ژمارە (572) ژامرەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)572‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/4/11‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬ ‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫پارتە دەسەاڵتدارەکان‪ ،‬كوردستان‬ ‫به‌سه‌ر چەند چوارگۆشەیەکی ئه‌منیدا دابه‌ش دەکات‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی چوارچێ���وه‌ی فه‌رم���ی‬ ‫هێ���زه‌ ئه‌منیه‌كان���ی كوردس���تان‪ ،‬پارت ‌ە‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارەکان "بەتایبەت���ی پارت���ی‬ ‫دیموکرات���ی کوردس���تان" چه‌ندی���ن هێز‬ ‫پێکده‌هێن���ن بۆ پارت ‌ه سیاس���ی‌و پێکهاتە‬ ‫ئایینی‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‌و كوردستان به‌سه‌ر‬ ‫چەن���د چوارگۆش���ەیەکی ئه‌منیدا دابه‌ش‬ ‫دەکرێت‪ ،‬ئەندامێکی سەرکردایەتی یەکگرتو‬ ‫دەڵێ���ت "مه‌ترس���یمان له‌وه‌ هه‌ی���ه‌ پارت ‌ه‬ ‫مه‌ده‌نیه‌كان باوه‌ڕی���ان به‌خه‌باتی مه‌ده‌نی‬ ‫نه‌مێنێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ ،‬س���لێمانی‪ :‬پ���اش ئ���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئێزیدیه‌كان‌و ش���ه‌به‌ك‌و كاكه‌یی فه‌وجیان‬ ‫ب���ۆ داده‌مه‌زرێ���ت‌و هێزێكیش ب���ۆ حزبی‬ ‫سۆسیالیس���ت دروس���تده‌كرێت‪ ،‬ده‌نگۆ ‌ی‬ ‫چه‌كدار كردنی‌ ژماره‌یه‌ك‌سه‌رۆك عه‌شره‌ت‬ ‫له‌ئارادایه‌‌‪ .‬به‌ش���ێك له‌پارته‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫ترسیان هه‌یه‌ ئه‌م هێزانه‌ بۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ملمالنێ سیاسیه‌كان به‌كاربهێنرێن‪ ،‬ناسك‬ ‫تۆفیق ئه‌ندامی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتوی‬ ‫ئیسالمی ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ هه‌رێمی‬

‫كوردستان دوای شه‌ڕی داعش پاشه‌كشه‌ی‬ ‫دیموكراسی كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "چه‌ك كه‌وت ‌ه‬ ‫ده‌س���تی میلیش���یاوه‌ به‌كارده‌هێنرێت بۆ‬ ‫یه‌كالكردنه‌وه‌ی ملمالنێ سیاسییه‌كان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "مه‌ترس���یمان له‌و‌ه هه‌یه‌ پارت ‌ه‬ ‫مه‌ده‌نیه‌كان باوه‌ڕی���ان به‌خه‌باتی مه‌ده‌نی‬ ‫نه‌مێنێت"‪.‬‬ ‫هاوكات کە دوای ش���ه‌ڕی داعش به‌شێك‬ ‫له‌پێكهاته‌كان‌و پارته‌ سیاس���یه‌كان بونه‌ت ‌ه‬ ‫خاوه‌نی هێزو به‌ش���ێك له‌به‌رپرس ‌ه بااڵكان ‌ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌‌و پارتیش‌ خاوه‌ن لی���واو یه‌كه‌ی‬ ‫پاس���ه‌وانی تایبه‌تن‪ ،‬ئێستا رێگه‌ خۆشبو‌ه‬ ‫ب���ۆ به‌ش���ێك له‌به‌رپرس���ه‌ ناوچه‌ییه‌كان‌و‬ ‫س���ه‌رۆك عه‌ش���یره‌ته‌كان لەناوچەکانیاندا‬ ‫ببن���ه‌ خاوه‌ن���ی هێزی تایب���ه‌ت بەخۆیان‌و‬ ‫بااڵدەس���ت ب���ن‪ ،‬بەتایبەت���ی لەزۆن���ی‬ ‫س���ەوزداو به‌ڕه‌نگار ‌ی هه‌ر جۆره‌ بڕیارێك ‌ی‬ ‫حكومی‌‌‌و حزبەکانیشیان ببنه‌وه‌ ك ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییەکانیان نه‌گونجێ‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫به‌شێك له‌به‌رپرس ‌ه بااڵكانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتیش‌ خاوه‌ن لیواو یه‌كه‌ی پاسه‌وانی تایبه‌تن‬

‫شێخ عه‌لی شێخ حەمەساڵح‪ ،‬برازای مام جه‌الل‪:‬‬

‫مام جەالل بەبنەماڵە نەبوە بەمام جەالل‬

‫ش���ێخ عه‌لی شێخ حەمەس���اڵح‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫پێشوی مەڵبەندی کۆیە‌ی یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫کوردستان‌و برازای مام جه‌الل‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەکات ئه‌و پۆسته‌ی دراوه‌ به‌بافڵ ناحزبیه‌‌و‬

‫ش���تی وانابێت‪ ،‬ئەو دەڵێ���ت "مام جەالل‬ ‫بەبنەماڵە نەبوە بەمام جەالل"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬س���لێمانی‪ :‬ش���ێخ عه‌لی ش���ێخ‬ ‫حەمەس���اڵح‪ ،‬لەچاوپێکەوتنێک���ی تایبەت‬

‫عه‌دنان موفتی‌‪ :‬له‌ناو مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاراكردنه‌وەی پا‌رله‌مان‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم رای‌ جیاواز هه‌یه‌‬

‫‪4‬‬

‫نوێنەری سیستانی بۆ ئاوێنە‪ :‬پێویست ‌ه‬ ‫برایانی‌ كورد بیر له‌شتێك نه‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫ببێته‌ هۆی‌ هه‌ڵگیرسان ‌ی فیتنه‌ له‌عێراقدا‬ ‫‪5‬‬

‫له‌ئومێدی‌ یه‌كبون بۆ مه‌ترسی دوله‌تبون‬ ‫‪14‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫بەئاوێن���ەدا رایگەیان���د س���ه‌ركردایه‌تی‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاس���ی ش���ه‌رعیه‌تیان نه‌ماو‌ه‬ ‫تا‌مافی ئەوەیان هەبێت خه‌ڵك س���زا بده‌ن‪،‬‬ ‫ئ���ەو وتی "ته‌نها رێگایه‌ك بۆ چاره‌س���ه‌ری‬

‫وتیش���ی "هه‌مو س���ەرکردەکانی یەکێتی بچێت كه‌س���ابه‌ت ب���كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناكرێت‬ ‫دۆخی یه‌كێتی به‌س���تنی كۆنگره‌ی ‌ه چونك ‌ه‬ ‫ئه‌م س���ه‌ركردایه‌تیه‌ ش���ه‌رعیه‌تی نه‌ماوه‌و سه‌روه‌ت‌و سامانی كه‌سییان كۆكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وه‌زیفه‌یه‌كی گه‌وره‌ی حزبی هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ل‪٣‬‬ ‫زۆرینه‌ی جه‌م���اوه‌ری یه‌كێتیش بڕوای به‌م به‌شێكی زۆریان بازرگانی‌و كاری ناشه‌رعی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬خه‌ڵك هه‌ی���ه‌ ده‌توانێت بۆ خۆی‬ ‫سه‌ركردایه‌تیه‌ نیه‌"‪.‬‬

‫سه‌نته‌ر و كلینیكی‌‬

‫ریکالم‬

‫د‪ .‬ئه‌فرام محمد حسن‬

‫ی شاره‌زاو‬ ‫ی ده‌روون ‌‬ ‫ی د‪ .‬ئه‌فرام محمد‪ ،‬ب ‌ه هاوكاری توێژه‌ران ‌‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫به‌ئه‌زموون (ته‌الر كمال مدحت‪ ،‬گۆران محمد ره‌سول‪ ،‬نیگار كمال)‬

‫بۆ چارەسەرکردنی‬

‫خه‌مۆكی‌‪ ،‬دڵه‌راوكێ‪ ،‬ترس‪ ،‬وه‌سواسی‪ ،‬شیزۆفرینیا‬ ‫ی كه‌سێتی‌‪ .‬گرفته‌كانی خه‌وو خواردن‌و گرفته‌ سێكسیه‌كان‪ ،‬ئالووده‌بوون به‌ماده‌هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫په‌شێویه‌كان ‌‬

‫سه‌رئێشه‌‪ ،‬شه‌قیقه‌‪ ،‬په‌ركه‌م‪ ،‬بیرچونه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵه‌فاندن‬ ‫ی خوێندن و ژیری‬ ‫ی منداڵ‌‪ :‬ئۆتیزم‪ ،‬فره‌جوله‌یی‪ ،‬گرفت ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫دكتۆرا (بۆرد) لە‌نه‌خۆشییه‌‬ ‫ده‌رونی‌و هۆشمه‌ندییه‌كان‬

‫ی‬ ‫ی كومه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫پزیشكان ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا‬ ‫ده‌رونیه‌كان ‌‬

‫ئه‌ندام���ی‌ ئه‌كادیمی���ای‌‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی‌ بۆ نه‌خۆش���یی ‌ه‬ ‫ده‌رونیه‌كان‌و یاسا‬

‫ئه‌ندام���ی‌ پرۆفش���ناڵی‌‬ ‫ئه‌كادیمی���ای‌ زانس���ت ‌ی‬ ‫نیۆیۆرك‪ /‬ئه‌مریكا‬

‫راوێژكاری خێزان���ی‌‌و په‌روه‌رده‌یی‬ ‫كۆلی���ژی‌ نێودەوڵەت���ی كامبرج‌و‬ ‫زانكۆی بۆستن ‪ /‬ئەمەریکا‬

‫بۆ په‌یوه‌ندی‌ كردن ‪ 0770 772 69 69‬یان ‪ afram_afram@yahoo.com‬ناونیشان‪ :‬سلێمانی‌‪ ،‬به‌رانان‪ ،‬نزیك مزگه‌وتی‌ شێخ فرید‪ ،‬به‌رامبه‌ر سوپه‌رماركێتی‌ میترۆ‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫"قەشمەرجاڕی" ناو یەکێتی‬

‫‪3‬‬

‫مستەفا چاوڕەش‪ :‬ئێمە كەوتوینەتە گیانی یەكتر‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫سزادانی چەند سەرکردەو کادێرێکی‬ ‫بااڵو كۆبونەوەی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی‌و پێكهێنانی لیژنەی‬ ‫هاوبەش لەنێوان ئەو دو حزبە بۆ‬ ‫پرسی ریفراندۆم‌و تاوتوێكردنی لەگەڵ‬ ‫الیەنە كوردستانی‌و عێراقییەكان‪،‬‬ ‫جارێكی دیكە یەكێتی توشی كێشەی‬ ‫ناوخۆیی كردەوە‪.‬‬ ‫هەندێ���ك لەس���ەركردەكانی یەكێتی‬ ‫بەتون���دی رەخنەیان ل���ەو هەنگاوەی‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی حزبەكەیان گرت‌و‬ ‫بەفەرامۆش���كردنی نەخش���ەڕێگاكەی‬ ‫یەكێتی���ان ناوب���رد لەبەرامبەریش���دا‬ ‫مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەكۆبونەوەی‬ ‫ش���ەممەی رابردودا لیژنەیەكی پێكهێنا‬ ‫كە یەكێ���ك لەئەركەكانی داڕش���تنی‬ ‫رێس���ای جێبەجێكردنی سزاو پاداشتە‬ ‫لەناو ئۆرگانەكانی یەكێتیدا‪.‬‬ ‫فەری���د ئەسەس���ەرد ئەندام���ی‬ ‫س���ەركردایەتی یەكێت���ی بەئاوێن���ەی‬ ‫راگەیان���د ك���ە نامەیەك���ی فەرم���ی‬ ‫ئاڕاستەی چوار بەرپرسی یەكێتی وەك‬ ‫ئاگاداركردنەوە كراوە‪.‬‬ ‫ئەو چ���وار بەرپرس���ەی یەكێتی كە‬ ‫س���زادراون بریتین لەهەریەكە لەالهور‬ ‫ش���ێخ جەنگی‪ ،‬بەرپرس���ی ئاژانس���ی‬ ‫پاراس���تن‌و زانیاری‪ ،‬ش���اناز ئیبراهیم‬ ‫ئەحمەد‪ ،‬بەرپرس���ی رێكخس���تنەكانی‬ ‫دەرەوەی یەكێت���ی‪ ،‬ع���ادل م���وراد‪،‬‬ ‫س���كرتێری ئەنجومەن���ی ناوەن���دی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬سیروان كوێخا نەجم ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتی‪.‬‬ ‫س���زادانی ئەو بەرپرسانەی یەكێتی‬ ‫كاردانەوەی توندی بەدوای خۆیدا هێناو‬ ‫بەڕادەی���ەك ش���اناز ئیبراهیم ئەحمەد‬

‫پاش ئ���ەو بڕی���ارەی لیژنەكە‪ ،‬دۆخی‬ ‫یەكێتی بە"قەشمەرجاڕی" ناوبرد‪.‬‬ ‫فەری���د ئەسەس���ەرد‪ ،‬ئەندام���ی‬ ‫س���ەركردایەتی یەكێت���ی لەبارەی ئەو‬ ‫كێش���انەوە ب���ە ئاوێن���ەی وت كە ‪19‬‬ ‫ئەندام���ی یەكێت���ی داوای كۆبونەوەی‬ ‫ئەنجومەنی س���ەركردایەتیان كردوە بۆ‬ ‫تاوتوێكردنی ئەو كێشانەو دۆزینەوەی‬ ‫چارەسەر‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی سەركردایەتی یەكێتی‬ ‫ئاماژە بەوەدەدات كە ئەوان چاوەڕوانی‬ ‫ئ���ەوە ب���ون پ���اش پەس���ەندكردنی‬ ‫نەخش���ەڕێگاكەی یەكێت���ی‪ ،‬مەكتەبی‬ ‫لەنەخش���ەڕێگاكەوە‬ ‫سیاس���ی‬ ‫دەس���تپێبكات نەك لەشتێكی ترەوەو‬ ‫دەش���ڵێت كە بەمەش ئەو هەنگاوانەی‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی كۆمەڵێك كێشەی‬ ‫لێكەوتەوەو گەیش���تە ئەو قسانەی كە‬ ‫لەمالوال دەكرێن‪.‬‬ ‫دەش���ڵێت "ئێم���ە دەمانەوێ���ت‬ ‫لەكۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی‬ ‫گ���وێ بگری���ن بزانین مەس���ەلەكە بۆ‬ ‫وای لێهات‪ ،‬ئێمە نەخش���ەڕێگا بۆچی‬ ‫دادەنێی���ن؟ بۆ ئ���ەوە داینانێین وەكو‬ ‫ری���كالم‌و پڕوپاگەندە بێ���ت بەڵكو بۆ‬ ‫ئەوەیە جێبەجێی بكەین‪ ،‬هەموش���مان‬ ‫دەنگمان ب���ەو نەخش���ەڕێگایە داوەو‬ ‫هەموش���مان بەش���دارین لە داڕشتنی‪،‬‬ ‫بۆیە هی كەسێك‌و گروپێكیش نییە"‪.‬‬ ‫ئەسەسەرد پێشی وایە كە مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی حزبەك���ەی پەل���ەی كردوە‬ ‫ل���ە بڕیارەكانیداو ئ���ەو پەلەكردنەش‬ ‫وایك���ردوە ناڕەزایەت���ی لێبكەوێتەوەو‬ ‫ئەو كێش���انەی ئێستای نێو حزبەكەش‬ ‫بە "زادەی ئەو پەلەكردنە" ناودەبات‪.‬‬ ‫"نەخش���ەڕێگاكە‬ ‫دەش���ڵێت‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی باسی لەمەسەلەی‬ ‫ریفراندۆم كردوە‪ ،‬ب���ۆ جێبەجێكردنی‬

‫پێویس���تی بەچەند كۆبونەوەو دانانی‬ ‫چەن���د لیژنەیەك هەبو بۆ دانانی چەند‬ ‫میكانیزمێك بۆ ئەوەی هەمومان بەشدار‬ ‫بین لەداڕشتنی سیاسەتی یەكێتی"‪.‬‬ ‫لەبارەی س���زادانی چوار بەرپرس���ی‬ ‫یەكێتیشەوە كە ئەو بەئاگاداركردنەوەی‬ ‫ئەو بەرپرسانەی یەكێتی ناوی دەبات‪،‬‬ ‫دەڵێت "من خ���ۆم لەهەمو حاڵەتێكدا‬ ‫حەزم نەدەكرد مەس���ەلەكە بگاتە ئەو‬ ‫رادەیە‪ .‬ئەمە تائەندازەیەكی زۆر گیانی‬ ‫هەڤااڵن���ە لەن���او ئەندامان���ی یەكێتی‬ ‫كەمدەكاتەوەو كاریگەری خراپی لەسەر‬ ‫پەیوەندییە ناوخۆییەكان دەبێت"‪.‬‬ ‫س���ەبارەت ب���ەوەی دەوترێ���ت كە‬ ‫م���ەال بەختیار لە پش���ت ئەو بڕیارەوە‬ ‫بوە ئەسەس���ەرد وتی"هەر كەسێكیان‬ ‫پێش���نیاری ئەوەی كردبێت ئیدی كاك‬ ‫بەختیاریش بوبێت هیچ لەمەس���ەلەكە‬ ‫ناگۆڕێت ئێم���ە وەك بڕیاری مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی مامەڵ���ە لەگ���ەڵ بڕیارەكە‬ ‫دەكەین‪ ،‬بەاڵم لەهەمو حاڵەتێكدا مەرج‬ ‫نیی���ە بڕیارەكانی مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫راست‌و دروست بن"‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەوەی كە ئای���ا دۆخی‬ ‫یەكێتی گەیش���تۆتە ئەو ئاستەی وەك‬ ‫"قەشمەرجاڕی" ناوببرێت‪ ،‬ئەسەسەرد‬ ‫وتی"م���ن حەزناك���ەم هەندێ وش���ە‬ ‫بەكاربهێنم‪ ،‬بەاڵم بەدڵنیاییەوە دۆخی‬ ‫یەكێتی دۆخێكی ناتەندروستەو زیانی‬ ‫خراپی بۆ ناوبانگی یەكێتی دەبێت"‪.‬‬ ‫لەالی خۆیشییەوە مستەفا چاوڕەش‬ ‫ئەندامی س���ەركردایەتی یەكێتی پێی‬ ‫وایە ئەو دۆخەی ئێس���تا لەناو یەكێتی‬ ‫دروستبوە كەس دڵی پێی خۆش نییەو‬ ‫دەش���ڵێت"ئەم نوس���ینی فەیسبوك‌و‬ ‫قس���ەكردن‌و ئەمبەرەو بەرە لەقازانجی‬ ‫یەكێتی نییە"‪.‬‬ ‫پێش���ی وایە كە بەم نەفەس���ەی كە‬

‫لەڕۆژنامەو فەیس���بوك قسە ئەكرێت‪،‬‬ ‫ئەنجامدانی كۆبونەوەش چارەس���ەری‬ ‫كێش���ەكان ن���اكات‪ .‬بەڵك���و دەبێ���ت‬ ‫لەپێش���دا ئەوانەی دەچن���ە كۆبونەوە‬ ‫"ویژدان���ی خۆیان چاك بك���ەن ئینجا‬ ‫دەتوانن كێشە چارەسەر بكەن"‪.‬‬ ‫وتیشی "یەكێتی خۆی كۆڵەكەیەكی‬ ‫بنەڕەتیی���ە ل���ەم واڵتە كەچ���ی ئێمە‬ ‫كەوتوینەتە گیانی یەكتر"‪.‬‬ ‫پێش���ی وایە ئەوانەی كێشەیان هەیە‬ ‫لەهەم���و س���ەركردایەتی‌و مەكتەب���ی‬ ‫سیاسی پێكنەهاتون بەڵكو كۆمەڵێك‬ ‫لەوانن‌و ئەس���ڵی ئەو كێش���انەش بۆ‬ ‫"نەگبەت���ی یەكێت���ی" دەگێڕێت���ەوەو‬ ‫دەشڵێت"ئەگینا ئەو هەڤااڵنە لەچییان‬ ‫كەمە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "من دوانزە ساڵە بەرپرسی‬ ‫مەڵبەندی پێش���مەرگەم‪ 60 ،‬كۆمیتەی‬ ‫هەی���ە وات���ە بەقەدەر هەم���و یەكێتی‬ ‫كۆمیتەی هەیە‪ ،‬بۆی���ە رۆژێك یەكێك‬ ‫قس���ەیەكی نەك���ردوە لەكاتێكدا هەمو‬ ‫ئەوان���ەی الی ئێم���ەن چەكیش���یان‬ ‫بەدەستەوەیە"‪.‬‬ ‫رەهبەری س���ەید ئیبراهیم‪ ،‬ئەندامی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتی لەبارەی سزادانی‬ ‫چ���وار بەرپرس���ەكەوە دەڵێ���ت "زۆر‬ ‫نیگەران"ی كردوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو لەگەڵ ئ���ەو نیگەرانییەش���ی‬ ‫پێی وای���ە دەبێت پرەنس���یپی حزبی‬ ‫جێبەجێبكرێت‌و حزبایەتی زەبت‌و رەبتی‬ ‫تێ���دا بێت بەاڵم دەش���ڵێت"بەدرێژایی‬ ‫مێژوی خۆی لەناو یەكێتی نیش���تمانی‬ ‫كوردس���تان ئ���ازادی رادەربڕی���ن هەر‬ ‫هەبوە"‪.‬‬ ‫رابەری سەید ئیبراهیم پێی وایە ئەو‬ ‫هەنگاوانەی دوایی مەكتەبی سیاس���ی‬ ‫حزبەك���ەی ب���ۆ پێكهێنان���ی وەفدی‬ ‫هاوب���ەش لەگ���ەڵ پارتی بۆ پرس���ی‬

‫حەزم نەدەكرد‬ ‫مەسەلەكە بگاتە‬ ‫ئەو رادەیە‪ .‬ئەمە‬ ‫تائەندازەیەكی‬ ‫زۆر گیانی‬ ‫هەڤااڵنە لەناو‬ ‫ئەندامانی یەكێتی‬ ‫كەمدەكاتەوەو‬ ‫كاریگەری خراپی‬ ‫لەسەر پەیوەندییە‬ ‫ناوخۆییەكان‬ ‫دەبێت‬ ‫ریفران���دۆم هەموی���ان لەچوارچێوەی‬ ‫نەخشەڕێگای یەكێتیدان‌و پێشی وایە‬ ‫كە كوردس���تان وەك نەخش���ەڕێگای‬ ‫حزبەك���ەی باس���ی ك���ردوە لەبەردەم‬ ‫دۆخێكی چارەنوسس���ازدایە بۆیە ئەو‬ ‫هەنگاوان���ەی یەكێت���ی بەئاڕاس���تەی‬ ‫ئاس���اییكردنەوەی دۆخ���ی نێ���وان‬

‫شاناز ئیبراهیم‬ ‫الیەنەكان كارێكی بەجێ بوە‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی كە ئایا هەست ناكەن‬ ‫بەوە رێككەوتنەكەی���ان لەگەڵ گۆڕان‬ ‫فەرامۆش���كردوە‪ ،‬وتی"رێككەوتنم���ان‬ ‫لەگەڵ گۆڕان هەم���وی جێبەجێكراوەو‬ ‫مەكتەبی سیاس���یش پشتگیری ئەوەی‬ ‫كردوە"‪.‬‬

‫شێخ عه‌لی شێخ حەمەساڵح‪ ،‬برازای مام جه‌الل‪ :‬مام جەالل بەبنەماڵە نەبوە مام جەالل‬

‫ئه‌و پۆسته‌ی دراوه‌ به‌بافڵ ناحزبیه‌و شتی وانابێت‌‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫شێخ عه‌لی شێخ حەمەساڵح‪،‬‬ ‫بەرپرسی پێشوی مەڵبەندی کۆیە‌ی‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی کوردستان‌و برازای‬ ‫مام جه‌الل‪ ،‬لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا‬ ‫دەڵێت "سه‌ركردایه‌تی‌و مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی شه‌رعیه‌تیان نه‌ماوه‌ به‌چ‬ ‫‌مافێك خه‌ڵك سزا ده‌ده‌ن؟"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تان چیه‌ له‌باره‌ی‬ ‫دوا رونکردنەوەی ئ���ااڵ تاڵه‌بانی‌و ئه‌و‬ ‫سزایه‌ی روبه‌ڕوی الهوری شێخ جه‌نگی‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ش���ێخ عه‌ل���ی حەمه‌س���اڵح‪ :‬ئه‌وه‌ی‬ ‫م���ن به‌دواداچون���م كردبێت به‌ش���ێك‬ ‫له‌و ناوان���ه‌ی باڵوكراوه‌‌نه‌ته‌و‌ه هه‌ڵه‌ن‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش "ش���ێخ الهور"‌‪ .‬س���زاكه‌ش‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی���ه‌وه‌‌ هه‌بو‌ه كه‌ چه‌ند كه‌س���ێك‬ ‫‌ی���ه گرت���وە‌‪،‬‬ ‫ره‌خنه‌ی���ان له‌وكۆبونه‌وه ‌‌‬ ‫ئه‌وه‌ی من ئاگادارم س���زاك ‌ه ناكه‌وێت ‌ه‬ ‫ب���واری جێبه‌جێكردن���ه‌وه‌‪ .‬ه���اوكات‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌و مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی‬ ‫شه‌رعیه‌تیان نه‌ماوه‌ به‌چ‌مافێك خه‌ڵك‬ ‫س���زا ده‌ده‌ن؟ دوای ئ���ه‌وه‌ی س���اڵی‬ ‫‪ 2014‬كۆنگره‌یان نه‌به‌ست هیچكامیان‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تیان نه‌م���اوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك���و‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی سیاس���ین له‌ناو یه‌كێتی‪،‬‬ ‫ئه‌وان باسی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێم ده‌كه‌ن‬ ‫كه‌چی خۆش���یان حاڵیان له‌وان باشتر‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬رات چیی���ە لەس���ەر ئەو‬ ‫پۆستەی دراوه به‌‌بافڵ تاڵه‌بانی‌؟‬ ‫شێخ عه‌لی حەمه‌ساڵح‪ :‬ئه‌و پۆست‌و‬ ‫پله‌یه‌ی دراوه‌ به‌بافڵ ناحزبیه‌و ش���تی‬ ‫وانابێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ن���دی م���ن حزبایه‌تیم‬ ‫كردبێت ش���تی وام نه‌زانی���وه‌ خه‌ڵك‬ ‫له‌جێگه‌ی خۆی وه‌كیل دابنێت‪ ،‬نازانم‬ ‫ئه‌وه‌ به‌چ بڕیارێك كراوه‌!‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ی بۆچی ئه‌و پۆس���تەی‬ ‫دراوه‌تێ؟‬

‫ئااڵ تاڵه‌بانی‌‬

‫‌‌بافڵ تاڵه‌بانی‌‬

‫الهور شێخ جه‌نگی‬

‫به‌شێك لەس���ەرکردەکانی یەکێتی بازرگانی‌و كاری ناشه‌رعی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬خه‌ڵك هه‌یه‌ ده‌توانێت بۆ خۆی بچێت كه‌سابه‌ت بكات‬ ‫به‌اڵم ناكرێت وه‌زیفه‌یه‌كی گه‌وره‌ی حزبی هه‌بێت‬ ‫ش���ێخ عه‌لی حەمه‌س���اڵح‪ :‬به‌شێك ‌ه‬ ‫ل���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و پی���اوه‌ هه‌وڵێك���ی دا‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی به‌باڵ��� ‌ه ناكۆكه‌كان کرد‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش وه‌كو رێزلێنان‌و ته‌قدیرێك بۆ‬ ‫ئ���ه‌و هه‌وڵه‌یه‌‌‪ ،‬به‌اڵم ب���ه‌ڕای من ئه‌و‌ه‬ ‫شتێكی ناحزبیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌كو كه‌سوكاری مام جه‌الل‬ ‫په‌یوه‌ندیتان چۆن���ه‌ له‌گه‌ڵ هێرۆخان‌و‬ ‫ماڵی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د؟‬ ‫شێخ عه‌لی حەمه‌ساڵح‪ :‬له‌بۆنه‌كانیش‬ ‫نایانبین���م‪ ،‬چونكه‌ من چوارس���اڵیش‬ ‫ده‌بێت مه‌كته‌بی سیاس���یم نه‌بینیوه‌‪،‬‬ ‫هه‌ردوای نه‌خۆش���كه‌وتنی مام جه‌الل‬ ‫چوی���ن داوامانك���رد بگونجێ���ن له‌گه‌ڵ‬ ‫یه‌كتری‪ ،‬به‌اڵم دیاربو به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان‬ ‫گه‌وره‌ترب���و له‌وه‌ی كه‌ گ���وێ له‌ڕاكان‬

‫بگرن‪ ،‬بۆیه‌ حاڵی یه‌كێتی گه‌یشت به‌م‬ ‫دۆخه‪ .‬ته‌نها رێگایه‌ك بۆ چاره‌س���ه‌ری‬ ‫دۆخی یه‌كێت���ی به‌س���تنی كۆنگره‌ی ‌ه‬ ‫چونك ‌ه ئه‌م سه‌ركردایه‌تی ‌ه شه‌رعیه‌تی‬ ‫نه‌ماوه‌و زۆرینه‌ی جه‌ماوه‌ری یه‌كێتیش‬ ‫بڕوای به‌م سه‌ركردایه‌تیه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ماوه‌ی چه‌ندێك ‌ه مام جه‌اللت‬ ‫نه‌بینیوه‌؟‬ ‫ش���ێخ عه‌لی حەمه‌س���اڵح‪ :‬ده‌مێك ‌ه‬ ‫نه‌مبینوه‌‪‌،‬خۆم حه‌زناكه‌م به‌و دۆخه‌و‌ه‬ ‫بیبین���م‪ ،‬ئەگینا هی���چ رێگرییه‌ك نی ‌ه‬ ‫له‌وه‌ی سه‌ردانی بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬زۆرجار باس���ی بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫تاڵه‌بان���ی ده‌كرێت‪ ،‬ک���ە جومگەکانی‬ ‫دەسەاڵتیان بەدەستەوەیە‪..‬‬ ‫شێخ عه‌لی حەمه‌س���اڵح‪ :‬بنه‌ماڵه‌ی‬

‫تاڵه‌بان���ی چیه‌؟! مام ج���ه‌الل بڕوای‬ ‫به‌بنه‌ماڵه‌ نیه‌‪ ،‬ئه‌و چه‌ند ساڵه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫م���ام جه‌الل بوم ق���ه‌ت وای په‌روه‌رد‌ه‬ ‫نه‌كردوم ئه‌ندامێكی بنه‌ماڵه‌ بم‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫وای په‌روه‌ده‌ك���ردوم ده‌بێت كادرێكی‬ ‫حزبی ب���م‪ ،‬زۆرجاریش له‌خوار خه‌ڵكی‬ ‫دیكه‌و‌ه حس���ابی بۆ كردوم‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫م���ن ل��� ‌ه ‪ 79‬و ‪80‬كان���ه‌و‌ه له‌گه‌ڵ���ی‬ ‫بوم‪ .‬مام ج���ه‌الل واحزبایه‌تی كردوه‌‌و‬ ‫به‌بنه‌ماڵ���ه‌ش نه‌بوه‌ته‌ مام جه‌الل‪ ،‬بۆ‬ ‫خۆی پیاوێكی تێكۆش���ه‌ر بوه‌و له‌ناو‬ ‫خه‌ڵك���دا رێزو خۆشه‌ویس���تی بۆخۆی‬ ‫دروس���تكردوه‌‪ .‬بنه‌ماڵ���ه‌ی تاڵه‌بان���ی‬ ‫له‌(كه‌رك���وك‌و گه‌رمی���ان‌و خانه‌قین‌و‬ ‫كۆیه‌)و زۆر ش���وێنی دیك���ه‌ش هه‌ین‪،‬‬ ‫چه‌ند تاڵه‌بانی له‌گه‌ڵ مام جه‌الل بوه‌؟‬

‫ئه‌وانه‌شی ئێستا له‌ناو یه‌كێتین راسته‬ ‫‌خزم‌و كه‌سی مام جه‌اللن‪ ،‬به‌اڵم ده‌نگی‬ ‫خه‌ڵكیان به‌ده‌ستهێناوه‌‪ ،‬هه‌ر بۆ نمون ‌ه‬ ‫من له‌كۆنگر‌ه خۆم هه‌ڵبژارد نه‌یانهێشت‬ ‫ده‌ربچم ئه‌ندامی بنه‌ماڵه‌ی مام جه‌اللم‌و‬ ‫له‌هه‌موش���یان كۆنترم‪ ،‬هه‌ندێك كه‌س‬ ‫به‌ناه���ه‌ق ئه‌وه‌یان داوەت��� ‌ه پاڵی مام‬ ‫جه‌الل یان هه‌ندێك كه‌س ئیستغاللیان‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬قس���ه‌یه‌ك هه‌یه‌ كه‌سوكاری‬ ‫مام جه‌الل ناڕه‌زایه‌تییان هه‌یه‌ له‌ماڵی‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د لەسەر ئەوەی پارەو‬ ‫دارایی‌و پۆس���تە حزبی‌و حکومیەکان‬ ‫زیاتر الی ئەوانە‌و ناکۆکییان هەیە؟‬ ‫ش���ێخ عه‌لی حەمه‌س���اڵح‪ :‬باش���ه‌‬ ‫مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی یه‌كێت���ی ئه‌گه‌ر‬ ‫وایه‌ بۆ ناچن حه‌ق‌و حس���ابیان له‌گه‌ڵ‬ ‫بكه‌ن‌و بۆچی له‌میدیاوه‌ باسی ده‌كه‌ن؟‬ ‫به‌اڵم راست ناكه‌ن‪ ،‬سه‌روه‌ت‌و سامانی‬ ‫یه‌كێت���ی ئه‌وه‌ی من بزان���م له‌ئیداره‌ی‬ ‫گش���تیه‌ ئه‌ویتر س���ه‌روه‌ت‌و سامانی‬ ‫تاكه‌كه‌س���یه‌‪ ،‬هه‌موش���یان سه‌روه‌ت‬ ‫س���امانی كه‌س���ییان كۆكردوه‌ت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكی زۆری���ان بازرگان���ی‌و كاری‬ ‫ناش���ه‌رعی ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬خه‌ڵ���ك هه‌ی���ه‌‬ ‫ده‌توانێت بۆ خۆی بچێت كه‌س���ابه‌ت‬ ‫ب���كات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناكرێ���ت وه‌زیفه‌یه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی حزبی هه‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتوایە ن���اوی مام جه‌الل‬ ‫به‌كارهاتوه‌ بۆ ئه‌م حاڵەتانەی باس���ی‬ ‫دەکەیت؟‬ ‫ش���ێخ عه‌لی حەمه‌ساڵح‪ :‬من ده‌ڵێم‬ ‫مام جه‌الل زوڵم���ی لێده‌كرێت‪ ،‬وه‌كو‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌ك‌ (كاری بنەماڵه‌یه‌تی‌و‬ ‫‌كه‌س���ابه‌تی) نه‌كردوه‌‪ ،‬تائه‌و كاته‌ی‬ ‫نه‌خۆشكه‌وتوه‌ خه‌باتی بۆ میلله‌ته‌كه‌ی‬ ‫ك���ردوه‌و ده‌بێت خه‌ڵ���ك به‌ویژدانه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندن ب���ۆ رۆڵ‌و كاری مام‬ ‫جه‌الل بكات‪ ،‬به‌اڵم له‌وانه‌یه‌ خه‌ڵكانێك‬ ‫له‌پەن���ای ناوی ئه‌وه‌وه‌ به‌بێ ئاگاداری‬ ‫خۆی س���ودیان وه‌رگرتبێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وەی یه‌كێتی س���ه‌روه‌ت‌و س���امانی‬ ‫هه‌بێت‌و مام ج���ه‌الل كۆی كردبێته‌وه‌‬

‫له‌بنده‌س���تی‌ خۆی‌و كه‌س���وكاره‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ درۆیه‌كی شاخداره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوایە یه‌كێتی له‌ده‌ستێكی‬ ‫ئه‌میندایه‌؟‬ ‫ش���ێخ عه‌لی حەمه‌س���اڵح‪ :‬یه‌كێتی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیه‌كدایه‌‬ ‫له‌ده‌س���تی‬ ‫ش���ه‌رعیه‌تی نەماوە‌‪ ،‬ب���ا كۆنگره‌یه‌ك‬ ‫بكه‌ن سه‌ركردایه‌تیه‌كی نوێ هه‌ڵبژێرن‬ ‫ئ���ه‌وكات ك���ێ خۆشه‌ویس���ت بو كێ‬ ‫عه‌یبدارو گه‌ن���ده‌ڵ نه‌بو بائه‌وانه‌ ببنه‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ هه‌موی‬ ‫موزایه‌دات ده‌كه‌ن له‌میدیاكان‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫من پێموایه‌ غه‌درێكی گه‌وره‌ له‌خه‌باتی‬ ‫یه‌كێتی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بەبڕوای ت����ۆ بۆچی الهور‬ ‫شێخ جه‌نگی سزا ده‌درێت؟‬ ‫ش����ێخ عه‌ل����ی حەمه‌س����اڵح‪ :‬م����ن‬ ‫نه‌مبیس����توه‌ س����زا درابێ����ت‌و ئه‌وه‌ی‬ ‫م����ن به‌دواداچون����م ك����ردوه‌ ده‌ڵێ����ن‬ ‫ئه‌س����ڵ‌و ئه‌ساسی نیه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ له‌ناو‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ش كه‌س����ێكی كینه‌له‌د‌ڵ‬ ‫حه‌زی به‌ش����ێخ الهور نای����ه‌ت ناوی‬ ‫هێنابێت‪ ،‬ئه‌گینا ئه‌و كوڕێكی گه‌نجه‌و‬ ‫هیچی خراپی نه‌كردوه‌ له‌وه‌تی شه‌ڕی‬ ‫داعشه‌ پارێزگاری له‌شه‌رەف‌و ناموسی‬ ‫میلله‌ته‌كه‌ی ده‌كات ئه‌گه‌ر له‌پای ئه‌وه‌‬ ‫سزای ده‌ده‌ن ده‌ستیان خۆشبێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئای����ا بەمەبەس����تی‬ ‫سنوردارکردنەوەی رۆڵی ئەوە؟‬ ‫شێخ عه‌لی حەمه‌ساڵح‪ :‬به‌بڕیارێكی‬ ‫واڕۆڵی ئەو سنوردارو كپ ناکرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫م����ن پێموایه‌ ئه‌وانه‌ی خۆشه‌ویس����تن‬ ‫له‌ناو دڵ‌و ده‌رونی میلله‌ت‌و حزبه‌كه‌ی‬ ‫خۆیان ئه‌م جۆره‌ بڕیارانه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫كاریگه‌ریی‌و کاردانەوە دروستده‌كات‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك خاوه‌ن بڕیاره‌كه‌ی پێبچوك‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌بڕوای منیش ئه‌گه‌ر شێخ‬ ‫الهور به‌ڕاستی‌و دروستی ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ‬ ‫خواستی میلله‌تی خۆی بێت ئاینده‌ی‬ ‫رونه‌‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌ راسته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ڕای من س����ه‌ره‌تایه‌ بۆ شێخ الهور‬ ‫ئ����ه‌وه‌ په‌یوه‌ندی به‌خ����ۆی‌و داهاتوی‬ ‫خۆیه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫لێدوان له‌چوار ئه‌ندامه‌ سزادراوه‌كه‌ ‌ی یه‌كێت ‌ی قه‌ده‌غ ‌ه ده‌كرێت‬ ‫نوسراوی‌ سزاكه‌یان به‌ده‌ستده‌گات‬

‫نوسراوی‌ س����زادان ئاڕاسته‌ی‌ چوار‬ ‫س����ه‌ركرده‌كه‌ی‌ یه‌كێت����ی‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ����اگادار ده‌ڵێ����ت‬ ‫"له‌ئێس����تادا لێ����دوان ل����ه‌م چ����وار‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌ قه‌ده‌غه‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬شۆڕش محەمەد‪ :‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رۆژی‌ ‪8‬ی‌ نیس����انی‌ ‪ 2017‬مه‌كته‌بی‬

‫سیاسی یه‌كێتی نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كدا بڕیاری پێكهێنانی‬ ‫لیژنه‌یه‌ك����ی بااڵی به‌سه‌رپه‌رش����تی‬ ‫كۆسره‌ت ره‌س����وڵ‌و هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حم����ه‌دو بافڵ تاڵه‌بان����ی‌و چه‌ند‬ ‫ئه‌ندامێكی دیكه‌ی مه‌كته‌بی سیاسی‬ ‫ب����ۆ جێبه‌جێكردنی ئ����ه‌و بڕیارانه‌ی‬

‫له‌ئه‌نجومه‌ن����ی س����ه‌ركردایه‌تی‌و‬ ‫مه‌كته‌بی سیاسی حزبه‌كه‌ ده‌رده‌چن‬ ‫راگه‌یاندو له‌و كۆبونه‌وه‌یه‌دا بڕیاردرا‬ ‫كه‌ سه‌رزه‌نشتی ره‌سمی ئاراسته‌ی‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌(س����یروان كوێخا نه‌جم‌و‬ ‫ش����اناز ئیبراهیم ئه‌حم����ه‌د‌و الهور‬ ‫شێخ جه‌نگی‌‌و عادل موراد) بكرێت‬

‫ی دیسپلینی‬ ‫به‌هۆی‌ فه‌رامۆش����كردن ‌‬ ‫حزبایه‌ت����ی‌و په‌ی����ڕه‌وی ناوخ����ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێتی‌‪.‬‬ ‫س����ه‌رچاوه‌یه‌ك له‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێت����ی‌ ك����ه‌ نه‌یویس����ت ن����اوی‌‬ ‫باڵوبكرێته‌وه‌ به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"بڕیاری‌ سزادانی‌ هه‌ریه‌ك له‌سیروان‬

‫كوێخ����ا نه‌ج����م‌و ش����اناز ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حم����ه‌د‌و اله����ور ش����ێخ جه‌نگی‌‌و‬ ‫عادل موراد نێردراوه‌‌و جگه‌ له‌الهور‬ ‫ش����ێخ جه‌نگی‌ كه‌ تائێواره‌ی‌ دوێنێ‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی‌ كوردستان بوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك نوس����راوی‌ فه‌رمی‌ گه‌یشتۆته‌‬ ‫ده‌ستیان"‪.‬‬

‫وه‌ك س����ه‌رچاوه‌كه‌ ئاش����كرا ‌‬ ‫ی‬ ‫كرد له‌ئێس����تادا به‌بڕیارێكی‌ حزبی‌‬ ‫لێدوان له‌و چوار ئه‌ندامه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كراوه‌‌و بڕیاره‌ له‌م هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ك����ه‌دا‬ ‫كۆبێت����ه‌وه‌‌و‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ گفتوگۆ ده‌كرێت‪.‬‬

‫"دیارده‌ی‌ ده‌ستبڕین‌و فێڵی‌ بازرگانی‌ به‌هۆ ‌ی ئه‌م دۆخه‌وه‌ زیادیكردوه‌"‬

‫پۆلیس ‌ی سلێمانی‌‪ :‬رۆژ نییە سكااڵیەک لەسەر پارەخواردن تۆمار نەکرێت‬ ‫به‌پێی‌ وت���ه‌ی‌ پۆلیس���ی‌ پارێزگا ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ ژم���اره‌ی‌ مایه‌پوچبونی‌‬ ‫س���ه‌رمــــایـــه‌داران‬ ‫ب���ازرگان‌و‬ ‫له‌به‌رزبونه‌وه‌دای���ه‌ به‌جۆرێك هه‌مو‬ ‫رۆژێك كه‌سێك دێته‌ بنكه‌ی‌ پۆلیس‌و‬ ‫سكااڵ تۆمارده‌كات‪ ،‬پۆلیس ده‌ڵێت‬ ‫"سكااڵیان الیه‌ به‌هاكه‌ی‌ گه‌یشتوه‌ته‌‬ ‫یه‌ك ملیۆن دۆالر"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ ،‬مەزه���ەر کەری���م‪ :‬نه‌قیب‬ ‫سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌‬ ‫پارێ���زگاری‌ س���لێمانی‌ ئام���اژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات هه‌مو رۆژێك كه‌سێك دێته‌‬ ‫بنكه‌ی‌ پۆلیس ده‌ڵێت پاره‌م خوراوه‌‬

‫ك���ه‌ زۆرینه‌یان قازانج به‌ش���ه‌راكه‌ت‬ ‫پاره‌كه‌یانداوه‌ به‌سكااڵلێكراو‪ ،‬هاوكات‬ ‫ژماره‌یه‌كیش���یان ده‌س���تیانبڕاوه‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌ی‌ ده‌ست قه‌رز یان شوقه‌و‬ ‫زه‌وی‌‌و كااڵی���ان پ���ێ‌ فرۆش���راوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێ���ت "كه‌یس���مان هه‌بوه‌‪30‬‬ ‫ده‌فته‌ری‌ لێوه‌رگیراوه‌و ‪ 15‬ده‌فته‌ری‌‬ ‫وه‌رگرتۆت���ه‌وه‌‌و س���وڵحی‌ ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫كه‌س���یش هه‌یه‌ ده‌یه‌وێت به‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫یاسا پاره‌كه‌ی‌ ده‌ستبكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫كه‌یسانه‌ زۆرینه‌یان ده‌چێته‌ خانه‌ی‌‬ ‫چاوه‌شه‌كاری‌‌و ده‌ستبڕینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌ڵێ���ت " له‌ئه‌نجامی‌ ئه‌و‬

‫دۆخه‌ی‌ روی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫ك���ردوه‌ ئه‌م دیارده‌ی���ه‌ به‌ڕێژه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رچاو زیادی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ پارێ���زگای‌‬ ‫س���لێمانی‌ باس���ی‌ ئه‌وه‌ش���ده‌كات‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ بۆ ‪ 2‬هه‌زارو ‪ 3‬هه‌زار دۆالر‬ ‫س���كااڵ تۆمارن���اكات‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ دێنه‌ بنكه‌ی‌ پۆلیس سكااڵ‬ ‫تۆمارده‌ك���ه‌ن ‪ 20‬هه‌زار دۆالر به‌ره‌و‬ ‫ژور پاره‌یان لێوه‌رگیراوه‌‪ ،‬وتیش���ی‬ ‫"خه‌ڵك هه‌بوه‌ سكااڵی‌ تۆماركردوه‌‬ ‫‪ 100‬ده‌فت���ه‌ری‌ خوراوه‌‪ ،‬پاره‌ی‌ كه‌م‬ ‫خاوه‌نه‌كه‌ی‌ نایه‌ته‌ بنكه‌ی‌ پۆلیس‌و‬

‫ی س���وڵح ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ڕێگ���ه‌ی‌ عه‌ش���ایه‌ر ‌‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ ژماره‌یه‌ك له‌و كه‌سانه‌ش‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ جی���اواز پاره‌ی���ان‬ ‫لێوه‌رگیراوه‌"‪.‬‬ ‫نه‌قیب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د باسی‌‬ ‫چه‌ند نمونه‌یه‌كی‌ س���ه‌یر ده‌كات كه‌‬ ‫به‌مدواییه‌ س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌ ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات كه‌س���انێك هه‌بون ماڵ‌و‬ ‫ش���وقه‌و زه‌ویی���ان پێ فرۆش���راوه‌‬ ‫كه‌ له‌یه‌ك كاتدا به‌چه‌ند كه‌س���ێكی‌‬ ‫دیكه‌ فرۆش���راوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا‬ ‫ئه‌م حاڵه‌تانه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫ده‌بینرێ���ت‌و چه‌ندین س���كااڵی‌ له‌و‬

‫ریکالم‬

‫شێوه‌یه‌ له‌بنكه‌ی‌ پۆلیس تۆماركراوه‌‌و‬ ‫رۆژانه‌ چه‌ندباره‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌قیب سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د وته‌بێژی‌‬ ‫پۆلیسی‌ پارێزگاری‌ سلێمانی‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫ئه‌و مامه‌اڵنه‌ی‌ كه‌ زۆرترین سكااڵیان‬ ‫له‌س���ه‌ر تۆمارده‌كرێ���ت له‌بنكه‌كانی‌‬ ‫پۆلیس ده‌ڵێت "ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ دێنه‌‬ ‫بنكه‌ی‌ پۆلیس س���كااڵ تۆمارده‌كه‌ن‬ ‫ژماره‌یه‌كی���ان پاره‌ی���ان قازان���ج‬ ‫به‌ش���ه‌راكه‌ت داوه‌ به‌جۆرێك خاوه‌ن‬ ‫پاره‌ك���ه‌ ده‌بێ���ت له‌قازان���ج‌و زیاندا‬ ‫به‌شداربێت به‌پێی‌ یاسا له‌دادگا ئه‌م‬ ‫كه‌یس���ه‌ یه‌كالیی‌ ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬

‫كه‌س���انێكی‌ دیكه‌ش به‌ده‌ست قه‌رز‬ ‫پاره‌یان لێوه‌رگیراوه‌‌و له‌الیه‌ن خاوه‌ن‬ ‫قه‌رزه‌كه‌‌وه‌ ی���ان كااڵیه‌كیان كڕیوه‌‌و‬ ‫ئه‌و كااڵیه‌ بونی‌ نیه‌و هه‌یشه‌ له‌یه‌ك‬ ‫كات كااڵیه‌ك���ی‌ به‌چه‌ند كه‌س���ێك‬ ‫فرۆش���توه‌‪ ،‬له‌م دۆخه‌دا یاسا ماف‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌وكه‌سه‌ی‌ پاره‌كه‌ی‬ ‫خ���وراوه‌و ده‌بێت له‌الیه‌ن كه‌س���ی‌‬ ‫ده‌ستبڕه‌وه‌ پاره‌كه‌ی‌ بۆ بگه‌ڕێته‌وه‌و‬ ‫دادگا له‌ڕێگه‌ی‌ پۆلیسه‌وه‌ نوسراوی‌‬ ‫ئاگادركردنه‌وه‌ی‌ بۆده‌نێرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاماده‌نه‌ب���و فه‌رمان���ی‌ گرتن���ی‌ بۆ‬ ‫ده‌رده‌كرێت‌و ده‌ستگیرده‌كرێت"‪.‬‬

‫عیادەی شەوانەو رۆژی‬ ‫پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دکتۆر‬ ‫ژیال بەختیار عوسمان‬

‫پسپۆری نەشتەرگەری‬ ‫نەخۆشییەکانی ژنان و منداڵبون‬

‫تەنها‬ ‫‪ 5000‬دینار‬ ‫ سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ‪0770 7711 011‬‬ ‫تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪053 329 2900‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫‪5‬‬

‫شێخ مه‌هد ‌ی كه‌ربه‌الئی‪ ،‬نوێنەری سیستانی‪ :‬پێویست ‌ه برایانی‌ كورد‬ ‫بیر له‌شتێك نه‌كه‌نه‌وه‌ ببێته‌ هۆی‌ هه‌ڵگیرسان ‌ی فیتن ‌ه له‌عێراقدا‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‪ ،‬كه‌ربه‌ال‬ ‫شێخ مه‌هدی‌ كه‌ربه‌الئی نوێنه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌رجه‌عی‌ بااڵو سكرتێری‌ گشتی‌‬ ‫عوتبه‌ی‌ حوسه‌ینه‌یه‌ له‌كه‌ربه‌ال‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"پێویسته‌ برایانی‌ كورد له‌م كاته‌‬ ‫هه‌ستیاره‌دا كه‌ عێراق به‌قۆناغێكی‌‬ ‫مه‌ترسیداردا تێده‌په‌رێت بیر‬ ‫له‌هه‌ندێك شت نه‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ ببێته‌‬ ‫هۆی‌ زیانگه‌یاندن به‌سه‌روه‌ری‌ عێراق‌و‬ ‫دروستبونی‌ ئاڵۆزی‌‌و هه‌ڵگیرسانی‌‬ ‫فیتنه‌ له‌شه‌قامی‌ عێراقیدا"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچونتان چی���ه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ حوكمڕانی‌ له‌عێراق‌و ئه‌دا ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت؟‬ ‫مه‌هدی‌ كه‌ربه‌الئ���ی‌‪ :‬به‌ناوی‌ خوای‌‬ ‫گه‌وره‌و میهره‌بان‪ ،‬بێگومان پرۆسه‌ی‌‬ ‫حوكمڕان���ی‌ له‌عێ���راق وه‌ك ئه‌وه‌ نیه‌‬ ‫كه‌خه‌ڵك چاوه‌ڕێی‌ ده‌كردو هیوای‌ بۆ‬ ‫ده‌خواست‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌دای‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌زۆر روه‌وه‌ الوازه‌و به‌ش���ێكی‌ زۆری‌‬ ‫جومگ���ه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ حوكمڕانی‌‬ ‫پڕبون له‌گه‌نده‌ڵی‌‌و دۆسیه‌ی‌ گه‌نده‌ڵی‌‬ ‫تیایاندا بااڵده‌س���ت بوه‌و بونه‌ته‌ هۆی‌‬ ‫دروستبونی‌ قه‌یرانێكی‌ گه‌وره‌ له‌كایه‌ی‌‬ ‫حوكمڕانی‌ عێراق‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كه‌وات���ه‌ ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌و‬ ‫ش���ه‌ڕو نه‌هامه‌تیانه‌ی‌ به‌سه‌ر عێراقدا‬ ‫هاتوه‌ ده‌گه‌رێت���ه‌وه‌ بۆ خراپی‌ ئه‌دای‌‬ ‫حكومه‌ت؟‬ ‫مه‌هدی‌ كه‌ربه‌الئی‌‪ :‬به‌ڵی‌ به‌ش���ێكی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌وه‌ هه‌یه‌و به‌شێكیشی‌‬ ‫په‌یوه‌سته‌ به‌ده‌ستتێوه‌ردانی‌ ده‌ره‌كی‌‌و‬ ‫ئ���ه‌و واڵتان���ه‌ی‌ نایانه‌وێ���ت عێ���راق‬ ‫سه‌قامگیر بێت‌و به‌ئارامی‌ بمێنێته‌وه‌و‬ ‫هه‌موكات چاویان له‌سه‌ر خاكی‌ عێراق‌و‬ ‫س���امانه‌كه‌یه‌تی‌‌و زۆرجاری���ش ش���ه‌ڕ‬ ‫له‌خۆی���ان دورده‌خه‌ن���ه‌وه‌و ده‌یهێننه‌‬ ‫سه‌ر خاكی‌ عێراق‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌مریكا رۆڵ���ی‌ چییه‌ له‌م‬ ‫بارودۆخه‌دا؟‬ ‫مه‌ه���دی‌ كه‌ربه‌الئ���ی‌‪ :‬ئه‌مری���كا‬ ‫هێزێكی‌ به‌رژه‌وه‌ندیخ���وازو داگیركاره‌‬ ‫ئه‌یه‌وێت ده‌س���ت به‌س���ه‌ر ده‌وڵه‌تانی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و خێروبێره‌كه‌ی���دا بگرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌عێ���راق روده‌دات له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫سیاس���ه‌ته‌ هه‌ڵه‌كان���ی‌ ئه‌مریكادایه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌س���وریاش روده‌دات به‌شێكه‌‬ ‫له‌ئه‌جێنداو پیالن���ی‌ ئه‌مریكا هه‌ربۆیه‌‬ ‫هه‌ت���ا ئه‌مری���كا له‌ناوچه‌ك���ه‌دا بێت‬ ‫چاوه‌ڕوان���ی‌ باش���تر ناكرێ���ت‌و ئه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌ به‌نائارامی‌ ده‌مێنێته‌وه‌ چونكه‌‬ ‫ئه‌و یه‌كێكه‌ له‌و واڵتانه‌ی‌ شه‌ڕی‌ خۆی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌یاره‌كانی‌ گواستۆته‌وه‌ بۆ ناو‬ ‫عێراق‌و سوریا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتانوایه‌ داعش به‌ش���ێكه‌‬ ‫له‌ئه‌جێندای‌ ئه‌مریكا؟‬ ‫مه‌ه���دی‌ كه‌ربه‌الئی‌‪ :‬داعش هێزێكی‌‬ ‫دڕنده‌و تیرۆریست‌و ده‌رچو له‌دینن‪ ،‬بێ‌‬

‫هه‌تا ئه‌مریكا‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا بێت‬ ‫چاوه‌ڕوانی‌ باشتر‬ ‫ناكرێت‌و ئه‌م‬ ‫ناوچه‌ی ‌ه به‌نائارام ‌ی‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌ چونك ‌ه‬ ‫ئه‌و یه‌كێك ‌ه له‌و‬ ‫واڵتانه‌ ‌ی شه‌ڕی‌‬ ‫خۆ ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌یاره‌كان ‌ی‬ ‫گواستۆته‌و‌ه بۆ ناو‬ ‫عێراق‌و سوریا‬

‫مه‌هدی‌ كه‌ربه‌الئی‌‬ ‫به‌زه‌ییانه‌ خه‌ڵ���ك ده‌كوژن‌و جیاوازی‌‬ ‫ناك���ه‌ن له‌نێوان هیچ نه‌ت���ه‌وه‌و ئاین‌و‬ ‫مه‌زهه‌بێ���ك‪ ،‬وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی‌ بینیمان‬ ‫له‌كاتی‌ په‌الماریان بۆ عێراق به‌رانبه‌ر‬ ‫موس���ڵمان‌و مه‌س���یحی‌‌و ئێزی���دی‌‌و‬ ‫ئایینه‌كانی‌ تر كردیان‪ ،‬هه‌مو ئه‌مانه‌ش‬ ‫دورن له‌پره‌نس���یپ‌و به‌رنامه‌ی‌ ئاینی‌‬ ‫پیرۆزی‌ ئیس�ل�ام‌و نزیكن له‌ئه‌جێندای‌‬ ‫رۆژئ���اواو بێباوه‌ڕه‌كان‌و دروس���تبونی‌‬ ‫داعش���یش پیالنێك���ی ت���ر ب���و ب���ۆ‬ ‫ناشیرینكردنی‌ ئاینی‌ ئیسالم‌و هه‌وڵدان‬ ‫ب���ۆ بااڵده‌س���تبونه‌وه‌ی‌ هێزه‌كان���ی‌‬ ‫ئه‌مریكاو رۆژئاوا له‌ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬ئینشه‌اڵ‬ ‫له‌ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكدا له‌سه‌رده‌س���تی‌‬ ‫هێ���زه‌ ئه‌منیه‌كانی‌ عێراق‌و حه‌ش���دی‌‬ ‫ش���ه‌عبی‌ داعش له‌ناوده‌چێت‌و عێراق‬ ‫رزگاری‌ ده‌بێت له‌و نه‌هامه‌تیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێش���مه‌رگه‌ش هێزێك���ی‌‬ ‫كاریگه‌رب���ون له‌ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ داعش‬ ‫بۆچی‌ باستان له‌وان نه‌كرد؟‬ ‫مه‌هدی‌ كه‌ربه‌الئی‌‪ :‬به‌ڵی‌ به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ قاره‌مانانه‌ شه‌ڕی‌‬ ‫داعش���یان كرد‌و ش���ه‌هیدو برینداری‌‬ ‫زۆریانداوه‌و به‌ش���ی شێریان به‌ركه‌وت‬

‫له‌و شه‌ڕه‌داو مێژوش ئه‌و سه‌روه‌ریانه‌ی‌‬ ‫تۆمارك���ردوه‌‪ ،‬داواكاریش���م له‌خوا ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌روه‌ ش���ه‌هیده‌كانیان به‌ به‌هه‌شتی‌‬ ‫به‌رین ش���ادبكات‌و به‌زوییش ش���یفای‌‬ ‫برینداره‌كانیان بدات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باستان له‌شه‌هید كرد ئێوه‌‬ ‫یه‌كێ���ك بون ل���ه‌و پی���اوه‌ ئاینیانه‌ی‌‬ ‫هه‌رزو فتوای‌ ئه‌وه‌تان ده‌ركرد ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ داعش بكوژرێت شه‌هیده‌؟‬ ‫مه‌هدی‌ كه‌ربه‌الئی‌‪ :‬به‌ڵی‌ ئێس���تاش‬ ‫ده‌یڵێ���م هه‌م���و ئه‌وانه‌ی‌ له‌ش���ه‌ڕی‌‬ ‫تیرۆریستانی‌ داعش گیانیان سپاردوه‌‬ ‫شه‌هیدن‌و ئیشه‌اڵ خوای‌ گه‌وره‌ پله‌ی‌‬ ‫ش���ه‌هیدیان پێ‌ ده‌به‌خشێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وان���ه‌ له‌پێناوی‌ به‌رگ���ری‌ له‌خاك‌و‬ ‫نیشتیمانه‌كه‌یان‌و پاراستنی‌ شه‌ره‌ف‌و‬ ‫كه‌رامه‌تی‌ عێراقیه‌كاندا ش���ه‌هید بون‬ ‫نه‌وه‌ك له‌پێناوی‌ ده‌س���كه‌وتی‌ مادی‌‌و‬ ‫دزینی‌ ماڵ‌و سامانی‌ خه‌ڵك‌و روخاندنی‌‬ ‫مزگه‌وت‌و كه‌نیسه‌و په‌رستگاكان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ���ه‌و فتوایه‌ی‌ ئێوه‌ تاچه‌ند‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ هه‌بو له‌س���ه‌ر هاواڵتیان‬ ‫ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ بچنه‌ ریزه‌كانی‌ حه‌ش���دی‌‬ ‫شه‌عبی‌‌و هێزه‌ ئه‌منیه‌كان؟‬

‫مه‌ه���دی‌ كه‌ربه‌الئ���ی‌‪ :‬به‌دڵنیای��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ به‌ته‌نی���ا فت���وای‌ م���ن نه‌بوه‌‬ ‫به‌ڵكو له‌الیه‌ن مه‌رجه‌عی‌ بااڵ س���ه‌ید‬ ‫سیستانیش���ه‌وه‌ فه‌توا دراو كاریگه‌ری‌‬ ‫زۆری‌ هه‌بوه‌و تائێستا به‌سه‌دان هه‌زار‬ ‫جوامێر خۆی���ان ناونوس كردوه‌ وه‌ك‬ ‫خۆب���ه‌ش‌و په‌یوه‌ندیی���ان به‌ڕیزه‌كانی‌‬ ‫حه‌ش���ده‌وه‌ ك���ردوه‌ ب���ۆ ئاماده‌بون‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ تیرۆریستان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ندێك پێیان وایه‌ هه‌بونی‌‬ ‫ئ���ه‌و هه‌م���و چه‌ك���داره‌ی‌ حه‌ش���دی‌‬ ‫شه‌عبی‌ مه‌ترس���یه‌ بۆ ئاینده‌ی‌ عێراق‬ ‫به‌تایبه‌ت بۆ س���ه‌ر زۆنی‌ سوننه‌كان‌و‬ ‫كوردستانیش؟‬ ‫مه‌ه���دی‌ كه‌ربه‌الئی‌‪ :‬م���ن هه‌رگیز‬ ‫ب���اوه‌ڕم وانیه‌‪ ،‬حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ه‌وه‌ ده‌نگی���ان پێدراوه‌و‬ ‫هێزێكی‌ یاسایین‌و به‌رگری‌ له‌سه‌روه‌ری‌‬ ‫عێ���راق‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان���ی‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫من ده‌پرس���م ئایا هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫مه‌ترسیه‌ بۆ س���ه‌رعێراق یان بۆ سه‌ر‬ ‫مه‌زهه‌بێك���ی‌ دیاریك���راو له‌كاتێك���دا‬ ‫بینیمان له‌سه‌ره‌تاكانی‌ شه‌ڕی‌ داعش‬ ‫چۆن به‌رگریان كردو چۆن گیانی‌ خۆیان‬

‫ده‌به‌خشی‌ له‌پێناوی‌ ده‌سته‌به‌ركردنی‌‬ ‫ئارامی‌ بۆ ش���یعه‌و سونه‌و مه‌سیحی‌‌و‬ ‫هه‌مو نه‌ته‌وه‌كان���ی‌ عێراق‌و له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫ناوچه‌كانی‌ عێراق شه‌ڕی‌ تیرۆریستانیان‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ش من پێچه‌وانه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌بینم‌و حه‌ش���د بۆ ئه‌وه‌ دروست بوه‌‬ ‫به‌ڕه‌ن���گاری‌ ئه‌و هێزان���ه‌ ببێته‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت زیان به‌عێراق بگه‌یه‌نن نه‌ك‬ ‫بۆ شه‌ڕی‌ نه‌ته‌وه‌كانی‌ ناو عێراق‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌مه‌وێ���ت رای‌ ئێوه‌ بزانم‬ ‫له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌ ریفراندۆم‌و هه‌ڵكردنی‌‬ ‫ئااڵی‌ كوردستان له‌كه‌ركوك؟‬ ‫مه‌ه���دی‌ كه‌ربه‌الئی‌‪ :‬م���ن پیاوێكی‌‬ ‫ئاینی���م‌و نامه‌وێت له‌س���ه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫بدوێم ب���ه‌اڵم ته‌نها ئه‌وه‌ن���ده‌ ده‌ڵێم‬ ‫كه‌ پێویس���ته‌ برایانی‌ كورد له‌م كاته‌‬ ‫هه‌س���تیاره‌دا كه‌ عێراق به‌قۆناغێكی‌‬ ‫مه‌ترس���یداردا تێده‌په‌رێ���ت بی���ر‬ ‫له‌هه‌ندێك ش���ت نه‌كه‌ن���ه‌وه‌ كه‌ ببێته‌‬ ‫هۆی‌ زیانگه‌یاندن به‌سه‌روه‌ریی‌ عێراق‌و‬ ‫دروس���تبونی‌ ئاڵۆزی‌‌و هه‌ڵگیرس���انی‌‬ ‫فیتنه‌ له‌شه‌قامی‌ عێراقیدا‪ ،‬گه‌لی‌ كورد‬ ‫برای‌ ئێم���ه‌ن‌و نه‌ته‌وه‌یه‌كن له‌عێراقدا‬ ‫قوربان���ی‌ زۆریانداوه‌ له‌س���ه‌رده‌مانی‌‬

‫رژێم���ی‌ دیكتات���ۆری‌‌و به‌ش���ێكن له‌و‬ ‫ده‌س���تكه‌وت‌و س���ه‌روه‌رییانه‌ی‌ ك��� ‌ه‬ ‫به‌ده‌ست هێنراون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چه‌ند ساڵێكه‌ به‌غداو هه‌رێم‬ ‫كێشه‌یان هه‌یه‌و تائێستاش كێشه‌كان‬ ‫به‌هه‌ڵواس���راوی‌ ماونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆچی‌‬ ‫ئێ���وه‌ وه‌ك پیاوانی‌ ئاینی‌ هه‌وڵناده‌ن‬ ‫نێوه‌ندگیری‌ بكه‌ن؟‬ ‫مه‌هدی‌ كه‌ربه‌الئ���ی‌‪ :‬ئه‌وانه‌ بابه‌ت‌و‬ ‫كێش���ه‌ی‌ حكوم���ه‌ت‌و نێ���وان دو‬ ‫ئیداره‌ن نه‌وه‌ك كێشه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫عه‌ش���ائیری‌ هه‌تاوه‌كو كه‌سانی‌ ئاینی‌‬ ‫ته‌ده‌خولی‌ تی���ادا بكه‌ن‪ ،‬پێویس���ته‌‬ ‫به‌رپرس���انی‌ ئیداری‌ چاره‌س���ه‌ری‌ بۆ‬ ‫بدۆزنه‌وه‌و به‌گفتوگۆ هه‌مو كێش���ه‌كان‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بك���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ گرنگه‌‬ ‫ده‌بێت پش���ودرێژ بین ئێمه‌ هه‌مومان‬ ‫وه‌ك ب���را له‌عێراقێكدا ده‌ژین‌و ده‌بێت‬ ‫پ���ردی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوانم���ان به‌هێزتر‬ ‫بكه‌ین‌و په‌ره‌ به‌برایه‌تیه‌كه‌مان بده‌ین‌و‬ ‫ناكۆكیه‌كان وه‌البنێی���ن‪ ،‬به‌دڵنیاییش‬ ‫هه‌مو ئه‌و كێش���انه‌ی‌ له‌نێوان به‌غداو‬ ‫كوردستان هه‌ن ده‌كرێت چاره‌سه‌ریان‬ ‫بۆ بدۆزرێته‌وه‌و چاره‌سه‌ر بكرێن‪.‬‬

‫كۆیه‌‪ :‬كادیرانی‌ یه‌كێتی‌ هه‌ڵمه‌ت بۆ پشتگیری‌ له‌"الهور شێخ جه‌نگی‌" ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ هه‌واڵی‌ سزادان ‌‬ ‫سه‌ركرده‌یه‌كی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬له‌ناو‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر له‌كادێرانی‌ ئه‌و حزبه‌دا‬ ‫كاردانه‌وه‌ی‌ لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ ،‬له‌كۆیه‌‬ ‫هه‌ڵمه‌ت بۆ پشتگیری‌ له‌الهور شێخ‬ ‫جه‌نگی‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ لیژنه‌یه‌ك له‌مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس����ی‌ بڕیاریدا لێپرسینه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫چه‌ند سه‌ركرده‌یه‌كیدا بكات‪ ،‬كه‌ الهور‬ ‫شێخ جه‌نگی‌ یه‌كێك بو له‌و سه‌ركردانه‌‪،‬‬ ‫له‌نێو كادیره‌كانی‌ یه‌كێتیدا له‌ش����اری‌‬ ‫كۆیه‌وه‌ له‌دو رۆژی‌ رابردودا هه‌ڵمه‌تێكی‌‬ ‫ف����راوان بۆ پش����تیوانیكردن له‌ناوبراو‬ ‫ده‌س����تیپێكردوه‌‪ ،‬كه‌ به‌شێكیان وه‌ك‬ ‫ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر به‌و بڕیاره‌‬ ‫وێنه‌ی‌ پرۆفایل����ی‌ په‌یجه‌كه‌یان كردوه‌‬ ‫به‌وێنه‌ی الهور شێخ جه‌نگی‌‌و ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كه‌ن "ره‌خنه‌گرتن رێبازی‌ مام‬ ‫جه‌الله‌‌و شێخ الهوریش سه‌ركرده‌یه‌كی‌‬

