی دو موچه‌یی‌ ئه‌و كه‌سانه‌یە كه‌ له‌ده‌رەوه‌ی‌ واڵتن‌و‬ ‫ناهێڵێت‪ ،‬به‌اڵم موچەخۆرو بندیوار ده‌توانن بگەڕێن����ەوەو ناوی‌ خۆیان‬ ‫تۆماربكه‌ن"‪.‬‬ ‫یەکالیی ناکاتەوە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "رۆژی‌ دوش����مه‌مه‌‪2/27‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژەوەی ب����ەوە کرد‬

‫به‌ڕێژه‌ی����ه‌ك ئەوان����ەی ل����ەدەرەوە‬ ‫هاتبون����ەوە روی����ان لەبانكی‌ باخان‬ ‫کردب����و له‌س����لێمانی‪ ‌،‬ك����ه‌ جگ����ه‌‬ ‫ل����ه‌وان كه‌س����ی‌ دیك����ه‌ نه‌ده‌بینرا‌و‬ ‫به‌رنه‌ده‌ك����ه‌وت‪ ،‬س����ه‌ره‌یان گرتبو‬ ‫ریزببون"‪.‬‬ ‫جه‌ختیش����ی‌ له‌وه‌ك����رد ك����ه‬ ‫ژمارەیەک����ی زۆر له‌ك����چ‌و ك����وڕه‌‬ ‫بەرپ����رس ده‌بینرێت كه‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت هاتونه‌ت����ه‌وه‌‌و سیس����ته‌می‌‬ ‫بایۆمه‌تریان ب����ۆ ئه‌نجامده‌درێت كه‌‬ ‫ده‌بێت له‌فه‌رمانگه‌كه‌یه‌وه‌ كتابی‌ بۆ‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەمانە به‌ش����ێوازی‌ جیاواز‬ ‫كاریان بۆكراوه‌"‪.‬‬

‫ژمارەیەکی زۆر‬ ‫له‌كچ‌و كوڕه‌ بەرپرس‬ ‫‌له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵت‬ ‫هاتونه‌ته‌وه‌‌و سیسته‌م ‌ی‬ ‫بایۆمه‌تریان بۆ‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ جێبه‌جێكار ‌ی پڕۆژه‌ی‌ بایۆمه‌تری‌‪:‬‬

‫له‌كه‌رت ‌ی مه‌ده‌نیدا ‪ 2500‬حاڵه‌تی‌ ساختەکاریمان ئاشكرا كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ جێبه‌جێكاری‌ پڕۆژه‌ی‌‬ ‫بایۆمه‌تری‌‌و راوێژكاری‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬سه‌فین غه‌فور دەڵێت‬ ‫"له‌چوارچێوه‌ی‌ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ بایۆمه‌تریدا له‌كه‌رتی‌ مه‌ده‌نی‌‬ ‫‪ 2500‬حاڵه‌تی‌ ته‌زویرمان ئاشكرا‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌فین غه‌فور به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"له‌كه‌رت���ی‌ مه‌ده‌نی���دا هه‌تا ئێس���تا‬ ‫‪973‬ه���ه‌زار‌و ‪555‬ك���ه‌س خۆی���ان‬ ‫تۆماركردوه‌‌و ده‌توانین بڵێین له‌كه‌رتی‌‬ ‫مه‌ده‌ن���ی‌ هیچ كه‌س���ێك نه‌ماوه‌ خۆی‌‬ ‫تۆمار نه‌كردبێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "چه‌ند‬ ‫هه‌زار كه‌سێك ماون كه‌ خۆیان تۆمار‬ ‫نه‌كردوه‌‌و موچه‌خۆری‌ هه‌میش���ه‌یین‌و‬ ‫هه‌موی‌ خۆیان تۆماركردوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتی���ش ل���ه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌‬ ‫"ش���ه‌هیدان هه‌موی���ان تۆماركراون‌و‬ ‫خانه‌نش���ینی‌ مه‌ده‌نی���ش له‌كۆی‌‪227‬‬ ‫هه‌زار كه‌س نزیكه‌ی‌ ‪ 15‬هه‌زار كه‌سێك‬ ‫ماوه‌ كه‌ خۆی‌ تۆمار بكات"‪.‬‬ ‫س���ه‌فین غه‌فور ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌چاودێ���ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و خاوه‌ن‬ ‫پێداویستییه‌ تایبه‌ته‌كاندا كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 190‬هه‌زار كه‌سن تائێستا ‪ 145‬هه‌زار‬ ‫كه‌س خۆی‌ تۆمارك���ردوه‌‌و ‪ 45‬هه‌زار‬ ‫كه‌س ماوه‌ كه‌ خۆی‌ تۆمار نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و هۆكاره‌كه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌‬ ‫كه‌ چاودێ���ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ ده‌مێكه‌‬ ‫پاره‌یان بۆ خ���ه‌رج نه‌كراوه‌‌و له‌وانه‌یه‌‬ ‫وتوبێتیان بۆچ���ی‌ ئیتر بچین خۆمان‬ ‫تۆمار بكه‌ین‌و وتیش���ی‌ "هه‌روه‌ها به‌ر‬ ‫له‌م سیس���تمی‌ تۆماره‌ بایۆمه‌ترییه‌ش‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ كار‌وكاروب���اری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫خۆی‌ له‌خۆیدا هه‌ستاون به‌فیلته‌ركردنی‌‬ ‫كه‌مئه‌ندام���ان‌و خاوه‌ن پێداویس���تییه‌‬ ‫تایبه‌ت���ه‌كان‌و ژماره‌یه‌كی‌ زۆر زۆریان‬ ‫گه‌ڕاندۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هۆكارێك���ی‌ ت���ری‌ خ���ۆ‬ ‫تۆمارنه‌كردن���ی‌ ئ���ه‌و ژماره‌ی���ه‌ی‌‬ ‫كه‌مئه‌ندام���ان‌و خاوه‌ن پێداویس���تیه‌‬ ‫تایبه‌ته‌كانی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌‬ ‫زۆرێكیان پێیان وایه‌ كه‌ خۆیان شمولی‌‬ ‫ئه‌و موچه‌یه‌ ناكه‌ن‌و ئیتر خۆیان تۆمار‬ ‫ناكه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌فین غه‌فور ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌‬ ‫به‌گش���تی‌ له‌كه‌رتی‌ مه‌ده‌نیدا نزیكه‌ی‌‬ ‫حه‌وت ه���ه‌زار فه‌رمانبه‌رێك ماون كه‌‬ ‫خۆیان تۆمار نه‌كردوه‌‌و وتی‌ "ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌ خۆی���ان تۆم���ار نه‌ك���ردوه‌ زیاتر‬ ‫ده‌كه‌ون���ه‌ چوارچێ���وه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌‬ ‫مۆڵه‌ت���ی‌ بێموچه‌ی���ان وه‌رگرتوه‌ یان‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ به‌رنامه‌ی‌ تواناس���ازی‌‌و‬ ‫بۆ خوێندن چونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ هاتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ی‌ خه‌ڵك له‌هه‌نده‌رانه‌وه‌‬

‫بایۆمەتریی‬ ‫لەفەیسبوک‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫لەژمارەی پێشوی ئاوێنەدا بابەتێک‬ ‫بەناوی "کوردەکان بۆ تۆمارکردنی‬ ‫ناویان لەسیستەمی بایۆمەتری‬ ‫موچە‪ ،‬ئەوروپا چۆڵ دەکەن"‪ ،‬ئەم‬ ‫راپۆرتە لەهەفتەی رابردودا یەکێک‬ ‫بو لەو بابەتانەی زۆرترین کۆمێنتی‬ ‫سەرنجڕاکێشی هەبو‪.‬‬ ‫ئەمانەی خ����وارەوە بەش����ێکە لەو‬ ‫کۆمێنتانە‪:‬‬ ‫‪Kawa E Mahmod‬‬

‫زۆر ناڕەوایە‪ ،‬ت����ۆ بەدوای ژیانێکی‬ ‫خۆشترو باشتر بۆ خۆت هەڵبژێریت‌و‬ ‫بچیتە ئەوروپا‪ ،‬لەهەمانکاتدا موچەش‬ ‫لەکوردستان وەربگریت‌و ببیتە ئەرک‬ ‫بەسەر حکومەت‌و خەڵکی کوردستان‪.‬‬ ‫هیوادارم حکومەت����ی هەرێم موچەی‬ ‫هەمو ئەوانە ببڕێت کە وەک کەروێشکی‬ ‫ناو جۆگا لەهەردو بەر ئەخۆن‪.‬‬ ‫‪Dler Tahir‬‬

‫تکایه هەرکه‌س����ێک له‌هه‌رشوێنێک‬ ‫کەس����ێک ئه‌ناس����ێت که گه‌ڕاوەتەوه‬ ‫ب����ۆ کوردس����تان ب����ۆ پارەوەرگرت����ن‬ ‫لەحکومەت����ی ئەو واڵت����ەی لێی ئەژی‬ ‫ش����کاتی لێبکه‌ن‪ ،‬تاکو جەریمەیەکی‬ ‫جوانی بک����ەن‪ .‬به‌ڕاس����تی ئەوپەڕی‬ ‫شەرمه‌زاری‌و دزی کردنه‪ .‬خوای ئەکرد‬ ‫‪ 100‬ساڵ لەش����اخ خەریکی چەکداری‬ ‫بوی����ت هیچ پاس����اوێک نیه بۆ ئەوەی‬ ‫داوای مافی خۆت بکەیت لەکوردستان‪،‬‬ ‫کاتێک خ����ۆت هەڵتبژاردوه لەواڵتیکی‬ ‫تر بژیت‪.‬‬ ‫‪Hiwa Chorki‬‬

‫ئ����ەوە مای����ەی ش����ەرمەزارییە بۆ‬ ‫حکومەتی هەرێم‪ ،‬حەق وایە موچەی‬ ‫هەم����و ئەوانە بب����ڕن‪ ،‬چونکە لێرەش‬ ‫موچەیان هەیە‪.‬‬ ‫‪Al Baghdady‬‬

‫ئەگ����ەر حوكم����ەت بیەوێ ش����كۆو‬ ‫متمانەی‌ بۆ بگەڕێتەوە دەبێ سەرجەم‬ ‫موچەی‌ ئەو موچەخۆرانەی‌ دەرەوەی‌‬ ‫واڵت بب����ڕێ‪ ،‬چونكە هەر ئەوانەن كە‬ ‫ئامادە نەبون لەگەڵ ناخۆش����یەكانی‌‬ ‫كوردستان بژین تەنها خێرو بێرەكەی‌‬ ‫ئەخۆن‪.‬‬ ‫‪Mariwan Said‬‬

‫م����ن له‌س����ویدم له‌ش����اره‌وانیه‌کی‬ ‫پچووک ‪ ،‬بڕوا بک����ه‌ ‪ 100 ،‬بندیواری‬ ‫لێیه‌و زۆربه‌یان نه‌خوێنده‌وارن‌و پله‌ی‬ ‫لیواو عەمیدن‪.‬‬ ‫‪Farman Slemani‬‬

‫ئەنجامدانی سیتەمی بایۆمەتری‬ ‫بۆ خۆتۆماركردن له‌م سیستمه‌دا زۆرتر‬ ‫ئه‌وانه‌ن كه‌ خانه‌نش���ین‌و كه‌سوكاری‌‬ ‫ش���ه‌هیدانن‌و یان موچه‌ی‌ كه‌مئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌نگه‌ریان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێم���ه‌ وه‌ك لیژن���ه‌ی‌‬ ‫تۆماركردن ئه‌و كه‌سانه‌ تۆمار ده‌كه‌ین‬ ‫ك���ه‌ یه‌كه‌ ژمێریی���ه‌كان پێمان ده‌ڵێن‬ ‫تۆماری‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫"وات���ا ئێم���ه‌ لیژنه‌ی‌ موحاس���ه‌به‌‌و‬ ‫تۆڵه‌س���ه‌ندنه‌وه‌ نی���ن‌و ئێم���ه‌ ته‌نها‬ ‫ئیش���ی‌ ئه‌و خه‌ڵكه‌ تۆمارده‌كه‌ین كه‌‬ ‫فه‌رمانگه‌كانی‌ حكومه‌ت پێمان ده‌ڵێن‬ ‫تۆماریان بكه‌ین" س���ه‌فین غه‌فور وای‌‬ ‫وت‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا‬ ‫ئێم���ه‌ س���ه‌یری‌ ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ی���ن كه‌‬ ‫ده‌بێت ناس���نامه‌كانیان ت���ه‌واو بێت‌و‬ ‫فۆڕمه‌كانی���ان ته‌واوبێ���ت‌و مۆر‌و واژۆ‬ ‫كرابێت‌و له‌ئه‌نجامدا كۆمه‌ڵێك شتمان‬ ‫ده‌ستده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "ئێم���ه‌ له‌و‬ ‫تۆم���اره‌وه‌ رێ���ژه‌ی‌ موچه‌خۆران���ی‌ به‌موچه‌ كه‌مه‌كه‌ خ���ۆم تۆماركردوه‌‌و‬ ‫هه‌رێمم���ان ده‌س���تده‌كه‌وێت‌و ئ���ه‌و تكای ‌ه ئه‌میان بسڕنه‌وه‌ بۆم‌و به‌موچه‌‬ ‫لیژنه‌یه‌ی‌ س���ه‌روی‌ خۆم���ان ده‌توانن زۆره‌كه‌ خۆم تۆمار ده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێمه‌ له‌كه‌رت���ی‌ مه‌ده‌نیدا‬ ‫داوای‌ رێژه‌ی‌ فه‌رمانبه‌رانمان لێ‌ بكه‌ن‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 2500‬حاڵه‌تی‌ ساختەکاریمان‬ ‫به‌پێی‌ جۆری‌ موچه‌خۆرییه‌كه‌یان"‪.‬‬ ‫ی ناسنامه‌یان‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ دی���ارده‌ س���ه‌یره‌كانی‌ ئاشكراكردوه‌ كه‌ ره‌سم ‌‬ ‫ی ده‌رچونی‌‬ ‫نێ���و پڕۆژه‌ك���ه‌ش‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گۆڕیوه‌‌و خه‌ڵك هه‌یه‌ رۆژ ‌‬ ‫جێبه‌جێكاری‌ پڕۆژه‌ی‌ بایۆمه‌تری‌ وتی‌ ناس���نامه‌ی‌ باری‌ شارستانی‌ گۆڕیوه‌‌و‬ ‫"ئه‌و دیاردانه‌م���ان روبه‌ڕو ده‌بێته‌وه‌‌و چه‌ندین شتی‌ تر"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌ هه‌تا‬ ‫به‌نمون���ه‌ خه‌ڵ���ك هه‌ی���ه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت م���ن به‌هه‌ڵ���ه‌ خۆم پڕۆس���ه‌كه‌ به‌ته‌واوی‌ نه‌وه‌س���تێنرێت‬ ‫تۆمارك���ردوه‌‌و موچه‌یه‌كی‌ ترم هه‌یه‌‌و ناتوانی���ن بزانی���ن ك���ێ‌ دو موچ���ه‌‬

‫هه‌تا پڕۆسه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ته‌واو ‌‬ ‫نه‌وه‌ستێنرێت‬ ‫ناتوانین بزانین‬ ‫ێ دو موچ ‌ه‬ ‫ك‌‬ ‫ت‬ ‫وه‌رده‌گرێ ‌‬

‫وه‌رده‌گرێ���ت‌و ده‌بێت ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌‬ ‫ته‌واو بێت‌و وتی‌ "كه‌رتی‌ سه‌ربازییه‌ك ‌ه‬ ‫واپێشبینی‌ ده‌كرێت كه‌ تا ‪1‬ی‌ ئایار بۆ‬ ‫تۆماركردنی‌ سه‌ربازی‌ به‌رده‌وام بێت‌و‬ ‫له‌پاش ئه‌وه‌ پێویستمان به‌كاتێكی‌ تر‬ ‫هه‌ی���ه‌ بۆ داخڵكردن���ی‌ زانیارییه‌كان‌و‬ ‫به‌نزیك���ه‌ی‌ مانگێكمان بۆ ئه‌و كاره‌ش‬ ‫ده‌وێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ كرده‌وه‌ "به‌واتای‌ له‌‪1‬ی‌‬ ‫حوزه‌یرانه‌وه‌ ده‌توانین راپۆرتی‌ خۆمان‬ ‫بده‌ین به‌حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫س���ه‌فین غه‌فور ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ له‌م پرۆس���ه‌یه‌دا كه‌رتی‌ مه‌ده‌نی‌‌و‬ ‫كه‌رت���ی‌ س���ه‌ربازی‌ به‌ی���ه‌ك پاكێ���ج‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌كرێ���ت‌و له‌دوای‌‬ ‫ته‌واوبونی‌ ه���ه‌ردو كه‌رته‌ك���ه‌ ئینجا‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ زانیارییه‌كان كامڵ ده‌بن‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ده‌س���ه‌اڵتی‌ خۆم���ان‬ ‫له‌س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ك���ه‌وه‌ وه‌رگرت���وه‌‬ ‫ك���ه‌ جێگ���ری‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ته‌‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ پڕۆژه‌كه‌یه‌ رۆژانه‌‌و‬ ‫له‌هه‌مان كاتدا س���ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫وه‌زیران به‌ته‌واوی‌ پشتیوانی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ دوێنێ‌ (دوشه‌ممه‌) شێخ جه‌عفه‌ر‬ ‫شێخ مسته‌فا خۆی‌ تۆماركردوه‌‌و ئه‌مڕۆ‬ ‫(سێش���ه‌ممه‌) لیوا عه‌زیز وه‌یس���ی‌‌و‬ ‫چه‌ند فه‌رمانده‌یه‌كی‌ تر له‌و سیستمه‌دا‬ ‫خۆیان تۆمار ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌فین غه‌فور ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌‬ ‫تۆماركردنی‌ كه‌رتی‌ س���ه‌ربازی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌رت���ی‌ مه‌ده‌نی‌ پێكه‌وه‌ ده‌س���تیان‬

‫پێكردوه‌‌و تائێس���تا دیوانی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پێش���مه‌رگه‌‌و‪ 14‬لیوا هاوبه‌ش���ه‌كه‌‌و‪4‬‬ ‫فه‌وجه‌ك���ه‌‪ 43‬ه���ه‌زار ك���ه‌س خۆی‌‬ ‫تۆماركردوه‌‌و هه‌روه‌ها لیوای‌ نه‌وت‌و گاز‬ ‫به‌ته‌واوی‌ خۆی‌ تۆماركردوه‌‌و یه‌كه‌كانی‌‬ ‫پاسه‌وانیش خۆیان تۆماركردوه‌‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ه‌اڵم یه‌ك���ه‌ی‌‪‌70‬و ‪‌80‬و‬ ‫زێره‌ڤانی‌‌و هێزی‌ به‌رگری‌‌و فریاكه‌وتن‬ ‫ئه‌مانه‌ دواكه‌وتون‌و چونكه‌ له‌حاڵه‌تی‌‬ ‫شه‌ڕدا بوین نه‌مانده‌توانی‌ فشار بكه‌ین‬ ‫بۆیه‌ پرۆسه‌كه‌ بۆ كه‌رتی‌ سه‌ربازی‌ دو‬ ‫مانگی‌ تر درێژكرایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ره‌تیكرده‌وه‌ ك���ه‌ تیمه‌كانیان‬ ‫س���ه‌ردانی‌ به‌ره‌كان���ی‌ ش���ه‌ڕ بك���ه‌ن‬ ‫ب���ۆ تۆماركردن���ی‌ هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫له‌به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕ‌و وتی‌ "له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫پڕۆسه‌كه‌دا به‌دڵنیاییه‌وه‌ ده‌مانویست‬ ‫ئ���ه‌و كاره‌ بكه‌ی���ن به‌اڵم له‌ئێس���تادا‬ ‫تیمه‌كانم���ان ته‌نه���ا س���ه‌ردانی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ ده‌كات ك���ه‌ پێش���وه‌خت‬ ‫ل���ه‌الی‌ ئێمه‌ ناس���راون‌و په‌ككه‌وته‌ن‌و‬ ‫ناتوانن س���ه‌ردانی‌ بانك���ه‌كان بك ‌هن‌و‬ ‫له‌پارێزگاكانی‌ هه‌رێم خۆمان سه‌ردانیان‬ ‫ده‌كه‌ین‌و تۆماریان ده‌كه‌ین‪".‬‬ ‫وتیشی‌ "وتوشمانه‌ ئه‌گه‌ر پێویست‬ ‫بكات تیمی‌ گه‌ڕۆكمان هه‌یه‌‌و ده‌توانێت‬ ‫س���ه‌ردانی‌ به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕ بكات بۆ‬ ‫تۆماركردن به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫زۆری‌ كه‌رت���ی‌ س���ه‌ربازی‌ له‌مانگێكدا‬ ‫چه‌ند رۆژێك پشویان هه‌یه‌‌و ده‌توانن‬ ‫س���ه‌ردانی‌ بنكه‌كانی‌ نزیك ش���وێنی‌‬ ‫نیش���ته‌جێبونی‌ خۆیان بك ‌هن‌و له‌وێ‌‬ ‫خۆیان تۆمار بكه‌ن"‪.‬‬

‫هەم����و ئەوانەی س����ەفەر ئەكەنەوه‬ ‫ب����ۆ كوردس����تان تاك����و موچ����ە یان‬ ‫پ����اره‌ی خانەنش����ینیان ب����ەردەوام‬ ‫بێ����ت‪ ،‬لەهەن����دەران كەیس����ەكانیان‬ ‫دژی دەس����ەاڵتی هەرێم����ه گوای����ە‬ ‫ئەگەر لەهەرێ����م بمانایەتەوه لەالیەن‬ ‫دەس����ەاڵتەوه ئەكوژران یان زیندانی‌و‬ ‫ئەش����كەنجه ئ����ەدران‪ ،‬ئینجا هەر كه‬ ‫مافی پەنابەرێتییان وەرگرت س����ەفەر‬ ‫ئەكەن����ەوەو الف‌و گ����ەزاف لێئەدەن‬ ‫بەسەر خەڵكدا‪.‬‬ ‫‪Mariwan Abdulrazak‬‬

‫کە باسی کوردس����تانیش ئەکرێ‪...‬‬ ‫ئەوان����ە پێش هەمو کەس����ێک ئەڵێن‬ ‫حوکمەتێکی گەندەڵمان هەیەو جنێو‬ ‫بەحزب����ەکان ئ����ەدەن‪ ..‬لەهەموالیەک‬ ‫ئەخۆن‪ ،‬لەدێ لەشار لەئەوروپا‪..‬‬ ‫‪Shawin Arwand‬‬

‫راس����تە من كە لەكوردستانم پێش‬ ‫م����ن ئەوان����ەی‌ ئەوروپ����ا هاتنەوە بۆ‬ ‫بایۆمەتری‌ هەمویشی‌ ئەڵێن وەڵاڵ بۆ‬ ‫حەفتەیەك هاتوینەتەوە ئەی‌ بۆ ناڵێن‬ ‫بندیوارین!‬ ‫‪Dana Abdullah‬‬

‫الی ئێمە ل����ەم ئەمەریکایە پڕە لەم‬ ‫بابەتان����ە زو زو س����ەفەری ئەبدەیتی‬ ‫موچەکانی����ان ئەکەن����ەوە‪ ،‬ئێم����ەی‬ ‫قوڕبەس����ەریش بە ‪ 10‬س����اڵ جارێک‬ ‫سەفەرێکمان پێناکرێت‪.‬‬ ‫‪Goran Karim‬‬

‫هەركەسێكت بینی لەم رۆژانەدا بۆ‬ ‫ماوەیەكی كەم هاتەوە بو كوردستان‬ ‫ئەوە بۆ بایۆمیتریەكە هاتوەتەوە‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪7‬‬

‫ئاسۆ حەسەن زادە‪ :‬نە الیەنگری یەكێتیم‌و نە الیەنگری پارتی‬ ‫من (مستەفا هیجری)یم خۆشدەوێ‪ ،‬رەنگە ئەویش بەوشێوەیە بێت‬ ‫ئا‪ :‬م‪.‬ئازاد‬ ‫ئاسۆ حەسەن زادە‪ ،‬جێگری سكرتێری‬ ‫حزبی دیموكراتی كوردستان لەم‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "بۆ ماوەی ‪6‬‬ ‫ساڵ راوێژكاری سەرۆكی حكومەت بوم‪،‬‬ ‫كاتی خۆی لەزەمانی (دكتۆر بەرهەم)دا‬ ‫دەستمپێكرد‪ ،‬دوای ئەوەی كە (نێچیرڤان‬ ‫بارزانی) گەڕایەوە‪ ،‬ئەویش بەجۆرێك‬ ‫درێژەی بەكارەكەی من دا"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەم���اوەی راب���ردودا ئێ���وە‬ ‫پلۆنیۆمێكتان بەس���ت‪ ،‬ل���ەو پلۆنیۆمەدا تۆ‬ ‫وەك���و جێگری س���كرتێری گش���تی حزبی‬ ‫دیموكراتی كوردستان كاندیدبوی‪ ،‬چۆن بیرت‬ ‫ل���ەوە كردەوە‪ ،‬كە خۆت هەم بۆ س���كرتێر‪،‬‬ ‫هەم بۆ جێگری سكرتێر كاندید بكەی؟‬ ‫ئاس���ۆ حەس���ەن زادە‪ :‬م���ن لەم���اوەی‬ ‫رابردودا‪ ،‬ئەندام���ی كۆمیتەی ناوەندی بوم‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای ئەوەی (خالیدی عەزیزی) وازی‬ ‫لەپۆس���تەكەی هێنا‪ ،‬ئەو پرسە هاتەپێش‪،‬‬ ‫كە كێ جێگ���ەی بگرێت���ەوە؟ لەهەمانكاتدا‬ ‫ن���ەك هەر من‪ ،‬بەڵكو س���ەرجەم ئەندامانی‬ ‫كۆمیتەی ناوەندی بەپێ���ی پەیڕەوی ناوخۆ‬ ‫دەیانتوانی خۆیان كاندید بكەن‪ ،‬منیش بەو‬ ‫چاوەڕوانییەی كە بۆ من هەبو‪ ،‬خۆم بۆ ئەو‬ ‫پۆستە كاندید كرد‪ ،‬چاودێرییەكی زۆر سادەو‬ ‫دیموكراتیك لەنێوان (مس���تەفا مەولودی)‬ ‫و مندا روی���دا‪ ،‬لەئەنجامی ئەو چاودێرییەدا‪،‬‬ ‫بەڕێزیان بون بەسكرتێر‪ ،‬بەاڵم من هەر پێش‬ ‫ئەوەی هەڵبژاردنی س���كرتێر بەڕێوەبچێت‪،‬‬ ‫رامگەیاندب���و ك���ە ئەنجامی ئ���ەو ملمالنێی‬ ‫هەڵبژاردنە هەرچی بێت‪ ،‬ئەگەر منیش نەبم‬ ‫بەس���كرتێری حزب‪ ،‬بێگومان لەبەشێكدا كە‬ ‫ح���زب داوام لێبكات‪ ،‬دەب���م بەهاوكاری ئەو‬ ‫كەس���ەی كە دەبێت بەس���كرتێرو یارمەتی‬ ‫دەدەم‪ ،‬چونكە ئەوەی بۆ من گرنگە پۆست‌و‬ ‫پێگەی خ���ۆم نییە‪ ،‬پێموایە دەبێت هەموان‬ ‫پێك���ەوە یارمەتیدەر بین بۆ پێش���كەوتن‌و‬ ‫س���ەركەوتنی ح���زب‪ ،‬دوای ئ���ەوەش ك���ە‬ ‫هەڵبژاردنی س���كرتێر ئەنجامدرا‪ ،‬پیرۆزباییم‬ ‫لێكردو بەڵێنمدا كە ه���اوكاری بكەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوات���ر دیتم ئەو چاوەڕوانییە هەبو‪ ،‬كە خۆم‬ ‫بۆ پۆس���تی دوەم كاندید بك���ەم‪ ،‬بەمجۆرە‬ ‫گوێڕایەڵیم كردو ئەو شەرەفەم قبوڵكرد‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ب���اس لەوە دەكرێ���ت‪ ،‬كە لەو‬ ‫هەڵبژاردن���ەدا دەنگەكانت���ان زۆر لەیەكەوە‬ ‫نزیكبوە‪ ،‬بۆ نمونە‪10‬بە‪ 11‬بوە‪ ،‬واتا تۆ تەنها‬ ‫بەیەك دەن���گ كەمتر لەدەنگی (مس���تەفا‬ ‫مەولودی) بویتە جێگری س���كرتێر‪ ،‬بەشێك‬ ‫لەچاودێران���ی نزی���ك بەحزب���ی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان پێیانوایە ئەم ژمارانە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫كاریگ���ەری (عەبدوڵاڵ حەس���ەن زادە)وە‪،‬‬ ‫بەاڵم (عەبدوڵاڵ حەسەن زادە) دەڵێت "من‬ ‫هەر پێ���م خۆش نەبوە‪ ،‬تەنانەت بۆ جێگری‬ ‫س���كرتێریش پێم خۆش نەبوە خۆی كاندید‬ ‫بكات"‪ ،‬وت���م‪ :‬چۆن بڕوا بك���ەم؟ وتی‪ :‬تۆ‬ ‫"دەتوانی ب���ڕوا نەكەی"‪ ،‬ئایا ئەم حیكایەتە‬ ‫راستە؟‬ ‫ئاسۆ حەسەن زادە‪ :‬ئەوەی كە پەیوەندی‬ ‫هەی���ە بەدەنگدانەك���ەوە‪ ،‬من هیچ ش���تێك‬ ‫ناڵێم‪ ،‬ب���ەاڵم تەنها دەتوان���م بڵێم "ئاكامی‬ ‫ئەم پرۆس���ەی هەڵبژاردنە نیشانیدا‪ ،‬كە دو‬ ‫پێویستی هەیە بۆ ئیدارەو ئایندەی ئەو حزبە‪،‬‬ ‫یەكێكیان ئەوەیە‪ ،‬كە دەبێت ئەزمونی ئیدارە‬ ‫بپارێزرێت‪ ،‬بێگومان لەم خاڵەدا (مس���تەفا‬ ‫مەولودی) رابردویەكی زۆر دورودرێژو بەنرخی‬ ‫لەخزمەت‪ ،‬بەڕێوەبردن‪ ،‬ئیدارەو س���ەرجەم‬ ‫مەیدانەكان���ی ت���ری حزبدا هەی���ە‪ ،‬دەتوانم‬ ‫بڵێ���م "بەئەن���دازەی تەمەنی م���ن خزمەت‌و‬ ‫خەباتگێڕی كردوە"‪ .‬دوەمیشیان‪ ،‬پێویستی‬

‫كەمترین زەخت‌و فشارهێنان نە‬ ‫بەكۆ‪ ،‬نە لەالیەن تاقە ئەندامێكی‬ ‫رێبەری حزب‪ ،‬یان لەدەرەوەی‬ ‫رێبەری حزب بۆ (خالیدی‬ ‫عەزیزی) نەبوە‪ ،‬واتا هۆكارەكانی‬ ‫دەستلەکارکێشانەوەی تەنها‬ ‫پەیوەندی بەخۆیەوە هەیە كە‬ ‫وازیهێنا‬ ‫تەیاركردنی ئەو حزبەیە لەئیدارەو سیاسەتی‬ ‫خۆیدا‪ ،‬بەكەرەستەی نوێ‪ ،‬بەو مانایەی كە‬ ‫جیلی ن���وێ بێتە پێش‪ ،‬ك���ە بێگومان ئەو‬ ‫ئەزمونەی ك���ە جیلی رابردو هەیەتی‪ ،‬جیلی‬ ‫ت���ازە نییەتی‪ ،‬بەاڵم جیل���ی تازەش‪ ،‬رەنگە‬ ‫بەه���ۆی گەنجیەتی‌و تێكەڵبون���ی بەدونیای‬ ‫دەرەوەو زمانی س���ەردەمیانە‪ ،‬بتوانێت لەو‬ ‫پەیوەندیی���ەدا یارمەتی���دەر بێ���ت‪ .‬ئەوەی‬ ‫پەیوەندی هەیە بە(عەبدوڵاڵ حەسەن زادە)‬ ‫وە‪ ،‬من بەتەواوی پش���تگیری ئەوە دەكەم‪،‬‬ ‫كە ئەو زۆر الیەنگرو خۆشحاڵ نەبوە‪ ،‬كە من‬ ‫خۆم بۆ پۆستی یەكەمی حزب كاندید بكەم‪،‬‬ ‫بەاڵم لەكاری سیاس���ییدا‪ ،‬كاری سیاس���ی‬ ‫جیاوازە لەبڕیاری كەس���ەكە‪ ،‬لەهەمانكاتدا‬ ‫كوڕو باوكایەتی شتێكی دیكەیە‪ ،‬بۆیە لەگەڵ‬ ‫ئەوەدا‪ ،‬كە باوكم گەورەترین شانازی ژیانی‬ ‫منەو هەر بەوشێوەیەش دەمێنێتەوە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەش���دا دەزانم‪ ،‬كە بونی من وەك كوڕی‬ ‫ئەو پیاوە‪ ،‬رەنگە كۆمەڵێك كاریگەری باش‌و‬ ‫خراپ لەس���ەر سیمای من هەبێت‪ ،‬بەاڵم من‬ ‫وەكو خۆم هاتومەتە ئەو مەیدانە‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەوە راستە‪ ،‬كە ئەو لەو پرۆسەیەدا كەمترین‬ ‫دەوری نەبوە‪ ،‬واتا نەك هەر داوای نەكردوەو‬ ‫ئەو پەیامەی نەگەیاندوە بەس���ەركردایەتی‬ ‫حزب‪ ،‬یان بەهیچ كەس كە دەنگ بەمن بدرێ‌و‬ ‫الیەنگری من بكرێ‪ ،‬بەپێچەوانەوە ئارەزوی‬ ‫ئەو نەبو‪ ،‬كە من ببمە سكرتێر‪ ،‬هەتا زۆرێك‬ ‫لەهاوڕێ‌و خەڵك زانیویانە‪ ،‬كە وابێت راستە‪،‬‬ ‫كە ئەو پێی خۆش نەبو من ببمە سكرتێری‬ ‫حزب‪ ،‬بەاڵم س���ەرباری ئ���ەوەش پێموابو‪،‬‬ ‫كە چونە نێو ئ���ەو مەیدانە‪ ،‬جائەنجامەكەی‬ ‫هەرچی بوبێت لەو قۆناغ���ەدا‪ ،‬بەبڕوای من‬ ‫بەلەبەرچاوگرتن���ی ئ���ەو چاوەڕوانییەی‪ ،‬كە‬ ‫لەمن دەكرا كارێكی دروستبو‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەم پێیە بێت‪ ،‬سكرتێر ئیدارەی‬ ‫ح���زب دەدات‌و بەڕێزیش���ت نوێنەرایەت���ی‬ ‫نەوەی گەنج دەكەی لەناو ئەو حزبەدا‪ ،‬بەم‬ ‫دەلیلە بێت‪ ،‬پێش���تر نەوەی گەنج لەناو ئەو‬ ‫حزبەدا غائب بوە‪ ،‬یان وەكو پێویست گوێی‬ ‫لێنەگیراوەو وجودی نەبوە؟‬ ‫ئاسۆ حەس���ەن زادە‪ :‬بۆنمونە (خالیدی‬ ‫عەزی���زی) نەك ئەو رۆژەی بو بەس���كرتێر‪،‬‬ ‫بەڵكو ئ���ەو رۆژەی وازی لەپۆستەكەش���ی‬ ‫هێن���ا‪ ،‬لەدی���دگای من���ەوە ه���ەر گەنجە‪،‬‬ ‫بەبڕوای من گەنجێتی بەتەمەن نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەبیروب���اوەڕە‪ ،‬بەاڵم رەنگ���ە ئەنجامی ئەو‬ ‫پرۆس���ەیە بۆ س���كرتێرو جێگری سكرتێر‪،‬‬ ‫ئەو بۆچون���ەی تێدا بوبێت‪ ،‬كە پێویس���تە‬

‫دەستاودەس���تكردنی دەس���ەاڵت دەرفەتێك‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ دەستاودەستكردنی جیلەكان‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەستلەكاركێشانەوەی سكرتێری‬ ‫پێش���وی حزب���ی دیموكراتی كوردس���تان‪،‬‬ ‫لەژێر فش���اری دەفتەری سیاسی‌و كۆمیتەی‬ ‫ناوەندییدا بو‪ ،‬س���ەبارەت بەو گوتارەی كە‬ ‫لەماوەی رابردودا رایگەیاندبو "ئێمە كۆماری‬ ‫ئیس�ل�امیمان پێناڕوخێت"‪ ،‬لەبابەتی ئەوەی‬ ‫"دانوس���تان بكرێت لەگەڵ كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێ���ران" لەبابەتی ئ���ەوەی‪" ،‬ئێم���ە لەگەڵ‬ ‫ریفۆرمین نەك ش���ۆڕش"‪ ،‬ئەمانە هۆكار بون‬ ‫بۆ دەستلەكاركێشانەوەی سكرتێر؟‬ ‫ئاسۆ حەسەن زادە‪ :‬بەشێك لەو شتانەی‬ ‫كە (خالیدی عەزی���زی) وتویەتی‪ ،‬لەمێژوی‬ ‫ئ���ەو حزب���ەدا وت���راوە‪ ،‬دكتۆر قاس���ملۆو‬ ‫س���كرتێرەكانی تریش وتویان���ە‪ :‬ئەم حزبە‬ ‫بەردەوام فرەڕەهەند جواڵوەتەوە‪ ،‬سیاسەتی‬ ‫بەشێوەیەكی تاك رەهەندی سەیر نەكردوە‪،‬‬ ‫لەهەمانكات���دا ئ���ەو سیاس���ەتی (خالیدی‬ ‫عەزیزی) رایگەیاندوە‪ ،‬بەردەوام لەڕێبەرایەتی‬ ‫ئەو حزبەدا قسەی لەسەر كراوەو سیاسەتی‬ ‫حزبی راگەیاندوە‪ ،‬من ناتوانم بڵێم "خالیدی‬ ‫عەزی���زی بۆچ���ی وازیهێنا"‪ ،‬ئ���ەوە دەبێت‬ ‫لەخۆی بپرس���ی‪ ،‬بەاڵم لەهەمانكاتدا نەخێر‪،‬‬ ‫رەنگە گفتوگۆ لەس���ەر ئەو باسانە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫(خالی���دی عەزی���زی)و كەس���انی دیكەش‬ ‫لەڕێب���ەری ئەو حزبەدا لەكۆمیتەی ناوەندیدا‬ ‫بوبێ���ت‪ ،‬لەئایندەش���دا ب���ەردەوام دەبێت‪،‬‬ ‫چونكە ئێمە حزبێكی زیندوی دیموكراتیكین‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهیچ جۆر نە لەس���ەر ئەو بابەتە‪ ،‬نە‬ ‫لەس���ەر هیچ بابەتێكی تر‪ ،‬كەمترین زەخت‌و‬ ‫فش���ارهێنان نە بەك���ۆ‪ ،‬نە لەالی���ەن تاقە‬ ‫ئەندامێكی رێبەری ح���زب‪ ،‬یان لەدەرەوەی‬ ‫رێبەری حزب بۆ (خالیدی عەزیزی) نەبوە‪،‬‬ ‫واتا هۆكارەكانی تەنها پەیوەندی بەخۆیەوە‬ ‫هەیە كە وازیهێنا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬گوایە (مس���تەفا هیجری) هاتوە‬ ‫ب���ۆ پیرۆزبایی لەئێوە‪ ،‬بیس���تومە ئارەزوی‬ ‫دەكرد تۆ ببیتە سكرتێر؟‬ ‫ئاس���ۆ حەس���ەن زادە‪ :‬بەڵ���ێ هاتبو بۆ‬ ‫پیرۆزبای���ی‪ ،‬ب���ەاڵم نازانم پێی خۆش���بوە‬ ‫من ببمە س���كرتێر‪ ،‬یان كەس���ێكی تر‪ ،‬من‬ ‫(مس���تەفا هیجری)یم خۆش���دەوێ‪ ،‬رەنگە‬ ‫ئەویش بەوش���ێوەیە بێت‪ ،‬ب���ەاڵم لەبابەتی‬ ‫حزبایەتی‌و بەرپرسیارێتیدا‪ ،‬دەلیلێك نابینم‪،‬‬ ‫ك���ە پێی باش���تر بوبێت من ببمە س���كرتێر‬ ‫تاكەسێكی دیكە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬رەنگە پێخۆشبونەكەی لەبەرئەوە‬

‫ئاسۆ حەسەن زادە‬ ‫بوبێت‪ ،‬كە بیس���ەلمێنێ جیابونەوەی ساڵی‬ ‫‪ 2006‬حزبی دیموكراتی كوردس���تان لەحزبی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تانی ئێران‪ ،‬بۆ ئەوەبوە‬ ‫كە بڵێ (عەبدوڵاڵ حەسەنزادە) ویستویەتی‬ ‫كوڕەكەی خۆی بكاتە سكرتێر؟‬ ‫ئاس���ۆ حەس���ەن زادە‪ :‬من دڵنیانیم‪ ،‬كە‬ ‫(مس���تەفا هیجری) بەوشێوەیە بیربكاتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر كەسێك وابیربكاتەوە‪ ،‬ئەنجامی‬ ‫ئەو پرۆس���ەیە دەركەوت‪ ،‬خۆش���ت لەئەوت‬ ‫بیس���توە‪ ،‬كە پێی خۆش نەب���وە‪ ،‬من ببمە‬ ‫سكرتێر‪ ،‬منیش پش���تگیریم كرد‪ ،‬ئەنجامی‬ ‫پرۆس���ەكەش دەركەوت‪ ،‬كە ئەو حزبە نەك‬ ‫لەس���ەر من‪ ،‬بەڵكو لەسەر پێگەی شەخسی‬ ‫هیچ كەسێك لەت نەبوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پێتوایە (ح���دكا) لەكۆنگرەی‬ ‫ش���انزەدا‪ ،‬كە بڕی���ارە دوای چەند مانگێكی‬ ‫ت���ر ببەس���ترێت‪ ،‬بیر لەوە بكەن���ەوە چەند‬ ‫كەس���ێكی گەنجی وەكو تۆ بهێننە پێشەوە‪،‬‬ ‫یان س���كرتێرو جێگ���ری س���كرتێری تازە‬ ‫هەڵبژێرن بۆ خۆیان؟‬ ‫ئاس���ۆ حەس���ەن زادە‪ :‬م���ن ناتوان���م‬ ‫بەوشێوەیە قسەبكەم‪ ،‬كە هەرچی باشە ئێمە‬ ‫كردومان���ە‪ ،‬هیچ كەموكوڕی‌و هەڵەمان نییە‪،‬‬ ‫لەالی ئەوانیش كەس���انی گەنج لەكۆمیتەی‌‬ ‫ناوەندی‌و دەفتەری سیاس���ییدا هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێموای���ە كارێكی ب���اش دەكەی���ن‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەردەوام خوێنی تازە بێتە ناو دامودەزگای‬ ‫بەڕێوەبردنی رێكخراوێك‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تیڕوانینی ئێوە سەبارەت بەخەباتی‬ ‫چەكداری چییە‪ ،‬لەكاتێكدا حزبی دیموكرات‬ ‫چەند مانگ پێش ئێستا‪ ،‬واتا لەساڵی ‪2016‬دا‬ ‫بانگەش���ەی بۆ دەكرد‪ ،‬تەنانەت بەش���ێكی‬ ‫زۆر لەهێزەكان���ی كۆمەڵەو ئێوەش رەخنەی‬ ‫جددیتان لەو گوتارانە دەگرت‪ ،‬كە سەبارەت‬ ‫بەس���ەرلەنوێ دەس���تپێكردنەوەی خەباتی‬ ‫چەكداری ب���و‪ ،‬دەرئەنجامیش دەركەوت كە‬ ‫س���ەركەوتو نەبو‪ ،‬تێڕوانینی ئێوە سەبارەت‬ ‫بەو گوتارانەی حزبی دیموكراتی كوردستانی‬ ‫ئێران چییە؟‬ ‫ئاس���ۆ حەسەن زادە‪ :‬سیاس���ەتی هەردو‬ ‫حزبی دیموكرات بەشێوەیەكە‪ ،‬كە ئەو حزبە‬ ‫پێشنیار دەكات‪ ،‬كە پرس���ی كورد لەئێران‬ ‫لەرێگای ئاش���تیخوازانەوە چارەسەر بكرێت‪،‬‬ ‫لەكەناڵی دیموكراتیك‌و بەڕێگەیەكی مەدەنی‌و‬ ‫سیاس���ی مەس���ەلەی خۆمان بەرینە پێش‪،‬‬ ‫ن���ە كوردی ئێران‪ ،‬ن���ە رۆژهەاڵت‪ ،‬نە حزبی‬ ‫دیموكرات‪ ،‬ئاش���قی كوش���ت‌و كوشتار نین‪،‬‬ ‫تائارەزومان بێت خەباتی چەكداری بكەین‪.‬‬

‫ئەگەر لەپاش لەتبونەوە سەیری بكەی‪ ،‬هیچ‬ ‫ساڵێك نەبوە پێشمەرگەی ئێمە لەوێ نەبێ‪،‬‬ ‫راس���تە دەچن كاری سیاس���ی‌و تەشكیالتی‬ ‫دەكەن‪ ،‬بۆ ئامانجی نزامی‌و عەسكەری ناچن‪،‬‬ ‫بەاڵم كاتێك لەگەڵ رژێمێكی وەهادا بەرەوڕو‬ ‫دەبیت‪ ،‬ناچاری چەكدار بیت‪ ،‬چونكە ئەگەر‬ ‫بتبینێ���ت دەتكوژێ���ت‪ ،‬دەبێ���ت پارێزگاری‬ ‫لەخۆت بكەی‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر شەهیدیشمان‬ ‫لەو سااڵنەدا هەبوە‪ ،‬بەاڵم راستە كە الیەنی‬ ‫(حدكا) لەم س���ااڵنەی كۆتاییدا زۆرتر باسی‬ ‫ئەو بابەتەی���ان كردوە‪ .‬بۆیە پێموایە دەبێت‬ ‫دو خ���اڵ لەبەرچاو بگری���ن‪ :‬یەكەم‪ :‬ئەگەر‬ ‫هێزێ���ك بیەوێ���ت لەهەلومەرجی ئێس���تادا‬ ‫بچێتە دەرەوە‪ ،‬لەكاتێكدا هەلومەرجی ئێستا‬ ‫بەش���ێوەیەكە‪ ،‬كە ئەگەر حزوری مەیدانانەو‬ ‫چەكدارانانەت نەبێت‪ ،‬كەس باس���ت ناكات‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر هەوڵ نەدەی لەن���او خەڵكی خۆتدا‬ ‫بی���ت‪ ،‬ئەگ���ەر هەوڵ ن���ەدەی دی���ار بیت‪،‬‬ ‫بەفاكتەر حس���اب ناكرێیت‪ ،‬ل���ەو نێوانەدا‬ ‫ئەگ���ەر هێزێكی وەكو (ح���دكا) بیەوێت بۆ‬ ‫دەرچ���ون ل���ەو بارودۆخە‪ ،‬تێچ���وی مرۆیی‬ ‫گەورەش بدات‪ ،‬بەڕێزت دەڵێی "س���ەركەوتو‬ ‫نەب���و"‪ ،‬هەرك���ەس دەتوانێ���ت بەجۆرێك‬ ‫لێكیبدات���ەوە‪ .‬دوەم‪ :‬ئەگ���ەر هاتو هێزێك‪،‬‬ ‫یان الیەنێك تێبینی هەبێت‪ ،‬لەس���ەر ئەوەی‬ ‫ئامانجی خەباتی چەكداری چییە؟ بارودۆخی‬ ‫خەبات���ی چەك���داری چییە؟ ئای���ا دەبێت‬ ‫خەباتی چەك���داری الیەنێك بەتەنها بیكات‪،‬‬ ‫ی���ان چەند الیەنێك پێكەوە كاری بۆ بكەن؟‬ ‫چی پێویس���تە بكرێت؟ چونكە سەردەم زۆر‬ ‫گۆڕاوە‪ ،‬هەم لەڕوی كاری سیاسییەوە‪ ،‬هەم‬ ‫لەڕوی خەباتی چەكدارییەوە‪ ،‬ئەگەر هێزێك‬ ‫رەخنەو تێبینی هەبو‪ ،‬ئەو هێزەی كە زیاتر‬ ‫دەیەوێت خەبات���ی چەكداری زیندوبكاتەوە‪،‬‬ ‫نابێ���ت پێیوابێت خەڵك نیش���تیمانپەروەر‬ ‫نیی���ە‪ ،‬شۆڕش���گێڕ نیی���ە‪ ،‬خەباتگێڕ نییە‪،‬‬ ‫خەڵك فری���وی خ���واردوەو پێیوایە رژێمی‬ ‫كۆماری ئیسالمی چاكسازی دەكات‪ ،‬بەڵكو‬ ‫دەبێت هەردوال لەبەرچاو بگیرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تۆ لەگەڵ شۆڕش���ی‪ ،‬یان لەگەڵ‬ ‫ریفۆرمی؟‬ ‫ئاس���ۆ حەس���ەن زادە‪ :‬بێگوم���ان هەمو‬ ‫كەسێك ریفۆرمی پێخۆشترە‪ ،‬بەاڵم وەختێك‬ ‫ناچاردەبیت ش���ۆڕش بكەی‪ ،‬دەبێت شۆڕش‬ ‫درێژەپێب���دەی‪ ،‬بۆیە لەگەڵ ئ���ەوەو لەگەڵ‬ ‫بەس���تێنی مەدەنی ناوخۆیی واڵتیش���دا ئەو‬ ‫دی���دە هەیە‪ ،‬كە یەكێك پێیوایە بەس���تێنی‬ ‫شۆڕش���گێڕی هەڕەشەیە لەس���ەر بەستێنی‬

‫مەدەنی‪ ،‬من پێموایە دەبێت هەردو بەستێنەكە‬ ‫تەواوكەری یەكتربن‪ ،‬بەهەر جۆرێكیش بێت‬ ‫من كوڕی حزبێكم‪ ،‬دەزانم هەتا ئێستا حزب‬ ‫خەسڵەتی شۆڕشگێڕانەی لەدەست نەداوە‪،‬‬ ‫ناشبێت لەئایندەیەكی نزیكدا ئەو خەسڵەتە‬ ‫شۆڕش���گێرییە لەدەس���تبدات‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫بكرێت بەڕێگەی ئاشتیخوازانە‪ ،‬دیموكراتی‌و‬ ‫سیاسی بچینە پێشتر‪ ،‬زۆر باشتر دەبێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بەڕێ���زت كاری مەدەنی‌و كاری‬ ‫رۆژان���ەت لەهەولێرە‪ ،‬وات���ا لەزۆنی زەردە‪،‬‬ ‫لەژێ���ر دەس���ەاڵتی پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫كوردس���تانە‪ ،‬راوێژكاری حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردس���تانیت لەهەولێ���ر‪ ،‬كارە سیاس���ی‌و‬ ‫حزبییەكەش���ت لەكۆیەو لەژێر دەس���ەاڵتی‬ ‫یەكێت���ی‌و زۆن���ی س���ەوزە‪ ،‬لەمبارەی���ەوە‬ ‫بەردەوام سەرنجێك لەسەر كەسایەتییەكانی‬ ‫حزبی دیموك���رات‌و كۆمەڵەكان هەیە‪ ،‬گوایە‬ ‫حزبەكەی ئێوەو هەم خۆت‌و هەم باوكیش���ت‬ ‫بەجۆرێك لەجۆرەكان لەژێر كاریگەی یەكێتی‬ ‫نیش���تمانی كوردس���تاندان‪ ،‬لەهەمانكات���دا‬ ‫دەخالەتی یەكێتی نیشتمانی هەیەو عەتف‌و‬ ‫س���ۆزتان لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی زۆرترە‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەی باڵەكەی (مستەفا هیجری)‪ ،‬كە‬ ‫زۆرتر پشتگیری سیاسەتی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردس���تان دەكات‪ ،‬ئەگەر ئەمە راستە‪ ،‬تۆ‬ ‫چ���ۆن ئیدامە بەم سیاس���ەتە دەدەی‪ ،‬ئایا‬ ‫ئەم نزیكبونەوەیە لەگەڵ یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان هۆكارەكەی بۆچی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ئاسۆ حەس���ەن زادە‪ :‬كاری پێشوی من‪،‬‬ ‫بەوپێیەی لەسەركردایەتی حزبیدا بوم‪ ،‬ئێستا‬ ‫كە كارەكەم تەواو بوە‪ ،‬دەتوانم باسیبكەم‪،‬‬ ‫من بۆ ماوەی ‪ 6‬س���اڵ راوێژكاری سەرۆكی‬ ‫حكومەت بوم‪ ،‬كاتی خۆی لەزەمانی (دكتۆر‬ ‫بەرهەم)دا دەس���تمپێكرد‪ ،‬دوای ئەوەی كە‬ ‫(نێچیرڤ���ان بارزان���ی) گەڕای���ەوە‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەجۆرێك درێژەی بەكارەكەی مندا‪ ،‬هەتا ئەم‬ ‫دو ساڵەی دوایی‌ راوێژكار بوم لەفەرمانگەی‬ ‫پەیوەندییەكانی دەرەوە‪ ،‬كارەكانی من تەنها‬ ‫بەمش���ێوەیە بو‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا وازم لەكاری‬ ‫حكوم���ەت هێناوە‪ ،‬كەوات���ە كارو ئیلتیزامی‬ ‫م���ن لەئێس���تادا تەنها لەن���او حزبدایە‪ ،‬كە‬ ‫حزب���ی دیموكراتی كوردس���تانە‪ ،‬كە پێش‬ ‫هەمو ش���تێك خەبات دەكات بۆ رۆژهەاڵتی‬ ‫كوردس���تان‪ .‬ب���ەاڵم ه���ەم خ���ودی خۆم‪،‬‬ ‫ه���ەم وەكو حزب‪ ،‬ب���ارەگا‪ ،‬بنكەو كەمپمان‬ ‫لەناوچەی جۆربەج���ۆری ژێر نفوزی هەر دو‬ ‫هێزی گەورەی باش���ور هەیە‪ ،‬بێگومان حەز‬ ‫ناك���ەم بڵێم "دو زۆن‪ ،‬دو ئیدارە"‪ ،‬باوەڕبكە‬ ‫من بەس���یفەتی شەخس���ی خۆم بەهۆی ئەو‬ ‫كارەوە‪ ،‬ن���ە بوم بەالیەنگ���ری یەكێتی‪ ،‬نە‬ ‫ب���وم بەالیەنگری پارتی‪ ،‬واتا دۆس���تایەتی‬ ‫شەخس���یم هەی���ە لەگ���ەڵ ه���ەردو حزب‪،‬‬ ‫لەهەمانكاتدا هەردو هێز بۆ ئێس���تای پرسی‬ ‫كورد لەعێراق‪ ،‬بۆ ئایندەی مەس���ەلەی كورد‬ ‫بەگش���تی گرنگن‪ ،‬بێگومان بۆ ئێمە گرنگە‬ ‫پەیوەندی نێوان ئەو دو هێزە س���ەرەكییەو‬ ‫بارودۆخی هەریەكێكیان بەتەنها باش���بێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم سیاس���ەتی حزبی ئێمە ئ���ەوە بوە‪،‬‬ ‫كە بااڵنس���ێك رابگرین‪ ،‬چونكە لەسوننەتی‬ ‫سیاس���ی حزبی ئێمەدا سەربەخۆیی سیاسی‬ ‫هەیە‪ ،‬كە میراتی (دكتۆر قاسملۆ)یەو حزب‬ ‫درێژەی پێداوە‪ ،‬هەتا ئێس���تاش لەس���ەری‬ ‫بەردەوامی���ن‌و نەكەوتوینە ژێ���ر كاریگەری‬ ‫هیچ كام لەهێ���زەكان‪ ،‬بێگومان لەكاركردنی‬ ‫شەخسی منیشدا هەتا ئێستاش هەبوەو هەتا‬ ‫كۆتاییش بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫تێبینی‪ :‬ئەمە بەشێکە لەچاوپێکەوتنەکە‪،‬‬ ‫بۆ خوێندنەوەی کۆی گفتوگۆکە س���ەردانی‬ ‫سایتی ئاوێنە بکە‪:‬‬ ‫‪www.awene.com‬‬

‫له‌هه‌فته‌یه‌كدا دو برا گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 5‬س���اڵ گیان ‌‬ ‫كه‌شێكی‌ زۆر ساردی‌ هه‌بو‪ ،‬بۆ ئاوێن ‌ه ك���وڕه‌ بچوك ‌‬ ‫ئا‪ :‬گۆران لوقمان‬ ‫ی‬ ‫ی زه‌بر ‌‬ ‫ی له‌ده‌ستدا‪ ،‬رێدینیش به‌سه‌خت ‌‬ ‫ی گێڕای���ه‌وه‌و وت ‌‬ ‫روداو‌ه تراژیدیاك���ه‌ ‌‬ ‫به‌خێرای���ی ‪ 100‬كم ده‌ڕۆیش���تم‪ ،‬له‌پڕ ئۆتۆمبێله‌ك ‌هی‌ به‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫نالی‌‌و رێدین دو برا بون‪ ،‬له‌ماوه‌ ‌‬ ‫روداوه‌ك��� ‌ه به‌وه‌نده‌و‌ه ناوه‌س���تێت‪،‬‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌م ك ‌ه له‌جۆری‌ تۆیۆتا ده‌بڵ‬ ‫هه‌فته‌یه‌كدا هه‌ردوكیان گیانیان‬ ‫ی بنه‌ڕه‌تی‌ بو‪ ،‬پاش‬ ‫رێدین كه‌ پۆلی‌‪‌ 7‬‬ ‫بو له‌كۆنترۆڵی‌ من ده‌رچوو وه‌رگه‌ڕا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌ده‌ستدا به‌هۆی‌ وه‌رگه‌ڕان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خسته‌ڕو دواتر زانیم یه‌ك هه‌فت ‌ه مان���ه‌و‌هی‌ له‌ژێر چاودێر ‌‬ ‫س���امان ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی باوكیانه‌وه‌‪ ،‬به‌وته‌ ‌‬ ‫ئۆتۆمبێله‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ین ‌‬ ‫ی ئۆتۆمبێله‌ك���ه‌م تیایدا وردی‌ پزیشكیدا‪ ،‬دواجار رۆژ ‌‬ ‫ئه‌و ش���وێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫باوكی‌ ئه‌و دو منداڵ ‌ه چاڵه‌ئاوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2017‬ئه‌میش گیان ‌‬ ‫ی ش���وبات ‌‬ ‫ی ‪‌ 24‬‬ ‫وه‌رگ���ه‌ڕاو‌ه چاڵه‌ئاوێك ب���وه‌و به‌هۆ ‌‬ ‫جاده‌ك ‌ه هۆكاری‌ روداوه‌كه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫له‌ده‌ست دا‪.‬‬ ‫ی‪.‬‬ ‫سه‌رماوه‌ به‌ستبو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوڕێكه‌ی���ان قوتابیان ‌‬ ‫ب���ۆ رێ���ز ‌‬ ‫ی ئۆتۆمبێله‌ك ‌ه له‌نزیك‬ ‫ی وه‌رگه‌ڕان ‌‬ ‫شوێن ‌‬ ‫له‌دوای‌ بارینی‌ به‌فرێكی‌ زۆرو پاشان‬ ‫ی قوتابخان��� ‌هی‌ باس���ه‌ڕه‌‪ ،‬رۆژێك پاش‬ ‫ی گوندی‌ باش���باڵخ ل ‌ه ‪ 10‬كم له‌باشور ‌‬ ‫به‌س���تنی‌ رێگه‌ك ‌ه به‌هۆی‌ نزمبونه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاورێیان به‌دانان ‌‬ ‫ی له‌ده‌ستدانی‌ رێدین ‌‬ ‫ی چه‌مچه‌ماڵ���ه‌‪ ،‬به‌وت���ه‌ ‌‬ ‫پله‌كانی‌ گه‌رما شه‌وی‌‪17‬ی‌ شوباتی‌‪ 2017‬خۆرئ���اوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گوڵ له‌س���ه‌ر كورس���ی‌ دانیشتنه‌كه‌ ‌‬ ‫سامان غالب له‌گه‌ڵ هاوسه‌ر و كچێكی‌‌و ئه‌و ش���ۆفێره‌ له‌ئه‌نجام���ی‌ وه‌رگه‌ڕان ‌‬ ‫ی ماته‌مباری خۆیان ده‌ربڕی‪.‬‬ ‫ی ئۆتۆمبێله‌كه‌یان جگه‌ له‌هاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی له‌كه‌ركوكه‌وه‌ به‌ره‌و ماڵ ‌‬ ‫دو كوڕه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جگه‌ له‌زیانه‌ گیانیه‌كان‪ ،‬ئۆتۆمبێل ‌‬ ‫ی ك ‌ه س���ه‌المه‌ت ده‌رچون‪،‬‬ ‫ی شۆڕش ده‌گه‌ڕانه‌وه‌‪ ،‬و كچه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫خۆیان بۆ ناحیه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌و خانه‌واده‌ی��� ‌ه ته‌نه���ا به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی ناوبراو شانی شكاوه‌و ده‌ستبه‌جێ نال ‌‬ ‫ی ش���ه‌و بو‪ ،‬سامان وت ‌‬ ‫كاتژمێر ‪‌ 11‬‬

‫ی به‌ر نه‌كه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫وه‌رگه‌ڕانه‌كه‌وه‌ زیان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ س���امان نیو كاتژمێ���ر دوا ‌‬ ‫روداوه‌كه‌و پێش البردنی‌ ئۆتۆمبێله‌كه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫بارهه‌ڵگرێك له‌هه‌مان ش���وێن به‌هۆ ‌‬ ‫چاڵ���ه‌ ئ���او‌ه به‌س���توه‌كه‌ی‌ س���ه‌ر‬ ‫رێگه‌ك��� ‌ه وه‌رگه‌ڕاوه‌و كه‌وتوه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫ئۆتۆمبێله‌ك ‌هی‌ ئه‌واندا‪.‬‬ ‫س���امان وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت ‪ 11‬ساڵ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ئۆتۆمبێل���ی پێی���ه‌و توش���ی‌ روداو ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتوچ���ۆ نه‌بوه‌‪ .‬ئه‌و ته‌نه���ا داواكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ بو به‌رپرسان رێگه‌كان به‌كوالێت ‌‬ ‫خ���راپ له‌كۆمپانی���اكان وه‌رنه‌گرن یان‬ ‫ی‬ ‫باچاك بكرێنه‌وه‌و كه‌س���ی‌ دیك ‌ه توش ‌‬ ‫ی دڵته‌زێ���ن نه‌بێ‪ ،‬وتیش���ی‌ ئه‌و‬ ‫روداو ‌‬ ‫ی‬ ‫چاڵ��� ‌ه ئاوه‌ له‌وێدا نه‌بوایه‌ من توش��� ‌‬ ‫ئه‌و روداوه‌ نه‌ده‌بوم‪.‬‬

‫رێدین‬

‫نالی‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫دابه‌زینی به‌های دۆالر‪ ،‬به‌سودی هه‌ژاران ده‌شكێته‌وه‌‬

‫"بانكی ناوه‌ندی عێراق ده‌یه‌وێت نرخی دینار له‌به‌رامبه‌ر دۆالر به‌رز بكاته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫بازاڕی دراو له‌هه‌رێمی كوردستان‬ ‫شۆكێكی گه‌وره‌ی به‌خۆو‌ه بینی‬ ‫كاتێك بانكی ناوه‌ندی عێراق رۆژی‬ ‫یه‌كشه‌مه‌ی رابردو سیاسه‌تی خۆی‬ ‫به‌ئاڕاسته‌ی به‌رزكردنه‌وه‌ی به‌های‬ ‫دینار له‌بازاڕه‌كاندا گۆڕی‪.‬‬

‫زیاتر به‌سودی دینار بشكێت‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‬ ‫كاریگه‌رییه‌ خراپه‌ (ئه‌منی‌و داراییه‌كان)‬ ‫له‌س���ه‌ر عێراق كه‌متربونه‌ته‌و‌ه له‌الیه‌ك‬ ‫نرخی نه‌وت له‌ئاستێكی به‌رزی جێگیر‬ ‫ماوه‌ت���ه‌وه‌و هێ���ز‌ه عێراقیه‌كانی���ش‬ ‫ب���ه‌رده‌وام له‌پێش���كه‌وتندان دژی‬ ‫چه‌كدارانی داعش‪.‬‬

