ژمارە (575) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)575‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/5/2‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫ریکالم‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )18‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫مام جەالل لەبیره‌وه‌رییه‌كانیدا‪ :‬خه‌ڵك كوشتن الی‌ مه‌ال مسته‌فا وه‌كو ئاوخواردنه‌وه‌ وابو‬

‫مه‌ال به‌ختیار‌و ساالر عه‌زیز فڕیان بەسەر رەوشت‌و‬ ‫بیروباوەری ئارامەوە نەبو‬ ‫ئه‌م���ڕۆ بیره‌وه‌رییه‌كان���ی‌ تاڵه‌بانی‌ زو خۆی���ان لێگ���ۆڕا‪ ،‬وایانزان���ی بو‬ ‫باڵوده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و له‌م بیره‌وه‌ریانه‌یدا كە ئ���ەو گەش���ەكردنە لەقارەمانی‌و‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "خه‌ڵك كوشتن لەزیرەكی‌و لەبلیمەت���ی ئەوانەوەیە‪،‬‬ ‫الی‌ مه‌ال مسته‌فا وه‌ك ئاوخواردنه‌وه‌ ئەو بیركردنەوەی���ە بەهەڵەیدابردن‌و‬ ‫وابوه‌"‪ ،‬دەش���ڵێت "م���ه‌ال به‌ختیار‌و كەوتن���ە دروس���تكردنی تەكەتولێك‬ ‫ساالر عه‌زیز فڕیان بەسەر رەوشت‌و لەناو كۆمەڵەدا بەن���اوی تەكەتولی‬ ‫ئارامەوە‪ .‬ئەوەی راست بێت‪ ،‬ئارامیان‬ ‫بیروباوەری ئارامەوە نەبو"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬ئه‌م���ڕۆ كردبو بەكراسەكەی عوسمان‪ ،‬ئەگینا‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كان���ی‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬به‌ناوی‌ لەڕاس���تیدا ئەوان هیچ فڕیان بەسەر‬ ‫"م���ام ج���ەالل ‪ -‬دی���داری تەمەن‪ -‬رەوش���ت‌و بیروب���اوەری ئارام���ەوە‬ ‫له‌الوێتییه‌وه‌ بۆ كۆش���كی‌ كۆماری‌" نەبو"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ك���ه‌‬ ‫باڵوده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌الیه‌ن س���ه‌الح‬ ‫ره‌ش���یدی‌ یاری���ده‌ده‌ری‌ پێش���وی لەن���او ئ���ەو برادەران���ەی لەن���او‬ ‫تاڵه‌بانیی���ه‌وه‌ ئاماده‌كراوه‌‪ .‬تاڵەبانی‌ كۆمەڵە كاریاندەكرد‪ ،‬نەوش���یروان‪،‬‬ ‫له‌م بیره‌وه‌رییه‌دا ره‌خنه‌ ئاڕاس���ته‌ی‌ هوشیارترینیان بو‪ ،‬تاڵەبانی ده‌ڵێت‬ ‫زۆربه‌ی‌ س���ه‌ركرده‌و كه‌س���ایه‌تییه‌ "فەرەیدون عەبدولق���ادر‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ كوردس���تان‌و یه‌كێتی‌ هوش���یارو عەقڵی باش���بو‪ ،‬نوسینی‬ ‫نیش���تمانی‌ ده‌كات‪ ،‬ده‌رباره‌ی‌ مه‌ال باشبو‪ ،‬زۆر چاالكبو‪ ،‬وەك پیاوێكی‬ ‫مسته‌فا ده‌ڵێت "خه‌ڵك كوشتن الی‌ فیداكار وابو‪ ،‬ب���ەاڵم دو كەموكوڕی‬ ‫مه‌ال مس���ته‌فا وه‌ك���و ئاوخواردنه‌وه‌ دیاری هەبو‪ ،‬یەكێكیان هەڵپەهەڵپ‌و‬ ‫پەل���ە پەلكەربو‪ ،‬دوەمیش���یان زۆر‬ ‫وابو"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌مه‌ال به‌ختیار‌و سااڵر حەزی لەخۆنیشاندان‌و خۆدەرخستن‌و‬ ‫عه‌زی���ز ده‌ڵێ���ت "مەغرورب���ون بەو خۆئاشكراكردن بو"‪.‬‬ ‫ل‪4‬و‪5‬‬ ‫مەركەزانەی ك���ە درابویانێ‪ ،‬هەیان‬ ‫بو خەویش���ی بەوەوە نەدەدیت‪ ،‬زۆر‬

‫تاڵەبانی‬

‫‪5&4‬‬

‫‪ 72‬هەزار خانەنشینی‬ ‫پێشمەرگە هەن‬

‫بانكی كوردستانی نێوده‌وڵه‌تی له‌سه‌ر پاره‌ی‬ ‫به‌ڵێنده‌ران ‪ 580‬ملیۆن دیناری قازانج كردوه‌‬ ‫‪2‬‬

‫ئێزیدییەكان پەرلەمانێکی تایبەت بەخۆیان‬ ‫پێکدەهێنن‬

‫‪3‬‬

‫ریکالم‬

‫‪8‬‬

‫سه‌نته‌ر و كلینیكی‌‬

‫ریکالم‬

‫د‪ .‬ئه‌فرام محمد حسن‬

‫ی شاره‌زاو‬ ‫ی د‪ .‬ئه‌فرام محمد‪ ،‬ب ‌ه هاوكاری چارەسازی ده‌روون ‌‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫به‌ئه‌زموون (ته‌الر كمال مدحت‪ ،‬گۆران محمد ره‌سول‪ ،‬نیگار كمال)‬

‫بۆ چارەسەرکردنی‬

‫خه‌مۆكی‌‪ ،‬دڵه‌راوكێ‪ ،‬ترس‪ ،‬وه‌سواسی‪ ،‬شیزۆفرینیا‬ ‫ی كه‌سێتی‌‪ .‬گرفته‌كانی خه‌وو خواردن‌و گرفته‌ سێكسیه‌كان‪ ،‬ئالووده‌بوون به‌ماده‌هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫په‌شێویه‌كان ‌‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌ خۆماڵی‌ شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌ خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌ تێدانیه‌‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫سه‌رئێشه‌‪ ،‬شه‌قیقه‌‪ ،‬په‌ركه‌م‪ ،‬بیرچونه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵه‌فاندن‬ ‫ی خوێندن و ژیری‬ ‫ی منداڵ‌‪ :‬ئۆتیزم‪ ،‬فره‌جوله‌یی‪ ،‬گرفت ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫دكتۆرا (بۆرد) لە‌نه‌خۆشییه‌‬ ‫ده‌رونی‌و هۆشمه‌ندییه‌كان‬

‫ی‬ ‫ی كومه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫پزیشكان ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا‬ ‫ده‌رونیه‌كان ‌‬

‫ئه‌ندام���ی‌ ئه‌كادیمی���ا ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی‌ بۆ نه‌خۆش���ییه‌‬ ‫ده‌رونیه‌كان‌و یاسا‬

‫ئه‌ندام���ی‌ پرۆفش���ناڵ ‌ی‬ ‫ئه‌كادیمی���ای‌ زانس���تی‌‬ ‫نیۆیۆرك‪ /‬ئه‌مریكا‬

‫راوێژكاری خێزان���ی‌‌و په‌روه‌رده‌یی‬ ‫كۆلی���ژی‌ نێودەوڵەت���ی كامبرج‌و‬ ‫زانكۆی بۆستن ‪ /‬ئەمەریکا‬

‫بۆ په‌یوه‌ندی‌ كردن ‪ 0770 772 69 69‬یان ‪ afram_afram@yahoo.com‬ناونیشان‪ :‬سلێمانی‌‪ ،‬به‌رانان‪ ،‬نزیك مزگه‌وتی‌ شێخ فرید‪ ،‬به‌رامبه‌ر سوپه‌رماركێتی‌ میترۆ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫بانكی كوردستانی نێوده‌وڵه‌تی له‌سه‌ر پاره‌ی به‌ڵێنده‌ران‬ ‫‪ 580‬ملیۆن دیناری قازانج كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫به‌گوێره‌ی نوسراوێكی فه‌رمی وه‌زاره‌تی‬ ‫دارایی‌و ئابوری حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان کە کۆپییەکی دەست ئاوێنە‬ ‫کەوتوە‪ ،‬بانكی كوردستان له‌گۆڕینه‌وه‌ی‬ ‫پاری به‌ڵێنده‌ران سه‌دان ملیۆن دینار‬ ‫قازانجی كردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدای ‌ه‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بانك ‌ه‬ ‫بازرگانیه‌كانی به‌ته‌واوی په‌كخستوه‪.‬‬ ‫نوس���راو‌ه فه‌رمیه‌ك���ه‌ی وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫دارایی‌و ئاب���وری به‌ژماره‌‪ 3366‬ده‌رچو‌ه‬ ‫له‌ڕۆژی ‪ 20‬ئازاری ئه‌مس���اڵ تێیدا داوای‬ ‫ته‌مویلكردنی پاره‌ی خه‌رجی شایس���ته‌ی‬ ‫به‌ڵێنده‌ران���ی له‌بانك���ی نێوده‌وڵه‌ت���ی‬ ‫كوردستان كردوه‌ ك ‌ه بڕه‌كه‌ (‪ )10‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‌ه به‌نرخ���ی (‪ 1200‬دین���ار) بۆ هه‌ر‬ ‫دۆالرێك گۆڕدراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬كۆی به‌هاكه‌ی‬ ‫(‪ 12‬ملیار) دینار ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌رس���تۆ محەمه‌د ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ب���ازاڕی دۆالره‌كه‌ی ش���اری س���لێمانی‬ ‫له‌ب���اره‌ی نرخ���ی دۆالره‌وه‌ ئام���اژ‌ه بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ده‌كات هیچكات نرخ���ی‪ 100‬دۆالر‬ ‫به‌هاكه‌ی پاشه‌كش���ه‌ی نه‌ك���ردوه‌ بۆ‪120‬‬ ‫هه‌زار دین���ار وات ‌ه هه‌ر دۆالرێك به‌رامبه‌ر‬ ‫‪ 1200‬دیناری عێراقی‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "نرخی‬ ‫دۆالر له‌ماوه‌ی مانگ���ی ئازاردا خراپترین‬

‫ریكۆردێك بڕیبێتی‪ 100‬دۆالر به‌رامبه‌ر‪124‬‬ ‫هه‌زارو‪ 300‬دیناربوه‌‪‌ ،‬به‌رزترین ئاستیش‬ ‫ل���ه‌‪ 126‬ه���ه‌زار نزیكب���وه‌وه‌"‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫هاوكاتبو له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ئه‌مس���اڵ نرخی‬ ‫دۆالر‪ 130‬ه���ه‌زار دین���اری له‌بازاڕه‌كانی‬ ‫كوردستان تێپه‌ڕكرد‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی نرخ���ی دۆالر له‌بازاڕه‌كانی‬ ‫كوردستان ئه‌و نرخه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان له‌س���ه‌ر بانكی كوردستان‬ ‫ئه‌ژماریك���ردوه‌ هاوتانی���ه‌ له‌گه‌ڵ نرخی‬ ‫بازاڕه‌كانی كوردستان ئه‌وه‌ش قازانجێكی‬ ‫بێشوماری بۆ ئه‌و بانك ‌ه ده‌ستبه‌ركردوه‌‪،‬‬ ‫هاوكات���ی قازانجه‌كان���ی ت���ری ك��� ‌ه‬ ‫له‌گۆڕینه‌وه‌ی پاره‌ی ن���ه‌وت له‌دۆالره‌و‌ه‬ ‫بۆ دین���ار ده‌یكات‪ ،‬به‌وپێی���ه‌ی "له‌هه‌ر‬ ‫دۆالرێكی ئه‌و پاره‌یه‌ بانكی كوردس���تان‬ ‫ئه‌گه‌ر ب���ه(‪ )125.800‬ه���ه‌زار له‌بازاڕی‬ ‫ره‌ش پاره‌كه‌ی گۆڕیبێته‌وه‌ ك ‌ه ئه‌و نرخ ‌ه‬ ‫نرخ���ی رۆژی‪ 20‬ی ئ���ازار‌ه له‌بازاڕه‌كانی‬ ‫كوردس���تان(‪ )58‬دینار قازانجیكردو‌ه بۆ‬ ‫ك���ۆی‪ 10‬ملیۆن دۆالره‌ك���ه‌ش‪ 580‬ملیۆن‬ ‫دین���اری عێراقی بۆ خ���ۆی وه‌ك قازانج‬ ‫ب���ردوه‌ كه‌ ده‌كاته‌ نزیكه‌ی (‪)%5‬ی كۆی‬ ‫پاره‌كه‌ی وه‌كو قازانجی گۆڕینه‌وه‌ی دۆالر‬ ‫به‌دینار"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری بانكی ناوه‌ن���دی هه‌رێم‬ ‫له‌س���لێمانی ئاماژ‌ه بۆ ئه‌وه‌ده‌كات بانكی‬ ‫ناوه‌ن���دی عێراق���ی دۆالر دابین ده‌كات‪،‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری بانكی‬ ‫ناوه‌ندی هه‌رێم‪:‬‬ ‫ئه‌و پڕۆسه‌ی ‌ه الی‬ ‫بانكی كوردستانه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ئێمه‌وه‌ نیه‌‬ ‫بانكه‌كانی ئه‌وان له‌ڕوی دارایی‌و ئیدارییه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ست نین به‌عێراقه‌وە‌و سه‌ربەهه‌رێمی‬ ‫كوردس���تانن ته‌نها رێنماییه‌كانی عێراق‬ ‫جێبه‌جێده‌ك���ه‌ن‪ ،‬وتی "ئه‌و پڕۆس���ه‌یه‌‬ ‫الی بانكی كوردس���تانه‌و ئه‌و‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ئێم���ه‌وه‌ نی���ه‌‪ ،‬هاوكات وه‌ك���و بانكی‬ ‫ناوه‌ندی هه‌رێم ئێمه‌ هیچ په‌یوه‌ندیه‌كمان‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌ره‌وه‌ی كوردستان نیه‌"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫وتیشی "كاری فه‌رمی ئێم ‌ه له‌كوردستان‬ ‫دابینكردنی كاروباری سیوله‌و چاودێری‌و‬ ‫وردبینی كاره‌كانیان"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری بانكی ناوه‌ن���دی هه‌رێم‬ ‫له‌سلێمانی ئه‌وه‌ش���ی رونكرده‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌م���و بانك���ه‌ ناوه‌ندی���ه‌كان پێك���ه‌و‌ه‬ ‫ببه‌س���ترێن‪ ،‬به‌و پێیه‌ی بانكی ناوه‌ندی‬ ‫سیاس���ه‌تی دراو رێكده‌خ���ات‪ ،‬وتیش���ی‬ ‫"هه‌رێ���م‌و عێ���راق رێكکه‌وتون له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی دو لقی بانكی ناوه‌ندی بكرێنه‌و‌ه‬ ‫له‌هه‌ولێرو س���لێمانی‪ ،‬ل���ه‌ڕوی ئیداری‌و‬ ‫ته‌كنیك���ی‌و دارایی���ه‌وه‌ په‌یوه‌س���تن ب ‌ه‬ ‫به‌غداوه‪ ،‬له‌ئێستاش���دا س���ه‌رقاڵی ئه‌و‬ ‫پڕۆسه‌یه‌ن‌"‪.‬‬ ‫پێش���تر لیژن���ه‌ی دارای���ی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ ئاشكراكرد‬ ‫بانكی كوردستانی نێوده‌وڵه‌تی كه‌ نزیك ‌ه‬ ‫له‌نێچیرڤان بارزانی س���ه‌رۆكی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان به‌دور له‌زیادكردنی‬ ‫ئاشكراو به‌بێ ركاربه‌ر گۆڕینه‌وه‌ی پاره‌ی‬ ‫نه‌وتی ل���ه‌دۆالره‌وه‌ بۆ دینار دراوه‌تێ ك ‌ه‬ ‫قازانجه‌كه‌ی مانگان���ه ده‌گاته‌‪ 35‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش هاوكات���ه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانیاریی���ه‌كان"‪ 82‬بانك���ی‬ ‫بازرگانی له‌هه‌رێمی كوردستان كاره‌كانیان‬ ‫خاوبوه‌ته‌وه‌ به‌ه���ۆی قه‌یرانی داراییه‌وه‌‌و‬ ‫به‌شێكی زۆریان كاریان له‌كاری بانكیه‌و‌ه‬ ‫گۆڕاوه‌ بۆ دابه‌شكردنی موچه‌‪.‬‬

‫پاش هه‌شت مانگ له‌مۆركردن ‌ی رێككه‌وتنامه‌ی یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‬

‫گۆڕان‪ :‬یه‌كێت ‌ی كات ده‌كوژێت‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ساماڵ عه‌بدواڵ‪ ،‬ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫هاوبه‌شی‌ یه‌كێتی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "له‌دواهه‌مین كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ هاوبه‌شی‌ گۆڕان‌و یه‌كێتیدا‬ ‫به‌یه‌كێتیمان وت كه‌ خۆتان یه‌كالیی‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ ئایا رێككه‌وتنه‌كه‌ی‌ نێوانمان‬ ‫جێبه‌جێ‌ ده‌كه‌ن یان نا؟"‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫"رێككه‌وتنی‌ نێوان یه‌كێت���ی‌‌و گۆڕان ته‌نها‬ ‫راگه‌یاندنه‌ك���ه‌ی‌ جێبه‌جێ‌ كراوه‌‌و خاڵه‌كانی‌‬ ‫تری‌ جێبه‌جێ‌ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ "له‌كۆبونه‌وه‌كانی‌‬

‫پێشوی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ هاوبه‌شی‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫گۆڕاندا بڕیارب���و له‌چوارچێوه‌ی‌ رێككه‌وتنی‌‬ ‫حكومه‌ته‌ خۆجێیه‌كه‌ی‌ س���لێمانیدا ئاڵوگۆڕ‬ ‫له‌هه‌ندێك پۆست بكرێت‌و بدرێته‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ش نه‌ك���راوه‌"‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌‬ ‫"تائێس���تا وه‌كو پێویست ئه‌وه‌ش جێبه‌جێ‌‬ ‫نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫س���اماڵ عه‌بدواڵ وتیشی‌ "ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ئه‌و بابه‌ت���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌خ���ودی‌ جێگری‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ كوردس���تانه‌وه‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫پێویستی‌ به‌مه‌رسوم نییه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫"بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان داوای‌ ئه‌و پۆس���تانه‌ی‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ ك���ه‌ پێویس���تی‌ به‌مه‌رس���ومی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێمه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "داوای‌ ئه‌و پۆس���تانه‌مان كردوه‌‬

‫كه‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتی‌ قوب���اد تاڵه‌بانی‌ جێگری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌تدایه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ "خه‌مساردییه‌كه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن یه‌كێتیه‌وه‌ی���ه‌‌و كاك قودبادی���ش‬ ‫یه‌كێك���ه‌ له‌یه‌كێت���ی‌‌و ل���ه‌و بڕوایه‌داین كه‌‬ ‫یه‌كێتی‌ خه‌مسارده‌ له‌و بواره‌دا"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌ جڤات���ی‌ نیش���تیمانی‌‬ ‫گ���ۆڕان ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ كرد كه‌ كێش���ه‌‬ ‫نێوخۆییه‌كان���ی‌ یه‌كێت���ی‌ كاریگه‌ری‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر جێبه‌جێنه‌كردن���ی‌ رێككه‌وتنامه‌كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن یه‌كێتیه‌وه‌‌و مه‌س���ه‌له‌ی‌ په‌كخستنی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و ش���ه‌ڕی‌ داعش���یش هه‌مویان‬ ‫كاریگه‌رییان هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌دواهه‌می���ن كۆبونه‌وه‌ی���ان له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌‬ ‫گله‌یی‌‌و ره‌خنه‌ی‌ خۆیان ئاراس���ته‌ كردون‌و‬

‫"پارتی چاوەڕوانە ماوەی یاسایی‬ ‫د‪.‬یوسف محەمه‌د ته‌واو ده‌بێت"‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫مانگی تشرینی دوه‌می ئه‌مساڵ كۆتایی‬ ‫به‌واده‌ی یاسایی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫به‌سه‌رۆكایه‌تی یوسف محەمه‌د سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان دێت‌و بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕانیش جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫پارتی شه‌ڕی كات ده‌كات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ده‌بێت خۆمان بۆ ئه‌و پڕۆسه‌یه‌ ئاماد‌ه‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫شوان ش���ێخ ئه‌حمه‌د ئه‌ندامی لیژنه‌ی‬ ‫كاروباری یاسایی له‌په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی بۆ ئاوێن���ه‌ رونك���رده‌وه‌ له‌دوای‬ ‫ته‌وابون���ی واده‌ی یاس���ایی په‌رله‌م���ان‬ ‫له‌مانگ���ی تش���رینی دوه‌می ئه‌مس���اڵ نه‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران‌و ن ‌ه دكتۆر یوسف سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان ش���ه‌رعیه‌تیان‬ ‫نامێنێ���ت‌و په‌رله‌مان ده‌بێته‌ په‌رله‌مانێكی‬ ‫ماوه‌ به‌س���ه‌رچو‪ ،‬وتیش���ی "كاره‌س���ات ‌ه‬ ‫دامه‌زراوه‌یه‌ك���ی ش���ه‌رعی هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان نه‌مێنێت‌و هیچ رێكکه‌وتنێكی‬ ‫له‌سه‌ر نه‌كرێت‪ ،‬هاوكات پارتی هه‌وڵه‌كانی‬ ‫خس���توه‌ت ‌ه گه‌ڕ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی په‌رله‌مان‬ ‫كارابكات���ه‌و‌ه به‌ڕێكه‌وتنێك���ی نوێ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تائێستا ئه‌و رێكکه‌وتنه‌ دروستنه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێی یاسا رۆژی ‪٦‬ی مانگی‪11‬ی ئه‌مساڵ‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تان هیچ شه‌رعیه‌تێكی‬

‫نامێنێ���ت‪ ،‬په‌رله‌م���ان ی���ان ده‌بێ���ت‬ ‫كارابكرێته‌وه‌و م���اوه‌ی خۆی درێژبكاته‌و‌ه‬ ‫یان هه‌ڵبژاردنێكی ن���وێ ئه‌نجام بدرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیچ كام ل���ەو ئە‌گه‌رانە دیارنین کە‬ ‫بخرێنه‌ ب���واری جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانیاریی���ه‌كان پالن���ی پارتی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م دۆخه‌ درێژه‌ بكێش���ێت‪ ،‬هیچ‬ ‫پڕۆژه‌و هه‌وڵێك له‌ب���اره‌ی كاراكردنه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان س���ه‌رنه‌گرێت تاوه‌كو سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مانیش هاوش���ێوه‌ی سه‌رۆكی هه‌رێم‬ ‫ماوه‌كه‌ی به‌سه‌ربچێت‪.‬‬ ‫به‌هار مه‌حمود‪ ،‬جێگری سه‌رۆكی لیژنه‌ی‬ ‫كاروباری یاس���ایی په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫له‌ب���اره‌ی ئه‌و ئه‌گه‌رانه‌و‌ه ك ‌ه بۆ په‌رله‌مان‬ ‫دێنه‌ پێش���ه‌وه‌ ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫پێویست ‌ه بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئاماده‌كاری بۆ‬ ‫بكات‪ ،‬وتیشی "گۆڕان تێگه‌یشتوه‌ له‌وه‌ی‬ ‫پارت���ی ی���اری ب���ه‌كات ده‌كات‌و نایه‌وێت‬ ‫په‌رله‌مانی كوردستان چاالك بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫جێگری س���ه‌رۆكی لیژن���ه‌ی كاروباری‬ ‫یاس���ایی په‌رله‌مانی كوردستان‪ ،‬جه‌ختی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ش���كرده‌وه‌ هه‌مو ئه‌گه‌رێك‬ ‫له‌پێش���چاو ده‌گرن له‌باره‌ی په‌رله‌مانه‌و‌ه‬ ‫به‌اڵم هیچ ئومێدی ده‌رنه‌بڕی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫ك���ه‌ په‌رله‌مان چاالك بكرێته‌وه‌ وتیش���ی‬ ‫"ئومێدم به‌كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان نیه‌"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر گۆڕانكاریی���ه‌ك له‌په‌رله‌مان���ی‬ ‫كوردس���تان به‌ب���ێ یه‌كێتی نیش���تمانی‬

‫كوردستان ته‌واو نابێت ئه‌وه‌ش له‌ڕابردودا‬ ‫س���ه‌لما‪ ،‬بۆی��� ‌ه یه‌كێت���ی ب���اوه‌ڕی وای ‌ه‬ ‫ده‌بێت پرس���ی هه‌ڵب���ژاردن‌و ریفراندۆم‌و‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌م���ان پێكه‌وه‌ كاریان‬ ‫بۆ بكرێت‪.‬‬ ‫ته‌الر له‌تیف‪ ،‬ئه‌ندامی لیژنه‌ی یاس���ایی‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تان ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ه���ه‌ر هێزێ���ك بیه‌وێت كات‬ ‫بكوژێت له‌بابه‌تی كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان‬ ‫مێژو ره‌حمی پێناكات‪ ،‬وتیشی "داخستنی‬ ‫په‌رله‌مان له‌كه‌یه‌كی ناش���یرینه‌ به‌مێژوی‬ ‫پارتیه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر هێزێك رێگری له‌چاككردنی‬ ‫په‌رله‌مان بكات مێژو ره‌حمی پێناكات"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌كه‌ی لیژنه‌ی یاسایی په‌رله‌مانی‬ ‫كوردس���تان له‌فراكس���یۆنی یه‌كێتی وتی‬ ‫"دوای ئەوەی ماوه‌ی یاس���ایی په‌رله‌مان‬ ‫ت���ه‌واو دەبێ���ت‌و هه‌ڵب���ژاردن نا‌كرێ���ت‬ ‫په‌رله‌مانی���ش واده‌كه‌ی وه‌ك���و ماوه‌كه‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكی پێش���وی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ته‌واوده‌بێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ئێس���تادا كه‌س‬ ‫نه‌یوتوه‌ هه‌ڵبژرادن ناكرێت"‪.‬‬ ‫كوردس���تان له‌ب���ه‌رده‌م په‌كکه‌وتن���ی‬ ‫ته‌واوه‌ت���ی داموده‌زگا یاس���اییه‌كانیدایە‪،‬‬ ‫بۆیه‌ په‌كه‌وتنی په‌رله‌مان به‌بێ هه‌ڵبژارد ‌ن‬ ‫یان كاراكردن���ه‌وه‌ی په‌رله‌مان كه‌ به‌وته‌ی‬ ‫گۆڕان پارتی خواستی له‌سه‌ریه‌تی‪ ،‬هه‌رێم‬ ‫ده‌خات ‌ه به‌رده‌م كێشه‌ی یاسایی‌و قه‌یرانی‬ ‫سیاسی نوێ‪.‬‬

‫وت���ی‌ "پێمان وتون ئێم���ه‌ دڵگرانین له‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌م رێككه‌وتن���ه‌ جێبه‌ج���ێ‌ ناكرێت‌و‬ ‫ده‌مانه‌وێ���ت له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ دادێ‌ میكانیزمی‌‬ ‫جێبه‌جێكردن���ه‌كان بدۆزینه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بزانین له‌كوێدا ناتوانین ئه‌م رێككه‌وتنامه‌یه‌‬ ‫ی���ان خاڵه‌كانی‌ ئ���ه‌م رێككه‌وتنه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌دوای‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ تائێستا هیچ وه‌اڵمێكی‌‬ ‫ئێمه‌یان نه‌داوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا چاوه‌ڕوانده‌كرێ���ت‬ ‫له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ داهاتوم���ان ك���ه‌ له‌مانگی‌‬ ‫ئایاردا ئه‌نج���ام ده‌درێت‪ ،‬یه‌كێتی‌ وه‌اڵمێكی‌‬ ‫دروستمان بداته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ داهاتوی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫هاوبه‌شی‌ یه‌كێتی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ئاوێنه‌‬

‫په‌یوه‌ندی‌ به‌حاكم قادر حه‌مه‌جان ئه‌ندام ‌ی‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ كارگێ���ڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫ئه‌ندامی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ هاوبه‌ش���ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ كرد به‌اڵم ئاماده‌ نه‌بو هیچ لێدوانێك‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ بدات‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئ���ه‌و بۆچونانه‌ بۆ هۆكاری‌‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردن���ی‌ رێككه‌وتنامه‌كه‌ی‌ نێوان‬ ‫یه‌كێتی‌‌و گۆڕان‪ ،‬سه‌رچاوه‌یه‌ك له‌بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان كه‌ نه‌یویست ناوی‌ بهێنرێت به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند ك���ه‌ "یه‌كێتی‌ نه‌ رێككه‌وتن له‌گه‌ڵ‬ ‫گۆڕان نه‌ رێككه‌وتن له‌گه‌ڵ پارتی‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫به‌وت���ه‌ی‌ ئه‌و س���ه‌رچاوه‌یه‌"یه‌كێتی‌ كات‬ ‫ده‌كوژێت هه‌تا كاتی‌ هڵب���ژاردن‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫پ���اره‌‌و داهاته‌كه‌ی‌ پارتی‌ مس���ۆگه‌ر بكات‌و‬ ‫لێره‌ش جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌ بمێنێت‬ ‫تاكاتی‌ هه‌ڵبژاردن"‪.‬‬

‫یه‌كێتی‌ نه‌ رێككه‌وتن‬ ‫له‌گه‌ڵ گۆڕان ن ‌ه‬ ‫رێككه‌وتن له‌گه‌ڵ‬ ‫پارتی‌ ده‌كات‬

‫ژه‌نرا ‌ڵ جۆزیف فوتیل‪ :‬ناكرێت رۆڵ‌و توانا ‌ی‬ ‫هێز‌ه كوردییه‌كان له‌به‌رچاو نه‌گیرێـت‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی‪٢٥‬ی نیسانی‪ ٢٠١٧‬فڕۆك ‌ه‬ ‫جه‌نگییه‌كانی توركیا فه‌رمانده‌یی گشتیی‬ ‫هێزه‌كانی یه‌په‌گه‌ی له‌چیای قه‌ره‌چۆغ‬ ‫له‌نزیك شاری دێرك له‌كانتۆنی جزیره‌ی‬ ‫رۆژئاوای كوردستان بۆردومان كرد‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك راوێژكاری ئه‌مریكی سه‌ردانی‬ ‫ناوچه‌ بۆردومانكراوه‌كه‌یان كردو یه‌كێك‬ ‫له‌و كه‌سانه‌ی كه‌ پێشوازی له‌و راوێژكاران ‌ه‬ ‫كرد‪ ،‬عه‌بدی فه‌رهاد ناسراو به‌شاهین‬ ‫جیلۆ به‌رپرسی بااڵی پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردستان بو‪ ،‬كه‌ له‌الیه‌ن توركیاوه‌ بڕی‬ ‫ملیۆنێك‌و‪ ١٠٠‬هه‌زار دۆالری بۆ كوشتنی‬ ‫جیلۆ دیاریكردوه‌و ئه‌مه‌ش به‌ته‌واوه‌ت ‌ی‬ ‫بوه‌ت ‌ه هۆ ‌ی نیگه‌رانی‌ توركیا له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫سیاسه‌تی‌ ئیداره‌ی‌ ترامپ‪.‬‬ ‫ ‬ ‫جه‌ن���ه‌رال جوزیف فوتیل���و فه‌رمانده‌ی‬ ‫ناوه‌ن���دی‌ س���ه‌رباز ‌ی ئه‌مریكا س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌په‌یوه‌ندی‌ ئه‌مری���كاو هێزه‌كان ‌ی یه‌په‌گ ‌ه‬ ‫له‌لێدوانێكدا به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند "له‌س���وریا‬ ‫هێز‌ه چه‌كداریه‌ كوردییه‌كان رۆڵی‌ گه‌وره‌یان‬ ‫هه‌بوه‌و هۆكارێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌ تێكش���كان‌و‬ ‫بێهێزكردن���ی‌ داع���ش ب���ون‪ ،‬هێزه‌كان��� ‌ی‬ ‫ئه‌مریكایش په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ی باشیان له‌گه‌ڵیان‬ ‫هه‌یه‌و له‌ئاینده‌ش���دا به‌ڕاوێژ له‌گه‌ڵ ئه‌وان‬ ‫پ�ل�ان بۆ بنبڕكردنی‌ داعش‌و تیرۆریس���تان‬

‫داده‌نرێت‌و ناكرێ���ت رۆڵ‌و قه‌باره‌و توانا ‌ی‬ ‫هێزه‌ كوردیی���ه‌كان له‌به‌رچ���او نه‌گیرێـت‌و‬ ‫پشتگوێ‌ بخرێن له‌سوریا"‪.‬‬ ‫"توركیا ئه‌وه‌ی‌ چاوه‌ڕوان ‌ی ده‌كرد‬ ‫له‌ترامپ‪ ،‬نه‌هاته‌دی‌"‬ ‫ئیسماعیل یاشا چاودێر ‌ی سیاس ‌ی تورك‬ ‫له‌باره‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ ئیداره‌ی‌ تره‌مپ‌و‬ ‫توركی���او یه‌په‌گ��� ‌ه به‌ئاوێن���ه‌ ‌ی راگه‌یاند‬ ‫"ئه‌گه‌رچی‌ توركیا له‌چاوه‌ڕوانی‌ كۆتاییهاتن ‌ی‬ ‫ئیداره‌ی‌ ئۆباماب���و تاوه‌كو له‌گه‌ڵ ئیداره‌ ‌ی‬ ‫نوێ���ی‌ تره‌مپ په‌یوه‌ندی‌ دۆس���تانه‌ی‌ نو ‌ێ‬ ‫بنیاد بنێته‌وه‌ ب���ه‌اڵم ره‌نگ ‌ه ئه‌وه‌ی‌ توركیا‬ ‫ده‌یه‌وێت بۆ ‌ی نه‌یه‌ته‌دی‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كاتێك‬ ‫له‌ئێس���تادا په‌یوه‌ندی‌‌و هاوكار ‌ی سه‌رباز ‌ی‬ ‫ئه‌مریكا له‌گه‌ڵ هێزه‌ كوردییه‌كان له‌سوریادا‬ ‫له‌قۆناغێكی‌ باش���دایه‌و به‌رده‌وامیش به‌ره‌و‬ ‫پێش���ه‌وه‌چون له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی���ان به‌د ‌ی‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫"كورد سیاسه‌تی‌ ئه‌ردۆغانیان‬ ‫پ ‌ێ قبوڵناكرێت"‬ ‫ف���ه‌ره‌ج رێكانی‪ ،‬لێپرس���راوی‌ كۆمیته‌ی‬ ‫ش���یالدزێی یه‌كێتی نیش���تمانی كوردستان‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێن���ه‌ ‌ی راگه‌یاند " توركیا‬ ‫به‌رده‌وامه‌ له‌بۆردومانی‌ ناوچه‌ سنوریه‌كان ‌ی‬ ‫نێ���وان هه‌رێم‌و توركی���ا به‌جۆرێك زۆرجار‬ ‫نزیكده‌بن���ه‌و‌ه له‌س���نوره‌كانی‌ ش���یالدزێ‌‌و‬ ‫هاواڵتیانی���ش له‌دڵه‌راوكێ‌‌و مه‌ترس���یدان‌و‬

‫له‌هه‌م���ان كاتیش���دا ژم���اره‌ی‌ هێ���ز‌ه‬ ‫سه‌ربازییه‌كانی‌ له‌سه‌ر سنوره‌كان ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان‌و رۆژئاوا زیادكردوه‌ ك ‌ه مه‌ترس ‌ی‬ ‫له‌شكركێشی‌ هه‌یه‌ له‌الیه‌ك بۆ سه‌ر شه‌نگال‌و‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریش بۆ سه‌ر قه‌ندیل"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها دیالن تاشده‌میرو په‌رله‌مانتاری‬ ‫هه‌ده‌پ���ه‌ له‌په‌رله‌مانی‌ توركیا س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌په‌الماره‌كانی‌ توركیا بۆ س���ه‌ر شه‌نگال‌و‬ ‫رۆژئ���اوای‌ كوردس���تان ب���ۆ ئاوێن���ه‌ وت ‌ی‬ ‫"ئه‌ردۆغ���ان هه‌م���و هه‌وڵێ���ك ئ���ه‌دات بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌ی خۆ ‌ی فراوان بكات‌و‬ ‫دیكتات���ۆری‌ خۆی‌ بس���ه‌لمێنێت‌و پێی‌ وای ‌ه‬ ‫به‌هێ���رش‌و په‌الماردانی‌ رۆژئاواو باش���ورو‬ ‫باكور ده‌توانێت ئه‌وه‌ی‌ ئه‌یه‌وێت به‌ده‌ست ‌ی‬ ‫بهێنێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌بێت ئاگاداری‌ ئه‌وه‌ بێت‬ ‫كه‌ به‌قورسی‌ باجه‌كه‌ ‌ی ئه‌دات‌و ده‌رئه‌نجام ‌ی‬ ‫باش���ی‌ لێناكه‌وێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه گه‌لی‌ كورد‬ ‫له‌باكورو رۆژئاواو باش���وریش سیاس���ه‌ت ‌ی‬ ‫ئه‌ویان پێ‌ قبوڵناكرێت‌و به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬ ‫به‌رپه‌رچ ‌ی ده‌ده‌نه‌وه‌و له‌دژی‌ راده‌وه‌ستن"‪.‬‬

‫فوتیل‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫‪ 72‬هەزار خانەنشینی پێشمەرگە هەیە‬

‫دوای سێ جار کۆبونەوە لەگەڵ بارزانی‬ ‫كێشەی پێشمەرگە دێرینەكان یەكالیی نەبۆتەوە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫لەگەڵ ئەوەی تاوەكو ئێستا سێ جار‬ ‫لەگەڵ مەسعود بارزانی كۆبونەوتەوە‬ ‫بەاڵم هێشتا كێشەو داواكارییەكانی‬ ‫پێشمەرگە دێرینەكان یەكالیی نەبۆتەوەو‬ ‫داواكارییەكانیان جێبەجێ نەكراون‪.‬‬ ‫بڕیارە كۆتایی ئەم هەفتەیەش بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە لەگەڵ حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستاندا كۆببنەوە‪.‬‬ ‫رۆژی ‪30‬ی نیس���ان‪ ،‬بەسەرپەرش���تی‬ ‫مەس���عود بارزان���ی‌و ئامادەبون���ی قوباد‬ ‫تاڵەبان���ی‪ ،‬جێگری س���ەرۆكی حكومەت‌و‬ ‫ئامادەبونی وەزیرو الیەنە پەیوەندیدارەكان‌و‬ ‫نوێنەرانی كۆمەڵەی پێشمەرگە دێرینەكان‌و‬ ‫دەزگای ئەیلول‪ ،‬كۆبونەوەیەك بەمەبەستی‬ ‫تاوتوێكردنی داواو كێشەكانی پێشمەرگە‬

‫دێرینەكان بەڕێوەچو‪.‬‬ ‫ئ���ەم كۆبونەوەیە س���ێیەم كۆبونەوەی‬ ‫نێ���وان مەس���عود بارزانی‌و پێش���مەرگە‬ ‫دێرینەكان���ە لەمانگی ئاب���ی‪2016‬ەوە بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی داواكانیان‪.‬‬ ‫حەمەڕەش���ید قەرەداغ���ی‪ ،‬جێگ���ری‬ ‫سەرۆكی كۆمەڵەی پێشمەرگە دێرینەكانی‬ ‫كوردس���تان وت���ی ك���ە لەكۆبونەوەكەدا‬ ‫مەس���عود بارزان���ی بڕیاری���دا پێویس���تە‬ ‫پرس���ی موچەی خانەنش���ینی پێشمەرگە‬ ‫دێرینەكان چارەس���ەر بكرێ���ت‌و دو توێژ‬ ‫هەیە‪ ،‬كەسوكاری شەهیدان‌و پێشمەرگەی‬ ‫دێری���ن‪ ،‬نابێت مافیان پێش���ێل بكرێت‌و‬ ‫موچەیان دوابخرێت‪ ،‬وتیشی"حكومەتیشی‬ ‫راسپارد بەجێبەجێكردنی بڕیارەكە"‪.‬‬ ‫جێگری سەرۆكی كۆمەڵەی پێشمەرگە‬ ‫دێرینەكان باسی لەوەكرد كە داواكانی ئەوان‬ ‫بریتییە لەوەی موچەكانیان لەخانەنشینی‬

‫گشتی سەر بەوەزارەتی داراییەوە بخرێتە‬ ‫سەر خانەنشینی سەر بەپێشمەرگە تاوەكو‬ ‫موچەكانیان بەڕێكوپێكی وەربگرن چونكە‬ ‫وەك ئەو باسی دەكات لەسااڵنی ‪ 2015‬و‬ ‫‪2016‬دا موچەی هەشت مانگیان فەوتاوەو‬ ‫لەساڵی‪2017‬ش���دا هی���چ موچەیەكی���ان‬ ‫وەرنەگرتوە‪.‬‬ ‫حەمەڕەشید قەرەداغی ئاماژەی بەوەشدا‬ ‫كە بڕیارە رۆژی پێنجش���ەممەی داهاتو‪،‬‬ ‫لەگەڵ حكومەت���ی هەرێم دانیش���تنێكی‬ ‫دیكە بك���ەن لەئەنجومەن���ی وەزیران بۆ‬ ‫جێبەجێكردن���ی ئ���ەوەی كە لەلیس���تی‬ ‫خانەنشینی گشتی جیابكرێنەوەو بخرێنە‬ ‫سەر لیستی خانەنشینی سەر بەوەزارەتی‬ ‫پێش���مەرگە ب���ەاڵم پێویس���تیان بەوەیە‬ ‫لیس���تێك تەواوی پێش���مەرگەی دێرین‌و‬ ‫خ���اوەن ماف كە یاس���ای خانەنش���ینی‬ ‫پێش���مەرگە دەیانگرێتەوە ئامادە بكرێت‌و‬

‫وتیشی"لەكوردستاندا‪ 72‬هەزار خانەنشینی‬ ‫پێش���مەرگە هەیە س���ەر بەو حزبانەن كە‬ ‫لەش���اخ بون‌و لەبەرەی كوردستانی بون‪.‬‬ ‫ئ���ەو ژمارەیە دەبێ پێداچون���ەوەی تێدا‬ ‫بكرێت‌و نازانین چەندی دەمێنێتەوە‪ ،‬زیاتر‬ ‫دەبێت یان كەمتر"‪.‬‬ ‫ق���ادر قادر بەرپرس���ی دەزگای ئەیلول‬ ‫لەگ���ەڵ ئ���ەوەی بەئاوێن���ەی وت كە لەم‬ ‫هەفتەی���ەدا كۆبونەوەیەك���ی دی لەگەڵ‬ ‫حكوم���ەت ئەنج���ام دەدەن ئ���ەوكات‬ ‫ئەنجامەكان���ی رون دەبنەوە بەاڵم وتی كە‬ ‫تاوەكو ئەنجامی هەوڵەكانیان دەرنەچێت‬ ‫ناتوانن پێ���ش روداوەكان بك���ەون‌و هیچ‬ ‫شتێك لەوبارەیەوە بڵێن‪.‬‬ ‫ئ���ەم هەواڵنەی پێش���مەرگە دێرینەكان‬ ‫لەكاتێكدایە ك���ە وەزارەتی پێش���مەرگە‬ ‫بەوتەی جەبار یاوەر‪ ،‬ئەمینداری گش���تی‬ ‫وەزارەتەك���ە لەئەنجومەن���ی فەرماندەیی‬

‫یەكێ���ك لەبڕیارەكانی���ان ئەوەی���ە ك���ە‬ ‫پێداچون���ەوە بەهەم���و لیس���تەكانی‬ ‫خانەنش���ینی پێش���مەرگەدا بكرێت پاش‬ ‫پێداچونەوەك���ەش ئ���ەوكات هەموی���ان‬ ‫دەگوازرێنەوە س���ەر وەزارەت���ی دارایی‌و‬ ‫لەڕێگەی بانكەوە موچە وەردەگرن‪.‬‬ ‫جەب���ار ی���اوەر باس���ی لەوەش���كرد‬ ‫ك���ە پێش���مەرگە دێرینەكان ك���ە لەڕێی‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گش���تی خانەنش���ینەوە‬ ‫موچ���ە وەردەگ���رن‪ ،‬لەبەرئ���ەوەی‬ ‫موچەكانیان بەڕێكوپێكی نادرێتێ‌و چەند‬ ‫مانگێكی���ان فەوتاوە‪ ،‬تەنیا مەبەس���تیان‬ ‫ئەوەیە وەكو وەزارەتی پێشمەرگە مانگانە‬ ‫موچە بەڕێكوپێك���ی موچەكانیان بدرێتێ‬ ‫نەك بخرێنە س���ەر وەزارەتی پێشمەرگە‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشدا كە بڕیاروایە حكومەتی‬ ‫هەرێم دیراسەی ئەو بابەتە بكات‌و بزانێت‬ ‫چ���ۆن رێوش���وێنی چارەس���ەركردنی بۆ‬

‫دابنێت‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەوەی ك���ە كەی دەس���ت‬ ‫بەپێداچون���ەوە بەو لیس���تانەدا دەكەن‪،‬‬ ‫جەبار یاوەر وتی لەئێس���تادا دەس���تیان‬ ‫كردوە بەپێداچونەوە بەلیستی خانەنشیانی‬ ‫كەمئەندامان���ی پێش���مەرگەو پاش���ان‬ ‫دەس���تدەكەن بەپێداچونەوە بەلیس���تی‬ ‫خانەنش���ینی پێش���مەرگەداو لیژنەك���ەی‬ ‫ئەوانیش بەهەمو لیستەكانی خانەنشینی‬ ‫پێشمەرگەدا دەچێتەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی لەپێداچون���ەوەی لیس���تی‬ ‫خانەنش���ینی كەمئەندامانی پێشمەرگەدا‬ ‫كە ژمارەی���ان ‪ 8500‬كەمئەندامن تاوەكو‬ ‫ئێس���تا لەڕێگ���ەی لیژنەیەكی پزیش���كی‬ ‫بێالیەن���ەوە‪ 1721‬كەس���یان بینراون‌و لەو‬ ‫ژمارەیە‪ 500‬كەسیان الدراون‌و دەكرێنەوە‬ ‫بەخانەنش���ینی پێش���مەرگەو ئیمتیازانی‬ ‫كەمئەندامیان لێوەردەگیرێتەوە‪.‬‬

‫" ‪283‬هه‌زار كه‌س بێكار بون"‬

‫له‌‪2017‬دا شازده‌ كرێكار گیانیان له‌ده‌ست داوه‌‬ ‫ئا‪ :‬وه‌رزێر بابه‌كر‬

‫س���ه‌رۆكی س���ه‌ندیكای كرێكاران���ی‬ ‫بیناسازی لقی سلێمانی ده‌ڵێت له‌ماوه‌ی‬ ‫پێنج ساڵی رابردودا زیاد له‌‪ 300‬كرێكار‬ ‫له‌كات���ی كاركردندا گیانیان له‌ده‌س���ت‬ ‫داوه‌و وته‌بێژی یه‌كێتی وه‌به‌رهێنه‌رانی‬ ‫كوردس���تانیش ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای قه‌یرانی داراییه‌وه‌ تاوه‌كو‬ ‫ئێس���تا ‪283‬هه‌زار كه‌س له‌كاره‌كانیان‬ ‫دورخراونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫گیانله‌ده‌ستدانی كرێكاران‬ ‫زیادی كردوه‌‬ ‫عوس����مان زیندان����ی س����ه‌رۆكی‬ ‫س����ه‌ندیكای كرێكاران����ی بیناس����ازی‬ ‫لق����ی س����لێمانی به‌ئاوێن����ه‌ی راگه‌یاند‪:‬‬ ‫ته‌نها له‌س����اڵی‪2017‬دا ش����انزه‌ كرێكار‬ ‫گیانیان له‌ده‌س����تداوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت به‌شێكی‬ ‫زۆری خاوه‌ن����كاره‌كان پابه‌ن����د ناب����ن‬ ‫به‌مه‌رجه‌كانی س����ه‌المه‌تی كرێكارانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل����ه‌‪ %90‬كرێكاران����ی بیناس����ازی بون‌و‬ ‫له‌‪%13‬كرێكاره‌كان له‌ره‌گه‌زی مێن‪ ،‬ته‌نها‬

‫كرێكاری ناوخۆ گیانیان له‌ده‌ستنه‌داوه‌‬ ‫به‌ڵكو ‪%40‬كرێكاره‌كان بیانی بون‪.‬‬ ‫وتیشی به‌شێكی خاوه‌ن ئوتێله‌كانیش‬ ‫مه‌رجه‌كانی سه‌المه‌تی بۆكرێكاره‌كنیان‬ ‫دابین ناكه‌ن ئه‌مه‌ش یه‌كێكه‌ له‌هۆكاری‬ ‫گیانله‌ده‌س����تدانه‌كانی كرێ����كاره‌كان‪،‬‬ ‫به‌ش����ێكی خاوه‌نكاره‌كانی����ش دره‌ن����گ‬ ‫پاره‌ی كارمه‌نده‌كانیان ده‌ده‌ن‌و ئه‌وانیش‬ ‫سكااڵیان له‌سه‌ر به‌شێكی كۆمپانیاكان‬ ‫تۆمارك����ردوه‌و به‌ش����ێك له‌پاره‌ی����ان‬ ‫بۆگه‌ڕاندونه‌ته‌وه‌ به‌ڕێگه‌یه‌كی یاسایی‪.‬‬

‫هه‌زاران كارمه‌ندو كرێكار له‌كار‬ ‫دورخراونه‌ته‌وه‌‬ ‫مه‌الیاس���ین مه‌حم���ود وته‌بێ���ژی‬ ‫یه‌كێت���ی وه‌به‌رهێنه‌ران���ی كوردس���تان‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���دا به‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند‬ ‫به‌بۆنه‌ی قه‌یرانی دارایی���ه‌وه‌ زیانێكی زۆر‬ ‫به‌ر كه‌رت���ی وه‌به‌رهێنان كه‌وتوه‌ به‌هه‌زاران‬ ‫كارمه‌ن���دو كرێكار ل���ه‌كار دورخراونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای قه‌یرانی داراییه‌وه‌‪283‬هه‌زار‬ ‫ك���ه‌س بێكارب���ون‌و گرێبه‌س���تیان بۆنوێ‬ ‫نه‌كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬مه‌الیاسین وتیشی به‌داخه‌و‌ه‬

‫ریکالم‬

‫هی���چ كۆمپانیایه‌ك گرنت���ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫بیمه‌ی بێكاری ناده‌ن ‌ه خاوه‌ن كاره‌كان‪.‬‬ ‫دۆخه‌كه‌ خراپتر ده‌بێت‬ ‫د‪.‬محه‌م���ه‌د ره‌وف پس���پۆڕی ئاب���وری‬ ‫به‌ڕۆژنامه‌ی ئاوێنه‌ی راگه‌یاند ئه‌و قه‌یرانه‌ی‬ ‫كه‌ دروستبوه‌ بێكارییه‌كی زۆری خستۆته‌و‌ه‬ ‫به‌رئه‌نجامی خراپ���ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ئابوری‬ ‫لێده‌كه‌وێته‌وه‌‌و كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر ئاستی‬ ‫ت���اك‌و حكومه‌تی���ش ده‌بێ���ت‪ ،‬وتیش���ی‬ ‫پێویسته‌ بڕیاربه‌ده‌س���تانی واڵت ئه‌ودۆخ ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ربكه‌ن چونكه‌ پار‌ه له‌واڵتدا هه‌یه‌‪،‬‬

‫له‌كاتی باش���نه‌بونی بارودۆخه‌كه‌ زیانێكی‬ ‫زۆر به‌ر ئابوری واڵت ده‌كه‌وێت‌و رێژه‌یه‌كی‬ ‫زۆر كرێكار بێكار ده‌بێت‪.‬‬ ‫س���ااڵنه‌ له‌جیهاندا یه‌ك���ی ئایار به‌ڕۆژی‬ ‫جیهانیی كرێ���كاران دانراوه‌و س���ه‌ندیكای‬ ‫كرێكارانی بیناسازی ده‌ڵێت ده‌بێت له‌ڕۆژی‬ ‫‪1‬ی ئایاردا ببێت به‌پشوو یان ده‌بێت موچه‌ی‬ ‫دوئه‌وه‌نده‌ی ئه‌و رۆژه‌ بدرێت به‌كرێكاره‌كه‌‪،‬‬ ‫ئاخۆ ئه‌ یاده‌ له‌هه‌رێمی كوردس���تان چۆن‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێ���ت‌و چی له‌دۆخ���ی كرێكارانی‬ ‫باشوری كوردستان ده‌گۆڕێت‪.‬‬

‫عیادەی شەوانەو رۆژی‬ ‫پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دکتۆر‬ ‫ژیال بەختیار عوسمان‬

‫پسپۆری نەشتەرگەری‬ ‫نەخۆشییەکانی ژنان و منداڵبون‬

‫تەنها‬

‫‪ 5000‬دینار‬ ‫ سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ‪0770 7711 011‬‬ ‫تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪053 329 2900‬‬

‫هەنوکە‬

‫لەبیرەوەرییەکانی "مام جەالل"ەوە‬

‫‪5‬‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫مام جەالل‪ :‬جەاللیەت‪ ،‬ناوێکی ناڕاست‌و ناڕەوا بو‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫ئەم پەرەگرافانەی ئاوێنە‬ ‫باڵویدەکاتەوە‪ ،‬چەند بڕگەیەکن‬ ‫لەکتێبی "مام جەالل ‪ -‬دیداری تەمەن‪-‬‬ ‫لەالوێتییەوە بۆ کۆشکی کۆماری"‪.‬‬

‫جەاللیەت‬ ‫جەاللیەت‪ ،‬ناوێکی ناڕاس���ت‌و ناڕەوا‬ ‫بو‪ ،‬بۆ ئەو باڵەی مەکتەبی سیاس���ی‪،‬‬ ‫ئەگەر بەڕاس���تی بگوترابای���ە‪ ،‬دەبوایە‬ ‫بگوترایە‪ ،‬پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫باڵی مەکتەبی سیاس���ی‪ ،‬ئەگەر بەناوی‬ ‫شەخسێکەوە ناوبنرایە‪ ،‬ئەبوایە بەناوی‬ ‫مامۆس���تا ئیبراهیم���ەوە هەڵب���درێ‌و‬ ‫بیانگوتوتبایە (ئیبراهیمییەت)‪ ،‬چونکە‬ ‫من بەڕاس���تی نە شەخسی یەکەم بوم‬ ‫لەو بزوتنەوەیەدا‪ ،‬نە ئەو کەس���ە بوم‪،‬‬ ‫کە الیەنگری تێک���دان بوم لەگەڵ مەال‬ ‫مستەفادا‪ ،‬من تا کۆتاییش بەئیعتیرافی‬ ‫مەال مستەفا خۆش���ی‪ ،‬ناوبژیکەرو مام‬ ‫ناوەنج���ی ب���وم لەنێوان���دا‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫زۆر بەناه���ەق ئ���ەو ناوە بەس���ەر ئەو‬ ‫جواڵنەوەیەدا سەپێندرا‪.‬‬

‫تاڵەبانی‌و بارزانی‌‬ ‫*ئ���ه‌و خه‌یاڵ���ه‌ی‌ ك���ه‌ الم هه‌ب���و‪،‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ مه‌ال مس���ته‌فا زۆر‬ ‫خوێنده‌واره‌‌و ده‌رباره‌ی‌ ماركس���ییه‌ت‪،‬‬ ‫دیاله‌كتیك‪ ،‬ئابوری‌‪ ،‬شاره‌زاو رۆشنبیره‌‪،‬‬ ‫(لەیه‌كه‌م بینینی‌ بارزانی‌ له‌مۆس���كۆ)‬ ‫له‌به‌رچاوم رۆیشت‪ ،‬چونكه‌ به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫نه‌ب���و‪ ،‬به‌ڵكو به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ بو‪ ،‬هه‌تا‬ ‫دژی‌ ئه‌و مه‌سه‌النه‌ش قسه‌ی‌ ئه‌كرد‪.‬‬ ‫*بارزانی‌ پیاوێكی‌ زیره‌ك بو‪ ،‬گرنگه‌‬ ‫ئه‌و راس���تییه‌ بزانین‪ ،‬كه‌ مه‌ال مسته‌فا‬ ‫پیاوێك بو له‌سیاسه‌تی‌ ده‌ولی‌‌و ئیفلیمی‌‬ ‫ئه‌گه‌یش���ت‪ ،‬بارزانی‌ به‌و شێوه‌یه‌ نه‌بو‪،‬‬ ‫كه‌ چوار ئه‌فسه‌ره‌كه‌ باسی‌ ئه‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بارزانی‌ نوس���ه‌ر نه‌بو‪ ،‬كه‌ شت بنوسێ‌‌و‬ ‫خ���ۆی‌ دایبڕێژێ���ت‪ ،‬پێموای���ه‌ گه‌لێك‬ ‫له‌سه‌ركرده‌كانی‌ دنیاش‪ ،‬كاربه‌دەستیان‬ ‫هه‌یه‌ ك���ه‌ نوس���راویان بۆ ئه‌نوس���ن‪،‬‬ ‫به‌یه‌كێ���ك ئه‌ڵێن بۆیان بنوس���ێت‪ .‬من‬ ‫پێموایه‌‪ ،‬وه‌كو گه‌لێك له‌سه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫دنیا‪ ،‬نوسینه‌كانی‌ به‌و كه‌سانه‌ ئه‌نوسی‌‪،‬‬ ‫كه‌ ب���اوه‌ڕی‌ پێئه‌كردن‪ ،‬س���ه‌رده‌مێك‬ ‫له‌به‌غدا من یه‌كێ���ك بوم له‌نزیكه‌كانی‌‪،‬‬ ‫هه‌ندێ‌ نوسینی‌ به‌من ئه‌نوسی‌‪.‬‬ ‫*مه‌ال مس���ته‌فا له‌زۆر جێگا ئه‌یگوت‬ ‫(م���ن زه‌عی���م نی���م! من عه‌س���كه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولكه‌ری���م قاس���مم)‪ ،‬ئێم���ه‌ش‬ ‫ئه‌مانویس���ت بڵێی���ن ت���ۆ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫پارتییه‌ك���ی‌‪ ،‬ك���ه‌ نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ دوهه‌مه‌‬ ‫له‌عێراق���دا‪ ،‬عه‌بدولكه‌ری���م قاس���میش‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌مو عێراقه‌‪ ،‬ئێمه‌ الریمان‬ ‫نیه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌و س���ه‌رۆكی‌ سه‌رۆكه‌كه‌مان‬ ‫بێت‪ ،‬به‌الم نابێت تۆ سه‌ربازی‌ ئه‌و بیت!‬ ‫به‌اڵم مه‌ال مسته‌فا ئه‌یگوت‪ :‬نه‌خێر من‬ ‫سه‌ربازی‌ عه‌بدولكه‌ریم قاسمم!‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆر له‌سه‌ر ئه‌و بۆچونه‌بو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ جارێكی���ان ره‌حمه‌تی‌ كاك عه‌ونی‌‬ ‫یوس���ف پێیگوت (ئه‌رێ‌ جه‌نابی‌ مه‌ال‬ ‫مس���ته‌فا تۆ ته‌رفیعت نه‌ك���رد‪ ،‬نه‌بوت‬ ‫به‌نایب عه‌ریف؟ هه‌ر به‌سه‌رباز مایته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ بۆ چه‌ند ساڵ‌ ئه‌چێت؟!)‪.‬‬ ‫*(کاتی دوکەرتبونی پارتی لە‪)١٩٦٤‬‬ ‫حیزب به‌موتله‌قی‌ له‌الیه‌ك‌و مه‌ال مسته‌فا‬ ‫له‌الی���ه‌ك بو‪ ،‬له‌حه‌ڤ���ده‌ ئه‌ندامی‌ لیژنه‌‬

‫خه‌ڵك كوشتن ال ‌ی‬ ‫مه‌ال مسته‌فا وه‌كو‬ ‫ئاوخواردنه‌وه‌ وابو‬

‫ساالر عەزیز و مەال‬ ‫بەختیار ئارامیان كردبو‬ ‫بەكراسەكەی عوسمان‬ ‫ئەگینا لەڕاستیدا ئەوان‬ ‫هیچ فڕیان بەسەر‬ ‫رەوشت‌و بیروباوەری‬ ‫ئارامەوە نەبو‬ ‫مه‌ركه‌زی‌‪ ،‬ئێمه‌ پان���زه‌ له‌الیه‌ك بوین‪،‬‬ ‫ئه‌وو هاشم عه‌قراوی‌ له‌الكه‌ی‌ تر بون‪.‬‬ ‫* ك���ه‌ (مه‌ال مس���ته‌فا) كوده‌تاكه‌ی‌‬ ‫(‪)1964‬ی‌ كرد‪ ،‬نامه‌یه‌كی‌ بۆ نوس���یم‪،‬‬ ‫ئه‌ڵ���ێ‌ "وه‌ره‌ بۆ الم‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ جه‌ماعه‌تی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ مه‌ڕۆ‌و ئه‌من ئه‌وه‌مه‌و‬ ‫ت���ۆم وا خۆش ئ���ه‌وێ‌‪ ،‬وا موحته‌ره‌می‌‬ ‫ل���ه‌الم‪ ،‬وه‌ره‌ بۆ الم‪ ،‬وه‌ره‌ بۆ الم‪ ،‬وه‌ره‌‬ ‫بۆ الم‪ ،‬س���ێ‌ جار واینوسیبو‪ ،‬له‌پاشان‬ ‫ئایه‌ته‌كه‌ی‌ نوسیبو كه‌ نوح به‌كوڕه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ ئه‌ڵ���ێ‌ "یابنی‌ اركب معنا وال تكن‬ ‫مع القوم الكافرین"‪.‬‬

‫ئەویش وەاڵم���ی دابومەوە كە زۆر پێی‬ ‫خۆشەو پشتیوانی دەكات‌و پێی باشە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم بەك���ردەوە هی���چ هاوكاریەكی‬ ‫پێویس���تی نەكردی���ن‪ .‬عەبدولرەحمانی‬ ‫قاس���ملو‪ ،‬یەکێکە لەو کەسایەتییانەی‬ ‫کە الیەنی باش‌و خراپی هەیە‪.‬‬ ‫* عەزیز محەمەد‪ ،‬وەکو ئینس���ان تا‬ ‫بڵێی پیاوێکی خۆش مەعش���ەرە‪ ،‬وەکو‬ ‫سیاس���ی تێکۆش���ەرەو تەمەنی خۆی‬ ‫داناوە بۆ ئەو کێش���ەیە‪ ،‬بەاڵم کۆمەڵێ‬ ‫هەڵەی کردوە لەژیانی���ا‪ ،‬کە ناتوانرێت‬ ‫چاوی لێبپۆشرێت‪.‬‬ ‫مەال بەختیار و فەرەیدون عەبدولقادر و ساالر عەزیز‬

‫نەوشیروان‌‬ ‫لەناو ئەو برادەران���ەی لەناو كۆمەڵە‬ ‫كاریاندەك���رد‪ ،‬پێم وابو نەوش���یروان‪،‬‬ ‫هوش���یارترینیان ب���و‪ ،‬پێموابو كە ئەو‬ ‫گەنجێك���ی هەڵكەوتو‪ ،‬زی���رەك‪ ،‬كوڕی‬ ‫باش‌و عەقڵی باش���ەو چاك دەنوس���ێ‪،‬‬ ‫لەپاش���ان پێمواب���و كوردپەروەرێك���ی‬ ‫رەس���ەنە‪ ،‬وات���ا رەس���ەنییەكی هەبو‬ ‫لەكوردپەروەری���دا‪ ،‬بیروباوەڕو تێوری‌و‬ ‫فەلس���ەفەی بەكاردەهێنا‪ ،‬بۆ خزمەتی‬ ‫جەم���اوەری ك���وردو كوردس���تان‌و‬ ‫كوردایەت���ی‌و خەبات���ی میللەتی كوردو‬ ‫رزگاركردن���ی جوتی���ارو رەنجدەران���ی‬ ‫كوردس���تان‪ .‬وەك ئەوجۆرە ماركسیانە‬ ‫نەبو ك���ە هەڵواس���رابێت بەجواڵنەوەی‬ ‫شیوعیەوە‪ ،‬به‌قسه‌و بیروباوه‌ر دابڕابێت‬ ‫له‌جه‌ماوه‌ر‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ دیاره‌ هه‌ندێ‌ س���ه‌رنجم‬ ‫له‌س���ه‌ر نه‌وش���یروان هه‌بو‪ ،‬كه‌ هێشتا‬ ‫نه‌خه‌مڵیب���و‪ ،‬ئینفیعاالت���ی‌ هه‌ب���و‪،‬‬ ‫زوبه‌زو ئه‌و ئینفیعاالت���ه‌ی‌ ته‌وازونێكی‌‬ ‫لێتێكئه‌دا له‌هه‌ڵس���ه‌نگاندن‌و نرخاندن‌و‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ هه‌ڤااڵن���ی‌ تردا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌موقاره‌نه‌ له‌گه‌ڵ‌ هه‌ڤاڵه‌كانی‌ تر‪ ،‬هه‌تا‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ش���ه‌هاب‌و ئه‌و براده‌رانه‌ی‌ تردا‪،‬‬ ‫الی‌ من له‌هه‌مویان له‌پێشتر بو‪.‬‬