‫خۆشه‌ویسته‌ الی‌ گه‌نجانی‌ یه‌كێتی‌"‪.‬‬ ‫به‌رپرسی‌ كۆمیته‌ی‌ هه‌شتی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كۆی����ه‌‪ ،‬ئاكۆ محه‌م����ه‌د له‌ئه‌كاوتنی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ خۆی‌ وێنه‌ی‌ الهوری‌ ش����ێخ‬ ‫جه‌نگی‌ داناوه‌‌و به‌پاشای‌ ئارامی‌ واڵتی‌‬ ‫ناوده‌بات ئاماژه‌ش به‌وه‌ ده‌كات كه‌وا‬ ‫"گه‌نجان‌و الوانی‌ یه‌كێتی‌ پش����تگیری‌‬ ‫ش����ێخ الهور ده‌كه‌ن‌و هه‌ر سزادانێكی‌‬ ‫ئه‌و نیگه‌رانی‌ دروست ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئاكۆ محه‌م����ه‌د له‌باره‌ی‌ س����زادانی‌‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ ناو مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند "به‌راس����تی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگۆیان����ه‌ نیگه‌رانی‌ زۆری‌ دروس����ت‬ ‫ك����ردوه‌ له‌ن����او كادیران����ی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تیش ش����ێخ الهور یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫س����ه‌ركرده‌ گه‌نجانه‌ی‌ ن����ه‌وه‌ی‌ نوێ‬ ‫شانازی پێوه‌ ده‌كات‪ ،‬هه‌نگاوه‌كانیشی‌‬ ‫جێگای‌ شانازی‌‌و ستایشی‌ هه‌موانه‌"‪.‬‬ ‫اله����وری‌ ش����ێخ جه‌نگی‌‪ ،‬ب����رازای‌‬ ‫جه‌الل تاڵه‌بانی‌ س����كرتێری‌ یه‌كێتیه‌‌و‬ ‫ك����وڕی‌ ش����ێخ جه‌نگ����ی‌ تاڵه‌بانی����ه‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ له‌كۆیه‌ نیشته‌جێن‪ ،‬هه‌ر‬

‫بۆیه‌ش له‌م ش����اره‌ هه‌وادارێكی‌ زۆری‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‌و گه‌نجان‌و كادیران����ی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫پش����تگیری‌ الهور ده‌كه‌ن‌و پێیان وایه‌‬ ‫س����ه‌ركرده‌یه‌كی‌ گه‌نجانه‌یه‌‌و شێوه‌ی‌‬ ‫له‌تاڵه‌بانی‌ ده‌كات‪.‬‬

‫هه‌ر س����ه‌باره‌ت به‌كاردان����ه‌وه‌كان‬ ‫گه‌نجێكی‌ تری‌ یه‌كێتی‌ له‌كۆیه‌ به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یام له‌ت����ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان باڵوی‌‬ ‫كردوه‌ته‌وه‌‌و ده‌نوس����ێت "شێخ الهور‬ ‫له‌واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌ مه‌دالیای‌ رێزلێنان‌و‬

‫به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌ تیرۆری‌ پێ ده‌درێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫سزای‌ ده‌درێت ئه‌وه‌ش ئێمه‌ی‌ نیگه‌ران‬ ‫كردوه‌‌و هیوادارین ته‌نیا ده‌نگۆ بێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ردا‪ ،‬رابه‌ر س����ه‌ید برایم‬ ‫به‌رپرس����ی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ كۆیه‌ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان له‌مب����اره‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان����د كه‌ "من ئاگادار‬ ‫نیم له‌كۆیه‌دا ئه‌و پشتیوانییه‌ له‌الهور‬ ‫شێخ جه‌نگی‌ به‌تایبه‌تی‌ بكرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌زانم كه‌ هه‌ڵمه‌تێ����ك له‌ئارادایه‌ بۆ‬ ‫پش����تیوانی‌ كردن له‌و چوار كه‌سه‌ی‌‬ ‫له‌الی����ه‌ن مه‌كته‌ب����ی‌ سیاس����ییه‌وه‌‬ ‫سزادراون"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م هه‌فته‌یه‌‪ ،‬هه‌واڵ ‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و‌ه باڵوكرای���ه‌و‌ه ك��� ‌ه مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی داو‌ه هه‌ر‬ ‫ی بڕی���ار ‌‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫یه‌ك له‌"ش���اناز ئیبراهی���م ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫الهور ش���ێخ جه‌نگی‌‪ ،‬ع���ادل موراد‪،‬‬ ‫س���یروان كوێخا نه‌جم" س���زا بدات‬ ‫له‌س���ه‌ر پابه‌ند نه‌بونیان به‌دسپلینە‬ ‫حزبیه‌كانه‌وه‌‪.‬‬

‫هه‌ڵمه‌تێك له‌ئارادای ‌ه‬ ‫بۆ پشتیوان ‌ی كردن‬ ‫له‌و چوار كه‌سه‌ ‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاسییه‌و‌ه‬ ‫سزادراون‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫عه‌دنان موفتی‌‪:‬‬

‫له‌ناو مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی له‌باره‌ ‌ی پێویست ‌ی كاراكردنه‌وه‌‌و نه‌كردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پا‌رله‌مان ‌ی بۆ ئه‌نجامدان ‌ی ریفراندۆم را ‌ی جیاواز هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫عه‌دنان موفتی‌ ئه‌ندام ‌ی مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی نیشتیمانی‌ كوردستان‌و ئه‌ندام ‌ی‬ ‫شاندی‌ هاوبه‌شی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ بۆ به‌غدا‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ ‌ی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "بڕیار‌ه‬ ‫كۆمیته‌یه‌ك له‌نوێنه‌ری‌ هه‌مو الیه‌نه‌كان‬ ‫پێكبهێنرێت‌و چۆنیه‌تی‌ به‌ڕێوه‌بردن ‌ی‬ ‫ریفراندۆم ده‌ستنیشان بكات"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و ش���انده‌ هاوبه‌ش���ه‌ی‌ چون ‌ه‬ ‫به‌غدا‌و له‌گه‌ڵ به‌رپرس���انی‌ به‌غدا كۆبونه‌و‌ه‬ ‫چیتان به‌ده‌ستهێنا؟‬ ‫عه‌دن���ان موفتی‌‪ :‬له‌س���ه‌ردانه‌كه‌ماندا بۆ‬ ‫به‌غ���دا دو مه‌س���ه‌له‌ی‌ گرنگ هه‌بو باس��� ‌ی‬ ‫بكه‌ی���ن یه‌كێكی���ان مه‌س���ه‌له‌ی‌ ریفراندۆم‬ ‫له‌كوردس���تان‌و ئه‌ویتریش���یان مه‌سه‌له‌ ‌ی‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ ئااڵی‌ كوردستان بو له‌شار ‌ی‬ ‫كه‌ركوك به‌بڕی���اری‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ‌ی‬ ‫كه‌رك���وك‌و كاردان���ه‌وه‌ی‌ ب���ه‌دوای‌ خۆیدا‬ ‫هێن���ا‌و له‌دانیش���تنێكی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراقدا‬ ‫ده‌نگ له‌س���ه‌ر ره‌تكردن���ه‌وه‌ی‌ بڕیاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاری‌ كه‌رك���وك درا ك ‌ه‬ ‫بڕیارێك���ی‌ نابه‌جێ‌‌و هه‌ڵه‌ ب���و بۆیه‌ له‌و ‌ێ‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كانم���ان بینی‌‌و له‌كۆبونه‌وه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵیاندا له‌باره‌ ‌ی ده‌نگدانه‌كه‌ی‌ په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫عێ���راق زۆربه‌ ‌ی هه‌ره‌ زۆریان به‌س���ه‌رۆك ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانیشه‌و‌ه دانیان به‌وه‌دا نا ك ‌ه ده‌نگدان‬ ‫له‌س���ه‌ر بڕیاره‌كه‌ ‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگا ‌ی‬ ‫كه‌رك���وك هه‌ڵ ‌ه ب���وه‌‌و په‌ل���ه‌ی‌ لێكراوه‌‌و‬ ‫داوامان لێكردن ك���ه‌ بڕیاره‌كه‌ی‌ پارێزگار ‌ی‬

‫عەدنان موفتی‬ ‫كه‌ركوك بۆ هه‌ڵكردنی‌ ئااڵی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ ‌ی ‪ 140‬له‌به‌رچاوبگرن‌و‬ ‫داوامان كرد ك���ه‌ هه‌مو الیه‌نه‌كان له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫فراكسیۆنه‌كانیان له‌په‌رله‌مان ‌ی عێراق هه‌وڵ‬ ‫ب���ده‌ن بڕیارێكی‌ تر له‌ب���اره‌ی‌ كه‌ركوكه‌و‌ه‬ ‫ده‌ربكه‌ن تائه‌و گرژییه‌ ‌ی كه‌ دروس���ت بو‌ه‬ ‫بڕه‌وێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬س���ه‌ردانه‌كه‌ ‌ی ئێوه‌ كاردانه‌وه‌ ‌ی‬

‫به‌دوای‌ خۆیدا هێنا‌و هه‌ندێك ل ‌ه نوێنه‌ران ‌ی‬ ‫ك���ورد له‌به‌غدا وتیان "چونی‌ ش���انده‌كه‌ ‌ی‬ ‫هه‌رێم بۆ به‌غدا بۆ بێبایه‌خكردن ‌ی نوێنه‌ران ‌ی‬ ‫كورد بو له‌به‌غدا؟"‬ ‫عه‌دنان موفتی‌‪ :‬به‌ته‌واوه‌ت ‌ی به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫ب���وه‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ ئێم��� ‌ه بۆ به‌غ���دا بۆ‬ ‫پشتگیریكردن ‌ی فراكسیۆنه‌ كوردییه‌كان بو‬ ‫كه‌ بایكۆتی‌ دانیشتنه‌كانیان كردبو رۆڵێك ‌ی‬

‫باش���یان بینی‌ بو‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌كانیش���مان‬ ‫ده‌ستخۆش���یمان لێك���ردن بۆ پاراس���تن ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و یه‌كڕیزییه‌ی‌ نێوانی���ان‌و ئێمه‌ به‌هیوا‬ ‫بوین له‌كوردستانیش���دا ئه‌و یه‌كڕیزییه‌مان‬ ‫هه‌بوایه‌‪ .‬ئه‌و چه‌ند رۆژه‌ی‌ ئێم ‌ه له‌و ‌ێ بوین‬ ‫ئه‌وان پشویان هه‌بو‌و گه‌ڕابونه‌و‌ه بۆ هه‌رێم‬ ‫ئه‌گین���ا حه‌زمان ده‌كرد له‌گه‌ڵ ئه‌وانیش���دا‬ ‫دابنیشین‌و له‌هه‌مو كۆبونه‌وه‌كان ‌ی خۆشماندا‬

‫بڕیاره‌ كۆمیته‌یه‌ك‬ ‫له‌نوێنه‌ر ‌ی‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌كان‬ ‫پێكبهێنرێت‌و‬ ‫چۆنیه‌ت ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردن ‌ی‬ ‫ریفراندۆم‬ ‫ده‌ستنیشان بكات‬ ‫باسی‌ ئه‌وانمان كردوه‌‌و پێشموای ‌ه كه‌ ئه‌وان‬ ‫كارێكی‌ باشیان كردبو گوزارشتی‌ له‌ئیراده‌ ‌ی‬ ‫هه‌مو گه‌لی‌ كوردستان ده‌كرد‌و سه‌ردانه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئێمه‌ش بۆ كه‌م بایه‌خ ته‌ماش���اكردنی‌ رۆڵ‌و‬ ‫پێگه‌ ‌ی ئه‌وان نه‌بوه‌ له‌به‌غدا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌وترێت عه‌ب���اد ‌ی په‌یامێك ‌ی‬ ‫هه‌ب���وه‌ بۆ بارزان���ی‌‌و پێش���نیار ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كردو‌ه كه‌ ئااڵی‌ كوردس���تان ته‌نها له‌سه‌ر‬

‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگا ‌ی كه‌ركوك‌و باڵه‌خانه‌ ‌ی‬ ‫پارێ���زگا ‌ی كه‌ركوك هه‌ڵكرێت‌و له‌ش���وێن‌و‬ ‫جێگه‌ی‌ تری‌ ئه‌و شاره‌ هه‌ڵنه‌كرێت؟‬ ‫عه‌دنان موفتی‌‪ :‬حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ به‌دوا ‌ی‬ ‫چاره‌سه‌ردا ده‌گه‌ڕا‌و ئێم ‌ه باسمان له‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ ئه‌و ناوچانه‌ی‌ پێیان ده‌وترێت ناوچه‌ ‌ی‬ ‫جێناكۆك به‌وات���ای‌ ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه له‌نێوان دو‬ ‫الیه‌ن���ه‌ ك��� ‌ه ئه‌وانیش حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ند‌و‬ ‫حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێمه‌‌و وتم���ان له‌كاتێكدا ك ‌ه‬ ‫حكومه‌تی‌ فیدراڵ ئااڵ ‌ی عێراق ‌ی هه‌ڵكردو‌ه‬ ‫ئ���ه‌وا ل���ه‌ڕو ‌ی لۆژیكه‌وه‌ ماف��� ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫كوردستانیشه‌ ئااڵی‌ كوردستان هه‌ڵبكات‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا حه‌یده‌ر عه‌ب���اد ‌ی وت ‌ی "ك ‌ه‬ ‫وایه‌ باله‌سه‌ر ئه‌و بینا‌و داموده‌زگایانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫فیدراڵین به‌ته‌نها ئ���ااڵ ‌ی عێراق هه‌ڵكرێت‌و‬ ‫ئه‌وان ‌ه ناكۆك ‌ی له‌س���ه‌ر نیی���ه‌"‪ .‬ئه‌و وه‌ك‬ ‫پێشنیارێك ئه‌و قس���ه‌یه‌ی‌ كرد نه‌ك وه‌ك‬ ‫بڕیار‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت له‌ناو مه‌كته‌بی‌ سیاس ‌ی‬ ‫یه‌كێتیدا له‌باره‌ی‌ پێویس���تی‌ كاراكردنه‌وه‌‌و‬ ‫نه‌كردن���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان بۆ‬ ‫ئه‌نجامدان ‌ی ریفراندۆم ناكۆكی‌‌و رای‌ جیاواز‬ ‫هه‌یه‌‌و هه‌ندێك له‌و بڕوایه‌دای ‌ه كه‌ ریفراندۆم‬ ‫پێویستی‌ به‌كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان نییه‌؟‬ ‫عه‌دن���ان موفت���ی‌‪ :‬رای‌ جی���اواز هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ب���ه‌اڵم بڕی���اره‌ كۆمیته‌یه‌ك‬ ‫له‌نوێنه‌ر ‌ی هه‌مو الیه‌ن���ه‌كان پێكبهێنرێت‌و‬ ‫ئ���ه‌و كۆمیته‌ی���ه‌ گفتوگ���ۆ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‬ ‫ده‌كات‌و بڕی���ار ‌ی له‌س���ه‌ر ده‌دات‌و ئ���ه‌و‬ ‫كۆمیته‌ی ‌ه چۆنیه‌تی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ ریفراندۆم‬ ‫ده‌ستنیشان ده‌كات‪.‬‬

‫پارت ‌ه سیاسی‌و كه‌سایه‌تیه‌كان‬ ‫كوردستان به‌سه‌ر چەند چوارگۆشەیەکی ئه‌منیدا دابه‌ش دەکەن‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌هه‌ر ئه‌گه‌رێكی كێبڕک���ێ‌و ملمالنێدا‬ ‫بكه‌ونه‌ به‌ر هێرش‪.‬‬ ‫ناس���ك تۆفی���ق ئه‌ندامی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كگرتوی ئیس�ل�امی هه‌ڵوێس���تی حزبه‌كه‌ی‬ ‫دوپاتده‌كاته‌وه‌و ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات چ ‌هك‌و‬ ‫هێز كه‌وته‌ ده‌ستی میلیشیاوه‌ به‌كارده‌هێنرێت‬ ‫بۆ یه‌كالیكردنه‌وه‌ی ملمالنێی سیاس���یه‌كان‪،‬‬ ‫وتی "مه‌ترسیمان له‌وه‌ هه‌یه‌ پارته‌ مه‌ده‌نیه‌كان‬ ‫باوه‌ڕیان به‌خه‌باتی مه‌ده‌نی نه‌مێنێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كگرتوی‬ ‫ئیس�ل�امی ئ���ه‌وه‌ش بی���ر ده‌هێنێت���ه‌وه‌ که‬ ‫‌درس���تبونی حزبه‌ك���ه‌ی له‌ناوه‌ڕاس���تی‬ ‫نه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ تائێستا پارتێكی بێچه‌كه‌و هه‌ر‬ ‫واش ده‌مێنێته‌وه‌و ده‌ڵێت "هه‌رێمی كوردستان‬ ‫دوای ش���ه‌ڕی داعش پاشه‌كشه‌ی دیموكراسی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬هه‌مو س���اتێك مه‌ترسی هه‌یه‌ شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆ دروستببێت"‪.‬‬ ‫له‌دوای شه‌ڕی داعشه‌وه‌ جگه‌ له‌پاسه‌وانی‬ ‫تایبه‌ت بە به‌رپرس���ان هاوكات له‌ژێر چه‌تری‬ ‫وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگەو‌ ده‌ره‌وه‌ی چه‌تری ئه‌و‬ ‫وه‌زاره‌ته‌ ‪ 11‬هێز دروس���تكراون‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌چه‌ندین هێزی تر كه‌ به‌ش���ێوه‌ی نایاسایی‬ ‫بونیان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش هه‌رێمی كوردس���تانی‬ ‫به‌س���ه‌ر چه‌ن���د چوارچێوه‌یه‌ك���ی ئه‌منی���دا‬ ‫دابه‌ش���كردوه‌و هیچ گرنتیه‌ك نیه‌ ئه‌م هێزانه‌‬ ‫به‌رژەوه‌ندییه‌كان توش���ی پێكدادان نه‌ی ‌هت‌و‬ ‫دیسان شه‌ڕی ناوخۆ هەڵنەگیرسێننەوە‌‪.‬‬

‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ی چوارچێوه‌ی فه‌رمی هێزه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كانی هه‌رێمی كوردستان چه‌ندین‬ ‫هێز پێکده‌هێنرێت بۆ پارته‌ سیاسیه‌كان‌و‬ ‫كه‌مه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌‬ ‫به‌شێك له‌پارته‌ سیاسیه‌كان ترسیان‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌م هێزانه‌ بۆ ملمالنێ سیاسیه‌كان‬ ‫به‌كاربهێنرێن‪.‬‬ ‫جه‌بار یاوه‌ر ئه‌مینداری گش���تی هێزه‌كانی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی كوردستان له‌باره‌ی ئه‌و هێزانه‌ی‬ ‫پێكده‌هێنرێ���ن ئاماژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات هیچ‬ ‫ئ���اگاداری‌و بڕیارێ���ك له‌ب���اره‌ی پێكهێنانی‬ ‫هێز ب���ۆ هی���چ پێكهاته‌و الیه‌نێ���ك نه‌هاتوه‌‬ ‫جگه‌ له‌وانه‌ی س���اڵی‪ 2014‬بۆ (ئێزیدیه‌كان‌و‬ ‫شه‌به‌ك‌و كاكه‌یی) كه‌ فه‌وجیان بۆ دامه‌زراوه‪،‬‬ ‫ئه‌و فه‌وجانه‌ش به‌پێی سیس���تمی سه‌ربازی‬ ‫مامه‌ڵه‌ی���ان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‪ ،‬وتیش���ی "له‌م‬ ‫دوایی���ه‌دا فه‌رمانێكمان ب���ۆ هاتوه‌ هێزه‌كه‌ی‬ ‫حه‌یده‌ر شه‌ش���ۆ بكرێته‌ لیوایه‌ك‪ ،‬فه‌رمانه‌كه‌‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ هاتوه‌ به‌پێی سیستمی سه‌ربازی‬ ‫بێت‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ هیچی تر نه‌هاتوه‌"‪.‬‬ ‫هێزێكی ‪ 550‬كه‌سی بۆ حزبی سۆسیالست‬ ‫دیموكرات دروس���تده‌كرێت ئه‌و هێزه‌ به‌پاره‌و‬ ‫چه‌ك���ی هه‌رێمی كوردس���تان ئاماده‌ده‌كرێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم تائێس���تا هیچ به‌رپرس���ێكی وه‌زاره‌تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ پشتڕاستی نه‌كردوه‌ته‌وه‌ ئه‌و هێزه‌‬ ‫س���ه‌ربه‌وانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌ باسی ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێت كه‌ چه‌ك‌و ئۆتۆمبێله‌كانیان س���ه‌ربه‌‬ ‫وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌مینداری وه‌زاره‌تی پێش���مه‌رگه‌ له‌باره‌ی‬ ‫ئ���ه‌و جۆره‌ هێزانه‌ی ئێس���تا بونی���ان هه‌یه‪‌،‬‬ ‫باس���ی ئ���ه‌وه‌ده‌كات وه‌زاره‌ت ته‌نه���ا لیوای‬ ‫پیاده‌ی هه‌یه‌و هیچ جۆره‌ هێزێكی تری نیه‌‪،‬‬ ‫وتی "ئاگامان له‌وه‌نیه‌ هیچ هێزێك بۆ هێزێكی‬ ‫سیاسی دروستبكرێت"‪.‬‬ ‫جگ���ه‌ له‌هێزه‌كان���ی (‪70‬و ‪ )80‬ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ كه‌ س���ه‌ربه‌ (یه‌كێتی‌و پارتی)‬ ‫ین‌و تائێس���تا یه‌كیان نه‌گرتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫دوای شه‌ڕی داعش به‌ش���ێك له‌پێكهاته‌كان‌و‬ ‫پارته‌ سیاس���یه‌كان بونه‌ت���ه‌ خاوه‌نی هێزی‬ ‫تایب���ه‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی ئێس���تا له‌ناو‬ ‫وه‌زاره‌ت به‌رپرس���ه‌ بااڵكان خاوه‌نی یه‌كه‌ی‬

‫دیاردەی چەک فرۆشتن لەکوردستان‬ ‫پاس���ه‌وانی تایبه‌تن‪ ،‬سه‌رباری ئه‌وه‌ش ئێستا‬ ‫رێگه‌ خۆشبوه‌ بۆ به‌ش���ێكی زۆر له‌به‌رپرس ‌ه‬ ‫ناوچه‌ییه‌كان‌و س���ه‌رۆك عه‌ش���یره‌ته‌كان كه‌‬ ‫به‌ن���اوی پارێزگارییه‌وه‌ ببن���ه‌ خاوه‌نی هێزی‬ ‫تایبه‌تی‪.‬‬ ‫وه‌س���تا ره‌س���وڵ فه‌رمان���ده‌ی میحوه‌ری‬ ‫چ���واری هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه‌ له‌باش���وری‬ ‫كه‌رك���وك له‌ب���اره‌ی ئه‌م هێزان���ه‌وه‌ زانیاری‬ ‫ئه‌وه‌یدا کە هێزه‌كان���ی‪ 70‬له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ مه‌شقیان پێده‌كرێت‌و له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫مه‌ترس���یه‌كان زۆر به‌ڕون���ی نابینێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫وت "له‌وانه‌ی���ه‌ كاكه‌ حه‌مه‌ چوبێته‌ الی كاك‬ ‫مه‌س���عود داوای هێزی لێكردبێت به‌حكومی‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌ویش له‌به‌ره‌ی شه‌ڕدابوه‌"‪.‬‬

‫فه‌رمان���ده‌ی میحوه‌ری چ���واری هێزه‌كانی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ له‌باش���وری كه‌رك���وك باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌شده‌كات راس���ته‌ هێزه‌كان تێكه‌ڵنه‌بون‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌موی���ان له‌ژێر فه‌رمان���ی وه‌زاره‌تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌دان‪ ‌،‬ئێستایش وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌‬ ‫س���ه‌رقاڵی داڕش���تنه‌وەی‌ په‌یكه‌ری خۆیه‌تی‬ ‫ک���ە ئه‌و هێزان���ه‌ نابنه‌گرفت‪ ،‬وتیش���ی "ئه‌و‬ ‫فره‌هێزییه‌ له‌ژێر س���وڵته‌ی حزبی نامێنێت‌و‬ ‫ده‌چنه‌ پێکهاتەی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌وه‌"‪.‬‬ ‫پێچه‌وان���ه‌ی فه‌رمانده‌ك���ه‌ی پێش���مه‌رگه‌‬ ‫مه‌ترس���یه‌كی زۆر ڕون ب���ه‌دی ده‌كرێت‪ ،‬به‌و‬ ‫پێیه‌ی ئێستا هه‌رێمی كوردستان دابەشكراوه‌‬ ‫بۆ چه‌ندی���ن چوارچێوه‌ی ئه‌من���ی‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ترسی الی لیژنه‌ی پێش���مه‌رگه‌ له‌په‌رله‌مانی‬

‫كوردستان دروستكردوه‌ كه‌ له‌هه‌ر ئه‌گه‌رێكدا‬ ‫به‌رژەوه‌ندی الیه‌نێكی سیاسی له‌گه‌ڵ الیه‌نێكی‬ ‫دیكه‌ یان گروپێك له‌گه‌ڵ گروپێكی تر ناكۆك‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌وا پێكادانی سه‌ربازی ڕوده‌دات زیاتر‬ ‫ل���ه‌وه‌ش ئه‌م هێزانه‌ رێگه‌ بۆ دروس���تكردنی‬ ‫شه‌ڕی ناوخۆ دەکەنەوە‌‪.‬‬ ‫بڕیارده‌ری لیژنه‌ی پێشمه‌رگه له‌په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان به‌هار عه‌بدولڕه‌حم���ان‌ له‌باره‌ی‬ ‫پێكهێنان���ی هێ���ز ب���ۆ الیه‌نه‌ سیاس���یه‌كان‬ ‫به‌دواداچونی���ان ك���ردوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم وه‌اڵمێكی‬ ‫رونیان ده‌س���تنه‌كه‌وتوه‌‪ ،‬ه���اوكات وه‌زاره‌ت‬ ‫بیانوی پێكهێنانی هێزی بۆ پێكهاته‌كان به‌وه‌‬ ‫هێناوه‌ته‌وه‌ كه‌ ئه‌م پێكهاتانه‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫دڵنیان له‌پاراس���تنی خۆیان‪ ،‬وتی "بونی ئه‌م‬

‫هێزانه‌ مه‌ترسی شه‌ڕو كوش���تارو پێكدادانی‬ ‫چه‌كداری به‌دوادادێت"‪.‬‬ ‫بڕی���ارده‌ری لیژنه‌ی پێش���مه‌رگه‌ باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌شی بۆ ئاوێنه‌كرد ئه‌و هێزانه‌ی بۆ الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���یه‌كان پێكده‌هێنرێ���ن بۆ پاراس���تنی‬ ‫پارته‌ سیاسیه‌كانه‌ نه‌ك بۆ پاراستنی خاك‌و‬ ‫نیشتمان‪ ،‬وتیش���ی "هه‌ركارتێك به‌رژەوه‌ندی‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان یه‌كانگیرنه‌ب���و‪ ،‬ئه‌گه‌ری ش���ه‌ڕو‬ ‫مه‌ترسی ئه‌منی دروستده‌كات"‪.‬‬ ‫یه‌كگرتوی ئیسالمی كه‌ له‌سه‌رده‌می شه‌ڕی‬ ‫ناوخۆدا دروس���تبوه‌‪ ،‬تاكه‌ هێزی دیاره‌ له‌ناو‬ ‫هه‌ر پێنج هێزه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كه‌ی كوردس���تان‬ ‫تائێستا بڕوای به‌دروستكردنی هێزی چه‌كداری‬ ‫نیه‌‪ ،‬یه‌كگرتو نایش���ارێته‌وه‌و مه‌ترسی ئه‌وه‌‬

‫له‌دوای شه‌ڕی‬ ‫داعشه‌وه‌‪ 11‬هێزی‬ ‫نوێی كوردی‬ ‫دروستبون‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫سوید له‌واڵتێکی ئارامه‌وه‌ به‌ره‌و نائارامی!‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‪ ،‬ستۆکهۆڵم‬ ‫رۆژی هەینی رابردو‪ ،‬نزیک کاتژمێر‬ ‫سێی دوانیوەڕۆ بارهەڵگرێک بەخێرایی‬ ‫بەیەکێک لەکۆاڵنە قەرەباڵغەکانی‬ ‫ناوه‌ڕاستی بازاڕی شاری ستۆکهۆڵم‌و‬ ‫نزیک له‌باڵه‌خانه‌ی په‌رله‌مان لێیخوڕی‌و‬ ‫خەڵکی کردە ژێرەوە‪ ،‬چوار کەس‬ ‫گیانیان لەدەست داو ‪ ١٥‬کەسیش‬ ‫برینداربون‪ ٦ ،‬کەس له‌برینداره‌کان به‌هۆی‬ ‫سوکی برینه‌کانیانه‌وه‌ نەخۆشخانەیان‬ ‫بەجێهێشتوەو ‪ 9‬کەسیشیان برینەکەیان‬ ‫دژواره‌و یەکێکیان منداڵە‪.‬‬ ‫هێڤ����ار به‌هم����ه‌ن‪ ،‬هاواڵتیه‌ک����ی کوردی‬ ‫خه‌ڵک����ی س����لێمانیه‌‪ ،‬له‌کات����ی روداوه‌که‌دا‬ ‫نزیکی ئه‌و ناوچه‌یه‌ بوه‌ به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند‬ ‫"ک����ه‌ روداوه‌که‌ رویدا من خه‌ڵکم بینی رایان‬ ‫ده‌کرد به‌اڵم خ����ودی بارهه‌ڵگره‌که‌م نه‌دی‪،‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی تۆزێ����ک دۆخه‌که‌ هێمن بوه‌وه‌‬ ‫نزیکی شوێنی روداوه‌که‌ بوینه‌وه‌ ته‌رمی سێ‬ ‫که‌س له‌قوربانیه‌کانم بینی‌و‌ لۆرێکه‌ش خۆیی‬ ‫کێش����ابو به‌بینای ئۆهڵێنسدا به‌اڵم پۆلیس‬ ‫زیاتر نه‌یهێش����ت بڕۆینه‌ پێش����ه‌وه‌‪ ،‬هێڤار‬ ‫دو روداوی ت����ری له‌هاوڕێکانیه‌وه‌ بیس����توه‌‬ ‫له‌هه‌مان رۆژدا که‌ یه‌کێکیان ته‌قینه‌وه‌یه‌کی‬ ‫ده‌نگ����ی ب����وه‌ له‌گه‌ڕه‌ک����ی فێردمس پالنی‬ ‫ستۆکهۆڵم که‌ خۆشبه‌ختانه‌ هیچ قوربانیه‌ک‬ ‫نه‌بوه‌و‌ده‌س����تگیرکردنی پیاوێک به‌پشتێنی‬ ‫ته‌قیین����ه‌وه‌وه‌ له‌‌س����که‌نده‌ناڤیا مۆڵ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ک پۆلیس‌و میدیای س����وید رۆژی هه‌ینی بۆمبێکی ته‌قینه‌وه‌ی تێدابێت‌و‬ ‫ئامانجی کرده‌وه‌ تیرۆریس����تیه‌که‌ زۆر گه‌وره‌‬ ‫باسی ئه‌م دو روداوه‌ی دواییان نه‌کرد!"‬ ‫روداوه‌که‌ی رۆژی هه‌ین����ی یه‌که‌م کاری بوبێت‪ ،‬به‌اڵم پۆلیس نه‌ نکۆڵی لێده‌کات نه‌‬ ‫توندڕه‌وی نیه‌ له‌س����وید‪ ،‬له‌هه‌م����ان کاتدا پشتڕاستیشی ده‌کاته‌وه‌!"‬ ‫ماوه‌یه‌که‌ روداوه‌ توندڕه‌وییه‌کان له‌هه‌رسێ‬ ‫پۆلیسی سوید تابتوانن کاره‌ توندڕه‌وییه‌کان‬ ‫ده‌ش����ارنه‌وه‌و قه‌ب����اره‌ی روداوه‌کان بچوک گه‌وره‌ شاری ستۆکهۆڵم‌و یوتۆبۆری‌و مالمۆ‬ ‫ده‌که‌ن����ه‌وه‌ ‪ ،‬وه‌ک ته‌له‌فزیۆن����ی س����وید بونه‌ته‌ باس‌و خواس����ی خه‌ڵکی‌و هه‌فته‌ نیه‌‬ ‫رایگه‌یاند "گوم����ان ده‌کرێت بارهه‌ڵگره‌که‌ی روداوێ����ک نه‌بێت����ه‌ وتیوتی خه‌ڵ����ک‪ ،‬به‌اڵم‬

‫ماوه‌یه‌که‌ روداوه‌‬ ‫توندڕه‌وییه‌کان‬ ‫له‌هه‌رسێ گه‌وره‌‬ ‫شاری ستۆکهۆڵم‌و‬ ‫یوتۆبۆری‌و مالمۆ‬ ‫بونه‌ته‌ باس‌و‬ ‫خواسی خه‌ڵکی‬

‫روداوەکەی ستۆکهۆڵم‬ ‫میدیاو پۆلیس هیچکام له‌و باس‌وخواس����انه‌ له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی ب����ێ ناس����نامه‌ن پۆلی����س‬ ‫پشتڕاست ناکه‌نه‌وه‌‪ ،‬له‌سه‌ره‌تای ئه‌مساڵه‌وه‌ لێکۆڵینه‌وه‌کان بەشاراوەیی ده‌هێڵێته‌وه‪‌.‬‬ ‫کرده‌وه‌ توندڕه‌وییه‌کان به‌شێوازێک ئارامی‬ ‫چه‌ند جارێک هیڵی ش����ه‌مه‌نده‌فه‌ری چه‌ند‬ ‫ناوچه‌یه‌ک����ی جیا وه‌س����تێنراوه‌‪ ،‬که‌ گوایه‌ هه‌ندێ گه‌ڕه‌ک‌و ناوچه‌یان شێواندوه‌‪ ،‬خه‌ڵک‬ ‫که‌س����ێک خۆی هه‌ڵداوه‌ته‌ س����ه‌ر س����که‌ی له‌به‌ر نه‌بونی ئارامی ئه‌و ناوچانه‌ جێدێڵن‪،‬‬ ‫ش����ه‌مه‌نده‌فه‌ره‌که‌ به‌اڵم خه‌ڵ����ک باس له‌وه‌ هه‌فته‌ی رابردو س����ه‌الم ک����ورده‌‪ ،‬هاواڵتی‬ ‫ده‌که‌ن ئه‌و نه‌فه‌رانه‌ کوژراون‌و فڕێ دراونه‌ت ‌ه کوردنش����ینی گه‌ڕه‌کی هوسبی له‌ستۆکهۆڵم‬ ‫سه‌ر هێڵه‌ ئاس����نینه‌کانی ش����ه‌مه‌نده‌فه‌ر‪ ،‬به‌ به‌ش����ی کوردی ڕادیۆی س����ویدی وتبو‪:‬‬

‫ئ����ەم ‪ ٣‬س����اڵەی دوایی گەڕەکی هوس����بی‬ ‫زۆر ش����ێواوە‪ ،‬هەست بەئاس����ودەیی ناکەم‬ ‫بۆیە دوکانەک����ەم دادەخ����ەم‌و به‌یه‌کجاری‬ ‫لێرە دەڕۆم‪ ،‬پێش����تریش‌ چه‌ند که‌س����ێکی‬ ‫تر دوکانه‌کانیان داخس����بو ئه‌و گه‌ڕه‌که‌یان‬ ‫به‌جێهێشتبو‪.‬‬ ‫خه‌ڵ����ک بێده‌نگ����ی پۆلیس له‌ ئاس����تی‬ ‫روداوه‌کان ب����ۆ دوهۆکار ش����یکار ده‌که‌ن‪،‬‬

‫‪7‬‬

‫گروپێکیان پێیان وایه‌ پۆلیس ده‌س����تی له‌و‬ ‫ناوچانه‌ ش����ۆردوه‌و پێی کۆنت����رۆڵ ناکرێ‪،‬‬ ‫گروپێکی تر له‌خه‌ڵک پێیانوایه‌ که‌ پۆلیس‬ ‫بۆیه‌ بێده‌نگی هه‌ڵبژاردوه‌ زۆربه‌ی روداوه‌کان‬ ‫باندی مافی����او بازرگانانی ده‌رمانن‌و پۆلیس‬ ‫لێده‌گه‌ڕێ تایه‌کتر بکوژن‌و یه‌کتر ته‌واوبکه‌ن‪‌،‬‬ ‫زۆربه‌ی کوژراوانیش بێ ناسنامه‌ن له‌ سویدو‬ ‫کاریگه‌ری به‌جێ ناهێڵن!‬ ‫رۆژنامه‌ی گاردیانی به‌ریتانی له‌ڕاپۆرتێکی‬ ‫شییکاریدا هۆکاری کرده‌وه‌ تیرۆریستیه‌که‌یی‬ ‫هه‌ین����ی س����تۆکهۆڵمی ب����ۆ زۆری په‌نابه‌ر‬ ‫له‌س����وید گه‌ڕاندوه‌ته‌وه‌ که‌ س����اڵی پار ئه‌م‬ ‫رێژه‌یه‌ گە‌یشته‌ ‪ 163000‬په‌نابه‌ر‪.‬‬ ‫روداوی س����وتانی باره‌گای ش����یعه‌کانی‬ ‫مالمۆ له‌الیه‌ن پیاوێکی ته‌مه‌ن سی ساڵه‌وه‌‬ ‫که‌ پۆلیس گومانی لێده‌کات س����ه‌ربه‌گروپی‬ ‫تیرۆریس����تی داعش بێت‪ ،‬ش����یکارییه‌که‌ی‬ ‫گاردیان پشتڕاست ده‌کاته‌وه!‌‬ ‫تون����دڕه‌وی تیرۆریس����تان‌و بانده‌کان����ی‬ ‫ده‌رم����ان له‌س����وید تێکه‌اڵو بوه‌ که‌س����یش‬ ‫نازان����ێ کامیان کامی����ان به‌کاردێنن‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫ش����اردنه‌وه‌ی روداوه‌کان له‌الی����ه‌ن پۆلیس‌و‬ ‫میدی����اوه‌ هانده‌ر بێت بۆ ئ����ه‌وه‌ی دۆخه‌که‌‬ ‫به‌ره‌و په‌ره‌س����ه‌ندن ب����ڕوا‪ ،‬هه‌روه‌ها ره‌نگه‌‬ ‫ده‌س����ته‌ی کۆچیش به‌رپرسیار بێ له‌پێدانی‬ ‫ئیقامه‌ به‌که‌سانی تیرۆریست‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌دو‬ ‫مانگی رابرودا میدیاکانی س����وید ئاشکرایان‬ ‫کرد ئه‌م ده‌سته‌یه‌ زۆرترین گه‌نده‌ڵی هه‌بوه‌و‬ ‫ئیقامه‌ی داوه‌ به‌که‌سانێک که‌ شایان نه‌بون‌و‬ ‫لێکۆڵینه‌وه‌ی پێویستی نه‌کردوه‌و ره‌فزیشی‬ ‫به‌که‌س����انێک داوه‌و ناردونیه‌تی����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫واڵته‌که‌ی خۆیان له‌وێ توش����ی ئه‌شکه‌نجه‌و‬ ‫کوشتن بونه‌ته‌وه‌!‬ ‫ه����ه‌ر هۆکاری����ک له‌پش����ت روداوه‌کانی‬ ‫س����ویده‌وه‌ هه‌بێ����ت‪ ،‬ئاماژەیە ب����ۆ ئەوەی‬ ‫ئارامترین واڵتی دنیا هه‌نگاو به‌ره‌و نائارامی‬ ‫ئه‌نێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش����ی باج����ی که‌موکوڕییه‌کان‬ ‫ده‌دات‪ ،‬به‌هه‌میشه‌یی هاواڵتی سڤیله‌‪‌.‬‬

‫کوردێکی تەمەن ‪ ١٥‬ساڵ بۆ پەرلەمانی قوتابیانی بەریتانیا هەڵدەبژێردرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫"الوەند عومەر"ی تەمەن‪ ١٥‬ساڵ‪ ،‬کە‬ ‫کوردێکی دانیشتوی لەندەنە‪ ،‬وەک‬ ‫نوێنەری قوتابیانی لەندەن بۆ پارلەمانی‬ ‫قوتاییانی بەریتانیا هەڵبژێردراوە‪ .‬لەم‬ ‫چاوپێکەوتنەدا ئاماژە بەوە دەکات‬ ‫کە ئەم جۆرە هەنگاوانە رۆڵی گەنجان‬ ‫ئەکتیڤ دەکات‌و چۆن دەتوانێت خزمەت‬ ‫بەدیمۆکراتیزەکردنی کۆمەڵگا بکات‪.‬‬

‫ساڵی‪ ٢٠١٧‬پێدەچێت‬ ‫ساڵێکی قورس‌و‬ ‫زەحمەت بێت بۆ‬ ‫کورد‪ ،‬ئەگەر گەلی‬ ‫کورد یەکگرتو‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەوە لەالیەن‬ ‫دوژمنانەوە دەبین‬ ‫بەقوربانی‬

‫* پارلەمان���ی الوان لەبەریتانی���ا چییە؟‬ ‫بۆچی ئەم پارلەمانە دامەزراوە؟ لەکەیەوە‬ ‫ئەم���ە دام���ەزراوەو ئامانج���ی پارلێمان���ی‬ ‫الوان چیی���ە؟ ش���ێوەی کارکردنەکەی بەچ‬ ‫ش���ێوەیەکە؟ لەکۆبونەوەکان���ی پارلەمانی‬ ‫الوان باسی چ بابەتێک دەکرێت؟‬ ‫ پارلەمان���ی الوان لەس���اڵی‪٢٠٠٠‬وە‬‫دامەزراوەو گرینگترین ئامانجی بەهێزکردنی‬ ‫الوانە بەڕێگەی سیاس���ەت‪ .‬لەماوەی یەک‬ ‫دەی���ەی رابردو ح���ەزو خولی���ای گەنجان‬ ‫ب���ۆ سیاس���ەت پەرەس���ەندنی بەرچ���اوی‬ ‫بینی���وە لەبەریتانی���او پارلەمانی الوانیش‬ ‫هەوڵی���داوە بەڕێگەی ئاس���انکاری وەاڵمی‬ ‫ئەم داخوازییەی الوان بداتەوە‪ .‬بەش���ێوەی رەگەزپەرەستی‪.‬‬ ‫* بۆچی تۆ ویس���تت ببی���ت بەئەندامی‬ ‫عورفی‪ ،‬هەمو ئەنجومەنی شارێک پرۆژەی‬ ‫بەش���داربونی الوان���ی هەیە‪ ،‬ک���ە ئامانجی پارلەمانی الوانی بەریتانیا؟ ئامانجت چی بو؟‬ ‫یارمەتیدان‌و گەش���ەدان بەتوان���ای الوانەو چۆن توانیت سەرکەوتوبیت لەم پرۆسەیە؟‬ ‫پارلەمانی الوان یارمەتیدەری ئەنجومەنەکانە چیت کرد لەکاتی پرۆسەی هەڵبژاردن؟ تۆ‬ ‫بۆ گەش���ەکردنی الوان‪ .‬ئەو میکانیزمە کە نوێنەرایەتی کام کۆمەڵگاو ناوچەی لەندەن‬ ‫هەمو ئەنجومەنی شارێک ئەبێت ئەنجومەنی دەکەی���ت؟ دروش���می س���ەرەکیت چی بو‬ ‫الوان دروست بکات (کە یارمەتی پارلەمانی لەدەستپێکردنی هەڵبژاردنەکان‌و ئەرکەکانی‬ ‫الوان دەدات کە ئامانجەکانیان دەس���تەبەر ئێوە لەپارلەمانی الوان چییە؟‬ ‫ بۆیە بوم بەئەندام���ی پارلەمانی الوان‬‫بکەن)و لەماوەی س���اڵێک یەکجار یاکو دو‬ ‫ج���ار‪ ،‬الوانی ئەو ئەنجومەنان���ە ئەندامانی لەبەرئەوەی ویس���تم گۆڕانکارییەک دروست‬ ‫پارلەمانی الوان هەڵئەبژێرن‪ .‬ئەم کەسانەی بکەم‪ .‬حکومەتی بەریتانیا بەش���ێوەیەکی‬ ‫واهەڵبژێ���ردراون نوێنەرایەت���ی الوانی ئەو بەرچاو هەستاوە بەبڕینی بودجەی سااڵنەی‬ ‫ناوچەی���ە دەکەن‌و هەروەه���ا کارئەکەن بۆ الوان‌و هەس���تمکرد ئەبێت ش���تێک بکرێت‬ ‫ئ���ەوەی داخوازیەکانیان بکەن بەکەمپەینی بۆ ئ���ەوەی برینی بودج���ەی الوان لەالیەن‬ ‫گش���تی کە هەمو س���اڵێک جارێک لەالیەن حکومەتەوە رابگیرێت‪ .‬ئامانجی س���ەرەکی‬ ‫ئەندامانی پارلەمانی الوان دەنگی لەس���ەر من کارکردن لەسەر وش���یاری تەندروستی‬ ‫دەرونی لەگ���ەڵ قوتابخانەکان‪ ،‬دابینکردنی‬ ‫ئەدرێت‪.‬‬ ‫لەئەنجومەنی الوانی ناوچەکەی ئێمە‪ ،‬ئێمە وای ف���ای ب���ەالش بۆ ناوچە ه���ەژارەکان‌و‬ ‫باس لەسەر کێشەکانی ناوچەکەو هەروەها راگرتنی برینی بودجەی الوان‪ .‬پرۆس���ەی‬ ‫چارەسەریش���یان ئەکەین وەک تاوانەکان‪ ،‬هەڵبژاردن کارێکی ق���ورس‌و پڕ زەحمەتی‬ ‫پەروەردەو کەمکردن���ەوەی بودجەی الوان بو‪ ،‬من بەتەنیا خۆم هەس���تام بەکەمپەین‬ ‫لەالیەن حکومەت‪ .‬بەش���ێوەیەکی گش���تی ک���ردن لەکات���ی هەڵب���ژاردن لەکاتێک���دا‬ ‫لەپارلەمانی الوانی بەریتانیا ئێمە باس���ی‪ ٥‬بەربژێرەکانیت���ر کۆمەڵێک خەڵکیان لەگەڵ‬ ‫بابەت���ی س���ەرەکی دەکەی���ن ک���ە بریتین بو وەک تیم کاری���ان دەکرد‪ .‬هەمو رۆژێک‬ ‫ل���ە‪ :‬گواس���تنەوە‪ ،‬پەروەردە(بابەتەکانی س���بەی زو ئەبێت هەس���تابام‌و بڕۆیشتمایە‬ ‫ژیان)‪ ،‬ساغلەمی‌و تەندروستی‪ ،‬کەمکردنی بۆ وێستگەی ش���ەمەندەفەرو داوا لەخەڵک‬ ‫تەمەنی دەنگدان بۆ‪ ١٦‬س���اڵ لەبەریتانیاو بکەم کە دەنگم پێبدەن پاش���ان دەڕۆیشتم‬

‫الوەند‬

‫من ناوم الوەند عومەرە‪ ،‬تەمەنم‪١٥‬‬ ‫سااڵنەو خەڵکی شاری سلێمانی‬ ‫لەباشوری کوردستانم‌و دانیشتوی‬ ‫لەندەنم‪ .‬من ئەندامی پارلەمانی الوانی‬ ‫بریتانیام لەناوچەی ئیلینگی لەندەن‪.‬‬ ‫من فۆتۆگرافێرو دەرهێنەری فیلمیشم‬ ‫کە هاوکات قوتابی دواناوندیم‌و لەبواری‬ ‫مافەکانی کوردیشدا چاالکیم هەیە‪.‬‬ ‫الوەند لەپەرلەمانی بەریتانیا‬ ‫بۆ قوتابخان���ەکان تاکو دەنگ���م پێبدەن‪.‬‬ ‫پاشان ناچاربوم بڕۆم بۆ قوتابخانە لەکاتی‬ ‫تاقیکردنەوەکاندا بەاڵم بە بەرداوامی داوام‬ ‫لەخەڵک دەکرد دەنگم پێبدەن‪ .‬لەکۆتاییدا‬ ‫من توانیم زیاتر لە‪ ١،٥٠٠‬دەنگ بەدەس���ت‬ ‫بهێن���م کە بۆ خۆی س���ەرکەوتنێکی گەورە‬ ‫ب���و‪ .‬م���ن نوێنەرایەتی ناوچ���ەی ئیلینگ‬ ‫دەکەم لە لەن���دەن‌و بوم بەنوێنەری‪٢٧،٠٠٠‬‬ ‫الو‪ .‬دروش���می س���ەرەکی م���ن ئەوەبو کە‬ ‫دەن���گ ب���دەن بەالوەن���د‪ ،‬هەڵبژاردنێکی‬ ‫زیرەکان���ە‪ .‬م���ن الوانی ناوچەک���ەم دڵنیا‬ ‫کردوەتەوە کە دەن���گ‌و ناڕەزایەتیەکانیان‬ ‫لەالیەن سیاس���ەتوانان‌و ئەنجومەنی ناوچە‬ ‫دەبیس���ترێت‪ .‬من هەوڵمداوە بە بەردەوامی‬ ‫لەگەڵ ئەندامی پارلەمانی ناوچەی ئیلینگ‬ ‫بە بەردەوامی دانیش���تنم هەبێت بۆ ئەوەی‬ ‫بەڵێنەکان���ی خۆم جێبەج���ێ بکەم‪ .‬ئەگەر‬ ‫الوان هەس���ت بکەن ک���ە دەنگیان لەالیەن‬ ‫سیاس���ەتوانان نابیس���ترێت‪ ،‬بەدڵنیاییەوە‬ ‫الوان متمانەیان بەمن نامێنێت‪.‬‬ ‫* هەن���گاوی داهات���وت چ���ی ئەبێت؟‬ ‫ئایدۆلۆژی���ای تۆ لەپارلەم���ان چییە؟ چی‬ ‫بەدەست دەهێنیت ئەگەر سەرکەوتو بیت؟‬ ‫ هەن���گاوی داهاتوم ئەوەیە کە هاودڵی‌و‬‫س���ۆزی پارلەمانتاران���ی بەریتانیا بۆ کورد‬ ‫بەدەس���ت بهێنم‪ .‬ئایدۆلۆژی من بەگش���تی‬ ‫تێک���ەاڵوە لەئایدۆلۆژیە جی���اوازەکان بەاڵم‬ ‫بەگش���تی روانین���ی م���ن سوش���یالیزمە‪.‬‬

‫راستگۆیانە‪ ،‬لێرەدا پالتفۆرمێکی نەتەوەیی‬ ‫نییە تاکو بتوانم روانینەکانی خۆم جێبەجێ‬ ‫بکەم‌و لێ���رەدا گەورەترین ئەرکی من وەک‬ ‫ئەندامی پارلەمان���ی الوان خزمەتکردنە بە‬ ‫بەرژەوەن���دی الوانی ناوچەک���ەم بەڕێگەی‬ ‫ئەنجومەنی ناوچەو حکومەت‪ .‬ئەو ش���تەی‬ ‫کە من لەپارلەمانی الوان دەیکەم پێویستی‬ ‫بەئایدولۆژیا نییە‪ ،‬بەڵکو پێویستی بەورەی‬ ‫بەرز هەی���ە‪ .‬لێرەدایە ئەبێ���ت تۆ لەخۆت‬ ‫بپرس���یت بۆچ���ی حکوم���ەت زیات���ر پارە‬ ‫تەرخ���ان دەکات بۆ دروس���تکردنی بۆمب‬ ‫تاپارە تەرخان بکەن بۆ الوانی واڵت‪ .‬ئەمە‬ ‫ئ���ەو بابەتەیە کە من دەمەوێت ش���ەڕی بۆ‬ ‫بکەم‪.‬‬ ‫* ئایا هزر دەکەی پارلەمانی بەریتانیاو‬ ‫پارلەمان���ی الوانی بەریتانی���ا ئاگاداری ئەو‬ ‫ش���ەڕی نێوان تورکیاو کوردس���تان بێت؟‬ ‫گەلۆ ئەوان توان���ای ئەوەیان هەیە کە ئەو‬ ‫شەڕە رابگرن؟ ئەگەر ئەوان ئەو توانایەیان‬ ‫هەی���ە بۆچی کارێ���ک ناکەن ئەو ش���ەڕە‬ ‫رابگ���رن؟ پارلەمان���ی الوان کاردانەوەیان‬ ‫چییە لەسەر قەیرانی پەنابەران لەئەوروپاو‬ ‫شەڕ لەڕۆژهەالتی ناویندا؟‬ ‫ پارلەمانی الوان رێکخراوەێکە کە زیاتر‬‫جەخت لەسەر بابەتە ناوخۆییەکانی بەریتانیا‬ ‫دەکاتەوەو وەک رێکخراوێکی بێ الیەن‪ ،‬هیچ‬ ‫روانینێکی فەرمی لەسەر سیاسەتی دەرەوە‬ ‫نییە‪ ،‬لەڕاستیدا ناتوانێت هیچ کاریگەرییەکی‬

‫بەس���ەر حکومەتەوە لەبواری سیاس���ەتی‬ ‫دەرەوە هەبێت‪ .‬بەهەرحاڵ‪ ،‬روانینی گشتی‬ ‫پارلەمانی الوانی بەریتانیا ئەوەیە کە ئەبێت‬ ‫پەنابەرێکی زیاتر وەربگرین‪ .‬کێشەی کورد‬ ‫لەباکوری کوردس���تان لەڕاستیدا نەناسراوە‬ ‫بۆ زۆرب���ەی ئەندامان���ی پارلەمانی الوان‌و‬ ‫زۆربەیان توش���ی شۆک دەبن کاتێک باسی‬ ‫زەبروزەنگ���ی دەوڵەتی تورکیایان بۆدەکەم‬ ‫لەباکوری کوردستان‪ ،‬ئەمەش لەبەرئەوەیە‬ ‫کە زانیاری باش‌و ورد لەبەردەس���ت نییە‪.‬‬ ‫لەپارلەمانی بەریتانی���ا‪ ،‬تێکەڵەیەک هەیە‬ ‫لەپارلەمانتاران‪ ،‬نیوەیان نازان کە بەڕاستی‬ ‫چ���ی رودەدات لەتورکیا لەهەمبەر کوردان‌و‬ ‫نیوەکەیتریش���یان ک���ە ئ���اگارداری ئ���ەو‬ ‫کارەس���اتانە هەن بێدەنگییان هەڵبژاردوە‪.‬‬ ‫پارلەمانی بەریتانیا نایەوێت شەڕ رابگرێت‬ ‫بەهۆی ئ���ەوەی ک���ۆی بەرژەوەندیەکانیان‬ ‫لەتورکی���ا زیاتر لەژیانی ک���وردەکان‌و ئەم‬ ‫سیاسەتی واقیعبینانەیە‪.‬‬ ‫* ه���ەروا دەزانرێ���ت‪ ،‬پارلەمانی الوان‬ ‫زیات���ر کار لەس���ەر کرێ���کاران‪ ،‬قوتابیان‪،‬‬ ‫قوتابخانەکان‌و سیستمی پەروەردە ئەکات‪،‬‬ ‫دەتوانیت پێمان بڵێی پارلەمانی الوان چی‬ ‫بۆ بەریتانیا دەکەن؟‬ ‫ هەمو ساڵێک پارلەمانی الوان کەمپەینی‬‫نەتەوەیی هەیە‪ ،‬س���اڵی رابردو پارلەمانی‬ ‫الوان روبەڕوی رەگەزپەرس���تی‌و هەاڵواردن‬ ‫بو‪ .‬بەاڵم من لەو بڕوایەدام کە ئەم حکومەتە‬

‫ئەو دەسەاڵت‌و توانایەی بەپارلەمانی الوان‬ ‫ن���ەداوە بەاڵم ه���اوکات راپۆرتی کۆمیتەی‬ ‫الوان کاریگەری لەس���ەر کۆمەڵێک یاس���ا‬ ‫هەبوە‪ .‬بەگش���تی پارلەمانی الوان رۆڵێکی‬ ‫س���یمبۆلیکی هەی���ە تاکو هەر ش���تێکیتر‪.‬‬ ‫ئەم���ە رێگەێکە کە حکوم���ەت گرینگیدان‌و‬ ‫بایەخ���ی خۆی ب���ۆ الوان نیش���ان بدات‪.‬‬ ‫زوربەی گۆڕانکارییەکان کە پارلەمانی الوان‬ ‫کردویەتی بەرهەمی هەوڵ‌و ماندوبونی الوان‬ ‫خۆیانە‪ ،‬نەک یارمەتی حکومەت‪ .‬ئەگەرچی‬ ‫پارلەمانی الوان سیمبۆلیکە‪ ،‬بەاڵم حکومەت‬ ‫سەرکەوتو نەبوە لەپێدانی دەسەاڵتی تەواو‬ ‫بەپارلەمانی الوان بەڕێگەیەکی دروس���ت بۆ‬ ‫ئەوەی بتوانێت گۆڕانکاری بناغەیی دروست‬ ‫بکات‪ .‬کاتێک پارلەمانی الوان دەس���ەاڵتی‬ ‫تەواوی ببێ���ت‪ ،‬دەتوانرێت دەس���تکەوتی‬ ‫گەورە مسۆگەر بکات‪.‬‬ ‫* پەیامی تۆ بۆ الوانی کورد لەبەریتانیا‬ ‫چییە؟‬ ‫ پەیامی من بۆ الوانی کورد لەبەریتانیا‬‫ئەوەی���ە کە یەکگرتو ب���ن وەک گەل‪ .‬ئێمە‬ ‫روبەڕوی زۆر کێشە بوینەتەوە‪ .‬ساڵی‪٢٠١٧‬‬ ‫پێدەچێت ساڵێکی قورس‌و زەحمەت بێت بۆ‬ ‫کورد‪ ،‬ئەگ���ەر گەلی کورد یەکگرتو نەبێت‪،‬‬ ‫ئەوە لەالیەن دوژمنانەوە دەبین بەقوربانی‬ ‫ه���ەروەک بەدرێژای���ی مێژو ئەمە بەس���ەر‬ ‫ک���ورددا هاتوە‪ .‬ئێمە نابێت رێگە بدەین کە‬ ‫خوێنی کورد ئیتر بڕێژرێت‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫له‌شیواشۆك ئاو له‌بری نه‌وت دێت ‌ه ده‌ره‌وه‌‬

‫"نه‌وت كۆتایی دێت‪ ،‬پێویسته‌ هه‌رێم بۆ قۆناغی پاش نه‌وت ئاماده‌كاری بكات"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫به‌هۆی تێكه‌ڵبونی ئاو له‌گه‌ڵ نه‌وت ده‌نگۆی‬ ‫وشكبونی سێ بیره‌نه‌وت باڵوده‌بێته‌وه‌‪ ،‬به‌ڕای‬ ‫شیكه‌ره‌وانی بواری ئابوریش "رۆژێك نه‌وت‬ ‫وشكده‌كات بۆیه‌ زۆر گرنگه‌ هه‌رێم خۆی بۆ‬ ‫قۆناغی پاش نه‌وت ئاماده‌بكات"‪.‬‬

‫"ئێران زۆرترین زیان‬ ‫له‌سیستمی باجی‬ ‫هه‌رێم ده‌كات"‬ ‫وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ‬ ‫باجی له‌سه‌ر گۆشتی‬ ‫مریشك‌و هێلك ‌ه دانا‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫د‪ .‬شێركۆ جه‌ودەت س���ه‌رۆكی لیژنه‌ی سامانه‌‬ ‫سروش���تیه‌كانی په‌رله‌مانی كوردس���تان له‌باره‌ی‬ ‫ده‌نگۆی وشكبونی چه‌ند بیره‌ نه‌وتێك له‌سنوری‬ ‫پارێ���زگای س���لێمانی‌و دهۆك تائێس���تا به‌وردی‬ ‫بابه‌ته‌كه‌ی بۆ پستڕاس���ت نه‌بوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"به‌هۆی كێش���ه‌ی ته‌كنیك���ی‌و هه‌ڵكه‌ندنه‌وه‌ ئاو‬ ‫تێكه‌ڵی نه‌وت بوه‌ له‌و بی���ره‌ نه‌وتانه‌ی كێڵگه‌ی‬ ‫ته‌قت���ه‌ق له‌بری نه‌وت ئ���او دێته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫تری حكومه‌ت ده‌ڵێت به‌رهه‌م كه‌مبوته‌وه‌"‪.‬‬

‫وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ‌و سه‌رچاوه‌كانی ئاوی‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ڕێژه‌و ئاستی باجی‬ ‫بۆ ساڵی‪ 2017‬ئاشكرا كردو بڕیاریشه‌ له‌مڕۆو‌ه‬ ‫ده‌ستبكرێت به‌دانانی سیستمی باج له‌سه‌ر خۆراكی‬ ‫هاورده به‌پێی وه‌رزی پێگه‌یشتنیان‪.‬‬

‫به‌پێی زانیارییه‌كان به‌رهه‌می نه‌وتی شیواشۆك‬ ‫له‌كێڵگه‌ی نه‌وتی ته‌قته‌ق كه‌ به‌ده‌ست كۆمپانیای‬ ‫(گنه‌ڵ ئینێرجی) توركیه‌وه‌یه‌ تانزمترین ئاس���تی‬ ‫به‌رهه‌م دابه‌زی���وه‌ كه‌ نزیكه‌ی ‪ 19‬هه‌زار به‌رمیلی‬ ‫رۆژانه‌یه‌‪ ،‬ه���اوكات به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كانیش دو‬ ‫كێڵگه‌ له‌س���نوری دهۆك وكش���بون كه‌ به‌ده‌ست‬ ‫كۆمپانیای (دی ئێن ئۆی) نه‌رویجیه‌وه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی لیژن���ه‌ی س���امانه‌ سروش���تیه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تان باس���ی ئه‌وه‌ده‌كات ئه‌م‬ ‫پرسه‌ زۆر به‌داخراوی به‌ڕێوه‌ده‌برێت بۆیه‌ ئه‌گه‌ری‬ ‫هه‌یه‌ فێڵ بێ���ت بۆ ئه‌وه‌ی به‌رهه‌م���ی ئه‌و بیره‌‬ ‫نه‌وتیانه‌ له‌پڕۆسه‌یه‌كی ناشه‌فافدا دیزه‌به‌ده‌رخۆنه‌‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬وتیش���ی "كۆمپانیا نه‌وتی���ه‌كان نهێنی‬ ‫یه‌ده‌گ���ی نه‌وتیان الی���ه‌و له‌حكومه‌تی هه‌رێمیش‬ ‫باشتر ده‌زانن ژێرخانی نه‌وتی هه‌رێم چۆنه‌"‪.‬‬ ‫هاوتاكه‌ی‪ ،‬سه‌رۆكی لیژنه‌ی دارایی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان دكت���ۆر عی���زه‌ت س���ابیر له‌باره‌ی‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ی بیره‌ نه‌وتی شیواش���ۆكه‌وه‌ جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ئه‌و پرس���ه‌ ئاسایی نیه‌و نه‌وت���دان له‌ژێر زه‌وی پێ���ش به‌نه‌وته‌كه‌ ده‌گرن‌و هات كه‌ ده‌و‌ت���را "هه‌رێم له‌س���ه‌ر ده‌ریای نه‌وت‬ ‫ده‌بێت ئاس���تی به‌رهه‌مهێنانی نه‌وت هاوس���ه‌نگ گه‌مارۆی نه‌وته‌كه‌ ده‌ده‌ن‌و ناهێڵێت بگاته‌ بیره‌كه‌ وه‌س���تاوه‌و ئه‌گه‌ری وش���كبونی له‌ئارادانیه"‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئێستا ‪ %80‬داهاتی هه‌رێمی له‌سه‌ر به‌نده"‌‪.‬‬ ‫بێت‪ ،‬وتیش���ی "له‌كاتێك���دا شیواش���ۆك به‌ره‌و له‌بری نه‌وت غاز یان ئاو دێته‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫دكتۆر كامه‌ران ئه‌حمه‌د ئابوریناس‌و مامۆستای‬ ‫ئه‌و ش���اره‌زایه‌ی ب���واری جیۆلۆج���ی جه‌خت‬ ‫ش���كبون ده‌چێت‪ ،‬خورمه‌ڵه‌و تاوك���ێ به‌رهه‌می‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ئه‌م دیارده‌یه‌ ده‌توانێت زانكۆ گومانی له‌باره‌ی ده‌نگۆی وشكبونی كێڵگه‌‬ ‫نه‌وتیان زیادیكردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "كات���ی خۆی ك���ه‌ زانیم���ان نه‌وتی چاكبكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاس���تیدا ئ���ه‌وه‌ تێچوی نه‌وتیه‌كان هه‌یه‌و باوه‌ڕی وانیه‌ كه‌ بیره‌ نه‌وتیه‌كان‬ ‫شیواش���ۆك كه‌میكردوه‌‪ ،‬به‌پرس���یار ئاڕاسته‌ی ده‌وێت‪ ،‬وتیش���ی "ئه‌م حاڵه‌ته‌ ل���ه‌ڕوی ناوبانگ‌و وشكبن چونكه‌ له‌م پڕۆسه‌یه‌دا هیچ شتێك به‌ڕونی‬ ‫وه‌زاره‌تی س���امانه‌ سروش���تیه‌كانمان كرد‪ ،‬به‌اڵم مه‌عنه‌ویه‌وه‌ زیانی بۆ هه‌رێم ده‌بێت‪ ،‬هاوكات له‌ڕوی دیارنیه‌و ش���ه‌فاف نیه‌‪ ،‬وتی "هه‌رێمی كوردستان‬ ‫یه‌ده‌گیش���ه‌وه‌ ئه‌و نه‌وته‌ی ئێستا وه‌كو "یه‌ده‌گی ناوچه‌یه‌كی نه‌وتیه‌"‪.‬‬ ‫وه‌اڵممان نه‌درایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئابوریناسه‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌شده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌ڕای ش���اره‌زایانی ب���واری جیۆلۆجی هیچ شیاو" گونجاوه‌ بۆ ده‌رهاتن كه‌مده‌كات‪.‬‬ ‫دكتۆر قه‌یوان س���یوه‌یلی له‌باره‌ی كاریگه‌رییه‌ ن���ه‌وت له‌م���اوه‌ی س���ه‌ده‌ی داهات���ودا نامێنێت‬ ‫بیره‌نه‌وتێ���ك وش���كناكات‪ ،‬به‌ڵك���و‌ هه‌ڵه‌ هه‌یه‌‬ ‫خراپه‌كانی ئه‌و دۆخه‌ی بۆ كێڵگه‌ی نه‌وتی ته‌قته‌ق بۆیه‌ پێویس���ته‌ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫له‌شێوازی به‌رهه‌مهێنان‪.‬‬ ‫دكت���ۆ فوئ���اد محەم���ه‌د پس���پۆڕ له‌ب���واری دروستبوه‌ باس���ی ئه‌وه‌ده‌كات ئێستا كۆمپانیای بی���ر له‌وه‌بكات���ه‌وه‌ نه‌وت بخات���ه‌ خزمه‌تی كۆی‬ ‫جیۆلۆجیای نه‌وت ش���یكردنه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌م حاڵه‌ته‌ گنه‌ڵ ئینێرجی كه‌ سه‌رپه‌رش���ی كێڵگه‌ نه‌وتیه‌كه‌ س���ێكته‌ره‌كانی دیك���ه‌وه‌‪ ،‬وتی "پێویس���ته‌ ئه‌و‬ ‫ده‌كات كه‌ روبه‌ڕوی بیره‌نه‌وته‌كان بوه‌ته‌وه‌ ئاماژه‌ ده‌كات به‌ژماره‌كان���ی یه‌ده‌گی كێڵگه‌ نه‌وتیه‌كه‌دا داهاته‌ی له‌نه‌وته‌وه‌ دێت‪ ،‬بیخاته‌ خزمه‌تی كه‌رتی‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ده‌كات هه‌ر بیره‌نه‌وتێك به‌پێی ئه‌و كۆگا چوه‌ت���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ش له‌ب���ازاڕه‌ دارایی���ه‌كان زیانی كشتوكاڵ‌و پیشه‌سازیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ وش���كبونی بیره‌نه‌وته‌كان س���ه‌ره‌تای‬ ‫نه‌وتیه‌ی هه‌یه‌تی له‌ڕوی ئه‌س���توری‌‌و په‌س���تان‌و لێداوه‌‪ ،‬وتیش���ی "من نازان���م هۆكاره‌كه‌ی چیه‌‪،‬‬ ‫چه‌ندین هۆكاری تر ئه‌گه‌ر به‌باش���ی توێژینه‌وه‌ی به‌اڵم حكومه‌تی هه‌رێم پێویس���ته‌ دیراس���ه‌یه‌كی كۆتایهاتنی نه‌وت نه‌بێت له‌هه‌رێمی كوردس���تان‪،‬‬ ‫به‌اڵم سه‌ره‌تای راسته‌یه‌كی تاڵه‌ كه‌ "كه‌مبونه‌وه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر كرابێت ده‌رده‌كه‌وێت توانای ده‌رهێنانی وردی ئه‌م هۆكاره‌ بكات"‪.‬‬ ‫وش���كبونی كێڵگه‌ نه‌وتی���ه‌كان نه‌ك كاریگه‌ری یان له‌ده‌ستدانی یه‌ده‌گ‌و به‌رهه‌می نه‌وته‌" ده‌كرێت‬ ‫نه‌وت له‌كاتژمێریك بۆ رۆژێك گونجاوه‌ بۆئه‌وه‌ی‬ ‫ته‌مه‌نی درێژبێت‪ ،‬وتیش���ی "له‌ڕوی ته‌كنیكیه‌وه‌ له‌س���ه‌ر ناوبانگی نه‌وتی هه‌رێ���م هه‌یه‌‪ ،‬هاوكات له‌ سااڵنی داهاتودا روبه‌ڕوی هه‌رێم ببێته‌وه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌ڵه‌كراو په‌له‌ی لێك���را‪ ،‬ئه‌وا دیارده‌یه‌ك كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر پسپۆڕان‌و ش���ه‌قامی كوردی به‌ڕای ئابوریناسان ره‌نگه‌ گورزێكی كه‌مه‌رشكێن‬ ‫سه‌رهه‌ڵده‌دات ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ گازو ئاو كه‌ له‌گه‌ڵ دروس���تكردوه‌و له‌و بڕوایه‌دان ئه‌و خه‌ونه‌ كۆتایی بێت بۆ ئابوری هه‌رێمی كوردستان‪.‬‬

