ریکالم
ریکالم
www.awene.com
پیشه‌سازیIndustry سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و Sinoma Trade
Scope of business: :بواری كاركردن t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO
) دامه‌زراندن، درووستكردن،ی ( نه‌خشه‌دانان ی ئاسن ـ په‌یكه‌ر1 t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU
)كردن ه نارد ه ه و ن كرد ه هاورد ( ی گشت ی ـ بازرگان2 t -JHIUJOHT ."/5"
t -PHJTUJDT -$-)MANTA ی سوره‌یاو ڕووناكی ( ماركه‌ی كار- 3 5FM )LCL( ی گواستنه‌وه‌و گیاندن ـ كار4
Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372
) ببینه9( ی زیاتر ل ه الپه‌ڕ ه ڕوونكردنه‌وه
)570( ژماره 2017/3/28 سێشەممە
رۆژنامه‌یه‌كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێن ه ده‌ریده‌کات
4FF JU PO 1BH
عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی
ریکالم
ریکالم
ریکالم
:بۆ نەخۆشییەکانی تەنها هەزار
0770 771 1011
ژنان و مناڵبون و نەزۆکی قورگ و لوت و گوێ البردنی موو بە لێزەر
نەشتەرگەری گشتی هەناوی و دڵ مندااڵن پێست گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان
هه‌وڵ ی تیرۆر كردن ی موراد قه‌ره‌یالن ده‌درێت له‌قه‌ندی����ل پیالنێ����ك ب����ۆ تیرۆركردن ی م����وراد قه‌ره‌ی��ل�ان س����ه‌ركرده‌ی دیاری په‌كه‌ك����ه پوچ����هڵ ده‌كرێت����هوهو چه‌ند به‌رپرسی،كه‌سێكیش ده‌ستگیر ده‌كرێن په‌یوه‌ندییه‌كان����ی ده‌ره‌وه‌ی په‌كه‌ك����ه ده‌ڵێ����ت "ده‌وڵه‌تی توركیا ب����ه‌رده‌وام پیالنی له‌دژی هه‌ڤااڵن����ی ئێمه ههبوهو ." به‌اڵم سه‌ركه‌وتو نابن،هه‌یه ، س����ه‌رهه‌د ڤارتۆ: قه‌ندیل،ئاوێن����ه به‌رپرس����ی په‌یوه‌ندییه‌كان����ی ده‌ره‌وه‌ی په‌كه‌ك����ه له‌چاوپێكه‌وتنێك����ی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا دەربارەی‌هه‌وڵی تیرۆركردنی موراد قه‌ره‌یالن رایگه‌یاند ئه‌وان هه‌میشه ئ����اگاداری‌‌و زانی����اری پێش����وه‌ختیان سه‌باره‌ت به‌و هه‌وڵ‌‌و پیالنانه‌ی ده‌وڵه‌تی توركیا ههیهو به‌رده‌وام ئه‌م پیالنانه‌ش ئه‌و وتی،روبه‌ڕوی شكس����ت بونه‌ته‌وه "ئێمه ده‌وڵه‌تی توركیا به به‌رپرسیاری نازانی����ن الیه‌نی تر،س����ه‌ره‌كی ده‌زانین ."رۆڵ‌و هاوكارییان هه‌بوبێت یان نا وتیشی "خه‌باتی س����ه‌ره‌كی ئێمه دژ ئێمه ده‌وڵه‌تی،به‌ده‌وڵه‌تی توركیای����ه توركی����ا به‌دوژمنی س����ه‌ره‌كی میلله‌تی ."كورد ده‌زانین
جه‌نه‌راڵ جوزیف :فوتیل بۆ ئاوێنه كۆتایی داعش كۆتایی گروپ ه تیرۆریستیه‌كان نییە
KurdishInstitute forElections
ĢæêʲÏŀ¡Ĩ ŃÎ »æêī
µ »ňºĤËġōňª
فهرماندهی،جه‌ن���ه‌راڵ جوزیف فوتی���ل ناوه‌ندی س���ه‌رباز ی ئه‌مری���كا ئاماژه بهوه ده‌كات له‌ناوه‌ڕاس���تی ئه‌مس���اڵدا جوڵ���هو چاالكیه‌كانی داع���ش به‌ته‌واوی الواز ده‌بن‌و ئه‌و ده‌ڵێت،توان���ا ی به‌رگرییان نامێنێ���ت "مه‌رج نیه كۆتایی داع���ش كۆتایی گروپ ه ."تیرۆریستیه‌كان بێت جه‌نه‌راڵ جوزیف فوتیل: هه‌ولێر،ئاوێنه له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی تایب���هت به‌ئاوێن���ه‌دا رایگه‌یاند كه به‌نهێنی س���ه‌ردانی رۆژئاوا ی ئاوێنە كوردس���تانی كردوه به‌مه‌به‌ستی كۆبونه‌و‌ه:فۆتۆ له‌گه‌ڵ فه‌رماند‌ه سه‌ربازییه‌كانی هێزه‌كان ی ئه‌و وت���ی "هه‌ندێك،س���وریای دیموكرات س���ه‌ردان به‌نهێنی ب���ن ته‌نی���ا له‌پێناو ی پاراستنی پالنه ئهمنیو س���ه‌ربازییه‌كانه‌و واده‌خوازێ���ت ش���اراوه بن به‌ه���ۆ ی پێگه‌و كاره س���ه‌ربازییه‌كه‌مه‌وه پێویست به‌دیدارو چاوپێكه‌وت���ن‌و به‌س���ه‌ركردنه‌وه ی هه‌ندێك ."ناوچه ی شه‌ڕ ده‌كات 2
ħō ħĤ˺ĤËĠ ¼µňōѶô˪ ŃÎ »æêīµ »ňºĤËġōňª (KIE ĢæêʲÏŀňĨ ¼ĤËġÕõŎĤ ¼ĔĪçĥð »ê˵ĪÊĨňÎ (NED ¼ðÊëµīġōæ ĪËĥŇªňĜ Ò˵¡çōê¡æ
Ğňō¡æ ¼ŀËð ĦêËĠ±
¼ĤÊëō ħĔ ŃÎ Ė ħō ĦĪ ħĤçĥņīä ÊçĤËÕðæêīĘ ¼ġņê ħĨ ħĜ ¼ðËŎð
/ / ňġĠňõŇð
2
2
4
ĢËĤÊæËðËō ¼Ôŋ ħð Ħæ ¼ĤËĘ ĦìÊĪËŎÜ ħġÕñŎð ħĜ ÊçŎĤÊĽġĘīà
¼ōËðËō ¼ÕĐë¹ ¼ĤËĘ ħĤæêʲÏŀ ħĨ Ğ Ħæê ħÎ »ŃðËÈ ÒËĘ Ħæ ìÊĪĸ ĪīÔËĨÊæ
»ê ĦĪæÊæ ¼Ôŋ ħð Ħæ ¼ŀłê ÊçŎĤÊĽĠīęà ¼ġÕñŎð ħĜ
ĦĪÊëĤÊīÔ ĢÊçºĤ Ħæ » ħðłëª ŃÎ ¼ÔŋĪËĨ ĢŃŎĝĠ ħĜ ëÔËōì ÓņëęÎêËĠŃÔ ÓņëÏÎĸ ò ĦêËÎĪĪæ »ĪËĤ êÊìħ Ĩ êÊī¯ Īæ ħðêÊī¯ ħĜ ëÔËōì Ī
ÞËÔ ħđĜĪçÎ ħĈ Ńõŀ ħĨ ËÈ
êËĠŃÔ Ī ĢæëĘêËĠŃÔ » ħðłëª »ëÔ ħĠŃōËÎ » »Ħ êËÎ ħĜ ħŎōêËŎĤÊì ĪË ÔÊæ »Ħ Ī ħ ĤæëĘŃĘ Ī ¼ŀËÕŎÝōæ »ìÊīŇ ô ħÎ ĦĪ ħ ĤÊê ĦçºĤ Ħæ ¼ ĤËĥŇĨêËĘ ħÎ »ħ ºņê ħĜ ¼ ĤłëÕĘ ħĜ ħÈ ħ Ę ĦĪ ħ ŎōëÔ ħĠŃōËÎ »êË ĠŃÔ ¼ ĠêŃĐ ħÝĤ ħª Ė ĦĪ »ë Ô »ËÔÊæ Ħç ĥōì Êç ŎŇÔ ¼ ĥÔë¹ ħĥņĪ Ī ħ ÝĤ ħª Ħæ ê ħ Ĩ »êŃ Ġ ħ Ę Ħê ĦçºĤ Ħæ »ħ ĥņĪ ĪĪË ¯ »ËĠŃ ð ¼ĤæëęÕ ðĪêæ ĪË ĥŇª ħĜ Ó ņë¹ ĦæŃä ħĜ Êç ĤÊê ĦçºĤ Ħæ »êË ĠŃÔ ¼ ñō ħÎËÔÊæ »ĪæêīÎÊê ¼ĤËĘ ħŎŎÕ õ¹ ħ ĤæêʲÏŀ ħĨ ħĜ »êËĠŃÔ ÊçĤËÕ ðæêīĘ ¼ġņê ħĨ Ī ĒÊëŇĈ ¼ ĤĪī¯ Ħīņļ ħÎ ħĜ ì ħ ČËĘ ¼ ĤÊê ĦçºĤ Ħæ Ğŋ ħ Î Êë ĥŇĨ ĦæêËĘ ħÎ Êæ ħĘ ħ ðłëª »ŋË Î ¼ĤŃŎ ñĠŃĘ ¼ĤË ðëªê ħÎ ĒÊë ŇĈ ¼ ĤËĘ ħĤæêʲÏŀ ħĨ »Ńä ħÎê ħ ð ħĘ ĦĪ ħ Ĥ ħĘ Ħæ ĦĪ ħ È ê ħ ð ħĜ Ó ä ħÜ ħĨ ħĜ ¼ ĤæêʲÏŀ ¼ġÕ ñŎð ÊæĪī ÔËĨÊæ ¼ĤËĘ ĦìÊëĠËÈ ħĜ ÓŇÎ Ħæ ėŇĘ ħō »ëÔ ħĠŃōËÎ ĢÊê ĦçºĤ Ħæ »êËĠŃÔ ¼ĤæëĘêËĠŃÔŃä Ī »êÊç ô ħÎ » Ħ² ņê ĒÊë ŇĈ ¼ ĤËĘ˹íņê˪ ħĜ ĢË ŎÔŋĪËĨ ò ħĘ ħġÕ ñŎð ¼ĤË ðëªê ħÎ ĦìÊĪË ŎÜ Ģ ħĘ Ħæ ĦĪ ħĝ ðËÎ ĢË ŎĤËĘ ħŀĪ ħĨ ħĘ ħ ðłëª ¼ĤçĤËō ħ¹ Ń Î ĦĪ ħ ÔłæëĘĽ¯ ħ Ĥ ħōĸ Īí ŇĨ ĢË ŎÔŋĪËĨ »ĪÊĪ ħ Ô ħÎ »êÊçô ħÎ ¼Ġ ħĘ »êËĘŃĨ óŎĤËĘ ħŎðËŎð ¼ äłæ Ń Î ħĘ ħ ðłëª ħĜ ĢË ŎÔŋĪËĨ ĦĪ ħĥĥņļ ħ¹ Ħæ ğņê ħĨ »êīÎËÈ Ī ¼ ðËŎð ó ŎĤæêʲÏŀ ħĨ »êÊī Î ¼Ę ħōÊì ĦêË ô ōÊīŎŇª ħ È ¸ Ĥë¹ ħ ħ ō ħō ĦĪÊêì ħĠÊæ Ī Ė ħĤ ÒËÎ Ħæ Ħīņê ħÎ ĢæêʲÏŀ ħĨ » ħðłëª »ëÔ ħĠīōËÎ ¼ġÕñŎð ¼Ęłê ħ ð ËĐ ħÕ ñĠ Ó ð ħÎê ħð »Ńä ħÎê ħ ð »ŋË Î ¼ĤŃŎ ñĠŃĘ ËĐ ħÕñĠ Óð ħÎê ħð ÒËĘ Ħæ ĦĪ ħĝ ðËÎ ĒÊëŇĈ ¼ĤËĘ ħĤæêʲÏŀ ħĨ æ ħĠ ħáĠ ËōêĪ ħđŎĜ ħä ĢËġà ĦëĜĪçÎ ħĈ ēōçð æ ħĠ ħáĠ ãŇô ¼ŀË ð ħĜ »ë Ô ħĠŃōËÎ ¼ġÕ ñŎð çŎÜ ħĠ ĢËġōê ħĤ Ī ħĠÊĪ Ħæê ħÎ òËÕñŇÈËÔ Ī ĦĪæëęŇ«ŎÕð Ħæ ĦĪ ħĤĪīÎŃĘ Ī ľĪ ħĨ ħÎ ¼ÕðËÈ ħĜ óŎĤËŎÔŋĪËĨ ¼ĤĪī¯ ĦĪ ħĠ Ħæ ħÎ ¼ĥÕñäÊæ Ī ĢæëĘëŎ¹Êæ »ëÔ ħĠŃōËÎ ¼ġÕñŎð ħÕñōīŇª Ħçô ĦĪ ħÎ Ħ ±ËĠËÈ ĪÊëÎĪËĤ ħōÊçÕñōīŇª » ĦĪ ħĤæëĘ »êËŎĥõŇª ¼ĤËĘ Ħ²ņīÔ Ī ģŎ¯ ľ ħ¹ ħĜ ÒÊæ ¼ðËŎð »íŇĨ Ė ĦĪ Ģ ħōĸ ħĜ ĢËĠ ħĜê ħª ħÏŇÎ ŃÎ ėņêËĘŃĨ ħÕŇÎ ħĤ ħĜ ëÔËōì ĦĪÊëĤÊīÔ ÊçōëÔ ħĠŃōËÎ » ħðłëª ħĜ ŃÎ ĢËŎĘłļ ħ¹ » ħęĥÎ ¼Ĥæëęô ĢÊçºĤ Ħæ » ħðłëª ŃÎ ¼ÔŋĪËĨ ĢŃŎĝĠ ĦĪÊëĤÊīÔ ħºŀ ħĠŃĘ » ħºņê ħĜ ĦĪÊçĤËŎŀĪ ħĨ Ī ħĜ ħęŇĘ ħō ĦĪ ħŎÔê˪ ĢÊçºĤ Ħæ » ħðłëª ħĜ ĢËŎÔŋĪËĨ êÊī¯ Īæ ħð êÊī¯ ħĜ ëÔËōì Ī ÓņëęÎêËĠŃÔ ¼ĤËĘ ħŎàËĤ ĪçĤī¹ ĦĪ ħĤËŎĤËĘ ĦìÊĪËŎÜ ħŀËĤ ħĘ » ħĤËŎĘ Ħê ħð ĦêËĘŃĨ » ħðłëª ħĜ òËÎ ¼Ę ħō Ħ²ņê ò ħĠ ħÈ ÓņëÏÎĸ ò ĦêËÎĪĪæ »ĪËĤ êÊì ħĨ ìÊĪËŎÜ ¼¥ŎÔËĤê ħÕĜ ħÈ īęŀ ħÎ ĢËÕðæêīĘ ¼ġņê ħĨ ħō ħĘ ħ ðłëª ¼ ôËÎ »ë Ô ¼ ęŇŀËä »ëÔ ħĠŃōËÎ »êËĠŃÔ ħÎ ħĘ ħðłëª ¼ºĤë¹ Īļ ĦĪËÎ ĢËŎÔŋĪËĨ ħĘ ģōëÔêłì » ĦĪ ħÈ ŃÎ ÓņëĥŇĩÎêËĘ ħÎ ÓŇĤ ħō ħ¹ ĦçōÊê ħĘ ħĤŃ ñŎĠŃĘ ¼Ęłê ħ ð ŃÎ ¼Ô ħÏōËÔ ħÎ ĦĪĪæëĘ ÓņëęÎêËĠŃÔ ÊæËÕñŇÈ ħĜ Ī ģ Ŏ¯ ľ ħ ¹ ħĜ ģÕ õŎĤÊæ Ī ľĪ ħ Ĩ ħ Î ĢËŎĤÊëºĤ ħōĸ Ī ĞÊçĤ ħÈ » ħðłëª ħÎ ĢËō ħĤËġÕĠ » ħðłëª ħĜ »êÊçô ħÎ ¼ÔŋĪËĨ ħºŀ ħĠŃĘ ¼ĤËĘ Ħ²ņīÔ ĪÊëĤÊīÔ Ħ ²ņê Ħ ō ħ ¼Ę ĤËġŇĝð »Ë¹íņê˪ ¼ Ī ºÎ Ğ Ħæ ħÎ ËÔ ģĤ ħō ħ ÓŇĥŇĠ ħĤ ĢæêʲÏŀ ħĨ Ģ ħęÎ ÊçĤæêʲÏŀ ħĨ »ëÔ ħĠŃōËÎ »êË ĠŃÔ »ħ ðłëª ħĜ òË Î »ê ħÎĪĪêĪ Ħæ ģ°Î ĦĪ ħĘ ħðłëª ĦĪ ħõŇª ħÕŇ°Î Ī ÓņëęÎêËĠŃÔ ÊæËÕñŇÈ ħĜ ħĜ ħÈ ¼ęŇġÕ ñŎð »ëÔ ħĠīōËÎ ¼ĤËĘ˹íņê˪ ħĜ ħĤʱłê » ĦĪ ħÈ »êËÎê ħ ð ¼ĤłëÕĘ ħĤ ĢæêʲÏŀ ħĨ »ë Ô ħĠŃōËÎ ¼ġÕ ñŎð ¼ ĤæëĘêËĠŃÔð ħĜ ¼Ę ħō˹ì Ħæ Ī ĞÊæ çĤ ħ¯ Ī ħęĥÎ ħĜ ĒÊëŇĈ ĢËĘ ħĤæêʲÏŀ ħĨ »ŋËÎ ¼ĤŃŎñĠŃĘ ħō ĦìËÔ ¼ĤŃŎ ñĠŃĘ ħĜ ĢËÕ ðæêīĘ ÒËĘ ĦæÊĪ ò ħĠ ħÈ ÓŇĥŇĠ Ī ÓŇ¯ Ħæ Ħīņļ ħÎ ĒÊëŇĈ »ê ħ ðËÔê ħ Ħê ħ ð Ī ÒÊæ Ħç ŎĠËÝĤ ħÈ »Êì ĦêË ô ħ đŎĜ ħä ĢË ġà ĦĽĜĪçÎ ħĈ »ŋË Î ħĨ »Ńä ħÎê ħ ð ĢËŎĤæëĘêËĠŃÔ Ń ä ħÎ Ģ Ħæ ħ Ĥ ¼ ºĤë¹ ħÎ Ò ħ ÏōËÔ ¼ ĤËĘ ħġŎÔ Ò ħ ŀĪ Ħæ ¼ Ġê ħĐ ĢĪīÎËŎĥŀæ »Êê Êæ ħĘ ħðłëª ħĜ ¼ ĤłëÕĘ ħĜ ħÈ ¼ Ġê ħĐ » ħ ºŇª ¼ Ňª »ìÊī õŇª ħĜ ĢÊê Ħç ºĤ Ħæ »êË ĠŃÔ ħÎ Ó ŇĤÊīÔ Ħæ ê Ħç ºĤ Ħæ »ĪÊĪ ħ Ô »ĪË Ĥ ħĜ »ĪīõŇª ¼ ðëªê ħÎ Ī ĢæêʲÏŀ ħĨ »êÊīÎ » ħ ðłëª ŃÎ Ģæêʲ Ïŀ Ħæ ĦĪ ħĝ ðËÎ »ëÔ ħĠŃōËÎ ¼ĤŃŎ ñĠŃĘ ħ¯ĪËĤ Ī˹íņê˪ ħĜ ħęĥÎ ĢŃŎñĠŃĘ »ëÔ ħĠŃōËÎ ¼ĤæëĘêËĠŃÔ ŃÎ ĢÊçŎÔŋĪËĨ ÓņêŃºÎ » ħĘ˹íņê˪ ¼ĤÊçºĤ Ħæ ¼ĥņī ô ĢæêʲÏŀ ħĨ ¼ĤËĘ ħŎōçĤ Ħīō ħª Ī ĢçĤËō ħ¹Êê ħĘ ħġÕñŎð ÒËĘ ĦìÊĪËŎÜ Ī Ó ðÊļ ĦĪËĤ ¼ ĤËĘ˹íņê˪ ħĜ »Ńä ħÎê ħ ð »ŋË Î Î ŃÎ » ħĤÊĪ ħÈ »ĪË Ĥ ¼ ĤæëĘæËōì ľ ħ ¹ ħĜ »Ńä ħÎê ħ ð »ŋË Î ¼ĤŃŎ ñĠŃĘ ħĜ »ĪĪêÊīäÎ ÓŇ¯ Ħæ Ħīņê ħÎ ëÕ ôËÎ ĒÊëŇĈ ¼ ÔËĘ ħĜ ĒÊë ŇĈ ħĜ ĢËĘ ħ ĤæêʲÏŀ ħĨ ÊçĤËŎÔŋĪËĨ »ĪĪê ħÎ ĒÊëŇĈ ¼ĤËĘ ĦĪ ħÔ ħĤĪÊëĘ ĢËÕ ðæêīĘ ¼ġņê ħĨ ħĜ ËÕ ñŇÈËÔ Ğŋ ħ ħÎ ĢËŎĤÊçºĤ Ħæ ¼ĐËĠ Īī ÔËĨÊæ ¼ĤæêʲÏŀ ħĨ ÓŇĤ ħō ħ¹ ĦçōÊê ĒÊë ŇĈ ¼ĤËĘ ħĤæêʲÏŀ ħĨ æêĪÊê ħÎ ħ Ġ ħÈ Ī ĢËÕ ðæêīĘ ¼ ġņê ħĨ ħÎ ¼ĤæëĘêËĠŃÔ ¼Õ ðËÈ » Ħ² ņê ÊæìÊĪËŎÜ áĠ Ë ōêĪ Ī ¼ĤËġŇĝð »Ë¹íņê˪ »êīĥð ħĜ Ò ħÏōËÔ » ħ ðłëª ¼ ĤæëęŎĤłëÕĘ ħĜ ħÈ ħ Î ħ Ę Ń Î ò ħ Ģæë ĘêËĠŃÔ » ħ ęĥÎ ¼ Ġ ħĘ Ī ĦĪ ħÔËĘ ĦæĪŌÎ ħĘ ħġÕñŎð ħĜ ĢËŎÔŋĪËĨ » ħ ðłëª ¼ ðëªê ħÎ æ ħĠ ħ ĤæëĘêËĠŃÔ ħŎŎĤ ÓñōīŇª Ė ĦĪ ħĘ Ħ²ņê »ê ħÎĪêĪ Ħæ ò ħĘ ħ ðłëª ¼ ÝĤËĠËÈ Ó ņêæ ĦçŇª ¼ ĤËĥŇĨêËĘ ħÎ Êç ĤËōĪËĤ ħĜ Ģæêʲ Ïŀ ħĨ ¼ äłæ Ī ĦĪ ħÕŇĥōļ ħ¹ Ħæ ğņê ħĨ »êīÎËÈ ¼ ĤËĘ˹íņê˪ ħĜ ó ōêËĠËÈ ģ ōÊĪæ ħĜ » ĦĪ ħĥÔĪíÎ ħĜ »ëÔ ħĠŃōËÎ ¼ ĢÊļŃ ¹ ÒËĘ Ħçô ĦĪ ħĝðËÎ ¼ÕŇĘ ħō » Ħê ħĥņīĤ Ī ħÈ ¼ ĤÊçºĤ Ħæ ¼Ę ħō ħ ðłëª ¼ ĤÊçĠËÝĤ ħÈ ħĜ ħ ĥÔëºņê Ī ħĥņĪËä Ī Ė˪ ħĨ » ħ ðłëª ÒËĘ Ħæ ĦĪ ħĝ ðËÎ ħºņê ħĜ ħęŇĘ ħō »ë Ô ħĠŃōËÎ ¼ġÕ ñŎð ¼ġņê ħĨ ¼äłæ Ī ĢçĤËō ħ¹Êê ¼ ĤËĘ˹ì Ħæ Ī ĦêËÎĪĪæ »ĪËĤ ¼ Ôê˪ » ħ ðëªê ħÎ Ī ħ È ģōëÔìê ħÎ ĖŃ Ĩæ ĢËÕ ðæêīĘ ¼ġņê ĢæëĘ »í¹ ĢÊçºĤ Ħæ » ħðłëª ¼ĤËĘ ĦĪīÔĪ ħę õŇª Ó Ňŀ Ħæ ¼ĤŃŎ ñĠŃĘ ľ ħ ¹ ħĜ »Ë¹íņê˪ ĦĪĪæëĘêËĠŃÔ » Ħ²ņê ĢËŎÔŋĪËĨ »ë Ô ħĠŃōËÎ ¼ ĤæëĘêËĠŃÔŃä ËÕ ðæêīĘ Ģ ħĜ Ī ĢË Ġ ħĜê ħª ¼ ĥÔĪ ħęĘ ħª Ī Īí ŇĨ ¼ĤË ðëªê ħÎ ħĜ ėŇ ô ħÎ ħĤËġÕĠ ħō ĦĪ ħÈ ë ÕºĤë¹ ò ĦĪ ħ Ĝ Ğŋ ħÎ »ŋË Î Ĩ ħĜ ĞÊĪ Ħæê ħ Î ĢËĘ ħ ĤæêʲÏŀ ħĨ ¼ĤËġŇĝ ð »Ë¹íņê˪ Ī ë ŇĜĪ ħĨ ìÊĪË ŎÜ » Ħ² ņê Êç ĤËĘ˹íņê˪ ËĘ ĦæêË ĠŃÔ Ğ ħĘ Ń Î ĢêËĘŃ Ĩ ĢË ŎÔŋĪËĨ »êī ÎËÈ Êæ ħō ĦĪÊêì ħĠÊæ Ī ħ È Ī ¼ÔŋĪËĨ ĢÊī ŇĤ ħĜ ĢÊç ŀĪ ħ ĦĪ ħĤæëĘêËŎ ôŃĨ ëÔËōì ŃÎ ¼ġÕñŎð ¼ĤæëĘêËĠŃÔ » Ħ²ņê ) ħÎ ĢËÕ ðæêīĘ ¼ġņê ħĨ Ī ÒħÎ æêĪÊê ħ Î » ħðłëª ŃÎ ĢËŎÔŋĪËĨ ¼ĤĪī¯ ĦĪ ħĠ Ħæ ħÎ ģ ĤÊê ħºŎĤ óŎĤËĘ ħŎ ðËŎð ħ Ĥ ħōĸ ¼ ĤĪī¯ ĦĪ ħĠ Ħæ ħÎ ħĜ ħĜ »ë Ô ħĠŃōËÎ ëÔ ¼ĤËĘ˹íņê˪ ħĜ ėŇ ô ħÎ ÒËÎ Ħæ Ħīņļ ħÎ ħĘ ħ ðłëª ħ Ę Ó ŇÎ ħĨ Ī ĢËŎÔŋĪËĨ » »ëÔ ħĠŃōËÎ ĢË ŎÔŋĪËĨ ħĘ ħ ðłëª ħĜ ĢË ŎĤæëĘêËĠŃÔ ĒÊë ŇĈ ¼ ĤËĘ˹íņê˪ ħŎŎĤ ÊçÕñōīŇª ¼ÕðËÈ ħĜ ħĘ ħ ðłëª Ń Î Ģæêʲ Ïŀ ħĨ »êÊī Î »ħ ōÊì ĦêË ô Ī ħ È Ī ħÈ ŃÎ Êæ »êËŎĥ õŇª ò ħÕ ð ħÎ ħĠ ģōëÔìê ħÎ Ī ĦĪÊëĘêËĠŃÔ ìÊĪËŎÜ ¼ÕðËÈ ħÎ ħō » ħ ðëªê ħÎ Ī ħ È Ń Î ¼ ô ħĘ ĦêËĘŃĨ Ī ħĨ ¼ ðËŎð ¼ äłæ ĢÊļŃ¹ » ĦĪ ħ ĥÔĪíÎ » ħ ðëªê ħÎ Ī ħÈ Ó Ňŀ Ħæ ¼ ÕŇĘ »ëÔ ħĠŃōËÎ ¼ġÕñŎð ħÕñōīŇª ÓŇŀ Ħæ » ĦĪ ħ ĤæëĘ ħ¹ » ħęĥÎ Ī ħÕ ðÊĪ »Ë¹í ņê˪ ħĜ Ħ² ņê ĦĪ ħ Ġ Ħæ ħÎ »êËĘŃ Ĩ Ó ŇĤ ħō ħ¹ ĦçōÊê ħ ōÊīĤËŎŇª ĢË ŎÔŋĪËĨ ħĜ ėŇ ô ħÎ ĢËÕ ðæêīĘ ¼ġņê ĦĪ ħĥņê ħ¹ Ħæ ¼Ĥæëę ô ħÏŇÎ Ń Î ė ņêËĘŃĨ ħ ÕŇÎ ħĤ ¼ĤËĘ ħŎàËĤ ĪçĤī¹ ŃÎ ĢËŎĘłļ ħĤ »ê ħ ºōêËĘ Ó ŇĤÊīÔËĤ Ģæêʲ Ïŀ ħĨ Î ĦĪĪæëĘ ĢËÕ ðæêīĘ ¼ġņê ħĨ ËĥĤ ħ ðīĠ Ī ħĜËōæ ¼ĤËĘ˹íņê˪ ĢË ô˪ ħÎ çŎÜ ħĠ ĢË ġōê ħĤ īęŀ ħÎ ĢÊçºĤ Ħæ » ħ ðłëª ħĜ ĢËŎÔŋĪËĨ ¼Ô ħÏōËÔ ħÎĪêĪ Ħæ Ī ¼ĤËġŇĝð »Ë¹íņê˪ ŃÎ ĦêËÏĤ ħÈ »Ë¹íņê˪ ĢËŎĥōëÕĠíĤ Ī Óņæ ħĘ ħ ðłëª Ń Î ĢË ŎÔŋĪËĨ ¼ ĤĪī¯ ÓŇÎ ħĨ ĢËŎĤÊê Ħìī¹ ¼ĤĪīÏ ôËÎ ê ħð ħĜ ¼ ô ħÎ ¼ ðëªê »ê ħ ħĤ ħōĸ ħĜ ėŇô ħÎ ħÔê˪ » ħ ŀ ħĠËĠ Ī ¼ĤÊĽĠīęà »ìÊīŇ ô ħĜ »Ë¹ì Ħæ »ë Ô ħĠŃōËÎ ¼ġÕ ñŎð Ó ņëĥŇĩÎêËĘ ħÎ ìÊĪË ŎÜ ¼ ¥ŎÔËĤê ħÕŀ ħÈ ¼ĤËōÊì ĦêË ô ħĜ ėŇ ô ħÎ » ħęōæ ¼ĤËĘ ħŎðËŎð ĤËĘ ħŎ ðËŎð ¼ ðËŎð »í ŇĨ Ė ĦĪ Êç ô ĦĪ ħÉŀ ħ¹ ħĜ ¼ĤËġÕ õŎĤ ¼ ÕŇĘ ħō ¼ ĤæêʲÏŀ ħĨ »êÊç ô ħÎ ¼ÔŋĪËĨ ģōëÔêłì » ĦĪ ħÈ Ń Î »êÊī Î ħÎ »Êļ Ħê ħ ð óŎĤæêʲÏŀ ħĨ » ĦĪ ħĤæëĘ »ÊĪÊæ óŎĤËÕðæêīĘ ¼ġņê ħĨ ÓŇŀ Ħæ Êç ô ĦĪ ħÉŀ ħ¹ ħĜ ħ ħ ĤËŎĤËĘ ĦìÊĪËŎÜ ħ ŀËĤ ħĘ »ħ ºņê ĦĪËĤ ¼Ôê˪ Ģ ħōĸ ħĜ ĢËĠ ħĜê ħª ¼ ĤæëĘëŎ¹Êæ ĦĪ ħĘ ħ ðłëª ¼ ºĤë¹ ĦĪÊç ĤËŎŀĪ ħĨ »ŋË Î ¼ĤŃŎ ñĠŃĘ ħĜ ĢËÕ ðæêīĘ ħęĤī¯ Ģ ħęÎ ÊçĤæêʲÏŀ ħĨ » ħ ðłëª ħĜ ¼ĥŎĤÊíºĤë¹ ħĠŃōËÎ ¼ġÕ ñŎð ¼ġņê ħĨ Ń Î Ģ ħ Ę Ħæ ë ÔËōì »ç Ĥ ĢËĘ ħ ĤæêʲÏŀ ħĨ ¼ĥÕ ñäÊæ Ī ĢËÕ ðæêīĘ ¼ ÔÊëĘīġōæ ħ Î ħÈ ÒËĘ Ħæ ĦĪ ħĝ ðËÎ »ħ ōËĠ ħÔŃÎ ĦĪÊëęÕðĪêæ ėŇäłæ ËÕñŇÈ ¼ĥÕ ñåęņê ŃÎ »ë Ô ħ Î Ģæêʲ Ïŀ ħĨ »ħ ðłëª ĢæëĘêËĠŃÔŃä » Ħ² ņê Ë Ô ĢËÕ ðæêīĘ ħĜ ħ ęŇĘ ħō ģĤ ħō ħºÎ ĢËŎÔŋĪËĨ Ī ĢÊëºĤ ħōĸ Ī ĞÊç Ĥ ÒËĘ ĦæÊĪ ò ħĠ ħÈ Ī ĢËŎÔŋĪËĨ ¼ĤĪīÎêÊíŇÎ ĦĪ ħ Ĝ Ğŋ ħĘ ħō ħō ĦĪÊêì ħĠÊæ Ī ħÈ ëÕºĤë¹ ēōç ð æ ħ Ġ ħáĠ ãŇ ô Ó ŇÎ ë ÔËōì ħĘ »ħ ĤËŎĘ Ħê ħ ð ĦêËĘŃĨ Ī ģ°Î ĦĪ ħĘ ħðłëª Ğ Ħæ ħÎ ËÔ ħÎ ĢËō ħĤËġÕĠ Īļ ĦĪËÎ ĢËŎÔŋĪËĨ ðłëª ħ » ħĥņīĤ ħĘ ħġÕ ñŎð Ń Î ĢË ŎĤĪī¯ ĦĪ ħĠ Ħæ ħÎ ħĘ ħðłëª ÒËÎ Ħæ Ħīņļ ħÎ ¼ÔÊëĘīġōæ ¼Ôê˪ »ĪÊêç Ň«ņê »ê ÓŇÎ ħĤ ÊçÕñōīŇª ¼ÕðËÈ ħĜ
5
3
موراد قەرەیالن
پرۆفیسۆرو71 زانکۆی سلێمانی پرۆفیسۆری یاریدەدەرو256 هەڵگری ماستەری هەیە1048 هەڵگری بڕوانامەی دکتۆراو768 7
لەگەڵ ئەم ژمارەیەدا "رای گشتی" بخوێنەرەوە
4
توركمان‌و عه‌ره‌ب سكااڵی یاسایی نەجمەدین.له‌سه‌ر د تۆمارده‌كه‌ن
دادگاییکردنی تەعەسوفییانەی فیکر
13
سه‌نته‌ر و كلینیكی
ریکالم
ریکالم
595 :ژمارە 2017/2/22 :به‌روار
ئه‌فرام محمد حسن.د
دەستەی وەبەرهێنا ن بەڕێوەبەرایەتی گشتی وەبەرهێنان ـ سلێمانی
بانگەواز
دكتۆرا (بۆرد) لە‌نه‌خۆشییه ده‌رونی‌و هۆشمه‌ندییه‌كان
بەڕێوەبەرایەتی گش���تی وەبەرهێنانی سلێمانی بەهەماهەنگی سەرۆکایەتی شارەوانی سلێمانی کاری کێبڕکێ ئەنجام دەدات )ی قلیاس���ان10 بۆ بەش���ێک لەپارچ���ە زەویەکانی (کەرتی ) دۆنم بۆ پرۆژەی (گەش���تیاری) کە پێکدێت52( بەڕوبەری ، مۆتێل، شوێنی حەوانەوە (ئوتێل،لە(سەوزایی‌و س���ەیرانگا شوێنی خواردن‌و،) ئەپارتمانی رێکخراو،کابینەی گەش���تیاری ش���وێنی کات، ش���اری یاری بۆ هەمو تەمەنەکان،خواردنەوە .) هۆڵی فرە مەبەست،بەسەربردن هەر وەبەرهێن���ەرو کۆمپانیایەک خوازیاری بەش���داری کردنە لەب���ەرواری باڵوکردن���ەوەی ئ���ەم ئاگادارییە ب���ۆ ماوەی دوو هەفتە س���ەردانی بەڕێوەبەرایەتی گشتی وەبەرهێنان بکات بۆ .وەرگرتنی مەرج‌و زانیارییەکان
به‌رامبه‌ر سوپه‌رماركێتی میترۆ، نزیك مزگه‌وتی شێخ فرید، به‌رانان، سلێمانی: ناونیشانafram_afram@yahoo.com یان0770 772 69 69 بۆ په‌یوه‌ندی كردن
کرێی باڵوکردنەوەی ئەم ئاگادارییە دەکەوێتە ئەستۆی:تیبینی .ئەو کەسەی کە پرۆژەکەی بۆ دەردەچێت
ی شاره‌زاو ی ده‌روون ب ه هاوكاری توێژه‌ران، ئه‌فرام محمد.ی د به‌سه‌رپه‌رشت ) نیگار كمال، گۆران محمد ره‌سول،به‌ئه‌زموون (ته‌الر كمال مدحت
بۆ چارەسەرکردنی
شیزۆفرینیا، وه‌سواسی، ترس، دڵه‌راوكێ،خه‌مۆكی ئالووده‌بوون به‌ماده‌هۆشبه‌ره‌كان، گرفته‌كانی خه‌وو خواردن‌و گرفته سێكسیه‌كان.ی كه‌سێتی په‌شێویه‌كان
خه‌ڵه‌فاندن، بیرچونه‌وه، په‌ركه‌م، شه‌قیقه،سه‌رئێشه ی خوێندن و ژیری گرفت، فره‌جوله‌یی، ئۆتیزم:ی منداڵ نه‌خۆشیه‌كان راوێژكاری خێزان���یو په‌روه‌رده‌یی كۆلی���ژی نێودەوڵەت���ی كامبرج‌و ئەمەریکا/ زانكۆی بۆستن
4500 :تیراژ
ئه‌ندام���ی پرۆفش���ناڵی ئه‌كادیمی���ای زانس���ت ی ئه‌مریكا/نیۆیۆرك
ئه‌ندام���ی ئه‌كادیمی���ای ئه‌مه‌ریك���ی بۆ نه‌خۆش���یی ه ده‌رونیه‌كان‌و یاسا
دینار1000 کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی
ی ی كومه‌ڵه ئه‌ندام ی نه‌خۆشیی ه پزیشكان ی ئه‌وروپا ده‌رونیه‌كان
07700600659 : به‌شی ریکالم
3202416 :ته‌له‌فۆن
32 شوقه‌ی ژماره- نهۆمی سێیه‌م- سلێامنی ته‌الری زارا:ناونیشان
هه‌نوکه
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
هەوڵی تیرۆرکردنی موراد قەرەیاڵن دەدرێت په‌كه‌كه :ئهوهنده بێده‌سه‌اڵت نین شه‌ڕ یه‌خه‌مان بگرێت‌و بێده‌نگ بین
3
ئا :ئاوێنه سه‌رهه‌د ڤارتۆ ،به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی په‌كه‌ك ه له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "مافی خۆمانه په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ هه‌مو هێزه هه‌رێمی‌‌و جیهانییه‌كان هه‌بێت". ئاوێنه :باس له‌وه ده‌كرێت كه له‌سه‌ر خواس���تی ئه‌مه‌ریكییه‌كان ش���اندێك ی پارتی گه‌یشتوه‌ته قه‌ندیل بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌ی شه‌نگال ،ئایا راسته؟ سه‌رهه‌د ڤارتۆ :ئارامیو خاوبونه‌وه‌یه‌ك له‌ئارادایه له‌شه‌نگال‌و ده‌وروبه‌ری كه‌مپی مه‌خموریش ،زۆر الیه‌ن‌و ئێمه‌ش له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌داین كه شه‌ڕ‌و ناكۆكی له‌شه‌نگال‌و هیچ شوێنێكی كوردستان رونه‌دات. ئاوێنه :به‌پێی زانیارییه‌كان به‌مدواییه هه‌وڵ���ی تیرۆركردنی م���وراد قه‌ره‌یالن دراوه ،ئه‌م هه‌وڵه له‌الیه‌ن كێوه بوه؟ س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ :ده‌وڵه‌ت���ی توركیا به‌رده‌وام پیالنی له‌دژی هه‌ڤااڵنی ئێمه‌و هه‌مو خه‌ڵكێكی ئازادیخواز هه‌یه ،چه‌ند جارێك له‌وج���ۆره هه‌واڵنه هه‌بوه ،به‌اڵم سه‌ركه‌وتو نه‌بون‌و سه‌ركه‌وتوش نابن. ئاوێنه :ئایا كه‌س له‌س���ه‌ر ئه‌م هه‌وڵه له‌ناو په‌كه‌كه‌دا ده‌ستگیركراوه؟ س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ :ئێم���ه هه‌میش���ه ئ���اگاداری‌‌و زانیاری���ی پێش���وه‌ختمان سه‌باره‌ت به‌م هه‌وڵ‌‌و پیالنانه‌ی ده‌وڵه‌تی توركیا ههیهو به‌رده‌وام ئه‌م پیالنانه‌ش روبه‌ڕوی شكست بونه‌ته‌وه. ئاوێنه :به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌كانتان هیچ الیه‌نێكی هه‌رێمی كوردستان هاوكار بوه له‌به‌ئه‌نجامگه‌یاندنی ئه‌م پیالنانه‌دا؟ سه‌رهه‌د ڤارتۆ :ئێمه ده‌وڵه‌تی توركیا ب���ه به‌رپرس���یاری س���ه‌ره‌كی ده‌زانین، نازانی���ن الیه‌ن���ی ت���ر رۆڵ‌و هاوكارییان هه‌بوبێت یان نا. ئاوێن���ه :ده‌نگ���ۆی ئ���هوه هه‌یه كه له‌بۆردومانه‌كان���ی ئه‌مدواییه‌ی توركیادا بۆ س���ه‌ر قه‌ندیل پێنج ملی���ۆن دۆالری
گەریالکانی پەکەکە لەقەندیل په‌كه‌كه سوتاوو شێواوه ،ئایا راسته؟ س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ :ئه‌مه درۆی گه‌وره ی ده‌وڵه‌ت���ی تورك���ه ،هه‌ر جارێ���ك كه ش���وێنێك بۆردومان ده‌كه‌ن ده‌ڵێن 20 ی���ان 30گه‌ریالمان كوش���توه ،ئه‌مه‌ش هه‌ر له‌وجۆره درۆ گه‌ورانه‌ن. ئاوێن���ه :ئێ���وه له‌عه‌فری���ن له‌گ���هڵ روسه‌كان‌و له‌ڕه‌قه له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ریكییه‌كان هاوكارن ،چۆن ده‌توانن له‌په‌یوه‌ندیتاندا هاوس���ه‌نگی له‌نێ���وان ئ���ه‌م دو هێزه‌دا رابگرن كه خاوه‌نی دو ئه‌جندای ناكۆك‌و جیاوازن؟ س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ :ئه‌م���ه په‌یوه‌ندی به‌ئێمه‌وه نییه ،په‌یوه‌ندی به‌ده‌سه‌اڵتی فیدراڵی باك���وری س���وریاوه‌یه ،ئه‌وان داڕێژه‌ری ئ���هو سیاس���ه‌ته‌ن‌و ده‌توانن
ئێستا په‌كه‌ك ه ئهوهنده هێزێكی كاریگه‌ره كه كه‌س ناتوانێ له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا نادیده‌ی بگرێ‌‌و هه‌وڵی دروستكردنی په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ نه‌دات
فۆتۆ :ئاوێنە له‌وان بپرسن. ئاوێن���ه :وه‌ك په‌كه‌ك���ه روانینتان بۆ ئه‌م ج���ۆره په‌یوه‌ندییان���ه له‌ڕۆژئاوای كوردستان چییه؟ سه‌رهه‌د ڤارتۆ :ده‌س���ه‌اڵتی فیدراڵی باكوری سوریا مافی خۆیه‌تی په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ هه‌م���و هێزو الیه‌نێك���دا هه‌بێت له‌پێناوی پاراس���تنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی گه‌ل. ئاوێن���ه :هه‌ندێك میدیا ب���اس له‌وه ده‌ك���ه‌ن دوای داع���ش ،په‌كه‌كه ده‌بێته هه‌ڕه‌شه له‌سه‌ر هه‌رێمی كوردستان ،ئایا ئاماده‌كارییه‌كی له‌مجۆره‌تان هه‌یه؟ سه‌رهه‌د ڤارتۆ :ئهوه قسه‌ی رۆژنامه‌و كه‌ناڵ���ی روداوه‌‌و ه���ه‌ر شایس���ته‌ی وه‌اڵمدانه‌وه‌ش نییه.
ئاوێنه :ئایا هه‌س���تده‌كه‌ن پارتی هێز له‌دژی ئێوه كۆده‌كاته‌وه؟ س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ :ئێم���ه ئه‌وه‌ن���ده بێده‌سه‌اڵت نین شه‌ڕ یه‌خه‌مان بگرێت‌و بێده‌نگ بین ،ئه‌وه‌ی ش���ه‌ڕ له‌گه‌ڵ ئێمه ب���كات یان بیر له‌وه بكاتهوه ش���ه‌ڕمان له‌گه‌ڵ ب���كات ،روبه‌ڕوی دۆخێكی خراپ ده‌بێت���هوه ،چونكه په‌كه‌ك���ه خاوه‌نی ئیراده‌یه‌ك���ی به‌هێ���زهو به‌ئه‌زمونی���ش سه‌لماندویه‌تی. ئاوێنه :به‌اڵم پارتی پێداگری له‌س���ه‌ر ئهوه ده‌كات كه ده‌بێ���ت ئێوه هه‌رێمی كوردستان به‌جێبهێڵن؟ سه‌رهه‌د ڤارتۆ :باشوری كوردستان، به‌خوێنی هه‌مو كورد رزگار‌و ئازاد كراوه‌و به‌خوێنی كوردی هه‌ر چوار پارچه‌كه‌ش
ده‌پارێزێ���ت ،هی���چ كه‌س���ێك ناتوانێت به‌ته‌نه���ا خۆی ب���كات به‌خاوه‌نی ،ئێمه هه‌ر چوار پارچه‌ی كوردس���تان به‌واڵتی خۆمان ده‌زانین. ئاوێنه :ب���ه‌اڵم باس له‌وه ده‌كرێت كه ئێوه به‌فه‌رمانی ئێران ده‌جوڵێن؟ س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ :ئێمه هێزێكی ته‌واو س���ه‌ربه‌خۆین ،هیچ هێزێك نامانجوڵێنێ هێ���زی گه‌ل نه‌بێ���ت ،ئێس���تا په‌كه‌كه ئه‌وه‌ن���ده هێزێكی كاریگ���ه‌ره كه كه‌س ناتوانێ له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستدا نادیده‌ی بگرێ‌‌و هه‌وڵی دروس���تكردنی په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ نه‌دات. ئاوێن���ه :په‌یوه‌ندیت���ان له‌گه‌ڵ ئێران چۆنه؟ س���ه‌رهه‌د ڤارت���ۆ :ماف���ی خۆمان���ه
په‌یوه‌ندیم���ان له‌گ��� هڵ هه‌م���و هێ���زه هه‌رێم���یو جیهانیی���ه‌كان هه‌بێت ،ئێم ه هێزێكی واقیعی‌‌و كاریگه‌ری سه‌ر زه‌وین‌و په‌یوه‌ندیم���ان له‌گ���هڵ چه‌ندی���ن واڵت هه‌یه. ئاوێن���ه :پ���ژاك زیات���ر له‌دو س���اڵه جموجۆڵی نه‌ماوه هۆكاری ئه‌مه چییه؟ س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ :ئ���هوه پژاك خۆیان ده‌زانن‌و له‌خۆیان بپرسن. ئاوێنه :ب���ه‌اڵم ده‌وترێت نزیكبونه‌وه‌ی ئێوه له‌ئێران ه���ۆكاری دامركاندنه‌وه‌ی چاالكییه‌كانی پژاكه؟ س���ه‌رهه‌د ڤارتۆ :خه‌باتی س���ه‌ره‌كی ئێم���ه دژ به‌ده‌وڵه‌ت���ی توركیایه ،ئێمه ده‌وڵه‌ت���ی توركیا به‌دوژمنی س���ه‌ره‌كی میلله‌تی كورد ده‌زانین.
یدسادق" ه س قائیمقامی پۆستی بۆ ه دیاریكراو ریف ه ش م ه كر ه "ئ عه‌تا سه‌راوی :فیرعه‌ون
جه‌اللی شێخ كه‌ریم :یه‌كێتی هه‌ركه‌سی بوێت ده‌یگۆڕێت قسه‌ی كه‌س نایخوات ئا :وریا حسێن چه‌ند به‌رپرسێكی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان له‌چوارچێوه‌ی باڵه‌كانی ناو یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان ملمالنێیان ه له‌سه‌ر پۆستی قائیمقامی سه‌یدسادق‌و به‌وته‌ی قائیمقامی سه‌یدسادقیش "ئه‌گه‌ر قوباد تاڵه‌بانی فه‌رمانی الدانم ده‌ربكات پێی رازیم". دیاری ره‌فیق قائیمقامی قه‌زای سه‌یدسادق له‌باره‌ی بڕیاری الدانی له‌پۆستی قائیمقامی قه‌زاکە ئام���اژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ك���رد له‌ناو هیچ ده‌زگایه‌ك���ی فه‌رمی یه‌كێت���ی (حكومی‌و حزب���ی) ئاگادارنه‌كراوه‌ت���هوه س���ه‌باره‌ت به‌‌الدان���ی له‌پۆس���تی قائیمقام���ی قه‌زای سه‌یدس���ادق ،ئەو وتی "م���ن پابه‌ند دەبم به‌بڕیاری یه‌كێتیه‌وه ،به‌اڵم ئه‌گه‌ر بابه‌ته‌ك ه بۆ ش���كاندنی ئێم ه بێت جێگه‌ی قبوڵكردن نی���ه ،ب���ه‌اڵم له‌و بڕوای���ه‌دام ئ���هو بڕیاره سه‌رناگرێت ،وه‌كو خۆیشم به‌داواداچونم بۆ نه‌كردوه". قائیمقام���ی ق���ه‌زای سه‌یدس���ادق باس ل���ه‌وه‌ش ده‌كات گروپێ���ك له‌ن���او یه‌كێتی هه‌وڵی ئ���ه‌م گۆڕانكارییه ده‌ده‌ن ،ئەو وتی "من پێشنیاری به‌ڕێوه‌به‌ری گه‌شتوگوزاری سلێمانیم بۆ كراوه ،به‌اڵم به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك ره‌تمكردوه‌ته‌وه". به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌كان���ی ئاوێنه چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌كی یه‌كێتی كه نزیكن له‌كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و به‌رهه‌م ساڵح جێگرانی سكرتێری گشتی یه‌كێتی ،ده‌یانه‌وێت دیاری ره‌فیق ك ه ئامۆزای عه‌تاس���ه‌راوی ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ن���د یو الیه‌نگ���ری ماڵ���ی تاڵه‌بانییە بگۆڕن بەئه‌كره‌م ش���ه‌ریف جێگری پێشوی
ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س���لێمانی كه پێشتر به‌هۆی ملمالنێكانی ناو یه‌كێتی‌و نزیكبون ی له‌به‌رهه‌م س���اڵحه‌وه پۆسته‌كه‌ی له‌ده‌ست دا. دیاری ره‌فیق جه‌ختی له‌سه‌ر ئهوه كردهوه ئه‌گه‌ر مه‌كته‌بی سیاس���یو س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت���یو ماڵی مام ج���ه‌الل بڕیاری الدانم ده‌ربك���ه‌ن زۆر ئاس���اییه‌و پابه‌ن���د دەبێت پێوه‌ی ،ئەو وتی "ئه‌گ���ه‌ر قوباد تاڵه‌بانی فه‌رمانی الدانم ده‌ربكات سه‌د له‌سه‌د پابەند ده‌بم پێوه‌ی". ئه‌كره‌م ش���ه‌ریف ك���ه تائێس���تا خۆی به‌جێگری س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای س���لێمانی ده‌زانێت باسی ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێن ه كرد كه هێش���تا به‌فه‌رمی هی���چ بڕیارێكی له‌باره‌ی ئاڵوگۆڕی پۆستی قائیمقامی قه‌زای سه‌یدس���ادقه‌و‌ه پێنه‌گه‌ش���توه ،ئەو وتی "له‌ڕوی ئیدارییه‌وه پۆسته‌كه‌م به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی پله ئه‌لفه‌و هه‌ڵبژێردراوی خه‌ڵكم، بۆیه هه‌ر شتێكیش خزمه‌تی گشتی تێدابێت من ئاماده‌م وه‌ریبگرم". ئه‌كره‌م ش���ه‌ریف هی���چ كاردانه‌وه‌یه‌كی به‌رامبه‌ر قس���ه‌كانی عه‌تا س���ه‌راوی نیهو رازی���م ،ب���ه‌اڵم له‌الی���ه‌ن گروپێك���ی ن���او هاوكات جه‌ختیش له‌س���ه‌ر ئهوهدهكاتهوه یه‌كێتییه‌وه بێت بۆ شكاندنی شه‌خس ی من ئه‌گه‌ر ئێس���تا بڕیار بدرێ���ت هه‌مو یه‌كێتی بێت ك���ه له‌به‌رئه‌وه قائیمقام ئامۆزای منه، بڕی���ار ده‌دات ،ئ���ەو وتی "م���ن به‌بڕیاری دڵنیابن به‌هی���چ جۆرێك پابه‌ندی بڕیارێك ی تاكه‌ك���ه‌س رازی نیم ،به‌بڕی���اری یه‌كێتی له‌و ج���ۆره نابم‌و رێگای ئ���ه‌وه‌ش ناده‌ین كه‌س بیه‌وێت ته‌عه‌دامان لێبكات". رازیم". ئه‌كره‌م ش���ه‌ریف له‌باره‌ی هه‌ڕه‌شه‌كانی عه‌تا سه‌راوی له‌باره‌ی ده‌نگۆی البردن ی قائیمقام���ی سه‌یدس���ادق رونكردنه‌وه‌یه‌كی عه‌تاس���ه‌راویه‌وه ئام���اژه بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات باڵوكردوه‌ت���هوه ئام���اژه بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات هاوخه‌باتن پێكه‌وه‌و هیچ كێشه‌یه‌كیان نیه، "ئه‌گ���ه‌ر بڕیاره گۆڕانكار ی له‌پۆس���ته‌كان ی ئەو وتی "یه‌كێتی هه‌ر بڕیارێك بدات بڕیاری ح���زب‌و حكومه‌ت بكرێت ،ب���هو میكانیزم ه گشتیه‌و پێوه‌ی پابه‌ند ده‌بم". پۆس���ته تائێس���تا بڕیاری گۆڕانكاری له بێت ئه‌نجومه‌ن���ی س���ه‌ركردایه‌تی بڕیار ی له‌سه‌ر بدات من به‌و بڕیاره ده‌سته‌جه‌معیی ه حزب���یو حكومیه‌كان���ی ن���او یه‌كێت���ی
تائێستا بڕیاری گۆڕانكاری له‌پۆسته حزبی‌و حكومیه‌كانی ناو یه‌كێتی نه‌گە‌یشتوه‌ته ده‌ستی به‌رپرسانی ئه‌و حزبه له‌حكومه‌ت
نه‌گە‌یش���توه‌ت ه ده‌ستی به‌رپرس���انی ئه‌و حزبه له‌حكومه‌ت ،هاوكات بریكاری وه‌زیری ناوخ���ۆی حكومه‌تی هه‌رێم ،جه‌الل ش���ێخ كه‌ریم ك ه پشكی یه‌كێتی ه باسی ئه‌وه‌ده‌كات "هیچ بڕیارێكی له‌باره‌ی گۆڕینی قائیمقامی سهیدسادقهوه پێنه‌گەیشتوه". ج���ه‌الل ش���ێخ كه‌ری���م له‌ب���اره‌ی گۆڕانكارییه‌كانی ن���او یه‌كێتیه‌وه بێئاگایی خۆیی ده‌ربڕی‌و باس���ی ئ���ه‌وه‌ی بۆ ئاوێن ه كرد وه‌ك���و حكوم���هت هی���چ بڕیارێكیان له‌باره‌ی گۆڕانكاری له‌پۆس���ته حكومیه‌كان پێنه‌گه‌یشتوه ،ئەو وتی "ئاگاداری كێشه‌ی پۆستی قائیمقامی قه‌زای سه‌یدسادق نیم". بری���كاری وه‌زیری ناوخ���ۆی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان له‌باره‌ی هه‌ڕه‌شه‌كانی عه‌تا س���ه‌راوی له‌س���ه‌ر پرس���ی گۆڕینی قائیمقامی قه‌زای سه‌یدسادق باسی ئه‌وه‌ی كرد له‌ڕوی سیاس���یه‌و‌ه مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێت���ی هه‌رك���ه‌س بگۆڕێ���ت وه‌زاره‌تی ناوخ���ۆش ده‌یگۆڕێت ،ئ���ەو وتی "یه‌كێتی حزبهو مه‌كته‌بی سیاس���ی هه‌ی���هو له‌هه‌ر كه‌سێك رازی نه‌بو الیده‌بات‌و قسه‌ی كه‌س نایخوات". له‌دوای هێوربونه‌وه‌ی كێش���هی ناوخۆی یه‌كێت���ی ،كێش���هی الدانی دی���اری ره‌فیق قائیمقامی قه‌زای سه‌یدسادق یه‌كه‌م كێشه‌ی ه ك ه به‌رۆكی یه‌كێتی گرتوه ،ئه‌وه‌ش ئه‌گه‌ری هه‌ی ه نۆبه‌ره‌ی زنجیرەیه‌ك كێش���ه‌یتر بێت كه به‌ه���ۆی ئاڵوگۆڕی پۆس���ته حكومی‌و حزبیه‌كان���هوه دێته ئ���ارا به‌تایبه‌ت له‌ناو به‌رپرس���ه‌كانی هه‌ردو الیه‌ن���ه ناكۆكه‌كه‌ی یه‌كێتی ،پێش���تریش لەکەالر گواستنەوەی بەڕێوەبەری ئاسایش لەپۆستەکەی بەهۆی ناڕەزایی‌و پێداگری مەحمود س���ەنگاوییەوە جێبەجێ نەکرا.
ناتوانێت قائیمقامی سه‌یدسادق بگۆڕێت عه‌تاسه‌راوی فەرماندەی سه‌ربازی‌و ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی یه‌كێتی له‌باره‌ی گۆڕینی قائیمقامی سهیدسادقهوه كه ئامۆزایه‌تی چه‌ند زانیارییه‌ك بۆ ئاوێنه ئاشكراده‌كات‌و ده‌ڵێت "شااڵوی كوڕی كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌و شێخ له‌تیف‌و حاكم قادر بۆ لێدانی ئه‌و ده‌یانه‌وێت دیاری ره‌فیق بگۆڕن‌و كه‌سێكی سه‌ر به‌خۆیان دابنێن". ئاوێن����ه :بۆچ����ی له‌وباوه‌ڕه‌دای����ت گروپێك له‌ناو یه‌كێتی بۆ لێدان له‌تۆ نیازی گۆڕینی قائیمقامیان هه‌یه؟ عه‌تا سه‌راوی :ئه‌و بابه‌ته ئهوهنده گ����ه‌وره نیه قس����هی له‌س����ه‌ر بكه‌م، به‌اڵم له‌هه‌م����و حاڵه‌تێكدام پێم وایه هه‌ندێك ب����راده‌ر به‌رنام����هو پالنیان ته‌نه����ا بۆ ئه‌وه‌یه كێش����هو گرفت بۆ من دروستبكه‌ن له‌به‌رئه‌وه‌ی زۆرینه‌ی قه‌زاكه خزمی منن ،دیاری ره‌فیق كه ئێستا قائیمقامی سه‌یدسادقه پێشتر به‌ڕێوه‌به‌ری تاپۆ بوه ،به‌هۆی پاكی‌و ڕێكوپێكیه‌وه یه‌كێتی خۆی مه‌منونی ب����وه بۆ چاره‌س����ه‌كردنی كێش����هی قائیمقام����ی سه‌یدس����ادق داوای����ان لێمانكردوه ئه‌و پۆس����ته وه‌ربگرێت. م����ن له‌و باوه‌ڕه‌دام ئه‌و پۆس����ته هی ئه‌وه‌نیه شه‌ڕی له‌سه‌ر بكرێت ،به‌اڵم كێشه‌كه په‌یوه‌س����ته به‌ملمالنێكانی ن����او یه‌كێت����یو به‌ئامانجگرتنی من، به‌حساب ئه‌گه‌ر ئه‌و البده‌ن كه‌سێكی س����ه‌ربه باڵه‌كه‌ی خۆی����ان داده‌نێن ئه‌وه‌ش شكانه بۆ ئێمه.
ئاوێنه :هه‌س����تده‌كه‌یت كۆسره‌ت رەسوڵ ئه‌م كه‌یسه‌ی به‌رامبه‌ر به‌تۆ جواڵندوه؟ عه‌تا سه‌راوی :من پێم وانیه خودی كاك كۆسره‌ت خۆی ئاگای له‌مه‌بێت، به‌اڵم شااڵوی كوڕی ئاگاداری ئه‌مه‌یه، هاوكات شێخ له‌تیف‌و حاكم قادریش ئاگادارن ،شێخ له‌تیف وه‌كو ئه‌وه‌نا كه س����ه‌ربه‌وان بێت به‌اڵم ئاگاداره، چونكه ش����ااڵو ناردویه‌ت����ی به‌دوای قائیمقامی سه‌یدس����ادق‌و پێی وتوه ده‌ست له‌كاربكێش����هوه كه‌سێكی تر داده‌نێین له‌ش����وێنت ،ئه‌و كه‌سه‌ش س����ه‌ر به‌خۆیانه ،نه م����ن‌و نه دیاری پێم����ان ناخ����ۆش نیه ن����ه‌ك بیكه‌نه قائیمقام به‌ڵكو به‌پارێزگاریش ،به‌اڵم كێشه‌كه په‌یوه‌س����ت نیه به‌كه‌سه‌وه به‌ڵكو په‌یوه‌سته به‌م براده‌رانه‌وه. ئاوێنه :به‌اڵم دواجار ئه‌گه‌ر یه‌كێتی به‌ب����ێ گوێدانه رای تۆ بڕیاری الدانی قائیمقیان ده‌ركرد؟ عه‌تا س����ه‌راوی :بڕی����اری یه‌كێتی بڕی����اری ماڵ����ی ج����ه‌الل تاڵه‌بانیه‌و بڕی����اری قوب����اد تاڵه‌بان����یو هێ����رۆ ئیبراهیم ئه‌حمه‌ده ،ئه‌وان بڕیاربده‌ن خۆم الیده‌به‌م ،جگه له‌وان فیرعه‌ون ناتوانێ����ت قائیمقامی سه‌یدس����ادق بگۆڕێت. ئاوێنه :كه‌واته روبه‌ڕویان ده‌بیته‌وه، ئه‌گ����ه‌ر ماڵ����ی تاڵه‌بان����ی بڕیاره‌كه ده‌رنه‌كه‌ن؟ عه‌تا سه‌راوی :به‌بێ ماڵی تاڵه‌بانی فیرعه‌ون ناتوانێت پۆلیسێك له‌قه‌زای شاره‌زور بگۆڕێت.