‫لەماوەی ئەمساڵدا‬ ‫بەهای دینار یەکەم‬ ‫ریکۆردی بەرامبەر‬ ‫دۆالر شکاند‬

‫به‌پێی خسته‌نه‌ڕوی رۆژی یه‌كشه‌ممه‌ی‬ ‫رابردوی بانكی ناوه‌ن���دی عێراقی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫(‪ )35‬بانك‌و (‪ )13‬كۆمپانیای ئاڵوگۆڕی‬ ‫پاره‌ تێیدا به‌شداربون‪ ،‬بانكی ناوه‌ندی‬ ‫‪ 161‬ملیۆن‌و ‪ 208‬هه‌زارو ‪ 248‬دۆالری‬ ‫به‌خسته‌ڕوی ئاشكرا خست ‌ه بازاڕه‌كانه‌و‌ه‬ ‫هه‌موشی له‌یه‌ك كاتدا فرۆشرا به‌نرخی‬ ‫‪ 119‬ه���ه‌زار دینار بۆ هه‌ر ‪100‬دۆالرێك‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ده‌س���تبه‌جێ كاریگه‌ری گه‌وره‌ی‬ ‫له‌سه‌ر نرخی بازاڕ داناو نرخی دۆالری‬ ‫به‌رامبه‌ر دینار داشكاند‪.‬‬ ‫مه‌س���عود حه‌یده‌ر ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫دارای���ی په‌رله‌مانی عێ���راق ئاماژ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات ئه‌م دۆخه‌ی ئێستا له‌بازاڕی‬ ‫دراو دروس���تبو‌ه زۆرت���ر په‌یوه‌س���ت ‌ه‬ ‫به‌مامه‌ڵه‌و خواس���تی هاواڵتیان له‌سه‌ر‬ ‫دراوی دۆالر‪ ،‬وتی "هه‌ندێكجار ئه‌وانه‌ی‬ ‫دۆالر ده‌كڕن له‌بانكی ناوه‌ندی دۆالره‌ك ‌ه‬ ‫هه‌موی ناخه‌ن ‌ه بازاڕه‌وه‌ وه‌كو خۆی بۆ به‌كااڵو ش���مه‌كی ناوخۆیی ببه‌س���ێت كاتژمێرێك���دا ‪ 500‬دین���ار گۆڕانكاری‬ ‫سه‌ركه‌وتنی هێز‌ه عێراقیه‌كان به‌رده‌وام هه‌بوه‌ له‌نرخ���ی دۆالردا ئه‌وه‌ش زیانی‬ ‫ئه‌وه‌ی قازانجی زیاتر بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی لیژنه‌ی دارایی په‌رله‌مانی بێ���ت‪ ،‬رۆڵیان ده‌بێ���ت له‌به‌هێزكردنی له‌بازاڕی دراو داوه‌‪ ،‬وتیش���ی "له‌كاتی‬ ‫فرش���تنه‌وه‌دا به‌هۆی دابه‌زینی نرخی‬ ‫عێراق ئ���ه‌م دۆخه‌ی ب���ازاڕی دۆالری دراوی دیناری عێراقی"‪.‬‬ ‫دۆالره‌و‌ه كێشه‌مان بۆ دورست ده‌بێت‪،‬‬ ‫پێباشه‌ چونكه‌ پێی وای ‌ه تاچه‌ند دۆالر‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی كۆمپانیاكان���ی ب���واری ئه‌وه‌ش كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئاستی رێژه‌ی‬ ‫بش���كێت به‌رامبه‌ر دین���ار بۆ خه‌ڵكی‬ ‫هه‌ژار باشتره‌‪ ،‬وتی "دابه‌زینی زیاتری بازرگان���ی ئاڵوگ���ۆڕی دراو دابه‌زینی قازانجی نوسینگه‌كانی ئاڵوگۆڕی دراو‬ ‫نرخ���ی دۆالر له‌ژێ���ر كاریگ���ه‌ری زۆر به‌های دۆال‌ر به‌شێوه‌ی كتوپڕ‌ له‌بازاڕی ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ه���اوكات ئه‌ندامێك���ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫هۆكاردای���ه‌‪ ،‬ئێم ‌ه هیوادارین له‌م نرخ ‌ه دراو زیانی زۆر له‌بازاڕی دراو ده‌دات‪.‬‬ ‫ئاراس ئه‌بوبه‌كر خاوه‌نی نوسینگه‌ی بازاڕی دۆالره‌كه‌ی ش���اری س���لێمانی‬ ‫زیاتر دابه‌زێت چونكه‌ ده‌چێت ‌ه خزمه‌تی‬ ‫جه‌الل ئارام بۆ ئاڵوگۆڕی دراو باس���ی ئه‌و‌ه ب���ۆ ئاوێن ‌ه باس���ده‌كات به‌هۆی‬ ‫خه‌ڵكی هه‌ژاره‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی "ئه‌گه‌ر عێراق بتوانێت پشت ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ك���رد له‌ماوه‌ی چه‌ند ئه‌م دۆخ���ه‌وه‌ چه‌ندین ك���ه‌س زیانی‬

‫دوکانێکی ئاڵوگۆڕی دراو‬ ‫هه‌زارو ‪ 750‬دینار‪ ،‬ئه‌وه‌ش هه‌مو زیان ‌ه‬ ‫به‌ركه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌رستۆ محەمه‌د ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی به‌ر بازرگانان ده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیشی "خه‌ڵك هه‌ی ‌ه ‪ 5‬ملیۆن دۆالر‬ ‫ب���ازاڕی دۆالره‌ك ‌ه ئ���ه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‬ ‫باسكرد بانكی ناوه‌ندی هۆكاری سه‌ره‌كی تا ‪ 15‬ملیۆن دۆالری خستوه‌ت ‌ه بانكه‌و‌ه‬ ‫دابه‌زینی نرخ���ی دۆالر‌ه له‌بازاڕه‌كانی یان به‌جۆرێك له‌جۆره‌كان فرۆشتویه‌تی‬ ‫عێ���راق‪ ،‬به‌وپێیه‌ی رۆژی یه‌كش���ه‌مم ‌ه به‌هه‌ولێر‪ ،‬ئێس���تا له‌هه‌ر ده‌فته‌رێك ‪5‬‬ ‫بانك���ی ناوه‌ندی زۆرترین خس���ته‌ڕوی هه‌زار دینار زیانده‌كات"‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی ریكۆرده‌كانی بازاڕی دۆالر‬ ‫دۆالری هه‌بوه‌‪ ،‬وتیشی "خه‌ڵكێكی زۆر‬ ‫به‌هۆی ئه‌م دۆخ���ه‌و‌ه زیانیان كردوه‪ ،‬ئه‌م دابه‌زین��� ‌ه له‌ناكاو‌ه له‌س���ه‌ره‌تای‬ ‫به هه‌فت���ه‌وه‌ توش���ی دۆالر ه���ات یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ر بۆ نمون ‌ه رۆژی شه‌مم ‌ه ‪100‬دۆالر ‌‌‬ ‫‪ 126‬ه���ه‌زار زیاتر كڕدراوه‌ به‌اڵم رۆژی ریكۆردبو له‌ماوه‌ی ئه‌مساڵدا به‌خۆیه‌و‌ه‬ ‫یه‌كش���ه‌م ‌ه دۆالر هاتوه‌ته‌وه‌ سه‌ر ‪ 125‬بینی‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌گه‌ری زۆر‌ه ئه‌م ریكۆرد‌ه‬

‫دكت���ۆر یون���س عه‌لی مامۆس���تای‬ ‫زانس���تی ئابوری له‌زانكۆی س���لێمانی‬ ‫له‌وباوه‌ڕه‌دای ‌ه بانكی ناوه‌ندی سیاسه‌تی‬ ‫خۆی گۆڕیوه‌و هه‌وڵیداو‌ه دۆالری زیاتر‬ ‫بفرۆش���ێت بانكه‌كانیش ق���ه‌رز ده‌ده‌ن‬ ‫به‌خه‌ڵكی‪ ،‬وتیش���ی "بانك���ی ناوه‌ندی‬ ‫هه‌وڵ���ی ئ���ه‌و‌ه ده‌دات خ���ۆی دۆالر‬ ‫بفرۆش���ێت بێ ئ���ه‌وه‌ی بگه‌ڕێته‌و‌ه بۆ‬ ‫بانك‌و كۆمپانیاكانی ئاڵوگۆڕی دراو"‪.‬‬ ‫وتیشی "بڕواناكه‌م نرخی دینار له‌چه‌ند‬ ‫رۆژی ئاینده‌دا زیاتر به‌رزبێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر بانك���ی ناوه‌ندی له‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ی به‌رده‌وامده‌بێ���ت به‌های‬ ‫دینار به‌رزتر ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌عێراق‬ ‫كاریگ���ه‌ری سیاس��� ‌هت‌و به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫به‌رپرس���ه‌كان به‌سه‌ر سیاسه‌تی دراودا‬ ‫زاڵه‌ ئ���ه‌وه‌ش ئه‌گه‌ری س���ه‌ركه‌وتنی‬ ‫سیاس���ه‌ته‌كانی بانك���ی ناوه‌ن���دی‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫پێش���بینی قورس��� ‌ه له‌باره‌ی بازاڕی‬ ‫دراوی عێ���راق‌‪ ،‬بۆیه‌ ئابوریناس���ه‌ك ‌ه‬ ‫خ���ۆی له‌قه‌ره‌ی ن���ه‌دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌مو‬ ‫ئاماژه‌كان بۆ ئه‌وه‌ن سیاس���ه‌تی دراو‬ ‫له‌عێ���راق گۆڕان���كاری به‌س���ه‌ردابێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌گ���ه‌ر عێ���راق به‌رده‌وامبێت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م سیاس���ه‌ت ‌ه ره‌نگ ‌ه توشی‬ ‫شكستی گه‌وره‌ی دارایی بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه یه‌‌ده‌گی قورسی عێراق ك ‌ه‬ ‫دۆالرو زێر‌ه بۆ خوار ‪ %50‬دابه‌زیوه‌‪.‬‬

‫چاوه‌ڕوان ده‌كرێت بۆ نه‌ورۆز‪ ،‬زۆرترین گه‌شتیار بێت ‌ه هه‌رێمی كوردستان‬ ‫"چاوی گه‌شتیارانی هه‌رێم له‌سه‌ر توركیا الچوه‌و گه‌شت بۆ میسر ده‌كه‌ن"‬

‫كه‌میكردوه‌"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫زۆرترینی ئه‌و گه‌شتیارانه‌ی رو‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ن له‌خوارو‬ ‫ناوه‌ڕاستی عێراقه‌وه‌ دێن‪ ،‬ده‌سته‌ی‬ ‫گه‌شتوگوزاری هه‌رێمیش ده‌ڵێت "ئه‌م‬ ‫به‌هاره‌ گه‌شتیاری زۆر رو له‌ناوچه‌‬ ‫گه‌شتیارییه‌كان ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫ساڵی رابردو‬ ‫فێستیڤاڵی‬ ‫نەورۆزمان‬ ‫به‌سپۆنسه‌ر‬ ‫كرد‪ ،‬به‌اڵم بڕوا‬ ‫ناكه‌م ئه‌مساڵ‬ ‫سپۆنسه‌رمان‬ ‫ده‌ستكه‌وێت‬

‫نادر رۆس����تی وته‌بێژی ده‌س����ته‌ی‬ ‫گه‌ش����توگوزاری هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاش����كراكرد به‌هۆی‬ ‫ئه‌و جموجوڵ‌و ئاسانكارییه‌ی كردویانه‌‬ ‫له‌بواری گه‌ش����توگوزاردا ئه‌م زستانه‌‬ ‫گه‌ش����تیارێكی زۆر روی����ان له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان كردوه‌و به‌كوردس����تاندا‬ ‫گه‌ڕاون‪ ،‬وتیش����ی "ئاماده‌كاریمان بۆ‬ ‫نه‌ورۆزی ئه‌مس����اڵ كردوه‌و چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كه‌ین گه‌شتیارێكی زۆر ڕو له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان بكات"‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كانی ده‌س����ته‌ی‬ ‫گه‌ش����توگوزاری هه‌رێمی كوردس����تان‬ ‫‪ 65‬هه‌زار س����ه‌ریر ئاماده‌ی����ه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫گه‌شتیارانه‌ی رویان له‌هه‌رێم كردوه‌‪.‬‬ ‫نادر رۆستی له‌باره‌ی پێشبینیه‌كانیان‬ ‫بۆ ژماره‌ی ئه‌و گه‌شتیارانه‌ی رو له‌هه‌رێم‬ ‫ده‌كه‌ن له‌م����اوه‌ی جه‌ژنی ن����ه‌ورۆزدا‌‬ ‫ئام����اژه‌ی به‌ژماره‌ نه‌دا‪ ،‬به‌اڵم باس����ی‬ ‫ئه‌وه‌یكرد ئه‌گه‌ر هه‌یه‌ گه‌ش����تیارێكی‬ ‫زۆر رو له‌هه‌رێ����م بكات‪ ،‬وتی "زۆرترین‬ ‫گه‌شتیار له‌خوارو ناوه‌ڕاستی عێراقه‌وه‌‬ ‫رو له‌هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ن به‌هۆی‬ ‫كه‌می ئاستی تێچونی گه‌شته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ئێم����ه‌ هی����چ باجێ����ك‬ ‫له‌گه‌ش����تیاران وه‌رناگری����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫له‌وانه‌یه‌ وه‌زاره‌ت����ی دارایی باج بخاته‌‬ ‫س����ه‌ر گه‌شتیاران به‌اڵم نازانم بڕه‌كه‌ی‬ ‫چه‌نده‌"‪.‬‬ ‫هاوكاتی قسه‌كانی وته‌بێژی ده‌سته‌ی‬

‫گەشتیاران لەپارکی منارەی هەولێر‬ ‫گشتی گه‌شتوگوزاری هه‌رێم له‌سلێمانی‬ ‫تائێس����تا ئاماده‌كارییه‌كان بۆ هاتنی‬ ‫گه‌ش����تیاران نه‌كراوه‌‪ ،‬ئومێده‌كانیش‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ الوازن‪.‬‬ ‫یاسین فه‌قێ س����ه‌عید به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گه‌ش����توگوزاری س����لێمانی به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "ئێستا له‌باره‌ی ئاماده‌كاریه‌كان‬ ‫بۆ نه‌ورۆزی ئه‌مس����اڵ هیچ بڕیارێكی‬ ‫لێنه‌دراوه‪ ‌،‬له‌م هه‌فته‌یه‌دا كۆده‌بینه‌وه‌‬ ‫بڕیار له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گه‌شتوگوزای سلێمانی‬ ‫نه‌یش����ارده‌وه‌ خواس����تیان ئه‌وه‌ی����ه‌‬

‫هه‌مو س����اڵێك گه‌وره‌ترین فێستیڤاڵ‌و‬ ‫ئاماده‌كاری بكه‌ن بۆ گه‌شتیاران‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كه‌ بودج����ه‌ نه‌بێت‌و پارێ����زگا نه‌یه‌ته‌‬ ‫پێش����ه‌وه‌ چی بكه‌ن‪ ،‬وتیشی "ساڵی‬ ‫رابردو فێستیڤاڵمان به‌سپۆنسه‌ر كرد‪،‬‬ ‫به‌اڵم بڕوا ناكه‌م ئه‌مساڵ سپۆنسه‌رمان‬ ‫ده‌ستكه‌وێت"‪.‬‬ ‫هاوكاتی نزیكبونه‌وه‌ له‌وه‌زری به‌هارو‬ ‫نه‌ورۆز كۆمپانیا گه‌شتیارییه‌كان خۆیان‬ ‫ئاماده‌كردوه‌ ئه‌م پشوه‌ هاواڵتیان ببەنه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی واڵت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێستا وه‌كو‬ ‫جاران خه‌ڵك گه‌شت ناكات‪.‬‬

‫ئاش���نا ئه‌حمه‌د له‌كۆمپانیای گره‌یت‬ ‫ب���ۆ كاروب���اری گه‌ش���تیاری له‌باره‌ی‬ ‫گه‌ش���تكردن بۆ ده‌ره‌وه‌ی واڵت ئاماژه‌‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ده‌كات ئێس���تا گه‌ش���تكردن‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كوردس���تانه‌وه‌ بۆ واڵتان‬ ‫كه‌میكردوه‪ ‌،‬به‌اڵم بونی ماوه‌‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌كاتی جه‌ژن‌و بۆنه‌كاندا‪ ،‬وتی "ئێستا‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی هه‌ی���ه‌ بۆ ن���ه‌ورۆز جموجوڵ‬ ‫كه‌وتوه‌ته‌‌ بواری گه‌شتكردن به‌تایبه‌ت‬ ‫بۆ واڵتانی (جۆرجیاو توركیاو میسرو‬ ‫مالیزیاو لوبنان‌و ئازه‌ربایجان)"‪.‬‬

‫ئه‌و كارمه‌نده‌ی بواری گه‌شتوگوزار‬ ‫جه‌خ����ت له‌س����ه‌ر ئه‌وەش����ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ئێس����تا توركیا كه‌متر خه‌ڵك ده‌ڕوات‬ ‫بۆ گه‌ش����تكردن‪ ،‬وتی "ئێستا خه‌ڵك‬ ‫له‌ب����ری توركی����ا س����ه‌ردانی میس����رو‬ ‫ئه‌رمینی����او ئازره‌بایجان ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫میسر زۆرتر‪ ،‬چونكه‌ تێچونی گه‌شت‌و‬ ‫وه‌رگرتنی فیزه‌ بۆ ئه‌و سێ واڵته‌ زۆر‬ ‫ئاسانه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ئێس����تا گه‌ش����تكردن‬ ‫ب����ۆ كاروب����اری بازرگان����ی زۆری‬

‫به‌گوێ����ره‌ی وت����ه‌ی ئابوریناس����ان‬ ‫تائێستا ژێرخانی گه‌شتوگوزاری هه‌رێم‬ ‫نه‌خه‌مڵیوه‌ بۆیه‌ ئه‌وانه‌ی دێنه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان جگه‌ له‌ئێران كه‌سانێكی‬ ‫سه‌ركێشن نه‌ك گه‌شتیار‪.‬‬ ‫پڕۆفیسۆر محەمه‌د ره‌ئوف پسپۆڕی‬ ‫بواری ئابوری باس����ی ئ����ه‌وه‌ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان تائێستا ژێرخانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌و مامه‌ڵ����ه‌ی خه‌ڵكه‌كه‌ی‬ ‫ب����ۆ مامه‌ڵەك����ردن له‌گه‌ڵ گه‌ش����تیار‬ ‫ئاس����ان نی����ه‌و رانه‌هاتوین له‌س����ه‌ری‬ ‫بۆی����ه‌ ئه‌وانه‌ی ك����ه‌ دێن����ه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان كه‌مت����ر گه‌ش����تیاری‬ ‫راسته‌قینه‌ن جگه‌ له‌خه‌ڵكی ئێران كه‌‬ ‫له‌دۆخێكی ناهه‌مواری سیاس����یدان بۆ‬ ‫نه‌فه‌سكێش����انێكی كاتی دێنه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬وت����ی "گه‌ش����تیار هه‌یه‌‬ ‫گوێناداته‌ ترس����ناكی‌ ی����ان مامه‌ڵه‌ی‬ ‫ش����وێنه‌كه‌ بۆیه‌ سه‌ركێش����ی ده‌كات‬ ‫ده‌ڕوات بۆ ئ����ه‌و ناوچانه‌ی كه‌ بنیاتی‬ ‫گه‌شتیارییان تێدانیه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌شی دێنه‌‬ ‫هه‌رێم ئه‌و خاسیه‌ته‌یان تێدایه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "گه‌شیاری به‌ش����ێكی زۆر‬ ‫گرنگی ئابورییه‌ تائاس����تێك هه‌ندێك‬ ‫واڵت وه‌كو پیشه‌س����ازی ناوی ده‌به‌ن‪،‬‬ ‫‌هێنان����ی گه‌ش����تیار وات����ه‌ هێنان����ی‬ ‫پاره‌و چونه‌ده‌ره‌وه‌ی گه‌ش����تیار واته‌‬ ‫هاورده‌كردن����ی پ����اره‌ ك����ه‌ به‌زیان بۆ‬ ‫ئابوری واڵت ده‌شكێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وه‌ك����و جه‌ختكردنه‌وه‌یه‌ك له‌س����ه‌ر‬ ‫قس����ه‌ی ئابوریناسه‌كه‌ ئه‌وه‌ی هه‌ستی‬ ‫پێده‌كرێ����ت له‌هه‌رێمی كوردس����تان‪،‬‬ ‫زۆترین رێژه‌ی گه‌شتكردن بۆ ده‌ره‌وه‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ كه‌مت����ر ل����ه‌وه‌ش بۆ ن����اوه‌وه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئومێدێك هه‌یه‌ تا س����اڵی‬ ‫‪ 2030‬ئ����ه‌م هاوكێش����ه‌یه‌ به‌س����ودی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان بشكێته‌وه‌‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫لەدوای یه‌ک ساڵ ئه‌زمونی په‌نابه‌ریی چیم به‌سه‌رهات‬

‫‪9‬‬

‫ف‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ری ‌‬ ‫ده‌ستپێک‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئه‌زمون���ی یه‌ک س���اڵی ژیانی‬ ‫په‌ناب���ه‌ری من���ی خوێندبێت���ه‌وە ده‌توانێ‬ ‫باشتر لەئه‌زمونی دوایی یه‌ک ساڵ تێبگات‪،‬‬ ‫هه‌وڵ���ده‌ده‌م ئ���ه‌و ئه‌زمونە تاڵ���ە به‌چه‌ند‬ ‫وێستگه‌یه‌ک پێناسە بکه‌م‪.‬‬ ‫بڕیاری جێهێشتنه‌وه‌ی سوید‬ ‫دوایی ئه‌وه‌ی جاری یه‌که‌م سویدم به‌جێ‬ ‫هێشت کە گه‌ڕامه‌وە ناردمیان بۆ که‌مپێکی‬ ‫دورەده‌س���ت له‌ڕۆخی زه‌ری���ا بو‪ ،‬ناوچه‌کە‬ ‫ناوی ڤیس���ته‌رڤیک بو‌‪ ،‬ئ���ه‌وێ کۆتاخاڵی‬ ‫باش���وری س���وید بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ڕۆخی زه‌ریا بو زۆر س���اردو باراناوی بو‪،‬‬ ‫لەکابینه‌ی گه‌ش���تیاران دای���ان نابوین‪ ،‬کە‬ ‫ته‌نها هاوین گه‌ش���تیار دێتە ئه‌و ناوچه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی ته‌والێت‌و حه‌مامه‌کان دوربو ‌ن‬ ‫له‌ژوره‌کان ره‌وش���ێکی ناخۆش‌و نه‌خوازراو‬ ‫بو بۆ سه‌رمای سوید‪.‬‬ ‫له‌دوای مانگێک که‌مپه‌که چۆڵ بو هه‌مو‬ ‫ئه‌وکه‌سانە له‌ده‌س���ت ئه‌و ره‌وشە ناخۆشە‬ ‫هه‌ڵهاتن چه‌ند که‌س���ێکی که‌م مابوینه‌وه‌‪،‬‬ ‫منیش هه‌م نه‌خۆش بوم هه‌م یاسا نوێیه‌کانی‬ ‫سویدو ئه‌وه‌ی کە ده‌بو سه‌رله‌نوێ ساڵێک‬ ‫چاوه‌ڕوان بم‌و س���اڵێک چاوه‌ڕوانی پێشوم‬ ‫سوتابو‪ ،‬وایان لێکردم بیر له‌ڕێگاچاره‌یه‌ک‬ ‫بکه‌م���ه‌وه‌و جارێکی تر هه‌وڵ بده‌م‪ ،‬ئه‌وەبو‬ ‫دوای چه‌ند راوێژێک وتیان تۆ جاری یه‌که‌م‬ ‫به‌هه‌ڵە هه‌وڵتداوە بۆ گەیشتن بە به‌ریتانیا‪،‬‬ ‫ئه‌مجارە بڕۆ له‌فه‌رنساوە وه‌ک ئه‌و خه‌ڵکە‬ ‫هه‌وڵ بده‌‪.‬‬ ‫دو هه‌فتە له‌که‌مپی دانکیخ‬ ‫دوای چه‌ن���د رۆژێک له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێیه‌ک‬ ‫گه‌یش���تینە که‌مپی دانکی���خ له‌وێش چه‌ند‬ ‫هاوڕێی���ه‌ک هاوکارییان کردین‌و الی خۆیان‬ ‫جێگه‌ی���ان کردین���ه‌وه‌و وه‌ک ئه‌و خه‌ڵکه‌ی‬ ‫که‌مپه‌کە ده‌س���تمانکرد ب���ه‌و ژیانە ئاڵۆزو‬ ‫ناڕه‌حه‌ته‌ی ئه‌وێ‌‪.‬‬ ‫ئێمەله‌به‌رئه‌وه‌ی په‌نجه‌مۆری س���ویدمان‬ ‫هه‌ب���و ڕۆژانەڤ���ۆدگاو س���رکه‌و ده‌رمان���ی‬ ‫پاککردنه‌وه‌ی مه‌نهۆڵمان له‌ده‌ستمان ده‌دا‬ ‫تا ئاسه‌واری په‌نجه‌مۆره‌کەبسڕینه‌وه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫که‌مپه‌کەپڕبو له‌و په‌نابه‌رانه‌ی په‌نجه‌مۆری‬ ‫واڵتانی ئه‌وروپیان هه‌بو هه‌ندێک له‌وانەتێزاب‬ ‫و م���اده‌ی ترس���ناکیان به‌کارده‌هێن���ا یان‬ ‫ده‌س���تی خۆیان ده‌س���وتاند ب���ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئاسه‌واری په‌نجه‌مۆریان بسڕنه‌وە‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ندەپه‌ناب���ه‌ر له‌هه‌مو واڵتیکی تری‬ ‫ئه‌وروپی���ه‌وە هاتبون‌و په‌نجه‌مۆرو داواکاری‬ ‫په‌نابه‌رێکه‌یان جێهێش���تبو‪ ،‬به‌اڵم زۆرترین‬ ‫ژم���اره‌ی په‌نابه‌ران له‌س���ویدو فینله‌نداوە‬ ‫هاتبون چونکە هیچ واڵتێک هێنده‌ی سوید‬ ‫په‌نابه‌ری بێزار نه‌ک���ردوەو‌هیچ واڵتێکیش‬ ‫هێنده‌ی فینله‌ندا "ره‌فز"ی نه‌دابو‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی دانکیخی���ش له‌ڕۆخی‬ ‫ده‌ریا بو که‌ش���ێکی باوباراناوی‌و س���اردی‬ ‫هه‌ب���و‪ ،‬هه‌مو ش���ه‌وێک ده‌چوینە پارکینی‬ ‫بارهه‌ڵگره‌کان‌و سه‌رده‌که‌وتین‪ ،‬به‌اڵم دوای‬ ‫ش���ه‌ش بۆ حه‌وت کاتژمێر چاوه‌ڕوانی له‌ناو‬ ‫بارهه‌ڵگره‌کە به‌یانی یان شۆفێره‌کە گومانی‬ ‫هه‌ب���و ده‌رگای ده‌کرده‌و‌هو‌ دایده‌گرتین یان‬ ‫له‌کۆنترۆڵ���ی کاالس ی���ان له‌نۆفالش دایان‬ ‫ده‌به‌زاندین‌و ده‌گه‌ڕاینه‌وە بۆ که‌مپه‌که‪.‬‬ ‫کۆنترۆڵی نۆفالش‌و کااڵس‬ ‫دو کۆنترۆڵ���ن له‌دو س���نوری جیاوازی‬ ‫ده‌ربه‌نده‌ک���ه‌دا هه‌ریه‌که‌یان چه‌ندین خاڵی‬ ‫پش���کنینی فه‌ڕه‌نس���ی به‌ریتان���ی تێدایە‬ ‫بارهه‌ڵگ���ره‌کان ب���ه‌و خااڵن���ه‌دا ده‌ڕۆن‌و‬ ‫ده‌چنە ناو که‌شتیەکان‪ ،‬به‌اڵم له‌کۆنترۆڵی‬ ‫کاالس ش���ه‌مه‌نده‌فه‌ری بارهه‌ڵگریش هه‌یە‬ ‫بارهه‌ڵگه‌ره‌کان ده‌چنەسه‌رپش���تی‌و به‌ناو‬ ‫تونێلی ژێر ده‌ریاکه‌دا ده‌ڕوات‪،‬‬ ‫خاڵکانی پشکنینی بارهه‌ڵگره‌کان بریتین‬ ‫له‌پش���کنین به‌تیشکی ژێر سور کە سکانی‬ ‫بارهه‌ڵگره‌ک���ە ده‌کات‪ .‬پش���کنینی ڕێژەیی‬ ‫دوانۆکیس���یدی کاربۆن ک���ە ده‌زانن له‌وێ‬ ‫مرۆڤ هه‌یه‌و هه‌ناس���ه‌ ده‌دات‌و پش���کنین‬ ‫به‌س���ه‌گی بۆنکه‌ر که‌بۆنی مرۆڤ ئه‌کات‌و‬ ‫پشکنینی کێش دیارە جاری واهه‌یە بیست‬ ‫نه‌فه‌ر له‌بارهه‌ڵگرێکدایە کێشه‌که‌ی له‌ته‌نێک‬ ‫زیاد ده‌کات ئه‌مانە هۆکارن نه‌فه‌ر به‌ئه‌سته‌م‬ ‫بگاتە به‌ریتانیا‪‌.‬‬ ‫په‌نابه‌ران زیاتر له‌پۆلیسی‬ ‫به‌لجیکی ده‌ترسان‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی دانکی���خ نزیکی س���نوری‬ ‫به‌لجی���کاش ب���و‪ ،‬په‌ناب���ه‌ران لەخاک���ی‬ ‫به‌لجیکاشه‌وە هه‌وڵیان ده‌دا سه‌ر بارهه‌ڵگر‬ ‫بک���ه‌ون‌و بگه‌ن���ە به‌ریتانی���ا‪ .‬په‌ناب���ه‌ران‬ ‫باس���ی ئه‌وه‌ی���ان ده‌ک���رد ک���ە چه‌ندجار‬ ‫پۆلیسی فه‌ڕه‌نس���ی له‌کاتی ده‌ستگیرکردن‬

‫‌که‌مپی دانکیخ‬ ‫لەپه‌نابه‌ریان داوه‪ ‌،‬به‌اڵم ئ ‌هو‌ە هه‌مو جارێک‬ ‫نیه‌و ته‌نها ئه‌وان چه‌ند حاڵه‌تێکیان دیوه‌‬ ‫ب���ه‌اڵم په‌ناب���ه‌ران کرده‌ی ترس���ناک‌و‬ ‫دژەمرۆییان له‌پۆلیسی به‌لجیکی ده‌گێڕایه‌وە‬ ‫وه‌ک ئ���ه‌وه‌ی له‌کاتی ده‌س���تگیرکردن زۆر‬ ‫به‌خراپی له‌په‌نابه‌ر ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫باس���ی قاچاغچیه‌کیان ده‌کرد کە هێشتا‬ ‫لەکه‌مپه‌کە بو‪ ،‬به‌اڵم پێشتر له‌الیه‌ن پۆلیسی‬ ‫به‌لجیکیه‌وە گیرابو لەئه‌شکه‌نجه‌داندا هه‌مو‬ ‫ددانه‌کانی���ان ده‌رهێناب���و‌‪ ،‬ئه‌وکاته‌ی من‬ ‫له‌که‌مپه‌ک���ە ب���وم ده‌یانوت ته‌نها ش���ۆربا‬ ‫ده‌خوات‪.‬‬ ‫باس���ی قاچاغچیه‌کی تری���ان ده‌کرد کە‬ ‫‌کاتێک پۆلیس���ی به‌لجیکی هاواری لێکردوە‬ ‫بوه‌ستێت نه‌وه‌ستاوە فیشەکیان پێوەناوه‌و‬ ‫فیش���ه‌که‌کە به‌ر حه‌وزی که‌وت���وه‪ ‌،‬هه‌ردو‬ ‫قاچ���ی ئیفلی���ج ب���وه‌‪ .‬وه‌ک هاوڕێکان���ی‬ ‫ده‌یانگێڕایه‌وە ئێس���تاش له‌زیندانه‌و بڕیاری‬ ‫سێ ساڵ زیندانی هه‌یه‌و باری ته‌ندروستی‬ ‫خراپه‌و چاره‌س���ه‌ری ته‌ندروستی پێویستی‬ ‫پێنادرێت‪.‬‬ ‫من ناوو زانیاری ته‌واوی ئه‌و دو قاچاغچیه‌م‬ ‫الی���ه‌و زانی���اری ئه‌وانم له‌ده‌یان که‌س���ه‌وە‬ ‫پشتڕاستکرد‌وەته‌وه‌‌و هه‌مان قسه‌یان ده‌کرد‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و روداوه‌ی به‌س���ه‌ریان هاتوه‌‪.‬‬ ‫مرۆڤ کاتێک ئ���ه‌م روداوانە ده‌بیس���تێت‬ ‫توشی شڵه‌ژانی بیروباوه‌ڕ ده‌بێت ئاخۆ ئه‌و‬ ‫به‌لجی���کای پێکه‌وەژیانه‌ی نه‌ته‌وه‌کان‌و ئه‌و‬ ‫واڵته‌ی په‌رله‌مانی یه‌کێتی ئه‌وروپایی لێیه‌‪،‬‬ ‫پۆلیسه‌کانی به‌م ش���ێوەیە مامه‌ڵە ده‌که‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ مرۆڤ!‬

‫دواتر ش���ۆفێره‌کە هه‌س���تی کردو الیداو‬ ‫رایگ���رت ئێم���ە دابه‌زی���ن‌و به‌ڕێکه‌وتی���ن‬ ‫نزیکترین وێستگه‌ی پاس یان شه‌مه‌نده‌فه‌ر‬ ‫په‌یدا بکه‌ین‌و بگه‌ڕێینه‌وە بۆ دانکیخ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی به‌سه‌ر جاده‌ی ئوتوباندا رێمان‬ ‫ده‌کرد پاش پێنج ده‌قیقە پۆلیسی فه‌ڕه‌نسی‬ ‫گه‌یشتە سه‌رمان‌و ده‌سبه‌جێ دوانمان خۆی‬ ‫ش���ارده‌وه‪ ‌،‬به‌اڵم یانزە که‌سمان ده‌ستگیر‬ ‫کراین‪.‬‬ ‫بنکه‌ی پۆلیسی کااڵس‬ ‫پاش ده‌سگیرکردن ئێمه‌یان بردە بنکه‌ی‬ ‫پۆلیسی کااڵس کاتژمێر هه‌شتی به‌یانی بو‪،‬‬ ‫من له‌وە تێنه‌گه‌ش���تم پاش دە خوله‌ک دە‬ ‫نه‌فه‌ره‌که‌ی تریان به‌ردا‪ ،‬ته‌نها من مامه‌وە‬ ‫پرس���یم بۆ؟ وتی���ان پاش س���ێ بۆ چوار‬ ‫کاتژمێر ت���ۆش به‌رئه‌بیت‪ .‬من گوێم پێنه‌دا‬ ‫چونک���ە ئه‌وه‌م لەپه‌نابه‌ره‌کانه‌وە بیس���تبو‬ ‫پۆلیسی فه‌ره‌نسی به‌میزاج ئیش ئه‌که‌ن!‬ ‫من لەژورێکی پیس���دا چ���اوه‌ڕوان بوم‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ سێ ره‌شپێستی ئه‌فریقی هه‌ر نه‌هاتن‬ ‫به‌الم���دا تاده‌مه‌و ئێواره‌‪ ،‬دواتر وه‌رگێڕێکی‬ ‫عه‌ره‌بی عێراقیان هێنا چونکە فه‌ره‌نسیه‌کان‬ ‫وه‌ک هیچ واڵتێکی ئه‌وروپی نین‪ ،‬یه‌ک وشە‬ ‫ئینگلی���زی له‌گه‌ڵت ناڵێن‪ ،‬یان هه‌ر نایزانن‬ ‫چونکە ئه‌وان پێیان وایە زمانی فه‌ڕه‌نس���ی‬ ‫هیچی له‌ئینگلیزی که‌متر نیه‌و به‌سوکایه‌تی‬ ‫ئه‌زانن داوایان لێبکه‌یت به‌ئینگلیزی قس���ە‬ ‫بکه‌ن‪ ،‬کە ره‌نگ���ە تاڕاده‌یه‌کی باش مافی‬ ‫خۆیان بێ‪ ،‬چونکە گه‌ر وانه‌بن زمانه‌که‌یان‬ ‫له‌و نزیک���ه‌ی ئینگلیزدا له‌ناو نه‌چێت ته‌واو‬ ‫الواز ده‌بێ���ت‪‌.‬ره‌نگە ه���ه‌ر ئه‌مه‌ش هۆکار‬ ‫بوبێت کە رقیان هه‌ڵگرت‌و کاره‌که‌ی منیان‬ ‫هێندە قورس کرد کە به‌ئینگلیزی قس���ه‌م‬ ‫ک���رد له‌گه‌ڵی���ان‪ ،‬چونکە پۆلیس که‌س���ی‬ ‫ئاساییه‌و ئه‌کرێ راسیست بێت‪.‬‬ ‫ئه‌فس���ه‌رێک‌و ژن���ە وه‌رگێ���ڕە عه‌ره‌ب���ە‬ ‫عێراقیه‌ک���ە هات���ن‌و وه‌رگێڕه‌کە وتی ده‌بێ‬ ‫په‌نجەمۆر بک���ه‌ی بزانن په‌نجه‌مۆری کوێت‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬گه‌ر نه‌ش���یکه‌یت به‌یاس���ای تیرۆر‬ ‫حوک���م ئه‌درێیت‪ .‬منی���ش ناچاربوم کردم‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هیوابوم په‌نجه‌مۆره‌که‌م ده‌رنه‌چێت‌و‬ ‫نه‌مگه‌ڕێننه‌وە بۆ س���وید‪ .‬ب���ه‌اڵم کاتژمێر‬ ‫هه‌شتی شه‌و پێیان راگه‌یاندم په‌نجه‌مۆری‬ ‫س���ویدم ده‌رچوه‌و دواتر به‌ڕێیان کردین بۆ‬ ‫پاریس‪ .‬کاتێک پرس���یم ب���ۆ ئێمە ده‌نێرنە‬ ‫پاری���س‪ ،‬لەکاتێکدا خه‌ڵکی تر گیراوە هه‌ر‬ ‫لێرە بوە لەدیپۆرت سه‌نته‌ری کاالس‪ ،‬وتیان‬ ‫له‌به‌ختی ئێوە دیپۆرت س���ه‌نته‌ری کاالس‬ ‫پڕبوه‌و ش���وێنی به‌تاڵی ب���ۆ ئێوە نیه‪ .‬دە‬ ‫نه‌فه‌ر بوین بەپاس���ێک به‌ڕێیان کردین بۆ‬ ‫پاریس‪.‬‬

‫کاریگه‌ری هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌نمونە من‌و عه‌ره‌بێکی‬ ‫عێراق���ی بڕیاری دیپۆرتم���ان درا کە واڵتی‬ ‫ش���ه‌ڕه‪ ،‬به‌اڵم عه‌ره‌بێک���ی لوبنانی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێم ‌ه بو ئازادکرا که‌واڵته‌که‌ی ئارامتره‪.‬‬

‫مرۆڤ هێندە‬ ‫ئه‌شکێت‪ ،‬هێندە‬ ‫به‌زیندویی ئه‌مرێت‬ ‫نه‌ک لەپه‌نابه‌ربونی‬ ‫له‌هاتنەژیانیشی‬ ‫په‌شیمان ئه‌بێته‌وه‬

‫ئارامبون���ه‌وە لەگرنگ���ی ئۆکس���جین ب���ۆ‬ ‫هه‌ناسه‌دان گرنگتره‌‪.‬‬ ‫له‌نیوەش���ه‌ودا گه‌یش���تینە پالی���زۆ کە‬ ‫ش���ارۆچکه‌یه‌کی بچوکی س���ه‌ر به‌پاریسه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و ش���وێنە ک���ە پێیده‌ڵێن س���ه‌نته‌ری‬ ‫ده‌ست به‌س���ه‌راگرتن له‌زیندان ناخۆشتره‌‪،‬‬ ‫گه‌رمکه‌ره‌وه‌یه‌ک���ی الواز له‌زه‌مین���ی‬ ‫ده‌ستگیرکردنم له‌فه‌ڕه‌نسا‬ ‫ژوره‌کاندایە کە به‌شی گه‌رمکردنه‌وە ناکات‪،‬‬ ‫کۆتاشه‌وی جه‌نگه‌ڵ سیانزە نه‌فه‌ر بوین‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش جۆرێکە له‌ئازاردان���ی په‌نابه‌ران‪،‬‬ ‫له‌بارهه‌ڵگرێ���ک س���ه‌رکه‌وتبوین‪ ،‬پێموابێ‬ ‫جگەل���ه‌وه‌ی هه‌م���و ژه‌مه‌کان���ی خواردن‬ ‫باره‌که‌ی گۆشت بو‪ ،‬ساردکه‌ره‌وەبو‪ ،‬پله‌ی‬ ‫خواردن���ی خێرایه‌و دوباره‌یه‪ ‌،‬مرۆڤ وه‌ڕ‌س‬ ‫گه‌رمی سالب بیست‌و سێ بو‪ ،‬ئه‌مە جۆرێکە‬ ‫ئه‌بێ‌و وای لێدێ ناتوانێ خواردن بخوات‪.‬‬ ‫لەقوم���ار م���رۆڤ به‌ژیانی خ���ۆی ئه‌کات‪،‬‬ ‫ل���ه‌ڕۆژی دوه‌م هه‌مومان بۆ دادگا براین‌و‬ ‫جۆرێکە له‌ش���ێتی‪ ،‬لێرە مرۆڤ ژیانی خۆی‬ ‫دادگا بڕیاری ناردنه‌وه‌ی منیدا بۆ س���وید‪،‬‬ ‫ئه‌کات به‌قوربانی بۆ ژیانێک هیچ ش���تێکی‬ ‫به‌پێ���ی رێککه‌وتنامه‌ی دۆبڵ ‌ن وتیان به‌پێی‬ ‫الڕون نیە له‌سه‌ر ئه‌و ژیانه‌‪‌.‬‬ ‫یاس���ای فه‌ڕه‌نس���ی گه‌ر له‌چلوپێنج ڕۆژدا‬ ‫دوای کاتژمێرێ���ک مان���ه‌وە لەن���او‬ ‫فه‌ڕەنس���ا نه‌یتوانی بتنێرێته‌وە ئه‌وا ئازاد‬ ‫بارهه‌ڵگره‌که‌‌‪ ،‬ده‌س���تی به‌جوڵە کرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بیت‪.‬‬ ‫له‌هیچ کام له‌کۆنترۆڵی نۆفالش‌و کاالس الی‬ ‫ناڕه‌حه‌ت���ی دۆخی س���وید وایک���رد به‌و‬ ‫نه‌دا‪ ،‬ئێمە ئه‌وه‌مان زانی چونکە به‌هه‌مومان‬ ‫بڕیارە رازیب���م به‌هیوابوین‪ ،‬دوای چلوپێنج‬ ‫یه‌ک جیپی ئێسی داونلۆدمان پێبو‪ ،‬چونکە‬ ‫رۆژ ئازادبی���ن‪ ،‬هه‌رچه‌ند هاوڕێم هه‌بو دوای‬ ‫ئینته‌رنێت له‌ناو س���اردکه‌ره‌وە کارناکات‪.‬‬ ‫من گیرا هه‌مان بارودۆخی هه‌بو په‌نجه‌مۆری‬ ‫بارهه‌ڵگره‌ک���ە تێپه‌ڕی‌و س���نوری ناوچه‌ی‬ ‫سویدی هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و له‌دیپۆرت سه‌نته‌ری‬ ‫کااڵس���ی تێپه‌ڕاند‪ ،‬ئێمه‌ش تێکڕا له‌دیواری‬ ‫کاالس بو ل���ه‌دادگای لیل دادگایی کرا‪ ،‬کە‬ ‫بارهه‌ڵگره‌‌که‌مان ئ���ه‌دا بۆ ئه‌وه‌ی دابه‌زین‪،‬‬ ‫گه‌ورەشاری ئه‌و ناوچه‌یەیە‪ ‌،‬دوای سێ رۆژ‬ ‫به‌اڵم شۆفێره‌کە گوێی له‌ئێمە نه‌بو‪ ،‬چونکە‬ ‫ئازاد بو‪.‬‬ ‫له‌ناو س���اردکەره‌وە ده‌نگ ن���اڕوات‪ ،‬دواتر‬ ‫چونکە یاساکان له‌فه‌ڕه‌نسا به‌پێی ناوچە‬ ‫دابه‌ش بوین به‌س���ه‌ر دوالی بارهه‌ڵگره‌‌که‌و‬ ‫ئه‌گۆڕێت‌و دادگای لیل نه‌رمترین یاسای هه‌یە‬ ‫سه‌نته‌ری ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی‬ ‫هه‌وڵمان���دا فش���ار له‌س���ه‌ر هه‌رالیه‌ک���ی‬ ‫لەئاستی فه‌ڕه‌نسادا‪ ،‬به‌اڵم من به‌ر دادگای‬ ‫کارگێڕی پالیزۆ‬ ‫دروس���ت بکه‌ین تاهاوسه‌نگی بارهه‌ڵگره‌کە‬ ‫پاری���س که‌وتم کە هه‌میش���ە له‌و واڵتانه‌ی‬ ‫تێکبده‌ین‌و ش���ۆفێره‌کە هه‌ستمان پێبکات‪،‬‬ ‫له‌نێو پاس���ه‌که‌دا ب���ەدو هاواڵتی کورد یاساکانیان ناوچه‌ییە یان ویالیه‌ته‌‪ ،‬دادگای‬ ‫چونکە نزیکی سێ کاتژمێر تێیدابوین ئیتر ئاش���نا ب���وم‪ ،‬پێن���ج کاتژمێ���ر رێگامان پایته‌خت له‌هه‌مو دادگاکانی واڵت ره‌قتره‌‪،‬‬ ‫ورده‌وردە گه‌رمای له‌شمان داده‌به‌زی‌و نزیک به‌گفتوگۆ بردەسه‌ر له‌و بارودۆخە خراپانه‌دا چونکە روداوی زۆر لێ روده‌دات‪.‬‬ ‫بو به‌رگری له‌ده‌ست بده‌ین‌و ره‌ق ببینه‌وه‪ ‌.‬بونی ه���اوده‌م‌و هاونه‌ته‌وه‌یه‌ک بۆ گفتوگۆو‬ ‫هه‌رچه‌ند میزاج���ی دادوه‌ره‌کانیش زیاتر‬

‫تائه‌م جێگایانە نه‌بینیت نازانی فه‌ره‌نسا‬ ‫چ حاڵێک���ی هه‌ی���ە به‌ده‌س���ت په‌نابه‌ری‬ ‫مه‌غریبی‌و جه‌زائیری‌و تونسیه‌وە‪ ،‬هه‌میشە‬ ‫شه‌ڕ ده‌که‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ پۆلیس له‌گه‌ڵ خه‌ڵک‬ ‫هه‌مو شتێک ئه‌شکێنن‪ ،‬ڕێز له‌که‌س ناگرن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت بۆ ڕیشتاشین پۆلیسێک یان دوان‬ ‫به‌دیارته‌وە ده‌وه‌س���تن‌و‌ده‌بێ موس���ه‌که‌ی‬ ‫بده‌یته‌وه‪ ‌،‬چونکە هێندە کاری ناشیرینیان‬ ‫له‌وان بینیوه‪‌.‬‬ ‫ژیانێکە هیچکات ناتوانیت پش���و بده‌ی‪،‬‬ ‫به‌ده‌ر ل���ه‌وه‌ی چه‌ن���د رقی���ان له‌کوردەو‬ ‫بەئاشکرا ده‌ڵێن ئێوە خیانەتتان له‌سه‌رۆک‬ ‫سه‌دام کردوه‌‪ ،‬خۆزگە س���ه‌دام هه‌موتانی‬ ‫س���ه‌رببڕیایه‪ ،‬رۆژێک دێت تۆڵه‌ی سه‌رۆک‬ ‫سه‌دام لەهه‌موتان ئه‌که‌ینه‌وه‌‪ .‬ئێوە ئه‌و بێ‬ ‫دایک‌و باوکانه‌ن لەواڵتی عه‌ره‌بی دائه‌نیشن‌و‬ ‫ئه‌خۆن‪ ،‬به‌اڵم عه‌ره‌ب���ی نازانن ئه‌م دێڕه‌ی‬ ‫دوای���ی بەهاوڕێیەک���ی کوردی���ان وت کە‬ ‫عه‌ره‌بی نه‌ده‌زانی‪.‬‬ ‫له‌به‌ر زۆری ژماره‌یان‌و ئه‌و هه‌مو گێچه‌ڵ‌و‬ ‫ئاژاوه‌یەی ئه‌یانکرد پۆلیسیش وه‌ڕس بوبو‬ ‫سزایان بدات‪ ،‬لەئاسایی ترین حاڵه‌تدا لێت‬ ‫بپرس���ینایە کارتان چی بوە ل���ه‌ده‌ره‌‌وه ‌؟‬ ‫ده‌یانوت‪ :‬دزی! به‌اڵم کاتی خوارد ‌ن ده‌هات‬ ‫س���ه‌یری لیس���تی پێکهاته‌کانی ده‌کرد گه‌ر‬ ‫ماده‌ی جه‌التین���ی حه‌یوانی تێ���دا بوایه‌‪،‬‬ ‫ده‌یوت ئه‌وە له‌به‌راز دروستکراوەو به‌شه‌ق‌و‬ ‫پێله‌قە ده‌هاتن به‌مێزو کورسی‌و خواردندا‪.‬‬ ‫له‌م بارودۆخه‌دا چلوپێنج رۆژ ئارامم گرت‌و‬ ‫چوارجار ش���کاتم لەبڕیاری دادگا گرته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر س���ودی نه‌ب���و‪ ،‬لەچل‌و پێنجه‌م‬ ‫رۆژدا بڕیاربو کاتژمێر سێی دوانیوه‌ڕۆ ئازاد‬ ‫بم‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌کاتژمێر هه‌ش���تی به‌یانی دو‬ ‫پۆلیس هاتن‌و وتیان ده‌بێ بتبه‌ینه‌وه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫رازی نه‌ب���ی به‌پرۆس���ێجه‌ری ناردنه‌وه‌که‌ت‬ ‫ناچارین ئازارت بده‌ین‌و به‌زۆر بتنێرینه‌وه‪.‬‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی دوبارە بۆ سوید‬ ‫م���رۆڤ ناتوانێ چاوه‌ڕوانی ئه‌و مامه‌ڵه‌یە‬ ‫ب���کات ک���ە له‌گه‌ڵ���ی ئه‌ک���رێ کاتێک تۆ‬ ‫په‌ناب���ه‌ری‌و هیچ تاوانێک���ت نه‌کردوه‌‪ ،‬دو‬ ‫پۆلی���س به‌که‌له‌پچه‌ک���راوی بردمی���ان بۆ‬ ‫ناوفڕۆکه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ناو فڕۆکه‌کە کارمه‌ندانی‬ ‫کۆمپانی���ا س���ویدییەکە که‌له‌پچه‌که‌ی���ان‬ ‫پێکردن���ه‌وه‌و رازینه‌ب���ون به‌وش���ێوه‌یە بم‬ ‫تاس���وێد‪ ،‬مرۆڤ هێندە ئه‌ش���کێت‪ ،‬هێندە‬ ‫به‌زیندوی���ی ئه‌مرێت‪ ،‬ن���ه‌ک لەپه‌نابه‌ربونی‬ ‫له‌هاتنەژیانیشی په‌شیمان ئه‌بێته‌وه‪‌.‬‬ ‫دو پۆلیس���ە فه‌ڕه‌نس���یەکە لەستۆکهۆڵم‬ ‫منی���ان راده‌س���تی کارمه‌ندانی ده‌س���ته‌ی‬ ‫کۆچی سویدی کرد‪،‬‬ ‫له‌ده‌س���ته‌ی کۆچ لێکۆڵینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫کردم بۆ دو جار س���ویدم به‌جێهێش���توه ‌؟‬ ‫منی���ش وت���م‪ :‬س���وید مافه‌کان���ی بۆمن‬

‫ده‌سته‌به‌رنه‌کردوە من په‌نابه‌رم به‌دوای ئه‌و‬ ‫واڵته‌دا گه‌ڕاوم مافه‌کانم پێبدا‪ ،‬خۆ تاوانێکم‬ ‫نه‌کردوه‪‌.‬‬ ‫لێکۆڵه‌ره‌وه‌ک���ە توڕەب���و‪ ،‬وتی‪ :‬س���وید‬ ‫هێن���دە که‌م���ه؟‌ ت���ۆ واباس���ی ئه‌که‌یت‪،‬‬ ‫فه‌رمانی ده‌رکرد له‌وێش بخرێمە سه‌نته‌ری‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌راگرتنه‌وە دواتر دو پۆلیس هاتن‌و‬ ‫بردمیان بۆ سه‌نته‌ری ده‌ستبه‌سه‌راگرتن کە‬ ‫هه‌ر زیندانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ناوه‌یان لێناوه‪‌.‬‬ ‫سه‌نته‌ری ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی ماشتا‬ ‫لێره‌دا له‌م���اوه‌ی هه‌فته‌یه‌کدا پارێزه‌ریان‬ ‫بۆدان���ام‌و چاوپێکه‌وتنیان له‌گ���ه‌ڵ کردم‪،‬‬ ‫م���ن نه‌مزان���ی ئ���ه‌و چاوپێکه‌وتن���ە ب���ۆ‬ ‫ئیقامەوه‌رگرتن���ه‌و پێم نه‌وت���را بو‪ ،‬ته‌نها‬ ‫پێمواب���و ب���ۆ ئازادبونمە له‌و س���ه‌نته‌ری‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌را گرتنه‪ .‬به‌اڵم دوای سیانزە رۆژ‬ ‫ئازادبوم له‌وێ‌و دوای هه‌فته‌یه‌ک له‌ئازادبون ‌م‬ ‫ره‌فزی که‌یس���ه‌که‌یان کردم‌و وتیان ماوه‌ی‬ ‫سێ هه‌فته‌ت هه‌یە بۆ ش���کات کردن ده‌نا‬ ‫ده‌تنێرینه‌وە بۆ واڵته‌که‌ت‪ .‬ئه‌مە له‌کاتێکدایە‬ ‫ئێستا زۆربه‌ی واڵتانی ئه‌وروپی دیپۆرتیان‬ ‫نیە بۆ عێراق ته‌نها واڵتانی ئه‌سکه‌نده‌نافی‬ ‫نه‌بێت‪‌.‬رێگریش���م لێده‌کرێت تادو ساڵ بۆم‬ ‫نیە بێمە ناوچه‌ی ش���نگ ‌نو‌ ئه‌و یارمه‌تییە‬ ‫داراییه‌ی سوید ده‌یداتە په‌نابه‌ر کە بڕه‌که‌ی‬ ‫مانگی حه‌فتاو پێنج یۆرۆ بو بڕییان‪.‬‬ ‫لێره‌دا ئه‌زمونی په‌نابه‌ری‌و گه‌ش���ته‌که‌ ‌م‬ ‫کۆتایی هات‪.‬‬ ‫هۆکاره‌کانی ره‌فزی که‌یسه‌که‬ ‫ئه‌وهۆكارانه‌ی ده‌سته‌ی کۆچی‬ ‫سویدی ده‌ستنیشانیان کردبو بۆچی‬ ‫ره‌فزیان به‌من داوە به‌م شێوه‌یه‪.‬‬ ‫تۆ لەمانگی پێنجی ساڵی پار داوات‬ ‫کردوە که‌یسه‌که‌ت بوه‌ستێنرێت‌و‬ ‫داواتکردوە به‌شێوه‌ی یاسایی‬ ‫بگه‌ڕێیته‌وە بۆ ئه‌ڵمانیا زۆرم پێسه‌یر‬ ‫بو وه‌ک ئه‌وه‌ی ئه‌و داواکارییە تاوان‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫تۆ دو جار سویدت به‌جێهێشتوه‬ ‫ئێمە بڕوامان کردوە تۆ‬ ‫رۆژنامه‌نوسیت‌و بڕواشمان کردوە‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ت له‌سه‌ربوه‪ ‌،‬به‌اڵم بڕوای‬ ‫ده‌سته‌ی کۆچ وایە پۆلیس‌و دادگای‬ ‫هه‌رێمی کوردستان زۆر باش‬ ‫کاره‌کانی خۆیان ئه‌که‌ن‌و توانای‬ ‫پاراستنی تۆیان هه‌یە به‌پێی ئه‌م‬ ‫راپۆرتانە له‌سه‌ر هه‌رێمی کوردستان‪.‬‬ ‫یه‌که‌م راپۆرتی پۆلیسی نه‌رویجی‬ ‫دوه‌م راپۆرتی ئاژانسی ئاسایشی‬ ‫دانیمارکی‬ ‫سێیه‌م راپۆرتی ده‌سته‌ی کۆچی‬ ‫سویدی‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫قەرزارێکی نیو ملیۆن دۆالریی خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر کەریم‬ ‫ی‬ ‫كاتژمێر‪ 4:00‬ی‌ پاشنیوه‌ڕ ‌‬ ‫یه‌كشممه‌ی‌ رابردو‪2017/2/19‬‬ ‫ی‬ ‫پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن‪ 43‬ساڵ به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫(ف) له‌ماڵه‌كه‌یدا له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫ی كه‌الر‬ ‫ێ له‌شارۆچكه‌ ‌‬ ‫ی نو ‌‬ ‫سیروان ‌‬ ‫ی خۆی‌ کوشت‪.‬‬ ‫له‌تاو قه‌رزار ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫دوکاندارێ����ک کە م����اوه‌ ‌‬ ‫ساڵێك ‌ه له‌نزیكه‌و ‌ه (ف) ده‌ناسێت‌و‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ئاڵوگۆڕ ‌‬ ‫هه‌ركاتێك پێویس����ت ‌‬ ‫ی دوكانه‌ی‌‬ ‫دراو بوبێ����ت س����ه‌ردان ‌‬ ‫كردوه‪ ،‬سەبارەت بەخۆکوشتنەکەی‬ ‫ی گوتیان‬ ‫وتی‌"ئه‌و رۆژ‌ه ئه‌وه‌نده‌م زان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ره‌وانه‌ ‌‬ ‫خۆی‌ كوشتوه‌‌و ته‌رمه‌كه‌ ‌‬ ‫پزیش����كی‌ دادوه‌ری‌ كراوه‪ ‌،‬كاتێك‬ ‫چومه‌ نه‌خۆش����خان ‌ه ته‌رمه‌كه‌یمان‬ ‫وه‌رگرته‌وه‌ پزیش����كه‌كان پێیانوتین‬ ‫‌فیشه‌كێك له‌سه‌ر دڵی‌ داوه"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "‌ماوه‌ی‌ س����ێ‌ مانگێك‬ ‫ده‌بێت خ����اوه‌ن قه‌رزه‌كانی‌ وازیان‬ ‫لێنه‌ده‌هێن����او ب����ه‌رده‌وام ده‌چون ‌ه‬ ‫س����ه‌ركاره‌كه‌ی‌‌و داوای‌ ئ����ه‌و ب����ڕه‬ ‫‌پاره‌یەیان ده‌كردەو‌ه کە ‌پێیانداوه‪،‬‬ ‫‌چه‌ن����د جارێ����ك به‌ڵێن����ی‌ پێدابون‬ ‫پاره‌که‌ی����ان بداته‌وه‪ ‌،‬ب����ه‌اڵم نه‌یبو‬ ‫له‌كاتی‌ خۆیدا پاره‌كه‌یان بداته‌وه‌‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫چه‌ن����د رۆژێك پێش ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫بكوژێت خاوه‌ن����ی‌ پاره‌كان چوبون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سه‌ر ماڵه‌كه‌ی‌‌و نه‌ده‌ڕۆشتن‌و داوا ‌‬ ‫پاره‌كه‌یان ده‌ك����ردو‌ه كه ‌ژماره‌یان‬ ‫پانز ‌ه كه‌سێك ده‌بو"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئەوەشی رونکردەوە کە له‌ماوه‌ ‌‬ ‫سێ‌ س���اڵدا (ف) پەنجا دەفتەر‬ ‫دۆالری‌ له‌خه‌ڵك���ی‌ ش���اری‌ كه‌الر‬ ‫وه‌رگرتبو كه‌زۆربه‌یان پیش���ه‌یان‬ ‫كاس���بە‪ ،‬ب���ه‌و مه‌رج���ه‌ش ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫پاره‌یەی‌ وه‌رگرتبو كه‌ كه‌سابه‌ت ‌‬ ‫پێوه‌ ب���كات‌و مانگان���ه‌ خێریان‬ ‫ی‬ ‫بداتێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌دواجاردا پاره‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫پێنه‌ب���و بیدات���ه‌و ‌ه به‌ه���ۆ ‌‬

‫چه‌ند رۆژێك‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ خۆ ‌ی‬ ‫بكوژێت خاوه‌ن ‌ی‬ ‫پاره‌كان چوبون ‌ه‬ ‫سه‌ر ماڵه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫نه‌ده‌ڕۆشتن‌و داوا ‌ی‬ ‫پاره‌كه‌یان ده‌كردو‌ه‬ ‫كه‌ژماره‌یان پانز‌ه‬ ‫كه‌سێك ده‌بو‬ ‫قەیرانی دارایی رێژەی خۆکوشتنی زیادکردوە‬ ‫ی‬ ‫ی له‌هه‌رێم ‌‬ ‫دۆخ���ه‌ ئابورییه‌ی‌ رو ‌‬ ‫كوردس���تان ك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ەو وتی‬ ‫ی قورس بوبو"‪.‬‬ ‫"توشی‌ زیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌ش كرد کە ماوه‌ ‌‬ ‫ئاماژه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫بیست ساڵ ده‌بێت پیشه‌ی‌ كار ‌‬ ‫دراو گۆڕینه‌وه‌ بو له‌بازاری‌ كه‌الر‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئەو وتی‌ "هاواڵتییه‌كی‌ ش���ه‌ریك ‌‬ ‫ی چه‌ند س���الێك ده‌بێت‬ ‫كه‌ ماوه‌ ‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یان هه‌ی ‌ه پێكه‌وه‌‪ ،‬دوسەدو‬ ‫پەنجا هەزار‌ دۆالری‌ الیه‌و چه‌ندین‬ ‫ج���ار داوای‌ لێكردوه‌ت���ه‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫به‌بیانوی‌ جۆراوجۆر ئه‌و پاره‌یە ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ره‌تنه‌كردوەته‌وه‌‌و ‌ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (ف) كه‌س���وكاره‌كه‌ ‌‬ ‫كوش���تن ‌‬ ‫سكااڵیان هه‌یه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سه‌و‬ ‫به‌بڕیاری‌ دادوه‌ر ده‌ستگیركراوه"‪.‬‬

‫‌‌وتیشی "خێزان‌و كه‌سوكاره‌كه‌شی‌‬ ‫ده‌ڵێن ژماره‌یه‌ك���ی‌ زۆر زیاتر له‌و‬ ‫پاره‌یەی‌ خ���اوه‌ن قه‌رزه‌كان داوای‌‬ ‫لێده‌كه‌ن���ه‌وه‌ الی‌ خه‌ڵك���ه‌‌ به‌اڵم‬ ‫چه‌ند جارێك داوای‌ كردبۆوە بۆیان‬ ‫نەهێناوەتەوە‌"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژەی ب���ەوەش کرد‬ ‫پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ (ف) خۆی‌ بكوژێت‬ ‫چه‌ندی���ن كه‌س له‌دۆس���ت‌و خزم‌و‬ ‫كه‌س���وكاره‌ی‌ له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دابون‬ ‫ئه‌و كێش���ه‌یەی‌ بۆ چاره‌سه‌ربكه‌ن‬ ‫به‌اڵم به‌ه���ۆی‌ زۆری‌ قه‌رزه‌كانه‌وه‌‌و‬ ‫ئه‌وپاره‌ زۆرەی‌ كه‌ الی بوە له‌توانای‌‬ ‫كه‌سدا نه‌بو بۆی‌ ببژێرێت‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌‬ ‫دواجار كێش���ه‌كه‌ی‌ به‌هه‌ڵواسراوی‌‬ ‫مابوه‌وه‌‪.‬‬