‫کێڵگەی نەوتی تەقتەق‬

‫هۆکاری وشکبونی‬ ‫بیرە نەوتەکان بۆ ئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە فشاری‬ ‫زیاد لەپێویستیان‬ ‫خراوەتە سەر‬

‫دكتۆر خاڵس قادر س���ه‌رۆكی دیوان���ی وه‌زاره‌تی‬ ‫كش���توكاڵ‌و س���ه‌رچاوه‌كانی ئاو تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "سیس���تمی ب���اج له‌مانگی‪11‬ی نیس���انه‌و‌ه‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات تامانگی‪ 12‬به‌رده‌وام ده‌بێت‪ ،‬له‌كاتی‬ ‫پێگه‌یش���تنی هه‌ربه‌روبومێ���ك له‌ناوخ���ۆدا به‌پێ���ی‬ ‫به‌روبومه‌كه‌ باج ده‌خرێت ‌ه سه‌ر به‌روبومی هاورده‌"‪.‬‬ ‫راشیگه‌یاند "له‌س���ه‌ر به‌شێكی زۆری به‌روبومه‌كان‬ ‫باج دانراوه‌‪ ،‬هه‌ربۆنمون ‌ه دانانی باج له‌س���ه‌ر خه‌یارو‬ ‫ته‌مات ‌ه ‪ 250‬دینارو له‌س���ه‌ر مریشك‌و هێلكه‌و ماست‌و‬ ‫په‌تات��� ‌ه باج دانراوه‌‪ ،‬كاته‌كانی دانانی باجیش به‌پێی‬ ‫به‌روبومه‌كان دانراون"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی دیوانی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ‌و سه‌رچاوه‌كانی‬ ‫ئاو جه‌ختیش���ی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كرده‌وه‌ ئه‌م باج ‌ه بۆ‬ ‫به‌ره‌وپێش���بردنی به‌روبومی ناوخۆیی ‌ه چونك ‌ه كااڵی‬ ‫تورك���ی به‌هه‌رزان دێته‌ ناوخ���ۆی هه‌رێم‌و به‌روبومی‬ ‫ناوخ���ۆ ناتوانێت ركابه‌ری ب���كات له‌نرخدا ئه‌م باج ‌ه‬ ‫بۆیه‌ داده‌نرێت تاوه‌ك���و كێبەركێی به‌روبومی واڵتان‬ ‫بكرێت‪ ،‬وتی "ئه‌م باجه‌ نابێته‌ هۆی گرانكردنی كااڵكان‬ ‫له‌سه‌ر ش���انی هاواڵتیان‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫گه‌شه‌دان به‌كه‌رتی كشتوكاڵ‌و گه‌ڕانه‌وە ‌ی جوتیار بۆ‬ ‫سه‌ر كێڵگه‌كانیان‪ ‌،‬داتاكانیشمان له‌وه‌زاره‌ت ئه‌وه‌ی‬ ‫سه‌لماندوه‌"‪.‬‬ ‫دكت���ۆر حالس قادر له‌باره‌ی ئه‌و واڵتانه‌ی به‌روبوم‬ ‫ئاڕاسته‌ی هه‌رێمی كوردستان ده‌كه‌ن باسی ئه‌وه‌یكرد‬ ‫ئێران‌و توركیا زۆرترین زیانیان له‌سیاسه‌تی باجدانان‬ ‫به‌رده‌كه‌وێ���ت چونك���ه‌ ئ���ه‌وان زۆرترین ه���اورده‌ی‬ ‫كااڵیان ب���ۆ ناوخۆی هه‌رێم هه‌ی���ه‌‪ ،‬وتی "به‌روبومی‬ ‫ئێرانی به‌هۆی سیاس���یه‌تی باج���ه‌وه‌ زۆترین زیانی‬ ‫به‌رده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬چونكه‌ زۆرترین به‌روبومی س���ه‌وزه‌و‬ ‫میوه‌ له‌ئێرانه‌و‌ه بۆمان دێت"‪.‬‬ ‫دكتۆر خاڵس قادر س���ه‌رۆكی دیوان���ی وه‌زاره‌تی‬ ‫كش���توكاڵ‌و س���ه‌رچاوه‌كانی ئ���اوی حكومه‌ت���ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان جه‌ختی له‌س���ه‌ر نیگه‌رانیه‌كانی‬ ‫كرده‌و‌ه له‌باره‌ی نه‌بونی هاوكاری له‌الیه‌ن به‌ش���ێك‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی���ه‌كان‌و وه‌زاره‌ت���ی دارای���ی‪ ،‬وتی‬ ‫"راس���ته‌ گرفتمان هه‌بوه‌ له‌س���نوره‌كان‪ ،‬به‌اڵم دواتر‬ ‫چاره‌س���ه‌رمان كردوه‌‪ ،‬ئێس���تاش بڕیار‌ له‌وه‌زاره‌تی‬ ‫كش���توكاڵ ده‌رچوه‌و ئاڕاس���ته‌ی وه‌زاره‌ت���ی دارایی‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬ب���ه‌و پێی���ه‌ش باجمان لەس���ەر به‌ش���ێك‬ ‫له‌خۆراكه‌كان زیادكردوە له‌وانه‌ (گۆش���تی مریشك‌و‬ ‫هێلكه‌)و هاوكات گوڵه‌به‌ڕۆژ‌ه باجمان له‌س���ه‌ر داناو‌ه‬ ‫بۆ مانگی‪ 7‬هاوكات ماس���تیش‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش‬ ‫پێویستمان به‌ڕه‌زامه‌ندی وه‌زاره‌تی داراییه‌"‪.‬‬

‫ده‌یان كرێكاری پاكوخاوێنی له‌كاره‌كانیان ده‌رده‌كرێن‬

‫كۆمپانیای شكار‪ :‬هه‌ركرێكارێك ‪ 6‬بۆ ‪12‬ی شه‌و كاربكات‪ ،‬بابگه‌ڕێته‌و‌ه سه‌ركاره‌كه‌ی‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬

‫به‌هۆی رێكخستنه‌وه‌ی ناوشاری سلێمانی ‪75‬‬ ‫كرێكاری كۆمپانیای شكار كه‌ كاری پاكوخاوێنی‬ ‫ناوشاری سلێمانی له‌ئه‌ستۆدایه‌ له‌كاره‌كانیان‬ ‫دورده‌خرێنه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌بەرانی كۆمپانیاكه‌ش ده‌ڵێن‬ ‫"كرێكاره‌كان خۆیان ره‌زامه‌ندنین له‌سه‌ر شێوازی‬ ‫كاری نوێی كۆمپانیاكه‌"‪.‬‬ ‫جه‌عفه‌ر سه‌رپه‌رش���تیاری ئ���ه‌و كرێكارانه‌یه‌ کە‬ ‫له‌كاره‌كانی���ان دورخراونه‌ته‌وەو‌ خۆیش���ی یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌وان‪،‬له‌باره‌ی ده‌ركردنیان له‌كۆمپانیای شكار باسی‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات ماوه‌ی ‪ 8‬س���اڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و كۆمپانیایه‌‬ ‫كاریانكردوه‌‪ ،‬كه‌ سه‌ره‌تا به‌ناوی كۆمپانیای (خالید‬ ‫ش���ینكی)ه‌وه‌ بوه‌ پاش ئه‌وه‌ش گۆڕاوه‌ به(‌شكار)‪،‬‬ ‫وتی "چه‌ندین كارم له‌ده‌س���تداوه‌ پێش���وتر به‌هۆی‬ ‫كاری ئ���ه‌م كۆمپانیای���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆر به‌ئاس���انی‬ ‫ئیزنیاندای���ن‪ ،‬هیچ رێزێكیان ب���ۆ كاركه‌مان دانه‌ناو‬ ‫عه‌ره‌بیان خسته‌ شوێنه‌كانمان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئێمه‌ ئه‌و كرێكارانه‌ مانگانه‌ ‪ 400‬هه‌زار‬ ‫دینارمان وه‌رده‌گرت‪ ،‬به‌اڵم دواتر به‌هۆی قه‌یرانه‌وه‌‬

‫‪ 50‬هه‌زاری‬ ‫دیكه‌شیان لێمان‬ ‫ببڕایایه‌ به‌اڵم‬ ‫ده‌ریان نه‌كردینایه‌‬ ‫دو کرێکار لەکاتی کارکردندا‬ ‫یه‌كی ‪ 50‬هه‌زاریان بڕین‪ ،‬ئێستا كرێكاره‌ عه‌ره‌به‌كان‬ ‫بەكه‌متر له‌و پاره‌یه‌ كاریان بۆده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌عف���ه‌ر باس���ی ئه‌وه‌یكرد ئه‌وان هیچ ش���تێك‬

‫له‌خۆیاندا ش���كنابەن‪ ،‬ره‌نگه‌ كه‌مته‌رخه‌می هه‌بێت‬ ‫به‌اڵم كاره‌كانیان به‌باش���ی ئه‌نجامداو‌هو‌ كۆمپانیاش‬ ‫زۆر باش���بوه‌ بۆیان پێشتر‪ ،‬وتیش���ی "‪ 50‬هه‌زاری‬

‫دیكه‌شیان لێمان ببڕایایه‌ به‌اڵم ده‌ریان نه‌كردینایه‌‪،‬‬ ‫وه‌اڵ كاری خۆمان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوەبه‌رانی كۆمپانیای شكار ده‌رگا بۆ كرێكاره‌‬

‫ده‌ركراوه‌كان وااڵده‌كاته‌وه‌و داوایان لێده‌كات "به‌پێی‬ ‫سیس���تمی نوێی كۆمپانی���ا هه‌رك���ه‌س ده‌توانێت‬ ‫بگونجێت ده‌توانێت بێته‌وه‌ سه‌ركاره‌كه‌ی"‪.‬‬ ‫جه‌الل شێخ ساڵح به‌ڕێوه‌به‌ری كاری پاكوخاوێنی‬ ‫ناوبازاڕ له‌كۆمپانیای ش���كار ره‌تیكرده‌وه‌ ئه‌وان ئه‌و‬ ‫كرێكارانه‌ی���ان ده‌ركردبێت به‌ڵك���و به‌هۆی نه‌مانی‬ ‫ده‌س���تگێره‌كان له‌ن���او بازاڕی ش���اری س���لێمانی‬ ‫گۆڕانكاری به‌سه‌ر كاری ئه‌واندا هاتوه‌‪ ،‬به‌و پێیه‌ی‬ ‫ئێس���تا بازاڕه‌كان چۆڵبون له‌ده‌س���تێگڕه‌كان بۆیه‌‬ ‫به‌وكرێكارانه‌یان راگه‌یاندوه‌ پێویسته كاتژمێر‌ ‪ 6‬ی‬ ‫ئێواره‌ بۆ ‪ 12‬شه‌و له‌ناو بازاڕبن یان ‪ 7‬بۆ ‪ 12‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان رازینه‌بون‪ ،‬وتیش���ی "ئه‌و كرێكاره‌ی ده‌ڵێت‬ ‫من ده‌ركراوم به‌و ده‌وامه‌ رازیبێت من له‌خزمه‌تیدام‌و‬ ‫گرنگ ئه‌وه‌یه‌ ‪ 6‬سه‌عات بۆ من كاربكات"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری كاری پاكوخاوێن���ی ناوب���ازاڕ‬ ‫له‌كۆمپانیای (ش���كار) باسی ئه‌وه‌ش���یكرد ئه‌وان‬ ‫گرنگ���ه‌ به‌الیانه‌وه‌ كار به‌كرێ���كاری ناوخۆیی بكه‌ن‬ ‫ئێستاش سه‌دان كرێكاریان له‌كاردان‪ ،‬وتیشی "ئه‌و‬ ‫كرێكارانه‌ الی ئێمه‌ ش���وێنیان پارێ���زراوه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫سیس���تمی كار ك���ه‌ ‪ 8‬كاتژمێره‌ ئێم���ه‌ ‪ 6‬كاتژمێر‬ ‫كاریان پێده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫کێبڕکێی "‪"Evet‬و "‪ "Hayır‬لەتورکیا‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫كەمتر لەهەفتەیەك ماوە بۆ ریفراندۆم‪،‬‬ ‫كە بڕیارە ‪16‬ی ئەم مانگە بەڕێوەبچێت‪،‬‬ ‫ئەردۆغان بۆ هەڵمەتی بانگەشەی بەڵێ‬ ‫بۆ گۆڕانكارییە دەستورییەكان تەواوی‬ ‫تواناكانی حكومەتەكەی خستۆتە خزمەتی‬ ‫ئەو هەڵمەتەوە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا كەمپەینی‬ ‫"نەخێر" ركابەرایەتییەكی سەخت دژ بەو‬ ‫هەڵمەتە بەڕێوەدەبات‪.‬‬ ‫ئەنجام���ی ریفراندۆمەک���ەی یەکش���ەممەی‬ ‫داهاتو لەسەر دەستور ئەوە یەکالدەکاتەوە کە‬ ‫سیستەمی حوکمڕانی لەتورکیا لەپەرلەمانییەوە‬ ‫دەگۆڕێت بۆ سیس���تەمی سەرۆکایەتی یان نا‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەنجامی ئەم ریفراندۆمە بەڵێ بێت ئەوا‬ ‫دەس���ەاڵتەکانی س���ەرۆک کۆمار زیاتر دەبێ‌و‬ ‫پۆس���تی س���ەرۆک وەزیریی نامێنێ‌و سەرۆک‬ ‫کۆمار کە راس���تەوخۆ لەالی���ەن دەنگدەرانەوە‬ ‫هەڵدەبژێردرێ���ت (تائێس���تا س���ەرۆک کۆمار‬ ‫لەالی���ەن پەرلەمان���ەوە هەڵبژێ���ردراوە)‪،‬‬ ‫س���ەرۆکایەتی دەس���ەاڵتی جێبەجێک���ردن‌و‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران دەکات‌‪.‬‬ ‫پرۆژەی گۆڕینی دەس���توری توركیا‪ ،‬لە‪18‬‬ ‫م���ادە پێكدێت‪ ،‬س���ەرۆك كۆمار دەس���ەاڵتی‬ ‫رێکخستنی بودجەو دانان‌و البردنی وەزیرەکانی‬ ‫دەبێت‪ ،‬سەرۆك كۆمار دەتوانێت چوار ئەندامی‬ ‫ئەنجومەن���ی ب���ااڵی دادوەری���ی‌و لەنێویان���دا‬ ‫سەرۆكی ئەنجومەنەكە دیاری بكات‪ .‬هەروەها‬ ‫س���ەرۆك كۆم���ار دەتوانێت س���ەر بەحزبێکی‬ ‫سیاسی دیاریکراو بێت لەخولی سەرۆکایەتیدا‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەی ئێستاوە کە سەرۆک کۆمار دەبێت‬ ‫هەمو ج���ۆرە پەیوەندییەک���ی بەحزبەکەیەوە‬ ‫بپچڕێ���ت‌و وەک س���ەرۆکێکی بێالیەن مامەڵە‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر ریفراندۆمەک���ە دەنگ���ی "بەڵ���ێ"‬ ‫بەدەس���تبهێنێت ئەوا بەمانای ئەوەیە رەجەب‬ ‫تەیب ئەردۆغانی س���ەرۆکی ئێس���تای تورکیا‬ ‫دەرفەت���ی پێدەدرێ���ت دو خول���ی دیکە وەک‬ ‫س���ەرۆک کۆم���ار لەدەس���ەاڵتدا بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫هەڵبژاردن���ی داهات���وی تورکی���ا ل���ە‪٢٠١٩‬دا‬ ‫ئەنجامدەدرێ���ت‌و لەم حاڵەت���ەدا ئەردۆغان تا‬ ‫ساڵی ‪ ٢٠٢٩‬لەسەر دەسەاڵت دەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫دەس���توری ئێس���تای توركیا لەساڵی‪1982‬‬ ‫لەالی���ەن س���وپاوە ك���ە كودەت���ای كردب���و‬

‫ئەگەر ریفراندۆمەکە‬ ‫دەنگی "بەڵێ"‬ ‫بەدەستبهێنێت‬ ‫ئەردۆغان تا‬ ‫ساڵی ‪ ٢٠٢٩‬لەسەر‬ ‫کورسی دەسەاڵت‬ ‫دەمێنێتەوە‬ ‫ئەردۆغان‬ ‫پەسەندكرا‪ .‬رەخنەگرانی ئەردۆغان پێشیانوایە‬ ‫باری نائاسایی لەتوركیا دەرفەتی بەڕێوەچونی‬ ‫هەڵمەتێكی بانگەشەی كاریگەر بەوان نادات‪.‬‬ ‫رەخنەگران���ی ئەردۆغ���ان لەوە دەترس���ن‬ ‫بەزۆربونی دەسەاڵتەكانی ئەردۆغان‌و الوازبونی‬ ‫چاودێ���ری پەرلەم���ان‌و سیس���تمی دادوەری‪،‬‬ ‫زەمینەی هێنانەئارای حكومەتێكی س���تەمگەر‬ ‫فەراهەم ببێت‌‌و ئەردۆغان وەک دیکتاتۆر رەفتار‬ ‫بکات‌و "بەڵ���ێ"دان ب���ەم ریفراندۆمە بەمانای‬ ‫مەرگی دیموکراسی دەبێت لەتورکیادا‪.‬‬ ‫جەهەپە‪ ،‬كە دژایەتی گۆڕانكاری دەس���تور‬ ‫دەكات‪ ،‬بەم دواییانە حزبی دادوگەش���ەپێدانی‬ ‫تۆمەتب���ار كردوە بەوە كە تەواوی س���ەرچاوە‬ ‫حكومیی���ەكان ب���ۆ هەڵمەتەك���ەی خ���ۆی‬ ‫بەكاردەهێنێت‌و بەتون���دی رێگری لەهەڵمەتی‬ ‫كەمپەینی "نەخێر" دەكات‪.‬‬ ‫ئەردۆغ���ان تۆپ���راك‪ ،‬یەكێك لەبەرپرس���ە‬ ‫بااڵكانی جەهەپە وتویەتی كە ناتوانن تەنانەت‬ ‫یەك الفیتە لەش���ەقامەكاندا هەڵبواسن‌و هیچ‬

‫هۆڵێكیش���یان نادەنێ ب���ۆ كۆبونەوەكانیان‌و‬ ‫بەوتەی ئەو بەبیانوی "باری نائاسایی" زۆرێك‬ ‫لەدەرفەت‌و تواناكان لەدژایەتیكارانی ریفراندۆم‬ ‫س���ەندراونەتەوەو لەپاڵ ئەوەشدا تەلەفزیۆنی‬ ‫حكوم���ی تەنی���ا بانگەش���ەكانی ئەردۆغ���ان‬ ‫باڵودەكاتەوە‪.‬‬ ‫میش���ێل جۆرج لینك‪ ،‬نوێن���ەری دەزگای‬ ‫ئاس���ایش‌و ه���اوكاری لەئەوروپا ك���ە لەگەڵ‬ ‫دەس���تەیەكی ئەو دەزگای���ە چونەتە توركیا‪،‬‬ ‫رەخنەی ل���ەوە گرتوە كە حزب���ی فەرمانڕەوا‬ ‫ت���ەواو تاكالیەن���ە بۆ ئامانجەكانی بانگەش���ە‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫چەند هەفتەیەكە رەجەب تەیب ئەردۆغان‌و‬ ‫بینالی یڵدرم بەشێوەیەكی ماندونەناسانە لەم‬ ‫شارەوە بۆ ئەو شار دەچن‌و لەنێو الیەنگرانیاندا‬ ‫وتاردەدەن‪ ،‬ئەگەرچ���ی ناوەڕۆكی وتارەكانی‬ ‫هەردوكی���ان یەك ش���تە‪ ،‬ب���ەاڵم تەلەفزیۆنی‬ ‫فەرمی حكوم���ەت چەندین كاتژمێر دەقی ئەو‬ ‫وتارانە پەخش دەكات‪.‬‬

‫بۆ چاودێ���ران جێی سەرس���وڕمانە‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئەو ئامادەكاری‌و ئەو هەمو توانایەی ئاكەپە‪،‬‬ ‫هێشتا كەمپینی "نەخێر" پێ بەپێی الیەنگرانی‬ ‫ئەردۆغان بەرەوپێش دەڕوات‪.‬‬ ‫م���وراد یەتكی���ن‪ ،‬ستوننوس���ی رۆژنامەی‬ ‫حوڕیی���ەت نوس���یویەتی ك���ە بەڕێوەبەرانی‬ ‫دەزگا جیاجیاكان���ی راپرس���ی وتویان���ە كە‬ ‫وێ���ڕای ئ���ەو توان���ا فراوانانەی بەردەس���تی‬ ‫ئەردۆغان بۆ پڕوپاگەندە‪ ،‬بەاڵم دژایەتیكەران‌و‬ ‫پشتگیریكارانی ریفراندۆم‪ ،‬قورساییەكی نزیك‬ ‫بەیەكیان هەیەو ئەنجامەكانی راپرس���ییەكان‬ ‫چاوەڕوانكراو نین‪.‬‬ ‫وێ���ڕای دروش���مە ناسیۆنالیس���تییەكانی‬ ‫ئەردۆغ���ان‪ ،‬بەش���ێكی زۆری الیەنگ���ران‌و‬ ‫ئەندامان���ی مەهەپ���ە كە حزبێكی راس���تڕەوە‬ ‫دژی ریفراندۆمەك���ەی ئەردۆغان���ن‌و ئەندامانی‬ ‫بااڵی حزبەكە لەنێو دژایەتیكارانی ریفراندۆمدا‬ ‫دەبینرێن‪ ،‬ئەم���ەش لەكاتێكدایە كە دەوڵەت‬ ‫باخچەلی رابەری حزبەكە پشتیوانی ئەردۆغان‬

‫دەكات‪.‬‬ ‫یەكێك لەنیگەرانییەكانی ئەردۆغان ئەوەیە‬ ‫كە لەنێو حزبەكەی خۆیش���یدا كەسانێك هەن‬ ‫دژی زیادبونی دەسەاڵتەكانی ئەون‪ .‬سەركەوتنی‬ ‫پارتەك���ەی ئەردۆغان بەهۆی س���ەقامگیری‌و‬ ‫گەشەس���ەندنی ئابورییەوە لەتوركیا بو‪ .‬بەاڵم‬ ‫پاش كودەتا سەرنەكەوتوەكەی تەموزی ساڵی‬ ‫رابردو‪ ،‬ئیدی نە دەتوانرێت باسی سەقامگیری‌و‬ ‫نە گەشەكردنی ئابوری لەتوركیا بكرێت‪.‬‬ ‫زۆرێك لەو كوردانەی كە دەنگیان بەئاكپارتی‬ ‫داوە‪ ،‬لەكردەوە توندەكانی ئەردۆغان بەرامبەر‬ ‫بەالیەنگرانی پەكەكە ناڕازین‪ ،‬سیاسەتێك كە‬ ‫شارەكانی باشوری رۆژهەاڵتی توركیای وێران‬ ‫كردوە‪.‬‬ ‫بۆ بەشێك لەالیەنگرە مۆدێرنەكانی ئاكەپەش‬ ‫نزیكایەتی هاودەس���تی ئەردۆغ���ان‌و مەهەپە‬ ‫شتێكی خراپەو مایەی رەخنە لێگرتنە‪.‬‬ ‫ئەنجامەكانی راپرس���ی وایكردوە كە ئاكەپە‬ ‫كەمێك بی���ر لەنەرمكردنەوەی دروش���مەكانی‬

‫‪9‬‬

‫بكات بەتایب���ەت ئەو دروش���مەی كە دەڵێت‬ ‫هەركەسێك دەڵێت "نەخێر"‪ ،‬تیرۆریستە‪.‬‬ ‫چەن���د بەڵگەی���ەك نیش���انی دەدەن ك���ە‬ ‫حزبەكەی ئەردۆغان هەوڵ دەدات كوردەكان‌و‬ ‫گەنجان بەرەو الی خۆی رابكێشێت‪ .‬بەباوەڕی‬ ‫م���وراد یەتكین رەنگە ئاكەپ���ە وریا بوبێتەوە‬ ‫ل���ەوەی كە زیات���ر دابەش���كردنی كۆمەڵگەی‬ ‫توركی بەس���ەر دو بەرەی دژدا‪ ،‬هیچ سودێكی‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەی لیبراسیۆنی فەرەنسی نوسیویەتی‬ ‫كە بانگەشەكانی ئەردۆغان لەئامەدو هەوڵدانی‬ ‫بۆ راكێش���انی س���ەرنجی كوردەكان پێناچێت‬ ‫بتوانێت دەنگی ك���وردەكان بباتەوە‪ .‬هەروەك‬ ‫ئەوەی كە لەس���اڵی ‪2015‬شدا ‪%70‬ی دەنگی‬ ‫ئ���ەو ناوچەیە لەهەڵبژاردنە گش���تییەكاندا بۆ‬ ‫هەدەپە رۆیشت‪.‬‬ ‫ئامەد گرنگترین‌و گەورەترین شاری كوردی‬ ‫توركیایە كە كورد وەك پایتەختی كوردستانی‬ ‫باك���ور س���ەیری دەكات‌و هەمیش���ە ناوەندی‬ ‫نەتەوەیی‌و نیش���تمانی كورد ب���وەو گرنگترین‬ ‫شاری الیەندارانی پەكەكەشە‪.‬‬ ‫رۆژنامەی لۆمۆندی فەرەنسیش لەڕاپۆرتێكدا‬ ‫لەژێ���ر ناوی"نەخێ���ری ك���وردەكان بەرامبەر‬ ‫بەدەس���ەاڵتی تۆتالیتاری" ئەردۆغان‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ئامەدەوە نوسیویەتی كە ئەو شارەو كوردەكان‬ ‫ئامادە نین پشتیوانی كەمپەینەكەی ئەردۆغان‬ ‫بك���ەن چونكە نەك تەنی���ا كارەكانیان بەڵكو‬ ‫ماڵەكانیشیان لەسەردەمی سەرۆكایەتی ئەودا‬ ‫لەدەستدا‪.‬‬ ‫لەبەرامبەریش���دا‪ ،‬ئاکەپ���ە کار لەس���ەر‬ ‫بەدەس���تهێنانی دەنگی تورکەکانی دەرەوەی‬ ‫واڵت دەکات‪ ،‬ک���ە نزیک���ەی ‪ ٥‬ملی���ۆن‌و‪٥٠٠‬‬ ‫کەسیان مافی دەنگدانیان هەیە‌‪ ،‬بەسەرنجدان‬ ‫لەوەی ژمارەی دانیش���توانی تورکیا ‪ ٨٠‬ملیۆن‬ ‫کەس���ە‪ ،‬تورکەکان���ی دەرەوەی واڵت رۆڵێکی‬ ‫گرنگ لەریفراندۆمەکەدا دەبینن‪ ،‬بەتایبەتی کە‬ ‫نزیکەی ‪ ٥‬ملیۆنیان لەئەوروپای رۆژئاوادا ژیان‬ ‫بەس���ەردەبەن‪ .‬تەنها لەئەڵمانیاش���دا نزیکەی‬ ‫ملیونێک‌و‪ ٤٠٠‬ه���ەزار هاواڵت���ی تورکیا مافی‬ ‫دەنگدانیان هەیە‪ ،‬کە بەسەر دو بەرەی ناکۆکدا‬ ‫دابەش بون‪ ،‬ب���ەاڵم لەهەڵبژاردن���ی رابردوی‬ ‫تورکی���ادا‪٪٦٠ ،‬ی تورکەکان���ی دانیش���توی‬ ‫ئەڵمانیا دەنگی���ان بەئاکەپە دا‪ ،‬لەکاتێکدا کە‬ ‫لەناوخۆی تورکیادا کەمت���ر لە‪ ٪٥٠‬دەنگیان‬ ‫بەم پارتە دابو‪.‬‬

‫لەكۆمۆنیستەوە تا كاسۆلیك‬

‫‪ 11‬كاندیدەكەی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی فەرەنسا كێن؟‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬

‫ئامادەیی هەی���ە‪ ،‬هەژمونێك���ی زۆری لەنێو‬ ‫كرێكاراندا هەی���ە‪ .‬بەرنامەی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫فلیپ لەس���ەر بنەم���ای دابەش���كردنی كارو‬ ‫سامانە‪.‬‬

‫لەهەڵبژاردنە سەرۆكایەتییەكەی فەرەنسادا‬ ‫‪ 11‬كاندید كێبڕكێی یەكدی دەكەن‪.‬‬ ‫قۆناغی یەكەمی ئەو هەڵبژاردنە رۆژی‬ ‫یەكشەممە‪23‬ی نیسان‌و قۆناغی دوەمیش‪،‬‬ ‫پاش دو هەفتە‪ ،‬واتە رۆژی یەكشەممە ‪7‬ی‬ ‫ئایار بەڕێوەدەچێت‪ .‬سەرۆك كۆماری نوێی‬ ‫فەڕەنسا بەر لە‪14‬ی ئایار‪ ،‬سوێندی یاسایی‬ ‫دەخوات‌و دەستبەكاردەبێت‪.‬‬ ‫كاندیدەكانی ئەو هەڵبژاردنە بناسە‪:‬‬ ‫فرانسوا فیۆن‬ ‫تەمەن‪ 63 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬كۆماریخوازەكان‬ ‫فرانسوا فیۆن لەهەڵبژاردنە سەرەتاییەكانی‬ ‫حزب���ی كۆماریخوازەكان���دا‪ ،‬توانی بەس���ەر‬ ‫ركابەرەكانی���دا بەتایب���ەت بەس���ەر نیكۆال‬ ‫س���اراكۆزی‌و ئاالن ژۆپێ‌دا سەربكەوێت وەك‬ ‫دواكاندی���دی حزبەك���ە ب���ۆ هەڵبژاردنەكانی‬ ‫س���ەرۆكایەتی فەرەنسا دیاریكرا‪ .‬بەاڵم دواتر‬ ‫بەهۆی ئاش���كراكردنی دۆسیەی دامەزراندنی‬ ‫خێزانەكەی‪ ،‬خۆشەویستییەكەی روی لەكەمی‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫تایبەتمەندییەكی س���ەرەكی فیون ئەوەیە‬ ‫ك���ە "كاس���ۆلیك" مەزهەبەو مەس���یحیەت‬ ‫وەك یەكێ���ك لەپای���ە س���ەرەكییەكانی‬ ‫هەڵمەت���ی هەڵبژاردنەكان���ی بەكاردەهێنێت‪،‬‬ ‫بەڵێنی داوە گ���ەر بەس���ەرۆك هەڵبژێردرا‪،‬‬ ‫یاس���ای تەبەنیكردن���ی من���داڵ لەالی���ەن‬ ‫هاوڕەگەزبازەكانەوە هەڵوەشێنێتەوە‪.‬‬ ‫مارین لۆپین‬ ‫تەمەن‪ 48 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬بەرەی نیشتمانی‬ ‫دروشمی هەڵبژاردن‪ :‬بەناوی گەلەوە‬ ‫نوێن���ەری فەڕەنس���ا لەپەرلەمانی ئەوروپا‬ ‫لەس���اڵی ‪2004‬ەوە تاوەكو ئێستا‪ .‬لۆپین‪ ،‬كە‬ ‫لەهەڵبژاردنەكانی س���ەرۆكایەتی ساڵی‪2012‬‬ ‫ش���دا كاندی���د ب���و‪ ،‬لەقۆناغ���ی یەكەمدا بە‬ ‫بەدەس���تهێنانی‪%17.90‬ی دەنگەكان پلەی‬ ‫سێیەمی بەدەستهێنا‪ .‬لۆپین‪ ،‬جەخت لەسەر‬ ‫"ژنبون"ی خۆی لەهەڵمەتی هەڵبژاردنەكاندا‬ ‫دەكاتەوەو پرس���ی "پەنابەریەتی"ش یەكێكە‬

‫میلۆنشۆن‬

‫ماکرۆن‬

‫لۆپین‬

‫هامون‬

‫سەرۆكی فەرەنسا سیاسەتی دەرەوەو بەرگری واڵت دیاریدەكات‌و‬ ‫كۆنترۆڵی چەكی ئەتۆمی لەدەست ئەودایە‪ ،‬وێڕای دەسەاڵتی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان‬ ‫لەپرسە بنەڕەتییەكانی وتارەكانی لۆپین‪.‬‬ ‫مەبەس���تیەتی بەتەواوی ئاس���تی كۆچ بۆ‬ ‫فەڕەنس���ا كەمبكاتەوەو مەرجەكانی پێدانی‬ ‫رەگەزنامەی فەڕەنسی قورس بكات‌و هەروەها‬ ‫ئەولەویەتی فەرەنسییەكان لەچاو نەتەوەكانی‬ ‫تردا لەزۆربەری كاروبارەكاندا لەدەس���توردا‬ ‫بچەسپێنێت‪.‬‬ ‫ه���ەروەك خوازی���اری رێگریكردنە لەڕەمز‬ ‫ئایینییەكان لەشوێنە گشتییەكان‌و وتویەتی‬ ‫كە روبەڕوی "توندڕەوی ئیسالم" دەبێتەوە‪.‬‬ ‫بونوا هامون‬ ‫تەمەن‪ 49 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬حزبی سۆسیالیست‬ ‫دروشمی هەڵبژاردن‪" :‬خس���تنەوە لێدانی‬ ‫دڵی فەرەنسا"‬ ‫وەزی���ری پێش���وی پ���ەروەردەو فێركردن‬ ‫لەسەردەمی فرانسوا هۆاڵندو ئەندامی پەرلەمان‬ ‫لەساڵی‪ 2014‬ەوە تائێستا‪ .‬لەهەڵبژاردنەكانی‬ ‫حزبەك���ەی‌و هاوپەیمانەكانی���دا‪ ،‬توان���ی‬ ‫بەڕێژەیەكی گەورە بەس���ەر واڵس‪-‬ی سەرۆك‬ ‫وەزیرانی پێشودا سەربكەوێت‌و وەك كاندیدی‬

‫كۆتایی حزبی سۆسیالیست بناسرێت‪.‬‬ ‫هامون كە س���ەر بەباڵی چەپگەرای حزبی‬ ‫سۆسیالیس���تە‪ ،‬خوازی���اری كەمكردن���ەوەی‬ ‫س���ەعاتەكانی كارك���ردن‪ ،‬پێدان���ی النیكەم‬ ‫موچەیەك بەتەواوی هاواڵتیانی فەڕەنسایە‪.‬‬ ‫جان لۆك میلۆنشۆن‬ ‫تەمەن‪ 65 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬فەرەنسای یاخی ـ کۆمۆنیست‬ ‫دروشمی هەڵبژاردن‪ :‬ئایندەی هاوبەش‬ ‫پەرلەمانت���ار لەپەرلەمان���ی فەڕەنس���ا‬ ‫لەساڵی‪ 2009‬ەوە تائێستا‪ ،‬لەهەڵبژاردنەكانی‬ ‫س���ەرۆكایەتی س���اڵی‪ 2012‬دا ب���ە‬ ‫بەدەستهێنانی‪%11.1‬ی دەنگەكان لەقۆناغی‬ ‫یەكەمدا پلەی چوارەمی بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫ئەو بەئیلهام وەرگرتن لەشۆڕش���ی تونس‬ ‫لەس���اڵی‪ 2011‬دا‪ ،‬خوازی���اری "گۆڕان���كاری‬ ‫ریشەیی" چینی فەرمانڕەوای فەرەنسایە‪.‬‬ ‫ئەمانوێل ماكرۆن‬ ‫تەمەن‪ 39 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬بزاوتی بۆ پێشەوە‬

‫وەزیری پێش���وی ئابوری‪ ،‬پیشەس���ازی‌و‬ ‫تەكنەلۆژیای دیجیتاڵ‬ ‫ئیمانوێ���ل ماك���رون ك���ە پێش���تر لەهیچ‬ ‫هەڵبژاردنێك���ی فەرەنس���ادا كاندی���د نەبوە‬ ‫وەك كەس���ێك دەناس���رێت ك���ە ژیانی پڕە‬ ‫لەسەركەوتنی یەك لەدوای یەك‪.‬‬ ‫ماك���رۆن لەس���اڵی‪ 2007‬ب���وە بەئەندامی‬ ‫گروپ���ی "برایانی گراكۆس"‪ ،‬ك���ە ناوی ئەو‬ ‫گروپ���ە لەن���اوی دو ب���رای ریفۆرمخ���وازی‬ ‫س���ەردەمی رۆمانییەکان���ەوە وەرگیراب���و‪.‬‬ ‫گروپەكە لەڕۆشنبیران‪ ،‬سەرۆكان‌و كارمەندانی‬ ‫ئاستبەرزی حكومەت پێكهاتبو كە پشتیوانی‬ ‫لەنوێكردنەوەی چەپی فەڕەنس���ی لەسایەی‬ ‫بەها "سۆسیال‪-‬لیبرال"ەكاندا دەكرد‪.‬‬ ‫نیكۆال دوپۆن ئینیان‬ ‫تەمەن‪ 55 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬فەرەنسای راساو‬ ‫ئەندامی پەرلەمان‬ ‫ئەمی���ش كاندی���دی هەڵبژاردنەكان���ی‬ ‫س���ەرۆكایەتی س���اڵی‪ 2012‬ب���و ك���ە ب���ە‬ ‫بەدەستهێنانی ‪%1.15‬ی دەنگەكان لەقۆناغی‬

‫فیۆن‬

‫یەكەمدا‪ ،‬پلەی حەوتەمی بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫خ���ۆی بەپەی���ڕەوکاری رێبازی سیاس���ی‬ ‫جەنەرال دیگۆل‪ ،‬رابەری رزگاری فەرەنس���ا‬ ‫دەزانێت‪.‬‬ ‫هەرچەندە گرنگ���ی بەئەوروپا دەدات پێی‬ ‫وایە دەبێ���ت دراوی ی���ۆرۆ بپارێزرێت بەاڵم‬ ‫لەگەڵ ئەوەش���دایە فرانك‪ ،‬دراوی پێش���وی‬ ‫فەرەنسا‪ ،‬هاوكات كاری پێبكرێت‪.‬‬ ‫ناتالی ئارتۆ‬ ‫تەمەن‪ 46 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬تێكۆشانی كرێكاری‬ ‫دروش���می هەڵب���ژاردن‪ :‬گەیاندنی دەنگی‬ ‫كرێكاران‬ ‫ناتال���ی ئارت���ۆ‪ ،‬كاندیدی س���ەرۆكایەتی‬ ‫كۆماری ‪ 2012‬بو بە بەدەستهێنانی ‪%0.56‬ی‬ ‫دەنگەكان لەقۆناغ���ی یەكەمدا پلەی نۆیەمی‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫ناتال���ی بەرژەوەندییەكان���ی كرێكاران���ی‬ ‫كردۆت���ە س���ەرەكیترین خاڵی بانگەش���ەی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی‪.‬‬ ‫فلیپ پۆتۆ‬ ‫تەمەن‪ 50 :‬ساڵ‬ ‫دروش���می هەڵب���ژاردن‪ :‬ژیان���ی ئێم���ە‪،‬‬ ‫بەرژەوەندی ئەوان‬ ‫ئەمی���ش كاندی���دی هەڵبژاردن���ە‬ ‫س���ەرۆكایەتییەكانی س���اڵی ‪ 2012‬بوەو بە‬ ‫بەدەس���تهێنانی ‪%1.15‬ی دەنگەكان‪ ،‬پلەی‬ ‫هەشتەمی بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫ئەو لەبەرئەوەی خۆی لەكایە كرێكارییەكەدا‬

‫جاك شۆمیناد‬ ‫تەمەن‪ 75 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬هاوپشتی‌و پێشكەوتن‬ ‫ئەم���ە ب���ۆ ج���اری س���ێیەمە دەبێت���ە‬ ‫كاندی���دی هەڵبژاردنەكان���ی س���ەرۆكایەتی‪،‬‬ ‫ب���ە‬ ‫دا‬ ‫لەهەڵبژاردنەكان���ی‪2012‬‬ ‫بەدەستهێنانی‪%0.26‬ی دەنگەكان‪ ،‬دوا پلەی‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫ش���ومیناد هەڵمەتی هەڵبژاردنەكانی خۆی‬ ‫لەسەر بنەمای دژایەتی "قۆرغكردنی دارایی"‬ ‫فەرەنسا بونیادناوە‪.‬‬ ‫فرانسوا سلینۆ‬ ‫تەمەن‪ 59 :‬ساڵ‬ ‫حزب‪ :‬یەكێتی كۆماریخوازو میللی‬ ‫بەكەس���ێكی نزیك لەڕوس���یاو دژەئەمریكا‬ ‫ناس���راوە‪ .‬رۆژنامەنوس���ێكی فەرەنس���ی‬ ‫بەباش���ترین كاندی���د بۆ الیەنگران���ی پۆتین‬ ‫لەفەرەنسا ناوی بردوە‪.‬‬ ‫جان السل‬ ‫تەمەن‪ 62 :‬ساڵ‬ ‫ئەندامی پەرلەمان‬ ‫لەپانزە س���اڵ لەمەوبەرەوە تاوەكو ئێستا‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی فەرەنسایە‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەوروپ���اوە پێیوایە كە هەیكەلی‬ ‫یەكێتی ئەوروپا دیموكراتیانە نییەو هەڵگری‬ ‫شوناسی ئەوروپی نییە‪ .‬رەخنەی لەگەشەی‬ ‫ئاب���وری نادادپەروەران���ەی ئەوروپ���ا هەیەو‬ ‫خوازیاری ئاوڕدان���ەوەی تایبەتە لەئایندەی‬ ‫گەنجانی ئەوروپا‪.‬‬ ‫سەرۆک‬ ‫دەسەاڵتەكانی سەرۆك كۆمار لەسیستمی‬ ‫سیاسی فەرەنسادا ناكرێت بەدیموكراسیەكانی‬ ‫دیكەی رۆژئ���اوا بەراورد بكرێت‪ .‬س���ەرۆكی‬ ‫فەرەنسا سیاس���ەتی دەرەوەو بەرگری واڵت‬ ‫دیاری���دەكات‌و كۆنترۆڵ���ی چەك���ی ئەتۆمی‬ ‫لەدەس���ت ئەودای���ە‪ ،‬وێ���ڕای دەس���ەاڵتی‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمان‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫دو گێڕانه‌وه‌ ‌ی جیاواز بۆ كوژران ‌ی مامۆستا هێمن له‌ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫ ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ی مامۆستا هێمن‪ ،‬چه‌ند رۆژێك ‌ه‬ ‫كوژران ‌‬ ‫رای‌ گشتی‌ كوردستان‌و میدیاو تۆڕ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ به‌خۆیه‌و‌ه سه‌رقا ‌ڵ‬ ‫كردوه‌‪ ،‬كه‌سوكاره‌ك ‌هی‌ به‌جۆڕێك‬ ‫كوشتنه‌ك ‌هی‌ ده‌گێڕنه‌وه‌و ئاسایشیش‬ ‫به‌جۆرێكی‌ دیكه‌‪.‬‬ ‫ی دوو ش���ه‌مم ‌ه‬ ‫كاتژمێ���ر ‪ 3:30‬رۆژ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪38‬‬ ‫‪ 2016/11/28‬پیاوێك��� ‌‬ ‫ی مامۆس���تا هێمن محه‌مه‌د‬ ‫ساڵ به‌ناو ‌‬ ‫ی ده‌ربه‌ندیخ���ان له‌الیه‌ن‬ ‫له‌ش���ارۆچك ‌ه ‌‬ ‫ی ئاسایش���ه‌و‌ه ده‌س���تگیر‬ ‫هێزه‌كان��� ‌‬ ‫ی نیوكاتژمێر برایه‌كی‌‌و‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و دوا ‌‬ ‫ی ده‌ستگیر‬ ‫هاوس���ه‌ره‌ك ‌هی‌‌و خه‌زوریش ‌‬ ‫ده‌كرێن‪ ،‬به‌اڵم پاش چه‌ند كاتژمێرێك‬ ‫ێ كه‌س���ه‌یان ئازاد ده‌كرێن‪ .‬ل ‌ه‬ ‫ئه‌م س ‌‬ ‫‪ 2017/3/20‬كه‌س���ێك له‌ئاسایش���ه‌و‌ه‬ ‫ی مامۆس���تا‬ ‫ته‌له‌فون بۆ برا گه‌وره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی ئاس���ایش‬ ‫هێمن ده‌كات ك ‌ه س���ه‌ردان ‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬كاتێ���ك ده‌چێ���ت پێیده‌ڵێن‬ ‫"براك���ه‌ت له‌ژیاندا نه‌م���اوه‌‌و ده‌توانیت‬ ‫ته‌رمه‌ك ‌هی‌ ببه‌یته‌وه‌"‪.‬‬

‫ئاسایش‪:‬‬ ‫هێمن داعش بوه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫چوار داعش ‌‬ ‫به‌ئۆتۆمبیل‬ ‫له‌شاره‌زوره‌و‌ه‬ ‫هێناوه‌ت ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ده‌ربه‌ندیخان‌و س ‌‬ ‫رۆژ له‌ماڵه‌كه‌یدا‬ ‫ماونه‌ته‌وه‬

‫گێڕانه‌و‌هی‌ كه‌سوكاره‌ك ‌هی‌‬ ‫ی مامۆس���تا هێم���ن‬ ‫ئه‌وكات��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جموجۆڵ ‌‬ ‫ده‌ستگیرده‌كرێت‪ ،‬گه‌رم ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داعش ده‌بێت له‌س���نور ‌‬ ‫چه‌كداران��� ‌‬ ‫ی پێنج س���اڵ له‌به‌ریتانیا ژیاوه‌‌و‬ ‫ی هه‌ڵه‌بج���ه‌و چه‌ند ماو‌ه ‌‬ ‫گه‌رمی���ان‌و نزیك��� ‌‬ ‫دواتر گه‌ڕاوه‌ته‌و‌ه ب���ۆ عێراق هه‌ر به‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌كی‌ دیك ‌هی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ی حه‌وت ساڵێك هۆیه‌شه‌و‌ه چه‌ند جارێك براگه‌وره‌ك ‌هی‌‌و‬ ‫هێمن محه‌مه‌د ماو‌ه ‌‬ ‫ی هێم���ن بان���گ ك���راون بۆ ئاس���ایش‌و‬ ‫ی قوتابخایه‌ك بو له‌سنور ‌‬ ‫بو مامۆستا ‌‬ ‫ی پێیانوت���راو‌ه "هه‌م���و مانگێك ده‌بێت‬ ‫ی رابردوش كۆلیژ ‌‬ ‫ده‌ربه‌ندیخان‌و ساڵ ‌‬ ‫ی سه‌ردانیان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی ت���ه‌واو كردبو‪ ،‬كه‌س���ێك ‌‬ ‫ش���ه‌ریع ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هێمن‪ ،‬ك ‌ه پیش ‌ه ‌‬ ‫لوقمان براگه‌ور‌ه ‌‬ ‫ێ ساڵیش‬ ‫ی س��� ‌‬ ‫زۆر ئیماندار بو‪ ،‬ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫ی هێرش بو‌ه دوكانداری ‌ه له‌شارۆچك ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ن���او ‌‬ ‫ده‌بێ���ت برایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "رۆژ ‌‬ ‫ی وت ‌‬ ‫ی براك ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌باره‌ت به‌مه‌رگ ‌‬ ‫به‌چه‌كدار له‌نێو داعش���دا‪ ،‬ئه‌م برای ‌ه ‌‬

‫‪ 3/20‬ته‌له‌فون���م بۆكرا له‌ئاسایش���ه‌و‌ه‬ ‫ی براكه‌م‬ ‫تاسه‌ردانیان بكه‌م‪ ،‬من وامزان ‌‬ ‫ی ده‌بینم���ه‌وه‌‌و كاریان پێمه‌‪،‬‬ ‫به‌زیندوی ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ به‌ڕاش���كاو ‌‬ ‫به‌اڵم كاتێك چوم ‌ه ئه‌و ‌‬ ‫پێیانوتم براك���ه‌ت له‌ژیان���دا نه‌ماوه‌و‬ ‫ی وه‌رگریت���ه‌و‌ه‬ ‫ده‌توانی���ت ته‌رمه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ه‌و مه‌رج ‌ه ‌‬ ‫ی دادوه‌ر ‌‬ ‫له‌پزیش���ك ‌‬ ‫ی بۆ دانه‌نێن‪ ،‬چونك ‌ه براكه‌تان‬ ‫پرس��� ‌ه ‌‬ ‫داعش بوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئاگاداركردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی "له‌دوا ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫باوك‌و براو كه‌س���وكاره‌كه‌م الش��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هێمنم���ان وه‌رگرت���ه‌و‌ه له‌پزیش���ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك��� ‌ه ل���ه‌دو الو‌ه قاچ��� ‌‬ ‫دادوه‌ر ‌‬ ‫ی سه‌ری‬ ‫ی ش���كاوه‌‌و توك ‌‬ ‫شكابو‪ ،‬پشت ‌‬ ‫ی شكاوه‌‪،‬‬ ‫ی سه‌ر ‌‬ ‫هه‌ڵكێش���راوه‌‌و ئێسك ‌‬ ‫یه‌كه‌مجار باوك���م‌و براكه‌م ته‌رمه‌كه‌یان‬ ‫وه‌رنه‌ده‌گرت���ه‌وه‌‌و گومانیان هه‌بو ئه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی پش���كنین ‌‬ ‫كوڕه‌كه‌ی���ان بێت‪ ،‬له‌دوا ‌‬ ‫دی ئێ���ن ئ��� ‌هی‌‌و دڵنیاب���ون ئه‌وكات‬ ‫ته‌رمه‌كه‌یم���ان وه‌رگرت���ه‌وه‌‌و بۆم���ان‬ ‫ی‬ ‫ده‌ركه‌وت ك ‌ه چه‌ن���د رۆژێك بو گیان ‌‬ ‫له‌ده‌ستدابو"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌وه‌ش كرد هێمن ماو‌ه ‌‬ ‫ئاماژه‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫هه‌شت ساڵ ده‌بێت ژیان ‌‬ ‫ی ش���ه‌ش‬ ‫ی كچێك ‌‬ ‫پێكهێن���اوه‌‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چوار سااڵنه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫سااڵن‌و كوڕێك ‌‬ ‫ی نێگه‌رانی ‌ه ئه‌و‬ ‫ی بۆ ئێم ‌ه جێگ ‌ه ‌‬ ‫"ئه‌و‌ه ‌‬ ‫تۆمه‌تانه‌ی ‌ه دراوه‌ت ‌ه پاڵ براكه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ی‬ ‫براكه‌مان داعش ‌ه با بە به‌ڵگ ‌ه بۆ خه‌ڵك ‌‬ ‫ی بكه‌ن"‪.‬‬ ‫بخه‌نه‌ڕوو ئاشكراش ‌‬ ‫گێڕانه‌و‌هی‌ ئاسایش‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی گێڕانه‌و‌ه ‌‬ ‫به‌پێ��� ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫نزی���ك له‌ئاسایش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پایز ‌‬ ‫ی هێمن له‌كۆتای ‌‬ ‫ده‌ستگیركردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی راب���ردودا له‌الی���ه‌ن هێزه‌كان ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی ده‌ربه‌ندیخان‪،‬‬ ‫ئاسایشه‌و‌ه له‌شارۆچك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه ب���ۆ گومانكردنیان له‌و‌ه ‌‬

‫ی به‌داعش���ه‌و‌ه هه‌بوه‌و چه‌ند‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫رۆژیك پێ���ش ده‌س���تگیركردنی‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی داعش��� ‌‬ ‫مه‌ف���ره‌ز‌ه چوار كه‌س���یی ‌ه ‌‬ ‫ی خۆی���دا داڵ���د‌ه داو‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌ماڵه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫هاتونه‌ت ‌ه ئه‌و سنوره‌و ویستویان ‌ه چاالك ‌‬ ‫ی ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫ی ئاس���ایش‌و خه‌ڵك��� ‌‬ ‫له‌دژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجامب���ده‌ن‌و چه‌ن���د جموجۆڵێك��� ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫سنورداریشیان له‌ده‌وروبه‌ر ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌ربه‌ندیخان كردوه‌‪ ،‬به‌رله‌و‌ه ‌‬ ‫ئاسایشه‌و‌ه بكوژرێن‪.‬‬ ‫ی ده‌س���تگیركردنیدا‪،‬‬ ‫هێمن ب���ه‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی لێكۆڵینه‌وه‌و به‌دواداچون ‌‬ ‫به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی ئاسایش���ه‌و‌ه‬ ‫زیاتر له‌الیه‌ن هێزه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه چه‌كداره‌كان ‌‬ ‫براوه‌ت ‌ه ئه‌و شوێن ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫داعش���یان تێدا كوژراوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌وڵ ‌‬ ‫ی داوه‌‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا ئاسایش‬ ‫راكردن ‌‬ ‫ته‌قه‌یان لێكردوه‌و كوژراوه‌‪ .‬زیاتر له‌دو‬ ‫ی‬ ‫ی پزیشك ‌‬ ‫مانگیش��� ‌ه له‌س���اردكه‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫دادوه‌رییدایه‌و به‌ش���ێك له‌ش���ێواندن ‌‬ ‫ی ب���ه‌و مانه‌و‌ه‬ ‫ی په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫جه‌س���ت ‌ه ‌‬ ‫زۆره‌وه‌یه‌ له‌و ساردكه‌ره‌وه‌یه‌دا‪ .‬‬ ‫ی گه‌رمیان‪،‬‬ ‫ی ئاسایش��� ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫ی ش���ه‌هید محه‌م���ه‌د له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د "هێم���ن داعش‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی به‌ئۆتۆمبی���ل‬ ‫ب���وه‌‌و چ���وار داعش��� ‌‬ ‫له‌شاره‌زوره‌و‌ه هێناوه‌ت ‌ه ده‌ربه‌ندیخان‌و‬ ‫ێ رۆژ له‌ماڵه‌كه‌یدا ماونه‌ته‌وه‌‌و دواتر‬ ‫س‌‬ ‫چه‌ن���د هاواڵتییه‌كیان ش���ه‌هید كردو‌ه‬ ‫له‌وس���نوره‌‌و پاش���ان ئه‌و داعشانه‌ش‬ ‫ی چه‌ند س���اڵێكیش‬ ‫كوژراون‪ ،‬م���او‌ه ‌‬ ‫ی هێرش داعشه‌‌و‬ ‫ی به‌ناو ‌‬ ‫ده‌بێت برایه‌ك ‌‬ ‫تائێستاش له‌شاری‌ له‌موسڵه‌"‪.‬‬ ‫ی گه‌رمیان‬ ‫ی ئاسایش ‌‬ ‫ی " بڕیار ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫وه‌هاب���و بچین��� ‌ه س���ه‌رماڵه‌كه‌یان‌و‬ ‫داعشه‌كان ده‌ستگیر بكه‌ین به‌اڵم ئه‌و‌ه‬ ‫ی بو داعشه‌كان‬ ‫ی سلێمان ‌‬ ‫ی ئاسایش ‌‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫ی كوژراون‌و دواتر‬ ‫ی ماڵه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌و‌ه ‌‬ ‫خۆیشی‌ ده‌ستگیركرا"‪.‬‬

‫کەسوکارەکەی‪ :‬ئه‌وه‌ی‌ بۆ ئێمه‌ جێگه‌ ‌ی‬ ‫نێگه‌رانیه‌ ئه‌و تۆمه‌تانه‌یه‌ دراوه‌ته‌ پاڵ براكه‌م‬ ‫ئه‌گه‌ر براكه‌مان داعشه‌ با بە به‌ڵگه‌ بۆ خه‌ڵكی‌‬ ‫بخه‌نه‌ڕوو ئاشكراشی‌ بكه‌ن‬

‫گه‌نجێك له‌الیه‌ن ئامۆزاكه‌یه‌و‌ه دو پیاو‬ ‫له‌سه‌ر كێشه‌ ‌ی زه‌و ‌ی ده‌كوژرێن‬ ‫به‌چه‌قۆ ده‌كوژرێت‬ ‫ ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هه‌ڵكه‌وت له‌ناوبژیوانی‌ ئامۆزایه‌كی‌‌و‬ ‫مامیدا‪ ،‬چه‌قۆیه‌ك به‌ر سنگی‌‬ ‫ده‌كه‌وێت‌و گیان له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫هه‌ڵكه‌وت���ی‌ ته‌م���ه‌ن‪ 25‬س���اڵ‌‌و‬ ‫هه‌ندرێنی‌ ته‌مه‌ن ‪ 18‬س���اڵ‌ ئامۆزا‬ ‫بون‪ ،‬ماوه‌ی‌ ده‌ س���اڵیش بو ماڵیان‬ ‫به‌ماڵ���ی‌ یه‌ك���ه‌وه‌ ب���و له‌چه‌قچه‌ق‪،‬‬ ‫هه‌ندرێ���ن زۆر گوێڕایه‌ڵی‌ هه‌ڵكه‌وت‬ ‫بو‪ ،‬زۆربه‌ی‌ كاتیش پێكه‌وه‌ بون‪.‬‬ ‫ئێ���واره‌ی‌ هه‌ین���ی‌ ‪،2017/4/7‬‬ ‫محه‌م���ه‌دی‌ ب���رای‌ هه‌ندرێ���ن الی‌‬ ‫باوكی‌ ش���كات ده‌كات كه‌ هه‌ندرێن‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌ ماڵه‌وه‌ی‌ بردوه‌‌و زۆر‬ ‫خێرا شۆفێریی‌ كردوه‌‌و چه‌ند جاریك‬ ‫خه‌ریك بوه‌ وه‌ریگێڕێت‪ ،‬گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م قسه‌یه‌ ده‌ماقاڵه‌و شه‌ڕ له‌نێوان‬ ‫هه‌ندرێ���ن‌و باوكیدا دروس���تده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌ندرێن په‌الم���اری‌ چه‌قۆ له‌باوكی‌‬ ‫ده‌دات‌و محه‌مه‌دی���ش راده‌كات‬ ‫تاهه‌ڵكه‌وتی‌ ئام���ۆزای‌ فریاكه‌وێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ك���ه‌ هه‌ڵك���ه‌وت ده‌گات‬ ‫له‌ناوبژیوانیدا چه‌قۆیه‌ك به‌ر سنگی‌‬ ‫ده‌كه‌وێت‌و گیانله‌ده‌ستده‌دات‪ ،‬باوك‌و‬ ‫هاوڕێیه‌كی‌ هه‌ندرێنیش له‌شه‌ڕه‌كه‌دا‬ ‫بریندار ده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌و ئێواره‌ی���ه‌ هه‌ڵكه‌وت له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت‌و میوانی‌ له‌شاری‌ هه‌ولێره‌وه‌‬ ‫هاتبو‪ ،‬كاتێك محه‌مه‌دی‌ ته‌مه‌ن ‪12‬‬ ‫ساڵی‌ ئامۆزای‌ خه‌به‌ری‌ بۆ ده‌هێنێت‬ ‫كه‌ هه‌ندرێن خواردویه‌تیه‌وه‌‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫باوك���ی‌ ب���وه‌ به‌ش���ه‌ڕیان‌و باوك‌و‬ ‫هاوڕێیه‌ك���ی‌ به‌چه‌قۆ برینداركردون‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ك���ه‌س ناوێرێ���ت بچێت‬ ‫ب���ه‌الی داو فریاك���ه‌وه‌‌و چه‌قۆكه‌ی‌‬ ‫لێوه‌ربگره‌"‪.‬‬ ‫هه‌ندرێ���ن‪ ،‬قوتابی‌ ب���و‪ ،‬جاروبار‬ ‫له‌گه‌ڵ باوكیش���ی‌ ده‌چوه‌ ده‌وام كه‌‬ ‫ئه‌فس���ه‌ری‌ هێزه‌كانی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫ب���و له‌كه‌رك���وك ده‌وام���ی‌ ده‌كرد‪،‬‬ ‫ب���ه‌رده‌وام له‌گ���ه‌ڵ‌ باوك���ی‌ ناكۆك‬ ‫بو‪ ،‬چه‌ند جارێك���ی‌ دیكه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫باوكی‌ شه‌ڕی‌ بوه‌‪ ،‬هه‌ركاتێك ده‌بوه‌‬ ‫ده‌نگه‌ده‌ن���گ‌و ش���ه‌ڕیان هه‌ڵكه‌وتی‌‬

‫ئێواره‌ هه‌ندرێن‬ ‫سه‌رخۆش‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬كه‌ توشی‌‬ ‫شه‌ڕ دێت له‌گه‌ڵ‬ ‫باوكی‌‪ ،‬چه‌قۆ‬ ‫ئه‌بوئه‌ڵقه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ردێنێت‌و‬ ‫چه‌قۆیه‌ك له‌قاچی‌‬ ‫باوكی‌ ده‌دات‬

‫ئامۆزاو دراوسێیان ناوبژی‌ ده‌كردن‪،‬‬ ‫ك���ه‌ هه‌ندرێن زۆر گوێ���ی‌ لێده‌گرت‌و‬ ‫زۆركات به‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌ پیاسه‌یان‬ ‫ده‌كردو پێكه‌وه‌بون‪.‬‬ ‫هاوبیر برای‌ هه‌ڵكه‌وت س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌مه‌رگی‌ براكه‌ی‌ وتی‌ "ئه‌و ئێواره‌یه‌‬ ‫دایك‌و باوك‌و خوشك‌و براكانم تازه‌‬ ‫له‌هاوینه‌هه‌واری‌ دوكان گه‌ڕابوینه‌وه‌‌و‬ ‫من بۆ كارێك له‌سه‌ر رێگای‌ كه‌ركوك‬ ‫سلێمانی‌ بوم كه‌ ده‌چومه‌ كه‌ركوك‪،‬‬ ‫مامه‌ س���ه‌نگه‌ر ته‌له‌فون���ی‌ بۆكردم‌و‬ ‫وتی‌ هاوبیر فریاكه‌وه‌ شه‌ڕمان بوه‌‌و‬ ‫هه‌ندرێ���ن به‌چه‌قۆ له‌من‌و س���ۆرانی‌‬

‫هاوڕێ���م‌و هه‌ڵكه‌وتی‌ داوه‌و فریاكه‌وه‌‬ ‫هه‌ڵكه‌وت هیالكه‌"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ هاوبیر‌و چونی‌‬ ‫بۆ نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاكه‌وتن سۆران‬ ‫ده‌بینێ‌‪ ،‬سۆران كه‌ جێ‌ چه‌‌قۆكانی‌‬ ‫قۆڵیان بۆ دوریوه‌ته‌وه‌‌و كه‌سی‌ دیكه‌‬ ‫نابینێت زۆر هه‌وڵ���ده‌دات تابزانێت‬ ‫براكه‌ی‌ له‌كوێیه‌‪ ،‬به‌اڵم دواتر یه‌كێك‬ ‫له‌هاوڕێكانی‌ هه‌ڵك���ه‌وت پێیده‌ڵێت‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌‬ ‫"هه‌ڵك���ه‌وت‬ ‫پزیش���كی‌ دادوه‌ری���ه‌"‪ ،‬كاتێ���ك‬ ‫ده‌چێته‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ براكه‌ی‌‬ ‫به‌چه‌قۆیه‌ك كه‌ له‌سه‌ر سنگی‌ دراوه‌‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌س���تداوه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌وته‌ی‌‬ ‫س���ه‌نگه‌ری‌ مامی‌ له‌نی���وه‌ی‌ رێگادا‬ ‫هه‌ڵكه‌وت گیانله‌ده‌ستده‌دات‌و توشی‌‬ ‫خوێنبه‌ربون ده‌بێت چونكه‌ چه‌قۆكه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر دڵی‌ داوه‌‌و ده‌م���اری‌ دڵی‌‬ ‫گرتوه‌‪.‬‬ ‫ئێواره‌ هه‌ندرێن سه‌رخۆش ده‌بێت‪،‬‬ ‫كه‌ توش���ی‌ شه‌ڕ دێت له‌گه‌ڵ باوكی‌‪،‬‬ ‫چه‌ق���ۆ ئه‌بوئه‌ڵقه‌ك���ه‌ی‌ ده‌ردێنێت‌و‬ ‫چه‌قۆیه‌ك له‌قاچ���ی‌ باوكی‌ ده‌دات‌و‬ ‫چه‌قۆیه‌كی���ش به‌رقۆڵ���ی‌ س���ۆرانی‌‬ ‫هاوڕێ���ی‌ س���ه‌نگه‌ر ده‌كه‌وێ���ت‪،‬‬ ‫به‌چه‌قۆیه‌كی���ش كه‌ به‌ر س���ه‌ردڵی‌‬ ‫هه‌ڵك���ه‌وت ده‌كه‌وێ���ت‪ ،‬هه‌ندرێ���ن‬ ‫ڕاده‌كات‌و به‌وته‌ی‌ كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌‬ ‫تائێس���تا نازانرێ���ت له‌كوێیه‌و هێزه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كان به‌دوایدا ده‌گه‌ڕێن‪.‬‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌‬ ‫پارێ���زگاری‌ س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌قی���ب‬ ‫س���ه‌ركه‌وت ئه‌حم���ه‌د به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یان���د "كوڕێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪18‬‬ ‫به‌ناوی‌ هه‌ندرێن سه‌نگه‌ر له‌ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیاندا له‌چه‌قچ���ه‌ق له‌گه‌ڵ باوكی‌‬ ‫ده‌بێته‌ ش���ه‌ڕیان‌و به‌چه‌قۆ له‌باوكی‌‌و‬ ‫هاوڕێیه‌ك���ی‌ ده‌دات‌و ئامۆزایه‌ك���ی‌‬ ‫به‌ناوی‌ هه‌ڵكه‌وت كه‌ ناوبژی‌ كردوه‌‬ ‫به‌چه‌قۆیه‌ك ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هێزه‌كانمان گه‌یشتونه‌ته‌‬ ‫ش���وێنی‌ روداوه‌ك���ه‌‌و لێكۆڵین���ه‌وه‌‬ ‫له‌ڕوداوه‌ك���ه‌ ده‌س���تی‌ پێك���ردوه‌و‬ ‫په‌ڕاوی‌ یاسایی‌ كراوه‌ته‌وه‌‌و بكوژه‌كه‌‬ ‫ده‌س���تگیر نه‌كراوه‌‌و كه‌سوكاریشی‌‬ ‫تائێستا سكاڵیان تۆمار نه‌كردوه‌"‪.‬‬

‫ ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫دو پیاوی‌ ته‌مه‌ن ‪ 35‬ساڵ به‌ناوی‌‬ ‫كه‌ریم ره‌حیم‌و خالید محه‌مه‌د‬ ‫له‌گوندی‌ له‌ك له‌الیه‌ن دو كه‌سه‌وه‌‬ ‫له‌ناو ئه‌و زه‌ویه‌دا ده‌كوژرێن‬ ‫كه‌چه‌ند ساڵێكه‌ كێشه‌ی له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫كاتژمێر ‪4:00‬ی‌ پاشنیوه‌ڕۆی‌ رۆژی‌‬ ‫پێنجش����ه‌ممه‌ ‪ ،2017/4/6‬كه‌ری����م‬ ‫ره‌حیم‌و خالید محه‌مه‌د له‌گوندی‌ له‌ك‬ ‫ده‌چنه‌ سه‌ر زه‌وییه‌كانیان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بیكێڵ����ن‪ ،‬ئه‌م زه‌وییان����ه‌ ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆره‌ بونه‌ته‌ رێگای‌ هاتوچۆی‌ گوند‌و‬ ‫له‌ساڵی‌ رابردوشدا له‌الیه‌ن خه‌ڵكی‌‬ ‫ئ����ه‌و گون����ده‌وه‌ داوایان لێك����راوه‌‬ ‫به‌كارینه‌هێنن‌و نه‌یكێڵن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان‬ ‫گوێیان به‌و قسانه‌ نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫محه‌م����ه‌د عه‌لی‌ ئام����ۆزای‌ كه‌ریم‌و‬ ‫خالید له‌باره‌ی‌ مه‌رگی‌ ئامۆزاكانیه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ وت "له‌ڕێگه‌ی‌ ته‌له‌فونه‌وه‌‬ ‫ئاگادار كرام ئامۆزاكانم له‌گوندی‌ له‌ك‬ ‫ته‌قه‌یان لێكراوه‌‌و له‌گه‌ڵ خزمان بچین‬ ‫به‌هانایانه‌وه‌‪ ،‬كاتێك چوین له‌ناو ئه‌و‬ ‫زه‌وییه‌ی‌ ك����ه‌ خه‌ریكی‌ كێاڵنی‌ بون‬ ‫ته‌قه‌یان لێكرابو‪ ،‬چه‌ند فیش����ه‌كێك‬ ‫به‌جه‌سته‌یانه‌وه‌ بو‪ ،‬به‌هۆی‌ سه‌ختی‌‬ ‫برینه‌كه‌ی����ان ده‌س����تبه‌جێ‌ گیانیان‬ ‫له‌ده‌ست دابو"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "خالی����د‌و كه‌ری����م‬ ‫له‌باوباپیرانیان����ه‌وه‌ ئ����ه‌و زه‌ویه‌یان‬ ‫بۆ ماوه‌ت����ه‌وه‌‌و به‌كارده‌هێنن‪ ،‬چه‌ند‬ ‫س����اڵێك ده‌بێت كێشه‌ له‌نێوان ئه‌و‬ ‫دو بنه‌ماڵه‌یه‌دا دروس����تبوه‌‌و چه‌ند‬ ‫جارێكی‌ دیكه‌ش له‌سااڵنی‌ رابردودا‬ ‫كێشه‌یان له‌س����ه‌رهه‌بوه‌‌و پێیانوتون‬ ‫نابێت به‌كاریبهێنن به‌بیانوی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ له‌سه‌ره‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ جارێكی‌‬ ‫دیكه‌ په‌الم����اری‌ چه‌كی����ان له‌یه‌ك‬ ‫نه‌داوه‌‌و ئامۆزاكانم هیچ ده‌ستێكیان‬ ‫نه‌كردۆت����ه‌وه‌‌و چه‌كی����ان پێنه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ����ه‌و دوانه‌ی‌ ت����ر به‌چه‌كه‌وه‌‬ ‫بون‌و یه‌كس����ه‌ر ته‌قه‌یان لێكردون‪،‬‬ ‫ته‌قه‌كه‌ره‌كان له‌و گونده‌دا سه‌رقاڵی‌‬ ‫ئاژه‌ڵداری����ن‌و نایه‌نه‌وێ����ت به‌بیانوی‌‬

