ژمارە (578) ژامرەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)578‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/5/23‬‬

‫‪Industry‬پیشه‌سازی‌‬ ‫سینۆما&بۆ بازرگانی‌‌و‬ ‫‪Sinoma‬‬ ‫‪Trade‬‬

‫‪Scope of business:‬‬ ‫بواری‌ كاركردن‪:‬‬ ‫ ‪t 4UFFM 4USVDUVSF EFTJHO NBOVGBDUVSF BOE JOTUBMMBUJPO‬‬ ‫ی ( نه‌خشه‌دانان‪ ،‬درووستكردن‪ ،‬دامه‌زراندن)‬ ‫ی ئاسن ‌‬ ‫‪1‬ـ په‌یكه‌ر ‌‬ ‫ ‪t (FOFSBM 5SBEJOH JNQPSU BOE FYQPSU‬‬ ‫‌كردن)‬ ‫ه‬ ‫‌نارد‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ن‬ ‫‌كرد‬ ‫ه‬ ‫هاورد‬ ‫(‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫گشت‬ ‫ی‬ ‫‪ 2‬ـ بازرگان ‌‬ ‫ "‪t -JHIUJOHT ."/5‬‬ ‫ ‬ ‫‪t -PHJTUJDT -$-)MANTA‬‬ ‫ی سوره‌یاو ڕووناكی‌ ( ماركه‌ی‬ ‫‪ - 3‬كار ‌‬ ‫ ‪5FM‬‬ ‫ی گواستنه‌وه‌و گیاندن (‪)LCL‬‬ ‫‪ 4‬ـ كار ‌‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫ ‪4FF JU PO 1BH‬‬

‫ریکالم‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫‪Mob. 0770 961 6966 0772 157 8372‬‬

‫ی زیاتر ل ‌ه الپه‌ڕ ‌ه (‪ )16‬ببینه‌‬ ‫ڕوونكردنه‌وه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫گۆڕان‪ :‬نێچیرڤان بۆ دەربڕینی هاوخەمی هات‪ ،‬نەک بۆ گفتوگۆی سیاسی‬

‫هیچ وادەیەك دیارینەكراوە بۆ كۆبونەوەی جڤاتی نیشتیمانی‬ ‫ئارام ش���ێخ محەم���ەد‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات كە هیچ وادەیەك دیارینەكراوە‬ ‫بۆ كۆبونەوەی جڤاتی نیش���تیمانی‬ ‫ك���ەوا بڕیارە مەس���ەلەی‌ ش���ێوەی‌‬ ‫بەڕێوەبردن���ی‌ بزوتن���ەوەی‌ گۆڕان‬ ‫لەقۆناغی‌ داهاتودا یەكالیی‌ بكاتەوە‪،‬‬ ‫ئەو دەڵێت "نێچیرڤان بۆ دەربڕینی‬ ‫هاوخەمی ه���ات بۆ گردی‌ زەرگەتە‪،‬‬ ‫نەک بۆ گفتوگۆی سیاسی"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬ئەندامی جڤاتی‬ ‫نیشتمانی گۆڕان‌و جێگری سەرۆکی‬ ‫پەرلەمانی عێراق‪ ،‬ئارام شێخ محەمەد‬ ‫لەچاوپێکەوتنێكی‌ تایبەت بەئاوێنەدا‬ ‫رایگەیاند هی���چ هەنگاوێك لەالیەن‬ ‫پارتیی���ەوە نەنراوە ب���ۆ ئەوەی ئەو‬ ‫دۆخەی لەكوردس���تاندا دەگوزەرێت‬ ‫بەئاراستەیەكی تردا بڕوات‪ ،‬ئەو وتی‌‬ ‫"ئێمە لەگەڵ پارتی كێشەمان لەسەر‬ ‫سیس���تمی حوكمڕانیە‪ ،‬كێش���ەمان‬ ‫لەس���ەر مەس���ەلەی كودەتایەك���ی‬ ‫ناشەرعی هەیە كە بەسەر پەرلەمان‌و‬ ‫حكومەتی هەرێمدا كراوە‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫كێشەی تریشمان هەیە كە پەیوەندی‬ ‫بەچاكسازییەوە لەحكومڕانیدا هەیە‪،‬‬ ‫ئەم پرسانە وەكو خۆیان ماونەتەوە‬

‫لەنێوان ئێمەو پارتیدا"‪.‬‬ ‫بەدیاریكردن���ی‬ ‫س���ەبارەت‬ ‫ش���وێنگرەوەیەك بۆ پۆس���تەكەی‬ ‫نەوش���یروان مس���تەفا‪ ،‬ئ���ارام‬ ‫وت���ی‌ "لەئێس���تادا هی���چ وادەیەك‬ ‫دیارینەكراوە بۆ كۆبونەوەی جڤاتی‬ ‫نیش���تیمانی‪ ،‬چونك���ە لەڕاس���تیدا‬ ‫ئەگەر قس���ەكە لەسەر پڕكردنەوەی‬ ‫پۆست یان جێگەی كاك نەوشیروان‬ ‫بێ���ت‪ ،‬چەندێ���ك ل���ەڕوی حزبی‌و‬ ‫دامەزراوەییەوە ئ���ەم بابەتە زەرور‬ ‫بێ���ت ب���ەاڵم ل���ەڕوی ئەخالق���ی‌و‬ ‫لەڕوی ئەرك���ی گۆڕانخوازی‌و لەڕوی‬ ‫ئیلتیزام���ی هاوڕێیەتییەوە بەرامبەر‬ ‫بەكاك نەوشیروان‪ ،‬لەئێستاداو بەم‬ ‫دەم‌ودەستە وەختی نییە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هەركاتێك پێویست بو‬ ‫ئەو بابەتە گفتوگۆ بكرێت‌و بڕیاردرا‬ ‫كۆبون���ەوەی جڤات���ی نیش���تیمانی‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬ئ���ەوە ئام���ادەكاری ب���ۆ‬ ‫دەكرێت‌و جڤاتی نیش���تیمانیش ئەو‬ ‫ش���وێنەیە كە ئەم بابەت���ە یەكالیی‌‬ ‫دەكاتەوە"‪.‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا هیچ‬ ‫پۆستێکی به‌"نماو چیا"ی‬ ‫كوڕی نه‌به‌خشی‬

‫رێوڕەسمی بەخاکسپاردنی نەوشیروان مستەفا‬

‫‪3‬‬

‫‪5‬‬ ‫ریکالم‬

‫محەمەد سابیر‪ :‬هێرۆخان‬ ‫ئەندازیاری نزیککردنەوەی‬ ‫یەکێتییە لەگۆڕان‬

‫مەرگی نەوشیروان مستەفاو‬ ‫ماناکانی سیاسەت‬ ‫لەکوردستاندا‬

‫‪7‬‬

‫‪6‬‬

‫سه‌نته‌ر و كلینیكی‌‬

‫ریکالم‬

‫د‪ .‬ئه‌فرام محمد حسن‬

‫ی شاره‌زاو‬ ‫ی د‪ .‬ئه‌فرام محمد‪ ،‬ب ‌ه هاوكاری چارەسازی ده‌روون ‌‬ ‫به‌سه‌رپه‌رشت ‌‬ ‫به‌ئه‌زموون (ته‌الر كمال مدحت‪ ،‬گۆران محمد ره‌سول‪ ،‬نیگار كمال)‬

‫بۆ چارەسەرکردنی‬

‫خه‌مۆكی‌‪ ،‬دڵه‌راوكێ‪ ،‬ترس‪ ،‬وه‌سواسی‪ ،‬شیزۆفرینیا‬ ‫ی كه‌سێتی‌‪ .‬گرفته‌كانی خه‌وو خواردن‌و گرفته‌ سێكسیه‌كان‪ ،‬ئالووده‌بوون به‌ماده‌هۆشبه‌ره‌كان‬ ‫په‌شێویه‌كان ‌‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌ خۆماڵی‌ شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌ خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌ تێدانیه‌‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫سه‌رئێشه‌‪ ،‬شه‌قیقه‌‪ ،‬په‌ركه‌م‪ ،‬بیرچونه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵه‌فاندن‬ ‫ی خوێندن و ژیری‬ ‫ی منداڵ‌‪ :‬ئۆتیزم‪ ،‬فره‌جوله‌یی‪ ،‬گرفت ‌‬ ‫نه‌خۆشیه‌كان ‌‬ ‫دكتۆرا (بۆرد) لە‌نه‌خۆشییه‌‬ ‫ده‌رونی‌و هۆشمه‌ندییه‌كان‬

‫ی‬ ‫ی كومه‌ڵه‌ ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫پزیشكان ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا‬ ‫ده‌رونیه‌كان ‌‬

‫ئه‌ندام���ی‌ ئه‌كادیمی���ا ‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی‌ بۆ نه‌خۆش���ییه‌‬ ‫ده‌رونیه‌كان‌و یاسا‬

‫ئه‌ندام���ی‌ پرۆفش���ناڵ ‌ی‬ ‫ئه‌كادیمی���ای‌ زانس���تی‌‬ ‫نیۆیۆرك‪ /‬ئه‌مریكا‬

‫راوێژكاری خێزان���ی‌‌و په‌روه‌رده‌یی‬ ‫كۆلی���ژی‌ نێودەوڵەت���ی كامبرج‌و‬ ‫زانكۆی بۆستن ‪ /‬ئەمەریکا‬

‫بۆ په‌یوه‌ندی‌ كردن ‪ 0770 772 69 69‬یان ‪ afram_afram@yahoo.com‬ناونیشان‪ :‬سلێمانی‌‪ ،‬به‌رانان‪ ،‬نزیك مزگه‌وتی‌ شێخ فرید‪ ،‬به‌رامبه‌ر سوپه‌رماركێتی‌ میترۆ‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫"نه‌وشیروان"ی ئایندە کێ دەبێت؟‬

‫‪3‬‬

‫هەڤاڵ ئەبوبەکر‪ :‬گۆڕان له‌پرسی پڕكردنه‌وه‌ی شوێنی كاك نه‌وشیروان كێشه‌ی نابێت‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫پڕكردنه‌وه‌ی شوێنی نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا رێكخه‌ری گشتی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان قورسترین پرسی‬ ‫چاره‌نوسسازه‌‪ ،‬به‌پێی وته‌ی‬ ‫هه‌ڵسوڕاوێكی دیاری گۆڕانیش بێت‬ ‫"ناوی قادری حاجی عه‌لی‌و عومه‌ری‬ ‫سه‌یدعه‌لی‌و عوسمان حاجی مەحمود"‬ ‫بۆ جێگرتنه‌وه‌ی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫نه‌وش���یروان موس���ته‌فا‪ ،‬رێکخەری‬ ‫گش���تی بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆڕان رۆژی‪١٩‬ی‬ ‫ئه‌م مانگه‌ له‌ش���اری س���لێمانی كۆچی‬ ‫دوایی كرد‪ ،‬پێش ئه‌وه‌ی كۆچی دوایی‬ ‫بكات نه‌وش���یروان مس���ته‌فا جێگری‬ ‫نه‌ب���وه‌ ته‌نه���ا خانه‌یه‌ك���ی راپه‌ڕاندن‬ ‫هه‌ب���وه‌ ك ‌ه بۆردێكی راوێژكاری بو‌ه بۆ‬ ‫راپه‌ڕاندنی كاره‌كانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪،‬‬ ‫هاوكات به‌پێی وته‌ی كه‌سه‌ دیاره‌كانی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك ‌ه نه‌وش���یروان مسته‌فا پێش‬ ‫كۆچ���ی دوایی كه‌س���ی ده‌ستنیش���ان‬ ‫نه‌كردوه‌ بۆ جێگرتنه‌وه‌ی خۆی‪.‬‬

‫ئ���ه‌و په‌رله‌مانت���اره‌ی بزوتن���ه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆڕان له‌ب���اره‌ی ئه‌گه‌ره‌كانی به‌رده‌م‬ ‫بزوتنه‌وه‌ك���ه‌و پڕكردنه‌وه‌ی بۆش���ایی‬ ‫نه‌وش���یروان مسته‌فا بڕوای وایه‌ گۆڕان‬ ‫ناتوانێت به‌م زوان ‌ه كۆنگره‌ ببه‌س���تێت‬ ‫بۆ پڕكردن���ه‌وه‌ی ش���وێنی رێكخه‌ری‬ ‫گش���تی به‌اڵم له‌ئێس���تادا دو ئه‌گه‌ری‬ ‫به‌هێ���ز هه‌ن ئه‌ویش ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌س���ێك‬ ‫دابنرێ���ت له‌ش���وێنی رێكخ���ه‌ر ی���ان‬ ‫خانه‌یه‌كی راپه‌ڕاندن هه‌بێت به‌شێوه‌ی‬ ‫ده‌س���ته‌جه‌معی بڕیار له‌سه‌ر پرسه‌كان‬ ‫بدات‪ ،‬وتی "بۆ ئ���ه‌وه‌ی دوركه‌وینه‌و‌ه‬ ‫له‌ده‌س���ته‌گه‌ری‌و گروپگروپێنه‌و كێش ‌ه‬ ‫له‌نێوانمان دروس���تبێت‪ ،‬دروستكردنی‬ ‫خانه‌ی راپه‌ڕاندن بۆ بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫باشه‌"‪.‬‬ ‫له‌ن���او بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان���دا باس‬ ‫له‌ناوی ق���ادری حاجی عه‌لی‌و عومه‌ری‬ ‫سه‌یدعه‌لی‌و عوسمانی حاجی مه‌حمود‬ ‫ده‌كرێ���ت وه‌ك���و كه‌س���ی به‌هێ���ز بۆ‬ ‫شوێنگرتنه‌وه‌ی نه‌وش���یروان مسته‌فا‪،‬‬ ‫عوم���ه‌ر عینایه‌ت ئ���ه‌و زانیارییه‌ی بۆ‬ ‫ئاوێن ‌ه پشتڕاستكرده‌وه‪ ‌،‬به‌اڵم جه‌ختی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌كرده‌و‌ه كه‌ هه‌ر كه‌سێك‬ ‫بكرێت���ه ش���وێنگره‌وه‌ی نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا به‌پێی ده‌س���توری ناوخۆیی‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌ ده‌بێت‪.‬‬

‫عوم���ه‌ر عینای���ه‌ت‪ ،‬په‌رله‌مانت���اری‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان له‌په‌رله‌مان���ی‬ ‫كوردس���تان له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ئاماژه‌ی بۆ‬ ‫ئه‌وه‌كرد س���اڵ‌و نیوێ���ك بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر هه‌ڵس���وڕاوی دیاری‬ ‫گ���ۆڕان به‌بێ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫به‌ڕێوه‌چوه‌ به‌اڵم هه‌میشه‌ بۆ بڕیاردان بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌ بۆ هه‌م���ان پرس ده‌كاته‌وەو‌ باس���ی ئه‌و‌ه‬ ‫خودی ئه‌و ته‌نانه‌ت پێش ئه‌و نه‌توانرا ب���ۆ ئاوێن���ه‌ ده‌كات ئ���ه‌و په‌یڕه‌وه‌ی‬ ‫واژوی كۆتای���ی له‌س���ه‌ر رێکكه‌وتنی نه‌وشیروان مس���ته‌فا بۆ گۆڕانی داناو‌ه‬ ‫نێوان یه‌كێت���ی‌و بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕان له‌گه‌ڵ ده‌س���توری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪،‬‬ ‫بكرێت‪ ،‬وتیش���ی "جڤاتی نیشتمانی‌و ئاینده‌ی گۆڕان دیاری���ده‌كات‌و ده‌ڵێت‬ ‫گش���تی بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان به‌ب���ێ "هه‌مو سیناریۆكان بۆ ئاینده‌ی گۆڕان‬ ‫خودی كاك نه‌وش���یروان ئه‌و ماوه‌یه‌ی به‌پێی ده‌ستوری ناوخۆیی بزوتنه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫ئه‌و ل���ه‌وێ نه‌بو توانیان ئاس���ته‌نگ‌و ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ته‌گ���ه‌ره‌كان تێپه‌ڕبك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆ‬ ‫بڕی���اره‌كان ب���ه‌رده‌وام ده‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڤ���اڵ ئه‌بوبه‌ك���ر باس���ی‬ ‫كاك نه‌وشیروان"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ده‌كات ل���ه‌م ماوه‌ی���ه‌دا‬

‫جڤاتی نیشتمانی‌و‬ ‫گشتی به‌بێ‬ ‫خودی كاك‬ ‫نه‌وشیروان‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ی‬ ‫ئه‌و له‌وێ نه‌بو‬ ‫توانیان ئاسته‌نگ‌و‬ ‫ته‌گه‌ره‌كان‬ ‫تێپه‌ڕبكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بۆ بڕیاره‌كان‬ ‫به‌رده‌وام‬ ‫ده‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ‬ ‫كاك نه‌وشیروان‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا نه‌بوه‌ هه‌مو‬ ‫سه‌ركرده‌كانی بزوتنه‌وه‌كه‌ به‌شێوه‌ی‬ ‫مه‌یدان���ی كاری به‌ڕێوه‌بردن���ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌یان كرد‌وه‌ خودی ئه‌ویش‬ ‫ئه‌وه‌ی ویستوه‪ ‌،‬وتیشی "گۆڕان له‌م‬ ‫پرس���ی پڕكردنه‌وه‌یەی شوێنی كاك‬ ‫نه‌وشیروان كێش���ه‌ی نابێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫سه‌ركرده‌ی مه‌یدانی زۆری هه‌یه‌"‪.‬‬

‫له‌میدی���او راگه‌یه‌نراوه‌كانی یه‌كێتی‬ ‫زۆر به‌ڕون���ی داوكاری ئه‌و‌ه ده‌بینرێت‬ ‫كه‌ یه‌كێتی خواس���تی ئ���ه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان بڕواته‌و‌ه ناو یه‌كێتی‬ ‫نیشتمانی‪ ،‬ئه‌وه‌ش خاڵێكی رێكه‌وتنی‬ ‫س���تراتیژی نێوان یه‌كێت���ی‌و گۆڕانه‌‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌گۆڕان‌و به‌شێكیش له‌یه‌كێتی‬ ‫خواس���تیان له‌س���ه‌ر ئه‌م پرس ‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌رێكی الوازه‌ یه‌كێتی‌و گۆڕان‬ ‫ببنه‌و‌ه ی���ه‌ك پارتی سیاس���ی‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌رێكی به‌دینه‌هاتوش نیه‌‪.‬‬ ‫مام رۆس���ته‌م یه‌كێك له‌س���ه‌ركرد‌ه‬ ‫دێرینه‌كان���ی یه‌كێت���ی‌و ه���اوكات‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌و هه‌ڵس���وڕاوی دی���اری‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌باره‌ی ئه‌و پرسه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ی بۆ ئاوێنه‌ راگه‌یاند له‌ئێس���تادا‬ ‫هیچ بڕیارێك له‌باره‌ی ئاینده‌ی گۆڕانه‌و‌ه‬ ‫نی ‌ه به‌اڵم دوای ئاساییبونه‌وه‌ی دۆخه‌ك ‌ه‬ ‫به‌چه‌ن���د هه‌فته‌ی���ه‌ك كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك‬ ‫ئه‌نج���ام ده‌درێت‌و بڕی���ار له‌باره‌ی ئه‌و‬ ‫پرس���ه‌وه‌ ده‌درێ���ت‪ ،‬وتی "قس���ه‌یه‌ك‬ ‫هه‌یه‌له‌باره‌ی دروستكردنی ده‌سته‌یه‌ك‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌بردنی گۆڕان"‪.‬‬ ‫مام رۆس���ته‌م له‌ب���اره‌ی یه‌كگرتنی‬ ‫یه‌كێت���ی‌و گۆڕانی���ش ئ���ه‌وه‌ی وت‬ ‫"رێكکه‌وتنی ده‌باشان ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام‬ ‫بێ���ت له‌جێبه‌جێكردن‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه دیاری‬ ‫ده‌كات یه‌كێتی‌و گۆڕان یه‌كده‌گرن یان‬ ‫نا"‪.‬‬ ‫به‌اڵم عومه‌ر عینایه‌ت رایه‌كی جیاوازی‬ ‫هه‌ی ‌ه به‌ڕونی باسی ئه‌وه‌ده‌كات یه‌كێتی‌و‬ ‫گۆڕان ئه‌گه‌رێكی الوازه‌ بگه‌نه‌ حاڵه‌تی‬ ‫یه‌كگرت���ن‌و ئه‌م ورژاندن���ه‌ی یه‌كێتیش‬ ‫به‌جێگ���ه‌ی سه‌رس���وڕمان ده‌زانێت بۆ‬ ‫یه‌كگرتن‪ ،‬والێكیده‌دات���ه‌وه‌‪" ،‬یه‌كێتی‬ ‫تێگه‌یشتو‌ه له‌وه‌ی دوای كۆچی دوایی‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا ئه‌گ���ه‌ر هه‌ردو‬ ‫پارته‌كه‌ یه‌كبگرن س���كرتێری گش���تی‬ ‫له‌وان ده‌بێت"‪ ،‬ئه‌وه‌ش واتای توانه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان له‌ناو یه‌كێتیدا‪.‬‬

‫نەوشیروان مستەفا‬

‫ئارام شێخ محەمەد‪:‬‬

‫هیچ وادەیەك دیارینەكراوە بۆ كۆبونەوەی جڤاتی نیشتیمانی‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫ئارام شێخ محەمەد‪ ،‬ئەندامی جڤاتی‬ ‫نیشتمانی گۆڕان‌و جێگری سەرۆکی‬ ‫پەرلەمانی عێراق لەم گفتوگۆیەی‬ ‫ئاوێنەدا دەڵێت "هیچ گۆڕانكارییەك‬ ‫هیچ هەنگاوێك لەالیەن پارتییەوە‬ ‫نەنراوە بۆ ئەوەی ئەو دۆخەی‬ ‫لە كوردستاندا دەگوزەرێت‬ ‫بەئاراستەیەكی تردا بڕوات"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئایندەی گ���ۆڕان بەبڕوای‬ ‫ئێوە بەرەو كوێ هەنگاو دەنێت؟‬ ‫ئارام ش���ێخ محەمەد‪ :‬دوای ئەوەی‬ ‫كاك نەوش���یروان بەمەرگی خۆیشی‬ ‫گەورەترین دیاری پێشكەش كردین‪،‬‬ ‫لەدوای خۆی كەلتورێكی سیاس���ی‌و‬ ‫بەرنامەیەك���ی توندوت���ۆڵ‌و تۆكمەی‬ ‫بۆ ئێمە جێهێش���توەو بەهەڵبژاردنی‬ ‫گردەكەش بۆ ناش���تنی تەرمەكەی‪،‬‬ ‫وایكردوە مانەوەی خۆی لەوێ‪ ،‬هەمو‬ ‫رۆژێك مانەوەی رۆحی بێت بەس���ەر‬ ‫س���ەری ئێم���ەوە‪ ،‬مان���ەوەی رێبازو‬ ‫رێگەكەیەتی‪ ،‬هەم���و ئەو گلەییانەی‬ ‫لەماوەی رابردوشدا لە گۆڕان هەبون‪،‬‬ ‫كاك نەوش���یروان بەمەرگ���ی خۆی‪،‬‬ ‫گۆڕانخ���وازان‌و هەم���و كەس���ێك كە‬ ‫هی���واو ئاواتی بۆ گۆڕان���كاری هەیە‬ ‫لەكوردس���تاندا لەگ���ەڵ گردەك���ەی‬ ‫ئاش���تكردەوە‪ ،‬بەبون���ی خ���ۆی كە‬ ‫ئێس���تاش لەگردەكەیە لەگەڵ ئێمە‪،‬‬ ‫دەاللەت‌و رێنیش���اندەرێكی زۆر باشە‬ ‫ك���ە ئایندەیەك���ی رون‌و پرش���نگدار‬ ‫چاوەڕێی گ���ۆڕان دەكات‪ ،‬هەمو ئەو‬ ‫كەس���انەی رۆژان���ە دێن س���ەردانی‬ ‫كاك نەوش���یروان دەكەن لەگردەكە‪،‬‬ ‫س���ەردانیان تەنی���ا بریت���ی نییە لە‬

‫سەردانی گڵكۆیەك بەڵكو سەردانەكە‬ ‫دەاللەت���ە ب���ۆ ئینتیمای���ەك بۆ ئەو‬ ‫پرسەی كاك نەوشیروان بۆی ژیاوە‪،‬‬ ‫مانەوەی ئەم پەیوەندییە توندوتۆڵە‬ ‫ب���ەكاك نەوش���یروان‌و بەگردەكەوە‪،‬‬ ‫زیندومانەوەی رێبازەكەیەتی‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬قسە لەس���ەر دیاریكردنی‬ ‫ش���وێنگرەوەیەك ب���ۆ پۆس���تەكەی‬ ‫كاك نەوش���یروان دەكرێت‪ ،‬ئایا هیچ‬ ‫وادەیەك هەیە بۆ كۆبونەوەی جڤاتی‬ ‫نیش���تیمانی بۆ یەكالكردنەوەی ئەو‬ ‫پرسە؟‬ ‫ئارام شێخ محەمەد‪ :‬لەئێستادا هیچ‬ ‫وادەیەك دیارینەكراوە بۆ كۆبونەوەی‬ ‫جڤاتی نیشتیمانی‪ ،‬چونكە لەڕاستیدا‬ ‫ئەگەر قسەكە لەس���ەر پڕكردنەوەی‬ ‫پۆست یان جێگەی كاك نەوشیروان‬ ‫بێ���ت‪ ،‬چەندێ���ك ل���ەڕوی حزب���ی‌و‬ ‫دامەزراوەیی���ەوە ئ���ەم بابەتە زەرور‬ ‫بێ���ت ب���ەاڵم ل���ەڕوی ئەخالق���ی‌و‬ ‫لەڕوی ئەركی گۆڕانخ���وازی‌و لەڕوی‬ ‫ئیلتیزامی هاوڕێیەتیی���ەوە بەرامبەر‬ ‫بەكاك نەوش���یروان‪ ،‬لەئێستاداو بەم‬ ‫دەم‌ودەس���تە وەخت���ی نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ���ەوەی ئێس���تا ئێمە س���ەرقاڵین‬ ‫پێوەی ئەوەیە كە لەناخەوە ئازارمان‬ ‫هەی���ەو لەناخ���ەوە خەمبارییەك���ی‬ ‫گ���ەورە دایگرتوین‪ ،‬هەم���و خەیاڵ‌و‬ ‫تەركیزێك���ی ئێمەومانان الی ئەوەیە‬ ‫كە چۆن بتوانین پێش���وازی لەخەڵك‬ ‫بكەین‌وهاوخەم���ی خەڵ���ك بی���ن‌و‬ ‫چ���ۆن بتوانین ئێمە وەك���و هاوڕێ‌و‬ ‫كەس���ە نزیكەكانی كاك نەوشیروان‬ ‫وەاڵمی ئ���ەو هاوخەمییەو ئەو هەمو‬ ‫پاڵپش���تییەی خەڵ���ك بدەین���ەوە‪،‬‬ ‫هەركاتێكیش پێویست بو ئەو بابەتە‬ ‫گفتوگۆ بكرێت‌و بڕیاردرا كۆبونەوەی‬

‫جڤاتی نیش���تیمانی بكرێ���ت‪ ،‬ئەوە تێبینیمان زۆرە لەسەر جێبەجێكردنی‬ ‫ئام���ادەكاری بۆ دەكرێ���ت‌و جڤاتی رێككەوتنەك���ە كە پێویس���ت دەكات‬ ‫نیش���تیمانیش ئەو شوێنەیە كە ئەم ئ���ەم رێككەوتنە جێبەج���ێ بكرێت‪،‬‬ ‫بابەتانە ساغ دەكاتەوە‪.‬‬ ‫جگە لەوە لەناو یەكێتیشدا دەنگێكی‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئاین���دەی پەیوەندیت���ان بەهێ���ز هەی���ە ب���ۆ جێبەجێكردنی‪،‬‬ ‫لەگەڵ یەكێتی چۆن دەبێت بەتایبەت ئەكرێ���ت لەدانیش���تنەكانی ئایندەی‬ ‫كە رێككەوتنێكی سیاسی لەنێوانتاندا س���ەركردایەتی هاوبەشدا‪ ،‬برادەرانی‬ ‫ئێمە جەخت لەس���ەر ئەوە بكرێتەوە‬ ‫هەیە؟‬ ‫ئارام ش���ێخ محەمەد‪ :‬ئێمە لەگەڵ كە چی ل���ەو رێككەوتن���ە ئەكرێت‌و‬ ‫یەكێتی س���ەركردایەتی هاوبەشمان ئەنجامەكەی چی دەبێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬یەكێت���ی پێش���نیاری‬ ‫هەی���ە‪ ،‬رێككەوتنێكم���ان هەی���ە‬ ‫واژۆمان ك���ردوە‪ ،‬لەدوایین كۆبونەوە یەكگرتنەوەی بۆ گۆڕان كردوە‪ ،‬ئێوە‬ ‫لەس���ەر وردەكاری جێبەجێكردن���ی چۆن دەڕواننە ئەوە؟‬ ‫ئارام شێخ محەمەد‪ :‬ئەوە بۆچونێكە‬ ‫رێككەوتنەك���ە قس���ەكراوە‪ ،‬بڕیاربو‬ ‫كۆبون���ەوەی تریش بكرێ���ت‪ ،‬ئێمە كە یەكێتی خۆی باسی كردوەو ئێمە‬

‫رێز ل���ەو بۆچونە دەگری���ن‪ ،‬تاوەكو‬ ‫ئێستا گفتوگۆیەكی جدی لەسەر ئەو‬ ‫مەسەلەیە لەنێوان ئێمەو ئەواندا نییە‬ ‫بۆ ئەوەی یەكبگرین یان یەكنەگرین‪،‬‬ ‫ئێمە دو حزبی جیاوازین‌و دو بەرنامەو‬ ‫دو مەنهەجی جیاوازمان هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رێككەوتنێك���ی س���تراتیجی هەی���ە‬ ‫لەنێوانماندا كە ئەوەیان دەمێنێتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پەیوەندییەكانتان لەگەڵ‬ ‫پارتی بەرەو كوێ دەڕوات؟‬ ‫ئارام ش���ێخ محەمەد‪ :‬ئێمە لەگەڵ‬ ‫پارتی كێش���ەمان لەس���ەر سیستمی‬ ‫حوكمڕانی هەیە‪ ،‬كێش���ەمان لەسەر‬ ‫مەس���ەلەی كودەتایەكی ناش���ەرعی‬ ‫هەی���ە ك���ە بەس���ەر پەرلەم���ان‌و‬ ‫حكومەتی هەرێمدا كراوە‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫كێشەی تریشمان هەیە كە پەیوەندی‬ ‫بەچاكسازییەوە لەحكومڕانیدا هەیە‪،‬‬ ‫ئەم پرسانە وەكو خۆیان ماونەتەوە‬ ‫لەنێوان ئێمەو پارتیدا‪ ،‬كە پێویستە‬ ‫چارەس���ەرێكی بۆ بدۆزرێتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫كات���ە ئێمە هەمان ئەو پرەنس���یپ‌و‬ ‫بنەمایان���ەی گ���ۆڕان لەپێش���وتردا‬ ‫رایگەیان���دون هی���چ گۆڕانكاری���ان‬ ‫بەس���ەردا نەهاتوە‪ ،‬لەبەرئەوەی هیچ‬ ‫گۆڕانكارییەك هیچ هەنگاوێك لەالیەن‬ ‫پارتیی���ەوە نەنراوە بۆ ئ���ەوەی ئەو‬ ‫دۆخەی لەكوردس���تاندا دەگوزەرێت‬ ‫بەئاراستەیەكی تردا بڕوات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دوێن���ێ وەفدێكی بااڵی‬ ‫پارت���ی بەس���ەرۆكایەتی نێچیرڤان‬ ‫هاتنە گردەكە‪ ،‬هیچ قسەیەك لەسەر‬ ‫ئەو بابەتانە نەكراوە؟‬ ‫ئارام ش���ێخ محەم���ەد‪ :‬نێچیرڤان‬ ‫بارزانی بۆ دەربڕین���ی هاوخەمی بۆ‬ ‫كۆچی دوایی كاك نەوشیروان هاتوە‪،‬‬ ‫نەهاتوە بۆ گفتوگۆی سیاسی‪.‬‬

‫هیچ هەنگاوێك‬ ‫لەالیەن پارتییەوە‬ ‫نەنراوە بۆ ئەوەی‬ ‫ئەو دۆخەی‬ ‫لەكوردستاندا‬ ‫دەگوزەرێت‬ ‫بەئاراستەیەكی‬ ‫تردا بڕوات‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكاران له‌زانكۆ ‌ی سلێمانی‌ جێگایه‌كی‬ ‫كۆپی‌ كردن مانگی‌ به‌‪ ٣‬ملیۆن دینار ده‌دات به‌كرێ‌‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬ ‫ماوه‌ ‌ی شه‌ش ساڵه‌ كۆمه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫خوێندكاران چوار جێگا ‌ی كۆپی‌ كردن ‌ی‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌و سااڵن ‌ه مامه‌ڵه‌ی‌ پێو‌ه‬ ‫ده‌كات‪ ،‬بۆ ئه‌مساڵی‌ خوێندن جێگا ‌ی‬ ‫كۆپ ‌ی كردنی‌ كۆلێژی‌ ئه‌ندازیار ‌ی‬ ‫له‌كه‌مپ ‌ی نوێی‌ زانكۆی‌ سلێمانی‌ داو‌ه‬ ‫به‌كر ‌ێ مانگ ‌ی به‌‪ 3‬ملیۆن دینار‪،‬‬ ‫سه‌رۆك‌و جێگر ‌ی سه‌رۆكی‌ زانكۆ‬ ‫بۆ كاروباری‌ خوێندكاران‌و نوێنه‌ری‌‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكارانیش ئاماده‌نین‬ ‫له‌مباره‌یه‌و‌ه قسه‌بكه‌ن‪.‬‬ ‫رێبوار ره‌زا‪ ،‬كه‌ ماوه‌ ‌ی پێنج ساڵه‌ ئه‌و‬ ‫جێگایه‌ی‌ كار ‌ی كۆپ ‌ی كردنی‌ تێداده‌كات‬ ‫له‌كۆلێ���ژی‌ ئه‌ندازی���ار ‌ی له‌زانك���ۆ ‌ی‬

‫س���لێمان ‌ی ئه‌و هه‌واڵه‌ ‌ی ره‌تنه‌كرده‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێن���كاران پێیانداو‌ه به‌كرێ‌‪،‬‬ ‫له‌‌وباره‌یه‌و‌ه به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "سااڵن ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكاران گرێبه‌س���ت‬ ‫ده‌كه‌ین‌و ئه‌وان پێش���ه‌كی‌‌و پێش ده‌وام‬ ‫پاره‌مان لێوه‌رده‌گرن‌و له‌م ساڵیش���دا بۆ‬ ‫پێن���ج مانگ ‪ 15‬ملی���ۆن دیناریان لێوه‌ر‬ ‫گرتوین گه‌ر بایكۆت��� ‌ی ده‌وام ‌ی زانكۆش‬ ‫بكرێ���ت له‌و ماوه‌یه‌دا ئ���ه‌و‌ه بۆمان نی ‌ه‬ ‫داوا ‌ی هی���چ قه‌ره‌بوی���ه‌ك بكه‌ین���ه‌وه‌‌و‬ ‫پاره‌مان بۆ بگێڕنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "ته‌نها جێگه‌ی‌ كاره‌كه‌ ‌ی من‬ ‫نیه‌ كۆمه‌ڵه‌ ‌ی خوێندكاران ته‌س���ه‌روف ‌ی‬ ‫پێوه‌ده‌كات‪ ،‬سێ‌ جێگه‌ ‌ی دیكه‌ له‌هه‌ریه‌ك ‌ه‬ ‫له‌كۆلیژ ‌ی كش���توكاڵ ‌ی به‌كره‌جۆ‌و كه‌مپ ‌ی‬ ‫كۆن���ی‌ زانكۆ‌و كه‌مپ��� ‌ه تازه‌كه‌ی‌ زانكۆ ‌ی‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬ماوه‌ ‌ی چه‌ند ساڵێك ده‌بێت‬

‫ئه‌و جێگانه‌یان وه‌رگرته‌وه‌ تائیستینساخ‬ ‫بۆ خوێن���كاران به‌ب ‌ێ به‌رامب���ه‌ر بكه‌ن‌و‬ ‫له‌ب���ری‌ ئه‌وه‌ ئه‌و جێگه‌ی ‌ه وه‌ربگرن به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان ن ‌ه به‌بێ‌ به‌رامبه‌ر ئیستینساخیان‬ ‫ب���ۆ خوێن���دكاران ك���ردوه‌‌و نه‌ ئێس���تا‬ ‫ئ���ه‌و جێگایانه‌یان داوه‌ت���ه‌و‌ه به‌زانكۆ ‌ی‬ ‫سلێمانی"‪.‬‬ ‫رێبوار ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات چه‌ند‬ ‫جارێ����ك داوای‌ له‌كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكاران‬ ‫كردوه‌ تانرخی‌ كرێی‌ جێگه‌ی‌ كاره‌كه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ كه‌مبكه‌ن����ه‌وه‌ له‌وه‌اڵم����دا پێی����ان‬ ‫راگه‌یان����دوه‌ ده‌توانێ����ت جێگه‌كه‌یان بۆ‬ ‫چۆڵبكات‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "ئه‌و ب����ڕه‌ پاره‌یه‌ی‌ لێمان‬ ‫وه‌رده‌گیرێ����ت زۆره‌‌و ئێم����ه‌ش وه‌ك‬ ‫خاوه‌نی‌ كاره‌كه‌ ده‌بێت له‌خوێندكارانی‌‬ ‫وه‌رگرین����ه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش بارگران����ی‌ بۆ‬

‫خوێندكاران دروستكردوه‌و یه‌ك په‌ڕه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌یفۆر ئیستینساخ ده‌كه‌ین به‌ ‪ 50‬دیناری‌‬ ‫چاپی‌ ن����وێ‌‌و خوێندكاران به‌ش����ێوه‌ی‌‬ ‫مانگانه‌ پاره‌یان لێوه‌رده‌گیرێت"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و باره‌یه‌وه‌ له‌س����ه‌ر ش����ێوازی‌‬ ‫ته‌س����ه‌روفكردن‌و وه‌رگرتن����ی‌ چه‌ن����د‬ ‫جێگای����ه‌ك له‌به‌ش����ه‌كانی‌ زانك����ۆی‌‬ ‫س����لێمانی‌‌و مامه‌ڵه‌كردنی‌ رێكخراوێكی‌‬ ‫حزبی‌ ب����ه‌و جێگایان����ه‌وه‌‪ ،‬په‌یامنێری‌‬ ‫ئاوێن����ه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ كرد به‌س����ه‌رۆكی‌‬ ‫زانكۆی‌ س����لێمانی‌ به‌وه‌كال����ه‌ت د‪.‬ره‌زا‬ ‫حه‌س����ه‌ن جێگری‌ س����ه‌رۆكی‌ زانكۆو د‬ ‫ئاراس زه‌ینه‌ڵ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ كاروباری‌‬ ‫خوێن����دكاران له‌زانك����ۆی‌ س����لێمانی‌‌و‬ ‫نوێنه‌ری‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ خوێندكاران له‌زانكۆی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ كامیان ئاماده‌نه‌بو‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ لێدوان بدا‪.‬‬

‫ئیسماعیل نامیق‪ ،‬ئه‌ندامی جڤاتی نیشتیمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪:‬‬

‫نه‌یاره‌كانمان نائومێد ده‌كه‌ین‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئیسماعیل نامیق ئه‌ندامی جڤاتی‬ ‫نیشتیمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و ئه‌ندامی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی هاوبه‌شی گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت "له‌دوای‌ كۆچی‌‬ ‫دوایی‌ كاك نه‌وشیروان بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان به‌شێوازێك به‌ڕێوه‌ ده‌به‌ین‬ ‫كه‌ دۆسته‌كانی‌ دڵخۆش بكات‌و‬ ‫نه‌یاره‌كانیشی‌ بێئومێد بكات"‪.‬‬ ‫جێبه‌جێكردن��� ‌ی‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫رێككه‌وتنامه‌ك���ه‌ی‌ نێ���وان گ���ۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬ئیس���ماعیل نامیق به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "ئێمه‌ وه‌كو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫پێش كۆچ���ی‌ دوایی‌ كاك نه‌وش���یروان‬

‫مس���ته‌فا رێكخه‌ری‌ گش���تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ یه‌كێتی‌ له‌دوای‌ كۆچی‌ دوایی‌ رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫گ���ۆڕان روانینمان ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌ گش���تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان به‌داوایه‌كی‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ی‌ نێ���وان بزوتن���ه‌وه‌ی‌ نالۆژیكی‌‌و داوایه‌ك له‌ش���وێن خۆی‌ نه‌بو‬ ‫گ���ۆڕان‌و یه‌كێتی‌ چۆن بوه‌ ئێس���تاش ناوبرد‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫هه‌مان روانینمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ پابه‌ندین به‌جێبه‌جێكردنی‌ له‌و دو س���اڵه‌ی‌ رابردودا نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان���ی‌ دابوه‌‬ ‫رێككه‌وتنه‌كه‌ی‌ نێوانمان"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پێداگ���ری‌ به‌رپرس���ه‌ ده‌ست گروپی‌ راوێژ‌و جڤاتی‌ نیشتیمانی‌‬ ‫بااڵكانی‌ یه‌كێتی‌ ل���ه‌دوای‌ كۆچی‌ دوایی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان توانایی‌‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فا بۆ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫رێككه‌وتنامه‌ك���ه‌ی‌ نێوان ئه‌و دو پارته‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ كه‌ خۆی‌ به‌ڕێوه‌ ببات"‪.‬‬ ‫ئه‌و باس���ی دیاریكردن���ی‌ رێكخه‌رێكی‌‬ ‫ئیس���ماعیل نامیق وتی‌ "هیوادارین ئه‌و‬ ‫گشتی‌ بۆ گۆڕان له‌م كاته‌دا به‌زو زانی‌‌و‬ ‫قسانه‌ بگۆڕێت بۆ كردار"‪.‬‬ ‫ئیس���ماعیل نامی���ق داواكارییه‌كان���ی‌ وتی‌ "جارێ‌ ئه‌و بابه‌ته‌ زۆر زوه‌ قس���ه‌ی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و لێدوانی‌ هه‌ندێك له‌به‌رپرسانی‌ له‌سه‌ر بكه‌ین‌و هیچ باس له‌و مه‌سه‌له‌یه‌‬ ‫ئه‌و پارته‌ی‌ ب���ۆ یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و نه‌كراوه‌‌و تائێستاش ئێمه‌ له‌پرسه‌داین"‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "ناكرێت له‌م كات���ه‌دا باس‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ له‌و جۆره‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئیسماعیل نامیق جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ كه‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ به‌شێوازێك به‌ڕێوه‌‬ ‫ده‌چێت كه‌ دۆسته‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ دڵی‌‬ ‫پێ‌ خۆش بكه‌ن‌و نه‌یاره‌كانیشی‌ دوچاری‌‬ ‫بێئومێدی‌ بكات‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گ���ه‌ر نه‌یارێ���ك هه‌بێت‬ ‫بۆ بزوتنه‌كه‌‌و چاوه‌ڕێ���ی‌ ئه‌وه‌ بێت كه‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌كۆچی‌ دوایی‌ به‌ڕێز‬ ‫رێكخه‌ری‌ گش���تی‌ كۆتایی‌ پێ‌ بێت ئێمه‌‬ ‫پشت به‌خوا ئه‌و نه‌یاره‌ توشی‌ بێئومێدی‌‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گله‌یی‌ له‌یه‌كێت���ی‌ كرد كه‌ كاتی‌‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌بوه‌ ب���اس له‌یه‌كگرتنه‌وه‌ بكه‌ن‌و‬ ‫وت���ی‌ "یه‌كگرت���ن ن���ه‌ له‌پێش���تر‌و نه‌‬

‫ریکالم‬

‫بكه‌ن" ئیسماعیل نامیق وای‌ وت‪.‬‬ ‫له‌ئێستاشدا له‌ئارادا نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌و بڕوایه‌دا نیم له‌داهاتوشدا‬ ‫وتیشی‌ "نازانم بۆچی‌ له‌م كاته‌دا ئه‌و‬ ‫قسه‌‌و لێدوانانه‌ كران‌و بۆچی‌ مه‌به‌ستێك پرس���ی‌ یه‌كگرتنه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن گۆڕانه‌وه‌‬ ‫باسی‌ له‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬ ‫بون؟"‬ ‫ئ���ه‌و بێئاگایی‌ خۆی‌ له‌وه‌ ده‌ربڕی‌ كه‌‬ ‫ئه‌و هیوای‌ خواست كه‌ باسكردن له‌و‬ ‫بابه‌ته‌ له‌الیه‌ن یه‌كێتیه‌وه‌ مه‌به‌س���تێكی‌ به‌ر له‌كۆچكردنی‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫راسپارده‌ی‌ هه‌بوبێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌سێكی‌‬ ‫خراپی‌ له‌پشته‌وه‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر دیاریكراو بكاته‌ رێكخه‌ری‌ گشتی‌ گۆڕان‌و‬ ‫به‌نیه‌تێك���ی‌ خراپ ئه‌و باس���ه‌ كرابێت وت���ی‌ "له‌و بڕوایه‌دانیم راس���پارده‌ی‌ له‌و‬ ‫ئ���ه‌وا وه‌ك بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان قبوڵ ‌ی جۆره‌ هه‌بێت‌و كاك نه‌وش���یروان بڕوای‌‬ ‫ناكه‌ن‌و جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ ب���ه‌وه‌ نه‌بوه‌ ك���ه‌ به‌ڕاس���پارده‌ی‌ خۆی‌‬ ‫كه‌ له‌هه‌مو حاڵه‌ته‌كاندا باس���كردن ‌ی ئه‌و كه‌سێك بۆ دوای‌ خۆی‌ دیاری‌ بكات‪".‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌و كاره‌ی‌ بۆ ده‌س���توری‌‬ ‫بابه‌ته‌ له‌جێی‌ خۆیدا نه‌بو‪.‬‬ ‫"من وه‌ك هه‌ڵس���وڕاوێكی‌ گۆڕان ئه‌و بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‌و هه‌ڵس���وڕاوان‌و‬ ‫قس���ه‌یه‌م پێ‌ خۆش نه‌ب���و‌و براده‌رانی‌ جڤاته‌كان���ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‬ ‫یه‌كێتیش له‌م كاته‌دا نه‌ده‌بو ئه‌و قسه‌یه‌ به‌جێهێشتوه‌"‪.‬‬

‫عیادەی شەوانەو رۆژی‬ ‫پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دکتۆر‬ ‫ژیال بەختیار عوسمان‬

‫پسپۆری نەشتەرگەری‬ ‫نەخۆشییەکانی ژنان و منداڵبون‬

‫تەنها‬

‫‪ 5000‬دینار‬ ‫ سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ‪0770 7711 011‬‬ ‫تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪053 329 2900‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫‪5‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا هیچ پۆستێکی به‌"نماو چیا"ی كوڕی نه‌به‌خشی‬

‫"چیا حه‌ز به‌سیاسیه‌ت ده‌كات‌و زیاتر به‌ته‌نگی گۆڕانه‌وه‌یه‌"‬

‫له‌بزوتنه‌وه‌كه‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫وتیشی "بڕواناكه‌م سه‌ركرده‌ و الیه‌نگرانی‬ ‫گۆڕان داوایان لێبكه‌ن به‌ش����داری پڕۆسه‌ی‬ ‫سیاس����ی بك����ه‌ن‪ ،‬به‌پێچه‌وان����ه‌وه‌ ره‌نگه‌‬ ‫ساردیان بكه‌نه‌وه‌ كه‌ ئه‌و كاره‌ نه‌كه‌ن"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫پێچه‌وانه‌ی نه‌ریتی حزبایه‌تی الی پارتی‌و‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا رێكخه‌ری‬ ‫گشتی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان كوڕه‌كانی به‌بێ‬ ‫پۆست له‌ناو بزوتنه‌وه‌كه‌ به‌جێهێشت‪،‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی كه‌سێكی نزیك له‌نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فاش "نه‌وشیروان مسته‌فا به‌الیه‌وه‌‬ ‫گرنگ نه‌بو چیاو نما پۆستیان هه‌بێت‬ ‫له‌ناو گۆڕان"‪.‬‬

‫هاوكات ‪ ،‬مس����ته‌فا چ����اوڕه‌ش ئه‌ندامی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‌و یه‌كێك له‌ فه‌رماند‌ه‬ ‫دێرینه‌كانی یه‌كێتی سه‌رده‌می شاخ جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫له‌سه‌رده‌می شاخیش����دا بایه‌خی به‌هێنانە‬ ‫پێشه‌وەی‌ كه‌سوكاری خۆی نه‌داوه‌‪.‬‬

‫نه‌وشیروان مس����ته‌فا خاوه‌نی دو كوڕو‬ ‫كچێكه‌ به‌ناوه‌كان����ی (چیا‪ ،‬نما‪ ،‬چرا) نما‬ ‫ك����وڕی گه‌وره‌ی نه‌وش����یروان مس����ته‌فایه‌‬ ‫ساڵی ‪ 1983‬له‌شاخ له‌دایكبوه‌‪ ،‬بڕوانامه‌ی‬ ‫ماس����ته‌ری له‌زانكۆی وێس����ت مینسته‌ری‬ ‫به‌ریتانی له‌بواری (ئابوری‌و سیاس����ه‌ت)‬ ‫به‌ده‌‌ستهێناوه‌‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ له‌(چیاو چرا)ش‬ ‫دوان ‌هن‌و له‌ساڵی ‪ 1986‬له‌ئێران له‌دایكبون‪،‬‬ ‫چیا خاوه‌نی بڕوانامه‌ی ماس����ته‌ره‌ له‌بواری‬ ‫(سیاس����ه‌تی نێوده‌وڵه‌ت����ی) له‌زانك����ۆی‬ ‫هارڤ����اردی ئه‌مریك����ی‪ ،‬چ����راش كه‌ كچی‬ ‫تاقانه‌ی نه‌وش����یروان مس����ته‌فایه‌ زانكۆی‬ ‫ئیمپریاڵی به‌ریتانی ته‌واوكردوه‌و ئێس����تا‬ ‫دكتۆره‌یه‌ له له‌نده‌ن‪.‬‬ ‫س����ه‌اڵح ره‌ش����ید هه‌ڵس����وڕاوی دیاری‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی گ����ۆڕان كه‌س����ێكی نزی����ك‬ ‫له‌نه‌وش����یروان مس����ته‌فا له‌ب����اره‌ی رای‬ ‫نه‌وش����یروان مسته‌فا س����ه‌باره‌ت به‌هێنانه‌‬ ‫پێش����ه‌وه‌ی كوڕه‌كانی بۆ پۆسته‌ بااڵكانی‬ ‫ناو بزوتن����ه‌وه‌ی گۆڕان باس����ی ئه‌وه‌یكرد‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا دژی پڕۆس����ه‌ی‬ ‫به‌بنه‌ماڵه‌یكردنی ده‌زگا سیاس����یه‌كان بو‪،‬‬ ‫پێی وابو كوڕو كچی به‌رپرس����ه‌كان ده‌بێت‬ ‫به‌پێی توانای خۆیان بچنه‌ پێش����ه‌وه‌ نه‌ك‬ ‫به‌پاڵپشتیكردنیان‪ ،‬وتی "چیاو نما له‌كاری‬ ‫سیاس����ی رۆژان����ه‌ به‌ش����دارییان نه‌كرد‌وه‪‌،‬‬ ‫پۆس����تیان نه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم هاوكاری باوكیان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬رۆژانه‌ له‌گه‌ڵ باوكی بون ئاگاداری‬ ‫‌ورده‌كاری‌و ژیان����ی سیاس����ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕانن‪ ،‬به‌اڵم كچه‌كه‌ی ئێستا دكتۆره‌یه‌ له‌‬ ‫له‌ند‌هن‌و هیچ په‌یوه‌ندییه‌كی به‌ سیاسه‌ته‌وه‌‬ ‫نیه‌"‪.‬‬

‫مس����ته‌فا چاوڕه‌ش له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ نمونه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر (به‌ختی����ار مس����ته‌فا)ی ب����رای‬ ‫نه‌وش����یراون مس����ته‌فا ده‌هێنێت����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌سه‌رده‌می شۆڕش تا نه‌بوه‌‌ بە به‌رپرسی‬ ‫یه‌كه‌ی جیهازی شۆڕش كه‌س نه‌یناسیوه‪‌،‬‬ ‫وتیش����ی "كاك نه‌وش����یروان له‌سه‌رده‌می‬ ‫ش����اخه‌وه‌ خاوه‌نی بیركردنه‌وه‌ی تایبه‌تی‬ ‫خۆیب����و‪ ،‬چونكه‌ به‌ختی����اری برای تاپێش‬ ‫ئه‌وه‌ی نه‌بوه‌ به‌رپرس����ی یه‌كه‌ی جیهازی‬ ‫شۆڕش كه‌س نه‌یده‌ناسی"‪.‬‬ ‫مس����ته‌فا چاوڕه‌ش له‌ب����اره‌ی ئاینده‌ی‬ ‫چی����او نم����اوه‌ پێ����ی وای����ه‌ ده‌بێ����ت ئه‌و‌‬ ‫بژارده‌ی����ه‌ بدرێته‌ ده‌س����تی خۆی����ان ئایا‬ ‫حه‌زیان به‌ به‌شداریه‌ له‌پرۆسه‌ی سیاسی‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش����ی وت "كوڕه‌كانی كاك نه‌وشیروان‬ ‫خوێنه‌وارن پێویسته‌ به‌پێی توانای خۆیان‬ ‫ئاسانكارییان بۆ بكرێت"‪.‬‬

‫چیا‪ ،‬هێرۆ ئیبراهیم‪ ،‬نماو بافڵ‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا زۆر بایه‌خی به‌وه‌داوه‌‬ ‫چیاو نم����ا زۆرترین تێك����ه‌اڵوی كلتوریان‬ ‫هه‌بێت له‌گه‌ڵ ژیانی سیاسی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫كۆمه‌ڵگای كوردی بۆیه‌ زۆربه‌ی كات وه‌كو‬ ‫یاریده‌ده‌ر مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ كرد‌ون‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێكداب����وه‌ هیچ پۆس����تێكی فه‌رمیان‬ ‫له‌ن����او بزوتنه‌وه‌ی گ����ۆڕان نه‌بوه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫به‌پێی وته‌ی س����ه‌اڵح ره‌ش����ید "چیاو نما‬ ‫له‌زۆرینه‌ی كۆبونه‌وه‌كان به‌ش����دارده‌بون‪،‬‬ ‫به‌اڵم قه‌ت گفتوگۆی����ان نه‌ده‌كرد له‌باره‌ی‬ ‫پرسه‌كانه‌وه‌"‪.‬‬

‫به‌وردی وه‌اڵمی پرس����یاره‌كانی چیاو نمای‬ ‫ده‌دایه‌وه‌و له‌باره‌ی پرس����ه‌ سیاسیه‌كانه‌وه‌‬ ‫رونكردن����ه‌وه‌ی بۆ ده‌دان‪ ،‬وتیش����ی "ئه‌و‬ ‫ته‌عبیرو روداوه‌ سیاسیانه‌ی ده‌هاته‌ پێشه‌وه‌‬ ‫بۆ چیاو نمای به‌جوانی رونده‌كرده‌وه‌"‪.‬‬

‫س����ه‌اڵح ره‌ش����ید له‌ب����اره‌ی مامه‌ڵ����ه‌ی‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی‬ ‫به‌تایب����ه‌ت چی����او نما ئه‌وه‌ی ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫رونك����رده‌وه‌‪ ،‬نه‌وش����یروان مس����ته‌فا زۆر‬

‫هاوكات له‌باره‌ی مامه‌ڵه‌ی نه‌وش����یروان‬ ‫مسته‌فا له‌گه‌ڵ چراو شوعله‌ عه‌لی هاوسه‌ری‬ ‫باس����ی ئه‌وه‌یكرد خێزانێكی به‌خته‌وه‌ربون‬ ‫له‌گه‌ڵ شوعله‌خان‌و مامه‌ڵه‌یه‌كی دروستی‬

‫نما‪ ،‬محەمەد عەلی باپیرو چیا‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌كرد‪ ،‬وتیش����ی "باسكردنی‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی تێكه‌ڵ به‌سیاسه‌ت نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫هاوكاتی ئه‌وه‌ی نه‌وش����یروان مس����ته‌فا‬ ‫بایه‌خ����ی به‌خێزانه‌ك����ه‌ی داوه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫بایه‌خێكی بۆ ئه‌وه‌ نه‌بوه‌ چیاو نما بهێنێته‌‬ ‫پێش����ه‌وه‪ ‌،‬به‌پێ����ی وته‌ی رێبی����ن هه‌ردی‬ ‫نوس����ه‌رو رۆش����نبیرو هاوكات راوێژكاری‬ ‫نه‌وشیروان موس����ته‌فا "ئه‌و بابه‌ته‌ی هیچ‬ ‫به‌الوه‌ گرنگ نه‌بوه‌"‪.‬‬

‫فۆتۆکان‪ :‬بڕیار‬

‫نما‪ ،‬چیا‪ ،‬شااڵو‪ ،‬دەرباز‬ ‫رێبین هه‌ردی باس����ی ئه‌وه‌ ب����ۆ ئاوێنه‌ بو له‌كه‌م سه‌ركرده‌ی كورددا هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫رێبین هه‌ردی له‌باره‌ی ئاینده‌ی سیاسی‬ ‫ده‌كات چی����او نم����ا وه‌ك����و ك����وڕ له‌گه‌ڵ‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا بون چونكه‌ خۆیان چیاو نماوه‌ له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان جه‌ختی‬ ‫ئه‌وه‌یان پێخۆش����بو‪ ،‬به‌اڵم وه‌كو پۆس����ت له‌سه‌ر ئه‌وه‌كرده‌وه‌ نازانرێت ئاینده‌ی چیاو‬ ‫هیچیان نه‌بو‪ ،‬وتیش����ی "هێنانه‌ پێشه‌وه‌ی نم����ا چۆن ده‌بێت له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‪،‬‬ ‫چیاو نما له‌الی كاك نه‌وش����یروان جێگه‌ی به‌اڵم ئ����ه‌وه‌ش بۆ ئاوێنه‌ ئاش����كراده‌كات‬ ‫گرنگی نه‌بو‪ ،‬چونكه‌ هه‌وڵی ئه‌وه‌ی نه‌ده‌دا "چی����ا زۆرتر حه‌ز له‌به‌ش����داری سیاس����ی‬ ‫پۆستیان بداتێ یان بیانخاته‌ رێكخستنه‌وه‌‪ ،‬ده‌كات‌و به‌ته‌ن����گ بزوه‌تنه‌وه‌كه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من قه‌ت رۆژێك ئه‌وه‌م لێنه‌بیست‪ ،‬چونكه‌ نازانم وه‌كو هه‌ڵسوڕاوێك ده‌مێنێته‌وه‌ یان‬ ‫ئه‌خالقیاتی نه‌وشیروان مسته‌فا زۆر تایبه‌ت وه‌كو كوڕی نه‌وش����یروان مسته‌فا به‌رگری‬

‫له‌وت����ه‌و یاداش����ت‌و ژیانی نه‌وش����یروان‬ ‫مس����ته‌فادا زۆر به‌ڕونی ئ����ه‌وه‌ ده‌بینرێت‬ ‫كه‌سێكی دژ به‌پشتاوپشتكردنی ده‌سه‌اڵته‌‬ ‫له‌نێوان پارت‌و ده‌وڵه‌ته‌كاندا‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێستا له‌نه‌وش����یروان بۆ گۆڕان ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫رێبازێكی سیاسییه‌ كه‌ باوه‌ڕی به‌سیستمی‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی نیه‌ ئه‌مه‌ش گه‌وره‌ترین له‌مپه‌ره‌‬ ‫له‌ب����ه‌رده‌م چیاو نم����ا بگ����ه‌ن بەلوتكه‌ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی گۆڕان‪ ،‬پێچه‌وان����ه‌ی یه‌كێتی‌و‬ ‫پارت����ی كه‌ كوڕی به‌رپرس����ی یه‌كه‌م وه‌كو‬ ‫جێگره‌وه‌ ته‌ماشا ده‌كرێت‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی ئێستا‬ ‫له‌نه‌وشیروان بۆ‬ ‫گۆڕان ماوه‌ته‌وه‌‬ ‫رێبازێكی سیاسییه‌‬ ‫كه‌ باوه‌ڕی‬ ‫به‌سیستمی‬ ‫بنه‌ماڵه‌یی نیه‌‬

‫عەبدواڵی حەسەن زادە‪ :‬کاک نەوشیروان كەمێك توندو راشكاو بو‬ ‫لەدەربڕینی بۆچونەكانیدا بەرامبەر كوردانی رۆژهەاڵت‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫عەبدواڵی حەسەن زادە‪ ،‬كەسایەتی‬ ‫سیاسی دیاری رۆژهەاڵتی كوردستان‪ ،‬لەم‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "پەیوەندی‬ ‫من‌و كاك نەوشیروان لەپەیوەندی نێوان‬ ‫ئەوو دكتۆر قاسملو كۆنتر بو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاسایی لەبەرئەوەی دكتۆر قاسملو‬ ‫بەرپرسی یەكەمی حزب بو پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ ئەو گەرمتر بو"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەگش���تی نەوش���یروان مستەفا‬ ‫پەیوەندی لەگ���ەڵ ئێوەو حزبەكانی دیكەی‬ ‫رۆژهەاڵت چۆن بو؟‬ ‫عەبدواڵ حەسەن زادە‪ :‬هەمیشە پەیوەندی‬ ‫لەگەڵ حزبەكانی رۆژهەاڵتیش هەبوە‪ .‬وەك‬ ‫یەكێتی ه���اوكاری زۆری كردوین‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫س���ااڵنی هەش���تاكان كاتێك هێزێكیان بۆ‬ ‫پش���تیوانی بزوتنەوەی ك���ورد لەڕۆژهەاڵت‬ ‫نارد‪ ،‬پێكەوە لەگەڵ مام جەالل بڕیارەكەیان‬