‫ساالر و مەال بەختیار‬ ‫* بەداخ���ەوە‪ ،‬لەن���او كۆمەڵ���ەدا‬ ‫تاقمێك پەیدابوب���ون مەغروربون بەو‬ ‫س���ەركەوتنانەو ب���ەو مەركەزانەی كە‬ ‫درابویانێ‪( ،‬مەبەستی له‌ساالر عه‌زیز‌و‬ ‫م���ه‌ال به‌ختیاره) هەیان بو خەویش���ی‬ ‫ب���ەوەوە نەدەدیت‪ ،‬ك���ە زو بگاتە ئەو‬ ‫پای���ەو پلەی���ەو ئەو هەم���و مەركەزو‬ ‫دەس���ەاڵتەی هەبێت‪ ،‬بەاڵم لەجیاتی‬ ‫ئەوەی وای لێبكات‪ ،‬پتر دڵس���ۆزبێت‬ ‫بۆ ئەو دارەی لەس���ەری راوەستا بو‪،‬‬ ‫بەرزی كردبۆوە‪ ،‬بریتی بو لەكۆمەڵەو‬ ‫شۆڕش‌و یەكێتی‪.‬‬ ‫ئەوانە زۆر زو خۆیان لێگۆڕا‪ ،‬وایانزانی‬ ‫بو كە ئەو گەش���ەكردنە لەقارەمانی‌و‬ ‫لەزیرەك���ی‌و لەبلیمەت���ی ئەوانەوەیە‪،‬‬ ‫ئەو بیركردنەوەی���ە بەهەڵەیدا بردن‌و‬ ‫راس���تیەكەی بەتەم���ای ئەوەبو‪ ،‬زۆر‬ ‫لەبرادەرانی پێش���و دوربخاتەوەو خۆی‬ ‫سەرلەنوێ لەسەر بناغەی شەخسییەتی‬ ‫خۆی كۆمەڵە بینابكاتەوە‪.‬‬ ‫مونزیر ده‌یتوانی‌ بمكوژێت!‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ عێ����راق توانیب����و ‌‬ ‫ی‬ ‫جاسوس����ێك بخات����ه‌ ریزه‌كانمانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ویش (مونزیر م‪.‬ن‌) بو‪ ،‬به‌ره‌ئی‌ من‬ ‫مونزیر له‌كۆنه‌وه‌ جاس����وس بوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ كه‌ له‌گه‌ڵ‌ پاراس����تنیش ئیشی‌‬ ‫كردوه‌‪ .‬من هه‌تا ئێس����تاش قه‌ناعه‌تی‌‬ ‫ویژدانی‌ خۆم وایه‌و بۆ مێژوش تۆماری‌‬ ‫ده‌كه‌م‌و تۆش بینوسه‌‪ ،‬كه‌ به‌گرتندان‌و‬ ‫ئیعدامكردنی‌ له‌یال قاسم‌و هاوڕێكانی‌‪،‬‬ ‫ده‌ستی‌ مونزیری‌ تێدابوه‌‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم مونزی����ر ئه‌وه‌ن����ده‌ چاالك‌و‬ ‫ئه‌وه‌ن����ده‌ زی����ره‌ك‌و به‌توانا بو‪ ،‬خۆی‌‬ ‫واخستبوه‌ پێش����ه‌وه‌‌و بوبو به‌یه‌كێك‬ ‫له‌كادێره‌ پێش����كه‌وتوه‌كان‪ ،‬به‌ڕاستی‌‬ ‫الی‌ م����ن ئه‌وه‌نده‌ هاتبوه‌ پێش����ه‌وه‬ ‫ئه‌گه‌ر بیویستایه‌ ده‌یتوانی‌ بمكوژێت!‬

‫* (س���اڵی ‪ ١٩٧٠‬ک���ە دوای‬ ‫دوکەرتبون���ی پارت���ی‪ ،‬ب���ۆ یەکەمجار‬ ‫چومەوە الی بارزانی)‪ ،‬كوڕەكانی لەوێ‬ ‫بون قس���ەی خۆش���ی ئەك���ردو گوتی‬ ‫״جەالل ئەڵێ���ن ژنت هێناوە״‪ ،‬ئەو كاتە‬ ‫هێرۆ دەستگیرانم بو‪ ،‬گوتم بەڵێ وەڵاڵ‬ ‫ئەزبەنی هێناومە‪ ،‬گوت���ی "پیرۆزبێت‪،‬‬ ‫چۆنیت لەماڵەوە ئازای‪ ،‬ترس���نۆكی״؟‬ ‫منی���ش گوتم ״وەڵ�ڵ�ا ئەزبەنی (الناس‬ ‫عل���ی دین ملوكه���م) دەس���تم بۆ مەال‬ ‫مستەفا درێژكرد‪ ،‬جەنابی بارزانی چۆنە‬ ‫ئێمەش هەمومان لەسەر رێگای ئەوین״‪،‬‬ ‫ئیتر هەمو دایانە قاقای پێكەنین‌و مەال‬ ‫مستەفاش پێكەنی‌و عوبەیدی كوڕی كە‬ ‫لەوێ دانیش���تبو گوتی ״جەالل هێشتا‬ ‫ش���ەوێكی پێ نەچوەوە دەستتكردەوە‬ ‫ب���ە بەزم״‪ ،‬گوتم ״كاك���ە گیان جەنابی‬ ‫بارزانی لەكۆنەوە ئەناس���م‪ ،‬وەك خۆی‬ ‫ئارام‌و شەهاب‬ ‫فەرموی رەفیقی قەدیمین‪ ،‬ئێس���تا ئەو‬ ‫ی زۆری‌ ئ���ه‌و‬ ‫* ئ���ارام دوژمنایه‌ت��� ‌‬ ‫لوتف���ەی ك���ردوە لەگەڵ م���ن‪ ،‬لەكوێ‬ ‫ی (كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌) كرد(ك��� ‌ه‬ ‫بچ���ڕاوە‪ ،‬لەوێ گرێ���ی ئەدەمەوە‪ ،‬خۆ براده‌ران��� ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌رێم���ه‌كان)‪،‬‬ ‫لەس���ەرەتاوە دەس���تی پێ ناكەمەوە״‪ ،‬نه‌چوبون���ه‌ كۆمیته‌ ‌‬ ‫بەداخ���ەوە هەن���دێ ل���ەو برادەران���ە‬ ‫ئیتر بو بەپێكەنین‪.‬‬ ‫حكومەت ئیعدامیك���ردن‪ ،‬جێی داخە‪،‬‬ ‫جەواهیری‌و ماو‬ ‫* خه‌ڵك كوش���تن الی‌ مه‌ال مسته‌فا ئارام هەرچەن���دە دەوری گرنگی هەبو‬ ‫(ئەگەر بۆ دورگەیەك دور بخرێمەوەو‬ ‫وه‌ك���و ئاوخواردنه‌وه‌ واب���و‪ ،‬بۆ نمونه‌‪ ،‬لەناو كۆمەڵەدا‪ ،‬بەاڵم سەرەتا بەناکۆکی‬ ‫حه‌مه‌د ئاغای‌ مێرگه‌س���وری‌ ش���ێروانی‌ لەگەڵ ش���ەهاب‌و هەن���دێ برادەری تر رێ����گام پێب����دەن‪ ،‬تەنها س����ێ كتێب‬ ‫لەگ����ەڵ خۆت بەرم‪ ،‬ئەو س����ێ کتێبە‬ ‫خاڵ���ی‌ خ���ۆی‌ كوش���ت‪ ،‬به‌ب���ێ هیچ كارەكەی دەستپێكرد‪.‬‬ ‫* ئ���ارام‌و ئ���ەوان راپۆرتێكی���ان بریتی دەبێت لە) دیوانی جەواهیری‪،‬‬ ‫هۆیه‌ك‌و به‌خۆڕایی‌ كوش���تی‌‪ ،‬به‌یه‌كجار‬ ‫خۆی‌‌و كوڕه‌كانی‌‪ ،‬هه‌مویانی‌ كوش���ت‪ ،‬بەناوی(راپۆرتی شوبات) باڵوكردەوەو موختاراتی ماوتس����ی تۆنگ‌و كتێبێك‬ ‫به‌بێ ئه‌وه‌ی‌ هی���چ تاوانێكیان كردبێت‪ ،‬لەوێدا زۆر هێرشیان کردە سەر شەهاب‌و لەسەر كورد‪.‬‬ ‫ی���ان دادگایه‌ك بڕیارێك���ی‌ دابێ‌‪ ،‬ئه‌مه‌ برادەرەکانی‌و راستی‌و واقعی ئەو کاتەیان‬ ‫له‌كاتێكدا كه‌ شۆڕش���ه‌كه‌ ئاش���به‌تاڵی‌ شێواند‪ ،‬ناراس���تەوخۆ بەحكومەتیان هەرچی عەریف‌و رەئیس عورەفایە‬ ‫بون بەلیواو عەقیدو عەمید‬ ‫راگەیاندوە كە رێكخس���تنێك هەیە كە‬ ‫ئه‌كرد‪.‬‬ ‫دوای ماوەیەك (لەپێکهێنانی یەکەم‬ ‫شەهاب لێپرسراوێتی‪.‬‬ ‫ش���ەهاب‌و هاورێكان���ی ل���ەدادگادا کابین����ەی حکومەت) گللەیی پەیدابو‪،‬‬ ‫بەرگرییەكی قارەمانانەیان كردو وتیان هەم لەناو یەكێتی‌و هەم لەناو پارتیدا‬ ‫ئێم���ە كۆمەڵێكی ماركس���ی لینینین‌و لەدكتۆر فوئاد(مەعسوم)‪ ،‬یەكێتیەكان‬ ‫ئەڵق���ەی رۆش���نبیریمان هەبوە‪ ،‬ئێمە دەیان����وت ئ����ەو نەرمونیان����ەو زۆر‬ ‫هی���چ رێكخس���تنمان نیی���ە‪ ،‬حیزبمان یەكێتیانە كارناكات‪ ،‬چونكە بەڕاستی‬ ‫دروس���تنەكردوە‪ ،‬ب���ەاڵم رژێم گوتی‪ :‬تەبیعەت����ی دكت����ۆر فوئ����اد پیاوێكی‬ ‫بەڵ���ێ ئەوە رێكخس���تن هەی���ەو ئەوە هێم����ن‌و لەس����ەرخۆیەو الیەنگری ئەو‬ ‫رەخنە هەیە‪ ،‬راپۆرتی شوباتیان وەک هەمو داخوازیانە نەبو كە كادێرەكانی‬ ‫یەكێت����ی پێشكەش����یان دەك����ردو‬ ‫بەڵگە نیشاندان‪.‬‬ ‫ئەو راپۆرتە ئەوەندە خراپ بو‪ ،‬كاتێ هەندێكیان بەس����ەردا دەسەپاند‪ .‬بۆ‬ ‫ئێمە لەدەرەوە گەڕاینەوە‪ ،‬لەترس���ان نمون����ە‪ ،‬كۆمەلێ����ك لەپۆلیس����ەكانی‬ ‫كۆیانكردەوەو نەیانوێرا باڵویبكەنەوە‪ ،‬یەكێتی‌و پارتی چ����ون لەناو خۆیاندا‬ ‫چونكە ناڕەزایی ه���ەم لەناو جەماوەر رێكەوتن كە هەرچی عەریف‌و رەئیس‬ ‫پەیداب���و‪ ،‬هەم الی ئێم���ەش‪ ،‬چونكە عورەفاو خەڵكانی لەوجۆرەبون‪ ،‬هەمو‬ ‫قاسملوو عەزیز محەمەد‬ ‫* هەرچەن���دە م���ن لەدامەزراندن���ی دەیانزان���ی م���ن‌و نەوش���یروان‌و ئەو بون بەلی����واو عەقیدو عەمید كە ئەوە‬ ‫یەكێتی نیش���تمانی كوردستاندا پرسم هەڤااڵنەی لەدەرەوە هاتوینەتەوە‪ ،‬شتی مخالیفی هەمو یاس����ایەكی سەربازیە‬ ‫بەدكت���ۆر قاس���ملۆ كردب���و‪ ،‬نامەم بۆ وامان الپەس���ەند نییە‪ .‬ئارام بەتەمای لەدنی����ادا‪ ،‬بەبێ كولیەو بەبێ دەورەو‬ ‫نوس���ی‌و بەیانەكەی یەكێتیشم بۆ نارد‪ ،‬گۆڕانێكی سەرەكی بو لەناو كۆمەڵەدا‪ ،‬بەب����ێ زانی����اری‪ ،‬بەوش����ێوەیە هیچ‬

‫كەوتنە دروستكردنی تەكەتولێك لەناو‬ ‫كۆمەڵەدا بەناوی تەكەتولی ئارامەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی راس���ت بێ���ت‪ ،‬ئارامیانكردبو‬ ‫بەكراس���ەكەی عوس���مان‪ ،‬ئەگین���ا‬ ‫لەڕاس���تیدا ئەوان هیچ فڕیان بەس���ەر‬ ‫رەوشت‌و بیروباوەری ئارامەوە نەبو‪.‬‬ ‫ئەوان ئارامیان كرد بەكراس���ەكەی‬ ‫عوس���مان‪ ،‬ئ���ەوە جگ���ە ل���ەڕوی‬ ‫شەخس���ییەتەوە‪ ،‬هەت���ا ل���ەڕوی‬ ‫مەبدەئیش���ەوە‪ ،‬لەكاتێك���دا ئ���ارام‬ ‫پیاوێكی كوردس���تانی بو‪ ،‬ئەوان وردە‬ ‫وردە بەرەو عێراقچێتی رۆیشتن‪.‬‬ ‫• ش���ەوێك لەماڵ���ی ئێم���ە‬ ‫بەئامادەبوون���ی ئازاد هەورامی‌و هێرۆ‪،‬‬ ‫(ساالر عەزیز) ئەوەندە مەدح‌و سەنای‬ ‫منی كرد‪ ،‬بەراس���تی ك���ە چوە دەرێ‬ ‫كەسێك ناچێتە پێشەوە‪.‬‬ ‫هێرۆو نەوشیروان‬ ‫م����ن ئەگ����ەر گیروگرفت����م هەب����ێ‬ ‫ئەوەڵجار لەگەڵ هێرۆ باس����ی دەكەم‪،‬‬ ‫ئەگ����ەر گیروگرفتی سیاس����یم هەبێ‪،‬‬ ‫لەگەڵ نەوش����یروان مس����تەفا باسی‬ ‫دەك����ەم‪ .‬ئەگەر لێم����ەوە نزیك بێت‪،‬‬ ‫یەكێكە لەو كەسانەی كە دڵی خۆمی‬ ‫ب����ۆ دەكەم����ەوە‪ ،‬باوەڕم ب����ە عەقڵ‌و‬ ‫هەڵوێس����تەكانی هەی����ە‪ ،‬ئ����ەوە ئەو‬ ‫دو كەس����انەن كە دڵ����ی خۆمیان بۆ‬ ‫دەكەمەوە‪ .‬برادەری تریشم هەیە‪ ،‬هەر‬ ‫كەس����ە لەمەجالی خۆیدا‪ ،‬دڵی خۆمی‬ ‫بۆ دەكەمەوە‪.‬‬

‫چۆن هاوسەرگیری لەگەڵ هێرۆ کرد؟‬ ‫هه‌مزه‌ عه‌بدواڵ له‌زیندان به‌ربوبو‪ ،‬من‬ ‫چ���و بوم بۆ زیاره‌تی‌‪ ،‬ئ���ه‌و كاته‌ هێرۆ‬ ‫بچكۆله‌ بو‪ ،‬له‌ماڵی‌ هه‌مزه‌ عه‌بدواڵ بو‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ یه‌كه‌مجار بو‪ ،‬ك���ه‌ هێرۆم بینی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم منداڵێكی‌ بچكۆله‌ بو‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌‬ ‫س���اڵێكیان من له‌كه‌ركوك بوم‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ماڵی���ان له‌كه‌ركوك بو‪ ،‬هه‌ر دیس���ان‬ ‫ده‌مبینی‌‪ ،‬دوایی‌ كه‌ هاتنه‌ به‌غدا دیسان‬ ‫هه‌ر ده‌هات‪ ،‬ده‌مبینی‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو كچی‌‬ ‫مامۆستا ئیبراهیم الی‌ هه‌مومان رێزێكی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ هه‌بو‪.‬‬ ‫كه‌ گه‌یشتمه‌ بیركردنه‌وه‌ له‌ژنهێنان‪،‬‬ ‫هه‌زار ره‌حمه‌تی‌ لێبێ���ت حیلمی‌ عه‌لی‌‬ ‫شه‌ریف هات جیای‌ كردمه‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "مام‬ ‫جه‌الل من ئه‌مه‌وێت قس���ه‌یه‌كت له‌گه‌ڵ‌‬ ‫بكه‌م‪ ،‬وتی‌ بۆچ���ی‌ تۆ هێرۆ ناهێنیت؟‬

‫هێرۆ س���ەری س���وڕماو گوتی "ئەوە‬ ‫چیە ئەو پیاوە! گوتم وەاڵ ئەوەش���ی‬ ‫ناڕاستەو هیچ ئەسڵی نیە"‪.‬‬ ‫فەرەیدون عەبدولقادر‬ ‫فەرەی���دون عەبدولق���ادر‪ ،‬گەنجێكی‬ ‫هوش���یارو عەقڵی باش���بو‪ ،‬نوسینی‬ ‫باش���بو‪ ،‬زۆر چاالكبو‪ ،‬وەك پیاوێكی‬ ‫فی���داكار وابو‪ ،‬ب���ەاڵم دو كەموكوڕی‬ ‫دیاری هەبو‪ ،‬یەكێكیان هەڵپە هەڵپ‌و‬ ‫پەل���ە پەلكەرب���و‪ ،‬دوەمیش���یان زۆر‬ ‫حەزی لەخۆنیشاندان‌و خۆدەرخستن‌و‬ ‫خۆ ئاش���كراكردن بو‪ ،‬م���ن خۆم ئەو‬ ‫خاس���یەتانەم پ���ێ باش نەب���و‪ ،‬پیاو‬ ‫لێی دەترسا لەدوارۆژدا زیان بەخۆی‪،‬‬ ‫بەش���ۆرش‌و بەخەب���ات‌و كۆمەڵ���ە‬ ‫بگەیەنێت‪.‬‬ ‫وای‌ ب���اس كرد كه‌ ئێمه‌ وه‌ك خێزانێك‬ ‫وای���ن‌و پێكه‌وه‌ی���ن‌و كاری‌ سیاس���یش‬ ‫پێك���ه‌وه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬هه‌روه‌ها مامۆس���تا‬ ‫ئیبراهی���م ته‌مه‌ن���ی‌ ب���ه‌ره‌و گه‌وره‌یی‌‬ ‫ده‌ڕوات‌و پێویس���ته‌ هه‌مومان چاودێری‌‬ ‫مناڵه‌كانی‌ بكه‌ین‌و چاومان لێبێت‪.‬‬ ‫له‌ڕاس���تیدا م���ن بۆچونه‌كانیم به‌دڵ‌‬ ‫بو‪ ،‬هه‌روه‌ها ره‌وش���ت‌و عه‌قڵ‌‌و زیره‌كی‌‬ ‫هێرۆش���م زۆر ب���ه‌دل ب���و‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫له‌دانیش���تنێكدا به‌ئاماده‌بونی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫دزه‌یی‌‌و عومه‌ر ده‌بابه‌‌و حیلمی‌ شه‌ریف‬ ‫بڕیارم���دا‪ ،‬ك���ه‌ من هه‌وڵ‌ ب���ده‌م هێرۆ‬ ‫بهێنم‪ ،‬ئه‌وانیش وتی���ان جا ئه‌وه‌ پێی‌‬ ‫ناوێت‪ ،‬ئێمه‌ سبه‌ینێ‌ ده‌چین داخوازی‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ بو ئ���ه‌و براده‌رانه‌ بۆ‬ ‫رۆژی‌ داهات���و چ���ون‌و داخوازیان كردو‬ ‫مامۆس���تا ئیبراهیم پێی‌ خۆش���بو‪ ،‬وا‬ ‫بزانم سه‌ره‌تای‌ نیسانی‌ ‪ 1967‬بو‪.‬‬ ‫باڤێل‌و قوباد لەژنهێناندا‬ ‫پرسەگورگانەیان پێکردم‬ ‫بەڵێ پرسە خەسوانەیان پێكردم‪ ،‬با‬ ‫بۆت بگێڕمەوە‪ ،‬پرسەكانیان چۆن بو‪:‬‬ ‫رۆژێكیان باڤێل هات گوتی‪ :‬كاكە (پێم‬ ‫دەڵێ كاكە)‪ ،‬با بچینە ژورێك‪ ،‬ئیشێكی‬ ‫تایبەتیم پێتە‪ ،‬منی���ش وتم ژورێی بۆ‬ ‫چیە؟ وەرە دانیش���ە‪ ،‬وتی ئاخر ئیشی‬ ‫تایبەتیە! منیش گوتم بۆ ڕۆڵە بەتەمای‬ ‫ئینقالب���ی؟ وت���ی نەخێ���ر‪ ،‬گوتم ئەی‬ ‫ئیش���ی تایبەتی چیتە؟ وەرە دانیش���ە‬ ‫كە دانیشت‪ ،‬گوتی ئەمەوێت ژن بهێنم‪،‬‬ ‫گوت���م ئەی پیرۆزت بێت‪ ،‬گوتی ئەوەی‬ ‫دەمەوێت بیهێنم كوردە‪ ،‬گوتم باش���تر!‬ ‫گوتی الڤەیە! گوتم وەاڵ كەیفی خۆتە‪،‬‬ ‫ت���ۆ خۆت بۆ خۆت ژن دەهێنیت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەزانم كچی مەال بەختیارەو پێمخۆشە‪،‬‬ ‫باڤێل ئەوەندە پرسی پێكردوم‪.‬‬ ‫قوبادی���ش لەمێژە ح���ەزی لەكچێك‬ ‫كردب���و‪ ،‬ئەویش هەر ئەوەندە پرس���ی‬ ‫پێكردم‪ ،‬وت���ی كاكە بیهێنم؟ وتم ڕۆڵە‬ ‫كەیفی خۆت���ە‪ ،‬ئەوە ش���تێكە‪ ،‬بەندە‬ ‫بەژیان���ی تایبەتی خۆت���ەوە‪ .‬من الریم‬ ‫نیە‪ ،‬ئەگەر خۆت پێت باش���ە پیرۆزت‬ ‫بێت‪.‬‬

‫بافڵ و تاڵەبانی و قوباد‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫سەاڵح رەشید‪ ،‬ئامادەکاری "دیداری تەمەن‪ -‬بیرەوەریی ‪ ٧٠‬ساڵی مام جەالل"‪:‬‬

‫هیچ کەسێ ناتوانێت باسی مێژو بکات‌و دڵی هەمو الیەک رازی بکات‬ ‫ئا‪ :‬کامەران سوبحان‬ ‫ئەمڕۆ کتێبی "دیداری تەمەن ـ بیرەوەریی ‪ ٧٠‬ساڵی مام جەالل" باڵودەبێتەوە‪ ،‬کە کتێبێکی‬ ‫قەبارە گەورەی لە‪ ٩٠٠‬الپەڕەییە‪ ،‬ئەم کتێبە لەالیەن سەاڵح رەشید‪ ،‬کەسایەتی دیاری سیاسییەوە‬ ‫ئامادەکراوە‪ ،‬کە سەردەمانێک یاریدەدەری تاڵەبانی بوە‪ ،‬لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا سەاڵح رەشید‬ ‫دەڵێت " باڵوبونەوەی ئەم دیدارە بەڕای هەندێک لەم کاتەدا گونجاوەو بەالی هەندێکی ترەوە گونجاو‬ ‫نیە‪ ،‬بەالی بەندەوە کاتێکی نەگونجاو نیە کە باڵوبکرێتەوە‪ ،‬بارودۆخی کوردستان‌و ناوچەکەو كێشەو‬ ‫ملمالنێی ناو‌‌هێزە سیاسیەکان دورو نزیک پەیوەندیان بەکتێبەکەو کاتی باڵوکردنەوەی نیە"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬وەک لەپێش����ەکی کتێبەک����ەدا‬ ‫ئاماژەت پێداوە‪ ،‬لەسەرەتای نەوەدەکانەوە‬ ‫بیرۆک����ەی ئ����ەم دی����دارە تایبەتی����ی‌و‬ ‫هەمەالیەنەی "مام جەالل"ت دەستپێکردوە‪،‬‬ ‫زیاتر لەچارەک����ە س����ەدەیەکی بەردەوامە‬ ‫کاری تێدادەکەی����ت‪ ،‬بۆچ����ی ل����ەم کاتەدا‬ ‫باڵویدەکەیت����ەوە؟ کات����ی باڵوبون����ەوەی‬ ‫کتێبەکەو بارودۆخی کوردس����تان‌و ملمالنێ‬ ‫سیاسییەکان هیچ پەیوەندییەکیان پێکەوە‬ ‫هەیە؟‬ ‫س����ەاڵح رەشید‪ :‬ئەم پرس����یارەی کە بۆ‬ ‫لەم کاتەدا ئەم کتێبە باڵودەکەیتەوە؟ زۆر‬ ‫رەوایە‪ ،‬بەاڵم ئایا کاتێکی گونجاو هەیە کە‬ ‫ئ����ەم دیدارەی تی����دا باڵوببێتەوە؟ چەندین‬ ‫س����اڵە کە بارودۆخی کوردس����تان‪ ،‬نزیکە‬ ‫لەی����ەک‌و پەیوەن����دی هێزە سیاس����یەکان‪،‬‬ ‫وەک بۆرس����ەی پارە وای����ە‪ ،‬رۆژانە بەرزو‬ ‫ن����زم دەبێتەوە‪ ،‬رەنگە هەمو کاتەکان وەک‬ ‫یەک واب����ن‪ ،‬بەڕای هەندێکەوە باڵوبونەوەی‬ ‫ئەم دی����دارە‪ ،‬گونجاوەو ب����ەالی هەندێکی‬ ‫ترەوە‪ ،‬گونجاو نیە‪ ،‬بەالی بەندەوە کاتێکی‬ ‫نەگونج����او نیە کە باڵوبکرێتەوە‪ .‬بارودۆخی‬ ‫کوردستان‌و ناوچەکەو كێشەو ملمالنێی ناو‬ ‫‌‌هێزەسیاس����یەکان دورو نزیک پەیوەندیان‬ ‫بەکتێبەکەو کاتی باڵوکردنەوەی نیە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تا چەند خێزان‌و ماڵی مام جەالل‬ ‫ئ����اگاداری باڵوکردن����ەوەی ئ����ەم کتێبەن؟‬ ‫هیچ ه����اوکاری یان رێگری����ی‌و مەرجێکیان‬ ‫هەبوە لەس����ەر باڵوبونەوەو باڵونەبونەوەی‬ ‫کتێبەکە؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬ماڵ����ی م����ام جەالل‪،‬‬ ‫ئاگادارن ک����ە ئەم کتێب����ە باڵودەکەمەوە‪،‬‬ ‫بەهیچ شێوەیەک هاوکاری یان رێگریی یان‬ ‫مەرجیان نەبوە‪ ،‬تەنها پێیان باش بوە‪ ،‬کە‬ ‫تۆمەت‌و ناوزڕاندن����ی هیچ کەس‌و الیەنێکی‬ ‫تێدانەبێت‪ .‬بەپێی بارودۆخی سیاس����یان‌و‬ ‫لێپرس����راوێتیان‪ ،‬مەزندە دەکەم کە رەنگە‬ ‫پێیانب����اش بوبێت ئەم دی����دارە لەم کاتەدا‬ ‫باڵونەکرێتەوە‪ ،‬بەاڵم بەندەیان لەوە ئاگادار‬ ‫نەکردۆت����ەوە‪ ،‬هەڵوێس����تیان زۆر موحایدو‬ ‫باش بوە‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬خوێن����ەر ک����ە ه����ەردو بەرگی‬ ‫کتێبەکە دەخوێنێتەوە‪ ،‬ئەوەی ال دروس����ت‬ ‫دەب����ێ‪ ،‬ئەم����ە ن����ەک تەنی����ا یادەوەریی‌و‬ ‫بیرەوەری����ی کەس����ایەتییەکی دیاری وەک‬ ‫م����ام جەاللە‪ ،‬بەڵکو مێژوی النیکەم س����ێ‬ ‫چارەکە سەدەی بزوتنەوەی سیاسی کوردە‬ ‫لەناوچەکەدا‪ .‬بۆچ����ی لەچاوپێکەوتنەکەدا‬ ‫هەوڵت نەدا‪ ،‬تەنها مێژوی سیاس����ی خۆی‬ ‫وەک سیاس����ەتمەدارێک باس بکات‪ ،‬بۆچی‬ ‫رەوتی سیاسی کوردستان‌و عێراق‌و واڵتانی‬ ‫دراوس����ێ‌و ناوچەکەت لەگەڵ باس����کردوە؟‬ ‫هەست ناکەیت بەو ش����ێوازە کتێبەکە زۆر‬ ‫فراوان‌و بەرباڵو بوە؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬وەک لەپێشەکیەکەیدا‬ ‫باس����م کردوە‪ ،‬ئێمە پالنی چاوپێکەوتنمان‬ ‫بەم شێوەیەی ئێستا کە دەرچوە دانەنابو‪،‬‬ ‫خ����ۆی وردە وردە هاتۆتە پێش����ەوەو ئەم‬ ‫دیدارەی لێدەرچوە‪ .‬زۆر ئاسان نیە بتوانیت‬ ‫تەنهاو تەنها مێژوی سیاسی مام جەالل باس‬

‫تاڵەبانی و سەاڵح رەشید‬

‫تاڵەبانی و سەاڵح رەشید‬

‫هیج کەسایەتیەکی‬ ‫سیاسی‪ ،‬بەمام‬ ‫جەاللیشەوە‪ ،‬ناتوانن‬ ‫بێالیەنانە باسی دوێنێ‬ ‫بکەن‬ ‫بکەیت‌و باسی بزوتنەوەی رزگاریخوازی گەلی‬ ‫کوردستان نەکەیت‪ ،‬بەندە پرسیاری کردوەو‬ ‫ئەویش بەبۆچونی خۆی وەاڵمی داوەتەوە‪.‬‬ ‫بڕواناکەم‌و ناتوانرێت باسی مێژوی سیاسی‬ ‫مام جەالل بکەیت‌و خۆت لەڕەوتی سیاسی‬ ‫کوردستان‌و عێراق‌و ناوچەکە نەدەیت‪ ،‬ئەمە‬ ‫مێژوەو بەیەک����ەوە بەس����تراوەتەوەو یەک‬ ‫تەواوکاری ئەوەی ترە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پێشتر بەهۆی پەیوەندی‌و نزیکیی‬ ‫تۆ لەمام ج����ەالل‪ ،‬دەرفەتی بەرهەمهێنانی‬ ‫ئەم کتێبە رەخساوە‪ ،‬پێش نەخۆشکەوتنی‬ ‫م����ام ج����ەالل‌و دورکەوتنەوە لەپرۆس����ەی‬ ‫سیاس����ی‪ ،‬ئایا جاری تر ویس����توتانە ئەم‬ ‫کتێبە باڵو بکەنەوە‪ ،‬ئایا مام جەالل خودی‬ ‫خۆی بۆچونی لەس����ەر کتێبەک����ەو پرۆژە‬ ‫بەرفراوانەکەت چیی بو؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬وەک دەزان����ن‪ ،‬ئ����ەم‬ ‫چاوپێکەوتن����ە لەم����اوەی‪ ١٥‬س����اڵدا‬ ‫ئەنجام����دراوە‪ ،‬کە ئەم دی����دارەم لەگەڵیدا‬ ‫ک����ردوە‪ ،‬مام جەالل ئەیزان����ی رۆژێک دێت‬ ‫باڵودەبێت����ەوە‪ ،‬بەاڵم بەه����ۆی پەیوەندی‬ ‫باش����ی لەگەڵ زۆربەی ک����ەس‌و الیەنەکان‪،‬‬ ‫بەهەق یان بەناهەق‪ ،‬نەیدەویس����ت کەسێ‬ ‫یان الیەنێک لێی زویربێت‪ .‬لەبەرئەوە چەند‬ ‫جارێ����ک ئەیوت کە ج����ارێ کاتی نەهاتوە‪.‬‬ ‫هەت����ا جارێک پێموت کە ئیت����ر تەحەمول‬ ‫ناک����ەم‌و باڵویدەکەم����ەوە‪ ،‬ئەویش نەیوت‬ ‫باڵوی مەکەرەوە‪ ،‬بەپێکەنینەوە وتی ئەگەر‬ ‫باڵوی بکەیتەوە‪ ،‬ئەوا منیش رونکردنەوەت‬ ‫لەس����ەر ئەدەم‪ .‬ب����ەاڵم باڵوکردنەوەیم زۆر‬ ‫بەپێویس����ت‌و گرنگ زانیوەو وەک ئەركێک‬ ‫س����ەیرم کردوە ک����ە ب����ەرەو روم بۆتەوەو‬ ‫بەباشم زانیوە تامام جەالل لەتەمەندا ماوە‪،‬‬ ‫باڵوببێتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بۆچی هێندە مەبەستت بوە ئەم‬ ‫بیرەوەری‌و روداوانە باڵوبێتەوە لەئێستادا؟‬ ‫سەاڵح رەش����ید‪ :‬لەبەرئەوەی ئەم کتێبە‬ ‫بەگش����تی باس����ی مێژوی هاوچەرخی کورد‬ ‫دەکات لەدیدی کەس����ایەتییەکی سیاس����ی‬ ‫ک����ە خۆی لەناو روداوەکان����دا بوە‪ .‬روناکی‬ ‫دەخاتە س����ەر بەش����ێکی گرنگ����ی مێژوی‬ ‫خەباتی گەلەکەم����ان‪ .‬هەروەها لەزۆر واڵت‬ ‫بەڵگەنامەی گرن����گ‌و نهێنی دوای چارەکە‬ ‫س����ەدەیەک‪ ،‬مافی باڵوکردنەوەی دەبێت‌و‬ ‫لەژێر سانس����ۆردا رزگاری دەبێت‪ .‬تەمەنی‬ ‫ئەم دیدارەش زیاترە لەچارەکە سەدەیەک‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬س����ەبارەت بەزمان����ی کتێبەکە‪،‬‬ ‫یەکێک لەڕەخنەکان داڕشتنەوەی وەاڵمەکانی‬ ‫مام جەاللە‪ ،‬کە خۆت دەزانی ئەو قسانەی‬ ‫کردویەتی قس����ەی ئاخافتنە نەک نوسین‪،‬‬ ‫ئایا نەدەکرا وتەو قسەکانی ئەو بەشێوازێک‬

‫داڕێژرێتەوە نزیک بێت لەزمانی نوس����ینی‬ ‫هاوچەرخی کوردی‪ ،‬نەک زمانی قسەکردن‌و‬ ‫گوتاردانی مام جەالل؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬ئەم دی����دارە‪ ،‬خۆی‬ ‫لەپرس����یاری بەندەو وەاڵمی م����ام جەاللدا‬ ‫دەبینێ����ت‪ ،‬ن����ە ویس����تومە دەس����تکاری‬ ‫ناوەڕۆکەک����ەی بک����ەم ن����ە ش����ێوەکەی‪،‬‬ ‫وەاڵمەکانم وەک خۆی نوس����یوەتەوە‪ ،‬وەک‬ ‫م����ام جەالل گوتەیەتی‪ ،‬نەک وەک ئێس����تا‬ ‫پێیدەنوسرێت‪ ،‬هەندێ زاراوەی تازە هاتۆتە‬ ‫ناو نوس����ینی کوردیەوە‪ ،‬ئەگەر وەاڵمەکانم‬ ‫بەو زاراوەیە بگۆڕیای����ە‪ ،‬یەکەم تام‌وچێژی‬ ‫خۆی لەدەس����ت ئەداو لەوەاڵمی مام جەالل‬ ‫نەئەچ����و‪ ،‬هەروەها رەنگە مام جەالل خۆی‬ ‫ئێس����تا لەماناک����ەی تێن����ەگات‌و بڵێ ئەمە‬ ‫وەاڵمی من نیە!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئایا هەندێ پرسیارت کە لێدەکرد‪،‬‬ ‫مام ج����ەالل نیگەران‌و ت����وڕە نەدەبو؟ بۆ‬ ‫نمون����ە ک����ە پرس����یاری ‪٦٦‬ی لێدەکەیت؟‬ ‫ی����ان ملمالنێی لەگەڵ بارزانی یان کێش����ە‬ ‫ناوخۆییەکان����ی یەکێتی؟ دەکرێت باس����ی‬ ‫پش����تەوەو الیەنە شاراوەکانی دیدارەکانمان‬ ‫بۆ بکەیت‪ ،‬بەدەر لەوەی نوس����یوتەتەوە بۆ‬ ‫خوێنەران؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬دڵگەورەیی‌و ئاسۆی‬ ‫فراوان����ی بیرکردن����ەوەی مام ج����ەالل لەم‬ ‫دیدارەدا دەردەکەوێت‪ ،‬بەهیچ ش����ێوەیەک‌و‬ ‫لەهی����چ کاتێک����داو لەهیچ پرس����یارێک مام‬ ‫ج����ەالل نەتوڕە بوە نەنیگ����ەران بوە‪ .‬هیچ‬ ‫پرسیارێک نیە کە ئەو وەاڵمی نەدابێتەوە‪،‬‬ ‫یان داوای کردبێت کە ش����ێوەکەی بگۆڕم‪،‬‬ ‫یاخود داوای کردبێت پرس����یارێکی تایبەتی‬ ‫لێبک����ەم‪ .‬هەندێ پرس����یارم لێکردوە‪ ،‬ئەو‬ ‫تەنها پرسیارەکەی بۆ راست کردومەتەوە‪،‬‬ ‫ئەوی����ش لەڕوانگەی ئەوەی کە دەیگوت‪ ،‬با‬ ‫خوێن����ەر نەزانێت تۆ‪ ،‬زانیاری تەواوت نیە‪،‬‬ ‫بۆ نمونە پرس����یارێکم لێک����رد‪ ،‬کە بۆ باڵی‬ ‫مەکتەبی سیاسی پارتی‪ ،‬لە‪ ١٩٦٥‬دەستی‬ ‫بەش����ەڕ ک����رد دژ بەبارزانی؟ م����ام جەالل‬ ‫پرسیارەکەی بۆ راستکردمەوەو وتی‪ ،‬شەڕ‬ ‫لەنێوان مەکتەبی سیاسی‌و بارزانی لە‪١٩٦٨‬‬ ‫دەستیپێکرد‪ ،‬نەک‪.١٩٦٥‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬یەکێک����ی تر ل����ەو الیەنانەی‬ ‫ل����ەم کتێبەدا چاوەڕێ����ی دەکرێت گفتوگۆو‬ ‫کێش����ەو وەاڵم‌و وەاڵم����کاری بەدوای خۆیدا‬ ‫بهێنێ����ت‪ ،‬ئەوەی����ە مام جەالل زۆر باس����ی‬ ‫کەس����ایەتییە سیاس����ییەکانی کوردستان‌و‬ ‫عێراق‌و ناوچەکەی کردوە‪ ،‬خەوش����ی ژیان‌و‬ ‫الیەنی نەرێنی‌و رەخنەی لەزۆر کەس����ایەتی‬ ‫سیاس����یی ناودار گرتوە‪ ،‬ئێستا هەندێکیان‬ ‫خۆیان لەژیاندا ماون‪ ،‬پێت وا نیە ئەمە بۆ‬ ‫ئێس����تاو بۆ ئەم کۆمەڵگەیەی ئێمە قورس‬ ‫بێت‌و گرفت بەدوای خۆیدا بهێنێت؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬لەقۆناغی جی����اوازدا‬ ‫پرس����یارەکان کراون‌و مام ج����ەالل وەاڵمی‬ ‫داوەتەوە‪ ،‬هەندێ پرسیارو وەاڵم لەهەندێ‬ ‫قۆناغی سیاس����یدا بوە‪ ،‬کە لەگەڵ هەندێ‬ ‫کەس‌و الیەن‪ ،‬پەیوەندیەکی باش‌و دۆستانەو‬ ‫هاوڕێیانەی نەبوە‪ ،‬بەاڵم هەر لەم دیدارەدا‪،‬‬ ‫لەپرس����یارێکی تر‪ ،‬کە دوای چەند ساڵێکی‬ ‫ت����ر لێمکردوە‪ ،‬وەاڵمێکی ت����ری داوەتەوە‪،‬‬ ‫لەبەر ئەوەی پەیوەندیە سیاسیەکە گۆڕاوە‪.‬‬ ‫هیچ کەس����ێ ناتوانێت باس����ی مێژو بکات‌و‬ ‫دڵی هەم����و الیەک رازی ب����کات‪ ،‬ناتوانیت‬ ‫باسی‪ ٢٠‬ساڵ لەمەوپیش بەعەقڵی ئەمڕۆوە‬ ‫بکەیت‪ .‬باس����ی دوێنێ یان گێرانەوەی مێژو‬ ‫ئەبێ‌و مەرجە وەک خۆی بینوسیتەوە‪ ،‬نەک‬ ‫وەک ئەوەی ئەم کەس‌و ئەو الیەنە چۆنیان‬ ‫پێباشەو لەبەرژەوەندیانە‪.‬‬

‫وەاڵم یان رونکردنەوەی یان ناوی کەسایەتی‬ ‫پێگوتوم‌ کە ئەمە بۆ باڵوکردنەوە نیەو تەنها‬ ‫بۆ خۆت����ە‪ .‬دیارە ئ����ەوەش بەڕەچاوکردنی‬ ‫کۆمەڵێک الیەنی سیاس����ی‌و کەس����ایەتی‌و‬ ‫کۆمەاڵنی ئەو الیەن‌و کەس����انە‪ .‬گێڕانەوەی‬ ‫بیرەوەریەکان‪ ،‬نوسینەوەی ئەو مێژوەیە کە‬ ‫دوێنێ رویداوەو تێدا ژیاوە‪ ،‬هەر کەس����ەش‬ ‫بەش����ێوەیەک تێی����دا ژی����اوەو روداوەکان‬ ‫کاریان تێکردوەو ئەویش کاریگەریی هەبوە‬ ‫لەسەریان‪ .‬لەبەرئەوە بیرەوەریەکان نابێت‬ ‫وەک یەک بن‌و فۆتۆکۆپی یەک بن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەم کتێب����ە دوەم پرۆژەی تۆیە‬ ‫بۆ کارکردن لەسەر کەسایەتی مام جەالل‪،‬‬ ‫پێش����تر ئەلبومی وێنەکانی م����ام جەاللت‬ ‫باڵوک����ردەوە‪ ،‬ئێس����تاش بیرەوەرییەکانی‌‪،‬‬ ‫پێموایە کاری تریش����ت بەدەستەوەیە؟ ئەم‬ ‫کارکردنانە پەیوەندی بەخۆشەویستی تۆوە‬ ‫هەیە بۆ ئەو‪ ،‬یان بۆ ئەو پەیوەندییەی کە‬ ‫ماوەی����ەک کارت لەگەڵ کردوە‪ ،‬یان نەخێر‬ ‫بەس تۆ دەتەوێت ئ����ەو مێژوە وەک خۆی‬ ‫بنوسرێتەوە؟‬

‫ئاوێنە‪ :‬کەواتە تۆ پێتباش����ە روداوەکانی‬ ‫ئ����ەو قۆناغ����ە بەزمانی جی����اوازو بۆچونی‬ ‫جیاواز بنوسرێتەوە؟‬ ‫سەاڵح رەش����ید‪ :‬بێگومان بەڵێ‪ ،‬کارێکی‬ ‫پێویس����ت‌و باش‌و گرنگە کەسانی تریش کە‬ ‫رۆڵ‌و کاریگەرییان هەب����وە لەمێژوی بزاڤی‬ ‫رزگاریخ����وازی گەلی کوردس����تان‪ ،‬باس����ی‬ ‫روداوەکان بکەن وەک چۆن دیویانەو تێیدا‬ ‫ژی����اون‪ .‬هەروەهاش ئەرکی مێژونوس����انی‬ ‫ئەکادیمی سەربەخۆش ئەوەیە‪ ،‬لێکۆڵینەوە‬ ‫لەهەمویان بکەن‌و روناکی بخەنە سەر هەندێ‬ ‫الپ����ەڕەی تاریکی مێ����ژوی میللەتەکەمان‪.‬‬ ‫چونکە هیج کەسایەتیەکی سیاسی‪ ،‬بەمام‬ ‫جەاللیش����ەوە‪ ،‬ناتوانن‪ ،‬بێالیەنانە باس����ی‬ ‫دوێنێ بکەن‪ ،‬لەبەرئەوەی خۆیان بەشێکی‬ ‫گرنگ بون لەو مێژوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬کتێبەکەو پرس����یارو وەاڵمەکانی‬ ‫زۆر تەوەری وروژاندوە‪ ،‬س����ەبارەت بەڕەگی‬ ‫مێژویی کێشە سیاسییەکانی باڵی مەکتەبی‬ ‫سیاس����ی پارتی ئەوکات‌و مستەفا بارزانی‪،‬‬ ‫بەش����ێک لەو گێڕانەوان����ە پێچەوانەی ئەو‬ ‫مێژوەن کە تائێستا خەڵک دەیزانێ لەسەر‬ ‫ئ����ەو مێ����ژوە‪ ،‬پێتوایە ئ����ەم الیەنەش بۆ‬ ‫ئێستای هەرێمی کوردستان گرفتی سیاسی‬ ‫لێبکەوێتەوە‪ ،‬بەتایبەتیش لەنێوان یەکێتی‌و‬ ‫پارتیدا؟‬ ‫سەاڵح رەشید‪ :‬مام جەالل زۆر بەهێمنی‌و‬ ‫واقعیانە باس����ی كێش����ەکانی ن����او پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردس����تان دەکات‌و بەزمانێکی‬ ‫نەرم‌و دور لەبریندارکردن����ی برادەرانی تر‪.‬‬ ‫ئەو باس����ی ئەو قۆناغە هەس����تیارە دەکات‬ ‫کە خ����ۆی بینیویەتی‌و تێیدا ژی����اوە‪ .‬بڕوا‬ ‫ناک����ەم کە برادەرانی پارتی نیگەران بکات‪،‬‬ ‫چونکە کاک مەس����عود بارزانی زنجیرەیەک‬ ‫کتێب����ی لەژێر ناوی "بارزان����ی‌و بزوتنەوەی‬ ‫رزگاریخ����وازی ک����ورد" بەتایبەت����ی بەرگی‬ ‫سێیەم‪ ،‬بەشی یەکەم لەساڵی‪ ٢٠٠٤‬دەرکرد‪،‬‬ ‫بەزبرترین زمان باس����ی ناکۆکیەکانی نێوان‬ ‫پارت����ی دەکات‪ ،‬هەر بە"جاش����ی‪ "٦٦‬ناوی‬ ‫باڵ����ی مەکتەبی سیاس����ی دەب����ات‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەکاتێکدا ک����ە پەیوەندی نێ����وان پارتی‌و‬ ‫یەکێتی بەگش����تی‌و پەیوەن����دی نێوان مام‬ ‫جەالل‌و کاک مەس����عود لەقۆناغە باشەکان‬ ‫سەاڵح رەشید‪ :‬مام جەالل کەسایەتیەکی‬ ‫بو‪ .‬ئەوکاتە یەکێت����ی بێدەنگی هەڵبژارد‪،‬‬ ‫دی����ارە لەڕوانگەی ئەوەی کە ئەمە بۆچونی گ����ەورەی ک����وردە‪ ،‬ک����ە هاتۆت����ە ژیان����ی‬ ‫کاک مەس����عودە‪ ،‬رەنگە هەڵوێستی پارتی سیاس����یەوە‪ ،‬خۆی خ����ۆی پێگەیاندوە‪ ،‬نە‬ ‫ئەمڕۆش‪ ،‬هەمان هەڵوێس����تی یەكێتی ئەو کوڕی خێزانێکی ناودارو دەستڕۆیشتو بوە‬ ‫رۆژە بێت‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی مام جەالل زۆر نە ماڵ‌و موڵکیان هەبوە‪ ،‬نە عەش����یرەت‌و‬ ‫دارودەستەی هەبوە‪ ،‬مام جەاللی بێ باوک‬ ‫بەڕێزەوە باسی بارزانی دەکات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬س����ەبارەت بەکۆمەڵێ پرس����ی بەهیالکی‌و ماندوبونی خ����ۆی بوە بەو مام‬ ‫هەستیار‪ ،‬بەتایبەتیش "کۆنگرەکانی پارتی جەاللەی کە بەهاوکاری هاوڕێکانی گۆڕانی‬ ‫لەشەس����ت‌و حەفتاکاندا‪ ،‬پەیوەندی پارتی‌و بنەڕەتی لەبزوتن����ەوەی رزگاریخوازی گەلی‬ ‫بەعس‪ ،‬پێش بەیاننامەی‪١١‬ی ئازار‪ ،‬بەشداری کوردس����تاندا کردوەو بوەتە یەکەم سەرۆک‬ ‫پارتی لەحکومەتی عێراق لەو سەردەمەدا‪ ،‬کۆماری کورد لەمێژوی هاوچەرخی کوردا‪.‬‬ ‫دانوس����تاندنەکانی نێوان یەکێتی‌و بەعس‪ ،‬ه����ەر لەبەرئەوە‪ ،‬بەندە سەرس����ام بوم بەو‬ ‫پەیوەن����دی حزبە سیاس����ییەکان پێکەوە" کەس����ایەتیە‪ ،‬لەبەرئ����ەوەش هەندێ کاری‬ ‫زۆر پرس����ی تریش‪ ،‬ئ����ەو چیرۆکانەی مام بچوکم ک����ردوە‪ ،‬ب����ەاڵم ئەو کەس����ایەتیە‬ ‫ج����ەالل لەم کتێب����ەدا دەیگێڕیت����ەوە‪ ،‬زۆر دە‌هێنێت‪ ،‬زۆر لێکۆڵینەوەی لەس����ەر بوارە‬ ‫جی����اوازە لەهەن����دێ گێڕان����ەوەی تر‪ ،‬کە جیاوازەکان����ی ژیانی بکرێت‪ .‬باس����کردنی‬ ‫بەش����ێک لەسیاس����ەتمەدارانی ک����ورد لەو مێژوی کورد‪ ،‬بێ باس����کردنی مام جەالل‪،‬‬ ‫سەردەمەدا ژیاون‌و بیرەوەرییەکانی خۆیان ناتەواو دەردەچێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەگەر خۆت وەک خوێنەرێک ئەم‬ ‫نوس����یوەتەوە‪ ،‬لەکاتی گفتوگۆکاندا لەگەڵ‬ ‫م����ام جەالل هی����چ ش����تێکی دەوت کە تۆ کتێبە بخوێنیتەوە‪ ،‬ب����ەدەر لەالیەنگیریی‪،‬‬ ‫جیاواز بیت لەگەڵی‌و وەاڵمی بدەیتەوە یان پێتوای����ە گەش����ترین‌و جوانتری����ن الیەن����ی‬ ‫هەر ویستوتە هەرچی وت تۆ بەس تۆماری کتێبەکە‪ ،‬لەچیدایە؟ بەپێچەوانەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بتەوێت رەخن����ەی لێبگریت‪ ،‬لەچ الیەنێکی‬ ‫بکەیت‌و وەک بەڵگەنامە هەڵیبگریت؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬زۆربەی ه����ەرە زۆری کتێبەکە رەخنە دەگریت؟‬ ‫س����ەاڵح رەشید‪ :‬باش����تر وایە‪ ،‬کەسێکی‬ ‫پرس����یارو وەاڵم����ەکان‪ ،‬کە ل����ەم کتێبەدا‬ ‫باڵوکراونەتەوە‪ ،‬بەاڵم م����ام جەالل هەندێ بێالیەن وەاڵمی ئەو پرس����یارە بداتەوە‪ ،‬من‬

‫ئەمە پرۆژەی تەمەنە‬ ‫زیاتر لەچارەکە‬ ‫سەدەیەکە خەریکیم‬ ‫سەرجەم وتەکانی مام‬ ‫جەالل بە(ریکۆردەر)‬ ‫تۆمارم کردوە‬

‫خاوەنی کتێبەکەم‌و لەبواری مام جەاللیش‬ ‫زۆر بێالی����ەن نیم‪ ،‬بێگوم����ان ئەگەر مێژو‬ ‫بگەڕێت����ەوەو ئەو فرس����ەتەی ئەوکاتەم بۆ‬ ‫بڕەخس����ێت‪ ،‬ئەوا بەدڵنیاییەوە کۆمەڵێک‬ ‫پرس����یاری جیاوازت����ر هەن کە پێویس����تە‬ ‫بکرێ����ت‌و هەروەه����ا ش����ێوەی داڕش����تن‌و‬ ‫رەچاوکردنی میژوش رۆڵ دەبیبێت!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەواڵتانی دونیا‪ ،‬کاری ئەم پڕۆژە‬ ‫گەورانە‪ ،‬کاری دەزگای دەوڵەتین‪ ،‬بودجەو‬ ‫پێداویس����تی زۆری دەوێ‪ ،‬ب����ەاڵم تۆ زیاتر‬ ‫لە‪ ٢٥‬ساڵ خۆت سەرقاڵی ئەم کارە کردوە‪،‬‬ ‫بەدەر لەخۆت هاوڕێ‌و هاوەڵ‌و پش����تیوانی‬ ‫ئەم کارانەت لەڕوی م����ادی‌و مەعنەوییەوە‬ ‫کێن؟‬ ‫سەاڵح رەش����ید‪ :‬ئەمە پرۆژەی تەمەنە‪،‬‬ ‫زیاتر لەچارەکە سەدەیەکە خەریکیم‪ ،‬هەمو‬ ‫هەوڵێکم داوە‪ ،‬کە بەباشترین شێوە لەشکڵ‌و‬ ‫ناوەڕۆک بیخەم����ە بەردەم خوێنەران‪ .‬زۆرم‬ ‫پێب����اش بو ئەگ����ەر دەزگای س����ەربەخۆی‬ ‫تایبەتمەن����د هەبوایەو ئەم ئەرکەی بگرتایە‬ ‫ئەس����تۆ‪ ،‬بەاڵم بەحیزبیبون����ی کۆمەڵگە‪،‬‬ ‫ئ����ەو دەرگایان����ەی هەمو داخس����توە‪ .‬هیچ‬ ‫کەس‌و الیەنێک هاوکاری مادیان نەکردوم‪،‬‬ ‫کۆمەڵێک دۆس����ت‌و هاوڕێی دڵسۆزی وەک‬ ‫"جەنابت" هاوکاری مەعنەوی زۆریان کردوم‌و‬ ‫جێی رێزو سوپاس����ن‌و بێ ئەو هاوکاریانە‪،‬‬ ‫نەمئەتوانی لەم کاتەداو بەم ش����یوەیە ئەم‬ ‫کتێبە بخەمە بەردەم خوێنەران‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬لەم کتێبەدا کۆمەڵێک پرس����ی‬ ‫گرنگ فەرامۆش����کراوە‪ ،‬بۆ نمونە‪ ،‬پرۆسەی‬ ‫ئەنفال‪ ،‬کیمیابارانی هەڵەبجە‪ ،‬دروستبونی‬ ‫بەرەی کوردستانی‪ ،‬گۆڕینی سەرۆک وەزیر‬ ‫لەکۆس����رەت رەس����ولەوە ب����ۆ د‪.‬بەرهەم‌و‬ ‫یەکگرتن����ەوەی دو ئی����دارەی هەرێم����ی‬ ‫کوردس����تان‌و چەندی����ن روداوی دیکە‪ ،‬ئایا‬ ‫رێککەوتن����ی تۆو مام ج����ەالل بو باس لەو‬ ‫پرسانە نەکەن یان هۆکارێکی تر؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬لەڕاس����تیدا هیچیان!‬ ‫كۆمەڵێك ت����ەوەر هەن‪ ،‬ل����ەم کتێبەدا كە‬ ‫باس����یان لێوەنەكراوە‪ ،‬لەوانە كارەس����اتی‬ ‫هەڵەبج����ە‪ ،‬ئەنفال‪ ،‬بەرەی كوردس����تانی‪،‬‬ ‫یەگرتنەوەی هەردو ئیدارەو چەند بابەتێكی‬ ‫تر‪ ،‬لەڕاستیدا ئەمانە كەم‌وكوڕییە كە ئەبو‬ ‫پرس����یاری لێوە بكرایە‪ ،‬هۆیەكیان ئەوەیە‬ ‫كە ئ����ەم چاوپێكەوتنە پیالنی بۆ دانەڕێژرا‬ ‫ب����و‪ ،‬زۆر جار لەپڕ ئ����اگادار ئەكرامەوە كە‬ ‫مام جەالل لەس����ەعات ئەوەندە بۆ ئەوەندە‬ ‫كاتی هەیە‪ ،‬منیش بەپەلە ئەگەیشتمە الی‪،‬‬ ‫هەروەها رۆژێكی دیاریكراو نەبوە كە بڵێین‬ ‫ئیت����ر چاوپێكەوتنەك����ە كۆتاییهات‪ ،‬خۆی‬ ‫بەدوركەوتنەوەی ئەو لەسلێمانی‌و مانەوەی‬ ‫لەبەغدا‪ ،‬كۆتاییش بەم دیدارە هات‪ ،‬دڵنیام‬ ‫ئەگ����ەر وانەبوای����ەو ئەو لێ����رە بوایە‪ ،‬ئەوا‬ ‫ئەم دیدارە ئاراس����تەیەكی تری وەردەگرت‌و‬ ‫ئەوكاتە تینوێتی هەموالیەكی ئەشكاند!‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬ئەگەر ڕەخنەی ئەوەت لێگیرا و‬ ‫وتی����ان هەندێ لەم وتانەی نێو ئەم کتێبە‪،‬‬ ‫وتەی م����ام جەالل نیی����ە‪ ،‬وەاڵمی تۆ چی‬ ‫دەبێت؟‬ ‫س����ەاڵح رەش����ید‪ :‬زۆرم پێخۆش بو ئەم‬ ‫پرس����یارەت کرد‪ ،‬بۆ جەنابت‌و خوێنەرانی‬ ‫بەڕێ����زی ئ����ەم رۆژنامەی����ەش‪ .‬س����ەرجەم‬ ‫وتەکانی مام جەالل بە(ریکۆردەر‪-‬تەسجیل)‬ ‫تۆمارم کردوە‪ ،‬ئێستاش سەرجەم وتەکانی‬ ‫ئەم کتێبەم وەک خۆی لەچەند ش����وێنێک‬ ‫پاراستوەو لەکۆمپیتەردا هەیە! تەنانەت وەک‬ ‫ئاماژەم پێدا لەپێش����تر‪ ،‬شێوازی ئاخافتنی‬ ‫مام جەاللیشمان دەسکاریی نەکردووە‪ ،‬نەک‬ ‫ئەوەی شتی بۆ زیاد بکەین!‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫کفری‪ ،‬شوێنەوارێکی دێرین لەمەترسی لەناوچوندایە‬ ‫ئا‪ :‬فۆتۆستۆری‪ :‬خۆگر ئەحمەد‬ ‫کفری شارێکی دێرینی کوردستانە‬ ‫دەکەوێتە سنوری گەرمیانەوە‪،‬‬ ‫پێگەیەکی گرنگ‌و پڕبایەخی لەمێژوی‬ ‫کوردستاندا ھەیە‪ ،‬کفری مەڵبەندێکی‬ ‫دێرینی رۆشنبیری رامیاری بوە‬ ‫لەچەند سەرچاوەیەکیش بەشاری‬ ‫وەزیران ناوبراوە‪ ،‬بەاڵم وەک پێویست‬ ‫ئاوڕ لەمێژوەکەی نەدراوەتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی ئاماری س����اڵی‪ ٢٠١٥‬ژمارەی‬ ‫دانیش����توانی قەزاکە ‪ ٤٩٠٠٠‬کەس����ەو‬ ‫لە‪ ٢‬گوندو ‪ ٥‬ناحیە پێکدێت‌و ژمارەی‬ ‫گەڕەکەکان����ی‪ ١٢‬گەڕەک����ن‌و چ����وار‬ ‫ل����ەو گەڕەکانە کۆنترین����ن‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫(ئیس����ماعیل بەگ ‪ -‬س����ادە ‪ -‬ئیمام‬ ‫محەمەد ‪ -‬ئەوبەری)‪،‬لەنەتەوەی کوردو‬ ‫تورکم����ان‌و عەرەبی تێ����دا دەژین کە‬ ‫زۆربەی دانیشتوانی شارەکە کوردن‪.‬‬ ‫یەک����ەم جار ش����وێنی ئەم ش����ارە‬ ‫لە(ئاس����کی کفری) ب����وە واتا کفری‬ ‫کۆن ک����ە نزیکەی (‪7‬ک����م) دەکەوێتە‬ ‫خواروی رۆژئاوای ئێس����تای شارەکەوە‬ ‫لەس����ەر گردێکی دەس����تکردی گەورە‬ ‫دروس����تکراوە‪ ،‬هەرچەن����دە مێ����ژوی‬ ‫دروس����تبونی ئەم ش����وێنەی تائێستا‬

‫بەتەواوەتی نەزانراوە‪ ،‬بەاڵم ناوی کفری‬ ‫لەیاداشتی گەشتیارو رۆژهەاڵتناسەکاندا‬ ‫هاتوە ک����ە بەکفریدا گوزەریان کردوەو‬ ‫تیایدا ماونەتەوە‪.‬‬ ‫کفری ب����ەدوری‪ ١٨٥‬ک����م دەکەوێتە‬ ‫باش����وری رۆژئ����اوای پارێ����زگای‬ ‫سلێمانیەوە‪ .‬لەئێستادا گرفتی گەورەی‬ ‫شارەکە لەناوچونی ئەو ئاسارو خانوە‬ ‫مێژویی‌و کلتوریانەیە کە وەک مۆرکێک‬ ‫شارەکەی پێ دەناسرێتەوە‪ ،‬کۆمەڵێک‬ ‫لەگەنج����ان‌و چاالک����ە مەدەنی����ەکان‬ ‫لەس����نورەکە بەه����اوکاری چەن����د‬ ‫کەسایەتی‌و رێکخراوێک کەمپینێکیان‬ ‫پێکهێناوە بۆ پارێزگاریکردن لەئاسەوارو‬ ‫خانوە مێژوییەکان داوای پاراستنی ئەو‬ ‫کەلەپورە دەک����ەن‌و مۆزەخانەیەکیان‬ ‫خۆبەخشانە بۆ شارەکە دروستکردوە‬ ‫ک����ە کار ب����ۆ پاراس����تنی هەندێ����ک‬ ‫لەش����وێنەکان دەک����ەن‌و چەندین جار‬ ‫لەگ����ەڵ الیەنی پەیوەندیدارو حکومەت‬ ‫دانیش����تون‌و داوای����ان ک����ردوە وەک‬ ‫لۆکەیش����نی س����ینەمایی‌و ش����ارێکی‬ ‫فەرهەنگ����ی‌و مێژویی بۆ گەش����تیاری‬ ‫سودی لێ ببینرێت‪.‬‬ ‫شوێنەوارەکانی شارەکە کە لەبەردو‬ ‫گ����ەچ‌و قس����ڵ نیگارک����راون‪ ،‬هەندێک‬ ‫لەو ش����وێنەوارە کۆنانە وەک ئاسکی‬

‫کفری‌و ئاشتۆکان‌و(تلیشان)و (دوانزە‬ ‫ئیمام) و (س����ەرقەاڵ)و(گردەگۆزینە)و‬ ‫چەندان ش����وێنی تر‪ ...‬زۆربەی بیناو‬ ‫خانوەکان����ی کف����ری کۆن بەش����ێوەی‬ ‫کەم����ەر (کەوانە) ی����ی دروس����تکراون‬ ‫ئەم جۆرە بیناس����ازیە لەدێرزەمانەوە‬ ‫لەناوچە کوردیەکاندا باو بوە‪.‬‬ ‫شوێنەوارەكانی ش����ارەكە بەدیاردە‬ ‫سروش����تیەکان ب����ەرەو لەناوچ����ون‬ ‫دەچن‪ ،‬یان لەالیەن خاوەنەکانیانیەوە‬ ‫دەڕوخێنرێن‌و حکومەتیش هیچ پالنێکی‬ ‫جدیی بۆ پاراس����تن‌و هێش����تنەوەیان‬ ‫نییەو زۆر خەمس����اردانە خانوو بازاڕە‬ ‫کۆن����ەکان دەڕوخێنرێن‌و بیناو خانوی‬ ‫نوێی لێدروس����ت دەکەنەوە‪ ،‬لەنوێترین‬ ‫ئ����ەو دیاردانە روخاندنی (قش����ڵەی)‬ ‫کۆنی کفریە کە بەیەکێک لەگرنگترین‬ ‫ش����وێنەوارەکانی دادەنرێ����ت لەالیەن‬ ‫خاوەنەکەی����ەوە کە مۆڵەتی حکومەتی‬ ‫پێدراوە‪ ،‬روخێنراو ناڕەزایەتی چاالکە‬ ‫مەدەنیەکان‌و کاردانەوەیانی لەناو تۆڕە‬ ‫کۆمەاڵیەتیەکاندا لێکەوتەوە کە داوای‬ ‫پاراس����تن‌و نۆژەنکردنەوەی����ان دەکەن‬ ‫نەک روخاندن‌و لەناوچونیان‪ ،‬پێویستە‬ ‫كاری جدیی‌و بەپەلەی����ان بۆ بكرێت‌و‬ ‫ئاوڕیان لێ بدرێتەوە‪ .‬كفری بەیەكێك‬ ‫لەو ش����ارانە دادەنرێت كە دەوڵەمەندە‬

‫بەچەندی����ن ش����وێنی ش����وێنەواری‪،‬‬ ‫بەاڵم تائ����ەم كاتەش ن����ەک ئاوڕ لەو‬ ‫مێ����ژوو ش����وێنەوارانەی نەدراوەتەوە‬

‫بەڵک����و ب����ەردەوام دەڕوخێنرێ����ن‌و‬ ‫هەندێك لەو ش����وێنەوارانەیش سااڵنی‬ ‫راب����ردو نۆژەنکرانەوە‪ ،‬ب����ەاڵم بەهۆی‬

‫‪7‬‬

‫بێسەرپەرش����تی‌و پشتگوێخستنیانەوە‬ ‫دوب����ارە داڕماون‌و لەب����ەردەم ئەگەری‬ ‫زۆری لەناوچوندان‪.‬‬

‫قەیس���ەری کۆن���ی کفری مێژوەک���ەی دەگەڕێتەوە بۆ دو س���ەدە‬ ‫پێش ئێستا‪ ،‬لەم قەیس���ەریەدا بازرگانە کوردو عەرەب‌و جولەکەو‬ ‫مەس���یحییان پێک���ەوە دوکانی���ان هەبوەو ش���وێنی کۆکردنەوەی‬ ‫بازرگان‌و ئەو خەڵکانە بوە‪ ،‬کە پیایدا گوزەریان کردوە‬

‫کرێکارێکی عەرەب لەکاتی روخاندنی یەکێک‬ ‫لەخانوەکانی شاری کفری مێژوی دروستکردنی‬ ‫خانوەکە دەگەڕێتەوە بۆ نزیکەی ‪100‬ساڵ پێش‬ ‫ئێستا‬

‫یەکێ���ک لەدوکان���ە کۆنەکان���ی قەزاک���ە لەنزیک‬ ‫قەیسەری کۆنی کفری مێژوی بۆ زیاتر لەسەدەیەک‬ ‫دەگەڕێتەوە‬

‫کرێکارێ���ک بەناوی‬ ‫محەم���ەد‪ ،‬رۆژان���ە‬ ‫بەب���ڕی ‪ ١٥٠٠٠‬دینار‬ ‫کاردەکەن لەڕوخاندنی‬ ‫خانوە کۆنەکاندا‬