2
تایبه‌ت
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
لێپرسراوی مەڵبەندی سلێمانی یەكێتی:
داوای برایانەو هەڤااڵنەم لەمەال بەختیار ئەوەیە هەوڵ بدات كێشەكانی لەكۆبونەوەكانی یەكێتیدا بخاتەڕو ئا :نیاز محه‌مه‌د
پێشهاتە خراپەكان ئەنوەر حسێن (بازگر)
ملمالنێی مه‌ال به‌ختیار‌و شه‌ڕه نوسین‌و قسه‌كان ی له‌گه‌ڵ چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌كی یه‌كێتیدا كاردانه‌وه‌ی جیاوازی لێده‌كه‌وێته‌وه ،لێپرسراوی مەڵبەندی سلێمانی یەكێتی ،شێخ له‌تیف شێخ عومه‌ر ده‌ڵێت "داوای برایانەو هەڤااڵنەم لەمەال بەختیار ئەوەیە هەوڵ بدات كێشەكانی لەكۆبونەوەكانی یەكێتیدا بخاتەڕو". پ���اش ئ���ه‌وه‌ی م���ەال بەختیار كارگێڕی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردس���تان لەچەند رۆژی راب���ردو لەگ���ەڵ نەجمەدین كەریم ،ئەندامی مەكتەبی سیاسیو بەهرۆز گەاڵڵ���ی نوێنەری یەكێتی لەتوركی���ا كه‌وت���ه ناكۆكیی���هوهو شه‌ڕه قسه‌و وه‌اڵمدانه‌وه‌و لێدوانی تون���دی دژ به‌یه‌كی به‌دوای خۆیدا هێن���او نامه‌یه‌كی بێ هه‌ڵگری واژۆ له‌میدیاكاندا سه‌باره‌ت به‌ناڕه‌زایی ده‌ربڕی���ن به‌رامبه‌ر به‌مه‌ال به‌ختیار باڵوكرای���هوهو داوای البردن���ی له‌پۆس���تی كارگێڕی���ی مه‌كته‌بی سیاس���ی ده‌كه‌ن ،س���ه‌ركرده‌كانی یه‌كێتی خوازیاری ئه‌وه‌ن سنورێك بۆ ئه‌و قس���ه تون���دو ناكۆكییانه دابنرێت. لەتیف ش���ێخ عوم���ەر ،ئەندامی ئەنجومەن���ی س���ەركردایەتی و لێپرس���راوی مەڵبەندی س���لێمانی یەكێتی نیش���تمانی كوردس���تان له‌مباره‌یه‌وه به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند "ئەو كێش���انە كێش���ەی ناوخۆی یەكێتین ،ئێمە وەك یەكێتی وەك
ئاوێنه‌ی روداوه‌کان
مەال بەختیار كێش���ە س���ەیریان دەكەین‌و وەكو كێش���ەش چارەس���ەری دەكەین، بەش���تێكی گەورەو ئەستەمیشیان نازانین كە لەدەس���ەاڵتی یەكێتیدا نەبێ���ت چارەس���ەریان ب���كات. ئێم���ە وەك یەكێتی كێش���ەی زۆر گەورەترم���ان هەب���وەو بەهیمەتی هەمو الیەك چارەسەر كراوە". لەب���ارەی ئ���ەوەی چەند رۆژێك بەن���اوی چەن���د ئەندامێك���ی یەكێتیی���ەوە س���ەركردایەتی یاداش���تێك پێشكەش���ی جێگرانی س���كرتێری گش���تی یەكێت���یو
نەجمدین کەریم
ئەنجومەنی سەركردایەتی كرابو بۆ دورخستنەوەی لێپرسراوی دەستەی كارگێ���ڕی‌و گۆڕینی دەس���تەكە، لەتیف شێخ عومەر وتی "من هیچ زانیارییەك���م لەوبارەی���ەوە نییە، نازان���م كێن ئەوانەی ئەو داوایەیان كردوە". لەبارەی بۆچونی خۆیەوە لەسەر ئ���ەو داوایە وتی"ئێم���ە بۆ خۆمان پێش���تریش كێش���ەمان هەب���وەو ئێستاش هەمانە ،رێگە سروشتی‌و ئاس���ایی‌و حزبییەك���ە ئەوەیە كە كێشەكانمان لەنێو كۆبونەوەكانی
ریکالم
خۆماندا چارەسەر بكەین". لەب���ارەی ئ���ەوەی ئەگ���ەر ئەو كێشانە چارەسەرنەكران‌و وەك مەال بەختیار خ���ۆی دەڵێت كە بەڵگە لەسەر گەندەڵییەكان بۆ رای گشتی باڵودەكاتەوە ئەوكات هەڵوێستتان چی دەبێت ،لەتیف ش���ێخ عومەر جەخت���ی ل���ەوە ك���ردەوە كە ئەو پێیوای���ە هەرچی كێش���ەیان هەیە لەناو یەكێتی بەڕێگ���ە حزبییەكە چارەسەری بكەن ،ئەو وتی "داوای برایانەو هەڤااڵنەم لەمەال بەختیار ئەوەیە كە هەوڵ بدات كێشەكانی
لەكۆبونەوەكانی یەكێتیدا بخاتەڕوو لەوێشدا چارەسەریان بكەین". لەبارەی ئ���ەوەی بڕیار هەیە بۆ كۆبون���ەوەی مەكتەبی سیاس���ی یان ئەنجومەنی س���ەركردایەتی بۆ قسەكردن لەس���ەر ئەو كێشانەی مەالبەختیار خس���تونییەتەڕو ،ئەو وتی "ئ���اگادار نیم هی���چ بڕیارێك هەبێت بۆ ئەوە .بەاڵم بڕیار هەیە بەشێوەیەكی دەوری‌و لەماوەیەكی نزیك���دا كۆبون���ەوەی مەكتەب���ی سیاسیو س���ەركردایەتی یەكێتی ئەنجام بدرێت".
ریکالم
عیادەی شەوانەو رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی
تەنها 5000دینار
دکتۆر فائق محەمەد گوڵپی MRCSEd MRCS UK HDGS MBChB D MAS WALS
بۆ نەشتەرگەری بەردی زراو ـ ریخۆڵە کوێرە ـ هەموو جۆرەکانی فتق بەئامێری هەناوبینی پێشکەوتو (ناظور) چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی غودەی دەرەقی ـ سورێنچک ـ گەدە ـ دوانزەگرێ جگەر ـ ریخۆڵە کوێرە ـ ریخۆڵە ئەستورە چارەسەری نەخۆشییەکانی مایەسیری ـ قڵیشی کۆم ـ دومەڵی کۆم ـ ناسوری پشت سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان 011 7711 0770 تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ 2900 329 053
ش����ەڕێكی نزی����كو تەوقیتكراوینێوان پارتی‌و پەكەك����ە بەدەخالەتی توركی����ا ،هێن����دە نزی����ك بۆت����ەوە، س����ەرەتاكانی بەگرژییەكانی شنگال‌و ئامادەكردن����ی هێ����زی رۆژی رۆژئاواو كۆكردن����ەوەی س����وپای توركی����ا، دەزگای هەواڵگ����ری لەنزیك قەندیل تانزیكبونەوە لەهەوڵ����ی تیرۆركردنی موراد قەرەی����ەاڵن لەمانگی رابردوداو گەیاندنی زیانێكی پێنج ملیۆن‌و پێنج سەد هەزار دۆالر بەپەكەكە ،لەقەندیل ئاماژەكانیەتی. ئەگەری شەڕێكی دژوار ،لەنێوانهەرێمو بەغدا ،یان هێزی پێشمەرگەو حەشدی شەعبی پاش موسڵ‌و رەققە، كە رەنگە س����ەرەتاكەی لەحەویجەوە بێت ،ئەوەی كە رزگاركردنی دو ساڵە بەمەبەست دواخراوە ببێتە واقیع. بەرمیل����ە باروتەك����ەی عێ����راق(كەرك����وك) ت����ەواو لەتەقین����ەوە نزیكبۆتەوە ،ئەگەری جاردانی فیدڕاڵی كەركوك لەهەڵبژاردنەكانی داهاتودا، كەركوك دەكاتە گۆمی خوێنی نێوان كوردو عەرەب‌و توركمان ،هەڕەشەكانی توركی����او عێراق ب����ەدوای هەڵكردنی ئااڵی كوردستان لەسەر فەرمانگەكانی ك ئەو شارە ،ئاماژەن بۆئەوەی كەركو پێشهاتێكی مەترسیدارە. بێدەربەستی هێزە سیاسییەكانیكوردس����تان ب����ۆ كاراكردن����ەوەی پەرلەمان ،حكومەت ،س����ەرۆكایەتی هەرێم‌و ناڕەزایەت����ی خەڵك‌و قەیرانی دارایی .....هتد ،كە رەنگە ناڕەزایەتی‌و خۆپیشاندانی بەدواوە بێت. جگەلەنیگەرانی خەڵكی كوردستان، ئەجێندای توركی����ا ،عێراق‌و ئێران بۆ دو ئیدارەیی‌و ش����ەڕی ناوخۆ لەهەمو كات نزیكترە. چانس����ێكی زۆر نەم����اوە ب����ۆرێككەوتنی نێوان گ����ۆڕان‌و یەكێتی‌و لەئەگ����ەری نەبون����ی ئەڵتەرناتیڤێك قەیرانی ناوچەی سەوز زۆرتر دەكات. تاك����ە موفاجەئەیەكی نەوش����یروان مستەفا ،كە رەنگە روبدات راگەیاندنی یەكگرتنەوەی����ە لەگەڵ یەكێتی ،بەاڵم هێش����تا س����اخ نەبۆت����ەوە ،لەدۆخی پڕ قەیرانی یەكێتی دەترس����ێت‌و بیر لەئەڵتەرناتیڤی تر دەكاتەوە. ئەگەرچی بۆ تۆڵەكردنەوە لەپارتی، نەوشیروان مس����تەفا ئەوە بەباشترین چارەسەر دەزانێ. پتەوبون����ی پەیوەندییەكان����یئەمەریكاو عێراق ،مانای پش����تگیرییە لەگوت����اری عێ����راق‌و عەب����ادی ب����ۆ یەكپارچەی����ی عێراق‌و س����ەركەوتنی لەموسڵ هێندەی تر عێراق لەواشنتۆن نزیك دەكات����ەوە ،ئەمەش لەقازانجی كورد نییە ،بەتایبەتی بۆ مەس����ەلەی سەربەخۆیی‌و ریفراندۆم. دەخالەتی زۆرتری ئێران لەهەرێموعێ����راق ،رەنگ����ە س����ەرەتای گرفتی گ����ەورەی نێوان هەرێم‌و ت����اران بێت ب����ۆ دەركردنی كۆمەڵ����ەو دیموكرات‌و داخستنی كامپەكانیان هەروەك ئەوەی لەگەڵ موجاهیدینی خەلق كرا. هەڵبژاردنەكانی داهاتو ،روداوگەلیچاوەڕواننەك����راوی تێدا رودەدات ،كە رەنگە هێزی تازە پەیدابن و ملمالنێی توند دروستبكات‌و زۆر دوریش نییە، الیەن����ە محاف����زكارەكان زیات����ر بێنە پێشەوە. ملمالنێ����كان لەهەرێ����م‌و عێراقدا،لەس����ەر نەوت ن����ەك نابن����ە مایەی ئارامیو س����ەقامگیری ،بەڵكو دەبێتە هۆی دروس����تكردنی گروپی مافیایی ناوچەی����یو بەرپاكردن����ی ش����ەڕێكی خوێناوی ،كە بۆنی نەوتی لێ بێت. پێش����هاتی تر ه����ەن ،بەاڵم وردەوردە دەردەكەون‌و ئەوەش����ی گرنگە، ئەوەی����ە لەن����او ئەو هەمو پێش����هاتە خراپ‌و مەترسیدارە ،حكومەتی هەرێم‌و هێ����زە سیاس����ییەكان لەملمالنێیەكی سەختدان‌و ناگەنە هیچ رێككەوتنێك، ئەوەش هێندەی ت����ر دەرفەتی زۆرتر دەداتە نەیارانی كورد بۆ پاشەكشە، بە دەستكەوتەكانی گەلی كورد.
هەنوکە
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
جه‌نه‌راڵ جوزیف فوتیل :مه‌رج نی ه كۆتای ی داعش كۆتایی گروپ ه تیرۆریستیه‌كان بێت
5
كورد به‌شێك ی گه‌وره‌ن له‌و سه‌ركه‌وتنانه ی به‌ده‌ستهاتون
ئا :زانا حه‌مه غه‌ریب جه‌نه‌راڵ جوزیف فوتیل ،فهرماندهی ناوه‌ندی سه‌ربازی ئه‌مریكا له‌م گفتوگۆیه‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "له‌ناوه‌ڕاستی ئه‌مساڵدا جوڵه‌و چاالكیه‌كانی داعش به‌ته‌واوی الواز ده‌بن‌و توانای به‌رگرییان نامێنێت".
جوزیف لیونارد فوتیل
ئاوێنه :به‌بڕوای ئێوه كۆتایی هاتن ی داعش ده‌بێته كۆتایی هاتنی مه‌ترسی له‌سه‌ر عێراق؟ جوزی���ف فوتیل :له‌دوای پرۆس���هی رزگاركردن���ی عێ���راق بهش���ێوه‌یه‌كی كتوپ���ڕو چاوه‌ڕواننه‌ك���راو رێكخراوی تیرۆریس���تی قاعی���ده چاالكیه‌كان���ی له‌عێراق ده‌س���تپێكردو سااڵنێكی زۆر له‌ڕێگ���هی ك���رده‌وه‌ی تیرۆریس���تیو خۆكوژی ئارامی عێراقیان خس���تبوه مه‌ترس���یه‌وه‌و دوای چه‌ن���د س���اڵێك توان���را الواز بكرێن‌و ره‌وش���ی ئه‌منی عێ���راق به‌ره‌و باش���تر ب���ڕوات به‌اڵم به‌داخ���هوه تیرۆریس���تان ل���ه‌دوای عێراقهوه س���وریایان كرده شوێنگه‌و مۆڵگه‌ی خۆی���ان‌و ئه‌مجاره له‌ژێر ناوو دروش���می جیا جارێكی تر كۆنترۆڵی بهش���ێكی ت���ری عێراقیان ك���رده‌وه‌و مه‌ترس���یان گه‌ڕانده‌وه س���ه‌رعێراق، به‌بڕوای من داعش گروپێكی ترسناك ب���ون‌و له‌ناوبردنی���ان مه‌ترس���یه‌كان كه‌مده‌كاته‌وه ،به‌اڵم مه‌رج نیه كۆتایی گروپه تیرۆریستیه‌كان بێت. ئاوێن���ه :ده‌وترێت ئه‌گ���ه‌ر ئه‌مریكا له‌شوێنێك بونی هه‌بێت كێشه‌و ئاڵۆزی كه‌متره به‌اڵم ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و پێگه‌یه‌ی نه‌بێت ئه‌وا مه‌ترسیه‌كان له‌و شوێنانه هه‌میشه زیاتر ده‌بن ،بۆ نمونه له‌دوای گه‌ڕانه‌وه‌ی هێزه‌كانی ئه‌مریكا له‌عێراق پشێویه‌كان زیاتر بون‌و شه‌ڕی تیرۆر سه‌ری هه‌ڵدایه‌وه؟ جوزیف فوتیل :مه‌سه‌له‌ی ئاسایش‌و ئه‌منی په‌یوه‌ن���دی به‌بون یان نه‌بونی ئه‌مری���كاوه نی���ه له‌و ش���وێنه ،به‌اڵم تیرۆریس���تان هه‌میش���ه س���ودیان له‌بۆش���ایی ئهمنیو بێهێ���زی ده‌زگاو هێزی ئه‌منی ه���ه‌ر واڵتێك وهرگرتوه، به‌نمونه‌ش س���وریاو عێ���راق‌و لیبیا، كاتێ���ك هێزه‌كانی ئه‌مری���كا له‌عێراق گه‌ڕان���هوه هێش���تا مه‌ترس���ی گروپه پێویستی به‌كات‌و مه‌ش���ق‌و راهێنانی چه‌ك���داره‌كان به‌ئاش���كرا دیارب���و ،زیاتر هه‌بو ،وه‌ك بینیمان له‌ماوه‌یه‌كی دۆس���یه‌ی ئه‌منی عێ���راق تۆكمه نه‌بو ك���ه‌م چه‌كدارانی داع���ش پانتاییه‌كی
له‌سوریا كورده‌كان شوێنده‌ستیان ههبوهو به‌ڕه‌نگارییه‌ك ی گه‌وره‌یان كردوهو شكستێك ی گه‌وره‌یان به‌داعش هێناوه
ی سانت بول له‌ساڵی 1958له‌شار ی ی سه‌رباز له‌دایك بوه ،كۆلێج ی 1980 جه‌نگی ته‌واوكردوه له‌ساڵ به‌پل هی ئه‌فسه‌ر له‌فیرق هی پیاده. ی له‌وه‌زاره‌تی به‌رگری ئه‌مریكا به‌پل ه به‌ڕێوه‌به‌ر كاری كردوه .له‌نێوان ی سااڵنی 2003 – 2001جێگر فهرماندهی عه‌مه‌لیاتی فیرق هی82 بوه له‌ئه‌فغانستان .له‌ساڵی2016 ی ده‌ستنیشان كراوه وه‌ك فه‌رماند‌ه ناوه‌ندی سوپای ئه‌مریكاو ی راسپێرداراو‌ه بۆ سه‌رپه‌رشتیكردن ی پالن ه سه‌ربازییه‌كان له‌ڕۆژهه‌اڵت ی رۆژئاواو ناوه‌ڕاست‌و باكور ناوه‌ڕاستی ئاسیا.
زۆری خاكی عێراقیان كۆنترۆڵ كرد كه هۆكاره‌كانیشی ئاشكرابون. ئاوێنه :ئای���ا داعش ب���ه‌م نزیكانه كۆتاییان پێدێت؟ جوزیف فوتیل :به‌پێی ئه‌و سه‌ردانه مه‌یدانی���هی من ب���ۆ ناوچه‌كه كردم‌و له‌نزیكه‌وه توانای به‌رگری سوپاو هێزه ئه‌منیه‌كان���ی عێراقیم بینی س���وپای عێراق له‌ش���ه‌ڕی موس���ڵ زۆر به‌باشی ئاماده‌ن‌و شه‌ڕ ده‌كه‌ن‌و پێشڕه‌وییه‌كان دڵخۆش���كه‌رن ،له‌س���وریاش هێزه‌كان به‌باشی راهێنراون بۆ شه‌ڕی داعش‌و به‌و پێیه‌ش ده‌توانین بڵێین له‌ناوه‌ڕاس���تی ئ���ه‌م س���اڵدا جوڵ���هو چاالكیه‌كانی داعش به‌ته‌واوه‌تی الواز ده‌بن‌و توانای به‌رگرییان نامێنێت. ئاوێنه :باستان له‌سوریا كرد بۆچی ئه‌مریكا ئه‌یه‌وێت له‌سوریاش بااڵده‌ست بێت؟ جوزیف فوتیل :ئه‌مریكا نه‌یویستوه له‌هیچ ش���وێنێك نمایش���ی ده‌سه‌اڵت بكات یان ده‌سه‌اڵتی خۆی فراوان بكات
به‌ڵكو ئه‌مریكا ده‌یه‌وێت شه‌ڕی تیرۆر بكات‌و به‌ر به‌و ش���ه‌ڕی تیرۆره بگرێت كه مه‌ترسیه بۆ سه‌ر جیهان به‌گشتی، ئێم���ه كاتێك عێراقمان له‌سیس���ته‌می دیكتات���ۆری رژێمی س���ه‌دام رزگاركرد نه‌مانوت ئه‌بێت ده‌سه‌اڵتی ئه‌مریكا به‌م شێوه‌یه بێت ،به‌ڵكو دوای ئه‌و ماوه‌یه‌ی دیاریكرابو هێزه‌كانمان گه‌ڕێندرانه‌وه، له‌سوریاو هه‌ر واڵتێكی تریش به‌هه‌مان شێوه‌یه ته‌نیا مه‌به‌ستمان بنبڕكردنی تی���رۆرو گێڕانه‌وه‌ی ئارامی���ه بۆ ئه‌و ناوچانه‌ی بونه‌ته مۆڵگه‌ی شه‌ڕ. ئاوێنه :باس ل���هوه ده‌كرێت كه تۆ به‌نهێنی س���ه‌ردانی س���وریات كردوهو له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی س���وریای دیموكرات كۆبونه‌وه‌ت كردوه؟ جوزی���ف فوتیل :نهێنی س���ه‌ردانی كردنی ئێمه بۆ ئه‌و شوێنانه‌ی جه‌نگیان تی���ادا هه‌یه ش���تێكی ش���اراوه نیهو ئه‌گه‌ریش هه‌ندێك سه‌ردان به‌نهێنی بن ته‌نیا له‌پێناوی پاراستنی پالنه ئهمنیو سه‌ربازییه‌كانه‌و واده‌خوازێت شاراوه بن
به‌هۆی پێگه‌و كاره سه‌ربازییه‌كه‌مه‌وه پێویس���ت به‌دی���دارو چاوپێكه‌وت���ن‌و به‌س���ه‌ركردنه‌وه‌ی هه‌ندێ���ك ناوچه‌ی شه‌ڕ ده‌كات. ئاوێنه :په‌یوه‌ندییه سه‌ربازییه‌كانی ئێوه له‌گه‌ڵ پێش���مه‌رگه‌و شه‌ڕڤانانی رۆژئاوا چۆنه؟ جوزی���ف فوتی���ل :په‌یوه‌ندیی���ه س���ه‌ربازییه‌كان زۆر باش���ن‌و له‌هه‌مو هێرش‌و په‌الماره‌كاندا ژوری عه‌مه‌لیاتی هاوبه‌ش هه‌بوه كه فه‌رمانده‌كانی هێزی پێشمه‌رگه به‌شداربون‌و پێشمه‌رگه‌ش رۆڵێكی گه‌وره‌ی گێ���ڕا له‌به‌ڕه‌نگاری‌‌و ش���ه‌ڕی داع���ش‌و به‌هه‌مان ش���ێوه‌ش له‌س���وریا كورده‌كان شوێنده‌س���تیان هه‌ب���وهو به‌ڕه‌نگارییه‌ك���ی گه‌وره‌یان كردوهو شكستێكی گه‌وره‌یان به‌داعش هێناوه. ئاوێن���ه :ئاینده‌ی عێراق چی ده‌بێت به‌تایب���هت ل���ه‌دوای ش���ه‌ڕی داعش‌و مه‌ترس���ی گروپ���ه چه‌كدارییه‌كان���ی ناوخۆی عێ���راق چی ده‌بێت بۆ كوردو
ئایا گه‌شبینیت؟ جوزی���ف فوتیل :ئه‌بێت عێراقیه‌كان ب���ڕوای ته‌واوی���ان هه‌بێ���ت به‌خۆیان هه‌م له‌ڕوی س���ه‌ربازی‌‌و ه���ه‌م له‌ڕوی ئیداریی���هوهو نابێ���ت رێگ���ه ب���ده‌ن به‌ده‌س���تێوه‌ردانی ده‌ره‌كی‌‌و ئیقلیمی، ئه‌و گروپه چه‌كدارییانه‌ی كه دروستبون ده‌بێت له‌چوارچێوه‌یه‌كی یاسایی رێك بخرێنه‌وه‌و ده‌بێت كوردیش وه‌ك خۆیان ببینرێن‌و نابێ���ت جارێكی تر روبه‌ڕوی زوڵ���م‌و چه‌وس���اندنه‌وه‌و له‌ناوب���ردن ببنه‌وه‌و ئه‌بێ���ت رێز له‌مێژوو ئیراده‌ی ئه‌وان بگیرێت ،چونكه كورد به‌شێكی گ���ه‌وره ب���ون له‌به‌ده‌س���تهێنانی ئه‌و سه‌ركه‌وتنانه‌ی به‌س���ه‌ر تیرۆریستانی داعش به‌ده‌س���تهاتون‌و ئه‌بێت ژیان‌و چاره‌نوسیان پارێزراو بێت .به‌دڵنیایی گه‌ش���بینم‌و باوه‌ڕم وایه له‌ئاینده‌یه‌كی نزیك به‌ته‌واویی ئارامی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ناوچه‌كه‌و كۆتایی به‌و خوێنڕشتنه دێت كه مایه‌ی خه‌مێكی قوڵه‌و كاره‌ساتێكی گه‌وره‌یه.
"پارتی بۆ درێژه‌دان به‌قه‌یرانه‌كان پرسی راپرسی‌و سه‌ربه‌خۆیی ده‌وروژێنێت" سه‌الم عه‌بدواڵ :پارتی ئاماده‌كاری بۆ راپرسی كردوهو به‌بێ هۆكار قسه‌ناكرێت
ئا :وریا حسێن لێدوانه‌كه‌ی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی ئه‌نجامدانی راپرسیه‌وه كاردانه‌وه‌ی جیاوازی لێده‌كەوێته‌وه ،به‌پێی وته‌ی ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیشتمانیش "پارتی پێویستی به‌م پرسه‌یه بۆیه ده‌یوروژێنێت". وته‌بێژی كۆمیس����یۆنی بااڵی سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردن‌و راپرس����ی له‌هه‌رێمی كوردستان ش����یروان زرار له‌باره‌ی ئاماده‌كارییه‌كان بۆ ریفراندۆم له‌سه‌ر س����ه‌ربه‌خۆیی كوردستان جه‌ختی له‌سه‌ر ئهوهكردهوه تائێستا به‌فه‌رمی له‌وباره‌یه‌وه ئاگادار نه‌كراونه‌ته‌وه ،وتیش����ی "هیچ نوس����راوێكی فه‌رمیمان پێنه‌گه‌یشتوه له‌ب����اره‌ی ئه‌نجامدانی گشتپرس����ی تاوه‌كو به‌فه‌رم����ی ئاگادارنه‌كرێین����هوه ناتوان����ن هه‌ڵسه‌نگاندن بۆ كاتی گشتپرسی بكه‌ین". هه‌مو س����اڵێك له‌نه‌ورۆزدا به‌رپرسه‌كانی پارتی له‌سه‌رو هه‌مویانه‌وه مه‌سعود بارزانی
جه‌خ����ت له‌س����ه‌ر ئه‌نجامدانی راپرس����ی بۆ سه‌ربه‌خۆیی ده‌كه‌نه‌وه ،ئه‌مساڵ بارزانی هیچ شتێكی له‌وباره‌یه‌وه نه‌وت ،به‌اڵم نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌ت هه‌رێم له‌دیداری رۆژنامه‌یه‌كی ئه‌مریكی جه‌ختی له‌سه‌ر پرسی راپرس����ی كردهوهو ئاش����كرایكرد "ئه‌مساڵ به‌دڵنیایی����هوه راپرس����ی بۆ س����ه‌ربه‌خۆیی ئه‌نجام ده‌ده‌ن". سه‌رنوسه‌ری رۆژنامه‌ی خه‌باتی زمانحاڵی پارتی دیموكراتی كوردستان سه‌الم عه‌بدواڵ باس����ی ئه‌وه‌یكرد ك����ورد له‌هه‌ركاتێكدا بێت ده‌بێت ئ����ه‌م بڕی����اره ب����دات ،له‌وباره‌یه‌وه پارت����ی ئاماده‌كاری كردوهو به‌كۆمس����یۆنی راگه‌یان����دوه ب����ۆ هه‌ڵب����ژاردن‌و راپرس����ی ئام����اده‌كاری ب����كات به‌بێ هۆ ئه‌م قس����انه ناكرێت ،وتی "س����ه‌ربه‌خۆیی كاری پارتێك نی����ه ده‌بێ����ت میلله‌تێك ئه‌م بڕی����اره بدات ئه‌ویش له‌ڕاپرسیه‌‌كدا ،ئه‌گه‌ر میلله‌ته‌كه‌مان سه‌رش����ۆڕی‌و برابچوكی عێراقی بێباش بێت فه‌رم����و پیرۆزی بێت ،ئه‌گه‌ر س����ه‌ربه‌خۆیی ده‌وێت دوای س����ه‌د ساڵ ماڵوێرانی بابڕیاری خۆی بدات".
سه‌رنوسه‌ری رۆژنامه‌ی خه‌باتی زمانحاڵی پارتی ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌كات تائێستا پارتی له‌وباره‌ی���هوه رێنمای���ی دانه‌به‌زان���دوه بۆ رێكخستنه‌كانی ،وتی "هیوادارم زو بابه‌تی ده‌وڵ���هت یه‌كالیی بكرێته‌وه چونكه ره‌نگه جیهان له‌ش���ه‌ڕی داعشدا حسابێكی باشتر بۆ كورد بكات ،به‌وپێیه‌ی كورد خه‌الفه‌تی داعشی تێكشاند". زۆرین���هی الیه‌نه‌كان تێبینیان له‌س���ه‌ر ئه‌م پرس���ه هه‌ی���ه كه پارت���ی تاكالیەن ه ده‌یورژێنێ���ت ،ه���اوكات گومانیش هه‌یه پارت���ی بۆ مه‌به‌س���تی حزبی ئه‌م پرس���ه به‌كاربهێنێت. ئارێ���ز عه‌بدواڵ ئه‌ندامی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردستان به‌دو وشه قس���هی له‌س���ه‌ر لێدوانه‌ك���هی نێچیرڤان كردو ته‌نها هیوای خواس���ت ،ئه‌وەیش���ی وت "هیوادارم راپرس���ی بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی كوردستان ئه‌نجام بده‌ن‌و دڵنیاشم ئه‌گه‌ر راپرس���ی بكرێت هه‌مو خه‌ڵكی كوردستان ده‌نگ بۆ سه‌ربه‌خۆیی ده‌دات!"
ئه‌ندامه‌ك����هی س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت����ی سه‌رس����وڕمانی خ����ۆی ده‌رب����ڕی له‌ب����اره‌ی ورژاندنی پرسی سه‌ربه‌خۆیی له‌الیه‌ن پارتی‌و بێده‌نگی‌و كه‌مته‌رخه‌می پارته سیاسیه‌كان‌و رۆشنبیران‌و سیاس����یه‌كان ،وتی "ئه‌گه‌ر ئه‌م پرس����ه راس����ته چۆن ،ئه‌گه‌ر راستنیه چۆن بێده‌نگن!" ه����اوكات له‌باره‌ی ئه‌وه‌ی به‌ته‌نها پارتی ئه‌م پرس����ه ده‌وروژێنێت ،وتی "دیاره پێویستیان پێیه‌تی!" ه����ه‌ر له‌وباره‌ی����هوه ئه‌ندام����ی جڤات����ی نیش����تمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان د.ئیسماعیل نامیق ئه‌م پرس����هی زۆر به‌ئاڵۆز وه‌س����فكرد تائ����هو ڕاده‌ی����هی كه ئ����ه‌م پڕۆس����ه‌یه به‌و ج����ۆره ئه‌نجام نادرێت ،وت����ی "ئاواتی هه‌مو كوردێكه سه‌ربه‌خۆیی به‌ده‌ستبهێنێت ،به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ی هه‌یه ده‌بێت زه‌مینه بۆ ئه‌م پرس����ه سازبكرێت‌و به‌قسه‌ناكرێت ،به‌الیه‌نی كه‌مه‌وه رێكکه‌وتنێ����ك له‌نێ����وان الیه‌ن����ه‌كان بكرێت ب����ۆ ئه‌نجامدانی راپرس����یه‌كه‌و قۆناغی دوای راپرس����یه‌كه ،ئه‌و كات تۆ ده‌توانیت بڵێیت راپرسی ئه‌نجام ده‌ده‌م".
ئه‌ندامه‌كه‌ی جڤاتی نیش���تمانی ترسی خ���ۆی نه‌ش���ارده‌وه ل���ه‌وه‌ی هه‌ركاتێك الیه‌ن���ه‌كان داوای كۆتایهێن���ان به‌قه‌یرانی سیاسیو كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان ده‌كه‌ن به‌لێدوانێ���ك ی���ان به‌ورژاندن���ی پرس���ی راپرس���یو ده‌وڵ���هت پرس���ه‌كه به‌الڕێدا ده‌ب���هنو ده‌یانه‌وێ���ت درێژه ب���ه‌م دۆخه بده‌ن ،وتی "ئه‌م دۆخه درێژه ناكێشێت، ته‌نان���هت ئه‌گه‌ر راپرس���یش بكرێت هه‌ر ده‌بێ���ت په‌رله‌م���ان كارابكرێته‌وه ،چونكه ئه‌م پرۆس���ه‌یه به‌بێ بون���ی دامه‌زراوه‌كان ناكرێت". پرس���ی راپرس���یو س���ه‌ربه‌خۆیی كه ب���ه‌رده‌وام به‌رپرس���انی ب���ااڵی پارت���ی ده‌یوروژێنن له‌به‌رده‌م ده‌یان گومان‌و پرسی وه‌اڵمنه‌دراوه‌دایه ،بۆیه الیه‌نه سیاسیه‌كان پێش گشتپرس���ی ده‌یانه‌وێ���ت به‌رچاویان رونبێ���ت تاوه‌ك���و بزانن چ���ۆن‌و بۆ كوێ هه‌نگاو هه‌ڵده‌گ���رن ،به‌پێچه‌وانه‌وه ئه‌گه‌ر پرۆس���ه‌كه‌ش ئه‌نجام بدرێت له‌م دۆخه‌دا مۆركێكی نیشتمانی وه‌رناگرێت.
ئه‌گه‌ر میلله‌ته‌كه‌مان سه‌رشۆڕی‌و برابچوكی عێراقی بێباش بێت فه‌رمو پیرۆزی بێت ،ئه‌گه‌ر سه‌ربه‌خۆیی ده‌وێت دوای سه‌د ساڵ ماڵوێرانی بابڕیاری خۆی بدات
4
هەنوکە
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
داوا له‌مه‌كته‌ب ی سیاسی یه‌كێت ی ده‌كرێت لێپرسینه‌وه له‌د.نه‌جمه‌دین بكات توركمان‌و عه‌ره‌به‌كان سكااڵی یاسایی له‌سه‌ر پارێزگاری كه‌ركوك تۆمارده‌كه‌ن ئا :شۆڕش محمد ،کوردستان عەبدولکەریم
كه‌ركوكی به‌گونجاو نه‌زانی‌‌و وتی "بۆ موزایه‌ده‌ی سیاسیو سه‌رقاڵكردنی خه‌ڵك بو". وتیشی "له2003هوه ئااڵی كوردستان له‌هه‌مو فه‌رمانگه‌كانی كه‌ركوكدا ههبوهو هیچ گرفتێك نه‌بوه". جه‌غتی له‌سه‌ر ئهوه كردهوه كه ئه‌و بڕیاره‌ی پارێزگاری كه‌ركوك دروستكردنی قه‌یران بو بۆ خه‌ڵكی كه‌ركوك‌و پێكهاته‌كانی ئه‌و شاره. ئه‌و بڕیاره‌كه‌ی د.نه‌جمه‌دین كه‌ریم-ی وه‌ك كاردانه‌وه‌یه‌ك بۆ ملمالنێ سیاسیه‌كانی نێوخۆی یه‌كێتی لێكدایه‌وه به‌تایبه‌ت ئه‌و فشارانه‌ی كه له‌م دواییه له‌س���ه‌ر پارێزگاری كه‌ركوك هه‌یه له‌ناو حزبه‌كه‌ی. ئ���هو ئاماژه‌ی به‌وه‌دا كه ئه‌ن���دام په‌رله‌مانه توركمانه‌كان له‌په‌رله‌مانی عێراق به‌نیازن ئه‌گه‌ر رێككه‌وتن نه‌ك���راو داخوازییه‌كان���ی توركمان له‌وباره‌ی���هوه به‌هه‌ن���د وه‌رنه‌گیرا ئ���ه‌وا داوای یاس���ایی له‌دژی پارێزگاری كه‌ركوك له‌دادگای فیدراڵی عێراق تۆمارده‌كه‌ن. جه‌غتیشی له‌س���ه‌ر ئهوه كردهوه كه له‌نێو الیه‌نه توركمان‌و عه‌ره‌به‌كاندا گفتوگۆ له‌باره‌ی تۆماركردنی سكااڵی یاسایی له‌سه‌ر پارێزگاری كه‌ركوك ده‌كرێت.
ئه‌مڕۆ (سێشه‌ممه) ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك بۆ ده‌نگدان له‌سه‌ر بڕیاره‌كه‌ی د.نه‌جمه‌دین كه‌ریم پارێزگاری كه‌ركوك بۆ هه‌ڵكردنی ئااڵی كوردستان له‌سه‌ر فه‌رمانگه‌كانی ئه‌و شاره كۆده‌بێته‌وه‌‌و ئه‌ندامێكی فراكسیۆنی عه‌ره‌بی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوكیش رایده‌گه‌یه‌نێت كه ئه‌وان به‌شداری كۆبونه‌وه‌كه ناكه‌ن‌و بایكۆتی ده‌كه‌ن ،هاوكات ئاوێنه زانیویه‌تی كه الیه‌نه‌كانی توركمان‌و عه‌ره‌ب له‌شاری كه‌ركوك له‌دادگای فیدراڵی سكااڵی یاسایی له‌دژی پارێزگاری كه‌ركوك تۆمار ده‌كه‌ن. ئاسۆ مامه‌ند :له‌ئه‌دای د.نه‌جمه‌دین رازین ئاس���ۆ مامه‌ن���د به‌رپرس���ی مه‌ڵبه‌ن���د ی دوی یه‌كێت���ی ،به‌ئاوێن���هی راگه‌یاند "ئه‌مڕۆ (سێشه‌ممه) له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك ده‌نگ له‌س���ه‌ر بڕیاره‌كه‌ی پارێزگار ده‌درێت‌و ئه‌گه‌ر په‌س���هند كرا‌و بوه ره‌سمی ئه‌گه‌ر هه‌ر كه‌سێك كێش���هی هه‌بو له‌باره‌یه‌وه ده‌توانێت له‌دادگا سكااڵ تۆمار بكات". ئه‌و جه‌غتی له‌س���ه‌ر ئهوه كردهوه كه وه‌ك یه‌كێتی له‌كه‌ركوك پش���تگیری له‌بڕیاره‌كه‌ی پارێزگای كه‌ركوك ده‌ك���هنو وتی "نازانم كه ئایا پارێزگاری كه‌ركوك بۆ ئه‌و باس���ه پرسی به‌مه‌كته‌بی سیاسی كردوه یان نا". وتیشی "پێموایه حزبه كوردییه‌كان به‌تێكڕا پش���تیوانییان له‌و بڕیاره ك���ردوهو مه‌كته‌بی سیاسیش به‌ڕه‌س���می به‌ئێمه‌ی رانه‌گه‌یاندوه كه پشتیوان ی ئه‌و بڕیاره مه‌كه‌ن". ئاسۆ مامه‌ند به‌مافی توركمان‌و عه‌ره‌به‌كانی كه‌ركوكیش���ی زانی كه په‌ن���ا بۆ دادگا به‌رن‌و وتی"هه‌م���و تاكێك له‌ش���اری كه‌ركوك بۆی هه‌یه له‌به‌رامبه‌ر هه‌ر بڕیارێك كێش���هی هه‌بو له‌دادگای فیدراڵی ش���كات ب���كات‌و ئه‌وكاته دادگا بڕی���اری چی بو ئ���ه‌وكات ده‌بێت هه‌مو الیه‌ك پابه‌ندبێت پێوه‌ی". ئ���هو بێئاگایی خ���ۆی له‌وه نیش���اندا كه الیه‌نێك���ی ك���وردی له‌ناو ش���اری كه‌ركوك پشتگیری لهعهرهبو توركمان بكات بۆ ئه‌وه‌ی داوای یاسایی له‌دژی پارێزگای كه‌ركوك تۆمار بكه‌ن. جه‌غتیش���ی له‌سه‌ر ئهوه كردهوه كه ئه‌گه‌ر هه‌ر الیه‌نێكی كوردی له‌گه‌ڵ داوای توركمان‌و عه‌ره‌به‌كان���دا بێ���ت ئ���ه‌وا له‌ده‌نگدانه‌ك���هی ئه‌م���ڕۆی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگای كه‌ركوكدا ده‌رده‌كه‌وێت. ره‌تیش���یكرده‌وه كه بڕیاره‌كه‌ی پارێزگاری كه‌ركوك كاردانه‌وه‌یه‌ك‌و ره‌نگدانه‌وه‌ی ملمالنێ سیاسییه‌كانی نێوخۆی یه‌كێتی بێت. وتیش���ی "وه‌ك���و مه‌ڵبه‌ن���دی یه‌كێت���ی هه‌ماهه‌نگ���یو په‌یوه‌ندیمان له‌گه‌ڵ پارێزگاری كه‌ركوك باش���هو له‌ئه‌دای د.نه‌جمه‌دین كه‌ریم رازی���ن‌و ئه‌گ���ه‌ر وانه‌بێت پش���تگیریمان لێ نه‌ده‌كرد". ده‌شڵێ "له‌و رۆژه‌وه‌ی ده‌ستبه‌كار بوه هه‌تا ئێستا پشتگیریمان لێ كردوه".
دیمەنێک لەناوبازاڕی کەرکوک
پەرلەمانتارە توركمانه‌كان له‌په‌رله‌مانی عێراق به‌نیازن داوای یاسایی له‌دژ ی پارێزگاری كه‌ركوك له‌دادگای فیدراڵی عێراق تۆمارده‌كه‌ن ئاسۆ مامه‌ند جه‌غتیشی له‌سه‌ر ئهوه كردهوه كه بێگومان تێبینیشیان ههبوهو وتی "كه‌س بێ تێبینی نییهو هه‌ر تێبینییه‌كیشمان هه‌بێت له‌سه‌ری له‌ناوخۆی حزب باسی ده‌كه‌ین". ئه‌حمه‌د عه‌سكه‌ری :به‌غدا ته‌نها موچه‌ی كه‌ركوك ده‌دات ،ده‌با ئه‌وه‌ش ببڕن ئه‌حمه‌د عه‌س���كه‌ری ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك پش���تگیری له‌بڕیاره‌كه‌ی پارێ���زگاری كه‌ركوك ده‌كات‌و وتی "كۆمه‌ڵێك لهعهرهبو توركمان دژی بڕیاره‌كه‌ن‌و ئه‌مه‌ش ئهوه ده‌رده‌خات كه ئه‌وان به‌رهه‌ڵس���تی ئهوه ده‌كه‌ن كه كه‌ركوك ش���ارێكی كوردس���تانی بێت‌و بگه‌ڕێته‌وه بۆ كوردستان". ئه‌و جه‌غتی له‌س���ه‌ر ئهوه كردهوه هه‌ندێك لێدوانی رۆژنامه‌وانی له‌به‌غدا هه‌یه كه باس���ی ئهوه ده‌كه‌ن ئه‌گه‌ر ئااڵی كوردستان هه‌ڵبكرێت موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانی كه‌ركوك ده‌بڕین. وتیش���ی "جا با موچه‌مان ببڕن‌و شاره‌كه‌ی ئێم ه شارێكی ده‌وڵه‌مه‌نده‌‌و ده‌توانێت ئیداره‌ی
خۆی بدات". جه‌غتیشی له‌سه‌ر ئهوه كردهوه كه پێناچێت به‌غدا بتوانێت ده‌ستبه‌رداری شاری كه‌ركوك بێت‌و ئه‌وان ته‌نها موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران ده‌ده‌ن ده‌با ئه‌وه‌ش ببڕن". وتیشی "هه‌ڕه‌ش���ه‌كانی به‌غدا له‌وباره‌یه‌وه ج���ددی نییهو ته‌نه���ا له‌ئاس���تی راگه‌یاندنی رۆژنامه‌وانیدایه". ئه‌و ئاماژه‌ی به‌وه‌شدا كه ئه‌مڕۆ كۆبونه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك ئه‌نجام ده‌درێت‌و دڵنیابو ل���ه‌وه‌ی كه بڕیاره‌ك���هی پارێزگاری كه‌رك���وك له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا ده‌نگی پێویس���ت به‌ده‌س���تده‌هێنێت‌و وتی "ئێمه له‌ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌رك���وك 26ئه‌نداممان ههیهو21 كه‌س نیس���ابی یاس���ایی ت���ه‌واوده‌كات‌و هه‌ر بڕیارێكی لێ بدرێت یاساییه". ره‌تیش���یكرده‌وه كه هیچ الیه‌نێكی كوردی پش���تگیری لهعهرهبو توركمانه‌كان بكات بۆ پێشكه‌شكردنی داوای یاسایی دژی پارێزگاری كه‌ركوك.
د.قاسم قه‌زانچی :به‌شێكی زۆر له‌كوردی شاری كه‌ركوك پاڵپشتی ئێمه ده‌كه‌ن هه‌رچ���ی الیه‌ن���ی توركم���ان هه‌ی���ه ل���هو بڕوایه‌دای���ه كه بۆ بڕیاردان له‌س���ه‌ر بابه‌تێكی له‌و جۆره ده‌بێت هه‌ماهه‌نگی له‌نێوان پێكهاته سه‌ره‌كییه‌كانی ئه‌و شاره‌دا هه‌بێت. د.قاس���م قه‌زانچی به‌رپرسی لقی كه‌ركوكی ب���ه‌ره‌ی توركمانی عێراق وت���ی "ئێمه قبوڵی ئهوه ناكه‌ین الیه‌نێكی تایبه‌ت یان كه‌سێك یان حزبێك ئه‌مری واقیع به‌س���ه‌ر شاری كه‌ركوك بسه‌پێنێت". وتیش���ی "ئێم���ه وه‌كو توركم���ان ده‌نگمان به‌ده‌س���توری عێراق نه‌داوه ب���ه‌اڵم كورده‌كان ده‌نگیان به‌ده‌س���توری عێراقدا‌و له‌ده‌س���توردا هاتوه ك���ه پارێزگای كه‌رك���وك پارێزگایه‌كی عێراقییه‌‌و سه‌ر به‌هیچ هه‌رێمێكی تایبه‌ت نییهو به‌وجۆره‌ش ده‌بێ���ت ته‌نها ئااڵی عێراقی تیادا هه‌ڵبكرێت". جه‌غتی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كردهوه "ئێمه وه‌كو توركمانی ش���اری كه‌ركوك س���كااڵی یاسایی
فۆتۆ :ئاوێنە
له‌س���ه‌ر پارێزگاری كه‌رك���وك تۆمارده‌كه‌ین‌و ده‌بێت یه‌كێتی نیش���تیمانی كوردس���تان به‌و پێی���هی پارێزگاری كه‌ركوك ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاس���ی پارته‌كه‌یانه لێپرس���ینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ بكه‌ن". ئام���اژه‌ی به‌وه‌ش���دا "له‌نێ���و كورده‌كان���ی ش���اری كه‌ركوكدا پاڵپش���تی داخوازییه‌كانی ئێم���هی توركمان ده‌كه‌ن"وتی "بهش���ێكی زۆر له‌كورده‌كانی ش���اری كه‌ركوك پاڵپشتی ئێمه ده‌كه‌ن". ئایدن مه‌عروف :بڕیاره‌كه‌ی پارێزگار بۆ موزایه‌ده‌ی سیاسیو سه‌رقاڵكردن بو ئایدن مه‌عروف ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی به‌ره‌ی توركمان���ی رایده‌گه‌یه‌نێت "ئێمه وه‌كو توركمان داوا ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ ئااڵی كوردستان‌و عێراق ،ئااڵی توركمانیش هه‌ڵبكرێت". وتیش���ی "ئه‌ویش به‌پش���تیوانی توركمان‌و ك���ورده‌كان له‌ش���اری كه‌رك���وك جێبه‌ج���ێ ده‌كرێت". ئام���اژه ب���ه‌وه‌ش ده‌كات "توركم���ان لێره نه‌ته‌وه‌یه‌ك���ی گرنگ���هو ئااڵیه‌ك���ی هه‌ی���ه كه نوێنه‌رایه‌تی توركمان ده‌كات". ئه‌و جه‌غتی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كردهوه كه ئهوه داواكاری هه‌مو توركمانه‌كانی شاری كه‌ركوكه‌‌و تائێس���تا وه‌كو داواكاری ره‌سمی داوا نه‌كراوه به‌اڵم ل���هو بڕوایه‌دام له‌م نزیكان���ه‌دا ده‌كرێته داوای ره‌سمی. ئای���دن مه‌ع���روف بڕیاره‌كه‌ی پارێ���زگاری
محه‌مه‌د خزر :بایكۆتی كۆبونه‌وه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگا ده‌كه‌ین محمد خزر ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك له‌فراكسیۆنی عه‌ره‌بی رایگه‌یاند "ئێمه یاداش���تێكمان ئاراسته‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك ك���ردوهو داوامان ك���ردوه كه پرس‌و رایه‌ك ب���ه‌دادگای فیدراڵی به‌غدا بكه‌ین بزانین ئای���ا ئه‌و بڕیاران���ه له‌ده‌س���ه‌اڵتی ئه‌نجومه‌نی پارێ���زگای كه‌ركوكدایه‌‌و بۆئ���ه‌وه‌ی نه‌كه‌وینه هه‌ڵه‌ی یاساییه‌وه". وتیش���ی "بۆیه پێویس���ته له‌س���ه‌ر بڕیاری دادگای فیدراڵی عێراق رابوه‌ستین كه ئایا ئه‌و كاره ده‌كرێت یان نا؟" جه‌غتیشی كردهوه "ئێمه سكااڵی یاساییمان پێش���كه‌ش نه‌كردوه به‌ڵكو داوای پرس‌و رامان له‌دادگای فیدراڵی كردوه". وتیش���ی "ئه‌گه‌ر دادگا بڕی���اری ئه‌وه‌یدا كه هه‌ڵكردنی ئااڵی كوردستان له‌پاڵ ئااڵی عێراق یاسایی‌‌و ئاس���اییه ئه‌وكات ئێمه‌ش ئیلتیزامی پێوه ده‌كه‌ین". جه‌غتی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ش كردهوه كه ئه‌وان وه‌ك فراكس���یۆنی عه‌ره‌بی بایكۆتی كۆبونه‌وه‌كه‌ی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك ده‌كه‌ن. له‌باره‌ی داواكاری توركمانه‌كان بۆ هه‌ڵكردنی ئااڵی توركمان له‌پاڵ ئااڵی عێراق‌و كوردستان، وت���ی "ئه‌گه‌ر وابێت ئ���ه‌وا پێكهاته‌كانی تریش داوای هه‌ڵكردنی ئااڵی خۆیان ده‌كه‌ن‌و شاره‌كه ده‌بێته گه‌ڕه‌الوژه". وتیش���ی "ئه‌وكات مه‌س���یحیه‌كانیش داوای ئهوه ده‌كه‌ن كه ئااڵی ئه‌وانیش دابنرێت". محه‌مه‌د خزر جه‌غت له‌سه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه ئه‌گه‌ر دادگای فیدراڵی عێراق له‌به‌رژه‌وه‌ندی كورد بڕیاریدا ئه‌وكات ئه‌وان یه‌كه‌م الیه‌ن ده‌بن كه پیرۆزبایی له‌كورد ده‌كه‌ن‌و وتی "به‌بڕیاری دادگای فیدراڵییه‌وه په‌یوه‌ست ده‌بین".
"بەغدا موچەو بودجە ببڕێت کاریگەری لەسەر کەرکوک نابێت" ئا :نیاز محەمەد دوای هەنگاوەكانی پارێزگاری كەركوك‌و یەكێتی لەو پارێزگایە بۆ هەڵكردنی ئااڵی كوردستان‌و دروستكردنی فشار لەسەر حكومەتی عێراق بەگرتنەوەی نەوتی كەركوك بۆ ماوەیەك ،دەنگۆی راگرتنی موچەی فەرمانبەرانی كەركوك لەالیەن حكومەتی عێراقی باڵوبوەوەو پەرلەمانتارێكی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لەسەر پارێزگای كەركوك دەڵێت باحكومەتی عێراق هەنگاوێكی لەو شێوەیەش بنێت "خۆ ئێمە لە خەڵكی هەرێم زیاتر نین". ئەمڕۆ(سێش���ەممە) ،بڕی���ارە ئەنجومەنی پارێ���زگای كەركوك ب���ۆ بڕیاردان لەس���ەر هەڵكردنی ئااڵی كوردس���تان بەش���ێوەیەكی فەرمی لەسەر فەرمانگەكانی كەركوك لەپاڵ ئااڵی عێراق���دا كۆببێتەوەو دەنگی لەس���ەر بدات. پێش���تریش هێزێكی یەكێتی نیش���تمانی كوردستان وەك فش���ارێك لەسەر حكومەتی عێراق چونە س���ەر كۆمپانی���ای نەوتی باكور و هەناردەی نەوتی ش���ارەكەیان بۆ ماوەیەك راگرت. ئ���ەم هەنگاوان���ەی ئی���دارەی ش���ارەكەو الیەنە كوردییەكان لەو ش���ارە ،كاردانەوەی زۆری پێكهاتەكان���ی ع���ەرەب‌و توركمان���ی كەركوكی لێكەوتەوەو مەترس���ی ئەوەش���ی بەدوای خۆیدا هێناوە كە بەغدا هاوش���ێوەی
هەرێمی كوردس���تان بیر لەڕاگرتنی موچەی فەرمانبەرانی پارێزگاكە بكاتەوە. ش���وان داودی پەرلەمانت���اری یەكێت���ی لەپەرلەمانی عێراق لەسەر پارێزگای كەركوك لەوبارەیەوە وتی"بڕینی موچەی فەرمانبەرانی كەرك���وك لەالی���ەن حكومەت���ی عێراق���ەوە كاریگەری لەسەر ئێمە نابێت". پاس���اوی داودی بۆ ئەو قسەیەشی ئەوەیە كە رێژەی فەرمانبەرانی كورد لەكەركوك كە لەالیەن حكومەتی عێراقەوە موچەیان بدرێتێ زۆر زۆر كەمە. بەپێ���ی زانیارییەكان���ی داودی لەكەركوك س���ەرجەم هێ���زە ئەمنییەكان‌و ئاس���ایش‌و س���ەرجەم مامۆس���تایانی كوردو بەش���ێكی زۆری فەرمانبەران���ی فەرمانگەكان���ی دیكەی كەركوكیش لەس���ەر هەرێم موچە وەردەگرن‌و تەنی���ا فەرمانگ���ە گەورەكان���ی كەرك���وك لەبەغداوە موچە وەردەگرن كە %10كوردیان تێدا نییە. ئ���ەو پەرلەمانتارەی یەكێتی پێش���ی وایە ئەو هەنگاوان���ەی بەم دواییان���ە لەكەركوك ناویان���ن هەنگاوی سیاس���ین‌و بۆ فش���ارن لەس���ەر حكومەتی عێ���راق بۆی���ە چاوەڕێ دەكات بەغداش لەبەرامبەردا فشاری سیاسی ب���كات‌و لەب���ارەی ئەگەری بڕین���ی موچەی فەرمانبەرانی كەركوك���ەوە دەڵێت" با بیبڕن خۆ ئێم���ەش لەخەڵكی هەرێ���م زیاتر نین". ئەو هەنگاوانەش���یان بە "هەنگاوی ستراتیژی نەتەوەی���ی زۆر گرن���گ" وەس���ف دەكات هەرچەندە پێشی وایە درەنگ نراون. پێشی وایە كە پرسی كەركوك دو رێگەی
زۆربەی فەرمانبەرانی کورد لەكەركوك لەسەر هەرێم موچە وەردەگرن تەنیا فەرمانگە گەورەكانی كەركوك لە بەغداوە موچە وەردەگرن كە %10كوردیان تێدایە چارەس���ەری لەبەردەمدایە بۆ یەكالبونەوە. رێگەیەكی���ان یاس���اییەو ئەویدیكەی���ان دیفاكتۆیەو دەش���ڵێت "لەروە یاس���اییەكەوە 15ساڵە هەوڵدەدەین نەمانتوانیوە كەركوك بگێڕین���ەوە .ب���ەاڵم ئێس���تا ئەمرێكی واقیع لەپ���اش هاتنی داعش دروس���ت ب���وە هەمو كارتەكانی لەبەرژەوەن���دی كورددایەو ئەگەر
ئێس���تا نەتوانین هەنگاوی بۆ بنێین لەدوای رۆیشتنی داعشیش ناتوانین". لەبارەی ئەوەی تاچەند ل���ەو هەنگاوانەدا كەرك���وك زەرەرمەند دەبێت ئەگ���ەر بەغدا فشارەكانی دەس���ت پێبكات ،داودی دەڵێت فش���ارەکانی بەغدا لەسەر کەرکوک دۆخێكی وەك دۆخ���ی هەرێم لەكەرك���وك دەخاتەوە كە ئێس���تا دۆخی هەرێم تارادەیەك دۆخێكی ئیفلیجە لە روی ئیدارییەوەو دەش���ڵیت"بەاڵم ناوچەكە بەگش���تی لەگۆڕانكاری گەورەدایەو حاڵەت���ی كەركوكی���ش لەنێ���وان بەغ���داو هەرێمدا مردوەو ئێم���ە وەكو كەركوكییەكان گەیشتوینەتە بڕوایەك گەر خۆمان ئەو پرسانە نەجوڵێنین ئەوا هەرێم‌و بەغدا نایجوڵێنن". ئاماژەی بەوەش���دا كە ئەوان ماوەی دو بۆ سێ ساڵە دیراسەی هەمو دۆخەكەیان كردوەو هەمو ئامادەكارییەك هەیە بۆ روبەڕوبونەوەی ئ���ەو لێكەوتان���ەی ل���ەو هەنگاوانەیان���ەوە دەكەونەوە. لەالیەكی ترەوە ئەمین بەكر پەرلەمانتاری گۆڕان لەپەرلەمانی عێراق پێیوایە كە دەنگۆی بڕینی موچەی فەرمانبەرانی كەركوك رەنگە ل���ەوەوە هاتبێ���ت جۆرێ���ك راگرتن���ی پارە لەبانكەكانی س���ەر بەوەزارەتی داراییەوە بۆ لقەكانیان لەكەركوك هەبوبێت. لەبارەی ئ���ەوەی چاوەڕوان دەكرێت بەغدا هەنگاوێكی لەو ج���ۆرە بنێت وتی كە ئەگەر حكومەتی عێراقی ژیرانە مامەڵە بكات ،نابێت كاری لەو جۆرە بكات ،بەاڵم هەمو شتێكیش لە حەیدەر عەبادی چاوەڕێ دەكرێت چونكە بەب���ڕوای ئەمی���ن بەكر ،عەب���ادی لەبابەتی
سیاسیدا كەسێكی زۆر قوڵ نییە. بڕی���اری بڕین���ی موچ���ەی فەرمانبەرانی كەركوك بەب���ڕوای پەرلەمانتارەكەی گۆڕان دو كاریگ���ەری دەبێ���ت یەكێكیان س���لبی‌و ئەوی دیكەیان ئیجابی .لەبارەی كاریگەرییە سلبییەكەوە دەڵێت"رەنگە خەڵك ناڕەزایەتی بنوێنێ���ت بەرامبەر بەئیدارەی كەركوك ئەمە لەحاڵەتێكدا ئەگەر نەتوانێت ئەم كێش���ەیە چارەسەربكات". بەاڵم پێشی وایە ئەگەر ئیدارەی كەركوك بتوانێت چارەسەری كێشەكە بكات‌و بەسەریدا زاڵ ببێت ئەوا كاریگەرییەكەی ئیجابی دەبێت بەوەی كە والێكدەدرێتەوە عێراق بەشێوەیەكی ناڕاستەوخۆ وازی لەكەركوك هێناوە. محەمەد خورشید بەرپرسی لقی كەركوكی پارت���ی ل���ە كەرك���وك دەڵێت ك���ە ئەوان چاوەڕوان���ی هەم���و كاردانەوەیەكی ناهەق‌و ناڕەوا لەحكومەتی عێراقی دەكەن. پێش���ی وای���ە حكومەت���ی عێراق���ی هیچ نیازپاكییەكی بەرامبەر بەكەركوك نەنواندوە لەگ���ەڵ ئ���ەوەی رێككەوتن هەبوە لەس���ەر ناردن���ی نەوتی كەركوك‌و لەس���اڵی2014ەوە هیچ شایستەیەكی دارایی لەبابەتی پترۆدۆالر نەداوەت���ە كەرك���وك‌و هەر ئ���ەو حكومەتە لە س���اڵی2008ەوە نەیهێش���توە هەڵبژاردنی ئەنجومەن���ی پارێ���زگای كەركوكیش بكرێت‌و بەن���اڕەوا ئ���ەو مافەی لەخەڵك���ی كەركوك س���ەندوەتەوەو دەش���ڵێت"خۆ ئەمان���ە هیچ پەیوەندی ب���ەم هەنگاوانەی ئ���ەم دواییەوە لەكەركوك نییە". پێش���ی وایە لە ئەگەری ئەوەی حكومەتی
عێراق موچەو بودجەی كەركوك ببڕێت ،ئەگەر حكومەتی هەرێم هاوكاری ئیدارەی ش���ارەكە ب���كات كە "دڵنیاین هاوكارم���ان دەبێت ئەوا ئی���دارەی كەركوك بەپێی ئەو ئیمكانیاتانەی هەیەت���ی ك���ە دەوڵەمەندە بەن���ەوت‌و غازو كارەباو ئاوێكی ئێجگار زۆری هەیە دەتوانێت لەسەر پێی خۆی بوەستێت". بەاڵم لەگ���ەڵ ئەوەش���دا دەڵێت"ناتوانین بڵێی���ن كەرك���وك روبەڕوی هی���چ قەیرانێك نابێتەوە". س���ەبارەت بە پێكهاتەكان���ی دیكەی ناو كەركوك لەئەگ���ەری حاڵەتێكی وادا تاچەند دەكرێت ببنە فشار لەسەر ئیدارەی كەركوك وەك ئەوەی لەئێستاوە ناڕەزایەتیان بەرامبەر هەڵكردن���ی ئ���ااڵی كوردس���تان دەربڕیوە، بەرپرس���ی لق���ی كەركوكی پارت���ی دەڵێت "بێگومان هەندێك لەالیەنە سیاسییەكانی ناو ئەو پێكهاتان���ە ناتوانن تەفاهومی ئەو دۆخە بكەن". ئەو نمونەی ئەوە دەهێنێتەوە كاتی خۆی كە هێزی پێشمەرگە چۆتە كەركوك بۆ بەرگری لێكردنی ش���ارەكە ناڕەزایەتیی���ان دەربڕیوە بەاڵم شەقامی ئەو پێكهاتانە تێگەیشتون كە ئەوە پێش���مەرگە بوەو دەبێت كە دەتوانێت كەرك���وك بپارێزێت بۆی���ە بۆچونیان لەگەڵ سیاسییەكان جۆرێك لەجیاوازی تێدایە. وتیش���ی"خەڵكی پێكهاتەكان���ی دیك���ەی كەركوك بەدوای ئارامی دەگەڕێن‌و دەیانەوێت بب���ن ب���ە بەش���ێك لەهەرێمی پارێ���زراوی كوردس���تان بەاڵم سیاس���ییەكانیان بەدوای دەستكەوتدا دەگەڕێن".