‫ی قه‌یرانی‌ دارایی‌‌و‬ ‫قەیرانی دارایی‪ ،‬کێش����ەی نێوان ره‌وانه‌ی‌ پزیشكی‌ دادوه‌ری‌ كراوه‌‌و س����اڵدایه‌‌و به‌هۆ ‌‬ ‫هاواڵتیانی زیاتر کردوە‪ ،‬کە زۆرجار پ����ه‌ڕاوی‌ یاس����ایی‌ بۆ دۆس����یه‌ك ‌ه كێش����ه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌وه‌ خۆیان‬ ‫ی دیكه‌ش كچ‬ ‫ده‌س����تمانكردو‌ه كوش����توه‪ ‌،‬دوانه‌كه‌ ‌‬ ‫بەهۆی قەرزو لەسەر پارە روبەڕوی کراوه‌ت����ه‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫به‌لێكۆڵینه‌و‌ه ئه‌و كه‌س پێنج سه‌د بون‌و به‌هۆی‌ ده‌رنه‌چون له‌وانه‌كان ‌‬ ‫کوشتن یان کوشتن دەبنەوە‪.‬‬ ‫هه‌زار دۆالر قه‌رزارەو بڕێكی‌ زۆر له‌و خوێندندا خۆیان سوتاندوه‌‌و خۆیان‬ ‫ی خه‌ڵكه‌و چه‌ند جارێك كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫ی گه‌رمیان‪ ،‬رائید پاره‌ی����ه‌ ال ‌‬ ‫ی پۆلیس ‌‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وتی‌ "گه‌ر بارودۆخ ‌‬ ‫رائید عەل ‌‬ ‫ی راگه‌یاند داوای‌ ل����ه‌و كه‌س����انه‌ كردۆته‌وه‌ تا‬ ‫ی جه‌م����ال به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫عەل ‌‬ ‫ی پاره‌كه‌ی‌ بده‌ن����ه‌وه‌ به‌اڵم ئه‌وانیش هاواڵتیان به‌وش����ێوه‌یه‌ ب����ه‌رده‌وام‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫"كاتژمێ����ر‪ 4:00‬ی‌ ئێ����وارە ‌‬ ‫ی رابردو‬ ‫ی بێ����ت ب����ه‌راورد به‌س����ااڵن ‌‬ ‫یه‌كشه‌ممه‌‪ 2/19‬هاواڵتیه‌كی‌ ته‌مه‌ن نه‌یانب����وه‌ تا ئ����ه‌و ب����ڕه‌ پاره‌یە ‌‬ ‫ی بده‌نه‌وه‌‌و خ����اوه‌ن قه‌رزه‌كان چه‌ند ئاماره‌كانی‌ خۆكوشتن‌و خۆسوتاندن‬ ‫‪ 43‬ساڵ به‌ناوی‌ (ف ع) كه‌دوكان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رزبونه‌وه‌دا‌ دەبێ‌و هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی دراوی‌ هه‌ی���� ‌ه له‌ن����او جارێك چونه‌ته‌سه‌ری‌ بۆ قه‌رز"‪.‬‬ ‫گۆڕین����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ ك���� ‌ه ئه‌و‬ ‫ئاماژه‌شی‌ بەوه‌كرد له‌یه‌ك مانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌الر به‌هۆ ‌‬ ‫بازاڕی‌ ش����ارۆچكه‌ ‌‬ ‫ی كه‌سان ‌ه هیچ جێگه‌یه‌ک شك نابه‌ن‬ ‫قه‌رزاری����ه‌و‌ه له‌ماڵەك����ه‌ی‌ خۆی����دا یه‌كه‌می‌ ئه‌م س����اڵدا پێنج حاڵه‌ت ‌‬ ‫خۆكوش����تن له‌گه‌رمیان تۆماركراو‌ه بۆ چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێش����ه‌كانیان‬ ‫به‌فیشه‌كێك خۆی‌ ده‌كوژێت"‪.‬‬ ‫ئ����ەو وت����ی "له‌گه‌ڵ گه‌یش����تمان ك����ه‌س����یانیان له‌ڕه‌گ����ه‌زی‌ نێرن‌و له‌ناچاریدا په‌نا ده‌به‌نه‌ به‌رخۆكوشتن‬ ‫ی ته‌مه‌نیان له‌نێوان بیست بۆ حه‌فتا ك ‌ه ئه‌وه‌ چاره‌سه‌ر نیه‌"‪.‬‬ ‫به‌ش����وێنی‌ روداوه‌ك����ه‌ ته‌رمه‌كه‌ ‌‬

‫زه‌ڕه‌نگه‌رێك له‌چوارقورن ‌ه‬ ‫پیاوێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪74‬ساڵ‬ ‫لەهەلومەرجێکی نادیاردا خۆی دەکوژێت به‌په‌ت خۆ ‌ی ده‌خنكێنێت‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬ ‫زەڕەنگەرێک لەهەلومەرجێکی‬ ‫نادیاردا لەچوارقوڕنە بەفیشەکێک‬ ‫دەکوژرێت‪ ،‬چەند مانگێک بو‬ ‫لەهاوسەرەکەی جیابوبۆوەو دو رۆژ‬ ‫بو ئەڵقەی دەستگیرانی کردبوە‬ ‫دەستی هاوژینە نوێیەکەی‪.‬‬ ‫كاتژمێ���ژ ‪ 4:30‬خوله‌كی‌ ئێواره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ پێنجش���ه‌ممه‌‪ ،٢/٢٣‬پیاوێكی‌‬ ‫ته‌م���ه‌ن ‪ 36‬س���اڵ به‌ن���اوی‌ ( س)‬ ‫دوای‌ دو رۆژ له‌ده‌س���تگیرانداری‌‬ ‫به‌فیش���ه‌كێك له‌نهۆم���ی‌ دوه‌م���ی‌‬ ‫خانوه‌كه‌یدا له‌شارۆچكه‌ی‌ چوارقورنه‬ ‫دەکوژرێ‪ ‌،‬تائێس���تا بەپێی لێدوانی‬ ‫پۆلیس رون نییە کە خۆی کوشتوە‬ ‫یان کوژراوە‪.‬‬ ‫کەسێکی نزیک لە(س)‪ ،‬بەئاوێنەی‬ ‫وت "دو رۆژ پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ خ���ۆی‌‬ ‫بكوژێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ كچێكی‌ دانیش���توی‌‬ ‫ش���ارۆچكه‌ی‌ چوارقوڕنه گرێبه‌ستی‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیری‌ ئه‌نجام���داو بڕیاروابو‬ ‫زه‌ماوه‌ندبكات‪ ،‬زۆر دڵخۆشبو"‪.‬‬ ‫وتیشی "ئێمه‌ نازانین بۆچی‌ خۆی‌‬ ‫كوش���توه‪ ‌،‬بێ ئەوه‌ی‌ هیچ ش���تێك‬ ‫باسبكات‌و هیچ نوس���راوێك له‌دوای‌‬ ‫خ���ۆی‌ به‌جێ‌ بێڵێت‌‪ ،‬یان بێ ئەوەی‬ ‫قه‌رزاربێت‌‪‌ ،‬باری‌ دارایی‌ زۆرباش���ه‌و‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ دو خان���وو ئۆتومبیل���ی‌‬ ‫خۆیه‌ت���ی‌‌و دوكانی‌ زه‌ڕه‌نگه‌ریش���ی‌‬ ‫هه‌ب���و‪ ،‬ئ���ەی کەوات���ە بۆچی خۆی‬ ‫دەکوژێت؟!"‬ ‫ئەو کەسە باسی لەوە کرد ئەو رۆژەی‬ ‫(س) گیان���ی لەدەس���تداوە له‌ڕانیه‌‬ ‫له‌پرسه ‌بوە‪ ،‬چه‌ند كه‌سێكی‌ نزیكی‌‬ ‫ته‌له‌فونیان بۆك���ردوەو هەواڵەکەیان‬ ‫پێڕاگەیان���دوە کە خۆی‌ كوش���توه‪،‬‬ ‫ئ���ەو وتی "یەکەمج���ار ته‌له‌فونه‌كه‌م‬ ‫داخسته‌وه‌‌و باوه‌ڕم نه‌كرد‪ ،‬بۆ جاری‌‬ ‫س���ێیه‌م ته‌له‌فونێكی‌ دیكه‌م بۆهاتو‬ ‫هه‌مان قس���ه‌ی‌ دوباره‌كرده‌وه‌و پێی‌‬ ‫وتم ئه‌وه‌ ئێم���ه‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌ ده‌بەین‬

‫دو رۆژ پێش ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫خۆی‌ بكوژێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫كچێكی‌ دانیشتو ‌ی‬ ‫شارۆچكه‌ ‌ی‬ ‫چوارقوڕنه گرێبه‌ست ‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیر ‌ی‬ ‫ئه‌نجامداو بڕیاروابو‬ ‫زه‌ماوه‌ندبكات‪ ،‬زۆر‬ ‫دڵخۆشبو‬ ‫بۆ نه‌خۆشخانه‌ی‌ رانیه‪ ‌،‬ئه‌وه‌بو هه‌ر‬ ‫ئه‌وكات چوینه‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ رانیه‌‬ ‫كه ‌چه‌ن���د كاتژمێرێك ژی���ا‌و دواتر‬ ‫به‌هۆی‌ س���ه‌ختی‌ برینه‌ك���ه‌ی‌ گیانی‌‬ ‫له‌ده‌ستدا"‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژه‌شی‌ به‌وە‌ كرد كه‌ (س)‬ ‫ماوه‌ی‌ بیست س���اڵ ده‌بێت به‌ته‌نیا‬ ‫ژیان به‌سه‌رده‌بات‪ ،‬ماڵی‌ باوك‌و براو‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ له‌هی���ران ده‌ژیان‌و‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ كاری‌ جوتی���اری‌ ب���ون‌و‬ ‫ته‌نه���ا ماڵی‌ خوش���كێكی‌ نه‌بێت كه‌‬ ‫لەچوارقوڕنە ب���وەو‌چه‌ند گه‌ڕه‌كێك‬ ‫ماڵه‌كانی���ان لێك���ه‌وه‌ دور ب���وه‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌هەرزەکارییەوە دور‬ ‫له‌ماڵی‌ باوك���ی‌ به‌ته‌نیا ده‌ژیا‪ ،‬تەنها‬ ‫بۆسه‌ردان‌و بۆنه‌كان بڕۆشتایته‌وه‌ بۆ‬ ‫هیران‌و خەریکی زەڕەنگەری بو‌‪.‬‬

‫دراوس���ێ‌ دوكانێك���ی‌ (س)‬ ‫له‌چوارقوڕنه‌ كه‌ماوه‌ی‌ پانزه‌ س���اڵ‬ ‫ده‌بێت (س) ده‌ناس���ێت‌و ئاگاداری‌‬ ‫ژیانی‌ بوە‪ ،‬وتی‌ "(س) پێش دوكانی‌‬ ‫زه‌ڕه‌نگه‌رییه‌كه‌ی‌ دوكانی‌ پێشانگای‌‬ ‫فه‌رشفرۆش���ی‌ هه‌ب���و له‌ب���ازاڕی‌‬ ‫چوارقوڕنه‌‌و دواتر دوكانه‌كه‌ی‌ كردوه‌‬ ‫به‌زه‌ڕه‌نگه‌ر‪ ،‬ماوه‌ی‌ چه‌ند س���اڵێك‬ ‫ده‌بێت ئ���ه‌وكاره‌ ده‌كات‌و به‌رده‌وام‬ ‫ش���وێنی‌ كاره‌كه‌ی‌ ده‌گۆڕێ‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ بزانین چه‌ند جارێك دوكانه‌كانی‌‬ ‫گواس���تۆته‌وه‌ به‌بیانوی‌ جیاجیا كه‌‬ ‫ئه‌و هیچی‌ باس نه‌ده‌كرد "‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌س���ێكی‌‬ ‫روخۆش‌و له‌س���ه‌رخۆ بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ب���ه‌ردەوام ده‌هات���ه‌ بازاڕ س�ڵ�اوی‌‬ ‫له‌دراوس���ێ‌ دوكانه‌كان ده‌كردو هیچ‬ ‫كاتێ���ك نه‌مبینی���وه‌ ش���ه‌ڕێك یان‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ هه‌بێت یان كه‌س���انێك‬ ‫ل���ه‌و گوزه‌ر‌‌و‌ب���ازاڕه‌ گله‌یی‌ لێبكه‌ن‬ ‫یان بڵێ���ن قه‌رزاربوه‌‌و كێش���ه‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫حاڵەتی کوش���تن یان خۆکوش���تن‬ ‫لەکوردستاندا پێویستی بەلێکۆڵینەوەی‬ ‫وردو بەدواداچون���ی زیات���رە‪ ،‬ک���ە‬ ‫تائێس���تاش بەش���ێک لەم حاڵەتانە‬ ‫ناڕونن‪.‬‬ ‫وته‌بیژی‌ پۆلیس���ی‌ راپه‌رین كاروان‬ ‫مه‌حمود له‌باره‌ی (س)‌وه‌به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د " كاتژمێ���ر‪ 4:30‬ئێواره‌ی‌‬ ‫پێنجش���ه‌ممه‌‪2017/2/23‬‬ ‫رۆژی‌‬ ‫هاواڵتیه‌كی‌ شارۆچكه‌ی‌ چوارقوڕ‌نه‌‌و‬ ‫له‌دایكبوی‌ س���اڵی‌‪ 1981‬له‌ماڵه‌كه‌یدا‬ ‫خۆی‌ ده‌كوژێت كه‌ پیشه‌ی‌ كاسپه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ل���ه‌دوای‌ کوش���تنی‌‬ ‫تیمه‌كانی‌ به‌ڵگه‌ی‌ تاوان گه‌یشتونه‌ته‌‬ ‫ش���وێنی‌ روداوه‌كه‌‌و به‌هۆی‌ سه‌ختی‌‬ ‫برینه‌ك���ه‌ی‌ له‌ڕێگای نەخۆش���خانە‬ ‫گیان���ی‌ له‌ده‌س���تداوه‌‌و ته‌رمه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ پزیش���كی‌ داداوه‌ری‌ رانیه‬ ‫‌كراوه‌‌و په‌ڕاوی‌ یاسایی‌ بۆ دۆسیه‌كه‌‬ ‫كراوه‌ت���ه‌وه‌‌و لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی���ان ره‌وان���ه‌ی‌ پزیش���ك ‌‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬ ‫دادوه‌ری‌ ك���ه‌الر كردب���و‪ ،‬ك ‌ه به‌په‌ت‬ ‫خۆی‌ خنكاندبو‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫سه‌رله‌به‌یانی‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و ش���ه‌وه‌ی‌ پێشه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫شه‌ممه‌‪ 2017/2/25‬پیاوێك ‌‬ ‫ی بخنكێنێ���ت پێكه‌وه‌بوین چه‌ند‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی (ت ع)‬ ‫ته‌مه‌ن‪74‬ساڵ به‌ناو ‌‬ ‫جارێك له‌به‌رخۆیه‌و‌ه ئه‌یوت گه‌ردنم‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیدا له‌گه‌ڕه‌ك ‌‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئازادك��� ‌هن‌و خۆزگ���ه‌ پێش���ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كه‌الر به‌په‌تێك‬ ‫شه‌هیدان ‌‬ ‫بمردمایه‌ كچ���ه‌ بچوكەکە‌م بچوایه‌ت ‌ه‬ ‫خۆی‌ ده‌خنكێنێت‪ ،‬زاواکەی‬ ‫ی هه‌بو‬ ‫ماڵی‌ خ���ۆی‌ كه‌ته‌نها دو كچ ‌‬ ‫ی‬ ‫دەڵێت "شه‌وێک پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌وت س���اڵێك ده‌بێت واز ‌‬ ‫ماوه‌ ‌‬ ‫خۆی‌ بخنكێنێت‪ ،‬چه‌ند جارێك‬ ‫ی هێناوه‌‌و ده‌چوه‌ مزگه‌وت‌و‬ ‫له‌كاره‌كه‌ ‌‬ ‫له‌به‌رخۆیه‌وه‌ وتی گه‌ردنم‬ ‫ی‬ ‫ماڵه‌وه‌ كه‌له‌س���اڵی‌‪ 1953‬پیش���ه‌ ‌‬ ‫ئازادكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی كه‌الر"‪.‬‬ ‫كاری‌ دارتاشی‌ بو له‌بازاڕ ‌‬ ‫ئاماژه‌ش���ی‌ ب���ه‌وه‌ كرد ش���ه‌وان ‌ه‬ ‫(ر) كچ���ه‌ بچوك���ی‌ (ت) ئام���اژە‬ ‫ی نه‌بو‪ ،‬ئه‌و وتی‌" چه‌ند‬ ‫بەوە دەکات کە به‌یانی‌ بوە هێش���تا به‌رده‌وام خه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پزیشك ‌‬ ‫ی مانگێك ده‌بێت س���ه‌ردان ‌‬ ‫له‌ن���او جێگه‌ی ب���وە له‌ده‌نگه‌ده‌نگ ‌‬ ‫دراوس���ێكانی خه‌ب���ه‌ری بوه‌تەوه‌ ك ‌ه ناوخۆو ده‌رەوه‌ی‌ واڵتمان پێكردوه‌‌و‬ ‫ی چوه‌‪‌،‬پزیشكەكان‬ ‫ی چه‌ند جارێك خۆ ‌‬ ‫له‌حه‌وش���ه‌كه‌دا خه‌ریكی‌ كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی مێوه‌كه‌و‌ه پێیان ده‌وتین نابێت به‌ته‌نیا به‌جێی‬ ‫ئه‌و پەته‌ ب���ون به‌كه‌پر ‌‬ ‫گرێدرابو باوكی خ���ۆی‌ پێخنكاندبو‪ ،‬بهێڵن‪ ،‬كه‌ل���ه‌كار ده‌هاتمه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئەو وتی "دەست‌و قاچی بۆ خواره‌و‌ه خۆمدا ده‌مبرده‌ بازاڕو بۆ هه‌رشوێنێك‬ ‫ی بڕۆیش���مایه‌ته ‌ده‌رەوە له‌ماڵ به‌جێم‬ ‫شۆڕببونه‌وه‌ بۆ خواره‌وه‌‌و چاوه‌كان ‌‬ ‫زه‌ق ببون‌و الشه‌ی‌ ساردبوه‌وه‌‌و چه‌ند نه‌ده‌هێش���ت‌و ب���ه‌رده‌وام دڵنه‌واییم‬ ‫ی‬ ‫كه‌سێك له‌دراوسێكان بانگیان ده‌كرد ده‌كرد كه‌‌ بێتاق���ه‌ت‌و بێزاربو گلەی ‌‬ ‫ی هه‌ڵبهێنێ���ت‪ ،‬ئەو وتی له‌ژیانی‌ خۆی‌ ده‌كرد"‪.‬‬ ‫تاچاوه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی "خه‌زوره‌كه‌م له‌دوا ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫"هه‌ر ئه‌وكات یه‌كێك له‌دراوس���ێكان‬ ‫ی نه‌ك���ردوە ته‌نها‬ ‫پۆلیسی‌ ئاگادار كردەوه‌و هاتنه‌ سه‌ر هیچ وه‌س���یه‌تێك ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه نه‌بێ���ت به‌رده‌وام ئه‌یوت ئه‌وه‌م‬ ‫روداوه‌كه‌‌و ته‌رمی‌ باوكمیان ره‌وانه‌ ‌‬ ‫ی دادوه‌ری‌ كردو دوای‌ چه‌ند بیرده‌كه‌وێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ هاوژینه‌ك���ه‌م‬ ‫پزیش���ك ‌‬ ‫ی كردو‬ ‫كاتژمێرێك پزیش���كه‌كان پێیانوتین له‌سه‌رده‌س���تم كۆچ���ی‌ دوای ‌‬ ‫ی ئه‌وم ب���ۆ ده‌گرێته‌وه‌‌و‬ ‫ی كێ‌ جێگ���ه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌و په‌ته‌ی‌ كردویه‌تی ‌ه مل ‌‬ ‫به‌هۆكار ‌‬ ‫من ژیانم لێشێوا هه‌ر ئه‌وه‌ش بو بو‌ه‬ ‫خنكاوه‌‌و كۆتایی‌ به‌ژیانی‌ هاتوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ هاوسه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ماڵی‌ (ت) ئاماژەی بەوە هۆی‌ خۆكوش���تن ‌‬ ‫زاواک���ە ‌‬ ‫ی چل شه‌و ده‌بێت به‌ردەوام زۆر خۆشه‌ویست"‪.‬‬ ‫کرد ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‪ ‌،‬وته‌بێژی‌ پۆلیس��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ (ت) پێك���ه‌و‌ه له‌یه‌ك ژوردا‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌رمی���ان رای���د عەل���ی‌ ق���ه‌دور ‌‬ ‫ده‌خه‌وتن‪ ،‬ئه‌و به‌یانیه‌ پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بخنكێنێت پێكه‌و‌ه نانی‌ به‌یانیان به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "كاتژمێر ‪8:30‬‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی شه‌ممه‌‪/2/25‬‬ ‫ی به‌یانی‌ رۆژ ‌‬ ‫خوارد‌وەو دواتر له‌گه‌ڵ هاوسه‌رەكه‌ی خوله‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێكه‌وت���ون ب���ۆ ده‌وام‪ ،‬ئەو وتی ‪ 2017‬پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن‪74‬ساڵ به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫"ئه‌وه‌نده‌ی‌ پێنه‌چو ته‌له‌فونم بۆ كرا (ت ع) ك ‌ه پیشه‌ی‌ كاسب ‌ه له‌ماڵەكه‌ ‌‬ ‫ی كه‌الر‬ ‫كه‌ خه‌زورم هیالكه‌و بچم به‌هانایه‌وه‪ ،‬خۆیدا له‌گه‌ڕه‌كی‌ ش���ه‌هیدان ‌‬ ‫ی خۆ هه‌ڵواسین به‌په‌تێك‬ ‫س���ه‌ره‌تا وامده‌زانی‌ جه‌ڵد‌ه لێیداوه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌ ‌‬ ‫ی ده‌خنكێنێت"‪.‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك گه‌یش���تمه‌ ب���ه‌رده‌رگا خۆ ‌‬

‫خه‌زوره‌كه‌م‬ ‫له‌دوای‌ خۆ ‌ی هیچ‬ ‫وه‌سیه‌تێكی‌ نه‌كردوە‬ ‫ته‌نها ئه‌وه‌ نه‌بێت‬ ‫به‌رده‌وام ئه‌یوت‬ ‫ئه‌وه‌م بیرده‌كه‌وێته‌و‌ه‬ ‫كه‌ هاوژینه‌كه‌م‬ ‫له‌سه‌رده‌ستم كۆچ ‌ی‬ ‫دوایی‌ كردو ك ‌ێ‬ ‫جێگه‌ی‌ ئه‌وم بۆ‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‌و من ژیانم‬ ‫لێشێوا‬

‫وتیش���ی‌ "پ���ه‌ڕاوی‌ یاس���ایی‌ ب���ۆ‬ ‫ی‬ ‫ڕوداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ت���ه‌وه‌‌و تیمه‌كان��� ‌‬ ‫ی نه‌هێشتنی‌ تاوان ته‌رمه‌كه‌یان‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫ی كه‌الر‬ ‫ره‌وان���ه‌ی‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���وكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ك���ردوه‌‌و لێدوان��� ‌‬ ‫ی چه‌ند مانگێك‬ ‫وه‌رگی���راو‌ه كه‌ ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گیانله‌ده‌س���تدان ‌‬ ‫ده‌بێ���ت به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی تێكچوه‌‌و‬ ‫ی باری‌ ده‌رون ‌‬ ‫هاوسه‌رەكه‌ ‌‬ ‫چه‌ند جارێك س���ه‌ردانی‌ پزیشكیان‬ ‫پێكردوه‌"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫ت‌و ژن ‌ه شانۆكارێكی كورد‬ ‫به‌دزییه‌و ‌ه له‌ئه‌ڵامنیا جگه‌ر ‌ه ده‌كێشێت‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فرمێسك مسته‌فا ژنه‌ شانۆكاری‌ كورد‬ ‫له‌شانۆگه‌رییه‌كی‌ نوێدا به‌ناوی‌ (ئێستاش‬ ‫له‌م ته‌مه‌نه‌مدا به‌نهێنی جگه‌ره‌ ده‌كێشم)‬ ‫به‌زمانی‌ ئه‌ڵمانی‌ نواندن ده‌كات‌و له‌باره‌ی‌‬ ‫شانۆگه‌رییه‌كه‌‌و له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬وتی‌ "شانۆگه‌رییه‌كه‌ له‌نوسینی ژنه‌‬ ‫نوسه‌رو ئه‌كته‌رو ده‌رهێنه‌ری جه‌زائیری‬ ‫(رێحانه‌)‌و ده‌رهێنانی ئیدیت كۆربه‌ره‌‌و‬ ‫به‌رهه‌می‌ شانۆی‌ "تری‌ بون" ه‌ له‌شاری‬ ‫شتوتگارت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ش����انۆی‌ ت����ری‌ ب����ون ماڵێكی‬ ‫ش����انۆییه‌‪ ،‬به‌هاوبه‌ش����ی به‌رێوه‌به‌رایه‌ت����ی‬ ‫كلتوری شاره‌وانی‌و كه‌رتی تایبه‌ته‌ كه‌ ئێدت‬ ‫كۆربه‌ر بۆ‪ 41‬ساڵه‌ به‌ڕێوه‌به‌رو ده‌رهێنه‌ری‬ ‫شانۆیی تری بونه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫س����ااڵنه‌ ل����ه‌م ماڵ����ه‌‬ ‫ش����انۆییه‌دا الیه‌نیكه‌م‬ ‫دو ب����ۆ س����ێ كاری‬ ‫شانۆیی نوێ ئاماده‌‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ سه‌ر شانۆ‪،‬‬ ‫بێ ل����ه‌وه‌ی هه‌میش����ه‌‬ ‫ش����انۆنامه‌كانی س����ااڵنی‬ ‫پێشویان له‌رێپۆرتواردایه‌‪.‬‬ ‫فرمێس����ك مس����ته‌فا وتیش����ی‌‬ ‫"تێكس����تی ئ����ه‌م ش����انۆنامه‌یه‌ی من‬ ‫به‌ش����دارم تیای����دا نوس����ه‌ره‌كه‌ی ژنێكی‬ ‫جه‌زائیری����ه‌‪ ،‬واته‌ ده‌قێك����ی رۆژهه‌اڵتییه‌‌و‬ ‫روداوه‌كان����ی‌ له‌ن����او حه‌مامێك����ی‌ ژنان����دا‬ ‫روده‌دات"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئه‌تمۆسفێری‌ كاره‌كه‌ ته‌واو دونیای‌ ژنه‌ وه‌ك‬ ‫خۆی‌‌و وتی‌ "ژن به‌جه‌سته‌ ره‌نگه‌ روتی ته‌واو‬ ‫ب����ێ‪ ،‬ره‌نگه‌ نیمچه‌ روت بێ‪ ،‬حه‌مامێكه‌ بۆ‬ ‫خۆش����تن وه‌ك جێگایه‌كه‌‪ ،‬پیاوی لێ نییه‌‌و‬ ‫باس����ه‌كان زۆر ژنانه‌ن‌و تایبه‌تن به‌ناوه‌وه‌ی‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬

‫ژنه‌ی كچی ئیمام����ه‌‪ ،‬الوه‌ دوگیانه‌كه‌ رزگار‬ ‫ژن له‌هه‌مو قواڵیی نهێنیه‌كانی خۆیان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كه‌س����ایه‌تییه‌كان‪ ،‬بیروبۆچونی ده‌كات‌و منداڵه‌ ناشه‌رعیه‌كه‌ی ده‌پارێزێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌م تێكس����ته‌ چه‌ن����د جارێك‬ ‫جیاوازی����ان هه‌یه‌‌و هه‌ریه‌ك����ه‌و ئه‌زمونێكی‬ ‫ژیانی جیاوازی‌ هه‌یه‌‌و هه‌ش����ت كاره‌كته‌رن‌و له‌فه‌ڕنس����ا خراوه‌ته‌ سه‌ر ش����انۆ‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌ر یه‌ك له‌م ژنانه‌ نهێنییه‌كی خۆیان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ئیتاڵی����ا‌و ئێس����تایش ب����ۆ یه‌ك����ه‌م جار‬ ‫له‌ئه‌ڵمانیا‌و له‌فێس����تیڤاڵی شانۆیی ئه‌ڵمانی‬ ‫له‌وێدا نهێنیه‌كان باس ده‌كرێن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات ك����ه‌ له‌چیرۆكی‌ ئه‌وروپی نمایش كرا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ له‌مانگی نۆڤه‌مبه‌ره‌وه‌‬ ‫ش����انۆگه‌رییه‌كه‌دا ژنێك����ی كۆچب����ه‌ر‬ ‫له‌فه‌ڕه‌نساوه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬بۆ ژن ده‌گه‌ڕێت نمایش به‌رده‌وامه‌‌و هه‌مو سه‌ره‌تای مانگێك‬ ‫بیب����ات بۆ فه‌ڕه‌نس����ا بۆ كوڕه‌ك����ه‌ی‌و له‌و چوار بۆ پێنج جار نمایش ده‌كرێ‪ ،‬تائێستاش‬ ‫حه‌مامه‌دا‪ ،‬روداوێك روئه‌دات‪ ،‬كه‌ برای كچه‌ هه‌مو نمایشه‌كانمان بلیتی فرۆشراوه‌"‪.‬‬ ‫فرمێسك مس����ته‌فا باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫الوه‌كه‌ له‌فه‌ره‌نساوه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ به‌تایبه‌ت‪،‬‬ ‫كه‌ خوش����كه‌كه‌ی بكوژێت‪ ،‬خوشكه‌كه‌شی نواندن به‌زمانی‌ ئه‌ڵمانی‌ زۆر س����ه‌خت بوه‌‌و‬ ‫له‌حه‌مامه‌ك����ه‌دا خۆی ش����اردۆته‌وه‌و ته‌نیا ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ نه‌ك هه‌ر زمانه‌كه‌‬ ‫به‌ڵكو هه‌مو پرۆسه‌كه‌ زه‌حمه‌ت بوه‌‌و ده‌ڵێ‌‬ ‫ناتره‌كه‌ ده‌زانێ"‪.‬‬ ‫جه‌غتی����ش ل����ه‌وه‌ ده‌كات����ه‌وه‌ ك����ه‌ "من س����ه‌ره‌تا واخ����ۆم پرۆگرام ك����رد‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ش����انۆگه‌رییه‌كه‌دا ب����اس له‌دونی����ای‌ ژن‪ ،‬ده‌مه‌وێت فێربم‪ .‬ن����ه‌ك نواندن بكه‌م‪ .‬وه‌ك‬ ‫دین‌و كلتور‌و عه‌لمانیه‌ت‌و شه‌ریعه‌ ده‌كرێت‪ ،‬قوتابیه‌ك خۆم دانا كه‌ سه‌ره‌تامه‌ له‌شانۆدا‬ ‫دو دنی����ای جی����اواز له‌ئیس��ل�ام‪ ،‬یه‌كێكیان تازانیاری زۆرتر كۆبكه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "م����ن وه‌ك قوتابی����ه‌ك ك����ه‌‬ ‫ئیسالمی سیاسییه‌‪ ،‬ئه‌وی دیكه‌یان ئیسالمه‌‬ ‫له‌تاقیكردن����ه‌وه‌ی به‌كه‌لۆری����ا بێت‪ ،‬وابوم‪.‬‬ ‫ئاشتیخوازه‌كه‌یه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ڕۆڵه‌كه‌ی‌ خۆیشی‌‪ ،‬فرمێسك زۆر س����ه‌عیم ئه‌ك����رد‪ ،‬تا كه‌وتین����ه‌ رۆژی‬ ‫مسته‌فا وتی‌ "سه‌ره‌تا ئێدت بۆ رۆڵی ناتری جه‌نه‌راڵ پڕۆڤه‌‪ .‬ئیتر به‌خۆم وت (ئێس����تا‬ ‫حه‌مامه‌ك����ه‌ پێی وتم‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و تۆ فرمێسكی زائید ئه‌وه‌ی فێربویت)‪ .‬ئێستا‬ ‫رۆڵه‌ رۆڵێكی س����ه‌ره‌كی ب����و‪ ،‬زۆر به‌هێزه‌‌و مه‌گ����ه‌ر خۆم به‌خه‌ڵك بڵێ����م یه‌كه‌م جارمه‌‬ ‫من ئه‌و رۆڵه‌م ره‌تك����رده‌وه‌‌و ئه‌و وتی (كه‌ به‌ئه‌ڵمانی نوان����دن ده‌كه‌م‪ ،‬ده‌نا كه‌س بڕوا‬ ‫ده‌قه‌كه‌م خوێنده‌وه‌ یه‌كسه‌ر تۆم له‌به‌رچاو ناكات"‪.‬‬ ‫فرمێس����ك ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ئێدت‬ ‫بوه‌)‪ .‬وتم ئه‌وه‌ خه‌ونی هه‌مو ئه‌كته‌رێكه‌ ئه‌و‬ ‫رۆڵه‌ی هه‌بێ‪ ..‬هی منیش����ه‌‪ .‬به‌اڵم سه‌ره‌تا له‌یه‌كه‌م رۆژه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێ من شانازی به‌خۆمه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر سه‌كۆی ئه‌ڵمانی ده‌ركه‌وم‪ ،‬ئه‌مه‌وێت ده‌ك����ه‌م‪ ،‬كه‌ ل����ه‌م پڕۆژه‌یه‌دا ت����ۆم هه‌یه‌‪.‬‬ ‫خۆم وه‌ك ئه‌كت����ه‌ر به‌هێز ده‌ربكه‌وم‪ ،‬نه‌ك چونك����ه‌ زۆر ورده‌كاری هه‌بو‪ ،‬له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵتدا‪ ،‬ئه‌وان پێی ئاشنا نه‌بون‪ ،‬رۆژانه‌‬ ‫رۆڵه‌كه‌م"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "دوای س����ێ كاره‌كت����ه‌ر‪ ،‬رۆڵی له‌گه‌ڵ مندا گفتوگۆیان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "دوای ئ����ه‌وه‌ بون����ی من وه‌ك‬ ‫ژنه‌ مامانه‌ك����ه‌ی دا پێم‪،‬كه‌ كچی ئیمامێكی‬ ‫به‌ناوبانگه‌‪ ،‬روی ئیسالمه‌ ئاشتیخوازه‌كه‌یه‌‪ .‬كوردێك بۆ خۆم گرنگه‌ پێش ئه‌وان‪ .‬چونكه‌‬ ‫به‌اڵم سه‌ره‌تا كه‌س حه‌زی پێناكات‌و هه‌میشه‌ من وه‌ك ئه‌كته‌رێكی كورد ناس����راوم له‌وێ‪،‬‬ ‫به‌ ژن����ه‌ ت����وڕه‌و ناڕازییه‌ك����ه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا ئه‌و ئه‌كت����ه‌ره‌ بێگانانه‌ وه‌ك باڵیۆزی واڵتی‬ ‫خۆی����ان وان‪ ،‬باڵیۆزێكی كلت����وری له‌بواری‬ ‫به‌ناوبانگه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "له‌س����ه‌ر ده‌ستی ئه‌و داهێناندا"‪.‬‬

‫اته‌كانی ئه‌نفال ده‌رهێنه‌رێكی كورد له‌سێ واڵت‬ ‫به‌دوای قاچی وه‌رزشه‌وانێكی كوردا ده‌گه‌ڕێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ئاالن ئه‌مین ده‌رهێنه‌ری فیلمی‬ ‫دۆكیۆمێنتاری (گه‌ڕان به‌دوای‬ ‫قاچه‌كانما) رایده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ی له‌سێ فێستیڤاڵی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌یی به‌شداری ده‌كات‪.‬‬

‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ كورد‌و حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێم بۆ بایه‌خدان‬ ‫به‌مجۆره‌ كارانه‌‪ ،‬د‪.‬عوس���مان ئه‌حم���ه‌د وتی‌ "ده‌مه‌وێ‬ ‫پێداگری بكه‌م لێره‌دا به‌نه‌بونی ستراتیژ بۆ ئه‌م پڕۆژانه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ ئ���ه‌و‌ه ناگه‌یه‌نێ حكومه‌تی كوردی بودجه‌و‬ ‫پاره‌ی سه‌رف نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌داخه‌وه‌ زۆرترین پاره‌و بودجه‌ س���ه‌رف‬ ‫كراوه‌ به‌اڵم به‌نه‌بونی پالن‌و كه‌سانی به‌ئه‌زمون‌و دڵسۆز‬ ‫پاره‌كان نه‌بونه‌ته‌ مێ���ژو هیچیان لێ به‌رهه‌م نه‌هاتوه‌و‬ ‫بازرگانییه‌ك���ی بێ مۆراڵی پێ ك���راو‌ه ك ‌ه هونه‌رمه‌ند‌ه‬ ‫بێ ئه‌زمونه‌كان به‌ش���ێكی ئه‌و به‌رپرسیارێتیه‌ ده‌گرن ‌ه‬ ‫ئه‌ستۆ"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌دات "ئێمه‌ چۆن ده‌بێ به‌الی كه‌مه‌و‌ه‬ ‫به‌بونی حكومه‌تی خۆیی دوای‪20‬س���اڵی حكومه‌تداری‬ ‫نه‌توانین چه‌ند پ���ڕۆژه‌ی دیواربه‌ندی‌و په‌یكه‌رو مۆزه‌و‬ ‫گه‌ل���ه‌ری نه‌بوه‌ته‌ كه‌لت���ورو مۆزه‌یه‌كی شایس���ته‌مان‬ ‫نییه‌ بۆ گێڕانه‌وه‌ی كاره‌س���ات‌و نیش���اندانی یاده‌وه‌ری‬ ‫مه‌رگه‌ساته‌كانی ئه‌نفال‌و باقی كۆمه‌ڵكوژییه‌كانمان"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫له‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌ حه‌ز به‌پاراستن ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوس���ه‌نگی‌ خۆتان‌و هێمنی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ش ئ���ه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫هه‌س���ت‌و س���ۆزه‌كانت له‌نێو خۆتدا‬ ‫بشاریته‌وه‌‪.‬‬

‫له‌ب���اره‌ی ئ���ه‌و فێس���تیڤااڵنه‌ی كه‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ی تیادا نیشان ده‌درێت‪ ،‬ئاالن‬ ‫ئه‌می���ن به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یان���د "فیلمی‬ ‫(گه‌ڕان به‌دوای قاچه‌كانما) له‌مساڵدا‬ ‫تائێستا له‌سێ فێس���تیڤاڵدا به‌شداری‬ ‫پێش���بڕكێ ده‌كات له‌واڵته‌كان���ی‬ ‫به‌ریتانیا ل���ه‌‪2017/3/5‬و مالیزیا له‌‪-1‬‬ ‫‪‌2017/4/3‬و ئه‌مه‌ریكا له‌‪2017/8/25‬‬ ‫له‌سانفرانسیسكۆ به‌ئاماده‌بونی خۆم"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ چیرۆكی‌ فیلمه‌كه‌ش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاالن ئه‌می���ن وتی‌"(گ���ه‌ڕان به‌دوای‬ ‫قاچه‌كانم���ا) فیلمێك���ی دۆكۆمێنتاریه‌‬ ‫به‌زمانی ئینگلی���زی‌و كوردی كه‌ باس‬ ‫له‌ژیان���ی وه‌رزش���ه‌وانی كورد ش���اهۆ‬ ‫ق���ادر ده‌كات‪ ،‬كه‌ دوای له‌ده‌س���تدانی‬ ‫قاچه‌كانی له‌هه‌ڵه‌بجه‌ له‌‪1988/3/16‬‬ ‫ته‌نه���ا كاتژمێرێك پێ���ش كیمیابارانه‌‬ ‫ش���ومه‌كه‌ كه‌ ‪ 5000‬خه‌ڵكی بێ تاوانی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ بونه‌ قوربانی"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "شاهۆ ته‌مه‌نی‪ 13‬سااڵن بو‪،‬‬ ‫ناپاڵمێك هه‌ردو قاچه‌كانی ده‌په‌ڕێنێ‌و‬ ‫دواتر به‌بێ ق���اچ به‌ره‌و ئێران ده‌چێت‬ ‫بۆ تیماركردن"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ك���ه‌ "ئه‌م‬ ‫كاره‌س���اته‌ ده‌بێته‌ هۆی خامۆشكردنی‬

‫دوپشک‬ ‫ئ���اگاداری‌ هه‌ڵچون���ه‌ له‌ناكاوه‌كانت‬ ‫به‌‌و هه‌ركات هه‌س���تتان ب���ه‌وه‌ كرد‬ ‫وزه‌یه‌كی‌ سلبی‌ له‌ناختاندا هه‌یه‌ بیر‬ ‫له‌س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌ بكه‌ره‌وه‌ به‌رله‌وه‌ی‌‬ ‫هیچ هه‌ڵسوكه‌وتێك بنوێنن كه‌ دواتر‬ ‫لێی‌ په‌شیمان ببنه‌وه‌‪.‬‬

‫ح���ه‌زو ئاره‌زوه‌كان���ی ش���اهۆ وه‌ك‬ ‫گه‌نجێ���ك‪ ،‬كه‌ تام���ه‌زرۆی یاری تۆپی‬ ‫پێ‌و بۆكسێن بو"‪.‬‬ ‫ئاالن ئه‌مین زیاتر له‌باره‌ی‌ كه‌سایه‌تی‌‬ ‫ش���اهۆ ده‌دوێت‌و ده‌ڵێ‌ "له‌‪ 2001‬شاهۆ‬ ‫كوردس���تان به‌جێ دێڵ���ێ به‌ كۆمه‌ڵێ‬ ‫هی���واوه‌ ب���ه‌ره‌و هه‌ن���ده‌ران ده‌ڕوات‬ ‫له‌واڵتی به‌ریتانیا ده‌گیرسێته‌وه‌و وه‌ك‬ ‫په‌نابه‌ر دوای س���اڵێك قبوڵ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ش���اهۆ وه‌ك مرۆڤێك���ی هه‌س���تیارو‬ ‫نیش���تیمانپه‌روه‌ر هه‌میش���ه‌ له‌خه‌می‬ ‫گه‌له‌ سته‌مدیده‌كه‌یدایه‌‪ ،‬ده‌یه‌وێ به‌هه‌ر‬ ‫شێوه‌یه‌ك بێت ده‌نگی كێشه‌ی ره‌وای‬ ‫كورد ب���ه‌ دنیا بناس���ێنێ‌و مرۆڤێكی‬ ‫سودبه‌خش بێت"‪.‬‬ ‫ئ���االن ئه‌مین ده‌رهێن���ه‌ری‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌مانگی جونی‬ ‫‪ 2016‬كاری فیلمه‌ك���ه‌ به‌كۆتا هاتوه‌‌و‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "هه‌ر له‌س���اڵی پاردا‬ ‫فیلمه‌كه‌ توانی له‌‪ 24‬فیلم فێس���تیڤاڵی‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌ییدا به‌ش���دار بێ���ت‌و ببێته‌‬ ‫خاوه‌ن‪ 7‬خه‌اڵت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بۆ ئه‌مس���اڵیش تائێستا‬ ‫له‌سێ‌ فێستیڤاڵدا به‌شداری پێشبڕكێیه‌‬ ‫له‌واڵته‌كان���ی به‌ریتانیا له‌‪2017/3/5‬و‬ ‫مالیزی���ا ل���ه‌‪‌2017/4/3-1‬و ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ل���ه‌ ‪ 2017/8/25‬له‌سانفرانسیس���كۆ‬ ‫به‌ئاماده‌بونی خۆم"‪.‬‬ ‫ئاالن جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ به‌رهه‌مهێنان���ی‌ فیلمه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫ده‌وروب���ه‌ری‌ ‪ 6‬س���اڵی‌ خایان���دوه‌‌و‬ ‫وتی‌ "به‌اڵم خۆش���به‌ختانه‌ دوای ئه‌و‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنانه‌ی ك���ه‌ به‌ده‌س���تهات‪،‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫هه‌ندێك جار سازش���كردن باشترین‬ ‫چاره‌س���ه‌ره‌‌و ناكرێ���ت‌و نالوێ‌ هه‌مو‬ ‫ئ���ه‌و ش���تانه‌ی‌ كه‌ ده‌ته‌وێ���ت به‌بێ‌‬ ‫سازشكردن به‌ده‌ستبهێنن‌و كه‌لله‌ڕه‌قی‌‬ ‫رێگه‌یه‌كی‌ باش نییه‌ بۆ گه‌یشتن به‌و‬ ‫شتانه‌ی‌ ده‌ته‌وێت‪.‬‬

‫ماندبونی حه‌وانمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫"ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫وتیش���ی‌‬ ‫راس���تی بێت پێویستمان‬ ‫به‌هاوكاریی���ه‌ تافیلمه‌كه‌‬ ‫بگه‌یه‌نینه‌ فێس���تیڤاڵی‬ ‫زیاتر"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫ه���اوكاری م���ادی‬ ‫بكرێ���ن ده‌توانن‬ ‫له‌د ه‌ی���ا ن‬ ‫فێس���تیڤا ڵی‬ ‫تردا به‌ش���دار‬ ‫بێت‌و خه‌اڵت‬ ‫به‌د ه‌س���ت‬ ‫بێنێت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫هه‌ركات هه‌ستت به‌وه‌ كرد كه‌ دۆخه‌كان‬ ‫له‌گه‌ڵ روانینی‌ ئێ���وه‌ نایه‌ته‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫كاره‌كان به‌حه‌ساس���یه‌ت وه‌رمه‌گرن‌و‬ ‫بڕوا به‌وه‌ بهێنن ك���ه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ناخایه‌نێت‌و تێده‌په‌ڕێت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫یه‌كێكیت له‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ به‌بێ‌ بیركردنه‌وه‌‬ ‫هه‌رچییه‌كت له‌دڵدا بێت ده‌یدركێنیت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئاگادارب���ه‌ هه‌ندێك جار ئه‌و جۆره‌ وتانه‌ت‬ ‫ده‌بنه‌ هۆی‌ برینداركردنی‌ كه‌سی‌ به‌رامبه‌ر‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ به‌ر له‌وتنی‌ هه‌ر ش���تێك باش بیری‌‬ ‫لێ‌ بكه‌ره‌وه‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فیلمی‌ (داڤید تولهیلدان)‬ ‫سیناریۆ‌و ده‌رهێنان‪ :‬مانۆ خه‌لیل‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬فلیكس فۆن مورالت‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬دانییل جییل‬ ‫مۆسیقا‪ :‬شڤان په‌روه‌ر‪ ،‬بیته‌ر شیرر‬ ‫به‌رهه‌می‌‪ :‬سویسرا‪2006-‬‬ ‫فیلمه‌ك���� ‌ه له‌زیاتر له‌بیس����ت فێس����تیڤاڵ ‌ی‬ ‫سینه‌مایی‌ جیهانی‌ نمایشكراوه‌‪.‬‬ ‫چیرۆكی‌ فیلمه‌كه‌ باس له‌بابه‌ت‌و پرسێك ‌ی‬ ‫گرنگ‌و هه‌نوكه‌یی‌ ده‌كات له‌باره‌ی‌ روداوه‌كان ‌ی‬ ‫ئ����ه‌و جه‌نگه‌ی‌ ك���� ‌ه له‌باكوری‌ كوردس����تان‬ ‫روده‌دات‪.‬‬ ‫فیلم����ی‌ (داڤی����د تولهیلدان) ب����ۆ یه‌كه‌م‬ ‫جار‌و به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ راس����ته‌قینه‌ له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫كه‌س����انێكه‌و‌ه كه‌ كورد نیین باس له‌پرس���� ‌ی‬ ‫گه‌لی‌ كورد ده‌كات له‌باكوری‌ كوردستان‪.‬‬ ‫فیلمه‌ك����ه‌ ب����اس له‌ژیان����ی‌ گه‌نجێك���� ‌ی‬ ‫سویس����ر ‌ی ده‌كات به‌ناوی‌ داڤی����د رویللر ك ‌ه‬ ‫كوڕی‌ س����ه‌رۆكی‌ پێش����وی‌ دادگا ‌ی فیدراڵ ‌ی‬ ‫سویسرایه‌‌و بۆ نزیكه‌ ‌ی شه‌ش ساڵ واڵته‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆی‌ سویس����را كه‌ وه‌ك به‌هه‌ش����ت پێناس ‌ه‬ ‫ده‌كرێ����ت‪ ،‬جێده‌هێڵێت‌و به‌ره‌و ش����اخه‌كان ‌ی‬ ‫باكوری‌ كوردس����تان مل ‌ی رێگا ده‌گرێته‌به‌ر‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌گه‌ریالكانی‌ ك����ورده‌و‌ه ده‌كات‌و‬ ‫ده‌بێت���� ‌ه گه‌ریال‌و خ����ه‌ون‌و هی����واكان له‌گه‌ڵ‬ ‫كورد دابه‌ش����ده‌كات‌و له‌پێناوی‌ ئازادی‌ كوردا‬ ‫تێده‌كۆشێت‪.‬‬ ‫فیلمه‌ك ‌ه به‌گشت ‌ی باس له‌ژیان ‌ی گه‌ریالكان ‌ی‬ ‫ك����ورد ده‌كات له‌ش����اخه‌كان‌و له‌هه‌مان كاتدا‬ ‫ب����اس له‌ژیانی‌ خانه‌واده‌ك����ه‌ی‌ داڤید ده‌كات‬ ‫له‌سویسرا‌و تیش����كده‌خاته‌ سه‌ر دایكی‌ داڤید‬ ‫ك ‌ه به‌ربه‌س����ته‌كان تێده‌په‌رێنێ����ت‌و ده‌گات ‌ه‬ ‫ش����اخه‌كانی‌ كوردس����تان ب����ۆ دۆزین����ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كوڕه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫مان����ۆ خه‌لی����ل ده‌رهێنه‌رێكی‌ س����ینه‌مای ‌ی‬ ‫كورده‌‌و له‌دایكبوی‌ س����اڵ ‌ی ‪1964‬ی‌ رۆژئاوا ‌ی‬ ‫كوردستانه‌‪.‬‬ ‫مێژو‌و مافی‌ له‌زانكۆی‌ دیمه‌شق خوێندوه‌‌و‬ ‫له‌س����اڵ ‌ی ‪ 1986‬خوێندنی‌ له‌و زانكۆیه‌ ته‌واو‬ ‫كردوه‌‪ ،‬پاشان ده‌چێته‌ واڵتی‌ چیكۆسلۆڤاكیا‌و‬ ‫ده‌رهێنانی‌ سینه‌مایی‌ به‌تایبه‌ت فیلم ‌ی ریوائ ‌ی‬ ‫سینه‌مایی‌ ده‌خوێنێت‌و له‌ساڵ ‌ی ‪ 1993‬به‌پله‌ ‌ی‬ ‫نایاب خوێن����دن ت����ه‌واو ده‌كات‌و بڕوانامه‌ ‌ی‬ ‫ماسته‌ر له‌بواری‌ سینه‌ما به‌ده‌ستده‌هێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ت����ا كات ‌ی دابه‌ش����كردن ‌ی ئه‌و واڵته‌ وه‌ك‬ ‫ده‌رهێنه‌ر له‌ته‌له‌فزیۆنی‌ چیكۆسلۆڤاكیا كار ‌ی‬ ‫كردوه‌‌و له‌پاش دابه‌شكردن ‌ی چیكۆسلۆڤاكیاش‬ ‫له‌ته‌له‌فزیۆنی‌ سلۆڤاك ‌ی به‌رده‌وام ‌ی به‌كاركردن‬ ‫داوه‌‪.‬‬ ‫له‌نێوان سااڵن ‌ی ‪ 1996-1990‬وه‌ك ئه‌كته‌ر‬ ‫له‌ژماره‌ی����ه‌ك له‌به‌رهه‌می‌ درامی‌ به‌ش����دار ‌ی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ل����ه‌دوای‌ ته‌واوكردنی‌ خوێندن ‌ی‬ ‫س����ینه‌مایی‌ وات���� ‌ه له‌س����اڵ ‌ی ‪1994‬ه‌وه‌ زیاتر‬ ‫له‌ه����ه‌زار رێپۆرت����اژ ‌ی ته‌له‌فزیۆن����ی‌‌و فیلم ‌ی‬ ‫به‌ڵگه‌نامه‌ی ‌ی وێنه‌گرتوه‌‪.‬‬ ‫ب����ۆ م����اوه‌ی‌ پێن����ج س����اڵ له‌ته‌له‌فزیۆن ‌ی‬ ‫سویسرا به‌رنامه‌یه‌كی‌ به‌ناوی‌ (بارتی‌ بیوبڵ)‬ ‫ده‌رهێناوه‌‪.‬‬ ‫له‌ئێس����تادا به‌ته‌نها خ����ۆ ‌ی ته‌رخانكردوه‌‬ ‫بۆ س����ینه‌ما‌و ته‌له‌فزی����ۆن‌و وه‌ك ده‌رهێنه‌ر‌و‬ ‫به‌رهه‌مهێن����ه‌ر‌و به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر ‌ی وێنه‌گرتن���� ‌ی‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ ب����ۆ فیلم����ه‌ دۆكیۆمێنته‌ری����ی‌و‬ ‫ریوائیه‌كان‪ ،‬كار ده‌كات‪.‬‬ ‫مانۆ خه‌لیل له‌ساڵ ‌ی ‪1996‬ه‌و‌ه له‌سویسرا‬ ‫نیشته‌جێیه‌‌و زیاتر له‌‪ 14‬فیلمی‌ ده‌رهێناوه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫له‌قه‌ره‌باڵغ���ی‌‌و‬ ‫دوركه‌وتن���ه‌وه‌‬ ‫ته‌رخانكردن���ی‌ كاتێ���ك ب���ۆ خۆت‬ ‫به‌ته‌نهای���ی‌ پێویس���ته‌‌و به‌س���وده‌‬ ‫تاوه‌كو تواناكانت كۆبكه‌یته‌وه‌‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫‪ 35‬ساڵه‌ كاری هه‌ڵكه‌ندنی گۆڕ ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی سه‌دان پیاوو ژن‌و منداڵی‌ ناشتوه‌‬ ‫ی جوانكاریی‌ ساده‌‬ ‫‪ 7‬ئامۆژگار ‌‬ ‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫بۆ گرنگیدان به‌ڕوخسار‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫ئه‌گه‌ر یه‌كێكیت له‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ كاتی‌ پێویستت‬ ‫نییه‌ له‌به‌یانیاندا بۆ گرنگیدان به‌ڕوخسارتان‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌كرێت به‌ر له‌خه‌وتنی‌ ش����ه‌وان ‪ 5‬خوله‌ك له‌كاتی‌‬ ‫خۆتان ته‌رخان بكه‌ن بۆ به‌جێهێنانی‌ ئه‌و كاره‌‪.‬‬ ‫چه‌ن����د هه‌نگاوێك����ی‌ س����اده‌‌و س����اكار هه‌ی����ه‌‬ ‫ده‌كرێت ئه‌نجام بدرێت ب����ۆ گرنگیدان‌و بایه‌خدان‬ ‫به‌ڕوخس����ارتان‌و پارێزگاریك����ردن له‌جوان����ی‌‬ ‫روخسارتان‪.‬‬ ‫هه‌ندێك له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ ش����ۆردنی‌ ده‌موچاو‬ ‫ب����ه‌ر له‌خه‌وتن به‌س����ه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ پارێ����زگاری‌‬ ‫له‌ڕوخس����ارمان بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم بێگوم����ان به‌ته‌نها‬ ‫ش����تنی‌ ده‌موچاو به‌س نییه‌ ب����ۆ پارێزگاریكردن‬ ‫له‌جوانی‌ روخس����ارمان‌و ده‌بێ����ت چه‌ند كارێكی‌ تر‬ ‫بكرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ شوێنه‌واری‌ ئه‌و ماكیاژ‌و كه‌ره‌سته‌‬ ‫جوانكارییانه‌ به‌ڕوخسارمانه‌وه‌ البده‌ین‪.‬‬ ‫به‌ب����ڕوای‌ ئێم����ه‌ به‌جێهێنانی‌ ئ����ه‌م چه‌ند رێگه‌‬ ‫ئاس����انه‌ یارمه‌تیده‌ره‌ بۆ بایه‌خدان به‌ڕوخسارتان‬ ‫به‌رله‌وه‌ی‌ بخه‌ون‪:‬‬ ‫‪ -1‬پاككردنه‌وه‌ی‌ ده‌موچاو به‌و س����ابونانه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پێستت ده‌گونجێت‪.‬‬ ‫‪ -2‬البردنی‌ پێس����تی‌ مردو وش����كهه‌ڵهاتو به‌و‬ ‫كه‌ره‌ستانه‌ی‌ كه‌ له‌گه‌ڵ روخسارت ده‌گونجێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬نه‌رمكردنی‌ روخسار به‌هه‌ڵبژاردنی‌ كرێمێك‬ ‫كه‌ بگونجێت له‌گه‌ڵ پێستی‌ روخسارت‪.‬‬ ‫‪ -4‬خواردنه‌وه‌ی‌ ئاو به‌ر له‌خه‌وتن‪.‬‬ ‫‪ -5‬خواردن����ی‌ ئه‌و میوانه‌ی‌ كه‌ ڤیتامینی‌ س����ی‌‬ ‫تێدایه‌‪.‬‬ ‫‪ -6‬به‌كارهێنانی‌ كرێمی‌ ش����ه‌وانه‌ بۆ روخس����ار‌و‬ ‫پاراستنی‌ پێستی‌ ده‌موچاو‪.‬‬ ‫‪ -7‬له‌به‌ركردنی‌ جلوبه‌رگێك����ی‌ گونجاو له‌كاتی‌‬ ‫خه‌وتندا‪.‬‬ ‫ناونیش���ان‪ :‬به‌ختیاری‌‪ -‬شه‌قامی‌ س���ه‌ره‌كی‌ به‌رامبه‌ری‌‬ ‫سالۆن ئه‌سته‌مبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫عه‌لی ئیبراهیم كه‌ له‌شاری سلێمانی‬ ‫نیشته‌جێی ‌ه ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ماوه‌ی ‪ 35‬ساڵه‌ له‌گۆڕستانی سه‌یوان‬ ‫كاری هه‌ڵكه‌ندنی گۆڕو ناشتنی مردو‬ ‫دروستكردنی كێلی گۆڕه‌كان ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێ‌ "ژیانی ماڵ‌و منداڵه‌كانم به‌و كاره‌‬ ‫دابینكردوه‌‌و له‌دوای خۆم كوڕه‌كه‌م ئه‌و‬ ‫كاره‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫عه‌لی به‌ده‌م كاره‌كه‌یه‌وه‌ كه‌ سه‌رقاڵی‌‬ ‫ئاماده‌كردنی كێلی گۆڕێك بو‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند "به‌هۆی س���ه‌ربازی‌‌و فیرارییه‌وه‌‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی زۆر كاری هه‌ڵكه‌ندن���ی بیری‬ ‫مااڵنم ك���ردوه‌ ب���ه‌اڵم دوات���ر له‌ڕێگه‌ی‬ ‫زاوایه‌كمه‌وه‌ هاتمه‌ گۆڕس���تانی سه‌یوان‌و‬ ‫وه‌ك كرێ���كارو ده‌س���تم ك���رد ب���ه‌كاری‌‬ ‫گۆڕهه‌ڵكه‌ندن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی"كێلی گۆڕه‌كان له‌س���ێ‌ جۆر‬ ‫پێكهاتوه‌‌و پێش���تر ب���ه‌رد داده‌نرا‌و دواتر‬ ‫به‌چیمه‌نت���ۆ‌و ش���یش دروس���ت ده‌كرا‌و‬ ‫ماوه‌ی ده‌ ساڵیش ده‌بێت كێلی گۆڕه‌كان‬ ‫به‌ڕاده‌یه‌ك���ی به‌رچ���او بونه‌ت���ه‌ به‌ردی‬ ‫مه‌ڕمه‌ڕو ماوه‌ی س���ێ‌ ساڵیكیش ده‌بێت‬ ‫به‌ردی سیرامیك به‌كاردێت"‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ خاوه‌ن‬ ‫مردوه‌كان زیاتر ئاره‌زوی‌ دانانی‌ سیرامیك‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ كێله‌كان به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ جوان‌و‬ ‫سه‌رنجڕاكێش���ه‌‌و ده‌توانرێت نوسینه‌كانی‬ ‫له‌س���ه‌ر هه‌ڵبكۆڵرێت‌و به‌النی‌ كه‌مه‌وه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌ی بیست س���اڵ بمێنێته‌وه‌‌و بۆیاخ‌و‬ ‫نوێكرنه‌وه‌ی ناوێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس���ی له‌نرخی‌ هه‌ڵبه‌س���تنی‌‬ ‫گۆڕه‌كان كرد‌و وتی‌ "دروس���تكردنی كێلی‬ ‫كۆنكرێت‌و ش���یش حه‌فتاو پێنج هه‌زاری‬ ‫عێراقیه‌و گه‌ر گۆڕه‌كه‌ كاری هه‌ڵبه‌ستن‌و‬ ‫كۆنكرێت���ی ب���ۆ بكرێت‌و ناوی له‌س���ه‌ر‬ ‫بنوسرێت دو سه‌د هه‌زاری تێده‌چێت‌و گه‌ر‬ ‫به‌ به‌ردی مه‌ڕمه‌ڕ هه‌ڵبه‌سرێت‌ چوار سه‌د‬

‫هه‌زاری تێده‌چێت‌و ئه‌گه‌ر به‌س���یرامیك‌و‬ ‫گرانێ���ت بكرێت كه‌ له‌هه‌موی���ان گرانتر‌ه‬ ‫به‌كاری هه‌ڵبه‌ستنه‌وه‌ شه‌ش سه‌د هه‌زار‬ ‫دیناری عێراقی تێده‌چێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كارك���ردن به‌س���یرامیك‬ ‫ماندوبونی‌ زۆری‌ ده‌وێت‌و كاتێكی‌ زۆرتری‌‬ ‫ده‌وێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ نرخ���ی‌ هه‌ڵكه‌ندنی‌ گۆڕیش‪،‬‬ ‫عه‌لی‌ وت���ی‌ "نرخ���ی هه‌ڵكه‌ندنی‌ گۆڕی‬ ‫گه‌وره‌ ته‌نها س���ه‌دو په‌نج���ا هه‌زاره‌‌و بۆ‬ ‫منداڵیش له‌ه���ه‌ر ته‌مه‌نێكدا بێت حه‌فتاو‬ ‫پێنج هه‌زار دیناره‌ به‌بێ‌ ئه‌و به‌ردانه‌ی بۆ‬ ‫سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی به‌كارده‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆر كات خه‌ڵكێ���ك دێ���ت‬ ‫ده‌زانین ده‌ستكورته‌و پێمان ده‌ڵێن پاره‌ی‬ ‫كفنه‌ك���ه‌ی بۆ كۆكراوه‌ت���ه‌وه‌ ئه‌وا منیش‬ ‫له‌الی���ه‌ن خۆمه‌وه‌ زۆر ه���اوكاری ده‌كه‌م‬ ‫كه‌ زۆركات هه‌بوه‌ پاره‌م لێ وه‌رنه‌گرتون‬ ‫ب���ه‌اڵم زۆر خێزانی���ش ك���ه‌ مردوه‌كه‌یان‬ ‫ده‌هێنن‌و ده‌زانم باری داراییان باشه‌ ئه‌وه‌‬ ‫پاره‌یه‌كی زیاتریان لێ وه‌رده‌گرم"‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌رده‌وام‬ ‫گۆڕی‌ ئاماده‌ هه‌ی���ه‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێ‌‬ ‫"هه‌رچ���ی گۆڕ هه‌ڵده‌كه‌نی���ن جێ‌ گۆڕی‬ ‫كۆن���ه‌ كه‌ مێژوه‌ك���ه‌ی بۆ ده‌یان س���اڵ‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ئه‌و كه‌س���ه‌ی بڵێت گۆڕی‬ ‫تازه‌یه‌ وانییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ب���ه‌ده‌ر ل���ه‌كاری گ���ۆڕ‬ ‫هه‌ڵكه‌ندن‌و دروس���تكردن‌و هه‌ڵبه‌س���تنی‬ ‫گۆڕه‌كان ل���ه‌وه‌رزی هاوین‌و پایزدا كاری‬ ‫خزمه‌تكردن���ی ئه‌و دارودره‌ختانه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫كه‌له‌س���ه‌ر گۆڕه‌كان‌و خ���اوه‌ن مردویه‌ك‬ ‫به‌پێی توانا مانگان���ه‌ پێنج بۆ ده‌ هه‌زار‬ ‫دیناری���ان لێوه‌رده‌گرم منی���ش به‌ده‌به‌‌و‬ ‫به‌سۆنده‌ دره‌خته‌كانیان بۆ ئاو ده‌ده‌م"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش���ی ب���ه‌وه‌دا ژماره‌یه‌ك���ی زۆر‬ ‫له‌گ���ۆڕه‌كان ناو‌و ته‌مه‌نی كه‌س���ه‌كانیان‬ ‫له‌سه‌ر نه‌ماوه‌‌و وتی‌ "كه‌ رۆژی هه‌ینی دێت‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆر خه‌ڵكی دێن نازانن كامه‌یه‌‬ ‫مردوه‌كه‌یان‌و من بۆیان ده‌دۆزمه‌وه‌"‪.‬‬

‫د‪.‬عوسامن ئه‌حمه‌د قادر‪ :‬مۆزه‌یه‌كی شایسته‌مان نیی ‌ه بۆ گێڕانه‌وه‌ی مه‌رگه‌سا‬

