ژمارە (580) ژمارەی نوێی ئاوێنە

‫ریکالم‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌‬ ‫شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌‬ ‫تێدانیه‌‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)580‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/6/6‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫نادی ‌ه موراد‪ :‬سه‌رۆكی‌ واڵتان پێشوازیم لێده‌كه‌ن‬

‫به‌اڵم چه‌ند مانگێكه‌ داواكاریم پێشكه‌شی‌ نوسینگه‌ ‌ی‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ كردوه‌ هیچ وه‌اڵمێكیان نه‌داومه‌ته‌وه‌‬ ‫نادییە موراد‬

‫نادی���ه‌ م���وراد‪ ،‬كچ��� ‌ه ئێزیدیی‌ ناس���راو ‌ی‬ ‫جیهان‪ ،‬ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات دوای‌ ئه‌و هه‌مو‬ ‫نه‌هامه‌تی‌و وێرانكارییه‌ ‌ی به‌س���ه‌ر شه‌نگالدا‬ ‫هات ئێستا خه‌ریك ‌ه ده‌بێته‌ چه‌قی‌ ملمالنێ ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌‌و به‌ته‌واوه‌ت��� ‌ی له‌ناوده‌چێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت " س���ه‌رۆكی‌ واڵت���ان پێش���وازیم‬ ‫لێده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم چه‌ن���د مانگێكه‌ داواكاریم‬ ‫پێشكه‌ش ‌ی نوس���ینگه‌ی‌ نێچیرڤان بارزان ‌ی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬هیچ وه‌اڵمێكیان نه‌داومه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬ش���ه‌نگال‪ :‬نادی���ه‌ م���وراد‪،‬‬

‫باڵی���ۆزی نیازپاكی نه‌ت���ه‌و‌ه یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا‬ ‫رایگه‌یان���د له‌ناوچ���ه‌ ئازادكراوه‌كان��� ‌ی‬ ‫ش���ه‌نگال‌و ده‌شتی نه‌ینه‌وا هه‌ست به‌بوون ‌ی‬ ‫مه‌ترس���یه‌ك ‌ی گه‌وره‌ ده‌كرێ���ت‌‪ ،‬کە بوه‌ت ‌ه‬ ‫گۆڕه‌پانی ملمالنێی سیاس���ی‌و س���ه‌ربازی‌و‬ ‫ماف���ی راده‌ربڕین به‌ئێزدیی���ه‌كان نادرێت‪،‬‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "ئێزیدییه‌كان قوربانی‌ س���ه‌ره‌كین‬ ‫له‌روداوه‌كان���دا‪ ،‬مه‌ترس���ی‌ هه‌ی���ه‌ ئ���ه‌و‬ ‫ملمالنێیان ‌ه ببن ‌ه هۆی دابه‌شبونی شه‌نگال‬

‫بۆ چه‌ن���د ناوچه‌یه‌ك‌و هه‌رگی���ز ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫نه‌گه‌رێته‌وه‌ دۆخ ‌ی پێشوی‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "زۆر ده‌ترسم ملمالنێكانی‌ نێوان‬ ‫پارت���ی‌‌و په‌كه‌كه‌و ملمالنێی‌ نێ���وان هێز‌ه‬ ‫كوردیی���ه‌كان‌و حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌‪ ،‬له‌ناو‬ ‫هێ���ز‌ه چه‌كدارییه‌ ئێزیدیه‌كانیش دروس���ت‬ ‫ببێ���ت‪ ،‬بۆی���ه‌ داواكارم هێزی‌ پاراس���تن ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیمان بۆ دابین بكرێت"‪.‬‬ ‫نادیه‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ماوه‌ ‌ی‬ ‫دوانز‌ه رۆژ له‌كۆچ���ۆ ماونه‌ته‌وه‌و هاواریان‬

‫له‌عێراق و كوردس���تان‌و واڵتان ‌ی دراوسێ‌و‬ ‫نه‌ته‌و‌ه یه‌كگرتوه‌كان‌و هه‌مو جیهان كردو‌ه‬ ‫كه‌س���ێك به‌هانایانه‌وه‌ نه‌هاتوه‌ هه‌تاوه‌كو‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ ده‌ست ‌ی داعش‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌م ‌ه‬ ‫واده‌كات ئیتر ئێمه‌ بۆ هه‌میش��� ‌ه بترسین‌و‬ ‫هه‌موو س���اتێك چاوه‌روان���ی‌ به‌اڵیه‌ك بین‬ ‫به‌سه‌رماندا بهێنرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "سوپاس بۆ ئه‌وانه‌ ‌ی پێشوازیان‬ ‫ك���ردوم له‌بچوكتری���ن ك���ه‌س هه‌تاوه‌ك���و‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ واڵت���ان‌و به‌ڵێنی‌ پش���تیوانیان‬

‫پێداوین‪ ،‬پێویسته‌ له‌گه‌ڵ ئێمه‌ش حكومه‌ت ‌ی‬ ‫عێراق���ی‌‌و كوردس���تان داوا له‌جیهان بكه‌ن‬ ‫ب���ۆ به‌ده‌نگه‌وه‌هاتن‌و پش���تیوانی‌ كردنیان‬ ‫له‌دۆسیه‌كه‌مان‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه به‌داخه‌و‌ه هه‌تا‬ ‫ئێس���تا نه‌متوانیوه‌ س���ه‌رۆك ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫كوردستان كاك نێچیرڤان ببینم‌و له‌نزیكه‌و‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌ی ‌ه گفتوگۆ بكه‌ین"‪.‬‬

‫كۆمپانیای بورهان‬

‫مەسرور بارزانی رازی نییە‬ ‫هێزەكانی سەر بەئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی هەرێم لەناو سیستەمی‬ ‫بایۆمەتریی تۆماربكرێن‬

‫‪3‬‬

‫ریکالم‬

‫تاکە بریکاری بەرهەمەکانی شیرەمەنی میعاد‬

‫‪3‬‬

‫ده‌نگۆ ‌ی كوشتن ‌ی‬ ‫سه‌حه‌ر دورە‬ ‫لەڕاستییەوە‬

‫‪5‬‬

‫لەماوەی پێنج‬ ‫مافیایەک‬ ‫ته‌ماعی له‌شوێنی مانگدا له‌سلێمانی‬ ‫‪ 50‬بۆ ‪ 60‬سكااڵ‬ ‫كارگه‌ی‬ ‫جگه‌ره‌‌کەی‬ ‫دژی رۆژنامه‌نوسان‬ ‫سلێمانییە‌‬ ‫تۆماركراوه‌‬ ‫‪4‬‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫خوانەکانت بڕازێنەوە چێژ وەرگرە لەخواردنەوەی دۆی میعاد‬

‫دۆی میعاد بەرزی لە کوالێتی هەرزانی لەنرخ‬

‫‪07723343499 - 07723341091‬‬

‫‪7‬‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫نادیه‌ موراد‪ :‬دوای‌ سێ‌ ساڵ له‌بینینه‌وه‌ی‌ شه‌نگال‬ ‫هه‌ست به‌ب ‌ێ ئومێدییه‌ك ‌ی زۆر ده‌كه‌م‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌غه‌ریب‬ ‫نادیه‌ موراد‪ ،‬كچه‌ ئێزیدیی‌ ناودار‪ ،‬كه‌‬ ‫یه‌كێك بو له‌و هه‌زاران كچه‌ ئێزیدییه‌ی‌‬ ‫له‌كاتی‌ په‌الماره‌كانی‌ داعش له‌گوندی‌‬ ‫كۆچۆ ده‌ستگیركراو له‌دوای ئازادكردنی‬ ‫له‌الیه‌ن داعشه‌وه‌‪ ،‬بوه‌ باڵیۆزی‬ ‫نیازپاكی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‪ ،‬له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "له‌دوای‌ ئه‌و‬ ‫هه‌مو نه‌هامه‌تی‌و وێرانكارییه‌ی‌ به‌سه‌ر‬ ‫شه‌نگالدا هات ئێستا خه‌ریكه‌ ده‌بێته‌‬ ‫چه‌قی‌ ملمالنێی‌ سیاسی‌‌و به‌ته‌واوه‌تی‌‬ ‫له‌ناوده‌چێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوای‌ نزیكه‌ی‌ س���ێ‌ ساڵ به‌سه‌ر‬ ‫داگیركردن���ی‌ ش���ه‌نگال گه‌ڕایته‌وه‌ كۆچۆ‪،‬‬ ‫هه‌ست به‌چی‌ ده‌كه‌یت؟‬ ‫نادی���ه‌ م���وراد‪ :‬رۆژی‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌م‬ ‫ب���ۆ كۆچ���ۆ‪ ،‬رۆژی‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌م ب���و بۆ‬ ‫ناخۆشترین س���اته‌وه‌خته‌كانی‌ ژیانم‪ ،‬ئه‌و‬ ‫س���اته‌وه‌ختانه‌ی‌ كه‌س���ه‌ نزیكه‌كانم تیادا‬ ‫له‌ده‌س���تدا‪ ،‬ئه‌و ساته‌وه‌ختانه‌ی‌ به‌ده‌ستی‌‬ ‫دڕنده‌تری���ن مرۆڤ���ه‌كان دایك���م‌و براكانم‌و‬ ‫هه‌زاران هاواڵت���ی‌ بێتاوان ش���ه‌هیدكران‪،‬‬ ‫هه‌زاره‌ها كچ‌و ژن���ی‌ ئێزیدی‌ كرانه‌ كۆیله‌و‬ ‫ده‌ستدرێژییان كرایه‌سه‌رو له‌بازاڕی‌ داعشدا‬ ‫كڕین‌و فرۆش���تنیان پێوه‌كرا‪ ،‬دوای‌ س���ێ‌‬ ‫ساڵ له‌بینینه‌وه‌ی‌ ش���ه‌نگال هه‌ست به‌بێ‌‬ ‫ئومێدییه‌ك���ی‌ زۆر ده‌ك���ه‌م‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌‬ ‫ده‌بین���م له‌دوای‌ ئ���ه‌و هه‌م���و نه‌هامه‌تی‌و‬ ‫وێرانكارییه‌ی‌ به‌سه‌ر شه‌نگالدا هات ئێستا‬ ‫خه‌ریكه‌ ده‌بێته‌ چه‌قی‌ ملمالنێی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ له‌ناوده‌چێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ملمالنێی‌ سیاس���ی‌ مه‌به‌ستتان‬ ‫له‌ملمالنێی‌ هێزه‌كانی‌ ناو شه‌نگاله‌؟‬ ‫نادیه‌ م���وراد‪ :‬وه‌ك ئێزیدی‌ سوپاس���ی‌‬ ‫هه‌ر هێزێكی‌ ئه‌منی‌‌و سه‌ربازی‌ ده‌كه‌ین كه‌‬ ‫هاوكار بون‌و رۆڵی���ان هه‌بوه‌ له‌ئازادكردنی‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌دا‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌ له‌ناوچه‌‬ ‫ئازادكراوه‌كانی‌ ش���ه‌نگال‌و ده‌شتی نه‌ینه‌وا‬ ‫هه‌س���ت به‌بونی‌ ئه‌و مه‌ترس���یه‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و بوه‌ت���ه‌ گۆڕه‌پان���ی ملمالنێی‬ ‫سیاس���ی‌و س���ه‌ربازی‌و ماف���ی راده‌ربڕین‬ ‫به‌ئێزدیی���ه‌كان نادرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌وان قوربانی‌‬ ‫سه‌ره‌كین له‌ڕوداوه‌كاندا‪ ،‬مه‌ترسی‌ هه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫ملمالنێیانه‌ ببنه‌ هۆی دابه‌شبونی شه‌نگال‬ ‫بۆ چه‌ن���د ناوچه‌یه‌ك‌و هه‌رگی���ز ناوچه‌كه‌‬ ‫نه‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ دۆخ���ی‌ پێش���وی‌‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئ���ه‌م ملمالنێیانه‌ كاریگه‌ری‌ كردۆته‌ س���ه‌ر‬ ‫ئاوه‌دان كردنه‌وه‌و بنیاتنانه‌وه‌ی‌ شه‌نگال‪،‬‬ ‫ن���ه‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و ن���ه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫عێراق گرنگی‌ ب���ه‌و بابه‌ته‌ ناد‌هن‌و واڵتانی‌‬ ‫ئه‌وروپی‌‌و رێكخراوه‌كانیش بێده‌نگن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ه���ۆكاری‌ ئه‌م ملمالنێیانه‌ بۆچی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫نادی���ه‌ م���وراد‪ :‬ره‌نگه‌ به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌وه‌‬ ‫بێت ناوچه‌یه‌كی‌ س���نوریی‌و س���تراتیژییه‌و‬ ‫هه‌ر هێزێك هه‌وڵده‌دات ده‌س���تی‌ به‌سه‌ردا‬ ‫بگرێت‌و دایببڕێت‌و خۆی‌ بااڵده‌س���ت بكات‬ ‫ئه‌مه‌ جگ���ه‌ له‌ده‌س���تتێوه‌ردانی‌ ده‌ره‌كی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬م���ن نامه‌وێت تێكه‌ڵ‬ ‫به‌كاری‌ سیاس���ی‌ ببم ب���ه‌اڵم ملمالنێكانی‌‬ ‫نێوان پارت���ی‌‌و په‌كه‌كه‌و مه‌ترس���یه‌كانی‌‬

‫ده‌ترسم‬ ‫ملمالنێ له‌ناو‬ ‫هێزه‌ چه‌كدارییه‌‬ ‫ئێزیدیه‌كانیش‬ ‫دروست ببێت‬ ‫نادیە موراد‬

‫فۆتۆ‪ :‬میشیل‬

‫توركی���ا له‌هه‌بونی‌ په‌كه‌كه‌ له‌ش���ه‌نگال‌و‬ ‫ملمالنێ���ی‌ نێ���وان هێ���زه‌ كوردیی���ه‌كان‌و‬ ‫هێزه‌كانی‌ حه‌ش���دی‌ شه‌عبی‌‌و زۆر ده‌ترسم‬ ‫ئ���ه‌م ملمالنێیانه‌ له‌ناو هێ���زه‌ چه‌كدارییه‌‬ ‫ئێزیدیه‌كانی���ش دروس���ت ببێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تێبین���ی‌ ده‌كرێت ملمالنێكان مه‌به‌س���تی‌‬ ‫سیاسین‌و له‌پێناو ده‌ستگرتنه‌ به‌سه‌ر خاكی‌‬ ‫ش���ه‌نگال‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ش داواكارم‌و هیوادارم‬ ‫ل���ه‌داوی‌ كۆنترۆڵكردن���ه‌وه‌ی‌ ناوچه‌كانمان‬ ‫به‌گش���تی‌ هێزی‌ پاراستنی‌ نێوده‌وڵه‌تیمان‬ ‫بۆ دابین بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌ب���ڕوای‌ ئێوه‌ دانان���ی‌ هێزی‌‬ ‫پاراستنی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ چاره‌سه‌ره‌؟‬ ‫نادی���ه‌ موراد‪ :‬به‌دڵنیای���ی‌ ئه‌وه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ چاره‌س���ه‌ره‌كان‌و پێویسته‌ واڵتانی‌‬ ‫جیه���ان پش���تگیری‌ ل���ه‌و داوای���ه‌ بكه‌ن‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئێم���ه‌ی‌ ئێزیدی‌ وه‌ك كه‌مایه‌تیه‌ك‬ ‫له‌عێ���راق ژیانم���ان پارێزراو نی���ه‌و هه‌مو‬ ‫كاتێك مه‌ترس���یمان له‌سه‌ره‌‪ ،‬له‌به‌رچاومه‌‬ ‫ئێم���ه‌ ماوه‌ی‌ دوانزه‌ رۆژ له‌كۆچۆ ماینه‌وه‌و‬ ‫هاوارم���ان له‌عێراق‌و كوردس���تان‌و واڵتانی‌‬ ‫دراوس���ێ‌و نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرت���وه‌كان‌و هه‌مو‬ ‫جیهان كرد كه‌س���ێك به‌هانامانه‌وه‌ نه‌هات‌و‬ ‫نه‌یانتوان���ی‌ رزگارم���ان بك���ه‌ن هه‌تاوه‌كو‬ ‫كه‌وتین���ه‌ ده‌س���تی‌ داع���ش‌و ئ���ه‌و هه‌مو‬ ‫نه‌هامه‌تیه‌ییه‌یان به‌س���ه‌ردا هێناین‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫واده‌كات ئیتر ئێمه‌ بۆ هه‌میش���ه‌ بترسین‌و‬ ‫هه‌مو س���اتێك چاوه‌ڕوان���ی‌ به‌اڵیه‌ك بین‬ ‫به‌سه‌رماندا بهێنرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌جیاتی‌ ئه‌و هێ���زه‌ ناتوانرێت‬ ‫ئێزیدی���ه‌كان هێزێك���ی‌ تایبه‌ت���ی‌ خۆیان‬ ‫هه‌بێت‌و ناوچه‌كه‌ بپارێزن؟‬ ‫نادیه‌ موراد‪ :‬به‌اڵم ئایا رێگه‌ به‌وه‌ ده‌درێت‬

‫ئایا رێگ ‌ه به‌وه‌‬ ‫ده‌درێت كه‌‬ ‫ئێزیدییه‌كان‬ ‫هێزێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌خۆیانیان هه‌بێت؟‬ ‫كه‌ ئێزیدییه‌كان هێزێكی‌ تایبه‌ت به‌خۆیانیان‬ ‫هه‌بێت؟ پرسیاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌گه‌ر هێزێكی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ ئێزییدیه‌كان دروست بكرێت به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌چێته‌ ژێر ركێفی‌ سیاسی‌ هه‌ندێك‬ ‫الیه‌ن له‌عێراق هی���چ هاوكارییه‌ك ناكرێن‌و‬ ‫هه‌مو به‌ربه‌س���تێك ده‌هێنرێته‌ پێش���یان‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رن���ا ئێم���ه‌ بێگومانی���ن له‌جوامێری‌‌و‬ ‫ئازایه‌تی‌ رۆڵه‌كانی‌ ئێزیدی‌‌و هه‌ر رۆڵه‌كانی‬ ‫ش���ه‌نگاڵ ب���ون له‌یه‌كه‌م رۆژه‌وه‌ له‌ش���اخ‬ ‫روب���ه‌ڕوی چه‌كداران���ی‌ داع���ش بونه‌وه‌و‬ ‫ئێس���تاش هاتونه‌ت���ه‌وه‌ لێ���ره‌ روبه‌ڕویان‬ ‫ده‌بن���ه‌وه‌و هه‌وڵی‌ رزگاركردن���ی‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬هیوادارم ئه‌و هێزانه‌ی‌ له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫ه��� ‌هن‌و ئێزیدیی���ه‌كان پێكیانهێناون وه‌ك‬ ‫رۆڵه‌ی‌ ئێزیدی‌ ته‌نیا له‌پێناوی‌ ئازادكردنی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌و گێڕانه‌وه‌ی‌ ئارامی‌‌و رزگاركردنی‌‬ ‫ژنان‌و كچان���ی‌ به‌بارمته‌كراو ش���ه‌ڕبكه‌ن‌و‬

‫نه‌كه‌ون���ه‌ ژێ���ر كاریگه‌ری‌ هی���چ الیه‌نێك ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌‌و ملمالنێی‌ یه‌كت���ر نه‌كه‌ن‌و رێگه‌‬ ‫نه‌ده‌ن چاره‌نوس���مان ی���اری‌ پێوه‌بكرێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وان له‌ه���ه‌ر به‌ره‌یه‌ك‌و ه���ه‌ر هێزێكدا‬ ‫بن رۆڵه‌ی‌ ئێزیدین‌و ش���ه‌ڕی‌ تیرۆریس���تان‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس���تان له‌وه‌كرد كوردس���تان‌و‬ ‫عێراق وه‌ك پێویس���ت نه‌هات���ون به‌ده‌نگ‬ ‫ئێزیدییه‌كانه‌وه‌؟‬ ‫نادیه‌ م���وراد‪ :‬له‌ڕوی‌ ئاوه‌دان كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌نگال ده‌ڵێم ئێس���تا ئێمه‌ كه‌وتوینه‌ته‌‬ ‫نێوان به‌رداش���ی‌ كوردس���تان‌و حكومه‌تی‌‬ ‫عێ���راق‌و هیچ الیه‌كیش���یان هه‌نگاو نانێن‌و‬ ‫به‌ئاراس���ته‌ی‌ ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی‌ ئاوڕیان‬ ‫لێنه‌داوه‌ته‌وه‌‪،‬ب���ه‌اڵم ناكرێ���ت بوترێ���ت‬ ‫كوردس���تان ه���اوكاری‌ نه‌كردوی���ن نه‌خێر‬ ‫ئێس���تاش كه‌مپه‌كان���ی‌ كوردس���تان پڕن‬ ‫له‌ئ���اواره‌ ئێزیدیی���ه‌كان‌و ه���اوكاری‌ باش‬ ‫كراین‌و ده‌رگایان بۆ كردینه‌وه‌و به‌هانامانه‌وه‌‬ ‫هاتن‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا ل���ه‌دوای‌ ئازادكردنی‌‬ ‫ناوچه‌كانمان دیس���انه‌وه‌ گێڕانه‌وه‌ی‌ ژیان‬ ‫بۆی‌‌و ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ گرنگه‌و پێویس���ته‌‬ ‫هه‌م هه‌رێمی‌ كوردس���تان هه‌م حكومه‌تی‌‬ ‫عێ���راق‌و جیهانی���ش هاوكاریم���ان بكه‌ن‪،‬‬ ‫ناكرێت به‌بیانوی‌ جیاجیا خه‌مه‌كانی‌ ئێمه‌‬ ‫قورستر بكرێن‪ ،‬ئێمه‌ ئێزدین‌و له‌ناوچه‌یه‌كی‌‬ ‫دیاریكراوی‌ عێراقدا ده‌ژین‌و وه‌ك هاواڵتی‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ مافی‌ خۆمانمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬واڵتانی‌ جیهان تاچه‌ند به‌ته‌نگ‬ ‫دۆسیه‌ی‌ ئێزیدیه‌كانه‌وه‌ بون؟‬ ‫نادی���ه‌ م���وراد‪ :‬به‌داخ���ه‌وه‌ ئه‌گه‌رچی‌‬ ‫ئێزیدیی���ه‌كان هه‌وڵ���ی‌ زۆریان���داوه‌و‬ ‫دۆس���یه‌كه‌ی‌ كۆمه‌ڵكوژییه‌كه‌یان به‌جیهان‬

‫گه‌یاندوه‌‪ ،‬به‌اڵم كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫به‌ئه‌ركی‌ خۆی‌ هه‌ڵنه‌س���تاوه‌و له‌ئاس���ت‬ ‫جینۆس���ایدكردنی‌ ئێزیدییه‌كان نه‌یتوانیوه‌‬ ‫هه‌ڵوێس���تێكی‌ رون���ی‌ هه‌بێ���ت‪ ،‬زۆر جار‬ ‫ده‌بینین له‌الیه‌ن كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌س���تدرێژی‌ كردنه‌ سه‌ر ئاژه‌ڵێك‬ ‫چه‌ندان دۆس���یه‌ ده‌كرێنه‌وه‌و به‌دواداچون‬ ‫ده‌كرێت‌و بایه‌خی‌ گ���ه‌وره‌ی‌ پێ ده‌درێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ هه‌تا ئێستاش دۆسیه‌یه‌ك‬ ‫ب���ۆ كۆمه‌ڵكوژی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ وه‌ك ئێزیدی‌‬ ‫كه‌ به‌هۆی‌ جیاوازی‌ ئاینیه‌وه‌ جینۆس���اید‬ ‫ده‌كرێن ناكرێت���ه‌وه‌و بایه‌خ���ی‌ پێناده‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌تا كۆچ���ۆ پڕیه‌تی‌ له‌گۆڕی به‌كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫له‌ناوچه‌كانی‌ ش���ه‌نگاڵ نزیكه‌ی‌ ‪ 40‬گۆڕی‌‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ‌ دۆزراونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌توانراوه‌‬ ‫دۆكیۆمێن���ت بكرێ���ن‌و به‌دواداچونی���ان‬ ‫ب���ۆ بكرێ���ت‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ خه‌ریك���ه‌ ئێزدی‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ ون ده‌بێت له‌به‌ر چاوی عێراق‌و‬ ‫كوردستان‌و كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تیش‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم تۆ باڵی���ۆزی نیازپاكی‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كانیت ئای���ا ناتوانیت‬ ‫كاریگه‌ریت هه‌بێت به‌تایبه‌ت له‌و دیدارانه‌ی‌‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌ جیهانیه‌كان ئه‌نجامی‌‬ ‫ده‌ده‌یت؟‬ ‫نادیه‌ موراد‪ :‬س���وپاس بۆ ئه‌وانه‌ی‌ وه‌ك‬ ‫باڵی���ۆزی‌ نیازپاكی‌ منیان ده‌ستنیش���ان‬ ‫كرد‪ ،‬س���وپاس ب���ۆ ئه‌وانه‌ی‌ پێش���وازیان‬ ‫ك���ردوم له‌بچوكتری���ن ك���ه‌س هه‌تاوه‌كو‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ واڵت���ان‌و به‌ڵێنی‌ پش���تیوانیان‬ ‫پێداوین‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ ته‌نیا به‌من ناكرێت‬ ‫پێویس���تی‌ به‌كۆده‌نگیه‌ك���ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ له‌گه‌ڵ ئێمه‌ش حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقی‌‌و كوردس���تان داوا له‌جیهان بكه‌ن‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫‪3‬‬

‫ب���ۆ به‌ده‌نگه‌وه‌هاتن‌و پش���تیوانی‌ كردنیان‬ ‫له‌دۆسیه‌كه‌مان‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ به‌داخه‌وه‌ هه‌تا‬ ‫ئێس���تا نه‌متوانیوه‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫كوردستان كاك نێچیرڤان ببینم‌و له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ گفتوگۆ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تۆ نه‌تویس���تووه‌ ئ���ه‌و ببینیت‬ ‫یاخود ئه‌و نایه‌وێت؟‬ ‫نادی���ه‌ موراد‪ :‬نه‌خێر م���ن ماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫مانگێكه‌ داواكاریم پێشكه‌ش���ی‌ نوسینگه‌ی‌‬ ‫به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی‌‌و هه‌روه‌ها سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ عێ���راق حه‌یده‌ر عه‌بادیش كردوه‌‬ ‫به‌مه‌به‌س���تی‌ بینینی���ان ب���ه‌اڵم هه‌تاوه‌كو‬ ‫ئێس���تاش چاوه‌ڕوانی‌ وه‌اڵمی‌ ئه‌وانم‌و هیچ‬ ‫وه‌اڵمێكیان نه‌داومه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هۆكارێ���ك هه‌یه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫وه‌اڵمیان نه‌داویته‌وه‌؟‬ ‫نادیه‌ موراد‪ :‬به‌ڕاستی‌ نازانم‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬داواكاریت چی���ه‌ له‌حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان؟‬ ‫نادیه‌ موراد‪ :‬داواكاریم ئه‌وه‌یه‌ هاوكاری‌‬ ‫زیات���ری‌ ئێزییدی���ه‌كان بك���ه‌ن‌و هه‌وڵ���ی‌‬ ‫ئازادكردن���ی‌ ئه‌و زیاتر له‌س���ێ‌ هه‌زار كچ‌و‬ ‫ژنه‌ ئێزیدیه‌ بده‌ن كه‌ تائێس���تاش له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌كدارانی‌ داعشه‌وه‌ ده‌ست به‌سه‌ركراون‌و‬ ‫له‌زیندانه‌كان���ی‌ ئه‌وان���دان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫ه���اوكاری‌ بك���ه‌ن له‌ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ناوچه‌كانمان‌و هه‌وڵ���ی‌ ته‌واوه‌تی‌ بده‌ن بۆ‬ ‫به‌جینۆسایدناساندنی‌ دۆسیه‌ی‌ كۆمه‌ڵكوژی‌‬ ‫ئێزیدییه‌كان له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئاواتت چیه‌؟‬ ‫نادیه‌ م���وراد‪ :‬ئاواتم ئه‌وه‌یه‌ هه‌ر نه‌بێت‬ ‫روفاتی‌ براكانم‌و ئازیزان���م ببینمه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫چاوه‌ڕوان���م رۆژێ���ك گۆڕێك���ی‌ به‌كۆمه‌ڵ‬ ‫بدۆزرێت���ه‌وه‌و روفاتی‌ ئه‌وان���ی‌ تیادابێت‪،‬‬ ‫ئاواته‌خ���وازم ئ���ه‌و ژنانه‌ی‌ ئێس���تا له‌الی‬ ‫داعش ماونه‌ت���ه‌وه‌ ئازادبكرێن‌و هیوام وایه‌‬ ‫جارێكی‌ ت���ر روبه‌ڕوی‌ كاره‌س���اتێكی‌ له‌م‬ ‫شێوه‌یه‌و توش���ی‌ چاره‌نوسێكی‌ ره‌شی‌ تر‬ ‫نه‌بینه‌وه‌‪.‬‬

‫ئاواتم ئه‌وه‌ی ‌ه هه‌ر‬ ‫نه‌بێت روفاتی‌‬ ‫براكانم‌و ئازیزانم‬ ‫ببینمه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫چاوه‌ڕوانم رۆژێك‬ ‫گۆڕێكی‌ به‌كۆمه‌ڵ‬ ‫بدۆزرێته‌وه‌و روفاتی‌‬ ‫ئه‌وانی‌ تیادابێت‬

‫مەسرور بارزانی رازی نییە هێزەكانی سەر بەئەنجومەنی ئاسایشی‬ ‫هەرێم لەناو سیستەمی بایۆمەتریی تۆماربكرێن‬

‫مەسرور بارزانی‬

‫(دوش����ەممە)‪ ،‬ژمارەی ئەو موچەخۆرانەی‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫لەسیستمی بایۆمەتریدا خۆیان تۆماركردوە‬ ‫تۆماركردنی موچەخۆرانی هەرێم لەسیستمی گەیشتۆتە زیاتر لەیەك ملیۆن‌و ‪ 188‬هەزار‬ ‫كەس‪.‬‬ ‫بایۆمەتری بەرەو كۆتایی دەچێت بەاڵم‬ ‫سەمیر هەورامی باس����ی لەوەش كرد كە‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی ئاوێنە‪ ،‬ئەنجومەنی‬ ‫ئ����ەو موچەخۆرانەی تاوەكو ئێس����تا ناویان‬ ‫ئاسایشی هەرێمی كوردستان كە مەسرور‬ ‫تۆمارنەكردوە تاوەكو رۆژی‪15‬ی ئەم مانگە‬ ‫بارزانی راوێژكارییەتی رازی نەبوە‬ ‫كارمەندان‌و هێزەكانی سەر بەو ئەنجومەنە تۆماردەكرێن كە ژمارەیان زۆر كەمبۆتەوەو‬ ‫ئەوانەی لەئێستادا خۆیان تۆماردەكەن رۆژانە‬ ‫لەسیستمەكە تۆماربكرێن‪.‬‬ ‫ژمارەکە خۆی نادات لە‪ 200‬كەس بەوانەشەوە‬ ‫رۆژی ‪1‬ی تش����رینی دوەمی ساڵی رابردو‪ ،‬پێش����تر كەموكوڕییان هەبوەو دواتر لیژنەی‬ ‫پرۆس����ەی بەبایۆمەتریكردن����ی موچ����ەی بااڵ كەیسەكانی یەكالكردونەتەوە‪.‬‬ ‫وتەبێ����ژی سیس����تمی بایۆمەت����ری‬ ‫موچەخۆران لەپارێزگاكانی هەرێم دەس����تی‬ ‫پێكردو بڕی����ارە لە‪15‬ی ئەم مانگەدا كۆتایی ئاشكراش����یكرد لەب����ارەی ئەوان����ەی‬ ‫پێ بێ����ت‪ .‬س����ەمیر هەورامی‪ ،‬س����كرتێری لەدەرەوەی واڵتن‌و بەهۆی نەخۆش����ی یاخود‬ ‫رۆژنامەوانی جێگری س����ەرۆكی ئەنجومەنی بەس����ااڵچونەوە نەگەڕاونەت����ەوە‪ ،‬دوێن����ێ‬ ‫وەزی����ران‌و وتەبێژی سیس����تمی بایۆمەتری (دوش����ەممە) لیژنەی تۆم����اری بایۆمەتری‬ ‫موچە‪ ،‬بەئاوێنەی راگەیاند كە تاوەكو دوێنێ لەگ����ەڵ فەرمانگ����ەی پەیوەندییەكان����ی‬

‫دەرەوەی حكوم����ەت كۆبونەت����ەوە تاوەكو‬ ‫میكانیزمێك ب����ۆ تۆماركردنیان بدۆزنەوە بۆ‬ ‫ئەوەی هیچ موچەخۆرێ����ك نەمێنێت تۆمار‬ ‫نەكرابێت جگە لەخوێندكارانی تواناس����ازی‌و‬ ‫هاوەڵەكانیان كە ئەوان لەكاتی گەڕانەوەیان‌و‬ ‫دەستبەكاربونەوەیاندا تۆماردەكرێن‪.‬‬ ‫بەپێی قس����ەی س����ەمیر هەورامی ئەوان‬ ‫پێش����تر دایانناوە یەك ملی����ۆن‌و‪ 305‬هەزار‬ ‫موچەخۆر خۆی����ان تۆماربكەن بەاڵم تاوەكو‬ ‫ئێس����تا كە زیاتر لەیەك ملیۆن‌و‪ 188‬هەزار‬ ‫خۆیان تۆماركردوە بەاڵم هێش����تا جیاوازی‬ ‫نێ����وان ئ����ەوەی خۆی تۆم����اردەكات لەگەڵ‬ ‫ئ����ەوەی دەبوایە خ����ۆی تۆمارب����كات دیار‬ ‫نییە‪ ،‬بەه����ۆی ئەوەی ژمارەی موچەخۆرانی‬ ‫دەرەوەی واڵت دیار نییە چەندە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی پرۆس����ەكە ب����ەرەو كۆتایی‬ ‫دەچێت بەاڵم بەپێ����ی زانیارییەكانی ئاوێنە‬ ‫تاوەكو ئێستا ئەنجومەنی ئاسایشی هەرێمی‬

‫كوردستان رازی نەبوە كارمەندو هێزەكانیان‬ ‫لەو سیستمە تۆماربكرێن‪ ،‬ئەم تۆمارنەکردنەی‬ ‫ئەنجومەنی ئاس����ایش سەرتاسەری هەرێمی‬ ‫کوردس����تانی گرتوەت����ەوە‪ ،‬هەرچەندە باس‬ ‫لەوە دەکرێت کە تۆمارنەکردنەکە پەیوەندی‬ ‫بەحاڵەت����ی نهێنی ئەمنیی����ەوە هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەدور نازانرێت پەیوەندی بەملمالنێكانی ناو‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانیشەوە هەبێت‪،‬‬ ‫کە راوێژکاری ئەنجومەنی ئاسایش مەسرور‬ ‫بارزانییەو س����ەرۆکی حکومەتیش نێچیرڤان‬ ‫بارزانییە‪.‬‬ ‫سەمیر هەورامی‪ ،‬سەبارەت بەتۆماركردنی‬ ‫كارمەندان‌و هێزەكانی س����ەر بەئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی هەرێمی كوردس����تان لەسیستمی‬ ‫بایۆمەتری هیچ وەاڵمێكی ئەو پرس����یارەی‬ ‫نەدایەوەو وتی كە ئەو پرس����ە پەیوەس����تە‬ ‫بەئاسایشی نەتەوەییەوەو نایانەوێت قسەی‬ ‫لەبارەوە بكەن‪.‬‬

‫تادوێنێ ژمارەی‬ ‫ئەو موچەخۆرانەی‬ ‫لەسیستمی بایۆمەتریدا‬ ‫خۆیان تۆماركردوە‬ ‫گەیشتۆتە زیاتر‬ ‫لەیەك ملیۆن‌و ‪188‬‬ ‫هەزار كەس‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫نوێنه‌ری حكومه‌تی هه‌رێم له‌ڕوسیا‪:‬‬

‫گرێبه‌سته‌كه‌ی روسنه‌فت‪ ،‬روسیا ناکات ‌ه پشت‌و په‌نامان‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫ئاس���ۆ جه‌نگ���ی‪ :‬نه‌خێ���ر ئاگادارنی���ن!‬ ‫هیچ ش���تێکی فه‌رمی له‌وباره‌یه‌وه‌ بۆ ئێم ‌ه‬ ‫نه‌هاتوه‌و ئه‌وه‌ی ئاگادارین ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ که‌‬ ‫د‪ .‬ئاسۆ جه‌نگی‪ ،‬نوێنه‌ری حكومه‌تی‬ ‫له‌ سایتی روسنەفت باڵوکراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رێمی كوردستان له‌ڕوسیای فیدراڵ‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬روس���یا چۆن ل���ه‌م رێکكه‌وتنه‌‬ ‫له‌م گفتوگۆیەی ئاوێنەدا نیگه‌رانی خۆی‬ ‫ده‌ڕوانێت؟‬ ‫ده‌رده‌بڕێت له‌به‌رامبه‌ر ئاگادارنه‌بونی‬ ‫ئاس���ۆ جه‌نگی‪ :‬ئه‌وه‌ی ک���ه‌ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫له‌هاتنی شاندی هه‌رێم‌و ده‌ڵێت "له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫رێکه‌وتنه‌ش یه‌کێکه‌ ل���ه‌و رێکه‌وتنانه‌ی که‌‬ ‫روسه‌كاندا هه‌ست به‌ئیحراجی ده‌كه‌ین‌و‬ ‫س���ااڵنه‌ روس���یا له‌بواری ئابوری له‌میانه‌ی‬ ‫داوای رونكردنه‌وه‌ ده‌كه‌ین له‌حكومه‌ت‌و‬ ‫کۆڕبه‌ن���دی ئابوری له‌گ���ه‌ڵ حکومه‌ته‌کان‌و‬ ‫فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانی ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫کۆمپانیا جۆراوجۆره‌کان ئه‌نجامی ده‌دات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌م رێكکه‌وتن���ه‌ كاریگه‌ری‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك���و نوێنه‌ری حكومه‌تی هەرێم‬ ‫لەمۆس���کۆ زانیاریت���ان چیه‌ له‌ب���اره‌ی ئه‌و چ���ی ده‌بێ���ت له‌س���ه‌ر ئاین���ده‌ی هه‌رێمی‬ ‫گرێبه‌سته‌ی روسیا – هه‌رێم‌و ئاگاداربون؟ كوردستان؟‬

‫ئاسۆ جه‌نگی‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی ئاگاداری وردو‬ ‫درشتی رێککه‌وتنه‌که‌ نیم بۆیه‌ ناتوانم باسی‬ ‫ئه‌وه‌ بکه‌م که‌ ب���ۆ ئاینده‌ چ کاریگه‌رییه‌کی‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م رێكکه‌وتنه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر‬ ‫سیاسیه‌تی روسیا ده‌بێت بەرامبەر به‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌تایبه‌ت باس له‌وه‌ ده‌كرێت‬ ‫پۆتین له‌ڕێگه‌ی روس���نەفته‌وه ئاماده‌كاری‬ ‫س���ه‌ربازی‌و ئاب���وری ده‌كات له‌ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست؟‬ ‫ئاس���ۆ جه‌نگ���ی‪ :‬مامه‌ڵه‌و گرێبه‌س���تی‬ ‫روس���نەفت مانای ئه‌وه‌ ناگه‌یه‌نێ ئیتر پاڵی‬ ‫لێبده‌ینه‌وه‌و واهه‌س���ت بکه‌ین روسیا له‌ڕوی‬ ‫سه‌ربازیش���ه‌وه‌ پش���ت‌و په‌نایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‬

‫روس���یا به‌رژه‌وه‌ندییه‌کان���ی له‌ڕۆژهه‌اڵت���ی‬ ‫ناوه‌ڕاست ده‌پارێزێت‌و به‌رنامه‌شی هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌مه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ تائێستا روسیا زۆرێک‬ ‫له‌پرس���ه‌کان له‌ڕێگ���ه‌ی به‌غ���داو‌ه یه‌کالیی‬ ‫ده‌کاته‌وه‌!‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ڕوی ئه‌ته‌كێتی دیبلۆماس���یه‌وه‌‬ ‫دانیش���تنه‌كه‌ی نێچیرڤ���ان بارزانی‌و پۆتین‬ ‫گرنگبو؟‬ ‫ئاسۆ جه‌نگی‪ :‬ئاگاداری دانیشتنی سه‌رۆک‬ ‫پۆتین‌و به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی نیم‪ ،‬ده‌کرێ‬ ‫ئه‌و پرسیاره‌ له‌به‌ڕێزیان بکه‌ن!‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتوایە قوباد تاڵه‌بانی ئاگاداری‬ ‫ورده‌كاری گرێبه‌سته‌كه‌یه‌؟‬ ‫ئاس���ۆ جه‌نگی‪ :‬ده‌توانن ئه‌و پرس���یاره‌‬

‫له‌کاک قوباد بکه‌ن‪ ،‬م���ن ئاگادارنیم له‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و ورده‌کارییه‌که‌ ئاگاداره‌ یان نا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬نیگه‌رانیتان هه‌ب���وه‌ له‌وه‌ی كه‌‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌كان فه‌رامۆش ده‌كرێن‪ ،‬ئایا ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ چاره‌سه‌ر كراوه‌؟‬ ‫ئاس���ۆ جه‌نگی‪ :‬نه‌خێر تائێستا چا‌ره‌سه‌ر‬ ‫نه‌کراوه‌! به‌ڵی نیگه‌رانی���ن‌و به‌مافی ره‌وای‬ ‫خۆمان���ی ده‌زانین که‌ ناڕازی بین له‌وه‌ی رێز‬ ‫له‌حکوم���ه‌ت‌و گه‌لی کوردس���تان نه‌گیرێت‪،‬‬ ‫داوای رونکردن���ه‌وه‌ له‌هه‌ریه‌ک���ه‌ له‌به‌ڕێزان‬ ‫س���ه‌رۆکی حکومه‌ت‌و جێگره‌ک���ه‌ی‌و به‌ڕێز‬ ‫به‌رپرس���ی فه‌رمانگ���ه‌ی په‌یوه‌ندییه‌کان���ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ده‌که‌ین! ئه‌گه‌رچی فه‌رامۆشکردن‌و‬ ‫نه‌خوێندنه‌وه‌ی نوێنه‌رایه‌تی‪ ،‬بۆ شه‌خس���ی‬

‫من هی���چ له‌وه‌زعه‌ک���ه‌ ناگ���ۆڕێ‪ ،‬به‌اڵم بۆ‬ ‫س���ومعه‌ی حکومه‌تی هه‌رێ���م‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫گه‌ل‌و حکومه‌ت‌و راگه‌یاندنی روس���یا هه‌ست‬ ‫به‌ئیحراجی ده‌که‌ین‌و نازانین چۆن ئه‌وه‌یان بۆ‬ ‫رون بکه‌ینه‌وه‌‪ ،‬له‌کاتێکدا که‌ ئێمه‌ سه‌رباری‬ ‫دۆخ���ی س���ه‌ختی ئاب���وری‪ ،‬کارو خه‌باتی‬ ‫دیپلۆماس���یمان به‌رده‌وامه‌‪ ،‬که‌چی ئه‌وه‌ دو‬ ‫ساڵه‌ ئه‌م هه‌ڵه‌یه‌ دوباره‌ ده‌که‌نه‌وه‌!‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باس له‌وه‌ده‌كرا س���زاتان ده‌درێت‬ ‫به‌هۆی ده‌ربڕینی نیگه‌رانیه‌كانتان‪ ،‬ئایا هیچ‬ ‫ئیجرائاتێكیان كردوه‌ به‌رامبه‌رتان؟‬ ‫ئاس���ۆ جه‌نگی‪ :‬سزا؟ نه‌خێر که‌س سزای‬ ‫منی ن���ه‌داوه‌‪ ،‬ئاخۆ ده‌بێت س���زای حه‌ق‌و‬ ‫راستگۆیی چیبێ!؟‬

‫میدیاکانی روسیا‪ :‬پوتین به‌ته‌نها پێشواز ‌ی له‌نێچیرڤان بارزان ‌ی نه‌كردوه‌‬ ‫ماڵپه‌ڕی‌ فه‌رمی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و په‌یجی‌ تایبه‌تی‌ نێچیرڤان وێنه‌ گه‌وره‌كه‌ پیشان ناده‌ن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫میدیاكانی‌ سه‌ر به‌پارتی‌‌و ماڵپه‌ڕی‌‬ ‫فه‌رمی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و په‌یجی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫نێچیرڤان ده‌یانه‌وێ‌ ئه‌و وێنه‌یه‌ بۆ رای‌‬ ‫گشتی‌ بگوازنه‌وه‌ كه‌ نێچیرڤان بارزانی‌‬ ‫به‌ته‌نها له‌گه‌ڵ‌ ڤالدیمیر پوتینی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫روسیا كۆبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم میدیاكانی‌ روسیا‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ پوتین له‌یه‌ككاتداو‬ ‫بۆ چه‌ند خوله‌كێكی‌ كه‌م به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫پێشوازی‌ له‌سه‌رۆكی‌ سربی‌ بۆسنه‌و‬ ‫هه‌رسك "میلوراد دودیك"‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫ئاژانسی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ وزه‌ی‌ ئه‌تۆمی‌ "یۆكیا‬ ‫ئه‌مانۆ"‌و سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان "نێچیرڤان بارزانی‌" كردوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ كه‌ له‌س����اته‌وه‌خت ‌ی‬ ‫دیداره‌ك����ه‌وه‌‪ ،‬میدیاكانی‌ س����ه‌ر به‌پارتی‌‌و‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزانی‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ ویس����تیان‬