‫دابو‪ ،‬پاش���انیش لە سەرپەرشتیكردنی ئەو‬ ‫هێزە زۆر ماندو بو‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬نەوش���یروان مستەفا رۆڵی هەبوە‬ ‫لەدانوس���تانەكانی نێوان حزبی دیموكرات‌و‬ ‫كۆماری ئیسالمیدا؟‬ ‫عەب���دواڵ حەس���ەن زادە‪ :‬لەدواڕۆژەكانی‬ ‫ساڵی‪1988‬و یەكەم رۆژەكانی ساڵی‪1989‬‬ ‫لەڤییەنا ك���ە نوێنەران���ی حكومەتی ئێران‬ ‫لەگەڵ دكتۆر قاس���ملۆ دانیشتبون ئەویش‌و‬ ‫مام جەاللی���ش لەو دانیش���تنە ئامادەییان‬ ‫هەبوە‪ ،‬وەك یەكێتی‪ ،‬نەك رۆڵێكی تایبەتی‬ ‫هەبوبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬نزیكایەتی لەگەڵ س���ەركردەكانی‬ ‫ئێوە چۆن بو؟‬ ‫عەبدواڵ حەسەن زادە‪ :‬دۆستایەتی لەگەڵ‬ ‫ئەندامانی مەكتەبی سیاسی ئێمە بەتایبەت‬ ‫لەگەڵ خودی دكتۆر قاسملوو لەگەڵ منیش‬ ‫كە جێگری سكرتێر بوم باش بو‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫م���ن‌و كاك نەوش���یروان لەپەیوەندی نێوان‬ ‫ئەوو دكتۆر قاسملو كۆنتر بو‪ ،‬بەاڵم ئاسایی‬

‫لەبەرئەوەی دكتۆر قاسملو بەرپرسی یەكەمی‬ ‫حزب بو پەیوەندی لەگەڵ ئەو گەرمتر بو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بۆ یەكەمجار كەی نەوش���یروان‬ ‫مستەفات بینی؟‬ ‫عەبدواڵ حەسەن زادە‪ :‬وابزانم ساڵی‪1971‬‬ ‫بو لەبەغدا بینیم‪ ،‬ئەوكات لەگەڵ هاوڕێكانی‬ ‫بەنهێنی كاری���ان ب���ۆ بناغەدانانی كۆمەڵە‬ ‫دەكرد‪ ،‬كتێبخانەیەكیان بەڕێوەدەبرد بەناوی‬ ‫(بی���ری نوێ"الفكر الجدی���د")‪ ،‬من ئەوكات‬ ‫زیات���ر لەو چوارچێوەیەدا دەمبینی ئەوانیش‬ ‫لەبەرئەوەی بەنهێنی كاریان دەكرد بۆیە زۆر‬ ‫ئاگام لەوردەكاری كارەكەیان نییە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بۆچون���ت لەس���ەر كتێبەكانی‬ ‫چیی���ە‪ ،‬بەتایبەت لەس���ەر كتێب���ی كوردو‬ ‫عەجەم ـ ‌ەكەی؟‬ ‫عەب���دواڵ حەس���ەن زادە‪ :‬كتێبەكان���ی‬ ‫كاك نەوش���یروان‪ ،‬یەكێ���ك لەوانیش كوردو‬ ‫عەجەم‪ ،‬كتێب���ی زۆر بەنرخ���ن‌و زۆر خۆی‬ ‫پێ���وە ماندوكردون‪ ،‬من پێموای���ە ناتوانیت‬ ‫پێناسەیان بكەیت بەوەی كە مێژون‪ ،‬ئەدەبن‪،‬‬

‫كۆمەڵناس���ین‪ ،‬كتێبگەل���ی دەوڵەمەن���دن‪،‬‬ ‫دەبین���ی كاتێك باس���ی گوندێ���ك دەكات‬ ‫لەهەم���و بارێكەوە دۆخی ئ���ەو گوندە باس‬ ‫دەكات‪ ،‬بۆئەوەش وشەو موفرەداتی كوردی‬ ‫زۆر دەوڵەمەندە‪ ،‬لەبەرئەوە ش���ارەزاییەكی‬ ‫زۆر باشی لەزمانی كوردی هەبوە‪ ،‬پێشموایە‬ ‫ئەگەر كاری تەنیا ئەدەب بوایەو سیاس���ەتی‬ ‫نەكردب���ا‪ ،‬شاس���واری ئەدەب دەب���و لەنێو‬ ‫نوسەرانی كورددا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬نەوش���یروان مستەفا هیچ رۆڵێكی‬ ‫خراپ���ی هەبوە دژ بەالیەنە سیاس���ییەكانی‬ ‫ئێران؟‬ ‫عەبدواڵ حەس���ەن زادە‪ :‬كاك نەوشیروان‬ ‫هیچ رۆڵێكی خراپی نەبوە‪ ،‬بەاڵم عادەتێكی‬ ‫هەبو كاتێك ش���تێك رویدەدا كەمێك توندو‬ ‫راشكاو بو لەدەربڕینی بۆچونەكانیدا بەرامبەر‬ ‫كوردان���ی رۆژه���ەاڵت كە ئ���ەو بۆچونانەش‬ ‫نامەوێت باس بكەم‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دواجار كەی نەوشیروان مستەفات‬ ‫بینی؟‬

‫عەبدواڵ حەس���ەن زادە‪ :‬سێ چوار مانگ‬ ‫پێش ئەوەی لەیەكێتی جیاببێتەوە‪ ،‬سەردانم‬ ‫كرد كە قسەی لەگەڵ بكەم ئەگەر بكرێت وەك‬ ‫ناوبژیوانێك لەگەڵ مام جەاللیش قسەبكەم‬ ‫بۆ ئەوەی ئەو جیابونەوەیە رونەدات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كە قسەم لەگەڵ كرد دیاربو بڕیاری خۆی دا‬ ‫بو‪ ،‬وای لێكردم ئیدی بەپێویستی نەزانم بۆ‬ ‫هەمان مەبەست بچمە الی مام جەالل‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬بۆ كۆچ���ی دوایی نەوش���یروان‬ ‫مستەفا شتێكت هەیە بیڵێی؟‬ ‫عەبدواڵ حەس���ەن زادە‪ :‬تەنیا ئەوەندەم‬ ‫هەیە بیڵێم كە بەداخەوە كاك نەوشیروانمان‬ ‫پێشوەخت لەدەس���تچو‪ ،‬بەاڵم ئەو رۆڵێكی‬ ‫زۆر گەورەی هەبو‪ ،‬پێش���موایە بۆ ئێستای‬ ‫كوردس���تان هەبونی لەژیاندا زۆر بەس���ود‬ ‫دەب���و‪ ،‬زۆر بەهیوابوم وتم کە هاتەوە رۆڵی‬ ‫دەبێت لەچارەس���ەركردنی ئەو كێش���انەی‬ ‫كوردس���تاندا ب���ەاڵم دیاربو ئ���ەو بۆ ئەوە‬ ‫هاتب���وەوە تالەكوردس���تان كۆچ���ی دوایی‬ ‫بكات‪.‬‬

‫ئەگەر نەوشیروان‬ ‫كاری تەنیا ئەدەب‬ ‫بوایەو سیاسەتی‬ ‫نەكردبا‪ ،‬شاسواری‬ ‫ئەدەب دەبو لەنێو‬ ‫نوسەرانی كورددا‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫پرسه‌ی نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬پارتی‌و گۆڕانی كۆكرده‌و‌ه‬ ‫"فشاری جه‌ماوه‌ری‪ ،‬نێچیرڤانی ناچاركرد بێت ‌ه سه‌رگڵكۆی نه‌وشیروان"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫سه‌ردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ سه‌ر مەزاری‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا كۆمه‌ڵێ����ك لێدوانی‬ ‫ب����ه‌دوای خۆیداهێنا‪ ،‬به‌ئاڕاس����ته‌ی ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كان����ی پارت����ی‌و گۆڕان ئاس����ایی‬ ‫ببنه‌وه‌‪.‬‬ ‫كاوه‌ محەمه‌د‪ ،‬ئه‌ندامی جڤاتی نیشتمانی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گ����ۆڕان له‌باره‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانی‬ ‫گ����ۆڕان‌و پارتی����ه‌وه‌ جه‌ختی له‌س����ه‌ر ئه‌و‬ ‫پرنس����یپانه‌ كردوه‌ کە نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫پێشتر دایڕشتوهو هاوكات بۆ چاره‌سه‌كردنی‬ ‫كێشه‌كانی هه‌رێمیش نه‌یشارده‌وه‌ چاوه‌ڕوانی‬ ‫پارتی ده‌كه‌ن‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی وت "پێوسته‌ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان پێش هه‌ر دانیشتنێك‬ ‫هه‌ڵه‌كانی په‌رله‌مان چاره‌سه‌ر بكات‪ ،‬پاشان‬ ‫دانیشتن بكرێت"‪.‬‬ ‫نێچیرڤان بارزانی وه‌كو كه‌س����ی دوه‌می‬ ‫پارتی‌و كه‌سی یه‌كه‌می حكومه‌ت به‌شداری‬ ‫پرسه‌ی نه‌وشیروان مس����ته‌فای له‌سلێمانی‬ ‫كردو ه����اوكات له‌كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا‬ ‫ئه‌وه‌ی راگه‌یاند "وێڕای ناکۆکییەکان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کاری زۆر باشمان لەگەڵ کاک نەوشیرواندا‬ ‫ک����ردوە"‪ ،‬ه����اوكات عومه‌ری س����ه‌یدعه‌لی‬ ‫ئه‌ندام����ی جڤات����ی نیش����تمانی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕانی����ش ئه‌وه‌ی وت "هیوادارین کێش����ەو‬ ‫گرفتەکانی نێوان بزوتنەوەی گۆڕان‌و پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردس����تان بەگفتوگۆ چارەسەر‬ ‫بکەین‌و یه‌كتر په‌راوێزخستن كۆتایی بێت"‪.‬‬ ‫قسه‌كانی هه‌ردوال پاش دانیشتنێك هات نه‌وش����یروان مس����ته‌فایان بۆ ده‌ركه‌وت ئه‌و‬ ‫دڵش����اد ش����ه‌هاب له‌باره‌ی رانه‌گه‌یاندنی‬ ‫له‌نێوان وه‌فدی بااڵی پارتی له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی هه‌نگاوانه‌یان نا"‪.‬‬ ‫پرس����ه‌ بۆ كۆچی دوایی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫گۆڕان كه‌ دوربو له‌چ����اوی میدیاكان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئ����ه‌م قس����انه‌ی كاوه‌ محەم����ه‌د هاوكاته‌ ئ����ه‌وه‌ی رونكرده‌وه‌ له‌هه‌ولێرو له‌س����لێمانی‬ ‫گومان ده‌كرێ����ت پارتی‌و گۆڕان قس����ه‌یان‬ ‫له‌سه‌ر ئاینده‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانیان كردبێت‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نێچیرڤان بارزانی به‌سیفه‌تی حكوم����ه‌ت فه‌رمانگه‌كانی سه‌رپش����ككرد‌وه‌‬ ‫س����ه‌رۆكی حكوم����ه‌ت پرس����ه‌ی رانه‌گه‌یاند ك����ه‌ هه‌ر ك����ه‌س ده‌یه‌وێت پرس����ه‌ی خۆی‬ ‫كاوه‌ محەمه‌د به‌دوری ده‌زانێت نێچیرڤان بۆ مه‌رگی نه‌وش����یروان مس����ته‌فاو مه‌سعود بگێڕێت‪ ،‬وتی "هه‌مو وه‌زیره‌كانی حكومه‌ت‌و‬ ‫بارزان����ی به‌ته‌نگ����ی په‌یوه‌ندیه‌كانی پارتی‌و بارزانیش به‌پرسه‌نامه‌یه‌كی ساده‌ مامه‌ڵه‌ی جێگری س����ه‌رۆكی حكومه‌ت له‌پرس����ه‌كه‌دا‬ ‫بون‪ ،‬حكومه‌ت به‌ئه‌ركی خۆی هه‌س����تاوه‌‪،‬‬ ‫گۆڕانه‌وه‌ بێ����ت بۆ ئه‌و هۆكاره‌ س����ه‌ردانی له‌گه‌ڵ ئه‌و پرسەدا‌ كرد‪.‬‬ ‫به‌اڵم وه‌كو پشو بڕوا ناكه‌م پێشكه‌شكردنی‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی گۆڕان����ی كردبێ����ت به‌ڵكو له‌و‬ ‫دڵش����اد شه‌هاب ئه‌ندامی س����ه‌ركردایه‌تی ش����تێكی شایس����ته‌ بێت به‌پرس����ێكی له‌و‬ ‫باوه‌ڕه‌دای����ه‌ گه‌و‌رەی����ی به‌ده‌مه‌وچون����ی‬ ‫هاواڵتیان بۆ گیانله‌ده‌س����تدانی نه‌وشیروان له‌باره‌ی به‌ش����دارینه‌كردنی مه‌سعود بارزانی جۆره‌"‪.‬‬ ‫مسته‌فا وایكرد نێچیرڤان بارزانی سه‌ردانی له‌پرس����ه‌ی نه‌وشیروان مس����ته‌فاو ئه‌گه‌ری‬ ‫به‌ش����دارینه‌كردنی مه‌س����عود بارزان����ی‬ ‫گڵكۆكه‌ی بكات‪ ،‬وتی "پارتی له‌سه‌رۆكه‌وه‌ به‌ش����داریكردنی‪ ،‬بێئاگایی خ����ۆی ده‌ربڕی‬ ‫تاخ����واری خواره‌وه‌ به‌گه‌رمی نه‌هاتن به‌ده‌م وتی "نازانم به‌ش����داری پرسه‌كه‌ ده‌كات یان له‌پرس����ه‌ی نه‌وش����یروان مس����ته‌فا به‌دوه‌م‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان‌و خه‌ڵكی كوردس����تانه‌وه‌‪ ،‬نا وتیش����ی "پارتی له‌ئاستی بااڵ به‌شداری به‌ش����دارینه‌كردنی بنه‌ماڵ����ه‌ی بارزانی دێت‬ ‫له‌پرسه‌ی كه‌س����ایه‌تیه‌ گه‌وره‌كانی یه‌كێتی‌و‬ ‫ب����ه‌اڵم كاتێ����ك گه‌وره‌یی مه‌راس����یمه‌كه‌ی پرسه‌كه‌ی كردوه‌"‪.‬‬

‫پارتی له‌سه‌رۆكه‌وه‌‬ ‫تاخواری خواره‌وه‌‬ ‫به‌گه‌رمی نه‌هاتن‬ ‫به‌ده‌م بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان‌و خه‌ڵكی‬ ‫كوردستانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاتێك گه‌وره‌یی‬ ‫مه‌راسیمه‌كه‌ی‬ ‫نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فایان بۆ‬ ‫ده‌ركه‌وت ئه‌و‬ ‫هه‌نگاوانه‌یان نا‬ ‫سەردانی نیچیرڤان بارزانی بۆ گردی زەرگەتە‬ ‫گۆڕان‪ ،‬چونكه‌ به‌هه‌مان ش����ێوه‌ی پرسه‌ی‬ ‫نه‌وش����یروان مسته‌فا س����اڵی دو هه‌زار ئه‌و‬ ‫بنه‌ماڵه‌یه‌ به‌ش����دارییان نه‌كرد له‌ پرس����ه‌ی‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حم����ه‌د دامه‌زرێن����ه‌ری پارتی‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش پێده‌چێت هۆكاره‌ك����ه‌ی بۆ ئه‌و‬ ‫ملمالنێیه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ کە ئه‌م دو س����ه‌ركرده‌‬ ‫دی����اره‌ی هه‌رێمی كوردس����تان له‌ماوه‌ی ‪50‬‬ ‫ساڵی سه‌ده‌ی رابردو له‌قۆناغه‌ جیاجیاكاندا‬ ‫له‌گه‌ڵ بنه‌ماڵه‌ی بارزانی هه‌یانبوه‌‪.‬‬ ‫فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی نیش����تمانی كوردس����تان‌و خاوه‌نی‬ ‫كتێبی (ریش����ه‌ی بیروباوه‌ڕی بارزانیه‌كان)‬ ‫له‌باره‌ی ئه‌م پرس����ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫ش����یكرده‌وه‌ هه‌رچه‌ن����ده‌ وه‌ف����دی پارت����ی‬ ‫له‌ئاس����تی ب����ااڵدا هاتبون ئ����ه‌وه‌ قه‌رەبوی‬ ‫نه‌هاتنیان ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم هاوكات ئه‌وه‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬بڕیار‬

‫ده‌ڵێت "به‌شداریكردنی وه‌فدی پارتی به‌دیل چۆن ته‌فسیری پرس����ه‌كه‌ ده‌كات‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫نیه‌ بۆ به‌شداری نێچیرڤان بارزانی‌و مه‌سعود ده‌ڵێت "ده‌بو شاندێكی بااڵیان بناردایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بارزانی له‌پرس����ه‌ی نه‌وش����یروان موسته‌فا‪ ،‬شته‌كه‌ خواسته‌ ناتوانرێت بسەپێنرێت"‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت بۆ پرس����ێكی واكۆمه‌اڵیه‌تی نابێت‬ ‫دوای كۆچی دوایی نه‌وش����یروان مسته‌فا‬ ‫حساباتی سیاسی تێكه‌ڵبكرێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی تێكه‌ڵكردنی ملمالنێ سیاسیه‌كان‌و ره‌نگه‌ زۆر هاوكێشه‌ هه‌یه‌ گۆڕانی به‌سه‌ردا‬ ‫بەش����داری بنه‌ماڵ����ه‌ی بارزانی له‌پرس����ه‌ی بێ����ت‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك����و كاوه‌ محەمه‌د جه‌ختی‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فادا‪ ،‬ئه‌سه‌سه‌رد باسی لێك����رده‌وه‌ " قس����ه‌كانی س����ه‌ر گڵكۆكه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ش����ده‌كات ئه‌وان ئ����ازادن چۆن مامه‌ڵه‌ نه‌وش����یروان مس����ته‌فا كه‌ له‌كاتی سه‌ردانی‬ ‫ب����ه‌اڵ م نێچیرڤ����ان بارزان����ی كران ره‌نگ����ه‌ نه‌گه‌نه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پرسه‌كه‌ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و ئاس����ته‌ی پارت����ی‌و گۆڕان له‌س����ه‌ر‬ ‫خه‌ڵكی����ش‬ ‫مێزێ����ك كۆبكاته‌وه‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێس����تا‬ ‫ئ����ازاده‌‬ ‫دۆخه‌ك����ه‌ زۆر گونجاوتره‌ له‌جاران بۆ‬ ‫گفتۆگۆو لێكتێگه‌یش����تن تائاستی‬ ‫رێكکه‌وتن"‪.‬‬

‫"نزرگەی نەوشیروان مستەفا" دەبێت بەسمبول‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫حەماسەت‌و پەرۆشی خەڵك بۆ دەربڕینی‬ ‫هاوخەمی‌و ماتەمینیان بۆ كۆچی لەناكاوی‬ ‫نەوشیروان مستەفا‪ ،‬نیشانەیەكی‬ ‫پێشوەختە بۆ ئەوەی كە ئایندەی كورد‬ ‫وەك رەمزێكی نەتەوەیی باوەشی بۆ ئەو‬ ‫سەركردەیە بكاتەوە‪.‬‬ ‫هەوڵەكان���ی حزب‌و الیەن���ە كوردییەكان‬ ‫ب���ۆ بەڕەمزكردن���ی نەتەوەیی س���ەركردە‬ ‫كۆچكردوەكانیان لەباش���وری كوردس���تان‬ ‫مێژویەكی هێندە كۆن���ی نییە‪ ،‬رەنگە مەال‬ ‫مس���تەفا بارزانی‪ ،‬نمونەیەك���ی دیاری ئەم‬ ‫هەوڵە بێ���ت كە پارتی پ���اش كۆچی ئەو‬ ‫س���ەركردەیە لەكۆتایی حەفتاكانی سەدەی‬ ‫رابردودا‪ ،‬ب���ۆ بە"رەمز"كردنی كاری زۆری‬ ‫لەس���ەر كردوەو پ���اش ئەویش بەش���ێک‬ ‫لەیەكێت���ی بەئەندازەیەک���ی ک���ەم هەوڵی‬ ‫خۆی بۆ بەڕەمزكردنی "ئیبراهیم ئەحمەد"‬ ‫خس���تەگەڕ پ���اش كۆچی دوایی لەس���اڵی‬ ‫‪2000‬دا‪.‬‬ ‫وێڕای كۆششی الیەنەكان بۆ بەڕەمزكردنی‬ ‫س���ەركردەكانیان‪ ،‬هەوڵی���ش دراوە مەزارو‬ ‫نزرگەی ئەو س���ەركردانە‪ ،‬جۆرێك جیاوازی‬ ‫لەپێناو تەقدیس���كردنیاندا پێببەخشرێت‪.‬‬ ‫هەوڵی پیرۆز س���ەیركردنی مەزارو نزرگەی‬ ‫نزرگەی نەوشیروان مستەفا‬ ‫س���ەركردەكان‪ ،‬هەوڵێك���ی نوێیە لەمێژوی‬ ‫كورددا‪ ،‬بەدرێژایی مێ���ژوی ئەم نەتەوەیە‬ ‫زیاتر م���ەزاری پیاوچاكان���ی ئایینی وەك بەب���ڕوای ئەبوبەكر كاروانی‪ ،‬کەس���ایەتی بەخاكس���پاردنی تەرم���ی نەوش���یروان‬ ‫شوێنی پیرۆز سەیركراون‪.‬‬ ‫سیاس���ی ئیس�ل�امی س���ەربەخۆ‪ ،‬بون���ی مس���تەفاداو قەرەباڵغ���ی رۆژی یەك���ەم‌و‬ ‫وەسیەتی‬ ‫لەس���ەر‬ ‫نەوش���یروان مستەفا‬ ‫نزرگەی كاك نەوش���یروان لەگردی زەرگەتە دوەمی پرس���ەكەی لەس���لێمانی‌و هەولێر‪،‬‬ ‫سلێمانی‬ ‫ش���اری‬ ‫زەرگەتەی‬ ‫خۆی لەگردی‬ ‫لەداهات���ودا جۆرێك لەتەوزیف���ی رەمزی‌و بەبڕوای عەلی حەمەس���اڵح دەاللەتی زۆری‬ ‫حەمەس���اڵح‪،‬‬ ‫عەل���ی‬ ‫بەخاكس���پێردرا‪،‬‬ ‫سیاس���ی بۆ دەكرێ���ت‌و وەك مانەوەیەكی هەڵگرتوەو ئی���دارەدان‌و بەردەوامی پێدانی‬ ‫هەڵس���وڕاوی دیاری ئەو بزوتنەوەیە باس رەمزی نەوشیروان مستەفا مامەڵەی لەگەڵ ئەوەش پرۆسەیەكی ئاسان نییەو "بەرنامەی‬ ‫گۆڕان ئەوەیە بەردەوامی بەڕێبازەكەی كاك‬ ‫ل���ەوە دەكات ئ���ەوان نایانەوێ���ت نزرگەی دەكرێت‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا تەقدیس بكرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وێنەكانی پەرۆش���ی خەڵك لەڕێوڕەسمی نەوشیروان بدات‌و ئیدارەیەكی سەركەوتوی‬

‫ئەو پرسە بدات"‪.‬‬ ‫ژیانی نەوش���یروان مس���تەفا‪ ،‬كە خۆی‬ ‫لەپێش���مەرگایەتی‪ ،‬ش���ارەزایی لەب���وارە‬ ‫جیاجیاكان‪ ،‬بونی وەك نوسەرو لێكۆڵەرێكی‬ ‫ئەدەبی‌و كۆمەڵناس���ێك‪ ،‬ب���ە بڕوای عەلی‬ ‫حەمەس���اڵح ئەو تایبەتمەندیانەن كە ببێتە‬ ‫رەمزێكی گەورەی نەتەوەیی‌و "لەئایندەشدا‬ ‫كاری گۆڕان بەو ئاڕاستەیە دەبێت كە ئەم‬ ‫رەمزە نەتەوەییە بمێنێتەوە"‪.‬‬ ‫عەلی حەمەساڵح پێی وایە "بەڕەمزكردن‬ ‫جیاوازە لەتەقدیس���كردن‪ ،‬ئێمە نامانەوێت‬ ‫بەزۆر كاك نەوش���یروان بسەپێنین بەسەر‬ ‫خەڵكیدا بەاڵم ژیان‌و رابردوی ئەو‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫ك���ە خەڵ���ك خ���ۆی وەك رەمز س���ەیری‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫ئەبوبەك���ر كاروان���ی‪ ،‬پێیوای���ە ئ���ەوە‬ ‫دەمێنێتەوە س���ەر بزوتنەوەی گۆڕان چۆن‬ ‫مامەڵە لەگەڵ پرسی نزرگەو بەڕەمزكردنی‬ ‫نەوشیروان مستەفادا دەكات‌و دەەوەستێتە‬ ‫س���ەر ئەوەی گۆڕان ئەو كەلتورەی پێباشە‬ ‫ی���ان بەجۆرێكی دیكە مامەڵ���ە لەگەڵ ئەو‬ ‫پرس���ەدا دەكات‪ ،‬ئەو وتی "بونی نزرگەی‬ ‫كاك نەوشیروان لەگردی زەرگەتە بەبڕوای‬ ‫م���ن جۆرێك لەتەوزیفی رەمزی‌و سیاس���ی‬ ‫دەكرێ���ت لە داهات���وداو وەك مانەوەیەكی‬ ‫رەم���زی مامەڵە لەگەڵ نزرگەكەیدا دەكرێت‬ ‫لەدەرەوەی رۆیشتنە جەستەییەكەی"‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەو هاوخەمیی���ە قوڵەی كە‬ ‫لەالیەن هاواڵتیانەوە بۆ مەرگی نەوشیروان‬ ‫مس���تەفا دەربڕدرا‪ ،‬كاروانی پێیوایە دەبێ‬ ‫دوای س���اڵێك یان دو ساڵی دیكە بیر لەوە‬ ‫بكرێتەوە ك���ە ئایا میزاج���ی خەڵكی چی‬ ‫بەسەردێت‪ ،‬ئەو وتی "بەشێوەیەكی گشتی‬ ‫لەس���اتەوەختێكی مێژوییدا‪ ،‬نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا بوە رەمزی دەربڕینی هەڵوێست‌و‬ ‫ئاڕاس���تەی دەرونی خەڵكی���ش لەبەرامبەر‬ ‫دۆخێكی دیاریكراوی نیشتیمانیدا"‪.‬‬

‫پرسه‌ی بارزانی‬ ‫بۆ كه‌سایه‌تیه‌كان‌و بۆ نه‌وشیروان‬ ‫بارزانی به‌كه‌مترین وشه‌‌ پرسه‌ی خۆی‬ ‫سەبارەت بەمەرگی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫راگەیان���د‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌پێچه‌وانه‌وه‌ بۆ‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌ كوردس���تانی‌و عێراقیه‌كان‬ ‫زۆرتری���ن وش���ه‌و س���ۆزێكی زی���اد‬ ‫له‌ڕاده‌به‌ده‌ری ده‌ربڕیوه‌‪.‬‬ ‫پرسه‌ی بارزانی بۆ (شیفا گه‌ردی‪106‬‬ ‫وشه‪ ،‬شێخ محه‌ممه‌د شاكه‌لی ‪ 107‬وشه‪،‬‬ ‫ئه‌نوه‌ر مه‌تی هه‌دایه‌‪ 81‬وش���ه‪ ،‬دكتۆر‬ ‫خالید س���ه‌عید ‪ 132‬وشه‪ ،‬مه‌ال قادری‬ ‫گه‌اڵڵه‌‪ 109‬وشه‪ ،‬خالدی حسامی (مام‬ ‫هێدی) ‪ 190‬وش���ه‌‪ ،‬پرۆفیسۆر جه‌مال‬ ‫ره‌ش���ید ‪ 121‬وشه‌‪ ،‬قادر جه‌باری ‪138‬‬ ‫وش���ه‌) به‌اڵم بۆ (نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫‪ 51‬وش���ەو بۆ شوعله‌ عه‌لی 'هاوسه‌ری‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا' ‪ 49‬وشە)‪.‬‬ ‫ه���اوكات مه‌س���عود بارزان���ی‬ ‫پرسه‌نامه‌یه‌ك بۆ کۆچی دوایی محەمەد‬ ‫بەحرلعلوم ده‌نرێت‌و ئه‌م ده‌ربڕینه‌ به‌كار‬ ‫ده‌هێنێت (بەداخ‌و پەژارەیەكی زۆرەوە‬ ‫هەواڵ���ی كۆچی دوایی زان���ای گەورە‬ ‫محەمەد بەحرلعلوم – مان پێ گەیشت‪.‬‬ ‫خوالێخۆش���بو خەباتكارێك���ی گەورەو‬ ‫یەكێك بو لەسەركردەكانی بزوتنەوەی‬ ‫نیش���تیمانیی عێ���راق‌و دۆس���تێكی‬

‫بەئەمەك���ی گەلی كوردس���تان بو‪ .‬بۆ‬ ‫منی���ش‪ ،‬بەم كۆچ���ە برایەكی گەورەم‬ ‫لەدەس���ت دا كە هەردەم پشتیوانمان‬ ‫ب���و‪ .‬ئێمە‪ ،‬ئەم���ڕۆ مرۆڤێك���ی مەزن‬ ‫لەدەست دەدەین كە بۆشاییەكی دیار‬ ‫دەخاتە گۆڕەپانی نیشتیمانییەوە‪ .‬لەم‬ ‫كۆستە بەئازارەدا‪ ،‬هاوخەمیی خۆمان‬ ‫ئاراستەی گەلی عێراق‌و لەڕێگەی برای‬ ‫بەڕێز د‪.‬ئیبراهیم بەحرلعلوم‪ ،‬پرس���ەو‬ ‫سەرەخۆش���ی ئاراس���تەی خانەوادەی‬ ‫كۆچك���ردو دەكەی���ن‪ .‬خ���وای گەورە‬ ‫كۆچكردو بخاتە بەر دلۆڤانیی خۆی‌و بە‬ ‫بەهەشتی بەرینی شاد بكات‪ ،‬ئۆقرەیی‌و‬ ‫ئارامیش بەهەموان ببەخشێت)‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌رامبه‌ردا ئه‌م پرس���ه‌یه‌‬ ‫بۆ نه‌وش���یروان موس���ته‌فا ده‌نوسێت‬ ‫(بەبۆن���ەی كۆچ���ی دوای���ی بەڕێ���ز‬ ‫نەوش���یروان مس���تەفا پرس���ەو‬ ‫سەرەخۆش���یی خ���ۆم ئاراس���تەی‬ ‫خان���ەوادەو كەس���وكاری بەڕێزی���ان‌و‬ ‫ئەن���دام‌و الیەنگرانی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫دەك���ەم‪ .‬لە خودای گ���ەورە داواكارم‬ ‫خوالێخۆشبو بە بەهەشتی بەرین شاد‬ ‫بكات‌و س���ەبرو ئارامی بەهەمو الیەك‬ ‫ببەخشێت)‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫‪7‬‬

‫محەمەد سابیر‪ :‬کۆچی نەوشیروان مستەفا کاریگەریی نەک لەسەر گۆڕان‬ ‫بەڵکو لەسەر یەکێتی‌و ناوچەکەو هەر چوار پارچەی کوردستان جێدەهێڵێت‬

‫هێرۆخان ئەندازیاری نزیککردنەوەی یەکێتییە لەگۆڕان‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫محەمەد سابیر‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫ناوەندی یەکێتی نیشتمانی کوردستان‌و‬ ‫باڵوێزی پێشوی عێراق لەچین‌و نوێنەری‬ ‫پێشوی حکومەتی هەرێم لەواشنتۆن‌‪،‬‬ ‫کە ئاوەڵزاوای جەالل تاڵەبانیشە‪ ،‬لەم‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "نەمام‬ ‫جەالل نەهێرۆ خان‪ ،‬کەسیان حەزیان‬ ‫نەکرد قوباد بێتەوە بۆ کوردستان‌و‬ ‫بەرپرسیارێتی وەربگرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬کۆچ���ی دوایی نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا چ کاریگەرییەک لەدوای خۆی‬ ‫بەجێدێلێت؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬کاک نەوش���یروان‬ ‫نووس���ەرو سیاس���ەتمەدارو مێژونوس‌و‬ ‫روناکبیرێکی مەزن‌و سەرکردەیەکی گەورە‬ ‫بو‪ ،‬کاریگەریی نەک لەسەر گۆڕان‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەس���ەر یەکێتی‌و ناوچەک���ەو هەر چوار‬ ‫پارچەی کوردستان جێدەهێڵێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬پ���اش مردنی نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا‪ ،‬چارەنووس���ی ڕێکەوتنەکەی‬ ‫نێوان گۆڕان‌و یەکێتی بەکوێ دەگات؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬جێبەجێکردن���ی‬ ‫ڕێکەوتنەک���ە وەک خۆی گرەنتی ئارامی‬ ‫ناوچەکەو هەرێمی کوردستانە‪ ،‬من نازانم‬ ‫بۆچوونی گۆڕان چۆنە‪ ،‬بەاڵم وەک یەکێتی‬ ‫س���ەد دەر س���ەد لەگەڵ جێبەجێکردنی‬ ‫ئ���ەو ریکەوتنەین وەک خ���ۆی‪ .‬دەبێت‬ ‫هەردوالمان رێز لەئامادەبونی مام جەالل‌و‬ ‫کاک نەوشیروان بگرین‪ .‬دڵنیاشم گۆڕان‬ ‫وا بیردەکاتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم هەندێ بەرپرسی یەکێتی‬ ‫لێرەو لەوێ لێدوانی جیاواز دەدەن لەسەر‬ ‫ئەو ڕێکەوتنە؟‬ ‫محەمەد سابیر‪ :‬من پێتدەڵێم بۆچوونی‬ ‫یەکێتی ئەوەیە دەبێت ئەو ڕێکەوتنە وەک‬ ‫خۆی جێبەجێ بکرێت‪ .‬یەکێتی پابەندە‬ ‫بەو بەڵێنەوەو لەچەند ڕۆژی داهاتووشدا‬ ‫دەیبینن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەیاننامەکەی یەکێتی بەبۆنەی‬ ‫کۆچی دوایی نەوش���یروان مس���تەفا‪ ،‬کە‬ ‫ئام���اژەی بەیەکگرتنی ه���ەردوال کردبو‪،‬‬ ‫بەشێک لە گۆڕانخوازانی نیگەران کردبوو‪،‬‬ ‫بۆچوونت لەو بارەیەوە چییە؟‬ ‫محەمەد سابیر‪ :‬هیچ قسەیەکم لەسەر‬ ‫ئ���ەو بەیاننامەی���ە نیی���ە‪ .‬ب���ەاڵم پێش‬ ‫یەکگرتن���ن‪ ،‬گرنگە وێس���تگەی یەکەم‪،‬‬ ‫ڕێکەوتنەکە وەک خۆی جێبەجێ بکرێت‪،‬‬ ‫دواتر هەنگاو بۆ ش���تی تر بنرێت‪ .‬ئیدی‬ ‫ئای���ا هەنگاو بۆ یەکگرت���ن دەنرێت‪ ،‬یان‬ ‫حیزبێکی ت���ر درووس���ت دەکرێت‪ ،‬یان‬ ‫هەنگاو بۆ فۆڕم‌و شێوازێکی تر دەنرێت‪.‬‬ ‫ئەوە دەبێت لەو قۆناغەدا قسەی لەسەر‬ ‫بکرێت بەرەزامەندی هەردوال‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئێ���وە یەکێک���ن لەکادی���رە‬ ‫سەرەتاییەکانی (کۆمەڵەی رەنجدەرانی‬ ‫کوردس���تان)و لەزۆرێ���ک لەڕوداوەکانی‬ ‫ناوخ���ۆی یەکێتی‪ ،‬دورو نزیک ئاگاداری‪،‬‬ ‫چ���ۆن لەکێش���ەکانی ئێس���تای یەکێتی‬ ‫دەڕوانن؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬دیارە کێش���ە هەیە‬ ‫لەن���او یەکێتی���داو کەس���یش ناتوانێت‬ ‫ئ���ەوە بش���ارێتەوەو ئینکاری���ی بکات‪.‬‬ ‫بەاڵم بەبڕوای من کێش���ەکان ئایدۆلۆژی‌و‬ ‫هزری���ی نییە‪ ،‬هێندەی ئەوەی کێش���ەی‬ ‫شەخسییە‪ .‬لەس���ەرەتای دامەزراندییەوە‬ ‫تائێس���تا یەکێت���ی بێ کێش���ە نەبوە‪،‬‬ ‫یەکێت���ی لەنیمچە بەرەی���ەک پێکهاتبو‬ ‫کە س���ێ ب���اڵ ب���ون (سۆشیالیس���ت‪،‬‬ ‫کۆمەڵە‪ ،‬شۆڕشگێڕان)‪ ،‬ئەم سێ بەرەیە‬ ‫هەریەکەی���ان دیدی تایبەت���ی خۆیان بۆ‬ ‫خەبات‌و ش���ۆڕش‌و کۆمەڵگە هەبو‪ .‬بەاڵم‬ ‫ئێستا جیاوازەو ملمالنێکان لەسەر شتی‬ ‫شەخسی‌و بەرژەوەندی تایبەتە!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬پێتوایە یەکێتی‪ ،‬بەو کێشانەوە‬ ‫بەڕێوەبچێت؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬لەڕاس���تیدا نەخێر‪،‬‬ ‫دەبێت کێشەکان چارەسەر بکرێن‪ .‬من بۆ‬ ‫خۆم لەس���ەرەتای دامەزراندنی یەکێتی‌و‬ ‫پێش���تریش کۆمەڵ���ە بەرپرس���یارێتیم‬ ‫هەبوەو ئ���اگام لەکێش���ەکانە‪ .‬هەمومان‬ ‫بەیەکێتییەوە جوانی���ن‪ ،‬یەکێتی نەبێت‬ ‫هیچ نین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ب���ەاڵم بۆچونێ���ک هەیە کە‬ ‫پێیوایە یەکێتی بەرەو بنەماڵەیی هەنگاو‬ ‫دەنێ���ت‪ ،‬پێچەوان���ەی ئەو پرەنس���یب‌و‬ ‫ئامانجانەی بۆی دامەزراوە‪ .‬ئەم رەخنەیە‬

‫ئێمە بمانەوێت‬ ‫لەکوردستان‌و‬ ‫لەناو یەکێتیش‬ ‫ڕوبەڕووی گەندەڵی‬ ‫ببینەوە‪ ،‬دەبێت‬ ‫سەرەتا لەکوڕی‬ ‫بەرپرسەکانەوە‬ ‫دەستپێبکەین‬ ‫تەنها ل���ەدەرەوەی یەکێتی نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەن���اوەوەی یەکێتی���ش ئ���ەو رەخنانە‬ ‫دەگیرێ���ت‪ ،‬بۆچون���ی تۆ لەس���ەر ئەو‬ ‫رەخنانە چییە؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬پێ���م وانییە یەکێتی‬ ‫ببێت بەحیزبێک���ی بنەماڵەیی‪ .‬ئەوانەی‬ ‫ئەم قسانە دەکەن مەبەستیان لەبنەماڵە‬ ‫کێیە؟ باسی بنەماڵەی مام جەالل دەکەن؟‬ ‫با بەڕاشکاویی پێتبڵێم بنەماڵەکەی مام‬ ‫ج���ەالل بریتییە لە(هێرۆو دو کوڕەکەی)‬ ‫س���ەرەتا هێرۆ خۆی ژنێک���ی خەباتکارو‬ ‫تێکۆش���ەرە‪ .‬مێژوی خەبات���ی هێرۆ زۆر‬ ‫کۆنترە لەمێ���ژوی خەباتی‪ %٩٩‬ئەوانەی‬ ‫ئێستا لەمەکتەبی سیاسی‌و سەرکردایەتی‬ ‫یەکێتین‪ .‬پێ���ش دامەزراندن���ی یەکێتی‬ ‫ئەو خەباتی کردوەو تێکۆش���اوەو دوای‬ ‫ئەوەش لەش���اخ بوەو پێشمەرگایەتی بێ‬ ‫پس���ان کردوەو بەتواناو تێکۆشانی خۆی‬ ‫بوە بەوەی کە هەیە‪ .‬لەکۆنگرەی س���ێی‬ ‫(یەکێتی)یش‪ ،‬یەک���ەم دەنگی هێناوە‪.‬‬ ‫ئەم���ە پەیوەندی ب���ەوەوە نیی���ە هێرۆ‬ ‫خوشکی هاوسەرەکەمە‪ ،‬من لەسەرەتای‬ ‫حەفتاکانەوە وەک هاوڕێ‪ ،‬نزیک بوە لێم‌و‬ ‫دەیناس���م‪ ،‬ئەو نە حەزی لەپۆس���تە نە‬ ‫حەزی لەبەرپرسیارێتییە‪ ،‬سەیری قوباد‬ ‫بک���ە‪ ،‬گەنجێکی بەتوانایە‪ .‬ڕاس���تە ئەم‬ ‫بەش���داریکردنەی لەحکومەت لەبەرچاوی‬ ‫خەڵک کەمێک هێنایە خوارەوە‪ .‬ئەگەر نا‬ ‫پێشتر زۆر خۆشەویست بو الی خەڵک‌و‬ ‫کوڕێکی سادەو س���اکار بو‪( .‬بافڵ)یش‬ ‫هی���چ بەرپرس���یارێتییەکی لەناو یەکێتی‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوەندە نەبێت کاتێ باڵی بڕیاری‬ ‫ناوەند دروس���ت بو‪ ،‬رۆڵێکی باشی بینی‬ ‫لەنزیککردنەوەی ئەو برادەرانە لەیەکتری‪.‬‬ ‫بۆی���ە م���ن ئەوەن���دە دەڵێ���م یەکێتی‬ ‫وادروستنەبوە ببێت بەحیزبی بنەماڵە!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬مەبەستت ئەوەیە بەشداریکردنی‬ ‫قوباد تاڵەبان���ی لەحکومەت‌و وەرگرتنی‬ ‫پۆس���تی جێگری س���ەرۆکی حکومەتی‬ ‫هەرێم زیانی بەناوبانگی ئەو گەیاند؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬بەڵ���ێ رەخن���ەی‬ ‫لێگیراوە‪ ،‬لەبەرئ���ەوەی قەیرانی دارایی‬ ‫هەی���ە‪ ،‬لەبەرئ���ەوەی خەڵ���ک داواکاری‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەگەرنا ئەو توانای هەیەو کوڕێکی‬ ‫زۆر بەتوانای���ە‪ .‬لەکۆتایی نەوەدەکان کە‬ ‫لە لەندەن بو‪ ،‬من خۆم هانم دا بڕوات بۆ‬ ‫واش���نتن بۆ ئەوەی لەوێ لەنوێنەرایەتی‬ ‫حکوم���ەت کار بکات‪ .‬ک���ە ئەوکات کاک‬ ‫بەره���ەم س���اڵح لەوێ بو‪ .‬ک���ە بەرهەم‬ ‫گەڕای���ەوەو ب���و بەس���ەرۆک وەزیران���ی‬ ‫ئیدارەی س���لێمانی‪ ،‬من بوم بەنوێنەری‬ ‫یەکێتی لەواش���نتۆن‪ ،‬قوب���اد لە‪ ٢٠٠١‬بۆ‬ ‫‪ ٢٠٠٤‬جێگ���ری بەندە بو‪ ،‬کوڕێکی چاالک‬ ‫بو‪ ،‬زمانزان‌و بەتوانا بو‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ب���ەاڵم دوای ت���ۆ‪ ،‬قوباد بو‬ ‫بەنوێن���ەری حکومەت���ی هەرێم‌و یەکێتی‬ ‫لەواشنتۆن‪ ،‬وردە وردە راهێنرا تا کردیان‬ ‫بەجێگری سەرۆک وەزیران‪ .‬ئەمە بەرنامە‬ ‫بۆ داڕێژاوی مام جەالل خۆی نەبو؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬بەڕاس���تی نەخێر!‬ ‫م���ام جەالل خۆی هەر ح���ەزی نەدەکرد‬ ‫کوڕەکانی بەرپرس���یارێتی وەربگرن! ئەو‬ ‫ماوەیەی قوباد لەواشنتۆن بو‪ ،‬مام جەالل‬ ‫پرسیاری لەزۆر کەس دەکرد لەسەر توانای‬ ‫کارکردنی قوباد‪ ،‬لەوان���ە بەئامادەبونی‬ ‫من‪ ،‬لە(پیتەر گالبرێس)و (دیڤید ماک)و‬ ‫(نەجمەدین کەریم)و چەندین ئەمەریکی‬

‫محەمەد سابیر‬

‫تری پرسی بو‪ .‬هەمویان شایەتی باشیان‬ ‫ب���ۆ قوباد ئ���ەدا کە کوڕێک���ە باش کار‬ ‫دەکات‌و بەتوانایە‪ .‬باش���ە بۆچی رەوایە‬ ‫کەسێک چەند ساڵێک بوبێت بەنوێنەری‬ ‫یەکێتی‌و حکومەت لەواش���نتۆن بێتەوە‬ ‫بۆ هەرێمی کوردس���تان ببێت بەسەرۆک‬ ‫وەزیران؟ ئەی بۆ کەسێک‪ ١٠‬بۆ ‪ ١٣‬ساڵ‬ ‫ل���ەو نوێنەرایەتییە بێت‌و زۆر ش���ارەزای‬ ‫کارکردن بێ���ت لەئەمەری���کا بێت‪ ،‬رەوا‬ ‫نەبێت بێتەوە پۆس���تێک لەکوردس���تان‬ ‫وەربگرێ���ت؟! س���ەیر لەوەدایە ئەوانەی‬ ‫لەناوخۆی یەکێتی ئەم رەخنانە دەگرن‪،‬‬ ‫ئەوان���ە هیچ���کات درێخیی���ان نەکردوە‬ ‫لەدانان���ی کوڕو براو کەس���ە نزیکەکانی‬ ‫خۆیان لەپۆستە بااڵکان! من هەمو جارێ‬ ‫قسەیەکم کردوەو دەڵێم "ئێمە بمانەوێت‬ ‫لەکوردس���تان‌و لەناو یەکێتیش روبەڕوی‬ ‫گەندەڵ���ی ببین���ەوە‪ ،‬دەبێت س���ەرەتا‬ ‫لەکوڕی بەرپرس���ەکانەوە دەستپێبکەین‪،‬‬ ‫ئەوس���ا دەتوانین باس���ی چاکس���ازیی‌و‬ ‫روبەڕوبونەوەی گەندەڵی بکەین!"‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەقس���ەی تۆ بێت مام جەالل‬ ‫حەزی نەکردوە کوڕەکانی بەرپرسیارێتی‬ ‫حیزبی‌و حکومی وەربگرن؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬ن���ەک کوڕەکانی‪،‬‬ ‫حەزیش���ی نەک���ردوەو تاب���ۆی کرابێت‬ ‫نەیهێاڵوە نزیکەکانیش���ی پلەو پۆس���ت‬ ‫وەربگرن‪ .‬ن���ە مام جەالل نە هێرۆ خان‪،‬‬ ‫کەسیان حەزیان نەکرد قوباد بێتەوە بۆ‬ ‫کوردستان‌و بەرپرس���یارێتی وەربگرێت‪.‬‬ ‫هەردوکی���ان ش���ەڕیان لەگەڵ���دا کرد بۆ‬ ‫ئەوەی ئەو پۆستە وەرنەگرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬یەکێک ل���ەو رەخنانەی تر کە‬ ‫لەقوب���اد تاڵەبانی دەگیرێ���ت‪ ،‬لەهەمو‬ ‫ئەو روداوانەی ئێس���تا لەهەرێم رودەدەن‬ ‫ئ���ەو بێدەنگەو بەجۆرێ���ک لەجۆرەکان‪،‬‬ ‫باس لەوە دەکرێ���ت بەرامبەر ئەو هەمو‬ ‫هەژمون���ەی پارت���ی لەحکومەت���دا ئەو‬ ‫بێدەنگی هەڵبژاردوە؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬لەڕاستیدا زۆر کەس‬ ‫ئ���ەو رەخنانەی پێوت���وە‪ ،‬چ دایکی‪ ،‬چ‬ ‫من‪ .‬لەوەاڵمدا ئەو دەڵێت ئەوە س���تایلی‬ ‫کارکردنی خۆمە‪ .‬من نامەوێت لەحکومەت‬ ‫جێگری سەرۆک وەزیران بم‌و لەمالشەوە‬ ‫بەهەناسەیەکی ئۆپۆزسیۆنانە کاربکەم‌و‬ ‫دەربکەوم‌و قس���ە بکەم! بۆ مێژو دەیڵێم‬ ‫چەندین جار لەس���ەر ئەو مەسەالنە هێرۆ‬ ‫رەخنەی لەکوڕەکانی گرتوە‪ ،‬خۆ ناکرێت‬ ‫هەمو شت بوترێت!‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەناو ئەو کەسانەش رەخنەی‬ ‫لێدەگیرێ���ت ئاماژە بەت���ۆ دەکرێت‪ ،‬کە‬ ‫لەبنەماڵ���ەی تاڵەبانیی���ەوە نزیکی���ت‌و‬ ‫پۆستت وەرگرتوە؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬باس���م ک���رد‪ ،‬تەنها‬ ‫لەبەرئ���ەوەی من ئاوەڵزاوای مام جەاللم‪،‬‬ ‫ئەگەرنا جگە لە(نەوش���یروان مستەفا)‬ ‫و ی���ەک دوانێکی تر نەبێ���ت‪ ،‬هیچ کام‬ ‫لەبەرپرس���انی بااڵی یەکێت���ی نە پێش‬ ‫من هاتون‪ ،‬نە هێن���دەی بەندە خەباتی‬ ‫سیاس���ییان هەیە‪ .‬ئیت���ر گوناهم چییە؟‬ ‫لەبڕوانامەوە دەڵێیت نەک لەکوردستان‪،‬‬ ‫بەڵکو لەس���ەر ئاس���تی عێراق بەرزترین‬ ‫بڕوانام���ەم هەی���ە‪ ،‬پێنج زم���ان دەزانم‪.‬‬ ‫لە‪١٣‬س���اڵییەوە لەخەبات���دا بەش���دارم‌و‬ ‫بۆ یەک رۆژی���ش لەخەباتی کوردایەتی‌و‬ ‫نیشتمانی الم نەداوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬خزمایەت���ی‌و تێکەاڵوی لەگەڵ‬

‫سەیر لەوەدایە‬ ‫ئەوانەی لەناوخۆی‬ ‫یەکێتی ڕەخنە‬ ‫لەبنەماڵەیی بونی‬ ‫دەگرن‪ ،‬ئەوانە‬ ‫هیچ کات درێخییان‬ ‫نەکردوە لەدانانی‬ ‫کوڕو براو کەسە‬ ‫نزیکەکانی خۆیان‬ ‫لەپۆستە بااڵکان!‬ ‫مام جەالل چ رۆڵێکی (ئەرێنی‌و نەرێنی)‬ ‫لەس���ەر وەرگرتن���ی پۆس���ت‌و کاری تۆ‬ ‫هەبوە؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬من مێژوی کارکردنی‬ ‫سیاس���یم دەگەڕێت���ەوە بۆ س���ەرەتای‬ ‫س���اڵی‪ ،١٩٦٢‬س���ەرەتای کارکردنیشم‬ ‫لەپۆلی دوی ناوەن���دی بو کە لەیەکێتی‬ ‫قوتابی���ان‪ ،‬ئەوکات ل���ق‌و ناوچە هەبو‪،‬‬ ‫کاک نەشیروان ئەوکات داهێنانێکی کرد‬ ‫کە (پورە)ی دروس���تکرد‪ ،‬وەک پورەی‬ ‫خۆرو پورەی مانگ‌و پورەی هەتاو‪ .‬پورە‬ ‫دەزگایەک بو لەخ���وار ناوچەوە بو‪ .‬کە‬ ‫ه���ەر پورەیەک سەرپەرش���تیاری چەند‬ ‫مەکتەبێکی دەکرد‪ ،‬من ئەوکات بەرپرسی‬ ‫پورەی هەتاو بوم‪ .‬خەباتی سیاس���یم بۆ‬ ‫ئەوکات دەگەڕێتەوە‪ .‬دواتر کە ملمالنێی‬ ‫نێوان باڵی مەکتەبی سیاسی‌و ماڵی بارزانی‬ ‫دروس���ت بو‪ ،‬ئەوکات کاک نەوش���یروان‬ ‫لەسکرتاریەتی قوتابیان بو‪ ،‬بەیاننامەی‬ ‫‪١٩٦٤/٨/٨‬ی���ان دەرک���رد‪ ،‬ک���ە‬ ‫بەیاننامەیەک���ی بەناوبانگ بو‪ ،‬پاش���تر‬ ‫س���ەرکردایەتییەکی کاتییان دانا‪ ،‬بەندە‬ ‫یەکێک بوم لەو س���ەرکردایەتییە لەگەڵ‬ ‫کاک ش���ازاد و شەهید جەمیل رەنجبەرو‬ ‫چەند برادەرێکیتردا‪ ،‬کە تەمەنم تەنها‪١٦‬‬ ‫س���اڵ بو! لەدروس���تبونی کۆمەڵەشەوە‬ ‫بەرپرسی سلێمانی کۆمەڵە بوم لەساڵی‬ ‫‪ ١٩٧٢‬تاساڵی‪ .١٩٧٤‬ئەوکاتەی پاراستن‬ ‫(عومەری س���ەید عەلی)یان رفاند‪ ،‬کاک‬ ‫عوم���ەر ئەوکاتە مامۆس���تا بو لەگوندی‬ ‫هەیاسی‪ ،‬لەکاتی گەڕانەوەیدا بۆ ماڵەوە‬ ‫هەڤ���اڵ جوجەڵە رفاندی‪ ،‬تا ئەوکات من‬ ‫بەرپرس���ی سلێمانی کۆمەڵە بوم‪ .‬پاشتر‬ ‫بەرپرس���ی کۆمەڵەو پاشانیش بەرپرسی‬ ‫یەکێتی بوم لەدەرەوەی واڵت‪ .‬دواتریش‬ ‫دامەزراندنی یەکێتی‌و قۆناغە جیاوازەکانی‬ ‫هەمیش���ە لەنزیکەوە بوم‪ ،‬بەاڵم هەرگیز‬ ‫حەزم لەخۆدەرخستن‌و خۆ بردنەپێشەوە‬ ‫نەب���وە! ئەگەر کەس���ێ بیەوێت بەناوی‬ ‫ئەوەی گوایە من ئاوەڵزاوای مام جەاللم‪،‬‬

‫بۆیە لەپێشەوەم‪ ،‬باهەروا بزانێ!‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬س���ەبارەت بەنزیکبونەوەی‬ ‫یەکێتی‌و گۆڕان‌و رێککەوتنەکەیان پێتوایە‬ ‫هیچ ئەنجامێکی دەبێت؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬بەڵ���ێ بێئەنجام‬ ‫نابێت‪ ،‬من س���اڵێک پێ���ش ئیمزاکردنی‬ ‫رێککەوتنەکە‪ ،‬زۆر لەگەڵ کاک نەوشیروان‬ ‫دانیشتوم‌و قسەمان لەوبارەیەوە کردوە‪،‬‬ ‫چۆن گۆڕان‌و یەکێتی پێکەوە کار بکەن‪،‬‬ ‫لەبەرەیەکدا ب���ن‪ ،‬هاوبەش بن‪ ،‬نازانم چ‬ ‫ناوێک���ی تری لێدەنێیت‪ .‬خۆش���بەختانە‬ ‫ئەویش هەمان بۆچونی هەبو‪ .‬جارێکیان‬ ‫لەسویس���را گەڕابوم���ەوە پێیوتم "حەمە‬ ‫ب���ڕۆرەوە پڕۆژەیەک���م لەوبارەی���ەوە بۆ‬ ‫بنوسە"‪ .‬شتێکم نوسی‌و پاشتر زۆر کەسی‬ ‫تریش بەنوس���ین‌و قس���ەکردن‌و گفتوگۆ‬ ‫بەش���داربون لەپ���ڕۆژەی نزیکبون���ەوەو‬ ‫دروس���تکردنی بەرەی هاوبەشی گۆڕان‌و‬ ‫یەکێتی‪ .‬هێرۆ خان رۆڵی سەرەکی هەبوە‬ ‫لەن���او یەکێتیدا بۆ ئ���ەو نزیکبونەوەیەو‬ ‫ئەندازی���اری نزیککردن���ەوەی یەکێتییە‬ ‫لەگۆڕان‪ .‬من‌و شاناز ئیبراهیم ئەحمەدیش‬ ‫لەپشتەوەو دورلەچاوی کامێرا بەکارەکان‬ ‫هەڵدەستاین‪ .‬پاش���ان لیژنەی یەکێتی‌و‬ ‫گ���ۆڕان ب���ۆ ئ���ەو مەبەس���تە پێکهات‌و‬ ‫ئ���ەو رێککەوتننامەی���ەی ‪٢٠١٦/٥/١٧‬ی‬ ‫لێکەوتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬قسەو باس���ی ئەوە لەئارادایە‬ ‫کە کێش���ەو ملمالنێ لەنێ���وان بنەماڵەی‬ ‫تاڵەبانی‌و بنەماڵ���ەی ئیبراهیم ئەحمەد‬ ‫هەیە‪ ،‬ئایا راستە؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬هی���چ ملمالنێیەک‬ ‫نییە بەوات���ای ملمالنێ‪ ،‬هێندەی ئەوەی‬ ‫هەندێجار میدیاکان ئ���ەو ملمالنێیە زەق‬ ‫دەکەنەوە‪ ،‬ب���ەاڵم بەدڵنیاییەوە جیاوازی‬ ‫بیرکردن���ەوەو بۆچ���ون هەی���ە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫شتێکی ئاس���اییە لەسیاسەتدا جیاوازی‬ ‫بیرکردنەوە هەبێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لەب���ارەی دارایی یەکێتی چی‬ ‫دەڵێ���ن ک���ە رەخنەی ئ���ەوە دەگیرێت‪،‬‬ ‫هەمو دارای���ی یەکێتی لەالیەن ماڵی مام‬ ‫جەاللەوە دەستی بەسەردا گیراوە؟‬ ‫محەمەد سابیر‪ :‬ئەمیش هیچ بنەمایەکی‬ ‫نییە‪ ،‬دارایی یەکێتی لەس���ەردەمی مام‬ ‫جەالل‌و لەئێستاش���دا لەالی���ەن ئیدارەی‬ ‫گشتی بەڕێوەدەبرێت‪ .‬ئەگەر لەبنەماڵەی‬ ‫مام جەالل باس���ی هێرۆ بکرێت‪ ،‬ئەوەش‬ ‫بنەمای نییە‪ ،‬هێرۆش هەر وەک ئەندامانی‬ ‫تری مەکتەب سیاس���ی ئاگای لەداهاتی‬ ‫یەکێتی هەیە‪ ،‬کە لەئیدارەی گشتییە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بۆ جێگرتن���ەوەی مام جەالل‬ ‫ناوی (باڤێ���ڵ‪ ،‬قوباد‪ ،‬الهور) دێت‪ ،‬لەم‬ ‫س���ێ کەس���ایەتییە بەالی تۆوە کامیان‬ ‫گونجاوترن؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬هیچ قسەیەکم نییە‬ ‫لەسەر ئەو پرس���ەو بەقسەی من نابێت‪.‬‬ ‫هەم���و حیزبێ���ک ئ���ۆرگان‌و کۆنگ���رەو‬ ‫تایبەتمەن���دی خ���ۆی هەی���ە‪ ،‬لەس���ەر‬ ‫دەستنیش���انکردنی کەس���ی یەکەم���ی‬ ‫حیزبەکەی‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬یەکێ���ک ل���ەو رەخنان���ەی‬ ‫ئێس���تا لەیەکێتی دەگیرێت‪ ،‬ئەوەیە کە‬ ‫گۆڕەپانەک���ەی بۆ پارت���ی چۆڵ کردوە‪.‬‬ ‫بەجۆرێک زۆرێ���ک لەنوێنەرایەتییەکانی‬ ‫حکومەت���ی هەرێ���م ل���ەدەرەوەی واڵت‬ ‫بەدەست پارتییەوەن‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫لەباڵوێزخانەکانی عێراق‪ ،‬پارتی پش���کی‬ ‫ش���ێری هەیە‪ ،‬بۆچونی ت���ۆ لەوبارەیەوە‬ ‫چییە؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬زۆر راس���تە‪ ،‬ئەوە‬ ‫دەبێت مەکتەبی سیاسی وەاڵمی بداتەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم ب���ۆ مێ���ژو دەیڵێم‪ ،‬لەس���ەرەتادا‬ ‫یەکێتی پێش���ەنگی ئەو بوارە بو‪ ،‬پارتی‬ ‫هیچ بایەخێکیان پێ نەدەدا‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫پارتی زورب���ەی زۆری نوێنەرایەتییەکانی‬ ‫هەرێم���ی ل���ەدەرەوەی واڵت کۆنت���ڕۆڵ‬ ‫کردوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دەنگۆی ئەوە هەیە‪ ،‬پۆستێکی‬ ‫ن���وێ لەناو یەکێتی وەرگریت‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەکرێت پۆس���تی س���ەرۆکی ئەنجومەنی‬ ‫ناوەندە‪ ،‬ش���وێنەکەی عادل موراد‪ ،‬ئایا‬ ‫راستە؟‬ ‫محەمەد س���ابیر‪ :‬نەخێر راست نییە‪.‬‬ ‫هەرگیز ئام���ادە نیم‌و پرنس���یپم رێگەم‬ ‫ن���ادات جێگ���ەی هەڤ���اڵ‌و هاوڕێیەکی‬ ‫خ���ۆم پ���ڕ بکەم���ەوە‪ .‬م���ن لەکۆنگرە‬ ‫بەڕەزامەندی خۆم‪ ،‬خۆم هەڵنەبژاردوە بۆ‬ ‫سەرکردایەتی‪ ،‬بەبێ لۆبی کردن دەرچوم‬ ‫بۆ ئەندامی ئەنجومەنی ناوەند‪ ،‬داواشیان‬