‫هه‌یه‌ بۆ ئه‌نفال كه‌ ئازارو مه‌ینه‌تیه‌كانی كورد نیش���ان‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫بدات ئه‌و ئه‌زمونه‌ش���یان له‌كاره‌كانی من���دا دۆزیه‌وه‌و‬ ‫بڕیاریاندا كه‌ جێبه‌جێی بكه‌ن"‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌به‌رهه‌مه‌كان ‌ی هونه‌رمه‌ند عوسمان ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئامانجیان له‌دروستكردنی‌ دیواربه‌ندییه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫قادر له‌باره‌ی‌ ئه‌نفاله‌وه‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌ له‌شێوه‌ ‌ی‬ ‫عوس���مان ئه‌حمه‌د وت��� ‌ی "به‌نده‌ س���ااڵنێكی زۆر یاری‬ ‫دیواربه‌ندییه‌ك دانرا‌و هونه‌رمه‌ندیش گله‌یی‌ له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ مۆزه‌یه‌كی شایسته‌مان نییه‌ بۆ گێڕانه‌وه‌ی به‌هێڵكاری ده‌كه‌م‌و له‌ڕێگه‌یه‌و‌ه هه‌وڵم داوه‌ گوزارش���ت‬ ‫له‌هزرو یاده‌وه‌رییه‌كانمی پێ بكه‌م"‪.‬‬ ‫كاره‌سات‌و نیشاندانی یاده‌وه‌ری مه‌رگه‌ساته‌كانی‬ ‫وتیشی‌ "هه‌میشه‌ له‌هه‌وڵداندا بوم ك ‌ه ئه‌م‌‌هێڵكاریان ‌ه‬ ‫ئه‌نفال‌و باقی كۆمه‌ڵكوژییه‌كان‪.‬‬ ‫به‌مه‌تریاڵی جیاوازو له‌سپه‌یس���ی جیاجیادا به‌كاربهێنم‬ ‫له‌باره‌ی‌ بیرۆكه‌ی‌ دروستكردن‌و دانانی‌ دیواربه‌ندییه‌ك ج���اچ به‌په‌یكه‌ر بێت یان ئه‌نمه‌یش���ن‌و كاری ڤیدۆیی‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌نفال‪ ،‬د‪.‬عوسمان ئه‌حمه‌د له‌چاوپێكه‌وتنێكدا له‌گه‌ڵ ه���ه‌ر به‌رده‌وامیش گه‌ڕان ده‌كه‌م تاكاریگه‌ری زیاتر الی‬ ‫ئاوێن ‌ه وتی‌ "رۆژی‌‪ 2016/10/10‬به‌ڕێوه‌به‌ری رۆشنبیری‌و بینه‌ره‌كانم په‌یدابكه‌م‌و له‌ڕێی فه‌نتازیای هونه‌ره‌كه‌مه‌و‌ه‬ ‫هونه‌ر‌و به‌ش ‌ی شێوه‌كاری سلێمانی بڕیاریاندا ك ‌ه یه‌كێك په‌یامه‌كانی خۆم بگه‌یه‌نم"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گش���ت ‌ی‬ ‫له‌كاره‌كانم بكه‌ن به‌پڕۆژه‌یه‌كی دیواربه‌ندی"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "بیرۆكه‌كه‌ش له‌الیه‌ن به‌ڕێز كاك ش���ۆڕش رۆشنبیری‌‌و هونه‌ر ‌ی سلێمانی‌‌و به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی شێوه‌كار ‌ی‬ ‫جوانڕۆیی به‌ڕێوه‌به‌ری شێوه‌كاری دروستبو كه‌ ئاماژه‌ی سلێمانی‌ زۆر پێداگری كرد له‌جێبه‌جێكردنی پڕۆژه‌كه‌و‬ ‫به‌وه‌كرد كه‌ له‌ش���اردا زه‌روره‌تی مۆنمێنتێكی شایست ‌ه وتی‌ "حه‌تمه‌ن ش���اره‌وانیش هاوكارو پش���تیوان بون‌و‬

‫کاوڕ‬ ‫هه‌ر كێشه‌یه‌ك كه‌ روبه‌ڕوت ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫الیه‌نێكی‌ ئیجاب���ی‌ تێدایه‌‌و ده‌كرێت‬ ‫ببێت���ه‌ ئه‌زمونێكی‌ ب���اش بۆتان‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ هه‌میش���ه‌ به‌ڕه‌ش���بینییه‌وه‌‬ ‫له‌ڕوداوه‌كان مه‌ڕوانه‌‪.‬‬

‫گا‬ ‫پێویس���تتان به‌چه‌ن���د هه‌نگاوێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫دیاریك���راو هه‌ی���ه‌ بۆ گه‌یش���تن به‌و‬ ‫شتانه‌ی‌ كه‌ ده‌تانه‌وێت‌و له‌بری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌ش���وێن رێگ���ه‌ی‌ كورته‌وه‌ بن بۆ‬ ‫گه‌یشتن پێی‌ له‌ڕێگه‌ سه‌ره‌كییه‌كانه‌وه‌‬ ‫ده‌ست پێ‌ بكه‌‪.‬‬

‫سوپاس���ی هه‌مو ئه‌و هونه‌رمه‌ن���دو الیه‌نانه‌ ده‌كه‌م ك ‌ه‬ ‫پشتیوان بون"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ش���وێنیش ب���ۆ دانانی‌ كاره‌كه‌‌و‬ ‫تاچه‌ن���د كاره‌كه‌ له‌هه‌ڵبژارده‌ی‌ ئه‌و بوه‌‪ ،‬د‪.‬عوس���مان‬ ‫ئه‌حم���ه‌د وتی‌"له‌ڕاس���تیدا م���ن هی���چ هه‌ڵبژارده‌یه‌كم‬ ‫نه‌بو‪ ،‬كاتێك كه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ش���ێوه‌كاری سلێمانی‬ ‫پێش���نیاریان ك���رد ك��� ‌ه یه‌كێ���ك له‌كاره‌كان���م بكه‌ن‬ ‫به‌دیواربه‌ندی له‌الی گردی (به‌رانان) نزیك شاری جوان‬ ‫منیش زۆر خۆش���حاڵی خۆم ده‌ربڕی‌و هه‌ر به‌یانی چوم‬ ‫بۆ دیراس���ه‌كردن‌و وێنه‌گرتنی ئه‌و دیوار‌ه تاتێگه‌یشتنی‬ ‫ته‌واوم هه‌بێت له‌جوگرافیای ناوچه‌كه‌"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "حه‌زده‌كه‌م ئاماژ‌ه به‌وه‌بده‌م ئه‌م شوێنه‌ زۆر‬ ‫روی باشی تێدایه‌و هه‌ندێ خراپیشی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم الیه‌ن ‌ه‬ ‫باش���یه‌كه‌ی زیاتره‌و خزمه‌تی كاره‌ك ‌ه ده‌كات‌و زۆرترین‬ ‫بینه‌ری ده‌بێ���ت له‌چاوی گه‌نجان‌و مندااڵنی ش���ار ون‬ ‫نابێت‪ .‬منی���ش ئه‌وه‌م ده‌وێت بۆ ئ���ه‌وه‌ی ئاینده‌یه‌كی‬ ‫شكۆمه‌ندو ئازاد مسۆگه‌ر بكه‌ین ده‌بێ هه‌میشه‌ رابردو‌ه‬

‫دوانه‌‬ ‫تۆ له‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ له‌كاتێكدا شتێك ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵه‌ ده‌بینن بێده‌نگ نابن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر‬ ‫كات هه‌ڵه‌یه‌كتان به‌دی‌ كرد ده‌كرێت‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌سانی‌ تر گفتوگۆی‌ له‌باره‌وه‌‬ ‫بكه‌یت‪.‬‬

‫ناخۆشه‌كانمان له‌به‌رچاو بێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌ش���دا "ئه‌وه‌ی نیگه‌ران بوم لێی دانانی‬ ‫كارێك���ی تر كه‌ به‌س���تایل‌و بابه‌تی جیا له‌كاره‌كه‌ی من‬ ‫ك���ه‌ پرۆژه‌ی (ئه‌نف���ال)‌ه به‌كار بهێنرێت ل���ه‌م دیوار‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش دڵنیام هونه‌رمه‌ندی به‌ئه‌زمون كارێك ناكات ك ‌ه‬ ‫له‌قورسایی كاره‌كه‌ی خۆی بهێنێته‌خواره‌وه‌و كاریگه‌ری‬ ‫خراپ دروست بكات بۆكاره‌كه‌ی من‌و خۆیشی"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ ك ‌ه "به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی شێوه‌كاریش‬ ‫پێداگریان كردو‌ه ك ‌ه ئه‌م دیواره‌ به‌س پڕۆژه‌ی ئه‌نفال‌و‬ ‫كۆڕه‌وی تێدا ئه‌نجام ده‌ده‌ن‌و ده‌بێ ره‌نگ‌و قورس���ایی‬ ‫خۆی هه‌بێت له‌ڕوی مه‌تریاڵ‌و چۆنیه‌تییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "خۆ گ���ه‌ر به‌ ئ���اره‌زوی خ���ۆم بوای ‌ه ئه‌وا‬ ‫دیواربه‌ندێكی جیاوازو شوێنێكی جیاوازم بۆ هه‌ڵده‌بژارد‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی بۆ دابین بكه‌م"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ گرنگی‌ ئ���ه‌م پڕۆژان ‌ه له‌ناس���اندن ‌ی دۆز ‌ی‬ ‫كورد‪ ،‬د‪.‬عوس���مان ئه‌حمه‌د وتی‌ "ئ���ه‌م جۆره‌ پڕۆژان ‌ه‬ ‫هه‌رچی له‌ش���اره‌كانی ئێمه‌دا زۆر كه‌من‌و كاری جدی بۆ‬

‫قرژاڵ‬ ‫كاری‌ ب���ه‌رده‌وام ده‌بێت���ه‌ ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫تاقه‌تپڕۆكین���ی‌‌و كاریگ���ه‌ری‌ س���لبی‌‬ ‫ده‌كاته‌ س���ه‌ر هه‌س���ت‌و س���ۆزه‌كانت‬ ‫بۆیه‌ پێویس���تت به‌وه‌ هه‌یه‌ پشویه‌ك‬ ‫به‌خۆتان بده‌ن‪.‬‬

‫شێر‬ ‫نه‌نگ���ی‌ نیی���ه‌ داوای‌ ه���اوكاری‌‬ ‫له‌كه‌س���انی‌ تر بكه‌یت‪ .‬خۆبه‌زلزان ‌‬ ‫ی‬ ‫كارێكی‌ باش نییه‌‌و بونی‌ كه‌سێك كه‌‬ ‫هاوكاریتان بكات له‌دۆخه‌ ئاڵۆزه‌كاندا‬ ‫كارێكی‌ باشه‌‌و واده‌كات هاوڕێی‌ باش‬ ‫به‌ده‌ستبهێنن‪.‬‬

‫نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئه‌مه‌ به‌ش���ێكه‌ له‌كه‌لتورو‬ ‫مێژوی گه‌له‌كان‌و هه‌میش ‌ه له‌ڕێی ئه‌م پڕۆژانه‌و‌ه واڵتان‬ ‫شاره‌كانیان جوان ده‌كه‌ن‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا یاده‌وه‌ریی ‌ه‬ ‫ناخۆش‌و خۆش���ه‌كانیان به‌س���ه‌ركه‌وتن‌و شۆڕش���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌گێڕنه‌وه‌ بۆ نه‌وه‌ی نوێیان"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "هونه‌رمه‌ندانی به‌ئه‌زم���ون‌و داهێنه‌ر رۆڵی‬ ‫گه‌وره‌یان هه‌یه‌ به‌پشتیوانی الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان ك ‌ه‬ ‫هاوكاری بنه‌ڕه‌تین ل���ه‌ڕوی دابینكردنی بوجه‌وه‌‌و ده‌بێ‬ ‫به‌باش���ترین مه‌تریاڵ جێبه‌جێ بكرێت‌و نه‌خرێته‌ بواری‬ ‫پێشیڕكێی بازرگانییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫د‪.‬عوس���مان ئه‌حمه‌د جه‌غت ‌ی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كرده‌و‌ه‬ ‫"نه‌ت���ه‌وه‌ی ئێمه‌ش ك��� ‌ه مێژومان پڕ‌ه له‌كاره‌س���ات‌و‬ ‫مه‌رگه‌ساتی به‌رده‌وام له‌هه‌مو گه‌النی تر زیاتر پێویستمان‬ ‫به‌كاری جدی‌و پرۆفیش���ناڵ هه‌یه‌ بۆ زیندوڕاگرتنی ئه‌و‬ ‫یاده‌وه‌رییانه‌‪ .‬به‌مه‌رجێ دوربێت له‌بازرگانیكردن‌و كاری‬ ‫جدی‌و پڕ ئه‌زمون دابنرێت"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌هه‌بون���ی‌ س���تراتیژیه‌تێك ل���ه‌ال ‌ی‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫سه‌رس���امبون‌و كه‌وتن���ه‌ داوی‌‬ ‫خۆشه‌ویس���تی‌ كه‌س���ێكه‌وه‌ له‌ناكاو‬ ‫ره‌نگ���ه‌ ئاكامێك���ی‌ باش���ی‌ نه‌بێت‌و‬ ‫ده‌بێت له‌وباره‌یه‌وه‌ زیاتر وریابن‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫‪13‬‬

‫بونی واقیع بەئایدیۆلۆژیا‬ ‫یان پۆپۆلیزم وەک بەرهەمی سەردەمی پۆست ئایدیۆلۆژیا‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫بەشی چوارەم‌و کۆتایی‬ ‫پۆپۆلی���زم دی���وە ناش���رینەکەی ب���ازاڕی‬ ‫ئ���ازادە‪ ،‬کاتێک کە سیاس���ەت تیای���دا وەکو‬ ‫هەمو ش���تەکانی ت���ر دەبێ���ت بەکااڵیەک بۆ‬ ‫کڕی���ن‌و فرۆش���تن‪ .‬پۆپۆلی���زم بەکااڵکردن���ی‬ ‫سیاس���ەتە لەبازاڕی سیس���تەمی دیموکراسیی‬ ‫لەفۆرمە نیۆلیبرالەک���ەی‪ .‬یەکێک لەکااڵ هەرە‬ ‫کاریگەرەکان کە پۆپۆلیستەکان بەبازاڕیدەکەن‪،‬‬ ‫بریتیی���ە ل���ەکااڵی کولتور‪ .‬لەم س���ۆنگەیەوە‬ ‫پۆپۆلیستە نەژادپەرستەکان فێری ئەوەبون کە‬ ‫دژایەتی راستەوخۆی رەگەزو ئایینەکان نەکەن‪،‬‬ ‫بەڵک���و بەناوی کولت���ورەوە سیاس���ەتبکەن‌و‬ ‫خۆیان وەک بەرگریک���ەرو پارێزەری کولتوری‬ ‫خۆرئاوا نماییشبکەن‪ .‬بۆنمونە ناوی رێکخراوی‬ ‫‪( Pegida‬ئەوروپییە نیش���تیمانپەروەرەکان‬ ‫دژب���ە بەئیس�ل�امییکردنی خۆرئ���اوا) ک���ە‬ ‫رێکخراوێکی نەژادپەرستی ئەڵمانییە‪ ،‬دەربڕی‬ ‫ئەو سیاسەتە نەژادپەرس���تییەیە کە دژایەتی‬ ‫هەمو کولتورێکی دەرەوەی کولتوری خۆرئاوایی‬ ‫دەکات‪ .‬بەکورتییەکەی فڕێدانی کااڵی سیاسیی‬ ‫ن���وێ‪ ،‬بەناوی ن���وێ‌و گوتاری نوێ���وە بۆ ناو‬ ‫بازاڕی چەقبەستوی سیاس���ەت لەو واڵتانەدا‪،‬‬ ‫مان���ای دۆزین���ەوەی بەکارب���ەرو بەرخ���ۆری‬ ‫نوێیە‪ .‬پرنس���یپی ئەم بەرهەمە سیاس���ییەش‬ ‫زۆر س���ادەیەو پێماندەڵێ���ت‪ :‬چەندە کااڵکەت‬ ‫ه���ەرزان بێت‪ ،‬هێندە کڕی���ارت زۆرتر دەبێت‪.‬‬ ‫لەسیاسەتیشدا پرسی سەرەکیی بەرهەمهێنانی‬ ‫گوتارو چۆنێت���ی بەبازاڕکردنێتی‪ ،‬بەمانایەکی‬ ‫تر چەن���دە گوتارەکانت ه���ەرزان‌و بێقواڵیی‌و‬ ‫س���اکاربێت‌و بەزمان���ی ع���ەوام قس���ەبکەیت‪،‬‬ ‫ئەوەندە گوێگ���رو الیەنگرو ه���ەوادارت زۆرتر‬ ‫دەبێت‪ .‬کاتێک دەڵێ���م پۆپۆلیزم بەکااڵکردنی‬ ‫سیاس���ەتە لەبازاڕی ئ���ازادی نیۆلیبرالیزمدا‪،‬‬ ‫بەومانایەی کە بەرهەمی س���ەرەکیی سیاسەت‬ ‫کە گوتارە‪ ،‬لەدیدی پۆپۆلیس���تەکاندا کااڵکانی‬ ‫نوخبەی سیاسیی تەقلیدیی لەبازاڕی سیاسەتدا‬ ‫کڕیاری نییە‪ ،‬بەکاربەرو بەرخۆری نییە‪ ،‬جێگای‬ ‫متمانەو باوەڕی زۆرینەی گەل نییە‪ .‬بەبۆچونی‬ ‫ئ���ەوان ئەم کااڵیە لەبازاڕی ئازاددا نوخبەیەکی‬ ‫بچوک یان ئەوانەی لەسەرەوەن بڕیاری لەسەر‬ ‫ن���ادەن‪ ،‬بەڵکو ئەوانەی خوارەوە کە زۆرینەن‪،‬‬ ‫بڕی���اردەدەن چ گوتارێک بکڕن‌و چ گوتارێکیش‬ ‫فڕێبدەنە تەنەکەی خۆڵەوە‪ ،‬کام گوتار کڕیاری‬ ‫هەیەو کامیان بێکەڵکە‪ .‬هەرئەمەش���ە وادەکات‬ ‫کە گلەییکردنی لیبڕااڵنەو سۆسیالدیموکراتانەو‬ ‫تەنانەت چەپانەش لەپۆپۆلیزم‌و سەرسوڕمانیان‬ ‫لەگەش���ەو بەهێزبون���ی ئ���ەم رەوت���ە نوێیە‪،‬‬ ‫خۆالواندنەوەیەک���ی سیاس���یی بێ���ت‌و دادمان‬ ‫ن���ەدات‪ ،‬چونک���ە پۆپۆلی���زم ئ���ەم نوخبەی‬ ‫دەس���ەاڵتدارە بەئێکس���پایەر دەبینێت‌و داوای‬ ‫راماڵینیان دەکات کە بەناوی دیموکراسییەتەوە‬ ‫نیوسەدە زیاترە گەمە سیاسییەکانیان لەنێوان‬ ‫خۆیان���دا دابەش���کردوەو هەرج���ارەی حزبێک‬ ‫بەتەنها یان بەکوالیسیۆن لەگەڵ حزبێکی تردا‬ ‫حوکمی ئەو واڵتانە دەکەن‪.‬‬ ‫پۆپۆلی���زم مان���ای داگیرکردن���ی ب���ازاڕی‬ ‫سیاسەتە لەڕێگای ”پیشەسازیی کولتور“ەوە‪،‬‬ ‫(‪ )2002 ,Adorno‬هەیمەن���ەی گوت���اری‬ ‫گەلگەراییی���ە بەس���ەر گوت���اری نوخب���ەدا‪.‬‬ ‫هەرکەس���ێک لەناو ئەم س���ێکتەرەدا بەرهەم‌و‬ ‫ک���ردەی هەبێت‪ ،‬بێب���ەری نابێ���ت لەڕەگەزی‬ ‫پۆپۆلیس���تیی‪ ،‬چونکە نماییش���کردنی کااڵی‬ ‫سیاس���ەت‌و قس���ەکردن بەناوی خ���ەم‌و حەزو‬ ‫بەرژەوەندی خەڵکەوە یەکێکە لەدەرکەوتەکانی‬ ‫پیشەس���ازیی کولت���وری پۆپۆلی���زم‪ .‬لەن���او‬ ‫سیاس���ەتی سیس���تەمی نیۆلیبرالیزمدا زۆنێک‬ ‫نیی���ە ئازادبێت لەب���ازاڕی پۆپۆلیزم‪ .‬لەبازاڕی‬ ‫نماییش���کردنی کااڵی سیاس���ییدا زۆنی کڕین‌و‬ ‫فرۆشتن دابەش���دەبێت بەس���ەر ئەو هێزانەی‬ ‫بەناوی زۆرینەوە قسەدەکەن‌و ئەوانەی بەناوی‬ ‫کەمینەوە‪ .‬پرس���یارە س���ەرەکییەکە ئەوەیە‪،‬‬ ‫کام کۆمپانیای سیاس���یی بەباش���ترین شێوە‬ ‫کااڵک���ەی بەب���ازاڕدەکات؟ کامی���ان کااڵکەی‬ ‫باش���تر دەفرۆش���ێت‌و کامیان خراپ؟ کامیان‬ ‫س���ودمەندەو کامیان زەرەرمەند؟ کامیان خۆی‬ ‫جوانت���رو کاریگەرتر خ���ۆی نماییش دەکات‌و‬ ‫باش���ترین س���تراتیژی مارکێتین���گ بۆخ���ۆی‬ ‫دەکات‌و کامیش���یان خراپ؟ پۆپۆلیزم بریتییە‬ ‫لەپرنس���یپێکی س���اکار‪ ،‬ئەویش ئەوەیە‪ :‬ئەو‬ ‫هێ���زە دەتوانێت زۆرترین کااڵ بەبازاڕ بکات کە‬ ‫تواناو س���تراتیژی پروپاگەندەی بەبازاڕکردنی‬ ‫ئەوەن���دە بەهێزبێت کە گەورەتری���ن بازاڕ بۆ‬

‫خراپتری���ن کوالیت���ی دروس���تبکات‌و نزمترین‬ ‫کوالیتیی���ش بەزۆرتری���ن خەڵک بفرۆش���ێت‪.‬‬ ‫پۆپۆلیس���تەکان توانیویان���ە ئ���ەم دو کایەیە‬ ‫بەش���ێوەیەکی کاریگەر داگیربکەن‌و هەژمونی‬ ‫خۆیان بەسەردا بسەپێنن‪ .‬لەالیەک توانیویانە‬ ‫کااڵکەی���ان وەک���و ”هەقیقەتێکی سیاس���یی“‬ ‫نوێ س���اغبکەنەوەو لەالیەکی ت���رەوە گوتارە‬ ‫سیاس���ییە هەرزانەکانیان ب���ە بەنرخترین کااڵ‬ ‫لەناو ئەو گروپە کۆمەاڵیەتییانەدا ساغبکەنەوە‬ ‫کە زۆرین���ەی کۆمەڵ���گا پێکدەهێنێت‪ .‬ئەوان‬ ‫توانیویان���ە چاویلکەیەکی سیاس���یی بەس���ەر‬ ‫هەوادارانیان دابەش���بکەن‪ ،‬بۆئەوەی نوخبەی‬ ‫سیاس���یی وەکو دڕن���دەو ”ئیلیەن“ێکی نامۆی‬ ‫ن���او کۆمەڵ���گا تەماش���ابکەن‌و بە بەش���ێک‬ ‫لە”گەل“ی نەبینن‪ .‬ئ���ەم چاویلکەیە نوخبەی‬ ‫سیاس���ییان وەک���و کەمینەیەکی مش���ەخۆرو‬ ‫گەندەڵ بۆ نماییشدەکات‪ .‬پێیاندەڵێت ئەوەی‬ ‫ئ���ەو چاویلکەی���ە لەچاون���ەکات‪ ،‬هەقیقەت���ی‬ ‫سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و کولتوریی واڵتەکەی‬ ‫خ���ۆی نابینێت‌و روە راس���تەقینەو دڕندەکەی‬ ‫گلۆبالیزم‌و نوخبەی سیاسیی بۆ دەرناکەوێت‪.‬‬ ‫پرسیارە س���ەرەکییەکە ئەوەیە ئایا پۆپۆلیزم‬ ‫ئایدیۆلۆژیای���ە ی���ان ئێم���ە لەن���او واقیعێکی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس���ییدا دەژین کە خۆی بوە‬ ‫بەئایدیۆلۆژی���ا؟ بۆ رونکردن���ەوەی رەهەندی‬ ‫ئایدیۆلۆژیاو پیشەسازی بەرهەمهێنانی کولتور‬ ‫مەبەستمە لەگۆش���ەنیگای هەردو فەیلەسوفی‬ ‫سلۆڤێنێ سالڤۆی ژیژک‌و فەیلەسوفی ئەڵمانی‬ ‫تیۆدۆر ئەدۆرنۆوە تەماش���ای دیوە ”پۆس���ت‬ ‫ئایدیۆلۆژیا“کەی پۆپۆلی���زم بکەین‌و رەهەندی‬ ‫پیشەسازیی کولتورییەکەی راڤەبکەین‪.‬‬

‫چاویلکەکەی جۆن نادا لەئێستادا لەچاوبکەین‪،‬‬ ‫تەنانەت بۆ بەکارب���ەرە چەپەکانیش بەرهەمی‬ ‫ئاب���وری تایبەت خراوەتە ب���ازاڕەوە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫چەپەکان بەویژدانی ئاسودەوە بیکڕن‪ ،‬بۆنمونە‬ ‫ق���اوەی ئۆرگانیکت بەتامی مرۆڤدۆس���تییەوە‬ ‫پێدەفرۆشرێت‪ ،‬کاتێک لەگەڵ قاوەکڕیندا داوای‬ ‫پارەیەکی کەمی زیاترت لێ���دەکات‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫لەڕێگای���ەوە یارمەتیی مندااڵنی بێ قوتابخانەو‬ ‫پ���ڕۆژەی ئ���اوی پاک ل���ەو واڵت���ە بدەیت کە‬ ‫قاوەک���ەی تێدا بەرهەمدەهێنرێ���ت‪ ،‬هتد‪ .‬ئەم‬ ‫ستراتیژە ئابوریی سیاسییە ویژدانی مرۆڤەکان‬ ‫لەڕێگای بەرخۆرییەوە ئارامدەکات‪ .‬پێتدەڵێت‬ ‫بە بەخشینی یۆرۆیەک زیاتر بۆ کڕینی کااڵیەک‪،‬‬ ‫دەتوانیت ژیانی منداڵێک رزگاربکەیت‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەکی گش���تیی‪ ،‬ئەو واقیعەی کە‬ ‫چاویلکەکەی جۆن نادا لەفیلمەکەدا نیش���انمان‬ ‫دەدات پڕە لەبونەوەری نامۆو جەوهەرشاراوەی‬ ‫مەترس���یدار کە خەسڵەتی بونەوەری فەزاییان‬ ‫هەی���ە‪ ،‬لەش���ێوەی ”ئیلی���ەن“دان؛ ئەمان���ە‬ ‫لەجەوه���ەردا بونەوەرگەلێک���ی نائینس���انین‪،‬‬ ‫بەاڵم ش���ێوەی ئێم���ەی ئینس���انیان بەخۆیان‬ ‫بەخش���یوەو لەناوماندا دەژین‌و ژیانمان لەگەڵدا‬ ‫دابەشدەکەن‪ .‬چاویلکەکە پێماندەڵێت‪ ،‬ئەوانە‬ ‫بونەوەری دەرەوەی زەوین‌و بەنهێنیی لەناوماندا‬ ‫دەژی���ن‪ ،‬روخس���اریان وەکو ئێمە لەگۆش���ت‌و‬ ‫پێس���ت پێکنەهاتوە‪ ،‬بەڵک���و لەجومجومەیەک‬ ‫ک���ە ئێمە بەچ���اوی روت جەوهەریان نابینین‌و‬ ‫تەنها بەلەچاوکردنی چاویلکەکە هەقیقەتی ئەو‬ ‫بونەوەرانەم���ان بۆدەردەکەوێت کە لەگەڵیاندا‬ ‫دەژین‪.‬‬

‫پۆپۆلیزم لەنێوان ئایدیۆلۆژیاو واقیعێکی‬ ‫بەئایدیۆلۆژیابو‬ ‫ب���ۆ تاوتوێکردن���ی پرس���ی ئایدیۆلۆژی���ا‪،‬‬ ‫بەپێویستی دەزانم سەرەتا چاوێک بەوەزیفەی‬ ‫چاویلکەک���ەی ”ج���ۆن ن���ادا“ بخش���ێنین کە‬ ‫ئەکت���ەری س���ەرەکی فیلمێک���ی بەناوبانگ���ی‬ ‫هۆلیودەو لەس���اڵی‪1988‬دا بەن���اوی (ئەوان‬ ‫دەژین) ‪ They Live‬نماییشکرا‪ .‬ئەم فیلمەی‬ ‫(جۆن کارپینتەر) کە دەرهێنەرو سیناریۆنوس‌و‬ ‫دانەری موزیکی فیلمەکەی���ە‪ ،‬یەکێکە لەفیلمە‬ ‫گرنگەکانی هۆلیود کە پاش���خانێکی چەپانەی‬ ‫هەی���ە‪ .‬ئ���ەم فیلم���ە ب���اس لەکرێکارێک���ی‬ ‫س���ەرگەردان‌و بێکار دەکات ک���ە ناوی ”جۆن‬ ‫نادا“یە‪ .‬رۆژێک جۆن نادا بەکوچەو کۆاڵنەکانی‬ ‫شاری لۆس ئەنجلسدا دەگەڕێت‌و کەنیسەیەکی‬ ‫چۆڵ دەبینێت‪ ،‬ک���ە وەکو وێرانە وایە‪ .‬کاتێک‬ ‫دەچێتە ناو کەنیس���ەکەوە دەرگایەکی داخراو‬ ‫دەبینێ���ت‪ .‬دوای ئەوەی بەپێلەق���ە دەرگاکە‬ ‫دەش���کێنێت‪ ،‬پاکەتێک دەدۆزێتەوە‪ .‬بەهەڵپە‬ ‫پاکەتەکە دەکاتەوەو دەبینێت پڕە لەچاویلکەی‬ ‫رەش‪ ،‬ئ���ەو چاویلکان���ەی ک���ە ب���ۆ بەرگرتن‬ ‫لەزیانی تیش���کی خ���ۆر لەچاودەکرێن‪ .‬کاتێک‬ ‫جۆن نادا یەکێک لەچاویلکەکان لەچاودەکات‪،‬‬ ‫راس���تەوخۆ دونیا بەش���ێوەیەکی تر دەبینێت‪،‬‬ ‫گێژدەبێت‌و توشی سەرئێشە دەبێت‪ .‬جەوهەری‬ ‫کێشەیەکەش لێرەوە دەس���تپێدەکات‪ :‬لەدوای‬ ‫دۆزین���ەوەی ئەم چاویلکەی���ەوە دونیای جۆن‬ ‫نادا س���ەرەوژور دەبێتەوە‪ ،‬چونکە هەقیقەتی‬ ‫بەش���ێوەیەکی ت���ر بۆبەره���ەم دەهێنرێتەوەو‬ ‫واقیعی���ش بەفۆرمێکی ت���ر دەبینێت‌و وەزیفەو‬ ‫جەوهەری ئینسانەکان‌و شتەکان گۆڕانی قوڵیان‬ ‫بەسەردادێت‪ .‬کاتێک جۆن نادا بەچاویلکەکەوە‬ ‫بەش���ەقامەکاندا دەگەڕێت‌و تەماشای ریکالم‌و‬ ‫کتێب‌و گۆڤارو مرۆڤەکان دەکات‪ ،‬هەر هەمویان‬ ‫جەوه���ەرو وەزیفەیەکی نهێنی���ی تریان هەیە‪،‬‬ ‫ک���ە چاویلکەکەش الدەب���ات دونیا ئاس���ایی‬ ‫دەبێت���ەوەو دەبێتەوە ب���ەو جیهانە واقیعییەی‬ ‫کە هەیە‪ .‬س���ەرەتا رەهەندی سەرئێش���ەکەی‬ ‫جۆن نادا‪ ،‬سەرئێش���ەیەکی فسیۆلۆجی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو سەرئێش���ەی بینینی واقیعە بەو شێوە‬ ‫راستەقینەیەی کە هەیەو ئەو پێشتر وەکو خۆی‬ ‫نەیبینیوە‪ .‬چاویلکەکەی جۆن نادا نهێنییەکانی‬ ‫واقیعمان پیش���اندەدات؛ نهێنیی پشت ریکالمە‬ ‫سیاسیی‌و ئابورییەکان‌و ئەو پەیام‌و ستراتیژەی‬ ‫لەپشتیانەوە کاردەکات‪ ،‬چاویلکەکە هەقیقەتی‬ ‫راس���تەقینەی بون���ەوەرەکان‌و نهێنی���ی ئ���ەو‬ ‫واقیعەی تیایدا دەژین‌و پەیامە ش���اردراوەکانی‬ ‫پش���ت ئ���ەو پروپاگەن���دەو بەرهەمانەم���ان‬ ‫دەخاتە بەردەس���ت‪ .‬چاویلکەک���ە پێماندەڵێت‬ ‫ئێم���ە لەکۆمەڵگایەک���دا دەژین ک���ە لێوانلێوە‬ ‫لەئایدیۆلۆژیا‪ ،‬لەواقیعێکدا دەژین کە پێش���تر‬ ‫رۆڵ‌و وەزیف���ەو شوناس���ە کۆمەاڵیتییەکانمان‬ ‫ب���ۆ دیاریک���راوە‪ .‬چاویلکەک���ەی ج���ۆن نادا‬ ‫پێماندەڵێ���ت دیکتاتۆرییەتێ���ک لەئارادایە کە‬ ‫بریتییە لەدیکتاتۆرییەتی دیاریکردن‌و تێرکردنی‬ ‫چێژو خواست‌و پێداویستییەکانمان لەالیەن ئەو‬ ‫سیس���تەمەی کە تیایدا دەژین‪ .‬ئەم سیستەمە‬ ‫کتێبت بۆ بەرهەمدەهێنێت کە لەڕێگایەوە فێری‬ ‫ئەوەت دەکات ”چ���ۆن بەختەوەربیت“‪ ،‬حزبی‬ ‫سیاس���ییت بۆ بەرهەمدەهێنێت کە بەهۆیەوە‬ ‫پێتدەڵێ���ت م���ن پارێزەری ئ���ازادی تۆم‪ .‬گەر‬

‫پۆپۆلیزم لەم‬ ‫گۆشەنیگایەوە‬ ‫چاویلکەیەک‬ ‫نییە بخرێتە سەر‬ ‫چاومان‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫وشیارییەکی‬ ‫هەڵەمان‬ ‫بۆبەرهەمبهێنێت‬ ‫بەڵکو بەپێچەوانەوە‬ ‫ئەو هەقیقەتەمان بۆ‬ ‫بەرهەمدەهێنێت کە‬ ‫واقیع خۆی دۆخێکی‬ ‫ئایدیۆلۆژیی‬ ‫مەترسیدارە بۆ سەر‬ ‫وشیارییمان‬ ‫چاویلکەک���ەی ج���ۆن ن���ادا وێنایەکی تری‬ ‫واقیعێکمان بۆدروستدەکات کە دیوە ناشیرین‌و‬ ‫ترسناکەکەیەتی‪ ،‬بینینی هەقیقەتە بەو شێوەیە‬ ‫کە چاویلکەکە نیشانمان دەدات‪ .‬هەمو بینینێکی‬ ‫راستەقینەی ئەو واقیعەش توشی سەرئێشەی‬ ‫گەورەم���ان دەکات‪ .‬چاویلکەکە ناچارماندەکات‬ ‫کە شتە مەترسیدارەکان ببینین‌و ناشرینییەکان‬ ‫هەس���تپێبکەین‪ ،‬وێن���ەی راس���تەقینەی ئەو‬ ‫دڕندانەمان بۆدەرکەوێت کە لەگەڵماندا دەژین‪.‬‬ ‫بەمانایەک���ی تر ئێمە تاوەکو واقیع وەکو خۆی‬ ‫نەبینی���ن‌و جەوهەرو هەقیقەتەک���ەی نەبینین‪،‬‬ ‫توشی ژانەس���ەر نابین‌و دەتوانین بەئاسودەیی‬ ‫بژی���ن‪ ،‬وەهمی ئەوەم���ان هەیە ک���ە تاکێکی‬ ‫ئازادیی���ن‌و توانای ب���ژاردەی کااڵو هەڵبژاردنی‬ ‫سیاس���ییمان هەیە‪ .‬حاڵەتی ”وش���یاریی“ ئەو‬ ‫سەرئێشەیەیە کە مرۆڤ بۆخۆی دروستدەکات‪،‬‬ ‫چونکە گەر ئێمە وش���یارنەبین‪ ،‬خۆمان توشی‬ ‫ئەو سەرئێش���ەیە ناکەین‪ .‬چاویلکەکەی جۆن‬ ‫ن���ادا هێمانییە بۆ واقیعێکی تر‪ ،‬جیاواز لەوەی‬ ‫ک���ە هەیە‪ ،‬بەڵکو دیوی ئەودیوی ئەو واقیعەیە‬ ‫کە ئێم���ە نایبینین یان دی���وە نهێنییەکەیەتی‬ ‫کە لێمان ش���اردراوەتەوەو ئێمە توانای بینینی‬ ‫جەوهەرەکەیم���ان نییە‪ .‬ئەوەی ل���ەم فیلمەدا‬ ‫ب���ۆ من جێگای س���ەرنجە وەزیفەی چاویلکەیە‬ ‫وەکو رەخنەگ���ری ئایدیۆلۆژیاو بەرهەمهێنەری‬ ‫وش���یارییەکی رەخنەگران���ەی کۆمەاڵیەتی���ی‬

‫هەبێ���ت یان ب���اوەڕی بەئیم���ان هەبێت‪ .‬گەر‬ ‫پێناسە تەقلیدییەکەی ئایدیۆلۆژیا بریتیی بێت‬ ‫لەوەهم لەمەیدانی مەعریفە‪ ،‬ئەوا لەس���ەردەمی‬ ‫پۆس���ت ئایدیۆلۆژیادا هیج کەسێک ئایدیۆلۆژیا‬ ‫بەجیدیی وەرناگرێت‪ ،‬کەچی س���ەرەڕای ئەوە‬ ‫مومارس���ەی دەکەی���ن‌و کاری خ���ۆی دەکات‪.‬‬ ‫‪ ،2012 :Zizek‬وە ‪ ،2014 :Zizek‬هەروەه���ا‬ ‫‪2015 :Zizek‬‬

‫سیاس���یی‌و پەردەهەڵماڵین لەسەر جەوهەری‬ ‫شاراوەی ش���تەکان‌و نهێنییەکانی هەقیقەتی‬ ‫ئەو سیستەمەی تیایدا دەژین‪.‬‬ ‫ژیژک لەچەندین کورتە فیلم‌و چاوپێکەوتن‌و‬ ‫ریپۆرتاژدا باسی ئەم فیلمەی کردوەو تاوتوێی‬ ‫وەزیف���ەی ئایدیۆلۆژی���ا دەکات‌و لەکتێب���ی‬ ‫”کۆتایی ئایدیۆلۆژیا“شدا پێماندەڵێت کێشەی‬ ‫ئایدیۆلۆژیا ئەوە نییە کە وش���یارییەکی هەڵەو‬ ‫هەڵخەڵەتێنەر بێ���ت‪ ،‬بەڵکو موفارەقەی نێوان‬ ‫بونی وش���یاریی درۆزنانەو رۆشنگەرییە‪ .‬ژیژک‬ ‫لەزۆر ش���وێندا س���ەبارەت بەڕۆڵی ئایدیۆلۆژیا‬ ‫لەنێ���وان وش���یارییەکی هەڵ���ەو واقیعێک���ی‬ ‫موزەیەفدا نوس���یویەتی‌و قس���ەیکردوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کاتێک ئ���ەو نمونەی چاویلکەک���ەی جۆن نادا‬ ‫تاوتوێدەکات‪ ،‬دەستنیش���انی ئ���ەو وەزیفەیە‬ ‫دەکات ک���ە ئایدیۆلۆژی���ا بەبەرجەس���تەیی‬ ‫دەیگێڕێت‪ .‬ئەو رایوایە کە ئێمە لەناو دونیایەکی‬ ‫ئایدیۆلۆژیاکراودا دەژین‪ ،‬چیدی پێویس���تمان‬ ‫بەئایدیۆلۆژی���ا نییە بۆئەوەی واقیعمان بەهەڵە‬ ‫نیش���انبدات‪ ،‬بەڵکو ئێم���ە لەقۆناغێکدا دەژین‬ ‫کە سیس���تەم خۆی ب���وە بەئایدیۆلۆژیا‪ .‬واتە‬ ‫ئایدیۆلۆژیا بوە بەهێزێک���ی مادیی کە وەهمی‬ ‫ئەوەم���ان بۆدروس���تدەکات ئێم���ە لەژیانێکی‬ ‫واقیعییدا دەژین‪.‬‬ ‫ب���ەم چەش���نە ئایدیۆلۆژیا بۆ ژی���ژک ئەو‬ ‫چاویلکەیە نییە کە هەقیقەتمان بەش���ێوەیەکی‬ ‫درۆزنانە نیش���اندەدات‪ ،‬چونکە ئەو هەقیقەتە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ەی کە مرۆڤەکان لەس���ەردەمی‬ ‫”پۆست ئایدیۆلۆژیا“دا تیایدا دەژین‪ ،‬بۆخودی‬ ‫خۆی بوە بەواقیعێکی ئایدیۆلۆژیی روت‪ .‬بۆیە‬ ‫لەم���ڕۆدا پتر هاوکێش���ەکە هەڵگەڕاوەیە‪ ،‬واتە‬ ‫گ���ەر ج���اران ئایدیۆلۆژی���ا چاویلکەکە بوبێت‬ ‫بۆ دروس���تکردنی هۆش���مەندی هەڵ���ە‪ ،‬ئەوا‬ ‫لەسەردەمی پۆس���ت ئایدیۆلۆژیادا پێویستمان‬ ‫بەچاویلکەیەکی رەخنەییە‪ ،‬بۆئەوەی لەواقیعی‬ ‫بەئایدیۆلۆژییبوم���ان تێبگەی���ن‪ .‬ئێم���ە ل���ەم‬ ‫سەردەمەماندا چیدی پێویستمان بەچاویلکەی‬ ‫ئایدیۆلۆژیی نییە بۆئەوەی وش���یاری هەڵە الی‬ ‫خەڵ���ک دروس���تبکەین‪ ،‬چونکە پیشەس���ازیی‬ ‫کولتوری نیۆلیبرالیزم ئەو باوەڕەی بەرهەمهێناوە‬ ‫ک���ە خەڵک خۆی نایەوێت هیچ ببینێت‪ .‬لێرەدا‬ ‫ژی���ژک لەش���یکارە مارکس���ییە تەقلیدییەکە‬ ‫جیادەبێت���ەوەو دابڕانێک���ی مەعریفیی لەگەڵ‬ ‫دیدی مارکس���دا دروس���تدەکات‌و بەپێچەوانەی‬ ‫مارکس���ەوە ئایدیۆلۆژیا الی ئەو‪ ،‬دیوە هەڵەو‬ ‫موزەیەفەکەی واقی���ع نییە‪ ،‬چاویلکەیەک نییە‬ ‫بەس���ەر چاومانەوە کە دونیامان بەشێوەیەکی‬ ‫درۆزنانە نیشانبدات‪ .‬ئایدیۆلۆژیا چاویلکەیەک‬ ‫نییە ب���ۆ بەهەڵەبردنی هۆش���مەندییمان وەکو‬ ‫مارک���س ن���اوی دەنێ���ت بەدیوە هەڵ���ە یان‬ ‫روە موزەیەفەک���ەی وش���یاریی ب���ۆ واقیع���ی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‪ ،‬بەڵک���و بەپێچەوانەوە الی ژیژک‬ ‫واقی���ع خۆی دەبێت بەئایدیۆلۆژیایەک کە ئێمە‬ ‫تەنه���ا لەڕێگای چاویلکەیەک���ی رەخنەگرانەوە‬ ‫دەتوانین هەقیقەت‌و جەوهەرە راستەقینەکەی‬ ‫کەش���فبکەین‪ .‬لەگرتەیەک���ی ت���ری فیلمەکەدا‬ ‫دێتە سەر شیکاری شەڕێکی توندوتیژی نێوان‬ ‫جۆن ن���اداو هاوڕێیەکی‪ .‬جۆن نادا هەوڵدەدات‬ ‫هاوڕێکەی ناچاربکات چاویلکەکە لەچاوبکات‪،‬‬ ‫بۆئەوەی هەقیق���ەت ببینێت‪ ،‬کەچی ئەو رەتی‬ ‫دەکاتەوە‪ ،‬چونکە بەو واقیعە رازییە کە تیایدا‬ ‫دەژی‌و نایەوێت دیوە ناش���رین‌و راس���تەقینە‬ ‫ئازاربەخش���ەکەی ببینێ���ت‪ .‬ژی���ژک رایوای���ە‬ ‫هاوڕێکەی ئامادەیە ش���ەڕەبۆکس لەگەڵ جۆن‬ ‫نادا بکات‌و ئ���ازاری پێبگات‪ ،‬بەاڵم ئامادەنییە‬ ‫ئازاری بینین���ی واقیع بچێژێت‪ .‬ئ���ەو بەدرۆو‬ ‫وەهمەکانی واقیعی خۆی رازییە‪ ،‬ترس���ی لەوە‬ ‫هەیە واقیع بەو شێوەیە ببینێت‪ ،‬وەکو ئەوەی‬ ‫کە هەیە‪ ،‬بۆیە چاویلکەکە لەچاوناکات‪ ،‬چونکە‬ ‫لەدوتوێی چاویلکەک���ەوە توانای بینینی دیوە‬ ‫راستەقینەکەی ژیان دەبێت‌و ئەمەش هەراسانی‬ ‫دەکات‌و ئازاری دەدات‪ .‬لەڕێگای چاویلکەکەوە‬ ‫دەتوانێت بزانێت ک���ە ئەو لەبری خواردن زبڵ‬ ‫دەخوات‪ ،‬لەبری هەقیق���ەت وەهمی دەرخوارد‬ ‫دەدرێت‪ ،‬ناش���یرینییەکانی بەتام���ی جوانیی‬ ‫پێدەفرۆش���رێت‌و کۆمیدی���اکان لەجەوه���ەردا‬ ‫تراجیدی���ان‪ .‬ئەو دەیەوێت لەن���او وەهمەکانی‬ ‫خۆی���دا بژی‪ ،‬ئەو بەب���ێ چاویلکەکە دەتوانێت‬ ‫درێژە بەژیانە ئارامەکەی خۆی بدات‌و چێژ لەو‬ ‫ئازادییە دروس���تکراوە وەربگرێت کە هەیەتی‌و‬ ‫نایەوێت چاویلکەکە کێش���ەی چاوەڕواننەکراوو‬ ‫چارەس���ەرنەکراوی ب���ۆ دروس���تبکات‪.‬‬ ‫بەکورتییەک���ەی ئەو دەیەوێ���ت لەئایدیۆلۆژیا‬ ‫رزگاری نەبێت‌و لەناو وەهمە ئارامبەخشەکانی‬ ‫خۆیدا ب���ژی‪ .‬ئایدیۆلۆژیای ب���او پێماندەڵێت‬ ‫هەمو شتێک باش���ە‪ ،‬ئێمە هەمومان رازین بەو‬ ‫ژیانەی کە هەمانە‪ ،‬رازین کە بچەوسێنرێینەوە‪،‬‬ ‫رازین کە فێڵمان لێبکرێت‌و ئامادەین هەمو ئەم‬ ‫ناتەندروستییەی ژیانی رۆژانەمان قبوڵبکەین‌و‬ ‫لەالی���ەن کەمینەیەک���ەوە حوکمبکرێین‌و چەند‬ ‫س���اڵ جارێک دەنگ بەم ح���زب یان ئەوی دی‬ ‫بدەین‪ ،‬بۆئەوەی حوکممان بکات‪ .‬ئەم س���روتە‬

‫پۆپۆلیزم واقیع بەو‬ ‫شێوەیە وێنادەکات‬ ‫کە خۆی دەیەوێت‌و‬ ‫دونیای سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتییش‬ ‫بەو شێوەیە‬ ‫دروستدەکات کە‬ ‫خۆی مەبەستێتی‬

‫سیاس���ییە لەوەهمی ئازادیی هەڵبژاردن‪ ،‬هیچ‬ ‫جیاوازییەکی جەوهەریی نییە لەگەڵ س���روتی‬ ‫ئازادیی کااڵکڕیندا‪.‬‬ ‫ژیژک رایوایە کێشەی سەرەکیی مرۆڤ ئەوەیە‬ ‫کە ئ���ەو دەزانێ���ت ئایدیۆلۆژیایەکی گەردونی‬ ‫هەیەو دەیخەڵەتێنێت‪ ،‬دەیچەوسێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەر دەس���تی پێوەدەگرێت‌و وازی لێناهێنێت‪.‬‬ ‫پێماندەڵێ���ت ئایدیۆلۆژی���ا ئەوەیە ئێمە بزانین‬ ‫کە دەوڵەمەندی���ی‌و دزییکردن لەسیس���تەمی‬ ‫س���ەرمایەدارییدا یاس���ا دەیپارێزێ���ت‪ ،‬بۆی���ە‬ ‫دژایەتیکردنی دەس���ەاڵت دەبێت بەکردەیەکی‬ ‫بێه���ودە‪ ،‬چونکە ئینس���انەکان ژیان���ی ئارام‌و‬ ‫ئاس���ایی خۆی���ان دەژین‪ .‬ژیژک ب���اوەڕی وایە‬ ‫کە وەهمی ئایدیۆلۆژیی لەس���ەر ئاستی فیکرو‬ ‫مەعریفییدا رونادات‪ ،‬بەڵکو لەس���ەر ئاس���تی‬ ‫ک���رداردا پیادەدەکرێت‪ .‬م���رۆڤ دەزانێت کە‬ ‫لەدوتوێی پرۆس���ەی نێوان کااڵو س���ەرمایەدا‬ ‫دەچەوس���ێنرێتەوە‪ ،‬بەاڵم ه���ەر بەردەوامدەبن‬ ‫لەمومارەس���ەی ئەم کردەی���ە‪ .‬مرۆڤ دەزانێت‬ ‫ک���ە هەڵب���ژاردن گۆڕان���ی گ���ەورە لەژیانیدا‬ ‫دروس���تناکات‪ ،‬بەاڵم هەر دەچێت بۆ دەنگدان‪.‬‬ ‫بۆ رونکردنەوەی ئەم رەهەندە میتافیزیکییەی‬ ‫هێ���زی ئایدیۆلۆژی���اش ژی���ژەک حیکایەتێکی‬ ‫نوکتەئامێ���زی زانای فیزیکی دانمارکیی ”نیلس‬ ‫بوهر“مان ب���ۆ دەگێڕێتەوە‪ .‬ئەو دەڵێت کاتێک‬ ‫بەس���ەر دەرگای ماڵەکەی نیلس بوهردا ”ناڵی‬ ‫ئەس���پ“ێک دەبینرێت کە هەڵواس���راوە‪ ،‬لێی‬ ‫دەپرسن ئایا بەڕاست ئەو بڕوای بەو خورافاتە‬ ‫هەی���ە ک���ە ناڵی ئەس���پەکە بەخت���ەوەری بۆ‬ ‫دەهێنێ���ت؟ ئەویش دەڵێ���ت بێگومان نەخێر!‬ ‫من زانایەکی فیزیکیم‌و ب���ڕوام بەم خورافاتانە‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم س���ەرەڕای ئ���ەوەی کە بڕوام پێی‬ ‫نییە‪ ،‬ئەو کاری خۆی هەر دەکات‌و وەزیفەکەی‬ ‫خۆی جێبەجێدەکات‪ .‬ژیژەک بۆچونی وایە کە‬ ‫ئایدیۆلۆژیا لەم سەردەمەماندا هەر بەو فۆرمە‬ ‫میتافیزیکییەی ناڵی ئەس���پەکە کاردەکات کە‬ ‫نیلس بوه���ری زانای فیزیک ب���ڕوای پێیەتی‪،‬‬ ‫واتە سەرەڕای ئەوەی کە باوەڕمان پێی نییە‪،‬‬ ‫کاری خ���ۆی دەکات‪ .‬بەمانایەک���ی ت���ر ئێمە‬ ‫م���ەرج نییە بڕوام���ان بەو ش���تانە هەبێت کە‬ ‫دەیکەی���ن‪ ،‬کەچی هەر دەیکەی���ن‪ .‬ئەو رایوایە‬ ‫گەر هەر ش���تێک گەیشتە ئاستی ئەوەی ئێمە‬ ‫گاڵتەم���ان پێک���رد‪ ،‬ئەوە بزانە ک���ە ئێمە ئەو‬ ‫ش���تەمان بەجیدیی وەرگرت���وە‪ ،‬بۆ نمونە کەم‬ ‫کەس هەیە کە بەجیدیی بڕوای بەدیموکراسیی‬ ‫بێت‪ ،‬کەچی س���ەرەڕای ئەوە بەش���دارین لەو‬ ‫گەمانەی کە ئەم سیستەمە بۆمان دادەنێت‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە هەمو چەند س���اڵ جارێک هەڵبژاردنمان‬ ‫بۆ س���ازدەکەن‌و لەناو چەندی���ن حزبدا دەنگ‬ ‫بەکاندی���دو پرۆگرامەکانی ئ���ەو هێزە دەدەین‬ ‫کە ئەو قەناعەتەمان الدروستدەکات گوایە ئەو‬ ‫نوێنەری راس���تەقینەی ئێمەیە‪ .‬ئەو رایوایە کە‬ ‫کەم ک���ەس هەیە ب���ڕوای بەعەدالەت هەبێت‪،‬‬ ‫کەچی زۆرینە بڕوایان بەدەوڵەتی قانون هەیە‪.‬‬ ‫ئەم پارادۆکس���ە بەبڕوای ژی���ژەک جەوهەری‬ ‫وەزیف���ەی ئایدیۆلۆژیای نوێی���ە‪ ،‬چونکە وەکو‬ ‫نیلس بوهر سەرەڕای ئەوەی بڕوامان بەشتەکە‬ ‫نییە‪ ،‬کەچی دەیکەین‪ .‬مەس���ەلە بنەڕەتییەکە‬ ‫بەتێڕوانینی ژیژەک مەسەلەی بڕوا نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫مەسەلە ئەوەیە کە مرۆڤ دەبێت بڕوای بەبڕوا‬

‫پۆپۆلیزم لەم گۆشەنیگایەوە چاویلکەیەک‬ ‫نییە بخرێتە سەر چاومان‪ ،‬بۆئەوەی وشیارییەکی‬ ‫هەڵەمان بۆبەرهەمبهێنێت‪ ،‬بەڵکو بەپێچەوانەوە‬ ‫ئەو هەقیقەتەمان بۆ بەرهەمدەهێنێت کە واقیع‬ ‫خ���ۆی دۆخێکی ئایدیۆلۆژیی مەترس���یدارە بۆ‬ ‫س���ەر وش���یارییمان‪ .‬بەم چەش���نە پۆپۆلیزم‬ ‫بەمانای���ەک لەماناکان ئەنت���ی ئایدیۆلۆژیایە‪،‬‬ ‫چونکە ب���ۆ ئەوان ژیانک���ردن لەگەڵ نوخبەی‬ ‫سیاس���ییدا بریتیی���ە لەدرۆیەکی گ���ەورە کە‬ ‫ئێمە تیای���دا دەژین‌و پێی رازیی���ن‪ .‬وەزیفەی‬ ‫چاویلکەی پۆپۆلیستەکان بریتییە لەنیشاندانی‬ ‫کەمینەیەک لەکۆمەڵگا کە مش���ەخۆرە بەسەر‬ ‫”گ���ەل“ەوە‪ ،‬دەمانچەوس���ێننەوەو ئێم���ەش‬ ‫بەمیکانیزمەکانی چەوس���اندنەوەکەیان رازیین‪.‬‬ ‫پێماندەڵێت ئەو دڕندەو ئیلیەنەی کە لەناوماندا‬ ‫دەژین زۆرین���ە نین‪ ،‬بەڵک���و کەمینەیەکن کە‬ ‫کۆمەڵگایان داگیرک���ردوەو بەئارەزوی خۆیان‬ ‫ئاراس���تەی دەکەن‪ .‬پۆپۆلیزم دروس���تکردنی‬ ‫وش���یارییەکی توندوتیژیی سیاسیی‌و کولتوریی‬ ‫نوێ���ی نەتەوەیی���ە ک���ە ئامانج���ی یەکەم���ی‬ ‫دەستنیش���انکردن‌و لۆکالیزەکردن���ی وەحش‌و‬ ‫دڕندەکان���ی ناو ”گ���ەل“ە کە بەمان���ا ”کارل‬ ‫ش���مید“ییەکەی وێنەی ”دوژمنێکی سیاسیی“‬ ‫وەردەگ���رن‌و پ���اش هەن���گاوی دوای کردەی‬ ‫لۆکالیزەکردنی���ان‪ ،‬پرۆس���ەی لەناوبردنی���ان‬ ‫دەس���تپێدەکات‪ .‬ئەو دڕندەو ئیلیانە دەش���ێت‬ ‫رەگەزی سیاس���ییان هەبێت لەوێنەی نوخبەی‬ ‫حوکمدار‪ ،‬ی���ان رەگ���ەزی کولتورییان هەبێت‬ ‫لەوێنەی کەم���ە ئایینی���ی‌و نەتەوەییەکان کە‬ ‫ب���ەڕای ئەوان لەناو کۆمەڵگادا دەژین‌و پرۆژەی‬ ‫کوش���تنی شوناس���ی نەتەوەییان هەڵگرتوە‪،‬‬ ‫بەهەمان ش���ێوە ئەم کەمایەتییانە دەش���ێت‬ ‫رەگەزی جێندەرییان هەبێت‪.‬‬ ‫لەپاڵ دژایەتیکردنی نوخبە وەکو کەمینەیەکی‬ ‫نامۆی کۆمەاڵیەتیی‪ ،‬دژایەتیکردنی ئیس�ل�ام‪،‬‬ ‫وەکو کەمینەیەک���ی نامۆی ئایینیی‌و کولتوریی‬ ‫ناو کۆمەڵگای نەتەوەیی‪ ،‬یەکێکە لەدەرکەوتە‬ ‫ئایدیۆلۆژییەکانی ئەو چاویلکەیە‪ ،‬دژایەتیکردنی‬ ‫سنتی‌و رۆماکان ”قەرەجەکان“ وەکو مشەخۆری‬ ‫ناو کۆمەڵگای خۆشنودی ئەوروپیی‪ ،‬بەهەمان‬ ‫ش���ێوە‪ ،‬دژایەتیکردنی گروپ���ە جێندەرییەکان‬ ‫لەوێنەی هۆمۆو لێس���پەکان کە رەسەنایەتیی‬ ‫کولتوریی مەسیحیی دەش���ێوێنن‪ ،‬رەهەندێکی‬ ‫ت���ری ئ���ەو پرۆس���ەی دەستنیش���انکردن‌و‬ ‫لۆکالیزەکردنی دوژمنە لەالی پۆپۆلیس���تەکان‪.‬‬ ‫پۆپۆلیس���تەکان کەلەپوری ئەنت���ی پلورالیزم‬ ‫بەپیرۆز دەکەن‪ ،‬چونکە بەمەترسییەکی گەورەی‬ ‫دەبینن بۆ پاکژێتیی کولتوری نەتەوەیی‪ .‬ئەوان‬ ‫دژبەپرۆس���ەی ئامێزانکردن���ی ‪Inklusion‬‬ ‫کولتوریی ئ���ەم گروپانەن‌و لەگەڵ پرۆس���ەی‬ ‫تەرەکردن���ی‪ Exklusion‬کۆمەاڵیەتییان���دان‬ ‫ک���ە مان���ای دەرکردن‌و داخس���تنی س���نورە‬ ‫نەتەوەییەکانە بەس���ەر بێگانەو پەناهەندەوە‪.‬‬ ‫وەزیف���ەی چاویلکەی پۆپۆلیس���تەکان هەمان‬ ‫وەزیفەیە ک���ە الی جۆن نادا هەیە‪ ،‬دوژمنەکان‬ ‫الی پۆپۆلیس���تەکان زۆرین���ە نی���ن‪ ،‬بەڵک���و‬ ‫کەمین���ەن‪ ،‬کەمینەی سیاس���یی‪ ،‬کولتوریی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیی کە بەرهەمی پرۆسەی گلۆبالیزمن‪.‬‬ ‫‪2004 :Priester‬‬ ‫پۆپۆلی���زم واقیع بەو ش���ێوەیە وێنادەکات‬ ‫ک���ە خ���ۆی دەیەوێ���ت‌و دونیای سیاس���یی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ش بەو ش���ێوەیە دروس���تدەکات‬ ‫کە خۆی مەبەس���تێتی‪ .‬پرس���ی ئەو‪ ،‬پرس���ی‬ ‫دوبارەدروستکردنەوەو بەرهەمهێنانەوەی واقیعە‬ ‫لەدوتوێی کولتورو زمان‌و ئایدیۆلۆژی‌و سروت‌و‬ ‫س���یمبوڵەکان‪ .‬بەمانایەکی تر بەبێ رەهەندی‬ ‫پیشەس���ازیی کولت���ور ناتوانی���ن لەپۆپۆلیزم‬ ‫بدوێین‌و بەب���ێ کایەی کولتوری���ش پۆپۆلیزم‬ ‫زمانێکی تری نییە قس���ەی پێ بکات‪ .‬کولتور‬ ‫دەبێ���ت بەو کایەی���ەی کە پۆپۆلی���زم لەناویا‬ ‫دروس���تدەبێت‌و گەشە دەس���ەنێت‌و لەوانەشە‬ ‫بمرێت‪.‬‬ ‫دیوەکەی تر ئەو راس���تییەیە کە پۆپۆلیزم‬ ‫ئایدیۆلۆژیایەک نییەو هاتبێت وێنامان لەس���ەر‬ ‫دونی���ا لەڕێ���گای چاویلکەیەک���ەوە بگۆڕێت‪،‬‬ ‫بەڵک���و خ���ۆی دی���وی ئەودیوی ئ���ەو دونیا‬ ‫بەئایدیۆلۆژییبوەی���ە ک���ە واقیع���ی ئێس���تای‬ ‫گلۆبالیزم‌و پۆست ئایدیۆلۆژیا بەرهەمیهێناوە‪.‬‬ ‫پۆپۆلیزم کۆپی ئایدیۆلۆژیایەک نییە بۆ واقیع‪،‬‬ ‫بەڵکو ئۆریجیناڵیتێتی خودی ئەو واقیعەیە کە‬ ‫پیشەسازیی کولتور لەس���ەردەمی گلۆبالیزمدا‬ ‫بەرهەمیهێناوە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫هەڵەبجە لەکەرنەڤاڵی فریوداندا‬ ‫هیدایەت مەالعەلی‬ ‫هەمو س����اڵێک پێش‪ ٣/١٦‬س����اڵڕۆژی‬ ‫تاوان����ی کیمیابارانکردن����ی هەڵەبج����ە‪،‬‬ ‫دەستەاڵتداران‌و (حزبە رەسەنەکانی!!!!)‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬زەخیرەی چەواشەکاری بۆ‬ ‫کەرنەڤاڵی فریودان����ی خەڵکی هەڵەبجە‬ ‫ئامادە دەکەن‪ ،‬زیاتر لە‪ ٢٥‬ساڵە خەڵکی‬ ‫هەڵەبجە لەن����او تەپوت����ۆزی فریودان‌و‬ ‫بەڵێنی چەواش����ەکارانەی گەندەڵخانەی‬ ‫بەن����او حکومەت ‪ ،‬کۆمپانی����ای بەناوی‬ ‫حزب����ەوە‪ ،‬ی����اری بەچارەن����وس‌و باری‬ ‫تەندروستی‌و ژیان‌و هزریانەوە دەکەن‪.‬‬ ‫ه����ەر س����اڵێک‌و بەڵێنێک����ی تەماوی‬ ‫دەکەن����ە هەتوانێک����ی پ����ڕ لەخوێ����ی‬ ‫ئازارەکانی����ان‪ ،‬بەپارێزگاکردنی هەڵەبجە‬ ‫س����ەرەڕای ئومێدی خەڵک‪ ،‬ئەو مەنگەنە‬ ‫ژەنگاوییە ب����و کە ئامانج����ی کڵۆمدانی‬ ‫دەنگ����ی ناڕەزایەتی خەڵک����ی هەڵەبجە‬ ‫بو‪ ،‬ن����ەک وەاڵمدانەوە بەپێداویس����تیە‬ ‫ئینس����انی‌و ئیداریەکانی ش����ارێکی دوای‬ ‫جەنگ‌و بەکارهێنانی چەکی کیمیایی‪.‬‬ ‫چ����ۆن هەمو گ����وڵ‌و میوەیەک وەرزی‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬بەهەمان شێوە گاڵتەجاڕی‌و‬ ‫گێڕان����ەوەی خەڵک����ی هەڵەبج����ە ب����ۆ‬ ‫پێش(‪)١٩٨٨/٣/١٦‬ی هەمو ساڵێک‪ ،‬بۆ‬ ‫دەستەاڵتدارانی کوردستان ئەو وەرزەیە‪.‬‬ ‫خاڵیکردنەوەی هەناوی پەنگخواردوی پڕ‬ ‫لەئازاری خەڵک����ی هەڵەبجەش‪ ،‬لەالیەن‬ ‫مافیاو بازرگانەکانی دەسەاڵتەوە‪ ،‬دەبێتە‬ ‫بەروبومی وەرزی پیالن بۆداڕێژراویان‪ ،‬کە‬ ‫لەئەنجامدا ئەم فریودان‌و پیالنە تەمەنی‬ ‫دەسەاڵت درێژترو ئومێد بەژیانێکی باشتر‬ ‫بۆ خەڵکی هەڵەبجە کورتتر دەکاتەوە‪.‬‬ ‫هەمو ساڵێک مانگێک پێش یادی‪،٣/١٦‬‬ ‫وەرزی کۆکردن����ەوەی پەیامی بریقەداری‬ ‫ناوەڕۆک تاریک‌و فرمێس����کی تیمساحی‬ ‫بێگیانی نوێن����ەری حزبەکانە‪ ،‬لەڕێگای‬ ‫نوێنەری حکومەت‌و پەرلەمانتارو ئیدارەی‬ ‫کرێنش����ینەوە‪ .‬هەڵەبجەو قوربانیەکانی‬ ‫خەڵک����ی هەڵەبجە‪ ،‬ئەوەن����دەی ناویان‬ ‫لەدێڕە شیعری شاعیرە فەرمانبەرەکانی‬ ‫دەسەاڵت‌و هاواری بەرپرسە گەروگیراوی‬ ‫س����ەروەت‌و س����امانەکانیان نمای����ش‬ ‫دەکرێ����ت‪ .‬وەک چارەک����ە موچەکانیان‪،‬‬ ‫ئەگەر چارەکێکی هاوارەکانیان خزمەتی‬ ‫هەڵەبجەو خەڵکی هەڵەبجەیان بکردایە‪،‬‬ ‫ئێستا ژیان لەو شارە دڵشکاوەدا جۆرێکی‬ ‫تر دەبو‪.‬‬ ‫رۆژی سێش����ەمە رێکەوتی‪٢٠١٧/٢/٢١‬‬ ‫ئەنجومەن����ی وەزیران����ی حکومەت����ی‬ ‫هەرێمی کوردس����تان‪ ،‬بەس����ەرۆکایەتی‬