‫ماڵ���ی ئازاد محەمەدڕەش���ید خێزانێکی ش���ەش‬ ‫کەس���ین‌و خانوەکەیان بەهۆی بارانبارینی زۆرەوە‬ ‫بەش���ێکی داڕوخ���اوەو بەناچاری بەش���ەکەی تری‬ ‫دەڕوخێنن‪ ،‬مێژوی خانوەکە بۆ زیاتر لە‪ ٢٠٠‬س���اڵ‬ ‫دەگەڕێتەوە‬

‫میهرەبان محەمەد‪ ،‬خەڵکی دوزخورماتون‌و بەهۆی هاتنی داعش‬ ‫بۆ ناوچەکەیان لەگەڵ منداڵەکانی ماوەی ساڵێک‌و شەش مانگ‬ ‫دەبێت لەیەکێک خانوە دێرینەکانی کفری دەژین‪ ،‬کە لەالیەن خاوەنی‬ ‫خانوەکەوە بێبەرامبەر پێیاندراوە‪.‬‬

‫ماڵی موحسین ئاغا مێژوی بۆ ‪ ٢٠٠‬ساڵ دەگەڕێتەوەو تەمەنی ئەو کەرەستانەی‬ ‫کە لەژورەکەدان لە‪ ١٢٠‬س���اڵ زیاترن‪ ،‬شێخ مەحمودی حەفید لەدوای ئەوەی‬ ‫لەهندس���تان دەگەڕێتەوە یەکەم جار لەش���اری کفری پێش���وازی لێدەکرێت‌و‬ ‫ل���ە‪ ١٩٢٢/٩/٢٢‬لەم ژورەدا س���ێ رۆژ پش���و دەدات پاش���ان دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫سلێمانی‬

‫مام خالید تەمەن ‪٧٨‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬بەتەنها دەژی‌و‬ ‫رۆژانەی بەکۆکردنەوەی‬ ‫خۆڵ‌و خاشاکی شارەکە‬ ‫بەسەردەبات لەمساڵدا‬ ‫ماڵەکەی بەهۆکارێکی‬ ‫نادیار سوتێنرا‬

‫ژورێک���ی ماڵی موحس���ین‬ ‫ئاغا‪ ،‬ک���ە لەالیەن س���ەرمەن‬ ‫ئاغ���او مامێکی���ەوە لەس���ەر‬ ‫ئەرک���ی خۆی���ان هەس���تاون‬ ‫بەکۆکردنەوەی ئەو کەرەس���تە‬ ‫مێژوییانەی ک���ە لەباوانیانەوە‬ ‫جێماوە‪ ،‬بۆ پاراس���تنیان ئەم‬ ‫ژورەیان ب���ۆ نۆژەنکردوەتەوەو‬ ‫س���ەرجەمی کەرەس���تەکانیان‬ ‫تێدا داناوە‪ ،‬مێ���ژوی هەندێک‬ ‫لەکەرەستەکان بۆ زیاتر لە‪٢٠٠‬‬ ‫ساڵ دەگەڕێتەوە‬

‫‪ -25‬یاریکردنی مندااڵن‌و ژیانی رۆژانەی خەڵک‬ ‫لەکۆاڵنی تەقاڵتی کە مێژوەکەی بۆ س���ەدەی‬ ‫‪ ١٩‬دەگەڕێتەوە‪.‬‬

‫قەیسەری کفری کە سەرەتای بنیاتنانی لەسەردەستی یەکێک لەھەرە‬ ‫وەس���تا بەناوبانگەکانی ئەودەمەی شاری کەرکوک بوە بەناوی (سەید‬ ‫سەمەد)‪ ،‬مێژوەکەی دەگەڕێتەوە بۆ دو سەدە پێش ئێستا‬

‫ماڵی مەجید پاشای بابان مێژوەکەی بۆ سەدەی ‪ ١٩‬دەگەڕێتەوە لەپاش‬ ‫نۆژەنکردنەوەی ئەمساڵ بەهۆی بارانبارینەوە دوبارە داڕوخایەوە‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫"به‌شێك له‌دو موچه‌كانی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌‪ ،‬یه‌ك موچه‌یان هه‌ڵبژاردوه‌"‬ ‫‪ 100‬هه‌زار پێشمه‌رگه‌و پله‌دار ناویان له‌سیستمی بایۆمه‌تری تۆماركردوه‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫‪‌%80‬هێزه‌كانی پێشمه‌رگ ‌ه ناویان‬ ‫له‌سیستمی بایۆمه‌تری موچه‌ تۆماركردوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری ژوری عه‌مه‌لیاتی پارێزگای‬ ‫سلێمانیش ده‌ڵێت "چه‌ندین كه‌س له‌هێز‌ه‬ ‫ئه‌منیه‌كان ك ‌ه دو موچه‌یان هه‌بوه‌ خۆیان‬ ‫یه‌كالیی كردوه‌ته‌وەو‌ یه‌ك موچه‌یان‬ ‫هه‌ڵبژاردوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌میر غه‌فور به‌ڕێوه‌به‌ری جێبه‌جێكاری‬ ‫پڕۆژه‌ی سیس���تمی بایۆمه‌ت���ری له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ رونكرده‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌س���ه‌ر داوای به‌ش���ێك له‌پل���ه‌دارو‬ ‫ئه‌فسه‌ره‌كانی پێش���مه‌رگه‌ واده‌ی پڕۆژه‌ی‬ ‫سیستمی بایۆمه‌تری موچه‌ درێژكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫وتی "تائێستا یه‌ك ملیۆن‌و‪ 100‬هه‌زار كه‌س‬ ‫ن���اوی خۆی���ان لەفه‌رمانبه‌ران���ی مه‌ده‌نی‌و‬ ‫سه‌ربازی تۆماركردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانیاریی���ه‌كان سیس���تمی‬ ‫بایۆمه‌تری موچه‌ له‌ماوه‌ی‪ 15‬رۆژی داهاتودا‬ ‫كۆتایی دێت ئ���ه‌وه‌ش دوادواموڵه‌ت ده‌بێت‬ ‫بۆ ئ���ه‌و هێزانه‌ی ك ‌ه له‌به‌ره‌كانی ش���ه‌ڕن‌و‬ ‫تائێستا خۆیان تۆمارنه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری جێبه‌جێكاری سیس���تمی‬ ‫بایۆمه‌تری موچه‌ له‌ب���اره‌ی ژماره‌و رێژه‌ی‬ ‫ئه‌ندامان���ی كه‌رتی س���ه‌ربازی ك���ه‌ خۆیان‬ ‫تۆمارك���ردوه‌ ژماره‌یه‌كی وردی النیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ده‌ڵێ���ت "زیاتر له‌‪ 100‬ه���ه‌زار كه‌س‬ ‫له‌هێ���زه‌ ئه‌منی���ه‌كان خۆیان له‌سیس���تمی‬ ‫موچه‌ی بایۆمه‌تری تۆماركردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌میر غه‌فور له‌باره‌ی چاره‌سه‌كردنی‬ ‫كێشه‌ی دوموچه‌یی له‌وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫جه‌ختی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كرده‌وه‌ ئه‌و پڕۆسه‌ی ‌ه‬

‫ده‌خرێته‌ دوای ئ���ه‌وه‌ی هه‌مو فه‌رمانبه‌ران‬ ‫ناوی خۆیان تۆماركرد‪ ،‬وتیش���ی "پڕۆسه‌ی‬ ‫نه‌هێش���تنی دو موچه‌یی دوای ئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌مو ناوه‌كان داخڵكران‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندیان‬ ‫بۆكرا"‪.‬‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كانی موچه‌ پێش هه‌ڵسه‌نگاندن‬ ‫ب���ۆ ناوه‌كان چه‌ندین ك���ه‌س له‌كارمه‌ندانی‬ ‫كه‌رتی سه‌ربازی له‌نێوان دو موچه‌دا خۆیان‬ ‫یه‌كالیی كردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ژوری عه‌مه‌لیاتی پارێزگای‬ ‫سلێمانی نه‌ورۆز مسته‌فا باسی ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ئه‌وانه‌ی س���ه‌ردانی بنكه‌كانی سیس���تمی‬ ‫بایۆمه‌تری ده‌كه‌ن پێكهاتون له‌هێزه‌كانی‪70‬و‬ ‫‪ 80‬به‌پله‌ی جیاواز ناوی خۆیان تۆمارده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫وتیشی "رۆژی‪ 30‬نیسان كۆتایی پرۆسه‌كه‌بو‬ ‫به‌اڵم درێژكرایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ی ‌ه تا‪ 15‬رۆژی‬ ‫ت���ر ب���ه‌رده‌وام بێت بۆهه‌ندێ���ك كه‌س ك ‌ه‬ ‫تائێستا ناوی خۆیان تۆمارنه‌كردوه‌‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ژوری عه‌مه‌لیاتی پارێزگای‬ ‫س���لێمانی له‌باره‌ی ده‌ركه‌وتنی كه‌س���انی‬ ‫دو موچ���ه‌و س���ێ موچ��� ‌ه له‌ناوه‌نده‌كانی‬ ‫تۆماركردن���ی سیس���تمی بایۆمه‌تری موچه‌‬ ‫وت���ی "فۆڕم���ی سیس���تمه‌كه‌ دراوه‌ت��� ‌ه‬ ‫یه‌ك���ه‌ی ژمێریاری فه‌رمانگ���ه‌كان‪ ،‬هاوكات‬ ‫سیستمه‌كه‌ش به‌جۆرێك رێكخراو‌ه موچه‌ی‬ ‫دوباره‌ الده‌بات"‪.‬‬ ‫وتیشی "كه‌سانێك هه‌ن خۆیان ده‌زانن دو‬ ‫موچه‌یان هه‌یه‌ خۆیان نایه‌ن بۆ خۆتۆماركردن‬ ‫چونك���ه‌ ده‌زان���ن دوای چێككردن���ه‌وه‌ی‬ ‫ناوه‌كان له‌به‌شی ئایتی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫ناوه‌كانیان ده‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "له‌بانكه‌كان روبه‌ڕوی حاڵه‌تێك‬ ‫كه فه‌رمانبه‌ر هه‌ی ‌ه دو موچه‌ی‬ ‫بوینه‌ت���ه‌و‌ه ‌‌‬ ‫هه‌یه‌ پێش خۆتۆماركردن دانی به‌وه‌داناو‌ه‬

‫ئاراس رەئوف‪:‬‬ ‫به‌بێشومار جگه‌ره‌ی قاچاغ‬ ‫دێته‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫ئاراس ره‌ئوف به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی‬ ‫گه‌شه‌پێدان‌و پیشه‌سازی له‌وه‌زاره‌تی‬ ‫پیشازی هه‌رێم ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان ‪ 7‬كارگه‌ی‬ ‫جگه‌ره‌و‌مه‌شروب بونیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت "كردنه‌وه‌ی ئه‌م كارگانه‌مان‬ ‫پێباشه‌ چونكه‌ هه‌لی كار بۆ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان دروستده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬چه‌ند كارگ����ه‌ی جگه‌رەمان‬ ‫هه‌یه‌ له‌كه‌رتی تایبه‌ت‌و گشتی؟‬ ‫ئاراس رەئوف‪ :‬كه‌رتی حكومی هیچمان‬ ‫نه‌ماوه‌ چونكه‌ ئامێره‌كانی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫بۆ سه‌رده‌می شه‌ست‌و حه‌فتاكان‌و ئێستا‬ ‫ئه‌م ئامێره‌ نوێیانه‌ی هه‌ن كاری حه‌وت‬ ‫ئامێری ك����ۆن ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم بۆ كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت ئه‌وه‌ی تائێستا الی ئێمه‌ داوای‬ ‫موڵه‌تی ك����ردوه‌ دو كارگه‌یه‌ یه‌كێكیان‬ ‫له‌هه‌ولێره‌ ئه‌ویدیكه‌شیان له‌سلێمانی‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬جگه‌ ل����ه‌م كارگان����ه‌ هیچ‬ ‫كارگه‌ی����ه‌ك هه‌یه‌ به‌نایاس����ایی جگه‌ره‌‬ ‫به‌رهه‌م بهێنێت؟‬ ‫ئ����اراس رەئوف‪ :‬ئه‌وه‌ی كه‌ موڵه‌تیان‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌وه‌به‌رهێن����ان یه‌كێكی����ان له‬ ‫ناوچ����ه‌ی تانجه‌رۆی‌س����لێمانی‌ به‌ناوی‬ ‫(پ����ارك)‪ ،‬هی����چ كێش����ه‌یه‌كیان نی����ه‌‬ ‫به‌رده‌وام كۆنترۆڵی جۆریان بۆ ده‌كرێت‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌پێی كوالێت����ی عێراقی نه‌بێت‬ ‫ئ����ه‌وا لێپیچینه‌وه‌ی����ان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‌و‬ ‫پێی����ان داده‌خرێت‪ ،‬هاوكات دو كارگه‌ی‬ ‫دیكه‌ له‌سلێمانی‌و هه‌ولێر دروستده‌كرێت‬ ‫له‌ وه‌زاره‌تی بازرگانی الی به‌ش����ه‌كه‌ی‬ ‫ئێمه‌ موڵه‌یان پێده‌درێت تائێستا كاریان‬ ‫تێداناكرێت و له‌قۆناغی دروس����تكردن‌و‬ ‫هێنان����ی ئامێ����ردان‪ ،‬بڕواناك����ه‌م هیچ‬ ‫جگه‌ره‌یه‌ك به‌ش����ێوه‌یه‌كی نایاس����ایی‬ ‫به‌رهه‌م بهێنرێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم جگه‌ره‌ به‌بێ‬

‫‪ 2‬كارگه‌ی جگه‌ره‌و‬ ‫‪ 3‬كارگه‌ی مه‌شروب‬ ‫سه‌رقاڵی به‌رهه‌مهێنانن‬

‫شومار به‌قاچاغ دێته‌ ناوخۆی هه‌رێم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ب����ه‌ڕای تۆ بۆچ����ی كارگه‌ی‬ ‫جگه‌ره‌‌ خواستی زۆری له‌سه‌ره‌؟‬ ‫ئاراس رەئوف‪ :‬ئ����ه‌وه‌ی كه‌ من بزانم‬ ‫جگ����ه‌ره‌ گومرگێك����ی زۆری له‌س����ه‌ره‌‬ ‫بۆی����ه‌ خه‌ڵ����ك ده‌یه‌وێت لێ����ره‌ جگه‌ره‌‬ ‫به‌رهه‌م بهێنێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش شتێكی باشه‌‬ ‫چونكه‌ خۆ ه����ه‌ر جگه‌ره‌كه‌ دێت بۆچی‬ ‫لێ����ره‌ به‌ره����ه‌م نه‌هێنرێ����ت‌و هه‌لی كار‬ ‫دروس����تنه‌كات‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌وه‌مان پێباشه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ جگه‌ له‌وه‌ی قه‌ده‌غه‌ نیه‌ هاوكات‬ ‫هه‌لی كار دروستده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئامارێكی دروس����تتان الیه‌‬ ‫له‌باره‌ی كارگه‌ی جگه‌ره‌و مه‌شروب؟‬ ‫ئاراس رەئوف‪ :‬چوار كارگه‌ی جگه‌ره‌‬ ‫بونیان هه‌ی����ه‌ دوانیان كارده‌كه‌ن دوانی‬ ‫دیكه‌یان له‌دروستكردندان‪ ،‬هاوكات سێ‬ ‫كارگه‌ری مه‌ش����روبیش كه‌وتونه‌ته‌ كار‬ ‫سه‌رقاڵی به‌رهه‌مهێنانن‪.‬‬

‫زۆربه‌ی گه‌نده‌ڵیه‌كان‬ ‫له‌سلكی سه‌ربازیدان‪،‬‬ ‫بۆ نمونه‌ كه‌س هه‌ی ‌ه‬ ‫‪ 200‬چه‌كی به‌ناوی‬ ‫پاسه‌وانه‌وه‌ وه‌رگرتو‌ه‬ ‫ئه‌م كه‌س ‌ه ده‌توانێت‬ ‫ناوی لەبایۆمەتری‬ ‫تۆماربكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئایا ده‌توانێ ئه‌رك‬ ‫جێبه‌جێبكات‬

‫سیستمی بایۆمەتری‬ ‫دو موچه‌ی���ان هه‌یه‌ دواتر خ���ۆی یه‌كالیی‬ ‫كردوه‌ته‌وه‌ له‌س���ه‌ر موچه‌یه‌كیان‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌ئه‌نجامه‌كه‌ی ده‌ترسێت"‪.‬‬ ‫تائێس���تا ژماره‌ی ئه‌و موچه‌خۆرانه‌ی ك ‌ه‬ ‫به‌نایاس���ایی پار‌ه له‌حكوم���ه‌ت وه‌رده‌گرن‬ ‫ناوی���ان "بندی���واره‌" دیارینه‌ك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌وته‌ی په‌رله‌مانتاران سه‌دان هه‌زار كه‌س‬ ‫به‌ش���ێوه‌ی جۆراوجۆر خراونه‌ته‌ لیس���تی‬ ‫موچه‌خۆران���ه‌وه‌ به‌ب���ێ ئ���ه‌وه‌ی خزمه‌ت‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬هاوكات به‌پل���ه‌ی جۆراوجۆر پاره‌ی‬

‫خانه‌نشینی له‌كه‌رتی سه‌ربازی وه‌رده‌گرن‌‪ ،‬ده‌كه‌ن‪ ،‬وتیش���ی "زۆرب���ه‌ی گه‌نده‌ڵیه‌كان‬ ‫ئه‌گه‌رێكی الوازه‌ ئه‌مان ‌ه له‌تۆماری خشته‌ی له‌سلكی سه‌ربازیدان‪ ،‬بۆ نمونه‌ كه‌س هه‌ی ‌ه‬ ‫‪ 200‬چه‌كی به‌ناوی پاس���ه‌وانه‌و‌ه وه‌رگرتو‌ه‬ ‫موچه‌ بسڕدرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هار عه‌بدولڕه‌حم���ان بڕیارده‌ی لیژنه‌ی ئه‌م كه‌سه‌ ده‌توانێت ناو تۆماربكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان باسی ئایا ده‌توانێ ئه‌رك جێبه‌جێبكات"‪.‬‬ ‫بڕیارده‌ری لیژنه‌ی پێشمه‌رگ ‌ه له‌په‌رله‌مانی‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌كرد سروشتی سیستمه‌ك ‌ه‬ ‫ناتوانێت ئ���ه‌و گه‌نده‌ڵی���ه‌ پاكبكاته‌و‌ه ك ‌ه كوردستان به‌ئه‌س���ته‌می ده‌زانێت كه‌سانی‬ ‫له‌س���لكی س���ه‌ربازی هه‌ی ‌ه به‌و پێیه‌ی ئه‌و ناشایست ‌ه به‌پله‌و موچ ‌ه له‌كه‌رتی سه‌ربازی‬ ‫كه‌سانه‌ی كه‌ پاره‌ به‌بێ خزمه‌ت وه‌رده‌گرن بكرێن���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬به‌وپێی���ه‌ی ئه‌وانه‌ هێزی‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا بونیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئایا خزمه‌ت حزبین به‌كارده‌هێنرێن بۆ هه‌ڵبژاردن‪ ،‬وتیشی‬

‫"ئێم ‌ه له‌لیژنه‌ی پێشمه‌رگ ‌ه به‌دواداچونمان‬ ‫كرد‪ ،‬به‌رپرس���ان ئه‌وه‌ی���ان پێوتین زۆرێك‬ ‫له‌و هێزانه‌ی هه‌مانه‌ هێزی هه‌ڵبژاردنن وات ‌ه‬ ‫له‌كاتی هه‌ڵب���ژاردن به‌كارده‌هێنرێن‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ئه‌سته‌مه‌ ئه‌و ناوانه‌ له‌لیست الببرێن"‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ تۆماری بایۆمه‌ت���ری وه‌كو به‌هار‬ ‫عه‌بدولڕه‌حم���ان جه‌ختی لێك���رده‌وه‌ تاك ‌ه‬ ‫شتێك بیكات ئه‌وه‌ب ‌ێ سیستمی دو موچه‌یی‬ ‫له‌كه‌رتی سه‌ربازی نه‌هێڵێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌كێتی‌و پارتی رێگه‌ی پێبده‌ن‪.‬‬

‫چوار ساڵ ‌ه عێراق شایست ‌ه داراییه‌كانی كه‌ركوكی نه‌ناردوه‌‬

‫"كه‌ركوك بكرێته‌ ناوچه‌یه‌كی ئازادی ئابوری‪ ،‬وه‌كو دوبه‌ی‌و نیویۆرك"‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫ماوه‌ی چوارساڵه‌ كه‌ركوك چاوه‌ڕێی‬ ‫وه‌رگرتنی شایسته‌ داراییه‌كانیه‌تی‬ ‫له‌حكومه‌تی عێراق‪ ،‬به‌اڵم تائێستاعێراق‬ ‫ئاماده‌نیه‌ ئه‌و پاره‌یه‌بدات‪،‬‬ ‫پێشنیارێكیش هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌ كه‌‬ ‫كه‌ركوك بكرێته‌ ناوچه‌یه‌كی ئازادی‬ ‫ئابوری‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د عه‌س���كه‌ری سه‌رۆكی لیژنه‌ی‬ ‫ن���ه‌وت‌و غ���ازی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای‬ ‫سلێمانی باسی ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌كرد کە‬ ‫دو مانگی تر ده‌بێته‌ چوار س���اڵی ته‌واو‬ ‫حكومه‌تی عێ���راق بودجه‌ی پترۆدۆالری‬ ‫بۆ كه‌ركوك نه‌ناردوه‌‪ ،‬وتیش���ی "‪ 2‬ملیار‬ ‫دۆالر پاره‌م���ان الی حكومه‌تی عێراقه‌‪،‬‬ ‫به‌بیانوی جه‌نگه‌وه‌ ناینرێت بۆمان"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ دابه‌زین���ی نرخ���ی ن���ه‌وت‌و‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی جه‌نگی داع���ش‪ ،‬عێراق‬ ‫بودجه‌ی پت���رۆدۆالری كه‌ركوكی بڕیوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ پش���كی له‌ه���ه‌ر به‌رمیلێ���ك نه‌وتی‬ ‫به‌رهه‌مهێن���راوی پارێزگاك���ه‌‪ 1‬دۆالر تا‪5‬‬ ‫دۆالره‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د عه‌سكه‌ری باسی هه‌ڵوێستی‬ ‫ئاین���ده‌ی كه‌رك���وك ده‌كات له‌ب���اره‌ی‬ ‫شایسته‌ داراییه‌كانیه‌وه‪ ‌،‬باسی ئه‌وه‌یكرد‬ ‫ئه‌بێ���ت ده‌س���تبگیرێت به‌س���ه‌ر پاره‌ی‬ ‫عێراق���دا ئ���ه‌وه‌ش راگه‌یاندن���ی جه‌نگه‌‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬وتیش���ی "شایسته‌ داراییه‌كانی‬ ‫كه‌ركوك ق���ه‌رزه‌ له‌گه‌ردنی عێراق‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ده‌بێت له‌دوای ش���ه‌ڕی داعش قس���ه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫كه‌ركوك جگه‌ له‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ حكومه‌تی‬ ‫عێراق به‌هیچ كارتێكی تر ناتوانێت فشار‬ ‫بخاته‌ س���ه‌رعێراق‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت ناتوانێت‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌ر نه‌وته‌كه‌ی خۆیشیدا بگرێت‌و‬ ‫به‌داهاته‌ك���ه‌ی پڕۆژه‌كان���ی بخاته‌ گه‌ڕ‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێس���تا ته‌نها پاره‌ی���ه‌ك له‌به‌رده‌م‬ ‫كه‌ركوكیه‌كان بێت ئه‌و‪ 10‬ملیۆن دۆالره‌یه‌‬ ‫له‌حكومه‌تی هه‌رێمی وه‌رده‌گرن‪.‬‬ ‫فه‌رهاد حه‌مزه‌ س���ه‌رۆكی ئه‌ندازیارانی‬ ‫كۆمپانیای نه‌وتی باك���ور ئه‌و ئه‌گه‌رانه‌‬ ‫ش���یده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ ده‌كرێ���ت كه‌ركوك‬ ‫له‌ڕوی ده‌س���تگرتن به‌سه‌ر نه‌وتی خۆی‬ ‫بیگرێته‌به‌‌ر‪ ،‬به‌اڵم هیچ كام له‌ئه‌گه‌ره‌كان‬

‫هەڵکردنی ئااڵی کوردستان لەکەرکوک‬ ‫له‌ب���ه‌رده‌م كه‌ركوكیه‌كان كراوه‌نین‪ ،‬وتی‬ ‫"نه‌وتی كه‌ركوك له‌نێوان هه‌رێم‌و عێراق‬ ‫دابه‌ش���بوه‪ ،‬ئه‌وان نه‌وته‌كه‌ ده‌فرۆشن‌‪،‬‬ ‫ئیداره‌ی كه‌ركوك هیچ توانایه‌كی به‌سه‌ر‬ ‫هه‌نارده‌و فرۆشی نه‌وتدا نیه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری ئه‌ندازیارانی كۆمپانیای‬ ‫نه‌وتی باكور جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ركوك ناتوانێت نه‌وتی خۆی بفرۆشێت‪،‬‬ ‫وتی "ئیداره‌ی كه‌ركوك له‌م دۆخه‌دا هیچی‬ ‫پێناكرێت چونك���ه‌ له‌توركیا كارمه‌ندانی‬ ‫كۆمپانیای به‌بازاڕكردن���ی نه‌وتی عێراق‬ ‫(سۆمۆ) مامه‌ڵه‌ ده‌كه‌ن به‌فرۆش‌و پاره‌ی‬ ‫نه‌وت‪ ،‬بۆیه‌ تاكه‌چاره‌سه‌ر دیالۆگه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌غدا"‪.‬‬ ‫كه‌ركوك س���ێ رێگای له‌گه‌ڵ عێراق‌و‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان تاقیكرده‌وه‌ له‌هیچ‬ ‫كامیان س���ه‌ركه‌وتو نه‌بو ك���ه‌ (یه‌كه‌م‬ ‫هه‌رێمی س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬دوه‌م گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫س���ه‌ر هه‌رێم‪ ،‬سێهه‌م چونه‌ سه‌رعێراق)‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئێس���تا به‌شێك له‌په‌رله‌مانتاره‌كان‬ ‫به‌ش���وێن چاره‌س���ه‌رێكی نوێ���وه‌ن بۆ‬ ‫ئاینده‌ی شاره‌كه‌‪.‬‬ ‫ش���وان داودی په‌رله‌مانتاری یه‌كێتی‬ ‫په‌رله‌مان���ی عێ���راق جه‌خ���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ كه‌ركوك هه‌مو پرسه‌كانی‬

‫هه‌ڵواس���راون ن���ه‌س���ه‌ربه‌عێراق‌و ن���ه‌‬ ‫س���ه‌ربه‌هه‌رێمه‌‪ ،‬وت���ی "كه‌رك���وك‬ ‫له‌چاره‌سه‌ره‌كانی پێشتر گرتویه‌تیه‌ به‌ر‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو نه‌بوه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت به‌شوێن‬ ‫چاره‌سه‌ری باشتر بگه‌ڕێت"‪.‬‬ ‫شوان داودی پێشنیارێكی نوێ له‌باره‌ی‬ ‫دۆخ���ی ئاب���وری كه‌رك���وك ده‌خاته‌ڕو‪،‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات كه‌ركوك بۆ‬ ‫ده‌ربازبون له‌م پرس���ه‌ پێویس���ته‌ ببێته‌‬ ‫ناوچه‌یه‌كی ئابوری ئازاد وه‌كو (دوبه‌ی‌و‬ ‫نیوی���ۆرك) وه‌ك���و ناوچه‌یه‌كی بارزگانی‬ ‫ئازاد مامه‌ڵه‌ب���كات‪ ،‬وتی "ئه‌م بیرۆكه‌یه‌‬ ‫توان���ای جێبه‌جێكردنی هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یه‌كێكه‌ له‌ش���اره‌كان به‌رهه‌می ناوخۆیی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ئه‌گه‌ربێت‌و بایه‌خی‬ ‫پێبدرێ���ت‌ هیچی له‌ش���اره‌كانی دیكه‌ی‬ ‫جیهان كه‌مترنیه‌‌"‪.‬‬ ‫چاره‌نوس���ی كه‌رك���وك هه‌رچی بێت‬ ‫به‌س���تراوه‌ به‌هه‌رێم���ی كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫وه‌ك���و س���ه‌ركرده‌كانی هه‌رێمی زۆرجار‬ ‫جه‌ختی لێده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو داودی‬ ‫له‌قسه‌كانی باسیكرد "هه‌رێمی كوردستان‬ ‫نه‌وتی كه‌ركوكی بردوه‌‪ ،‬سه‌رباری ئه‌وه‌ش‬ ‫كاردانه‌وه‌كان���ی به‌هێزنین بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ركوك بۆ سه‌رخاكی كوردستان"‪.‬‬

‫ئیداره‌ی كه‌ركوك له‌م‬ ‫دۆخه‌دا هیچی پێناكرێت‬ ‫چونكه‌ له‌توركیا‬ ‫كارمه‌ندانی كۆمپانیای‬ ‫به‌بازاڕكردنی نه‌وتی‬ ‫عێراق (سۆمۆ) مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن به‌فرۆش‌و پاره‌ی‬ ‫نه‌وت‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫‪9‬‬

‫ئێزیدییەكان پەرلەمانێکی تایبەت بەخۆیان پێکدەهێنن‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫ئێزیدییەكان لەپاڵ ناكۆكی الیەنە‬ ‫سیاسییەكان‌و ملمالنێی هێزەكاندا‪،‬‬ ‫هەوڵێكیان سەر رێ خستوە تاوەكو‬ ‫یەكڕیزی ئێزیدییەكان لەدەرەوەی‬ ‫دابەشبونە حزبییەكان بەدەست‬ ‫بهێننەوە لەپێناو چارەسەری‬ ‫كێشەكانیاندا‪.‬‬ ‫رۆژی‪21‬ی مانگ���ی راب���ردو‪ ،‬لەپێناو‬ ‫دروس���تكردنەوەی یەكڕی���زی نێ���وان‬ ‫ئێزیدیی���ەكان‪ ،‬لەپەرلەمان���ی ئەڵمانیا‬ ‫لەبەرلی���ن‪ ،‬كۆنفرانس���ێك لەوپێناوەدا‬ ‫س���ازكرا كە تێی���دا بڕیاری بەس���تنی‬ ‫كۆنگرەیەكی گشتی ئێزیدی‌و پێكهێنانی‬ ‫پەرلەمانێكی ئیزیدی دراوە‪.‬‬ ‫ناس���ر كریت‪ ،‬سیاس���ی سەربەخۆی‬ ‫ئێزیدی‪ ،‬كە یەكێك بوە لەبەش���دارانی‬ ‫كۆنفرانسەكە بەئاوێنەی وت ئەوان لەو‬ ‫كۆنفرانس���ەدا توانیویانە هەمو بۆچونە‬ ‫جیاجیاكانی ئێزی���دی لەحزب‌و الیەنە‬ ‫جی���اوازەكان لەس���ەر مێ���زی گفتوگۆ‬ ‫كۆبكەنەوە كە بەش���ێك ل���ەو حزبانە‬ ‫لەكوردستان ناتوانن لەسەر كێشەكانی‬ ‫خۆیان كۆببنەوە‪.‬‬ ‫بەقس���ەی بەش���داران لەكۆنفرانسی‬ ‫بەرلین���ی ئێزیدییەكان���دا بڕی���اردراوە‬ ‫لەمانگی‪10‬ی ئەمس���اڵدا كۆنگرەیەكی‬ ‫گش���تی گ���ەورە س���ازبكرێت‌و بۆ ئەو‬ ‫مەبەس���تەش لیژنەیەك���ی ئامادەكاری‬ ‫پێكهات���وە ك���ە بەرپرس���یار دەبێت‬ ‫لەپەیوەندیك���ردن بەهەم���و الیەن���ە‬ ‫سیاس���ییەكان‌و ئەوان���ەی لەب���واری‬ ‫ئەكادیمی كاردەكەن‌و شارەزان لەپرسی‬ ‫ئێزیدییەكان���داو ژم���ارەی ئەندامان���ی‬ ‫كۆنگرەك���ەش ب���ە‪ 401‬ت���ا‪ 411‬كەس‬ ‫دیاریكراوە‪.‬‬ ‫هەروەك لەبارەی شوێنی بەڕێوەچونی‬ ‫كۆنگرەكەش لەكۆنفرانسی بەرلیندا زۆر‬ ‫شوێن پێش���نیاركراوە بەاڵم بەزۆرینەی‬ ‫دەنگ بڕیار لەس���ەر دو ش���وێن دراوە‬ ‫ك���ە یەكێكیان پەرلەمان���ی ئەوروپایە‬ ‫لەبرۆكس���ل‪ ،‬ئەگ���ەر لەوێ���ش نەكرا‪،‬‬ ‫ئ���ەوا لەتەبلیس���ی پایتەختی جۆرجیا‬ ‫بەڕێوەبچێت‪.‬‬ ‫ناس���ر كریت ه���ۆكاری ئ���ەوەی كە‬ ‫پێیانب���اش ب���وە لەش���ەنگال نەكرێت‬ ‫بارودۆخی سیاس���ی‌و ئەمنی ئەو شارە‬ ‫ب���وەو رەتكردن���ەوەی اللش‪-‬ی���ش كە‬ ‫شوێنێكی دیكەی پێشنیاركراو بوە بۆ‬ ‫ئەوە دەگەڕێتەوە ك���ە هەژمونی یەك‬ ‫حزب لەوێ هەیەو مەترس���ی ئەوەیان‬ ‫هەبوە ئەو هەژمونە لەس���ەر كۆنگرەكە‬ ‫رەنگبداتەوە‪.‬‬ ‫بیرۆكەی كۆنفرانس���ەكە وەك ناسر‬ ‫كری���ت ئام���اژەی ب���ۆ دەكات دەمێكە‬ ‫لەن���او ئێزیدییەكاندا هەی���ە كە دەبێ‬ ‫ش���تێك بكرێت بۆ ئ���ەوەی یەكڕیزی‬ ‫لەن���او ئێزیدیی���ەكان دروس���تبكرێت‌و‬

‫رێوڕەسمێکی ئاینی ئێزیدییەکان‬ ‫وتیشی"بەاڵم ئەمە هەمیشە وەك بیرۆكە‬ ‫دەمای���ەوە‪ ،‬ئەمجارە عەل���ی ئەتاالن‪،‬‬ ‫پەرلەمانت���اری هەدەپ���ە لەپەرلەمانی‬ ‫توركیا ئەنجامدانی پڕۆژەكەی لەئەستۆ‬ ‫گرت"‪.‬‬ ‫توركیا پاش ئەوەی لە‪25‬ی نیساندا‬ ‫هێرش���ی بۆ سەر ش���ەنگال ئەنجامدا‬ ‫هێشتا هەڕەشەی ئەنجامدانی هێرش‌و‬ ‫ئۆپەراس���یۆن دەكات ب���ۆ س���ەر ئەو‬ ‫ش���ارە‪ ،‬لەب���ارەی ئ���ەوەی تاچەن���د‬ ‫كۆنفرانس���ی لەمجۆرە دەتوانێت بگاتە‬ ‫رێگەچارەیەك بۆ پرس���ی ش���ەنگال‪،‬‬ ‫ناس���ر وتی"لەكۆنفرانس���ی بەرلی���ن‬ ‫لیژنەیەك���ی ئام���ادەكار پێكهێنرا كە‬ ‫یەكێك لەئەركەكانی ئەوەیە پەیوەندی‬ ‫بەالیەن���ە پەیوەندیدارەكانی كێش���ەی‬ ‫ئێزیدیی���ەوە ب���كات چ لەبەغ���دا چ‬ ‫لەهەولێرو حزبە سیاسییەكان‌و هەروەها‬ ‫واڵتانی دیكەش‪ .‬دوەم ئەوەیە كە حزبە‬ ‫سیاس���ییەكانی كوردس���تان ئامادەبن‬ ‫هاوكاری ئێزیدییەكان بكەن"‪.‬‬ ‫كەریم س���لێمان راوێ���ژكاری جڤاتی‬ ‫رۆحان���ی ئێزیدی‪ ،‬یەكێك بوە لەوانەی‬

‫لەگ���ەڵ می���ر تەحس���ین‌و بابەش���ێخ‬ ‫بانگهێش���تی كۆنفرانسەكە كراون بەاڵم‬ ‫نەچون‪ ،‬ئەو وتی"نەچونیان لەبەرئەوە‬ ‫نەب���وە كە بایكۆتی كۆنفرانس���ەكەیان‬ ‫كردبێ بەڵكو پەیوەندی بەس���ەرقاڵی‬ ‫بەكاری دییەوە بوە‪ ،‬دەرفەتەكەش كەم‬ ‫بوە لەبەردەمیاندا بۆ بەش���داریكردن‌و‬ ‫كات���ی كۆنفرانس���ەكەش نزی���ك بوە‬ ‫لەجەژنی سەری ساڵی ئێزیدییەكانەوە‬ ‫نەلواوە ئێرە جێبهێڵین‪".‬‬ ‫ئەو كۆنفرانس���ەكە بەكۆنفرانسێكی‬ ‫ب���اش ناودەب���ات بەتایب���ەت كاتێك‬ ‫هەوڵێك���ە بۆ یەكڕی���زی ئێزیدییەكان‌و‬ ‫هەم���و الیەنە سیاسییەكانیش���ی تێدا‬ ‫بەشداربوە‪.‬‬ ‫بەاڵم لەبارەی شوێنی پێشنیاركراوی‬ ‫كۆنفرانسەكەوە بۆ ئەنجامدانی كۆنگرە‬ ‫رەخن���ەی هەیەو پێی وایە"باش���ترین‬ ‫جێ���گا ب���ۆ كۆنگرەكە كوردس���تانەو‬ ‫لەكوردستانیش باشترین شوێن بەاللشی‬ ‫نورانی دەزانین"‪.‬‬ ‫كەری���م س���لێمان داواش دەكات‬ ‫كە بەه���ۆی هەس���تیاری قۆناغەكەوە‬

‫مەسەلە سیاس���ییەكانیان وەال بنێن‌و‬ ‫بۆ خاڵە هاوبەش���ەكانی نێوانیان وەك‬ ‫ئێزیدی بگەڕێن كە هەمویان دەیانەوێت‬ ‫ئەوەی بەسەر ئێزیدییەكان هاتوە وەك‬ ‫جینۆساید بناسرێت‌و داوای دابینكردنی‬ ‫مافەكانیان‌و رزگاركردنی ئەو ئێزیدیانە‬ ‫دەكەن كە لەدەستی داعشدا ماون‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەوەی دەلوێ ئەو ناكۆكییە‬ ‫سیاس���یانە لەئێستادا وەال بنرێن لەناو‬ ‫ئێزیدییەكان���دا‪ ،‬وتی"ب���ە ب���ڕوای من‬ ‫هەستێك‌و شعورێك الی كوردانی ئێزیدی‬ ‫پەیدابوە كە بەش���وێن هاوبەشییەكانی‬ ‫نێو خۆمان���دا بگەڕێین‪ .‬بونی دیاردەی‬ ‫حزبایەتیش لەناو ئێزیدییەكاندا شتێكی‬ ‫ئاس���اییە هەر وەك هەمو كۆمەڵگەی‬ ‫كوردستانی"‪.‬‬ ‫لەگەڵ هەمو ئەمانەشدا ئەو جەخت‬ ‫دەكاتەوە ك���ە ئێزیدیی���ەكان بەتەنیا‬ ‫ناتوانن چارەسەری كێشەكانیان بكەن‌و‬ ‫پێشی وایە چارەسەری شەنگال تەنیا‬ ‫ئەوەیە بدرێتەوە دەس���ت پێشمەرگەو‬ ‫حكومەت���ی هەرێ���م‌و هێزەكانی دیكە‬ ‫لەوێ نەمێنن‪.‬‬

‫خ���در دوڵمی‪ ،‬چاالكوان���ی ئێزیدی‌و‬ ‫ش���ارەزا لەبواری چارەسەری ناكۆكی‪،‬‬ ‫بانگهێش���تی كۆنفرانسەكە كراوە بەاڵم‬ ‫لەبەر كێشەی ڤیزا نەیتوانیوە بەشداری‬ ‫ب���كات‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش كۆنفرانس���ەكە‬ ‫بەهەوڵێكی باش دەزانێت بۆ پشتیوانی‬ ‫خەڵكی ئێزی���دی‌و گەیاندنی دەنگیان‬ ‫بەدنیا‪.‬‬ ‫پێش���ی وایە ئەو جۆرە كۆنفرانسانە‬ ‫ناتوانێت رێگری لەبەردەم هەڕەشەكان‬ ‫دروس���تبكات‌و چارەس���ەری كێشەكان‬ ‫بكات ئەوەندەی دەتوانێت هاوكاری بۆ‬ ‫كەیسی ئێزیدییەكان بەدەست بهێنێت‬ ‫چونكە ناتوانێت ببێتە ش���وێنی بڕیارو‬ ‫وتیش���ی" كێش���ەكە دەبێت لەهەرێمی‬ ‫كوردستان چارەسەر بكرێت‪ ،‬چاوەڕوانی‬ ‫ئێزیدیی���ەكان ك���ە لێ���رەن لەهەرێمی‬ ‫كوردس���تانەو تەنان���ەت الی عێراقیش‬ ‫گرنگی بەم كەیسە نادرێت"‪.‬‬ ‫خدر باس لەوەش���دەكات كۆنگرەی‬ ‫پێشنیاركراو لەهەر ش���وێنێك ئەنجام‬ ‫بدرێت گرنگ ئەوەیە پالن‌و رێكخستنێكی‬ ‫باش���ی هەبێ���ت‌و ئ���ەوكات دەكرێ���ت‬

‫بۆ کۆنگرەی‬ ‫ئێزیدییەکان‬ ‫بەزۆرینەی دەنگ‬ ‫بڕیار لەسەر‬ ‫دو شوێن دراوە‬ ‫كە یەكێكیان‬ ‫پەرلەمانی‬ ‫ئەوروپایە‬ ‫لەبرۆكسل‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەوێش نەكرا‬ ‫ئەوا لەتەبلیسی‬ ‫پایتەختی جۆرجیا‬ ‫بەڕێوەبچێت‬ ‫ئەنجام���ی هەبێت‪ ،‬رەتیش���یدەكاتەوە‬ ‫ل���ەم كات���ەدا نەتوانرێ���ت لەش���نگال‬ ‫كۆنگرەكە ببەسترێت‌و وتیشی "لێرەش‬ ‫دۆخەكە ئەوەندە خراپ بێت نەتوانیت‬ ‫كۆنفرانسێكی سەركەوتو بەڕێوەبەرێت‪،‬‬ ‫بۆچ���ی هی���چ رێگ���ری‌و كاریگەرییەك‬ ‫لەسەر ئێمە نییە كە رۆژانە لێرە هەمو‬ ‫چاالكییەك دەكەین"‪.‬‬ ‫هێم���ن ف���ەرەج خەی���ری ب���ەگ كە‬ ‫بەشداربویەكی دیكەی كۆنفرانسەكەی‬ ‫بەرلی���ن‌و وێڕای ئەوەی ئام���اژە بەوە‬ ‫دەكات ك���ە ئینتیم���ای ب���ۆ پارت���ی‬ ‫دیموكراتی كوردستان هەیە بەاڵم وتی‬ ‫كە وەك كەسێتییەكی ئێزیدی بانگهێشت‬ ‫ك���راوەو لەبارەی كۆنفرانسەكەش���ەوە‬ ‫وتی"كۆكردن���ەوەی هەم���و بۆچون���ە‬ ‫ئێزیدییەكان لەس���ەر مێزی گفتوگۆ بۆ‬ ‫خۆی دەستكەوتە‪ .‬ئەگەر بەردەوامیش‬ ‫بن پێموایە ئەنجامی دەبێت"‪.‬‬ ‫بەاڵم پێش���ی وایە مەترس���ییەكانی‬ ‫توركیا ناتوانرێت لەڕێگەی كۆنفرانس‌و‬ ‫كۆنگرەوە چارەسەربكرێن چونكە ئەوە‬ ‫پەیوەندی بەحكومەتەكانەوە هەیە‪.‬‬

‫لوقمان‌و کوڕەکەی بەدەست براکەی دەکوژرێن‬ ‫ئا‪ :‬نیكی‌ محه‌مه‌د‬ ‫کاتژمێر شه‌ش‌و سی‌ خولەکی‬ ‫بەرەبەیانی رۆژی شەممە‪٤/29‬لوقمانی‬ ‫تەمەن ‪٤7‬ساڵ‌و دانەری کوڕی‬ ‫تەمەن‪2٤‬ساڵ بەدەست رزگاری برای‬ ‫دەکوژرێن‌و دارۆی تەمەن ‪ 18‬ساڵ‬ ‫بریندار دەکرێ‪ .‬وته‌بیژی‌ پۆلیسی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ش ده‌ڵێت "روداوه‌كه‌ به‌هۆی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫لوقمان غەف���ور کەریم بەڕێوەبەری‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گواستنەوەی پارێزگای‬ ‫هەڵەبجەیە‪ ،‬دانەر لوقمان فەرمانبەری‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گواستنەوە‪ ،‬بەدەستی‬ ‫رزگار غەفور کەریم کارمەندی شارەوانی‬ ‫هەڵەبجە دەکوژرێن‪ ،‬لوقمان‌و رزگار دو‬ ‫بران دانیش���توی پارێزگای هەڵەبجەن‬ ‫بەهۆی کێش���ەی کۆمەاڵیەت���ی رزگار‪،‬‬ ‫لوقمان‌و کوڕێکی بەچەکی کاڵنشیکۆف‬ ‫دەک���وژێ‌و کوڕێک���ی لوقم���ان بریندار‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫ش���ەوێک پێ���ش رودان���ی روداوەکە‬ ‫ک���وڕی لوقمان‌وکوڕی ڕزگار ش���ەڕیان‬ ‫دەبێت کوڕی رزگار سکااڵ لەسەر کوڕی‬ ‫لوقم���ان تۆماردەکات‪،‬هەر ئەوش���ەوە‬ ‫رزگارو لوقم���ان پەیوەن���دی بەیەکەوە‬ ‫دەکەن لوقمان دەڵێ سبەی بەرەبەیان‬ ‫ل���ە گون���دی عەبابەیل���ێ ئەتبین���م‪،‬‬

‫لوقمان دەیەوێ‬ ‫تەقە لەڕزگار بکات‬ ‫دەستبەجێ رزگار‬ ‫تەقە لەلوقمان‬ ‫دەکات‌و گیان‬ ‫لەدەستدەدات‬ ‫لوقمان‌و دو کوڕەک���ەی (دارۆ ودانەر)‬ ‫ئەڕۆن بۆعەبابەیلێ کە گوندێکە س���ەر‬ ‫بەپارێ���زگای هەڵەبج���ەو ‪ 20‬خول���ەک‬ ‫دورە‪ ،‬ل���ەوێ لوقم���ان دەی���ەوێ تەقە‬ ‫لەڕزگار بکات دەس���تبەجێ رزگار تەقە‬ ‫لەلوقمان دەکات‌و گیان لەدەستدەدات‪،‬‬ ‫کوڕێکی لوقمان دەیەوێ مامی بکوژێت‬ ‫دەس���تبەجێ رزگار کوڕەکانی لوقمان‬ ‫دەداتە بەر گولـلەو دانەر گیانلەدەست‬ ‫دەدات‌و دارۆ برین���دار دەبێ���ت‌و رزگار‬

‫دانەر‬ ‫هەڵدێت‪ ،‬لوقمان خاوەنی ‪٦‬برایەولەگەڵ‬ ‫دوب���رای ب���ەردەوام گرفتی���ان هەبوەو‬ ‫بەهۆی کێشەی کۆمەاڵیەتی بەر گولـلە‬ ‫دراو گیانی لەدەست دا‪.‬‬ ‫وتەبێ���ژی پۆلیس���ی هەڵەبج���ە‪،‬‬ ‫رائی���د ب���ەرزان عوس���مان بەئاوێنەی‬ ‫راگەیاند‪:‬بەرەبەیان���ی رۆژی ش���ەممە‬ ‫‪ 2017/٤/29‬کاتژمێ���ر ‪٦:٣٠‬ی‌ خوله‌ک‬ ‫له‌گوندی عه‌بابه‌یلێی‌ س���ه‌ر به‌پارێزگای‌‬

‫هه‌ڵه‌بجه‌ به‌هۆی‌ کێشه‌یه‌کی‌ کۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هاواڵتی���ه‌ک ته‌ق���ەی له‌برای���ه‌ک‌و دو‬ ‫ب���رازای‌ خ���ۆی ک���ردو س���ه‌رئه‌نجام‬ ‫براک���ه‌ی‌‌و برازایه‌ک���ی‌ ده‌س���تبه‌جێ‬ ‫گیانیان لەدەس���تداو برازاکه‌ی‌ تریشی‌‬ ‫به‌هۆی‌ س���ه‌ختی‌ برینه‌ک���ه‌ی‌ ره‌وانه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ فریاکه‌وتنی‌ س���لێمانی‌‬ ‫کراو ل���ه ‌ئێس���تادا له‌ژێ���ر چاودێریی‌‬ ‫پزیشکدایه‪‌.‬‬

‫لوقمان‬

‫دارۆ‬

‫وته‌بی���ژی‌ پۆلیس���ی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد ئه‌و دو‬ ‫که‌سه‌ی‌ گیانیان له‌ده‌ستداوه‌ یه‌کێکیان ئه‌وه‌ش���ی‌ خس���ته‌ڕو ك���ه‌روداوەک���ە‬ ‫ن���اوی‌ لوقم���ان عه‌زی���زه‌و ته‌مەنی‌‪ ٤٧‬بەهۆی کێش���ەی کۆمەاڵیەتییەوە بووە‬ ‫س���اڵه‌و به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ فەرمانگ���ەی هه‌روه‌ها تاوانباره‌که‌ هه‌ڵهاتوه‌و به‌پێی‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌یه‌و کوڕه‌کەیشی‌ ماده‌ی‌‪ ٤٠٦‬فه‌رمانی‌ ده‌س���تگیرکردنی‌‬ ‫ی ‪٢٤‬ساڵه‌و ب���ۆ ده‌رچوه‌و تیمه‌کانم���ان له‌پۆلیس‌و‬ ‫که‌ گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌ ته‌مه‌ن ‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ری‌ حکومیی���ه‌‪ ،‬برینداره‌که‌ش ئاسایش به‌شوێن تاوانباره‌کەدا‌ ده‌گه‌ڕێن‬ ‫که‌ ره‌وانه‌ی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاکه‌وتنی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ ده‌س���تگیری‌ بکه‌ن‌و به‌سزای‌‬ ‫خۆی‌ بگات‪.‬‬ ‫سلێمانی‌ کراوه‌ ته‌مه‌نی‌ ‪ ١٨‬ساڵه‪‌.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫له‌سه‌ر الیتی‌ له‌یزه‌ر‬ ‫كه‌سێك ده‌كوژرێت‌و دوان ‌ی دیكه‌ش بریندار ده‌بن‬ ‫ته‌قه‌ بوه‌‌و ته‌له‌فونه‌كه‌ی‌ داخس���ته‌وه‌و‬ ‫ ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ده‌نگ���ی نه‌م���ا‪ ،‬چه‌ند جارێك���ی‌ دیك ‌ه‬ ‫كاتژمێر ‪ 12:30‬خوله‌كی‌ شه‌وی‌ هه‌ینی‌ هه‌وڵمدای���ه‌وه‌ تاپه‌یوه‌ن���دی‌ پێوه‌بكه‌م‬ ‫به‌اڵم ژماره‌ك���ه‌ی‌ داخراب���و‪ ،‬لێگه‌ڕام‬ ‫‪ 2017/4/29‬دو كه‌سی‌ ته‌مه‌ن ‪29‬‬ ‫ب���ۆ به‌یان���ی‌ كاتژمێ���ر ‪ 6:00‬ته‌له‌فونم‬ ‫ساڵ به‌ناوی‌ ئاراس‌و كاروان به‌رامبه‌ر‬ ‫بۆكرایه‌وه‌ كه‌ كاروان���ی‌ برام كوژراوه‌‌و‬ ‫كارگه‌ی‌ سه‌هۆڵی‌ پیره‌مه‌گرون‬ ‫بگه‌ڕێم���ه‌وه‌ س���لێمانی‌‌و له‌پزیش���كی‌‬ ‫ده‌ستده‌كه‌ن به‌خواردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫داوه‌ری‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌ وه‌رگرینه‌وه‌‌و ئاراسی‌‬ ‫خاوه‌نی‌ كارگه‌كه‌ش به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫هاوڕێشی‌ برینداره‌"‪.‬‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌یان چه‌ند جارێك‬ ‫وتیش���ی‌ "كاروان ‪ 37‬فیش���ه‌كی‌‬ ‫به‌الیتی‌ لیزه‌ر ئاگاداریان ده‌كات‌و‬ ‫دواتر ته‌قه‌ له‌نێوانیاندا دروستده‌بێت‌و به‌ركه‌وتوه‌ كه‌ فیش���ه‌كی‌ كالشینكۆف‌و‬ ‫ده‌مانچه‌ن‌و پێده‌چێت به‌چه‌ند كه‌سێك‬ ‫‌كاروان‬ ‫براكه‌میان كوشتبێت‪ ،‬ئه‌وكات ئاراسی‌‬ ‫به‌‪ 27‬فیشه‌ك ده‌كوژرێت‌و ئاراس‌و‬ ‫ب���راده‌ری‌ راده‌كات‌و فیش���ه‌كێكی‌‬ ‫خاوه‌نی‌ كارگه‌كه‌یش بریندارده‌بن‪.‬‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫هه‌ژاری‌ برای‌ كاروان ده‌ش���ڵێت "ئه‌و‬ ‫ه���ه‌ژار براگ���ه‌وره‌ی‌ كاروان ك���ه‌‬ ‫له‌پرسه‌ی‌ براكه‌یدا وه‌ستابو‪ ،‬بۆ ئاوێنه‌ ماڵ���ه‌ی‌ براكه‌ی���ان كوش���توین خزمی‌‬ ‫وتی‌ "ئه‌و ش���ه‌وه‌ له‌ماڵ نه‌بوم له‌ده‌وام نزیكی‌ خۆمانن له‌یه‌ك عه‌شیره‌تین‌و زۆر‬ ‫ی ش���ه‌ودا هاوڕێیه‌كم به‌المانه‌وه‌ ناخۆشه‌ ئه‌و روداوه‌ رویداوه‌‌و‬ ‫بوم له‌دره‌نگانێك ‌‬ ‫ته‌له‌فون���ی بۆكردم ك���ه‌ له‌نزیك ماڵی‌ ته‌مه‌نا ده‌كه‌م كوڕه‌كه‌ی‌ ئه‌وان بمێنێت‬ ‫خۆم���ان له‌ش���اروچكه‌ی‌ پیره‌مه‌گرون ئه‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌ڕوداوه‌ ناخۆش���ه‌كانی‌‬

‫بنه‌ماڵه‌كه‌مان"‪.‬‬ ‫كاروان‌و ئاراس هاوڕێی‌ گیانیبه‌گیان ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كتربون زۆرتری���ن كاته‌كانی‌ ژیانیان‬ ‫پێكه‌وه‌ به‌سه‌رده‌برد كاروان پێشمه‌رگه‌بو‬ ‫ئاراسیش كاسب بو هه‌ردوكیان له‌یه‌ك‬ ‫گه‌ڕه‌ك���دا له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ پیره‌مه‌گرون‬ ‫نیشته‌جێ بون ئه‌و شه‌وه‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫خواردن���ه‌وه‌ ده‌چن���ه‌ نزی���ك كارگه‌ی‌‬ ‫س���ه‌هۆڵی‌ پیره‌مه‌گ���رون‌و ل���ه‌دوای‌‬ ‫ئاگاداركرنه‌وه‌ی���ان له‌الی���ه‌ن خاوه‌نی‌‬ ‫كارگه‌ك���ه‌وه‌ ده‌نگه‌ده‌ن���گ له‌نێوانیاندا‬ ‫دروس���ت ده‌بێ���ت‌و ته‌ق���ه‌ له‌نێوانیان‬ ‫داده‌مه‌زرێ"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ چه‌ند ش���ایه‌تحاڵێكش نزیك‬ ‫له‌ڕوداوه‌كه‌ له‌دوای‌ ته‌قه‌و ده‌نگه‌ده‌نگ‬ ‫له‌نێوانیاندا كاروان‌و ئاراس ده‌چنه‌ ناو‬ ‫كارگه‌كه‌وه‌‌و ته‌قه‌دروستده‌بێت‪ ،‬كاروان‬ ‫ده‌مانچ���ه‌ی‌ پێده‌بێت‌و ئ���اراس چه‌كی‌‬ ‫پێنابێت‌و س���ێ‌ فیشه‌كی‌ به‌رده‌كه‌وێت‌و‬ ‫راده‌كات‪ ،‬كاروان ده‌كوژرێ���ت‌و خاوه‌نی‌‬ ‫كارگه‌كه‌ش بریندارده‌بێت‌و فیش���ه‌كێك‬

‫ئه‌و قس���انه‌ ره‌تده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ كاروان‌و‬ ‫به‌رسه‌ری‌ ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫شیروان برای‌ ئاراس جیاوازتر له‌هه‌ژاری‌ ئاراس چوبنه‌ سه‌ر كارگه‌ی‌ سه‌هۆڵ‌و تا‬ ‫ب���رای‌ كاروان چیرۆكه‌كه‌ ده‌گێرێته‌وه‌‌و چ���ی‌ تیایه‌ بیدزن‌و ئه‌وكات خه‌یاڵبون‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئاراس‌و كاروان له‌دوای‌ لێدانی‌ ئاگای���ان له‌خۆیان نه‌ب���وه‌ كه‌ چونه‌ته‌‬ ‫الیتی‌ لێزه‌ره‌كانی‌ خاوه‌نی‌ كارگه‌كه‌ هاوار ناوكارگه‌كه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌ قه‌زاو ناحیه‌كانی‌‬ ‫ده‌كه‌ن خۆیان بناسێنن‌و ده‌چنه‌ نزیك‬ ‫كارگه‌كه‌و هاواریان لێده‌كه‌ن تاته‌قه‌یان پارێ���زگاری‌ س���لێمانی‌ نه‌قیب س���ایب‬ ‫لێنه‌ك���ه‌ن ب���ه‌اڵم دوات���ر ده‌نگه‌ده‌نگ س���ه‌الم به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ش���ه‌وی‌‬ ‫دروستده‌بێت‌و په‌الماری‌ یه‌ك ده‌ده‌ن‌و هه‌ین���ی‌ رێكه‌وت���ی‌ ‪2017/4/29‬‬ ‫ته‌قه‌دروستده‌بێت كه‌خاوه‌نی‌ كارگه‌كه‌ ش���ه‌ڕه‌ته‌قه‌ له‌نێوان چه‌ند كه‌س���ێك‌و‬ ‫ته‌نها هه‌رخۆی‌ نه‌بوه‌‌و چه‌ند كه‌س���ێك خاوه‌ن���ی‌ كارگه‌یه‌ك���ی‌ س���ه‌هۆڵی‌‬ ‫زیاتربون‌و ‪ 30‬فیشه‌ك زیاتر به‌ركاروان پیره‌مه‌گرون دروست ده‌بێت‌و كه‌سێك‬ ‫كه‌وت���وه‌‌و ئارازیش س���ێ‌ فیش���ه‌كی‌ به‌ن���اوی‌ كاروان محه‌م���ه‌د ته‌مه‌ن ‪29‬‬ ‫ساڵ به‌چه‌ند فیشه‌كێك ده‌كوژرێت‌و دو‬ ‫به‌ركه‌توه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كۆبونه‌وه‌ی‌ كاروان‌و ئاراس كه‌سی‌ دیكه‌ش بریندار ده‌بن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هێزه‌كانمان گه‌یشتونه‌ته‌‬ ‫له‌وجێگه‌ی���ه‌ ب���ۆ ئه‌و مه‌شروبفرۆش���ه‌‬ ‫ی كوژراوه‌كه‌‬ ‫ی چه‌ن���د ش���وێنی‌ روداوه‌كه‌‌و ته‌رم ‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ بۆم���اوه‌ ‌‬ ‫ی س���لێمانی‌‬ ‫س���اڵێك ده‌بێت ل���ه‌ده‌ره‌و‌هی‌ بازاڕی‌ ره‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ داوه‌ر ‌‬ ‫پیره‌مه‌گرون به‌ئۆتۆمبیلێك مه‌ش���روب ك���راوه‌‌و برینداره‌كانی���ش ره‌وان���ه‌ی‌‬ ‫ی یاسای‌ بۆ‬ ‫ده‌فرۆش���ێت‪ ،‬ئه‌وانیش چه‌ندین جاری‌ نه‌خۆشخانه‌ كراون‌و په‌ڕاو ‌‬ ‫دیك���ه‌ چونه‌ت���ه‌ نزیك ئ���ه‌و كارگه‌یه‌‌و روداوه‌كه‌ كراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫كاروان ‪27‬‬ ‫فیشه‌كی‌ به‌ركه‌وتوه‌‬ ‫كه‌ فیشه‌كی‌‬ ‫كالشینكۆف‌و‬ ‫ده‌مانچه‌ن‌و‬ ‫پێده‌چێت به‌چه‌ند‬ ‫كه‌سێك براكه‌میان‬ ‫كوشتبێت‬

‫له‌كه‌ركوكه‌وه‌ هات‌و له‌ده‌ریاچه‌ی‌ دوكاندا خنكا پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪76‬ساڵ‬ ‫خۆ ‌ی ده‌سوتێنێت‬ ‫ ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 76‬ساڵ له‌ژوره‌كه‌ی‌ خۆیدا‬ ‫له‌شاروچكه‌ی‌ قه‌اڵدزێ‌ نه‌وت ده‌كات به‌خۆیداو خۆی‌‬ ‫ده‌سوتێنێت‪.‬‬ ‫خدر پیرۆت له‌دوای‌ له‌ده‌ستدانی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ساڵی‌‪ 2007‬ته‌واو ژیانی‌ ده‌گۆڕێت‌و كه‌نارگیر ده‌بێت‪،‬‬ ‫داوا له‌منداڵه‌كانی‌ ده‌كات به‌ته‌نیا به‌جێی نه‌هێڵن‌و‬ ‫به‌رده‌وام چاودێری‌ بكه‌ن‌و چیرۆكی‌ سه‌یر‌وسه‌مه‌ره‌یان‬ ‫بۆ ده‌گێرێته‌وه‌‌و باسی‌ شه‌یتانیان بۆده‌كات كه‌ وازی‌‬ ‫لێناهێنن‌و هێرشی‌ بۆ ده‌هێنن‌و ژیانیان شێواندوه‌‌و‬ ‫ئازاری‌ ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫دەریاچەی دوکان‬ ‫ ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫كاتژمێر ‪11:30‬خوله‌كی‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ ‪2017/4/29‬‬ ‫كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 19‬ساڵ‌ به‌ناوی‌‪ ،‬ئه‌حمه‌د كه‌مال‬ ‫له‌ده‌ریاچه‌ی‌ دوكان ده‌خنكێت‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د رۆژی‌ پێنجش����ه‌ممه‌ی‌ رابردو‪ ،‬له‌گه‌ڵ ده‌‬ ‫هاورێی‌ به‌مه‌به‌ستی‌ گه‌شت روده‌كه‌نه‌ هاوینه‌هه‌وار ‌ی‬ ‫دوكان‌و ده‌یانه‌وێت چه‌ن����د رۆژێك بمێننه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌دوهه‌م رۆژی‌ گه‌ش����ته‌كه‌یاندا‪ ،‬له‌به‌شی‌ دۆڵكه‌نی‌‬ ‫ده‌ریاچ����ه‌ی‌ دوكان له‌گ����ه‌ڵ چه‌ن����د هاوڕێیه‌ك����ی‌‬ ‫ده‌یانه‌وێت چه‌ند جارێ����ك له‌ده‌ریاچه‌كه‌ بپه‌ڕنه‌وه‌‌و‬ ‫پێشكه‌وتن بكه‌ن‪.‬‬ ‫بۆجاری‌ دوه‌م‌و سێیه‌م چه‌ند هاوڕێیه‌كی‌ ده‌توان‬ ‫له‌ئ����اوی‌ ده‌ریاچه‌ك����ه‌ بپه‌ڕین����ه‌وه‌‌و گره‌و له‌س����ه‌ر‬ ‫په‌ڕینه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌حمه‌د له‌نیوه‌ی‌ ئاوه‌كه‌دا‬ ‫په‌له‌كان����ی‌ له‌كارده‌كه‌ون‌و هه‌ناس����ه‌ی‌ لێده‌بڕێت‌و‬ ‫ناتوانێ����ت هیچ جوڵه‌ی����ه‌ك بكات‌و ب����ه‌ به‌رچاوی‌‬ ‫هاوڕێكانیی����ه‌وه‌ ش����ه‌پۆلی‌ ئاوه‌كه‌ له‌گ����ه‌ڵ خۆی‌‬ ‫ده‌یبات‌و دیار نامێنێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن����د هاوڕێكان����ی‌ ئه‌حمه‌د ه����اوار ده‌كه‌ن‬ ‫"ئه‌حمه‌د خۆت بگره‌ فری����ات ده‌كه‌ون"‪ .‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫ساته‌ كه‌س نایه‌ت به‌فریایانه‌وه‌‌و ئه‌حمه‌د له‌ئاوه‌كه‌دا‬ ‫دیارنامێنێت‪.‬‬ ‫سامان شوانی‌‪ ،‬خاڵی‌ ئه‌حمه‌د چیرۆكی‌ خنكانی‌‬ ‫خوش����كه‌زاكه‌ی‌ بۆ ئاوێنه‌ گێڕایه‌وه‌و وتی‌ "كاتێك‬ ‫له‌شارۆچكه‌ی‌ دوكان ته‌له‌فونیان بۆ كردم فریاكه‌وم‬ ‫ئه‌حمه‌د بۆ گه‌شت هاتوه‌ته‌ هاوینه‌هه‌واری‌ دوكان‌و‬ ‫ئاو بردویه‌تی‌‪ ،‬چومه‌ س����ه‌ر ده‌ریاچه‌كه‌‪ ،‬هاوڕێكانی‌‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ ئه‌حم����ه‌ددا بون له‌ئاوه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌وكات په‌یوه‌ندیم ك����رد به‌چه‌ند ده‌ریاوانێكی‌ ئه‌و‬ ‫شارۆچكه‌یه‌وه‌‌و ئاگادارم كردن تاالشه‌كه‌ی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫بدۆزین����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ س����ودی‌ نه‌بو ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫رۆژێك ده‌بێت ب����ه‌دوای‌ ته‌رمی‌ ئه‌حمه‌دا ده‌گه‌ڕێین‬ ‫نه‌دۆزراوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬مه‌له‌وانه‌كان پێمان ده‌ڵێن ده‌بێت‬ ‫چه‌ند رۆژێكی‌ دیكه‌ش چاوه‌ڕێ بكه‌ین تاالش����ه‌كه‌ی‌‬ ‫سه‌رئاو ده‌كه‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دایك‌و باوك‌و خوشك‌و براكانی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌شاری‌ كه‌ركوكه‌وه‌ هاتونه‌ته‌ شارۆچكه‌ی‌ دوكان‌و ‬