‫تێپه‌ڕینی‌ رێگای‌ هاموش����ۆی‌ گوند‪،‬‬ ‫ئامۆزاكانم ئه‌و زه‌ویه‌ بكێڵن كه‌ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 100‬س����اڵه‌ له‌الیه‌ن باوباپیرانمه‌وه‌‬ ‫به‌كارهێنراوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ ك����رد‬ ‫كه‌س����وكاری‌ بكوژه‌كان نازانن چۆن‬ ‫ئه‌و كێشه‌یه‌ چاره‌س����ه‌ربكه‌ن‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫وت����ی‌ "بك����وژه‌كان‌و خێزانه‌كانیان‬ ‫گونده‌كه‌یان چۆڵكردوه‌‌و په‌شیمانن‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی����ان‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئێمه‌ به‌هۆی‌‬ ‫پرس����ه‌‌و رێزگرت����ن له‌س����ه‌روه‌ری‌‬ ‫یاس����او هێ����زه‌ ئه‌منیه‌كان����ه‌وه‌ هیچ‬ ‫كاردانه‌وه‌یه‌كمان نه‌بوه‌‌و نامانه‌وێت‬ ‫كه‌سی‌ دیكه‌ بكوژرێت"‪.‬‬ ‫محه‌م����ه‌د ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ كرد‬ ‫كه‌ روب����ه‌ری‌ زه‌ویه‌ك����ه‌ ته‌نها ‪5000‬‬ ‫هه‌زار مه‌تر ده‌بێ����ت‌و هی‌ ئه‌وه‌ نیه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ له‌س����ه‌ر بكوژرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ پێش ئه‌و روداوه‌ كه‌سوكار‬ ‫ئاگاداربوینای����ه‌ نه‌مانده‌هێش����ت‬ ‫دۆخه‌كه‌ بگات����ه‌ روداوی‌ نه‌خوازراوو‬ ‫كوژراوی‌ لێبكه‌وێته‌وه‌‌و ئامۆزاكانمی‌‬ ‫له‌سه‌ر بكوژرێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئامۆزاكان����م له‌ناحیه‌ی‌‬ ‫قادركه‌ره‌م نیش����ته‌جێن‌و پیشه‌یان‬ ‫فه‌رمانبه‌ری‌ وه‌زاره‌تی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌‌و‬ ‫له‌وه‌رزی‌ به‌هاردا ئه‌و ژماره‌ زه‌وییه‌‬ ‫ده‌كێڵن كه‌ له‌باوباپیرانمانه‌وه‌ بۆمان‬ ‫به‌جێماوه‌‪ ،‬جێگه‌یه‌كی‌ هێنده‌ ئاوه‌دان‬ ‫نیه‌ تابتوانرێت پشتی‌ پێببه‌سترێت‬ ‫وه‌ك بژێوی‌ ئابوری‌‪ ،‬ته‌نها مه‌به‌ستیان‬ ‫ئه‌وه‌ بوه‌ نه‌فه‌وتێت‌و داگیر نه‌كرێت‌و‬ ‫له‌گیرفان����ی‌ خۆی����ان پاره‌ی����ان له‌و‬ ‫زه‌ویه‌دا سه‌رف ده‌كرد"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌‬ ‫له‌مباره‌ی����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫پۆلیسی‌ چه‌مچه‌ماڵ "عه‌قید حه‌یده‌ر‬ ‫بێس����ه‌ری‌" به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د‬ ‫"ئێ����واره‌ی‌ رۆژی‌ پێنجش����ه‌ممه‌‬ ‫له‌سه‌ركێش����ه‌ی‌‬ ‫‪2017/4/6‬‬ ‫زه‌وی‌ له‌گون����دی‌ ل����ه‌ك له‌ناحیه‌ی‌‬ ‫قادرك����ه‌ره‌م دو هاواڵت����ی‌ ته‌م����ه‌ن‬ ‫‪ 35‬كه‌ خێزاندارن به‌هۆی‌ كێش����ه‌ی‌‬ ‫زه‌وی����وزار ده‌كوژرێ����ن‪ ،‬هێزه‌كانمان‬ ‫چونه‌ته‌ شوێنی‌ روداوه‌كه‌‌و ده‌ستیان‬ ‫به‌لێكۆڵین����ه‌وه‌ ك����ردوه‌‌و بكوژه‌كان‬

‫روبه‌ری‌ زه‌ویه‌ك ‌ه‬ ‫ته‌نها ‪ 5000‬هه‌زار‬ ‫مه‌تر ده‌بێت‌و هی‌‬ ‫ئه‌وه‌ نیه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫له‌سه‌ر بكوژرێت‬ ‫به‌داخه‌وه‌ پێش‬ ‫ئه‌و روداوه‌‬ ‫كه‌سوكار‬ ‫ئاگاداربوینایه‌‬ ‫نه‌مانده‌هێشت‬ ‫دۆخه‌كه‌‬ ‫بگاته‌ روداوی‌‬ ‫نه‌خوازراوو‬ ‫كوژراوی‌‬ ‫لێبكه‌وێته‌وه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ئامۆزاكانم ‌‬ ‫له‌سه‌ر بكوژرێت‬ ‫رایانكردوه‌و ك����وژراوه‌كان ره‌وانه‌ی‌‬ ‫پزیشكی‌ دادوه‌ری‌ سلێمانی‌ كراون‌و‬ ‫كه‌س����وكاری ك����وژراوه‌كان س����ااڵی‌‬ ‫یاس����اییان تۆماركردوه‌‌و پ����ه‌ڕاوی‌‬ ‫یاسایی‌ بۆ دۆسیه‌كه‌ كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫ی بڕیوه‌‌و‬ ‫ی كوردی‌ سنوره‌كان ‌‬ ‫دانا كه‌ریم‪ :‬فیلم ‌‬ ‫به‌ره‌و جیهانیبون هه‌نگاو ده‌نێت‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫هونه‌رمه‌ندی‌ سینه‌ماكار دانا كه‌ریم‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "فیلمی‌ كوردی‌ ئێستا زۆر‬ ‫له‌سنوره‌كانی‌ بڕیوه‌‌و به‌رده‌وامه‌ له‌ده‌رچون‬ ‫له‌لۆكاڵێتی‌‌و به‌ره‌و جیهانیبون هه‌نگاو‬ ‫ده‌نێت"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ره‌وت���ی‌ هه‌نوكه‌ی‌ فیلمس���ازی ‌ی‬ ‫كوردی‌‌و له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫دانا كه‌ریم س���ینه‌ماكاری‌ كورد له‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫كه‌ هونه‌ری‌ سینه‌ما‌و فیلمسازی‌ له‌كوردستاندا‬ ‫به‌چه‌ن���د قۆناغێ���ك دائه‌ڕێژرێ���ت‌و له‌باره‌ی‌‬ ‫قۆناغه‌كانه‌وه‌ وتی‌ "قۆناغی‌ دروستكردنی‌ فیلم‬ ‫له‌باكوری‌ كوردس���تان له‌الی���ه‌ن هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ی‌ ك���ورد یه‌ڵم���از گۆنای‌ ك���ه‌ توانی‌‬ ‫به‌دنیا‌و به‌كوردانی���ش بڵێت كه‌ ئێمه‌ی‌ كورد‬ ‫خاوه‌نی‌ بینین‌و گێڕانه‌وه‌ی‌ چیرۆكه‌كانمانین‌و‬ ‫تێڕوانینی‌ جیهانین وه‌ك���و هه‌مو نه‌ته‌وه‌كانی‌‬ ‫تری‌ دنیا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تان توانرا‬ ‫هون���ه‌ری‌ فیلمس���ازی‌ هه‌نگاوێك���ی‌ گ���ه‌وره‌‬ ‫ببڕێت له‌رێگ���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵێك گه‌نجی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫له‌نێویاندا هونه‌رمه‌ندی‌ گه‌وره‌ی‌ كورد به‌همه‌ن‬ ‫قوبادی‌"‪.‬‬ ‫دانا كه‌ریم جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫فیلمسازانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان توانیویانه‌‬ ‫چه‌ندین فیلم���ی‌ س���ینه‌مایی‌ به‌رهه‌مبهێنن‌و‬ ‫فیلم���ی‌ ك���وردی‌ له‌قۆناغێك���ی‌ سس���ته‌وه‌‬ ‫بگوازنه‌وه‌ بۆ قۆناغێكی‌ گه‌شه‌سه‌ندو‌و بینه‌ری‌‬ ‫ناوخۆ‌و ده‌ره‌وه‌ ئاشنا بكه‌ن به‌فیلمی‌ كوردی‌‌و‬ ‫توانیویانه‌ چه‌ندین خه‌اڵتی‌ جیهانی‌ بچننه‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ڕه‌وتی‌ فیلمس���ازی‌ له‌باشوری‌‬ ‫كوردس���تانیش‪ ،‬دانا كه‌ریم وتی‌ "له‌باش���وری‌‬ ‫كوردس���تان دروس���تكردنی‌ فیلم‌و ناساندنی‌‬ ‫س���ینه‌ما مێژویه‌كی‌ زۆر ت���ازه‌ی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫توانراوه‌ چه‌ندین فیلم دروست بكرێت"‪.‬‬ ‫دانا له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ ره‌وتی‌ فیلمس���ازی‌‬ ‫له‌باشوری‌ كوردستان پێویست به‌پۆڵێنكردن‌و‬ ‫ره‌خنه‌گرت���ن‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ ج���دی‌ هه‌یه‌‬ ‫تابه‌وته‌ی‌ ئه‌و "بتوانین هونه‌رمه‌نده‌ جدییه‌كان‌و‬ ‫داهێنه‌ره‌كان جیابكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫دان���ا كه‌ریم ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "فیلمی‌‬ ‫(رێ���گا)ی‌ یه‌ڵماز گۆن���ای‌ توانیویه‌تی‌ فیلمی‌‬ ‫ك���وردی‌ به‌دنی���ا بناس���ێنێت‌و فیلمه‌ك���ه‌ش‬

‫پێكردو‬ ‫ته‌ الم)‬ ‫ه‌ره‌تای‌‬ ‫ش����انۆ‬ ‫��كردنی‌‬ ‫رله‌نوێ‌‌و‬ ‫دراماش‬ ‫م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه‌ر یه‌ك‬ ‫كس����تم‬ ‫م له‌ڕوی‌‬ ‫له‌كاری‌‬

‫بكرێت‌و به‌وته‌ی‌ ئه‌و "ئه‌مه‌ش كاریگه‌رییه‌كی‌‬ ‫باش���ی‌ ده‌بێت له‌سه‌ر دروس���تكردنی‌ فیلم ‌ی‬ ‫باش‌و هونه‌ری‌"‪.‬‬ ‫دان���ا كه‌ریم ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌دات بۆ كورد‬ ‫س���ینه‌ما ده‌رگایه‌كی‌ زۆر ئاوه‌اڵیه‌ كه‌ بتوانین‬ ‫لێیه‌وه‌ دنیا ببینین‌و هه‌ر له‌و ده‌رگایه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫بتوانی���ن چیرۆكه‌كانمان به‌رینه‌ ده‌ره‌وه‌‌و وتی‌‬ ‫"ئێمه‌ خاوه‌ن���ی‌ زۆرتری���ن چیرۆكین له‌هه‌مو‬ ‫قۆناغه‌كان���ی‌ ژیانم���ان‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌كرێت فیلم‬ ‫له‌سه‌ر هه‌مو كاره‌ساته‌كانمان دروست بكه‌ین‌و‬ ‫زۆر گرنگیشه‌ ئه‌و چیرۆكانه‌ بنێرینه‌ ده‌ره‌وه‌‌و‬ ‫له‌ناوخۆش به‌نه‌وه‌ی‌ نوێی‌ ئاشنا بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و جینۆس���ایدی‌ هۆلۆكۆس���ت به‌نمونه‌‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ س���ینه‌ماوه‌ توانراوه‌‬ ‫ئه‌و كاره‌س���اته‌ به‌دنی���ا بناس���ێنرێت‌و وتی‌‬ ‫"ئێمه‌ش ئه‌بێت كاره‌ساته‌كانی‌ میلله‌ته‌كه‌مان‬ ‫به‌ده‌ره‌وه‌ بناسێنین"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌ش���داریكردنی‌ فیلمه‌كه‌یان‬ ‫(دورگه‌ی‌ م���رواری‌) له‌چه‌ند فێس���تیڤاڵێكی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ جیهانی‌‌و وه‌رگرتنی‌ چه‌ندین خه‌اڵتی‌‬ ‫جیهانی‌‪ ،‬دانا كه‌ریم وت���ی‌ "فیلمی‌ (دورگه‌ی‌‬

‫مرواری‌) ب���اس له‌قاره‌مانێتی‌‌و به‌رگری‌ كچانی‌‬ ‫كورد ده‌كات به‌رامبه‌ر به‌تیرۆر‪ .‬ئه‌م به‌رگرییه‌ ‌ی‬ ‫كچانی‌ كورد دنیای‌ سه‌رس���ام كرد بۆیه‌ ئه‌م‬ ‫فیلمه‌ كاریگه‌ری‌ دروس���تده‌كات‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫چیرۆكه‌كه‌ چیرۆكێكی‌ سه‌رنجڕاكێشه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌ش���داریكردنی‌ فیلمه‌كانم له‌هه‌ر‬ ‫ش���وێنێكی‌ دنیادا جێگه‌ی‌ بایه‌خی‌ تایبه‌ته‌ بۆ‬ ‫من له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ وه‌ك���و هونه‌رمه‌ندێكی‌ كورد‬ ‫به‌ش���داری‌ ده‌كه‌ین كه‌ ئه‌مه‌ش بایه‌خ‌و گرنگی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ خۆی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "وه‌رگرتنی‌ خه‌اڵت‬ ‫جارێك���ی‌ ت���ر ئه‌وه‌مان بۆ ئه‌س���ه‌لمێنێت كه‌‬ ‫ئێمه‌ش ئه‌توانین كاریگه‌ریمان هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫ره‌وتی‌ سینه‌مای‌ جیهانی‌"‪.‬‬ ‫"به‌هه‌مو خه‌اڵته‌كانم دڵخۆشم‌و ئه‌و خه‌اڵتانه‌‬ ‫ته‌نها بۆ من نییه‌‌و بۆ س���ه‌رجه‌م ستافه‌كه‌مه‌"‬ ‫دانا كه‌ریم وای‌ وت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ به‌رجه‌س���ته‌كردنی‌ مه‌ینه‌تییه‌كانی‌‬ ‫ك���ورد له‌فیلمی‌ كوردیدا‪ ،‬دان���ا كه‌ریم ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌دات كه‌ له‌ب���اره‌ی‌ كاره‌س���اته‌كانی‌‬ ‫كورده‌وه‌ كاری‌ باش به‌رهه‌مهێنراوه‌‌و له‌ناوه‌‌وه‌‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ش جێ ‌ی ره‌زامه‌ندی‌‌و سه‌رس���وڕمانی‌‬ ‫بین���ه‌ر‌و فێس���تیڤاڵه‌كان بوه‌‌و وت���ی‌ "به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێك كاره‌س���ات هه‌یه‌ به‌نمونه‌ی‌ ئه‌نفال‌و‬ ‫كیمیابارانكردنی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ نه‌توانراوه‌ تائێستا‬ ‫كارێكی‌ س���ینه‌مایی‌ بۆ بكرێ���ت كه‌ هێنده‌ی‌‬ ‫كاره‌س���اته‌كه‌ ده‌بێت فیلمه‌كه‌ش گه‌وره‌بێت‌و‬ ‫بتوانێ���ت ببێته‌ باڵیۆزی‌ ك���وردان له‌ده‌ره‌وه‌‌و‬ ‫ببێته‌ س���ه‌لمێنه‌ر‌و به‌جینۆس���اید ناساندنی‌‬ ‫كورد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌ب���ڕوای‌ م���ن دروس���تكردنی‌‬ ‫فیلم له‌س���ه‌ر ئه‌م كاره‌س���اتانه‌ پێویس���تی‌‬ ‫به‌پڕۆده‌كشنی‌ گه‌وره‌ هه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانێت‬ ‫زۆر به‌جوانی‌ ئه‌و كاره‌ساتانه‌ بكرێته‌ وێنه‌‌و بۆ‬ ‫ناوه‌وه‌‌و ده‌ره‌وه‌ نمایش بكرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ فیلمی‌ (یه‌كه‌مین چیرۆك) كه‌ باس‬ ‫له‌ڕاپه‌ڕینی‌ به‌هاری‌‪ 1991‬ده‌كات وتی‌ "فیلمی‌‬ ‫(یه‌كه‌مین چیرۆك) له‌س���یناریۆ‌و ده‌رهێنانی‌‬ ‫خۆمه‌‪ ،‬باس له‌ساتی‌ راپه‌ڕینی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌ ساته‌وه‌ختێكی‌ مێژویی‌ گرنگ بو‪،‬‬ ‫س���اته‌وه‌ختی‌ گۆڕانكاری‌ گه‌وره‌ بو له‌مێژوی‌‬ ‫ئێمه‌دا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌م فیلم���ه‌ توان���ی‌ له‌زۆرێك‬ ‫له‌فێس���تیڤاڵه‌ جیهانیی���ه‌كان به‌ش���داربێت‌و‬ ‫خه‌اڵتی‌ باشترین فیلم وه‌ربگرێت"‪.‬‬

‫ته‌مه‌نی ‪ 40‬ساڵه‌‌و ‪ 20‬ساڵ ‌ه له‌ناو شاردا ئاژه‌ڵداری ده‌كات‬

‫ئا‪:‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫خالید عه‌بدواڵ ماوه‌ی‪ 25‬ساڵ ‌ه له‌یه‌كێك‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كه‌كانی شاری سلێمانی نیشته‌جێیه‌‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات "له‌منداڵیه‌و‌ه خه‌ریكی‬ ‫كاری ئاژه‌ڵدارییه‌‌و ‪20‬ساڵه‌ به‌هۆی‬ ‫منداڵه‌كانی كه‌ قوتابین‌و ناتوانن له‌گه‌ڵی‬ ‫بچنه‌وه‌ بۆ گوند له‌شاردا ئاژه‌ڵداری ده‌كات‌و‬ ‫هیچ كارێكی دیكه‌ نازانێت‌و ژیانی خۆی‌و‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌و شه‌ش منداڵه‌كانی به‌كاری‬ ‫به‌خێوكرنی مه‌ڕ ده‌ژێنێت"‪.‬‬

‫ت باس‬ ‫حزبی‌‌و‬ ‫عێراق‌و‬ ‫وبه‌رگی‌‬ ‫ه‌وه‌ چی‌‬

‫ه‌ی‌ وتت‬ ‫ه‌حزبێك‬ ‫كردوه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و‬ ‫زلێنانن‌و‬ ‫ه‌ته‌وه‌ی‬

‫خالی���د عه‌ب���دواڵ ك ‌ه خه‌ریك���ی هێنانه‌وه‌ی‬ ‫مه‌ڕو به‌رخه‌كانی بو تانه‌چن ‌ه سه‌ر شه‌قامه‌كه‌‌و‬ ‫ئۆتۆمبێل لێیان نه‌دات‌و جارجاره‌ ده‌یگێڕانه‌وه‌‌و‬ ‫به‌وریاییه‌كی زۆره‌وه‌ ده‌هات‌و ده‌چو‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫وت "له‌منداڵی���ه‌وه‌ له‌گوندبوین باوك‌و باپیرم‬ ‫ئاژه‌ڵداریی���ان ده‌كرد‌و منی���ش هه‌مان كاری‬ ‫ئه‌وان فێربوم له‌وه‌ته‌ی چاوم كردۆته‌وه‌ شوان‬ ‫بوم هیچ كارێكی دیكه‌ نازانم‌و ش���اره‌زاییه‌كی‬ ‫یه‌كجار باشم له‌كاره‌كه‌ی خۆمدا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "هه‌ر سه‌یری ئاژه‌ڵه‌كان بكه‌م ده‌زانم‬

‫هه‌یه‌ بۆ‬

‫ه‌رگه‌ش‬ ‫راستنی‌‬ ‫من هیچ‬ ‫تیرۆرو‬ ‫ده‌گرم‌و‬ ‫ی‌و رێزم‬ ‫رم‪.‬‬

‫توانیویه‌ت���ی‌ چه‌ندین خه‌اڵت���ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫وه‌ربگرێ���ت به‌تایبه‌تیش خه‌اڵت���ی‌ پاڵمیدۆر‬ ‫له‌فێستیڤاڵی‌ (كان)ی‌ سینه‌مایی‌ له‌فه‌ڕه‌نسا"‌و‬ ‫به‌وته‌ ‌ی دانا به‌خش���ینی‌ ئه‌و خه‌اڵته‌ جیهانیه‌‬ ‫به‌گۆنای‌ "س���ه‌ره‌تایه‌كی‌ زۆر گ���ه‌وره‌ بوه‌ بۆ‬ ‫سینه‌مای‌ كوردی‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ فیلمی‌‬ ‫ك���وردی‌ ئێس���تا زۆر له‌س���نوره‌كانی‌ بڕیوه‌‌و‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌ له‌ده‌رچ���ون له‌لۆكاڵێتی‌‌و به‌ره‌و‬ ‫جیهانیب���ون هه‌ن���گاو ده‌نێت‌و وت���ی‌ "له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا پێویس���تیمان به‌وه‌یه‌ كه‌ سینه‌ما‬ ‫بكه‌ین���ه‌ كولت���ور له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ خۆمان���دا‌و‬ ‫بینه‌ری‌ خۆمان به‌فیلمی‌ باش‌و هونه‌ری‌ رازی‌‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬

‫دانا كه‌ریم له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ به‌كه‌لتوركردنی‌‬ ‫س���ینه‌ما كاری‌ زۆری‌ پێویس���ته‌‌و ته‌نه���ا‬ ‫به‌فیلمس���ازه‌كان ناكرێت‌و وتی‌"پڕۆس���ه‌یه‌كه‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و كه‌رت���ی‌ تایبه‌تی���ش لێ���ی‌‬ ‫به‌رپرسیارن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كاریگه‌ری‌ قه‌یران���ی‌ دارایی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر فیلمس���ازانی‌ كورد‌و به‌رهه‌مه‌كانیان‪،‬‬ ‫دانا كه‌ریم وتی‌ "قه‌یران���ی‌ دارایی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س���ه‌ر س���ه‌رجه‌م س���ێكته‌ره‌كان ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫س���ینه‌ماش ب���ه‌ده‌ر نه‌ب���وه‌ له‌كاریگه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫قه‌یرانه‌ داراییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پێویسته‌ ئاماژه‌ به‌شتێكی‌ گرنگ‬ ‫بده‌ین ك���ه‌ له‌پێش قه‌یران���ی‌ دارایی‌ ئه‌توانرا‬ ‫به‌پێ���ی‌ پ�ل�ان ئ���ه‌و بودجه‌یه‌ی‌ بۆ ب���واری‌‬ ‫فیلمس���ازی‌ ته‌رخان كرابو كاری‌ زۆر گه‌وره‌ی‌‬ ‫پێ‌ بكرێت‌و ئ���ه‌و بودجه‌یه‌ به‌هه‌ده‌ردانی‌ تێدا‬ ‫نه‌كرایه‌"‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌و سینه‌ماكاره‌ دیوێكی‌ پۆزه‌تیڤی‌‬ ‫ئه‌م قه‌یرانه‌ ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلم‬ ‫له‌م قۆناغه‌دا ئه‌كرێت زیاتر پالنی‌ بۆ دابنرێت‌و‬ ‫ته‌رخانكردن���ی‌ بودج���ه‌ بۆ فیلم به‌سیس���تم‬

‫چ نه‌خۆشیه‌كیان هه‌یه‌و بۆ خۆم چاره‌سه‌ریان‬ ‫ده‌كه‌م‌و ده‌رمانیان ده‌ده‌مێ‌و پێویس���ت ناكات‬ ‫بیانب���ه‌م بۆ الی‌ پزیش���ك‪ .‬س���ااڵنێكی زۆری‌‬ ‫ویستوه‌ تاتوانیومه‌ فێرببم"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه "ماوه‌ی بیس���ت‬ ‫س���اڵ ده‌بێت له‌ش���اردا ئاژه‌ڵ���داری ده‌كات‌و‬ ‫ماوه‌ی پانزه‌ ساڵ ده‌بێت خانی ئاژه‌ڵ ‌ی هه‌یه‌و‬ ‫پێش���وتریش له‌گه‌ڕه‌ك���ی به‌كره‌جۆ ئاژه‌ڵداری‬ ‫كردوه‌‌"و وتی‌ "ناوشار بۆ ئاژه‌ڵداری گونجاوتر‌ه‬ ‫بۆ من‌و رۆژانه‌ خه‌ڵكێك دێن سه‌ردانم ده‌كه‌ن‬ ‫ب���ۆ خێرو خێ���رات ئاژه‌ڵم لێ ده‌ك���ڕن‌و داوام‬ ‫لێده‌ك���ه‌ن بۆیان س���ه‌ر ده‌ب���ڕم‌و بۆیان چاك‬ ‫ده‌كه‌م‌و ته‌نها گۆشته‌كه‌ی ده‌به‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"رۆژان ‌ه خه‌ڵكی ته‌له‌فونم بۆ ده‌كه‌ن‌و‬ ‫مشته‌ری تایبه‌تی خۆمم هه‌یه‌‌و گه‌رچی قه‌یرانی‬ ‫دارایی روی له‌هه‌رێمی كوردستان كردوه‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌و كاریگه‌ریه‌ به‌رچاوه‌ی له‌سه‌ر كاره‌كه‌ی من‬ ‫نه‌بوه‌‌و خه‌ڵكی به‌رده‌وامن له‌خێركردن‌و مه‌ڕم‬ ‫لێ ده‌كڕن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش به‌و‌ه ده‌كات به‌درێژایی ‪ 40‬س���اڵ‬ ‫ئاژه‌ڵ���داری ئاژه‌ڵی ره‌ش���ه‌واڵخ‌و م���ه‌ڕو بزنی‬ ‫كردوه‌‌و وت���ی "له‌وكاته‌وه‌ی له‌ش���اردا ئاژه‌ڵ‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫پێویس���تە بەش���ێوەیەكی ب���اش‬ ‫پ�ل�ان دابنێی���ت پێ���ش ئەنجامدان‌و‬ ‫جێبەجێكردن تاوەك���و لەهەڵەكردن‬ ‫لەپڕۆژەكانتدا بەدوربیت‪ ،‬لەئێستادا‬ ‫ت���ۆ لەوپ���ەڕی مرۆڤدۆس���تی‌و‬ ‫بەخشینتدایت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫لەئەنجامدا ئەوەی‌ ویستت بەدەستت‬ ‫هێنا‪ ،‬پێویس���تە زیات���ر كات لەگەڵ‬ ‫خۆشەویستانت بەسەر بەریت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫به‌خێوده‌كه‌م ته‌نها مه‌ڕم به‌خێوكردوه‌‌و به‌هۆی‬ ‫گوێڕایه‌ڵ���ی‌و دورنه‌كه‌وتنه‌وه‌ی���ان‌ چاودێریان‬ ‫ئاسانه‌‌و وه‌ك ره‌شه‌واڵخ‌و بزن نیه‌‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌و س���نوره‌ی تێیدا ده‌ژین خانم‬ ‫بۆ مه‌ڕه‌كان دروس���تكردوه‌‌و به‌یانی‌‌و ئێواران‌و‬ ‫له‌دوای نیوه‌ی ش���ه‌و به‌دواوه‌ له‌خان ده‌ریان‬ ‫ده‌ك���ه‌م تاگی���ا بخ���ۆن‌و له‌زس���تاندا ده‌بێت‬ ‫له‌ژوره‌وه‌ دایانبه‌ستم‌و ئالیكیان بۆ ده‌كڕین ك ‌ه‬ ‫له‌ورده‌ن���ان‌و كاو جۆ‌ پێكهات���وه‌و زۆر كاتیش‬ ‫له‌جێگ���ه‌ی دیك���ه‌وه‌ وێنجه‌یان ب���ۆ ده‌هێنم‌و‬ ‫مش���وریان ده‌خۆم‌و هیچ كاتێك نایه‌ڵم برسی‬ ‫بن"‪.‬‬ ‫جه‌غتی���ش ل���ه‌و‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك��� ‌ه "مه‌رجی‬ ‫س���ه‌ره‌كی ئاژه‌ڵداری ئه‌وه‌ی���ه‌ بزانرێت چۆن‬ ‫خزمه‌ت ده‌كرێن‌و تێربكرێن ئه‌وكات خاوه‌نه‌كه‌ی‬ ‫ده‌توانێ���ت س���ود له‌گۆش���ت‌و ش���یره‌كه‌یان‬ ‫وه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی "ئاژه‌ڵی مه‌ڕ زۆرترین كڕیاری هه‌یه‌و‬ ‫له‌وه‌رزی به‌ه���اردا به‌هۆی هه‌بونی گیاو له‌وه‌ڕ‬ ‫نرخه‌ك���ه‌ی به‌رزده‌بێته‌وه‌‌و ل���ه‌وه‌رزی پایزدا‬ ‫هه‌رزان ده‌بن به‌هۆی وه‌رزی سه‌رماوس���ۆڵه‌و‬ ‫نه‌بونی ئالیك‌و خه‌رجی زۆری ده‌وێت"‪.‬‬

‫ئه‌و ئاماژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات كه‌ زۆرترین مه‌ڕو‬ ‫مااڵت له‌ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێمی كوردستانه‌و‌ه دێت ‌ه‬ ‫نا‌و هه‌رێم‌و ده‌ڵێ‌ "له‌ئێستادا به‌خۆشحاڵییه‌و‌ه‬ ‫به‌رهه‌می‌ خۆماڵ ‌ی زیادی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫خالید عه‌بدواڵ جه‌غتیش له‌و‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫"به‌ده‌ر له‌وه‌ی‌ ئه‌و كاره‌ ‌ی بوه‌ته‌ س���ه‌رچاوه‌ ‌ی‬ ‫بژێو ‌ی بۆ خێزانه‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا شیرو‬ ‫ماس���ت‌و په‌نیره‌ك���ه‌ی به‌ش���ی خێزانه‌ك���ه‌ ‌ی‬ ‫ده‌كات‌"و وت���ی‌ "ده‌توانم به‌ش���ی دراوس���ێ‌و‬ ‫خزم‌و كه‌سوكاره‌كه‌شمی لێ بده‌م‌‌و پێویستمان‬ ‫به‌ماست‌و په‌نیر‌و شیری بیانی نییه‌و به‌رهه‌می‬ ‫مه‌ڕه‌كانی خۆم ناگۆڕمه‌و‌ه به‌هه‌رچی به‌رهه‌می‬ ‫بیانی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "مه‌ڕداری یه‌كێكه‌ له‌هیوایه‌ته‌كانی‬ ‫ژیانم‌و منداڵه‌كانیشم به‌و كاره‌ زۆر ئاسوده‌ن‌و‬ ‫ك���وڕه‌ گه‌وره‌ك���ه‌م وازی له‌قوتابخانه‌ هێناوه‌‌و‬ ‫زۆر هاوكاریم ده‌كات‌و دڵی به‌كاره‌كه‌ی خۆشه‌‌و‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌شم هاوكارێكی باشمه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ كاره‌ك���ه‌ ‌ی بوه‌ت ‌ه‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ س���ه‌رنج ‌ی خه‌ڵك‌و رێب���واران‌و وت ‌ی‬ ‫"رۆژانه‌ خه‌ڵكی به‌ئۆتۆمبێله‌و‌ه الده‌ده‌ن‌و وێن ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆم‌و مه‌ڕه‌كاندا ده‌گرن"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫(با له‌گه‌ڵ خۆیدا ده‌مانبات)‬ ‫س���یناریۆ‌و ده‌رهێن���ان‪ :‬عه‌ب���اس‬ ‫كیارۆسته‌می‌‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬مه‌حمود كه‌الری‌‬ ‫مۆسیقا‪ :‬په‌یمان یازدانیان‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬عه‌باس كیارۆسته‌می‌‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ه‌ر‪ :‬ماری���ن كارمیت���ز‪،‬‬ ‫عه‌باس كیارۆسته‌می‌‬ ‫به‌رهه‌می‌‪ :‬هاوبه‌شی‌ ئێران‪-‬فه‌ڕه‌نسا‪-‬‬ ‫ساڵی‌ ‪1999‬‬ ‫یه‌ك���ه‌م نمای���ش‪1:‬ی‌ ئۆكتۆب���ه‌ری‌‬ ‫‪-1999‬ئیتاڵیا‬ ‫ماوه‌ی‌ فیلم‪ 118:‬خوله‌ك‬ ‫نواندن‪:‬به‌هم���ه‌ن قوب���ادی‌‪ ،‬نوغری‌‬ ‫ئه‌س���ه‌دی‌‪ ،‬رۆش���ان ك���ه‌ره‌م علمی‌‪،‬‬ ‫ش���اپور قوبادی‌‪ ،‬مه‌سعود مه‌نسوری‌‪،‬‬ ‫فه‌رزاد س���وهرابی‌‪ ،‬ریحان حه‌یده‌ری‌‪،‬‬ ‫مه‌عسومه‌ س���ه‌لیمی‌‪ ،‬لیدا سوڵتانی‌‪،‬‬ ‫فره‌نگیس ره‌هسیپار‪.‬‬ ‫چیرۆكی‌ فیلمه‌كه‌ باس له‌س���ه‌ردانی‌‬ ‫چه‌ند كه‌س���ێك ده‌كات ب���ۆ گوندێكی‌‬ ‫ك���وردی‌ ك���ه‌ نازانرێ���ت ئامان���ج‬ ‫له‌س���ه‌ردانه‌كه‌یان چیی���ه‌‌و دوات���ر‬ ‫هۆكاری‌ هاتنه‌كه‌یان ئاشكرا ده‌كرێت‌و‬ ‫ئه‌وان چاوه‌ڕوان���ی‌ مه‌رگی‌ ئافره‌تێكی‌‬ ‫به‌سااڵچوی‌ گونده‌كه‌ ده‌كه‌ن له‌كاتێكدا‬ ‫س���ه‌رجه‌می‌ دانیش���توانی‌ گونده‌ك���ه‌‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌دان پارێزگاری‌ له‌و ژنه‌‬ ‫به‌سااڵچوه‌ بكه‌ن‌و خزمه‌تی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م گونده‌ له‌شوێن‌و جێگه‌ی‌‬ ‫ت���ر جیاده‌كاته‌وه‌ بونی‌ هاوس���ۆزی‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ تۆكم���ه‌ی‌ نێ���وان‬ ‫دانیشتوانه‌كه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫هاوكات كه‌سێكی‌ نامۆ له‌چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫مه‌رگ���ی‌ ئه‌و ژنه‌دایه‌‌و كیارۆس���ته‌می‌‬ ‫له‌فیلمه‌ك���ه‌دا ئ���ه‌و هۆكاران���ه‌ی‌‬ ‫ده‌ستنیش���ان نه‌كردوه‌ ك���ه‌ وای‌ له‌و‬ ‫كه‌سه‌ نامۆیه‌ كردوه‌ ئاوات بۆ مه‌رگی‌‬ ‫ئ���ه‌و ژنه‌ به‌س���ااڵچوه‌ بخوازێت‌و وای‌‬ ‫كردوه‌ بینه‌ر خۆی‌ به‌ش���وێن وه‌اڵمی‌‬ ‫ئه‌و پرس���یاره‌‌و چه‌ندین پرس���یاری‌‬ ‫دیكه‌ی‌ نێو فیلمه‌كه‌دا بگه‌ڕێت‪.‬‬ ‫عه‌باس كیارۆسته‌می‌ (‪22‬ی‌ یۆنیۆی‌‬ ‫‪ 1940‬ت���اران‪4-‬ی‌ یۆلی���ۆی‌ ‪2016‬‬ ‫پاری���س) ده‌رهێنه‌رێكی‌ س���ینه‌مایی‌‬ ‫ئێرانی‌ جیهان���ی‌ به‌ناوبانگه‌‌و هه‌روه‌ها‬ ‫س���یناریۆنوس‌و به‌رهه‌مهێنه‌ری‌ فیلم‌و‬ ‫فۆتۆگرافه‌ره‌‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪1970‬ه‌وه‌ له‌ب���واری‌‬ ‫س���ینه‌ما كاری‌ ك���ردوه‌‌و زیاتر له‌‪40‬‬ ‫فیلم���ی‌ به‌رهه‌مهێنراوه‌ كه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫كورته‌ فیل���م‌و فیلمی‌ دۆكیۆمێنته‌رین‌و‬ ‫فیلمه‌كانی‌ له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ جیهان‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ گه‌وره‌یان به‌ده‌ستهێناوه‌‌و‬ ‫فیلمی‌ (با له‌گ���ه‌ڵ خۆیدا ده‌مانبات)‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌فیلمه‌ به‌ناوبانگه‌كانی‌ ئه‌و‪.‬‬ ‫به‌یه‌كێ���ك له‌ده‌رهێنه‌ران���ی‌ ره‌وتی‌‬ ‫سینه‌مای‌ ئێرانی‌ هاوچه‌رخ داده‌نرێت‌و‬ ‫فیلمه‌ به‌ناوبانگه‌كانی‌ بریتین له‌"تامی‬ ‫گێ�ل�اس‪ ،‬ماڵ���ی ه���اوڕێ له‌كوێیه‌‪،‬‬ ‫له‌ژێ���ر داری زه‌یتون‪ ،‬با له‌گه‌ڵ خۆی‬ ‫ده‌مانبات"‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫باش���تروایە لەمڕۆدا لەس���ەرخۆبیت‌و‬ ‫هەوڵبدە پارێزگاری لەس���ەالمەتیت‬ ‫بكەیت‌و هیچ ش���تێك مەکە نامۆ بێت‬ ‫تادوچاری گرژی نەبیتەوە‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫هەوڵبدە هاوپەیمانێك یان هاوڕێیەك‬ ‫بدۆزەرەوە تاوەكو كەش���ێکی خۆش‬ ‫بەدەس���تبهێنیت بۆ پڕكردنەوەی ئەو‬ ‫بۆشاییەی لەكاتی تەنیایدا هەتە‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫دەرگاكان���ی س���ەركەوتن بەروت���دا‬ ‫دەكرێن���ەوە لەهەم���و بوارەكان���داو‬ ‫هەوڵدەدەی���ت بەپێی توانات س���ود‬ ‫ل���ەو هەالن���ە وەربگریت ك���ە دێنە‬ ‫بەردەمت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئەگەر بەش���ێوەیەكی باش هەنگاو‬ ‫بنێی���ت ئ���ەوا كۆمەڵێ���ك پڕۆژەی‬ ‫پیش���ەیی گرنك‌و ورد ناونیش���انی‬ ‫قۆناغی داهاتوت دەبێت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ی پێویسته‌‬ ‫چی ‌‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫له‌كاتی‌ چونت بۆسه‌یران؟‬

‫زۆربه‌م���ان ل���ه‌م وه‌رزه‌ ح���ه‌ز‬ ‫به‌چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ ده‌كه‌ی���ن پێمان‬ ‫خۆش���ه‌ كاتێكی‌ زیاتر ل���ه‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫به‌سه‌ربه‌رین‪ .‬به‌اڵم پێویسته‌ ئه‌وه‌‬ ‫بزانی���ت بایه‌خدان به‌پێس���تت له‌م‬ ‫وه‌رزه‌ گرنگ���ه‌و باش���تر وایه‌ ئه‌م‬ ‫خااڵنه‌ ره‌چاو بكه‌یت‪:‬‬ ‫‪ .1‬به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك به‌ب���ێ‌‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫نیان مه‌حمود‪ :‬راگه‌یاندنی‌ كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌الوه‌ گرنگرته‌‬ ‫زۆری‌و بۆری‌ بینه‌ر ‌‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫نیان مه‌حمود پێشكه‌شكاری شۆخ وشه‌نگ‬ ‫له‌دیدارێكی تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ ،‬تیشكده‌خاته‌ سه‌ر‬ ‫ژیانی منداڵی خۆی‌و ئه‌و وێستگانه‌ی كه‌ له‌ماوه‌ی‬ ‫رابردودا كاری تێدا كردون‪.‬‬

‫كرێمی‌ دژه‌خ���ۆر مه‌چۆره‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬هه‌میش���ه‌ به‌كاربێنی���ت‌و له‌كاتی‌‬ ‫نیوكاتژمێ���ر پێش چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ گه‌ش���ت‌و س���ه‌یران كاڵوی‌ شه‌پق ‌ه‬ ‫ده‌س���ته‌كان‌و له‌سه‌ر بكه‌یت‪.‬‬ ‫له‌ده‌موچ���اوت‌و‬ ‫ئه‌وشوێنانه‌ی‌ پێست كه‌ به‌ده‌ره‌وه‌ن‬ ‫‪ .3‬له‌كاتی‌ گه‌ڕه‌وانه‌وه‌ت بۆماڵه‌وه‌‬ ‫كرێمی‌ دژه‌خۆره‌كه‌ی‌ بۆبه‌كار بێنه‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌ر دو كاتژمێر جارێ���ك دوباره‌ خه‌یار له‌ره‌نده‌ بده‌و له‌گه‌ڵ ماستی‌‬ ‫ش���یرین تیكه‌ڵی‌ ی���ه‌ك بكه‌و بیده‌‬ ‫به‌كاری بهێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌پێس���تت بۆم���اوه‌ی‌ ‪ 20‬خوله‌ك‌و‬ ‫‪ .2‬باشتروایه‌ چاویلكه‌ی‌ هه‌تاوی‌ دواتر به‌ئاو به‌جوانی‌ بیشۆ‪.‬‬ ‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫له‌باره‌ی سه‌ره‌تاكانی كاركردنی له‌ڕاگه‌یاندن‪ ،‬نیان‬ ‫مه‌حم����ود وتی‌ "له‌س����اڵی ‪ 1999‬فۆتۆگرافه‌ر جه‌مال‬ ‫پێنجوێنیم ناسی‌و له‌ڕێگای رێكخراوی ئازادی الوان‪-‬‬ ‫ه‌وه‌ ده‌ستم به‌كاری فۆتۆگرافی كرد‪ ،‬دواتر هه‌ر له‌و‬ ‫سه‌رو به‌نده‌دا بوم به‌هه‌ڵه‌چنی رۆژنامه‌ی نۆژه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌س����اڵی ‪2001‬و له‌سه‌ر پێشنیاری برای‬ ‫ش����اعیر س����اڵح بێچار بوم به‌بێژه‌ر له‌ڕادیۆی زانكۆ‬ ‫پاشان له‌درێژه‌ی ئه‌زمونی كاری رادیۆیمدا له‌ڕادیۆی‬ ‫خاك ده‌ستبه‌كار بوم"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ وازهێنانی‌ له‌ڕادیۆی‌ خاك‪ ،‬نیان مه‌حمود‬ ‫وت����ی‌ "دوای ماوه‌ی����ه‌ك كاركردن����م له‌ڕادیۆی خاك‬ ‫س����ه‌فه‌رێكی واڵتی ئێرانم كرد كه‌ هاتمه‌وه‌ س����ه‌یرم‬ ‫كرد كه‌س����ێك كه‌ چه‌ن����د ش����یعرێكی خوێندبوه‌وه‌‬ ‫كردبویان به‌سێدی بۆی‌و ئه‌وه‌ دڵگرانی‌ كردم چونكه‌‬ ‫من له‌سه‌ره‌تای‌ دامه‌زراندنی‌ رادیۆكه‌ له‌گه‌ڵیاندا بوم‌و‬ ‫ئ����ه‌و كاره‌یان بۆ من نه‌كرد‌و هه‌ر ئه‌وه‌ش وایكرد كه‌‬ ‫له‌خاك هاتم����ه‌ ده‌رێ‪ ،‬به‌اڵم دوب����اره‌ هێنامیانه‌وه‌‌و‬ ‫وتیان نابێت به‌دڵگرانی بڕۆیت"‪.‬‬ ‫نی����ان مه‌حم����ود له‌ب����اره‌ی‌ پێشكه‌ش����كردنی‌‬ ‫به‌رنامه‌یه‌كی‌ ئه‌ده‌بیش له‌ڕادیۆی‌ نه‌وا‪ ،‬وتی‌ "رادیۆی‬ ‫نه‌وا به‌رنامه‌یه‌كیان هه‌ب����و به‌ناوی (نه‌وای ئه‌ده‌ب)‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌وا بوم تاس����اڵی ‪ 2008‬چ وه‌ك هه‌واڵساز چ‬ ‫وه‌ك پێشكه‌شكاری ئه‌و به‌رنامه‌ ئه‌ده‌بییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "دواتر له‌ڕێگ����ه‌ی راس����ان موختاره‌وه‌‬ ‫له‌كه‌ناڵی كوردس����ات بوم به‌پرۆدیس����ه‌ری به‌رنامه‌ی‬ ‫رۆژێك����ی ن����وێ‪ ،‬دواتر ه����ه‌ر له‌كه‌ناڵی كوردس����ات‬ ‫به‌رنامه‌ی ش����یعریم هه‌بو له‌هه‌مان كاتیشدا به‌رنامه‌م‬ ‫هه‌بو له‌ڕادیۆی خه‌ندان"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئه‌زمونی‌ كاركردنیشی‌ له‌ئێن ئارتی‌‪،2‬‬ ‫نیان مه‌حمود وتی‌ "له‌س����اڵی ‪ 2013‬ده‌رون گێژه‌ن‌و‬ ‫چه‌ند براده‌رێ����ك په‌یوه‌ندیان ك����رد تابه‌رنامه‌یه‌كی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����م هه‌بێ����ت بۆ ئ����ه‌و كه‌ناڵ����ه‌‌و تاكاتی‬ ‫س����ه‌فه‌ركردنم ئ����ه‌و به‌رنامه‌یه‌م پێشكه‌ش����كرد له‌و‬

‫كه‌ناڵه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ دوا وێس����تگه‌ی‌ كاركردنیش����ی‌ له‌دوا ‌ی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪ ،‬نیان وتی‌ "كه‌ گه‌ڕامه‌وه‌‬ ‫براده‌رانی كوردستان ‪ 24‬زۆر به‌ڕێزه‌وه‌ په‌یوه‌ندییان‬ ‫كرد‌و دیاره‌ ئه‌و براده‌رانه‌ی كه‌ ئێس����تا له‌م كه‌ناڵه‌دا‬ ‫كاریان له‌گه‌ڵ����دا ده‌كه‌م هه‌مان ئه‌و كه‌س����انه‌ن كه‌‬ ‫له‌ڕابردودا له‌خاك‌و كوردس����ات كارم له‌گه‌ڵ ده‌كردن‬ ‫بۆی����ه‌ منیش رازی‌ بوم كاریان له‌گ����ه‌ڵ بك ‌هم‌و لێره‌‬ ‫رێزی كاركردنت ده‌گرن"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌كاریگه‌ری به‌رنامه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫له‌س����ه‌ر تاكی كوردی‪ ،‬نیان مه‌حمود وتی‌ "بێش����ك‬ ‫كاریگه‌ری به‌جێ دێڵێت‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ راگه‌یاندن‬ ‫ئه‌مڕۆ ناتوانێ����ت نه‌وه‌یه‌كی‌ بژارده‌ دروس����ت بكات‬ ‫چونكه‌ لیبڵی به‌رزبونه‌وه‌ی بینه‌ری بۆ گرنگتره‌ وه‌كو‬ ‫ئه‌وه‌ی چی ده‌ده‌یت به‌گوێی خه‌ڵكدا"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫شاره‌زایی‌ له‌ده‌رونناس����یدا هه‌یه‌ نزیكتر له‌خه‌ڵكێكی‬ ‫ئاس����ایی په‌ی به‌ش����ته‌كان ده‌بات‌و وتی‌ "هه‌ر بۆیه‌‬ ‫میوانی پرۆگرامه‌كانی من له‌گه‌ڵ من ئاسوده‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك����ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫خاوه‌ن����ی ده‌زگایه‌كی راگه‌یاندن بێ����ت رۆژانه‌ جگه‌‬ ‫له‌به‌رنامه‌ی هۆش����یاری تاك هیچ ش����تێكی تر نادات‬ ‫به‌گوێی خه‌ڵكدا‌و وتی‌ "به‌گش����تی ئه‌مڕۆ سۆش����یال‬ ‫میدیا كاریگه‌رییه‌كی نه‌رێنی كردۆته‌ سه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردی"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی ئ����ه‌و لێكه‌وته‌ كۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ش����ی وه‌ك‬ ‫راگه‌یاندنكارێ����ك ب����ه‌ر نیان كه‌وت����وه‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردیدا‪ ،‬وتی‌ "نایش����ارمه‌وه‌ تائێستا روبه‌ڕوی هیچ‬ ‫لێكه‌وته‌یه‌ك����ی ناخ����ۆش نه‌بومه‌ت����ه‌وه‌ بوبێته‌ هۆی‬ ‫بێتاقه‌ت بونم"‪.‬‬ ‫وتیشی ساڵی ‪ 2008‬كه‌ هاوسه‌ره‌كه‌م سه‌فه‌ری كرد‬ ‫دراوس����ێكانم ده‌یانوت چۆن ده‌بێت ژنێكی گه‌نج كه‌‬ ‫خاوه‌ن����ی دو منداڵه‌ به‌جێبهێڵرێت‪ .‬به‌هه‌رحاڵ پێیان‬ ‫نه‌نگی بو خۆشم نازانم بۆ هه‌میشه‌ خۆشه‌ویستی پیاوو‬ ‫ژنه‌ به‌ته‌مه‌نه‌كان بوم هه‌م له‌كاتی پێشكه‌ش����كردنی‬ ‫به‌رنامه‌دا هه‌م له‌ژیانی كۆمه‌اڵیه‌تیمدا"‪.‬‬ ‫نیان جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ "سه‌ربه‌رزانه‌‬ ‫توانیویه‌ت����ی‌ روب����ه‌ڕوی ئه‌و ژیان����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ش‬ ‫بێته‌وه‌‌و ئه‌ركه‌كانی‌ خۆی‌ به‌باشترین شێوه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫بكات"‪.‬‬

‫ی شانازین‬ ‫ی بۆ ئاوێنه‌‪ :‬پێشمه‌رگ ‌ه هێزێكن جێگا ‌‬ ‫مه‌حمود جوند ‌‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬

‫ی له‌دایكبوی‌‬ ‫ئه‌كته‌ری‌ ناودار مه‌حمود جوند ‌‬ ‫ساڵی‌ ‪1945‬ی‌ پارێزگای‌ بحیره‌یه‌‬ ‫له‌واڵتی‌ میسر‪ ،‬به‌هۆی‌ خۆشه‌ویستی‌‬ ‫بۆ نواندن له‌ساڵی‌ ‪ 1967‬په‌یمانگای‌‬ ‫سینه‌ما به‌شی‌ نواندن ده‌خوێنێت‪ ،‬ژیانی‌‬ ‫هونه‌ری‌ به‌شانۆگه‌ری‌ (حاڵه‌تی‌ كتوپڕ)‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‌و به‌رهه‌می‌ ته‌مه‌نی‌ هونه‌ری‌‬ ‫ده‌یان شانۆگه‌ری‌‌و سه‌دان فیلم‌و درامایه‌‪.‬‬ ‫له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت����ی‌ ئاوێنه‌دا باس له‌كاره‌‬ ‫هونه‌رییه‌كان����ی‌‌و هه‌ندێ����ك نهێن����ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ژیانی‌‌و ئ����ه‌و ناڕه‌حه‌تیانه‌ی‌ روبه‌ڕوی‌ هاتون‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ 40 :‬س����اڵ خزمه‌ت له‌بواری‌ هونه‌ری‌‬ ‫چی‌ پێ‌ به‌خشیویت؟ ‬ ‫مه‌حمود جوندی‌‪ :‬ئه‌و خۆشه‌ویس����تیه‌ی‌ پێ‌‬ ‫به‌خش����یوم كه‌له‌الیه‌ن خه‌ڵكیه‌وه‌ به‌گش����تی‌‌و‬ ‫له‌الی����ه‌ن هه‌واداران����ی‌ كاره‌ هونه‌رییه‌كان����م‬ ‫ب����ۆم ده‌رده‌بردرێـ����ت و له‌ناخمه‌وه‌ هه‌س����تی‌‬ ‫پێده‌كه‌م‪ .‬كه‌ ئه‌وه‌ش گه‌وره‌ترین ده‌س����كه‌وت‬ ‫و س����ه‌رمایه‌یه‌ بۆ من‌و هه‌م����و كه‌س ناتوانێت‬ ‫به‌ده‌ستی‌ بهێنێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ته‌نیا خۆشه‌ویستی‌ پێ‌ به‌خشیویت‬ ‫یاخود بۆته‌ هۆكارێك بۆ بژێوی‌ ژیانیشت؟‬ ‫مه‌حمود جوندی‌‪ :‬به‌دڵنیایی‌ هونه‌ر كارێكی‌‬ ‫بازرگانیشه‌‌و مافی‌ خۆمه‌ ئه‌گه‌ر بتوانم له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫كاركردن����م وه‌ك هونه‌رمه‌ن����د داهات����ی‌ ژیانم‬ ‫به‌ده‌س����ت بهێنم‪ ،‬به‌اڵم هه‌رگیز بیركردنه‌وه‌م‬ ‫وه‌ك كارێكی‌ بازرگانی‌ هۆكار نه‌بوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هون����ه‌ر هه‌ڵبژێرم‌و كاری‌ تی����ادا بكه‌م به‌ڵكو‬ ‫خۆشه‌ویس����تیم بۆ هونه‌ر وای‌ كرد ئه‌و بواره‌‬ ‫هه‌ڵبژێرم ته‌نانه‌ت خۆشه‌ویس����تی‌و عه‌ش����قم‬ ‫ب����ۆ هونه‌ر هۆكاری‌ هه‌ڵهاتن����م بو له‌ڕیزه‌كانی‌‬ ‫هێزی‌ ئاسمانی‌ میسری‌‌و زۆر قوربانیم به‌ژیانی‌‬

‫کاوڕ‬ ‫هەڵە بچووك���ەكان لەوانەیە زۆرجار‬ ‫نیشانەی پەلەكردن بێت لەهەندێك‬ ‫ش���تدا‪ ،‬بۆیە هەوڵبدە چارەسەری‬ ‫پەلە بكە تاوەكو ش���تەكان كەڵەكە‬ ‫نەبن لەڕوی پیشەییتەوە‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫ژینگەكە گونجاوە لەم���ڕۆدا بەتایبەت روبەڕوبونەوەكانت لەگەڵ بەڕێوەبەرو‬ ‫ئەگەر ویستت رێگرییەكان تێپەڕێنیت‌و بەرپرس���انی س���ەرو خۆت لەپێشوتر‬ ‫الپەڕەیەكی نوێ لەپەیوەندیتدا لەگەڵ توندت���ر دەبێت���ەوە‪ ،‬ب���ەاڵم پێگەو‬ ‫پارێزگاریت بەهێزتردەیێت‪.‬‬ ‫هاوژینەكەت هەڵبدەیتەوە‪.‬‬

‫تایبه‌تیم داوه‌ له‌پێناوی‌ هونه‌ره‌كه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچ����ی‌ له‌به‌ر هونه‌ر له‌س����ه‌ربازی‌‬ ‫هه‌اڵتیت؟‬ ‫مه‌حمود جوندی‌‪ :‬كاتێك ئه‌فسه‌ری‌ یه‌ده‌گ‬ ‫بوم له‌هێزی‌ ئاسمانی‌ میسری‌ رۆژێك فه‌رمانێك‬ ‫هات به‌وه‌ی‌ كه‌ نابێت به‌هیچ جۆرێك مۆڵه‌تمان‬ ‫پ����ێ‌ بدرێت‌و ده‌بێ����ت هه‌تاوه‌ك����و ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫دیارینه‌كراو له‌سه‌ربازگه‌كانمان بمێنینه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌و رۆژانه‌دا بو هه‌واڵێكم بۆ هات كه‌بانگهێشت‬ ‫كراب����وم بۆ ئاماده‌بون له‌نمایش����ێكی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫فیلمێكی‌ س����ینه‌مایی‌‌و بڕیارم����دا كه‌ به‌نهێنی‌‬ ‫بڕۆم بۆ نمایشه‌كه‌و فیلمه‌كه‌ ببینم‌و بگه‌ڕێمه‌وه‌‬ ‫به‌ب����ێ‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌س پێم بزانێت‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌واڵگری‌ نهێنیمان هه‌بو‌و ئاگاداربون‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ بنكه‌ی‌ سه‌ربازی‌‌و ئه‌ركه‌كه‌مم به‌جێ‌‬ ‫هێش����توه‌ هه‌ربۆیه‌ توش����ی‌ سه‌رسوڕمان بوم‬ ‫كاتێك گه‌ڕامه‌وه‌ پێیان راگه‌یاندم كه‌ سه‌رۆك‬ ‫حوس����نی‌ موباره‌ك داوای‌ ك����ردوه‌ بچمه‌ الی‌‬ ‫چونكه‌ له‌وكاته‌دا ئه‌و فه‌رمانده‌مان بو له‌هێزی‌‬ ‫ئاس����مانی‌‌و به‌ به‌جێهێشتنی‌ ئه‌ركه‌كه‌می‌ زانی‬ ‫ب����و‪ ،‬كاتێك چ����وم داوای‌ لێبوردن����م لێكردو‬ ‫تێمگه‌یاند كه‌ راس����ته‌ من ئه‌فس����ه‌ری‌ یه‌ده‌گم‬ ‫له‌س����وپا به‌اڵم داهاتوی‌ راسته‌قینه‌ی‌ من ئه‌و‬ ‫ش����ته‌یه‌ كه‌ له‌ناخه‌وه‌ خۆشمده‌وێت‌و ئاره‌زوم‬ ‫بۆی‌ هه‌یه‌ كه‌ ئه‌وی����ش هونه‌ره‌و ئیتر ئه‌ویش‬ ‫سزایه‌كی‌ س����وكی‌ بۆ ده‌ركردم‌و لێمخۆش بو‬ ‫له‌وه‌ی‌ سزای‌ زیندانی‌ سه‌ربازیم بۆ ده‌ربكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌مه‌ هۆكارێك بوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ هاوڕا‬ ‫بیت له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی‌ بڕیارو كاره‌كانی‌ حوسنی‌‬ ‫موباره‌ك له‌و س����اتانه‌ی‌ كه‌ س����ه‌رۆكی‌ میسر‬ ‫بو؟‬ ‫مه‌حم����ود جون����دی‌‪ :‬نه‌خێر من هه‌میش����ه‌‬ ‫وه‌ك خ����ۆم بڕیارمداوه‌‪ ،‬یان هاوڕای‌ ده‌وربه‌رو‬ ‫سیاس����یه‌كانی‌ واڵتی����ش ب����وم ب����ۆ نمونه‌ش‬ ‫له‌هه‌ندێ����ك بابه‌ت له‌گه‌ڵ حوس����نی‌ موباره‌ك‬ ‫هاوڕابوم‌و له‌هه‌ندێك بابه‌تیش هه‌رگیز هاورای‌‬

‫قرژاڵ‬

‫نه‌بوم به‌تایبه‌تی‌ هه‌ندێك له‌و هه‌ڵوێس����تانه‌ی‌ هێناوه‌؟‬ ‫مه‌حمود جوندی‌‪ :‬من به‌شانۆ ده‌ستم‬ ‫كه‌ ل����ه‌دوا س����اڵه‌كانی‌ ده‌س����ه‌اڵتیدا هه‌یبو‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌ڕوی‌ ئیداریی����ه‌وه‌ زۆر كه‌موكوڕی‌ ش����انۆگه‌ری‌ (ئه‌وه‌ی‌ من ‌ی ده‌وێت بابێت‬ ‫هه‌بو‪ ،‬وه‌ك الیه‌ن����ی‌ مرۆڤایه‌تی‌ كاریگه‌ربوم‌و یه‌كێ����ك بو له‌ش����انۆگه‌رییه‌كانی‌ س����ه‬ ‫هاوس����ۆز بوم كاتێك بینیم س����ه‌رۆكێك دوای‌ ته‌مه‌نی‌ هونه‌ریم‌و خۆشه‌ویس����تیم بۆ‬ ‫‪ 30‬ساڵ له‌سه‌رۆكایه‌تی‌ میسر راپێچی‌ زیندان به‌جۆرێك ‌ه كه‌دوای‌ ‪ 20‬س����اڵ له‌نمایش���‬ ‫شانۆگه‌ریه‌كه‌م بڕیارمدا بۆ ئه‌وه‌ی‌ سه‌ر‬ ‫كرا‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ماوه‌یه‌ك باس له‌ب����ێ‌ باوه‌ڕی‌ تۆ به‌س����تایلێكی‌ نوێ‌ نمایشی‌ بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬د‬ ‫ده‌كرا له‌زۆرێك له‌كه‌ناڵه‌ میدیاییه‌كان به‌ڕاستی‌ بوه‌ به‌ش����ێكی‌ س����ه‌ره‌كی‌ له‌كاره‌كانم‬ ‫له‌بواری‌ به‌رهه‌مهێنان‌و وه‌ك به‌رهه‌مهێنه‌‬ ‫بێ‌ باوه‌ڕبویت؟‬ ‫مه‌حمود جوندی‌‪ :‬مرۆڤ به‌هه‌مو قۆناغێكدا ئه‌زمونی‌ فیلمم هه‌بو كه‌ به‌داخه‌وه‌ شك‬ ‫گ����وزه‌رده‌كات ره‌نگه‌ ئ����ه‌وه‌ش یه‌كێك بوبێت تیادا هێن����ا هه‌م له‌ڕوی‌ م����ادی‌‌و هه‌م‬ ‫له‌قۆناغه‌كان����ی‌ ژیانی‌ تایبه‌تی‌ من به‌اڵم دوای‌ مه‌عن����ه‌وی‌‌و هه‌رگیز جارێكی‌ ت����ر بیر‬ ‫روداوی‌ س����وتانی‌ ماڵه‌ك����ه‌م‌و به‌تایبه‌تی����ش به‌رهه‌مهێنان ناكه‌مه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌زۆرێك له‌چاوپێكه‌وتنه‌كانت‬ ‫س����وتانی‌ كتێبخانه‌ك����ه‌م‌و ئه‌و به‌ش����ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كتێبانه‌ی‌ تیادابو هه‌س����تم كرد ئه‌وه‌ په‌یامێك له‌وه‌ ده‌كه‌ی����ت كه‌ دوری����ت له‌كایه‌ی‌‬ ‫بو له‌خوای‌ گه‌وره‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌ستبه‌رداری‌ سیاسی‌ به‌اڵم ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر هاتیته‌‬ ‫له‌ڕیزه‌كانی‌ حه‌ش����دی‌ ش����ه‌عبی‌ به‌جلو‬ ‫ئه‌و رێگایه‌ ببم‌و رێگای‌ راست هه‌ڵبژێرم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ر له‌و روداوه‌دا بو خێزانه‌كه‌شتان حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ ده‌ركه‌وتیت له‌وباره‌یه‌‬ ‫ده‌ڵێیت؟‬ ‫له‌ده‌ستدا؟‬ ‫مه‌حمود جون����دی‌‪ :‬به‌ڵی‌ هه‌مو ئه‌وه‌‬ ‫مه‌حم����ود جون����دی‌‪ :‬به‌ڵێ‌ به‌داخ����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫ئ����ه‌و روداوه‌ ناخۆش����ترین روداوه‌كانی‌ ژیانمه‌ راسته‌‪ ،‬به‌اڵم من له‌عێراق پشتگیریم له‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئاگره‌كه‌وه‌ هاوژینه‌ خۆشه‌ویس����ته‌كه‌م نه‌كردوه‌ به‌ڵكو پش����تیوانیم له‌هێزێك‬ ‫له‌ته‌مه‌ن����ی‌‪ 45‬س����اڵی‌ گیانی‌ س����پارد‪ ،‬خوای‌ كه‌ ش����ه‌ڕی‌ تیرۆریس����تان‌و داع����ش د‬ ‫بڕوام وایه‌ كه‌ ئه‌و هێزان����ه‌ مایه‌ی‌ رێز‬ ‫گه‌وره‌ لێی‌ خۆش ببێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دوای‌ مه‌رگی‌ هاوسه‌ره‌كه‌تان چه‌ند شه‌هیدانی‌ عێراقیش شه‌هیدی‌ هه‌مو نه‌‬ ‫عه‌ره‌بیشن‪.‬‬ ‫جار ژیانی‌ هاوسه‌ریتان پێك هێنایه‌وه‌؟‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬هه‌م����ان پشتیوانیش����ت ه‬ ‫مه‌حم����ود جون����دی‌‪ :‬له‌س����اڵی‌ ‪2003‬له‌گه‌ڵ‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د عه‌بله‌كامیل ژیانی‌ هاوس����ه‌ریمان هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ كوردستان؟‬ ‫مه‌حمود جوندی‌‪ :‬به‌دڵنیایی‌ پێش����مه‌‬ ‫پێكهێنا ب����ه‌اڵم هاوس����ه‌رگیریه‌كه‌مان كه‌متر‬ ‫له‌س����اڵێكی‌ خایاندو بڕیاری‌ جیابونه‌وه‌ماندا‪ .‬هێزێكن جێگای‌ ش����انازین ش����ه‌ڕی‌ پار‬ ‫ئێستاش له‌گه‌ڵ دواین هاوسه‌ری‌ ژیانم ده‌ژیم خ����اك‌و ئارام����ی‌ واڵت ده‌كه‌ن‪ ،‬ب����ۆ م‬ ‫جیاوازیی����ه‌ك نی����ه‌و هه‌رك����ه‌س دژی‌‬ ‫كه‌ شاژنێكی‌ میهره‌بان‌و به‌سۆزه‌ بۆم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌وترێت شانۆ بوه‌ هۆی‌ ناوبانگتان وێران����كاری‌ بوه‌س����تێته‌وه‌ رێ����زی‌ لێد‬ ‫و درام����اش كردن����ی‌ به‌ئه‌س����تێره‌و له‌بواری‌ پش����تیوانی‌ لێده‌كه‌م و خۆشه‌ویس����تی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانیش شانس����ی‌ گه‌وره‌ت به‌ده‌ست هه‌یه‌ بۆ كوردستان‌و ساڵویان بۆ ده‌نێر‬