تایبه‌ت
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
زانکۆی سلێمانی 71پرۆفیسۆرو 256پرۆفیسۆری یاریدەدەرو ٧٦٨هەڵگری بڕوانامەی دکتۆراو ١٠٤٨هەڵگری ماستەری هەیە
7
خوێندکارانی زانکۆکە :ئاستی رۆشنبیری‌و زانستییان نزم‌و توانای گەیاندن‌و وانەبێژییان الوازە ئا :تەرزە تەها
لەزانکۆی سلێمانی ١٨١٤مامۆستا بونی هەیە ٧٦٨ ،لەوان بڕوانامەی دکتۆرایان هەیەو ١٠٤٨بڕوانامەی ماستەریان هەیە ،بەاڵم بەشێک لەخوێندکارەکان پێیانوایە مامۆستاکانیان ئاستێکی باشی رۆشنبیری‌و زانستییان نیەو توانای گەیاندن‌و وانەبێژیان الوازە. خوێندکارەکان لەمامۆستاکانیان ناڕازین بەپێی راپرس���ییەک ک���ە لەکەمپی نوێی زانکۆی س���لێمانی‌و هەندێ���ک لەگروپ‌و پەیجەکان���ی خوێندکارانی زانکۆدا کراوە، بەش���ێکی زۆری خوێن���دکاران ناڕازی���ن لەئەدای مامۆستاکانیان ،هەندێکیان زۆر بەڕاشکاوی دەڵێن کە ئاستی رۆشنبیری‌و زانس���تی مامۆس���تاکانیان زۆر خراپ���ە، هەندێکیش���یان پێیانوایە مامۆستاکانیان توان���ای گەیان���دن‌و وانەبێژی���ان الوازە، د.هۆش���یار عەبدواڵ کە س���ەرۆکی بەشی بایۆلۆجی���ە لەمبارەی���ەوە بەئاوێن���ەی راگەیاند کە مامۆس���تاکانی زانکۆ کەمتر خاوەن���ی ئەم خەس���ڵەتانەن ،ئەو وتی "ئەم خەس���ڵەتانە ئەبێ لەمامۆستایەکی نمونەیی زانکۆدا هەبێت". هەروەها د.خەسرەو عەبدواڵ ،یاریدەدەری سەرۆکی زانکۆی سلێمانی سەبارەت بەم بابەتە ئاماژە بەوە دەکات کە لەئێس���تادا کۆمەڵ���ێ بڕی���اری تازە دەرچ���ون‌و بون
بەمامۆس���تا وەک سااڵنی تر ئاسان نییە، ئەو وتی "ئێس���تا پێویستە ئەو کەسەی دەبێتە مامۆس���تای زانک���ۆ ١٢٠کاتژمێر وانە دەرب���ارەی چۆنیەت���ی وانەوتنەوەو س���ەرکردایەتی ک���ردن بخوێنێ���ت‌و دو تاقیکردن���ەوەو تاقیکردن���ەوەی زمان���ی ئینگلیزی ئەنجامبدات ،جگە لەکۆمەڵێک س���یمینارو بابەت���ی ت���ر ک���ە ئەمانەش هەموی کاریگەری هەیە لەس���ەر ئاستی مامۆستاکان". وتیشی "کێشەکانی ناو زانکۆی سلێمانیو زۆربەی زانک���ۆکان زۆرن ،جا چ لەالیەن مامۆس���تا ی���ان خوێندکارەکان���ەوە ، لێکتێنەگەیش���تنی نێ���وان خوێن���دکارو مامۆس���تاکان ،گرنگی نەدان بەموعاناتی یەکتری ،الوازی ئاستی رۆشنبیری‌و کەمی توانای وانەبێژی ،کەمی پێداویستییەکانی خوێندن لەبەشەکان". هاوکات کامیل عومەر ،مامۆستای بەشی راگەیان���دن پێیوای���ە مەرج نی���ە ئەوەی بەناوی مامۆس���تای زانکۆوە دامەزرابێت بەمانای وش���ە مامۆس���تای زانکۆ بێت، ئ���ەو وتی "نەک تەنیا زانکۆکانمان بەڵکو زۆربەی دامەزراوەکانی ئێمە تەمەڵخانەیەو پڕە لەکەسانی خەواڵو". وتیش���ی " پێموایە زانک���ۆ زیادەیە لەم واڵت���ەدا ،مادام ئێم���ە بەرهەممان نییە، بەرهەمی مەعریفیمان نییە". ناوب���راو پێیوای���ە بەپارەکردنی خوێندن هۆکارێکی باش دەبێت بۆ بەرزکردنەوەی
پێموایە زانکۆ زیادەیە لەم واڵتەدا ،مادام ئێمە بەرهەممان نییە بەرهەمی مەعریفیمان نییە ئاستی زانکۆو مامۆستاو خوێندکارەکانیش، زانکۆکانی���ش س���ەربەخۆیی خۆی���ان وەربگرن. د.خەس���رەویش بەهەم���ان ش���ێوە بەپارەکردنی خوێندن‌و چاوپێکەوتن پێش وەرگرتن بەڕێگەچارەیەکی باش دەبینێت، ئەو وت���ی "ئەگەر خوێن���دن بەپارەبێت رێزێکی زۆرتری دەبێت ،لەوەی کە ئێستا نرخی خوێندن زۆرکەم بوە ،بەاڵم لەگەڵ بەپارەکردنیشیدا دەبێ حکومەت یارمەتی‌و
پشتگیری خوێندکارەکان بکات". ئەم���ە لەکاتێکدای���ە ک���ە لەزانک���ۆی سلێمانی ١٨١٤مامۆستا بونی هەیە ٧٦٨ لەوان بڕوانام���ەی دکتۆرایان هەیەو١٠٤٨ بڕوانامەی ماستەریان هەیە. دەستێوەردانی حزب بۆچون���ی ب���او لەهەرێمی کوردس���تاندا ئەوەیە کە زۆربەی ئەوانەی مامۆس���تان لەزانکۆکان���ی هەرێم���ی کوردس���تاندا، لەس���ااڵنی راب���ردودا بەه���ۆی ئینتیمای حزبی بونیانەوە ئاس���انکارییان بۆ کراوە بڕوانامەی دکتۆراو ماستەر بەدەستبهێنن، حزبی بون پێوەری س���ەرەکی بوە نەک تواناو کارامەیی ،زانکۆکانیش زیاتر وەک گیتۆی حزب���ی مامەڵەیان لەگەڵدا کراوە، ئەم���ەش لەکوالێتی‌و توانای زانس���تیو ئەکادیمی زانکۆکان‌و بایەخی بڕوانامەکانی کەم کردوەتەوە ،بەتایبەتی لەم سااڵنەی دوایی���دا کە زیاتر ئامان���ج لەوەرگرتنیان تەرقیەو وەرگرتن���ی ئیمتیازو زیادکردنی موچە ب���وە ،بەاڵم د.خەس���رەو عەبدواڵ یاریدەدەری س���ەرۆکی زانکۆی سلێمانی ئ���ەوە رەتدەکات���ەوە ک���ە ح���زب رۆڵی لەزانک���ۆدا هەبێت ،ئ���ەو وتی "خوێندنی بااڵی زانکۆی سلێمانی بەهیچ جۆرێک نە حزب نە کەسی حزبی تێدانیە". وتیشی "ئەگەر دەستی حزب هەبێ زانکۆی سلێمانی کەمترین دەستی تێدایە". ب���ەاڵم بەپێچەوان���ەی ئ���ەم قس���انەوە،
کامی���ل عومەر کە مامۆس���تای بەش���ی راگەیاندن���ی زانکۆی س���لێمانییە ،ئاماژە ب���ەوە دەکات کە دەس���تێوەردانی حزبی هەی���ە ،ئەو وت���ی "مەرج نی���ە حزبەکە خۆی راستەوخۆ دەس���تی هەبێ ،رەنگە لەڕێ���ی کەس���ایەتییەکی حزبی ناس���راو دەستێوەردان کرابێت‌و بەردەوامیش بونی هەیە". وتیش���ی "لەهەم���و زانکۆکان���داو زانکۆ حکومیەکانی���ش بەتایبەت���ی ئەوان���ەی ک���ە ح���زب بەه���ی خۆیان���ی دەزانێت دەستێوەردانێکی ئاشکرا هەیە". مامۆستاش لەخوێندکار ناڕازییە لەبەرامبەر ئەو رەخنان���ەی خوێندکاران ئاڕاس���تەی مامۆس���تایانی دەک���ەن. مامۆستاکانی زانکۆش قسە لەسەر الوازی تواناو کەمتەرخەمی���ی خوێندکار دەکەن کە س���اردبونەوەتەوە لەخوێندن ،د.نیاز محەمەد کە پسپۆڕی بواری کۆمەاڵیەتییە وت���ی "داوا لەمامۆس���تاکان دەکرێت کە ئەبێ دو زمان ی���ان زیاتر بزانێت ،بەاڵم خوێندکارێکی���ان هێناوەت���ە بەردەم���م کە زمانی دایکیش���ی بەباش���ی نازانێت، خوێندکارەکان ب���ۆ بڕوانامە هەوڵدەدەن نەک زانست‌و پەروەردە". وتیشی "زانکۆ بوەتە شوێنی خۆدەرخستن‌و پۆزلێدان بەو شتانەی کە هەیانە". د.نی���از ئاماژە ب���ەوە دەکات کە هەموان تاوانب���ارن ب���ەاڵم کەس���یش تاوانباری
راس���تەوخۆ نیە ،ئەو وتی "جگەلەهەمو ئەمان���ەش ،قەیرانی دارای���یو بارودۆخی سیاسی واڵت‌و بایکۆتی خوێندن‌و نەبونی بازاڕێک بۆ ساخکردنەوەی دەرچوەکان‌و چەندان���ی تر هۆکارن بۆ الوازی ئاس���ت‌و کەمی بەرهەمی زانکۆ".
بەپارەکردنی خوێندن هۆکارێکی باش دەبێت بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی زانکۆو مامۆستاو خوێندکارەکانیش زانکۆکانیش سەربەخۆیی خۆیان وەربگرن
ئـــارام ئەحــمەد :کۆمەڵیک قەڵەمبەدەست سەرقاڵی سپیکردنەوەی ئەم خەڵوزەن کە ناویان "پارتی‌و یەکێتیە" ئا :هەڵۆ ئەحمەد ئارام ئەحمەد ،گەنجێکی ناسراوی نێو تۆڕی کۆمەاڵیەتی فەیسبوکە ،کە زۆرجار رەخنەی توندو وەک هەندێک دەڵێن جنێو بەدەسەاڵت دەدات ،ئەو لەگفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "الی من"ئاپۆ"یەکێکە لەو پیاوانەی کە هەزار ساڵ جارێک دایکە مێژو لەدامێنی خۆیەوە دەیخاتە خوارەوە". ئاوێن���ە :س���ەرەتا ب���ا ئ���ارام ئەحمەد بناسین؟ ئـــ���ارام ئەحــم���ەد :لەس���اڵی1969 لەپێنجوێ���ن لەدایک بوم ،تاس���ەرەتای س���اڵی 1981هەر لەپێنجوێ���ن ژیاوم‌و دوای ئ���ەوەی پێنجوین ب���وە مەیدانی ش���ەڕی ئێران‌وعێراق بەناچاری هاتینە سلێمانی. ئاوێن���ە :لەکەی���ەوە لەئەوروپا ئەژی‌و ژیانی غەریبی چی دەگەیەنێ الی ئارام ئەحمەد؟ ئـــارام ئەحــمەد :لەکۆتایی ساڵی1996 کوردس���تانم بەجێهێش���توەو لەوکاتەوە لەهۆڵەن���د دەژیم ،ژیان���ی غەریبی الی هەرک���ەس بەجۆرێ���ک خوێندن���ەوەی ب���ۆ دەکرێ���ت ،الی من هەم جەس���تە ماندوکەرەو هەم تاقەتپڕوکێن ،بەهەزارو یەک داو بەیادەوەریەکانمەوە گرێدراوم‌و ناتوانم لێی دەرباز بم ،هەمیش���ە چاوم، خەیااڵتەکانم لەهەوارە ،هەمو ئێوارانێک بەخۆم دەڵێم وائەمڕۆیش���م بەفیڕۆ چو، وائەمڕۆیشم دۆڕاند ،بەیانیان کاتێ لەخەو هەڵدەس���م ،وەک ئەوەی ژیان کۆڵێکی قورس بێت لەس���ەر شانم ،یان کاتەکان تەوقێک بن لەملم ئااڵبن ئاوا پڕم دەکات لەپیربون ،هەمو پایتەختەکانی ئەوروپام دیوە ،کە جوانیەکانی ،خۆش���یەکانی، ئارامیو ئازادیەکانی هەزاران ساڵ پێش ئاسیاو کوردستانە ،کەچی من ئارەزوی بیستنی دەنگی تاقتاقکەرەیەک دەکەم، دەمەوێ���ت ش���ەمامەیەکی رەنگاوڕەنگ لەبێس���تانێک لێبکەمەوە ،کونجرەیەک لەگۆرەویەکان���م بئاڵێ ،ئارەزوی خەوی ژێر چادرێک دەکەم ئەوکاتەی ترپەترپی ب���اران پ���ڕی دەکات لەدەنگ‌وڕەن���گ، دەمەوێت وەک جاران منداڵە عەجولەکانی ش���ار دەم بنێ���ن بەدەرگاکەمەوەو هاوا
بکەن "وەرە بۆ س���ەمون" ،ئێستا نەک لێیان توڕە نابم ،هەمیشە چاو لەڕێگای هاتنیان���م ،دەمەوێت بەش���ەقامی پیرە مێردا ،بەهاران رێواس���ێک پاک بکەم، چوالەی���ەک بخۆم‌و تۆزێ خ���وێ لەناو مش���تەکانما بێت ،دەمەوێت جارێکی تر هەس���ت بکەم کەس���انێک چاوەڕوانمن، س���فرەیەکی قەرەباڵخ���م پێویس���تە، هاواری دەستگێڕەکان ،عەرەبانچیەکان، منداڵە عەالگەفرۆش���ەکان ،پڕم دەکەن لەگەنجبون���ەوە ،هەم���و ش���ەوێ لەبەر پەنجەرەکەمدا رادەوەس���تم‌و مات دەبم، وەک بەردێک وەلێ بەئاس���تەم هەناسە بدات ،نیشتمان هیچی بەمن نەبەخشی، تەنان���ەت بس���تێ لەخۆیش���ی نەدامێ پێکانمی لەس���ەر دابنێم ،ئەو وەک ئەو دایک���ە دڵڕەقە وابو کە کۆرپەکەی فڕێ دەدات���ە ناو هەناوی تەنور ،دیس���انیش بومەتە ئ���ەو ڕێبوارە ت���اق‌و تەنهایەی ک���ە ڕێگایەک���ی توالنی گرتۆت���ە بەرو ه���ەر هەنگاوێک‌و الی���ەک دەکاتەوە بۆ دواوە ،رێگایەک ک���ە بۆ ئەبەدیەت یان کۆت���ا توان���ەوە دەڕوات ،زۆر بەکەمی حەوسەڵەی گوێگرتن لەموزیک‌و گۆرانی کوردیم هەی���ە ،ئاخر ئەوەن���دە وێرانم دەکات ،ئەوەندە ئازارم دەدات تاسنوری تەنگەنەفەسی ،تا لەرزین وەک پرچەکانی داربی بەدەم لرفەی رەش���ەباوە ،تەنها کاردانەوەی���ەک بەپێ���وە رایگرتوم ،کە دژی س���تەمکارییەک کە لەباشور هەیە راوەستاوم‌و ،شاملۆ وتەنی تۆڵەی خۆم لەو س���وکایەتیە دەکەمەوە کە بەخۆم‌و گەلەکەم کراوەو دەکرێت. ئاوێن���ە :س���ااڵنێکە لەب���واری ئەدەب دەنوسیت ئایا تەنها شیعر دەنوسیت؟ ئـــ���ارام ئەحــمەد :س���ەرەتا بەوردە گۆران���ی دەس���تمپێکردو وامدەزان���ی دەبم���ە گۆرانیبێ���ژ ،تاگەورەتر دەبوم خەیاڵەکان���م فراوانت���ر دەب���ون ،ئیتر دەمزانی دنیای گۆرانی کراسێکە هێندە تەنگ���ە بەبەرم ناخ���وا ،گۆرانی‌و هونەر ناتوانن خەیاڵەکانی من لەخۆیاندا جێگا بکەنەوە ،من دەستم بۆ هۆنراوە نەبرد، ئەو دەس���تی بۆ بردم‌و نوسیمیەوە ،من خوێندنەوەیەکم بۆ هۆنراوە نیەو تەواوی ئەوانەی لەئاستی دنیادا خوێندنەوەیان ب���ۆ ش���اعیریەت‌و ش���یعر ک���ردوە، نەیانتوانی���وە وەاڵمدەرەوە بن ،دەکرێت
ش���اعیر پێکهاتەی���ەک بێت لەش���ێتی، ی���ان لەپارچەپارچە ب���ون ،زۆر جاران هۆن���راوەم بۆ کەس���انێک وتوە کە زۆر بیرم کردون ،خەیاڵەکانمیان دەستەچن کردوەو رۆژی���ان پڕک���ردوم لەتاریکی، هۆنراوە هیوایەت نیە ،کانیەکە لەناخەوە هەڵدەقوڵێ‌و تۆ هی���وات هەبێ یان نا، دەبێت بینوس���یتەوە ،وەلێ تابەئێستا هیچ شتێک وەک هۆنراوە پڕی نەکردوم لەژیان ،لەمانەوە ،لەئارامی‌و سەنگینی‌و میهرەبانی ،کاتێک هۆنراوەیەک زۆرم بۆ دەهێنێ ،وەک ئ���ەو تلیاکخۆرەم لێدێت کە تلیاکەکەی لێبڕاوەو گینگڵ دەدات، هەرکە دەیکێش���ێت ئارام دەبێتەوە ،من بۆ هۆن���راوە مەیزەدەیەکم‌وبەس ،تەنها ئەوە ئارام���م دەکاتەوەو دەمکاتەوە بەو ئـــارام ئەحــمەد کائینە جوانەی کە دنیاو دەوروبەر جوان دەبینێ���ت ،زۆر جاران س���ەر بادەدەم‌و لەبەرخۆم���ەوە دەڵێم ،ی���اران! ئەگەر هەرچی بکات ،ببات‌و بسوتێنێ ،بکوژێ ،سەرسام بێت؟ کتێبەکان نەبوایە چیم بکردایە؟ ئەگەر ئەمان نایبینن ،بەقەڵەمەکانیان سەرقاڵی ئـــارام ئەحــمەد :الی من"ئاپۆ"یەکێکە خوێندنەوە نەبوایە چۆن دەژیام؟ئەگەر سپیکردنەوەی ئەم خەڵوزەن کە ناویان ل���ەو پیاوانەی کە هەزار س���اڵ جارێک هۆنراوە نەبوایە لەم مەرگەس���اتەدا کە "پارتی‌و یەکێتیە" ،بەشێکیش���یان هەن دایکە مێ���ژو لەدامێنی خۆیەوە دەیخاتە ناویانناوە ژیان چۆن تائێرە بهاتمایە؟ لەژێر ناوی"رەخنە بەگوڵ" دەنوس���ن‌و خ���وارەوە ،بەفیکرو دنیای بیرکردنەوەو ئاوێن���ە :وەک ئاگاداری���ن پەیامەکانت بەئاستەم رەخنە دەگرن ،ئەمانە خۆیان توانایی���ە ئێجگار فراوانەکانی ئەم پیاوە لەڕێگەی فەیس���بوکەوە گوێگری هەیە لەگ���ەڵ ئ���ەم دەس���ەاڵتە گونجاندوە ،سەرس���امم ،لەباش���وریش سەرس���امم بەاڵم ئارام ئەحمەد لەو پەیامانەدا وەک چونک���ە بەجدیان نەب���وە نەیانتوانیوە بەپاکی‌و راستگۆیی‌و سادەیی"نەوشیروان سانتیمەترێک لەم دەسەاڵتە پاشەکشە مس���تەفا" ،لەزەینی مندا ئ���ەم پیاوە جوێنفرۆش دەردەکەوێ ،بۆچی؟ ئـــ���ارام ئەحــم���ەد :کاتێ���ک گوڵێک پێبکەن‌و زۆربەیان دەستیان بەم حزب ،حەالجێکە ،سەرقاڵی وتنی " ئەنالحەق"ە، دەکێش���یت ب���ە بەردێک���دا ،گوڵەک���ە ئەو س���ەرکردەو مەکتەب سیاسیەوەیە ،مێژوی دو سەد ساڵی رابردو ،تەنها ئەم پەژم���وردەو ژاکاو دەبێت ،بەردەکەیش بەشی سێهەم ئێمەومانانین کە زمانێکی پیاوەی دروس���تکردوە کە هەمو شتێکی رەنگین ،بەڕەنگی گوڵەکان ،لێرەوە گوڵ توندو زبرمان هەیەو لەچوارچێوەی رەخنە ب���ۆ خەڵ���ک بوێ���ت‌و هیچی ب���ۆ خۆی بردن بۆ دیکتاتۆرو چەک بەدەس���تانێک دەرچوین‌و سەرقاڵی شەڕێکین دژی ئەم نەوێت ،ئەو دەیتوان���ی وەک ئەوانی تر ک���ە ئەقڵیان لەفیش���ەکدایە ،خۆ بەخۆ دەسەاڵتە رەشە ،دەسەاڵت‌و پیاوەکانی دوکانێک بکاتەوە ،سەدان ملیۆن دۆالر ئاوکردنە بەئاشی خودی دەسەاڵتەکەدا ،لەس���ەر من هیچیان نیە بۆ وتن ،تەنها بدزێت ،وەلێ س���ادق ،پاک ،سەرڕاست بەردکێش���ان بەب���ەردا النیکەم لەهەردو دەڵێن"جوێن دەدا" ،لەکاتێکدا نە ئەهلی مایەوەو بوەتە سمبوڵیک بۆ پاکی ،ئەو تەرەفەک���ە دەبێت���ەوە .دەس���ەاڵتێک جوێنم‌و نە س���وکایەتی‌و زمانێک کە بۆ سۆفیەکە سەرقاڵی وەجدی خۆیەتی بۆ لەباشور هەیە کە سەرتاپای ناشیرینی‌و خوێندنەوە نەبێ���ت ،لێرەوەیە زۆربەی ڕاس���تگۆیی‌و نەفیکردنەوەی ماڵی دنیاو برین���ە بۆ خەڵک ،نە گ���وێ دەگرێ نە ئەوانەی دژی ئەم دەسەاڵتەن ،ستەمیان چاوچنۆکی. دەبیس���تێ ،لەدوای ڕاپەڕینەوە من دژی لێکراوە ،گوێ لەمن دەگرن‌و پشتیوانمن ،ئاوێن���ە :پەیوەندی���ت چۆن���ە لەگ���ەڵ ئەم دەسەاڵتە س���تەمکار ،نەخوێنەوارو ئەوانەیشی لەم دەسەاڵتە دەخۆن ،تەنها رۆش���نبیرەکانی ک���ورد و نوس���ەرانی خێڵەکیە لەجەنگدام ،لەوکاتەوە دەرکم دەڵێن"جوێن دەدا" ئەوەی لەفەرهەنگی کورد؟ بەبونی سێ ڕیز نوسەرو مێدیاکار کردوە ،من���دا بونی نیە جوێن���ەو ئەوەی هێڵی ئـــ���ارام ئەحــم���ەد :زۆرج���اران یەکی���ان لەگەڵ دەس���ەاڵتایەو هێندەی سورە ،دەس���تبردنە بۆ ژیانی تایبەتی خوێندنەوەیەک���ی کامۆم دێت���ەوە یاد چەک بەدەس���تەکان زەڕبەیان لەمێژوی ئینس���انەکان ،بۆیە ئەو تۆمەتانە تەنها ک���ە دەڵێ���ت" ئەوانەی یاخ���ی دەبن، ئێمە داوە ،ئەمانە قەڵەمەکانیان هەڕاج کاردانەوەی دەسەاڵت‌و پیاوەکانیەتی کە جگە لەدەس���ەاڵت‌و قەڵەمبەدەس���ت‌و کردوەو بۆ دەسەاڵت دەنوسن‌و هەقەکەی زەبونانە ئیدعای دەکەن. مێدیاکان���ی ،تەنان���ەت خەڵکی���ش وەردەگرن ،وەک ئەو نوس���ەرانەی کاتی ئاوێنە :ئارام ئەحمەد وەک رەخنەگرێکی دەیانەوێ بیسڕنەوەو بیخەنە دەرەوەی خۆی بۆ بەعس���یان دەنوسی ،دەسەاڵت جدی هی���چ س���ەرکردەیەک هەیە پێی خۆیان" .ئەوان���ەی کە یاخی دەبن ،کە
ئەوەی لەفەرهەنگی مندا بونی نیە جوێنەو ئەوەی هێڵی سورە ،دەستبردنە بۆ ژیانی تایبەتی مرۆڤەکان
هەمو ش���تێک رەتدەکەنەوە ،بەئاسانی وەرناگیرێن‌و دەبێ���ت کات مەودا بدا بۆ خوێندنەوەی���ان ،ئ���ەوە دەبێتە ئەرکی مێ���ژو ،ئەگ���ەر بەمێ���ژوی ئەوروپ���ادا بچینەوە ،لەس���ەردەمی رۆشنگەریەوە، ئەوە رۆش���نبیرو قەڵەمبەدەس���تەکانی ب���ون ،ئەوروپایان گۆڕی ،ئەوان فکریان داهێنا"،نا" ی���ان وت ،النیکەم لەزەینی مندا رۆش���نبیر ئەوکەسەیە "نا" بەهەمو ئەحکامەکان���ی کۆمەڵگاو دەس���ەاڵتی س���تەمکار بڵێت ،لەسەنگەری خەڵکەوە بنوسێت‌و هاوار بکات ،ئەو چیرۆکنوسەی لەژورەک���ەی خۆی���دا دەخوات���ەوەو جگەرە دەکێش���یت‌و دەنوسێت ،پارەی خ���واردن‌و خواردنەوەو جگەرەکەیش���ی لەدەس���ەاڵتی رەش وەردەگرێت ،سەد کتێب بخاتە بازاڕەوە ناتوانێ رۆش���نبیر بێت ،ئێس���تا نوس���ەرو مێدیاکارو بەناو رۆشنبیر ئەوەندە زۆر بوە ،لەسێ شاری وەک س���لێمانی‌و هەولێ���رو دهۆکدا دە هێن���دەی هەمو ئەوروپا مێدیاکارو بەناو رۆژنامەن���وس‌و نوس���ەری تێدایە ،وەک چۆن سیاسەت‌و حزبایەتی لەژێردەستی پارت���یو یەکێتی���دا بوەت���ە باش���ترین وەسیلە بۆ بەدەستخس���تنی پارەو خۆ دەوڵەمەندکردن ،ئەم پەتایە نوس���ەرو مێدیاکارو رۆژنامەنوس���انی گرتۆتەوە، ئەمان���ە ئەرکی خۆیان جێبەجێ ناکەن، هەموی وەس���یلەن بۆ خۆژیاندن‌و پارە پەیداکردن ،نەک خودی کارەکە. ئاوێنە :کێ لەڕوی داراییەوە پشتگیری تۆ دەکات؟ کەس���ێک دیاری کراوە یان حزبێکی دیاریکراو ،دەش���توانین بڵێین چۆن بژێوی ژیانت دابین دەکەیت؟ ئـــارام ئەحــمەد :من پێویستم بەدارایی نیە ،ئەو کاتە بیری پارەم دەکەوێتەوە کە برس���یمە ،چونک���ە کارێکی واناکەم لەب���واری مێدیایی���ەوە تاپارەیەک���ی تێبچێ���ت ،ن���ە تیڤیم هەیە ن���ە رادیۆ، تەنها سااڵنێک لەپاڵتاڵکەوە پەیامەکانم دەگەیان���دو لەڕێگای هەن���دێ ماڵپەڕی دژە دەس���ەاڵتەوە دەمنوسی ،ئێستایش لەڕێگای فەیسبوکەوە کە پارەیەکی وای تێناچێت ،من لێ���رە بەکرێکاری دەژیم‌و خۆش���بەختانە تائەم س���اتەوەختە ،نە دینارێکی حکومەتەکەی پارتی‌و یەکێتیم خ���واردوەو نە هی هیچ دەس���تەو تاقم‌و حزب‌و دەوڵەمەندێک.
6
ئابوری
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
گومانده‌كرێت حكومه‌ت په‌شیمان بوبێته‌وه له‌ده‌ستكاریكردنی پاشه‌كه‌وتی موچه
ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران هیچ بڕیارێكی له‌باره‌ی ده‌ستكاریكردنی پاشه‌كه‌وتی موچه‌وه نه‌داوه ئا :وریا حسێن له‌كاتێكدا حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان به‌شێوه‌یه‌كی زۆر خێرا پاشه‌كه‌وتی موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانی كرد ،به‌اڵم ئێستا هه‌نگاوه‌كانی زۆر به‌هێواشی هه‌ڵده‌گرێت بۆ الدانی پاشه‌كه‌وتی موچه یان كه‌مكردنه‌وه، هاوكات وه‌زیرێكی حكومه‌تیش ده‌ڵێت "هیچ بڕیارێك ده‌رنه‌چوه بۆ ده‌ستكاریكردنی پاشه‌كه‌وتی موچه".
به‌پێی سیستمی پاشه‌كه‌وتی كۆن كار له‌سه‌ر موچه‌ی مانگی سێ ده‌كه‌ین ناوه‌ستن به‌دیار رێنماییه‌وه
د.ن����وری عوس����مان س����ه‌رۆكی فه‌رمانگه‌ی هه‌ماهه‌نگی‌و به دواداچونی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌باره‌ی ده‌ستكاریكردنی موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانه‌وه زانی����اری زۆری ن����ه‌دا ،ب����ه‌اڵم ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه پشتڕاس����تكرده‌وه تائێس����تا ئه‌نجومه‌ن����ی وه‌زیران هی����چ بڕیارێكی له‌ب����اره‌ی موچه‌وه ده‌رنه‌ك����ردوەو وتی "له‌ب����اره‌ی كات����ی ده‌س����تكاریكردنی پاش����ه‌كه‌وتی موچ����هی فه‌رمانبه‌رانه‌وه هیچ بڕیارێك نیه". ئام����اژه به‌لێ����دوان‌و زانیارییه‌كان����ی به‌رپرس����ه بااڵكانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس����تان ده‌بو مانگی سێی ئه‌مساڵ ده‌س����تكاری پاش����ه‌كه‌وتی موچ����هی فه‌رمانب����ه‌ران بكرایه ،ئه‌وه‌ش هاوكاتبو له‌گ����هڵ به‌رزبون����ه‌وه‌ی نرخ����ی نه‌وت‌و زیادكردن����ی باجه‌كان له‌س����ه‌ر ش����انی هاواڵتیان ،به‌اڵم تائێس����تا بڕیاره‌كانی حكومه‌ت له‌وباره‌یه‌وه دیارنین. به‌گوێ����ره‌ی زانیارییه‌كان س����ه‌رجه‌م فه‌رمانگه‌كان ئێستا سه‌رقاڵی به‌ستنی موچه‌ی مانگی ش����وباتن ،بهش����ێكیان ته‌واوی����ان كردوه ،ه����اوكات چاوه‌ڕوانی له‌گه‌نجینه‌كان����هوه رێنماییه‌كان����ن ئاڕاس����ته‌یان بكرێت له‌ب����اره‌ی موچه‌ی مانگی سێوه. شێركۆ مه‌ولود به‌ڕێوه‌به‌ری ژمێریاری گشتی په‌روه‌رده‌ی س����لێمانی له‌باره‌ی به‌س����تنی موچه‌وه ئه‌وه‌ی ب����ۆ ئاوێنه
خۆپیشاندان بۆ موچە لەسلێمانی ـ رونك����رده‌وه موچ����هی مانگ����ی یه‌كیان ته‌واوكردوه سه‌رقاڵی به‌ستنی موچه‌ی مانگی دون ،وتیشی "تائێستا رێنماییمان له‌گه‌نجینه‌كانه‌وه بۆ نه‌هاتوه سه‌باره‌ت به موچه‌ی مانگی سێ". به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ژمێری����اری گش����تی پ����ه‌روه‌رده‌ی س����لێمانی باس����ی ئه‌وه‌ش����یكرد تائێستا ئه‌و شتانه‌ی هه‌ن له‌ب����اره‌ی موچه‌وه ته‌نها قس����ه‌ن هیچ رێنماییه‌كیان پێنه‌گه‌یش����توه له‌باره‌ی ده‌س����تكاریكردنی موچ����هوه ،وتیش����ی "ئه‌گه‌ر گۆڕانكاری بكرێت له‌گه‌نجینه‌وه ئاگادار ده‌كرێینه‌وه".
شۆڕی بكه‌نه‌وه بۆ فه‌رمانگه‌كان تاوه‌كو به‌پێی رێنماییه‌كان موچه‌ی مانگی 3ی ئه‌مساڵی فه‌رمانبه‌ران ببه‌ستن.
حه‌سه‌ن ره‌شید به‌ڕێوه‌به‌ری گه‌نجینه‌ی یه‌كی سلێمانی له‌باره‌ی موچه‌ی مانگی یه‌ك‌و دوی فه‌رمانبه‌رانه‌وه كه ئێس����تا س����ه‌رقاڵی دابه‌ش����كردنین ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ك����رد بۆ ئ����ه‌م دو مانگ����ه به‌پێی سیس����تمی كۆنی پاشه‌كه‌وت مامه‌ڵه‌یان كردوه ،وت����ی "هیچ رێنماییه‌كی نوێمان له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی داراییه‌وه پێنه‌گه‌شتوه سه‌باره‌ت به‌ده‌س����تكاریكردنی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران". به‌ڕێوه‌به‌ری گه‌نجینه‌ی یه‌كی سلێمانی گه‌نجینه‌كان����ی حكوم����هت ك����ه راسته‌وخۆ سه‌ربه‌وه‌زاره‌تی دارایین هیچ له‌باره‌ی موچه‌ی مانگی سێوه جه‌ختی رێنماییه‌كیان پێنه‌گه‌یش����توه بۆ ئه‌وه‌ی له‌س����ه‌ر ئهوه ك����رده‌وه ئ����ه‌وان به‌پێی
رێنماییه‌كان����ی وه‌زاره‌تی دارایی هه‌نگاو ده‌نێن به‌اڵم تائێس����تا هیچ رێنماییه‌ك نه‌هاتوه له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی گۆڕانكاری له‌سیس����تمی پاش����ه‌كه‌وت بكرێ����ت ،وتیش����ی "به‌پێی سیس����تمی پاش����ه‌كه‌وتی كۆن كار له‌سه‌ر موچه‌ی مانگی س����ێ ده‌كه‌ین ناوه‌س����تن به‌دیار رێنماییه‌وه". تائێس����تا ده‌س����تكاریكردنی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران ده‌نگۆیه ،ئه‌و زانیارییانه‌ی باس����ده‌كرێن بۆ ده‌ستكاریكردنی موچه هیچ زانیاریه‌كی وردنین ،بۆیه له‌وباره‌یه‌وه په‌رله‌مانتاران كه به‌دواداچونیان كردوه گومانده‌ك����ه‌ن حكوم����هت په‌ش����یمان بوبێته‌وه له ده‌س����تكاریكردنی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران.
فۆتۆ :ئەرشیف
ش����ێركۆ حه‌مه‌ئه‌می����ن په‌رله‌مانتاری كوردس����تان دوای به‌دواداچونێكی ورد بۆ ئه‌م پڕۆسه‌یه ئاماژه بۆ ئه‌وه‌ده‌كات به‌رپرس����انی حكومه‌ت هیچ پاساوێكیان له‌ب����ه‌رده‌م نه‌م����اوه تاده‌س����تكاری پاش����ه‌كه‌وتی موچه نه‌ك����ه‌ن به‌وپێیه‌ی ئه‌وكات موچه پاشه‌كه‌وتكرا نرخی نه‌وت 27دۆالربو ئێس����تا 57دۆالره ،وتیشی "یه‌كێتی‌و پارتی له‌سودیانه به‌رده‌وامی ب����ه‌م دۆخه‌ب����ده‌ن ،خۆی����ان نایانه‌وێت ده‌ستكاری سیستمی پاشه‌كه‌وتی موچه بكرێت". ئه‌و جه‌ختی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ك����رده‌وه ماوه‌یه‌ك����ی كه‌مه له‌گه‌ڵ به‌رپرس����انی حكومه‌ت قس����هی كردوهو گومانی له‌وه
هه‌یه به‌رپرس����ان په‌شیمانبونه‌ته‌وه له‌م پڕۆسه‌یه‌و راستگۆبن له‌گه‌ڵ بڕیاره‌كانی خۆش����یاندا ،وتی "ئه‌گه‌ری نیه ئه‌مساڵ ده‌س����تكاری پاشه‌كه‌وتی موچه بكرێت، چونك����ه ئ����ه‌وه‌ی ئ����ه‌وان به‌الیان����هوه گرنگه هێزه ئه‌منیه‌كانه ،پاش����ه‌كه‌وت له‌موچه‌كانیان ناكرێت بۆیه زۆر باكیان له‌دۆخه‌كه نیه". س����ه‌دان هه‌زاران فه‌رمانبه‌ر چاوه‌ڕێن مانگی س����ێی ئه‌مس����اڵ به‌سیس����تمی موچ����هی نوێ موچه وه‌ربگ����رن ،به‌اڵم ئ����هو ئاماژانه‌ی به‌رپرس����انی حكومه‌ت جه‌ختی لێده‌كه‌نه‌وه نیش����انه‌ی ئه‌رێنی نی����ن به‌ئاڕاس����ته‌ی ده‌س����تكاریكردنی پاشه‌كه‌وتی موچه‌ی فه‌رمانبه‌ران ،وه‌كو په‌رله‌مانتاره‌كه‌ش جه‌ختی لێكرده‌وه.
نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ گه‌شتیارێكی زۆری بۆ كوردستان راكێشا " ئاستی گه‌شتكردن بۆ سلێمانی دو هێندە به‌رزبوه‌ته‌وه" ئا :وریا زیاتر ل ه 110هه‌زار گه‌شتیار بۆ نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ رویان له‌هه‌رێمی كوردستان كردوهو له‌سلێمانیش ئاستی هاتنی پارێزگاكه بۆ‌دوقات زیادبوه، گه‌شتیار بۆ به‌وته‌ی وته‌بێژی ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزاری سلێمانی. ئاراز م���ورادی یه‌كێكبو ل���هو هاواڵتیانه‌ی له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی له‌شاری سنه‌ی رۆژهه‌اڵتی كوردس���تانه‌وه هاتبونه سلێمانی بۆ ئه‌وه‌ی جه‌ژنی نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ له‌سلێمانی بكه‌ن، ئه‌وان زۆر چێژیان له‌بینینی دیمه‌نی كوڕان‌و كچانی سلێمانی ده‌بینی ك ه به‌جلی كوردی ره‌نگاوڕه‌نگه‌وه له‌شاڕێی سالم‌و به‌تایبه‌تیش له‌سه‌هۆڵه‌كه پیاس���ه‌یان ده‌كرد ،ئه‌و وتی "زۆرم پێخۆش��� ه ئه‌م نه‌ورۆزه له‌سلێمانیم، دو رۆژ پێش جه‌ژن هات���وم به‌نیازم زیاتر له‌هه‌فته‌یه‌ك لێره بمێنمه‌وه". ئ���ارازو خێزانه‌ك���هی نمون���هی ه���ه‌زاران خێزانب���ون ك���ه له‌ڕۆژهه‌اڵت���هوه هاتبون ه هه‌رێمی كوردستان بۆ به‌سه‌ربردنی پشوی به‌هاره‌یان له‌شاره‌كانی هه‌رێمی كوردستان، ئه‌م��� ه جگ ه ل���هو گه‌ش���تیارانه‌ی له‌خوارو ناوه‌ڕاستی عێراقهوه هاتبون. ئ���ارام ش���وانی وته‌بێژی گه‌ش���توگوزاری س���لێمانی له‌باره‌ی هاتنی گه‌ش���تیارانه‌و‌ه ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه ئاشكراكرد ل ه 15تاوه‌كو 25ی ئ���ازار زیاتر ل ه 55هه‌زار گه‌ش���تیار هاتونه‌ت���ه پارێ���زگای س���لێمانی‌و ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه س���اڵی راب���ردو له‌هه‌مانكاتدا ته‌نها 27هه‌زار گه‌شتیار رویان له‌سلێمانی
ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزاری هه‌رێمی كوردستان، نه‌ورۆزی ئه‌مس����اڵ به ئه‌رێنی وه‌سفده‌كات چونكه ئه‌م ن����ه‌ورۆزه توانی هێنانی رێژه‌ی گه‌شتیار بۆ هه‌رێمی كوردستان زیادبكات‌و رێكۆردێكی نوێ بشكێنێت.
هاتنی گه‌شتیاران بۆ هه‌رێمی كوردستان 110هه‌زاری تێپه‌ڕكردوه
ن����ادر رۆس����تی وته‌بێ����ژی ده‌س����ته‌ی گه‌شتوگوزاری هه‌رێمی كوردستان ئهوه بۆ ئاوێنه ئاشكراده‌كات كه ئاستی گه‌شتكردن ب����ۆ هه‌رێمی كوردس����تان له‌م ن����ه‌ورۆزه‌دا زیادیكردوه ،وتی " تائێستا ئاماری وردمان له‌به‌رده‌س����ت نیه ،به‌اڵم هاتنی گه‌شتیاران ب����ۆ هه‌رێم����ی كوردس����تان 110ه����ه‌زاری تێپه‌ڕكردوه".
گەشتیارێکی بیانی لەنەورۆزدا كردب���و ،وت���ی "زیات���ر ل���ه‌دو ئه‌وه‌نده‌ی س���اڵی رابردو گه‌ش���تیار هاتوه‌ته هه‌رێمی كوردستان". وته‌بێژی گه‌ش���توگوزاری سلێمانی له‌باره‌ی زیادبونی رێژه‌ی گه‌ش���تیاره‌و‌ه له‌سلێمانی جه‌ختی له‌سه‌ر ئهوهكردهوه نه‌مانی شه‌ڕی داعش‌و هاوكاریكردنی گروپ ه گه‌شتیاریه‌كان رۆڵی زۆری هه‌بوه ل ه به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی گه‌شتیار له‌سنوری پارێزگای سلێمانی ،وتی "ئێستا گروپی گه‌شتیاری له‌سلێمانیدان بۆ ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌ك له‌س���لێمانی ده‌مێننه‌وه‌و هه‌مو ش���وێنه گه‌ش���تیارییه‌كان ده‌گه‌ڕێن‌و
له‌ئوتێلی چوار ئه‌ستێر‌ه نیشته‌جێ ده‌كرێن ته‌نها ب ه 99دۆالر ،بۆیه س���ه‌رنج له‌س���ه‌ر گه‌شتكردن بوه بۆ سلێمانی". وتیش���ی "ب���ۆ ئه‌مس���اڵ ج���ارێ ناتوانین رایبگه‌یه‌نین ،به‌اڵم س���اڵی رابردو سلێمانی توانی پل���هی یه‌كه‌م وه‌ربگرێ���ت له‌هاتنی رێژه‌ی گه‌شتیار". ن���ه‌ورۆزی ئه‌مس���اڵ له‌چاو س���ااڵن زیاتر جموجوڵ���ی خس���ته ن���او فڕۆكه‌خانه‌كانی هه‌رێم���ی كوردس���تان‌و چه‌ندی���ن گروپی گه‌ش���تیاری هاتونه‌ت ه هه‌رێمی كوردستان‌و چه‌ندین گروپیش چونه‌ت ه ده‌ره‌وه.
خاوه‌ن����ی هێڵ����ی ئه‌زم����ه‌ڕ ئێرالی����ن ،به‌كر سه‌عید تۆفیق کە هێڵەکەی یه‌كێكه له‌هێڵه ناوداره‌كانی كوردس����تان له‌باره‌ی نه‌ورۆزی ئه‌مساڵه‌وه جه‌خت له‌س����ه‌ر ئهوهدهكاتهوه س����ێ جۆر گه‌ش����تیار بۆ نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ هاتونه‌ت����ه هه‌رێمی كوردس����تان ،بهش����ێك له‌ئێرانه‌وه ،بهش����ێك لەخوارو ناوه‌ڕاس����تی عێراقهوه ك����ه ئه‌مان����ه به‌ئۆتۆمبێل‌و پاس س����ه‌ردانی هه‌رێمی����ان كردوه ،بهش����ه‌كه‌ی دیكه‌ش له‌ڕێگه‌ی فڕۆكه‌خان����هوه كه زیاتر كورده‌كان����ی ئه‌وروپان ،وت����ی "كورده‌كانی ئه‌وروپا بهش����ێكی زۆریان پێش نه‌ورۆز بۆ سیس����تمی بایۆمه‌تری هاتونه‌ته‌وه هه‌رێمی
كوردستان".
قسه‌كانی وته‌بێژی ده‌سته‌ی گه‌شتوگوزاری هه‌رێمی كوردس����تان له‌كاتێكدایه كه ساڵی رابردو ژماره‌ی ئه‌و كه‌س����انه‌ی س����ه‌ردانی هه‌رێمی����ان كردب����و له‌ن����ه‌ورۆزدا 110هه‌زار كه‌س����بون ،ئ����هو وتیش����ی "ئه‌م ن����ه‌ورۆزه ئاستی گه‌ش����تكردن بۆ هه‌رێمی كوردستان به‌رزبوه‌ت����هوه ب����ه ب����ه‌راورد به‌ن����ه‌ورۆزی رابردو".
به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری بهش����ی چاالك����ی زه‌مینه‌یی كۆمپانیای ئه‌زمه‌ڕ ئیرالین هەژار هوش����یار كوردستان ناوچه‌یه‌كی له‌باری گه‌شتیارییه‌و زانی����اری زیات����ری الی����ه ،ئه‌و به‌رپرس����ه ده‌توانێ����ت داهاتێك����ی زۆر ل����ه‌م رێگه‌یه‌وه له‌ئاماره‌كان����ی ئ����هو كۆمپانیای����ه ،جه‌خت به‌ده‌ستبهێنێت ،به‌اڵم چ ئه‌مساڵ چ سااڵنی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كات����هوه چه‌ندی����ن گروپی رابردوش خاڵی الوازی كه‌رتی گه‌ش����تیاری گه‌ش����تیاری بۆ توركیاو دوب����هی و واڵتانی هه‌رێم ئه‌وه‌یه ،ئه‌و كه‌س����انه‌ی رو له‌هه‌رێم دیكه له‌م ن����ه‌ورۆزه‌دا چونه‌ته‌وه ده‌ره‌وه‌ی ده‌ك����ه‌ن به‌تایب����هت له‌ج����ه‌ژن‌و بۆنه‌كاندا واڵت ،هاوكات سه‌ردانكردنیش هه‌بوه ،وتی كه‌مترین كات پله‌ی گه‌ش����تیاری وه‌رده‌گرن "هاتنه ن����اوه‌وەو چون����ه‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی هه‌ر ئه‌وه‌ش واده‌كات "كه‌رتی گه‌ش����تیاری كوردس����تان به‌مه‌به‌ستی گه‌ش����تكردن له‌م نه‌توانێ����ت س����ودی ت����ه‌واو له‌گه‌ش����تیاران وه‌ربگرێت". نه‌ورۆزه‌دا زۆربوه".
کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت ،بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە
کوالێتی تەندروستی باشتر
تایبەت
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
لەبەریتانیا کوردێک بەقاچاغ بۆماوەی پازدە کاتژمێر ژنێک لەناو سندوقی ئۆتۆمێبیلدا دەشارێتەوە
9
ئا :کاوە ڕەش ـ بەریتانیا پەنابەرێکی کورد کە خۆی پێشتر بەپشتی لۆری‌و بەقاچاغ خۆی گەیاندوەتە بەریتانیا ،دوای ئەوەی بۆتە خاوەن رەگەزنامەی بەریتانی‌و رێستۆرانت لەو واڵتە ،ئەم جارە خۆی بوە بەقاچاغچی ،وەک رۆژنامەی دەیلی مەیڵ رایگەیاندوە. ک .ع .تەم���ەن ٢٩س���اڵ ،ژنێک���ی پەنابەری سوری لەناو سندوقی پشتەوەی ئۆتۆمبیل���ی ج���ۆری ،BMWلەواڵت���ی هۆڵەنداوە ب���ۆ بەریتانیا ،بەنایاس���ایی دەهێنێ���ت .ئەو کە بۆ ماوەی ١٥کاتژمێر ئ���ەو ژن���ەی ش���اردبوەوە ،دوای ئەوەی ئۆتۆمبیلەکەی خس���تۆتە کەشتیەکەوە لەشاری رۆتەردامی هۆڵەنداوە بۆ شاری هۆڵ لەواڵتی بەریتانیا هاتوە ،وەک دادگا گوێبیستی چیرۆکەکە بو. ک .ع ،.کە رۆژنامەکان ناس���نامەیان بەکەس���ێکی ک���ورد لەقەڵ���ەم داوە، لەخاڵی پش���کنینی ئاسایی کەشتیەکان لەش���اری هۆڵ دەستگیرکراوە ،لەوکاتەدا ژنێک لەن���او س���ندوقی ئۆتۆمبیلەکەیدا دۆزراوەتەوە ،کە ویس���تویەتی بەقاچاغ هەروەک لەوەاڵم���ی کۆمێنتی یەکێک بیگەیەنێتە بەریتانیا. لەکات���ی دادگایی کردنی���دا ،کاروانی لەهاوڕیکانی کە دەپرس���ێ چی رویداوە؟ تەمەن ٢٩س���اڵ ،بەدادوەری ڕاگەیاندوە ،ئەوی���ش دەڵێ ،برا لەدادگا کەیس���ەکەم ئەو ژنە هاوسەری یەکێک لەهاوڕێکانیەتی رون بۆتەوە . ئ���ەو حاڵەت���ە لەکاتێکدایە ئاژانس���ی ک���ە لەبەریتانی���ا دەژی ،وەک هاوکاری گەیاندویەتی���ە ئێ���رە .رۆژنامەی دەیلی تاوانی نیش���تیمانی بەریتانیا ،هۆشداری مەی���ڵ ،ئام���اژەی بەدانانی پۆس���تێک داوە لەوەی هاواڵتی���ان‌و قاچاخچیەکان، کردەوە لەس���ەر فەیسبوکی ک .ع ، .کە یاساش���کێنی نەکەن‌و خۆیان لەبەندەری تێیدا سوپاس���گوزاری خۆی دەربڕیوە بۆ کەش���تیەکان نزیک نەخەن���ەوە ،چونکە هاوڕێ‌و خزمەکانی لەبەرامبەر ئەو هەست‌و رێوش���وێنی ئەمن���ی تون���د لەبەندەر ی سۆزو پشتگیریەی لێیان کردوە ،لەکاتی س���ەرەكی وەك دەوڤەرو فۆلكەس���تۆنە گیران‌و دادگایی کردنی دەربارەی کەیسی لەكێن���ت ،تیلبێ���ری لەئێس���یكس بەقاچاخهێنان���ی ئەو ژنە لەهۆڵەنداوە بۆ گیراونەبەر. کارمەندانی س���نور ،پارێز لەش���وێنی بەریتانیا. هەروەها خۆی وەک کەسێکی بە بەخت لەنگەرگرتنی کەشتیەکان لەشاری هۆڵ، دوای پشکنینی ئۆتۆمبیلەکەی کاروان کە وەسف کردوە لەسەر زەوی.
بەندەرێکی بەریتانیا کە روداوەکەی تێدا روداوە ـ فۆتۆ :مەیل ئۆنالین لەج���ۆری BMW 5 Seriesبوە ،لە٤ی جەنیوەری س���اڵی رابردو ،ئافرەتێکیان لەناو سندوقەکەیدا دۆزیوەتەوە ،بەناوی جیه���ان یەعقوب ،کە خ���ۆی بەخەڵکی سوریا ناساندوە وەک رۆژنامەکە دەڵێ. ک .ع ، .رازی ب���وە ئەو ژنە بەقاچاغ بگەیەنێت���ە بەریتانی���ا ،وەک چاکەیەک لەگ���ەڵ مێردەک���ەی ک���ە لەبەریتانی���ا دەژی .ئەو ژنە بەدادگای شاری هۆڵ-ی راگەیان���دوە ،کە لەدەرئەنجامی ش���ەڕی س���وریا ،پەنای هێناوەتە بەر ئەو واڵتەو داوای مافی پەنابەری سیاس���ی دەکات، هەروەک لەئێستادا چاوەڕوانی دەرئەنجامی کەیسەکەیەتی Phillip Axon .نوێنەری ک .ع ، .وەک بەرگری���کار لەو کەیس���ە دەڵێ ،کاروان کاتی خۆی بەپشتی لۆری
ریکالم
Sinoma Industry & Trade
+ , , , #& - ,ه‌ره ه‌مهێنان ی -1توانا ی سااڵنه‌ی به‌كاربردنی ( ) 15000ته‌ن په‌یكه‌ری ئاسنی جۆراوجۆره ،وه دروستكردن‌و ب جێگیركردن ی وه دانان‌و دروستكردن، ندازیاری ، ه ی ئه جوانترین نه‌خش بەباشتری ئاسنی‌‌و پۆاڵ كاری په‌یكه‌ر ی - ن‌و . / 0 - -ه‌كو پڕۆژه ی به‌رهه‌مه‌ك���هو هه‌مو خزمه‌تێك دوای فرۆش���تنی بۆ هه‌مو كارێكی پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی و بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ی جۆره .هه‌مو ه‌نتۆ ،وه ,ی چیم ه‌وت ،كارگه پااڵوگه ی ن با ، -كاره
2وزه‌ی رهه‌مهێنان ی (كارگه ی به 1 . ی ن ه د ه م ی ه و ه ئاوه‌دانكردن *
3 2 2
ه‌رزكردنه‌وه، كو :ئامێر ی ب 4چینی ،وه نێدێك لەبه‌رهه‌م ی هه كردنی هاورده كردن‌و :كاری هه‌نارده -2بازرگان ی گشت
ی خه‌بات ه ،وه هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه. -3
3 . - , , 2 3هه یه. ه‌ولێر لقمان سلێمانیو ه : )MANTA(2لەهه‌ردو شار ی بۆ ماركه ی سوره‌یا كار ی ڕوناكی‌‌و * , , - ,
-4كاری گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ی ( : ) LCLكاری گواس���تنه‌وه ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك بەهاوبه‌شی له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ی چینه‌وه بۆ ته‌واو ی كوردستان.
هات���وە داوای مافی پەناب���ەری کردوە، بۆیە ئ���ەو هەس���تی بەنیگەرانی کردوە بۆ ئەو خانم���ە ،کە ناتوانێت وەک خۆی بازبداتە پشتی لۆرییەکەوە کە رێگایەکی ترسناکە. ل���ەدادگا کاروان دان���ی ب���ەوەدا ناوە کەئەو ئاس���انکاری بۆ کەس���ێکی بیانی ک���ردوە ک���ە بەش���ێوەیەکی نایاس���ایی بێت���ە ناو بەریتانی���اوە .دادوەرJeremy Richardsonل���ەدادگای ش���اری هۆڵ گوتی ،ئێمە ئ���اگاداری قەیرانی مرۆیین لەس���وریا کە چەن���د ترس���ناکە ،بۆیە کاروانی���ش کارێک���ی ک���ردوە کەبڕوای پێب���وە ت���اوەک کەس���ێکی میهرەبان‌و هاریکارخوازبێت ،بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا ئەوە کارێکی گەمژانەیە ،هەرچەندە ئەو
وەک هاوکاری‌و ب���ێ بەرامبەر ئەو ژنەی لەناو س���ندوقەکەیدا شاردۆتەوە .دادوەر لەگەڵ ئەوەش���دا دەڵێ :من هیچ گومانم نیە کە ئ���ەو ژنە پ���ازدە کاتژمێر لەناو سندوقی پشتەوەو بەسەر کەشتیەکەوە، لەدەری���ای باکورەوە تائێرە ئازاری زۆری چەش���توە ،بەاڵم بێگومان ئەوە باشترە لەوەی بەپش���تی لۆریەک بێت‌و بکەوێتە دەست باندو تاوانبارەکانی قاچاخیکردن بەمرۆڤەوە .دادوەر بەکاروانی گوتوە تۆ هەوڵت داوە کارێکی باش بکەی ،بەاڵم بەڕێگایەکی هەڵە .بۆیە ئەو کارەی کاروان ک���ە رەفتارێکی گێالنەی���ەو لەڕێگایەوە ویستویەتی هاوکاری برادەرەکەی بکات، جیاوازە لەکاری ئەو باندو قاچاغچیانەی ک���ە بۆ پ���ارەی کاش بێباک���ن لەگیانی
ئەو حاڵەتە لەکاتێکدایە ئاژانسی تاوانی نیشتیمانی بەریتانیا ،هۆشداری داوە لەوەی هاواڵتیان‌و قاچاخچیەکان، یاساشکێنی نەکەن‌و خۆیان لەبەندەری کەشتیەکان نزیک نەخەنەوە کەسانی بێهیواو پەنابەر لەکاتی بازرگانی ک���ردن پێیان���ەوە ،ئەو کەس���ە خراپانە بەتوندی دەبێ سزا بدرێن. ک .ع ،.دانیش���توی ش���ارۆچکەی ،Wiganلەنزیک ش���اری مانچەس���تەر س���زای زیندان���ی کردنی ه���ەژدە مانگی بەس���ەردا دراوە ،لەگەڵ هەڵپەس���اردنی بۆ ماوەی دو س���اڵ .بەپێی یاس���اکانی بەریتانیا ،زۆرترین سزا بۆ ئەو کەسانەی کاری قاچاغ چیەتی بەمرۆڤەوە دەکەن، سزای زیندانی کردنیان ،ماوەکەی چواردە س���اڵە لەبەریتانیا .بەاڵم چونکە کاروان ئەم کارەی وەک خۆی دەڵێ ،بۆهاوکاری کردنی برادەرەکەی بوەو یەکەم جاریش بوە ،س���زایەکی جیاوازی دراوە لەالیەن دادگاوە.
ریکالم
8
کۆمه‌اڵیه‌تی
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
هێمن له‌بەریتانیا گه‌ڕایه‌وه‌و له‌سلێمانی خۆیو هاوسه‌ره‌كه ی كوشت ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم پیاوێكی ته‌مه‌ن 32ساڵ ،كه ماوه‌ی حه‌وت ساڵ له‌بەریتانیا ژیاوه‌و ماوه‌ی چه‌ند مانگێكه له‌سلێمانی هاوسه‌رگیری كردوه، ئێواره‌ی پێنجشه‌ممه‌ی رابردو پاش ئاگاداركردنه‌وه‌ی كه‌سوكاره‌كه‌ی به‌چه‌ند فیشه‌كێك هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‌و خۆی ده‌كوژێت. كاتژمێ���ر 5:30خوله‌كی ئێواره ی پێن���ج ش���ه‌ممه ،3/23پیاوێك���ی ته‌م���ه‌ن 32س���اڵ به‌ن���اوی هێمن كه دانیش���توی س���لێمانیه له‌دوای كوشتنی هاوژینه‌كه‌ی به‌دو فیشه‌ك، له‌ڕێگه‌ی مۆبایله‌وه كه‌س���وكاره‌كه‌ی ئاگادار دهكاتهوه كه هاوس���ه‌ره‌كه‌ی كوشتوهو دواتریش خۆی ده‌كوژێت، كه ته‌نها ماوه‌ی حه‌وت مانگه ژیانی هاوسه‌رگیریان پێكهێناوه. هێم���ن ماوه‌ی حه‌وت س���اڵ ده‌بو ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت ده‌ژی���او ماوه‌ی ساڵێك‌بو گه‌ڕابوه‌و كوردستان‌و كاری وه‌رگێڕان���ی زمانی ب���ۆ كۆمپانیاكان ده‌كردو له‌ڕێگه‌ی كه‌س���وكاره‌كه‌یه‌وه ژیانی هاوسه‌رگیری له‌گه‌ڵ دڵسۆزی ته‌م���ه‌ن 26س���اڵ پێكهێناب���و كه
خه‌ڵكی یه‌ك ناوچه‌ن‌و خێزانه‌كانیان خزم‌و كه‌سوكاری یه‌كترن. س���یروان ب���رای دڵس���ۆز ،ك��� ه جلی ره‌ش���ی پۆش���یبو له‌پرس���هی خوش���كه‌كه‌یدا ،نازانێ���ت زاواكه‌یان بۆچی خۆیو خوش���كه‌كه‌ی پێكهوه كوش���توه ،له‌كاتێكدا به‌درێژایی ئه‌و حه‌وت مانگه‌ی ژیانی هاوسه‌رگیریان پێكهێن���اوه ژیانیان زۆر خۆش���بوهو پێكهوه یه‌كتریان زۆر خۆشویستوه‌‌و رۆژێك پێ���ش ئه‌و روداوه زاواكه‌یانی بینیوه باس���ی هیچی نهكردوهو هیچ خه‌مێك به‌ڕوخس���اریه‌وه دیارنه‌بوه، ئ���هو وت���ی "ئێ���واره ب���و خه‌ریكی نانخواردن بوین ،خوشكه گه‌وره‌كه‌م ته‌له‌فونی بۆك���ردم كه هێمن ته‌قه‌ی ك���ردوهو نازانین دڵس���ۆز ماوه یان ن���ا! كه چه‌ند مه‌ترێ���ك ماڵه‌كانمان له‌یه‌ك���هوه دوره ،ئه‌وكات هێزه‌كانی پۆلیس���م ئاگادار ك���رده‌وه‌و ده‌رگای مه‌دخه‌له‌كه‌م���ان ش���كاند‌و چوین���ه ژوره‌وه ،ك���ه س���ه‌یرمان كرد چه‌ند هه‌نگاوێ���ك دور له‌یه‌كت���ر له‌س���ه‌ر زه‌وی چێشتخانه‌كه كه‌وتبون ،به‌دو فیشه‌ك له‌سه‌ری خوشكه‌كه‌ی دابوم‌و هێمنیش فیشه‌كێكی له‌ژێر چه‌ناگه‌ی خۆی دابو ،هێش���تا جه‌سته‌ی گه‌رم
ب���و خوێن���ی لێده‌چۆڕا‌و ده‌س���تی بوم ئێواره بێن به‌میوانیمان‌و قسه ی له‌گه‌ڵ بكه‌م ،ب���ه‌اڵم هه‌ر كه وه‌اڵمم به‌چه‌كه‌كه‌یه‌وه بو". وتیشی "هه‌رئه‌وكات زۆر گه‌ڕاین بۆ دای���هوه به‌ده‌نگێكی ن���زم‌و غه‌مگین دۆزینه‌وه‌ی نوسراوێك تاوردتر بزانین وتی ماڵئاوا ئیت���ر گوێتان له‌ده‌نگی له‌سه‌رچی وایكردوه ،به‌اڵم ته‌نها بڕه من‌و دڵس���ۆز نابێت ،ئه‌وم كوشتوهو پاره‌یه‌كمان دۆزیی���هوه كه نزیكه‌ی ئه‌وا خۆیش���م ده‌كوژم‌و مۆبایله‌كه‌ی حه‌وت ه���ه‌زار دۆالر ده‌بو له‌س���ه‌ر داخسته‌وه". به‌كر خاڵۆی دڵس���ۆز ئاماژه بهوه كه‌وانته‌ره‌كه دان���را بو له‌گه‌ڵ چه‌ند ملی���ۆن دینارێك‌و هیچ���ی دیكه‌مان ده‌كات ئێواره‌ی پێشتر هه‌مو خوشك‌و ده‌ستنه‌كه‌وت ،دواتر له‌الیه‌ن پۆلیسی زاواكان���ی میوان���ی بون ،ئ���هو وتی به‌ڵگه‌ی تاوانه‌وه الش���هی دڵس���ۆزو "ئه‌و ش���هوه زۆر قسه‌مان كردو زۆر هێم���ن ره‌وانه‌ی پزیش���كی دادوه‌ری پێكه‌نین ،هێمن هیچ كێشه‌و خه‌مێك ك���ران‌و دوای نیو كاتژمێ���ر ته‌رمی به‌ڕوخس���اریه‌وه ب���ه‌دی نه‌ده‌ك���راو خوش���كه‌مان وه‌رگرته‌وه ،هه‌رچه‌نده ده‌مانچه‌یه‌ك���ی كردب���و به‌القه‌دیدا، كه‌س���وكاره‌كه‌ی هێمن چه‌ند جارێك زۆر پرس���یارم لێكرد ئه‌م چه‌كه چیه هاتونه‌ت���ه پرس���هكهو دڵنه‌وایی���ان پێت؟ ئه‌و له‌هیچ سلكێكی سه‌ربازیدا كردوین ،به‌اڵم له‌دوای ئه‌وه‌ی بكوژی نیه ،به‌اڵم له‌وه‌اڵمدا وتی پێویس���ته خوشكه‌كه‌م كۆتایی به‌خۆی هێناوه هه‌تبێ���ت‌و ده‌مێكه كاڵش���ینكۆف‌و ئێمه‌ی���ش هیچمان نیهو پێمان وتون ده‌مانچه‌م هه‌ی���ه له‌ماڵه‌وه‌‌و ئهوه تۆ نه‌تبینی���وهو ب���ه‌رده‌وام چه‌كم پێیه بچن به‌الی كاری خۆیانه‌وه". سه‌میره ،خوشكه گه‌وره‌ی دڵسۆز هه‌تا من بشمێنم چه‌كم ده‌بێت". عه‌ل���ی پورزاو ئاوه‌ڵ���زاوای هێمن، باس ل���هوه ده‌كات چه‌ند خوله‌كێك دوای كوش���تنی دڵس���ۆزو پێ���ش ئاماژه بهوه ده‌كات زۆربه‌ی كاته‌كان كوش���تنی خ���ۆی ،هێمن���ی زاوایان له بۆنه‌كاندا پێكهوه بون‌و س���ه‌ری ته‌له‌فون���ی بۆ ك���ردوه ،ئ���هو وتی سوڕماوه له‌و روداوه ،ئه‌و وتی "هیچ "ئێواره بو تازه بانگی شێوانی دابو ،كاتێك هێمنم نه‌بینیوه به‌خه‌مباری‌‌و هێمنی هاوس���ه‌ری دڵسۆز ته‌له‌فونی كه‌سێكی زۆر بێده‌نگ‌و له‌سه‌رخۆ بو، كردو وه‌اڵمم دای���هوه له‌بیری ئه‌وه‌دا باری دارایی باش بو ،كێشه‌ی مادی
نه‌بو ،هی���چ كاتێكش نه‌مبیس���توه كێش���هی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی هه‌بێ���ت‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌ی زۆر خۆش ئه‌ویست‌و پێكهوه زۆر دڵخۆش بون. وه‌ك كه‌سوكاری دڵس���ۆزو هێمن باس���ی ده‌كه‌ن هۆكاری راسته‌قینه ی كوشتنی دڵسۆزو خۆكوشتنی هێمن، تائێستا رون‌و نادیاره ،به‌تایبه‌تی كه هێمن له‌ڕوی ده‌رونیی‌و ئه‌قڵییه‌وه بێ كێشه‌و كه‌موكوڕیی بوبێت. وته‌بێ���ژی پۆلیس���ی پارێ���زگا ی س���لێمانی ،نه‌قی���ب س���ه‌ركه‌وت له‌مباره‌وه به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند "هه‌ر دوای روداوه‌ك���هی پێنج ش���ه‌ممه‌ی راب���ردو ،تیمه‌كانی به‌ڵگ���هی تاوان گه‌یش���تونه‌ته ش���وێنی روداوه‌كه‌و لێكۆڵینه‌وه به‌رده‌وام���هو ته‌رمه‌كان ره‌وانه‌ی نه‌خۆش���خانه‌ی پزیش���كی دادوه‌ری كراون ،به‌پێی لێكۆڵینه‌وه س���ه‌ره‌تاییه‌كان له‌پێش���دا پیاوه‌كه هاوس���ه‌ره‌كه‌ی به‌چه‌كه‌ك���هی كوشتوهو دواتریش فیشه‌كێكی ناوه به‌كه‌لله‌س���ه‌ری خۆیه‌وه‌‌و تائێس���تا كه‌س���وكاری هیچ الیه‌ك س���كااڵیان تۆمار نهكردوهو په‌ڕاوی یاس���ایی بۆ دۆسیه‌كه كراوه‌ته‌وه".