‫رۆژانه‌ ده‌چنه‌ سه‌ر ده‌ریاچه‌كه‌‌و تادنیا تاریكده‌بێت‬ ‫ده‌بێ����ت به‌گری����ان‌و دڵته‌نگی‌ ده‌مێننه‌وه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌ریاچه‌ك����ه‌‌و هه‌رچی‌ به‌دی‌ بكرێت له‌س����ه‌ر ئاوی‌‬ ‫ده‌ریاچه‌كه‌ واده‌زانن الشه‌ی‌ ئه‌حمه‌ده‌و سه‌ر ئاوه‌كه‌‬ ‫كه‌وتوه‌‌و ده‌چنه‌ س����ه‌ری‌ به‌ڵكو الش����ه‌ی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش����ی‌ به‌وه‌ك����رد گومانیان له‌ك����ه‌س نیه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌‌و وتی‌ "له‌س����ه‌ره‌تای‌ خنكان����ی‌ ئه‌حمه‌دا چه‌ند‬ ‫هاوڕێیه‌كی‌ ده‌س����تگیركران به‌اڵم دواتر هه‌رخۆمان‬ ‫به‌رمان����دان‪ ،‬هاوڕێكانی‌ كه‌س����ی‌ نزیك����ی‌ خۆمانن‌و‬ ‫كوڕه‌كه‌شمان هاوڕێی‌ گیانیبه‌گیانی‌ هاوڕێكانی‌ بوه‌‌و‬ ‫زۆر یه‌كتریان خۆشویستوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌حمه‌د خوێن����دكاری‌ دواناوه‌ندی‌ بو‪،‬‬ ‫هیچ كارێكی‌ دیك����ه‌ی‌ نه‌ده‌كرد‌و كاته‌كانی‌ رۆژانه‌ی‌‬ ‫به‌خوێندنه‌وه‌ به‌س����ه‌رده‌برد‪ ،‬به‌ده‌ر له‌خوێندنه‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌له‌وانێكی‌ باش����بو یه‌كێك له‌هیوایه‌ته‌كانی‌ ژیانی‌‬ ‫مه‌له‌وانی‌ بو‪ ،‬زۆر ئاره‌زوی‌ ده‌كرد"‪.‬‬ ‫سامان گله‌یی‌ ئه‌وه‌شی‌ كرد كه‌ هیچ رێنماییه‌ك‌و‬ ‫چاودێرێ����ك نی����ه‌ ل����ه‌وه‌رزی‌ س����ه‌یراندا له‌س����ه‌ر‬ ‫هاوینه‌ه����ه‌واره‌كان‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "گه‌ر كه‌س����انێك له‌‌و‬ ‫جێگایانه‌ هه‌بونایه‌ ئه‌وكات خوشكه‌زاكه‌م‌و چه‌ندینی‌‬ ‫دیكه‌ به‌و ده‌رده‌ نه‌ده‌چون كه‌ سااڵنه‌ چه‌ندین كه‌س‬ ‫ده‌خنكێن‌و ئاو ده‌یانبات"‪.‬‬ ‫ئه‌حم����ه‌د له‌مه‌له‌وانگه‌كان����ی‌ ش����اری‌ كه‌ركوك‬ ‫مه‌له‌وانێكی‌ به‌توانابو زۆر حه‌زی‌ به‌مه‌له‌كردن ده‌كرد‬ ‫هه‌رئه‌وه‌ش����بو وایلێكردبو له‌گ����ه‌ڵ هاوڕێكانی‌ بێته‌‬ ‫ده‌ریاچه‌ی‌ دوكان‌و ئاره‌زوی‌ پێش����بڕكێ‌و په‌ڕینه‌وه‌‬ ‫بكات له‌ده‌ریاچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫وته‌بیژی‌ پۆلیس����ی‌ قه‌زاو ناحیه‌كانی‌ س����لێمانی‌‪،‬‬ ‫نه‌قیب س����ایب سه‌الم به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "كوڕێكی‌‬ ‫ته‌م����ه‌ن ‪ 19‬س����اڵ به‌ن����اوی‌ ئه‌حمه‌د كه‌م����ال كه‌‬ ‫پیش����ه‌ی‌ خوێندكار بوه‌ رۆژی‌ هه‌ینی‌ ‪2017/4/29‬‬ ‫له‌ده‌ریاچ����ه‌ی‌ دوكان����دا ده‌خنكێ����ت كه‌ له‌ش����اری‌‬ ‫كه‌ركوكه‌وه‌ بۆ گه‌شت هاتبوه‌ شارۆچكه‌ی‌ دوكان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "تائێستا الشه‌كه‌ی‌ نه‌دۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬وته‌ی‌‬ ‫كه‌س����وكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگیراوه‌ گومانیان له‌كه‌س نیه‌و‬ ‫تیمه‌كانی‌ ده‌ریاوان����ی‌ دوكان له‌هه‌وڵی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫الشه‌كه‌یدان"‪.‬‬

‫دایك‌و باوك‌و خوشك‌و‬ ‫براكان ‌ی ئه‌حمه‌د له‌شار ‌ی‬ ‫كه‌ركوكه‌و‌ه هاتونه‌ت ‌ه‬ ‫شارۆچكه‌ ‌ی دوكان‌و ‬ ‫رۆژان ‌ه ده‌چن ‌ه سه‌ر‬ ‫ده‌ریاچه‌كه‌‌و تادنیا‬ ‫تاریكده‌بێت ده‌بێت‬ ‫به‌گریان‌و دڵته‌نگ ‌ی‬ ‫ده‌مێننه‌و‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ده‌ریاچه‌كه‌‌و هه‌رچ ‌ی‬ ‫به‌د ‌ی بكرێت له‌سه‌ر‬ ‫ئاو ‌ی ده‌ریاچه‌ك ‌ه‬ ‫واده‌زانن الشه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌حمه‌ده‌و سه‌ر ئاوه‌ك ‌ه‬ ‫كه‌وتوه‬

‫كاتژمێ���ر ‪ 1:30‬خوله‌ك���ی‌ نیوه‌ڕۆی‌ رۆژی‌ دوش���ه‌مه‌‬ ‫‪ 2017/4/24‬پیاوێك���ی‌ ته‌مه‌ن ‪ 76‬س���اڵ به‌ناوی‌ خدر‬ ‫پی���رۆت له‌ژوره‌ك���ه‌ی‌ خۆی���دا له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ قه‌اڵدزێ‌‬ ‫نه‌وت���ی‌ زۆپاكه‌ی‌ ده‌كات به‌خۆیدا‌و خۆی‌ ده‌س���وتێنێت‬ ‫كه‌ ماوه‌ی‌ پێنج س���اڵ ده‌بێت توشی‌ نه‌خۆشی‌ ده‌رونی‌‬ ‫بوه‌‌و كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ چه‌ندین جار سه‌ردانی‌ پزیشكیان‬ ‫پێكردوه‌‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د كوڕه‌ بچوكی‌ خدر چیرۆكی‌ خۆس���وتاندنی‌‬ ‫باوك���ی‌ بۆ ئاوێنه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌و نیوه‌ڕۆیه‌‬ ‫تازه‌ له‌زانكۆ هاتبومه‌وه‌ چومه‌ ژوره‌كه‌ی‌ باوكم‌و س�ڵ�اوم‬ ‫لێكردو پێموت هیچت پێویس���ت نی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و هیچی‌‬ ‫نه‌وت‌و له‌س���ه‌رجێگه‌كه‌ی‌ دانیشتبو‪ ،‬له‌گه‌ڵ زانای‌ برازام‬ ‫له‌ژوره‌كه‌ی‌ ئه‌ودیو دانیش���تبون س���ه‌یری‌ ته‌له‌فزیۆنمان‬ ‫ده‌كرد هه‌ر ئه‌وه‌نده‌م زانی‌ برازایه‌كی‌ دیكه‌م كه‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫ش���ه‌ش س���اڵ ده‌بێت هاواری‌ كرد‌و وتی‌ مامه‌ محه‌مه‌د‬ ‫فریاكه‌وه‌ دوكه‌ڵ له‌ژوره‌كه‌ی‌ باپیره‌ دێته‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ب���اس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌رئ���ه‌وكات چونه‌ته‌‬ ‫س���ه‌یری‌‌و ده‌بینن ده‌رگای‌ ژوره‌كه‌ داخ���راوه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫ج���ار لێیئه‌ده‌ن بێس���ود ده‌بێت‪ ،‬ت���ا دێ‌ دوكه‌ڵه‌كه‌ش‬ ‫زیاد ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ناچار په‌نام برده‌ به‌ر به‌رد بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌ ژوره‌كه‌ی‌ بش���كێنم‌و به‌پاچ‌و چه‌كوش‌و‬ ‫ده‌ڕنه‌فیز ده‌رگای‌ ژوره‌كه‌یمان شكاند‌و چوینه‌ ژوره‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ س���ه‌یرمانكرد باوكم له‌س���وچێكی‌ به‌شی‌ خواره‌وه‌ی‌‬ ‫ژوره‌كه‌دا ڕاكش���اوه‌‌و جله‌كان له‌به‌ریدا ده‌سوتێن‌و ئاگر‬ ‫به‌رزبۆته‌وه‌‌و س���نگ‌و س���ه‌رو چاوی‌ هه‌موی‌ گڕه‌‌و له‌به‌ر‬ ‫دوكه‌ڵی‌ جل‌و به‌رگ‌و جه‌سته‌ی‌ له‌ژوره‌كه‌یدا به‌حاڵ چاو‬ ‫چاو ده‌بینێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌په‌له‌ هاوارمكرد ئاو بهێنن تابیكوژێنمه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌تانیه‌كی‌ پڵنگ���م تێوه‌ئااڵند‌و له‌حه‌یبه‌ت���ی‌ ئاگره‌كه‌و‬ ‫باوك���م هاوارم ده‌كرد زانا ئاو بێنه‌ فریاكه‌وه‌ نه‌وه‌س���تی‌‬ ‫هه‌رچۆنێك بێت ئاگره‌كه‌مان كوژانده‌وه‌‪ ،‬باوكم په‌له‌كانی‌‬ ‫ش���ۆڕببونه‌وه‌‌و هیچ وش���ه‌یه‌كی‌ ل���ه‌ده‌م نه‌ده‌هاته‌ده‌ر‌و‬ ‫چاوه‌كان���ی‌ كرابونه‌وه‌‌و هه‌ناسه‌ش���ی‌ نه‌ده‌دا به‌ش���ێكی‌‬ ‫زۆری جه‌س���ته‌ی‌ تێكه‌ڵی‌ جله‌س���وتاوه‌كانی‌ به‌ری‌ ببو‪،‬‬ ‫گۆشته‌كه‌ی‌ به‌ده‌ره‌وه‌ بو"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د پێیوایه‌ كه‌ له‌دوای‌ س�ڵ�اوه‌كه‌ی‌‌و رۆیش���تنی‌‬ ‫بۆ ژوره‌كه‌ی‌ دیكه‌‌و دانیش���تنی‌ له‌گ���ه‌ڵ زانای‌ برازای‌‪،‬‬ ‫باوكی‌ ئاگری‌ له‌جه‌سته‌ی‌ خۆی‌ به‌ردابێت‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی‌ دو‬ ‫مان���گ بوه‌ به‌رده‌وام داوایان لێكردوه‌ زۆپاكه‌ بگوێزنه‌وه‌‬ ‫له‌ژوره‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬به‌بیانوی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ گه‌رمه‌و زۆپای‌ بۆچیه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌و وتویه‌تی‌ نابێ���ت بیگوێزن���ه‌وه‌ هه‌رده‌بێت‬ ‫له‌ژوره‌ك���ه‌ی‌ بێت‌و كاری‌ پێیه‌ت���ی‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌داخه‌وه‌‬ ‫باوكم له‌ڕێگه‌ی‌ په‌رداخ���ی‌ ئاو خواردنه‌وه‌كه‌یه‌وه‌ نه‌وتی‌‬ ‫له‌بتڵی‌ زۆپاكه‌ ده‌رهێناوه‌و خۆی‌ سوتاندوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د كوڕه‌گ���ه‌وره‌ی‌ خ���در‪ ،‬جیاوازتر باس���ی‌‬ ‫خۆس���وتاندنی‌ باوكی‌ ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌‌و وتی‌ "ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫رۆژێك ده‌بو به‌رده‌وام بێتاقه‌ت بو‪ ،‬هه‌رچه‌ند قس���ه‌م بۆ‬

‫سه‌یرمانكرد باوكم‬ ‫له‌سوچێكی‌ به‌شی‌‬ ‫خواره‌وه‌ی‌ ژوره‌كه‌دا‬ ‫ڕاكشاوه‌‌و جله‌كان‬ ‫له‌به‌ریدا ده‌سوتێن‬ ‫ده‌كرد هیچ س���ودی‌ نه‌بو له‌دوای‌ مردنی‌ دایكم توش���ی‌‬ ‫چه‌ندین نه‌خۆش���یی‌ وه‌ك په‌س���تانی‌ خوێن‌و ش���ه‌كره‌و‬ ‫گورچیله‌و نه‌خۆش���ی‌ دڵیش بوبو‪ ،‬له‌م چه‌ند س���اڵه‌ی‌‬ ‫دوایدا توش���ی‌ نه‌خۆشی‌ ده‌رونیش ببو‪ ،‬بۆ الی چه‌ندین‬ ‫پزیش���كمان برد پێیانده‌وتین ئاگاتان لێیبێت‌و چاودێری‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌رده‌وام ده‌ترساو توشی‌ خۆف ببو هیچ شه‌وێك‬ ‫نه‌مده‌هێش���ت ته‌نیابێت ب���ه‌رده‌وام له‌گه‌ڵ���ی‌ ده‌خه‌وتم‬ ‫ئاگاداری‌ ده‌بوم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دوانیوه‌ڕۆ بو چه‌ند هه‌نگاوێ���ك له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫دور ب���وم‪ ،‬ك���وڕه‌ گه‌وره‌كه‌م ته‌له‌فونی‌ ب���ۆ كردم وتی‌‬ ‫باوكه‌ فریاك���ه‌وه‌ باپی���ره‌ هیالك���ه‌‌و وه‌ره‌وه‌ بۆماڵه‌وه‌‬ ‫تابیبه‌ینه‌ نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬من وامده‌زانی‌ نه‌خۆش���ی‌ دڵ‌و‬ ‫شه‌كره‌كه‌یه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌ گه‌یشتمه‌ به‌رده‌رگا ده‌یانخسته‌‬ ‫ئۆتۆمبیله‌وه‌‌و پێیانوتم خۆی‌ س���وتاندوه‌‪ ،‬ته‌رمه‌كه‌یمان‬ ‫برده‌ نه‌خۆش���خانه‌ی‌ قه‌اڵدزێ‌ دوای‌ نیوكاتژمێر الشه‌ی‌‬ ‫باوكمم وه‌رگرته‌وه‌ كه‌ پزیشكه‌كان وتیان رێژه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫له‌جه‌سته‌ی‌ سوتاوه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ خدر ئه‌و به‌رده‌وام له‌ژوره‌وه‌‬ ‫ده‌بو نه‌ده‌هاته‌ ناو خه‌ڵك‌و نه‌یده‌ویس���ت كه‌س ببینێت‌و‬ ‫زۆربه‌ی‌ كاته‌كان زۆر ئاس���ایی‌ قسه‌ی‌ ده‌كردو هه‌ندێك‬ ‫جاریش زۆر توڕه‌ده‌بو كه‌س نه‌یده‌وێرا قسه‌ی‌ له‌گه‌ڵبكات‬ ‫ب���ه‌اڵم ه���ه‌رزوش ئاش���ت ده‌ب���ۆوه‌و داوای‌ لێبوردنی‌‬ ‫له‌كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ ده‌كرد"‪.‬‬ ‫خ���در پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ ها‌وس���ه‌ره‌كه‌ی‌ له‌ده‌س���تبدات‬ ‫له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ قه‌اڵدزی‌ ئۆتۆمبیل���ی‌ تراكتۆری‌ پێبوه‌و‬ ‫كاری‌ كێاڵنی‌ زه‌وی‌ بۆ گوندنشینانی‌ ئه‌و سنوره‌كردوه‌‌و‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ كاری‌ جوتیاری‌ بوه‌‌و كه‌س���ێكی‌ زۆر باش‌و‬ ‫قسه‌خۆش‌و له‌س���ه‌رخۆبوه‌‌و خزمان‌و كه‌سه‌ نزیكه‌كانی‌‬ ‫ده‌هاتنه‌ الی‌ تاقسه‌ی‌ خۆشیان بۆ بگێڕێته‌وه‌‌و له‌ده‌وری‌‬ ‫كۆده‌بونه‌وه‌ به‌اڵم له‌دوای‌ له‌ده‌ستدانی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ كه‌‬ ‫ماوه‌ی‌ په‌نجا س���اڵه‌ هاوس���ه‌ری‌ یه‌كتربون ته‌واو ژیانی‌‬ ‫ده‌گۆڕێت"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌ قه‌اڵدزێ‌‪ ،‬ش���ۆڕش ئیس���ماعیل‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "نی���وه‌ڕۆی‌ رۆژی‌ دوش���ه‌ممه‌‬ ‫‪ 2017/4/24‬كه‌س���ێك به‌ناوی‌ خ���در پیرۆت له‌دایكبوی‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪ 1941‬له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا له‌شارۆچكه‌ی‌ قه‌اڵدزی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌س���وتێنێت كه‌ م���اوه‌ی‌ په‌نجا س���اڵه‌ ژیانی‌‬ ‫هاوسه‌رگیری‌ پێكهێناوه‌‌و خاوه‌نی‌ دو كچ‌و دو كوڕه‌و الی‌‬ ‫كوڕه‌گه‌وره‌كه‌ی‌ ژیانی به‌سه‌ر ده‌برد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "تیمه‌كانی‌ پۆلیس گه‌یش���تونه‌ته‌ ش���وێنی‌‬ ‫روداوه‌كه‌و وته‌ی‌ كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگیراوه‌‌و ئه‌م كه‌سه‌‬ ‫ب���اری‌ ده‌رونی‌ ته‌واو نه‌بوه‌و له‌ژوره‌كه‌ی‌ خۆیدا به‌نه‌وتی‌‬ ‫زۆپاكه‌ی‌ خۆی‌ س���وتاندوه‌‌و ئه‌وه‌ یه‌ك���ه‌م هه‌وڵی‌ بوه‌‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتو بوه‌"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫ه‌م گۆرانیبێژی‌ میللی‌ عه‌ینه‌دین‪:‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬

‫پێنج ژنم هێناوه‌‌و ده‌یكه‌م به‌شه‌ش‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫گۆرانیبێژ ‌ی میللی‌ عه‌ینه‌دین كه‌ ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫‪ 56‬ساڵه‌ رایده‌گه‌یه‌نێت "پێنج جار ژیان ‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیریم پێكهێناوه‌‌و خاوه‌نی‌ دو كچ‌و‬ ‫كوڕێكم‌و به‌نیازم بیكه‌م به‌شه‌ش ژن‌و ژن ‌ی‬ ‫پێنجه‌مم رێگه‌ی‌ پێداوم بۆ جار ‌ی شه‌شه‌م‬ ‫ژیانی‌ هاوسه‌رگیر ‌ی پێكبێنم"‪.‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك����ی‌ تایب����ه‌ت به‌ئاوێن����ه‌‌و‬ ‫له‌باره‌ی‌ س����ه‌ره‌تای‌ كاری‌ هون����ه‌ری‌‌و گۆران ‌ی‬ ‫وتن����ی‌‪ ،‬عه‌ینه‌دین وت����ی‌ "س����ه‌ره‌تای‌ كار ‌ی‬ ‫هونه‌ری����م ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ س����اڵ ‌ی ‪‌1971‬و‬ ‫پێش ئه‌وه‌ ‌ی ده‌س����تبكه‌م به‌كاری‌ گۆرانیوتن‬ ‫له‌مزگه‌وتی‌ ش����اری‌ مه‌ریوان له‌گه‌ڵ مندااڵن ‌ی‬ ‫مزگه‌وت سرودم ده‌وت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "دواتر ده‌ستمكرد به‌گۆرانی‌ وتن‌و‬ ‫ب����ه‌رده‌وام حه‌زم له‌ئامێر ‌ی ده‌ف‌و شه‌مش����اڵ‬ ‫هه‌بوه‌‌و ب����ۆ چه‌ندین هونه‌رمه‌ن����دی‌ دیكه‌ش‬ ‫شمش����اڵم ژه‌نی����وه‌‌و هیوایه‌ت����م گۆرانی‌ وتن‌و‬ ‫ده‌ف‌و شمشاڵ بوه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "تا ئێس����تا گۆرانیه‌كانم‬ ‫نه‌بژاردوه‌‌و نازانم خاوه‌نی‌ چه‌ند گۆرانی خۆمم‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ن����ده‌ ده‌زانم زۆر له‌گۆرانیبێژان ‌ی الو‬ ‫خه‌ریك ‌ی وتنه‌وه‌ی‌ گۆرانیه‌كانی‌ منن‌و دوباره‌ ‌ی‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ "ئه‌وه‌ شانازی ‌ه بۆ من‬ ‫به‌اڵم تكایان لێده‌كه‌م گه‌ر ناتوانن گۆرانیه‌كانم‬ ‫وه‌ك خۆی‌ بڵێنه‌وه‌ ئه‌وه‌ الس����ایم نه‌كه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫گۆرانیه‌كه‌ش تێك نه‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "زۆرجار ئه‌وان����ه‌ی‌ گۆرانییه‌كان ‌ی‬ ‫منی����ان وتۆت����ه‌وه‌ گۆرانیه‌كه‌ی����ان تێكداوه‌‌و‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ وه‌ك خۆی‌ بیڵێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌ینه‌دی����ن ئاماژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ش كرد ك ‌ه ئه‌و‬ ‫به‌هونه‌ره‌كه‌ی‌ ناژی‌‌و له‌وباره‌یه‌و‌ه وتی‌"به‌هۆ ‌ی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ كوردس����تان كراو‌ه به‌چ����وار پاچه‌و‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌تمان نیه‌ ناتوانین به‌هونه‌ره‌كه‌مان بژین‌و‬ ‫هون����ه‌ر نه‌بوه‌ت���� ‌ه تاكه‌ س����ه‌رچاوه‌ی‌ بژێوی‌‌و‬

‫خه‌سوته‌قێن"‬ ‫ن هه‌یه‌‬ ‫په‌یوه‌ست كراوه‌ته‌وه‌ به‌په‌یوه‌ندی‌ نێوان بوك‌و خه‌سو‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌جۆره‌كانی‌ خه‌نه‌ش‪ ،‬ئ���اوات ره‌وف وت ‌ی‬ ‫"چه‌ندی���ن جۆری‌ خه‌نه‌ هه‌ن وه‌كو(عه‌لی‌ ئه‌كبه‌ر‪ ،‬ئه‌میر‬ ‫كه‌بیر‪،‬فه‌یس���ه‌ڵ‪ ،‬س���وڵتان)له‌نێو ئه‌و ج���ۆره‌ خه‌نانه‌دا‬ ‫پیاوكوژ زۆرترین فرۆشی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌اڵم وه‌ك ركابه‌رێك بۆ پیاوكوژ خه‌سوته‌قێن‬ ‫له‌دوای‌ ئه‌و خرایه‌ بازاڕه‌وه‌و له‌ئێس���تادا زۆرترین فرۆشی‌‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ب���ۆ هه‌ندێك له‌و بوك‌و خه‌س���وانه‌ی‌ ك���ه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫نێوانیان ب���اش نیه‌‌و گرژی‌ تێدایه‌ ره‌نگ���ه‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫خه‌نه‌ی‌ جۆری‌ (خه‌س���وته‌قێن) گرژییه‌كان زیاتر بكات‌و‬ ‫ئاگری‌ نێوانیان زیاتر خۆش بكات‪.‬‬

‫ده‌بێت كاری‌ دیك ‌ه بكه‌یت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "م����اوه‌ی‌ چه‌ند رۆژێ����ك ده‌بێت‬ ‫له‌مه‌ریوانه‌و‌ه هاتومه‌ته‌ س����لێمانی‌‌و به‌شدار ‌ی‬ ‫چه‌ندین شه‌وه‌ ئاهه‌نگم كردوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و‬ ‫ته‌نها ب����ۆ كاری‌ هونه‌ری‌ نایه‌ت ‌ه س����لێمانی‌‌و‬ ‫وتی‌ "كچێكم ژیان ‌ی هاوسه‌رگیر ‌ی پێكهێناوه‌‌و‬ ‫له‌شار ‌ی سلێمانی‌ ژیان به‌سه‌رده‌بات"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "چه‌ندین خزم‌و كه‌سوكار‌و دۆست‌و‬ ‫ئه‌حبابم له‌ش����ار ‌ی س����لێمانی‌ ده‌ژین‌و سااڵن ‌ه‬ ‫چه‌ندین جار س����ه‌ردانیان ده‌ك����ه‌م‌و به‌مانگ‌و‬ ‫دو مانگ له‌س����لێمانی‌ ده‌مێنمه‌وه‌ به‌مه‌بست ‌ی‬ ‫دیده‌نی‌‌و سه‌ردان‌و گۆرانی‌ وتن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌"م����ن له‌س����اڵ ‌ی ‪1961‬‬ ‫له‌مه‌ریوان له‌دایك ب����وم له‌د‌ه مانگیدا به‌هۆ ‌ی‬ ‫نه‌خۆش����یه‌و‌ه چاوه‌كانم له‌ده‌س����تداوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ كاتێ����ك چاوه‌كانم نه‌بونه‌ت����ه‌ رێگری‌ بۆ‬ ‫هونه‌ره‌كه‌م‌و گۆرانی‌ وتن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "زۆرب����ه‌ی‌ هۆن����راوه‌‌و ئ����اواز ‌ی‬ ‫گۆرانیه‌كان����م خ����ۆم دامن����اوه‌‌و له‌ئێس����تادا‬ ‫به‌رده‌وامم له‌گۆرانی‌ وتن‌و تامردنیش به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بم له‌خزمه‌تكردن ‌ی جه‌ماوه‌ره‌كه‌م‌و گۆرانیان‬ ‫بۆ ده‌ڵێم كه‌ پێش����وازیه‌كی‌ گه‌رمم لێده‌كه‌ن‌و‬ ‫من سوپاسیان ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫عه‌ینه‌دی����ن له‌ب����اره‌ ‌ی به‌س����ه‌رهات ‌ی‬ ‫ژنهێنانه‌كانی����ه‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "له‌س����اڵ ‌ی ‪1981‬‬ ‫یه‌ك����ه‌م ژیان����ی‌ هاوس����ه‌رگیریم پێكهێنا‌و‬ ‫له‌ساڵ ‌ی ‪1982‬هاوسه‌رگیری‌ دوه‌مم کردو‬ ‫له‌دوای‌ كچ‌و كوڕێك هاوسه‌ره‌كه‌م گیان ‌ی‬ ‫له‌ده‌ستدا‌و ‪ 1984‬هاوسه‌رگیر ‌ی سێیه‌مم‬ ‫ئه‌نجام����دا‌و ل����ه‌دوای‌ منداڵێ����ك لێك‬ ‫جیابوینه‌وه‌‌و دوای‌ چه‌ند س����اڵێك ژن ‌ی‬ ‫چواره‌م‌و پێنجه‌مم هێنا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هاوسه‌ری‌ پێنجه‌مم رازیه‌‌و‬ ‫رێگ����ه‌ی‌ پێ����داوم ژن ‌ی شه‌ش����ه‌میش‬ ‫بهێنم‌و ئه‌و كه‌س����ه‌ی‌ ده‌مه‌وێت وه‌ك‬ ‫هاوس����ه‌ری‌ شه‌ش����ه‌م ژیان دروست‬ ‫بكه‌ی����ن قس����ه‌مانكردوه‌‌و گ����ه‌ر خوا‬

‫بەهۆی بەتاڵیت لەزۆرب����ەی کاتەکاندا ئەمە‬ ‫وادەکات زیاتر بیر لەشتی بێسود بکەیتەوە‬ ‫بۆیە واباشترە کەمێک خۆت بەکاری دیکەوە‬ ‫سەرقاڵ بکەیت‪.‬‬

‫(عاشق به‌پێوه‌ ده‌مرێ)‬

‫ئاس����انی‌ ب����كات به‌مزوانه‌ ده‌چمه‌ پێش����ه‌وه‌‌و‬ ‫ماره‌ ‌ی ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ش ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ ده‌توانێ����ت‬ ‫داهێنه‌ربێت‌و به‌ندبێژیش بێت‌و وتی‌ "له‌هه‌ردو‬ ‫ش����ێوازی‌ ریتم ‌ی خ����او‌و ش����ادی‌ گۆرانیم‬ ‫تۆماركردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌رده‌وام س����ه‌رقاڵ ‌ی‬ ‫كاری‌ نوێ����م‌و نه‌وه‌س����تاوم‌و‬ ‫ناوه‌س����تم‬ ‫هه‌رگی����ز‬ ‫له‌پێشكه‌شكردنی‌ كاری‌‬ ‫نوێ‌ ب����ۆ گوێگران‌و‬ ‫هه‌وادارانم"‪.‬‬

‫ده‌رهێنانی‪ :‬شه‌هرام مه‌سله‌خی‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‪ :‬یوسف سه‌مه‌دزاده‌‬ ‫ئه‌كته‌ره‌كان (شوان عه‌توف‪ ،‬سروش‬ ‫س���یحه‌ت‪ ،‬ب���ه‌ به‌ش���داریی پوریا پور‬ ‫سۆرخ‪ ،‬له‌عیا زه‌نگه‌نه‌‪ ،‬سۆلین دڵپاك‪،‬‬ ‫ئاسۆ عومه‌ر سواره‌‪ ،‬چریكه‌ عه‌به‌ڕه‌ش‪،‬‬ ‫هه‌ردێ س���ه‌میر‪ ،‬كاوه‌ ق���ادر‪ ،‬ڕێبوار‬ ‫هه‌ورامی‪ ،‬سه‌عدوڵاڵ نه‌سیری‪ ،‬مسته‌فا‬ ‫عوسمان‪ ،‬عه‌سه‌ل هێرش)‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری وێنه‌گرتن‪ :‬محه‌مه‌دره‌زا‬ ‫سكوت‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬ئیبراهیم سه‌عیدی‬ ‫مۆسیقا‪ :‬ئارمان موساپور‬ ‫كاری ده‌نگ‪ :‬ێرش قاسمی‬ ‫مۆس���یقا‪-‬ده‌نگهه‌ڵگر‪ :‬محه‌م���ه‌د‬ ‫حه‌بیبی‬ ‫كاری میكیاژ‪ :‬عه‌لیڕه‌زا باقربه‌یگی‬ ‫دیزاینی جلوبه‌رگ‌و دیكۆر‪ :‬س���ه‌عید‬ ‫هه‌نگرانی‬ ‫دیمه‌ن���ه‌ تایبه‌تیی���ه‌ مه‌یدانییه‌كان‪:‬‬ ‫عه‌زیم محه‌مه‌دی‬ ‫دیمه‌نه‌ تایبه‌تییه‌كانی بینین‪ :‬مه‌جید‬ ‫دوستی‬ ‫فۆتۆگرافه‌ر‪ :‬س���ۆران نه‌قشبه‌ندی‌و‬ ‫محه‌مه‌د سێقر‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری پالندانان‌و یاریده‌ده‌ری‬ ‫یه‌كه‌م���ی ده‌رهێن���ه‌ر‪ :‬حه‌می���د ره‌زا‬ ‫هیمه‌تی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری به‌ره���ه‌م‪ :‬موحس���ین‬ ‫دانشوه‌ر‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری ئی���داری‪ :‬مه‌ه���دی‬ ‫موجه‌لله‌ل‬ ‫هاوكارانی به‌رهه‌مهێنان له‌كوردستانی‬ ‫عێراق‪ :‬ئارش مه‌س���له‌خی‌و مس���ته‌فا‬ ‫عوسمان‬ ‫وه‌رگێران‪ :‬جیه���اد نه‌زیف‌و مه‌ریوان‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یی‬ ‫چیرۆك���ی‌ فیلمه‌ك���ه‌ ب���اس‬ ‫له‌ڕۆژنامه‌نوسێكی‌ س���ه‌ربه‌خۆ ده‌كات‬ ‫به‌ناوی‌ (ره‌زا) كه‌ (هیوا) ئه‌دۆزێته‌وه‌‬ ‫ئه‌و س���ه‌ربازه‌ی‌ كه‌ له‌جه‌نگی‌ عێراقدا‬ ‫له‌كاتێكی‌ مه‌ترس���یدارا رزگاری‌ كردوه‌‬ ‫چه‌ند ساڵێك پێش ئێستا‪ ،‬ده‌چێته‌وه‌‬ ‫بۆ كوردس���تان ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌اڵمی‌‬ ‫ئه‌م پرسیاره‌ ش���اراوه‌یه‌ی‌ هاوڕێكانی‌‬ ‫بدۆزێته‌وه‌ له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و چه‌ند ساڵه‌دا‪.‬‬ ‫شه‌هرامی مه‌س���له‌خی به‌ته‌مه‌نێكی‬ ‫كه‌مه‌وه‌ ناوبانگێكی گه‌وره‌ی له‌ئێران‌و‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان په‌ی���دا كردوه‌‬ ‫له‌بنه‌چه‌دا خه‌ڵكی شاری هه‌ڵه‌بجه‌یه‌و‬ ‫له‌ئێران گه‌وره‌ بوه‌و به‌شی ده‌رهێنانی‬ ‫له‌زانكۆی تاران ته‌واو كردوه‌ پێش ئه‌م‬ ‫فیلمه‌ش به‌فیلم���ی (هێالنه‌) كه‌ باس‬ ‫له‌چیرۆك���ی (عه‌لی)ك���وڕه‌ ونبوه‌كه‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌ ده‌كات ناوبانگێكی باش���ی‬ ‫له‌كوردستان په‌یدا كردوه‌و بۆ ماوه‌یه‌كی‬ ‫درێژ نمایشكراوه‌‬ ‫شه‌هرام له‌ساڵی‌ ‪ 1985‬له‌دایك بوه‌‪،‬‬ ‫دایك���ی‌ ئێرانی‌‌و باوك���ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌‪.‬‬ ‫زانك���ۆی‌ ته‌هرانی‌ ته‌واوك���ردوه‌‌و دوای‌‬ ‫ده‌رچونی‌ له‌زانكۆ ده‌رهێنانی‌ بۆ یه‌كه‌م‬ ‫فیلمی‌ درێژكردوه‌‌و فیلمی‌ (عاشقه‌كان‬ ‫به‌پێ���وه‌ ده‌م���رن) دوه‌م فیلمی‌ درێژی‌‬ ‫ئه‌وه‌‪.‬‬

‫ل���ه‌ڕۆژی جیهان���ی كتێب���دا له‌ته‌الری هونه‌رمه‌ند ش���وان قه‌ره‌داغیه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫ئورفه‌ی شاری سلێمانی به‌ ئاماده‌بونی گۆرانی‌و به‌سته‌یه‌یه‌كی كوردی گوترا‪.‬‬ ‫هه‌رله‌په‌راوێزی ئه‌و ی���اده‌دا بابه‌كر‬ ‫جه‌ماوه‌رێك���ی به‌رچ���اوی گوێگ���ری‬ ‫گۆران���ی‌و موزی���ك ئ���ه‌و رۆژه‌ به‌رز دڕه‌یی به‌ڕێوبه‌ری گشتی ڕۆشنبیری‌و‬ ‫هونه‌ری س���لێمانی خۆش���حاڵی خۆی‬ ‫راگیرا‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای یاده‌كه‌ له‌الیه‌ن باس���ت ده‌رب���ڕی ب���ه‌و ج���ۆره‌ جموج���ۆڵ‌و‬ ‫حه‌مه‌ غه‌ریبه‌وه‌ چه‌ند پاڕچه‌ شیعرێكی چاالكیانه‌ی كه‌ له‌و هۆڵه‌داو له‌ش���اری‬ ‫كالس���یك خوێنرایه‌وه‌و دواتر له‌الیه‌ن سلێمانی رۆژان ‌ه ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬

‫هاژه‌ براخاس یه‌كه‌مین پێشانگه‌ی‌ تایبه‌تی‌ كرده‌وه‌‬ ‫ئازارو نائارامی بكه‌وین كه‌ به‌سه‌یركردن‌و‬ ‫وردبون���ه‌وه‌ له‌ه���ه‌ر كه‌س���ێك نه‌توانێت‬ ‫هه‌ست به‌هیالكی‌و ماندوبونی جه‌سته‌یی‌‌و‬ ‫رۆحی بكه‌ی���ن وه‌ك ئه‌وه‌ی چه‌ند ژیانێك‬ ‫له‌ناو ئازاردا بوبیت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاریگه‌ری جه‌نگیش له‌س���ه‌ر‬ ‫دی���دو تێڕامانی‪ ،‬ه���اژه‌ براخاس جه‌غتی‌‬ ‫كرده‌وه‌"په‌روه‌رده‌بون‌و گه‌وره‌بون له‌گه‌ڵ‬ ‫جه‌ن���گ‌و مامه‌ڵه‌ك���ردن‌و بینین���ی ئ���ه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی كه‌ به‌هۆی جه‌نگه‌وه‌ توش���ی‬ ‫مه‌ینه‌ت���ی بون وا هه‌س���ت ئه‌ك���ه‌م بۆته‌‬ ‫باگراوه‌ندی الشعوری به‌نده‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌م ئه‌زمونی كاره‌ش���مه‌وه‌‬ ‫گه‌یش���تمه‌ ئه‌و ئه‌نجامه‌ی كه‌تابێده‌نگتر‬ ‫بی���ن زیاتر ب���ه‌ر ژاوه‌ژاوو قه‌ره‌باڵغی ناو‬ ‫خودی خۆت ئه‌كه‌ویت"‪.‬‬ ‫هاژه‌ براخاس له‌دایكبوی ساڵی‪1983‬ی‌‬ ‫هه‌ورامان���ه‌و س���اڵی ‪ 2005‬كۆلێ���ژی‬ ‫هونه‌ره‌جوانه‌كانی زانكۆی سلێمانی ته‌واو‬ ‫كردوه‌‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬

‫ته‌‌رازو‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫رۆژی جیهانی كتێب له‌هۆڵی ئورفه‌ ده‌كرێته‌وه‌‬

‫هاژه‌ براخ���اس هونه‌رمه‌ندی‌ ش���ێوه‌كار‬ ‫یه‌كه‌می���ن پێش���انگه‌ی‌ تایبه‌ت���ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌مۆزه‌خان���ه‌ی‌ نیش���تیمانی‌ (ئه‌من���ه‌‬ ‫سوره‌كه‌) كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پێشانگه‌كه‌‌و له‌لێدوانێكی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‪ ،‬هاژه‌ وتی‌ "له‌م‬ ‫ئه‌زمونه‌ نوێیه‌ی‌ كاری‌ شێوه‌كاریمدا‬ ‫زیاتر ل���ه‌‪ 35‬تابلۆی‌ قه‌باره‌ جیاوازم‬ ‫نمایشكرد كه‌ تابلۆكان به‌هه‌مه‌ڵشن‌و‬ ‫ماتریاڵ���ی‌ جی���اواز له‌س���ه‌ر خ���ام‬ ‫دروستكرابون"‪.‬‬ ‫ه���اژه‌ براخاس وتیش���ی‌ "له‌ئه‌نجامی‬ ‫یاریك���ردن‌و س���ه‌رقاڵكردنی زهن���م له‌م‬ ‫كارانه‌دا زیاتر له‌س���اڵێكه‌ هه‌ست ئه‌كه‌م‬ ‫هه‌موم���ان له‌ناو یارییه‌ك���ی گه‌وره‌داین‌و‬ ‫هه‌ریه‌كه‌مان به‌جۆرێك مێشكمان سه‌رقاڵ‬ ‫ئه‌بێت‌و هه‌ریه‌كه‌ش���مان ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ین‬ ‫رابكه‌ین له‌و فه‌راغه‌ی به‌ری ئه‌كه‌وین"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و رونیش���یكرده‌وه‌ "ئ���ه‌م راكردن‌و‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌یه‌ وا ئه‌كات زیاترو زیاتر به‌ر‬

‫دوپشک‬ ‫تۆ دەبێت ژیان‌و کارو چاالکی نوێ دەس����ت‬ ‫پێبکەیت‪ ،‬س����ود لەو دەرفەتانە وەردەگریت‬ ‫ک����ە ب����ۆت رەخس����اون‪ ،‬ئاگادارب����ە بەهۆی‬ ‫نەرم‌ونیانی����ت لەگ����ەڵ هاوکاران����ت زیانت‬ ‫پێدەگات‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫بەهۆی گرفتی نێوان تۆو خۆشەویستەکەتەوە‪،‬‬ ‫زۆر خەمب����ار دەردەکەوی����ت‪ ،‬بەاڵم نیگەران‬ ‫مەبە چونکە دوبارە متمانەو خۆشەویس����تی‬ ‫بەدەست دەهێنیتەوە‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬

‫گیسک‬ ‫پێویست بەو هەمو رەخنەیە ناکات لەکەسانی‬ ‫دیک����ەی بگریت چونکە ئەوە پەیوەندی نییە‬ ‫بەژیان����ی تۆوەو رەنگە گرفتت بۆ دروس����ت‬ ‫بکەن‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫خۆشەویس����تەکەت چیت����ر بەرگ����ەی ئ����ەو‬ ‫ئازارانە ناگرێت کە لەڕێی تۆوە توش����ی بوە‬ ‫بۆیە هەس����تەکانتی بۆ دەربب����ڕەو هۆکاری‬ ‫توڕەبونەکانی ئەم ماوەیەی پێبڵێ‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫بەهۆی توڕەبونەکانت ئەم ماوەیە کۆنترۆڵی‬ ‫خۆت لەدەس����ت داوەو دڵی چ����واردەورت‬ ‫لەخۆت ئێش����اندوە‪ ،‬بۆیە واباش����ترە زیاتر‬ ‫ئاگاداری هەڵسوکەوتەکانت بیت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رونی‌‬ ‫ئایا بار ‌‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر پێست هه‌یه‌؟‬

‫ناڕێك���ی‌ ب���اری‌ ده‌رون���ی‌‌و‬ ‫بێتاقه‌تی‌‌وخه‌ف���ه‌ت‌و دڵه‌راوكێ‌‪ ،‬ده‌بنه‌‬ ‫ه���ۆی‌ ده‌ركه‌وتنی‌ یاخود توش���بون‬ ‫به‌چه‌ندی���ن نه‌خۆش���ی‌ پێس���ت وه‌ك‬ ‫زیپك���ه‌و تامێس���ك‌و فره‌هه‌س���تیارو‬ ‫به‌ڵه‌كی‌‪ .‬ئه‌مه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ چه‌ند‬ ‫هۆیه‌ك‪ .‬له‌وانه‌‪:‬‬

‫‪ -1‬كۆئه‌ندام���ی‌ به‌رگ���ری‌ له‌كات ‌ی‬ ‫بیتاقه‌ت���ی‌‌و ناڕه‌حه‌تی‌ ب���اری‌ ده‌رونی‌‬ ‫وه‌ك پێویست كارناكات‌و ئه‌گه‌ری‌ هه‌یه‌‬ ‫پێست توشی‌ به‌كتریاو ڤایرۆس ببێ‪.‬‬ ‫‪ -2‬هه‌ندێ‌ جار دڵه‌ڕاوكێ‌‌و بێتاقه‌ت ‌ی‬ ‫واله‌هه‌ندێ‌ كه‌س ئه‌كات كه‌ نینۆكه‌كانی‌‬ ‫بخوات یاخود تاڵی‌ قژه‌كانی‌ راكێشێت‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫عومه‌ر جه‌میل‪ :‬خاوه‌ن نۆ په‌یكه‌ری قه‌بار ‌ه گه‌وره‬ ‫له‌سلێامنی‌و خانه‌قین‌و هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‬ ‫عومه‌ر جه‌میل له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید‬ ‫چاوی به‌دونیا هه‌ڵهێناوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت" له‌سلێمانی خزمه‌ت ده‌كه‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ له‌شاره‌زور ده‌ستت‬ ‫ناگرن تاخزمه‌تیان بكه‌یت"‪.‬‬

‫یان له‌پیاوان س���مێڵی‌ خۆیان ده‌خۆن‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌مان���ه‌ كارده‌كه‌ن���ه‌ س���ه‌ر‬ ‫روخسار‪.‬‬ ‫‪ -3‬ب���اری‌ ده‌رونی‌ كارده‌كاته‌ س���ه‌ر‬ ‫تێكچونی‌ هۆرمۆنه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئه‌بێته‌‬ ‫هۆی‌ دروس���تبونی‌ زیپكه‌و روتانه‌وه‌ی‌‬ ‫قژو ده‌ركه‌وتنی‌ موی‌ ره‌ق له‌ده‌موچاو‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫په‌یكه‌رس���از عوم���ه‌ر جه‌می���ل‬ ‫حه‌مه‌وه‌یس س���اڵی‪ 2010‬په‌یمانگای‬ ‫هونه‌ره‌ جوانه‌كانی س���لێمانی ته‌واو‬ ‫كردوه‌ له‌به‌ش���ی په‌یكه‌رسازی‪ ،‬هه‌ر‬ ‫له‌قۆناغ���ی پێنجه‌م���ی په‌یمان���گاوه‌‬ ‫له‌ساڵی‪ 2009‬ده‌س���تده‌كات به‌كاری‬ ‫په‌یكه‌رسازی سه‌ربه‌ست له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫په‌یمانگا‪ ،‬پاش���ان دوای ته‌واوكردنی‬ ‫په‌یمانگا زیات���ر بایه‌خ به‌هونه‌ره‌كه‌ی‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫وه‌ك خۆیش���ی ئاماژه‌ی پێده‌كات‬ ‫"هونه‌ر هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای ته‌مه‌نه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵتدا گه‌وره‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫"هه‌میش���ه‌ حه‌زمك���ردوه‌ وه‌ك���و‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی كورد خزمه‌ت به‌مێژوی‬ ‫گه‌لی ك���ورد بكه‌م بۆ داهاتو" عومه‌ر‬ ‫جه‌میل وای وت‪.‬‬ ‫كاره‌كانیش���یه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫عوم���ه‌ر جه‌میل وت���ی‌ "خاوه‌نی ‪13‬‬ ‫په‌یك���ه‌ری ریلیفم(دیواربه‌ن���دی) كه‌‬ ‫بۆ كه‌س���ایه‌تیه‌ رۆشنبیرو نیشتیمان‬ ‫پ���ه‌روه‌رو ئه‌دی���ب‌و ش���اعیره‌كانی‬ ‫سلێمانیم كردوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها خاوه‌ن نۆ‬ ‫په‌یكه‌ری گ���ه‌وره‌ی تایبه‌ت به‌خۆمم‬ ‫له‌ناو ش���اری س���لێمانی‌و هه‌ڵه‌بجه‌ی‬ ‫شه‌هیدو خانه‌قین"‪.‬‬ ‫رونیش���یكرده‌وه‌" له‌گ���ه‌ڵ چه‌ن���د‬ ‫په‌یكه‌رس���ازێك كارم كردوه‌و كاری‬ ‫هاوبه‌ش���مان پێك���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫گرنگ���ه‌ ك���ۆی كاره‌كان���م له‌الی���ه‌ن‬ ‫كه‌سایه‌تی دڵسۆزی شاری سلێمانی‬ ‫(زاهیر كه‌ری���م ره‌ش)ه‌وه‌ داواكراون‬

‫یاخود له‌ڕوكاری بیناكانی به‌ڕێزیانه‌وه‌‬ ‫دانراون"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئامان���ج ل���ه‌م كارانه‌ش‬ ‫خۆشه‌ویس���تی س���لێمانی‌و دڵسۆزی‬ ‫بۆ كه‌س���ایه‌تییه‌ ناوداره‌كانی كوردو‬ ‫مانه‌وه‌ی كلتوری ئه‌و شاره‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی دروس���تنه‌كردنی‌ په‌یكه‌ر‬ ‫بۆ قه‌زای‌ ش���اره‌زور‪ ،‬عومه‌ر جه‌میل‬ ‫وت���ی"زۆر هه‌وڵمداوه‌ ب���ه‌اڵم كه‌س‬ ‫هاوكارم نه‌ب���وه‌‪ ،‬چه‌ندینجار پڕۆژه‌ی‬ ‫هونه‌ریم بردوه‌ بۆ ده‌زگا به‌رپرسه‌كانی‬ ‫شاره‌زور به‌اڵم ئاماده‌نه‌بون هاوكاریم‬ ‫بك���ه‌ن به‌بیان���وی نه‌بون���ی پ���اره‌و‬ ‫به‌پێویست نه‌زانینی پڕۆژه‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م په‌یكه‌رس���ازه‌ جگ���ه‌ له‌وه‌ی‬ ‫به‌ه���ره‌ی له‌هونه‌ری په‌یكه‌رس���ازیدا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كاری ش���ێوه‌كاریش ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی" من تایبه‌تمه‌ندیم له‌هونه‌ری‬ ‫په‌یكه‌رس���ازیدا وه‌رگرت���وه‌ ب���ه‌اڵم‬ ‫بێگومان له‌هونه‌ری وێنه‌كێشانیش���دا‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك باش���م‌و زۆر كارم تێدا‬ ‫نه‌كردوه‌ ه���ه‌ر بۆیه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌كادیمی توان���ام هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم زیاتر‬ ‫حه‌زمك���ردوه‌ له‌په‌یكه‌رس���ازیدا كار‬ ‫بكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی"له‌ئێس���تادا س���ه‌رقاڵی‬ ‫پڕۆژیه‌ك���ی هاوبه‌ش���ین له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫چه‌ن���د په‌یكه‌رس���ازێك ك���ه‌ بریتیه‌‬ ‫له‌دروستكردنی‌ ‪ 16‬په‌یكه‌ری ریلیف بۆ‬ ‫‪ 16‬كه‌سایه‌تی له‌ژن‌و پیاوانی دیاری‬ ‫سلێمانی له‌بواره‌ جیاجیاكاندا"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "خه‌ریك���ی‬ ‫گه‌له‌رییه‌ك���ی تایب���ه‌ت به‌خۆم���م‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی ڕۆش���نبیری‌و‬ ‫هونه‌ری شاره‌زور له‌هه‌ڵه‌بجه‌ی تازه‌‌و‬ ‫ئامان���ج له‌م گه‌له‌ریه‌ش پیش���اندانی‬ ‫تواناكانی هونه‌رمه‌ندانی ش���ێوه‌كاری‬ ‫ناوچه‌كه‌و ده‌وروبه‌ری شاره‌زوره‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌بێته‌ یه‌كه‌مین گه‌ل���ه‌ری له‌مێژوی‬ ‫شاره‌زوردا"‪.‬‬

‫خه‌نه‌ی‌"پیاو كوژو‬ ‫زۆرترین فرۆشیان‬

‫له‌هه‌ولێر خه‌اڵتی‌ ئۆسكاری‌ كوردی‌ دابه‌شده‌كرێت‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫له‌شاری‌ هه‌ولێر فێستیڤاڵێكی‌ سینه‌مایی‌‬ ‫به‌ناوی‌ (‪)kurdish films awarda‬‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت‌و تیایدا خه‌اڵتی‌ ئۆسكاری‌‬ ‫كوردی‌ دابه‌شده‌كرێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ فێستیڤاڵه‌كه‌‌و له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ئاوێن����ه‌‪ ،‬پش����تیوان عه‌ب����دواڵ‬ ‫ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ بااڵی‌ فێس����تیڤاڵه‌كه‌ وتی‌"‬ ‫ئه‌م فێس����تیڤاڵه‌ به‌ئینگلیزییه‌كه‌ی‌ به‌ناوی‌‬ ‫(‪)kurdish films awarda‬ه‌‌و خه‌اڵته‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ناوی‌ (كوردیش ئۆسكاره‌)"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "دوای‌ گفتوگۆك����ردن له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫ئه‌كادیمیای‌ سینه‌مای‌ ئه‌مریكی‌ پێیان باش‬ ‫بو فێس����تیڤاڵێك بێت به‌مۆركێكی‌ كوردی‌‌و‬ ‫لۆكاڵی‌‌و تایبه‌ت بێت به‌سینه‌مای‌ كوردی‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ ك����رده‌وه‌‬ ‫"فێس����تیڤاڵه‌كه‌‌و خه‌اڵته‌ك����ه‌ هاوش����ێوه‌ی‌‬ ‫ئاهه‌نگی‌ ئۆسكاره‌ به‌كۆپییه‌كی‌ لۆكاڵی‌"‪.‬‬ ‫بای���� ‌هخ‌و گرنگ����ی‌ ئه‌نجامدان����ی‌ ئ����ه‌و‬ ‫فێستیڤاڵه‌ش����ی‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕان����ده‌وه‌ كه‌‬ ‫بۆچون‌و ره‌زامه‌ندی‌ ئه‌كادیمیای‌ سینه‌مای‌‬ ‫ئه‌مریكی‌ بۆ وه‌رگیراوه‌‌و هه‌ڕه‌مه‌كی‌ نابێت‪.‬‬ ‫پش����تیوان عه‌بدواڵ ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد‬ ‫ك����ه‌ له‌فێس����تیڤاڵه‌كه‌دا فیلم����ی‌ درێ����ژی‌‬ ‫س����ینه‌ماكارانی‌ كورد له‌شاره‌كانی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و هه‌ر چوار پارچه‌ی‌ كوردستان‌و‬ ‫ئه‌وروپا به‌شداری‌ تیادا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌ته‌نها فیلمی‌ به‌رهه‌مهێنراوی‌‬ ‫س����ااڵنی‌ ‪ 2010‬تا ‪ 2017‬وه‌رده‌گیرێن‌و ته‌نیا‬ ‫ئ����ه‌و فیلمان����ه‌ش وه‌رده‌گیرێن ك����ه‌ فیلمی‌‬ ‫درێژ‌و فیكش����نن كه‌ س����ه‌رجه‌می‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫س����ینه‌مای‌ كوردی‌ له‌ب����واری‌ فیلمی‌ درێژ‌و‬ ‫فیكش����ن له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و حه‌وت ساڵه‌دا ته‌نها‬ ‫‪ 54‬فیلمه‌"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫ناوبانگ����ی ب����اش بەدەس����تدەهێنیت ل����ە‬ ‫س����ەرکەوتویی‌و کارامەی����ی‪ ،‬ت����ۆ ئیت����ر‬ ‫خۆشەویس����تی نیش����ان دەدەی����ت بۆ ئەو‬ ‫کەسەی کە زۆرت خۆشدەوێت‪.‬‬

‫ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ش ك����رد ك����ه‌ مه‌رجی‌ هه‌روه‌ه����ا چه‌ن����د كۆمپانی����ا‌و ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ فیلمه‌ به‌شداربوه‌كان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ گه‌وره‌ی‌ میدیایش شه‌وه‌ئاهه‌نگ ‌ی به‌خشین ‌ی‬ ‫كوردی‌ زوبان‌و ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ی‌ كورد بێت‪ .‬خه‌اڵته‌كه‌ به‌ڕێوه‌ ده‌به‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ش����ه‌وه‌ ئیڤینته‌كه‌ به‌جوانترین‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ "شه‌وی‌ ‪25‬ی‌ ئابی‌‬ ‫‪ 2017‬له‌ئاهه‌ن����گ‌و ئیڤێنتێك����ی‌ گ����ه‌وره‌دا ش����ێوه‌‌و به‌رزترین كوالیت����ی‌ له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫ده‌زگایه‌كی‌ گه‌وره‌‌و كۆمپانیایه‌كی‌ هونه‌ری‌‬ ‫خه‌اڵته‌كان دابه‌ش ده‌كرێن"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌میكانیزمی‌ دابه‌ش����كردنی‌ به‌توانا ئه‌نجام ده‌درێت"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا "حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫خه‌اڵته‌كانی‌ فێس����تیڤاڵه‌كه‌ش‪ ،‬پش����تیوان‬ ‫عه‌بدواڵ وتی‌ "س����ه‌ره‌تا له‌س����ه‌ر ئاس����تی‌ هانی‌ كۆمپانی����ا‌و كه‌رتی‌ تایب����ه‌ت ده‌دات‬ ‫پارێزگاكان فیلمه‌ باش����ه‌كانی‌ پارێزگاكان به‌شداربێت‌و خۆش����ی‌ له‌ڕوی‌ مه‌عنه‌وییه‌وه‌‬ ‫بۆ فێس����تیڤاڵه‌كه‌ ده‌نێردرێن‌و پاشان ئه‌و به‌شداری‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ "پارێزگاری‌ هه‌ولێر‬ ‫فیلمانه‌ ده‌درێنه‌ لیژنه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت‌و ته‌نها‬ ‫كۆمه‌ڵێك فیل����م بۆ كێبركێ����ی‌ وه‌رگرتنی‌ پش����تیوانییه‌كی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ فێس����تیڤاڵه‌كه‌‬ ‫ده‌كات‌و خه‌م����ی‌ ده‌خ����وات‌و س����ه‌رۆكی‌‬ ‫خه‌اڵته‌كان هه‌ڵده‌بژێرن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "لیژنه‌ی‌ س����ێهه‌می‌ فێستیڤاڵ فێستیڤاڵیش نییه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا "له‌فێس����تیڤاڵه‌كه‌دا‬ ‫ك����ه‌ له‌هونه‌رمه‌ندان����ی‌ ك����ورد‌و ئه‌مریكی‌‌و‬ ‫فه‌ڕه‌نسی‌‌و ئێرانی‌‌و تورك‌و روسی‌ پێكهاتون هه‌وڵ ده‌ده‌ین سیاسیه‌كان دوربن"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ خه‌اڵته‌كانیش����ه‌وه‌ وت����ی‌‬ ‫بڕیار له‌س����ه‌ر پێدانی‌ خه‌اڵته‌كان به‌فیلمه‌‬ ‫"خه‌اڵت����ه‌كان له‌س����ه‌ر ش����ێوه‌ی‌ خه‌اڵتی‌‬ ‫براوه‌كان ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا ك����ه‌ "جگ����ه‌ ئۆسكار‌و به‌هه‌مان ش����ێوه‌‌و قه‌باره‌‌و به‌زێڕ‬ ‫له‌خه‌اڵته‌كان����ی‌ لیژنه‌ی‌ داوه‌ری‌ دو خه‌اڵتی‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ه����ه‌وڵ ده‌ده‌ین سپۆنس����ه‌ر‬ ‫تر له‌فێستیڤاڵه‌كه‌دا ده‌به‌خشرێت ئه‌وانیش‬ ‫خه‌اڵت����ی‌ بینه‌ر ك����ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ مه‌س����جه‌وه‌ به‌ده‌ستبهێنین بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌پاڵ به‌خشینی‌‬ ‫فیلمێك هه‌ڵده‌بژێرێ‌ له‌دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ فیلمه‌ خه‌اڵته‌ك����ه‌دا خه‌اڵت����ی‌ ماددی����ش بدرێته‌‬ ‫ركابه‌ره‌كان بۆ ماوه‌ی‌ مانگێك بێ‌ به‌رامبه‌ر براوه‌كان"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا "له‌هه‌م����وی‌ گرنگتر‬ ‫له‌سینه‌ماكانی‌ كوردستان نیشان ده‌درێن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "خه‌اڵتێكیش به‌ن����اوی‌ خه‌اڵتی‌ ئه‌كادیمی����ای‌ ئه‌مریك����ی‌ داوای‌ كردوه‌ ناو‌و‬ ‫ئه‌زم����ون له‌ڕێگ����ه‌ی‌ راپرس����ی‌ له‌نێو ‪ 100‬وێنه‌ی‌ ئه‌و فیلمانه‌یان بۆ بنێرین كه‌ خه‌اڵت‬ ‫س����ینه‌ماكار‌و رۆژنامه‌نوس����ی‌ س����ینه‌مایی‌ وه‌رده‌گرن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و خه‌اڵته‌ ته‌نها لۆكاڵییه‌‌و بۆ‬ ‫له‌پارێزگاكانی‌ كوردس����تان ده‌به‌خش����رێته‌‬ ‫س����ینه‌مای‌ كوردیی����ه‌‌و وه‌ك هانده‌رێكه‌ بۆ‬ ‫هونه‌رمه‌ندێكی‌ به‌ئه‌زمون"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ سپۆنس����ه‌ر‌و پاڵپش����تی‌ دارایی‌ سینه‌ماكارانی‌ كورد‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌خه‌اڵتی‌‬ ‫فێس����تیڤاڵه‌كه‌‪ ،‬پش����تیوان عه‌ب����دواڵ وتی‌ ئۆسكاری‌ جیهانییه‌وه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫"پاڵپش����تی‌ دارایی‌ فێس����تیڤاڵه‌ به‌شێكی‌‬ ‫پارێزگای‌ هه‌ولێر‌و به‌شێكی‌ تری‌ حكومه‌ت‌و جۆره‌ فێس����تیڤااڵنه‌ به‌ناوی‌ ئۆس����كاره‌وه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی‌ رۆش����نبیری‌ دابین����ی‌ ده‌كات‌و له‌واڵتانی‌ تر هه‌یه‌‌و په‌یڕه‌و ده‌كرێت‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫واباشترە چێژ لەژیان وەربگریت چونکە هێشتا تۆ ه����ەوڵ نادەیت روداوەکان����ی ژیان گەورە‬ ‫خۆشی زۆر بەڕێوەیەو دڵخۆشت دەکەن‪ ،‬ئەم بکەیت بەڵکو بەگش����تی دەڕاونیتە ژیان بۆیە‬ ‫بێتاقەتبون����ەی تۆ هاوژینەکەش����تی بێتاقەت هەندێک کات‌و سات بەسەرتدا تێپەڕدەبن تۆ‬ ‫نایانبینیت‪.‬‬ ‫کردوە‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئا‪ :‬وه‌رزێر بابه‌كر‬ ‫شیرین محه‌مه‌دی‌ ته‌مه‌ن(‪35‬ساڵ)له‌دوكانێكی‌ فرۆشتنی‌‬ ‫خه‌نه‌دا وه‌ك به‌شێك له‌كڕیاره‌كانی‌ تر چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ئاوات ره‌وفی‌ دوكانداری‌ ده‌كرد كه‌ له‌و جۆره‌ خه‌نه‌‬ ‫تازه‌یه‌ی‌ پێ بدات كه‌له‌ئێستادا له‌نێو هاواڵتیان‌و تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كاندا قسه‌و باسی‌ له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫(پیاوكوژو خه‌س���وته‌قێن) دو ج���ۆری‌ تازه‌ی‌ خه‌نه‌ن‬ ‫كه‌ له‌ئێس���تادا به‌بۆنه‌ی‌ سه‌رنجڕاكێشی‌ ناوه‌كه‌ی‌‌و باشی‌‬ ‫جۆره‌كه‌ی‌ بازاڕێكی‌ زۆری‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫فرۆشێكی‌ زۆری‌ هه‌یه‌‬ ‫ئ���اوات ره‌وف ماوه‌ی‌ ‪11‬س���اڵه‌ خه‌ریكی‌ فرۆش���تنی‌‬ ‫خه‌نه‌یه‌ له‌و ماوه‌یه‌دا زۆر جۆری‌ خه‌نه‌ی‌ فرۆشتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌درێژایی ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ كاركردنی‌ هیچ كات به‌قه‌د جۆری‌‬ ‫(پیاوكوژو خه‌سوته‌قێن) موشته‌ری‌ نه‌بوه‌‌و خه‌نه‌ی‌ له‌و‬ ‫جۆره‌ نه‌فرۆشتوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ ك���رد كه‌ س���ه‌له‌فییه‌كانیش‬ ‫خه‌ن���ه‌ به‌كارده‌هێنن‌و له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وتی‌ "ته‌نها هه‌ر‬ ‫خانمان نین كه‌ له‌ئێس���تادا ئ���ه‌و دو جۆری‌ خه‌نه‌یه‌‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪ ،‬به‌ڵكو له‌گه‌ڵ گه‌شه‌س���ه‌ندنی‌ ره‌وتی‌‬ ‫سه‌له‌فی‌‌و باڵوبونه‌وه‌ی به‌شێكیان وه‌ك سونه‌تێك‬ ‫خه‌نه‌ بۆ ریشیان به‌كاردێنن"‪.‬‬ ‫ئاوات ره‌وف جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و جۆره‌ ناولێنانه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫فرۆشی‌ هه‌بێت‌و وتی‌ "ده‌ركردنی‌ ئه‌و دو جۆر‬ ‫خه‌نه‌یه‌ مه‌به‌ستێكی‌ بازرگانی‌ له‌پشته‌وه‌یه‌ بۆ‬ ‫زیاتر فرۆشی‌ خه‌نه‌كه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " ناوه‌كانیان بوه‌ت���ه‌ جێگه‌ی‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێش���انی‌ خانمان‌و بوه‌ته‌ جێگه‌ی‌‬ ‫قسه‌و باسی‌ هاواڵتیان"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئ���ه‌و دو ج���ۆره‌ی‌ خه‌نه‌ له‌نێ���و تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كاندا قسه‌و باسێكی‌ زۆری‌‬ ‫لێكه‌وتۆته‌وه‌‌و ئ���ه‌و دو جۆره‌ی‌ خه‌نه‌‬

‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫ئ����ەم ماوەیە بەقورس����ی بۆ ت����ۆ تێدەپەڕێت ئەم����ڕۆ رۆژێکی باش����ە بۆ بەدەس����تهێنانی‬ ‫بەهۆی ئەم کارە تازەیەی هەڵتبژاردوە کەمێک ئامانجەکانت‌و پیش����اندانی سەرکەوتنەکانت‬ ‫نامۆیت بەچواردەورت بەاڵم ئەوە مانای ئەوە بۆ کەسانی دەوروبەرت تاکو چیتر بەبێهێزی‬ ‫لێت نەڕوانن‪.‬‬ ‫نییە کە خۆشیان ناوێیت‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ل����ەم رۆژان����ەدا متمانەبەخۆبوون����ت زۆر‬ ‫كەمبوەت����ەوەو بوێ����ری‌و بەهێ����زی جارانت‬ ‫نەم����اوە‪ ،‬ئەم����ە دەکرێت هۆکاری قس����ەو‬ ‫قسەڵۆکی هاوڕێکانت بێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫‪13‬‬