‫شێر‬

‫ئەمڕۆژە كۆمەڵێك گۆڕانكاری ئەرێنی ئارەزوەكان���ت ب���ۆ بەرەوپێش���چون‬ ‫تێدا دەبێت لەهەردو الیەنی پیشەیی‌و دوچ���اری هەندێك رێگ���ری دەبنەوە‬ ‫تایبەتیی���ەوەو دەس���تكەوتنێكی زۆر بەاڵم ش���ێوازی کارکردنی تۆ دەبێتە‬ ‫هۆی گەڕانەوەی بواری پیشەییت‪.‬‬ ‫بەدەستدەهێنیت‌و ناودار دەبێت‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ئ���ەو پێگەی���ەی ك���ە ماوەیەك���ە‬ ‫لەدەستتداوە دوبارە دەیگەڕێنیتەوە‪،‬‬ ‫دڵەڕاوكێی هاوس���ەرەكەت لەوانەیە‬ ‫هۆكارەكەی تۆ بیت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫کێ کولتورالیستە؟‬ ‫ئاراس فەتاح‬ ‫بەشی سێیەم‬ ‫لەکۆی حوکمدانەکانی کاک س����ەردار بەسەر‬ ‫"رەهەندییەکان"دا تەنها یەک قس����ەی ڕاستە‪،‬‬ ‫ئەوی����ش ئەوەی����ە ک����ە میت����ۆدو خوێندنەوەی‬ ‫"کولتورگەرای����ی بەکەڵک����ی ک����ورد نای����ەت"‪.‬‬ ‫ئەمەش����یان بۆی����ە ڕاس����تە‪ ،‬چونکە بەس����ەر‬ ‫بۆچونەکانی خۆی����دا جێبەجێدەبێت‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫کاک س����ەردار تۆمەت����ی "کولتورالیس����ت"بون‬ ‫دەدات����ە پ����اڵ "رەهەندیی����ەکان"‪ ،‬بێئاگای����ە‬ ‫ل����ەوەی کە خ����ودی خۆی تابینەقاق����ای لەناو‬ ‫دی����دگای کولتورالیزمدا نوقمب����وەو بەمیتۆدی‬ ‫‪ ،self attribution‬شوناس����ێکی کاریکاتۆریی‬ ‫گش����تگیریی س����تریۆتایپانەی ب����ۆ ئینس����ان‌و‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە دروس����تکردوە‪ ،‬ک����ە بەهەمو‬ ‫پێوەرە زانس����تییە س����ادەو س����ەردەمییەکان‬ ‫ناڕاست‌و هەڵەیە‪ .‬بۆئەوەی ئەمەش نەبێت بەو‬ ‫حوکمەی ک����ە ئەو بەس����ەر "رەهەندییەکان"دا‬ ‫داوێتی‪ ،‬باقس����ەکانی خۆی بەنمونە بهێنمەوەو‬ ‫بزانین "خوێندنەوە"کانی خۆی گۆشی چ میتۆدو‬ ‫قوتابخانەیەکی فیکرییە‪.‬‬ ‫کاک س����ەردار دەنوس����ێت‪":‬کورد گەلێک����ە‬ ‫هێش����تا زۆرتری����ن چێ����ژ لەئازاردانی کەس����ە‬ ‫نزیکەکان����ی دەبینێت‪ ،‬خاوەن دیدێکی هاوبەش‬ ‫نی����ە‪ ،‬بەرژەوەندی هاوبەش����ی نیە‪ .‬هەمیش����ە‬ ‫لەس����ەرپێیە بۆ یەکترکوژی‪ .‬بەردەوام لەدۆخی‬ ‫ش����ەڕی ناوخۆدا دەژی‪ ".‬جارێ ئەم رس����تەیە‬ ‫لەئێکس����پایەریی خۆی����دا ب����وە بە بەش����ێک‬ ‫لەقس����ەی رۆژانەی زۆرکەس لەدونیای ئێمەداو‬ ‫هەر کەس����ێک کەمەکێک لەسیاس����ەتی کوردی‬ ‫بێزاربێت‪ ،‬لەبەرخۆی����ەوە دەڵێت‪":‬کورد نابێت‬ ‫بەهی����چ‪ ،‬چونکە ئەم میللەت����ە لەوەتەی هەیە‪،‬‬ ‫هەر خەریکی خۆخۆرییە!" دەبوایە کاک سەردار‬ ‫بیزانیایە ئەمجۆرە قسەکردنانە دەشێت لەژیانی‬ ‫رۆژان����ەداو لەدۆخ����ی توڕەب����ون‌و نائومێدبوندا‬ ‫بکرێن‪ ،‬ب����ەاڵم ئەم����ە لەناو هی����چ میتۆدێکی‬ ‫فیکریی‌و لەناو هیچ بوارێکی زانستییدا جێگای‬ ‫نابێتەوە‪ ،‬تەنانەت لەناو دیدی کولتورالیستیی‬ ‫خۆشیدا‪ .‬ئەم چەش����نە حوکمدانانە بێگوێدانە‬ ‫هیچ بەه����او میتۆدێک����ی زانس����تیی‌و بێ هیچ‬ ‫ژێرخانێک����ی تیۆری����ی‪ ،‬بەڕاس����ت‌و بەچەپدا‪،‬‬ ‫بەهای کولتوریی گش����تگیرو نامێژویی بەس����ەر‬ ‫گەالن����دا دابەش����دەکات‌و بەئارەزوی خۆیش����ی‬ ‫هەقیقەتی کۆمەاڵیەتییان بۆ بەرهەمدەهێنێت‪.‬‬ ‫کورتکردنەوەی ژیانی کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس����یی‬ ‫میللەتێک بۆ ئەو چەند حوکمە س����ادەیە‪ ،‬سەر‬ ‫بەدونی����ای فیکرو بەرهەمهێنانی مەعریفە نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو س����ەر بەپێش����داوەریی گش����تگیرو سەر‬ ‫بەکۆمەڵێ����ک ریتۆریک‌و رەوت����ی ئایدیۆلۆژیی‌و‬ ‫سیاس����یین کە ئەمڕۆ لەڕاس����یزم‌و پۆپۆلیزمدا‬ ‫بەرجەستەدەبێت‪.‬‬ ‫ئ����ەم ج����ۆرە حوکمدان����ە جەوهەرگەرایی����ە‬ ‫کولتورییە گش����تگیرە ب����ۆ خوێندنەوەی مێژوو‬ ‫دەرکەوت����ە کۆمەاڵیەتی����ی‌و سیاس����ییەکان‪،‬‬ ‫س����ااڵنێکە بوە بەدەردێکی کوش����ندەی کایەی‬ ‫نوس����ین‌و خوێندنەوەی بڕێک لەڕۆش����نبیران‌و‬ ‫فەیسبوکنوس����انی کورد‪ .‬ژم����ارەی ئەو وتارو‬ ‫نوس����ینانەی ک����ە ب����ەم رەهەندە گش����تگیرو‬ ‫حوکمە کولتورییە ب����ۆ کۆمەڵگا بارگاویکراون‪،‬‬ ‫بەش����ێوەیەکی بەرچاو ڕویان لەزیادبون کردوە‪.‬‬ ‫س����ااڵنێکە ئەم جیهانبینیی����ە جەوهەرگەرایی‌و‬ ‫کولتورالیس����تییانە فڕێدەدرێن����ە ن����او دونیای‬ ‫نوسینەوە کە نەک هەر نەیارن بەهەمو پێوەرە‬ ‫زانس����تیی‌و ئەکادیمییەکان‪ ،‬بەڵکو دژ بەهەمو‬ ‫بەهایەکی زانستیین‪.‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫رستەی یەکەم‬ ‫باتەماش����ایەکی وردتری ڕس����تەی یەکەمی‬ ‫کاک س����ەردار بکەین‌و بزانین دەیەوێت چیمان‬ ‫پێبڵێ����ت‪ .‬ئەو دەنوس����ێت‪":‬کورد گەلێکە چێژ‬ ‫لەئازاردانی کەسە نزیکەکانی خۆی دەبینێت"‪.‬‬ ‫پرسیارەکەی من ئەوەیە چ ئەکادیمییەک هەیە‬ ‫بەم ش����ێوە گش����تگیرییە قس����ەبکات‌و لەوەش‬ ‫خراپتر ئەم بۆچونە کولتورالیس����تییە پڕگرفتە‬ ‫بکات بەنوسین‪ ،‬لەهەردوکیش����یان کارەساتتر‬ ‫ئەوەیە وەکو تێزێکی سیاس����یی‌و سۆسیۆلوژیی‬ ‫س����ەبارەت بەخەس����ڵەتی کۆمەڵ����گای ئێمەو‬ ‫س����ایکۆلۆژیای جەماوەریی‪ ،‬نماییش����یبکات؟‬ ‫چ ئەکادیمیی����ەک هەی����ە لەدونی����ادا‪ ،‬جگ����ە‬ ‫لەکولتورالیست‌و جەوهەرگەراکان‪ ،‬سیفەتی لەم‬ ‫جۆرە بداتە پ����اڵ "گەل"ێك لەگەلەكانی دونیاو‬ ‫گش����تگیرییەكی خورافیی‌و وەهمی لەم بابەتە‬ ‫وەك تێزی فیكریی بفرۆشێت‪.‬‬ ‫کاک س����ەردار بەچ پێوەرێک دەتوانێت ئەوە‬ ‫بسەلمێنێت کە "کورد گەلێکە چێژ لەئازاردانی‬ ‫کەس����ە نزیکەکانی خ����ۆی دەبینێت؟" کە باس‬ ‫لەکورد دەکات باسی کام کوردو کام سەردەم‌و‬ ‫چ قۆناغێک دەکات؟ دواتر ئەم "چێژوەرگرتن"ە‬ ‫لەئازاردانی "کەسە نزیکەکان" لەچیدا دیارەو چ‬ ‫میکانیزمێکی هەیە؟ ئایا ئەمە نەخۆش����ییەکی‬ ‫دەرونیی دەس����تەجەمعییە یان نەخۆش����ییەکی‬ ‫سیاسیی؟ نوسەرێک کە خۆی خستە ناو حوکمی‬ ‫گشتگیریی لەوچەشنەوەو پێشداوەریی بەسەر‬

‫"گەل"ێک‌و مێژویەکدا بکات‪ ،‬ئێتیکی ئەخالقیی‌و‬ ‫ئێتیکی نوسینیش ئەوەی بەسەردادەسەپێنێت‬ ‫وەاڵمی ئەو پرس����یارە س����ادانە بدات����ەوە؟ با‬ ‫لەوەش����بگەڕێین کە ئەم حوکمە گش����تگیرییە‬ ‫نێگەتی����ڤ‌و کولتورییانەی کاک س����ەردار‪ ،‬ئەم‬ ‫س����ادیزمە کولتوریی����ەی بەڕێ����زی وەکو "تێز"‬ ‫بانگەش����ەی ب����ۆدەکات‪ ،‬ئەدەبیات����ی نازیزم‌و‬ ‫فاشییزم‌و بەعس����یزمان لەس����ەر "گەل"ەكانی‬ ‫دونیا وەبیردەهێنێتەوە‪ ،‬ك����ە ئایدیۆلۆژیایەکی‬ ‫رەگەزپەرستانە ژێرخانە تیۆرییەکەیەتی‪.‬‬ ‫کاک س����ەردار دەبایە ئەو راس����تییە بزانێت‬ ‫کە بەرهەمی فیکریی‌و زانس����تیی‪ ،‬دەرئەنجامی‬ ‫ئەزمونی پەیوەندییە شەخس����ییەکانی كەسێك‬ ‫نییە لەگەڵ دەوروبەری����دا‪ ،‬بەڵکو دەرئەنجامی‬ ‫تاوتوێکردن����ی ئ����ەو دات����ا ڕەق‌و تەقانەیە کە‬ ‫كۆكراونەت����ەوەو ش����یكراونەتەوەو راڤەکراون‪،‬‬ ‫دەرئەنجامی خوێندنەوەی تێسکت‌و بەڵگەنامەو‬ ‫تۆماری مێژویی‌و ئەو کەرەس����تە خاوانەی ترە‬ ‫کە حوکمدان بەسەر مێژوی میللەتێکدا‪ ،‬بەهەمو‬ ‫ئیشکالیەتە گەورەکانییەوە‪ ،‬پێویستی پێیەتی‪.‬‬ ‫پێدەچێت ئەوەی كاك س����ەردار باس����یدەكات‪،‬‬ ‫كەمتر باس����ی كوردبێ����ت وەك گەلێک‌و زیاتر‬ ‫باسی ئەزمون‌و دۆخی دەرونیی خۆی بێت وەك‬ ‫تاكەكەس����ێك‪ .‬پاشان بەڕاست زاراوەی "کەسە‬ ‫نزیکەکان" مانای چییە؟ ئەی باش����ە "کەس����ە‬ ‫دورەکان" چین‌و کێن‌و ک����ورد چۆن مامەڵەیان‬ ‫دەکات؟ ئەگ����ەر دۆخ����ی "کەس����ە نزیکەکان"‬ ‫ئەوەبێت کە بەچێژەوە ئازاردەدرێن‪ ،‬ئەی ئاخۆ‬ ‫دۆخی "کەس����ە دورەکان" دەکەوێتە کوێی ئەم‬ ‫تێزە کولتورالیستە سایکۆلۆژییە سادیستییەوە؟‬ ‫ئایا ئەوانیش‪ ،‬كە دیس����انەوە ك����ەس نازانێت‬ ‫كێن‪ ،‬بەپێ����ی تێزەکەی کاک س����ەردار‪ ،‬کورد‬ ‫ئازاریان دەدات یان نا؟ بەکورتی کاک سەردار‬ ‫خورافەتێك����ی س����ایکۆلۆژی بەرهەمهێناوە‪ ،‬کە‬ ‫بەهیچ میتۆدێک قابیلی س����ەلماندنی زانستیی‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫رستەی دوهەم‬ ‫رس����تەی دوهەم����ی ئ����ەو پەرەگرافەی کاک‬ ‫س����ەردار کە دەڵێت کورد "هەمیشە لەسەرپێیە‬ ‫ب����ۆ یەکترک����وژی" درێژکردن����ەوەی هەم����ان‬ ‫ئ����ەو کوێرەوەریی����ە فیکرییەیە ک����ە هیچ تێزو‬ ‫دەس����تکەوتێکی مەعریفیی نوێ����ی تێدا نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو دوبارەکردنەوەیەکی بێتامی دیدی دایک‌و‬ ‫باوکمان����ە کە دەڵێ����ت لەوەتەی ک����ورد هەیە‬ ‫هەر خەریکی خۆخۆریی‌و یەکترکوش����تنە‪ .‬ئەم‬ ‫دیدەش لەسەردەمی سەفەرنامەی گەڕیدەکانەوە‬ ‫بەکوردس����تاندا‪ ،‬دەبێ����ت بەحوکمێک����ی‬ ‫کولتورالیستیی کە کەسانی وەکو کاک سەردار‬ ‫تاوەکو ئەمڕۆ وەک����و توتیی دوبارەیدەکەنەوەو‬ ‫دەڵێن خێڵەکانی کورد هەر خەریکی شەڕکردنی‬ ‫یەکترن! کاک س����ەردار زۆن����گاوە فیکرییەکەی‬ ‫قوڵتردەکاتەوەو دەڵێت‪ :‬کورد "خاوەن دیدێک‬ ‫هاوبەش نیە‪ ،‬بەرژەوەندی هاوبەشی نیە"‪ .‬گەر‬ ‫ئەم ڕس����تەیە کەمەکێک قوڵتربکەینەوە دەبێت‬ ‫بڵێین دیارە کاک سەردار دەیەوێت پێمانبڵێت‪،‬‬ ‫کورد بۆیە ناتوانێت ببێت بەنەتەوەو دەوڵەت‪،‬‬ ‫چونک����ە ئەم دو ڕەهەندەی تێ����دا غائیبە‪ .‬ئایا‬ ‫بەڕاس����ت پرس����یارەکە لەجەوهەردا ئەوەیە کە‬ ‫ک����ورد بۆیە نەتەوە نیی����ەو نەیتوانیوە خاوەن‬ ‫سیس����تەم‌و دەزگای دەوڵەت����ی خ����ۆی بێت‪،‬‬ ‫چونکە دیدو بەرژەوەندی هاوبەش����ی نییەو هەر‬ ‫خەریکی ئازاردانی کەسە نزیکەکانی خۆیەتیی‌و‬ ‫لەس����ەرپێیە بۆ یەکترکوژیی‌و نانەوەی شەڕی‬ ‫ناوخ����ۆ؟ ئ����ەوەی بۆ م����ن جێ����گای تێڕامانە‬ ‫ئەوەیە پاش ئەو هەم����و تیۆرو تێزە نوێیانەی‬ ‫کە لەسااڵنی نەوەدەکانی س����ەدەی ڕابردوەوە‬ ‫تاوەکو ئەمڕۆ لەس����ەر ناس����یۆنالیزم‌و دەوڵەت‬ ‫نوس����راون‪ ،‬ئەکادیمییەکی وەک کاک س����ەردار‬ ‫تازەبەت����ازە لەدایکبونی نەتەوە بەهاودیدگایی‌و‬ ‫هاوبەشییەکانییەوە دەبەستێتەوەو دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ئەو کەرەس����تەو میت����ۆدە لەکارکەوتوانەی‬ ‫سەدەی ڕابڕدوو لەچەکمەجە ئایدیۆلۆژییەکانی‬ ‫ستالینیزم دەریبهێنێتەوەو تەپوتۆزەکەی بکات‬ ‫بەسەروچاوماندا‪.‬‬ ‫سەیر ئەوەیە پاشئەوەی لەم سەردەمەماندا‬ ‫ک����ەم زانک����ۆ هەی����ە کۆرس����ی رەخن����ەی‬ ‫ناماقوڵییەکان����ی قوتابخان����ەی کولتورالی����زم‌و‬ ‫ئۆرێنتالیزمی تێدا نەبێت‪ ،‬کەچی ئەکادیمییەکی‬ ‫کورد لەسەدەی بیستویەکەمدا ئەو مافە بەخۆی‬ ‫دەدات میللەتەکەی خۆی بەکۆمەڵەیەکی مرۆیی‬ ‫نیش����انبدات کە هەر خەریکی یەکترکوش����تنن‌و‬ ‫"بەردەوام لەدۆخی ش����ەڕی ناوخۆدا دەژی"ن؟‬ ‫م����ن نازان����م کاک س����ەردار ئ����ەم هەقیقەت����ە‬ ‫ئەنترۆپۆلۆژییەی چ����ۆن بەرهەمهێناو لەکوێوە‬ ‫گەیش����تە ئەم دەرئەنجامە زۆمبییە کولتوریی‌و‬ ‫س����ایکۆلۆژییەی ک����ە گوای����ە کورد هەمیش����ە‬ ‫خەریک����ی یەکترکوش����تنە! ئ����ەو جورئەت����ەی‬ ‫لەکوێ����وە هێن����ا کە ئ����ەم سەفس����ەتەیەمان‬ ‫بەتێزێک����ی فیکریی پێبفرۆش����ێتەوە؟ بێگومان‬ ‫مێ����ژوی کورد وەکو مێژوی گەالنی تر‪ ،‬چەندان‬ ‫ملمالنێی جەنگاوەرانەو پێکدادانی تێدایەو کەس‬ ‫نکوڵی لەبونی ش����ەڕ لەمێژوی ک����وردا ناکات‪.‬‬ ‫بەاڵم پرس����یارەکە ئەوەیە دی����اردەی ملمالنێ‌و‬ ‫توندوتیژیی چۆن لێکبدەینەوەو ش����یبکەینەوە‪.‬‬ ‫ئای����ا وەک حەزو چێ����ژی ئ����ازاردان بیبینین؟‬ ‫یاخود بەدوای هۆکارە ئابوریی‌و کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاسیی‌و دینیی‌و جیۆپۆلیتیکییە جیاوازەکانی‬ ‫بەرپابونی جەنگدا بگەڕێین؟‬ ‫‪ ‬‬ ‫ناسین‌و نەناسینی خۆرئاوا‬ ‫کاک س����ەردار وەک����و پۆلیتۆلۆگێک دەبایە‬ ‫ئەو راستییە س����انایە بزانیت کە لەپەیوەندییە‬

‫نێودەوڵەتیی����ەکان‌و لەمێ����ژوی ن����او خ����ودی‬ ‫کۆمەڵگاکان����دا‪ ،‬دۆخی "ئاش����تیی ب����ەردەوام"‬ ‫بون����ی نیی����ە‪ .‬توندوتیژیی یەکێک����ە لەڕەگەزە‬ ‫س����ەرەکییەکانی پرۆس����ەی بەکۆمەڵگاب����ون‌و‬ ‫کەرەس����تەیەکە بۆ یەکالکردن����ەوەی ملمالنێی‬ ‫نێوان چی����ن‌و ئەتنیی‌و گروپ����ە کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫ئایینیی����ەکان لەن����او کۆمەڵگاکان����داو‬ ‫کەرەس����تەیەکیش ب����ۆ یەکالییکردن����ەوەی‬ ‫ملمالنێ لەنێ����وان دەوڵەتەکاندا‪ .‬دەیان بیریارو‬ ‫قوتابخانەی فیکریی‌و سیاسیی‌و سۆسیۆلۆژیی‌و‬ ‫سایکۆلۆژیی سەرقاڵی ئەم بابەتەن‪ .‬پێدەچێت‬ ‫کاک س����ەردار وەکچ����ۆن بێئاگای����ە لەمێژوی‬ ‫کۆمەڵگای خۆمان‪ ،‬هێندەش بێ زانیاریی بێت‬ ‫لەس����ەر ئەو قوتابخانە فیکرییان����ەو کۆمەڵگا‬ ‫خۆرئاوایی����ەكان‪ .‬لەکاتێکدا ئەو بەکورد دەڵێت‬ ‫میللەتێکە کە هەر خەریکی ش����ەڕی ناوخۆیەو‬ ‫بەردەوام لەس����ەر پێیە ب����ۆ یەکترکوژیی‪ ،‬ئەی‬ ‫دەبێت چ����ی بەکۆمەڵ����گا ئەوروپییەکان بڵێت‬ ‫کە بەسەدان س����اڵ‌و بەدرێژایی چەندین سەدە‬ ‫شەڕی کوش����ندەیان لەگەڵ یەکتردا کردوە؟ بۆ‬ ‫نمون����ە‪ ،‬چی بەکۆمەڵ����گاو دەوڵەتی بریتانیای‬ ‫یەکگرت����و دەڵێت ک����ە خۆی س����ااڵنێک لەوێ‬ ‫ژیاوە‪ ،‬کاتێ����ک دەبینین زەمەنی ئاش����تیی بە‬ ‫بەراورد بەزەمەنی جەن����گ‌و پێکدادانەکانی‪ ،‬چ‬ ‫لەنێوان گروپە ئایین����ی‌و ئێتنییەکانی ناوخۆی‬ ‫خۆی����داو چ لەگەڵ دەرەوەی خۆیدا‪ ،‬ئاس����مان‌و‬ ‫رێس����مانە‪ .‬نمونەی ش����ەڕی گروپ����ە ئایینی‌و‬ ‫نەتەوەییەکان‌و جەنگی دەوڵەتان لەخۆرئاوادا‪،‬‬ ‫لەسەدەکانی ناوەڕاستەوە تائەمڕۆ‪ ،‬بە بەراورد‬ ‫بەخۆرهەاڵتەکەی کاک سەردار‪ ،‬گەر زۆرتر نەبن‬ ‫کەمتر نین‪ .‬کاک س����ەردار لەتێ����زی یەکەمیدا‬ ‫نهێنییەکی کوشندەمان بۆ دەردەخات‌و روبەڕوی‬ ‫ئەو واقیعە تاڵەمان دەکاتەوە‪ ،‬کاتێک دەڵێت‪:‬‬ ‫"رەنگە گەورەترین تراژیدیای رۆشنبیری کوردی‬ ‫بریتی بێت لەبێتوانایی لەتێگەیشتن لەڕۆژئاوا"‪.‬‬ ‫پێدەچێت ئێرە جێگای خۆی بێت‌و بپرس����ین‪،‬‬ ‫کاک سەردار ئەوە کێیە بێتوانایە لەتێگەیشتن‬ ‫لەخۆرئاواو کولتورالیستیانەش لەکۆمەڵگاکەی‬ ‫خۆی دەڕوانێت؟ کاک سەردار بۆئەوەی بزانێت‬ ‫کەوتۆت����ە ن����او چ زۆنگاوێک����ی حوکمدانەوە‪،‬‬ ‫دەتوانێ����ت بگەڕێت����ەوە س����ەر هەندێ����ک لەو‬ ‫لێکۆڵین����ەوەو وتارانەم لەوێنەی "بەعس����یزم‪:‬‬ ‫پڕۆژەی تەواوکردنی شوناس����ێکی تەواونەبو"و‬ ‫"چەمک����ی جەن����گ لەنێ����وان تیۆرییەک����ەی‬ ‫کالوزەڤیتزو س����ەردەمی داوەشانی دەوڵەتدا"و‬ ‫"زەبروزەنگ‪ :‬پرۆس����ەی بەدامودەزگاییکردنی"و‬ ‫"توندوتیژی����ی وەک ئەزم����ون"و دەیان وتاری‬ ‫تر کە لەگۆڤاری س����ەردەمی رەخنەو رەهەندو‬ ‫ئاوێن����ەدا باڵومکردونەت����ەوە‪ ،‬بۆئ����ەوەی بۆی‬ ‫دەرکەوێ����ت کاممان ب����ێ میتۆدو روکەش����انە‬ ‫ش����یکاری کۆمەڵگای خۆمان ک����ردوەو کاممان‬ ‫کولتورالیستیین‪.‬‬ ‫جگ���ە لەهەم���و ئەمانە کاک س���ەردار گەر‬ ‫کەمەکێ���ک بەویژدان بوای���ە لەگەڵ کەلەپوری‬ ‫گۆڤ���اری رەهەن���دو نوس���ەرەکانیدا‪ ،‬دەبایە‬ ‫بیزانیبایە ک���ە یەکەم ژمارەی گۆڤاری ڕەهەند‬ ‫تەرخانە بۆ ش���یکردنەوەی دیاردەی ش���ەڕی‬ ‫ناوخ���ۆو ملمالنێ���ی توندوتی���ژ لەکۆمەڵگای‬ ‫ئێم���ەدا‪ .‬ئەو ژمارەی���ە چەندەها تێزی گرنگ‌و‬ ‫جیاوازی لەس���ەر دیاردەی ش���ەڕو پێکدادانی‬ ‫ناو کۆمەڵ���گای کوردیی تێدای���ە‪ ،‬بەبێئەوەی‬ ‫هی���چ یەکێک لەو تێزان���ە بکەوێتە ناو خانەی‬ ‫کولتورالیزمەوە‪ .‬بۆ نمونە کاک مەریوان لەپاڵ‬ ‫چەمکی "هەبیتۆس"ی کۆمەڵناسیی فەرەنسیی‬ ‫پییر بۆردیۆدا‪ ،‬هەوڵ���ی ئەوە ئەدات دیاردەی‬ ‫ئامادەگیی بۆ جەنگ لەدونیای دوای راپەڕیندا‬ ‫بخوێنێت���ەوە‪ .‬کاک مەریوان باس لەوە دەکات‬ ‫ک���ە ئامادەگیی بۆ ش���ەڕ لەدونی���ای ئێمەدا‪،‬‬ ‫لەئاستێکی گرنگیدا‪ ،‬پەیوەستە بە"هەبیتۆس"ی‬ ‫سیاس���یی پارتە سیاسییەکانی کوردستانەوەو‬ ‫بەتوندی گرێدراوە بەپەروەردەکردنی سیاسیی‌و‬ ‫ئایدیۆلۆژیی‌و ڕەمزیی ئەندامانی ئەو پارتانەوە‪،‬‬ ‫بەبێئ���ەوەی تەنه���ا ب���ۆ ئ���ەم مەس���ەلەیەی‬ ‫کورتبکاتەوە‪ .‬لەدی���دی کاک مەریواندا ئەوەی‬ ‫لەدوای راپەڕینەوە رودەدات بریتییە لەهەوڵی‬ ‫بەردەوام���ی پارت���ە بااڵدەس���تەکانی هەرێ���م‬ ‫بۆئەوەی "هەبیتۆس"ە سیاس���ییەکەی خۆیان‬ ‫لەناو زی���اد لەپێکهاتێکی کۆمەڵ���گادا بچێنن‌و‬ ‫ئەم ئامادەگییە تایبەتە بۆ جەنگ لەئامادەگیی‬ ‫ناو "هەبیتۆس���ی سیاس���یی"ەوە بگ���ۆڕن بۆ‬ ‫ئامادەگیی ن���او "هەبیتۆس���ی کۆمەاڵیەتیی"‪،‬‬ ‫واتە ش���ەڕو پێکدادانە سیاسییەکان‪ ،‬لەشەڕی‬ ‫نێ���وان دو پارت���ی سیاس���یی‌و دو نوخب���ەوە‬ ‫بگۆڕن بۆ شەڕی بەشە جیاوازەکانی کۆمەڵگا‬ ‫لەگەڵ یەکدا‪ .‬لێرەدا قس���ەم لەسەر ڕاستیی‌و‬ ‫دروس���تیی تێ���زەکان نیی���ە‪ ،‬بەڵکو قس���ەم‬ ‫لەوەی���ە ئەوەی کاک س���ەردار لە‪٢٠١٧‬دا وەک‬ ‫فەتحێکی فیکریی بەناوی خۆیەوە دەینوسێت‌و‬ ‫بەخوێنەران���ی نیش���انئەدات‪ ،‬کەچی بەر لەوو‬ ‫لەناوەڕاستی سااڵنی نەوەدی سەدەی ڕابردودا‪،‬‬ ‫زۆر بەقوڵت���رو میتۆدیتران���ەو بەب���ێ کەوتنە‬ ‫ن���او تەڵ���ەی کولتورالیزمەوە‪ ،‬لەالی���ەن زیاد‬ ‫لەنوسەرێک لەنوسەرەکانی گۆڤاری رەهەندەوە‬ ‫لێکدراوەتەوە‪.‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫کۆمەڵگای تەقلیدیی یان میتۆدی تەقلیدیی!‬ ‫کاک س���ەردار س���ەرنەکەوتنی پرۆس���ەی‬ ‫گواس���تنەوە لە"کۆمەڵگای پێشمۆدێرن"ەوە بۆ‬ ‫"کۆمەڵگای مۆدێرن" بەوە دەبەس���تێتەوە کە‬ ‫گوایە "نەبونی سیستەمە لەبەرامبەر بەالوازیی‬ ‫کۆمەڵ���گای مەدەنیی‌و بەهێزی���ی کۆمەڵگای‬ ‫تەقلیدیی"‪ .‬کاک سەردار بەخێرایی رۆژ راڤەی‬ ‫"کۆمەڵ���گای تەقلیدیی"مان بۆ دەکات‌و دەڵێت‬

‫کاک سەردار وەکو‬ ‫پۆلیتۆلۆگێک دەبایە‬ ‫ئەو راستییە سانایە‬ ‫بزانیت کە لەپەیوەندییە‬ ‫نێودەوڵەتییەکان‌و‬ ‫لەمێژوی ناو خودی‬ ‫کۆمەڵگاکاندا‪ ،‬دۆخی‬ ‫"ئاشتیی بەردەوام"‬ ‫بونی نییە‪ .‬توندوتیژیی‬ ‫یەکێکە لەڕەگەزە‬ ‫سەرەکییەکانی پرۆسەی‬ ‫بەکۆمەڵگابون‌و‬ ‫کەرەستەیەکە بۆ‬ ‫یەکالکردنەوەی ملمالنێی‬ ‫نێوان چین‌و ئەتنیی‌و‬ ‫گروپە کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫ئایینییەکان‬ ‫"کۆمەڵ���گای تەقلی���دی بریتیە لەئ���ەو گروپە‬ ‫بچوکانەی لەشێوازی تیرەو خێڵ‌و عەشیرەت‌و‬ ‫کەسایەتیەوە بونیان هەیە‪ .‬ئەم گروپانە یەکتر‬ ‫دەپارێزن بەهەق‌و بەناه���ەق‪ .‬لێرەدا ناتوانیت‬ ‫باس لەیاس���او دادپەروەری‌و حوکمی یاس���او‬ ‫سیس���تەم‌و تاک‌و ئازادی بکەین‪ .‬ئەم گروپانە‬ ‫کاتێ���ک الوازدەب���ن کە هێزێ���ک بااڵتر هەبێت‬ ‫بەرامبەریان‪ ".‬هەرکەسێک کەمەکێک شارەزای‬ ‫قوتابخانە سۆسیۆلۆژییەکان بێت‪ ،‬ئەوە دەزانێت‬ ‫کە ئەم پێناسەیەی کاک سەردار بۆ کۆمەڵگای‬ ‫کوردیی نە دەچێتەوە سەر تێزە چینایەتییەکەی‬ ‫مارکس‌و نە دەچێتەوە س���ەر جیاکارییەکەی‪ ‬‬ ‫فێردینان���د توێنیس لەنێ���وان‪ ‬هەردو چەمکی‬ ‫کۆمەڵ���ەو کۆمەڵ���گادا‪Gemeinschaft und‬‬ ‫‪ Gesellschaft‬و ن���ە دەچێت���ەوە س���ەر‬ ‫جیاکارییە کۆمەاڵیەتییەکانی تیۆریی‪soziale‬‬ ‫‪ Differenzierung‬ەک���ەی گیۆرگ زیمل‌و نە‬ ‫دەچێتەوە س���ەر تیۆرییەکەی تالکۆت پارسۆن‬ ‫س���ەبارەت بە‪ Strukturfunktionalismus‬و‬ ‫نە دەچێتەوە سەر تیۆری سیستەمی نیکالس‬ ‫لومان‌و ن���ە ئەوەی پییر بۆردی���ۆو تادەگاتە‪ ‬‬ ‫ئێمیل دۆرکهایم‌و ئەنتۆنی جیدنزو هتد‪ ،‬بەڵکو‬ ‫تێزەکان���ی کاک س���ەردار دوبارەکردنەوەیەکی‬ ‫الوازو هێجگار س���ادەی تیۆریی مۆدێرنیزەیشن‬ ‫‪ Modernisierungstheorie‬و قوتابخان���ەی‬ ‫تیۆری���ی گەش���ە ‪ Entwicklungstheorie‬و‬ ‫بیرمەندان‌و ڕاوێژکاران���ی بانکی نێودەوڵەتیی‪،‬‬ ‫یان ئاساییش���ی نەتەوەیی ئەمریکیی لەوێنەی‬ ‫"واڵت وایتمان رۆس���تۆ"مان بیردەخاتەوە کە‬ ‫بۆمان ڕوندەکەنەوە چۆن "کۆمەڵگا تەقلیدیی"‬ ‫و دواکەوتوەکان بەپێی "پالنێکی پێنج قۆناغی"‬ ‫لەقۆناغ���ی "پێش���مۆدێرن"ەوە بگوازینەوە بۆ‬ ‫"قۆناغی مۆدێرن"‪.‬‬ ‫کاک س���ەردار رای وای���ە ک���ە زۆرب���ەی‬ ‫واڵتان���ی "جیهانی س���ێ" شکس���تیان هێناوە‬ ‫لەپرۆس���ەی گواس���تنەوەی کۆمەڵگاکانی���ان‬ ‫لەقۆناغی پێش���مۆدێرنەوە بۆ قۆناغی مۆدێرن‌و‬ ‫دەنوسێت‪":‬بۆ نمونە ئەو واڵت‌و کۆمەڵگایانەی‬ ‫ک���ە لەک���وردوە نزیک���ن وەک پاکس���تان‪،‬‬ ‫بەنگالدیش‪ ،‬یەمەن‪ ،‬واڵتە ئەفریقاییەکان‪ ،‬هەمو‬ ‫شکس���تیان هێناوە لەم پرۆسەی گواستنەوەیە‬ ‫لەپێش���مۆدرێنەوە ب���ۆ مۆدرێ���ن‪ ".‬ج���ارێ‬ ‫گریمانەکردنی ئەوەی کە "بەنگالدیش"و "واڵتە‬ ‫ئەفریقی���ەکان" لەکوردەوە نزیکن گریمانەیەکی‬ ‫بێبنەمای���ە‪ .‬بەر لەوەرگرتنی ئ���ەم گریمانەیە‬ ‫وەک هەقیقەتێک���ی کۆمەاڵیەتیی‌و سیاس���یی‌و‬ ‫فەرهەنگیی‪ ،‬پێویس���تی بەوەیە لێکۆڵینەوەی‬ ‫بەراوردکاری���ی‌و زانس���تیی ئەنجامدرابێ���ت بۆ‬ ‫سەلماندنی‪ .‬کە باس لەواڵتە ئەفریقییەکانیش‬ ‫دەکات پرس���یار ئەوەیە باسی چی‌و چ واڵتێک‬ ‫دەکات؟ ئاخر چی مەغریب‌و میس���رو تونس‌و‬ ‫جەزائیرو خواروی ئەفریق���او تەنزانیاو زامبیاو‬ ‫مالی‪ ،‬بەکوردەوە گرێدەدات؟ ئەمە س���ەرباری‬ ‫ئەوەی کە کورد خۆی لەهەمو پارچەکاندا وەکو‬ ‫یەکەیەکی سیاسیی‌و کۆمەاڵیەتیی بونی نییە‪.‬‬ ‫رستەیەکی سادەو بەتاڵی وەک ئەوەی ئەمانە‬ ‫هەمویان "شکس���تیان هێناوە" لەگواس���تنەوە‬ ‫"لەقۆناغی پێشمۆدێرنەوە بۆ قۆناغی مۆدێرن"‪،‬‬

‫بچێتە خانەی هەر ش���تێکەوە ناچێتە خانەی‬ ‫شیکردنەوەی زانستیی‌و میتۆدیی هیچ یەکێک‬ ‫لەو کۆمەڵگایانەوە‪ .‬نە قۆناغی "پێش���مۆدێرن"‬ ‫قۆناغێکی هاوشێوەیەو نە قۆناغی "مۆدێرن"یش‪،‬‬ ‫هەر کۆمەڵ���گاو پێکهاتەیەک���ی کۆمەاڵیەتیی‬ ‫بەشێوازی جیاوازو لەقۆناغی جیاوازدا ئەزمونی‬ ‫مێژویی خ���ۆی دەکات‪ .‬وازهێن���ان لەم جۆرە‬ ‫قس���ەکردنە گش���تگیرو گۆترەییە لەسەر ئەو‬ ‫هەمو دەوڵەت‌و کۆمەڵ���گا جیاوازانە‪ ،‬گەرچی‬ ‫ئەمڕۆک���ە لەدونیای ئێم���ەدا زۆر باوە‪ ،‬یەکەم‬ ‫وانەیە هەر خوێندکارێکی ئاسایی بەشی زانستە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و سیاسییەکان فێریدەبن‪.‬‬ ‫بەکورتی کاک سەردار کۆکتێلێکمان لەتیۆری‬ ‫گەشەو مۆدێرنیزەکردن بۆ دروستدەکات بەبێ‬ ‫ئ���ەوەی ماندوبونی ئەوە بکێش���ێت کەمەکێک‬ ‫وردتر لەس���ەر ئەو تیۆرانە قس���ەبکات‪ .‬هەمو‬ ‫ئەم���ەش لەکاتێک���دا ک���ە ئ���ەم جیاکاریی���ە‬ ‫ش���اقوڵییە لەنێوان "کۆمەڵ���گای تەقلیدیی"و‬ ‫"کۆمەڵ���گای مۆدێ���رن"و بەکارهێنانیان وەک‬ ‫دوالیزمێک���ی ناکۆک بەیەک‪ ،‬ش���تێکە لەمێژە‬ ‫لەڕوی تیۆری���ی‌و میتۆدیی���ەوە وازیلێهێنراوەو‬ ‫وەک دوالیزمێک���ی هەڵ���ە مامەڵەدەکرێ���ت‪.‬‬ ‫چەمک���ی "کۆمەڵگا تەقلیدییەکان" لەس���ااڵنی‬ ‫شەس���تەکاندا پوچەڵکراوەت���ەوەو چەندی���ن‬ ‫تیۆریی ئەلتەرناتیڤ س���ەریانهەڵداوە کە ئەم‬ ‫تێ���زە سۆس���یۆلۆژییەیان ب���ۆ خوێندنەوەی‬ ‫کۆمەڵگاکانی جیهانی س���ێ هەڵوەشاندۆتەوەو‬ ‫ئەم میتۆدەیان لەدابەش���کردنی دونیا بۆسەر‬ ‫"کۆمەڵ���گای تەقلیدیی"و "کۆمەڵگای مۆدێرن"‬ ‫پوچەڵکردۆت���ەوە‪ ،‬کەچ���ی کاک س���ەردار‬ ‫تازەبەتازە دێت‌و ئەم دوالیزمە س���ادەیە زیندو‬ ‫دەکات���ەوەو باس���ی "کۆمەڵ���گای تەقلیدیی‌و‬ ‫مۆدێرنمان" بۆ دەکات‌و هەوڵئەدات کۆمەڵگای‬ ‫کوردیی پێبخوێنێتەوە!‬ ‫جێ���گای تێڕامان���ە کە ئەوە کاک س���ەردار‬ ‫خۆیەتی بەم ش���ێوە کولتورالیستیی‌و میتۆدە‬ ‫بەراوردکارییە سەرپێییە لەکۆمەڵگای کوردی‌و‬ ‫ملمالنێ‌و شەڕی گروپە سیاسییەکانی دەدوێت‪،‬‬ ‫ئ���ەوە خۆیەتی ک���ە لەیەک رس���تەدا کوردو‬ ‫بەنگالدیش‌و ئەفریقا بەیەکتری بەراورد دەکات‪،‬‬ ‫کەچی ئێم���ە بەکولتورالیس���ت‌و خوێندەوەی‬ ‫ب���ەراوردکاری خێرا تاوانبار دەکات‪ .‬من لێرەدا‬ ‫بواری ئەوەم نییە ناڕاس���تیی ئەو قسە سادەو‬ ‫تێ���زە هەاڵنەی کاک س���ەردار یەک���ە بەیەکە‬ ‫نیش���انبدەم‪ ،‬ب���ەاڵم ئەوەندە دەڵێ���م کە ئەم‬ ‫پێشداوەریی‌و گش���تگیرییە سەرسوڕهێنەرەی‬ ‫کاک س���ەردار بچێت���ە ه���ەر خانەیەک���ەوە‬ ‫ناچێت���ە خانی کاری فیکریی‌و زانس���یتییەوەو‬ ‫هەرچیەکیش بێ���ت تێزێک نییە کە بایەخێکی‬ ‫مەعریفیی هەبێت‪.‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫بێئاگایی یان بوختانی تیۆریی‬ ‫م���ن ل���ەو بڕوایەدا نی���م کە کاک س���ەردار‬ ‫لەلێکۆڵینەوەکان���ی ئێم���ە بێئاگابێ���ت‌و‬ ‫نەیانیخوێندبێتەوە‪ ،‬بۆیە بوختان‌و ناهەقییەکی‬ ‫گەورە بەرامب���ەر ماندوبون���ە فیکرییەکانمان‬ ‫دەکات‪ ،‬کاتێ���ک پێماندەڵێت "رەهەندییەکان"‬ ‫شارەزای سیاسەت‌و ئابوریی‌و دەوڵەت‌و دەزگاو‬ ‫جیۆپۆلیتێک نەبون‪ ،‬بەڵکو پاش خوێندنەوەی‬ ‫هەندێ ئەدەبییاتی خۆرئاوایی بەراوردکارییەکی‬ ‫خێرایان لەگ���ەڵ کۆمەڵگای ئێمەدا کردوە‪ .‬بۆ‬ ‫پوچەڵکردنەوەی ئەم حوکمدانەش کاتی ئەوەم‬ ‫نییە باس لەو لێکۆڵینەوە گرنگەی کاک مەریوان‬ ‫بکەم لەسەر چەمکی نەتەوە لەنێوان یەکگرتن‌و‬ ‫جیاوازیی���دا ک���ە لەناوەڕاس���تی نەوەدەکاندا‬ ‫نوسیویەتی‌و وەاڵمێکی کۆنکرێت‌و تێکشێنەری‬ ‫ئ���ەم گ���ەڕەالوژێ فیکرییەی کاک س���ەردارە‬ ‫ب���ۆ چەمکی خێ���ڵ‌و نەتەوە‪ ،‬بەڵک���و نمونەی‬ ‫لێکۆڵینەوەیەکی خۆمی بۆ دەهێنمەوە‪.‬‬ ‫س���ەرەتا من دەبێت ئەو راس���تییە بخەمە‬ ‫پێش���چاو کە میتۆدی بەراوردکاریی لەزانستە‬ ‫سیاس���یی‌و سۆس���یۆلۆژیی‌و ئەدەبییەکانیشدا‬ ‫ش���تێکی نامۆ نییە‪ ،‬بەاڵم پرسیارەکە ئەوەیە‬ ‫ک���ە تۆ چ رەخنەیەک لەم مۆدێلە دەگریت یان‬ ‫چ گەش���ەیەکی ش���یکارییانەت پێداوە‪ .‬مرۆڤ‬ ‫دەتوانێ���ت بەمیتۆدی چینایەتی مارکس���یزم‬ ‫کارب���کات‪ ،‬ب���ەاڵم پرس���یارەکە ئەوەی���ە ئایا‬ ‫ئێم���ە هەمان ئەو سیس���تەمە ئابوریی‌و چینە‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و وشیارییە کۆمەاڵیەتییەمان هەیە‬ ‫ک���ە لەخۆرئاوادا هەیە؟ م���ن لەچەندین وتارو‬ ‫لێکۆڵینەوەم���دا ئەوەم ش���یکارکردوە کە ئێمە‬ ‫بەم مۆدێلی مارکس���ییە تەقلیدییە ئەوەندەی‬ ‫دەتوانین چینێکی وێناکراو دروستبکەین‪ ،‬هێندە‬ ‫ناتوانین ش���یکاری خودی ئەو چینە لەواقیعدا‬ ‫بکەین‪ .‬لەپەیڕەوو پڕۆگرامە سیاسییەکانی حزبە‬ ‫ش���یوعییەکان تادەگاتە کۆمەڵەی رەنجدەران‌و‬ ‫تەنان���ەت الی پارتییش باس���ی کرێ���کاران‌و‬ ‫جوتیاران دەکرا‪ ،‬چونکە بۆ شۆڕشی چینایەتی‬ ‫پێویستمان بەبکەری مێژویی هەبو کە لەواقیعی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی ئێمەدا بون���ی نەبو‪ .‬بۆیە چینی‬ ‫کرێکاران هێندەی چینێکی وێناکراوە ئەوەندە‬ ‫بون���ی کۆمەاڵیەتی مادیی نیی���ە‪ .‬ئەم میتۆدە‬ ‫بەراوردکارییە ب���ۆ هەمو قوتابخانەکانی تریش‬ ‫راس���تن‪ ،‬لەخەلدونی‌و عەلی وەردییەوە بیگرە‬ ‫تادەگات بەتێ���زو تیۆرییەکانی تر‪ .‬من بۆخۆم‬ ‫لەلێکۆڵینەوەیەک���ی درێژدا بەن���اوی "نەتەوەو‬ ‫گروپە س���تراتیژەکانی" کە لەس���اڵی ‪١٩٩٦‬دا‬ ‫لەرەهەنددا باڵومک���ردەوە‪ ،‬هەوڵی ئەوەم داوە‬ ‫کە بەمۆدێلی "گروپە ستراتیژییەکان" کاربکەم‪.‬‬ ‫ئ���ەم تیۆرییە ک���ە لەداهێنانی ه���ەردو زانای‬ ‫ئەڵمانی���ی "هانس‪-‬دیتریش ئێڤەرس"و "تیلمان‬ ‫ش���یل"ە س���ەبارەت بەدەوڵەت‌و بیرۆکراسیی‌و‬ ‫پێکهاتی چینایەتیی لەڕۆژهەاڵتی ئاس���یادا کە‬

‫‪13‬‬

‫لەسااڵنی نەوەدەکاندا بوە جێگای گفتوگۆیەکی‬ ‫بەرفراوان لەزانس���تە سیاس���ییەکاندا‪ .‬مۆدێلی‬ ‫گروپە س���تراتیژییەکان‪ ،‬بەپێچەوانەی مۆدێلی‬ ‫تیۆری���ی گەش���ەو مۆدێرنیزەکردنەکەی کاک‬ ‫سەردارەوە‪ ،‬گروپەکانی کۆمەڵگا دابەشناکات‬ ‫بەس���ەر تەقلیدیی‌و مۆدێرندا‪ ،‬بەڵکو بەس���ەر‬ ‫گروپ���ە س���تراتیژییەکاندا ک���ە لەئەنجام���ی‬ ‫گەش���ەی بیرۆکراسیی‌و پرۆس���ەی مۆدێرنەوە‬ ‫لەدەوڵەتی نەتەوەییەکانی ئاس���یای خۆرئاوادا‬ ‫س���ەرهەڵدەدەن‌و ملمالنێی لەسەر دەسەاڵت‌و‬ ‫داه���ات دەک���ەن‪ .‬بۆ ئ���ەم مەبەس���تەش ئەم‬ ‫گروپان���ە رێکخ���راوی سیاس���یی تایب���ەت‬ ‫بەخۆیان دروس���تدەکەن کە ئامانج‌و پرۆگرامی‬ ‫جیاوازیان هەیەو لەهەندێ قۆناغی مێژوییشدا‬ ‫کوالیس���یۆن لەگەڵ یەکتردا دروس���تدەکەن‪.‬‬ ‫من بەس���ودوەرگرتن ل���ەم مۆدێلە کارمکردوەو‬ ‫لەشیکارەکانمدا بۆ خوێندنەوەی سۆسیۆلۆژیی‬ ‫کۆمەڵگای کوردستان گەشەم پێداوە‪.‬‬ ‫من لەو لێکۆڵینەوەیەدا ش���یکاری پرۆسەی‬ ‫بەنەتەوەب���ون‌و رۆڵ‌و ملمالنێ���ی گروپەکان���م‬ ‫لەپرۆس���ەی بەکۆمەڵگابون‌و دروستکردنی وێنا‬ ‫بۆ نەت���ەوە کردوە‪ .‬بەبۆچون���ی من ملمالنێی‬ ‫س���ەرەکی لەکۆمەڵگای ئێمەدا ملمالنێی نێوان‬ ‫کارو س���ەرمایە نیی���ە وەکو مارکس���ییەکان‬ ‫تێیدەگەن‪ ،‬هەروەها ملمالنێ���ی نێوان "تراپ"‬ ‫و "حەداپ���ە" ی���ان تەقلیدی���ی‌و مۆدێرن نییە‬ ‫وەکو پەیڕەوان���ی قوتابخانەی مۆدێرنیزەکردن‬ ‫دەیبینن‪ ،‬بەهەمان ش���ێوەش ملمالنێی نێوان‬ ‫شارس���تانییەت‌و بەداوەت نیی���ە وەکو تیۆری‬ ‫خەلدونیزم‌و پاشان عەلی وەردی بۆ کۆمەڵگای‬ ‫عەرەبیی‌و عێراقیی���ان کردوە‪ ،‬بەڵکو ملمالنێی‬ ‫سەرەکیی لەکۆمەڵگای کوردستاندا لەنێوان دو‬ ‫گروپی س���تراتیژییدایە کە پرۆسەی کۆمەڵگا‬ ‫بونیان لەکوردس���تان بەش���ێوەیەکی کاریگەر‬ ‫نەخشاندوەو دەس���تکاری نەخشەی سیاسیی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و فەرهەنگیی ئێمەیان کردوە‪ .‬ئەو‬ ‫دو گروپەشم بە"گروپە ستراتیژییەکانی شار"و‬ ‫"گروپە س���تراتیژییەکانی گوند" لەقەڵەمداون‪.‬‬ ‫بۆ من پرس���ی س���ەرەکیی ئەوەیە وەاڵمی ئەو‬ ‫پرس���یارە جەوهەرییە بدەین���ەوە کە ملمالنێی‬ ‫س���ەرەکیی لەکۆمەڵگای کوردس���تاندا چییە‪،‬‬ ‫خەسڵەتی چینایەتی گروپەکانی چین‌و بۆچی‬ ‫شەڕ دەکەن‌و لەسەر چی ناکۆکن‪.‬‬ ‫بەبۆچون���ی م���ن چ���ۆن دەوڵ���ەت دەبێت‬ ‫بەئامڕازێ���ک ب���ۆ دروس���تکردنی نەت���ەوە‬ ‫لەدەوڵەت���ی کۆلۆنیالیی‌و پۆس���ت کۆلۆنیالدا‪،‬‬ ‫ئاوه���ا لەکۆمەڵ���گای کوردس���تاندا ح���زب‬ ‫دەبێ���ت ب���ەو دەزگای���ەی ک���ە بەزاراوەکەی‬ ‫ئاندەرس���ۆن "کۆمەڵەیەک���ی وێناکراو"م���ان‬ ‫لەفۆرم���ی‬ ‫‪imagined‬‬ ‫‪community‬‬ ‫کوردبوندا بۆدروس���تدەکات‪ .‬وەاڵمی ملمالنێ‌و‬ ‫ش���ەڕوپێکدادانی ئەم گروپانە بەوە نادرێتەوە‬ ‫بڵێین کورد حەزی لەیەکترکوژییەو هەمیش���ە‬ ‫لەحاڵەتی ئامادەباش���ییدایە بۆ شەڕی ناوخۆ‬ ‫وەکو کاک س���ەردار دەیەوێ���ت فێرمان بکات‪،‬‬ ‫بەڵکو بەڕای م���ن ئەم گروپانە کە هەردوکیان‬ ‫ل���ەم فۆرم���ە نوێیەیاندا بەرهەمی پرۆس���ەی‬ ‫مۆدێرن���ەن‪ ،‬لەملمالنێیەک���ی توندوتی���ژدان‬ ‫لەسەر داهات‌و سامانە ئابوریی‌و ڕەمزییەکان‌و‬ ‫شەرعییەتی سیاسیی لەکۆمەڵگای کوردستان‪.‬‬ ‫هەر لەوێشدا تاوتوێی ئەوەم کردوە کە لەڕوی‬ ‫مێژویییەوە پرۆسەی مۆدێرنە چ کاریگەرییەکی‬ ‫بۆس���ەر وێناو شوێنگەی سیاسیی‌و سەرمایەی‬ ‫رەم���زی ئ���ەم دو گروپ���ە هەبوە‪ .‬ب���ۆ نمونە‬ ‫بارزانییەکان لەدوای دروس���تکردنی دەوڵەتی‬ ‫عێراق���ەوە چۆن لەگروپێکی دینییەوە دەبن بە‬ ‫بەرجەستەکەری شوناسی نەتەوە لەکوردستانی‬ ‫عێراق‌و داواکارییەکانیان لەداواکاری لۆکالییەوە‬ ‫دەبێ���ت بەداواکاری���ی سیاس���یی‌و نەتەوەیی‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەم ش���وێنگەیەی بۆ رەخساندن گروپە‬ ‫س���تراتیژییەکانی ش���ار بون کە ئەم گروپەی‬ ‫س���تراتیژییەی گوند دەهێنێت���ەوە ناو کایەی‬ ‫حزبایەتی���ی‌و سیاس���ییەوەو ش���وێنگەیەکی‬ ‫مەرکەزیی���ان لەش���اردا پێدەبەخش���ێ‪ .‬ئ���ەم‬ ‫وەرچەرخان���ەش کاتێ���ک ڕودەدات ک���ە‬ ‫لەقۆناغێک���دا گروپ���ی ش���ار بڕیاری ش���ەڕی‬ ‫چەک���داری دەردەکات‪ ،‬ب���ەاڵم خ���ودی خۆی‬ ‫ئەو شەڕەی دەس���ەاڵتی مەرکەزی پێناکرێت‌و‬ ‫پێویس���تی بەو ناوکە ڕەقەیە کە کاک سەردار‬ ‫باسی دەکات‪ ،‬واتە ئەندامانی خێڵ کە خاوەنی‬ ‫چەک‌و جەن���گاوەرن‌و وەالئی ئەندامەکانیان بۆ‬ ‫گروپەکەیان لەفۆرم‌و چڕیی‌و ئاس���تێکی تردایە‬ ‫وەک لەوەالئ���ی ئەندامان���ی حزبێکی مۆدێرنی‬ ‫سیاسیی‪.‬‬ ‫بەبۆچونی م���ن پرۆس���ەی بەکۆمەڵگابون‌و‬ ‫وێنام���ان ب���ۆ نەت���ەوەو ملمالنێ‌و گەش���ەی‬ ‫سیاسیی لەکوردستاندا بەپلەی یەکەم پابەندی‬ ‫ملمالنێی گروپە ستراتیژیییەکانی شارو گوندە‪.‬‬ ‫ک���ۆی ئەو ملمالن���ێ توندانەی لەم س���ااڵنەی‬ ‫دواییش���دا س���ەرهەڵدەدەن‌و لەبزوتن���ەوەی‬ ‫گۆڕاندا خۆی بەرجەس���تەدەکات‪ ،‬دەچێتە ناو‬ ‫هەم���ان بین���ای تیۆرییەوە‪ .‬وات���ە گروپگەلی‬ ‫س���تراتیژیی ش���ارییانەی ت���ر لەکۆمەڵ���گای‬ ‫ئێمەدا س���ەرهەڵدەدەن‌و ملمالنێی دەسەاڵت‌و‬ ‫داهات دژ بەکوالیس���یۆنی گروپی ستراتیژییە‬ ‫شارییە کۆنەکەو گروپە گوندییەکە دەکەن کە‬ ‫لە"رێککەوتنی س���تراتیژیی" نێ���وان یەکێتیی‌و‬ ‫پارتییدا بەرجەس���تەبوبو‪ ،‬ب���ەاڵم بەپرۆگرامی‬ ‫سیاس���یی‌و ئایدیۆلۆژیی نوێوە‪ .‬تائێرە بەسەو‬ ‫بواری ئەوەم نییە لێرەدا هەمو ئەو وردەکارییە‬ ‫تیۆرییان���ە دوب���ارە بکەمەوە کە لەس���ااڵنی‬ ‫نەوەدەکانی س���ەدەی رابردودا نوس���یومانن‌و‬ ‫باڵومانکردونەتەوە‪ .‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫مەتەڵی ئااڵو رێفراندۆم‬ ‫لەباشوری کوردستاندا‬

‫ئایا خوێندنی بااڵ لەبااڵدایە؟‬ ‫ئامانج ئیسماعیل‬

‫عەزیز شێخانی‬ ‫گەلی کورد لەباشوری کوردستاندا‬ ‫قۆناخێک����ی دژوارو ئاڵ����ۆز تێپ����ەڕ‬ ‫دەکات‪ .‬لەو دەڤەرەدا بەکردەوە وزەو‬ ‫توانای کۆکردن����ەوەو کانالیزەکردنی‬ ‫ویس����ت‌و هێزی نەتەوەیی نییە‪ .‬هێزە‬ ‫سیاسییەکان وەک میرنشینە کۆنەکان‬ ‫لەخوڵقاندنی ئەو دۆخەدا رۆڵی گەورەو‬ ‫س����ەرەکی دەگێڕن‪ .‬ئەوان لەپێناوی‬ ‫داخوازە بنەماڵەی����ی‌و حزبیەکانیاندا‬ ‫هەس����تی خۆشەویس����تی تاکەکان����ی‬ ‫کۆمەڵگایان بەرامبەر بەخاک‌و خەڵک‬ ‫خەساندوە‪ .‬شیاوی ئاماژەپێکردنە‪ ،‬کە‬ ‫زۆربەی کوردانی باشور لەخوڵقاندنی‬ ‫ئەو دۆخەدا بەش����دارن‪ .‬ئەوان لەژێر‬ ‫سێبەری بەرژەوەندیی‌و تارمایی میرو‬ ‫بنەماڵەکانیاندا ئیرادەو ویستی خۆیان‬ ‫لەدەستداوەو سیاسەتی بێدەنگیی و‬ ‫خۆکڕکردنیان کردوەتە پیشە‪.‬‬ ‫نەت����ەوە ئ����ازاو بەختەوەرەکانی‬ ‫جیه����ان لەڕۆژان����ی دژوارو بڕی����اردا‬ ‫یەکپارچە هی����واو هەن����گاون‌و رێگە‬ ‫نادەن س����ەرۆک هۆز‪ ،‬بنەماڵەو کوڕو‬ ‫خزمەکانی����ان گەمە بەچارەنوس����یان‬ ‫بکەن‪ .‬گەالنی سەرکەتوو بەختەوەری‬ ‫جیه����ان لەژێر تیش����کی تێگەیش����تن‬ ‫لەناس����نامەی خۆیان‌و ئەوانی دیکە‪،‬‬ ‫کەفوکوڵ����ی تێپەڕیان کردۆتە ئیمان‌و‬ ‫ب����ڕوای لێب����ڕاو‪ .‬ئ����ەوان ئازادی����ی‌و‬ ‫سەربەس����تی خۆی����ان‌و نەتەوەکەیان‬ ‫ناکەنە کااڵو بەهەمو هێزیان بەرگری‬ ‫لەماف‌و خاکەکەی����ان دەکەن‪ .‬ئەوان‬ ‫رێگە نادەن یاس����اکانی واڵت پێشێل‬ ‫بکرێن‌و پارلەمانیان بەهێزی چەکداری‬ ‫حزب لەکار بوەستێ‪.‬‬ ‫‪ ٢٦‬ساڵە لەباش����وری کوردستاندا‪،‬‬ ‫چیرۆکە سواو‪ ،‬بیستراوو دیتراوەکان‬ ‫دوپات دەبنەوەو روخسارە کۆنەکانی‬ ‫سیاس����ەت بەهاوکاری دەروێش����انی‬ ‫سیاس����ەت‌و گیرفان لەبازنەی شکاوی‬ ‫ناس����نامەی خۆیان����دا دەخولێنەوە‪.‬‬ ‫ئ����ەوان ن����ە ئازایەت����ی چۆڵکردن����ی‬ ‫مەیدانیان هەیەو نە ئیرادەی گۆڕینی‬ ‫شێوازی سیاس����ەت کردن‪ .‬بازرگانە‬ ‫سیاس����ەتکارو سیاسییە عەشایرەکان‬ ‫لەژێ����ر ناوو دروش����می روتی س����ەر‬ ‫جۆخین‪ ،‬ئااڵی هەرێمی کوردستان‪،‬‬ ‫ن����ەوت‪ ،‬ش����ەرعییەتی هەڵب����ژاردن‌و‬ ‫س����ەردەمی ش����اخ چنگیان لەقوڕگی‬ ‫دواڕۆژو ئەمڕۆی نیشتمان گیرکردوە‪.‬‬ ‫ئەوان خەونی جوانی نیشتمان‌و سۆزی‬ ‫مرۆڤانەیان هەڕاج ک����ردوەو لەبازاڕی‬ ‫رەش����ی سیاس����ەتدا نەتەوەیەکی����ان‬ ‫هێناوەتە سەر چۆکان‪.‬‬

‫‪ ٢٦‬ساڵە‬ ‫لەباشوری‬ ‫کوردستاندا‬ ‫چیرۆکە سواو‬ ‫بیستراوو‬ ‫دیتراوەکان‬ ‫دوپات دەبنەوەو‬ ‫روخسارە‬ ‫کۆنەکانی‬ ‫سیاسەت‬ ‫بەهاوکاری‬ ‫دەروێشانی‬ ‫سیاسەت‌و گیرفان‬ ‫لەبازنەی شکاوی‬ ‫ناسنامەی خۆیاندا‬ ‫دەخولێنەوە‬ ‫کارتێکەر بەرەوپێش دەبرد‪ .‬ئێس����تا‬ ‫کوردەکانی باش����ور‪ ،‬لەژێر سێبەری‬ ‫مێ����ژوی تاڵ����ی کوردان����دا لەجیاتی‬ ‫س����ەربەخۆیی‌و دەس����تەبەرکردنی‬ ‫ماف����ی چ����ارەی خۆنوس����ین خەون‬ ‫بەئاش����بەتاڵی شۆڕش����ی ک����وردەوە‬ ‫دەبینن‪ .‬لەنیش����تمانێکیدا‪ ،‬کە یاسا‬ ‫بەحوکم����ی هێ����زو پ����ارە چەپاوەو‬ ‫لینگەوق����وچ دەکرێ����ت‌و بەملی����ۆن‬ ‫هاواڵت����ی لەم����اف‌و کەرامەتی خۆیان‬ ‫بێدەنگن‪ ،‬پرس����ی ئااڵو ریفراندۆم چ‬ ‫لەدۆخەکە دەگ����ۆڕێ؟ لەناوچەیەکدا‪،‬‬ ‫کە بوەتە مەیدان����ی رمبازێنی ئێران‌و‬ ‫تورکی����او هەمو کایەکان ش����اراوەن‌و‬ ‫سیاس����ییەکان زیات����ر لەبازرگانەکان‬ ‫ش����ەیدای بیرەنەوت‪ ،‬بازاڕی دەرمان‌و‬ ‫کڕینی الیەنگرن‪ ،‬کۆبونەوەو لیژنەکان‬ ‫چ ئاکامێکیان دەبێ؟‬ ‫گێرەوکێش����ەی ئ����ااڵ‪ ،‬رێفراندۆم‌و‬ ‫هت����د‪ ...‬لەڕەچەتەیەک����ی هەڵبژاردن‬ ‫دەچن‪ ،‬کە بۆ برینی قوڵی جەستەی‬ ‫دایکی نیش����تمان‌و ئ����ازاری خەڵکی‬ ‫ئاسایی س����ودێکیان نییە‪ .‬لەکاتێکدا‬ ‫پارلەمان����ی هەرێم����ی کورس����تان‬ ‫لەکارخراوە‪ ،‬س����ەرۆکی ش����ەرعیی‌و‬ ‫هەڵبژێردراو نییەو حکومەت بەهێزی‬ ‫چەکدارو وزەی ح����زب کار دەکات‪،‬‬ ‫باس����کردن لەس����ەربەخۆیی بێجگ����ە‬ ‫لەختوکەدانی هەس����تی پاکی کوردان‬ ‫چ مەبەس����تێکی دیگ����ە دەگەیەنێ!‬ ‫خەریکە لەئاکام����ی بێدەنگی خەڵک‌و‬ ‫رێبەرایەت����ی چەند کۆن����ە بازرگانی‬ ‫سیاس����یی‌و منداڵەکانیان‪ ،‬دەرفەتە‬ ‫زێڕینەکانی ئەو پارچەیەی کوردستان‬ ‫لەبار دەبرێن‪.‬‬

‫ئاش����کرایە‪ ،‬ک����ە درێژەدانی دۆخی‬ ‫ئێس����تا بژاردەیەکی دژوارە‪ .‬لەسەر‬ ‫پاشخانی سیاس����ەتی چەوتی پارتە‬ ‫سیاس����یی‌و س����ەرکردەکانیاندا‪ ،‬باس‬ ‫کردن لەداهاتو زیاتر لەمەتەڵ دەچێ‪.‬‬ ‫نەبون����ی نەخش����ەڕێگەو س����تراتیژی‬ ‫رون ب����ۆ دواڕۆژی ئ����ەو پارچەی����ەی‬ ‫کوردستان‪ ،‬وێرانی سیستمی نێوخۆو‬ ‫پەرتەوازەبونی هێزە سیاسییەکان کۆی‬ ‫کایەی سیاسەتی خستۆتە ژێر پرسیار‪.‬‬ ‫چوار پارێزگای باش����وری کوردستان‬ ‫وەک سااڵنی نەوەتەکان لەنێوان زۆنی‬ ‫زەردو س����ەوزدا دابەش����کراون‌و باری‬ ‫قورسی حزبە بازرگانەکان‪ ،‬بەرپرس‌و‬ ‫بنەماڵە دەس����ەاڵتدارەکانیان لەسەر‬ ‫ش����انە‪ .‬کورسییەکەی س����ەرکۆماری‬ ‫عێراق‌و س����ەرۆکایەتی هەرێم حزب‌و‬ ‫ش����ایانی باسە‪ ،‬لەو رۆژگارەدا‪١٠٠٠‬‬ ‫س����ەرکردەکانی لەڕاب����ردو زیات����ر‬ ‫گەندەڵ ک����ردو خەڵکی بەرەو کۆاڵنە دروش����می روت‌و گ����ەورە بەڕێ����ژەی‬ ‫داخراوەکانی سیاس����ەت راپێچ کرد‪ .‬رستەیەک راستگۆیی بڕناکەن‪ .‬رۆژگار‪،‬‬ ‫لەو بازاڕە شێواوەدا ئااڵ‪ ،‬رێفڕاندۆم‌و وتەو ک����رداری هەمو الیەک لەهێڵەک‬ ‫زۆر دروش����می دیک����ە کراونەت����ە دەداو س����ەرئەنجام دەردەک����ەوێ‪،‬‬ ‫کەرەس����تەی بازرگانە سیاسییەکان‌و کە ش����ەڕەکە لەسەر خۆس����ەپاندن‌و‬ ‫واڵت بەتەواوەت����ی خراوەت����ە بەردەم بردنەس����ەری ئی����رادەی خۆیە‪ ،‬نەک‬ ‫خەڵک‌و خاک‪ .‬بەواتایەکی دیکە‪ ،‬ئەو‬ ‫دواڕۆژێکی نادیار‪.‬‬ ‫بەزم‌و رەزمە لەدرۆیەکی باش‌و خۆش‬ ‫لەو رۆژگارەدا‪ ،‬کوردەکان لەبەردەم دەچێ‪ ،‬کە تەمەنی درێژە‪ ،‬بەاڵم نان‌و‬ ‫چەند بژاردەیەکدا دەستەوەس����تانن‪ .‬ئاوێ����ک بۆ کورد دەس����تەبەر ناکات‪.‬‬ ‫ئەوان ئەگەر لەڕاب����ردودا یەکگرتویی لێ����رە پەرتەوازەیی ه����اوار دەکات‌و‬ ‫نێوخۆیان لەسەر بناخەی سیستمێکی میرنش����ینی بەفۆڕمی تازە گۆرانی بۆ‬ ‫کاراو دێموکراتیدا دابین کردبا‪ ،‬لەبەغداو سەردەمی مۆدێرن دەڵێ‪ .‬ئەگەر کورد‬ ‫دەرەوەدا خاوەنی قورس����ایی خۆیان کارتەکانی تەواو بون‌و دەستی لەبنی‬ ‫دەبون‪ .‬ئەوکات پرسی گەڕاندنەوەی هەمبان����ە دەرچو‪ ،‬ئەوکات رێفراندۆم‪،‬‬ ‫ناوچە کێشە لەسەرەکان‪ ،‬ریفراندۆم‪ ،‬ئااڵ‪ ،‬دروش����م‌و خۆپێش����اندانی سەر‬ ‫کارکردن ب����ۆ جیابون����ەوە لەعێراق‌و تیڤی����ەکان‌و زۆر ش����تی دیکە دەبنە‬ ‫ئااڵیان بەنەخشەیەکی دیارو وزەیەکی کەپەنکی پاش باران‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫ه����ەرکات گوێم����ان ب����ە "خوێندن����ی‬ ‫ب����ااڵ" ئەکەوێت‪ ،‬راس����تەوخۆ ئ����ەوە دێت‬ ‫بەخەیاڵماندا ک����ە تاکەکانی ئەم نێوەندە‪،‬‬ ‫دەبێ����ت ه����ەم ل����ەڕوی مەعریف����ەو هەم‬ ‫لەڕوی مۆڕاڵەوە قۆناغەکانی س����ەرەتایی‌و‬ ‫ناوەن����دی‌و بگرە هەنگاوێک دواتریش����یان‬ ‫تێپەڕاندبێ����ت‪ .‬دانان����ی وەزارەتێکی����ش‬ ‫ل����ەم هەرێمەدا بەم ن����اوەوە بۆئەوەیە ئەو‬ ‫کەسانەی کە ئەم چەند قۆناغەیان بڕیوە‪،‬‬ ‫پێکەوە کۆبکرێنەوەو بکەونە خەم‌و هەوڵی‬ ‫ئەوەی کە چۆن ئەو رێڕەوەی خوێندکارانی‬ ‫قۆناغەکانی پێش����وتری لەس����ەر دەڕۆن‪،‬‬ ‫چاکتر بک����رێ‌و ئەو ئاس����تەنگانەی دێنە‬ ‫رێیان نەهێڵرێن تاکو ئەوانیش بەئاس����انی‬ ‫بە"بااڵ" بگەن‪ .‬ب����ەاڵم داخۆ ئەوانەی لەم‬ ‫بازنەیەدا کۆبونەت����ەوە‪ ،‬خۆیان توانیویانە‬ ‫بگەن����ە ئەم پلەی����ە‪ ،‬یاخود هێش����تا هەر‬ ‫لەقۆناغی سەرەتاییدان‌و پێویستە ئەلفباو‬ ‫مەبەست‌و هێڵە گشتییەکانی "خوێندن"یان‬ ‫بۆ رونبکرێتەوە‪.‬‬ ‫ک����ەم رۆژ هەی����ە لەبەرپرس����انەوە‬ ‫باس����ی گرنگی‌و پێویس����تیی چاکس����ازیی‬ ‫ریش����ەیی نەبیس����تین‪ .‬لەنێو بەرپرسانی‬ ‫خوێندن����ی بااڵش����دا بەهەمان ش����ێوەیە‪.‬‬ ‫لەهەرک����وێ کامێرای کەناڵێ رویان تێبکاو‬ ‫هەلێک����ی قس����ەیان بۆ بڕەخس����ێ‪ ،‬خێرا‬ ‫دەس����تێ بەس����ەروقژیانا دێنن‌و س����ەرەتا‬ ‫دەستخۆشییەک لەکەناڵەکە دەکەن‪ ،‬ئینجا‬ ‫ئەکەونە باس����ی ئەو لیژنان����ەی کە گوایە‬ ‫ب����ۆ بەرزکردنەوەی ئاس����تی زانکۆو دەزگا‬ ‫مەعریفییەکانمان پێکیانهێناوە‪.‬‬