‫له‌ڕێگه‌ی‌ باڵوكردن����ه‌وه‌ی‌ چه‌ند وێنه‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫كه‌ ته‌نها نێچیرڤ����ان‌و پوتین‌و وه‌رگێڕه‌كه‌ ‌ی‬ ‫پۆتین����ی‌ تیاده‌رده‌ك����ه‌وێ‌ ئ����ه‌و وێنه‌یه‌ بۆ‬ ‫رای‌ گش����تی‌ بگوازنه‌وه‌ ك����ه‌ پوتین به‌ته‌نها‬ ‫پێش����وازی‌ له‌س����ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێم‬ ‫كردوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ماڵپه‌ڕی‌ فه‌رمی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس����تان‪ ،‬له‌هه‌واڵه‌كه‌یدا ئاماژه‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ "نێچیرڤ����ان بارزان����ی‌و‬ ‫ڤالدیمی����ر پوت����ن كۆبون����ه‌وه‌"‪ .‬له‌په‌یج����ی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ نێچیرڤان بارزانیشدا به‌هه‌مانشێوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نه����ا دو وێنه‌ی‌ دوقۆڵی‌ نێچیرڤان‌و پوتین‬ ‫له‌گ ‌هڵ‌ هه‌واڵه‌كه‌دا دانراوه‌‪.‬‬ ‫‌ئ����ه‌م كۆبونه‌وه‌یه‌ ك����ه‌ له‌میان����ی دوه‌م‬ ‫رۆژی كۆڕبه‌ن����دی ئابوریی جهانیدا له‌س����ان‬ ‫پترسبۆرگی روسیا (‪ )2017-6-2‬به‌ڕێوه‌چو‪،‬‬ ‫به‌ش����ێكه‌ له‌و زنجی����ره‌ كۆبونه‌وان����ه‌ ‌ی كه‌‬ ‫ڤالدیمی����ر پوتین ب����ۆ چه‌ن����د خوله‌كێك‌و‬ ‫به‌س����ه‌رپێی‌ له‌گ���� ‌هڵ‌ زۆرب����ه‌ی‌ ئاماده‌بوانی‌‬ ‫كۆڕبه‌نده‌كه‌دا ئه‌نجامیده‌دات‪.‬‬

‫پوتین له‌یه‌ككاتدا‌ پێشوازی‌ له‌سه‌رۆكی‌ سربی‌ بۆسنه‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاژانسی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ وزه‌ی‌ ئه‌تۆمی‌و سه‌رۆكی حكومه‌تی‌ هه‌رێم دەکات‬

‫ریکالم‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ دکتۆر سروە ئەرکان ساڵح‬ ‫ پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییەکانی مندااڵن‬ ‫ دکتۆرا (بۆرد) لەنەخۆشییەکانی‬ ‫مندااڵن‌و تازە لەدایکبوان‬ ‫‪M.B.Ch.B, F.I.B.M.S, ped.‬‬ ‫)‪(Baghdad‬‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫سلێمانی گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی‬ ‫تابان تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪ 0770771011‬‬ ‫‪0533292900‬‬

‫ریکالم‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫"ده‌نگۆی‌ كوشتنی‌ سه‌حه‌ر دورە لەڕاسییەوە"‬

‫‪5‬‬

‫ی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‬ ‫ی كوردستان‪ :‬سه‌حه‌ر له‌ڕێكخراو ‌‬ ‫په‌رله‌مانتارێك ‌‬ ‫له‌ئه‌نقه‌ر‌ه داوای‌ په‌نابه‌رێتی‌ كردوه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫دو رۆژه‌ باس‌و خواسی‌ كچێك به‌ناوی‌‬ ‫(سه‌حه‌ر)ه‌وه‌ له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‬ ‫گه‌رمه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌واڵی‌‬ ‫رفاندن‌و پاشان كوشتنی‌ ئه‌و كچه‌ لێره‌‌و‬ ‫له‌وێ‌ باڵوكرایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان كه‌ دو ساڵ له‌مه‌وبه‌ر كه‌یسی‌‬ ‫ئه‌و كچه‌ی‌ له‌ال بوه‌ جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ "سه‌حه‌ر نه‌كوژراوه‌‌و له‌شاری‌‬ ‫ئه‌نقه‌ره‌ داوای‌ په‌نابه‌رێتی‌ له‌رێكخراوی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئێڤار ئیبراهیم س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ ژنان‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند دو س���اڵ به‌ر له‌ئێس���تا له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌ن���د راگه‌یاندن���كار‌و رۆژنامه‌نوس���ێك‬ ‫په‌یوه‌ندیان پێوه‌ كراوه‌ ژیانی‌ هاواڵتییه‌ك‬ ‫له‌مه‌ترس���یدایه‌‌و ئه‌میش وه‌كو س���ه‌رۆكی‌‬ ‫لیژن���ه‌ی‌ ژن���ان له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫كه‌ ئیش���ی‌ به‌دواداچونه‌ بۆ كه‌یس���ه‌كانی‌‬ ‫ژنان‪ ،‬له‌گه‌ڵی‌ دانیش���تون تابزانن كێشه‌‌و‬ ‫گرفته‌كانی‌ چی���ن‪ ،‬ئێڤار وت���ی‌ "داوامان‬ ‫له‌ده‌سته‌ی‌ مافی‌ مرۆڤی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫كرد كه‌ بێن‌و پێكه‌وه‌ له‌گه‌ڵی‌ دابنیش���ین‬ ‫تاكێشه‌‌و گرفته‌كانی‌ باس بكات‌و هاوكاری‌‬ ‫بكه‌ین له‌ڕوی‌ یاساییه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وكاته‌ی‌‬ ‫گوێیان لێگرتوه‌ ئه‌م���ان داوایان لێكردوه‌‬ ‫رێ���كاری‌ یاس���ایی‌ بگرێته‌ب���ه‌ر‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫ئه‌رك���ی‌ په‌رله‌مانتار ته‌نه���ا به‌دواداچونه‌‬

‫بۆ ئه‌و كه‌یس���انه‌‌و باش���ترین كار ئه‌وه‌یه‌‬ ‫بچێت س���كااڵی‌ یاس���ایی‌ تۆم���ار بكات‪،‬‬ ‫ئێڤار وتی‌ "ئه‌و كێش���ه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫هه‌ب���و له‌واڵتێكی‌ ت���ره‌وه‌ هاتبوه‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان به‌ئیراده‌ی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫ئێڤار جه‌غتیش ده‌كاته‌وه‌ "به‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫سكااڵی‌ تۆمار نه‌كردوه‌‌و به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫ئاگاداربین كوردستانی‌ جێهێشتوه‌‌و ده‌بوایه‌‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ كوردستان جێبهێڵێت ئێمه‌ی‌‬ ‫ئاگادار بكردایه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان له‌ڕوی‌‬ ‫پاراس���تنی‌ ژیان���ی‌ ئه‌و كچ���ه‌وه‌ ئیداره‌ی‌‬ ‫ئه‌و ئۆتێله‌ی���ان ئاگاداركردۆته‌وه‌ كه‌ لێی‌‬ ‫ده‌مای���ه‌وه‌ ئاگاداری‌ ب���ن‌و ژیانی‌ بپارێزن‪،‬‬ ‫ئێڤار وتی‌ "په‌یوه‌ندیشمان به‌و به‌رپرسه‌وه‌‬ ‫كرد كه‌ ئه‌و س���كااڵی‌ لێی‌ هه‌بو كه‌ نابێت‬ ‫ئازاری‌ بده‌ن‌و فشاری‌ بخه‌نه‌ سه‌ر‌و وتمان‬ ‫ئ���ه‌م ژن���ه‌ هه‌رچییه‌ك���ی‌ لێ‌ بێ���ت ئێوه‌‬ ‫به‌رپرسن لێی‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "گیانی‌ (سه‌حه‌ر) پارێزراو بوه‌‬ ‫هه‌تا ئه‌وكاته‌ی‌ كه‌ له‌كوردستان بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌پڕ دیار نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئ���ه‌و بابه‌ت���ه‌ بابه‌تێك���ی‌ زۆر تایب���ه‌ت‌و نه‌بو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "س���ه‌ره‌تا ژنه‌ك���ه‌ چه‌ن���د‬ ‫هه‌ستیاره‌‌و ده‌كرێت به‌دواداچونی‌ زیاتری‌‬ ‫له‌باره‌وه‌ بكرێت‪ ،‬ئێڤ���ار وتی‌ "له‌گه‌ڵ ئه‌و داواكارییه‌ك���ی‌ هه‌ب���و‪ ،‬ئ���ه‌و كه‌سه‌ش���ی‌‬ ‫كه‌سه‌ش���ی‌ كه‌ كێشه‌‌و س���كااڵی‌ له‌سه‌ری‌ كه‌ كێش���ه‌ی‌ هه‌بو له‌گه‌ڵ���ی‌ هه‌وڵی‌ ده‌دا‬ ‫هه‌بو به‌یه‌ك���ه‌وه‌ دامنیش���اندن‌و هه‌وڵمدا داواكارییه‌كان���ی‌ بۆ جێبه‌جێ‌ بكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێش���ه‌كه‌یان بۆ بكه‌م‪ ،‬به‌اڵم كچه‌كه‌ قبوڵی‌ نه‌ده‌كرد‌و ره‌تیده‌كرده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه هی���چ‬ ‫به‌داخه‌وه‌ له‌دانیشتنه‌كه‌دا نه‌گه‌یشتنه‌ هیچ‬ ‫ئه‌نجامێ���ك‌و ئه‌م ژنه‌ هیچ ش���تێكی‌ قبوڵ كه‌سێك له‌هه‌رێمی‌ كوردستان ئه‌م كچ ‌هی‌‬

‫سه‌ره‌تا ژنه‌كه‌ چه‌ند‬ ‫داواكارییه‌كی‌ هه‌بو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌سه‌شی‌ كه‌ كێشه‌ی‌‬ ‫هه‌بو له‌گه‌ڵی‌ هه‌وڵی‌‬ ‫ده‌دا داواكارییه‌كانی‌‬ ‫بۆ جێبه‌جێ‌ بكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم كچه‌كه‌‬ ‫قبوڵی‌ نه‌ده‌كرد‌و‬ ‫ره‌تیده‌كرده‌وه‬

‫ده‌رنه‌كردوه‌‌و ئه‌وه‌ بوه‌ته‌ پرس���یار له‌الیان‬ ‫كه‌ بۆچ���ی‌ كوردس���تانی‌ جێهێش���توه‌؟!‬ ‫ئێڤار وتی‌ "ئێس���تا ئه‌و داوای‌ په‌نابه‌رێتی‌‬ ‫له‌رێكخراوی‌ نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان كردوه‌‬ ‫له‌شاری‌ ئه‌نقه‌ره‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌دوریش���ی ده‌زانم ده‌نگۆی‌‬ ‫كوشتنه‌كه‌ی‌ راست بێت"‪.‬‬ ‫هاوكات وته‌بێژی‌ ده‌سته‌ی‌ مافی‌ مرۆڤی‌‬ ‫هه‌رێم ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ئه‌و كچه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌رمی‌ نه‌هاتۆته‌ الی‌ ئه‌وان‌و‬ ‫سكااڵ تۆمار بكات"‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د گۆمه‌شینی‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ ده‌سته‌ی‌‬ ‫مافی‌ مرۆڤی‌ هه‌رێم‪ ،‬وتی "ئه‌و كچه‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تانه‌‌و به‌ئاره‌زوی‌ خۆی‌‬ ‫هاتۆته‌ هه‌رێم‌و وه‌ك خۆی‌ باس���ی‌ ده‌كات‬ ‫چوه‌ته‌ به‌غدا‌و كاری‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دواتر هاتۆته‌وه‌ بۆ كوردستان‌و‬ ‫لێ���ره‌ ئێم���ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫كاروباری‌ ژنان له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫ئاگاداركراینه‌وه‌ له‌بونی‌ ئه‌و كێشه‌یه‌"‪.‬‬ ‫گۆمه‌ش���ینی‌ جه‌ختیشی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ك���رده‌وه‌ كه‌ "كچه‌كه‌ س���كااڵی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌سێك هه‌بوه‌‌و هیچ هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌ له‌سه‌ر‬ ‫نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "له‌وه‌ت���ه‌ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫كچه‌ كوردستانی‌ جێهێش���توه‌ ئه‌وان هیچ‬ ‫زانیارییه‌كیان له‌سه‌ر ئه‌و كچه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنە چەن���د جارێ���ک پەیوەندی بەو‬ ‫کەس���ەوە کرد ک���ە س���ەحەر تۆمەتباری‬ ‫دەکات‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەو کەس���ە وەاڵم���ی‬ ‫پەیوەندییەکانی نەدایەوە‪.‬‬

‫سەحەر سنەیی‬

‫ئێزییدیەکان لەپارتی نیگەرانن نەک لەکورد‬

‫"بەشێك لەئێزیدییەكان كە دەڵێن كورد نین مەبەستیان ئەوەیە كە پارتی نین"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫لەناو بەشێك لەئیزیدییەكانی ناوچەی‬ ‫شەنگال‪ ،‬بەهۆی ناڕەزایەتیان بەرامبەر‬ ‫بەدەسەاڵتی كوردی‪ ،‬خواستێك‬ ‫دروست بوە كە نكۆڵی لەناسنامەی‬ ‫كوردبونی خۆیان دەكەن‪ ،‬جێگری‬ ‫لێپرسراوی مەڵبەندی شەنگال‪-‬یش ئەو‬ ‫حاڵەتە بە"ئاسایی" ناودەبات‪.‬‬ ‫هێرش����ی داعش بۆ س����ەر ش����ەنگال‬ ‫لە‪3‬ی ئاب����ی‪2014‬داو جێهێش����تنی ئەو‬ ‫ناوچانە لەالیەن پێشمەرگەوە بوە هۆی‬ ‫نیگەرانی بەش����ێكی زۆری ئێزیدییەكان‬ ‫بەرامبەر بەكوردو بەهێزی پێشمەرگەو‬ ‫لەوكات����ەدا بەه����ۆی بەدەنگەوەهاتنیان‬ ‫لەالیەن هێزەكانی نزی����ك لەپەكەكەوە‬ ‫بەشێكی زۆریان پەیوەندییان بەوانەوە‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫ئەو هێرشەی داعش بەتەنیا روانگەی‬ ‫ئێزیدییەكانی نەگۆڕی بەڵكو بااڵنس����ی‬ ‫هێزی الیەنە سیاسیەكانی لەو ناوچەیە‬ ‫گ����ۆڕی‪ .‬پارت����ی كە بەوت����ەی جێگری‬ ‫لێپرسراوی مەڵبەندی شەنگالی یەكێتی‬ ‫لەس����ەر حس����ابی ئیزیدییەكان خاوەنی‬ ‫چ����وار نوێنەر لەئەنجومەن����ی پارێزگای‬ ‫موسڵ‌و دو نوێنەر لەپەرلەمانی عێراقە‪،‬‬ ‫لەجێهێش����تنی ناوچەك����ەوە بۆ داعش‬ ‫ل����ە‪2014‬دا تاوەكو ئێس����تاش خەڵكی‬ ‫ناوچەكە زۆر لێی نیگەرانن‪.‬‬ ‫داود جون����دی باس ل����ەوە دەكات كە‬ ‫لەبیری مرۆڤی ئێزیدی����دا پارتی‌و كورد‬ ‫وەك وش����ەی هاوتای ی����ەك بەكاردێن‌و‬ ‫رونیكردەوە"بۆ نمونە من یەكێتیم بەمن‬ ‫ناڵێن تۆ كوردی دەڵێن یەكێتیت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەكادرێكی پارتی دەڵێن ئەوە كوردە"و‬ ‫پێش����ی وایە بەش����ێك لەئێزیدییەكان‬ ‫كاتێ����ك باس لەوە دەكەن كە كورد نین‬ ‫مەبەس����تیان ئەوەیە ك����ە پارتی نین‌و‬ ‫وتیش����ی"خەڵكی ئێزیدی لەئێستاش����دا‬ ‫زۆر ب����اش پەكەك����ەو یەكێتیان قبوڵە‪،‬‬ ‫بەاڵم پارتیان قبوڵ نییە‪ ،‬ئەگەر بڵێیت‬ ‫ك����وردم واوەریدەگرن ك����ە تۆ پارتیت‪،‬‬ ‫لەكاتێك����دا الی ئێم����ەش وەك یەكێتی‬ ‫ئەوەی كە ئێزیدی كوردی رەسەنن هیچ‬ ‫گفتوگۆیەك هەڵناگرێت"‪.‬‬

‫پرسی ئێزیدییەكان‬ ‫لەپرسێكی‬ ‫نەتەوەییەوە‬ ‫بەپرسێكی سیاسی‬ ‫كراوەو هەڵوێست‬ ‫یان توڕەبونی‬ ‫ئێزیدییەكان‬ ‫لەالیەنێكی سیاسی‬ ‫زەقكراوەتەوە‬ ‫بەوەی كە توڕەبون‬ ‫لەهەمو كورد‬ ‫ئێزیدییەک لە شەنگال‬ ‫هەفت����ەی راب����ردو‪ ،‬هێزەكان����ی‬ ‫حەش����دی ش����ەعبی تەواوی ئەو ناوچە‬ ‫ئێزیدینش����ینانەیان رزگارك����ردەوە كە‬ ‫هێش����تا لەژێر دەس����تی داعشدا مابون‪،‬‬ ‫ئەوەش وایكرد كە بەشێك لەئێزیدییەكان‬ ‫بچنە نێو ریزەكانی حەشدی شەعبی‪.‬‬ ‫بەوتەی داود جوندی‪ ،‬ناوچەی شەنگال‬ ‫كە نزیك بوە لەژێر دەس����تی پارتییەوە‬ ‫لەپ����اش پرۆس����ەی ئازادیی����ەوە تەنیا‬ ‫خەڵكەكەی بۆ هەڵبژاردن بەكارهێنراوە‬ ‫ئەگەرنا هیچ خزمەتێ����ك نەكراوە بۆیە‬ ‫پێی وایە كاتێك ئێزیدییەك بڵێت كورد‬ ‫نیم ئەوە شتێكی ئاساییە چونكە ئەوە‬ ‫بەهۆی نیگەرانییەوەیەتی لەدەسەاڵت كە‬ ‫لەناو ش����ارەكانی دیكەی كوردستانیش‬ ‫خەڵ����ك هەیە بەو ج����ۆرە بیردەكاتەوە‬ ‫كاتێك لەدەسەاڵت نیگەرانە‪.‬‬

‫قاس����م خەڵەف‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫خۆس����ەری دیموكرات����ی ش����ەنگال كە‬ ‫لەهەمان كاتدا ئەوان حزبێكیان بەناوی‬ ‫پارتی ئازادی دیموكراتی ئێزیدی هەیەو‬ ‫نزیكن لەپەكەك����ە‪ ،‬بەاڵم رەتیدەكاتەوە‬ ‫مەبەس����تیان لەدروس����تكردنی پارتێكی‬ ‫وائ����ەوە بێت كە ئێزی����دی نەتەوەیەكی‬ ‫جی����اوازن‌و وتی"ئ����ەوەی بڵێت ئێزیدی‬ ‫كورد نییە راس����ت نیی����ە‪ ،‬چونكە ئێمە‬ ‫ئەسڵی كوردین‪ ،‬یانی كوردی ئێزیدین‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم خیانەتی پێش����مەرگەی بارزانی‬ ‫وایك����ردوە هەندێك دەنگ����ی لەو جۆرە‬ ‫دورست ببێت"‪.‬‬ ‫ئەو پێی وای����ە ئێزیدییەكان لەپارتی‬ ‫نەك لەكورد نیگەرانن‌و نیگەرانیش����یان‬ ‫وەك ئەو باسی دەكات لەئاستێكدایە كە‬ ‫ناگەڕێنەوە ئەو ناوچانەی لەژێردەستی‬

‫پارتیدایەو بۆ ئەمەش نمونەی شەنگال‬ ‫دەهێنێت����ەوە كە لەئێس����تادا ئاوارەكان‬ ‫نەگەڕاونەت����ەوە بەاڵم باس لەوە دەكات‬ ‫كە نزیكەی‪ 2‬هەزار خێزان گەڕاونەتەوە‬ ‫خانەس����ۆر كە لەژێر دەستی هێزەكانی‬ ‫ئەواندایە‪.‬‬ ‫ئێزیدییەكان‪ ،‬ناوچەكەیان لەئێستادا‬ ‫لەنێ����وان هێزەكان����ی پێش����مەرگەو‬ ‫یەكینەكان����ی بەرخۆدان����ی ش����ەنگال‌و‬ ‫هێزەكانی حەشدی شەعبیدا دابەشبوە‪.‬‬ ‫بەاڵم قاسم خەڵەف پێی وایە ئەوان رێگە‬ ‫بەو دابەشبونە نادەن‌و بەمەرجی ئەوەش‬ ‫رێگەیان داوە حەش����دی ش����ەعبی بێنە‬ ‫ئەو ناوچانە كە هاتنیان بەش����ێوەیەكی‬ ‫كاتی بێت‌و پاش رزگاركردنی شوێنەكان‬ ‫بگەڕێنەوە‪.‬‬ ‫حەشدی شەعبی لەئێستادا زیاتر‪%40‬ی‬

‫ناوچەی شەنگال لەژێر دەستی ئەودایە‬ ‫ك����ە لەم����اوەی‪ 20‬رۆژی مانگی رابردودا‬ ‫تەواوی ئ����ەو ناوچانەی لەژێردەس����تی‬ ‫داعش دەرهێن����ان لەنێویان����دا گوندی‬ ‫كۆچۆ ك����ە بەس����یمبوڵی كۆمەڵكوژی‬ ‫ئێزیدییەكان دادەنرێ����ت‌و نادیە موراد‪،‬‬ ‫باڵیۆزی نیازپاكی نەتەوە یەكگرتوەكان‬ ‫خەڵكی ئەو گوندەیە‪.‬‬ ‫كەری����م س����لێمان‪ ،‬راوێ����ژكاری میر‬ ‫تەحس����ین بەگ‪ ،‬میری ئیزیدیان‪ ،‬پێی‬ ‫وایە پرس����ی ئێزیدییەكان لەپرس����ێكی‬ ‫نەتەوەییەوە بەپرسێكی سیاسی كراوەو‬ ‫هەڵوێس����ت یان توڕەبونی ئێزیدییەكان‬ ‫لەالیەنێكی سیاسی زەقكراوەتەوە بەوەی‬ ‫كە توڕەب����ون لەهەمو ك����ورد ئەگەرنا‬ ‫مەس����ەلەی كوردبون����ی ئێزیدیی����ەكان‬ ‫هی����چ گفتوگۆی����ەك هەڵناگرێت چونكە‬

‫ئیزیدی كوردن‌و ئایین‌و پاڕانەوەو دوعاو‬ ‫رێوڕەسمەكانیان بەكوردیە‪.‬‬ ‫هەرچەن����دە كەریم س����لێمان باس����ی‬ ‫لەوەكرد كە ئەوان وەك جڤاتی رۆحانی‬ ‫ئیزیدیان نایانەوێت دەس����ت لەكاروباری‬ ‫سیاس����ی وەربدەن بەاڵم وتیش����ی كە‬ ‫ناچاردەكرێن باس����ی سیاس����ەت بكەن‪.‬‬ ‫پێش����ی وایە بەش����ێكی ئ����ەو ملمالنێ‬ ‫سیاس����یەی لەناوچە ئێزیدینش����ینەكان‬ ‫هەیە ئەوەیە كە هەندێك مەیلی سیاسی‬ ‫باس لەڕیفراندۆم‌و سەربەخۆیی دەكەن‌و‬ ‫هەندێكیش باس لەعێراقچێتی دەكەن‪،‬‬ ‫بەش����ێكی زۆری ناوچەكان����ی ئێزیدیش‬ ‫لەبەرئ����ەوەی ناوچ����ەی جێناكۆك����ی‬ ‫نێوان هەرێم‌و بەغ����دان‪ ،‬ئەمە وایكردوە‬ ‫كاریگەری ئەو مەیلە سیاس����یانە لەوێ‬ ‫زیاتربێت‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری سلێمانی‪:‬‬

‫مافیایەک ته‌ماعیان له‌شوێنی كارگه‌ی جگه‌ره‌‌کەی سلێمانییە‌‬ ‫رای سێهەم‪:‬‬ ‫ده‌بێت ئه‌م پڕۆژه‌یه‌‬ ‫موڵكی هیچ‬ ‫ك ‌هس‌و الیەن‌و‬ ‫رێكخراوێك نه‌بێت‬

‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی رۆشنبیری سلێمانی‬ ‫له‌م گفتوگۆیەی ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"گروپێك به‌پالن كاره‌كانیان له‌كارگه‌ی‬ ‫جگه‌ره‌ی سلێمانی خاو ده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پ���ڕۆژه‌و پالنت���ان چیه‌ بۆ‬ ‫كارگه‌ی جگه‌ره‌ی سلێمانی؟‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌یی‪ :‬كارگ���ه‌ی جگه‌ره‌ی‬ ‫سلێمانی ش���وێنێكی زۆر س���تراتیژی‬ ‫گرنگ���ه‌ ده‌كه‌وێت���ه‌ ناوه‌ندی ش���اری‬ ‫س���لێمانیه‌وه‌ ئه‌مه‌ش وایكردوه‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌ئاسانی ده‌س���تی پێبگات‪ ،‬به‌رنامه‌ی‬ ‫ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌ س���ه‌ره‌تا پرس به‌خه‌ڵكی‬ ‫رۆش���بیرو خاوه‌نڕا بكه‌ی���ن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫چۆن بتوانین ش���وێنی ئ���ه‌و كارگه‌یه‬ ‫بكه‌ی���ن به‌ناوه‌ندێك���ی (كلت���وری‌و‬ ‫گه‌ش���تیاری)‪ ،‬به‌جۆرێ���ك س���ه‌رنجی‬ ‫گه‌شتیاران رابكێش���ێت‌و له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫ره‌هه‌ن���ده‌ رۆش���بیری‌و هونه‌ریی���ه‌كان‬ ‫له‌وێ كۆبكه‌ینه‌وه‌ بۆ نمونه‌ (سینه‌ماو‬ ‫شانۆو شێوه‌كاری‌و په‌یكه‌رتاشی) هه‌ر‬ ‫بۆنمونه‌ شوێنێكی گونجاو تائیستا نیه‌‬ ‫له‌سلێمانی بۆ په‌یكه‌رتاشه‌كان پێكه‌وه‌‬ ‫چه‌ند كه‌س���ێكیان له‌هۆڵێكدا كاربكه‌ن‪ ،‬جگه‌ره‌كه‌؟‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌بیرۆك���ه‌ی مندایه‌ ب���ه‌اڵم من‬ ‫بابه‌كر دڕه‌ی���ی‪ :‬به‌ڵێ ئ���ه‌و نیازانه‌‬ ‫به‌ته‌نها بڕیار ناده‌م‪.‬‬ ‫ده‌بینی���ن‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ له‌س���ه‌ره‌تاداین‪،‬‬ ‫خ���ودی خاوه‌خاوكردن به‌ش���ێكه‌ له‌و‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێستا له‌چ قۆناغێكدان؟‬ ‫نیازان���ه كاتێك كه‌س نایه‌ته‌ پێش���ه‌وه‌‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی‪ :‬ئیس���تا له‌قۆناغی بۆ نوێكردنه‌وه‌ی به‌ش���ێكه‌ له‌و پالنه‌‌‪،‬‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ی موڵكایه‌تین له‌وه‌زاره‌تی تائێستا رێگرییه‌كان دۆستانه‌ن من ئه‌مڕۆ‬ ‫پیشه‌سازیه‌وه‌ بۆ وه‌زاره‌تی رۆشبیری‌و له‌گه‌ڵ جه‌نابی وه‌زیر قسه‌م كردوه‌ پێم‬ ‫الوان له‌هه‌ولێر كۆتایی پێكهاتوه‌‪ ،‬به‌اڵم وت ئه‌وه‌ قبوڵناكرێت وه‌زیریش هه‌مان‬ ‫له‌س���لێمانی ورده‌كاری هه‌ی���ه ده‌بێت رای هه‌بوو هه‌فتەی‌ داهاتوش سه‌ردانی‬ ‫بیكه‌ی���ن‌‪ ،‬به‌جۆرێك ئه‌م ‪ 30‬دۆنمه‌ ‪ 28‬سلێمانی ده‌كات‌و خۆمان بڕیار ده‌ده‌ین‬ ‫پارچه‌یه‌ پاش���ان كاری گواس���تنه‌وەی‌ ده‌ستپێده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬ه���اوكات كۆمه‌ڵێك گرفتی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬چه‌ن���د بوجه‌ت���ان بۆ ئه‌م‬ ‫ته‌نكیكی هه‌ن له‌وانه‌ شاره‌وانی سلێمانی پڕۆژه‌یه‌ ته‌رخانكردوه‌؟‬ ‫زه‌وی هه‌یه‌ له‌ناو ئەو پارچه‌ زه‌ویانه‌داو‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌ی���ی‪ 9 :‬ملی���ار دین���ار‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ وه‌زاره‌تی پیشه‌سازیش له‌بودج���ه‌ی پایته‌خ���ی رۆش���نبیری‬ ‫موڵكی هه‌ی���ه‌ تادۆزینه‌وه‌ی ش���وێنی ماوه‌ت���ه‌وه‌و به‌ش���ێكی‌خه‌رجكراوه‌ بۆ‬ ‫گونجاو موڵكه‌كه‌ راده‌ست ناكات‪ ،‬به‌اڵم كاروب���ار‪ ،‬باقیه‌كه‌ی هه‌م���وی بۆ ئه‌م‬ ‫ئه‌مه‌ كێشه‌ نیه‌ چونكه‌ هه‌ندێك گروپ‌و پڕۆژه‌یه‌یەو بۆ سه‌رای سلێمانی خه‌رج‬ ‫هاوڕێ هه‌ن ئه‌گه‌ر ئه‌وان بێنه‌ پێشه‌وه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش باس���ێكی تایبه‌ته‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌كرا ئێستا كاربكه‌ین‪.‬‬ ‫له‌وێش رێگریمان لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر كێش���ه‌ی موڵكایه‌تی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬خه‌ڵكێكی بااڵده‌ست ئەوانەی‬ ‫نیه‪ ‌،‬ئه‌ی بۆ كار ناكه‌ن؟‬ ‫رێگریتان لێده‌كەن؟‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌یی‪ :‬گروپێك���ی كلتوری‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌یی‪ :‬ئه‌وه‌م نه‌بیس���توه‌‪،‬‬ ‫هه‌ی���ه‌ كاریان له‌وێ ك���ردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ به‌فه‌رمانێك پارێزگار رایسپاردوین‬ ‫ئ���ه‌م ش���وێنه‌ ببێته‌ موڵك���ی ده‌وڵه‌ت كار له‌م ش���وێنه‌ بكه‌ین‪ ،‬ته‌نها ئه‌وه‌ی‬ ‫بۆ كاروباری رۆش���بیری‪ ،‬ئه‌م به‌ڕێزانه‌‌ ده‌وێت پێداویس���تی بۆ دابین بكه‌یت‌و‬ ‫ده‌ڵێن پڕۆژه‌مان هه‌ی ‌ه به‌اڵم تائێس���تا ب���ه‌كاری بهێنیت‪ 5 ،‬س���اڵه‌ ته‌واوبوه‌‬ ‫پڕۆژه‌كانیان رۆش���ن نیه‌و دێن‌و ده‌چن ك���ه‌س نه‌چ���وه‌ به‌الیدا كاتێ���ك ئێمه‌‬ ‫دوای چه‌ندی���ن كۆبون���ه‌وه‌ كاره‌كان چوین خه‌ریكبو باخه‌كه‌ی وش���ك بێت‌و‬ ‫دواده‌خه‌ن‪ ،‬من ناوی كه‌س ناهێنم به‌اڵم چه‌ندین ش���تی هه‌یه‌ س���ه‌قه‌ته‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌زگایه‌كی كلتوریان هه‌یه‌ ئه‌مانه‌ پێیان ئێمه‌ ده‌س���تكه‌ین به‌كاركردن خه‌ریكه‌‬ ‫وایه خۆی���ان پڕۆژه‌ی���ان هه‌یه‌ ئه‌وه‌ی رێگریمان لێده‌كرێت‪.‬‬ ‫تائێستا گوێمان لێگرتون نه‌گه‌یشتوین‬ ‫به‌بڕوایه‌ك ده‌توانن ئه‌م كاره‌بكه‌ن یان‬ ‫نا‪ ،‬ئێمه‌ وه‌كو حكومه‌ت هه‌م موڵكه‌كه‌‬ ‫هی خۆمان���ه‌ هه‌میش پ���اره‌ ئاماده‌یه‌‬ ‫ب���ۆ چاكس���ازیكردن‌و نوێكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫كه‌وات���ه‌ ماوه‌ت���ه‌وه‌ بیرۆك���ه‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ڕێزان���ه‌ بیرۆكه‌یان نه‌هێن���اوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك ده‌یه‌وێت كاربكات ده‌بێت‬ ‫له‌ڕێگه‌ی یاساییه‌وه‌ بێت‪ ،‬ئێمه‌ ناتوانین‬ ‫به‌نایاسایی بیده‌ین به‌كه‌س‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌م گروپه‌ تاك���ه‌ رێگری‬ ‫به‌رده‌متانه‌؟‬ ‫بابه‌كر دڕه‌یی‪ :‬ئه‌كرێت ئێس���تا كاری‬ ‫تیابكرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م گروپه‌ كاره‌كانی‬ ‫ئێمه‌یان خاوكردوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م گروپه‌‬ ‫كاری باش���یان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م كاره‌‬ ‫بۆ خۆیان‌ ش���تێكه‌ ئه‌گ���ه‌ر بۆ میلله‌ته‌‬ ‫شتێكی تره‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ده‌ڵێن كارگ���ه‌ی جگه‌ره‌ی‬ ‫س���لێمانی وه‌كو ناوچه‌یه‌كی بازرگانی‬ ‫ستراتیژی چاوی زۆری له‌سه‌ره‌؟‌‬ ‫بابه‌ك���ر دڕه‌یی‪ :‬به‌تون���دی روبه‌ڕی‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك ده‌بینه‌وه‌ كه‌ ته‌ماعی له‌و‬ ‫ش���وێنه‌ هه‌بێت‪ ،‬هه‌ندێك كێشه‌ هه‌بو‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئوتێ���ل رامادا چاره‌س���ه‌ربوه‌‬ ‫كێش���ه‌ی ئه‌وتۆمان نه‌ماوه‌‪ ،‬له‌قۆناغی‬ ‫سه‌ره‌تاداین روبه‌ڕوی هه‌رشتێك ببینه‌وه‌‬ ‫باس���ی ده‌كه‌ین‪ ،‬له‌م واڵته‌ ره‌نگه‌ مافیا‬ ‫هه‌بێت ته‌ماعیان بۆ ئه‌و شوێنه‌ هه‌بێت‌و‬ ‫كاربكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ ئیزعاج بكه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌س نه‌یتوانیوه‌ بێته‌ پێشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ ئه‌و نیازانه‌ ده‌بینین‬ ‫ب���ۆ ده‌ستبه‌س���ه‌رداگرتنی كارگ���ه‌ی‬

‫‪ 9‬ملیار دینار‬ ‫له‌بودجه‌ی پایته‌خی‬ ‫رۆشنبیری ماوه‌ته‌وه‌و‬ ‫به‌شێكی‌خه‌رجكراوه‌‬ ‫بۆ كاروبار‪ ،‬باقیه‌كه‌ی‬ ‫هه‌موی بۆ ئه‌م‬ ‫پڕۆژه‌یه‌یەو بۆ سه‌رای‬ ‫سلێمانی خه‌رج‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫باسێكی تایبه‌ته‌‬ ‫له‌وێش رێگریمان‬ ‫لێده‌كرێت‬

‫کارگەی جگەرەی سلێمانی‬

‫شیروان خان‪ :‬پێشنیار‌كراو‌ه كارگه‌ی‬ ‫جگه‌ره‌ی سلێمانی بفرۆشرێت به‌كه‌رتی‬ ‫تایبه‌ت‌و ئێمەش دژایەتی دەکەین‬ ‫رێكخراوی كلتورو گەشەپێدان نیگه‌رانه‌‬ ‫به‌رامبه‌ر كاره‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫رۆشبیریی سلێمانی باسی ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫"وەزارەتی رۆشنبیریی دەبێت‬ ‫دەستبەرداری ئەو عەقڵییەتە بێت کە‬ ‫ئەو کولتور دروستدەکات‌و کۆمەڵگاش‌و‬ ‫وەرگرە‪ ،‬بەڵکو بەرهەمهێنانی کولتوور‬ ‫دەبێت بدرێتەوە دەست خاوەنەکانی‬ ‫خۆی لەناو کۆمەڵگای مەدەنی‪".‬‬ ‫شیروان خان ئه‌ندامی "رێكخراوی كلتورو‬ ‫گه‌شه‌پێدان"ەو بەپرس���ی پڕۆگرامه‌كانی‬ ‫پ���ڕۆژەی کولتوریی كارگ���ه‌ی جگه‌رەی‬ ‫سلێمانییەو ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات ماوه‌ی‪٤‬‬ ‫س���اڵه‌ به‌ به‌رده‌وامی‌و خۆبەخش���انە كار‬ ‫له‌س���ه‌ر پ���ڕۆژه‌ی كارگ���ه‌ی جگه‌رەکە‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و نەیانهێش���توە ئ���ەم ش���وێنە‬ ‫گرنگەی ش���ار بکرێت بەمۆڵی بازرگانیی‪.‬‬ ‫بۆئەم مەبەس���تەش چه‌ندین تیمی بیانی‬ ‫پڕۆفیش���ناڵیان ل���ه‌دەرەوه‌ی واڵتەوە بۆ‬ ‫هێن���اوه‌ کە تاوەکو ئەمڕۆ خۆبەخش���انە‬ ‫راوێژی���ان پێک���ردون‌و نه‌خش���ه‌پالنێکی‬ ‫کولتوری���ی گش���تگیرو مۆدێرنی���ان ب���ۆ‬ ‫پڕۆژەکە داڕش���توه‌ته‌وه‪ ،‬ک���ە پێکهاتوە‬ ‫لەچەندین هۆڵی مۆدێرنی ش���انۆگەریی‌و‬ ‫موزی���ک‌و کۆنس���ێرت‌و مۆزەخانەیەک���ی‬ ‫س���ەردەمییانەو پڕۆژەیەک���ی گ���ەورەی‬ ‫ژینگەیی‌و تەرخانکردنی شوێنی چاالکیی‬ ‫بۆ گروپی گەنجان‌و مندااڵن‌و کۆبوونەوەی‬ ‫دایکان‌و باوکان‌و س���ینەماو بازاڕی ژنان‌و‬ ‫کافتریاو چەندین پڕۆژەی س���تراتیژیی تر‬ ‫کە ئ���ەوان لەئەزمونە س���ەرکەوتوەکانی‬ ‫واڵتانی ئەوروپاوە سودیان لێ وەرگرتوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو دەڵێ���ت‪" :‬ئێمە هەم���و ئەمانەمان‬ ‫ک���ردوە بەماس���تەرپالنێکی کولتوریی بۆ‬ ‫کارگەی جگەرەکە‪ ،‬بۆئەوەی قەناعەت بە‬ ‫بەرپرس���ان بکەن کە ئەم شوێنە مێژوییە‬ ‫دەبێ���ت بپارێزرێ���ت‌و نەکرێ���ت بەمۆڵی‬ ‫بازرگانیی‪ ،‬بەڵک���و بکرێت بەپرۆژەیەکی‬ ‫کلتووری سەربەخۆ بۆ شاری سلێمانیی‪.‬‬ ‫لەم هەنگاوەش���ماندا بەکۆمەکی چەندین‬ ‫کەس���ایەتیی‪ ،‬س���ەرکەوتو بووی���ن ک���ە‬ ‫موڵکدارێتی لە وەزارەتی پیشەسازییەوە‬ ‫بگوازینەوە بۆ وەزارەتی ڕۆش���نبیریی‪".‬‬ ‫لەدرێژەی قس���ەکانیدا وتی "گه‌وره‌ترین‬ ‫كێشه‌ی ئێمه‌ لەئێستادا له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆش���نبیری‌و دەزگاکانی ت���ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئێم���ە دەیان جار ئەو ماس���تەرپالنەمان‬ ‫کۆپیکردوەو خس���تومانەتە بەردەستیان‪،‬‬ ‫کەچی ئ���ەوان لەهەمو ش���وێنێک دەڵێن‬

‫كێشه‌ی ئێمه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌زاره‌تی رۆشنبیر ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ دەیانجار‬ ‫ماستەرپالنمان خستوەتە‬ ‫بەردەستیان کەچی ئەوان‬ ‫دەڵێن رێکخراوەکەی ئێوە‬ ‫پڕۆژەی نییە!‬ ‫رێکخراوەک���ەی ئێ���وە پ���ڕۆژەی نییە!"‬ ‫پاشان گوتی "فاکت ئەوەیە کە لەئێستادا‬ ‫پاش ماندوبونی چەند س���اڵەمان تەنها‪٨‬‬ ‫ملیار دین���ار تەرخانکراوە ب���ۆ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫لەکاتێکدا کە زۆر ل���ەوە زیاتری ده‌وێت‪.‬‬ ‫بۆیە الیەن���ە پەیوەندی���دارەکان دەبێت‬ ‫لەوەبگەن کە ئێمە خۆمان بە بەرسیاری‬ ‫ئەم پڕۆژەی���ە دەزانین‌و دەمانەوێت هەمو‬ ‫کارەکان ش���ەفافانە بکرێ���ن‌و نامانەوێت‬ ‫بەپەلەپڕوزکێ‌و بەدەر لەپالنەکەی خۆمان‬ ‫ئەم بڕە پارەیە سەرفبکرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئەزمونی چەندین س���اڵەی‬ ‫سیاس���ەتی کولت���وری لەواڵت���ی ئێمەدا‬ ‫ئەوەم���ان پێدەڵێ���ت ک���ە وه‌زاره‌ت���ی‬ ‫ڕۆش���نبیری‌و بەشە بەرپرسەکانی ناتوانن‬ ‫شوێنێکی وەک ته‌الری هونه‌ر به‌ڕێوه‌به‌رن‬ ‫چجای دەگات���ە بەڕێوەبردنی پڕۆژەیەکی‬ ‫س���تراتیژیی وەک���و کارگ���ەی جگەرەکە‬ ‫کە ئێمە‪ ٤‬س���اڵە بەه���اوکاری خەڵکانی‬ ‫پرۆفیش���ناڵی ک���ورد‌و بیانی���ی پالنمان‬ ‫بۆداڕش���توە‪ .‬ئ���ەوەی ئێم���ە بەرگری���ی‬ ‫لێدەکەین پرنسیپێکی زۆر سادەیە‪ :‬ئێمە‬ ‫تاوەک���و ئەمڕۆ بەرگریمان ل���ەوە کردوە‬ ‫ئەم شوێنە نەکرێت بەپڕۆژەی بازرگانی‌و‬ ‫لەوەشدا س���ەرکەوتوبوین‪ ،‬لەداهاتوشدا‬ ‫نابێ���ت کارگ���ەی جگەرەک���ە بکرێ���ت‬ ‫بەشوێنێک بۆ کەلتوری نماییشگەرییانەی‬ ‫پڕۆژەی بێ���ڕوح‪ ،‬بەڵک���و دەبێت بدرێتە‬ ‫دەس���ت خاوەن���ە رەس���ەنەکانی خۆی‬