‫سێ راستی سادە دەربارەی ئێستای پارتی‬ ‫دکتۆر عەبدولڕەحمان مەولود‬ ‫رۆژ دوای رۆژ تەنگ���ژەی سیاس���ی‌و‬ ‫ئابوری هەرێمی کوردس���تان‌و ناوچەکە‬ ‫زی���اددەکات‪ .‬لەهەلومەرجێکی وەهادا‪،‬‬ ‫بیرخستنەوەی بەش���ێك لەکێشەکانی‬ ‫کوردس���تان بەپوختی‌و سادەیی رەنگە‬ ‫کۆم���ەك بەدۆزین���ەوەی رێگەچارەی‬ ‫گونج���او بکات‪ .‬ب���ۆ ئەم مەبەس���تە‬ ‫لەخوارەوە سێ ڕاستی سادە سەبارەت‬ ‫بەئێستای پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫خراوەتەڕو‪:‬‬ ‫یەکەم‪ ،‬بارزانی واز لەدەسەاڵت‬ ‫ناهێنێت‬ ‫بەداخەوە بارزانی بڕیاری داوە بەهەر‬ ‫نرخێك بێت واز لەسەرۆکایەتی هەرێم‬ ‫نەهێنێت‪ .‬هەر پێشنیارێك‪ ،‬پرۆژەیەك‪،‬‬ ‫پالنێ���ك ئەگ���ەر لەکۆتایی���دا نەبێتە‬ ‫ه���ۆی مانەوەی بارزان���ی‪ ،‬پارتی پێی‬ ‫رازی نابێ���ت‪ .‬بەپێچەوان���ەوەش‪ ،‬هەر‬ ‫پرۆژەیەك‪ ،‬پالن‌و پێش���نیارێك ببێتە‬

‫پارتی���ش بڕی���اری داوە‪ ،‬کوردس���تان‬ ‫واڵتێکی دیموکراتی هاوش���ێوەی واڵتە‬ ‫گەشەس���ەندوەکان نەبێ���ت‪ .‬ئەگ���ەر‬ ‫لەڕابردوش قسەیەکیان لەدیموکراتی‌و‬ ‫ئازادی کردبێت‪ ،‬ئەوە قسەی سەردەمی‬ ‫شاخ‌و ئۆپۆزیسۆن بوە‪ ،‬لەئێستادا لێی‬ ‫پەشێمانن‪ ،‬نرخێکی الیان نەماوە‌و کار‬ ‫بۆ پێچەوانەکەی دەکەن‪.‬‬

‫مایەی مانەوەی مەسعود بارزانی وەك‬ ‫سەرۆکی هەرێم‪ ،‬ئەوا پارتی بێ یەك‌و‬ ‫دوو‪ ،‬بەچ���او قوچاندنەوە پێی رازییە‪.‬‬ ‫هەمو ئ���ەو مانۆر‪ ،‬پێش���نیار‪ ،‬پرۆژەو‬ ‫قسەوباسەی دو ساڵی رابردوی پارتی‬ ‫تەنه���ا‌و تەنها لەبەرخات���ری مانەوەی‬ ‫بارزانییە لەدەسەاڵت‌و هیچیتر‪.‬‬ ‫ه���ەر‬ ‫راب���ردو‪،‬‬ ‫لەم���اوەی‬ ‫کۆلکەخوێندەوارێك یان سیاس���یەکی‬ ‫سێیەم‪ ،‬بارزانی السایی ئۆردوگان‬ ‫ئیکسپایەر ئەگەر بەجۆرێك لەجۆرەکان‬ ‫دەکاتەوە‬ ‫سەری لەقاندبێت بۆ مانەوەی مەسعود‬ ‫دوای مردنی حافز ئەس���ەد‪ ،‬باوکی‬ ‫بارزان���ی وەك س���ەرۆکی هەرێم‪ ،‬ئەوا‬ ‫رۆژی دوات���ر میوان���ی س���ەری رەش سەرۆکی ئێستای سوریا بەشار ئەسەد‪،‬‬ ‫بوەو وەك بلیمەتی س���ەردەم لەالیەن لە‪ ١٠‬ی مانگی شەش���ی ساڵی ‪ ٢٠٠٠‬دا‬ ‫حزبی بەعس بەچەند سەعاتێك دوای‬ ‫پارتیەوە ناسێنراوە‪.‬‬ ‫ئەم مردنە دەس���توری واڵتی سوریای‬ ‫دوەم‪ ،‬دیموکراسی جێمەبەستی پارتی گۆڕی‪ .‬لەم گۆڕین���ەدا مەرجی ئەوەی‬ ‫س���ەرۆك دەبێت تەمەنی لە‪ ٤٠‬س���اڵ‬ ‫نییە‬ ‫پارتی ئەم راستیە دەزانێت زۆرینەی کەمتر نەبێت کرا بە‪ ٣٤‬ساڵ بۆ ئەوەی‬ ‫واڵتانی جیهان پەیڕەو لەسیس���تەمی بەشار ئەسەد مەرجی بون بەسەرۆكی‬ ‫دیموکراس���ی ناکەن‪ .‬لەم ‪ ١٩٣‬واڵتەی تێدابێ���ت‪ .‬دوای ئەم گۆڕینە بەش���ار‬ ‫ئەندام���ی نەت���ەوە یەکگرت���وەکان‪ ،‬ئەسەد کرا بەسەرۆکی سوریا‪.‬‬ ‫ئۆردوگان نەیدەتوانی هاوشێوەی سوریا‬ ‫کەمت���ر لەنی���وە واڵت���ی دیموکراتین‪.‬‬

‫دەس���تور بگۆڕێت‪ .‬هەربۆیە ئۆردوگان‬ ‫کەوتە بیرکردن���ەوە لەڕێگاچارەیەکی‬ ‫تر بۆ مانەوەی لەدەس���ەاڵت‪ .‬ئەوەبو‬ ‫لەڕێگای هەڵبژاردنێکی پر لەس���اختە‌و‬ ‫گوماناوی دەستوری گۆڕی‌ تاکو بتوانێ‬ ‫تاساڵی‪ ٢٠٢٩‬لەدەسەاڵتدا بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫بارزانی لەماوەی راب���ردو لەچەندین‬ ‫بۆنەدا الس���ایی ئۆردوگانی کردۆتەوە‪.‬‬ ‫ب���ۆ نمونە‪ ،‬هاوش���ێوەی ئ���وردوگان‬ ‫بێمنەتی لەئۆپۆزیسیۆن‌و رۆژنامەنوسان‬ ‫نیش���انداوە‪ .‬هاوش���ێوەی هەڵکوتانی‬ ‫ئۆردوگان بۆ س���ەر ئامەد‌و شارەکانی‬ ‫ت���ری کوردس���تان‪ ،‬پارتی���ش زمانی‬ ‫هەڕەش���ەو هەڵکوتانە س���ەر ناوچەی‬ ‫نیلی‪ /‬سەوزی بەکارهێناوە‪.‬‬ ‫لەنوێتری���ن الس���ایی کردن���ەوەی‬ ‫ئۆردوگانیش���دا‪ ،‬دەوروب���ەری بارزانی‬ ‫لەئێستادا لەفیکری ئەوەدان هاوشێوەی‬ ‫ئۆردوگان ریفراندۆمێ���ك بەڕێوەببەن‌‌و‬ ‫لەڕێ���گای ئ���ەم ریفراندۆم���ەوە درێژە‬ ‫بەمان���ەوەی بارزان���ی بدەن لەس���ەر‬ ‫کورسی حوکم‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ���ەم ریفراندۆم���ەی بارزانی‬

‫ب���ۆ مان���ەوەی بارزانی لەدەس���ەاڵت‬ ‫ناچێتەس���ەر‪ .‬ناچێتەس���ەر چونک���ە‬ ‫ریفران���دۆم ن���ەوت نیی���ە لەتانکەری‬ ‫بکەیت‌و بەش���ەو ئاودی���وی بکەی یان‬ ‫لەڕێ���گای قاچاغچی‌و رێگرەکانی دەریا‬ ‫بیفرۆش���ی‪ .‬ب���ۆ ریفران���دۆم بارزانی‬ ‫دەبێ���ت هی���چ نەبێ���ت‪ ٪٥٠‬خەڵک���ی‬ ‫کوردس���تان بێنێتە س���ەر س���ندوقی‬ ‫دەنگدان‪ ،‬ئەوانیش نایەن‪ .‬هاکە بینیت‬ ‫دەس���تەواژەی "پارتی ریفراندۆمەکەت‬ ‫جوان���ە" کەوت���ە س���ەر زاری خەڵکی‬ ‫کوردستان‌و سۆشیالمیدیا‪.‬‬ ‫ئومێد دەکەم‪ ،‬ئەم بابەتە یارمەتیدەر‬ ‫بێت لەپێش���چاوڕونی ئەوانەی بەدوای‬ ‫چارەیەک���ی گونجاون بۆ کێش���ەکانی‬ ‫کوردستان‪ .‬خەڵکی کوردستان دەتوانن‬ ‫س���ودوەرگرن (‪)Take advantage‬‬ ‫لەخۆشەویس���تی‌و عەش���قی بێسنوری‬ ‫پارتی‌و بارزانی بۆ کورسی‌و دەسەاڵت‬ ‫ب���ۆ کەمکردنەوەی کێش���ەی ئابوری‌‌و‬ ‫ناجێگیری سیاسی هەرێمی کوردستان‌و‬ ‫هەقیش وایە ئەم کارە بکەن‪.‬‬

‫هەر پێشنیارێك‬ ‫پرۆژەیەك‪ ،‬پالنێك‬ ‫ئەگەر لەکۆتاییدا‬ ‫نەبێتە هۆی‬ ‫مانەوەی بارزانی‬ ‫پارتی پێی رازی‬ ‫نابێت‬

‫بەم تەمەنەشمەوە من بەدزیەوە جگەرە ئەکێشم‬

‫‪IN MEINEM ALTER RAUCHE ICH IMMER NOCH HEIMLICH‬‬ ‫ئەنوەر قادر رەشید‬

‫ئەمە ناونیشانی ش���انۆنامەیەکی‬ ‫نوس���ەرو ئەکت���ەرو دەرهێن���ەرو‬ ‫ش���ێوەکاری جەزائیری (رێحانە) یە‬ ‫کە لەفەرەنس���ا ژیان بەسەر دەبات‌و‬ ‫ئێلیزابیپ شڤاگێرلێ ‪Schwagerle‬‬ ‫‪ Elisabeth‬تێکستەکەی وەرگێڕاوەتە‬ ‫سەر زمانی ئەڵمانی‌و لەبەرهەمهێنان‌و‬ ‫دەرهێنانی ئێدی���پ کوێرپەر ‪Edith‬‬ ‫‪Koerber‬و لەس���ەر شانۆی (تری‪-‬‬ ‫تیئاتەر ‪ )tri-Buene‬لەش���توتگارت‬ ‫(ئەڵمانیا) لە‪١١‬ی تش���رینی دوەمی‬ ‫‪ 2016‬تا‪7‬ی تەم���وزی‪( 2017‬دیارە‬ ‫لەنێوانیشیاندا پش���و هەیە) نمایش‬ ‫دەکرێ‌و بەردەوام بلیت فرۆش���راوەو‬ ‫هۆڵی نمایش پڕەو جێ نەماوە‪.‬‬ ‫نمای���ش لەحەمامێک���ی ژنان���ی‬ ‫جەزایی���ردا دەس���ت پێ ئ���ەکات‌و‬ ‫هەر ل���ەو ش���وێنەش کۆتایی دێت‪،‬‬ ‫کاراکتەرەکان���ی دەرئەکەون نۆ ژنن‪،‬‬ ‫مریەم دوگیانەو لەدەس���ت براکەی‬ ‫هەڵهات���وە (ک���ە لەفەڕەنس���اوە‬ ‫گەڕاوەتەوە بۆ کوش���تنی)‪ ،‬فاتمەی‬ ‫دی���ارە ئاف���رەت لەکۆمەڵ���گای نەبوە‪ ،‬کاتێک ئەزانێ س���امیە ناترە‬ ‫ناترو بەڕێوەبەری حەمام بەهانایەوە‬ ‫ئەچێ���ت‌و لەعەمب���اری حەمامەکەدا ئەوروپیش���دا بەش���ێک لەو یاس���ا پەشیمان ئەبێتەوەو پێی رازی نابێ‬ ‫ئەیش���ارێتەوە‪ .‬هەمو ئەوانی دی بۆ بنیادنراوەی پیاوس���االری بەسەردا بیکاتە بوکی خۆی‪ ،‬لەهەمو ئەوانەش‬ ‫خۆ شوشتن هاتون بێ لەسامیە کە سەپێنراوە‪ ،‬ئیدی بەپاساوی جیاوازی نامۆترو بەسوێتر‪ ،‬بەسەرهاتی لویزایە‬ ‫ناترێکی ت���ری حەمامەکەیەو هەمو فیزیکی بێت یان هەر پاساوێکی تر‪ ،‬کە ژنێکی بەتەمەنی ماڵەوەیە‪ ،‬وەک‬ ‫خواس���تەکانی ل���ەوەدا کۆبوەتەوە بەاڵم بەشێوەی ئافرەتی کۆمەڵگای خۆی ئەگێڕێتەوە‪ ،‬کاتێ ئەم منداڵ‬ ‫پیاوێک بێتە داخوازی‌و پەیوەندیەکی دواکەوت���و نەکراوەت���ە قوربان���ی‌و ب���وە‪ ،‬هاوڕێیەکی باوک���ی بەردەوام‬ ‫سۆزداری‌و ماڵ‌و حاڵی خۆی هەبێ‪ .‬زۆرێک لەبەسەرهاتەکانی ئەو دەقە نوقوڵ���ی ب���ۆ هێناوە‪ ،‬ئەڵ���ێ لەپڕ‬ ‫ن���ۆ کاراکت���ەری ئاف���رەت‪ ،‬ن���ۆ بەوان نامۆیە‪ ،‬ب���ۆ نمونە‪ ،‬گەنجێک رۆژێک جل���ی تایبەتیان لەبەرکردم‌و‬ ‫کاراکت���ەری جی���اواز‪ ،‬هەریەکەیان بەئومێ���دی گەیش���تن بەئاواتەکانی ئارایشتیان بۆ کردم‌و ئێوارە بەتەنیا‬ ‫بەش���ێوازێک بوەت���ە قوربانی���ی واڵت بەجێئەهێڵێ‌و رو لەفەرەنس���ا خس���تمیانە ژورێکەوە‪ ،‬زۆر ترسام‪،‬‬ ‫دواکەوت���وی ئ���ەکات‪ ،‬بەاڵم لەجێی ئەوەی کەڵک زۆر هاوارم کردو کەس بەدەنگمەوە‬ ‫کۆمەڵگایەک���ی‬ ‫پیاوساالری‌و پێکهاتەی هەریەکەیان لەو شارستانیە وەربگرێ‌و دواڕۆژێکی نەهات‪ ،‬تادەرگا کرایەوەو هاوڕێکەی‬ ‫بەپێی پێگ���ەی کۆمەاڵیەتی‌و رادەی رۆشن بۆ خۆی بنیادبنێ‪ ،‬کەوتوەتە باوکم هاتە ژورەوە‪ ،‬وتم نوقوڵی بۆ‬ ‫رۆش���نبیری خ���ۆی هەڵس���وکەوت ژێر فش���اری خەڵکان���ی توندڕەوو هێناوم‪ ،‬بەاڵم لەجێی ئەوەی نوقوڵم‬ ‫دەکات‪ ،‬هەر هەموش���یان بەشێوەی گەڕاوەتەوە بۆ کوشتنی خوشکەکەی بداتێ‪ ،‬پانتۆڵەکەی داکەند‪ ،‬پاشان‬ ‫جی���اواز گرفت���اری ژێردەس���تی‌و کە دوگیانە‪ ،‬نمونەیەکی تر خێزانێک لەدەمی دەرئەچ���ێ‌و دانی پیا ئەنێ‬ ‫کە س���ااڵنێکە لەپاریس ژیان بەسەر کە پەیوەندی سۆزداری لەگەڵ برای‬ ‫بااڵدەستی پیاوانن‪.‬‬ ‫لەم نمایشەدا زوربەی گرفتەکانی ئەب���ەن‌و لەجێ���ی ئ���ەوەی فکریان هاوسەرەکەی بەستوە‪.‬‬ ‫ئەمان���ەو چەندی���ن گرفت���ی تری‬ ‫ژنانی کۆمەڵگای دواکەوتو ئەخرێتە ف���راوان بکەن‪ ،‬لەبازن���ەی کۆمەڵگا‬ ‫رو‪ ،‬لەکاتێکدا هەمو س���تافی نمایش دواکەوتوەکەی خۆیانا ئەخولێنەوەو ئافرەتان بەزمانێکی سادەو کاریگەر‬ ‫(بێجگ���ە لەفرمێس���ک مس���تەفای دایکەکەی گەڕاوەت���ەوە بۆ جەزائیر ک���ە لەنێ���وان خۆش���یاندا چەندین‬ ‫هونەرمەن���د) لەواڵتانێک���دا ژیاون‌و ژن ب���ۆ کوڕەکەی بهێن���ێ‌و ئەیەوێ بەدحاڵی بون‌و لێکدابڕان‌و ئاشوب‌و‬ ‫ئەژین کە ئەو وردەکاریانەی فشاری لەحەمام���ا هەڵیبژێرێ ب���ۆ ئەوەی لێکت���رازان‌و زۆرجاری���ش یەکت���ر‬ ‫س���ەر ژنانیان بەو شێوەیە نەدیوە‪ ،‬عەیبەکانی ببین���ێ‪ ،‬هەرچەندە ئەو الواندنەوەو سوککردنی خەمی یەکترو‬ ‫ک���ە لەدەقەک���ەدا ئاماژەی���ان پێ هاوس���ەرێکی بۆ کوڕەک���ەی ئەوێ هەر ی���ەک لەڕوانگ���ەی خۆیەوە بۆ‬ ‫ک���راوەو لەگەڵ ئەوەش���دا بەوپەڕی کارەکەرێک���ی گوێڕای���ەڵ ب���ێ بۆ روداوەکان ئەڕوانێ‪ ،‬تائاشکرا ئەبێ‬ ‫توان���اوە بەرجەس���تەی دەک���ەن‪ .‬خێزانەکەی���ان‌و ش���ارەزایی لەم���اڵ کە مریەمی دوگیان لەالیەن فاتمەی‬ ‫ئەوەش بەدواداچ���ون‌و ئامادەکاریی بەڕێوەبردنا هەبێ (دیارە بەپێوەری ناترەوە شاردراوەتەوەو کاتی منداڵ‬ ‫هزرو جەستەیی دەوێ تابتوانن بەو ئ���ەوان بۆ ماڵداری وەک جلش���تن‌و بونێتی‌و محەمەدی براشی بەردەوام‬ ‫شێوەیە کاراکتەرەکان بخەنە قاڵبە خواردن ئامادە کردن‌و گسکدان‌و‪ )....‬لەب���ەر دەرگا ئەنەڕێن���ێ تادەرگای‬ ‫سروش���تیەکەی ئ���ەو کۆمەڵگایەی لەهەم���ان کاتیش���دا ل���ەش‌والری لێ بکەن���ەوەو دەس���تی بەمریەمی‬ ‫ب���ەوان نامۆی���ەو بتوانن ش���رۆڤەی جوان بێ‪ ،‬هەرچەندە س���امیە هەمو خوشکی بگا‪ .‬بەئاشکرا بونی مریەم‬ ‫بەسەرهاتی هەر یەکەیان بەشێوەی ئ���ەو مەرجانەی تیای���ەو رازیە بەو لەحەمامەکە‪ ،‬ترسێکی زۆر هەموان‬ ‫شیاوی خۆی‌و بۆ وەرگری ئەوروپی هاوس���ەرگیریە‪ ،‬بەاڵم مادام مۆونی داگیر ئ���ەکات‌و ناڕەزایی دەرئەبڕن‬ ‫کە تەنانەت زمانی فەڕەنس���یش فێر تائایشێ (فرمێسک مستەفا) غیرەت‬ ‫نمایش بکەن‪.‬‬

‫کە ئەوترێ شانۆ‬ ‫هونەرو پیشەو‬ ‫بازرگانی‌و زانستە‬

‫نمایشێک لەشانۆکە‬ ‫ئەیگرێ‌و ئەبێتە مامانی‪ ،‬دڵەڕاوکێی‬ ‫ئافرەتانیش هەر بەردەوامە تاگریانی‬ ‫مناڵەکە ئەبیستن‌و لێرەوە غەریزەی‬ ‫دایکایەتی ب���اڵ بەس���ەر هەمویانا‬ ‫ئەکێش���ێ‌و ترسەکەیان ئەڕەوێتەوەو‬ ‫تەنی���ا بیریان بۆ ئەوە ئەچێت چۆن‬ ‫ئەو دایک‌و مناڵە لەدەست محەمەدی‬ ‫تون���دڕەو رزگار بک���ەن‪ ،‬بۆیە بڕیار‬ ‫ئەدەن ه���ەر هەمویان گۆش���ەیەک‬ ‫لەژێ���ر بەرگەکانیانا دانێن (تا وەک‬ ‫دوگیان بنوێنن)و روی خۆیان بپێچن‌و‬ ‫پێکەوە بچن���ە دەرەوە بەو نیازەی‬ ‫س���ەر لەبرا توندڕەوەک���ەی مریەم‬ ‫بشێوێنن‌و هەمو پێکەوە دەرباز بن‌و‬ ‫لەئەنجامدا مناڵەکە رزگار ئەکرێت‌و‬ ‫س���امیە (کە هێمای خۆشەویستی‌و‬ ‫ژیانی بەختەوەری���ە) ئەکەوێتە بەر‬ ‫رێژنەی گولل���ەی محەمەدی تینوی‬ ‫خوێن‌و تیرۆر ئەکرێت‪.‬‬ ‫رێحان���ە ل���ەم تێکس���تەدا‬ ‫کۆمەڵگایەکی ئازادمان لەپانتاییەکی‬ ‫تەس���کی جوگرافی نێو حەمامێکدا‬ ‫ب���ۆ وێنا ئەکات ک���ە کۆمەڵگایەکی‬ ‫کاتی���ی رەنگاورەنگ���ی داخ���راوە‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەی دیوی دەرەوەی رەش‬ ‫و س���پیی پیاوساالری‪ ،‬کۆمەڵگایەک‬ ‫بۆ س���اتێکی کورت دابڕاو لەدنیای‬ ‫دەرەوەی ت���اوان‌و تۆڵ���ەو تین���وی‬ ‫خوێن‪.‬‬ ‫ئەمان پێئەکەنن‪ ،‬س���ەما ئەکەن‪،‬‬ ‫گۆرانی ئەڵێن‪ ،‬ب���اس لەحەرامەکان‬ ‫ئەکەن‪ ،‬زەمی پیاوی خۆیان‌و پیاوانی‬ ‫تر ئەکەن‪ ،‬باس لەئایین‌و سیاسەت‌و‬ ‫عەش���ق‌و س���ێکس ئەکەن‪ ،‬جگەرە‬ ‫ئەکێش���ن‌و س���نورەکانی کۆمەڵگای‬ ‫دەرەوە ئەسڕنەوە چونکە لەجێیەکی‬

‫ئ���ازادو پارێ���زراودان‪ ،‬هەرچەن���دە‬ ‫لەڕوبەرێکی تەس���کدان‌و دەرگاشیان‬ ‫بەڕوی دەرەوەدا داخس���توە‪ .‬ئەمان‬ ‫لەحەمامدا نەک تەنیا جەس���تەیان‪،‬‬ ‫بەڵکو ناخیشیان ئەشۆنەوە‪ ،‬ئەمان‬ ‫گوێ بەنەڕەی نەشازی تێرۆری ئەو‬ ‫دیو حەمام ن���ادەن‪ ،‬بابۆخۆی هەر‬ ‫دەرگا بکوتێ‪.‬‬ ‫ئەم نمایش���ە ب���ۆ کۆمەڵگایەکی‬ ‫ئەوروپ���ی‌و وەرگ���ری ئەوروپ���ی‬ ‫تراومایەکەو بەڕویان���ا ئەتەقێتەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوان ش���ارەزای هەن���دێ گرفتی‬ ‫ئافرەتن لەکۆمەڵگا دواکەوتوەکان‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو هەمو فشارو ناعەدالەتی‌و‬ ‫س���تەمە ش���تێکی نوێی���ە‪ ،‬دی���ارە‬ ‫ئ���ەم نامۆیی���ە ب���ۆ هونەرمەندانی‬ ‫بەشدارانی نمایش���یش هەر راستە‪،‬‬ ‫بۆیە ب���ۆ گوزارش���ت لەحاڵەتەکان‬ ‫پێویس���تیان بەگەڕان‌و پش���کنینی‬ ‫زۆرە تابتوان���ن الیەنە ش���اراوەکانی‬ ‫کاراکتەرەکانی���ان بدۆزنەوەو بتوانن‬ ‫بەرجەس���تەی بک���ەن‪ ،‬هەم���وان‬ ‫ئەزانی���ن کە دەرهێن���ەرو ئەکتەری‬ ‫پیش���ەمەند لەزوربەی حاڵەتەکاندا‬ ‫پانتای���ی بیرکردنەوەی���ان فراوانترە‬ ‫لەشانۆکاری ئاماتۆر‪ ،‬ئەمان بەناخ‌و‬ ‫جەستە ئامادەیی تەواویان هەیە بۆ‬ ‫هەر تێکس���تێک‌و هەر کاراکتەرێک‪.‬‬ ‫جەس���تەی مەش���قپێکراوی ئامادەو‬ ‫ناخی ئازاد مەودای بەرجەستەکردن‬ ‫بەرفراوان ئەکات‪.‬‬ ‫فرمێس���ک مس���تەفا ئەکتەرێکی‬ ‫بەتوان���او دیاری ش���انۆی کوردیەو‬ ‫خ���اوەن خەی���اڵ‌و پاش���خانێکی‬ ‫هونەری���ی‌و رۆش���نبیریە‪ ،‬ئ���ەوەش‬ ‫هۆکاری سەرکەوتنێتی لەو رۆاڵنەی‬

‫لەس���ەر تەختەی ش���انۆی کوردی‬ ‫بینیوێت���ی‪ ،‬بەاڵم ل���ەم بەرهەمەدا‬ ‫س���نوری تواناکان���ی خ���ودی خۆی‬ ‫بەزان���دوەو ئ���ەو ئازادی جەس���تەو‬ ‫رۆحیەی بۆ کاراکتەری خەسوی ناو‬ ‫نمایش بەرجەستەی ئەکات وزەیەکی‬ ‫دەربڕینی بێس���نورە‪ ،‬لێرەدا هەست‬ ‫ئەکەیت هەمو ئەکتەرەکان بەتوانای‬ ‫بەهرەو پیشەیی خۆیان وزە بەیەکتر‬ ‫ئەبەخشن‌و وەک تیمێکی لێکنەترازاو‬ ‫کار ئەک���ەن‌و ئەزان���ن الس���ەنگی‬ ‫لەدەربڕینی یەکێکیان���دا کارئەکاتە‬ ‫سەرجەمی بەرهەمەکە‪ ،‬ئەمەش ئەوە‬ ‫ناگەیەنێ کە تەنیا فرمێس���ک وزەی‬ ‫بەرجەستەکردنی لەئەکتەرەکانی تر‬ ‫وەرئەگرێ‪ ،‬بەڵک���و ئەوانیش وزەی‬ ‫دەربڕین لەتوانای ئەو وەرئەگرن‪ ،‬لەم‬ ‫نمایش���ەدا هەست ئەکەیت فرمێسک‬ ‫ناخی ئارامەو جەستەو رۆحی ئازادو‬ ‫بێ سنورە‪.‬‬ ‫کە ئەوترێ ش���انۆ هونەرو پیشەو‬ ‫بازرگانی‌و زانستە‪ ،‬لەبەرهەمێکی وادا‬ ‫ئەبینرێ کە نمایشێکی یەک سەعات‌و‬ ‫پەنجا خولەک‪ ،‬ب���ێ ئەوەی مەلەلی‬ ‫یەک چرکەشی تیابێ‪ ،‬بەردەوام دیدو‬ ‫تێڕوانینی بەش���داران بتوانن بینەر‬ ‫بەکورسیەوە ببەس���تنەوەو بیخەنە‬ ‫دنیایەکی پ���ڕ لەفەنتازیاو داهێنان‪،‬‬ ‫ئەوە رەنگدانەوەی کاری جدی‌و خۆ‬ ‫ئامادەکردنە بۆ نمایش‪ .‬لەهەموشی‬ ‫گرنگتر کە نوس���را یەک س���ەعات‌و‬ ‫پەنج���ا خولەک هەڵ���ەی تیا قوبوڵ‬ ‫ناکرێ‌و کەم‌وزی���اد لەو کاتە‪ ،‬مانای‬ ‫خەلەلێک لەڕیتم���دا هەیەو ئەوەش‬ ‫لەبەرهەم���ی ئەکادیمیا بەشکس���ت‬ ‫ئەژمار ئەکرێ‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ژێرخانی‌ فیکری‌‌و پەروەردەیی‌و جیهانی‌ دوای‌ تۆتالیتاریزم‬ ‫محمد ناسح‬ ‫وەکو ئاشکرایە رەوڕەوەی ژیان‌و‬ ‫کات ناوەس����تن و بەردەوامن‪ ،‬کات‬ ‫مێژو دروست دەکات‌و بەرەو داهاتو‬ ‫دەڕوات‪ ،‬مێ����ژوش پڕە ل����ەڕوداوو‬ ‫روداوەکانی����ش ب����ۆ ئێس����تا دەبن‬ ‫بەتەجرەبە‪ ،‬تەجرەبەکانیش رۆڵێکی‌‬ ‫گەورەی����ان هەی����ە لەنوس����ینەوەی‌‬ ‫داهاتو‪ ،‬بۆی����ە تەجرەبە ژێرخانێکی‌‬ ‫فیکری‌ ه����ەرە مەزنی‌ ه����ەر تاک‌و‬ ‫کۆمەڵگەیەکە لەپ����اڵ بەئەکادیمی‬ ‫کردنی‌ دامەزراوە پەروەردەییەکاندا‪،‬‬ ‫کاتێ����ک مەترس����ی‌ روب����ەڕوی‌‬ ‫کۆمەڵگەیەکی‌ ئاس����تنزم دەبێتەوە‬ ‫رێگەچارەی‌ زانس����تی‌‌و ئەکادیمیان‬ ‫نی����ەو خوێندن����ەوەی‌ واقیع����ی‌ بۆ‬ ‫ناکرێت‌و بەشێوازێکی‌ هەڵە روبەڕوی‌‬ ‫مەترس����یەکان دەبنەوەو لەئاکامدا‬ ‫بڕی����اری‌ ئۆتۆکراتی‌(تاکەک����ەس)‬ ‫دەبێتە جێگرەوەی‌ بڕیاری‌ دروست‌و‬ ‫دەس����تەجەمعی‌‌و جێگەی‌ پەرلەکان‬ ‫دەگرێت����ەوەو ب����اری‌ نائاس����ایی‬ ‫رادەگەینرێ����ت‌و کۆمەڵگ����ە دەبێتە‬ ‫دو چین����ی‌ زۆر جی����اواز لەیەکت����ر‬

‫ئەوانیش چینی‌ پراگماتیزم‌و چینی‌‬ ‫پرۆلیت����ارە‪ ،‬واتە چین����ی‌ کرێکارو‬ ‫ب����ۆرژوا‪ ،‬ک����ە لەهەم����و حاڵەتێکدا‬ ‫چینی‌ س����تەمکارو ب����ۆرژوا‪ ،‬دەبنە‬ ‫خاوەنی‌ دەس����ەاڵت‌و ئابوری‌ تەواو‬ ‫کۆنترۆڵ دەکەن‪ ،‬لەم پێناوەش����دا‬ ‫هەوڵی‌ بەناڕۆش����نبیرکردنی‌ چینی‌‬ ‫هەژار دەدەن‌و هەڵمەتی‌ گەوجاندن‬ ‫لەهەم����و کایەکان����ی‌ کۆمەڵگ����ەوە‬ ‫دەست پێ دەکات‌و گورزێکی‌ تەواو‬ ‫کاریگ����ەر لەپ����ەروەردە ئەدرێ����ت‌و‬ ‫زۆرین����ەی‌ کۆمەڵگ����ە نەخوێندەوار‬ ‫ئەکرێ����ن‌و چەک‌و پارەو دروش����می‌‬ ‫ڕەگەزپەرس����تی‌(ئاپارتایت)و بیری‌‬ ‫ناس����ۆنالیزمی‌ بۆ مەرامی‌ مانەوەی‌‬ ‫چین����ی‌ تۆتالیت����ار باڵودەکرێتەوە‪،‬‬ ‫لەو ڕێگەیەش����ەوە چینی‌ تۆتالیتار‬ ‫ب����ۆ ئ����ەوەی‌ بەت����ەواوی‌ کۆمەڵگە‬ ‫ک����ە زۆرین����ەی‌ چین����ی‌ پرۆلیتارو‬ ‫ه����ەژارن‪ ،‬کۆنترۆڵ بک����ەن خۆیان‬ ‫لەمەترس����ی‌‌و لەبەرهەڵس����تی‌ ئەم‬ ‫چین����ە کەمبکەنەوە‪ ،‬لەس����ەرەتاوە‬ ‫س����ێکتۆرەکانی‌ پ����ەروەردەو دواتر‬ ‫فەرهەن����گ‌و کلت����وری‌ خۆی����ان‬ ‫دەشێوێنن‌و گورزی‌ کەمەرشکێنیش‬ ‫لەچەمکی‌ تەندروس����تیش ئەدەن‌و‬

‫چینی‌ خوارەوە توش����ی‌ کارەسات‌و‬ ‫شڵەژانی‌ دەرونی‌ گەورە دەکەن‪ ،‬دوای‌‬ ‫دەستبەس����ەرداگرتن‌و دڵنیابونەوە‬ ‫لەگێلێتی‌ تاک‌و ئاس����تنزمی‌ فکری‌‬ ‫ت����اک‪ ،‬چینی‌ تۆتالیت����ار کۆمەڵێک‬ ‫پ����رۆژە دەکەن����ەوەو ئارامی����ەک‬ ‫تائەو رادەیەی‌ مەترس����ی‌ بۆس����ەر‬ ‫دەسەاڵتەکەیان نەبێت دەگەڕێنەوە‬ ‫ب����ۆ کۆمەڵگەو خۆیان بەپادش����ای‌‬ ‫ئارامی‌‌و س����ەقامگیرو خزمەتکردن‬ ‫دەناس����ێنن‌و بەش����ێوازێک وێن����ای‌‬ ‫دەسەاڵت‌و کەس����ە خۆسەپێنەکان‬ ‫دەکرێت کە ئەوان نەبن‪ ،‬ژیان نابێت‪،‬‬ ‫کات ناڕوات‪ ،‬دەس����ەاڵت جگە لەوان‬ ‫ک����ەس ناتوانێت بەڕێ����وەی‌ ببات‌و‬ ‫کۆمەڵگەش بەش����ێوازێک دەستەمۆ‬ ‫ئەکرێ����ت‪ ،‬کە خۆی����ان دەپاڕێنەوە‬ ‫بۆ ئەوەی‌ لەژێردەس����تی‌ دیکتاتۆرو‬ ‫خۆسەپێندا حوکم بکرێن‌و ئارامیان‬ ‫بۆ بگەڕێتەوە! ئیتر هەمو ش����تێک‬ ‫تێکدەچێت‪ ،‬لەزیهن����ی‌ کۆمەڵگەدا‬ ‫باش بەخراپ‌و خراپ بەباش ئاڵۆگۆڕ‬ ‫پێدەکرێ����ت‪ ،‬بۆیە ئەم چینە زۆرەی‌‬ ‫کۆمەڵگە توانای‌ بەرهەڵستیان نیەو‬ ‫بەئەستەم دەتوانن خۆیان لەحوکمی‌‬ ‫تۆتالیتارو دیکتات����ۆر رزگار بکەن‪،‬‬

‫وەک����و نەخۆش����ێکی‌ دەرون����ی‌ وان‬ ‫توانای‌ خۆچاککردنەوەو چارەسەر ‌‬ ‫ی‬ ‫خودی����ان نیە‪ ،‬بۆیە ئ����ەم میللەت‌و‬ ‫کۆمەڵگەیە کاتێک لەالیەن هێزێکی‌‬ ‫دەرەکیەوە ڕزگار دەکرێن‌و دەسەاڵت‬ ‫دەگەڕێنرێتەوە بۆ چینی‌ پرۆلیتارو‬ ‫ه����ەژار‪ ،‬خۆیان لەناو خۆیاندا هەزار‬ ‫دیکتات����ۆرو تۆتالیت����ار دەخەنەوە‬ ‫‪ ،‬ئەگ����ەر بیانەوێ����ت چاکس����ازی‌‌و‬ ‫پاکس����ازی‌ لەهەرش����تێکدا بک����ەن‬ ‫وێرانترو خراپت����ری‌ ئەکەن‪ ،‬توانای‌‬ ‫بڕیاری‌ دروستیان نیەو گۆشەنیگای‌‬ ‫فیک����رو بیرکردنەوەی����ان زۆر‬ ‫تەسک‌و س����نوردارە‪ ،‬ئەوەی‌ ئێستا‬ ‫لەکۆمەڵگەی‌ ئێمە رودەدات قۆناغی‌‬ ‫دوای‌ دیکتاتۆریەتەو واخەریکە وردە‬ ‫دیکتاتۆر دروست دەکەینەوە‪ ،‬چونکە‬ ‫پێمانوایە ژیان لەس����ێبەری‌ ئەواندا‬ ‫خۆشترو ئارامترو س����ەقامگیرترە‪،‬‬ ‫چینێکی����ش هەن کە راس����تیەکان‬ ‫وەک����و خۆی‌ دەبین����ن‌و کۆمەڵگەی‌‬ ‫لێ ئاگاداردەکەن����ەوە بەاڵم هێندە‬ ‫کەمن کە هاواریان بەهیچ شوێنێک‬ ‫ناگات‌و چینی‌ خاوەن دەس����ەاڵت‌و‬ ‫بەرژەوەندیخوازیش بەردەوام هەوڵی‌‬ ‫س����ەرکوتکردنی‌ چینی‌ رۆش����نبیرو‬

‫چاالکوانان دەدەن‌و رێگری‌ گەورەیان‬ ‫بۆ دروست دەکەن بۆ باڵوکردنەوەی‌‬ ‫وەع����ی‌‌و بەرزکردن����ەوەی ئاس����تی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ تاک‌و کۆمەڵگە‪ ،‬چونکە‬ ‫دەزان����ن کۆمەڵگ����ەی‌ دواکەوت����وو‬ ‫نەخوێنەوار خانەخوێیەکی‌ باش����ن‬ ‫بۆ چین����ی‌ تۆتالیت����ارو دیکتاتۆرو‬ ‫دەتوانن بەئاسانی‌ حوکمیان بکەن‪،‬‬ ‫بۆیە گۆڕانکاری‌‌و السەنگکردنەوەی‬ ‫ئەم بارە بۆ کۆمەڵێک رۆش����نبیرو‬ ‫نوسەرو چاالکوان‌و رۆژنامەنوس زۆر‬ ‫ئاس����تەمەو ناتوانن کۆمەڵگەیەکی‌‬ ‫لەو ش����ێوەیەی‌ کە چەندین س����اڵە‬ ‫کۆیلەی‌ دەس����ەاڵت‌و پ����ارەو ژیانە‬ ‫هۆشیار بکرێتەوەو رۆشنبیر بکرێت‪،‬‬ ‫تەنها چارەس����ەر بۆ رۆشنبیرکردنی‌‬ ‫ت����اک‌و کۆمەڵگ����ە پەروەردەی����ە‪،‬‬ ‫ئەویش دەس����ەاڵت نایکات‪ ،‬مەگەر‬ ‫دەسەاڵتێکی‌ دەرەکی‌ دیموکراتخواز‬ ‫بی����کات وەکو چ����ۆن ئەمریکا دوای‌‬ ‫روخاندن����ی‌ دیکتات����ۆرو چین����ی‌‬ ‫تۆتالیتارو سیس����تمی‌ تۆتالیتاریزم‬ ‫لەیابان‌و کۆریاو ئەڵمانیا کردی‌‪ ،‬یان‬ ‫چەندین ساڵی‌ دەوێت تائەو قۆناغە‬ ‫شومە تێپەڕێت‌و کۆمەڵگە لەخەوی‌‬ ‫بێئاگایی‌‌و نەزانین بەخەبەربێتەوە‪.‬‬

‫تەنها چارەسەر‬ ‫بۆ رۆشنبیرکردنی‌‬ ‫تاک‌و کۆمەڵگە‬ ‫پەروەردەیە‬ ‫ئەویش دەسەاڵت‬ ‫نایکات‬

‫کوردی باش ئەوەیە کە مردوە!‬

‫سامانی وه‌ستا به‌کر‬

‫گرنگ نیە ئەردۆگان‬ ‫پەیوەندی بەکێوە‬ ‫کردوەو پێشتر لەگەڵ‬ ‫کام پارت‌و رێکخراوو‬ ‫سەرۆک خێڵ‌و‬ ‫حزب‌و حکومەتدا‬ ‫قسەی کردبێ بەڵکو‬ ‫گرنگ تێگەیشتنە‬ ‫لەئامۆژگاریە‬ ‫ناوازەکەی ئەگەرچی‬ ‫زۆر خوێناویش بو‬

‫ک���وردی باش ئەوەیە ک���ە مردوە!‬ ‫تـورک وا ئەڵێ‬ ‫ئ���ەوەی ئ���ەردۆگان ک���ردی وێڕای‬ ‫خۆێنڕشتن بەاڵم پەیام‌و ئامۆژگاری‌و‬ ‫دەرس ب���و بۆ ک���ورد لەدوژمنێکەوە‪،‬‬ ‫تێگەیش���تن لێ���ی دیراس���ات‌و‬ ‫لێکۆڵێنەوەی ناوێ! واتە ئەوان بونمان‬ ‫رەفز دەکەن ن���ەک حزب‌و بزوتنەوەو‬ ‫رێکخراوەکانمان!‬ ‫مرۆڤ���ە بیرمەن���دەکان هێن���دەی‬ ‫لەڕەفت���اری دوژم���ن س���ڵدەکەنەوەو‬ ‫لەئامادەباشیدا دەبن بۆ روبەڕوبونەوە‪،‬‬ ‫دو هێندەش سود لەگوفتارو لەڕەفتاری‬ ‫وەردەگرن‌و لەپەیامی ناحەزەندا وەاڵمی‬ ‫پرسیارە نادیارەکان دەچننەوە‪.‬‬ ‫لەپ���اش جەنگی یەکەم���ی جیهانی‬ ‫لە‪١٠‬ی ئابی‪١٩٢٠‬دا پەیمانی س���یڤەر‬ ‫لەنێوان براوەکان���ی جەنگی جیهانیی کردنی دەوڵەتی کوردیە‪.‬‬ ‫تورک���ە س���ەلجوقییەکان یەکەمین‬ ‫یەک���ەم‌و پاش���ماوەی ئیمپراتۆریەتی‬ ‫دەوڵەتی عوسمانی بەستراو مافەکانی ه���ۆزی ت���ورک ب���ون ک���ە حوکمی‬ ‫گەلی کورد لەبڕگەکانی‪ ٦٣ ،٦٢‬و ‪٦٤‬دا تورکیایان کردوە‪ ،‬هۆزێکی ئیس�ل�ام‬ ‫س���ەلمێنرا‪ ،‬بەاڵم بەهۆی بەرژەوەندی بون لەناوەڕاستی ئاسیا لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫هاوپەیمانی براوەی جەنگ‌و ناتەبایی‌و دەری���ای قەزوین���ەوە هاتب���ون‪،‬‬ ‫ناکاری سەرانی کورد لەو دەمەدا ئەو لەنیوەی س���ەدەی‪١١‬ی ژاینی توانیان‬ ‫پەیمانە هەڵپەس���ێراو پەیمانی لۆزان ئەرمەنس���تان‌و فەلەس���تین‌و زۆربەی‬ ‫نوس���رایەوەو کوردس���تان دابەشکرا ئێران بخەنە ژێر دەسەاڵتی خۆیانەوەو‬ ‫بەس���ەر چوار دەوڵەت���داو تورکیش پاشان غەزوی ناوچەکانی ئەنادۆڵیان‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫پشکی شێری بەرکەوت‪.‬‬ ‫س���اڵی‪ ١٠٧١‬توانیان زۆر لەبەهێزی‬ ‫براوەکانی یەکەمین جەنگی جیهانی‌و‬ ‫تورک لە‪٢٤‬ی تەموزی ‪١٩٢٣‬دا پەیمانی دەرکەوتنی بێزەنتیەکان کەمبکەنەوە‬ ‫لۆزانی���ان بەس���ت‌و جێ���ی پەیمانی بەس���ەرکەوتنیان لەشەڕی مەاڵزگرد‪،‬‬ ‫سیڤەری گرتەوە‪ ،‬تورک بوە خاوەنی پاش���ان تورک���ە س���ەلجوقییەکان‬ ‫زۆرترین رێ���ژەی خاک‌و خەڵکی کورد ئیمپراتۆرییەتێکی���ان دامەزران���د کە‬ ‫تائێستاش پاش چەندین دەیە تورک شاری "قۆنیە"ی ئێستا پایتەختی بو‬ ‫سیاسەتی س���ڕینەوەو نەخوێندنەوەی ئیتر لەوکاتەوە ئیسالم‌و زمانی تورکی‬ ‫نالۆژی���ک بەرامبەر ک���وردو ئەرمەن‌و جێگەی مەس���ییحیەت‌و زمانی یۆنانی‬ ‫کەم���ە نەتەوەکانیتری تورکیا پەیڕەو لەناوچەکانی ئەنادۆڵ گرتەوە‪.‬‬ ‫دوای هەڵمەت���ی خاچپەرس���تەکان‬ ‫دەکا‪.‬‬ ‫س���ەلجوقیەکان‬ ‫ئەرمەن هەر زو تێگەشتون‌و خۆیان ئیمپراتۆریەت���ی‬ ‫لەژێر هەژمون���ی تورکدا لەگەڵ کاتدا تاس���اڵی‪ ١٢٤٣‬بەردەوام بو پاش���ان‬ ‫رزگار کردو ع���ەرەب‌و نەتەوەکانیتری روبەڕوی مەغۆلەکان ب���ۆوە‪ ،‬مەغۆل‬ ‫ناو تورکی���ا هەر یەک���ەی بەجۆرێک الوازب���ون بەهۆی ناکۆک���ی ناوخۆوەو‬ ‫لەگەڵ کەمی ژمارەشیان پارێزراوترن‪ ،‬تورک بەهێز بون پاش���ان لەسەدەی‬ ‫هەرچ���ی ک���وردە تائ���ەم س���اتەش ‪١٤‬ی زاینی���دا لەسەردەس���تی‬ ‫نەمانتوانیوە سود لەکات‌و لەهەڵەکانی سوڵتان عوس���مانی یەکەم دەوڵەتی‬ ‫راب���ردو وەربگرین‪ ،‬ئێس���تاش پاش عوسمانیەکان دروست بو‪.‬‬ ‫ساڵی‪ ١٤٥٣‬سوڵتان محەمەد فاتیح‬ ‫نزیکەی‪ ١٠٠‬س���اڵ دیس���انەوە هەمو‬ ‫هێلکەکانی خۆمان خستۆتە سەبەتەی توانی فەتحی قوس���تەنتینیە بکات‌و‬ ‫ت���ورک‌و الی هەندێکم���ان جەناب���ی کردیان بەپایتەخت بۆ دەوڵەتەکەیان‬ ‫س���وڵتان فری���ادڕەس‌و فریش���تەی ناوەکەیان گۆڕی بۆ "ئیسالمبول" ئەم‬ ‫بەدیهێنان���ی خەوی دێرینی دروس���ت ئێستەمبوڵەی ئێستا بەمەش کۆتاییان‬

‫ئەردۆغان‬ ‫بەبونی بێزانتی هێنا لەناوچەکەدا‪.‬‬ ‫تورکیا ناوەندی حوکمی عوس���مانی‬ ‫ب���وە تاس���اڵی‪ ١٩٢٢‬زاین���ی‌و دواتر‬ ‫لەس���اڵی‪ ١٩٢٣‬دا کۆم���اری تورکی���ا‬ ‫لەس���ەر دەس���تی مس���تەفا کەم���ال‬ ‫ئەتاتورک دامەزرێن���راوە‪ ،‬ئەتاتورک‬ ‫بنەم���ا ئیس�ل�امیەکانی گ���ۆڕی ب���ۆ‬ ‫دەوڵەت���ی ئیس�ل�امی‪ ،‬نوس���ینی‬ ‫لەعەرەبیەوە گۆڕی ب���ۆ التینی ئیتر‬ ‫تورکیا لەگەشەسەندنی بەردەوامدابو‬ ‫تاس���اڵی‪ ١٩٧٣‬کاتێ س���ەربازەکان‬ ‫دەسەاڵتیان گرتە دەست‌و ئەوەش بوە‬ ‫هۆی بارودۆخێکی ناجێگیر لەتورکیاو‬ ‫س���اڵی‪ ١٩٨٠‬توندوتی���ژی لەتورکی���ا‬ ‫سەریهەڵداو حکومەتی تورکیا دوچاری‬ ‫ناڕەزایی کوردو ئەرمەن بۆوە‪.‬‬ ‫لەس���ەرەتای س���اڵەکانی‪٢٠٠٠‬دا‬ ‫تورکیا الوازترو ناجێگیتر دەردەکەوت‬ ‫ئەم���ەش رێ���گای بۆ ئیس�ل�امیەکان‬ ‫خۆش ک���رد گەش���ەبکەن‌و بۆیەکەم‬ ‫ج���ار بەس���ەرۆکایەتی نەجمەدی���ن‬ ‫ئەرب���ەکان هەڵبژاردنی���ان ب���ردەوە‬ ‫بەاڵم س���ەربازەکان رێگرییان لێکردن‬ ‫لەدروس���تکردنی حکوم���ەت‌و لە‪١٤‬ی‬ ‫ئۆگۆس���تی‪/‬ئابی‪ ٢٠٠١‬بەسەرۆکایەتی‬ ‫رەجەب تەیب ئ���ەردۆگان پارتی دادو‬ ‫گەش���ەپێدان دامەزرێن���راو میانڕەوی‬ ‫کۆنەپەرس���تی لیبڕاڵی ئابوری بەاڵم‬ ‫لەڕاس���تیدا خەونی دروس���تبونی ئەو‬ ‫پارتە دامەزراندنەوەی ئیمپراتۆریەتێکی‬ ‫هاوشێوەی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیەو‬ ‫لەوپێناوەش���دا ئەردۆگان شێلگیرانە‬ ‫کاردەکات‌و لەس���اڵی‪٢٠٠٢‬وە بوەت���ە‬ ‫گەورەترین پارتی تورکیاو تائێستاش‬

‫حکوم���ەت‌و ک���ۆی جومگەکان���ی‬ ‫دەوڵەتی���ان لەدەس���تایەو ئەگەرچی‬ ‫لەس���ەرەتاوە جۆرێ���ک لەکرانەوەیان‬ ‫بەرامبەر دۆزی کورد پیش���اندا بەاڵم‬ ‫لەئێستادا بەخراپترین شێوە دژایەتی‬ ‫کورد دەک���ەن‌و بەتایبەت���ی چاویان‬ ‫بەسەرکەوتنەکانی کوردانی رۆژئاوادا‬ ‫هەڵنای���ەت‌و لەباک���ور س���ەرکردەو‬ ‫پەرلەمانت���ارەکان بەش���ێکی زۆریان‬ ‫زیندانی کراون‌و لەباشوریش هەژمونی‬ ‫خۆی���ان س���ەپاندوەو حکوم���ەت‌و‬ ‫بڕیاربەدەس���تەکانی ئ���ەم بەش���ەی‬ ‫کوردس���تانیان دەس���تەمۆو پابەن���د‬ ‫کردوەو فەڕو سامان‌و نەوتی کوردستان‬ ‫لەباشور خراوەتە خزمەتی بەهێزبونی‬ ‫ئاب���وری تورکی���او ئەوانی���ش رۆژانە‬ ‫بۆردومان‌و نەف���رەت‌و ئافات ئەبارێنن‬ ‫بەسەر دانیشتوانی ناوچەکەدا‪.‬‬ ‫سوڵتان پێی وتین چەند نۆکەربن‬ ‫وەک ھەندێک‪ ،‬چەند جاشیش بن وەک‬ ‫ھەندێک‪ ،‬چەن���د خۆخۆرو چەندیش‬ ‫گوێڕایەڵبن بیرتان نەچێ ھەر کوردن‌و‬ ‫ھەر کورد ئەبن " ھەر دوژمن‌و هەرگیز‬ ‫دۆست نابــین"‪.‬‬ ‫ه���ەروەک چۆن دوژم���ن‌و ناحەزانی‬ ‫کوردیش هەمیشە سود لەپەیامەکانی‬ ‫ک���ورد ئەبینن‌و سیاس���ەتی خۆیانی‬ ‫لەسەر دائەڕێژن‪.‬‬ ‫پەیامی کورد لەمێژوی دێرین‌و نوێدا‬ ‫تائێس���تاش بۆ دوژمن���ان لەدو خاڵدا‬ ‫بەرجەستە ئەکرێ‪:‬‬ ‫یەکەمی���ان ئ���ەوەی ک���ە زۆر باوە‬ ‫دەس���تەواژەی "دۆس���تی کورد تەنها‬ ‫ش���اخەکانە" ئەوەش لێکدانەوەی بۆ‬

‫نەیاران زۆر س���اناو س���ادەیە‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەگەیەن���ێ کە کورد گ���ەر ئامادەی‬ ‫بەرگری���ش بێت لەپالن���ی "ئا"دا ئەوا‬ ‫هەڵهات���ن ب���ەرەو ش���اخەکان پالنی‬ ‫"بێ"یە ئامادەیە لەودیوی چیاکانەوە‬ ‫داوای ماف لەدوژمن بکا خاک‌و خێرو‬ ‫فەڕی نیشتمان بۆ ئەوان جێبێڵێ‪.‬‬ ‫ناتەبایی‪ ،‬دژایەتی‌و پش���تبەردانی‬ ‫یەکدی‪ ،‬خۆ‌هەڵواس���ین‌و پشتبەستن‬ ‫بەبێگانە‪ ،‬دەست بادان‌و پەنجەشکانی‬ ‫یەکتر‪ ،‬خۆبەزلزان���ی بەرامبەر یەک‌و‬ ‫بودەڵەب���ون بەرامب���ەر دوژم���ن‌و‬ ‫روبەڕوبون���ەوەی یەک‌و خۆدانەواندن‌و‬ ‫بەخشین بەرامبەر دوژمن خوێندنەوەی‬ ‫دوەمی نەیارانە لەپەیامی کورد‪.‬‬ ‫کێش���هی ک���ورد لهههوڵدان���ا ب���ۆ‬ ‫وهدهس���تهێنانی ماف���ی م���رۆڤ‌و‬ ‫سەربەخۆیی‪ ،‬ههمیشه لهمێژوی نوێیدا‬ ‫کهلت���وری خێڵهکیهت���ی بوەته هۆی‬ ‫دانانی کۆس���پێکی سهرهکی لهبهردهم‬ ‫شۆڕش���هکانی ک���وردا‪ ،‬هه���ر لهدوای‬ ‫دابهش���بونی کوردس���تان لهپهیمانی‬ ‫چاڵدێرانی نێوان تورکه عوسمانیهکان‌و‬ ‫فارسهکانهوه لهساڵی‪1639‬ی زاینیەوه‬ ‫تائێستا‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ئەم���ڕۆ دەوڵەت���ی تورک‬ ‫لەگۆڕەپان���ی سیاس���ی ناوچەک���ەدا‬ ‫ئەنجام���ی دەدات‪ ،‬تاک���ە هەوڵێک���ی‬ ‫س���ەرنەگرتوە ب���ۆ لەباربردن���ی‬ ‫ئەزمون���ی خۆس���ەری کانتۆنەکان���ی‬ ‫رۆژئ���اوای کوردس���تان‌و رێگریکردن‬ ‫لەس���ودمەندبونی گەل���ی ک���ورد‬ ‫لەداڕشتنەوەی سەرلەنوێی نەخشەی‬ ‫سیاسی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‪.‬‬

‫ئ���ەو لەی���ەک کاتدا پێش���مەرگەو‬ ‫گەریالو شەڕڤانی بۆردومان کرد‪ ،‬ئەو‬ ‫لەیەک کاتدا س���نوری بەزۆر سەپاوو‬ ‫دروستکراوی سێ پارچەی کوردستانی‬ ‫لەس���ێ واڵتی داگیرکەر بڕی‌و خوێنی‬ ‫کوردی یەزیدی‪ ،‬موسڵمان‪ ،‬زەردەشتی‪،‬‬ ‫مەسیحی‪ ،‬شەبەکی‪ ،‬دیندارو بێ دین‌و‬ ‫کرمانجی‪ ،‬س���ۆرانی‪ ،‬بادینی‪ ،‬زازاکی‪،‬‬ ‫ل���ۆڕو گ���ۆران‪ ......‬ھت���دی پێکەوە‬ ‫رژان‌و تێک���ەڵ کرد‪ ،‬ئەو لەیەک کاتدا‬ ‫سکی دایکی کۆی کوردستانی سوتان‬ ‫بەواتایەکیت���ر ئەو پێ���ی وتین ئێمە‬ ‫ش���ەڕمان لەگ���ەڵ نەت���ەوەی کوردە‬ ‫تاکوردێک ھەبێ ئێمە ئۆقرە ناگرین‌و‬ ‫تینوی خاکی کوردانین‌و تاسەوزایی‌و‬ ‫تاکەگوڵێک لەو خاکەدا چرۆبکا ئێمە‬ ‫لەبری باران ئاگرت���ان بۆ ئەبارێنین‪،‬‬ ‫ئەوان وتیان ئێمە دژی دەنگ‌و رەنگ‬ ‫و بونی کوردین بەگش���تی نەک تەنها‬ ‫حزب‌و رێکخراوەکان‪.‬‬ ‫ه���ەر بۆی���ە گرنگ نیە ئ���ەردۆگان‬ ‫پەیوەن���دی بەکێوە کردوەو پێش���تر‬ ‫لەگەڵ کام پارت‌و رێکخراوو س���ەرۆک‬ ‫خێڵ‌و حزب‌و حکومەتدا قسەی کردبێ‬ ‫بەڵکو گرنگ تێگەیشتنە لەئامۆژگاریە‬ ‫ناوازەک���ەی ئەگەرچی زۆر خوێناویش‬ ‫بو چونکە ئەو ئەگەر سەرکردەیەکیش‬ ‫رازی بکات ی���ان ھەڵخەڵەتێنێ گرنگ‬ ‫نیە گرنگ ئەوەیە کۆی میللەتی کورد‬ ‫یەک‌و یەکگرتو بێ���ت‪ ،‬بەو بۆردومانە‬ ‫زۆر بەس���انایی پێم���ان ئەڵێ���ن ئەی‬ ‫کوردین���ە ئ���ەی نـــ(مەردینە)ــــ���ا‬ ‫بەسە هەستن لەخەو وابەیانە زەمانی‬ ‫یەکبون‌و پێکەوە بەرخودانە‪.‬‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫‪15‬‬

‫الپەڕەی تەندروستی‪ ،‬بەسپۆنسەری بەڕێوبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی‬

‫ئاكام ‌ه خراپه‌كانی‌ شه‌كره‌ی‌ سكپڕ ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬د‪ .‬مریه‌م به‌كر‬ ‫ئه‌گه‌ر چاره‌س���ه‌ری‌ گونج���او بۆ ئه‌م‬ ‫ی دوگیانی‌)‬ ‫ج���ۆره‌ شه‌كره‌یه‌(ش���ه‌كره‌ ‌‬ ‫نه‌كرێت ئه‌وا ئه‌و ژنانه‌ توشی‌ زیادبوونی‌‬ ‫كێش‌و زۆربون���ی‌ ئاوی‌ ده‌وری‌ منداڵه‌كه‌‬ ‫ده‌بن كه‌ ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‌ تیكچونی‌‬ ‫باری‌ ته‌ندروستی‌ دایكه‌كه‌ به‌شێوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌س���ت به‌ته‌نگه‌نه‌فه‌س���ی‌‌و هیالك���ی‌‬ ‫ده‌كات‌و خواردن‌و خه‌وی‌ لێتێكده‌چێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها كۆرپه‌كه‌ش دوچاری‌ زیادبونی‌‬ ‫كێش���ی‌ له‌ڕاده‌به‌ده‌ر ده‌بێ���ت كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ده‌بێت���ه‌ هۆی‌ گیروگرفتێكی‌ زۆر له‌كاتی‌‬ ‫منداڵبوندا چونكه‌ به‌هۆی‌ گه‌وره‌یی‌ تیره‌ی‌‬ ‫شانی‌ منداڵه‌كه‌ له‌وانه‌یه‌ منداڵه‌كه‌ شانی‌‬ ‫گیربێت له‌كاتی‌ منداڵبونی‌ سروش���تی‌‌و‬ ‫توش���ی‌ شكانی‌ ئێس���كه‌كانی‌ ببێت یان‬ ‫بمرێت‪ ،‬له‌ده‌ستدانی‌ كۆرپه‌ ره‌نگه‌ زوتر‬ ‫روبدات كه‌ هێشتا له‌سكی‌ دایكیدایه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا كێش���ی‌ زۆری‌ منداڵه‌‬ ‫ت���ازه‌ له‌دایكبوه‌كه‌ ره‌نگ���ه‌ ببێته‌ هۆی‌‬ ‫دڕان���ی‌ كۆئه‌ندام���ی‌ زاوزێ���ی‌ دایكه‌كه‌و‬ ‫خوێنبه‌ربون‪.‬‬ ‫منداڵیك كه‌ دایكی‌ شه‌كره‌ی‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ توش���بونی‌ به‌دابه‌زینی‌ شه‌كره‌و‬ ‫ماده‌ی‌ كالس���یۆم هه‌یه‌ له‌كاتژمێره‌كانی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ ژیانیدا ك���ه‌ ره‌نگه‌ به‌وهۆیه‌وه‌‬ ‫توش���ی‌ گه‌ش���كه‌ ببن‌و گیانله‌ده‌س���ت‬ ‫بده‌ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌گ���ه‌ری‌ توش���بونیان‬ ‫به‌نه‌خۆشی‌ شه‌كره‌ له‌ته‌مه‌نی‌ گه‌وره‌ییدا‬ ‫زۆرت���ره‌ ل���ه‌و مندااڵنه‌ی‌ ك���ه‌ دایكیان‬

‫د‪ .‬ره‌وا جه‌مال عه‌بدول‬

‫كه‌ی‌ پێویسته‌ سه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫پزیشكی‌ ددان بكرێت؟‬

‫نه‌خۆشی‌ شه‌كره‌ی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫دیاریكردنی‌ نه‌خۆشیه‌كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش له‌ڕێگه‌ی‌ پێوانی‌ رێژه‌ی‌ ش���ه‌كر‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬هه‌مو ژنێكی‌ سكپڕ ده‌بێت له‌ماوه‌ی‌‬ ‫سكپڕیدا پش���كنینی‌ شه‌كره‌ بكات له‌كاتی‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ بنكه‌كانی‌ چاودێ���ری‌ دوگیان‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ شه‌كره‌كه‌ش���یان سروشتی‌ بێت‬ ‫ده‌بێت به‌رده‌وام بن له‌پشكنین‪ .‬ئه‌گه‌ر هاتو‬ ‫جارێك له‌جاره‌كان شه‌كره‌كه‌ی‌ به‌رزبو ئه‌وا‬ ‫ده‌بێت پش���كنینی‌ زیاتری‌ بۆ بكرێت وه‌ك‬

‫پزیش���كی‌ پس���پۆڕی‌ ددان‪ -‬ماجستێر‬ ‫له‌تیشكی‌ ددان‌و شه‌ویلگه‌‪ .‬م‪ .‬یاریده‌ده‌ر‬ ‫له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌ سكولی‌ پزیشكی‌ ددان‬ ‫بۆپاراس���تنی‌ ددانه‌كان���ت هه‌میش���ه‌و‬ ‫هێشتنه‌وه‌ی‌ به‌شێوه‌كی‌ ته‌ندروست ئه‌وه‌‬ ‫پێویسته‌ ئه‌م رێنمایانه‌ بكه‌یت‪:‬‬ ‫‪ -1‬له‌كات���ی‌ ئاس���ایی‌ پێویس���ته‌ هه‌مو‬ ‫كه‌س���ێك ش���ه‌ش مانگ جارێك سه‌ردانی‌‬ ‫پزیش���كی‌ ددان ب���كات‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌و‬ ‫به‌كتریای���ه‌ی‌ ك���ه‌ زی���ان به‌ده‌م���وددان‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێ���ت وه‌ك كلۆربون یان هه‌وكردن‬ ‫م���اوه‌ی‌ ش���ه‌ش مانگی‌ ده‌وێت ت���اكاری‌‬ ‫خۆی‌ بكات‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئه‌گه‌ر پێش وه‌ختی‌‬ ‫خۆی‌ چاره‌سه‌ری‌ بۆبكه‌یت كاره‌كه‌ ئاسان‬ ‫ده‌بێ���ت‌و ده‌موددانه‌ك���ه‌ كه‌مت���ر زیانی‌‬ ‫پێده‌گات‪.‬‬ ‫‪ -2‬بۆخانمان���ی‌ دوگی���ان باش���تر‬ ‫وای���ه‌ مانگان���ه‌ پزیش���كی‌ ددان بیبینێ‬

‫پشكنینی‌ خواردنه‌وه‌ی‌ شه‌كر‪.‬‬ ‫پش���كنینی‌ ش���ه‌كراو ك���ه‌ بریتیی��� ‌ه‬ ‫له‌پشكنینی‌ شه‌كر پێش نانخواردن پاشان‬ ‫داوا له‌دایكه‌كه‌ ده‌كرێت كه‌ بڕێكی‌ دیاریكراو‬ ‫ماده‌ی‌ ش���ه‌كری‌ تایبه‌ت بخوات دیس���ان‬ ‫پش���كنینی رێژه‌ی‌ ش���ه‌كری‌ بۆ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫پێویسته‌ بۆ هه‌مو ژنێكی‌ سكپڕبكرێت كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ توشبونی‌ هه‌یه‌ ئه‌میش به‌ڕۆتینی‌‬ ‫بكرێ���ت له‌ته‌مه‌ن���ی‌ ‪ 16‬هه‌فته‌ی���ی‌‌و ‪28‬‬ ‫هه‌فته‌یی‌ سكپڕیدا هه‌رچه‌نده‌ ئه‌گه‌ر رێژه‌ی‌‬ ‫شه‌كره‌كه‌ی‌ سروشتی‌ بێت‪.‬‬