‫کارەساتی هەڵەبجە ‪١٩٨٨‬‬ ‫س����ەرۆک‌و جێگری (ئەنجومەنی وەزیرە‬ ‫گوێڕایەڵەکان����ی) حکومەت‪ ،‬کۆبونەوەی‬ ‫ئاسایی خۆیان سازدا‪ .‬لەم کۆبونەوەیەدا‬ ‫هەر دو وەزیر (مەحمود حاجی س����اڵح)‬ ‫وەزیری کاروباری شەهیدان‌و ئەنفالکراون‪،‬‬ ‫(محەمەد هاودیان����ی) وەزیری کاروباری‬ ‫کۆمەاڵیەتی باس����ی سەردانەکانی خۆیان‬ ‫کرد بۆ واڵتانی سویدو جۆرجیا‪ .‬ئەم دو‬ ‫وەزیرە دەڵێن لەگەڵ الیەنە پەیوەندیدارە‬ ‫س����ویدیەکان رێککەوتی����ن لەس����ەر‬ ‫بەگەڕخستن‌و دابینکردنی داودەرمان بۆ‬ ‫ئەو نەخۆش����خانەیەی کە بۆ چارەسەری‬ ‫بەرکەوتوانی چەکی کیمیایی لەهەڵەبجە‬ ‫دروست کراوە‪.‬‬ ‫سەرۆکی حکومەت وەزارەتی کاروباری‬ ‫شەهیدان‌و ئەنفالکراوانی راسپارد‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫وەزارەتی تەندروستی‪ ،‬هامئاهەنگی لەگەڵ‬ ‫نەخۆش����خانەکانی واڵتی ئێران بکەن‪ ،‬بۆ‬ ‫چارەسەری بەرکەوتوانی چەکی کیمیایی‬ ‫چونکە لەم بوارەدا ش����ارەزاییان هەیە‪،‬‬ ‫وەک ئەوەی (نێچیرو قوبادو وەزیرەکان)‬ ‫بۆ چارەس����ەری نەخۆش����یەکانی خۆیان‬ ‫بڕۆن����ە نەخۆش����خانەکانی (مەری����وان‌و‬ ‫پاوە)‪.‬‬ ‫بەپێ����ی لێدوان����ی(رزگار حەمەنوری)‬ ‫نوێن����ەری پارێ����زگای هەڵەبج����ە‬ ‫لەئەنجومەنی پارێزگای س����لێمانی‪ ،‬دوای‬

‫‪ ٢٥‬ساڵ لەدەس����ەاڵت دەڵێت‪ :‬پرۆژەی‬ ‫کارەب����ای نیش����تیمانیمان گەیان����دە ناو‬ ‫گوندی (ه����اوار)‪ ،‬پاش����ان دەڵێت ئەم‬ ‫گون����دە قوربانی زۆریانداوە لەشۆڕش����ی‬ ‫کوردا خۆش����بەختانە ئێس����تا کارەبای‬ ‫نیشتیمانیان هەیە‪.‬‬ ‫کاتێک س����ەیری ئەم هەوااڵنە دەکەیت‬ ‫زۆر حەقیقەت����ی چەواش����ەکارانەو‬ ‫فریوکاران����ە دەبینی����ت‪ ،‬ئ����ەو راس����تیە‬ ‫بەرجەس����تە دەبێ����ت کە ئ����ەم هەوااڵنە‬ ‫لەیادی کیمیابارانی هەڵەبجەدا ئەمس����اڵ‬ ‫چۆن دەبنە زەخیرەی وتارو دەسکەوتی‬ ‫گەورەو بەنێوچەوانی خەڵکی هەڵەبجەدا‬ ‫دەدرێت‪ .‬ئەمس����اڵ بیبین����ن چۆن رەگی‬ ‫الملی بەرپرس����ان بەرزدەبێتەوەو باسی‬ ‫بەڵێنی بەگەڕخس����تنی نەخۆش����خانەی‬ ‫بەرکەوتوانی چەکی کیمیایی‌و گەیاندنی‬ ‫کارەبای نیشتمانی دەکەن بۆ گوندەکانی‬ ‫سنورەکە‪ ،‬ئیتر ئێستا سەرەتای وەرزی‬ ‫کەرنەڤاڵی فریودان����ی خەڵکی هەڵەبجە‬ ‫دەستی پێکردوە‪ ،‬باسی دیزاینی تازەی‬ ‫دەروازەی شاریش بالەوالوە راوەستێت‪.‬‬ ‫نەخۆش����خانەی بەرکەوتوان����ی چەکی‬ ‫کیمای����ی لەهەڵەبج����ە چەندین س����اڵە‬ ‫ت����ەواو نەبوە‪ ،‬ئەو نەخۆش����خانەیە وەک‬ ‫(تاکەکاڵشەکانی مامەلی) لێهاتوە‪ ،‬هەر‬ ‫وەفدێک دەچێتە سەردانی ئەڵێن‪ ٣‬مانگی‬

‫تر تەواو دەبێت‪ .‬لەکاتێکدا تاکو ئێس����تا‬ ‫زیاتر ل����ە‪ ٨٠‬بەرکەوتوی چەکی کیمیایی‬ ‫گیانیانلەدەس����تداوەو ژمارەک����ەش زیاتر‬ ‫دەبێت‪ .‬ئەو رۆژەی ئەم وەزیرانە باس����ی‬ ‫داودەرمانی س����ویدی‌و جۆرجیایان کرد‪،‬‬ ‫لەهەڵەبج����ە نەخۆش����خانەی فریاکەوتن‬ ‫ناون����راوە (نەقڵیات����ی هەڵەبج����ە ب����ۆ‬ ‫گوێزانەوەی نەخۆش����ەکان)‪ ،‬کارمەندانی‬ ‫تەندروستی‌و خەڵک‪ ،‬خۆپیشاندانیان کرد‬ ‫بۆ هۆڵی نەشتەرگەری‌و میالکی پزیشک‌و‬ ‫پێداویستیە سەرەتاییەکانی تر‪.‬‬ ‫کاتێک (سەرۆکی وەزیرە موچەزۆرەکان)‬ ‫دەڵێت‪ :‬لەگەڵ نەخۆش����خانەکانی واڵتی‬ ‫ئێران هامئاهەنگی بکەن بۆ چارەسەری‬ ‫بەرکەوتوان����ی چەکی کیمیایی هەڵەبجە‪،‬‬ ‫ی����ەک بەرپرس‌و یەک س����ەرمایەدار نیە‪،‬‬ ‫س����ەرەتاییترین پێداویستی تەندروستی‬ ‫خۆی����ان لەواڵتانی ناوچەکە وەربگرن‪ .‬بۆ‬ ‫البردن����ی پەڵەی دەموچاو‪ ،‬دانکێش����ان‪،‬‬ ‫پەمەی����ی کردنەوەی پێس����ت‪ ،‬تەنانەت‬ ‫بۆ کڕینی پێ��ڵ�اوو جلەکانی����ان دەڕۆنە‬ ‫پێشکەوتوترین واڵتانی دنیا‪ ،‬بەگرانترین‬ ‫ن����رخ لەمارکێ����ت‌و نەخۆش����خانەکان‪،‬‬ ‫جوانکاریەکانی����ان دەک����ەن‌و ج����ل‌و‬ ‫پێاڵوەکانیان دەکڕن‪.‬‬ ‫لەکاتی س����ەردانێک لەگ����ەڵ بەڕێزان‬ ‫(مەری����وان مەغ����دور‪ ،‬ئیبراهی����م‬

‫ئەم حزبانە‬ ‫جەوهەری‬ ‫بیرکردنەوەیان بۆ‬ ‫خەڵکی هەڵەبجە‬ ‫هەمان ئەو‬ ‫بیرکردنەوەیەیە‬ ‫کە یاریزانێکی‬ ‫(شەترەنج) بۆ‬ ‫لەشکرەکەی‬ ‫بەردەستی هەیەتی‬ ‫حەمەش����ەریف‪ ،‬گ����ۆران هەڵەبجەی����ی)‬ ‫بۆالی (مامۆس����تا کامی����ل عەبدولقادر)‬ ‫یەکێ����ک لەبەرکەوتوانی چەکی کیمیایی‬ ‫هەڵەبج����ە‪ ،‬بۆ نەخۆش����خانەی هامبۆرگ‬ ‫لەواڵتی ئەڵمانیا‪ .‬رێکەوتی‪،٢٠١٦/١٠/٢٢‬‬ ‫باس����ی ئەو س����ەردانانەی ک����رد کە بۆ‬ ‫چارەس����ەر دەبرێنە نەخۆش����خانەکانی‬ ‫واڵتی ئێران‪ ،‬ئەو پرۆسەیەی (مامۆستا‬ ‫کامی����ل عەبدولقادر) باس����ی کرد‪ ،‬هیچ‬ ‫نی����ە بێجگ����ە لەنەخۆشخس����تنەوەیان‌و‬ ‫کوالندنەوەو قوڵترکردنەوەی برینەکانیان‬ ‫بەپێ����ی پێوەرە تەندروس����تیە مۆدێرن‌و‬ ‫ستاندارەکان‪.‬‬ ‫زەحمەت����ی‌و قورس����ی ش����ێوازی‬ ‫س����ەفەرکردنیان‌و گەیاندنی����ان بەواڵتی‬ ‫ئێران‪ ،‬ناتەندروستبونی کەشوهەوای ناو‬ ‫ئەو ئۆتۆمبیل‌و پاسانەی دەیانگوێزنەوە‪.‬‬ ‫گەرماو سەرما‪ ،‬تەپوتۆزو بۆن‪ .‬تەنانەت‬ ‫نابرێنە نەخۆش����خانە پێش����کەوتوەکانی‬ ‫واڵت����ی ئێ����ران‪ ،‬بەش����ێوەیەکی زۆر‬ ‫س����اکارو نەگونجاو کردەوەی چارەسەرو‬ ‫پشکنینەکانیان بەڕێوە دەچێت‪ .‬ناوبراو‬ ‫دەڵێ����ت‪ :‬لەس����ەر کورس����یەک بەرانبەر‬ ‫پزیش����کەکە دادەنیشین‌و س����ەیرێکمان‬ ‫دەکات‪ ،‬پاش����ان دەڵێت‪ :‬ئێستا چۆنی؟‬ ‫داودەرمانەکان����ت م����اوە؟ هەندێکی تر‬ ‫دەرمانمان بۆ دەنوسێت‌و دەگەڕێینەوە‪.‬‬

‫بەڕاس����ت ئەمە ئیهانەیە بەئینسانیەت‌و‬ ‫کەرامەت����ی خەڵ����ک‪ ،‬یان چارەس����ەری‬ ‫بەرکەوتوان����ی ترس����ناکترین چەک����ی‬ ‫قەدەغەک����راوی جەنگی س����ەرمایەدارو‬ ‫قازانج پەرستەکان لەجیهاندا‪.‬‬ ‫ب����ۆ دەس����تەاڵتداران‌و حکوم����ەت‌و‬ ‫حزبەکانی (حکومەت����ی تێکدەری بنکە‬ ‫فراوانی هەرێمی کوردس����تان)‪( ،‬پارتی‪،‬‬ ‫یەکێتی‪ ،‬گۆڕان‪ ،‬یەکگرتو‪ ،‬کۆمەڵ) هەر‬ ‫هەمویان‪ ،‬بەشێوازو بەش‌و پێگەی خۆیان‪،‬‬ ‫دۆس����یەی کیمیابارانکردن����ی هەڵەبجەو‬ ‫قوربانیەکان����ی خەڵک����ی هەڵەبجە‪ .‬بۆتە‬ ‫زەخیرەو مەتری����ال‌و نیعمەتێکی گەورە‬ ‫بەدەس����تیانەوە‪ ،‬بۆ گەمەی سیاس����ی‌و‬ ‫ملمالنێی پێگەو گۆڕینی هاوکێشەی هێزی‬ ‫نێوانیان‪ ،‬ئەم حەقیقەتە لەدابەشکردنی‬ ‫کورس����ی‌و پۆس����تی ئی����داری پارێزگاو‬ ‫ئەنجومەنی پارێ����زگای هەڵەبجەدا وەک‬ ‫خۆر درەوش����ایەوەو هیچ پەردەیەکی بۆ‬ ‫فریودان نەهێشتەوە‪.‬‬ ‫ئەم حزبانە جەوهەری بیرکردنەوەیان‬ ‫ب����ۆ خەڵک����ی هەڵەبج����ە‪ ،‬هەم����ان ئەو‬ ‫بیرکردنەوەیەیە کە یاریزانێکی (شەترەنج)‬ ‫بۆ لەش����کرەکەی بەردەس����تی هەیەتی‪،‬‬ ‫ئەوەی ونە لەهەڵسوکەوت کردن لەگەڵ‬ ‫خەڵکی هەڵەبجەو قوربانیەکانی‪ ،‬دیدێکی‬ ‫ئینسانی‌و شکۆمەندانەیە‪ ،‬ئەم دیدە دژی‬ ‫ئینسانیە لەگێڕانەوەی مناڵە ونبوەکانی‬ ‫هەڵەبج����ەو چارەس����ەری بەرکەوتوانی‬ ‫چەکی کیمیایی بەئاش����کرا هاوار ئەکات‪.‬‬ ‫ئەم حزبانە پەیامەکەی خۆیان گەیاندوەو‬ ‫پێویس����ت بەچاوەڕوان����ی زیات����ر ناکات‬ ‫لەالیەن خەڵکی هەڵەبجەوە‪.‬‬ ‫لەی����ادی (‪)٢٩‬هەمی����ن س����اڵڕۆژی‬ ‫کیمیابارانکردن����ی هەڵەبج����ە‪ ،‬م����ن‬ ‫پێش����نیارێکم هەیە ب����ۆ خەڵکی ناڕازی‪،‬‬ ‫بەرکەوتوان����ی چەک����ی کیمیای����ی‪،‬‬ ‫کەس����وکاری مناڵ����ە ونب����وەکان‪،‬‬ ‫ئینس����انە مەحروم‌و زەحمەتکێش����ەکانی‬ ‫هەڵەبجە‪ .‬ئەمس����اڵ وەک ناڕەزایەتیەک‬ ‫لەبەرانب����ەر دەس����تەاڵداران‌و کەرنەڤاڵی‬ ‫فریودانەکانی����ان‪ ،‬ئ����ەو (قەڵەم����ەی)‬ ‫ئیمزای بەپارێزگابونی هەڵەبجەی پێکرا‬ ‫بیشکێنن‪ ،‬ش����کاندنی ئەو قەڵەمە مانای‬ ‫گ����ەورەی سیاس����ی‌و کۆمەاڵیەتی هەیە‪،‬‬ ‫هێزێک بتوانێت ئەو قەڵەمە بش����کێنێت‪،‬‬ ‫دەتوانێ����ت رێگ����ە لەچەواش����ەکاری‌و‬ ‫گاڵتەکردن بەژیان‌و چارەنوسی خەڵکی‬ ‫هەڵەبجە بگرێت‪ .‬هیوادارم یادی ئەمساڵ‬ ‫خاڵ����ی وەرچەرخانی کەلێن����ی گەورەی‬ ‫نێوان ئی����رادەی راس����تەقینەی خەڵکی‬ ‫هەڵەبج����ەو بەرژەوەن����دی فریوکارانەی‬ ‫هاوبەشی حزبەکان بێت‪.‬‬

‫سوپاس (هەڵهاتن)تان‬

‫نەجات نوری‬ ‫ئێمە منداڵی مەرگین‪...‬‬ ‫سادق هیدایەت‬ ‫ئەو كاتانەی ئەم وش����انەم دەنوسی‬ ‫دەربارەی (هەڵهاتن) یەك یەك وێنەی‬ ‫زۆر لەو كەسانەم دەهاتەوە بەرچاو كە‬ ‫رۆژگارێ����ك لەكاتی جیا جی����ادا هاوڕێم‬ ‫بون‪ ،‬چ وەكو كەس����انی سیاس����ی یان‬ ‫رۆش����نبیر‌و كتێبدۆس����ت یان ئیماندار‌و‬ ‫رۆحان����ی‪ ،‬ئەوان����ە ل����ەو كەس����انەبون‬ ‫كە پێك����ەوە زۆركات لەسۆس����یالیزم‌و‬ ‫دادپ����ەروەری‌و لەسیاس����ەت‌و ئامانجی‬ ‫ئەدەبی����ات دەدواین‌و الم����ان گرنگ بو‬ ‫بەهەمو نەبونی‌و ئازارەكانمانەوە پێكەوە‬ ‫ببین����ە س����ەرچاوەی ئەو هێ����زەی كە‬ ‫كۆمەڵگا وەكو فری����ادڕەس گەرەكێتی‪.‬‬ ‫بەاڵم بەداخەوە بەشێك لەمانە بەدوای‬ ‫یەكدا بەهەمو نەهامەتیەكانی خۆیانەوە‬ ‫چونە ژێرخاك‌و شەهیدبون‪ ،‬بەشێكیشان‬ ‫دوای دەس����تكەوتی دونیایەك پۆست‌و‬ ‫پارە هەڵهات����ن‌و گەڕانەوە بۆ ناو مرۆڤە‬ ‫(مۆمیاك����راوەكان) وەكو خۆیان جاران‬ ‫ئەم ناوەی����ان لێنابون‪ .‬هەرچۆنێك بێت‬ ‫كاتێكی����ش ئەمانە كەوتن����ە بەرەیەك‌و‬ ‫من‌و بەش����ێك لەهاوڕێكانیشم كەوتینە‬ ‫بەرەیەكی ترەوە‪ ،‬زۆر لەمانە بێبەزەیانە‬ ‫كەوتن����ە دژیەتیم����ان‌و ئ����ەوەی عەقڵ‬

‫نەیدەبڕی پێیان كردین‪ ،‬پێیان دەوتین‬ ‫ئێ����وە هەڵەن‌و زۆر بەهەڵداچون كە ئاوا‬ ‫رەخن����ە لەحیزب‌و دەس����ەاڵت دەگرن‌و‬ ‫ئامانجی ئێوە تێكدانە‌و دەبێت باجەكەی‬ ‫ب����دەن‪ .‬بەاڵم پێدەچێت تائ����ەم كاتانە‬ ‫ئێمە راس����تبوبێتین‌و وەكو ئەو دۆستانە‬ ‫هەڵنەهاتبین‪ .‬ئاخر هەڵهاتن گرنگیەكەی‬ ‫لەوەدای����ە ك����ە هەڵبێی����ت ب����ۆ بەرەی‬ ‫خەڵك‌‌و بگەڕێیت����ەوە بۆ ناو ئازارەكانی‬ ‫ئ����ەو كۆمەڵگایەی ك����ە هەمومانی لێوە‬ ‫پ����ەروەردە بوی����ن‪ ،‬ن����ەك ئ����ەم جۆرە‬ ‫هەڵهاتنانەی كە دەتخاتە ناو كەندەاڵنی‬ ‫ون بونەوە‪ ...‬دەزانم هێش����تا زۆركەسی‬ ‫تریش ماون ك����ە هەڵبێن‌و دوای خۆیان‬ ‫رێگاكە بۆ نەوەیەكی بوێر بەجێبهێڵن‪.‬‬ ‫پێدەچێ����ت سیاس����ەت ل����ەالی ئێمە‬ ‫تەنیا ئەوبەشەی گرنگ بێت كە دواجار‬ ‫روخس����ارە گاڵتەئامێزەكانی ناو حیزبی‬ ‫ك����وردی بەسیاس����ی‌و رۆش����نبیریانەوە‬ ‫لەبێژەن����گ دەدات‌و ل����ەالی خەڵ����ك‬ ‫دەیانكاتەوە بەوەی كە س����ەرەتا وەكو‬ ‫خۆی����ان هەبون ب����ۆ درۆی ئایدیۆلۆژی‌و‬ ‫شكست‌و گەمەی بەرژەوەندی‌و نەزانی‌و‬ ‫دواجار هەڵهاتن‪ .‬ئەم جۆرە هەڵهاتنانە‬ ‫ل����ەم رۆژگارەدا بۆ هەندێ����ك كەس بۆ‬ ‫خ����ۆی دەكاتە وێنەی ئ����ەو مرۆڤانەی‬ ‫ك����ە دەبو زوتر ئێم����ە بەدەنگ‌و بیریان‬ ‫ئاشنابوینایە‪ .‬هەرچەندە درەنگیشە بۆ‬ ‫خوێندن����ەوەی ئەم ج����ۆرە هەڵهاتنانە‪،‬‬ ‫بەاڵم گرنگە كە ئیتر دەبێت چاوەڕوانی‬ ‫زیاتری كەس����ە هەڵهات����ۆكان بكەین كە‬ ‫ت����ادێ ژمارەیان لەزۆربون����دان‪ .‬چونكە‬ ‫چیتر كۆمەڵ����گا ناتوانێـت جێگەی ئەم‬ ‫وێنە خ����ۆڵ لەسەرنیش����توانە لەڕۆحی‬ ‫خۆیدا وەكو جاران بكاتەوە‪ .‬خۆ ئەگەر‬ ‫تاسااڵنێك ئەمانە توانیبێتیان كۆمەڵگا‬ ‫لەژێر ن����اوی بەهای ش����ۆڕش‌و كتێب‌و‬ ‫رۆش����نبیردا بخەڵتێنن‪ ،‬ئەوا چیتر ئەم‬

‫جۆرە گەمەیەیان بۆ ناچێتە سەر چونكە‬ ‫دەرەقەتی ئ����ەم هەڵخەڵەتنانە نایەن‌و‬ ‫دەبێت بگەڕێنەوە بۆ سەر وێنە شێواوو‬ ‫تاریكەك����ەی جارانی خۆی����ان‪ .‬زۆرمان‬ ‫ئ����اگاداری ئەوەین كە ئ����ەم هەڵهاتنانە‬ ‫س����ااڵنێكە زیات����ر لەوێن����ەی كەس����ە‬ ‫ماركسی‌و رۆشنبیرە بەناو نوێگەریەكاندا‬ ‫خۆی دەردەخات‌و جارجاریش كەسانی‬ ‫ناو هێزە ئیس��ل�امیەكانیان تێدەكەوێت‪،‬‬ ‫ئەم����ە ئ����ەو رۆژگارەیە ك����ە وردەوردە‬ ‫ئیت����ر ماهیەتی ئەم جۆرە رۆش����نبیرو‬ ‫سیاس����یانەمان بەچەپ‌و راستیانەوە بۆ‬ ‫دەخاتە بەردەس����ت‌و وردت����ر لەخۆیان‌و‬ ‫دوا ئامانجیان تێدەگەین‪ .‬دەبێت وردتر‬ ‫رۆبچینە كرۆكی ئەم جۆرە كەس����انەوە‪،‬‬ ‫چونك����ە ئەوەن����دەی ئەمان����ە هۆكاری‬ ‫هەندێك كێش����ە‌و ئ����ازارو ناكۆكی بون‬ ‫كەس����انی تر نەیاندەكرد‪ ،‬هۆكاربون بۆ‬ ‫شێواندنی وێنەی بەرامبەرەكانیان وەكو‬ ‫ئەوەی ك����ە زۆرتر بیری����ان لەهەڵهاتن‬ ‫كردبێتەوە‌و ئەم ویستەیش����یان دواجار‬ ‫وەك����و خۆی هات����ەدی‪ .‬زۆركات بەخۆم‬ ‫دەوت قسەو باس����ی زۆر لەم دۆستانە‪،‬‬ ‫نوسین‌و وتارەكانیان لەم دەزگا گرنگ‌و‬ ‫ناوەندە بەبایەخان����ەدا زۆر مانای تری‬ ‫شاراوەی لەپش����تەوەیە‪ ،‬بەاڵم زۆركەس‬ ‫درەن����گ هاتن����ە س����ەر ئەم ب����اوەڕەی‬ ‫من‪ .‬بەداخ����ەوە هەر وەك����و چۆن ئەم‬ ‫مرۆڤ����ە (هەڵهاتوان����ە) لەسیاس����ەت‌و‬ ‫رۆش����نبیر‌و ش����ۆڕش‌و ش����ەهیدبونی‬ ‫هاوڕێكانیان تێنەگەیش����تن‪ ،‬ئاواش هیچ‬ ‫خوێندنەوەیەكیان بۆ ئایندەی كۆمەڵگا‌و‬ ‫حزب‌و دەسەاڵت‌و داهاتوی خۆیان نەبو‪.‬‬ ‫ئەم هەڵهاتوانە كە وێنەكانیان لەوێنەی‬ ‫كەسانی س����ەركردەی ناو شۆڕشەكان‌و‬ ‫نوس����ەرو رۆش����نبیر‌و هونەرمەن����د‬ ‫لەخۆدەگرێت‪ ،‬لەهەناوی یەك بەیەكیاندا‬ ‫هیچ ئومێدێ����ك نیە جگە لەخۆ ژیاندن‌و‬

‫دواكەوتویی) كە ئەمەیشیان هەر خۆیان‬ ‫داهێن����ەری ب����ون‪ ،‬ل����ەوەدا وەكو خۆی‬ ‫جێگەناگرێت ئەگەر زیاتر ئێمە نەچینە‬ ‫قواڵیی كاتی هەڵهاتن‌و ئەو گفتوگۆیانەو‬ ‫ئەو نوس����راوانەی دوای هەڵهاتنەكانیان‬ ‫بۆ ئێمە بەجێدەمێنێ����ت‪ ،‬گرنگە وردتر‬ ‫نیشانەكانی ئەم هەڵهاتوانە بخوێنینەوە‪،‬‬ ‫چونك����ە بەتەنی����ا هەڵهاتن ب����ەس نیە‬ ‫وەكو ناوو ك����ردار‪ ،‬بەڵكو رۆژانی دوای‬ ‫هەڵهاتن����ەكان گرنگە ك����ە دەبنە پێوەر‬ ‫بۆ ئەو مەبەس����تانەی بۆچی هەڵهاتون‌و‬ ‫چیان پێدەكرێت‪ ،‬خۆ رەنگە ئەمە ساڵ‌و‬ ‫مانگی پێ بچێ����ت‪ ...‬گرنگە ئەوە درك‬ ‫پێبكەین ئەگەر ئەم كەس����انەش وەكو‬ ‫چۆن زۆری تریان كە پێشتر هیچیان پێ‬ ‫نەكرا بۆ گەورەبون����ەوەی ئەو بەرەیەی‬ ‫كە ب����ۆ الی هەڵدەهاتن‪ ،‬ئەوا ئەمانیش‬ ‫دواجار خۆی����ان دەبن����ە كاریكاتێرێكی‬ ‫رەشی بچوك لەناو خەڵكدا چونكە ئەم‬ ‫كەس����انە پێش����تر بەبێ هیچ شەرمێك‬ ‫دەچون كاریكاتێریان لەس����ەر هاوڕێ‌و‬ ‫سەركردە تێكۆشەرەكانی جارانی خۆیان‬ ‫لەالپ����ەڕەی یەكەم����ی رۆژنامەكانیاندا‬ ‫بەڕەنگاورەنگ باڵودەك����ردەوە‪ ...‬بەبێ‬ ‫ئ����ەوەی بیربكەن����ەوە ك����ە رۆژگار هەر‬ ‫وانابێ����ت‌و رۆژێكی����ش دادێ هەرخۆیان‬ ‫لەحزبەكەی����ان بەجنێونامە دێنە دەنگ‌و‬ ‫دواجار هەڵدێن‪ .‬وەكو نمونەی هەمو ئەو‬ ‫ناوانەی لەڕابوردو ئێس����تاو ئایندەیشدا‬ ‫بینیمان����ن‌و دەیانبینی����ن‪ .‬ئەمەش ئەو‬ ‫یاری����ە بەرجەس����تەدەكات ك����ە درەنگ‬ ‫ئەمانە لەلوتك����ەوە دەگەڕێنەوە بۆ ناو‬ ‫خۆ حەشاردان نەبێت تانەكەونە دەست قواڵیی ئەو ش����وێنەی ك����ە تێیدا وەكو‬ ‫كۆمەڵ����گای توڕەو س����ەرگەردان لەپای كەس����انی مۆمیاكراو خ����ەواڵ‌‌و تامردن‬ ‫هەڵە بێ ژمارەكانی����ان‪ .‬بەتەنیا وێنەی دەمێننەوە نەك وەكو مرۆڤی بیرمەندو‬ ‫هەڵهاتوەكان لەب����ەرەی (نوێگەریەوە) خزمەتكاری كۆمەڵ����گا‪ .‬كە بەداخەوەم‬ ‫كە وەك����و خۆیان جاران بانگەش����ەیان نەدەبو زۆر لەمانە بگەنە ئەم ئاستە بۆ‬ ‫ب����ۆ دەكرد بۆ بەرەی (كۆنەپەرس����تی‌‌و ئ����ەم رۆژگارە‪ ،‬چونكە جاران بانگەوازە‬

‫ئەم هەڵهاتوانە كە‬ ‫وێنەكانیان لەوێنەی‬ ‫كەسانی سەركردەی ناو‬ ‫شۆڕشەكان‌و نوسەرو‬ ‫رۆشنبیر‌و هونەرمەند‬ ‫لەخۆدەگرێت‪ ،‬لەهەناوی‬ ‫یەك بەیەكیاندا هیچ‬ ‫ئومێدێك نیە جگە‬ ‫لەخۆ ژیاندن‌و خۆ‬ ‫حەشاردان نەبێت‬ ‫تانەكەونە دەست‬ ‫كۆمەڵگای توڕە‬

‫س����ەیرو گەورەكانی ئەوانەمان دەبیست‬ ‫كە بەناوی پیاوی شۆڕشگێڕو نوسەری‬ ‫بەهەڵوێس����ت‌و بیرمەن����دو داهێنەرەوە‬ ‫بەدەنگی بەرز دژی الیەنە كۆنەپەرست‌و‬ ‫دواكەوتوەكان دەدوان‌و دەیانوت بەمەرگی‬ ‫خۆمان ژیانی دادپەروەری بۆ كۆمەاڵنی‬ ‫خەڵك دەهێنینەوە‪ ...‬كەچی زۆری ئەم‬ ‫دەنگانە بونە دەنگێكی كۆمیدیای رەش‌و‬ ‫بەمەرگی خەڵكی تر ژیانە پڕ لەداهات‌‌و‬ ‫تۆقێنەرەك����ەی خۆی����ان هێنای����ەدی‌و‬ ‫لەپەیام‌و نوس����ینەكانیان دوركەوتنەوە‌و‬ ‫گەڕانەوە ناو باوەش����ی ئەو هێزانەی كە‬ ‫ج����اران خۆیان ئێمەی����ان فێردەكرد كە‬ ‫هێزی دواكەوتوو بیرژەنگاوین‪.‬‬ ‫ه����ەر چۆنێ����ك بێت ئەم����ە رۆژگارە‌و‬ ‫هەمو كەسێك لەبێژنگ دەدات‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫كۆمەڵگایان نەدەناسی‌و شارو خەڵكیان‬ ‫پ����ێ پێناس����ە نەدەك����را ك����ە زۆركات‬ ‫پێكەوە ل����ەم وێنەیە دەدواین‪ ،‬دەموت‪:‬‬ ‫سوس����یالیزم‌و دادپەروەری‌و نوس����ین‌و‬ ‫سیاس����ەت‌و حزبایەت����ی بەزۆركەس����ی‬ ‫وەك����و ئێ����وە ناكرێت‌‌و تێیدا شكس����ت‬ ‫دەخۆن‪ ،‬بیرم����ە زۆر ل����ەم هەڵهاتوانە‬ ‫پێ����م پێدەكەنی����ن‪ ...‬ئێس����تا گرنگ����ە‬ ‫ببینن ك����ە مرۆڤ دەكرێ����ت بەپانتۆڵ‌و‬ ‫كراسێكی ش����ڕەوە لەناو خەڵكدا بژی‌‌و‬ ‫برین����ی كەس����انی ت����ر بەجێنەهێڵێت‌و‬ ‫بەحورمەتەوە لەسەر شەقامێك چایەكی‬ ‫كەم ش����ەكر لەگ����ەڵ خەڵكی ن����ەداردا‬ ‫بخوات����ەوە‪ .‬ن����ەك بەق����ات‌و بۆینباخی‬ ‫فەڕەنس����یەوە‌و لەناو كۆشكی شوشەیی‬ ‫بەپاس����ەوان دەورەدراودا لەڕوی نەیەت‬ ‫لەدوریش����ەوە تەماشای رابوردی خۆی‌و‬ ‫خەڵكی����ش ب����كات‪ ...‬هەرچۆنێك بێت‬ ‫بەئێوە دەڵێم‪ :‬سوپاس بۆ هەڵهاتنتان‪،‬‬ ‫خواتان لەگەڵ‪ ،‬كە سیاس����ەت‌و ئەدەب‌‌و‬ ‫كتێب‌‌و رۆشنبیریتان بۆ دەستی خاوەنە‬ ‫راستەقینەكانیان گەڕاندەوە‪.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی‬

‫هۆكاره‌كانی زیادبونی كێش له‌دوای هاوسه‌رگیری‬ ‫به‌پێ���ی لێكۆڵینه‌وه‌ی���ه‌ نوێی���ه‌كان‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ هه‌ری���ه‌ك له‌پیاوان‌و ژنان‬ ‫له‌دوای پرۆسه‌ی هاوسه‌رگیری كێشیان‬ ‫زیاد ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌مان���ه‌ش گرنگترین ئه‌و هۆكارانه‌ن‬ ‫كه‌ ده‌بنه‌ هۆی زیادبونی كێش له‌دوای‬ ‫هاوسه‌رگیری‪:‬‬ ‫ه���ۆكاری یه‌ك���ه‌م‪ :‬زۆرین���ه‌ی ئه‌و‬ ‫خۆراكانه‌ی له‌كاتی مانگی هه‌نگوینی‌و‬ ‫س���ه‌ره‌تای هاوس���ه‌رگیری ده‌خورێت‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌‌و چێش���تخانه‌كان ده‌بێت كه‌‬ ‫خۆراكه‌كانی���ان رێژه‌یه‌ك���ی زۆر تام‌و‬ ‫چه‌وری‌و شه‌كر‌و خوێی تێدایه‌‪.‬‬ ‫ه���ۆكاری دوه‌م‪ :‬ژن���ان ل���ه‌دوای‬ ‫هاوس���ه‌رگیری به‌خێرایی واز ده‌هێنن‬ ‫ل���ه‌و رێجی���م‌و سیس���تمی خۆراكیه‌ی‬ ‫پێش هاوسه‌رگیری په‌یڕه‌ویان كردوه‌‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش واده‌كات سیستمێكی خۆراكی‬ ‫خ���راپ بگرنه‌به‌ر‌و پش���ت بە‌خواردنی‬ ‫چێشتخانه‌كان ببه‌ستن‪.‬‬ ‫هۆكاری سێیه‌م‪ :‬كاتێك له‌ش پشت‬ ‫ده‌به‌س���تێت به‌خۆراكی چێشتخانه‌ بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك ئه‌وا بڕی پێویستی ڤیتامین‌و‬ ‫كالیسیۆمی پێناگات‌و ئه‌وه‌ش ده‌بێته‌‬ ‫هۆی زیادبونی ئاره‌زوی خواردن‪.‬‬ ‫ه���ۆكاری چ���واره‌م‪ :‬گۆڕانكاری���ی‬ ‫له‌ش���ێوازی خۆراك له‌دوای پێكهێنانی‬ ‫خێزانی نوێ‪ ،‬ژن له‌سه‌ره‌تای پرۆسه‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیرییه‌وه‌ شێوازی ئاماده‌كردنی‬ ‫خ���ۆراك ده‌گۆڕێت بۆ ئ���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاره‌زووی هاوسه‌ره‌كه‌ی بگونجێت‪.‬‬ ‫هۆكاری پێنجه‌م‪ :‬له‌دوای پرۆس���ه‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیری لێپرس���راوێتیه‌كان زیاد‬ ‫ده‌كات ئه‌وه‌ش واده‌كات كه‌متر گرنگی‬ ‫بدرێت بە‌رێجیم‌و سیس���تمی خۆراكی‬ ‫ته‌ندروس���ت‌و پارێ���زگاری لە‌كێ���ش‌و‬ ‫له‌ش���والرێكی ته‌ندروست‌و ئه‌نجامدانی‬ ‫وه‌رزش‪.‬‬

‫بۆچی ژنان له‌چاو پیاوان‬ ‫زیاتر قه‌ڵه‌و ده‌بن‬ ‫چه‌ند هۆكارێك هه‌ن وا ده‌كه‌ن ك ‌ه ژنان‬ ‫زیاتر لە‌پیاوان روبه‌ڕوی كێش���ی زیاده‌‌و‬ ‫قه‌ڵه‌وی ببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌و هۆكارانه‌ش كه‌ وا ده‌كات‬ ‫ژنان زیاتر روبه‌روی ئه‌و كێشه‌ی ‌ه ببنه‌و‌ه‬ ‫ئه‌مانه‌ن‪:‬‬ ‫‪ .1‬خانم���ان زیات���ر له‌چێش���تخان ‌ه‬ ‫ده‌مێنن���ه‌وه‌‌و خ���واردن س���ازده‌كه‌ن‌و‬ ‫چه‌ش���تنی به‌رده‌وام���ی خواردنه‌كان‌و‬ ‫پاش���انیش نانخ���واردن وا لە‌خانم���ان‬ ‫ده‌كات خواردنی زیاده‌ بخۆن‌و كێشیان‬ ‫زیادبكا‪.‬‬ ‫‪ .2‬ژن���ان به‌رپرس���ن لە‌خواردنپێدانی‬ ‫مناڵه‌كانی���ان‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی مناڵه‌كانیان‬ ‫نانه‌ك���ه‌ بخ���ۆن زۆرجار ناچ���ار ئه‌بن‬ ‫له‌گه‌ڵیان بخۆن‪.‬‬ ‫‪:3‬هه‌ندێ���ك لە‌خانمان كات���ی دودڵی‌و‬ ‫بێتاقه‌تی خواردن زۆرتر ده‌خۆن تاوه‌كو‬ ‫سه‌رقاڵیان بكات‌و ئارام ببنه‌وه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫به‌ره‌و قه‌ڵه‌وییان ده‌بات‪.‬‬ ‫‪ .4‬هه‌ندێكجار خانم���ان به‌هۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫پێی���ان وایه‌ نابێ���ت خواردنه‌كان فڕێ‬ ‫بدرێ���ن‪ ,‬ئ���ه‌وه‌ی ده‌مێنێت���ه‌وه‌ خۆی‬ ‫ده‌یخوات‪.‬‬ ‫‪ .5‬له‌كات���ی باڵقب���وون‌و دروس���تبونی‬ ‫هۆڕمۆنی ژنان���ه‌ الی خانمان‪ ,‬زۆرجار‬ ‫چه‌وری له‌هه‌ندێ ش���وێنی جه‌س���ته‌ی‬ ‫خانماندا دروس���ت ده‌بێ���ت وه‌كو ڕان‌و‬ ‫كه‌مه‌ر‪.‬‬ ‫‪ .6‬نه‌خۆشیه‌كانی هێلكه‌دان‌و دروستبونی‬ ‫كیس وا ده‌كات خانمان زو زو برس����یان‬ ‫ببێت به‌مه‌ش خواردنێكی زۆرتر بخۆن‪.‬‬ ‫‪ .7‬ل����ه‌دوای هاوس����ه‌رگیریی‪ ،‬ژن����ان‬ ‫پێیانخۆش����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ هاوس����ه‌ره‌كانیان‬ ‫هه‌مان ئ����ه‌و رێژه‌ خواردن����ه‌ بخۆن كه‌‬ ‫هاوس����ه‌ره‌كه‌یان ده‌یخ����وات ك����ه‌ ئه‌مه‌‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌‌و پیاوان پێویستیان بە‌ڕێژه‌یه‌كی‬ ‫زۆرتر خواردن هه‌یه‌ وه‌ك لە‌ژنان‪ ،‬كاتێ‬ ‫ژن����ان ئ����ه‌م هه‌ڵه‌یه‌ ده‌ك����ه‌ن دوچاری‬

‫ئه‌و كه‌سانه‌ی كێشه‌ی گورچیله‌یان هه‌ی ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه ئه‌م شیكاریی ‌ه ئه‌نجام بده‌ن‬ ‫ش����یكارییه‌كی ن����وێ هه‌ی����ه‌ ب����ۆ‬ ‫ده‌ستنیشانكردنی كاری گورچیلە‌له‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ی كه‌ نه‌خۆشی گورچیله‌یان‬ ‫هه‌ی����ه‌ به‌تایب����ه‌ت له‌و كه‌س����انه‌ كه‌‬ ‫نه‌خۆش����ی (‪ )liver cirrhosis‬هه‌یه‌و‬ ‫سود لە‌شیكاری كریاتینین وه‌رناگرن‪.‬‬ ‫شیكاری سیستاتین سی (‪Cystatin‬‬ ‫‪ ،)C‬ئه‌م شیكارییه‌ وه‌كو جێگره‌وه‌یه‌كی‬ ‫تازه‌ی (‪creatinine and creatinine‬‬ ‫‪ )clearance‬داده‌نرێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م ش����یكارییه‌ س����ودی ل����ێ‬ ‫وه‌رده‌گیرێت له‌سه‌ره‌تاكانی توشبون‬ ‫به‌نه‌خۆش����یه‌كانی گورچیلە‌له‌كاتێكدا‬ ‫كه‌ شیكارییه‌كانی تر ئه‌نجامه‌كانیان‬ ‫ئاس����اییه‌و ناتوانرێ����ت به‌هۆیان����ه‌وه‌‬

‫پێده‌ڵێت؟‬ ‫ئه‌گه‌ر رێژه‌ی سیستاتین سی زیادبو‬ ‫له‌خوێن���داو (‪ )GFR‬ك���ه‌م بو واته‌‬ ‫گورچیلە‌ناتوانێ���ت كاره‌كانی ئه‌نجام‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ زانس���تییه‌ ت���ازه‌كان‬ ‫ئه‌وه‌شیان رونكردوه‌ته‌وه‌ كه‌ زیادبونی‬ ‫رێژه‌ی سیس���تاتین س���ی له‌وانه‌یه‌‬ ‫هێمایه‌ك بێت بۆ نه‌خۆش���ییه‌كانی‬ ‫دڵ‌و له‌كاركه‌وتن���ی دڵ یاخ���ود‬ ‫ڕودانی جه‌ڵته‌‪ ،‬له‌نه‌بونی نه‌خۆش���ی‬ ‫گورچیله‌شدا رێژه‌ی سیستاتین سی‬ ‫به‌رزده‌بێت���ه‌وه‌ ئه‌وی���ش له‌هه‌ندێك‬ ‫نه‌خۆشییه‌كه‌ دیاری بكرێت‪.‬‬ ‫نه‌خۆش���ی ت���ردا وه‌كو نه‌خۆش���ی‬ ‫چیمان‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ئه‌نجامی ئ���ه‌م ش���یكاریی‬ ‫رۆماتیزمه‌و شێرپه‌نجه‌‪.‬‬

‫زیانه‌كانی چپسی په‌تاته‌ له‌سه‌ر ته‌ندروستی مناڵ‬

‫قه‌ڵه‌وی ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .8‬هه‌رچه‌ن���د‌ه زیادبونی كێش له‌كاتی‬ ‫س���كپڕیدا ئاس���اییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ڵه‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه خه‌ڵ���ك پێیانوایه‌ ژنانی باردار‬ ‫ده‌بێت زۆرتر بخۆن بۆ ئه‌وه‌ی گه‌شه‌ی‬

‫مناڵه‌كه‌یان باش بێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه وا ده‌كات‬ ‫ژنان قه‌ڵ���ه‌و بن‌و پ���اش منداڵبونیش‬ ‫كێشیان كه‌منه‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌كاتی شیردانیش���دا خواردنی‬ ‫زیاد‌ه ده‌خۆن‪.‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫چپس���ی په‌تات���ه‌ یه‌كێكه‌ ل���ه‌و خواردنانه‌‬ ‫منداڵ‌ بە‌ئاس���انی هۆگ���ری ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاریگ���ه‌ری نه‌رێنی و زیانه‌كانی له‌س���ه‌ر‬ ‫ته‌ندروستی منداڵ‌ زۆرن بۆیه‌ داوا لە‌دایكان‬ ‫و باوكان ده‌كرێت گه‌ر ناشتوانن به‌ته‌واوی‬ ‫مناڵه‌كه‌یان لە‌چپ���س ببڕنه‌وه‌ هه‌وڵ بده‌ن‬ ‫رۆژانه‌ لە‌یه‌ك كیسی بچوك زیاتر نه‌خوات‬ ‫و پاش ژه‌می خواردنیش بیدرێتێ‪.‬‬ ‫كاریگه‌رییه‌ نه‌رێنییه‌كانی هۆگربونی منداڵ‬ ‫له‌س���ه‌ر خواردنی چپسی به‌تاته‌ له‌م چه‌ند‬ ‫خاڵه‌دا ده‌خه‌ینه‌ رو‪:‬‬ ‫‪ .1‬چپس���ی په‌تات���ه‌‪ ،‬رێژه‌یه‌ك���ی زۆر‬ ‫خوێ���ی تێدای���ه‌ ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ش زی���ان‬ ‫بە‌گورچیلە‌ده‌گه‌یه‌نێ���ت و ده‌بێت���ه‌ ه���ۆی‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌ی په‌س���تانی خوێن‪ .‬هه‌روه‌ك‬ ‫خوێی زۆر ده‌بێته‌ هۆی ئێسكه‌ نه‌رمه‌ش‪.‬‬ ‫‪ .2‬برێكی زۆر چه‌وری زیانبه‌خشی تێدایه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬چپسی په‌تاته‌ برێكی زۆر كاربۆهیدراتی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫تێدایه‌ كه‌ ئه‌بێته‌ هۆی تێكچونی ئاس���تی‬ ‫ش���ه‌كر لە‌خوێنداو به‌رزبوونه‌وه‌ی ئاس���تی‬ ‫هۆرمۆن���ی ئینس���ۆلین ئه‌م���ه‌ش واده‌كات‬ ‫مناڵه‌ك���ه‌ له‌گه‌ڵ ده‌س���تكردن بە‌خواردنی‬ ‫چپس���ی په‌تاته‌دا برس���ی بێت بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بڕێكی زۆر لە‌چپس���ه‌كه‌ بخ���وات و هۆگری‬ ‫بێت ك���ه‌ ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆی به‌دخۆراكی‬ ‫جونك���ه‌ مناڵ ئ���اره‌زوی ب���ۆ خواردنی تر‬ ‫نامێنێ‪.‬‬ ‫‪ .٤‬بوون���ی م���اده‌ی ‪ acrylamide‬كه‌‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی ش���ێرپه‌نجه‌‪ ،‬گه‌ر ئافره‌تی دو‬ ‫گیان بیخوات زیان ده‌گه‌ێنێت بە‌كورپه‌له‌‪.‬‬ ‫‪ .۵‬ده‌بیته‌ هۆی كلۆربوونی ددان‪.‬‬ ‫‪ .٦‬جوڵه‌ی مناڵ زیاد ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ .7‬وشكبوونه‌وه‌ له‌به‌ر هه‌بونی برێكی زۆری‬ ‫خوێ وه‌ك لە‌سه‌ره‌وه‌ باسكرا‪ ،‬بۆیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خواردنی چپس پێویس���ته‌ برێكی باش ئاو‬ ‫بخورێ‪.‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫سەرکردەکان‌و مێژوی پڕ‬ ‫لەخوێناویمان‬ ‫د‪ .‬کەمال بێوار‬ ‫لەم کات���ەدا‪ ،‬ک���ە چەرخی گەردون ب���ەردەوام‬ ‫رەوڕەوەی الپ���ەڕەی رۆژەکان���ی دەفت���ەری ژینم‬ ‫بەمقەستی رقی دەبڕێت‪ .‬منێکی دەربەدەر لەواڵت‪،‬‬ ‫رۆژانە زیاتر هەست دەکەم کە ئێمەی کورد‪ ،‬ئێمەی‬ ‫دڵس���ۆزی ئەم خاک‌و گەلە‪ ،‬پێویستیەکی زۆرمان‬ ‫بەخەڵکی کوردس���تان‌و رۆشەنبیرانی واڵت هەیە بۆ‬ ‫بەرپاکردنی شۆڕشێکی س���پی‪ .‬شۆڕشێکی سپی‪،‬‬ ‫کە سەرتاس���ەری کوردس���تانی مەزن بگرێت‪ .‬ئەم‬ ‫باوەڕەم‪ ،‬وەکو کەس���ێکی ب���ێ ئیلتیزامی حزبی‪،‬‬ ‫وەکو کەس���ێکی ئاوارەو دورەواڵت‪ ،‬وەکو کەسێکی‬ ‫بێالیەن‌و کوردپەروەر‪ ،‬خەمخۆری گەل‌و نیشتمان‪،‬‬ ‫باوەڕێکی چەسپاو لەناخی دڵمەوە لەنگەر دەگرێت‪.‬‬ ‫رۆژانە هەس���ت بەو ئازارە سەختە دەکەم‪ ،‬ئێمەی‬ ‫ک���ورد‪ ،‬دوب���ارە دەڵێم‪ ،‬پێویس���تیمان بەم جۆرە‬ ‫شۆڕش���ە س���پییە گەورەیە هەیە‪ .‬ئەو شۆڕشە کە‬ ‫بتوانێ���ت گۆڕانکاریەکی ریش���ەیی بنیات بنێ کە‬ ‫میللەتی کورد س���ەدان ساڵە ئاواتی بۆ دەخوازێت‬ ‫ب���ۆ دەناڵێت‪ .‬بەهی���وای ئەوە‪ ،‬کە ئەم شۆڕش���ە‬ ‫ببێتە بڵێس���ەی خەباتی سستبوی هەمو کوردێکی‬ ‫کوردس���تان کە نائومیدییەکی زۆر سااڵنوەخەتێکی‬ ‫دورو درێ���ژ یەخ���ەی گرت���ون؛ لەب���ەر بێتوانایی‬ ‫س���ەرکردەکانی کورد کە نەیانتوانیوە دوربین بن‌و‬ ‫س���ەرکردایەتی میللەتێکی چەوساوەی وەکو کورد‬ ‫بکەن‌و بمانگەیەننە س���ەر ترۆپکی ئاوات‌و ئارەزوی‬ ‫هەمو تاکێکی کوردستان!‬ ‫بەدروس���ت بون‌و بەرپابونی ئەم جۆرە شۆڕشە‪،‬‬ ‫بەهی���وای ئ���ەوەم ک���ە ئاواتی س���ەدان س���اڵەی‬ ‫ش���ەهیدەکان‪ ،‬ئاوات���ی هەمو کوردێکی دڵس���ۆزی‬ ‫کوردس���تان بهێتەدی‪ .‬لەم پرۆس���ەیەدا‪ ،‬کیانێکی‬ ‫سەربەخۆی دیموکراس���ی کوردستان بنیاد بنرێت‪،‬‬ ‫نەوەکانمان چیتر نەبنە خۆراکی ش���ەڕی نەویستی‬ ‫کوردو ببنە قوربان���ی دوژمنانی هەر چوارپارچەی‬ ‫کوردستان‪.‬‬ ‫ئەو سەرکردانەی‪ ،‬ئەوە بو بەنیوە قەڕنێک هەوڵ‬ ‫دەدەن‪ ،‬کە گەلە س���تەمدیدەو زوڵم لێکراوەکەمان‬ ‫رزگار ک���ەن‪ ،‬لەدەس���ت ئەو هەم���و ناعەدالەتیەو‬ ‫ژێردەستیەو بیان گەیەنن بەترۆپکی ئاواتی هەزاران‌و‬ ‫ملیۆنان شەهیدی ئەم کوردستانە‪ .‬بەاڵم بەداخەوە‪،‬‬ ‫هەتا ئێس���تا هەروەکو ئەس���پی چەقیو‪ ،‬بەدەوری‬ ‫خۆیدا خول ئەخواتەوە‪ .‬هەتا ئێس���تا‪ ،‬نەیانتوانیوە‬ ‫وەکو سەرکردەکانی تری گەالن‪ ،‬چەپکی ئازادی بۆ‬ ‫کورد بەدەس���ت بهێنن‪ .‬دیارە ئەو هەمو ئاخ‌و ئۆفی‬ ‫نوسینەم لەئازارو ئەشکەنجەی ژیانمەوە سەرچاوە‬ ‫دەگرێ���ت‪ .‬لەخوێندن���ەوەی مێ���ژوی گەلەکەمەوە‬ ‫س���ەرچاوە دەگرێ���ت‪ .‬لەنەبونی س���ەرکردەیەکی‬ ‫بەتوانای کوردس���تان س���ەرچاوە دەگرێت کە هەتا‬ ‫ئێستا نەیتوانیوە تاکی کورد یەکگر توبکات!‬ ‫راس���تە چەند مافێکی س���ەرەتایی گەلەکەمان‬ ‫بەدەست هاتوە‪ ،‬لێرەولەوێ‪ ،‬بەتایبەت لەکوردستانی‬ ‫عێراق‪ .‬ئەویش���یان دەگەڕێتەوە بۆ ئەو جموجۆڵ‌و‬ ‫گۆڕانکاریانە کە لەسەر شانۆی سیاسی نێودەوڵەتی‬ ‫عێ���راق بەتایبەت���ی دروس���ت بوون‪ ،‬ن���ەک لەبەر‬ ‫زیرەکی‌و کارامەیی سەرکردایەتی کوردو یەکگرتویی‬ ‫نەتەوەی کورد! ئەگەر هاتو سەرکردەکانی ئەمڕۆی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬یەکگرتوو زی���رەك‌و لێهاتوبان‪ ،‬زیاتر‬ ‫پشتیان بەمیللەتی خۆیان ببەستبایە‪ ،‬باوەڕبکەن‪،‬‬ ‫ئێس���تا کوردو کوردس���تان قۆناغێک���ی گرنگتری‬ ‫بڕیبو بۆ دروس���تکردنی کوردس���تانێکی ئاوەدان‌و‬ ‫دیموکراتی س���ەربەخۆ‪ .‬بەاڵم ئەفسوس‪ ،‬هەتا ئەو‬ ‫سەرکردانەی ئەمڕۆمان‪ ،‬ئاوا سەربەست بن لەبڕیارە‬ ‫هەڵە ی���ەک ل���ەدوای یەکەکانیان‪ ،‬بەب���ێ ئەوەی‬ ‫حیس���اب بۆ هیچ تاكێکی ئەم کوردس���تانە بکەن‪،‬‬ ‫ئێمەی کورد بۆ هەزاران س���اڵی تریش‪ ،‬هەر بەرەو‬ ‫دواوە دەگەڕێینەوە نەک بۆ پێش���ەوە‪ .‬کاتێ مرۆڤ‬ ‫مێژوی کوردو کوردستان بخوێنێتەوە‪ ،‬ئەوکاتە زۆر‬ ‫بەئاس���انی دەتوانێ بڕیار لەس���ەر ئەو حەقیقەت‌و‬ ‫راس���تیانە بدات بۆ نەبونی ش���ارەزایی‌و کارامەیی‬ ‫سەرکردەکانی کورد هەتا ئەمڕۆ!‬ ‫کورد ئەمڕۆ شەڕی هەمو دونیا دەکات‌و رۆڵەکانی‬ ‫خوێنی خۆی���ان دەبەخش���ن بەمرۆڤایەتی‪ ،‬کەچی‬ ‫هەتا ئێس���تا س���ەرکردەکانی ک���ورد لەبەر خاتری‬ ‫کورس���ی‌و پارە‪ ،‬ناکۆک���ی ناو خۆی���ان رۆژ بەڕۆژ‬ ‫قوڵتر دەکەن‌و ناتوانیت ئەو سەنگەی هەیانە لەبەر‬ ‫خاتری پێش���مەرگە قارەمانەکانم���ان بەکاربێنن بۆ‬ ‫بەرژەوەندی ماف���ە رەواکانی گەلی کورد‪ .‬لەجیاتی‬ ‫پتەوکردن���ی ناوماڵی کورد‪ ،‬رۆژان���ە هەمو توانای‬ ‫خۆیان خستۆتە گەڕ بۆ لەکەدارکردنی ناوی یەکترو‬ ‫الوازکردنی یەکێتی نەتەوەیی کورد‪.‬‬ ‫ئێم���ەی کورد‪ ،‬س���ەدان س���اڵە رۆژێ���ک لەژێر‬ ‫رەحمەتی شمشێری سیاسی ئەنقەرە‪ ،‬رۆژێک لەژێر‬ ‫رەحمەتی دەس���تی سیاسی بە‌غداو تارانین‪ .‬سەدە‬ ‫لەدوای س���ەدە‪ ،‬مێژوی گەلی کورد بەم ش���ێوەیە‬ ‫نوسراوە‪ .‬بەاڵم ئەفس���وس‪ ،‬جارێکی تریش دەڵێم‬ ‫ئەفس���وس‪ ،‬س���ەرکردەکانی کورد‪ ،‬هەتا ئێستاش‬ ‫پەن���دو عیبرەتی���ان ل���ەو هەمو مێ���ژوە جەرگبڕە‬ ‫وەرنەگرتوە!‬ ‫کە مێژوی ه���ەر میللەتێ���ک دەخوێنیتەوە‪ ،‬زۆر‬ ‫بەئاش���کراو رون هەس���ت ب���ەم ئ���ازارە دەکەیت‌و‬ ‫بیردەکەیت���ەوە ک���ە بۆچ���ی ئێمە‪ ،‬هەتا ئێس���تا‬ ‫واش���نگتۆنێك‪ ،‬گاندیێ���ک‪ ،‬چەرلچلێ���ک کمان بۆ‬ ‫نەهاتۆتە دی‪ ،‬کوردو کوردایەتی وەکو قیبلە بێت‌و‬ ‫هەمو ش���تێکی لەپێناودا بکات���ە قوربان؟ زیرەک‌و‬ ‫چاالک بێت‪ ،‬کارامەو دبلۆمات بێت‪ ،‬کە یاریچییەکی‬ ‫سیاسی زانا بێت بۆ ئاواتەکانی کورد هیچ بەربەست‌و‬ ‫ئاس���تەنگێك نەتوانێ رێی پێبگرێت‪ .‬ئاواتم ئەوەیە‬ ‫رۆژێک دابێت گەلەکەم کەسێکی کارامەو بەتوانای‬ ‫وا بەره���ەم بهێنێت‌و کوردی���ش وەکو هەر گەلێکی‬ ‫س���ەر ئەم زەمین���ە ببێت بەخ���اوەن کیان‌و واڵتی‬ ‫خۆی‪ .‬ئەگەر ئەم نوسینەم‪ ،‬چەمکی توڕەیی پێوە‬ ‫دیاربێت‪ ،‬دیارە ئەویش زیاتر دەگەڕێتەوە بۆ ئازارو‬ ‫خەمخۆری خودی نوسەر بۆ گەل‌و نیشتیمان‪.‬‬

‫بیرورا‬

‫ملمالنێی نه‌وه‌كان‬

‫(ئاسۆكانی ملمالنێی نه‌وه‌كان لەكۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا)‬ ‫جه‌عفه‌ر عه‌لی‬