‫کە هونەمەندانی تەش���کیلی‌و ش���انۆیی‌و‬ ‫موزیک‌و رۆش���نبیران‌و گەنج���ان‌و ژنان‌و‬ ‫گروپەکانی کۆمەڵگای مەدەنیی‌و میدیای‬ ‫ئازادە لەشارەکە تاوەکو تیادا کۆببنەوەو‬ ‫داهێنەرانە کارەکانی خۆیان بکەن‪".‬‬ ‫ش���یروان خان له‌ب���اره‌ی ره‌خنه‌كانی‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری رۆش���نبیری س���لێمانیه‌وه‌‬ ‫كه‌ ئ���ه‌م گروپه‌ نایه‌ن ب���ه‌ده‌م كاره‌كانی‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌وه‌‌ جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‬ ‫"ئ���ەو رەخنان���ە بێبناغ���ەن‌و فاکتەکان‬ ‫ش���تێکی ترمان پێدەڵێن‪ ،‬بۆنمونە بڕیار‬ ‫وابو پرۆەژی یەکەممان کە دروستکردنی‬ ‫گەلەرییەکە ب���ە‪ ٢٨‬رۆژ ت���ەواو بکرێت‪،‬‬ ‫کەچی س���ێ مانگی بەس���ەرداتێپەڕیوەو‬ ‫تەواو نەبوە‪".‬‬ ‫به‌وته‌ی شیروان خان ماوەی چوار ساڵه‌‬ ‫رێکخراوەکەیان پارێزگاریی لەم شوێنەوارە‬ ‫ک���ردوەو به‌رگ���ری ل���ه‌وه‌ده‌كات كه‌ ئه‌م‬ ‫شوێنه‌ نەدرێت بەکەرتی تایبەت‪ ،‬پالنیان‬ ‫هەیە کارگەی جگەرە بکرێت بەسەنتەرێک‬ ‫ب���ۆ بەرهەمهێنان���ی کولت���ور لەش���اری‬ ‫سلێمانی‪ .‬ترسی خۆی نەشاردەوە لەوەی‬ ‫کە ئەم ش���وێنە تاوەکو ئێستاش چاوی‬ ‫هەربەس���ەرەوەیەو گوتی "ئەوە ئێمە نین‬ ‫کە مەترسی فرۆشتنی کارگەی جگەرەکەو‬ ‫کردنی بەکەرتی تایبەت دروس���تدەکەین‪،‬‬ ‫چونک���ە ئێم���ە وەک���و رێکخ���راو مافی‬ ‫فرۆش���تنیمان نییە‪ ،‬بەڵک���و ئەوە دەزگا‬ ‫حکومییەکان���ە کە بیر ل���ەوە دەکەنەوە‪.‬‬ ‫پێش دومانگ پالنی ئەوە هەبو ئه‌و شوێنه‌‬ ‫به‌كه‌رتی تایبه‌ت بفرۆش���رێت"‪ .‬له‌باره‌ی‬ ‫هه‌ڵوێستی رێكخراوەکەیان شیروان خان‬ ‫باس���ی ئه‌وه‌ده‌كات هیچ کەس‌و الیەنێک‬ ‫ناتوانێت بەبێ ئه‌وان‌ تاکالیەنانە پڕۆژه‌کە‌‬ ‫ئه‌نجامب���دات‪ ،‬چونكه‌ ئ���ەوان به‌فه‌رمی‬ ‫ده‌ستنیش���انكراون بۆ سه‌رپه‌رشتیكردنی‬ ‫كاره‌كانی پڕۆژه‌ك���ه‪ ‌،‬وتی "ئێمه‌ خاوەنی‬ ‫یەکەمی بیرۆکەی پاراس���تنی شوێنەواری‬ ‫کارگەی جگەرەکەین‪ .‬بەبۆنەی بیرۆکەکەی‬ ‫ئێمەش���ەوە وەزارەت���ی پیشەس���ازیی‬ ‫رازیبو بەگواس���تنەوەی موڵکدارێتیەکەی‬ ‫کارگ���ەی جگەرە ب���ۆ س���ەر وەزارەتی‬ ‫رۆش���نبیریی‪ .‬ئێمە رێککەوتنمان لەگەڵ‬ ‫وەزارەتدا هه‌یه‌و پڕۆژەکەمان پش���تیوانی‬ ‫گەورەی لەناو هونەرمەندان‌و رۆشنبیران‌و‬ ‫کۆمەڵگای مەدەنی ‌یو‌ ئەو سیاسەتمەدارو‬ ‫کەسایەتییانەی ش���اردا هەیە کە خەمی‬ ‫کردن���ی س���لێمانییانە بەپایتەخت���ی‬ ‫راستەقینەی رۆشنبیریی‪ .‬به‌بێ ئێمه‌ ئەو‬ ‫پڕۆژەیە سەرکەوتو نابێت"‪.‬‬

‫لەنێوان بەڕێوەبەرایەتی رێكخراوی‬ ‫كلتورو گەشەپێدان‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫رۆشبیری س���لێمانیدا‪،‬؛کەمپینێک‬ ‫بەن���اوی "كارگ���ه‌ی جگ���ه‌رەی‬ ‫س���لێمانی بكرێت���ه‌ كتێبخان���ه‌ی‬ ‫نیش���تمانی" رێکخراوە‪ ،‬کە خۆیان‬ ‫بەڕای سێهه‌م ناودەبەن‌و پێیانوای ‌ە‬ ‫ده‌بێت ئ���ه‌م پڕۆژه‌یه‌ موڵكی هیچ‬ ‫كه‌س‌و الی ‌هن‌و رێكخراوێك نه‌بێت‪،‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌و مه‌به‌س���ته‌ش‪ 360‬واژۆ‬ ‫كۆكراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫عه‌ب���دواڵ ئه‌حم���ه‌د‪ ،‬ڕێكخه‌ری‬ ‫كه‌مپین���ی كارگ���ه‌ی جگ���ه‌رەی‬ ‫س���لێمانی بكرێت���ه‌ كتێبخان���ه‌ی‬ ‫نیشتمانی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەکات کە‬ ‫مه‌به‌س���تی كه‌مپینه‌كه‌یان ئه‌وه‌یە‬ ‫پێویس���ته‌ ئه‌م كتێبخانه‌یه‌ موڵكی‬ ‫ك���ه‌س‌و گروپ‌و رێكخ���راو نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئەو وتی "پێویس���ته‌ ئه‌م پڕۆژه‌ی ‌ه‬ ‫الی وه‌زاره‌تی رۆش���نبیری‌و له‌ژێر‬ ‫چاودێ���ری وردی رێكخراوه‌كان���دا‬ ‫بێت‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌گه‌ر ‪ 100‬مه‌تریش‬ ‫ل���ه‌و زه‌وی ‌ه جیابكرێت���ه‌وه‌ به‌ناوی‬ ‫جۆراوج���ۆره‌و‌ه پاره‌یه‌كی خه‌یاڵی‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر ‪ 100‬مه‌تر له‌و‬ ‫زه‌ویه‌ جیابكرێته‌و‌ه‬ ‫به‌ناوی جۆراوجۆره‌و‌ه‬ ‫پاره‌یه‌كی خه‌یاڵی‬ ‫ده‌كات‬

‫کارمەندێکی کارگەی جگەرە‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫تۆماركردنی سكااڵ دژی رۆژنامه‌نوسان په‌ره‌ده‌ستێنێت‬

‫‪7‬‬

‫"لەماوەی پێنج مانگدا له‌سلێمانی‪ 50‬بۆ ‪ 60‬سكااڵ دژی رۆژنامه‌نوسان تۆماركراوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫له‌سه‌ر مێزی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ سه‌ندیكای‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی سلێمانی چه‌ندین‬ ‫كه‌یسی لێیه‌‪ ،‬كه‌یسی ئه‌و‬ ‫رۆژنامه‌نوسانه‌ن له‌دادگاکانه‌وه‌‬ ‫سكااڵیان لەدژ تۆماركراوه‌ سه‌ندیكای‬ ‫لێ ئاگادار ده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كاروان ئه‌ن���وه‌ر س���ه‌رۆكی لق���ی‬ ‫س���لێمانی س���ه‌ندیكای رۆژنامه‌نوسان‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌یس���ه‌كه‌ی ئێن ئاڕت���ی وه‌كو نوێترین‬ ‫كه‌یس���ی رۆژنامه‌نوس���ی دادوه‌ره‌كانی‬ ‫بینیوه‌‪ ‌،‬دادگای گه‌رمیان بڕوای وایه‌ ئەو‬ ‫راپۆرته‌ی ئین ئاڕتی ته‌شهیری پێكردوه‌‬ ‫بۆی���ه‌ هه‌س���تاون به‌ئه‌نجامدان���ی ئه‌و‬ ‫ئیجرائاتان���ه‌ به‌رامبه‌ر ئێن ئاڕ تی‪ ،‬وتی‬ ‫"وه‌كو گرتن ئه‌و كاره‌ی دادگا یاس���اییه‌‬ ‫چونك���ه‌ دادگا كارێك ناكات یاس���ایی‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬پاش بینین���ی دادوه‌ره‌كان هه‌ر‬ ‫چ���وار پارێزه‌ره‌ك���ه‌ نه‌یانتوانیوه‌ بڵێن‬ ‫كه‌یسه‌كه‌ یاسایی نیه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی لقی س���لێمانی سه‌ندیكای‬ ‫رۆژنامه‌نوس���انی كوردس���تان ئامارێك‬ ‫له‌ب���اره‌ی ئ���ه‌و كه‌یس���انه‌ی له‌ماوه‌ی‬ ‫ئه‌مساڵدا دژی رۆژنامه‌نوسان تۆماركراوه‌‬ ‫ب���ۆ ئاوێنه‌ ئاش���كرای ده‌كات كه‌ ته‌نها‬ ‫له‌س���لێمانی خۆی له‌‪ 50‬بۆ ‪60‬س���كااڵی‬ ‫یاس���ایی ده‌دات‪ ،‬ئ���ه‌و‌ ده‌ڵێ���ت "ئه‌م‬ ‫دۆخه‌ باشتره‌ له‌وه‌ی كه‌ رۆژنامه‌نوسان‬ ‫بكوژرێن‪ ،‬ده‌بێ���ت هه‌مومان له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫یاساداملمان له‌مو باریكتربێت"‪.‬‬ ‫ئه‌م دۆخه‌ بۆ رۆژنامه‌نوسان هاتوه‌ته‌‬ ‫پێ���ش‪ ‌،‬هاوكات���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ ئامارێك���ی‬ ‫س���ه‌نته‌ری میترۆ بۆ داكۆك���ی له‌مافی‬ ‫ڕۆژنامه‌نوس���ان ك���ه خراپ���ی دۆخ���ی‬ ‫ڕۆژنامه‌نوس���ان ده‌رده‌خ���ات و‌ ئ���ه‌وه‌‬

‫ئاشكراده‌كات " ته‌نها له‌ماوه‌ی ‪ 4‬مانگی‬ ‫سه‌ره‌تای ئه‌مساڵدا ‪ 71‬ڕۆژ پێشێلكاری‬ ‫جۆراوجۆریان به‌رامبه‌ركراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌مس���اڵ ده‌یان سكااڵی یاسایی دژی‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان تۆماركراوه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ان نیگه‌ران���ن له‌مامه‌ڵه‌ی‬ ‫دادگاو ده‌زگاكان���ی پۆلیس���ی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌پێی وته‌ی س���ه‌ندیكای‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی كوردستانیش "سه‌رمێزی‬ ‫به‌رپرسانی س���ه‌ندیكا پڕیه‌تی له‌سكااڵ‬ ‫دژی رۆژنامه‌نوسان"‪.‬‬ ‫حاكم شێخ له‌تیف دادوه‌رێكی دیاری‬ ‫هه‌رێمی كوردستانه‌ هاوكات شاره‌زایه‌كی‬ ‫حاكم شێخ له‌تیف توندیی یاسا به‌پێی‬ ‫باشی بواری ده‌ستورو یاسایه‌‪ ،‬له‌باره‌ی هه‌یه‌ مۆدێرن بیرده‌كاته‌وه‌ وتی "ده‌بێت‬ ‫مامه‌ڵه‌ی سیس���تمی دادوه‌ری‌و هه‌رێمی مامه‌ڵ���ه‌ی رۆژنامه‌نوس���ێك جیاوازبێت دادوه‌ره‌كان ده‌پێوێت بڕوای وایه‌ داوه‌ره‌كه‌‬ ‫كوردس���تان باسی ئه‌وه‌ده‌كات مامه‌ڵه‌ی له‌گ���ه‌ڵ تاوانبارێك كه‌ به‌مه‌به‌س���تێكی رۆڵده‌بینێت له‌جێبه‌جێكردنی یاسا له‌سه‌ر‬ ‫دادوه‌ران له‌گ���ه‌ڵ رۆژنامه‌نوس���ان دیاریك���راو ت���اوان ده‌كات‪ ،‬چونك���ه‌ كه‌یس��� ‌ه رۆژنامه‌نوس���یه‌كان‪ ،‬به‌شێك‬ ‫به‌پێی تێگه‌یش���تنی دادوه‌رانه‌ له‌ماف‌و رۆژنامه‌نوس خزمه‌تگوزاری پێش���كه‌ش له‌دادوه‌ره‌كان بڕوای���ان وایه‌ راگه‌یاندن‬ ‫ئازادییه‌كان���ی رۆژنامه‌نوس���ان‌و ئازادی ده‌كات ئه‌گه‌ری هه‌ی���ه‌ جارێك له‌جاران رۆڵی گرنگ ده‌بینێت له‌پش���گیریكردنی‬ ‫سیستمی دادوه‌ری‪ ،‬وتی "هه‌ڵه‌تێگه‌شتن‌‬ ‫راده‌ربڕین‪ ،‬هه‌یه‌ كالسیك بیرده‌كاته‌وه‌و هه‌ڵه‌ش بكات"‪.‬‬

‫ده‌بێت مامه‌ڵه‌ی رۆژنامه‌نوسێك جیاوازبێت‬ ‫له‌گه‌ڵ تاوانبارێك كه‌ به‌مه‌به‌ستێكی دیاریكراو‬ ‫تاوان ده‌كات‪ ،‬چونكه‌ رۆژنامه‌نوس خزمه‌تگوزاری‬ ‫پێشكه‌ش ده‌كات‬

‫له‌نێوان‌رۆژنامه‌نوسان‌و دادوه‌ران هه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ یاس���ای ئس���وڵی دادگاكان‬ ‫رێگه‌ی به‌ڕۆژنامه‌نوس داوه‌ راگه‌یاندكار‬ ‫بێته‌ ن���او دادگاوه‌ به‌كامێراكه‌ش���یه‌وه‌‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ رێگ���ه‌ی پێن���ه‌دراوه‌‬ ‫له‌دادگاكان���ی هه‌رێ���م‪ ،‬له‌به‌رامب���ه‌ردا‬ ‫ده‌زگا میدیاییه‌كانی���ش كه‌مته‌رخه‌مبون‬ ‫له‌پێگه‌یاندنی رۆژنامه‌نوسی یاسایی بۆ‬ ‫ناو دادگاكان"‪.‬‬ ‫ئەمە لەکاتێکدایە ک���ە چەند رۆژێکە‬ ‫پەیامنێ���ری کەناڵ���ی ئێ���ن ئ���ار ت���ی‬ ‫لەگەرمی���ان‌و بەڕێوەب���ەری کەناڵەک���ە‬ ‫لەسەر باڵوکردنەوەی راپۆرتێک روبەڕوی‬ ‫زیندانیکردن بونەتەوە‪.‬‬ ‫ئ���اوات عه‌لی‪ ،‬به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری كه‌ناڵی‬ ‫ئێ���ن ئاڕت���ی له‌س���ه‌ر راپۆرتێك���ی‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی دو س���كااڵ له‌س���ه‌ر خۆی‌و‬ ‫په‌یامنێره‌ك���ه‌ی تۆماركراو دوای رۆژێك‬ ‫زیندان���ی به‌كه‌فاله‌ت���ی دادگا فه‌رمانی‬ ‫ئازادكردن���ی بۆ ده‌ركرد‪ ،‬ئه‌و به‌ئاوێنه‌ی‬

‫راگه‌یان���د "به‌كه‌فاله‌تی ش���ه‌ش ملیۆن‬ ‫دینار ئازادكراوم‪ ،‬سكااڵیه‌كیان به‌یاسای‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ی مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵكردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی دیكه‌ش���یان به‌یاس���ای سزادانی‬ ‫عێراقی"‪.‬‬ ‫س����كااڵكه‌ی ئاوات له‌سه‌ر ڕاپۆرتێكی‬ ‫ته‌له‌فزیۆن����ی ب����و له‌س����ه‌ر هاواڵتیه‌ك‬ ‫ش����یرو دایبی دزیبو‪ ،‬په‌یامنێری كفری‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ ئارام به‌ختیار ئاماده‌یكردبو‪،‬‬ ‫به‌اڵم پێش ئ����اوات په‌یامنێره‌كه‌‌‪ 14‬رۆژ‬ ‫زیندانی كرا‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌پێی یاس����ای‬ ‫كاری ڕۆژنامه‌نوسی هیچ رۆژنامه‌نوسێك‬ ‫له‌س����ه‌ر كه‌یس����ی رۆژنامه‌وان����ی نابێت‬ ‫زیندانی بكرێت‪.‬‬ ‫ئ����ارام به‌ختی����ار ئه‌وه‌ی ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫گێڕایه‌وه‌ پێش ئه‌وه‌ی دادوه‌ر بیبینێت بۆ‬ ‫ماوه‌ی ‪ 2‬رۆژ ده‌ستبه‌سه‌ركراوه‌ پاشان‬ ‫له‌الیه‌ن دادوه‌ره‌وه‌ ماوه‌ی گرتنه‌كه‌ی بۆ‬ ‫م����اوه‌ی‪ 7‬رۆژ درێژكراوه‌‌ته‌وەو‌ دواتریش‬ ‫ماوه‌ك����ه‌ی ك����ردوه‌ ب����ه‌‪ 14‬رۆژ‪ ،‬ئارام‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی وت "دادوه‌ر بیانوی ئه‌وه‌بو‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری ئێن ئاڕت����ی بێته‌ به‌رده‌م‬ ‫دادگا"‪.‬‬ ‫په‌یامنێره‌ك����ه‌ی ئێ����ن ئاڕتی باس����ی‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كات له‌الیه‌ن پۆلیس����ی كفریه‌وه‌‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌ ده‌س����تگیركراوه‌و پاشان ئه‌و‬ ‫ماوه‌یەی له‌زیندانب����و له‌ڕوی ده‌رونیه‌وه‌‬ ‫ئازاری پێگه‌یش����توه‪ ‌،‬وتیشی "كه‌یسی‬ ‫گه‌وره‌تر ك����ه‌ تاوانكاری بوه‌ به‌كه‌فاله‌ت‬ ‫ئازادك����راوه‌ ب����ه‌اڵم م����ن دوای‪ 14‬رۆژ‬ ‫ئازادكرام"‪.‬‬ ‫نیگه‌رانیه‌كانی ئارام نیگه‌رانی زۆرینه‌ی‬ ‫ئه‌و رۆژنامه‌نوسانه‌یە كه‌ رو له‌دادگاكان‬ ‫ده‌ك���ه‌ن له‌بنكه‌كان���ی پۆلیس���ه‌وه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یه‌كی دروس���تیان له‌گه‌ڵ ناكرێت‬ ‫تادادگایكردنه‌كه‌ی���ان ك���ه‌ كاره‌كانیان‬ ‫له‌الی���ه‌ن دادوه‌ره‌كان���ه‌وه‌ تێگه‌ش���تنی‬ ‫ته‌واوی له‌سه‌ر نیه‌‪.‬‬

‫کوردو هەڵبژاردنی بەریتانیا‬ ‫ئا‪ :‬کاوە رەش‪ ،‬بەریتانیا‬ ‫بەشێوەیەکی ئاسایی هەڵبژاردنی‬ ‫گشتی لەشانشینی یەکگرتوی بەریتانیا‪،‬‬ ‫هەرپێنج ساڵ جارێک ئەنجام دەدرێت‪.‬‬ ‫دەنگدەران‪ ٦٥٠‬کاندید هەڵدەبژێرن‬ ‫بۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەو واڵتە‪.‬‬ ‫ئەگەرچی پارتی پارێزگارانی دەسەاڵتدار‬ ‫مافی بەڕێوەبردنی واڵتی تاساڵی ‪٢٠٢٠‬‬ ‫مسۆگەر بو‪ ،‬بەاڵم دوای راپرسییە‬ ‫مێژویەکەی ئەو واڵتە‪ ،‬بەبڕیاردانی‬ ‫هاواڵتیان بەدەرچون لەیەکێتی ئەوروپا‪،‬‬ ‫سەرۆک وەزیران تریزا مەی‪ ،‬بڕیاری‬ ‫هەڵبژاردنی پێشوەختی بۆ پارلەمان‬ ‫نارد‪ .‬لەمانگی نیساندا پارلەمان بەدەنگی‬ ‫دو لەسەر سێی ئەندامانی‪ ،‬رۆژی ‪٨‬ی‬ ‫حوزەیرانی دیاری کرد بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫گشتی ‪.٢٠١٧‬‬ ‫پارتی پارێزگاران‪ ،‬لەساڵی‪ ،٢٠١٠‬توانی‬ ‫حوکمەت����ی هاوپەیمان����ی لەگ����ەڵ لیبراڵ‬ ‫دیموکراتەکان پێکبهێنێت‪ .‬لەس����اڵی‪٢٠١٥‬‬ ‫پ����اش مس����ۆگەر کردن����ی زۆرین����ەی‬ ‫کورسیەکانی پارلەمان‪ ،‬بەتەنها دەسەاڵتی‬ ‫گرتەدەس����ت‪ .‬ه����ەردو پارتی س����ەرەکی‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬پارتی کارو پارتی پارێزگاران‪،‬‬ ‫لەکێبڕکێ����ی تون����ددان بۆ گرتنەدەس����تی‬ ‫دەسەاڵتی پێنج ساڵی داهاتو‪.‬‬ ‫پارتی پارێزگاران‬

‫جێرمی کۆربین‬ ‫وەزیرانیش رۆڵی خۆی گێڕاوە‪.‬‬ ‫لەدوای مارگرێ����ت تاچەرەوە‪ ،‬دوەم ژنە‬ ‫سەرۆک وەزیرانە لەمێژوی بەریتانیادا‪.‬‬ ‫تریزا مەی‪ ،‬یەکەم کەسە زۆرترین ماوە‬ ‫وەزی����ری ناوخۆ بوە‪ ،‬لەسەردەس����تی ئەو‬ ‫چەندین بڕیارو رێوش����وێنی توند گراونەتە‬ ‫ب����ەر ب����ۆ کەمکردنەوەی لێش����اوی زۆری‬ ‫کۆچبەری نایاسایی بۆ ئەو واڵتە‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫س����ەخت کردنی رێکارەکانی پێدانی فیزا‪،‬‬ ‫بەهاواڵتیانی دەرەوەی یەکێتی ئەورپا‪.‬‬ ‫هەنگاوی گرینگ‌و س����ەختی داهاتوشی‬ ‫ئەگەر بێت‌و بتوانێت زۆرینەی کورسیەکان‬ ‫مس����ۆگەر ب����کات‪ ،‬هێنان����ە دەرەوەی‬ ‫بەریتانیایە لەیەکییەتی ئەورپا‪ ،‬بەکەمترین‬ ‫زیان‌و زۆرترین قازانج‌و دەستکەوتەوە‪.‬‬ ‫دروش����می س����ەرەکی پارتی پارێزگاران‬ ‫بۆ هەڵبژاردن����ی‪٨‬ی حوزەی����ران‪ ،‬بریتیە‬ ‫لەبەریتانیایەکی بەهیزتر‪.‬‬ ‫پارتی کار‬

‫تریزا م����اری مەی‪ ،‬س����ەرۆک وەزیران‪،‬‬ ‫کەلەدایکب����وی س����اڵی‪١٩٥٦‬و لەناوچەی‬ ‫ئۆکسفۆرش����ێر گ����ەورە ب����وە‪ ،‬ه����ەر‬ ‫لەس����اڵی‪١٩٧٧‬وە چەندین پلەو پۆس����تی‬ ‫جی����اوازی هەب����وە‪ .‬لەبانک����ی ناوەن����دی‬ ‫ئینگلت����ەرا کاری کردوە تادەگاتە وەزیری‬ ‫ناوخۆی بەریتانیا‪ ،‬پاشان بون بەسەرۆکی‬ ‫پارتی پارێزگاران‪ ،‬هەروەها وەک سەرۆک‬

‫ملمالنێ����ی پارتی کاریش بەدروش����می‬ ‫ب����ۆ بەریتانیایەک����ی دادپەروارانەت����ر‪،‬‬

‫بەس����ەرۆکایەتی جێرمی بێرنارد کۆربین‪،‬‬ ‫کە رکابەری سەرەکی دەسەاڵتە‪ ،‬کۆربین‬ ‫لەوکاتەوەی سەرۆکی پارتی کارە لەیەکەم‬ ‫روبەڕوبون����ەوەی لەگ����ەڵ پارێزگارەکاندا‪،‬‬ ‫لەکامپەین����ی راپرس����ی‪٢٠١٦‬دا نەیتوانی‬ ‫س����ەرکەوتن بەدەس����ت بهێنێت‪ .‬جێرمی‬ ‫کۆربین لەساڵی‪ ١٩٤٩‬لەدایک بوە‪ .‬لەساڵی‬ ‫‪١٩٨٣‬وە‪ ،‬وەک ئەن����دام پارلەم����ان لەناو‬ ‫پارلەماندا بە بەردەوامی بونی هەبوە‪ .‬ئەو‬ ‫زیاتر وەک کەس����ێکی چاالکوان لەڕابردودا‬ ‫دەرکەوتوە‪ .‬کۆربین بەچاالکوانێکی ئەنتی‬ ‫جەنگ‌و چەکی ناوەکی ناسراوە‪ ،‬الیەنگری‬ ‫یاس����ای ناجەنگی دەرەکی بوە لەدەرەوی‬ ‫بەریتانی����ا‪ .‬هەروەه����ا تائەوکاتەی وەک‬ ‫سەرۆکی پارتی کار هەڵبژێردرا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫گروپی سۆش����یال دیموکرات بو‪ ،‬کە دژی‬ ‫هەڵمەتی جەنگی دەوەستانەوە‪.‬‬ ‫پرسی کورد‬ ‫سەرۆکی پارتی کار‪ ،‬خۆی بەدۆستێکی‬ ‫نزیک لەک����ورد نیش����ان دەدات‪ .‬تەنانەت‬ ‫بەشداری چەندین کۆڕو کۆبونەوەو ئاهەنگی‬ ‫نەورۆزی کوردانی ک����ردوە لەبەریتانیادا‪،‬‬ ‫جگە لەپێشکەش����کردنی وتاری پشتگیری‬ ‫لەکەیسی کوردو بەرزنرخاندنی قارەمانیەتی‬ ‫بۆ بەدەستهێنانی مافەکانی‪ .‬بەپێی قسەو‬ ‫لێدوانەکانی بێ����ت‪ ،‬جێرمی کۆربین لەنێو‬ ‫سەرکردە بەریتانیەکاندا زۆرترین ئاگایی‌و‬ ‫شارەزایی لەمەڕ پرسی کورد هەیە‪.‬‬

‫تریزا مەی‬ ‫لەدیدارێک����ی لەگ����ەڵ کۆمەڵێ����ک‬ ‫راگەیان����دکاردا‪ ،‬لەوەاڵم����ی پرس����یاری‬ ‫رۆژنامەوانێکدا دربارەی پرس����ی ئاش����تی‬ ‫لەکوردس����تان‪ ،‬رۆژنامەوانێک دەپرس����ێ‪،‬‬ ‫جێرمی تۆ دۆس����تێکی مەزنی کوردەکانی‬ ‫ئەوانی����ش بۆ تۆ مەزنن‪ ،‬ئایا سیاس����ەتی‬ ‫حکومەت����ی پارت����ی کار چی����ە دەربارەی‬ ‫پرسی جینۆسایدی کورد‪ ،‬کە لەتورکیاو‬ ‫س����وریا‪ ،‬دژی����ان ئەنجام دەدرێ����ت؟ ئایا‬ ‫گوش����ار دەخەنە سەر تورکیاو سوریا‪ ،‬کە‬ ‫کوردەکان بەش����داری دانیش����تنی ئاشتی‬ ‫جنێ����ف بن؟ یاخ����ود پێداچونەوە دەکەن‬ ‫بەفرۆش����تنی چەک ب����ەو واڵتانەی مافی‬ ‫مرۆڤ پێشێل دەکەن لەنێویاندا تورکیا؟‬ ‫جێرمی کۆربین لەوەاڵمی ئەو رۆژنامەوانەدا‬ ‫گوتی؛ بۆ وەاڵمی پرسیارەکەت دەربارەی‬ ‫کوردستان‪ ،‬کوردەکان لەماوەی رابردودا‪،‬‬ ‫نکۆڵی لەبونی ناسنامەکەیان کراوە لەالیەن‬ ‫ئەو واڵتانەی بەس����ەریاندا دابەش����کروان‪،‬‬ ‫تائێستاش لەچەند بەشێک مافیان پێشێل‬ ‫دەکرێت‪ .‬جێرمی دەڵێ؛ من لەماوەی ژیانمدا‬ ‫سەردانی هەرچواربەش����ەکەی کوردستانم‬ ‫کردوە‪ ،‬ش����اهیدی ئەوەب����وم کە مامەڵەی‬ ‫زۆرتوندو خ����راپ لەگەڵ کوردەکان کراوە‪،‬‬ ‫ئەمەش پاڵنەربوە بۆ بەڕەنگاری‌و نائارامی‬ ‫لەناوچەکە‪ .‬سیاسەتی من ئەوەیە‪ ،‬کە زۆر‬ ‫لەنزیکەوە کار لەگ����ەڵ حوکمەتی تورکیا‬ ‫بکەم‪ ،‬بۆ ئەوەی مامەڵەی دروست لەگەڵ‬ ‫کوردەکان بکات‌و رێز لەمافی مرۆڤ‌و کەمە‬

‫نەتەوەکانی دیکەش بگرێت‪ .‬لەگەڵ ئەوەش‬ ‫ئەو چەکانەی بەکارهاتون بۆ توندوتیژی‌و‬ ‫سەرکوتکردنی خەڵکی سڤیل‪ ،‬جگەلەوەی‬ ‫پێش����ێلکردنی یاس����ا نێودەوڵەتییەکانە‪،‬‬ ‫پێویس����تە چەک بەو واڵتەنە نەفرۆشرێت‪.‬‬ ‫هەر گۆڕانکاریەک‌و کۆتاییهێنان بەکێشەی‬ ‫س����وریاو خۆرهەاڵت����ی ناوەڕاس����ت‪ ،‬بەبێ‬ ‫چارەس����ەرکردنی پرسی کورد‪ ،‬سەرکەوتو‬ ‫نابێ����ت‪ .‬چونک����ە س����ەرکوتکردن‌و توندو‬ ‫تیژی لەس����ەر کوردو کەم����ە نەتەوەکانی‬ ‫دیکە لەناوچەک����ەدا‪ ،‬لەکۆتاییدا ئەنجامی‬ ‫ترس����ناکتری دەبێ‪ ،‬وەک ئەوەی ئێس����تا‬ ‫دەیبینین‪.‬‬ ‫ئەگەر سەرنج‌و وتەکانی سەرۆکی پارتی‬ ‫کار‪ ،‬مای����ەی ئومێدبێت بۆ پرس����ی کورد‬ ‫لەڕۆژهەاڵت����ی ناوەڕاس����ت‪ ،‬لەبەرامبەردا‬ ‫دەب����ێ ه����ەوڵ‌و هاوکارییەکانی حوکمەتی‬ ‫پارێزگارانیش بەهەن����د وەربگرین لەچەند‬ ‫س����اڵی رابردودا‪ ،‬لەپای هاوکاری مرۆیی‌و‬ ‫سەربازی بۆ باشوری کوردستان‪ ،‬لەشەڕی‬ ‫دژ بەداعشدا‪.‬‬ ‫ئەگەرچ���ی بەڵێ���ن‌و دروش���مەکانی‬ ‫هەڵب���ژاردن گۆڕانی���ان بەس���ەردادێت‬ ‫پاش گرتنەدەس���تی دەسەاڵت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێش���تا بۆ کورد بەریتانیا ئومێدێکی‬ ‫گرینگە‪ .‬بەو پێیەی ئەوان لەڕابردودا‪،‬‬ ‫دەستیان لەنەخش���اندنی جوگرافیای‬ ‫ئەو ناوچانەدا هەبوە‪ ،‬کە کوردی تێدا‬ ‫پەرتەوازە کراوە‪.‬‬

‫جێرمی کۆربین لەنێو‬ ‫سەرکردە بەریتانیەکاندا‬ ‫زۆرترین ئاگایی‌و‬ ‫شارەزایی لەمەڕ پرسی‬ ‫کورد هەیە‬ ‫دەنگدەرو کاندیدەکان‬ ‫هەروەک چۆن دو کاندیدە کوردەکە‬ ‫بەسەر هەردو پارتی سەرەکیدا دابەش‬ ‫بون‪ ،‬دەنگدەرە کوردەکانی بەریتانیاش‪،‬‬ ‫هەموو ئەوان���ەی ماف���ی دەنگدانیان‬ ‫هەیە‪ ،‬زۆرینەی���ان دەنگ بەپارتی کار‬ ‫یاخود پارێزگاران دەدەن‪.‬‬ ‫بونی دو کاندیدی کورد‪ ،‬بۆ واڵتێکی‬ ‫دیموکراسی‌و پارلەمانی وەک بەریتانیا‪،‬‬ ‫ل���ەدو پارت���ی س���ەرەکی‌و جی���اواز‪،‬‬ ‫رەنگە تەکانێکی دیکە بداتە پرس���ی‬ ‫ک���ورد‪ .‬لەهەمو ئەوان���ەش گرینگتر‪،‬‬ ‫پەیڕەوکردنی سیستەمی دیموکراسی‌و‬ ‫رێزگرت���ن لەمافی هەمو تاکێکی هەرێم‬ ‫بێ جی���اوازی‪ ،‬دابینکردن���ی ژیانێکی‬ ‫ئاس���ودەو یەکس���ان‪ ،‬یەکبونی کورد‬ ‫لەناوخ���ۆ‪ ،‬دەک���رێ ببێت���ە جێگای‬ ‫س���ەرنج‌و دانپێدانان���ی واڵت���ە زلهێزو‬ ‫خاوەنبڕیارەکان���ی وەک بەریتانی���ا‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر ل���ەم خولەدا ئ���ەو دو کوردە‬ ‫بتوانن بچن���ە پارلەمان���ەوە‪ ،‬دەکرێ‬ ‫س���ەرنج‌و تێڕوانین���ی بەریتانییەکان‬ ‫زۆرترو قوڵتر بێتەوە بۆسەر وێنەکانی‬ ‫ناو کوردس���تانی گەورە‪ .‬ئەوان جگە‬ ‫ل���ەوەی دەبن���ە سیاس���ەتوانی نێ���و‬ ‫پارلەم���ان‌و حزبەکانیان‪ ،‬دو کەس���ی‬ ‫خ���اوەن س���ەرمایەو بازرگانی دیاری‬ ‫بەریتانیاشن‪ ،‬بۆیە لەڕوی ئابوریشەوە‬ ‫جێگای بایەخن‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫قازانج له‌نه‌وتی كوردستان‪ ،‬روسه‌كانی شاگه‌شك ‌ه كردوه‌‬

‫"ده‌توانین بۆ ماوه‌ی‪ 20‬ساڵ ده‌ستبه‌سه‌ر تۆڕی گواستنه‌وه‌ی نه‌وتی هه‌رێم بگرین"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫هه‌رێمی كوردستان رێكه‌وتنێكی ستراتیژی‬ ‫له‌بواری نه‌وت‌و غازی سروشتی له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌وره‌ كۆمپانیای روسی (روسنه‌فت)‬ ‫گرێدا‪ ،‬ئه‌وه‌ش نیگه‌رانی‌و دڵه‌ڕاوكێی‬ ‫له‌نێوان په‌رله‌مانتاران‌و سیاسیه‌كانی‬ ‫هه‌رێم دروستكردوه‌‪ ،‬به‌پێی وته‌ی‬ ‫روسه‌كانیش "نرخی گرێبه‌سته‌كان‌و‬ ‫ستراتیژی شوێنی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫ئه‌وانی دڵخۆشكردوه‌"‪.‬‬ ‫‌ناوه‌ڕۆك����ی گرێبه‌س����ته‌كه‌ی نێ����وان‬ ‫(كۆمپانی����ای روس����نه‌فت‌و حكومه‌ت����ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان) به‌نهێن����ی‌و ناڕونی‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬حكومه‌ت هیچ رونكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫نه‌داوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌گوێره‌ی ئه‌و زانیارییانه‌ی‬ ‫كۆمپانیای روس����نه‌فتی روسی‌و میدیاكانی‬ ‫روسیا باڵویانكرده‌وه‌ته‌وه‪ ‌،‬ئه‌م رێکكه‌وتنه‌‬ ‫س����ه‌ره‌تاكه‌ی بۆ كۆتایی مانگی ش����وباتی‬ ‫ئه‌مساڵ ده‌گه‌ڕێته‌وه‪ ‌،‬به‌اڵم شیرینییه‌كه‌ی‬ ‫له‌كۆڕبه‌ندی ئابوری س����ان پترس����بۆرگی‬ ‫روسی خورایه‌وەو‌ هه‌رله‌وێش واژۆ كرا‪.‬‬ ‫ناوه‌ڕۆك����ی رێكکه‌وتتنامه‌ك����ه‌ رێگ����ه‌‬ ‫به‌كۆمپانیای روسنه‌فت ده‌دات مانگانه‌ ‪700‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیل نه‌وت له‌س����ه‌ره‌تای‪2017‬وه‌‬ ‫له‌كێڵگه‌كان����ی هه‌رێ����م بگوازێت����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫پااڵوتگه‌یه‌ك����ی تایبه‌ت����ی روس����نه‌فت‬ ‫له‌ئه‌ڵمانیا‪ ،‬پاش����ان ئه‌م بڕه‌ زیاتر ده‌بێت‬ ‫بۆ ی����ه‌ك ملیۆن به‌رمی����ل له‌كۆتایی‪2017‬‬ ‫دا‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش روسنه‌فت له‌چه‌ند‬ ‫روەوه‌ هاوكاری هه‌رێمی كوردستان ده‌كات‬ ‫ئه‌ویش "ب����واری كنه‌و پكش����نینی نه‌وت‪،‬‬ ‫دروستكردنی هێڵێكی بۆری نه‌وت له‌نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و توركیا"‪.‬‬ ‫بێوار خونس����ی‪ ،‬راوێژگار له‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫ئاسایش����ی هه‌رێمی كوردس����تان له‌باره‌ی‬ ‫رێكکه‌وتنه‌ك����ه‌وه‌ جه‌خ����ت له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ئ����ه‌و رێكکه‌وتنه‌ كاریگه‌ری‬ ‫باش ده‌كاته‌ س����ه‌ر چاالكییه‌ نه‌وتیه‌كانی‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ئەو وتی "روسنه‌فت‬ ‫كاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ر به‌ستنه‌وه‌ی هێڵی‬ ‫ب����ۆری كێڵگه‌ نه‌وتیه‌كان له‌گ����ه‌ڵ یه‌كترو‬ ‫هاوكات راكێش����انی بۆری نه‌وتی هه‌رێم بۆ‬ ‫توركیا"‪.‬‬ ‫خونس����ی ئه‌وه‌ بۆ ئاوێنه‌ ئاشكرا ده‌كات‬ ‫تائێس����تا ش����وێنی كاركردنی روس����نه‌فت‬ ‫له‌هه‌رێم دیارینه‌ك����راوه‌‪ ،‬بڕیاره‌‪ 5‬كێڵگه‌ی‬ ‫نه‌وتیان بدرێتی بۆ كاركردن له‌كنه‌و پشكین‬ ‫تادۆزینه‌وه‌ی ن����ه‌وت‪ ،‬له‌هه‌ندێ كێڵگه‌ش‬ ‫كاری په‌ره‌پێدان����ی كێڵگ����ه‌كان ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌به‌سته‌ش له‌گه‌ڵ حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان له‌گفتۆگۆ به‌رده‌وام ده‌بن‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "تائێستا ناوی كێڵگه‌كان ده‌ستنیشان‬

‫"نه‌وتی كوردس����تان (‪ 650‬بۆ‪ )700‬هه‌زار‬ ‫به‌رمیله‌و به‌پاره‌ی باش����یش ده‌فرۆشرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌مێ����ك له‌داهاته‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و‬ ‫ئه‌وی ت����ری ده‌درێته‌وه‌ به‌قه‌رز كه‌س����یش‬ ‫نازانێت ئه‌و قه‌رزانه‌ چین؟ حكومه‌تیش بۆ‬ ‫موچه‌ پشت به‌داهاتی ناوخۆی ده‌به‌ستێت"‬ ‫وەک ناوبراو دەڵێت‪.‬‬

‫روسنه‌فت سه‌رنجی‬ ‫زۆری له‌سه‌ر بڕی‬ ‫یه‌ده‌گی نه‌وت‌و غازی‬ ‫سروشتی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‌و هاوكات‬ ‫هه‌رزانی نرخه‌كه‌ی‬ ‫هه‌یه‬ ‫نه‌كراون‌ كه‌ روسنه‌فت كاریان تێدا ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌اڵم دابه‌ش����ده‌كرێن به‌س����ه‌ر هه‌ر س����ێ‬ ‫پارێزگاكه‌ی هه‌رێمدا"‪.‬‬ ‫به‌رپرس����انی روس����نه‌فت له‌ب����اره‌ی‬ ‫رێكه‌وتنەكه‌وه‌ دڵخۆش����ی خۆیان ده‌ربڕیو‌ه‬ ‫كه‌ بۆ ماوه‌ی‪ 20‬س����اڵ ده‌بێت‌و پێكهاتوه‌‬ ‫له‌‪ 5‬گرێبه‌ست له‌بواره‌كانی (گواستنه‌وه‌و‬ ‫فرۆش����تن‌و پااڵوتن‌و دۆزین����ه‌وه‌ی نه‌وت‌و‬ ‫وه‌به‌رهێن����ان) له‌الی����ه‌ن هه‌ریه‌كه‌ له‌هێگۆر‬ ‫س����ێچین س����ه‌رۆكی روس����نه‌فت‌و ئاشتی‬ ‫هه‌ورامی‌ وە‌زیری س����امانە سروش����تیه‌كان‬ ‫واژۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫میخائیل لیونتیف‪ ،‬گوتەبێژی کۆمپانیای‬ ‫روس����نەفت له‌ب����اره‌ی رێكکه‌وتنه‌ك����ه‌وه‌‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه ‌ك����رد‌وه‌ ئه‌م رێكکه‌وتنه‌‬ ‫پێكهات����وه‌ ل����ه‌‪ 5‬رێكکه‌وت����ن ب����ه‌الی‬ ‫روس����نه‌فته‌وه‌ به‌رهه‌مهێنان‌و دروستكردنی‬ ‫هێڵ����ی بۆری گرنگه‪ ‌،‬ده‌ڵێ����ت "له‌ئه‌نجامی‬ ‫ئه‌م رێكکه‌وتن����ه‌وه‌ ده‌توانین بۆ ماوه‌ی‪20‬‬ ‫س����اڵ ده‌ستبه‌س����ه‌ر تۆڕی گواستنه‌وه‌ی‬ ‫نه‌وتی هه‌رێم بگرین"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش ده‌ڵێ����ت "ئ����ه‌م رێكکه‌وتن����ه‬ ‫ك����ه‌ هه‌م����و بواره‌كانی س����ه‌رمایه‌گوزاری‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌ له‌یه‌كێك له‌ستراتیژیترین ناوچه‌‬ ‫نه‌وتیه‌كانی جیهان‌‪ ،‬ك����ه‌ ڕوه‌و كرانه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌ڕوی كۆمپانی����ا ئه‌مریكی‌و جیهانییه‌كانی‬ ‫ت����ر ده‌ڕوات ده‌یانه‌وێ����ت ل����ه‌و ناوچه‌ی����ه‌‬ ‫ده‌ستیان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی زانیاریی����ه‌كان روس����نه‌فت‬

‫ه����اوكات ئارێ����ز عه‌ب����دواڵ س����ه‌رۆكی‬ ‫لیژن����ه‌ی وزه‌ له‌په‌رله‌مان����ی عێراق له‌كۆی‬ ‫ئه‌و گرێبه‌سته‌ی س����ان پترسبۆرگ ته‌نها‬ ‫ئه‌وه‌ی ده‌ستكه‌وتوه‌ كه‌ هه‌رێم‌و روسنه‌فت‬ ‫رێكکه‌وت����ون له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی له‌داهاتودا‬ ‫چه‌ند گرێبه‌س����تێکی نوێ له‌ئه‌نجامی ئه‌م‬ ‫گرێبه‌س����ته‌وه‌ بكه‌ن‪ ،‬وتی "ئه‌م گرێبه‌سته‌‬ ‫له‌ڕوی سیاس����ی‌و ئابورییه‌وه‌ پێویس����تی‬ ‫به‌وردکردنه‌وه‌ی زیاتر هه‌یه‌"‪.‬‬

‫سه‌رنجی زۆری له‌سه‌ر بڕی یه‌ده‌گی نه‌وت‌و‬ ‫غ����ازی سروش����تی هه‌رێمی كوردس����تان‌و‬ ‫ه����اوكات هه‌رزانی نرخه‌ك����ه‌ی هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئ����ه‌وه‌ش له‌ڕێكکه‌وتنامه‌ك����ه‌دا ره‌نگ����ی‬ ‫داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌گوێره‌ی مه‌زه‌نده‌ی وه‌زاره‌تی‬ ‫سامانه‌ سروشتیه‌كانی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫یه‌ده‌گ����ی نه‌وت����ی خ����اوی هه‌رێ����م‌ به‌‪45‬‬ ‫ملی����ار به‌رمیل مەزەن����دە ده‌كرێت‌و غازی‬ ‫سروش����تیش به‌‪ 4.66‬ملیار مه‌تر سێجا‪،‬‬ ‫به‌اڵم په‌رله‌مانتاران له‌و باوه‌ڕه‌دان ئاشتی‬ ‫هه‌ورامی روس����ه‌كانی وه‌كو ئه‌مریكیه‌كان‬ ‫هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندوه‌‪.‬‬ ‫عه‌لی حەمه‌س����اڵح‪ ،‬جێگری س����ه‌رۆكی‬ ‫لیژنه‌ی دارایی‌و ئه‌ندامی لیژنه‌ی س����امانه‌‬ ‫سروش����تیه‌كانی په‌رله‌مان����ی كوردس����تان‬ ‫ئاماژه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ده‌كات هیچ كۆمپانیایه‌كی‬ ‫ستانداردی جیهانی دانی به‌وه‌دا نه‌داوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و یه‌ده‌گی (نه‌وت‌و غ����ازه‌)ی وه‌زاره‌تی‬ ‫سامانه‌ سروشتیه‌كان داویه‌تی بەكۆمپانیا‬ ‫روس����یه‌كه‌ راس����ته‌‪ ،‬چونك����ه‌ ژم����اره‌كان‬ ‫ئاش����تی هه‌ورام����ی خۆی ده‌ستنیش����انی‬ ‫كردوه‪ ‌،‬ئه‌و وتی "روسنه‌فت به‌هه‌ڵه‌براوه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌كو چۆن ئیكسۆن مۆبیل به‌هه‌ڵه‌براو‬ ‫دوای خه‌رجكردن����ی نزیك����ه‌ی‪ 400‬ملیۆن‬ ‫دۆالر له‌كێڵگ����ه‌ی عه‌رب����ه‌ت‌و قه‌ره‌هه‌نجیر‬ ‫كشایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌ندام����ه‌ی لیژن����ه‌ی س����امانه‌‬ ‫سروش����تیه‌كانی په‌رله‌مان����ی كوردس����تان‬ ‫جه‌خت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ش ده‌كات����ه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫گرێبه‌سته‌ زۆر ناڕونه‌ به‌و پێیه‌ی به‌شێكی‬