‫له‌نه‌خۆش���خانه‌كان یاخ���ود له‌بنك���ه‌كان‬ ‫ی���ان له‌نۆرینگه‌كان‪ .‬چونك���ه‌ له‌و ماوه‌ی ‌ه‬ ‫گۆڕانكاری‌ هۆرمۆنی‌ دروستده‌بێت‌و فشاری‬ ‫خوێن له‌ش���انه‌كانی‌ ن���اوده‌م زیادده‌كات‌و‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ هه‌وكردن���ی‌ پوك‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ه���ۆی گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ ترش���ه‌ڵۆكی‌ گه‌ده‌‬ ‫له‌كاتی‌ رشانه‌وه‌ بۆناوده‌م به‌هه‌مان شێوه‌‬ ‫گرف���ت بۆددان دروس���ت ده‌كات هه‌ربۆیه‌‬ ‫ئامۆژگاری‌ ئه‌وه‌ ده‌كه‌ین مانگانه‌ سه‌ردان‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫‪ -3‬بۆمنداڵ پێویس���ته‌ له‌دوای‌ ش���ه‌ش‬ ‫مانگه‌وه‌ هه‌ر س���ێ‌ مانگ جارێك پزیشك‬ ‫بیبێنێ‌‪.‬‬ ‫‪ -4‬بۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ كه‌مئه‌ندامن واتا‬ ‫ناتوانن به‌پێی پێویست بایه‌خ به‌شۆردنی‌‬ ‫ددان‌و پاكڕاگرتنی���ان ب���ده‌ن‪ ،‬به‌هه‌م���ان‬ ‫شێوه‌ی‌ منداڵ پێویس���ته‌ هه‌ر سێ‌ مانگ‬ ‫جارێك پزیشك بیبینێت‪.‬‬

‫چه‌ند زانیاریه‌ك له‌سه‌ر مه‌اڵشوی سه‌ر؟ هۆكار ‌ی سڕبون چییه‌ له‌قاچ‌و ده‌ستدا؟‬ ‫ناوچه‌یه‌ك���ی نه‌رم���ه‌ له‌به‌ش���ی‬ ‫پێش���ه‌وه‌ی كه‌لله‌ی س���ه‌ر س���ه‌رو‬ ‫ناوچ���ه‌وان‪ ،‬بۆش���اییه‌كی ش���ێوه‌‬ ‫چوارالیه‌‪ ،‬به‌په‌رده‌یه‌كی نه‌رم‌و به‌هێز‬ ‫داپۆشراوه‌‪ ،‬جوڵه‌یه‌كی وه‌ك لێدانی‬ ‫دڵ���ی هه‌یه‌‪ ،‬له‌كاتی له‌دایكبونه‌وه‌ تا‬ ‫‪ ١٨‬مانگی به‌ده‌س���ت لێدان هه‌ستی‬ ‫پێده‌كرێت له‌‪١٨-٩‬مانگیدا داده‌خرێت‌و‬ ‫دواتر ده‌بێته‌ پارچه‌یه‌كی ئێسك‪.‬‬

‫گرنگی چیه‌ بۆ منداڵ؟‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ه���ۆی كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫قه‌باره‌ی سه‌ر له‌كاتی له‌دایكبونیدا‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر زو داخرایه‌وه‌؟‬ ‫ئه‌گه‌ر ده‌رپه‌ڕی (به‌رزبۆوه‌)؟‬ ‫زو داخرانه‌وه‌ی مه‌اڵش���وو درزه‌كانی‬ ‫نیش���انه‌ی زیادبونی په‌ستانی ناو‬ ‫كه‌لله‌ی س���ه‌ره‌ به‌هه‌ر هۆیه‌ك بێت‪ ،‬كه‌لله‌ی سه‌ر ده‌بێت ‌ه هۆی‪ :‬بچوكبونه‌وه‌ی‬ ‫وه‌كو هه‌وكردنی په‌رده‌كانی مێشك‪ ،‬س���ه‌ر ‪ ،‬تێكدانی گه‌ش���ه‌ی مێش���ك‪،‬‬ ‫هه‌وكردنی مێش���ك‪ ،‬كۆبونه‌وه‌ی ئاو به‌رزبونی په‌ستانی ناو مێشك‪.‬‬ ‫له‌سه‌ردا‪ ،‬لوی سه‌ر‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر دره‌ن���گ داخرایه‌و‌ه (یان هه‌ر‬ ‫دانه‌خرا)؟‬ ‫نیش���انه‌ی كۆمه‌ڵێ نه‌خۆشیه‌ وه‌ك‪:‬‬ ‫ئه‌گه‌ر داكه‌وت (نزمبۆوه‌)؟‬ ‫* ئ���ەم نیش���انانە لەمنداڵەک���ەدا كۆبون���ه‌وه‌ی ئ���او له‌س���ه‌ردا‪ ،‬داون‪،‬‬ ‫دەردەکەون؛ وش���كبونه‌وه‌یه‌ (سكچون‌و ئیسكه‌نه‌رمه‌‪ ،‬كه‌می هۆرمۆنی سایرۆید‪،‬‬ ‫رش���انه‌وه‌ی تون���د)‪ ،‬توش���بون ب���ە منداڵ���ی نه‌به‌كام‪ ،‬تێكچونی گه‌ش���ه‌ی‬ ‫كڕكڕاگه‌یی‪.‬‬ ‫به‌دخۆراكی توند‪.‬‬

‫ئا‪ :‬سۆران مەعروف قەرەداغی‬ ‫س���ڕبونی‌ قاچ‌و ده‌ست به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گش���تی‌ له‌وانه‌یه‌ هۆكاری‌ هیالكی‌ زۆربێت‬ ‫یان نیش���انه‌یه‌كی‌ خراپ بێت بۆ تیكچونی‌‬ ‫باری‌ ته‌ندروس���تی‌ وه‌ك جه‌ڵ���ده‌ی‌ دڵ‌و‬ ‫مێشك بۆیه‌ گرنگه‌ هۆكاره‌كه‌ی‌ بزانرێت ‪.‬‬ ‫‪ -1‬په‌س���تانی‌ ده‌ماره‌ هه‌سته‌وه‌ره‌كان‪:‬‬ ‫له‌ئه‌نجامی‌ ش���ێوازی‌ كاركردنی‌ رۆژانه‌و‌ه‬

‫دێت وه‌ك وه‌ستانی زۆر یان به‌كارهێنان ‌ی‬ ‫مۆبایل‌و كۆمپیوته‌ر پاش ئه‌وه‌ی‌ په‌ستان‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر دڕكه‌په‌تكی‌ (حبل شوكی‌)‬ ‫مرۆڤ ئه‌مه‌ش واده‌كات كه‌ به‌باشی‌ كاری‌‬ ‫خۆیان نه‌كه‌ن به‌مه‌ش هه‌س���ت به‌سڕبون‬ ‫ده‌كرێت له‌ده‌ست‌و قاچدا‪.‬‬ ‫‪ -2‬كه‌می‌ ئۆكسجینی خۆراك‪ :‬ئه‌گه‌ر وه‌ك‬ ‫پێویس���ت خۆراك نه‌گاته‌ هه‌سته‌وه‌ره‌كان‬ ‫ئه‌وا دڕكه‌په‌تك به‌نیشانه‌ی‌ ئازارو سڕبون‬ ‫له‌ده‌س���ت‌و قاچدا دروست ده‌بێت ئه‌ویش‬

‫به‌هۆكاری‌ گیرانی‌ مولوله‌ی‌ خوێنهێنه‌ره‌كان‬ ‫وه‌ك به‌رزی‌ كۆلس���ترۆل ی���ان چه‌وری‌ كه‌‬ ‫هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كین بۆ جه‌ڵده‌ی‌ مێشك‌و‬ ‫دڵ‪.‬‬ ‫رێنمای���ی‌‪ :‬وه‌رزش���كردن‌و رۆیش���تن‌و‬ ‫مه‌له‌ك���ردن و خواردن���ی‌ ته‌ندروس���ت‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رێكخراو له‌ژێ���ر چاودێری‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ سروش���تی‌ ش���اره‌زا تاك���و‬ ‫به‌دوربیت له‌و كێشه‌یه‌‪.‬‬

‫سەنتەری ساڤا‬

‫بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی)‬ ‫لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی‬ ‫ناونیش����ان‪ :‬ش����اری پزیش����کی س����لێمانی‬ ‫‪07501564954 - 07706196331‬‬

‫ناونیشانی وێبسایتی بەڕێوبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی‬

‫‪http://www. dohsuli. com‬‬

‫فەیسبوك‪https://www. facebook. com/tandroostyt :‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫بیركردنه‌وه‌ له‌دنیا ‌ی نوێدا‬

‫پیشەیەک لەدامێنی‬ ‫ماف‌و لەلوتکەی‬ ‫ماندوبوندا‬

‫چۆن له‌تازه‌گه‌ری‌ ئاینی‌‌و نوێكردنه‌وه‌ ‌ی فكر ‌ی ئیسالمی‌ تێبگه‌ین؟‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬

‫بابه‌ت���ی‌ تازه‌گه‌ر ‌ی (التجدی��د) له‌فكری‌‬ ‫ئیسالمیدا بابه‌تێكی‌ نوێ‌ نییه‌‪ ،‬به‌كارهێنان ‌ی‬ ‫چه‌مكه‌كه‌ به‌ئام���اژه‌ نوێكانیه‌وه‌ كۆن نییه‌‬ ‫و ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ س���ییه‌كانی‌ س���ه‌ده‌ی‌‬ ‫رابردو(‪.)1‬‬ ‫پێش���تر‌و له‌چوارچێوه‌ی‌ هه‌وڵ‌‌و چاالكی‌‬ ‫چاكس���ازیخوازه‌ گه‌وره‌كان���ی‌ س���ه‌ده‌ی‌‬ ‫نۆزده‌هه‌م‌و س���ه‌ره‌تای‌ س���ه‌ده‌ی‌ بیسته‌م‬ ‫له‌جیهانی‌ ئیس�ل�امیدا‪ ،‬له‌جیاتی‌ تازه‌گه‌ری‌‬ ‫زیاتر چاكسازی‌ (اصالح)یان به‌كار هێناوه‌‪.‬‬ ‫كه‌ به‌شبه‌حاڵی‌ خۆم به‌وردترو پێویستتری‌‬ ‫ده‌زانم به‌تایبه‌تیش بۆ فكری‌ ئیس�ل�امی‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ هه‌ڵگری‌ دیدێك���ی‌ ره‌خنه‌گرانه‌یه‌‬ ‫ب���ۆ واقی���ع‌و له‌وانه‌ش واقیعی‌ سیاس���ی‌و‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ بۆ ئاڵوگۆڕی‌ ك���رداری‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئیس�ڵ�احخوازه‌ ئیس�ل�امیه‌كانی‌ سه‌ده‌ی‌‬ ‫نۆزده‌‪ ،‬هاوشان له‌گه‌ڵ‌ چه‌مكی‌(اصالح)دا‪،‬‬ ‫چه‌مكی‌(نهضة‌) واته‌ راپه‌ڕین‌و هه‌ڵسانه‌وه‌‌و‬ ‫بوژانه‌وه‌یان به‌كارده‌هێنا‪ ،‬وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك‬ ‫بۆ ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌ قۆناغێك���ی‌ نوێی‌‬ ‫گه‌شه‌كردنی‌ شارستانی‌‌و به‌ده‌ستهێنانه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی‌ هێز له‌دنیای‌ ئیسالمیدا‪.‬‬ ‫تازه‌گه‌ری‌ له‌ڕوی‌ زمانه‌وانییه‌وه‌ ئاماژه‌یه‌‬ ‫به‌دوباره‌ بیناكردنه‌وه‌‪ ،‬واته‌ ش���تێ‌ هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫كۆن بوه‌‪ ،‬تازه‌ ده‌كرێته‌وه‌و ده‌گێڕدرێته‌وه‌‬ ‫بۆ دۆخی‌ یه‌كه‌مج���اری‌‪ .‬ئه‌مه‌ش ده‌كرێت‬ ‫فۆرم���ی‌ جۆراوج���ۆر به‌خ���ۆوه‌ بگرێت‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫‪ .1‬گۆڕینی‌ رێبازی‌ مه‌عریفی‌ تێگه‌یشتنمان‬ ‫بۆ دین‪.‬‬ ‫‪ .2‬البردنی‌ به‌شێ‌ له‌سیستمه‌ كۆنه‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬خس���تنه‌ڕو (اضاف��ة) كردنی‌ توخم‌و‬ ‫ره‌گه‌زی‌ نوێ(‪.‌)2‬‬ ‫‪ .4‬دوباره‌ بیناكردن���ه‌وه‌ی‌ بینا كۆنه‌كه‌‬ ‫به‌هه‌مان ره‌گه‌ز‌و كه‌ره‌سه‌كانی‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر تازه‌كردنه‌وه‌ش دوباره‌ بیناكردنه‌وه‌‬ ‫بگه‌یه‌نێت ده‌بێت له‌گه‌ڵ‌ ده‌س���تپیاهێنان‬ ‫(ترمی��م) جیابكرێته‌وه‌‪ .‬چونكه‌ هه‌س���ت‬ ‫ده‌كرێ���ت به‌ش���ێ‌ ل���ه‌وه‌ی‌ لەناوه‌ن���ده‌‬ ‫ئیس�ل�امییەکانە به‌تازه‌گ���ه‌ری‌ ناو ده‌برێت‬ ‫له‌حه‌قیقه‌تدا ده‌ستپیاهێنان ‌و ده‌ستكاری‌‬ ‫یاخود به‌عه‌ره‌بی‌ (ترمیم)ه‌ ئه‌م دۆخه‌ش‬ ‫زیاتر له‌پینه‌‌و په‌ڕۆكردنه‌وه‌ نزیكه‌‪ ،‬هێنده‌ی‌‬ ‫دڵپێخۆش���كردنی ساخته‌‌و كات به‌ڕێكردن‌و‬ ‫ناجددی‌ بونی‌ له‌پشته‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ په‌رۆشی‌‌و‬ ‫دڵسۆزیه‌كی‌ دابڕاو له‌عه‌قڵ‌‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌‪،‬‬ ‫به‌و ئه‌ندازه‌ی���ه‌ ئاماژه‌ نیی���ه‌ به‌هه‌وڵێكی‌‬ ‫جدی‌ بۆ خۆبیناكردن���ه‌وه‌ كه‌ (اصالح) ه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت زۆر وش���ه‌‌و چه‌مك���ی‌ تری‌ وه‌ك‬ ‫بوژانه‌وه‌‌و هه‌ڵسانه‌وه‌(النهضة‌)‪ .‬پێشكه‌وتن‬ ‫(التقدم)و په‌ره‌سه‌ندن (التطور) گۆڕان‬ ‫(تغیر)و داهێنان (ابداع) ئاڵوگۆڕ(تحول)‬ ‫له‌چه‌مكی‌ تازه‌گه‌ری‌ یه‌وه‌ نزیكن‪ .‬باهاواتاش‬ ‫نه‌بن‪ ،‬هه‌ڵس���انه‌وه‌ ئاماژه‌یه‌ بۆ رزگاربون‬ ‫له‌دۆخی‌ سڕی‌ ژیاری‌ (حضاري)و دوباره‌‬ ‫به‌ش���داریكردنه‌وه‌ له‌شارستانێتی‌ جیهانی‌‌و‬ ‫پێ���ش ئ���ه‌وه‌ش گه‌یش���تنه‌وه‌ به‌كاروانی‌‬ ‫هێز‌و زانست‌و شارس���تانێتی‌ نوێ‌‌و له‌سه‌ر‬ ‫پێی‌ خۆوه‌س���تان‪ .‬پێش���كه‌وتن ئاماژه‌یه‌‬ ‫به‌ڕۆیشتنه‌ پێشه‌وه‌ به‌ره‌و روی‌ ئامانجێكی‌‬ ‫دیاریكراوو به‌جێهێشتنی‌ دۆخی‌ دواكه‌وتن‪،‬‬ ‫په‌ره‌س���ه‌ندنیش ئاماژه‌ی���ه‌ به‌تێپه‌ڕاندنی‌‬ ‫حاڵه‌تی‌ وه‌س���تان‌و چه‌قبه‌ستن‌و خۆدوباره‌‬ ‫كردن���ه‌وه‌ به‌ره‌و هه‌نگاون���ان‌و گه‌وره‌بون‌و‬ ‫گه‌ش���ه‌كردن‪ .‬ئاڵ‌‌وگۆڕیش ده‌ستنیش���انی‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ له‌قۆناغێكه‌وه‌ بۆ قۆناغێكیتر‌و‬ ‫نوێبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ چۆنایه‌تی‌ گرنگ ده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ گۆڕانیش���ه‌ ئاماژه‌ به‌تازه‌بونه‌وه‌و‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك���ی‌ ریش���ه‌یی‌‌و هاتنه‌ كایه‌ی‌‬ ‫دۆخێكی‌ نوێی‌ جیاواز‪.‬‬ ‫دی���اره‌ (تجدید)و تازه‌گ���ه‌ری‌ له‌(ئاین)‬ ‫دا یاخود له‌فكری‌ ئیس�ل�امیدا به‌ده‌ربڕینه‌‬ ‫هاوچه‌رخه‌كه‌‪ ،‬ره‌وایه‌تی‌ خۆی‌ له‌(ده‌ق) ه‌وه‌‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫خوای‌ گ���ه‌ه‌وره‌ له‌قورئان���دا (تجدید)ی‌‬ ‫به‌كار نه‌هێناوه‌ به‌اڵم تازه‌ (جدید)ی‌ وه‌ك‬ ‫ئاماژه‌ بۆ (البعث)و (گێڕانه‌وه‌) و (احیاء)‬ ‫(بوژانه‌وه‌)‪َ [ :‬و َقا ُلواْ أَ ِئ َذا ُكنَّا ِع َظاماً َو ُر َفاتاً أَإِ َّنا‬ ‫لَ َم ْب ُعو ُث َ‬ ‫ون َخ ْلقاً َج ِديداً] اإلرساء‪ .49‬لێره‌دا باس‬ ‫له‌س���ه‌ر له‌نوێ‌ بنیاتنانه‌وه‌ی‌ ش���تێكه‌ كه‌‬ ‫بونی‌ نه‌ماوه‌و له‌فۆرمێكی‌ نوێدا بۆ جیهان‌و‬ ‫واقیع‌و ژی���ان‌و هه‌ل‌ومه‌رجێكی‌ ته‌واو نوێ‌‌و‬ ‫جیاواز‪ .‬كه‌ رۆژی‌ دواییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هاوبه‌شه‌‬ ‫له‌نێوان دوێنێ‌‌و ئه‌مڕۆدا مه‌سه‌له‌ی‌ (خلق)‌و‬ ‫به‌دیهێنان���ی‌ دوباره‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ش���كڵ‌‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ی‌ مرۆڤی‌ تیادا به‌دی‌ دێته‌وه‌‪ ،‬رون‬ ‫نییه‌‪ .‬به‌اڵم بۆ هۆشیاری‌ ئێمه‌ی‌ مرۆڤ به‌م‬ ‫شكڵ‌‌و شێوه‌یه‌ی‌ ئێستاوه‌ زیندوده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫یاخود (خل��ق) ده‌كرێته‌وه‌‪ .‬گه‌رچی‌ مه‌رج‬ ‫نیه‌ مه‌سه‌له‌كه‌ به‌و شێوه‌ بێت‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم گ���ه‌ر واز له‌وش���ه‌ی‌ (تجدی��د)و‬ ‫(جدی��د) بێنین ده‌بێت بوترێت قورئان پڕ‬

‫له‌و وش���ه‌و چه‌مك‌و ده‌ربڕینانه‌ی‌ به‌ده‌وری‌‬ ‫ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌و واتایه‌دا ده‌سوڕێنه‌وه‌‪ ،‬یاخود‬ ‫له‌وه‌وه‌ نزیكن‌و هه‌ندێ‌ روی‌ ئه‌و ده‌رده‌بڕن‬ ‫له‌وێنه‌ ‌ی (تغیر)(خلق)(تعاقب)‪ ...‬هتد‪.‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌قورئ���ان ئه‌و ده‌ق���ه‌ی‌ كراوه‌‬ ‫به‌ به‌ڵگه‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ ب���ۆ ره‌وایه‌تی‌ دان‬ ‫به‌تازه‌گ���ه‌ری‌ له‌ئیس�ل�امدا‪ ،‬فه‌رم���وده‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌كه‌ی‌ پێغه‌مبه‌ره‌ (صلی الله علیه‬ ‫وس��لم) كه‌ له‌سه‌ر زاری‌ ئه‌و گێڕرداوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫ن ال َّل َه َي ْب َع ُ‬ ‫ده‌فه‌رموێت‪( :‬إِ َّ‬ ‫ث لِ َه ِذ ِه أْ ُال َّم ِة‬ ‫ن ُي َج ِّد ُد لَهَا ِدي َنهَا‬ ‫ع ىَ​َل َرأْ ِس ُك ِّل ِما َئ ِة َس َ��ن ٍة َم ْ‬ ‫) رواه أب��وداود‪ . .‬ئ���ه‌م فه‌رموده‌ پرس���ی‬ ‫تازه‌كردنه‌وه‌ی‌ (ئاین) ده‌كات به‌ئه‌ركێكی‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و ده‌شیبه‌س���تێته‌وه‌ به‌ویستێكی‌‬ ‫خوداییه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌واتایه‌كی‌ تر دۆخی‌ خواپه‌سه‌ند دۆخی‌‬ ‫تازه‌بون���ه‌وه‌ی‌ ئای���ن‌و ش���ڵه‌قاندنی‌ گۆمه‌‬ ‫مه‌نگه‌كه‌‌و ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ الس���ایی‌ كردنه‌وه‌‬ ‫(تقلی��د)ه‌‪ .‬چونكه‌ ته‌قلید چه‌مكێكه‌ وه‌ك‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ش���وێنكه‌وتنی‌ شكڵه‌ كۆنه‌كه‌‌و‬ ‫ئه‌ده‌بیاتی‌ پێش���ینان به‌بێ‌ به‌ڵگه‌‪ .‬له‌ڕوی‌‬ ‫مێژویش���ه‌وه‌ (تقلید) له‌و سه‌رد‌هم‌و كات‌و‬ ‫ش���وێنانه‌دا زاڵ‌‌و بااڵده‌س���ت ب���وه‌‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫(اجتهاد)‌و داهێنانی‌ فكری‌و جوڵه‌ی‌ عه‌قڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ نه‌ماوه‌ یاخ���ود زۆر كاڵ‌‌و الواز‬ ‫بوه‌‪ .‬چونكه‌ (تقلید) له‌مانایه‌كیدا كاركردنه‌‬ ‫به‌و رێسایه‌ی‌ له‌س���ه‌ر زاری‌ هه‌ندێ‌ كه‌س‬ ‫له‌مێژوی‌ ئیس�ل�امیدا س���ه‌ری‌ هه‌ڵ���دا كه‌‬ ‫ده‌ڵێن (لیس بأمكان أبدع مام كان) گه‌ر‬ ‫دۆخه‌ك���ه‌ش ب���ه‌و جۆره‌ بێت‌و پێش���ینان‬ ‫هیچیان بۆ پاشینان نه‌هێشتبێته‌وه‌‌و شتێ‌‬ ‫نه‌ماب���ێ‌ بۆ وتن‌و دۆزین���ه‌وه‌‌و داهێنان‪ ،‬چ‬ ‫پێویستیه‌ك به‌عه‌قڵی‌ بیركه‌ره‌وه‌‌و داهێنه‌ر‌و‬ ‫(مجته��د) ده‌مێن���ێ‌؟ ب���ه‌اڵم له‌ڕاس���تیدا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌مێژوی‌ ئیس�ل�امیدا جاڕ ‌ی نامۆیی‌‬ ‫داخس���تنی‌ ده‌رگای‌ (اجتهاد)ی‌ دا‌و عه‌قڵی‌‬ ‫موس���ڵمانی‌ خانه‌نش���ین كرد‌و ل���ه‌كاری‌‬ ‫خست‪ ،‬ته‌نها عه‌قڵی‌ ئیس�ل�امی‌‌و زانستی‌‬ ‫په‌تی‌ نه‌ب���و‪ ،‬به‌ڵكو واقیعێكی‌ سیاس���ی‌و‬ ‫ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ژیاری‌ دیاریكراو بو‪.‬‬ ‫وه‌ستانی‌ ژیان‌و شارس���تانی ‌هت‌و داڕوخانی‌‬ ‫ژیاری‌ موس���ڵمانان‌و بااڵده‌ستی‌ ناكۆكی‌‌و‬ ‫دوبه‌ره‌كی‌‌و دواكه‌وتویی‌‌و نیمچه‌ وه‌ستانی‌‬ ‫ژیان بو‪ .‬چونكه‌ مشت‌ومڕێكی‌ زۆر له‌نێوان‬ ‫بیرمه‌ندان هه‌یه‌ س���ه‌باره‌ت به‌جه‌ده‌لیه‌تی‌‬ ‫نێوان تازه‌كردن���ه‌وه‌ی‌ ئاین‌و راڤه‌كردنه‌وه‌و‬ ‫دواندنی‌‌و (تكیف) كردنه‌وه‌ی‌‪ ،‬ژیان‌و واقیع‬ ‫ن���وێ‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬یاخ���ود‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ژی���ان ن���وێ‌ ده‌بێت���ه‌وه‌‌و ه���ه‌ر ئه‌وه‌ش‬ ‫تازه‌كردن���ه‌وه‌ی‌ ئای���ن به‌ش���وێن خۆی���دا‬ ‫ده‌هێنێت؟ له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌‪ ،‬كه‌ مه‌عریفه‌‌و‬ ‫فكری‌ دین���ی‌ وه‌ك هه‌ر مه‌عریفه‌‌و فكرێكی‌‬ ‫تر‪ ،‬به‌ش���ه‌ری‌‌و مێژوییه‌‪ .‬وات���ه‌ ملكه‌چی‌‬ ‫گۆڕانكاری‌‌و رێژه‌یی‌ بونه‌‪ ،‬به‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی‌‬ ‫كارتێكردن���ی‌ هه‌ی���ه‌ كاری‌ تێده‌كرێ���ت‪.‬‬ ‫به‌ڵك���و مه‌عریفه‌ی‌ دینی‌ گرێ���دراوی‌ لقه‌‬ ‫جۆراوجۆره‌كان���ی‌ مه‌عریفه‌ی‌ به‌ش���ه‌رییه‌‪،‬‬ ‫واته‌ ب���ه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی‌ مه‌عریفه‌ مرۆییه‌كان‬ ‫له‌بوار ‌ی گه‌ردون‌و مرۆڤ‌و ژیانناسیدا گه‌شه‌‬ ‫بكه‌ن‌و نوێ‌ ببنه‌وه‌‪ ،‬ده‌القه‌و ئاس���ۆی‌ نوێ‌‬ ‫به‌ڕوی‌ بیری‌ مرۆڤایه‌تیدا بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ئاسۆی‌‬ ‫دیندارانیش فراوانتر ده‌بێت‌و تێگه‌یشتنیان‬ ‫بۆ ئای���ن گۆڕانكاری‌ به‌س���ه‌ردا دێت‪ .‬هه‌ر‬ ‫لێره‌ش���ه‌وه‌یه‌ ناكرێت میتۆد‌و رێبازه‌كانی‌‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌‌و به‌رهه‌مهێنان���ی‌ مه‌عریف���ه‌‬ ‫له‌مێژوی‌ موس���ڵماناندا‪ ،‬كه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌‬ ‫قۆناغه‌ ژیاری‌‌و شارستانێتیه‌كه‌ی‌ خۆیانن‌و‬ ‫مه‌حكوم بون به‌و سنورانه‌ له‌ئێستاشدا‪ ،‬كه‌‬ ‫گۆڕانكاری‌ گه‌وره‌ به‌سه‌ر تێگه‌یشتنماندا بۆ‬ ‫گه‌ردون‌و ژیان‌و مرۆڤ‌و كۆمه‌ڵگه‌ دروس���ت‬ ‫بون‪ .‬به‌هه‌مان ش���ێوه‌ی‌ جاران چوارچێوه‌‬ ‫بۆ تێگه‌یش���تنمان له‌ئیس�ل�ام وه‌ك ئاین‌و‬ ‫گه‌ڕان به‌ش���وێن وه‌اڵمی‌ پرسیاره‌ نوێكاندا‬ ‫دابنێن‪ .‬به‌ش���ێ‌ له‌و دواكه‌وتنه‌ی‌ له‌جیهانی‌‬ ‫ئیسالمیش���دا ده‌یبینی���ن‌و ئ���ه‌و نیمچ���ه‌‬ ‫پاش���اگه‌ردانی‌‌و توندوتی���ژی‌‌و داخراوییه‌‬ ‫فكریه‌ی‌ هه‌ستیپێده‌كه‌ین‪ ،‬ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫خاڵه‌یه‌‪ ،‬واته‌ به‌پیرۆزكردنی‌ زانس���ته‌كانی‌‬ ‫(الة‌)‌و له‌وانه‌ش زانستی‌ (علم أصول الفقه)‬ ‫ه‌‪ ،‬كه‌ به‌نه‌گۆڕ مانه‌وه‌ی‌ ئه‌و (أصول)ه‌‬ ‫ناتوانین الفی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ فیقهێكی‌ نوێ‌‬ ‫بۆ سه‌رده‌مه‌كه‌مان لێبده‌ین‪.‬‬ ‫له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ به‌ده‌لیه‌تی‌ نێ���وان ژیان‌و‬ ‫ئاینی���ش له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ تازه‌كردنه‌وه‌‌و‬ ‫كاریگه‌ریان له‌س���ه‌ر یه‌كتر ده‌بێت سه‌رنج‬ ‫بۆالی‌ چه‌ند خاڵێك رابكێشین‪ ،‬له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫‪ .1‬ده‌بێت تێگه‌یش���تنمان بۆ ئه‌و كه‌س‌و‬ ‫هێزانه‌ی‌ به‌شداری‌ له‌پرۆسه‌ی‌ تازه‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫(ئاین)‌و فكری‌ ئیس�ل�امیدا ده‌كه‌ن‪ ،‬فراوان‬ ‫بكه‌ی���ن‪ .‬به‌جۆرێك چاومان ته‌نها له‌س���ه‌ر‬ ‫زانای‌ ئاینی‌‌و بیرمه‌ندی‌ ئیس�ل�امی‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌مو ئه‌و پس���پۆڕی‌‌و زانا‌و ته‌وژم‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ له‌كایه‌ جۆراوجۆره‌كاندا هه‌وڵی‌‬ ‫نوێكردنه‌وه‌ی‌ واقیع‌و ژیانیان داوه‌‌و كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫له‌دۆخی‌ دواكه‌وتویی‌ رزگار ده‌كه‌ن‌و مرۆڤ‬

‫ده‌به‌نه‌ قۆناغی‌ نوێوه‌‌و فۆرم‌و ژینگه‌ی‌ نوێ ‌ی‬ ‫ژیانك���رد داده‌هێنن‌و ئاس���ۆی‌ نوێ‌ به‌ڕوی‌‬ ‫مرۆڤایه‌تی���دا ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ناڕاسته‌وخۆ له‌تازه‌كردنه‌وه‌كه‌دا به‌شدارن‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت به‌وانه‌ش���ه‌وه‌ ك���ه‌ به‌جۆرێ���ك‬ ‫له‌ج���ۆره‌كان دژایه‌تی‌ (ئاین) ده‌كه‌ن‪ .‬هه‌ر‬ ‫ل���ه‌م روانگه‌یه‌وه‌ نوس���ه‌رێ‌ ده‌ڵێت كاتێ‌‬ ‫مارك���س وتی‌ خ���وا نیی���ه‌‪ ،‬دینداره‌كانی‌‬ ‫ناچاركرد زانس���تی‌ كه‌الم پێشخه‌ن‌و نوێی‌‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌و به‌دوای‌ به‌ڵگ���ه‌ی‌ نوێدا بگه‌ڕێن‬ ‫له‌سه‌ر هه‌بونی‌ خودا‌و هه‌وڵ‌ بده‌ن زانستی‌‬ ‫ن���وێ‌ بخه‌ن���ه‌ خزم���ه‌ت باوه‌ڕه‌كه‌یانه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و ژیانسازانه‌وه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وانه‌وه‌‬ ‫ره‌گ���ه‌ز‌و پێكهاته‌كان���ی‌ واقی���ع‌و ج���ۆری‌‬ ‫رێكخستنی‌ كۆمه‌ڵگه‌‌و سیستمی‌ سیاسی‌و‬ ‫ئاب���وری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫ده‌گۆڕێن‌و پرسیار‌و پێویستی‌‌و كێشی‌ نوێ‌‬ ‫دێنه‌ كایه‌وه‌‌و سه‌ر هه‌ڵده‌ده‌ن‪ .‬كاتێ‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌وه‌ش روبه‌ڕوی‌ (ئاین) ده‌كرێته‌وه‌ له‌ڕێی‌‬ ‫زانا‌و ناوه‌نده‌ زانس���تی‌‌و شه‌رعییه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ناچ���ار ده‌ب���ن‪ ،‬عه‌قڵی���ان بخه‌ن���ه‌ گه‌ڕ‌و‬ ‫واتا‌و چاره‌س���ه‌ری‌ ن���وێ‌ بدۆزنه‌وه‌‌و راڤه‌‌و‬ ‫تێگه‌یش���تی‌ تازه‌ بۆ ده‌ق‌و مه‌به‌سته‌كانی‌‬ ‫شه‌ریع ‌هت‌و چۆنیه‌تی‌ دابه‌زاندن‌و كاراكردن‌و‬ ‫كارلێكردنیان له‌گ ‌هڵ‌ ژیان‌و واقیع بخه‌مه‌ رو‪،‬‬ ‫چونكه‌ دیدی‌ ئیسالمی‌ هاتنی‌ پێغه‌مبه‌ری‌‬ ‫ئیسالم (صلی الله علیه وسلم) به‌كۆتا په‌یام‬ ‫ده‌زان���ێ‌‪ ،‬ب���ه‌وه‌ش ئه‌گ���ه‌ری‌ ناردنی‌ هیچ‬ ‫(رسول)و (نبي)یه‌كی‌ تر بۆ راستكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ڕێالدان‌و هه‌ڵه‌كان‌و دوباره‌ بوژاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌هاكان‌و به‌ش���داریكردنی‌ راس���ته‌وخۆی‌‬ ‫ئاسمان له‌چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌‌و وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌‬ ‫پرسیاره‌كاندا‪ ،‬له‌ئارادا نییه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ رۆڵی‌‬ ‫(أنبیاء)ی‌ زو له‌ئێس���تادا ده‌گێڕێت‪ ،‬خودی‌‬ ‫(عه‌قڵه‌)‪ .‬ئه‌ركی‌ تازه‌كردنه‌وه‌‌و بوژاندنه‌وه‌‌و‬ ‫گه‌شانه‌وه‌‌و داهێنانی‌ فۆرمی‌ نوێی‌ دینداری‌‌و‬ ‫ژیانكردنی‌ ئیسالمی‌‌و به‌رهه‌مهێنانی‌ واتای‌‬ ‫نوێ‌ له‌ده‌ق‪ ،‬رو له‌عه‌ق���ڵ‌ ده‌كات‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫(ئیس�ل�ام) به‌نه‌مری‌‌و جیهان���ی‌‌و زیندویی‌‬ ‫له‌واقیعدا ده‌هێڵێته‌وه‌‪ ،‬عه‌قڵی‌ ئیسالمییه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌ردو ئاستی‌ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‌ ده‌ق‌و‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ واقیعی‌ ژیان���دا‪ ،‬چونكه‌ هه‌روه‌ك‬ ‫وتمان‪ ،‬ئه‌و عه‌قڵه‌ی‌ ژیانیش تازه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫به‌ناڕاسته‌وخۆ به‌ش���داره‌ له‌تازه‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاین‌و فیك���ر‌و مه‌عریفه‌ی‌ دینی���دا‪ .‬به‌ڵكو‬ ‫ناكارایی‌ عه‌قڵی‌ شارس���تانی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫بونی‌ واقیعێكی‌ راوه‌س���تاو‌و چه‌قبه‌س���توو‬ ‫دواكه‌وتو‪ ،‬راس���ته‌وخۆ ده‌بێته‌ ژینگه‌یه‌ك‬ ‫بۆ بااڵده‌ستی‌ چه‌قبه‌ستویی‌ عه‌قڵی‌ دینی‌‌و‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ عه‌قیده‌ی‌ (جه‌بری‌)و (تواكل)‬ ‫و (خه‌رافه‌)و روحیه‌تی‌ السایی‌ كردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪( .2‬دین) جێگای‌ شارس���تانی ‌هت‌و ژیار‌و‬ ‫پێش���كه‌وتنی‌ ماددی‌ ناگرێته‌وه‌‪ .‬راس���ته‌‬ ‫(دی���ن) له‌هه‌ن���دێ‌ قۆناغێك���ی‌ مێژوی���ی‌‬ ‫مرۆڤایه‌تی���دا پاڵنه‌رێكی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ به‌ره‌و‬ ‫پێشبردنی‌ شارستانیه‌ت بوه‌‪ .‬شارستانێتی‌‌و‬ ‫ژی���اره‌ گه‌وره‌كان‪ ،‬به‌ج���ۆرێ‌ له‌جۆره‌كان‌و‬ ‫له‌ئاس���تی‌ جیاوازدا ره‌گ‌و ریشه‌ی‌ دینیان‬ ‫هه‌ب���وه‌‪ .‬به‌اڵم ئه‌و رۆڵه‌ی‌ دینه‌كان له‌كاتی‌‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی‌‌و گه‌نجێت���ی‌ یه‌كه‌مجاری���ان‬ ‫بوه‌‪ ،‬مه‌رجی���ش نیی���ه‌ له‌قۆناغێكی‌ تردا‬ ‫هه‌مان رۆڵ‌ ببینن‪ ،‬چونكه‌ گۆڕانكارییه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ كای���ه‌ جۆراوجۆره‌كانی‌‬ ‫تردا‪ ،‬گۆڕان به‌س���ه‌ر ئاس���ت‌و كاریگه‌ری‌‌و‬ ‫رۆڵ‌‌و ئ���ه‌رك‌و وه‌زیفه‌ی‌ دین���دا ده‌هێنێت‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ له‌قۆناغێكی‌ ت���ردا وه‌زیفه‌ی‌ (دین)‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بێت كه‌ شارس���تانیه‌ت بنیاتنێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌وه‌ بێت له‌ده‌رهاویشته‌ نێگه‌تیڤ‌و‬ ‫نه‌رێنیه‌كانی‌ كه‌م بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌پێناو نزیكبونه‌وه‌ له‌ناوه‌ڕۆكی‌‬ ‫چه‌مكی‌ تازه‌گه‌ری‬ ‫ئه‌و فه‌رموده‌یه‌ی‌ كه‌ كراوه‌ به‌سه‌رچاوه‌ی‌‬ ‫ره‌سه‌نسازی‌ (تأصیل) كردنی‌ زه‌روره‌تی‌‬ ‫تازه‌گ���ه‌ری‌ له‌ئایندا (پێش���تر ئاماژه‌مان‬ ‫پێك���رد) چه‌ندی���ن پرس���یار له‌په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌چه‌مك���ی‌ تازه‌گ���ه‌ری‌‌و دیاریكردن���ی‌‬ ‫ناوه‌ڕۆكه‌كه‌یه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆیدا هه‌ڵگرتوه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬تازه‌گ���ه‌ری‌ (تجدید) یانی‌ چی‌‌و‬ ‫ناوه‌ڕۆك‌و ئاماژه‌كانی‌ چین؟ ئه‌مه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌پرسیاره‌ گرنگه‌كان‪ ،‬چونكه‌ له‌ڕابردوه‌وه‌‬ ‫تاكو ئێستا راوبۆچونی‌ جیاواز سه‌باره‌ت به‌م‬ ‫پرسه‌ خراونه‌ته‌ڕو‪ ،‬تێگه‌یشتنی‌ سه‌له‌فی‌‌و‬ ‫سۆفییه‌ك له‌گه‌ڵ‌ ئیسالمییه‌كی‌ حه‌ره‌كی‌‌و‬ ‫زانایه‌كی‌ ته‌قلیدی‌ نزیك له‌ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫ته‌قلیدی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ بیرمه‌ند‌و فه‌یله‌س���وفێكی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ وه‌ك یه‌ك نین‪ ،‬جیاوازی‌ له‌ناو‬ ‫خودی‌ ئه‌و قوتابخانه‌‌و شه‌به‌نگانه‌شدا هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كۆده‌نگی‌ له‌سه‌ر ناوه‌ڕۆكی‌ نوێگه‌ری‌ بونی‌‬ ‫نییه‌‪ .‬به‌جۆرێك ئه‌وه‌ی‌ الی‌ هه‌ندێ‌ كه‌س‌و‬ ‫ناوه‌ند‌و ته‌وژم به‌تازه‌گه‌ری‌ ناوده‌برێت‪ ،‬الی‌‬ ‫یه‌كێكی‌ تر به‌رهه‌مهێنان���ه‌وه‌ی‌ كه‌له‌پور‌و‬ ‫راب���ردوو مێژوه‌ به‌ به‌رگێك���ی‌ تره‌وه‌‪ ،‬الی‌‬ ‫هه‌ندێكیش تازه‌گ���ه‌ری‌‌و الی هه‌ندێكی‌ تر‬

‫ئێمه‌ وه‌ك ئه‌هلی‌‬ ‫فكر بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫قسه‌ی‌ جدی‌ له‌م‬ ‫بواره‌دا بكه‌ین‬ ‫ده‌بێت فكرمان ئازاد‬ ‫بێت‪ ،‬واته‌ له‌دۆخی‌‬ ‫ته‌قلیدو پاشكۆیه‌تی‌و‬ ‫له‌قاڵبدانی‌ عه‌قڵی‌‬ ‫رزگارمان بوبێت‬ ‫وات���ه‌ تێگه‌یش���تنی‌ بۆ تازه‌گ���ه‌ری‌‪ ،‬له‌ڕێ‌‬ ‫الدان‌و ده‌رونبه‌زی���ن‌و خۆرئاواگه‌رییه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ش واته‌ نه‌بونی‌ وه‌اڵمێكی‌ كۆنكرێتی‌‬ ‫یه‌كگرتو بۆ پرسیاری‌ (چی‌ تازه‌گه‌رییه‌؟)‬ ‫ئه‌م ره‌نگدانەوانه‌ی‌ خواره‌وه‌ی‌ ده‌بێت‪:‬‬ ‫‪ .1‬ره‌وایه‌تی‌ دان به‌جیاوازی‌ بۆچون له‌و‬ ‫باره‌یه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ریه‌ك له‌قوتابخانه‌‌و‬ ‫ته‌وژمه‌كان له‌م روه‌وه‌ به‌ش���ێك له‌ڕاستیان‬ ‫ال بێت‪.‬‬ ‫‪ .3‬ناوه‌ڕۆك���ی‌ چه‌مكه‌كه‌ به‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫كراوه‌ی���ه‌‌و تازه‌بون���ه‌وه‌ش پرۆس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫كرده‌یی‌ مێژویی‌ به‌رده‌وامه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌م���ان كاتدا ئه‌م فره‌بۆچونییه‌‬ ‫ره‌نگه‌ له‌هه‌ندێ‌ كات‌و شوێنیش���دا كێشه‌ی‌‬ ‫به‌ته‌وژم نه‌بونی‌ تازه‌گه‌ریمان بۆ دروس���ت‬ ‫بكات‪ .‬به‌و واتایه‌ی‌ تازه‌گه‌ری‌ ببێته‌ هه‌ندێ‌‬ ‫فیكر‌و بیر‌وڕا‌و هه‌وڵی‌ تیۆری‌ په‌رش‌وباڵوی‌‌و‬ ‫لێره‌وله‌وێ‌‌و نه‌بێته‌ ئه‌و ته‌وژمه‌ی‌ به‌كرده‌وه‌‬ ‫ئاڵ‌‌وگۆڕ له‌دی���د‌و تێڕوانین‌و واقیعی‌ ژیانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ موس���ڵمانه‌كاندا بێنێت���ه‌ دی‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم چاره‌ی‌ ئه‌م كێش���ه‌یه‌ به‌وه‌ ناكرێت‬ ‫به‌خه‌ڵكی‌ بوترێ‌ عه‌قڵت���ان له‌كار بخ ‌هن‌و‬ ‫یه‌ك تێگه‌یش���تنی‌ هاوبه‌شمان بۆ به‌رهه‌م‬ ‫بێنێ‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌دو شێواز ئه‌نجام ده‌درێت‪:‬‬ ‫(أ‌) رێككه‌وت���ن له‌س���ه‌ر النیكه‌م���ی‌‬ ‫تێگه‌یشتنی‌ هاوبه‌ش بۆ تازه‌گه‌ری‌ له‌كات‌و‬ ‫شوێن‌و واقیعێكی‌ دیاریكراودا‪.‬‬ ‫(ب‌) ته‌وژمێكی‌ سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫به‌هێ���ز پ���رۆژه‌ فكریی���ه‌ تازه‌گه‌ریی���ه‌‬ ‫ئیس�ل�امییه‌كان (ته‌به‌ن���ی‌) ب���كات‌و‬ ‫وه‌ریبگێڕێته‌ س���ه‌ر ده‌ستكه‌وتی‌ سیاسی‌و‬ ‫ئابوری‌‌و كلت���وری‌‌و شارس���تانی‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫هه‌ر فكرێك ته‌وژمێكی‌ به‌هێزی‌ له‌پشته‌وه‌‬ ‫نه‌بێ���ت بابه‌هێزی���ش بێ���ت ناتوانێت زۆر‬ ‫كاریگه‌ر بێت‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ دیاریكردنی‌ ناوه‌رۆكی‌ چه‌مكی‌‬ ‫تازه‌گه‌ریش نه‌بێته‌ به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م ئه‌و‬ ‫هه‌نگاوانه‌ی‌ له‌م روه‌وه‌ پێویس���ته‌ بنرێن‪،‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ نوس���ه‌ر ده‌بێت بوێ���ری‌ فكری‌‬ ‫زانستی‌ له‌خۆمان نیش���ان بده‌ین‌و هه‌ندێ‌‬ ‫ریزبه‌ندی‌ (تصنیف)بكه‌ین‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌ندێ‌‬ ‫كۆت‌وبه‌ندی‌ فك���ری‌‌و حه‌ره‌كی‌ وه‌البنێین‪،‬‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ‌ مانه‌وایاندا س���نور ب���ۆ كارایی‌‬ ‫بیركردنه‌وه‌مان داده‌نێن‪.‬‬ ‫به‌واتایه‌كی‌ تر ئێمه‌ وه‌ك ئه‌هلی‌ فكر بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ قس���ه‌ی‌ جدی‌ له‌م بواره‌دا بكه‌ین‪،‬‬ ‫ده‌بێت فكرمان ئ���ازاد بێت‪ ،‬واته‌ له‌دۆخی‌‬ ‫ته‌قلیدو پاش���كۆیه‌تی‌و له‌قاڵبدانی‌ عه‌قڵی‌‬ ‫رزگارمان بوبێت‌و جگه‌ له‌ئاستی‌ (ئیمان)و‬ ‫به‌ها(قیم)كان‪ ،‬هیچ پێشمه‌رجێ‌ بۆ عه‌قڵ‌و‬ ‫جوڵ���ه‌ی‌ ئ���ه‌و دانه‌نێین‪ .‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫داخوازیانه‌ش بێن���ه‌ دی‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێ‌ هه‌نگاو‬ ‫پێویستن ‪ ،‬له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫‪ .1‬رزگاربون له‌عه‌قڵی‌ فقهی كه‌ كار له‌سه‌ر‬ ‫جزئیات (احكام) ده‌كات‌و گواستنه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫بازنه‌ی‌ (أصول)و (مبادی‌ء) و (كلیات)‪.‬‬ ‫‪ .2‬خ���ۆ قه‌تیس ن���ه‌دان له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫(أصول الفقه‌)ی‌ باودا‪ ،‬چونك���ه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫مێژوییه‌وه‌ له‌ژێر كاریگه‌ری‌ (منطق صورة‌)‬ ‫ی‌ ئه‌رستۆ‌و قه‌به‌كردنی‌ رۆڵی‌ (قیاس)‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌و پێویس���تی‌ به‌نوێكردنه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫زان���ای‌ مه‌زن���ی‌ ب���واری‌ (مقاص��د) ابن‬ ‫عاشور له‌م باره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت (ان معظم‬ ‫مس��ائل أصول الفقه ال ترجع الی‌ خدمة كلیات‬

‫ئاراز مەحمود قەرەداغی‬

‫الرشیعة ومقاصدها‪ ،‬ولكنها تدور حول محور‬ ‫استنباط اال‌حكام من الفاظ الشارع‪ ،‬بواسطة‌‬ ‫قواعد) هه‌ر لێره‌وه‌ داوای‌ تێپه‌ڕاندنی‌ (علم‬ ‫االص��ول) ده‌كات ب���ه‌ره‌و (علم املقاصد) و‬ ‫داوا ده‌كات(اصول)له‌س���ه‌ر(مقاصد)ی‌‬ ‫ش���ه‌ریعه‌ دابڕێژێ���ت‪( ،‬صیاغ��ة‌) بكرێته‌وه‌‬ ‫وات���ه‌ (فقی��ه‌) یاخ���ود (مفك��ر) له‌ڕێ���ی‌‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ ب���ۆ (مقاصد) اجته���اد بكات‌و‬ ‫قان���ون دابڕێژێت‪ ،‬كه‌ له‌ئێس���تادا ناونراوه‌‬ ‫به‌(اال‌جتهاد املقاصدي) ئ���ه‌م بۆچونه‌ش‬ ‫له‌مه‌ڕ دوباره‌ داڕشتنه‌وه‌ی‌ (علم اال‌صول)‬ ‫نه‌ك له‌خوێندن���ه‌وه‌ی‌ حه‌رفیه‌تی‌ (ده‌ق)و‬ ‫حوكمی‌ جزئ���ی‌ رزگارمان ده‌كات‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌ئاستی‌ (عل��ة‌)و (حكمة‌)ی‌ (جزئیات)‬ ‫یشدا ناوه‌س���تێ‌‌و به‌رزده‌بێته‌وه‌ بۆ ئاستی‌‬ ‫(مقاص��د)‪ ،‬ئه‌وه‌ش ده‌توان���ێ‌ له‌مڕۆو له‌م‬ ‫دنی���ا ئاڵ���ۆزه‌دا ئاماده‌ی���ی‌‌و كاریگه‌ری‌‌و‬ ‫گه‌ش���انه‌وه‌ بۆ ش���ه‌ریعه‌تی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫ئیس�ل�ام‌و به‌هاكانی‌ بگێڕێته‌وه‌‪ .‬ئه‌م جۆره‌‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌و (اجتهاد)ه‌یه‌‪ .‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫سیفه‌تی‌ (دوام)مان بۆ شه‌ریعه‌ت بوێت‌و بۆ‬ ‫هه‌مو كات‌و ش���وێنێك گونجاو بێت‪ ،‬له‌ڕێی‌‬ ‫ده‌س���تگرتن به‌ئه‌حكامی‌ جزئیه‌وه‌ (جگه‌‬ ‫له‌مه‌رام‌و حه‌اڵڵ‌) به‌دی‌ نایه‌ت به‌ڵكو له‌ڕێی‌‬ ‫كاراكردنی‌ (أحكام يّ‬ ‫الكل ‌ومقاص��د العامة‌)‬ ‫وه‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬ده‌بێت حوكم���ی‌ فه‌رعی‌ نوێ‌‬ ‫له‌مان���ه‌وه‌وه‌ هه‌ڵبهێنجرێت ن���ه‌ك حوكمه‌‬ ‫جوزئیه‌كان(‪. )3‬‬ ‫‪ .3‬س���ه‌یركردنی‌ ئه‌ده‌بیات���ی‌ ته‌وژم���ی‌‬ ‫ئیسالمی‌ نوێ‌و نوس���ه‌ر‌و ره‌مزه‌كانی‌ وه‌ك‬ ‫به‌شێ‌ له‌كه‌له‌پور (تراث)ێكی‌ حه‌ره‌كی‌‬ ‫مێژویی‌‌و خۆنه‌به‌س���تنه‌وه‌ی‌ پێش���وه‌خت‬ ‫به‌مه‌قول���ه‌‌و چوارچێوه‌یه‌ك���ی‌ ئایدۆلۆژی‌‌و‬ ‫وه‌ك (ثوابت) س���ه‌یرنه‌كردنی‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫به‌ش���ێكی‌ گرنگ له‌وه‌ی‌ نوسراوه‌‌و به‌رهه‌م‬ ‫هاتوه‌ مه‌حكومه‌ به‌كات‌و ش���وێن‌و به‌پله‌ی‌‬ ‫یه‌كه‌می���ش خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ حه‌ره‌كی‌‌و‬ ‫سیاسی‌و زه‌رفی‌‌و مه‌رحه‌لییه‌ بۆ ئیسالم‪.‬‬ ‫‪ .4‬جیاكردن���ه‌وه‌ی‌ م���ه‌ودای‌ نێ���وان‬ ‫(مفكر) و (عامل) هه‌روه‌ها ده‌رهێنانی‌ واتای‌‬ ‫(اجتهاد) و قه‌تیسنه‌دانی‌ له‌بازنه‌ی‌ (فقه‌)دا‌و‬ ‫فراوانكردنی‌ بۆ بازنه‌ فكری‌‌و شارس���تانییه‌‬ ‫گه‌وره‌ك���ه‌‌و كای���ه‌ جۆراوجۆره‌كانی‌ ژیان‌و‬ ‫پسپۆڕی‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م روه‌وه‌ گرنگه‌ بزانرێ���ت كه‌ مه‌رج‬ ‫نیه‌ (مفكر)‌و(زان���ا) به‌یه‌كه‌وه‌ كۆببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر یه‌كه‌شیان وه‌زیفه‌ی‌ تایبه‌ت به‌خۆیان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌ئێستاشدا له‌سۆنگه‌ی‌ گه‌وره‌بونی‌‬ ‫ته‌حه‌دیاته‌كان‌و به‌شارستانیبونی‌ كێشه‌كان‬ ‫(مفك��ر) ده‌توان���ێ‌ هه‌ن���دێ‌ رۆڵ‌ ببینێ‌‌و‬ ‫هه‌ندێ‌ ئاسۆو چاره‌سه‌ری‌ فكریی‌ نوێشمان‬ ‫بخاته‌ به‌رده‌س���ت كه‌ به‌(زانا)ی‌ ئاس���ایی‌‬ ‫ناكرێت‪ .‬له‌و س���ۆنگه‌یه‌وه‌ كه‌ مفكر (كل‌)‬ ‫تر‌و له‌سه‌ر ئاستی‌(س��نن)ه‌كانی‌ گه‌ردون‌و‬ ‫یاساكانی‌ گه‌شانه‌وه‌‌و كه‌وتنی‌ شارستانی‌‌و‬ ‫ش���یكردنه‌وه‌ی‌ دیارده‌كان���دا كار ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌پێكهێنه‌ره‌كانی‌ واقیع‌و نه‌خۆش���یه‌كانی‌‬ ‫ژی���ار (حضارة) ده‌كۆڵێت���ه‌وه‌‌و جێگره‌وه‌‬ ‫(بدی��ل) له‌سه‌ر ئاستی‌ سیستم (نظام) و‬ ‫(مه‌نه���ه‌ج) ده‌خات���ه‌ڕو‪ .‬تێگه‌یشتنیش���ی‌‬ ‫بۆ ئیسالم (مقاصدي‌)و (قیمي)یه‌ نه‌ك‬ ‫فقهی‌‌و حه‌ره‌كی‌‌و مێژویی‌‌و(جزئی)‪.‬‬ ‫‪ .5‬جیاكردنه‌وه‌ی‌(دی���ن)و فك���ر‌و‬ ‫مه‌عریف���ه‌ی‌ دینی‌‌و په‌یوه‌ن���دی‌ تازه‌گه‌ری‌‬ ‫به‌هه‌ری���ه‌ك له‌وان���ه‌وه‌‪ .‬به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫(دین) پێدراوێكی‌ ئیالهیه‌و فكری‌ ئیسالمی‌‬ ‫پێدراوێكی‌ به‌شه‌ری‌‌و رێژه‌ییه‌و په‌یوه‌سته‌‬ ‫به‌كات‌و شوێنه‌وه‌‌و پیرۆزی‌ (ئاین)ی‌ نییه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌تێگه‌یش���تن‌و توانای‌‬ ‫عه‌قڵی‌و قۆناغی‌ گه‌شه‌كردنی‌ شارستانی‌‌و‬ ‫ژینگه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫لێره‌شه‌وه‌ تازه‌كردنه‌وه‌ له‌دیندا یه‌كسان‬ ‫نیی���ه‌ به‌تازه‌كردنه‌وه‌ له‌فكری‌ ئیس�ل�امیدا‬ ‫به‌مان���ا فراوانه‌كه‌ی‌‪ .‬به‌و مانای���ه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫ده‌ش���ێت بوژانه‌وه‌یه‌كی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ ئاینی‌‌و‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ ب���ۆالی‌ خ���ودا‌و ئاین���داری‌‌و‬ ‫ده‌س���تگرتن به‌ به‌هاو ئه‌خالق���ه‌ فه‌ردی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و دروش���م‌و بۆنه‌‌و رواڵه‌ت‌و‬ ‫په‌رس���تنه‌كانمان هه‌بێ���ت‪ ،‬وات���ه‌ جۆرێ‌‬ ‫له‌تازه‌گه‌ری‌ ئاینمان به‌مانای‌ بوژاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫گیانی‌ دینداری‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬كه‌چی‌ له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا له‌ئاستی‌ فكری‌ ئیسالمیدا قه‌یرانێكی‌‬ ‫قوڵم���ان هه‌بێ���ت‪ .‬واته‌ فكری‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫نه‌ك هه‌ر له‌س���ه‌ر ئاستی‌ ته‌حه‌دا‌و ملمالنێ‌‬ ‫شارس���تانییه‌ته‌كان ن���وێ‌ نه‌بوبێت���ه‌وه‌‌و‬ ‫نه‌توانێ‌ هی���چ ئیزافه‌یه‌كی‌ جێی‌ س���ه‌رنج‬ ‫بخاته‌ سه‌ر شارستانێتی‌ مرۆڤایه‌تی‌ یاخود‬ ‫له‌دیدێك���ی‌ ئیس�ڵ�احی‌‌و ریفۆرمخوازانه‌وه‌‬ ‫توانای‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ به‌شێ‌ له‌كێشه‌كانی‌‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌ڵك���و له‌واقیعه‌كه‌ی‌ خۆش���یدا‬ ‫نه‌توانێ���ت وه‌اڵم به‌كێش���ه‌‌و داخ���وازی‌‌و‬ ‫پرسیاره‌كان بداته‌وه‌‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫مامۆس���تایەتی ئ���ەو پیش���ەیە ک���ە لەمافدا‬ ‫لەدامینیدایەو لەماندوبوندا لەلوتکەدا‪ .‬دەتوانم‬ ‫بڵێم لەم کۆمەڵگایەی ئێمەدا تەنها ش���تێک‬ ‫کە کراوەتە باجبای ماندوبونەکانی مامۆس���تا‬ ‫تەنها چەند دروش���م‌و قسەو قسەڵۆکێکی بێ‬ ‫بنەمای���ە‪ .‬هەموان کە دەم دەکەنەوە باس���ی‬ ‫پیرۆزی���ی‌و گەورەیی مامۆس���تا دەکەن بەاڵم‬ ‫تاکەکەسێک کە بەهای راستەقینە بۆ خاوەن‬ ‫پیش���ەکان دەگێڕیت���ەوە دەوڵەت‌و یاس���ایە‬ ‫نەک قس���ەی خەڵک کە بەداخەوە ئەم دوانە‬ ‫هەردوکیان غایبن لەم کۆمەڵگایەدا‪.‬‬ ‫نامەوێت درێژە بەم بابەتە بدەم چونکە دڵنیام‬ ‫کەس لەمڕۆدا نوس���راوی درێژ ناخوێنێتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم لەڕێ���گای چەن���د خاڵێک���ەوە ئەوە‬ ‫دەخەمەڕو کە مامۆستا بۆ ماف لەدامێندایەو‬ ‫بۆ ماندون بون لەلوتکەدا‪.‬‬ ‫‪1‬ـ تاکە چینێکە ک���ە هەمو کارەکەی بریتیە‬ ‫لەبەرکەوتنی راس���تەوخۆ لەگەڵ خەڵکانێکی‬ ‫زۆر‪ ،‬بەش���ێوەیەک رۆژانە مامەڵە لەگەڵ‪٢٠٠‬‬ ‫کەس ی���ان زیات���ردا دەکات‌و زۆرینەش���یان‬ ‫چاوەڕێی ئەوە دەکەن ش���تێک لەمامۆستاوە‬ ‫فێرب���ن‌و چەندی���ن پرس���یاریش روب���ەڕوی‬ ‫دەبێتەوە‪.‬‬ ‫‪2‬ـ ئ���ەو چینەی مامۆس���تا مامەڵەیان لەگەڵ‬ ‫دەکات هەس���تیارترین چین���ی کۆمەڵ���گان‪،‬‬ ‫چونکە ب���ەزۆری یان منداڵ���ی تەمەن خوار‬ ‫دوانزە س���اڵەن یان هەرزەکاری تەمەن سەرو‬ ‫دوانزەن‪ .‬مامەڵەک���ردن لەگەڵ ئەم چینەش‬ ‫لێهاتویی باش‌و لەسەرخۆیی باشی دەوێت ‪.‬‬ ‫‪3‬ـ تاک���ە چینێک���ە کات���ی پش���وەکەی پڕە‬ ‫ل���ەژاوەژاو‪ ،‬بەجۆرێک لەو چەن���د خولەکەدا‬ ‫کە دەبێت پش���و بدات‌و کەشێکی هێمنی بۆ‬ ‫بڕەخس���ێت لەهەمو کاتێک زیاتر گوێبیستی‬ ‫دەنگ‌و هەرایە‪ ،‬جا ئەگ���ەر بەڕێوەبەر کاری‬ ‫چاودێریش���ی بخاتە سەر لەکاتی پشودا ئەوە‬ ‫هەر زۆر خراپتر‪.‬‬ ‫‪4‬ـ تاکە چینێک���ە زۆرترین چاودێر چاودێری‬ ‫دەکات‌و زۆرتری���ن بەرپرس���ی هەی���ە‪،‬‬ ‫لەالیەک بەڕێوەب���ەرو چەندی���ن یاریدەدەرو‬ ‫سەرپەرش���تیاریش لەوالوە بوەس���تێ‪ ،‬جگە‬ ‫لەمانی���ش هەر خوێن���دکارو ب���اوک‌و دایکی‬ ‫خوێندکارێکی���ش ئەم���رۆ بونەت���ە چاودێری‬ ‫مامۆس���تاو بەئەنجامدان���ی بچوکترین هەڵە‬ ‫ناوونازناوی لەمیدیاکاندا دەزڕێنن‪.‬‬ ‫‪5‬ـ تاک���ە چینێکە کە ل���ەدەرەوەی دەوامیش‬ ‫سەرقاڵی کاری خوێندنگەیە‪ ،‬بۆ نمونە دانانی‬ ‫پالن‌و دانانی پرس���یارو تەسیحاتی پرسیارو‬ ‫تەنان���ەت هەندێ جار کاتی خ���ۆی تەرخان‬ ‫دەکات بۆ چارەسەری کێشەی خوێندکار‪.‬‬ ‫‪6‬ـ مامۆستا ئەو چینەیە کە سااڵنە بەئاشکرا‬ ‫باش���یی ئەدای کارەکەی‌و دڵسۆزییەکەی بۆ‬ ‫دام���ودەزگاو خەڵ���ک دەردەکەوێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫لەڕێگەی رێژەی دەرچون‌و ئاس���تی بەتوانایی‬ ‫خوێندکارەکانی‪.‬‬ ‫‪7‬ـ تاک���ە چینێک���ە ک���ە س���ااڵنێکی زۆری‬ ‫سەرەتای دامەزراندنی وەک سەرباز لەشوێنە‬ ‫دورەدەس���تەکان بەڕێدەکات‪ ،‬بەش���ێوەیەک‬ ‫هەندێ مامۆس���تا دەنێردرێنە ش���وێنێک کە‬ ‫بەس ئاس���مانی لێوە دی���ارەو ماوەیەکی زۆر‬ ‫لەغەریبیدا دەیگوزەرێنێ ‪.‬‬ ‫‪8‬ـ تاکە چینێکە ک���ە چەندین دەور دەبێنێ‬ ‫لەکارەکەی خۆیدا‪ ،‬بۆ نمونە مامۆستای ئاینە‬ ‫لەشەرح‌و باس���کردندا‪ ،‬پۆلیسە لەچارەسەری‬ ‫کێشەو بەدواداچونی کێش���ەدا‪ ،‬دایک‌وباوکە‬ ‫وەک دڵس���ۆزی‪ ،‬برینپێچە ب���ۆ ئەوکاتانەی‬ ‫خوێندکارێک توشی پێکان دەبێت‪....‬هتد‪.‬‬ ‫‪9‬ـ زۆرین���ەی مامۆس���تا لەتەمەنێک���ی زودا‬ ‫قوڕگیان توشی کێشە دەبێت لەبەر ئەو هەمو‬ ‫ش���ەرح‌و وەاڵمەی کە دەبێت ب���ۆ خوێندکار‬ ‫هەیبێ���ت‪ ،‬هیچ چینێکی ت���ری کۆمەڵگا ئەم‬ ‫کێشەیەیان نیە ‪.‬‬ ‫‪10‬ـ تاک���ە چینێک���ە ک���ە رۆژانەو س���ااڵنەو‬ ‫س���ەعات دوای س���ەعات کارێکی هاوشێوەو‬ ‫بابەتێکی هاوش���ێوە لەم پ���ۆل بۆ ئەو پۆل‬ ‫دوب���ارە دەکاتەوە‪ ،‬ئەم���ەش وای لێ دەکات‬ ‫وەڕس ببێت‌و هەندێک ج���ار بەرەو داخراوی‬ ‫دەب���ات ل���ەدەرەوی دەوام‪ ،‬چونکە هێندەی‬ ‫وتوە بۆ دەرەوە لەقسە بێزار دەبێت‪ ،‬کاتێک‬ ‫قس���ەکردن دەبێتە کارو پیشە ئیتر بێدەنگی‬ ‫پێویست دەبێت ‪.‬‬ ‫‪11‬ـ تاک���ە چینێکە لەدەرەوەی دەوامی خۆی‬ ‫هەمان کاری خوێندنگەکەی لێ داوا دەکەن‪،‬‬ ‫کاتێک خزمێک هاوڕێیەک داوا دەکات سەعی‬ ‫بەمنداڵەک���ەی بکات چونک���ە لەفاڵن بابەتدا‬ ‫الوازە‪ ،‬تەنانەت لەکاتی میوانی‌و سەردانیشدا‬ ‫ئەم تەکلیفانە یەخەی دەگرێت ‪.‬‬ ‫‪12‬ـ تاکە چینێکە کە لەکاتی دەوامی فەرمی‬ ‫خۆیدا خاوەنی کورس���ی‌و مێز نیە‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫هەرکەس ئەمڕۆ کورس���ی‌و مێ���زی لەژێردایە‬ ‫دەبێت رۆژێک خوێندکاری مامۆستا بوبێت‪.‬‬ ‫دڵنیام بەدەر لەم خااڵنەش ش���تی تر زۆرە‪،‬‬ ‫بەاڵم منێک کە ئێستا لەدەوام گەڕابێتمەوەو‬ ‫ماندوب���م هەرهێن���دەم لەی���ادە‪ ،‬بەئومێدی‬ ‫ئەوەی چاوێک بخشێنرێتەوە بەماف‌و ئەرکی‬ ‫مامۆس���تادا‪ ،‬بەڕاستی ئەو کەس���ەی رۆژانە‬ ‫لەسێ بەشەوانەی بۆ مامۆستا داناوە دڵنیام‬ ‫جگ���ە لەخوالنەوە بەبان کورس���ی دەوارەوە‬ ‫هیچ ش���ارەزاییەکی تری نی���ە لەپەروەردەو‬ ‫فێرکردندا‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫زایه‌ڵه‌ی‌ مرۆڤدۆستی‌ له‌نێو داروپه‌ردوی‌ جه‌نگدا‬