‫‪٢-١‬‬ ‫قوتابخانه‌كانی سۆسیۆلۆژیا لەقس����ه‌كردنیان له‌باره‌ی‬ ‫ملمالنێ به‌سه‌ر ئاراس����ته‌ی جیاوازدا دابه‌ش بون‪ ،‬وێڕای‬ ‫میت����ۆدی جی����اواز‪ ،‬روانی����ن‌و دیدی فیكری‌و فه‌لس����ه‌فی‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆیشیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌مانكات به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫ئاڵ����ۆز به‌نێو یه‌كدیدا چ����ون‪ .‬قوتابخان����ه‌ی بونیادگه‌ری‬ ‫فرمان����ی (البنائية الوظيفية) كە بەتیۆره‌ی هاوس����ه‌نگی‬ ‫(نظرية الت����وازن) كارده‌كات‪ ،‬جیاوازە له‌وه‌ی قوتابخانه‌ی‬ ‫دیاله‌كتیك����ی ملمالن����ێ (المدرس����ة الجدلي����ة الصراعية)‬ ‫كە پش����ت بەتیۆره‌ی ملمالنێ لەلێكدان����ه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگەو‬ ‫مێژوو فیكری مرۆیی ده‌به‌س����تێ‪ ،‬بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌كات‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌وانه‌ی له‌باره‌ی سۆس����یۆلۆژیاو تیۆره‌ی ملمالنێ‬ ‫لەسۆس����یۆلۆژیادا كاریانكردوه‌‪ ،‬هێنده‌ی بۆچون‌و دیدێكی‬ ‫تایبه‌تی����ان ده‌ربڕیوه‌‪ ،‬هێندە به‌دوای ئ����ه‌وه‌وە نه‌بون كە‬ ‫س����ه‌ر بەكام میتۆدو قوتابخانه‌ی ملمالنێی كۆمه‌اڵیه‌تین‪.‬‬ ‫ره‌نگە هه‌ریه‌ك لەماكس ڤیبه‌رو رالف داهرندوف بۆ نمونه‪‌،‬‬ ‫بەزه‌حم����ه‌ت‌بتوانین لەنێو چوارچێ����وه‌ی قوتابخانه‌یه‌كی‬ ‫ملمالنێ����ی كۆمه‌اڵیه‌تیدا جێیان بۆ بكه‌ین����ه‌وه‌‌‌‪ .‬بۆ نمونە‬ ‫داهرندوف لەڕوی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وە ده‌چێته‌وە نێو میتۆدی‬ ‫(یه‌كخستن‌و سازانه‌وه‌)‪ ،‬دیارە ئه‌مە بەمانای ئه‌وەنییە كە‬ ‫داهرندوف دورە لەقوتابخانه‌ی فرمانی‌و نزیك لەقوتابخانه‌ی‬ ‫دیاله‌كتیكی ماركس����ییه‌‪ ،‬چونكە فیكرو دیدی ئه‌و لەنێوان‬ ‫قوتابخانه‌ی ملمالنێ‌و قوتابخان����ه‌ی بونیادگه‌ریدایه‌‪ ،‬واتە‬ ‫هه‌وڵدانە بەئاراس����ته‌ی ته‌وزیفكردن����ی ملمالنێ لەپێناوی‬ ‫هاوسه‌نگكردن‌و بینای كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ‌.‬ئه‌وه‌ی بابه‌تی ئێمه‌یە‬ ‫ملمالنێی نه‌وە جیاوازه‌كان����ه‌‪ ،‬نه‌ك ملمالنێی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بەمان����ا سیاس����ی‌و ئاب����وری‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌ك����ه‌ی‪ ،‬بۆیە‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ین قسه‌كان له‌مباره‌یه‌وە چڕبكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫ملمالنێ دۆخێكە ك����ە تیایدا مرۆڤه‌كان لەهه‌ڵوێس����ت‬ ‫س����ه‌باره‌ت بەبابه‌تێك����ی دیاریك����راو ده‌كه‌ون����ە به‌رده‌م‬ ‫هه‌ڵس����ه‌نگاندن‌و بۆچون����ی جیاواز‪ ،‬هه‌مانكات ده‌ش����ێت‬ ‫سه‌رنج‌و روانین‌و بڕیاردانیشیان جیاواز بێت‪ ،‬واتە ملمالنێ‬ ‫بریتیی����ە لەبونی جیاوازی‌و جوڵه‌كردن بەمێژو‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ملمالنێ سروش����تی ئاس����ایی خۆی وه‌ربگرێ‌و بێتەبون‪،‬‬ ‫پێویس����تمان بەبونی جیاوازی هه‌یه‌‪ ،‬بێگومان مه‌رج نییە‬ ‫ئه‌م بونی جیاوازییە لەنێ����وان دو گروپ یان دو پێكهاتی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی جیاواز‪ ،‬یان دو هێزی سیاسی جیاوازدا بێت‪.‬‬ ‫ده‌ش����ێت لەنێو خودی یه‌ك گروپی كۆمه‌اڵیه‌تی تایبه‌ت‌و‬ ‫هێزێك����ی سیاس����ی دیاریكراودا بەه����ۆكاری بونی دیدگاو‬ ‫وه‌رگرتنی بڕیار س����ه‌باره‌ت بەبابه‌تێكی تایبه‌ت‪ ،‬جیاوازی‬ ‫بێتەب����ون‪ ،‬وه‌ك ده‌ره‌نجامی ئ����ه‌م جیاوازیانه‌ش ملمالنێ‬ ‫دروس����تده‌بێ‪ .‬ئه‌وكات الیه‌نه‌كانی ملمالنێ هه‌ر یه‌كێكیان‬ ‫جه‌خت له‌وەده‌كاته‌وە كە بیرۆكەو دیدگاكانی ئه‌و‪ ،‬سه‌رنج‌و‬ ‫روانینه‌كانی ئه‌و‪ ،‬هه‌ق‌و راستن‪ ،‬یان نزیكتر لەڕاستین‪.‬‬ ‫تائه‌وكاته‌ی گروپە جیاوازو ناكۆكه‌كان بەچاره‌سه‌رێكی‬ ‫هاوبه‌ش ده‌گه‌ن‪ ،‬كە به‌ره‌و لەیه‌كدی گه‌یش����تن‌و سازانیان‬ ‫ده‌ب����ات‪ ،‬ملمالن����ێ بەفۆرمی جیاجیا ب����ه‌رده‌وام ده‌بێت‪،‬‬ ‫كە ده‌ش����ێت ئه‌م رێگەچاره‌یە سیاسی‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی یان‬ ‫ئابوری بێت‪ .‬جیاوازی وه‌ك به‌ش����ێك لەسروشتی مرۆیی‪،‬‬ ‫رێكنه‌كه‌وتن����ی تاكه‌كانە له‌س����ه‌ر بابه‌تێك����ی دیاریكراو‪.‬‬ ‫هه‌ر ك����ه‌س‌و الیه‌نێك بەڕوانینی تایبه‌تی خۆی س����ه‌یری‬ ‫ژینگه‌كه‌ی‌و ده‌وروبه‌ری خۆی ده‌كات‪ ،‬بەشێوازی تایبه‌تی‬ ‫خۆی ش����یكاری دی����اردەو روداوه‌كان ده‌كات‌و مامه‌ڵه‌ش‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌ڵوێست‌و روداوانه‌دا ده‌كات‪ ،‬كە لەژینگه‌كه‌یدا‬ ‫روده‌ده‌ن‪ ،‬بۆی����ە زۆرب����ه‌ی كات جیاوازی����ه‌كان ده‌گۆڕێن‬ ‫بەملمالن����ێ‪ ،‬كە تیایدا هه‌ر ك����ه‌س‌و گروپێك هه‌وڵده‌دات‬ ‫شێوازی روانین‌و بینینی خۆی وه‌ك راستی پیشانبدات‪.‬‬ ‫سروشتی ملمالنێ مه‌رج نییەهه‌میشەئاسایی‌و ته‌ندروست‬ ‫بێ‪ ،‬ده‌ش����ێ پۆزه‌تیڤ بێ‪ ،‬وه‌كچۆن ده‌گونجێ نێگه‌تیڤ‬ ‫بێ‪ .‬دیوی پۆزه‌تیڤی ملمالنێ خۆی واده‌ناسێنێ كە لەڕێی‬ ‫دیالۆگ‌و لەیه‌كدی گه‌یشتنه‌وه‌‪ ،‬تواناو هێزی ئاراسته‌كردنی‬ ‫ت����اك‌و گروپه‌كانی هه‌یە بەئامانج����ی كاركردن‌و گه‌ڕان بۆ‬ ‫دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌رێكی هاوبه‌ش بۆ كێشه‌یه‌كی فیكری‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی دیاریكراو‌‪ .‬هه‌رچی دیوی نێگه‌تیڤی‬ ‫ملمالنێیه‌‪ ،‬كاریگ����ه‌ری خراپی بۆ س����ه‌ر ره‌وتی ملمالنێ‬ ‫ده‌ب����ێ‌و بابه‌ته‌كە لەگفتوگ����ۆو دیالۆگ����ی بیرۆكه‌كانه‌وە‬ ‫ده‌گوازێته‌وە بۆ جۆرێك لەجۆره‌كانی هه‌وڵدان بەئاراسته‌ی‬ ‫وێرانكردنی الیه‌نە جیاوازو ناكۆكه‌كان بەیه‌كدی‌و كاركردن‬ ‫بەئاراسته‌ی س����وربون‌و پێداگیری هه‌ر الیه‌نێكی ملمالنێ‬ ‫بۆ سه‌پاندنی بیرۆكەو بۆچون‌و بڕیارو تێزێكی دیاریكراو‪،‬‬ ‫كە خۆی بەڕاس����تی ده‌زانێ‪ ،‬زۆرجاریش وه‌ك دوا راستی‬ ‫ده‌یبینێ‪ ،‬به‌سه‌ر الیه‌نی به‌رامبه‌ردا‪.‬‬ ‫سروشتی ملمالنێ ئه‌وكاتە عه‌قاڵنی‪ ،‬بابه‌تی‪ ،‬شه‌فاف‬ ‫ده‌بێ‪ ،‬كاتێك پشت بەپرینسیپێك ده‌به‌ستێ‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫پرینس����یپە له‌الیه‌ن����ی پۆزه‌تیڤی ملمالنێوە س����ه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتب����و‪ ،‬ئه‌وكاتە ئه‌نجامێ����ك كە پێیده‌گه‌ی����ن ده‌توانێ‬ ‫قازانجێ����ك بگه‌یه‌نێ‪ ،‬ب����ه‌اڵم الیه‌ن����ی نێگه‌تیڤی ملمالنێ‬ ‫جگەله‌وه‌ی ماوه‌یه‌كی زۆر درێژەده‌كێش����ێ‪ ،‬لەئه‌نجامیشدا‬ ‫ره‌نگە نه‌توانێ س����ودێكی ئه‌وتۆ ببه‌خش����ێ‪ .‬زۆرجاریش‬ ‫جیاوازیی����ه‌كان ته‌نها بەملمالنێی ئاس����ایی بەكۆتا نایه‌ت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو سه‌رده‌كێش����ێ بۆ ناكۆكی‌و دواجاریش توندوتیژی‌و‬ ‫جه‌نگ‌و خوێن‪.‬‬ ‫ملمالن����ێ ده‌ش����ێت ناوه‌ك����ی و لەنێ����و خودی یه‌ك‬ ‫كه‌س‪ ،‬یان ی����ه‌ك گروپدا بێت‪ ،‬ی����ان ده‌ره‌كی و لەنێوان‬ ‫دو ك����ه‌س ی����ان زیات����ر‪ ،‬دو گروپ ی����ان زیات����ردا بێت‪.‬‬ ‫ملمالنێ وه‌ك چه‌مكێك لەدی����وە پۆزه‌تیڤه‌كه‌یدا ده‌توانێ‬ ‫س����ودمه‌ند بێ بۆ لێكدانه‌وه‌ی زۆر الیه‌نی ژیانی سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئاب����وری كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی دیاریكراو‪ ،‬ده‌توانێ‬ ‫به‌ریه‌ككه‌وتن����ی به‌رژه‌وه‌ندیی����ه‌كان‌و جیاوازییە فیكری‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی����ه‌كان لەنێوان ت����اك‌و گروپ����ە مرۆییه‌كان‌و‬ ‫رێكخراوو هێزەسیاس����ییه‌كان شیكارو راڤەبكات‪ .‬ملمالنێ‬ ‫به‌رهه‌می چركه‌ساتێكی مێژویی‌و بڕگه‌یه‌كی تایبه‌تی ژیانی‬ ‫مرۆڤایه‌تی نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو دیارده‌یه‌كی هه‌میشه‌یی‌و دێرینی‬ ‫مرۆڤایه‌تییه‌‪‌.‬‬ ‫مرۆڤایه‌ت����ی لەمێژوی دورو درێژی خۆیدا ئاش����نای‬ ‫به‌ش����ێكی گرنگ لەملمالنێكان بوه‌‪ ،‬لەملمالنێی خێڵه‌كی‌و‬

‫ئاینی‌و ئیتنیكی‌و ئایدیۆلۆژیه‌وە بگرە تابەملمالنێی چینە‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی����ه‌كان‌و به‌ریه‌ككه‌وتن����ی به‌رژه‌وه‌ندیی����ه‌كان‬ ‫ده‌گات‪ .‬لەنێو كۆی ئه‌م ملمالنێیانه‌دا‪ ،‬ملمالنێی نه‌وه‌كان‪،‬‬ ‫ملمالنێ����ی نێوان ن����ه‌وه‌ی ك����ۆن‌و نه‌وه‌ی ن����وێ یه‌كێك‬ ‫لەدیارترین فۆرمه‌كانی ملمالنێیە لەئێس����تادا‪ ،‬كە بەدیوە‬ ‫پۆزه‌تیڤه‌كه‌یدا ده‌توانێ كاریگه‌ری گه‌ورە به‌س����ه‌ر ره‌وتی‬ ‫گۆڕان‌و به‌ره‌وپێشچونی مێژوو ژیانی گشتیدا جێبهێڵێت‪.‬‬ ‫ملمالنێی نه‌وه‌كان‬ ‫ئه‌گه‌ر ژی����ان بریتی بێت لەملمالنێ‪ ،‬ی����ان بەمانایه‌كی‬ ‫دیكە ئه‌گه‌ر جوڵ����ه‌ی ژیان لەده‌ره‌وه‌ی ملمالنێدا بكه‌وێتە‬ ‫به‌رده‌م هه‌ڕه‌ش����ه‌ی چه‌قبه‌ستن‌و وه‌ستان‪ ،‬ئه‌وا دیارترین‌و‬ ‫زه‌قترین جۆری ئه‌م ملمالنێیه‌‪ ،‬ملمالنێی نێوان نه‌وه‌كانه‌‪،‬‬ ‫ك����ە بریتیی����ە لەملمالنێی نێ����وان نه‌وه‌ی ك����ۆن‌و نه‌وه‌ی‬ ‫نوێ‪ ،‬نێوان مۆدێرن����ەو نه‌ریت‪ .‬یه‌كێك لەپاڵنه‌رو هۆكارە‬ ‫گرنگه‌كان����ی جوڵه‌پێكردنی مێژو‪ ،‬به‌خش����ینی ناس����نامە‬ ‫بەبون‌و تایبه‌تمه‌ندێتی مرۆڤ‌و گروپه‌كان‪ ،‬به‌ریه‌ككه‌وتنی‬ ‫ئه‌زه‌لی نێ����وان جۆش‌و خرۆش����ی گه‌نج����ان‌‌و حیكمه‌ت‌و‬ ‫ئه‌زمونی نه‌وه‌ی كۆنه‌‪.‬‬ ‫ملمالنێ����ی ن����ه‌وه‌كان‪ ،‬جی����ا لەملمالنێكانی دیكه‌‪،‬‬ ‫دیارده‌یه‌كە وه‌كچۆن هۆكاری خۆی هه‌یه‌‪ ،‬پاساوی خۆیشی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چونكە نوێن����ه‌ره‌وه‌ی په‌یوه‌ندی نێوان مرۆڤه‌كان‌و‬ ‫زه‌مه‌ن‪ ،‬م����رۆڤ‌و جوڵه‌ی مێژوه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌ش كاریگه‌ر ده‌بن‬ ‫به‌سه‌ر گواس����تنه‌وەو جوڵه‌پێكردنی ژیان‌و مێژو لەفۆرمی‬ ‫نه‌گۆڕاوه‌كان����ه‌وە بۆ فۆرمێكی دی‪ ،‬كە گۆڕاوه‌كانه‌‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی ش����وێنه‌وارێكی هه‌میشه‌یی به‌سه‌ر فیكری مرۆیی‌و‬ ‫نوێبون����ه‌وه‌و داهێن����ان داده‌نێت‪ ،‬س����ه‌ره‌نجامیش لەڕێی‬ ‫ئاوێته‌كردنی ئه‌زمون‌و شاره‌زایی كۆن‌و وزەو توانای نوێ‪،‬‬ ‫ئاس����ۆیه‌كی رونتر ب����ۆ دونیایه‌كی ن����وێ‪ ،‬ژیانێكی نوێ‪،‬‬ ‫پێشكه‌وتن‌و گۆڕان‌و ئومێدی نوێ‪ ،‬دێنێتە بون‪.‬‬ ‫مرۆڤ����ه‌كان لەڕوانینی����ان ب����ۆ راب����ردوی خۆی����ان‬ ‫جۆرێ����ك لەبه‌ریه‌ككه‌وتن‌و بەیه‌ك����دادان لەنێوان نه‌گۆڕە‬ ‫شه‌خس����یه‌كان‌و گۆڕاوە فیكرییه‌كاندا ده‌بینن‪ ،‬كە دواجار‬ ‫ده‌بێتە س����ه‌رچاوه‌ی گ����ۆڕان‌و به‌ره‌وپێش����چون‪ .‬زۆربه‌ی‬ ‫كات لەكۆمه‌ڵگ����ە پێش����كه‌وتوه‌كاندا به‌هاو نه‌ریتی رابردو‬ ‫هاوته‌ریب‌و هاوش����ان له‌گه‌ڵ پرۆسه‌ی بونیادنان‌و داهێنان‬ ‫هه‌نگاو هه‌ڵده‌گرێ‪ ،‬نه‌ریته‌كان ده‌بن بەئه‌زمون‌و شاره‌زایی‬ ‫مێژوی����ی‌و عورفی سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی لەنێو گروپە‬ ‫مرۆییه‌كان‌و كۆمه‌ڵگ����ه‌دا‪ ،‬میراتێكی ده‌وڵه‌مه‌ندو گه‌وره‌ی‬ ‫به‌ها كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‌و ته‌نانه‌ت پێكهاتی س����ایكۆلۆژی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی خودی مرۆڤه‌كانیش����ه‌‪ .‬ه����ه‌ر هه‌وڵدانێك بۆ‬ ‫ده‌س����تكاریكردنیان‪ ،‬كاڵكردنه‌وه‌یان‪ ،‬فه‌رامۆش����كردنیان‬ ‫كارێك����ی ئاس����ان نییه‌‪ ،‬چج����ای هه‌وڵدان بەئاراس����ته‌ی‬ ‫س����ڕینه‌وەیان گۆڕینیان ب����ه به‌هاو نه‌ریتی ن����وێ‪ .‬بۆیە‬ ‫گرنگە لەهه‌نگاو بەئاراس����ته‌ی گۆڕان‌و به‌ره‌وپێش����چونی‬ ‫سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی بەپالن����ی وردو كاری مه‌عریفی‌و‬ ‫جوڵه‌ی عه‌قاڵنی كار بۆ هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وەو تێكشكاندنی‬ ‫ئ����ه‌م په‌یوه‌ندیانە بكه‌ین‪ ،‬كە الیه‌نگرانی نه‌ریتی كۆن‪ ،‬كە‬ ‫نه‌وه‌ی كۆن هه‌م خۆیان لەپش����تییه‌وە شاردۆته‌وه‌و هه‌م‬ ‫پارێ����زگاری لێده‌كه‌ن‪ .‬نه‌وه‌ی نوێ به‌ب����ێ مه‌عریفه‌یه‌كی‬ ‫فیكری‌و فه‌لسه‌فی نوێ‪ ،‬به‌بێ تێگه‌یشتن‌و ناسینی خودی‬ ‫نه‌ریت‌و به‌هاكانی رابردو‪ ،‬به‌بێ تێگه‌یش����تن لەگۆڕان وه‌ك‬ ‫پرۆس����ه‌یه‌ك ن����ه‌ك وه‌ك روداو‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌بێ ناس����ینی‬ ‫كۆی ئه‌م سیس����تمی په‌یوه‌ندییە مێژویی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی‬ ‫نه‌وه‌ی كۆن به‌م به‌ها ئه‌خالقی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییە نه‌ریتیانه‌وە‬ ‫گرێده‌دات����ه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندیش خۆمان بەن����ه‌وه‌ی نوێ بزانین‪،‬‬ ‫چه‌ند گه‌نج بین‌و س����ه‌رمان لەنێو دوامۆدێلی به‌كارهێنانی‬ ‫ئامڕازه‌كانی ته‌كنۆلۆژیادا بێ‪ ،‬هێش����تا ئه‌سته‌مە بتوانین‬ ‫ش����تێك بگۆڕین‪ .‬ن����ه‌وه‌ی نوێ به‌ر لەقس����ه‌كردنی لەهه‌ر‬ ‫گۆڕانێ����ك‪ ،‬ده‌بێ له‌وە تێگه‌یش����تبێ كە گ����ۆڕان بەمانا‬ ‫گش����تییه‌كه‌ی بریتی نیی����ە لەڕوداو‪ ،‬به‌ڵكو پرۆسێس����ه‪.‬‬ ‫هه‌ر پرۆس����ه‌یه‌كیش هه‌م هێ����زی مه‌عریفی‌و هه‌م ئارامی‌و‬ ‫ماندوبون����ی گه‌ره‌ك����ه‌‪ .‬ده‌بێ هاوش����انی ژیانكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌وه‌یه‌ك كە لەس����ه‌ر نه‌ریت‌و به‌هاكانی رابردو دانیشتوه‌‪،‬‬ ‫كار بۆ گۆڕین‌و تێپه‌ڕاندنی خودی ئه‌م نه‌ریت‌و به‌هایانه‌ش‬ ‫بكرێ����ت‪ ،‬هه‌ركاتێك لەكۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا‪ ،‬ئه‌م دو الیه‌نی‬ ‫لەیه‌كدی گه‌یش����تنه‌‪ ،‬نه‌وه‌یه‌كی كۆن كە ئاماده‌ی گۆڕانی‬ ‫هۆش����یاری‌و به‌ها كۆنه‌كانی بێ‪ ،‬له‌گه‌ڵ نه‌وه‌یه‌ك كە دور‬ ‫لەهه‌ڵچون‌و س����اده‌گۆیی‌و دروش����مبازی‪ ،‬بەزه‌خیره‌یه‌كی‬ ‫مه‌عریفیی����ه‌وە ئاماده‌ی ژیانكردن له‌گ����ه‌ڵ نه‌وه‌ی رابردو‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وكاتە ده‌ش����ێت ئاس����ۆیه‌ك بۆ روانینی نوێ‪ ،‬بۆ‬ ‫گۆڕان‪ ،‬ببینین‌و قس����ە لەبابه‌تێك بكه‌ین كە پێیده‌وترێت‬ ‫ملمالنێی نه‌وه‌كان‪.‬‬ ‫لەهه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا‪ ،‬گه‌نجان س����امانێكی مرۆیی‌و‬ ‫س����تراتیژین‪ .‬ئه‌ركی نه‌وه‌ی كۆنە ده‌رفه‌ت بۆ نه‌وه‌ی نوێ‬ ‫بڕه‌خسێنێ‪ ،‬پێویستە خۆی‌و شێوازی بیركردنه‌وه‌یشی بۆ‬ ‫ژیان‌و په‌یوه‌ندی كۆمه‌اڵیه‌تی‪ ،‬بۆ به‌ڕێوه‌بردن‌و سیس����تمی‬ ‫ئیداری‌و حوكمڕانی تاده‌گات بەپه‌روه‌ردەو خێزان‪ ،‬بگۆڕێ‪.‬‬ ‫نه‌وه‌ی كۆن هه‌مان نه‌وه‌ی ئێس����تا نییه‌‪ ،‬نه‌وه‌ی ئه‌مڕۆش‬ ‫نمونه‌یه‌ك����ی دوباره‌ی نه‌وه‌ی دوێنێ نیی����ه‌‪ ،‬هه‌روه‌كچۆن‬ ‫رۆش����نبیری‌و مه‌عریف����ەو دونیابینی فیكری‌و فه‌لس����ه‌فی‬ ‫س����به‌ینێ هه‌م����ان مۆدێلی دوب����اره‌ی دونی����ای فیكری‌و‬ ‫مه‌عریف����ی ئه‌م����ڕۆ نییه‌‪ .‬هه‌ر دو نه‌وه‌ی ك����ۆن‌و نوێ‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بتوانن بەیه‌كه‌وە بژین‪ ،‬كاری هاوبه‌ش بكه‌ن‪ ،‬سود‬ ‫لەتواناكان����ی یه‌كدی ببینن‌و ژیانێك����ی نوێ بونیاد بنێن‪،‬‬ ‫ده‌بێ وێ����ڕای بینین‌و ده‌رككردنی ئه‌م جیاوازیانه‌‪ ،‬رێزیش‬ ‫لەجیاوازییه‌كان بگرن‌و قبوڵیشیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫ن����ه‌وه‌ جی����اوازه‌كان جگەلەژیان����ی بەیه‌كه‌وه‌ی����ی‪،‬‬ ‫جگەلەدیال����ۆگ‌و گوێگرتن لەیه‌كدی‪ ،‬ده‌رفه‌تێكی دیكه‌یان‬ ‫لەبه‌رده‌م����دا نییه‌‪ ،‬بۆ ئ����ه‌وه‌ی ئومێدێكیش به‌م ده‌رفه‌تە‬ ‫ببه‌خشن‪ ،‬پێویس����تە بەدوای ئه‌م خاڵە هاوبه‌شانه‌وە بن‪،‬‬ ‫كە ده‌توانێ جۆرێك لەهاوس����ه‌نگی لەنێوان بزێوی نه‌وه‌ی‬ ‫ن����وێ‌و ئه‌زمونی نه‌وه‌ی كۆندا رابگ����رێ‪ .‬وه‌كچۆن خوێنی‬ ‫تازەو وزه‌ی گه‌نجانە پێویس����ته‌‪ ،‬بەهه‌مانشێوە ئه‌زمون‌و‬ ‫شاره‌زایی نه‌وه‌ی كۆنیش پێویسته‌‪ ،‬هه‌ردو پێویستیه‌كه‌ش‬ ‫بۆ داپۆشینی كه‌موكورتیه‌كان‌و پڕكردنه‌وه‌ی بۆشاییه‌كانی‬ ‫ژیان‪ ،‬پێویستن‪.‬‬ ‫نه‌وه‌ی����ه‌ك ب����ەدوای نه‌وه‌یه‌كی دیك����ه‌دا دێت‌و هه‌ر‬ ‫نه‌وه‌یه‌ك ئه‌و ئه‌مانه‌ته‌ی لەده‌س����تیدایە ده‌یداتە ده‌ستی‬

‫لەكۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌دا‬ ‫تائه‌ندازه‌یه‌كی گه‌ورە‬ ‫په‌یوه‌ندی نێوان نه‌وه‌ی‬ ‫كۆن‪ ،‬له‌گه‌ڵ نه‌وه‌ی‬ ‫نوێ‪ ،‬هه‌ست بەبونی‬ ‫ملمالنێیه‌ك ناكرێت‪ ،‬كە‬ ‫هێز لەدو سه‌رچاوه‌ی‬ ‫فیكری‌و مه‌عریفی جیاواز‬ ‫یان دو دیدگاو دونیابینی‬ ‫جیاواز بۆ مێژوو ژیان‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و دیموكراسی‌و‬ ‫رێزگرتن لەجیاوازییه‌كان‪،‬‬ ‫وه‌ربگرێت‬ ‫نه‌وه‌ی دواتر‪ ،‬نه‌وه‌یه‌ك رێگە به‌ره‌و یاده‌وه‌ریه‌كان ده‌بڕێ‪،‬‬ ‫ئه‌ویدیكه‌یش خه‌ون‌و هیوای له‌سه‌ر بونیاد ده‌نرێ‪ .‬لەنێوان‬ ‫ئه‌م نه‌وە جیاوازانه‌دا بمانه‌وێ یان نا‪ ،‬پێی رازیبین یان نا‪،‬‬ ‫رای ‌هڵ‌و ئینتیماو په‌یوه‌ندی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و رۆحی‌و ئه‌خالقی‬ ‫هه‌یە‪ .‬وێڕای هه‌مو ئه‌م ئینتیماو په‌یوه‌ندییانه‌ش‪ ،‬هێشتا‬ ‫ئه‌م ن����ه‌وە جیاوازانە بەپارێزو گومان����ه‌وە مامه‌ڵە له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كدیدا ده‌كه‌ن‪ ،‬هێش����تا لەبری گه‌ڕان بەدوای رێگه‌یه‌كی‬ ‫ته‌ندروس����ت بۆ بەیه‌كه‌وەژیان‌و بەیه‌كه‌وە دروس����تكردنی‬ ‫مێژو‪ ،‬خه‌ریكی پشتگوێخستن‌و فه‌رامۆشكردن‌و سڕینه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كدی����ن‪ ،‬ئه‌مە دۆخێك����ە لەنێو كۆمه‌ڵگ����ە داخراوه‌كاندا‬ ‫لەنێویش����یاندا كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی بەڕون����ی ده‌بینرێ‪ ،‬چ‬ ‫لەنێو كۆمه‌ڵگه‌دا بەگشتی‌و چ لەنێو ملمالنێی نێوان حزبە‬ ‫سیاسیه‌كان‪ ،‬یان لەنێو خودی یه‌ك حزبی سیاسیدا‪.‬‬ ‫ملمالنێ لەكۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا‬ ‫لەكۆمه‌ڵگه‌ی ئێم����ه‌دا تائه‌ندازه‌یه‌كی گه‌ورە په‌یوه‌ندی‬ ‫نێوان نه‌وه‌ی كۆن‪ ،‬یان نوخبه‌ی كۆن‪ ،‬كە خۆی بەخاوه‌نی‬ ‫ته‌واوی سه‌روه‌ری‌و ده‌ستكه‌وته‌كانی رابردو ده‌زانێ‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌وه‌ی نوێ‪ ،‬كە بڕوای وایە نه‌وه‌ی كۆن چیتر پێویس����تە‬ ‫ده‌س����تبه‌رداری ژیان لەرابردودا بێت‌و هێزو توانای نه‌وه‌ی‬ ‫نوێ پشتگوێ نه‌خات‪ ،‬هه‌ست بەبونی ملمالنێیه‌ك ناكرێت‪،‬‬ ‫كە هێز لەدو س����ه‌رچاوه‌ی فیكری‌و مه‌عریفی جیاواز یان‬ ‫دو دیدگاو دونیابینی جیاواز بۆ مێژوو ژیان‌و ده‌س����ه‌اڵت‌و‬ ‫دیموكراس����ی‌و رێزگرت����ن لەجیاوازیی����ه‌كان‪ ،‬وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫ملمالنێ لەكۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌دا تاس����ه‌ر ئێسك ملمالنێیه‌كی‬ ‫ناته‌ندروست‪ ،‬نافیكری‪ ،‬ناسیاسی‌و نامه‌عریفییه‌‪ .‬ملمالنێكە‬ ‫لەهیچ شوێنێكیه‌وە ناچێته‌وە نێو دونیای هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫نه‌ریت‌و روانینی دونیای ك����ۆن‪ ،‬ملمالنێكە لەهیچ یه‌كێك‬ ‫لەنه‌وه‌كانیدا بەهه‌مو تێكه‌ڵی‌و تێكچڕژانی خۆیه‌وە هه‌ڵگری‬ ‫پاشخانێكی مه‌عریفی‌و ئومێددان بەدروستكردنی ژیانێكی‬ ‫تازە نییه‌‪ .‬ملمالنێیه‌كە لەئاس����تی گشتیدا ناته‌ندروست‪،‬‬ ‫لەئاس����تی ملمالنێی حزبه‌كاندا ناته‌ندروست‪ ،‬لەنێو خودی‬ ‫ی����ه‌ك حزب‌و گروپ����ی سیاسیش����دا هه‌ر ناته‌ندروس����ت‪،‬‬ ‫بێگومان لەئاستی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫مه‌ده‌نیش����دا دۆخه‌كە لەحاڵی دۆخە سیاس����یه‌كە باشتر‬ ‫نابینرێ‪ .‬بەگش����تی كۆمه‌ڵگه‌ی ك����وردی‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‬ ‫ته‌ندروست‌و ئاس����ایی نییه‌‪ ،‬تابتوانین ملمالنێی ئاسایی‌و‬ ‫ته‌ندروس����تی تێ����دا بكه‌ین‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌یه‌كە لەژێر س����ته‌م‌و‬ ‫په‌الماردان����ی ده‌ره‌ك����ی‌و ناوه‌كیدا گه‌ورە ب����وه‪ ،‬كه‌وتۆتە‬ ‫ژێ����ر ره‌حمه‌ت����ی هه‌ر جۆرێ����ك لەكۆنتڕۆڵ‌و س����ڕینه‌وه‌ی‬ ‫ناسنامه‌و كه‌سایه‌تی‪ ،‬ئه‌م په‌الماردانه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمەو‬ ‫مرۆڤی ئێمە چه‌ند ل����ەده‌ره‌وە هاتوه‌‪ ،‬هێنده‌ش لەناوه‌وە‬ ‫ب����وه‌‪ ،‬كاریگه‌ریی����ه نێگه‌تیڤه‌كان����ی په‌الماردانی ئازادی‌و‬ ‫بونی مرۆڤی ئازاد لەئاس����تی ن����اوه‌وە هه‌رگیز كه‌متر نین‬ ‫ل����ه‌و كاریگه‌ریانه‌ی لەئاس����تی ده‌ره‌وه‌و لەبڕگه‌ی مێژویی‬ ‫جیاجیادا روبه‌ڕومان بۆته‌وە‪ .‬سیاس����ه‌تی حزبی كوردی‪،‬‬ ‫سیاسه‌تی دروستكردن‌و به‌رهه‌مهێنانی مرۆڤی ئازاد نییه‌‪،‬‬ ‫هێنده‌ی كارخانه‌ی كوشتن‌و له‌بنهێنانی ئه‌م ئازادییە بوه‌‪.‬‬ ‫حزبی كوردی بەدرێژایی ته‌مه‌نی سیاسی خۆی لەده‌ره‌وه‌ی‬ ‫خۆی خه‌ریكی تێكشكاندنی ئه‌ویدی‌و لەناوه‌وه‌ی خۆیشیدا‬ ‫خه‌ریك����ی داگیرك����ردن‌و كۆنتڕۆڵك����ردن‌و بەڕۆبۆتكردنی‬ ‫ئه‌ندام‌و كادیرو هه‌وادارانی بوه‌‪ .‬په‌روه‌رده‌ی حزبی كوردی‬ ‫تاسه‌رئێس����ك په‌روه‌رده‌یه‌كی ناسیاس����ی‌و نادیموكراسی‬ ‫بوه‌‪ ،‬هێنده‌ی مرۆڤی بێده‌نگی به‌رهه‌مهێناوه‌‪ ،‬هێندەشه‌ڕی‬ ‫ئازادكردنی ئینس����انی كورد‌ی نه‌كردوه‌‪ ،‬هێنده‌ی خه‌ریكی‬ ‫په‌المارو پاوانخوازی بوە لەئاس����تی كۆمه‌ڵگەو دامه‌زراوە‬ ‫نیش����تمانیه‌كان‌و س����وپاو زانكۆو بازاڕدا‪ ،‬هێندە خه‌ریكی‬ ‫بونیادنانی نیش����تمانێك نه‌بوە بۆ هه‌موان‪ .‬نیش����تمان كە‬ ‫هه‌م����وان به‌هی خۆمان ده‌زانی‌و ئاماده‌ی قوربانیدان بوین‬ ‫لەپێناویدا‪ ،‬له‌ئێستادا‌ كراوه‌تە موڵكی حزب‌و بنه‌ماڵەو هه‌ر‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌م بنه‌مایه‌ش به‌پێی نفوزی حزبی‌و بنه‌ماڵه‌یی‪،‬‬ ‫داب ‌هش‌و پارچەپارچە كراوه‌‪ .‬كۆی ئه‌م په‌روه‌ردەو سیاسه‌تە‬

‫ناته‌ندروس����ته‌ی حزبی ئێمە نه‌یتوانی����وە جیاوازی له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌م سیاس����ه‌تی په‌المارو سته‌مە پیشانبدات كە لەئاستی‬ ‫ده‌ره‌وه‌دا هاتوه‌‪ ،‬بۆیە لەنێو دونیای ئه‌م فه‌زا سیاس����ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییە ناته‌ندروست‌و په‌روه‌رده‌ی كۆنتڕۆڵكردنه‌دا‪،‬‬ ‫هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی ئه‌وه ناكرێ بەئاسانی‌و به‌بێ ماندوبونی‬ ‫زۆر لەئاستی سیاس����ی‌و مه‌عریفی‪ ،‬ملمالنێیه‌كی ئاسایی‌و‬ ‫ته‌ندروست بێتەبون‪ ،‬ته‌نها ئه‌وكاتە نه‌بێ‪ ،‬كە هێزی نوێ‬ ‫بەكه‌ره‌س����ته‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی نوێ‌‪ ،‬بەدیدگاو سیاس���� ‌هت‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ی ن����وێ‪ ،‬ده‌توانێ به‌بێ په‌له‌ك����ردن‌و هه‌ڵپه‌ی‬ ‫گه‌یشتن بەده‌سه‌اڵت رێگە به‌ره‌و گۆڕان‌و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وەو‬ ‫تێكش����كاندنی په‌یوه‌ندییه‌كانی نێو ئه‌م دونیا كۆنە ببڕێ‪،‬‬ ‫لەبری شه‌ڕی بەده‌س����تهێنانی ده‌نگی زۆری ده‌نگده‌ران‌و‬ ‫كورس����ی زیاتری په‌رله‌مان‪ ،‬شه‌ڕی گۆڕینی ئه‌م كه‌ره‌ستە‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییە بكات‪ ،‬كە هێزی ده‌ستكاریكردنی دونیابینی‌و‬ ‫په‌روه‌ردەو ئاس����ۆی بینینیانی هه‌یه‌‪ ،‬كە لەبری ملمالنێی‬ ‫الوه‌ك����ی‌و خوالنه‌وە لەفه‌زای����ه‌ك ك����ە نایگه‌یه‌نێ بەهیچ‬ ‫شوێنێك‪ ،‬خه‌ریكی دروستكردنی مرۆڤی ئازادو كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫مه‌ده‌نی ئازادو س����ه‌ركرده‌ی بوێرو نوێ ده‌بێ‪ .‬بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان ئه‌م هێزە سیاس����ییە بو‌ ئه‌گ����ه‌ر هه‌ندێك هه‌ڵه‌ی‬ ‫سیاس����ی‌و هه‌ڵپه‌ی چونەنێو ده‌سه‌اڵتێك‪ ،‬كە لەبری خێر‪،‬‬ ‫زیان����ی زۆری بۆ هێنا‪ ،‬به‌رچاوی تاری����ك نه‌كردبا‪ ،‬ده‌كرا‬ ‫رۆڵێكی له‌مجۆرە ببینێ‪.‬‬ ‫ئیبن خه‌لدون لە(المقدمة)دا بڕوای وایە كە بنچینه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ە بریتییە لەهاوكاری نێوان نه‌وه‌كان‪ ،‬یان خودی‬ ‫كۆمه‌ڵگە له‌سه‌ر بنه‌مای هاوكاری نێوان نه‌وە جیاوازه‌كان‬ ‫وه‌س����تاوه‌‪( .‬باریت����و) یش ئام����اژە ب����ۆ ملمالنێی نێوان‬ ‫نوخبه‌ی ده‌س����ه‌اڵتدارو ع����ه‌وام ده‌كات‪ ،‬ئه‌و چین‌و توێژە‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ش����ی دیاریكردوه‌‪ ،‬كە سه‌ر به‌م ئاراستانه‌ی‬ ‫ملمالنێن‪ .‬بەبڕوای باریتو‪ ،‬هۆكاری ئه‌م ملمالنێیه‌‪ ،‬ئاره‌زوی‬ ‫نوخبه‌یە ب����ۆ هه‌رچی زیات����ر كۆنتڕۆڵكردنی جومگه‌كانی‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و پاراستن‌و هێشتنه‌وه‌ی بۆ درێژترین ماوە لەژێر‬ ‫كۆنتڕۆڵی خۆیدا‪ ،‬هه‌مانكات هه‌وڵده‌دات ده‌رف ‌هت‌ له‌به‌رده‌م‌‌‬ ‫عه‌وامدا بچ����وك بكاته‌وە بۆ به‌ش����داریكردن‌و نزیكبونه‌وه‬ ‫لەهێزو به‌رپرس����یارێتی‪ .‬هه‌رچی عه‌وامە ده‌خوازن بگه‌نە‬ ‫ناوه‌نده‌كانی بڕیارو كۆنتڕۆڵی هێزو حوكمڕانی لەكۆمه‌ڵگه‌دا‬ ‫بكه‌ن‪ .‬به‌مجۆرە ركابه‌ری‌و ملمالنێی توند لەنێوان نوخبەو‬ ‫عه‌وامدا دێتەبون‪ .‬ئه‌م پرۆسه‌ی ملمالنێیە لەدیدی باریتو‪،‬‬ ‫هه‌ندێكجار ده‌بێتە هۆی س����ه‌ركه‌وتنی عه‌وام لەگه‌یش����تن‬ ‫بەپێگه‌ی نوخبه‌ی ده‌سه‌اڵتدار‪ ،‬واتە ده‌بێتە هۆی گۆڕینی‬ ‫پێگه‌كان‪ ،‬عه‌وام بۆ نوخبه‌‪ ،‬نوخبه‌ی ده‌س����ه‌اڵتداریش بۆ‬ ‫پێگه‌ی عه‌وام‪ .‬باریتو ئ����ه‌م ئاڵوگۆڕه‌ی ناوناوە دیارده‌ی‬ ‫(خولی نوخب����ەـ دورة النخبة)‪ ،‬ك����ە بەتیۆره‌ی (خولی‬ ‫نوخبه‌) گوزارش����تی لێده‌كات‪ ،‬ك����ە تیۆره‌یه‌كه‌‪ ،‬كه‌وتنی‬ ‫نوخبە ب����ۆ پێگه‌ی عه‌وام‌و به‌رزبونه‌وه‌ی هه‌ندێك لەعه‌وام‬ ‫بۆ پێگه‌ی نوخبه‌‪ ،‬رونده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ب����ڕوای زۆرم ب����ه‌م تی����ۆره هه‌ی����ە ك����ە ملمالنێ وه‌ك‬ ‫پێویس����تیه‌ك بۆ هاوس����ه‌نگكردن‌و بین����ای كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫ده‌بین����ێ‪ ،‬نه‌ك وێرانكردن‌و خاپورك����ردن‪ .‬گرنگە گه‌نجان‬ ‫سود لەئه‌زمون‌و شاره‌زایی نه‌وه‌ی كۆن وه‌ربگرن‪ ،‬نه‌وه‌ی‬ ‫كۆنیش ئه‌زمون‌و ش����اره‌زاییان بخه‌نە خزمه‌ت پێگه‌یاندن‌و‬ ‫به‌ره‌وپێش����بردنی وزەو توانای گه‌نجه‌كانه‌وه‪ ،‬واتە گرنگە‬ ‫ه����ه‌ر دو نه‌وە جیاوازه‌ك����ه‌‪ ،‬لەبری وێرانك����ردن‪ ،‬بەدوای‬ ‫ته‌وزیفكردنی ملمالنێوەبن بۆ هاوسه‌نگكردنی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫بیناكردنی كۆمه‌ڵگه‌‌‪.‬‬ ‫لەكۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا زۆربه‌ی كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر نه‌ڵێم هه‌مو‬ ‫كاته‌كان‪ ،‬ئه‌م په‌یوه‌ندییه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندییه‌كی ناته‌ندروس����ت‌و‬ ‫نێگه‌تیڤ بوە بەئێستایش����ه‌وه‌‪ ،‬چونكە دۆخی په‌یوه‌ندییە‬ ‫سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی نێوان ن����ه‌وە جیاوازه‌كانی‬ ‫ئێمه‌‪ ،‬هێنده‌ی دۆخی ملمالنێیه‌كه بەهه‌مو هێزیه‌وە لەنێو‬ ‫ملمالنێیه‌كی بازاڕیانه‌دایه‌‪ ،‬هێنده‌ی لەنێو بێ مه‌عریفه‌یی‌و‬ ‫ملمالنێیه‌كدا ده‌ژی‪ ،‬كە ناسنامه‌ی سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫مه‌عریف����ی بكه‌ره‌كانی ملمالنێ نه‌ك هه‌ر دیار نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌واو ونه‌‪ ،‬هێندە ملمالنێیه‌كی ئاس����ایی‌و ته‌ندروست‪ ،‬كە‬ ‫بزوێنه‌ری مێژوو كۆمه‌ڵگە بێت‪ ،‬نە هه‌ستی پێده‌كرێ‌و نە‬ ‫بونی هه‌یه‌‪ .‬ملمالنێی نه‌وه‌كان بریتی نییە لەئاره‌زوی منی‬ ‫گه‌نج‌و ئه‌وی پیر‪ ،‬یان منی پیرو ئه‌وی گه‌نج‪ ،‬بریتی نییە‬ ‫لەئاره‌زوی بێ خه‌یاڵ‌و فیكری سیاسییه‌كی گه‌نج یان پیر‪،‬‬ ‫وتارێك یان لێدوانی ساده‌ی زانكۆییه‌ك یان سیاسی‪ ،‬یان‬ ‫رۆژنامه‌نوسێك‪ ،‬هێنده‌ی بریتییە لەفۆرم‪ ،‬فۆرم وه‌رگرتنی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬یان هێزێكی سیاس����ی بەدو دونیای سیاس����ی‌و‬ ‫فیكری‌و مه‌عریف����ی جیاواز‪ ،‬بەدو روانین‌و دیدو ئاس����ۆی‬ ‫بینین����ی جیاواز‪ ،‬بەدو پرۆژه‌ی رۆش����نبیری‌و س����تراتیژو‬ ‫دابه‌ش����بونی كۆمه‌اڵیه‌تی جیاواز‪ ،‬ئه‌مانه ده‌توانن‌و هێزی‬ ‫ئه‌وه‌ی����ان هه‌یە كە فۆرم‌و چوارچێ����وە بۆ ملمالنێی نێوان‬ ‫دو دونیابین����ی جیاوازو دو روانین����ی مه‌عریفی جیاواز بۆ‬ ‫دروس����تكردنی ژیانێكی نوێ‪ ،‬دیاریبكه‌ن‪ ،‬نه‌ك قس����ه‌ی‬ ‫س����ادەو هه‌ڵچون‌و رستەو لێدوانی بێ ناوه‌رۆك‪ .‬بەكورتی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی ئێمە هێنده‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی په‌المارو سڕینه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌ویدیكه‌ی����ه‌‪ ،‬هێندەكۆمه‌ڵگه‌ی جواڵندنی مێژو بەهۆكاری‬ ‫ملمالنێ نییە‪.‬‬ ‫ك����ۆی هێزەسیاس����ییه‌كانی ئێم����ه‌‪ ،‬كە ن����ه‌وه‌ی كۆن‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تیان ده‌كه‌ن‌‪ ،‬نه‌یانتوانیوه‌‪ ،‬یان نه‌یانویستوە‬ ‫هۆش����یاری‌و دیدگای سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیان به‌پێی دۆخە‬ ‫گۆڕاوه‌ك����ه‌‪ ،‬بگ����ۆڕن‪ .‬ئه‌وانی كۆن گه‌ره‌كیان����ە بەهه‌مان‬ ‫عه‌قڵیه‌تی سیاس����ی رابردو مامه‌ڵه‌ی س����یاقە سیاس����ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌و فه‌رهه‌نگیی����ە گۆڕاوه‌كە بكه‌ن‪ ،‬س����یاقێك‬ ‫ك����ە كه‌وتۆتە به‌رته‌وژمی گۆڕان����ی هه‌مه‌الیه‌نه‌ی گه‌وره‌ی‬ ‫دونیاوە‪ .‬نه‌وه‌ی كۆن كە لەئێستای كوردستاندا كۆنتڕۆڵی‬ ‫كۆی جومگه‌كانی ژیان‌و سیاس����ه‌ت‌و ده‌سه‌اڵتیان كردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌خ����وازن تائه‌ب����ه‌د لەپه‌راوێ����زداو زۆرب����ه‌ی كاتیش بۆ‬ ‫رازاندنه‌وه‌‪ ،‬ی����اری به‌م هێزو‌ وزە كاریگ����ه‌رو پڕ جوڵه‌یە‬ ‫ب����كات‪ ،‬كە وه‌ك ن����ه‌وه‌ی نوێ‪ ،‬یان النیك����ه‌م نه‌وه‌یه‌كی‬ ‫جیاوازتر‪ ،‬خۆی پێناس����ە ده‌كات‪ .‬گرفت����ی نه‌وه‌ی نوێی‬ ‫ئێمه‌یش له‌وه‌دایه‌‪ ،‬دڵخۆش����ە به‌وه‌ی ژماره‌یه‌ك لەگه‌نجان‬ ‫لەپۆستێكی بااڵی ده‌زگایه‌كی جێبه‌جێكردن یان ته‌شریعی‬ ‫كوردستان یان عیراقدا ده‌بینێ‪ ،‬له‌وە پڕئیشكالتر ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫كاتێك بەڕاس����تی ئ����ه‌م بونی پۆس����تانه‌‪ ،‬وه‌ك گۆڕانێكی‬ ‫جه‌وهه‌ری لەهۆشیاری سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی نه‌وه‌ی كۆن‌و‬ ‫هاوبه‌شی لەده‌سه‌اڵت‌و بڕیاردا ده‌بینێ‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪17‬‬

‫ئه‌مریكا به‌شێوه‌یه‌كی‌ خراپ گه‌م ‌هی‌ به‌كارته‌كان كرد‬ ‫جیهان له‌دوای‌ ئه‌مریكا دیموكراسیترو كراوه‌تر ده‌بێت‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫به‌بۆچونی‌ فه‌رید زه‌كه‌رییا‪ ،‬پێویسته‌ له‌سه‌ر‬ ‫واشنتۆن له‌سه‌ده‌ی‌ هه‌شته‌می‌ كۆچی‌‌و‬ ‫حوكمدان له‌سه‌ر داواكارییه‌كانی‌ سوننه‌و‬ ‫شیعه‌ له‌به‌غدا‪ ،‬بچێته‌ نێو سه‌ده‌ی‌ بیست‌و‬ ‫یه‌ك – به‌ره‌و چین‌و هیندو به‌رازیل‪ -‬بڕوات‪،‬‬ ‫كه‌ تیایاندا ئاینده‌ دروستده‌كرێت‪.‬‬ ‫كتێب���ی‌ جیهانی‌ دوای‌ ئه‌مریكا نوس���ه‌رو‬ ‫رۆژنامه‌نوسی‌ ناس���راوی‌ ئه‌مریكایی‌ به‌ڕه‌گه‌ز‬ ‫هیند ‌ی فه‌رید زه‌كه‌رییا نوس���یویه‌تی‌‌و سه‌اڵح‬ ‫سه‌عدی‌ كردویه‌تی‌ به‌كوردی‌‪ ،‬ناوه‌ندی‌ ئاوێر‬ ‫له‌دوتوێ���ی‌ (‪ )390‬الپ���ه‌ڕه‌دا چاپیك���ردوه‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ كتێبه‌كه‌وه‌‪ ،‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌م‬ ‫كتێب���ه‌ هێنده‌ی‌ رابونی‌ گش���ت گه‌النی‌ دیكه‌‬ ‫پیشانده‌دات‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ داڕوخان‌و لێژبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مریكا پیش���ان نادات‪ .‬ئه‌م كتێبه‌ تیش���ك‬ ‫ده‌خاته‌ س���ه‌ر ئه‌و وه‌رچه‌رخانه‌ مه‌زنه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئێستا له‌جیهاندا ده‌گوزه‌رێ‌‪ ،‬وه‌رچه‌رخانێكه‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ جێگه‌ی‌ گفتوگ���ۆو بێژبازییه‌كی‌‬ ‫زۆره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هێش���تا به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ باش‬ ‫تێینه‌گه‌یشتون‪.‬‬ ‫به‌كرانه‌وه‌و په‌روه‌رده‌ سه‌ركه‌وتین‬ ‫ل���ه‌م كتێبه‌دا نوس���ه‌ر هه‌ڵس���ه‌نگاندن بۆ‬ ‫رابردوی‌ ئه‌مریكا ده‌كات‪ ،‬پاشان ئه‌گه‌ره‌كانی‌‬ ‫داهاتو ده‌خاته‌ڕو‪ .‬به‌بڕوای‌ نوس���ه‌ر هۆكاری‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌مریكا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ ب���ه‌ڕوی‌ دنیادا ك���رده‌وه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئه‌مری���كا ده‌رگه‌ی‌ ب���ه‌ڕوی‌ كااڵو‬ ‫خزمه‌تگوزاریی���ه‌كان‌و ه���زرو داهێنانه‌كاندا‬ ‫كرده‌وه‌‪ ،‬له‌كۆی‌ ئه‌مانه‌ش گرنگتر ده‌روازه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ ب���ه‌ڕوی‌ خه‌ڵك‌و رۆش���نبیری‌‌و كلتوره‌‬ ‫هه‌مه‌چه‌شنه‌كاندا كرده‌وه‌‪ .‬ئه‌م كرانه‌وه‌یه‌ش‬ ‫رێگه‌ی‌ به‌ئێمه‌ داوه‌ له‌هه‌مب���ه‌ر قۆناغه‌كانی‌‬ ‫نوێ���ی‌ ئابورییدا زۆر به‌خێرای���ی‌‌و نه‌رمییه‌وه‌‬ ‫كاردانه‌وه‌مان هه‌بێت‌و مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ گۆڕان‌و‬ ‫هه‌مه‌چه‌ش���نیدا بكه‌ین���ه‌وه‌‌و س���نوره‌كانی‌‬ ‫ئازادی‌‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‌ تاك فراوانتر بكه‌ین‪.‬‬ ‫رێگه‌ ب���ۆ ئه‌مریكا خۆش���بو یه‌كه‌مین گه‌لی‌‬ ‫جیهانی‌ بونیاد بنێت‪ ،‬ش���وێنێك كه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫گشت جیهان ده‌توانن كاری‌ تێدابكه‌ن‌و ته‌ڤلی‌‬ ‫ببن‌و ئاوێته‌ی‌ ببن‌و به‌شداری‌ له‌یه‌ك خه‌ون‌و‬ ‫چاره‌نوسدا بكه‌ن‪.‬‬ ‫پاش���ان له‌به‌ش���ێكی‌ تایبه‌ت���دا ب���اس‬ ‫له‌سیس���تمی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن���ی‌ بااڵی‌‬ ‫ئه‌مریكا ده‌كات‪ ،‬به‌خاڵێكی‌ به‌هێزی‌ ئه‌مریكا‬ ‫ناوی‌ ده‌بات‌و ده‌ڵێت‪ :‬سیس���تمه‌كانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردن فێ���رت ده‌كه‌ن چۆن‬ ‫ده‌چیته‌ نێو تاقیكردنه‌وه‌كان‪ ،‬به‌اڵم سیستمی‌‬ ‫ئه‌مریكی‌ فێرت ده‌كات چ���ۆن بیربكه‌یته‌وه‌‪.‬‬ ‫بێگومان ئه‌م تایبه‌تمه‌ندییه‌ تائاستێك ئه‌وه‌‬ ‫رونده‌كات���ه‌وه‌ بۆچی‌ له‌ئه‌مری���كا ئه‌و ژماره‌‬ ‫زه‌به‌الح���ه‌ی‌ به‌ڵێنده‌رو داهێنه‌رو كه‌س���انی‌‬ ‫س���ه‌ركێش ده‌رده‌چ���ن‪ .‬له‌ئه‌مری���كادا رێگه‌‬ ‫به‌خه‌ڵك���ی‌ ده‌درێ‌ سه‌ركێش���ی‌‌و بوێریی���ان‬ ‫هه‌بێ���ت‌و به‌ڕه‌ن���گاری‌ ده‌س���ه‌اڵت ببنه‌وه‌‌و‬ ‫شكست بێنن‌و س���ه‌رله‌نوێ‌ له‌سه‌ر پێیه‌كانی‌‬ ‫خۆیان بوه‌ستنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مریكییه‌كان له‌نیشتیمانپه‌روه‌ری‌ تۆقیون‬ ‫دوای‌ خستنه‌ڕوی‌ مێژوی‌ ئه‌مریكا‪ ،‬نوسه‌ر‬ ‫دێت���ه‌ س���ه‌ر باس���ی‌ گرفت���ه‌ هه‌نوییه‌كانی‌‬ ‫گه‌ل‌و ده‌س���ه‌اڵتی‌ ئه‌مریكی‌‪ .‬له‌باره‌ی‌ گه‌لی‌‬ ‫ئه‌مریكییه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌مریكییه‌كان سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ڕۆش���نبیری‌‌و كه‌لتوره‌كانی‌ دیكه‌ ش���تێكی‌‬ ‫كه‌م ده‌زانن‪ ،‬وه‌لێ‌ هێش���تا باوه‌ڕ به‌وه‌ناهێنن‬ ‫كه‌ پێویس���تیان به‌چاككردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م دۆخه‌‬ ‫هه‌بێت‪ .‬ئه‌مریكیه‌كان زۆر به‌ده‌گمه‌ن گرنگی‌‬ ‫به‌پێ���وه‌ره‌ نمونه‌ییه‌كان���ی‌ جیهانی‌ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ دڵنیان ك���ه‌ رێگه‌و ش���ێوازه‌كه‌یان‬ ‫باش���ترین‌و پێش���كه‌وتوتره‌‪ .‬له‌به‌ر ئه‌م هۆیه‌‬ ‫ده‌بینی‌ ب���اوه‌ڕ به‌و قۆناغه‌ گه‌شه‌س���ه‌ندوه‌‬ ‫جیهانییه‌ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫نیش���تیمانپه‌روه‌ری‌ به‌گرفتێك���ی‌ دیك���ه‌‬ ‫داده‌نێ���ت‌و ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئه‌مریكیی���ه‌كان‬ ‫ش���انازی‌ به‌واڵته‌كه‌یانه‌وه‌ ده‌ك���ه‌ن – ئێمه‌‬ ‫به‌نیش���تیمانپه‌روه‌ری لێك���ی‌ ده‌ده‌ین���ه‌وه‌‪-‬‬ ‫له‌مه‌یش���دا ته‌واو مافی‌ خۆیانه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫خه‌ڵكانی‌ دیكه‌ شانازی‌ به‌نیشتیمانه‌كه‌یانه‌وه‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و پێ���وه‌ی‌ په‌یوه‌س���تن‪ ،‬ئ���ه‌وا‬ ‫ئه‌مریكییه‌كان ده‌تۆقن‪.‬‬ ‫پاش���ان ب���اس له‌دابه‌ش���بونی‌ كۆمه‌ڵگای‌‬ ‫ئه‌مریك���ی‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێ���ت‪ :‬له‌نێ���وان‬ ‫ده‌س���ته‌بژێری‌ پیاوانی‌ جیهانیی‌ كارو چینی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌ ئه‌مریك���ی‌ له‌الی���ه‌ك‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌نێوان زۆرینه‌ی‌ گه‌ل���ی‌ ئه‌مریكی‌ له‌الیه‌كی‌‬ ‫دیك���ه‌وه‌‪ ،‬بۆش���اییه‌ك هه‌یه‌ كه‌ ب���ه‌رده‌وام‬ ‫له‌فراوانبوندایه‌‪ .‬جا به‌بێ‌ هه‌وڵ‌و كۆشش���ی‌‬ ‫راس���ته‌قینه‌ بۆ دروستكردنی‌ پردێك له‌نێوان‬ ‫ئه‌م بۆشاییه‌دا‪ ،‬ئه‌وا له‌وانه‌یه‌ ئه‌م دابه‌شبونه‌‬ ‫پێشكه‌وتن‌و س���ه‌ركه‌وتنه‌ پڕ له‌كێبڕكێكه‌ی‌‌و‬ ‫ئاینده‌ سیاسییه‌كه‌ی‌ وێران بكات‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ ‌ی په‌یوه‌ند ‌ی به‌هێزه‌و‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌ئاسیا‪ ،‬نوسه‌ر ئاماژ‌ه به‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫ئاسایش���� ‌ی نێوده‌وڵه‌ت ‌ی ده‌كات‌و به‌پێویست ‌ی‬ ‫ده‌زانێ����ت گۆڕانكار ‌ی تێدا بكرێ����ت‪ ،‬چونكه‌‪:‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ هه‌میشه‌ییه‌كان ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایش‬ ‫سه‌ركه‌وتو ‌ی جه‌نگێكن كه‌ ماوه‌ ‌ی شه‌ست ساڵ ‌ه‬ ‫كۆتایی هاتوه‌‪ ،‬ئه‌نجومه‌نه‌ك ‌ه یابان‌و ئه‌ڵمانیا ‌ی‬ ‫تێدانییه‌ ك ‌ه دوه‌م‌و سێیه‌م گه‌وره‌ترین ئابور ‌ی‬ ‫جیهان����ن‪ ،‬هیندیش ناگرێته‌و‌ه – ك ‌ه مه‌زنترین‬ ‫واڵتی‌ دیموكراس����یی ‌ه له‌جیهاندا‪ -‬هیچ واڵتێك ‌ی‬ ‫ئه‌مریكا ‌ی التین‌و ئه‌فریقیاش ‌ی تێدانییه‌‪.‬‬

‫بێگومان ئه‌مریكا‬ ‫روبه‌ڕوی‌ به‌ڕه‌نگاری‌‌و‬ ‫گرفتی‌ گه‌وره‌ترو قوڵترو‬ ‫فراوانتری‌ وه‌ها ده‌بێته‌وه‌‬ ‫كه‌ زۆر له‌وانه‌ی‌ رابردوی‌‬ ‫گه‌وره‌ترن‪ ،‬گومانی‌‬ ‫تێدانییه‌ سه‌رهه‌ڵدان‌و‬ ‫په‌یدابونی‌ ئه‌وانی‌ دیكه‌‬ ‫واتای‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫پشكی‌ ئه‌مریكایه‌‬ ‫له‌تێكڕای‌ جیهانیدا‬ ‫جیهانی‌ دوای‌ ئه‌مریكا‬ ‫نوس����ه‌ر جه‌خت له‌وه‌ده‌كات����ه‌وه‌ هه‌ڵچون‌و‬ ‫ته‌وژمی‌ ئابوری‌ هه‌نوكه‌یی‌ هه‌نگاوی‌ چونه‌ نێو‬ ‫جیهانی‌ دوای‌ ئه‌مریكا خێراتر ده‌كات‪ .‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌گه‌ر جه‌نگی‌ عێراق‌و سیاس����ه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ ‌ی‬ ‫ج����ۆرج ده‌بلیو ب����ۆش بون ‌ه الدانی‌ س����یفه‌ت ‌ی‬ ‫ره‌وای ‌ی (ش����ه‌رعی) له‌ده‌س����ه‌اڵت ‌ی سیاسی‌‌و‬ ‫س����ه‌رباز ‌ی ئه‌مریكا له‌جیهان����دا‪ ،‬ئه‌وا قه‌یران ‌ی‬ ‫دارای ‌ی ده‌بێته‌ هۆ ‌ی الدان ‌ی ره‌وای ‌ی له‌ده‌سه‌اڵت ‌ه‬ ‫ئابورییه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫زه‌كه‌رییا ده‌ڵێت‪ :‬له‌س����ه‌ر ئاستی‌ سه‌رباز ‌ی‬ ‫سیاس����یدا ئێم����ه‌ هێش����تا له‌جیهانێكی‌ یه‌ك‬ ‫هێ����زدا ده‌ژی����ن‪ .‬ب����ه‌اڵم هێزه‌ك����ه‌ له‌گش����ت‬ ‫ئاس����ته‌كانی‌ دیك����ه‌ی‌ پیشه‌س����ازی‌‪ ،‬دارایی‌‪،‬‬ ‫فێركردن‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬رۆشنبیرییدا‪ ،‬دابه‌ش‬ ‫ده‌بێ����ت‌و دور له‌هه‌ژمونی‌ ئه‌مریك ‌ی ده‌گۆڕێت‌و‬ ‫وه‌رده‌چه‌رخێ‌‪ .‬ئه‌مه‌ش مانا ‌ی ئه‌و‌ه نییه‌ ئێم ‌ه‬ ‫ده‌چینه‌ نێو جیهانێك����ی‌ دژ به‌ئه‌مریكا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌چین ‌ه جیهانی‌ دوای‌ ئه‌مریكا‪ ،‬جیهانێك ك ‌ه‬ ‫زۆرێك له‌كه‌س����ه‌كان‌و له‌زۆر شوێن ‌ی جیاجیادا‬ ‫ئاراس����ته‌و نه‌خش����ه‌ڕێگه‌كانی‌ ده‌كێش����ن‌و‬ ‫نه‌خشه‌كانی‌ بۆ داده‌ڕێژنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئابوری‌ ئه‌مریكا گرفتاره‌‬ ‫ئه‌مری����كا (‪ )%5‬دانیش����توانی‌ جیه����ان‬ ‫پێكده‌هێن����ێ‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ماوه‌ ‌ی (‪ )125‬س����اڵه‌‬ ‫له‌نێوان (‪ )%30 – 20‬ك����ۆی‌ به‌رهه‌م‌و كااڵی‌‬ ‫جیهان����ی‌ به‌رهه‌مده‌هێنێ‌‪ .‬له‌ب����اره‌ی‌ ئابوری‌‬ ‫ئه‌مریكاوه‌ نوس����ه‌ر زۆر به‌دڵنیاییه‌و‌ه ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌مریكا روب����ه‌ڕوی‌ ركابه‌رییه‌كی‌ ئابور ‌ی وه‌ها‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ ك����ه‌ له‌ڕابردودا هه‌رگی����ز ركابه‌ری‌‬ ‫وه‌ه����ای‌ تون����دی‌ به‌خۆیه‌وه‌ نه‌بینی����وه‌‪ ..‬ئه‌و‬ ‫گرف����ت‌و به‌ڕه‌نگاربون����ه‌وه‌ دژوارت����ره‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫روبه‌ڕوی‌ ئه‌مری����كا ده‌بێته‌وه‌ به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌و‬ ‫ته‌نگژه‌یه‌ك����ی‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌‪ ،‬چونك ‌ه روبه‌ڕوی‌‬ ‫سیستمێك ‌ی وه‌ها ده‌بێته‌وه‌ ته‌واو له‌و سیستمه‌‬ ‫جیاوازه‌ كه‌ راهاتوه‌ به‌نێویدا بجوڵێت‪.‬‬ ‫دیارتری����ن خاڵه‌ الوازه‌كانی‌ ئابوری‌ ئه‌مریكا‬ ‫به‌بڕوا ‌ی نوس����ه‌ر بریتین له‌‪ :‬نرخی‌ دراوه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌دابه‌زی����ن‌و لێژبونه‌وه‌دای����ه‌‪ .‬رێ����ژه‌ی‌ پاره‌‬ ‫پاشه‌كه‌وتكراوه‌كانی‌ له‌نزمبونه‌وه‌دایه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫هه‌سته‌كانی‌ دوژمنایه‌تی‌ دژ به‌ئه‌مریكا له‌گشت‬ ‫شوێنێكدا – هه‌ر له‌بریتانیا تاده‌گاته‌ مالیزیا‪-‬‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی نائاسایی‌ به‌رزبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫زه‌كه‌ریی����ا ده‌ڵێ����ت‪ :‬بێگوم����ان ئه‌مری����كا‬ ‫روب����ه‌ڕو ‌ی به‌ڕه‌ن����گاری‌‌و گرفت���� ‌ی گه‌وره‌ترو‬ ‫قوڵت����رو فراوانت����ری‌ وه‌ها ده‌بێت����ه‌وه‌ كه‌ زۆر‬ ‫له‌وانه‌ی‌ رابردوی‌ گه‌وره‌ترن‪ ،‬گومانی‌ تێدانییه‌‬ ‫س����ه‌رهه‌ڵدان‌و په‌یدابونی‌ ئه‌وان ‌ی دیكه‌ واتای‌‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ی‌ پش����ك ‌ی ئه‌مریكای����ه‌ له‌تێكڕای‌‬ ‫جیهانیدا‪ ..‬ئاب����وری‌ ئه‌مریكا هه‌ر به‌زیندویی‌‌و‬ ‫دینامیت����ه‌وه‌ ده‌مێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌مریكا‬ ‫ه����ه‌ر به‌پێش����ه‌نگی‌ شۆڕش����ه‌كانی‌ داهاتوی‌‬ ‫زانست‌و ته‌كنه‌لۆژیاو پیشه‌ساز ‌ی ده‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫م����ادام ده‌توانێ‌ ئه‌و ته‌گ����ه‌ره‌و به‌ڕه‌نگارییانه‌‬ ‫له‌خۆبگرێ����ت‌و له‌گه‌ڵی����ان بگونجێ����ت ك����ه‌وا‬ ‫روبه‌ڕوی‌ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫جیاوازییه‌كانی‌ ئه‌مریكاو به‌ریتانیا‬ ‫نوس����ه‌ر به‌ش����ێكی‌ تایبه‌ت���� ‌ی كتێبه‌ك����ه‌ ‌ی‬ ‫ته‌رخانك����ردوه‌ ب����ۆ به‌راوردكردن����ی‌ ئه‌مریكاو‬ ‫به‌ریتانی����ا‪ ،‬له‌پوخته‌ ‌ی ئه‌و باس����ه‌دا ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫زۆرێ����ك له‌دوباره‌بون����ه‌وه‌ ‌ی هاوچه‌رخان����ه‌ ‌ی‬ ‫گرفته‌ مێژوییه‌كان���� ‌ی بریتانیا هه‌ن‪ ،‬بۆ نمون ‌ه‬ ‫ده‌ستوه‌ردانه‌ س����ه‌ربازیی ‌ه نوێیه‌كانی‌ ئه‌مریكا‬ ‫له‌س����ۆماڵ‌و ئه‌فغانس����تان‌و عێراق����دا‪ ،‬رێ����ك‬ ‫هاوشێوه‌ی‌ ده‌ستوه‌ردان ‌ه كۆنه‌كان ‌ی سه‌ربازی ‌ی‬