‫ک���رد ببم���ە س���ەرۆکی ئەنجومەنەک���ە‬ ‫نەمک���رد‪ .‬بەاڵم بەکری حاجی س���ەفەر‬ ‫بەب���ێ رەزامەندی خۆم ناوی لەلیس���تی‬ ‫ئەنداماندا س���ڕیبومەوە‪ .‬ئەوە ش���تێکی‬ ‫س���ەیر بو‪ ،‬چونکە من لەکۆنگرە دەنگم‬ ‫هێنا‪ ،‬لەڕاس���تیدا بەبێ هۆکاریش بو‪ ،‬کە‬ ‫پرسیارم کرد‪ ،‬زانیم کەسێک لەمەکتەبی‬ ‫سیاس���ی پێیوتوە‪ ،‬ئ���ەوە کاری ئەوان‬ ‫نییە‪ ،‬بۆیە نامەیەکی زۆر توندم نوسی بۆ‬ ‫مەکتەبی سیاسی‪ .‬پاش تەواوبونی کاری‬ ‫باڵوێزیم کە گەڕامەوە بۆ کوردس���تان چ‬ ‫هەڤاڵ عادل م���وراد‪ ،‬چ هەڤاڵ زوبێر کە‬ ‫جێگرییەتی‪ ،‬پێیانوتوم دەتوانی بێیتەوە‬ ‫کە ئەندامێک کۆچی دوایی کردوە‪ ،‬وەرە‬ ‫شوێنەکەی‪ ،‬من وتم نایەمە شوێنی هیچ‬ ‫کەس‪ ،‬من بەهەقی خۆم لەکۆنگرە دەنگم‬ ‫هێناوە‪ ،‬بەهەرحاڵ ئێستا وەک ئەندامێکی‬ ‫ئەنجومەنی ناوەند لەلیژنەیەکی تایبەتی‬ ‫کار دەکەم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ماوەیەک لەمەوب���ەر کتێبی‬ ‫دی���داری تەم���ەن‪ -‬یادەوەرییەکانی مام‬ ‫جەالل باڵوب���وەوە‪ ،‬تۆ وەک کەس���ێکی‬ ‫نزیکی ئەو خێزانە بۆچونتان لەسەر ئەو‬ ‫کتێبە چییە؟‬ ‫محەمەد سابیر‪ :‬من س���اڵێ لەمەوبەر‬ ‫یان زیاتر‪ ،‬من‌و س���ەاڵح رەشیدو ستران‬ ‫عەبدوڵاڵ ئ���ەو کتێبەمان ب���رد بۆ هێرۆ‬ ‫وەک هاوس���ەری مام جەالل‪ .‬بۆ ئەوەی‬ ‫بۆچونی بزانی���ن‪ ،‬ئەو وتی لەڕاس���تیدا‬ ‫ل���ەم بارودۆخ���ەی یەکێتی ئ���ەم کتێبە‬ ‫باڵوبێتەوە رەنگە دەرگای قس���ەو رەخنە‬ ‫بکرێت���ەوە لێمان‪ ،‬ئەگەر هەندێ ش���تی‬ ‫تێدای���ە الببرێت‪ ،‬یان هەن���دێ ناو هەیە‬ ‫الببرێت‪ ،‬ئەگەرنا تاماوەیەک بوەس���تە‪،‬‬ ‫س���ەاڵح رەش���یدیش وت���ی باش���ە من‬ ‫تاساڵێکی تر دەوەس���تم‪ .‬ساڵەکە تەواو‬ ‫بو‪ ،‬رۆیش���تمەوە بەهێرۆم وت‪ ،‬وتی وەاڵ‬ ‫ئەو ش���تانە البەرێت باش���ە‪ ،‬الشینەبا‪،‬‬ ‫بڵێم چی؟ خۆی دەزانێت‌و خۆی ئازادە!‬ ‫سەاڵحیش هەندێ دەستکاری ناوی کردو‬ ‫بەڕاستگۆیی قس���ەکانی مام جەاللی لەو‬ ‫قۆناغ���ەدا بەئەمانەتەوە نوس���یوەتەوە‪.‬‬ ‫خۆشت دەزانی هەر سەردەمەو قۆناغێک‬ ‫روداوی خ���ۆی هەیە‪ ،‬ناکرێ���ت بەچاوی‬ ‫رابردو ئێس���تا بخوێنینەوە‪ ،‬ناش���کرێت‬ ‫بەچاوی ئێس���تاش س���ەیری روداوەکانی‬ ‫رابردو بکەین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ب���ەاڵم کتێبی دیداری تەمەن‪،‬‬ ‫تەنها هەندێ لەکارەکتەرە سەرەکییەکانی‬ ‫ناو یەکێتی نیگ���ەران نەکردوە‪ ،‬پارتیش‬ ‫نیگەرانە لەباڵوبونەوەی ئەم کتێبە؟‬ ‫محەم���ەد س���ابیر‪ :‬پارتی ه���ەر مافی‬ ‫نییە قس���ە بکات‌و نیگەران بێت‪ ،‬چونکە‬ ‫لەس���اڵی‪ ٢٠٠٤‬گەرمەی پەیوەندی باشی‬ ‫نێوان یەکێتی‌و پارتی‌و مام جەالل‌و کاک‬ ‫مەسعود بو‪ ،‬کاک مەس���عود کتێبەکەی‬ ‫(بارزان���ی‌و بزوتن���ەوەی رزگاریخ���وازی‬ ‫کورد‪ -‬بەرگی سێیەم)ی باڵوکردوە سەدان‬ ‫جنێوی ناش���یرینی تێدایە بەمام جەالل‪،‬‬ ‫بەخائین‌و خۆف���رۆش ناوی بردوە‪ ،‬ئەرێ‬ ‫خێرە یەکێک لەو نوس���ەرانەی کە ئێستا‬ ‫ڕەخنە لەکتێبی دی���داری تەمەن دەگرن‬ ‫ل���ەو ڕۆژگارەدا بێدەنگ ب���ون‌و نەیانوت‬ ‫کەی کاتی باڵوکردنەوەی ئەم کتێبەیە؟!‬ ‫لەکاتێکدا مام جەالل ل���ەم کتێبەدا زۆر‬ ‫بەڕێزەوە ناوی بارزانی‌و بنەماڵەی بارزانی‬ ‫دەهێنێت‪.‬‬

‫مێژوی خەباتی‬ ‫هێرۆ زۆر کۆنترە‬ ‫لەمێژووی خەباتی‬ ‫‪ %٩٩‬ئەوانەی ئێستا‬ ‫لەمەکتەبی سیاسی‌و‬ ‫سەرکردایەتی‬ ‫یەکێتین‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫مەرگی نەوشیروان مستەفاو ماناکانی سیاسەت لەکوردستاندا‬ ‫سیاس���یی‌و ئەخالقیی گەورە بۆ بڕێکی زۆر‬ ‫لەسیاسەتمەدارانی کورد دروستدەکات‪.‬‬

‫ئاراس فەتاح‬ ‫(بەشی یەکەم)‬ ‫(‪)١‬‬ ‫بەپێچەوانەی هەمو مردنێکی ئاساییەوە‬ ‫کە پاش پرس���ەو سەرخۆشیکردن جارێکی‬ ‫ت���ر ژیان���ی کۆمەاڵیەتییم���ان ئاس���ایی‬ ‫دەبێت���ەوە‪ ،‬مردنی نەوش���یروان مس���تەفا‬ ‫ژیان���ی سیاس���ییمان ئاس���ایی ناکاتەوە‪،‬‬ ‫رەنگ���ە پێچەوانەکەی راس���تبێت‪ .‬لەوانەیە‬ ‫ئەم مردنە ژیانی سیاسیمان تەواو ئاڵۆزتر‬ ‫بکات‌و کۆمەڵێک پرس���یاری زۆر زەحمەت‌و‬ ‫ناڕەحەتکەریش بهێنێتە پێش���ەوە‪ .‬رەنگە‬ ‫ئەم مردنە پرس���یارە نەک���راوەکان زۆرترو‬ ‫وەاڵم���ە نەدراوەکانی���ش قورس���تر بکات‪.‬‬ ‫دەشێت ئەم مردنە چەندان ئەگەر‪ ،‬بەباش‌و‬ ‫خراپیانەوە‪ ،‬لەبەردەم پرۆسەی سیاسییدا‬ ‫کراوەتر بکات‪.‬‬

‫ه���اوکات یەکەمینجاریش���ە لەمێ���ژوی‬ ‫سیاسیی ئێمەدا سیاسییەک دەمرێت‌و دوای‬ ‫خۆی مۆدێلێکی دەس���ەاڵت‌و کەلەپورێکی‬ ‫سیاس���یی بەجێدەهێڵێ���ت ک���ە دەش���ێت‬ ‫تاس���ااڵنێکی تر وەک هێزێک ب���ۆ ئومێدو‬ ‫وەک ئاس���ۆیەک بۆ گۆڕانکاریی کاربکات‪.‬‬ ‫مەریوان وریا قانع‬ ‫لەڕاس���تیدا یەکێک لەخاڵە جیاکەرەوەکانی‬ ‫نەوش���یروان لەسەرکردەکانی تر ئەوەیە کە‬ ‫خ���ۆی بەجێهێش���توە‪ .‬نەوش���یروان تەنها ئەو هیوایەکی نوێ���ی لەکۆمەڵگای ئێمەدا‬ ‫لەژیانی رۆشنبیریی‌و سیاسیی‌و مەبدەئییدا دروس���تکرد کە دەشێت تاس���ااڵنێکی درێژ‬ ‫پێ���ش هاوڕێکان���ی نەک���ەوت‪ ،‬بەڵک���و لەگەڵمان���دا بمێنێت���ەوە‪ .‬ئ���ەم هیوایەش‬ ‫لەمردنەکەش���یدا پێش زۆرینەی هاوڕێکانی بەکۆمەڵێک ئاکاری سیاس���یی پۆزەتیڤەوە‬ ‫ک���ەوت‪ .‬لەکاتێکدا ئەو تاوەکو کۆتاتەمەنی گرێدراوە کە هێما ب���ۆ پچڕانی پەیوەندیی‬ ‫هاوت���ا بەخولیا رۆش���نبیرییەکانی‪ ،‬لەگەڵ نێوان سیاس���ەت‌و خراپەکاریی‌و سیاسەت‌و‬ ‫پرنسیپەکانی خۆیدا ژیاو سیاسەت بۆ ئەو‬ ‫وەک تێکەڵبونێ���ک بەخەمە گش���تییەکانی‬ ‫ناو ژیانی گشتیی مایەوە‪ ،‬کەچی زۆرینەی‬ ‫هاوڕێکان���ی ئ���ەو پرنس���یپانەیان دۆڕاندو‬ ‫بون بەبازرگان‌و داهۆڵی سیاس���یی؛ ئەوان‬ ‫سیاس���ەت‌و چاک���ەی گش���تییان لەیەکتر‬ ‫دابڕی‌و سیاس���ەت‌و موڵکدارێتی تایبەتیان‬ ‫بەیەکەوە گرێدا‪ .‬نەوش���یروان لەدواقۆناغی‬ ‫ژیانیدا گۆڕابو بۆ سیاس���ییەکی عەقاڵنیی‌و‬ ‫بەرچ���اوڕون‪ ،‬دیدگایەک���ی تایبەت���ی ب���ۆ‬ ‫چۆنیەتی داڕشتنەوەی مۆدێلی حوکمڕانیی‌و‬ ‫بۆ ژیانی ئابوریی‌و سیاس���یی‌و سەربازیی‌و‬ ‫مەدەنی���ی لەهەرێم���دا هەب���و‪ .‬زمانێک���ی‬ ‫سیاس���یی هەبو کە دەیب���ردەوە ناو زمانی‬ ‫بەرگریک���ردن لەپرۆژەیەکی نیش���تیمانیی‬ ‫گش���تیی‌و لەدونیایەکی سیاس���یی پلورال‪.‬‬ ‫هەڵگ���ری پرۆژەیەک بو کە ل���ەزۆر روەوە‬ ‫چارەس���ەرێکی گونج���او بو بۆ بەش���ێکی‬ ‫گەورەی ئەو قەیران‌و تەحەدا سیاسییانەی‬ ‫کە س���ااڵنێکە هەرێمی کوردستان ئالودەی‬ ‫بوبو‪.‬‬

‫یەکەمجارە‬ ‫لەمێژوی نوێی‬ ‫سیاسیی ئێمەدا‬ ‫سیاسەتمەدارێکی‬ ‫دەسەاڵتدارو خاوەن‬ ‫پێگە دەمرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم پاش مەرگی‬ ‫خۆی میراتی‬ ‫سیاسیی بۆ کوڕو‬ ‫کچ‌و براو ئەندامانی‬ ‫تری بنەماڵەکەی‬ ‫جێناهێڵێت‬

‫نەوشیروان مستەفا وەکو زۆربەی بکەرە‬ ‫گەورەکانی ناو سیاس���ەت‪ ،‬کەسایەتییەکی‬ ‫فرەالیەنەی���ە‪ ،‬بەئینگلزییەک���ەی پێیدەڵێن‬ ‫‪ .ambivalent‬واتە بونی ئەم بکەرە سیاسییە‬ ‫بێبەری���ی نییە لەس���تاییش‌و رەخنەکردن‪،‬‬ ‫لەخۆشەویس���تیی‌و رق‪ ،‬لەالیەنگرو دوژمن‪،‬‬ ‫لەبەئایدیالک���ردن‌و نەفرەتلێک���ردن‪ ،‬ک���ە‬ ‫هەریەکێکیش���یان لەگ���ەڵ دیوێک���ی ئەم‬ ‫پیاوە سیاس���ییەدا مامەڵ���ە دەکات‌و هەر‬ ‫بەرەیەکیان وێنەیەکی وای بۆ دروستدەکات‬ ‫ک���ە گونجاوبێت لەگەڵ ئومێدو خواس���ت‌و‬ ‫(‪)٣‬‬ ‫تەماحە سیاس���ییەکانی خۆی���دا‪ .‬بۆیە ئەم‬ ‫ئ���ەوەی جێ���گای تێڕامان���ە ئەوەی���ە‬ ‫مردنە هەڵوێست‌و روانین‌و کردەی سیاسیی‬ ‫جیاوازو ناکۆک‌و دژبەیەک دروس���تدەکات‌و یەکەمجارە لەمێژوی نوێی سیاسیی ئێمەدا‬ ‫نەیارو دۆستەکانی بەشێوازی جیاواز لەسەر سیاسەتمەدارێکی دەسەاڵتدارو خاوەن پێگە‬ ‫کەلەپوری سیاسیی ئەم پیاوە کاردەکەن‌و دەمرێ���ت‪ ،‬بەاڵم پاش مەرگی خۆی میراتی‬ ‫هەریەکێکیش���یان بەش���ێوەیەکی تایبەت سیاس���یی بۆ ک���وڕو کچ‌و ب���راو ئەندامانی‬ ‫رایدەکێشێتە ناو س���ەرزەمینێکی گوتاریی تری بنەماڵەکەی جێناهێڵێت‪ ،‬لەدەرەوەی‬ ‫تایبەت���ەوە‪ .‬مردنی ئەم سیاس���ەتمەدارە ویراس���ەتی سیاس���یی‌و تاپۆکردنی مێژوی‬ ‫دەرگا لەس���ەر هەمو دیوەکانی ئەو دۆخە خۆی لەمێژوی ئەندامانی خێزانەکەیدا دەژی‪.‬‬ ‫فرەدەرکەوت‌و فرەوێنەیە دەکاتەوە‪ .‬مەرگی یەکەمج���ارە لەپاش مردنی سیاس���ییەکی‬ ‫نەوش���یروان ل���ەدوای خۆی���ەوە روبەرێکی خاوەن دەس���ەاڵت مێژوی���ەک لەگەندەڵیی پارەو سیاسەت‌و تەماحی شەخسیی دەکات‪،‬‬ ‫گەورە لەنەزانراوی سیاسیی دروستدەکات‌و سیاس���یی‌و خەرەندێک���ی ئەخالقیی قوڵ وەکچۆن هێماش ب���ۆ گرێدانێکی ئەخالقیی‬ ‫پڕکردنەوە یان نەکردنەوەی ئەو روبەرەش بەجێنەمابێت‪ ،‬هیچ ش���تێک‌و پۆستێک بۆ سیاسەت بەمەسەلە سەرەکییەکانی ژیانی‬ ‫دەش���ێت دەرگا لەس���ەر چەندان ئەگەری هیچ کەس���ێک قۆرخن���اکات‌و ئەگەرەکانی کۆمەڵگاوە دەکات‪ .‬جگە لەمانە نەوشیروان‬ ‫سیاسیی خواستراوو نەخواستراو بکاتەوە‪ .‬بەردەم���ی ژیان���ی سیاس���یی بەکراوەیی کەرەس���تەکانی گۆڕان‌و دەس���تکاریکردنی‬ ‫دەهێڵێت���ەوە‪ .‬هاوکات یەکەمجارە لەمێژوی دونیای ئێمەی لەتوندوتیژییەوە گواستەوە‬ ‫دوای راپەڕین‪ ،‬سەرکردەیەکی لەو قەبارەیە‪ ،‬ب���ۆ خەبات���ی مەدەنی���ی‌و پەرلەمانتاریی‪،‬‬ ‫(‪)٢‬‬ ‫ئ���ەوەی نەوش���یروان مس���تەفا دوای مردن���ی خۆی وێنەیەک بەجێناهێڵێت لەگ���ەڵ نەوەیەک���ی ن���وێ‌و گەنجانێک���ی‬ ‫لەسیاس���ەتمەدارەکانی ت���ری ک���ورد ک���ە خەڵک���ی کوردس���تان بەمردنەک���ەی نەناسراودا کەوتە کارکردنەوە کە کەسانی‬ ‫جیادەکاتەوە تەنها نوسەربون‌و رۆشنبیربونی ش���ادو خۆش���حاڵبن‌و هەس���ت بەوەبکەن گومن���اوو پەراوێزی���ی ن���او کۆمەڵ���گای‬ ‫نییە کە خاوەنی چەندین کتێبی سیاسیی‌و لەدێوەزمەیەکی سیاسیی‌و کەسایەتییەکی ئێمەبون‪ ،‬ئامادەب���و لەگەڵ زیاد لەهێزێکی‬ ‫مێژوی���ی‌و سۆس���یۆلۆژییە‪ ،‬بەڵک���و ئ���ەو ناشیرین رزگاریان بوبێت‪ .‬ئەوەی نەوشیروان ئایدیۆلۆژی���ی جی���اوازدا کاری پێکەوەیی‬ ‫راستییەش���ە کە ئەو چەند هەنگاوێک پێش بەجێیهێش���توە س���ەرمایەیەکی رەمزی���ی ب���کات‌و زەمینەیەک���ی هاوب���ەش لەنێوان‬ ‫س���ەرکردە سیاسییەکانی تری مێژوی ئێمە گەورەیە کە پرنس���یپە ئەخالقییەکانی ناو بک���ەرە دژەکاندا بدۆزێتەوە‪ .‬نەوش���یروان‬ ‫کەوتوەو بەفەرس���ەخیش هاوڕێ کۆنەکانی ئەو سەرمایەیە تاڕۆژگارێکی درێژ تەحەدای ئ���ەو ن���رخ‌و بەهایانەش���ی بۆ سیاس���ەت‬

‫مامەڵەکردنی سیاس���ەت وەکو ”پیشە“و‬ ‫گێڕایەوە کە سیاسەتکردن لەدونیای دوای‬ ‫راپەڕیندا بەتەواوی لەدەس���تیدابو‪ ،‬بەهای وەکو ”بەرپرسیارێتی“ یەکێکە لەگرنگترین‬ ‫وێناکردن���ەوەی سیاس���ەت وەک چاالکیی ئ���ەو خااڵنەی کە ئ���ەم سیاس���ەتمەدارە‬ ‫دروستکردنی ژیانێکی گشتیی بەرپرسیار‪ ،‬بەتۆخ���ی لەزۆرین���ەی هاوڕێکان���ی‌و‬ ‫ن���ەک دەروازەی���ەک ب���ۆ کۆکردن���ەوەو سیاس���ەتمەدارە دەسەاڵتدارەکانی تری ناو‬ ‫کەڵەکەکردنی پارەو سەرمایەی نایاسایی‪ .‬هێزە سیاس���ییەکانی هەرێم جیادەکاتەوە‪.‬‬ ‫ئەو وەکو کەس���ی دوهەمی دەس���ەاڵتداری‬ ‫ناو یەکێتی نیش���تیمانی دەیتوانی لەوێنەی‬ ‫(‪)٤‬‬ ‫نەوش���یروان ل���ەو مەس���ەلە گرنگ���ە هەمو ئەوانی ت���ر دەوڵەمەند بێت‪ ،‬خاوەن‬ ‫تێگەیش���تبو کە کۆمەڵگای دوای راپەڕینی کۆمپانی���او بازرگانی گەورە بێت‪ ،‬پش���کی‬ ‫ئێم���ە پێویس���تی بەدامودەزگاییکردن���ە‪ ،‬لەئاب���وری نەوتدا هەبێ���ت‪ ،‬خاوەنی چەند‬ ‫پێویس���تی بەجیاکردن���ەوەی سیاس���ەت فەوجێک پاس���ەوان‌و قافڵەیەک���ی گەورە‬ ‫لەپارەو جیاکردنەوەی سیاس���ەت لەچەک لەئۆتۆمۆبێلی گرانبەها بێت‪ ،‬لەسەرو هەمو‬ ‫هەیە‪ .‬پێویستی بە بەستنەوەی سیاسەتە ئەمانەش���ەوە دەیتوانی لەزی���اد لەواڵتێکی‬ ‫بەکۆمەڵێ���ک پرنس���یپی ئەخالقی���ی‌و دونیادا پرۆژەی ئابوریی‌و پارەی شاراوەی‬ ‫بەرپرس���یارێتییەوە‪ ،‬پێویس���تی ب���ە لەبانکەکاندا هەبێت‪ .‬هەمو ئەو زانیارییانەی‬ ‫بەش���داریکردنی تاک‌و هێزە کۆمەاڵیەتییە تائێستا لەبەردەس���تدان ئەوە نیشانئەدەن‬ ‫جیاوازەکان���ە لەنەخش���اندنی دواڕۆژی کە ئ���ەم پیاوە هیچ یەکێک ل���ەم کارانەی‬ ‫سیاس���یی‌و کۆمەاڵیەتی���ی‌و ئابوری���ی‌و نەک���ردوەو سیاس���ەت الی ئ���ەو لەناو ئەو‬ ‫رۆش���نبیریی خۆیان‌و هەمو کۆمەڵگاکەش پۆخڵەواتە گەورەیەدا نەکوژاوەتەوە‪.‬‬ ‫پێویس���تی بەخۆڕزگارکردنە لەو چوارچێوە‬ ‫حیزبیی���ە نانیش���تیمانیی‌و خێزانییانە کە‬ ‫لەڕاس���تیدا ئەوەی نەوشیروان گەندەڵیی‬ ‫سیاسەتکردنیان لەکوردستاندا وێرانکردوە‪ .‬نەک���ردوەو لەمەش���دا خ���ۆی لەبڕێک���ی‬ ‫رزگارکردنی سیاسەت لەشانۆی نمایشکردنی زۆر لەه���اوڕێ کۆن���ەکان‌و نەیارەکان���ی‬ ‫هێ���زو لەدەرکەوت���ە زۆرو قەبەکان���ی جیادەکات���ەوە‪ ،‬ئاس���اییترین وەزیف���ەی‬ ‫خودئەڤینی���ی ”نارس���یزمی“ سیاس���یی ئەخالقییان���ەی سیاس���ییبونە لەدونیادا‪.‬‬ ‫یەکێکی ترە لەکارە هەرەس���ەرەکییەکانی کێش���ەکە لەوەدای���ە ئ���ەم تێگەیش���تنە‬ ‫ئەم سیاس���ەتمەدارەو ئەو بزوتنەوەیەی کە ئەخالقییە بۆ سیاس���ەت‌و بۆ کەس���ایەتی‬ ‫هیوای گەورەی لەس���ەر هەڵچنیبو‪ .‬لەهەمو سیاس���ەتمەدار بەکۆمەڵ���گای سیاس���یی‬ ‫ئەمانەدا نەوشیروان مستەفا تەواو ناکۆکە ئێم���ە نامۆیە‪ .‬مارەکردنی بەدڕەوش���تیی‌و‬ ‫بەناوەڕۆک‌و ئاڕاستەی کارکردنی سیاسەتی سیاس���ەتکردن لەیەکتری لەکوردس���تاندا س���ەرەڕای ئەو هەم���و فش���ارو نانبڕین‌و‬ ‫باوو بەهەڵس���وکەوتی سیاسییەکانی کورد مارەکردنێک���ی کاتۆلیکییان���ەی ئەبەدییە‪ ،‬ئەشکەنجەدان‌و تەنانەت تیرۆرە سیاسییەی‬ ‫لەدونیای دوای راپەڕیندا‪.‬‬ ‫لەمەش���دا نەوش���یروان پیاوێکی عیسامی‌و کە دوای دروس���تبونی بزوتن���ەوەی گۆڕان‬ ‫خاوەنی کەس���ایەتییەکی ئەس���کێتی بو‪ .‬روبەڕوی ئەندام���ان‌و هەوادارانی مەدەنیی‌و‬ ‫لەکۆتاییەکانی ژیانی���دا بەڕۆحی عابیدێکی دەنگ���دەری پێش���مەرگەی بزوتنەوەک���ەو‬ ‫(‪)٥‬‬ ‫بێگوم���ان گەلێک رای جی���اوازو ناکۆک‌و دینییەوە سیاسەتی دەکرد‪ .‬لەبنەڕەتیشەوە رۆشنبیران‌و رۆژنامەنوس���ان‌و چاالکوانانی‬ ‫دژبەیەک بەرامب���ەر بەقۆناغە جیاوازەکانی ئیشی کەسی سیاس���یی ئەوە نییە دزیی‌و ن���او کۆمەڵ���گای مەدەنیی ب���وەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫ژیان���ی سیاس���یی ئ���ەم سیاس���ەتمەدارە جەردەی���ی‌و تااڵنکاریی بکات‪ ،‬سیاس���ەت‌و سیاس���ەتمەدارە بەعەقڵییەتی تۆڵەو رقی‬ ‫هەی���ە؛ هەندێ���ک بەتاک���ڕەوو دیکتاتۆرو سەرمایە‪ ،‬سیاس���ەت‌و سێکس‌و سیاسەت‌و شەخس���یی سیاس���ەتی دژ بەنەیارەکانی‬ ‫هەندێک���ی ت���ر بەئەندازی���اری راپەڕی���ن‌و م���ردن بەیەک���ەوە گرێب���دات‪ ،‬وەزیف���ەی نەک���رد‪ .‬نەوش���یروان مس���تەفا ئەوەندە‬ ‫کۆماری سەربەس���تیی دایدەنێن‪ ،‬هەندێک سیاس���ەتمەدار ئەوەی���ە بەئەخالقییەت���ی توانای مرۆیی‌و کەرەس���تەی لەبەردەستدا‬ ‫بەڕیفۆرمخوازێک���ی بۆرژوازی���ی‌و هەندێکی بەرپرس���انەوە خەریکی رێکخستنی ژیانی ب���و کە بڕیاڕی ش���ەڕێکی ت���ری خوێناوی‬ ‫ت���ر بەماندێالو گیڤ���ارا‪ ،‬هەندێک بەجەالدو گش���تیی کۆمەڵگاک���ەی بێ���ت بەجۆرێک بدات‌و کۆمەڵگای ئێمە توشی سااڵنێکی تر‬ ‫هەندێک بەپیاوە سپییەکەی ناو سیاسەت‪ ،‬لەدایکبون���ی هەرمنداڵێک لەو کۆمەڵگایەدا لەنەهامەتیی گەورە بکات‪ .‬نەیارەکانیش���ی‬ ‫هەندێک بەس���ەرکردە خاکییەکەو هەندێک بکرێت وەک ئەگەرێکی نوێ بۆ دروستبونی زیاد لەجارێک هەوڵیاندا بەم ئاراس���تەیەدا‬ ‫بیجوڵێنن‪ ،‬بەاڵم ئەو لەدوای دروس���تبونی‬ ‫بەپیاوێکی توندوتیژ‪ .‬بەاڵم هەمو ئەمانە لەو دونیایەکی نوێ وێنابکرێت‪.‬‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانەوە نە بڕوای بەتوندوتیژیی‬ ‫راستییە کەمناکەنەوە کە نەوشیروان تاکە‬ ‫ئەم ئاکارە تایبەتەی نەوشیروان مستەفا هەب���و وەکو کەرەس���تەیەک ب���ۆ گۆڕانی‬ ‫سیاس���ییەکە لەمێ���ژوی دوای راپەڕیندا بۆ‬ ‫ئەوە سیاسەتی نەکرد کە پێی بژیی‪ ،‬بەڵکو لەدانەبڕاندنی سیاس���ەت وەکو ”پیش���ە“ سیاسیی‪ ،‬نە سیاسەتیش بۆ ئەو کردەیەک‬ ‫ئەو بۆ سیاسەت دەژیا‪ .‬ئەو سیاسەتی وەکو لە”ئەخالقی بەرپرس���یارێتیی“‪ ،‬لەدونیای بو نابەرپرسیارانە هەڵس���وکەوتی لەگەڵدا‬ ‫بەرپرسیارێتییەکی ئەخالقیی دەبینیی کە ئێمەدا دەبێ���ت بە بەهایەک���ی ئەخالقیی بکات‌و بەئارەزوی خۆی بڕیاری مەترسیدار‬ ‫خاوەن کۆمەڵێک پرنس���یپ‌و بەهایە‪ ،‬نەک گرن���گ‌و دەگۆڕێت بۆ خاڵ���ی جیاکەرەوە دەربکات‪ .‬بەم مانایە نەوش���یروان مستەفا‬ ‫وەک رێگایەک بۆ گەیش���تن بەدەستکەوت‌و لەنێ���وان ئەوان���ەی بۆ سیاس���ەت دەژین‌و یەکێکە لەو سیاس���ەتمەدارە دەگمەنانەی‬ ‫تەماحی شەخسیی‪ .‬ئاشکرایە هەرکاتێکیش خەمی گش���تیی کۆمەڵ���گا دەیانجوڵێنێت‪ ،‬دونیای دوای راپەڕینی ئێمە کە بەرپرسانە‬ ‫سیاس���ەت دەس���تبەرداری ئەم پرنسیپ‌و بەرامب���ەر بەوان���ەی بەسیاس���ەت دەژین‌و ه���ەم لەژیانی شەخس���یی خۆی���داو هەم‬ ‫بەهایانە بو لەوەدەکەوێت سیاس���ەت بێت‪ ،‬خەمی گیرفانپڕکردن‌و پاوانکردنی دەسەاڵت لەپەیوەندییدا بەژیانی گش���تیی کۆمەڵگاوە‬ ‫سیاس���ەتی کرد‪ .‬هەمو ئەمانەش رەگەزی‬ ‫واتە لەوەدەکەوێ���ت چاالکییەکی هاوبەش ئاڕاستەیاندەکات‪.‬‬ ‫گرنگی ناو مۆدێل‌و کەلەپورێکی سیاس���یی‬ ‫بێت ب���ۆ دروس���تکردنی چوارچێوەیەک بۆ‬ ‫نوێ���ن کە دەکرێت ل���ەدوای مردنی ئەوەوە‬ ‫(‪)٦‬‬ ‫ژیانی گشتیی ناو کۆمەڵگا‪ ،‬بەڵکو دەگۆڕێت‬ ‫ئاکارێکی دیکەی ئەم کەلەپورە سیاسییە گەش���ەو درێژەی���ان پێبدرێ���ت‌و بەزیندو‬ ‫بۆ بزنس‌و بازرگانیکردنێکی هەمەالیەن هەم‬ ‫بۆ کەڵەکردنی دەسەاڵت‌و سامانی سیاسیی کە نەوشیروان لەدوای خۆیەوە جێیهێشتوە‪ ،‬رابگیرێن‌و بۆ ئایندە بگواسترێنەوە‪ .‬یەکێک‬ ‫زیات���ر‪ ،‬هەم ب���ۆ کەڵەکەکردن���ی داهاتی بەپێچەوان���ەی قس���ەی نەیارەکانیی���ەوە‪ ،‬لەو خااڵنەی کە دەکرێت ئومێدی سیاسیی‬ ‫وازهێنان���ە لەتوندوتی���ژی‌و جیاکردنەوەی لەس���ەر بینابکرێ���ت بونی ئ���ەم مۆدێل‌و‬ ‫شەخسیی‌و چێژیی زیاتر‪.‬‬ ‫سیاس���ەتە ل���ەڕق‌و بوغزی تاکەکەس���یی‪ .‬کەلەپورە سیاسییەیە‪.‬‬

‫یەکەمینجاریشە‬ ‫لەمێژوی سیاسیی‬ ‫ئێمەدا سیاسییەک‬ ‫دەمرێت‌و دوای خۆی‬ ‫مۆدێلێکی دەسەاڵت‌و‬ ‫کەلەپورێکی سیاسیی‬ ‫بەجێدەهێڵێت کە‬ ‫دەشێت تاسااڵنێکی تر‬ ‫وەک هێزێک بۆ ئومێدو‬ ‫وەک ئاسۆیەک بۆ‬ ‫گۆڕانکاریی کاربکات‬

‫عوسمان بایده‌میر‪ :‬له‌ده‌ستدان ‌ی نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫كه‌لێنێك ‌ی گه‌ور‌ه ده‌خاته‌ نێو كایه‌ی‌ سیاس ‌ی كورد‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارو كه‌سایه‌تیه‌‬ ‫رۆشنبیریه‌كانی‌ باكوری‌ كوردستان‬ ‫به‌داخن بۆ كۆچی‌ دوایی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا‪ ،‬عوسمان بایده‌میر ده‌ڵێت "به‌‬ ‫له‌ده‌ستدانی‌ خه‌مێكی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌خشیه‌‬ ‫كوردانی‌ چوار پارچه‌ی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫عوس���مان بایده‌می���ر‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫ك���ورد له‌په‌رله‌مانی‌ توركیا س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كۆچی‌ دوایی‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ئه‌و س���ه‌ركرده‌و‬ ‫بیرمه‌ندێكی‌ گه‌وره‌ی‌ كورد بو‪ ،‬له‌ڕابردودا‬ ‫پێش���مه‌رگه‌یه‌كی‌ مه‌زن‌و پاڵپش���تێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ بو بۆ شۆڕش���ی‌ كورد له‌باش���ور‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "له‌ماوه‌ی‌ بیس���ت‌و پێنج ساڵی‌‬ ‫رابردوی‌ حوكمڕانی‌ كورددا‪ ،‬نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا سیاس���یه‌كی‌ به‌ئه‌زمون‌و خاوه‌ن‬ ‫پ���رۆژه‌ی‌ حوكمڕانی‌و چاكس���ازی‌ بو بۆ‬

‫كوردستان‌و به‌له‌ده‌ستدانیشی‌ كه‌لێنێكی‌ نوس���ینه‌كانیه‌وه‌ زیات���ر به‌نه‌وش���یروان‬ ‫گ���ه‌وره‌ ده‌كه‌وێته‌ نێو كایه‌ی‌ سیاس���ی‌ مسته‌فا ئاشنا بوم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من ماوه‌ی هەش���ت س���اڵ‬ ‫كورد به‌گش���تی‌‌و به‌تایبه‌تیش له‌باشوری‌‬ ‫له‌باش���وری‌ كوردس���تان ژی���اوم‌و ل���ه‌و‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ده‌كرێت سود له‌ئه‌زمون‌و فیكرو ماوه‌یه‌شدا ئاشنا بوم له‌گه‌ڵ نوسینه‌كانی‌‌و‬ ‫بی���ری‌ وه‌ربگیرێت بۆ به‌ره‌وپێش���بردنی‌ سودێكی‌ گه‌وره‌یان پێبه‌خشیم‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫ره‌وتی‌ سیاس���ی‌ كوردی‌‪ ،‬له‌ده‌س���تدانی‌ ده‌ڵێم نه‌وشیروان مسته‌فا پێویستیه‌كی‌‬ ‫خه‌مێكی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ به‌خش���یه‌ كوردانی‌ گه‌وره‌ بو بۆ پرۆس���ه‌ی‌ سیاسی‌ كوردو‬ ‫به‌تایبه‌تیش بۆ گه‌شه‌پێدان‌و پێشخستنی‌‬ ‫چوار پارچ ‌هی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫مۆدێل���ی‌ ئۆپۆزس���یۆن له‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫دكتۆر مه‌م‪ ،‬مامۆستای‌ زانكۆو نوسه‌ری‌ كوردس���تان‌و گۆڕانكاری‌ له‌سیس���ته‌می‌‬ ‫باكوری‌ كوردستان‪ ،‬له‌باره‌ی‌ نه‌وشیروان فه‌رمانڕه‌وای���ی‌ چونك���ه‌ ئ���ه‌و له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫مس���ته‌فاوه‌‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د كه‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان���ه‌وه‌ توان���ی‌ خه‌ونی‌‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ مه‌رگی‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا ئۆپۆزسیۆنبون بكاته‌ راستی له‌ئیداره‌ی‌‬ ‫ی حوكمڕانی‌ كوردیدا"‪.‬‬ ‫هه‌مومانی‌ راچڵه‌كاند‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ك���ورد وه‌ك سیاس���یه‌ك ئه‌و ده‌ناس���ن‬ ‫ئه‌حم���ه‌د ئون���ه‌ڵ‪ ،‬نوس���ه‌رو یه‌كێك‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش كوردانی‌ باكور‪ ،‬به‌اڵم الی‌‬ ‫من ئه‌و به‌ده‌ر له‌سیاسی‌‌و سه‌ركرده‌یه‌كی‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌ران���ی‌ وه‌قف���ی‌ ئیس���ماعیل‬ ‫كورد بیرمه‌ندو نوسه‌رێكی‌ مه‌زن بو‪ ،‬ئه‌و بێشكچی‌ له‌باره‌ی‌ نه‌وشیراون مسته‌فاوه‌‬ ‫قه‌ڵه‌مێكی‌ مه‌زن بو‪ ،‬من له‌ڕێگه‌ی‌ كتێب‌و به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "نه‌وش���یروان‬

‫مس���ته‌فا به‌خه‌باتی‌ چه‌ندین ساڵه‌ی‌ پڕ‬ ‫له‌تێكۆشان‌و جوامێری‌ به‌كتێب‌و نوسین ‌ه‬ ‫به‌نرخه‌كان���ی‌ به‌وه‌س���تانه‌وه‌ی‌ ل���ه‌دژی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و به‌هه‌وڵدان بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫كورد توانی‌ ببێته‌ مێژویه‌ك بۆ نه‌وه‌كانی‌‬ ‫داهاتوی‌ كوردو به‌نه‌مری‌ له‌دڵی‌ هه‌مواندا‬ ‫بمێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ئه‌گه‌رچ���ی‌ ل���ه‌ڕوی‌‬ ‫ته‌مه‌ن���ه‌وه‌ به‌ته‌مه‌ن بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ڕوی‌‬ ‫فیكریه‌وه‌ پێش���ه‌نگ‌و رێنوێنی‌ گه‌نجان‌و‬ ‫الوان ب���و‪ ،‬داكۆكیكاری‌ ماف���ی‌ هه‌ژاران‬ ‫بو هه‌وڵیده‌دا بۆ به‌دیهێنانی‌ یه‌كس���انی‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ دیموكراسی‌‪ ،‬ئه‌و هه‌میشه‌‬ ‫له‌خه‌می‌ كوردستاندا بو"‪.‬‬ ‫فوئاد ئونه‌ن‪ ،‬چاالكوان‌و رۆش���نبیری‌‬ ‫كورد له‌ئیسته‌نبوڵ له‌باره‌ی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فاوه‌ بۆ ئاوێنه‌ وتی‌ "ئیتر پارچه‌یه‌ك‬ ‫له‌مێژوی‌ ئێمه‌ پارچه‌یه‌ك له‌تێكۆش���انی‌‬ ‫ئێمه‌ ئاوابو‪ ،‬له‌‪ 50‬س���اڵی‌ رابردودا وه‌ك‬ ‫پێش���مه‌رگه‌یه‌ك وه‌ك خه‌باتكارێك وه‌ك‬

‫سه‌ركرده‌یه‌ك له‌پێناوی‌ ئازادی‌‌و رزگاری‌‌و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس���تان تێكۆش���انی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ده‌كردو ته‌مه‌نی‌ خۆی‌ به‌خش���ی‌‬ ‫بۆ ئازادی‌ كوردس���تان‪ ،‬ئه‌و به‌جیاوازی‌‬ ‫فیكری‌‌و به‌جی���اوازی‌ تێڕوانینی‌ له‌كاری‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و حوكمڕانی‌ به‌رده‌وام جێگه‌ی‌‬ ‫نیق���اش‌و هه‌ندێ���ك جاری���ش جێ���گای‌‬ ‫ره‌خنه‌بو له‌الی���ه‌ن نه‌یاره‌كانیه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئ���ه‌و به‌س���ودوه‌رگرتن له‌ڕه‌خن���ه‌كان‌و‬ ‫به‌ب���ێ‌ گوێدانه‌ به‌ربه‌س���ته‌كان س���وربو‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ده‌یویس���ت‌و دواجاریش‬ ‫س���ه‌ركه‌وتنی‌ به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬سه‌ركه‌وتن‬ ‫له‌هێنانه‌كایه‌ی‌ ئه‌زمونێكی‌ نوێ‌ له‌كاری‌‬ ‫سیاسی‌ له‌كوردستانی‌ باشورو دواجاریش‬ ‫سه‌ركه‌وتن له‌به‌ده‌ستهێنانی‌ پشتیوانی‌‌و‬ ‫پاڵپش���تی‌ به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌هاواڵتیانی‌‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌م���ڕۆش له‌س���اته‌وه‌ختی‌‬ ‫مه‌رگیدا ئه‌و راستیه‌مان به‌چاوی‌ خۆمان‬ ‫بینی‌"‪.‬‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫پێویستیه‌ك ‌ی گه‌ور‌ه بو‬ ‫بۆ پرۆسه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫كوردو به‌تایبه‌تیش‬ ‫بۆ گه‌شه‌پێدان‌و‬ ‫پێشخستنی‌ مۆدێل ‌ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫ملمالنێی مێژوویی شیوعی‌و ئیسالمیه‌كان سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬موسته‌فا حه‌بیب‬ ‫له‌نێو ئه‌و قه‌یرانه‌نه‌ی چه‌ند ساڵێكه‌ عێراق‬ ‫تێیاندا ده‌ژی‪ ،‬به‌م دواییانه‌ نیشانه‌كانی‬ ‫ملمالنێیه‌كی نوێ له‌نێوان شیوعیه‌كان‌و‬ ‫ئیسالمیه‌كاندا ده‌ركه‌وتوون‌و مێژووی‌ نیو‬ ‫سه‌د‌ه له‌مه‌وبه‌ر خۆی‌ دووباره‌ ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌فته‌ی راب���ردوو گرووپێك���ی چه‌كداری‬ ‫نه‌ناس���راو حه‌وت چاالكوانی مه‌ده‌نی گه‌نجی‬ ‫له‌ش���وێنی نیش���ته‌جێبوونیان له‌شوقه‌یه‌كی‬ ‫بچووك���ی ناوچه‌ی س���ه‌عدون له‌ناوجه‌رگه‌ی‬ ‫به‌غ���دای پایته‌خ���ت رفاند‪ ،‬دوای س���ێ رۆژ‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی ناوخ���ۆ رایگه‌یاند ك���ه‌ به‌هه‌وڵی‬ ‫قاس���م ئه‌عره‌جی وه‌زیر ئازادك���راون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫س���ه‌یر له‌وه‌دایه‌ ئه‌و الیه‌نه‌ی ئاش���كرا نه‌كرد‬ ‫ك ‌ه رفاندنه‌كه‌ی جێبه‌جێ كردوو‌ه ك ‌ه ئه‌وه‌ش‬ ‫په‌نجه‌ی تۆمه‌ت بۆ گرووپه‌ ش���یعه‌كان درێژ‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چاالكوانه‌كانیش له‌دوای ئازادكردنیان‬ ‫باس���یان ل���ه‌وه‌ ك���ردووه‌ ك���ه‌ دووچ���اری‬ ‫ئه‌شكه‌نجه‌دان بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌و گه‌نج���ه‌ رفێندراوانه‌ س���ه‌ر‬ ‫ب���ه‌ حزبی ش���یوعی عێراقن كه‌ پش���تیوانی‬ ‫خۆیشاندانانه‌كان ده‌كات بۆ داوای چاكسازی‬ ‫سیاس���ی له‌واڵت���دا ده‌كات‪ ،‬هه‌روه‌ها حزبی‬ ‫ش���یوعی رێبه‌رایه‌تی هاوپه‌یمانییه‌ك ده‌كات‬ ‫له‌چه‌ند رێكخراو‌و كه‌س���ایه‌تیه‌كی ناحكومی‬ ‫به‌ناوی "ره‌وتی مه‌ده‌نی" كه‌ داوای هێنانه‌ئارای‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی مه‌ده‌نی ده‌كات‪.‬‬ ‫مانگ���ی راب���ردووش چه‌ن���د چه‌كدارێكی‬ ‫نه‌ناس���راو ب���ه‌دوو بۆم���ب هێرش���یان كرد‌ه‬ ‫س���ه‌ر باره‌گای حزبی ش���یوعی له‌پارێزگای‬ ‫دیوانی���ه‌ی باش���ووری واڵت ئه‌وی���ش دوای‬ ‫چه‌ند سه‌عاتێك له‌وتنه‌وه‌ی چه‌ند دروشمێك‬ ‫له‌الیه‌ن خوێندكارانی زانكۆی شاره‌ك ‌ه له‌ دژی‬ ‫س���ه‌ردانه‌كه‌ی قه‌یس خه‌زعه‌لی سه‌ركرده‌ی‬ ‫بزووتن���ه‌وه‌ی "عه‌س���ائیبی ئه‌هلی حه‌ق" بۆ‬ ‫زانكۆك ‌ه له‌میانی ئاهه‌نگێكدا كه‌ بۆ پشتیوانی‬ ‫هێزه‌كانی "حه‌شدی شه‌عبی" رێكخرابوو‪.‬‬ ‫حزبی شیوعی میلیشیاكانی به‌و‌ه تۆمه‌تبار‬ ‫كرد كه‌ له‌پشت ئه‌و رووداوه‌وه‌ن به‌بێ ئه‌وه‌ی‬ ‫ناوی���ان بهێنێت‪ ،‬هه‌رچه‌ندیش "عه‌س���ائیبی‬ ‫ئه‌هل���ی ح���ه‌ق" به‌رپرس���یارێتی خ���ۆی ل ‌ه‬ ‫رووداوه‌ك���ه‌ ره‌تك���رده‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاته‌كه‌ی‌و‬ ‫روودان���ی ل���ه‌ پارێزگایه‌ك���ی شیعه‌نش���یندا‬ ‫دووپاتی ده‌كاته‌و‌ه به‌شێوه‌یه‌ك بوار بۆ گومان‬ ‫ناهێڵێته‌وه‌ كه‌ رووداوه‌كه‌ مۆركێكی سیاسی‬

‫هه‌یه‌ به‌تایبه‌تی ك ‌ه یه‌كێك له‌و خوێندكارانه‌ی‬ ‫دروشمیان له‌دژی خه‌زعه‌لی وتوه‌ته‌وه‌ نزیك ‌ه‬ ‫ل ‌ه حزبی شیوعی‪.‬‬ ‫چه‌ن���د رۆژێك��� ‌ه له‌نێ���و عێراقیه‌كان���دا‬ ‫شه‌ڕه‌قس���ه‌یه‌ك ل���ه‌ ت���ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫له‌نێ���وان دوو به‌ره‌دا له‌ئارادای���ه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫ره‌خن ‌ه ل���ه‌ حزبه‌ ئیس�ل�امی ‌ه فه‌رمانڕه‌واكان‬ ‫ده‌گرێت‌و به‌رپرس���یارێتی وێرانبوونی واڵت‌و‬ ‫خراپی ب���ار‌و گوزه‌ران ده‌خاته‌ ئه‌س���تۆیان‪،‬‬ ‫هاوكات به‌ره‌كه‌ی دیكه‌ الیه‌نی به‌رامبه‌ر به‌و‌ه‬ ‫تۆمه‌تب���ار ده‌كات كه‌ دژی ئاینی ئیس�ل�امن‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێت بێ باوه‌ڕی‌و ب���ێ ئابڕوویی له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی عێراقیدا باڵوبكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئامرازه‌كانی ئه‌و شه‌ڕه‌ ئه‌لكترۆنیه‌ له‌گرته‌ی‬ ‫ڤیدیۆیی‌و وت���ار‌و باڵوكراوه‌كان خاڵی نین ل ‌ه‬ ‫گوتاری رق‌و كینه‌ئامێزی هه‌ردووال‪ ،‬بۆ نموون ‌ه‬ ‫چه‌ند گرته‌یه‌ك���ی ڤیدیۆیی باڵوبوونه‌ته‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫تێیاندا پیاوانی ئاینی به‌ زمانێكی توندڕه‌وان ‌ه‬ ‫وتار ده‌ده‌ن‌و هێرش ده‌كه‌ن سه‌ر ئه‌وه‌ی ناوی‬ ‫ده‌نێن "هه‌ڵس���وكه‌وتی نا ئه‌خالقی" له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌گه‌نجه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌یان‬ ‫وتاری���ش باڵوبوونه‌ته‌وه‌ كه‌ هێ���رش ده‌كه‌ن ‌ه‬ ‫س���ه‌ر ره‌وتی مه‌ده‌نی ل���ه‌واڵت‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫حزبی شیوعی‪ ،‬به‌ره‌كه‌ی دیكه‌ش هه‌مان شت‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫نه‌س���یر كازم ك ‌ه یه‌كێك��� ‌ه له‌چاالكوانانی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و ماوه‌ی دوو س���اڵه‌ ب���ه‌ به‌رده‌وامی‬ ‫به‌شداری له‌و خۆپیش���اندان ‌ه جه‌ماوه‌رییانه‌دا‬ ‫ده‌كات كه‌ داوای چاكسازی سیاسی ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌"نیقاش"ی وت "هه‌ندێك حزبی ئیس�ل�امی‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ن ب ‌ه بێ باوه‌ڕی‌و ب ‌ه باوه‌ڕنه‌بوون‬ ‫به‌ ئای���ن تۆمه‌تبارمان بكه‌ن ت���ا ناوبانگمان‬ ‫بزڕێنن له‌به‌رده‌م رایگشتی عێراقدا"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێ���ت "راس���ته‌ چه‌ن���د‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌كی دی���اری حزب���ی ش���یوعی‬ ‫رێبه‌رایه‌تی خۆپیش���اندانه‌كان ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ته‌نی���ا ش���یوعیه‌كان نین كه‌ خۆپیش���اندان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونك���ه‌ ده‌ی���ان كه‌س���ایه‌تی‌و‬ ‫رێكخراوی كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی هه‌ن به‌شداری‬ ‫خۆپیشاندان ده‌كه‌ن‌و ته‌نانه‌ت پیاوانی ئاینی‬ ‫سه‌ربه‌خۆش���یان تێدایه‌‪ ،‬به‌اڵم پالنێك هه‌ی ‌ه‬ ‫ب���ۆ له‌ناوبردنی خۆپیش���اندانه‌كان له‌ڕێگه‌ی‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌كردن له‌خۆپیشانده‌رانه‌وه‌‪ ،‬هه‌مووان‬ ‫ده‌زانن كێ حه‌وت چاالكوانه‌ گه‌نجه‌كه‌‌و پێش‬ ‫ئه‌وانیش ژن ‌ه رۆژنامه‌نووس ئه‌فراح ش���ه‌وقی‬ ‫رفان���دووه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌س بوێ���ری ئه‌وه‌ی نیی ‌ه‬ ‫تۆمه‌تباریان بكات"‪.‬‬

‫خۆپیشاندانی‌ خه‌ڵكی‌ به‌غدا له‌گۆڕه‌پانی‌ ته‌حریر دژی‌ نه‌بوونی‌ خزمه‌تگوزاری‌‬ ‫ملمالنێیه‌كی مێژوویی‬ ‫ی���اده‌وه‌ری عێراق یه‌ك���ه‌م ملمالنێی نێوان‬ ‫شیوعیه‌كان‌و ئیس�ل�امییه‌كان له‌ ناوه‌ڕاستی‬ ‫سه‌ده‌ی رابردوودا ده‌گێڕێته‌و‌ه له‌دوای گۆڕانی‬ ‫رژێمی حوكم ل ‌ه عێراق له‌ رژێمی پاشایه‌تیه‌و‌ه‬ ‫بۆ كۆماری له‌ س���اڵی ‪1958‬دا به‌ڕیبه‌رایه‌تی‬ ‫چه‌ند ئه‌فس���ه‌رێكی س���وپا ب ‌ه سه‌ركردایه‌تی‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم قاسم‌و به‌ پشتیوانیه‌كی گه‌وره‌ی‬ ‫حزبی ش���یوعی ك���ه‌ ئ���ه‌وكات به‌هێزترین‌و‬ ‫به‌رباڵوترین ح���زب بوو ل��� ‌ه واڵت‌و ناوچه‌ی‬ ‫عه‌ره‌بیدا‪.‬‬ ‫ل��� ‌ه ئه‌نجام���ی به‌رفراوانبوونی ش���ه‌پۆلی‬ ‫شیوعی ل ‌ه كۆمه‌ڵگه‌ی عێراقی‌و گه‌یشتنی ب ‌ه‬ ‫پارێزگا گوندنشینه‌كانی باشووریشدا یه‌كه‌مین‬ ‫بیر له‌مێژوو مه‌زهه‌بی شیعه‌دا بۆ دامه‌زراندنی‬ ‫حزبێكی سیاس���ی له‌ شاری نه‌جه‌ف له‌دایك‬ ‫بوو كه‌ پێشتر به‌رهه‌ڵستی به‌شداری له‌ كاری‬ ‫سیاسیدا ده‌كرد‪ ،‬له‌ ساڵی ‪1960‬یشدا حزبی‬ ‫"ده‌عوه‌ی ئیسالمی" دامه‌زرا كه‌ له‌دوای ساڵی‬ ‫‪ 2003‬گه‌یشت ‌ه حوكم له‌ واڵتدا‪.‬‬ ‫ئه‌ده‌بیات���ی حزبی "ده‌عوه‌ی ئیس�ل�امی"‬ ‫ئه‌وه‌م���ان پێده‌ڵێت كه‌ ئامانجی س���ه‌ره‌كی‬ ‫حزبه‌ك���ه‌ رووبه‌ڕووبوون���ه‌وه‌ی هه‌ڵكش���انی‬ ‫ش���ه‌پۆلی به‌گوڕ‌وتینی ش���یوعی ب���ووه‌ ك ‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی عێراقی گرتبووه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كاته‌ش‬ ‫ش���یوعیه‌كانی عێراق جومگه‌كانی حوكمیان‬ ‫ل���ه‌ واڵت���دا كۆنترۆڵ كردبوو ت���ا ئه‌و كاته‌ی‬ ‫حزبی "به‌عسی عه‌ره‌بی سۆشیالیست" له‌سه‌ر‬

‫گۆڕه‌پانی سیاسی عێراق ده‌ركه‌وت‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌ دیارترین پیاوانی ئاینی ش���یع ‌ه‬ ‫له‌و كاته‌دا موحسین حه‌كیم بوو (ك ‌ه باپیری‬ ‫عه‌ممار حه‌كیم سه‌رۆكی ئێستای ئه‌نجومه‌نی‬ ‫بااڵی ئیس�ل�امیه‌) یه‌كه‌م فه‌توای له‌ س���اڵی‬ ‫‪ 1961‬دا ده‌ركرد ك ‌ه یه‌كه‌م فه‌توای ئاشكرای ‌ه‬ ‫له‌ مه‌رجه‌عێكی ش���یعه‌وه‌ كاتێك وتی "بوون ‌ه‬ ‫ئه‌ندام له‌ حزبی ش���یوعیدا رێگه‌پێدراو نیی ‌ه‬ ‫چونكه‌ ئه‌و كاره‌ بێ باوه‌ڕییه‌"‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ گه‌یش���تنی حزبی به‌عس���یش ب ‌ه‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت له‌ ساڵی ‪1963‬دا ملمالنێی نێوان‬ ‫شیوعیه‌كان‌و ئیس�ل�امیه‌كان راوه‌ستا كاتێك‬ ‫حزبی به‌عس ده‌س���تیكرد ب���ه‌ دژایه‌تیكردنی‬ ‫هه‌ردووالی���ان له‌پێناو ده‌س���تگرتن به‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌سه‌اڵتدا‪ ،‬دوای چه‌ند ساڵێكش توانی حزب ‌ه‬ ‫ركابه‌ره‌كان قه‌ده‌غ ‌ه بكات‌و عێراق كه‌وت ‌ه ژێر‬ ‫حوكمی یه‌ك حزبه‌وه‌‪.‬‬ ‫ملمالنێك ‌ه سه‌رله‌نوێ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫دوای نیو س���ه‌ده‌ س���ه‌رله‌نوێ ملمالنێك ‌ه‬ ‫له‌نێ���وان ش���یوعیه‌كان‌و ئیس�ل�امیه‌كاندا‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مجاره‌ ئیس�ل�امیه‌كان‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتیان كۆنترۆڵ كردووه‌ ل��� ‌ه كاتێكدا‬ ‫ش���یوعیه‌كان‌و مه‌ده‌نیه‌كان نوێنه‌رایه‌تیه‌كی‬ ‫سیاس���ی به‌هێز‌و كاریگه‌ری���ان له‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌ماندا نییه‌‪.‬‬ ‫جاب���ر محه‌م���ه‌داوی كه‌ پیاوێك���ی ئاینی ‌ه‬ ‫وانه‌ی مه‌زهه‌بی ش���یع ‌ه ده‌ڵێته‌وه‌ ل ‌ه نه‌جه‌ف‬ ‫به‌ "نیق���اش"ی وت "گومانی تێ���دا نییه‌ كه‌‬ ‫مه‌ترس���ی باڵوبوونه‌وه‌ی دیارده‌ی بێباوه‌ڕی‬

‫ل ‌ه كۆمه‌ڵگ���ه‌دا هه‌ی���ه‌ وه‌ك ده‌رئه‌نجامێكی‬ ‫پێش���بینیكراوی ده‌ركه‌وتنی داعش ك ‌ه كاری‬ ‫بۆ ش���ێواندنی وێنه‌ی ئیس�ل�ام ك���رد‪ ،‬چه‌ند‬ ‫مانگێكه‌ تێبین���ی زیادبوونی ژماره‌ی گه‌نج ‌ه‬ ‫بێباوه‌ڕه‌كانم���ان ك���ردووه‌ ك��� ‌ه به‌ئاش���كرا‬ ‫بیروباوه‌ڕه‌كانیان له‌ ت���ۆڕ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‬ ‫باڵوده‌كه‌ن���ه‌وه‌‌و كار بۆ س���ووكایه‌تیكردن ب ‌ه‬ ‫زۆرینه‌ی كۆمه‌ڵگ ‌ه ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌داوی دووپات���ی ده‌كات���ه‌و‌ه ك��� ‌ه‬ ‫مه‌رجه‌عیه‌تی بااڵی ئاینی به‌ س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫عه‌لی سیس���تانی به‌توندی به‌كارهێنانی هێز‬ ‫له‌دژی هه‌ركه‌سێك به‌هۆی بیروباوه‌ڕه‌كانیه‌و‌ه‬ ‫ره‌تده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پیاوان���ی ئاینی دیكه‌‌و‬ ‫گرووپ���ی چه‌كدار ه���ه‌ن ك���ه‌ گوتاره‌كانیان‬ ‫هاندان‌و رق‌وكین���ه‌ له‌خۆده‌گرێت ك ‌ه ئه‌وه‌ش‬ ‫قبوڵك���راو نیه‌‪ ،‬ه���ۆكاری ئ���ه‌وه‌ش الوازی‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و بێتواناییه‌تی له‌وه‌ی ته‌نیا چه‌ك‬ ‫له‌ده‌ستی ده‌وڵه‌تدا بهێڵێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ملمالنێ���ی نوێ���ی نێ���وان ش���یوعیه‌كان‌و‬ ‫ئیسالمیه‌كان له‌گه‌ڵ سه‌رهه‌ڵدانی خۆپیشاندان ‌ه‬ ‫جه‌ماوه‌ریی���ه‌ به‌رفراوانه‌كان ب���ۆ داواكردنی‬ ‫چاكسازی سیاسی ل ‌ه ‪31‬ی ته‌مموزی ‪2015‬دا‬ ‫ده‌ستیپێكرد‪ ،‬خۆپیش���اندانه‌كانیش له‌الیه‌ن‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌ك���ی به‌رفراوان���ه‌وه‌ پش���تیوانی‬ ‫كرا كه‌ حزبی ش���یوعی‌و چه‌ند چاالكوانێكی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و رێكخراوی ناحكومی له‌خۆ گرتبوو‪،‬‬ ‫خۆپیش���انده‌رانیش ئه‌وكات ئه‌و دروشمه‌یان‬ ‫به‌رزكردب���ووه‌وه‌ ك���ه‌ حزب���ه‌ ئیس�ل�امی ‌ه‬ ‫فه‌رمانڕه‌واكانی نیگه‌ران كرد ئه‌ویش ده‌ڵێت‬

‫"به‌ناوی ئاین���ه‌و‌ه دزه‌كانی دزییان لێكردین"‬ ‫وات���ه‌ حزب���ه‌ ئیس�ل�امیه‌كان ئاینی���ان وه‌ك‬ ‫هۆكارێ���ك به‌كارهێنا بۆ دزیك���ردن له‌گه‌لی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫له‌یه‌كه‌م لێدوانی سیاسیه‌ ئیسالمیه‌كانیش‬ ‫له‌باره‌ی خۆپیش���اندانه‌كانه‌وه‌‪ ،‬نوری مالیكی‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیرانی پێش���وو هۆش���داری دا‌و‬ ‫وتی‪" :‬هه‌ندێك ده‌یانه‌وێت خۆپیش���اندانه‌كان‬ ‫بدزن بۆئ���ه‌وه‌ی رێچكه‌كه‌ی بگ���ۆڕن له‌دژی‬ ‫ئاین‌و پیاوان���ی ئاینی‌و مه‌رجه‌ع ‌ه ئاینیه‌كان‌و‬ ‫بزووتنه‌وه‌ ئیسالمیه‌كان"‪.‬‬ ‫ه���اوكات گرووپ���ه‌ ش���یعه‌كان له‌وان���ه‌ش‬ ‫"عه‌س���ائیبی ئه‌هل���ی ح���ه‌ق" هه‌وڵیان���دا‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان په‌رت بكه‌ن له‌ڕێی راگه‌یاندنی‬ ‫به‌شداریكردنیان تێیدا‪ ،‬له‌و رووه‌شه‌و‌ه قه‌یس‬ ‫خه‌زعه‌لی سه‌ركرده‌ی بزووتنه‌وه‌ك ‌ه له‌وته‌یه‌كی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنیدا پێكهێنانی "حه‌ش���دی شه‌عبی‬ ‫مه‌ده‌نی" راگه‌یاند ئه‌ویش هه‌مان ئه‌و ناوه‌ی ‌ه‬ ‫له‌و گرووپه‌ ش���یعانه‌ نراوه‌ ك ‌ه له‌دژی داعش‬ ‫ده‌جه‌نگن له‌گه‌ڵ زیادكردنی ناوی "مه‌ده‌نی"‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئامانجه‌كانی سه‌ربازی نین‪.‬‬ ‫پ���اش چه‌ن���د مانگێك���ی كه‌می���ش‬ ‫له‌ده‌ستپێكردنی خۆپیشاندانه‌كان ل ‌ه ته‌مموزی‬ ‫‪2015‬دا ژماره‌ی خۆپیشانده‌ران به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر كه‌میك���رد‌و وای لێه���ات كاریگه‌ری���ان‬ ‫نه‌مێنێ���ت‪ ،‬تا ئه‌و كاته‌ی موقته‌دا س���ه‌دری‬ ‫سه‌ركرده‌ی ره‌وتی سه‌دری شیع ‌ه له‌ نیسانی‬ ‫‪2016‬دا هه‌مووانی سه‌رسام كرد كاتێك داوای‬ ‫له‌س���ه‌دان هه‌زار له‌ الیه‌نگرانی كرد به‌شداری‬ ‫له‌ خۆپیش���اندان ‌ه جه‌ماوه‌رییه‌كاندا بك ‌هن‌و بۆ‬ ‫یه‌كه‌می���ن جار له‌ رووداوێك���ی مێژووییدا ك ‌ه‬ ‫له‌ ی���ادی عێراقییه‌كان ناچێت‪ ،‬هه‌ڵیانكوتای ‌ه‬ ‫س���ه‌ر ناوچه‌ی س���ه‌وز‌و بین���ای په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ئیتر ل���ه‌و كات���ه‌و‌ه هاوپه‌یمانیه‌كی ده‌گمه‌ن‬ ‫هاته‌ئاراو‌ه له‌نێوان بزووتنه‌وه‌یه‌كی ئیسالمی‬ ‫شیعه‌‌و بزووتنه‌وه‌یه‌كی مه‌ده‌نیدا ك ‌ه هه‌ڵگری‬ ‫بیروباوه‌ڕی عه‌لمانیه‌ت‌و ده‌وڵه‌تی مه‌ده‌نیه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م رۆژان���ه‌دا خۆپیش���اندانه‌كان له‌هه‌ر‬ ‫كاتێكی ت���ر به‌هێزتر بوون‌و هه‌موو رۆژانێكی‬ ‫هه‌ینی به‌ه���ه‌زاران ك���ه‌س ل ‌ه ناوه‌ڕاس���تی‬ ‫گۆڕه‌پان���ی ته‌حری���ر كۆده‌بن���ه‌وه‌‌و بوونه‌ت ‌ه‬ ‫هێزێك���ی كاریگ���ه‌ر له‌ ژیانی سیاس���یدا‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونه‌ش هه‌فته‌ی رابردوو په‌رله‌مان هه‌وڵیدا‬ ‫ده‌نگ له‌س���ه‌ر یاسای "رێكخس���تنی ئازادی‬ ‫بی���روڕا‌و خۆپیش���اندانی ئاش���تیانه‌" بدات‪،‬‬ ‫به‌اڵم په‌رله‌مانتاره‌كان به‌هۆی ئه‌و گوش���ار‌ه‬ ‫جه‌ماوه‌ریه‌ زۆره‌و‌ه لێی پاشگه‌زبوونه‌وه‌‪.‬‬