‫‪17‬‬

‫به‌سه‌رهات ‌ی ئه‌و خانمه‌ پزیشكه‌ی‌ ژیان ‌ی نه‌وه‌د هه‌زار كه‌سی‌ گۆڕی‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬

‫س���ۆماڵین وه‌ك ئ���ه‌و هه‌م���و خه‌ڵك���ه‌ ‌ی‬ ‫له‌واڵته‌كه‌دا ده‌ژی���ن‪ ،‬به‌رگری‌ له‌مافه‌كانی‌‬ ‫ئێوه‌ش وه‌ك مافه‌كانی‌ ئه‌وان ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫دوای‌ ماوه‌یه‌ك له‌وه‌رگرتنی‌ ئه‌و پۆسته‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكوم���ه‌ت داواده‌كات ح���ه‌وا‬ ‫ببێت���ه‌ بری���كاری‌ وه‌زیری‌ ته‌ندروس���تی‌‌و‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ گش���تی‌ پایته‌خت نۆژه‌ن‬ ‫بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌می���ش لێبڕاوان���ه‌ خ���ۆی‌‬ ‫ته‌رخانده‌كات‪ ،‬به‌اڵم دوای‌ ماوه‌یه‌ك له‌ژێر‬ ‫فش���اری‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كان���دا ناچار واز‬ ‫له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌ ده‌هێنێت‌و ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كه‌مپه‌كه‌ی‌‪ ،‬چونكه‌ "توندوتیژی‌ هێش���تا‬ ‫یاسای‌ راسته‌قینه‌ی‌ نیشتیمانه‌كه‌مان بو‪،‬‬ ‫بۆیه‌ بڕیارمدا ده‌س���ت ل���ه‌كاری‌ حكومه‌ت‬ ‫بكێش���مه‌وه‌‪ .‬باش���ترین ش���تێك كه‌ من‬ ‫فێریبوم ئه‌وه‌بو له‌شوێنی‌ خۆم بمێنمه‌وه‌و‬ ‫كاربكه‌م‪ ،‬بچمه‌وه‌ بۆ نۆرینگه‌كه‌"‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )2004‬كابینه‌یه‌ك���ی‌ نوێ���ی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت پێكده‌هێنرێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم حه‌وا‬ ‫ره‌تیده‌كاته‌وه‌ هیچ پۆس���تێك وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫"خه‌ڵكانێك كه‌ ده‌جه‌نگن له‌توانایاندا نییه‌‬ ‫بنیادنانه‌وه‌ بگرنه‌ ئه‌ستۆ"‪.‬‬

‫له‌ماوه‌ی‌ چل ساڵی‌ پزیشكیمدا هیچ‬ ‫نه‌خۆشێكم له‌سه‌ر ته‌خته‌ی‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‬ ‫له‌ده‌ستنه‌داوه‌‪ .‬د‪.‬حه‌وا عه‌بدی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و خانمه‌ پزیشكه‌ سۆماڵیه‌ی‌ بوه‌‬ ‫فریادڕه‌سی‌ هه‌زاران هاواڵتی‌ واڵته‌كه‌ی‌‬ ‫واده‌ڵێت‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪ :‬خوازیارم له‌و‬ ‫شوێنه‌دا كه‌ چیرۆكه‌كه‌م كۆتایی‌ دێت‪،‬‬ ‫به‌هێزی‌ بیروبۆچونم هێنده‌ بێت تامێشكی‌‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌ كاڵشینكۆف به‌ده‌ستانه‌‬ ‫بگۆڕێت كه‌ بۆ رق‌و كوشتن پێگه‌یه‌نراون‪.‬‬ ‫كتێبی‌ ئومێ���د به‌زیندوی���ی‌ بهێڵه‌ره‌و‌ه‬ ‫له‌نوس���ینی‌ ح���ه‌وا عه‌بدی‌‌و س���ارا جه‌ی‌‬ ‫رۆبینزو وه‌رگێڕانی‌ یاسین محه‌مه‌د عه‌لی‌‌و‬ ‫هێمن تاهیره‌‪ ،‬ئه‌م كتێبه‌(‪ )380‬الپه‌ڕه‌یه‌و‬ ‫له‌باڵوكراوه‌كانی‌ ده‌زگای‌ ئایدیاو سه‌نته‌ری‌‬ ‫نیشتیمانی‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ جێنده‌ره‌‪ .‬له‌م‬ ‫كتێبه‌دا د‪.‬حه‌وا له‌(‪ )27‬تایتڵی‌ جیاوازدا‬ ‫ورده‌كاری‌ ژیانی‌ خۆی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رقتان لێمان نه‌بێت‬ ‫حه‌وا عه‌بدی‌ ساڵی‌ (‪ )1947‬له‌دایكبوه‌‪،‬‬ ‫گه‌وره‌ترین منداڵی‌ خێزانه‌كه‌یه‌تی‌‪ .‬كاتێك‬ ‫ده‌چێته‌ قوتابخانه‌ خوێندكارێكی‌ به‌هه‌ڵپه‌‬ ‫ده‌بێ���ت‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬له‌باره‌ی‌‬ ‫مێژوی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌ واڵتان���ی‌ ئه‌فریقیاو‬ ‫گرژییه‌كانی‌ ئیتاڵیاوه‌ ش���اره‌زاییم هه‌بو‪.‬‬ ‫له‌قۆناغی‌ ناوه‌ن���دی‌ له‌كێبڕكێكانی‌ مێژوو‬ ‫بایۆلۆژیادا هه‌میشه‌ براوه‌ بوم"‪.‬‬ ‫دوای‌ ته‌واوكردن���ی‌ قۆناغ���ی‌ ئاماده‌یی‌‪،‬‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ هاوكاری‌ هاوبه‌ش���ی‌ نێوان‬ ‫حكومه‌تی‌ س���ۆماڵ‌و یه‌كێتی‌ س���ۆڤیه‌تی‌‬ ‫ئ���ه‌وكات‪ ،‬ح���ه‌وا به‌مه‌به‌س���تی‌ خوێندنی‌‬ ‫پزیش���ك ‌ی ره‌وانه‌ی‌ ئۆكراینا ده‌كرێت‌و بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ حه‌وت ساڵ له‌و واڵته‌ ده‌خوێنێت‪.‬‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌وكاته‌ی‌ له‌س���ۆڤیه‌ت ده‌مخوێند‬ ‫مامۆس���تایه‌كمان وتی‌ تكایه‌ رقتان لێمان‬ ‫نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌و ش���ته‌ باش���انه‌ وه‌رگرن كه‌‬ ‫له‌ژیان���ی‌ ئێمه‌دا ده‌یبینن���ه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بتوان���ن واڵته‌كه‌ت���ان به‌هێزبكه‌ن‪ .‬ش���ته‌‬ ‫خراپه‌كانیش وازلێبێنن‪.‬‬ ‫ساڵی‌ (‪ )1971‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ واڵته‌كه‌ی‌‌و‬ ‫له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ دیگڤ���ه‌ری‌ ئه‌وروپ���ی‌‬ ‫داده‌مه‌زرێ���ت‪ .‬نه‌خۆش���خانه‌كه‌ (‪)600‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ی���ی‌ ب���وه‌و ته‌نه���ا س���ی‌‌و پێنج‬ ‫دكتۆری‌ هه‌بوه‌‪ ،‬له‌و ژماره‌یه‌ش سیازده‌یان‬ ‫س���ۆماڵی‌ بون‌و ی���ه‌ك دانه‌ی���ان ژن بوه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ده‌م���ه‌دا س���ۆماڵ (‪ )65‬دكت���ۆری‌‬ ‫هه‌ب���وه‌‪ .‬هه‌رچه‌ن���ده‌ حه‌وا ح���ه‌زده‌كات‬ ‫بخرێته‌ به‌ش���ی‌ نه‌ش���ته‌رگه‌رییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌فه‌رمان���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نه‌خۆش���خانه‌كه‌‬ ‫ده‌خرێته‌ به‌شی‌ مندااڵنه‌وه‌‪ .‬حه‌وا ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫له‌ساتی‌ دامه‌زراندنمه‌وه‌ نه‌ده‌چوم بۆ هیچ‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ك‪ ،‬له‌هیچ بابه‌تێكی‌ سیاس���یدا‬ ‫به‌شداریم نه‌ده‌كرد‪.‬‬ ‫دوای‌ چه‌ن���د س���اڵێك له‌خزمه‌تكردن‪،‬‬ ‫حه‌وا راژه‌كه‌ی‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ ته‌ندروستیه‌وه‌‬ ‫بۆ وه‌زاره‌ت���ی‌ خوێندنی‌ بااڵ ده‌گوازێته‌وه‌و‬ ‫وه‌كو یاریده‌ده‌ری‌ پرۆفیس���ۆر له‌به‌ش���ی‌‬ ‫پزیش���كی‌ منداڵب���ون‌و ژن���ان كارده‌كات‪.‬‬ ‫پاش نیوه‌ڕوانیش كاروباری‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌‬ ‫رای���ی‌ ده‌كات‪ .‬س���ه‌باره‌ت به‌ئه‌زمون���ی‌‬ ‫مامۆس���تایه‌تی‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬به‌مامۆستایه‌كی‌‬ ‫وش���ك ناس���رابوم‪ ،‬چونك���ه‌ له‌ئه‌زمونی‌‬ ‫خوێندن���ی‌ خۆمه‌وه‌ بۆم رونبوه‌وه‌ هه‌زاران‬ ‫كتێ���ب ناگه‌نه‌ بارته‌قای‌ چه‌ن���د كاژێرێك‬ ‫سه‌رنجدان‪ .‬بۆیه‌ به‌خوێندكاره‌كانی‌ خۆمم‬ ‫وت ئه‌گ���ه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ نه‌زانیت نمره‌ت بۆ‬ ‫دانانێ���م‪ ،‬نامه‌وێت فێ���ڵ له‌خه‌ڵكی‌ بكه‌م‌و‬ ‫پێیانبڵێم تۆ پزیش���كیت‪ ،‬له‌كاتێكدا تۆش‬ ‫هیچ نه‌زانیت‪.‬‬ ‫ئامۆژگارییه‌كانی‌ دایك‌و باوكم‬ ‫دایك���ی‌ حه‌وا ناوی‌ داهابۆیه‌ واتا زێڕین‪.‬‬ ‫له‌منداڵیدا پێیده‌ڵێت‪ :‬كچم كاتێك ویستت‬ ‫بڕیار بده‌یت‪ ،‬به‌ئارامییه‌وه‌ دابنیشه‌و گوێ‌‬ ‫له‌ده‌نگی‌ نێو ناخ���ت بگره‌ تائه‌و ده‌نگه‌ت‬ ‫دێته‌ به‌ر گوێ‪ ،‬ته‌نی���ا ئه‌وكاته‌ ده‌توانیت‬ ‫چاره‌سه‌رێك بۆ كێشه‌كانت بدۆزیته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ته‌مه‌ن���ی‌ دوازده‌ س���اڵیداو به‌ب���ێ‌‬ ‫ره‌زامه‌ندی‌ خۆی‌‪ ،‬حه‌وا ده‌درێت به‌ش���و‪،‬‬ ‫ده‌بێته‌ خاوه‌نی‌ منداڵێك‪ .‬به‌اڵم رۆژێكیان‬ ‫ك���ه‌ له‌قوتابخان���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ماڵ‪،‬‬ ‫ده‌بینێ‌ مێرده‌كه‌ی‌ له‌گه‌ڵ باوكی‌ دانیشتوه‌‪،‬‬ ‫پاش���ان به‌ڵگه‌نامه‌ی‌ جیابون���ه‌وه‌ ده‌داته‌‬ ‫ده‌س���ت باوك���ی‌‌و له‌یه‌كت���ر جیاده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫حه‌وا ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌و شه‌وه‌ زۆر خه‌مبار بوم‪،‬‬ ‫به‌اڵم ب���ۆ رۆژی‌ دواتر بڕیارم���دا ژیانێكی‌‬ ‫نوێ‌ دروس���ت بك���ه‌م‪ .‬دوای‌ ته‌واوكردنی‌‬ ‫خوێندنی‌ زانكۆو بون به‌پزیشك بۆ جاری‌‬ ‫دوه‌م هاوس���ه‌رگیری‌ ده‌كات‪ ،‬س���ااڵنێك‬ ‫پێك���ه‌وه‌ ده‌بن‌و چه‌ند منداڵێكیان ده‌بێت‪،‬‬

‫پاشان هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ واڵت جێده‌هێڵێت‌و‬ ‫س���ااڵنێكی‌ زۆر له‌یه‌كت���ر دورده‌بن‪ .‬ئه‌م‬ ‫هاوس���ه‌رگیرییه‌ش به‌مه‌رگ���ی‌ مێرده‌كه‌ی‌‬ ‫كۆتایی‌ دێت‪.‬‬ ‫كاتێك ح���ه‌وا به‌جیهان���دا ده‌گه‌ڕێ‌ بۆ‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ یارمه‌تی‌ بۆ بێده‌ره‌تانه‌كانی‌‬ ‫واڵته‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬خه‌ڵك���ی‌ لێیده‌پرس���ن‬ ‫چ���ۆن رێیتێده‌چێ���ت له‌نێ���و جه‌رگ���ه‌ی‌‬ ‫شكس���تخواردوترین ده‌وڵه‌تدا په‌ناگه‌یه‌ك‬ ‫هه‌بێت ژیان تیای���دا گونجاو بێت‌و به‌ناوی‌‬ ‫ژنێكه‌وه‌ ناونرابێت؟ ئه‌ویش ده‌ڵێت‪ :‬له‌نێو‬ ‫گونده‌كه‌مان���دا به‌یه‌كچاو س���ه‌یری‌ هه‌مو‬ ‫قوربانیان���ی‌ ملمالنێ���كان ده‌كه‌ین‪ ،‬گرنگ‬ ‫نییه‌ ئه‌وان س���ه‌ر به‌چ به‌ره‌یه‌كن‪ .‬من ئه‌م‬ ‫وانه‌یه‌ له‌باوكمه‌وه‌ فێربوم‪ .‬باوكم پێیوتم‪:‬‬ ‫ده‌توانی���ت له‌ڕێی‌ كاری‌ قورس���ه‌وه‌ ژیانی‌‬ ‫خۆت بگۆڕیت‪ ،‬ده‌توانیت هه‌ست به‌گرنگی‌‬ ‫خۆت بكه‌یت ئه‌گه‌ر له‌توانای‌ ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫تێبگه‌یت كه‌ یارمه‌تی‌ یه‌كتری‌ ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ده‌ستكردن به‌كاری‌ مرۆڤایه‌تی‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ساڵی‌ (‪ )1980‬له‌ناوچه‌یه‌ك‬ ‫ك����ه‌ (‪ )21‬كیلۆمه‌ت����ر له‌مه‌قادیش����ۆی‌‬ ‫پایته‌خت����ه‌وه‌ دوربو‪ ،‬حه‌وا ده‌س����تده‌كات‬ ‫به‌كڕینی‌ زه‌وی‌‪ ،‬دواتر نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫ئ����ه‌و ناوچه‌ی����ه‌ ناوده‌نێ����ت ناوچ����ه‌ی‌‬ ‫حه‌وا‪ .‬له‌س����اڵی‌ (‪ )1981‬ده‌س����تده‌كات‬ ‫به‌دروس����تكردنی‌ بین����ا‪ .‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و گروپه‌ چه‌كداره‌كان گێچه‌ڵیان‬ ‫پێده‌كه‌ن‪ ،‬به‌شه‌وان سه‌رقاڵی‌ دروستكردنی‌‬ ‫بین����ا ده‌بن‪ ،‬له‌م كاره‌ش����دا ئه‌ندازیارێكی‌‬ ‫هاوڕێی‌ هاوكاری‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌(‪ )1983/8/15‬ده‌رگای‌ نۆرینگه‌كه‌ی‌‬ ‫حه‌وا ده‌كرێته‌وه‌ ك����ه‌ توانای‌ له‌خۆگرتنی‌‬ ‫(‪ )23‬قه‌ره‌وێڵ����ه‌ی‌ هه‌ب����و‪ .‬له‌په‌ن����ا‬ ‫نۆرینگه‌كه‌شدا كێڵگه‌یه‌ك دروست ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ كش����توكاڵكردن‌و به‌خێوكردنی‌ ئاژه‌ڵ‪.‬‬ ‫دوای‌ دو مانگ له‌كردنه‌وه‌ی‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌‬ ‫رۆژان����ه‌ تاكاژێر ده‌ی‌ ش����ه‌و پێش����وازی‬ ‫له‌نزیكه‌ی‌ دو س����ه‌د نه‌خۆش����ێك ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پاشان به‌هاوكاری‌ كه‌نیسه‌ی‌ خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫جیهانی‌ نهۆمی‌ دوه‌م بۆ نۆرینگه‌كه‌ دروست‬ ‫ده‌كه‌ن‌و توانای‌ ئه‌نجامدانی‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‬ ‫قه‌یسه‌رییان ده‌بێت‪ .‬حه‌وا ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌مڕۆ‬ ‫نۆرینگه‌كه‌م بۆته‌ نه‌خۆشخانه‌یه‌كی‌ (‪)400‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌یی‌‪.‬‬ ‫دوای‌ دروستكردنی‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌‪ ،‬حه‌وا‬ ‫س����ه‌ردانی‌ ناوچه‌ گوندنشینه‌كان ده‌كات‌و‬ ‫رێنمای����ی‌ پزیش����كی‌ پێش����كه‌ش به‌ژنان‬ ‫ده‌كات‌و ئامۆژگاریی����ان ده‌كات‪ ،‬داوای‌‬ ‫هاوكاری‌ له‌خه‌ڵك����ی‌ ناوچه‌كه‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ریشس����پییه‌كان ده‌كات‪ .‬ح����ه‌وا ب����ه‌ده‌ر‬ ‫له‌پزیش����كی‌ كۆلێژی‌ یاساش ده‌خوێنێت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌ڵێت‪ :‬من ته‌نیا هه‌ر پزیشك نه‌بوم‪،‬‬ ‫به‌ڵكو پارێزه‌ری����ش بوم‪ ،‬بۆیه‌ هه‌وڵمده‌دا‬ ‫ژنان به‌وه‌ رازی‌ بكه‌م متمانه‌م پێ‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ژنان به‌رهه‌ڵستیان ده‌كردم‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هیچ رۆش����نبیرییه‌كیان نه‌ب����و"‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت "ده‌بو زیاتر ل����ه‌دژی‌ بۆچونه‌كانی‌‬ ‫ژنان كاربك����ه‌م‪ ،‬وه‌ك له‌وه‌ی‌ له‌پێناویاندا‬ ‫بجه‌نگم"‪.‬‬

‫دوای‌ ده‌ستپێكردن ‌ی‬ ‫شه‌ڕی‌ ناوخۆ‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫رێگه‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كاره‌كه‌م بمێنێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ بو به‌بێالیه‌ن ‌ی‬ ‫بمێنمه‌وه‌‪ ،‬دڵ‌و‬ ‫رۆحی‌ خۆم ببه‌خشم ‌ه‬ ‫هه‌مو قوربانیان ‌ی‬ ‫جه‌نگ له‌هه‌مو هۆز‌ه‬ ‫جیاوازه‌كان‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫هه‌ندێكجار پێموابو‬ ‫ده‌بێت ژیانیشم ببه‌خشم‬ ‫له‌ماوه‌ ‌ی قات‌و قڕی‌و‬ ‫توندوتیژیدا‬ ‫نه‌هامه‌تییه‌كانی‌ جه‌نگ‬ ‫ل���ه‌(‪ )1991/1/26‬كۆنگره‌ی‌ یه‌كگرتو ‌ی‬ ‫سۆماڵ ده‌ست به‌س���ه‌ر باره‌گای‌ ده‌وڵه‌تدا‬ ‫ده‌گرێت‪ ،‬به‌و هۆیه‌وه‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ له‌واڵتدا‬ ‫به‌رپا ده‌بێت‪ .‬ئه‌م شه‌ڕه‌ گرفتێكی‌ گه‌وره‌‬ ‫بۆ د‪.‬ح���ه‌وا دروس���تده‌كات‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و‬ ‫خۆراك‌و كه‌ره‌س���ته‌ پزیشكیانه‌ی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫رێكخراوه‌ فریاگوزاریی���ه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كان‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ سۆماڵ ده‌كرێن‪ ،‬له‌الیه‌ن به‌رپرسه‌‬ ‫س���ه‌ربازییه‌كانه‌وه‌ له‌فڕۆكه‌خان���ه‌‌و رێگه‌و‬ ‫كه‌ناری‌ ده‌ریاكاندا ده‌س���تیان به‌س���ه‌ردا‬ ‫ده‌گیرێ���ت‌و له‌ب���ازاڕدا به‌نرخێك���ی‌ گران‬ ‫ده‌یفرۆش���نه‌وه‌‪ ،‬پاره‌كه‌یش���ی بۆ كڕینی‌‬ ‫چه‌ك‌و كه‌ره‌سته‌ی‌ هۆشبه‌ر به‌كارده‌هێنن‪.‬‬ ‫حه‌وا ده‌ڵێت‪ :‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ سه‌ركرده‌كان‬ ‫قین له‌دڵ بون به‌رامبه‌ر به‌یه‌كتری‌‪ ،‬كه‌چی‌‬ ‫ئامانجێكی‌ هاوبه‌ش���یان هه‌ب���و‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫س���ود وه‌رگرتن بو له‌خێرو بێری‌ رێكخراوه‌‬ ‫فریاگوزارییه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كان‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ دۆخی‌ نه‌خۆشخانه‌كه‌ی‌‌و ژیانی‌‬ ‫خۆی‌ له‌ماوه‌ی‌ ش���ه‌ڕدا‪ ،‬حه‌وا ده‌نوسێت‪:‬‬ ‫دوای‌ ده‌س���تپێكردنی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‪ ،‬ته‌نیا‬ ‫رێگ���ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كاره‌كه‌م بمێنێته‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫بو به‌بێالیه‌نی‌ بمێنمه‌وه‌‪ ،‬دڵ‌و رۆحی‌ خۆم‬ ‫ببه‌خشمه‌ هه‌مو قوربانیانی‌ جه‌نگ له‌هه‌مو‬ ‫ه���ۆزه‌ جیاوازه‌كان‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ هه‌ندێكجار‬

‫پێموابو ده‌بێت ژیانیشم ببه‌خشم له‌ماوه‌ی‌‬ ‫قات‌و قڕی‌و توندوتیژیدا‪.‬‬ ‫عه‌ب���دی‌‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬له‌ماوه‌ی‌ ش���ه‌ڕه‌كه‌دا‬ ‫ژماره‌ی‌ دانیشتوانی‌ كه‌مپه‌كه‌مان گه‌یشته‌‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ نه‌وه‌د ه���ه‌زار ك���ه‌س‪ ،‬خه‌ڵكی‌‬ ‫به‌توڕه‌یی‌‌و كه‌فوكوڵه‌وه‌ ده‌هاتنه‌ الی‌ من‪،‬‬ ‫داوام لێده‌كردن هه‌ڵوێس���تێكی‌ بێالیه‌نیان‬ ‫هه‌بێت‪ .‬له‌هه‌مو شتێك گرنگتر ئه‌وه‌بو له‌ناو‬ ‫چوارچێوه‌ی‌ شوێنه‌كه‌ی‌ ئێمه‌دا كه‌س دزی‌‬ ‫نه‌ده‌كرد‪ ،‬شه‌ڕی‌ نه‌ده‌كردو نه‌ده‌كوژرا‪ .‬ئه‌م‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ تا ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ راس���تبو كه‌‬ ‫من چاره‌س���ه‌ری‌ ژن‌و كچی‌ كاربه‌ده‌ستانی‌‬ ‫شه‌ڕیش���م ده‌ك���رد‪ .‬خه‌ڵكێك���ی‌ زۆر به‌م‬ ‫هۆی���ه‌وه‌ منیان ده‌ناس���یه‌وه‌و له‌پای‌ ئه‌م‬ ‫كاره‌مان لێمان ده‌گه‌ڕان‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌قۆناغی‌ دوای‌ هێوربونه‌وه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌‪ ،‬حه‌وا ده‌ڵێت‪ :‬سوپاس���گوزارم‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و سااڵنه‌دا چه‌ندینجار بێهۆش‬ ‫ده‌بوم‪ ،‬یاخود به‌شێوه‌یه‌كی‌ چاوه‌ڕواننه‌كراو‬ ‫نه‌ش���ته‌رگه‌ریم به‌جێده‌هێش���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ چل س���اڵی‌ پزیش���كمیدا هیچ‬ ‫نه‌خۆشێكم له‌سه‌ر ته‌خته‌ی‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‬ ‫له‌ده‌ستنه‌داوه‌‪.‬‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ی‌ بوش‌و غالی‌‬ ‫رۆژی‌ (‪ )1991/12/31‬ج���ۆرج بوش��� ‌ی‬ ‫باوكی‌ سه‌رۆكی‌ ئه‌وكاتی‌ ئه‌مریكا سه‌ردانی‌‬ ‫كه‌مپه‌كه‌ی‌ حه‌وا ده‌كات‪ .‬له‌(‪)1993/1/3‬‬ ‫س���كرتێری‌ گش���ت ‌ی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫بوترس غالی‌ س���ه‌ردانی‌ كه‌مپه‌كه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌و س���اڵه‌دا كۆڵن پاوڵ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ ئه‌ركانی‌ هاوبه‌ش���ی‌ س���وپای‌‬ ‫ئه‌مری���كا س���ه‌ردانی‌ كه‌مپه‌ك���ه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫حه‌وا ده‌ڵێت‪ :‬له‌كاتێكدا زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫دڵخۆش بون ب���ه‌و گرنگیپێدانه‌‪ ،‬هه‌ندێكی‌‬ ‫تر ترس���ی‌ ئه‌وه‌یان هه‌بو له‌الیه‌ن رێبه‌ری‌‬ ‫گروپ���ه‌ چه‌كداره‌كان���ه‌وه‌ تۆڵه‌ی���ان ل���ێ‌‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌ردانی‌ به‌رپرسان‌و كه‌ناڵه‌كانی‌ میدیا‬ ‫واده‌كات ح���ه‌وا ناوبانگێكی‌ جیهانی‌ په‌یدا‬ ‫بكات‪ ،‬له‌ناوخۆشدا ده‌نگۆی‌ زۆری‌ به‌دوادا‬ ‫دێ���ت‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬یه‌كێك له‌و‬ ‫پیاوانه‌ی‌ له‌مه‌قادیش���ۆوه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ وتی‌‪:‬‬ ‫ئه‌وان ده‌ڵێن س���ه‌رۆك ب���ۆش جانتایه‌كی‌‬ ‫پ���ڕ ل���ه‌دۆالری‌ پێداویت‪.‬ده‌بێ���ژن حه‌وا‬ ‫چیدی‌ التوپات نییه‌‪ ،‬ئێس���تا وائه‌مه‌ریكا‬ ‫پیش���تیوانی‌ لێده‌كات‪ .‬به‌اڵم چۆن بتوانم‬ ‫تێیانبگه‌یه‌نم كه‌ ته‌نیا س���ه‌ردانێك هه‌مو‬ ‫ش���ته‌كان ناگۆڕێ���ت‪ .‬راس���تیه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫نوێن���ه‌ره‌كان دێن‌و ده‌تبین���ن‪ ،‬راپۆرتێك‬ ‫ده‌نوس���ن‌و پاشان دوای‌ ماوه‌یه‌ك له‌وانه‌یه‌‬ ‫هه‌ندێك كۆمه‌ك‌و هاوكاریت بۆ بنێرن‪ ،‬بێ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌مه‌ تێبگه‌ن زۆرێ���ك له‌خه‌ڵكی‌‬ ‫له‌پشته‌وه‌ قسه‌یان له‌سه‌ر ده‌كردم‪.‬‬ ‫سۆماڵ له‌لوتكه‌وه‌ بۆ داڕوخان‬ ‫ل���ه‌م كتێبه‌دا ح���ه‌وا ب���ه‌وردی‌ ئاماژ‌ه‬ ‫ب���ه‌ڕوداوه‌ سیاس���ییه‌كان‌و حكومه‌ت���ه‌‬ ‫یه‌كله‌دوای‌ یه‌كه‌كان���ی‌ واڵته‌كه‌ی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ه���ۆكاری‌ ملمالنێكانی���ش ب���ۆ كلت���ورو‬ ‫بیروب���اوه‌ڕی‌ خه‌ڵكه‌ك���ه‌ی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌و‬

‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬س���ۆماڵی‌ ده‌رده‌دار ب���ه‌رده‌وام‬ ‫خوێن���ی‌ لێده‌چۆڕا‪ ،‬زۆریش���ی‌ له‌پای‌ ئه‌و‬ ‫برینانه‌ بو كه‌ خۆمان له‌جه‌سته‌ی‌ یه‌كتردا‬ ‫دروس���تمان ده‌ك���ردن‪ .‬رۆژێكی���ان به‌الی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ كشتوكاڵدا تێپه‌ڕیم‪ ،‬كاتێك گه‌نج‬ ‫بوم خه‌ڵكی‌ له‌سه‌راپای‌ جیهانه‌وه‌ ده‌هاتنه‌‬ ‫ئێ���ره‌ چاوپێكه‌وتنی���ان له‌گه‌ڵ پس���پۆڕه‌‬ ‫سۆماڵییه‌كان س���ازده‌كرد تاتێبگه‌ن چۆن‬ ‫به‌روبومی‌ گه‌نمه‌شامی‌ زیادبكه‌ن‪ ،‬یان چۆن‬ ‫میوه‌ی‌ نوێ‌ به‌رهه‌مبهێنن‪ ،‬به‌اڵم چه‌ته‌كان‬ ‫له‌مێژب���و ده‌رگاو په‌نج���ه‌ره‌و بۆرییه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ كشتوكاڵیان ده‌رهێنابو‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ناڕه‌زایی‌‌و توڕه‌ی���ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫واڵته‌كه‌ش���ی‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬خه‌ڵك���ی‌ هێنده‌‬ ‫توڕه‌ب���ون مێ���زو كورس���ی‌ یان ت���ه‌واوی‌‬ ‫كه‌لوپه‌ل���ی‌ ناو بیناكانیان تێكده‌ش���كاند‪.‬‬ ‫له‌مێش���كی‌ بیرته‌س���كی‌ ئه‌واندا یه‌ك شت‬ ‫هه‌ب���وو ئه‌وی���ش تۆڵه‌كردن���ه‌وه‌ له‌ته‌نها‬ ‫كه‌س���ێك بو‪ ..‬به‌و پێیه‌ی‌ هیچ خوێندن‌و‬ ‫سه‌وادێك له‌سۆماڵ بونی‌ نه‌بو‪ ،‬تێكشكاندن‬ ‫ببوه‌ تاكه‌ فه‌لسه‌فه‌ی‌ واڵت‪ .‬ئه‌گه‌ر شتێك‬ ‫موڵك���ی‌ گش���تی‌ بوایه‌ خه‌ڵ���ك ده‌یانوت‬ ‫هی‌ ئێمه‌ی���ه‌‪ ،‬واته‌ هه‌مو كه‌س���ێك مافی‌‬ ‫تێكشكاندنی‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬حه‌وا ده‌ڵێت‪ :‬له‌سۆماڵدا مردن به‌شێكه‌‬ ‫له‌ژیان‪ ،‬جا ئه‌گ���ه‌ر له‌ڕێگه‌ی‌ توندوتیژی‌‪،‬‬ ‫نه‌خۆشی‌ یاخود له‌ڕێی‌ منداڵبونه‌وه‌ بێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و مه‌ترس���یه‌ ده‌زانین ك���ه‌ روبه‌ڕومان‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئێمه‌ی‌ ژنان پالن بۆ‬ ‫ئاینده‌مان داده‌نێین‪ ...‬كاتێك چاوه‌ڕوانی‌‬ ‫ئاشتی‌ ده‌بین‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌وكاته‌ی‌ خوێنمان‬ ‫لێده‌چۆڕێت‌و له‌برسان ده‌مرین‪ ،‬ئومێد ئه‌و‬ ‫شته‌یه‌ كه‌ ده‌مێنێته‌وه‌‪ ...‬ئومێد ئه‌زمونی‌‬ ‫ئێمه‌یه‌‪ .‬ده‌بێت هه‌ر له‌ئێس���تاوه‌ له‌پێناوی‌‬ ‫ئومێدا بژین‪ ،‬له‌و ده‌م���ه‌وه‌ كه‌ ئێمه‌ نوێژ‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬ئ���ه‌و ژه‌ه���ره‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌مانی‌‬ ‫ته‌نیوه‌ ده‌بێت الببرێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ یاس���ا‬ ‫هه‌مو مرۆڤه‌كان بپارێزێ���ت نه‌وه‌كو ته‌نها‬ ‫چه‌كداره‌كان‪.‬‬ ‫له‌پزیشكیه‌وه‌ بۆ ده‌سه‌اڵت‬ ‫رۆژێكی‌ چوارش���ه‌ممه‌ی‌ ساڵی‌ (‪،)2000‬‬ ‫پیاوێ���ك ته‌له‌ف���ۆن ب���ۆ ح���ه‌وا ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬من وه‌زیری‌ كارو وه‌زرش���م‌و تۆش‬ ‫وه‌كو بریكاری‌ من دیاریكراوی‌‪ ،‬بۆ هه‌ینی‌‬ ‫چاوه‌ڕوان���ت ده‌كه‌ین‪ .‬حه‌وا ده‌ڵێت‪ :‬وه‌زیر‬ ‫پێش���نیاری‌ كرد پێكه‌وه‌ له‌پشت دیواری‌‬ ‫ب���ه‌رزی‌ ئوتێ���ل‌و له‌س���ایه‌ی‌ پاس���ه‌وانی‌‬ ‫چه‌ك���داردا بژیم‪ ،‬پێیواب���و له‌وێدا پارێزراو‬ ‫ده‌بین‪ .‬من سوپاسم كردو وتم له‌كه‌مپه‌كه‌‬ ‫ده‌مێنمه‌وه‌‪ .‬چونكه‌ هه‌رگیز نه‌مویس���توه‌‬ ‫هیچ شتێك بم پزیش���ك نه‌بێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫وه‌ختێك یاساش���م ده‌خوێن���د بیرم ته‌نیا‬ ‫له‌پاراس���تنی‌ ماڵ‌و موڵكی‌ خانه‌واده‌كه‌م‌و‬ ‫سه‌المه‌تیان ده‌كرده‌وه‌ نه‌ك له‌یاسادانان‪،‬‬ ‫به‌اڵم باوه‌ڕم به‌وه‌ هه‌بو ده‌شێت واڵته‌كه‌م‬ ‫له‌ئاشتیدا بژی‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ هه‌واڵه‌كه‌‪ ،‬ئه‌ندامانی‌‬ ‫هۆزه‌ك���ه‌ی‌ ح���ه‌وا ده‌چن���ه‌ الی‌‌و ده‌ڵێن‬ ‫ت���ۆ نوێنه‌ری‌ ئێمه‌ی‌ ده‌ب���ێ‌ بمانپارێزیت‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵم���دا حه‌وا ده‌ڵێ���ت‪ :‬نه‌خێر ئێوه‌ش‬

‫په‌الماری‌ كه‌مپه‌كه‌ ده‌درێت‬ ‫رۆژی‌ (‪/5‬ئایار‪ )2010/‬گروپێك چه‌كدار‬ ‫په‌الم���اری‌ نه‌خۆش���خانه‌كه‌ ده‌ك���ه‌ن‌و دو‬ ‫پاس���ه‌وان ده‌ك���وژن‌و ح���ه‌واو تاقمه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ڕفێنن‪ ،‬دوای‌ هێشتنه‌وه‌یان بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫پۆزش ب���ۆ دكتۆره‌ ده‌هێنن���ه‌وه‌و ئازادی‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬له‌باره‌ی‌ ئه‌و هێرش���ه‌وه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫حزبی‌ ئیس�ل�ام تێگه‌یشت بۆ ئه‌وه‌ی‌ بێته‌‬ ‫ال ‌ی من پێویستی‌ به‌وه‌ نییه‌ هه‌زاران كه‌س‬ ‫خه‌ڵتان���ی‌ خوێن بكات‪ .‬منی���ش زانیم كه‌‬ ‫له‌سایه‌ی‌ خه‌ڵكه‌كه‌مه‌وه‌ زیندوم‪ .‬ئێستاش‬ ‫كاتێك ده‌كه‌ومه‌وه‌ بیر ئه‌و بارودۆخه‌‪ ،‬هێزی‌‬ ‫ژیان‌و زینده‌گیم پێده‌به‌خش���ێت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌وان بڕوایان وابو ئافره‌تان ته‌نیا‬ ‫كااڵیه‌كن‌و ده‌بێت بۆ مه‌به‌سته‌كانی‌ خۆیان‬ ‫به‌كاریانبهێنن‪ ...‬به‌اڵم ئیس�ل�امه‌كه‌ی‌ من‬ ‫وه‌ك كه‌س���ێكی‌ به‌ڕێ���زی‌ نێ���و كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ته‌ماش���ای‌ ئافره‌تی‌ ده‌كرد‪ ،‬كه‌س���ێك كه‌‬ ‫هاوشانی‌ پیاوه‌‪.‬‬ ‫له‌پ���ای‌ كاره‌ خێرخوازییه‌كان���ی‌‪ ،‬حه‌وا‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ندی���ن ناوه‌ندی‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌‬ ‫بانگهێش���ت ده‌كرێت‌و خ���ه‌اڵت ده‌كرێت‪.‬‬ ‫تاوه‌ك���و له‌(‪ )2012/2/27‬ب���ۆ وه‌رگرتنی‌‬ ‫خه‌اڵت���ی‌ نۆبڵ���ی‌ ئاش���تی‌ ده‌پاڵێورێت‪.‬‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌و هه‌مو هه‌وڵ‌و كۆششانه‌ی‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم د‪.‬حه‌وا ده‌ڵێ���ت‪ :‬خوازی���ارم له‌و‬ ‫ش���وێنه‌دا كه‌ چیرۆكه‌ك���ه‌م كۆتایی‌ دێت‪،‬‬ ‫به‌هێزی‌ بیروبۆچونم هێنده‌ بێت تامێشكی‌‬ ‫ئه‌و گه‌نجه‌ كاڵشینكۆف به‌ده‌ستانه‌ بگۆڕێت‬ ‫كه‌ بۆ رق‌و كوشتن پێگه‌یه‌نراون‪ ..‬ده‌زانم‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌هۆی‌ ئه‌و شتانه‌وه‌ بمرم كه‌ باوه‌ڕم‬ ‫پێیانه‌ ب���ه‌الی‌ منه‌وه‌ گرفتێك نییه‌‪ .‬مردن‬ ‫وه‌ك ده‌زانی���ن كۆتای���ی‌ چیرۆكه‌كه‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و به‌رده‌وامی‌ ده‌دات به‌خس���تنه‌ڕوی‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ ئه‌و سه‌مه‌ره‌ له‌ڕاده‌به‌ده‌رانه‌‪.‬‬

‫له‌سۆماڵدا مردن‬ ‫به‌شێكه‌ له‌ژیان‪،‬‬ ‫جا ئه‌گه‌ر له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫توندوتیژی‌‪ ،‬نه‌خۆش ‌ی‬ ‫یاخود له‌ڕێ ‌ی‬ ‫منداڵبونه‌و‌ه بێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫مه‌ترسی ‌ه ده‌زانین ك ‌ه‬ ‫روبه‌ڕومان ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه ئێمه‌ی‌ ژنان‬ ‫پالن بۆ ئاینده‌مان‬ ‫داده‌نێین‬

‫‪16‬‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫"كتێبه‌كان به‌كۆمه‌ڵێك هه‌ڵه‌و‌ه چاپ ده‌كرێنه‌وه‌"‬ ‫چاپكردنه‌وه‌ی‌ كتێبه‌كانی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵێك هه‌ڵه‌و كه‌مو كوڕییه‌وه‌ نیگه‌رانی‌‬ ‫ته‌نها له‌الی‌ مامۆستایان‌و سه‌رپه‌رشتیاران‌و‬ ‫خوێندكاران دروست نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌ڵكو بوه‌ته‌‬ ‫هۆی‌ نیگه‌رانی‌ خاوه‌نی‌ چاپخانه‌كانی‌ ناوخۆی‌‬ ‫هه‌رێمیش‪.‬‬

‫خوێندكارانی‌ زانكۆ به‌رده‌وامن له‌سه‌ر‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان بۆ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ كه‌ ده‌بێت‬ ‫بڕی‌ سه‌دهه‌زار دینار بده‌ن له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫مانه‌وه‌یان له‌به‌شه‌ ناوخۆییه‌كان‪ ،‬دوایه‌مین‬ ‫هه‌وڵ‌ بۆئه‌وه‌ مه‌به‌سته‌ (كۆمه‌ڵه‌ی‌ ‪)68‬‬ ‫كه‌مپینێكیان راگه‌یاندوه‌‪.‬‬ ‫نیاز دڵش���اد كچه‌ خوێندكارێكی‌ به‌ش��� ‌ی‬ ‫ناوخۆییه‌ باس���ی‌ گوزه‌رانیان ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت‬ ‫"ژیانم���ان زۆرخراپه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تادا هه‌ندێك‬ ‫خزمه‌تگوزاری‌ هه‌ب���و‪ ،‬به‌اڵم دواتر نه‌ما هه‌تا‬ ‫ئه‌و ئاگره‌ی‌ كه‌ كه‌وته‌وه‌ به‌هۆی‌ گرنگی‌ نه‌دان‬ ‫به‌خوێندكاران بو‪ ،‬جگه‌له‌ كۆنی‌ بیناكه‌و ئه‌و‬ ‫هه‌م���و ئه‌ركه‌ی‌ كه‌ هه‌مان���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ خوێندكار‬ ‫لێره‌ له‌ڕوی‌ ده‌رونییه‌وه‌ زۆر ماندوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاگاداری‌ ژیان���ی‌ خوێندكاره‌ كچه‌كانی‌‬ ‫تری‌ به‌ش���ه‌ ناوخۆییه‌كه‌یه‌تی‌‌و ده‌ڵێت "هه‌مو‬ ‫پاره‌مان پێنیه‌و پێداویس���تیمان نیه‌‪ ،‬تێچوی‌‬ ‫به‌ش���ه‌ناوخۆیی‌ زۆر زۆره‌ خوێن���دكاری‌ وا‬ ‫هه‌یه‌ ناچێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ پاره‌ی‌ پێنیه‌‬ ‫پێداویس���تیه‌كانی‌ بكڕێ���ت هه‌ت���ا چه‌ندی���ن‬ ‫كه‌مپین كراوه‌ بۆ كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ پاره‌ بۆئه‌و‬ ‫خوێندكاران���ه‌ یان هه‌ندێكی���ان ده‌چنه‌ ماڵی‌‬ ‫خزمانیان یان س���ێ‌ رۆژی‌ پشو ده‌چنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ماڵه‌وه‌ له‌به‌ش���ه‌ ناوخۆیی‌ نامێننه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ناتوانن مه‌س���ه‌ره‌ف بكه‌ن‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ ئێستا‬ ‫تێچون���ه‌كان زۆر زیاترب���وه‌ به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌و‬ ‫خوێندكاران���ه‌ی‌ ك���ه‌ كۆتا س���اڵی‌ زانكۆیانه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش هێنده‌ی‌ ت���ر ماندومان ده‌كات‌و ئه‌وه‌‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫سه‌ریاس سه‌مین‬

‫نرخه‌ك����ه‌ی‌ وه‌زاره‌ت دیاریب����كات‌و هه‌روه‌ه����ا‬ ‫سه‌رپه‌رش����تی‌ الیه‌نی‌ زانس����تی‌‌و هونه‌ریش���� ‌ی‬ ‫بكه‌ن ته‌نه����ا كوالێتیه‌كه‌ی‌ ب����ۆ چاپخانه‌كان‬ ‫بمێنێت����ه‌وه‌و ئیتر خه‌ڵك خۆی‌ بیكڕێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ به‌ده‌م پڕۆژه‌كه‌وه‌ نه‌هاتن‬ ‫كه‌ ده‌مانتوانی‌ له‌ماوه‌ی‌ ده‌ س����اڵدا سه‌رجه‌م‬ ‫كتێب����ه‌كان له‌ناوخۆ چاپ بكرێ����ت به‌نرخێكی‌‬ ‫باش‌و كوالێتی‌‪ ،‬هه‌تا جارێك ئێمه‌ كاغه‌زێكمان‬ ‫به‌كارهێن����ا بۆ كتێبێكی‌ پۆلی‌ نۆ كێش����ه‌كه‌ی‌‬ ‫‪800‬گم بو ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وان ‪1500‬گم بو تائێستاش‬ ‫ئه‌وه‌ به‌كارده‌هێنن كه‌ سااڵنه‌ مندااڵن هاواریانه‌‬ ‫كه‌له‌هه‌ر واڵتێكدا ئه‌وه‌ پێویسته‌"‪.‬‬ ‫س����ۆران عه‌ب����دول وتیش����ی‌ "حكوم����ه‌ت له‌به‌ر قورسی‌ كتێبه‌كانیان"‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵ����ه‌ی‌ چاپخانه‌كان����ی‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌ هیچ مه‌رجێكی‌ نیه‌ ته‌نها كه‌مترین‬ ‫ن����رخ‪ ،‬پالنی‌ نیه‌ ب����ۆ باس����ی‌ كوالێتی‌‪ ،‬به‌اڵم كوردس����تان وتیشی‌ "تائێس����تا وه‌زاره‌ت هیچ‬ ‫له‌كات����ی‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌وڵ‌وپیالنێكیان نیه‌ بۆ چاپكردنی‌ كتێبه‌كان‬ ‫پێوه‌ران����ه‌ نه‌گونجا كه‌ دایانناوه‌ ئه‌وه‌ س����زای‌ له‌كاتێكدا س����ااڵنی‌ ت����ر له‌مانگی‌ ش����وباته‌وه‌‬ ‫ده‌دات بۆنمونه‌ قه‌باره‌كه‌ی‌ ‪ 24-17‬س����م بێت ته‌نده‌ره‌كان باڵو ده‌كرایه‌وه‌ ئیتر تامانگی‌ ئاب‌و‬ ‫یان ره‌نگه‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌ نه‌بو كه‌ ده‌ستنیشانكرابو ئه‌یلول ئاماده‌ ده‌بو‪ ،‬ساڵی‌ پار رێژه‌یه‌كی‌ كه‌م‌و‬ ‫یان جۆری‌ كاغه‌زه‌كه‌ گه‌ر پێوانه‌كه‌ ته‌نكتر یان س����اڵی‌ پێش����وتر هه‌موی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ چاپ كرا‪،‬‬ ‫هه‌ندێ‌ چاپخانه‌ی‌ ناوخۆ له‌س����لێمانی‌‌و هه‌ولێر‬ ‫ئه‌ستورتر بێت ئه‌وكاته‌ سزایان ئه‌دات"‪.‬‬ ‫س����ۆران عه‌بدول باسی‌ ئه‌وه‌ش����ی‌ كرد كه‌ به‌ش����داریان كردوه‌ له‌چاپكردنی‌ كتێبه‌كان كه‌‬ ‫چاپخانه‌كان پڕۆژه‌یه‌كیان پێشكه‌شی‌ وه‌زاره‌ت ژماره‌یان كه‌م����ه‌و جاری‌ وا هه‌یه‌ ته‌نده‌ر بۆ ‪2‬‬ ‫ك����ردوه‌ "داوا ده‌كه‌ن كه‌ پێش����بڕكێ‌ له‌نێوان كه‌س ده‌رده‌چێت"‪.‬‬ ‫سۆران عومه‌ر وتیشی‌ "تائێستا شه‌فافیه‌ت‬ ‫چاپخان����ه‌كان دروس����ت بك����ه‌ن بۆنمون����ه‌ دو‬ ‫چاپخان����ه‌ كتێبه‌كان چاپ بك����ه‌ن به‌مه‌رجێك نیه‌ له‌چاپكردن����ی‌ كتێبدا‪ ،‬به‌داخ����ه‌وه‌ چه‌ند‬

‫تائێستا وه‌زاره‌ت هیچ هه‌وڵ‌وپیالنێكیان نی ‌ه بۆ‬ ‫چاپكردن ‌ی كتێبه‌كان له‌كاتێكدا سااڵنی‌ تر له‌مانگ ‌ی‬ ‫شوباته‌وه‌ ته‌نده‌ره‌كان باڵوده‌كرایه‌وه‬ ‫"شه‌فافیه‌ت له‌چاپكردنی‌ كتێبه‌كاندا نیه‌"‬ ‫له‌باره‌ی‌ چاپكردنی‌ كتێب له‌س����ه‌ر ئاس����ت ‌ی‬ ‫ناوخۆ‪،‬س����ۆران عه‌بدول‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‬ ‫چاپخانه‌كانی‌ كوردس����تان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫" م����اوه‌ی‌ ده‌ س����اڵێكه‌ وه‌زاره‌تی‌ پ����ه‌روه‌رده‌‬ ‫به‌ڕێژه‌یه‌ك����ی‌ زۆر كتێ����ب چ����اپ ده‌كات ب����ۆ‬ ‫هه‌م����و قۆناغه‌كان كه‌ تیراژی‌ كۆی‌ گش����تییان‬ ‫نزیك����ه‌ی‌ (‪)12-10‬هه‌زار كتێب����ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫پ����ڕۆژه‌ی‌ چاپخانه‌ی‌ بازرگانی‌ ماوه‌یه‌كی‌ كه‌مه‌‬ ‫سه‌ریهه‌ڵداوه‌و ناتوانن پێشبڕكێ له‌گه‌ڵ ده‌ره‌وه‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ده‌توانن بڕی‌ پێویستی‌ كتێبه‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ چاپ بكه‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم رێگری‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم پالنی‌‬ ‫نیه‌ ب����ۆ پشتبه‌س����تن به‌چاپخانه‌كانی‌ ناوخۆو‬ ‫پ����ڕۆژه‌ی‌ نیه‌ بۆ پش����تگیری‌ كه‌رت����ی‌ تایبه‌ت‬

‫س����اڵ پڕۆژه‌مان پێش����كه‌ش كردوه‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫هه‌ماهه‌ن����گ نیه‌‪ ،‬حه‌ق����ی‌ خۆیه‌تی‌ ب����ه‌دوا ‌ی‬ ‫قازانج����دا بگه‌ڕێت‪ ،‬به‌اڵم نابێت زیان به‌ئابوری‌‬ ‫نیش����تمانی‌ بگه‌یه‌نێ����ت‪ ،‬ل����ه‌ ‪ 2013-2003‬كه‌‬ ‫جموجۆڵێكی‌ ئابوری‌ باش هه‌بو هه‌مو ساڵێك‬ ‫چل تاپه‌نجا میل����ۆن دۆالر خه‌رجی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ ب����وه‌ ب����ۆ چاپكردن����ی‌ كتێب كه‌‬ ‫هه‌موی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ ك����راوه‌ ده‌توانرا به‌و پاره‌یه‌‬ ‫چاپخانه‌یه‌ك دروس����ت بكرێ����ت كه‌ نه‌ك ته‌نها‬ ‫كتێبی‌ كوردس����تان هه‌تا هی ده‌ریشه‌وه‌ لێره‌‬ ‫چاپبك����ه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌و چاپخانه‌یه‌ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫كه‌ هی‌ ساڵه‌كانی‌ حه‌فته‌كانه‌ ئێستا ناتوانێت‬ ‫پێداویستیه‌كانی‌ خۆیشی‌ دابین بكات"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئامارێك����ی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ كۆی‌‬ ‫گش����تی‌ ژم����اره‌ی‌ قوتابی����ان‌و خوێندكارانی‌‬ ‫قوتابخان����ه‌و خوێندنگا بنه‌ڕه‌تییه‌كان له‌س����ه‌ر‬ ‫ئاس����تی‌ پارێزگاكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪،‬‬ ‫ساڵی‌ خوێندنی‌‪)1,294977( ،2016-2015‬ه‌‪.‬‬ ‫كۆی‌ گش����تی‌ ژماره‌ی‌ قوتابیان‌و خوێندكارانی‌‬ ‫قوتابخان����ه‌و خوێندنگ����ه‌ ئاماده‌ییه‌كانی����ش‪،‬‬ ‫(‪ )311141‬ه‌‪ .‬به‌له‌به‌رچاوگرتن����ی‌ جی����اوازی‌‬ ‫رێژه‌كان له‌س����اڵێك بۆ س����اڵێكی‌ تر قوتابی‌‌و‬ ‫خوێندكاران پێویس����تیان به‌دابینكردنی‌ كتێب‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬

‫كه‌مپین ‌ی ‪ 100‬هه‌زار دینار به‌دوسه‌دوپه‌نجایی‌ راگه‌یاندرا‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬

‫ته‌خته سپی‬

‫كاتی‌ وانه‌و‬ ‫پشوه‌كان دوژمن‬ ‫دایناون؟!‬

‫ئا‪ :‬سروه‌‬

‫"كتێبه‌كان سااڵنه‌ به‌كۆمه‌ڵێك هه‌ڵه‌وه‌‬ ‫چاپ ده‌كرێنه‌وه‌"‬ ‫هه‌ورام����ان وری����ا قان����ع جگه‌له‌كتێبی‌ (بۆ‬ ‫مێ����ژو‪ ...‬وه‌زاره‌ت����ی‌ په‌روه‌رده‌و كاره‌س����اتی‌‬ ‫وه‌رگێ����ڕان‌و ش����ێواندنی‌ زم����ان‌و وێرانكردنی‌‬ ‫زانس����ت) توێژینه‌وه‌كی‌ له‌سه‌ر كتێبی‌ زانستی‌‬ ‫پۆلی‌ دوو س����ێ‌‌و چواری‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ئه‌نجامداوه‌‬ ‫له‌ڕوی‌ هه‌ڵه‌ی‌ زانستی‌‌و زمانه‌وانی‌‌و خاڵبه‌ندی‌و‬ ‫چاپ‌و رێنوس‪ ،‬باسی‌ ئه‌و كاره‌ی‌ بۆ ئاوێنه‌كردو‬ ‫وت����ی‌ "له‌هه‌ر كتێبێكیان����دا كۆمه‌ڵێك نمونه‌ی‌‬ ‫زۆرم هێناوه‌ته‌وه‌ پڕیه‌تی‌ له‌هه‌ڵه‌‪ ،‬هه‌تا چاپی‌‬ ‫ساڵی‌ ‪2016‬شم به‌كارهێناوه‌و به‌راوردم كردوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كتێبه‌كان����ی‌ قوتابخانه‌ عه‌ره‌بیه‌كان كه‌‬ ‫هه‌مان پڕۆگرامه‌ ئه‌وان زۆرباش����ترو پوختترو‬ ‫راس����تترن له‌چاو كوردییه‌ك����ه‌دا‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ به‌نه‌ش����اره‌زایی‌ ئ����ه‌و لیژنه‌یه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ ك����ه‌ ئه‌لفوبای‌ وه‌رگێڕان نازانن‌وپێش����تر‬ ‫كاری����ان نه‌كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ كه‌وتونه‌ته‌ هه‌ڵه‌ی‌ زۆر‬ ‫گه‌وره‌وه‌ كه‌ هه‌ر كه‌س����ێك وه‌رگێڕانی‌ كردبێت‬ ‫ناكه‌وێته‌ ئ����ه‌و جۆره‌ هه‌اڵن����ه‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌قه‌ عه‌ره‌بیه‌كانیش����یان به‌هه‌ڵ����ه‌ وه‌رگێڕاوه‌‬ ‫هه‌تا بوه‌ته‌ هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ مامۆس����تاكانیش‬ ‫ئاگادارنه‌بن‌و به‌سه‌ریاندا تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫ئه‌وه‌ كاری‌ ئه‌وان نیه‌ هه‌ندێكیش����یان گرنگی‌‬ ‫پێن����اده‌ن‌و ب����ه‌وردی‌ ده‌ق����ه‌كان ناخوێننه‌وه‌‬ ‫تاهه‌ستی‌ پێبكه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌ورام����ان وریا قان����ع دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫جارێك وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ ده‌بینێت‌و هه‌مو ئه‌و‬ ‫هه‌ڵه‌و كه‌موكوڕییانه‌ ده‌خاته‌ به‌رده‌ستی‌ "به‌اڵم‬ ‫نه‌توانراوه‌ كار له‌س����ه‌ر ئ����ه‌و هه‌اڵنه‌ بكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ نزیكه‌ی‌ چه‌ند س����اڵ تێپه‌ڕیوه‌ هه‌ر هیچ‬ ‫نه‌كراوه‌ له‌كاتێك����دا هه‌مویان له‌ال هه‌یه‌و هه‌تا‬ ‫هه‌ڵه‌كان زیادیشیكردوه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ كتێبه‌كه‌م‬ ‫له‌ ‪ 2013‬پێشكه‌ش����ی‌ په‌رله‌م����ان كرد‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دڵنیام نه‌گه‌یشتۆته‌ شوێنی‌ مه‌به‌ست‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هی����چ هه‌ڵه‌یه‌كی‌ چاك نه‌ك����راوه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌خه‌مس����اردی‌ وه‌زاره‌ته‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌تا هه‌ندێك‬ ‫له‌و به‌رپرس����انه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ ك����ه‌ منداڵیان‬ ‫له‌قوتابخانه‌كانه‌په‌یوه‌ن����دی‌ به‌من����ه‌وه‌ ئه‌كه‌ن‬ ‫ئه‌ڵی����ن ئه‌مه‌ بۆ وای����ه‌ ئه‌وه‌ چیی����ه‌ له‌وانه‌ی‌‬ ‫زانستدا"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ سه‌ره‌ڕای‌ ره‌خنه‌كانی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"كتێبه‌كه‌ وێنه‌و دیزاینی‌ جوانی‌ تیایه‌و زۆرپێم‬ ‫باشه‌ هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مساڵ فۆتۆكۆپییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ورامان وری����ا قانع كه‌ وه‌ك وه‌رگێڕێكیش‬ ‫كارده‌كات "به‌پێویستی‌ ده‌زانێت له‌چاپكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كتێبه‌كان����دا هه‌ڵه‌و كه‌موكورتی����ه‌كان دوباره‌‬ ‫نه‌بن����ه‌وه‌و لیژنه‌كه‌ كۆمه‌ڵێ����ك وه‌رگێڕی‌ باش‬ ‫بن‌و ئه‌وه‌ش ماندوبونێكی‌ زۆری‌ ناوێت"‪.‬‬

‫تایبەت‬

‫زۆر زۆر سه‌خته‌"‪.‬‬ ‫نیاز یه‌كێكه‌ ل���ه‌و خوێندكارانه‌ی‌ كه‌ ناو ‌ی‬ ‫نوس���یوه‌و به‌ش���داره‌ له‌كه‌مپینه‌كه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"ئێمه‌ دواهه‌ڵوێس���تمان دانی‌ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌‬ ‫به‌دوس���ه‌دو په‌نجایی‌ ته‌نها ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ بونی‌‬ ‫خۆمان له‌ب���ه‌رده‌م ئه‌م حكومه‌ت���ه‌ گه‌نده‌ڵه‌‬ ‫بس���ه‌لمێنین كه‌ ئێم���ه‌ش وه‌ك مه‌ڕێكی‌ الواز‬ ‫له‌به‌رده‌متان دانانیشین‌و بڵێین هه‌رچی‌ ئێوه‌‬ ‫ده‌یڵێن به‌سه‌رچاو"‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتن���ی‌ ژی���ان‌و گوزه‌رانی‌ ئه‌و‬ ‫خوێندكارانه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵه‌ی‌ ‪ 68‬كه‌مپینی‌ س���ه‌د‬ ‫ه���ه‌زار دیناری‌ به‌رامبه‌ر دوس���ه‌دوپه‌نجاییان‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪،‬الوك ئه‌بوبه‌كر سه‌رپه‌رش���تیاری‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ك���ه‌ له‌ب���اره‌ی‌ ئامانجی���ان ل���ه‌و‬ ‫كه‌مپینه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند "دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ زانكۆی‌ س���لێمانیه‌وه‌ بڕیار‬ ‫ده‌رچوه‌ كه‌ گه‌رتا ‪ 5-1‬ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ نه‌درێت‬ ‫خوێندكار بۆی‌ نیه‌ بچێته‌ تاقیكردنه‌وه‌كانه‌وه‌‬ ‫یان ئه‌نجامه‌كان وه‌رناگرێته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ش‬ ‫دوای‌ هه‌م���و هه‌وڵه‌كان���ی‌ تر ك���ه‌ له‌مانگی‌‬ ‫یانزده‌وه‌ ده‌س���تمان پێكردوه‌ وه‌ك بایكۆت‌و‬ ‫خۆپیشاندان‌و پشتگیریكردنی‌ رێكخراوه‌كانی‌‬ ‫ت���ر كه‌ واژویان كۆكردبوه‌وه‌ ئه‌م كه‌مپینه‌مان‬ ‫راگه‌یان���د‪ ،‬كه‌ ئه‌وب���ڕ پاره‌یه‌ به‌ دوس���ه‌دو‬ ‫په‌نجای���ی‌‌و پێن���ج س���ه‌دی‌ بده‌ی���ن ئه‌وه‌ش‬ ‫كۆتا رێگایه‌ كه‌ گه‌ر به‌هۆی‌ ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌‬ ‫س���ته‌مكاره‌وه‌ ناچاربین پاره‌ك���ه‌ بده‌ین به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ ده‌یده‌ین‪ ،‬كه‌ ئه‌وان چاوه‌ڕێ ده‌كه‌ن‬ ‫بیست‌وپێنج هه‌زاری‌ یان دۆالریان بده‌ینێ‌ به‌اڵم‬ ‫پاره‌كانی‌ گیرفانی‌ ئێمه‌ دوسه‌د په‌نجایی‌‌وپێنج‬ ‫س���ه‌دییه‌ كه‌ ئامێره‌كه‌ نایخوێنێته‌وه‌ چونكه‌‬ ‫دوپ���اره‌ی‌ جی���اوازن هه‌روه‌ها ژماردنیش���ی‌‬

‫ماندوكه‌ره‌ ئه‌مه‌ش وه‌ك بیرخستنه‌وه‌یه‌ك كه‌‬ ‫ت���ۆ هه‌مو ده‌رگاكان دائه‌خه‌یت‌و ئه‌و بڕیاره‌ت‬ ‫هه‌ڵناوه‌شێنیته‌وه‌ ئێمه‌ش به‌وجۆره‌ روبه‌ڕوتان‬ ‫ده‌بینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ شه‌س���ت و هه‌ش���ت ك���ه‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌یه‌كی‌ كلتوری‌‪ ،‬زانس���تی‌‌و چاالككاره‌‪،‬‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك خوێن���دكاری‌ زانكۆ له‌س���ۆنگه‌ی‌‬ ‫هه‌ستكردن به‌ به‌رپرسیارێتی پێكیان هێناوه‌‬ ‫له‌ ‪ 2017-4-23‬ئه‌م كه‌مپینه‌یان راگه‌یاندوه‌و‬ ‫ده‌س���تیان به‌ناونوس���ین كردوه‌و تائێس���تا‬ ‫شه‌شسه‌د خوێندكار ناوی‌ خۆیان تۆماركردوه‌‬ ‫له‌سێ‌ بینای‌ به‌ش���ه‌ ناوخۆییه‌كان‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كۆتاڕێگادا به‌و ش���ێوه‌یه‌ بڕه‌ پاره‌كه‌بده‌ن‪،‬‬ ‫جگه‌ل���ه‌ كه‌مپینێك ك���ه‌ په‌یجێ���ك به‌ناوی‌‬ ‫زانك���ۆی‌ س���لێمانی‌ سه‌رپه‌رش���تی‌ ده‌كات‌و‬ ‫نزیكه‌ی‌‪6000‬ئیمزای���ان كۆكردۆته‌وه‌و هه‌روه‌ها‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكارانیش چه‌ندین ئیمزایان بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ كۆكردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌ش���ێك له‌خوێندكاران ئه‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌یه‌ی���ان داوه‌‪ ،‬الوك له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"خوێندكارێك���ی‌ زۆر كه‌م پاره‌ی���ان داوه‌ كه‌‬ ‫ره‌نگه‌ كێش���ه‌ی م���ادی‌‌و فیكریان له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫بڕیاره‌ نه‌بێت ئێم���ه‌ رێزی ئه‌وانیش ده‌گرین‪،‬‬ ‫بۆی���ه‌ ئێمه‌ ناتوانین هیچیان بۆ بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ كه‌پاره‌یان نه‌داوه‌ له‌هه‌مو زانكۆكانی‌‬ ‫تر پش���تگیریمان ده‌ك���ه‌ن هه‌ت���ا له‌زانكۆی‌‬ ‫سه‌الحه‌دینیش"‪.‬‬ ‫(كۆمه‌ڵ���ه‌ی‌ ‪ )68‬له‌ ت���ۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫فه‌یس���بوك‌و له‌ئاكاونت���ی‌ تایبه‌ت���ی‌ خۆیان‬ ‫به‌یاننامه‌كه‌یان باڵوكردۆته‌وه‌و به‌هاش���تاگی‌‬ ‫په‌نجای���ی‌‪،‬‬ ‫به‌ڕه‌نگاری‌_به‌_دوس���ه‌دو‬ ‫خوێندكاران پش���تگیریان ده‌كه‌ن‌و ئه‌وانیش‬