‫دوای ئ����ەوەی بەش����داریمان ک����رد‬ ‫لەمەراس����یمی کردنەوەی ئۆفیسی زانکۆی‬ ‫تارانی پزیشکی لەس����لێمانی‌و گوێبیستی‬ ‫وتەی س����ەرۆکی زانکۆی ت����اران‌و وەزیری‬ ‫خوێندنی بااڵو توێژینەوەی زانس����تی بوین‬ ‫کە باسی گرنگیی ئەو پەیوەندییەی نێوان‬ ‫زانکۆکانیان دەک����رد‪ ،‬کەمێک ئومێد روی‬ ‫تێکردین‌و وتمان شکور وادیارە گوفتارەکان‬ ‫تەنه����ا گوفتار نی����ن‌و ئەمانیش بەجۆرێک‬ ‫بڕوایان بە"کردار ش����ەرتە‪ "..‬هەیە‪ .‬وەلێ‬ ‫ئومێدەکەمان زۆر بڕی نەکردو پاش س����ێ‬ ‫چوار رۆژ کە هەواڵی ساختەبونی بڕوانامەی‬ ‫توانستی زمانی ئینگلیزیی ئەوانە باڵوبوەوە‬ ‫کە خۆیان بۆ ماس����تەرو دکت����ۆرا کاندید‬ ‫کردبو‪ ،‬موچڕک بەگیانماندا هات‪.‬‬ ‫لەمنداڵییەوە ئەوەم����ان پێدەوترێت کە‬ ‫ن����ەوەی ن����وێ‌و الوە ت����ازەکان کۆڵەکەی‬ ‫نیش����تمانن‪ .‬داهاتوی هەر نیشتیمانێکیش‬ ‫بەندە لەس����ەر گەنجەکانی‪ .‬دیارە یەکێک‬ ‫لەئەرکی سەرەکیی قوتابخانەو زانکۆکانیش‬ ‫پەروەردەک����ردن‌و ئامادەکردنی ئەم گەنج‌و‬ ‫الوانەیە بۆ ئەو رۆڵەی کە س����بەینێ لەنێو‬ ‫کۆمەڵگاکەیان����دا دەیبینن‪ .‬ب����ەاڵم رەنگە‬ ‫هەر بەش����ێک لەو کاندیدان����ە‪ ،‬لەم کاتەدا‬ ‫ک����ە ئێمە باس����ی ئ����ەم بابەت����ە دەکەین‬ ‫ئ����ەوان لەهۆڵەکاندا وانە بڵێنەوەو چەندین‬ ‫خوێندکاری����ش لەبەردەمیان����دا گوێقواڵخ‬ ‫دانیش����تبن‌و تێبینی بنوسن‪ .‬ئێستا ئەگەر‬ ‫هەڵوێس����تەیەک بکەین‌و بیرێک بکەینەوە؛‬ ‫ئەب����ێ چ ئومێدێکی خێ����ر بەداهاتوی ئەو‬ ‫خوێندکاران����ە بک����رێ ک����ە پەروەردەیان‬ ‫رادەس����تی کۆمەڵ����ێ مامۆس����تای خاوەن‬ ‫بڕوانامەی ساختە کراوە؟!‬ ‫لەالیەک����ی ترەوە پرس����یارێکی تر دێتە‬

‫پێش؛ گەر لەم ژم����ارە کەمەی کاندیداندا‬ ‫ئەم بڕوانامە س����اختانە بونی����ان هەبێت‪،‬‬ ‫تۆبڵێی کەس����ی تر ل����ەم وەزارەتەدا لەژێر‬ ‫ناوی ترو جلوبەرگی ساختەی تردا بونیان‬ ‫نەبێت؟ بەمانایەکی تر‪ ،‬دەبێت چەند کەس‬ ‫ئێستا لەم دەزگایانەدا بێ رۆڵ دانیشتبن‌و‬ ‫تەنه����ا لەکات����ی دابەش����کردنی موچ����ەدا‬ ‫وەجه����ی موبارەکی����ان دەرک����ەوێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپاس����اوی جیاواز جیاوازو خاتروختوری‬ ‫خزمایەتی����ی حزبی‌و بەرژەوەن����دی رویان‬ ‫لێوەرچەرخێنرێت‌و الیان لێنەکرێتەوە؟‬ ‫قس����ەکە لێرەدا پێش هەمو کەس روی‬ ‫لەوەزارەتی خوێندن����ی بااڵیە؛ گەورەترین‬ ‫بەرپرس����یارێتیش ه����ەر لەس����ەر ش����انی‬ ‫ئەندامانی ئەم وەزارەتەیە‪ .‬ئەگەر بەڕاستی‬ ‫مەبەستیان بەرزکردنەوەی ئاستی زانستیی‬ ‫زانک����ۆکان‌و خەم����ی الیەن����ی مەعریفیی‬ ‫مامۆس����تاو خوێندکارانی����ان بێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫س����ەرەتا هەوڵی بەرزکردنەوەی ئاس����تی‬ ‫ئەمان����ە ‪-‬کە گوایە کار بۆ ئەو مەبەس����تە‬ ‫دەکەن ‪ -‬بۆ پلەی ب����ااڵ بدەن‪ .‬میوانداری‬ ‫لەماڵێکی ش����پرزەدا ناکرێت‪ ،‬پێش ئەوەی‬ ‫میوان بانگێشت بکەن‌و هەوڵی پەیوەندی‬ ‫بەستن لەتەک زانکۆکانی دەرەوەدا بدەن‪،‬‬ ‫پێویستە چاوێک بەنێو وەزارەت‌و زانکۆکانی‬ ‫خۆماندا بخش����ێننەوەو ئەو بێسەروبەری‌و‬ ‫ش����پرزەییەی ناوماڵ����ی خۆم����ان نەهێڵن‪.‬‬ ‫س����ەرەتا قۆڵی لێهەڵماڵن گسکێکی باش‬ ‫لەنێو حەوشەوبانی زانکۆو وەزارەت بدەن؛‬ ‫لەتەپوتۆزی بڕوانامەی ساختەو عەقڵیەتی‬ ‫تۆزلەسەرنیش����توو مەس����ڵەحەتچی پاکی‬ ‫بکەن����ەوەو لەجێیاندا کۆمەڵ����ێ بەرهەمی‬ ‫جوان‌و گوڵ‌و گوڵدانی قەش����ەنگ دابنێن‪،‬‬ ‫تاک����و الی میوانانی دراوس����ێ‌و دورەواڵت‬ ‫مەحجوب‌و خەجاڵەت نەبین‪.‬‬

‫دەبێت چەند‬ ‫کەس ئێستا لەم‬ ‫دەزگایانەدا بێ‬ ‫رۆڵ دانیشتبن‌و‬ ‫تەنها لەکاتی‬ ‫دابەشکردنی موچەدا‬ ‫وەجهی موبارەکیان‬ ‫دەرکەوێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپاساوی جیاواز‬ ‫جیاوازو خاتروختوری‬ ‫خزمایەتیی حزبی‌و‬ ‫بەرژەوەندی رویان‬ ‫لێوەرچەرخێنرێت‌و‬ ‫الیان لێنەکرێتەوە؟‬

‫بەیاریش نەیارە الی ئەوان!‬ ‫سامانی وه‌ستا به‌کر‬ ‫ج���ۆره‌ تێکه‌ڵیه‌ک هه‌یه‌و دروس���ت‬ ‫ب���وه‌ له‌نێ���وان ده‌س���ته‌واژه‌ی نه‌یارو‬ ‫ئۆپۆزسیۆنا‪ ،‬نه‌یار به‌و کۆمه‌ڵ ‌ه که‌س‌و‬ ‫رێکخ���راوو گروپه‌ چه‌ک���دارو بزوتنه‌وه‬ ‫رامی���اری‌و کۆمه‌ڵ‌و هه‌ن���دێ جاریش‬ ‫تاکان���ه‌ ئه‌وترێ که‌ به‌ش���ێوه‌ی کاری‬ ‫په‌رچه‌کرداری‌و رێکخراو یان رێکنه‌خراوا‬ ‫به‌گژ الیه‌نێ���ک یان ده‌س���ته‌یه‌ک یان‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتێکا ئه‌چنه‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی هه‌ندێ‬ ‫هۆکاره‌وه‌ له‌وانه‪:‬‬ ‫کات���ێ تاک هەس���تبکا وەالوەنراوەو‬ ‫دەنگی ناگات‌و گوێی بۆ ناگیرێ‪ ،‬کاتێ‬ ‫کۆمه‌ڵێک هه‌س���ت به‌جیاوازی ره‌گه‌زی‬ ‫(ا‌لتمیز العنصری) یا بێبه‌ش���کردنیان‬ ‫له‌مافه‌کانی���ان له‌به‌رژه‌وه‌ندی کۆمه‌ڵێ‬ ‫ک���ه‌س‌و الیه‌ن���ا‪ ،‬کات���ێ نه‌ته‌وه‌یه‌ک‬ ‫سه‌ره‌‌تایترین مافه‌کانی پێشێل ئه‌کرێ‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵت‌و به‌ڕێوه‌به‌رانی واڵته‌و‌ه‬ ‫به‌جۆرێک ک ‌ه نایه‌کسانیه‌کی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی ئاش���کرا بونی ئەبێت‪،‬‬ ‫کاتێ س���ەرجەم پێکهاتەکانی کۆمەڵ‬ ‫س���ەرجەم بەیەکەوە لەدەس���ەاڵتێکی‬ ‫دیکتاتۆر یاخ���ی ئەبن‪ ،‬کاتێ گه‌نده‌ڵی‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ک باڵ ئه‌کێشێ به‌سه‌ر واڵتا‬ ‫که‌ هیچ رێگایه‌ک نامێنێ نه‌گیرێته‌به‌رو‬ ‫به‌بنبه‌ست ده‌گا‪.‬‬ ‫ئه‌مانه‌و هه‌ندێ هۆکاری تریش هه‌ن‬ ‫ک��� ‌ه وا ئه‌کا دی���ارده‌ی به‌نه‌ی���ار بون‬ ‫روبدات‌و له‌هه‌ندێ کاتیش���ا یاخیبونی‬ ‫لێبکه‌وێت���ه‌و‌ه ب���ۆ گێڕان���ه‌وه‌ی ماف ‌ه‬ ‫زه‌وتکراوه‌کان‌‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش کاتێ روئه‌دات‬ ‫که‌ بێ هیوایی باڵ بکێش���ێ به‌س���ه‌ر‬ ‫کۆمه‌ڵداو تروس���کایی ب���ه‌دی نه‌کرێ‬ ‫بۆ پێکه‌وه‌ژیان یان به‌ره‌و باش���بردنی‬ ‫ب���ارودۆخ‌و ده‌س���تهه‌ڵنه‌گرتنی الیه‌ک‬ ‫له‌بڕیار‌ه تاکڕه‌ویه‌کانیاو خۆبه‌زلزانین‌و‬ ‫گوێنه‌دان��� ‌ه که‌س���انیترو کارکردن���ی‬ ‫دەستەیەک‪ ،‬هۆزێک‪ ،‬بنەماڵەیەک یان‬ ‫گروپێکی سیاسی دابڕاو لەکۆمەڵگا‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر الیه‌‌و نه‌ی���ار ب���ه‌کاڵوی خۆی‬ ‫ئه‌پێوێ‌و لێکدانه‌وه‌ی بۆ ئه‌کا بۆ نمون ‌ه‬ ‫به‌پێوانه‌ی رژێمی به‌عس ئێمه‌ی کورد‬ ‫نه‌یارو دژو تێکدەر بوین‪ ،‬به‌اڵم ئایا ئێم ‌ه‬ ‫نه‌یار بوین یان به‌شخوراو؟ نه‌یار بوین‬ ‫یان ماف پێنه‌دراو؟ هاواڵتی بوین یان‬ ‫به‌نه‌ژادکراو؟ سه‌ربه‌س���ت‌و رزگار بوین‬ ‫یان به‌ندو ده‌س���ت‌و پێ په‌یوه‌ندکراو؟‬ ‫یان‪...‬هتد‪.‬‬ ‫ئای���ا تورکی���ا کاتێ���ک هه‌ڵده‌س���ێ‬

‫کاتێک ئۆپۆزسیۆن‬ ‫هه‌ستده‌کا‌چاری‬ ‫نامێنێ له‌ناو‬ ‫هۆڵی په‌رله‌ماندا‬ ‫ئیتر ره‌خنه‌کان‬ ‫ئه‌گوێزێته‌وه‌‬ ‫سه‌رجاده‌ تازیاتر‬ ‫فشار بخاته‌ سه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵت‌و ده‌نگی‬ ‫ناڕه‌زایی خه‌ڵک‬ ‫به‌هه‌ند وه‌ربگیرێ‬

‫به‌داخس���تنی پارت���ه‌ کوردی���ه‌کان‌و‬ ‫ده‌س���تگیرکردنی په‌رلەمانت���اران ک ‌ه‬ ‫به‌ده‌نگ���دان هه‌ڵبژێ���ردراون یان کاتێ‬ ‫ئینقیالب ئه‌که‌ن به‌س���ه‌ر سیس���تمی‬ ‫پەرلەمان���ی خۆیان���ا ک��� ‌ه به‌جۆرێک‬ ‫له‌جۆره‌کان ئاهێکی به‌دیموکراتیزه‌کردنی‬ ‫تورکیایان تیاب���ه‌دی ئه‌کرێ ناو بنێین‬ ‫چی؟ تادوێنێ تاڵیبان له‌ئه‌فغانس���تان‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارو به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری واڵت بون‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ نمونه‌یه‌کی زۆر ناش���رینی‬ ‫ده‌سه‌اڵتی ئیسالمیان پیشانی سه‌رجه‌م‬ ‫مرۆڤایه‌تی���دا‪ ،‬که‌چی ئه‌مڕۆ هه‌رهه‌مان‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت یاخی‌و نه‌ی���اره‌! زۆرن ئه‌و‬ ‫نمونان���ه‪ ،‬که‌واته‌ هه‌رکه‌س���ه‌ی به‌پێی‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی خۆی ئیتر ئایا گش���تی‬ ‫بێ یاتاکه‌که‌س���ی ئه‌ڕوانێته‌ به‌رامبه‌رو‬

‫ب ‌ه پێ���ی بۆچون ‌ه رامی���اری‌و ئابوری‌و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تیه‌کانی گونجاو بۆخۆی الیەنی‬ ‫بەرامبەر بانگ ئەکا نەیار‪.‬‬ ‫پێده‌چ���ێ ت���ۆ نه‌یار بی���ت له‌کات‌و‬ ‫ش���وێنێکی دیاری کراوداو هه‌ر تۆیش‬ ‫له‌هه‌مان کات���دا به‌رامبه‌ره‌که‌ت ناوزه‌د‬ ‫بکه‌یت به‌ نه‌یار به‌اڵم لێره‌دا س���ه‌نگی‬ ‫مه‌حه‌ک هاواڵتیه‌و هه‌ر ئه‌وانن ده‌توانن‬ ‫نه‌یاری راسته‌قین ‌ه دیاری بک ‌هن‌و بڕیاری‬ ‫خۆیان بسه‌پێنن به‌سه‌ر الیه‌نی خاوه‌ن‬ ‫حه‌ق‌و الیه‌ن���ی زۆرداردا‪ ،‬ئه‌وه‌ش���مان‬ ‫له‌بی���ر نه‌چێ ک ‌ه هاواڵتی تاس���ه‌رو بۆ‬ ‫هه‌تاهه‌تای���ی که‌س به‌نه‌ی���ار نابینێ‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ که‌سیشا یان راستر بڵێین له‌گه‌ڵ‬ ‫هیچ ده‌سه‌اڵتێکیشا تاسه‌ر نابێ‪ ،‬ئه‌وێش‬ ‫وات ‌ه هاواڵتی���ش به‌پێی خزمه‌ت‌و دادی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی‌و بژێوی ژیان دابین کردن‌و‬ ‫یه‌کس���انی‌و سه‌ربه‌س���تی بیرو بۆچون‬ ‫ده‌ڕبڕین‌و ده‌س���ته‌به‌رکردنی مافه‌کانی‬ ‫تای ت���ه‌رازوی خۆی ئه‌بین���ێ‪ ،‬رونتر‬ ‫بڵێین‪ ،‬ئه‌گه‌ر بین���ی تای ته‌رازوه‌که‌ی‬ ‫هاوس���ه‌نگ و جێگی���ر‌ه ئ���ه‌وا ئ ‌هو‌یش‬ ‫گوێڕایه‌ڵ���ی ده‌س���ه‌اڵته‌و هاواڵتیه‌کی‬ ‫به‌ئه‌مه‌ک‌و به‌رهه‌مهێنه‌ره‌‪ ،‬ئه‌گه‌رنا ئه‌وا‬ ‫یاخی ئه‌بێت‌و چیتر گوێڕای ‌هڵ‌و بێده‌نگ‬ ‫نابێ‪ ،‬زۆر رێگاش هه‌ی ‌ه بۆ پیش���اندانی‬ ‫توڕه‌ییه‌کانی هه‌ر له‌خۆپیشاندانه‌و‌ە تا‬ ‫یاخیبونی چه‌ک���داری هه‌روه‌ک ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌مه‌ڕ خۆمان کاتی ده‌س���ه‌اڵتی بەعس‬ ‫پێش���مەرگە شاخ و کێویان هەڵبژاردبو‬ ‫لەبری شارو ژێردەستەیی‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئۆپۆزس���یۆن زۆر جی���اواز‌ه‬ ‫ئه‌وی���ش ب���ه‌وه‌ی ک��� ‌ه له‌هه‌وڵێک���ی‬ ‫به‌رده‌وامدای���ەو ملمالنێ ده‌کا له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی الیه‌ن ‌ه خراپه‌کانی ده‌س���ه‌اڵت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫یان راستتر بڵێین کاره کاڵ‌و کرچه‌کان ‌‬ ‫به‌خه‌ڵکی بناس���ێنێ‌و هه‌وڵ���دەدا ک ‌ه‬ ‫کاره‌کانی حکومه‌ت دیارو شه‌فاف بێ‌و‬ ‫بودج��� ‌ه له‌خزمه‌تی هه‌مو پێکهاته‌کانی‬ ‫کۆمه‌ڵدابێ‪ ،‬ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ر هه‌س���تی کرد‬ ‫کاره‌کان���ی حکومه‌ت ئاڵ���ۆزه‌و دیارو‬ ‫رون نیه‌‪ ،‬پێش���نیار ده‌دات ‌ه په‌رله‌مان‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی ببێت��� ‌ه یاس���او حکومه‌ت‬ ‫کاری پێب���کا له‌ڕه‌خنه‌گرتنێک���ی‬ ‫به‌رده‌وامدا ئه‌ب���ێ‪ ،‬به‌اڵم زۆربه‌ی کات‬ ‫پێشنیاری پێیه‌‪ ،‬واته‌ هەرکاتێ ڕەخن ‌ه‬ ‫له‌بڕیارێ���ک ی���ان کارێک���ی حکومه‌ت‬ ‫ئه‌گرێ ده‌موده‌س���ت پێشنیاری خۆی‬ ‫پێش���که‌ش به‌س���ه‌رۆکایه‌تی په‌رله‌مان‬ ‫ده‌کاو رونکردن���ه‌و‌ه ده‌دا ک���ه‌ ئایا بۆ‬ ‫ئ���ه‌و بڕیا‌ره‌ ی���ان کاره‌ به‌باش نازانێ‌و‬ ‫له‌هه‌م���ان کاتیش���دا رونکردنه‌و‌ه ده‌دا‬

‫له‌سه‌ر پێشنیاره‌که‌ی خۆی‪ ،‬ک ‌ه بۆچی‬ ‫بەباش���تری دادەن���ێ ل���ەوەی الیەنی‬ ‫دەسەاڵت‪.‬‬ ‫کاتێ���ک ئۆپۆزس���یۆن هه‌س���تده‌کا‬ ‫‌چاری نامێنێ له‌ن���او هۆڵی په‌رله‌ماندا‬ ‫ئیتر ره‌خنه‌کان ئه‌گوێزێته‌و‌ه سه‌رجاد‌ه‬ ‫تازیاتر فش���ار بخاته‌ سه‌ر ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ده‌نگ���ی ناڕه‌زای���ی خه‌ڵ���ک به‌هه‌ن���د‬ ‫وه‌ربگیرێ‪ ،‬ئه‌مانه‌ش له‌ش���ێوه‌ی کاری‬ ‫رێکخراوه‌ییداو به‌ به‌رنامه‌ ده‌بێ وات ‌ه داوا‬ ‫له‌چین‌و کۆمه‌ڵ‌و تاک ده‌کرێ بێن ‌ه سه‌ر‬ ‫ش���ه‌قامه‌کان‌و داوای مافه‌کانی خۆیان‬ ‫بکه‌ن به‌شێوه‌یه‌کی هێمن‪ ،‬به‌اڵم مه‌خابن‬ ‫هه‌ندێجار خه‌ڵکانی هه‌لپه‌رست خۆیان‬ ‫ئه‌خزێنن��� ‌ه ناو ئه‌م خۆپیش���اندانه‌وه‌و‬ ‫ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن به‌ئاڕاس���ته‌یه‌کی تریدا‬ ‫ببەن‌و ‌خێرا ده‌سه‌اڵتیش په‌رچه‌ڕه‌خن ‌ه‬ ‫ئاڕاس���ته‌ی ئۆپۆزسیۆن ئه‌کاته‌وه‪ ،‬به‌م‬ ‫ش���ێوه‌ی ‌ه کاری دیموکراس���ی له‌واڵتدا‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێ‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی جێگای خۆش���حاڵیه ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌کوردس���تانی ئێم���ه‌دا الیه‌نی یه‌که‌م‬ ‫وات��� ‌ه نه‌ی���ار ب���ه‌دی ناک���رێ‪ ،‬به‌ڵکو‬ ‫کۆمه‌ڵ���ی مێدیاکار‪ ،‬ح���زب‪ ،‬رێکخراوو‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی سیاس���ی هه‌ن له‌ش���ێوه‌ی‬ ‫کاری په‌رله‌مان���ی‌و دیموکراس���یدا‬ ‫کارده‌ک���ه‌ن ک ‌ه ئه‌م���ه‌ش واڵت به‌ره‌و‬ ‫گه‌شه‌و خزمه‌ت‌و پێشکه‌وتن دەبا به‌اڵم‬ ‫لەوە ناچ���ێ الیەنی دەس���ەاڵت تائەو‬ ‫ئاستە کامڵ‌و پێگەشتوبێ‌و لەقەڵەمی‬ ‫مێدیاکار وشەی بەپێز بنیاتنەرو بەسود‬ ‫بچنێت���ەوەو لەڕەخنەی ئۆپۆزس���یۆن‬ ‫تێبگا بۆیە زۆرجار هەرزکارانە رەفتارو‬ ‫پەرچەکردار دەنوێنێ‪.‬‬ ‫دەزگای رۆژنامەوان���ی‪ ،‬تیڤ���ی‪،‬‬ ‫پەیامنێ���ر‪ ،‬رۆژنامەن���وس‪ ،‬گ���روپ‪،‬‬ ‫چاالکوان‪ ،‬نوسەرو رەخنەگری بێالیەن‌و‬ ‫الیەن���داری خاک دین‌و میلەن بین نابێ‬ ‫داخرێن‌و داماڵرێن یان سنوردیو بکرێن‬ ‫چونک���ە ئەمان���ە زۆرب���ەی کات یاری‬ ‫میللەت���ن‌و نەی���اری خراپەکارین بۆیە‬ ‫لەه���ەر پەرچەکردارێ بەرامبەریان یان‬ ‫کوشتنیان دیکتاتۆرێ لەدایک ئەبێ‪.‬‬ ‫خه‌ڵک‪ ،‬ده‌سه‌اڵت‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬مێدیا‬ ‫هه‌موی پێکهات���ه‌و ته‌واوکه‌ری واڵتێکن‬ ‫ک ‌ه که‌س���یان بێ ئه‌ویتر س���ه‌رکه‌وتو‬ ‫ناب���ێ‌و کاره‌کانی به‌ پێزو س���ودمه‌ند‬ ‫نابێ‪ ،‬هه‌ربۆی��� ‌ه زرنگ‌و زانا ئه‌وه‌یه‌ ک ‌ه‬ ‫هه‌وڵبدا هه‌مئاهه‌نگی‌و کاری پێکه‌وه‌یی‬ ‫گیراب���کا نەک خەڵک‌و ئۆپۆزس���یۆن‌و‬ ‫مێدیاو ی���ارو نەیار ل���ەدژی خۆی بکا‬ ‫بەبار‪ ،‬بە بەدکردار یان شەڕگوزار‪.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی‬

‫ئه‌مان ‌ه نیشانه‌ی‌ نه‌خۆش ‌ی پاركینسۆنن‬ ‫نیشانه‌كانی‌ نه‌خۆشییه‌كه‌ له‌كه‌سێكه‌و‌ه‬ ‫ێ‬ ‫ی ت���ر ده‌گۆڕێت‪ ،‬هه‌ند ‌‬ ‫بۆ كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی چه‌ند مانگێك یاخود‬ ‫جار نیشانه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵ ده‌خایه‌نێت و كه‌سه‌ك ‌ه هه‌ست ‌‬ ‫پێن���اكات تاوه‌ك���و ئه‌م نیش���انان ‌ه‬ ‫نه‌بینێت‪.‬‬ ‫‪ -1‬له‌رزین‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌ده‌سته‌كان‪.‬‬ ‫‪ -2‬خاوبون���ه‌وه‌ له‌ڕۆیش���تن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫زیادبونی‌ نه‌خۆش���یییه‌كه‌ كه‌س���ه‌ك ‌ه‬ ‫هه‌ست به‌خاوبونه‌و‌ه ده‌كات له‌ڕۆیشتن‌و‬ ‫ی بچوك‬ ‫كاره‌كانی‌ رۆژانه‌و هه‌نگاوه‌كان ‌‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ -3‬وش���كبونی‌ ماسولكه‌كان‪ .‬به‌زۆر ‌‬ ‫ی مل رو ئه‌دات‌و‬ ‫له‌ماسولكه‌كانی‌ كۆتای ‌‬ ‫ی تر‬ ‫ورده‌ ورد‌ه ئه‌چێته‌ ماسولكه‌كان ‌‬ ‫تاوه‌كو كه‌سه‌ك ‌ه هه‌س���ت به‌ئازاریان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫‪ -4‬ته‌وازنی‌ نامێنێت‪ .‬كه‌سه‌كه‌ ناتوان ‌‬ ‫ی رابگرێت‌و ناتوانێت‬ ‫هاوسه‌نگی‌ خۆ ‌‬ ‫به‌باشی‌ یاخود به‌ڕێكی‌ بوه‌ستێ‌و كوڕ‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‪ -5‬جوڵ���ه‌ی‌ خۆنه‌ویس���ت‪ .‬له‌كات ‌‬ ‫ێ‬ ‫ێ هه‌س���ت به‌هه‌ند ‌‬ ‫رێك���ردن به‌پ��� ‌‬ ‫جوڵه‌ده‌كات له‌ده‌موچاو‌و ده‌سته‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قسه‌كردن‪ .‬زۆرینه‌ ‌‬ ‫‪ -6‬كێشه‌ له‌كات ‌‬ ‫ی‬ ‫توش���بووانی‌ پاركینس���ۆن كێشه‌ ‌‬ ‫قس���ه‌كردنیان بۆدروس���ت ده‌بێ���ت‪،‬‬ ‫هه‌ندێ‌ جار وش���ه‌كان قوت ده‌ده‌ن‌و‬ ‫رسته‌كان ته‌واو ناكه‌ن‪.‬‬ ‫‪ -7‬خه‌ڵه‌فان‪ .‬له‌گه‌ڵ چونه‌ ته‌مه‌نه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌سه‌ك ‌ه شتی‌ بیرئه‌چێته‌وه‌و كێشه‌ ‌‬ ‫بیرچونه‌وه‌ی‌ بۆدروست ده‌بێت‪.‬‬

‫د‪ .‬هه‌ڵگورد ساڵح جاف‪ .‬پزیشكی‌ ددان‌و رۆژنامه‌نوسی‌ زانستی‌‌‬

‫له‌بری‌ خواردنه‌وه‌ی گازیی‬ ‫ماستاو بده‌ به‌منداڵه‌كه‌ت‬

‫له‌ر‬

‫ێن‬ ‫مایه‌كانی‌ رێبه‌ر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ح‬ ‫ك‬ ‫وم‬ ‫ه‬ ‫‌ت‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ب‬ ‫ه‌ریتانیا‬

‫له‌به‌رئه‌م هۆكارانه‌ خواردنه‌وه‌ی‌ گاز ‌‬ ‫ی‬ ‫م����ه‌ده‌ به‌منداڵه‌ك����ه‌ت و له‌بری‌ ئه‌وه‌‬ ‫ماستاوی‌ پێبده‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬خواردن����ه‌وه‌ گازیی هیچ به‌هایه‌كی‌‬ ‫خۆراك����ی تێدانی����ه‌و زی����ان به‌مرۆڤ‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ماس����تاو‬ ‫به‌هایه‌كی‌ خۆراكی‌ باشی‌ تێدایه‌و هیچ‬ ‫زیانێكی‌ نیه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬خواردن����ه‌وه‌ی گازی����ی م����ادده‌ی‌‬ ‫حافیزه‌ی تێدایه‌ كه‌ ئه‌گه‌ری‌ توشبون‬ ‫به‌ش����ێرپه‌نجه‌ زی����اد ده‌كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم‬ ‫ماستاو هیچ ئه‌و مادده‌یه‌ی‌ تێدا نیه‌و‬ ‫بگره‌ پارێزگاری‌ ده‌كات له‌توش����بون‬ ‫به‌شێرپه‌نجه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬خواردنه‌وه‌ی گازیی كالیس����یۆمی‌‬ ‫ددان له‌ناو ده‌بات‌و ئه‌گه‌ری‌ كلۆربونی‌‬ ‫ددان زی����اد ده‌كات‪ .‬ب����ه‌اڵم ماس����تاو‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ن����ده‌ به‌كالس����یۆم و ددان‌و‬ ‫ئێسك به‌هێز ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ .4‬خواردنه‌وه‌ی گازیی كرداری‌ هه‌رس‬ ‫ئاڵۆز ده‌كات‌و په‌شێوی‌ گه‌ده‌ دروست‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم ماستاو یارمه‌تی‌ هه‌رس‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫‪ .5‬خواردن����ه‌وه‌ی گازی����ی ش����ه‌كری‬ ‫تێدایه‌و ددان له‌ناو ده‌با‪.‬‬

‫ئه‌و خۆراكانه‌ی‬ ‫‌ ك ‌ه بۆجگه‌ر به‌سوده‌‬

‫جگه‌ر یه‌كێك���ه‌ له‌ئه‌ندامه‌كانی‌ له‌ش‬ ‫كه‌ به‌رپرس��� ‌ه له‌پاككردنه‌وه‌ی‌ له‌ش‬ ‫له‌ژه‌ه���رو پاككردن���ه‌وه‌ی‌ خوێ���ن‪.‬‬ ‫ی ته‌ندروستیه‌كی‌ باش بده‌یت‬ ‫بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌جگه‌ر ئه‌م خۆراكانه‌ له‌بیر مه‌كه‌‪:‬‬

‫ی گه‌اڵ پانه‌كان وه‌ك سڵق‌و‬ ‫‪ -1‬سه‌وزه‌ ‌‬ ‫كه‌له‌رم‌و س���په‌ناخ‌و جه‌رجیرو كاهو‌و‬ ‫برۆكلی‌‌و گه‌اڵی‌ ت���ور‌و چه‌ندین جۆر‬ ‫سه‌وزه‌ی‌ تر‪.‬‬

‫‪ -2‬پاقله‌مه‌نیی���ه‌كان وه‌ك نیس���ك‌و‬ ‫نۆك‌و پاقله‌و ماش‌و فاسۆڵیا‪.‬‬ ‫ی ك ‌ه ده‌وڵه‌مه‌ندن‬ ‫‪ -3‬ئه‌و خواردنانه‌ ‌‬ ‫به‌كبریت‪ .‬وه‌ك سیرو پیاز‪.‬‬ ‫‪ -4‬هێلكه‌‪ .‬ترش���ی‌ ئه‌مین���ی‌ تێدای ‌ه‬ ‫ك���ه‌ یارمه‌تی‌ فڕێدان���ی‌ ژه‌هری‌ له‌ش‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫ی ‪ 8‬بۆ ‪ 10‬كوپ‬ ‫‪ -5‬ئ���او‪ .‬خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫رۆژان���ه‌ زۆر پێویس���ت ‌ه بۆ جه‌س���ته‌‬ ‫به‌گشتی‌‌و جگه‌ر به‌تایبه‌تی‌‪.‬‬

‫چاره‌سه‌ری‌ سروشتی‌ بۆ شكاویی‌‬ ‫ئا‪ :‬سۆران مەعروف قەرەداغی‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ سروش���تی‌ یارمه‌ت���ی‌ زو چاكبون���ه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌سه‌كه‌ ده‌كات بۆ هه‌ستانه‌وه‌و دوباره‌ ده‌ستكردنه‌و‌ه‬ ‫به‌كاروب���اری‌ رۆژانه‌ به‌زوترین كات له‌رێی‌ به‌هێز كردنی‌‬ ‫ماسولكه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌گش���تی‌ شكاوی‌ به‌شی‌ سه‌ره‌وه‌ پێویسته‌ زو جوڵه‌ی‌‬ ‫پێبكرێ���ت له‌ژێر چاودێری‌ چاره‌س���ه‌ری‌ سروش���تی‌‪،‬‬ ‫هه‌رچی‌ ش���كاویی‌ به‌ش���ی‌ خواره‌وه‌یه‌ باشتروایه‌ دوای‌‬ ‫یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ ئێس���كه‌كه‌ ده‌س���ت بكات به‌هه‌ستان‌و‬ ‫رۆیشتن‪.‬‬ ‫چه‌ند رێگه‌یه‌كی‌ سروشتی‌ بۆچاره‌سه‌ركردنی‌ شكاویی‌‬ ‫‪ -1‬گه‌رم ك���ردن‪ .‬رێگه‌یه‌كه‌ ب���ۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ ئازارو‬ ‫زیادكردن���ی‌ جوڵه‌ به‌ به‌كارهێنانی‌(ئاو‪ ،‬تیش���كی‌ ژێر‬ ‫سور)‪.‬‬ ‫‪ -2‬س���اردیی‌‪ .‬بۆ هه‌م���ان مه‌به‌س���تی‌ گه‌رمییه‌كه‌ به‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ كیسی‌ سه‌هۆڵ‪.‬‬ ‫‪ -3‬شه‌پۆلی‌ ده‌نگی‌ به‌رز‪ .‬به‌كاردێت بۆ چاالككردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خانه‌كان‌و زو چاكبونه‌وه‌ی‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬چاره‌س���ه‌ری‌ كاره‌بای���ی‌‪ .‬به‌كاردێت به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫چاالككردن���ی‌ ماس���ولكه‌كان و گه‌ش���ه‌كردنیان له‌ڕوی‌‬ ‫جوڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -5‬وه‌رزش كردن‪.‬‬ ‫تێبینی‌‪ :‬پێویسته‌ سه‌رجه‌م ئه‌م چاره‌سه‌ره‌ سروشتییانه‌‬ ‫له‌ژێر چاودێری‌ پزیشك بكرێت‪.‬‬

‫سەنتەری ساڤا‬

‫بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی)‬ ‫لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی‬ ‫ناونیش����ان‪ :‬ش����اری پزیش����کی س����لێمانی‬ ‫‪07501564954 - 07706196331‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫له‌ئومێدی‌ یه‌كبون بۆ مه‌ترسی دوله‌تبون‬ ‫شه‌ماڵ‌ ئه‌حمه‌د*‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان یه‌كێك ‌ه له‌كاراكته‌ر‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌كان‪ ،‬به‌ڵێ‌ هه‌رێم ده‌وڵه‌تێك ‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ نیی ‌ه تابتوانێت به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫راسته‌خۆ له‌گه‌ڵ كاراكته‌ر‌ه نێوده‌وڵه‌تیه‌كان ‌ی‬ ‫دیكه‌ په‌یوه‌ند ‌ی دیبلۆماس���ی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫سه‌ربازی‌‪ ،‬ئابوری‌‪ ،‬بازرگانی‌‪ ،‬گرێ بدات‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێگه‌ ‌ی هه‌رێ���م وه‌ك كاراكته‌رێك ‌ی‬ ‫كاریگ���ه‌ر له‌بواره‌كان���ی‌‪ ،‬دیموكراس���ی‪،‬‬ ‫دژایه‌تیكردن��� ‌ی تی���رۆر‪ ،‬راگرتنی‌ بااڵنس‬ ‫له‌نێوان واڵتان ‌ی ناوچه‌كه‌‪ ،‬گه‌شه‌سه‌ندن ‌ی‬ ‫ئاب���وری‌‪ ،‬ب���ازاڕی‌ ن���ه‌وت‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ند ‌ی‬ ‫هاوبه‌ش‪ ،‬توانیویه‌تی‌‪ ،‬به‌الیه‌ن ‌ی كه‌مه‌و‌ه‬ ‫خاوه‌ن جێده‌ستێك بێت له‌و بڕیارانه‌ ‌ی ك ‌ه‬ ‫تایبه‌ت به‌ناوچه‌ك ‌ه له‌الیه‌ن زلهێزه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ده‌رده‌چن‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی‌ رێژه‌ییش‬ ‫بێت‪ ،‬گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه هه‌رێم توانیویه‌ت ‌ی‬ ‫خاوه‌نی‌ خودی‌ خۆی‌ بێت‌و به‌ش���ێك بێت‬ ‫له‌گۆڕانكارییه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ س���اڵ ‌ی ‪ 2014‬تاوه‌كو ئه‌م‬ ‫سات ‌ه حكومه‌تی‌ ناوه‌ند سه‌رجه‌م شایست ‌ه‬ ‫داراییه‌كان ‌ی هه‌رێم ‌ی بڕیوه‌‪ ،‬ئه‌و یارمه‌تییه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه به‌خش���یویه‌تی‌ به‌هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ ‌ی‬ ‫كوردس���تان له‌ئاس���ت ‌ی بچوكترین یه‌كه‌ ‌ی‬ ‫سه‌ربازی‌ س���وپای‌ عێراقدا نه‌بوه‌‪ ،‬هه‌رێم‬ ‫به‌س���ه‌رجه‌م دامه‌زراوه‌ فه‌رمییه‌كانیه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌سه‌رجه‌م هاواڵتیانی‌ هه‌رێم وناوچه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌ره‌و‌هی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستانه‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌مو‬ ‫هێ���ز‌ه س���ه‌ربازی‌‌و ناوخۆییه‌كانی���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪ 2014‬و‌ه تاكو ئێستا له‌جه‌نگدایه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌و به‌ره‌ی��� ‌هی‌ ك ‌ه هه‌رێم له‌گه‌ڵیدا‬ ‫روبه‌ڕوده‌بێته‌و‌ه زۆر به‌رفراوانترو قوڵتر‌ه‬ ‫له‌به‌ر‌هی‌ هه‌مو ئ���ه‌و واڵتانه‌ ‌ی كه‌ له‌كۆ ‌ی‬ ‫هاوپه‌یمانێت���ی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌ی له‌دژی‌ تیرۆر‬ ‫تیایدا ده‌جه‌نگن‪.‬‬ ‫نامانه‌وێت لێره‌دا بێینه‌ س���ه‌ر باس���ی‬ ‫روبه‌ر ‌ی جوگرافی ئه‌و ناوچان ‌ه ‌ی كه‌ تیایدا‬ ‫هێز ‌ی پێش���مه‌رگ ‌ه ‌ی كوردستان روبه‌ڕو ‌ی‬ ‫تیرۆرو تیرۆریس���تان ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫بریتین له‌كۆمه‌ڵه‌ پێوانه‌ییه‌ك ‌ی دیاریكراو‪،‬‬ ‫هه‌مو الی���ه‌ك لێی‌ ئ���اگادارن‪ ،‬به‌ڵێ‌ ئه‌و‬ ‫به‌ره‌یه‌‪ ،‬به‌ره‌یه‌كی‌ جه‌نگی‌ راس���ته‌قینه‌و‬ ‫كراوه‌ی��� ‌ه ك���ه‌ به‌خوێنی‌ ش���ه‌هیدانمان‬ ‫پارێزگاریمان لێكردون‪ ،‬ئه‌وێ‌ ئه‌و خاك‌و‬ ‫خۆڵ‌و دارو به‌ردو كه‌نه‌اڵنه‌ی ‌ه ك ‌ه بس���تێك‬ ‫ل���ه‌و خاكه‌ نه‌ماوه‌ قوربان��� ‌ی بۆ نه‌درێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و مه‌ترس���یی ‌ه دیاره‌‪ ،‬هیچ نه‌بێت‬ ‫ئه‌زانرێت به‌ره‌ ‌ی به‌رامبه‌ر كێیه‌و ستراتیج ‌ی‬ ‫شه‌ڕكردن‌و ئامانجه‌كان ‌ی چین‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌و به‌ره‌یه‌‪ ،‬هه‌رێم ئێس���تا‬ ‫له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌دای ‌ه له‌گه‌ڵ دو به‌ر‌ه ‌ی زۆر‬ ‫قورس ك ‌ه بریتی���ن له‌‪ :‬به‌ره‌ی‌ حكومه‌ت ‌ی‬ ‫ناوه‌ن���دو به‌ره‌ ‌ی ناوخ���ۆی‌ هه‌رێم‪ -‬لێره‌دا‬ ‫ت���كام وایه‌ وش���ه‌كان وه‌ك خۆیان به‌كار‬ ‫بهێنینین‌و مانایه‌ك ‌ی زیاتریان پێنه‌به‌خشین‬ ‫وه‌ك له‌و‌هی‌ ك��� ‌ه له‌میانه‌ی‌ رس���ته‌كاندا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ راس���ت نیی��� ‌ه گ���ه‌ر بوترێ���ت‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ نێ���وان حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێم‌و‬ ‫ناوه‌ن���د ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ئه‌و بڕیاران ‌ه ‌ی ك ‌ه‬ ‫هه‌رێ���م ده‌ریك���ردون‌و په‌یڕه‌ویان ده‌كات‬ ‫له‌كه‌رتی‌ نه‌وت‌و غازی‌ هه‌رێمدا‪ ،‬كێشه‌ك ‌ه‬ ‫زۆر له‌وه‌ قوڵتر‌ه وه‌ك له‌وه‌ ‌ی ك ‌ه باس���ی‬ ‫لێوه‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و پاساوانه‌ ده‌هێنرێنه‌و‌ه‬ ‫ئه‌نجام بون نه‌ك هۆكار‪ ،‬كێش���ه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ناوه‌ن���دا كێش���ه‌ ‌ی دو بۆچون ‌ی‬ ‫جیاوازو دو هه‌ڵس���ه‌نگاندن ‌ی جیاوازو دو‬ ‫نه‌ت���ه‌و‌هی‌ جیاوازه‌‪ .‬بڕیاربه‌ده‌س���ته‌كان ‌ی‬ ‫عێ���راق – به‌دڵنیایی���ه‌و‌ه ره‌های���ی‬ ‫لێ���ره‌دا جێ���گا ‌ی نابێت���ه‌وه‌‪ -‬و ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫له‌چه‌قی ناوه‌ن���د ‌ی بڕیارداندان به‌فۆرم ‌ی‬ ‫پاراستن ‌ی به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه تایبه‌تیه‌كانیان‌و‬ ‫رازاندنه‌و‌ه ‌ی به‌ به‌رگ ‌ی به‌رژه‌وه‌ند ‌ی گشت ‌ی‬ ‫بیر ده‌كه‌ن���ه‌وه‌و هه‌نگاو ده‌نێ���ن‪ ،‬ته‌نها‬ ‫س���ێ نمونه‌ ‌ی دیار ك ‌ه هه‌مو كه‌سێك لێ ‌ی‬ ‫به‌ئاگای ‌ه ده‌كه‌م ‌ه سه‌رچاو‌ه بۆ سه‌لماندن ‌ی‬ ‫ئه‌م بۆچونه‌‪ ،‬یه‌كه‌م‪ :‬له‌یاس���ا ‌ی بودجه‌ ‌ی‬ ‫عێراق���دا له‌‪ 2005‬ه‌وه‌ ت���ا‪ 2017‬به‌رده‌وام‬ ‫رێژه‌یه‌ك ب���ۆ هه‌رێم دیاریك���راوه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫كاتێك ئه‌و رێژه‌یه‌ خاڵ ‌ی ناكۆكی‌‌و مشتومڕ‬ ‫بو‌ه دواتر په‌سه‌ند كراوه‌‪ ،‬گه‌ر له‌من بپرسن‬ ‫پێموای ‌ه ئه‌و رێژه‌ی ‌ه راست نییه‌‪ ،‬له‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫كورد شایس���ت ‌هی‌ ل���ه‌و‌ه زیاتربێت‪ ،‬یان‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ده‌بوایه‌ كه‌متر ‌ی بۆ ته‌رخان‬ ‫بكرای���ه‌‪ ،‬بۆ س���ه‌لماندن ‌ی ئه‌م راس���تیی ‌ه‬ ‫پێویست بو سه‌رژمێر ‌ی بكرایه‌‪ ،‬ك ‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫ئه‌ركی‌ حكومه‌ت��� ‌ی ناوه‌ند بو‪ ،‬به‌اڵم پێ ‌ی‬ ‫هه‌ڵنه‌س���ا‪ ،‬بۆ؟ دوه‌م‪ :‬ده‌ستوری‌ عێراق‬ ‫چاره‌سه‌ر ‌ی بۆ به‌شێك له‌كێشه‌كان ‌ی نێوان‬ ‫ناوه‌ندو هه‌رێم دیاری‌ ك���ردوه‌ به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی په‌یوه‌ند ‌ی به‌هێز ‌ی پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫خاك���ه‌وه‌ هه‌بو‪ ،‬ل���ه‌م كات ‌هی‌ ئێس���تادا‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌ك ‌ی كوردستان ئه‌و موچه‌ی ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه وه‌ریده‌گرێت ناگات ‌ه یه‌ك له‌سه‌ر سێ ‌ی‬ ‫چه‌كدارێك ‌ی هێز ‌ی سوپای‌ عێراق‪ ،‬تائێستا‬ ‫كێش���ه‌كان ‌ی ناوچه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم‬ ‫چاره‌سه‌ر نه‌كراون‪ ،‬حكومه‌تی‌ عێراق بێ‬

‫گوێدان��� ‌ه هیچ ئه‌گه‌رێك به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌ی‬ ‫مادده‌كانی‌ ده‌ستوری‌ عێراقی په‌كخستوه‌‪،‬‬ ‫ب���ۆ؟ س���ێیه‌م‪ :‬له‌یاس���ای‌ بودج��� ‌ه ‌ی‬ ‫عێراقی‪ 2017‬پشكی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان‌و‬ ‫مافه‌كان��� ‌ی حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ن���دو ئه‌و‌ه ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌بوار ‌ی ن���ه‌وت‌و غازو هێز ‌ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌و‌ه هه‌یه‌ رێكه‌وتن ‌ی له‌سه‌ركرا‪،‬‬ ‫ساده‌ترین پرس���یار ئه‌وه‌ی ‌ه بۆ حكومه‌ت ‌ی‬ ‫ناوه‌ن���د پابه‌ن���د نه‌بو به‌یاس���اكه‌وه‌؟ بۆ‬ ‫ل���ه‌ده‌رگا ‌ی دادگا ‌ی فیدراڵ���ی‌ نه‌دا ئه‌گه‌ر‬ ‫پێی‌ وابو ئه‌و پێشێل ‌ی یاساكه‌ ‌ی نه‌كردو‌ه‬ ‫له‌كاتێكدا یه‌ك له‌س���ه‌ر چوار ‌ی س���اڵ ‌ی‬ ‫‪ 2017‬تێپه‌ڕیوه‌؟ كه‌واته‌ ئه‌و كێش���انه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه هه‌رێم له‌گه‌ڵ ناوه‌ندا هه‌یه‌ت ‌ی روكه‌ش‬ ‫نیی��� ‌ه وه‌ك هه‌ندێ���ك باس���ی لێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كێش���ه‌ك ‌ه زۆر له‌وه‌ قوڵت���ره‌و په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌خۆبون‌و ملكه‌چبون���ه‌و‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ ‌ی باس���ده‌كرێت له‌نه‌وت‌و غازو‬ ‫هه‌نارده‌كردن‌و داهات‌و پۆس���ت ‌ه سیاسی‌و‬ ‫وه‌زاریی���ه‌كان ته‌نه���ا روكار ‌ی ده‌ره‌وه‌ ‌ی‬ ‫ملمالنێكه‌یه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك ‌ی دیكه‌ له‌و كێشانه‌ی‌ كه‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان روبه‌ڕو ‌ی ده‌بێته‌و‌ه له‌م كاته‌دا‬ ‫بریتیی ‌ه له‌كێش ‌ه ناوخۆییه‌كان ‌ی هه‌رێم‪ ،‬ك ‌ێ‬ ‫له‌ئاست ئه‌و راستیانه‌دا مل نادات به‌وه‌ ‌ی‬ ‫ك���ه‌ هه‌رێم ‌ی كوردس���تان به‌بارودۆخێك ‌ی‬ ‫نائارام ‌ی سیاسی‌و ده‌س���توری‌‌و ئابوری‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌ی و كلتوری���دا تێده‌په‌ڕێ���ت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی به‌دیده‌كرێ���ت له‌هه‌رێمدا نه‌بون ‌ی‬ ‫كۆده‌نگی��� ‌ه له‌س���ه‌ر هی���چ بابه‌تێك ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی به‌ئێستا و ئاینده‌ی‌ هه‌رێمه‌و‌ه‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬كام ده‌زگا له‌هه‌رێم ‌ی كوردستاندا‬ ‫نیشتمانییه‌‪ ،‬ئه‌و گرفتان ‌هی‌ هه‌رێم له‌سه‌ر‬ ‫ئاست ‌ی ده‌ره‌ك ‌ی روبه‌ڕو ‌ی ده‌بێته‌و‌ه ده‌بوای ‌ه‬ ‫هۆكارێك بونای ‌ه بۆ یه‌كگرتوی ‌ی سه‌رجه‌م‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���ی‌و پێكهات��� ‌ه جیاوازه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌ی ده‌بینرێت ته‌واو پێچه‌وان ‌ه ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و گریمانه‌یه‌یه‌‪ ،‬زیاتر له‌وه‌ پێویس���ت‬ ‫بو قه‌یرانه‌كان‪ ،‬پرس���ه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌رێم له‌سه‌ر ئاس���ت ‌ی ناوخۆ هۆكارێك ‌ی‬ ‫دیك ‌ه ‌ی یه‌كگرتوی ‌ی نێوماڵ ‌ی كورد بوایه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌له‌به‌رچاو گرتنی وتارو بۆچون ‌ی‬ ‫جیاواز س���ه‌باره‌ت به‌هه‌مو پرس���ه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌كۆتاییدا پێویس���ت بو هه‌ڵویست ‌ی‬ ‫الیه‌ن���ه‌كان به‌یه‌ك ئاڕاس���ته‌دا هه‌نگاو ‌ی‬ ‫بهاویشتایه‌‪ ،‬كار گه‌یشتۆته‌ ئه‌و‌هی‌ وتارێ‌‪،‬‬ ‫گوت���ارێ‌‪ ،‬هه‌نگاوێ‌‪ ،‬هه‌ڵوێس���تێ‌‪ ،‬زیاتر‬ ‫له‌یه‌كمان دور ده‌خاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر هه‌م���و ئه‌م مه‌ترس���یانه‌‪،‬‬ ‫پێویس���ت ‌ه هه‌مو هاواڵتیه‌ك ‌ی كوردستان‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌یه‌ك بكات‪ ،‬پێویس���ته‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان خوێندنه‌وه‌یه‌ك��� ‌ی ره‌خن ‌ه‬ ‫گرانه‌ له‌ئه‌زمونی‌ چه‌ند س���اڵ ‌ی رابردویان‬ ‫بگ���رن‪ ،‬هه‌رێم ‌ی كوردس���تان له‌دوڕێیان ‌ی‬ ‫لێكترازانێك���ی‌ مێژوی���ی‌‌و ئومێدێك��� ‌ی‬ ‫یه‌كبوندایه‌‪ ،‬یان ئه‌وه‌تا له‌ده‌وڵه‌ت ‌ی ئێستا ‌ی‬ ‫عێ���راق ده‌ترازێ���ت‌و ئه‌مه‌ش پێویس���ت ‌ی‬ ‫به‌زه‌مینه‌س���ازییه‌ك ‌ی هاوب���ه‌ش هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫مانه‌وه‌شی‌ له‌چوارچێو‌هی‌ ئه‌م ده‌وڵه‌ته‌ش‬ ‫پێویستی‌ به‌كۆده‌نگییه‌ك ‌ی هاوبه‌ش هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ پاراس���تنی‌ ده‌سكه‌وته‌كان‪،‬‬ ‫یان له‌ئومێدێك���ی‌ یه‌كبون ‌ی ئه‌م قۆناغه‌دا‬ ‫هه‌نگاو ده‌نێت ك ‌ه قۆناغێك ‌ی راگوزه‌رییه‌و‬ ‫هیچ گه‌ره‌نتییه‌ك ‌ی باشتر یان خراپتر تێیدا‬ ‫به‌دی ناكرێت ته‌نه���ا به‌بون ‌ی هه‌ماهه‌نگ ‌ی‬ ‫هاوبه‌ش ‌ی نێوان الیه‌ن‌و پێكهاته‌كان نه‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر كۆ ‌ی پرس ‌ه نیشتمانیه‌كان‪ ،‬ده‌شێت‬ ‫بونی‌ په‌یماننامه‌یه‌ك ‌ی نیشتمان ‌ی ئه‌گه‌ر ‌ی‬ ‫هاتنه‌ئارای‌ ئومێد ‌ی بونی‌ نه‌خشه‌ڕێگایه‌ك ‌ی‬ ‫نیشتمان ‌ی بێت بۆ ئه‌م قۆناغه‌‪.‬‬ ‫په‌یماننام ‌ه ‌ی نیشتمانی‌ بۆ؟‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردس���تان هه‌روه‌ك زۆربه‌ ‌ی‬ ‫ناوچ��� ‌ه جوگرافیه‌كان���ی‌ ناوچه‌كه‌و وه‌ك‬ ‫هه‌نگاوێك ب���ۆ دۆزین���ه‌و‌ه ‌ی پێگه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫س���ه‌قامگیتر له‌م ناوچه‌یه‌دا به‌قۆناغێك ‌ی‬ ‫راگوزه‌ریدا تێده‌په‌ڕێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ به‌دیكراو‌ه‬ ‫له‌ئه‌زمونی‌ ئ���ه‌و ده‌وڵ���ه‌ت‌و میلله‌تانه‌ ‌ی‬ ‫ك���ه‌ به‌هه‌مان قۆناغدا رۆیش���تون نه‌بون ‌ی‬ ‫هی���چ جۆر‌ه گه‌ره‌نتییه‌ك بوه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌داهات���وی‌ ئ���ه‌و ده‌وڵ���ه‌ت‌و میلله‌تانه‌‪،‬‬ ‫به‌واتایه‌كی‌ دیك ‌ه بونی‌ بارودۆخێك ‌ی ئاڵۆز‪،‬‬ ‫یه‌كالی���ی‌ نه‌بونه‌و‌ه ‌ی پرس���ه‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫نیش���تمانیه‌كان‪ ،‬نادڵنیایی له‌هه‌ڵوێست ‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌كان‪ ،‬پانتاییه‌كی‌ فراوانی‌ ئه‌و‬ ‫بواره‌ سیاس���ی‌و ئاب���وری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تیی ‌ه‬ ‫داگیر ده‌كه‌ن له‌قۆناغ ‌ی راگوزه‌ریدا‪ ،‬رونتر‪،‬‬ ‫ده‌شێت كۆتایی ئه‌و قۆناغ ‌ه به‌ره‌و باشتر‬ ‫یان خراپتر بێت ك ‌ه بێگومان فاكته‌ره‌كان ‌ی‬ ‫وه‌ك به‌ڕێوه‌بردن��� ‌ی باش‪ ،‬چه‌س���پاندن ‌ی‬ ‫بنه‌ماكان ‌ی دیموكراسی‪ ،‬پارێزگار ‌ی كردن‬ ‫له‌مافی‌ مرۆڤ‪ ،‬ئ���ازاد ‌ی راده‌ربڕین‪ ،‬بون ‌ی‬ ‫ئابور ‌ی پته‌و‪ ،‬دژایه‌تیكردن ‌ی گه‌نده‌ڵی‌‌و زۆر‬ ‫بابه‌ت ‌ی دیكه‌‪ ،‬كاریگه‌ر ‌ی خۆیان به‌(باش)‬ ‫له‌كات ‌ی به‌رفراوانبونیان‌و (خراپ) له‌كات ‌ی‬ ‫الواز بونیان به‌جێبهێڵن‪.‬‬ ‫دی���ار‌ه ك��� ‌ه هه‌رێ���م له‌مه‌دا جی���اواز‌ه‬ ‫له‌ئه‌زمونه‌كان ‌ی دیكه‌‪ ،‬جیاواز ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫نێ���وان هه‌رێم��� ‌ی كوردس���تان‌و ئه‌زمون ‌ی‬

‫واڵتانی‌ دیك ‌ه بریتیی ‌ه له‌نه‌بون ‌ی ده‌وڵه‌تێك ‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ بۆ كورد‪ ،‬نه‌بونی‌ س���نورێك ‌ی‬ ‫جوگرافی دیاریكراو‪ ،‬نه‌بون ‌ی سیسته‌مێك ‌ی‬ ‫سیاسی تایبه‌ت به‌ئه‌زمونی‌ هه‌رێم‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫نه‌ك ته‌نها بار ‌ی سه‌ر شانی‌ هه‌رێم گرانتر‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌ڵك���و هۆكارێ���ك ده‌بێ���ت بۆ‬ ‫زیات���ر درێژبونه‌وه‌ ‌ی م���اوه‌ی‌ راگوزه‌ری‌‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا كاریگ���ه‌ر ‌ی نه‌رێن ‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫پێوه‌ر‌ه باش���ه‌كانی‌ زیات���ر چاالككردن ‌ی‬ ‫بزاڤ��� ‌ی تێپه‌ڕبون ل���ه‌و قۆناغه‌دا ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌رێ���م واڵتێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆ نیی ‌ه به‌ڵكو‬ ‫ده‌سه‌اڵتێكی‌ فیدراڵی س���ه‌ر به‌ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫عێراق���ی فیدراڵ���ه‌و ه���ه‌ر گۆڕانكارییه‌ك‬ ‫له‌سیاس���ه‌تی‌ عێراق بێگومان گۆڕانكار ‌ی‬ ‫له‌سیاس���ه‌تی‌ هه‌رێمدا دروس���ت ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا هه‌رێمی‌ كوردس���تان خاوه‌ن‬ ‫ناوچه‌یه‌ك ‌ی ئارامه‌‪ ،‬له‌ك���ۆی‌ ناوچه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫فراوان���ی‌ نائ���ارام‪ ،‬نزیكتری���ن ش���وێن ‌ی‬ ‫جوگرافی له‌هه‌رێمه‌وه‌ به‌چه‌ندین كێش ‌ه ‌ی‬ ‫ناوخۆییه‌و‌ه ده‌ناڵێنێت‪ ،‬عێراق ‌ی فیدراڵ‪،‬‬ ‫توركی���ای كۆم���اری‌‪ ،‬كۆمار ‌ی س���وریا‪،‬‬ ‫كۆم���ار ‌ی ئیس�ل�ام ‌ی ئێ���ران‪ ،‬هه‌مو ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌ن ك��� ‌ه گیرۆد‌ه ب���ون به‌ملمالنێ ‌ی‬ ‫ناوخۆیی زۆر قوڵ‪ ،‬گه‌یش���تۆت ‌ه ئاس���ت ‌ی‬ ‫خوێنڕشتن‪ ،‬په‌راوێزخس���تن‪ ،‬داپڵۆسین‬ ‫و خۆس���ه‌پاندن‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه هه‌رێ���م‬ ‫به‌ئه‌زمونێك��� ‌ی تاڵ���ی‌ ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆدا‬ ‫تێپه‌ڕی���وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ره‌كان ‌ی ش���ه‌ڕ ‌ی‬ ‫روبه‌ڕوبون���ه‌و‌هی‌ راس���ته‌خۆ ئه‌گه‌رێك ‌ی‬ ‫دوره‌ هه‌رچه‌ن���د‌ه هه‌رێ���م له‌مكات��� ‌ه ‌ی‬ ‫ئێستادا به‌قۆناغ ‌ی ملمالنێیه‌ك ‌ی شاره‌وه‌دا‬ ‫تێده‌په‌ڕێ���ت‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش تاڕاده‌یه‌ك ‌ی زۆر‬ ‫كاریگ���ه‌ری‌ نه‌رێن ‌ی كردۆته‌ س���ه‌ر الواز ‌ی‬ ‫هه‌س���ت به‌هاوس���ۆزی‌ نیش���تمانی‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫الیه‌ن��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیی ‌هی‌ هه‌رێم كه‌ بریتیی ‌ه‬ ‫له‌كاڵبونه‌وه‌ ‌ی هه‌س���تكردن به‌ناسنام ‌ه ‌ی‬ ‫كوردس���تان ‌ی بون له‌الیه‌ك و كوردایه‌ت ‌ی‬ ‫بون له‌الیه‌ك ‌ی دیك���ه‌وه‌‪ ،‬هۆكاری تایبه‌ت‬ ‫به‌خ���ۆ ‌ی هه‌یه‌ ك���ه‌ ده‌ش���ێت ئه‌مان ‌ه ‌ی‬ ‫خواره‌و‌ه چه‌ند هۆكارێك بن‪:‬‬ ‫‪ -1‬زۆربه‌ ‌ی زۆری‌ ئه‌و به‌ڵێنان ‌ه ‌ی له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫چه‌ند س���اڵی‌ رابردودا له‌الیه‌ن دامه‌زراو‌ه‬ ‫فه‌رمییه‌كان���ی‌ هه‌رێم��� ‌ی كوردس���تانه‌و‌ه‬ ‫به‌هاواڵتیان���ی‌ هه‌رێ���م دراون كۆمه‌ڵ��� ‌ه‬ ‫به‌ڵێنێك ‌ی روكه‌ش ب���ون ك ‌ه نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫كێش���ه‌ ‌ی رۆژان ‌هی‌ هاواڵتیان��� ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان چاره‌س���ه‌ر بكه‌ن‪ ،‬كێشه‌كان ‌ی‬ ‫هاواڵتییه‌ك ‌ی ئاسایی كوردستان په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌ب���ارو گوزه‌رانی‌ ژیان��� ‌ی رۆژانه‌ ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌مه‌دا حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم كارێكی‌ ئه‌وتۆ ‌ی‬ ‫بۆ هاوالاڵتیان نه‌كردوه‌‪ ،‬له‌كات ‌ی ئێستادا‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم خۆ ‌ی كردۆته‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌كێش���ه‌كان‪ ،‬ب���ه‌و‌ه ‌ی كه‌ چاره‌س���ه‌ر ‌ی‬ ‫گونجاوو ده‌س���تبه‌جێی‌ پێ نیی ‌ه بۆ كێش ‌ه‬ ‫داراییه‌كان‪.‬‬ ‫‪ -2‬حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی واقیع���ی حكومه‌تی‌ پارت ‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌كانه‌‪ ،‬ئ���ه‌و مۆدێل���ی‌ پارت��� ‌ه‬ ‫سیاسیانه‌ی‌ كه‌ له‌سه‌رجه‌م دامه‌زراوه‌كان ‌ی‬ ‫هه‌رێم���دا هه‌ژم���ون‌و پێگه‌ی���ان هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫ناتوانرێت له‌هه‌رێمدا ده‌زگایه‌ك ‌ی نیشتمان ‌ی‬ ‫به‌دیبكرێ���ت كه‌ به‌ر له‌نیش���تمان ‌ی بون ‌ی‬ ‫ده‌زگایه‌ك ‌ی حزبی نه‌بێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬چه‌ندین ساڵ ‌ه كۆبونه‌و‌ه ‌ی دوقۆڵی‌‌و‬ ‫تاپێنج قۆڵ���ی‌‪ ،‬هه‌رده‌مه‌و له‌ش���ارێك و‬ ‫شوێنێك ده‌به‌سترێت بێ‌ ئه‌و‌هی‌ ك ‌ه هیچ‬ ‫له‌و كۆبونه‌وان ‌ه س���ه‌وز ببێت كه‌ جێگا ‌ی‬ ‫ئومێ���د بێت‪ ،‬ئه‌مه‌ متمان���ه‌ ‌ی هاواڵتیان ‌ی‬ ‫به‌الیه‌ن���ه‌ سیاس���ییه‌كان الواز ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫دۆخێك���ی‌ چه‌قبه‌س���توی‌ له‌م ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫زیات���ر پڕۆس��� ‌ه سیاس���یه‌كه‌ ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵ كردو‌ه به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك كه‌ له‌ماو‌ه ‌ی‬ ‫كۆبون���ه‌و‌ه پێن���ج قۆلێیه‌كان���دا له‌دژ ‌ی‬ ‫كۆبونه‌وه‌كان خۆپیشاندان ده‌كرا؟!‬ ‫ئه‌مان���ه‌ هه‌ندێ���ك له‌گرفته‌كان��� ‌ی‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێ���م ده‌رده‌خه‌ن ك ‌ه بریتین‬ ‫له‌(نامتمانه‌یی به‌حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‪ ،‬الواز ‌ی‬ ‫سیس���ته‌م ‌ی پێگه‌یاندن��� ‌ی تاك ‌ی هاواڵتی‌‪،‬‬ ‫قوڵبون���ه‌وه‌ ‌ی قه‌یرانه‌كان���ی‌ سیاس���ی‌و‬ ‫ئاب���وری‌‌و ده‌س���توری‌‪...،‬هتد‪ ،‬الواز ‌ی‬ ‫له‌پێشكه‌ش���كردنی‌ خزمه‌تگوزارییه‌كان)‪.‬‬ ‫كه‌ ئه‌مان ‌ه پێویستان به‌چاره‌سه‌ر ‌ی گونجاو‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هۆكاری‌ سه‌ره‌ك ‌ی دور ‌ی بوار ‌ی نێوان‬ ‫پارته‌ سیاس���یه‌كان ‌ی هه‌رێمه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌پرس ‌ه سه‌ره‌كیه‌كان ك ‌ه یه‌كێكی‌ دیكه‌ی ‌ه‬ ‫له‌و ئه‌گه‌رانه‌ ‌ی ك ‌ه ده‌ش���ێت په‌یماننامه‌ ‌ی‬ ‫نیشتمان ‌ی چاره‌سه‌ر ‌ی بكات‪.‬‬ ‫گومان له‌وه‌دا نیی ‌ه ك ‌ه سه‌رجه‌م الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ هه‌رێم به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی به‌رچاو‬ ‫له‌یه‌كه‌وه‌ دورن‪ ،‬مانه‌وه‌ ل���ه‌م بارودۆخ ‌ه‬ ‫مه‌ترس��� ‌ی بۆ س���ه‌ر ته‌واوی‌ هه‌رێم هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ك ‌ه ئه‌گ���ه‌ر ‌ی دوپه‌رت بون‬ ‫ئه‌گه‌رێك��� ‌ی نزیك بێ���ت‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌م‬ ‫كات ‌ه ‌ی ئێستادا فش���اره‌كان ‌ی سه‌ر هه‌رێم‬ ‫له‌زیادبون���دان به‌تایبه‌تی‌ ك���ه‌ ئه‌ژمون ‌ی‬ ‫(داعش) له‌عێراقدا به‌ره‌و الواز ‌ی ده‌چێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی تێبین���ی‌ ده‌كرێت كه‌ پرۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫ئازادكردن���ه‌وه‌ ‌ی ناوچه‌كانی‌ ژێرده‌س���ت ‌ی‬ ‫داع���ش زۆر خێراتر له‌و‌ه ‌ی چاوه‌ڕوانده‌كرا‬

‫گومان له‌وه‌دا نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫كه‌ په‌یماننامه‌ ‌‬ ‫نیشتمانی‌ ئه‌‌و‬ ‫داره‌ ئه‌فسوناویی ‌ه‬ ‫نییه‌ كه‌ بتوانێت‬ ‫هه‌مو ئه‌م كێشان ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات‬ ‫به‌اڵم سه‌ره‌تایه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ یه‌كخستنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئیراده‌كان‬