‫ئێمه‌ به‌شێكین له‌گه‌ل ‌ی توركیا‬

‫وته‌بێژی‌ به‌ره‌ی‌ توركمانی‌ عێراق‪ :‬خه‌ونی‌ توركمانه‌كان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ركوك ببێته‌ هه‌رێمێك ‌ی سه‌ربه‌خۆ‬ ‫نیقاش‪ ،‬شااڵو محەمەد‬ ‫وته‌بێژی‌ به‌ر‌هی‌ توركمانی‌ عێراق‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت له‌ئێستادا ئاماده‌كار ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن بۆ نوسینه‌وه‌ی‌ پرۆژه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ كه‌ركوك‌و گۆڕینی‌ قه‌زاكانی‌‬ ‫ته‌له‌عفه‌رو دوزخورماتوو بۆ پارێزگا‪.‬‬ ‫عه‌لی‌ مه‌ه���دی‌ وته‌بێژی‌ به‌ره‌ی‌ توركمانی‌‬ ‫عێراق‌و ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك‬ ‫ك���ه‌ به‌ره‌كه‌ی‌ له‌ش���ه‌ش حزب���ی‌ توركمانی‌‬ ‫عێراق���ی‌ پێكهات���ووه‌ ل���ه‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا‬ ‫له‌گه‌ڵ (نیقاش)دا باسی‌ له‌پرسی‌ هه‌ڵكردنی‌‬ ‫ئااڵی‌ كوردستان له‌ ده‌موده‌زگا حكومیه‌كانی‌‬ ‫كه‌رك���وك‌و هه‌ڵبژاردنی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگاو‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان له‌گه‌ڵ حزبه‌ كوردستانیه‌كان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫رۆژ ‌ی ‪28‬ی‌ ئازاری‌ راب���ردوو ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك بڕی���اری‌ هه‌ڵكردنی‌‬ ‫ئااڵی‌ كه‌ركوكی���دا له‌س���ه‌ر داموده‌زگاكانی‌‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش ناڕه‌زایی‌ هێزه‌ توركمانی‌‌و‬ ‫عه‌ره‌بییه‌كانی‌ لێكه‌وته‌وه‌‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬ماوه‌ی‌ رابردوو له‌چه‌ند لێدوانێكی‌‬ ‫رۆژنامه‌نووس���یدا وتت���ان ش���ه‌ش مانگ���ه‌‬ ‫توركمانه‌كان كراونه‌ته‌ ئامانج مه‌به‌ستت چی‌‬ ‫بووه‌ له‌و قسه‌یه‌؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬به‌ئامانجكردنی توركمانه‌كان‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌كه‌ركوك ته‌نیا له‌ش���ه‌ش مانگی‬ ‫راب���ردوودا نه‌ب���ووه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌دوای س���اڵی‌‬ ‫‪2003‬وه‌ توركمان ده‌كرێته‌ ئامانجی سیاسی‌و‬ ‫باجی‌ بۆچوونه‌ سیاسیه‌كانمان ده‌ده‌ین‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬به‌اڵم الیه‌نی‌ به‌رامبه‌ریش به‌ئێوه‌‬ ‫ده‌ڵێت كه‌ ته‌نیا بۆ راكێشانی‌ هه‌ست‌و سۆزی‌‬ ‫خه‌ڵك دوو به‌ره‌كی‌ له‌كه‌ركوكدا ده‌خولقێنن‪،‬‬ ‫بۆچوونی‌ ئێوه‌ چییه‌؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬نه‌خێ���ر وانیه‌‪ ،‬له‌كه‌ركوك‬ ‫چه‌ن���د حزب‌و الیه‌نێ���ك هه‌ی���ه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ش���اره‌كه‌ به‌كوردس���تانه‌وه‌ بلكێنن‪ ،‬ئێمه‌ش‬

‫ره‌تی‌ ده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێم���ه‌ پرۆژه‌ی‬ ‫هه‌رێم���ی كه‌ركوكم���ان پ���ێ‌ په‌س���ه‌نده‌‪،‬‬ ‫پالنه‌ك���ه‌ی‌ ئێم���ه‌ ئه‌وه‌یه‌ دۆخی ش���اره‌كه‌‬ ‫ئاس���اییبێته‌وه‌و خه‌ڵك���ه‌ ئاواره‌كراوه‌ك���ه‌ی‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم قبوڵنه‌ك���راو ته‌نیا ئاواره‌‬ ‫ك���ورده‌كان ده‌گه‌ڕێندرێن���ه‌وه‌‪ ،‬تاوه‌ك���و‬ ‫ئێس���تا ملیۆنێ���ك دۆنم زه‌وی كش���توكاڵی‬ ‫توركمان ك���ه‌ له‌خاوه‌نه‌كانی���ان داگیركراوه‌‬ ‫نه‌گه‌ڕێندراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هۆكاره‌كاشی بۆ الوازی‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ن���دو خراپی په‌یوه‌ندییه‌كانی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئی���داره‌ی پارێ���زگای‌ كه‌رك���وك‬ ‫ده‌گه‌رێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬به‌ره‌ی توركمانی چی چاره‌سه‌رێكی‬ ‫هه‌یه‌ بۆ پرسی توركمان له‌كه‌ركوكدا؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬ئێمه‌ ده‌ڵێین ده‌بێت سه‌ره‌تا‬ ‫كه‌رك���وك به‌س���ه‌رجه‌م پێكهاته‌كانیی���ه‌وه‌‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ تیرۆر بپارێزین‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌پۆلیس‌و‬ ‫سوپا ده‌كرێت كه‌ له‌س���ه‌رجه‌م پێكهاته‌كان‬ ‫پێكبهێندرێ���ت به‌رێ���ژه‌ی له‌س���ه‌دا ‪ 32‬بۆ‬ ‫ك���وردو توركمان‌و عه‌ره‌ب‌و له‌س���ه‌دا ‪4‬یش‬ ‫بۆ مه‌سیحیه‌كان‪ ،‬له‌س���اڵی ‪ 2006‬ئه‌مه‌مان‬ ‫خس���ته‌ڕوو هه‌روه‌ه���ا داوامانكرد پۆس���تی‬ ‫فه‌رمانگه‌كانیش به‌و رێژه‌یه‌ دابه‌ش���بكرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بۆچوونه‌كانمان له‌الی���ه‌ن عه‌قڵێكی‌‬ ‫دیكتاتۆرییه‌وه‌ ره‌تده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬له‌نێو چاره‌س���ه‌ركه‌تاندا باس���ی‌‬ ‫هێزی‌ پێش���مه‌رگه‌ت نه‌كرد‪ ،‬له‌كاتێكدا كورد‬ ‫ده‌ڵێ���ت مه‌له‌ف���ی ئه‌منی كه‌رك���وك له‌ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی پێشمه‌رگه‌دایه‌؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬مه‌له‌ف���ی ئه‌منی كه‌ركوك‬ ‫ده‌بێت به‌هاوبه‌ش���ی به‌ڕێوه‌ببرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ناكۆك���ی له‌نێ���وان دوو حزبه‌ س���ه‌ره‌كییه‌‬ ‫كوردیه‌كه‌ (یه‌كێت���ی‌‌و پارتی‌) هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫هێش���تا رێ���ك نه‌كه‌وت���وون له‌نێ���و ده‌زگا‬ ‫ئه‌منییه‌كانی‌ خۆیاندا‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬به‌اڵم یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ س���وورن‬ ‫له‌س���ه‌ر مان���ه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫له‌كه‌ركوك؟‬

‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬هه‌موو هێزێكی س���ه‌رباز ‌ی‬ ‫س���نوورو ئه‌ركێك���ی دیاریك���راوی‌ هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫هێزه‌كانی پێش���مه‌رگه‌ش ئه‌ركیان پاراستنی‬ ‫سنوری هه‌رێمی كوردس���تانه‌‪ ،‬كه‌ركوكیش‬ ‫ناوچه‌یه‌كی‌ جێناكۆكه‌و به‌ش���ێك نییه‌ له‌و‬ ‫سنووره‌ دیاریكراوه‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬به‌پێ���ی زانیاریی���ه‌كان هێ���زه‌‬ ‫توركمان���ه‌كان رێككه‌وت���ون له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌پارێزگاكردنی ه���ه‌ردوو قه‌زای ته‌له‌عفه‌رو‬ ‫دوزخورمات���وو ئه‌مه‌ش وه‌ك ئاماده‌كارییه‌ك‬ ‫بۆ راگه‌یاندنی هه‌رێم���ی توركمانی‪ ،‬تاچه‌ند‬ ‫راست ‌ه ؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬هه‌موو نه‌ته‌وه‌یه‌ك خاوه‌نی‌‬ ‫پرۆژه‌ی تایبه‌ت به‌خۆیه‌تی‌‪ ،‬ئێمه‌ش ماوه‌ی‬ ‫‪ 10‬ساڵه‌ پالن داده‌رێژین‌و هه‌وڵی بۆ ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش ئه‌وه‌یه‌ ته‌له‌عف���ه‌رو دوزخورماتوو‬ ‫بكرێت���ه‌ دوو پارێ���زگاو كه‌ركوكیش بكرێته‌‬ ‫هه‌رێمێك���ی س���ه‌ربه‌خۆ‪ ،‬ئه‌م���ه‌ خه‌ون���ی‬ ‫توركمانه‌كان���ی‌ عێراقه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی خۆمان‬ ‫حوكمی خۆمان بكه‌ین به‌پێی ده‌س���تووری‌‬ ‫عێراق مافی هه‌رێم ب���وون‌و به‌پارێزگا بونی‬ ‫پێداوین‪ ،‬ه���ه‌ر وه‌كو چۆن ب���را كورده‌كان‬ ‫خه‌ونی دروستكردنی كوردستانی گه‌وره‌یان‬ ‫هه‌یه‌و عه‌ره‌بی سونه‌ش هه‌وڵی دروستكردنی‬ ‫هه‌رێمی سونی ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬پێكهێنان���ی‌ هه‌رێمێكی تایبه‌ت‬ ‫به‌توركمان‪ ،‬جیاوازی ناخاته‌ نێوان توركمانی‬ ‫سوونه‌و شیعه‌كانه‌وه‌؟‬ ‫عه‌ل���ی مه‌هدی‪ :‬له‌س���ه‌ركردایه‌تی به‌ره‌ی‬ ‫توركمانی‌ عێراق توركمانی‌ سوونه‌و شیعه‌ی‬ ‫تێدای���ه‌و له‌ئه‌نجومه‌نی پارێ���زگای كه‌ركوك‬ ‫كاتێك چوینه‌ هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ به‌ناوی لیستی‬ ‫به‌ره‌ی توركمانی عێراقه‌وه‌ به‌شداریمان كرد‬ ‫ئه‌ندامه‌كانمان له‌شیعه‌و سوونه‌ پێكهاتبوون‪،‬‬ ‫له‌ش���اره‌كان به‌ته‌نیشت یه‌كه‌وه‌ داده‌نیشین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا ده‌توان���م بڵێم كه‌‬ ‫چه‌ند الیه‌نێك ده‌یانه‌وێت جیاوازی‌و ناكۆكی‬ ‫مه‌زهه‌بی له‌ناو توركماندا دروست بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و‬

‫ناكۆكیی���ه‌ مه‌زهه‌بیه‌ش عێراقی گه‌یانده‌ ئه‌و‬ ‫دۆخه‌ ترسناكه‌ كه‌ تاكو ئێستا له‌قه‌یرانێكی‌‬ ‫قوڵدایه‌و ناتوانێت رزگاری‌ بێت‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬س���ه‌ركردایه‌تی حزب���ی توركمان‬ ‫ئیل���ی داوای هه‌رێم���ی ته‌له‌عف���ه‌ر ده‌كه‌ن‬ ‫به‌ته‌نیا‪ ،‬ئه‌مه‌ به‌و مانایه‌ نایه‌ت كه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌چۆنێت���ی دامه‌زراندنی هه‌رێمه‌كه‌تانیش���دا‬ ‫جیاوازی هه‌یه‌؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬هه‌ر حزبێك راو بۆچونێكی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان ده‌ڵێن ته‌له‌عف���ه‌ر ده‌كه‌ینه‌‬ ‫س���ه‌نته‌ری هه‌رێمه‌كه‌مان‪ ،‬رێز له‌و بۆچونه‌‬ ‫ده‌گری���ن ب���ه‌اڵم دواج���ار ده‌بێ���ت هه‌موو‬ ‫الیه‌كمان له‌سه‌ر ته‌نیا پرۆژه‌یه‌ك رێكبكه‌وین‬ ‫كه‌ ئه‌ویش كردن���ی‌ كه‌ركوكه‌ به‌ هه‌رێمێكی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆ‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬چاره‌نووس��� ‌ی كه‌ركوك گرێدراوه‌‬ ‫به‌ماده‌ی‌ ‪140‬ی‌ ده‌ستووره‌وه‌‪ ،‬كێ‌ به‌رپرسه‌‬ ‫له‌جێبه‌جێ‌ نه‌كردنی‌؟‬ ‫عه‌لی مه‌ه���دی‪ :‬هه‌موومان به‌بێ‌ جیاوازی‌‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌و ئای���ن به‌رپرس���ین له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردن���ی م���اده‌ی ‪ ،140‬له‌كاتێكدا‬ ‫ئه‌گه‌ر ماده‌ی ‪ 140‬به‌یه‌كسانی جێبه‌جێبكرێت‬ ‫ئه‌وه‌ توركمان‌و كورد به‌یه‌كه‌وه‌ س���ودمه‌ند‬ ‫ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی تێنه‌گه‌یه‌شتنی برایانی‬ ‫ك���ورد له‌ناوه‌ڕۆكی ماده‌ك���ه‌ وایكردوه‌ ته‌نیا‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان بیبینن‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬به‌ه���ۆی ناكۆكیه‌كان���ی نێوان‬ ‫الیه‌نه‌كان���ه‌وه‌ ئه‌نجامدان���ی هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوكی دواكه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫پێشبنیی ده‌كه‌ن جارێكیتر دوابخرێت؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬به‌ڵی ئه‌گه‌ری دواخس���تنی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ داواده‌كه‌ی���ن هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك به‌یاسایه‌كی‬ ‫تایبه‌ت ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬تاوه‌كو تۆماری ناوی‬ ‫ده‌نگده‌ران نوێده‌كرێت���ه‌وه‌و قه‌زای‌ حه‌ویجه‌‬ ‫ئازاد ده‌كرێته‌وه‌و پۆسته‌ توركمانییه‌كانیش‬ ‫بگه‌ڕێندرێن���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وكات پێش���وازی‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ده‌كه‌ین‪.‬‬

‫نیقاش‪ :‬ل���ه‌دوای هه‌ڵبژاردنی حه‌س���ه‌ن‬ ‫تۆران بۆ په‌رله‌مانی عێراق‪ ،‬پۆستی سه‌رۆكی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی پارێزگای‌ كه‌رك���وك نه‌درایه‌وه‌‬ ‫توركمان‪ ،‬ده‌وترێت ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌ ناكۆكی‌‬ ‫ئه‌ندامه‌ توركمانه‌كانه‌وه‌ بووه‌ له‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێزگا ‌ی كه‌ركوك‪.‬‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬چه‌ندین نوس���راوو داوامان‬ ‫ئاراسته‌ی س���ه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌‬ ‫كه‌رك���وك به‌وه‌كال���ه‌ت كردووه‌‪ ،‬ك���ه‌ تێیدا‬ ‫ناوێكمان كاندیدك���ردووه‌ كه‌ له‌الیه‌ن حه‌وت‬ ‫له‌ئه‌ندامان���ی توركمان���ی ئه‌نجومه‌نه‌ك���ه‌وه‌‬ ‫په‌س���ه‌ندكراوه‌ له‌كۆی هه‌شت ئه‌ندام‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌ن به‌وه‌كاله‌ت كه‌ له‌حزبی‌‬ ‫یه‌كگرتووی ئیس�ل�امی كوردستانه‌ به‌بیانوی‬ ‫رازینه‌بونی یه‌كێتی‌و پارتی ناوی كاندیده‌كه‌ی‬ ‫نه‌خس���توه‌ته‌ به‌رنام���ه‌ی ئه‌نجومه‌نه‌ك���ه‌وه‌‬ ‫تاوه‌كو په‌س���ه‌ندبكرێت‪ ،‬سه‌ردانی سه‌رۆكی‬ ‫س���ه‌رجه‌م پارته‌كانمان كرد ل���ه‌و باره‌یه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌وان به‌مافی ئێم���ه‌ی ده‌زانن ب���ه‌اڵم كه‌‬ ‫گه‌ڕاینه‌وه‌ پێچه‌وانه‌كه‌یمان بینی‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬له‌دواین س���ه‌ردانیدا بۆ عێراق‪،‬‬ ‫توركمان له‌گ���ه‌ڵ بیناڵی یه‌ڵدرم س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ توركیا كۆبونه‌وه‌‪ ،‬مه‌به‌س���ت له‌و‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌ چی بوو؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬ناتوان���م ره‌تیبكه‌مه‌وه‌ كه‌‬ ‫توركمانه‌كان له‌توركیاوه‌ له‌هه‌موو پێكهاته‌و‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی دیكه‌ زیاتر ه���اوكاری‌ ده‌كرێن‪،‬‬ ‫ئێمه‌ وه‌ك هه‌میش���ه‌ داوام���ان له‌حكومه‌تی‬ ‫توركیا كردوه‌ رۆڵی هه‌بێت له‌به‌ره‌وپێشچون‌و‬ ‫س���ه‌قامگیری ئاس���ایش‌و په‌ره‌پێ���دان‌و‬ ‫هاوكاریكردن���ی عێ���راق‪ ،‬وه‌ك چ���ۆن ئه‌و‬ ‫نمونه‌یه‌ی له‌هه‌ولێر پێشكه‌شیكرد له‌هه‌موو‬ ‫عێراق دوب���اره‌ی بكاته‌وه‌‪ ،‬ل���ه‌ پێش ‪2003‬‬ ‫هه‌ولێ���ر وه‌كو ئه‌مڕۆنه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هاوكاری‬ ‫توركیا له‌روی بونیادنانه‌وه‌ به‌ره‌وپێشچون‌و‬ ‫پێشكه‌وتنی‌ به‌خۆیه‌وه‌ بینی‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌مه‌ بووه‌‬ ‫ناوه‌رۆكی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬وه‌ك حزبێكی‌ نزیك له‌توركیا هیچ‬

‫كاتێك له‌گه‌ڵ به‌رپرسانی‌ بااڵی‌ توركیا باس ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌تانك���ردوه‌ زۆرینه‌ی‌ هاونیش���تمانیانی‌‬ ‫كه‌ركوك پێیانوایه‌ داعش له‌الیه‌ن توركیاوه‌‬ ‫هاوكاری‌ ده‌كرێـت؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬ئێمه‌ نه‌ك نزیكین له‌توركیا‬ ‫به‌ڵك���و توركمان به‌ش���ێكه‌ له‌گه‌لی توركیا‪،‬‬ ‫كه‌ به‌رده‌وام بۆ به‌رپرس���ه‌ بااڵكانی‌ توركیا‬ ‫دۆخه‌ك���ه‌ روونده‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬دوات���ر ماوه‌ی‬ ‫دوو ساڵه‌ س���وپای توركیا قوربانی ده‌دات‬ ‫له‌شه‌ڕی روبه‌ڕووبونه‌وه‌ی داعش‪ ،‬ئه‌و گروپه‌‬ ‫ده‌س���تی له‌ئه‌نجامدانی ده‌ی���ان ته‌قاندنه‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌و وواڵت���ه‌دا چۆن توركیا داعش���ی‌‬ ‫دروستكردووه‌؟!‬ ‫نیق���اش‪ :‬په‌یوه‌ندیت���ان له‌گ���ه‌ڵ حزب���ه‌‬ ‫كوردستانیه‌كان له‌كه‌ركوك چۆنه‌ ؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬په‌یوه‌ندییه‌كانمان خراپه‌‪،‬‬ ‫له‌‪2003‬وه‌ هه‌وڵمانداوه‌ به‌یه‌كه‌وه‌ كار بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌اڵم حزب���ه‌ كوردیی���ه‌كان پابه‌ندنه‌بوون‌و‬ ‫به‌ڵگه‌ش���مان هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی یه‌كێتی‬ ‫نیش���تیمانی كوردس���تان ب���اوه‌ڕی به‌ژیانی‬ ‫هاوب���ه‌ش‌و برایه‌تی نێوان ك���وردو توركمان‬ ‫زۆر نییه‌‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬هه‌ست به‌ ساردی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانتان‬ ‫ده‌كرێت له‌گه‌ڵ پارێ���زگاری‌ كه‌ركوك‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫وایه‌؟‬ ‫عه‌لی مه‌هدی‪ :‬به‌ڵێ‌ راسته‌و نایشارینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌بوایه‌ پارێ���زگاری‌ كه‌رك���وك پارێزگاری‌‬ ‫هه‌موو نه‌ت���ه‌وه‌كان بوایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌پرس���ی‌‬ ‫هه‌ڵكردن���ی‌ ئ���ااڵی‌ كوردس���تان پارێزگاری‌‬ ‫هه‌موو نه‌ت���ه‌وه‌كان نه‌بوو ‪ ،‬ده‌بوایه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫پرس���ه‌ چۆن راوێژی‌ به‌عه‌ره‌به‌كانی‌ شاره‌كه‌‬ ‫كرد‪ ،‬پرس���ی‌ به‌ئێم���ه‌ش بكردای���ه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫كاتێك ئه‌وه‌مان بیس���ت به‌پارێزگارمان ووت‬ ‫ته‌نی���ا دوابخرێ���ت تاكو گفتوگ���ۆی‌ زیاتری‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بكه‌ی���ن‪ ،‬به‌اڵم پارێ���زگار گوێی‌ بۆ‬ ‫داواكارییه‌ك���ه‌ی‌ ئێم���ه‌ی‌ نه‌گ���رت‌و ئ���ااڵی‌‬ ‫كوردس���تانی‌ كرده‌ ئه‌مری‌ واقیع له‌كاتێكدا‬ ‫به‌پێی‌ ده‌ستوور نایاساییه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫له‌كه‌نه‌دا گه‌ڕایه‌وه‌و‬ ‫بۆ ‪ 7‬هه‌زار دۆالر خزمێكی‌ نزیكی كوشت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر کەریم‬ ‫كاتژمێر ‪ 12:30‬خوله‌كی‌ نیوه‌ڕۆی‌‬ ‫رۆژی‌ پێنجشه‌ممه‌ ‪2017/5/11‬‬ ‫پیاوێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 36‬ساڵ به‌ناوی‌‬ ‫ئارام خۆشناو له‌گه‌ڕه‌كی‌ كانی‌‬ ‫كورده‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌ به‌ده‌ستی‌‬ ‫خزمێكی‌ به‌ناوی‌ (ه) ده‌كوژرێت‪،‬‬ ‫ئامانج له‌كوشتنه‌كه‌ی‌ بردنی‌ ‪7‬‬ ‫هه‌زار دۆالر بو‪.‬‬ ‫ئارام چه‌ند رۆژێ���ك پێش ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫(ه)ی‌ ئامۆزای‌ داوای‌ پاره‌ی‌ لێبكات‬ ‫ئۆتومبێلێك���ی‌ ج���ۆری‌ تویۆت���ای‌‬ ‫پێده‌بێت ده‌یفرۆشێت‌و وه‌ك پێشه‌كی‌‬ ‫ح���ه‌وت ه���ه‌زار دۆالر وه‌رده‌گرێت‌و‬ ‫ده‌یباته‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ته‌نیا خۆی‌‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌ ده‌بێت‪.‬‬ ‫(ه)ی‌ خزمی‌ نزیكی‌ ئارام‪ ،‬ماوه‌ی‌‬ ‫مانگێ���ك ده‌بێت له‌واڵت���ی‌ كه‌نه‌دا‬ ‫گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ م���اوه‌ی‌ زیاتر له‌‬ ‫‪ 5‬س���اڵه‌ له‌و واڵته‌ ده‌ژی‌‪ .‬به‌وته‌ی‌‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ ئارام چه‌ند جارێك‬ ‫داوای���ان لێك���ردوه‌ هاوڕێیه‌تی‌ (ه)‬ ‫نه‌كات تاتوشی‌ كێش���ه‌ نه‌بێت‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ڕابردودا چه‌ند جارێك (ه) له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكی‌ دیكه‌دا ده‌نگه‌ده‌نگ‌و شه‌ڕی‌‬

‫بوه‌ ب���ه‌اڵم ئارام گوێ‌ به‌و قس���انه‌‬ ‫نادات‌و چه‌ند جارێك (ه) ده‌باته‌و ‌ه‬ ‫بۆ ماڵی‌ خۆیان‌و میوانداری‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫رێژی���ن فه‌رهاد‪ ،‬هاوس���ه‌ری‌ ئارام‬ ‫به‌ده‌م سڕینی‌ فرمێسكی‌ چاوه‌كانی‌‬ ‫بۆ مه‌رگی‌ ئارامی‌ هاوسه‌ری‌‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات ئه‌و رۆژه‌ له‌ده‌وام بوه‌‬ ‫ك���ه‌ ته‌له‌فونیان بۆكردوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ماڵه‌وه‌‪ ،‬كاتێك گه‌یشتوه‌ته‌ نزیك‬ ‫ماڵه‌وه‌ س���ه‌یری‌ ك���ردوه‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫پۆلی���س ل���ه‌ده‌وری‌ ماڵه‌كه‌ی���ان‬ ‫كۆبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "چه‌ند جارێك‬ ‫پرس���یم چیب���وه‌‪ ،‬رێگ���ه‌م پێبده‌ن‬ ‫تائارام ببینم‌و بچم���ه‌ ژوره‌وه‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان ره‌تیانك���رده‌وه‌‌و وتیان كه‌س‬ ‫بۆی‌ نیه‌ بچێت���ه‌ ژوره‌وه‌‌و چاوه‌ڕوان‬ ‫بن"‪.‬‬ ‫ی نه‌خایاند زانیم ئارامی‌‬ ‫وتیشی‌ "زۆر ‌‬ ‫هاوسه‌رم كوژراوه‌‪ ،‬دوای‌ نیوكاتژمێر‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی ئارامیان ره‌وانه‌ی‌ پزیشكی‌‬ ‫دادوه‌ری‌ ك���رد‪ ،‬س���ه‌یرمكرد ژوری‌‬ ‫میوانه‌كه‌‌و س���ه‌ر زه‌ویه‌كه‌ی‌ هه‌موی‌‬ ‫خوێنه‌‪ ،‬كه‌لوپه‌لی‌ ژوری‌ نوستنه‌كه‌‬ ‫له‌ژوره‌كه‌دا باڵوبۆت���ه‌وه‌‪ ،‬دواتر كه‌‬ ‫خزم‌و كه‌سوكار هاتن پێیانڕاگه‌یاندم‬ ‫(ه)ی‌ خزمی‌ كوشتویه‌تی‌‌و پاره‌كه‌ی‌‬ ‫بردوین"‪.‬‬

‫ئ���ارام كاتیك به‌ته‌نی���ا له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت‪( ،‬ه) سه‌ردانی‌ ده‌كات‌و داوا ‌‬ ‫ی‬ ‫لێده‌كات ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ی‌ بداتێ‌ كه‌‬ ‫له‌هه‌قی‌ فرۆش���تنی‌ ئۆتومبیله‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌ریگرتبو‪ ،‬به‌اڵم ئارام ره‌تیكردۆته‌وه‌‬ ‫ئه‌و بڕه‌پاره‌یه‌ی‌ بداتێ‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌دراوسێكانی‌ ماڵی‌ ئارام‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ماڵه‌كانی���ان به‌رامب���ه‌ر یه‌كه‌‪،‬‬ ‫باس���ی‌ ئه‌و نیوه‌ڕۆی���ه‌ ده‌كات ئارام‬ ‫ده‌كوژرێت‪ ،‬باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ئه‌و نیوه‌ڕۆی���ه‌ گوێی‌ له‌ده‌نگی‌ ته‌قه‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌یزانیوه‌ چونه‌ته‌ س���ه‌ر‬ ‫ماڵی‌ دراوسێكه‌یان‌و كوشتویانه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "یه‌كه‌مج���ار به‌ده‌نگی‌ ته‌ره‌قه‌‌و‬ ‫یاریه‌ ئاگرینه‌كان تێگه‌ش���تم‪ ،‬دوای‌‬ ‫دو كاتژمێ���ر ئه‌وه‌نده‌مزان���ی‌ خه‌ڵك‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌‌و ده‌نگه‌ده‌ن���گ په‌یدابو‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ پۆلی���س چون���ه‌ ماڵی‌‬ ‫درا‌وسێكه‌مان‪ ،‬دواجار ته‌رمه‌كه‌یمان‬ ‫بینی‌ پۆلیس���ه‌كان ده‌یانگواسته‌وه‌‌و‬ ‫وتیان دراوسێكه‌تان كوژراوه‌"‪.‬‬ ‫ئارام ماوه‌ی‌ هه‌ش���ت ساڵ ده‌بێت‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ رێژی���ن هاوس���ه‌رگیریان‬ ‫دروس���تكرده‌وه‌‪ ،‬هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانب���ه‌ری‌ حكومه‌ت���ه‌و ئارامیش‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ كاری‌ ئازادب���وه‌‌و هی���چ‬ ‫كاتێك ده‌نگه‌ده‌نگ���ی‌ له‌گه‌ڵ كه‌س‬

‫په‌ریاو شنیار‬ ‫به‌یار ‌ی گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫نه‌بوه‌‪ ،‬چه‌ند جارێ���ك له‌الیه‌ن (ه)‬ ‫داوای‌ پاره‌ی‌ لێده‌كرێت كه‌ پێویستی‌‬ ‫پێیه‌ت���ی‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ارام پاره‌كه‌ی‌‬ ‫ناداتێ‌‪.‬‬ ‫ئارام چه‌ند رۆژێك پێش ئه‌و روداوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ند دراوس���ێیه‌كی‌ پێكه‌وه‌‬ ‫له‌به‌رده‌رگای‌ ماڵه‌وه‌ كۆده‌بنه‌وه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫چه‌ندین ئێواره‌و شه‌و بۆ ده‌مه‌ته‌قێ‌‌و‬ ‫هه‌واڵپرس���ینی‌ یه‌ك���دی‌ پێك���ه‌وه‌‬ ‫دانیش���تون باس���ی‌ ئه‌وه‌ ده‌كات بۆ‬ ‫دراوس���ێكانی‌ ك���ه‌ كارێك���ی‌ نوێی‌‬ ‫دۆزیوه‌ته‌وه‌‌و چه‌ن���د رۆژیكی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌س���ت ده‌كات به‌كاركردن‪ ،‬ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د مانگێك ده‌بێ���ت بێكار بوه‌‌و‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌ بوه‌ هی���چ كارێكی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫نه‌ب���وه‌ زۆر دڵی‌ ب���ه‌كاره‌ نوێكه‌ی‌‬ ‫خۆشبوه‌‪.‬‬ ‫دراوس���ێكانی‌ ئ���ارام ك���ه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫پێنج س���اڵێك ده‌بیت دراوس���ێن‌و‬ ‫زۆریان خۆشده‌ویس���ت‪ ،‬باسی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌كه‌ن هیچ كاتێك كێش���ه‌ ‌‬ ‫هیچ كه‌س���ێك نه‌بوه‌‌و كه‌سێكی‌ زۆر‬ ‫بێكێشه‌ بوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ی‌ ئارام ده‌كوژرێت نیوه‌ی‌‬ ‫بڕه‌ پاره‌ی‌ دیك���ه‌ی‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ دێنن كه‌ هێش���تا نیوه‌ی‌ پاره‌ی‌‬ ‫وه‌رگرتب���و له‌چاوه‌ڕوان���ی‌ نیوه‌كه‌ی‌‬

‫دیكه‌دا بوه‌ تا بگات به‌ده‌ستی‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ قس���ه‌ی‌ كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ئارام له‌ژوری‌ پێش���ه‌وه‌ی‌ ماڵه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆیدا ده‌كوژرێت به‌شێوه‌یه‌ك كه‌ نۆ‬ ‫فیش���ه‌ك به‌ر سه‌رو سنگی‌ كه‌وتوه‌و‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وكات گیانی‌ له‌ده‌س���تداوه‌و‬ ‫هیچ كه‌س به‌فریای‌ نه‌كه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌خزمه‌كانی‌ ئارام باس���ی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌كات (ه) ل���ه‌دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌یكوژێت به‌جێی‌ ناهێڵێت تاگیانی‌‬ ‫ده‌رده‌چێ���ت‌و بڕه‌ پاره‌ك��� ‌ه ده‌بات‌و‬ ‫ئ���ه‌وكات ته‌له‌ف���ون ده‌كات ب���ۆ‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ ئارام كه‌ كوشتویه‌تی‌‌و‬ ‫له‌ژیاندا نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ پارێ���زگاری‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "نیوه‌ڕۆی‌ رۆژی‌‬ ‫پێنجش���ه‌مه‌ ‪ 2017/5/11‬پیاوێكی‌‬ ‫ته‌م���ه‌ن ‪ 36‬س���اڵ به‌ن���اوی‌ ئارام‬ ‫خۆش���ناو له‌گه‌ڕه‌كی‌ كان���ی كورده‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن خزمێکییەوە به‌ناوی‌ هێمن‬ ‫به‌نۆ فیشه‌ك ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بكوژه‌كه‌ ده‌ستگیركراوه‌‌و‬ ‫دانی‌ به‌تاوانه‌كه‌ی���دا ناوه‌ كه‌ خزمی‌‬ ‫كوژراوه‌كه‌ی���ه‌‪ ،‬په‌ڕاوی‌ یاس���ایی‌ بۆ‬ ‫روداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ته‌وه‌‌و ه���ۆكاره‌ی‌‬ ‫كوشتنه‌كه‌ی‌ له‌سه‌ر پاره‌ بوه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫قوتابیه‌ك به‌هۆی‌ گرتن ‌‬ ‫به‌قۆپیه‌وه‌ خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر‬

‫په‌ریاو شنیار كه‌ پێكه‌وه‌ له‌كه‌الر‬ ‫ێ بون رۆژی‌ هه‌ینی‌ كاتژمێر‬ ‫دراوس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2017/5/19‬به‌هۆ ‌‬ ‫‪5:00‬ی‌ ئێواره‌ ‌‬ ‫ی یاری چوپه‌و‌ه با‬ ‫باش دانه‌مه‌زراندن ‌‬ ‫ده‌یانبات‌و گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و رۆژه‌ چه‌ند جارێك پاریا داوا ‌‬ ‫ی چ���وپ له‌باوك���ی‌ ده‌كات‌و ب���ۆ‬ ‫ی���ار ‌‬ ‫ئێواره‌كه‌ی ده‌چن���ه‌ ده‌ره‌وه‌ له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ن���د ده‌قیقه‌یه‌ك به‌هۆ ‌‬ ‫به‌اڵم دوا ‌‬ ‫بایه‌كی‌ توند له‌و سنور‌ه یارییه‌ چوپه‌ك ‌ه‬ ‫ب���ا ده‌یبات هه‌رچه‌ن���د‌ه چه‌ند جارێك‬ ‫ی‬ ‫ی پارس���ا هه‌وڵ���ده‌دات كچه‌كه‌ ‌‬ ‫باوك ‌‬ ‫یاری چوپی مندااڵن‬ ‫رزگار بكاتو ه���اوار ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫ده‌به‌نه‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ كه‌الرو ‌پێیده‌ڵێن‬ ‫ی نابێت‪.‬‬ ‫سود ‌‬ ‫ی نه‌ماوه‌‌و ته‌رمه‌ك ‌هی‌ ده‌باته‌وه‌و نازانێت‬ ‫له‌به‌رزی‌ بیس���ت پێنج مه‌تر‌و دور ‌‬ ‫ی ئه‌و روداوه‌ بوه‌‌و‬ ‫ی كچه‌كه‌ی‌ چۆن توش ‌‬ ‫ی دامه‌زراندن ‌‬ ‫دوس���ه‌د مه‌تر له‌جێگه‌ ‌‬ ‫یاریه‌ك ‌ه پارس���او شنیار ده‌دۆزنه‌وه‌ ك ‌ه خه‌مبار‌ه بۆ مه‌رگی‌ كچه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫ی باوكی‌ په‌ریاش���ه‌ ك ‌ه‬ ‫ی فوئاد ‌‬ ‫هه‌رچ ‌‬ ‫ی‬ ‫پارسا به‌هۆی‌ به‌ركه‌وتنی‌ س ‌هر‌و پشت ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ كچ��� ‌ه تاقانه‌كه‌ی‌ ده‌بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ی ئه‌و شه‌قامه‌ ‌‬ ‫ی شۆسته‌ ‌‬ ‫ب ‌ه به‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی هه‌ڵده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫لێ���ی‌ ده‌دۆزرێته‌وه‌‌و چه‌ن���د هه‌نگاوێك روداوه‌كه‌دا كچه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ێ گیانی‌ له‌ده‌س���تداوه‌‪،‬‬ ‫ی كه‌ ده‌س���تبه‌ج ‌‬ ‫دور له‌پارس���ا ش���نیاریش به‌مردوی ‌‬ ‫ی دیك���ه‌ش ك��� ‌ه ژماره‌یان‬ ‫ی منداڵه‌كان��� ‌‬ ‫ده‌دۆزرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه مێش���كی‌ به‌لێوار ‌‬ ‫شۆس���ته‌ك ‌ه ته‌قی���وه‌‌و هه‌ردوكی���ان چ���وار منداڵ���ه‌ له‌گه‌ڵ په‌ریاو ش���نیار‬ ‫ی ته‌ندروس���تیان باش نیه‌و‬ ‫بون ب���ار ‌‬ ‫ده‌ستبه‌جێ‌ گیان له‌ده‌ستده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ی له‌نه‌خۆشخانه‌ن‪.‬‬ ‫ی چوپه‌كه‌ كه‌ كوڕێك ‌‬ ‫ئه‌وكات خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫فوئاد چه‌ند جارێك هاوار له‌خاوه‌ن ‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 14‬س���اڵ ده‌بێت هه‌ر ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫ی تۆكم ‌ه‬ ‫فریاده‌كه‌وێ���ت هاوارب���كات فریام���ان یاریه‌ك ‌ه ده‌كات كه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كردو‌ه یان نا‪ ،‬خۆی‌ یارمه‌ت ‌‬ ‫ی كچ ‌ه جێگیر ‌‬ ‫بك���ه‌ون‪ ،‬فوئادیش له‌ت���او رۆح ‌‬ ‫ی‬ ‫ی قایمبكات به‌اڵم الكه‌ ‌‬ ‫ی ش���وێن یاری‌‌و با ده‌كه‌وێت ده‌دات تاالیه‌ك ‌‬ ‫تاقانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی دیكه‌ی‌ وه‌ك پێویست جێگیر نه‌كراوه‌‌و‬ ‫ی تێدایه‌‪ ،‬ئه‌وكات خه‌ڵك ‌‬ ‫كه‌ منداڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بایه‌ك ‌‬ ‫له‌شوێنی روداوه‌ك ‌ه كۆده‌بنه‌وه‌‌و ده‌چن به‌وهۆی���ه‌وه‌ له‌گه‌ڵ هه‌بون��� ‌‬ ‫به‌هێزه‌ له‌گه‌ڵ خۆی‌ ده‌یبات‪.‬‬ ‫به‌هانایانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌مباری‌ دو خێزان بۆ مه‌رگ ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫رۆژان ‌ه به‌رده‌وام مندااڵنی‌ ئه‌و سنور‌ه‬ ‫ده‌چون���ه‌ ئه‌و جێگه‌ی���ه‌ بۆ یاری‌ چوپ منداڵه‌كانیان ئه‌و روداوه‌ به‌قه‌زاو قه‌ده‌ر‬ ‫ی وه‌س���ف ده‌ك ‌هن‌و س���كااڵیان له‌س���ه‌ر‬ ‫له‌كه‌الر‌و كۆده‌بونه‌وه‌‪ ،‬چه‌ندین منداڵ ‌‬ ‫ی یارییه‌ك ‌ه نی���ه‌‌و داوا ده‌كه‌ن‬ ‫دیك��� ‌ه هه‌رله‌وكات���ه‌دا بریندارب���ون‪ ،‬خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی چه‌ند شایه‌تحاڵێك ژماره‌ی‌ ئه‌و خه‌ڵكی‌ دیك ‌ه به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ هۆش���یار‬ ‫به‌وت ‌ه ‌‬ ‫ی چوپه‌دا برینداربون ئه‌و یارییانه‌ به‌كاربهێنن‪.‬‬ ‫مندااڵنه‌ی له‌و یار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌س���وكاری‌ منداڵه‌كان ‌‬ ‫هه‌رچ��� ‌‬ ‫ح���ه‌وت منداڵن ك ‌ه دوانی���ان مردون‌و‬ ‫ی‬ ‫پێنجی‌ دیكه‌شیان برینداره‌‌و هه‌رله‌سه‌ر دیكه‌ش��� ‌ه ك ‌ه ژماره‌یان چ���وار منداڵه‌‌و گه‌یشتونه‌ته‌ شوێنی‌ روداوه‌كه‌‌و خاوه‌ن ‌‬ ‫ی دیك ‌ه ئ���ه‌و یاریی���ه‌ چوپه‌ ده‌س���تگیركراوه‌‌و‬ ‫ی یاری���ه‌ چوپه‌ك ‌ه له‌ئێستاش���دا نایانه‌وێت جارێك ‌‬ ‫ئ���ه‌و روداوه‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫منداڵه‌كانی���ان بنێرن ب���ۆ ئه‌ویارییه‌‪ ،‬لێكۆڵینه‌وه‌ی یاسای ‌‬ ‫دیارنه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫ی "كه‌س���وكاری‌ قوربانییه‌كان‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ی ش���نیار ت���ازه‌ له‌كار سكااڵیان نیه‌‪.‬‬ ‫محەمەد باوك ‌‬ ‫ی كه‌الر‌ه كه‌ ژماره‌یان ش���ه‌ش منداڵه‌‌و چواریان‬ ‫هه‌رچ���ی‌ وته‌بێژی‌ پۆلیس��� ‌‬ ‫ی ماڵیان ده‌ده‌ن‬ ‫هاتب���وه‌و‌ه ل���ه‌ده‌رگا ‌‬ ‫ی جه‌م���ال له‌‌وباره‌ی���ه‌و‌ه بریندارن‌و دوانیان گیانیان له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن دراوس���ێكانیه‌وه‌ كه‌ كچه‌ پێنج رائی���د عه‌ل��� ‌‬ ‫ی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند" هێزه‌كانی‌ پۆلیس سكااڵیان له‌سه‌ر كه‌س نیه‌"‪.‬‬ ‫ی مردوه‌‪ ،‬ئه‌وكات ته‌رمه‌كه‌ ‌‬ ‫سااڵنه‌كه‌ ‌‬

‫ی دو‬ ‫له‌دوای‌ خه‌مبار ‌‬ ‫خێزان بۆ مه‌رگی‌‬ ‫منداڵه‌كانیان ئه‌و‬ ‫روداوه‌ به‌قه‌زاو‬ ‫قه‌ده‌ر وه‌سف‬ ‫ده‌كه‌ن‌و سكااڵیان‬ ‫له‌سه‌ر خاوه‌نی‌‬ ‫یارییه‌كه‌ نیه‬

‫بکوژەکە له‌دوای‌‬ ‫ئه‌و‌هی‌ ئارام‬ ‫ده‌كوژێت به‌جێی‌‬ ‫ناهێڵێت تاگیانی‌‬ ‫ده‌رده‌چێت‌و بڕه‌‬ ‫پاره‌كه‌ ده‌بات‌‬

‫ی‬ ‫ی رۆژ ‌‬ ‫كاتژمێر ‪10:35‬خوله‌كی‌ به‌یان ‌‬ ‫سێشمم ‌ه ‪ 2017/5/16‬كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 16‬ساڵ به‌ناوی‌ عه‌لی‌ نوره‌دین‬ ‫ی‬ ‫له‌شارۆچكه‌ی‌ كفری‌ دوای‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌تاقیكرنه‌وه‌دا به‌قۆپیه‌وه‌ ده‌گیرێت‬ ‫ی‬ ‫له‌ژوره‌كه‌یدا به‌دو فیشه‌ك خۆ ‌‬ ‫ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫ی بو‬ ‫ی هه‌ش���تی‌ بنه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫ی قوتاب ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆرنه‌وازان له‌شارۆچك ‌ه ‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌ ‌‬ ‫كف���ری‌‪ ،‬ك ‌ه س���اڵی‌ پ���ار ده‌رنه‌چوبو‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ند س���اڵێك له‌هاوڕێكان ‌‬ ‫ته‌مه‌ن��� ‌‬ ‫ی ئه‌و‌هی‌ ده‌دا‬ ‫گه‌وره‌تر بو هه‌ربۆیه‌ هه‌وڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رچۆنێك بێت ئه‌م س���اڵی‌ خوێندن ‌‬ ‫بۆ هه‌ژماربكرێت‌و ساڵێكی‌ دیكه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ی نوێی خوێندن‬ ‫ی له‌قۆناخێك ‌‬ ‫هاوڕێكان ‌‬ ‫به‌رده‌وام بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌بار‌ه ‌‬ ‫ئ���ه‌ركان ئام���ۆزای‌ عه‌ل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی وت ‌‬ ‫ی ئامۆزاكه‌ ‌‬ ‫ی خۆكوش���تن ‌‬ ‫چیرۆك ‌‬ ‫ی خۆی كوش���ت من‬ ‫ی عه‌ل ‌‬ ‫"ئ���ه‌و رۆژ‌ه ‌‬ ‫له‌ماڵ���ه‌وه‌ بوم ك��� ‌ه دو رۆژ پێش ئه‌و‬ ‫ی غازی‌ ته‌باخه‌و‌ه هه‌ردو‬ ‫روداو‌ه به‌ه���ۆ ‌‬ ‫قاچم س���وتابو به‌اڵم له‌گه‌ڵ روداوه‌كه‌م‬ ‫بیست ته‌لەفونم كرد بۆ مام‌و ئامۆزاكانم‬ ‫ی بۆ توش���ی‌ ئ���ه‌و روداو‌ه‬ ‫تابزانم عه‌ل ‌‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "عه‌لی‌ به‌هۆ ‌‬ ‫ی خوێندن‬ ‫خه‌می‌ ئه‌و‌هی‌ بو ئه‌م س���اڵ ‌‬ ‫س���ه‌ركه‌وتوبێت‪ ،‬ئ���ه‌و رۆژه‌ یه‌ك���ه‌م‬ ‫ی‬ ‫ی وانه‌كانی‌ بو بۆ كۆتای ‌‬ ‫تاقیكرن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫س���اڵ‪ ،‬به‌قۆپی���ه‌وه‌ گی���راوه‌‌و له‌الیه‌ن‬ ‫ی‬ ‫مامۆس���تای‌ چاودێ���رو به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر ‌‬ ‫قوتابخانه‌ك���ه‌ی‌‪ ،‬ئ���ه‌و وانه‌یه‌ی وه‌ك‬ ‫ده‌رنه‌چو ب���ۆ هه‌ژماركراب���و هه‌ربۆی ‌ه‬ ‫ی وتو‌ه‬ ‫چوه‌ته‌و‌ه بۆ ماڵ���ه‌وه‌‌و به‌براك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت بچێت���ه‌ ژوره‌ك��� ‌هی‌ خۆ ‌‬ ‫پش���وبدات‪ ،‬دوای‌ چه‌ن���د خولەکێک‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌دو فیش���ه‌ك ك ‌ه به‌ر سه‌رو چه‌ناگ ‌ه ‌‬ ‫كه‌وتو‌ه خۆی‌ ده‌كوژێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی عەلی‌‪ ،‬هاوڕێكان ‌‬ ‫ی خۆكوشتن ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خه‌به‌ر ده‌به‌ن بۆ مامۆس���تایان ‌‬ ‫عەل ‌‬ ‫ی‬ ‫قوتابخانه‌ك���ه‌ی‌ به‌اڵم به‌هۆی‌ دڵگه‌رم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ب���ۆ مه‌رگ���ی‌ عه‌ل ‌‬ ‫كه‌س���وكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عەل��� ‌‬ ‫له‌وكات���ه‌دا كه‌س���وكاره‌ك ‌ه ‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ قوتابخانه‌ك��� ‌هی‌ ئاگادار‬ ‫ده‌كه‌ن���ه‌وه‌ كه‌ نایانه‌وێت س���ه‌ردانیان‬ ‫ی‬ ‫ی خۆكوش���تن ‌‬ ‫بكه‌ن‌و ئه‌وان به‌هۆكار ‌‬

‫له‌دوای‌ خۆكوشتنی‌‬ ‫عه‌لی‌ شێركۆی‌‬ ‫برام ده‌ستگیر‬ ‫ده‌كرێت‌و به‌پێی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌كان‌و‬ ‫شایه‌تحاڵه‌كان‬ ‫ده‌ركه‌‌وتوه‌ براكه‌ی‌‬ ‫من كاری‌ یاسایی‌‬ ‫خۆیكردوه‌‬ ‫كوڕه‌كه‌یان ده‌زانن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی قوتابخانه‌ ‌‬ ‫ی (ش) به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫برا ‌‬ ‫ی له‌وباری���ه‌و‌ه‬ ‫خورن���ه‌وازان له‌كف���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عه‌ل ‌‬ ‫ده‌ڵێت "ل���ه‌دوای‌ خۆكوش���تن ‌‬ ‫ی برام ده‌س���تگیر ده‌كرێت‌و‬ ‫ش���ێركۆ ‌‬ ‫به‌پێی لێكۆڵینه‌وه‌كان‌و شایه‌تحاڵه‌كان‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫ی من كار ‌‬ ‫ده‌ركه‌‌وتوه‌ براكه‌ ‌‬ ‫خۆیكردو‌ه ك ‌ه له‌كاتی‌ تاقیكرنه‌وه‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫یه‌كێ���ك له‌چاودێره‌كان���ی به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاس���ای ‌‬ ‫ئ���اگادار ك���ردوه‌ تامامه‌ڵ ‌ه ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و قوتابیه‌دا ئه‌نجام بدات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌وكات ئه‌و قوتابیه‌ ده‌فته‌ر ‌‬ ‫ی لێوه‌رده‌گیرێ���ت‌و‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ده‌كرێت��� ‌ه ده‌ره‌وه‌‌و ئ���ه‌و وانه‌یه‌ ‌‬ ‫ی دوه‌م‌و عه‌لی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌خرێت���ه‌ ده‌ور ‌‬ ‫براكه‌مدا هیچ ده‌نگه‌ده‌نگ‌و كێشه‌یه‌كیان‬ ‫ی‬ ‫نه‌بوه‌‌و مامۆستاكان‌و كامێرای‌ چاودێر ‌‬ ‫ئه‌و شایه‌تیه‌ ده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫عه‌ل���ی‌ دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌قۆپی���ه‌و‌ه‬ ‫ی لێوه‌رده‌گیرێت‬ ‫ده‌گیرێت‌و ده‌فته‌ره‌ك ‌ه ‌‬

‫ی‬ ‫چه‌ند جارێك هه‌وڵده‌دات ده‌فته‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫بده‌ن���ه‌وه‌‌و چه‌ن���د جارێ���ك داوا‬ ‫ی بده‌ن‬ ‫له‌مامۆس���تاكان ده‌كات یارمه‌ت ‌‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان پێیده‌ڵێن تاز‌ه له‌و وانه‌یه‌دا‬ ‫ناتوانیت تاقیكردن���ه‌وه‌ ئه‌نجامبده‌یت‬ ‫ی دوه‌م‪.‬‬ ‫تاده‌ور ‌‬ ‫ی دو ساڵ‬ ‫مامۆس���تا رێبه‌ر‪ ،‬كه‌ ماو‌ه ‌‬ ‫ی ده‌ناس���ێت‌و وه‌ك دو‬ ‫ده‌بێ���ت عه‌ل��� ‌‬ ‫هاوڕێ‌ پێكه‌و‌ه هه‌ڵسوكه‌وتیان كردوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه وت���ی‌ "ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی ده‌كرێت��� ‌ه ده‌ره‌وه‌‌و ناتوانی���ت‬ ‫عه‌ل��� ‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌نج���ام بدات دێت‬ ‫ب���ۆالم ده‌ڵێت مامۆس���تا چ���ی‌ بكه‌م‬ ‫به‌قۆپی���ه‌وه‌ گیراوم منی���ش له‌وه‌اڵمدا‬ ‫پێم وت ئه‌وه‌ كێش ‌ه نابیت بڕۆره‌وه‌ بۆ‬ ‫ماڵه‌وه‌‌و با ئ���ه‌و ئه‌وانه‌یه‌ت هه‌بێت بۆ‬ ‫ێ ئه‌و‌ه‬ ‫ی دوه‌م‌و تاز‌ه گوێی‌ مه‌ده‌ر ‌‬ ‫دەور ‌‬ ‫ی زۆر بێتاقه‌ت‬ ‫كێش ‌ه نابێت‪ ،‬به‌اڵم عەل ‌‬ ‫ی بۆ ده‌كه‌م ئه‌و‬ ‫ده‌بێت هه‌رچه‌ند‌ه قس ‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌دا ده‌بێت تاقیكردنه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫له‌هه‌وڵ ‌‬ ‫ئه‌نج���ام ب���دات دواج���ار رازی‌ ده‌بێت‬ ‫بڕواته‌وه‌‌و هیچی‌ بۆ ناكرێت"‪.‬‬ ‫ی دڵنیا ده‌بێته‌و‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫عه‌لی‌ له‌دوا ‌‬ ‫ك���ه‌ ناتوانی���ت تاقیكردن���ه‌و‌ه ئه‌نجام‬ ‫بدات له‌گ���ه‌ڵ هاوڕێكانی‌ به‌ڕێده‌كه‌وێت‬ ‫ی كاتژمێرێك له‌گه‌ڵ‬ ‫بۆ ماڵه‌وه‌‪ ،‬م���او‌ه ‌‬ ‫ی ده‌بێ���ت ئه‌وكات ده‌چێته‌و‌ه‬ ‫هاوڕێكان ‌‬ ‫ی ده‌ڵێت‬ ‫بۆ ماڵه‌وه‌‌و به‌چه‌ند هاوڕێیه‌ك ‌‬ ‫ێ چیبكات‪.‬‬ ‫بێتاقه‌ته‌و نازان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند س���اڵێك‬ ‫ی به‌هۆ ‌‬ ‫عه‌ل ‌‬ ‫ی گه‌وره‌تربو‬ ‫ی قوتابخان���ه‌ ‌‬ ‫له‌هاوڕێكان ‌‬ ‫ی كاته‌كان به‌ته‌نیابو نه‌یده‌ویست‬ ‫زۆربه‌ ‌‬ ‫ی هاوڕێكانی‌ بێت هه‌ربۆیه‌ زۆركات‬ ‫تێكه‌ڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌ مامۆستاكانی‌ قوتابخانه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرد‌و وه‌ك كه‌سێكی‌ گه‌ور‌ه ڕه‌فتار ‌‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫ی پۆلیس���ی‌ گه‌رمی���ان رائید‬ ‫وته‌بێژ ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌لی‌ جه‌مال له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ‬ ‫راگه‌یاند "قوتایبه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌ناوی‌ عه‌ل���ی‌ نوره‌دین به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌قۆپی���ه‌وه‌ ده‌گیرێت له‌تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫وانه‌كانی���دا له‌قوتابخان ‌هی‌ خۆرنه‌وازان‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی كفر ‌‬ ‫له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیاندا له‌شارۆچكه‌ ‌‬ ‫ی ده‌كوژێت"‪.‬‬ ‫به‌دو فیشه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ روداوه‌ك ‌ه‬ ‫ی "په‌ڕاو ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ی ئه‌و قوتابی ‌ه‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‌و كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی‬ ‫سكااڵی‌ یاس���اییان له‌سه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫قوتابخانه‌ك���ه‌و دو مامۆس���تای‌ دیك ‌ه‬ ‫تۆماركردوه‌"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫و نه‌ته‌وه‌‬ ‫گه‌رییه‌ك ‌ه‬

‫ۆك) باس‬ ‫ده‌كات‪،‬‬ ‫تكردن����ی‬ ‫ه‌دانان بۆ‬ ‫ریدا‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئه‌چێ كه‌‬ ‫تاكۆتایی‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫پوران دره‌خشه‌نده‌ ده‌رهێنه‌ری‌ كرماشانی‌‪ :‬من فیلم‬ ‫بۆ خه‌ڵك دروست ده‌كه‌م نه‌‌ك بۆ خه‌اڵت‬

‫" كوردبون بۆ من شه‌ره‌فێكی‌ گه‌وره‌یه‌"‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫پوران دره‌خشه‌نده‌ ده‌رهێنه‌ری‌‬ ‫كوردی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان‬ ‫له‌دیدارێكی‌ ئاوێنه‌دا باس‬ ‫له‌فیلمه‌كانی‌‌و ئه‌و بابه‌تانه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵیده‌بژێرێت بۆ دروستكردنی‌‬ ‫فیلمه‌كانی‌ و گرفته‌كانی‌ وه‌ك ژنێك‬ ‫له‌كاتی‌ كاركردن‪ ،‬ده‌كات‪.‬‬

‫�ته‌كردنی‬ ‫ه‌ زوربه‌ی‬ ‫ژیان نیه‌‌و‬ ‫ن"‪.‬‬ ‫نجڕاكێش‬ ‫و هاوكات‬ ‫ه‌جوڵێنێ‬

‫ێوه‌یه‌كی‬ ‫و هاوكات‬ ‫كرێ‪ ،‬كه‌‬ ‫لێ زه‌وت‬

‫ت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫ساڵی ‪1951‬‬ ‫له‌شاری كرماشان له‌ڕۆژهه‌اڵتی‌ كوردستان له‌دایك‬ ‫بوه‌‪ .‬وه‌كو یه‌كه‌مین ژنه‌ ده‌رهێنه‌ری كورد ساڵی ‪1986‬‬ ‫یه‌كه‌م فیلمی سینه‌مایی خۆی به‌ناوی "رابته‌" دروست كردو‬ ‫خۆی به‌جیهانی سینه‌ما ناساند‪ .‬تائێستا ‪ 8‬فیلمی سینه‌مایی‬ ‫دروست كردوه‌‪ ،‬كه‌بریتین له‌"په‌یوه‌ندی"‪ " ،‬چكۆله‌ی به‌خته‌وه‌ری"‪،‬‬ ‫" تێپه‌ڕین له‌غوبار"‪" ،‬كاتی له‌ده‌ستچو"‪ " ،‬ئه‌وینی بێسنور"‪" ،‬‬ ‫مۆمێكی به‌ر با"‪ " ،‬خه‌نی خوساو"‪" ،‬مندااڵنی ئه‌به‌دی‌"‪" ،‬بێده‌نگ‬ ‫كچه‌كان ناقیژێنن"و " له‌ژێر بانێكی‌ دوكه‌اڵوی‌ "‪.‬‬

‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچ����ی‌ هه‌میش����ه‌ خه‌م‌و‬ ‫نه‌هامه‌ت����ی له‌فیلمه‌كانتدا بونی‌ زیاتر‬ ‫هه‌یه‌ له‌هیواو خۆشی‌؟‬ ‫پ����وران دره‌خش����ه‌نده‌‪ :‬به‌وپێیه‌ی‌‬ ‫م����ن ده‌رهێن����ه‌رم‌و س����ه‌رقاڵی‌ فیلم‬ ‫دروستكردنم كه‌واته‌ ئه‌بێت په‌یامێكم‬ ‫هه‌بێ����ت‌و به‌دڵنیایی‌ ئه‌و په‌یامه‌ی‌ كه‌‬ ‫منیش كاری‌ له‌سه‌ر ده‌كه‌م نیشاندانی‌‬ ‫كێش����ه‌و نه‌هامه‌تیه‌كان����ه‌ هه‌تاوه‌كو‬ ‫تاكه‌كان����ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ لێ‌ هۆش����یار‬ ‫بكه‌مه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌وێت ئه‌وه‌ش بڵێم من‬ ‫كه‌ هه‌میشه‌ خه‌م‌و ئێش له‌فیلمه‌كانمدا‬ ‫ره‌نگیداوه‌ته‌وه‌ یان بابه‌تی‌ فیلمه‌كانمن‬ ‫له‌هه‌مان كاتیش����دا چاره‌سه‌ره‌كانیش‬ ‫ده‌خه‌مه‌ڕو بۆ كۆمه‌ڵگه‌و به‌رپرسان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌فیلمه‌كانتدا به‌تایبه‌ت كار‬ ‫له‌كێش����ه‌كانی‌ ژنان ی����ان كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ئێرانی‌ ده‌كه‌یت؟‬ ‫پوران دره‌خش����ه‌نده‌‪ :‬ئه‌وه‌ راسته‌‬ ‫به‌و پێیه‌ی‌ من له‌ئێران ده‌ژیم بابه‌تی‌‬ ‫فیلمه‌كانم هه‌ڵق����واڵوی‌ چیرۆكه‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ی‌ ئێرانیه‌ ب����ه‌اڵم ئه‌كرێت‬ ‫به‌شێك له‌و چیرۆك‌و ئازارانه‌ له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌كان بونیان هه‌بێت‪ ،‬بۆ نمونه‌‬ ‫له‌فیلمی‌ (بێده‌نگ كچه‌كان ناقیژێنن)‬ ‫چیرۆك����ی فیلمه‌كه‌ باس له‌گوێنه‌دان‌و‬ ‫كه‌مته‌رخـه‌مبون����ی هه‌ریه‌ك لـه‌باوك‌و‬ ‫دایكی ش����ـیرینی ته‌مه‌ن هه‌شت ساڵ‬ ‫ده‌كات ك����ه‌ ده‌بێت����ه‌ ه����ۆی ئه‌وه‌ی‬ ‫قه‌یرانێكی گه‌وره‌‌ی بـۆ دروست بكات‬ ‫به‌جۆرێ����ك كـاریگـ����ه‌ری برینه‌كـه‌ی‬ ‫سـااڵنێك به‌ڕوخســاریه‌وه‌ بمێنێته‌وه‌و‬ ‫سـه‌راپای ژیانی داگیر بكات‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫ئـه‌م برینه‌ قـوڵتر ده‌كــاته‌وه‌ ئـه‌وه‌یـه‌‬ ‫كـه‌ شـیرین هیچ كـه‌سێك شك نابـات‬ ‫هه‌تاوه‌ك����و هاوارو دادی خـۆی له‌گه‌ڵ‬ ‫بكـ����ات‌و كێش����ه‌و گرفته‌كانی خۆی‬

‫بـۆ باس ب����كات هه‌تاوه‌كو كـه‌مێـك‬ ‫لـه‌خـه‌مه‌كان����ی بڕه‌وێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌م‬ ‫چیرۆك ‌ه له‌كۆمه‌ڵگه‌كان����ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئێرانی����ش بونی‌ هه‌یه‌‌و م����ن كاتێك‬ ‫ده‌چوم����ه‌ فێس����تیڤاڵه‌كان له‌واڵتانی‌‬ ‫جیاواز هه‌س����تم ك����ردوه‌ كه‌ زۆر جار‬ ‫بینه‌ر به‌و چیرۆكه‌ ئاشنابون له‌واڵتی‌‬ ‫ئه‌وانیش بونی‌ هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ندێك ده‌رهێنه‌ر هه‌یه‌ زو‬ ‫زو كارده‌كه‌ن به‌اڵم ئێوه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫له‌دوای‌ (بێده‌نگ كچه‌كان ناقیژێنن)‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪ 2012‬تاس����اڵی‌ ‪ 2016‬هیچ‬ ‫كارێكی‌ نوێتان نه‌ب����و هۆكاری‌ ئه‌مه‌‬ ‫چیه‌؟‬ ‫پوران دره‌خش����ه‌نده‌‪ :‬م����ن باوه‌ڕم‬ ‫ب����ه‌كاری‌ زۆروبۆر نیی����ه‌ حه‌ز ده‌كه‌م‬ ‫دره‌نگ دره‌نگ فیلم دروس����ت بك ‌هم‌و‬ ‫كاریگه‌ریی����ان هه‌بێ����ت‌و ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ من ئه‌مه‌وێت ئه‌و كێش����انه‌ی‌‬ ‫له‌ن����او كۆمه‌ڵگه‌ بونیان هه‌یه‌ وێنایان‬ ‫بكه‌م‌و ئه‌و بابه‌تان����ه‌ی‌ من به‌دوایاندا‬ ‫ده‌گه‌ڕێ����م زۆر تایبه‌ت����ن‌و ده‌گمه‌نن و‬ ‫دۆزینه‌وه‌یان كاتی‌ پێویسته‌ هه‌روه‌ك‬ ‫بابه‌تی‌ فیلمه‌ نوێیه‌كه‌م‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چیرۆكی‌ فیلمه‌ نوێیه‌كه‌تان‬ ‫ی ده‌كات؟‬ ‫باس له‌چ ‌‬ ‫پوران دره‌خشه‌نده‌‪ :‬ماوه‌ی‌ دو ساڵ‬ ‫بو به‌نیاز بوم فیلمێكی‌ نوێ‌ دروست‬ ‫بك����ه‌م ده‌رباره‌ی‌ ته‌اڵقدان����ی‌ فه‌رمی‌‬ ‫له‌نێوان هاوس����ه‌ره‌كان‪ ،‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫به‌دواداچون����م ده‌ك����رد ب����ۆ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫كه‌وت����م به‌س����ه‌ر بابه‌تێكی‌ ت����ردا كه‌‬ ‫ئه‌ویش جۆرێك له‌ته‌اڵقدانی‌ تره‌ واته‌‬ ‫جیابون����ه‌وه‌ی‌ فه‌رمی‌ نیی����ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫جیابونه‌وه‌ی‌ س����ۆزداری‌ یان روحیه‌و‬ ‫زۆر خێزان����م بین����ی‌ كه‌ ب����ه‌و جۆره‌‬ ‫ته‌اڵق����ه‌وه‌ گرفتارن و له‌ژێر س����ه‌قفی‌‬ ‫یه‌ك خانوش����دا ژی����ان ده‌گوزه‌رێنن‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ ئه‌و چیرۆكه‌ ب����وه‌ بنه‌مای‌‬ ‫فیلمه‌ك����ه‌م به‌ناوی‌ (له‌ژێ����ر بانێكی‌‬ ‫دوكه‌اڵوی‌)‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬زۆرێ����ك له‌ده‌رهێنه‌ره‌كان‬ ‫بۆ فێس����تیڤاڵ یان به‌ده‌س����تهێنانی‌‬ ‫خ����ه‌اڵت كارده‌كه‌ن ئێ����وه‌ش هه‌مان‬ ‫بیركردنه‌وه‌تان هه‌یه‌؟‬ ‫پ����وران دره‌خش����ه‌نده‌‪ :‬ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫كاره‌كانی‌ من ببینێت و من بناس����ێت‬

‫درك ب����ه‌وه‌ ده‌كات م����ن هه‌رگیز بۆ‬ ‫خه‌اڵت فیلم دروس����ت ناكه‌م‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ فیلم دروس����ت ده‌كه‌م كه‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر بینه‌ر به‌جێبهێڵێت‌و‬ ‫بیر له‌وه‌ ده‌كه‌مه‌وه‌ ئایا ئه‌و فیلمه‌ی‌‬ ‫دروس����تی‌ ده‌ك����ه‌م س����ود به‌خه‌ڵكی‌‬ ‫بگه‌یه‌نێ����ت‌و بینه‌ر لێ����ی‌ رازی‌ بێت‪.‬‬ ‫چونك����ه‌ ره‌زامه‌ندی‌ بینه‌ر بۆ من زۆر‬ ‫گرنگه‌‪ ،‬بێگومان ئه‌گه‌ر ئه‌كته‌رێكم یان‬ ‫یه‌كێك له‌س����تافی‌ فیلمه‌كانم خه‌اڵت‬ ‫به‌ده‌ست بهێنێت زۆر خۆشحاڵ ده‌بم‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ژنێك تاچه‌ند كاركردن‬ ‫بۆت زه‌حمه‌ته‌ له‌بواری‌ سینه‌ما؟‬ ‫پوران دره‌خشه‌نده‌‪ :‬له‌هه‌ر بوارێكدا‬ ‫كارك����ردن به‌بێ‌ زه‌حمه‌ت����ی‌ نابێت‪،‬‬ ‫بێگومان وه‌ك ژنێك ئه‌و شتانه‌ش بۆ‬ ‫من پێشهاتون به‌اڵم خۆشه‌ویستیم بۆ‬ ‫سینه‌ما وای‌ كردوه‌ كه‌متر هه‌ست به‌و‬ ‫كێشانه‌ بك ‌هم‌و هه‌میش����ه‌ هه‌وڵمداوه‌‬ ‫به‌س����ه‌ریاندا زاڵ ببم‪ ،‬به‌راورد به‌زۆر‬ ‫ش����وێنی‌ ت����ر له‌ئێ����ران گرفت����ه‌كان‬ ‫له‌به‌رده‌م����م ك����ه‌م بون‌و پش����تیوانی‌‬ ‫هاوكاری‌ مه‌عنه‌ویم زۆر بون هه‌ربۆیه‌ش‬ ‫توانیومه‌ به‌رده‌وام بم‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئێ����وه‌ ك����وردن ب����ه‌اڵم‬ ‫فیلمه‌كانتان به‌زمانی‌ فارسیه‌‪ ،‬بۆچی‌‬ ‫فیلمه‌كانت����ان له‌كوردس����تان نمایش‬ ‫ناكه‌ن یاخود نه‌هاتونه‌ته‌ كوردستان؟‬ ‫پوران دره‌خشه‌نده‌‪ :‬كوردبون بۆ من‬ ‫شه‌ره‌فێكی‌ گه‌وره‌یه‌‌و هۆكاری‌ زمانی‌‬ ‫فیلمه‌كانم ئه‌وه‌یه‌ من له‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك‬ ‫ده‌ژێ����م ك����ه‌ زۆرین����ه‌ی‌ به‌فارس����ی‌‬ ‫ده‌دوێ����ن‌و به‌تێكڕای‌ ئێرانیش به‌هه‌مو‬ ‫نه‌ته‌وه‌كانی����ه‌وه‌ فارس����ی‌ گفتوگ����ۆ‬ ‫ده‌ك���� ‌هن‌و ده‌خوێنن‪ .‬منیش ئه‌مه‌وێت‬ ‫هه‌م����وان له‌په‌یامه‌ك����ه‌م تێبگ����ه‌ن‪،‬‬ ‫ئاشنایه‌تیشم له‌گه‌ڵ س����ینه‌ماكارانی‌‬ ‫كوردو فیلمی‌ ك����وردی‌ هه‌یه‌‪ ،‬ده‌زانم‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تانیش جوڵه‌یه‌كی‌‬ ‫باش����ی‌ س����ینه‌مایی‌ هه‌یه‌‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌نمایشی‌ فیلمه‌كانیشم له‌كوردستان‬ ‫ئ����ه‌وه‌ زۆر م����ن خۆش����حاڵ ده‌كات‌و‬ ‫ئه‌س����ڵه‌ن چاوه‌ڕوانم ده‌رفه‌تێك بێته‌‬ ‫پێش����ه‌وه‌و بێمه‌ كوردس����تان‌و بگه‌م‬ ‫به‌خزمه‌ت����ی‌ ئازیزان����م و له‌نزیك����ه‌وه‌‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ سینه‌ماو فیلمسازی‌ گفتوگۆ‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬

‫ئه‌مریكا‪ :‬پێشانگه‌یه‌ك بۆ‬ ‫ناوه‌ندێكی رۆشنبیری‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫فۆتۆگرافه‌رێكی‌ كورد ده‌كرێته‌وه‌‬ ‫له‌عه‌ربه‌ت كرایه‌وه‌‬

‫له‌فێستیڤاڵی‌ كلتوره‌ جیاوازه‌كانی‌ دونیادا ك ‌ه‬ ‫له‌واڵتی‌ ئه‌مریكا ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬پێشانگه‌یه‌كی‌‬ ‫فۆتۆگرافی‌ بۆ فۆتۆگرافه‌ر ناسیح عه‌لی‌ خه‌یات‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناسیح عه‌لی‌ خه‌یات له‌بار‌هی‌ پێشانگه‌كه‌وه‌‬ ‫له‌لێدوانێكی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "بۆ‬ ‫دووه‌مین ج���ار له‌ئه‌مریكا پێش���انگه‌یه‌ك بۆ‬ ‫نیشاندانی‌ فۆتۆكانم ده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پێش���انگه‌ی‌ یه‌ك���ه‌م به‌ن���اوی‌‬ ‫(وێنه‌ دڵڕفێنه‌كانی‌ كوردس���تان) له‌نه‌ورۆزی‌‬ ‫‪2017‬داكرای���ه‌وه‌ ك���ه‌ له‌ویالیه‌ت���ی‌ ڤێرجینیا‬ ‫له‌ش���اری‌ هاربسنبێرگ بۆ ناس���اندنی‌ كورد‌و‬ ‫كوردستان به‌هاواڵتیانی‌ ئه‌مریكا‪ ،‬ئه‌نجامدرا"‪.‬‬ ‫ناس���یح عه‌لی‌ خه‌یات ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌ له‌م مانگه‌دا دووه‌مین پێشانگه‌ی‌ له‌ئه‌مریكا‬ ‫بۆ ده‌كرێته‌وه‌‌و له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی‌ "پێشانگه‌ی‌‬ ‫دووه‌مم له‌فێس���تیڤاڵی‌ كلتوره‌ جیاوازه‌كان بۆ‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و فۆتۆیانه‌ی‌ كه‌ له‌م پێشانگه‌یه‌دا‬ ‫ده‌یخه‌مه‌ڕو بریتین له‌و فۆتۆیان ‌هی‌ كه‌ تایبه‌تن‬ ‫به‌كلتور و سروشته‌ جوانه‌كانی‌ كوردستان"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫رۆژێكی رۆمانس���ی‌و خۆش بەس���ەر‬ ‫دەبەیت‌و س���ەرەڕای ئەوەش كارێكی‬ ‫زۆرت دەبێت‌و لەڕوی تەندروستیشەوە‬ ‫كەمێك باش نیت‪.‬‬

‫ناس���یح ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا ك���ه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ فێس���تیڤاڵی‌ كلتوره‌ جیاوازه‌كانه‌وه‌‬ ‫بانگێشتنام ‌ه ‌ی فه‌رمی‌ بۆ هاتوه‌ بۆ به‌شداریكردن‬ ‫له‌فێستیڤاڵه‌كه‌‌و وتی‌ "بۆ یه‌كه‌م جاره‌ كوردێك‬ ‫به‌ش���دار ده‌بێت ل���ه‌و فێس���تیڤاڵه‌ كه‌به‌ناوی‬ ‫فێستیڤاڵی كلتوره‌ جیاوه‌زه‌كانی دونیایه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ئامانجی‌‬ ‫ئه‌و "ناساندنی كلتورو كه‌له‌پوری كورده‌ به‌هه‌مو‬ ‫دونیا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌ شێوازێكی جیاوازو ئه‌كادیمیانه‌‬ ‫كلتورو كه‌له‌پورو سروش���تی كوردستان پیشان‬ ‫ده‌ده‌م"‪.‬‬

‫له‌چوارچێوه‌ی به‌رنامه‌ی گه‌ش���ه‌پێدانی له‌گه‌ڵ مرۆڤایه‌تی‌و به‌هاكانی مرۆڤایه‌تیداین‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‪ ،‬رێكخراوی ‪ ،UNDP‬ئومێ���ده‌وارم ئ���ه‌م س���ه‌نته‌ره‌ ببێت���ه‌ ئه‌و‬ ‫ناوه‌ندی رۆشنبیری‌و كۆمه‌اڵیه‌تی بۆ ژنان‌و ش���وێنه‌ی ك ‌ه هه‌مو توێژه‌كان كۆبكاته‌وه‌و‬ ‫واب���كات هه‌مو الیه‌ك به‌گیان���ی لێبورده‌یی‬ ‫گه‌نجانی شارۆچكه‌ی عه‌ربه‌ت كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌مه‌راس���یمی كردنه‌وه‌ی سه‌نته‌ره‌كه‌دا‪ ،‬مامه‌ڵ ‌ه بكه‌ن‌و دوربكه‌ونه‌وه‌ له‌ڕق‌و كینه‌"‪.‬‬ ‫پاشان بابه‌كر دڕه‌یی به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كرو بابه‌كر دڕه‌یی‌و‬ ‫به‌رپرس���انی ئیداری ناوچه‌ك���ه‌و ژماره‌یه‌ك رۆشنبیری‌و هونه‌ری س���لێمانی‪ ،‬به‌هه‌مان‬ ‫چاالكوانی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی مه‌ده‌نی‌و نوێنه‌ری بۆنه‌ وته‌یه‌كی پێش���كه‌ش كردو رایگه‌یاند‬ ‫رێكخ���راوه‌ ناحكومیی���ه‌كان ئاماده‌ی بون‪" ،‬جێ���گای خۆش���حاڵیمانه‌ ك��� ‌ه به‌بۆن���ه‌ی‬ ‫دوای كردنه‌وه‌ی سه‌نته‌ره‌كه‌‪ ،‬چه‌ند وته‌یه‌ك كردنه‌وه‌ی ئه‌م سه‌نته‌ره‌ ئاماده‌بوین"‪.‬‬ ‫دڕه‌یی‌ ده‌ستخۆش���ی له‌ئیداره‌ی ناحیه‌ك ‌ه‬ ‫پێشكه‌ش كرا‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر وت���ی "ئێم ‌ه كرد كه‌ په‌رۆشی خزمه‌تكردنی رۆشنبیری‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ لێبورده‌یی‌و ئاشتی‌و پێكه‌وه‌ژیانین‪ ،‬هونه‌رن بۆ خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫(‪passeurs de‬‬

‫قاچاخچی‌ خه‌ونه‌كان‬ ‫‪)reves‬‬ ‫سیناریۆ‌و ده‌رهێنان‪ :‬هونه‌ر سه‌لیم‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬ئه‌ندریاس سینانۆس‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬مونیك پریم‬ ‫مۆسیقا‪ :‬نیكۆس كیبۆرگۆس‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌‪ :‬هاوبه‌ش����ی‌ (فه‌ڕه‌نس����ا‪،‬‬ ‫ئیتاڵیا‪ ،‬ئه‌رمینیا) ‪2000‬‬ ‫نواندن‪ :‬ئۆلیفیر س����تروك (دلۆڤان)‪،‬‬ ‫رۆزان����ا فایت (زارا)‪ ،‬روم����ان ئه‌فینیان‬ ‫(الس)‪ ،‬بوریس مالویان (رامۆ)‪ ،‬كه‌مال‬ ‫هاالراش (سمكۆ)‬ ‫چیرۆك����ی‌ فیلمه‌كه‌ باس له‌گه‌ش����تی‌‬ ‫دلۆڤ����ان‌و زارا ده‌كات له‌كوردس����تانه‌وه‌‬ ‫ب����ه‌ره‌و پاریس‪ .‬فیلمه‌ك����ه‌ به‌هه‌ڵهاتنی‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌دلۆڤان‌و زارا ده‌س����تپێده‌كات‬ ‫له‌گونده‌كه‌ی����ان ك����ه‌ ش����ه‌ڕی‌ تی����ادا‬ ‫هه‌ڵگیرساوه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م دو كه‌س����ایه‌تیه‌ به‌هاوه‌ڵ����ی‌‬ ‫دایك‌و باوكی‌ زارا گه‌ش����تێكی‌ س����ه‌خت‬ ‫له‌ش����اخه‌ به‌س����ته‌ڵه‌كه‌كانی‌ قه‌وقازه‌وه‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ل����ه‌و گه‌ش����ته‌دا دلۆڤان ئ����ه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ����ت ك����ه‌ جانت����ای‌ باوك����ه‌‬ ‫نه‌خۆش����ه‌كه‌ی‌ زارا پڕه‌ له‌پ����اره‌‌و ئه‌وه‌‬ ‫ده‌قۆزێته‌وه‌ بۆ پێدانی‌ به‌رتیل به‌چاوساغ‌و‬ ‫قاچاخچیی����ه‌كان تابیانگه‌یه‌نن����ه‌ ئ����ه‌و‬ ‫جێگه‌یه‌ی‌ كه‌ خه‌ونی‌ پێوه‌ ده‌بینن‪.‬‬ ‫ی زارا‌و دلۆڤان پاره‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫پێیه‌ ب����ه‌اڵم ڤی����زه‌ی‌ چونه‌ ن����اوه‌وه‌ی‌‬ ‫شاری‌ پاریس����یان پێ‌ نییه‌‌و له‌ئه‌نجامدا‬ ‫زارا ده‌ڕفێنرێ����ت‌و ون ده‌بێت‌و هه‌روه‌ها‬ ‫پۆلیس����ی‌ ئۆكرانیش دلۆڤان ده‌س����تگیر‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫پاشان دلۆڤان هه‌وڵی‌ بێوچان ده‌دات‬ ‫بۆ گه‌یش����تن به‌ش����اری‌ پاری����س به‌هه‌ر‬ ‫نرخێك بێت تاخۆشه‌ویس����ته‌ ونبوه‌كه‌ی‌‬ ‫بدۆزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌رهێن����ه‌ر هون����ه‌ر س����ه‌لیم رۆژی‌‬ ‫‪ 1964/3/9‬له‌ش����ارۆچكه‌ی‌ ئاك����رێ‌‬ ‫له‌باشوری‌ كوردستان له‌دایك بوه‌‪.‬‬ ‫له‌ته‌مه‌نی‌ ‪ 17‬س����اڵیدا كوردس����تانی‌‬ ‫جێهێشتوه‌‌و چۆته‌ واڵتی‌ ئیتاڵیا‌و له‌وێ‌‬ ‫خوێندنی‌ سینه‌مای‌ ته‌واو كردوه‌‌و پاشان‬ ‫چۆته‌ واڵتی‌ فه‌ڕه‌نسا‌و له‌وێ‌ جێگیر بوه‌‌و‬ ‫چه‌ندین فیلمی‌ به‌رهه‌م هێناوه‌‪.‬‬ ‫هونه‌ر سه‌لیم یه‌كێكه‌ له‌و ده‌رهێنه‌ره‌‬ ‫كوردانه‌ی كه‌ دو جار له‌ساڵه‌كانی‪٢٠٠٥‬و‬ ‫‪٢٠١٣‬دا به‌شداری فێستیڤاڵی كانی كردوه‌‬ ‫به‌فیلمی (كیلۆمه‌تری سفر‪‌)٢٠٠٥-‬و (مای‬ ‫س����ویت به‌یپه‌رالن����د‪‌)٢٠١٣ -‬و خه‌اڵتی‬ ‫رێزلێنانی له‌الیه‌ن وه‌زیری رۆش����نبیری‬ ‫فه‌ڕه‌نساوه‌ پێبه‌خشراوه‌‪.‬‬ ‫سه‌لیم جگه‌ له‌بواری‌ فیلمسازی‌ خاوه‌ن‬ ‫رۆمانێكه‌ به‌ن����اوی‌ (تفه‌نگه‌كه‌ی‌ باوكم)‬ ‫كه‌ بۆ ‪ 30‬زمانی‌ جیهانی‌ وه‌رگێڕدراوه‌‪.‬‬ ‫نوێتری����ن پ����ڕۆژه‌ی‌ فیلمس����ازی‌ ئه‌و‬ ‫فیلمێكه‌ به‌ناوی‌ (عه‌زییه‌كی‌ ته‌س����ك)‬ ‫ك����ه‌ له‌كۆتاییه‌كان����ی‌‌ س����اڵی‌(‪)2016‬‬ ‫به‌رهه‌مهێنراوه‌‌و ئاماده‌ی‌ نمایشكردنه‌‪.‬‬ ‫هونه‌ر سه‌لیم له‌كاروانی‌ هونه‌ری‌ خۆیدا‬ ‫تائێستا ‪ 20‬فیلمی‌ درێژی‌ به‌رهه‌مهێناوه‌‌و‬ ‫فیلمه‌كانی‌ له‌چه‌ندین فێستیڤاڵی‌ جیهانی‌‬ ‫به‌ش����دارییان ك����ردوه‌‌و چه‌ندین خه‌اڵتی‌‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬

‫دوپشک‬ ‫رێگە مەدە هیچ گومانێك لەپەیوەندیتدا‬ ‫دروس���تبێت‌و لەمیانەی ئ���ەم چەند‬ ‫رۆژەدا پێویستە پەیوەندیت بەردەوام‬ ‫بێت‌و دوچاری پچڕانی نەكەیتەوە‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫بەهۆی ئیشوكارەوە زیاد لەپێویست‬ ‫مان���دو دەبیت ب���ەاڵم دواتر كەمێك‬ ‫پشو دەدەیت‌و لەوانەیە گرێبەستێك‬ ‫لەگەڵ الیەنێكدا ببەستیت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫بەتەواوەتی متمان���ەت بەهیچ كەس‬ ‫نامێنێ���ت‌و هۆكارەكەش���ی لەوانەیە‬ ‫بەهۆی ئەوە بێت كە تۆ پێویس���تیت‬ ‫بەخۆشەویستێكی راستەقینە بێت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫دوچ���اری كۆمەڵێ���ك ركاب���ەری‌و‬ ‫روبەڕوبونەوە دەبیتەوەو هەوڵدەدەیت‬ ‫بەش���ێوەیەكی هێمنانەو لەس���ەرخۆ‬ ‫چارەسەریان بكەیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫چاالكی‌و خرۆشییەكی زۆرت هەیەو‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا دەستكەوتێكی باش‬ ‫بەدەستدەهێنیت‪ ،‬لەوانەیە دیارییەك‬ ‫یان شتێكی باشت دەستبكەوێت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ئایا له‌یزه‌ر‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫به‌هاوین ده‌كرێت‬

‫ده‌توانێت هه‌مو كاتێك به‌كار ‌ی بهێنیت‬ ‫ب���ه‌اڵم پێویس���ته‌ دوای‌ به‌كارهێنانه‌ك ‌ه‬ ‫س���اردكه‌ره‌وه‌ بخه‌یته‌ سه‌رپێستت ك ‌ه‬ ‫راسته‌وخۆ له‌س���ه‌نته‌ره‌كانی موالبردن‬ ‫پێت���ده‌ده‌ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا پ���اش چون ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ت كرێمی‌ دژه‌خ���ۆر به‌كاربهێن ‌ه‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ هیچ زیانێك ‌ی نابێت‪ ،‬به‌اڵم‬

‫له‌ی���زه‌ر یه‌كێك���ه‌ له‌ڕێگه‌كانی‌ بوار ‌ی‬ ‫جوانكار ‌ی ك ‌ه له‌ئێستادا له‌چه‌ندین بواردا‬ ‫به‌كاردێت‪ ،‬له‌ی���زه‌ری‌ مو كه‌ رێگه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫بۆالبردن ‌ی مو به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫ب���اس له‌وه‌ده‌ك���ه‌ن كه‌ ئای���ا به‌هاوێن‬ ‫ده‌بێت به‌كاریبهێن���ن‌و هیچ زیانێكی‌ بۆ‬ ‫پێس���ت ده‌بێت‪ .‬له‌ڕاستیدا له‌یزه‌ری‌ مو‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ی بێسنور‬ ‫شانۆ ‌‬ ‫(ده‌ڵه‌مه‌‌و نارنجۆك) نیشان ده‌دات‬

‫گروپ����ی‌ ش����انۆی‌ بێس����نور له‌واڵتی‌ هۆڵه‌ن����دا كه‌ تازه‌یه‌ بۆ ش����انۆی‌ بێس����نور له‌نمایشكردن له‌چه‌ند‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كه‌ی‌ هونه‌رمه‌ندێكی‌ كورده‌ به‌ناوی‌ باكۆ به‌شێك‌و له‌چه‌ند شوێنێكی جیاواز"‪.‬‬ ‫باكۆ سۆرانی‌ سه‌باره‌ت به‌پته‌وكردنی‌ رایه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫سۆرانی‌ س����ه‌رقاڵی‌ پڕۆژه‌یه‌كی‌ كه‌لتورین‌و له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا شانۆگه‌رییه‌كیش به‌ناوی‌ (ده‌ڵه‌مه‌‌و نارنجۆك) په‌یوه‌ن����دی‌ نێوان به‌رهه‌مه‌كانی����ان‌و بینه‌ران‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ویستی ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ پردی كه‌لتوری له‌نێوان خۆمان‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ پڕۆژه‌ كه‌لتورییه‌كه‌‌و له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت و بینه‌راندا دروس����ت بكه‌ین‪ ،‬ه����اوكات به‌رهه‌مه‌كه‌‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌دا‪ ،‬باكۆ س����ۆرانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ش����انۆی‌ له‌چه‌ند وێستگه‌یه‌كدا نمایش بكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئێم����ه‌ ئ����ه‌م به‌رهه‌م����ه‌ وه‌ك كارێكی‬ ‫بێس����نور وتی‌ "ماوه‌یه‌ك����ه‌ خه‌ریك����ی پڕۆژه‌یه‌كی‬ ‫كه‌لتورین به‌ناوی (پێكه‌وه‌ بۆ هه‌موان) ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ هه‌مه‌ڕه‌نگ ئه‌نه‌خش����ێنین كه‌ ب����ه‌رده‌وام چیرۆك‌و‬ ‫تێكهه‌ڵكێش����ێكه‌ له‌چه‌نده‌ها چاالك����ی جۆراوجۆر‌و دیمه‌نی تازه‌ی تێكه‌ڵ ئه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش����ی‌ به‌وه‌دا "روداوه‌كانی ئه‌مكاته‌ تێكه‌ڵ‬ ‫ئامانج له‌پڕۆژه‌كه‌ نیشاندانی كه‌لتوری هه‌مه‌ڕه‌نگ‌و‬ ‫كاركردنه‌ له‌پڕۆسه‌ی پێكه‌وه‌ژیان و خه‌ونی كۆمه‌كی به‌دیمه‌نه‌كان ئه‌كه‌ن‌و به‌وش����ێوه‌یه‌ كاره‌كه‌ ئه‌بێته‌‬ ‫زمانحاڵی روداوه‌كانی ئه‌مڕۆ"‪.‬‬ ‫له‌سه‌رده‌می ته‌كنه‌لۆژیادا"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ش����انۆگه‌ریی‌ (ده‌ڵه‌مه‌‌و نارنجۆك)‪،‬‬ ‫وتیشی‌ "یه‌كێك له‌چاالكییه‌كانی تری ئه‌م پڕۆژه‌یه‌‬ ‫ش����انۆیی( ده‌ڵه‌م����ه‌و نارنجۆك)ه‌‌و ئ����ه‌م به‌رهه‌مه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ش����انۆی‌ بێس����نور ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ بۆ ئه‌و كاره‌ دو تێكس����تی‌ شانۆییان تێهه‌ڵكێش‬ ‫له‌چه‌ند شوێن‌و كاتی جیاوازدا نمایش كراوه‌"‪.‬‬ ‫س����ۆرانی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "پێشتر به‌شی ك����ردوه‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌ "ئێم����ه‌ ده‌قێكی پنته‌رو‬ ‫یه‌ك����ه‌م‌و دوه‌م����ی ئ����ه‌م كاره‌ پێش����كه‌ش كراوه‌‌و ئاراپاڵمان گرێبه‌س����تی یه‌كتری ك����ردوه‌‪ ،‬دو ده‌قی‬ ‫له‌ئێس����تادا به‌شی س����ێهه‌می له‌گه‌ڵ به‌شه‌كانی تر فره‌ جی����اواز له‌كاره‌كته‌رو چی����رۆك‌و كاتدا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێشكه‌ش����ده‌كرێت‌و كامڵی به‌رهه‌مه‌كه‌ له‌داهاتوشدا هاوكات به‌بینینی هه‌ست به‌یه‌كڕیزی بابه‌ت‌و نمایش‬ ‫ده‌كه‌یت"‪.‬‬ ‫چه‌ندجار پێشكه‌ش ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ش����انۆگه‌رییه‌كه‌ له‌الیه‌ن فیۆنا سۆرانی‪-‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ لێره‌وه‌ ده‌مانه‌وێت وه‌ك زنجیره‌یه‌كی‬ ‫ی����ه‌وه‌ ئاماده‌ك����راوه‌‌و خ����ۆم كاری‌ ده‌رهێنانیم بۆ‬ ‫شانۆیی كاربكه‌ین"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ كه‌ "ئ����ه‌م كاره‌ پڕۆژه‌یه‌كی كردوه‌‌و موزیك له‌الیه‌ن حه‌مه‌به‌كر دانراوه‌‌و هه‌روه‌ها‬

‫كۆمه‌ڵێ����ك له‌ئه‌كته‌ری‌ هۆڵه‌ندی‌‌و ك����ورد‌و‬ ‫جیاوازه‌كانی‌ تر رۆڵی‌ كاره‌كته‌ره‌كانی‌ شانۆگ‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا "(ده‌ڵه‌م����ه‌و نارنجۆ‬ ‫له‌كێش����ه‌كانی جیهانی س����ه‌رده‌می ن����وێ‬ ‫به‌تایب����ه‌ت كێش����ه‌ی ده‌س����ه‌اڵت‌و ز‌هو‌ت‬ ‫ماف����ه‌ س����ه‌ره‌تاییه‌كانی مرۆڤ‌و نه‌خش����ه‌‬ ‫به‌دوژمنكردن����ی مرۆڤه‌كان له‌گ����ه‌ڵ یه‌كتر‬ ‫ده‌س����ه‌اڵته‌ له‌الیه‌ن ژه‌نه‌راڵێكه‌وه‌ به‌ڕێوه‌ ئ‬ ‫له‌ش����انۆییه‌كه‌دا به‌بێ دیالۆژ له‌سه‌ره‌تاوه‌ ت‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ"‪.‬‬ ‫باكۆ ل����ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ "بۆ به‌رجه‌س����‬ ‫ده‌سه‌اڵت پێویستت به‌دیالۆژ نییه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كات ده‌سه‌اڵتداران به‌هیچ شێوه‌یه‌ك دیالۆژ‬ ‫وشه‌كانیان گه‌لێك زۆره‌‪ ،‬به‌اڵم بێ دیالۆژن‬ ‫وتیشی‌ "شانۆگه‌رییه‌كه‌ چیرۆكێكی سه‌رن‬ ‫كه‌ فره‌ خه‌نده‌ ده‌خات ‌ه سه‌ر لێوی بینه‌ران‌و‬ ‫تراژیدیایه‌ك به‌رجه‌سته‌ ده‌كات كه‌ هه‌ست ئ ‌ه‬ ‫بۆ بیركردنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ "ئه‌م به‌رهه‌مه‌ به‌شێ‬ ‫كاریكاتۆری باس له‌جیهانی مۆدێرنه‌ ئه‌كات‌و‬ ‫به‌وروژاندنی سۆس����یالمیدیا به‌رجه‌سته‌ ئه‌ك‬ ‫خه‌ریك����ه‌ میدیا په‌یوه‌ندییه‌ مرۆییه‌كانمان ل‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬

‫جۆره‌كانی‌ تر ‌ی له‌ی���زه‌ر كه‌ بۆالبردن ‌ی‬ ‫شڵی‌‌و په‌ڵه‌ به‌كاردێن‪ ،‬ئه‌مانه‌ باشتروای ‌ه‬ ‫له‌هاویندا نه‌كرێت خۆ ئه‌گه‌ر یه‌كێك زۆر‬ ‫پێویست ‌ی پێبێت ئه‌و‌ه ده‌توانێت بیكات‬ ‫به‌اڵم نابێت راسته‌وخۆ بچێت ‌ه به‌رهه‌تاو‬ ‫بۆ سه‌یران بڕوا‌و به‌بێ‌ دژه‌خۆر نه‌چێت ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ته‌نانه‌ت بۆ شوێنی‌ سێبه‌ریش‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫به‌بودجه‌ی‌ نیو ملیۆن دۆالر فیلمێك له‌باره‌ی‌ ئێزیدییه‌كان به‌رهه‌م ده‌هێرنێت‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫له‌باره‌ی‌ تراژیدیای‌ ئێزیدییه‌كان‌و هێرشی‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی‌ داعش بۆ سه‌ر شه‌نگال‌و كوشتنی‌‬ ‫ئێزیدییه‌كان‌و رفاندنی‌ ژنانی‌ ئێزیدیی‌ فیلمێك‬ ‫به‌ناوی‌ (سێبه‌ری‌ قه‌له‌ڕه‌شه‌كان) به‌رهه‌م‬ ‫ده‌هێنرێت‌و له‌ئێستادا له‌قۆناغی‌ وێنه‌گرتندایه‌‪.‬‬ ‫فیلمه‌كه‌ باس له‌جینۆسیادی‌ ئێزیدیه‌كان ده‌كات‬ ‫له‌ڕێگه‌ ‌ی چیرۆك ‌ی خۆشه‌ویستی‌ كوڕ‌و كچێكه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ب���ه‌ر له‌ڕوداوه‌كانی‌ ‪3‬ی‌ ئابی‌ ‪ 2014‬له‌اللش یه‌كتری‌‬ ‫ده‌بین���ن‌و دواتر به‌ڵێنی‌ ئه‌وه‌ به‌یه‌كتری‌ ده‌ده‌ن كه‌‬ ‫پێكه‌وه‌ بمێننه‌وه‌‌و له‌اللش زه‌ماوه‌ند ئه‌نجام بده‌ن‪.‬‬ ‫له‌هێرش���ه‌كه‌ی‌ چه‌كداره‌كانی‌ داعش���یش له‌‪3‬ی‌‬ ‫ئاب ‌ی ‪2014‬دا بۆ سه‌ر شه‌نگال ئه‌و كچه‌ وه‌ك زۆرێك‬ ‫له‌كچانی‌ ئێزیدی‌ ده‌كه‌وێته‌ ده‌س���تی‌ چه‌كداره‌كانی‌‬ ‫داعش‪.‬‬ ‫له‌فیلمه‌كه‌دا باس له‌و كچ‌و ژنه‌ ئێزیدییانه‌ ده‌كرێت‬ ‫كه‌ له‌الیه‌ن داعش���ه‌وه‌ رفێن���راون‌و ده‌گوێزرێنه‌وه‌‬ ‫بۆ ته‌له‌عفه‌ر‌و موس���ڵ‌و ره‌ققه‌‌و له‌پاش ماوه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر كچه‌كه‌ی‌ پاڵه‌وانی‌ فیلمه‌كه‌ له‌ده‌س���تی‌ داعش‬ ‫رزگار ده‌كرێ���ت‌و ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ الل���ش‌و له‌وێ‌‬ ‫به‌خۆشه‌ویس���ته‌كه‌ی‌ ش���اد ده‌بێته‌وه‌‌و زه‌ماوه‌ندی‌‬ ‫هاوسه‌رگیری‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌م فیلمه‌ له‌الیه‌ن ستافێكی‌ هونه‌ری‌ ئه‌مریكییه‌وه‌‬ ‫به‌رهه‌م ده‌هێنرێت‌و ده‌رهێنه‌ری‌ س���ینه‌مای‌ كوردی‌‬ ‫(جوان بامه‌ڕنی‌) سیناریۆی‌ بۆ فیلمه‌كه‌ نوسیوه‌‌و‬ ‫هه‌ر خۆش���ی‌ كاری‌ ده‌رهێنانی‌ فیلمه‌كه‌ جێبه‌جێ‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ فیلمه‌كه‌‌و له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌‪،‬‬ ‫جوان بامه‌ڕن���ی‌ ده‌رهێنه‌ری‌ فیلمه‌ك���ه‌ رایگه‌یاند‬ ‫"فیلمه‌كه‌ له‌باره‌ی‌ ئێزیدیه‌كان‌و كاره‌ساتی‌ شه‌نگال‬ ‫دروس���ت بوه‌‌و ده‌مانه‌وێت ئه‌و كاره‌ساته‌ بگه‌یه‌نین‬ ‫به‌جیهان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌فیلمه‌ك���ه‌دا جگه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ واقیعی‌‬ ‫روداوه‌كه‌ وه‌كو خۆی‌ ده‌گوێزینه‌وه‌ ئه‌ش���مانه‌وێت‬

‫کاوڕ‬ ‫هەوڵب���دە وریابیت ل���ەم ماوەیەدا‬ ‫چونكە لەوانەیە گرفتێكی سۆزداریت‬ ‫توشبێتەوە یان درۆیەكی شاردراوەت‬ ‫بۆ ئاشكرا ببێت‪.‬‬

‫هێڵێك���ی‌ فه‌نت���ازی‌ له‌نێو فیلمه‌كه‌دا به‌رجه‌س���ته‌‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫بامه‌ڕن���ی‌ ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌ "ئ���ه‌م فیلمه‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ته‌واوكردنی‌ له‌ئه‌مریكا‌و ئه‌وروپا نیش���ان‬ ‫ده‌درێ���ت‌و چه‌ند ئه‌كته‌رێك���ی‌ ئه‌مریكیمان هێناوه‌‬ ‫ك���ه‌ له‌فیلمه‌ك���ه‌دا ده‌كه‌ونه‌ ژێر ده‌س���تی‌ داعش‌و‬ ‫چاره‌نوس���یان له‌گه‌ڵ ئێزیدییه‌كان یه‌كده‌گرێته‌وه‌‌و‬ ‫به‌ره‌و چیای‌ شه‌نگال ده‌چن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ "دیمه‌نه‌كانی‌‬ ‫داعش ك���ه‌ په‌الم���اری‌ ش���ه‌نگال ده‌ده‌ن هه‌موی‌‬ ‫راسته‌قینه‌یه‌‌و چی‌ رویداوه‌ ئه‌وانه‌ ده‌خرێنه‌ڕو‪ .‬چیای‌‬ ‫شه‌نگالیشمان هه‌موی‌ له‌واقیعه‌وه‌ وه‌رگرتوه‌"‪.‬‬ ‫"ئه‌توانم بڵێم واقی���ع‌و فه‌نتازیامان له‌فیلمه‌كه‌دا‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌كردوه‌‌و ئامانجم���ان ئ���ه‌وه‌ بو كه‌ ئه‌و‬ ‫روانینه‌ جیهانییه‌ بۆ پرسی‌ ئێزدیه‌كان له‌فیلمه‌كه‌دا‬ ‫به‌رجه‌سته‌ بكه‌ین" جوان بامه‌ڕنی‌ وای‌ وت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌كته‌ره‌كانی‌ نێو فیلمه‌كه‌ش‪ ،‬بامه‌ڕنی‌‬ ‫وتی‌ "ئه‌و ئه‌كته‌رانه‌ی‌ كه‌ له‌م فیلمه‌دا به‌ش���داری‌‬ ‫ده‌كه‌ن ئه‌كته‌ری‌ به‌ناوبانگن له‌ئه‌مریكا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا كه‌ تێچ���وی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ له‌الیه‌ن گه‌نجێكی‌ ئێزیدی‌ به‌ناوی‌ (عادل‬ ‫عه‌بدۆ) دابین كراوه‌ ك���ه‌ پێی‌ خۆش بوه‌ فیلمێك‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ خه‌ڵكی‌ خ���ۆی‌‌و تراژیدیای‌ ش���ه‌نگال‌و‬ ‫ئیزدییه‌كان دروست بكات‌و موعاناتی‌ خه‌ڵكی‌ خۆی‌‬ ‫به‌رجه‌سته‌ بكات‪.‬‬ ‫بامه‌ڕن���ی‌ ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌دات كه‌ س���ه‌رجه‌می‌‬ ‫روداوه‌كانی‌ نێو فیلمه‌ك���ه‌ له‌واقیعی‌ روداوه‌كانه‌وه‌‬ ‫وه‌رگی���راوه‌‌و وت���ی‌ "ته‌نها هێڵێك���ی‌ فه‌نتازی‌ كه‌‬ ‫له‌فیلمه‌كه‌دا به‌رجه‌س���ته‌مان ك���ردوه‌ بونی‌ چه‌ند‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كی‌ ئه‌مریكیه‌ كه‌ ده‌كه‌ونه‌ ده‌س���تی‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی‌ داعش‌و ده‌بنه‌ هاوبه‌شی‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫هاواڵتیانی‌ ئێزدی‌"‪.‬‬ ‫جوان بامه‌ڕن���ی‌ ده‌رهێن���ه‌ری‌ فیلمه‌كه‌ جه‌غت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ بۆ فیلمه‌كه‌یان پرس‌و‬ ‫رایان به‌مه‌رجه‌عه‌كانی‌ ئێزیدی‌ كردوه‌‌و ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫ئه‌وانیان بۆ به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلمه‌كه‌ وه‌رگرتوه‌‪.‬‬

‫گا‬ ‫دوای ئ���ەوەی ك���ە ماوەیەك���ی زۆر‬ ‫ناخۆش���ی‌و ماندوبونت تێدا بەسەربرد‬ ‫هەل���ی گەرانەوەت ل���ەالی هەموان بۆ‬ ‫دەڕەخس���ێتەوەو متمان���ەی هەموان‬ ‫بەدەستدێنیتەوە‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "نه‌مانتوانی���وه‌ به‌ب���ێ‌ پرس‌وڕاكردن‬ ‫به‌ئیزدییه‌كان یه‌ك هه‌نگاو هه‌ڵهێنین‌و له‌نوس���ینی‌‬ ‫سیناریۆكه‌دا دو كه‌سی‌ ئێزدی‌ له‌گه‌ڵ مندا هه‌بون‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ سیناریۆكه‌مان نوسی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "پاش���ان چونه‌ته‌‬ ‫اللش‌و ل���ه‌وێ‌ س���یناریۆكه‌ ش���رۆڤه‌كراوه‌‌و دواتر‬ ‫چونه‌ته‌ الی‌ بابا شێخ‌و ره‌زامه‌ندی‌ ئه‌وانیان له‌سه‌ر‬ ‫فیلمه‌كه‌ وه‌رگرتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌كات���ی‌ وێنه‌گرتنی‌ فیلمه‌كه‌ش���دا‬ ‫خه‌ڵكانی‌ ئێزدی‌ له‌گه‌ڵ ئێمه‌دان‌و چاودێری‌ دیالۆگ‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌چونی‌ وێنه‌گرتنی‌ فیلمه‌كه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫بامه‌ڕن���ی‌ ئ���ه‌و چاودێریی���ه‌ی‌ ئێزدییه‌كانی‌ بۆ‬ ‫به‌رهه‌مه‌كه‌ بۆ هه‌ستیاری‌ بابه‌ته‌كه‌ گه‌ڕانده‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌زمانی‌ ئاخاوتنی‌ فیلمه‌كه‌ش‪ ،‬جوان‬ ‫بامه‌ڕن���ی‌ وتی‌ "زمانی‌ ئاخاوتن���ی‌ فیلمه‌كه‌ زۆرتر‬ ‫ئینگلیزییه‌‌و كوردی‌‌و عه‌ره‌بیشی‌ تێدایه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هاوكاری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمیش���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلمه‌كه‌‪ ،‬بامه‌ڕنی‌ وتی‌ "تائێس���تا‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان هیچ هاوكارییه‌كی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلمه‌ك ‌هی‌ نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پێش���تر حكومه‌تی‌ هه‌رێ���م هاوكاری‌‬ ‫به‌رهه‌م���ه‌ هونه‌رییه‌كان���ی‌ ك���ردوه‌‌و پش���تیوانی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ بودج ‌هی‌ فیلمه‌كه‌شه‌وه‌‪ ،‬بامه‌ڕنی‌ وتی‌‬ ‫"بودج ‌هی‌ فیلمه‌كه‌ له‌نێوان ‪ 400‬هه‌زار دۆالر تانیو‬ ‫ملیۆن دۆالره‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌دوای‌ ئه‌و‌هی‌ فیلمه‌كه‌ له‌به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫ت���ه‌واو ده‌بین بۆ یه‌كه‌م ج���ار له‌ئه‌مریكا فیلمه‌كه‌‬ ‫نمایش ده‌كرێت‌و پاشان له‌ئه‌ورپا نیشان ده‌درێت‌و‬ ‫فیلمه‌كه‌ فیلمێكی‌ ئه‌نته‌رناشیۆناڵه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ به‌م فیلمه‌‬ ‫له‌فێستیڤاڵه‌ نێونه‌ته‌وه‌ییه‌كانی‌ سینه‌ما به‌شداری‌‬ ‫ده‌كه‌ین‌و چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ن كه‌ خه‌اڵتی‌ باشی‌ پێ‌‬ ‫به‌ده‌ست بهێنن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش ك���رد ك��� ‌ه ئه‌كته‌ره‌‬ ‫ئه‌مریكیی���ه‌كان له‌به‌ر دۆخی‌ ئه‌منی‌‌و س���ه‌المه‌تی‌‬

‫دوانه‌‬ ‫هەواڵی خۆش���ی تیادا دەبیس���تیت‬ ‫كە یارمەتیدەرت دەبێت لەگەیش���تن‬ ‫بەشتێك كە ماوەیەكی زۆرە هەوڵی بۆ‬ ‫دەدەیت‌و لەگەڵ ئەوەشدا پەیوەندیت‬ ‫لەگەڵ هاوڕێكانتدا بەهێز دەبێت‪.‬‬

‫خۆیان حه‌ز ناكه‌ن ناوه‌كانیان ئاشكرا بكرێت‬ ‫هه‌تا به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلمه‌كه‌ كۆتایی‌ دێت‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "خۆش���م ئه‌كته‌ری‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫فیلمه‌ك���ه‌م‌و تیایدا رۆڵ���ی‌ ئه‌میرێكی‌‬ ‫داعش به‌رجه‌س���ته‌ ده‌كه‌م‌و هه‌روه‌ها‬ ‫ع���ادل عه‌ب���دۆ رۆڵ���ی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫له‌فیلمه‌كه‌دا به‌رجه‌سته‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌‬ ‫كرده‌وه‌ ك���ه‌ وێنه‌گری‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫وێنه‌گرێك���ی‌ ئه‌مریكیی���ه‌‌و‬ ‫یاری���ده‌ده‌ری‌ ده‌رهێن���ه‌ر‬ ‫ئه‌مریكیی���ه‌‌و یاری���ده‌ده‌ری‌‬ ‫وێنه‌گرتن ئێرانییه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫ل���ه‌ كاره‌ ته‌كنیكیی���ه‌كان‬ ‫له‌الی���ه‌ن هونه‌رمه‌ندان���ی‌‬ ‫ئێرانیی���ه‌وه‌ جێبه‌ج���ێ‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ج���وان بامه‌ڕن���ی‌‬ ‫ئام���اژ‌هی‌ به‌وه‌ش���دا‬ ‫به‌راورد به‌و فیلمانه‌ی‌‬ ‫له‌بار‌هی‌ ئیزدییه‌كان‌و‬ ‫كاره‌س���اتی‌ شه‌نگال‬ ‫ك���راوه‌ ئ���ه‌م فیلمه‌‬ ‫له ‌ئا س���تێكی ‌‬ ‫پرۆفیش���یۆنااڵنه‌تر‬ ‫به‌رهه‌م ده‌هێنرێت‌و‬ ‫وت���ی‌ "وا كارم له‌م‬ ‫فیلم���ه‌دا ك���ردوه‌‬ ‫ك���ه‌ فیلمێك���ی‌‬ ‫جیهان���ی‌ بێ���ت‌و‬ ‫ل���ه‌ڕوی‌ ته‌كنیك‌و‬ ‫وێنه‌گرتن‌و نواندن‌و‬ ‫ده‌رهێنانه‌وه‌ واكارم‬ ‫له‌س���ه‌ر كردوه‌ كه‌‬ ‫فیلمێك���ی‌ جیهانی‌‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫لەم���ڕۆدا زۆر ئارامگ���ر نابی���ت بەاڵم‬ ‫لەوانەیە لەكۆتای���ی رۆژەكەدا كەمێك‬ ‫باشتربیت‌و پەیوەندیی‌و چاالكییەكانت‬ ‫باش���تربن‌و لەگەڵ ئەوەش���دا لەوانەیە‬ ‫گەشتێك بكەیت‬

‫شێر‬ ‫زۆر گرنگیشە ئاگاداری تەندروستیت‬ ‫بی���ت‪ ،‬رێگە م���ەدە هاوس���ەرەكەت‬ ‫ت���وڕەت ب���كات‌و بەئ���ارەزوی خۆی‬ ‫واتلێبكانت لەشتەكانت تێبگەیت یان‬ ‫جوانتر دەربكەویت‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫هەم���و متمانەیەك���ی ت���ەواوت‬ ‫بەخۆشەویس���تەكەت مەبەخش���ە‬ ‫بەتایب���ەت ئەگ���ەر هات���و ت���ازە‬ ‫پەیوەندیتان بەستبێت‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫نەوشیروان مستەفا‬ ‫ئاسۆس هەردی‬ ‫نەوش����یروان مس����تەفا یەکێک����ە ل����ەو‬ ‫سیاس����ەتمەدارانەی النیک����ەم نیو س����ەدەیە‬ ‫جێپەنجەی دیاری لەس����ەر جواڵنەوەی کورد‬ ‫هەبوەو تاداهاتویەکی بەرچاویش کاریگەریی‬ ‫دەمێنێت����ەوە‪ .‬گەلێک بۆچونی جیاوازو بگرە‬ ‫تەواو دژبەیەک لەسەر مێژوی ئەم سەرکردە‬ ‫دی����ارە هەیە‪ .‬رەنگە من بۆخ����ۆم یەکێک بم‬ ‫لەوانەی س����ەرنج‌و تێبینم بەتایبەت لەس����ەر‬ ‫س����ەرەتاکانی ژیان����ی سیاس����ی‌و قۆناغ����ی‬ ‫س����ەرەتای ئ����ەم س����ەرکردەیە لەکۆمەڵەو‬ ‫یەکێتی نیشتمانیدا هەبێت‪ .‬بەاڵم ئەمە هیچ‬ ‫لەو راستییە ناگۆڕێت کە نەوشیروان مستەفا‬ ‫ل����ەزۆر روەوە بەتەواوی لەزۆربەی هەرەزۆری‬ ‫سەرکردەکانی کورد جیاوازبو‪.‬‬ ‫پێ����ش هەم����و ش����تێک پێ����م وای����ە کەم‬ ‫سەرکردەمان هەیە ئەوەندی ئەو خوێندەوارو‬ ‫خاوەن قەڵەم بوبێت‪ .‬لەدوای خۆی کۆمەڵێک‬ ‫بەرهەمی بۆ کتێبخانەی کوردی جێهێش����توە‬ ‫ک����ە بێگوم����ان تاس����ەردەمانێکی زۆر وەک‬ ‫سەرچاوەی بەنرخ دەخوێنرێنەوە‪.‬‬ ‫هی����چ گومانێک ل����ەوەدا نی����ە ئەندازیارو‬ ‫پالندانەرو س����ەرکردەی مەیدان����ی راپەڕینی‬ ‫بەهاری‪ ١٩٩١‬بو‪.‬‬ ‫هەر کەسێک هەر سەرنج‌و تێبینییەکی لەسەر‬ ‫بۆچون‌و سیاس����ەتەکانی هەبێ����ت‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫نکۆڵ����ی لەوە ب����کات کە سیاس����ەتمەدارێک‬ ‫بو‪ ،‬بەپێچەوانەی زۆربەی هاوس����ەردەمەکانی‬ ‫خۆی����ەوە‪ ،‬پ����اش راپەڕی����ن‌و دەس����ەاڵت‬ ‫گرتنەدەس����تی “هێزە شۆڕشگێڕەکان”‪ ،‬هەر‬ ‫وەک سیاس����ەتمەدارێکی خ����اوەن بۆچون‌و‬ ‫بەرنامەی سیاس����یی خۆی مای����ەوەو نەبوە‬ ‫“بازرگانی سیاس����ی”‪ .‬ئەمە لەکاتێکدایە کە‬ ‫ئەگەر ئ����ارەزوی بکردایە‪ ،‬لەهەمو ئەوانی تر‬ ‫ئاس����انتر بۆی دەچوەس����ەر‪ .‬بەاڵم نەک هەر‬ ‫ئ����ەوەی نەکرد‪ ،‬بەڵکو تادوا هەناس����ە ژیانە‬ ‫سادەو خاکییەکەی پاراست‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم رەنگە گرنگترین وێس����تگەی ژیانی‬ ‫نەوشیروان مستەفا‪ ،‬دامەزراندنی بزوتنەوەی‬ ‫گ����ۆڕان بێت‪ .‬ئەو لە کاتێکدا وازی لەیەکێتی‬ ‫نیشتمانی هێنا‪ ،‬کە یەکێتی گرنگترین هێزی‬ ‫سیاس����یی کوردس����تان بو‪ ،‬خۆیشی کەسی‬ ‫دوەم����ی حیزبەکە بو‪ .‬کاتێک کە هەس����تی‬ ‫ک����رد ناتوانێت بەرنامەی سیاس����ی خۆی لە‬ ‫چوارچێوەی یەکێتیدا جێبەجێ بکات‪ ،‬درۆی‬ ‫لەگەڵ خۆی نەک����ردو بەتاقی تەنیا لەگردی‬ ‫زەرگەتەوە جارێکی تر دەس����تی پێکردەوە‪.‬‬ ‫دامەزراندنی بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬سەرباری هەمو‬ ‫تێبینی‌و س����ەرنجەکانمان‪ ،‬رەنگە گرنگترین‬ ‫روداوی دوای راپەڕین بێت لەکوردس����تاندا‪.‬‬ ‫دەش����ێت لە زۆر هەنگاوو بڕیاری سیاس����یدا‬ ‫لەگەڵ ئ����ەم بزوتنەوەیەدا ک����ۆک نەبوبین‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم گومان ل����ەوەدا نیە کایەی سیاس����ی‬ ‫کوردس����تان پێش ئەم روداوە وەک گۆمێکی‬ ‫وەس����تاوو مردو بو ک����ە لەقواڵییەوە بۆگەنی‬ ‫کردبو‪ ،‬پاش ئەم روداوە جوڵەیەکی بەرچاوی‬ ‫تێکەوت‌و هەس����ت بەوە دەکرا دینامیکییەتی‬ ‫ب����ۆ گەڕاوەتەوەو گیانێکی ب����ە بەردا کراوە‪.‬‬ ‫کایەیەکی سیاسی کە تەعبیرێکی نزیکتر بو‬ ‫لەدۆخی راس����تەقینەی هەمو کۆمەڵگایەک‪:‬‬ ‫دۆخی ملمالنێ‌و دانوستان‪ .‬ئەمەش هیوایەکی‬ ‫دەبەخش����ی کە لەئەنجام����ی ملمالنێی هێزو‬ ‫بۆچونە جیاوازەکانداو پاش س����ازان لەگەڵ‬ ‫یەکتر‪ ،‬هەن����گاو بەهەن����گاو لەجێگیرکردنی‬ ‫سیستمێکی سیاسیی نزیک بینەوە‪ ،‬کە بواری‬ ‫پێکەوەژیان‌و لێکتێگەیشتن‌و پێکەوەکارکردنی‬ ‫هەم����و جیاوازیی����ەکان دەس����تەبەر بکات‪.‬‬ ‫بەداخ����ەوە دو حیزبە بااڵدەس����تەکە لەگەڵ‬ ‫ئەم پرۆس����ەیدا نەهاتن‌و لەبری هەوڵدان بۆ‬ ‫لێکتێگەیش����تن‌و رێکەوتن‪ ،‬رێگەی گوش����ارو‬ ‫هەندێکج����ار توندوتیژییش����یان هەڵب����ژارد‪.‬‬ ‫ل����ەم روەوە گرنگترین خاڵ����ی جیاکەرەوەی‬ ‫نەوش����یروان مس����تەفا ئەوەبو‪ ،‬تەنانەت ئەو‬ ‫کاتان����ەش کە زۆریان ب����ۆ بزوتنەوەکە هێناو‬ ‫هێزیان لەدژ کۆکردەوە‪ ،‬ئامادە نەبو تەسلیمی‬ ‫مەنتیقی توندوتیژی بەرامبەرەکانی بێ‌و سور‬ ‫بو لەسەر کاری سیاسی‌و مەدەنی‪.‬‬ ‫بەداخەوە‪ ،‬نەوشیروان مستەفا لەدۆخێکدا‬ ‫گیانی س����پارد‪ ،‬کە ئ����ەو ملمالنێیەو دۆخی‬ ‫کوردس����تان‌و ناوچەک����ە لەناس����کترین‌و پڕ‬ ‫مەترس����یترین هەلومەرجدایە‪ .‬پێم وایە هەر‬ ‫بۆچونێکی جیاواز لەسەر رابردوو مێژوی کاری‬ ‫سیاس����یی هەبێت‪ ،‬رەنگە النیکەم بێ دودڵی‬ ‫بتوانین بڵێین‪ ،‬وەک خۆی جارێکیان وتبوی‪:‬‬ ‫“پیرێکی ئاخرخێر بو‪ ،‬نەک ئاخرشەڕ”‪.‬‬

‫بۆشایی نەوشیروان مستەفاو پڕکردنەوەی‬ ‫ئاسۆ عەلی*‬ ‫مردنی س���ەرکردە گەورەکان لەدو‬ ‫س���ەرەوە دەبێتە مای���ەی زیان؛ وەك‬ ‫ئینسان‌و وەك س���ەرکردە‪ .‬وەك هەر‬ ‫ئینسانێكی دیکە مردنی سەرکردەیەك‬ ‫ونبون���ی کۆتاییەت���ی لەک���ەس‌وکارو‬ ‫دۆس���تانی‪ .‬وەك س���ەرکردەیەكیش‬ ‫مردنی ئەوان دەبێتە هۆی دروستبونی‬ ‫بۆش���ایی سیاس���ی‪ .‬لێرەدا مەبەستم‬ ‫ئەوەیە باس لەبۆش���ایی سیاسی بکەم‬ ‫وەك دەرئەنجامی مردنی سەرکردەکان‪.‬‬ ‫بێگومان هەمو سەرکردەیەك بەڕادەی‬ ‫جی���اواز رۆڵ���ی سیاس���ی دەگێڕێت‌و‬ ‫کۆچی دوایش���ی جۆرێك لەبۆش���ایی‬ ‫دروس���ت دەکات لەگێڕانی ئەو رۆڵەدا‪.‬‬ ‫ئەم���ە زۆرتر دەچەس���پێت بەس���ەر‬ ‫س���ەرکردە گ���ەورەکان‪ .‬مەبەس���تم‬ ‫لەسەرکردە گەورەکان ئەو کەسایەتییە‬ ‫سیاسیانەیە کە دامەزرێنەری بزوتنەوەو‬ ‫سەرپەرش���تیاری شۆڕشەکانن‪ .‬گرانی‬ ‫مردن���ی ئەم س���ەرکردانە لەوەدایە کە‬ ‫لەدوای خۆی���ان جوتە پێاڵوێك بەجێ‬ ‫دەهێڵن ک���ە بەئاس���انی بەپێیەکانی‬ ‫ک���ەس ن���اکات‪ ،‬وەك دەربڕین���ە‬ ‫مەجازیەک���ە دەڵێ���ت‪ .‬وات���ا رۆڵ���ی‬ ‫ئ���ەوان لەن���او کایەی دروس���تکردنی‬ ‫بڕی���اردا ئەوەن���دە یەکالکەرەوەیە کە‬ ‫رۆیش���تنیان دەبێتە مایەی تێكچونی‬ ‫ش���یرازەی دروستکردنی بڕیارو هەندێ‬