به‌ده‌نگێكی نزم‌و ی غه‌مگین وت ماڵئاوا ئیتر ی گوێتان له‌ده‌نگ من‌و دڵسۆز نابێت ،ئه‌وم كوشتوهو ئه‌وا خۆیشم ده‌كوژم‌و ی مۆبایله‌كه داخسته‌وه
شوانێكی ته‌مه‌ن 15ساڵ به‌ڕێوه‌به‌ری چاودێری گه‌شه‌پێدانی كۆمه‌اڵیه‌تی: به‌فیشه‌كێك ده‌كوژرێت ئه‌و مندااڵنه ی سواڵ ده‌كه‌ن پێویستیان بهپاره نیه ئا :مەزهەر به‌یانیه‌كی زو كوڕێكی ته‌مه‌ن 15دوا ی ئه‌وه‌ی براگه‌وره‌كه ی بانگی ده‌كات بچێت ه سه‌ربان ی ماڵه‌كه‌یان به‌مه‌به‌ست ی چاودێری كردن ی مه‌ڕومااڵته‌كه‌یان، له‌هه‌لومه‌رجێكی نادیاردا به‌فیشه‌كێك گیانله‌ده‌ست ده‌دات. كاتژمێر 9:00به‌یانی رۆژ ی یه‌كشه‌مم ه 2017/3/18كوڕێك ی ته‌مه‌ن 15س���اڵ به‌ناو ی ئوسام جه‌لیل ك ه پیشه ی شوان ی بوه له‌س���ه‌ربان ی ماڵه‌كه‌ی���ان له‌گوند ی كه‌ش���كه‌وه‌ڵی بچوك���ی س���ه‌ربه‌ناحیه ی قه‌ره‌ته‌په ،دوای ئ���ه‌وه‌ی براكه‌ی داوا ی لێده‌كات ئه‌و تفه‌نگ ه بهدهستهوه بگرێت كه م���اوه‌ی پانزه س���اڵ ه به‌مه‌به‌س���ت ی پارێ���زگاری ك���ردن له‌مه‌ڕومااڵته‌كه‌یان به‌كاریده‌هێن���ن ،پاش چه‌ن���د خوله‌كێك ده‌نگ ی فیشه‌كێك دێت ،ك ه هه‌ر ئه‌وكات ده‌چ���ن ب���ه‌ده‌م ده‌نگی فیش���ه‌كه‌كه‌و‌ه س���ه‌یرده‌كه‌ن گولله‌یه‌ك له‌ژێر مل ی داوهو له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌ك ه به‌الدا كه‌‌وتوه‌و خوێن ی لێ���ده‌ڕوات‌و به‌ح���اڵ هه‌ناس��� ه ده‌دات، كه‌سوكاره‌كه‌ش ی به‌قه‌زاو قه‌ده‌ر وه‌سف ی ده‌كه‌ن. یاس���ر عه‌بدواڵ ،خاڵۆ ی ئوسام ك ه بۆ مه‌رگ ی خوشكه‌زاكه ی نیگه‌ران ه به‌ئاوێنه ی وت "ئ���هو رۆژه س���ه‌رقاڵی راپه‌ڕاندن��� ی كاره‌كان���م بوم له‌قه‌ره‌ته‌پ��� ه ته‌لیفۆنیان بۆ كردم كه ئوس���ام فیشه‌كێكی له‌خۆ ی داوهو بچ���م به‌هانایان���هوه ،هه‌ر ئه‌وكات له‌گه‌ڵ باوك‌و برا گه‌وره‌كه ی گه‌یش���تین ه س���ه‌ری‌‌و خس���تمانه ئۆتۆمبێلێك���هوه به‌ح���اڵ هه‌ناس���هی ده‌دا ،تاگه‌یاندمان ه نه‌خۆش���خانه‌ی فریاكه‌وتن له‌شارۆچكه ی كه‌الر ژیانی له‌ده‌س���تدا ،كه فیش���ه‌كێك له‌چه‌ناگه ی دابو له‌س���ه‌ریه‌و‌ه ده‌رچوبو دوات���ر ته‌رمه‌كه‌یمان ره‌وانه‌ی پزیش���ك ی دادوه‌ر ی كه‌الر ك���ردو دوا ی نیوكاتژمێر ته‌رمه‌كه‌یمان وه‌رگرته‌وه". ئ���هو وت���ی "دو رۆژ پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی به‌فیشه‌كێك كۆتای ی به‌ژیان ی خوشكه‌زاكه‌م بێت سه‌ردان ی خوش���كه‌كه‌م كردو قسه‌م له‌گه‌ڵ ئوسام كرد ،هیچ كێشه‌یه‌ك ی ژیان ی باس نه‌كردو هیچ ی نه‌وت ،زۆر دڵخۆش بو سه‌رقاڵی مه‌ڕدار ی بو ،ئه‌و به‌هۆی نه‌زانی‌‌و ده‌سكاریكردنی كاڵشینكۆفه‌كه‌ی براكه‌ی‌‌و باوكی‌‌و بێئاگایی ئه‌و فیشه‌كه‌ی له‌ده‌ست ده‌رچ���وهو پێموانیه خۆ ی كوش���تبێت، چونكه برا گه‌وره‌كه ی باس���ی ئه‌و سات ه ده‌كات كاتێك چه‌كه‌كه ی به‌جێهێشتو‌ه بۆ ئوسام فیش���ه‌ك ی له‌به‌ردابوه‌‌و پێده‌چێت ده‌س���ت ی به‌ری كه‌وتبێت‌و دواجار خۆ ی كوشتبێت چونكه زۆر ده‌ستبزێو بو". ئام���اژه‌ش ب���هوه ده‌كات ناوچه‌كه‌یان
نزیك���ه له‌ش���ه‌ڕ ،خه‌ڵكی ئ���هو ناوچه‌ی ه به‌رده‌وام له‌ترس���دا ده‌ژی���ن ،ئه‌و وتی " دانیش���توانی گوند ی كه‌ش���كه‌وه‌ڵی ك ه ژماره‌ی���ان 150ماڵ ه به‌هۆی مه‌ترس��� ی له‌س���ه‌ر گونده‌كه‌یان ك���ه چه‌ند جارێك كه‌س���ی خراپ رویكردوه‌ت ه ناوچه‌كه‌یان‌و توش��� ی روبه‌ڕوبونه‌وه ب���ون ،هاواڵتیان ی ئ���هو گون���ده ش���ه‌وو ڕۆژ به‌چه‌كه‌وه‌ن‌و حه‌ره‌سیاتی گونده‌كه‌یان ده‌گرن‌و ماوه ی چه‌ند س���اڵێك ده‌بێت به‌و شێوه‌ی ه ژیان به‌س���ه‌ر ده‌به‌ن‌و به‌رده‌وام چ���ه‌ك هه‌ی ه له‌ماڵه‌كانیانداو ئه‌وه‌ش هۆكارێك بوه بۆ گیانله‌ده‌ستدان ی خوشكه‌زاكه‌م". وته‌بێژ ی پۆلیس���ی گه‌رمی���ان ،رائید ی مافپ���ه‌روه‌ر عل��� ی جه‌م���ال ق���ه‌دور ی سه‌باره‌ت به‌گیانله‌ده‌س���تدان ی گه‌نجێك ی ته‌مه‌ن 15س���اڵ به‌فیش���ه‌ك بۆ ئاوێن ه رایگه‌یاند "سه‌رله‌به‌یانی رۆژی یه‌كشه‌مم ه 3/18له‌گون���د ی كه‌ش���كه‌وه‌ڵ ی بچوك س���ه‌ربه‌ناحیه ی قه‌ره‌ته‌پ���ه ته‌رم��� ی كوڕێكیان گه‌یانده نه‌خۆشخانه ی شه‌هید هه‌ژار له‌قه‌زا ی كه‌الر كه له‌دایكبوی ساڵ ی 2000و پیشه ی شوان بوه". وتیش��� ی " به‌پێ���ی لێكۆڵین���هوه س���ه‌ره‌تاییه‌كان روداوه‌ك���ه خۆكوژی���ه، فیش���ه‌كێك له‌ژێر ملی داوهو له‌سه‌ریه‌و‌ه ده‌رچ���وهو پۆلیس���ی ئ���هو ناحیه‌ی��� ه له‌س���ه‌ر چۆنیه‌تی روداوه‌ك���ه لێدوانیان له‌كه‌س���وكاره‌كه ی وهرگرتوهو ده‌ستیان ك���ردوه به‌لێكۆڵین���هوه ،ك��� ه بهداخهوه به‌هۆی ئ���هو دۆخ���ه ی رو ی له‌ناوچه‌ك ه كردوه له‌م س���اڵدا ژماره‌ی خۆكوش���تن‌و كوش���تنی مێردمندااڵن به‌هۆ ی چه‌كه‌و‌ه له‌زیادبوندای���ه ،ئ���ه‌وه‌ش بهش���ێك ی ب���ۆ نه‌ش���اره‌زای ی به‌كارهێنان���ی چه‌ك ده‌گه‌ڕێته‌وه له‌الیه‌ن هاواڵتیانه‌وه".
ناوچه‌كه‌مان نزیك ه ی له‌شه‌ڕ ،خه‌ڵك ئه‌م ناوچه‌ی ه به‌رده‌وام له‌ترسدا ده‌ژین
ئا :مه‌زهه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی چاودێریی‌‌و گه‌شه‌پێدانی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌پارێزگای سلێمانی ده‌ڵێت "زۆربه‌ی ئه‌و مندااڵنه‌ی بازرگانییان پێوه‌ده‌كرێت ته‌مه‌نیان له‌نێوان 12بۆ 13ساڵیدایه‌‌و رێژه‌ی %91 ئه‌و مندااڵنه له‌باشورو ناوه‌ڕاستی عێراقهوه هاتون‌و له‌الیه‌ن باوك‌و كه‌سوكاریانه‌وه بازرگانییان پێوه‌ده‌كرێت". مندااڵنی س����واڵكه‌رو ده‌س����تگێڕ جیاواز له‌سااڵنی رابردو به‌ڕێژه‌یه‌كی زۆر زیات����ر س����ه‌ر ش����ه‌قام‌و چوار رێیانه‌كانی����ان ته‌نی����وه به‌ڕاده‌یه‌ك له‌ه����ه‌ر چوارڕێیانێك����دا چه‌ندی����ن من����داڵ له‌شوش����هی ئۆتۆمبێله‌كه‌ت ده‌ده‌ن‌و داوای هاوكاری‌‌و شتكڕینت لێده‌كه‌ن‌و كۆڵناده‌ن ،عومه‌ر گوڵپی به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری گش����تی چاودێریی‌‌و گه‌شه‌پێدانی كۆمه‌اڵیه‌تی له‌پارێزگای س����لێمانی به‌ئاوێن����هی راگه‌یاند بۆ روبه‌ڕوبون����هوهو س����نورداركردنی دیارده‌ی س����واڵكردن‌و ئه‌و دیارده‌یه كه پێشێلكردنی مافه‌كانی مندااڵنه له‌الیه‌ن دایك‌و ب����اوك‌و گروپ‌و ئه‌و ی به‌كاریانده‌هێنن ،ئه‌و وتی كه‌سانه "پێویسته دامه‌زراوه‌یه‌كی تایبه‌تمه‌ند هه‌بێت‌و هه‌مه‌ئاهه‌نگییه‌كی توندوتۆڵ هه‌بێت له‌نێوان چه‌ند دامه‌زراوه‌یه‌كی وه‌ك قائمقامییه‌ت‌و دادگاو پۆلیس‌و كاروباری كۆمه‌اڵیه‌ت����یو وه‌زاره‌تی ته‌ندروس����تیو په‌روه‌رده ،بۆ ئه‌وه‌ی به‌ڕه‌نگاری ئه‌و دیارده‌یه ببنه‌وه". ناوب����راو ئاماژه‌ی ب����هوه كرد كه ب����اوك‌و دایك‌و كه‌س����انی تۆمه‌تبار س����واڵپێكردن‌و شتفرۆش����تن وه‌ك به‌منداڵه‌كانی����ان پیش����ه‌یه‌ك ده‌ناسێنن ،كه بونی رێژه‌یه‌كی زۆری ئاواره هۆكاری س����ه‌ره‌كی زۆربونی ئه‌و دیارده‌یه له‌س����ه‌ر شه‌قامه‌كان‌و چوارڕێیانه‌كان له‌ش����اری سلێمانی، ئه‌و وتی "ب����ۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌م دیارده‌ی����ه پێش����نیاری خۆمان بۆ پارێ����زگارو ئه‌نجومه‌ن����ی پارێ����زگا خس����توه‌ته رو ك����ه دروس����تكردنی سه‌نته‌رێكی تایبه‌تمه‌نده به‌و بواره، چونكه هه‌ڵمه‌تی ناوبه‌ناو‌و كاركردن ته‌نها بۆ ماوه‌یه‌كی كاتی ئه‌و ژماره منداڵه له‌س����ه‌ر ش����ه‌قامه‌كان كه‌م دهكاتهوهو پاش نه‌مانی هه‌ڵمه‌ته‌كه دوباره دێنه‌وه سه‌ر شه‌قامه‌كان ،كه مندااڵن روبه‌ڕوی زه‌حمه‌ت‌و ئازار‌و
چەند منداڵێک لەشەقامێکی سلێمانی ده‌ستدرێژی ده‌بنه‌وه". وتیشی " زۆرینه‌ی ئه‌و مندااڵنه ی بازرگانیان پێ����وه ده‌كرێت له %84 ره‌گه‌زی نێرن‌و له‌گه‌ڵ باوك‌و دایكیان ده‌ژی����ن .تێكڕای ژم����اره‌ی ئه‌ندامی خێزانه‌كانی����ان له 9ك����ه‌س به‌ره‌و ژوره‌و ناخوێن����ن‌و خراونه‌ته به‌ركار، ل����ه %91ی ئ����هو مندااڵن����ه دایك‌و باوكی����ان كارناك����هنو منداڵه‌كانیان به‌كارده‌هێن����ن ك����ه له‌ن����او ش����ارو كه‌مپه‌كاندا ژیان به‌سه‌رده‌به‌ن". گوڵپی جه‌غتی ل����هوه كردهوه كه پێویسته بۆ هه‌ر منداڵێك به‌دواداچونی وردی ب����ۆ بكرێت ،س����واڵكه‌ره‌كان به‌هه‌م����و ته‌مه‌نه‌كانیان����هوه دابه‌ش ده‌بن به‌سه‌ر چه‌ند به‌شێكدا رێژه‌ی زۆری ئ����هو مندااڵنه‌ی س����واڵده‌كه‌ن پێویس����تیان به‌و ب����ڕه پارانه نییهو ته‌نه����ا وه‌ك پیش����ه‌یه‌ك س����واڵ ده‌كه‌ن‌و به‌مه‌به‌ستی پاره‌كۆكردنه‌وه له‌الیه‌ن كه‌س����انی دیك����هوه به‌كار ده‌هێنرێ����ن ،ئ����هو وت����ی "ته‌نانه‌ت له‌هه‌ندێك حاڵه‌ت����دا چوارڕێیانه‌كان ی له‌شفرۆشی، وێستگه‌یه‌كن بۆ كار پێویس����ته هه‌رمنداڵێك كه س����واڵ ده‌كات وه‌ك خۆی مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بكرێت ،ئ����ه‌وه‌ی ده‌چێت����ه خانه‌ی تاوانه‌وه سزای پێویست وه‌رگرێت،
هه‌ر كه‌س����یش به‌كاریده‌هێنێت یان دۆخی ئابوری ژیانی خراپه‌و هه‌ژاره هاوكاری بكرێت‌و ژیانی شایس����ته‌ی بۆ دروست بكرێت". ناوب����راو ئام����اژه‌ی ب����ه‌وه‌ش كرد دۆخی ئێس����تای سه‌رش����ه‌قامه‌كان‌و كاركردن����ی من����داڵ بهش����ێوه‌یه‌كی گش����تی دۆخێكی ناشارستانیه ،ئه‌و وت����ی " ژیانی من����داڵ‌و مافه‌كانی، به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی كه كاری قورس‌و گران ده‌كه‌ن به‌جۆرێك كه كاره‌كان هاوت����ای ته‌مه‌ن‌و هێزی جه‌س����ته‌و ژیریی����ان نیی����ه ،ب����ه‌اڵم ئه‌وان����هی له‌چوارڕێیانه‌كان س����واڵده‌كه‌ن یان كارێك ده‌ك����ه‌ن وه‌ك س����واڵ وایه به‌دڵنییایی����هوه ئاینده‌یه‌ك����ی زۆر خ����راپ‌و تاری����ك چاوه‌ڕوانیانه ،له‌و ئاینده‌یه‌ش هاوواڵتیان به‌شێوه‌یه‌كی گش����تی س����ه‌المه‌ت ناب����ن ،چونكه ل����هو حاڵه‌تان����ه‌دا ئه‌گ����ه‌ری الدان به‌هه‌مو ش����ێوه‌كانیه‌وه زۆر به‌هێزه‌و منداڵی سه‌رش����ه‌قام یان سواڵكه‌رو فه‌رامۆشكراو وه‌ك خاكێكی به پیت وای ه بۆ گروپی تاوانكارو خراپه‌كارو ته‌نانه‌ت تیرۆریستیش كه به‌ئاسانی ده‌توانن راوی ئ����ه‌م مندااڵنه بكه‌ن‌و بۆ مه‌به‌ستی خراپی خۆیان به‌كاریان بهێنن".
ی سه‌رشه‌قام منداڵ یان سواڵكه‌رو فه‌رامۆشكراو ی وه‌ك خاكێك به پیت وای ه بۆ گروپی تاوانكارو خراپه‌كار
ره‌نگاڵه
rangalayawene@gmail.com
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
ی به‌رهه‌مه‌كانی ی وه‌رگێر ی رۆشنبیری سزا وه‌زاره‌ت ی فارسی ده‌دات به‌ختیار عه‌لی بۆ سه‌ر زمان
مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی . :نازانم تاكه‌ی به‌رده‌وام ده‌بم ئه‌وه‌ی ه له‌پ����اش وه‌رگێڕان روب����ه‌ڕوی چه‌قۆی ئا :شۆڕش محه‌مه‌د سانس����ۆر ده‌بێت����هوهو ه����ه‌ر ئه‌م����هش وایكرد یه‌كه‌م به‌رهه‌می به‌ختیارعه‌لی ك ه وه‌رمگێڕا بۆ مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی وه‌رگێڕی به‌رهه‌مه‌كان ی فارس����ی(ئێواره‌ی په‌روانه)ك ه یه‌كه‌م به‌رهه‌می به‌ختیار عه‌ل ی بۆ سه‌ر زمانی فارس ی ب����و وه‌ربگێڕدرێت بۆ زمانێكی تر له‌م مانگه‌داو رایده‌گه‌یه‌نێت "وه‌زاره‌ت ی رۆشنبیری نه‌ك پاش ١٧ساڵ و به‌ناچارو به‌سانسۆره‌و‌ه مۆڵه‌تی هاوكارو هانده‌رم نه‌بوه‌‌و هیچی بۆ نه‌كردوم، چاپ����ی وه‌رگ����رت‌و بڕیاره له‌س����ه‌ره‌تای مانگی به‌ڵكو به‌رده‌وام سزای داوم له‌كاتی سه‌فه‌ره‌كانمدا بۆ ناساندنی ئه‌ده‌بیاتی كوردی پێنجدا باڵوبێته‌وه". وتیش ی "ده‌زانیت ئه‌وه‌ی سه‌د جار له‌پڕۆسه‌ی به‌ئێران ،له‌موچه‌كه‌م كه خۆی چاره‌ك ه وه‌رگێڕانه‌ك���� ه ئه‌س����ته‌متره ئ����هو سانس����ۆرو موچه‌یه كه‌مكراوه‌ته‌وه". چاوه‌ڕوانییه‌ی����ه .ش����اكارێكی ئه‌ده‌ب����ی له‌به‌ر مه‌ری����وان هه‌ڵه‌بجه‌ی����ی وه‌رگێ����ڕ له‌ب����اره ی سانس����ۆری ئاین پاش ١٧ساڵ به‌سانسۆره‌و‌ه وه‌رگێڕانی رۆمانه‌كان ی به‌ختیار عه‌لی بۆ س����ه‌ر چاپ ده‌بێت!". ئ����هو ئام����اژه ب����هوه ده‌كات ك����ه له‌قۆناغی زمانی فارس ی له‌چاوپێكه‌وتنێك ی له‌گه‌ڵ ئاوێنه، رایگه‌یاند"له‌ڕۆمان����ی (دواهه‌مین هه‌ناری دنیا) س����ه‌ره‌تاتردا زۆر ئه‌س����ته‌م ب����و رازیكردن����ی وه كاك به‌ختی����ار هه‌میش���� ه رۆمانه‌كانی پێش خانه‌یه‌ك����ی چاپ و باڵوكردن����ه‌وه‌ی به‌ناوبانگی چاپ ب����ۆ ده‌ناردم ت����ا راو بۆچونی خۆمی پێ ئێران ب����و كه رۆمانێكی ك����وردی چاپ بكات‌و بڵێم‌و پاش قس����ه‌كردنم ده‌رب����اره‌ی رۆمانه‌ك ه س����ه‌رمایه‌ی خۆی دابنێت‌و متمانه‌ی پێ بكات، ئیزنم لێوه‌رده‌گرت بۆ وه‌رگێڕانی بۆ سه‌ر زمانی له‌وباره‌ی����هوه وتی "خۆش����به‌ختانه به‌هۆی ئه‌و په‌یوه‌ندیی ه باشه‌ی له‌ناوه‌ڕاستی نه‌وه‌ده‌كانه‌و‌ه فارسی". وتیشی"ساڵی ٢٠١٠رۆمان ی (جه‌مشید خانم) له‌گه‌ڵ خانه‌كانی چ����اپ‌و باڵوكردنهوهی تاران‌و خوێنده‌و‌ه زۆر سه‌رس����ام بوم به‌كاره‌كته‌رسازی نوس����ه‌رانی ن����اوداری ئێراندا دروس����تم كردبو به‌هێ����زو زمانی كاریگ����ه‌رو ره‌وان‌و دونیابینی‌و توانیم وه‌ك ده‌س����تپێكێكی زۆرگرنگ‌و كاریگه‌ر دژه‌ش����ه‌ڕبونی ،رۆمانێكه پڕله ورده‌كاری قوڵ گه‌وره‌تری����ن خانه‌ی چاپ‌و باڵوكردنهوهی ئێران ده‌رباره‌ی كێش����هو ته‌نیای����یو نامۆیی مرۆڤی رازی بكه‌م حه‌س����ارو س����ه‌گه‌كانی باوكم چاپ بكات". هاوچه‌رخ". وتیش ی "ئه‌و كاره ده‌روازه‌یه‌كی باشی به‌ڕوی مه‌ریوان جه‌غت له‌وه دهكاتهوه كه ئه‌و رۆمان ه له‌ئاستی باشترین كورته رۆمانه‌كانی دونیادایه‌و ئه‌ده‌بیاتی كوردیدا كردهوهو ئه‌مه‌ش بوه هۆی ئه‌وه‌ش هۆكار بو بڕیاربدات وه‌ریگێڕێته س����ه‌ر ئه‌وه‌ی پێش����وازی له‌ئه‌ده‌بیاتی كوردی بكرێت له‌ئێرانداو به‌شێوه‌یه‌كی گشتی‌و له‌پاش ئه‌وه‌و‌ه زمانی فارسی. س����ه‌باره‌ت به‌پێگه ی به‌ختی����ار عه‌لی له‌نێو تائه‌مڕۆ پێش����وازییه‌كی بێ وێن����ه له‌ئه‌ده‌بیاتی ئه‌ده‌بیات����ی ئێران����دا ،مه‌ری����وان هه‌ڵه‌بجه‌ی���� ی كوردی كراوه‌و ده‌كرێت". س����ه‌باره‌ت به‌ڕوانین ی ئه‌دیبان‌و ره‌خنه‌گران ی وتی"به‌ختیارعه‌ل����ی له‌ئێس����تادا ناس����راوترین نوس����ه‌ری كورده له‌ئێرانداو وه‌ك نوس����ه‌رێكی ئێران له‌باره‌ی به‌رهه‌مه‌كان����ی به‌ختیار عه‌لی، جیهانی سه‌یری ده‌كه‌ن‌و زۆر ستایشی ده‌كه‌ن‌و مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی وتی "روانینی ره‌خنه‌گران‌و به‌گه‌رمییه‌ك����ی زۆره‌وه پێش����وازی لێ ده‌كه‌ن‌و نوسه‌رانی ئێرانی زۆر ستایشئامێزو كه‌موێنه‌ی ه چه‌ند ساڵێكه ئاره‌زو ده‌كه‌ن له‌نزیكه‌وه دیداری تائ����هو راده‌یه‌ی به‌ختیار عه‌ل����ی وه‌ك یه‌كێك له‌گه‌ڵ بكه‌ن‌و له‌تاران‌و زۆربه‌ی شاره‌كانی ئێران له‌نوێن����ه‌ره مه‌زنه‌كانی ئه‌ده‌بیات����ی رۆژهه‌اڵت له‌جیهاندا ستایش ده‌كه‌ن". كۆڕی بۆ بگرن". "نوسه‌رێكی گه‌وره‌ی ئێرانی براوه‌ی خه‌اڵتی وتیش ی "ئه‌ده‌بیاتی به‌ختیار عه‌لی هۆكارێكی زۆر گ����ه‌وره بو بۆ ئ����ه‌وه‌ی ئێرانییه‌كان به‌ڕێزو گۆته‌ی ئه‌ڵمانی له‌ك����ۆڕی (دواهه‌مین هه‌ناری ستایش����ێكی زۆره‌وه سه‌یری ئه‌ده‌بیاتی كوردی دونیا)دا وتی دواهه‌مین هه‌ناری دنیا سه‌د ساڵ ته‌نیایی رۆژهه‌اڵتییه" .مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی وا ی بكه‌ن‌و بایه‌خێكی له‌ڕاده‌به‌ده‌ری پێ بده‌ن". له‌باره ی ئاسته‌نگییه‌كانی به‌رده‌م چاپكردن ی وت. له‌باره ی روانین ی به‌ختیار عه‌ل ی بۆ وه‌رگێڕان ی كتێب له‌واڵتی ئێران ،مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی وت ی "بێگومان كارێكی زۆر ئه‌س����ته‌مه ،ئه‌س����ته‌متر به‌رهه‌مه‌كان ی بۆ سه‌ر زمانی فارسی ،مه‌ریوان
وت���� ی "له‌س����اڵی دوه����ه‌زاره‌و‌ه كاك به‌ختیار ئ����اگای له‌وه‌رگێڕان����ی به‌رهه‌مه‌كانێتی له‌الیه‌ن منه‌وه وه‌ك یه‌ك����ه‌م وه‌رگێڕی به‌رهه‌مه‌كانی بۆ زمانێكی ترو خۆش����به‌ختانه فارس����ییه‌كی زۆر باش ده‌زانێت‌و به‌وردی ئ����اگاداری كاره‌كانمه‌و چاودێری ده‌كات‌و پێشوازی لێده‌كات‌و ستایشی ده‌كات" .س����ه‌باره‌ت ب���� ه به‌رده‌وام ی ئه‌و كۆڕو كۆبونه‌وانه‌ی ك ه بۆ رۆمان ی (جه‌مش����ید خان ی مام����م) له‌ئێران ئه‌نج����ام ده‌درێ����ت ،مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی وت ی "وه‌ك چۆن زیاتر له‌س����اڵێك كۆڕوكۆبونه‌وه‌كان����ی (دواهه‌مین هه‌ناری دنیا) له‌ئێراندا به‌رده‌وام بو ،كۆڕی جه‌مش����یدخانیش زیاتر له‌ساڵێك به‌رده‌وام ده‌بێت". وتیشی "له‌ئێستادا ته‌نیا له‌تاران چوار كۆڕی ڕه‌خنه بۆ جه‌مشیدخان به‌ڕێوه چوه‌و سێ كۆڕ له‌كه‌ره‌ج‌و له‌ئه‌سفه‌هان‌و چوارمحه‌لی به‌ختیاری‌و قوم‌و ش����ه‌هری كوردو له‌كۆتایی مانگی چواردا جارێكی تر ده‌چینه‌وه ش����اره‌كانی ئه‌سفه‌هان‌و ئه‌ه����وازو ش����وش‌و دیزفول‌و ره‌ش����ت ،بابول. بیهش����ه‌ر ،ساری ،نوشه‌هر،ش����یراز ،كرماشان، س����نه ،كرمان ،یه‌زد،كاشان ،مه‌شهه‌د ،ئاراك‌و چه‌ند ش����اری ترو له‌مانگی پێنجه‌وه تاكۆتایی هه‌شت به‌رده‌وام ده‌بێت". مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی له‌و بڕوایه‌دای ه كه "ته‌نیا رێگای به‌جیهانیبونی نوسه‌رێك وه‌رگێرانی باشی به‌رهه‌مه‌كانێتی ب����ۆ زمانه‌كانی دونیا .به‌ختیار عه‌لیش له‌ئێستاوه نوسه‌رێكی جیهانییه". س����ه‌باره‌ت به‌پش����ك ی حكومه‌ت‌و وه‌زاره‌ت ی رۆش����نبیری له‌كۆی چاالكییه‌كانی����دا ،مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی وتی"حكومه‌ت����ی هه‌رێم‌و وه‌زاره‌تی رۆشنبیری له‌سفری كارو چاالكیی ه ئه‌ده‌بییه‌كانی مندا نین‌و به‌هۆی كیمیاباران‌و ئاواره‌ییه‌وه فێری ئه‌و زمان‌و ئه‌ده‌بیات ه بوم وه‌ك هه‌وڵ‌وكۆششێكی تاكه‌كه‌سی ئه‌وكاره‌م كردهوهو به‌رده‌وامم". وتیشی "وه‌زاره‌ته‌كه‌م نه‌ك هاوكارو هانده‌رم نه‌ب����وهو هیچی بۆ نه‌ك����ردوم ،به‌ڵكو به‌رده‌وام سزای داوم له‌كاتی سه‌فه‌ره‌كانمدا بۆ ناساندنی ئه‌ده‌بیات����ی كوردی به‌ئێ����ران‌و له‌موچه‌كه‌م ك ه خۆی چاره‌ك ه موچه‌یه كه‌مكراوه‌ته‌وه". وتیش���� ی "هه‌میش���� ه له‌م س����هرهوه به‌قه‌رز چوم‌و ل����هو س����هرهوه به‌قه‌رزێك����ی زیاتره‌و‌ه گه‌ڕاومه‌ته‌وه‌و كۆڵ����م نه‌داوه‌و ئه‌وانیش كۆڵیان نه‌داوه له‌ه����اوكاری نه‌كردن‌و ماندوكردنم .نازانم تاكه‌ی به‌رده‌وام ده‌بم".
پێمخۆش نییه جارێكی تر له‌میدیای حزبیدا ده‌ركه‌ومه‌وه ئا :ئازاد بایز
ئه‌ستێره‌ی به‌ناوبانگی پێگه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانی ئینیستا گرام‌و فه‌یسبوك هه‌ندرێن عه‌بدولڕه‌حمان له‌دیدارێكی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا تیشكده‌خاته سه‌ر وێستگه‌كانی ژیانی كاری راگه‌یاندنی خۆیو دواتر رۆچونی به‌نێو كاری فاشیۆن له‌كوردستان‌و چه‌ند پرسێكی دیكه. له‌باره‌ی ده‌ستپێكی كاری میدیایی خۆیه‌وه، هه‌ندرێ����ن وتی "له‌دوای س����اڵی ٢٠٠٤به‌دواوه له‌ڕادی����ۆی كوردس����تان وه‌ك بێ����ژه‌ری هه‌واڵ ده‌س����تبه‌كار بوم ،پاش دوساڵ له‌ته‌له‌فزیۆنی زاگ����رۆس ب����وم به‌پێشكه‌ش����كاری پرۆگرام‌و بێژه‌ری هه‌واڵ". وتیش���� ی "بابه‌تی ده‌ركه‌وتنم له‌شاش����هوه ده‌گه‌ڕێت����هوه ب����ۆ گونجاوی ده‌نگ����م كه وه‌كو پس����پۆڕه‌كانی بواری ده‌نگ ئاماژه‌ی پێده‌ده‌ن ده‌نگێكی ب����اس-م ههیهو ش����یاوه بۆ بابه‌تی راگه‌یاندن‌و كاركردن له‌شاشه‌دا". س����ه‌باره‌ت به‌نیازی ده‌ركه‌وتنی له‌شاشه‌وه
بۆ جارێك����ی تر ،هه‌ندرێن وتی "له ڕاس����تیدا پێمخۆش نییه جارێكی ت����ر له‌میدیای حزبیدا ده‌ركه‌ومه‌وه ئ����ه‌وه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی رۆژان����ه ئینس����انه‌كان بیركردنه‌وه‌كانی����ان له‌گۆڕاندایه". له‌ب����اره‌ی ده‌ركه‌وتن����ی زۆری له‌پێگ����ه كۆمه‌اڵیه‌تیی����ه‌كان ،هه‌ندرێن وت����ی" پێموانیه نهێنیه‌ك����ی زۆر ش����اراوه‌و تایبه‌ت بێت چونكه كه‌س����انی واه����ه‌ن ك����ه قبوڵیش نی����ن له‌ناو كۆمه‌ڵ����گادا ئهوهنده خوازراو نی����ن له‌هه‌مان كاتدا خاوه‌نی چه‌ندین هه‌زار فۆڵۆوه‌رو ڤیون، به‌اڵم خۆ به‌شێكیش����یان ب����ۆ تواناو قودره‌تی ئه‌و كه‌س����ه ده‌گه‌ڕێته‌وه ئیدی له‌هه‌ر بوارێكدا كاربكات". هه‌ندرێ����ن ئاشكراش����ی ك����رد ك����ه له‌الیه‌ن ده‌رهێنه‌ره‌كان����هوه داوا ك����راوه ب����ۆكاری س����ینه‌مایی‌و درام����او له‌وباره‌ی����هوه وتی "ئه‌و دو الیه‌ن����ه پێویس����تی به‌زه‌مین����هی گونجاو ههیهو خۆش����به‌ختانه سه‌رقاڵی ئه‌و بوارانه‌شم له‌ئێستادا". س����ه‌باره‌ت ب����ه‌كاری دیزاین����ه‌ری مۆدیلی
پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی
ته‌‌رازو هەس���ت بەئارامی دەکەی���ت ،بەاڵم ناتوانیت هیچ کێش���ەیەك چارەسەر بکەی���ت‌و ڕێککەوت���ن بکەیت لەگەڵ هیچ کەسێکدا .باری سۆزداریت هیچ کێشەیەکی نییە.
دوپشک ئەو کارەی کە ئەنجامی دەدەیت هیچ ئاسان نییە ،بەاڵم کاریگەری نەرێنی دەبێ���ت لەس���ەر س���ەرکەوتنەکان. ده‌سكه‌وتی داراییت ده‌بێت.
»æêīµ »ËĠňĥŎð ئا :شۆڕش محه‌مه‌د نیوه مانگ
هه‌ندرێن عه‌بدولڕه‌حامن:
فۆتۆ‌و فاش����یۆنی پۆش����اك ،هه‌ندرێ����ن وت ی "له‌كوردستان به‌شێكی به‌رچاو له‌و كارانه وه‌ك الس����ایی وه‌رگیراوه به‌اڵم خه‌ڵكانێك هه‌یه كه به‌پرۆفیشناڵی ده‌یكه‌ن". وتیش����ی "من ناتوانم بڵێم ته‌واو ش����اره‌زام تیایدا به‌اڵم خوێندنه‌وه‌یه‌كم هه‌بوه ئه‌و بابه‌ته به‌س����ودوه‌رگرتن له‌و كه‌سانه‌ی له‌و پرۆسه‌یه‌دا كار ده‌كه‌ن‌و من پێشنیاركرام بۆ ئه‌وكاره بۆیه قبوڵم كرد". له‌ب����اره‌ی تۆماركردنی ده‌نگی ته‌فس����یری قورئان‌و ده‌نگدانه‌وه‌ی له‌ناو چین‌و توێژه‌كاندا، هه‌ندرێن وتی"ئه‌م كاره‌م له‌وه‌وه س����ه‌رچاوه‌ی گرت سه‌رده‌می ئه‌مڕۆ خه‌ڵكی ئهوهنده توانای خوێندنه‌وه‌ی نه‌ماوه بۆیه من ئاس����انكاریه‌كم كرد له‌ش����ێوازی پ����ه‌ڕه‌و كاغه‌زه‌وه هه‌ڵس����ام به‌تۆماركردنی ته‌فس����یری ئاسان له‌ستۆدیۆداو س����وپاس بۆ خوا بهش����ێوه‌یه‌كی به‌رچاو چوه ناو خه‌ڵكه‌وه". وتیش����ی "به‌رهه‌مێكی ترم به‌ده‌س����ته‌وه‌یه بهش����ێوازی س����یدی كه خوێندن����ه‌وه‌ی چه‌ند شیعرێكی كالسیكه به‌كوالێت‌و تۆمارێكی به‌رز
11
ده‌یكه‌م‌و ب����ه‌م نزیكان ه پێشكه‌ش����ی بیسه‌رانی ده‌كه‌م". س����ه‌باره‌ت به‌دوا پ����ڕۆژه‌ی كاری میدیای����ی خۆی، هه‌ندرێ����ن وت����ی "گرێبه‌س����تێكم له‌گه‌ڵ یه‌كێك له‌كه‌نا ڵ����ه كو ر د یه‌كا ن����د ا ك����ردوهو وابڕی����اره دیك����هو جارێك����ی بهش����ێوازێكی مۆدێرنان����ه پرۆگرامێكی فكریو تێهه‌ڵكێش به‌كاری هونه‌ری پێشكه‌ش بكه‌مه‌وه". وتیش����ی "ئه‌وكاتی����ش بینه‌ر س����ه‌نگی مه‌حه‌كه بۆ رازیبون یان نه‌بون له‌ته‌واوی ناوه‌ڕۆك����ی پرۆگرامه‌كه‌‌و ئومێده‌كه‌م هه‌ر له‌و رێگای����هوه بتوانم خزمه‌تێكی بچوكی میلله‌ته‌كه‌م بكه‌م".
به‌رهه‌مهێن����ان‌و ده‌رهێن����ان :به‌هم����ه‌ن قوبادی س����یناریۆ :به‌هم����ه‌ن قوب����ادی ،به‌هنام به‌هزادی وێنه‌گرتن :نیگل بالك ،كریتۆن بون مۆنتاژ :هایدی سافی یاری مۆسیقا :حسێن عه‌لی زاده به‌رهه‌م����ی :هاوبه‌ش����ی (نه‌مس����ا، فه‌ڕه‌نسا،ئێران ،عێراق) 2006 یه‌ك����ه‌م نمای����ش11 :ی یۆلی����ۆ -2007 فه‌ڕه‌نسا نواندنی:ئیسماعیل غه‌فاری ،هه‌دیه تارانی، گوڵشیفته فه‌راهانی ،كامبیز عه‌رشی ،سادق بیهزادپ����ور ،فه‌رزین س����ابونی ،ره‌زا حاجی خوسره‌وی ،عه‌لی ئه‌ش����ره‌ف ره‌زایی ،ئه‌اڵ موراد ره‌شتیان. چیرۆك����ی فیلمه‌كه باس له موزیكژه‌نێكی كوردی به‌س����ااڵچو ده‌كات به‌ناوی (مامۆ) كه ده‌یه‌وێ����ت له‌رۆژهه‌اڵتی كوردس����تانه‌وه بچێت بۆ باشوری كوردستان بۆ ئه‌نجامدانی كۆنسێرتێك. بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌و كاره مامۆ ده‌ستده‌كات به كۆكردن����ه‌وه‌ی گروپی مۆس����یقاكه‌ی كه له‌منداڵه‌كانی خۆی پێكهاتون‌و كاكۆ-ی كوڕی بارهه‌ڵگرێكی كۆنی هاوڕێیه‌كی وه‌رده‌گرێت بۆ ئه‌وه‌ی له‌و گه‌ش����ته‌دا ب����ه‌كاری بهێنن‌و قه‌ناعه‌ت به‌شۆفێره‌كه‌ی ده‌كات كه هیچ بڕه پاره‌یه‌كیان لێ وه‌رنه‌گرێت به‌وپێیه‌ی ئه‌مان ده‌چن بۆ ئه‌نجامدان����ی ئاهه‌نگێكی گه‌وره‌‌و له‌و رێگه‌یه‌وه به‌ناوبانگ ده‌بێت. به‌ربه‌س����تی گه‌وره له‌به‌رده‌م گه‌شته‌كه‌ی مام����ۆدا بردنی كچ����ه گۆرانیبێژێكه به‌ناوی (هێشو) كه له‌ئێران رێگه نادرێت ژنان گۆرانی بڵێ����ن ،هه‌ربۆیه مامۆ كچ����ه گۆرانیبێژه‌كه له‌نێ����و بارهه‌ڵگره‌كه‌دا ده‌ش����ارێته‌وه‌‌و له‌و گه‌ش����ته‌یاندا روبه‌ڕوی چه‌ندین به‌ربه‌س����ت‌و روداوی هه‌مه‌جۆر ده‌بنه‌وه. هه‌روه‌ها پۆلی����س به به‌هانه‌ی ئه‌وه‌ی كه مۆڵه‌تی چون����ه ده‌ره‌وه‌یان نیی����ه له‌ئێران هه‌ندێ����ك له‌ك����وڕه‌كان ده‌س����تگیر ده‌كه‌ن‌و پاش����ان پاسه‌وانانی س����نوری ئێران ده‌ست به‌سه‌ر ئامێره موزیكییه‌كانی گروپه‌كه‌ی مامۆ ده‌گرن‌و ده‌یانشكێنن‌و كچه گۆرانیبێژه‌كه‌ش ده‌ستگیرده‌كه‌ن‌و ده‌یگه‌ڕێننه‌وه بۆ ئێران. سه‌ره‌ڕای هه‌مو ئه‌وانه مامۆ سور ده‌بێت له‌سه‌ر درێژه‌دان به‌گه‌ش����ته‌كه‌ی‌‌و گه‌یشتن به‌ئامانجه‌ك����هی ،هه‌ربۆی����ه بڕی����ار ده‌دات به‌ره‌و گوندێكی نزیك بچێت كه هاوڕێیه‌كی كۆن����ی خۆی لێ نیش����ته‌جێیه به‌و هیوایه‌ی ئه‌و ئامێری مۆس����یقی‌‌و كچه گۆرانیبێژێكی بۆ په‌ی����دا بكات ،به‌اڵم كه ده‌گه‌نه گونده‌كه س����ه‌یر ده‌كه‌ن مۆزیكژه‌نه به‌س����ااڵچووه‌كه گیانی له‌ده‌س����تداوه‌‌و دانیشتوانی گونده‌كه خه‌ریكی ناشتنین. ئ����ه‌م فیلم����ه له‌چه‌ندی����ن فێس����تیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی س����ینه‌مایی به‌شداری كردوهو چه‌ندی����ن خه‌اڵت����ی به‌ده‌س����تهێناوه ك����ه گرنگترینی����ان خه‌اڵتی خول����ی 54هه‌مینی فێستیڤاڵی سینه‌مایی سان سیباستیان بو.
www.facebook.com/www.dcysul.org
که‌‌وان ویستی بەهێز و توانات بۆ سەرکەوتن یارمەتیدەرت دەبن بۆ بەرزبوونەوەت بۆ ئاستێكی بەرزتر ،بۆیە بەو جۆرە بەردەوام ببە.
گیسک مەکەوە ژێر گوش���ارەوەو بەپێی ئەو ڕێنماییان���ە کار بکە ک���ە پێتدراون، هیچ داهێنانێ���ك مەکە گەر دەزانیت کاریگ���ەری نەرێنی دەبێت لەس���ەر ژیانی پیشەیت.
سه‌‌تڵ گه‌ش���تێك بك���ه بۆش���وێنێك ك���ه دوربێت له‌جه‌نجاڵی‌‌و كێش���ه ،باری ته‌ندروستیت پێویستی به‌چاودێری‌و پشویه‌ك هه‌یه.
نه‌‌هه‌‌نگ دەبێت کاتی زیاتر بەخۆشەویستەکەت ببەخشیت بۆ ئەوەی باس لەهەندێك گرفت بکات لەگەڵت���دا ،ئەمەش زۆر ئاسانکاری دەبێت بۆ ئەوه‌ی ژیانێكی نوێ دروست بكه‌یت.
10
س ی ح ر ی ج و ا ن ی بۆ پالزما
rangalayawene@gmail.com
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
پێویست ه بۆ پێست؟
س���ەنتەری میدیکاڵ :به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی سه‌ره‌كی به‌رامبه‌ری سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ
هه‌داس ه یه‌رشه‌ڵۆن :میوزیكی كوردیم خۆش ده‌وێت‌و هه‌وڵده‌ده‌م بیپارێزم ئا :شۆڕش‌و نیاز
هه‌داسه یه‌رشه‌ڵۆن كچه گۆرانیبێژی كورد ی جوله‌كه له‌چاوپێكه‌وتنێكی تایبه‌ت به‌ئاوێنه رایده‌گه‌یه‌نێت "ئهوه كارێكی تۆزێك قورسه میوزیك‌و گۆرانییه‌ك هه‌ڵبژێریت كه خه‌ڵك تێی نه‌گه‌ن‌و ئه‌مه‌ش واده‌كات وابزانن تۆ ته‌نیا كوردی ده‌زانی".
پالزم���ای خوێ���ن ده‌وڵه‌مه‌ن���ده ئ���ه‌م رێگ���ه جوانكاری���ه ئه‌وه‌ی���ه كه پێست. ك���ه‌م كردن���ه‌وه‌ی چ���اڵ‌و چۆڵیوبهخهپلهكان���ی خوێن‌و رێگه‌یه‌كی نوێی به‌تێپه‌ڕبوون���ی كات كۆالجین���ی ژێ���ر جوانكاری پێس���ته كه به به‌كارهێنانی پێس���ت كه‌مده‌بێته‌وە .هه‌ربۆیه كاتێك ئاسه‌واری زیپكه. به‌هێز كردن‌و راگرتنی ههڵوهرینیئ���ه‌م پالزمایه ئه‌خرێته‌وه ژێر پێس���ت ئه‌و خه‌پالنه ده‌بێت. دوای ده‌ركردنی خوێنی كه‌س���هكهو له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌وڵه‌مه‌نده به‌خه‌پله‌كان قژ كاتێك بۆ پێس���تی س���ه‌ر به‌كاری جیاكردنه‌وه‌ی خه‌پله‌كان‌و تێكه‌ڵكردنی كۆالجین سه‌ر له‌نوێ دروست دهكاتهوهو بهێنیت. كه‌مكردن���هوهو نه‌هێش���تنیلهگ���هڵ كه‌مێ���ك پالزم���ا به‌ئامێرێكی خانه‌كان ده‌گه‌ش���ێنێته‌وه .به‌گش���تی چرچولۆچی پێست‌و ره‌شایی ژێر چاو. تایبه‌ت جارێكی ت���ر به‌ده‌رزی تایبه‌ت سودی پالزما ئه‌مانه‌ن. ج���وان ك���ردن‌و ت���ازه كردنهوهیئهخریت���هوه ژێ���ر پێس���ت .گرینگی ژماره ته‌له‌فۆنی 0533183536 - 07706581971 فه‌یسبوكmedicalclinicsuly :
ره‌نگاڵه
وتیشی "له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش من میوزیكی كوردیم خۆش ده‌وێت‌و هه‌وڵ���ده‌ده‌م بیپارێزم‌و جارجار گۆرانی به كوردی بڵێم". خانه‌واده‌ی هه‌داس���ه له‌په‌نجاكانی س���ه‌ده‌ی رابردودا به‌هۆی سیاسه‌تی ده‌ركردنی جوله‌كه‌وه له‌عێراق كۆچیان كردوه بۆ ئیسرائیل. باوكی نێروه‌ییه‌و دایكیشی خه‌ڵكی ئورمییه‌یه، خۆی له‌ئیس���رائیل له‌دایكبوه ،له‌باره‌ی گۆرانی كوردیو ئاشنایه‌تی به‌هونه‌ری گۆرانی كوردی، هه‌داس���ه وتی "من هه‌ر له‌منداڵییه‌وه ئاشناییم په‌یداك���ردوه له‌گ���هڵ گۆرانی ك���وردی‌و گوێم له‌چه‌ندان گۆرانیبێژی كورد گرتوه". وتیشی "هه‌مو گۆرانیبێژانی كوردم خۆشده‌وێت به‌اڵم باشترینیان الی من چۆپی فه‌تاحه". ئه‌و ئاماژه ب���هوه ده‌كات كه هونه‌رمه‌ندانێكی زۆر له‌ئیس���رائیل توانیویانه ریش���هی هونه‌ری خۆی���ان بپارێ���زن‌و له‌وباره‌ی���هوه وت���ی "لێره له‌ئیسرائیل وه‌ك ده‌زانن خه‌ڵك ته‌نیا به‌عیبری قس���ه ده‌كه‌ن ،ب���ه‌اڵم زۆرب���هی هونه‌رمه‌ندان ریشه‌كانی خۆیان پاراستوه". وتیش���ی "ئه‌گه‌ر گۆرانیبێژێك هه‌بێت دایك‌و باوكی ل���ه ئێران له‌دایك بوبن ئه‌وا به‌فارس���ی گۆرانی ده‌ڵێ���ت هه‌روه‌ك ب���ۆ ئه‌وانی دیكه‌ش له‌توركی���او عێ���راق‌و واڵتانی دیكه راس���ته .بۆ منیش له‌به‌رئه‌وه‌ی باوكم له‌كوردس���تان له‌دایك بوه بۆیه هه‌وڵمداوه ریشه كوردییه‌كه بپارێزم". ئه‌و ئاماژه ب���هوه ده‌كات كه كارێكی تۆزێك قورس���ه میوزیك‌و گۆرانیی���ه‌ك هه‌ڵبژێریت كه خه‌ڵك تێی نه‌گ هنو ئه‌مه‌ش وا ده‌كات وابزانن تۆ ته‌نیا كوردی ده‌زانی‌و وتی "به‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش من میوزیكی كوردیم خۆش ده‌وێت‌و هه‌وڵده‌ده‌م
بیپارێزم‌و جارجار گۆرانی به‌كوردی بڵێم". هه‌داس���ه جه‌غت له‌س���ه‌ر ئهوه دهكاتهوه ك ه گ���وێ له‌گۆرانی كوردی ده‌گرێ���ت‌و له‌وباره‌یه‌وه وت���ی "بهدڵنیاییهوه زۆرب���هی كاته‌كان گوێ له میوزیكی كوردی ده‌گرم هه‌رچه‌نده زمانی كوردی ئ���هو زمانه نییه كه من قس���هی پێده‌كه‌م به‌اڵم كه‌س���انێك هه‌ن یارمه‌تیم ده‌ده‌ن بۆ تێگه‌یشتن له‌وشه‌ی گۆرانییه‌كان". وتیشی "ئێمه لێره هه‌مومان له‌باره‌ی میوزیكی كوردیو خواردنی سوننه‌تی كوردیو هه‌ڵپه‌ڕكێ‌و شایی‌و زه‌ماوه‌ندی كوردییه‌وه ده‌زانین‌و له‌گه‌ڵی به‌رده‌وامین". ئام���اژه به‌بونی چه‌ن���د گروپێك���ی موزیكی كوردیش له‌ئیسرائیل ده‌كات. له‌ب���اره‌ی روانینی خۆی ب���ۆ په‌یوه‌ندییه‌كانی نێ���وان ئیس���رائیل‌و كورد ،هه‌داس���ه وتی "من وای ده‌بین���م ك���ه په‌یوه‌ن���دی نێ���وان كوردو ئیس���رائیل ده‌بێ باش بێت ته‌نیا له‌به‌ر ئه‌وه‌نا كه من له‌باوكێكی كوردم‌و باوكم له‌كوردس���تان له‌دایكبوه ،به‌ڵكو له‌به‌رئه‌وه‌ی كه كوردیش وه‌ك جوله‌كه توشی جینۆسایدو كۆمه‌ڵكوژی بۆته‌وه‌و تائێستاش ئازایانه ده‌جه‌نگێ بۆ به‌ده‌ستهێنانی مافه‌كانی‌و به‌ده‌ستهێنانی سه‌ربه‌خۆیی". س���ه‌باره‌ت به‌وتن���ی گۆرانییه‌ك���ی تایب���هت به‌پێش���مه‌رگه ،هه‌داسه وتی "له‌ئیس���رائیله‌وه ویس���تم به‌گۆرانی وتن بۆ پێشمه‌رگه پشتیوانی خ���ۆم ده‌ربڕم بۆ ئ���هو هێزه تاب���ه‌رده‌وام بێت له‌پاراس���تنی هاواڵتیان���ی ك���ورد تاده‌گ���ه‌ن به‌سه‌ربه‌خۆیی". ئه‌و ل���هو بڕوایه‌دای���ه كه په‌یوه‌ن���دی نێوان ئیس���رائیل‌و كوردس���تان له‌ڕوی سیاس���ییه‌وه به‌جۆرێ���ك له‌ج���ۆره‌كان حكوم���هت ده‌یه‌وێت له‌ئاستێكی نهێنیدا بمێنێته‌وه‌و وتی "حكومه‌ت نایه‌وێت به‌ئاشكرا قسه‌ی له‌باره‌وه بكات". ئه‌و هیوای خواس���ت كه بتوانێت س���ه‌ردانی كوردستان بكات‌و له‌وباره‌یه‌وه وتی "له‌كۆتاییدا ده‌ب���ێ بزان���ن خه‌ونی ئێمه ئه‌وه‌یه س���ه‌ردانی كوردستان بكه‌ین ته‌نیا پرسه ئه‌منییه‌كان‌و ته‌نگژه‌كان وایان كردوه هێشتا چاوه‌ڕێ بین".
په‌یوه‌ند جاف :تا له‌لوتكه‌دا مبێنمه‌و ه به‌رده‌وام ده‌بم له‌گۆرانی وتن
ی شێركۆ بێكه‌س" "قیسمه‌ت‌و نسیب كردمیه زاوا ئا :مه‌زهه‌ر كه‌ریم به‌وتن����ه‌وه‌ی گۆران����ی خ����او ناس����راوم‌و له‌سه‌ره‌تای كاره هونه‌رییه‌كانمدا به‌مه‌قام په‌یوه‌ند جاف هونه‌رمه‌ندی گۆرانیبێژی ده‌ستم پێكردوه". كورد ،رایده‌گه‌یه‌نێت "به‌م نزیكانه جه‌غتی����ش له‌س����ه‌ر ئ����هوه دهكاتهوه سیدییه‌كی نوێ باڵوده‌كه‌مه‌وه‌‌و له‌ئێستادا "له‌ئێس����تادا كاره‌كان����م دابه‌ش����كردوهو كاری هونه‌ری بۆته به‌شێكی سه‌رچاوه‌ی س����اڵی پار س����یدیه‌كم باڵوك����رده‌وه كه داهاتی رۆژانه‌م تائه‌وكاته‌ی بزانم ده‌نگم كۆی به‌رهه‌مه‌كانم خۆی له‌گۆرانی ش����اددا گونجاوه بۆ گۆرانی وتن به‌رده‌وام ده‌بم" .ده‌بینیه‌وه ،له‌م س����اڵدا س����یدیه‌كی نوێ باڵوده‌كه‌مه‌وه كه له 9تراك پێكهاتوه كه وتیش����ی "چه‌ن����د س����اڵێك ده‌بێ����ت به‌رهه‌مه‌كانم له‌ڕیتمی خاودایه‌و مه‌قامه". زۆر ه����اوكاری هونه‌رمه‌ن����ده الوه‌كان ئاهه‌نگه‌كانی سه‌ری ساڵی زاینی‌و كوردی دێنم����هوه هه‌رێمی كوردس����تان‌و هه‌زاران ده‌كه‌م په‌یوه‌ند ج����اف ئاماژه بهوه ده‌كات كه ساڵ له‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت بیت هه‌ر میوانیت. ش����انازی ب����ه‌وه‌وه ده‌كات هونه‌رمه‌ندانی كوردستان واڵتی منه". په‌یوه‌ن����د ج����اف له‌چاوپێكه‌وتنێكیدا تر گۆرانییه‌كانی ئه‌می����ان وتۆته‌وه‌‌و وتی له‌گه‌ڵ ئاوێنه س����ه‌باره‌ت به‌كاری هونه‌ری "ئهوه ش����انازیه بۆ م����ن‌و منیش گۆرانی ده‌ڵێت" من حه‌زده‌كه‌م به‌زمانی ره‌سه‌نی هونه‌رمه‌ندان����ی دیك����هی پێ����ش خۆم����م نا‌وچ����ه جیاجیاكانی كوردس����تان گۆرانی وتۆته‌وه". وتیش����ی "له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی هونه‌رمه‌نداندا بڵێ����م‌و به‌زمانه‌كان����ی عهرهبیو فارس����ی گۆرانیم وتوه ،به‌اڵم هیچ كامیانم الی خۆم په‌یوه‌نیه‌كی باش����م ههیهو به‌تایبه‌ت ئه‌و نه‌هێشتۆته‌وه‌‌و له‌ئه‌رشیفی گۆرانیه‌كانمدا هونه‌رمه‌ندانه‌ی تازه ده‌ستیانكردوه به‌كاری نه‌م����اوه‌‌و بۆماوه‌یه‌كی كاتی له‌به‌ر گوێگرو هونه‌ری‌و زۆركات داوام لێده‌كه‌ن پێكهوه دانیش����ین گۆرانی تۆماربكه‌ین‌و هاوكاریان هه‌وادارانم له‌ئاهه‌نگه‌كاندا وتومه". وتیشی "ئه‌وه‌ی ش����انازی پێوه ده‌كه‌م ب����م به‌تایبه‌ت ئه‌حمه‌د خه‌لیل‌و س����ه‌نگه‌ر خزمه‌ت����ی هاواڵت����ی واڵته‌ك����هی خ����ۆم‌و كه‌مال‌و حه‌مید عوسمان كه‌پێكه‌وه گۆرانی پاراس����تنی زمانی كوردیه كه به‌دیالێكتی رێحانه‌مان تۆمار كردوهو ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی هه‌ورام����یو س����ۆرانی زۆرتری����ن گۆرانیم باشی هه‌بو". ئاماژه‌ش ب����هوه ده‌كات ك����ه زۆرترین تۆماركردوه". په‌یوه‌ند ج����اف ئاماژه بهوه ده‌كات كه كاره هونه‌ریه‌كان����ی هێناوه‌ته‌وه هه‌رێمی به‌هه‌ردو ش����ێوه ی خاو‌و ش����اد ده‌توانێت كوردس����تان‌و له‌وباره‌یه‌وه وتی "له‌واڵتانی گۆران����ی بڵێت‌و له‌وباره‌ی����هوه وتی "زیاتر س����وید‌و نه‌روی����ج‌و دانیم����ارك‌و هۆڵه‌نداو
کاوڕ هەندێ���ك هەواڵ���ی ماددی باش���ت پێ���دەگات‌و ژیان���ت بەرەو باش���تر دەچێ���ت وەك ل���ە پێش���ووتر ،تۆ دەدررەوشێیتەوە بەبێ وەستان
گا
به‌ریتانیاو ئوس����تراڵیاو ئه‌مریكاو لوبنان‌و زۆربه‌ی واڵتانی عه‌ره‌بی گۆرانیم وتوه". وتیش����ی "م����اوه‌ی حه‌ڤ����ده س����اڵه ب����ه‌رده‌وام كۆنس����ێرته‌كانم ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی واڵت س����از ده‌كه‌م‌و پێویسته بێمه‌وه ناو جه‌ماوه‌ره‌كه‌م له‌كوردستان‌و له‌شاره‌كانی هه‌رێم‌و به‌شداری ئاهه‌نگ‌و بۆنه‌كان بكه‌م‌و درێژه به‌كاری هونه‌ری بده‌م". ئه‌و جه‌غت له‌س����ه‌ر ئهوه دهكاتهوه كه له‌ئێستادا زۆرینه‌ی به‌رهه‌مه‌كانی له‌هه‌رێم تۆم����ارده‌كات به‌هۆی ئه‌و كارئاس����انیه‌ی له‌هه‌رێ����م هه‌یه ل����ه‌ڕوی س����تۆدیۆ‌و ئه‌و كه‌س����انه‌ی كاریان له‌گه‌ڵ ده‌كات بۆ كاره هونه‌ریه‌كانی. پێش ئه‌وه‌ی ببمه زاوای مامۆستا شێركۆ په‌یوه‌ندی خێزانیمان هه‌بوه په‌یوه‌ند جاف ئاماژه بهوه ده‌كات پێش ئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌ی ش����ێركۆ بێكه‌س ش����اعیری ناوداری كورد هاوس����ه‌رگیری ب����كات دراوس����ێ ب����ون‌و له‌وباره‌ی����هوه ده‌ڵێت"له‌س����ااڵنی حه‌فتاكانی س����ه‌ده‌ی رابردودا له‌گه‌ڵ ماڵی ش����ێركۆ بێكه‌س����ی ش����اعیر له‌گه‌ڕه‌كی ده‌رگه‌زێن له‌ش����اری سلێمانی دراوس����ێ بوین‌و هاوڕێیه‌تیه‌كی زۆر باشی له‌گه‌ڵ باوكمدا ههبوهو تێكه‌ڵی خێزانیمان هه‌بو". وتیشی "ئه‌وكات من الو بوم‌و بۆ زۆربه‌ی كۆڕو كۆبونه‌وه‌كان له‌گه‌ڵ خۆی ده‌یبردم‌و په‌یوه‌ندییه‌كی باش����مان هه‌بو ،دواتریش قیسمه‌ت‌و نسیب له‌گه‌ڵ كچێكی مامۆستا
دوانه
سەرکەوتنێكی گەورە بەدەستدەهێنیت‌و هەندێ گۆڕانکاری لەبواری پیشەییتدا بناغەیەک���ی بەهێزت هەی���ە کە هیچ ڕودەدات بەهی���وای ئەوەی کە بەرەو کەس���ێك ناتوانێ���ت بیڕوخێنێت.ڕێگە باش���تر بچێت ،لەخۆشەویس���تەکەت نزی���ك دەبیت���ەوەو وادەکەیت تۆی بدە دڵت بڕیار بدات . بەدڵببێت.