‫به‌ڕێ���و‌ه ده‌چێ���ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش پێویس���ت ‌ی‬ ‫به‌هاوتاكردن ‌ی هه‌وڵه‌كان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫خێراییه‌دا‪.‬‬ ‫نه‌مانی‌ داع���ش له‌عێراق���دا كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫خۆی‌ به‌س���ه‌ر ته‌واو ‌ی پڕۆسه‌ی‌ سیاسی‬ ‫له‌عێراقدا جێده‌هێڵێ���ت‪ ،‬به‌ده‌رچون له‌و‬ ‫ته‌نگه‌ژه‌ س���ه‌ربازییه‌‪ ،‬عێ���راق ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫قۆناغ ‌ی پارێزگاریكردن له‌ده‌ستكه‌وته‌كان‪،‬‬ ‫ئاوه‌دانكردن���ه‌و‌هی‌ ناوچ���ه‌كان‪ ،‬قۆناغ ‌ی‬ ‫دوا ‌ی داع���ش قۆناغ���ی هاتنه‌ ن���اوه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كۆمپانی���اكان‌و رێككه‌وتن��� ‌ه سیاس���ی‌و‬ ‫ئابوریی���ه‌كان ده‌بێ���ت ك��� ‌ه له‌میان���ه‌ ‌ی‬ ‫گفتوگۆكاندا س���ازش له‌س���ه‌ر زۆر بابه‌ت‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬زۆر له‌مێ���ژ‌ه حكومه‌ت ‌ی عێراق‬ ‫له‌سه‌ر ته‌واو ‌ی پڕۆسه‌ ‌ی سیاسی له‌عێراقدا‬ ‫تێبین ‌ی هه‌ی���ه‌و یه‌كێك له‌هه‌ر‌ه گرنگترین‬ ‫تێبینییه‌كان���ی‌ پێگ��� ‌هی‌ پێكهاته‌كان��� ‌ی‬ ‫عێراق‌و شێوازی‌ المه‌ركه‌زییه‌ت كه‌ ئه‌مان ‌ه‬ ‫له‌نزیك���ه‌و‌ه په‌یوه‌ندیان به‌دۆزی‌ كورده‌و‌ه‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌عێراقداو ئ���ه‌م په‌رتپه‌رت بونه‌ ‌ی‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان ‌ی هه‌رێم له‌سود ‌ی كورد‬ ‫نییه‌‪ ،‬ئێم ‌ه له‌هه‌رێمدا تائێس���تا ئاگادار ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه نین ك ‌ه نابێت س���ازش له‌سه‌ر چ ‌ی‬ ‫نه‌كه‌ین‪ ،‬هۆكاره‌ سه‌ره‌كیه‌كه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫بۆ ئ���ه‌و‌ه ‌ی ك��� ‌ه ئێم ‌ه له‌س���ه‌ر پرس��� ‌ه‬ ‫نیشتمانیه‌كان وه‌ك مافه‌ نه‌ته‌وایه‌تیه‌كان ‌ی‬ ‫كورد‪ ،‬پرس���ی س���ه‌ربه‌خۆی ‌ی سیاس���ی‪،‬‬ ‫ئاب���وری‌‪ ،‬خاوه‌ن��� ‌ی یه‌ك بۆچ���ون نین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌و پرس���ان ‌ه به‌نیشتمانی‌ نه‌كراون‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ سه‌رجه‌م الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی راس���ته‌خۆ یان ناڕاسته‌خۆ‬ ‫باس���یان ل���ه‌و پرس���ان ‌ه ك���ردوه‌‪ ،‬گه‌ر‬ ‫ئێم���ه‌ نه‌توانین ئه‌و بابه‌تان��� ‌ه له‌دوتوێ ‌ی‬ ‫په‌یماننامه‌یه‌ك���دا ك���ۆ بكه‌ین���ه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌داهاتودا بوار ‌ی ده‌ستهه‌ڵگرتن نه‌بن‪ ،‬زۆر‬ ‫به‌ئاسانی‌ ده‌كرێت لێمان زه‌وت بكرێت‪.‬‬ ‫په‌یماننامه‌ی‌ نیشتمانی‌ چییه‌؟‬ ‫وه‌ك هه‌م���و نوس���راوێكی‌ نێ���وان دو‬ ‫الیه‌ن یان زیاتر په‌یماننامه‌ ‌ی نیش���تمان ‌ی‬ ‫بریتیی ‌ه له‌نوس���راوێك ‌ی نێوان س���ه‌رجه‌م‬ ‫الیه‌ن��� ‌ه سیاس���ییه‌كانی‌ هه‌رێ���م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی په‌یماننام���ه‌كان جیاده‌كات���ه‌و‌ه‬ ‫له‌ه���ه‌ر رێكه‌وتنێك ‌ی دیك ‌ه ی���ان ده‌قێك ‌ی‬ ‫نوسراو بریتیی ‌ه له‌ناوه‌ڕۆك ‌ی په‌یماننام ‌ه ‌ی‬ ‫نیشتمانی‌‪ ،‬گه‌ر ئێم ‌ه به‌وردی‌ له‌به‌شێكی‬ ‫په‌یماننامه‌كان ورد ببینه‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گشت ‌ی پێكهاتون له‌دو به‌ش كه‌ ته‌واوكه‌ر ‌ی‬ ‫یه‌كدی���ن‪ ،‬هه‌م���و په‌یماننامه‌ی���ه‌ك له‌ناو‬ ‫كڕۆك ‌ی خۆیدا هه‌ڵگر ‌ی كۆمه‌ڵه‌پرنسیپێك ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ سیاسی‌‪ ،‬كلتورییه‌ ك ‌ه وتار ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و سه‌رده‌مه‌یه‌وئاڕاس���ته‌ ‌ی ت���ه‌واو ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا ‌ی مرۆڤایه‌ت ‌ی ده‌كرێت له‌كات و‬ ‫شوێنێكی‌ دیاریكراودا‪ ،‬وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌ك ‌ه بۆ‬ ‫ئه‌و ئاسته‌نگانه‌ ‌ی دێنه‌ به‌رده‌م گه‌شه‌كردن‌و‬ ‫نوێبون���ه‌وه‌ ‌ی بنه‌م���ا كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪،‬‬ ‫په‌یماننامه‌ به‌رپه‌رچدانه‌وه‌یه‌ك ‌ی مێژویی ‌ه‬ ‫بۆ ئه‌و كێش��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسییان ‌ه ‌ی‬ ‫ك ‌ه كۆمه‌ڵ���گاكان دوچاری‌ ده‌بن‪ ،‬كۆمه‌ڵ ‌ه‬ ‫بنه‌مایه‌كی‌ گش���تییه‌ كه‌ له‌بوار ‌ی تیۆریدا‬ ‫هه‌وڵ ده‌دات سه‌رجه‌م بۆچون ‌ه جیاوازه‌كان‬ ‫له‌بازن���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵ ‌ه به‌هایه‌كدا چڕ بكاته‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه جێگای‌ ره‌زامه‌ندی‌ سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كانه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا به‌ش���ی‌ دوه‌م ‌ی په‌یماننام ‌ه ‌ی‬ ‫نیش���تمانی‌ پێكدێ���ت له‌زنجیره‌ی���ه‌ك‬ ‫بابه‌ت ‌ی یاس���ایی‪ ،‬كه‌ مه‌به‌ستی‌ سه‌ره‌ك ‌ی‬ ‫هه‌وڵدانه‌ بۆ جێبه‌جێكردن‌و گه‌یش���تن ب ‌ه‬

‫به‌ش��� ‌ی كه‌م ‌ی ئه‌و به‌هایان��� ‌ه ‌ی ك ‌ه له‌ناو‬ ‫پرنس���یپه‌كان ‌ی په‌یماننامه‌ ‌ی نیشتمانیدا‬ ‫هاتوه‌‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌م ده‌ق ‌ه یاساییان ‌ه هه‌ر‬ ‫هیچ نه‌بێت بتوانێت له‌و قۆناغه‌دا توانا ‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ هه‌بێت‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا‬ ‫ب���وار بۆ ه���ه‌ر گۆڕانكاریی���ه‌ك بكاته‌و‌ه‬ ‫كه‌ له‌داهاتوداو به‌مه‌به‌س���تی‌ گه‌یش���تن‬ ‫به‌ت���ه‌واو ‌ی مه‌بده‌ئه‌كان��� ‌ی په‌یماننام ‌ه ‌ی‬ ‫نیشتمان ‌ی ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬ ‫له‌م���ه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێت ك ‌ه په‌یماننام ‌ه ‌ی‬ ‫نیش���تمان ‌ی ئامانجێك ‌ی گه‌وره‌تر ‌ی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ته‌واو جی���اواز‌ه له‌ه���ه‌ر ده‌قێكی‌ دیكه‌‪،‬‬ ‫په‌یماننام���ه‌ ‌ی نیش���تمان ‌ی كۆك���ه‌ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫ت���ه‌واو ‌ی ه���ه‌ر هه‌وڵێكی پێش���وه‌خته‌و‬ ‫كاتییه‌‪ ،‬ئه‌ش���ێت ئێم ‌ه له‌كوردستان بوار‬ ‫ب���ۆ گفتوگۆیه‌كی‌ كراوه‌ ‌ی نێ���وان الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌كان فه‌راه���ه‌م بكه‌ی���ن‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫له‌كاتێك���دا ك���ه‌ ده‌رگا ‌ی گفتوگۆی‌ نێوان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كان به‌رده‌وام كراو‌ه بو‌ه‬ ‫– هه‌ر هیچ نه‌بێت تائێس���تا نه‌بینراو‌ه و‬ ‫نه‌بیس���تراو‌ه ك ‌ه هیچ الیه‌نێك ئه‌نجامدان ‌ی‬ ‫گفتوگ���ۆ ‌ی ره‌تكردبێته‌وه‌‪ ،-‬ب���ه‌اڵم له‌و‌ه‬ ‫گرنگت���ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ گفتوگۆ پێویس���ت ‌ی‬ ‫به‌بونی‌ كۆمه‌ڵه‌خاڵێك��� ‌ی هاوبه‌ش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ به‌رله‌وه‌ ‌ی گفتوگۆ بكه‌ین پێویس���ت ‌ه‬ ‫به‌دوا ‌ی خاڵه‌ هاوبه‌شه‌كاندا بگه‌ڕێین‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫دیار‌ه زۆرن‪ ،‬به‌اڵم كێش���ه‌ الوه‌كییه‌كان‌و‬ ‫س���وربون له‌س���ه‌ر بۆچون���ه‌كان‪ ،‬بونه‌ت ‌ه‬ ‫هۆكارێك ب���ۆ لێك دوركه‌وتنه‌وه‌و ونبون ‌ی‬ ‫خاڵ���ه‌ هاوبه‌ش���ه‌كان‪ ،‬دیار‌ه ك���ه‌ ته‌نها‬ ‫به‌گفتوگ���ۆ یش ده‌توانرێت چاره‌س���ه‌ر ‌ی‬ ‫كێش���ه‌كان بكرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم پێویس���ت ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌م���ان بیرنه‌چێت كه‌ گفتو گۆ یه‌كێك ‌ه‬ ‫له‌قۆناغ���ه‌كان‪ ،‬له‌الیه‌ك ‌ی دیكه‌و‌ه هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان له‌ماوه‌ ‌ی دو س���اڵ ‌ی رابردودا‬ ‫چه‌ندین ش���ێواز ‌ی گفتوگ���ۆ ‌ی به‌خۆیه‌و‌ه‬ ‫بینی���وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌وماوه‌یه‌ ‌ی پێش���ودا‬ ‫چه‌ندی���ن ج���ۆر رێككه‌وتننام��� ‌ه له‌نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كاندا واژۆكراوه‌ به‌اڵم هیچ ئه‌نجامێك ‌ی‬ ‫ئه‌وتۆی‌ نه‌بوه‌ به‌تایبه‌ت له‌و بوارانه‌ی ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ن���د ‌ی به‌ژیان‌و گوزه‌ران���ی‌ ته‌واو ‌ی‬ ‫تاكه‌كانه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬كه‌واته‌ ده‌شێت گفتو گۆ‬ ‫ئه‌نجامێكی‌ ئه‌وتۆ ‌ی نه‌بێت و ته‌نها بریت ‌ی‬ ‫بێت له‌هۆكارێك بۆ درێژكردنه‌وه‌ ‌ی ماو‌ه ‌ی‬ ‫ملمالنێ‌ له‌سه‌ر بابه‌ت ‌ه كێشه‌ له‌سه‌ره‌كان‬ ‫به‌بێ‌ گه‌یشتن به‌هیچ ئه‌نجامێك‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا په‌یماننامه‌ ‌ی نیش���تمان ‌ی‬ ‫فراوانتره‌ له‌چاره‌س���ه‌رێك ‌ی كاتی‌ بۆ ئه‌و‬ ‫كێش���ان ‌ه ‌ی ك ‌ه كۆمه‌ڵگا دوچاری‌ ده‌بێت‬ ‫له‌كاتێك ‌ی دیاریكراودا‪ ،‬دیاریكردنی‌ كۆمه‌ڵ ‌ه‬ ‫رێوشوێنێك ‌ی تایبه‌ت بۆ چاره‌سه‌ركردن ‌ی‬ ‫ئه‌و كێش���ان ‌ه ته‌نها بریتیی��� ‌ه له‌هه‌وڵێك ‌ی‬ ‫كات ‌ی كه‌ ده‌شێت له‌داهاتودا ئه‌و كێشان ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوازێكی‌ دیك ‌ه س���ه‌ر هه‌ڵبده‌نه‌و‌ه و‬ ‫ئه‌و چاره‌س���ه‌رانه‌ش كه‌ پێش���نیاركراون‬ ‫نه‌توان���ن ببن��� ‌ه به‌ربه‌س���تێك له‌به‌رده‌م‬ ‫ته‌ش���ه‌ن ‌ه نه‌كردن‌و س���ه‌ر هه‌ڵدانه‌وه‌یان‪،‬‬ ‫ده‌كرێت سود له‌و پێشنیارانه‌ وه‌ربگیرێت‌و‬ ‫به‌كاربهێنرێت بۆ نوس���ینه‌وه‌و رێككه‌وتن‬ ‫له‌س���ه‌ر په‌یماننام ‌هی‌ نیش���تمان ‌ی به‌اڵم‬ ‫ناكرێ���ت ئه‌و پێش���نیاران ‌ه جێگ���ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫په‌یماننامه‌ بن له‌به‌ر هۆكارێك ‌ی زۆر ساده‌‪،‬‬ ‫ئه‌و پێشنیارانه‌ بۆ قۆناغێك دیاریكراون‌و‬ ‫وتاری���ان پێ نیی ‌ه بۆ داهات���و له‌كاتێكدا‬ ‫ك ‌ه په‌یماننام ‌ه وتاره‌ بۆ ئێس���تاو داهاتو‬ ‫به‌گیانێكی‌ لێبورده‌ی���ی‌و كراو‌ه له‌به‌رده‌م‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان‪ ،‬ئه‌و بابه‌ت ‌ه گشتیانه‌ ‌ی ك ‌ه‬ ‫په‌یماننامه‌ ‌ی نیش���تمان ‌ی له‌خۆی‌ ده‌گرێت‬ ‫زامن ‌ی پاراس���تنی‌ یه‌كڕیزی‌‌و هاوخه‌بات و‬ ‫هاوهه‌ڵویست ‌ی الیه‌نه‌سیاسییه‌كان ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌مه‌و‌ه ده‌رده‌كه‌وێت ك ‌ه په‌یماننام ‌ه ‌ی‬ ‫نیشتمان ‌ی هه‌وڵێكی‌ به‌رفراوان‌و گشتگیر‌ه‬ ‫كه‌ مه‌به‌س���ت لێ ‌ی دیاریكردنی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫به‌هاو رێس���اكانی‌ تایبه‌ت گه‌یش���تن به‌و‬ ‫به‌هایانه‌یه‌ له‌گه‌ڵ بواردان به‌ئه‌گه‌ر ‌ی هه‌ر‬ ‫گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌ڕێس���اكاندا له‌داهاتودا‬ ‫ك ‌ه ته‌نیا مه‌به‌س���ت لێی‌ گه‌یشتن بێت ب ‌ه‬ ‫به‌ها سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و كلتورییه‌كان ‌ی‬ ‫هاواڵتیان���ی‌ هه‌رێم‪ ،‬له‌ن���او په‌یماننام ‌ه ‌ی‬ ‫نیشتمان ‌ی سه‌رجه‌م الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‌و‬ ‫پێكهات��� ‌ه جی���اوازه‌كان له‌به‌رژه‌وه‌ندیی ‌ه‬ ‫تایبه‌تییه‌كان��� ‌ی خۆی���ان ده‌ب���ون ب���ۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ گش���ت ‌ی هاتو له‌ناو به‌هاكان ‌ی‬ ‫په‌یماننامه‌ ‌ی نیش���تمان ‌ی ك���ه‌ هۆكار‌ه بۆ‬ ‫گه‌یش���تن ب ‌ه به‌ه���ا تایبه‌تییه‌كان ‌ی هه‌مو‬ ‫الیه‌ك‪.‬‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ چیده‌كرێت‬ ‫له‌په‌یماننامه‌ی‌ نیشتمانی‌؟‬ ‫پێویسته‌ ئێمه‌ ‌ی كورد له‌م كاته‌دا راستگۆ‬ ‫بین له‌گ���ه‌ڵ یه‌كتری‌‪ ،‬له‌ماوه‌ ‌ی بیس���ت‬ ‫وپێنج ساڵ ‌ی رابردودا ئه‌زمون ‌ی حوكمڕان ‌ی‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردستان به‌چه‌ندین هه‌ڵكشان‌و‬ ‫داكش���اندا تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬كۆسپه‌كان زۆر بون‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر گه‌شه‌س���ه‌ندن‌و كامڵبونی‌ ئه‌م‬ ‫ئه‌زمونه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه چاره‌ك ‌ه س���ه‌ده‌یه‌ك ‌ه‬ ‫ل���ه‌م ناوچه‌یه‌دا فه‌رمانڕه‌وای���ن‪ ،‬خه‌ڵك ‌ی‬ ‫س���اد‌ه ‌ی هه‌رێم ‌ی كوردس���تان‪ ،‬پێوه‌ر ‌ی‬ ‫كات به‌ش���یاوترین پێوه‌ر داده‌نێت بۆ ئه‌م‬

‫ش���ێوازی‌ حوكمكردنه‌‪ ،‬راس���ت ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ بون ‌ی هه‌ندێ���ك تێبین ‌ی ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی���ان به‌په‌یوه‌ندیه‌كان��� ‌ی هه‌رێم‌و‬ ‫ئاس���ت ‌ی ئابوری‌‌و س���ه‌قامگیری‌ سیاسی‌و‬ ‫متمان ‌ه ‌ی نێوان الیه‌نه‌كان‌و كۆس���په‌كان‌و‬ ‫ئه‌گه‌ره‌كان ‌ی پێك���ه‌وه‌ هه‌ڵكردن‌و پێكه‌و‌ه‬ ‫كارك���ردن‌و پێكه‌وه‌ژی���ان‌و ئازادییه‌كان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ ‌ه بابه‌تێكی‌ دیك ‌هی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌ ك ‌ه ره‌گوڕیش��� ‌ه ‌ی له‌كلت���وری ئه‌م‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌دا داكوتیوه‌‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئ���ه‌و كۆس���پان ‌ه بارودۆخ��� ‌ی‬ ‫هه‌رێمی���ان گه‌یان���دو‌ه به‌ئاس���تێك ك��� ‌ه‬ ‫تێڕوانین��� ‌ی هاواڵتی���ان به‌رامب���ه‌ر ه���ه‌ر‬ ‫هه‌ڵوێس���تێكی‌ سیاس���ی الیه‌نه‌كان‌و هه‌ر‬ ‫بڕیارێك ‌ی دام���ه‌زراوه‌كان گوماناو ‌ی بێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بوه‌ت ‌ه هۆ ‌ی سه‌رهه‌ڵدانی‌ قه‌یران ‌ی‬ ‫متمانه‌بون���ی‌ هاواڵتیان به‌حكومه‌ت – جا‬ ‫ئ���ه‌و حكومه‌ته‌ دام���ه‌زراو‌ه فه‌رمییه‌كان ‌ی‬ ‫بێ���ت یان ته‌نها بریت ‌ی بێ���ت له‌دامه‌زراو‌ه‬ ‫حزبییه‌كان‪ ، -‬یه‌كێك ‌ی دیك ‌ه له‌و كێش��� ‌ه‬ ‫سه‌ره‌كیان ‌ه ‌ی كه‌ بوه‌ت ‌ه هۆ ‌ی دروستبون ‌ی‬ ‫مه‌ودایه‌ك��� ‌ی فراوان ‌ی نێ���وان حكومه‌ت و‬ ‫هاواڵتی���ان‌و دوركه‌وتنه‌وه‌ی���ان له‌یه‌كتر‬ ‫بریتیی��� ‌ه له‌قه‌یران���ی‌ نادادپ���ه‌روه‌ری‌‪،‬‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێمی‌ كوردستان نه‌یتوانیو‌ه‬ ‫وه‌ك پێویس���ت به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی یه‌كسان‬ ‫– دی���اره‌ مه‌به‌س���تمان یه‌كس���انی‌ ره‌ها‬ ‫نییه‌‪ -‬خزمه‌ته‌كان ‌ی پێشكه‌ش به‌هاواڵتیان‬ ‫ب���كات‪ ،‬ته‌نها جی���اوازی‌ نێوان ئاس���ت ‌ی‬ ‫خزمه‌تگكوزارییه‌كان ‌ی نێوان ش���اره‌كان‪،‬‬ ‫له‌الی���ه‌ك‪ ،‬له‌گه‌ڵ ناوچه‌كان���ی‌ ده‌ره‌و‌ه ‌ی‬ ‫سه‌نته‌ر ‌ی ش���اره‌كان‪ ،‬س���ه‌لمێنه‌ری‌ ئه‌و‬ ‫راس���تییه‌ن‪ ،‬ئێمه‌ تائه‌م سات ‌ه گیرۆد‌ه ‌ی‬ ‫قه‌یران ‌ی ناوچه‌یی ده‌سه‌اڵته‌كانین‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫راس���ت نیی ‌ه ك ‌ه هه‌رێ���م‌و دامه‌زراوه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌ی له‌ت���ه‌واو ‌ی ناوچه‌كان��� ‌ی‬ ‫هه‌رێم���دا وه‌ك ی���ه‌ك كارده‌كات‪ ،‬الواز ‌ی‬ ‫دام���ه‌زراوه‌كان‪ ،‬به‌س���ه‌رچون‌و ناجۆر ‌ی‬ ‫یاس���اكان له‌گه‌ڵ گۆڕانكاریی���ه‌ نوێكان‪،‬‬ ‫الوازی‌ كه‌س���ایه‌تی‌‌و دانان��� ‌ی پێ���وه‌ر ‌ی‬ ‫پاش���كه‌وتو بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ پۆسته‌كان‪،‬‬ ‫زۆر كاریگه‌ر بون له‌س���ه‌ر په‌رته‌وازه‌بون ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت – دیار‌ه مه‌به‌ستمان ده‌سه‌اڵت ‌ی‬ ‫یاسایی ‌ه نه‌ك ده‌سه‌اڵت ‌ی كه‌سایه‌تی‌‪.-‬‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردستان له‌ئێستادا له‌قه‌یران ‌ی‬ ‫چه‌مك ‌ی نه‌ته‌وایه‌تیدای���ه‌‪ ،‬زۆرجار وتراو‌ه‬ ‫ئه‌و هاواڵتییه‌ ‌ی ك��� ‌ه له‌ڕاپه‌رینی‌ به‌هار ‌ی‬ ‫‪ 1991‬دا هاتۆت ‌ه دنیاوه‌‪ ،‬ئێستا ته‌مه‌نێك ‌ی‬ ‫به‌ڕێكردوه‌‪ ،‬پێویس���ت ‌ه له‌سه‌ر عه‌قڵییه‌ت ‌ی‬ ‫سیاس���ی كورد ل���ه‌و‌ه تێب���گات كه‌ ئه‌و‬ ‫گه‌نج���ه‌ ‌ی ئێس���تا جی���اوازه‌ له‌گه‌نجێك ‌ی‬ ‫هه‌شتاكانی‌ سه‌د‌ه ‌ی رابردو‪ ،‬بیركردنه‌و‌ه ‌ی‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬حه‌زه‌كانی‌ جیاوازه‌‪ ،‬خه‌مه‌كان ‌ی‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬پێویست ‌ه سه‌ركردایه‌تی‌ سیاسی‬ ‫كورد مامه‌ڵ���ه ‌له‌گه‌ڵ ئ���ه‌م جیاوازییه‌دا‬ ‫ب���كات‌و هه‌وڵ بدات ك ‌ه پاس���اوێك بدات‬ ‫به‌ده‌ستی‌ گه‌نجی‌ ئه‌م نه‌وه‌ نوێی ‌ه چونك ‌ه‬ ‫ئه‌م���ان تاكه‌ ژیله‌مۆ ‌ی خه‌بات ‌ی نوێی گه‌ل‬ ‫ده‌بن بۆ داهاتو‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئ���ه‌و بابه‌تانه‌ ‌ی كه‌ باس���كران‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ قه‌یرانێكی‌ ش���اراوه‌ن كه‌ به‌رۆك ‌ی‬ ‫ئ���ه‌م میلله‌ته‌یان گرتوه‌‪ ،‬ئ���ه‌م قه‌یرانان ‌ه‬ ‫پێویس���ت ‌ی ب���ه‌ به‌رنام���ه‌ ‌ی ورد هه‌یه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردن‪ ،‬پێویست ‌ی به‌لێبڕان هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ دۆزینه‌وه‌ ‌ی ده‌ره‌چه‌یه‌ك‪ ،‬تاله‌داهاتودا‬ ‫كاریگه‌ر ‌ی خراپتر به‌سه‌ر تاكی‌ كورده‌و‌ه‬ ‫جێنه‌هێڵن‌و نه‌گاته‌ ئاستێك ك ‌ه چاره‌سه‌ر‬ ‫نه‌كرێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌پاڵ ئه‌م قه‌یرانانه‌دا‬ ‫چه‌ندین قه‌یران ‌ی دیك���ه‌ هه‌ی ‌ه كه‌ دیاره‌و‬ ‫به‌رۆكی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان ‌ی گرتوه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ناڕون���ی‌‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‌‪ ،‬ناته‌بایی سیاس���ی‪،‬‬ ‫قه‌یران ‌ی ئاب���وری‌‪... ،‬هت���د‪ ،‬ئه‌مانه‌یش‬ ‫پێكه‌و‌ه بریتین له‌دیارده‌كان ‌ی نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫سه‌ره‌كییه‌ك ‌ه ك ‌ه بریتیی ‌ه له‌نه‌مانی‌ ئومێد‬ ‫به‌هه‌ر هه‌نگاوێك بۆ گه‌ڕانه‌و‌ه ‌ی متمان ‌ه ‌ی‬ ‫نێوان هاواڵتییه‌كی‌ ئاس���ایی‌و ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫په‌یماننام��� ‌ه ‌ی نیش���تمان ‌ی كار ده‌كات بۆ‬ ‫دروست كردنه‌و‌هی‌ ئه‌و متمانه‌ی ‌ه له‌رێگا ‌ی‬ ‫كۆكردنه‌و‌ه ‌ی س���ه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ مه‌بده‌ئێ���ك كه‌ چاره‌س���ه‌ر ‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌تای ‌ه بۆ ته‌واوی‌ ئه‌و ده‌ردان ‌هی‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌رێم به‌ده‌ستیانه‌وه‌ گیرۆده‌ بوه‌‪.‬‬ ‫گوم���ان له‌وه‌دا نیی ‌ه ك��� ‌ه په‌یماننام ‌ه ‌ی‬ ‫نیش���تمان ‌ی ئ���ه‌و دار‌ه ئه‌فس���وناویی ‌ه‬ ‫نیی��� ‌ه ك ‌ه بتوانێ���ت هه‌مو ئه‌م كێش���ان ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌ره‌تایه‌ك ‌ه بۆ‬ ‫یه‌كخستنه‌وه‌ ‌ی ئیراده‌كان‪ ،‬تاكه‌ پێویست ‌ی‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌م پڕۆس���ه‌یه‌ش بریتیی ‌ه‬ ‫له‌به‌پیرۆز سه‌یركردن‌و مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئیراده‌ ‌ی هاواڵتیان‪ ،‬له‌م كاته‌دا پێویست ‌ه‬ ‫ئیراد‌ه تایبه‌ته‌كان له‌پله‌یه‌ك ‌ی نزمتردا بن‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئیراده‌ ‌ی هاواڵتیان‪ ،‬ناش���ێت‬ ‫كار ب���ۆ به‌نیش���تمان ‌ی كردن���ی‌ هه‌رێم و‬ ‫دامه‌زراوه‌كان‌و ته‌واوی‌ ئه‌م واڵت ‌ه دابنرێت‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌مانكاتدا واس���ه‌یر بكرێت ك ‌ه‬ ‫ت���ه‌واو ‌ی ئ���ه‌و پڕۆس���ه‌یه‌ له‌بۆچونێكدا‬ ‫ده‌بینرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‬ ‫* مامۆستای‌ زانكۆی‌ گه‌شه‌پێدانی‌ مرۆیی‌‬

‫کتێب‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫چه‌ندین خه‌سڵه‌تی حزبی تۆتالیتاری‬ ‫له‌حزب ‌ه سیاسییه‌كانی كوردستاندا هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬به‌ڕێز عه‌باس‬ ‫كتێبی"قه‌یرانی كۆمه‌ڵگاو حزبه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی هه‌رێمی كوردستان"‬ ‫له‌نوسینی"فوئاد سدیق"ه‌‪ ،‬ئه‌م كتێبه‌‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كی تیۆری‪ -‬مه‌یدانییه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان له‌بنه‌مادا نامه‌یه‌كی‬ ‫ماسته‌ره‌و‪ ،‬ساڵی ‪ 2015‬وه‌كو كتێب‬ ‫چاپ‌و باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆ نوسینی ئه‌م كتێبه‌نوسه‌ر كۆمه‌ڵێك‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی به‌زمانه‌ جیاوازه‌كانی وه‌كو‬ ‫كوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی به‌كارهێناوه‌‬ ‫ك����ه‌ ژماره‌ی����ان ‪ 252‬س����ه‌رچاوه‌یه‌ كۆی‬ ‫الپه‌ڕه‌كانی ‪ 413‬الپه‌ڕه‌یه‌‪ .‬نوسه‌ر ده‌یه‌وێت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌م پرس����انه‌ بوه‌ستێت بۆ نمونه‌‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی ‪ ،‬ئاخۆ حزبه‌ سیاس����ییه‌كان‬ ‫كاریگه‌ریی����ان هه‌ب����وه‌ له‌چاالككردنی ئه‌م‬ ‫هه‌مو خه‌ڵكه‌ی كوردس����تان به‌گش����تی‌و‬ ‫خودی دۆست‌و ئه‌ندام‌و الیه‌نگری حزبه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‪ .‬ئه‌گه‌ر حزبه‌ سیاس����ییه‌كان‬ ‫ئ����ه‌م رۆڵه‌ی����ان نه‌بینی����وه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ی‬ ‫بۆچی ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌؟ ئه‌گ����ه‌ر بینیویانه‌‬ ‫ئاخ����ۆ عه‌قڵییه‌ت����ی كادی����رو ئه‌ندامانی‬ ‫حزب‪ ،‬گۆڕانێكی ریش����ه‌یی به‌سه‌رداهاتوه‌‬ ‫له‌به‌ره‌وپێش����بردنی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی؟‬ ‫ئایا حزبه‌ سیاسییه‌كانی كوردستان رۆڵی‬ ‫خۆیان له‌چاالككردنی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا‬ ‫بینی����وه‌؟ ئامانج����ی ئ����ه‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌‬ ‫گه‌ڕان‌و تاوتوێكردنێكی زانستیانه‌ی حزبه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی هه‌رێمی كوردستانه‌‪ ،‬ئاخۆ‬ ‫بڕوایان به‌ده‌ستاوده‌ستكردنی ئاشتیانه‌ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت هه‌یه‌؟ ئاخۆ نوێبونه‌وه‌ له‌الی‬ ‫حزبه‌ سیاس����ییه‌كان گرنگی خۆی هه‌یه‌؟‬ ‫یان ته‌نها روخساره‌و له‌ناواخندا گرنگییه‌كی‬ ‫ئه‌وتۆی نه‌بوه‌؟‬ ‫كۆمه‌ڵگای چاالك چییه‌؟‬ ‫"كۆمه‌ڵگ����ه‌ی چ����االك یه‌كێك����ه‌ ل����ه‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگایان����ه‌ی كه‌ خۆی ده‌س����ه‌اڵتداری‬ ‫خۆیه‌ت����ی‌و هه‌ڵبژاردنێك����ه‌ س����ه‌رده‌می‬ ‫دوای مۆدێ����رن ده‌یكات����ه‌وه‌‪ ،‬زانایان����ی‬ ‫كۆمه‌ڵناسی به‌گشتی سه‌رنج له‌پێكهاته‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی له‌ڕوانگ����ه‌ی دو ش����ێوازی‬ ‫جی����اوازی په‌یوه‌ندی م����رۆڤ به‌مرۆڤه‌وه‌‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬یه‌كێكیان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مرۆڤ وه‌كو‬ ‫ئامڕاز سه‌یری مرۆڤ ده‌كات‪ ،‬دوه‌میشیان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ مرۆڤ وه‌كو ئامانج سه‌یری مرۆڤ‬ ‫ده‌كات"‪"،‬ئه‌میت����ای ئیتزیۆنی" له‌كتێبی"‬ ‫كۆمه‌ڵ����گای چ����االك"‪ ،‬به‌ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌وڵیداوه‌ ئه‌و بنه‌ما س����ه‌ره‌كیانه‌ جێگیر‬ ‫بكات ك����ه‌ ده‌كرێ له‌چوارچێوه‌ی بونیادی‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كی ن����وێ بنرێت‪ ،‬ئه‌م كتێبه‌ی‬ ‫ئیتزیۆنی زۆرجاران به‌وه‌ وه‌سف ده‌كرێ‌و‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی ب����ۆ ده‌كرێ كه‌ بنه‌مایه‌كه‌ بۆ‬ ‫گفتوگۆو ئه‌و مشتومڕانه‌ی له‌باره‌ی به‌هاو‬ ‫ش����كۆو میتۆدی زانس����تی كۆمه‌ڵگاییه‌وه‌‬ ‫ده‌كرێ����ت" " ئه‌میت����ای ئیتزیۆن����ی" له‌"‬ ‫كۆمه‌ڵ����گای چ����االك"دا ده‌ڵێ����ت" خودی‬ ‫چاالك به‌ش����ێوه‌یه‌كی ئاسایی تاك نییه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ تاكه‌ مرۆڤ به‌گشتی توانای ئه‌وه‌ی‬ ‫نییه‌ كۆمه‌ڵه‌كان بگۆڕێت‪ ،‬به‌اڵم كۆمه‌ڵێك‬ ‫كه‌س ك����ه‌ پێكه‌وه‌ گروپ����ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫خۆیان چاالك ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌مشێوه‌یه‌ ژیانی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی خۆیان‌و خودی تاكی خۆیان‬ ‫ده‌گۆڕن‪ ،‬به‌بێ هوشیاری ئه‌كته‌ری به‌كۆمه‌ڵ‬ ‫ئاگاداری ناس����نامه‌ی خ����ۆی نییه‌‪ ،‬ئاگای‬ ‫له‌وه‌ نییه‌ كه‌ چ كارێكی له‌س����ه‌رده‌كرێت‌و‬ ‫توان����ای جێبه‌جێكردنیش����ی نیی����ه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ناچاالك����ه‌ وه‌ك����و زه‌به‌لالحێك����ی خه‌وتو‬ ‫وایه‌‪ ،‬به‌ب����ێ پابه‌ندب����ون به‌ئامانجێكه‌وه‌‬ ‫كارو ك����رده‌ ئاراس����ته‌ی نابێ����ت‌و ته‌نها‬ ‫به‌الڕێ����دا ده‌ڕوات"‪" ،‬كۆمه‌ڵگ����ه‌ی چاالك‬ ‫گۆڕانكارییه‌كی س����ه‌ره‌كییه‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫خۆشگوزرانی‌و به‌م ش����ێوه‌یه‌ هاواڵتی بۆ‬ ‫هاواڵتیبون����ی چ����االك ده‌گۆڕێت‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫گرنگیپێدانێكی نوێ به‌ به‌رپرس����یارێتییه‌‬ ‫كه‌س����ییه‌كانی ت����اك‌و خێزانه‌كانی����ان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵه‌كانی����ان له‌پێناو خۆش����گوزه‌رانی‬ ‫داهاتوی����ان‌و له‌س����ه‌ر ئه‌رك����ی خۆیان بۆ‬ ‫هه‌نگاونانی چاالكانه‌ بۆ به‌ده‌س����تهێنانی‬ ‫ئه‌و ئامانجه‌‪" ،‬رۆزی" نوسه‌ر ئه‌و شێوازی‬ ‫حوكمڕانییه‌ی ناو ناوه‌ حوكمڕانیكردن –‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی حكومه‌ت له‌الیه‌ن خه‌ڵكه‌وه‌"‪،‬‬ ‫"پشتبه‌خۆبه‌س����تن توخمێكی سه‌ره‌كییه‌‬ ‫له‌پرۆسه‌ی داڕش����تنی كۆمه‌ڵگای چاالك‬ ‫"‪ ،‬له‌مه‌وه‌ بۆم����ان ده‌رده‌كه‌وێت‌و تێبینی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ده‌كه‌ین ك����ه‌ " كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی‬ ‫هێشتا نه‌گه‌یشتۆته‌ سه‌ره‌تای دروستبونی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك����ی چاالك‪ ،‬چونك����ه‌ له‌ڕوی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ سیاس����ییه‌كه‌ی ‪ ،‬راسته‌ جۆرێك‬ ‫له‌وروژاندن����ی كۆمه‌ڵگه‌ی دروس����تكردوه‌‪،‬‬

‫له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬هێشتا‬ ‫نه‌ سیسته‌مه‌كه‌‬ ‫دامه‌زراوه‌یی‪،‬‬ ‫دیموكراسیی‪،‬‬ ‫عه‌قاڵنییه‌‪،‬‬ ‫نه‌ كۆمه‌ڵگه‌كه‌ش‬ ‫گه‌یشتوه‌ته‌ ئاستێكی‬ ‫هوشیاریی ئه‌وتۆ‬ ‫بتوانێ له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت رای گشتی‬ ‫دروستبكات‬ ‫ب����ه‌اڵم وروژاندنه‌ك����ه‌ ب����ه‌ره‌و ئاس����تێكی‬ ‫مه‌ترس����یدار ب����ردوه‌‪ ،‬ن����ه‌ك چاالككردن‬ ‫به‌و مانایه‌ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك����ی به‌رهه‌مهێن‬ ‫بێنێته‌ به‌ر‪ ،‬گرنگترین خاڵ بۆ كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫چ����االك بریتیی����ه‌ له‌پشتبه‌خۆبه‌س����تن‪،‬‬ ‫كه‌چی له‌ناو ت����ه‌واوی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی‬ ‫ئه‌و پشتبه‌خۆبه‌س����تنه‌ بونی نییه‌‪ ،‬حزبه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی هه‌رێمی كوردس����تانیش‬ ‫بچوكتری����ن هه‌نگاوی����ان نه‌نا ب����ۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ به‌گش����تی پش����ت به‌خ����ۆی‬ ‫ببه‌ستێت"‪.‬‬ ‫حزبی كوردی‬ ‫نوس����ه‌ر ده‌رباره‌ی سروشتی پێكهێنان‌و‬ ‫دروس����تكردنی حزب����ی ك����وردی ئام����اژه‌‬ ‫ده‌كات به‌وه‌ی كه‌"له‌دوای راپه‌ڕینی ساڵی‬ ‫‪ 1991‬حزبی سیاس����ی كوردی سروش����تی‬ ‫ره‌س����ه‌نایه‌تی خ����ۆی له‌ده‌س����تداو حزب‬ ‫له‌جیاتی گوزارش����تكردن بێت له‌چین یان‬ ‫توێژێكی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و گه‌ش����ه‌ به‌ملمالنێی‬ ‫سیاس����ی بدات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ حزبی نوێ‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ دروس����ت ده‌ بو تابه‌رگریكارێكی‬ ‫باش����ی حزبێك����ی گه‌وره‌ بێ����ت‌و داكۆكی‬ ‫له‌ش����ه‌ڕانگێزییه‌كانی بكات‌و ش����ه‌رعیه‌ت‬ ‫به‌شه‌ڕو توندڕه‌وییه‌كانی بدات"‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌نوس����ێت "حزبه‌ سیاسییه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردس����تان پێكهاته‌ی����ان زۆر له‌یه‌كت����ر‬ ‫ده‌چێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌و پێكهاته‌ی����ه‌ له‌پێكهاته‌و‬ ‫دروس����تبونی حزبی(هیوا)وه‌ سه‌رچاوه‌ی‬ ‫گرتوه‌‪ ،‬ئیتر س����ه‌رۆك رۆڵی س����ه‌ره‌كی و‬ ‫یه‌كالكه‌ره‌وه‌یه‌ له‌هه‌مو پرسه‌ گرنگه‌كاندا‪،‬‬ ‫دواخس����تنی كۆنگ����ره‌كان خاڵ����ی گرنگن‬ ‫ك����ه‌ حزب����ه‌كان نایان����ه‌وێ ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫ده‌ستاوده‌س����ت بكه‌ن و هه‌میشه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫خۆی����ان ده‌یانه‌وێ ده‌بێ����ت هه‌رئه‌وه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گینا جاران له‌ش����اخ ده‌توان����را كۆنگره‌‬ ‫ببه‌س����ترێ ئه‌ی ئێس����تا بۆ نایبه‌س����تن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت پرس به‌سه‌ركردایه‌تی و كادیرانی‬ ‫خۆش����یان ناكه‌ن كه‌ كۆنگره‌ كه‌ی‌و چۆن‬ ‫ده‌به‌س����ترێ یان بۆچی نابه‌سترێ" "حزبه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی كوردس����تان به‌عه‌لمانی‌و‬ ‫ئیسالمییه‌وه‌‪ ،‬تائێستاش هه‌ر به‌په‌یڕه‌وو‬ ‫پرۆگرام����ی حزبه‌ س����تالینییه‌كان ده‌ڕۆن‬ ‫به‌ڕێوه‌‪ ،‬حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی كوردستان‬ ‫راهاتون له‌سه‌رئه‌وه‌ی له‌ڕاپه‌رینی به‌هاری‬ ‫‪ 1991‬ه‌وه‌ هه‌رخۆی����ان له‌ده‌س����ه‌اڵتدابن‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ كاتێ����ك هێزێكی جی����اواز له‌وان‌و‬ ‫وه‌ك ئوپۆزیس����یۆن دروس����تده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌تون����دی به‌ربه‌ره‌كانێ����ی ده‌ك����ه‌ن‌و‬ ‫ده‌كه‌ونه‌ هه‌ڕه‌ش����ه‌و گوڕه‌شه‌كردن لێی"‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌"ئه‌گه‌ر به‌راوردێكی خه‌سڵه‌ته‌كانی‬ ‫حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی كوردس����تان له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌س����ڵه‌ته‌كانی حزبێك����ی تۆتالیت����اری‬ ‫بكرێت‪ ،‬ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬چه‌ندین خه‌سڵه‌تی‬ ‫حزبی تۆتالیتاری له‌حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی‬ ‫كوردستان ده‌ستنیشان بكرێت‪ ،‬وه‌ك بونی‬ ‫راگه‌یاندنێكی زه‌به‌لالح بۆ پروپاگه‌نده‌كردن‬ ‫بۆ حزبه‌كه‌یان‪ ،‬هیتله‌رو س����تالین خاوه‌نی‬

‫هه‌م����ان راگه‌یاندن����ی به‌هێزب����ون‪ ،‬تیرۆر‬ ‫خاڵێكی دیكه‌یه‌ كه‌ له‌واڵتانی تۆتالیتاری‬ ‫تی����رۆرو هه‌ڵمه‌ت����ی پروپاگه‌نده‌ك����ردن‬ ‫تون����د به‌یه‌ك����ه‌وه‌ گرێ����دراون‌و وه‌ك دو‬ ‫روی دراوێك����ن"‪" ،‬حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی‬ ‫كوردستان زاده‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی كوردین كه‌‬ ‫تائێستا كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی خێڵه‌كی‪ ،‬ته‌قلیدی‪،‬‬ ‫نابه‌رهه‌مهێنه‌‪ ،‬وێڕای ئه‌مانه‌ش به‌درێژایی‬ ‫مێژوی دروس����تبونی حزبه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬یه‌ك حزب به‌ش����ێوه‌یه‌كی‬ ‫ئاش����كرا دروس����ت نه‌بوه‌ كه‌ گوزارش����ت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندیی����ه‌ بااڵكان����ی گه‌ل����ی كورد‬ ‫بكات‪ ،‬به‌ڵكو هه‌مو حزبه‌كان به‌ش����ێوه‌ی‬ ‫نهێنی دام����ه‌زراون‌و خۆی����ان راگه‌یاندوه‌‪،‬‬ ‫بێگومان هه‌مو كارێكی سیاس����یی نهێنی‬ ‫كه‌موكورت����ی‌و خه‌وش����ی زۆری ده‌بێ����ت‪،‬‬ ‫ئه‌نجامه‌كانیش����ی نێگه‌تیڤ ده‌بێت بۆسه‌ر‬ ‫حزب����ه‌ نهێنییه‌ك����ه‌و بۆ س����ه‌ر ئه‌ندامان‌و‬ ‫الیه‌نگران����ی سیاس����ه‌ته‌كه‌ی‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا‬ ‫ئه‌نجامی نێگه‌تیڤی بۆس����ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ش‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ له‌خه‌باتی سیاسیی نهێنیدا‬ ‫دیموكراسی هیچ واتایه‌كی بۆ نامێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێك����دا حزب����ی سیاس����یی‬ ‫له‌بنچینه‌دا به‌رهه‌می كۆمه‌ڵگای بۆرژوایی‌و‬ ‫سه‌رمایه‌دارییه‌ نه‌ك خێڵه‌كی‌و ده‌ره‌به‌گی‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌ڕوی زانستییه‌وه‌ دروستبونی حزبی‬ ‫سیاسیی له‌نێو كۆمه‌ڵگه‌ی كوردیدا‪ ،‬خۆی‬ ‫له‌خۆیدا پرسیاری له‌سه‌ره‌"‪.‬‬ ‫گرنگی رای گشتی‬ ‫"له‌هه‌رێمی كوردس����تاندا‪ ،‬هێش����تا ن ‌ه‬ ‫سیسته‌مه‌كه‌ دامه‌زراوه‌یی‪ ،‬دیموكراسیی‪،‬‬ ‫عه‌قاڵنییه‌‪ ،‬نه‌ كۆمه‌ڵگه‌كه‌ش گه‌یشتوه‌ته‌‬ ‫ئاس����تێكی هوش����یاریی ئه‌وت����ۆ بتوان����ێ‬ ‫ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌س����ه‌اڵت رای گش����تی‬ ‫دروستبكات‪ ،‬یان ئه‌گه‌ر دروستیش بوبێت‬ ‫‪ ،‬رای گشتییه‌كه‌ كارا نییه‌‪ ،‬واتا بونی الی‬ ‫هه‌رتاكێكی كۆمه‌ڵگا هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم كاریگه‌ر‬ ‫نییه‌و نه‌توانراوه‌ بۆ كارپێكردن بخرێته‌ گه‌ڕ‪،‬‬ ‫گرفتێكی گه‌وره‌ له‌كۆمه‌ڵگا دواكه‌وتوه‌كان‌و‬ ‫له‌سیسته‌مه‌ نادیموكراسییه‌كاندا هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫هه‌م����و ئه‌و بڕیاره‌ سیاس����ییانه‌ی له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ره‌می ده‌س����ه‌اڵت ده‌رده‌چن‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌و بڕیارانه‌ش ك����ه‌ پێوه‌ندییان به‌ژیانی‬ ‫رۆژان����ه‌ی خه‌ڵك����ه‌وه‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬خه‌ڵكه‌كه‌‬ ‫زانیارییه‌كی ئه‌وتۆیان له‌سه‌ری نییه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌سیس����ته‌مه‌ دیموكراس����ییه‌كان ‪ ،‬هه‌مو‬ ‫زانیارییه‌كان ده‌ستده‌كه‌ون‪ ،‬ئه‌مه‌ش رێگا‬ ‫ئاسانتر ده‌كات بۆ پێكهێنان‌و دروستبونی‬ ‫رای گش����تی‪ ،‬دونمونه‌ی جیاواز ده‌رباره‌ی‬ ‫رای گشتی نیشانده‌ده‌ین‪ ،‬شه‌ڕی ئه‌مریكا‬ ‫له‌گه‌ڵ ڤێتنام كاری كرده‌ سه‌ر رای گشتی‌و‬ ‫هێزه‌كانی ئه‌مریكای����ان ناچاركرد كۆتایی‬ ‫به‌ش����ه‌ڕی ڤێتنام بهێنێت‪ ،‬كه‌چی عێراق‬ ‫شه‌ڕیش����ی له‌گه‌ڵ ئێران هه‌ڵگیرس����اندو‬ ‫به‌یه‌كێ����ك له‌درێژخایه‌نتری����ن ش����ه‌ڕه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان ده‌ژمێردرێ‪ ،‬رای گشتی‬ ‫دروس����ت‌و كارا نه‌بو بۆ ئ����ه‌وه‌ی كۆتایی‬ ‫به‌شه‌ڕی نێوان هه‌ردو واڵت بهێنێ‪ ،‬واتا نه‌‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬نه‌ له‌ئێران رای گشتی كارا نه‌بو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ دواجار هه‌ردو ده‌وڵه‌ت ته‌واو شه‌كه‌ت‬ ‫ب����ون‪ ،‬ئینجا بڕیاری راگرتنی ش����ه‌ڕ درا‪،‬‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس����تانیش كاتێك‬ ‫شه‌ڕی ناوخۆ له‌نێوان‬ ‫ه����ه‌ردو حزب����ی‬ ‫د ه‌س����ه‌اڵتدار‬ ‫هه‌ڵگیرسا‪ ،‬شه‌ڕ‬ ‫درێژه‌ی كێشاو‬ ‫رای گشتی ئه‌و‬ ‫خه‌ڵك����ه‌ی ك����ه‌‬ ‫له‌ژێر ده‌س����ه‌اڵتی‬ ‫هه‌ری����ه‌ك ل����ه‌و‬ ‫دو حزب����ه‌دا ب����ون‪،‬‬ ‫كاریگه‌رییان به‌سه‌ر‬ ‫هیچ الی����ه‌ك له‌م دو‬ ‫الیه‌نه‌ نه‌بو بۆ راگرتنی‬ ‫شه‌ڕه‌كه‌"‪.‬‬ ‫حزبه‌ سیاسییه‌كان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی كوردی‬ ‫چ كاتێ����ك نوێبونه‌وه‌و‬ ‫تازه‌گ����ه‌ری له‌كۆمه‌ڵگ����ه‌و‬ ‫حزبی سیاس����یدا دروس����ت‬ ‫ده‌بێ����ت؟ بۆ وه‌اڵم����ی ئه‌م‬ ‫پرس����یاره‌ نوس����ه‌ر ده‌ڵێ����ت‬ ‫"نوێبونه‌وه‌ له‌حزبی سیاسیدا‬ ‫له‌كاتێك����دا دروس����تده‌بێت كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك����ی‬ ‫ته‌قلیدیی����ه‌وه‌ بگوازرێت����ه‌وه‌ بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك����ی نوێ‪ ،‬كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردی له‌قه‌یران����ی زۆر قوڵدایه‌‪،‬‬ ‫تائ����ه‌و قه‌یران���� ‌ه زۆرو زه‌وه‌ندانه‌‬

‫ب����ه‌رده‌وام ب����ن‪ ،‬حزبه‌ سیاس����ییه‌كانیش‬ ‫له‌قه‌یران����ی قوڵ����دا ده‌ب����ن‪ ،‬چونكه‌ حزب ‌ه‬ ‫سیاسییه‌كان زاده‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی خۆیانن‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ی ك����وردی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك����ی‬ ‫مش����ه‌خۆره‌و به‌رهه‌مهێن نیی����ه‌‪ ،‬له‌هه‌مو‬ ‫دونیاشدا شێوه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ به‌نده‌ به‌هێزی‬ ‫به‌رهه‌مهێن����ان‪ ،‬ئ����ه‌م هێ����زه‌ به‌رهه‌مهێنه‌‬ ‫ش����ێوه‌ی كۆمه‌ڵگ����ه‌ دیاری����ده‌كات‪ ،‬ك����ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانیش له‌نێوان‬ ‫تاكه‌كان دیاری����ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردی كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی نابه‌رهه‌مهێنه‌و له‌ناو‬ ‫چه‌ندین قه‌یراندایه‌‪ ،‬قه‌یرانی كۆمه‌اڵیه‌تی‪،‬‬ ‫ئابوری‪ ،‬سیاسی‪ ،‬كولتوری‪ ،‬جگه‌ له‌قه‌یرانی‬ ‫بێكاری‌و نه‌بونی سیسته‌مێكی سه‌رده‌میانه‌‬ ‫بۆ په‌روه‌رده‌‪ ،‬ته‌ندروستی‪ ...‬هتد‪ ،‬گرفتی‬ ‫گه‌وره‌ت����ر ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی‬ ‫كوردس����تانیش نه‌یانتوانی����وه‌ نمونه‌یه‌ك‬ ‫په‌یڕه‌و بكه‌ن كه‌ له‌نێ����و كۆمه‌ڵگه‌كه‌یاندا‬ ‫باو نه‌ب����وه‌‪ ،‬ه����اوكات هۆكارێكی جیدی‌و‬ ‫فیعلیش نه‌بون بۆ گواستنه‌وه‌ی ئه‌و دۆخه‌‬ ‫ئاڵۆزه‌ ب����ۆ دۆخێكی كراوه‌تر‪ ،‬باش����ترین‬ ‫نمونه‌‪ ،‬زۆربونی گه‌نده‌ڵی‪ ،‬نه‌بونی دیالۆگی‬ ‫به‌رده‌وام بۆ نوێكردنه‌وه‌‪ ،‬نه‌خس����تنه‌ روی‬ ‫كێشه‌ی خه‌ڵك‌و چاره‌سه‌رنه‌كردنی‪ ،‬دابڕانی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی له‌جه‌ماوه‌ر‪ ،‬ئینتیماكردن بۆ‬ ‫حزبایه‌تی به‌مه‌به‌ستی بره‌ودان به‌بازرگانی‌و‬ ‫پاراس����تنی به‌رژه‌وه‌ندیی����ه‌ تایبه‌ت����ی‌و‬ ‫زاتییه‌كان‪ ،‬هێش����تا پره‌نس����یپی ده‌نگدان‬ ‫پرس����یاری جیدی له‌س����ه‌ره‌‪ ،‬بۆیه‌ حزبه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كان ئه‌وه‌نده‌ س����ه‌رقاڵی چونه‌‬ ‫ناو جه‌ماوه‌ر نین‪ ،‬ته‌نها له‌یه‌ك دو مانگی‬ ‫پێش هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بانگه‌ش����ه‌ بۆخۆیان‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬له‌كاتێك����دا ئه‌گ����ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی عاتیف����ی نه‌بێت‪ ،‬له‌ماوه‌ی‬ ‫چوار پێنج س����اڵی رابردودا به‌ته‌واوی لێی‬ ‫دابڕابێ����ت‪ ،‬چۆن به‌ته‌نه����ا له‌یه‌ك مانگی‬ ‫هه‌ڵبژاردندا ده‌توان����ن قه‌ناعه‌ت به‌خه‌ڵك‬ ‫بهێنن‌و كاریگه‌رییان له‌سه‌ر دروست بكه‌ن‪،‬‬ ‫بونی ئ����ه‌م عاتیفه‌یه‌ هۆكارێكی گرنگه‌ كه‌‬ ‫حزب����ه‌كان ئه‌وه‌نده‌ س����ه‌رقاڵی وه‌رگرتنی‬ ‫رای خه‌ڵ����ك و خۆنوێكردن����ه‌وه‌ نه‌ب����ن"‪،‬‬ ‫تێبین����ی ده‌كه‌ین"حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان تائێستا پرسیارێكی‬ ‫جییدیان له‌س����ه‌ر ئ����ه‌و هه‌م����و قه‌یران‌و‬ ‫ئاس����ته‌نگه‌ قواڵن����ه‌ی كۆمه‌ڵگ����ه‌ پێوه‌ی‬ ‫ده‌ناڵێنێ دروس����ت نه‌ك����ردوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫رۆژانه‌و ب����ه‌رده‌وام له‌خه‌می به‌رژه‌وه‌ندییه‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كانی خۆیان����دان‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ����ت ئ����ه‌و حزبه‌ سیاس����ییانه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان ناتوانن رۆڵی گونجاو‬ ‫ببینن له‌ئه‌كتیڤكردنی كۆمه‌ڵگه‌"‪.‬‬ ‫جیاوازی حزبه‌كانی رۆژئاوا له‌ڕۆژهه‌اڵت‬ ‫"ئه‌وه‌ی له‌كوردس����تاندا به‌دی ده‌كرێت‪،‬‬ ‫به‌دیكردنێكی رۆژهه‌اڵتیانه‌یه‌و پێچه‌وانه‌ی‬ ‫رۆژئاوای����ه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌روه‌ك����و (ئه‌بته‌ر)‬ ‫و (س����امۆئیل هنتگت����ن) جه‌ختی����ان‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كردۆت����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫حزبه‌ سیاس����ییه‌كان‬ ‫له‌بنه‌ڕ ه‌ت����دا‬

‫ئامڕازێكن بۆ نوێبونه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕۆژئاوا كاتێك‬ ‫حزبه‌ سیاسییه‌كان دامه‌زرێنراون‌و گه‌شه‌یان‬ ‫پێدراوه‌‪ ،‬حزب نه‌بۆته‌ ئامرازی ئاس����ته‌نگ‬ ‫دروستكردن بۆ پێش����كه‌وتنی كۆمه‌ڵگه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو حزب بوه‌ به‌ئامڕازێكی یارمه‌تیده‌ر‬ ‫ب����ۆ پێش����كه‌وتنی كۆمه‌ڵگ����ه‌‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫واتا نه‌ك هه‌ر پێش����كه‌وتنی پیشه‌س����ازی‬ ‫ی����ان ئاب����وری‪ ،‬به‌ڵكو بوه‌ت����ه‌ ئامڕازێك‬ ‫بۆ پێش����كه‌وتنی فیك����ری‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بوه‌ته‌ بنه‌مایه‌ك بۆ پێش����كه‌وتن‬ ‫ب����ه‌ره‌و دیموكراس����ی چ����ون‪ ،‬ئه‌مه‌ رۆڵی‬ ‫حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی رۆژئاوا بو‪ ،‬بۆیه‌ كه‌‬

‫ئه‌گه‌ر به‌راوردێكی‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌كانی‬ ‫حزبه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫كوردستان له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌كانی‬ ‫حزبێكی تۆتالیتاری‬ ‫بكرێت ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫چه‌ندین‬ ‫خه‌سڵه‌تی حزبی‬ ‫تۆتالیتاری له‌حزبه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی‬ ‫كوردستان‬ ‫ده‌ستنیشان‬ ‫بكرێت‪ ،‬وه‌ك بونی‬ ‫راگه‌یاندنێكی‬ ‫زه‌به‌لالح بۆ‬ ‫پروپاگه‌نده‌كردن‬

‫‪17‬‬

‫ده‌سه‌اڵتیشیان وه‌رگرت بۆ هه‌مان ئامانج‬ ‫هه‌وڵیان ده‌دا‪ ،‬بۆ ده‌وڵه‌تانی دواكه‌وتوش‬ ‫هه‌ردو پرۆفیسۆر (ئه‌بته‌ر) و (سامۆئیل‬ ‫هنتگت����ن) ل����ه‌و بڕوایه‌دا بون ك����ه‌ حزبه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ دواكه‌وتوانه‌ش‬ ‫ده‌توانن هه‌مان رۆڵی حزبه‌ سیاسییه‌كانی‬ ‫رۆژئاوا بۆ پێش����كه‌وتنی كۆمه‌ڵگه‌ ببینن‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی حزبه‌ سیاس����ییه‌كان ته‌نها‬ ‫دامه‌زراوه‌ن كه‌ له‌س����ه‌ر بنه‌مای رۆژئاوایی‬ ‫بونیادن����راون‪ ،‬وات����ا په‌یك����ه‌ری حزب����ه‌‬ ‫سیاسییه‌كانی واڵتانی دواكه‌وتوش له‌سه‌ر‬ ‫هه‌م����ان بنه‌م����ای ئه‌و حزبه‌ سیاس����ییانه‌‬ ‫دام����ه‌زراون كه‌ له‌ڕۆژئ����اوا بونیان هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫هاوشانی حزبه‌ سیاسییه‌كان دامه‌زراوه‌ی‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌و بازرگان����ی‌و س����وپاش رۆڵ‬ ‫له‌پێشكه‌وتنی كۆمه‌ڵگه‌ ده‌بینن‪( .‬ئه‌بته‌ر)‬ ‫و (س����امۆئیل هنتگتن) پێی����ان وابو له‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تانه‌ش حزبه‌ سیاسییه‌كان ده‌توانن‬ ‫رۆڵ����ی كاریگه‌ر له‌پێش����كه‌وتنی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫بگێ����ڕن‪ ،‬به‌اڵم حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی ئه‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ دواكه‌وتوانه‌ س����ه‌ركه‌وتو نه‌بون‪،‬‬ ‫وادیاره‌ هۆكاری سه‌رنه‌كه‌وتنی ئه‌و حزبه‌‬ ‫سیاس����ییانه‌ش بۆ ئ����ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر بنه‌مای هه‌مان ئه‌و بیروبۆچونانه‌‬ ‫دانه‌م����ه‌زراون‪ ،‬كه‌ حزبه‌ سیاس����ییه‌كانی‬ ‫رۆژئاوا له‌س����ه‌ریان دامه‌زراون‪ ،‬له‌ڕۆژئاوا‬ ‫دامه‌زراندن����ی حزب����ی سیاس����ی له‌س����ه‌ر‬ ‫بنه‌مای شه‌خس����ی نه‌بوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر بنه‌مای‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی خێزان‌و خێڵ‌و عه‌ش����یره‌ت و‬ ‫ده‌ره‌به‌گایه‌ت����ی نه‌بوه‌‪ ،‬به‌ڵك����و له‌ڕۆژئاوا‬ ‫حزب����ه‌ سیاس����ییه‌كان له‌س����ه‌ر بنه‌م����ای‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌و فیكرو ئایدیۆلۆژیا هه‌روه‌ها‬ ‫له‌س����ه‌ر بنه‌مای پێش����كه‌وتنی كۆمه‌ڵگا‬ ‫دامه‌زراون‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌واڵتان����ی دواكه‌وتو‬ ‫ئ����ه‌و هۆكاران����ه‌ رۆڵی����ان هه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫رۆڵێكی زۆر الوازیان هه‌بوه‌و نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫گۆڕان����كاری له‌په‌یك����ه‌ری كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‬ ‫كالسیكیدا دروس����ت بكه‌ن‪ ،‬كه‌واته‌ حزبه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانی رۆژه����ه‌اڵت نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫ئ����ه‌و دی����واره‌ بڕوخێنن ك����ه‌ ئه‌قڵییه‌تی‬ ‫كالس����یكی له‌كۆمه‌ڵگه‌دا دروستیكردوه‌‪،‬‬ ‫كون‌وكه‌له‌به‌ریان له‌و دیواره‌ دروستكردوه‌‬ ‫ب����ه‌اڵم نه‌یانتوانی����وه‌ بیڕوخێنن‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫واته‌ حزب����ه‌ سیاس����ییه‌كان نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫ببنه‌ ئامڕازێك بۆ نوێكردنه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش هۆكاری ئه‌وه‌ی����ه‌ هه‌ندێك حزبی‬ ‫كه‌م نه‌بێت‪ ،‬له‌س����ه‌ر بنه‌مای به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫گش����تی دانه‌مه‌زراون‪ ،‬لێ����ره‌وه‌ ده‌گه‌ینه‌‬ ‫ئ����ه‌و خاڵه‌ی كه‌ چه‌مكی حزبی سیاس����ی‬ ‫له‌ئه‌وروپ����او واڵتانی پێش����كه‌وتو هه‌مان‬ ‫چه‌مكی حزب����ه‌ سیاس����ییه‌كانی واڵتانی‬ ‫دواكه‌وتو نییه‌"‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫"بابه‌تی‌ ئه‌نفال له‌پڕۆگرامی‌ خوێندندا‬ ‫له‌ئاست ‌ی گه‌وره‌ی ‌ی تاوانه‌كه‌دا نیه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬ ‫ی‬ ‫‪ 4-14‬هه‌مو ساڵێك به‌ڕۆژی‌ جینۆساید ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردو له‌ناو خه‌ڵكیشدا به‌یاد ‌‬ ‫گه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نفال ناسراوه‌‪ ،‬له‌پڕۆگرامی‌ خوێندن ‌‬ ‫چه‌ند قۆناغێكدا باس له‌ئه‌نفال كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌بڕوای‌ مامۆستایه‌ك "وه‌ك پێویست بایه‌خ‬ ‫به‌ئه‌نفال‌و كیمیابارانكردن نه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌نف���ال‪ ،‬ك��� ‌ه یه‌كێك���ه‌ له‌گه‌وره‌تری���ن‬ ‫ی‬ ‫كاره‌س���اته‌كانی‌ مێژوی‌ كوردستان‪ ،‬له‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫ی ته‌نها له‌پۆلی‌ چواره‌م ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌چ���وار دێڕونی���و باس���كراوه‌‪ ،‬له‌پڕۆگرام ‌‬ ‫ی بنه‌ڕه‌تی‌ ته‌نها‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ پۆلی‌ نۆیه‌م��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ئه‌نفال دراوه‌‪ ،‬له‌كتێب ‌‬ ‫به‌هه‌شت دێڕ گرنگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌یه‌م ‌‬ ‫جینۆس���ایدی‌ گه‌لی‌ كورد كه‌له‌پۆل ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماده‌یی‌ ده‌خوێنرێت له‌‪ 25‬الپه‌ڕه‌دا باس��� ‌‬ ‫ئه‌نفال كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ته‌نها یه‌ك‬ ‫به‌شه‌وانه‌ی‌ هه‌یه‌ له‌هه‌فته‌یه‌كدا وه‌ك پێویست‬ ‫ی‬ ‫ی پێنادرێت‌و هه‌روه‌ه���ا له‌به‌دواداچون ‌‬ ‫گرنگ ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌دا هه‌ندێ���ك له‌خوێن���دكاران ده‌ڵێن‬ ‫"زۆرجار ئه‌و بابه‌ت ‌ه هه‌ر ناخوێنین‌و هه‌ندێكیش‬ ‫پێیانوایه‌ له‌كتێبه‌ك���ه‌دا زۆرتر جه‌خت له‌ناوو‬ ‫ساڵ كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫الزۆ ره‌فی���ق‪ ،‬خوێندكاری‌ پۆل���ی‌ ده‌یه‌م ‌‬ ‫زانس���تی ‌ه كه‌ له‌پڕۆگرامی‌ جینۆسایدی‌ كوردا‬ ‫ی ئه‌نفال ده‌خوێنن ئ���ه‌و پێیوای ‌ه "ك ‌ه‬ ‫بابه‌ت��� ‌‬ ‫له‌بابه‌ته‌كه‌دا زیاتر جه‌خت له‌س���ه‌ر ناوو ساڵ‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ش واده‌كات ك���ه‌ ته‌نها بۆ‬ ‫تاقیكردن���ه‌و‌ه له‌به‌ری بكه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫ی‬ ‫به‌گه‌ش���تی‌ زانس���تی‌ چوین بۆ مۆنیومێنت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نفال له‌چه‌مچه‌ماڵ زۆرباشتر بو له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌وێ‌ نه‌خش���ه‌ی‌ هه‌مو قۆناغه‌كانی‌ دانرابو‪،‬‬ ‫ناوچ���ه‌كان دیاریكرابو‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌كتێبه‌كه‌دا‬ ‫ی ش���وێنه‌كان وتراوه‌ زۆر رون نیه‌‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫ناو ‌‬ ‫ی به‌چون بۆ مۆنیومێنته‌كه‌ زانیاریه‌كان‬ ‫له‌وه‌ ‌‬ ‫له‌مێش���كتدا ده‌مێنێته‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه كتێبه‌ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌كه‌یت‬ ‫بێ���ت هه‌ر بۆ تاقیكردن���ه‌وه‌ له‌به‌ر ‌‬ ‫مۆنۆمێنته‌كه‌ وات لێد‌ه كات هه‌س���ت به‌ئازارو‬ ‫ی‬ ‫روداوه‌كان بكه‌ی���ت‌و له‌مۆنیومێنته‌ك ‌ه وێنه‌ ‌‬ ‫ئ���ه‌و جاش���انه‌ پیش���اندراوه‌ ك ‌ه ده‌س���تیان‬ ‫ی‬ ‫ی زۆربه‌ ‌‬ ‫له‌ئه‌نفالدا هه‌بوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا وێنه‌ ‌‬ ‫رزگاربوان هه‌ڵواس���رابو‪ ،‬به‌اڵم له‌كتێبه‌كه‌دا‬ ‫ی ئه‌وه‌ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫هیچ باس ‌‬ ‫له‌پڕۆگرام���ی‌ پۆل���ی‌ دوازده‌ی‌ ئاماده‌ییش‬ ‫باس���ی‌ ئه‌نفال ك���راوه‌‪ ،‬په‌یم���ان كه‌ریم ك ‌ه‬ ‫ی ‪5‬س���اڵه‌ وانه‌ی‌ مێ���ژوی‌ ئه‌و پۆل ‌ه‬ ‫بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "گرنگی���م به‌ئه‌نفال‬