‫ده‌یانه‌وێت پش���تگیری‌ دوه���ه‌زار خوێندكار‬ ‫به‌ده‌س���ت بهێن���ن‪ ،‬الوك ده‌ڵێ���ت "ئێس���تا‬ ‫كه‌مپینه‌كه‌مان به‌ته‌واوه‌ت���ی‌ باڵوبۆته‌وه‌ گه‌ر‬ ‫به‌ه���ۆی‌ تاقیكردنه‌وه‌كانیش���ه‌وه‌ بوه‌س���یتن‬ ‫خوێن���دكار خ���ۆی‌ ورده‌ ورده‌ په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫الوك هه‌رچه‌نده‌ له‌به‌شی‌ ناوخۆیی‌ نیه‌ به‌اڵم‬ ‫سه‌رپه‌رش���تی‌ ئه‌و كه‌مپینه‌ ده‌كات ده‌ڵێت‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ ئێم���ه‌ باوه‌ڕم���ان به‌خوێندكاری‌‬ ‫به‌ش���ی‌ ناوخۆیی‌‌و ناوشار نیه‌‪ ،‬توێژێك هه‌یه‌‬ ‫ناوی‌ خوێندكاره‌‪ ،‬ئه‌و دیواره‌ حكومه‌ت‌و ئه‌م‬ ‫سیس���ته‌مه‌ له‌نێوانیان دروستیان كرد‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ هاوده‌ن���گ بین مافه‌كانم���ان یه‌كه‌و‬ ‫سبه‌ینێ‌ مافی‌ منیش ده‌خورێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌ش���ه‌ ناوخۆییه‌كانی‌ كه‌مپی‌‬ ‫نوێ���ی‌ زانكۆی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌ژاد حوس���ێن‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ دۆخ���ی‌ خوێن���دكاران له‌به‌ش���ه‌‬ ‫ناوخۆییه‌كان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "دابینكردنی‌‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان له‌ئاس���تی‌ پێویستیدا نیه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌زاره‌تی‌ داراییه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫كه‌ بودجه‌ی‌ بڕیوه‌و كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر هه‌مو‬ ‫كۆمه‌ڵگا دروست كردوه‌"‪.‬‬ ‫جگه‌له‌خوێندكارانی‌ به‌ش���ه‌ ناوخۆییه‌كانی‌‬ ‫ناوش���ار نه‌ژاد حوس���ێن ناوی‌ پێن���ج هه‌زار‬ ‫خوێن���دكاری‌ له‌به‌ش���ه‌ ناوخۆییه‌كان���ی‌‬ ‫كه‌مپی‌ نوێ���ی‌ زانكۆی‌ س���لێمانی‌ ناردوه‌ بۆ‬ ‫كۆلێجه‌كان تاپاره‌كانیان بده‌ن‪ ،‬ده‌ڵێت "هه‌تا‬ ‫خوێندكارانی���ش دایك‌و باوكیان موچه‌خۆرن‌و‬ ‫ناتوانن ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ بده‌ن به‌اڵم ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫له‌سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانه‌وه‌ دراوه‌و‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌زانكۆی‌ ئێمه‌وه‌ نیه‌ تائیش���ی‌‬ ‫له‌سه‌ر بكه‌ین"‪.‬‬

‫ئێمه‌ دواهه‌ڵوێستمان‬ ‫دانی‌ ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌‬ ‫به‌دوسه‌دو په‌نجایی‌‬ ‫ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی‌ بونی‌‬ ‫خۆمان له‌به‌رده‌م ئه‌م‬ ‫حكومه‌ته‌ گه‌نده‌ڵه‌‬ ‫بسه‌لمێنین كه‌‬ ‫ئێمه‌ش وه‌ك مه‌ڕێكی‌‬ ‫الواز له‌به‌رده‌متان‬ ‫دانانیشین‌و بڵێین‬ ‫هه‌رچی‌ ئێوه‌ ده‌یڵێن‬ ‫به‌سه‌رچاو‬

‫له‌ڕاس����تیداو به‌دواداچونیش����م بۆك����رد‬ ‫به‌اڵم بۆم رون نه‌بوه‌وه‌ له‌س����ه‌ره‌تاوه‌ كێ‌‬ ‫ئه‌م بڕیاره‌ی‌ داوه‌‪ ،‬بڕیاری‌ دابه‌ش����كردنی‌‬ ‫كاتی‌ وانه‌كان����ی‌ خوێن����دن له‌قوتابخانه‌و‬ ‫خوێندنگه‌كان����دا‪ ،‬كه‌ ده‌الله‌ت����ی‌ نه‌بونی‌‬ ‫فه‌لس����ه‌فه‌یه‌كی‌ رون����ه‌ ب����ۆ پێگه‌یاندنی‌‬ ‫ن����ه‌وه‌كان‪ ،‬گه‌ر به‌دیدێك����ی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌و‬ ‫س����ایكۆلۆجی‌ له‌وه‌ بڕوانین كه‌ ‪ 40‬ده‌قیقه‌‬ ‫بۆ وانه‌یه‌ك‌و ته‌نها ‪ 5‬ده‌قیقه‌ بۆ پش����وی‌‬ ‫خوێندكارانه‌‪ ،‬به‌ئاسانی‌ بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫ك����ه‌ هه‌ر كه‌س����ێك‌و له‌ه����ه‌ر كاتێكدا ئه‌م‬ ‫بڕیاره‌ی‌ دابێت‪ ،‬جگه‌ له‌كوشتنی‌ تواناكانی‌‬ ‫منداڵ‌و هه‌رزه‌كارو له‌باربردنی‌ خه‌ونه‌كانیان‬ ‫ئامانجێكی‌ دیكه‌ی‌ نه‌ب����وه‌‪ ،‬به‌ڕوانینێكی‌‬ ‫خێرا ده‌زانین كه‌ زۆرن ئه‌وانه‌ی‌ خوێندنگه‌‬ ‫تواناكانیان له‌بارده‌ب����ات‌و بۆ هه‌تاهه‌تایی‌‬ ‫وه‌كو زیندان له‌خوێندنگه‌ ده‌ڕوانن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وان ته‌نها وزه‌كانیان له‌باربراوه‌و‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌گوێی����ان دراوه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ به‌ركه‌وتنیان‬ ‫ب����وه‌ له‌واقیعدا‪ ،‬چ له‌ڕوی‌ پ����ه‌روه‌رده‌و چ‬ ‫له‌ڕوی فێركردنیشه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌بۆچون����م ئه‌وه‌ی‌ هیچ ش����اره‌زاییه‌كی‌‬ ‫له‌پرس����ی‌ په‌روه‌رده‌و خوێندنیشدا نه‌بێت‬ ‫ده‌زانێ����ت ك����ه‌ دانانی‌ منداڵێك له‌س����ه‌ر‬ ‫ته‌خته‌یه‌ك����ی‌ ساردوس����ڕو له‌هۆڵێك����ی‌‬ ‫هاوش����ێوه‌ی‌ "زیندان����ه‌كان"دا‪ ،‬بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫‪ 40‬ده‌قیقه‌و پێدان����ی‌ ته‌نها ‪ 5‬خوله‌ك بۆ‬ ‫پش����وه‌كانیان ن����ه‌ك له‌ڕوی‌ پ����ه‌روه‌رده‌و‬ ‫ده‌رونزانی����ه‌وه‌ ته‌ندروس����ت نی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هه‌وڵێك����ه‌ ب����ۆ كوش����تنی‌ تواناكانی����ان‌و‬ ‫له‌قاڵبدانی����ان‪ ،‬كه‌ی‌ ره‌وایه‌ ئینس����انێك‬ ‫له‌ڕۆژێك����دا ‪ 5‬وانه‌ له‌‪ 40‬خوله‌كی‌ پێبدرێت‬ ‫به‌ته‌نه����ا ‪ 5‬رێس����تی‌ ‪ 5‬خوله‌ك����ی‌؟! واته‌‬ ‫له‌نێوانی‌ ه����ه‌ر وانه‌ی����ه‌ك‌و ئه‌ویدیكه‌دا ‪5‬‬ ‫خوله‌كی‌ هه‌بێت‌و دواتریش وانه‌یه‌كی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫پێبدرێت‪ ،‬داواش����ی‌ لێبكه‌ی����ت مرۆڤێكی‌‬ ‫كام����ڵ بێت؟ تاكه‌ بیانویه‌كی‌ مامۆس����تاو‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیارو ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ سه‌روكاریان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ پرس����ه‌كه‌دا هه‌ی����ه‌ ته‌واونه‌بونی‌‬ ‫مه‌نهه‌جه‌‪ ،‬باشه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌لیف‌وبای‌ بنه‌ما‬ ‫سایكۆلۆجیه‌كان شاره‌زابێت په‌روه‌رده‌ی‌ ال‬ ‫مه‌به‌ست ده‌بێت یا "فێركردن"؟‬ ‫فێركردنێك كه‌ ته‌ڵقینكردنی‌ خوێندكاره‌و‬ ‫هیچی‌ ت����ر‪ ،‬ئه‌م پرس����یاره‌ ده‌بێت پێش‬ ‫هه‌موان مامۆستایان‌و په‌رورده‌كاران بیكه‌ن‬ ‫كه‌ چه‌ندین س����اڵه‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌م نه‌هجه‌‬ ‫ده‌چن‪ ،‬بۆچی‌ خوێن����دكار نه‌ فێرده‌بێت‌و‬ ‫نه‌ په‌روه‌رده‌ش ده‌بێت؟ به‌سه‌یركردنێكی‌‬ ‫خێ����رای‌ ناوه‌نده‌كان����ی‌ خوێن����دن ب����ۆت‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ����ت ئ����ه‌و خوێن����دكاره‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و تواناكانی‌ باشن‪ ،‬له‌خوێندنگه‌وه‌‬ ‫وه‌رینه‌گرتوه‌و له‌خێزانه‌كه‌یه‌وه‌ وه‌ریگرتوه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌س����تمه‌ بڵێم ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی����ه‌وه‌ (به‌زمان����ی‌ ب����او) ب����اش بێت‬ ‫ئه‌وه‌ باش����ه‌و گه‌ر به‌باش����یش نه‌هاتبێت‬ ‫ئ����ه‌وا خوێندنگه‌ نه‌یتوانیوه‌ كار له‌س����ه‌ر‬ ‫ره‌فتاره‌كانیان بكات‪.‬‬ ‫هاوكێش����ه‌یه‌كی‌ زۆر ئاڵ����ۆز نیه‌و نابێت‬ ‫‪ 40 – 30‬خوێن����دكار له‌پۆلێكدا دابنرێن‌و‬ ‫هی����چ بنه‌مایه‌كی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ هاوچه‌رخ‬ ‫له‌وانه‌كاندا جێبه‌جێنه‌كرێن‌و پش����ویه‌كیان‬ ‫پێنه‌درێ����ت كه‌ ماندوێتیان بحه‌س����ێته‌وه‌‪.‬‬ ‫گ����ه‌ر بابه‌ت����ی‌ وتنه‌وه‌ی‌ وان����ه‌كان به‌پێی‌‬ ‫بنه‌ماكانی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ ته‌ندروس����ت بونایه‌‬ ‫له‌نمون����ه‌ی‌‪Education through game‬‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ له‌ڕێگه‌ی‌ یاریكردن����ه‌وه‌ ئه‌وا‬ ‫بۆچونێك����ی‌ دیكه‌مان ده‌ب����و‪ ،‬قوتابیه‌كی‌‬ ‫پۆلی‌ یه‌كه‌می‌ بنه‌ڕه‌تی‌ كاتژمێر‪8‬ی‌ به‌یانی‌‬ ‫له‌خوێندنگ����ه‌ بێ����ت‌و راس����ته‌وخۆ بچێته‌‬ ‫پۆله‌كه‌یه‌وه‌و تانی����وه‌ڕۆ له‌خوێندنێكی‌ بێ‌‬ ‫به‌رهه‌م به‌رده‌وام بێت‌و پش����ویه‌كی‌ نه‌بێت‬ ‫ك����ه‌ ش����وێنه‌كه‌ی‌ الخۆشه‌ویس����ت بكات‪،‬‬ ‫ده‌بێت چه‌نده‌ كاریگه‌رییه‌كی‌ سلبی‌ له‌سه‌ر‬ ‫كه‌سایه‌تی‌ هه‌بێت؟‬ ‫به‌بڕوای‌ من ئه‌وه‌ی‌ پێویس����ته‌ هه‌نگاوی‌‬ ‫یه‌كه‌م بێت بۆ كاراكردنی‌ په‌روه‌رده‌كاران‌و‬ ‫مامۆس����تایانی‌ خه‌مخ����ۆر ه����ه‌وڵ بێت بۆ‬ ‫كه‌مكردن����ه‌وه‌ی‌ كاتی‌ وانه‌كان‌و زیادكردنی‌‬ ‫پش����وه‌كان‪ ،‬به‌جۆرێك النیكه‌م خوێندكار‬ ‫‪ 30‬خول����ه‌ك له‌پ����ۆل ب����وه‌ ‪ 10‬خول����ه‌ك‬ ‫پش����وی‌ هه‌بێت‌و جه‌ختكردنه‌وه‌ش له‌سه‌ر‬ ‫ئ����ه‌و وانان����ه‌ی‌ ك����ه‌ چاالك����ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫پۆلن‌و گرنگیه‌كی‌ زۆری����ان پێبدرێت‪ ،‬ئه‌م‬ ‫هه‌وڵه‌ش فشارێكی‌ به‌رفراوان بێت له‌سه‌ر‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ پ����ه‌روه‌رده‌و بكرێت به‌بڕیارێكی‌‬ ‫سه‌رتاس����ه‌ری‌‪ ،‬نه‌ك ناڕه‌زایی‌ مامۆستایان‬ ‫ته‌نها بۆ موچه‌كانیان بێت‌و به‌س‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫پیرۆزە‬ ‫پیرۆزبایی خۆمان ئاڕاستەی کاکە کۆسرەت و رازە خان دەکەین بەبۆنەی لەدایکبونی کاکە(ڕەوێن)ەوە‪ ،‬بەو هیوایەی بەنازی‬ ‫دایە و بابە گەورەبێت‌‪.‬‬ ‫ستافی ئاوێنە‬

‫بیركردنه‌و‌ه له‌دنیا ‌ی نوێدا‪ ...‬پاشماوە‬ ‫واقیعی‌ حه‌فت����اكان تائێس����تای‌ جیهانی‌‬ ‫ئیس��ل�امیش ش����ایه‌تی‌ ئه‌و راس����تیه‌یه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ له‌كاتێك����دا ئێمه‌ بێداری‌ (صحوه‌)‬ ‫یه‌ك����ی‌ ئاینی‌ به‌رباڵوم����ان هه‌بوه‌و هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كه‌چی‌ فكری‌ ئیس��ل�امی‌ ب����ه‌و ئه‌ندازه‌یه‌‬ ‫گه‌ش����ه‌ی‌ به‌خ����ۆوه‌ نه‌بینی����وه‌‌و له‌كۆت‌و‬ ‫به‌نده‌كانی‌ رابردو رزگاری‌ نه‌بوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫واقیع����ی‌ جیهانی‌ ئیس��ل�امی‌ به‌ده‌س����ت‬ ‫جۆره‌ها كێشه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‌و توندڕه‌وی‌‌و‬ ‫تیرۆری‌ به‌ئیس��ل�ام پاس����اودراویش وه‌ك‬ ‫ده‌ركه‌وته‌یه‌كی‌ شڵه‌ژانی‌ فكری‌‌و ئه‌خالقی‌‌و‬ ‫دینی‌‌و شارس����تانی‌ ئه‌م جیهان����ه‌ بوه‌ته‌‬ ‫به‌شێك له‌سیمای‌ ئه‌م قۆناغه‌‪.‬‬ ‫جیهادی‌ ئه‌فغانستانیش له‌سه‌ده‌ی‌ رابردودا‬ ‫نمونه‌یه‌كی‌ زه‌قه‌‪ ،‬كه‌ سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌و هه‌مو‬ ‫خوێنگه‌رمی‌‌و گیانی‌ فیداكاری‌‌و شه‌هیدی‌‌و‬ ‫قوربانیدانه‌ی‌ گه‌لی‌ ئه‌فغانس����تان نواندی‌‪،‬‬ ‫كه‌چ����ی‌ به‌ه����ۆی‌ دواكه‌وتوی����ی‌ فكری‌‌و‬ ‫ناشارستانیبونی‌ دید‌و ره‌فتار‌و سیاسه‌تی‌‬ ‫س����ه‌ركرده‌‌و هێزه‌كانی����ان‪ ،‬ن����ه‌ك ه����ه‌ر‬ ‫نه‌یانتوانی‌ نمونه‌یه‌كی‌ جوان‌و گه‌ش����اوه‌ی‌‬ ‫حوكمڕان����ی‌ له‌واڵته‌كه‌یان����دا پێش����كه‌ش‬ ‫بكه‌ن‌و هه‌ندێ‌ پاداشتی‌ ماندوبون‌و ره‌نج‌و‬ ‫ئازاری‌ گه‌له‌كه‌یان بده‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو چونه‌‬ ‫نێو ش����ه‌ڕێكی‌ ناوخۆی����ی‌ خوێناوییه‌وه‌‌و‬ ‫هێن����ده‌ی‌ ت����ر واڵتی����ان ب����ه‌ره‌و كاولی‌‌و‬ ‫گه‌لی‌ ئه‌فغانس����تانیان ب����ه‌ره‌و ماڵوێرانی‌‬ ‫زیات����ر ب����رد‪( .‬تاڵیبان)ی����ش كاتێ‌ وه‌ك‬ ‫په‌رچه‌كردار به‌رامبه‌ر ئه‌و پاشاگه‌ردانییه‌ی‌‬ ‫ئیسالمیه‌كانی‌ ئه‌فغانستان خوڵقاندبویان‬ ‫س����ه‌ری‌ هه‌ڵدا‪ ،‬دیسانه‌وه‌ بوه‌ نمونه‌یه‌كی‌‬ ‫دواكه‌وت����وو ناشارس����تانی‌‌و چه‌ندی����ن‬ ‫پرسیاریشی‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهاندا خسته‌‬ ‫سه‌ر خودی‌ ئیسالم!‬ ‫هه‌ر لێره‌ش����ه‌وه‌ ده‌بێت په‌ی‌ به‌وه‌ به‌رین‬ ‫كه‌ به‌ش����ێكی‌ به‌رچاوی‌ ئه‌و ئه‌ده‌بیاته‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ده‌ی‌ بیس����ته‌مدا به‌ناوی‌ تازه‌گه‌ری‌‬ ‫ئاینیی����ه‌وه‌ به‌رهه‌م هات����وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش‬ ‫له‌چوارچێ����وه‌ی‌ فك����ر‌و ئه‌ده‌بیاتی‌ بزاڤی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌ نوێ����دا‪ ،‬هێن����ده‌ی‌ جه‌خ����ت‬ ‫له‌تازه‌گ����ه‌ری‌ به‌مان����ا دینیی����ه‌ مێژوییه‌‬ ‫ناس����نامه‌گه‌رییه‌كه‌ی‌ ده‌كات����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌و‬ ‫ئه‌ندازه‌یه‌ ناوه‌ڕۆكێكی‌ فكری‌‌و شارستانی‌‬ ‫به‌چه‌مك����ی‌ (تجدی����د) ن����ادات‪ .‬هێنده‌ی‌‬ ‫(احی����ا‌ء)‌ه‌ (تجدید) نیی����ه‌‪ .‬بۆ نمونه‌ دو‬ ‫ره‌مزی‌ دی����اری‌ ئایدۆلۆژی����ا‌و ئه‌ده‌بیاتی‌‬ ‫حه‌ره‌كی‌ نوێی‌ ئیسالمی‌ مامۆستایان (أبو‬ ‫اال‌علی‌ المودودی)و (د‪.‬یوسف القرضاوی)‬ ‫مانای����ه‌ك به‌ناوه‌ڕۆكی‌ چه‌مكه‌كه‌ ده‌ده‌ن‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ناتوان����ێ‌ س����نوره‌كانی‌ ئه‌ده‌بیات‌و‬ ‫دین����داری‌ بێداران����ه‌ یاخ����ود (صحویانه‌)‬ ‫تێپه‌ڕێنێ����ت‪ ،‬به‌ڵكو تازه‌گ����ه‌ری‌ تێكه‌ڵ‌‬ ‫به‌حه‌ماسی‌ دینداری‌‌و رواڵه‌تگه‌رایی‌ دینی‌‌و‬ ‫دوباره‌ نیشاندانه‌وه‌ی‌ روه‌ یه‌كه‌مجاره‌كه‌ی‌‬ ‫ئیس��ل�ام ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ دیاره‌ ئه‌مه‌ رویه‌كی‌‬ ‫تازه‌گه‌ریی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌مان����ا ئاینیه‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌ك به‌واتا فكرییه‌ ئیس��ل�امییه‌كه‌ی‌‪ ،‬كه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ كێشه‌كانی‌ دنیای‌ ئێمه‌ په‌یوه‌ستن‬ ‫به‌دوه‌م����ه‌وه‌ نه‌ك به‌یه‌كه‌م����ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌ت����ا قه‌ی����ران‌و چه‌قبه‌س����تویی‌‌و الوازی‌‬ ‫فكری‌ چاره‌س����ه‌ر نه‌كرێت‪ ،‬وزه‌ دیندارییه‌‬ ‫نیش����تمانییه‌ میللییه‌كه‌ ن����ه‌ك ناتوانرێ‌‬ ‫له‌چوارچێ����وه‌ی‌ پ����رۆژه‌ی‌ جۆراوج����ۆری‌‬ ‫نیش����تمانی‌‌و ژیاری‌ گه‌وره‌دا وه‌ریبگێڕنه‌‬ ‫س����ه‌ر زه‌وی‌ واقی����ع‪ ،‬به‌ڵك����و مه‌ترس����ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش����ی‌ لێده‌كرێ����ت به‌الڕێ����دا ببرێت‌و‬ ‫به‌خ����راپ به‌كاربێ����ت‪ ،‬هه‌روه‌ك به‌ش����ێ‌‬ ‫ل����ه‌وه‌ له‌ئه‌زمونی‌ توندوتی����ژی‌‌و تیرۆری‌‬ ‫به‌ئیسالم پاساودراودا ده‌بینین‪ .‬بۆ نمونه‌‬ ‫مامۆستا مه‌ودودی‌ له‌پێناسه‌ی‌ تازه‌گه‌ریدا‬ ‫نوس����یویه‌تی‌‪( :‬له‌ڕاس����تیدا تازه‌گ����ه‌ری‌‬ ‫پاڵفته‌كردن����ی‌ ئیس��ل�امه‌ له‌به‌ش����ه‌كانی‌‬ ‫نه‌فام����ی‌‪ ،‬جاكارك����ردن ب����ۆ بوژاندنه‌وه‌‬ ‫(احیاء)ی‌ به‌پاڵفته‌یی‌ تائه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ ده‌كرێ����ت‌و نیش����اندانه‌وه‌ی‌ روی‌‬ ‫پرشنگداری‌ یه‌كه‌می‌ ئیسالمه‌‪. ٤‬‬ ‫د‪ .‬یوس����ف قه‌رزاویش له‌پێناس����ه‌یه‌كی‌‬ ‫نزیك‌و هاوش����ێوه‌دا بۆ تازه‌گه‌ری‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫(تازه‌كردن����ه‌وه‌ی‌ ش����تێك هه‌وڵدان����ه‌ بۆ‬ ‫گێڕان����ه‌وه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ یه‌كه‌مجار له‌كاتی‌‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانیدا له‌س����ه‌ری‌ بوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫وه‌ك ت����ازه‌ ده‌ربكه‌وێ����ت‪ ،‬ئه‌ویش له‌ڕێی‌‬ ‫به‌هێزكردنی‌ ئه‌و توخم‌و شتانه‌ی‌ به‌شێ‌ له‌و‬ ‫پێكده‌هێنن‪ ،‬ده‌ستپیاهێنان‌و چاككردنه‌وه‌‬ ‫(ترمیم)ی‌ ئه‌و به‌شانه‌ی‌ پوكاون‌و سواون‪.‬‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ بگه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ وێنایه‌كی‌‬ ‫نزیك له‌وێنه‌كه‌ی‌ س����ه‌ره‌تا‌و یه‌كه‌مجاری‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ تازه‌گه‌ری‌ گۆڕینی‌ سروش����تی‌‬ ‫كۆن یاخود وازلێهێنانی‌ نییه‌ بۆ ش����تێكی‌‬ ‫تر‌و جێگرتنه‌وه‌ی‌ به‌ش����تێكی‌ داهێنراوی‌‬

‫نامۆ‪ ،‬ش����تێكی‌ له‌و جۆره‌ له‌دور‌ونزیكه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌تازه‌گه‌رییه‌وه‌ نییه‌‪. ٥‬‬ ‫به‌تێڕوانین له‌م دو پێناسه‌یه‌ بۆ تازه‌گه‌ری‌‬ ‫ده‌توانین ئاماژه‌ ب����ه‌م خااڵنه‌ی‌ خواره‌وه‌‬ ‫بكه‌ین‪:‬‬ ‫‪ .1‬هه‌ردو پێناس����ه‌كه‌ له‌بازن����ه‌ مێژوییه‌‬ ‫نیمچ����ه‌ س����ه‌له‌فییه‌كه‌دا ب����ۆ ناوه‌ڕۆكی‌‬ ‫تازه‌گ����ه‌ری‌ ده‌خولێنه‌وه‌‌و هیچ ئیزافه‌یه‌ك‬ ‫ناخه‌نه‌ سه‌ر ئه‌و مانایه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ه����ه‌ردو پێناس����ه‌كه‌ ب����ه‌ده‌وری‌‬ ‫تازه‌كردن����ه‌وه‌ی‌ ئای����ن وه‌ك دروش����م‌و‬ ‫په‌رس����تش‌و رواڵه‌ت����دا ده‌خولێنه‌وه‌‌و زۆر‬ ‫كه‌م نه‌بێت خ����ۆ له‌قه‌ره‌ی‌ تازه‌كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫فكریی‌ ئیسالمی نوێ‌ ناده‌ن‪.‬‬ ‫‪ .3‬پێناس����ه‌كان درێژه‌ به‌هه‌م����ان تێزی‌‬ ‫ته‌قلی����دی‌ ده‌ده‌ن ك����ه‌ پێمانده‌ڵێت راز‌و‬ ‫ه����ۆكاری‌ كێش����ه‌كانی‌ جیهانی‌ ئیس��ل�ام‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌یه‌ له‌ئیسالم‌و به‌بوژاندنه‌وه‌ی‌‬ ‫رۆحی‌ دینداری‌ ئه‌و كێش����انه‌ش چاره‌سه‌ر‬ ‫ده‌ب����ن‪ ،‬دوركه‌وتنه‌وه‌كه‌ش نابه‌س����تنه‌وه‌‬ ‫به‌هه‌ندێ‌ به‌ه����ای‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ئیس��ل�امه‌وه‌‬ ‫له‌وێنه‌ی‌ دادپ����ه‌روه‌ری‌ كه‌ به‌داخه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫بیركردنه‌وه‌ نازانس����تییه‌ باری‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫قورس كردوه‌‌و رێگای‌ گرتوه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫واقیع����ی له‌ه����ۆكاره‌ راس����ته‌قینه‌كانی‌‬ ‫دواكه‌وتنی‌ موسڵمانان تێبگه‌ین‪ .‬به‌جۆرێ‌‬ ‫كه‌ زۆرجار ئیس��ل�امیش بوه‌ته‌ قوربانی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ موس����ڵمانان دور نه‌كه‌وتونه‌ته‌وه‌‬ ‫له‌ئیسالم به‌ڵكو هۆش����یاریان به‌(سنن)ه‌‬ ‫ئیالهییه‌كان نییه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬هه‌ردو پێناس����ه‌كه‌ به‌ده‌وری‌ ئامانجه‌‬ ‫س����ه‌ره‌كییه‌كه‌ی‌ بزاڤی‌ ئیس��ل�امی‌ نوێدا‬ ‫ده‌خولێنه‌وه‌ كه‌ ئه‌وی����ش پارێزگاریكردنه‌‬ ‫له‌ناسنامه‌ی‌ ئیس��ل�امی‌ تاك‌و كۆمه‌ڵگه‌‌و‬ ‫روبه‌ڕو وه‌ستانه‌ی‌ شااڵوی‌ خۆرئاواگه‌رایی‌‬ ‫له‌بری‌ تێگه‌یش����تن له‌هۆكاره‌كانی‌ الوازی‌‌و‬ ‫دواكه‌وتویی‌ كۆمه‌ڵگه‌ موسڵماننشینه‌كان‌و‬ ‫هه‌وڵدان بۆ هه‌س����تانه‌وه‌ی‌ شارس����تانی‌‌و‬ ‫گه‌یش����تنه‌وه‌ به‌كاروان����ی‌ پێش����كه‌وتنی‌‬ ‫گ����ه‌الن‌و جیاكردن����ه‌وه‌ی‌ خۆرئ����اوای‌‬ ‫(اس����تعمار) له‌خۆرئاوای‌ شارس����تانێتی‌‌و‬ ‫زانس����تی‌‌و دیموكراس����ی‌‪ ،‬ب����ه‌و جۆره‌ی‌‬ ‫گه‌وره‌ ئیس��ل�امیه‌كانی‌ جیهانی‌ ئیسالمی‌‬ ‫له‌وێنه‌ی‌ جه‌ماله‌دینی‌ ئه‌فغانی‌ له‌سه‌ده‌ی‌‬ ‫ن����ۆزده‌دا ده‌یانكرد‪ .‬ئه‌م تێگه‌یش����تنه‌ش‬ ‫بۆ ئیس��ل�ام‌و(تجدید) هێن����ده‌ی‌ له‌خه‌می‌‬ ‫پاراس����تنی‌ كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌ موس����ڵماندایه‌‬ ‫له‌خه‌م����ی‌ دوب����اره‌ بیناكردنه‌وه‌یدا نییه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ ده‌ترس����ێ‌ هه‌م����و هه‌ن����گاوێ‌‬ ‫ب����ۆ كران����ه‌وه‌ ره‌س����ه‌نایه‌تی‌ (أصاله‌)ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌‌و ناس����نامه‌ی‌ ئیس��ل�امی‌ بخاته‌‬ ‫به‌ر مه‌ترس����ییه‌وه‌‪ ،‬هه‌رئه‌مه‌ش واده‌كات‬ ‫له‌ده‌قه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ واقیع‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫وای‌ لێ����ده‌كات له‌واقیع تێنه‌گات‌و فقهێكی‌‬ ‫ناواقعیش به‌ره����ه‌م بێنێ‌‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌مو‬ ‫(تجدید)ێكی‌ راسته‌قینه‌ تۆمه‌تبار بكات‬ ‫به‌سازش����كردن بۆ خۆرئاوا‌و دنیای‌ نوێ‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێك����دا ئه‌وه‌ی‌ خزمه‌ت به‌سیاس����ه‌ته‌‬ ‫ناڕاسته‌كانی‌ خۆرئاوا كردوه‌ له‌كۆن‌و نوێدا‬ ‫چه‌قبه‌س����تویی‌ (جمود)‌و نوێنه‌بونه‌وه‌ی‌‬ ‫فكری‌‌و به‌داخراوی‌‌و دواكه‌وتویی‌ مانه‌وه‌ی‌‬ ‫موس����ڵمانان بوه‌‪ .‬ن����ه‌ك خۆنوێكردنه‌وه‌‌و‬ ‫تازه‌گه‌ری‌‌و بوێری‌ له‌(اجتهاد) دا‪ .‬سه‌یری‌‬ ‫مێژو بكه‌ن بزان����ن دواكه‌وتویی‌‌و ته‌قلید‌و‬ ‫ده‌مارگیری‌‌و خۆبه‌ش����تزانینی‌ بێ‌ بناغه‌‌و‬ ‫كه‌له‌پورو مێژوپه‌رس����تی‌ زیانی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫داوه‌ له‌موس����ڵمانان‪ ،‬یاخ����ود كران����ه‌وه‌‌و‬ ‫داهێن����ان‌و نوێبون����ه‌وه‌‌و پێش����كه‌وتنی‌‬ ‫شارس����تانی‌؟ هاوكێش����ه‌كه‌ به‌ت����ه‌واوی‌‬ ‫مانا به‌و جۆره‌یه‌ ك����ه‌ (انفتاح) (فتح)ی‌‬ ‫به‌دواوه‌یه‌و (انغالق)یش (انسحاب)‪.‬‬ ‫ئه‌م جۆره‌ تێگه‌یشتنه‌ له‌تازه‌گه‌ری‌ ‪ ،‬كێشه‌‬ ‫گه‌وره‌ فیكری‌‌و شارستانییه‌ته‌كان فه‌رامۆش‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ناتوانێ���ت هی���چ چاره‌س���ه‌رێكی‌‬ ‫شایانی‌ باسمان بۆ كێشه‌ سیاسی‌و ئابوری‌‌و‬ ‫شارس���تانییه‌كانی‌ دنیای‌ نوێ‌ پێشكه‌ش‬ ‫بكات‪ .‬هه‌ندێ‌ پرسیاریشیان به‌بۆشایی‌‌و بێ‌‬ ‫وه‌اڵم به‌جێ‌ هێشتوه‌‪ ،‬واته‌ تێگه‌یشتنه‌كه‌‬ ‫هه‌ندێ‌ پرسیار به‌دوای‌ خۆیدا ده‌هێنێ‌ كه‌‬ ‫پێویستیان به‌وه‌اڵمدانه‌وه‌یه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫(‪ )1‬ئایا دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ (دین) ده‌چێته‌ ناو‬ ‫مێژوه‌و تێك ‌هڵ‌ به‌كلتور‌و داب‌و نه‌ریتی‌ گه‌الن‬ ‫ده‌بێت‌و جۆره‌ها قوتابخانه‌و گروپ(فرقه‌)‌و‬ ‫ش���ێوازی‌ دین���داری‌ تێدا په‌ی���دا ده‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌توانرێ���ت بگه‌ڕێنرێت���ه‌وه‌ ب���ۆ له‌حزه‌ی‌‬ ‫گه‌رمای���ی‌ وه‌حی‌‌و پاكێتی‌ س���اته‌وه‌ختی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ له‌الیه‌ن په‌یامبه‌ره‌وه‌(صلی الله‬ ‫علیه وسلم)؟ ئایا دوباره‌ به‌كه‌ناڵی‌ عه‌قڵدا‬ ‫تێناپه‌ڕێت‌وتێك ‌هڵ‌ به‌خواس���ت‌و ویس���تی‌‬ ‫(مج���دد)‌و پێكهات���ه‌ی‌ واقی���ع نابێته‌وه‌؟‬

‫به‌مانایه‌كی‌ تر له‌واقیعی‌ پراكتیكدا‌و له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ (تدین)دا شتێ‌ هه‌یه‌ به‌ناوی‌ ئیسالمی‌‬ ‫(مجرد)‌ی‌ ده‌ستلێنه‌دراوی‌ ته‌فسیرنه‌كراو‌و‬ ‫تێكه‌ڵ‌نه‌كراو به‌س���تراتیژه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌كانی‌ واقی���ع‌و هه‌س���ت‌و‬ ‫هه‌ناسه‌كانی‌ تاك‌و (مجدد)؟‬ ‫(‪ )2‬ئای���ا مه‌به‌س���ت له‌م گه‌ڕان���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئیسالمی‌ راس���ت‌و پاك‌و ده‌ست لێنه‌دراو‬ ‫بۆ ئه‌وه‌یه‌ په‌رده‌ی‌ كه‌له‌پورێكی‌ كه‌ڵه‌كه‌بو‬ ‫له‌ئیس���مای‌ ئیسالمدا البده‌ین‪ ،‬كه‌ ئێمه‌یان‬ ‫له‌ڕۆح‌و حه‌قیقه‌تی‌ ئاینه‌كه‌ دورخستۆته‌وه‌؟‬ ‫ب���ه‌وه‌ش بازنه‌كانی‌ س���ۆفی‌‌و س���ه‌له‌فی‌‌و‬ ‫ئیس�ل�امی‌ حه‌ره‌كی‌‌و ئه‌شعه‌ری‌‌و مه‌زهه‌به‌‬ ‫فقهی‌‌و كه‌المیی���ه‌كان تێپه‌ڕێنن‌و جارێكی‌‬ ‫تر بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ س���ه‌ره‌تای‌ ئیس�ل�ام كه‌‬ ‫هی���چ له‌م ناوو ناونیش���انانه‌ نه‌بوه‌‌و ته‌نها‬ ‫باوه‌ڕدارو موسڵمانبونیان هه‌بوه‌؟‬ ‫(‪ )3‬ئایا مه‌به‌ست له‌م بانگه‌شه‌یه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ی‌ د‪ .‬محسن عبدالحمید ناوی‌ ناوه‌‬ ‫(م���ن العصر الی‌ الوح���ی)؟ واته‌ وه‌النانی‌‬ ‫به‌ربه‌ستی‌ (تراث) له‌پێناو كارلێك(تفاعل)‬ ‫ێكی‌ نوێ‌ له‌گ ‌هڵ‌ ئیس�ل�امدا به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی‌ فیكرێكی‌ نوێی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫كه‌ زۆری‌ له‌تێزه‌كانی‌ (تراث) تێپه‌ڕێنێت‌و‬ ‫وه‌اڵم به‌چاوه‌ڕوانیی���ه‌ جۆراوج���ۆره‌‬ ‫شارستانییه‌كانی‌ موسڵمانان بداته‌وه‌؟‬ ‫به‌س���ه‌رنجدان له‌ئه‌ده‌بیات���ی‌ ئ���ه‌و دو‬ ‫به‌ڕێزه‌‌و ها‌ووێنه‌كانی���ان‪ ،‬ناتوانین بڵێین‬ ‫تازه‌گه‌رییه‌ك���ه‌ ب���ۆ تێپه‌ڕاندن���ی‌ (تراث)‬ ‫یاخ���ود كارلێكێك���ی‌ نوێی‌ شارس���تانی‌‌و‬ ‫فكریی���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ ئیس�ل�ام‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫هه‌ردوكیان له‌كاتی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ به‌كێش���ه‌‌و‬ ‫پرسیاره‌كانی‌ س���ه‌رده‌م‌و چۆنیه‌تی‌ روانین‬ ‫بۆ جیهانی‌ ن���وێ‌‌و رێباز‌و ده‌س���تكه‌وت‌و‬ ‫كێش���ه‌‌و قه‌یرانه‌كانی‌ تاڕاده‌یه‌كی‌ به‌رچاو‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی���ان به‌چوارچێوه‌ی‌ (علم الة‌)‬ ‫كان‌و (منطق)ه‌كانی‌(ت���راث)ی‌ فقه���ی‌‌و‬ ‫كه‌المی‌ س���نورداره‌‪ .‬هه‌ندێ‌ فتوای‌ تازه‌‌و‬ ‫ئاس���انكاری‌ قه‌رزاویش هه‌رگیز ئاماژه‌ نین‬ ‫به‌وه‌ی‌ ك���ه‌ له‌پرۆس���ه‌ی‌ نوێبونه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫قوڵ���ی‌ فك���ری‌‌و فقهیدا ده‌ژی���ت‪ .‬چونكه‌‬ ‫هێش���تا بیركردنه‌وه‌ی‌ له‌چه‌ندی���ن روه‌وه‌‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ دنی���ای‌ كۆندایه‌ نه‌ك نوێ‌‬ ‫(هه‌ر بۆ نمونه‌ له‌قس���ه‌كردنی‌ زۆر تازه‌یدا‬ ‫تاكو ئێس���تا ئاماده‌ نیی���ه‌ دان به‌چه‌مكی‌‬ ‫نه‌ته‌و‌ه به‌مانا هاوچه‌رخه‌كه‌یدا بنێت)‪.‬‬ ‫له‌ڕویه‌كی‌ تره‌وه‌ ئه‌م جۆره‌ بیركردنه‌وه‌یه‌‬ ‫گریمانه‌ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ كێش���ه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫نه‌ناسینی‌ ئیس�ل�امه‌ بۆیه‌ گه‌ر ئیسالممان‬ ‫وه‌ك خ���ۆی‌‌و بێ‌ ك���ه‌م‌و زیاد ناس���ییه‌وه‌‬ ‫(كه‌ پرۆس���ه‌یه‌كی‌ قورسه‌) ئه‌وا ده‌توانین‬ ‫به‌س���ه‌ر كێش���ه‌كانماندا زاڵ‌ ببی���ن‪ .‬واته‌‬ ‫قه‌یرانی‌ عه‌ق���ڵ‌‌و فیكریمان نییه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م بیركردنه‌وه‌ خۆی‌ به‌سیاسه‌ته‌وه‌‬ ‫نه‌به‌س���تێته‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌رح���اڵ‌ ده‌توانین زۆر‬ ‫كێشه‌مان له‌گه‌ڵیدا نه‌بێت‪ ،‬هه‌روه‌ك ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌م قس���انه‌ پێش شۆڕشی‌ پیشه‌سازی‌‌و‬ ‫مۆدێرنه‌‌و دۆزینه‌وه‌ زانستییه‌كان‌و گۆڕانی‌‬ ‫قوڵ‌ بوایه‌‪ ،‬دیسان ئاس���ایی‌ بو‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دنیای‌ سه‌ره‌تای‌ ئیس�ل�ام‌و پێش مۆدێرنه‌‬ ‫زۆر گۆڕان���ی‌ به‌س���ه‌ردا نه‌هاتب���و‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌دنیایه‌ك���ی‌ وه‌ك ئه‌مڕۆدا كه‌ (‪ )180‬پله‌‬ ‫گۆڕانی‌ قوڵ‌‌و ته‌نانه‌ت كوده‌تای‌ به‌س���ه‌ردا‬ ‫هات���وه‌‪ ،‬یه‌كێ‌ پێی‌ وابێت كێش���ه‌كانمان‬ ‫به‌وه‌ چاره‌سه‌ر ده‌بێت شه‌ریعه‌تی‌ ئیسالم‬ ‫واته‌ فقهی‌ ئیسالمی‌ به‌و جۆره‌ی‌ له‌مێژودا‬ ‫ش���كڵی‌ گرت���وه‌‪ ،‬له‌ڕێ���ی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ بكه‌ین؟ یاخ���ود پێیوابێت به‌بێ‌‬ ‫دوب���اره‌ خوێندنه‌وه‌و(اجتهادی‌ مقاصدی‌)‬ ‫قوڵ‌‌و(تكیف)كردن���ه‌وه‌و خۆنوێكردن���ه‌وه‌‬ ‫ده‌توانی���ن كارێك���ی‌ له‌و ج���ۆره‌ بكه‌ین‌و‬ ‫ئیسالمی‌ تێدا ناشیرین نه‌بێت‌و موسڵمانان‬ ‫تیای���دا به‌خت���ه‌وه‌ر ده‌ب���ن‪ ،‬جێ���گای‌‬ ‫سه‌رسوڕمانه‌‪.‬‬ ‫پەراوێزەکان‬ ‫‪------------‬‬‫(‪ )1‬رضوان جودت زیاده‌‪ ،‬تجدید الفكر‬ ‫اال‌سالمي‪ :‬اال‌زمنة املتداخلة‌و متعاقبه‌‪ ،‬جریده‌‬ ‫الحیاه‌‪16/3/2001 ،‬‬ ‫(‪ )2‬حيدر حسب الله ‪ ،‬مرشوعية تجديد الفكر‬ ‫الديني‪ ،‬هواجس و مسوغات‪،‬‬ ‫‪Gaataq CenTex. 19/5/2010‬‬ ‫(‪ )3‬عبدالرحمن الحرضاوي‪ ،‬أسئلة األصالح‬ ‫وأجوبةاملقاصد يف سلفية الطاهر ابن عاشور‪،‬‬ ‫‪books.Sooqle.iq‬‬ ‫(‪ )٤‬أبواألعىل املودودي‪ ،‬موجز تأريخ تجديد‬ ‫الدين‪ ،‬ص‪.13-25‬‬ ‫(‪ )٥‬د‪ .‬يوسف القرضاوي‪ ،‬من أجل صحوة‬ ‫راشدة‪ ،‬ص‪. 28‬‬

‫عدد‪817 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/4/26 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌ی‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫ئاگاداری‌‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ ش����اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك‬ ‫ی ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )7500‬داوا ‌‬ ‫كه‌ هاواڵتی‌ (محمود حه‌سه‌ن عبدلله‌) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه ب ‌ه‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫عدد‪829 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/4/30 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌ی‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬ ‫ئاگاداری‌‬ ‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ ش����اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه‬ ‫ی ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردن ‌ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )4207‬داوا ‌‬ ‫كه‌ هاواڵت ‌ی (عومه‌ر عه‌لی‌ حه‌سه‌ن) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه ب ‌ه‬ ‫ی له‌سه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬

‫ونبون‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (ساالر عبداللە رحیم) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (محمد رحیم رسول) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی (نەوزاد عەلی دەروێش) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫دەزگای جەمال عیرفان‬ ‫بۆ چاپ و باڵوکردنەوە‬ ‫کاسۆ مۆڵ ـ نهۆمی چوارەم‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )575‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/2‬‬

‫من هیچ ناڵێم!‬

‫راوێژکاری نەمسا پیتزا دەگەیەنێتە مااڵن‬ ‫دالوەر سۆفی کەریم‬ ‫ئەوەی لەب����ەر دی����دی بەڕێزتاندایە هەواڵی‬ ‫باڵوکردن����ەوەی هەواڵێکی زۆر س����انایە کە‬ ‫لەواڵتێک����ی خواپێ����داودا گ����وزەراوە‪ ،‬رەنگە‬ ‫ئەگەر بەخیلیی����ان پێبەرین ناهەقمان نەبێت‬ ‫هەرچەندە دەس����ت بەدوع����ام لەچاوی بەد‬ ‫بەدور بن‌و بەچاوی ئێمەی چارەڕەشیش����ەوە‬ ‫نەبن‪ .‬بەس����ەرهاتەکە لەڕۆژنامەی (‪)Kurier‬‬ ‫هەروەها (‪ ) WOCHEN BLICK‬وەرگیراوە‪،‬‬ ‫چەن����د کەناڵێک����ی تەلەفزیۆنی نەمس����اش‬ ‫پەخشیان کردوەو دەتوانن لەچەندین پێگەی‬ ‫ئینتەرنێتیدا بیبینن‪.‬‬ ‫رۆژی شەش����ی نیسانی ئەمس����اڵ سەرۆک‬ ‫وەزیرانی واڵتی نەمس����ا (‪) Kristian Kern‬‬ ‫ی تەم����ەن پەنجاویەک س����اڵ‪ ،‬کە خۆیان‬ ‫راوێژکاری پێئەڵێ����ن لەکردەیەکی چاوەڕوان‬ ‫نەک����راودا خ����ۆی دەکات بەدوکانێکی پیتزا‬ ‫فرۆش����تندا لەیەکێک لەگەڕەک����ە میللیەکانی‬ ‫ڤیەننادا‪ ،‬کە ئەوروپاییەکان ئەو شارە بەدڵی‬ ‫ئەوروپ����ا ن����اوزەد ئەک����ەن‪ ،‬داوای ئەوەیان‬ ‫لێئەکات کە رێگەی بدەن چەند داواکاریەکی‬ ‫پیتزا بگەیەنێتە مااڵن‪ ،‬بۆیشیان رون ئەکاتەوە‬

‫مەبەست لەم کارەی ئەوەیە راستەوخۆ لەگەڵ‬ ‫خەڵکداو ب����ێ خۆئامادەکردن قس����ە بکات‪،‬‬ ‫بیانوەکەش����ی ئەوەیە کە خەڵک س����ەردانی‬ ‫ناکەن ب����ۆ ئۆفیس����ەکەی لەس����ەرۆکایەتی‬ ‫ئەنجومەن����ی وەزی����ران‪ ،‬هەر بۆی����ە بەرگی‬ ‫کرێکارێک ئەپۆشێ‌و کامێرایەک لەپاکەتێکی‬ ‫پیتزادا چەس����پ ئەکات تاچاوپێکەوتنەکانی‬ ‫پێ تۆمار بکات‪ ،‬لەماوەی س����ێ س����ەعاتدا‬ ‫پیت����زا ئەگەیەنێت����ە ح����ەوت م����اڵ‪ ،‬زیاتر‬ ‫لەحەوت یۆرۆش شاگردانە وەرئەگرێت دوای‬ ‫بەدەست گەیاندنی داواکانیان داوائەکات کە‬ ‫رێگ����ەی بدەن بۆ چەن����د دەقیقەیەک بچێتە‬ ‫ژورەوە الی����ان دابنیش����ێ‌و قس����ەیان لەگەڵ‬ ‫ب����کات تابزان����ێ خەڵکی لەچ����ی نیگەرانن‪،‬‬ ‫یاخود چاوەڕوانی چین لەپیاوانی سیاس����ی‬ ‫واڵت‪ ،‬پ����اش جێبەجێکردنی بیرۆکەکە پارتە‬ ‫ئۆپۆزس����یۆنەکان کردیان����ە ه����ەاڵ کە گوایە‬ ‫جەناب����ی س����ەرۆک وەزیران ب����ۆ خۆنواندن‬ ‫ئ����ەم کارەی ک����ردوەو ئۆتۆمبێلی حکومەتی‬ ‫بەکارهێناوە بۆ گەیاندنی پیتزاکان‪ ،‬لەوەاڵمدا‬ ‫ئەو پیاوە وتی پیتزافرۆشیەکە بەمۆتۆرسیکل‬ ‫داواکانیان دەگەیان����دە مااڵن‪ ،‬بەداخەوە من‬ ‫مۆتۆڕس����یکلم نیەو لێشی نازانم‪ ،‬بۆیە ناچار‬ ‫ب����وم ئەو ئۆتۆمبێلە بەکاربهێنم کە هاتوچۆم‬

‫پێئەکات بۆ سەرکارەکەم‪ .‬رۆژنامەی (القدس‬ ‫العربی) یش لەس����ەر ماڵپ����ەڕی ئەلەکترۆنی‬ ‫خ����ۆی ل����ەڕۆژی (‪ )٢٠١٧/٤/٢٢‬دا ئ����ەم‬ ‫هەواڵ����ەی وەرگێڕایە س����ەر زمانی عەرەبی‌و‬ ‫ب��ڵ�اوی ک����ردەوەو گرنگی دا بەوقس����ەیەی‬ ‫س����ەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران����ی ئەو واڵتە‬ ‫کە وتویەتی ‪( ،‬بەداخەوە‪ ،‬خەڵک نایەن بۆ‬ ‫بنکەی راوێ����ژکاری‪ ،‬بیرۆکەی ئەوەم بۆ هات‬ ‫خۆم بچم بۆالیان)‬ ‫م����ن هیچ ناڵێم!!! خۆزگ����ە بمزانیایە ئێوەی‬ ‫خوێنەر ئەڵێن چی؟‬ ‫فەرمون ئەم لینکانە ببینن‪ ،‬بزانن خواپێداوان‬ ‫چیان هەیە‬

‫‪aushttp://almanar.com.lb/1911050‬‬ ‫‪/ https‬‬ ‫‪https://www.youtube.com/ /‬‬ ‫‪watch?v=d_YvBDJ73wg‬‬ ‫‪https://w‬‬ ‫‪https://www.youtube.com/‬‬ ‫‪watch?v=VMqRI0EZ848 ww.youtube.‬‬ ‫‪com/watch?v=lnRk3PxxCI4‬‬ ‫‪https://www.wochenblick.at/lieferte‬‬‫‪kern-seine-partei-pizzen-wirklich-im‬‬‫‪/dienstauto-aus‬‬ ‫‪http://www.alquds.co.uk/?p=708080‬‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنان ‌ی‬ ‫‪ -1‬توانا ‌ی سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ و‌ه دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ ‌ی ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ر ‌ی‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ ‌ی ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنان ‌ی‬ ‫(كارگه‌ ‌ی به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ ‌ی مه‌ده‌ن ‌ی ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێر ‌ی ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌م ‌ی‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگان ‌ی گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌بات ‌ه ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شار ‌ی‬ ‫ بۆ ماركه‌ ‌ی‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كار ‌ی ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێواز ‌ی ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵت ‌ی چینه‌وه‌ بۆ ته‌واو ‌ی كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ڕۆژنامە‌و س����ایتی ئاوێن����ە دەیانەوێ����ت وەک دوو ڕووبەر بۆ ی����ان ناردنی کۆمەک����ی دارای����ی‪ ،‬بە‌ئیمەیل ی����ان تەلەفۆن‬ ‫گواستنەوەی وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەردەوام ئاگادارم����ان بکەن����ەوە‪ ،‬بۆئەوەی ئاوێنە هەم����وو ژمارەیەکی‬ ‫نوێ����ی خ����ۆی بە‌فۆرمات����ی ‪ PDF‬بگەیەنێتە دەس����تتان‌و‬ ‫بن‪.‬‬ ‫لە‌خزمەتگوزارییەکانی بێبەش نەبن‪.‬‬ ‫بەپێ����ی نوێترین ڕاپرس����یی کە ئەمس����اڵ ‪ ،2016‬لەالیەن‬ ‫رێکخ����راوی ‪IMS‬ی دانیمارکیی����ەوە ئەنجام����دراوە‪ ،‬ئاوێنە ب����ۆ پەیوەندیک����ردن‪ ،‬یان وەاڵم����ی هەر پرس����یارێک‪ ،‬تکایە‬ ‫پڕخوێنەرتری����ن ڕۆژنام����ەی هەرێم����ی کوردس����تانە‪ .‬ه����ەر پەیوەندی بکەن بە‌بەرپرس����ی خزمەتگوزارییەکانی کەمپینی‬ ‫ئەمساڵیش بەپێی نوێترین توێژینەوەی رێکخراوی ‪ Stop‬بۆ "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە"‪.‬‬ ‫دژە گەندەڵی����ی کە بەهاوکاری رێکخراوی ‪NED‬ی ئەمریکی کوردستان عەبدولکەریم‬ ‫ئەنجام����دراوە‪ ،‬ڕۆژنام����ەی ئاوێنە لە‌نێو ک����ۆی ‪ 22‬میدیای ئیمەیل‪endorseawene@gmail.com :‬‬ ‫بیس����تراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنیدا کە کاریان لەسەر ڕوماڵکردن‌و تەلەفۆن‪00964 770 0600 659 :‬‬ ‫هەڵدانەوەی دۆس����ییەکانی گەندەڵیی کردووە‪ ،‬پلەی یەکەمی ناونیش����ان‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنە‪ ،‬تەالری زارا‪ ،‬نهۆمی سێهەم‪،‬‬ ‫ئاپارتمان����ی ژمارە ‪ ،32‬س����لێمانی‪ ،‬هەرێمی کوردس����تان ـ‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەی لەم قۆناغەدا وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای بۆ بەش����داریکردن لەکەمپینی "ئاوێن����ە ڕۆژنامەی منە"‪ ،‬یان‬ ‫ئێمە بریتییە لە‌بنبەس����تی سیاس����یی‌و داوەشانی سیستەمی پشتیوانیکردنی خۆبەخشانەی رۆژنامەی ئاوێنە و سایتەکەی‪،‬‬ ‫ئابووری دارایی کە بووەتە هۆکارێک بۆ مردنی یەک لە‌دوای تکایە لەڕێگای ئەم حیس����ابی بانکییان����ەوە هاوکارییەکانتان‬ ‫یەکی پ����رۆژە میدیاییە س����ەربەخۆکان‪ ،‬ئاوێن����ە وەکو تاکە بنێرن‪.‬‬ ‫هەفتەنامەیەکی سەربەخۆ‪ ،‬ڕاس����تگۆیانە‌و بوێرانە بەردەوامە‬ ‫حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان‬ ‫لە‌کاری پرۆفشنااڵنەی ڕۆژنامەگەریی خۆی‪.‬‬ ‫بۆئ����ەوەی کوردس����تان نەبێت بە‌گۆڕس����تانی ڕۆژنامەگەریی‬ ‫سەربەخۆ‌و بیر‌و دەنگی ئازاد‪ ،‬پێویستە ئاوێنە بەردەوامببێت‪.‬‬ ‫بۆئەوەی ئاوێنەش بەردەوامبێت‪ ،‬پێویس����تمان بە‌پشتیوانی‬ ‫خوێنەران‌و بەرپرس����یارێتی دڵس����ۆزانی میدیای سەربەخۆیە‬ ‫لە‌کوردستان‌و دەرەوەی واڵت‪.‬‬ ‫بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار بە‌لەکەمپینی‬ ‫"ئاوێنە ڕۆژنامەی منە“‪.‬‬ ‫بۆئەم مەبەس����تەش کۆمپانیای ئاوێنە ژمارەیەکی حیس����ابی‬ ‫بانکیی بۆ هاوڕێیانی خۆی لە‌دەرەوەی واڵت دروستکردووە‪.‬‬ ‫تکایە پ����اش بڕیاردانتان بۆ هەر بژاردەیەکی بەش����داریکردن‬

‫‪Vienna Knowlledge Net VKNN‬‬ ‫‪Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank‬‬ ‫‪BLZ: 20111‬‬ ‫‪BIC: GIBAATWWXXX‬‬ ‫‪IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654‬‬

‫حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah‬‬ ‫‪Branch‬‬ ‫‪Swift Code: TRIQIQBAXXX‬‬ ‫‪Account Name: Awene Company‬‬ ‫‪Account No.: 0004003247001‬‬

‫ریکالم‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫مام جه‌الل‪ ،‬گێڕانه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫نوێ‌ بۆ مێژو ده‌كات‬

‫‪Awene‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاھیرو ویدات حسێن؟‬ ‫ریکالم‬

‫سەردار محەمەد‬ ‫وێنه‌كانی‌ ئێس���تای‌ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬كه‌ هه‌میش���ه‌ به‌س���ه‌ر كورس���ی‌ ‪ Wheelchair‬ی‌‬ ‫كه‌مئه‌ندامیی���ه‌وه‌ ده‌رده‌كه‌وێ‌‌و به‌سه‌رس���امییه‌وه‌ له‌ده‌مه‌ته‌ق���ێ‌‌و له‌هات‌و چون ‌ی‬ ‫چوارده‌وری‌ راده‌مێنێت‪ ،‬ته‌واو جیاوازن له‌و وێنانه‌ی‌ زیاتر له‌‪ 70‬ساڵه‌ له‌یاده‌وه‌ریی‌‬ ‫كورددا هه‌ڵكۆڵراون‪ ،‬كه‌ پیاوێكه‌ بۆ گه‌یش���تن به‌ئامانج به‌رده‌وام له‌جوڵه‌ ناكه‌وێ‌‌و‬ ‫ناس���ره‌وێ‌‪ .‬ئێستا كه‌ ئه‌و له‌ده‌باشان رۆژگاری‌ به‌بێده‌نگی‌‌و بێ‌ جوڵه‌ به‌ڕێده‌كات‪،‬‬ ‫باڵوبونه‌وه‌ی‌ بیره‌وه‌رییه‌كانی‌ جوڵه‌ ده‌خاته‌ نێو نوخبه‌ی‌ سیاسی كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌ك به‌قه‌باره‌ی‌ مام جه‌الل‪ ،‬كه‌ شه‌س���ت س���اڵه‌ له‌نزیك���ه‌وه‌ ئاگاداری‌‬ ‫ئه‌و گه‌رده‌لوله‌ توندانه‌یه‌ هه‌ڵده‌كه‌نه‌ س���ه‌ر كوردس���تان‌و كاراكته‌رێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫دروستكردنی‌ بڕیاری‌ سیاسی‌‌و روداوه‌كان بوه‌‌و مه‌غزو مێشكی‌‪ ،‬سندوقی‌ پڕ له‌نهێنیی‌‬ ‫شاراوه‌ی‌ سه‌ركرده‌كان‌و پارته‌كان‌و كۆمه‌ڵه‌كان‌و به‌رپرسه‌كان‌و كه‌سایه‌تیه‌كان بوه‌‪،‬‬ ‫گێڕانه‌وه‌كانی‌ به‌م راش���كاوییه‌ (هه‌رچه‌نده‌ زۆرێك له‌ناوی‌ كه‌س���ایه‌تی‌‌و به‌ش���ێك‬ ‫له‌بڕگه‌‌و گێڕان���ه‌وه‌ ورژێنه‌ره‌كانی‌ البراون)‪ ،‬دور نییه‌ گرژی‌ بخاته‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‌و به‌شێك له‌سه‌ركرده‌كانی‌ یه‌كێتیش نیگه‌ران‌و توڕه‌ بكات‪.‬‬ ‫مام جه‌الل‪ ،‬له‌و س���اته‌وه‌ كه‌ وه‌ك ئه‌كته‌رێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌ پێیناوه‌ته‌ سه‌ر شانۆی‌‬ ‫سیاس���ی‌ كوردی‌ تاده‌گات به‌ئه‌مڕۆ هه‌میش���ه‌ جێی‌ س���ه‌رنج‌و بایه‌خ بوه‌‪ ،‬ئه‌و له‌م‬ ‫بیره‌وه‌ریانه‌ی���دا گێڕانه‌وه‌یه‌كی‌ نوێ‌ بۆ پارتی‌‌و مه‌ال مس���ته‌فا‪ ،‬شۆڕش���ی‌ ئه‌یلول‌و‬ ‫جیابونه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‪ ،‬ئاش���به‌تاڵ‌‌و هه‌ڵگیرس���انه‌وه‌ی‌ شۆڕشی‌ نوێ‌‌و‬ ‫ئااڵی‌ ش���ۆڕش‌و راپه‌رین‌و زۆرێک لەكه‌س���ایه‌تی‌و روداوەکان ده‌كات‪ ،‬كه‌ له‌ڕابردودا‬ ‫(له‌داهاتوشدا) چه‌ندین گێڕانه‌وه‌ی‌ مێژویی جیاوازیان بۆ كراوه‌و ده‌كرێ‪.‬‬ ‫له‌كوردس���تاندا كه‌ هێش���تا نوسینه‌وه‌ی‌ مێژوی‌ حه‌فتا س���اڵی‌ رابردو‪ ،‬به‌شێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌كادیمی‌‌و زانس���تی‌ ئه‌نجام نه‌دراوه‌‪ ،‬بیره‌وه‌ری‌ هه‌مو سیاسیه‌كان جێی‌ مشتومڕ‌و‬ ‫ئه‌گه‌رو مه‌گه‌رێكی‌ زۆره‌‪ ،‬كاتێك سه‌ركرده‌و به‌رپرسانی‌ سیاسی‌ ده‌رباره‌ی‌ خۆیان‌و‬ ‫رابردوی���ان‌و حزبه‌كانی���ان‌و روداوه‌كانی‌ رۆژگاری‌ خه‌بات‌و تێكۆش���انیان ده‌دوێن‌و‬ ‫ده‌كۆڵنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌س���ته‌مه‌ بتوانن ته‌واو بێالیه‌ن بن‪ .‬بۆیه‌ هه‌میش���ه‌ ئه‌و پرس���یاره‌‬ ‫ئاماده‌یه‌ كه‌ ئایا ئه‌وه‌ی‌ ده‌یگێڕنه‌وه‌ هه‌مان ئه‌و شتانه‌ن كه‌ رویانداوه‌؟‬ ‫مام جه‌الل هه‌وڵده‌دات دور له‌س���اخته‌كاری‌ مێژو‪ ،‬وه‌اڵمی‌ ئه‌م پرس���یاره‌ بداته‌وه‌‌و‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ گێڕانه‌وه‌كانیه‌وه‌ كۆمه‌ك به‌تێگه‌یش���تن له‌مێژوی‌ حه‌فتا س���اڵی‌ رابردوی‌‬ ‫كورد بكات‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ بۆ هه‌مو ئه‌و روداوه‌ گه‌وره‌و هه‌ژێنه‌رانه‌ی‌ حه‌فتا س���اڵی‌‬ ‫رابردو‪ ،‬پێویستمان به‌چه‌ندین گێڕانه‌وه‌ی‌ جیاوازه‌‪.‬‬ ‫م���ام ج���ه‌الل‪ ،‬ك���ه‌ قوتابخانه‌یه‌كی‌ سیاس���ی‌ به‌ن���اوه‌وه‌ ناونراوه‌‌و تاس���ااڵنێكی‌‬ ‫درێژخایه‌نیش تارمایی‌ به‌س���ه‌ر سیاسه‌تی‌ كوردییه‌وه‌ ده‌مێنێت‪ ،‬له‌م بیره‌وه‌ریانه‌دا‬ ‫ده‌یه‌وێت به‌ئه‌مانه‌ته‌وه‌ ره‌وتی‌ روداوه‌كان‌و چۆنیه‌تی‌ كه‌سایه‌تییه‌كانی‌ مێژوی‌ رابردو‬ ‫بگێڕێته‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیش���دا گه‌ره‌كیه‌تی‌ راست‌و دروس���تی‌ بۆچون‌و روانینه‌كانی‌‬ ‫خۆی‌ بس���ه‌لمێنێت‪ .‬بۆیه‌ ئه‌و پرس���یارو قس���ه‌ نه‌وتراوانه‌ی‌ ئه‌م بیره‌وه‌ریانه‌ الی‌‬ ‫خوێنه‌ر به‌جێیده‌هێڵن‪ ،‬به‌هه‌مان ئه‌ندازه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ وتراون جێی‌ بایه‌خن‪.‬‬ ‫ی دوایی‌ هه‌مو سه‌ركرده‌كانی‌ كوردا‪ ،‬روبه‌رێكی‌‬ ‫له‌بیره‌وه‌ری‌ باڵوكراوه‌ی‌ ئه‌م سااڵنه‌ ‌‬ ‫ده‌ست بۆ نه‌براو هه‌ن‪ ،‬كه‌ الی‌ هه‌ریه‌كه‌یان چه‌ندین به‌سه‌رهات‌و حیكایه‌ت‌و روداوی‌‬ ‫تایبه‌ت هه‌ن كه‌ ره‌نگه‌ ته‌نها بۆ خۆیانی‌ بگێڕنه‌وه‌‪ .‬له‌مێژوی‌ حه‌فتا ساڵی‌ رابردوی‌‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬زۆر سکانداڵ‌و شت ‌ی نه‌وتراو الی‌ سه‌ركرده‌كان‌و بەرپرسانی سیاسی‬ ‫هه‌ن كه‌ هه‌رگیز نه‌دركێنراون‌و نادركێنرێن‪ ،‬مه‌گه‌ر رۆژێك په‌تای‌ "ویكلیكس" كورد‬ ‫بگرێته‌وه‌‌ بۆ رای‌ گشتی‌ ئاشكرا بكرێن‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