ش����ێركۆ ژیان����ی هاوس����ه‌رگیرم پێكهێنا‌و خاوه‌نی دو منداڵین". سه‌باره‌ت به‌ده‌ستدانه كاری گۆرانی وتن له‌الوێتیدا ،په‌یوه‌ند جاف وتی "بنه‌ماڵه‌كه‌م عه‌شیره‌تێكی گه‌وره‌ی ناوچه‌كه‌ی خۆمان بوو كاری وتنی گۆرانی ش����تێكی قورس بو به‌اڵم به‌رده‌وام بوم‌و كه‌سیش ده‌ستی نه‌گرتم له‌خێزانه‌كه‌ماندا ته‌نها من‌و دایك‌و خوشكێكم ده‌نگمان خۆش بوه". وتیش����ی "زۆر گرنگه هونه‌رمه‌ند خۆی گرنگی به‌خۆی بدات‌و ئه‌و حه‌زه‌ی هه‌یه‌تی بۆ كاری هونه‌ری هه‌وڵی بۆ بدات‌و توانای خ����ۆی ده‌ربخات‌و گرنگ����ی به‌خۆی بدات‌و هیچ ب����ارودۆخ‌و گۆڕانكارییه‌كی ژیان وای لێنه‌كات واز له‌هونه‌ره‌كه‌ی بهێنێت". جه‌غتیش����ی ك����رده‌وه "هه‌ت����ا بتوان����م له‌لوتك����ه‌دا بمێنم����هوه ب����ه‌رده‌وام ده‌بم له‌گۆرانی وتن". ئه‌و ئاماژه بهوه ده‌كات كه به‌رده‌وامبون له‌س����ه‌ر هونه‌ر به‌تایبه‌ت له‌م قۆناغه‌دا كه پێشمه‌رگه دژی داعش ده‌جه‌نگێت جۆرێكه له‌خه‌ب����ات‌و وتی "ئه‌وكاته‌ی كوردس����تان روب����ه‌ڕوی ش����ه‌ڕی داع����ش ب����وه‌وه من به‌رده‌وام بوم له‌گۆرانی وتن تاواڵته‌كه‌مان دوانه‌كه‌وێ����ت‌و خزمه‌ت����ی هونه‌ری كوردی بكه‌ین". وتیش����ی "داواكارم له‌گۆرانیبێژه‌كان كه به‌ته‌نه����ا به‌زمانی ك����وردی گۆرانی بڵێن‌و به‌هیچ زمانێكی واڵتانی دراوسێمان گۆرانی نه‌ڵێین ،ت����ا كاره‌كانمان نه‌چێته خزمه‌تی ئه‌وانه‌وه‌‌و بائه‌وان گۆرانی ئێمه بڵێنه‌وه".
قرژاڵ جوانەکان���ی هەڵس���وکەوتە خۆشەویس���تەکەت وا دەکات ئ���ارەزو بکەی���ت ت���ۆش بەهەم���ان ش���ێوە هەڵسوکەوتی لەگەڵدا بکەیت‌و دەست بەسەر توڕەییتدا بگریت.
شێر گلەیی مەک���ە هەرچەندە کەس���ێك گوشاری خس���تیتە سەر ،چونکە تۆ توانات هەیە کە تووش���ی هەرشتێك بویت چارەسەری بکەیت.
فه‌‌ریک دەتوانی���ت بەمتمان���ەوە جوڵەکانت بکەیت‌و دەست بکەیت بەکارەکانت، هەوڵەکان���ت ئەنجام���ی ب���اش‌و چاوەڕوانکراوی لێدەبێتەوە.
بیروڕا
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
birura. awene@gmail. com
دادگاییکردنی تەعەسوفییانەی فیکر
13
وەاڵمێك بۆ كاك سەردار عەزیز
ئاراس فەتاح بەشی یەكەم سەرەتا ئەم نوسینە وەاڵمدانەوەی نوسینێكی كاك سەردار عەزیزە بەناویشانی "دە تێز دەبارەی راپەری���ن" کە لەژمارە ()٥٦٩ ی هەفتەنامەی ئاوێنەدا باڵوکراوەتەوە. ئەم وەاڵمە دو مەبەس���تی هەیە :یەكەم، مەبەستی ئەوەیە نیشانیبدات كە بەشێك ل���ەو تێزانە قس���ەی گش���تیی‌و حوكمی نەس���ەلمێندراوو بەهەڵەتێگەیش���تن‌و ش���یکاریی نادروستی هەندێ چەمکن کە كاك سەردار لەوتارەکەیدا باسیاندەكات. دوهەم ،بەش���ێك ل���ەو تێزانەی کە ئەم نوسەرە بەداهێنانی خۆی دەزانێت ،بەر لەو چەندان نوس���ەری تر شیکارییان بۆ ئ���ەو بابەتانە کردوەو كاك س���ەرداریش بەئ���اگا ی���ان بێئ���اگا بەکاریهێن���اون‌و بەناوی خۆی���ەوە باڵویكردونەتەوە .هەر لێرەش���دا دەبێت خاڵێك ب���ۆ خوێنەران رونبکەمەوە ئەویش ئەوەیە ،نوسینەكەی كاك س���ەردار بەڕادەیەك ش���ێواوە کە وەاڵمدانەوەی هەمەالیەنەی ،پێویس���تی ب���ەكات‌و روبەری زیاتر هەیە ،لەوەی من لێرەدا لەبەردەستمدایە. تێز یان قسەی گشتیی كۆنترۆڵنەكراو؟ هەندێ نوسین هەیە ئەوەندەی دەبێت بەگرف���ت ب���ۆ خوێنەرەكان���ی ،هێندە گرفت نیی���ە بۆ خودی نوس���ەرەکەی. بەتایب���ەت کاتێک خوێنەر نوس���ینێك بەجدیی وەربگرێت‌و بیەوێت مامەلەیەكی میتۆدیی لەگەڵدا بكات ،بەاڵم نوسەرەكە نوسینەكەی خۆی بەجدیی وەرنەگرتبێت‌و بەلۆژیكی نوسینی ئینشاو دادگاییکردنی گشتیی‌و قسەكردنی كۆنترۆڵنەكراوی ناو ئاخاوتن���ی رۆژانە نوس���یبێتی" .دە تێز دەربارەی راپەرین"ەکەی کاک س���ەردار عەزیزی���ش یەکێک���ە لەو نوس���ینانەی ک���ە ئ���ەم خەس���ڵەتەیان زۆر بەزەقیی لەخۆگرت���وە .گەرچ���ی کاک س���ەردار دەیەوێت ئەم نوسینەی وەکو دە "تێز"ی فیكریی نماییش بکات ،بەاڵم لەڕاستییدا ئەو نوس���ینە دورونزیک ن���ە پەیوەندیی بەتێ���زی فیکری���ی نوێ���وە هەی���ە کە داهێنانی خوێندنەوەی سۆسیۆسیاسیی تایبەتی ئەو بن ،نە یەکەیەکی ناوەکیی پێکەوەی���ان گرێدەدات ک���ە پەیوەندی بەڕاپەڕی���ن‌و دەرکەوتەکانیەوە هەبێت‌و نە توانیویش���یەتی بەهایەكی میتۆدیی‌و فیكری���ی ئەوتۆش���ی پێببەخش���ێت كە لەحوکم‌و قسەكردنی گشتیی دوریبخاتەوە. زۆرینەی ئەو ش���تانەی کاك سەرداریش قسەیان لەس���ەردەكات ،پێشتر لەالیەن هەندێ نوس���ەرانی رەهەن���دەوە قوڵترو رونترو میتۆدیتر نوس���راون‌و گفتوگۆیان لەسەر کراوە. خەسڵەتی گشتیی تێزەكان زمان‌و تێکستەکەی کاک سەردار هێندە خراپ‌و پچڕپچڕو ناشێلگیرە کە خوێنەر گومان لەوەدەكات خودی كاك س���ەردار نوسینەكەی خۆی بەجدیی وەرگرتبێت. ئ���ەم تێکس���تە "دە تێز"یی���ە دەی���ان گرفت���ی گەورەی لەخۆگرتوە کە مەحاڵە رەخنەگرێک بتوانێت لەڕوبەرێکی بچوکدا هەمو الیەنەکان���ی تاوتوێبکات .گرفتی "تێز"ەكان لەکێش���ەی زمان‌و گراماتیک‌و رێنوس���ەوە دەس���تپێدەکەن ،بەکێشەی لۆژی���کو كۆگیرییدا تێدەپ���ەڕن ،ئینجا دەكەونە ناو چەن���دان هەڵەی مێژویی‌و میتۆدیی گەورەوە ،لەدوادەرنجامیش���دا بەبزڕکاویی‌و پێنەگەییویی ئەو بیرۆکانە کۆتاییدێ���ت کە کاک س���ەردار دەیەوێت بیانگەیەنێت. لەڕاس���تیدا کاک س���ەردار هەڵ���ەی گەورەی وایکردوە کە لەڕوی زانس���تیی‌و ئەکادیمیی���ەوە لێبوردن���ی زەحمەت���ە. م���ن نازان���م دەبێ���ت چاوەڕوان���ی چی لەئەکادیمیی���ەک‌و "ڕاوێژکارێکی بااڵ"ی س���ەرۆکایەتی پەرلەم���ان بکەی���ن کە لەیەکێ���ک لەتێزەکانی���دا دەڵێت":دوای
راپەڕی���ن حزب���ی ک���وردی لەدایکبو"! ی���ان لەش���وێنێکی تردا دەڵێ���ت :کورد "هەمیشە لەس���ەرپێیە بۆ یەکترکوژی"و "ب���ەردەوام لەدۆخ���ی ش���ەڕی ناوخۆدا دەژی" ،تادەگاتە کارەساتترین تێزی کە دەڵێت" :کورد گەلێکە هێش���تا زۆرترین چێ���ژ لەئازاردان���ی کەس���ە نزیکەکانی دەبینێت" .لەهەمو تێزەكانی سەیرتریش ئەوەیە كە لەدیدێكی کۆمیدییانەی بەناو فۆكۆییەوه پێماندەڵێت :لەکوردس���تاندا "دەس���ەاڵت بونی نەبو ،بەاڵم رەخنەی دەس���ەاڵت بونی هەبو" .سەیره كەسێك خۆی به گەورەش���ارەزای فیكری فۆكۆ لەناو ك���ورددا بزانێت ،كەچی باس لەوه بكات له كوردس���تاندا "دەسەاڵت" بونی نییه .کاک س���ەردار دەبێت ئەو راستییە بزانێت کە نوس���ینیش وەك راوێژکاریی، بەرپرس���یارێتییە .راوێژکارێک ئەوەندە ش���ارەزایی لەمێژوو کۆمەڵگاکەی خۆیو حزب���ە کوردییەکاندا هەبێ���ت كە بڵێت حزبی كوردی دوای راپەرین لەدایکبوە، وا باش���تربو پێش ئەوەی نوس���ینەکانی باڵوبکاتەوە ،هەندێ راوێژ بەشارەزایانی مێژوی حزبە كوردییەكان بکات.
بەبۆچونی من كێشەكە ئەوە نییە کە کاک سەردار کەسێک بێت نەتوانێت بیربکاتەوە ،بەڵکو ئەوەیە کە وادەزانێت ئەو تاکە کەسێکە توانای بیرکردنەوەی دروست‌و لۆژیکییانەی هەیە ،هەر ئەوە کە دەتوانێت بەتاقی تەنها بابەتەكان بناسێت‌و لەخۆی بترازێت كەسی تر لەو بابەتانه نازانن یان لێیان تێناگەن ئەم وەاڵمە بۆ؟ ئ���ەوەی وای لەمن ک���رد وەاڵمی کاک سەردار بدەمەوە ،پرسی زمان‌و گراماتیک‌و داڕش���تنە کاڵوکرچەکان���ی نییە کە زۆر ک���ەس حەزیان بەو ج���ۆرە رەخنانەیەو دەتوانرێت بەئاسانیی هەڵبوەشێنرێتەوە، بەڵکو ئەو وێنە شێواوو راوبۆچون‌و هەڵە فیکرییانەیە کە دەیەوێت لەچوارچێوەی "دە تێز"دا وەک ش���تێك نیشانیان بدات كە بەر ل���ەو كەس پەی پێیان نەبردوە. جگ���ە لەبەڕێزی ،هەم���و خوێندەوارانی كورد ،بەڕۆش���نبیرە گەورەكانیشیەوە، شکس���تیان لەبەرهەمهێنان���ی مەعریفە هێن���اوە ،لەخوێندنەوەکانیان���دا ب���ۆ چەمک���ەکان هەڵەب���ون ،لەجەوه���ەری دەس���ەاڵت‌و جیۆپۆلیتیک‌و بایۆپۆلیتیک نەگەیش���تون ،جگ���ە لەڕەخن���ەی روت هی���چ لێکۆڵینەوەیەک���ی زانس���تیییان بەرهەمنەهێناوە. من كێش���ەیەكی ئەوت���ۆم لەگەڵ ئەم رۆحیەت���ی گراندای���زەرو خودئەڤینییە ترس���ناكەی كاك س���ەرداردا نیی���ە، دواجار مرۆڤ ئ���ازادە چۆن لەناو ژیان‌و پەیوەندییەكاندا دەوەستێت‌و چ وێنەیەک بۆ خۆی دروس���تدەكات .ب���ه كورتیی، بەالم���ەوە گرنگ نییە كاك س���ەردار چ وێنەیەكی لەس���ەر خ���ۆی هەیە ،ئەوەی بەالم���ەوە گرنگە ئەوەی���ە ،ئەم برادەرە سەرەڕای ئەوەی نوسەرو ئەکادیمییەکی
بێپێگ���ە نیی���ە ،راوێژکارێک���ی ب���ااڵی س���ەرۆکایەتی پەرلەمانی هەرێمیش���ە، کەچی كۆمەڵێك قسەی گشتیی‌و حوكمی سەرپێیی‌و رای خراپ‌و پڕهەڵەمان بەناوی مەعریفەو رەخنەی "رەهەندەییەکان"ەوە پێدەفرۆش���ێت کە نەدەکرا وەک رەخنە دوبارەبوەکانی هاوش���ێوەی ،بەرامبەری بێدەنگی���ی هەڵبژێرم .بەهەمان ش���ێوە بەالمەوە گرنگە لەو پرنسیپە ئەخالقییە سادەیە ئاگاداری بكەمەوە كە پێ بەسەر كارو رەنجی كەسانیتردا نەنێت .پرنسیپ‌و ئاکاری هیچ ئەکادیمییەک رێگە بەوەنادات کە ت���ۆ لەالیەک���ەوە کارە فیکرییەکانی نوسەرانی تر بە"بەراودکارییەکی خێرای ئەدەبییات���ی رۆژئ���اوا بەکوردس���تان" بزانیت‌و ب���ەوە تاوانباری���ان بکەیت کە "ڕەخنەکانی���ان بنەم���ا ش���یکاریەکانی کوش���ت"" ،خیتابی بونیادی نەهێشت"و تەنه���ا ب���ەرەی دروس���تکرد ،کەچ���ی لەالیەکی ترەوە بڕێکی زۆر لەتێزەکانیان بەزمانی خ���ۆت دابڕێژیت���ەوەو بەناوی خۆت���ەوە باڵویانبكەیت���ەوەو یەک هێما بەلێکۆڵینەوەکانیان نەدەیت‌و هیچ رێزێک بۆ خاوەندارێتی���یو ماندوبونی فیکرییان دانەنێیت .راس���تییەکەی من وایدەبینم هەروەک چ���ۆن لەسیاس���ەتی کوردیدا هیچ جۆرە ش���ەرمێک نەماوە ،لەئاستی فیکرییش���دا هەم���ان دۆخ لەئارادای���ە. لەب���واری فیكریش���دا روبەرێكی گەورە لەبێشەرمیی سەریهەڵداوە كە تااڵنكردنی نوس���ین‌و زم���ان‌و تێ���زو لێكۆڵینەوەی كەس���انیتر بوە بەن���ۆرم .بەکورتی کاک س���ەردار لەتێزی شەشەمیدا کە تایبەتە بەپرۆژەی رەهەند ،جگە لەهەندێ مەدح‌و سەنای س���ەرەتایی بۆ "رەهەندییەکان"، زۆمبیی ئاس���ا پەالماری نوس���ەرەکانی رەهەن���د دەدات‌و بەکۆمەڵێ���ک خەت���او بوخت���ان تاوانباری���ان دەکات ک���ە نە ئاکاری کەسێکی ئەکادیمییە بەوشێوەیە بنوس���ێت‌و ن���ە پ���ڕۆژەی رەهەندی���ش لەس���ێ پەرەگراف���ی پڕ هەڵ���ەو درۆ بۆ هەڵبەستراودا کورت دەکرێتەوە. نارسیسم وەك ژێرخانی نوسین بەبۆچونی من كێشەكە ئەوە نییە کە کاک س���ەردار کەس���ێک بێت نەتوانێت بیربکاتەوە ،بەڵکو ئەوەیە کە وادەزانێت ئەو تاکە کەسێکە توانای بیرکردنەوەی دروس���ت‌و لۆژیکییانەی هەیە ،هەر ئەوە کە دەتوانێت بەتاق���ی تەنها بابەتەكان بناس���ێت‌و لەخ���ۆی بترازێ���ت كەس���ی ت���ر ل���ەو بابەتان���ه نازانن ی���ان لێیان تێناگەن .ئەم گرفتانەی کاک س���ەردار لەم س���ااڵنەی دواییدا گەیشتە ئاستێک لەلوتبەرزیی کە وایکردوە نوس���ینەکانی تەنها پڕ نەبن لەحوک���م‌و داوەرییکردنی تەعەس���وفی‌و نەس���ەلمێندراو ،بەڵك���و نارسیسمێكی گەورەو ترسناك ژێرخانی زۆربەی نوس���ینەكانی دەستنیشانبكات. ئەم نارسیس���م‌و لەخۆباییبونە لەدونیای ئێمەدا تەنها گرفتی كاك س���ەردار نییە، بەڵک���و دیاردەیەکی کوش���ندەی زۆرێك ل���ەو کەس���انەیە کە ئاس���ت‌و پلەیەکی ئەکادیمی���ی ی���ان ئەدەبی���ی ،هونەریی ی���ان سیاس���یی وەردەگ���رن ،یاخ���ود وەزیفەیەکیان وەك پسپۆڕ یان راوێژکار پێدەدرێ���ت .کاک س���ەردار لەزۆرینەی نوس���ینەکانیدا ئەو هەس���تە نێگەتیڤە الی خوێن���ەر دروس���تدەکات کە کەس پێش ئەو باس���ی فاڵن‌و فیس���ار بابەتی نەكردوە ،هەركەس���ێكیش كردبێتی ئەوا بەهەڵ���ەو نەزانان���ه كردویەتی .هاوكات هیچ رۆشنبیرێک جگە لەو ،بەتەواوەتیی لەم یان لەو فەیلەس���وف‌و ئەم یان ئەو قوتابخانەی فیكریی‌و فاڵن یان فیس���ار میت���ۆدی ش���یكردنەوه نەگەیش���توە. نوس���ەرانی ک���ورد چەمکە سیاس���یی‌و فیکرییەکانی���ان بەهەڵ���ە هێناوەتە ناو رۆشنبیریی کوردییەوە .هەرچی پرسگەلی دەسەاڵت‌و سیاسەت‌و سیستەم‌و نەوت‌و ئابوری���یو حوکمڕان���ی ب���اش‌و دەزگاو دەوڵەت‌و حزب‌و كۆمەڵگاشه ،تەنها ئەمە کە دەتوانێت بەش���ێوە زانس���تییەکەی لێیان بکۆڵێتەوە .بەچەشنێک گەر گوێ لەچارەسەرو راوێژەکانی ئەو بگیردرێت، ئ���ەوا حکومەتی هەرێمی���ش دەتوانێت بیکات بەڕاوێژکاری خۆیو لەم فەش���ەلە ئیداریی‌و ئابوری���یو ئەخالقییە رزگاری دەکات‌و بەمیت���ۆدە جینیالۆجییەک���ەی خ���ۆی ،بیرۆکەکان���ی فۆک���ۆ دەربارەی لەف���ازڵ Governmentality میرانیش دەگەیەنێت .س���ەرچاوەی ئەم لێکدانەوەیەشمان لەتێزێکی خۆیەوە دێت
کە دەڵێت" :ئەگەر هەر بیرمەندێکی دونیا وەربگری���ت ،ئامانج���ی ئەوەیە کە چۆن سیس���تەم باش کاربکات"! بەم شێوەیە كاك سەردار وێنەیەکی بۆخۆی کێشاوە کە ئەو یەکێکە لەو ئەکادیمییە دانسقانەی کە رۆش���نبیریی کوردی لەم س���ااڵنەی دواییدا بەرهەمیهێناوە ،بۆئەوەی عەقڵمان بەو گوتارانە گۆشبکات‌و تێمانبگەیەنێت کە تاوەک���و ئەمڕۆ رۆش���نبیرانی کورد بەهەڵە یان بەکەموکورتیی گەیاندویانە. هەمو ئەمانەش بەب���ێ ئەنجامدانی هیچ لێكۆڵینەوەیەك���ی میتۆدیی‌و زانس���تیی لەس���ەر ئەو بابەتانەی ك���ە ئەو پێیوایە هەموان بەهەڵە تێیگەیش���تون .ئەمەش وایکردوە کە زۆرینەی قس���ەكانی بچنە ن���او حوكمدانی گش���یی‌و داوەریكردنی تەعەس���وفییانهو نابەرپرسیارێتی تەواو لهئەخالقیاتی نوسیندا. ب���ەڕای کاک س���ەردار رۆش���نبیرانی کورد ن���ە توان���ای بەرهەمهێنانی تێزو تیۆرەیان لەس���ەر دونیای خۆیان هەیە، ن���ە توان���ای تێگەیش���تنیان لەخۆرئاوا هەی���ە ،بۆیە دەبێت گ���وێ لەفەتواكانی ئەو بگیردرێ���ت‌و لەقوتابخانەکەی ئەودا بەدوای تێزو تیۆرییدا بگەڕێین کە پێمان بڵێت "خۆرئ���اوا" چییەو"خۆرهەاڵت"یش چیی نیی���ە .بەبۆچونی كاك س���ەردار رۆش���نبیری كورد لەبااڵتری���ن فۆرمیدا کە پ���ڕۆژەی رەهەن���دە ،تەنها رەخنەی بەرهەمهێناوەو رەخنەکانیش���یان نەبون بە"رەخنەیەکی بونیادی" .كاك سەردار دەڵێت":لەگ���ەڵ رەهەندییەکاندا رەخنە لەدایکبو بەاڵم رەخن���ە بەرهەمنەهات". هۆكاری ئەم بەرهەمنەهاتنەی رەخنەش دەگەڕێنێت���ەوە بۆئ���ەوەی ک���ە گوایە لەكوردس���تاندا "دەس���ەاڵت بونی نەبو، بەاڵم رەخنە لەدەس���ەاڵت بونی هەبو". واته رەهەندییەکان رەخنەی ش���تێکیان کردوە ک���ە لەبنەڕەتدا بونی هەر نەبوە، ئەوی���ش دەس���ەاڵتە .هەم���و ئەمانەش ب���ەڕای ئەو وایک���ردوە ک���ە "رەخنەی رەهەندیی���ەکان بنەما ش���یکارییەکانی خ���ودی رەخن���ە بکوژێ���ت‌و خیتاب���ی بونیادیی نەهێڵێ���ت‌و لەبری ئەوە تەنها ب���ەرە دروس���تبکات ،ب���ەرەی ب���اش‌و بەرەی خراپ ".کاک س���ەردار دەیەوێت پێمانبڵێت کە نوسەرانی رەهەند کاتێک باسی دەسەاڵتیش دەکەن ،ئەوا بەهەڵە لەچەمکی دەس���ەاڵت گەیشتون ،چونکە فۆکۆ س���ەیرو سەمەرەکەی كاك سەردار بەو ش���ێوەیە باس لەدەس���ەاڵت ناكات. ج���ارێ با نوكتەی "نەبونی دەس���ەاڵت" لەكوردس���تانداو وەهمەكانی ئەم روانینە خورافیی���ە ب���ۆ كۆمەڵ���گاو حوكمڕانیی كوردیی هەڵبگرین بۆ دواترو لەباسەكانی تری ئەم نوسینەدا نیشانیدەدەین کە ئەم ئەکادیمیی‌و راوێژکارە سیاسیی‌و فیکرییە چ روانینێكی سەقەتی بۆ تێزەكانی فۆكۆ لەس���ەر دەسەاڵت هەیەو چۆن خوێنەری کورد بەهەڵەدا دەبات. ئەوەی لێرەدا دەمەوێت بەرامبەر ئەم قس���ە گش���تییانەی دەربارەی پرۆژەی رەهەند بیڵێم ئەوەیە كە بەڕاستی شەرمە كەسێك خۆی بەئەكادیمیی بزانێت ،بەم شێوەیە لەسەر پرۆژەیەك قسەبكات كە نوسینی چەندان نوسەری جیاوازو هەزاران الپەڕە لەتێكس���ت‌و دەیەها تێزو روانینی جیاوازی لەخۆگرتوە .هەمو خوێنەرێکی جیدیی ئەو راستییە دەزانێت کە زۆرێك لەتێكستەكانی ناو رەهەند بەڕاست یان بەهەڵە ،تێزو هەوڵی ش���یکاری فیكریی نوێیان تێدایە كە پێشتر لەناو رۆشنبیریی كوردییدا بونیان نەبوە .نەنگییە كەسێك توانای بینین���ی هیچ یەكێكیانی نەبێت، كەچی بێت باس لەهەڵەبون‌و ناڕاستییان بكات .کاک سەردار لەم قسانەیدا خۆی بەلوتبەرزی���یو ئەرۆگانتێکی بێوێنەی وا بارکردوە کە نە دەتوانێت لەڕوی زمانەوە بچێتە ژێر باریی ،نە لەڕوی بەرهەمهێنانی چەم���کو میت���ۆدی ش���یکاریی‌و توانای تیۆرییشەوه .لەهەمو ئەمانەشدا ئەركی ئەوەی نەخس���تۆتە سەرشانی خۆی کە ئەو حوكم���ە گۆترەییان���ە لەتاقه یەک تێکستی یەكێك له نوسەرەكانی رەهەنددا بس���ەلمێنێت .هی���وادارم ئ���ەم وەاڵمە وای لێب���کات بەوردیی نوس���ینەکانمان بخوێنێتەوە ،بۆئەوەی بزانین باسی کێ‌و کام تێکست دەکات‌و خۆیشی بزانێت چ بیرۆکەیەک���ی نوێی هەی���ە کە پێش ئەو لەسەری نەنوس���رابێت ،بەوانەی لەو دە تێزەشدا باسیان لێوەدەکات.
ئەم نارسیسم‌و لەخۆباییبونە لەدونیای ئێمەدا تەنها گرفتی كاك سەردار نییە بەڵکو دیاردەیەکی کوشندەی زۆرێك لەو کەسانەیە کە ئاست‌و پلەیەکی ئەکادیمیی یان ئەدەبیی ،هونەریی یان سیاسیی وەردەگرن ،یاخود وەزیفەیەکیان وەك پسپۆڕ یان راوێژکار پێدەدرێت بەدفیزی���ی کاک س���ەردار لەتێ���زی شەش���ەمیدا بەب���ێ دەمام���ک خ���ۆی بەرجەس���تەدەکات کاتێک تەنها لەسێ پەرەگراف���ی کاڵ‌و کرچ���دا ،بەچەن���د سەرنجێکی زۆر س���ەرپێیی ،حوکمێکی بێ بنەما بەسەر کۆی پڕۆژەی رەهەنددا دەردەکات‌و بەهەڵەش ئەو هەمو نوسەرە جیاوازان���ەی لەو گۆڤارەدا نوس���یویانە بە"رەهەندیی���ەکان" ناودێڕی���ان دەکات. رەهەندییەکان کێن‌و چییانکردوە؟ ئەمە ئەو پرسیارەیە کە ئەرکی دامەزرێنەرانی رەهەن���د نییە خۆی���ان داوەریی خۆیان بکەن ،بەاڵم یەک ش���ت هەیە هیوادارم ب���ۆ دواج���ار راس���تیبکەمەوە ،ئەویش ئەوەیە کە بەبۆچونی من ش���تێک نییە بەناوی "رەهەندییەکان" وەك گش���تێكی هاوش���ێوەی بێ جیاوازی���یو بێناكۆكیی لەڕوی ش���یکارو روانین‌و میتۆدو کایەی کارکردنیاندا .دامەزرێنەران‌و نوس���ەرانی رەهەن���د گروپێ���ک نەبون کە لەس���ەر بەرنامەیەک���ی فیکری���ی رێککەوتب���ن، زۆرینەیان میتۆدو دیس���پلینی زانستیی‌و کای���ەی فیکری تایبەت بەخۆی هەبو کە نەک لەیەک جیاوازبون ،بەڵکو لەهەندێک کات‌و ش���وێندا بەی���ەک ناکۆکیش بون. جگە لەمان���ەش ئەوەی كاك س���ەردار ن���اوی رەهەندییەكان���ی لێدەنێت دەیان لێکۆڵین���ەوەو وتارو کتێبیان نوس���یوە، لەقوت���وی چ زانكۆیەك���ی دونی���او كام دیس���پلینی ئەكادیمیی���دا ،ئ���ەو هەمو نوس���ینە بەم ش���ێوە بێباك‌و خورافییە دەخوێندرێت���ەوە .ئەم���ە وەك وتم نەك ناچێتە ناو هیچ جۆرە خوێندنەوەیەكەوە كە رێزی بنەما هەرە سادەكانی ئێتیکی نوس���ینی گرتبێ���ت ،بەڵك���و بەزمان���ە ش���ەعبییەکە عەیبەی���ەو عەیبەیەك���ی گەورەش���ە .هەندێ���ك نۆرم كە ش���كان مرۆڤ نازانێت جگە لەعەیبە ،چ ناوێكی تریان لێبنێت. دادگاییکردنی تەعەسوفییانەی فیکر کاک س���ەردار وەک وت���م لەتێ���زی شەشەمیدا كه دێتە سەر "رەهەندییەکان"و لەدادگایەک���ی تایبەت بەتاوانی فیکرییدا داوەریی���ان دەكات کە تەنها خۆی تیایدا س���کااڵکەرو داوەری گش���تیی‌و دادوەرو پارێزەریش���ە .لەم دادگاییکردنەدا هیچ نوس���ەرێكی رەهەن���د تەنان���ەت بەیەك ئیقتیباس���ی بچوكی���ش ئام���اده نییه، كەچ���ی حوکم���ی ئ���ەوه دەردەکات کە گوایە هیچ یەکێک لەنوس���ەرانی رەهەند ش���ارەزای بواری زانس���تە سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتیی���ەکان نەبون .س���ەرەتا من حەزدەکەم سەرس���امیی خۆم بەم هێزی داوەرییكردن���ەی کاک س���ەردار دەربڕم کە چۆن کەسێکی ئەکادیمیی جورئەتی
فیکریی‌و بەتایبەت���ی ئەخالقیی ئەوەی هەیە پرۆژەیەکی چەندین س���اڵەی وەکو رەهەند ،کە وەکو گوتم هەزارەها الپەڕەی لەوتارو لێکۆڵینەوەی فیکریی‌و سیاسیی‌و فەلس���ەفیی كولتوری���یو كۆمەاڵیەتیی، باڵوکردۆت���ەوەو نوس���ەرەکانی میتۆدی جیاوازی���ان ب���ۆ خوێندنەوەکانی���ان بەکارهێناوەو لەکایەو دیسپلینی زانستیی جی���اوازدا کاریانکردوەو هەندێكیش���یان تائەم���ڕۆ كاردەكەن ،زۆربەش���یان وەك كاك س���ەردار لەزانك���ۆ ئەوروپییەكاندا خوێندویان���ە ،كەچی باز بەس���ەر هەمو ئەو ش���تانەدا ب���دات‌و ک���ۆی پڕۆژەکەو نوس���ینەکانیان لەناو س���ێ پەرەگرافدا بنرخێنێ���ت‌و بڵێت":هی���چ یەکێ���ک لەڕەهەندییەکان خاوەن میتۆدێکی نوێ نەبون بۆ خوێندنەوەی کۆمەڵگا ،شارەزای بواری دەزگاو سیس���تەم‌و جیۆپۆلەتیک‌و دەوڵ���ەت‌و ئابوریو سیاس���ەت نەبون". لەڕاستیدا ئەم حوکمە ،تەنها حوكمێكی کوێرانە نییە ،بەڵکو نابەرپرسیارێتییەكی ئەخالقی گەورەو کوێربونێكی تەواویشه بەرامب���ەر بەئاڵۆزێتی���ی پرۆژەیەک���ی فیک���ری کە ل���ەزۆر بواردا زم���ان‌و تێزو ش���ێوازی روانین‌و خوێندن���ەوەی تازەی هێنایەكای���ەوە .لەوان���ەش ب���ۆ نمونە بواری ش���یكردنەوەی كایە جیاوازەكانی سیاس���ەت‌و ئابوریی‌و سۆس���یۆلۆژیی‌و هونەری���یو ئەخالقیی‌و ش���یكردنەوەی دەسەاڵت‌و دەسەاڵتدارێتی‌و خوێندنەوەی سۆسیۆلۆژیی نوێ بۆ ملمالنێی گروپەکانی کۆمەڵگای کوردی���ی بەچەمکی "گروپە ستراتیژییەكان"و پرس���ی ناسیۆنالیزم‌و پرۆسەی بەنەتەوەبون‌و بەكۆمەڵگابون‌و جیاكردن���ەوەی چەمک���ی حكومەتكردن لەحوكمڕانیك���ردن‌و هت���د ...ئەمە جگە لەخوێندن���ەوەی جی���اواز ب���ۆ ئەزمونی بەعس‌و سیس���تەمی بەعسیزم لەعێراق‌و ش���یكردنەوەی بنەم���ا ئایدیۆلۆژی���یو دەزگای���یو ئابوری���یو سیاس���یی‌و جیۆپۆلیتیكییەكان���ی كارەس���اتێكی گەورەی وەك ئەنفال کە هەڵگری چەندین تێزی نوێ بون بۆ پرس���ی جینۆس���اید لەکوردس���تاندا .كاك س���ەردار گ���ەر تاقەت‌و حەوس���ەڵەی هەبێت دەتوانێت بچێت���ەوە س���ەر ژمارەكان���ی گۆڤاری رەهەن���دو ئەو لێکۆڵین���ەوەو كتێبانەش ك���ە ل���ەدوای وەس���تانی گۆڤارەکەوە لەالی���ەن هەندێ���ك لەنوس���ەرەكانیەوە نوسراون‌و باڵوکراونەتەوە ،بۆئەوەی بۆی دەردەكەوێ���ت چ حوكمێك���ی بێ بنەماو نەزانانەی داوە. زۆرێك لەنوس���ەرەکانی رەهەند بەپێی تایبەتمەندێتیی ب���واری لێکۆڵینەوەیان، لەئاس���تی جیاوازدا هەوڵ���ی راڤەکردنی کۆمەڵگاو سیاسەت ،ئابوریی‌و کولتوری بەرخۆری���ی ،دین‌و دەوڵ���ەت ،ملمالنێ‌و توندوتیژیی‌و پرسە فەلس���ەفییەکانیان داوە .ئ���ەوان پرس���ی تۆتالیتاری���زم‌و پلورالیزمیان لەسیاسەتدا کرد بەبابەتی گفتوگۆی فەلس���ەفەی سیاس���یی .ئەو مەترس���ییانەیان تاوتوێکرد کە ش���ەڕی ناوخۆو پاشان رێککەوتنی ستراتیژیی بۆ کۆمەڵگاو سیاسەت لەخۆیدەگرێت .بۆ رای گشتییان رونکردەوە کە بنجبەستکردنی سیستەمی س���وڵتانییزم چ مەترسییەک بۆ داهاتوی کوردس���تان دروستدەکات. ش���یکاری پرۆژه سیاس���ییه گەورەكانی ناوچەك���ەو پێگ���ەو توان���ای كوردیان لەناویاندا کردوە .پرس���ی دەس���توریان کرد بەبابەتی گفتوگۆی ناو سیاس���ەت‌و مەترس���ییەكانی سیس���تمی سیاس���یی سەرۆكایەتییش���یان ب���ۆ كۆمەڵگایەكی وەك كۆمەڵگای كوردس���تان نیشانداوە. ئەم���ە جگ���ە لەلێکۆڵین���ەوە نوێکانیان لەسەر داعش‌و پرسی شکستی دەوڵەتی پۆس���ت کۆلۆنیالیی .کاک سەردار گەر فێڵ لەخۆی نەکات‌و خوێنەران بەهەڵەدا نەبات ،ئەو راس���تییە باش دەزانێت کە لەدە س���اڵی رابردودا زۆرینەی ئەو تێزو لێکۆڵین���ەوەو خوێندنەوان���ەی هەندێك لەنوس���ەرانی رەهەند ،ک���ران بەگوتاری سیاس���یی‌و کۆڵەک���ە فیکرییەكان���ی بزوتنەوەو ملمالنێ کۆمەاڵیەتییەکانی ناو کۆمەڵگای کوردستان. تێبینیی: هەرکەسێک نوسینەکەی کاک سەرداری نەخوێندۆتەوە ،دەتوانێت سەردانی ئەم لینکەی سایتی ئاوێنە بکات.
http://www.awene. /com/2017/03/16/40697
12
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
birura. awene@gmail. com
بیروڕا
یه‌کتر قبوڵ نه‌کردن فاکتێکی کۆمه‌اڵیه‌تیه به‌ر له‌وه‌ی سیاسی بێت کورد نه‌گونجاوترین میلله‌تی دنیایه
ف جوتیار شه‌ری له‌دوره‌وه له‌کوردس����تان بڕوانی باشتر ئه‌توانی نه‌خۆش����یه‌کانی ئه‌م کۆمه‌ڵگه‌ی ه ده‌ست نیش����ان بکه‌یت چونکه له‌ده‌ره‌وه به‌ریه‌ک که‌وتنی خه‌ڵکی هه‌مو ناوچه‌کانی کوردستان ئه‌بینیت. س����اڵی پار له‌جێگای����ه‌ک کارم ده‌کرد کۆمه‌ڵێک براده‌ری باک����وری لێبو هه‌مو رۆژێک جنێویان به‌باشور ئه‌داو ئه‌یانوت هه‌رچ����ی فیتن����ه هه‌یه له‌باش����وره! که له‌که‌م����پ بوم ب����ۆم ده‌رک����ه‌وت باکورو رۆژئ����اوا پێک����هوه نایانک����رێ‌و هه‌ریه‌که گاڵت����ه به‌وی ت����ر ئه‌ک����هنو له‌مامه‌ڵه‌ی ی����ه‌ک ناڕازین ،جگه له‌وه رۆژهه‌اڵتیه‌کان ه����ه‌ر ئاماده‌نی����ن له‌گ����هڵ کرمانج����یو بادینی دانیش����ن‌و به‌بیانوی تێنه‌گه‌شتن هه‌ر به‌کوردی����ان نازان����ن‌و زیاتر له‌گه‌ڵ
فارسه‌کان داده‌نیشتن‌و له‌گه‌ڵیان تێکه‌ڵ شاره‌که‌و هه‌ر به‌ئاواره ناویان دەهێنن. که ده‌چیته سلێمانی ،سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی بون ،له‌به‌رامبه‌ردا باش����ور به‌کرمانجی‌و بادینی ئه‌ڵێ جه‌ماعه‌تی ده‌مخواره‌کان .هه‌ولێ����ری قبوڵ نی����ه ،هه‌رچی ناوچه‌ی ئ����ه‌م حاڵه‌ت����هی که‌مپ����ه‌کان واقیعی بادینانه قبوڵی نیه ،یه‌کێک بادینی یان کۆمه‌اڵیه‌تی����ه له‌گه‌ڵ خۆیان����ی دێنن بۆ کرمانجی قس����ه بکات خه‌ڵکی سلێمانی نمونه گه‌ر باش����ور به‌نمونه وه‌رگرین که ده‌ڵێ����ن جامه‌که‌ت دای����هرهوه گڤه گڤ له‌س����نوری ئیبراهیم خه‌لیله‌وه ده‌چیته دێت! جگه له‌وه هه‌مو خه‌ڵکی ده‌ره‌وه‌ی ژوره‌وه زاخ����ۆو دهۆک یه‌کیان قبوڵ نیه شاری قبوڵ نیهو هه‌موی به‌الدێی ئه‌زانن ته‌نانه‌ت له‌یاری نێ����وان دهۆک‌و زاخۆدا به‌خه‌ڵکی قه‌زاکانیش����هوه ،له‌ناو شاریش ش����ه‌ڕو پێکدادان روده‌دات ،ک����ه دێیته خه‌ڵک����ی ده‌ره‌وه‌ی شه‌س����تیو ناوه‌وه‌ی دهۆک خه‌ڵکی ده‌ره‌وه‌ی دهۆکیان قبوڵ شه‌ستی هه‌یه ،له‌ناو شه‌ستیش خه‌ڵکی نیه ،له‌ن����او دهۆک هه‌موی عه‌ش����یره‌ته ش����اره‌که ههیهو گ����ه‌ر به‌ڵگه‌نامه‌یه‌کی به‌جۆرێک عه‌شیره‌تی دۆسکی عه‌شیره‌تی س����ه‌رده‌می بابانت نه‌بێ ن����اوت ناچێته ب����ه‌رواری قبوڵ نیه! که دێیته ده‌رەوه‌ی کتێبی شاره‌وه‌و سه‌د ساڵ زیاتریش بێت دهۆک هه‌مو بادینان ناوچه‌ی س����ۆرانی ماڵت له‌وێ بێت تۆ هه‌ر خه‌ڵکی سلێمانی قبوڵ نیهو که ده‌ڵێن سۆرا وه‌ک ئه‌وه‌ی نیت! سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی سلێمانی الی ژوروی باس����ی نه‌ته‌وه‌یه‌کی جیاواز بکه‌ن هێنده ده‌ش����تی ش����اره‌زوره‌وه له‌نگه‌ری گرتوه به‌هه‌ستیارییه‌وه ده‌دوێن. که دێیت����ه ناوچه‌ی س����ۆران ،هه‌ولێر هیچ سنورێکی جیاکراوه‌ی له‌نێواندا نیه خه‌ڵکی ده‌ش����تی هه‌ولێ����ری قبوڵ نیه! که‌چی شاره‌زوری قبوڵ نیه. ک����ه دێیته ش����اره‌زور ،سه‌یدس����ادق ئهوه گرژییه‌کانی نێوان هه‌ولێرو سلێمانی له‌گرژی نێوان دو ده‌وڵه‌ت ده‌چو! باشبو هه‌ڵه‌بج����هی قب����وڵ نیه! ک����ه ده‌چیته دوای چه‌ندی����ن هه‌وڵ تۆزێک ئه‌و گرژییه هه‌ڵه‌بجه گه‌ر له‌دوانزه ماڵه نه‌بیت که‌س خاو کرایه‌وه ،به‌اڵم بهداخهوه هه‌ر ماوه .به‌‌هه‌ڵه‌بجه‌یت دانانێت! ده‌ربه‌ندیخ����ان ک����ه له‌کۆتا س����نوری له‌که‌رکوک ،که‌رکوکی ئه‌سڵ‌و که‌رکوکی عادی هه‌یه ،بهداخهوه تائێس����تا کوردی ش����اخاوی ش����اره‌زوردایه‌و له‌ده‌روازه‌ی که‌رکوک دان به‌و ئاواره که‌رکویانه نانێن گه‌رمیان له‌نگه‌ری گرتوه ،که‌چی گه‌رمیانی دوای روخانی رژێمی عێراق گه‌ڕاونه‌ته‌وه قب����وڵ نی����هو زۆرترین ئیم����زا له‌قه‌زاکه
کۆکرای����هوه تانه‌خرێته س����ه‌ر ئیداره‌ی گه‌رمی����ان‌و زۆرێک له‌خه‌ڵکی قه‌زاکه گه‌ر پێی����ان بڵێیت گه‌رمیانی به‌س����وکایه‌تی ئه‌زانن‌و ده‌ربه‌ندیخان به‌گه‌رمیان نازانن‌و به‌ناوچه‌یه‌کی س����ه‌ربه‌خۆی ئه‌زانن! که ده‌چیت����ه ن����او ده‌ربه‌ندیخ����ان ،خه‌ڵکی ئه‌مب����ه‌ری روب����اری س����یروان خه‌ڵکی ئه‌وبه‌ری روباری س����یروانیان قبوڵ نیهو هه‌س����تیارییه‌کانی ئه‌مبه‌رو ئه‌وبه‌ری له‌و قه‌زای����ه زۆرجار نوکت����ه تێده‌په‌ڕێنێت‌و گرژی دروست ده‌کات! ک����ه ده‌چیت����ه گه‌رمی����ان ،خه‌ڵک����ی ک����ه‌الرو خانه‌قی����ن یه‌کیان قب����وڵ نیه. هه‌رله‌گه‌رمی����ان ،چه‌مچه‌م����اڵ هه‌س����ت به‌نامۆ بون ده‌کات کاتێک له‌پۆس����تێکی فه‌یس����بوکی قایمقام����ه گه‌نجه‌که‌یانه‌وه گله‌یی له‌هه‌مو کوردس����تان کردو ئاماری تاوانی هه‌مو شاره‌کانی تری کوردستانی راگه‌یان����دو وت����ی بۆ ه����ه‌ر روی ده‌متان له‌چه‌مچه‌ماڵه ئه‌وه‌تا له‌شارو ناوچه‌کانی تریش تاوان روده‌دات. ئه‌گه‌ر ئه‌م مۆدێله‌ی باشور گشتاندنی بۆ بکه‌ین بۆ هه‌ر چوارپارچه‌ی کوردستان هه‌م����و پارچه‌کانی تریش به‌مجۆره‌ن ،بۆ نمون���� ه له‌ڕۆژه����ه‌اڵت گرژییه‌کانی نێوان س����نه‌و کرمانش����ان هیچی که‌مت����ر نیه له‌گرژییه‌کانی نێوان هه‌ولێرو س����لێمانی، له‌وێ گرژی نێوان هه‌ورامی‌و س����ۆرانیش
هه‌یه! که شه‌ڕێک روده‌دات ده‌ڵێن شه‌ڕی نێ����وان هه‌ورامی‌و ک����وردە ،وه‌ک ئه‌وه‌ی هه‌ورامی کورد نه‌بێت! هه‌مان هه‌ستیاری له‌نێوان زازاکی‌و کرمانج����ی له‌باکوریش هه‌یه. من له‌وماوه‌ی����ەی له‌که‌مپ بوم تێبینی ئه‌وه‌م کرد کورد نه‌گونجاوترین میلله‌تی دنیای���� ه له‌نێ����وان خۆیان����داو له‌مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ هی����چ میلله‌تێکی تردا کێش����هی نیه به‌جۆرێک ته‌نه����ا پانزه نه‌فه‌ر بوین که‌س����ی قس����هی له‌گه‌ڵ ک����ه‌س نه‌بو، چه‌ندین ش����ه‌ڕیان له‌گه‌ڵ ی����ه‌ک کردبو! به‌پێچه‌وانه‌وه میلله‌تانی تر له‌نێوخۆیاندا زۆر ته‌بابون ،که‌چ����ی له‌گه‌ڵ میلله‌تانی جیاوازدا کێشه‌یان هه‌بو! له‌لێکدانه‌وه‌ی ئه‌و واقیعه‌ی سه‌ره‌وه‌دا ب����ۆت ده‌رده‌که‌وێ����ت دوبه‌رەک����یو نه‌گونجانی واقیعی سیاس����ی کوردستان ده‌رهاویش����ته‌ی واقیعه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌که‌ی کوردستانه نه‌ک سیاسه‌ت ئه‌و شه‌قڵه‌ی کردبێته ن����او کۆمه‌ڵگ����ه ،به‌ڵکو ره‌گی ئارێشه کۆمه‌اڵیه‌تیه‌که زۆر له‌سیاسه‌تی نوێی کورد کۆنتره‌و بۆ س����ه‌دان س����اڵ ده‌گه‌ڕێته‌وه ،بۆیه به‌ڕای من گه‌ر بمانه‌وێ یه‌کتر قبوڵ کردنی سیاس����ی چاره‌سه‌ر بکه‌ین سه‌ره‌تا ئه‌بێت له‌یه‌کتر قبوڵکردنی کۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه ده‌ستپێبکه‌ین.
که دێیته ناوچه‌ی سۆران ،هه‌ولێر خه‌ڵکی ده‌شتی هه‌ولێری قبوڵ نیه! ئهوه گرژییه‌کانی نێوان هه‌ولێرو سلێمانی له‌گرژی نێوان دو ده‌وڵه‌ت ده‌چو!
دەکەن؟ وا بۆ کوردیەکان پارتە فەلسەفەی کۆیلەبون مرۆڤی کۆیلە کێیە؟ بۆچی دەیەوێت کۆیلە بێت؟ شۆڕش عزیز سورمێ
لەکاتێک����دا هەم����و جیهان ب����اس لەڕۆڵ‌و قارەمانیێتی پێش����مەرگە دەکات ،لەشەڕی دژ بەترس����ناکترین رێکخراوی تیرۆریستی داعش، کە رۆژان����ە میدی����ا جیهانیەکان بەگش����تیو ئەوروپی����ەکان بەتایبەت����ی بەگرینگیەک����ی زۆرەوە ئاماژە بەئازایەتی پێشمەرگە دەکات‌و هاوس����ۆزیی خۆیان بەرامب����ەر بەگەلی کورد دەردەب����ڕن ،ک����ە ئەمەش دوژمنان����ی کوردو واڵتانی داگیرکەری کوردس����تانی هەراس����ان کردوەو بەردەوام لەهەوڵداندان بۆ شکاندنەوەی بەهای پێش����مەرگەو س����وککردنی ئ����ەو ناوە پی����رۆزە ،ئەویش لەڕێگەی بەکارهێنانی پارتە کوردییەکان .راستە خەباتکردن لەسەر خاکی کوردس����تان ئاس����ان نیە ،چونکە ئەو شوێنە سامانی وه‌ستا به‌کر س����تراتیژیی‌و جیۆپۆلیتیکیەی کە کوردستان هەیەت����ی ،بەئاس����انی خەبات����ی تیاناک����رێ، لەبەرئەوەی ئەو چوار دەوڵەتەی کە داگیریان هەوێن���ی پێکهاتنی تاک���ی کۆیلەو کردوە ،س����ەرەڕای هەبونی کێش����ەو ناکۆکی دروس���تبونی کۆمەڵ���گای کۆیالیەتی لەنێ����وان خۆیاندا ،کەچی تەنها لەس����ەر یەک لەفەلسەفەی سیاسیدا زۆرترین رەهەندو مەس����ەلە کۆکن ،ئەویش لەناوبردنی میللەتی تیۆری جیاواز لەخۆ دەگرێ‌و زۆرترین ک����وردەو رێگەگرت����ن لەهەبون����ی کیانێک����ی باسیشی لێوەکراوە ،چونکە ئەم پرسە س����ەربەخۆ بۆ ک����ورد .بێگومان ئاس����انترین وابەستەی هەمو سەردەمەکانەو لەگەڵ رێگەش بۆ ئەو مەسەلەیە بەکارهێنانی پارتە کۆمەڵ���گای مرۆڤایەتیدا هەنگاودەنێ، کوردییەکانە .بۆ نمونە شەڕە خوێناوییەکەی س���یمای کۆیلەب���ون بەکۆمەڵگایەکی س����اڵی 1994ک����ە لەنێ����وان ه����ەردو پارتە چەقبەس���توی دور لەگەش���ەو جوڵەو کوردییەکەی کوردستانی باشور رویدا ،ئێران‌و بەرزی ئاس���تی رۆشنبیرو دەرنەچون‌و عێراقی ئەو کاتەو تورکیا رۆڵێکی سەرەکیان هەرچوار پارچەی کوردستان یەکبگرن .تورکیا دەرنەکەوتن���ی ن���ەوەی زین���دوو هەبو لەڕودانی ئەو کارەساتە بەسەر میللەتی وەک کاری هەمیش����ەیی ب����ەردەوام خەریکی هەنگاونەن���ان ب���ۆ بەرەو پێش���چون‌و کورد ،ک����ە لەئاکامدا چەندی����ن گەنجی کورد لەناوبردن����ی ک����وردە ،ئێمە باس����ی پەکەکە کارانەبونی چین‌وتوێژی نێو گەلە. بونە قوربانی بیرکردنەوەی تەسکی حزبایەتی ناکەی����ن ،بەاڵم هەدەپە وەک پارتێکی کوردی کۆیل���ە هەرگی���ز لەناخ���ی خۆی���دا لەنێوان یەکێتی نیشتیمانی کوردستان‌و پارتی لەڕێگ����ەی دەنگدانەوە گەیش����تە پەرلەمان بۆ هەست بەئاس���ودەیی‌و کامەرانییەکی دیموکراتی کوردستان. ئەوەی لەسەر مینبەری پەرلەمانەوە داکۆکی ت���ەواو ناکاو ه���ەر خەریک���ی خەم‌و هەر لەس����ەرتای دروس����تبونی حکومەتی لەمافی کورد بکات‌و ئەو مافانە بۆ میللەتەکەی خۆخواردنەوەیەو روکەش خۆی ئاسودە هەرێم����ی کوردس����تان ،پارت����ی کرێکاران����ی وەدەست بێنێ ،کە پەکەکە لەماوەی 40ساڵی پیشان دەدا لەژیان ،بەردەوام وادەکا کوردس����تانیش بەتاف����ی ئێ����ران هەوڵیدا ئەو خەباتی چەکدارییەوە تائێس����تا نەیتوانیوە بۆ راڕاب���ێ‌و نەتوان���ێ لەبارێکی دەرونیی ئەزمونە نوێی����ەی کوردس����تان تێکبدات ،بۆ کورد وەدەس����تیبێنێ .بەاڵم ئ����ەردۆگان ئەو جێگیرداب���ێ ،چونک���ە رۆژان���ە رۆڵی بەرژەوەندی دوژمنانی کورد .ئەوەی جێگەی سیس����تمە دیموکراتیەش����ی پێ قەبوڵ نەکرا ،کارەکتەرێ���ک دەگێ���ڕێ کە هی خۆی داخە ئەوەندەی ئەو پارتە کوردییانە بەگشتی خۆ هەدەپە پارتێکی چەکداری نەبو ،تائێستا نیی���ە یاخود ئ���ارەزوی نییە ئەو رۆڵە بۆ بەرژەوەندی دوژمنانی گەلەکەیان خزمەتیان 32پەرلەمانتاریان����ی خس����تە زیندان����ەوە ،بگێڕێ ،لەهەمان کاتیش���دا واهەس���ت کردوە ،نیوەی ئەوەندە بۆ بەرژەوەندی تاکی بەس����ەرۆکی پارتەکەو جێگرەکەشیەوە .ئێمە دەکا کارێکی باش‌و س���ەرکەوتوانەی کورد خزمەتی����ان کردبایە ،ئێس����تا دەبوینە چۆن دەتوانی����ن باوەڕ بەوە بکەین کە تورکیا ئەنجام داوە. خاوەن واڵتێکی سەربەخۆو گشت مافەکانمان پاڵپشتی کوردستانی باشور دەکات ،لەکاتێکدا کاتێ���ك فەرهەنگە سیاس���یەکان، پارێ����زراو دەبو .ئ����ەو پرس����یارەی الی هەر بەئاش����کرا خەریک����ی لەناوبردن����ی کوردانی کۆمەاڵیەتی���ەکان ،خێ���زان ،ئایی���ن، تاکێکی کورد دروس����ت دەبێ����ت ئەوەیە گەلۆ باکورو رۆژاوایە ،ئەم����ە دەچێتە ئەقڵی کێوە ئەقڵیەت���ی کۆنەپەرس���تیو بەه���ا لەساڵی 2017لەسەدەی س����ێ هەزارە تاکەی ئەگەر خۆهەڵخەڵەتاندن نەبێت .هەمان ش����ت کلتوری���ەکان کار لەس���ەر بەهاکان���ی دەبێ کورد س����ود لەئەزمونی رابردوی خۆی ئایەتوڵاڵکانی ئێرانیش ،هەمیش����ە لەهەوڵی م���رۆڤ دەک���ەن‌و رەت���ی دەکەنەوە وەرنەگرێت؟ دو ساڵ لەمەوبەر بە بەردەوامی بنبڕکردن����ی کوردان����ی رۆژه����ەاڵت‌و نانەوەی بەهەمو ش���ێوەیەك ه���ەوڵ بۆ کردنی ب����اس لەکۆنگ����رەی نەتەوەیی ک����ورد کرا ،ئاژاوەن لەنێوان پارتە کوردیەکانی باش����وری دەدەن‌و ناهێڵ���ن خۆی بێ���ت ،لێرەوە س����ەرەڕای بونی ئایدۆلۆژیا جیاوازەکان بۆی کوردس����تان .دەبێ چ س����ودێکیان هەبێت بۆ سیس���تەمی کۆیالیەتی دەچەس���پێ‌و هەب����و ببێتە هەلێ����ک ب����ۆ لێکنزیکبونەوەی یەکێتی‌و گ����ۆڕان؟ کە هەمیش����ە بەفەرمان‌و ت���ەواوی کۆمەڵ���گاش لەچوارچێوەی پارتەکانی هەر چوار بەشی کوردستان ،بەاڵم بڕیارەکانی ئەوان دەجوڵێنەوە . ئەو سیس���تمە داخراوەدا ژیان گوزەر بەداخەوە ئەو کۆنگرەیە نەبەس����ترا کە ببوە ئەوەی جێگەی سەرسوڕمانە هەر هەمو پارتە ئەکەن. کوردیەکان هەوڵی وەدەستهێنانی سەربەخۆیی هیوایەک بۆ تاکی کورد. مرۆڤ ش���ەیدای ئازادیی���ە ،چونکە ئێمەی کورد ئەبێ چ هیوایەکمان بەواڵتێکی دەدەن ،بەاڵم لەئەرزی واقیعدا بەردەوام لەنێو ئ���ازادی کرۆک���ی بون���ی بەش���ەر وەک تورکی����ا هەبێ کە لەالیەن س����وڵتانێکی یاریپێکردنە ئیقلیمیەکاندا ماونەتەوە .ئێمەی پێکدەهێنێ���ت .قایلبون���ی م���رۆڤ وەک ئەردۆگان حوکم دەکرێ ،کاریگەرییەکی ک����ورد بەقەد کۆسۆڤۆیش����مان تیا نەبو ،کە بەکۆیالیەت���ی زادەی نائومێ���دی‌و زۆری هەبو لەس����ەر تێکدانی ئەو کۆنگرەیە ،لەشەوو رۆژێکدا سەربەخۆیی خۆی راگەیاند ،رەنگدانەوەی رۆحێکی خەواڵوە ،بەاڵم چونکە لەبەرژەوەندی ئ����ەودا نیە کوردەکانی بێ گوێدان بەدژایەتیکردنی سێربیاو روسیا .ئەوەی م���رۆڤ لەزیندەوەرەکانی دیکە
ئێمەی کورد بەقەد کۆسۆڤۆیشمان تیا نەبو ،کە لەشەوو رۆژێکدا سەربەخۆیی خۆی راگەیاند بێ گوێدان بەدژایەتیکردنی سێربیاو روسیا
جیادەکات���ەوە ،یاخیبونە لەس���تەم‌و رازینەبون���ە بەوەی ش���کۆی ژێر پێ بخرێت. مرۆڤی کۆیلە کێیە؟ بۆچی دەیەوێت کۆیل���ە بێ���ت؟ ئامانجی پش���ت ئەم کۆیلەبونەی لەچیدایە؟ مرۆڤی کۆیلە ئەو کەسەیە یاخیبون نازان���ێ یا جورئەتی ئ���ەو یاخیبونەی نی���ەو هەرگی���ز نایەوێ بڵێ���ت نا! بۆ هەم���و ش���تێك ملکەچەو ب���ەردەوام دەڵێ���ت بەڵێ .لەڕاس���تیدا کۆیلە ئەو کەس���ە نییە کە ملمالنێکە لەبەرامبەر ئەوانی ت���را دەدۆڕێنێ���ت بەڵکو ئەو کەس���ەیە لەبنەڕەتدا نای���ەوێ بچێتە نێ���و ملمالنێوە یاخود کە دەش���چێتە نێ���و ملمالنێکەوە بەتەنه���ا لەهەوڵی پاراستن‌و زیندوهێشتنەوەی خۆیەتی. کاتێ���ك ت���ەواوی تاکەکانی کۆمەڵ ملکەچ���ی س���تەمی ئیمپریالی���زم‌و داگیرکاری ئەبن ئەوکات کۆمەڵگایەکی کۆیل���ە وێنائەبێت ،وات���ا کۆیلەبونی ت���اك هەوێنە بۆ کۆیلەبونی بەکۆمەڵ‌و بەپێچەوانەش���ەوە کاتێ���ك هەم���و تاکەکان���ی کۆم���ەڵ یەكدەگ���رن‌و دەیانەوێت سیستمێك بڕوخێنن‌و ئازاد ببن سەرەنجام ئازادبونی کۆمەڵگایەکی لێدەکەوێتەوە. هیگڵ بەش���ێوازێکیتر بۆی ئەڕوانێ‌و لەکتێبی فینۆمۆلۆژیای رۆحدا دەڵێت کۆیلە ئەو کەس���ەیە ک���ە وەك ئاژەڵ بەتەنه���ا ب���ۆ مانەوە ه���ەوڵ دەدات‌و نایەوێت دان بەبونی خۆیدا بنێ لەڕوی بەرامبەرەکەیدا. لەنێ���و ژیانی سیاسیش���ا کۆمەڵێك کۆیلە هەن دەبنە کەرەستەی بنیادنانی دەس���ەاڵتێکی ن���اکاراو خۆس���ەپێن‌و دەکەوێت���ە بەرژەوەندیەکانی���ان مەترس���یەوەو لەپێگەک���ەی خۆیاندا وەدەردەنرێ���ن ئەگ���ەر بەکۆیلەب���ون قاییل نەبن ،ئەم جۆرە لەکۆیالیەتیش خراپتری���ن جۆری کۆیلەیی���ە چونکە لەم رێگەوە کۆمەڵگایەکی بەسیس���تم رێکخ���راوی کۆیل���ە دروس���تدەبێت‌و لەئەنجامدا کارک���ردن بۆ روخانی ئەو سیستمە کارێکی مەحاڵ دەبێت. جه‌نگێك���ی گ���ه‌وره‌ی ده‌رون���یو فكریو قۆرغ���كاری دژ به‌كۆمه‌ڵگا کە ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی یه‌كسانه به‌ئیفالسبونی ی ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك ی مرۆڤ‌و دروستبون به‌ها كۆیلەو ئه‌وه‌ی له‌گۆڕاندایه سیس���تم‌و ئایدۆلۆژیاكانن کە ئیراده‌ی نامرێ به‌م سته‌مه به‌اڵم دادپه‌روه‌ری دوائه‌كه‌وێ‌و قۆناغی گه‌شه‌ی كۆمه‌ڵگا الواز دەكا.