‫ن���ه‌داو‌ه وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ له‌كتێبه‌كه‌دا داوا ئه‌كات‬ ‫خوێن���دكاران راپ���ۆرت بك���ه‌ن چونك ‌ه یه‌ك‬ ‫ی رابردو ته‌نها‬ ‫وانه‌ش���م نه‌فه‌وتاو‌ه له‌س���ااڵن ‌‬ ‫ی پڕۆگرامه‌ك ‌ه كه‌وتوم ئیتر‬ ‫ی ته‌واوبون��� ‌‬ ‫فریا ‌‬ ‫چۆن راپۆرتیان پێبكه‌م‪ ،‬وه‌ك پرس���یاریش‬ ‫ق���ه‌ت نه‌هاتۆت���ه‌وه‌ له‌به‌كال���ۆری‌‪ ،‬چونك��� ‌ه‬ ‫ی پڕۆگرامه‌كه‌دایه‌و كه‌وتوشه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫له‌كۆتای ‌‬ ‫مامۆستاكه‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫دڵشاد ئیسماعیل‪ ،‬كه‌ مامۆستایه‌ له‌یه‌كێك‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان���ی‌ كه‌الر ب���اس له‌گرنگیدان‬ ‫ی ئه‌نف���ال ده‌كات له‌پڕۆگرامه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫به‌بابه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "ته‌نه���ا به‌ش���ێوازێكی‌ رواڵه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بابه‌تی‌ ده‌س���ه‌اڵتی به‌عس���یه‌كان له‌باس ‌‬ ‫(پاكتاوكردن���ی‌ كورد) به‌خێرایی‌ به‌س���ه‌ریدا‬ ‫رۆیش���تون‌و باس���یان كردوه‌‪ ،‬ئێمه‌ ده‌زانین‬ ‫كورد له‌سه‌ر كوردبونی‌ ئه‌نفال كرا ئه‌م بابه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌م ئاس���ان ‌ه به‌اڵم له‌ڕاس���تیدا ناواخنێك ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و ئابوری‌‌و‬ ‫ی پڕمه‌ینه‌ت��� ‌‬ ‫قوڵ��� ‌‬ ‫ی هه‌ی���ه‌و هه‌ڵگرتو‌ه‬ ‫س���ایكۆلۆژی‌‌و نه‌ته‌وه‌ی ‌‬ ‫بۆیه‌ پێویس���ته‌ س���ه‌ركرده‌كانمان باوه‌ڕیان‬ ‫به‌و ئ���ازاره‌ی‌ ئه‌نفال هه‌بێت‌و قه‌ره‌بوكردنه‌و‌ه‬ ‫ئامانج بێت له‌الی���ان هه‌روه‌ها داموده‌زگاكان‬ ‫ی بۆبكه‌ن ك ‌ه به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م ئه‌م پرس��� ‌ه‬ ‫كار ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌‪ ،‬پێویست ‌ه چاو‬ ‫ده‌كه‌وێت ‌ه ئه‌ستۆ ‌‬ ‫ی ئه‌نفال‌و كیمیابارانكردن‬ ‫بخشێنێته‌و‌ه به‌بابه‌ت ‌‬ ‫ته‌نه���ا وه‌ك مه‌زڵومی���ه‌ت نه‌یخات ‌ه رو به‌ڵكو‬ ‫ی سیاس���ی‌‌و س���ایكۆلۆجی‌‌و‬ ‫له‌هه‌م���و رویه‌ك ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ لێكیبداته‌و‌ه به‌جۆرێك خوێندكار‬ ‫تێبگات له‌قوربانیه‌كانی‌ ئه‌م ئازادییه‌و هه‌ست‬ ‫ی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌و‬ ‫بكات لێره‌وه‌ به‌رپرسیارێت ‌‬ ‫س���اڕێژكردنی‌ برینه‌كان به‌ن���ده‌ به‌لێهاتویی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئ ‌هم‌و كوردبون ال ‌‬ ‫ئامانج ‌ه نه‌ته‌وه‌ییه‌كان��� ‌‬ ‫خوێن���دكار دابمه‌زرێت له‌س���ه‌ر بنه‌مای‌ وه‌فا‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌وه‌ش پێویس���ت ‌‬ ‫ن���ه‌ك به‌رژه‌وه‌ن���د ‌‬ ‫ی ئه‌نفال به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ فراوانتر‬ ‫به‌وه‌ی ‌ه بابه‌ت ‌‬ ‫به‌اڵم پوخت له‌هه‌مو رویه‌كه‌و‌ه بخوێنرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌حم���ه‌د‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫هابی���ل حاج��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "گرنگ ‌‬ ‫مۆنۆمێنتی‌ ئه‌نفال له‌وباره‌یه‌وه‌ وت ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ئه‌نفال ده‌درێت به‌اڵم له‌ئاس���تی‌ گه‌وره‌ی ‌‬ ‫ئ���ه‌و تاوانه‌دا نیه‌ ك ‌ه ده‌رهه‌ق به‌كورد كراوه‌‪،‬‬ ‫ی پێدانه‌دا‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ ك ‌ه جێگه‌ی‌ داخه‌ له‌و گرنگ ‌‬ ‫ی هه‌ڵه‌بون‌و به‌هه‌ڵ ‌ه ده‌خوێنرێت‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫توش ‌‬ ‫ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌ پۆلی‌ نۆدا‬ ‫له‌و هه‌اڵنه‌ له‌پڕۆگرام ‌‬ ‫ئه‌ڵێت له‌دوای‌ جه‌نگی‌ ئێران‌و عێراق شااڵوه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستی‌ پێكردوه‌ ك ‌ه به‌داخه‌و‌ه ئه‌و‌ه هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫زۆر گه‌وره‌ی���ه‌ ك ‌ه جه‌نگه‌كه‌ وه‌س���تا ئه‌نفال‬ ‫ی تردا‬ ‫له‌قۆناغی‌ هه‌شتدابو‪ ،‬به‌اڵم له‌قۆناغه‌كان ‌‬ ‫به‌رده‌وام بو له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا زۆر بێ‌ بایه‌خ‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫ی «چەپاندن»‬ ‫دیاردە ‌‬ ‫لەقوتابخانەکان‌و‬ ‫فۆڕمەکانی‌ پیادەکردن ‌‬ ‫ی‬

‫كار ئه‌كه‌ن ش���اره‌زاییه‌كی‌ باش���یان هه‌بێت‬ ‫ی كه‌به‌سه‌ر‬ ‫له‌مێژوی‌ كوردو ئه‌و مه‌رگه‌ساتانه‌ ‌‬ ‫كوردا هاتوه‌ به‌تایبه‌تیش ئه‌نفال‪ ،‬پێویس���ت ‌ه‬ ‫له‌هه‌مو ناوه‌ن���ده‌كان ئاماژه‌ی‌ پێبدرێت هه‌تا‬ ‫ی ئه‌نفالیش ئام���اژه‌ی پێبكرێت‬ ‫مۆنیومێنت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫تاخوێن���دكاران بێ���ن‌و به‌مه‌یدان���ی‌ گه‌وره‌ی ‌‬ ‫ی گه‌ش���ت ‌ه‬ ‫ئه‌و تاوان��� ‌ه ببینن‌و له‌چوارچێوه‌ ‌‬ ‫زانس���تیه‌كاندا س���ه‌ردانی‌ ئ���ه‌و مۆنیومێنت ‌ه‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ی مۆنیومێنتی‌ ئه‌نفال له‌چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫به‌ڕێوبه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌ش كرد "هه‌مو واڵتان مێژو ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیان ئه‌نوس���نه‌وه‌ زۆرجاری���ش زیاده‌ڕۆی ‌‬ ‫تیاده‌كه‌ن‪ ،‬ئێس���تا س���ه‌دام حوسێنی گه‌ور‌ه‬ ‫ی كراوه‌ته‌ پڕۆگرامه‌وه‌و‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫تاوانبار له‌واڵتان ‌‬ ‫گ���ه‌وره‌ كراوه‌و كردویانه‌ت ‌ه ره‌مزی‌ ئاش���تی‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان ئه‌یانه‌وێت مێژویان پرش���نگداربكه‌ن‌و‬ ‫ی پێ ئاش���نا بكه‌ن‪ ،‬به‌داخه‌و‌ه‬ ‫نه‌وه‌ی‌ داهاتو ‌‬ ‫ی ئه‌و كاره‌ساته‌ی‬ ‫ئێم ‌ه نه‌مانتوانیو‌ه راس���تی ‌‬ ‫ك ‌ه به‌س���ه‌ر میلله‌ته‌كه‌مان هاتو‌ه باس بكه‌ین‬ ‫ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا ده‌ب���ێ گرنگی���ی زیاتر ‌‬ ‫ی‬ ‫پێبدرێ به‌تایبه‌ت ك��� ‌ه ئه‌نفال بۆ له‌ناوبردن ‌‬ ‫هه‌مو میلله‌تی‌ كورد بو‪ ،‬هه‌مو ناوچه‌كانیشی‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫گرته‌وه‌‪ ،‬كاتی‌ خ���ۆی‌ به‌عس مێژو ‌‬ ‫ی كورد‬ ‫فێركردین بۆی��� ‌ه ئه‌بێت ئێمه‌ش مێژو ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ بكه‌ین‌و له‌پڕۆگرامدا به‌پێ ‌‬ ‫ی نو ‌‬ ‫ی نه‌وه‌ ‌‬ ‫فێر ‌‬ ‫ته‌مه‌نه‌كان ئاماژه‌ی‌ پێبده‌ین به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ئه‌و‌ه نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ی ده‌زانێت ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌حمه‌د‪ ،‬به‌گرنگ ‌‬ ‫هابیل حاج ‌‬ ‫له‌پرۆگرامه‌كه‌دا باس���ی‌ رزگاربوانیش بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "گرنگه‌ رزگاربوه‌كان‌و ژیانیان باس‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬عوزێر ك ‌ه یه‌كێك���ه‌ له‌ڕزگاربوه‌كان‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌یه‌ك���ی‌ ئه‌مه‌ری���كا كارگ���وزار‌ه‬ ‫ی میلله‌تی‌ كورده‌و ئه‌بێت‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ره‌مز ‌‬ ‫باسی‌ پڕۆس���ه‌ك ‌ه ده‌كات ك ‌ه ئه‌ڵێت ئه‌وه‌ند‌ه یه‌عن ‌‬ ‫گون���د وێران بو ناڵێت چۆن‌و خه‌ڵكه‌كه‌ك ‌ه بۆ له‌پڕۆگرامی‌ خوێندندا بنوس���رێت‪ ،‬ئه‌بێت ئه‌و‬ ‫ی له‌شوێنێكدا بێت ئاسایشی‌ هه‌بێت‌و كارنه‌كات‌و‬ ‫ێ بران‌و ئه‌و مه‌ركه‌زانه‌ی‌ ك ‌ه واقوربانیان ‌‬ ‫كو ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی سه‌رپه‌رشتیان له‌ڕوی‌ ته‌ندروستیه‌وه‌ س���ااڵنه‌ پشكنین ‌‬ ‫ی لێ‌ كۆكرایه‌و‌ه ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ئه‌نفال ‌‬ ‫ی ئه‌نفال كرا‪ ،‬ئامانجی‌ چی بو‪ ،‬بكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌و‌ه هه‌تا له‌ده‌س���تمان‬ ‫ئه‌ك���رد‪ ،‬بۆچ ‌‬ ‫ی تیا نی ‌ه نه‌چن قه‌دریان نازانین"‪.‬‬ ‫كاریگه‌ریه‌كان���ی‌‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ هیچ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مۆنیومێنتی‌ ئه‌نفال به‌پێویست ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫زانیاریه‌كانی‌ زۆر الوازه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خوێندن یاد ‌‬ ‫ی ده‌زانێ���ت له‌هه‌مو ناوه‌نده‌كان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫ی به‌نیگه‌رانیه‌وه‌ باس ‌‬ ‫هابیل حاج ‌‬ ‫ی واهه‌ی ‌ه هه‌ندێ‌ باب���ه‌ت گه‌ور‌ه بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "پ���ه‌روه‌رده‌ یه‌كه‌م‬ ‫كرد "ج���ار ‌‬ ‫ی پێ ئاش���نا‬ ‫ی نوێ ‌‬ ‫كراوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌نفال له‌چه‌ن���د دێڕێكی‌ زۆر ش���وێن ‌ه ك ‌ه بتوانین نه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نه‌بێت بۆی ‌ه‬ ‫كه‌مدا باس���كراوه‌‪ ،‬هه‌تا ئه‌وان���ه‌ش به‌هه‌ڵ ‌ه بكه‌ین‌و م���اڵ نیه‌ خوێن���دكار ‌‬ ‫ی پێ له‌ڕێگه‌ی‌ پڕۆگرامه‌و‌ه ده‌توانیت هه‌مو ماڵێك‬ ‫ده‌نوسرێته‌وه‌و نه‌وه‌ی‌ نوێ‌‌و خوێندكاران ‌‬ ‫ی نیگه‌رانیه‌و به‌پڕۆسه‌ك ‌ه ئاشنا بكه‌یت‌و له‌یاده‌وه‌ریشیاندا‬ ‫ئاش���نا ئه‌كرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش جێگه‌ ‌‬ ‫چه‌ن���د جارێكیش داوامان ك���ردو‌ه كه‌ چاك بمێنێته‌وه‌‪ ،‬قۆن���ا غ به‌قۆناغ بخوێنرێت هه‌تا‬ ‫ی له‌بواری‌ په‌روه‌رد‌ه خوێندكاری‌ زانكۆش ناچار بكرێت توێژینه‌و‌ه‬ ‫بكرێت‪ ،‬پێویسته‌ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی له‌نوسینه‌وه‌ی‌ پڕۆگرامدا له‌سه‌ر ئه‌نفال بكات"‪.‬‬ ‫ئیش ئه‌كه‌ن‌و ئه‌وانه‌ ‌‬

‫جاری‌ واهه‌یه‌ هه‌ندێ‌‬ ‫بابه‌ت گه‌وره‌ كراوه‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌نفال له‌چه‌ند‬ ‫دێڕێكی‌ زۆر كه‌مدا‬ ‫باسكراوه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئه‌وانه‌ش به‌هه‌ڵه‌‬ ‫ده‌نوسرێته‌وه‌و نه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێ‌‌و خوێندكارانی‌ پێ‬ ‫ئاشنا ئه‌كرێت‬

‫"ره‌چاونه‌كردن ‌ی بارودۆخ له‌دانان ‌ی پرسیاردا‬ ‫تاوانه‌ به‌رامبه‌ر به‌خوێندكار"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫ی دانانی‌ پرسیاری‌‬ ‫زۆركات چۆنێت ‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان‪ ،‬پرسیاری‌ خوێندكارانه‌‬ ‫له‌مامۆستایان‌و باس‌و گفتوگۆی‌ نێوان‬ ‫مامۆستایان‌و سه‌رپه‌رشتیاران‌و به‌رپرسانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ییشه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌دۆخه‌ نائاسایی‌‌و‬ ‫نه‌خوازراوه‌كاندا‪ ،‬نوسه‌رێكی‌ بواری‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫ده‌ڵێت "له‌دانانی‌ پرسیاردا ئه‌گه‌ر بارودۆخ‬ ‫له‌به‌رچاو نه‌گیرێت ئه‌وه‌ تاوانه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌خوێندكارو سیسته‌می‌ فێركاری‌" وته‌بێژی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش ده‌ڵێت "هه‌لومه‌رجی‌‬ ‫سیاسی‌‌و ئابوری‌‌و ته‌واوكردنی‌ پڕۆگرام‌و‬ ‫نه‌كردنی‌ به‌هیچ جۆرێك له‌دانانی‌ پرسیاردا‬ ‫ره‌چاو ناكرێت"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ له‌به‌رچاوگرتنی‌ بارودۆخ له‌دانان ‌‬ ‫ی‬ ‫پرس����یاردا به‌كر محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌رپه‌رش����تیاری‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ رۆژه����ه‌اڵت به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان����د " زۆركات پرس����یاری‌ س����اڵێكی‌‬ ‫ت����ر ده‌هێنرێ����ت‪ ،‬لیژن����ه‌ی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‬ ‫ئ����ه‌و ده‌س����ه‌اڵته‌یان هه‌یه‌ كه‌ رابس����پێرن بۆ‬ ‫دانانی‌ پرس����یاری‌ نیش����تمانی‌ پۆلی‌ نۆیه‌م‪،‬‬ ‫س����اڵی‌ رابردو نه‌متوانی‌ باوه‌ڕ به‌ به‌ڕێوبه‌ری‌‬ ‫گش����تی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ س����لێمانی‌ بهێنم یان‬ ‫لیژنه‌ی‌ دانانی‌ پرسیار باوه‌ڕیان نه‌بوه‌ به‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ پرس����یاره‌كانی‌ پار له‌گه‌ڵ پرس����یاره‌كانی‌‬ ‫پێ����رار مه‌نهه‌جی‌ بو‪ ،‬بۆی����ه‌ گومانم برد هه‌ر‬ ‫پرس����یاره‌كانی‌ س����اڵی‌ رابردو ب����وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫عاده‌ته‌ن كه‌پرس����یار دائه‌نرێ����ت ئێمه‌ بانكی‌‬ ‫پرس����یارمان هه‌یه‌ ئیتر له‌وێدا پرسیارێكیان‬ ‫هه‌ڵبژاردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ ئه‌و پرسیاره‌‬

‫بۆ س����اڵی‌ رابردو نه‌ئه‌بو چونكه‌ شوێنی‌ وه‌ك‬ ‫قه‌اڵدزێ‌و رانیه‌ دوبه‌شی‌ كۆتاییان نه‌خوێندو‌ه‬ ‫كه‌ ئێس����تا باجه‌كه‌ی‌ ئه‌ده‌ی����ن‪ ،‬بۆیه‌ گومانم‬ ‫هه‌بو‪ ،‬ئێس����تاش ئه‌یڵێمه‌وه‌ كه‌ پرسیاره‌كانی‌‬ ‫پار پێئه‌چو پرس����یاری‌ ئاماده‌ك����راو بوبێت‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ گرنگه‌ ره‌چاوی‌ ب����ارودۆخ بكرێت تائه‌و‬ ‫حاڵه‌تانه‌ ڕونه‌دات"‪.‬‬ ‫خوێن����دكاران له‌به‌ربارودۆخ����ی‌ ئێس����تای‌‬ ‫كوردس����تان ره‌نگه‌ وه‌ك پێویست به‌ به‌راورد‬ ‫به‌س����ااڵنی‌ راب����ردو نه‌توان����ن ئه‌ركه‌كانی����ان‬ ‫جێبه‌جێبكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ هه‌میش����ه‌ به‌دوای‌ هه‌ل‌و‬ ‫هه‌وڵێك����دا ده‌گه‌ڕێن كه‌ ئاماژه‌ی كارئاس����انی‬ ‫بێ����ت بۆی����ان‪ ،‬هه‌ت����ا زۆرجار خوێن����دكاران‬ ‫نیگه‌رانن له‌وه‌ی‌ كه‌ پرس����یارێكیان بۆ دێته‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌ڕۆژانه‌دا نه‌یانخوێندوه‌‪.‬‬ ‫هۆم����ه‌ر قه‌ره‌داغی‌‪ ،‬ش����اره‌زای په‌روه‌رده‌و‬ ‫خاوه‌نی‌ چه‌ندین وتارو كتێب له‌بواری‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند " بێگومان ده‌بێت بارودۆخ‬ ‫له‌به‌رچاو بگیرێت ئه‌گه‌ر نه‌كرێت ئه‌وه‌ تاوانه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر خوێندكاران‌و سیسته‌می‌ فێركاری‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كه‌ له‌واڵتی‌ س����وید مامۆستایه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"نه‌مبیس����توه‌ له‌س����وید ی����ان له‌واڵتێكی‌ تر‬ ‫نمونه‌یه‌ك����ی‌ واهه‌بێت كه‌ خوێن����دكار بخرێته‌‬ ‫ب����ه‌رده‌م تاقیكردنه‌وه‌وه‌ كاتێ����ك كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫ته‌واوی‌ نه‌درابێتێ‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانێت وانه‌كان‬ ‫به‌باش����ی‌ فێربێت‪ ،‬تاقیكردنه‌وه‌ نابێت ببێته‌‬ ‫ئه‌نج����ام‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نی����ا ده‌بێ����ت ئامڕازێكی‌‬ ‫فێرب����ون بێ����ت ب����ه‌اڵم له‌كوردس����تان رۆڵی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ زۆر گه‌وره‌ كراوه‌و بوه‌ته‌ كێشه‌ی‌‬ ‫گه‌وره‌ بۆ خوێن����دكار‪ ،‬بۆیه‌ وه‌زاره‌ت هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫له‌و كاره‌یدا كه‌ بارودۆخه‌كه‌ له‌به‌رچاوناگرێت‪،‬‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ی‌ به‌توانایان نیه‌ كه‌‬ ‫دیاره‌ پسپۆڕ ‌‬ ‫هه‌ست به‌كێشه‌كانی‌ خوێندكار بكات"‪.‬‬

‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌وان����ه‌وه‌ وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌‪ ،‬س����امان س����یوه‌یلی‌ به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان����د "دانانی‌ پرس����یار به‌هی����چ جۆرێك‬ ‫په‌یوه‌س����ت نیه‌ ن����ه‌ به‌بارودۆخی‌ سیاس����ی‌‬ ‫نه‌ ئاب����وری‌ ن����ه‌ كارگێڕی‌‪ ،‬س����تاندارد هه‌یه‌‬ ‫له‌س����ایكۆلۆژیای‌ په‌روه‌رده‌یی‌ كه‌ پس����پۆڕان‬ ‫ره‌چاوی‌ ئه‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن به‌پێی‌ جیاوازی‌ تاكی‌‬ ‫نێوان قوتابیه‌كان زۆر زیره‌ك‌و كه‌متر زیره‌ك‪،‬‬ ‫هه‌ندێك پرس����یار دائه‌نرێت گه‌ر ناوی‌ بنێین‬ ‫پرسیاری‌ قورس كه‌ ته‌نها زیره‌كه‌كان بتوانن‬ ‫وه‌اڵم����ی‌ بده‌نه‌وه‌‌و زۆرینه‌ی‌ پرس����یاره‌كانیش‬ ‫مام ناوه‌ندییه‌كان وه‌اڵمی‌ ده‌ده‌نه‌وه‌‌و به‌شێك‬ ‫له‌پرس����یاره‌كانیش بۆ ئه‌وانه‌یه‌ كه‌ ئاس����تیان‬ ‫الوازه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و پێوه‌ره‌ له‌دانانی‌ پرس����یاردا‬ ‫ره‌چ����او ئه‌كرێت نه‌ك هه‌لومه‌رجی‌ سیاس����ی‌‌و‬ ‫ئابوری‌‌و ته‌واوكردنی‌ پڕۆگرام‌و نه‌كردنی‌ ئه‌وه‌‬ ‫به‌هیچ جۆرێ����ك له‌دانانی‌ پرس����یاردا ره‌چاو‬ ‫ناكرێ����ت به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌مس����اڵ وه‌ك هه‌مو‬ ‫س����اڵه‌كان كه‌له‌سنوری‌ س����لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫خوێندن دواكه‌وت به‌هۆی‌ بایكۆته‌وه‌ قه‌ره‌بوی‌‬ ‫كات����ه‌كان كرای����ه‌وه‌ به‌هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌ی‌‬ ‫پشوه‌كانی‌ به‌هاره‌و به‌شێكیشی‌ له‌و سه‌ره‌وه‌‬ ‫كه‌ تاقیكردنه‌وه‌كان دواخراوه‌"‪.‬‬ ‫سامان سیوه‌یلی‌ نمونه‌ی‌ ئه‌نجامی‌ كۆششی‌‬ ‫خوێندكارانی‌ س����لێمانی‌ ده‌هێنێته‌وه‌ له‌ساڵی‬ ‫راب����ردو وت����ی‌ "به‌داخ����ه‌وه‌ ره‌نگ����ه‌ هه‌ندێك‬ ‫قوتابیم����ان هه‌بێ����ت ئه‌وه‌ بكه‌ن����ه‌ بیانویه‌ك‬ ‫ك����ه‌ وه‌ك پێویس����ت نه‌خوێنن ی����ان له‌الیه‌ن‬ ‫خێزانه‌كانیان����ه‌وه‌ لێپرس����ینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا‬ ‫نه‌كرێت‪ ،‬س����اڵی‌ رابردو بۆماوه‌یه‌ك پرۆسه‌ی‌‬ ‫خوێندن له‌س����لێمانی‌ دواكه‌وت كه‌چی‌ دوایی‌‬ ‫ده‌رك����ه‌وت زۆرترین ژماره‌ی‌ یه‌كه‌مه‌كان له‌وێ‬ ‫ب����ون‪ ،‬كه‌واته‌ ئه‌وه‌ س����ه‌لمێنرا كه‌ په‌یوه‌ندی‌‬

‫ره‌نگه‌ هه‌ندێك‬ ‫قوتابیمان هه‌بێت‬ ‫ئه‌وه‌ بكه‌نه‌ بیانویه‌ك‬ ‫كه‌ وه‌ك پێویست‬ ‫نه‌خوێنن یان له‌الیه‌ن‬ ‫خێزانه‌كانیانه‌وه‌‬ ‫لێپرسینه‌وه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵدا نه‌كرێت‬ ‫نیه‌ به‌وه‌وه‌‪ ،‬س����اڵی خوێندن����ی‌ ‪2016-2015‬‬ ‫له‌س����لێمانی‌ ‪ 1400‬قوتابی‌ نمره‌كانیان له‌نێوان‬ ‫‪90‬بۆ ‪100‬بوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا له‌س����نوری‌ پارێزگای‌‬ ‫هه‌ولێ����ر ‪700‬قوتاب����ی‌ له‌و ئاس����ته‌ ب����ه‌رزه‌دا‬ ‫بوه‌‪،‬ئه‌وه‌ش ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر هه‌وڵی‌ خوێندكار‬ ‫خ����ۆی‌‌و دڵنیاش����ین له‌هه‌وڵی‌ مامۆس����تایان‌و‬ ‫ئه‌بێت خێزانیش هاوكار بێت"‪.‬‬

‫هاوکار عەبدواڵ‬ ‫یەکێ���ک لەو دیاردانەی‌ کە بەتەواوەتی‌ بوەتە کلتورو‬ ‫بەشێوەیەکی‌ بەرفراوان لەقوتابخانەکان پیادە دەکرێت‬ ‫دیاردەی‌«چەپاندن»ـە‪« .‬چەپاندن»ـیش بەنوسراوو‬ ‫بەکورتی‌ بریتییە لە‪ :‬ئازاردانێکی فیزیکی‌ یان دهرونی‪،‬‬ ‫کە کەسێک بەرانبەر کەسێک‪ ،‬یان دەستەیەک بەرانبەر‬ ‫دەس���تەیەک ‌ی دیکە ئەنجام��� ‌ی دەدات‪ ،‬بەمەبەس���ت ‌ی‬ ‫ش���کاندنەوەو کۆنترۆڵکردنی‌ بەرانبەرو ئاڕاستەکردن ‌ی‬ ‫بەپێی‌ ویست‌و مەبەستەکان ‌ی خۆی‌‪.‬‬ ‫ئەو روداو و وردەکارییانەی‌ دەبینرێن‌و دەبیس���ترێن‬ ‫ئاماژە ب���ەوە دەکەن کە تائێس���تەش بەش���ێوەیەک ‌ی‬ ‫بەردەوام‌و ناسیس���تماتیک لەقوتابخانەکان قوتابییان‬ ‫روبەڕوی‌ تێکشکانی‌ کەس���ییەتی‌ دەبنەوەو بەجۆرەها‬ ‫ئامڕازو شێوازی‌ توندوتیژی‌ قوتابیان هەراسان دەکرێن‌و‬ ‫شێوازی هەمەجۆر بەکاردێت بۆ چەپاندن‌و ترساندنیان‪،‬‬ ‫ب���ێ ئەوەی‌ تائێس���تە وەزارەتی‌ پ���ەروەردە هەوڵێک ‌ی‬ ‫جیددی‌‌و بڕیارێک���ی‌ کۆنکرێتی‌ لەم بارەیەوە دەربکات‌و‬ ‫لەچوارچێوە ‌ی یاسایی‌و ئیدار ‌ی هەڵوێست‌و بەڕەنگار ‌ی‬ ‫ئەم دیاردە پڕمەترس���ییە ببێتەوە‪ ،‬هەرچەندە سااڵن ‌ی‬ ‫راب���ردو وەزارەتی‌ پەیوەندیدار بڕی���اری‌ قەدەخەکردن ‌ی‬ ‫لێدانی‌ دەرک���ردوە‪ ،‬بەاڵم بڕیارەکە هەر لەس���ەرەتاوە‬ ‫لەبەر دو هۆکار شکست ‌ی هێناو بەمردویی‌ لەدایکبو‪:‬‬ ‫یەکەم‪ :‬بڕیارەکە تەنها ئاماژە بەسزادان ‌ی جەستەی ‌ی‬ ‫دەکات‪ ،‬لەکاتێکدا «چەپاندن» کۆنسێپتێکی‌ فراوانترە‬ ‫لەوەی‌ تەنها س���زادانی‌ جەستەی ‌ی لەخۆ بگرێت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫س���زادانی‌ جەستەیی تەنها بەشێکی‌ چەپاندنەو یەکێکە‬ ‫لەئامڕازەکانی‌ هەراس���انکردن‌و ئازاردانی‌ منداڵ‪ .‬کاتێک‬ ‫تەنه���ا ئاماژە بەم مۆدێل���ە دەدرێت‌و مۆدیلەکان ‌ی دیکە‬ ‫رۆشن ناکرێنەوە‪ ،‬ئەوکات فۆرمەکانی‌ دیکەی چەپاندن‬ ‫وەک جێگرەوەو بژاردە ‌ی دیکە دێنە مەیدانی‌ کارەوە‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬بڕیارەکە تەنها بەش���ێوەی‌ نوسراو ئاڕاستەوە‬ ‫ک���راوەو هی���چ ئەلتەرناتیڤێک لەگەڵی���ا هاوپێچ نییە!‬ ‫بەشێوەیەکی‌ دیکە‪ ،‬بڕیارەکە ئەو میکانیزم‌و هونەرکارییە‬ ‫رون ناکاتەوە‪ ،‬یاخود ئەو وشیارییە پێشکەش بەمامۆستا‬ ‫ناکات کاتێک مامۆستا پەنا بۆزەربروزەنگ‌و توندوتیژ ‌ی‬ ‫جەستەیی‌ نەبات لەبەدیلی‌ ئەوە چ رێگەچارەیەک هەیەو‬ ‫ب���ەکام مێتۆد جڵەوی‌ ئاریش���ەکان ‌ی پۆل بکات؟ چۆن‬ ‫بتوانێت مەبەس���تە فێرکارییەکان��� ‌ی بپێکێت‌و هاوکات‬ ‫پۆلێکی‌ پابەند بەڕێوە بەرێت؟‬ ‫بۆی���ە کاتێک فێرکار لەپێناو س���ەلماندنی‌ بڕیارەکە‬ ‫دەس���ت هەڵدەگرێت لەسزادانی‌ جەس���تەیی‌ ‪ ،‬هاوکات‬ ‫گرفتێکی‌ لەنێو پرۆسەکە بۆ سازدەبێت‪ ،‬لەبەر نەبون ‌ی‬ ‫هۆشیاری‌‌و شارەزایی‌‪ ،‬لەبری‌ لێدان ‌ی جەستەیی‌ جۆرەها‬ ‫میکانی���زم بەکاردەهێنێت‪ ،‬وەک ‪ :‬سەرخستنەس���ەر‪،‬‬ ‫توڕەب���ون‪ ،‬چاوس���ورکردنەوە‪ ،‬تەری���ق کردن���ەوە‪،‬‬ ‫هەڕەشەکردن‌و پەراوێزخستن‌و هتد‪ ...‬کە هەمو ئەمانە‬ ‫دەچنە بازنەی‌ هەراس���انکردنی‌ دەرونی‌‌و کاریگەری‌ی‌و‬ ‫دەرهاویش���تەی‌ ئەم ج���ۆرە چەپاندن���ە زۆر بەتاوترو‬ ‫نەخشەدارترە لەچەپاندنی‌ جەستەیی‪.‬‬ ‫بەش���ێوەیەگی‌ گش���تی‌ دیاردە ‌ی «چەپاندن» لەدو‬ ‫فۆڕمی‌ جیاوازدا پیادە دەکرێت‪:‬‬ ‫یەک���ەم ‪ -‬چەپاندنی‌ جەس���تەیی‪ :‬ئ���ەم فۆڕمەیان‬ ‫خ���ۆی‌ لەلێ���دان‌و بەرکەتنی‌ جەس���تەیی‌ بەرجەس���تە‬ ‫دەکات‪ ،‬لەڕێگ���ە ‌ی بەکارهێنانی‌ ئامڕازو کەرەس���تە ‌ی‬ ‫هەمەجۆر وەک‪ ،‬دار‪ ،‬شەق‪ ،‬بەدیواردانان‪ ،‬زلــلە‪ ،‬گوێ‬ ‫راکێش���ان‌و راموس���ان‌و پاڵنان‌و زۆر شتی‌ دیکە‪ ...‬زۆر‬ ‫جار مامۆس���تایان لەم فۆرم���ی‌ کارەدا داهێنانی‌ گەورە‬ ‫دەکەن‌و ئەفرێنەرن‪ .‬یان بڵێین خاوەن بیرۆکەی‌ بەرز و‬ ‫ناوازەن‪ ،‬ئەم فۆڕمی‌ چەپاندنە لەئێستادا وەک حاڵەت‬ ‫هەیەو کەمتر پیادەکرێت‪ ،‬بەاڵم ئەمە مانای ئەوە نییە‪،‬‬ ‫چەپاندن لەقوتابخان���ەکان بونی‌ نییە‪ ،‬بەڵکو لەفۆرم ‌ی‬ ‫دیکەی‌ دەرون ‌ی دێتە جێبەجێکردن‌و تەنکنیکی‌ دیکە ‌ی‬ ‫دەرونی‌ بەکاردەخرێت‪.‬‬ ‫دوەم‪ -‬چەپاندن��� ‌ی دەرونی‌‪ :‬ئەم مۆدێلە لەچەپاندن‬ ‫لەئێس���تەداو لەدوای‌ بڕی���اری‌ قەدەخەکردن���ی‌ لێدان‬ ‫لەقوتابخانەکان بەش���ێوەیەکی‌ یەکجار ف���راوان پیادە‬ ‫دەکرێت‌و بوەتە جێگرەوەی‌ مۆدیلی‌ یەکەم‪ ،‬کە پێکدێت‬ ‫لە‪« :‬شکاندنەوە‪ ،‬هەڕەشەلێکردن‪ ،‬چاوسورکردنەوە‪،‬‬ ‫پەراوێزخس���تن‪ ،‬س���ەرکۆنەکردن‪ ،‬خێس���ەلێکردن‪،‬‬ ‫ترس���اندن‪ ،‬تەریقکردنەوە‪ ،‬ناوناتۆرە‪ ،‬سەرخستنەسەر‪،‬‬ ‫جوێن‌و ‪،»...‬‬ ‫لێکۆڵین���ەوە دەرونناس���ییەکان دەیس���ەلمێنن کە‬ ‫زیان‌و دەرهاویش���تە دەرونییەکان ‌ی چەپاندنی‌ دەرونی‌‪،‬‬ ‫س���ەدباری‌ چەپاندن ‌ی جەستەییە‪ ،‬چونکە لەچەپاندن ‌ی‬ ‫جەستەیی بەوپێیە بەرکەوتنی‌ ماددی‌ هەیە‪ ،‬بەئەگەر ‌ی‬ ‫زۆر زام‌و شوێنەواری‌ دەبێت‪ ،‬ئەم شوێنەوارەش ئەگەر ‌ی‬ ‫هەیە ئاش���کرا بێت‌و باس���ەکە بەپەنهانی‌ نەمێنێتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەم ئاش���کرابونەش کەمێ���ک ئارامی‌ ب���ۆ منداڵەکە‬ ‫دەگەڕێتەوەو الیەن ‌ی کەم هەست بەپەرۆشی‌‌و هاوسۆز ‌ی‬ ‫چەند کەس���انێک دەکات‌و هەتوانی‌ بەشێک لەزامەکان ‌ی‬ ‫دەکرێت‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم چەپاندن���ی‌ دەرون���ی‌ چونک���ە بەنهێن��� ‌ی‬ ‫ئەنجامدەدرێ���ت‌و زەبرەکان���ی‌ روەو دەرون‌و ناوەوە ‌ی‬ ‫قوتابیی���ە‪ ،‬بۆیە هاوش���ێوەی‌ زامە جەس���تەییەکان ‌ی‬ ‫‌نابینرێ���ن‌و خ���راپ دەرک دەکرێ���ن‪ .‬ئ���ەم نادیاریەش‬ ‫دەبێتە رازو ترسێکی‌ شاراوەو بۆ هەمیشە وەک فۆبیاو‬ ‫ترس���ێکی‌ ئەبەدی‌ دەمێنتەوەو هیچ کەسێک دەرک بەم‬ ‫زامە دەرونیییە ناکات‌و منداڵەکان تەواوی‌ ژیان پێوە ‌ی‬ ‫دەتلێنەوە‪.‬‬ ‫س���ەرئەنجامی‌ ئەم زامە دەرونییە پەنهانەش سیماو‬ ‫بەه���ای نەرێن���ی‌ دەدات بەکەس���ێتی‌ قوتابی‌‪ ،‬ترس‌و‬ ‫ش���ەرم‪ ،‬تەنهاخوازی‌‌و دورەپەرێزی‌‪ ،‬باوەڕبەخۆنەبون‌و‬ ‫گۆش���ەگیری‌‪ ،‬راڕایی‌و تۆران‌و چەن���دان بەهای دیکە ‌ی‬ ‫ناش���ازی‌ دەرون ‌ی بۆ هەمیشە دەبێتە شوناس‌و رەگەز ‌ی‬ ‫کەسێتییان‪.‬‬ ‫‪hawkar.abdulla0@gmail.com‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫گۆڕینی دەسەاڵت‬ ‫مەال فەرمان‬ ‫ئایا ئەم گۆڕینە پێویستە؟ بەڵێ‪.‬‬ ‫بۆ؟ن���ەک تەنه���ا لەبەرئ���ەوەی‬ ‫ئ���ەم چەن���د جەماعەت���ە ل���ە‪٢٦‬‬ ‫ساڵی دەس���ەاڵتداریدا س���ەرکەوتو‬ ‫نەبون ی���ان واڵتیان ب���ەم دۆخە پڕ‬ ‫قەیراناوی���ە خنکێن���ەرە گەیاندوە ‪،‬‬ ‫یان ب���ەرەو دواڕۆژی لێڵ���ی دەبەن‪،‬‬ ‫ی���ان لەبەرئەوەی دەس���ەاڵتگەلێکن‪:‬‬ ‫گەندەڵە‪ ،‬بێ بەڵێنە‪ ،‬زۆر لەخۆباییە‪،‬‬ ‫خۆبەزلزان‌و لوتب���ەرزە‪ ،‬جگە لەڕای‬ ‫خۆی رای کەس���ی الپەس���ەند نیە‪،‬‬ ‫بەڵکە زیاترلەبەرئەوەی ‪:‬‬ ‫گوێ لەمشتی بێگانە وای‬ ‫‪ .1‬‬ ‫لێک���ردون گوێ بۆ الیەن‌و کەس���انی‬ ‫نیش���تمانپەروەر نەگ���رن‪ .‬چاوەڕوان‬ ‫دەکرێ ئەم ئەزمونە بەرەو ئاشبەتاڵ‬ ‫ببەن‪.‬‬ ‫‪ .2‬لەس���ایەی ئ���ەم دەس���ەاڵتە‬ ‫ن���ە ریفران���دۆم دەک���رێ‪ ،‬ن���ە ئااڵ‬ ‫هەڵدەکرێ نە سەربەخۆیی‌و دەوڵەتی‬ ‫کوردستانیش دادەمەزرێ‪.‬‬ ‫چۆن بگۆڕدرێ؟‬ ‫نەک تەنها گۆڕینی دەسەاڵت‪ ،‬بەڵکە‬ ‫هەمو گۆڕانکاریەک لەبوارەکانی ژیانی‬ ‫کۆمەڵگاو رێس���او یاساکانی بەچەند‬ ‫شێوەیەک دەگۆڕدرێت‪:‬‬ ‫‪ .1‬کودەت���ا‪ :‬خراپترین ش���ێوەی‬ ‫گۆڕانکاریی���ە‪ ،‬چونکە ئەم ش���ێوەیە‬ ‫دەس���ەاڵتێک بەرهەمدێنێ میراتگرو‬ ‫الساییکەرەوەی دەسەاڵتە البراوەکەیە‪.‬‬ ‫عێراق���ی‪١٩٦٣‬و ‪١٩٦٨‬ی خۆم���ان‌و‬ ‫کودەتاکان���ی‪،١٩٨٠ ،١٩٧١ ،١٩٦٠‬‬ ‫کودەت���ا س���پیەکەی‪ .....١٩٩٧‬تا‬ ‫هەردو هەوڵە شکستخواردوەکەی‪٢٠٠٩‬‬ ‫و ‪ ٢٠١٦‬تورکیا بەنمونە‪.‬‬ ‫‪ .2‬راپەڕینی چەکداری‪ :‬هەرێمەکەی‬ ‫خۆمان‌و عێراق بەنمونە!‬ ‫‪ .3‬شۆڕش���ی رۆش���نبیری‪ :‬لێرەوە‬ ‫کۆمەڵگە وش���یار دەکرێتەوەو ئامادە‬ ‫دەکرێت بۆ گۆڕینی ئەو دەس���ەاڵتە‬ ‫بەحکومەتی خەڵک‌و نیشتمان‪ .‬گەل‬ ‫پش���ودرێژانە فش���ارەکانی بۆ سەر‬ ‫دەس���ەاڵت هێندە زیاد دەکات‪ ،‬تائەو‬ ‫رادەی���ەی بەناچ���اری‌و روزەردییەوە‬ ‫دەس���ەاڵت دەستەوەس���تان بڕوانێتە‬ ‫بڕیارەکانی گەل لەدادگای هەڵبژاردن‌و‬ ‫دەس���ەاڵت بەجێدەهیڵ���ێ‪ .‬ئەمەش‬ ‫باشترین رێگەی گۆڕینە چونکە گەل‬ ‫خاوەنێت���ی نەک دەس���تەو تاقمێک‪.‬‬ ‫لێ���رەوەش تاکی زین���دو لەگەلێکی‬ ‫زیندودا دروس���ت دەبێ���ت‪ .‬واڵتیش‬ ‫بەرەو ئاوەدانی دەچێ���ت! بەنمونە‪،‬‬ ‫گۆڕانە کۆمەاڵیەتیەکانی وەک نەمانی‬ ‫ژن بەژن‪ ،‬گەورە بەبچوک‪ ،‬کچ لەناو‬ ‫النکە بەش���ودان‌و پرس���ە‪ ،‬بەشداری‬ ‫ژنان لەب���واری سیاس���یدا بەرهەمی‬ ‫شۆڕش���ی رۆش���نبیریە‪ .‬پەیدابونی‬ ‫ئۆپۆسۆزیۆن‌و قەڵەمی زیندوو بوێری‬ ‫بەشێکی ش���ەقام لەدەنگ هەڵبڕین‌و‬ ‫وتنی وش���ەی" ناااااااااااااااااا" بەڕوی‬

‫زۆربونی‬ ‫پرۆژەکانی‬ ‫چاکسازی‌و‬ ‫چاککردن‌و‬ ‫کۆبونەوە‬ ‫یەکلەدوای‬ ‫یەکەکان‌و راگۆڕینی‬ ‫بەردەوام‪ ،‬نیشانەی‬ ‫ئەوەیە کە ئەم‬ ‫حزب‌و کەسایەتیە‬ ‫سیاسیانەی‬ ‫سەرکردایەتی ئەم‬ ‫حزبانە دەکەن‬ ‫بەحزبەکانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫دەسەاڵتەوە‬ ‫کەرەستەی ئەم‬ ‫گۆڕانکاریە نین‬ ‫دەس���ەاڵتدا س���ەرەتایەکی باشە بۆ‬ ‫دەس���تپێکی ئەم شۆڕشە رۆشنبیریە‬ ‫درێژخایەن���ە‪ .‬دەبێت ج���ادە بەهی‬ ‫خۆم���ان بزانی���ن‌و تافڕێدانی فلتەری‬ ‫جگەرەیەک یان بەڵغەم لەسەر جادە‬ ‫الی بڤە بێت‌و تێبگات بۆ؟‬ ‫کێ بیگۆڕێ؟‬ ‫لەمێ���ژوی نوێی سیاس���ی هەرێمی‬ ‫کوردس���تاندا لە‪ ١٩٦١‬وە بۆ ئێس���تا‬ ‫دامەزراندنی ح���زب‌و فرەحزبی چەند‬ ‫رکەبەرایەتی‌و دژایەتی‌و یەکترکوشتنی‬ ‫پێ���وە دی���ارە ئەوەن���دەش پێکەوە‬ ‫کارک���ردن ون���ە‪ .‬ش���ەڕە ناوخۆییە‬ ‫چەن���د بارەبوەکان راس���تیەکن وەک‬ ‫ئاوێن���ەی بەرهەت���او رون���ن‪ .‬ئەگەر‬ ‫سەرکردەکانی ئەم حزبانەی ئەمڕۆی‬ ‫گۆڕەپانی سیاسی وەربگرین دەبینین‬ ‫زۆرب���ەی هەرەزۆریان لەیەک حزبەوە‬ ‫س���ەرچاوەیان گرت���وەو دەرچ���وی‬ ‫ئەو قوتابخانە ش���ەڕەنگێزەن‪ .‬جگە‬ ‫لەبزوتن���ەوەی گۆڕان ک���ە رێکخەرە‬ ‫گش���تیەکەی‌و هەڵس���وڕاوانی زۆر‬ ‫بەهێمنان���ە دوای ئ���ەوەی هەوڵ���ی‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫ریفۆرمخوازیان لەناو یەکێتی س���ەری‬ ‫نەگرت ت���اک ت���اک لەیەکێتی بەبێ‬ ‫دەس���تبردن بۆ چەک هاتنە دەرەوەو‬ ‫لیس���تێکی پەرلەمانی���ان دروس���ت‬ ‫کرد‪ ٢٤ ،‬کورس���ی بەرهەمی بەرنامە‬ ‫راست‌ودروس���تەکەیان ب���و‪ ،‬ئ���ەم‬ ‫ژمارەیە لەچاوەڕوانی هیج یەکێ لەو‬ ‫سیاس���ەتمەدارە زالنەی کوردس���تان‬ ‫نەب���و‪ .‬بەپێچەوانەی دروس���تبونی‬ ‫بزوتنەوەی گ���ۆڕان‪ ،‬هەمو ئەوانی تر‬ ‫دەس���تیان بۆ چەک بردوەو ش���ەڕی‬ ‫ناوخۆی لێ کەوتۆتەوە‪ :‬جیابونەوەی‬ ‫مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد (ژانی گەل‬ ‫پێم دەڵی ئەم مامۆس���تایە زیندوە)و‬ ‫مام جەالل لەمەال مستەفای رەحمەتی‪،‬‬ ‫جیابون���ەوەی دکت���ۆر مەحم���ودو‬ ‫رس���ول مامەند لەیەکێتی‪ ،‬س���امی‬ ‫عەبدولڕەحمانی رەحمەتی لەپارتی‪...‬‬ ‫هتد‪ .‬جگە لەوەی دروستبونی گۆڕان‬ ‫لەکاتێک���دا بو هەندێ کەس���ایەتی‌و‬ ‫حزبی بچ���وک لەترس���ی لەناوچون‬ ‫ی‬ ‫لەهەوڵی ئەوەدابون بچنە ناو پارت ‌‬ ‫یان یەکێتی‪ ،‬ی���ان چەند حزبێک بۆ‬ ‫مانەوەی خۆیان لەبەرامبەر سیاسەتی‬ ‫هەڵلوش���ینی حزب���ە خۆبەزلزانەکان‬ ‫بگرن هەوڵی نزیکبونەوەو یەکگرتنیان‬ ‫دەدا‪ .‬بۆی���ە دەکرێت بگوترێت " ئای‬ ‫کە هەڵسوڕاوانی گۆڕان لەو قۆناغەدا‬ ‫بوێر بون!"‬ ‫زۆربونی پرۆژەکانی چاکس���ازی‌و‬ ‫چاکک���ردن‌و کۆبون���ەوە یەکلەدوای‬ ‫یەک���ەکان‌و راگۆڕین���ی ب���ەردەوام‪،‬‬ ‫نیش���انەی ئەوەی���ە کە ئ���ەم حزب‌و‬ ‫کەسایەتیە سیاسیانەی سەرکردایەتی‬ ‫ئەم حزبان���ە دەک���ەن بەحزبەکانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵتەوە کەرەستەی‬ ‫ئەم گۆڕانکاریە نین‪.‬‬ ‫ئەی کێن؟‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان‌و‬ ‫‪ .1‬‬ ‫خەڵک‪ :‬ئەگەر بەردەوام بێت لەسەر‬ ‫بوێریەکەی ج���اران‌و هەنگاوی جدی‬ ‫بەرەو گۆڕان���کاری بەکردەیی بنێت‪،‬‬ ‫پێش���ڕەوایەتی ش���ەقام ب���کات‌و‬ ‫بەک���ردەوە خ���ۆی بەخاوەنی خەڵک‬ ‫بزانێ‌‪ .‬هەنگاوی یەک���ەم لەدەرچون‬ ‫لەحکومەتەوە دەس���ت پێ���دەکات‪،‬‬ ‫چونک���ە مان���ەوە لەوحکومەتە جگە‬ ‫لەخۆ هەڵواس���ین‪ ،‬هی���چ بیانویەکی‬ ‫نەماوە‪.‬‬ ‫نەوەی نوێ‪ :‬ئەم نەوەیە‬ ‫‪ .2‬‬ ‫نابێت بەدروشمی درۆزنانەی دەوڵەت‌و‬ ‫بەرزکردن���ەوەی ئااڵی کوردس���تان‬ ‫هەڵبخەڵەتێن‌و فریو بدرێن‪ ،‬ناشبێت‬ ‫الی ئەمان سۆز جێگای بیرکردنەوەی‬ ‫عەقاڵن���ی بگرێت���ەوە‪ .‬ن���ەوەی نوێ‬ ‫دەبێ���ت بوێرانە بەهاوکاری کەس���ە‬ ‫بەئەزمونە خۆنەویستەکان راشکاوانە‬ ‫بەش���ێوەیەکی نوێ‌و مۆدێ���رن بەم‬ ‫دەسەاڵتە بڵێن" ناااااااااا‪ ،‬ئیتر بەسە‪.‬‬ ‫بەرنامەی چۆنیەتی گۆڕینمان هەیە‪،‬‬ ‫دەزانی���ن چ���ۆن دەتگۆڕی���ن‌و کاتی‬ ‫گۆڕینت هات���وە‪ .‬بەدەنگی بەرزیش‬ ‫بڵێ���ن " ب���ڕۆ‪ +‬هەڕە‪ ،‬ئێم���ە دەبینە‬ ‫حکومەتی ئێوەش!"‬

‫ی رزگار ‌ی‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪667 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/4/6 :‬‬

‫ی (صمود)‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵن ‌‬ ‫ی ش���اره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی خانوو‬ ‫ی دروس���تكردن ‌‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌س���ت ‌‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )8092‬داوا ‌‬ ‫ی (یونس محمد رش���ید) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوا ‌‬ ‫هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆك ‌‬

‫ونبون‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پێشەس���ازی سلێمانی بەناوی (شیار ش���ێرکۆ فەیصەل) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی‬ ‫ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پێشەس���ازی س���لێمانی بەناوی (ش���ۆڕش محمد بایز) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرس���گەی‬ ‫ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناس���نامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پێشەس���ازی س���لێمانی بەناوی (بهمن عمر حمە صالح) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی‬ ‫ئاوێنە‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫فەرمانگەی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫ی خاوه‌ندارێتی ‌‬ ‫لیژن ‌هی‌ جێگیركردن ‌‬

‫بانگه‌وازی‌‬

‫(بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی خانووبەرە بە نوێکراوە)‬

‫ریکالم‬

‫پاڵپشت بەسەلماندنی خاوەندارێتی تەواوی زنجیرەی (‪ /٣٧٠‬چوارتای کۆن) بۆ داواکاری تۆمارکردن بەرێز (بە شێوەیەک کۆی پشکەکان بریتییە‬ ‫لە (‪ )٢٤٠‬پش���ک و بۆ هەریەک لە (پەروین کریم احمد و بەخش���ین خس���رو نجم الدین) (‪ )٤٠‬پشک و بۆ هەریەک لە (بەڵێن و بەختەوەر منااڵنی‬ ‫خسرو نجم الدین) (‪ )٨٠‬پشک)) بەپێی بڕیاری جێگیرکردنی خاوەندارێتی رێکەوتی (‪ )٢٠١٧/٤/٣‬کە لەم لیژنەیەوە دەرچوە‪ ،‬بۆیە بانگەوازی ئەم‬ ‫بڕیارە دەکەین و هەرکەس���ێکیش پەڵپی هەیە با س���کااڵی خۆی پێش���کەش بە دادگای تایبەتمەند بکات لە ماوەی (‪ )٣٠‬رۆژدا‪ ،‬کە لە رۆژی دوای‬ ‫باڵوبونەوەی ئەم بانگەوازەوە دەستپێدەکات‪ ،‬چونکە پاش تەواوبوونی ئەم ماوەیە فەرمانگەی تۆمارکردنی خانووبەرەی شارباژێڕ زنجیرەی ناوبراو‬ ‫تۆماردەکات بەپێی بڕیاری ناوبراو ئەگەر هیچ ئاگادارکردنەوەیەک لە دادگاوە نەبوو بە قەیدکردنی سکااڵ‪.‬‬ ‫ی شارباژێر‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ ‌‬ ‫هیـوا محـمـد جـالل‬

‫دەزگای جەمال عیرفان‬ ‫بۆ چاپ و باڵوکردنەوە‬

‫‪www.awenecom‬‬ ‫کاسۆ مۆڵ ـ نهۆمی چوارەم‬

‫نوێرتین هەواڵ زۆرترین زانیاری‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )572‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/4/11‬‬

‫لوقمانی‌ عه‌زیزی‌‪ :‬كه‌س وه‌ك من گۆران ‌ی بۆ ناوترێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫به‌ندبێژی‌ شاری‌ بۆكان لوقمان ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌زیزی‌ ماوه‌ی‌ ‪ 30‬ساڵه‌ كاری‌‬ ‫به‌ندبێژی‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"له‌منداڵیه‌وه‌ به‌جوڵه‌ی‌ بزێو‌و سه‌یر‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕكێ‌‌و گۆرانی‌ ده‌ڵێم‌و ناتوانم‬ ‫دابنیشم گۆرانی‌ بڵێم ته‌نها مه‌به‌ستم‬ ‫دڵخۆشكردنی‌ خه‌ڵكییه‌"‪.‬‬ ‫لوقمان���ی‌ عه‌زی���زی‌ له‌س���اڵی‌‪1980‬‬ ‫له‌ش���اری‌ بۆكان له‌دایك بوه‌‌و زۆرترین‬ ‫ش���اره‌ كوردییه‌كان���ی‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌‬ ‫كوردستان چوه‌ بۆ كاری‌ گۆرانی‌ وتن‌و‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫وت "له‌الیه‌ن راگه‌یاندنه‌كانی‌ باشوره‌وه‌‬ ‫میوان���داری‌ ك���راوم ب���ۆ گۆرانی‌ وتن‌و‬ ‫ئه‌مج���اره‌ له‌س���ه‌ر داوای‌ ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫ئێ���ن ئاڕت���ی‌ هاتومه‌ته‌ كوردس���تان‌و‬ ‫به‌گرێبه‌ست چه‌ند گۆرانیه‌كی‌ نوێم بۆ‬ ‫پێشكه‌ش كردن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "نزیكه‌ی‌ پانزه‌ هه‌زار كه‌س‬ ‫له‌چاڤی‌ الند ئاماده‌ی‌ كۆنس���ێرته‌كه‌م‬ ‫ب���ون‌و چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌و ژم���اره‌ زۆره‌ی‌‬ ‫ی سه‌رسوڕمان‬ ‫خه‌ڵكم نه‌ده‌كرد كه‌ جێگه‌ ‌‬ ‫بو بۆ من‌و زۆر دڵخۆشم"‪.‬‬ ‫لوقمانی‌ عه‌زیزی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و جۆره‌ هه‌ڵپه‌ڕكێ‌‌و جوڵه‌‬ ‫جیاوازانه‌ی‌ كه‌ ده‌یكات خه‌ڵك به‌شێتی‌‬ ‫ده‌زانن‌و وتی‌ "به‌اڵم زۆرینه‌ سه‌رسامن‬ ‫به‌و شێوه‌ جوڵه‌یه‌و ده‌شتوانم گۆرانی‌‬ ‫بڵێم‌و هیالك نابم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "جوڵه‌كانم وه‌كو وه‌رزشێك‬ ‫وایه‌‌و رۆژانه‌ یه‌ك ژه‌م نان ده‌خۆم‌و ئه‌و‬ ‫خواردنانه‌ی‌ زه‌ره‌ریان هه‌یه‌ بۆ ده‌نگم الس���اییكردنه‌وه‌ی‌ منی���ان داوه‌ به‌اڵم‬ ‫سه‌ركه‌وتو نه‌بون"‪.‬‬ ‫نایخۆم"‪.‬‬ ‫ئه‌و ل���ه‌و بڕوایه‌دایه‌ ك���ه‌ كاره‌كه‌ی‌‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫"كێش���ی‌ له‌سه‌دو بیست كیلۆوه‌ ئێستا ئه‌و پێویس���تی‌ به‌تواناییه‌كی‌ تایبه‌ته‌‌و‬ ‫ی "ته‌نها ئامانجم دڵخۆشكردنی‌‬ ‫بۆته‌ په‌نجا كیلۆ"‌و وتی‌ "زۆر پارێزگاری‌ وتیش��� ‌‬ ‫له‌كێش‌و ده‌نگ���م ده‌ك ‌هم‌و رۆژانه‌ چه‌ند خه‌ڵكه‌و ده‌زان���م به‌هۆی‌ جوڵه‌كانمه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ندبێژی‌ وتندا خه‌ڵێكی‌ زۆر دڵخۆش‬ ‫كاتژمێرێك مه‌شق ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ش ب���ه‌وه‌ ده‌كات به‌ندبێ���ژ ده‌بن‌و پێده‌كه‌نن به‌جوڵه‌كانم"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات ك ‌ه كاڵوه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌رجه‌ جوڵ���ه‌ی‌ هه‌ب���ێ‌و ده‌ڵێ‌"هیچ‬ ‫كه‌س���ێك ناتوانێت وه‌ك م���ن گۆرانی‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت ئاماده‌كردوه‌‌و‬ ‫بڵێت‌و هه‌ڵپه‌رێت‌و زۆر كه‌سیش هه‌وڵی‌ چه‌ندی���ن ج���ار ب���ه‌رزی‌ ده‌كات���ه‌وه‌‌و‬

‫جوڵه‌كانم وه‌كو‬ ‫وه‌رزشێك وایه‌‌و‬ ‫رۆژانه‌ یه‌ك ژه‌م‬ ‫نان ده‌خۆم‌و‬ ‫ئه‌و خواردنانه‌ی‌‬ ‫زه‌ره‌ریان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ده‌نگم نایخۆم‬

‫لوقمانی عەزیزی‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ده‌یكاته‌وه‌ س���ه‌ری‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ تێك‬ ‫بچێت‌و وتی‌ "ی���ان ئه‌وكاته‌ی‌ مایكه‌كه‌‬ ‫هه‌ڵ���ده‌ده‌م‌و ده‌یگرم���ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆری‌ ویس���توه‌ تاتوانیومه‌‬ ‫ئه‌و كاره‌ بكه‌م"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫"گۆرانی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌‌و گۆرانی‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ گۆرانیبێژان���ی‌ وتۆت���ه‌و‌ه"‌و‬ ‫وت���ی‌ "به‌ده‌ر ل���ه‌كاری‌ گۆرانی‌ ش���اد‬ ‫زۆر ئاره‌زوی‌ گۆرانی‌ مه‌قامی‌ فارس���ی‌‬ ‫ده‌ك��� ‌هم‌و گۆرانیه‌كانی‌ ش���ه‌جه‌ریان‌و‬ ‫مورته‌زای‌ پاش���ایی‌‌و موعین‌و چه‌ندین‬ ‫گۆرانیبێژی‌ دیكه‌ی‌ فارسی‌ ده‌ڵێمه‌وه‌‌و‬ ‫زۆر ئاره‌زویان ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ش���اره‌ فارسه‌كانیشه‌وه‌‬ ‫ته‌له‌فۆن���م بۆ ده‌ك���ه‌ن تاگۆرانییان بۆ‬ ‫بڵێ���م‌و به‌ش���داری‌ چه‌ندی���ن ئاهه‌نگم‬ ‫كردوه‌‌و زمانێكی‌ فارس���ی‌ باش ده‌زانم‬ ‫گۆرانی‌ فارسیش تۆمار ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌ش���داریكردنی‌ كوڕه‌‬ ‫سیازده‌ سااڵنه‌كه‌ی‌ كه‌ ناوی‌ ماهان‪-‬ه‌‪،‬‬ ‫عه‌زیزی‌ وت���ی‌ "ماه���ان له‌منداڵییه‌وه‌‬ ‫ده‌هاته‌ ئاهه‌نگ���ه‌كان له‌گه‌ڵمدا‌و له‌وێ‌‬ ‫ته‌ماش���ای‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ده‌كرد كه‌‬ ‫ئامێری‌ ئۆرگ به‌كارده‌هێنن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "داوای‌ لێك���ردم تا ئامێری‌‬ ‫ئۆرگ به‌كاربهێنێت‌و منیش مامۆستای‌‬ ‫تایبه‌تم بۆ گرت‌و له‌ئێس���تادا زۆر باش‬ ‫ده‌زانێت ئه‌و ئامێره‌ بژه‌نێت"‪.‬‬ ‫عه‌زی���زی‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌دات كه‌‬ ‫كوڕه‌ك���ه‌ی‌ له‌پۆلی‌ حه‌وت ده‌خوێنێت‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ خۆیدا به‌ژه‌نینی‌ ئامێری‌ ئۆرگ‬ ‫به‌ش���داری‌ ده‌كات‌و وتی‌ "ژه‌نینی‌ ئه‌و‬ ‫ئامێره‌ هیوایه‌تێكی‌ ژیانیه‌تی‌‌و چه‌ندین‬ ‫ئاوازی‌ گۆرانی‌ ب���ۆ داناوم‪ ،‬توانایه‌كی‌‬ ‫باش���ی‌ هه‌ی���ه‌و چه‌ندی���ن منداڵ���ی‌‬ ‫هاوته‌مه‌نی‌ خۆی‌ داوای‌ لێده‌كه‌ن وه‌ك‬ ‫قوتابی‌ وانه‌ی‌ ئۆرگیان فێر بكات"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت"هه‌رگیز واز له‌كاری‌ گۆرانی‌‬ ‫وت���ن ناهێنم‪ ،‬له‌چه‌ن���د رۆژی‌ ئاینده‌دا‬ ‫ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌ باش���وری‌ كوردس���تان‌و‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ چه‌ندین به‌رهه‌می‌ نوێدام"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "تاده‌م���رم‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بم له‌گۆران���ی‌ وتن‌و تاكه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ بژێویم گۆرانی‌ وتنه‌"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫لێکەوتەی ریفراندۆم الی نیکۆالو بارزانی‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬ ‫ریکالم‬

‫مەزن عوسمان‬

‫لەگەڵ بەرکاری یاس���ای پەنجای ئەوروپا بۆ دەرچون���ی بەریتانیا لەو یەکییەتییە‪،‬‬ ‫س���ەرۆک‌ وەزیرانی س���کۆتالند‪ ،‬نیکۆال س���تەرجون کارت���ی ریفراندۆم���ی فڕێدایەوە‬ ‫وێستمنستەر‪ .‬راپرسییەکەی س���کۆتییەکان جێخونێکە لەجیاوازی‪ ،‬بە بەراورد لەگەڵ‬ ‫ئەو کەفوکوڵە ئینتخابییەی حزبەکانی هەرێم بەناوی ریفراندۆمەوە جاڕی بۆ دەدەن‪.‬‬ ‫یەکێک لەمەس���جە هەرە پڕ گەوهەرییەکانی ئەم ریفراندۆمە کە بڕیارە لەداهاتویەکی‬ ‫نزیکدا لەس���کۆتالند وەڕێی‌بخەن‪ ،‬ئەوەیە کە ئەوان مانای هاواڵتی بون لەپانتاییەکی‬ ‫چەن���د ه���ەزار کیلۆمەترییەوە بکەنە چەن���د ملیۆن کیلۆمەتری لەپێناوی پاراس���تنی‬ ‫بەیەکداچون���ی فرەڕەگەزی‪ ،‬فرەکلتوری‌و بازاڕی هاوبەش‌و وەگەڕخس���تنی هێزی کار‪.‬‬ ‫ناس���یۆنالیزم ئەگ���ەر قۆناغێک بوبێت ب���ۆ گەڕاندنەوەی ئایدێنتیت���ی لەچوارچێوەی‬ ‫سنورێکی دیاریکراودا‪ ،‬ئێستا وەک بەشێک لەبروتالێتی‌و نەفەسی رایسزم خوێندنەوەی‬ ‫بۆ دەکرێت‪ .‬شکس���تی نەتەوەپەرستەکانی رۆژئاوا لەهەڵبژاردنە یەکلەدوای یەکەکاندا‬ ‫ئەمە پشتڕاس���ت دەکات���ەوە‪ .‬دەرکەوتنی دەوڵەتی نەتەوەیی لەهەزارەی س���ێیەمدا‪،‬‬ ‫سیناریۆی تەحویل کردنی زەمەنە بۆ چەند سەدەیەک پێش ئێستا‪.‬‬ ‫سیاس���ییەکانی کورد لەباش���ور‪ ،‬جگە لەخوێندنەوەیەکی لۆکاڵییانە بۆ ئەم پرسە‪،‬‬ ‫بەهی���چ پرس���تجێکی لۆجیکی هەڵیان‌ نەئاخنی���وە‪ .‬ئەگەر یاری���ی کارو کاردانەوەی‬ ‫ش���ۆڤێنییەت بەڕابەرایەتی ئەمانە بەردەوامی هەبێت‪ ،‬دەسەاڵتە خۆجێیەکەی باشور‬ ‫دەکەوێتە بەر دەس���تاڕی هێ���زە هەرێمییەکانی دەوروبەر‪ ،‬بەعێراقی داهاتوش���ەوە‪.‬‬ ‫ریفراندۆم بەقوالنجی حزبی‪ ،‬هیچ ناواخنێکی دیکە هەڵناگرێت‪ ،‬جگە لەش���ەرعیەتدان‬ ‫بەهاتنە ناوەوەی سوڵتان لەباکورو حەوزەی قوم لەرۆژهەاڵت‌و هەڵگیرسانی جەنگێکی‬ ‫نێوخۆیی کە پریشکەکەی لەکەرکوکەوە بڵێسە دەکات‪ .‬ئەم دۆخەی ئێستا کە میدیای‬ ‫حزبی ئاراس���تەی دەکات‪ ،‬لێکچونەکانی تاکی کورد لەگەڵ نەتەوەپەرستێکی عەرەب‌و‬ ‫تورکمانێ���ک ئەوەندە یەکانگیر کردوە‪ ،‬هیچ ش���تێک جیای ناکات���ەوە جگە لەزمان‪.‬‬ ‫کوجیلەکردنی دەوڵەتێکی س���ەربەخۆ بەو فیکرە‪ ،‬تەنی���ا زیادبونی خاکێکی دیکەیە‬ ‫لەواڵتانی جیهانی سێیەم‪ ،‬کە بونیان وەک تۆزی دەهۆڵ وایە‪.‬‬ ‫رێفراندۆمەک���ەی بارزان���ی بەم دۆخەی ئێس���تاوە کە عێراق���ی تێکەوتوە‪ ،‬لەجێی‬ ‫فرەکلتوری ئەگەری تەقینەوەی جەنگی تائیفی لەڕێیە‪ ،‬لەجێی فەراهەم کردنی سنوری‬ ‫کراوەتر بەڕوی هاونیشتمانیاندا‪ ،‬ئەو مافە بەرتەسکتر دەکاتەوەو هێزی کار پاشەکشە‬ ‫پێدەکات‪ .‬ئاسایشی نێوخۆیی دەچێتە ژێر هێڵی ئاساییەوە‪.‬‬ ‫مەرجە هەمو ئەو حزبانەی ش���ان دەدەنە بەر ئەو بەرپرسیارییە‪ ،‬لەبەالغێکی چەند‬ ‫خاڵیدا بۆ رای گش���تی رایبگەیەنن کە ریفراندۆم چی زێدەتر دەبەخش���ێت لەوەی کە‬ ‫ئێس���تا هەیە؟ ئابوری واڵت بەرەو کوێ دەبات؟ پارلەمان لەکوێی ئەم پرس���ەدایە؟‬ ‫دادگا لەکەیسی تیرۆری قەڵەمدا هەڵوێستی دەبێتە چی؟ رێکەوتننامەی پەنجا ساڵی‬ ‫چی دیکەی دەچێتەس���ەرو ئەمانەو هەزاران بەرس���ڤی دیکە‪ ،‬کە کۆمەڵگە عەیامێکە‬ ‫چاوەڕێیەتی لەدەمێکی بوێرەوە بەیان بکرێت‪.‬‬ ‫کورد لەم بارودۆخەی ئێس���تای عێراقدا بارە بەسەر ش���انی دەسەاڵتی ناوەندەوە‪،‬‬ ‫لەئەگەری هەر جیابونەوەیەکیش عەرەب ئەم پرۆس���ەیە بەتامی سێ بەردە جێبەجێ‬ ‫دەکات‪ .‬ئەگەرچی هەرێم داهات ناگێڕێتەوە بۆ ناوەند‪ ،‬بەسێکتەری نەوتیشەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێشتا چاوەڕێی رەحم‌و کەرەمی نەجەف‌و کەربەالیە‪ ،‬بۆ رەوانەکردنی دەرمان‌و موچەی‬ ‫پێشمەرگەو هەمو ئەو دامەزراوانەی کە سەر بەحکومەتی ناوەندن‪.‬‬ ‫پەلەپڕوزەی ریفراندۆم بۆ سیاس���ییەکان جگە لەخاڵ���ی کردنەوەی هەوەس‌و گرێ‬ ‫دەرونییەکانیان‪ ،‬هەوڵێکە بۆ بااڵنس���کردنەوەی داشۆرانی مۆراڵ لەمێژوی شۆڕشگێری‬ ‫شاخ‌و شاریاندا‪.‬‬ ‫بونیەی م���رۆڤ وەهایە‪ ،‬لەکوێ هەس���تی بەئەمان‌و ژیانێکی شایس���تەکرد‪ ،‬ئەوێ‬ ‫بەخاک‌و نیش���تمانی خۆی دەزانێ‪ .‬بۆیە نیش���تمان لەڕێگەی فەرزی سیاسی‌و تێرمی‬ ‫رێفراندۆمەوە فاکتێکە لەپوچگەرایی‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪kurdistan‬‬

‫بۆ یەکەمجار‬ ‫لەکوردستان‬ ‫‪T. 0773 005 4040‬‬ ‫‪0773 006 4040‬‬ ‫‪E. kurdistan@joelle.com‬‬ ‫‪W. maisondejoelle.com‬‬ ‫سلێمانی ـ شەقامی سالم ـ قەیوان تاوەر‬