‫زیانی کۆچی‬ ‫دوایی نەوشیروان‬ ‫چەند بۆ خەڵکی‬ ‫کوردستان بەگشتی‬ ‫قورسە‪ ،‬چەندان‬ ‫جار ئەوەندەش‬ ‫بۆ بزوتنەوەکەی‬ ‫تەحەدایە‬ ‫لەدەرخەرەکانی ئەم راس���تییە‪ .‬ئەمە‬ ‫جگە لەچاوپێکەوتن���ە ناوبەناوەکانی‬ ‫ئەو س���ەرکردەیە لەدەزگاکانی میدیای‬ ‫ئ���ەو بزوتنەوەیە ک���ە تەرخانبون بۆ‬ ‫گەیاندنی پەیامەکانی ئەو بزوتنەوەیە‬ ‫لەئاستی هەر بااڵ‪.‬‬ ‫ئێس���تا پرسیار ئەوەیە چۆن مامەڵە‬

‫* خوێن����دکاری زانس����تە سیاس����یەکان‬ ‫ئەمریکا‬

‫غەمێک لەدوای مەرگی نەوشیروان مستەفا‬ ‫د‪ .‬نیاز نه‌جمه‌دین‬

‫نەوشیروان مستەفا‬ ‫لەدۆخێکدا گیانی‬ ‫سپارد‪ ،‬کە دۆخی‬ ‫کوردستان لەپڕ‬ ‫مەترسیترین‬ ‫هەلومەرجدایە‬

‫جاریش لەبەریەكهەڵوەش���انەوەی ئەو‬ ‫کایەی سیاس���یەی کە ئەو سەرکردانە‬ ‫سەرپەرشتیان دەکرد‪ .‬لەمەش زیاتر‪،‬‬ ‫کاریگەری کۆچی ئەو سەرکردانە لەسەر‬ ‫ئەو کای���ەی سیاس���ییە زیاتر دەبێت‬ ‫لەکات���دا ئەگەر ئەو کایەی سیاس���یە‬ ‫بنەماو میکانیزمی دروستکردنی بڕیارو‬ ‫هەڵبژاردن بەمانا فراوانەکەی هێش���تا‬ ‫جێگیر نەکرابن بەهۆی نوێیی وجودیان‬ ‫لەگۆڕەپانی سیاسی‪ .‬ئەم تێگەیشتنە‬ ‫هەم بەسەر کۆچی نەوشیروان مستەفاو‬ ‫هەم بەس���ەر بزوتنەوەک���ەی گۆڕاندا‬ ‫دەچەسپێت‪.‬‬ ‫زیان���ی کۆچ���ی دوایی نەوش���یروان‬ ‫چەند بۆ خەڵکی کوردس���تان بەگشتی‬ ‫قورس���ە‪ ،‬چەندان جار ئەوەندەش بۆ‬ ‫بزوتنەوەکەی تەحەدایە‪.‬‬ ‫لەماوەی تەمەنی نۆ بۆ دە س���اڵی‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان‪ ،‬ئ���ەو رێکخەرەی‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان بەتەنیا پارتێکی‬ ‫سیاس���ی بو‪ .‬رۆڵی ئەو لەداڕش���تن‌و‬ ‫باڵوکردنەوەی فیکری ئ���ەو بزوتنەوە‬ ‫تازەی���ە ئەوەندە یەکالک���ەرەوە بو کە‬ ‫لەهەمو ساتەکانی بڕیاردان الیەنگرانی‬ ‫بزوتنەوەک���ەو خەڵک���ی کوردس���تان‬ ‫چاوەڕێی دەرکەوتنی ئەو سەرکردەیە‬ ‫بون تابزان���ن ئ���ەو بزوتنەوەیە نیازو‬ ‫وەاڵمی چ���ی هەیە بۆ مەس���ەلەکان‪.‬‬ ‫س���ەردانی ناوبەن���اوی ئەن���دام‬ ‫پەرلەمانەکانی ئەو بزوتنەوەیە بۆ الی‬ ‫نەوش���یروان بۆ راوێژ تەنها یەكێکبون‬

‫لەگەڵ ئەم بۆشاییە سیاسییەی دوای‬ ‫نەوشیروان بکرێت‪ .‬پێموایە رێگەچارەی‬ ‫دروس���ت بریتییە لەبەدامەزراوەکردنی‬ ‫بنەماکان���ی بڕی���ار دروس���تکردن‌و‬ ‫هەڵبژاردن‪ .‬دی���ارە بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫خاوەن���ی جڤاتێکە ک���ە وەك دەزانین‬ ‫لەمێدیاکانەوە کۆبون���ەوەو راوێژکارو‬ ‫گفتوگۆی دروس���تکردنی بڕیار ئەنجام‬ ‫دەدات‪ .‬ئەمە زۆر گرنگە‪ .‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫گرنگترە لەئێستاوە ئەوەیە کە رۆڵی ئەم‬ ‫جڤاتە فراوان بکرێت هەم لەڕوی مافی‬ ‫بڕی���اردان و هەمو لەڕۆڵی فراوانکردنی‬ ‫رێژەی ئەندامەکان���ی‪ .‬هەروەها گرنگە‬ ‫رۆڵ���ی ئ���ەم جڤات���ە پتەوبکرێت بۆ‬ ‫کاراکردن���ی لەڕوی دانانی رێوش���وێن‬ ‫لەس���ەر کارو رەفتاری بەرپرسەکانی‬ ‫ئەو بزوتنەوەیە لەپێناوی ئەقاڵنیکردنی‬ ‫هەڵس���وکەوتی ئ���ەو بەرپرس���انە بۆ‬ ‫مەبەس���تی پراکتیزەکردن���ی ماف���ی‬ ‫سزادان‌و پاداش���تدان‪ .‬بەکورتی‪ ،‬ئەم‬ ‫جڤات���ە ئەرکی ئەوە بێت کە ش���وێنی‬ ‫سەرکردەی کۆچکردو پڕبکاتەوە‪ .‬رەنگە‬ ‫ئەمە وتنی ئاسانتر بێت لەئەنجامدانی‪،‬‬ ‫بەاڵم بەدامەزراوەکردنی ئەو بزوتنەوەیە‬ ‫تاکەڕێگایە بۆ پڕکردنەوەی بۆش���ایی‬ ‫نەوش���یروان مس���تەفاو رێگاگرتن���ی‬ ‫بزوتنەوەک���ە‪.‬‬ ‫لەپەرتەوازەبون���ی‬ ‫لەکۆتاییدا دەمەوێت نمونەی چۆنیەتی‬ ‫وەاڵمدان���ەوەی پارت���ی کرێکاران���ی‬ ‫کوردس���تان لەگەڵ دەس���تگیرکردنی‬ ‫س���ەرکردەکەی‪ ،‬عەب���دواڵ ئۆجەالن‪،‬‬

‫بەبیربهێنمەوە‪ .‬رۆڵی ئۆجەالن لەبڕیارو‬ ‫کاری ئ���ەو پارت���ە یەکالک���ەرەوە بو‬ ‫(ئێستاش لەڕوی کاریزمای کەسایەتی‬ ‫ئەوە ئەو پارتە لەس���ێبەری ئۆجەالن‬ ‫دایە)‪ .‬ه���ەر بۆیە زۆرێك پێش���بینی‬ ‫ئەوەیان دەکرد ک���ە ئۆجەالن یەكەم‌و‬ ‫دواس���ەرکردەی ئەو پارتە بێت‪ .‬تاکە‬ ‫هۆکاری س���ەرەکی کە شکس���تی بە‬ ‫بەدیهێنانی ئەو پێشبینییە هێنا بریتی‬ ‫ب���و لەتوانای ئەو پارت���ە بۆ داهێنانی‬ ‫ش���ێوازی نوێی س���ەرکردایەتیکردن‪.‬‬ ‫بۆش���ایی س���ەرکردایەتی ئۆج���ەالن‬ ‫بەسەرکردایەتی کۆنس���ە‪ ،‬کۆمکاری‪،‬‬ ‫پڕکرایەوە‪ .‬ئێس���تا گۆڕان پێویس���تی‬ ‫بەهەم���ان ش���ێوازی س���ەرکردایەتی‬ ‫هەیە‪ .‬ئ���ەوەی دەزانرێت ئەوەیە کە‬ ‫پێاڵوە بەجێماوەکەی نەوشیروان لەوە‬ ‫گەورەترە کە هیچکام لەسەرکردەکانی‬ ‫ئ���ەو بزوتنەوەی���ە بتوانێ���ت لەپێ���ی‬ ‫بکات‪ .‬ئەم���ە هەرگیز کەمکردنەوە نیە‬ ‫لەڕۆڵی هەر یەكێک لەو س���ەرکردانە‪،‬‬ ‫بەڵک���و جەختکردنەوەی���ە لەگەورەیی‬ ‫ئ���ەو بۆش���اییەی کە کۆچ���ی رابەری‬ ‫بزوتنەوەک���ە ل���ەدوای خ���ۆی بەجێی‬ ‫هێش���ت‪ .‬واتا ئێستا بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫پێویس���تی بەوە هەیە کە کاربکات بۆ‬ ‫ئەوەی بکەوێتە سەر پێی خۆی بەدەر‬ ‫لەرۆڵی کەسایەتیەکانی‪.‬‬

‫بۆ تەنیا رۆژێک س���ەر بەبزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان نەبوم‪ ،‬بەاڵم مەرگی نەوشیروان‬ ‫مستەفا قوڵ قوڵ هەژاندومی‪.‬‬ ‫هەژان���ی م���ن ل���ەوەوە س���ەرچاوە‬ ‫دەگرێت لەجێی نەوش���یروان مستەفا‪،‬‬ ‫وەک دواس���ەرکردەی ک���وردی هه‌رێم‬ ‫دوای تاڵەبانی‪ ،‬مەس���عود بارزانییەک‬ ‫جێدەمێنێت کە باس���ی سەربەخۆیی‌و‬ ‫کوردایەتی‌و ماف���ی نەتەوەیەک دەکات‬ ‫کەچی پرسەنامەیەکی هێندە ساردوسڕ‬ ‫باڵودەکات���ەوە ک���ە بۆ مەرگ���ی هەر‬ ‫وەزیرێک���ی کابینەک���ەی ئەردۆگان���ی‬ ‫بنوسیایە دە جار گەرموگوڕتر دەبو‪.‬‬ ‫لەجێی نەوش���یروان مس���تەفا‪ ،‬ئەو‬

‫ئیس�ل�امییانە دەمێنن���ەوە ک���ە ی���ان‬ ‫بەش���انوباڵی ئەردۆگان���دا هەڵدەدەن‪،‬‬ ‫یان س���ەرقاڵیان کردوی���ن بەکۆمەڵێ‬ ‫بابەتی بێمان���ای وەک “ریش دابنێن‪،‬‬ ‫موحاجەبە بن‪ ،‬ئەجری دراوسێ بزانن‪،‬‬ ‫دایکتان خۆشبوێ‪ ،‬هتد” کە دورونزیک‬ ‫پەیوەندی بە کێش���ەکانی ئێمەوە لەم‬ ‫سەردەمەدا نییە‪ ،‬بە کورتی ئەو هێزەی‬ ‫خاڵیی���ە لەهەمو مەعریفەیەک باش���تر‬ ‫دەستی دەکرێتەوە‪.‬‬ ‫غەم���ی من بۆ ئەوەش���ە ل���ە جێی‬ ‫نەوش���یروان نەریتێکی چەپ دەیەوێ‬ ‫جێ���ی خ���ۆی بکاتەوە ک���ە جورئەتی‬ ‫نیی���ە بەرامبەر بەتااڵنچێتی ورتە بکات‬ ‫بەو ناوەوە س���ەرمایەداری سیستمێکی‬ ‫گەورەترەو بۆرجوزای کوردیی بەشێکی‬ ‫بچوکێتی‌و ش���ایەنی قسە لەسەرکردن‬

‫نیی���ە‪ ،‬یان پێم���ان دەڵێ���ن “دەبێت‬ ‫س���ەرمایەداریی بڕوخێنی���ن!” کەچی‬ ‫گوندێکیان بۆ داگیرناکرێت‪.‬‬ ‫غەم���ی من تەنیا ب���ۆ ‪ 3‬منداڵ نییە‬ ‫کە لەدو مانگدا ماڵەکەیان رماو دایک‌و‬ ‫باوکی���ان جێیانهێش���تن‪ ،‬بەڵک���و بۆ‬ ‫پیاوێکی هەژاریش���ە کە ئێستا هەست‬ ‫بەتەنیایی دەکات‪.‬‬ ‫مێژوی سیاسیی نەوشیروان مستەفا‬ ‫بێ هەڵەو کەموکوڕیی نەبوە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫تائەوکاتەی نەخۆشیی زەفەری پێهێنا‬ ‫رەمزی بەڕەنگاری‪ ،‬دژایەتیی واس���تەو‬ ‫واس���تەکاریی‌و تاڕادەیەک���ی زۆری���ش‬ ‫بنەماڵەچێتیی بوە‪.‬‬ ‫دەبێت ئ���ەم ئەزمانە ببینین‪ .‬ئەزمە‬ ‫س���زای هەڵەکان���ی خۆمانە‪ ،‬س���زای‬ ‫گەندەڵیی‌و پشتنەبەس���تن بەخۆمان‌و‬

‫زۆر ش���تی ترە‪ .‬به‌داخه‌وه‌‪ ،‬هیچ کەس‬ ‫بێ ئەزمە هەنگاوی نوێ نانێت‪ .‬گرنگ‬ ‫ئەوەیە بتوانین هەستینەوە‪.‬‬ ‫ئەرکی ئێمە قورس���تر دەبێت‪ .‬بەاڵم‬ ‫نە نەوشیروان مس���تەفا یەکەم کەس‌و‬ ‫نە کۆتا کەس دەبێت لەدژی س���تەم‌و‬ ‫تااڵنی���ی دەوەس���تێتەوە‪ .‬واڵت پ���ڕە‬ ‫لەخەڵکی بەتواناو دڵسۆز کە ئامادەن‬ ‫لەپێن���اوی بەرژەوەندی���ی گش���تییدا‬ ‫قوربانیی گەورە بدەن‪.‬‬ ‫دەبێ���ت ب���ەو پیاوە ه���ەژارە بڵێین‬ ‫کە ج���اڕی مەرگی “باوک���ی هەژاران”‬ ‫دەدات‪:‬‬ ‫ئێم ‌ه بەدەنگ‌و ڕای جیاوازەوە لێرەین‪،‬‬ ‫لەگەڵتانین‪ ،‬لەپشتانین‌و رێگاکە چۆڵ‬ ‫ناكه‌ین‪.‬‬ ‫رۆحت شادبێت کاک نەوشیروان‪..‬‬

‫غەمی من تەنیا بۆ ‪3‬‬ ‫منداڵ نیە کە لەدو‬ ‫مانگدا دایک‌و باوکیان‬ ‫جێیانهێشتن‪ ،‬بەڵکو بۆ‬ ‫پیاوێکی هەژاریشە کە‬ ‫ئێستا هەست بەتەنیایی‬ ‫دەکات‬

‫ته‌ندروستی ‪tandrusti. sul@gmail. com‬‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫ئه‌و ڤیتامینانه‌ ‌ی كه‌پێویست ‌ه بۆ دوگیانی‌‬

‫‪ %70‬توشبوان ‌ی‬ ‫ده‌وال ‌ی ئافره‌تن‬ ‫ده‌والی‌ بریتیه‌ له‌گه‌وره‌بونێكی‌‬ ‫به‌رده‌وامی‌ بۆری‌ خوێن كه‌ له‌ژێر‬ ‫پێستدا دروست ده‌بێت‪ .‬هه‌ندێ‌ جار‬ ‫ره‌نگی‌ (شین‪ ،‬په‌مه‌یی‌‪ ،‬مۆر) ده‌بێت‪.‬‬ ‫هۆكاره‌كانی‌ توشبون به‌ده‌والی‌‪:‬‬ ‫زۆربه‌پێوه‌ وه‌ستان‪ ،‬ماندوبونێكی‌‬ ‫زۆر‪ ،‬قه‌ڵه‌وی‌‪.‬‬ ‫ی ده‌والی‌‪:‬‬ ‫جۆره‌كان ‌‬ ‫‪ -1‬لوله‌یی‌ ژێرپێست كه‌ له‌شێوه‌ی‌‬ ‫كرمدایه‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬لوله‌ده‌مار‪ .‬شێوه‌ی‌ لوله‌ییه‌‬ ‫ده‌ماره‌كان ده‌ته‌قێنێت‪.‬‬ ‫‪ -3‬كشانی‌ ده‌مار‪ .‬ده‌ماره‌كه‌‬ ‫ده‌كشێت‪ .‬به‌وشێوه‌یه‌ لوله‌ده‌مار‬

‫به‌دڵنیای����ه‌وه‌ خ����واردن یه‌كێكه‌ له‌ڕێگه‌ چونك����ه‌ به‌خواردن����ی‌ ده‌رمانی‌ تایبه‌ت‬ ‫باش����ه‌كان بۆده‌س����تكه‌وتنی‌ ڤیتامینی‌ به‌ڤیتامی����ن روب����ه‌ڕوی‌ ئ����ه‌م كێش����انه‌‬ ‫پێویس����ت بۆ له‌ش‪ ،‬ب����ه‌اڵم هه‌ندێ‌ جار نابیته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كات����ی‌ دوگیانی‌ ئه‌و ب����ڕه‌ خواردنه‌ی‌ ‪ -‬ترش����ی‌ فۆلیك‪ .‬كاتێك ئ����ه‌م جۆره‌‬ ‫كه‌ ده‌خورێت به‌پێی‌ پێویست ناتوانێت ڤیتامین����ه‌ ده‌خورێت له‌پێ����ش دوگیانی‌‬ ‫ڤیتامین ب����ۆ له‌ش دابین بكات هه‌ربۆیه‌ یاخود له‌سه‌ره‌تاكه‌ی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ئاسانكاری‬ ‫ده‌بێت به‌ش����ێوه‌ی‌ ده‌رمان وه‌ریبگرێت ده‌كا بۆ له‌دایكبونی‌ منداڵێكی‌ ساغ له‌ڕوی‌‬

‫خۆپاراستن‪:‬‬ ‫ی شیرینی‌و‬ ‫‪ -1‬دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌خواردن ‌‬ ‫چه‌وری‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ جاریش حه‌بی‌‬ ‫رێگرتن له‌دوگیانی‌ دروستی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫‪ -2‬دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌زۆر به‌پێوه‌‬ ‫وه‌ستان‌و قاچ خستنه‌سه‌رقاچ‪.‬‬ ‫چاره‌سه‌ر‪:‬‬ ‫نه‌شته‌رگه‌ری‌‌و له‌یزه‌ر یه‌كێكن‬ ‫له‌چاره‌سه‌ره‌كانی‌ ده‌والی‌‪.‬‬ ‫به‌پێ‌ ئاماره‌كان ‪ %70‬توشبوان‬ ‫ئافره‌تانن‪.‬‬

‫كێشه‌كان ‌ی كه‌می ‌ی كالیسیۆم‌و ڤیتامین ‪‌D‬‬ ‫ئا‪ :‬سۆران مەعروف قەرەداغی‬

‫هه‌یه‌ كه‌ به‌شێكی‌ زۆری‌ به‌هۆی‌‬ ‫گرفته‌كانی‌ كالیسیۆم‌و ڤیتامین دیه‌‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ كاتێك پشكنین بۆ ئه‌م‬ ‫كه‌سانه‌ ده‌كرێت ده‌بینین به‌شێكی‌‬ ‫زۆری‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كه‌می‌ ئه‌م دو‬ ‫ڤیتامینه‌‪.‬‬

‫له‌شی‌ مرۆڤ به‌شێوه‌یه‌كی‌ دیاریكراو‬ ‫ڤیتامین دی‌‌و كالیسیۆمی‌ تێدایه‌‪،‬‬ ‫كه‌مبون یان زیادبونیان ئه‌بێته‌‬ ‫چه‌ندین گرفتی‌ ته‌ندروستی‌‪ ،‬زۆرینه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان كێشه‌ی‌ ئازاری‌‬ ‫جومگه‌و شان‌و مل‌و ئه‌ژنۆیان چاره‌سه‌ر كردن‪:‬‬

‫گه‌ر ئه‌م نیش���انانه‌ی‌ خ���واره‌وه‌ت هه‌بو‬ ‫ئه‌وه‌ ره‌نگه‌ كێش���ه‌كه‌ت به‌م ش���ێوه‌یه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بێت‪:‬‬ ‫ ئه‌گ���ه‌ر چرچ‌ولۆچ���ی‌ زو كه‌وت���ه‌‬‫ده‌موچ���اوت‪ .‬خۆت دوربك���ه‌ له‌هه‌تاوو‬ ‫پێویس���ته‌ كرێمی‌ دژه‌خۆر به‌كاربێنیت‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌زستانیشدا‪.‬‬

‫دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫‪ -4‬ده‌والی‌ برین‪ .‬ده‌والێكه‌كاتێك‬ ‫ده‌ته‌قێت ده‌بێت به‌برین له‌ژێرپێست‪.‬‬

‫مێشك‌و دڕكه‌په‌تكه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌جگه‌له‌وه‌ی‌ تێدایه‌ ناخۆیت‪ ،‬ئه‌وه‌ ده‌بێت به‌شێوه‌ی‌‬ ‫مادده‌ی‌ ئاسن به‌رگری ده‌كات له‌توشبون حه‌ب وه‌ریبگریت‪.‬‬ ‫ كالیس����یۆم‌و ڤیتامی����ن دی‌ یه‌كێكی‌‬‫به‌نه‌خۆشی‌ ئه‌نیمیا‪.‬‬ ‫ ئۆمیگا‪ 3‬یه‌كێكی‌ تره‌ له‌و ڤیتامینانه‌ ترن له‌و ڤیتامینانه‌ی‌ كه‌ زۆر پێویس����ته‌‬‫كه‌ب����ۆ دروس����تبونی‌ مێش����كی‌ منداڵ به‌تایبه‌تی‌ له‌سێ‌ مانگی‌ كۆتایی‌ دوگیانی‌‬ ‫پێویس����ته‌‪ .‬ئه‌گه‌ر تۆ یه‌كێكیت له‌وانه‌ی‌ چونكه‌ یارمه‌تی‌ دروس����تكردنی‌ ئێسك‬ ‫ماس����ی‌‌و ئه‌و به‌رهه‌مانه‌ی‌ ئۆمیگای‌ ‪3‬ی ده‌ده‌ن‪.‬‬

‫ره‌نگ و شێوه‌ ‌ی ده‌موچاوت چیت پێده‌ڵێت؟‬

‫ پێستت وشك بو‪ .‬خواردنی‌ ته‌ندروست‬‫بخ���ۆ به‌تایبه‌ت���ی‌ س���ه‌وزه‌و می���وه‌ی‌‬ ‫ره‌نگه‌جیاوازه‌كان‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر سوربونه‌وه‌ له‌ده‌موچاوت هه‌بو‪.‬‬‫ئه‌وه‌ قاوه‌و چ���او ئ���ه‌و خواردنه‌وانه‌ی‌‬ ‫مادده‌ی‌ كافاینیان تێدایه‌ كه‌م بكه‌ره‌وه‌و‬ ‫بڕی‌ پێویست له‌ڤیتامین دی‌ وه‌رگره‌‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪ -1‬خواردنی‌ میوه‌كان به‌گشتی‌‪.‬‬ ‫‪ -2‬خواردنی‌ شیرو به‌رهه‌مه‌كانی‌‪.‬‬ ‫‪ -3‬وه‌رزش كردن به‌تایبه‌تی‌ مه‌له‌‪.‬‬ ‫• بۆ زیاتر چاودێری‌ كردنی‌ باری‌‬ ‫ته‌ندروستیت باشتر وایه‌ هه‌رشه‌ش‬ ‫مانگ جارێك سه‌ردانی‌ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫سروشتی‌ بكرێت بۆ وه‌رگرتنی‌ رێنمایی‌‬ ‫پێویست‪.‬‬

‫ ئه‌گه‌ر ره‌نگی‌ پێس���تت زه‌رد بو‪ .‬ئه‌وه‌‬‫پش���كنینی‌ جگه‌ر بكه‌ یاخ���ود رێژه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێن‪.‬‬ ‫ ئه‌گه‌ر پێس���تت تۆخ بو یاخود ره‌نگت‬‫ره‌ش هه‌ڵگه‌راب���و ئ���ه‌و خواردنانه‌ بخۆ‬ ‫ك���ه‌ ده‌وڵه‌مه‌ن���دن به‌ئاس���ن‌و هه‌روه‌ها‬ ‫زۆرجه‌خت بكه‌ره‌وه‌ له‌سه‌ر ڤیتامین ‪.c‬‬

‫ریکالم‬

‫سەنتەری ساڤا‬

‫‪ 07701453720‬ـ ‪077086003344‬‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی ـ شەقامی سەرەکی بەختیاری ـ تەالری هەژان نهۆمی ‪1‬‬

‫بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی)‬ ‫لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی‬ ‫ناونیش����ان‪ :‬ش����اری پزیش����کی س����لێمانی‬ ‫‪07501564954 - 07706196331‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫"مورته‌زه‌قه‌كان" كێن‌و چیین؟‬ ‫محه‌مه‌د عه‌بدوڵاڵ‬ ‫له‌م س���ااڵنه‌ی دواییدا وشه‌ی "مورته‌زه‌قه‌"‬ ‫زۆر ده‌بینرێت‌و ده‌بیسترێت‪ ،‬لەهه‌ر شوێنێك‬ ‫شه‌ڕ هه‌بێت ئه‌م چه‌مكه‌ی تیا ده‌رده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ مێژوی مورته‌زه‌قه‌ زۆر كۆنه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌شتاكان‌و حه‌فتاكانی سه‌ده‌ی رابردوه‌وه‌‪،‬‬ ‫بەش���ێوه‌یه‌كی به‌رچ���او ته‌ش���ه‌نه‌ی كردوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا دوای داگیركردن���ی عێراق له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌مریكاوه‌‪ ،‬ئه‌م چه‌مك���ه‌ خێراتر باڵوبوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ره‌نگ���ه‌ كاره‌كانی بالك وۆت���ه‌رو ئابڕوچونه‌‬ ‫میدیاییه‌كانی زیاتر س���ه‌دای ئه‌م وش���ه‌یه‌ی‬ ‫گه‌وره‌تر كردبێت‪.‬‬ ‫مورته‌زه‌ق یان مورته‌زه‌قه‌‪ ،‬هه‌مو كه‌سێكه‌‬ ‫كه‌ كارێ���ك ده‌كات لەبه‌رامبه‌ر پاره‌دا‪ ،‬به‌بێ‬ ‫له‌به‌رچاوگرتن���ی ج���ۆرو ئامان���ج لەكاره‌كه‌‪،‬‬ ‫بەزۆرییش ئه‌م وشه‌یه‌ به‌ستراوه‌ته‌وه‌ بەوانه‌ی‬ ‫خزمه‌ت لەچوارچێوه‌ی هێ���زه‌ چه‌كداره‌كانی‬ ‫واڵتێكی بێگانه‌دا ده‌كه‌ن‪ ،‬مه‌رج نییه‌ كاره‌كه‌‬ ‫ته‌نیا شه‌ڕكردن بێت‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ پاسه‌وانیی یان‬ ‫هه‌ر كارێكی پارێزگاری‌و سكویریتی بێت‪.‬‬ ‫مورته‌زه‌قه‌ وش���ه‌یه‌كی عه‌ره‌بییه‌و بەمانای‬ ‫بژێ���وی وه‌رگرت���ن دێت‪ ،‬لە(معج���م المعانی‬ ‫الجام���ع) دا ده‌ڵێ���ت‪" :‬ئه‌وانه‌ن لەس���وپادا‬ ‫ده‌جه‌نگن لەپێن���او ده‌س���تكه‌وتی داراییداو‬ ‫به‌زۆرییش بێگانه‌ن"‪ .‬لە(معجم الوس������یط) دا‬ ‫هاتوه‌‪" :‬ئه‌وانه‌ن لەپێناوی بژێویدا له‌سوپادا‬ ‫شه‌ڕده‌كه‌ن‌و به‌زۆریش بیانین"‪ .‬لە(المنجد فی‬ ‫اللغة‌)ش���دا ده‌ڵێت‪" :‬ئه‌و سه‌ربازانه‌ن بژێویی‬ ‫وه‌رده‌گرن بۆ ش���ه‌ڕكردنیان بۆ ده‌وڵه‌تێك كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی خۆیان نییه‌"‪.‬‬ ‫لەزانستی سه‌ربازییشدا ده‌ڵێت‪" :‬مورته‌زه‌قه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���ه‌یه‌ كه‌ لەهێزی چه‌كداری واڵتێكی‬ ‫بیانی���دا لەپێناوی پاره‌دا خزم���ه‌ت ده‌كات‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی پیاوان‌و ژنان���ی مورته‌زه‌قه‌ لەپێناو‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی پ���اره‌ ی���ان حه‌زی ش���ه‌ڕو‬ ‫سه‌ركێشی ئه‌و كاره‌ ئه‌نجامده‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫لەپاش���كۆی یه‌كه‌م���ی لێكتێگه‌یش���تنی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���وه‌كان ك���ه‌ س���اڵی‪1949‬‬ ‫لەجنێف ئیمزاكراوه‌ لەپێناسه‌ی مورته‌زه‌قه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت‪":‬ئه‌و كه‌سه‌یه‌ لەناوخۆ یان لەده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت بەكرێ ده‌گیرێت بۆ ملمالنێی سه‌ربازی‌و‬ ‫راسته‌وخۆ به‌شداری ش���ه‌ڕ ده‌بێت له‌پێناوی‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی پ���اره‌دا‪ .‬هاواڵت���ی هیچكام‬ ‫له‌الیه‌نه‌كانی شه‌ڕ نییه‌و دانیشتوی هه‌رێمێك‬ ‫نیی���ه‌ ك���ه‌ لەژێ���ر حوكمڕانی هی���چ الیه‌كی‬ ‫شه‌ڕه‌كه‌دا بێت"‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی‪1989‬دا نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت���وه‌كان‬ ‫رێككه‌وتنێك���ی نێوده‌وڵه‌ت���ی ئه‌نجامداوه‌ بۆ‬ ‫دژایه‌تی به‌كارهێنان‌و مه‌شقپێكردن‌و ته‌مویلی‬ ‫مورته‌زه‌قه‌و بەتاوانی نێوده‌وڵه‌تی داناوه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی هه‌مو پێناسه‌كان‌و یاساو رێساكان‪،‬‬ ‫مورته‌زه‌ق���ه‌ چه‌كداری واڵتێك���ن‌و لەواڵتێكی‬ ‫دیكه‌دا ش���ه‌ڕ ده‌كه‌ن لەپێن���او به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫واڵتی دوه‌مدا لەبه‌رامبه‌ر وه‌رگرتنی كرێ‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ به‌كرێگرتن���ی مورته‌زه‌ق���ه‌و‬ ‫ش���ه‌ڕكه‌ر لەبه‌رامبه‌ر پ���اره‌ی زۆردایه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرب���ه‌ی كات كاره‌كان لەژێ���ر پ���ه‌رده‌ی‬ ‫پیرۆزییه‌وه‌ ده‌كرێن‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌و ناوچانه‌ی‬ ‫فاكته‌ری نیشتمانی‌و نه‌ته‌وه‌یی‌و ئاینی به‌هێز‬ ‫بێت‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌ كاتی خ���ۆی كه‌ حكومه‌تی‬ ‫عێراقی‪ ،‬كه‌ لەیه‌ككاتدا‪ ،‬شپرزه‌ بو بەده‌ست‬ ‫ش���ه‌ڕی ئێران‌و كورده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و مورته‌زه‌قانه‌ی‬ ‫لەسوپاكانی میسرو سودان‌و یه‌مه‌ن‌و ئوردون‬ ‫ده‌یهێن���ان لەژێر ناوی پاراس���تنی ده‌روازه‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵتی نیش���تمانی گه‌وره‌ی عه‌ره‌بدا بو‪،‬‬ ‫یان لەشه‌ڕی ئێستای س���وریا كه‌ شه‌ڕكه‌ری‬ ‫لەزۆر واڵتی وه‌كو عێ���راق‌و ئێران‌و لوبنانه‌وه‌‬ ‫بۆ ده‌چێت‪ ،‬جگه‌ لەپ���اره‌ی زۆر لەژێر ناوی‬ ‫(جهاد المقدس)و پاراس���تنی پیرۆزییه‌كانی‬ ‫ش���یعه‌دایه‌‪ ،‬بۆیه‌ لەناوچه‌ شیعه‌نش���ینه‌كانی‬

‫عێراق به‌ئاشكرا نوسینگه‌ی تایبه‌ت هه‌یه‌ بۆ‬ ‫به‌كرێگرتنی مورته‌زه‌قه‌ بۆ سوریا‪.‬‬ ‫مورته‌زه‌قه‌ لەمێژودا‪:‬‬ ‫مێژوی دی���ارده‌ی مورته‌زه‌ق���ه‌ زۆر كۆنه‌و‬ ‫تائێستاش هه‌ر به‌رده‌وامه‌‪ ،‬بەدرێژایی مێژوش‬ ‫نمون���ه‌ی زۆر ه���ه‌ن‪ ،‬هه‌م���و ئیمراتۆرییه‌ته‌‬ ‫كۆنه‌كان په‌نایان بۆ مورته‌زه‌قه‌ بردوه‌‪ ،‬ناكرێت‬ ‫لێره‌دا باسی هه‌مویان بكرێت‪ ،‬من هه‌وڵده‌ده‌م‬ ‫ته‌نیا هه‌ندێك نمونه‌ی دیار باسبكه‌م‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م باس���كردنی مورته‌زه‌قه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ میس���رییه‌ كۆنه‌كان‪ ،‬كاتێك ره‌مسیس���ی‬ ‫دوه‌م له‌س���اڵی (‪1288‬پ‪.‬ز) لەشه‌ڕی قادش‬ ‫دژ بەس���وپای حیس���ییه‌كان نزیكه‌ی پازده‌‬ ‫هه‌زار مورته‌زه‌قه‌ی به‌كارهێناوه‌‪.‬‬ ‫لەش���ه‌ڕی گۆگامی�ل�ا (‪331‬پ‪.‬ز) لەنێوان‬ ‫فارس���ه‌كان‌و رۆم���ه‌كان بەس���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫ئه‌س���كه‌نده‌ری مه‌زن‪ ،‬هه‌ردوال بەشێوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر به‌رباڵو مورته‌زه‌قه‌یان به‌كارهێناوه‌‪.‬‬ ‫گه‌وره‌تری���ن ده‌رهاویش���ته‌ی ترس���ناكی‬ ‫به‌كارهێنانی مورته‌زه‌ق���ه‌‪ ،‬هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌یانه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئ���ه‌وان لەپێن���اوی پ���اره‌دا ش���ه‌ڕ‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و به‌كارهێنه‌ره‌كه‌ی���ان دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫ئیش���ی پێیاننه‌ما یان نه‌یتوانی لەدوای شه‌ڕ‬ ‫به‌رده‌وام بێت لەپاره‌دان‪ ،‬ئه‌وا ده‌بنه‌ مه‌ترسی‬ ‫گه‌وره‌ بۆسه‌ری‪ .‬گرنگترین هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌كانی‬ ‫مورته‌زه‌قه‌كان لەمێژوی كۆن���دا ئه‌وانه‌ن كه‌‬ ‫بۆ س���وپای قیرتاج ده‌جه‌نگان لەشه‌ڕه‌كانی‬ ‫بونیقی���ا (‪241‬پ‪.‬ز تاكۆتای���ی ‪238‬پ‪.‬ز)‬ ‫دژ بەكۆماره‌ك���ه‌ی رۆما‪ .‬بەپێ���ی گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫گۆس���تاف فلۆبێ���ر‪-‬ی فه‌ڕه‌نس���ی لەڕۆمانی‬ ‫سالمبۆ(‪.)1862‬‬ ‫ترسناكترین‌و ناودارترین هێزی مورته‌زه‌قه‌‬ ‫لەمێژودا پاسه‌وانی سویسرییه‌‪ ،‬كه‌ لەئێستادا‬ ‫بەپاس���ه‌وان‌و پارێ���زه‌ری پاپ���ای ڤاتی���كان‬ ‫ناسراون‪ .‬ئه‌مانه‌ مێژویان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫تیمه‌ مورته‌زه‌قانه‌ی لەسه‌رده‌می رێنیسانسدا‬ ‫ده‌ركه‌وت���ن‪ ،‬ك���ه‌ نزیك���ه‌ی ی���ه‌ك ملی���ۆن‬ ‫سه‌ركێشی سویسری وه‌ك مورته‌زه‌قه‌ لەسوپا‬ ‫ئه‌وروپییه‌كانی س���ه‌ده‌كانی پازده‌ تانۆزده‌دا‬ ‫كاریان ك���ردوه‌‪ .‬ئه‌م هێزانه‌ زۆر ش���ه‌ڕكه‌رو‬ ‫بێبه‌زه‌یی‌و دڕنده‌بون‪ ،‬له‌س���اڵی‪ 1400‬به‌دواوه‌‬ ‫بونه‌ باش���ترین هێز تابكڕدرێن بۆ شه‌ڕكردن‪،‬‬ ‫بەزۆرییش كاریان بۆ فه‌ڕه‌نس���ییه‌كان ده‌كرد‬ ‫بەتایبه‌ت له‌كاتی شۆڕشی فه‌ڕه‌نسیدا‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی‪ 1506‬تیمێك���ی‪ 150‬كه‌س���ی له‌و‬ ‫سه‌ربازه‌ سویس���ریانه‌ بونه‌ پاسه‌وانی پاپا‪،‬‬ ‫ئه‌و یه‌كه‌یه‌ لەدواییدا وه‌ك پاسه‌وانی فەرمی‬ ‫پاپا ده‌ركه‌وتن‌و به‌رده‌وامبون‪ ،‬ته‌نانه‌ت دوای‬ ‫ئه‌وه‌ش كه‌ سویسرا به‌یاسا كاری مورته‌زه‌قه‌یی‬ ‫لەهاواڵتیانی خۆی قه‌ده‌غه‌ كرد‪ .‬ئه‌و یه‌كه‌یه‌‬ ‫تائێستاش بەجلە ئاڵوااڵكانییانه‌وه‌ به‌رده‌وامن‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئێستا كاریان ته‌نیا نمایشه‌‪.‬‬ ‫بەدرێژای���ی مێژو ماوه‌ماوه‌ ب���ره‌و بەكاری‬ ‫مورته‌زه‌قه‌یی دراوه‌‪ ،‬لەناوه‌ڕاس���تی سه‌ده‌ی‬ ‫نۆزده‌هه‌م���ه‌وه‌و لەسه‌رده‌س���تی كۆم���اری‬ ‫سێیه‌می فه‌ڕه‌نس���ا‪ ،‬به‌كارهێنانی مورته‌زه‌قه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی ئاشكراو به‌رباڵو په‌ره‌یسه‌ندوه‌‪،‬‬ ‫كاتێك هێزێكی بەناوی (فیرقه‌ی بیانییه‌كان)‬ ‫دروستكردوه‌و ژماره‌یان گه‌یشتوه‌ته‌‪ 30‬هه‌زار‬ ‫ك���ه‌س‌و ب���ۆ داگیركردنی جه‌زائی���ر(‪)1830‬‬ ‫به‌كاریهێن���ان دواتری���ش ناردنی بۆ ش���ه‌ڕی‬ ‫ڤێتنام تاساڵی(‪.)1954‬‬ ‫ئینگلت���ه‌راش لەبه‌كارهێنانی مورته‌زه‌قه‌دا‬ ‫وه‌ك فه‌ڕه‌نس���ابو‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ لەس���اڵی‬ ‫(‪)1870‬وه‌ به‌یاس���ا به‌كارهێنانی مورته‌زه‌قه‌‬ ‫قه‌ده‌غه‌كراب���و‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئینگلی���زه‌كان دوای‬ ‫داگیركردن���ی هیند هێزێكی���ان لەهه‌ژاره‌كانی‬ ‫ئه‌و واڵته‌ دروس���تكرد بۆ بره‌وه‌دان بەپرۆسه‌‬ ‫فراوانخوازییه‌كانیان‪ .‬ئه‌و س���وپایه‌ی عێراقی‬ ‫داگیرك���رد‪ ،‬تێكه‌ڵه‌ی���ه‌ك ب���و لەئینگلی���زو‬ ‫مورته‌زه‌ق���ه‌ هیندییه‌كان كه‌ دواتر س���وپای‬

‫مورته‌زه‌ق ‌ه چه‌كێكی‬ ‫دو سه‌ره‌و زیانی‬ ‫گه‌وره‌ی بەدواوه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌سه‌اڵتداره‌كان بۆی ‌ه‬ ‫پشتیان پێده‌به‌ستن‬ ‫چونك ‌ه خه‌ڵكی ئه‌و‬ ‫واڵته‌ی كاری تیادا‬ ‫ده‌كه‌ن گرنگ نیین‬ ‫به‌الیانه‌وه‌و لەپێناو‬ ‫كرێی خۆیاندا ئاماده‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردنی هه‌مو‬ ‫فه‌رمانێكن‬ ‫لیڤی لێپێكه���ات‪ .‬هه‌روه‌ها یه‌كه‌م كۆمپانیای‬ ‫تایب���ه‌ت بەمورته‌زه‌ق���ه‌ بەكرێدان لەس���اڵی‬ ‫(‪ )1975‬لەبه‌ریتانی���ا دام���ه‌زرا بەن���اوی‬ ‫(رێكخراوی نێوده‌وڵه‌تی ب���ۆ خزمه‌تگوزاری‬ ‫ئه‌منی)‪ ،‬هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌م كۆمپانیایه‌ هه‌ر زو‬ ‫داخراو به‌رده‌وام نه‌بو‪ ،‬دواتر بره‌وی س���ه‌ندو‬ ‫كۆمپانیاكان زۆر بون‪.‬‬ ‫دژ بەشۆڕش���ی خه‌ڵك���ی ره‌س���ه‌نی‬ ‫ئه‌مری���كاش(‪ )1783-1775‬مورته‌زه‌قه‌ زۆر‬ ‫ب���ه‌ به‌رفراوان���ی به‌كارهاتوه‌و زۆرینه‌ش���یان‬ ‫لەئینگلته‌راو ئه‌ڵمانیاو‌ه هاتبون‪.‬‬ ‫لەسه‌رده‌می نوێشدا به‌كارهێنانی مورته‌زه‌قه‌‬ ‫هێنده‌یتر به‌رفراوان بو‪ ،‬لەش���ه‌ڕی ڤێتنامدا‪،‬‬ ‫ئه‌مریكا هێزی مورته‌زه‌قه‌ی زۆر به‌كارده‌هێناو‬ ‫پش���تی پێده‌به‌ستن‪ .‬لەس���ااڵنی پێشودا كار‬ ‫گه‌یش���توه‌ته‌ ئه‌وه‌ی زوربه‌ی ده‌س���ه‌اڵتداره‌‬ ‫دیكتات���ۆرو چه‌وس���ێنه‌ره‌كان به‌كاریده‌هێنن‬ ‫ته‌نان���ه‌ت دژ بەگه‌النی خۆش���یان‪ ،‬بۆ ئه‌مه‌‬ ‫چه‌ندین ناوناونیش���انی حه‌ماسی ده‌دۆزنه‌وه‌‪،‬‬ ‫لەئێستادا وایلێهاتوه‌ به‌بێسڵه‌مینه‌وه‌و سانسۆر‬ ‫ب���اس لەبه‌كارهێنانی مورته‌زه‌ق���ه‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئێستا ته‌نیا ده‌وڵه‌ته‌كان نیین كه‌ مورته‌زه‌قه‌‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪ ،‬به‌ڵكو كۆمپانیاو كه‌س���ایه‌تییه‌‬ ‫گش���تییه‌كان‌و ستارزو سۆپه‌رس���تارز‪ ،‬لەژێر‬ ‫چه‌ندین ناوی وه‌ك س���كویریتی‌و بۆدی گاردو‬ ‫پاس���ه‌وانی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان‌و خزمه‌تگوزاری‬ ‫ئه‌منی پشتیان پێده‌به‌ستن‪.‬‬ ‫مورته‌زه‌قه‌ لەعێراق‪:‬‬ ‫داگیركردن���ی عێراق له‌الی���ه‌ن ئه‌مریكاوه‌‪،‬‬ ‫قۆناغێك���ی گ���ه‌وره‌و پڕقازانج���ی كاری‬ ‫مورته‌زه‌قه‌یی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئه‌مری���كا ب���ۆ‬ ‫داگیركردن‌و به‌ڕێوه‌بردنی سوپاكه‌ی له‌عێراق‬ ‫بەته‌واوی پش���تی بەكۆمپانیا زه‌به‌الحه‌كانی‬ ‫مورته‌زه‌قه‌ ده‌به‌ست‪ ،‬لەسه‌ره‌تادا لەژێر ناوی‬ ‫(المقاولون‪/‬به‌ڵێنده‌ره‌كان) كاریان ده‌كرد به‌و‬ ‫بیانوه‌ی خواردن‌و خزمه‌تگوزاری لۆجستی بۆ‬ ‫سوپای ئه‌مریكا دابین ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم لەدواییدا‬ ‫ده‌ركه‌وت ئه‌مانه‌ نه‌ك هه‌ر هێزی سه‌ربازیین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هێزی گه‌وره‌ی شه‌ڕكه‌ریش���ن بەچه‌كی‬ ‫قورس���ه‌وه‌ كه‌ ته‌نانه‌ت هێزی ئاسمانیشیان‬ ‫هه‌یه‌و چه‌كه‌كانیشیان زۆر پێشكه‌وتون‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م ئاشكرابونی كۆمپانیاكانی مورته‌زه‌قه‌‬

‫به‌و به‌رباڵویه‌ی ك���ه‌ هه‌بو‪ ،‬كاتێك ده‌ركه‌وت‬ ‫كه‌ س���اڵی(‪ )2004‬چوار كه‌س���یان لەفه‌لوجه‌‬ ‫لێك���وژرا‪ .‬س���وپای ئه‌مری���كاش لەتۆڵه‌یاندا‬ ‫چ���وارده‌وری فه‌لوجه‌ی گرت‌و ش���ه‌ڕێكی زۆر‬ ‫گه‌وره‌ دروس���ت ب���و كه‌ ره‌نگ���ه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫ش���ه‌ڕی ئه‌مری���كا بوبێت لەعێراق���داو تیایدا‬ ‫نزیكه‌ی‪ 100000‬سەدهه‌زار عێراقی كوژران‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ سوپای ئه‌مریكیدا چه‌ندین كۆمپانیای‬ ‫زه‌به‌الح���ی مورته‌زه‌قه‌ش هاتنه‌ عێراقه‌وه‌ كه‌‬ ‫بۆندی خه‌یاڵییان لەئه‌مریكییه‌كان وه‌رگرتبو‪،‬‬ ‫له‌وان���ه‌‪ :‬كۆمپانیاكانی ب�ل�اك وۆته‌رو فینال‌و‬ ‫داین ك���ورو تریبلی كانوبی ئه‌مریكی‌و ئارمه‌ر‬ ‫گروپ‌و ئیجێنسی به‌ریتانی‪.‬‬ ‫بالك وۆته‌ر‪ ،‬س���وپای ئ���اوی ره‌ش‪ ،‬یان‬ ‫وه‌ك هه‌ندێ���ك ناوی���ان لێناب���و (س���وپای‬ ‫نهێن���ی ب���وش)‪ ،‬بیرۆك���ه‌ی دروس���تكردنی‬ ‫ئ���ه‌م كۆمپانیای���ه‌ ك���ه‌ بەڕه‌س���می‌و بەپێی‬ ‫یاس���ای ویالیه‌ته‌ یه‌كگرت���وه‌كان دامه‌زراوه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ س���اڵه‌كانی (‪1995‬و ‪،)1996‬‬ ‫نازانرێت لەكه‌یه‌وه‌ به‌نهێنی كارده‌كات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫لەمێ���ژوی داگیركردنی عێراق���ه‌وه‌ كاره‌كانی‬ ‫بەئاش���كرایه‌و زۆر نزی���ك ب���و لەئی���داره‌ی‬ ‫بوش���ه‌وه‌‪ .‬س���ه‌رۆكی كۆمپانیاك���ه‌ گاری‬ ‫جاكسۆنه‌ كه‌ سه‌ر بەده‌ریاوانی ئه‌مریكا بوه‌و‬ ‫دوای خانه‌نش���ینكردنی بوەت���ه‌ مورته‌زه‌قه‌‪.‬‬ ‫قێزه‌ونتری���ن تاوان���ی ئ���ه‌م كۆمپانیای���ه‌ كه‌‬ ‫لەدنیادا ده‌نگی دایه‌وه‌‪ ،‬كاره‌س���اتی (ساحة‌‌‬ ‫النس���ور) بو لەبه‌غ���دا ك���ه‌ چه‌كداره‌كانیان‬ ‫لەئه‌یلولی(‪ )2007‬بەبیان���وی ته‌قه‌لێكردنیان‬ ‫ده‌س���تیانكرد بەته‌قه‌كردن لەخه‌ڵكی سڤیلی‬ ‫سه‌ر ئه‌و ش���ه‌قامه‌و حه‌ڤده‌ كه‌سیان كوشت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگه‌ لەشه‌ڕی دوه‌می فه‌لوجه‌ كه‌وه‌ك‬ ‫راپۆرت���ه‌ هه‌واڵییه‌كان باس���ی ده‌كه‌ن ته‌نیا‬ ‫خۆیان شه‌ڕه‌كه‌یان كردوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م بۆندی بالك وۆته‌ر له‌عێراق بۆندێك‬ ‫ب���و بۆ پارێ���زگاری لەپۆل بریم���ه‌ری یه‌كه‌م‬ ‫حاكمی عێراق‪.‬‬ ‫یه‌كه‌م كۆمپانی���ای مورته‌زه‌قه‌ی بیانی كه‌‬ ‫لەعێراق دام���ه‌زرا‪ ،‬له‌الی���ه‌ن فلیپ الفۆن‪-‬ی‬ ‫فه‌ره‌نس���ییه‌وه‌ بو كه‌ خزمه‌ت���ی لەده‌ریاوانی‬ ‫فه‌ڕه‌نس���یدا كردوه‌و دوای خانه‌نشینی بۆته‌‬ ‫مورته‌زه‌قه‌ لەكۆتدی ڤوارو زائیرو كۆس���ۆڤا‪،‬‬ ‫پاش���ان هاتۆت���ه‌ عێراق‌و ئ���ه‌و كۆمپانیایه‌ی‬ ‫دامه‌زراندوه‌و بنكه‌ی سه‌ره‌كی لەبه‌غدایه‌‪.‬‬ ‫مورته‌زه‌قه‌كان لەهه‌ر ش���وێنك كاربكه‌ن‪،‬‬ ‫پارێزبه‌ندیه‌ك���ی یاس���ایی توندی���ان هه‌یه‌و‬ ‫لەسه‌رو یاس���اوه‌ن‌و یاسای ئه‌و واڵته‌ی كاری‬ ‫تیاده‌كه‌ن نایانگرێته‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش كرێیان‬ ‫زۆر به‌رزه‌و بە به‌راوردكردن به‌هه‌ر پیشه‌یه‌ك‬ ‫كرێیان خه‌یاڵییه‪‌.‬‬ ‫ج���ۆن هێ�ل�اری‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری كه‌مپین‌و‬ ‫سیاس���ه‌ته‌كان لەڕێكخ���راوی (وۆر ئ���ۆن‬ ‫وه‌ن���ت‪)War on Want /‬ی به‌ریتان���ی‬ ‫لەچاوپێكه‌وتنێكدا له‌گه‌ڵ كه‌ناڵی ئه‌لجه‌زیره‌‬ ‫هه‌ندێك زانیاری وردی داوه‌‪:‬‬ ‫به‌زۆری مورته‌زه‌قه‌كان سه‌ربازو ئه‌فسه‌ری‬ ‫خانه‌نشینكراوی هێزه‌ تایبه‌ته‌كانی ئه‌مریكاو‬ ‫به‌ریتانی���ا(‪)SAS‬و باش���وری ئه‌فریق���ان‪،‬‬ ‫كه‌ كرێی���ان زۆر به‌رزه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ كۆمپانیاكان‬ ‫ناچاربون ش���ه‌ڕكه‌ری هه‌رزانت���ر په‌یدابكه‌ن‬ ‫ئه‌وانی���ش به‌زۆری خه‌ڵكی فیج���ی‌و چیللی‌و‬ ‫پیرۆو ئه‌كوادۆرن‪.‬‬ ‫به‌پێی زانیارییه‌كانی جۆن هیالری‪ ،‬به‌ته‌نیا‬ ‫كۆمپانیای بالك وۆته‌ر لەعێراق بڕی‪750‬ملیۆن‬ ‫دۆالری قازانج كردوه‌‪ ،‬كۆمپانیای ئیجێنس���ی‬ ‫به‌ریتانی���ش‪ 293‬ملی���ۆن دۆالر‪ .‬ئه‌مه‌ ته‌نیا‬ ‫قازانج���ی دو كۆمپانی���ای زه‌به‌الحه‌‪ ،‬به‌مه‌دا‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت چ���ی گوزه‌راوه‌ لەعێراق‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بش���زانین هه‌ر بەپێی زانیاریه‌كانی هیالری‪،‬‬ ‫‪ 130‬كۆمپانی���ای جۆراوجۆر لەعێراق بۆندیان‬ ‫هه‌بوه‌و تێك���ڕای ئه‌ندامانیان‪ 48‬هه‌زار كه‌س‬ ‫بون‪ .‬بەپێی راپۆرتێكی رۆژنامه‌ی گاردییانیش‬

‫كه‌ له‌م سااڵنه‌دا باڵوكرایه‌وه‌‪ ،‬زۆر له‌وه‌ زیاتر‬ ‫ده‌ڕوات‌و ده‌ڵێ���ت ژم���اره‌ی مورته‌زه‌ق���ه‌كان‬ ‫لەعێ���راق لەنێوان ‪ 120‬ه���ه‌زار كه‌س بۆ ‪160‬‬ ‫هه‌زار كه‌سه‌‪.‬‬ ‫هێ�ل�اری ده‌ڵێ���ت‪ :‬رۆژانه‌ی س���ه‌ربازێكی‬ ‫مورته‌زه‌ق���ه‌ لەعێراق لەنێ���وان ‪ 600‬بۆ ‪1000‬‬ ‫هه‌زار دۆالردایه‌‪ .‬لەكاتێكدا موچه‌ی مانگانه‌ی‬ ‫سه‌ربازێكی ئه‌مریكی لەعێراق لەنێوان ‪1500‬بۆ‬ ‫‪ 5000‬دۆالره‌ بەپێ���ی پله‌كانیان‪ ،‬بۆیه‌ س���ه‌یر‬ ‫نییه‌ كه‌ ده‌وترێت داهاتی س���ااڵنه‌ی كۆمپانیا‬ ‫ئه‌منیی‌و مورته‌زه‌قه‌كان لەجیهاندا ده‌گاته‌‪100‬‬ ‫ملیار دۆالر‪.‬‬ ‫لەباره‌ی مورته‌زه‌قه‌ لەعێراق‪ ،‬توێژه‌ر باسل‬ ‫یوس���ف ئه‌لنه‌یره‌ب‪ ،‬كتێبێك���ی نایابی هه‌یه‌‬ ‫بەناوی (المرتزقه‌‌ جیوش الظل)‪.‬‬ ‫مورته‌زه‌قه‌ لەكوردستان‪:‬‬ ‫به‌و پێی���ه‌ی بەدرێژایی مێژو كوردس���تان‬ ‫پێگه‌ی ش���ه‌ڕو ملمالنێ بوه‌‪ ،‬وه‌ك پێشتریش‬ ‫ئام���اژه‌م پێ���دا لەك���وێ ش���ه‌ڕ هه‌بوبێت‪،‬‬ ‫كاری مورته‌زه‌ق���ه‌ش له‌وێ ب���ره‌وی هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌وهۆیه‌وه‌ كه‌ مێژوی ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی جیدی تیانه‌كراوه‌ یان كه‌سانی‬ ‫پس���پۆڕ كاریان له‌س���ه‌ر چه‌مكی مورته‌زه‌قه‌‬ ‫نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ زۆر به‌كه‌م���ی باس���كراوه‌‬ ‫یان ه���ه‌ر نه‌كراوه‌‪ .‬كه‌می زانیاری‌و س���ۆزی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییش‪ ،‬رێگربون ل���ه‌وه‌ی خه‌ڵك بزانن‬ ‫لەپشتی ش���ه‌ڕه‌كان‌و ژوره‌ داخراوه‌كاندا چی‬ ‫ده‌گوزه‌رێن‪ .‬بۆیه‌ مێژوی مورته‌زه‌قه‌ لەكۆن‌و‬ ‫ن���وێ‌و ئێس���تادا بوارێكی هێج���گار فراوانه‌و‬ ‫كه‌ره‌س���ته‌یه‌كی به‌پیته‌ بۆ پسپۆڕانی بواری‬ ‫مێژو تالێكۆڵینه‌وه‌ی ج���دی له‌باره‌وه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌م چه‌مكه‌‌ ئێس���تا لەجیهاندا گرنگی‬ ‫زۆر گه‌وره‌ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ لەزۆر كۆن���ه‌وه‌‪ ،‬زۆرجار كورد‬ ‫به‌ویس���تی خ���ۆی بوبێت یان بێئ���اگا‪ ،‬وه‌ك‬ ‫مورته‌زه‌قه‌ به‌كارهاتوه‌‪ ،‬زۆربه‌ی ئیمپراتۆریه‌ته‌‬ ‫كۆنه‌كان���ی ناوچه‌كه‌ كوردیان له‌ژێر س���ۆزی‬ ‫ئاینیدا خستۆته‌ شه‌ڕێكه‌وه‌ كه‌ هی ئه‌وان نه‌بوه‌و‬ ‫ته‌نیا ده‌سه‌اڵتدارو س���ه‌رۆك خێڵه‌كان تیایدا‬ ‫سودمه‌ندبون‪ ،‬قاجارییه‌كان‌و سه‌فه‌وییه‌كان‌و‬ ‫عوسمانییه‌كان پێش ئه‌وانیش ئیمپراتۆرییه‌ته‌‬ ‫ئیسالمییه‌كان‪ ،‬چۆن ویس���تبێتیان كوردیان‬ ‫به‌كارهێناوه‌‪ .‬بۆ نمونه‌ لەش���ه‌ڕی چاڵدێراندا‬ ‫كه‌ كوردس���تانی تی���ا دابه‌ش���كراوه‌ لەنێوان‬ ‫س���ه‌فه‌وی‌و عوس���مانییه‌كان‪ ،‬كورد لەهه‌ردو‬ ‫به‌ری شه‌ڕه‌كه ‌وه‌ك مورته‌زه‌قه‌ به‌كارهاتوه‌‪،‬‬ ‫مێ���ژوی كۆن پڕه‌ لەنمونه‌ی له‌و جۆره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێویستی بەلێكۆڵینه‌وه‌ی جدییه‌‪.‬‬ ‫له‌سه‌رده‌می نوێش���دا‪ ،‬لەهه‌مو پارچه‌كانی‬ ‫كوردس���تان له‌ژێ���ر ن���اوی ش���ۆڕش‌و‬ ‫نیش���تمانپه‌روه‌ری‌و چه‌مكگه‌ل���ی له‌و جۆره‌‪،‬‬ ‫به‌بێئ���اگاداری خۆی���ان‪ ،‬رۆڵه‌ی ك���ورد له‌و‬ ‫ش���ه‌ڕانه‌دا بهكوش���تدراون ك���ه‌ ده‌چنه‌ ژێر‬ ‫پێناس���ه‌ی مورته‌زه‌قه‌وه‌و زۆرجار داگیركه‌ری‬ ‫پارچه‌یه‌كی كوردستان بۆ به‌رژه‌وه‌ندی خۆی‬ ‫كوردی كردوه‌ بەگ���ژ داگیركه‌ری پارچه‌یه‌كی‬ ‫دیكه‌دا‪ .‬س���ه‌د س���اڵی رابردوش پڕیه‌تی له‌و‬ ‫كاره‌ساتانه‌‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می حكومه‌ت���ی هه‌رێمیش���دا‪،‬‬ ‫تاهاتنی س���وپای ئه‌مریكا بۆ ناوچه‌كه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫لەچه‌ند نمونه‌یه‌ك‪ ،‬كه‌متر كاری مورته‌زه‌قه‌یی‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬به‌هاتنی س���وپای ئه‌مریكاش‪ ،‬هاتنی‬ ‫كۆمپانیاكان���ی مورته‌زه‌قه‌ بۆ ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌‬ ‫زۆر كه‌مب���وه‌‪ ،‬چونكه‌ هه‌رێ���م خۆی ئازادبو‪،‬‬ ‫پێویستی بەسوپای ئه‌مریكا نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌ركه‌وتن���ی كۆمپانیاو كێڵگ���ه‌ نه‌وتیه‌كاندا‪،‬‬ ‫كۆمپانیای ئه‌من���ی‌و مورته‌زه‌قه‌ش زۆر بون‪.‬‬ ‫پێش���تر مورته‌زه‌ق���ه‌ بەش���ێوه‌یه‌كی كه‌م بۆ‬ ‫مه‌شقپێكردنی ده‌سته‌و پاسه‌وانه‌ تایبه‌ته‌كانی‬ ‫به‌رپرس���ه‌ ب���ااڵكان ب���ون‪ ،‬ب���ه‌اڵم دواتر بۆ‬ ‫پارێزگاری لەكۆمپانی���ا جیهانییه‌كانی نه‌وت‪،‬‬