‫هه‌رێم ‌ی كوردستان ركه‌به‌ری‌ نوێی‌ نه‌وتی‌ ئێران‬

‫ه����اوكات پێگه‌ی بلۆمبێرگ����ی ئه‌مریكی‬ ‫كه‌ به‌هێزتری����ن كۆمپانیاو پێگه‌ی زانیاری‬ ‫ئه‌مریكیه‌ س����ه‌باره‌ت به‌بازاڕه‌ داراییه‌كان‬ ‫ش����یكردنه‌وه‌یه‌كی سیاسی ئابوری بۆ ئه‌م‬ ‫واژوکردنی رێکەوتنی نەوتی نێوان هەرێم‌و روسنەفت‬ ‫جموجواڵنه‌ی روسیا كرده‌وه‌ له‌ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫ناوه‌ڕاست‌و باشوری ئه‌فریقیا‪ ‌،‬پشتبه‌ستن‬ ‫گرێبه‌س����ته‌كه‌ تایبه‌ته‌ به‌غازی سروشتی‪ ،‬كه‌سانه‌ی به‌شدار‌ه له‌پێكهێنانی رێكکه‌وتنەك ‌ه به‌ئام����ارو ش����یكردنه‌وه‌كانی ئ����ه‌وه‌ی‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌رێمی كوردس����تان سێ كێڵگه‌ی له‌له‌نده‌نه‌وه‌ تاس����ان پترسبۆرگی روسیا‪ ،‬خستوه‌ته‌ڕو پۆتین له‌ڕێگه‌ی روسنه‌فته‌وه‌‬ ‫غ����ازی سروش����تی هه‌یه‌ له‌وان����ه‌ (میران‌و ئ����ه‌و وت����ی " پەرلەمانتاران����ی یەکێتیش كه‌ ئێستا كۆمپانیایه‌كی گه‌وره‌ی روسیایه‌‬ ‫كۆڕمۆرو چه‌مچه‌ڵ) میران به‌ده‌ست گنه‌ڵ وەک پەرلەمانتاران����ی ت����ری کوردس����تان كار له‌س����ه‌ر هاتن����ه‌وه‌ی ب����ۆ رۆژهه‌اڵتی‬ ‫ئینێرجی توركیه‌وه‌یه‌و دو كێڵگه‌ی تریش هیچ ئاگاییەکیان لەگرێبەس����تەکانی نەوت ناوه‌ڕاس����ت ده‌كات یه‌كه‌م رێکكه‌وتنیشی‬ ‫به‌ده‌ست كۆمپانیای داناغازی ئیماراتیه‌وه‌ نییە‪ ،‬بەنەوتی کەرکوک‌و ناوچەکانی زۆنی له‌گه‌ڵ ئۆپیك كردو پاش����ان له‌گه‌ڵ میسرو‬ ‫دواتریش له‌گه‌ڵ قه‌ته‌ر‪ ،‬پێگه‌ی بلۆمبێرگ‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬عه‌لی حەمه‌ساڵح سه‌رسوڕمانی خۆی سەوزیشەوە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "لەناو یەکێتیدا بەرپرسیارێتی ده‌ڵێت "یارییه‌ سیاس����یه‌كانی پۆتین له‌م‬ ‫ده‌ربڕی به‌رامبه‌ر ئه‌و كاره‌ی وه‌زاره‌ت وتی‬ ‫"نازانم وه‌زاره‌تی س����امانه‌ سروش����تیه‌كان ئەم کەیسە کە رەهەندی سیاسیشی هەیە ناوچه‌ی����ه‌ بۆ‌كه‌مكردن����ه‌وه‌ی نرخی نه‌وت‬ ‫دەکەوێتە ئەس����تۆی مەکتەبی سیاس����ی‪ ،‬به‌ده‌ستهێنانی پاره‌یه‌ بۆ ڕوسنه‌فت‪ ،‬سوره‌‬ ‫روسنه‌فت له‌كوێ جێگا ده‌كاته‌وه‌؟"‬ ‫چونکە ئەوان بەرپرسن لەتیمی حکومەت‌و له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی هه‌یمه‌نه‌ی خۆی له‌ڕۆژهه‌اڵتی‬ ‫تیمی پەرلەم����ان‌و تیم����ی ئەنجومەنەکان ناوه‌ڕاست بسه‌پێنێت له‌م ڕێگه‌یه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ه����اوكات له‌ب����اره‌ی ن����رخ‌و به‌ه����ای لەکوردستان‌و بەغداش"‪.‬‬ ‫بۆی����ه‌ ئه‌م ترس����ه‌ ئێس����تا زۆر به‌ڕونی‬ ‫گرێبه‌ستەكه‌وه‌ به‌گوێره‌ی زانیاری میدیای‬ ‫هاوشێوه‌ی قسه‌كانی س����االر مه‌حمود‪ ،‬به‌سیاسیه‌كان‌و په‌رله‌مانتارانه‌وه‌ ده‌بینرێت‬ ‫روس����ی ئه‌مریكی به‌های گرێبه‌س����ته‌كه‌‪٣‬‬ ‫می����ار دۆالره‪ ،‬ی����ه‌ك ملی����اری پێش����ه‌كی ئێس����تا له‌ئاستی ش����ه‌قام‌و په‌رله‌مانتاران ك����ه‌ پارت����ی‌و یه‌كێت����ی له‌ب����ری پێدانی‬ ‫وه‌رگیراوه‌و‌ گه‌وره‌ترین به‌های گرێبه‌س����ته‌ چه‌ندین پرسیار هاتوه‌ته‌ ئاراوه‌ به‌و پێیه‌ی رێكه‌وتنێك����ی س����ودبه‌خبه‌ش به‌ڕوس����یا‬ ‫كه‌ له‌كۆڕبه‌ندی ئابوری س����ان پترسبۆرگ هه‌رێمی كوردس����تان به‌ش����ێوه‌یه‌كی خێرا كاریان له‌س����ه‌ر مان����ه‌وه‌ی پێگه‌ی خۆیان‬ ‫كرابێ����ت‪ ،‬ه����اوكات پش����كی قازانجی����ش له‌ناوچه‌یه‌ك����ی (هه‌یمه‌ن����ه‌ ئه‌مریكی)یه‌وه‌ كردبێت‪ 50‬س����اڵی دیكه‌ هه‌روه‌كو ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌س����وریا ئه‌س����ه‌د كردی‪ ،‬هه‌روه‌كو عه‌لی‬ ‫به‌شێوه‌ی‪ 2‬له‌س����ه‌ر ‪ 3‬له‌نێوان كۆمپانیای خه‌ریكه‌ ده‌بیته‌ ناوچه‌ی نفوزی روسیا‪.‬‬ ‫حه‌مه‌ساڵحیش جه‌ختی لێكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫روسنه‌فت‌و حكومه‌تی هه‌رێم دابه‌شكراوه‌‪،‬‬ ‫واته‌ له‌كۆی س����ێ به‌ش قازانج دوبه‌شی بۆ‬ ‫به‌اڵم بێوار خونسی باوه‌ڕی وایه‌ له‌ڕوی‬ ‫قادر حاجی عه‌لی هه‌ڵس����وڕاوی دیاری‬ ‫روسنه‌فت‌و به‌شێكی قازانج بۆ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌مو ئه‌وانه‌ زۆر به‌نهێنی به‌رپرسانی بزوتن����ه‌وه‌ی گ����ۆڕان ئام����اژه‌ی به‌وه‌كرد دارایی����ه‌وه‌ رێكکه‌وت����ن له‌گه‌ڵ روس����ه‌كان‬ ‫یه‌كه‌می حكومه‌ت له‌پێكهاته‌ی یه‌كێتی ئه‌و ئ����ه‌و رێككه‌وتنه‌ حكومه‌تێ����ك كردویه‌تی كاریگ����ه‌ری باش����ی ده‌بێت ب����ه‌و پێیه‌ی‬ ‫ک����ە ئ����ه‌و حكومه‌ت����ه‌ ش����ه‌رعیه‌تی خۆی‌ پێش����تر كۆمپانیا بیانیه‌كانی تر كه‌ نه‌وتی‬ ‫بڕگانه‌یان شاردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ژێر پرس����یاردایه‌ چونك����ه‌ حكومه‌تێك هه‌رێمیان ده‌كڕی پاره‌ی باش����یان نه‌ده‌دا‪،‬‬ ‫س����االر مه‌حم����ود‪ ،‬په‌رله‌مانت����اری نه‌ په‌رله‌مان هه‌بێ����ت چاودێری بكات‪ ،‬نه‌ ب����ه‌اڵم له‌وكاته‌وه‌ رێكکه‌وت����ن له‌گه‌ڵ ئه‌م‬ ‫یه‌كێتی نیش����تمانی كوردس����تان له‌باره‌ی په‌رله‌مان هه‌بێت كێش����ه‌ ئه‌ساسیه‌كانی بۆ كۆمپانیای����ه‌ كراوه‌ موچ����ه‌ خه‌ریكه‌ دۆخی‬ ‫رێكکه‌وتنه‌ك����ه‌وه‌ هی����چ زانیاریه‌كی نیه‌و یه‌كالبكاته‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت به‌رپرسیاریه‌تیه‌كه‌ی ئاس����ایی ده‌بێته‌وه‌ ئ����ه‌وه‌ش ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫چاوه‌ڕێی هاتنه‌وه‌ی قوباد تاڵه‌بانی جێگری هه‌ڵبگرێ����ت‪ ،‬بۆی����ه‌ پێش پارت����ی ده‌بێت كۆمپانیایان����ه‌ی نه‌وت����ی كوردس����تانیان‬ ‫س����ه‌رۆكی حكومه‌ته‌ كه‌ یه‌كێ����ك بو له‌و یه‌كێتی رونكردنه‌وه‌یان بداتێ‪ ،‬لەبەرئەوەی ده‌خسته‌ بازاڕه‌وه‌ گیروگرفتیان هه‌بوه‌"‪.‬‬

‫ئێران له‌رێككه‌وتنی‌ روسنه‌فت‌و هه‌رێم ‌ی كوردستان نیگه‌رانه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كۆمپانیای‌ روسنه‌فت‪ ،‬كه‌ كۆمپانیایه‌كی‌‬ ‫نزیك له‌ڤالدیمیر پوتینی‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫روسیایه‌‪ ،‬یه‌كه‌مین كۆمپانیای‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫جیهانه‌ گرێبه‌ستی‌ له‌گه‌ڵ‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان واژۆ كردوه‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫كڕین‌و فرۆشتنی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێم‪ ،‬ئێران له‌م‬ ‫رێككه‌وتنه‌ نیگه‌رانه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ نه‌وتییه‌كانی‌ كوردستان ك ‌ه‬ ‫به‌نزیكه‌ی‌ ‪ 45‬ملیار به‌رمیل ده‌خه‌مڵێنرێت‪،‬‬ ‫سه‌رنجی‌ كۆمپانیا گه‌وره‌كانی‌ نه‌وتی‌ به‌ره‌و‬ ‫الی‌ خۆی‌ راكێش���اوه‌‪ ،‬به‌پێ���ی‌ راپۆرتی‌‬ ‫س���ه‌نته‌ری‌ نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ تۆژین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاش���تی‌ ‪ ،IPSC‬یه‌ده‌گ���ی‌ نه‌وتی‌ خاوی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان یه‌كسانه‌ به‌یه‌ده‌گی‌‬ ‫نه‌وتی‌ خاوی‌ لیبیا‌و گازی‌ سروشتیش���ی‌‬ ‫یه‌كسانه‌ به‌یه‌ده‌گی‌ گازی‌ سروشتی‌ واڵتی‌‬ ‫كازاخستان‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ نه‌وتییه‌كانی‌ ئ���ه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك ده‌وڵه‌مه‌ند‌ه كه‌ شاره‌زایان‪،‬‬

‫نه‌وتی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان به‌زه‌ریایه‌ك‬ ‫ده‌چوێنن‪ ،‬كه‌ ئێس���تا كێڵگ���ه‌ی‌ نه‌وت ‌ی‬ ‫شێخان وه‌ك یه‌كێك له‌گه‌وره‌ترین كێڵگه‌‬ ‫نه‌وتییه‌ دۆزراوه‌كانی‌ جیهان له‌وش���كانیدا‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌‪ 20‬س���اڵی‌ راب���ردودا‪ ،‬ئاماژه‌ی‌‬ ‫ب���ۆ ده‌كرێ���ت‪ .‬رێ���ژه‌ی‌ نه‌وت���ی‌ خاوی‌‬ ‫كێڵگ���ه‌ی‌ ش���ێخان به‌‪ 14‬ملی���ار به‌رمیل‬ ‫ده‌خه‌مڵێنرێت‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ نه‌وتی‌ عێراق به‌شێوه‌ی‌ فه‌رمی‌‬ ‫رایگه‌یاندووه‌ كه‌ یه‌ده‌گی‌ ئێستای‌ نه‌وتی‌‬ ‫عێراق‪ 150‬ملیار به‌رمیله‌‪ ،‬واته‌ رێژه‌ی‌ ‪%11‬‬ ‫كۆی‌ یه‌ده‌گی‌ نه‌وتی‌ جیهان له‌خۆده‌گرێت‌و‬ ‫یه‌ده‌گی‌ نه‌وتی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانیش‪%5‬‬ ‫كۆی‌ یه‌ده‌گی‌ نه‌وتی‌ جیهانه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا ل���ه‌‪ 17‬ناوچ���ه‌ی‌ هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردس���تاندا ن���ه‌وت ده‌رده‌هێنرێ���ت‪،‬‬ ‫كۆمپانیاكان���ی‌ وه‌ك ئیكس���ۆن مۆبی���ل‪،‬‬ ‫ش���یفرۆنی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪ ،‬تۆتالی‌ فه‌ره‌نسی‌‌و‬ ‫گازپرۆمی‌ روس���ی‌ به‌رپرسن له‌دۆزینه‌وه‌و‬ ‫ده‌رهێنانی‌ نه‌وت له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫دو كۆمپانیای‌ گه‌وره‌ی‌ توركیش له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان خه‌ریكی‌ دۆزینه‌وه‌و ده‌رهێنانی‌‬

‫نه‌وتن‪ .‬ئێستاش روس���نه‌فت گه‌وره‌ترین‬ ‫گرێبه‌س���تی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم‬ ‫كردوه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ پشكنین‌و ده‌رهێنان‌و‬ ‫گواستنه‌وه‌و فرۆش���تنی‌ نه‌وت‌و پێشبینی‌‬ ‫ده‌كرێت روسنه‌فت توانای‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫نه‌وت���ی‌ هه‌رێم تاكۆتایی‌ ئه‌مس���اڵی‌‪2017‬‬ ‫بگه‌یه‌نێته‌ ملیۆنێك به‌رمیل‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م گرێبه‌س���ته‌ی‌ نێ���وان هه‌رێ���م‌و‬ ‫روس���نه‌فت‪ ،‬مایه‌ی‌ نیگه‌ران���ی‌ كۆماری‌‬ ‫ئیسالمی‌ ئێرانه‌‪ ،‬كه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ل���ه‌‪ land lock‬ب���ون یان‬ ‫قه‌تیس���مان‌و گرمۆڵه‌بونی‌ ئ���ه‌م هه‌رێمه‌‬ ‫له‌نێ���و وش���كانیدا رزگار ده‌كات‌و نه‌وتی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌نارده‌ی‌ بازاڕه‌كانی‌ جیهان ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش زیاتر وایكردوه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫پێبنێته‌ نه‌خشه‌ی‌ وزه‌ی‌ جیهانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و پ���ڕۆژه‌ به‌رزه‌ف���ڕه‌ی‌ ئێس���تا‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان له‌بواری‌ ده‌رهێنان‌و‬ ‫هه‌نارده‌كردنی‌ نه‌وت���دا كاری‌ بۆ ده‌كات‪،‬‬ ‫ته‌نها خه‌ون‌و خه‌یاڵ‌ نییه‌‌و سه‌رسه‌ختانه‌‬ ‫خه‌ریك���ی‌ جێبه‌جێكردنیه‌ت���ی‌‪ .‬هێڵ���ی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ گواستنه‌وه‌ی‌ نه‌وتیشی‌ بۆ توركیا‬

‫جێبه‌جێ‌ ك���ردوه‌‌و ده‌توانێ���ت له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌م بۆرییه‌ نه‌وته‌ش���ه‌وه‌ رۆژانه‌ بڕی‌‪700‬‬ ‫هه‌زار به‌رمیل له‌ڕێگه‌ی‌ به‌نده‌ری‌ جه‌یهانی‌‬ ‫توركییه‌وه‌ هه‌ن���ارده‌ی‌ بازاڕه‌كانی‌ جیهان‬ ‫ب���كات‪ .‬له‌الیه‌كی‌ دیكه‌ش���ه‌وه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم سه‌رقاڵی‌ گرێبه‌ستێكی‌ چه‌ند ملیار‬ ‫دۆالرییه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ گواستنه‌وه‌ی‌ نه‌وت‌و‬ ‫غازی‌ سروش���تی‌ بۆ توركی���ا‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫گرێبه‌سته‌ی‌ له‌گ ‌هڵ‌ روس���نه‌فتیش بچێته‌‬ ‫ب���واری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌وا هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌توانێت رۆژان���ه‌ ملیۆنێك‬ ‫به‌رمیل نه‌وت‌و‪ 10‬ملیۆن مه‌تری‌ چوارگۆشه‌‬ ‫گازی‌ سروش���تی‌ هه‌ن���ارده‌ی‌ بازاڕه‌كانی‌‬ ‫جیهان بكات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئ���ه‌و زانیاریانه‌ی‌ له‌ناوه‌نده‌كانی‌‬ ‫وزه‌وه‌ باڵوده‌بنه‌وه‌‪ ،‬كۆمپانیایه‌كی‌ روسی‌‬ ‫رۆڵی‌ س���ه‌ره‌كی‌ ده‌بینێت له‌دروستكردنی‌‬ ‫ئ���ه‌م هێڵه‌ی‌ دوه‌م���دا‌و رایگه‌یان���دوه‌ كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركی���ا به‌نی���ازه‌ رۆژانه‌ ‪10‬‬ ‫ملیۆن مه‌تری‌ چوارگۆشه‌ غازی‌ سروشتی‌‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ه���اورده‌ بكات‬ ‫به‌نرخێك���ی‌ كه‌مت���ر له‌گازی‌ سروش���تی‌‬

‫ئازه‌ربایجان‌و ئێران‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌یه‌ كه‌ ئێران‌و ناوه‌نده‌كانی‌ وزه‌ ‌ی‬ ‫كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ له‌نزیك���ه‌وه‌ چاودێری‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌كان���ی‌ ب���واری‌ وزه‌ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬چونكه‌ گه‌ش���ه‌ی‌‬ ‫به‌رفراوان���ی‌ هه‌رێ���م له‌م ب���واره‌دا ره‌نگه‌‬ ‫س���ه‌ره‌نجام ته‌نگ به‌بازاڕی‌ وزه‌ی‌ ئێران‬ ‫له‌توركیا هه‌ڵچنێت‪ ،‬له‌سایه‌ی‌ ركه‌به‌رێكی‌‬ ‫وه‌ك هه‌رێمی‌ كوردستان بۆ ئێران‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ته‌ن���گ به‌بازاڕی‌ ئێرانی���ش هه‌ڵنه‌چنێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا توان���ای‌ پاڵپاڵێنی‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ ئێران‬ ‫ده‌بێت له‌دیاریكردنی‌ نرخ‌و له‌به‌های‌ وزه‌ی‌‬ ‫هه‌نارده‌كراوی‌ ئێران كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫كێڵگه‌ی‌ نه‌وت‌و س���ه‌رچاوه‌كانی‌ وزه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان بۆ روسیا‌و توركیا‪،‬‬ ‫ئیمتیازێك���ی‌ گه‌وره‌تری‌ هه‌ی���ه‌ به‌راورد‬ ‫به‌ئێران‪ ،‬ئیمتیازی‌ نزیكی‌‌و هاوس���ێیه‌تی‌‬ ‫زیات���ری‌ له‌س���ه‌رچاوه‌‌و یه‌ده‌گ���ی‌ وزه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمه‌وه‌ ب���ه‌راورد به‌ئێران‪ ،‬كه‌ كێڵگه‌ی‌‬ ‫نه‌وت‌و س���ه‌رچاوه‌كانی‌ وزه‌ی‌ له‌باشوری‌‬ ‫واڵتدا هه‌ڵكه‌وتوه‌و ل���ه‌ڕوی‌ جوگرافییه‌وه‌‬ ‫له‌ڕوسیا‌و توركیاوه‌ دورترن‪.‬‬

‫ئه‌م گرێبه‌سته‌ی‌‬ ‫نێوان هه‌رێم‌و‬ ‫روسنه‌فت‪ ،‬كوردستان‬ ‫له‌‪land lock‬‬ ‫بون یان قه‌تیسمان‌و‬ ‫گرمۆڵه‌بونی‌ ئه‌م‬ ‫هه‌رێمه‌ له‌نێو وشكانیدا‬ ‫رزگار ده‌كات‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫بازنه‌‌و راگه‌یاندنی ئه‌نجام دیارترین ناكۆكین‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫حزب ‌ه گه‌وره‌كانی عێراق یاسایه‌كی هه‌ڵبژاردنیان ده‌وێت پڕ به‌به‌ریان بێت‬ ‫نقاش‪ ،‬موسته‌فا حه‌بیب‬ ‫عێراق له‌م ساڵدا هیچ هه‌ڵبژاردنێك به‌خۆوه‌‬ ‫نابینێت‌و حزبه‌ گه‌وره‌كانیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫رێككه‌وتوون ساڵی داهاتوو هه‌ڵبژاردنی‬ ‫خۆجێیی‌و په‌رله‌مان تێكه‌ڵ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫ئێستا له‌سه‌ر یاسای هه‌ڵبژاردن ناكۆكن‪.‬‬ ‫پێنجش����ه‌ممه‌ی رابردوو له‌ دوا دانیشتنی‬ ‫په‌رله‌مان ل����ه‌ وه‌رزی یه‌كه‌می یاس����اداناندا‬ ‫په‌رله‌مانت����اران ده‌نگیان دا بۆ خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫یه‌كه‌می یاسای هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌س����ه‌له‌كه‌ به‌مه‌ كۆتایی نای����ه‌ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫یاس����اكان به‌ میكانیزمێكی ئاڵ����ۆزدا تێپه‌ڕ‬ ‫ده‌بن‌و یاس����اكه‌ پێویس����تی به‌ خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫دووه‌م ده‌بێت كه‌ زۆرجار به‌رهه‌ڵس����تی زۆر‬ ‫به‌خۆوه‌ ده‌بینێت له‌ دوا قۆناغیش����دا ده‌نگ‬ ‫له‌سه‌ر یاساكه‌ ده‌درێت‪.‬‬ ‫چه‌ند هه‌فته‌یه‌كه‌ كوتله‌ سیاسیه‌كانی عێراق‬ ‫سه‌رقاڵی داڕشتنی یاسای نوێن بۆ هه‌ڵبژاردنی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ه‌ خۆجێییه‌كان����ی پارێ����زگاكان‌و‬ ‫په‌رله‌مان ئه‌و دیارده‌یه‌ش شتێكی نامۆ نییه‌‬ ‫بۆ پرۆسه‌ی سیاسی له‌ عێراق له‌دوای ساڵی‬ ‫‪2003‬وه‌‪ ،‬چونكه‌ حزبه‌كان یاس����ایه‌كی نوێی‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن داده‌ڕێژن ك����ه‌ بگونجێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاستی جه‌ماوه‌ریی‌و هاوپه‌یمانێتیه‌كانیان بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی زۆرترین ژماره‌ی ده‌نگ له‌سه‌ر‬ ‫حسابی حزبه‌ بچووكه‌كان‪.‬‬ ‫سێ پێشنیاری راگه‌یه‌ندراو بۆ هه‌مواركردنی‬ ‫یاسای هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان ژماره‌ (‪)45‬ی‬ ‫ساڵی ‪ 2013‬له‌الیه‌ن فوئاد مه‌عسوم سه‌رۆك‬ ‫كۆمار‌و فراكس����یۆنی "ئه‌حرار" باڵی سیاسی‬ ‫ره‌وت����ی س����ه‌در‌و په‌رله‌مانتاری س����ه‌ربه‌خۆ‬ ‫عه‌بدولهادی حه‌كیم سه‌ر به‌ مه‌رجه‌عیه‌تی بااڵ‬ ‫له‌ نه‌جه‌ف پێش����كه‌ش كراون‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌‬ ‫چه‌ند پێشنیارێكی نهێنی كه‌ فراكسیۆنه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان پێشكه‌شیان كردوون‌و ناوه‌رۆكیان‬ ‫ئاشكرا نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫عه‌ممار توعمه‌ په‌رله‌مانتار له‌ فراكسیۆنی‬ ‫"هاوپه‌یمانی نیشتمانی" به‌ "نیقاش"ی وت‪:‬‬ ‫"ترس هه‌یه‌ له‌وه‌ی واده‌ ده‌س����توورییه‌كانی‬ ‫ئه‌نجامدان����ی هه‌ڵبژاردن تێبه‌پ����ه‌ڕن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویسته‌ په‌له‌ بكرێت له‌ ده‌ركردنی یاسایه‌كی‬

‫نوێی هه‌ڵبژاردن بۆ رێگرتن له‌ دروستبوونی‬ ‫بۆش����اییه‌كی یاس����ایی‌و ده‌س����تووری ك����ه‌‬ ‫ره‌نگه‌ ببێته‌ مایه‌ی هاتنه‌ئارای س����یناریۆی‬ ‫مه‌ترس����یدار س����ه‌رباری ئاڵنگارییه‌ ئه‌منی‌و‬ ‫ئابوورییه‌كان"‪.‬‬ ‫توعمه‌ كه‌ له‌ حزبی "فه‌زیله‌"یه‌ كه‌ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ پێكهێنه‌ره‌كانی "هاوپه‌یمانی نیش����تمانی"‬ ‫گه‌وره‌ترین فراكس����یۆنی په‌رله‌مان له‌ واڵتدا‪،‬‬ ‫وتیشی‪" :‬چه‌ندین پێش����نیار له‌الیه‌ن كوتله‌‬ ‫سیاسیه‌كانه‌وه‌ س����ه‌باره‌ت به‌ یاسا نوێیه‌كه‌‬ ‫پێش����كه‌ش كراون‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئ����ه‌وه‌ی گرنگه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ دابه‌ش����كردنێكی دادپه‌روه‌ران����ه‌ی‬ ‫ده‌نگی ده‌نگ����ده‌ران به‌دیبهێنرێت له‌بری له‌‬ ‫به‌فیڕۆچوونی ئه‌و ده‌نگانه‌ وه‌ك له‌ یاساكانی‬ ‫پێشووی هه‌ڵبژاردندا رووی داوه‌"‪.‬‬ ‫یاس����ا پێش����نیاركراوه‌كان له‌الیه‌ن كوتله‌‬ ‫سیاس����یه‌كانه‌وه‌ س����ه‌باره‌ت ب����ه‌ یاس����ای‬ ‫هه‌ڵبژاردن تا راده‌یه‌ك����ی زۆر له‌یه‌ك ده‌چن‬ ‫له‌ڕووی ژم����اره‌ی ئه‌ندامان����ی په‌رله‌مان كه‌‬ ‫ژماره‌ی����ان ‪ 328‬ئه‌ندامه‌‌و دابه‌ش����كردنی ‪10‬‬ ‫كورس����ی كه‌مینه‌ ئایینیه‌كانی مه‌س����یحی‌و‬ ‫ئێزدی و س����ابیئه‌‌و مه‌رجی ته‌مه‌نی كاندید‬ ‫كه‌ له‌ ‪ 25‬س����اڵ كه‌متر نه‌بێت‌و "كۆتا"یه‌كی‬ ‫جێگیر بۆ ژنان كه‌ له‌ س����ه‌دا ‪25‬ی ژماره‌ی‬ ‫ئه‌ندامانی په‌رله‌مان كه‌متر نه‌بێت‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ناكۆكی����ه‌كان ل����ه‌و مه‌س����ه‌له‌‬ ‫هه‌س����تیارانه‌دا ك����ه‌ ب����ه‌ فاكته‌رێكی گرنگی‬ ‫دیاریكردنی رێچك����ه‌ی براوه‌كانی هه‌ڵبژاردن‬ ‫داده‌نرێن‪ ،‬زۆر گه‌وره‌ن‪ ،‬دیارترینشیان بریتین‬ ‫له‌ مه‌س����ه‌له‌كانی رێگرتن له‌ خۆكاندیدكردنی‬ ‫خاوه‌ن دوو ره‌گه‌زنام����ه‌كان له‌ هه‌ڵبژاردن‌و‬ ‫ژم����اره‌ی بازنه‌كانی هه‌ڵب����ژاردن‌و چۆنێتی‬ ‫دابه‌شكردنی كورسیه‌كان‌و شێوازی ژماردن‌و‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی ده‌نگه‌كان‌و واده‌ی راگه‌یاندنی‬ ‫ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌ گرنگترین ئ����ه‌و ره‌خنانه‌ی له‌‬ ‫پرۆسه‌ی دیموكراسی له‌ عێراق له‌دوای ‪2003‬‬ ‫ده‌گیرێ����ت ژماره‌ی بازنه‌كان����ی هه‌ڵبژاردنه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ له‌یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردندا كه‌ له‌ س����اڵی‬ ‫‪2005‬دا به‌ڕێوه‌چ����وو‪ ،‬حزب����ه‌ عێراقییه‌كان‬ ‫رێككه‌وتن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی عێراق بكرێته‌ یه‌ك‬ ‫بازنه‌ی هه‌ڵبژاردن‌و به‌ لیستی داخراویش بێت‬ ‫كه‌ ده‌نگده‌ر ناتوانێت كاندیدێك هه‌ڵبژێرێت‪،‬‬

‫حەیدەر عەبادی‪ ،‬سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران لەپەرلەماندا‬ ‫به‌ڵكو ده‌بێت لیستێكی ته‌واو هه‌ڵبژێرێت‪.‬‬ ‫له‌ هه‌ڵبژاردنی س����اڵی ‪2010‬ش����دا له‌دوای‬ ‫ره‌خنه‌ ناوخۆیی‌و نێوده‌وڵه‌تیه‌كان‪ ،‬یاساكه‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی س����نووردار پ����ه‌ره‌ی پێدرا‌و‬ ‫حزب����ه‌كان رێككه‌وتن له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ی عێراق‬ ‫بكرێته‌ ‪ 18‬بازن����ه‌ی هه‌ڵبژاردن له‌بری یه‌ك‬ ‫بازنه‌‪ ،‬هه‌رچی سیستمی لیسی كاندیده‌كانیشه‌‬ ‫ئ����ه‌وا بووه‌ نیمچه‌ كراوه‌‌و ده‌نگده‌ر ده‌یتوانی‬ ‫یه‌ك كاندید هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬به‌اڵم به‌م شێوه‌یه‌ش‬ ‫دواجار ره‌نگه‌ ده‌نگه‌كانی كاندیدێك ده‌چوون‬ ‫بۆ كاندیدێكی تر‪.‬‬ ‫له‌چه‌ند هه‌فته‌ی رابردووشدا گفتوگۆی نێوان‬ ‫حزبه‌كان س����ه‌باره‌ت به‌م مه‌سه‌له‌ هه‌ستیاره‌‬ ‫س����ه‌ری هه‌ڵدایه‌وه‌‌و فراكسیۆنی "ئه‌حرار"ی‬ ‫سه‌ر به‌ پیاوی ئایینی موقته‌دا سه‌رد داوای‬ ‫كرد ژماره‌ی بازنه‌كانی هه‌ڵبژاردن زیادبكرێت‬ ‫له‌سه‌ر ئاستی ش����ارۆچكه‌ بچووكه‌كانی هه‌ر‬ ‫پارێزگایه‌ك له‌بری ئ����ه‌وه‌ی پارێزگاكه‌ یه‌ك‬ ‫بازنه‌ بێت‌و له‌ سه‌رتاس����ه‌ری عێراقیشدا ‪18‬‬ ‫بازنه‌ هه‌بێت به‌پێی ژماره‌ی پارێزگاكان‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د جه‌بار په‌رله‌مانتار له‌ فراكسیۆنی‬ ‫"ئه‌حرار" به‌ "نیقاش"ی وت‪" :‬هه‌مووان ده‌زانن‬ ‫كێشه‌یه‌ك له‌ نوێنه‌رایه‌تیكردنی راسته‌قینه‌ی‬ ‫ده‌نگده‌ران����دا هه‌یه‌‪ ،‬چونك����ه‌ كاندیدێك له‌‬ ‫به‌س����ره‌وه‌ ده‌توانێت له‌ به‌غدا خۆی كاندید‬

‫ب����كات‌و به‌پێچه‌وانه‌ش����ه‌وه‌ ئه‌م����ه‌ش چه‌ند‬ ‫په‌رله‌مانتارێك به‌رهه‌م دێنێت ك ‌ه له‌ راستیدا‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی خواستی ده‌نگده‌ران ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێت‪ ":‬دابه‌ش����كردنی هه‌موو‬ ‫ش����ارۆچكه‌یه‌كی بچووكی ن����او یه‌ك پارێزگا‬ ‫بۆ چه‌ند بازنه‌یه‌كی هه‌ڵبژاردن ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی كاندی����ده‌كان نوێنه‌رایه‌ت����ی هه‌موو‬ ‫ناوچه‌كان����ی عێ����راق بكه‌ن به‌ب����ێ جیاوازی‬ ‫ئه‌وه‌ش بۆ ده‌نگده‌ر ده‌س����ته‌به‌ر ده‌بێت ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ له‌ خه‌ڵكی شارۆچكه‌كه‌ی هه‌ڵبژێرێت‬ ‫كه‌ به‌باش����ی ده‌یانناس����ێت ن����ه‌ك ئه‌وانه‌ی‬ ‫له‌ده‌روه‌ی واڵت یان ده‌ره‌وه‌ی ش����اره‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫هاتوون‪ ،‬سه‌ره‌نجامیش كاندید هه‌وڵ ده‌دات‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی خه‌ڵكی ش����ارۆچكه‌كه‌ی بكات‌و‬ ‫خزمه‌تی����ان بكات‪ ،‬چونك����ه‌ له‌ هه‌موو كه‌س‬ ‫زیاتر ئاگاداری كێشه‌كانیانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و كێش����ه‌یه‌ی به‌ گوێره‌ی قسه‌ی چه‌ند‬ ‫په‌رله‌مانتارێ����ك رووبه‌ڕووی ئه‌م پێش����نیاره‌‬ ‫ده‌بێت����ه‌وه‌ ئه‌وه‌یه‌ عێراق س����ه‌رژمێرییه‌كی‬ ‫سه‌نگینی دانیشتووانی نییه‌ له‌ڕێیه‌وه‌ ژماره‌ی‬ ‫دانیش����تووان له‌ ه����ه‌ر پارێزگایه‌كدا بزانرێت‬ ‫به‌و ش����ارۆچكه‌ بچووك‌و گوندانه‌ش����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫دووره‌ ده‌س����تن‪ ،‬هه‌وڵی حكومه‌تی عێراقیش‬ ‫بۆ ئه‌نجامدانی س����ه‌رژمێری دانیشتووان له‌‬ ‫ساڵی ‪2010‬دا له‌به‌ر چه‌ند هۆكارێكی سیاسی‬

‫شكس����تی هێنا‪ ،‬به‌اڵم په‌رله‌مانتار محه‌مه‌د‬ ‫جه‌بار ده‌ڵێ����ت ئه‌و پاس����اوه‌ باوه‌ڕپێهێنه‌ر‬ ‫نییه‌‌و ده‌كرێت هه‌ڵبژاردن به‌بێ س����ه‌رژمێری‬ ‫دانیش����تووانیش بكرێت به‌پش����ت به‌ستن به‌‬ ‫زانیارییه‌كان����ی كۆبۆن����ی خۆراكی وه‌زاره‌تی‬ ‫بازرگانی‪.‬‬ ‫هه‌رچ����ی پێش����نیاره‌كه‌ی په‌رله‌مانت����اری‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆ عه‌بدولهادی حه‌كی����م نوێنه‌ری‬ ‫سیاس����ی ره‌مزی مه‌رجه‌عیه‌تی بااڵی ئایینی‬ ‫شیعه‌ له‌ نه‌جه‌ف له‌س����ه‌روو هه‌مووشیانه‌وه‌‬ ‫پی����اوی ئایینی عه‌لی سیس����تانی‪ ،‬ئه‌وا ‪17‬‬ ‫بازن����ه‌ی هه‌ڵب����ژاردن له‌خۆده‌گرێت به‌پێی‬ ‫ژم����اره‌ی پارێزگاكانی عێ����راق به‌و مه‌رجه‌ی‬ ‫به‌غ����دای پایته‌خت له‌بری ی����ه‌ك بازنه‌ دوو‬ ‫بازنه‌ی هه‌ڵبژاردن بێت له‌ كه‌رخ‌و ره‌سافه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و مه‌س����ه‌له‌یه‌ی له‌ هه‌ڵبژاردنی عێراقدا‬ ‫زۆرترین مشتومڕی له‌سه‌ره‌ واده‌ی راگه‌یاندنی‬ ‫ئه‌نجامه‌كان����ه‌‪ ،‬چونكه‌ زۆرجار كۆمس����یۆنی‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن چ����وار هه‌فت����ه‌ی پێده‌چێت تا‬ ‫ئه‌نجام����ه‌كان راده‌گه‌یه‌نێت ئ����ه‌وه‌ش جێی‬ ‫نیگه‌رانی كوتله‌ سیاس����ییه‌كانه‌ له‌وه‌ی له‌و‬ ‫ماوه‌ زۆره‌دا یاری به‌ ئه‌نجامه‌كان بكرێت‪.‬‬ ‫پێشنیاره‌كه‌ی فراكسیۆنی "ئه‌حرار" ئه‌وه‌‬ ‫له‌خۆده‌گرێ����ت ك����ه‌ پێویس����ته‌ ئه‌نجامه‌كان‬ ‫له‌ماوه‌ی پێنج رۆژ له‌ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردن‬

‫رابگه‌یه‌ندرێن‪ ،‬له‌ كاتێكدا له‌ پێش����نیاره‌كه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتار عه‌بدولهادی حه‌كیمدا هاتووه‌ ك ‌ه‬ ‫جیاكردنه‌وه‌ی كارتی ده‌نگدان به‌ دوو قۆناغی‬ ‫ئه‌لیكترۆنی‌و ده‌س����تی له‌الیه‌ن فه‌رمانبه‌رانی‬ ‫بنكه‌كان����ی ده‌نگدانه‌وه‌ ئه‌نج����ام بدرێت به‌و‬ ‫مه‌رجه‌ی ئه‌نجامه‌كان له‌ بنكه‌یه‌كی ده‌نگدان‬ ‫له‌كۆتای����ی رۆژی ده‌نگدان����دا رابگه‌یه‌ندرێن‪،‬‬ ‫هاوكات پێشنیاره‌كه‌ی سه‌رۆك كۆمار باسی‬ ‫ئه‌و مه‌سه‌له‌ هه‌ستیاره‌ی نه‌كردووه‌‪.‬‬ ‫دانوس����تانی نێوان كوتله‌ سیاس����ییه‌كان‬ ‫ل����ه‌ دوو ت����ه‌وه‌ردا به‌رده‌وام����ه‌‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫گ����ه‌ڕان ب����ه‌دوای پێكهێنان����ی هاوپه‌یمانی‬ ‫سیاس����ی‌و دووه‌میش گه‌یشتنه‌ به‌ یاسایه‌كی‬ ‫نوێ����ی هه‌ڵب����ژاردن‪ ،‬یاس����ای هه‌ڵبژاردنیش‬ ‫به‌ن����ده‌ به‌ سروش����تی هاوپه‌یمانێتیه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌وته‌ی چاالكوان����ی مه‌ده‌نی فارس‬ ‫عه‌بدولكه‌ری����م چه‌نده‌ هاوپه‌یمان����ی گه‌وره‌‬ ‫پێكبێت یاس����ای هه‌ڵبژاردن وا ده‌رده‌كرێت‬ ‫خزمه‌ت به‌ هێزه‌ گه‌وره‌كان بكات‪.‬‬ ‫فارس عه‌بدولكه‌ریم ب����ه‌ "نیقاش"ی وت‪:‬‬ ‫"حزبه‌ گ����ه‌وره‌كان به‌ نزیكه‌ی����ی له‌ هه‌موو‬ ‫شتێكدا ناكۆكن له‌ یاسای هه‌ڵبژاردندا نه‌بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ له‌ هه‌موو هه‌ڵبژارنێكدا كۆكن له‌سه‌ر‬ ‫هێنانه‌ئارای یاس����ایه‌كی ن����وێ كه‌ بگونجێت‬ ‫له‌گه‌ڵ ئاس����تی جه‌ماوه‌ری‌و هاوپه‌یمانێتییه‌‬ ‫سیاس����ییه‌كانیاندا‪ ،‬سه‌ره‌نجامیش به‌ توندی‬ ‫ه����ه‌وڵ ده‌ده‌ن رێگ����ری ل����ه‌ ح����زب‌و هێزه‌‬ ‫بچووك����ه‌كان بك����ه‌م تا كورس����ی په‌رله‌مان‬ ‫به‌ده‌ست نه‌هێنن"‪.‬‬ ‫گومان����ی تێدا نییه‌ ناكۆكییه‌كان به‌رده‌وام‬ ‫ده‌بن‌و چه‌نده‌ واده‌ی هه‌ڵبژاردن نزیك ببێته‌وه‌‬ ‫قووڵتر ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش كه‌ یه‌كالبووه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‌ هه‌ڵبژاردن����ی داهات����وو گرنگترین‌و‬ ‫س����ه‌ختترین هه‌ڵبژاردن ده‌بێ����ت له‌ واڵتدا‪،‬‬ ‫چونكه‌ یه‌كه‌م پرۆس����ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌ له‌دوای‬ ‫قۆناغ����ی رێكخراوی "داع����ش" به‌ڕێوه‌بچێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌نگدانی داهاتوو وێنه‌ی ئاینده‌ی واڵت‬ ‫ده‌كێش����ێت له‌دوای كۆتاییهاتنی ئاڵنگارییه‌‬ ‫به‌ره‌وپیره‌وه‌چوون����ی‬ ‫س����ه‌ربازییه‌كان‌و‬ ‫ئاڵنگارییه‌كان����ی هێنان����ه‌دی س����ه‌قامگیری‬ ‫سیاسی‌و بنیاتنان‌و ئاوه‌دانكردنه‌و‌ه كه‌ چه‌ند‬ ‫دۆسێیه‌كن هیچیان له‌ سه‌ختی جه‌نگ كه‌متر‬ ‫نیه‌‪.‬‬