به‌هه‌دەردانی ئیراده‌ی مرۆڤ لەبرسا یان له‌ترسا وائه‌كا زیاتر فو له‌ئاگری به‌كۆیله‌بونی كۆمه‌ڵگه بکرێ بێئه‌وه‌ی به‌ها بۆخۆی‌و خه‌ڵك‌و خاك دابنێت، هەربۆیە مەحاڵە ئازاد نەبیت‌و ئاسودە بیت سەربەخۆ نەبیت‌و دەسخەڕۆ نەبیت نەژادبی و کاڵفام نەبی تۆماس هۆبس بۆچونی وایه '’ته‌نها هێز ده‌توانێ پێش له‌هێز بگرێت’’ واته پێۆیستمان به‌شۆڕش یان هێزی فكری شۆرش���گێڕانەیە بۆداماڵینی الش���هی س���ته‌م له‌به‌ر ده‌س���ه‌اڵتێكی سته‌مكار چونك���ه هۆبس بڕوای وای���ه كۆمه‌ڵگه له‌س���ه‌ر بنچینەی هێز دروس���ت بوه، بەاڵم س���وقرات بڕوای وای���ه تاكه‌كان ده‌بێ���ت تێبفك���رن‌و دواكه‌وت���هی ئه‌و ده‌س���ه‌اڵته نه‌بن له‌ك���ردارو ره‌فتاردا بۆی���ە پێیواب���و خۆناس���ی بنچینەی دەوروبەرناس���ییە .مۆنتیس���كۆ باس له‌وابه‌سته‌بونی په‌یوه‌ندی پته‌وی نێوان ی ده‌سه‌اڵت كۆیله‌یی كۆمه‌ڵگا به‌ویست له‌س���ه‌پاندنی ئایدیادا ده‌كا ،پێداگری له‌س���ه‌ر وه‌النانی ده‌كا بەاڵم ئه‌فالتون له‌كۆماره‌كه‌یدا بانگه‌ش���هی یه‌كسانی ده‌كا له‌نێوان تاكه‌كان‌و به‌پێچه‌وانه‌وه
ئه‌رستۆ تالیس پێیوایه ئه‌م یه‌كسانیه له‌نێوان تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگه به‌ته‌واو ی پێچه‌وان���هی واقیع���ه ،كۆیالیه‌ت���ی له‌لۆژیكی فكری ئه‌رستۆدا ماڵێكی به به‌هاو سامانێكی فكریه. کۆیلەب���ون لەئەنجام���ی تاک���ە تێكش���کاوەکانی نێ���و کۆمەڵگاکەوە گەشەی کردوە ،تاکێك کە تێكشکابێت لەڕوی کەس���ایەتیەوەو بێبەری بوبێت لەمرۆڤبون���ی خ���ۆی‌و هی���چ ئومێدی یاخیبون���ی تیاب���ەدی ناکرێت کاتێك کۆمەڵگا کۆیلەبون تیادەبێت بەشانازی کە مرۆڤ تیایدا شوناس���ی مرۆڤبونی خۆی لەبی���ردەکات ،هی���چ بەهایەکی مرۆڤبون���ی نامێنێت‌و دەبێت بە بەهاو پولی دەست لەئەستۆکان. دەکرێت مرۆڤەکان بەهۆی دین ،دراو، درۆ ،دەسەاڵت ،هەڕەشە ،باڵوبونەوەی بیری کۆنەپەرستی.....هتد کۆیلەببن. چین���ی ده‌س���ه‌اڵت هه‌رچ���ی هه‌یه له‌باس���ی شارس���تانی‌‌و كه‌لت���ورو یاس���او دین‌و ره‌وش���ت‌و مرۆڤایه‌تی‌‌و ئابوریو سیاس��� هت‌و ئیراده‌و ئیداره‌دا به‌گوێره‌ی ت���ه‌رازوی عه‌قیده‌ی خۆیان نه‌بێ���ت نایكێش���ن پێچەوانەکەش���ی ب���ەدژ دەبینن‌و تەنها سەرڕاوەش���ان‌و دەستبەس���نگەوەگرتن لێگیراک���ەن‌و لەبەردەوام���ی ئ���ەم کارەش���دا کۆیلە لەدایک ئەبێ. کاتێك ئاینێك دەرئەکەوێت‌و هەواڵی باڵوکردن���ەوەو گەیاندن���ی ئاینەک���ە دەدرێ���ت بەهاواڵتیان ئ���ەو مرۆڤانەی کە وەك نوێنەر و پەیامبەری ئاینەکە دەرئەک���ەون هەن���گاوی یەکەمیان بۆ ملکەچکردنی تاك لەنێو کۆمەڵگا رێگەی کوشتن‌و بڕین دەگرنەبەر بۆ گیراکردن‌و وەرگرتن‌و باڵوبونەوەی ئایینەکە ،بەم هەن���گاوەش کۆمەڵگا هەنگاوی یەکەم دەنێتە نێو کۆیلەبون. س���ەرمایە و ئیمپرالی���زم دەورێکی بااڵو بەرچاویان گێڕاوە لەگەشەکردن‌و پەروەردەکردن���ی هاواڵتیان���ی کۆیلە بەجۆریك هاواڵتی شانازی بەکۆیلەبونی خۆیەوەبکات بەمەبەستی دروستبونی کۆمەڵگای مردوو بەئامانجی مانەوەی فەرمانڕەواکان. به‌هه‌دەردانی ئیراده‌ی مرۆڤ لەبرسا یان له‌ترس���ا وائه‌كا زیاتر فو له‌ئاگری به‌كۆیله‌بونی كۆمه‌ڵگه بکرێ بێئه‌وه‌ی به‌ها بۆخ���ۆی‌و خه‌ڵك‌و خاك دابنێت، هەربۆیە مەحاڵە ئازاد نەبیت‌و ئاسودە بیت ،س���ەربەخۆ نەبیت‌و دەس���خەڕۆ نەبیت ،نەژادبی و کاڵفام نەبی.
ته‌ندروستی tandrusti. sul@gmail. com
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
15
الپەڕەی تەندروستی ،بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی
چه‌ند زانیاریه‌ك بۆ ئه‌و دایكانه ی شیر ی خۆیان ده‌ده‌ن به‌منداڵ د .هه‌ڵگورد ساڵح جاف .پزیشكی ددان‌و رۆژنامه‌نوسی زانستی
ی كلۆربون ی هۆكاره‌كان له‌رێن ددانی منداڵی شیره‌خۆره مایه كانی رێبه‌ری ح
ك ومه‌تی به‌ریتانیا
ی ددان ده‌بێت ئهوه بزان ه ی كلۆربون ی گڕوگاڵ توش��� ی منداڵ له‌ته‌مه‌ن كاتێك ئه‌مانه هۆكاره‌كانین. ی ی قتو له‌كات ی ش���یر ی نوس���تن (واتا پێدان ی مه‌مه‌ش���یر له‌كات پێدان��� نوستن). ی خواردنی قتو ك���ه تایبه‌تن به‌منداڵ‌و له‌ماركێته‌كان ههیهو ب���ه‌كار هێنان ی له‌س���ه‌ره .ئه‌م خواردنانه پڕن له‌شه‌كرو به‌كارهێنانیان ی منداڵه‌كه ته‌مه‌ن باش نیه. ی حازر( ته‌به‌و شوشه). ی شه‌ربه‌ت به‌كار هێنان ی زۆر شه‌كریان تێدایه. ی ده‌رمان ك ه بڕێك ێ جۆر به‌كار هێنانی هه‌ند ی خۆمان زۆر باوه. ی چا به‌منداڵ كه ئه‌م ه ال -پێدان
ی پێویس���ت ه راس���ته‌وخۆ دوا ی خۆتی ی من���داڵ ش���یر له‌دایكبون��� پێبده‌یت. زو زو شیری پێبده.ی كاتێك ش���یری مه‌مكێكت ده‌ده به‌منداڵه‌ك���هت چاوه‌ڕێ بك���ه تاوه‌كو ی به‌تاڵ ئه‌بێت مه‌مكه‌ك���هت به‌ته‌واوه‌ت ئینجا بڕۆ بۆمه‌مكه‌كه‌ی تریان. ی شیردان كاتێكی ته‌واو بده له‌كات ی به‌منداڵه‌كه‌ت‌و به‌باش���ی له‌باوه‌ش���ت دابنێ به‌ده‌س���ته‌كانت گ���ۆی مه‌مكت بگره. ی ئهوه بده منداڵه‌كه‌ت له‌كام دیقه‌ت ی مه‌مكه‌ی���ان زیاتر تێر ب���و ئهوه جار ی داهاتو له‌والیه‌و‌ه ده‌ست پێبكه‌و شیر بده‌رێ.
كاریگه‌ری نه‌خۆش ی شه‌كره‌‌له‌سه‌ر كۆرپه‌له
كاتێ���ك دایكێكی دوگیان نه‌خۆش��� ی ش���ه‌كره‌ی هه‌بێت ئهوه ئه‌گ���ه‌ری هه‌یه منداڵه‌كه‌ی ئه‌م كێشه‌یه‌ی بۆدروست بێت -1نه‌خۆشی زگماكی دڵ -2منداڵه‌كه یان كێشی زۆر ده‌بێت له4 كیلۆ زیاتر یان كێشی كه‌م ده‌بێت له2،5 كه‌متر. -3له‌چه‌ن���د رۆژی دوای له‌دایكبون���ی كۆرپه‌له ش���ه‌كره‌ی ك���ه‌م ده‌بێته‌وه كه
ئه‌مه‌ش ئه‌بێته هۆی كێش���هی گه‌ش���هی مێشك. -4رێ���ژه‌ی كالس���یۆم له له‌ش���ی كه‌م ده‌بێته‌وه‌و ئه‌گه‌ری هه‌یه توشی گه‌شكه‌ی بكات. -5ئه‌گ���ه‌ری هه‌یه بڕبره‌كانی پش���ت‌و ریخۆڵه‌كان به‌باشی دروست نه‌بن. -6ده‌بێته ه���ۆی تێكچونی كاره‌كانی گورچیله.
چاره‌سه‌ری سروشتی بۆئازاری مل ئا :سۆران مەعروف قەرەداغی ی مل بهش���ێكی جه‌س���ته‌ی ه ك ه زۆر توش هیالك بون ده‌بێت .مل پێكدێت ل ه 7بڕبڕه. ی له‌سه‌رێتی توشی چه‌ند ی ئه‌و ئه‌ركه به‌هۆ گرفتێك ده‌بێت. -1توندبونی ماس���ولكه‌كانی مل كه زیاتر ی له‌به‌یانیان���دا هه‌س���تی پێده‌كرێت‌و توش��� ره‌قبون ده‌بێت. ی بڕبڕه‌كانی مل وه‌ك سه‌وه‌فان‌و -2كێشه ی ته‌مه‌ن ئینزیالق ك ه ئه‌مه‌ش زیات���ر به‌هۆ یاخود روداوێك روئه‌دات. ی مل ی بۆ ئازار ی سروشت چاره‌سه‌ر پێویس���ته خه‌وتن له‌س���ه‌ر پشت بێتوی ئه‌هێنیت ی ب���ه‌كار هه‌روه‌ها ئه‌و پش���تییه م���ام ناوه‌ند بێت نه زۆر به‌رزو نه نزم بێت. ی كاركردن ملت زۆر دامه‌نه‌وێنه به‌ڵكو له‌كات ی شان‌و و ملت بوه‌ستێنه‌و هه‌ركاتێك به‌ڕێك كاره‌كانت زۆر بو پێویسته چه‌ند خوله‌كێك پشو به‌ملت بده‌یت. ی ێ جار ملت به‌هێواش رۆژانه دو بۆ س��� ی بۆخواره‌وه پاش���ان بۆ سه‌ره‌وه ئینجا بۆال راست‌و چه‌پ .وه‌رزشی پێبكه. ی ره‌قبونی مل ده‌توانیت س���ه‌هۆڵ له‌كات به‌كار بێنیت بۆماوه‌ی 10بۆ 15خوله‌ك.
ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی
سەنتەری ساڤا
بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی) لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی ناونیش����ان :ش����اری پزیش����کی س����لێمانی 07501564954 - 07706196331
http://www. dohsuli. com
فەیسبوكhttps://www. facebook. com/tandroostyt :
14
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
قەیرانی جەستەو بینین لەناو حزبی کوردیدا نەجات نوری گیانی بەردەست... ئەگەر ب���ۆ هەمو بینی���ن‌و گیانە نیمچە مردوەكەی خۆمان لەتەمەنماندا سەرنجمان هەبێ���ت ،دەبێت لەچۆنیەتی س���تەمكاری بدوێنین .س���ەرەتا بۆ ئێم���ەی خۆرهەاڵتی ی���ان لەنمون���ەی ئێمە وەك تاك���ی كورد، ئەوە ئێمە خۆمان بوی���ن كە وامان كردوە ب���ەردەوام ئەگ���ەر ستەمكاریش���مان پێ نەكرابێت ئەوا نزیك لەمە هەمیشە بوینەتە كۆیلەی ستەمكارانی ناو خۆمان‌و ملمان بۆ كەچ كردون‌و جەس���تەو رۆحمان خستۆتە بەردەس���تیان .كە ئەمەش بۆخۆی دەكاتە جۆرێك���ی تری س���تەمكاری ك���ە خۆمان تام���ردن بەرهەمهێنەری���ن‌و رزگاربون لێی بەگران بۆمان كەوتۆتەوە. ل���ەڕۆژگاری كۆنەوە بۆ ئێس���تاش ئێمە بەگشتی لەو مرۆڤانە (نەبوین) كە وابكەین رۆژان���ە تێبینیمان لەس���ەر كارو گفتوگۆ‌و ئەخاڵق���ی خۆم���ان هەبێ���ت ،نەمانكردوە بەپیش���ە تالەوە تێبگەین ئ���ەوە ئێمە بەم (گیانەمانەوە) چی���ن‌و چیمان بۆ تەمەن‌و دەوروبەرمان پێكراوە ،لەكوێدا راوەستاوین تاوەك���و بیركەرەوەیەك لەهەڵ���ەو گوناه‌و بینینەكانی خۆم���ان تێبگەین؟ ئەو جۆرە مرۆڤانەشی كە ئاوا هەمیشە گیانی خۆیان بەفەرامۆشی سپاردوە‌و گیان بۆیان نەبۆتە جێگەی بای���ەخ‌و لێوردبونەوە (كە ئێمەی كوردیش) بەش���ێكین لەو مرۆڤانە بەردەوام نەخۆش‌و رق���اوی‌و توڕەو كۆیل���ەی ئاغاو سوڵتان‌و دەسەاڵتدارە بچوك‌و الوازەكانیش بون .ئەم جۆرە مرۆڤانە كە زۆركات بەژمارە دەكەن���ە ملوێنان مرۆڤ‌و واڵتانی الی ئێمە پڕدەكەن لەگیانی م���ردو ،دواجاریش هەر ئ���ەم گیانانەن كە بونەت���ە بەرهەمهێنەری دەسەاڵتە ستەمكارییەكان‌و بیری كۆیلەبون‌و مرۆڤە بێبەش���ەكان لەشارستانی‌و ژیانێكی راستەقینە... ه���ەر ئەمەش بوە كە وایك���ردوە مرۆڤی الی ئێمە وەكو خۆرهەاڵتییەك هیچ كاتێك ن���ە ئاین‌و نە فەلس���ەفەو نە رۆش���نبیری نەیانتوانیوە بمانخەنە سەر رێگای زیندوبون‌و شارستانیەت .وەكو دیارە شارستانەیەتیش
بۆ ئێمە هیچ كاتێك جێگەی بایەخ‌و تێڕامان نەبوە ،خۆ ئەگەر شاریش هەبوبێت الی ئێمە ئەوا ش���اری هەمو هاواڵتیان نەبوە ،بەڵكو شاری دەسەاڵتە چەوسێنەرو خراپەكارەكان بوە ،ش���اری ئەو كەسانە بوە كە بەردەوام ئازاری���ان تێدا بەرهەم هێن���اوە .ئاخر كە دەڵێین هەولێرو س���لێمانی‌و بەغدا ئەمانە شاری هاواڵتیان بون یان شاری دەسەاڵتە خراپەكارەكان ،بێگوم���ان ئەمانە لەمێژودا ش���اری هەمو هاواڵتی���ان نەب���ون ،بەغدا لەكۆن���دا هی دەس���ەاڵتدارێكی خوێنخۆری وەكو (ئەبوجەعفەری مەنس���ور)و (هارونە رەشید)و براكانی بوە ،دواتر بەناو دەستی كۆمەڵێك ستەمكاری تردا دەگاتە دەستی (سەدام حسین)( .س���لێمانی) وەكو شار لەئیبراهیم پاش���ای بابانەوە نە بۆتە شاری هەمو كەس���ێك ،بابانیەكان خۆیان كە ئەم ش���ارەیان دروستكرد ،هەر خۆیشیان تێیدا نەحەس���انەوەو خۆیانب���ون بەوێرانبونیان س���پارد ،ئەم ش���ارە بەردەوام شاری ئەو دەس���ەاڵتانە بوە ك���ە تێی���دا بۆماوەیەك دەس���ەاڵتداربون‌و ئازاریان تێ���دا چاندوە، شارێك بوە هەمیشە تێیدا مرۆڤ چەوساوە بوە ،ئەگەر لەدەسەاڵتی (ئیبراهیم پاشای بابان)ەوە بۆ دەسەاڵتی (جەالل تاڵەبانی) س���لێمانی وەكو ش���ار ببینین ئەوا ناكاتە ئەوەی كە ب���ڕوا بەوە بهێنین ئەم ش���ارە ل���ەو مێ���ژوە زۆرەدا زۆر گۆڕان���گاری تێدا كرابێت‌و بوبێتە ش���اری هەمو كەس���ێك، هەمو ئەو دەس���ەاڵتانە ئەم شارەیان وەكو ناوەندێكی بازرگانی بۆخۆیان قۆرغكردوە‌و نەهات���ون بیكەن���ە ش���اری هاواڵتیان بۆ خۆش���گوزەرانی‌و پەیامی مرۆڤانە .ئەگەر (هەولێر)ی���ش لەمێ���ژودا وەربگری���ن ئەوا وەكو ش���ارەكانی تر دەبێـتە ش���ارێك بۆ هەندێك دەس���ەاڵتداری ئازارهێنەر ،هەولێر لەدەس���ەاڵتە جۆربەجۆرەكانەوە بۆ ئێستا نەبۆتە ش���اری هەمو كەس���ێك ،ش���ارێك بوە ب���ەردەوام تێیدا ئازاری بۆ خەڵكەكەی تێدا بەرهەمهاتوە نەك س���ودو قازانج .بۆ ئێس���تاش هەولێرو سلێمانی ئەو دو شارەن كە هەمو باڵەخانە بەرزو جوانەكانیان ،هەمو ناوەندە گرنگ���ە بازرگانیەكانیان ،كۆمپانیا فڕۆكەوانیەكانی���ان ،زۆرب���ەی میوانخان���ە باش���ەكانیان ،كۆمپانی���ا نەوتیەكانی���ان، زۆربەی ئەو ش���وقەو خانوانانەی لەدەوری ئەم دو شارە دروس���تكراون هی بەرپرسە حزبی‌و دەس���ەاڵتدارەكانی ئەم هەرێمەن، بەمەش ئیتر ش���ار چۆنچۆنی دەبێتە شاری هەمو كەسێك ،بەنمونەی ئەم سێ شارەیش ئیتر راست نیە كە ئێمە ئاوا گیانی خۆمان بدەینە دەس���ت قەدەرو كەسانی تر گەمە بەگیانی ئێمەوە بكەن‌و چۆنیانویس���ت ئاوا
هەچ هێزێكی ئەمڕۆی ناو ئەم هەرێمەی ئێمە بەم جەستەو بینینانەیەوە ئاوا دەست بەسەر كۆمەڵگا بگرێت دەبێتە هێزێكی كۆمەڵگاكوژ‌و ستەمكار بەرە خواستەكانی خۆیانی ببەن. لەالی ئێمە (گیانی بەردەس���ت) یان ئەو گیانانەی ك���ە خاوەنەكانیان جوڵەپێكەری نی���ن هێج���گار زۆرن ،ل���ەو گیانان���ەن كە خۆرهەاڵت���ی پڕكردوە ،گیانی بەردەس���تی ئەو دەس���ەاڵتدارە الوازو ناشارس���تانیانەن كە هەمیشە وەكو بوكەڵە یان وەكو داشی دامە كەی ویستبێتیان گەمەیان پێكردون، ب���ۆ ئێمەش ئەم نمونەیە دەكاتە وێنەیەكی هێجگار زیندو ،گیانی تاكی كورد هەمیشە گیانێك���ی (بەردەس���ت ب���وە) گیانێك كە بۆ دۆس���ت‌و دوژمن هیچ جی���اوازی نەبوە، ئ���ەو گیانە بوە كە بەعس‌و دەس���ەاڵتدارە عێراقیەكان���ی تر لەمێ���ژوی عێراقدا وەكو (ج���اش) یان وەك���و فەرمانب���ەری كویلە یان وەك���و دیل ئ���ەم گیانە ش���ێواوەیان بەكارهێناوە ب���ۆ بەرژەوەندیەكانی خۆیان‌و گەمەیان پێكردوە بۆ زەمەنێكی دورودرێژ... كارەسات‌و گەمە تۆقێنەرەكە لەوەدابوە كە هەندێك ش���اعیرو نوسەرو كەسانی ئاینی‌و رۆژنامەنوس‌و مێژونوس���ی كورد پێیانوابوە لەبەغ���دادەوە دەتوانن وەك���و تاكی كورد بەشیعرو بەوتاری ئاینی‌و نوسین‌و ئامۆژگاری دیكتاتۆرەكانی عێراق بكەن‌و رفتارەكانیان
بگۆڕن‌و بیانك���ەن بەمرۆڤ���ی چاكەكار... وەك���و چۆن جار جار ئ���ەم نمونەیەش بۆ نمونەكانی (حەسەن عەلەوی)و رۆشنبیرە عەرەبەكانی تر بونی هەبوە ،بۆ ئێستایش نەیانتوانی���وە یەكێ���ك ل���ەو خەونانەیان بهێنن���ەدی‌و هەمو وش���ەو ئامۆژگاریەكانی ئەوان بونەتە سەرابێك لەمەینەتیەكانی ئەم گەالنەدا( ،حەس���ەن عەلەوی)و نوسەرانی ت���ری ع���ەرەب‌و رۆش���نبیرەكانی ئێمەش بەوە نازانن ك���ە دیكتاتۆرەكانی ئێمە زۆر جی���اوازن لەدیكتاتۆرەكانی گەالنی تر ،ئەم دیكتاتۆرانەی ئێمە بونەوەرێكن بەوش���ەو بەپەندو ئامۆژگاری‌و نوسین رێگای خۆیان بۆ كەس ناگۆڕن ،لەو كەسانەن كە گەالنی خۆی���ان بەگاڵتەجار دەزان���ن‌و بۆ چاالكی‌و بۆ پرۆس���ە س���ەركوتكاریەكانیان هەمیشە گیانەبەردەستەكان كە میللەتەكانی خۆیان بەكاردەهێن���ن ،الی دیكتاتۆرەكان���ی ئێمە بیرمەند‌و رۆش���نبیرو حەكیم‌و فەیلەسوف‌و رۆژنام���ەو كتێب ئەو وەهمەن كە بەكەڵكی هیچ نایەن. (گیانی بەردەس���ت) كە بۆ ئێمەی كورد هەمیش���ە باوبوە ،نەك بۆ دەسەاڵتدارانی عێراق ،بەڵكو بۆ دەسەاڵتدارانی كورد خۆشی لەمێژودا گیانێكی بێدەنگ‌و كۆیلەئاسا بوە، ب���ۆ نمونە لە(شۆڕش���ەكانی كورد) دا ئەم گیانە بەردەستە وەكو شۆڕشگێڕ ،گیانێكی تەواو ملكەچ بوە بۆ فەرمانی سەروی خۆی، گیانێك بوە كە هەمیشە گەمەپێكراو بوەو لەناوبراوە بۆ هەندێك مەبەستی شەخسی‌و م���ادی ،ئەگەر ئەم گیان���ە گیانێكی زیندو بیرك���ەرەوە‌و بەهۆش بوای���ە هیچ كاتێك س���ەركردە كوردەكان لەڕۆژگاری ش���اخ‌و شۆڕش���دا نەیاندەتوانی شۆڕش���گێڕەكانی خۆیان بۆ قەاڵچۆكردنی یەكتری‌و ش���ەڕی براكوژی‌و هەڵتەكاندنی بیروباوەڕی یەكتری بەكاربهێنن .ئەم گیانە بەردەس���تەی تاكی ك���ورد نەك لەڕۆژگاری ش���اخ‌و شۆڕش���دا بەڵكو بۆ ئێستاش هەیەو گیانێكە سیاسیە كوردەكان گەمەی ترس���ناكی پێوە دەكەن بۆ مانەوەی خۆیان. ئێمەو شتەكانی تر... ل���ەو (گیان���ە بەردەس���ت)ەوەیە ئێمەو ش���تەكان دەگەینە دو هۆكاری زۆر لەیەك جیاواز ،لێرە قەیرانی جەستەو بینین هەیە، نە جەس���تەمان هی خۆمانە ،نە دەتوانین بەبینینەكانم���ان وێنە خراپەكان بۆ جوانی بگۆڕی���ن ،ب���ۆ مرۆڤێكی ئەوروپ���ی هەمو ش���تێك جوانی خۆی هەیە ،هەمو گوتارێك نرخی خۆی هەیە ،مرۆڤی ئەوروپی لەدوای جەنگ���ی دوەمی جیهانی���ەوە بونە مرۆڤی تر ،الی ئەوان ئیتر جەس���تەو بینین نرخی
خۆی هەیەو بایەخی پێ دەدەن ،تاكەكانی ئەوان دەتوانن لەسەر بڕینەوەی درەختێك ی���ان تێكدانی پردێك بێن���ە دەنگ ،نایەڵن ناتەواویەكانی دەس���ەاڵت خۆش���گوزەرانی ئ���ەوان تێكب���دات ،الی مرۆڤ���ی ئەوروپی شەقام جوانی خۆی هەیە ،بینینی درەخت‌و باڵندەو بەرد لەزەت بەڕۆحیان دەبەخشێت‌و جوانیی���ان بۆ دەگەڕێنێت���ەوە ،الی ئەوان مرۆڤ دروس���ت دەبێت���ەوە ،زیندانەكانی ئەوان شارێكی ترن لەناو شارەكانیاندا ،لەو زیندانانەدا مرۆڤ دەكەنەوە بەمرۆڤ ،بەاڵم الی ئێمە زیندان مرۆڤی تێدا دەخەسێنرێت‌و بەرەو گۆڕستان دەبرێت. ب���ەاڵم بۆ ئێمەی تاكی ك���ورد هەمو ئەو شتانە دەكەنە ش���تێكی پوچ ،هیچ شتێك وەك���و خ���ۆی نابێتە ئەو بەه���ا گرنگە كە سود بەبینین‌و جەستەمان بگەیەنێت ،هیچ جەنگ‌و وێرانب���ون‌و دەربەدەریەك بۆ ئێمە نەیكردۆتە گۆڕانگاری گرنگ ،نەمانتوانیوە ب���ەو هەاڵنە جەس���تەو بینینەكانی خۆمان بگۆڕی���ن بەباش���ەو ئایندەی پ���ێ بنیات بنێی���ن ...ك���ێ لەئێمە نرخی جەس���تەی كەس���انی تر دەزانێت‌و حورمەتی دەگرێت، بۆ ئێم���ە هیچ كاتێك پردو درەخت‌و بەردو باڵن���دەو وێنەكانی تر جوانی نەبوە المان‌و رۆحمانی بەئاسودەیی نەگەیاندوە. ئەمان���ە وامان لێ���دەكات ئیتر لەخۆمان بدوێین ،بگەڕێینەوە بۆ گرنگی جەس���تەو بینینەكانمان ،درەنگ كەوتوین بۆ ناسینی خۆمان‌و وێنە رزیوەكانی تەمەنمان ،زۆرمان تاهەین بەگێلێتی دەژین‌و ش���وێن گێلەكان دەكەوی���ن ،لەجەوه���ەردا لێ���رە زۆركات گێلێتی لەبەش���ێك لەكەس���انی سیاسیو رۆش���نبیرەكانمانەوە ب���ۆ ن���او كۆمەڵ���گا داكەوت���وە ،هەرئەمەش ب���وە زۆركات الی ئێمە وای كردوە سیاس���ەت هەندێك پیاوی سیاس���ی گەورە دەكاتەوە بەمنداڵ‌و وەكو منداڵ بڕیار دەدەن ،هەندێك مێردمنداڵیش دەكات بەسیاس���ی گ���ەورە .ئ���ەم وێنانە لەجەس���تەو بینینە خراپەكانی خۆمانەوە دێنە كای���ەوە ،هەر ئەمەن���ا بەڵكو پیاوە ئاین���یو حزب���ە ئیس�ل�امیەكانیش بەهەمو خوداپەرستی خۆیانەوە نەیانتوانیوە وەكو كەس���انی دادپەروەر دەربكەون‌و راستگۆبن لەگەڵ خەڵكدا ،ئیمان هی ئەوەنیە گەمەی بەن���اوی سیاس���ەتەوە پێ بكەی���ت ،زۆرن ئەو كەس���انەی كە بەس بەڕیش‌و روخسار ئیمان���دارن ،لەو مرۆڤە ئیماندارانە نیین كە وەكو ئیمانداری راس���تەقینە بتوانن بدوێن، الی ئەمانە جەستەو بینین دەكاتە مەرامی مانەوەو خۆژیاندن نەك رزگاربونی كۆمەڵگا. قەیران���ی جەس���تەو بینی���ن الی هێزێكی نوێخوازی وەك���و (یەكێتی)ش لەو قەیرانە
بیرورا
قوڵ‌و ئەستۆش���كێنانەن ك���ە هیچ كاتێك كۆتاییان نەهات���وەو نایە چونكە نوێخوازی لێرە گەمەیە بۆ زۆرش���تی ت���ر ،دەمانبینی ئەم قەیرانە الی ئەم سیاس���یە نوێخوازانە كۆتایی دیارنی���ەو كاری ئەمانە گەمەكردن ب���و بەڕۆحی ئەو كەس���انەی وەكو خۆیان ئامانجیان دادپەروەری بوە نەك مادە ،ئەو رۆژانەی كە خۆم وەك���و كادرێكی یەكێتی لەمەڵبەن���دی یەكی یەكێت���ی كارم دەكرد، رۆژانێكی تاریك‌و جەستەشكێن بو (ئەگەر بژیم ئەوا لەس���ااڵنی داهاتودا بەوردی لەو ساڵە شوم‌و تاریكانە دەدوێم كە چۆنچۆنی یەكێتی تێ���دا دەكرایە قوربانی پۆس���ت‌و كەس���ە نەخوێن���دەوارەكان‌و دواج���ار ئەم رێكخراوەیان بەرەو ئەوپەڕی شكست برد‌و هەمو مێژویان كردە قوربانی ملمالنێی پوچ‌‌و نەخوازراو) لەو س���ااڵنەدا ئەوانەم دەبینی كە چۆنچۆن���ی گاڵتەیان بەیاداش���تەكانی (نەوشیروان مستەفا) دەكرد ،كەچی ئێستا بۆ پاكبونەوەی جەس���تەیان لەپەنا گۆڕان دا گوتار ب���ۆ دادپەروەری دەدەن .ئەوانەم دەبینی ك���ە بۆچ���ون‌و گوتارەكانی (مام جەالل)ی���ان وەكو وەهم تەماش���ا دەكرد، كەچی ئێس���تا ئەوانە خەم بۆ نەخۆش���ی مام ج���ەالل دەخۆن‌و غەمب���ار خۆیانی بۆ دەردەخەن‌و باس لەهەڵس���انەوەی یەكێتی دەكەن .ئەمانە ئەو جەس���تە گەمەكەرانە بون كە هیچ كاتێك بەئێستایش���ەوە خەمی تەمەنی (مام جەالل‌و نەوشیروان مستەفا)و مێژوی پڕ لەقورباندانی كۆمەڵەو یەكێتیان نەب���وە ،ئەوان���ە بینینەكانی���ان ئەوەندە كورت بو ك���ە وایاندەزانی تاماون هەر لەو ش���وێنانەدا دەمێننەوە ،گرنگیشە كە بڵێم تائەم جەس���تە ش���پرزانە لەن���او یەكێتی‌و گۆڕاندابن گرانە دۆخی ئەم دو هێزە بەرەو باشتر بچێت. ئێمە بۆ بینینی ش���تەكان وەكو خۆیان هی���چ كاتێ���ك ئامادەنیی���ن ،هەمیش���ە س���ەرپێیانە روبەڕویان بوینەتەوە ،دواجار جەس���تەمان تێیاندا رزی���وە ،خەمی ئێمە خەم���ی كۆمەڵگا نەب���وە ،چ وەك تاك چ وەكو حزب‌و رێكخ���راوەكان ،ئەوەی هەبوە خەمی م���ادەو مانەوەی خ���ۆی بوە .بۆیە ه���ەچ هێزێكی ئەمڕۆی ن���او ئەم هەرێمەی ئێمە ب���ەم جەس���تەو بینینانەی���ەوە ئاوا دەس���ت بەس���ەر كۆمەڵگا بگرێت ،دەبێتە هێزێك���ی كۆمەڵگاكوژ‌و س���تەمكار .ئەمە وێنەی جەس���تەو بینینەكان���ی ئێمەیە لەم كۆمەڵگایەدا بۆ شتەكانی تر ،ئەم جەستانە نە ئای���ن نە جەن���گ نە رۆش���نبیری‌و نە گوتارو نە كتێب نەیانتوانیوە بیگۆڕن ،خۆ ئەگەر ئاوا بەردەوام بین ئەوەی دەس���تمان دەكەوێت هەر مەرگە نەك ژیان.
نڤیسین ل بەر دەرازینکا گرفتان گەلێ کورد ل هەمبەر خوە کوژیێ محسن ئۆسمان بۆچی ئ����ەوێ دگەل م����ە نەبیت ،دژی مەیە؟! خواندن و داڤەکرنەک نژیارگەری پەیڤەک پێکهاتێن جڤاکێن دەس����پێکێ ل سەر شەنگستێ "مرۆڤکانێ ــ ئۆلی" درستبوون، پ����اش دەربازی فۆرم����ێ "دەولەمەندی و سیاس����ی" بوون .ل سیس����تەمێن کەڤنار ل جهێ بیرۆکراتیا برێڤەبرنێ /بازرگانی، ش����ێوێن لەش����کرێ /هێزێ درست دبن. ل ڤ����ان جڤ����اکان تێگەهێ س����تەمکاریا پاتریارک ب فۆرمێ خوەی����ێ بیرۆکراتیا کالس����یک فەروەریێ دک����ەن .ب تایبەتی پشتی ئیمپراتۆریێن رۆژهالت هلوەشیان، سیس����تەمێن قەبیلێ دەرب����ازی فۆرمێن ئۆتۆکراتی /ئۆلیگارکی بوون ،ل دەسپێکێ ئەڤ سیس����تەمە ل سەر بنگەهێ نەژادیا مالبات����ان چوو ،پاش دەرب����ازی خوەیی دراڤ و پلەدارێ����ن سیاس����ی بوو .ب ڤان پاشخانان باژێرێن ڤێ دەڤەرێ دوو فۆرم "بارەگەهێ����ن هێزا لەش����کری و ناڤەندێن برێڤەبرنا بیرۆکراتیا پاتریارکی" وەرگرتن، کو هێزێ ددەنە دەس����ەالتا ستەمکاریێ. ئها ماکس ڤێبەر ،ڤان رەوش����ێن هوسا ب "فەروەریا سولتانی" ب ناڤ دکەت. *** ی����ەک ژ کارێن مە یێن گرینگێن هەژار، نەبوونا ڤەکۆلینێن نژیارگەریاری ل س����ەر جڤاکا کوردی نە .راستە دبیت نڤیسین ل سەر سازیێن جڤاکا کوردی هەبن ،لێ مە
هند زانیاری ل سەر تێکهەلی و پێکهاتێن جڤ����اکا ک����وردی نینن .هەروەه����ا دبیت ل س����ەر پارچێن جڤاکی نڤیسین هەبن، بەلێ هێش����تا نڤیسین ل س����ەر چەوانیا لێک����دان و پێکهاتێ����ن جڤاک����ێ کوردی قەلس����ن! لەورا یەک ژ ئارێش����ێن مە یێن گرینگ ،تێگەهشتنێن رەهندێن دیرۆکی/ رەهندێن تایبەتێن گرێدای هێزێن جڤاکی ب ئاوایەکێ زەالل نینن .ب ڤێ یەکێ ئەم ل ڤان دەڤەران گەلەک ل س����ەر "فۆرمی تێهزرکرنێ" نەراوەس����تیاینە ،ژ بەر هندێ نێرینێن مە بۆ راڤەکرنا بوویەرێن نوکە و پێشهاتان ،تا بێژی هەژارن. ب ئەنجام مە ل ڤ����ێ قووناغێ پێدڤی ب ڤەکۆلینەکا کوورا فۆرمێ ژیانا "گوند، عەش����یرەت و باژێر"ە .گەلۆ تێکهەلیا ڤێ س����ێکۆچکی چەوانە و کی سەرکێش����یێ دک����ەت؟ ئەرێ هەڤ����دژی و هەڤرکیا ڤان پێکهات����ان چەوان����ە؟ دی����ارە د جڤاکێن تەندرس����تێن رۆژه��ل�ات دا ،جڤاک ژ ڤان سێ بەش����ان "گوند ،عەشیرەت و باژێر" پێکدهێت ،لێ ل جڤاکێ کوردی هەرس����ێ ب����ەش بووینە ی����ەک! ئ����ەو ژی مالباتە، کو رۆلەکێ س����ەرەکیێ رێکخس����تنا ڤان پێکهات����ان دبینی����ت و وەک بوها بوویە ژێدەر و مەرجەکێ گرینگێ یەکبوونا ڤان پێکهاتان .ب س����ەرهەڤ ل ڤان دەڤەران پاشخانێن "مالبات ،قەبیلە و عەشیرەتێ" نوونەراتیا ئەقلێ گش����تیێ تاکی دکەت، کو بنواش����ەکێ ب����اش بۆ پارت����ان وەک نوونەراتی����ا ئەقلێ تەڤایی خەلکی بکەن، بەردەستکریە. ئەگەر ل گۆر مارکس دیرۆک ل س����ەر
هەڤرکیا چینان درس����ت ببیت ،پا هێشتا ل کێشوەرا ئاس����یا ناڤین دیرۆک درست نەبووی����ە .هەڤرکی و هزرێ����ن جودا ژی هەبوون����ا خ����وە د ڤان ج����ورە جڤاکێن یەکرەنگی دا نینە ،لەورا جڤاکێن مرینە! دیارە دەما هەڤرکی نەبیت ،گوهەرین ژی درس����ت نابیت ،ب ڤێ ئەنجامێ ل ڤان دەڤەران نەرازیبوون و سەرهلدان دەربازی تەڤگەرێ����ن شۆرش����ان نەبووین����ە .تاکو دەما گوهەرین ژی درس����ت دبن ،ژ بازنێ توورەبوونێ دەرباز نابن. هێش����تا د هش����مەندیا مە دا مولکیا/ ئابۆری����ا تایبەت درس����ت نەبوویە ،لەورا مرۆڤ����ێ ئۆتۆن����ۆم ژی پەیدانەبووی����ە .ژ ب����ەر نەبوونا مولکیەت����ا تایبەت ،چینێن جڤاکی ب فۆرمێ خوەی����ێ بەرهەمئینانا ئاس����یا پەیدانەبوون .مولکیەتا گش����تی گرێدایی دەس����ەالت /دەولەتێی����ە ،لەورا فۆرمێ س����تەمکاریێ سەردەستە ،کو ب "س����تەمکاریا رۆژه��ل�ات" ب ناڤ دکەن. ب ڤ����ێ ئاخێ دەس����ەالت رێک����ێ نادەتە سەرهلدانا س����ازیان ،ل ڤی چاخی هزر و هش����مەندیا قەبیلێ /فەودالیزمێ سەردار دبیت .ل س����ەر ڤێ ئاخ����ێ پەیوەندیێن جڤاکی توندوتیژی و تۆلهلدان وەک حەزا ش����ەری زال دبیت .ئەڤ تێگەهێ مارکس ب "فۆرمێ بەرهەمئینانا ئاسیا" بناڤکری، ماک����س ڤێبەر ب "سیس����تەمێ میراتگریا ئاس����یا" بناڤکر .ل گۆر مارکس و ئەنگلز بنگەه����ێ پەیوەندیێن جڤاک����ی د ناڤبەرا دەسەالتدارێ س����تەمکار و تەڤایا خەلکی دا ل سەر بنواشێ "کوولەتیا گشتی"()1 رادبیت.
ب گش����تی ژ ب����ەر پێش����کەتنا بل����ەزا گلۆبالێ دەڤەرا رۆژهالتا ناڤین ،راس����تی سێ بەرئاشێن پەیوەندیێن بەرهەمئینانێ "کۆمۆنا دەس����پێکێ ،فۆرم����ێ خویک و خەراخ و ش����ێوێ سەرماداری" بوو .ئەڤ شەپرزەییا ژێرخانا ئابۆری ،باندۆر ل سەر ئالۆزیا هشمەندیا خەلکێ ڤێ دەڤەرێ کر، کو کاراکتەرەک دودل و ئالۆزێ نەکاریت ل دەرفەتێن پێدڤی بریارێن وێرەک بدەت، پەیداکر! ب ڤێ پاش����خانێ داڤەکرن����ا تێگەهێن "فەودالیزم ،س����ەرماداری ،رێنیس����انس، رەوش����ەنگەری و "...ل ڤ����ان جڤ����اکان بەرچاڤ نابیت .ژ ب����ەر هندێ ل ڤێدرێ گوهەرینێ����ن جڤاکی و دیرۆکی تەڤلیهەڤ دب����ن ،چونکو جاران هزر و کریار هەردوو ل سەر بنگەهێ جوتیار و شڤانەتی برێڤە دچوو ،لێ ئیرۆ کریارا جوتیار و شڤانەتی نەمایە ،بەلێ هێشتا هزر و هشمەندیا وان فەروەریێ ل مە دکەت .ڤێ رەوش����ا ئالۆز تەڤنێ بنواش����ێ جڤاکی تێکدایە ،چونکو کۆچبەری ژ گوندان بۆ باژێران و جارەکا دی کۆچب����ەری ژ باژێ����ران ب����ۆ گوندان، تایبەتمەندیا گوند و باژێران هلوەشاند! ڤێ یەک����ێ جوداهی د ناڤبەرا گوند و باژێران دا نەهێال ،ئێدی نە ریفۆرما باژێران و نە ژی یا گوند /جوتیاران هاتەکرن. ل ڤان رەوشان جڤاک ل سەر پێکهاتێن "مالب����ات ،بابک ،قەبیلە و عەش����یرەت" ئاڤا دبیت ،گیانێ توورەبوونێ زالی سەر ڤان پێکهاتان دبیت .ئ����ەڤ توورەبوونە ش����ووری ناڤ ت����اک و گەل����ی دبیت ،ب ئەنجام ملەتەکێ توورەبووی پەیدا دبیت.
رۆل����ێ پارت و دەولەت����ان ل ڤان جڤاکان نامینی����ت .سیس����تەمێ "ب����ازار /باژێر، هێزا قەبیلێ و مزگەفت /س����ازیێن ئۆلی" فەروەریێ ل ڤ����ان وەالتان دکەت .ئێدی تایبەتمەندی����ا ڤان وەالتان ژ هش����مەندی "پاشبەندی" ،رێکخستنا جڤاکی "قەبیلە" و ئیدیۆلۆگ����ی "ئ����ۆل" پێکدهێت .ب ڤی ئاوایی هش����مەندیا فەودالیزم هند رەهێن خوە کوور کێش����اینە ناڤ مەژیێ خەلکێ دەڤەرێ ،م����رۆڤ دکاری����ت ب جورەکێ "فەودالیزم����ا هەردەمی /ئەندەرس����ۆن" ب ن����اڤ بکەت .ئێدی ئ����ەڤ یەکە رێکا پەیدابوونا چینان نادەت ،لەورا "شیانێن پەیدابوونا سەرماداریا ئەقالنی ژ دەڤەی ئورۆپا نەبوون /ڤێبەر"(.)2 گرینگترین دیاردێن س����تەمکاریا بەری س����ەرماداریێ ،مۆنۆپۆلکرنا ژێدەرێن هێز و دەس����ەالتێیە ،ئەڤ مۆنۆپۆلکرنە رێگرا پەیدابوونا س����ەنتەرێن هێزێ و بنواشێن دەزگەهی ،کو دەس����ەالت و هێزێ پارڤەی سەر چین یان هێزێن جڤاکی دکەت .ب س����ەرهەڤ بێ����دادی گەهش����تە ئاس����تەکی ،ک����و ب "س����تەمکارێ دادپەروەر" بهێتە بناڤکرن، ئه����ا ڤێ بێدادیێ پرۆسێس����ا سیاس����ی ژ واتەیا خوە ڤاالکر. ڤ����ێ زەمینەس����ازیێ وەکری����ە ،ل ڤێ دەڤ����ەرێ "کۆمپل����ۆ ،کۆدەت����ا ،براکوژی و ،"...فۆرمەک����ێ هەڤرکی����ێ وەرگ����رن. شەنگس����تێ تێگەهێ کۆدەتایێ ژ هزرێن تەڤ راستیێ ل ئالێ خوە دبینن ،هاتیە، ئەڤ تێگەهش����تنە ب "ئەز کۆدەتایی مە، پا ئەز هەمە"( )3دهێتە بناڤکرن .ب ڤی
ئاوایی ئەقل و رەوشا دەڤەرێ "ئیدیۆلۆگیا کۆدەتایێ" بەرهەمئینا .ئەڤ پرۆسێس����ە دەربازی هش����مەندیا تێ����ۆری ژی بوویە. ئێدی تۆندوتیژی و تۆلڤەکرن سەردەستی پرۆسێس����ا سیاسی و رەوش����ەنبیری ژی بوویە. مخاب����ن تەڤگەر /شۆرش����ا ک����وردی ژ بلی هلگرتن����ا تڤەنگ����ێ ،چ کەنالێن دی "رێکخستن ،هشمەندیا نەتەوەی /سیاسی، ئاڤاکرنا کەسی و "...نەکرینە ،لەورا گەلێ مە تاکو نوکە ژ هشمەندیا قەبیلە /خوین و تۆلڤەکرن����ێ رزگار نەبوویە .بنێرە مە ژ تەڤ ئەزم����وون و کولتورێ چینێ ،تەنێ گۆتنا "دەس����ەالتا سیاسی ب رێکا لوولیا تڤەنگ����ێ دهێت /ماو تس����ی تونگ"()4 وەرگرتیە .ئێدی رۆلێ شۆرش����ێ /پارتان بۆ هش����مەندیا جڤاکا کوردی گەلەک الواز بوویە ،لەورا ئیرۆ ئەم دخوازین ڤێ الوازیێ ب شەرێ خوە کوژیێ پر بکەین! ب ئەنج����ام و ب ت����ەڤ واتەیا پەیڤێ، سەروبەرێ مە ستەمکاری و کەڤنەشووپی سەردەس����تی رەوش����ێ کر ،تاک����و ئیرۆ گەهاندی����ە مەترس����یەکا دژوارێ خ����وە کوژیێ .ئەڤێ یەکێ نە بەس پرسێن ئالۆز و دودل ل هەمبەر پاش����ەرۆژێ ،بەلکو ل بەرامبەر دیرۆکا دوهی و ناسناما ئیرۆ ژی سەردەستکرن. تێبینی: ئەم وتارە بەش����ێکە لەوتارێکی درێژ، بۆ خوێندنەوەی کۆی وتارەکە س����ەردانی ماڵپەڕی ئاوێنە بکە: www.awene.com
کتێب
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
ئایین له‌نێوان ته‌ئویل‌و ته‌فسیردا
17
ئه‌وكاته مێژو نرخی خۆی وه‌رده‌گرێت كه ببێت به به‌شێك له‌پرۆژه‌كانی سه‌رده‌م ئا :به‌ڕێز عه‌باس
كتێبی "كێشه‌كانی هزری ئایینی" له‌نوسینی "ئومێد قه‌ره‌داغی" بریتییه له‌كۆمه‌ڵێك لێكۆڵینه‌وه‌ی جیاواز ده‌رباره‌ی هزری ئایینی‌و كێشه‌كانی تێگه‌یشتن له‌ئایین به‌تایبه‌تی ئایینی ئیسالم ،باسه‌كانی بریتیین له"كێشه‌ی موقه‌ده‌س له‌هزری ئایینیدا ،كێشه‌ی ماناو هه‌قیقه‌ت ،كێشه‌ی هزری ئایینی له‌مه‌ڕ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ چه‌مكه‌كانی(مێژو -كه‌لتور -گوتار)دا، كوردو جه‌ده‌لییه‌تی ئایین‌و رێنیسانس، دیموكراسی‌و فه‌توا ،ئایدیۆلۆژیاو وه‌همه‌كانی ،گوتاری ئایین‌و ده‌سه‌اڵت، ئیسالم‌و ناسیۆنالیزمی عه‌ره‌بی، ئیسالم و رۆژئاوا" ،نوسه‌ر بۆ نوسینی كتێبه‌كه‌ی چه‌ندین سه‌رچاوه‌ی به‌زمانی عه‌ره‌بی به‌كارهێناوه ،ئه‌م كتێبه 291الپه‌ڕه‌یه‌و ساڵی 2012 له‌الیه‌ن "ئه‌كادیمیای هۆشیاری و پێگه‌یاندنی كادیران" له‌سلێمانی چاپ‌و باڵوكراوه‌ته‌وه. موقه‌ده‌س چۆن دروست ده‌بێت؟ نوس����ه‌ر پێ����ی وایه موق����ه‌ده‌س به‌م شێوه‌یه دروس����تبوه"له‌ڕابردودا زانایه‌ك ی����ان كتێبێ����ك ی����ان كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك یان هه‌ر بونه‌وه‌رێك����ی دیكه‌ی مه‌زن هه‌بوه، به‌تێپه‌ڕبون����ی زه‌مه‌ن ن����هوه نوێیه‌كان دێ����ن‌و له‌ب����ه‌رده‌م مه‌زن����یو گه‌وره‌ی����ی ئ����هو بون����ه‌وه‌ره‌ی راب����ردودا ده‌كه‌ونه سه‌رس����امییه‌كی زۆره‌وه ،رۆژ ل����ه‌دوای رۆژ ئه‌م مه‌زنه مه‌زنترده‌بێت‌و هاله‌یه‌كی ئه‌فسانه‌یی به‌ده‌وردا ده‌كێشرێت ،ئیدی نه‌وه نوێ����كان بهش����ێوه‌ی بونه‌وه‌رێكی موقه‌ده‌س وێنای ده‌كه‌ن ،به‌م ش����ێوه‌یه ل����هوه ده‌گه‌ی����ن موق����ه‌ده‌س به‌رهه‌می وێناكردن����ی مرۆڤ����ه ب����ۆ هێ����زه بااڵو كاریگ����ه‌ره‌كان ،ئ����ه‌م وێناكردنه‌ش كه موقه‌ده‌سی به‌رهه‌مهێناوه وامان لێده‌كات س����ه‌رنجی چه‌ند خاڵێكی گرنگ بده‌ین، ئه‌و وێناكردنه‌وه‌ی مرۆڤ كه موقه‌ده‌سی به‌رهه‌مهێناوه به‌ره‌نجامی كه‌می زانیاری مرۆڤه به‌رانب����ه‌ر به‌خودی خۆی به‌پله‌ی یه‌كه‌م‌و دنی����ای ده‌ره‌وه به‌پله‌ی دوه‌م، ی����ان به‌زمانێكی گش����تگیرتر ترس‌و بێ ئیراده‌ی����ی مرۆڤ له‌به‌رانبه‌ر س����ه‌رجه‌م هێزه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی خ����ۆی به‌ره‌نجامی كه‌شف نه‌كردنی خودی خۆیه‌تی ،به‌مانا به‌ره‌نجامی نه‌ناسین‌و نه‌پشكنینی خودی مرۆڤ����ه به‌هه‌م����و ره‌هه‌نده‌كانیی����هوه". هه‌روه‌ها ده‌رباره‌ی الیه‌ن ه نه‌رێنییه‌كانی موق����ه‌ده‌س ئام����اژه ب����هوه ده‌كات كه "موقه‌ده‌س ئه‌و بونه‌وه‌ره‌یه كه پرسیار هه‌ڵناگرێت ،واته بوار نادات بیخه‌ینه ژێر پرس����یاره‌وه‌و موناقه‌شه‌ی بكه‌ین ،خۆی وه‌ك مه‌خلوقێكی بااڵی ئه‌وتۆ له‌س����ه‌رو توانس����ته‌كانی عه‌قڵ‌و پرس����یاركردنه‌وه گوزارش����ت له‌خ����ۆی ده‌كات ،ئه‌م����هش ده‌بێته ده‌زگایه‌ك بۆ كوشتنی پرسیارو توانسته‌كانی عه‌قڵ". كێشه‌ی تێگه‌یشتن هه‌م����و مرۆڤێك ب����ۆ ه����ه‌ر ڕوداوێك تێگه‌یش����تنی تایبه‌ت����ی خ����ۆی هه‌یه، تێگه‌یش����تنه‌كانی مرۆڤی����ش ب����ۆ ئایین جیاوازه‌و هه‌ریه‌كه‌و به‌پێی تێگه‌یش����تنی خۆی لێكدانه‌وه بۆ ئایین ده‌كات ،به‌اڵم كێشه‌كه ئه‌وه‌یه ئه‌م تێگه‌یشتنه جیاوازانه زۆرجار ئهوهنده كێش����هی دروستكردوه نیو هێنده چاره‌سه‌ری نه‌كردوه ،له‌باره‌ی تێگه‌یش����تنی مرۆڤ����ه جیاوازه‌كانه‌وه بۆ ئایی����ن نوس����ه‌ر ده‌ڵێ����ت" :حه‌قیقه‌تی تێگه‌یشتنی مرۆڤ به‌رانبه‌ر خودا شتێكه‌و حه‌قیقه‌تی خودا خۆی شتێكی دیكه‌یه، هه‌قیقه‌تی خودا نه‌گۆڕه‌و هه‌رگیز گۆڕانی به‌س����ه‌ردا نای����هت ،به‌اڵم تێگه‌یش����تنی مرۆڤ به‌خودا گۆڕانی به‌س����ه‌ردا دێت و هات����وهو به‌درێژایی مێ����ژو ماناو فۆرمی جیاوازی وهرگرتوه ،تێگه‌یشتنی مرۆڤ به‌رانبه‌ر ه����ه‌ر دیارده‌یه‌ك ده‌كه‌وێته ژێر كاریگه‌ری زه‌مه‌ن‌و ش����وێن‌و سیسته‌می كۆمه‌اڵیه‌ت����یو باكگراوندی هۆش����یاری ت����اك‌و هتد ...هه‌ربۆی����ه به‌پێی گۆڕانی زه‌مه‌ن‌و شوێن‌و سیسته‌می كۆمه‌اڵیه‌تی‌و هۆش����یاری تێگه‌یش����تنی مرۆڤی����ش ده‌گۆڕێت ،بۆ نمونه م����رۆڤ هه‌یه پێی وایه یان تێگه‌یش����تنی وایه كه ئیراده‌ی مرۆڤ له‌دروس����تكردنی روداوه‌كاندا رۆڵ نابینێت به‌ڵك����و مێژو خۆی الپه‌ڕه‌یه‌كی نوسراوه ،مرۆڤێكی دیكه‌ش تێگه‌یشتنی وایه خ����ودا عه‌قڵ‌و ئی����راده‌ی به‌مرۆڤ به‌خش����یوه تاخۆی مێ����ژو بخوڵقێنێت‌و چاره‌نوسی خۆی دیاریبكات ،واته هێزی
خوڵقێن����ه‌رو دروس����تكه‌ری چاره‌ن����وس مرۆڤه ،ئه‌م دو تێگه‌یش����تنه ده‌رباره‌ی خوداو مرۆڤ دنیایه‌ك جیاوازییان هه‌یه، یان مرۆڤێك پێیوایه خودا به‌لێبورده‌یی‌و ئاش����تی لێی خۆش ده‌بێ����ت‌و مرۆڤێكی دیكه به‌پێچه‌وانه‌وه ،ئه‌م دو تێگه‌یشتنه نوێنه‌رایه‌تی دو ج����ۆر دنیابینی جیاواز ده‌كه‌ن‌و دو تێگه‌یشتن‌و وێنه‌ی جیاوازیان به‌رانب����ه‌ر یه‌ك باب����هت به‌رهه‌مهێناوه"، هه‌روه‌ها له‌مێژوی ئیسالمیشدا دنیایه‌ك جیاوازی‌و تێگه‌یشتن به‌رهه‌مهاتوه ،گرفت له‌وه‌دایه كه له‌زۆربه‌ی كاته مێژوییه‌كاندا ئ����ه‌م فره‌ی����ی تێگه‌یش����تن‌و جیاوازییه نه‌بۆته ه����ۆی ده‌وڵه‌مه‌ن����دی كه‌لتوری‌و ژیاری ،به‌ڵكو مایه‌ی جه‌نگ‌و خوێنڕشتن ب����وه ،ته‌نها یه‌كجۆر تێگه‌یش����تن خۆی به‌هه‌قیقه‌ت����ی ره‌ها زانی����وهو ئه‌وانیتری ته‌كفیركردوه" ،و"كۆی ئه‌و مانا جیاوازو دژ به‌یه‌كان����هی له‌مێ����ژوی كه‌لت����وری ئیس��ل�امیدا به‌رهه‌مهات����ون به‌ره‌نجامی پاش����خانی هۆش����یاری‌و س����ایكۆلۆژی‌و سۆسیۆلۆژی موفه‌سیره ،موفه‌سیرێكی دیكه به‌هۆشیارییه‌كی دیكه‌وه مانایه‌كی دیكه به‌رهه‌مده‌هێنێت ،له‌م ساته‌وه‌خته‌دا كاره‌س����ات له‌وه‌دای����ه ئ����هو مانای����هی موفه‌س����یرێك به‌رهه‌م����ی دێنێ����ت وه‌ك دوامان����ای ده‌ق مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت، یان وه‌ك مانای حه‌قیقی ته‌ماش����ابكرێت كه خۆی به‌سه‌ر كه‌س����ه جیاوازه‌كان و له‌گ����هڵ ده‌ق����دا ،ده‌كرێ����ت له‌چه‌ندین سه‌رده‌مه جیاوازه‌كاندا بسه‌پێنێت". ساته‌وه‌ختی دیكه‌دا چه‌ندین مانای دیكه به‌رهه‌مبێت" ،بۆیه"ته‌فس����یر كرده‌یه‌كه بۆ درێ����ژه‌دان به‌به‌نیادی دیار(ڤاهر) ی ئایین له‌نێوان ته‌ئویل‌و ته‌فسیردا جی����اوازی نێ����وان ته‌فس����یرو ته‌ئویل ده‌ق ،واته ته‌فسیر به‌رده‌وام كار له‌سه‌ر چییه؟ كامیان گرنگترو باشتره؟ ئه‌گه‌ر درێژه‌دان به‌مانای زاهیری ده‌ق ده‌كات" تێبینی بكه‌ین "چركه زێڕینه‌كانی ژیاری ب����ه‌اڵم "ته‌ئویل كرده‌یه‌ك����ه به‌قوڵی كار ئیس��ل�امی بریتیی����ن ل����هو چركانه‌ی كه له‌س����ه‌ر بونیادی شاراوه‌ی ده‌ق ده‌كات، هه‌وڵه ته‌ئویلی‌و عه‌قاڵنییه‌كان ئاماده‌یی هاوكات له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش����دا بونیادی دیار جدییان هه‌ب����وهو ده‌نگی����ان كارا بوه ،فه‌رامۆش ن����اكات ،ته‌ئوی����ل كرده‌یه‌كه به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه چركه‌ی پوكانه‌وه ئه‌و له‌هه‌وڵ����ی تێپه‌ڕاندن����ی خوێندن����ه‌وه‌ی چركانه بوه كه عه‌قڵه ته‌فس����یرییه‌كان‌و روكه‌شانه‌یه بۆ ده‌ق"" ،ته‌فسیر یه‌كجۆر گوت����اره ئایدیۆلۆژییه‌كانی ده‌س����ه‌اڵت مان����ا بۆ كۆی قۆناغ����ه‌كان‌و زه‌مه‌نه‌كان بونه‌ته ئه‌ڵته‌رناتیڤ����ی هه‌وڵه ته‌ئویلی‌و پێش����نیار ده‌كات ،له‌به‌رانب����ه‌ر ئه‌مه‌دا عه‌قاڵنییه‌كان ،دواتری����ش ئایدیۆلۆژیای ته‌ئویل بۆ زه‌مه‌نه جیاوازه‌كان‌و قۆناغه ب����او بۆخ����ۆی بۆت����ه هۆش����یارییه‌كی جیاوازه‌كان مانای جیاواز به‌رهه‌مدێنێت، كۆمه‌اڵیه‌ت����یو ئ����ه‌م هۆش����یارییه عه‌قڵی ته‌فسیری وای ده‌بینێت هاوكات كۆمه‌اڵیه‌تیی����ه له‌میان����هی تێپه‌ڕبون����ی له‌گه‌ڵ چه‌س����پاوی ده‌الالت‌و مانای ده‌ق زه‌مه‌ندا جۆرێك له‌پی����رۆزی وهرگرتوهو زه‌مه‌نیش چه‌س����پاوه‌و نه‌گۆڕه ،بۆیه بۆ بوه‌ت����ه هۆش����یارییه‌كی موق����ه‌ده‌س ،تێك����ڕای زه‌مه‌نه چه‌س����پاوو نه‌گۆڕه‌كان به‌مه‌ش نه‌فی هه‌ر چه‌ش����نه پرۆژه‌یه‌كی مانایه‌كی چه‌س����پاوو نه‌گۆڕ هه‌یه ،به‌اڵم كردوه له‌ده‌ره‌وه‌ی خۆیدا ،ئیدی لێره‌وه ته‌ئویل له‌به‌رانبه‌ر هه‌ر ده‌قێكدا چه‌ندین پرۆژه‌ی كه‌سانی وه‌ك ئیبن روشدو ئیبن مانا ده‌بینێت ،به‌م����هش له‌گه‌ڵ زه‌مه‌نه عهرهبیو سوهره‌وه‌ردی ته‌كفیر ده‌كرێت ،نوێیه‌كان����دا مان����ای نوێ دێت����ه ئاراوه، به‌اڵم پ����رۆژه ئایدیۆلۆژییه‌كان ته‌قدیس یه‌كێك له‌گرفته‌كانی ئێم ه له‌ساته‌وه‌ختی ده‌كرێ����ن‌و پیرۆزی وه‌رده‌گرن" ،هه‌روه‌ها مامه‌ڵه‌كردنم����ان له‌گ����هڵ ده‌ق زاڵێت����ی الی زانایانی ئایینی"به‌گش����تی میتۆدی میتۆدی ته‌فس����یرییه ،وات����ه له‌زۆربه‌ی مامه‌ڵه‌ك����ردن له‌گه‌ڵ ده‌ق����ی قورئانیدا قۆناغ����ه مێژویی����ه‌كان به‌عه‌قڵێك����ی مامه‌ڵه‌كردن بوه له‌گه‌ڵ بونیادی دیاردا ته‌فس����یرییه‌وه مامه‌ڵ����ه له‌گ����هڵ ده‌ق‌و (دیوی ده‌ره‌وه) به‌بێ ته‌ئویل گه‌یش����تن چه‌مك‌و موفره‌ده‌كان كراوه". به‌بونی����ادی ش����اراوه مومكی����ن نییه"، هه‌ربۆیه"ته‌ئوی����ل س����ه‌ره‌ڕای هه‌ندێك كاریگه‌ری ژینگه له‌لێكدانه‌وه‌ی ئایین "كاتێ����ك ده‌ق له‌ژینگه‌یه‌ك����هوه له‌كه‌موكوڕی‌و گرفته‌كانی به‌اڵم رێگایه‌كی گرنگیشه بۆ ته‌جاوزی مانا زاهیرییه‌كانی ده‌گوێزرێته‌وه ب����ۆ ژینگه‌یه‌كی دی ئه‌وا ده‌ق ك����ه به‌درێژای����ی چه‌ندین س����ه‌ده ژینگ����ه نوێیه‌كه هه‌وڵده‌دات ده‌ق له‌گه‌ڵ س����ه‌رچاوه‌ی یه‌كه‌می بی����ری دۆگمایی‌و خه‌س����ڵه‌ته‌كانی خۆی����دا بگونجێنێ����ت، توندوتیژی ئایینی بوه" ،به‌اڵم"ته‌فس����یر ی����ان النیك����ه‌م هه‌وڵ����ده‌دات له‌ده‌قه‌وه كرده‌یه‌كه ب����ۆ گه‌یش����تن به‌حه‌قیقه‌تی مانایه‌كی تایبه‌ت به‌خۆی به‌رهه‌مبهێنێت مان����ا له‌نێو ده‌قدا ،كرده‌یه‌كه هه‌میش����ه ك����ه بگونجێ����ت له‌گ����هڵ خه‌س����ڵه‌ت‌و به‌شوێن حه‌قیقیترین ماناوه‌یه ،ئه‌مه‌ش س����یفه‌ته‌كانیدا ،لێ����ره‌وه باوه‌ڕبون به‌و ئهوه ده‌گه‌یه‌نێت له‌جه‌وهه‌ری ته‌فسیردا بۆچونه‌ی كه له‌نێوان چه‌ندین نه‌ته‌وه‌ی تینوێتییه‌كی قوڵ هه‌یه بۆ موڵكدارییه‌تی جیاوازو ژینگه‌ی جی����اوازدا یه‌ك ئایینی حه‌قیق����هت ،ب����ۆ مۆنۆپۆڵیزه‌كردن����ی هاوبه‌ش هه‌بێت ،به‌مانا یه‌ك تێگه‌یشتن‌و ره‌وایه‌تی ،به‌م پێیه میتۆدی ته‌فس����یری موماره‌س����هی هاوبه‌ش هه‌بێت بۆ ئایین وای ده‌بینێ����ت ئه‌و مانای����هی كه له‌ده‌ق خورافه‌یه‌كی گه‌وره‌یه ،هه‌مو نه‌ته‌وه‌یه‌ك، به‌رهه‌م����ی دێنێ����ت حه‌قیقه‌تی قس����هی هه‌مو ژینگه‌یه‌ك ئایینی خۆی هه‌یه ،یان خوایه ،ئیدی له‌م ساته‌وه‌خته‌وه عه‌قڵی هه‌مو ژینگه‌یه‌ك لێكدان����ه‌وه‌ی تایبه‌تی ته‌فسیری ئه‌و مافه به‌خۆی ده‌به‌خشێت خۆی هه‌یه بۆ ئایین‌و به‌شێوازی تایبه‌تی كه به‌ناوی خواوه بدوێت ،دیدی خۆی بۆ خۆی موماره‌سه‌ی ئایین ده‌كات ،لێره‌وه كێشه‌كان به‌دیدی خواوه‌ند ناوزه‌د بكات ،ده‌بینین ئه‌و لێكدانه‌وه‌یه‌ی بۆ ئیس��ل�ام ئه‌م میتۆده له‌مێ����ژوی ئێمه‌دا تراژیدیاو ههیهو شێوازی موماره‌سه‌كردنی له‌واڵته كاره‌ساتی گه‌وره‌ی خستۆته‌وه ،چونكه رۆژهه‌اڵتییه‌كان����دا ت����ه‌واو جیای����ه له‌و كاتێك ئ����ه‌م میتۆده قس����هی خۆی بۆ ئیسالمه‌ی كه له‌ئه‌وروپا ههیهو موماره‌سه كێش����ه‌كان ت����ه‌رح ده‌كات ئیدی بوار بۆ ده‌كرێت ،ئه‌و لێكدانه‌وه‌و موماره‌سه‌یه‌ی ته‌رحێكی دیكه نامێنێت ،چونكه ئه‌و پێی بۆ ئیسالم له‌واڵتێكی وه‌كك ئێران هه‌یه وایه قسه‌ی ئه‌و قسه‌ی ئیسالمه ،قسه‌ی جیای����ه له‌و لێكدانه‌وه‌و موماره‌س����ه‌یه‌ی خوایه ،ه����ه‌ر قس����ه‌یه‌كی دیكه هه‌بێت له‌واڵت����ه عه‌ره‌بییه‌كان هه‌ی����ه ،پیاوێكی له‌ده‌ره‌وه‌ی ئیسالمدایه‌و پێویسته نه‌فی وه‌ك ئیمامی شافیعی توانای ده‌رككردنی بكرێت" ،به‌اڵم" ته‌ئوی����ل به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ی هه‌یه ،بۆیه ئه‌و فیقهه‌ی ته‌فسیره‌وه به‌شوێن حه‌قیقه‌تدا ناگه‌ڕێت ،بۆ واڵتی میس����ری دان����اوه جیاوازه له‌و بانگه‌ش����هی حه‌قیقه‌تیش ناكات ،كاتێك فیقه����هی ب����ۆ واڵتانی دیك����هی داناوه، م����رۆی ته‌ئویلك����ه‌ر ده‌ڵێت ئیس��ل�ام بۆ به‌كورتی ژینگ����ه كاریگه‌رییه‌كی فراوانی چاره‌س����ه‌ری ف��ڵ�ان كێش����ه واده‌ڵێ����ت هه‌یه له‌تێگه‌یشتنی مانای ده‌قدا ،ژینگه مه‌به‌ستی ئهوه نییه بڵێت خوا واده‌ڵێت ،مانا خه‌ڵ����ق ده‌كات" ،هه‌ر بۆیه تێبینی به‌ڵكو مه‌به‌س����تی ئه‌وه‌ی����ه ئه‌و مانایه‌ی ده‌كه‌ین"حه‌قیقه‌تی خودا خۆی شتێكه‌و ئه‌و له‌ده‌ق به‌رهه‌میهێن����اوه به‌ره‌نجامی ئه‌و وێنه‌یه‌ی كه مرۆڤ به‌رانبه‌ر به‌خودا مامه‌ڵه‌ی ته‌ئویلیانه‌ی عه‌قڵی به‌شه‌رییه به‌رهه‌م����ی دێنێت ش����تێكی ت����ر ،خودا
له‌زۆربه‌ی ساته‌وه‌خته‌كانی مێژوی ئیسالمیدا عه‌قڵ ئه‌و ره‌نجبه‌ره بێكه‌سه بوه كه ئاغاكانی ئایدیۆلۆژیاو مه‌زهه‌ب هه‌ڵیانسوڕاندوه
كێشه‌كانی هزری ئایینی ئومێد قه‌ره‌داغی
(له‌بیروباوه‌ڕی ئیسالمیدا) وه‌ك زاتێكه له‌ده‌ره‌وه‌ی ش����وێن‌و كات‌و زمان شتێك ه ئێمه ناتوانین هیچی له‌ب����اره‌وه بڵێین‌و بونێك����ی نه‌گ����ۆڕه ،به‌اڵم تێگه‌یش����تنی م����رۆڤ ب����ۆ ئ����ه‌م خودایه ب����ه‌رده‌وام له‌گۆڕاندا بوه ،چونكه ئه‌و تێگه‌یش����ته ی����ان ئ����هو وێنه‌یه‌ی م����رۆڤ به‌رهه‌می دێنێت ده‌كه‌وێته ژێر كاریگه‌ری شوێن‌و كات‌و باكگراون����دی هۆش����یاری مرۆڤ‌و باری س����ایكۆلۆژی‌و ئاستی پێشكه‌وتنی میت����ۆده زانس����تییه‌كان ...هتد ،هه‌مو ئه‌مانه كاریگه‌رن له‌به‌رهه‌مهێنانی وێنه‌و تێگه‌یش����تندا ،بۆیه ده‌بینین به‌درێژایی مێژوی ئیس��ل�امی له‌گ����هڵ بونی گروپ‌و تاقمی جیاواز تێگه‌یش����تنی جیاوازیش به‌رانبه‌ر خودا له‌ئارادابوه ،تێگه‌یش����تنی مرۆڤێك����ی س����ۆفی له‌گ����هڵ مرۆڤێكی ئیعتیزالی بۆ خ����ودا گه‌لێك جیاوازییان هه‌یه ،ئه‌و تێگه‌یشتنه‌ی مرۆڤێكی وه‌ك ئیب����ن عه‌ره‌ب����ی به‌رهه‌م����ی ده‌هێنێت‌و په‌یوه‌ن����دی نێوان خۆیو خ����ودای پێ ڕێكده‌خ����ات له‌گه‌ڵ ئه‌و تێگه‌یش����تنه‌ی مرۆڤێكی وه‌ك ئه‌بوحه‌سه‌نی ئه‌شعه‌ری به‌رهه‌می دێنێت دنیای����ه‌ك جیاوازییان هه‌یه". قه‌یرانی عه‌قڵ "له‌زۆربه‌ی س����اته‌وه‌خته‌كانی مێژوی ئیسالمیدا عه‌قڵ ئه‌و ره‌نجبه‌ره بێكه‌سه بوه ك����ه ئاغاكانی ئایدیۆلۆژیاو مه‌زهه‌ب هه‌ڵیانس����وڕاندوه ،وات����ه عه‌ق����ڵ زۆر ك����ه‌م توانیویه‌تی گوم����ان له‌حه‌قیقه‌تی مه‌زهه‌ب‌و ئایدیۆلۆژیاو وێناكردنه‌كانیان ب����كات‌و وێن����هی ن����وێ به‌رهه‌مبهێنێت، به‌ڵكو ئهوه خودی ده‌سه‌اڵتی وێناكردنی مه‌زهه‌ب‌و ئایدیۆلۆجی����ا دینییه‌كان بوه كه پانتاییه‌كی بۆ پرس����یاره‌كانی عه‌قڵ نه‌هێشتۆته‌وه".