‫چه‌ندین كۆمپانیای ئه‌منییش له‌گه‌ڵیان هاتنه‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬دواتر چه‌ند كۆمپانیایه‌كی لۆكاڵییش‬ ‫له‌سه‌ر ش���ێوازی ئه‌وانه‌ی ئه‌مریكاو به‌ریتانیا‬ ‫دامه‌زران كه‌ خاوه‌نداریی���ان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫كه‌سه‌ سه‌ربازییه‌ نزیكه‌كان لەده‌سه‌اڵتدارێتی‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌‪ .‬چ كۆمپانیا بیانی‌و چ لۆكاڵییه‌كان‪،‬‬ ‫بەهۆی پارێزبه‌ندی یاساییانه‌وه‌‪ ،‬زۆر زه‌حمه‌ته‌‬ ‫زانیارییان لێپه‌یدا بكرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫نزیكبونه‌وه‌ش لێیان زه‌حمه‌ته‌‪.‬‬ ‫جگه‌ لەكۆمپانیا ئه‌هلیی���ه‌كان‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمیش هاوشێوه‌ی واڵتانی ئێران‌و توركیاو‬ ‫لیبیای جاران‪ ،‬یه‌كه‌ی تایبه‌تی له‌ناو هێزه‌كانی‬ ‫خۆیدا دروس���تكردوه‌ بۆ كه‌س���انی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬بۆ نمونه‌ یه‌كه‌یه‌كی پڕچه‌كی شه‌ڕكه‌ری‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاواره‌ س���وریه‌كان دامه‌زراوه‌و سه‌ر‬ ‫بەهێزه‌كانی وه‌زاره‌تی پێشمه‌رگه‌ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمه‌‪ ،‬كه‌س���ه‌كانی ئ���ه‌م یه‌كه‌یه‌ موچه‌یان‬ ‫لەپێش���مه‌رگه‌ی ئاس���ایی زیات���ره‌و چه‌كیان‬ ‫پێش���كه‌وتوتره‌و لەژێر فه‌رمان���ی فه‌رمانده‌ی‬ ‫هێزه‌ چه‌كداره‌كانی هه‌رێمدان‌‪.‬‬ ‫مورته‌زه‌ق���ه‌ چه‌كێكی دو س���ه‌ره‌و زیانی‬ ‫گ���ه‌وره‌ی بەدواوه‌یه‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان بۆیه‌‬ ‫پش���تیان پێده‌به‌س���تن چونكه‌ خه‌ڵكی ئه‌و‬ ‫واڵت���ه‌ی كاری تی���ادا ده‌كه‌ن گرن���گ نیین‬ ‫به‌الیانه‌وه‌و لەپێناو كرێ���ی خۆیاندا ئاماده‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی هه‌مو فه‌رمانێك���ن‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ئ���ه‌م هێزان���ه‌وه‌ ده‌ش���ێت هاوس���ه‌نگی هێز‬ ‫بەجۆرێك ل���ه‌ق بكرێت‪ ،‬ك���ه‌ كه‌مینه‌ بكاته‌‬ ‫زۆرینه‌و دیمۆگرافیای شوێنه‌كان بشێوێنێت‌و‬ ‫س���ه‌رله‌به‌ری رایه‌ڵی كۆمه‌اڵیه‌تی ناوچه‌یه‌ك‬ ‫تێكب���دات‪ .‬بۆیه‌ كارێكی گرنگه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‬ ‫ته‌وای���ان لەب���اره‌وه‌ بكرێ���ت‌و رێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گای مه‌ده‌ن���ی‌ وه‌ك دیارده‌یه‌ك���ی‬ ‫ناشارستانی كاریان له‌سه‌ر بكه‌ن‪.‬‬

‫جگ ‌ه لەكۆمپانیا‬ ‫ئه‌هلییه‌كان‪ ،‬حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمیش هاوشێوه‌ی‬ ‫واڵتانی ئێران‌و توركیاو‬ ‫لیبیای جاران‪ ،‬یه‌كه‌ی‬ ‫تایبه‌تی له‌ناو هێزه‌كانی‬ ‫خۆیدا دروستكردو‌ه‬ ‫بۆ كه‌سانی ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬بۆ نمون ‌ه‬ ‫یه‌كه‌یه‌كی پڕچه‌كی‬ ‫شه‌ڕكه‌ری تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاواره‌ سوریه‌كان‬ ‫دامه‌زراوه‌و سه‌ر‬ ‫بەهێزه‌كانی وه‌زاره‌تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێمه‌‬

‫بەدبەختییەکانی ژنی کوردو تۆمارکردنی سەروەریی بۆ کورد‬ ‫ساکار عەبدوڵاڵ‬ ‫وەک دەبینی����ن‪ ،‬ئیس����تا بارودۆخی‬ ‫هەرێمی کوردس����تان‌و عێراق بەگشتیی‪،‬‬ ‫لەژێر هەڕەش����ەی هەژاری����ی‌و قەیرانی‬ ‫دروس����تکراودایە‪ ،‬هەڵبەت ئەمە دۆخی‬ ‫ژنی کوردی زیاتر بەرەو خراپتر بردوە!‬ ‫ژنان����ی پێش ئەنفال‌و دوای ئەنفال‪ ،‬ئەو‬ ‫ژنانە بون‪ ،‬کە گەورەترین سەروەرییان‬ ‫تۆمارکرد بۆ مێژوی کوردستان‪ .‬چونکە‬ ‫ئەو ژنانە بونە دایک‌و هەم باوک‌و توانیان‬ ‫ناخۆشترین بارودۆخی ژیان بەڕێ بکەن‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەم هەمو نەداری‌و دەربەدەرییە‪،‬‬ ‫لەجێگای پی����اوە ئەنفالکراوەکانیان بۆ‬

‫ژی����ان‌و بۆ منداڵەکانیان تیدەکۆش����ان‪.‬‬ ‫ئێس����تا دەیانبینین چەندی����ن نمونەی‬ ‫تاک����ی جوانی����ان ب����ۆ ئ����ەم واڵت����ە‬ ‫پیگەیان����دوە‪ ،‬کە لەهەم����و دامودەزگا‬ ‫حکوم����ی‌و ناحکومییەکانی ئەم واڵتەدا‬ ‫جێپەنجەیان دیارە‪ ،‬ب����ەاڵم بەداخەوە‪،‬‬ ‫وەک هەمیش����ە ژنانی ک����ورد‪ ،‬لەهەمو‬ ‫رویەک����ەوە بەش����خوراوی یەکەم����ی‬ ‫کۆمەڵگ����ەی کوردیی����ن‪ ،‬هەرچەند ژیان‬ ‫بێ ژن مەحاڵەو ناتەواوە! لەگەڵ هەمو‬ ‫ئەمانەشدا چەندین کاریان کردوە‪ ،‬وەک‬ ‫بەخێوکردنی منداڵ‪ ،‬بەڕێوەبردنی ماڵ‌و‬ ‫هەروەه����ا هاوکاریکردنی هاوژینەکانیان‬ ‫لەکاروباری دەرەوەدا‪ ،‬وەک‪ :‬وەرزێری‪،‬‬ ‫رس����تن‌وچنین‌و کاری کش����توکاڵیی‌و‬

‫بەخێوکردن����ی ئ����اژەڵ‌و هت����د‪."...‬‬ ‫لەپێشیش����دا هاوس����ەنگەرو هاوش����انی‬ ‫پیاوان لەشاخ بون‌و یارمەتی پێشمەرگەو‬ ‫هاوکاری����ی کردن����ی رێکخس����تنەکانی‬ ‫پێشمەرگە لەناوشار‪ ،‬نمونەی ژنی ئازاو‬ ‫تیکۆشەرمان هەبوە‪ ،‬وەک‪ :‬عادیلەخانم‪،‬‬ ‫حەپسەخانی نەقیب‪ .‬ئەم ژنانە‪ ،‬نمونەی‬ ‫سەروەرین بۆ گەلی کوردو پشکیان هەیە‬ ‫لەتێکۆشانی رزگارییخوازی کوردستاندا‪،‬‬ ‫تائەو ئاستەی ئێستا شانبەشانی پیاوان‬ ‫رۆیشتون‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە لەزۆر کاردا‬ ‫ژن����ان ئازاد نی����ن‌و ناتوانن س����ەربەخۆ‬ ‫کاربکەن‪ ،‬بەهۆی ئەو پیاوس����االرییەی‬ ‫لەکوردستان هەیە‪ ،‬زۆرێک لەمافەکانیان‬ ‫پێش����ێلکراوە! بەتایبەت����ی ل����ەکاری‬

‫راگەیاندن‌و رۆژنامەنوسی‪ ،‬ئەگەر کچێک‬ ‫بیەوێت لەبواری راگەیاندن کاربکات‪ ،‬ئەوا‬ ‫رۆژانە چەندین وشەو رستەی لەم جۆرە‬ ‫روبەڕو دەکرێتەوە‪ ":‬بۆکچ ش����ورەییە‪،‬‬ ‫دانیش����ە کچێ خۆ لێم����ان هەڵناکەوی‪،‬‬ ‫عەیبە‪ ،‬ئەوە ک����ەی کاری ژنانە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫تۆش نەبی خۆ ئەوکارانە کەس����ێکی تر‬ ‫هەیە بیکات‪ ،‬ش����ورەییە خەڵک باسمان‬ ‫دەکات‪ ،‬بۆت نییە کاری رۆژنامەنوس����ی‬ ‫بکەیت ژن دەب����ێ لەماڵەوە بێت‌و نابێ‬ ‫وەک پیاو بێ‪ ،‬کارک����ردن بۆ ژن جوان‬ ‫نییە‪ ،‬ژن دەبێ شەرمن بێ‪".‬‬ ‫ئەمان����ەو چەندی����ن رس����تەی ت����ری‬ ‫روخێنەر‪ ،‬دەدرێت بەگوێماندا‪ ،‬تائێستا‬ ‫نە گەیشتوینەتە ئەو ئاستەی بەچاوێیکی‬

‫ئازادانە س����ەیری ژن بکرێت‪ .‬دەبینین‬ ‫بەهۆی پیاوساالری‌و زاڵبونی بیروباوەڕیی‬ ‫خێڵەکیی‪ ،‬ئێس����تا ژنان لەبارودۆخێکی‬ ‫س����ەختدان‪ ،‬بەاڵم خۆشبەخانە چەندین‬ ‫نمونەی جوانمان هەیە‪ ،‬کە لەو بوارەدا‬ ‫کاردەکەن‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە س����ەرەڕای‬ ‫هەمو ئەمانەش‪ ،‬ئەم هەرێمە شوێنێکی‬ ‫مەترسیدارە بۆ رۆژنامەنوسان بەگشتی‌و‬ ‫بۆ رۆژنامەنوس����ی ژن بەتایبەتی‪ ،‬ئەوا‬ ‫زۆر سەخت‌و مەترسیدارترە‪.‬‬ ‫ه����ەر وەک ئ����ەو وتەی����ەی عەبدوڵاڵ‬ ‫ئۆجاالن دەڵێت‪ :‬ژنان نابێت تەنها ماڵ‬ ‫خاوێ����ن بکەنەوە‪ ،‬بەڵک����و دەبێت بێنە‬ ‫دەرەوەو ئەخالق����ی مرۆڤایەتی����ش پاک‬ ‫بکەنەوە!‬

‫ژنان نابێت تەنها ماڵ‬ ‫خاوێن بکەنەوە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەبێت بێنە دەرەوەو‬ ‫ئەخالقی مرۆڤایەتیش‬ ‫پاک بکەنەوە!‬

‫کتێب‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫ده‌ستنوس ‌ی بیره‌وه‌رییه‌كانی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ئاماده‌ ‌ی چاپكردنن‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫سه‌رۆكی‌ بنكه‌ی‌ ژین له‌سلێمانی‌‪،‬‬ ‫كه‌ هاوڕێی‌ نزیكی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا بوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كانی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫له‌پێنج به‌رگ پێكدێت‪ ،‬هه‌تا ئێستا‬ ‫سێ‌ به‌رگی‌ لێ‌ باڵوبۆته‌وه‌‌و دوانی‌‬ ‫تری‌ ماون‌و باڵونه‌كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "دو به‌رگه‌ باڵونه‌كراوه‌كه‌ی‌‬ ‫كه‌ ده‌ستنوسن ئاماده‌ن بۆ‬ ‫چاپكردن"‪.‬‬ ‫ره‌فیق ساڵح‪ ،‬سه‌رۆكی‌ بنكه‌ی‌ ژین‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند"كاك نه‌وش����یروان‬ ‫گه‌لێ����ك پ����ڕۆژه‌ی‌ به‌ده‌س����ته‌وه‌ بو‬ ‫تا ئه‌نجام����ی‌ بدات‪ .‬یه‌كێ����ك له‌وانه‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك����ی‌ هه‌ب����و ك����ه‌ ‪ 5‬به‌رگ بو‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ مێ����ژوی‌ رۆژنامه‌گه‌ری����ی‌‬ ‫به‌ناوی‌ (چه‌ن����د الپه‌ڕه‌یه‌ك له‌مێژوی‌‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ری����ی‌ ك����وردی‌) چاپ بكات‬ ‫به‌داخ����ه‌وه‌ هه‌ندێك ل����ه‌و به‌رگانه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كتێبه‌ ماون ك����ه‌ چاپ نه‌كراون‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ ئ����ه‌و به‌رگان����ه‌ی‌ ك����ه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییان به‌رۆژنامه‌وانی‌ كوردییه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌دوای‌ ‪14‬ی‌ ته‌موزی‌ ‪1958‬ه‌وه‌‬ ‫هه‌تاكو سه‌رده‌می‌ به‌عس"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بێجگه‌ له‌وه‌ كاك نه‌وشیروان‬ ‫ب����ه‌رده‌وام ب����وه‌ له‌نوس����ینه‌وه‌ی‌‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كان����ی‌ خۆی ك����ه‌ له‌پێنج‬ ‫ب����ه‌رگ پێكدێت‌و هه‌تا ئێس����تا س����ێ‌‬ ‫به‌رگ����ی‌ لێ‌ باڵوبۆت����ه‌وه‌‌و دوانی‌ تری‌‬ ‫ماون‌و باڵونه‌كراونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫كاتی‌ خۆی‌ له‌نه‌وش����یروان مسته‌فای‌‬ ‫پرسیوه‌ كه‌ بۆچی‌ ئه‌و دو به‌رگه‌ی‌ تر‬ ‫له‌یاداشته‌كانی‌ باڵوناكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬

‫وتویه‌تی‌ له‌به‌ر هه‌س����تیاری‌ دۆخه‌كه‌‌و‬ ‫وتوش����یه‌تی‌ "ئێس����تا من به‌رپرس ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌زگایه‌ك����م له‌وانه‌ی����ه‌ ئ����ه‌وه‌ ببێته‌‬ ‫سه‌رئێش����ه‌ بۆ هه‌واداران‌و دڵسۆزانی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌م"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا ك����ه‌ چه‌ندین‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ تریشی‌ به‌ده‌سته‌وه‌ بوه‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ كورد له‌ڕۆژنامه‌وانی‌ عێراقی‌‌و‬ ‫هه‌روه‌ها له‌س����ه‌ر ش����وكری‌ فه‌زڵی‌و‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ندێكی‌ ت����ری‌ ئه‌نجامداون‬ ‫له‌باره‌ی‌ (تێگه‌یش����تنی‌ راس����تی‌) كه‌‬ ‫ئینگلیزه‌كان له‌سه‌ره‌تای‌ داگیركردنی‌‬ ‫عێ����راق له‌جه‌نگ����ی‌ جیهان����ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫له‌س����اڵی‌‪1918‬دا یه‌ك����ه‌م ژماره‌ی����ان‬ ‫له‌ش����اری‌ به‌غدا ده‌ركرد له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫ئه‌و ساڵه‌دا‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌ڵبه‌ت����ه‌ دڵنی����ام كاك‬ ‫نه‌وش����یروان پڕۆژه‌‌و كاری‌ تری‌ زۆری‌‬ ‫هه‌ب����وه‌‌و هه‌ندێكی����ان ئه‌نجامدراون‌و‬ ‫پێویس����تیان به‌وه‌ هه‌یه‌ ك����ه‌ روناكی‌‬ ‫ببینن‌و باڵوببنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ كه‌ "نه‌وشیروان‬ ‫مس����ته‌فا رۆڵێك����ی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌پڕۆژه‌ رۆش����نبیرییه‌كان‌و له‌پش����ت‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ زۆرێك پڕۆژه‌وه‌ بوه‌ له‌وانه‌‬ ‫پڕۆژه‌ی‌ دامه‌زراندنی‌ بنكه‌ی‌ ژین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌ر له‌سه‌فه‌ری‌ كۆتایی‌ بۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ پڕۆژه‌یه‌كمان خسته‌ به‌رده‌می‌‬ ‫كه‌ به‌پڕۆژه‌ی‌ خۆیشی‌ ده‌زانی‌‌و هیوادار‬ ‫بو ئێمه‌ وه‌كو بنك����ه‌ی‌ ژین ئه‌نجامی‌‬ ‫بده‌ین‪ ،‬ئه‌وی����ش ئه‌نجامدانی‌ پڕۆژه‌ی‌‬ ‫فه‌رهه‌نگێك����ی‌ كوردی‌‪-‬كوردی‌ بو‪ ،‬كه‌ ئه‌ده‌بی‌ كوردی‌"‪ ،‬ئ����ه‌و نمونه‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫هه‌مو له‌هجه‌‌و ش����ێوه‌ زار‌و زمانه‌كانی‌ ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ نه‌وش����یروان مسته‌فا‬ ‫تێڕوانینێك����ی‌ تایبه‌ت����ی‌ هه‌ب����وه‌ بۆ‬ ‫كوردی‌ بگرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ره‌فیق س����اڵح جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ پۆڵێنكردن����ی‌ قۆناغه‌كان����ی‌ ئه‌ده‌بی‌‬ ‫ك����ه‌ "نه‌وش����یروان مس����ته‌فا زۆر كوردی‌‌و له‌س����ه‌ر بنه‌مای‌ له‌هجه‌كانی‌‬ ‫تێڕوانینی‌ هه‌بوه‌ له‌س����ه‌ر زۆر بابه‌تی‌ زمانی‌ كوردی‌ دایڕشتبو‪.‬‬

‫نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا بیره‌وه‌ری‌‬ ‫روداوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مدواییه‌ی‌‬ ‫كوردستانی‌‬ ‫له‌دروستكردنی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و قۆناغی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و‬ ‫سه‌رجه‌م روداوه‌‬ ‫نوێیه‌كانی‌‬ ‫تۆماركردوه‌‬

‫له‌باره‌ی‌ یاده‌وه‌رییه‌كان‌و نوس����ینی‌‬ ‫یاده‌وه‌رییه‌كانی����ه‌وه‌‪ ،‬ره‌فیق س����اڵح‬ ‫وت����ی‌ "ئ����ه‌و هه‌میش����ه‌ وتویه‌تی‌ من‬ ‫ب����ه‌ڕۆژ نانوم‌و رۆژان����ه‌ له‌نێوان ‪ 4‬بۆ‬ ‫‪ 5‬س����ه‌عات ده‌نوم‌و هه‌م����و كاته‌كانی‌‬ ‫من ئ����ه‌و كاتانه‌ی‌ ل����ێ‌ ده‌ربچێت بۆ‬ ‫كاروباری‌ سیاس����ی‌‌و رێكخستن‪ ،‬هه‌مو‬ ‫كاتی‌ خۆم ته‌نانه‌ت له‌خراپترین دۆخ‌و‬ ‫له‌شاخیشدا ته‌رخان كردوه‌ بۆ كتێب‬ ‫خوێندنه‌وه‌‌و نوسین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌وه‌نده‌ی‌ من ئاگاداربم‬ ‫رۆژان����ه‌ یاداش����ته‌كانی‌ خ����ۆی‌‬ ‫نوس����یوه‌ته‌وه‌‌و مرۆڤێكی‌ به‌س����ه‌لیقه‌‬ ‫بوه‌‌و دڵنیام هه‌مو ئه‌و شتانه‌ی‌ رۆژانه‌‬ ‫رویانداوه‌ به‌دۆكۆمێنت كردوه‌"‪.‬‬ ‫مه‌جی����د س����اڵح سه‌رپه‌رش����تیاری‌‬ ‫چاپكردن����ی‌ كتێبه‌كانی‌ نه‌وش����یروان‬ ‫مس����ته‌فا ل����ه‌و بڕوایه‌دای����ه‌ ك����ه‌‬ ‫به‌كۆچكردنی‌ نه‌وش����یروان مس����ته‌فا‬ ‫بۆشایی‌ له‌ته‌نها بوارێكدا جێناهێڵێت‬ ‫به‌ڵكو كۆچی‌ دوایی‌ ئه‌و له‌بواره‌كانی‌‬ ‫سیاس����ه‌ت‌و ئه‌ده‌ب����ی‌‌و روناكبی����ری‌و‬ ‫ب����واری‌ دیپلۆماس����یه‌تدا بۆش����ایی‌‬ ‫به‌جێده‌هێڵێت‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "فه‌راغی‌ ئه‌و له‌هیچ یه‌كێك‬ ‫له‌و كایانه‌دا پ����ڕ ناكرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كاك نه‌وشیروان له‌هه‌مو ئه‌و بوارانه‌دا‬ ‫داهێنانی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫مه‌جید ساڵح ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫"كتێبێكی‌ باڵونه‌كراوه‌ی‌ نه‌وش����یروان‬ ‫مس����ته‌فا له‌الی‌ ئه‌وه‌‌و كتێبه‌كه‌ له‌دو‬ ‫به‌ش پێكهاتوه‌‌و به‌ر له‌س����ه‌فه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ستنوسی‌ كتێبه‌كه‌ی‌ داوه‌ پێی‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ "كتێبه‌كه‌ له‌دو‬ ‫ب����ه‌ش پێكهاتوه‌ به‌ش����ێكیان تایبه‌ته‌‬ ‫به‌كوردو پڕوپاگه‌نده‌ی جه‌نگی ئینگلیز‬ ‫له‌رۆژنام����ه‌ی تێگه‌یش����تنی راس����تی‬

‫(‪ )١٩١٩-١٩١٨‬كه‌ تیایدا ش����یكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ڕۆك����ی‌ رۆژنامه‌ی‌ (تێگه‌یش����تنی‌‬ ‫راس����تی‌) ك����ردوه‌ ك����ه‌ ئینگلیزه‌كان‬ ‫له‌شاری‌ به‌غدا چاپ‌و باڵویان كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ش����ی دوه‌می‌ كتێبه‌كه‌ش سه‌باره‌ت‬ ‫به‌ك����ورد‌و رۆژنامه‌گه‌ری����ی‌ عه‌ره‌بییه‌‌و‬ ‫هه‌مو ژماره‌كان����ی‌ گۆڤاری‌ لغه‌ العرب‬ ‫هه‌یه‌‌و ش����یكردنه‌وه‌ی‌ بۆ باس����كردنی‌‬ ‫كورد له‌و گۆڤاره‌دا كردوه‌ كه‌ له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1911‬تا ‪ 1930‬ده‌رچوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌ش����ێك له‌یاده‌وه‌ریی‌‌و‬ ‫ده‌ستنوسی‌ ماوه‌ كه‌ هه‌ندێك پڕۆژه‌ی‌‬ ‫نوس����ینی‌ تری‌ له‌به‌رنام����ه‌دا بو به‌اڵم‬ ‫مه‌رگ رێگه‌ی‌ نه‌دا ئه‌نجامی‌ بدات"‪.‬‬ ‫مه‌جید س����اڵح ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا‬ ‫كه‌ "به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ بیره‌وه‌رییه‌كانی‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ ناوخ����ۆ‌و یاده‌وه‌رییه‌كان����ی‌‬ ‫ئه‌مدوایی����ه‌ به‌تایبه‌تی‌ س����ااڵنی‌ دوای‌‬ ‫‪ 2005‬به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ ت����ه‌واو ب����وه‌‌و‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌ س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫لیژنه‌ی����ه‌ك‌و بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ دانیش����ین‌و‬ ‫گفتوگۆی‌ له‌ب����اره‌وه‌ بكه‌ین و پۆڵێنی‌‬ ‫بكه‌ین‌و ئاماده‌ی‌ چاپكردنی‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ "نه‌وشیروان مس����ته‌فا بیره‌وه‌ری‌‬ ‫روداوه‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ كوردس����تانی‌‬ ‫له‌دروس����تكردنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫قۆناغی‌ ئۆپۆزسیۆن‌و سه‌رجه‌م روداوه‌‬ ‫نوێیه‌كانی‌ تۆماركردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كاك نه‌وشیروان هه‌مو كات‬ ‫رۆژانه‌ یاداش����ته‌كانی‌ نوس����یوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫هیچ كاتێك له‌نوسین نه‌وه‌ستاوه‌"‪.‬‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا زیاتر له‌ ‪20‬‬ ‫كتێبی له‌بواره‌كانی (مێژو‪ ،‬سیاسه‌ت‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌وانی‪ ،‬ئه‌ده‌بی)نوسیوه‌و به‌شێك‬ ‫له‌نوسینه‌كانیش����ی تایبه‌ته‌ به‌روداوه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫نەوشیروان مستەفا‬

‫ریش ‌ه ‌ی بیركردنه‌و‌ه ‌ی كوردان ‌هی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫ئا‪ :‬رێژه‌ن سه‌ردار‬ ‫به‌شێك له‌باشترین كتێبه‌‬ ‫چاپكراوه‌كانی‌ كتێبخانه‌ی‌ كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌دوای‌ راپه‌ڕینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و كتێبانه‌ن‬ ‫له‌الیه‌ن نه‌وشیروان مسته‌فاوه‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنراون‪.‬‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فا‪ ،‬یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫س���ه‌ركردانه‌ی‌ كه‌ ه���ه‌ر له‌هه‌ڕه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نجێتیی���ه‌وه‌ ئاش���نا ب���ه‌كاری‌‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ری‌‌و ئه‌ده‌ب‌و مێژوناس���ی‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵناس���ی‌ بوه‌‪ ،‬سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫نه‌وشیروان به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫ل���ه‌كاری‌ پێش���مه‌رگایه‌تی‌‌و چاالكی‌‬ ‫سیاسیدا به‌سه‌ربردوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌میشه‌‬ ‫سه‌روكاری‌ له‌گ ‌هڵ‌ نوسیندا هه‌بوه‌‪ ،‬چ‬ ‫له‌قۆناغی‌ خوێندنی‌ زانكۆی‌ له‌به‌غداو‬ ‫چ له‌س���ه‌رده‌می‌ چون���ه‌ ئه‌وروپا‌و چ‬ ‫له‌ڕۆژگاری‌ پێشمه‌رگایه‌تی‌ له‌شاخ‌و چ‬ ‫له‌دوای‌ راپه‌ڕینیشه‌وه‌‪ .‬به‌درێژایی‌ ئه‌و‬ ‫سااڵنه‌ له‌كاری‌ نوسین‌و رۆژنامه‌گه‌ری‌‬ ‫دانه‌بڕاوه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تاكانی‌ بایه‌خی‌ نه‌وشیروان‬ ‫مسته‌فا به‌نوسین‌و كاری‌ رۆژنامه‌گه‌ری‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ كۆتایی‌ ده‌یه‌ی‌‪،1960‬‬ ‫كه‌ خوێندكاری‌ زانكۆ ده‌بێت‌و رۆڵی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ له‌ده‌ركردن���ی‌ گۆڤ���اری‌‬ ‫"رزگاری‌"دا ده‌بینێ���ت‪ .‬كه‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫وتاره‌كانی‌ ده‌نوسی‪ .‬ئه‌گه‌رچی‌ ئه‌م‬ ‫گۆڤ���اره‌ به‌پله‌ی‌ یه‌ك���ه‌م گۆڤارێكی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ب���و‪ ،‬له‌باڵ���ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌‬ ‫سیاس���ی‌ پارتیه‌وه‌ نزیكب���و‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌رده‌وام بایه‌خی‌ تایبه‌تی‌ به‌كلتور‌و‬ ‫كۆمه‌ڵناسی‌ داوه‌‪.‬‬ ‫خاڵێك���ی‌ گرن���گ له‌بی���رو هزر ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌وش���یروان مسته‌فای‌ س���ه‌رده‌می‌‬ ‫ش���اخدا‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ده‌بێ���ت له‌كۆتایی‌‬ ‫ده‌ی���ه‌ی‌‪1970‬و س���ه‌ره‌تای‌ ده‌یه‌ی‌‬ ‫‪1980‬دا‪ ،‬ك���ه‌ رۆژگاری‌ هه‌ڵكش���انی‌‬ ‫بیری‌ چه‌پ ده‌بێت له‌ئاستی‌ جیهان‌و‬ ‫كوردستانیشدا‪ ،‬نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫له‌نێو كۆمه‌ڵه‌و یه‌كێتی‌‌و كوردستانی‌‬

‫نەوشیروان لەدەیەی ‪١٩٨٠‬دا رۆڵێكی‌ گه‌وره‌و گرنگ‬ ‫له‌كۆتایهێنان به‌هه‌ژمونی‌ فكری‌ چه‌پ ده‌بینێت‌و له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫نوسینه‌كانیه‌وه‌ گه‌شه‌ به‌بیری‌ كوردستانی‌‌و لیبرال ده‌دات‬ ‫راپه‌ڕینیش���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌‬ ‫باش���وردا‪ ،‬رۆڵێكی‌ گ���ه‌وره‌و گرنگ‬ ‫له‌كۆتایهێنان به‌هه‌ژمونی‌ فكری‌ چه‌پ به‌باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ س���ێ‌ به‌رگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بینێت‌و له‌ڕێگه‌ی‌ نوسینه‌كانیه‌وه‌ بیره‌وه‌رییه‌كانی‌ (لەکەناری دانوبەوە‬ ‫گه‌ش���ه‌ به‌بیری‌ كوردستانی‌‌و لیبرال بۆ خڕەی ناوزەنگ‪ ،‬دۆخی سیاس���ی‬ ‫ده‌دات‪ .‬كتێبه‌كانی‌ (كورد‌و عه‌جه‌م)‌و لەکوردس���تانی عێراق لەساڵی‪١٩٧٥‬‬ ‫(حکومەت���ی کوردس���تان‪ :‬ک���ورد تاکو‪( ،)١٩٧٩‬پەنج���ەکان یەکتری‬ ‫لەگەمەی سوڤیەت دا) به‌رهه‌می‌ ئه‌و دەش���کێنن‪ ،‬دۆخ���ی سیاس���ی‬ ‫لەکوردس���تانی عێراق لەساڵی‪١٩٧٩‬‬ ‫رۆژگاره‌ن‪.‬‬ ‫تاک���و‪( ،)١٩٨٣‬خوالنەوە لەبازنەدا‪،‬‬

‫ب���و ب���ۆ تێگه‌یش���تن له‌ڕوداوه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫شۆڕش���ی‌ نوێ‌‌و په‌یوه‌ن���دی‌ كۆك‌و‬ ‫ناكۆكی‌ كاراكته‌ره‌كانی‌ س���ه‌رده‌می‌‬ ‫شاخ‪ ،‬ئه‌م بیره‌وه‌رییانه‌ كه‌ زۆرترین‬ ‫خوێنه‌ری���ان هه‌ب���و‪ ،‬چه‌ندی���ن جار‬ ‫چاپكرانه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیشدا چه‌ندین‬ ‫قسه‌و نوس���ین‌و بۆچون‌و هه‌ڵوێستی‬ ‫جیاوازیان به‌دوای‌ خۆیاندا هێنا‪.‬‬

‫خاڵێك���ی‌ گرنگ���ی‌ دیك���ه‌ی‌‬ ‫نوس���ینه‌كانی‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫دۆخی سیاسی لەکوردستانی عێراق بریتیی���ه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ ناوب���راو‬ ‫لەساڵی‪ ١٩٨٤‬تاکو‪ )١٩٨٨‬ستایلێكی‌ له‌بیروبۆچونیدا توشی‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌‬ ‫ی یاداشت‌و نه‌بو كه‌ نوس���ه‌ری‌ ئێرانی‌ "جه‌اللی‌‬ ‫نوێ‌‌و بێوێنه‌ی‌ له‌نوسینه‌وه‌ ‌‬ ‫بیره‌وه‌ری‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ سه‌رنجڕاكێش ئ���ال ئه‌حم���ه‌د" به‌"غه‌ربزه‌ده‌گ���ی‌"‬ ‫هێنایه‌ نێ���و كتێبخان ‌هی‌ كوردییه‌وه‌‪ ،‬ناویده‌ب���ات‪ ،‬به‌ڵكو ره‌گ‌وڕیش���ه‌ی‬ ‫ی ك���ه‌ له‌ماوه‌ی‌ دو بیركردنه‌وه‌ی‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫ئه‌م یاداش���تانه‌ ‌‬ ‫ساڵدا (‪ )1999 -1997‬باڵوكرانه‌وه‌‪ ،‬له‌نێو قواڵیی‌ مێژوی‌ كوردا رۆچوبو‪،‬‬ ‫ب���ۆ رۆژگاری‌ خۆی‌ له‌ڕوی‌ ناوه‌ڕۆك‌و بیرۆكه‌و بابه‌تی‌ تۆژینه‌وه‌كانی‌ ته‌واو‬ ‫راشكاوییه‌وه‌ به‌رچاوڕونییه‌كی‌ گه‌وره‌ ته‌واو كوردان���ه‌و خۆماڵی‌ بون نه‌ك‬

‫هاورده‌كراو‪ ،‬باڵوبونه‌وه‌ی‌ "میرایەتی‬ ‫بابان لەنێوان بەرداشی رۆم‌و عەجەم‬ ‫دا"‪" ،‬کوردستانی عێراق‪ :‬سەردەمی‬ ‫قەڵەم‌و موراجەعات‪١٩٢٨ ،‬ـ‪،"١٩٣١‬‬ ‫"ژی���ان‪ ،‬بەتەمەنتری���ن رۆژنام���ەی‬ ‫کوردی‪١٩٢٦‬ـ ‪" ،"١٩٣٨‬ژیان‪ ،‬چەند‬ ‫الپەرەیەک لەمێ���ژوی رۆژنامەوانیی‬ ‫ک���وردی‪١٩٣٨‬ـ‪" ،"١٩٥٨‬ب���ەدەم‬ ‫رێگاوە گوڵچنین"‪" ،‬ئەدەب‌و تاریخی‬ ‫کوردی"‪ ،‬كه‌ له‌نێوان س���ااڵنی‌‪1998‬‬ ‫ب���ۆ ‪ 2012‬چاپكران‪ ،‬چه‌رده‌یه‌ك له‌و‬ ‫نوس���ینانه‌ی‌ نه‌وش���یروان مسته‌فان‬ ‫كه‌ راستی‌ ئه‌م قسه‌یه‌ ده‌سه‌لمێنن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌م توێژینه‌وانه‌ی‌ په‌لده‌هاون‬ ‫بۆ بواری‌ تۆژینه‌وه‌ی‌ سۆسیۆلۆجیاو‬ ‫شوێنەوارناسی واڵتی‌ كورده‌واریش‪.‬‬ ‫كرۆكی‌ كۆی‌ توێژینه‌وه‌و كتێبه‌كانی‌‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا بایه‌خدان���ن‬ ‫به‌ئ���ه‌د‌هب‌و كۆمه‌ڵناس���ی‌‌و مێژوی‌‬ ‫كوردوكوردستان‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫"خواست له‌سه‌ر نوسینی‌ توێژینه‌و‌ه‬ ‫به‌پار‌ه زیادیكردوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جەمال‬ ‫ژینگه‌ی‌ توێژینه‌وه‌ له‌زانكۆكانی‌‬ ‫كوردستان له‌ئاستێكی‌ نزمدایه‌‪،‬‬ ‫به‌شێكیشی‌ به‌پاره‌ ئاماده‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و جۆره‌ كاره‌ نائیتیكییانه‌ نه‌ك‬ ‫خوێندكارانی‌ زانكۆ‪ ،‬به‌ڵكو هه‌ندێك‬ ‫مامۆستای‌ زانكۆش په‌نای‌ بۆ‬ ‫ده‌به‌ن‪.‬‬ ‫له‌كۆتای���ی‌ س���اڵی‌ خوێندن نزیك‬ ‫ده‌بین���ه‌وه‌و خوێندكاران���ی‌ قۆناغی‌‬ ‫كۆتای���ی‌ زانكۆو په‌یمانگاكان ده‌بێت‬ ‫وه‌ك به‌ش���ێك له‌ئه‌ركی‌ ده‌رچونیان‬ ‫توێژینه‌وه‌ ئه‌نجام بده‌ن‪ ،‬له‌م سااڵنه‌ی‌‬ ‫دوایی‌ خواس���ت له‌س���ه‌ر نوس���ینی‌‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ به‌پ���اره‌ زیادیك���ردوه‌و‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ یه‌كێ���ك له‌چاپخان���ه‌كان‬ ‫ده‌ڵێ���ت "داواكاری‌ له‌س���ه‌ری‌‬ ‫خه‌یاڵییه‌"مامۆس���تایه‌كی‌ زانك���ۆش‬ ‫ده‌ڵێ���ت "دژی‌ بنه‌م���ا ئیتیكیه‌كانی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌نێوب���ازاڕو كۆچ���ه‌و كۆاڵنه‌كانی‌‬ ‫ش���اردا‪ ،‬دوكانه‌كان���ی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫به‌تایپكردن‌و كۆپی‌ كردن‌و نوسینی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌ ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫فاروق ئه‌بوبه‌ك���ر خاوه‌نی‌ یه‌كێك‬ ‫له‌و چاپخانانه‌ی‌ كه‌ له‌شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫تایپ‌و داڕش���تنه‌وه‌ی‌ توێژینه‌وه‌كان‬ ‫ده‌كات به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند"ئ���ه‌و‬ ‫توێژینه‌وانه‌ی‌ به‌ده‌ستنوس دێته‌ الی‌‬ ‫ئێمه‌ ته‌نها داڕش���تنه‌وه‌ی‌ بۆ ده‌كه‌م‬ ‫یان تایپ‪ ،‬وش���ه‌یه‌ك زیاد یان كه‌م‬ ‫ناكه‌م‪ ،‬خوێن���دكار زۆر دێـته‌ المان‬ ‫ده‌ڵێ���ت توێژینه‌وه‌یه‌كمان ده‌وێت‌و‬ ‫ناونیش���انه‌كه‌یمان پێده‌ڵێت كاتێك‬ ‫پرس���یاری‌ لێده‌كه‌ی���ن توێژینه‌وه‌كه‌‬ ‫چۆن بێت هیچ زانیاریه‌كی‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫فاروق كه‌ له‌ساڵی‌‪2009‬وه‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫ده‌كات ده‌ڵێ���ت "مامۆس���تا هۆكاره‌‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی‌ خوێن���دكار په‌ن���ا بباته‌‬ ‫به‌رئه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ هی���چ ئیجرائاتێك‬ ‫ناكات یان خوێندكار توێژینه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫چل په‌ڕه‌یی‌ ده‌نوسێت مامۆستاكانی‌‬ ‫به‌(‪)5-2‬ده‌قیق���ه‌ گفتوگۆی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫یان كه‌ ره‌خنه‌ ده‌گرن ته‌نها له‌باره‌ی‌‬ ‫خاڵبه‌ندییه‌وه‌یه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ كاتێك‬

‫خوێن���دكاران دێن���ه‌وه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ڵه‌كانی���ان ب���ۆ چ���اك بك���ه‌م‬ ‫له‌كه‌سیانم نه‌بیستوه‌ بڵێن له‌به‌ر ئه‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ ده‌رنه‌چوم"‪.‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ چاپخان���ه‌ی‌ ف���اروق‬ ‫ئاماژه‌ی بۆئه‌وه‌ش���كرد "كه‌ نزیكه‌ی‌‬ ‫دوس���ه‌د توێژین���ه‌وه‌ی‌ ئاماده‌كراوم‬ ‫الی���ه‌ ب���ه‌اڵم ئاماده‌نیم هی���چ كات‬ ‫توێژینه‌وه‌ به‌وش���ێوه‌یه‌ بنوس���م كه‌‬ ‫ته‌نها ناونیش���ان‌و پاره‌م بده‌نێ‌ كه‌‬ ‫داوكاری‌ له‌سه‌ری‌ خه‌یاڵییه‌و ئێستا‬ ‫به‌ڕێژه‌ی‌‪ %80‬زیادیكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫دوس���اڵه‌ی‌ دوایی‌ به‌ه���ۆی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫دارایی���ه‌وه‌ خوێندكار ك���ه‌م دێن بۆ‬ ‫تایپكردن بۆنمون���ه‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫په‌نج���ا الپه‌ڕه‌یی‌ گ���ه‌ر كوردی‌ بێت‬ ‫هه‌ر په‌ڕه‌ی‌ هه‌زارو پێنج سه‌د‪ ،‬گه‌ر‬ ‫عه‌ره‌بی‌ بێت دوه���ه‌زاره‌‪ ،‬ئینگلیزی‌‬ ‫چوار ه���ه‌زاره‌و بیركاری‌ به‌ش���ه‌ش‬ ‫هه‌زاریش ناكه‌م چونكه‌ ئه‌گه‌ر س���ی‌‬ ‫الپه‌ڕه‌ش بێت سه‌دوهه‌ش���تا هه‌زار‬ ‫ده‌كات جگه‌ له‌وه‌ی‌ پێنج نوس���خه‌ی‌‬ ‫ده‌وێت كه‌ ئه‌وه‌ش حه‌وت هه‌زارێكی‌‬ ‫ده‌یه‌وێت‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش به‌گش���تی‌ بۆ‬ ‫ته‌له‌به‌ زۆره‌"‬ ‫ده‌چینه‌ یه‌كێكی‌ تر له‌چاپخانه‌كان‌و‬ ‫ل���ه‌وێ‌ دو خوێندكار له‌گه‌ڵ خاوه‌نی‌‬ ‫دوكانه‌ك���ه‌ دانیش���تون‪ ،‬ژین���ۆ كه‌‬ ‫ی‬ ‫ی چواره‌م ‌ه له‌كۆلێژ ‌‬ ‫ی قۆناغ ‌‬ ‫خوێندكار ‌‬ ‫كارگێ���ڕی‌و ئاب���وری ب���ه‌ده‌م وتنی‌‬ ‫تێبینیه‌كان���ی‌ به‌خاوه‌نی‌ چاپخانه‌كه‌‬ ‫بۆچاككردنی‌ توێژینه‌وه‌كه‌ی‌ قسه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ ئێمه‌ ك���رد وتی‌ "له‌س���ه‌ره‌تای‌‬ ‫ساڵه‌وه‌ خه‌ریكی‌ ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ین‬ ‫كه‌ جگه‌ له‌به‌كارهێنانی‌ كتێب كاری‌‬ ‫مه‌یدانیشم ئه‌نجامداوه‌‪ ،‬به‌اڵم دو رۆژ‬ ‫دواتر مامۆس���تاكانیش به‌بێ‌ بایه‌خ‬ ‫سه‌یری‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ژینۆ له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ خوێندكاری‌‬ ‫به‌شی‌ ناوخۆییه‌و سه‌ره‌ڕایی‌ كۆمه‌ڵێك‬ ‫گرفتی‌ تر ده‌ڵێ���ت "ئێمه‌ ئاوا ماندو‬ ‫ئه‌بین كه‌چی‌ كه‌سانی‌ تریش به‌پاره‌‬ ‫ده‌یكڕن‪ ،‬ئه‌م���ڕۆ له‌چه‌ند هاوڕێیه‌كم‬ ‫پرس���ی‌ توێژینه‌وه‌كه‌تان ته‌واوكرد‪،‬‬ ‫زانی���م خۆی���ان هیچی���ان نه‌كردوه‌‬ ‫وتیان به‌ڵێ‌‪ ،‬منیش وتم چۆن وتیان‬

‫له‌چاو سااڵندا‬ ‫هاتنی‌ خوێندكار‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ بۆیان‬ ‫تایپ بكه‌ین‌و‬ ‫رایبكێشن‬ ‫كه‌میكردوه‌‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پاره‌یان پێنیه‌‬ ‫پار ئه‌م كاتانه‌‬ ‫له‌به‌ر ته‌له‌به‌ ئه‌م‬ ‫بازاڕه‌ رێگه‌ نه‌بو‬ ‫به‌اڵم خواست‬ ‫له‌سه‌ر نوسینی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌ به‌پاره‌‬ ‫زیادیكردوه‬ ‫ده‌س���تمان كه‌وت‌و كه‌ دڵنیام یه‌ك‬ ‫وشه‌ش���ی‌ خۆیان نه‌یان نوس���یوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌وان ره‌نگه‌ نمره‌یه‌كی‌ زۆرباش‬ ‫وه‌ربگرن‌و منیش له‌سه‌ر یه‌ك هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫بچوك نمره‌م لێده‌شكێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ژین���ۆ ئام���اژه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌كرد كه‌ سودی‌ له‌ توێژینه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌ "فێری‌ نوسین بوم هه‌روه‌ها‬ ‫چۆنێتی‌ به‌كارهێنانی‌ داتاكان به‌اڵم‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌شدا ئه‌گه‌ر سه‌د نمره‌ی‌‬ ‫له‌سه‌ر نه‌بوایه‌و ش���تێكی‌ ئیختیاری‌‬ ‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنانی‌‬ ‫‪ -1‬توانای‌ سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ وه‌ دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ی‌ ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ری‌‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬وه‌‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ی‌ ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫ ‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫(كارگه‌ی‌ به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫‪.‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫‌د‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫ئاوه‌دانكردن‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێری‌ ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌می‌‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگانی‌ گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌باته‌ ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬

‫

‬ ‫ ‪

3‬هه ‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شاری‌‬ ‫ بۆ ماركه‌ی‌‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫‪ -3‬كاری‌ ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێوازی‌ ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ی‌ كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵتی‌ چینه‌وه‌ بۆ ته‌واوی‌ كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫هه‌بێت بۆ س���ه‌ر كۆمه‌ڵ���گا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بوایه‌ كه‌سمان نه‌مان ئه‌كرد"‪.‬‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ئ���ه‌و چاپخانه‌یه‌ له‌گه‌ڵ مه‌رجه‌ له‌س���ه‌ر ئاسته‌ زانستیه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫قس���ه‌كانی‌ ژینۆدا جه‌ختی‌ له‌س���ه‌ر ناوازه‌یی‌‌و نوێگه‌ری‌ تێدابێت‪ ،‬به‌ده‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كرده‌وه‌ كه‌ توێژینه‌وه‌ به‌پاره‌ له‌وه‌ی‌ هه‌م���و توێژینه‌وه‌یه‌ك ده‌بێت‬ ‫ده‌كڕرێت‌و بۆ ئاوێنه‌ قسه‌ی‌ كرد وتی‌ په‌یڕه‌وی‌ مه‌نهه‌جیه‌تی‌ میتۆدۆلۆجی‌‬ ‫"داواكاری‌ زۆره‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ توێژین���ه‌وه‌ بكات واته‌ م���ه‌رج نییه‌‬ ‫توێژینه‌وه‌ به‌پاره‌ بنوسن ئه‌وان دێنه‌ هه‌مو توێژینه‌وه‌یه‌ك ئاڕاسته‌ی‌ مێژو‬ ‫ئێره‌و ده‌ڵێن له‌سه‌ر فاڵنه‌ ناونیشان بگۆڕێت‪ .‬یان كاریگه‌ری‌ هه‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كم���ان ب���ۆ بنوس���ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵگا یان س���ودی‌ راسته‌وخۆی‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ من ته‌نان���ه‌ت تایپیش لێوه‌ربگیرێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت زانستی‌‬ ‫ناكه‌م ته‌نها راكێشانی‌ توێژینه‌وه‌كه‌ بێت‌و به‌پێوه‌ری‌ توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌‬ ‫ده‌ك���ه‌م‪ ،‬به‌اڵم خه‌ڵك هه‌یه‌ ده‌یكات بنوسرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و مامۆس���تایه‌ی‌ زانك���ۆ باس‬ ‫به‌پاره‌‪ ،‬براده‌ر هه‌بوه‌ نزیكه‌ی‌ س���ێ‌‬ ‫سه‌د یان چوارسه‌د هه‌زاری‌ وه‌رگرتوه‌ له‌ئامانج له‌توێژینه‌وه‌ی‌ كۆتاس���اڵی‌‬ ‫كه‌ توێژینه‌وه‌كه‌ هی‌ ئه‌وه‌ نه‌بوه‌ ئه‌و خوێن���دن ده‌كات‌و ده‌ڵ���ێ "بریتیه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ فێرببێت چۆن كێشه‌یه‌كی‌‬ ‫بڕه‌ پاره‌یه‌ وه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌شكرد "له‌چاو زانستی‌ پێناس���ه‌ بكات‌و بیخاته‌ ناو‬ ‫س���ااڵندا هاتنی‌ خوێندكار بۆئه‌وه‌ی‌ چوارچێوه‌ی‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ زانستی‌‌و‬ ‫بۆی���ان تای���پ بكه‌ین‌و رایبكێش���ن ب���ه‌دوای‌ وه‌اڵم���دا بگه‌ڕێ���ت بۆی‌‪،‬‬ ‫كه‌میك���ردوه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ پاره‌یان به‌پشتبه‌س���تن به‌زانستی‌ توێژینه‌وه‌‬ ‫پێنیه‌‪ ،‬پار ئه‌م كاتانه‌ له‌به‌ر ته‌له‌به‌ یان رێگاكانی‌ توێژینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫خالید محه‌م���ه‌د‪ ،‬چاودێری‌ دۆخی‌‬ ‫ئه‌م بازاڕه‌ رێگه‌ نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم خواست‬ ‫له‌سه‌ر نوس���ینی‌ توێژینه‌وه‌ به‌پاره‌ خوێندن���ی‌ ب���ااڵ له‌ب���اره‌ی‌ كڕینی‌‬ ‫توێژین���ه‌وه‌وه‌ وتی‌"كڕین یان ئه‌وه‌ی‌‬ ‫زیادیكردوه‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ س���ه‌ردانی‌ چه‌ندین كه‌س���ێكی‌ تر بینوس���ێت ئه‌وه‌ دژی‌‬ ‫دوكانی‌ تایب���ه‌ت به‌و كارانه‌مان كرد بنه‌م���ا ئیتیكیه‌كان���ی‌ توێژینه‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هه‌مو جه‌ختیان له‌س���ه‌ر جائه‌گ���ه‌ر له‌س���ه‌رچاوه‌ی‌ دیكه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كرده‌وه‌ توێژینه‌وه‌ نانوس���ن راسته‌وخۆ وه‌ریبگریت یان كه‌سێكی‌‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ی‌ كه‌ خوێندكار ته‌نها دیكه‌ ئه‌و كاره‌ی‌ بۆ بكات ئه‌و جۆره‌‬ ‫ناونیش���ان‌و پاره‌یان پێبدات‪ ،‬به‌اڵم كارانه‌ له‌نێو ژینگه‌ی‌ زانستیدا جێگای‌‬ ‫هه‌موش���یان جه‌ختی���ان له‌س���ه‌ر نابێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردستاندا چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كرده‌وه‌ ك���ه‌ به‌ڵێ‌ خاوه‌نی‌ ژینگ���ه‌ی‌ توێژین���ه‌وه‌ له‌ئاس���تێكی‌‬ ‫چاپه‌مه‌نی‌ ده‌ناس���ن به‌و ش���ێوه‌یه‌ باشدانیه‌ ئه‌و جۆره‌ كاره‌ نائیتیكییانه‌‬ ‫نه‌ك خوێندكاران���ی‌ زانكۆ ئه‌نجامی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌ ده‌فرۆشێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌شێك له‌مامۆس���تایانی‌ زانكۆش ده‌ده‌ن به‌ڵكو هه‌ندێك مامۆس���تای‌‬ ‫س���ه‌رنج‌و تێبینی���ان هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر زانكۆش له‌وج���ۆره‌ كارانه‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نوس���ینی‌ توێژینه‌وه‌كان���ی‌ زانكۆ‪ ،‬بۆیه‌ رێنمایی‌ گرنگ‌و تۆكمه‌ پێویسته‌‬ ‫مامۆس���تای‌ زانك���ۆ‪ ،‬خالید محه‌مه‌د هه‌بێت بۆ رێگرتن له‌وجۆره‌ كارانه‌"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ ئامارێك���ی‌ تۆم���اری‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ گرنگ���ی‌ توێژینه‌وه‌كانی‌‬ ‫كۆتاس���اڵی‌ خوێندن ده‌ڵێت "ئامانج گش���تی‌ زانكۆی‌ س���لێمانی‌ ژماره‌ی‌‬ ‫لێ���ی‌ فێرك���ردن‌و ئاش���ناكردنی‌ خوێن���دكاران ك���ه‌ ئێس���تا قۆناغی‌‬ ‫خوێندكارانه‌ به‌ڕێگاكانی‌ توێژینه‌وه‌ی‌ چ���وارن (‪)5810‬ن‌و قۆناغ���ی‌ پێنج‬ ‫زانستی‌و شێوازی‌ ئه‌نجامدانی‌‪ ،‬واته‌ (‪)442‬خوێندكارو قۆناغی‌ شه‌ش���ه‌م‬ ‫ئامان���ج لێ���ی‌ فێركردنی‌ ش���ێوازی‌ (‪)136‬خوێندكارن‪ .‬كه‌ هه‌مو ئه‌وانه‌‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی‌ زانس���تیه‌‪ ،‬م���ه‌رج توێژینه‌وه‌یان ئه‌نجامداوه‌ هه‌رچه‌نده‌‬ ‫نییه‌ هه‌م���و ج���ۆره‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك كۆلێژی‌ پزیشكی‌ گشتی‌ له‌كۆتاساڵدا‬ ‫ی توێژینه‌وه‌ ئه‌نجام نادات‪.‬‬ ‫له‌دنی���ادا س���ودی‌ راس���ته‌وخۆ ‌‬ ‫ریکالم‬

‫زانکۆ ناوه‌ندی‬ ‫به‌رهه‌مهێنەری کۆی‬ ‫زانستە‪‌،‬یان ناوەندی‬ ‫فاشیۆنی به‌خشینی‬ ‫بڕوانامەیە‌؟‬ ‫بیالل زەنگڵ‬ ‫له‌هه‌مو جیهان���داو به‌تایبه‌ت له‌کۆمه‌ڵگه‌‬ ‫پێش���که‌وتوه‌کان زانک���ۆ ناوه‌ندێک���ه‌ بۆ‬ ‫پێگه‌یاندن���ی ن���ه‌وه‌ی ن���وێ‌و دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫توانا ش���اراوه‌کانی‌ خوێندکارو پێگه‌یاندنی‬ ‫نه‌وه‌یه‌کی چاالک‌و ئه‌کتیڤ بۆ ئاینده‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ل���ه‌م واڵته‌ی خۆم���ان پێچه‌وانه‌ی تەواوی‬ ‫جیهان زیاتر ناوه‌ندێکه‌ بۆ خۆنمایشکردن‌و‬ ‫پێدانی بڕوانامەی بێ زانس���ت‌و کوش���تنی‬ ‫به‌هره‌و تواناکانی خوێندکار‌‌! به‌شێوه‌یه‌ک‬ ‫ئێس���تا ئەوەی سەرنج‌و فۆکسی قوتابیانی‬ ‫خراوەت���ە س���ەر خۆنمای���ش‌و فاش���یۆنە‬ ‫بەجۆرێک بڕوانامه‌ بەخشینیش بوەته‌ ئه‌و‬ ‫کااڵ هه‌رزان���ه‌ی هه‌ر ده‌وڵه‌مه‌ندێک بیه‌وێت‬ ‫ده‌توانێ به‌ده‌س���تی بهێنێت‪ ،‬پێشتر ئه‌م‬ ‫په‌تا کوش���نده‌یه‌ ته‌نها زانکۆ ئه‌هلیه‌کانی‬ ‫گرتبوه‌وه‌ چون له‌ ئه‌زه‌له‌وه‌ که‌رتی تایبه‌ت‬ ‫دروستی کردون‌‌و له‌پێناو قازانجی تا‌یبه‌تی‬ ‫دام���ه‌زراون‌و کوالێت���ی خوێندنی���ان هیچ‬ ‫ب���ه‌الوه‌ گرنگ نییه‌‌‪ ،‬ب���ەاڵم هه‌نوکه‌ زانکۆ‬ ‫حکومیه‌کانیش توشی ئه‌و په‌تا مه‌ترسیداره‌‬ ‫بون���ەوە‌‪ ،‬بێب���اک ل���ەوەی ئ���ەم ج���ۆرە‬ ‫هه‌نگاوانەی زانکۆ زیاتر له‌به‌ها مەعریفی‌و‬ ‫زانس���تیه‌کانی دوردەخاتەوە‌و ئاس���ه‌واری‬ ‫خراپی ئه‌م کاره‌ش راسته‌وخۆ ده‌رکه‌وت‌و‬ ‫زانک���ۆو قوتابیەکانی لەپاشەکش���ێیەکی‬ ‫گەورەی زانس���ت‌و مەعریفی رۆشنبیریدان‬ ‫بەجۆرێک نەخوێندەوارەکانیش هەس���تی‬ ‫پێدەکەن بۆ سه‌لماندنی راستی قسه‌کانم‪،‬‬ ‫س���ەیری ریزبەندی زانکۆکانی کوردستان‬ ‫بک���ەن لەک���ۆی ریزبەن���دی زانکۆکان���ی‬ ‫جیه���ان کە ئام���اژه‌ به‌ڕاپۆڕت���ی ده‌زگای‬ ‫ویبۆمیتریکس (‪ ) webometrics‬ده‌ده‌م‬ ‫که‌ بۆ رانکینی زانکۆکانی جیهان س���ااڵنه‌‬ ‫راپۆرتی خۆی باڵوده‌کاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ده‌زگایه‌‬ ‫مانگی‪١٢‬ی ئۆکتۆبه‌ر ریزبه‌ندی زانکۆکانی‬ ‫باڵوکردۆت���ه‌وه‌ به‌پێ���ی ئ���ه‌و ریزبه‌ندی���ه‌‬ ‫(به‌نمونه‌‪ ٤٩٩٩‬چوار هه‌زارو نۆسه‌دو نه‌وه‌دو‬ ‫نۆ زانک���ۆی وه‌رگرتب���و له‌ڕیزبه‌ندییه‌که‌دا‬ ‫زانکۆی س���لێمانی که‌ ب���ه‌ زانکۆی دایک‬ ‫ناسراوه‌ له‌پله‌ی‪ ٤٢٦١‬چوارهه‌زارو دوسه‌دو‬ ‫شه‌س���ت‌و یه‌که‌مین زانکۆ دایه‌‪ ،‬له‌کاتێكدا‬ ‫زانکۆی (دیاله‌) یه‌که‌مه‌ له‌س���ه‌ر ئاس���تی‬ ‫عێراق به‌‪ ١٥٨٤‬هه‌زارو پێنج سه‌دو هه‌شتاو‬ ‫چوار زانکۆ پێش زانکۆی سلێمانییه‌!) بەو‬ ‫وەزعەی عێراق تێیدایە به‌داخه‌وه‌ زانکۆی‬ ‫س���لێمانی لەسااڵنی پێشو له‌ئاستی عێراق‬ ‫له‌ڕیزبه‌ندی پێنجه‌مدا ب���وه‌و به‌ماوه‌یه‌کی‬ ‫که‌م ب���وه‌ به‌ده‌یه‌م له‌ئاس���تی عێراق واته‌‬ ‫نیوه‌ زیاتر دابه‌زیوه‌‪ ،‬هه‌ر به‌گوێره‌ی دواین‬ ‫ئاماری فه‌رمی ئه‌و سه‌نته‌ره‌ ئیسپانییه‌ بۆ‬ ‫زانکۆکانی کوردس���تان‪ ،‬زانکۆی سلێمانی‬ ‫له‌دوای هه‌ری���ه‌ک له‌زانکۆکان���ی (کۆیه‌و‬ ‫دهۆک‌و سۆران‌و زانکۆی لوبنانی فه‌ڕه‌نسی)‬ ‫دێ���ت واته‌ ریزبه‌ن���دی پێنج���ه‌م زانکۆی‬ ‫کوردس���تانی گرتوه‌ که‌ پێشتر یه‌کێک بوه‌‬ ‫له‌یه‌که‌مین زانکۆکانی کوردستان‪.‬‬ ‫ل���ه‌ پاش ئه‌م داتایان���ه‌ ده‌توانین بڵێین‬ ‫ئاستی زانکۆکانی کوردس���تان به‌گشتی‌و‬ ‫س���لێمانی به‌تایبه‌تی خه‌ریک���ه‌ به‌ته‌واوی‬ ‫نزی���ک ده‌بن���ه‌وه‌‌ له‌ئاس���ت خراپتری���ن‬ ‫زانکۆکانی جیهان‪ ،‬به‌م���ه‌ش ده‌القه‌یه‌کی‬ ‫گه‌ور‌ه له‌س���ه‌ر ئاستی زانس���تی زانکۆکان‬ ‫دروس���تبوه‌‪ ،‬ک���ه‌ پێویس���ته‌ هه‌رچی زو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتدارانی حکومه‌ت���ی هه‌رێم���ی‬ ‫کوردستان‪ ،‬هه‌ڵوه‌س���ته له‌مه‌ڕ ئه‌م پرسه‌‬ ‫گرنگه‌ بکه‌ن‪ ،‬چونکه‌ دواکه‌وتنی ئاس���تی‬ ‫زانستی زانکۆکان واته‌ دواکه‌وتنی سه‌رجه‌م‬ ‫س���ێکته‌ره‌کانی کۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬شکستپێهێنان‬ ‫به‌هه‌مو ئ���ه‌و هه‌وڵه‌ ش���ێلگێرانەیە‌ی که‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن خه‌ڵکان���ی خه‌مخۆرو دڵس���ۆزی‬ ‫زانس���ت‌و مه‌عریفه‌و ئه‌وانه‌ی شه‌ونخونیان‬ ‫ده‌کرد تائاس���تی زانکۆکانمان له‌ڕیزبه‌ندی‬ ‫باشترین زانکۆکانی جیهاندا بن‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫کۆمه‌ڵێک له‌که‌سانی که‌مئه‌زمون‌و نازانستی‬ ‫ک���ه‌ له‌جومگ���ه‌ گرنگه‌کان���ی به‌ڕێوبردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زارەت���ی خوێندنی بااڵدان‬ ‫خه‌ریک���ه‌ هه‌مو ئه‌و هه‌اڵن���ه‌ له‌بارده‌به‌ن‌و‬ ‫ئاستی زانکۆکانمان ده‌به‌نه‌وه‌ چوارگۆشه‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌تا‪ ،‬ناکرێت بەکاری فاش���یۆن‌و خۆ‬ ‫عەرزک���ردن ئاس���ت نزم���ی زانکۆکانمان‬ ‫بش���اردرێتەوە‪ ،‬بۆیە هەرچ���ی زوە دەبێت‬ ‫رێگری لەوە بکرێ���ت زانکۆ ببێتە جێگای‬ ‫خۆ عەرزکردن‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫هه‌ده‌په‌و سیاسه‌ت ‌ی نوێ ‌ی كاركردن‬