‫دیواری ئەمنی دروست دەکرێت‪ ..‬له‌فه‌لوجه‌ سه‌رانه‌ی ره‌سمی وه‌رده‌گیرێت‬ ‫نقاش‪ ،‬که‌مال عه‌یاش‬ ‫وه‌ك به‌شێك له‌و رێوشوێنه‌ ئه‌منییه‌‬ ‫نوێیه‌ی‌ گیراوه‌ته‌ به‌ر‪ ،‬دیوارێك به‌ده‌وری‬ ‫گه‌ڕه‌كی پیشه‌سازی خۆرهه‌اڵتی‬ ‫فه‌لوج ‌ه دروست ده‌كرێت‪ ،‬به‌و مه‌رجه‌ی‬ ‫خاوه‌ن كارگه‌‌و وه‌رشه‌ پیشه‌سازییه‌كان‬ ‫تێچوونه‌كه‌ی بگرنه‌ ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازی له‌ شاری فه‌لوج ‌ه‬ ‫(‪ 60‬كم له‌ خۆرئ���اوای به‌غدای پایته‌خت)‬ ‫به‌دووه‌م كۆمه‌ڵگه‌ی پیشه‌س���ازی له‌ عێراق‬ ‫داده‌نرێت له‌دوای گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازی له‌‬ ‫پارێ���زگای نه‌جه‌ف‌و به‌ ش���ا خوێنبه‌رێكی‬ ‫ئابووری گرنگ بۆ خه‌ڵكی شاره‌كه‌ داده‌نرێت‬ ‫به‌تایبه‌تی كه‌ س���ه‌رچاوه‌ی بژێویه‌ بۆ زیاتر‬ ‫له‌س���ه‌دا ‪60‬ی دانیشتووانی ناوچه‌كه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫جگه‌ له‌ سوودمه‌ندبووان له‌و خزمه‌تگوزارییه‌‬ ‫پیشه‌س���ازی‌و میكانیكیانه‌ی پێشكه‌ش به‌‬ ‫خه‌ڵكی شاره‌كه‌ی ده‌كات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و میكانیزم���ه‌ی حكومه‌تی خۆجێیی‬ ‫په‌ی���ڕه‌وی ك���ردووه‌ ئه‌گه‌رچ���ی كه‌مێ���ك‬ ‫دره‌نگیش كه‌وت‪ ،‬داواده‌كات ئه‌و كه‌سانه‌ی‬ ‫ده‌چنه‌ دوكانه‌ پیشه‌س���ازییه‌كان تێچووی‬ ‫بنیاتنان���ی ئه‌و دی���واره‌ ئه‌منیی���ه‌ بگرنه‌‬ ‫ئه‌س���تۆ‪ ،‬ب���ه‌اڵم (‪ 100‬ب���ۆ ‪ )300‬ه���ه‌زار‬ ‫دیناری دیاری كردووه‌ وه‌ك به‌ش���دارییه‌ك‬ ‫ئ���ه‌و خ���اوه‌ن وه‌رش���ه‌‌و كارگان���ه‌ بیگرنه‌‬ ‫ئه‌س���تۆ كه‌ به‌نیازن بگه‌ڕێنه‌وه‌ سه‌ر كاری‬ ‫خۆیان ل���ه‌و ناوچه‌یه‌دا كه‌ ئه‌وه‌ش له‌الیه‌ن‬ ‫س���وودمه‌ندبووانه‌وه‌ پێش���وازی لێ نه‌كرا‌و‬

‫به‌ س���ه‌رانه‌یه‌كی ره‌سمییان له‌قه‌ڵه‌م دا كه‌‬ ‫ناچاركراون بیده‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د عیساوی (‪ 58‬ساڵ) كه‌ خاوه‌نی‬ ‫وه‌رش���ه‌ی ئاس���نگه‌رییه‌ ب���ه‌ "نیقاش"ی‬ ‫وت‪":‬پێمواب���وو ئ���ه‌و رێوش���وێنانه‌ زۆر‬ ‫ئاسانن‌و سه‌رله‌نوێ وه‌رشه‌كه‌م ده‌كه‌مه‌وه‌‌و‬ ‫پێش���وازی ل���ه‌ كڕیاره‌كانم ده‌ك���ه‌م‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ه���ه‌ر له‌گه‌ڵ راگه‌یاندنی ئ���ه‌و میكانیزمه‌دا‬ ‫كه‌ رێگه‌م���ان پێده‌دات بگه‌ڕێینه‌وه‌ س���ه‌ر‬ ‫كاره‌كانمان‪ ،‬تووش���ی ش���ۆك بووم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ په‌له‌ مامه‌ڵه‌كه‌م رێكخس���ت‌و سه‌رجه‌م‬ ‫به‌ڵگه‌نام���ه‌ داواكراوه‌كان���م هاوپێ���چ كرد‬ ‫وه‌ك ره‌زامه‌ن���دی ئه‌منی‌و ئه‌و پس���واڵنه‌ی‬ ‫خاوه‌ندارێتیم بۆ ئه‌و وه‌رش���ه‌یه‌ له‌ گه‌ڕه‌كی‬ ‫پیشه‌سازی ده‌سه‌لمێنن‪ ،‬ئه‌وه‌ ماوه‌ی زیاتر‬ ‫له‌ مانگێكیش���ه‌ چاوه‌ڕێین ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫بكرێته‌وه‌ كه‌ ب���ه‌ دیوارێكی كانزایی ده‌وره‌‬ ‫دراوه‌"‪.‬‬ ‫عیساوی وتیش���ی "منیش وه‌كو خاوه‌ن‬ ‫وه‌رش���ه‌كانی تر كه‌ هیچ كارێكی دیكه‌یان‬ ‫نییه‌ جگه‌ ل���ه‌و كاره‌ی به‌هره‌مه‌ندن تێیدا‌و‬ ‫به‌ تاكه‌ س���ه‌رچاوه‌ی بژێوییان داده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌په‌له‌ وه‌رشه‌یه‌كم له‌ ناوه‌ڕاستی شاره‌كه‌دا‬ ‫كرده‌وه‌ ت���ا بتوانم خێزانه‌ك���ه‌م بژیێنم له‌‬ ‫ش���ارێكدا ك���ه‌ بووه‌ته‌ ه���ۆی راوه‌دوونانی‬ ‫دانیش���تووانه‌كه‌ی‪ ،‬هه‌ر كه‌ نزیكبوونه‌وه‌ی‬ ‫واده‌ی كردنه‌وه‌ی گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازیش‬ ‫راگه‌یه‌ندرا ئاگاداركراینه‌وه‌ كه‌ وه‌رشه‌كانمان‬ ‫دابخه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ زیاتر له‌ دوو مانگیش���ه‌ هه‌ر‬ ‫چاوه‌ڕوانین‪ ،‬وه‌رش���ه‌ كاتیه‌كانمان داخران‬ ‫له‌ چاوه‌ڕوانی به‌ده‌س���تهێنانی ره‌زامه‌ندی‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫ئه‌منیدا بۆ كردنه‌وه‌ی گه‌ڕه‌كی پیشه‌سازی‬ ‫ك���ه‌ به‌ناچاری تێچ���ووی بنیاتنانی دیوار‌ه‬ ‫ئه‌منیه‌كه‌یمان گرتووه‌ته‌ ئه‌ستۆ"‪.‬‬ ‫ژماره‌یه‌كی زۆری ئه‌وانه‌ی له‌ دوكانه‌كانی‬ ‫ناو گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازیدابوون ناچاربوون‬ ‫چۆڵی بكه‌ن‌و وه‌رش���ه‌ی نوێ له‌ ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و ناوچه‌ی���ه‌ دابمه‌زرێنن كه‌ بووه‌ته‌ هۆی‬ ‫راوه‌دوونان���ی كڕیاره‌كانیان‪ ،‬له‌وانه‌ش مازن‬ ‫عه‌بود (‪ 35‬س���اڵ) كه‌ بووه‌ته‌ فیته‌رێكی‬ ‫گه‌ڕۆك‌و پشت به‌ ته‌له‌فۆنه‌كه‌ی ده‌به‌ستێت‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی داواكاری مه‌عمیله‌كانی‌و‬ ‫چیتر پێویس���تی به‌ وه‌رش���ه‌ بچووكه‌كه‌ی‬ ‫نییه‌ كه‌ به‌ ناچاری به‌هۆی ئه‌و رێوش���وێن‌و‬ ‫میكانیزمانه‌وه‌ به‌جێی هێش���تووه‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫قس���ه‌مان له‌گه‌ڵ كرد ب���ه‌ ئاماژه‌كردن بۆ‬ ‫وه‌رش���ه‌كه‌ی كه‌ وادی���اره‌ به‌ته‌واوی خاپور‬ ‫كراوه‌‪ ،‬وت���ی‪" :‬ئه‌و رێوش���وێنانه‌ پرۆژه‌ی‬ ‫سه‌رانه‌ بوون له‌ژێر رووپۆشێكی ره‌سمیدا"‪.‬‬ ‫عه‌بود قس���ه‌ی بۆ "نیقاش"كرد‌و پرسی‪:‬‬ ‫"س���وودی چی���ه‌ پ���اره‌ی نه‌خ���ت بده‌یته‌‬ ‫حكومه‌تی خۆجێیی بۆ بنیاتنانی دیوارێكی‬ ‫ئه‌من���ی ك���ه‌ ته‌گ���ه‌ره‌ بۆ هات���ن‌و چوونی‬ ‫مه‌عمیله‌كانمان بۆ ناوچه‌كه‌ دروست بكات‪،‬‬ ‫یاخود بۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی ئه‌و وه‌رش���انه‌ی‬ ‫زۆربه‌ی���ان خاپوور كراون‪ ،‬ئه‌و پارانه‌ ته‌نیا‬ ‫به‌ بنیاتنانی دیواره‌ ئه‌منیه‌كه‌وه‌ ناوه‌ستێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو وه‌كو پێش���تر پاره‌ی پاككردنه‌وه‌‌و‬ ‫البردنی بۆمبه‌كان‌و زۆر شتی تریش ده‌ده‌ین‬ ‫وه‌ك كرێ���ی خزمه‌تگ���وزاری ش���اره‌وانی‌و‬ ‫ته‌ندروستی"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وتیش���ی‪" :‬هه‌م���ووان لێره‌ له‌‬

‫ئیداره‌ی خۆجێیی یاخود هێزه‌ ئه‌منییه‌كان‬ ‫وا له‌ گه‌ڕه‌ك���ی پیشه‌س���ازی ده‌ڕوانن كه‌‬ ‫مۆڵگه‌یه‌كی تیرۆریس���تییه‌‌و به‌ش���داره‌ له‌‬ ‫دروس���تكردنی بۆمبی چێندراو‌و بۆمبه‌كانی‬ ‫تردا‪ ،‬ئێمه‌ نكوڵی له‌وه‌ ناكه‌ین كه‌ كه‌سانێك‬ ‫هه‌ن ئ���ه‌م ناوچه‌یه‌ بۆ كاری تیرۆریس���تی‬ ‫به‌كار ده‌هێنن‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ به‌رپرس���یارێتی‬ ‫ئه‌و پێش���ێلكاریه‌ ناگرینه‌ ئه‌س���تۆ‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫خاوه‌نی وه‌رش���ه‌‌و كارگه‌ین‪ ،‬كاری خۆمان‬ ‫ده‌كه‌ی���ن به‌مه‌به‌س���تی دابینكردنی پارووه‌‬ ‫نانێكی سه‌ربه‌رزانه‌‌و په‌یوه‌ندیمان به‌ پیالنه‌‬ ‫تیرۆریس���تییه‌كان‌و ده‌رئه‌نجامه‌كانیان���ه‌وه‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫عیس���اوی ده‌ش���ڵێت‪" :‬ده‌بێت ده‌وڵه‌ت‬ ‫تێچووی ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌ی ئه‌م ناوچه‌یه‌‌و‬ ‫پاراستنی بگرێته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬نه‌ك دانیشتووانی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ تێچووی���ه‌ك بگرنه‌ ئه‌س���تۆ كه‌‬ ‫بارگرانیان بۆ دروست بكات‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی‬ ‫ئه‌و پارانه‌ ب���ۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ بووایه‌ ئه‌وا‬ ‫دوانه‌ده‌كه‌وتین ل���ه‌ یارمه‌تیدانی حكومه‌تی‬ ‫خۆجێیی‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی ده‌یبینین ئاماژه‌‬ ‫نییه‌ بۆ رێوش���وێنی جددی كه‌ یارمه‌تیده‌ر‬ ‫بێ���ت ب���ۆ كردن���ه‌وه‌ی گه‌ڕه‌كه‌ك���ه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫بڕیارم داوه‌ نه‌گه‌ڕێم���ه‌وه‌ بۆ ئه‌و گه‌ڕه‌كه‌‌و‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ وه‌رش���ه‌كه‌م له‌ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ داده‌مه‌زرێنمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫زیانه‌ ماددییه‌كان له‌سه‌ر هه‌ردوو ئاستی‬ ‫كه‌سی‌و ژێرخانی گه‌ڕه‌كی پیشه‌سازی باس‬ ‫نه‌ك���راون‪ ،‬ئه‌گه‌رچی ئی���داره‌ی خۆجێیی‬ ‫ته‌نی���ا چه‌ن���د ئاماژه‌یه‌ك���ی ل���ه‌ زیاتر له‌‬ ‫بۆنه‌یه‌كدا خستووه‌ته‌ڕوو سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‬

‫وه‌رزش له‌كوردستان‬ ‫ده‌بوژێته‌وه‌‬ ‫له‌میسی‌‌و كریستیانۆو ‌ه بۆ‬ ‫یاریگاكانی‌ ناوخۆ‬

‫توانیویه‌ت���ی چه‌ن���د محه‌ویله‌یه‌كی كاره‌با‬ ‫دابنێ���ت‌و بڕێك���ی زۆری داروپه‌ردو‌و بۆمب‬ ‫الببات‪ ،‬به‌اڵم واقی���ع ئه‌وه‌مان پێ ناڵێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی كه‌ گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازی هێشتا‬ ‫له‌ڕووی ژینگه‌ییه‌وه‌ به‌مه‌ترس���ی داده‌نرێت‬ ‫به‌هۆی ئه‌و ته‌رمه‌ تێكچووانه‌ی تائێستاش‬ ‫له‌ زۆربه‌ی ناوچه‌كانیدا باڵوبوونه‌ته‌وه‌ ئه‌وه‌‬ ‫جگه‌ له‌و وێرانكاری‌و كاولكارییه‌ گه‌وره‌یه‌ی‬ ‫به‌ر هه‌موو جومگه‌كانی ناوچه‌كه‌ كه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫ماجید عه‌كاش���ی پیاوێكی چل سااڵنه‌‌و‬ ‫خاوه‌نی كارگه‌یه‌كه‌ به‌م دواییانه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫بۆ ش���اره‌كه‌‌و ب���ه‌ دڵخۆش���ییه‌كی زۆره‌وه‌‬ ‫پێشوازی له‌ میكانیزمی كردنه‌وه‌ی گه‌ڕه‌كی‬ ‫پیشه‌سازی كرد‌و به‌ هه‌نگاوێكی راستی دانا‬ ‫كه‌ یارمه‌تیده‌ر ده‌بێت بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی ژیان‬ ‫بۆ گه‌ڕه‌كه‌كه‌ كه‌ پێش���تر‌و ئێستاش مایه‌ی‬ ‫شانازی زۆربه‌ی دانیشتووانی ناوچه‌كه‌ بووه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی بۆ ئه‌وانه‌ی له‌خزمه‌تگوزارییه‌كانی‬ ‫سوودمه‌ندبوون‪.‬‬ ‫عه‌كاش���ی به‌ "نیقاش"ی وت‪" :‬ناتوانین‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری گه‌ڕه‌ك���ی پیشه‌س���ازی‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌كانی ببین‪ ،‬چونكه‌ نیش���انه‌یه‌كی‬ ‫جیاكه‌ره‌وه‌ی شاره‌كه‌یه‌ به‌هۆی ئه‌و كارگه‌‌و‬ ‫وه‌رشانه‌ی له‌خۆی گرتووه‌‌و خزمه‌تگوزاری‬ ‫گه‌وره‌ پێش���كه‌ش ده‌كه‌ن ن���ه‌ك ته‌نیا بۆ‬ ‫ش���اره‌كه‌‪ ،‬به‌ڵكو ب���ۆ ش���ار‌و گونده‌كانی‬ ‫ده‌وروبه‌ری ش���اری فه‌لوجه‌ش‪ ،‬بۆیه‌ هیچی‬ ‫تێ���دا نییه‌ ئه‌گه‌ر هه‌ندێ���ك له‌ تێچووه‌كان‬ ‫بگیرێته‌ ئه‌س���تۆ‪ ،‬چونكه‌ متمانه‌مان به‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ كه‌ هێ���زه‌ ئه‌منیی���ه‌كان‌و حكومه‌تی‬ ‫خۆجێیی ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن رێ���گا‌و میكانیزم‬

‫بدۆزنه‌وه‌ بۆ یارمه‌تیدان له‌ پشتیوانیكردنی‬ ‫گه‌ڕه‌ك���ی پیشه‌س���ازی‌و گێڕان���ه‌وه‌ی بۆ‬ ‫سه‌رده‌می جارانی"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪" :‬له‌و گه‌ڕه‌كه‌دا كارمان‬ ‫ك���ردووه‌ له‌ ژێر س���ایه‌ی پارێ���زگاری ئه‌و‬ ‫هێ���زه‌ ئه‌منیانه‌ی میكانیزم‌و پالنی ئه‌وتۆی‬ ‫دیارده‌ك���ه‌ن یارمه‌تیده‌ر ده‌ب���ن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫گرووپه‌ چه‌ك���داره‌كان كۆنترۆڵی گرنگترین‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی یشه‌س���ازی له‌ عێ���راق نه‌كه‌ن‬ ‫ئه‌و هه‌نگاوه‌ش پێویس���تی به‌ پش���تیوانی‬ ‫هه‌مووان هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی ئێمه‌ی خاوه‌ن‬ ‫وه‌رشه‌‌و كارگه‌كان"‪.‬‬ ‫زیاتر ل���ه‌ مانگێكه‌ ژماره‌یه‌ك���ی زۆر له‌‬ ‫خاوه‌ن وه‌رش���ه‌و دوكانه‌ پیشه‌سازییه‌كان‬ ‫س���ه‌ردانی بنكه‌كانی رێكخس���تنی فۆرمی‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازی ده‌كه‌ن‬ ‫ئ���ه‌و ب���ڕه‌ پاره‌یه‌ش ده‌ده‌ن ك���ه‌ ئیداره‌ی‬ ‫خۆجێیی ب���ۆ هه‌م���وو س���وودمه‌ندبووان‬ ‫ده‌ستنیشانی كردووه‌‪.‬‬ ‫به‌پێی قس���ه‌ی عیس���ا س���ایر قایمقامی‬ ‫فه‌لوجه‌ تا ئێس���تا رێككاره‌ یاس���اییه‌كان‌و‬ ‫ره‌زامه‌ندییه‌ ئه‌منیی���ه‌كان رێگه‌یان نه‌داوه‌‬ ‫گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازی بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و له‌‬ ‫میانی ئاهه‌نگی كردن���ه‌وه‌ی كارگه‌ی گازی‬ ‫حكوم���ی فه‌لوجه‌دا دووپاتی ك���رده‌وه‌ كه‌‬ ‫ل���ه‌ چه‌ن���د رۆژی كه‌می داهات���وودا هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان‌و ئیداره‌ی خۆجێیی س���ه‌رجه‌م‬ ‫ره‌زامه‌ندیی���ه‌ ئه‌منییه‌كان ب���ۆ كردنه‌وه‌ی‬ ‫گه‌ڕه‌كی پیشه‌س���ازی به‌ده‌س���ت ده‌هێنن‬ ‫كه‌ پالنی پاراس���تنی به‌ دیوارێكی ئه‌منی‌و‬ ‫ساترێكی گڵین ته‌واو كراوه‌‪.‬‬

‫سه‌در تیایدا زه‌ره‌رمه‌نده‌‬ ‫ره‌وتێكی‌ ئۆپۆزسیۆن له‌پارێزگای‌‬ ‫میسان سه‌رهه‌ڵده‌دات‬

‫‪8‬‬

‫کۆمه‌اڵیه‌تی‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫هەڵکردنی ئااڵی هاوڕەگەزخوازان‬ ‫لەكونسوڵخانەی ئەمەریکا لەهەولێر کاردانەوەی جیاوازی لێدەکەوێتەوە‬ ‫بەشێک بەسوکایەتی‌و بەشێکیش بەڕێزگرتن لەمافی مرۆڤی دەزانن‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫كێن گرۆس‪ ،‬كونسوڵی گشتی‬ ‫ئەمریكا لەهەولێر‪ ،‬رۆژی‌‪1‬ی‌ حوزه‌یرانی‬ ‫ئەمساڵ‪ ،‬ئااڵی رێپێوانی شانازیكردنی‬ ‫هاوڕەگەزخوازانی (‪)LGBTI‬‬ ‫لەكونسوڵخانەی گشتی هەولێر لەپاڵ ئااڵی‬ ‫واڵتەكەیدا هەڵدا‪ .‬ئەمەش كاردانەوەی‬ ‫لەتۆڕە كۆمەاڵیەتییەكان بەدوای خۆیدا‬ ‫هێناو پەرلەمانتارێكی كوردستانیش دەڵێت‬ ‫"ئەوە سوكایەتیكردنە بەئایین‌و بیروباوەڕی‬ ‫میللەتی كورد"‪.‬‬ ‫ئ����ااڵی هاوڕەگەزخ����وازان لەڕەنگەكانی‬ ‫(س����ور‪ ،‬پرتەقاڵی‪ ،‬زەرد‪ ،‬س����ەوز‪ ،‬شین‪،‬‬ ‫مۆر) پێكدێت وەك گوزارش����تكردن لەهەمو‬ ‫مەیلە جیاوازەكانی رەگەزە جیاجیاكان‪.‬‬ ‫‪ LGBTI‬كورتكراوەكان����ی وش����ەكانی‬ ‫‪Lesbian,‬‬ ‫‪Gay,‬‬ ‫(‪Bisexual,‬‬ ‫‪)Transgender and intersex‬ە بەواتای‬ ‫(هاوڕەگەزبازی كچ‌و كچ‪ ،‬كوڕو كوڕ‪ ،‬ئەوەی‬ ‫مەیلی بۆ ه����ەردو رەگەز هەی����ە‪ ،‬ئەوانەی‬ ‫رەگەزی خۆیان گۆڕی����وە‪ ،‬ئەوانەی هەردو‬ ‫رەگەزیان هەیە)‪.‬‬ ‫مانگ����ی حوزەی����ران بەمانگ����ی ش����ازی‬ ‫هاورەگەزخوازی لەجیهاندا دیاریكراوە‪ ،‬كە‬ ‫تێیدا بەتایبەت لەواڵتانی ئەوروپاو ئەمریكا‪،‬‬ ‫هاوڕەگەزخ����وازان بەچەن����د چاالكی وەك‬ ‫رێپێوان‪ ،‬كەرنەڤاڵ‪ ،‬هەڵدانی ئااڵی خۆیان‪،‬‬ ‫س����ازدانی س����مپەزیەم‌و تەنانەت گەشت‌و‬ ‫سەیرانی بەكۆمەڵ دەكەنەوە‪.‬‬ ‫دیاریكردنی مانگی حوزەیران‪ ،‬وەك مانگی‬ ‫ش����انازی هاوڕەگەزخوازان دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫پشێوییەكانی ساڵی‪ 1969‬شاری مانهایتنی‬ ‫ئەمری����كا ك����ە تێی����دا‪ ،‬هاوڕەگەزخوازانی‬ ‫نێر‪ ،‬ناڕەزایەتیان دەربڕی كە بەشۆڕش����ی‬ ‫هاوڕەگەزبازانی نێر ناسراوە‪.‬‬ ‫هاوس����ەرگیری نێ����وان هاوڕەگەزخوازان‬

‫لەژمارەی����ەك واڵت����ی ئەوروپ����ی‌و ئەمریكا‬ ‫رێگەپێدراوە بەاڵم لەهەندێ واڵت هێش����تا‬ ‫ل����ەڕوی یاس����اییەوە رێگ����ەی لێدەگیرێت‪.‬‬ ‫لەواڵتانی ئیس��ل�امیش كاری هاوڕەگەزبازی‬ ‫بەتاوان دەژمێردرێت‪.‬‬ ‫عێراقی����ش وەك یەكێك ل����ەو واڵتانەی‬ ‫كە یاس����اكانی پشت بەش����ەریعەتی ئایینی‬ ‫ئیس��ل�ام دەبەس����تێت كاری هاوڕەگەزبازی‬ ‫تێدا قەدەغە كراوەو بەپێی یاسای سزادانی‬ ‫عێراقی هەر كەسێك ئەو كارە بكات سزای‬ ‫خۆی وەردەگرێت‪.‬‬ ‫بەاڵم كونس����وڵخانەی گش����تی ئەمریكا‬ ‫لەهەولێ����ر لەڕاگەیەندراوێك����دا رۆژی‪1‬ی‬ ‫حوزەیران����ی ئەمس����اڵ رایگەیان����د كە كێن‬ ‫گرۆس هه‌ڵسا به‌هه‌ڵكردنی‌ ئااڵی‌ رێپێوانی‌‬ ‫ش����انازیكردنی‌ كه‌س����انی‌ هاوڕه‌گه‌زخ����واز‬ ‫(‪ )LGBTI‬له‌كونسوڵخانه‌ی‌ گشتی‌ ویالیه‌ته‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كان����ی‌ ئه‌مریكا ب����ۆ به‌رزڕاگرتنی‌‬ ‫مانگی‌ رێپێوانی‌ شانازیكردن‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی كونسوڵخانەكە راشیگەیاندوە‬ ‫ك����ە كونس����وڵخانەو باڵیۆزخانەكانی ئەوان‬ ‫لەهەمو ئەو واڵتانەی كە تێیدان لەو رۆژەدا‬ ‫ئااڵی ش����انازی هاوڕەگەزخوازان هەڵدەدەن‬ ‫تەنانەت لەو واڵتەنەش كە كونس����وڵخانەكە‬ ‫بەخ����اوەن یاس����اگەلێكیان ناودەب����ات كە‬ ‫مافەكانی م����رۆڤ س����نورداردەكەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫پەرلەمانتارێكی عێراق جەخت دەكاتەوە كە‬ ‫باڵیۆزخان����ەی ئەمریكا لەبەغدا ئەو ئااڵیەی‬ ‫هەڵنەداوە‪.‬‬ ‫رێ����زان ش����ێخ دلێ����ر پەرلەمانت����اری‬ ‫یەكێت����ی لەپەرلەمانی عێ����راق دەڵێت كە‬ ‫بەپێ����ی رێككەوتن����ی نێودەوڵەت����ی دەبێ‬ ‫کونس����وڵخانەو باڵیۆزخانەكانی واڵتان رێز‬ ‫لەیاس����ا ناوخۆییەكانی واڵت����ی خانەخوێ‬ ‫بگ����رن‌‪ ،‬بۆیە دەڵێ����ت "ئێم����ە لەواڵتێكدا‬ ‫دەژین هەتا ئێستا سەرچاوەی یاساكانمان‬ ‫شەریعەتی ئیس��ل�امە‪ ،‬هەموشمان ئەزانین‬ ‫لەناو شەریعەتی ئیس��ل�امدا هاوڕەگەزبازی‬

‫كێن گرۆس‪ ،‬كونسوڵى گشتى ئەمەریکا لەهەولێر لەکاتی هەڵکردنی ئااڵی هاوڕەگەزخوازەکان‬ ‫تاوانە‪ ،‬ئەم����ە وەكو دەوڵەتەكە‪ ،‬لەبەرئەوە‬ ‫هەر کونس����وڵخانەو باڵیۆزخانەیەك لەهەر‬ ‫دەوڵەتێكدا بێت‪ ،‬دەب����ێ رێز لەو دەوڵەتە‬ ‫بگرێت"‪.‬‬ ‫ئ����ەو كارەی كونس����وڵخانەی ئەمری����كا‬ ‫لەهەولێ����ر بەنایاس����ایی وەس����ف دەكات‌و‬ ‫دەش����ڵێت گەر باڵیۆزخانەی ئەمریكا لەناو‬ ‫بەغ����دا ئ����ەو كارەی بكردای����ە ناڕەزایەتی‬ ‫گەورەی لێدەكەوتەوەو قبوڵ نەدەكرا‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی عێراق سەرسوڕمانی‬ ‫خۆی دەربڕی لەبێدەنگی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و قبوڵكردنی ئەم مەسەلەیە‪.‬‬ ‫بەاڵم گەش����ە دارا‪ ،‬پەرلەمانتاری یەكێتی‬ ‫لەپەرلەمانی كوردس����تان پێی وایە دۆخی‬ ‫هەندێ����ك ك����ەس ل����ەڕوی فس����یولۆجی‌و‬

‫ریکالم‬

‫‪Sinoma Industry & Trade‬‬

‫ ‬

‫ ‪+ , , , #& - ,‬ه‌ره ه‌مهێنانی‌‬ ‫‪ -1‬توانای‌ سااڵنه‌ی‌ به‌كاربردنی‌ (‪ ) 15000‬ته‌ن په‌یكه‌ری‌ ئاسنی جۆراوجۆره‌‪ ،‬وه‌ دروستكردن‌و ب‬ ‫ جێگیركردن ‌ی‬ ‫ وه‌ دانان‌و‬ ‫دروستكردن‪،‬‬ ‫‌ندازیاری‌ ‪،‬‬ ‫ ه‌ی‌ ئه‬ ‫جوانترین نه‌خش‬ ‫بەباشتری‬ ‫

ئاسنی‌‌و پۆاڵ‬ ‫كاری‌ په‌یكه‌ری‌‬ ‫ ‪ -‬‬ ‫ ‬ ‫ن‌و ‪. /‬‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ‪

0 -

-‬ه‌كو پڕۆژه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌ك���ه‌‌و هه‌مو خزمه‌تێك دوای‌ فرۆش���تنی‌ بۆ هه‌مو كارێكی‌ پیشه‌س���ازی‌‌و پ���ڕۆژه‌ی‌ و‬ ‫بیناو پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫ جۆره‌‬ ‫ ‪ .‬هه‌مو‬ ‫ ه‌نتۆ‪ ،‬و‌ه‬ ‫ ‪ ,‬ی‌ چیم‬ ‫ ه‌وت‪ ،‬كارگه‌‬ ‫ پااڵوگه‌ی‌ ن‬ ‫ ‌با ‪،‬‬ ‫ ‪ -‬كاره‬ ‫

‪2‬وزه‌ی‌‬ ‫‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫(كارگه‌ی‌ به‬ ‫ ‪ 1‬‬ ‫ ‬ ‫ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌ ‪.‬‬ ‫ * ‬ ‫

‪

3

2 2‬‬

‫ ه‌رزكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫‌كو‪ :‬ئامێری‌ ب‬ ‫ ‪ 4‬چینی‌‪ ،‬وه‬ ‫‌نێدێك لەبه‌رهه‌می‌‬ ‫ هه‬ ‫‌كردنی‌‬ ‫هاورده‬ ‫‌كردن‌و‬ ‫‌‪:‬كاری‌ هه‌نارده‬ ‫‪ -2‬بازرگانی‌ گشت‬ ‫

‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫

‬ ‫ ی ‬ ‫ ‬ ‫خه‌باته‌ ‪ ،‬وه‌ هه‌روه‌ها هه‌ر شتێك كه‌ داوابكرێت لەالیه‌ن بازرگانان‌و كڕیارانه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪-3‬‬

‫ ‪

3 . -

, , 2‬‬ ‫ ‪

3‬هه ‬ ‫

‬ ‫‌یه‌‪.‬‬ ‫ ه‌ولێر لقمان‬ ‫سلێمانی‌‌و ه‬ ‫ ‪ : )MANTA(2‬لەهه‌ردو شاری‌‬ ‫ بۆ ماركه‌ی‌‬ ‫ سوره‌یا‬ ‫كاری‌ ڕوناكی‌‌و‬ ‫ * ‪ , , - ,‬‬

‫‪ -4‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌و لۆجس���تیك بەش���ێوازی‌ ( ‪ : ) LCL‬كاری‌ گواس���تنه‌وه‌ی‌ كه‌لوپه‌ل هه‌مو مانگێك‬ ‫بەهاوبه‌شی‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكدا لەواڵتی‌ چینه‌وه‌ بۆ ته‌واوی‌ كوردستان‪.‬‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫بایۆلۆجییەوە كە خوا وادروستی كردوە بۆیە‬ ‫نابێ����ت مافی ژیانیان ل����ێ قەدەغە بكرێت‪،‬‬ ‫پێشی وایە پێویس����تە كۆمەڵگەی ئێمەش‬ ‫جۆرە دۆخێك بخوڵقێنێت كە ئەو كەسانەی‬ ‫هاوڕەگەزب����از یان دوڕەگەزن النیكەم لەڕوە‬ ‫سێكس����ییەكەوە نا بەڵكو ل����ەڕوی مافەوە‬ ‫وەك هەر مرۆڤێكی ئاسایی ژیان بكەن‪.‬‬ ‫ئ����ەو دەش����ڵێت"بەپێی مافەكانی مرۆڤ‬ ‫دەبێ ئەوانە وەك مرۆڤ مامەڵەیان لەگەڵ‬ ‫بكرێت‪ .‬بەاڵم لێرە مافی ژیانێكی ئاساییان‬ ‫لێ سەندراوەتەوە"‪.‬‬ ‫پێش����ی وای����ە ل����ەڕوی سێكس����ییەوە‬ ‫لەبەرئەوەی بەپێی یاساو شەرع ئەو كارانە‬ ‫قەدەغ����ەن بۆیە لەئێس����تادا دەكرێت تەنیا‬ ‫لەكوردستان قس����ە لەسەر مافەكانی تریان‬

‫بكرێ����ت‪ .‬رەتیش����یدەكاتەوە لەكۆمەڵگای‬ ‫كوردی����دا ئەوە دیاردە بێت بەڵكو وەك ئەو‬ ‫دەڵێت تەنیا وەك حاڵەت دەبینرێت‪.‬‬ ‫بەاڵم هەورامان حەمەشەریف‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫كۆمەڵی ئیس��ل�امی لەپەرلەمانی كوردستان‬ ‫پێی وایە ئەو كارەی كونسوڵخانەی گشتی‬ ‫ئەمریكا لەهەولێر "ئیهانەو سوكایەتیكردنە"‬ ‫بەئایین‌و بیروباوەڕو پیرۆزییەكانی میللەتی‬ ‫كوردو دەش����ڵێت "ئ����ەو كارە پێچەوانەی‬ ‫رەوشت‌و ئەخالقمانە‪ ،‬بەتایبەت لەم مانگی‬ ‫رەمەزانەدا وەكو ئیهانەو سوكایەتیپێكردن‬ ‫سەیریدەكەین"‪.‬‬ ‫داواش لەحكومەتی هەرێمی كوردس����تان‬ ‫دەكات كونس����وڵخانەكە لەو كارەی ئاگادار‬ ‫بكەنەوەو داواشیان لێ بكات كە پۆزش بۆ‬

‫بەپێی مافەكانی‬ ‫مرۆڤ دەبێ‬ ‫ئەوانە وەك مرۆڤ‬ ‫مامەڵەیان لەگەڵ‬ ‫بكرێت‪ .‬بەاڵم لێرە‬ ‫مافی ژیانێكی‬ ‫ئاساییان لێ‬ ‫سەندراوەتەوە‬ ‫ئەم میللەتە بهێننەوە چونكە ئەوە كارێكی‬ ‫مەترسیدارە لەسەر خەڵك‪.‬‬ ‫دەشڵێت"ئەمە هاندانی ئەوەی تێدایە كە‬ ‫ئەم ش����تە لەواڵتی ئێمە كە نامۆیە ئاسایی‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬ب����ەاڵم هی����چ كوردێكی خاوەن‬ ‫غی����رەت نییە بڵێت كە ئەم كارە نامۆ نییە‬ ‫بەواڵتی ئێمە"‪.‬‬ ‫لەگ����ەڵ هەم����و ئەمانەش����دا حكومەتی‬ ‫هەرێم هێشتا بێدەنگی هەڵبژاردوە‪ ،‬ئاوێنە‬ ‫پەیوەندی بەوتەبێژی وەزارەتی ئەوقافەوە‬ ‫كرد ب����ەاڵم ئامادەنەب����و لەمبارەیەوە هیچ‬ ‫قسەیەك بكات‪ .‬بۆ زانینی بۆچونی یەكێتی‬ ‫زانایانی ئایینی ئیسالمیش ئاوێنە پەیوەندی‬ ‫بە بەرپرس����ی لقی هەولێری ئەو یەكێتیەوە‬ ‫كرد بەاڵم ئەویش ئامادەی لێدوان نەبو‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن��دئامۆژگاریی��ه‌ك‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫ی قژت له‌ڕه‌مه‌زاندا‬ ‫بۆ پاراستن ‌‬

‫پڕ شه‌كره‌كان‪.‬‬

‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ خ���ۆراك رۆڵێكی‌‬ ‫گرنگ���ی هه‌ی���ه‌ بۆپاراس���تنی‌ قژ‪،‬‬ ‫ هه‌وڵب���ده‌ له‌م مانگ���ه‌دا جێل‬‫هه‌ربۆی���ه‌ ده‌توانیت به‌م رێنماییانه‌‬ ‫یاخ���ود هه‌ندێ‌ كرێمی‌ ق���ژ به‌كار‬ ‫قژت له‌م مانگه‌دا بپارێزیت‪:‬‬ ‫مه‌هێنه‌ به‌تایبه‌ت���ی‌ ئه‌و كرێمانه‌ی‌‬ ‫ له‌نێ���وان ژه‌م���ی‌ به‌ربان���گ كحولی‌ تێدایه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌‬‫بۆپارش���ێو‪ 7‬ب���ۆ‪ 8‬پ���ه‌رداخ ئاو زیاتر وشك بونی‌ قژ‪.‬‬ ‫بخ���ۆره‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا دوربك���ه‌وه‌‬ ‫ سود له‌حه‌مام زه‌یتی‌ سروشتی‌‬‫له‌خواردنه‌وه‌ گازییه‌كان‌و شه‌ربه‌ته‌‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ی بێ فڕۆكه‌وان‬ ‫گه‌نجێك چه‌ندین فڕۆكه‌ ‌‬ ‫ی پێشمه‌رگ ‌ه دروست ده‌كا‬ ‫بۆ پاراستنی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫ئاری‌ كامیل گه‌نجێكی‌ داهێنه‌ری‌ كورده‌‌و پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ناوی‌ (ئاسمانی‌ پێشمه‌رگه‌) راگه‌یاندوه‌‌و له‌پێناو ‌ی‬ ‫پارێزگاریكردن له‌هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌‪ ،‬زیاتر له‌ ‪100‬‬ ‫فڕۆك ‌هی‌ بێفڕۆكه‌وانی‌ دروست كردوه‌‪.‬‬

‫وه‌ربگره‌ بۆقژت‌و هه‌وڵبده‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫خۆت دروس���تی‌ بكه‌ی���ت بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆراك به‌ق���ژت بده‌یت‪ .‬بۆئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌توانی���ت زه‌یتی‌ زه‌یت���ون به‌پێی‌‬ ‫زۆری‌‌و كه‌میی‌ قژه‌كه‌ له‌گه‌ڵ هێلكه‌و‬ ‫مۆز تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بكه‌یت‌و بیده‌یت‬ ‫له‌قژت بۆماوه‌ی‌‪ 45‬خوله‌ك‌و پاشان‬ ‫بیش���ۆ‪ ،‬هه‌فت���ه‌ی‌ یه‌ك ج���ار ئه‌م‬ ‫ماسكه‌ دوباره‌ بكه‌وه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫له‌ب����اره‌ی‌ بیرۆكه‌ی‌ پڕۆژه‌ك����ه‌‌و له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێنه‌‪ ،‬ئ����اری‌ كامی����ل به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر‌و دامه‌زرێنه‌ری‌‬ ‫(ئاس����مانی پێشمه‌رگه‌) وتی‌ "س����ێ ساڵ پێش ئێستا‬ ‫له‌ئه‌وروپ����ا ئاماده‌ی پێش����انگا زانس����تیه‌كان ئه‌بوم‌و‬ ‫یه‌كێك له‌وانه‌ پێشانگایه‌كی بێفڕۆكه‌وان بو‪ ،‬له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫ئ����ه‌و فڕۆكانه‌م بینی هه‌س����تم كرد كه‌ دروس����تكردنی‬ ‫كارێك����ی مه‌حاڵ نیه‌و ئه‌م هه‌س����ته‌ مایه‌وه‌ تاهاتمه‌وه‌‬ ‫بۆ كوردستان‌و ده‌س����تم كرد به‌دروستكردنی فڕۆكه‌ی‬ ‫بێفڕۆكه‌وان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دوای شكاندنی ده‌یان فڕۆكه‌و سودوه‌رگرتن‬ ‫له‌ده‌ی����ان هه‌ڵه‌و دوای هه‌وڵێكی ب����ێ بێزاربون یه‌كه‌م‬ ‫فڕۆكه‌م فڕی دوای ئه‌و فڕۆكه‌ س����ه‌ركه‌وتوه‌ له‌یاس����ا‌و‬ ‫پره‌نس����یپه‌كانی‌ فڕین تێگه‌یش����تم‌و تاوه‌كو ئێستا ‪102‬‬ ‫فڕۆكه‌ی بێفڕۆكه‌وانم دروس����تكردوه‌ له‌گه‌ڵ فڕۆكه‌یه‌كی‬ ‫بارهه‌ڵگری چوار نه‌فه‌ری"‪.‬‬ ‫ئاری‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و كاته‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫بوه‌ به‌هه‌زاران دۆالر پس����پۆڕی‌ ئه‌وروپ����ی‌ ده‌هێنرایه‌‬ ‫كوردستان بۆ ئه‌و‌هی‌ پێش����مه‌رگه‌ فێری‌ چه‌ك گرتن‌و‬ ‫نیشان شكاندن بكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێ‌ "هه‌ستم به‌ش����ه‌رم‌و بێ قه‌واره‌یی ده‌كرد‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دا بوم وه‌ك پێش����مه‌رگه‌یه‌ك‌و‬ ‫وه‌ك كوردێ����ك به‌خه‌ڵك بڵێم بونم����ان هه‌یه‌ توانامان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مه‌ ئامانجه‌كه‌ نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫ئامانجانه‌ی كه‌ شایه‌نی ده‌ربڕینه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ ك����ه‌ "ئامانجی‬ ‫س����ه‌ره‌كی له‌كاره‌كانی����ان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێش����مه‌رگه‌ش‬ ‫توانای هه‌یه‌ خاوه‌نی ئاسمانی خوی بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ به‌س����ه‌ره‌تاكانی‌ دروس����تبونی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "س����ێ ساڵی رابردو ته‌نها من‌و حه‌سه‌ن‬ ‫كامیل����ی برام كارم����ان ئه‌كرد‪ ،‬ئه‌و كات����ه‌ هه‌ردوكمان‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ بوین‌و به‌موچ���� ‌هی‌ هه‌ردوكمان‌و موچه‌ی‌‬ ‫مامۆستایی دایكم كارمان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نزیكه‌ی دو مانگ پێش ئێس����تا ئاسمانی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌مان دامه‌زراندو چه‌ند هاوڕێیه‌كی لێهاتوی‬ ‫زۆر به‌توان����ا په‌یوه‌ندیان پێوه‌ كردین‌و بونه‌ س����تافی‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌"‪.‬‬

‫له‌بار‌هی‌ ئه‌ندامانی‌ گروپه‌كه‌شه‌وه‌‪ ،‬ئاری‌ كامیل ده‌ڵێ‌‬ ‫"س����تافی‌ پڕۆژه‌كه‌ بریتین له‌"عه‌قید فاروق مام ساڵح‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی پێش����مه‌رگه‌‌و لێهاتو له‌بواری ته‌كنه‌لۆژیا و‬ ‫ئه‌لكترۆنی����ات‪ ،‬هونه‌رمه‌ن����دو وێنه‌كێش‪ ،‬چیا هه‌ورامی‬ ‫راگه‌یاندن����كار‪ ،‬ئه‌كته‌ر‪ ،‬ژه‌نیار‪ ،‬وێنه‌ كێش‪ ،‬خوێندكار‬ ‫له‌به‌ش����ی ژمێری����اری دارایی بانكی‪ .‬فه‌یروز س����ه‌عدی‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ ،‬به‌ش����ی ژمێریاری ته‌كنیكی ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫ك���� ‌ه نزیكه‌ی‌ ‪5‬س����اڵه‌ له‌بواری دیزاین‌و دروس����تكردنی‬ ‫فڕۆك����ه‌ی بێ فڕۆك����ه‌وان كارده‌كات‪ ،‬حه‌س����ه‌ن كامیل‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ ،‬شاره‌زا له‌بواری سه‌ربازی‌و چه‌ك‌و ته‌كنیكی‬ ‫عه‌س����كه‌ری‌و چه‌ندین بڕوانامه‌ی‌ ئه‌كادیمی‌ له‌و بواره‌دا‬ ‫به‌ده‌س����تهێناوه‌ له‌الی����ه‌ن هێزه‌كانی نات����ۆ‌و دیزاینه‌رو‬ ‫دروستكه‌ری فڕۆكه‌ی بێفڕۆكه‌وان‌و فڕۆكه‌ی بارهه‌ڵگرو‬ ‫دروس����تكه‌ری بزوێنه‌ری(جێ����ت ئینج����ن)‪ ،‬حه‌ی����ده‌ر‬ ‫ئه‌حم����ه‌د ش����اره‌زا له‌بواری‬ ‫دروس����تكردنی فڕۆك����ه‌ی‬ ‫بێفڕۆك����ه‌وان‌و به‌ڕێوه‌بردن����ی‬ ‫كاری كڕین‌و دابینكردنی پێداویس����تی‬ ‫ئه‌لكترۆنی پڕۆژه‌كانی ئاسمانی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌‪ ،‬پاڤێ����ڵ‬ ‫عوسمان فه‌رمانبه‌ر‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬

‫ته‌ندروستی كه‌ركوك‌و ئه‌و گه‌نجه‌ی كه‌ركوكه‌ ك‬ ‫ئوتومبێلی كالسیكی سه‌رنجڕاكێشی دروستك‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌سه‌ر گرنگی‌‌و بایه‌خی‌ كاری‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌یان ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "هه‌مو كاره‌كانمان‬ ‫گروپ ئه‌ڕوات به‌ڕێوه‌ له‌ژێر لۆگۆی ئاسمانی پێ‬ ‫له‌پێناوی ئاسمانی پێشمه‌رگه‌دا‌و باوه‌ڕمان به‌‬ ‫یه‌كتر‌و پێویستمان به‌تواناكانی یه‌كتر هه‌یه‌"‬ ‫ئ����اری‌ داوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌حكومه‌ت���� ‌ی هه‌رێم‬ ‫مۆڵه‌تی‌ ره‌س����میان بداتێ‌ بۆ كارك����ردن‌و ئ‬ ‫تاقیكردنه‌و‌هی‌ زانستی‌‌و وتی‌ "داوا له‌حكوم ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ی����ن به‌رهه‌مه‌كانم����ان لێ‌ بكڕن����ه‌وه‌‌و ل ‌ه‬ ‫شه‌ڕدا دژ به‌دوژمنان به‌كار بهێنرێن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ ك����ه‌‬ ‫ب����ۆ كاركردن‌و نه‌ بودج����ه‌ بۆ پڕۆژه‌كه‌‌و ن����‬ ‫سوپاس‌و هیچ شتێكی‌ تریان ناوێت ل ‌ه‬ ‫هه‌رێم‌و وت����ی‌ "ته‌‬ ‫ئ����ه‌و‌ه ده‌كه‌ین‬ ‫مۆڵه‌ت����ی كار‬ ‫بداتێ‌"‪.‬‬

‫شیالن سه‌عدی‌‪ :‬له‌ئێران فیلمی كوردی پێگه‌ی تایبه‌تی هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫سینه‌ما یه‌كێكه‌ له‌و هونه‌رانه‌ی كه‌‬ ‫له‌جیهاندا گرنگی‌و تایبه‌تمه‌ندی خۆی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردستان ئه‌م هونه‌ره‌‬ ‫ئه‌گه‌رچی سااڵنێكه‌ كاری تیادا ده‌كرێت‬ ‫له‌سه‌ره‌تادایه‌و له‌ئێستاشدا كۆمه‌ڵێك‬ ‫هه‌وڵی باش له‌ئارادان بۆ گه‌شه‌سه‌ندنی‬ ‫ئه‌م هونه‌ره‌و له‌م نێوه‌نده‌شدا ده‌بینین جیا‬ ‫له‌پیاوان ژنانیش سه‌رقاڵی كاری سینه‌مان‪.‬‬ ‫خاتو ش���یالن س���ه‌عدی یه‌كێ���ك له‌ژن ‌ه‬ ‫سینه‌ماكاره‌ كورده‌كانه‌ ئه‌و له‌دایكبوی‪١٩٨٠‬ی‌‬ ‫شاری مه‌هاباده‌و سه‌ره‌تای فێربونی سینه‌ماو‬ ‫فۆتۆگرافی له‌كۆڕی سینه‌مای الوانی شاری‬ ‫مه‌هاباد ب���وه‌و بڕوانامه‌ی به‌كه‌لۆریۆس���ی‬ ‫س���ینه‌مای له‌تاران وه‌رگرتوه‌‌و تائێس���تا‪5‬‬ ‫كورته‌ فیل���م‌و‪ 7‬دۆكۆمێنتی ته‌له‌فزیۆنی‌و ‪4‬‬

‫کاوڕ‬ ‫بی���ر لەهەندێك هاندەری ش���اراوە‬ ‫دەكەیت���ەوەو راب���ردوت ب���ۆ نوێ‬ ‫دەبێت���ەوە ی���ان پارێ���زگاری لەو‬ ‫نهێنیان���ە دەكەی���ت كە ب���ۆ هەمو‬ ‫كەسێكی ئاشکرا ناکەیت‪.‬‬

‫دۆكۆمێنتی سه‌ربه‌خۆی دروست كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ژنێ���ك چۆنه‌ ئه‌و بواره‌تان‬ ‫هه‌ڵب���ژاردوه‌ ئای���ا ئاس���ته‌نگی زۆرترتان‬ ‫نایه‌ته‌ڕێ‌ له‌پیاوان له‌و بواره‌دا؟‬ ‫شیالن س���ه‌عدی‪ :‬كاری سینه‌ما به‌گشتی‌‬ ‫قورسه‌و پێویستی به‌ئاماده‌كاری زۆر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ به‌ه���ۆی ئه‌و روانگه‌ی���ه‌ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ژن هه‌یه‌تی‌‌و پێی وایه‌ "هه‌ندێك‬ ‫كار ب���ۆ ژنان نابن" كاری‌ س���ینه‌ما بۆ ژنان‬ ‫قورستر بێت‪ .‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ئێران متمان���ه‌ به‌ده‌رهێنه‌ری ژن كه‌متره‌‬ ‫له‌كاتێكدا سینه‌ما زیاتر له‌سه‌د ساڵ مێژوی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌و ورده‌ورده‌ ژنان���ی ئێران���ی توانیان‬ ‫سه‌ره‌تا وه‌ك ئه‌كته‌رو پاشان وه‌ك ده‌رهێنه‌رو‬ ‫نوس���ه‌ر خۆیان بس���ه‌لمێنن‌و رۆڵی باشیان‬ ‫هه‌بێ���ت‪ .‬به‌اڵم وه‌ك خۆم زۆرباش هاوكاری‬ ‫كراوم‌و خه‌ڵك هیچ كێشه‌یه‌كیان بۆ دروست‬ ‫نه‌كردوم‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ بۆیان سه‌رنجڕاكێش‬

‫گا‬ ‫لەبڕیاری گرنگدا پەل���ە مەکە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەس���ەرخۆبە‪ ،‬بەهەمو الیەنەكانی ئەو‬ ‫بژاردانەدا بچۆرەوە پێش هەڵبژاردنی‪،‬‬ ‫دڵپیس���ی هاوس���ەرەكەت لەجێگ���ەی‬ ‫خۆیدایە‪.‬‬

‫بوه‌ كه‌ ژنێ���ك كاری فیلم ده‌كات به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌گون���ده‌كان‪ .‬ده‌بێت ئه‌وه‌ بڵێم كێش���ه‌ی‬ ‫ئێمه‌ له‌ب���واری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و له‌گه‌ڵ خه‌ڵك‬ ‫نییه‌و ئه‌وان به‌و باوه‌ڕه‌ گه‌یش���تون كه‌ ژن‬ ‫له‌هه‌مو بواره‌كان���دا ده‌توانێت ئیش بكات‌و‬ ‫قه‌بوڵیان كردوه‌‪ .‬زۆرترین كێشه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌دایه‌ كه‌ كاربه‌ده‌س���تن‌و به‌داخه‌وه‌‬ ‫باوه‌ڕی ئه‌وان به‌ده‌رهێنه‌ری ژن كه‌متره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تاچه‌ند توانیوته‌ ئه‌و په‌یامه‌ی‌ كه‌‬ ‫مه‌به‌ستته‌ له‌ڕێگه‌ی سینه‌ماوه‌ بیگه‌یه‌نیت؟‬ ‫شیالن سه‌عدی‪ :‬من له‌سه‌ره‌تای رێگادام‌و‬ ‫هه‌وڵم ئه‌وه‌یه‌ قسه‌ی خۆم بگه‌یه‌نم‌و دڵنیام‬ ‫له‌داهاتودا ده‌توانم به‌و هۆكاره‌ی كه‌ كامێرا‬ ‫ی���ه‌ك ل���ه‌و میدیۆمانه‌یه‌ كه‌ س���ینه‌ماكار‬ ‫ده‌توانێ���ت ئ���ه‌وه‌ی مه‌به‌س���تیه‌تی بیخاته‌‬ ‫به‌رچاوی كۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی له‌كوردس���تان ژنان كه‌متر‬ ‫ده‌بینرێن له‌بواری سینه‌ما كار بكه‌ن؟‬

‫دوانه‌‬ ‫وریاب���ە ل���ەوەی كە دوای هەس���ت‌و‬ ‫بیرکردن���ەوەی نەرێن���ی نەکەوی���ت‬ ‫تەنانەت ئەگەر هەس���تت بەڕكابەری‌و‬ ‫توڕەیی كەسانی تر کرد‪.‬‬

‫ش���یالن س���ه‌عدی‪ :‬له‌كۆمه‌ڵگای كوردیدا‬ ‫هێش���تا ژن له‌زۆربه‌ی بواره‌كاندا نه‌هاتوه‌ته‌‬ ‫گۆڕه‌پان‌و یه‌ك له‌هۆكاره‌كانی ئه‌وه‌یه‌ سینه‌ما‬ ‫خ���ۆی س���اوایه‌ له‌كوردس���تان‌و هۆكارێكی‬ ‫تریش���ی ئه‌وه‌یه‌ به‌هۆی روانگه‌یه‌كی هه‌ڵه‌و‬ ‫كۆن سه‌باره‌ت به‌سینه‌ما هێشتا ئه‌و تابۆیه‌‬ ‫به‌ته‌واوی نه‌شكاوه‌و من دڵنیام له‌داهاتویه‌كی‬ ‫نزیكدا له‌په‌نجه‌كانی ده‌ست تێده‌په‌ڕن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تاچه‌ن���د حكومه‌ت ه���اوكارت‬ ‫ب���وه‌ له‌كاره‌كانت له‌ئێران یاخ���ود له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان؟‬ ‫ش���یالن س���ه‌عدی‪:‬من له‌الیه‌ن كۆمه‌ڵگاو‬ ‫هه‌روه‌ه���ا براده‌ره‌كانی خ���ۆم زۆر هاوكاری‬ ‫ئه‌كرێ���م به‌اڵم تائێس���تا له‌الیه‌ن ش���وێنی‬ ‫فه‌رم���ی‌و حكوم���ی هاریكاری���ی نه‌كراوم‪،‬‬ ‫تائێس���تا به‌فه‌رمی داوای هاوكاریم له‌الیه‌نی‬ ‫حكومی نه‌ك���ردوه‌ به‌اڵم پێموایه‌ حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم پاڵپش���ت‌و هاوكاری س���ینه‌ماكارانی‬

‫قرژاڵ‬

‫كورد بوه‌‪.‬‬ ‫فیلمێكی‌ دۆكیۆمێنت���اری‌ به‌ناوی‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئێستادا ئاست‌و پێگه‌ی فیلم‌و زین���دو بمێنین" ئ���ه‌م فیلم���ه‌ گێڕ‬ ‫چیرۆك���ی‌ كچانی‌ ئێزیدیی���ه‌ له‌كه‌م‬ ‫سینه‌مای كوردی چۆن ده‌بینیت؟‬ ‫شیالن س���ه‌عدی‪:‬له‌ئێران فیلمی كوردی باكوری‌ كوردستان وێنه‌م گرتوه‌‪ ،‬ه‬ ‫پێگه‌ی تایبه‌ت���ی هه‌ی���ه‌‌و له‌گه‌وره‌ترین‌و كۆتایی���م به‌كورته‌فیلم���ی‌ (‪)001‬‬ ‫گرنگتری���ن فێس���تیڤاڵی ئێ���ران "وات���ا ك���ه‌ چیرۆك���ی‌ كچێ���ك ده‌گێڕێت���‬ ‫فێس���تیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی‌ ت���اران" ماوه‌ی ل���ه‌ڕۆژی‌ زه‌ماوه‌ندی‌ هاوس���ه‌رگیری‬ ‫چه‌ند س���اڵه‌ فیلمه‌ كوردیه‌كان ش���وێنی‌ روداوێكی‌ نه‌خوازراو دێنه‌ پێشی‌‪ ،‬ف‬ ‫تایبه‌تی���ان له‌خش���ته‌ی پڕۆگرامه‌كان���ی له‌سیناریۆی‌ من‌و كه‌یوان فه‌هیمی‌‌و ن‬ ‫فێس���تیڤاڵدا هه‌یه‌‪ .‬له‌واڵتانی تریش فیلمه‌ دیمه‌ن زه‌ندی‌‌و كه‌یوان فه‌هیمی‌‌و وێنه‬ ‫كوردی���ه‌كان پێگه‌یه‌ك���ی باش���یان هه‌یه‌‌و عه‌بدولق���ادر ته‌هازاده‌ی���ه‌و له‌ئێس‬ ‫هه‌رچه‌ند كوردس���تان واڵتێكی سه‌ربه‌خۆ ئاماده‌ی‌ نمایشه‌و له‌الیه‌ن به‌شی‌ پ‬ ‫نیی���ه‌ به‌اڵم فیلم���ی كوردی پێناس���ه‌یه‌‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ماڵی‌ س���ینه‌ما ده‌نێ‬ ‫فێس���تیڤاڵه‌ نێوخۆیی‌‌و نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫بینه‌ری تایبه‌تی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پ���ڕۆژه‌ی نوێت چیی���ه‌و جگه‌ من جگ���ه‌ له‌س���ینه‌ما كاری فۆتۆگ‬ ‫له‌ب���واری س���ینه‌ما س���ه‌رقاڵی چ كارێكی ده‌كه‌م‌و تائێستا چوار پێشانگام كر‬ ‫هونه‌ری تریت؟‬ ‫كه‌ یه‌كێك له‌پێشانگاكانم له‌شاری‬ ‫شیالن سه‌عدی‪:‬پڕۆژه‌ی‌ نوێم دو فیلم بو بوه‌‪.‬‬

‫شێر‬

‫لەمڕۆدا تەنها الیەنی سۆزداریت مێشك‌و فش���اری زۆر‪ ،‬مەترسی هەیە بۆ سەر‬ ‫بی���رت داگی���ر دەكات‌و هەوڵدەدەیت تەندروس���تیت‪ ،‬بۆیە گەڕان بەدوای‬ ‫پەیوەندییە نوێیەكەت س���ەركەوتوبێت پشودا باشترین چارەسەرە‪ ،‬ئاگاداری‌‬ ‫باری‌ داراییت بە‪.‬‬ ‫تاوەكو بگەیت بەكۆتاییەكەی‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫بەش���ێوەیەكی ج���ددی لەگ���ەڵ‬ ‫هاوس���ەرەكەت هەڵس���وكەوت بكە‬ ‫ئەگەرن���ا دوردەكەوێت���ەوە لێ���ت‌و‬ ‫ئەوەش دەبێتە ه���ۆی كۆتایی هاتن‬ ‫بەپەیوەندییەکەتان‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن��دئامۆژگاریی��ه‌ك‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫ی قژت له‌ڕه‌مه‌زاندا‬ ‫بۆ پاراستن ‌‬

‫پڕ شه‌كره‌كان‪.‬‬

‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ خ���ۆراك رۆڵێكی‌‬ ‫گرنگ���ی هه‌ی���ه‌ بۆپاراس���تنی‌ قژ‪،‬‬ ‫ هه‌وڵب���ده‌ له‌م مانگ���ه‌دا جێل‬‫هه‌ربۆی���ه‌ ده‌توانیت به‌م رێنماییانه‌‬ ‫یاخ���ود هه‌ندێ‌ كرێمی‌ ق���ژ به‌كار‬ ‫قژت له‌م مانگه‌دا بپارێزیت‪:‬‬ ‫مه‌هێنه‌ به‌تایبه‌ت���ی‌ ئه‌و كرێمانه‌ی‌‬ ‫ له‌نێ���وان ژه‌م���ی‌ به‌ربان���گ كحولی‌ تێدایه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌‬‫بۆپارش���ێو‪ 7‬ب���ۆ‪ 8‬پ���ه‌رداخ ئاو زیاتر وشك بونی‌ قژ‪.‬‬ ‫بخ���ۆره‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا دوربك���ه‌وه‌‬ ‫ سود له‌حه‌مام زه‌یتی‌ سروشتی‌‬‫له‌خواردنه‌وه‌ گازییه‌كان‌و شه‌ربه‌ته‌‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ی بێ فڕۆكه‌وان‬ ‫گه‌نجێك چه‌ندین فڕۆكه‌ ‌‬ ‫ی پێشمه‌رگ ‌ه دروست ده‌كا‬ ‫بۆ پاراستنی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫ئاری‌ كامیل گه‌نجێكی‌ داهێنه‌ری‌ كورده‌‌و پڕۆژه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ناوی‌ (ئاسمانی‌ پێشمه‌رگه‌) راگه‌یاندوه‌‌و له‌پێناو ‌ی‬ ‫پارێزگاریكردن له‌هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌‪ ،‬زیاتر له‌ ‪100‬‬ ‫فڕۆك ‌هی‌ بێفڕۆكه‌وانی‌ دروست كردوه‌‪.‬‬

‫وه‌ربگره‌ بۆقژت‌و هه‌وڵبده‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫خۆت دروس���تی‌ بكه‌ی���ت بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆراك به‌ق���ژت بده‌یت‪ .‬بۆئه‌مه‌ش‬ ‫ده‌توانی���ت زه‌یتی‌ زه‌یت���ون به‌پێی‌‬ ‫زۆری‌‌و كه‌میی‌ قژه‌كه‌ له‌گه‌ڵ هێلكه‌و‬ ‫مۆز تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بكه‌یت‌و بیده‌یت‬ ‫له‌قژت بۆماوه‌ی‌‪ 45‬خوله‌ك‌و پاشان‬ ‫بیش���ۆ‪ ،‬هه‌فت���ه‌ی‌ یه‌ك ج���ار ئه‌م‬ ‫ماسكه‌ دوباره‌ بكه‌وه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫له‌ب����اره‌ی‌ بیرۆكه‌ی‌ پڕۆژه‌ك����ه‌‌و له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێنه‌‪ ،‬ئ����اری‌ كامی����ل به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر‌و دامه‌زرێنه‌ری‌‬ ‫(ئاس����مانی پێشمه‌رگه‌) وتی‌ "س����ێ ساڵ پێش ئێستا‬ ‫له‌ئه‌وروپ����ا ئاماده‌ی پێش����انگا زانس����تیه‌كان ئه‌بوم‌و‬ ‫یه‌كێك له‌وانه‌ پێشانگایه‌كی بێفڕۆكه‌وان بو‪ ،‬له‌نزیكه‌وه‌‬ ‫ئ����ه‌و فڕۆكانه‌م بینی هه‌س����تم كرد كه‌ دروس����تكردنی‬ ‫كارێك����ی مه‌حاڵ نیه‌و ئه‌م هه‌س����ته‌ مایه‌وه‌ تاهاتمه‌وه‌‬ ‫بۆ كوردستان‌و ده‌س����تم كرد به‌دروستكردنی فڕۆكه‌ی‬ ‫بێفڕۆكه‌وان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "دوای شكاندنی ده‌یان فڕۆكه‌و سودوه‌رگرتن‬ ‫له‌ده‌ی����ان هه‌ڵه‌و دوای هه‌وڵێكی ب����ێ بێزاربون یه‌كه‌م‬ ‫فڕۆكه‌م فڕی دوای ئه‌و فڕۆكه‌ س����ه‌ركه‌وتوه‌ له‌یاس����ا‌و‬ ‫پره‌نس����یپه‌كانی‌ فڕین تێگه‌یش����تم‌و تاوه‌كو ئێستا ‪102‬‬ ‫فڕۆكه‌ی بێفڕۆكه‌وانم دروس����تكردوه‌ له‌گه‌ڵ فڕۆكه‌یه‌كی‬ ‫بارهه‌ڵگری چوار نه‌فه‌ری"‪.‬‬ ‫ئاری‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌و كاته‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫بوه‌ به‌هه‌زاران دۆالر پس����پۆڕی‌ ئه‌وروپ����ی‌ ده‌هێنرایه‌‬ ‫كوردستان بۆ ئه‌و‌هی‌ پێش����مه‌رگه‌ فێری‌ چه‌ك گرتن‌و‬ ‫نیشان شكاندن بكه‌ن‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێ‌ "هه‌ستم به‌ش����ه‌رم‌و بێ قه‌واره‌یی ده‌كرد‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام له‌هه‌وڵی ئه‌وه‌دا بوم وه‌ك پێش����مه‌رگه‌یه‌ك‌و‬ ‫وه‌ك كوردێ����ك به‌خه‌ڵك بڵێم بونم����ان هه‌یه‌ توانامان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌مه‌ ئامانجه‌كه‌ نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم یه‌كێكه‌ له‌و‬ ‫ئامانجانه‌ی كه‌ شایه‌نی ده‌ربڕینه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ ك����ه‌ "ئامانجی‬ ‫س����ه‌ره‌كی له‌كاره‌كانی����ان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێش����مه‌رگه‌ش‬ ‫توانای هه‌یه‌ خاوه‌نی ئاسمانی خوی بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ به‌س����ه‌ره‌تاكانی‌ دروس����تبونی‌ پڕۆژه‌كه‌‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "س����ێ ساڵی رابردو ته‌نها من‌و حه‌سه‌ن‬ ‫كامیل����ی برام كارم����ان ئه‌كرد‪ ،‬ئه‌و كات����ه‌ هه‌ردوكمان‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ بوین‌و به‌موچ���� ‌هی‌ هه‌ردوكمان‌و موچه‌ی‌‬ ‫مامۆستایی دایكم كارمان ده‌كرد"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نزیكه‌ی دو مانگ پێش ئێس����تا ئاسمانی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌مان دامه‌زراندو چه‌ند هاوڕێیه‌كی لێهاتوی‬ ‫زۆر به‌توان����ا په‌یوه‌ندیان پێوه‌ كردین‌و بونه‌ س����تافی‌‬ ‫پڕۆژه‌كه‌"‪.‬‬

‫له‌بار‌هی‌ ئه‌ندامانی‌ گروپه‌كه‌شه‌وه‌‪ ،‬ئاری‌ كامیل ده‌ڵێ‌‬ ‫"س����تافی‌ پڕۆژه‌كه‌ بریتین له‌"عه‌قید فاروق مام ساڵح‬ ‫له‌وه‌زاره‌تی پێش����مه‌رگه‌‌و لێهاتو له‌بواری ته‌كنه‌لۆژیا و‬ ‫ئه‌لكترۆنی����ات‪ ،‬هونه‌رمه‌ن����دو وێنه‌كێش‪ ،‬چیا هه‌ورامی‬ ‫راگه‌یاندن����كار‪ ،‬ئه‌كته‌ر‪ ،‬ژه‌نیار‪ ،‬وێنه‌ كێش‪ ،‬خوێندكار‬ ‫له‌به‌ش����ی ژمێری����اری دارایی بانكی‪ .‬فه‌یروز س����ه‌عدی‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ ،‬به‌ش����ی ژمێریاری ته‌كنیكی ده‌ربه‌ندیخان‬ ‫ك���� ‌ه نزیكه‌ی‌ ‪5‬س����اڵه‌ له‌بواری دیزاین‌و دروس����تكردنی‬ ‫فڕۆك����ه‌ی بێ فڕۆك����ه‌وان كارده‌كات‪ ،‬حه‌س����ه‌ن كامیل‬ ‫پێشمه‌رگه‌‪ ،‬شاره‌زا له‌بواری سه‌ربازی‌و چه‌ك‌و ته‌كنیكی‬ ‫عه‌س����كه‌ری‌و چه‌ندین بڕوانامه‌ی‌ ئه‌كادیمی‌ له‌و بواره‌دا‬ ‫به‌ده‌س����تهێناوه‌ له‌الی����ه‌ن هێزه‌كانی نات����ۆ‌و دیزاینه‌رو‬ ‫دروستكه‌ری فڕۆكه‌ی بێفڕۆكه‌وان‌و فڕۆكه‌ی بارهه‌ڵگرو‬ ‫دروس����تكه‌ری بزوێنه‌ری(جێ����ت ئینج����ن)‪ ،‬حه‌ی����ده‌ر‬ ‫ئه‌حم����ه‌د ش����اره‌زا له‌بواری‬ ‫دروس����تكردنی فڕۆك����ه‌ی‬ ‫بێفڕۆك����ه‌وان‌و به‌ڕێوه‌بردن����ی‬ ‫كاری كڕین‌و دابینكردنی پێداویس����تی‬ ‫ئه‌لكترۆنی پڕۆژه‌كانی ئاسمانی‬ ‫پێش����مه‌رگه‌‪ ،‬پاڤێ����ڵ‬ ‫عوسمان فه‌رمانبه‌ر‬ ‫له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬

‫ته‌ندروستی كه‌ركوك‌و ئه‌و گه‌نجه‌ی كه‌ركوكه‌ ك‬ ‫ئوتومبێلی كالسیكی سه‌رنجڕاكێشی دروستك‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌سه‌ر گرنگی‌‌و بایه‌خی‌ كاری‌‬ ‫پڕۆژه‌یه‌یان ده‌كات‌و ده‌ڵێ‌ "هه‌مو كاره‌كانمان‬ ‫گروپ ئه‌ڕوات به‌ڕێوه‌ له‌ژێر لۆگۆی ئاسمانی پێ‬ ‫له‌پێناوی ئاسمانی پێشمه‌رگه‌دا‌و باوه‌ڕمان به‌‬ ‫یه‌كتر‌و پێویستمان به‌تواناكانی یه‌كتر هه‌یه‌"‬ ‫ئ����اری‌ داوای‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌حكومه‌ت���� ‌ی هه‌رێم‬ ‫مۆڵه‌تی‌ ره‌س����میان بداتێ‌ بۆ كارك����ردن‌و ئ‬ ‫تاقیكردنه‌و‌هی‌ زانستی‌‌و وتی‌ "داوا له‌حكوم ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ی����ن به‌رهه‌مه‌كانم����ان لێ‌ بكڕن����ه‌وه‌‌و ل ‌ه‬ ‫شه‌ڕدا دژ به‌دوژمنان به‌كار بهێنرێن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ ك����ه‌‬ ‫ب����ۆ كاركردن‌و نه‌ بودج����ه‌ بۆ پڕۆژه‌كه‌‌و ن����‬ ‫سوپاس‌و هیچ شتێكی‌ تریان ناوێت ل ‌ه‬ ‫هه‌رێم‌و وت����ی‌ "ته‌‬ ‫ئ����ه‌و‌ه ده‌كه‌ین‬ ‫مۆڵه‌ت����ی كار‬ ‫بداتێ‌"‪.‬‬

‫شیالن سه‌عدی‌‪ :‬له‌ئێران فیلمی كوردی پێگه‌ی تایبه‌تی هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫سینه‌ما یه‌كێكه‌ له‌و هونه‌رانه‌ی كه‌‬ ‫له‌جیهاندا گرنگی‌و تایبه‌تمه‌ندی خۆی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردستان ئه‌م هونه‌ره‌‬ ‫ئه‌گه‌رچی سااڵنێكه‌ كاری تیادا ده‌كرێت‬ ‫له‌سه‌ره‌تادایه‌و له‌ئێستاشدا كۆمه‌ڵێك‬ ‫هه‌وڵی باش له‌ئارادان بۆ گه‌شه‌سه‌ندنی‬ ‫ئه‌م هونه‌ره‌و له‌م نێوه‌نده‌شدا ده‌بینین جیا‬ ‫له‌پیاوان ژنانیش سه‌رقاڵی كاری سینه‌مان‪.‬‬ ‫خاتو ش���یالن س���ه‌عدی یه‌كێ���ك له‌ژن ‌ه‬ ‫سینه‌ماكاره‌ كورده‌كانه‌ ئه‌و له‌دایكبوی‪١٩٨٠‬ی‌‬ ‫شاری مه‌هاباده‌و سه‌ره‌تای فێربونی سینه‌ماو‬ ‫فۆتۆگرافی له‌كۆڕی سینه‌مای الوانی شاری‬ ‫مه‌هاباد ب���وه‌و بڕوانامه‌ی به‌كه‌لۆریۆس���ی‬ ‫س���ینه‌مای له‌تاران وه‌رگرتوه‌‌و تائێس���تا‪5‬‬ ‫كورته‌ فیل���م‌و‪ 7‬دۆكۆمێنتی ته‌له‌فزیۆنی‌و ‪4‬‬

‫کاوڕ‬ ‫بی���ر لەهەندێك هاندەری ش���اراوە‬ ‫دەكەیت���ەوەو راب���ردوت ب���ۆ نوێ‬ ‫دەبێت���ەوە ی���ان پارێ���زگاری لەو‬ ‫نهێنیان���ە دەكەی���ت كە ب���ۆ هەمو‬ ‫كەسێكی ئاشکرا ناکەیت‪.‬‬

‫دۆكۆمێنتی سه‌ربه‌خۆی دروست كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك ژنێ���ك چۆنه‌ ئه‌و بواره‌تان‬ ‫هه‌ڵب���ژاردوه‌ ئای���ا ئاس���ته‌نگی زۆرترتان‬ ‫نایه‌ته‌ڕێ‌ له‌پیاوان له‌و بواره‌دا؟‬ ‫شیالن س���ه‌عدی‪ :‬كاری سینه‌ما به‌گشتی‌‬ ‫قورسه‌و پێویستی به‌ئاماده‌كاری زۆر هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ به‌ه���ۆی ئه‌و روانگه‌ی���ه‌ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ژن هه‌یه‌تی‌‌و پێی وایه‌ "هه‌ندێك‬ ‫كار ب���ۆ ژنان نابن" كاری‌ س���ینه‌ما بۆ ژنان‬ ‫قورستر بێت‪ .‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ئێران متمان���ه‌ به‌ده‌رهێنه‌ری ژن كه‌متره‌‬ ‫له‌كاتێكدا سینه‌ما زیاتر له‌سه‌د ساڵ مێژوی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌و ورده‌ورده‌ ژنان���ی ئێران���ی توانیان‬ ‫سه‌ره‌تا وه‌ك ئه‌كته‌رو پاشان وه‌ك ده‌رهێنه‌رو‬ ‫نوس���ه‌ر خۆیان بس���ه‌لمێنن‌و رۆڵی باشیان‬ ‫هه‌بێ���ت‪ .‬به‌اڵم وه‌ك خۆم زۆرباش هاوكاری‬ ‫كراوم‌و خه‌ڵك هیچ كێشه‌یه‌كیان بۆ دروست‬ ‫نه‌كردوم‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ بۆیان سه‌رنجڕاكێش‬

‫گا‬ ‫لەبڕیاری گرنگدا پەل���ە مەکە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لەس���ەرخۆبە‪ ،‬بەهەمو الیەنەكانی ئەو‬ ‫بژاردانەدا بچۆرەوە پێش هەڵبژاردنی‪،‬‬ ‫دڵپیس���ی هاوس���ەرەكەت لەجێگ���ەی‬ ‫خۆیدایە‪.‬‬

‫بوه‌ كه‌ ژنێ���ك كاری فیلم ده‌كات به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌گون���ده‌كان‪ .‬ده‌بێت ئه‌وه‌ بڵێم كێش���ه‌ی‬ ‫ئێمه‌ له‌ب���واری كۆمه‌اڵیه‌تی‌و له‌گه‌ڵ خه‌ڵك‬ ‫نییه‌و ئه‌وان به‌و باوه‌ڕه‌ گه‌یش���تون كه‌ ژن‬ ‫له‌هه‌مو بواره‌كان���دا ده‌توانێت ئیش بكات‌و‬ ‫قه‌بوڵیان كردوه‌‪ .‬زۆرترین كێشه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌دایه‌ كه‌ كاربه‌ده‌س���تن‌و به‌داخه‌وه‌‬ ‫باوه‌ڕی ئه‌وان به‌ده‌رهێنه‌ری ژن كه‌متره‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تاچه‌ند توانیوته‌ ئه‌و په‌یامه‌ی‌ كه‌‬ ‫مه‌به‌ستته‌ له‌ڕێگه‌ی سینه‌ماوه‌ بیگه‌یه‌نیت؟‬ ‫شیالن سه‌عدی‪ :‬من له‌سه‌ره‌تای رێگادام‌و‬ ‫هه‌وڵم ئه‌وه‌یه‌ قسه‌ی خۆم بگه‌یه‌نم‌و دڵنیام‬ ‫له‌داهاتودا ده‌توانم به‌و هۆكاره‌ی كه‌ كامێرا‬ ‫ی���ه‌ك ل���ه‌و میدیۆمانه‌یه‌ كه‌ س���ینه‌ماكار‬ ‫ده‌توانێ���ت ئ���ه‌وه‌ی مه‌به‌س���تیه‌تی بیخاته‌‬ ‫به‌رچاوی كۆمه‌ڵگا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی له‌كوردس���تان ژنان كه‌متر‬ ‫ده‌بینرێن له‌بواری سینه‌ما كار بكه‌ن؟‬

‫دوانه‌‬ ‫وریاب���ە ل���ەوەی كە دوای هەس���ت‌و‬ ‫بیرکردن���ەوەی نەرێن���ی نەکەوی���ت‬ ‫تەنانەت ئەگەر هەس���تت بەڕكابەری‌و‬ ‫توڕەیی كەسانی تر کرد‪.‬‬

‫ش���یالن س���ه‌عدی‪ :‬له‌كۆمه‌ڵگای كوردیدا‬ ‫هێش���تا ژن له‌زۆربه‌ی بواره‌كاندا نه‌هاتوه‌ته‌‬ ‫گۆڕه‌پان‌و یه‌ك له‌هۆكاره‌كانی ئه‌وه‌یه‌ سینه‌ما‬ ‫خ���ۆی س���اوایه‌ له‌كوردس���تان‌و هۆكارێكی‬ ‫تریش���ی ئه‌وه‌یه‌ به‌هۆی روانگه‌یه‌كی هه‌ڵه‌و‬ ‫كۆن سه‌باره‌ت به‌سینه‌ما هێشتا ئه‌و تابۆیه‌‬ ‫به‌ته‌واوی نه‌شكاوه‌و من دڵنیام له‌داهاتویه‌كی‬ ‫نزیكدا له‌په‌نجه‌كانی ده‌ست تێده‌په‌ڕن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تاچه‌ن���د حكومه‌ت ه���اوكارت‬ ‫ب���وه‌ له‌كاره‌كانت له‌ئێران یاخ���ود له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان؟‬ ‫ش���یالن س���ه‌عدی‪:‬من له‌الیه‌ن كۆمه‌ڵگاو‬ ‫هه‌روه‌ه���ا براده‌ره‌كانی خ���ۆم زۆر هاوكاری‬ ‫ئه‌كرێ���م به‌اڵم تائێس���تا له‌الیه‌ن ش���وێنی‬ ‫فه‌رم���ی‌و حكوم���ی هاریكاری���ی نه‌كراوم‪،‬‬ ‫تائێس���تا به‌فه‌رمی داوای هاوكاریم له‌الیه‌نی‬ ‫حكومی نه‌ك���ردوه‌ به‌اڵم پێموایه‌ حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم پاڵپش���ت‌و هاوكاری س���ینه‌ماكارانی‬

‫قرژاڵ‬

‫كورد بوه‌‪.‬‬ ‫فیلمێكی‌ دۆكیۆمێنت���اری‌ به‌ناوی‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ئێستادا ئاست‌و پێگه‌ی فیلم‌و زین���دو بمێنین" ئ���ه‌م فیلم���ه‌ گێڕ‬ ‫چیرۆك���ی‌ كچانی‌ ئێزیدیی���ه‌ له‌كه‌م‬ ‫سینه‌مای كوردی چۆن ده‌بینیت؟‬ ‫شیالن س���ه‌عدی‪:‬له‌ئێران فیلمی كوردی باكوری‌ كوردستان وێنه‌م گرتوه‌‪ ،‬ه‬ ‫پێگه‌ی تایبه‌ت���ی هه‌ی���ه‌‌و له‌گه‌وره‌ترین‌و كۆتایی���م به‌كورته‌فیلم���ی‌ (‪)001‬‬ ‫گرنگتری���ن فێس���تیڤاڵی ئێ���ران "وات���ا ك���ه‌ چیرۆك���ی‌ كچێ���ك ده‌گێڕێت���‬ ‫فێس���تیڤاڵی نێونه‌ته‌وه‌یی‌ ت���اران" ماوه‌ی ل���ه‌ڕۆژی‌ زه‌ماوه‌ندی‌ هاوس���ه‌رگیری‬ ‫چه‌ند س���اڵه‌ فیلمه‌ كوردیه‌كان ش���وێنی‌ روداوێكی‌ نه‌خوازراو دێنه‌ پێشی‌‪ ،‬ف‬ ‫تایبه‌تی���ان له‌خش���ته‌ی پڕۆگرامه‌كان���ی له‌سیناریۆی‌ من‌و كه‌یوان فه‌هیمی‌‌و ن‬ ‫فێس���تیڤاڵدا هه‌یه‌‪ .‬له‌واڵتانی تریش فیلمه‌ دیمه‌ن زه‌ندی‌‌و كه‌یوان فه‌هیمی‌‌و وێنه‬ ‫كوردی���ه‌كان پێگه‌یه‌ك���ی باش���یان هه‌یه‌‌و عه‌بدولق���ادر ته‌هازاده‌ی���ه‌و له‌ئێس‬ ‫هه‌رچه‌ند كوردس���تان واڵتێكی سه‌ربه‌خۆ ئاماده‌ی‌ نمایشه‌و له‌الیه‌ن به‌شی‌ پ‬ ‫نیی���ه‌ به‌اڵم فیلم���ی كوردی پێناس���ه‌یه‌‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ماڵی‌ س���ینه‌ما ده‌نێ‬ ‫فێس���تیڤاڵه‌ نێوخۆیی‌‌و نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫بینه‌ری تایبه‌تی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پ���ڕۆژه‌ی نوێت چیی���ه‌و جگه‌ من جگ���ه‌ له‌س���ینه‌ما كاری فۆتۆگ‬ ‫له‌ب���واری س���ینه‌ما س���ه‌رقاڵی چ كارێكی ده‌كه‌م‌و تائێستا چوار پێشانگام كر‬ ‫هونه‌ری تریت؟‬ ‫كه‌ یه‌كێك له‌پێشانگاكانم له‌شاری‬ ‫شیالن سه‌عدی‪:‬پڕۆژه‌ی‌ نوێم دو فیلم بو بوه‌‪.‬‬

‫شێر‬

‫لەمڕۆدا تەنها الیەنی سۆزداریت مێشك‌و فش���اری زۆر‪ ،‬مەترسی هەیە بۆ سەر‬ ‫بی���رت داگی���ر دەكات‌و هەوڵدەدەیت تەندروس���تیت‪ ،‬بۆیە گەڕان بەدوای‬ ‫پەیوەندییە نوێیەكەت س���ەركەوتوبێت پشودا باشترین چارەسەرە‪ ،‬ئاگاداری‌‬ ‫باری‌ داراییت بە‪.‬‬ ‫تاوەكو بگەیت بەكۆتاییەكەی‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫بەش���ێوەیەكی ج���ددی لەگ���ەڵ‬ ‫هاوس���ەرەكەت هەڵس���وكەوت بكە‬ ‫ئەگەرن���ا دوردەكەوێت���ەوە لێ���ت‌و‬ ‫ئەوەش دەبێتە ه���ۆی كۆتایی هاتن‬ ‫بەپەیوەندییەکەتان‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )580‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/6/6‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫گۆشه‌گیری ‪ ..‬له‌مه‌والنا خالیده‌و‌ه‬ ‫بۆ سه‌ركرد‌ه به‌هه‌ڵوێسته‌كانی راپه‌رین‬

‫‪13‬‬

‫ئاکام کمال – تورکیا‬ ‫گۆشه‌گیری دیارده‌یه‌كی به‌رباڵوی جیهانیه‌‪،‬‬ ‫هه‌س���تی‌ خۆش���اردنه‌وه‌و خۆحه‌ش���اردان ‌ه‬ ‫له‌واقیع‪ ،‬دابڕانێك���ی تاكانه‌یه‌ له‌كۆمه‌ڵگا ‪،‬‬ ‫خۆدزینه‌وه‌ی���ه‌ له‌بڕیاره‌ چاره‌نوس���ازه‌كان‌و‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌كانی‪ ،‬به‌جێهێاڵن���ی هاوكارو‬ ‫هاوپیشه‌و هاواڵتیانە‪.‬‬ ‫مرۆڤگه‌لێك���ی زۆر توش���ی حاڵه‌ت���ی‬ ‫گۆش���ه‌گیری‌و که‌نارگی���ری ده‌ب���ن ل���ه‌و‬ ‫پانتایی���ه‌ی تێی���دا ده‌ژی���ن‪ ،‬هه‌ندێك كه‌س‬ ‫له‌قوتابخان���ه‌و ش���وێنی كارو دامه‌زراوه‌كان‬ ‫ده‌بنه‌ كه‌سێكی گۆش���ه‌گیرو خۆپەرێز ئه‌مه‌‬ ‫وەک دیاردەو سروش���تێکی خ���ودی‌و تاکی‬ ‫هەژم���ار دەکرێ���ت ‪ ،‬واته‌ تاكێ���ك ده‌بێت‬ ‫گۆش���ه‌گیرو ده‌چێت���ه‌ په‌راوێ���زه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫گۆشه‌گیری سه‌ركرده‌یه‌ك‌و خۆدورخسته‌وه‌و‬ ‫چونه‌ خه‌ڵوه‌ته‌وه‌و له‌دوره‌وه‌ س���ه‌یركردنی‬ ‫روداوه‌كان‪ ،‬ته‌نه���ا دیارده‌یه‌كی تاكی نیه‌‪،‬‬ ‫هێنده‌ی كێش���ه‌یه‌كی گش���تی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫سیاس���یه‌و ئابوریه‌و له‌به‌ره‌نجامی كۆمه‌ڵێك‬ ‫چاالكیه‌وه‌ ئه‌و س���ه‌ركرده‌یه‌ توشی ده‌بێت‌و‬ ‫خۆی له‌ڕوداوه‌كان كه‌نارگیر ده‌كات‪.‬‬ ‫س���ه‌ركرده‌کانی جیه���ان‌و له‌ناویش���یاندا‬ ‫س���ه‌ركرده‌و رێبه‌ران���ی ك���وردی هه‌ریه‌كه‌و‬ ‫به‌جۆرێ���ك له‌قۆناغه‌كان���ی ته‌م��� ‌هن‌و‬ ‫لێپرس���راوێتیدا توش���ی گۆش���ه‌گیری بون‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانیان له‌گه‌ڵ چوارده‌وردا كۆتایی‬ ‫پێهێن���اوه‌‪ ،‬پش���تگیری هاوكارانیان نه‌بون‌و‬ ‫ئام���اده‌ی بینینیش���یان نه‌ب���ون‪ ،‬دابڕاون‬ ‫ل���ه‌و فه‌زا رۆحی‌و سیاس���ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی‬ ‫هه‌یانب���وه‌‪ ،‬هه‌س���تی دوری‌و بێده‌نگ���ی‌و‬ ‫كه‌نارگیری به‌چاره‌س���ه‌رو دواپه‌یامی خۆیان‬ ‫زانیوه‌‪ .‬لێ���ره‌دا ئاماژه‌یه‌ك���ی كه‌م ده‌كه‌ین‬ ‫به‌گۆش���ه‌گیری س���ه‌ركرده‌یه‌كی ك���وردو‬ ‫رابه‌رێك���ی رۆح���ی ته‌ریقه‌تی نه‌قش���به‌ندی‬ ‫مه‌والن���ا خالید تاده‌گات بەس���ه‌ركرده‌یه‌كی‬ ‫رۆح���ی ئیس�ل�امی س���ه‌رده‌می راپه‌ڕی���ن‌و‬ ‫له‌كۆتاییدا به‌گۆش���ه‌گیری‌و له‌كه‌نار رواندنی‬ ‫س���ه‌ركرده‌یه‌كی ڕاپه‌رین‌و رێبه‌ری سیاسی‬ ‫گۆڕانكاری دوای راپه‌ڕین كۆتایی دێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵهاتنی مه‌والنا‪..‬‬ ‫مه‌والنا خالیدی نه‌قشبه‌ندی له‌ساڵی‪1779‬ز‬ ‫له‌قه‌ره‌داغ‪-‬س���لێمانی له‌دایكبوه‌‪ ،‬خوێندنی‬ ‫زانسته‌ عیلمی‌و نه‌قڵیه‌ ئیسالمیه‌كانی ته‌واو‬ ‫كردوه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی س���ه‌فه‌ری هیندستان‬ ‫ده‌كات‌و ته‌ریقه‌ت وه‌رده‌گرێت له‌سه‌ر ده‌ستی‬ ‫شێخ عەبدوڵاڵی ده‌هله‌وی ‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫س���لێمانی‌و ده‌س���ت ده‌كات به‌خز‌مه‌تكردن‪،‬‬ ‫ناوبانگ په‌ی���داده‌كات‌و ده‌بێته‌ كه‌س���ێكی‬ ‫كاریگه‌رو كاریزمی ‪ ،‬مەوالنا کەسێکی ناوازەبو‬ ‫لەئاکاری���دا‪ ،‬تاک‌و بێوێنە ب���و لەئازایەتی‌و‬ ‫پیاوەت���ی‌و س���ەخاوەتدا‪ ،‬توان���ای عەقڵی‌و‬ ‫پێش���بینیکردنی بێس���نور بو‪ ،‬لەخۆڕاگری‌و‬ ‫ئارامی���دا بێکۆتابو‪ ،‬توان���او دانایی تەواوی‬ ‫هەبو له‌ژیان���دا‪ ،‬ئه‌و توانای���ی‌و دانامه‌یه‌ی‬ ‫ده‌بێت���ه‌ هۆی دژایه‌تی كردنی له‌س���لێمانی‪،‬‬ ‫ده‌ست‌وپێوه‌نده‌كانی بوختان‌و قسه‌ی زۆریان‬ ‫بۆ دروست كردوه‌‪ ،‬هیالكی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئیهانه‌ی‬ ‫زۆری ده‌كه‌ن بۆی���ه‌ به‌ناچاری به‌ماندوییه‌وه‌‬ ‫له‌ساڵی(‪1813‬ز) بۆ ‌جاری یه‌كه‌م سلێمانی‬ ‫به‌جێ ده‌هێڵێت‌و رودەکاتە بەغدا‪.‬‬ ‫ل���ەو س���ەردەمەدا (مەحم���ود پاش���ای‬ ‫عەبدولڕەحمان���ی پاش���ای باب���ان) دەبێتە‬ ‫فەرمان���ڕەوا دەچێتە بەغداو تكای لەمەوالنا‬