وه‌حی هه‌بێ����ت ،واته ته‌نه����ا له‌ڕێگه‌ی زمان����ی عه‌ره‌بییه‌وه ب����ۆت هه‌یه مامه‌ڵه له‌گ����هڵ وه‌حی����ددا بكه‌ی����ت‌و ئه‌حكامی لێبه‌رهه‌مبهێنی����ت ،ئیمام����ی ش����افیعی یه‌كێكه له‌و س����ه‌رمه‌زهه‌ب‌و فه‌قیهانه‌ی كه له‌م پرۆس����ه‌یه‌دا كارده‌كات ،شافیعی له‌كتێبی"الرس����اله" كه كتێبێكی تیۆری گرنگه‌و له‌وێدا بناغه‌ی زانس����تی ئسوڵی فیقه����ی دامه‌زراندوه ،ب����اوه‌ڕی وایه كه هه‌گیز قورئان ته‌رجومه ناكرێت بۆسه‌ر زمانه ئه‌عجه‌مییه‌كان (غه‌یره عه‌ره‌بی)، شافیعی له‌سه‌ره‌تای ئه‌م كتێبه‌دا پێیوایه ئه‌و كه‌سه‌ی باس له‌وه‌حی بكات‌و زمانی عه‌ره‌بی نه‌زانێت وه‌ك ئه‌و كه‌س����ه وایه باس له‌نرخی كااڵو شمه‌ك بكات‌و رێگه‌ی بازاڕ نه‌زانێت" ،هه‌روه‌ها" شافیعی ده‌ڵێت واجبی خوێندن����ه‌وه‌ی قورئان به‌غه‌یری عه‌ره‌ب����ی جێبه‌جێ نابێت ،زیاتر له‌مه‌ش شافیعی پێیوایه كه‌سێكی غه‌یره عه‌ره‌ب بۆئه‌وه‌ی بتوانێت موسڵمان بێت پێویسته ئهوهنده عه‌ره‌بی بزانێت كه ش����ایه‌تمان به‌عه‌ره‌ب����ی بهێنێت ،ئه‌گینا ش����ایه‌تمان به‌غه‌یری عه‌ره‌بی دروست نییه" ،ئیمامی رازی پێیوایه وه‌س����فی خودا بۆ قورئان له‌بازنه‌ی ستایش‌و مه‌زنكردندا ئه‌وه‌ی لێ به‌رهه‌مده‌هێنرێت ئه‌وه‌یه زمانی عه‌ره‌بی باشترین زمانه ،ئیبن ته‌یمیه‌ش الی وایه په‌یوه‌ندییه‌كی ق����وڵ له‌نێوان بنه‌ماكانی ئیس��ل�ام‌و زمان����ی عه‌ره‌بی����دا هه‌ی����ه، پابه‌ندب����ون به‌و بنه‌مایان����هوه له‌ڕێگه‌ی زمانی عه‌ره‌بیی����هوه ده‌بێت ،وه‌رگێرانی قورئ����ان بۆ غه‌یره عه‌ره‌ب����ی بنه‌ماكانی ئیسالم ده‌ترازێنێت‌و ده‌الله‌ت‌و ماناكانی ده‌ش����ێوێنێت ،ئیبن ته‌یمی����ه فێربون‌و كارپێكردن����ی زمان����ی عه‌ره‌ب����ی ده‌كات به‌فه‌رز به‌س����ه‌ر شانی مس����وڵمانانه‌وه، وات����ه به‌نه‌كردنی گوناهبار ده‌بین ،زیاتر له‌مه‌ش ئیبن ته‌یمیه فه‌زڵی دروستبونی سه‌حابه‌و تابعین ده‌گه‌ڕێنێته‌وه بۆ زمانی عه‌ره‌ب ،ئه‌مانه‌و چه‌ندین ئیمام‌و موفتی‌و فه‌قیهی تری جیهانی ئیس��ل�امی كاریان له‌سه‌رپیرۆزكردن‌و ستایشكردنی زمانی عه‌ره‌ب����ی كردوه ،كاره‌س����اتی گه‌وره‌ش به‌ته‌نها له‌وه‌دا نییه كه عروبه تێكه‌اڵوی دیدو ته‌فسیری ئایینی ده‌بێت‌و له‌فۆرمی ش����ه‌رعییه‌تی ئاینیدا خۆی نیشانده‌دا، به‌ڵك����و پتر له‌وه‌دایه كه ئه‌و ته‌فس����یرو فتوایانه به‌ڕاده‌یه‌كی س����ه‌یر كاریگه‌ری له‌س����ه‌ر كۆمه‌ڵگای ئیس��ل�امی ههبوهو الدان لێ����ی وه‌ك جۆرێ����ك له‌بێ ئایینی ته‌ماش����اكراوه ،ه����ه‌ر بۆنمون����ه ئیمامی شافیعی‌و فیقهی شافیعی بوه‌ته به‌دیلی ش����ه‌ریعه‌ت‌و پاپه‌ندب����ون به‌مه‌زهه‌ب����ی شافیعییه‌وه وه‌ك پابه‌ندبون به‌ئایینه‌وه لێكده‌درێته‌وه ،مرۆڤی بێ مه‌زهه‌ب وه‌ك مرۆڤی بێ ئایین ته‌ماشا ده‌كرێت".
گرنگی په‌یوه‌ندی ئایین به‌زانسته‌كانی تره‌وه له‌دونیای پێشكه‌وتودا"ئه‌مڕۆ له‌پانتایی توێژینه‌وه زانس����تییه‌كاندا ،زانسته‌كانی وه‌ك ئه‌نس����رۆپۆلۆژیاو سۆس����یۆلۆژیاو زانس����ته مرۆییه‌كانی دیكه ،رۆڵی گرنگ له‌به‌رهه‌مهێنانی زانست‌و دیدو ته‌فسیری نوێ����دا ده‌بینن‌و گۆڕانێك����ی رادیكاڵیان به‌سه‌ر سیسته‌می بیركردنه‌وه‌و روانینی م����رۆڤ ب����ۆ ئایی����ن‌و مێ����ژوو كه‌لتورو شته‌كانی دیكه هێناوه" ،به‌اڵم له‌دونیای ئیس��ل�امیدا" تراژیدی����ای گ����ه‌وره ل����ه‌م چوارچێوه‌ی����ه‌دا به‌ته‌نها له‌وه‌دا نییه كه دیدی ئه‌نس����رۆپۆلۆژی‌و سۆس����یۆلۆژی‌و زانس����ته‌كانی دیك����ه غائیب����ن ،به‌ڵكو تراژیدیای گه‌وره له‌وێوه ده‌ستپێده‌كات كه بهش����ێكی بیری بااڵده‌ستی مێژویی ره‌فزی هه‌رچه‌ش����نه توێژینه‌وه‌و دیدێكی جیهانی ئیسالمی‌و رۆژئاوا جه‌نگی ره‌خنه‌گران����ه ده‌كات ،به‌ده‌مامك����ی جیاوازه‌وه تاوانباریان ده‌كات ،بێگومان ئایدیۆلۆژیاكان نه‌وه‌ك دیالۆگی ماناكان گ����ه‌ر وردبینه‌وه"كاتێ����ك ئێمه له‌گه‌ڵ له‌پش����ت ئ����ه‌م هه‌واڵنه‌ش����هوه گوتاری نۆس����تالژیاو ده‌نگ����ه رابردوپارێ����زه‌كان رۆژئ����اوا مامه‌ڵ����ه ده‌كه‌ین ،له‌ڕاس����تیدا مامه‌ڵ����ه له‌گه‌ڵ رۆژئ����اوا ناكه‌ین ،به‌ڵكو راوه‌ستاون". مامه‌ڵ����ه له‌گه‌ڵ وێنه‌یه‌ك����دا ده‌كه‌ین كه به‌رهه‌می گوتاری ئایدیۆلۆژی‌و سیاس����ی گرفتی به‌عه‌ره‌بكردنی ئایین "زۆربه‌ی ئیم����ام‌و موفتییه عه‌ره‌به‌كان خۆمانه ،كاتێك ره‌خنه له‌ڕۆژئاوا ده‌گرین به‌قوڵی كاریان له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌كردوه كه له‌ڕاس����تیدا ره‌خنه له‌ڕۆژئ����اوا ناگرین، ته‌نها زمانی عه‌ره‌ب����ی مافی هه‌ڵگرتنی به‌ڵكو دادگای����ی ئه‌و وێنه‌یه ده‌كه‌ین كه
ئێمه ناومان ناوه رۆژئاوا" ،ئه‌وه‌ی ده‌بێت ئام����اژه‌ی پێبكه‌ین ئه‌وه‌یه كه بهداخهوه ده‌زگای زاڵ له‌ه����ه‌ردو نێوه‌ندی جیهانی ئیس��ل�امی‌و رۆژئاوایدا بۆ به‌رهه‌مهێنانی وێنه بریتین ل����ه‌ده‌زگا ئایدیۆلۆژییه‌كان، ئه‌م حاڵه‌ته‌ش وای كردوه كه نه‌توانرێت تێگه‌یشتنی زانستییانه به‌رهه‌مبهێنرێت‌و بواری كرانه‌وه به‌ڕوی وێنه‌كانی یه‌كدیدا كه‌م بێ����ت ،ئه‌مه‌ش وایكردوه په‌یوه‌ندی نێ����وان جیهان����ی ئیس��ل�امی‌و رۆژئ����اوا ناوه‌ندێك بێت بۆ جه‌نگی ئایدیۆلۆژیاكان نه‌ك بۆ دیالۆگی ماناكان" ،وێنه‌ی رۆژئاوا له‌فه‌رهه‌نگی دنیای ئیس��ل�امیدا بریتییه له‌وێن����هی باوكێ����ك كه بك����ه‌ری هه‌مو تاوانه‌كانه ،وێنه‌ی ئه‌و هێزه‌یه به‌رپرسی هه‌مو گوناه‌و تاوانه‌كانه ،ناونانی رۆژئاوا بهش����ه‌یتانی گ����ه‌وره له‌دواس����اته‌كانی سه‌ده‌ی بیستدا چ مانایه‌ك بهدهستهوه ده‌دات جگ����ه له‌كوش����تنی په‌یوه‌ندی، له‌به‌رانبه‌ر ئه‌مه‌ش����دا وێن����هی جیهانی ئیس��ل�امی له‌فه‌رهه‌نگ����ی رۆژئ����اوادا وێنه‌ی كۆمه‌ڵه مرۆڤێكی س����ه‌ره‌تاییه، كۆمه‌ڵ����ه مرۆڤێك له‌باش����ترین حاڵه‌تدا بێ ده‌س����تپێوه‌گرتنی رۆژئ����اوا ناتوانین بژین ،دونی����ای ئیس��ل�امی الی رۆژئاوا دونی����ای ش����ه‌ڕی پی����رۆزو خورافیاتی میتافیزیكای����ه" ،هه‌روه‌ها بێگومان الی زۆربه‌ی تاكه‌كانی جیهانی ئیس��ل�امی بێ دودڵی وێنه‌ی رۆژئاوا وێنه‌ی ئه‌و پیاوه‌یه كه ده‌ستی به‌خوێنی رۆژهه‌اڵت‌و جیهانی ئیسالمی سوره ،وێنه‌ی ئه‌و پیاوه‌یه كه گیرفانی پڕن له‌لیره‌ی دزراوی رۆژهه‌اڵت، ده‌سته‌كانیشی پڕن له‌ده‌فته‌ری خیانه‌ت، ئیدی له‌م س����اته‌وه‌خته‌دا له‌به‌رده‌م ئه‌م وێنه‌ی����ه‌دا چ مانای����ه‌ك ب����ۆ په‌یوه‌ندی‌و دیالۆگی نێوان جیهانی ئیسالمی‌و رۆژئاوا نامێنێت ،چ بێماناییه‌ك����ی گه‌وره‌یه بێ گۆرینی ئ����هو وێنه‌یه ب����اس له‌دیالۆگی ئیسالم‌و رۆژئاوا بكرێت ،ئه‌گه‌ر له‌جیهانی ئیسالمیدا ده‌سه‌اڵت هه‌میشه وێنه‌یه‌كی ته‌ڵخ����ی رۆژئ����اوای خه‌ڵقكردبێت ،ئه‌وا له‌نێوه‌ن����دی رۆژئاوایش����دا ده‌س����ه‌اڵت وێنه‌یه‌كی ته‌ڵخترو سه‌یرتری بۆ جیهانی ئیسالمی دروستكردوه". چی بكه‌ین؟ "پێویس����ته له‌س����اته‌وه‌ختی ئێستادا خودی روناكبیری‌و پ����رۆژه‌ی تازه‌گه‌ری ئێم����ه بی����كات ئه‌وه‌یه ك����ه پرۆژه‌یه‌كی ره‌خنه‌گران����هی بۆ هه‌مو كه‌لتورو مێژوی ئیس��ل�امی هه‌بێت‌و میتۆدێكی نوێی بۆ مامه‌ڵه له‌گ����هڵ ده‌قدا هه‌بێت به‌جۆرێك ئه‌و دیده س����تاندارو بااڵده‌سته‌ی ئێستا بداته دواوه‌و تایپێكی جی����اواز بهێنێته ئ����اراوه‌و جه‌خ����ت بكات����ه س����ه‌ر به‌ها، الوازی پ����رۆژه‌ی تازه‌گ����ه‌ری له‌واقیعی ئێمه‌دا زه‌مینه‌یه‌كی باش����ی خۆشكردوه بۆ گوت����اری گه‌ڕان����هوه بۆن����او مێژو"، خودی مێژوی����ش له‌ناو قه‌یران‌و پانتاییه تاریكییه‌كان����ی خۆیدا خۆی ئه‌خواته‌وه، به‌مه‌ش دوكه‌ڵێكی ف����راوان حه‌قیقه‌تی مێژوی داپۆشیوه ،ئه‌مه‌ش له‌جه‌وهه‌ردا فه‌رامۆش����ی بونی مێژویی ئه‌گه‌یه‌نێت، نه‌ك نرخ پێدان����ی ،به‌هاداركردنی مێژو له‌ئاوڕلێدانه‌وه‌و پش����كنینیدایه ،ئه‌وكاته مێ����ژو نرخی خۆی وه‌رده‌گرێت كه ببێت به به‌شێك له‌پرۆژه‌كانی سه‌رده‌م".
عه‌قڵ زۆر كه‌م توانیویه‌تی گومان له‌حه‌قیقه‌تی مه‌زه هب‌و ئایدیۆلۆژیاو وێناكردنه‌كانیان بكات‌و وێنه‌ی نوێ به‌رهه‌مبهێنێت
16
تایبەت
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
"ناتوانین كارگوزار بۆ هیچ قوتابخانه‌یه‌ك دابمه‌زرێنین به‌هۆی قه‌یران ی داراییه‌وه" هه‌رچه‌نده كارگوزاری قوتابخانه‌كان كاره‌كانیان زۆره‌و موچه‌كانیشیان كه‌مه ،به‌اڵم هێشتا به‌شێك له‌قوتابخانه‌كان پێویستیان پێیانه‌و هه‌ندێكیان هیچ كارگوزارێكیان نیه ،به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌ی رۆژئاواش ده‌ڵێت "سنوری جوگرافی ئه‌و قوتابخانانه وایكردوه كه ئێمه نه‌توانین كارگوزاریان بۆ دابین بكه‌ین".
کارگوزارێک لەقوتابخانەیەکدا
له‌هه‌فته‌یه‌كدا هه‌مو رۆژه‌كان ده‌وام ده‌كه‌م ،هه‌رچه‌نده كاته‌كه‌یان بۆ كه‌م كردومه‌ته‌وه ،به‌اڵم به‌هۆی كاره‌كه‌مه‌وه له‌قوتابخانه ناتوانین هیچ كارێكی تر بكه‌ین كارك���ردن دیارینه‌كراوه كه چه‌ن���د كه‌مبكرێته‌وه ده‌ڵێت "به‌پێ���ی پله‌كانیان كارگ���وزارو باخه‌وان‌و به‌اڵم ئێم���ه هاوكارییان ده‌كه‌ی���ن ،له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی فه‌رمانبه‌رمان داناوه". به‌شێكی زۆر له‌كارگوزاران ته‌مه‌نێكی زۆریان هه‌یه كارگوزاره‌كانی���ش وه‌ك هه‌م���و فه‌رمانبه‌ران���ی تر بۆیه به‌شێكیان ناتوانن باش كاربكه‌ن ،به‌ڕێوه‌به‌ری موچه‌یان كه‌م كراوه‌ته‌وه". به‌پێ���ی ئامارێكی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی په‌روه‌رده‌ی پ���ه‌روه‌رده‌ی رۆژئاوا ،كه‌مال ن���وری له‌وباره‌یه‌وه رۆژئاوا 4219فه‌رمانبه‌رمان هه‌یه كه كارگوزارانیش ده‌ڵێت "خانه‌نشینكردنی ئه‌و كارگوزارانه له‌ده‌ستی بهش���ێكن ل���هو رێژه‌یه ،ك���ه وه‌ك كه‌م���ال نوری ئێمه‌دا نیه ،ئه‌بێت له‌په‌رله‌مانه‌وه بڕیاری له‌س���ه‌ر
بدرێت كه بۆ ماوه‌ی س���ێ س���اڵ ده‌بێ���ت داوای خانه‌نش���ینكردنی هه‌ندێ���ك ل���هو كارگوزارانه‌مان كردوهو تائێس���تا وه‌اڵم نه‌دراوینه‌ت���هوه ،ته‌مه‌نی یاسایی خانه‌نشینكردن 63ساڵه". هه‌ندێك قوتابخانه ته‌نان���هت یه‌ك كارگوزاریان نیه له‌وباره‌یه‌وه كه‌مال نوری ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد "س���نوری جوگرافی ئ���هو قوتابخانان���ه وایكردوه كه ئێم���ه نه‌توانین كارگوزاریان ب���ۆ دابین بكه‌ین به‌ه���ۆی رێگای هاتوچۆیانه‌وه ناتوانین ئاڵوگۆڕیان پێبكه‌ین،له‌هه‌ندێ ناوچه‌دا كه قوتابخانه‌كان نزیكن له‌یه‌ك له‌وكاته‌دا ده‌توانین ئاڵوگۆڕی كارگوزاره‌كان بكه‌ین". له‌ب���اره‌ی خراپ���ی ژیانی كارگ���وزاران‌و كه‌می موچه‌كانیان به‌ڕێوه‌به‌ری په‌روه‌رده‌ی رۆژئاوا ده‌ڵێت "پێشتر به‌پێی بڕوانامه‌و ئیشكردنیان ده‌رماڵه‌مان ب���ۆ دابین ده‌ك���ردن ،به‌اڵم ئێس���تا ئه‌وانه هیچی نه‌ماوه ناشتوانین كارگوزار بۆ هیچ قوتابخانه‌یه‌ك دابمه‌زرێنین به‌هۆی قه‌یرانی داراییه‌وه".
خوێندنگه ی ئه‌لكترۆن ی بۆخوێندكاران ی پۆل ی 9و 12كرایه‌وه ئا :سروه جه‌مال له‌پێناوی دۆزینه‌وه‌ی رێگای نوێ بۆ گه‌یاندنی وانه‌كان به‌خوێندكاران‌و قوتابیان ،به‌سودوه‌رگرتن له‌ته‌كنه‌لۆژیاو بواری ئه‌لكترۆنی به‌ڕێوبه‌رایه‌تی گشتی په‌روه‌رده‌ی سلێمانی خوێندنگای ئه‌لكترۆنی كردهوه ،به‌ڕێوه‌به‌ری ته‌كنیكی پڕۆژه‌كه ده‌ڵێت "ئه‌مانه‌وێت وانه‌ی تایبه‌ت كه‌مبكه‌ینه‌وه‌و هاوكاری خوێندكاربین له‌م دۆخه‌دا". به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش����تی په‌روه‌رده‌ی س����لێمان ی خوێندنگه‌ی ئه‌لكترۆنی بۆ باڵوكردنهوهی وانه‌كانی پۆل���� ی 9و 12راگه‌یان����د ،به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ته‌كنیكی پڕۆژه‌كه ،ئاری ئه‌نوه‌ر له‌باره‌ی ئامانجیان له‌وكاره‌دا ده‌ڵێت "ئه‌مانه‌وێت وان����هی تایبه‌ت نه‌هێڵین یان كه‌م����ی بكه‌ینه‌و‌ه كه ئێس����تا زۆر به‌رب��ڵ�اوه له‌ناو خوێندكاراندا ،جگه‌له‌وه‌ی ئه‌مساڵ به‌هۆی بایكۆتی ناوه‌نده‌كانی خوێندنه‌وه پڕۆس����ه‌كه دواكه‌وت بۆیه وه‌ك قه‌ره‌بویه‌ك بۆخوێندكاران به‌تایبه‌ت پۆلی 12 و 9ئ����ه‌م ماڵپه‌ڕه‌مان دانا ،تابتوانین له‌ڕێگه‌ی ئه‌و خوێندنگا ئه‌لكترۆنیه‌وه هاوكاریان بین". له‌باره‌ی ئه‌و مامۆس����تایانه‌ی ل����ه ماڵپه‌ڕه‌كه‌دا وانه‌كانیان دانراوه ،به‌ڕێوه‌به‌ری ته‌كنیكی پڕۆژه‌كه ده‌ڵێت "مامۆستاكان‌و سه‌رپه‌رشتیاره‌كان باشترینی سلێمانین تاخوێندكار سودی لێوه‌ربگرێت كه وه‌ك ئه‌وه‌یه هه‌ر خوێندكارێك مامۆستای تایبه‌تی خۆی هه‌بێت". خوێن����دكاران وه‌ك پێویس����ت ئ����اگاداری ئ����هو خوێندن����گا ئه‌لكترۆنیه نین ،به‌ڕێوه‌به‌ری ته‌كنیكی پڕۆژه‌كه ده‌ڵێت "بهداخهوه راس����ته ،میدیا ئه‌بێت
هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت
بڕیارەكەی وەزارەتی خوێندنی بااڵ( ،بەاڵ)یەكە بۆ زمانی كوردی! سەباح مەجید
ئا :ته‌الر حیكمه‌ت
ئایش���ێ كارگوزاری قوتابخانه‌یه‌ك���ی ده‌ره‌وه‌ی ش���اره ،ئه‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ته‌مه‌نێكی زۆری هه‌ی ه ه���اوكات وه‌ك خۆی ده‌ڵێت "به‌ده‌س���ت چه‌ندین نه‌خۆش���ییه‌وه ده‌ناڵێنێ���ت ،له‌به‌ر بژێ���وی ژیانی ناچاره كاربكات". ئه‌و كارگوزاره كه ته‌مه‌نی 50ساڵ ده‌بێت ئه‌و بڕه پاره‌یه‌ی كه وه‌ریده‌گرێت بهش���ی پێداویستیه‌كانی ناكات "ناچارم كاربك���ه‌م ،گه‌رنا توانای كاركردنم نه‌م���اوه ،هه‌رچه‌ن���ده ئی���داره‌ی قوتابخانه‌كه‌ش هاوكاریمان ده‌كه‌ن". ئامین���ه ژنێك���ی ته‌مه‌ن 40س���اڵه‌و ئ���هو كه كراسێكی كوردیو ش���ه‌ڕواڵێكی ره‌شی له‌به‌ردابو كاتێك خه‌ریكی پاككردنه‌وه‌ی هۆڵی مامۆس���تایان بو به‌ده‌م كاره‌كه‌یه‌وه قسه‌ی بۆ ئێمه كردو باسی ئه‌وه‌ی كرد "بۆیه ئ���هو كاره ده‌كات تاله‌داهاتودا موچه‌یه‌كی هه‌بێت‌و بتوانێت پێی بژی". ئامینه وتیشی"هه‌رچه‌نده خوێندكاره‌كان ناتوانن پاكوخاوێنی خوێندنگاكه رابگرن ،به‌اڵم ش���ێوازی ره‌فتاركردنیان باش���ه له‌گه‌ڵمان‌و هاوكاریش���مان ده‌كه‌ن ،ئه‌وه‌ش نابێته ه���ۆی ئه‌وه‌ی كه ئه‌ركی ئێمه كه‌م بكات ،به‌ڵكو زۆریش ماندو ئه‌بین". ئ���هو كارگ���وزاره وت���ی "له‌هه‌فته‌یه‌ك���دا هه‌مو رۆژه‌كان ده‌وام ده‌ك���ه‌م ،هه‌رچه‌ن���ده كاته‌كه‌یان ب���ۆ كه‌م كردومه‌ته‌وه ،ب���ه‌اڵم به‌هۆی كاره‌كه‌مه‌وه له‌قوتابخانه ناتوانین هیچ كارێكی تر بكه‌ین". س���وره‌یا ،به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری قوتابخان���هی په‌یامی بنه‌ڕه‌تی گوت���ی "له‌قوتابخانه‌كانداپێویس���تیه‌كی زۆر زۆرمان به‌كارگوزار هه‌یه ،راس���ته ئێس���تا 4 كارگوزارمان هه‌یه ،به‌اڵم پێویستمان به‌كارگوزاری زیاتر هه‌ی���ه ،هه‌رچه‌نده خۆیان توانای ئیش���یان باش���ه ،به‌اڵم ئێم���ه رێنمای���ی خوێندكاره‌كانمان ده‌كه‌ین كه هاوكاریان بن ،به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌یان كه ته‌مه‌نێكی زۆریان هه‌یه". له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ئێس���تا مامۆس���تایان ده‌وامیان ك���ه‌م كراوه‌ته‌وه ب���ه‌اڵم وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری په‌یامی بنه‌ڕه‌ت���ی ده‌ڵێت "ب���ۆ كارگ���وزاره‌كان كاتژمێری
ته‌خته سپی
هاوكارم����ان بێ����ت ،جگه‌له‌وه‌ی كار له‌س����ه‌ر ئهوه ده‌كه‌ین كه به‌چه‌ند شێوه‌یه‌ك ریكالمی بۆ بكه‌ین، پێشتر ته‌كنیكی به‌هێزمان به‌كارده‌هێنا به‌اڵم ئێستا به‌هۆی ئه‌م دۆخه‌وه كێشه‌ی داراییمان بۆ دروست بوه،هه‌روه‌ها له‌به‌رئه‌وه‌ی س����تافێكی لۆكاڵی كاری تیا ده‌كات ئه‌وه‌ش كاتی ده‌وێت ،جگه‌له‌وه‌ش ئێستا چه‌ندین كۆمپانیا له‌وب����واره‌دا كارده‌كه‌ن ،چه‌ندین پڕۆژه هه‌یه كه بهپاره به‌خوێندكاری ده‌فرۆشنه‌وه، به‌اڵم ئێم����ه هه‌وڵمان داوه رێگه له‌وانه بگرین‌و بێ به‌رامبه‌ر س����ود به‌هه‌م����و خوێندكارێك بگه‌یه‌نین، كه ئ����ه‌م كاره داهات����ی نه بۆ مامۆس����تایه نه بۆ په‌روه‌رده‌یه ،به‌ڵكو خۆبه‌خشانه‌یه". به‌هۆی دابین نه‌كردنی مافه‌كانیان مامۆس����تایان له‌سنوری پارێزگای سلێمانیو هه‌ڵه‌بجه بۆ ماوه‌ی س����ێ مانگ بایكۆتی ناوه‌نده‌كانی خوێندنیان كرد، ئه‌وه‌ش بوه ه����ۆی ئه‌وه‌ی كه خوێندكاران بێبه‌ش ب����ن له‌خوێندنی وانه‌كانیان له‌كات����ی خۆیدا ،باری ئابوری خێزانه‌كانیش����یان رێگه نادات مامۆس����تای تایب����هت بگ����رن ،ب����ه‌اڵم بون����ی خوێندنگایه‌كی ئه‌لكترۆنی وه‌ك ژینۆ محه‌مه‌د بۆ ئاوێنه‌ی باسكرد "ره‌نگه هاوكارێكی باش بێت بۆ قه‌ره‌بوكردنه‌وه‌ی ئه‌و ماوه‌یه". ژین����ۆ خوێندكاری پۆلی دوان����زده‌ی ئاماده‌ییه‌و ئه‌و له‌به‌ر خراپی گوزه‌رانی خێزانه‌كه‌ی نه‌یتوانیوه مامۆس����تای تایب����هت بگرێ����ت ،ب����ه‌اڵم ئه‌وكاته‌ی له‌ڕێگه‌ی هاوڕێیه‌كی����هوه ده‌زانێت كه خوێندنگه‌ی ئه‌لكترۆنی هه‌یه دڵخۆش ده‌بێت "مامۆستا به‌هۆی كه‌می كاته‌وه ناتوانێت هه‌م����و بابه‌ته‌كان له‌پۆلدا به‌باش����ی رون بكاتهوه ،بۆیه كاتێكی زۆرم ده‌ڕوات تاخۆم هه‌وڵده‌ده‌م له‌وانه‌كان تێده‌گه‌م ،به‌اڵم بونی ئه‌و مامۆس����تایانه كاتێكی زۆرم بۆ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه
ك����ه زۆرب����اش وانه‌ك����ه ده‌ڵێن����هوه له‌خوێندن����گا ئه‌لكترۆنیه‌كه‌دا". ژینۆ باسی ئه‌وه‌شی كرد "كه هه‌رچه‌نده به‌شێك له‌وانه‌كانی تی����ا نیه ،به‌اڵم هاوڕێ����م هه‌یه هه‌مان ئه‌ومامۆس����تایه‌ی به‌كرێ گرتوه ك����ه له‌خوێندنگا ئه‌لكترۆنیه‌كه وانه ده‌ڵێته‌وه‌و وتویه‌تی هه‌ر هه‌مان زانیاریش به‌من ده‌ڵێت". كۆمه‌ڵێ����ك مامۆس����تا خۆبه‌خش����انه وانه‌كانیان تۆمارك����ردوهو سه‌رپه‌رش����تیاری پڕۆژه‌كه ،ئومێد عه‌ل����ی له‌وباره‌یه‌وه ده‌ڵێ����ت "ئه‌و مامۆس����تایانه له‌س����ه‌ر بنه‌مای ئه‌زمون‌و ناوبانگ هه‌ڵبژێردراون‌و هه‌ندێكیان سه‌رپه‌رشتیارن ،زۆربه‌ی ئه‌و مامۆستاو سه‌رپه‌رش����تیارانه ئه‌وانه‌ن كه نه‌ك قوتابی به‌ڵكو مامۆس����تایانیش س����ودی لێوه‌رده‌گ����رن ،ب����ه‌اڵم له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی ئ����ه‌م كاره خۆبه‌خش����انه‌یه هه‌ندێ له‌مامۆستایان ئاماده‌نه‌بون بۆیه به‌دیلی ترمان هه‌بو چه‌ند مامۆستایه‌كمان له‌هه‌ر بابه‌تێك ده‌ستنیشان كردوه هه‌ركات یه‌كێك له‌و مامۆس����تایانه نه‌یكات مامۆس����تای ترم����ان دیاریكردوه دێت����ه جێگه‌ی، هه‌رچه‌نده ئه‌وانه زۆر كه‌من". هه‌رچه‌ن����ده ئێس����تا ماڵپه‌ڕه‌كه له‌س����ه‌ر هه‌مان شێوه‌ی كۆن كارده‌كات به‌شێكی وانه‌كانی كوردیو عهرهبیو بیركاریو فیزی����او كیمیاو زینده‌وه‌رزانی پۆل���� ی 12ی تی����ا خراوه‌ت����ه‌ڕو ،ئومێ����د عه‌ل����ی له‌وباره‌یه‌وه ده‌ڵێت "ئێس����تا مامۆستایان خه‌ریكی تۆماركردن����ی وانه‌كان����ن‌و له‌هه‌فت����هی داهاتوه‌وه وانه‌كان باڵوده‌كرێنه‌وه كه هه‌م شێوه‌ی سایته‌كه ده‌گۆڕێ����ن‌و ه����ه‌م وانه‌كان����ی زانس����ت‌و عهرهبیو بیركاریو ئینگلیزی پۆلی نۆ داخڵ ده‌كه‌ین پاشان له‌ڕێگه‌ی پ����ه‌روه‌رده‌و راگه‌یاندنه‌كانه‌وه خوێندنگاو خوێندكاره‌كان ئاگادار ده‌كه‌ینه‌وه".
ئێستا چه‌ندین كۆمپانیا له‌وبواره‌دا كارده‌كه‌ن چه‌ندین پڕۆژه هه‌یه كه بهپاره به‌خوێندكاری ده‌فرۆشنه‌وه ،به‌اڵم ئێمه هه‌وڵمان داوه رێگه له‌وانه بگرین‌و بێ به‌رامبه‌ر سود به‌هه‌مو خوێندكارێك بگه‌یه‌نین ،كه ئه‌م كاره داهاتی نه بۆ مامۆستایه نه بۆ په‌روه‌رده‌یه ،به‌ڵكو خۆبه‌خشانه‌یه
له‌كۆبون����ه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌ن����ی وه‌زاره‌ت����ی خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانس����تیدا كە رۆژی چوارش����ەممە ( )٢٠١٧/٣/٨لەشاری دهۆك بەڕێوەچو ،بڕیاردراوە ك����ە هەژمارکردنی نمرەی وانەکان����ی زمانی کوردی‌و عەرەبی ب����ۆ دەرچوان����ی پۆلی دوان����زەی ئامادەیی ئارەزومەندانە بێت .وات����ە :دەرچوانی پۆلی دوانزەی ئامادەی����ی کاتێ����ک داواکاری پێش����کەش دەکەن بۆ کۆلێ����ژە پزیش����کی‌و ئەندازی����اری‌و زانس����تییەکان، سەرپش����ک دەکرێن ل����ەوەی ئای����ا دەیانەوێت نمرەی تاقیکردنەوەکانی زمانی کوردی‌و عەرەبییان بۆ ئەژمار بکرێت یان نا .پێش هەرشتێك ئەم بڕیارەی وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانس����تی ،دۆكیۆمێنتێكی حزبی بەعس����ی بیرهێنامەوە كە تێیدا حزبی بەعسی گۆڕبەگۆڕ بەرنامەداڕێژی بۆ سڕینەوەی زمانی كوردی دەكات ،بەپێی دۆكیۆمێنتەكەی بەعس لەنوس����راوی ژم����ارە ()71دا ك����ە ل����ە( )1989/3/18دەرچوە، س����ەرانی بەعس داوایان كردوە كە بۆ ساڵی (-1989 %70 )1990ی زمان����ی كوردی لەناوبەرن‌و بۆ س����اڵی ()1991-1990ی����ش %100ی زمانی كوردی لەناوببەن! ئەمەش دەق����ی دۆكیۆمێنتەكەیە(:لەالیەن ئەمینداری س����ەركرایەتی لق بۆ سەركرایەتی لقی هەولێری حزبی بەعسی عەرەبی ئیشتراكی ....بابەت :گۆڕینی زمانی ك����وردی بۆ عەرەب����ی .ئەو پڕۆژەی����ە لەحەفتاكانەوە لەدهۆك ئامادەكراوە ،لەساڵی()1990-1989دا%70ی پەیڕەوبكرێت‌و لەس����اڵی ()1991-1990یش����دا%100ی جێبەجێ بكرێت). بۆچی ئ����ەم دۆكیۆمێنتەم بەبیرهات����ەوە؟ چونكە وەك لەدۆكیۆمێنتەك����ەدا هات����وە پ����رۆژەی گۆڕینی زمان����ی كوردی بۆ عەرەب����ی لەحەفتاكانەوە لەدهۆك ئامادەك����راوە ،كۆبونەوەك����ەی ئەنجومەنی وەزارەتی وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانستیش لەدهۆك بەڕێوەچ����وە! دۆكیۆمێنتەكە لەمانگی ئادار دەرچوە، ئ����ەم بڕیارەی وه‌زاره‌تی خوێندن����ی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانس����تیش هەر لەمانگی ئ����ادار دەرچوە! بەبۆچونی منیش وەك چۆن ئامانجی بەعس لەوكاتەدا سڕینەوەو لەناوبردنی زمانی كوردی بوە ،ئەم بڕیارەش لەپێناو تواندنەوەی زمانی كوردییە ،راس����تە زمان لەش����ەوو رۆژێك����دا ناتوێتەوەو لەناوناچێت ،بەڵكو پێویس����تی بەزەمینەخۆش����كردن هەیە ،ئەم بڕی����ارەی وەزارەتی خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانستی زەمینەخۆشكردن لەپێناو فەرامۆش����كردنی زمانی دایك‌و زمانی فەرمی هەرێمی كوردس����تان ،چونك����ە ناوەندەكانی خوێندن رۆڵ����ی زۆر كاریگ����ەر دەبینن ،بڕیارەكە راس����تە بۆ قوتابیان����ی پۆلی دوانزەی ئامادەییە ،بەاڵم قوتابی12 س����اڵ دەخوێنێت لەپێناو بەدەس����تهێنانی نمرەیەكی بەرز ،قوتابی كە بزانێ زمانی كوردی ئارەزومەندانەیە ئی����دی لەكات����ی خوێندندا گرنگی پێ ن����ادات‌و تاوای لێدێ����ت قوتابیان هێدی هێدی نرخیش����ی بۆ دانانێن، چونك����ە قوتابی لەجیاتی ئەوەی كە لەتاقیكردنەوەی وەزاری ( )7باب����ەت بخوێنێت ،دێت بۆ بابەتی زمان‌و ئەدەبی كوردیو (زمانی عەربیش)هەر بەش����ی ()50 یان ()60ێ����ك دەخوێنێ‌و ئیدی لەك����ۆی( )7بابەت تەنها ( )5بابەتی بۆ دەمێنێتەوە. بەداخ����ەوە ئ����ەم بڕیارە ل����ەو روانگەی����ەوە دراوە كە بابەت����ی (زمانی كوردی) بۆ قوتابیانی زانس����تی شتێكی زیادەیە! كارەس����اتەكە لێرەدایە كە تەنانەت نەخوێن����دەواری واهەیە هێش����تا نازانێت زمان خۆی زانس����تە! بەداخ����ەوە وەزارەت����ی خوێندن����ی ب����ااڵو توێژینەوەی زانستیمان هەیەو پێی وایە زمانی كوردی ش����تێكە لەدەرەوەی زانس����ت بۆیە گرنگی پێنادات‌و هەژماركردنی دەكاتە ئارەزومەندانە ،ئەمە لەكاتێكدایە كە زمان زانس����تە زانست! ئەگەر تائێستا نەتانزانیوە پێویستە بیزانن .باشە ئێوە قەت گوێتان لە(زانستی زمان) نەبوە؟!! دو توێژینەوەی زانستیتان دەربارەی زمان نەخوێندوەتەوە؟ بەداخەوە! ئ����ەم بڕی����ارەی وەزارەتی خوێندنی ب����ااڵ( ،بەاڵ) یەك����ە بۆ زمانی كوردی! ئاخر زمان ناس����نامەی هەر نەتەوەیەكە ،ئێمە هێش����تا واڵتی سەربەخۆمان نییە، هێشتا كورد كردوكۆش دەكات لەپێناو سەربەخۆبون، خەبات دەكات‌و خوێن بەخاك دەبەخشێت ،ئاخر خۆ شەهیدانی كوردستان خوێنی خۆیان بۆ ئەوە نەڕشتوە كە ناسنامەی كوردی فەرامۆش بكرێت‌و زمانی كوردی پەراوێزبخرێت ،بۆیە پێویس����تە هەرچی زوە وەزارەتی خوێندنی بااڵ لەم بڕیارەی پاشگەزببێتەوەو(وەزارەتی پ����ەروەردە)ش هەڵوێس����تی ئەرێن����ی هەبێت ،نەك ئەوانی����ش ببن بە بەش����ێك لەو هەڵمەت����ەی لەپێناو هەرزانكردنی زمانی كوردی دەکرێت. لەكۆتاییدا پێویس����تە ئاماژە ب����ەوە بكەم كە ئەم بڕیارەی وه‌زاره‌تی خوێندنی بااڵو توێژینه‌وه‌ی زانستی دژی دو یاس����ای تایبەت بەزمانە فەرمییەكانە ،یەكەم جار دژی یاسای زمانە فەرمییەكانی هەرێمی كوردستانە كە سەرجەم ماددەو بڕگەكانی تەرکیز لەسەر گرنگی‌و رۆڵی زمانی كوردی دەكەنەوە .هەروەها دوجاریش دژ بەیاس����ای زمانە فەرمییەكانی حكومەتی ناوەندیشە، چونكە لەیاس����ای زمان����ە فەرمییەكان����ی حكومەتی ناوەندی عێراقدا ،له‌هه‌مو بڕگ����ەو ماددەكاندا بایەخ‌و گرنگ����ی زمانی كوردیو عه‌ره‌ب����ی خراوه‌ته‌ڕوو به‌هاو رۆڵی هه‌ردو زمانه‌كه‌ی به‌یاسا رێكخستوه.
تایبه‌ت
بیركاری لهدڵهڕاوكێوه بۆ ئارامی رێبین قادر* له‌وتاری پێشوماندا ئاماژه‌مان به‌جۆرێك له‌هه‌ستی ناخۆشكرد له‌باره‌ی بیركارییه‌و‌ه ك���ه به‌په‌رێش���انی بیركاری ناوم���ان برد، ل هو‌اڵتێك���ی وه‌ك���و ئه‌مه‌ری���كا به‌پێ��� ی ئامارێك %٢٠قوتابی توش���ی په‌رێش���انی بیركاری بون .ئه‌م رێژ‌ه گه‌وره‌یه وایكردوه له‌په‌روه‌رده‌كاران‌و بیركاریناس���ان به‌دوای دۆزین���ه‌وه‌ی رێگەچ���اره‌ی تره‌وه‌ب���ن ب���ۆ خۆشه‌ویس���تكردنی بیركاری .هه‌ر ئه‌مه‌ش ه وایكرد كه پرۆگرامی بیركاری له‌ئه‌مه‌ریكا له‌م چه‌ند ساڵه‌ی دواییدا كۆمه‌ڵێك گۆڕانكاری گه‌وره‌ی به‌سه‌ردا بێت له‌وانه‌یش گرنگیدان به‌الیه‌ن���ی ك���رداری بی���ركاری ،گرنگیدان به‌تێگه‌یش���تنی قوڵ له‌بری تێگه‌یش���تنی روكه‌ش‌و س���ه‌رپێییانه ،تیشكخستنه سه‌ر رێگای جیاواز له‌جیاتی ته‌نها یه‌ك رێگا بۆ پرسێكی بیركاری. ئ���ه‌وه‌ی لێ���ره‌دا ده‌مه‌وێ���ت زیات���ر قس���هی له‌س���ه‌ر بكه‌م جۆرێك���ی تر له‌م گۆڕانكاریانه‌ی���ە ،ئه‌وی���ش به‌س���تنه‌وه‌ی بیركاری���ه به‌كای���ه زیندوه‌كان���ی ژیانه‌و‌ه وه‌ك���و مۆس���یقاو هونه‌ر(نیگاركێش���ان). م���ن زیات���ر له‌س���ه‌ر دوەمی���ان ده‌دوێ���م ئه‌وه‌ی���ش نیگاركێش���ان هو زۆر به‌تایبه‌تیش مه‌به‌س���ت له‌كتێبه‌كان���ی ره‌نگكردنه .ك ه زیات���ر به‌كتێبه‌كانی ره‌نگكردن���ی گه‌وران ( )Adult Coloring Bookناس���راوه كه پێكدێ���ن له‌كۆمه‌ڵێك هێڵ���كاری نیگار كه ئه‌و كه‌س���هی ده‌یكڕێت ره‌نگی ده‌كات، زۆرجار گروپ‌و ده‌س���ته‌ی تایبه‌ت له‌خه‌ڵك پێك���هوه له‌كافێیه‌ك داده‌نیش���ن‌و پێكهوه ره‌نگی ده‌ك���ه‌ن ،جگه‌له‌مه‌ی���ش له‌زۆربه‌ی نه‌خۆش���خانه ده‌رونیه‌كان���ی ئه‌مه‌ری���كا له‌هوڵه‌كانی چاوه‌ڕوانی ئه‌م جۆره كتێبان ه له‌گ���هڵ قه‌ڵه‌م���ی ره‌نگاوڕه‌ن���گ دان���راوه وه‌ك���و ئاماژه‌ی���ه‌ك بۆ ئه‌وه‌ی ئ���ه‌م جۆره كتێبانه ده‌رونی م���رۆڤ هێمن ده‌كەنەوە. هه‌ڵبه‌ت ئه‌م كارانه ه���ه‌ر هه‌ڕه‌مه‌كی نیه، به‌ڵكو پشتی به‌زۆر س���ه‌رچاوه‌ی زانستی‌و تاقیكردنه‌وه‌ی���ی به‌س���توه .كتێبه‌كان���ی ره‌نگكردن���ی گ���ه‌وران به‌جۆرێ���ك روی له‌هه‌ڵكش���انه كه س���وپه‌رماركێتێكی وه‌كو وه‌ڵم���ارت ته‌نها له 5مانگی س���اڵی 2016 دا بایی نزیكه‌ی 100ملیۆنی لێفروش���توه ك ه وه‌زاره‌تی داد ی خانووبهره به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی تۆماركردن ی شارباژێر ی خانووبهره تێبینه‌رایه‌تی تۆماركردن ی شارباژێر ی خاوه‌ندارێتی ی جێگیركردن لیژنه ی خانووبهره به نوێكراوه] [داوای تۆماركردن
خستنه به‌رده‌ستی كتێبی ره‌نگكردنی بیركاری گه‌ر بۆ هه‌ندێك وه‌كو ئاكتیڤیتیه‌كی زیاده ته‌ماشابكرێت ئه‌وا بۆ زۆرێكی تر له‌قوتابی ده‌كرێت به‌جۆرێك له‌ئاشتكردنه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ وانه‌ی بیركاری لێی بڕوانرێت
sions of the Universe: A Coloring Journey Through Maths Great .)Mysteriesئ���ه‌م ج���ۆره كتێبه له‌گه‌ڵ
ئه‌وه‌ی چێژێكی ئه‌كتیڤانه‌ت پێده‌به‌خش���ن له‌گه‌ڵیش���یدا پڕن له‌وێنه‌ی بی���ركاری ك ه زۆرێكیان قوتابی به‌شه‌كانی بیركاریش هیچ زانیاریه‌كیان نیه له‌س���ه‌ری ،به‌مانایه‌كی تر به‌ڕه‌نگكردنی ئه‌م كتێبان ه له‌هه‌ندێك بواردا له‌قوتابی به‌شه‌كانی بیركاری زانیاریت زیاتر ده‌بێت ،ته‌نها به‌ڕه‌نگكردن! خستن ه به‌رده‌س���تی كتێبی ره‌نگكردنی بی���ركاری گ���ه‌ر ب���ۆ هه‌ندێ���ك وه‌ك���و ئاكتیڤیتیه‌كی زیاده ته‌ماشابكرێت ئه‌وا بۆ زۆرێك���ی تر له‌قوتاب���ی ده‌كرێت به‌جۆرێك له‌ئاش���تكردنه‌وه‌ی له‌گ���هڵ وانه‌ی بیركاری لێی بڕوانرێت .به‌جۆرێ���ك ده‌كرێت كتێبی هاوش���ێوه‌ی ئه‌مانه هاوكاربن له‌نه‌هێش���تن یاخ���ود هی���چ نه‌بێ���ت كه‌مكردن���ه‌وه‌ی كاریگه‌ریه‌كانی دڵه‌ڕاوكێی بیركاری ،هه‌مو ئه‌مانه‌ی���ش بهش���ێوه‌یه‌كی ناڕاس���ته‌وخۆ ده‌بێ���ت ،به‌مانای���ه‌ك كاتێ���ك قوتابیه‌ك له‌وانه‌ی بیركاری كێش���هی هه‌یه گه‌ر هاتو كتێبێكی بی���ركاری بخه‌یته به‌رده‌س���تیو بڵێ���ی بخوێن��� ه به‌دڵنییای���ەوه ئه‌نجامی پێچه‌وان���هی ده‌بێ���ت ،به‌اڵم گ���ه‌ر هاتو كۆمه‌ڵێك وه‌ره‌قه بخه‌یت ه به‌رده‌ستی‌و بڵێی وه‌ره ب���ه‌م قه‌ڵه‌م ه ره‌نگاوڕه‌نگانه به‌كه‌یفی خۆت ره‌نگ بكه ئ���هوه بهدڵنیاییهوه دوای ئ���ه‌وه‌ی ده‌زانیت ئه‌وه‌ی له‌به‌رده‌س���تدای ه بیركاریی ه تێڕوانینی ئه‌و قوتابیه ده‌گۆڕێت له‌ڕقه‌وه بۆ خۆشه‌ویستی له‌ترسه‌وه بۆ رێز لهدڵهڕاوكێوه بۆ ئارامی. له‌هه‌مویشی گرنگتر ،ده‌كرێت ئه‌م جۆره كتێبان���ه جۆره چاالكیه‌ك���ی هاوبه‌ش بێت له‌نێوان دایكان‌و باوان‌و منداڵه‌كانیان .دواتر ده‌توانن پێك���هوه گفتوگۆیه‌كی بیركاریان ه له‌مه‌ڕ بابه‌ته‌كانی ناو وێنه‌كان بكه‌ن.