‫بریتانیان له‌هه‌مان ئه‌و شوێنانه‌دا‪.‬‬ ‫به‌بۆچون����ی‌ نوس����ه‌ر‪ ،‬گرفت����ی‌ س����ه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫س����تراتیژی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌مری����كا وه‌ك بریتانیا ‌ی‬ ‫پێش����و له‌س����ه‌ر گۆڕه‌پان����ی‌ جیهانی����دا تاك ‌ه‬ ‫یاریزانێك ‌ی راس����تینی‌ جیهانیی����ه‌‪ ،‬هێنده‌ش‬ ‫وێكچون ك����ه‌ س����ه‌ران ده‌س����وڕمێنن‪ .‬وه‌لێ‌‬ ‫جیاوازییه‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی����ه‌ بریتانیای‌ كۆن له‌كات ‌ی‬ ‫هه‌وڵدان����ی‌ بۆ پاراس����تن ‌ی پێگه‌ی‌ خۆی‌ وه‌ك‬ ‫مه‌زنترین هێز‪ ،‬به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌و ته‌گه‌ره‌ هه‌ر‌ه‬ ‫گه‌وره‌ك����ه‌ی‌ ئابوری‌ بو نه‌ك سیاس����ی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ئه‌مری����كادا پێچه‌وانه‌كه‌ی‌ راس����ته‌‪ .‬بریتانیا‬ ‫وه‌ك هێزێكی‌ مه‌زن به‌ه����ۆی‌ كاركرده‌ خراپ ‌ه‬ ‫سیاس����ییه‌كه‌یه‌وه‌ دانه‌ڕوخ����ا‪ ،‬به‌ڵكو به‌هۆ ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنێكی‌ خراپی‌ ئابورییه‌وه‌ بو‪ .‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ژمونێك����ی‌ مه‌زنی‌ جیهانی���� ‌ی هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئابورییه‌كه‌ی‌ له‌ڕو ‌ی بونیادییه‌وه‌ الوازبو‪.‬‬ ‫مافی‌ مرۆڤ ته‌نها بۆ ئه‌وان‬ ‫نوسه‌ر زۆر راشكاوانه‌ ره‌خنه‌كانی‌ ئاراسته‌ ‌ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدارانی‌ ئه‌مری����كا ده‌كات‪ .‬یه‌كێ����ك‬ ‫له‌ڕه‌خنه‌كانی‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬سیاسییه‌كانی‌ ئه‌مریكا‬ ‫به‌رده‌وام‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ هه‌ڕه‌مه‌كی‌ –به‌هۆ ‌ی‬ ‫چه‌ندان شكس����تی‌ بێش����ومار‪ -‬پۆلێن‌و سزاو‬ ‫ئیدانه‌ی‌ گشت ده‌وڵه‌ته‌كان ده‌كه‌ن (له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫پانز‌ه س����اڵی‌ رابردودا‪ ،‬ئه‌مریكا سزای‌ به‌سه‌ر‬ ‫نیوه‌ ‌ی دانیشتوانی‌ گۆی‌ زه‌ویدا سه‌پاند)‪.‬‬ ‫نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ئێمه‌ تاكه‌ ده‌وڵه‌تی‌ دنیاین‬ ‫كه‌ راپۆرت ‌ی سااڵن ‌ه سه‌باره‌ت به‌ڕه‌فتاری‌ گشت‬ ‫واڵتان ‌ی دیكه‌ ده‌رده‌كه‌ین‪ .‬به‌مه‌ش واش����نتۆن‬ ‫گۆش����ه‌گیرو لوتب����ه‌رزه‌و له‌جیهان����ی‌ ده‌ره‌و‌ه‬ ‫دابڕاوه‌‪ ...‬جیهان ده‌س����تی‌ به‌كرانه‌وه‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مری����كاش ده‌رگ����ه‌ به‌ڕوی‌ خ����ۆی‌‌و خه‌ڵكدا‬ ‫داده‌خات‌و گۆشه‌گیر ده‌بێت‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر پێیوایه‌ دوا ‌ی چه‌ند نه‌وه‌یه‌كی‌ تر‪،‬‬ ‫كاتێك مێژونوسان س����ه‌باره‌ت به‌م رۆژگاران ‌ه‬ ‫ده‌نوس����ن‪ ،‬له‌وانه‌ی����ه‌ س����ه‌باره‌ت به‌ئه‌مریكا‬ ‫بنوسن‪ :‬له‌ده‌یه‌كان ‌ی یه‌كه‌می‌ سه‌ده‌ی‌ بیست‌و‬ ‫یه‌كدا ئه‌مریكا له‌ئه‌ركه‌ م����ه‌زن‌و مێژوییه‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆیدا سه‌ركه‌وتنی‌ وه‌ده‌س����تهێنا كه‌ ئه‌ویش‬ ‫گلۆبالیزه‌كردن����ی‌ جیهان����ه‌‪ .‬ب����ه‌اڵم له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش بنوس����ن ئه‌مریكا ئه‌وه‌ی‌ بیرچو خۆ ‌ی‬ ‫گلۆبالیزه‌ بكات‪.‬‬

‫ده‌وڵه‌تی‌ جیهانه‌‪ ،‬وه‌ل ‌ێ وه‌كو نوس����ه‌ر هێما ‌ی‬ ‫بۆ ده‌كات تاكجه‌مس����ه‌ری‌ وه‌ك راس����تییه‌ك ‌ی‬ ‫دیاریكه‌ری‌ سیس����تم ‌ی نێوده‌وڵه‌ت ‌ی له‌ئێسته‌دا‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌گه‌ڵ گوزه‌ركردن ‌ی‬ ‫هه‌ر ساڵێكدا زیاتر الوازده‌بێت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیشدا‬ ‫هێ����زی‌ واڵتانی‌ دیك����ه‌و یاریزانان ‌ی دیك ‌ه زیاتر‬ ‫ده‌بن‪.‬‬ ‫نوسه‌ر ئاڵۆزییه‌كان ‌ی عێراق به‌ته‌نیا به‌رپرس ‌ی‬ ‫هه‌ڵوه‌ش����انه‌وه‌ی‌ سیس����تمی‌ تاكجه‌مسه‌ریی‬ ‫نازانێت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ڵێت "ئه‌و كار‌ه تاكالیه‌نه‌ی ‌ه‬ ‫بو كه‌ كاردانه‌وه‌ی‌ گش����ت واڵتان����ی‌ جیهان ‌ی‬ ‫وروژاند‪ .‬سیستمی‌ تاكجه‌مسه‌ر ‌ی نه‌ك به‌هۆ ‌ی‬ ‫عێراقه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌هۆی‌ فراوانیی‌ باڵوبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هێ����ز له‌جیهاندا داده‌ڕوخێ����ت"‪ .‬به‌اڵم پێیوای ‌ه‬ ‫جیهان له‌ش����ه‌وو رۆژێكدا نابێت����ه‌ جیهانێك ‌ی‬ ‫دوجه‌مس����ه‌ری‌ ی����ان فره‌جه‌مس����ه‌ر‪ ،‬به‌ڵك����و‬ ‫"وه‌رچه‌رخانه‌ك����ه‌ له‌سروش����ت ‌ی په‌یوه‌ندیی���� ‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كاندا به‌هێواشی‌ روده‌دات"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هێز‌ه نوێیه‌كانی‌ جیهان‪ ،‬نوسه‌ر‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪ :‬چین‌و هین����د له‌ناوچ����ه‌ی‌ خۆیان‌و‬ ‫دواوه‌ی‌ خۆیان����دا ده‌بن����ه‌ دو هێ����ز ‌ی گه‌وره‌‪.‬‬ ‫روس����یا رۆژ به‌ڕۆژ به‌هێزت����رو دوژمنكارانه‌تر‬ ‫ده‌بێت‪ .‬یاب����ان ئاماده‌ییه‌ك����ی‌ زیاتری‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وروپ����ا له‌پرس����ه‌كانی‌ بازرگان����ی‌‌و ئابوریدا‬ ‫به‌هێزو بڕیارێكی‌ زۆر مه‌زنه‌و‌ه ره‌فتارده‌كات‪.‬‬ ‫ده‌نگ���� ‌ی به‌رازی����ل‌و مه‌كس����یك س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌پرس����ه‌كانی‌ ئه‌مریكا ‌ی التین ‌ی به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر به‌هێز ده‌نگدانه‌وه‌ ‌ی هه‌یه‌و ده‌بیس����ترێ‌‪.‬‬ ‫واڵتانی‌ باش����ور ‌ی ئه‌فریقا پێگه‌ ‌ی رێبه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫كیشوه‌ره‌كه‌یان بۆ خۆیان داگیركردوه‌‪ ..‬كۆ ‌ی‬ ‫ئ����ه‌و هێزان ‌ه پانتاییه‌ك���� ‌ی گه‌وره‌تر بۆ خۆیان‬ ‫ده‌ب����ه‌ن ك���� ‌ه له‌گۆڕه‌پان����ی‌ نێوده‌وڵه‌تیدا زۆر‬ ‫له‌و پانتایی����ه‌ گه‌وره‌تره‌ كه‌ ه����ه‌ر یه‌كێكیان‬ ‫له‌ڕابردودا داگیریان كردبو‪.‬‬ ‫رون‌و ره‌وان نوس����ه‌ر ده‌ڵێ����ت‪ :‬ئ����ه‌و‬ ‫سیستم ‌ه تێكه‌ڵ‌و فره‌چه‌ش����ن ‌ه نێونه‌ته‌وه‌یی ‌ه‬ ‫– دیموكراس����یترو دینامیت����رو كراوه‌ت����رو‬ ‫په‌یوه‌ندارتره‌‪ -‬مه‌زند‌ه ده‌كرێ‌‪ ،‬ئه‌و سیس����تم ‌ه‬ ‫ده‌بێت ك����ه‌ وا له‌م����اوه‌ی‌ چه‌ن����د ده‌یه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫داهاتودا له‌س����ایه‌یدا ده‌ژین‪ .‬ب����ۆ ئێم ‌ه وه‌ها‬ ‫ساناتره‌ وه‌س����ف ‌ی ئه‌و قۆناغ ‌ه بكه‌ین ك ‌ه لێ ‌ی‬ ‫دێین ‌ه ده‌ره‌وه‌ نه‌ك ئه‌وه‌ ‌ی به‌ره‌و رو ‌ی ده‌چین‪،‬‬ ‫لێ����ره‌وه‌ ناونیش����انی‌ جیهان����ی‌ دوا ‌ی ئه‌مریكا‬ ‫سه‌ریهه‌ڵدا‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی رۆڵ ‌ی ئه‌مریكا له‌سیس����تمی‌ نوێ ‌ی‬ ‫جیهانیدا‪ ،‬فه‌رید ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌مریكا له‌سیستم ‌ه‬ ‫ت����از‌ه گه‌شه‌س����ه‌ندوه‌كه‌دا پێگ����ه‌ ‌ی به‌رزت����ر‬ ‫داگیرده‌كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم واڵتێكی����ش ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫كه‌متر س����ود له‌سیستمه‌ نوێیه‌ك ‌ه وه‌رده‌گرێ‌‪.‬‬ ‫چونك����ه‌ زۆرب����ه‌ی‌ هێ����ز‌ه گه‌وره‌كان���� ‌ی دیك ‌ه‬ ‫گه‌ش����ه‌كردنی‌ رۆڵ‌و پێگه‌ ‌ی خۆیان له‌جیهاندا‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬له‌ڕاس����تیدا ئه‌م كرده‌ی ‌ه له‌ئێسته‌و‌ه‬ ‫ده‌ستی‌ پێكردوه‌‪.‬‬

‫ئه‌قاڵنییه‌ت له‌سیاسه‌تدا نه‌ماوه‌‬ ‫نوس����ه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێت سیس����تمی‌ سیاس ‌ی‬ ‫ئه‌مریكی‌ توانای‌ چاره‌س����ه‌ری‌ له‌س����نورێك ‌ی‬ ‫به‌رفراوان����دا له‌ده‌س����تداوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا ئ����ه‌و‬ ‫توانایه‌شی‌ له‌ده‌ستداو‌ه كه‌ له‌ئێسته‌دا به‌رگه‌ ‌ی‬ ‫كه‌مه‌ ئازارێك بگرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ دواتر سودێك ‌ی‬ ‫زۆری‌ پێبگات‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌مریكا كارت ‌ی‬ ‫زۆر قازانجهێنی‌ ده‌گمه‌نی‌ له‌به‌رده‌س����تدابو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌كاروباره‌كان ‌ی سیاسه‌تی‌ نێوده‌وڵه‌تیدا‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك به‌كاریبهێن ‌ێ ك ‌ه تائێسته‌ له‌مێژو ‌ی‬ ‫هیچ واڵتێكدا بۆ هیچ ده‌وڵه‌تێك نه‌ڕه‌خساوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌یش����دا له‌گش����ت ئاسته‌كاندا‬ ‫ئاسیا بونی‌ نییه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ خراپ گه‌مه‌ی‌ به‌كارته‌كان كرد‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ نوس����ه‌ر قس����ه‌كردن س����ه‌باره‌ت‬ ‫نوسه‌ر نیگه‌رانه‌ له‌وه‌ی‌ له‌ناو سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌ردو پارتی‌ كۆم����اری‌‌و دیموكراته‌كاندا ئه‌و به‌ڕابونی‌ ئاس����یا نالۆژیكییه‌‪ ،‬چونكه‌ "شتێك‬ ‫كه‌سانه‌ ‌ی پاڵپشت ‌ی له‌چاره‌سه‌ره‌ ئه‌قاڵنییه‌كان‌و نیی ‌ه ناوی‌ ئاس����یا بێ����ت‪ ،‬له‌ڕاس����تیدا ئه‌مه‌‬ ‫ده‌رچواندنی‌ یاس����اكانی‌ چاره‌س����ه‌ر ده‌كه‌ن‪ ،‬چه‌مكێك����ی‌ خۆرئاواییانه‌ی����ه‌‪ .‬به‌ڵكو چه‌ندان‬ ‫له‌الی����ه‌ن س����ه‌ركردایه‌تی‌ حزب����ه‌و‌ه په‌راوێ����ز واڵت���� ‌ی زۆرو زه‌وه‌ند هه‌ن‌و له‌نێو ئه‌و ش����ته‌ ‌ی‬ ‫ده‌خرێن‪ ،‬ب����ه‌رده‌وام له‌ته‌له‌فزیۆن‌و رادیۆكاندا ك ‌ه به‌ئاسیا ناوده‌بر ‌ێ زۆر له‌یه‌كتر ‌ی جیاوازن‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن الیه‌نه‌كه‌ی‌ خۆیانه‌وه‌ هێرشیان ده‌كرێت ‌ه وه‌ك چی����ن‪ ،‬یابان‪ ،‬هیند‪ ،‬ئه‌ندۆنیس����یا‪ ،‬هه‌ر‬ ‫س����ه‌ر‪ .‬ئه‌م دۆخه‌ش به‌"زۆر مه‌ترس����یدار" بۆ یه‌كێكی����ش له‌وان����ه‌ گومانێك���� ‌ی له‌هه‌مب����ه‌ر‬ ‫ئه‌وانی‌ دیك����ه‌دا هه‌یه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و حوكمڕانی‌ ناوده‌بات‪.‬‬ ‫وه‌رچه‌رخان���� ‌ه گه‌وره‌یه‌ی‌ ئێس����تا له‌جیهاندا‬ ‫ده‌گوزه‌رێ‌ ئ����ه‌وه‌ به‌دیارده‌خات ك���� ‌ه هێند‌ه‬ ‫تاكجه‌مسه‌ریی‌ كۆتایی‌ دێت‬ ‫م����اوه‌ی‌ چه‌ند ده‌یه‌یه‌ك ‌ه ئه‌مریكا زلهێزترین په‌یوه‌ندیی‌ به‌ڕۆش����نبیرییه‌وه‌ نیی����ه‌‪ ،‬به‌قه‌د‬

‫ده‌ب ‌ێ ئه‌مریكا چین سنوردار بكات‬ ‫به‌ش����ێك ‌ی ئه‌م كتێب���� ‌ه ته‌رخانك����راوه‌ بۆ‬ ‫باسكردن له‌چین‌و هه‌ڵكشانی‌ هێزی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئابور ‌ی ئه‌م ده‌وڵه‌ته‌‪ ،‬به‌حوكم ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی چین‬ ‫مه‌زنتری����ن واڵتی‌ جیهان����ه‌‌و ئابورییه‌ك ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ئابور ‌ی گشت شوێنه‌كان ‌ی دیكه‌ زیاتر ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا گه‌وره‌ترین كارگ����ه‌و دوه‌م گه‌ور‌ه‬ ‫به‌كاربه‌رو گه‌وره‌ترین واڵت ‌ه له‌پاشه‌كه‌وتكردن‪،‬‬ ‫دوه‌م واڵت ‌ه له‌خه‌رجییه‌كان ‌ی سه‌ربازییدا‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر پێیوای����ه‌ چین ش����وێن ‌ی ئه‌مریكا‬ ‫ناگرێت����ه‌و‌ه وه‌ك مه‌زنترین هێ����ز له‌جیهاندا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها له‌بواره‌كانی‌ س����ه‌ربازی‌‌و سیاس����ی‌‌و‬ ‫ئابوریش����دا له‌چه‌ند ده‌یه‌یه‌كی‌ داهاتودا پێش‬ ‫ئه‌مریكا ناكه‌وێت‪ ،‬به‌اڵم "له‌زۆر الیه‌ندا گرنگترین‬ ‫واڵته‌ له‌جیهانداو ره‌گه‌زێكی‌ نوێی‌ هه‌مه‌ك ‌ی بۆ‬ ‫سیستمی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ زیادكردوه‌"‪.‬‬ ‫زه‌كه‌رییا به‌پێویس����تی‌ ده‌زانێ����ت ئه‌مریكا‬ ‫س����نورێك بۆ چی����ن دابنێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم "ده‌ب ‌ێ‬ ‫درك ب����ه‌وه‌ش بكات ك���� ‌ه ناتوان ‌ێ له‌گش����ت‬ ‫شوێنێكدا ئه‌م سنوره‌ ‌ی بۆ دابنێت‪ .‬به‌داخه‌و‌ه‬ ‫گه‌وره‌ترین‌و مه‌ترس����یدارترین كۆسپ‌و ته‌گه‌ر‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌مریكا له‌كاتی‌ داڕش����تنی‌ سیاس����ه‌تێك ‌ی‬ ‫وه‌هادا روبه‌ڕو ‌ی ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬كه‌ش ‌ه سیاسیه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ناوخۆیه‌ت����ی‌‪ ،‬كه‌وا هه‌ر ح����ه‌ز به‌وه‌ده‌كات ك ‌ه‬ ‫هه‌ر چاره‌سه‌رێك وه‌ك سازشكردن‌و رازیكردن‬ ‫له‌قه‌ڵه‌م بدات"‪.‬‬

‫ئابوری‌ ئه‌مریكا‬ ‫هه‌ر به‌زیندویی‌‌و‬ ‫دینامیته‌وه‌ ده‌مێنێته‌و‌ه‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌مریكا‬ ‫هه‌ر به‌پێشه‌نگ ‌ی‬ ‫شۆڕشه‌كانی‌ داهاتو ‌ی‬ ‫زانست‌و ته‌كنه‌لۆژیاو‬ ‫پیشه‌سازی‌ ده‌مێنێته‌و‌ه‬ ‫مادام ده‌توانێ‌ ئه‌و‬ ‫ته‌گه‌ره‌و به‌ڕه‌نگارییان ‌ه‬ ‫له‌خۆبگرێت‌و له‌گه‌ڵیان‬ ‫بگونجێت كه‌وا روبه‌ڕو ‌ی‬ ‫ده‌بنه‌وه‬ ‫هیند ئاماده‌ ‌ی به‌هێزبون نییه‌‬ ‫هیندس����تان یه‌كێك����ه‌ ل����ه‌و ده‌وڵه‌تان����ه‌ ‌ی‬ ‫به‌ش����ێك ‌ی ئه‌م كتێب����ه‌ی‌ ب����ۆ ته‌رخانكراوه‌‪،‬‬ ‫به‌تێڕوانینی‌ نوس����ه‌ر هین����د واڵتێكی‌ به‌هێزه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم حكومه‌ته‌كه‌ی‌ بێهێ����زه‌‪ ،‬ناتوانێ‌ هێز‌ه‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌ی‌ خ����ۆی‌ له‌پێن����او وه‌دیهێنان ‌ی‬ ‫ئامانجه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌یدا به‌كاربهێنێ‌‪ .‬پاش����ان‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬هیند له‌جاران پتر رۆڵێكی‌ گه‌وره‌تر ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت ‌ی ده‌گێڕێ‌‌و هه‌ژمون به‌سه‌ر باشور ‌ی‬ ‫ئاس����یادا په‌یداده‌كات‪ ،‬به‌اڵم نابێته‌ ئه‌و هێز‌ه‬ ‫جیهانیی����ه‌ ‌ی ك ‌ه هه‌ندێك هیوا ‌ی بۆ ده‌خوازن‌و‬ ‫هه‌ندێكیش لێ ‌ی ده‌ترسن‪ .‬ئه‌مه‌ له‌ئاینده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫نزیكدا رونادات‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌سه‌اڵتی‌ هیندی‌‪،‬‬ ‫نوس����ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬سیس����تم ‌ی سیاسی‌ له‌هیند‬ ‫الوازه‌و ده‌كرێ‌ ببڕدرێت‌و ده‌ستی‌ تێوه‌ربدرێ‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ هێش����تا ئاماده‌ی ‌ی ئه‌وه‌ی‌ تیادانیی ‌ه‬ ‫رۆڵ ‌ه شایسته‌كه‌ ‌ی له‌جیهاندا بگێڕێ‌‪ .‬له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫زنجیره‌ك قه‌یران كۆ ‌ی ئه‌و واقیعانه‌ بگۆڕێت‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم به‌بێ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ هێدم ‌ه به‌سیس����تمه‌ك ‌ه‬ ‫بگات‪ ،‬ئ����ه‌وا جڤاكی‌ هیند ‌ی له‌گه‌مه‌ جیهانیی ‌ه‬ ‫نوێیه‌كه‌دا پێش ده‌وڵه‌ته‌كه‌ی‌ كه‌وتوه‌‪.‬‬

‫توندڕه‌وو تیرۆیسته‌كان كه‌مینه‌ن‬ ‫بابه‌ت ‌ی تیرۆرو به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌ تیرۆریستان‬ ‫به‌شێك ‌ی تایبه‌تی‌ ئه‌م كتێبه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم نوسه‌ر‬ ‫تیرۆریس����تان به‌كه‌مین����ه‌و الواز ناوده‌ب����ات‪.‬‬ ‫له‌باره‌یانه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬راسته‌ كۆنه‌په‌رسته‌كان ‌ی‬ ‫نێو جیهانی‌ ئیس��ل�امی‌ ژماره‌یان زۆره‌و له‌هه‌ر‬ ‫كه‌س����ێك ‌ی نێو كه‌لتوری‌ دیك����ه‌ توندڕۆترن‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌نێو ئه‌و موس����ڵمانانه‌ی‌ جیهاندا ك ‌ه‬ ‫ژماره‌یان له‌ملیارێك دانیش����توان زیاتره‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫به‌كه‌مینه‌ ده‌مێننه‌وه‌‪ ...‬راست ‌ه ئه‌و كه‌مینه‌ی ‌ه‬ ‫راس����ته‌قینه‌ن ك ‌ه حه‌ز به‌جیهاد ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاری‌ نێ����و ئه‌و كه‌مینه‌یه‌ ده‌كه‌وێت ‌ه نێو چه‌ند‬ ‫جڤاكێكه‌و‌ه كه‌ تیایدا جه‌ماوه‌ریبون ‌ی ئه‌و جۆر‌ه‬ ‫چاالكییانه‌ رۆژ به‌ڕۆژ له‌كه‌مبونه‌وه‌دایه‌‪.‬‬ ‫زۆرجار ش����یمانه‌ ‌ی ئه‌و‌ه ده‌كرێ����ت گروپ ‌ه‬ ‫تیرۆریستییه‌كان ببنه‌ خاوه‌ن ‌ی چه‌كی‌ كۆكوژ‪،‬‬ ‫به‌اڵم نوس����ه‌ر ئ����ه‌م ئه‌گه‌ر ب����ه‌دور ده‌زانێت‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬چه‌كی‌ كۆكوژ به‌ئاسان ‌ی‬ ‫ناكه‌وێت ‌ه به‌رده‌س����تی‌ تیرۆریسته‌كان هه‌روه‌ك‬ ‫زۆرب����ه‌ ‌ی خه‌ڵك پێیانوایه‌‪ ،‬ده‌ستڕاگه‌یش����تن‬ ‫به‌ه����ه‌ر رێژه‌یه‌كی‌ ئ����ه‌و چه‌كان����ه‌ به‌ته‌واو ‌ی‬ ‫ئه‌سته‌م ده‌بێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر واشنتۆن بۆ رێگه‌گرتن‬ ‫له‌م���� ‌ه هه‌وڵی‌ خۆی‌ بخاته‌گه‌ڕ‪ ...‬له‌م قس����ان ‌ه‬ ‫مه‌به‌ستم ئه‌وه‌نییه‌ ك ‌ه بڵێم به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫تیرۆر پێویست نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌ڵێم پێڕه‌وكردن ‌ی‬ ‫سیاسه‌تی‌ ئاگاداری‌‌و وردو زیره‌كانه‌ ده‌ره‌نجام ‌ی‬ ‫زۆر سه‌ركه‌وتوانه‌ی‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌مریكا ده‌بێت چ ‌ی بكات؟‬ ‫به‌ب����ڕوای‌ نوس����ه‌ر ئه‌مریكا گش����ت جۆر‌ه‬ ‫هێزه‌كان����ی‌ به‌ڕێژه‌ی‌ گ����ه‌ور‌ه هه‌ی����ه‌‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫ی����ه‌ك هێز نه‌بێت ئه‌ویش ش����ه‌رعییه‌ته‌‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬له‌جیهان ‌ی ئه‌مڕۆدا نه‌بون ‌ی شه‌رعیه‌ت‬ ‫به‌كه‌موكورتییه‌ك���� ‌ی كرۆكی‌ داده‌نرێ‌‪ .‬چونك ‌ه‬ ‫ش����ه‌رعیه‌ت رێگ ‌ه به‌م����رۆڤ ده‌دات ئه‌جێندا‬ ‫دابنێ����ت‌و قه‌یران����ه‌كان ده‌ستنیش����ان بكات‌و‬ ‫پش����تگیریی‌‌و هاوده‌نگی‌ له‌نێ����وان ده‌وڵه‌تان‌و‬ ‫هێزه‌كانی‌ ناحكومی����دا كۆبكاته‌وه‌"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪ :‬ره‌نگ ‌ه وێنه‌ی‌ ئه‌مریكا هێنده‌ جوان‌و‬ ‫خۆش����خوان ‌ه نه‌بێ����ت وه‌ك ئه‌مریكیی����ه‌كان‬ ‫تێیگه‌یشتون‪ ،‬به‌اڵم له‌كۆتاییدا له‌ئه‌لته‌رناتیڤ ‌ی‬ ‫دیكه‌ باشتره‌‪ .‬هه‌ر ئه‌مه‌شه‌ وایكرد جیهان بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك����ی‌ زۆر دورودرێ����ژ به‌رگه‌ی‌ هێزه‌كه‌ ‌ی‬ ‫بگرن‪.‬‬ ‫له‌به‌شی‌ كۆتایی‌ كتێبه‌كه‌دا ك ‌ه ته‌رخانكراو‌ه‬ ‫ب����ۆ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌ پرس����یاری‌ ده‌بێت ئه‌مریكا‬ ‫چی‌ بكات‪ ،‬نوس����ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬له‌س����ه‌ر ئه‌مریكا‬ ‫پێویس����ت ‌ه چه‌ن����د بنه‌م����او خزمه‌تگوزارییه‌ك‬ ‫پێش����كه‌ش ب����كات ك����ه‌وا یارمه‌تی����ده‌ر ‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ گرفت ‌ه سه‌ره‌كییه‌كانی‌ جیهان‬ ‫بن‪ ،‬هه‌روه‌ها پێویست ‌ه له‌هه‌مانكاتدا پشكێك‬ ‫له‌سیستم‌و ده‌سه‌اڵت ببه‌خشێته‌ واڵتانی‌ دیكه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و واڵتانه‌ی‌ كه‌وا تاز‌ه گه‌ش����ه‌یان‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌خاڵێك ‌ی دیكه‌ش����دا ده‌ڵێت‪ :‬گرژییه‌كان ‌ی‬ ‫خۆرهه‌اڵت ‌ی ناوه‌ڕاس����ت گرنگن‪ ،‬به‌اڵم گش����ت‬ ‫س����ه‌رچاوه‌و وزه‌و گرنگیدانێك���� ‌ی هه‌ڵمژیوه‌و‬ ‫له‌م����اوه‌ ‌ی حه‌وت س����اڵی‌ رابردودا له‌گش����ت‬ ‫پرس����ێكی‌ دیكه‌ی‌ نێو سیاس����ه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مری����كا زیات����ر گرنگی‌ پێده‌درێ‌‪ .‬له‌س����ه‌ر‬ ‫واش����نتۆن پێویس����ت ‌ه له‌س����ه‌ده‌ ‌ی هه‌شته‌م ‌ی‬ ‫كۆچ����ی‌‌و حوكم����دان له‌س����ه‌ر داواكارییه‌كان ‌ی‬ ‫سوننه‌و ش����یعه‌ له‌به‌غدا‪ ،‬بچێته‌ نێو سه‌ده‌ ‌ی‬ ‫بیس����ت‌و یه‌ك – به‌ره‌و چین‌و هیندو به‌رازیل‪-‬‬ ‫بڕوات‪ ،‬كه‌ تیایاندا ئاینده‌ دروستده‌كرێت‪.‬‬ ‫فه‌رید زه‌كه‌رییا‬ ‫* ساڵ ‌ی ‪ 1964‬له‌مۆمبا ‌ی له‌دایكبو‌ه‬ ‫* له‌زانك����ۆی‌ هارڤارد دكتۆرا ‌ی له‌زانس����ت ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كاندا هێناوه‌‪.‬‬ ‫* خ����ۆ ‌ی به‌ڕاگه‌یاندنكارێك����ی‌ لیب����راڵ‌و‬ ‫كه‌س����ێك ‌ی نزیكی‌ دیموكراته‌كانی‌ نێو ئیداره‌ ‌ی‬ ‫ئه‌مریكی‌ ده‌ناسێنێ‌‪.‬‬ ‫* بۆ ماوه‌ ‌ی هه‌ش����ت س����اڵ سه‌رنوسه‌ر ‌ی‬ ‫گۆڤاری‌ "كاروباری‌ ده‌ره‌وه‌" بوه‌‪.‬‬ ‫* بۆ ماوه‌ی‌ ده‌ س����اڵ له‌گۆڤاری‌ نیوزیك‬ ‫نوسه‌ری‌ ستون بوه‌‪.‬‬ ‫* له‌س����اڵی‌ (‪)2010‬ه‌و‌ه له‌گۆڤ����اری‌ تایم‬ ‫كارده‌كات‪.‬‬ ‫* له‌ساڵی‌ (‪)2008‬ه‌وه‌ له‌كه‌ناڵ ‌ی سی‌ ئێن‬ ‫ئێن به‌رنامه‌ی‌ فه‌ری����د زه‌كه‌رییا گ ‌ی ب ‌ی ئێس‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كات‪.‬‬ ‫* له‌زانكۆكانی‌ هارڤاردو كۆڵۆمبیاو كایس‬ ‫وس����ترندا وانه‌كانی‌ په‌یوه‌ن����دی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ ‌ی سیاس ‌ی وتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫* س����اڵ ‌ی (‪ )2003‬یه‌ك����ه‌م كتێبی‌ به‌ناو ‌ی‬ ‫"ئاینده‌ی‌ ئازادی‌" چاپ‌و باڵوكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫* گۆڤ����اری‌ فۆربس����ی‌ ئه‌مریك ‌ی له‌س����اڵ ‌ی‬ ‫(‪)2008‬دا له‌ریزی‌ ئه‌و (‪ )25‬راگه‌یاندنكاره‌ ‌ی‬ ‫داناوه‌ ك���� ‌ه له‌میدی����ای‌ ئه‌مریكی����دا زۆرترین‬ ‫كاریگه‌رییان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫* گۆڤاری‌ فۆرن پۆله‌س ‌ی له‌ساڵی‌ (‪)2010‬‬ ‫له‌ڕیزی‌ گرنگترین بیرمه‌ندانی‌ جیهانی‌ داناوه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫"خراپ ‌ی گوزه‌رانی‌ مامۆستا هۆكار ‌ی زیادبون ‌ی توندوتیژیه‌كانه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ ‌ی لێدان قه‌ده‌غه‌یه‌ له‌قوتابخانه‌كاندا‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌ماوه‌ی‌ رابردودا چه‌ند خوێندكارێك له‌چه‌ند‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كی‌ جیا له‌الیه‌ن مامۆستاكانیانه‌وه‌لێیان‬ ‫دراوه‌و جگه‌ له‌ئازاری‌ ده‌رونی‌ زیان ‌ی جه‌سته‌یشیان‬ ‫پێگه‌یشتوه‌‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ ‌ی لێدان قه‌ده‌غه‌كرا له‌ناو قوتابخانه‌كان‬ ‫هه‌وڵه‌كان چڕبون���ه‌و‌ه به‌ئاڕاس���ته‌ی‌ كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫توندوتی���ژی‌ ده‌رونیش‪ ،‬به‌اڵم له‌م س���اڵی‌ خوێندندا‬ ‫چه‌ند خوێندكارێك له‌الیه‌ن مامۆستاكانیانه‌و‌ه لێیان‬ ‫دراو زیان ‌ی جه‌س���ته‌یی‌‌و ده‌رونیش���یان به‌ركه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫له‌تیف حوسێن س���ه‌رۆكی‌ رێكخراو ‌ی تاكۆ بۆ پرس ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ده‌رونییه‌كان‪ ،‬ه���ۆكاری‌ به‌رزبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫رێژه‌ی‌ توندوتیژ ‌ی به‌تایبه‌ت له‌ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندندا‬ ‫"ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ئ���ه‌و بارودۆخه‌ نه‌خ���وازراو‌ه‬ ‫ئابوری‌‌و سیاس���یه‌ی كه‌ به‌رۆكی‌ هاواڵتیانی‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تانی‌ گرتوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك به‌داخه‌وه‌ شیرازه‌ ‌ی‬ ‫به‌ش���ێك له‌خێزانه‌كانی‌ به‌ره‌و پچ���ڕان بردوه‌و هیچ‬ ‫ده‌رفه‌تێكی‌ نه‌هێشتۆته‌وه‌ له‌هه‌مویش ‌ی مه‌ترسیدارتر‬ ‫ئه‌وه‌ی��� ‌ه كه‌ ئ���ه‌م بارودۆخه‌ كاریگه‌ری‌ ده‌رونیش��� ‌ی‬ ‫دروس���تكردوه‌ وایك���ردوه‌ ئارامی‌ ت���اك‌و بارودۆخ ‌ی‬ ‫ژیان‌و گوزه‌رانیان به‌جۆرێك بش���ێوێت كه‌ ره‌فتارو‬ ‫گوفتاره‌كانی���ان به‌ره‌و هه‌ڵچ���ون‌و داچونێكی‌ خراپ‬ ‫بب���ات‌و ته‌رجه‌م���ه‌ ‌ی توندوتیژی‌ ببێ���ت له‌ناو هه‌مو‬ ‫توێژه‌كان���دا‪ ،‬ئێس���تا به‌دیاریكراوی‌ له‌ن���او خێزان‌و‬ ‫قوتابخانه‌كانی���ش منداڵ قوربانی‌ یه‌كه‌می‌ ده‌س���ت ‌ی‬ ‫توندوتیژی‌‌و بارودۆخه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌تی���ف حوس���ێن له‌ب���اره‌ی‌ كاریگه‌رییه‌كان��� ‌ی‬ ‫خراپ���ی‌ گوزه‌ران��� ‌ی مامۆس���تاو‌ه ده‌دوێ���ت "له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ڵكش���انی‌ توندوتیژیی���ه‌ خێزانی���ه‌كان توندوتیژ ‌ی‬ ‫ناو قوتابخانه‌كانیش ئه‌گه‌رچ ‌ی به‌یاس���اش قه‌ده‌غه‌و‬ ‫یاس���اغكراوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆ ‌ی ئه‌م بارودۆخه‌و نائارام ‌ی‬ ‫ژیان‌و گوزه‌رانی‌ مامۆستاو دابین نه‌كردن ‌ی النیكه‌م ‌ی‬

‫ئه‌م قه‌یرانی‌ داراییه‌ش‬ ‫كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ بۆنمون ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ توندوتیژی‌‌و‬ ‫پۆلیس به‌نزینی‌ نیه‌ بیكڕێت‌و‬ ‫بچێت به‌ ده‌م قوربانیه‌كه‌وه‌‬ ‫ژیان��� ‌ی كه‌ بێگومان ئه‌ویش من���داڵ‌و خێزانی‌ هه‌یه‌و‬ ‫ئه‌ركی‌ قورس���ی‌ له‌سه‌رش���انه‌ وایك���ردوه‌ كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫خراپ بكات ‌ه سه‌ر وانه‌كانی‌‌و ته‌نانه‌ت زۆرجار ده‌بێت ‌ه‬ ‫هۆ ‌ی ئه‌وه‌ی‌ ك��� ‌ه نه‌توانێت له‌به‌رامب���ه‌ر ره‌فتارێك ‌ی‬ ‫خوێندكاره‌كه‌ی‌ خۆ ‌ی كۆنتڕۆڵ بكات‌و به‌وهۆیه‌شه‌و‌ه‬ ‫توندوتی���ژی‌‌و كاره‌س���ات ‌ی لێده‌كه‌وێت���ه‌و‌ه هه‌روه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ش���اره‌زور له‌خه‌بات‌و دڵنیام له‌شوێنه‌كان ‌ی‬ ‫تریش هه‌ن‌و ئه‌گه‌ر كاری‌ جدی‌ بۆ نه‌كرێت زیاتریش‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫رۆژ ‌ی ‪ 2017-2-25‬رێكخ���راوی‌ تاك���ۆ بۆ پرس��� ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان گفتوگۆیه‌ك���ی‌ كراوه‌ی‌ رێكخس���ت‬ ‫تایبه‌ت به‌دانانی‌ رێگ���ه‌و میكانیزمه‌كانی‌ رێگریكردن‬ ‫له‌هه‌ڵكش���ان ‌ی توندوتیژی‌ له‌س���ه‌رمندااڵن ك ‌ه تیایدا‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك ل���ه‌و رێكخ���راوو كه‌س���ایه‌تیانه‌ی‌ ك��� ‌ه‬ ‫به‌هه‌رشێوه‌یه‌ك بێت په‌یوه‌ستن به‌منداڵ‌و مافه‌كانیان‬ ‫له‌شوێنه‌ جیاوازه‌كان به‌شداربون‪.‬‬

‫س���ه‌رۆكی‌ رێكخ���راو ‌ی تاكۆ له‌ب���اره‌ی ئامانجیان‬ ‫ل���ه‌و كار‌ه ده‌ڵێ���ت "ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێم��� ‌ه مه‌به‌س���تمان ‌ه‬ ‫به‌هه‌م���و الیه‌ك��� ‌ی بگه‌یه‌نین ئه‌وه‌یه‌ ئ���ه‌م كاره‌ وات ‌ه‬ ‫به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ ‌ی توندوتیژییه‌كان به‌رامبه‌ر به‌منداڵ‌و‬ ‫چی���ن‌و توێژه‌كان ‌ی تر كه‌ ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌ته‌نها ئه‌رك ‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت نیه‌‪،‬پاش���انیش حكوم���ه‌ت وه‌اڵمی‌ خۆ ‌ی‬ ‫داوه‌ته‌وه‌ ده‌ڵ ‌ێ هه‌ر ئ���ه‌وه‌م هه‌ی ‌ه كه‌ ده‌یبینن بۆی ‌ه‬ ‫ئێمه‌ ناكرێت به‌دیار زیاتربون ‌ی مه‌ترس���ییه‌كان ‌ی سه‌ر‬ ‫ئاسایشی‌ تاك‌و خێزان‌و كۆمه‌اڵیه‌تیمانه‌وه‌ رابوه‌ستین‬ ‫بۆی ‌ه ئه‌بێت خۆیش���مان هه‌نگاو بنێی���ن‪ ،‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫پێشنیاری‌ باشمان له‌م كۆبونه‌وه‌یه‌دا ده‌ستكه‌وتوه‌و‬ ‫ده‌یكه‌ینه‌ بنه‌مای‌ كاركردن ‌ی پێكه‌وه‌ی ‌ی هه‌مو بیرۆكه‌و‬ ‫پێشنیاره‌كان ده‌كه‌ینه‌ پڕۆژه‌و ده‌یده‌ینه‌ هه‌مو الیه‌ن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان‪ ،‬په‌رله‌مان‌و ش���وێنه‌كان ‌ی تر راست ‌ه‬ ‫په‌رله‌م���ان په‌كخراو‌ه به‌اڵم بیرمان نه‌چێت هێش���تا‬ ‫س���ه‌رۆك ‌ی په‌رله‌مان‌و په‌رله‌مانتاران له‌پێگه‌و پۆست ‌ی‬ ‫خۆیاندان‌و ده‌بێت رۆڵیان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‪ ،‬س���امان سیوه‌یل ‌ی‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "توندوتیژ ‌ی به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گشت ‌ی له‌كوردس���تاندا له‌دۆخێكی‌ ئاسایدایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌كوردس���تان روده‌دات س���تاندارد ‌ی ئاسایی‌ خۆ ‌ی‬ ‫تێنه‌په‌ڕان���دو‌ه هێش���تا به‌راورد به‌واڵتانی‌ دراوس��� ‌ێ‬ ‫له‌بارێكی‌ ئاساییدایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ رودان ‌ی یه‌ك حاڵه‌ت ‌ی‬ ‫توندوتیژی���ش هه‌ر ب���ه‌زۆر ده‌زانی���ن‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫ئه‌وان���ه‌ ‌ی كه‌ له‌پڕۆس���ه‌ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌دا كارده‌كه‌ن‬ ‫به‌مامۆس���تاو قوتابی‌‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ران‌و توێژه‌رانه‌و‌ه‬ ‫هه‌مو مرۆڤن‌و ئه‌گه‌ر هه‌یه‌ له‌ساته‌وه‌ختێك ‌ی هه‌ڵچوندا‬ ‫هه‌ڵه‌ی���ه‌ك بكات گرن���گ ئه‌وه‌ی��� ‌ه وه‌زاره‌ت رێكار ‌ی‬ ‫یاس���ای ‌ی بگرێته‌به‌ر بۆ رێگه‌گرت���ن له‌دوباره‌بونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌و حاڵه‌تانه‌"‪.‬‬ ‫س���امان س���یوه‌یلی‌ باوه‌ڕی‌ وای ‌ه ك ‌ه حاڵه‌ته‌كان ‌ی‬ ‫توندوتیژی‌ زیادی نه‌كردوه‌و ده‌ڵێت "سااڵنی‌ رابردوش‬ ‫هه‌بوه‌ ب���ه‌س ئه‌وه‌یه‌ میدی���اكان ئێس���تا كاراترن‌و‬ ‫ده‌س���تبه‌جێ‌ روماڵی‌ روداوه‌كان ئه‌كه‌ن بۆی ‌ه باشتر‬ ‫ده‌بینرێت ئه‌گه‌رنا له‌ڕابردودا زۆر زیاتر بوه‌"‪.‬‬

‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ وتیش��� ‌ی‬ ‫"له‌چوارچێوه‌ی‌ قوتابخانه‌دا چ مامۆس���تا توندوتیژ ‌ی‬ ‫بكات به‌رامبه‌ر به‌قوتابی‌‌و هه‌روه‌ها به‌پێچه‌وانه‌شه‌و‌ه‬ ‫رێ���كاری‌ كارگێ���ڕ ‌ی ده‌گیرێته‌به‌رو دوات���ر چاوه‌ڕێ ‌ی‬ ‫لێكۆڵین���ه‌و‌ه ده‌كرێ���ت دواتر كێ‌ به‌رپرس���یار بێت‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریدا رێكار ‌ی یاسای ‌ی ده‌گیرێته‌به‌ر هه‌روه‌ك‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌شمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ راب���ردودا له‌قه‌زا ‌ی خه‌ب���ات‌و قه‌اڵدزێ‌‌و‬ ‫شاره‌زور چه‌ند خوێندكارێك له‌الیه‌ن مامۆستاكانیانه‌و‌ه‬ ‫لێیان دراوه‌و ته‌نها زیان ‌ی ده‌رونیش���یان به‌رنه‌كه‌وتو‌ه‬ ‫به‌ڵكو جه‌سته‌شیان برینداربوه‌‪.‬‬ ‫حاڵه‌ته‌كانی‌ توندوتیژی‌ ته‌نها له‌ناو قوتابخانه‌كان‬ ‫نیه‌‪ ،‬كه‌م نین ئه‌و مندااڵنه‌ش كه‌ له‌ته‌واوی‌ كۆمه‌ڵگادا‬ ‫توندوتی���ژ ‌ی جه‌س���ته‌یی‌‌و ده‌رونیش���یان به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ كاروبار ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و منداڵ‌و‬ ‫خێزان له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ ،‬گه‌شه‌ دارا به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یان���د "ئ���ه‌و حاڵه‌ت���ی‌ توندوتیژیان���ه‌ی‌ هاتۆت ‌ه‬ ‫به‌رده‌س���تمان یان له‌راگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌ بیس���تومان ‌ه‬ ‫به‌ده‌میانه‌و‌ه چوین‌و رێكاری‌ یاس���ایی‌ گیراوه‌ت ‌ه به‌رو‬ ‫چاودێرئه‌بی���ن تا رێ���كار‌ه یاس���اییه‌كان وه‌ك خۆ ‌ی‬ ‫بڕوات ئه‌گه‌ر له‌هه‌ر شوێنێكدا كێشه‌ ‌ی تێكه‌وت ئێم ‌ه‬ ‫به‌دواداچون ئه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ ‌ی په‌رله‌مانی‌ كوردستان وتیش ‌ی "به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ پ���ڕۆژ‌ه هه‌بێت خۆ ئێس���تا په‌رله‌مان‬ ‫نه‌م���اوه‌ تاله‌وڕێگه‌ی���ه‌وه‌ كاربكه‌ین‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌س���ه‌كان دێن ‌ه به‌رده‌ممان‌و ئێم���ه‌ش به‌دواداچون ‌ی‬ ‫بۆ ئه‌كه‌ین تاڕاده‌یه‌ك ئه‌گه‌ر له‌س���نورر ‌ی س���لێمان ‌ی‬ ‫بێ���ت ده‌توانین‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ولێ���ر ئێم ‌ه كه‌م ده‌چین‌و‬ ‫ئه‌ندامیش���مان هه‌یه‌ به‌دواداچ���ون ئه‌ك ‌هن‌و ئیتر هه‌ر‬ ‫كه‌سه‌ش له‌جێگه‌ ‌ی خۆیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫گه‌شه‌ دارا به‌نیگه‌رانییه‌وه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆئه‌وه‌شكردو‬ ‫وت ‌ی "ئه‌م قه‌یران ‌ی داراییه‌ش كاریگه‌ری‌ هه‌یه‌ بۆنمون ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌ توندوتیژی‌‌و پۆلی���س به‌نزینی‌ نی ‌ه‬ ‫بیكڕێت‌و بچێت به‌ ده‌م قوربانیه‌كه‌وه‌"‪.‬‬

‫چونی خوێندکار بۆ زانکۆ ئەهلیەکان بەرێژەی ‪ ٪٥٠‬کەمی کردوە‬ ‫ئا‪ :‬ته‌الر حكمه‌ت‬ ‫قەیرانی دارایی بایەخ‌و گرنگیی خوێندنی کەم‌و الواز‬ ‫کردوە‪ ،‬بەپێی ئاماری زانکۆیەکی ئەهلی "ریژەی‬ ‫خوێندکارانی قۆناغی یەکەم بەراورد بەساڵی رابردو‬ ‫نزیکەی ‪ ٪٥٠‬کەمی کردوە"‪.‬‬ ‫هێرش ئه‌حمه‌د‪ ،‬كه‌ خوێن���دكاری قۆناغی چواری‬ ‫زانكۆی گەشەپێدانی مرۆییە ئاماژە بەوە دەکات ئه‌م‬ ‫قه‌یرانه‌ كاریگه‌ریی گەورەی لەسەر پرۆسەی خوێندن‬ ‫ک���ردوە‪ ،‬بەتایبەت���ی ئەوان���ەی خوێن���دکاری زانكۆ‬ ‫ئه‌هلیه‌كانن‌و بەپارە دەخوێنن‪ ،‬ئەو وتی "س���ه‌ڕه‌رای‬ ‫خه‌رجی هاتوچۆ‪ ،‬دەبێت پارەی قیس���تی خوێندنیش‬ ‫ئامادە بکەین‪ ،‬زۆربه‌ش���مان به‌هۆی نەدانی موچه‌وه‌‬ ‫توشی گرفت بوین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "بەردەوام لەدڵەڕاوکێی ئه‌وه‌دا‌ین كه‌ ئایا‬ ‫ده‌توانین له‌خویندن به‌رده‌وام بین یان نا"‪.‬‬ ‫هێرش باس ل���ەوە دەکات کە ئەوەی لەم دۆخەدا‬ ‫جێ���ی نیگەرانییە ب���ۆ ئ���ەوان‪ ،‬بەڕێوەبەرانی زانكۆ‬ ‫زۆریان بۆ دەهێنن کە ئەگەر پارەی قیستەکە نەدەن‬ ‫ناتوانن بەش���داری تاگیکردەنەوەکان بن یان نمرەیان‬

‫نادرێتەوە‪ ،‬ئەو وتی "تەنانەت ئەگەر ‪ 250‬دیناریشمان‬ ‫المابیت‪ ،‬نمرەکانمان نادرێتەوە"‪.‬‬ ‫هێ���رش نمونەیەکە لەس���ەدان خوێندکار کە زانکۆ‬ ‫ئەهلییەکان���دا دەخوێنن‌و بەه���ۆی قەیرانی داراییەوە‬ ‫روب���ەڕوی گرفت���ی دابینکردنی پ���ارەی خوێندنیان‬ ‫بونەتەوە‪.‬‬ ‫زریان عو‌مه‌ری ته‌مه‌ن ‪20‬س���اڵ‪ ،‬ک���ە خوێندکاری‬ ‫قۆناغی دوی زانكۆیەو عەزییەکی س���وری پۆشیوە‪،‬‬ ‫لەگەل هاوڕێکانی لەب���ەردەم کافتریا قەرەباڵغەکەی‬ ‫زانکۆدا وەس���تابو‪ ،‬مش���تومڕیان بو لەس���ەر پارەی‬ ‫قیس���تەکە‪ ،‬کە هەمویان خەریکی دەردەدڵ‌و گللەیی‬ ‫بون‪ ،‬ئەو وتی "خوێندن بەم جۆرە کە پڕە لەدڵەڕاوکێ‬ ‫ناچێ بەڕێوە‪ ،‬هه‌میشە داڵغەو خه‌یاڵمان الی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫‌چۆن قیستی خویندنه‌كه‌مان بده‌ین"!‬ ‫وتیش���ی "رەنگە بەش���ێک لەخۆیندكاران بژێویی بڕیاریان داوە ئەمس���اڵ وەک ساڵی رابردو بەڕێژەی‬ ‫ژیانیان له‌ئاستیكی بەرزدا بێت‪ ،‬بەاڵم زۆربەمان داهاتی ‪ ٪٢٥‬قیستی خوێندکار کەم نەکەنەوە‪.‬‬ ‫سەرۆکی بەشی کۆمپیوتەر لەزانكۆی گەشەپێدانی‬ ‫خێزانەکانمان سنوردارەو بۆمان هەڵناسوڕێ"‪‌.‬‬ ‫لەبەرامبەریشدا بەڕێوەبەرانی زانکۆکان ئاماژە بەوە مرۆیی‪ ،‬هۆگر مەحمود جەغت لەوە دەکات کە ساڵی‬ ‫دەک���ەن کە خەرجی زانکۆکانی���ان زۆرەو هەر جۆرە رابردو کاتێک بەڕێژەی ‪ ٪٢٥‬داش���کاندنیان بۆ پارەی‬ ‫کەمکردنەوەی بڕە پارەیەک لەقیس���تی خوێندکاران‪ ،‬س���ااڵنی خوێندن لەزانکۆکەیاندا ک���ردوە‪ ،‬روبەڕوی‬ ‫گوشار لەسەر زانکۆکەیان دروست دەکات‪ ،‬لەبەرئەوە گرفت���ی دارایی بونەتەوە بۆ دابی���ن کردنی خەرجی‬

‫خوێندن بەم جۆرە کە‬ ‫پڕە لەدڵەڕاوکێ ناچێ‬ ‫بەڕێوە‬

‫زانکۆکەیان‪ ،‬ئەو وتی "ئەمس���اڵ نەمانتوانی لەس���ەر‬ ‫ئەو داش���کاندنە بەردەوام بی���ن‪ ،‬هەرچەندە موجەی‬ ‫مامۆستاکانیش بەڕێژەی ‪ ٪١٠‬کەمی کردوە"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئەوەش���ی رونکردەوە کە زانکۆکەیان هەمو‬ ‫ج���ۆرە هاوکارییەکی خویندکارانیان کردوە‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"ئێمە قیس���تی پێدانی پارەمان کردوە بە ‪ ٧‬قیست‪،‬‬ ‫هەر قیستەو بەبڕی ‪٣٥٠ -٣٠٠‬هەزار دینار"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "راس���تە ئێمە نمرەکانیان پێنادەینەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەتوانن تاقیکردنەوە ئەنجام بدەن‪ ،‬کاتێک کە‬ ‫خوێن���دکار دەیەویت بێتە زانکۆی ئەهلی پێش هەمو‬ ‫شتێک ئیمە بەڵێنامەیان پێ پڕ دەکەینەوە کە دەبێت‬ ‫خوێندکار پاپەندی بەلینامەکەی خۆی بێت‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫زانکۆ مافی خۆیەتی هەر رێوش���وێنێک بگریتە بەر‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێمە تا ئێستا هیج خوێندکاریکمان دەرنەکردوە‬ ‫لەسەر ئەوەی پارەی نەدابێت"‪.‬‬ ‫بەپێ���ی ئامارێک کە لەتۆمارگای گش���تی زانكۆی‬ ‫گەشەپێدانی مرۆیی دەس���ت ئاوێنە کەوتوە لەساڵی‬ ‫خوێندن���ی ‪٢٠١٦ _٢٠١٥‬دا نزیکەی ‪ ١٢٠٠‬خویندکار‬ ‫لەزانکۆکە وەرگیراون‪ ،‬بەاڵم لەساڵی خوێندنی ‪٢٠١٦‬‬ ‫_‪٢٠١٧‬دا نزیک���ەی ‪ ٦٠٠‬خوێندکار چونەتە زانکۆکە‪،‬‬ ‫واتە بەڕێژەی ‪ ٪٥٠‬کەمی کردوە‪.‬‬

‫"دڵنیاین پڕۆگرامی‌ خوێندن كه‌م ده‌كرێته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ پڕۆگرام یان درێژكردنه‌و‌ه ‌ی ده‌وام‬ ‫داوا ‌ی مامۆستایان‌و خوێندكاران ‌ی سنوری‌ پارێزگاكان ‌ی‬ ‫سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌ن پاش شكاندن ‌ی بایكۆت‌و‬ ‫ده‌وامكردن له‌قوتابخانه‌كاندا‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیارێك ده‌ڵێت‬ ‫"كه‌مكردنه‌و‌هی‌ پڕۆگرام به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ناچێت ‌ه‬ ‫بوار ‌ی زانستییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌نێوان خراپ‌و خراپتر‪،‬‬ ‫خراپه‌ك ‌ه هه‌ڵده‌بژێرین"‪.‬‬ ‫هه‌وڵ���ه‌كان به‌رده‌وامن بۆكه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ پڕۆگرام ‌ی‬ ‫خوێن���دن وه‌ك رێگه‌چاره‌ی���ه‌ك بۆ دۆخ ‌ی ئێس���تا ‌ی‬ ‫خوێندن له‌س���نور ‌ی پارێزگای‌ س���لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مجار‌ه هه‌ردو رێكخراو ‌ی په‌روه‌رده‌ ‌ی نوێ‌و كۆمه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫خوێندكاران رۆژی‌ هه‌ینی‌‪ 2017-2-24‬كۆنفرانس���ێكیان‬ ‫به‌س���ت بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌‪ ،‬له‌ژێرناو ‌ی "چاره‌نوس��� ‌ی‬ ‫خوێندكاران له‌نێوان بایكۆت ‌ی خوێندن‌و تاقیكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نیش���تمانیدا" هێمن فه‌ریق‪ ،‬به‌رپرس���ی‌ لقی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ ‌ی خوێندكاران به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "هه‌مو‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك پێویس���تی‌ به‌ماندوبن هه‌ی ‌ه ئێمه‌ش كه‌ ئه‌م‬ ‫كاره‌م���ان كردو‌ه به‌كۆنفرانس���ێك كۆتای ‌ی پێ ناهێنین‬ ‫به‌ڵكو به‌رده‌وام ده‌بین‌و مه‌به‌س���تمان ‌ه ‪ %50‬داواكانمان‬ ‫به‌دیبهێنی���ن گه‌ر هه‌وڵه‌كانمان س���ه‌ر ‌ی نه‌گرت هه‌وڵ‬ ‫ئه‌ده‌ین كۆده‌نگ��� ‌ی زیاتر ‌ی ب���ۆ په‌یدابكه‌ین‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫به‌ به‌ش���دار ‌ی خوێندكارو كه‌س���وكارو مامۆس���تایان‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ هه‌م���و رێكخراوه‌كان ‌ی‬ ‫خوێندكارانیش كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌رپرس��� ‌ه ‌ی خوێن���دكاران ده‌ڵێ���ت "به‌رده‌وام‬ ‫خوێن���دكاران له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌ی ده‌ره‌وه‌و ن���اوه‌وه‌و‬

‫پێشتر له‌الیه‌ن په‌روه‌رده‌و‬ ‫یه‌كه‌ ‌ی سه‌رپه‌رشتیاریه‌و‌ه‬ ‫هه‌وڵ دراوه‌و بێئه‌نجام‬ ‫بوه‬ ‫سه‌ردانمان ده‌ك ‌هن‌و داوا ‌ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی پرۆگرام یان‬ ‫دریژكردن���ه‌وه‌ ‌ی ده‌وام ده‌كه‌ن‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش ئه‌وه‌نده‌ ‌ی‬ ‫ئێمه‌ ئاگادارین بابه‌ت ‌ی زانست له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی شار ‪ 2‬وانه‌و‬ ‫له‌ناوه‌وه‌ش ‪4‬وان ‌ه ده‌خوێنرێت له‌ئه‌نجامیش���دا هه‌مو ‌ی‬ ‫یه‌ك تاقیكردنه‌وه‌یان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه پێش���تر چه‌ن���د هه‌وڵێكی‌ ت���ر دراو‌ه‬ ‫بۆكه‌مكردن���ه‌و‌هی‌ پڕۆگ���رام ب���ه‌اڵم ئه‌و به‌رپرس���ه‌ ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ ‌ی خوێندكاران ده‌ڵێت "گ���ه‌ر دڵنیا نه‌بوینای ‌ه‬ ‫ئه‌م فشاره‌مان سه‌رئه‌گرێت ئه‌وا نه‌مانئه‌كرد‪ ،‬پێمانوای ‌ه‬ ‫پڕۆگرام كه‌م ئه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬ئێم ‌ه له‌ دۆخی‌ ئاسایی‌ داوا ‌ی‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ ناكه‌ین ب���ه‌اڵم له‌م دۆخه‌دا پێویس���ت ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی پ���ه‌روه‌رد‌ه گرنگی‌ بدات به‌پیش���نیاره‌كان ‌ی‬ ‫ئێمه‌"‪.‬‬ ‫ش���اخه‌وان به‌هادین له‌ڕێكخراو ‌ی پ���ه‌روه‌رده‌ ‌ی نو ‌ێ‬ ‫ك��� ‌ه له‌كۆنفرانس���ه‌كه‌دا ئامارێكی‌ خس���ته‌ڕو له‌باره‌ ‌ی‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ ‌ی رێژه‌ ‌ی ده‌رچون له‌ساڵ ‌ی خوێندنی‌‪-2015‬‬

‫‪ 2016‬به‌راورد به‌س���ااڵن ‌ی پێش���و‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند‬ ‫"به‌مه‌ش ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ بایكۆت سه‌ره‌ڕای ئه‌و‌هی‌ نه‌بو‌ه‬ ‫فشار بۆسه‌ر ده‌س���ه‌اڵت به‌ڵكو بو‌ه هۆی‌ زیانگه‌یاندن‬ ‫به‌خوێندكاره‌كانمان بۆیه‌ ئامانجمان رێگه‌گرتن ‌ه له‌مه‌و‬ ‫دوبار‌ه زه‌ره‌رمه‌ند نه‌بونی‌ خوێندكار"‪.‬‬ ‫شاخه‌وان به‌هادینیش ئاگادار ‌ی هه‌وڵه‌كان ‌ی پێشتر‌ه‬ ‫بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی پڕۆگرامه‌كان وتی‌"پێش���تر له‌الیه‌ن‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌و یه‌كه‌ ‌ی سه‌رپه‌رش���تیاریه‌و‌ه هه‌وڵ دراوه‌و‬ ‫بێئه‌نج���ام بوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ تر له‌پالن ‌ی‬ ‫ئه‌وان ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ین‌و ل���ه‌و بڕوای���ه‌دام كاره‌كه‌مان‬ ‫س���ه‌ربگرێت به‌تایبه‌ت ك ‌ه پش���تیوانی‌ مامۆس���تایان‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیارانمان هه‌ی��� ‌ه جگه‌ له‌پش���تیوانی‌ زۆر ‌ی‬ ‫خوێندكاران له‌ئێستادا ته‌نها له‌سنور ‌ی به‌ڕێوبه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ ‌ی رانی ‌ه نزیكه‌ ‌ی ‪ 1200‬واژوی‌ خوێندكار هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆدۆزینه‌وه‌ ‌ی رێگه‌چاره‌یه‌ك بۆ هاوكارییان"‪.‬‬ ‫به‌كر محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیار ‌ی یه‌كه‌م ‌ی په‌روه‌رد‌ه ‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵت ك ‌ه هاوكات ئه‌ویش به‌ش���داری‌ كۆنفرانسه‌ك ‌ه‬ ‫بو له‌بار‌هی‌ كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی پڕۆگرام به‌ئاوێن ‌ه ‌ی راگه‌یاند‬ ‫"كه‌مكردن���ه‌وه‌ ‌ی پڕۆگرام به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ناچێت ‌ه‬ ‫باب ‌ی هه‌نگاو ‌ی زانستییه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ پچڕاندن ‌ی حه‌لق ‌ه ‌ی‬ ‫زانس���ت ‌ی ته‌له‌ب ‌ه جارێكی‌ تر له‌شوێنێكی‌ تر باجه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئ���ه‌دات‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ ‌ی له‌زانس���ت ‌ی پڕۆگرام���دا ئامانج ‌ی‬ ‫گشتی‌و تایبه‌تی‌ هه‌یه‌‪ ،‬تایبه‌تیه‌ك ‌ه ناسینی‌ زانسته‌كه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ رۆژ‌ه دیاریكراوه‌كان‌و گش���تیه‌كه‌ش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫خوێن���دكار‌ه تاكێك ‌ی لێده‌ربچێت هه‌م���و ئامانجه‌كان ‌ی‬ ‫بپێكێت‌و هه‌مو ئه‌و زانیاریانه‌ ‌ی كه‌ پێویست ‌ه له‌قوتابخان ‌ه‬ ‫فێ���ر ‌ی بێت وه‌ریبگرێ���ت‌و ره‌نگبداته‌وه‌ له‌كه‌س���ێتیدا‬ ‫بۆی��� ‌ه نه‌خوێندن��� ‌ی زه‌ره‌ر ده‌دات له‌خوێندكار‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بۆ قۆناغێك ‌ی وه‌ك ئێس���تا له‌نێ���وان خراپ‌و خراپتردا‬