‫مەزاری مەوالنا خالید لەدیمەشق‬ ‫خالید كرد بگەڕێتەوە س���لێمانی‪ ،‬بەقسەی‬ ‫ئەو گەڕای���ەوە بۆ س���لێمانی‪ ،‬خانەقایەكی‬ ‫بۆ دروس���ت كردو كەوتەوە كاری ئیرش���اد‪،‬‬ ‫تەریقەتەكەی پەرەی سەند‪ ،‬موریدو سۆفی‬ ‫زۆر بون ئەمە بوە هۆی ئاژاوەو دوژمنكاری‬ ‫لەنێوان زانایانی ئایینی‌و خوێندەواران تاوای‬ ‫لێهات هەوڵی كوشتنی مەوالنا خالید بدرێ‪،‬‬ ‫كەسایەتی مەوالنا خالید زۆر بڵند بو بەهۆی‬ ‫ئەوەی هەندێ موریدو سۆفی كردیانە شێخی‬ ‫خۆیان‪ ،‬دەروێش���ی ق���ادری لێكەوتنە تەقە‬ ‫ناخۆشی كەوتە نێوانیان لەو ماوەیەدا شێخ‬ ‫مارفی ن���ۆدەێ‌ بەهێزتر ب���و مەوالنا خالید‬ ‫بەناچاری دیسان هه‌ڵهاته‌وه‌‪ .‬مەوالنا هەستی‬ ‫ك���رد ناتوانێ بەرهەڵس���تی ئ���ەم دژایەتیە‬ ‫بكات‌و ئاش���وبێكی زۆر له‌سلێمانی دروست‬ ‫بوه‌و بابانیه‌كان كێش���ه‌یه‌كی زۆریان توش‬ ‫هاتوه‌ بۆیه‌ دوبارە ناچاربو س���لێمانی بەرەو‬ ‫بەغدا بەجێبهێڵت له‌س���اڵی‪1820‬ز كه‌ ئه‌مه‌‬ ‫دوه‌م كۆچ‌و هه‌ڵهاتن‌و گۆشه‌گیری مه‌والنابوه‌‬ ‫له‌ك ‌هس‌و ده‌ست‌وپێوه‌ندو نزیكه‌كانی خۆی!‬ ‫بەرهەڵس���تکارانی ته‌نانه‌ت به‌غداش���یان‬ ‫بەمەوالنا ره‌وا نه‌ده‌بینی‪ ،‬كێش���ه‌و ملمالنێی‬ ‫زۆریان بۆ دروس���ت كرد بۆی���ه‌ به‌ناچاری‌و‬ ‫بۆجارێكی دیك���ه‌ به‌یه‌كجاری هه‌مو عێراقی‬ ‫به‌جێهێاڵ به‌ره‌و دیمه‌ش���ق‌و شام به‌ڕێكه‌وت‌و‬ ‫له‌وێ‌ نیش���ته‌جێ‌ بو‪ ،‬له‌ش���ام پێشوازیه‌كی‬ ‫گه‌وره‌یان لێكردو قه‌درو حورمه‌تیان لێگرت‌و‬ ‫خانه‌قاو موریدی بێشومار له‌خزمه‌تیدا بون‌و‬ ‫لەس���اڵی ‪ 1813‬لەدیمەش���ق كۆچی دوایی‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫وەك ئەماژەی پێک���را‪ ،‬مه‌والنا له‌چه‌ندین‬ ‫قۆناغ���ی ته‌مه‌نیدا‪ ،‬تا له‌ژیاندا بو رێزیان لێ‌‬ ‫نه‌گرت‪ ،‬دژایه‌تی زۆر كرا‪ ،‬هه‌وڵی كوش���تنی‬ ‫درا‪ ،‬هێرش كرایه‌ سه‌ری‪ ،‬له‌كه‌سایه‌تی درا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌و هه‌ڵهاتن‌و گۆش���ه‌گیری‌و له‌دور‬ ‫روانینی هه‌ڵبژارد؟؟!! هه‌رچه‌ند كه‌ وه‌فاتی‬ ‫كرد رێبازه‌كه‌ی له‌ هه‌مو ناوچه‌كەدا‌ ده‌نگ‌و‬ ‫سه‌دای په‌یدا كرد‪ ،‬له‌عێراق‌و سوریاو توركیاو‬ ‫ئێران تائێس���ته‌ش هه‌زاره‌ها شوێنكه‌وتوی‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬

‫دوركه‌وتنه‌وه‌ی شێخ عوسمان ‪...‬‬ ‫ش���ێخ عوس���مان عەبدولعەزی���ز محەمەد‬ ‫له‌س���اڵی ‪1922‬ز له‌پریس‪ -‬هه‌ڵه‌بجه‌ له‌دایك‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬قۆناغه‌كان���ی خوێندن���ی ئیس�ل�امی‬ ‫به‌س���ه‌ركه‌وتویی ت���ه‌واو ك���ردوه‌‪ ،‬به‌ه���ۆی‬ ‫كه‌سایه‌تی‌و زیره‌كیه‌وه‌ توانیویه‌تی چه‌ندین‬ ‫نه‌وه‌ی تێگەیش���تو پێبگه‌یه‌نێ���ت‪ ،‬خاوه‌نی‬ ‫ته‌فسیری قورئانی پیرۆزه‌ بۆ زمانی كوردی‪،‬‬ ‫به‌هۆی كاریگه‌ری‌و وتواناكا‌نیه‌وه‌ چه‌ندین جار‬ ‫ده‌سه‌اڵتی رژێمی به‌عس دوری خستوه‌ته‌وه‌‬ ‫(نەفی کردوە) بۆ باشوری عێراق‪ ،‬به‌اڵم كۆڵی‬ ‫نه‌داوه‌ له‌خزمه‌تی ئیس�ل�ام‌و دژایه‌تی رژێمی‬ ‫به‌عس‪ ،‬له‌ساڵی‪1987‬ز بزوتنه‌وه‌ی ئیسالمی‬ ‫له‌كوردستان‪-‬عێراقی دامه‌زراند توانی تێكڕای‬ ‫شكڵ‌و ش���ێوازی گروپه‌ ئیسالمیه‌كان له‌ژێر‬ ‫چه‌ترێكدا كۆبكاته‌وه‌ وه‌ك سه‌له‌فی‌و سۆفی‌و‬ ‫جیهادی‌و میانڕه‌و‪ ،‬توانی بزاڤێکی چەکداری‬ ‫ئیس�ل�امی دور لەتوندوتیژی‌و تیرۆر تاخۆی‬ ‫مابو دروس���ت بکات‪ ،‬شه‌ره‌فی به‌شداریبونی‬ ‫راپه‌ڕینی پێ‌ بڕا‪ ،‬ئه‌وكات بزوتنه‌وه‌ی ئیخوان‬ ‫له‌بری پاڵپش���تی‌و هاوكاری دژایه‌تی زۆریان‬ ‫ك���ردو پش���تیان تێكرد‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت چه‌ندین‬ ‫نامه‌ی���ان بۆ هێنا له‌ئیخوان���ی عاله‌میه‌وه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی واز له‌بزاڤ���ی چه‌ك���داری بهێنێت‌و‬ ‫دژایه‌ت���ی به‌عس نه‌كات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و نامه‌كانی‬ ‫ده‌دڕاندو قسه‌یه‌كی به‌ناوبانگی هه‌یه‌(قه‌سه‌م‬ ‫به‌خوا به‌ته‌نهاش بم ئه‌م جیهاده‌ راده‌گه‌یه‌نم)‬ ‫بۆ دژایه‌تی‌و ره‌تكردنه‌وه‌ی رژێمی به‌عس���ی‬ ‫عێراقی‪ ،‬گه‌ر مامۆس���تا مه‌العوس���مان ئه‌و‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ چه‌كداریی���ه‌ی رانه‌گه‌یاندایه‌ ئه‌وا‬ ‫بزاڤی ئیس�ل�امی كه‌لێنی هه‌بو‌ شه‌رمه‌زاری‬ ‫مێ���ژو ده‌ب���و ب���ه‌وه‌ی هێ���زی دژی به‌عس‬ ‫به‌كارنه‌هێناوه‌؟؟!!( جا له‌و سه‌رده‌مه‌دا كه‌‬ ‫به‌عپ كیماباران���ی هه‌ڵه‌بجه‌ی كردو ئه‌نفالی‬ ‫گه‌رمیان���ی ئه‌كردو هه‌زاره‌ها رۆڵه‌ی میلله‌تی‬ ‫ك���ورد قڕده‌ك���ران‌و له‌ناوده‌ب���ران ئیخ���وان‬ ‫هه‌ڵوێس���ت‌و مه‌وقیف���ی گونج���اوی نه‌بوه‪‌،‬‬ ‫ئێس���ته‌ چی چاوه‌ڕێی هه‌ڵگرانی ئه‌و ره‌وته‌‬ ‫ده‌كرێت تابه‌هه‌لوێس���ت بن دژی ده‌سه‌اڵتی‬ ‫گه‌نده‌ڵكار؟!)‪.‬‬

‫له‌قۆناغ���ی دوای راپه‌رین���دا له‌ب���ه‌ر‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌كانی ش���ێخ عوس���مان چه‌ندین‬ ‫ج���ار ڕاس���تەوخۆ دژایه‌تی دەک���را‪ ،‬له‌بری‬ ‫هاوكاری دڵی دەڕەنجێنرا‪ ،‬له‌بری پاڵپش���تی‬ ‫پشتیان تێكرد‪ ،‬له‌بری ته‌واوكردنی رێگاكه‌ی‬ ‫س���یخوڕییان به‌س���ه‌ره‌وه‌ ده‌ك���رد‪ ،‬له‌كاری‬ ‫هاوبه‌شیدا بزاڤی ئیس�ل�امیان له‌تله‌ت كردو‬ ‫بێئومێدیان كرد‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌هه‌ڵوێسته‌كانی‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ش���ه‌ڕی ناوخ���ۆ ك���ه‌ دژایه‌ت���ی‬ ‫ش���ه‌ڕی ناوخۆی ده‌كرد رەخنەب���اران کراو‌‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كان���دا دورده‌كه‌وته‌وه‌و به‌ش���دار‬ ‫نەدە‌بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ب���ه‌رده‌وام دژایه‌تی ده‌كراو‬ ‫لەژێرەوە گەلەکۆمەیان ل���ێ دەکردو ئازاری‬ ‫دەرونییان دەدا‪ ،‬ئه‌و كه‌س���انه‌ی له‌ئێستادا‬ ‫خۆیان به‌س���ه‌رقافڵه‌ی دژایه‌ت���ی گه‌نده‌ڵی‬ ‫ده‌زان���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی كه‌س���ه‌ نزیك‌و‬ ‫هاوكارو هاوخاباته‌كانی دژی وەس���تانەوەو‬ ‫كوده‌تایان به‌سه‌ردا كرد‪ ،‬ئه‌میش تاله‌ژیاندا بو‬ ‫رێزو قه‌دری وه‌ك پێویست له‌ناو گه‌لی خۆیدا‬ ‫لێنه‌گیرا‪ ،‬ناچار دوركه‌وتنه‌وه‌ی به‌چاره‌سه‌ر‬ ‫زان���ی‌و گۆش���ه‌گیر ب���و ل���ه‌‪1999/5/12‬ز‬ ‫له‌دیمه‌شق كۆچی دوایی كرد‪.‬‬ ‫دوره‌په‌رێزی كاك نه‌وشیروان‪..‬‬ ‫نه‌وش���یروان مس���تەفا ئه‌مین له‌س���اڵی‬ ‫‪1944‬ز له‌سلێمانی له‌دایك بوه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‬ ‫كۆلێژی زانس���ته‌ سیاس���یه‌كانی له‌زانكۆی‬ ‫به‌غداد ته‌واو كرد‪ ،‬ئه‌وكاته‌ی له‌ساڵی‪1972‬‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ی ره‌نجده‌رانی دامه‌زراند‪ ،‬س���زای‬ ‫له‌س���ێداره‌دانی بۆ ده‌رچو به‌ناچاری عێراقی‬ ‫جێهێش���ت‌و لەنەمسا گیرس���ایەوەو دەستی‬ ‫ک���رد بەخۆپەروەردەک���ردن‪ ،‬پ���اش ئه‌وه‌ی‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانی شۆڕشی نوێی كوردی بەئەرکی‬ ‫خۆی زانی له‌نه‌مس���ا وازی له‌خوێندن هێناو‬ ‫گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ کوردس���تان‪ ،‬خاوه‌نی چه‌ندین‬ ‫نوس���ینی به‌پێ���زی مێژوی���ی‌و ئه‌ده‌ب���ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییە‪ ،‬نه‌وشیروان مستەفا له‌ژیانیدا‬ ‫چه‌ندین جار دوره‌په‌رێزی‌و خۆدورخستنه‌وه‌و‬ ‫كه‌نارگیری‌و گۆش���ه‌گیری هه‌ڵبژاردوه‌ له‌بری‬ ‫ملمالنێ‌و كێشمه‌كێشمی سیاسی‪.‬‬

‫بۆ یه‌كه‌مجار له‌دوای راپه‌ڕین له‌ناوه‌ڕاستی‬ ‫س���اڵی‪1991‬ز له‌ڕۆژانی گفتوگ���ۆی به‌ره‌ی‬ ‫كوردس���تانی له‌گ���ه‌ڵ حكومه‌ت���ی به‌غدادا‪،‬‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی داواكاریه‌كان���ی جێبه‌ج���ێ‌‬ ‫ناكرێت‌و خۆی گۆش���ەگیر ده‌كات‌و ده‌چێته‌‬ ‫له‌نده‌ن له‌كاتێكدا به‌ش���داری چاالكی هه‌بوه‌‬ ‫له‌ڕاپه‌ڕینداو به‌ئه‌ندازی���اری راپه‌ڕین هه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێ���ت‪ ،‬بۆ جاری دوەم پ���اش كۆنگره‌ی‬ ‫یه‌كیه‌تی نیش���تمانی به‌ه���ۆی بێئومێدبونی‬ ‫له‌ئاش���ته‌وایی‌و راگرتن���ی ش���ه‌ڕی ناوخۆو‬ ‫پشتكردن لێی‌و هه‌وڵی به‌ده‌ستهێنانی نفوزی‬ ‫شه‌خس���ی‌و به‌رژه‌وه‌ندی تایبه‌تی هاوڕێیانی‬ ‫ش���اخی له‌گه‌ڵ تاڵەبانیدا ده‌چێته‌ دیمه‌شق‌و‬ ‫پاشان ده‌ڕواته‌وه‌ بۆ له‌نده‌ن‪.‬‬ ‫دوای چه‌ند ساڵێك له‌ له‌نده‌ن نه‌وشیروان‬ ‫مس���تەفا له‌س���اڵی ‪1999‬ز گه‌ڕاوه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌ساڵی ‪1999‬ز بۆ ساڵی ‪2015‬ز‬ ‫نزیكه‌ی‪ 16‬ساڵ له‌ كوردستان ماوه‌ته‌وه‌و كاری‬ ‫سیاسی كردوه‌‪ ،‬ئه‌و ویستی له‌سه‌ركرده‌یه‌كی‬ ‫شۆڕشه‌وه‌ بێته‌ شۆڕشگێرێكی ریفۆرمخوازی‬ ‫نیش���تمانی دژەگەندەڵ له‌ساڵی ‪ 2004‬ره‌وتی‬ ‫ریفۆرمی له‌ناو یه‌كیه‌تی نیشتمانی دا‌مه‌زراند‪،‬‬ ‫نه‌یتوان���ی س���ه‌ركه‌وتو بێت له‌چاكس���ازی‬ ‫له‌یه‌كیه‌تیداو له‌س���اڵی ‪ 2006‬هاته‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫كۆمپانیای وش���ه‌ی دامه‌زراند‪ ،‬ساڵی ‪2009‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانی راگەیاند‪.‬‬ ‫هەرچەندە نەوش���یروان مستەفا لەکەناری‬ ‫دانوب���ەوە گەڕایەوە بۆ کوردس���تان‪ ،‬بەاڵ‌م‬ ‫بەدرێژایی کاری سیاسی‌و رۆشنبیری لەالیەن‬ ‫هاوڕێ���ی کەپرو رۆژەکانی س���ەختی خەبات‬ ‫دژایەت���ی بێویژدانانە دەکرا‪ ،‬ئاش���کرابونی‬ ‫ئەو دژایەتیە بەئاش���کراو بێ پەردە بۆ پاش‬ ‫دامەزراندنی بزوتنەوەی گۆڕان دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫دژایەتییەک کە بەخوێنی س���ەری تینو بون‪،‬‬ ‫تەواو پێچەوانەی بەرنامەو کارەکانی پەلیان‬ ‫دەهاویش���ت‪ ،‬بەجۆرێک پش���تیان تێکرد کە‬ ‫ئامادەی س���ازش کردن بون بۆ هەمو کەس‬ ‫تالەنەوش���یروان مس���تەفا رزگاری���ان بێت‪،‬‬ ‫ن���ەك ئامادەی ش���کاندنی پەنجەی یەکتری‬ ‫ب���ون‪ ،‬بەڵک���و پەنجەو دەس���تی هاوکارانی‬

‫پێدەچێت تاکی‬ ‫کوردی توانای‬ ‫گۆڕانکاریی‬ ‫فیکری‌و عەقڵی‌و‬ ‫سیاسی نەبێت‌و‬ ‫بەردەوام بەرامبەر‬ ‫وەرچەرخانەکانی‬ ‫رۆژگار‬ ‫دەستەوەستان‬ ‫بێت!‬ ‫نەوش���یروانیان بڕی‌و تەنانەت لەکارو پیشە‬ ‫وەدەریان دەنان‪ ،‬تێکڕا لەگەڵ ملمالنێکەرانیدا‬ ‫یەکیان گرتبو بۆ لێدانی کەسایەتی سیاسی‌و‬ ‫رۆش���نبیری‪ ...‬هەندێ���ك لەوهاوڕێیان���ەی‬ ‫پێکەوە بزوتنەوەکەیان دامەزراند پش���تیان‬ ‫تێکردو روب���ەڕوی بون���ەوە‪ ،‬تەنانەت لەناو‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیش���دا دژایەتی دەکرا‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەناچاری گەڕایەوە کەن���اری لەندەن نزیك‬ ‫کەناری دان���وب‪ ،‬کۆتا س���اڵەکانی تەمەنی‬ ‫بەدورەپەرێزیی خودیی بەڕێکرد‪ ،‬بەدرێژایی‬ ‫دوس���اڵی تەمەن���ی خ���ۆی ب���ەدور دەگرت‬ ‫لەبەش���داری راس���تەوخۆی ملمالنێکان‪ ،‬ئەو‬ ‫دەیزانی ه���اوڕێ کۆنەکانی بەردەوام بەدەم‬ ‫رێگاوە دڕک���ی بۆ دەچێنن‪ ،‬گۆش���ەگیری‌و‬ ‫خۆبەدورگرتن���ی سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەت���ی‬ ‫هەڵبژارد‪ ،‬دورەپەرێزی بەباشترین چارەسەر‬ ‫دانا‪ ،‬تاپێ���ش هەفتەی���ەک لەکۆچی دوایی‬ ‫گەڕایەوەو لەب���ەرواری(‪ )2017/5/19‬کۆچی‬ ‫دوایی کرد‪.‬‬ ‫گەر سەیری مێژوی سەرکردەو کەسایەتیە‬ ‫رۆش���نبیری‌و هەڵکەوتوەکان���ی نیش���تمان‬ ‫بکەین‪ ،‬دەبینین پاش ئەو هەوڵ‌و ماندوبونەی‬ ‫دەیدەن‪ ،‬لەدوای ئ���ەو هیالکیەی دەیچێژن‪،‬‬ ‫پاش ئەو تەمەنەی دەیبەخش���نە هاواڵتیان‪،‬‬ ‫لەگەڵ تەواوکردنی پێنوسەکانیان‌و قوربانیدان‬ ‫بۆ گەلەکەیان‪ ،‬دواجار غوربەت‌و گۆشەگیری‬ ‫دەرئەنجامیان���ە‪ ،‬دڵڕەنجاندن پاداش���تیانە‪،‬‬ ‫بێ ئومێدی دوا هەناس���ەیانە‪ ،‬تائەو ساتەی‬ ‫لەژیان���دان ناتوان���ن لەگ���ەڵ دۆس���تەکانی‬ ‫خۆش���یاندا لەمەملەکەتی خۆیان ئاس���ودانە‬ ‫هەوایەک هەڵمژن؟! پرۆس���ەی گۆشەگیری‬ ‫لەکلت���ورو پ���ەروەردەی ئێم���ە لەمەوالناوە‬ ‫تاش���ێخ عوس���مان عەبولعەزیزو نەوشیروان‬ ‫مس���تەفاو عەبدولکەریم���ی مودەری���س‌و‬ ‫د‪.‬مس���تەفای زەڵمی هەب���وەو بەردەوامیش‬ ‫دەمێنێت لەکۆمەڵ���گای کوردیدا‪ ،‬پێدەچێت‬ ‫تاک���ی کوردی توان���ای گۆڕانکاریی فیکری‌و‬ ‫عەقڵی‌و سیاسی نەبێت‌و بەردەوام بەرامبەر‬ ‫وەرچەرخانەکان���ی رۆژگار دەستەوەس���تان‬ ‫بێت!‬

‫چەند وشەیەک لەبارەی‬ ‫سکرتارییەتی(یەکیەتی قوتابیانی کوردستان)ەوە‬

‫کەمال عەبدولکەریم داودی*‬

‫لەس���اڵی‪ ١٩٥٣‬یەکیەت���ی قوتابیانی‬ ‫کوردس���تان دامەزراو یەکەم سکرتێری‬ ‫هەڤاڵ مام ج���ەالل تاڵەبانی بو‪ .‬دواتر‬ ‫هەڤاڵ حەبیب محەمەد کەریم‌و پاش���ان‬ ‫ئەس���عەد خەیالنی‪ .‬لەس���ااڵنی‪-١٩٦٣‬‬ ‫‪١٩٦٤‬دا هەڤاڵ تەی���ب بەرواری برازای‬ ‫ش���ەهید ئەنوەر مائی بوە سکرتێر‪ ،‬بە‬ ‫ئەندام بونی هەڤااڵنی خوا لێخۆش���بو‬ ‫نەوش���یروان مس���تەفا ئەمین‌و حەیدەر‬ ‫هەمزە‪ ،‬س���ەروەر محەم���ەد ئەحمەدو‬

‫س���دیق پێنجوێنی کە لەالیەن رژێمەوە‬ ‫لەس���ێدارە درا‪ .‬هەروەه���ا کەم���ال‬ ‫عەبدولکەری���م داودی‌و عەزیز س���اڵح‌و‬ ‫فوئاد ئەحمەد بابان‌و مس���تەفا سەلیم‬ ‫پش���دەری‌و خوش���کە جەمیلە س���ابیر‬ ‫قادر ک���ە ئەندامی ی���ەدەگ بو‪ ،‬دوای‬ ‫گرتن���ی هەڤاڵێکی س���کرتارییەت بەرز‬ ‫کرای���ەوە‪ .‬هەڤااڵن حەبیب‌و ئەس���عەد‬ ‫بۆ ئاڕاس���تەکردنی رامی���اری (توجیه‬ ‫سیاسی) دەستنیش���ان کرابون‪ .‬داوای‬

‫لێب���وردن دەکەم گەر ن���اوی هەڤاڵێکم‬ ‫لەبی���ر چوبێ‌و تۆم���ار نەکرابێ‪ .‬کورد‬ ‫دەڵێ (پیری‌و هەزار عەیب)‪ .‬لەترازانی‬ ‫(م‪.‬س)و بارزانیدا هەڤاڵی تێکۆش���ەر‬ ‫عادل موراد لەدوای‪ ٩٦٤‬بوە سکرتێر‪.‬‬ ‫هەڤاڵی خوالێخۆش بو نەوش���یروان‬ ‫مستەفا‪ ،‬سەرەڕای تێکۆشان‌و خەباتی‬ ‫لە س���کرتارییەتی یەکیەتی قوتابیانداو‬ ‫هاندان���ی ئەندامان���ی س���کرتارییەت‬ ‫ب���ۆ کوردایەت���ی‪ ،‬لە ژیانی���دا رۆڵێکی‬

‫بەرچاوی هەبو لەدامەزراندنی(ی‪.‬ن‪.‬ک)‬ ‫و کۆمەڵ���ەی رەنج���دەران‌و بزوتنەوەو‬ ‫دواتری���ش لەدامەزراندن���ی حکومەتی‬ ‫هەرێ���م‌و پەرلەمان���دا‪ .‬هەڤاڵێک���ی‬ ‫ماندونەناس‌و تێکۆش���ەر بو لەکاروانی‬ ‫خەبات���ی بێ وچاندا ب���ۆ دۆزی رەوای‬ ‫ک���وردو لەپێن���اوی ئازادی���دا‪ .‬بڕوای‬ ‫بەس���ەربەخۆیی نەت���ەوەی کورد هەبو‬ ‫هەڵوێستی بوێرانەی دەربارەی کێشەی‬ ‫ک���ورد هەبو‪ .‬بۆیە کاتێک کۆچی دوایی‬

‫کرد‪ ،‬میللەت بەغەم‌و پەژارەو دڵتەنگی‬ ‫لەئامێزی گرت‪.‬‬ ‫هەزار ساڵو لەگیانی پاکی‌و بەهەشت‬ ‫بێ جێگای‪.‬‬ ‫هەر شەکاوە بێت ئااڵی (ی‪.‬ق‪.‬ک)‪.‬‬ ‫نەمری‌و س���ەربەرزی بۆ ش���ەهیدانی‬ ‫نیشتمان‪.‬‬ ‫*سەرپەرش���تیاری‬ ‫خانەنشین‬

‫پس���پۆڕی‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫كورد‌و تێزه‌ك ‌هی‌ ئه‌لیكسانده‌ر دوگین‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬ ‫ئه‌لیكس����انده‌ر دوگین راوێ����ژكاری‌ پۆتین‬ ‫یه‌كێ‌ له‌بیرمه‌ند‌و تیۆرس����ینه‌كانی‌ ئه‌مڕۆی‌‬ ‫روس����یایه‌‪ ،‬به‌پل����ه‌ی‌ یه‌ك����ه‌م له‌ب����واری‌‬ ‫جیۆپۆلۆتیكدا كارده‌كات‪ ،‬هه‌ر له‌وێش����ه‌وه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ تیۆره‌كانی‌ سیاس����ه‌ت‌و‬ ‫دوباره‌ هه‌ڵسه‌نگاندنه‌وه‌یان‪ .‬ئه‌م بیرمه‌نده‌‬ ‫رۆژێ‌ داوه‌ت����ی‌ س����ه‌نته‌ری‌ لێكۆڵین����ه‌وه‌ی‌‬ ‫روداو ب����و له‌هوتێ����ل ش����یراتون له‌هه‌ولێر‪.‬‬ ‫ئێمه‌ش به‌ش����داری‌ ئه‌و ئێواره‌كۆڕه‌ بوین كه‌‬ ‫بۆ ئ����ه‌وو یه‌كێ‌ له‌قوتابیه‌كان����ی‌ رێكخرابو‪،‬‬ ‫كه‌ به‌یه‌ك ‌ێ له‌به‌رگریكارێكی‌ سه‌رس����ه‌ختی‌‬ ‫تێزی‌ (ئۆراس����یا)ی‌ له‌بواری‌ جیۆپۆلۆتیكدا‬ ‫ناوبرد‪ ،‬ئه‌و له‌كۆڕه‌كه‌دا باس����ی‌ تیۆره‌كه‌ی‌‌و‬ ‫روانگه‌ی‌ نوێی‌ روس����یای‌ بۆ سیاسه‌تكردن‌و‬ ‫تێڕوانینی‌ خۆی‌ بۆ پێگه‌‌و رۆڵی‌ سروشتیی‌‬ ‫ك����ورد ك����رد‪ .‬ئه‌لیكس����انده‌ر تاڕاده‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رچ����او له‌خس����تنه‌ڕوی‌ دیده‌كانیدا رون‌و‬ ‫بوێر بو‪ ،‬به‌اڵم س����ه‌باره‌ت به‌كورد له‌هه‌ندێ‌‬ ‫روه‌وه‌ په‌ن����ای‌ ده‌برده‌ به‌ر زمانێكی‌ ئه‌ده‌بی‌‬ ‫سیاس����ی‌و (عمومیات)ی‌ ده‌خسته‌ڕو‪ .‬له‌به‌ر‬ ‫گرنگی‌ رۆڵی‌ روس����یا‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌دۆخی‌‬ ‫ك����ورده‌وه‌ حه‌زده‌ك����ه‌م له‌ڕوانگ����ه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ئێواره‌كۆڕه‌‌و بیروڕاكانی‌ ئه‌لیكسانده‌ر تیایدا‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ئۆراس����یا‌و تیۆری‌ چواره‌می‌‬ ‫سیاس����ه‌ت‌و پێگه‌ی‌ كورد ل����ه‌م نێوه‌نده‌دا‬ ‫هه‌ندێ‌ سه‌ره‌قه‌ڵه‌م‌و تێبینی‌ بخه‌مه‌ڕو‪ .‬وه‌ك‬ ‫به‌ش����داریه‌ك بۆ جوانتر تێگه‌یشتن له‌به‌شێ‌‬ ‫له‌و ملمالن����ێ‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و هه‌رێمایه‌تییه‌ی‌‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی‌ به‌مه‌سه‌له‌ی‌ كورد له‌خۆرهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا روده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫خه‌می‌ سه‌ره‌كی‌ ئه‌لیكسانده‌ر‬ ‫له‌قس����ه‌كانی‌ ئه‌لیكسانده‌ردا به‌ڕونی‌ ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌رده‌كه‌وت ك����ه‌ خه‌می‌ هه‌ره‌گه‌وره‌ی‌ ئه‌م‬ ‫بیرمه‌نده‌‌و له‌دوای‌ ئه‌ویش����ه‌وه‌ سیاس����ه‌تی‌‬ ‫ئێس����تای‌ روس����یا‌و نوخبه‌ی‌ ده‌س����ه‌اڵتدار‬ ‫له‌و واڵت����ه‌دا‪ ،‬له‌خه‌بات ب����ۆ كۆتایی‌ هێنان‬ ‫به‌تاكجه‌مس����ه‌ری‌ ئه‌مریكا‌و به‌فره‌جه‌مسه‌ری‌‬ ‫كردنی‌ دنیا‌و گێڕانه‌وه‌ی‌ پێگه‌‌و شكۆی‌ روسیا‬ ‫وه‌ك زلهێزێك����ی‌ جیهانی‌ حس����اب بۆكراو‌و‬ ‫قسه‌ڕۆیش����تو‪ ،‬به‌رجه‌س����ته‌ ده‌بێ����ت‪ .‬گه‌ر‬ ‫به‌ڕونی‌ سه‌رنجی‌ بیروڕاكانی‌ ناوبراوت بدایه‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌كانی‌ بۆ تیۆری‌ سیاسی‌و سیاسه‌تی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌‌و داوه‌رییه‌كانی‌ له‌م روه‌وه‌‪ ،‬له‌م‬ ‫خاڵه‌وه‌ سه‌رچاوه‌یان ده‌گرت‌و به‌ده‌وری‌ ئه‌م‬ ‫خولگه‌ سه‌ره‌كیه‌دا ده‌خوالنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ی‌ به‌رامبه‌ر له‌به‌رگێكی‌‬ ‫تردا‬ ‫ئه‌لیكس����انده‌ر كاتێ‌ هێڵه‌ گش����تییه‌كانی‌‬ ‫تیۆره‌ك����ه‌ی‌ خس����ته‌ڕو‪ ،‬له‌س����ۆنگه‌ی‌‬ ‫به‌س����ه‌نته‌ركردنی‌ كۆتاییهێنان به‌سیستمی‌‬ ‫تاكجه‌مس����ه‌ری‌ دوای‌ روخان����ی‌ یه‌كیه‌ت����ی‌‬ ‫س����ۆڤیه‌ت‌و گێڕانه‌وه‌ی‌ پێگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫روس����یا‪ ،‬به‌وه‌ستان له‌س����ه‌ر كۆمه‌ڵێ‌ (نـا)‬ ‫ده‌س����تی‌ پێكرد‪ .‬ن����ا بۆ لیبرالی����زم‪ ،‬نا بۆ‬ ‫جیهانگیری‌‪ ،‬نا بۆ كۆمۆنیزم‪ ،‬نا بۆ فاشیزم‪،‬‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ناسیونالیزمیش‪ .‬هه‌مو ئه‌مانه‌شی‌‬ ‫به‌مه‌ترسی‌ بۆ سه‌ر جیهان‌و له‌وانه‌ش كورد‬ ‫وێنا ده‌كرد! كه‌ له‌جه‌وه����ه‌ردا ئاماژه‌كردن‬ ‫بو به‌هه‌ڕه‌شه‌ بۆ س����ه‌ر روسیا‌و وێنای‌ ئه‌م‬ ‫واڵت����ه‌ بۆ ئه‌و رۆڵه‌ ك����ه‌ ده‌بێت بیگێڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ ده‌كرد له‌بری‌ كۆمۆنیزم‬ ‫ك����ه‌ (چی����ن) ت����ه‌وه‌ره‌ی‌ فكره‌كه‌یه‌ت����ی‌‪،‬‬ ‫ناسیونالیزم كه‌ خاك‌و نه‌ته‌وه‌یه‌‪ ،‬لیبرالیزم‬ ‫ك����ه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ ناس����یونالیزمدا ئازادی‌‬ ‫مه‌ت����ره‌ح ده‌كات‌و خه‌م����ی‌ ناس����نامه‌ی‌ زۆر‬ ‫نییه‌‪ ،‬كه‌ ئاماژه‌ن به‌(سێ‌) تیۆری‌ سیاسی‬ ‫باو له‌س����ه‌رده‌می‌ رابردودا‪ ،‬ئێس����تا جیهان‬ ‫پێویس����تی‌ به‌تێپه‌ڕاندن����ی‌ هه‌رس����ێكیان‌و‬ ‫تیۆریزه‌كردن����ی‌ تیۆری‌ چ����واره‌م هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌تیۆری‌ چواره‌می‌ سیاس����ه‌ت ناوی‌ ده‌برد‪،‬‬ ‫كه‌ هاوكات ئه‌و‌و بیرمه‌ندێكی‌ تری‌ فه‌ره‌نسی‬ ‫تیۆریزه‌یان ك����ردوه‌‪ ،‬له‌تی����ۆری‌ چواره‌می‌‬ ‫سیاسه‌تیشدا ئه‌وه‌ی‌ خولگه‌یه‌ (گه‌له‌) به‌اڵم‬ ‫به‌و ناوه‌ڕۆكه‌ی‌ ئه‌و پێی‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫جێگای‌ س����ه‌رنج ئه‌وه‌ بو ك ‌ه له‌م دیده‌دا‬ ‫لیبرالی����زم له‌ڕی����زی‌ فاش����یزم‌و كۆمۆنیزم‬ ‫پۆلێ����ن ده‌كرێت‌و هه‌مان مه‌ترس����ی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫وه‌ك ئه‌وانیش ده‌بێ����ت ره‌ت بكرێته‌وه‌‪ .‬كه‌‬ ‫به‌ڕون����ی‌ ده‌رده‌كه‌وێت پێوه‌ر‌و داوه‌ریكردنی‌‬ ‫ئه‌لیكس����انده‌ر‌و هاوڕێبازه‌كان����ی‌ ت����ه‌واو‬ ‫ناس����نامه‌گه‌رایانه‌یه‌‪ ،‬به‌واتایه‌كی‌ تر ئازادی‌‬ ‫خه‌می‌ قوڵیان نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ی‌ به‌الیانه‌وه‌‬ ‫بایه‌خی‌ پله‌یه‌كی‌ هه‌یه‌ ‪ ،‬سیس����تم‌و دوباره‌‬

‫بیناكردن����ه‌وه‌ی‌ ناس����نامه‌یه‌كی‌ به‌هێ����زه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ره‌گ‌و ریش����ه‌‌و توخمه‌كان����ی‌ به‌قواڵیی‌‬ ‫مێژوو فه‌رهه‌نگ����دا رۆچوبێت‪( .‬دوگین) بۆ‬ ‫ئه‌م شیكردنه‌وانه‌ روس����یای‌ كردبوه‌ كایه‌ی‌‬ ‫خوێندن����ه‌وه‌‌و به‌ره‌نجامگیری‌‌و پیاده‌كردن‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و به‌ڕون����ی‌ ده‌یوت ئێم����ه‌ كۆمۆنیزممان‬ ‫به‌س����یفه‌تی‌ ئایدۆلۆژی����ای‌ فه‌رمی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫له‌ده‌س����تداوه‌‪ ،‬فاش����یزمیش تیۆریایه‌ك بو‬ ‫له‌نێوه‌ڕاستی‌ س����ه‌ده‌ی‌ رابردودا له‌ئه‌وروپا‬ ‫ئه‌زمون����ی‌ ك����رد‪ .‬لیبرالیزمی����ش وه‌ك‬ ‫جێگره‌وه‌یه‌ك نابێت پێش����وازی‌ لێبكرێت‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ ئام����ڕازی‌ ئیدۆل����ۆژی‌‌و فك����ری‌‌و‬ ‫جیهانگیریی‌‌و خۆرئاوایه‌‌و له‌سایه‌یدا هێنده‌ی‌‬ ‫تر روس����ه‌كان دوچاری‌ مه‌سخ بون‌و شۆك‬ ‫ده‌بن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی‌ ماوه‌‌و پێویسته‌ ئه‌نجامی‌‬ ‫بده‌ن داهێنانی‌ تیۆری‌ چواره‌می‌ سیاسه‌ته‌‬ ‫ك����ه‌ له‌ب����ری‌ دامه‌زراندن له‌س����ه‌ر بناغه‌ی‌‬ ‫خاك‪ ،‬چین‪ ،‬تاك‪ ،‬له‌سه‌ر بنچینه‌ی‌ (گه‌ل)‬ ‫داده‌مه‌زرێت‌و ئه‌و ده‌كات به‌ته‌وه‌ری‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫گوایه‌ ل����ه‌م مه‌نزومه‌ فكری‌‌و سیاس����ییه‌‬ ‫نوێیه‌دا كه‌ سیس����تمی‌ ئێس����تای‌ روس����یا‌و‬ ‫سیاس����ه‌ته‌كانی‌ ئ����ه‌و واڵته‌ به‌رجه‌س����ته‌ی‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬دان به‌هه‌م����و گه‌له‌كاندا ده‌نرێت‌و‬ ‫ناس����نامه‌یان پارێ����زراو ده‌بێت‪ .‬ك����ه‌ دیاره‌‬ ‫هه‌مو ئه‌م قس����ه‌كردنانه‌ دنیایه‌ك مه‌ته‌ڵ‌‌و‬ ‫ناڕۆشنییان تێكه‌ڵه‌‪ ،‬به‌واتای‌ ئه‌وه‌ی‌ (گه‌ل)‌و‬ ‫(دانپیانان)‌و (پاراستنی‌ ناسنامه‌) مانایان‬ ‫چییه‌‌و چۆن ده‌پارێزرێن‌و چاره‌نوسی‌ ماف‌و‬ ‫ئازادیی����ه‌كان‌و له‌وانه‌ش ماف����ی‌ چاره‌نوس‬ ‫چیان لێ‌ به‌سه‌ر دێت؟‬

‫دوگین هاتوه‌ بۆ‬ ‫كوردستان‪ ،‬یاخود‬ ‫هێنراوه‌‪ ،‬یه‌كێ‌‬ ‫له‌مه‌به‌سته‌كانی‌‬ ‫ئێواره‌كۆڕه‌كه‌ی‌‬ ‫هه‌وڵدان بو بۆ‬ ‫قه‌ناعه‌تپێكردنی‌‬ ‫كورده‌كان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ئۆراسیادا جێگه‌ی‌‬ ‫خۆیان بگرن‌و وێنای‌‬ ‫ئاینده‌ی‌ خۆیان بكه‌ن‬

‫(دوگی����ن) دوا ‌ی ئه‌وه‌ نه‌یش����ارده‌وه‌ كه‌‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی‌ ناس����نامه‌ی‌ نوێی‌ ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫سیاس����ه‌تكردن له‌ڕوس����یا‪ ،‬كه‌نیس����ه‌ی‌‬ ‫ئه‌رسۆدۆكسی‌ مه‌سیحی‌ روسییه‌‪ ،‬روسه‌كان‬ ‫له‌قۆناغی‌ نوێی‌ بیناكردنه‌وه‌ی‌ ناس����نامه‌ی‌‬ ‫خۆیان����دا په‌نایان بۆ (ئاین) بردۆته‌وه‌‪ .‬گه‌ر‬ ‫به‌قوڵیش س����ه‌یری‌ ئه‌م چوارچێوه‌ تیۆری‌‌و‬ ‫راڤان����ه‌ بكه‌ین ه����ه‌روه‌ك له‌موداخه‌له‌كه‌مدا‬ ‫له‌ئێواره‌ كۆڕه‌كه‌دا ئاماژه‌م پێكرد‪ ،‬به‌زویی‌‬ ‫هه‌س����ت به‌وه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬كه‌ تیۆره‌كه‌ دوباره‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ی‌ هه‌ردو تیۆری‌ پێكدادانی‌‬ ‫شارس����تانیه‌ته‌كانی‌ (هنتگت����ون)‌و كۆتایی‌‬ ‫مێ����ژوی‌ (فۆكۆیاما)یه‌ له‌ڕێ����ی‌ هه‌وڵدان بۆ‬ ‫هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌یان‪ .‬به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌ تیۆری‌‬ ‫یه‌كه‌م دابه‌شكارییه‌كه‌ له‌خزمه‌ت ستراتیژی‌‬ ‫فراوانخوازانی‌ خۆرئاوا‌و به‌ڕێوه‌بردنی‌ ملمالنێ‌‬ ‫جیهانیی����ه‌كان‌و پاس����اودانی‌ جه‌نگ����ه‌كان‌و‬ ‫لێپرس����راوێتی‌ له‌ئه‌س����تۆی‌ خۆكردن����ه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوه‌میشیان ئاماژه‌یه‌ به‌سه‌ركه‌وتنی‌ ره‌های‌‬ ‫لیبرالی����زم‌و راگه‌یاندنی‌ شكس����تی‌ كۆتایی‌‬ ‫كۆمۆنی����زم‌و هه‌م����و ئایدۆلۆژیایه‌كی‌ تریش‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ره‌وایه‌تی‌ له‌لیبرالیزم����ه‌وه‌ وه‌رناگرێت‪.‬‬ ‫جیهانگیرییش ئام����ڕازی‌ به‌جیهانی‌ كردنی‌‬ ‫ئه‌م سه‌ركه‌وتن‌و شكسته‌‌و به‌هاكانیانه‌‪.‬‬ ‫ئه‌لیكس����انده‌ردا‬ ‫له‌تیۆریاك����ه‌ی‌‬ ‫به‌ج����ۆرێ‌ له‌ج����ۆره‌كان‪ ،‬پێكدادانی‌ ناوچه‌‬ ‫جیۆپۆلیتیه‌كان خراوه‌ته‌ شوێنی‌ پێكدادانه‌‬ ‫شارس����تانییه‌ته‌كان‪ .‬هه‌ڵبه‌ت به‌بڕوای‌ ئێمه‌‬