دیاره ئه‌م رێژه‌ی ه هیچ نیی ه له‌چاو فرۆش���ی گش���تی ئه‌م كتێبانه ل ه ئه‌مه‌ریكا .ته‌نانه‌ت زۆر ئه‌پ���ی مۆبایل‌و كۆمپیوت���ه‌ر په‌یدابون ك��� ه تایبه‌ت���ن به‌ڕه‌نگك���ردن ،به‌مانایه‌كی تر ئه‌م ج���ۆره له‌ڕه‌نگك���رد ن بوه‌ته هۆی ئارام���ی بۆ زۆرێك له‌خه‌ڵك ،كار گه‌یش���ت ه ئه‌وه‌ی ك ه كۆمه‌ڵه‌یه‌‌كی سیرۆپیس���ته‌كانی ئه‌مه‌ریكا ترسیان لێبنیشێت به‌وه‌ی خه‌ڵك واهه‌ستبكات كه ئه‌م جۆره كتێبانه ده‌كرێت ببێته جێگره‌وه‌ی ( therapistدكتۆری چاره‌سه‌ری ده‌رونی). بهش���ێكی كه‌م له‌م كتێبی ره‌نگكردنان ه جگه‌ل���ه‌وه‌ی چێژو ئارامیت پێده‌بخش���ێت له‌گه‌ڵیش���یدا زانیاریت ده‌داتێ‌و مێشكیشت ده‌جوڵێنێ���ت .ب���ۆ نمون ه له‌س���اڵی٢٠١٥و * خوێن���دكاری دكت���ۆرا له‌ویالیه‌ت���ه ٢٠١٦دا پرۆفیسۆرێكی زانكۆی ئه‌ركه‌نساس له‌ئه‌مه‌ری���كا به‌ناوی ئیدمۆن���د هاریس(ك ه یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مه‌ریكا
بانگه‌وازی
بانگه‌وازی
به‌پێ ی ئه‌و داوایه‌ی پێشكه‌شی فه‌رمانگه‌كه‌مان كراوه ل ه رێكه‌وت ی (12/30 )2012/سه‌باره‌ت به تۆماركردنی ته‌واوی زنجیره ی ( 386گه‌ره‌كی/ چوارتای كۆن) ب ه ناوی به‌ڕێز ( میراتگرانی /رحیم عبدالله عول) به رێوڕه‌سمی نوێكراوه به‌وپێیه‌ی له‌بن دهستیدابووه وه‌ك خاوه‌ندار
ی ی به‌پێ ی به‌ڕێزیان وه‌ك پێشه‌كییه‌ك بۆ تۆماركردن ی خاوه‌ندارێتی ی جێگیركردن لهماوهی یاساییدا ،بۆی ه بانگه‌وازی داواكه‌ی ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌ست ی هه‌ی ه به‌م ی دیاریكراو ی 1971هه‌مواركراو) ،بۆیه هه‌ركه‌سێك په‌یوه‌ندی یان مافێك ی خانووبهره ژماره ( 43ساڵ ئه‌حكامی یاسای تۆماركردن ی پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌ی ه بكات ل ه ماوه‌ی ( )30رۆژ ل ه رۆژی دوای باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌م بانگهوازهوه، خانووبه‌ره‌و‌ه با به‌ڵگ ه و دیكۆمێنته‌كان ی سه‌رله‌به‌یانی ل ه رۆژی دوای ته‌واوبوونی ئه‌م بانگهوازهوه تاكو مافه‌كانی خۆی ی خانووبه‌ره‌كه‌دا له كاتژمێر ( )10 هه‌روه‌ها ئاماده‌بێت ل ه پێگه ی له‌و رۆژه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته. بسه‌لمێنێت له‌و نۆڕینه (كه‌شف) پێگه‌ییه هیـوا محـمـد جـالل ی شارباژێر ی خانووبهره تێبینه‌ری تۆماركردن وه‌زاره‌تی داد ی خانووبهره به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی تۆماركردن ی شارباژێر ی خانووبهره تێبینه‌رایه‌تی تۆماركردن ی شارباژێر ی خاوه‌ندارێتی ی جێگیركردن لیژنه ی خانووبهره به نوێكراوه] [داوای تۆماركردن
ونبون * * * * * *
ناسنامەیەکی ناسنامەیەکی ناسنامەیەکی ناسنامەیەکی ناسنامەیەکی ناسنامەیەکی
ژوری ژوری ژوری ژوری ژوری ژوری
بازرگانی بازرگانی بازرگانی بازرگانی بازرگانی بازرگانی
ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت كارگێری و خۆیه‌ت ی
ی به‌ڕێزیان وه‌ك ی جێگیركردنی خاوه‌ندارێتی دهستیدابووه وه‌ك خاوه‌ندار لهماوهی یاساییدا ،بۆی ه بانگه‌وازی داواكه‌ی ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌ست ی 1971هه‌مواركراو) ،بۆی ه هه‌ركه‌سێك په‌یوه‌ندی ی خانووبهره ژماره ( 43ساڵ پێشه‌كییه‌ك بۆ تۆماركردنی به‌پێی ئه‌حكامی یاسای تۆماركردن ی پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌ی ه بكات ل ه ماوه‌ی ( )30رۆژ ل ه رۆژی دوای ی دیاریكراوی هه‌یه به‌م خانووبه‌ره‌و‌ه با به‌ڵگ ه و دیكۆمێنته‌كان یان مافێك ی سه‌رله‌به‌یانی ل ه رۆژی دوای ته‌واوبوونی ئه‌م ی خانووبه‌ره‌كه‌دا له كاتژمێر ( )10 باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌م بانگهوازهوه ،هه‌روه‌ها ئاماده‌بێت ل ه پێگ ه ی له‌و رۆژه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته. بانگهوازهوه تاكو مافه‌كانی خۆی بسه‌لمێنێت له‌و نۆڕینه (كه‌شف) پێگه‌ییه هیـوا محـمـد جـالل ی شارباژێر ی خانووبهره تێبینه‌ری تۆماركردن
ی خانووبهره به نوێكراوه] [داوای تۆماركردن
ریکالم
هونه‌رمه‌ندیش���ه) له‌گه‌ڵ رۆژنامه‌نوس���ێكی به‌ڕازیلی بواری بی���ركاری به‌ناوی ئه‌لیكس بیلۆ دو به‌رگ له‌م جۆره كتێبانه‌یان خست ه بازاڕه‌وه ك���ه پێش���وازیه‌كی زۆری لێكرا، كتێب���ه‌كان به‌ناوه‌كان���ی (Patterns of �the Universe: A Coloring Adven )ture in Math and Beautyyو (�Vi
به‌پێ ی ئه‌و داوایه‌ی پێشكه‌شی فه‌رمانگه‌كه‌مان كراوه ل ه رێكه‌وت ی (12/30 )2012/سه‌باره‌ت به تۆماركردنی ته‌واوی زنجیره ی (،٢٥٤ ،٢٥٣ ٢٥٦گه‌ره‌كی /چوارتای كۆن) ب ه ناوی به‌ڕێز ( میراتگرانی /محمد مام رشید مصطفی) به رێوڕه‌سمی نوێكراوه به‌وپێیه‌ی له‌بن
وه‌زاره‌تی داد ی خانووبهره به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی تۆماركردن ی شارباژێر ی خانووبهره تێبینه‌رایه‌تی تۆماركردن ی شارباژێر ی خاوه‌ندارێتی ی جێگیركردن لیژنه
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
19
بانگه‌وازی
به‌پێی ئه‌و داوایه‌ی پێشكه‌شی فه‌رمانگه‌كه‌مان كراوه ل ه رێكه‌وتی ( )٢٠١٣/١/٢سه‌باره‌ت به تۆماركردنی ته‌واوی زنجیره ی ( ٢١٧گه‌ره‌كی/ چوارتای كۆن) ب ه ناوی به‌ڕێز ( میراتگرانی /مام رەشید مصطفی قادر) به رێوڕه‌سمی نوێكراوه به‌وپێیه‌ی له‌بن دهستیدابووه وه‌ك
ی ی به‌ڕێزیان وه‌ك پێشه‌كییه‌ك بۆ تۆماركردن ی جێگیركردنی خاوه‌ندارێتی خاوه‌ندار لهماوهی یاساییدا ،بۆی ه بانگه‌وازی داواكه‌ی ده‌كه‌ین به‌مه‌به‌ست ی ی دیاریكراو ی 1971هه‌مواركراو) ،بۆیه هه‌ركه‌سێك په‌یوه‌ندی یان مافێك ی خانووبهره ژماره ( 43ساڵ ی ئه‌حكامی یاسای تۆماركردن به‌پێ ی پێشكه‌ش به‌م فه‌رمانگه‌ی ه بكات ل ه ماوه‌ی ( )30رۆژ ل ه رۆژی دوای باڵوبوونه‌وه‌ی ئه‌م هه‌یه به‌م خانووبه‌ره‌و‌ه با به‌ڵگ ه و دیكۆمێنته‌كان ی سه‌رله‌به‌یانی ل ه رۆژی دوای ته‌واوبوونی ئه‌م بانگهوازهوه تاكو ی خانووبه‌ره‌كه‌دا له كاتژمێر ( )10 بانگهوازهوه ،هه‌روه‌ها ئاماده‌بێت ل ه پێگه مافه‌كانی خۆی بسه‌لمێنێت له‌و نۆڕینه (كه‌شف) پێگه‌ییه‌ی له‌و رۆژه‌دا ئه‌نجام ده‌درێت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته. هیـوا محـمـد جـالل ی شارباژێر ی خانووبهره تێبینه‌ری تۆماركردن
سلێمانی سلێمانی سلێمانی سلێمانی سلێمانی سلێمانی
بەناوی بەناوی بەناوی بەناوی بەناوی بەناوی
(نجم الدین لطیف عبدالعزیز) ونبوە ،هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە. (شیروان احمد محمد ) ونبوە ،هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە. (ئاراس جەنگی بورهان) ونبوە ،هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە. (سەنگەر ساالر محمد) ونبوە ،هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە. (باخەوان شاوهۆ محمد) ونبوە ،هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە. (ئاوات محمد رشید) ونبوە ،هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە.
ئاگاداری
عدد523 : به‌روار2017/3/15 :
ی (صمود) ی ( )1989-1987زه‌وی���ان له‌ناحیی هی رزگار ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی ئاگادار ی ش���اره‌وانی رزگار س���ه‌رۆكایه‌ت ی خانوو ی كردوه ب ه مه‌به‌ستی دروستكردن ی ڕێگا پێدان ی ( )6378داوا ی ژماره هه‌وائ وهرگرتوه ك ه هاواڵتی (عبدالجبار محمد یوسف) خاوه‌ن زهو ی ی ئه‌م ئاگادارییه،ئاگاداری س���ه‌رۆكایه‌ت ی باڵوكردنه‌و‌ه ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه زه‌ویی ه هه‌ی ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا ل ه دوا هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه شاره‌وانیمان بكاتهوه به پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت كارگێری و خۆیه‌ت ی
ئاگاداری
عدد517 : به‌روار2017/3/15 :
ی (صمود) ی ( )1989-1987زه‌وی���ان له‌ناحیی هی رزگار ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه س���ااڵن ی ئاگادار ی ش���اره‌وانی رزگار س���ه‌رۆكایه‌ت ی ژماره هه‌وائی ( )4437داوای ڕێگا پێدانی كردوه به مه‌به‌ستی دروستكردنی خانوو ی ( عباس محمود عبدالقادر) خاوه‌ن زهو وهرگرتوه ك ه هاواڵت ی ی ئه‌م ئاگادارییه،ئاگاداری س���ه‌رۆكایه‌ت ی باڵوكردنه‌و‌ه ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ه زه‌ویی ه هه‌ی ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا ل ه دوا هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه شاره‌وانیمان بكاتهوه به پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت كارگێری و خۆیه‌ت ی
ی ئاگادار
عدد528 : به‌روار2017/3/15 :
ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ی ( )1989-1987زه‌ویان له‌ناحیی ه ی ئاگاداری هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه سااڵن ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وان ی دروستكردنی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك ی كردوه به مه‌به‌ست ی ژماره هه‌وائی ( )10554داوای ڕێگا پێدان ی (ناسر حمید قادر) خاوه‌ن زهو ك ه هاواڵت ی شاره‌وانیمان بكاتهوه ی سه‌رۆكایه‌ت ی باڵوكردنهوهی ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچ ه زه‌ویی ه هه‌ی ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا له دوا گلدانه‌وه به پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت كارگێری و خۆیه‌ت ی
ئاگاداری
عدد568 : به‌روار2017/3/27 :
ی ( )1989-1987زه‌وی���ان له‌ناحیی هی رزگاری (صمود) ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ه دهكاتهوه كه س���ااڵن ی ئاگادار ی ش���اره‌وانی رزگار س���ه‌رۆكایه‌ت ی خانوو ی دروس���تكردن ی كردوه ب ه مه‌به‌س���ت ی ڕێگا پێدان ی ژماره هه‌وائی ( )9840داوا وهرگرتوه كه هاواڵتی (محمود عبدالله احمد) خاوه‌ن زهو ی ی ئه‌م ئاگادارییه،ئاگاداری س���ه‌رۆكایه‌ت ی باڵوكردنه‌و‌ه ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه زه‌ویی ه هه‌ی ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا ل ه دوا هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه شاره‌وانیمان بكاتهوه به پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك عدد467 : به‌روار2017/3/7 :
ی رزگار ی ی شاره‌وان سه‌رۆكایه‌ت كارگێری و خۆیه‌ت ی ئاگاداری ی رزگاری (صمود) وهرگرتوه ی ( )1989-1987زه‌ویان له‌ناحیی ه ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ه دهكاتهوه ك ه سااڵن ی ئاگادار ی رزگار سه‌رۆكایه‌تی شاره‌وان ی كردوه به مه‌به‌ستی دروستكردنی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك ی ڕێگا پێدان ی ژماره هه‌وائی ( )4942داوا ی (امین ه ساڵح جمعه) خاوه‌ن زهو ك ه هاواڵت ی شاره‌وانیمان بكاتهوه ی سه‌رۆكایه‌ت ی باڵوكردنهوهی ئه‌م ئاگادارییه،ئاگادار ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچ ه زه‌ویی ه هه‌ی ه لهماوهی ( )30ڕۆژدا له دوا گلدانه‌وه به پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری یاسایی بۆ ناوبراو ده‌كات. اراز محمد محمود ی رزگاری ی شاره‌وان سه‌رۆك
18 نامەیەكی كراوە بۆ بەڕێز وەزیری خوێندنی بااڵ ،سەرۆكانی زانكۆكانی كوردستان ،راوێژكارە فەرەنگزەدەكانی وەزارەت تایبه‌ت
) )570سێشه‌مم ه 2017/3/28
زمانی كوردی :خۆفرۆشتن یان گاڵتەكردن بەنەتەوەیەك! د .سەردار موسی شەریف* بەڕێ����ز جەناب����ی وەزی����ری خوێندن����ی بااڵ ،زۆرن ئەو كەس����انەی بەچاوێكی پڕ ئومێدەوە چاو ل����ەو وزارەتی نەخوێندنی بااڵیان دەكردو دەیكەن .بەاڵم لەس����ایەی سیاس����ەتی حەكیمان����ەی بەرپرس����انی وزارەت‌و ئەنجومەن����ی خوێندن����ی ب����ااڵو كۆمەڵێك راوێژكاری تاراوگە هەتاولێدراو، ئومێدەكانی نەتەوەیەك بەرەو گۆڕستانی ئەبەدی دەبەن .لەماوەی ئەم هەمو ساڵەی تەمەنی ئەم وەزارەتە ،بێویژدانییە ئەگەر الیەنی باش����ی پەروەردەكردنی كادرەكان لەبەرچ����او نەگیرێت .لەالیەك����ی دیكەوە ئەمەش راس����تە ،كە پێویس����تە پەنجەی بخەینە سەری ،ئەم دامەزراوە یەكێكە لەو دامەزراوانەی زیاترین زەرەری بەحكومەتی هەرێمی كوردس����تان گەیاندوە .لێگەڕێ، باس����ی ئەوە ناك����ەم ،چونك����ە برینەكان قوڵن ،راستیشەلەسەردەمی ئەم 25ساڵە زیاتر لە 34زانكۆ لەهەرێمی كوردس����تان دەرگایان بەڕوی زانس����تخوازانەوە كراون! بۆچی؟ نەتەوەیەك 5ملی����ۆن‌و 34زانكۆ، لەپێش����كەوتوترین واڵت����ی جیهانیش ئەم رێژەیە بەرچاو ناكەوێت .واتە لێرە شتێكی ناسروشتی هەیە ،ئەویش بەڕاستی ئێمە34 زانكۆمان هەن؟ یان 34س����وپێرماركێتی هەڕاجكردنی " بڕوانامە" مان بونیاتناوە؟ ئەوەی دوایی راستە .بەهۆی سیاسەتێكی بەن����او هاوچ����ەرخ ،وەزارەت نەك رێزی لەزانس����ت‌و بەرهەمهێنانی زانست نەگرت، وەزارەت نەك تەنیا رێزی مامۆستایانیشی نەگرت ،لێگەڕێ ،لەمامۆستا بپرسە ژینگەی زانكۆ چۆنە؟ زانكۆ بوەتە زیندانێكی كراوە بۆ مامۆستایان لەسایەی چی؟ ئێوە باش دەزانن كێشەكە چییە! لەسایەی وەزارەتی ناوبراوو بەس����وپێرماركێت كردنی زانكۆو زانست‌و بڕوانامەو هەڕاجكردن ،كۆمەڵێك "چەتەی زانس����تی" بەربونەتە جەستەی زانكۆو ژینگەی زانستی ،لەهەمان كاتیش ئەم چەتان����ە بەیارمەتی وەزارەتی ناوبراو چاویان خستوەتە س����ەر گیرفانی باوك‌و دایكی گەنجان‌و قوتابیانی كوردستان ،كە بەجانتای����ەك لەئومێدەوە رو لەزانكوكانی
ئێوە دەكەن ،بەاڵم لەكوتاییدا جانتاكەیان پڕدەبێت لەبێئومێ����دی ،ئەویش ئەوەیە، ئەرێ ئەوان ش����تێك فێربون؟ ئەوەی بۆ چەتەكانی زانست‌و وەزارەتی ئێوە گرینگە، ئەوەی����ە دۆزینەوەی رێگای����ەك كە چۆن بتوان����ن بنەماڵەی گەنج����ی خاوەن ئومێد بدۆشن‌و پارە لەگیرفانیان دەربێنن. جەنابی وەزیر ،س����ەرۆكانی زانكۆكان، بمب����ورن ،هاوپیش����ەتانم بەاڵم تیش����كی پێنوسم توندو وشكە .رەنگە توڕەبونێكیش بەدی بكرێت ،من بەسروش����تی دەیبینم‌و ئەگەر كەس����ێك واهەست دەكات جۆرێك لەئیهان����ە ب����ەدی دەكرێت ،ئ����ەوا ئازادن دادگاكان تاقیبكەنەوە ،بەاڵم دڵنیابن ،من ل����ەو دادگایانە ئام����ادە نابم ،چونكە ،من بە نەفەس����ی " نەتەوەیی" قسە دەكەم‌و ئێوەش خیانەت لەنەتەوەی من‌و ناسنامەی نەتەوەیی من دەكەن .بۆیە توندم .زۆرن ئەوانەی وەكو م����ن بیردەكەنەوە ،چونكە من وەك����و مامۆس����تایەكی زانك����ۆ ،ئەو ش����وێنەی ئێوەی لێن ،ئێوە شایانی نین كە لێی بن ،بەڵكو بونی ئێوە لەو شوێنە، لەكەداركردنی بەهاكانی زانست‌و ژینگەی زانك����ۆو بگرە ناس����نامەی نەتەوەیی من‌و ئێوەیە ( ئەگەر كوردبون‌و زمانی كوردی بەشێك بێت لەناس����نامەی ئێوە!) .ئێوە بەكردەوەكانی خوتان ،كەسایەتی خۆتان بو ئاستێك دابەزاندوە ،كە دەرگا بۆ هەمو شتێك كراوەتەوە پێتان بگوترێت. ئەو بڕیارەی ئێوە لەئەنجومەنی وەزارەت داوتانە سەبارەت بەزمانی كوردی ،ئەگەر بڕیارەكە لەس����ەردەمی س����ەدام حسێن، دیكتات����ۆری گۆڕبەگۆڕك����راوی عێ����راق پەس����ەند كرابا ،ئەوا بەمتمانەوە دەڵێم، س����ەدام یەكەبەیەكەی ئێوەی لە سێدارە دەدا .دەزان����ن لەبەرچ����ی؟ چونكە ئێوە نەتەوەیەكتان بێ ناسنامە كرد. زمان����ی ك����وردی یەكێك����ە لەزمان����ە رەس����ەنەكانی جیه����ان لەپل����ەی 40مین لەیونس����كۆدا جێگی����ر ك����راوەو جێگای شانازییە .ئەمڕۆكە لەسەر ئاستی جیهان‌و واڵتانی پێش����كەوتو ،چاپخانەكان بەدوای ڕۆمانی بەهێزی هاوش����ێوەی نوس����ەری بەتوانای كورد"،بەختیار عەلی" دەگەڕێت، لەپێناو ناس����اندنی تواناو هێزی داهێنان‌و
فەلس����ەفیانەی "زمانی كوردی" ،لەس����ەر ئاستی نەتەوە یەكگرتووەكان ،گەورەترین دام����ەزراوەی جیهان����ی ،هەڵدەس����تێت بەوەرگێرانی هەمو پەیماننامەو معاهدەكان بەزمانی كوردیو بەنیازە 10هەزار پەرتوك بەزمان����ی ك����وردی چ����اپ‌و باڵوبكاتەوە، لەواڵتێكی وەك����و ئەمریكا ،كەس����ایەتی ئاكادیمی ئەمریك����ی ،گەورەترین داهێنان لە"فەرهەنگی ك����وردی" دەكات ،كەچی، لێرە ئێ����وەی بەڕێزانی نەخوێنەوار ،هەمو پیرۆزییەكان����ی نەت����ەوەی ك����ورد بێواتا دەكەن ،كە چ����ی ئێوە بەتەم����ان لێتان ببورین؟ ئێمە لەكاتێكدا س����ەرۆكی هەرێم باسی دەوڵەت����ی ك����وردی دەكات‌و هەمو هێزە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان لەسەر ئ����ەم بابەتە كۆكن ،ئێ����وەی نەخوێنەوار، هاتون بەبڕیارێكی كاڵفامانەو نالۆژیكانە، نەتەوەیەك بێئومێد دەك����ەن لەداهاتوی خ����ۆی وەك����و نەتەوەیەك����ی رەس����ەنی رۆژهەاڵت����ی ناوەڕاس����ت .بۆچ����ی؟ وەڵاڵ زمان����ی كوردی بۆ زانس����ت نابێت؟ ئەرێ پرسیارێك ،ش����ەرم نییە ،بەاڵم دەپرسم، ئەرێ كەس����ێك لەئێوە ،ڕۆژێك لەڕۆژان " پێش����مەرگایەتی‌و كوردایەتیتان كردوە؟" ئەرێ كەس����ێك لەئەندامان����ی بنەماڵەی ئێوە لەپێناو كوردستاندا شەهید كراوە؟ من گومانم هەیە ،چونكە لەو سەردەمەدا ئەگەر ناوت لەلیس����تی روفەقای حزبییدا جێگیر نەبوایە ،ئەوا خوێندنی بااڵ حەرام بو. لەجیاتی ئەوەی بێنپێداگیری لەس����ەر پەروەردەكردن‌و بەرهەم هێنانی زانس����تی بە"زمانی ش����یرینی كوردی" بكەن ،ئێوە كارو ئەركت����ان بوەت����ە ئ����ەوەی كە ببن بەشەریكی خاوەن كافتیریاكانی ناو زانكۆ لەپێناو بەدەس����تهێنانی چەند گەاڵیەكی س����ەوزی دۆالر! ئەمەی����ە كەس����ایەتی زانس����تیو س����ەرۆكی زانك����و؟ دەبێ����ت هاواڵتی����ان لەخەیاڵیان����دا چ وێنەیەك����ی س����ەرۆكانی زانكۆكانی ئێمەیان الدروست بوبێت؟ ئێ����وە وادەزانن كە ئەمانە رۆژانە خەریكی خوێن����دن‌و داهێنان����ن؟ یانیش بەڕاس����تی دەزان����ن كە دوایی����ن داهێنان لەپس����پۆڕی خۆی����ان چیی����ە؟ ن����ا ،نا،
هەڵوێستوەرگرتن لەسەر ناسنامەی نەتەوەیی كە زمانە ،ئەركی سەرشانمانە.بۆیە ناكرێت ئێمە قەدەری نەتەوەیەك ،خواست‌و هیوایەتەكانی بدەینە دەست كۆمەڵێك كەسی نابەرپرس ،كە هیچ هەستیان بۆ زمانی كوردی نییە هاواڵتی بەڕێز ،ئەمانە دوای دەوام بەدوای ش����وێنێك دەگەڕێن كە "دۆمینە" بكەن! بەڕاس����تی ئێوە ئومێدتان داوە بەدایك‌و باوكانی كوردس����تان! نەخێ����ر ،رۆڵەكانی كوردس����تان بەق����ەد گیرفان����ی جەنابانی سەرۆكانی زانكۆ گرینگ نییە. بەڕێ����زان من نازانم ،كێ����ن راوێژكارانی س����ەردەمی ئێوە؟ كۆمەڵێك خوێندەواری تاراوگ����ە هەتاولێ����دراو ،ك����ە لەجیهانی خەیاڵیدا دەژین‌و وادەزانن چونكە 2وشە بە ئینگلیزی قسە دەكەن ،ئیتر هەر ئەوان "كولفیكولن" لەزانس����ت‌و هتد دا؟ نەخێر بەڕێزان وانییە؟ زانس����تی بون پەیوەست نیی����ە بەزانینی زمان����ی ئینگلیزی ،زمانی ئینگلیزی تەنیا ئامڕازێكە بۆ دانوستاندن‌و گواس����تنەوەی "زانست" ،لەكاتێكدا زمانی كوردی����ش هەمان ئەركی هەی����ە ،واتە بۆ
گواس����تنەوەو دانوس����تاندنی زانستییە. ئێوە چ����ۆن لەكاریگەرییەكانی بوارەكانی سیاس����ی ،ئاب����وری ،كولتوری ئێس����تای هەرێمی كوردس����تان‌و بگرە بەش����ەكانی دیكەی كوردس����تان تێدەگەن؟ ئایا ئێوە خۆت����ان بەرپرس نابینن لەسیاس����ەتێكی خوێندن����ی بااڵ ،كە "ئەوی����ش نامۆكردنی كوردە لەگەڵ زمانی دایك"؟ ئەوەی ئێوە بڕیارتان لەسەری داوە ،هاوشێوەی هەمان بەرنامەو ستراتیژی ئارمانج بۆ داڕێژراوی كەمال ئاتاتوركی توركی‌و حزبی بەعس����ی داڕوخاوە لەدژی نەتەوەی كورد. جەناب����ی وەزیرو س����ەرۆكە بەڕێزەكان، ئێوە دەتوانن بەمنی مامۆستاو قوتابیانی زانكۆكان����ی كوردس����تان بڵێ����ن ،كامەیە زمانی خوێندنی ب����ااڵ؟ عەرەبی ،كوردی، ئینگلی����زی؟ ئایا ئێمە یاس����ای خوێندنی بااڵم����ان هەی����ە؟ كێن ئەوان����ەی هۆكارن لەوەی قوتابیانی ئێمە جیهانی زانس����تیو ژینگەی زانكۆ لەبەرچاویان رەش بوبێت؟ ئێوە ئەمە چۆن چارەس����ەر دەكەن؟ ئایا بەالدان����ی زمانی كوردی؟ ئ����ەرێ بۆچی من����ی مامۆس����تای زانكو دەبێ����ت لەناو جیهان����ی جەهەنەم����یزانكۆو زانس����تیدا بس����وتێم ،چونك����ە سیاس����ەتەكانی ئەم وەزارەتە س����ەرتاپا هەڵ����ەن‌و بنەمایەكی زانس����تیو ئیداری‌و نەتەوەییان پێوە دیار نییە؟ ئەرێ ئێ����وە دەزانن لەزانكۆكان چ دەگوزەرێ����ت؟ بۆچی نای����ەن كۆنترۆڵی بڕوانام����ە تەزویرەكان����ی مامۆس����تایانی زانكۆكانی هەرێمی كوردس����تان بكەن كە بەشێوەیەكی بەرباڵو لەزانكۆكانی هەرێمی كوردس����تان بەرچاون .م����ن لەوبارەیەوە گومان����م هەیە كە ئێوە خەمی زانس����ت‌و زانكۆو قوتابیەكانی زانكۆو مامۆس����تایان بخ����ۆن ،بەڵكو ئێ����وە خەم����ی گیرفانی خۆتان‌و خانەنش����ینی بەپلەی وەزیرو هەر ماوە س����ەفەرێكی واڵتانی جیهان لەسەر حیس����ابی حكومەت����ی دام����اوی هەرێمی كوردستانە .كێ بەكێیە؟ بۆ گەیشتن بەمڕۆ ،دەریایەك خوێنمان كردوەت����ە قوربانی‌و باش����ترین گەنجانی ئێمە خوێنی خۆی����ان كردوەتە قوربانی، جەنابان����ی وەزیرو س����ەرۆكی زانكۆكان‌و راوێژكارە ب����ێ تواناكانی وەزارەت‌و لەژێر
س����ایەی دەس����ەاڵتداری‌و بەڕێوەبردن����ی وەزارەتێ����ك كە گرینگترین بەش����ی هەر سیس����تەمێكی دەوڵەتدارییە ،ئێوە هاتون ئەم ژینگەیەمان لێبكەن بە"بێگانستان"و كولتورو نیش����تیمان‌و زمانی من‌و ئێوەمان لێ بێب����ەش بكرێت .جەنابتان ناپرس����ن پزیشكێك ،ئەندازیارێك‌و هتد كە بەزمانی دایكی خ����ۆی نەتوانێت خزمەتی هاواڵتی بكات ،ئ����ەم ناوەندە زانس����تییانە ،كادر ب����و كێ پەروەردە دەك����ەن؟ بۆ ئەمریكا، بریتانیا یانیش ب����و گەلی كوردو هەرێمی كوردس����تان؟ ئێوە ل����ەوە گەڕێن ،چونكە جیهانبینی ئێوە زۆر الوازترو بەرتەسكترە لەوەی لەپلەوپایەی زانستیدا بەشان‌وباڵی ئێ����وەدا هەڵبدرێ����ت ،ئێ����وە تاقمێك����ی خوێندەواری نەخوێندەوارن. بەڕێ����ز جەناب����ی وەزی����رو گزیرەكانی وەزارەتی نەخوێندنی بااڵ ،بەرپرسیاریەتی ئەخالق����ی ئێوە زۆر ل����ەوە گەورەترە كە گاڵتە بەزانس����ت ،ژینگەی زانكۆ بكرێت، ئەمە لەهەمان كاتیشبەرپرسیاریەتی منی مامۆس����تای زانكۆیە ،دەڵێم ،بەداخەوە: ئێم����ە خەریكە زانكۆكانی كوردس����تان لە گەنج‌و نەوەی داهاتو دەكەین بەجەهەنەم‌و گۆڕس����تان .زمان����ی ك����وردی هیچ����ی لەزمانەكانی عەرەبی ،فارس����یو توركی‌و بگرە س����وێدی ،دانیماركی ،ئەڵمانی‌و ئەو ئینگلزیی����ەی زۆرێ����ك لەجەنابان����یئێوە شانازی پێوە دەكەن ،كەمتر نییە .ئەزانم‌و ش����اهیدیش دەدەم ،كە ئەگەر كەسێك لە ئێوە پەرتوكێكی كوردی لەماوەی س����اڵی رابردوی خوێندبێت! ئەوەی لێرە نابینرێت بونی ئیرادەیە ،ك����ە بەداخەوە الی ئێوە بەدی ناكرێت. هەڵوێس����توەرگرتن لەس����ەر ناسنامەی نەتەوەیی كە زمانە ،ئەركی سەرشانمانە. بۆی����ە ،ناكرێت ئێمە قەدەری نەتەوەیەك، خواس����ت‌و هیوایەتەكانی بدەینە دەس����ت كۆمەڵێك كەس����ی نابەرپ����رس ،كە هیچ هەستیان بۆ زمانی كوردی نییە .بەڕێزان، ئەم كوردەییەی كە پێی دەنوسم ،بەرهەمی فێربونی ئاوارەیی‌و ژیانی تاراوگەیە ،نەك قوتابخانەكانی كوردستان. * مامۆستای زانكۆی دهوك
بەژمارەکردنی نمرەو سنوربەندکردنی مرۆڤبون‌و توانستی فێرخواز پەشێو م .نوری سه‌ره‌تا ئه‌بێ دانی پێ دانێم كه بیرۆكه‌ی نوس����ینی ئه‌و بابه‌ته‌م له‌دوای خوێندنه‌وه‌ی تویتێكی س����ێر كێن ڕۆبینسن هوه بۆ هات. تێی����دا هه‌واڵی ئ����ه‌وه‌ی توی����ت كردبو كه واڵتی ڤێتنام چیتر نمره بۆ هه‌ڵسه‌نگاندنی فێرخ����وازان به‌كارناهێن����ی .س����ێر كێ����ن ڕۆبنس����ن نوس����ه‌رێكی دی����ارو به‌ناوبانگی ب����واری داهێن����ان‌و چاالكیە له‌پ����ه‌روه‌رده. س����ێر كێن ئه‌ڵێ ،په‌روه‌رده‌ی ئێس����تامان (ك����ه من پێموایه سیس����تەمی په‌روه‌رده‌ی كوردستانیش) به‌ربه‌س����ت ئه‌خاته به‌رده‌م چاالكب����ون‌و داهێنانخ����وازو داهێنانكاربونی فێرخواز .ه����ۆكاری زۆریش بۆ ئهوه هه‌یه. به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ی كه دیاره‌و زۆر ده‌س����تی بۆ رائه‌كێش����رێ یه‌كس����انكردنی مرۆڤ (واته فێرخواز) ه له‌گه‌ڵ ژماره ،له‌هه‌ڵسنه‌نگاندن‌و تاقیكردن����ه‌وه‌دا .وات����ه ئه‌و به‌س����تانداردو یاس����اكردنه‌ی په‌روه‌ردەو فێربون‌و رێژه‌یی كردنی گرنگی‌و پێیودانگی زانست‌و مه‌عریفه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنی ئاستی زانس����تی فێرخواز، كه فێرخواز بۆ سه‌ركه‌وتن‌و بڕینی ئاستێكی دیاریكراو ئه‌بێ ژماره‌یه‌كی دیاریكراو له‌نمره بهێنێ. دوای گۆڕان����كاری‌و ریفۆرم����ه دیاره‌كه‌ی كوردس����تانی س����اڵی 2007كه كاری له‌سه‌ر چه‌ن����د گۆڕانكاریه‌ك����ی گش����تیو تایبه‌تی كردو خۆش����به‌ختانه بهش����ێوه‌یه‌كی تیۆری گۆڕانكاری به‌ج����ێ‌و له‌ڕێ بون به‌اڵم له‌ڕوی پراكتیكی����هوه له‌مپه‌رو به‌ربه‌س����تی زۆرن‌و تائێس����تاش به‌ته‌واوی نه‌هاتونه‌ته جێ‌و ئه‌و گۆڕانكاریان����ه جێی خۆی����ان نه‌كردۆته‌وه‌و تائێس����تاش به‌مامۆس����تاو فێرخوازو دایك‌و ب����اوكان نامۆن .ئهوه ڕاس����ته ك����ه یه‌كێ له‌گۆڕان����ه ه����ه‌ره دیاره‌كان����ی البردن����ی تاقیكردنه‌وه‌ی به‌كالۆریۆس����ی پۆلی شه‌ش‌و تاقیكردنه‌وه‌كان����ی نی����وه‌ی س����اڵ بون كه ئه‌مه ش����تێكی زۆر باش ب����و بۆ ئه‌وه‌ی كه فێرخواز له‌و ته‌مه‌نه كه ده‌كاته 12س����ااڵن
كاریگه‌ری‌و س����ه‌ختی كه‌وتن له‌وانه‌و كه‌وتن له‌پ����ۆل زۆر ئه‌س����ته‌مه‌و ئه‌كرێ ببێته هۆی گۆڕانێكی دیاری نه‌رێن����ی ده‌رونی له‌الیه‌ن فێرخوازه‌كه‌وه ،ب����ه‌اڵم له‌بیرمان نه‌چێ كه له‌ش����وێنی ئه‌مه تاقیكردنه‌وه‌ی میللی دانرا ك����ه له‌پۆلی پێنجی بنه‌ڕه‌تی ئه‌نجام ئه‌درێ ب����ۆ وانه‌كانی بیركاریو زمان����ی ئینگلیزی‌و چه‌ند بابه‌تێكی تر. ئه‌زان����م كه بانگه‌ش����ه‌كردن ب����ۆ ئازادی هه‌ڵسه‌نگاندن‌و نه‌بونی جێگره‌وه‌و به‌دیلێك ب����ۆ دانان����ی فۆرمێك����ی هه‌ڵس����ه‌نگاندن له‌كاتێك����دا هه‌ڵس����ه‌نگاندن پێویس����ته بۆ پشكنینی تێگه‌یشتن‌و دڵنیابون له‌به‌پایان- گه‌یاندن����ی ئامانج����ی فێرك����ردن ،له‌هه‌مان كات ره‌خنه‌گرتن له‌سیس����ته‌مه‌كه ،شتێكی به‌جێ‌و به‌وی����ژدان نیه (بێگوم����ان بەدیل هەن‌و دەکرێ بەتایبەتی ترو لەش����وێنێکی تر باس����ی لێوە بکرێت) .به‌اڵم ئهوه مانای ئ����ه‌وه‌ش نیه كه ئه‌بێ ده‌سته‌وس����ان بین‌و له‌بونی له‌مپه‌ڕی گه‌شه‌سه‌ندن نەیەینه گۆ. جێی خۆیەتی لێره ئاماژه به‌و بڕیاره‌ی ئه‌م دوایی����هی وه‌زاره‌تی پ����ه‌روه‌رده بده‌ین كه پرس����یاری هه‌ڵس����ه‌نگاندن‌و تاقیكردنه‌وه‌ی قوتابخانه‌كانی كرد به‌یه‌ك جۆر له‌پرس����یار كه ئه‌ویش (پرس����یاری هه‌ڵبژاردن)ه .ئه‌م ج����ۆره له‌به‌یاس����اكردن‌و چڕكردنه‌وه‌یه‌ش به‌هه‌م����ان ش����ێوه ده‌كه‌وێته ژێ����ر چه‌تری قسه‌كانی ئه‌و بابه‌ته‌مان. لێره چه‌ند الیه‌نێكێ نه‌رێنی (نێگه‌تیڤ) دای����كو باوك ب����هوه رازی كات ژماره‌یه‌كی ئه‌و جۆره هه‌ڵسه‌نگاندنە ده‌هێنینه گۆڕێ :به‌رز بێنێ‌و نمره‌یه‌كی باش ده‌سته‌به‌ركات. یه‌ك����ه‌م :له‌به‌رچاونه‌گرتن����ی جی����اوازی له‌كاتێكدا خۆی ل����هو نێوه‌نده له بیركراوه‌و ون بوهو نابینرێ .به‌ڵكو ئه‌و بۆته هۆكارێك مرۆیی زۆری گرنگی����دان به‌تاقیكردنه‌وه‌و نمره ،ب����ۆ به‌ده‌س����تهێنانی ئامان����ج‌و نیه‌ته‌كانی بوەته ه����ۆی ئه‌وه‌ی كه به‌هره‌و توانس����ته ده‌وروبه‌رو كۆمه‌ڵگا .ئه‌گه‌رچی مامۆستاش جیاوازه‌كانی فێرخ����واز له‌به‌رچاو نه‌گیرێن‌و وه‌ك����و فێرخوازه‌ك����ه كه‌وتۆت����ه نێ����و ئه‌و له‌جێی ئ����ه‌وه‌ی قوتابی وێڵ����ی دۆزینه‌وه‌ی سیس����ته‌مه‌و هیچ ده‌سه‌اڵتێكی بۆ دانه‌نراوه توانس����تی سروش����تی خۆی بێ ئه‌بێ وێڵی غه‌یری سه‌رش����ۆڕكردن‌و رازیبون به‌هه‌رچی ئه‌زبه‌ركردن����ی ده‌ق‌و نوس����ینه‌كان ب����ێ بۆ ئه‌مرو فه‌رمانێك ه له‌س����ه‌روی خۆیه‌وه دێ، ئ����ه‌وه‌ی كه له‌گ����هڵ داواكاری‌و پرس����یاره بۆیه مامۆس����تاش بۆ خۆڕزگاركردن له‌سزاو تایبه‌ت‌و ره‌ق‌و وشكه‌كانی مامۆستا بێته‌وه‌و نه‌ش����كاندنی ش����ان‌و ش����ه‌وكه‌تی ،ئامانجی بتوان����ێ هه‌م دڵی مامۆس����تاو ه����ه‌م دڵی فێربون‌و گرنگی‌و پایه‌داری مه‌عریفه‌و عیلمی
زۆری گرنگیدان به‌تاقیكردنه‌وه‌و نمره بوەته هۆی ئه‌وه‌ی كه به‌هره‌و توانسته جیاوازه‌كانی فێرخواز له‌به‌رچاو نه‌گیرێن‌و له‌جێی ئه‌وه‌ی قوتابی وێڵی دۆزینه‌وه‌ی توانستی سروشتی خۆی بێ ئه‌بێ وێڵی ئه‌زبه‌ركردنی ده‌ق‌و نوسینه‌كان بێ
بیرچۆته‌وه ،ده‌كرێ له‌بیری بێ به‌اڵم نه‌یه‌وێ بیری لێبكات����هوه .بۆیه ئه‌وی����ش ته‌نها بۆ ئ����هوه وانه‌كه ئه‌ڵێته‌وه كه قوتابیه‌كانی له‌و چه‌ند پرس����یاره‌ی تاقیكردنه‌وه‌كه ده‌رچن‌و ه����ه‌ر ئهوهنده بزانن وه‌اڵمی پرس����یاره‌كانی پ����ێ بده‌ن����هوه به‌س����ه .دای����كو ب����اوك‌و په‌روه‌رده‌كارانیش بێئ����اگان له‌وه‌ی كه ئه‌و په‌روه‌رده‌یه له‌بنچینه‌دا بۆ په‌روه‌رده‌كردنی تاكه‌كه‌و پێگه‌یاندنی فێرخوازه‌كه‌یه ،نه‌وه‌ك به‌ده‌ستهێنانی خواس����تی تاكه‌كانی تر .كه ئه‌م����ه خۆی له‌خۆیدا گه‌نگه‌ش����ه‌یه‌كی تری پ����ه‌روه‌رده‌ی دیموكراتیش����ه ،ك����ه ئایا كێ مافی ئه‌وه‌ی هه‌یه ئه‌و تاكه یائه‌و فێرخوازه چ����ی فێربێ ،ئای����ا حكومه‌ت ،مامۆس����تاو په‌روه‌رده‌كار ،فێرخواز خۆی ،یادایك‌و باوك مافی ئه‌وه‌یان هه‌یه بڕیار له‌سه‌ر ئهوه بده‌ن كه ئه‌و فێرخوازه چی فێربێ‌و چی بخوێنێ له‌قوتابخانه‌و بنكه فێركارییه‌كان؟ هه‌مومان رون ئ����هوه ئه‌زانین كه ئێمه‌ی مه‌خلوق هه‌رچه‌ندی به‌ژماره زۆرو زه‌وه‌ندو له‌بننه‌هات����و بی����ن ،به‌اڵم ئه‌ب����ێ بزانین كه هیچمان وه‌كو یه‌ك نین ،هیچ تاكێكمان هه‌مان هه‌ڵسوكه‌وت‌و هه‌ڵوێس����ت‌و بیرو تێڕوانینی چونیه‌كی ئه‌وه‌ی تر نیه ،كه ئه‌مه‌ش مایه‌ی تێڕامانه .نازانم تۆی خوێنەر تائێستا له‌وه راماوی یان نا ،كه ئه‌و هه‌مو مرۆڤه له‌س����ه‌ر زه‌وی بون����ی هه‌یه ،كه‌چ����ی له‌هه‌مان كاتدا هیچی����ان هاوجۆرو چونیه‌ك����ی یه‌كدی نین! به‌ڵكو زۆر له‌یه‌كتر جیاین .ده‌كرێ له‌هه‌ندێ الیه‌نی جه‌س����ته‌یی‌و یاته‌بیع هت‌و تێگه‌یشتن یانه‌ته‌وه‌و زمان‌و كه‌لتور له‌یه‌كچونمان هه‌بێ به‌اڵم ئهوه ناگه‌یه‌ن����ێ كه ئێمه چونیه‌كین، گه‌ر تۆ بڕوانی س����ی ڤ����یو ژیاننامه‌ی هیچ كه‌س وه‌كو یه‌ك نی����ه ،ژیانی هه‌ریه‌كه‌مان تایبه‌ت����ه به‌خ����ودی خۆم����ان ،كواڵیت����یو لێهاتوییمان له‌یه‌ك جیان ،توانس����ت‌و هێزی عه‌قڵی‌و جه‌سته‌ییمان جیان ،بۆیه هه‌ندێك له‌ئێم����ه وای بۆ دانراوه كه له‌كارێك زانا بێ به‌اڵم كه‌سێكی تر لەهه‌مان ئه‌و كاره نه‌زانه، من هه‌رگیز له‌بی����ركاری‌و ژماره باش نه‌بوم به‌اڵم كه‌س����ێكی تر له‌هه‌م����ان بوار ریزپه‌ڕو
بلیمه‌ته .كه‌چی له‌سیسته‌مێكی په‌روه‌رده‌یی وا به‌س����تانداردو ژماره‌كراو ،ئێمه‌ی مرۆڤ هه‌مومان ئه‌بێ وه‌كوی����ه‌ك بین‌و وه‌كویه‌ك بیربكه‌ین����هوهو وه‌كوی����ه‌ك تێبگه‌ین‌و وه‌كو یه‌كیش بنوسین‌و وەکو یەکیش گوێبگرین. چونكه سه‌ركه‌وتنی سیس����ته‌مه‌كه پابه‌نده به‌و جۆره فیكره ،كه له‌ناخیدا چه‌وسانه‌وه‌و به‌كه‌مزانی����ن‌و په‌راوێزخس����تن‌و چینایه‌تی هه‌ڵگرت����وه .ئه‌گه‌رنا خه‌له‌لێ����ک ده‌كه‌وێته سیس����ته‌مه‌كە ،ئه‌گه‌رن����ا ئه‌زمونی گرنگ‌و پیتۆاڵنه‌ی په‌روه‌رده‌ناس����انی س����ه‌رناگرێ. بێئ����اگا له‌وه‌ی كه ئه‌گه‌ری ت����رو رێگای تر هه‌یه بۆ كردنی هه‌مان كار. دوه‌م :بڕیاردان له‌س����ه‌ر كه‌سایه‌تی تاك (فێرخواز) ئ����هو ج����ۆره فه‌لس����ه‌فه‌و تێگه‌یش����تنه له‌هه‌ڵس����ه‌نگاندنی په‌روه‌رده‌ی����ی ،حوكم‌و بڕیاردانیش����ه له‌سه‌ر كه‌س����ایه‌تی‌و ئاكاری فێرخواز ،به‌جۆرێ ك����ه فێرخوازه‌كه وه‌كو م����رۆڤ به‌راورد ئه‌ك����رێ به‌رامبه‌ر به‌ژماره، واته تائه‌وكاته ت����ۆ مرۆڤێك‌و فێرخوازێكی باش����ی ،كه نمره‌و ژماره‌یه‌ك����ی باش‌و به‌رز بهێنی����ت ،بێئ����ه‌وه‌ی هی����چ الیه‌نێكی تری كه‌سی ئه‌و مرۆڤه به‌هه‌ند وه‌ربگیرێ .هەمو ژیانی هه‌وڵدانه بۆ ئه‌وه‌ی بۆی یه‌كالبێته‌وه ئایا ئه‌و ئینس����انێكی زیره‌كه یان نا ،ته‌نها له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی هه‌وڵ����ی كامڵی خ����ۆی ئه‌دا بۆ ئ����ه‌وه‌ی بگاته ئ����هو ژم����اره‌و نمرەیە‌ی ئه‌ب����ێ له‌وێ بێ یان بۆی دان����راوه له‌الیه‌ن كه‌سانێكه‌وه كه ئه‌سڵه‌ن نایناسن. سێیه‌م :چه‌قاندنی هه‌ستی نادادی‌و زۆڵم ك����ه ئه‌م����ه له‌هه‌م����ان كاتدا هه‌س����تی نادادی‌و نایه‌كسانی به‌الڕێ له‌بیری فێرخواز ئه‌چه‌قێن����ی ،به‌وه‌ی كه بابه‌ت����ێ له‌وی تر گرنگتره‌و بۆیه ژماره‌یه‌كی زۆرترو به‌رزتری ب����ۆ دانراوه ،ئه‌وه‌ی تر ن����زم‌و كه‌مه به‌وه‌ی ك����ه ژماره‌یه‌كی ن����زم‌و كه‌می ب����ۆ دانراوه. كه هه‌ر ئ����ه‌وه‌ش ئه‌بێته ه����ۆكاری ئه‌وه‌ی به‌شێكی هاوشێوه گرنگ له‌زانست‌و مه‌عریفه له‌الیه‌ن فێرخواز به‌كه‌م سه‌یربكرێ‌و گرنگی پ����ێ نه‌درێ ،كه ئه‌م����ه پێچه‌وانه‌ی په‌یامی
په‌روه‌رده‌ی����ه .كه‌واته به‌و هاوكێش����ه‌یه بێ پ����ه‌روه‌رده له‌ناوخۆی����دا بێئاگایانه كار بۆ الوازك����ردن‌و كه‌مكردن����ه‌وه‌ی گرنگی خۆی ئه‌كا .ئەم ج����ۆرە ک����ردارە پەروەردەییانە چەندان کەس����ی کردۆت����ە قوربانی‌و ژیانی چەندان مرۆڤی س����ەراوژور کردوە .نمونەی ئەو فێرخوازانەمان زۆرن کە ساڵێکیان خۆ بەکەوت����و لەقەڵ����ەم داوە ئەگەرچی نمرەی باش����ی هەبوە ،کەچی ساڵی داهاتو تەواوی پالنی ئاوەژو بوەت����ەوە چونکە ژمارەیەکی کەمتری لەوەی داهاتو هێناوە. چواره‌م :به‌كه‌مزانین‌و به‌كه‌م سه‌یركردنی مه‌عریفه‌و فێربون سروش����تی پرس����یاری هەڵب����ژاردن کەمکردن����ەوەی ناوەڕۆکێک����ە لەدێڕێ����ک. تەواوی زانی����اری‌و تێگەیش����تنی فێرخوازو مامۆس����تا لەچەن����د دێڕو پرس����یاری یەک رستەیی مەتەڵئامێز کۆدەبێتەوە .ئەم جۆرە هەڵسەنگاندنە هەروکو محمد شه‌ریف دەڵێ "هه‌ڵسه‌نگاندنی میمۆری فێرخوازە ،نه‌وه‌ك توانس����تی ئه‌كادیمی" و بەهەند وەرگرتنی رای فێرخواز یان هەلبەخش����ین بەگوێگرتن لێی .مەعریف����ە رۆڵی نیە لەوەرچەرخاندن‌و دروستکردنی گۆڕانکاری لەژیانی هیچ یەکێ لەئەکتەرە پەروەردەییەکان .مامۆس����تا بۆ تاقیکردن����ەوە دەرس دەڵێتەوەو قوتابی بۆ نم����رەو دایک‌و باوکی����ش ئەڵقەلەگوێی ئەو دوانەی پێشون. گ����ەر تۆی فێرخواز یامامۆس����تا یادایک‌و ب����اوک ،ب����ەدەم خوێندنەوەی ئ����ەم بابەتە سەرس����وڕماوی‌و هاوڕایی خۆت دەردەبڕی، من پێم خۆشە پێت بڵێم کە دەتوانی جوڵە ئەنج����ام بدەیت بۆ باش����ترکردنی ئەو بارە. گەر مامۆس����تایت ،لەجاری داهاتو جۆرێکی تری پرسیار دابنێ کە داوا لەفێرخواز بکات بیربکەنەوە ،نەک هەوڵدەن بێتەوە بیریان. گ����ەر دای����کو باوکیت ،لەگەڵ مامۆس����تای منداڵەک����ەت‌و منداڵەکەت دانیش����ەو خەمی خۆتی����ان بۆ دەرببڕە .گەر فێرخوازیش����ی، هێمنانەو بەئ����اکاری فێرخوازیتەوە پەیامت بەمامۆستاکەت بگەیەنە.
Awene
خاوه‌نی ئیمتیاز :کۆمپانیای ئاوێنه سه‌رنوسه‌ر :سه‌ردار محه‌مه‌د
پەیەدە ،ئەمەریکاو روسیا
کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی ،سەردەشت عوسمان ،سۆرانی مامە حەمە ،عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟ ریکالم
ریکالم
ئاسۆس هەردی ئەو کاتەی س���وپای تورکیاو "سوپای سوریای ئازاد!" شارۆچکەی (ئەلباب)یان گرت ،ئەردۆغان بەهەڕەش���ەوە دەیوت " لە بابەوە بەرەو مەنبیج دەچین‌و ئەگەر پەیەدە بێتە س���ەر رێمان ،لێی دەدەین"! تەنان���ەت چەند جارێکیش تۆپبارانی سەنگەرەکانی ش���ەڕوانەکانیان کرد .بەاڵم زۆری نەبرد سەربازەکانی ئەمەریکاو روس���یاش بەئ���ااڵی واڵتەکەیانەوە لەمەنبیج دەرکەوتن ،وەک هۆش���دارییەک بۆ تورکیا کە بۆی نیە لەوە زیاتر پێشڕەوی بکات ،یان کێشە بۆ هەسەدە دروست بکات .پاش���ان تورکیا کە هەس���تی کرد رێگەی نادرێت پەالماری مەنبیج بدات، کەوت���ە بیانوگرتن بەکانتۆنی عەفرین .ئەمجارەیان لەڕوداوێکی چاوەڕواننەکراودا روس���یا بەهەمان شێوەی مەنبیج هێزێکی ناردە عەفرین‌و بڕیاری دا لەو ناوچەیە بنکەیەک دامەزرێنێ .ئەمەش ئاماژەیەکی تر بو بۆ تورکیا کە بۆی نیە کێش���ە بۆ پەیەدە دروست بکات. بەاڵم بۆچی لەیەک کاتدا روسیاو ئەمەریکا ئەوەندە "بەتەنگ!" پەیەدەو هەسەدە- وەن ،تا ئەو رادەیەی روبەڕوی تورکیا ببنەوە؟ رەنگ���ە بەهەڵەدا نەچین ئەگەر بڵێین بۆ ئەمەریکییەکان تاکە هێزی کاریگەر کە بتوانن لە ش���ەڕی دژی داعشدا پشتی پێ ببەس���تن ،پەیەدەیە .چونکە پەیەدە بەو خۆڕاگری‌و س���ەرکەوتنانەی لەدوای بەرگری ئەفسانەیی لەکۆبانێوە نیشانی دا ،س���ەلماندی هێزێک���ی پتەوو رێکخراوەو رەنگە تاکەهێزی ئۆپۆزس���یۆن بێت توانیبێت���ی لەهەمو بەرەکاندا داعش تێکبش���کێنێ .جگەلەوەش زۆرینەی هەرە زۆری هێزە ئۆپۆزس���یۆنە سورییەکان رەگ‌وڕیشەی ئیسالمی‌و جیهادییان هەیەو بەگش���تی دژی ئەمەری���کان .بۆیە ئەگەر ئەمەریکا بیەوێ لەس���ەر ئەرز پێگەی لەس���وریادا هەبێ ،جگە لەپەیەدە هیچ هێزێکی تری لەبەردەستدا نیە .هەرچی تورکیایە ،ئاش���کرایە پەیوەندی راس���تەوخۆی لەگەڵ داعش‌و بەرەی نوس���رەدا هەبوەو جێگەی متمانە نیە .ئێس���تاش کە بەبیانوی داعشەوە هاتۆتە ناو خاکی سوریا ،لەڕاستیدا مەبەستی دژایەتیکردنی پەیەدەو کوردە ،نەک شەڕی داعش. هەروەها دەیەوێ الیەنە (س���وننی -سوری)یەکانی سەر بەخۆی بەهێز بکات بۆ ئەوەی لەداهاتوی سوریادا رۆڵ‌و کاریگەری هەبێت. هەرچی روسیایە ،وەک (سەرحەد ئەرکمەن) لەشیکردنەوەیەکدا لەبەشی تورکی ماڵپ���ەڕی (دۆیچ���ە وڤێلە) ئاماژەی پێ���داوە ،یەکەمجار نیە لەگ���ەڵ پەیەدەدا پەیوەندی‌و بگرە هاوئاهەنگیش دەکات .پێش���تر لەکاتی پێکدادانەکانی حەلەبدا جۆرێک لەهاوئاهەنگییان هەبوە دژی رێکخراوە توندڕەوەکان .ئێس���تاش (وەک ئەرکمەن دەڵێت) روس���یا بۆ ش���ەڕی داهاتو لەگەڵ ئەو توندڕەوانە ،کە لەدوای چۆڵکردنی حەڵ���ەب لە(ئیدلی���ب) کۆبونەتەوە ،پێویس���تی بەپەیەدە دەبێت. مەبەستیش���ێتی دەس���تی تورکیا نەگاتە ئ���ەو هێزانەو عەفرین لەژێردەس���تی پەیەدەدا بمێنێتەوە .لەوانەش گرنگتر ،ئەگەر روس���یا ئامانجی ئەوەبێ س���وریا وەک دەوڵەتێ���ک بمێنێت���ەوە کە لەژێر کۆنترۆڵی خۆی���دا بێت ،زۆرباش دەزانێ رژێمی ئەس���ەد لەوە الوازترە بتوانێت بەتەنه���ا واڵتەکە کۆنترۆڵ بکاتەوە .بۆیە پێویستی بەهاوپەیمانێکی بەهێز دەبێت کە هیچ پەیوەندییەکی بەگروپە توندڕەوە ئیسالمییەکانەوە نەبێت .بۆیە سەرباری ناڕەزایەتی توندی تورکیا ،لەڕەشنوسی دەستوری نوێی سوریادا مافی خۆبەڕێوەبردنیان بۆ کورد پێشنیار کردوە. بەکورتی ،رۆڵی پەیەدە لەس���وریا رۆژبەڕۆژ لەگەورەبوندایەو تائێستا توانیویانە بەباشی س���ود لەدۆخی ئاڵۆزی س���وریا وەربگرن ،بەاڵم پرس���یارەکە ئەوەیە، ئەوکاتەی بەرژەوەندییەکانی روس���یاو ئەمەریکا لەسوریا دەکەونە ناکۆکییەوە، چی دەکەن‌و دەتوانن چی بکەن؟
حزبی شیوعی بو بە 83ساڵ حزبی شیوعی دێرینترین حزبی سه‌ر گۆڕه‌پانی سیاسی عێراق ه له‌چه‌ندین قۆناغی هه‌ستیاردا رۆڵێگی گرنگی له‌مێژوی عێراقدا بینیوه
1934/3/31له‌الیه‌ن یوسف سه‌لمان یوسف "فه‌هد"هوه دامه‌زراوه
ی ئاش���كراوه ی نهێنینیه‌وه پێده‌نێت ه خه‌بات ی 1959ك ه له‌خه‌بات س���اڵ ی ی ئه‌م حزبهو به‌شداری له‌دامركاندنه‌وه سه‌دان هه‌زار كه‌س ده‌بن ه ئه‌ندام ی شه‌واف له‌موسڵ‌‌و ناڕه‌زاییه‌كانی كه‌ركوك ده‌كات جواڵنه‌وه
ی 1963ك���ه نه‌ته‌وه‌په‌رس���ت‌و س���اڵ ی به‌عسییه‌كان دێنه سه‌ر دەسەاڵت ،حزب ش���یوعی روبه‌روی كوش���تارو زیندان‌و ی راوه‌دون���ان ده‌بن���هوهو س���ه‌الم عادل سكرتێری حزب له‌زینداندا بەشێوەیەکی زۆر دڕندانە ده‌كوژرێت
ی 1993عه‌زی���ز محه‌م���ه‌د س���اڵ ی ده‌كێشێته‌وه‌و ده‌ست له‌سكرتێری حه‌می���د مه‌جید موس���ا ده‌بێت ه ی حزب سكرتێر
ی 1964 ساڵ ی عه‌زیز محه‌مه‌د به‌سكرتێر حزب هه‌ڵده‌بژێردرێت
ی سیاسیو ی سه‌دام له2003دا به‌شداری له‌پرۆسه پاش روخانی رژێم هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا ده‌كات به‌اڵم ده‌نگێكی زۆر كه‌م له‌ئاس���تی عێراق‌و هه‌رێمی كوردستاندا به‌ده‌ستده‌هێنێت
له1965هوه به‌شێك له‌شیوعییه‌كان جیاده‌بنه‌وه‌و ناوی قیاده‌ی مه‌ركه‌زی له‌خۆیان ده‌نێن
س���اڵ ی 1949كه فه‌هد له‌س���ێدار‌ه ده‌درێت ،محه‌مه‌د حسێن ئه‌لعیس‌و به‌هائه‌دی���ن ن���وری رۆڵ���ی گرنگ له‌به‌ڕێوه‌بردن���ی حزب���دا ده‌گێڕن تا هه‌ڵبژاردنی سه‌الم عادل به‌سكرتێر ی گشتی له1955دا حزبی ش���یوعی به‌شێوه‌یه‌كی كارا پشتگیری له‌شۆڕشی 14ی ته‌موز ی 1958و عه‌بدولكه‌ریم قاسم ده‌كات
ی 2006رائید كۆتای���ی س���اڵ ی ی به‌س���كرتێری گش���ت فه‌هم ی عێ���راق ی ش���یوع حزب��� هه‌ڵده‌بژێردرێت
ی 1973حزبی شیوعی له‌گ ه ڵ حزبی به‌عس به‌ره‌ی نیشتمانی پێكده‌هێنن‌و ساڵ به‌شداری له‌حكومه‌تی عێراقدا ده‌كەن
ی ده‌ستگیركردن‌و ی 1978جارێكیتر شیوعییه‌كان ده‌كه‌ونه به‌ر په‌الماری به‌عسییه‌كان‌و روبه‌ڕو ساڵ ی له‌دژی رژێم ده‌ستپێده‌كه‌ن ی چه‌كدار كوشتار ده‌بنه‌وه‌‌و روده‌كه‌نه شاخ له‌كوردستان‌و خه‌بات
له‌كۆنگره‌ی پێنجه‌می حزبدا ساڵی 1993هه‌رێمی كوردستانی حزبی شیوعی سه‌ربه‌خۆیی خۆی وه‌رده‌گرێ‌‌و ده‌بێته حزبی شیوعی كوردستانی ـ عێراق
ی ی به‌درێژای��� ی ش���یوع حزب��� ی س���ارد ،وه‌ك ی جه‌نگ رۆژگار ی زۆرێك له‌حزبه ش���یوعییه‌كان ی س���ێهه‌م گوێڕایه‌ڵ‌‌و جیهان��� ی ی حزبی ش���یوع له‌ژێر فه‌رمان سۆڤیه‌تدا بو