‫بەشێک لەکۆنگرەکە‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‪ ،‬تورجان‬ ‫به‌پێی یاسای پارت ‌ه سیاسیه‌كان له‌توركیا‬ ‫هه‌ر پارتێكی سیاسی سه‌رۆكه‌كه‌ی‌ كه‌وت ‌ه‬ ‫زیندان یاخود ده‌ستی له‌كاركێشایه‌وه‌و‬ ‫یان كۆچی‌ دوایی‌ كرد ئه‌وا پێویسته‌ ئه‌و‬ ‫پارته‌ له‌ماوه‌ی‌‪ ٤‬مانگدا‪ ،‬كۆنگره‌ ببه‌ستێ‌و‬ ‫سه‌رۆكێكی نوێ هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌و‌ه‬ ‫روبه‌ڕوی سزای دارایی‌ ده‌بێته‌وه‌ هه‌تاوه‌كو‬ ‫ده‌گاته‌ داخستنیشی‌‪ ،‬به‌و هۆكاره‌ ‌ی‬ ‫هاوسه‌رۆكانی‌ پارتی دیموكراتی گه‌الن‬ ‫له‌زینداندان پێویست بو هه‌ده‌په‌ كۆنگره‌ ‌ی‬ ‫نائاسایی‌ ببه‌ستێت‌و رۆژی شه‌ممه‌‪20‬‬ ‫ئایاری‌‪ 2017‬به‌دروشمی "ئێمه‌ تێكۆشانی‬ ‫هاوبه‌ش به‌ره‌و پێشه‌و‌ه ده‌به‌ین" هه‌ده‌پ ‌ه‬ ‫سێیه‌مین كۆنگره‌ی نائاسایی له‌ئه‌نقه‌ره‌ی‬ ‫پایته‌ختی توركیا به‌ڕێوه‌برد‪ .‬له‌كۆنگره‌كه‌دا‬ ‫سه‌اڵحه‌دین ده‌میرتاش وه‌ك سه‌رۆك‬ ‫متمانه‌ی‌ پێ‌ به‌خشرایه‌وه‌و سه‌رپیل كه‌مالبای‬ ‫وه‌ك هاوسه‌رۆك له‌جیاتی‌ فیگه‌ن یوكسه‌كداغ‬ ‫هه‌ڵبژێردرا‪.‬‬ ‫په‌یامی‌ هاوسه‌رۆكانی‌ زیندانی‌ كراوی‌ هه‌ده‌پ ‌ه‬ ‫بۆ كۆنگره‌‬ ‫له‌كۆنگره‌ك����ه‌دا په‌یام����ی س����ه‌اڵحه‌دین‬ ‫ده‌میرتاش‌و فیگه‌ن یوكس����ه‌كداغ هاوسه‌رۆك ‌ه‬ ‫زیندانیكراوه‌كانی هه‌ده‌پ ‌ه له‌الیه‌ن عوس����مان‬ ‫بایده‌میرو س����ه‌رپیل كه‌مالبای خوێندرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫دەمیرت����اش لەپەیامەکەی����دا رایگەیان����دوە‬ ‫"به‌خه‌ب����ات‌و تێكوش����انێكی زۆره‌وه‌‪ ،‬جارێکی‬ ‫تر ئه‌و هیوایه‌ی ئاش����تی بەهێزتر ببوژێننەوە‬ ‫ك����ه‌ له‌كۆش����كی دۆلمه‌باخچ����ه‌ خرای����ه‌ ژێر‬ ‫خاك‌و نزیكه‌ی س����اڵێكه‌ ته‌واوی كه‌ناڵه‌كانی‬ ‫سیاسه‌تی دیموكراس����ی له‌توركیادا داخراون‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌رچییه‌ك ده‌بێت با ببێت‪ ،‬هه‌ده‌په‌ واز‬ ‫له‌سیاسه‌تی دیموكراس����ی ناهێنێت‌و پێداگری‬ ‫له‌سه‌ر چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كان له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫شێوازی توندوتیژیی ده‌كات چونكه‌ زۆرینه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ی توركی����ا چاوه‌ڕوان����ی ئه‌وه‌یان‬ ‫لێده‌كه‌ن‪ ،‬به‌رنامه‌یه‌ك له‌ئه‌س����تۆبگرن دۆخی‬ ‫توندوتیژی بگۆڕن بۆ دیموكراس����ی‌و خه‌باتی‬ ‫ئاشتی سه‌ربخه‌ن"‪.‬‬ ‫فیگه‌ن یوكسه‌كداغ له‌په‌یامه‌كه‌یدا ئاماژه‌ی‬ ‫به‌گشتپرس����ییه‌كه‌ی‪16‬ی نیس����ان ك����ردوه‌و‬ ‫رایگه‌یاندو‌ه "ئه‌وانه‌ی پێیانوایه‌ به‌پس����وڵه‌ی‬ ‫بێ مۆر ئاینده‌ی گه‌النی توركیایان مۆركردوه‌‪،‬‬ ‫ده‌بینن ك ‌ه هه‌ڵه‌یانك����ردوه‌و زۆرینه‌ی خاوه‌ن‬ ‫ماف رێگه‌ی خ����ۆی دیاری����ده‌كات" هه‌روه‌ها‬ ‫یوكسه‌كداغ باس ‌ی ئه‌وه‌ی كردو‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌ندامێتیی په‌رله‌مان‌و ئه‌ندامێتیی پارته‌كه‌ی‬ ‫لێ زه‌وتكراوه‌ به‌دڵێك����ی به‌رفراوانه‌وه‌ ئه‌ركی‬ ‫خۆم وه‌ك هاوس����ه‌رۆكایه‌تی گشتی راده‌ستی‬ ‫هه‌ڤاڵێك ‌ی تر ده‌كه‌م به‌اڵم ئه‌ركه‌كانم له‌پێناو‬ ‫ئاش����تی‌و ئازادی����ی گه‌له‌كه‌م����ان به‌بێ پچڕان‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بن"‪ .‬‬ ‫هه‌ده‌په‌و سیاسه‌تی‌ نوێی‌ كاركردن‬ ‫هه‌مو پارتێك ‌ی سیاس����ی‌ له‌دوای‌ به‌س����تن ‌ی‬ ‫ه����ه‌ر كۆنگره‌ی����ه‌ك كۆمه‌ڵێ����ك ئامانجی‌ نوێ‬ ‫ده‌ستنیش����ان ده‌كات بۆ كاركردن له‌س����ه‌ری‌‌و‬ ‫هه‌ده‌په‌ش به‌هه‌مان شێوه‌ له‌به‌ستنی‌ كۆنگره‌ ‌ی‬ ‫س����ێیه‌مدا كۆمه‌ڵێك پالنی‌ نوێ����ی‌ ده‌بێت بۆ‬ ‫كاركردن����ی‌ له‌توركی����ا‪ ،‬ل����ه‌دوا ‌ی هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫وه‌ك هاوس����ه‌رۆكی‌ نوێ س����ه‌رپیل كه‌مالبا ‌ی‬

‫یه‌كێك له‌ده‌ره‌نجام ‌ه‬ ‫باشه‌كانی‌ كۆنگر‌ه‬ ‫به‌رده‌وام ‌ی بون ‌ی‬ ‫هه‌ده‌په‌یه‌ وه‌ك‬ ‫سێیه‌مین گه‌وره‌ پارت ‌ی‬ ‫توركیا له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫هه‌روه‌ها وه‌ك پارتێك ‌ی‬ ‫پێویست بۆ توركیا‬ ‫له‌سه‌رده‌مێكدا ك ‌ه‬ ‫هه‌وڵی‌ له‌ناوبردن ‌ی‬ ‫دیموكراسی‌ ده‌درێت‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ هه‌ڵبژاردن���� ‌ی وه‌ك هاوس����ه‌رۆك ‌ی‬ ‫نوێ����ی‌ هه‌ده‌پ‌وئامانج‌و سیاس����ه‌تی‌ كاركردن ‌ی‬ ‫تازه‌ی‌ هه‌ده‌په‌ بۆ ئاوێن����ه‌ وتی‌ "هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫متمانه‌پێدان����م له‌الی����ه‌ن هه‌ڤاڵه‌كانمه‌و‌ه وه‌ك‬ ‫هاوسه‌رۆكی تازه‌ ‌ی هه‌ده‌په‌ شه‌ره‌فێكی گه‌وره‌و‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تیه‌ك ‌ی گه‌وره‌شه‌ بۆ داكۆكی‌ له‌داواو‬ ‫مافه‌ ره‌واكان ‌ی گه‌له‌كه‌م‌و به‌رده‌وام ‌ی به‌و رێباز‌ه‬ ‫پی����رۆز‌ه ده‌ده‌ین كه‌ ه����ۆكاری زیندانیكردنی‬ ‫په‌رله‌مانت����اران‌و ئه‌ندامان‌و س����ه‌رۆكه‌كانمان ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌تی‌ توركیاوه‌ كه‌ ئه‌ویش رێباز ‌ی‬ ‫گه‌یش����تنمان ‌ه به‌ئامانجی‌ ره‌وا ‌ی گه‌له‌كه‌مان‌و‬ ‫تێكۆش����انمان له‌پێناو ‌ی به‌دیهێنان ‌ی ئاشتی‌و‬ ‫دیموكراس����ی‌و یه‌كس����انی‌ به‌هێزتر ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫یه‌كێكی‌ تر ل����ه‌كاره‌ گرنگه‌كانی ئێم ‌ه له‌دوای‬ ‫كۆنگ����ر‌ه به‌هێزتركردن����ی رێكخس����تنه‌كانمان‬ ‫ده‌بێت‌و له‌ئامانجه‌ سه‌ره‌كیه‌كانی كۆنگره‌شدا‬ ‫سیاس����ه‌تی چاره‌س����ه‌ری كێش����ه‌ی كورده‌و‬ ‫له‌مه‌ودوا تێكۆشانی خۆمان گه‌وره‌تر ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ده‌مانه‌وێت نه‌خشه‌ڕێگایه‌كی نوێی‌ دیموكراسی‬ ‫بۆ گه‌النی توركیا ئاماده‌بكه‌ین بۆ پێكه‌وه‌ژیانی‬ ‫هاوبه‌ش‌و چاره‌سه‌ری دیموكراتی"‪.‬‬ ‫هودا كایا ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ توركیا له‌سه‌ر‬ ‫لیس����ت ‌ی هه‌ده‌پ له‌شاری‌ ئیسته‌نبول‌و یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌ندامانی‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌ كۆنگره‌ی‌ س����ێیه‌م ‌ی‬ ‫هه‌ده‌پ ‌ه ده‌رباره‌ی‌ سیاس����ه‌ت ‌ی نوێی‌ هه‌ده‌پ ‌ه‬ ‫له‌دوای‌ به‌ستنی‌ كۆنگره‌ ‌ی نائاسایی‌ به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند "سیاسه‌تی‌ هه‌ده‌په‌ هه‌مان سیاسه‌ت ‌ی‬ ‫پێش����ویه‌تی‌‪ ،‬ئاش����تی‌‌و ئازادی‌‌و دیموكراتی‌‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ژیانی‌ ئاش����تیانه‌ چونك����ه‌ هه‌ده‌په‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ دروس����ت بوه‌و بۆ ئه‌وه‌ش تێده‌كۆشێت‬ ‫ب����ه‌اڵم كۆمه‌ڵێ����ك گۆڕان����كار ‌ی له‌ش����ێواز ‌ی‬ ‫به‌ڕێوه‌بردنی‌ كاره‌كانمان ده‌بێت‌و هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫له‌توركی����ادا رێككه‌وتنی دیموكراتی دروس����ت‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫فۆتۆ‪ :‬تورجان‬

‫بكه‌ی����ن"‪ .‬فه‌یات ئالم����ا ئه‌ندامی‌ به‌ش����دار ‌ی‬ ‫كۆنگره‌ له‌باره‌ ‌ی به‌ستنی‌ كۆنگره‌ی‌ هه‌ده‌پ‌و‬ ‫ده‌ره‌نجامه‌كان���� ‌ی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "یه‌كێك‬ ‫له‌ده‌ره‌نجامه‌ باش����ه‌كانی‌ كۆنگره‌ به‌رده‌وام ‌ی‬ ‫بونی‌ هه‌ده‌په‌یه‌ وه‌ك سێیه‌مین گه‌وره‌ پارت ‌ی‬ ‫توركیا له‌په‌رله‌م����ان‌و هه‌روه‌ها وه‌ك پارتێك ‌ی‬ ‫پێویست بۆ توركیا له‌سه‌رده‌مێكدا ك ‌ه هه‌وڵ ‌ی‬ ‫له‌ناوبردنی‌ دیموكراسی‌ ده‌درێت‌و ئازادییه‌كان‬ ‫به‌رته‌س����ك كراونه‌ته‌وه‌و پێش����ێلكارییه‌كان ‌ی‬ ‫مافی‌ مرۆڤ توركیایان نغرۆ كردوه‌‪ ،‬دیسانه‌و‌ه‬ ‫به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ دروشمی‌ ئاشت ‌ی ئاشتی‌ ئاشت ‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن هه‌ده‌په‌ له‌كاتێكدا له‌الیه‌ن ئه‌ردۆغانه‌و‌ه‬ ‫بانگه‌شه‌ ‌ی ئه‌وه‌ ده‌كرێت ك ‌ه هه‌ده‌پ ‌ه پارتێك ‌ه‬ ‫پشتگیری‌ له‌تیرۆرو ئاژاوه‌ ده‌كات له‌توركیادا‪،‬‬ ‫هه‌ده‌په‌ تێده‌كۆشێت رێگریش بكات له‌هه‌بون ‌ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی‌ تاكڕه‌وی‌ پڕ له‌زه‌بروزه‌نگ به‌سه‌ر‬ ‫گه‌النی‌ توركیا"‪.‬‬ ‫بۆچی‌ هه‌ده‌په‌ كۆنگره‌ ‌ی نائاسایی‌ به‌ست‬ ‫عوس����مان بایده‌میر په‌رله‌مانتارو وته‌بێژ ‌ی‬ ‫هه‌ده‌پ���� ‌ه له‌باره‌ی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ بۆچ���� ‌ی هه‌ده‌پ ‌ه‬ ‫كۆنگره‌ی‌ نائاس����ایی‌ به‌س����ت بۆ ئاوێنه‌ وت ‌ی‬ ‫"ئێمه‌ له‌به‌رده‌م پیالنێكی‌ مه‌ترسیداردا بوین‪،‬‬ ‫پیالنێك ك����ه‌ ده‌یه‌وێت بمانكوژێت زیندانیمان‬ ‫بكات یاس����اغمان بكات له‌پرۆس����ه‌ی‌ سیاس ‌ی‬ ‫دورمانبخات����ه‌وه‌و ته‌نانه‌ت پیالنی‌ داخس����تن ‌ی‬ ‫هه‌ده‌په‌ بدرێت‪ ،‬به‌س����تنی‌ ئ����ه‌م كۆنگره‌ی ‌ه بۆ‬ ‫به‌ڕه‌نگاربون����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و ه����ه‌وڵ‌و پیالنانه‌ی ‌ه‬ ‫چونك����ه‌ ئێس����تا له‌هه‌مو كات زیات����ر كوردو‬ ‫گه‌الن����ی‌ توركیا پێویس����تیان به‌ئێمه‌ هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫چه‌سپاندن ‌ی ئاش����تی‌‌و دیموكراتی‌‪ ،‬به‌داخه‌و‌ه‬ ‫له‌جێگای‌ ئه‌وه‌ی‌ پارتی‌ ده‌سه‌اڵتداری‌ توركیا‬ ‫ده‌س����تی‌ درێژ بكات بۆ ئ����ه‌وه‌ ‌ی به‌هه‌مومان‬ ‫پرۆسه‌ ‌ی ئاش����ت ‌ی زیندو بكه‌ینه‌و‌ه هه‌تاوه‌كو‬ ‫ئاشتی‌ به‌رقه‌رار بێت له‌توركیا به‌اڵم به‌ڕۆحێك ‌ی‬ ‫دوژمنكاران����ه‌وه‌ ه����ه‌ر رۆژه‌و به‌پیالنێ����ك‬ ‫روبه‌ڕوم����ان ده‌بن����ه‌وه‌‪ ،‬رۆژێك به‌كوش����تن‌و‬ ‫له‌ناوبردن رۆژێ����ك به‌ڕاپێچكردن����ی‌ زیندان‌و‬ ‫رۆژێك به‌سه‌پاندنی‌ به‌ڵێ‌‌و سه‌دان زه‌بروزه‌نگ ‌ی‬ ‫تر ب����ه‌اڵم ئه‌مان����ه‌ ئی����راده‌ ده‌ده‌ن به‌ئێمه‌و‬ ‫پشتئه‌س����تورمان ده‌كه‌ن له‌وه‌ی‌ به‌رده‌وام بین‬ ‫له‌سه‌ر تێكۆشان‌و خه‌باتی‌ خۆمان‌و به‌رپه‌رچ ‌ی‬ ‫هه‌مو ئ����ه‌و پیالنان ‌ه ده‌ده‌ینه‌وه‌و ئه‌مڕۆیش ب ‌ه‬ ‫به‌ستنی‌ ئه‌م كۆنگره‌یه‌ دوپات ‌ی به‌رده‌وامیمان‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌ به‌دروش����م ‌ی له‌پێناو چه‌سپاندن ‌ی‬ ‫ئاش����تی‌‪"،‬عه‌لی ئوركورت كه‌ وه‌ك س����ه‌رۆكی‬ ‫س����ێیه‌مین كۆنگ����ر‌ه له‌الی����ه‌ن ئه‌ندامان����ه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵبژێردرا س����ه‌باره‌ت به‌پێویس����تی‌ به‌ستن ‌ی‬ ‫كۆنگره‌ك����ه‌ به‌ئاوێنه‌ ‌ی وت " له‌كۆنگره‌دا جگ ‌ه‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی هاوسه‌رۆكانی‌ هه‌ده‌په‌‪ ٩٨‬كه‌س‬ ‫بۆ ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی هه‌ده‌په‌و ‪٩‬كه‌سیش بۆ‬ ‫ئه‌ندامی ده‌سته‌ی دیس����پلین‌و ‪ ٥‬كه‌سیش بۆ‬ ‫ئه‌ندامی ده‌سته‌ی لێكتێگه‌یشتن هه‌ڵبژێردران‪،‬‬ ‫ئه‌م كۆنگره‌ی����ه‌ ته‌واو جی����اوازه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ناچارییه‌و به‌سه‌رماندا س����ه‌پێندراوه‌‪ ،‬به‌هۆی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی كۆنگره‌ك����ه‌ به‌په‌ل����ه‌و نائاس����ایی ‌ه‬ ‫هه‌م����و نوێنه‌رانمان نه‌یانتوانی����وه‌ ئاماده‌بن‌و‬ ‫به‌شێكیش����یان ئێس����تا له‌زینداندان بۆ نمون ‌ه‬ ‫هاوس����ه‌رۆكان‌و په‌رله‌مانتار‌ه زیندانییه‌كانمان‬ ‫له‌گه‌ڵم����ان نه‌ب����ون‪ ،‬به‌دڵنیاییش����ه‌وه‌ مێژوی‬ ‫تێكۆش����انی ئ����ازادی له‌توركی����ا ئه‌مڕۆ وه‌ك‬ ‫رۆژێكی ره‌ش تۆمارده‌كات‌و ئه‌و به‌رپرسانه‌ی‬ ‫ئ����ه‌م دۆخه‌ی����ان خوڵقان����دوه‌ رۆژێ����ك دێت‬ ‫لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵ ده‌كرێت"‬

‫ونبون‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پێشەسازی سلێمانی بەناوی (بەرهەم محمد حسێن) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* هەوییەکی خاوەنپێداویس����تی تایبەت کە ژمارەی کۆدەکەی (‪)٢٩٤٩‬ە بەناوی (ادم کاروان اکرم حمید) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ‬ ‫کتێبخانەی خاک لەکەالر‪.‬‬ ‫* ناس����نامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پێشەس����ازی سلێمانی و ناسنامەیەکی نوسینگەو مۆڵەتێکی نوسینگە بەناوی (ڕۆژگر عثمان علی) ونبوە‪ ،‬هەرکەس‬ ‫دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پێشەسازی سلێمانی بەناوی (نەوزاد ئەسعەد محمد) ونبوە‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی ئاوێنە‪.‬‬

‫ ‬ ‫وەزارەتی داد‬ ‫ ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گشتی فەرمانگەکانی داد‬ ‫فەرمانگەی دادنوسی سلێمانی‪2/‬‬

‫ژمارە‪518 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/5/16 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫لەسەر داوای هاواڵتی (جمال ابراهیم فرج و هاوبەشەکانی) کە داواکارە بەگۆڕینی ناوی (کارگەی چیاو بۆ دروستکردنی بەستەمەنی‌و گەنجینە بۆ‬ ‫پاراستنی خۆراک لەساردیدا) بۆ سەر ناوی کۆمپانیای (چیاو بۆ بازرگانی گشتی‌و پیشەسازی سنوردار) کە ئامێرەکاننی تۆمارە لەالمان بەژمارە‬ ‫(‪/77‬ئامێر‪ )2015‬لەبەرواری (‪ )2015/12/15‬له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‪ ،‬لەماوەی ‪ 15‬رۆژدا هەرکەس‌و الیەنێک الری هەیە لەگۆڕینی ناوی‬ ‫ئەم کۆمپانیایە ئاگادارمان بکاتەوە بەپێچەوانەوە ناچاردەبین کاری یاسایی بۆ ئەنجام بدەین‪.‬‬ ‫هاوبەشەکان‪:‬‬ ‫‪ .1‬جمال ابراهیم رشید فرج ‪٪31.25‬‬ ‫هیوا محمد کریم ‪٪31.25‬‬ ‫‪ .3‬خالد محمد علی ‪٪10‬‬ ‫‪ .4‬محمد علی احمد ‪٪25‬‬ ‫‪ .5‬بەختیار محمد علی ‪٪2.5‬‬ ‫سۆران یادگار رشید‬ ‫دادنوسی یەکەمی‬ ‫فەرمانگەی دادنوسی سلێمانی ‪2/‬‬ ‫‪2017/5/16‬‬ ‫هەرێمی کوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری‬ ‫دادگای باری کەسێتی لە سلێمانی‬ ‫ژمارە ‪١٥٩٨ /‬‬

‫ئاگاداری‌‬

‫بەروار‪٢٠١٧/٢/٢٦ :‬‬

‫لەسەر داوای داواکار (سارا محمد جزا مجید) بۆ ئەم دادگایە بە مەبەستی ئەوەی ببێت بە (وصی) لەسەر منداڵەکەی (پێلین کیوان جمال) بەهۆی‬ ‫ئەوەی باوکی ئەو منداڵە شوێنی نادیارە‪ .‬دادگا بڕیاریدا ئاگاداری (کیوان جمال فرج) بکاتەوە بەهۆی یەک رۆژنامەی ناوخۆوە تا ئامادەبێت لەم دادگایە‬ ‫ل����ە م����اوەی (‪ )١٥‬پانزە رۆژ لەدەرچونی ئەم رۆژنامەیە کە ل����ەدووەم رۆژی دەرچونەکەیەوە هەژمار دەکرێت‪ .‬ئەگەر ئامادە نەبێت لەماوەی دیریکراودا‬ ‫ئاوا دادگا هەڵدەستێت بە کاری یاسیی‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫دادوەر‬ ‫کامران حسن فرج‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌ی‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌ت ‌ی‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪928 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/5/17 :‬‬

‫ی (صمود) وه‌رگرتو‌ه‬ ‫ی هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫كه‌ هاواڵتی‌ (اهو محمود محمد) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )11464‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ ب ‌ه مه‌به‌ستی‌ دروستكردن ‌ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه‬ ‫گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌ی‬ ‫هونه‌ری‌‬

‫بابه‌ت‪ /‬بانگه‌واز‬

‫عدد‪927 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/5/17 :‬‬

‫پشت به‌ستن به‌ ئه‌حكام ‌ی یاسایی‌ ژماره‌ (‪ )6‬ساڵ ‌ی ‪ 1993‬كارپێكراو‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌ به‌ نوسراوی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ شاره‌وانییه‌كانی‌ گه‌رمیان ژماره‌ (‪ )1254/400‬له‌به‌رواری‌ ‪ :2017/5/16‬وه‌ ئاماژه‌ به‌ نوسراو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ :2017/5/15‬ئه‌نجومه‌نی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ كۆبوونه‌وه‌ی‌ ئاسایی‌ خۆ ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ نه‌خشه‌دانان و ئاوه‌دانی‌ گه‌رمیان ژماره‌ (‪ )180‬له‌به‌روار ‌‬ ‫ی موڵكی‌ ژمار‌ه (‪ )7/6837‬كه‌رت ‌ی (‪ )102‬كه‌الر‪،‬‬ ‫ی ڕووبه‌ر ‌‬ ‫سازدا به‌بڕیاری‌ ژمار‌ه (‪ )37‬له‌به‌رواری‌ (‪ )2016/12/13‬به‌مه‌به‌ستی‌ ڕاستكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫كه‌ ڕووبه‌ره‌كه‌ی‌ به‌پێی‌ وێنه‌ی‌ تۆمار (‪)238.66‬م‪ 2‬به‌اڵم نه‌خشه‌ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ بریتیه‌ له‌ (‪ )279.52‬م‪ 2‬به‌اڵم له‌ واقعدا ڕووبه‌ره‌كه‌ی‌ بریتیه‌ ل ‌ه‬ ‫(‪) 379.52‬م‪ .2‬به‌ پێی‌ واقع حاڵی‌ ئه‌و موڵكه‌ واته‌ (‪)140.86‬م‪ 2‬زیادیكردووه‌‪،‬‬ ‫ی بكات‬ ‫بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ هاواڵتیان و گشت الیه‌نێك ئاگادارده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬كه‌ ڕه‌خنه‌و پێشنیاریان هه‌ی ‌ه باسه‌ردان ‌ی سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگار ‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ یه‌كه‌م رۆژی‌ باڵوبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌م بانگه‌وازه‌ وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ له‌پاش تێپه‌ڕبوونی‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ كاری‌ یاسایی‌ بۆ جێ‌ به‌ج ‌ێ‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )578‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/5/23‬‬

‫ئیبراهیم دۆگوس‪ ،‬کاندیدە کوردەکەی پارتی کاری بەریتانیا‪:‬‬

‫بەگرنگیەوە چاودێری رەوشی کورد دەکەم لەهەر شوێنێک بن‬ ‫ئا‪ :‬کاوە ڕەش؛ بەریتانیا‬ ‫هەڵبژاردنی گشتی لەشانشینی یەکگرتوی‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬بڕیارە لە‪٨‬ی حوزیرانی‪٢٠١٧‬‬ ‫ئەنجام بدرێ بۆ دیاریکردنی‪ ٦٥٠‬کاندید‬ ‫بۆچونەناو پارلەمانی ئەو واڵتە‪ .‬لەدوای‬ ‫نەدیم زەهاوی کاندیدی پارتی پارێزگارانی‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬کە کوردێکی باشوری‬ ‫کوردستانەو لەتەمەنی نۆ ساڵییەوە‬ ‫نیشتەجێی بەریتانیایەو لەساڵی‪٢٠١٠‬وە‬ ‫لەناو پارلەمانی بەریتانیادا بونی هەبوە‪.‬‬ ‫لەهەڵبژاردنی ئەم ساڵدا‪ ،‬کوردێکی دیکەی‬ ‫باکوری کوردستان‪ ،‬کاندیدە لەسەر لیستی‬ ‫پارتی کاری بەریتانیا‪.‬‬

‫گەورەی سەربەخۆ نین؟‬

‫کاندیدە کوردەکەی پارتی کار لەناوچەی‬ ‫وێستمینستەری شاری لەندەن‪ ،‬لەدیدارێکی‬ ‫تایبەتدا بۆ رۆژنامەی ئاوێنە دەدوێ‪.‬‬ ‫ئیبراهیم دۆگوس ئەوکوردەی لەوکاتەوەی‬ ‫بوەتە س���ەردێڕی هەواڵ���ی راگەیاندنەکانی‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬کە رێس���تۆرانتە بەناوبانگەکەی‬ ‫خواردنی بێ بەرامبەری پێشکەش بەستاف‌و‬ ‫کارمەندانی فریاگوزاری شاری لەندەنەوە کرد‪،‬‬ ‫لەکاتی پەالمارە تیرۆرستیەکەی سەرەتای‬ ‫ئەم ساڵ لەسەر پردی وێستمینستەر‪.‬‬

‫رێزێکی قوڵم هەیە بۆ‬ ‫کولتورو کەلەپوری‬ ‫کوردی خۆمان‪،‬‬ ‫دەمەوێ دڵنیابم کە‬ ‫ئەوە تێپەڕ بکەم بۆ‬ ‫منداڵەکانم‪ .‬دەمەوێ‬ ‫ئەوان فێری کوردی‬ ‫ببن‌و تێبگەن کە‬ ‫ئەوانیش خاوەن‬ ‫کولتورن‬

‫ئاوێنە‪ :‬ئیبراهیم دۆگوس کێیە؟‬ ‫ئیبراهیم دۆگوس‪ :‬من لەتەمەنی چواردە‬ ‫س���اڵی لەگ���ەڵ باوکم���دا‪ ،‬وەک پەناب���ەر‬ ‫رومانکردۆتە بەریتانیا‪ .‬هەرلەتەمەنی پازدە‬ ‫ساڵیەوە‪ ،‬دەس���تم بەکارکردن کردوە وەک‬ ‫شاگردی چێش���تخانە‪ .‬لەلەندەن گەورەبوم‪.‬‬ ‫لەگ���ەڵ کارکردنی ب���ەردەوام‌و پڕزەحمەت‪،‬‬ ‫دوات���ر بوم ب���ە بەڕێوەبەری رێس���تۆرانت‪.‬‬ ‫لەتەمەنی بیست‌و سێ س���اڵیدا توانیم ببم‬ ‫بەخ���اوەن س���ەرمایەی خۆم‪ .‬لەئێس���تادا‬ ‫خاوەن���ی س���ێ چێش���تخانەی بەناوبانگم‬ ‫لەنزی���ک وێس���تگەی وەتەرلو لەباش���وری‬ ‫ش���اری لەن���دەن‪ .‬بۆئەوەش دەس���تەیەک‬ ‫کرێکاری باش���ی ناوچەکە‪ ،‬بونە خاوەنکار‬ ‫لەو چێشخانانەدا‪ .‬س���ەرباری ئەوەش هەر‬ ‫لەتەمەنی نۆزدە سااڵنەوە‪ ،‬وەک ئەندامێکی‬ ‫چاالک���ی پارتی کاری بەریتانی‪ ،‬بەش���دارو‬ ‫رێکخەری بانگەش���ەو کامپەی���ن‌و کۆبونەوە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکان���ی ئ���ەو پارت���ە ب���وم لە‬ ‫لەندەن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تاچەند گرینگە بۆتۆو کوردەکانی‬ ‫بەریتانی���ا‪ ،‬کاتێک کە تۆ ببی���ت بەئەندام‬ ‫پارلەمان؟‬ ‫ئیبراهی���م دۆگ���وس‪ :‬م���ن بەگرینگیەوە‬ ‫چاودێری رەوش���ی کوردەکان دەکەم لەهەر‬ ‫ش���وێنێک بن‪ ،‬دەمەوێ ماف‌و ئازادیەکانی‬

‫هەمو تاکێکی ک���ورد پارێزراو بێت‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا‪ ،‬من لەسەر هەرشتێک کە بەشێکی‬ ‫تێکەڵ بێت لەکۆمەڵگای بەریتانیای مەزن‪،‬‬ ‫بەخەم���ی خۆمی دەزانم‪ .‬ئەو واڵتەی بوەتە‬ ‫نیشتیمانی خۆم‌و دو منداڵەکەمی تێدا گەورە‬ ‫دەکەم‪ .‬لەندەن ئەو شارەی لەکاتی راکردن‬ ‫لەدەست چەوسانەوە باوەشی بۆ کردینەوە‪.‬‬ ‫دواجار دەمەوێ لەبەرامبەردا خزمەتێک بەو‬ ‫کۆمەڵگایە بدەمەوە‪ .‬من لە لەندەن دەژیم‌و‬ ‫کاردەکەم‪ ،‬کەواتە من بەشێکم لەهەناسەی‬ ‫ن���او خەڵکی ئەو ش���ارە‪ .‬ئێم���ە هەروەک‬ ‫مرۆڤێک کە لەچنگی چەوساندنەوە پەنامان‬ ‫بۆ ئێرە هێن���اوە‪ ،‬دەمەوێ دڵنیابم جارێکی‬ ‫دیکە ک���ەس بەهەمان چارەنوس���ی ئێمەدا‬ ‫تێنەپەڕێ‪.‬‬ ‫م���ن رێزێکی قوڵ���م هەیە ب���ۆ کولتورو‬ ‫کەلەپوری کوردی خۆمان‪ ،‬دەمەوێ دڵنیابم‬ ‫ک���ە ئ���ەوە تێپەڕ بک���ەم ب���ۆ منداڵەکانم‪.‬‬ ‫دەم���ەوێ ئەوان فێری کوردی ببن‌و تێبگەن‬ ‫کە ئەوانیش خ���اوەن کولتورن‪ .‬بەریتانیای‬ ‫مەزن‪ ،‬ئەو شوێنەیە کە ئێمە دەتوانین چێژ‬ ‫لەکوردبون���ی خۆم���ان وەربگرین‪ ،‬بێئەوەی‬ ‫نیگ���ەران بین لەو دەوڵەت���ە‪ ،‬ئەوان زمانی‬ ‫خۆی���ان هەی���ەو ئێمەش دەتوانی���ن زمانی‬ ‫خۆمان پەرە پێبدەین‪ .‬ل���ەو باوەڕەدام کە‬ ‫من ببمە ئەندام پارلەمان‪ ،‬ئەوە دەردەخات‬

‫ئیبراهیم دۆگوس‪ :‬بەپالنی حوکمەتی کار‪،‬‬ ‫ئێمە هەوڵ دەدەین سیستەمێکی پێشەنگ‌و‬ ‫خێراو دادپەروەران���ە‪ ،‬بۆکۆچبەران پەیڕەو‬ ‫بکەی���ن‪ .‬بۆئەوانەی کە ش���ایەنی مانەوەن‪،‬‬ ‫چەندین س���اڵ چ���اوەڕوان نەب���ن‪ .‬ئەوانی‬ ‫دیکەش یەکالیی بکەنەوە چونکە داهاتێکی‬ ‫نیش���تیمانی زۆر لەدەست دەچێت‪ ،‬کاتێک‬ ‫ئ���ەوان لەچاوەڕوانیداب���ن‪ .‬گەلێک لەوانەی‬ ‫داخ���وازی مافی پەناب���ەری دەکەن کوردی‬ ‫زمان���ن‪ ،‬کە لەناوچ���ە کوردییەکانەوە دێن‪،‬‬ ‫دوای س���ەیرکردنی کەیس���ی هەریەکەیان‪،‬‬ ‫رەنگە ئێمە بتوانین س���ودیان لێ وەرگرین‪،‬‬ ‫وەک کەسانی چوست‌و چاالک‌و بەرهەم هێن‬ ‫لەبواری سەرمایەی کاردا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئێمە ئێستا گوێبیستی ئەنجامدانی‬ ‫راپرس���ی دەبی���ن لەالی���ەن کوردەکان���ی‬ ‫باش���ورەوە‪ ،‬ئەگ���ەر ت���ۆ ببی���ت بەئەندام‬ ‫پارلەمان‪ ،‬پش���تیوانی خ���ۆت‌و پالەمانتاری‬ ‫دیکەی بەریتانی بۆ پرس���ی س���ەربەخۆیی‬ ‫کوردستانی باشور کۆدەکەیەوە؟‬ ‫جێرمی کۆربین‌و ئیبراهیم دۆگوس‬ ‫کە تۆ هەرچی پێشینەیەکیش���ت هەبوبێ‪،‬‬ ‫کاتێک رەزامەند بوی کاری سەخت ئەنجام‬ ‫بدەیت‌و مامەڵەی باش لەگەڵ ئەوانی دیکەدا‬ ‫بکەیت‪ ،‬دەگەیت بەئامانج‪ .‬من حەز دەکەم‬ ‫گەنج���ە کوردەکانی ئەم واڵتە‪ ،‬ئەوە ببینن‌و‬ ‫بناس���نەوە‪ ،‬کە دەتوانن ببن بە بەشێک لەو‬ ‫کۆمەڵگایە‪ .‬هەروەه���ا دەمەوێت جیهانیش‬ ‫ببینێت خەڵکی بەریتانیا‪ ،‬چەند میهرەبانن‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوانەی لەترس���ی چەوس���اندنەوە‬ ‫رودەکەنە ئەو واڵتە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئێم���ە باش ئ���ەوە دەزانین کە‬ ‫بەریتانی���ا یەکێک���ە لەپێنج واڵت���ە بەهێزو‬ ‫دەس���ەاڵتدارەکەی جیهان‪ ،‬بەرنامەو پالنت‬ ‫چیە دەربارەی کێش���ەی کورد لەس���وریا‪،‬‬ ‫تورکیا‪ ،‬ئێران‪ ،‬تاعێراقیش‪ ،‬تالەدیبەیتەکانی‬ ‫پارلەماندا بخرێنە بەرباس؟‬ ‫ئیبراهی���م دۆگ���وس‪ :‬بەدڵنیایی���ەوە من‬ ‫کاردەکەم تاسەرنجی زیاتری گەلی بەریتانیاو‬ ‫پارلەمانەکەی رابکێشمە سەر ئەو ئەو وێنەو‬ ‫روداونەی ل���ەو واڵتانەی ک���وردی تێدایە‪،‬‬ ‫بەتایبەت س���وریا‪ ،‬ئێڕان‪ ،‬عێڕاق‪ ،‬تورکیا‪.‬‬ ‫یەکێک لەنیش���انە بەهێزەکانی بەریتانیای‬ ‫مەزن ئەوەیە‪ ،‬کە پشتگیری پرۆسەی مافی‬ ‫رەوای گەالن دەکات‪ .‬بۆ ئەو مەبەس���تەش‬

‫دەبێت کاری ج���دی بکەین‪ ،‬بۆئەوەی ئەمە‬ ‫بس���ەلمێنین‪ .‬حوکمەت���ی هەنوکە کە واڵت‬ ‫بەڕێوە دەب���ات‪ ،‬وابیر دەکاتەوە بەکەمترین‬ ‫م���اوەدا زۆرتری���ن داه���ات کۆبکات���ەوە‪.‬‬ ‫بەم���ەش مەس���ەلەی پێش���ێلکردنی مافی‬ ‫مرۆڤی لەهێندێک واڵت پش���تگوێ خستوە‪.‬‬ ‫بەریتانیا دەبێت کۆتایی بەو مامەڵە نەرمە‬ ‫بهێنێت لەبەرامبەر‪ ،‬ئەو واڵتانەی پێش���ێلی‬ ‫ماف���ی مرۆڤ دەک���ەن‪ .‬بەریتانی���ا دەبێت‬ ‫رابەرایەتیەک���ی نمونەیی‌و درێژخایەن بکات‬ ‫لەس���ەر پێش���هاتەکان‪ ،‬تاهەمیش���ە وەک‬ ‫واڵتێکی بەهێز بمێنێتەوە لەجیهاندا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تۆ کەسێکی چاالکوان‌و ڕێکخەری‬ ‫ناوەن���دی کۆمەاڵیەت���ی ک���وردو تورکی لە‬ ‫لەندەن‪ ،‬بینیش���مان س���ەرۆکی پارتی کار‪،‬‬ ‫گوتارێک���ی لەناوەندەکەت���ان بەبۆن���ەی‬ ‫نەورۆزەوە پێشکەش کرد‪ ،‬ئایا ئەگەر پارتی‬ ‫کاری بەریتانیا سەرکەوتن لەهەڵبژاردنەکان‬ ‫بەدەس���ت بهێنێ���ت‪ ،‬هیچ هیوای���ەک هەیە‬ ‫دەربارەی پرۆسەی ئاشتی کوردو تورک؟‬ ‫ئیبراهیم دۆگ���وس‪ :‬وابزانم ئەگەر پارتی‬ ‫کار س���ەرکەوێ‪ ،‬جێرم���ی کۆربین وادەکات‬ ‫بەریتانیا زیاتر تورکیا هانبدات رێز لەماف‌و‬ ‫دانیش���توانی کورد بگرێت لەتورکیا‪ .‬بەڕێز‬ ‫جێرمی کۆربی���ن‪ ،‬بەبایەخ���ەوە چاودێری‬ ‫کۆمەڵگا ستەملێکراوەکان دەکات‪ .‬هەروەک‬

‫گوت���م م���ن وابیردەکەمەوە ب���ۆ بەریتانیا‬ ‫گرینگە پێگەی بەهێزی خۆی لەگەڵ واڵتان‬ ‫لەسەر بنەمای هاوبەشی لێبوردەیی‌و ئازادی‬ ‫دروست بکات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەپارلەمان���ی رابردو بەش���ێک‬ ‫لەپارلەمانت���ارە بەریتانی���ەکان‪ ،‬گروپێکی‬ ‫پارلەمانیان بۆ کوردس���تان پێکهێنابو‪ ،‬ئایە‬ ‫تۆش هاوش���ێوەی راب���ردو کاری لەوجۆرە‬ ‫لەگەڵ ئەندامان دەکەی���ت؟ یاخود هەوڵی‬ ‫دروس���تکردن‌و پشتگیری کورد زیاد بکەیت‬ ‫لەناو پارلەمان‪ ،‬وەک دروس���تکردنی لۆبی‬ ‫کوردی؟‬ ‫ئیبراهی���م دۆگوس‪ :‬من ب���ە بەردەوامی‬ ‫کاردەک���ەم لەگەڵ گروپی پارلەمانتارانی بۆ‬ ‫کوردستان‪ ،‬لەسەر روداوە جیاوازەکان‪ .‬چێژ‬ ‫دەبینم لەهاوکاری کردنیان‌و پێشکەشکردنی‬ ‫پڕۆفایلی کورد لەهەمو بوارەکاندا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬چ���ۆن دەتوان���ن کار بۆ هەمو‬ ‫ئەوکوردان���ە بک���ەن‪ ،‬ک���ە داوی ماف���ی‬ ‫پەنابەریی���ان لەبەریتانی���ا رەتکراوەتەوە‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش مافی نیشتەجێبونیان نیە؟‬ ‫لەکاتێک���دا ئێمە دەزانین کورد نەتەوەیەکی‬

‫ئیبراهی���م دۆگوس‪ :‬دۆزی س���ەربەخۆی‬ ‫کوردس���تانی عێ���راق‪ ،‬زیات���ر پرس���ێکی‬ ‫نیش���تیمانیەو زۆرتر پەیوەن���دی بەنێوانی‬ ‫هەولێ���رو بەغ���داوە هەی���ە‪ .‬م���ن داوای‬ ‫هاوئاهەنگی‌و کرانەوەی تەواو دەکەم لەسەر‬ ‫ئەو پێش���هاتەی نێ���وان هەولێ���رو بەغدا‪.‬‬ ‫ئێمە بەغ���دا هاندەدەین کە س���نور دیاری‬ ‫نەکات لەبەردەم ئ���ارەزوی دیموکراتیانەی‬ ‫خەڵک لەناو نەخش���ەی عێڕاق���دا‪ .‬وابزانم‬ ‫س���ەربەخۆبونی کوردستان دەتوانێت شتی‬ ‫گرینگ بکات‪ ،‬ئەگەر خەڵکی کوردستان ئەم‬ ‫بژاردەیەیان ویست‪ .‬لەکاتی سەربەخۆبونی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬م���ن یەکێک دەب���م لەوانەی‬ ‫حوکمەتی بەریتانیا هانبدات‪ ،‬کە پشتگیری‌و‬ ‫وەبەهێنان ئەنجام بدات بۆ گەشەس���ەندنی‬ ‫کوردس���تان‪ .‬ه���ەروەک گوتیش���م ئەم���ە‬ ‫پرسیارێکە کوردەکانی عێراق خۆیان دەبێ‬ ‫وەاڵمی بدەنەوە‪ .‬من نامەوێت پاڵیان پێوە‬ ‫بنێم‪ ،‬بۆهیچ الیەک‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬دوا پرس���یار ئەگەربپرسم خەونی‬ ‫گ���ەورەی داهات���وی ئیبراهی���م چیە‪ ،‬بون‬ ‫بەپارێ���زگاری لەن���دەن‪ ،‬یاخود س���ەرۆک‬ ‫وەزیران؟‬ ‫ئیبراهیم دۆگ���وس‪ :‬حەزدەکەم بەردەوام‬ ‫کاربک���ەم ب���ۆ گۆڕان���کاری ل���ەم واڵتەدا‪.‬‬ ‫ئایندەیەک���ی باش���تر بەدەس���ت بهێنم بۆ‬ ‫خێزان‌و ه���اوڕێ‌و کۆمەڵگەو هەمو کوردێک‬ ‫لەهەر کوێیەک هەبن‪.‬‬

‫سەردانێک بۆ کۆمپانیای ئۆتۆمبێلسازی ڤــۆڵکس ڤــاگـــن‬ ‫ئا‪ :‬هەڵۆ ئەحمەد‪ ،‬رێباز تاهــیر‬ ‫پێشکەوتنی هەر واڵتێک بەندە بەبونی‬ ‫پیشەسازی‌و کشتوکاڵ‌و سەرچاوە‬ ‫کانزاییەکان‌و سروشتیەکان‪ ،‬کەمن ئەو‬ ‫واڵتانەی توانیویانە لەم بوارانەدا پێکەوە‬ ‫سەرکەوتن بەدەستبهێنن‪ ،‬یەکێک لەو‬ ‫واڵتانەی لەزۆر بواردا پێشەنگی جیهانە‪،‬‬ ‫ئەڵمانیایە‪ .‬کە خاوەنی کۆمەڵێک‬ ‫کۆمپانیای تایبەت‌و بەناوبانگە لەبواری‬ ‫ئۆتۆمبیلسازی‪ ،‬لەم راپۆرتە مەیدانییەی‬ ‫ئاوێنەدا باس لەسێیەمین گەورەترین‬ ‫کۆمپیانیای ئۆتۆمبیلسازی جیهان دەکرێت‬ ‫لەواڵتی ئەڵمانیا بەناوی "ڤۆڵکس واگن"‪.‬‬ ‫ئ���ەم کۆمپانیای���ە رۆژان���ە‪ 3600‬ه���ەزار‬ ‫ئۆتۆمبی���ل بەرهەمدەهێنێ���ت‪ ،‬ک���ە خۆی‬ ‫لەچەند جۆرو مۆدیلێک دەبینێتەوە‪ ،‬رۆژانە‬ ‫بیست‌وچوار کاتژمێر کاری تێدادەکرێت چەند‬ ‫شەفتێکی هەیە کە کاری تیادەکەن‪ ،‬بەکۆی‬ ‫گش���تی کارمەندەکان نزیکەی‪ 70000‬دەبێت‪.‬‬ ‫جگە لەمەش لەس���ێ ش���اری تری ئەڵمانیا‬ ‫بنکەیان هەیەو لەچەندین واڵتی تریش وەک‬ ‫چین‌و هەنگاریاو هندس���تان لقیان هەیە‪ ،‬کە‬ ‫ئۆتۆمبی���ل بەرهەم دەهێنن‪ .‬کۆی گش���تی‬ ‫داهات���ی کۆمپیانیاکە بەهەمو بەش���ەکانی‪،‬‬ ‫ئۆتۆمبیل‪ ،‬خ���واردن‪ ،‬کارەب���ا دەچێتە‪700‬‬ ‫ملیۆن ێۆرۆ‪ .‬گەورەترین زیان لەم کۆمپانیایە‬ ‫س���اڵی پێش���و کردی‪ ،‬کاتێک پێنج ملیۆن‬ ‫ئۆتۆمبیلی لەبازاڕەکانی ئەمەریکا کشاندەوە‬

‫بەهۆی کێش���ەی تەکنیکی‌و زەبرێکی گەورە‬ ‫ب���ەر کۆمپانیاکە کەوت‪ ،‬لەدوای���ن لێدوانی‬ ‫بەڕێوەب���ەری گش���تی ڤۆڵک���س واگ���ن کە‬ ‫(ماتیاس مولە)‪ ،‬چەندین بەرەو پێش���چون‌و‬ ‫دیزاین���ی نوێ���ی ئۆتۆمبیل���ی راگەیاندووە‬ ‫بەنرخێک���ی گونجاو تابتوانن زیاتر دەس���ت‬ ‫بەسەر بازاڕی ئۆتۆمبیلدا بگرن لەجیهاندا‪.‬‬ ‫یەکێک لەکارە دەگمەنەکانی ڤۆڵکس واگن‬ ‫کە بۆ سەرنجڕاکێش���انی کڕیارانی کردویەتی‬ ‫ئەو ‪ 2‬س���ایلۆیەن ب���ۆ هەڵکرتنی ئۆتۆمبێلە‬ ‫نوێکان���ی کردویەتی‪ ،‬تەواوی دو س���ایلۆکە‬ ‫لەشوش���ە دروست کراون‌و پانی‪٦9‬م‌و بەرزی‬ ‫‪200‬م لەژێ���ر زەویەوەی���ەو بەتونێلێکی ‪700‬‬ ‫مەتری گەیەنراوە بەکارگەکە‪ ،‬ئەم ش���وێنە‬ ‫تایبەتە سااڵنە نزیکەی ملیۆن‌و نیوێک خەڵک‬ ‫لەدەرەوە دێن بۆسەردانی‌و بوەتە ناوچەیەکی‬ ‫گرنگی گەشتیاری‌و داهاتێکی باشی ئابوری‬ ‫ب���ۆ ش���ارەکەش‪ .‬س���ەرجەم ئۆتۆمبیلەکان‬ ‫بەهێڵی شەمەندەنەفەر دەگوازرێتەوە بۆ ئەو‬ ‫ش���وێنەی دیاری دەکرێت یان ئەو واڵتانەی‬ ‫کڕیاری ئۆتۆمبیلەکانن‪.‬‬ ‫کۆمپانی���ای ڤۆڵکس واگن س���اڵی ‪1937‬‬ ‫لەالی���ەن یەکیەت���ی بازرگان���ی نازیەکانەوە‬ ‫دامەزراوە لەش���اری براوون ش���ڤایگ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەرزو بەهۆی کەمی زەویوزارەوە لەو ش���ارە‬ ‫گواسترایەوە بۆ شاری ڤوڵفسبۆرگ لەهەرێمی‬ ‫نیدەزاکسنی ئەڵمانیا‪.‬‬ ‫ڤۆڵک���س واگ���ن گەورەتری���ن کۆمپانیای‬ ‫ئوتومبێلس���ازییە لەئەڵمانیاو سێیەم گەورە‬ ‫کۆمپانیای���ە لەجیهان���دا‪ ،‬ک���ە خاوەن���ی ‪3‬‬

‫کۆمپانیای ڤۆڵکس ڤاگن‬ ‫ج���ۆر ئۆتۆمبیلی پڕ فرۆش���ترینە لەنێو ‪10‬‬ ‫ئوتومبێلی پڕفرۆشترینی جیهاندا‪ ،‬کە بریتین‬ ‫لە"پاسات‪ ،‬گۆڵف‪ ،‬بیتڵ"‪.‬‬ ‫"‪ "volks wgen‬کە کورتکراوەکەی "‪"vw‬و‬ ‫لۆگ���ۆی ڤۆڵکس واگنە‪ ،‬بەوات���ای "نەتەوە"‬ ‫دێت‪ .‬بیرۆک���ەی ئۆتۆمبێلی نەت���ەوە تەنها‬ ‫بیرۆکەی ڤۆڵکس واگ���ن نەبو‪ ،‬بەڵکو پێش‬ ‫س���ااڵنی ‪ 1930‬زۆرێ���ک لەهەوڵ���دا بون بۆ‬ ‫بەرهەمهێنانی ئوتومێلێکی سادە کە هەموان‬

‫بتوان���ن بیکڕن‪ ،‬بەاڵم س���ەرەڕای هەوڵێکی‬ ‫زۆر نەتوانرا تێچویەکی وای هەبێت کە تاک‬ ‫بتوانێت بەداهاتی سااڵنە بیکڕێت‪.‬‬ ‫لەساڵی ‪ 1930‬کۆمپانیایەکی بەرهەمهێنانی‬ ‫ماتۆڕس���کیل داوای لە"فێرن���ارد پۆرش"ی‬ ‫دیزاینەری ئوتومبێلی سپۆرت کرد کە دیزاینی‬ ‫ئۆتۆمبێلێکی گونجاویان بۆ بکێشێت‪ ،‬بۆ ئەم‬ ‫مەبەستەش پۆرش ئـوتۆمبێلێکی دیزاین کرد‬ ‫کە مەکینەی ماتۆڕسکیلی بۆ دانراو نرخێکی‬

‫کەم���ی هەب���و‪ ،‬ب���ەاڵم ژمارەیەک���ی کەمی‬ ‫لێبەرهەم هێنراو وەستێنرا‪.‬‬ ‫دوات���ر لەس���اڵی ‪ ،1933‬پ���ۆرش لەگەڵ‬ ‫ئەدۆڵ���ف هیتل���ەر دانیش���تنێکیان کرد بۆ‬ ‫ئ���ەو بیرۆکەی���ەی هیتل���ەر هەیبو لەس���ەر‬ ‫ئوتومبێلێکی ه���ەرزان‌و کەمتێچو کە هەمو‬ ‫تاکێ���ک بتوانێت بیکڕێ���ت‪ .‬هیتلەر تێچوی‬ ‫ئوتۆمبێلەکەی خس���تە ئەس���تۆی خۆی کە‬ ‫ناونرا "بیتڵ"‪ ،‬تاس���اڵی ‪ ،2003‬زیاتر لە ‪21‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬هەڵۆ‬

‫ملیۆن‌و نیوی لێفرۆش���را‪ ،‬تائێس���تاش تاکە‬ ‫ئۆتۆمبێلێک���ە کە ئەو ژم���ارەی لێ بەرهەم‬ ‫هاتبێت‌و فرۆشرابێت‪.‬‬ ‫س���اڵی ‪ ،1973‬ڤۆڵس���ن واگن پێویستی‬ ‫بەئۆتۆمبێلێکی مۆدێرن بو کە سیس���تەمی‬ ‫س���اردکەرەوەی مەکینەی تیابێ���ت بەئاو‪،‬‬ ‫بۆ ئەم مەبەستەش س���ێ مۆدێلی جیاوازی‬ ‫ئۆتۆمبێلی���ان دروس���ت کرد ک���ە ئەوانیش‬ ‫بریتیبون لە"گۆڵف‪ ،‬پاسات‪ ،‬سکیرۆ پۆتۆ"‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫په‌رله‌مانی کوردستان؛ بە‌ڕێکخه‌ری‬ ‫نوێی گۆڕان کارابکه‌نه‌وه‌‬ ‫شوان ئاده‌م ئه‌یڤه‌س‬ ‫له‌دوایین هه‌ڵبژاردنی گش���تیی هه‌رێمی کوردس���تان‌و له‌پ���اش راگه‌یاندنی‬ ‫فراکسیۆنی گۆڕان؛ له‌ڕێی به‌ربژێرکردنی د‪.‬یوسف محه‌مه‌د به‌سه‌رۆکی په‌رله‌مانی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬دیدگاو په‌یامه‌کانی نه‌وشیروان مس���ته‌فا رونتر به‌رجه‌سته‌کران‪.‬‬ ‫ی‬ ‫کۆچکردو‪ ،‬له‌کۆتاساڵه‌کانی ته‌مه‌نیدا لێبڕاوانه‌تر کاریکرد له‌سه‌ر كاراكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیاردان ‌‬ ‫ی س���ه‌ره‌كی ‌‬ ‫ی په‌رله‌مانتارو په‌رله‌مان وه‌ك تاقه‌س���ه‌رچاو‌ه ‌‬ ‫رۆڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حزب‌و رێكخستن ‌‬ ‫ی ده‌ست ‌‬ ‫سیاسیی‪ ،‬چاودێریی‪ ،‬لێپرسینه‌وه‌و كورتكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫داهات‪ ،‬بودجه‌‪ ،‬پێشمه‌رگه‌و هێزه‌چه‌كداره‌كانیان‪.‬‬ ‫دوای وازهێنانی له‌یه‌کێتی نیش���تمانیی کوردس���تان‌و له‌ڕێ���ی دامه‌زراندنی‬ ‫کۆمپانیای وش���ه‌وه‌‌‪ ،‬که‌ناڵ ‌ه میدیاییه‌کانی وه‌ک کایه‌یه‌کی گش���تیی به‌کارهێنا‬ ‫بۆ زۆرترو زوتر به‌ش���داریپێکردنی هاواڵتیی���ان له‌نێوه‌نده‌کانی بڕیارداندا‪ .‬له‌و‬ ‫رێیی���ه‌و‌ه زه‌مینه‌س���ازیی بۆ هاتنه‌پێش���ه‌وه‌ی نه‌وه‌یه‌کی نوێی سیاس���ی کرد‬ ‫ک ‌ه چیتر ده‌وڵه‌مه‌ندی‌و ناس���راویی بنه‌ماڵه‌‪ ،‬رێکخس���تنی حزبی‌و ئایدۆلۆژی‪،‬‬ ‫ملکه‌چی‌و رازگریی ده‌زگا سیخوڕییه‌کان؛ نه‌ده‌بونه‌فلته‌رو ڤیزه‌ی په‌ڕینه‌و‌ه بۆ‬ ‫نێو هۆڵه‌کانی داڕشتن‌و هه‌موارکردنه‌وه‌ی یاساو بڕیار‌ه گشتییه‌کان‪ .‬به‌شێک له‌م‬ ‫نه‌و‌ه نوێیه‌ش‌‌له‌سه‌ر بنه‌مای خوێنده‌واری‪ ،‬هه‌بونی بڕوانامه‌ی به‌رزو بەزانستیی‬ ‫خوێندنی سیاس���ه‌ت هێنران���ه‌پێش که‌یه‌کێک له‌وانه‌س���ه‌رۆکی دورخراوه‌ی‬ ‫خولی چواره‌می په‌رله‌مانه‌که‌پارتی دیموکراتی کوردس���تان‌و س���ه‌رۆکه‌که‌ی‬ ‫پێداگرییه‌کی ناده‌س���توریی هه‌رزه‌کارانه‌له‌سه‌ر گۆڕینی ده‌که‌ن‪ .‬گۆڕینێک که‬ ‫‌هیچ پاساوێکی یاسایی نییه‌و هێشتا زۆرکه‌س‌و الیه‌نیش په‌ییان به‌وە نه‌بردوه‌؛‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فاو بزوتنه‌وه‌که‌ی چ رۆڵێکیان هه‌بوه‌له‌هه‌ڵمژینی توڕه‌یی‌و‬ ‫بێزاری په‌نگخواردوی هاواڵتیان دژ بەخراپ���ی خزمه‌تگوزارییه‌کان‌و گه‌نده‌ڵی‌و‬ ‫گه‌نده‌خۆریی که‌مینه‌یه‌کی زلهێزی سه‌ربازی نه‌ک جه‌ماوه‌ریی‪ .‬هه‌ربۆیه‌گرنگه‬ ‫‌پارتی‌و خودی مه‌سعود بارزانی له‌هه‌موان په‌رۆشتربن بۆ ئه‌وه‌ی قاوه‌گرتنه‌وه‌ی‬ ‫زۆرتر بۆ چاره‌نوس���ی گۆڕان نه‌گیرێته‌وه‌و وه‌ک هێزێک���ی کاریگه‌ری رێکخراو‬ ‫بمێنێته‌وه‪ .‬چیتر گۆڕانیش نابێ زه‌مینه‌ی په‌ڕاوێزخستن‌و یارییپێکردنی له‌الیه‌ن‬ ‫باڵ‌و ده‌س���ته‌و حزبی تره‌وه‌بڕه‌خسێنێت؛ تاوه‌ک پێشتر سه‌ربه‌خۆیی بڕیاری‬ ‫سیاسی‌و رێکخراوه‌یی خۆی له‌ده‌ستنه‌دات‪ .‬‬ ‫دواجار س���ه‌رباری ره‌وایی‌و ناڕه‌وایی پێداگریی���ه‌کان‪ ،‬ده‌کرێت کۆچی دوایی‬ ‫نه‌وش���یروان مسته‌فا بکرێته‌ده‌ستپێکی گه‌ش���ه‌پێدانی رێبازه‌سیاسییه‌ک ‌هی‌و‬ ‫هه‌وێنی کاراکردنه‌وه‌ی په‌رله‌مانی کوردس���تان له‌ڕێی هه‌ڵبژاردنی د‪.‬یوس���ف‬ ‫محه‌مه‌د به‌ڕێکخه‌ری گش���تیی گۆڕان‌و پێداگری زیاتر له‌سه‌ر گۆڕینی سیستمی‬ ‫سیاس���ی‌و چه‌س���پاندنی ئه‌و پرنس���یپانه‌ی بونه‌هۆی دامه‌زراندنی بزوتنه‌وه‬ ‫‌جه‌ماوه‌رییه‌ک���ه‌ی؛ جیاکردن���ه‌وه‌و س���ه‌ربه‌خۆیی کاری حزبی���ی‌و حکومیی‪.‬‬ ‫به‌هه‌ڵبژاردنی ئه‌م رێکخه‌ره‌نوێیه‌ش‌؛ ئه‌م بزوتنه‌وه‌یه‌ده‌توانێت بۆ هه‌میش���ه‬ ‫‌بەمیللی بمێنێته‌وه‌و هیوایه‌کی نوێش بەهاواڵتیان‌و‌نه‌وه‌ی نوێ ببه‌خش���ێته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌و پرنس���یپه‌‌به‌نه‌مریی بهێڵێته‌وه‌ک���ه‌گه‌نجانی خوێنه‌وارو خاوه‌ن‬ ‫پ���رۆژه‌و پالن په‌راوێز ناخرێن؛ بگره‌ده‌بنه‌پاڵپش���تی به‌ش���داریی باش���تری‬ ‫ئه‌و ده‌نگ‌و ره‌نگه‌جیاوازانه‌ی که‌هه‌مو چاره‌س���ه‌رێکی قه‌یرانه‌راس���ته‌قینه‌و‬ ‫دروستکراوه‌کانی کوردستان لەوڕکگرتن‪‌ ،‬تۆڵه‌کردنه‌وه‌‪ ،‬بێده‌نگکردن‪ ،‬جه‌نگ‌و‬ ‫کوشتندا نابیننه‌وه‌‪ .‬‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫كۆمپانیای بورهان‬ ‫تاکە بریکاری بەرهەمەکانی شیرەمەنی میعاد‬

‫خوانەکانت بڕازێنەوە چێژ وەرگرە لەخواردنەوەی دۆی میعاد‬

‫دۆی میعاد بەرزی لە کوالێتی هەرزانی لەنرخ‬

‫‪07723343499 - 07723341091‬‬

‫‪shwanadam@gmail.com‬‬

‫ریکالم‬

‫ئەزمونی ئەم کتێبە‪ ،‬ئەزمونی دو کەسە‬ ‫سەر بە دو نەوەی جیاوازن‪ ،‬کە ئەوپەڕی هەوڵیان‬ ‫داوە شیکارییە ئابورییەکان بۆ خوێنەران ئاسان‬ ‫بکەنەوە‬ ‫ی‬ ‫ه به‌ناو تیۆر ‌‬ ‫ه گه‌شتێك ‌‬ ‫ئه‌م په‌رتوك ‌‬ ‫ی ساده‌و ره‌وان‬ ‫ی به‌زمانێك ‌‬ ‫ماكرۆئابوری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫بۆ تێگه‌یشتن له‌قواڵییه‌كان ‌‬ ‫ه پێویست‌و بەسودە‬ ‫ی ئه‌م كتێب ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