‫ئه‌بێ���ت خراپه‌ك ‌ه هه‌ڵبژێرین ئه‌گه‌رن���ا كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پڕۆگرام خراپه‌و خوێندن ‌ی پڕۆگرامێكی‌ زۆریش خراپه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ خوێندكار وه‌ریناگرێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ ده‌كرێت بۆئه‌م‬ ‫دوخه‌ راهێنان‌و چاالكیه‌كان ك���ه‌م بكرێته‌وه‌و بناغه‌ ‌ی‬ ‫زانسته‌كه‌بمێنێت"‪.‬‬ ‫سااڵنێكه‌ ره‌خنه‌ ده‌گیرێت‌و باس ‌ی بونی‌ كه‌موكوڕ ‌ی‬ ‫ده‌كرێت له‌پڕۆگرامه‌كان���ی‌ خوێندندا ده‌وترێت هه‌ند ‌ێ‬ ‫وانه‌پێویست ناكات بخوێنرێت یان هه‌ڵ ‌ه ‌ی تیایه‌ كه‌وات ‌ه‬ ‫زه‌ره‌رمه‌ن���د نابن كه‌ نه‌خوێنرێ���ت‪ ،‬له‌وباره‌یه‌و‌ه به‌كر‬ ‫محه‌مه‌د ده‌ڵێت "كه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی ئێس���تا پێداچونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پڕۆگرام نیه‌ ئێستا مه‌حكومین به‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا پڕۆگرام‬ ‫له‌ئه‌نجام��� ‌ی كۆمه‌ڵ ‌ێ كاره‌وه‌ س���ه‌رپێی‌ خۆی‌ گرتو‌ه‬ ‫بۆ س���اڵ ‌ی ئاس���ایی‌ گونجاوه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ ئه‌مس���اڵ ك ‌ه‬ ‫بارودخه‌كه‌مان نائاسیی ‌ه داوا ‌ی كه‌مكردنه‌و‌ه ‌ی ده‌كه‌ین‬ ‫ئه‌وه‌یش به‌ش‌و فه‌سڵ نا به‌ڵكو راهێنانه‌كان‌و چاالك ‌ی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ كاته‌كه‌ به‌ش بكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و سه‌رپه‌رش���تیار‌ه ره‌خنه‌ ئاڕاست ‌هی‌ ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ باس له‌هه‌ڵپه‌س���اردنی‌ پڕۆگ���رام ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ده‌ڵێت كاتێك هه‌ڵپه‌س���اردن ‌ه ئه‌بێت له‌وێس���تگه‌یه‌كدا‬ ‫قه‌ره‌بو ‌ی بۆ بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم خۆێندكار جارێكی‌ تر‬ ‫ئه‌و پڕۆگرامه‌ ناخوێنێت‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌وه‌ كورتكردنه‌وه‌ی‬ ‫پڕۆگرامه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كۆنفرانس��� ‌ه له‌ماوه‌ی‌ دوڕۆژدا ئه‌نجام ده‌درێت‪،‬‬ ‫رۆژی‌ یه‌ك���ه‌م تایبه‌ت ب���و به‌قۆناعی‌ نۆی���ه‌م ‪-2-24‬‬ ‫‪ 2017‬رۆژ ‌ی دوه‌م تایب���ه‌ت ده‌بێت به‌پۆل ‌ی ‪ 12‬به‌هه‌مو‬ ‫به‌شه‌كانیانه‌وه‌ كه‌ به‌روار ‌ی ‪2017-3-3‬ئه‌نجام ده‌درێت‪،‬‬ ‫سه‌رپه‌رشتیار ‌ی كۆنفرانسه‌كه‌ رایگه‌یاند "له‌دوا ‌ی ئه‌و‌ه‬ ‫یاداشت ‌ی كۆنفرانس ئاماده‌ده‌كرێت له‌الیه‌ن لیژنه‌یه‌كه‌وه‌و‬ ‫ل ‌ه ‪ 3-5‬ده‌ست به‌كاره‌كانمان ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫مه‌دره‌سه‌‪،‬‬ ‫مه‌حبه‌سه‌یه‌!‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس‬

‫"نالی" شاعیری ناسراوی كالسیكی كوردی‪،‬‬ ‫كه‌ له‌س���ه‌ده‌ی نۆزده‌دا ژیاوه‌ شیعرێكی هه‌یه‌‬ ‫ب���اس له‌دونیای خوێن���ه‌واری‌و حوجره‌و ژیانی‬ ‫فه‌قێیه‌تی ده‌كات و ره‌خنه‌ی لێ ده‌گرێت‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی فه‌قێكانی دوێنێ كه‌ فێرخوازی ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌كات به‌شێوازێكی دروست په‌روه‌رده‌ ناكرێن!‬ ‫مه‌به‌س���ت یان مان���ای وشه‌كانی"مه‌دره‌س���ه‌و‬ ‫مه‌حبه‌س���ه‌" الی نال���ی بریتییه‌ ل���ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫مه‌دره‌س���ه‌ حوجره‌ی فه‌قێیه‌و "مه‌حبه‌سه‌"ش‬ ‫به‌وات���ای حه‌پس���خانه‌و زیندان دێ���ت‪" ،‬نالی"‬ ‫له‌شیعرێكیدا ده‌نوسێت‪:‬‬ ‫مه‌دره‌سه‌‪ ،‬مه‌حبه‌سه‌یه‌‪ ،‬مه‌بحه‌سه‌ی وه‌سوەسه‌یه‌‬ ‫كه‌سی تێدا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مما خۆش و خورسه‌ندی نییه‌‬ ‫مانای ئه‌م شیعره‌ وه‌ك "مه‌ال عه‌بدولكه‌ریمی‬ ‫موده‌ڕیس" لێكی داوه‌ت���ه‌وه‌ واته‌"حوجره‌كانی‬ ‫فه‌قێ به‌ندیخانه‌ی گیان‌و بیرن‌و‪ ،‬باسه‌كانی كه‌‬ ‫فه‌قێكان باسیان لێ ئه‌كه‌ن هه‌مو وه‌سوه‌سه‌و‬ ‫خه‌یاڵی بێ مایه‌ن‌و‪ ،‬ناڵێم فه‌قێكان بنیاده‌می‬ ‫زی���ره‌ك‌و لێهاتوی���ان تیا نییه‌‪ ،‬ه���ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خۆش���ی‌و ش���ادمانی ل���ه‌ده‌م و چاویانا به‌دی‬ ‫ناكرێ"‪ .‬ده‌بینین دوای زیاد له‌سه‌د ساڵ‌و ئه‌و‬ ‫گۆڕانكارییان���ه‌ی له‌دونی���ادا رویانداوه‌ به‌هه‌مو‬ ‫كایه‌و ئاسته‌كانه‌وه‌ كه‌چی زۆرێك له‌شاره‌زایانی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی ئه‌مڕۆ پێی���ان وایه‌ خوێندنگاكانی‬ ‫كوردس���تان زیندانن‌و فێرخوازه‌كانیشی وه‌كو‬ ‫تاوانبار مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵدا ده‌كرێت‌و ئینسانی‬ ‫نوێ به‌رهه‌م ناهێنێت‪ ،‬نه‌وه‌ك هه‌رئه‌وه‌ به‌ڵكو‬ ‫گومان ده‌كرێت په‌روه‌رده‌ی ئێمه‌ په‌روه‌رده‌یه‌كی‬ ‫ئاراسته‌كراوه‌و به‌مه‌به‌ست كار ده‌كرێت بۆ لێدان‬ ‫له‌ش���كۆی فێرخوازو له‌مرۆڤ خستنی مرۆڤ!‬ ‫ئێمه‌ له‌ش���وێنی ترو له‌نوسینی تردا ئاماژه‌مان‬ ‫پێكردوه‌و پێمان وابوه‌ ته‌نانه‌ت خوێندنگاكانی‬ ‫ئێم���ه‌ زیندانیش نی���ن‪ ،‬به‌ڵك���و له‌زیندانیش‬ ‫خراپترن! ئێس���تاش هه‌م���ان بۆچونمان هه‌یه‌‬ ‫به‌اڵم ئێس���تا باس له‌زیندان ده‌كه‌ین هاوواتای‬ ‫خوێندنگا زیاتر مه‌به‌ستمان رونكردنه‌وی دیدی‬ ‫نالییه‌ بۆ قۆناغێكی مێژویی ئێمه‌ له‌په‌روه‌رده‌و‬ ‫فێرك���ردن ك���ه‌ تاچه‌ن���د ناپه‌روه‌رده‌یی بوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا به‌راوردكردنی دوس���ه‌رده‌می جیای‬ ‫دونی���ای كوردییه‌ به‌وه‌ی دۆخ���ی په‌روه‌رده‌و‬ ‫فێركردنمان له‌رابردودا چۆن بوه‌ كه‌ شاعیرێكی‬ ‫گرنگ���ی وه‌كو"نال���ی" باس���ی ده‌كات له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێستادا‪ ،‬چونكه‌ النیكه‌م زیندانی ئه‌مڕۆ هه‌ندێك‬ ‫پێداویستی‌و بنه‌مای بۆ دیاریكراوه‌ ك ‌ه له‌وانه‌یه‌‬ ‫مرۆڤ���ی تاوانب���ار دوای ده‌رچون���ی له‌زیندان‬ ‫ببێت به‌مرۆڤێك���ی ترو گۆڕانكاری به‌س���ه‌ردا‬ ‫بێت‌و بگه‌ڕێت���ه‌وه‌ ناو كۆمه‌ڵگا‪ ،‬گومان ده‌كه‌م‬ ‫گه‌ر"نالی" ئێستا زیندو بوایه‌و دۆخی خوێندن‌و‬ ‫شێوازی په‌روه‌رده‌كردنی به‌م جۆره‌ ببینایه‌ كه‌‬ ‫ئێستا له‌كوردس���تاندا به‌ڕێوه‌ ده‌چێت‪ ،‬له‌بری‬ ‫به‌راوردكردنی حوجره‌كانی دوێنێ به‌زیندان بۆ‬ ‫خوێندنگاكانی ئه‌مڕۆ شتێكی تری له‌به‌رانبه‌ردا‬ ‫هه‌ڵده‌بژارد كه‌ له‌دۆخی زیندانی دوێنێ خراپتر‬ ‫بێت! بۆیه‌"نالی" حوج���ره‌ی به‌زیندان هاوواتا‬ ‫ك���ردوه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی ل���ه‌و س���ه‌رده‌مه‌دا هیچ‬ ‫ش���وێنێك به‌قه‌د زیندان خراپ نه‌بوه‌ له‌هه‌مو‬ ‫رویه‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئێس���تا به‌له‌به‌رچاوگرتنی‬ ‫سه‌رده‌می نالی له‌گه‌ڵ ئێستاداو به‌راوردكردنی‬ ‫هه‌ردو سه‌رده‌مه‌كه‌ خوێندنگاكانی ئێستا باشتر‬ ‫نین‪ ،‬ده‌بوایه‌ ش���ێوازی خوێندن���ی حوجره‌ی‬ ‫س���ه‌رده‌می نالی ببوایه‌ به‌مێژو ئێس���تا ئێمه‌‬ ‫وه‌ك���و رابردویه‌كی س���ه‌یر بمانخوێندایه‌ته‌وه‌و‬ ‫وه‌كو په‌ند بگێڕدرایه‌ته‌وه‌و باسبكرابابه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ له‌س���ه‌رده‌می نالی‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌ ته‌نه���ا زه‌مه‌نه‌! له‌وانه‌یه‌ یه‌كێك‬ ‫بپرس���ێت چۆن‪ ،‬ئ���ه‌ی هه‌مو ش���ته‌ ماددیانه‌‬ ‫ده‌یبینی���ن و ئ���ه‌و ج���ۆره‌ ژیان���ه‌ی هه‌مانه‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می نالی ده‌چێت؟ وه‌اڵمی ئێمه‌ رونه‌‬ ‫نه‌خێر‪ ،‬به‌اڵم مه‌به‌س���تمانه‌ بڵێین ئه‌و شتانه‌ی‬ ‫به‌چاو ده‌یانبینین‌و هه‌مانه‌ ش���تی ستراتیژی‌و‬ ‫ق���وڵ‌و وردو به‌رهه‌می میلله‌تێكی پێش���كه‌وتو‬ ‫خاوه‌ن پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردنێكی ته‌ندروس���ت‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو دیارده‌یه‌كی سروش���تییه‌و ره‌وتی‬ ‫مێژو ئه‌مه‌ی دروست كردوه‌‪ ،‬كوردیش نه‌بوایه‌‬ ‫هه‌ر میلله‌تێكی دواكه‌وتوی تربوایه‌ ئه‌و شته‌ی‬ ‫ده‌ب���و ئێس���تا هه‌یه‌ت���ی‪ .‬بۆیه‌ ئ���ه‌و دۆخه‌ی‬ ‫ئێس���تای په‌روه‌رده‌و فێركردنی كوردس���تانی‬ ‫تێدای���ه‌ ده‌یان ج���ار ناله‌بارت���رو ناگونجاوترو‬ ‫ئاڵۆزتره‌ وه‌ك له‌سه‌رده‌می نالی كه‌ خوێندنگای‬ ‫ب���ه‌راورد به‌زیندان كردوه‌! به‌رگوێمان ناكه‌وێت‬ ‫و چیرۆكی وامان نه‌بیس���توه‌ ك���ه‌ له‌حوجره‌دا‬ ‫به‌ه���ۆی نه‌زانین���ه‌وه‌ له‌فه‌قێ درابێ���ت ئه‌وه‌‬ ‫ده‌زانین‌و راس���ته‌ چوارچێ���وه‌ی بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫فه‌قێ سنورداركراوه‌و ئازاد نه‌بوه‌ به‌اڵم لێدانی‬ ‫جه‌س���ته‌یی نه‌بوه‌‪ ،‬كه‌چی له‌ئێستادا كه‌م نین‬ ‫ئه‌و چیرۆك‌و روداوانه‌ی چ به‌ش���ێوه‌ی ئاشكراو‬ ‫چ به‌نهێن���ی كه‌ گوێم���ان لێده‌بێت و ده‌یبینین‬ ‫به‌وه‌ی سه‌ره‌ڕای سنورداركردنی بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫فێرخواز ئازارو ئه‌شكه‌نجه‌ش ده‌درێت!‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫به‌ده‌ستبه‌ستراوی خسته‌ ناو ده‌ریاچه‌ی‬ ‫وان���ه‌وه‌‪ .‬رۆژهه‌اڵتن���اس ف‪ .‬نیكیتین‬ ‫ده‌ڵێ‪":‬له‌ساڵی(‪ )١٩٢٧-١٩٢٦‬نزیكه‌ی‬ ‫یه‌ك ملی���ۆن پیاو‪ ،‬ئاف���ره‌ت‌و منداڵی‬ ‫كورد ب���ۆ رۆژئاوای ئه‌نادۆڵ راگوێزران‪،‬‬ ‫هاوش���ێوه‌ی هه‌م���ان ره‌فت���ار ك���ه‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانیدا‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌رمه‌نییه‌كان كرا‪ ".‬له‌س���اڵی‬ ‫(‪ )١٩٣٠‬رژێمی توركیا كۆچی زۆره‌ملێی‬ ‫له‌ناوچه‌ی دێرسیم ده‌ستپێكرد‪ ،‬هێرش‬ ‫كرایه‌ سه‌ر خه‌ڵكی مه‌ده‌نی‪ ،‬به‌گوێره‌ی‬ ‫راگه‌یاندراوێكی توركیا خۆی‪ ،‬زیاد له‌سێ‬ ‫هه‌زار ك���ه‌س به‌كۆمه‌ڵ كوژراون‌و(‪)٢٠٠‬‬ ‫گوندیش سوتێنراون‪.‬‬ ‫س���ه‌ركوتكردنی‬ ‫دواب���ه‌دوای‬ ‫راپه‌ڕینی دێرس���یم له‌س���اڵی(‪)١٩٣٧‬‬ ‫كه‌مالیس���ته‌كان به‌ئاگروئاسن كه‌وتنه‌‬ ‫گیانی خه‌ڵكی بێت���اوان‪ )١٥٠٠( ،‬ژن‌و‬ ‫منداڵ به‌سترانه‌وه‌و له‌چاڵێكدا ئاگریان‬ ‫تێب���ه‌ردرا‪ ،‬ئ���ه‌و ئه‌ش���كه‌وتانه‌ی كه‌‬ ‫ژن‌و من���داڵ خۆیان تێیدا ش���اردبوه‌وە‬ ‫ده‌رگاكانی���ان ب���ه‌ به‌رد قای���م ده‌كرا‪،‬‬ ‫زیاتر ل���ه‌(‪ )٤٠‬هه‌زار ك���ورد كوژران‪.‬‬ ‫ل���ه‌و جینۆس���ایده‌دا هێزه‌كانی توركیا‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشتی جه‌نه‌ڕاڵ(عه‌بدوڵاڵ ئالب‬ ‫دۆغان) پ���اش بۆردومانكردنی به‌فڕۆكه‌‬ ‫سوپایه‌كی گه‌وره‌ په‌الماری دێرسیمیانداو‬ ‫نزیكه‌ی(‪ )٧٠‬هه‌زار كوردیان كوش���ت‪.‬‬ ‫به‌پێی چه‌ند به‌ڵگه‌نامەیه‌كی نهێنی كه‌‬ ‫ئێستا له‌به‌رده‌ستان‪ ،‬له‌‪٤‬ی ئایاری‪١٩٣٧‬‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌س���ته‌ی وه‌زیران‌و مه‌جلیسی‬ ‫توركیاوه‌؛ بڕیاردراوه‌ كه‌ ده‌بێ دێرسیم‬ ‫گه‌مارۆ بدرێ‌و هه‌مو ش���وێنێك به‌باشی‬ ‫چاودێ���ری بك���رێ‪ ،‬خه‌ڵكی���ش له‌ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵ‌تی سوپادا بێ‪ .‬هه‌روه‌ها به‌پێی‬ ‫تۆمارێكی ده‌نگی ئه‌فس���ه‌رێكی پۆلیس‬ ‫به‌ناوی ئیحس���ان سه‌بری چاقالیانگیل‪،‬‬ ‫ك���ه‌ دوای ماوه‌یه‌كی زۆر ل���ه‌و روداوه‌‬ ‫كه‌وتۆته‌ به‌رده‌س���ت ده‌ڵێ‪":‬كورده‌كان‬ ‫له‌ئه‌ش���كه‌وته‌كان خۆیان شاردبوه‌وە؛‬ ‫به‌اڵم سوپا جۆرێك گازی ژه‌هراوی كرده‌‬ ‫ن���او ئه‌ش���كه‌وته‌كانه‌وه‌ هه‌مویان وه‌ك‬ ‫مشك مردن‪ .‬له‌منداڵی حه‌وت سااڵنه‌وه‌‌‬ ‫تاپیره‌مێردی حه‌فتا س���اڵه‌ له‌دێرسیم‬ ‫سه‌ریان له‌ له‌شیان جیاكرایه‌وه‌‪".‬‬ ‫له‌ماوه‌ی نێوان سااڵنی(‪١٩٣٥‬تا‪)١٩٤٥‬‬ ‫رژێمی توركی���ا(‪ )٤٠٠‬ه���ه‌زار كوردی‬ ‫راگواس���توه‌‪ ،‬له‌‪٢٥‬ی یه‌نیوه‌ری‪١٩٦٧‬‬ ‫حكومه‌ت���ی جه‌وده‌ت س���ۆنای‪ ،‬به‌پێی‬ ‫یاس���ایه‌ك به‌ڕه‌س���می زمان���ی كوردی‬ ‫قه‌ده‌غه‌كرد‪ ،‬له‌وكاته‌وه‌ كتێب‌و گۆڤارو‬ ‫رۆژنامه‌ی كوردی قه‌ده‌غه‌كران‪ .‬به‌ندی‬ ‫(‪)٤٢‬ی ده‌س���توری س���اڵی(‪)١٩٨٢‬‬ ‫جگه‌ له‌زمان���ی توركی هه‌مو زمانه‌كانی‬ ‫تر قه‌ده‌غ���ه‌ ده‌كات‪ .‬كه‌نع���ان ئیفرین‬ ‫س���ه‌رۆكی ده‌وڵ���ه‌ت له‌گفتوگۆی���ه‌ك‬ ‫له‌ش���بیگڵ دا له‌‪٩‬ی ئۆكتۆبه‌ری‪١٩٨١‬‬ ‫ده‌ڵێ‪":‬ك���ورده‌كان ناتوانن هیچ له‌ئێمه‌‬ ‫وه‌ربگرن‪ ،‬ئێمه‌ هه‌م���و كارێك ده‌كه‌ین‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م كێشه‌یه‌ له‌ڕه‌گوڕیشه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵكێش���ین‪ ”.‬له‌س���ه‌ره‌تای س���ااڵنی‬ ‫نه‌وه‌ده‌كان رێكخراوێكی نهێنی به‌ناوی‬ ‫(ئه‌رگه‌نه‌كۆن) دروستبو‪ ،‬كه‌ پێكهاتبون‬ ‫له‌توركه‌ ره‌گه‌زپه‌رسته‌كان‪ ،‬ئه‌رگه‌نه‌كۆن‬ ‫ئه‌فسانه‌یه‌كی كۆنی توركه‌‪.‬‬ ‫له‌هاوین���ی(‪)١٩٩١‬دا تیرۆركردن���ی‬ ‫كورده‌كان ده‌ستیپێكردو نزیكه‌ی(‪)٢٢٥‬‬ ‫كه‌س تیرۆرك���ران‪ ،‬له‌س���اڵی(‪)١٩٩٢‬‬ ‫گه‌یشته‌(‪ )٣٦٠‬كرده‌ی تیرۆركردن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ده‌ستی نادیار ئه‌نجام ده‌درا‪ ،‬له‌ساڵی‬ ‫(‪ )١٩٩٣‬گه‌یشته‌(‪ )٥١٠‬كرده‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫كه‌وتنه‌ به‌ر ش���ااڵوی تی���رۆری (بكه‌ر‬ ‫نادیار) هه‌مویان نوسه‌رو رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫چاالكوان���ی مافی مرۆڤ‌و هاوس���ۆزانی‬ ‫جواڵن���ه‌وه‌ی نه‌ت���ه‌وه‌ی ك���ورد بون‪.‬‬ ‫به‌ڵگه‌ی زۆر له‌به‌رده‌ستن كه‌ هه‌مو ئه‌م‬ ‫تیرۆركردنانه‌ به‌ده‌ستی ئه‌رگه‌نه‌كۆنه‌كان‬ ‫بوه‌‪ ‌،‬به‌ئاگاداری‌و یارمه‌تی‌و به‌ش���داری‬ ‫سوپاو ده‌زگای میت‌و دواتریش له‌ساڵی‬ ‫دوه���ه‌زاره‌كان به‌ئ���اگاداری ئاكپارتی‬ ‫بوه‌‌‪ .‬ئه‌و كاره‌ تیرۆریس���تانه‌ زیانێكی‬ ‫گه‌وره‌ی له‌كورده‌كاندا‪ .‬موس���ا عه‌نته‌ر‬ ‫له‌س���اڵی (‪)١٩٩٢‬و محه‌مه‌د س���نجار‬ ‫له‌س���اڵی (‪ )١٩٩٣‬به‌ده‌س���تی ئه‌وانه‌‬ ‫تیرۆرك���ران‪ .‬به‌پێ���ی هه‌ن���دێ ئاماری‬ ‫ره‌س���می زیاتر له‌(‪ )١٧‬هه‌زار كرداری‬ ‫هێرش كردنه‌ س���ه‌ر كورده‌كان هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك به‌شێوه‌یه‌كی دڕندانه‌ كوژراون‌و‬ ‫الش���ه‌كانیان خراونه‌ته‌ ن���او چاڵی پڕ‬ ‫مادده‌ی ئه‌سیده‌وه‌‪ ،‬به‌نیوه‌شه‌و خه‌ڵك‬ ‫له‌ماڵ���ه‌وه‌ ده‌رهێن���راون‌و ك���وژراون‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌ئه‌ندام���ه‌ به‌ناوبانگه‌كانی ئه‌م‬ ‫رێكخراوه‌(عه‌بدولق���ادر ئای���گان) ك���ه‌‬

‫بكوژی موسا عه‌نته‌ره‌‪ ،‬ده‌ڵێ‪":‬الشه‌كان‬ ‫بۆی���ه‌ ده‌كران���ه ناو‌ ئ���ه‌و چااڵنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی هیچ ئاس���ه‌وارێكی الش���ه‌كه‌‬ ‫نه‌مێنێ؛ چاڵه‌كانی ئه‌سید وه‌كو ژوری‬ ‫غازو ك���وره‌ی س���وتاندنی الش���ه‌كان‬ ‫دروس���تكرابون‪ ،‬ب���ۆ له‌ناوبردنی هه‌مو‬ ‫شتێكی قوربانییه‌كه‌‪ ".‬ش���ایانی باسه‌‬ ‫ئای���گان له‌توركی���ا ڕایك���ردو له‌واڵتی‬ ‫س���وید ب���و به‌په‌ناب���ه‌ر‪ .‬دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫كاری خۆیانكرد كه‌ بریتیبو له‌پاكسازی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‪ ،‬هه‌ن���دێ له‌ئه‌ندامانی ئه‌و‬ ‫رێكخراوه‌ ده‌ستگیركران‌و له‌ساڵی(‪)٢٠١٠‬‬ ‫دادگایی كران‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ جگ���ه‌ ل���ه‌و ئۆپراس���یۆنه‌‬ ‫س���ه‌ربازیانه‌ی ده‌كران���ه‌ س���ه‌ر ناوچه‌‬ ‫كوردیی���ه‌كان‪ ،‬به‌گوێ���ره‌ی هه‌ندێ���ك‬ ‫سه‌رچاوه‌ پرۆسه‌ سه‌ربازییه‌كانی توركیا‬ ‫دژی پارت���ی كرێكارانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫له‌س���اڵی(‪١٩٨٤‬تا‪ )١٩٩٢‬بۆت���ه‌ هۆی‬ ‫وێرانبون���ی دو هه‌زار گوند‪ ،‬نزیكه‌ی دو‬ ‫ملی���ۆن كورد ناچارك���راون ناوچه‌كانی‬ ‫خۆیان به‌جێبهێڵن‪ ،‬له‌س���اڵی(‪)١٩٩٥‬‬ ‫زیاتر له‌(‪ )٢٥٠٠‬گوند له‌دانیشتوانه‌كه‌ی‬ ‫چوڵك���راون‌و ره‌وان���ه‌ی ش���اره‌كانی‬ ‫توركیا كران؛ ئه‌م���ه‌ش جێبه‌جێكردنی‬ ‫ده‌قاوده‌قی وته‌كه‌ی س���ه‌رۆك ئه‌ركانی‬ ‫س���وپا توركیا (دۆغان غۆر)یش بو كه‌‬ ‫ده‌یوت‪":‬پێویسته‌ ده‌ریاكه‌ وشك بكه‌ین‬ ‫ئینج���ا ماس���ییه‌كه‌ (وات���ه‪ ‌:‬په‌كه‌كه‌)‬ ‫بگری���ن‪ ".‬ته‌نی���ا له‌نێوان س���اڵه‌كانی‬ ‫(‪)١٩٩٤-١٩٩٣‬دا (‪ )٣٢٠٠‬كورد له‌الیه‌ن‬ ‫پۆلیسی توركیاوه‌ كوژراون‪.‬‬ ‫ئه‌ردۆغان بۆ راكێشانی هه‌ستوسۆزی‬ ‫ك���ورده‌كان له‌‪٢٣‬ی نۆڤه‌مب���ه‌ری‪٢٠١١‬‬ ‫باس���ی تاوانه‌كان���ی دژ به‌دێرس���یمی‬ ‫كردو وتی‪":‬مخابن له‌س���ااڵنی (‪-١٩٣٧‬‬ ‫‪ )١٩٣٩-١٩٣٨‬له‌دێرس���یم درامایه‌ك���ی‬ ‫گ���ه‌وره‌ روی���دا له‌ئاس���مان‌و زه‌وییه‌وه‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌و دانیش���توانی تۆپب���اران‬ ‫ده‌كران‪ ،‬ته‌نانه‌ت بۆمبی گازی ژه‌هراوی‬ ‫دژی خه‌ڵ���ك به‌كارهات‪ ،‬ژنان‌و مندااڵن‬ ‫گولله‌بارانك���ران‪" .‬ئه‌ردۆغ���ان ئه‌وكات‬ ‫دانی به‌و تاوانه‌دا‌ نا‪ ،‬به‌اڵم س���اڵ دوای‬ ‫ساڵ‌و ئێستا به‌بڕیاری ئه‌ردۆغان خۆی‬ ‫كه‌ خاوه‌ن ئه‌و قس���انه‌یه‌ ئه‌و كرده‌وانه‌‬ ‫دوباره‌ ده‌كرێنه‌وه‌و جارێكی تر كه‌وتنه‌وه‌‬ ‫سه‌ركوتكردنی خه‌ڵكی بێتاوانی باكوری‬ ‫كوردس���تان‪ .‬ئه‌وه‌ت���ا ل���ه‌ڕۆژی‪١٦‬ی‬ ‫یه‌نی���وه‌ری‪ ٢٠١٦‬ده‌ڵێ‪":‬ئێمه‌ لەتوركیا‬ ‫كێش���ه‌یه‌كمان نییه‌ به‌ناوی كێش���ه‌ی‬ ‫كورد‪ ،‬كێشه‌ی س���ه‌ره‌كی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫تیرۆردای���ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێ ك���ه‌س هه‌ن كه‌‬ ‫بیریان یه‌ك شت ده‌بینێ‌و به‌رده‌وامیش‬ ‫دوب���اره‌ی ده‌كه‌نه‌وه‌‪ :‬كێش���ه‌ی كورد‪،‬‬ ‫كێش���ه‌ی كورد‪ ،‬كێش���ه‌ی كورد‪ .‬ئێوه‌‬ ‫ناتوانن به‌م قس���انه‌تان باوه‌ڕ به‌كه‌س‬ ‫بێن���ن‪ ".‬هه‌روه‌ها له‌‪٤‬ی نیس���انی‪٢٠١٦‬‬ ‫جارێكی ت���ر له‌په‌یامێكدا زۆر به‌توندی‬ ‫دژی داواكاری كورده‌كان قس���ه‌ی كردو‬ ‫وت���ی‪ :‬وه‌رزی ئاش���تی له‌گ���ه‌ڵ پارتی‬ ‫كرێكاران به‌س���ه‌رچو‪ ،‬س���وربو له‌سه‌ر‬ ‫س���ه‌ركوتكردنیان‪ ،‬داوای له‌چه‌كدارانی‬ ‫په‌كه‌كه‌ كرد ی���ان ئه‌وه‌تا خۆتان بده‌ن‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ ی���ان له‌ناوت���ان ده‌به‌ین‪.‬‬ ‫له‌دوای په‌كخستنی پڕۆسه‌ی ئاشتی كه‌‬ ‫ماوه‌ی س���ێ س���اڵ به‌رده‌وام بو‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫زیاتر له‌س���اڵێكه‌ بارودۆخ���ی باكوری‬ ‫كوردس���تان ئاڵ���ۆزی زۆری تێكه‌وتوه‌؛‬ ‫به‌پێی راپۆرتی مافه‌كانی مرۆڤ نزیكه‌ی‬ ‫ش���ه‌ش هه‌زار كه‌س بونه‌ت���ه‌ قوربانی‪،‬‬ ‫به‌هه‌زارانی���ش ده‌ربه‌ده‌رب���ون‌‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫نزیك���ه‌ی(‪ )٢٥‬هه‌زار ك���ه‌س هاتونه‌ته‌‬ ‫باشوری كوردس���تان‪ .‬له‌دوای كوده‌تا‬ ‫شكستخواردوه‌كه‌ی‪١٥‬ی ته‌موزیشه‌وه؛‬ ‫س���ه‌ركوتكردنی ك���ورده‌كان چوه‌ت���ه‌‬ ‫قۆناغێكی مه‌ترس���یداره‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رباری‬ ‫كوش���تن‌و خاپوركردن���ی ش���اره‌كان‪،‬‬ ‫به‌ه���ه‌زاران مامۆس���تاو فه‌رمانبه‌ریش‬ ‫به‌بیان���وی په‌یوه‌ندیی���ان به‌په‌كه‌كه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كار ده‌ركراون‪ ،‬زیاد له‌س���ه‌د‬ ‫سه‌رۆك ش���اره‌وانیش له‌پۆسته‌كانیان‬ ‫دورخراونه‌ت���ه‌وه‌ یان ده‌س���گیركراون‪.‬‬ ‫به‌ده‌یان رۆژنامه‌نوس ده‌س���گیركراون‌و‬ ‫رۆژنامه‌كانی���ان داخ���راون‪ .‬ئه‌م تاوان‌و‬ ‫ده‌س���تدرێژی كردنانه‌ ب���ه‌رده‌وام بو‌‪،‬‬ ‫تائه‌وه‌ی ل���ه‌ڕۆژی‪٤‬ی نۆڤه‌مبه‌ری‪٢٠١٦‬‬ ‫هاوس���ه‌رۆكانی هه‌ده‌په‌؛ سه‌اڵحه‌ددین‬ ‫ده‌میرتاش‌و فیگه‌ن یوكسه‌كداغ‌و كۆمه‌ڵێ‬ ‫ئه‌ندام په‌ڕله‌مانی كورد ده‌ستگیركران‪،‬‬ ‫ده‌میرت���اش تائێس���تا له‌زینداندای���ه‌و‬ ‫به‌پێ���ی بڕیارێك���ی دادگای توركیاش‬ ‫حوكمی(‪ )١٤٢‬س���اڵ زیندانی به‌سه‌ردا‬ ‫س���ه‌پێنراوه‌‪ .‬به‌پێی ئاماره‌كان تائێستا‬

‫نزیكه‌ی(‪ )١٠‬ه���ه‌زار ئه‌ندامی هه‌ده‌په‌و‬ ‫ده‌به‌په‌ ده‌س���گیركراون‪ ،‬ئێستا‌ باكوری‬ ‫كوردس���تان كراوه‌ به‌س���ه‌ربازگه‌یه‌كی‬ ‫گه‌وره‌‪ .‬تائێس���تاش ئه‌مریكاو ئه‌وروپا‬ ‫چاوپۆشییان له‌م كرده‌وانه‌ی ئه‌ردۆغان‌و‬ ‫توركی���ای ئه‌ندام���ی نات���ۆ ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت یارمه‌تیش���یان داوه‌‪ ،‬له‌سااڵنی‬ ‫نه‌وه‌ده‌كاندا گه‌و‌ره‌ترین یارمه‌تی ماڵی‌و‬ ‫س���ه‌ربازیی له‌الیه‌ن ئه‌مری���كاوه‌ دراون‬ ‫به‌توركیا‪ .‬كه‌ وای���ه‌ كارنامه‌ی ئه‌مریكا‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ كورددا كارنامه‌یه‌كی‬ ‫ره‌ش���ه‌‪ ،‬ئه‌مریكاو سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫بۆ كورد بێجگه‌ له‌ش���ه‌ڕ خێرێكی تێدا‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬چاوی ئه‌مری���كا ته‌نیا له‌نه‌وت‌و‬ ‫س���امانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ته‌ نه‌ك‬ ‫ش���تیتر‪ ،‬كوردیش له‌م نێ���وه‌دا ته‌نیا‬ ‫قوربانییه‌كه‌ وه‌ك هه‌زاران قوربانیی تر‬ ‫له‌جیهاندا‪.‬‬ ‫به‌ره‌نجام؛‬ ‫ل���ه‌م روه‌وه‌ به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫كێش���ه‌كانی توركی���ا ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌رنه‌كردنی كێش���ه‌ی كورد له‌و‬ ‫واڵت���ه‌دا‪ ،‬به‌جۆرێ���ك كه‌ چاره‌نوس���ی‬ ‫توركیا به‌نده‌ به‌وه‌ی چۆن هه‌ڵسوكه‌وت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م كێشه‌یه‌دا ده‌كات‪ .‬تائێستا‬ ‫هیچ نه‌ك���راوه‌ ب���ۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‬ ‫كێش���ه‌ی كورد‪ .‬ئ���ه‌و به‌ڵێنان���ه‌ی كه‌‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌دارانی تورك؛ به‌سیكوالرو‬ ‫چه‌پ‌و راست‌و ئیس�ل�امییه‌كانه‌وه‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌كه‌مالیستییه‌كانه‌وه‌ تائاكپارتییه‌كان‬ ‫داویان���ە‌ ته‌نیا ش���تێكی كات���ی بوه‌و‬ ‫دواتر گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ سه‌ر سیاسه‌ته‌كه‌ی‬ ‫ئه‌تات���ورك‪ .‬ده‌وڵه‌تی ت���ورك ده‌یه‌وێ‬ ‫شاره‌ كوردییه‌كان وێران بكات‌و مێژوی‬ ‫پێنج هه‌زار س���اڵه‌ی له‌ناو ببات‪ ،‬ئێستا‬ ‫ده‌وڵه‌ت ب���ه‌زۆر كوردانی ش���اره‌كانی‬ ‫مه‌ڕه‌ش‪ ،‬مه‌له‌تی‌و سێواش ده‌رده‌كه‌ن‌و‬ ‫عه‌ره‌بی س���وری له‌شوێنیان نیشته‌جێ‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ئاكپارتیی���ه‌كان هه‌مان ئه‌و‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ی س���ه‌د س���اڵ له‌مه‌وپێش‬ ‫دژی كورد په‌یڕه‌و ده‌كه‌ن‪( .‬هنری ج‪.‬‬ ‫باركی) مامۆس���تا له‌زانكۆی كۆڵۆمبیا‬ ‫ده‌ڵ���ێ‪" :‬ده‌وڵه‌تێ���ك نه‌توانێ كێش���ه‌‬ ‫ئیتنیه‌كانی خۆی چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬نابێ‬ ‫ب���ه‌و هاوپه‌یمانه‌ی جێی متمانه‌ بێت بۆ‬ ‫دابینكردن���ی س���ه‌قامگیری الیه‌نه‌كانی‬ ‫هاوس���ه‌نگی‪ ،‬ملمالنێی ئیتنی له‌توركیا‬ ‫وه‌كو بانگه‌شه‌یه‌ بۆ دابڕان له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‪ .‬ئاماده‌نه‌بون���ی ب���ۆ‬ ‫چاره‌سه‌رێكی سیاس���یانه‌ی مه‌سه‌له‌ی‬ ‫ك���وردی‪ ،‬هه‌ڕه‌ش���ه‌ له‌په‌یوه‌نییه‌كانی‬ ‫به‌ڕۆژئ���اواوه‌ ده‌كات‪ .‬ب���ه‌م ج���ۆره‌ش‬ ‫ناتوانێ ببێته‌ هاوپه‌یمانی س���تراتیژیی‬ ‫ئه‌مریكاو ناتۆ له‌ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست‪.‬‬ ‫"هه‌روه‌ه���ا توركی���اش له‌وه‌ ئ���اگا‌دار‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه به‌رده‌وامبونی له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌ سه‌ربازیه‌ی‪ ،‬كه‌ سیاسه‌تێكه‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری كێش���ه‌ی ك���ورد ناكات؛‬ ‫وای لێ���ده‌كات هه‌رچی ده‌س���تكه‌وتی‬ ‫سیاس���یی‌و ئابوری ئه‌م سااڵنه‌ی دوایی‬ ‫هه‌یه‌ له‌ده‌ستی بدات‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م بابه‌ته‌ س���ود له‌م سه‌رچاوانه‌‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪:‬‬ ‫‪ .١‬مێژوی توركیای هاوچه‌رخ‪ ،‬حه‌مید‬ ‫بۆزئه‌رس���ه‌الن‪ ،‬وه‌رگێڕان���ی‪ :‬نه‌جاتی‬ ‫عه‌بدوڵ�ڵ�ا‪ ،‬ده‌زگای ئ���اراس‪٢٠١٢ ،‬‬ ‫هه‌ولێر‪.‬‬ ‫‪ .٢‬توركی���ا له‌س���ه‌رده‌می گۆڕان���دا‪،‬‬ ‫محه‌م���ه‌د نوره‌دی���ن‪ ،‬وه‌رگێڕانی‪ :‬ئازاد‬ ‫به‌رزنج���ی‪ ،‬ده‌زگای س���ه‌رده‌م‪٢٠٠٠ ،‬‬ ‫سلێمانی‪.‬‬ ‫‪ .٣‬پاس���ه‌وانانی كه‌مالی���زم‪ ،‬خه‌لیل‬ ‫عه‌لی موراد‪ ،‬وه‌رگێ���ڕان‪ :‬به‌رزانی مه‌ال‬ ‫ته‌ها‪ ،‬س���ه‌الم عه‌بدولكه‌ری���م‪ ،‬ناوه‌ندی‬ ‫مێ���ژوی جه‌می���ل ڕۆژبه‌یان���ی‪٢٠١٥ ،‬‬ ‫سلێمانی‪.‬‬ ‫‪ .٤‬جینۆس���ایدی گه‌لی كورد‪ ،‬مارف‬ ‫عومه‌ر گ���وڵ‪ ،‬ده‌زگای ئ���اراس‪٢٠١٠ ،‬‬ ‫هه‌ولێر‪.‬‬ ‫‪ .٥‬تركیه‌ جمهوری س���رگردان‪ ،‬محمد‬ ‫نورالدی���ن‪ ،‬مترجم‪ :‬صغرا روس���تایی‪،‬‬ ‫مؤسس���ه‌ مطالعات اندیشه‌سازان نور‪،‬‬ ‫‪ ١٣٨٢‬تهران‪.‬‬ ‫‪ .٦‬كردستان در سالهای جنگ جهانی‬ ‫اول و قت���ل و عام ارامن���ه‌‪ ،‬كمال مظر‬ ‫احمد‪ ،‬مترج���م‪ :‬رئوف كریمی‪ ،‬نش���ر‬ ‫رویداد دهكده‌ جهانی‪ ١٣٨٥ ،‬تهران‪.‬‬ ‫‪ .٧‬جنبش���های ناسیونالیستی كردی‬ ‫در تركی���ه‌ از ‪ ١٩٨٠‬ت���ا ‪ ،٢٠١١‬رابرت‬ ‫السن‪ ،‬مترجم‪ :‬هاشم كرمی‪ ،‬نشر پانیژ‪،‬‬ ‫‪ ١٣٩٢‬تهران‪.‬‬

‫ئاگاداری‬ ‫ژمارەیەک خێندکاری زانکۆی سلێمنای بەنیازن رۆژنامەیەکی مانگانە دەربکەن بەناوی (کۆرا) هەرکەسێک الری هەیە دەتوانێت پەیوەندی بکات‬ ‫بەو ژمارەیەی الی خوارەوە‪...‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫خاوەنی ئیمتیاز ‪ :‬داسیار محمد‬ ‫‪٠٧٧٠١٥٢١٩٢٩‬‬ ‫سەرنوسەر‪ :‬هەڵمەت هۆشیار‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪410 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/20 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌ خانوو‬ ‫ی (‪ )4549‬داوا ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫ی (كریم احمد وه‌لی‌) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫وه‌رگرت���وه‌ ك ‌ه هاواڵت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫عدد‪376 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/21 :‬‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ی‬ ‫ئاگادار ‌‬ ‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی دروستكردنی‌ خانوو‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )11928‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌ست ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵتی‌ (سلمی‌ خورشید مارف) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪384 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/22 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ی (‪ )8209‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی (امنه‌ حس���ێن س���لێمان) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی (‪ )30‬ڕۆژدا ل ‌ه دوا ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬ ‫ی شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪379 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/2/21 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫ی كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی (‪ )5935‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (س���بری ‌ه حه‌بیب له‌تیف) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ونبون‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی و پیشەس���ازی سلێمانی بەناوی (دڵشاد محمدتال رشید) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی‬ ‫ئاوێنە‪.‬‬ ‫ی (یادگار حمه‌ساڵح قادر)‬ ‫ی (احمد ساڵح قادر) و ژمار‌ه (‪ )476390‬به‌ناو ‌‬ ‫ی (‪)37‬م‪ ،‬به‌ژماره‌ (‪ )476388‬به‌ناو ‌‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫* دو پسوله‌ی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫ی خـاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫ی (‪ )2015/12/15‬ونبوه‌‪،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ ‌‬ ‫له‌به‌روار ‌‬

‫‪18‬‬

‫)‪ )567‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/2/28‬‬

‫توركیاو سه‌ركوتكردنی كورد له‌باكور؛‬ ‫له‌ئه‌تاتوركه‌و‌ه تائه‌ردۆغان‬

‫تایبه‌ت‬

‫سۆران جه‌لیل‬ ‫له‌دوای تورك‪ ،‬كورد؛ دوه‌مین گه‌ور‌ه‬ ‫ن���ه‌ژادی توركی���ان (‪ )٪١٨‬ژم���اره‌ی‬ ‫دانیش���توانی توركی���ا پێكدێنن‪ .‬جێی‬ ‫ئاماژه‌ی���ه‌‌ كه‌ ئام���اره‌ ره‌س���مییه‌كان‬ ‫باس���ی جی���اوازی نه‌ته‌وه‌ی���ی ناكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی به‌نده‌كان���ی (‪٣٧‬ت���ا‪)٤٤‬ی‬ ‫په‌یماننامه‌ی ل���ۆزان‪ ،‬ته‌نی���ا كه‌مینه‌‬ ‫ناموس���ڵمانه‌كان (ئه‌رمه‌ن���ی‪ ،‬یونانی‌و‬ ‫جوله‌ك���ه‌) به‌كه‌مینه‌ داده‌نرێن‪ ،‬ئه‌میش‬ ‫پێچه‌وانه‌ی په‌یماننامه‌ی س���یڤه‌ره‌ كه‌‬ ‫له‌به‌نده‌كان���ی(‪)١٤٩ ،١٤٨ ،١٤٧‬دا‬ ‫ئاماژه‌ به‌كه‌مینه‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و نه‌ژادییه‌كان‬ ‫ده‌كات‪ .‬ئایدۆلۆژی���ای كه‌مالی���زم كورد‬ ‫وه‌ك نه‌ته‌وه‌یه‌كی س���ه‌ربه‌خۆ دانانێ‪،‬‬ ‫به‌ڵكو وه‌كو تورك یان (توركی چیایی)‬ ‫ی س���ه‌یریان ده‌كا‪ .‬ئه‌م بیركردنه‌وه‌یه‌‬ ‫تاساڵی(‪ )١٩٩١‬به‌رده‌وام بو‪ ،‬تا‌سلێمان‬ ‫ده‌میرل دانی به‌كوردا نا‪ .‬كورد ده‌كه‌ونه‌‬ ‫شاره‌كانی وه‌ك‪ :‬هه‌كاری‪ ،‬وان‪ ،‬بتلیس‪،‬‬ ‫موش‪ ،‬دیاربه‌كر‪ ،‬ئورفه‌‪ ،‬قارس‌و غازی‬ ‫عه‌نتاب‪..‬هتد‪.‬‬ ‫ل���ه‌ڕوی مه‌زهه‌بییه‌وه‌ پێكدێن‌(‪)٪٧٠‬‬ ‫س���وننه‌ی ش���افیعی‪ ‌،‬نزیك���ه‌ی(‪)٪٣٠‬‬ ‫عه‌له‌وی���ی‌و ده‌وروب���ه‌ری (‪ )٢٠‬هه‌زار‬ ‫كه‌سیش زه‌یدیین‪.‬‬ ‫عوس���مانییه‌كان پێش كۆتایی هاتنی‬ ‫جه‌نگ���ی یه‌كه‌م���ی جیهان���ی‪ ،‬كه‌وتنه‌‬ ‫گیانی خێڵه‌ كورده‌كان‌و گواستنه‌وه‌یان؛‬ ‫له‌ش���اره‌كانی دیاربه‌كر‪ ،‬بتلیس‌و موش‬ ‫خه‌ڵكیان له‌س���ه‌ر ماڵوحاڵ���ی خۆیان‬ ‫ده‌رك���رد‪ ،‬به‌پێ���ی هه‌ندێ س���ه‌رچاوه‌‬ ‫نزیك���ه‌ی(‪ )٧٠٠‬ه���ه‌زار ك���ورد دوای‬ ‫چه‌ككردنیان گوێزران���ه‌وه‌ بۆ رۆژئاوای‬ ‫ئه‌نادۆڵ‪ ،‬كه‌ زیاد له‌نیوه‌ی ئه‌و ژماره‌یه‌‬ ‫له‌ڕێگا به‌هۆی س���ه‌رماو برس���ێتییه‌وه‌‬ ‫گیانیان له‌ده‌س���تدا‪ ،‬دواتر ژماره‌یه‌كی‬ ‫كه‌میان توانیی���ان به‌نهێنی بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫ناوچه‌كان���ی خۆی���ان‪ ،‬هه‌ندێكش���یان‬

‫به‌رده‌وامبونی تورکیا‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و سیاسه‌ته‌‬ ‫سه‌ربازیه‌ی كه‌‬ ‫سیاسه‌تێكه‌ چاره‌سه‌ری‬ ‫كێشه‌ی كورد ناكات؛‬ ‫وای لێده‌كات هه‌رچی‬ ‫ده‌ستكه‌وتی سیاسیی‌و‬ ‫ئابوری ئه‌م سااڵنه‌ی دوایی‬ ‫هه‌یه‌ له‌ده‌ستی بدات‬

‫ئەردۆغان‌و ئەتاتورک‬ ‫ئاواره‌ی ش���اره‌كانی موس���ڵ‌و حه‌ڵه‌ب‬ ‫ب���ون‪ ،‬ئه‌وانی���ش به‌ه���ۆی س���ه‌رماو‬ ‫برس���ێتییه‌وه روبه‌ڕوی مه‌رگ بونه‌وه‌؛‬ ‫به‌ه���ۆی نه‌بون���ی خۆراكه‌وه‌ الش���ه‌ی‬ ‫مردوه‌كانیان ده‌خوارد‪ .‬جگه‌ له‌مانه‌ زیاد‬ ‫له‌(‪ )٨‬هه‌زار كه‌س���ی دانیشتوی بیست‬ ‫گون���د له‌ماوه‌ی ح���ه‌وت مانگدا به‌هۆی‬ ‫نه‌خۆش���ییه‌وه‌ م���ردن‪ .‬لەبارودۆخێكی‬ ‫خراپ���دا‌ ڕۆژنامه‌ی(سه‌ربه‌س���تی) كه‌‬ ‫له‌ئه‌س���ته‌نبوڵ ده‌رده‌چ���و له‌ژم���اره‌ی‬ ‫ڕۆژی‪٣٠‬ی نیس���انی ‪ ١٩١٩‬هه‌واڵێ���ك‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و كاره‌ساته‌ باڵوده‌كاته‌وه‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌گ���ه‌ڵ دروس���تبونی‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی توركیای هاوچه‌رخیش���ه‌وه‌‬ ‫له‌س���اڵی(‪ ،)١٩٢٣‬ئه‌تات���ورك هه‌م���و‬ ‫دانیش���توانی توركیای به‌ت���ورك دانا‪،‬‬ ‫ئه‌تاتورك س���ه‌ركه‌وتوبو له‌وه‌ی‌ به‌پێی‬ ‫په‌یماننامه‌ی ل���ۆزان یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌یی‬

‫له‌توركیا دروس���ت ب���كات‪ .‬پێچه‌وانه‌ی ئ���ه‌م جواڵنه‌وان���ه‌ له‌الی���ه‌ن توركیاوه‌‬ ‫په‌یماننامه‌ی س���یڤه‌ر؛ لۆزان بچوكترین س���ه‌ركوتكرا‪ .‬ئه‌تاتورك ده‌ڵێ‪":‬كورد‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ی به‌كه‌مینه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان نه‌كرد چونكه‌ موس���ڵمانن له‌ڕوی یاس���اییه‌وه‌‬ ‫له‌توركی���ا‪ .‬به‌كورتی ئ���ه‌وه‌ی ده‌یه‌وێ ناكرێ نه‌ته‌وه‌ی تورك به‌جێبهێڵن‪".‬‬ ‫عیسمه‌ت ئینینۆیش له‌ساڵی(‪)١٩٢٥‬‬ ‫ل���ه‌ توركیا بێ���ت ده‌بێ ت���ورك بێت‪،‬‬ ‫به‌ڕاش���كاوانه‌‬ ‫"خۆشبه‌حاڵی كه‌سێ كه‌ بڵێ من توركم‪ ".‬ده‌ڵێ‪":‬ئێم���ه‌‬ ‫به‌گوێره‌ی ئه‌م سیاس���ه‌ته‌ هه‌موش���تێ ناسیۆنالیس���تین‌و ناسیۆنالیزم هۆكاری‬ ‫له‌كه‌مینه‌ نه‌ته‌وه‌یی���ه‌كان قه‌ده‌غه‌كرا‪ ،‬یه‌كگرتویی ئێمه‌یه‌‪ ،‬له‌به‌رابه‌ر زۆرینه‌ی‬ ‫به‌پێی ئه‌م سیاسه‌ته‌ی ئه‌تاتورك هه‌مو توركدا‪ ،‬پێكهاته‌كانی تر هیچ چه‌ش���نه‌‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌كان له‌ڕوی زم���ان‌و كولتوره‌وه‌ نفوزێكی���ان نییه‌‪ ،‬ئێمه‌ به‌هه‌مو نرخێك‬ ‫یه‌ك���ن؛ ئه‌وی���ش زم���ان‌و كولت���وری ده‌مانه‌وێ دانیش���توانی واڵتی خۆمان‬ ‫توركییه‌‪ .‬بۆ به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی ئه‌مه‌ش بكه‌ینه‌ تورك‪ .‬ئێمه‌ ئه‌وه‌ی دژی تورك‌و‬ ‫كورده‌كان ده‌س���تیانكرد به‌ش���ۆڕش‌و توركیزم بوه‌ستێته‌وه‌ له‌ناوی ده‌به‌ین‌‪".‬‬ ‫مه‌حمود ئه‌س���عه‌د بۆزكورت وه‌زیری‬ ‫راپه‌ڕی���ن له‌س���اڵی(‪١٩٢٠‬تا‪،)١٩٣٠‬‬ ‫له‌وانه‌ شۆڕشی ش���ێخ سه‌عیدی پیران دادپه‌روه‌ریش له‌س���اڵی(‪ )١٩٣٠‬له‌ناو‬ ‫له‌س���اڵی(‪ ،)١٩٢٥‬بزوتنه‌وه‌ی ئارارات گه‌رمه‌ی شۆڕشی ئارارات له‌ڕۆژنامه‌یه‌كی‬ ‫له‌س���اڵی (‪١٩٢٨‬تا‪ ،)١٩٣٠‬بزوتنه‌وه‌ی كه‌مالیس���تیدا ده‌ڵێ‪":‬بیروڕای من به‌م‬ ‫دێرس���یم له‌س���اڵی (‪ ،)١٩٣٨‬هه‌م���و ش���ێوه‌یه‌یه‌‪ :‬هه‌مو دۆستان‌و دوژمنان‌و‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫چیاییی���ه‌كان ده‌ب���ێ ب���اش بزانن كه‌‬ ‫س���ه‌رداری ئه‌م واڵته‌ تورك���ه‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫تورك���ی پاك نه‌بێ هی���چ مافێكی تری‬ ‫له‌نیشتمانی توركدا نییه‌‪ ،‬جگه‌ له‌مافی‬ ‫خزمه‌تكاری‌و كۆیله‌بون نه‌بێ‪".‬‬ ‫له‌س���اڵی(‪ )١٩٣٤‬توركیا ده‌ستیكرد‬ ‫به‌ڕاگواس���تنی ت���ورك ب���ۆ ناوچ���ه‌‬ ‫كوردیی���ه‌كان‪ ،‬به‌ئامانج���ی زیادكردنی‬ ‫كولتوری ت���ورك ل���ه‌و ناوچانه‌‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫نوس���ه‌رێكی كه‌مالیس���ت (ئه‌السیا)‬ ‫ئام���ا‌ژه‌ی پێ���ده‌دات‌و ده‌ڵێ‪":‬كه‌مینه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كان یان ده‌بێ وه‌كو كۆڵۆنی‬ ‫جیا له‌جه‌سته‌ی نیشتمان به‌ڕێوه‌ ببرێن‬ ‫یان خۆیان وه‌ك هه‌مان جه‌سته‌ نیشان‬ ‫بده‌ن‪".‬‬ ‫رۆژهه‌اڵتن���اس گه‌س���ره‌تیان ب���اس‬ ‫ده‌كات‪ ،‬له‌س���ااڵنی(‪)١٩٢٦-١٩٢٥‬دا‬ ‫به‌س���ه‌دان گوند وێرانك���ران‌و هه‌زاران‬

‫م���اڵ س���وتێنران‪ ،‬به‌س���ه‌دان ه���ه‌زار‬ ‫خه‌ڵكی مه‌ده‌نی ك���وژران‌و ئاواره‌كران‪.‬‬ ‫ل���ه‌ڕۆژی‪٢٩‬ی نیس���انی‪ ١٩٢٥‬ش���ێخ‬ ‫س���ه‌عیدو چل كه‌س���ی تر له‌هاوڕێیانی‬ ‫له‌س���ێداره‌دران‪ .‬دواب���ه‌دوای ئه‌مه‌ش‬ ‫په‌الماری رژێمی توركیا بۆ سه‌ر ناوچه‌‬ ‫كوردیی���ه‌كان ب���ه‌رده‌وام ب���و‪ ،‬له‌‪٣١‬ی‬ ‫ئای���اری‪ ١٩٢٦‬ئه‌نجومه‌نی نیش���تمانی‬ ‫توركیا یاسای ژماره‌(‪)٨٨٥‬ی ده‌ركرد‪،‬‬ ‫به‌پێی ئه‌م یاس���ایه‌ په‌الماردانی ناوچه‌‬ ‫كوردییه‌كان كارێكی ره‌وایه‌‪.‬‬ ‫له‌دوای ده‌رچونی ئه‌م یاسایه‌ شۆڕشی‬ ‫ئاگری داخ(‪ )١٩٣١-١٩٢٧‬به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫دڕندان���ه‌ س���ه‌ركوتكراو(‪ )٢٢٠‬گون���د‬ ‫قه‌تڵوعام كران‌و زیات���ر له‌(‪ )١٠‬هه‌زار‬ ‫كه‌س كوژران‪ .‬ل���ه‌'وان'(‪ )٨٢‬گوندیان‬ ‫وێرانك���ردو نزیك���ه‌ی(‪ )٦٠٠‬كه‌س���یان‬ ‫كوش���ت‌و(‪ )١٠٠‬رۆش���نبیری كوردیان‬

‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫كورد به‌ده‌ستێكی خاڵی خاڵی‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬ ‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫عه‌زیز ڕه‌ئووف‬

‫ئ���ه‌و هه‌لومه‌رج‌و دۆخه‌ سیاس���ییه‌ی ناوچه‌ك���ه‌ی گرتۆته‌وه‌ پێویس���تی به‌زیاد‬ ‫له‌به‌رنامه‌ی���ه‌ك‌و زیاد له‌هه‌وڵێك هه‌یه‌ بۆ كۆده‌نگی نیش���تیمانی‌و دروس���تكردنی‬ ‫دۆخێك���ی ئارام له‌م ناوچه‌یه‌دا‪ .‬به‌و پێی���ه‌ی دوای كه‌وتنی هێزێكی وه‌ك داعش‌و‬ ‫كردنی ش���ه‌ڕی به‌وه‌كاله‌ت له‌ناوچه‌كه‌دا ئه‌سته‌مه‌ وا ته‌فسیر بكه‌ین كه‌ ئه‌م هێزه‌‬ ‫هه‌روا هێزێكی ڕه‌وته‌نیه‌و وه‌ك تارماییه‌ك هات‌و ده‌ڕوات‪ .‬نه‌خێر ناوچه‌كه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫دۆخێكی ته‌واو هه‌ستیاردایه‌‪.‬‬ ‫قس���ه‌ی جدی لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ك���ورد له‌كوێی ئ���ه‌و گۆڕانكارییانه‌دایه‌و چۆن‬ ‫ده‌توانێت خۆی بۆ هه‌ر پێشهاته‌یه‌ك له‌ناوچه‌كه‌دا ئاماده‌ بكات؟ له‌ئێستادا ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌بن دڵخۆش بن به‌وه‌ی كه‌ له‌ئاس���تی نێوده‌وڵه‌تی گرنگی به‌كوردو پێش���مه‌رگه‌‬ ‫ده‌درێ���ت هه‌رگی���ز له‌به‌رئه‌وه‌ نیه‌ كه‌ ك���ورد وه‌ك قه‌واره‌یه‌ك ی���ان وه‌ك بونێك‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌دا به‌گرنگ بزانن به‌قه‌ت ئه‌وه‌ی كه‌ كورد زۆر بێس���احێب گه‌نجه‌كانی‬ ‫ده‌كاته‌ قوربانی‌و ش���ه‌ڕی داعش وه‌ك هێزێكی ترس���ناكی نێونه‌ته‌وه‌یی ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌م گرنیگدانه‌ به‌كوردو هێزه‌ كوردیه‌كان دروس���ت ته‌نها بۆ شه‌ڕی داعشه‌‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫له‌هه‌گبه‌ی هیچ هێزێكی ئیقلیمی‌و نێوده‌وڵه‌تی شتێك به‌ناوی قه‌واره‌ی سه‌ربه‌خۆی‬ ‫كوردی نیه‌و ئه‌وه‌ شتێكه‌ ته‌نها هێزگه‌لێك هه‌ن بۆ داپۆشینی كێشه‌ ناوخۆییه‌كان‬ ‫ده‌یوروژێنن‪.‬‬ ‫له‌هیچ كاتێكدا بارته‌قای ئێس���تای كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی له‌س���ه‌ر ئاستی سیاسی‌و‬ ‫ئابوری‌و كۆمه‌اڵیه‌تی په‌رتپه‌رت‌و دابڕاو نه‌بوه‌ له‌یه‌كتری‪ .‬هه‌رگیز ش���تێك به‌ناوی‬ ‫ئه‌جێندای كوردی‌و پرۆژه‌و داڕشتنی به‌رنامه‌یه‌ك بۆ ئاینده‌ی ئه‌م نه‌ته‌وه‌یه‌ نه‌بونی‬ ‫هه‌بوه‌و نه‌ له‌سه‌رده‌س���تی ئه‌م هێزه‌ به‌تااڵنه‌ بونی ده‌بێ���ت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ هه‌مو‬ ‫ئ���ه‌و دۆخه‌ ناهه‌مواره‌ی دوای هاتنی داعش‌و داڕمانی كۆی دامه‌زراوه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌پارله‌مان‌و ناشه‌رعی بونی ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكردن‌و سه‌رۆكایه‌تیشه‌وه‌‬ ‫ده‌یس���ه‌لمێنێت كه‌ ئێمه‌ له‌ئێس���تادا به‌ده‌س���تێكی ته‌واو خاڵییه‌وه‌ له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانی پالن‌و هاتن‌و چونی هێزه‌ ده‌ره‌كی و تیرۆرس���تیه‌كانداین‌و ته‌نها دوای‌‬ ‫روداوه‌كان ده‌كه‌وین‪.‬‬ ‫قس���ه‌كردن له‌دروستكردنی قه‌واره‌ی س���ه‌ربه‌خۆ و پێكهێنانی ده‌وڵه‌تی نه‌ته‌وه‌‬ ‫به‌ڕاگه‌یاندن‌و به‌هه‌ڵمه‌تی ڕاگه‌یاندنی هێزه‌كان‪ ،‬جگه‌ له‌شاردنه‌وه‌ی ئه‌و پاشاگه‌ردانی‌و‬ ‫به‌تاڵی سیاسی‌و نه‌بونی هه‌ر كه‌ره‌سته‌یه‌ك بۆ پاراستنی قه‌واره‌یه‌ك كه‌ بانگه‌شه‌ی‬ ‫دروستكردنی ده‌كرێت‪ ،‬هیچی تر نیه‌‪ .‬دروستكردنی قه‌واره‌ی نه‌ته‌وه‌یی‪ ،‬پێكهێنانی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و بنیادنانی دیوار بۆ ماڵێ���ك‪ ،‬هه‌نگاوی ناوخۆیی ده‌وێت‪ ،‬له‌پاڵ هه‌نگاوه‌‬ ‫نیوده‌وڵه‌تی���ه‌كان‌و له‌به‌رچاوگرتن���ی ده‌رئه‌نجامه‌ خودی‌و بابه‌تی���ه‌كان‪ .‬ده‌وڵه‌ت‬ ‫دروس���ت ده‌كرێت نه‌ك ڕابگه‌یه‌نرێت‪ .‬ئه‌گه‌ر دیواره‌كه‌ دروست بكه‌یت ماڵ بۆخۆی‬ ‫دروست ده‌بێت‪ .‬چ نوكته‌یه‌كه‌ كۆی دامه‌زراوه‌كانت په‌كی كه‌وتبێت‪ ،‬به‌حزبی كرابن‪،‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی ناشه‌رعی‌و خێڵه‌كی كورسی سه‌رۆكایه‌تی داگیركردبێت و هێزی حزب‬ ‫هه‌بێت نه‌ك هێزی نه‌ته‌وه‌ و نیش���تیمانی‪ ،‬قسه‌كردن له‌دروستكردنی ماڵێكی ئارام‬ ‫ته‌نها قسه‌ی خۆشی سه‌ر شاشه‌كانه‌‪.‬‬ ‫له‌پ���اڵ كۆی برینه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی دنیای ئێمه‌و لێكترازانی ماڵ‌و س���ڕینه‌وه‌ی‬ ‫ئینتیم���او ش���كانی كۆی سیس���ته‌مه‌كان به‌پ���ه‌روه‌رده‌و مامۆس���تاوه‌و چیه‌ جگه‌‬ ‫له‌جێهێشتنی ماڵێكی لێكترازاو؟‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی ماڵێكی ئاراممان هه‌بێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی قه‌واره‌یه‌كی سیاس���ی‌و نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫بخوڵقێنین‪ ،‬ده‌بێت به‌بێده‌نگی بیر بكه‌ینه‌وه‌و پالنمان هه‌بێت‪ ،‬ئه‌م هێزه‌ كوردیانه‌‬ ‫له‌وه‌ ده‌رچون كه‌ پشتی ئه‌وه‌یان پێ ببه‌سترێت كه‌ پالنیان ته‌نانه‌ت بۆ منداڵه‌كانی‬ ‫خۆش���یان هه‌بێت‪ ،‬چ ب���گا به‌وه‌ی‌ بۆ هه‌ر دۆخێكی چاوه‌ڕوانك���راو بۆ هاتنی هه‌ر‬ ‫پێشهاتێك! له‌ئێستادا كورد ده‌سته‌كانی خاڵی خاڵیه‌‪.‬‬

‫ناونیشان‪ :‬شاری پزیشکی سلێمانی‬

‫ریکالم‬