‫له‌پێناو ئه‌وه‌ی‌ كه‌ دابه‌شكردنی‌ خۆرئاواییه‌كه‌‬ ‫نه‌بێت����ه‌ رێگ����ر له‌ب����ه‌رده‌م پێكهێنان���� ‌ی‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌تێك����ی‌ ن����وێ‌ دژ به‌خۆرئ����اوا‪،‬‬ ‫كه‌ سنوری‌ كۆمه‌ڵێ‌ شارس����تانێتی‌ جیاواز‬ ‫ده‌گرێته‌وه‌‪ .‬واته‌ ب����ۆ فراوانكردنی‌ مه‌یدانی‌‬ ‫مانۆڕی‌ سیاس����ه‌تكردنی‌ سیاس����ه‌تمه‌دارانی‌‬ ‫روس����یا‪ .‬له‌الیه‌كی‌ ت����ره‌وه‌ له‌ب����ری‌ داننان‬ ‫به‌كۆتای����ی‌ مێژو‪ ،‬كه‌ به‌الی‌ ئه‌لیكس����انده‌ر‌و‬ ‫هاوبیره‌كانییه‌وه‌ یه‌كسانه‌ به‌كردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫روسیا له‌ناو مێژودا‪ ،‬جاڕی‌ كۆتایی‌ لیبرالیزم‬ ‫بدرێت‪ ،‬به‌مه‌ش تیۆری‌ چواره‌می‌ سیاسه‌ت‬ ‫ده‌بێت به‌كۆتای����ی‌ كۆتاییه‌كانی‌ خۆرئاوا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها خۆبه‌ده‌س����ته‌وه‌نه‌دانی‌ روس����یایه‌‬ ‫كه‌ (شكس����تی‌) كۆمۆنیزم یه‌كس����انبكرێت‬ ‫به‌شكس����تی‌ س����تراتیژی‌‌و مێژوی ‌ی روسیا‪،‬‬ ‫په‌نابردنه‌وه‌ بۆ (ئاین)یش وه‌ك ئایدۆلۆژیا‌و‬ ‫پێوه‌ر‌و ئاراس����ته‌كردنی‌ سیاسی‪ ،‬وه‌اڵمێكی‌‬ ‫ره‌هاگه‌رانه‌ی‌ سه‌رتاس����ه‌رییه‌ به‌ر به‌تیۆری‌‬ ‫كۆتایی‌ مێ����ژو‪ .‬به‌اڵم دیدی‌ روس����ه‌كان بۆ‬ ‫(ئاین) قه‌تیسدانی‌ نییه‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ ناوچه‌‬ ‫جیۆپۆلۆتیكه‌كان����دا له‌ی����ه‌ك ئایندا‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئاماژه‌كردنه‌ بۆ ئه‌گه‌ری‌ هاوپه‌یمانی‌ كۆمه‌ڵێ‌‬ ‫ئای����ن له‌كایه‌ی‌ ناوچه‌یه‌ك����ی‌ جیپیۆلۆتیكی‌‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگ‌و له‌هه‌مانكاتدا هاوس����تراتیژ بۆ‬ ‫روبه‌ڕوبون����ه‌وه‌ی‌ جیهانگی����ری‌‌و لیبرالیزم‌و‬ ‫فاشیزم‪ .‬به‌اڵم داخۆ له‌جه‌وهه‌ردا ئه‌م تیۆره‌‬ ‫توانای‌ تێپه‌ڕاندنی‌ هه‌مه‌الیه‌نه‌ی‌ كۆمۆنیزم‌و‬ ‫فاشیزم‌و لیبرالیزمی‌ هه‌یه‌؟ یاخود كۆكراوه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵێ‌ ره‌گ����ه‌زی‌ ئ����ه‌وان‌و به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫فۆرمێك����ی‌ ش����ێواو‌و تێك����ه‌ڵ‌ به‌مافی����ا‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ لیبرالیزمه‌؟ هه‌ر به‌وجۆره‌ی‌ له‌وێ‌‬ ‫ئاماژه‌م پێكرد‌و واقیعی‌ ئێس����تای‌ روسیاش‬ ‫ده‌یخات����ه‌ڕو؟ ئای����ا توان����ای‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫به‌های‌ جیهانی‌ هه‌یه‌؟ یاخود سیاسه‌تكردن‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ ئ����ه‌م تیۆره‌دا به‌هاگه‌رانه‌یه‌؟‬ ‫هه‌روه‌ك ئه‌لیكس����انده‌ر ئام����اژه‌ی‌ پێكرد؟‬ ‫خۆ ئه‌گه‌ر وایه‌ داخ����ۆ ئه‌و به‌هایانه‌ به‌های‌‬ ‫گه‌ردون����ی‌‌و مرۆڤایه‌تین یاخ����ود فۆرمێكی‌‬ ‫جیاوازی‌ تر پێكده‌هێنن؟ به‌شبه‌حاڵی‌ خۆم‬ ‫له‌ڕوانگه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌لیكس����انده‌ر خستیه‌ڕو‬ ‫(چونك����ه‌ ب����ۆ داوه‌ری‌ كۆتای����ی‌ ده‌بێ����ت‬ ‫كۆبه‌رهه‌مه‌كانی‌ بخوێنرێت����ه‌وه‌) پێم وانییه‌‬ ‫تیۆره‌كه‌ی‌ به‌ت����ه‌واوی‌ تی����ۆر‌و فۆرمه‌كانی‌‬ ‫پێشخۆی‌ تێپه‌ڕاندبێت‪ .‬گه‌ر سه‌یری‌ واقیعی‌‬ ‫ئێس����تای‌ روسیا‌و ش����ێوازی‌ سیاسه‌تكردنی‌‬ ‫نوخبه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتدار له‌و واڵته‌دا بكه‌ین‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌لیكسانده‌ر وای‌ نیش����اندا له‌سه‌ر بناغه‌ی‌‬ ‫تیۆره‌كه‌ی‌ ئه‌و داڕێژراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌بوێریشه‌وه‌‬ ‫نمونه‌ی‌ به‌س����وریا‌و گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ روس����یا بۆ‬ ‫خۆرهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس����ت ده‌هێنایه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئاماژه‌ به‌كاراكردنی‌ تیۆره‌كه‌‌و هه‌وڵ ‌ی روسیا‬ ‫ب����ۆ كۆتاییهێنان به‌واقیعی‌ تاكجه‌مس����ه‌ری‌‬ ‫له‌جیهاندا‪ ،‬هه‌ست ده‌كه‌ین تیۆره‌كه‌ چه‌ندین‬ ‫ره‌گه‌زی‌ فاش����یزم‌و كۆمۆنیزم‌و لیبرالیزمی‌‬ ‫له‌خۆگرت����وه‌‪ .‬له‌وانه‌ش‪ :‬بون����ی‌ كه‌ڵكه‌ڵه‌ی‌‬ ‫یۆبۆلیس����تی‌‪ ،‬قورس����ایی‌ خس����تنه‌ س����ه‌ر‬ ‫ناسنامه‌ی‌ ده‌سته‌جه‌معی‌‪ ،‬له‌ئازادی‌ تاكه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تپێنه‌كردن‪ ،‬پۆلێنكردنی‌ ئایدۆلۆژی‌‪،‬‬ ‫ره‌هاگه‌رای����ی‌‌و په‌نابردنه‌ به‌ر ئه‌وپه‌ڕی‌ هێز‌و‬ ‫س����ه‌ركوت‌و خوێنڕێ����ژی‌ ب����ۆ به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫ملمالنێ����كان‌و هێنان����ه‌دی‌ ئامانج����ه‌كان‪،‬‬ ‫به‌وجۆره‌ی‌ له‌س����وریادا ده‌یبینین‌و پێش����تر‬ ‫له‌شیشاندا بینیمان‪( ،‬له‌گه‌ڵ‌ فراوانخوازی‌‌و‬ ‫چاوبڕین����ه‌ خاكی‌ واڵتان‌و بون����ی‌ فره‌حزبی‌‬ ‫(س����نوردار)‌و هه‌ڵب����ژاردن‌و په‌رله‌مان‌و‪...‬‬ ‫هتد)‪ .‬كێشه‌ی‌ به‌جیهانی‌ بونی‌ تیۆره‌كه‌ش‪،‬‬ ‫بۆوه‌ی‌ له‌ڕیزی‌ تیۆریا جیهانییه‌كان حسابی‌‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬له‌جه‌وهه‌ردا‪ ،‬له‌ڕوس����یایه‌ بون‌و‬ ‫هه‌وڵدان بۆ گێڕانه‌وه‌ی‌ پێگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫زلهێزیی‌ ئه‌م واڵته‌دایه‌‪ ..‬گه‌رچی‌ ناشتوانین‬ ‫ئ����ه‌وه‌ بش����ارینه‌وه‌ ك����ه‌ كه‌ڵكه‌ڵه‌یه‌ك����ی‌‬ ‫یۆبۆلیس����تی‌ له‌به‌شێ‌ له‌واڵته‌ ئه‌وروپییه‌كان‬ ‫س����ه‌ری‌ هه‌ڵداوه‌ كه‌ روس����یا پێش����وازیان‬ ‫لێده‌كات‌و پش����تیان ده‌گرێت‪ .‬به‌سه‌رنجدان‬ ‫له‌پێگ����ه‌ی‌ تیۆرس����ینه‌كه‌ش له‌ناوه‌ن����دی‌‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ فه‌رم����ی‌ روس����یادا‪ ،‬ده‌توانین‬ ‫پ����ه‌ی‌ به‌وه‌ به‌ری����ن كه‌ تیۆره‌ك����ه‌ هێنده‌ی‌‬ ‫بۆ پاساودانی‌ سیاس����ه‌تی‌ خۆجیاكردنه‌وه‌‌و‬ ‫ره‌تكردن����ه‌وه‌ی‌ به‌رامب����ه‌ری‌ خۆرئاوای����ی‌‌و‬ ‫پێویستیه‌كانی‌ دوبار‌ه هه‌ڵسانه‌وه‌ی‌ روسیایه‌‬ ‫وه‌ك زلهێزێ����ك‪ ،‬بۆ خوڵقاندن����ی‌ دۆخێكی‌‬ ‫باش����تر نییه‌ ب����ۆ مرۆڤایه‌تی‌‪ .‬باش����تربونی‌‬ ‫ئه‌م تیۆره‌ له‌پێش����ه‌كانی‌ ته‌نها له‌سۆنگه‌ی‌‬ ‫خزمه‌تكردنیه‌تی‌ به‌ستراتیژیه‌تی‌ زلهێزبونی‌‬ ‫روسیا‌و كۆتایی‌ هێنان به‌هه‌ژمونی‌ ئه‌مریكا‪،‬‬ ‫به‌ده‌ر له‌هه‌ر ئیعتیبارێكی‌ ئه‌خالقی‌‌و به‌هایی‌‌و‬ ‫ئه‌و ده‌رهاویشتانه‌ی‌ لێی‌ ده‌كه‌وێته‌وه‌‪ .‬واته‌‬ ‫ئ����ه‌و ئامانجه‌ خ����ۆی‌ خۆی‌ پاس����او ده‌دا‌و‬ ‫له‌خودی‌ خۆیدا چاكه‌یه‌‪ .‬به‌واتایه‌كی‌ تر‪ ،‬به‌ها‬ ‫ئه‌خالقی‌‌و سیاسییه‌كان له‌ڕوانگه‌ی‌ ئه‌وه‌وه‌‬ ‫پاساو ده‌درێن نه‌ك به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ .‬هه‌ر له‌م‬ ‫چوارچێوه‌ش����دا كۆمۆنیزم له‌و سۆنگه‌یه‌وه‌‬ ‫بێ‌كه‌ڵك نییه‌ كه‌ تۆتالیتاره‌‌و زه‌وتی‌ ئازادی‌‬ ‫ده‌كات‌و جیاوازییه‌كان ده‌كوژێت‪ ،‬به‌ڵكو زۆر‬ ‫به‌س����اده‌یی بێ‌كه‌ڵك بونه‌كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ شكس����تخواردنی‌ له‌به‌رده‌م لیبرالیزمدا‪.‬‬ ‫ب����ه‌وه‌ش وه‌زیف����ه‌ ئایدۆلۆژییه‌كان����ی‌ ب����ۆ‬

‫به‌زلهێزیهێشتنه‌وه‌ی‌ روسیای‌ له‌ده‌ستداوه‌‪.‬‬ ‫ناسیونالیزمیش له‌سۆنگه‌ی‌ فاشیزم بونییه‌و‌ه‬ ‫نییه‌ (قورس����ایی‌) ته‌واوی‌ ناخرێته‌ س����ه‌ر‌و‬ ‫ئاین بانگهێش����ت ده‌كرێته‌وه‌ به‌ڵكو به‌بڕوای‌‬ ‫ئێمه‌ له‌به‌ر هه‌ندێ‌ شتی‌ تره‌‪ ،‬له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫‪ .1‬به‌ته‌نهای����ی‌ ناتوانێ‌ به‌رگه‌ی‌ هه‌ژمونی‌‬ ‫خۆرئاوا بگرێت‌و پێویستی‌ به‌مه‌نزومه‌یه‌كی‌‬ ‫قوڵتری‌ روحی‌‌و فه‌رهه‌نگی‌ هه‌یه‌ كه‌ ئه‌ویش‬ ‫ئاین‌و كه‌نیسه‌ی‌ ئه‌رتهدۆكسییه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬بۆ سس����تكردنی‌ ناس����نامه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫جیاوازه‌كانی‌ ناو روسیا‌و ده‌وروبه‌ری‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬كارئاسانی‌ بۆ پێكهێنانی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫سیاسی‌و سه‌ربازیی‌‌و له‌سه‌ر بناغه‌ی‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫جیۆپۆلۆتیكی‌‌و ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ جیهانگه‌رایی‌‌و‬ ‫هه‌ژمونی‌ ئه‌مریكا‌و خۆرئاوا‪.‬‬ ‫ئه‌م خوێندنه‌وه‌و به‌ره‌نجامگیرییه‌ش پشتی‌‬ ‫به‌و راستییه‌ به‌س����توه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئامانجه‌‬ ‫كۆتاییهێنان به‌سیس����تمی‌ تاكجه‌مس����ه‌ری‌‌و‬ ‫هه‌ژمونی‌ خۆرئاوا‌و گێڕانه‌وه‌ی‌ پێگه‌‌و رۆڵی‌‬ ‫روسیایه‌ وه‌ك زلهێز‪ ،‬هه‌ر تیۆریه‌كی‌ سیاسی‌و‬ ‫ئایدۆلۆژیایه‌ك خزمه‌ت به‌م ئامانجه‌ بكات‌و‬ ‫توانای‌ پاساو بۆ هێنانه‌وه‌ی‌ هه‌بێت‌و یارمه‌تی‌‬ ‫به‌دیهێنانی‌ ب����دات‪ ،‬قبوڵكراوه‌‪ .‬چونكه‌ له‌م‬ ‫چوارچێوه‌یه‌دا بیركردنه‌وه‌ی‌ تیۆری‌ له‌پێناو‬ ‫مرۆڤ����دا نییه‌ وه‌ك خ����ودو تاكێكی‌ خاوه‌ن‬ ‫خواس����ت‌و ماف‌و كه‌رامه‌ت‪ ،‬به‌ڵكو له‌پێناو‬ ‫جۆرێك����ی‌ دیاریكراو له‌هه‌ژمونی‌ سیاس����ی‌و‬ ‫سه‌ربازیی‌ واڵت‌و ناوچه‌یه‌كی‌ جیۆپۆلۆتیكی‌‬ ‫دیاریك����راوه‌‪ ،‬كه‌ هه‌ر ئه‌م خاڵ����ه‌ به‌توندی‌‬ ‫به‌(نازیزم)‌و(فاش����یزم)ه‌وه‌‬ ‫تیۆره‌ك����ه‌‬ ‫ده‌به‌س����تێته‌وه‌‪ .‬چواندن����ی‌ لیبرالیزمی����ش‬ ‫به‌كۆمۆنی����زم‌و فاش����یزم له‌تۆتالیتاربوندا‪،‬‬ ‫ناجددی بونی‌ ره‌خنه‌كانی‌ ئه‌لیكسانده‌رمان‬ ‫له‌فاشیزم‌و كۆمۆنیزم بۆ ده‌رده‌خات‪ .‬چونكه‌‬ ‫ئ����ه‌و لێكچواندن����ه‌ كاری‌ ئایدۆلۆژیایه‌ نه‌ك‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی‌ مه‌نهه‌جی‌‌و زانستی‌‪ .‬باله‌هه‌ندێ‌‬ ‫ئاستیش����دا هه‌ندێ‌ ره‌گ����ه‌زی‌ تۆتالیناریزم‬ ‫له‌ناو خودی‌ فه‌زا دیموكراس����ییه‌كه‌دا به‌دی‌‬ ‫بكرێ����ت‪ .‬ره‌خن����ه‌ی‌ (دوگین) ل����ه‌م روه‌وه‌‬ ‫له‌لیبرالیزم له‌وێوه‌ س����ه‌رچاوه‌ ده‌گرێت كه‌‬ ‫پێی‌ وایه‌ پۆلێنكردن له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ چوارچێوه‌‌و‬ ‫به‌هاكانی‌ خۆی‌ قبوڵ‌ ناكات‪ ،‬كه‌ به‌الی‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش تۆتالیتاریه‌ته‌؟! به‌اڵم به‌سه‌رنجدان‬ ‫له‌و ت����ه‌وه‌ره‌ی‌ تیۆره‌كه‌ی‌ دوگین به‌ده‌وریدا‬ ‫ده‌خولێت����ه‌وه‌‪ ،‬خراپی‌ لیبرالی����زم له‌خودی‌‬ ‫خۆی����دا نییه‌‪ ،‬وات����ه‌ كه‌موكورتی����ه‌ك نییه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ماهیه‌تی‌ لیبرالیزمه‌وه‌ هه‌بێت‪،‬‬ ‫باواش پیشان بدرێت كه‌ به‌و جۆره‌یه‌‌و قابیلی‌‬ ‫ریفۆرم نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌كورتی‌ مه‌س����ه‌له‌كه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك����ه‌ لیبرالیزم چه‌كێكه‌ به‌ده‌س����ت‬ ‫ئه‌مریكا‌و خۆرئاواوه‌ ب����ۆ به‌جیهانی‌ كردنی‌‬ ‫به‌ه����ا‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان‪ ،‬به‌واتایه‌كی‌ تر‬ ‫ئه‌گه‌ر روس����یا خاوه‌نی‌ لیبرالی����زم بوایه‌‌و‬ ‫هه‌مان رۆڵی‌ بۆ ببینیای����ه‌ كه‌ بۆ ئه‌مریكا‌و‬ ‫خۆرئ����اوای‌ ده‌یبینێ‌‪ ،‬ئ����ه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫پێش����وازی‌ لێده‌كرا‌و ئه‌و ره‌خنانه‌ش����ی‌ لێ‌‬ ‫نه‌ده‌گیرا كه‌ ئێستا لێی‌ ده‌گیرێت‪.‬‬

‫ی‬ ‫دوگین زۆر هه‌وڵ ‌‬ ‫ێ‬ ‫دا به‌كورد بڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێو‌ه خه‌ڵك ‌‬ ‫ره‌سه‌نی‌ ئۆراسیان‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ روكردن ‌ه‬ ‫خۆرئاواتان‬ ‫پاساوی‌ نییه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫پێچه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناسنامه‌ ‌‬ ‫مێژوتان‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانتانه‬

‫له‌م����ه‌ڕ كورد له‌ئێس����تادا دابڕێژن‪ .‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫به‌س����ه‌رنجدان له‌بیروڕاكان����ی‌ (دوگین) ئه‌م‬ ‫تیۆره‌ هیچ ش����تێكی‌ ش����ایانی‌ باس‌و رونی‌‬ ‫بۆ كورد پێنی����ه‌‪ ،‬هێنده‌ی‌ به‌ك����ورد ده‌ڵێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ مه‌كه‌ پێی‌ ناڵ����ێ‌ ئه‌وه‌ت بۆ ده‌كه‌ین!‬ ‫وات����ه‌ داوای‌ ده‌س����تبه‌رداربونی‌ له‌خۆرئاوا‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌‌و لیبرالیزم لێده‌كات‪ ،‬بێئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ردا جێگره‌وه‌یه‌ك����ی‌ بۆ خه‌ون‌و‬ ‫ئامانجه‌كانی‌ بۆ بخاته‌ڕو؟!‬ ‫(دوگین) پێناس����ه‌یه‌كی‌ ب����ۆ كوردبون‌و‬ ‫ناس����یونالیزمی‌ ك����وردی‌‌و نه‌ت����ه‌وه‌ی‌ كورد‬ ‫ده‌كرد كه‌ له‌گه‌ڵ‌ تێزی‌ ئۆراس����یادا گونجاو‬ ‫بێت‪ .‬له‌ڕوانگه‌ی‌ ئه‌وه‌وه‌ كورد بونێكی‌ پێش‬ ‫مۆدێرن����ه‌‌و كۆنی‌ ناوچه‌كه‌یه‌‪ ،‬واته‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫مۆدێرن����ه‌ی‌ خۆرئاوا نییه‌‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندیش����ی‌‬ ‫ل����ه‌وه‌دا نییه‌ خۆی‌ واوێنا ب����كات‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫نه‌ك له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ بۆ كورد خراپه‌‪ ،‬گه‌رچی‌‬ ‫به‌وه‌ پاس����او ده‌درێت‪ ،‬به‌ڵكو له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ تێزی‌ ئۆراس����یا‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫روسیا ناكۆكه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێگای‌ س����ه‌رنج ب����و هه‌وڵی‌ ده‌دا‬ ‫كورد‌و تێزه‌كه‌ی‌ ئه‌لیكسانده‌ر دوگین‬ ‫دوگی����ن هات����وه‌ ب����ۆ كوردس����تان‪ ،‬كورد له‌چوارچێوه‌یه‌ك����ی‌ نه‌ژادی ‌ی فراوانتر‌و‬ ‫یاخود هێن����راوه‌‪ ،‬یه‌كێ‌ له‌مه‌به‌س����ته‌كانی‌ كۆكه‌ره‌وه‌تردا پێناسه‌‌و وێنا بكات‪ .‬له‌وێنه‌ی‌‬ ‫ئێواره‌كۆڕه‌ك����ه‌ی‌ هه‌وڵ����دان ب����و ب����ۆ ئاریایی‌‌و هین����دی‌ ئه‌وروپی‌ بون‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫قه‌ناعه‌تپێكردن����ی‌ ك����ورده‌كان ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ تۆرانی‌ بونیشدا‪ ،‬چونكه‌ به‌بڕوای‌ ئه‌و تۆرانی‌‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ ئۆراس����یادا جێگه‌ی‌ خۆیان ب����ون په‌یوه‌ندی‌ به‌پ����ان توركیزمه‌وه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو كورد‌و پێكهاته‌ی‌ تریش ده‌گرێته‌وه‌؟!‬ ‫بگرن‌و وێنای‌ ئاینده‌ی‌ خۆیان بكه‌ن‪.‬‬ ‫پێش ئه‌وه‌ش ویس����تی‌ سیاس����ه‌تی‌ نوێی‌ واته‌ ب����اس له‌چوارچێوه‌یه‌ك����ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫روسیا له‌سه‌ر ئاستی‌ ناوچه‌كه‌‌و جیهان كه‌ ره‌گه‌زی‌ نیه‌‪ ،‬به‌ڵك����و ئاماژه‌یه‌ به‌چه‌ترێكی‌‬ ‫پش����تی‌ به‌تیۆری‌‌و تێزه‌كه‌ی‌ ئه‌و به‌س����توه‌‪ ،‬فه‌رهه‌نگی‌‌و جوگرافی‌‌و مێژویی‌ كراوه‌!‬ ‫به‌كورتی‌ (دوگین) زۆر هه‌وڵی‌ دا به‌كورد‬ ‫رونبكات����ه‌وه‌‪ .‬وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ بڵێ����ت ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌هه‌ڵوێستی‌ روسیا ده‌پرس����ن‌و پشتیوانی‌ بڵێ‌ ئێوه‌ خه‌ڵكی‌ ره‌س����ه‌نی‌ ئۆراس����یان‪،‬‬ ‫ئه‌و یاخود دوژمنایه‌ت����ی‌ نه‌كردنی‌ ئه‌وتان هه‌ر بۆی����ه‌ روكردنه‌ خۆرئاواتان پاس����اوی‌‬ ‫بۆ پرۆژه‌كه‌تان پێویس����ته‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ ئامانج‌و نیی����ه‌‌و پێچه‌وان����ه‌ی‌ ناس����نامه‌ی‌ مێژوتان‌و‬ ‫ستراتیژ‌و شێوازی‌ كاركردنییه‌تی‌‌و ده‌توانن به‌رژه‌وه‌ندی‌یه‌كانتانه‌‪ .‬هه‌ر له‌م سۆنگه‌یه‌شه‌وه‌‬ ‫خۆتانی‌ له‌گه‌ڵدا بگونجێنن‪ .‬سه‌ره‌تاش دانی‌ بانگه‌ش����ه‌ی‌ له‌كورد كرد دژ به‌جیهانگه‌ری‌‌و‬ ‫ب����ه‌وه‌دا نا كه‌ پێش (‪)20‬س����اڵ‌ له‌مه‌وپێش لیبرالیزم بوه‌ستنه‌وه‌‌و ناسنامه‌یه‌كی‌ تایبه‌ت‬ ‫بۆچونی‌ ده‌رباره‌ی‌ كورد وه‌كو ئێستا نه‌بوه‌‌و به‌خۆیان له‌چوارچێوه‌ی‌ ئۆراسیا بوندا په‌ره‌‬ ‫گۆڕانی‌ به‌سه‌ردا هاتوه‌‌و جارێكی‌ تر كوردی‌ پێ‌ بده‌ن؟!‬ ‫لێره‌شه‌وه‌ كێشه‌ی‌ (دوگین)و تێزه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫دۆزیوه‌ت����ه‌وه‌و له‌باره‌ی����ه‌وه‌ ده‌خوێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنه‌كه‌شدا كه‌ دواتر له‌رۆژنامه‌ی‌ به‌گش����تی‌ روس����یاش له‌گه‌ڵ‌ كورد‌و مافی‌‬ ‫(روداو) باڵوبۆوه‌‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كردوه‌‪ ،‬چاره‌نوس����ی ئه‌م گه‌له‌ش له‌چه‌ندین شتدا‬ ‫كه‌ دوای‌ س����ه‌ردانه‌كه‌ی‌ ب����ۆ هه‌رێم هه‌ندێ‌ ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫‪ .1‬نه‌بونی‌ هیچ چوارچێوه‌یه‌كی‌ دیاریكراو‌و‬ ‫قه‌ناعه‌تی‌ گ����ۆڕاوه‌‪ ،‬ره‌نگ����ه‌ گۆڕانه‌كه‌ش‬ ‫به‌شێكی‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌وه‌ بێت كه‌ دۆخی‌ سیاسه‌تێكی‌ فه‌رمی‌ بۆ بایه‌خدان به‌كورد‌و‬ ‫كوردستان له‌په‌یوه‌ندی‌ به‌گۆڕانكارییه‌كانی‌ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬ده‌وڵه‌تپه‌رس����تی‌‌و پارێزگاریك����ردن‬ ‫عێراق‌و خۆرهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس����ت‌و ئه‌مریكا‌و‬ ‫ئه‌تڵه‌س����ی‌‪ ،‬گه‌یش����تۆته‌ خاڵ����ێ‌ قابیل����ی‌ له‌سنوره‌كانی‌ ده‌وڵه‌تانی‌ ناوچه‌كه‌‌و پشتیوانی‌‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ نییه‌‪ .‬به‌و واتایه‌ی‌ روس����یا دره‌نگ نه‌كردن له‌ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ كوردستان‌و‬ ‫ئاوڕی‌ له‌كورد‌و دۆخه‌ك����ه‌ی‌ داوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌و ترساندنی‌ كورد له‌به‌ره‌نجامه‌كانی‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬روانینه‌ چاره‌س����ه‌ری‌ كێش����ه‌ی‌ كورد‬ ‫سۆنگه‌یه‌و‌ه كه‌ ملمالنێ‌ جیۆپۆلیتیكیه‌كانی‌‬ ‫له‌سه‌ر ئاس����تی‌ جیهاندا وای‌ كردوه‌‪ ،‬كورد له‌سه‌ر ئاستی‌ داننان به‌ناسنامه‌ی‌ كلتوری‌‌و‬ ‫وه‌ك فاكته‌رێك����ی‌ بچ����وك ببینێ����ت‪ ،‬نه‌ك زمان‌و هه‌ن����دێ‌ مافی‌ سیاس����ی دیاریكراو‪،‬‬ ‫وه‌ك هێزێ����ك كه‌ توانای‌ گه‌م����ه‌ی‌ هه‌یه‌‪ .‬ب����ه‌اڵم ته‌نانه‌ت ل����ه‌م ئاسته‌ش����دا دیدێكی‌‬ ‫ب����ه‌اڵم هه‌مو ئه‌و گۆڕانان����ه‌ له‌بیركردنه‌وه‌ی‌ دیاریكراویان بۆ چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫(دوگی����ن)‌و كاربه‌ده‌س����تانی‌ روس����یادا كورد له‌نێو واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌دا نییه‌‪.‬‬ ‫‪ .4‬ئه‌و واڵتانه‌ی‌ كورد كێشه‌ی‌ له‌گه‌ڵیاندا‬ ‫رویداوه‌‪ ،‬به‌ش����ی‌ ئه‌وه‌ ناكات بتوانن وێنای‌‬ ‫قه‌واره‌یه‌كی‌ س����ه‌ربه‌خۆی‌ ك����وردی‌ بكه‌ن‪ ،‬هه‌ی����ه‌ (ئێ����ران‪ ،‬عێراق‪ ،‬توركیا‪ ،‬س����وریا)‬ ‫یاخود سیاس����ه‌تێكی‌ چوارچێ����وه‌داری‌ رون به‌ئاس����تی‌ جۆراوج����ۆر له‌چوارچێ����وه‌ی‌‬

‫ئۆراسیادا جێگایان گرتوه‌‌و دۆستی‌ روسیان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ش مه‌س����ه‌له‌كه‌ بۆ كورد س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ڕوسیا قورس����تر ده‌كات‪ .‬چونكه‌ روسیا‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ ملمالنێكانی‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌مریكادا‬ ‫ده‌ڕوانێت����ه‌ ك����ورد‪ ،‬ب����ه‌وه‌ش جێگۆڕكێی‌‬ ‫هه‌ڵوێسته‌ سیاسییه‌كان هه‌ڵوێستی‌ ئه‌ویش‬ ‫ده‌گۆڕێ����ت‪ ،‬ئه‌مه‌ش ئ����ه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌نێت كه‌‬ ‫روس����یا تاكو ئه‌م س����اته‌وه‌خته‌ مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫تاكتیكی‌ له‌گ ‌هڵ‌ كێش����ه‌ی‌ ك����وردا ده‌كات‌و‬ ‫وه‌ك وه‌ره‌قه‌یه‌كی‌ سیاسی به‌رامبه‌ر دۆست‌و‬ ‫دوژمنه‌كانی‌ به‌كاری‌ ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫دیدی‌ روس����یا ب����ۆ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫‪ .5‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ك����ورد تاكو ئێس����تاش له‌ئاس����تی‌‬ ‫ناگالێب����ون‌و هه‌ندێ‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ س����نوردار‬ ‫تێنه‌په‌ڕیوه‌‌و نه‌گه‌یش����تۆته‌ س����اته‌وه‌ختی‌‬ ‫بڕیاردانی‌ پش����تیوانی‌ لێك����ردن‪ .‬ئه‌وپه‌ڕی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ لێی‌ چ����اوه‌ڕوان ده‌كرێ����ت دژایه‌تی‌‬ ‫نه‌كردنه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌ش تاسه‌ر مسۆگه‌ر نییه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ پ����رۆژه‌ی‌ كوردی����ی‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش‬ ‫ئاراسته‌ سه‌ربه‌خۆخوازه‌كه‌ی‌ به‌ڕوی‌ دوه‌می‌‬ ‫ستراتیژی‌ ئه‌مریكا‌و ئیسرائیل له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫ده‌زانێت‪ .‬پێش����ی‌ وایه‌ ئه‌مریكا بۆ مه‌رامی‌‬ ‫خۆی‌‌و ته‌نانه‌ت بۆ هه‌ڕه‌شه‌كردن له‌ڕوسیا‌و‬ ‫دۆس����ته‌كانی‌ پش����تیوان ‌ی له‌س����ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫ك����وردان ده‌كات‪ .‬ب����ه‌اڵم له‌هه‌م����ان كاتدا‬ ‫(دوگی����ن) بڕوای‌ به‌وه‌ هه‌ب����و‪ ،‬كه‌ قۆناغی‌‬ ‫هه‌ڵس����انه‌وه‌‌و گه‌ش����انه‌وه‌ی‌ ئه‌س����تێره‌ی‌‬ ‫به‌ختی‌ كوردیش ده‌ستی‌ پێكردوه‌‪ ،‬گه‌رچی‌‬ ‫به‌زمانێكی‌ گشتی‌ ئه‌م شتانه‌ی‌ ده‌رده‌بڕی‌‪،‬‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ هی����چ پابه‌ندییه‌ك ب����ۆ خۆی‌‌و‬ ‫واڵته‌كه‌ی‌ دروس����ت نه‌كات‌و مه‌س����ه‌له‌كه‌ش‬ ‫به‌ت ‌هم‌ومژ‌و هه‌ڵواس����راویی‌ بهێڵێته‌وه‌‪ .‬وه‌ك‬ ‫به‌شێ‌ له‌پێویستییه‌كانی‌ لێكدانه‌وه‌ی‌ كاتی‌‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیخوازان����ه‌‌و مامه‌ڵه‌پێوه‌ك����ردن‌و‬ ‫ترساندن‌و ئومێد خستنه‌ به‌ر‪.‬‬ ‫كورد چی‌ بكات؟‬ ‫گرنگی‌ ئه‌م تێز‌و قسه‌كردن‌و بیروڕایانه‌ بۆ‬ ‫كورد له‌خودی‌ تیۆره‌كه‌دا نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو جوان‬ ‫تێگه‌یشتنه‌ له‌سیاسه‌تی‌ روسیا‌و وێناكردنی‌‬ ‫ب����ۆ ك����ورد‌و ئاین����ده‌ی‌‌و س����ه‌ربه‌خۆیی‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌مریكا‌و ئه‌تڵه‌سی‌‌و‬ ‫بژارده‌‌و هه‌ڕه‌شه‌‌و شانس����ه‌كانی‌ به‌رده‌می‌‪.‬‬ ‫رونه‌ ك����ورد ناتوانێ‌ بێ‌ ده‌س����ته‌به‌ری‌ واز‬ ‫له‌ئه‌مری����كا‌و خۆرئاوا بهێن����ێ‌‪ ،‬به‌ڵكو گه‌ر‬ ‫ده‌س����ته‌به‌ریش هه‌بێت ناتوان����ێ‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫بكات‌و ته‌نها ده‌توانێت ده‌س����تكاری‌ هه‌ندێ‌‬ ‫له‌تێڕوانین‌و بژارده‌‌و مامه‌ڵه‌كانی‌ بكات‪.‬‬ ‫بانگه‌شه‌كردن له‌كورد بۆ ده‌ستبه‌رداربون‬ ‫له‌ئامانج����ی‌ (ده‌وڵ����ه‌ت‪ ،‬نه‌ت����ه‌و‌ه)‌و‬ ‫خۆپێناس����ه‌كردن وه‌ك نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ خاوه‌ن‬ ‫خاك‌و جوگرافی����ای‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ ب����ۆ دوباره‌‬ ‫خۆپێناس����ه‌كردنه‌وه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ چه‌مكی‌‬ ‫(گه‌ل)دا به‌وج����ۆره‌ی‌ (دوگی����ن) به‌كاری‌‬ ‫ده‌هێن����ێ‌ بێواتای����ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا داواكردن‬ ‫له‌كورد ب����ۆ دژایه‌تی‌ لیبرالیزم دیس����انه‌وه‌‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ك����ورد كاره‌س����اته‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دیموكراسی‌ لیبرالی‌ تاكه‌ بژارده‌ی‌ عه‌قاڵنییه‌‬ ‫ب����ۆ به‌ڕێوه‌بردنی‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ سیاس����ی‬ ‫هاوچه‌رخ‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م تیۆره‌ خاڵی‌ نییه‌ له‌هه‌ندی‌ سود‬ ‫لێوه‌رگرتن له‌وانه‌ش‪ ،‬داڕشتنی‌ سیاسه‌تێكی‌‬ ‫ناسنامه‌یی‌ نیش����تمانی‌ تۆكمه‌ به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫س����نوردانان ب����ۆ دی����وه‌ نه‌رێنییه‌ك����ه‌ی‌‬ ‫جیهانگی����ری‌‌و لیبرالیزم����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و‬ ‫ئه‌خالقی‌‪ .‬هه‌روه‌ها هه‌وڵدان بۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫لیبرالیزمی‌ سیاس����ی له‌گه‌ڵ موحافیزه‌كاری‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و پاراستنی‌ ناسنامه‌‌و فه‌رهه‌نگی‌‬ ‫ئیس��ل�امی‌‌و نه‌ته‌وه‌ی����ی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌‪ ،‬هه‌ر ئه‌م����ه‌ش واده‌كات هه‌روه‌ك‬ ‫هه‌ندێ‌ نوسه‌ری‌ خۆرئاوایی‌‌و الی‌ خۆیشمان‬ ‫مه‌ریوان وریا ئاماژه‌ی‌ پێكردوه‌‪ ،‬ده‌توانین‬ ‫له‌كێش����ه‌ی‌ جه‌ده‌لییه‌ت����ی‌ عه‌لمانیی����ه‌ت‌و‬ ‫ئیس��ل�امی‌ رزگارم����ان بێ����ت‌و ل����ه‌ده‌وری‌‬ ‫پرۆژه‌یه‌ك����ی‌ دیموكراس����ی‌ موحافیزه‌كاری‌‬ ‫نیش����تمانی‌ كۆم����ان بكات����ه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕویه‌كی‌‬ ‫ت����ره‌وه‌ كورد پێویس����ته‌ روس����ه‌كان دڵنیا‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬كه‌ ئه‌وان نكوڵییان له‌ئۆراس����ایی‌‬ ‫ب����ون نییه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌وجۆره‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ واقیعی‌‬ ‫ئه‌م قۆناغه‌ماندا بگونجێت‪ ،‬هه‌روه‌ها جه‌خت‬ ‫كردنه‌وه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ كوردستانی‌ سه‌ربه‌خۆ‌و‬ ‫به‌گش����تی‌ كورد‪ ،‬واس����ه‌یری‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫ناكه‌ن كه‌ یه‌كس����انه‌ به‌سه‌نگه‌رگرتن له‌گه‌ڵ‌‬ ‫خۆرئ����اوادا دژ به‌دونی����ا‌و هاوپه‌یمانه‌كانی‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌كرده‌وه‌ نیش����انمان داوه‌ كه‌ توانای‌‬ ‫پاراستنی‌ هاوس����ه‌نگیمان هه‌یه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش‬ ‫هاوس����ه‌نگی‌ له‌نێوان ئه‌مریكا‌و روسیا‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫داواناكه‌ین ئه‌وه‌ی‌ به‌ئه‌مریكا ده‌كرێت ئێوه‌‬ ‫بۆ ئێمه‌ی‌ بك����ه‌ن‪ .‬به‌ڵكو ته‌نها تێمانبگه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌ س����ه‌روه‌ر بوین ئه‌وكاته‌ خاوه‌نی‌ بڕیاری‌‬ ‫خۆمان ده‌بین‪ ،‬له‌ناوچه‌یه‌كی‌ جیۆپۆلیتیكی‌‬ ‫واش����دا هه‌ڵكه‌وتوی����ن به‌ئۆراس����ایاییه‌كان‬ ‫ده‌وره‌دراوین‌و ناتوانین ره‌چاوی‌ ئۆراس����یا‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ روسیا نه‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ناكرێ����ت ئێم����ه‌ ببین����ه‌ قوربانی‌‬ ‫ملمالنێیه‌ك����ی‌ نوێ����ی‌ جیۆپۆلۆتیكی‌ نێوان‬ ‫ئۆۆراسیا‌و خۆرئاوا‪.‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫‪15‬‬

‫ئایا ئافره‌ت ‌ی دوگیان ده‌توانێت به‌ڕۆژو بێت؟‬ ‫ئه‌م ئافره‌تانه‌ ده‌كرێن به‌دو به‌شه‌و‌ه‬ ‫هه‌ندێكیان به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ناتوانن‬ ‫به‌ڕۆژو بن‪ ،‬به‌شی‌ دوه‌میش ده‌توانن‬ ‫به‌ڕۆژو بن به‌اڵم به‌چه‌ند مه‌رجێك‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ناتوانن به‌ڕۆژوبن‪:‬‬ ‫ ئه‌و ژنانه‌ن كه‌ له‌گه‌ڵ دوگیانێكه‌دا‬‫نه‌خۆش���ی‌ درێژخایه‌نی���ان هه‌ی���ه‌‬ ‫وه‌ك ش���ه‌كره‌و په‌س���تانی‌ خوێن‌و‬ ‫كه‌مخوێنیان هه‌یه‌‌و هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫منداڵی‌ دوانه‌یان له‌ سكدایه‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫ئه‌م كه‌سانه‌ پێویستیان به‌ده‌رمانه‌و‬ ‫ئه‌وه‌ ماوه‌ زۆره‌ی به‌ڕۆژوبون واده‌كات‬ ‫ده‌رمانه‌كان له‌كاتی‌ خۆیاندا نه‌خورێت‬ ‫كه‌سه‌كه‌ زیان به‌ته‌ندروستی‌ بگات‪.‬‬ ‫ی ده‌توانن به‌ڕۆژو بن‬ ‫ئ���ه‌و ئافره‌تانه‌ ‌‬ ‫به‌اڵم به‌م مه‌رجانه‌ی‌ خواره‌وه‌‪:‬‬ ‫ س���ه‌ره‌تا له‌كاتی‌ به‌ربانگ به‌چه‌ند‬‫ده‌نكه‌ خورمایه‌ك له‌گه‌ڵ په‌رداخێك‬ ‫ش���ه‌ربه‌ت رۆژوه‌كه‌ بش���ێنن‪ ،‬دوای‌‬ ‫‪ 15‬خوله‌ك ده‌س���ت بكرێت به‌ژه‌می‌‬

‫س���ه‌ره‌كی‌ ك���ه‌ ده‌بێ���ت زه‌اڵت���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تێدابێ���ت‌و هه‌روه‌ها ه���ه‌ردو جۆره‌‬ ‫پڕۆتینه‌ك���ه‌ی تێدابێ���ت كه‌پێ���ك‬ ‫هاتوه‌ له‌جۆری‌ ئاژه‌ڵ كه‌ گۆش���تی‌‬ ‫ئاژه‌ڵ‌و مریشك‌و هێلكه‌ ده‌گرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌ش���ه‌ روه‌كیه‌ك���ه‌ش پێكهات���وه‌‬ ‫له‌پاقله‌مه‌نێكان وه‌ك نیسك‌و نۆك‌و‬ ‫پاقله‌‪ .‬جگه‌ له‌مه‌ كاربۆهیدراته‌كانیش‬ ‫پێویس���ته‌ وه‌ك سه‌مون‌و نان‌و برنج‬ ‫كه‌ ده‌بێت له‌ژه‌مه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كه‌دا‬ ‫هه‌بێت‪.‬‬ ‫ ئ���ه‌و خواردنان���ه‌ی‌ ك���ه‌ نابێ���ت‬‫بخورێ���ت‪ .‬بریتی���ن له‌هه‌ری���ه‌ك‬ ‫له‌خواردنی‌ زۆرچه‌ورو شیرینییه‌كان‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌تی���ش ش���یرینی‌ چونك���ه‌‬ ‫به‌ئاسانی ده‌بنه‌ هۆی‌ زو به‌رزبونه‌وه‌ی‌‬ ‫شه‌كره‌‌و له‌هه‌مانكاتیشدا به‌ئاسانی‌‬ ‫دانابه‌زێت‪.‬‬ ‫ س���ه‌باره‌ت به‌خواردن���ه‌وه‌ی‌ ئاوو‬‫شله‌مه‌نی‌‪ .‬ده‌بێت له‌نێوان به‌ربانگ‬ ‫ب���ۆ پارش���ێو ‪ 8‬بۆ‪ 10‬پ���ه‌رداخ ئاو‬

‫رێجیمێك بۆكه‌مكردنه‌وه‌ ‌ی كێشت‬ ‫له‌ڕه‌مه‌زاندا‬ ‫ی دوه‌م تێدایه‌‪.‬‬ ‫ی زۆر باشه‌ بۆئه‌و ئه‌وكات ده‌ست بكرێت به‌ژه‌م ‌‬ ‫ئه‌م مانگ ‌ه كاتێك ‌‬ ‫ێ كێشیان كه‌م كه‌ خواردن ‌ه سه‌ره‌كییه‌كه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ ‪ -‬به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك ئه‌و خواردنان ‌ه‬ ‫كه‌س����انه‌ی‌ ده‌یانه‌و ‌‬ ‫مه‌خۆ ك ‌ه سور ده‌كرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی شۆرباو زه‌اڵته‌‪.‬‬ ‫بكه‌ن����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه گه‌ركێش����ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ -‬زۆر ب����اش ده‌بێت ئه‌گ����ه‌ر دوا ‌‬ ‫ی كێشت هه‌ی ‌ه ئه‌و ‌ه ده‌توانیت ‪ -‬ده‌بێ����ت نیوه‌ی‌ ئ����ه‌و خواردنه‌ ‌‬ ‫زیادبون ‌‬ ‫ده‌یخۆیت س����ه‌وز ‌ه بێ����ت‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌ربان����گ به‌كاتژمێرێ����ك بچیت بۆ‬ ‫ئه‌م خشته‌ی ‌ه په‌یڕه‌وبكه‌یت‪:‬‬ ‫ێ‬ ‫ی كه‌ دروس����ت وه‌رزش به‌تایبه‌ت����ی‌ رێكردن به‌پ ‌‬ ‫ئ����ه‌و ش����ۆربایانه‌ ‌‬ ‫ی به‌ربانگ بكرێت ده‌كرێ����ت بۆبه‌ربانگ رۆژان ‌ه له‌چه‌ند بۆماوه‌ی‌ ‪ 30‬خوله‌ك رۆژانه‌‪.‬‬ ‫ ده‌بێ����ت ژه‌م���� ‌‬‫ی میو ‌ه وه‌ربگره‌‪.‬‬ ‫ی ‪ -‬سود له‌خواردن ‌‬ ‫به‌دو به‌ش����ی بچوك����ه‌و ‌ه نه‌ك یه‌ك س����ه‌وزه‌یه‌ك پێكبێت‌و گۆڕانكار ‌‬ ‫ ئه‌و ش����یرینیان ‌ه مه‌خۆ ك ‌ه شه‌كرو‬‫ی یه‌كه‌م ئاو‪ ،‬تێدابكرێت‪.‬‬ ‫ی گه‌وره‌‪ .‬ژه‌م���� ‌‬ ‫دانه‌ ‌‬ ‫میوه‌یه‌ك‪ ،‬قاپێ����ك زه‌اڵته‌‪ ،‬قاپێك ‪ -‬دوركه‌و ‌ه له‌خواردنه‌و ‌ه گازییه‌كان‌و رۆنیان زیاد تێدایه‌‪.‬‬ ‫ی زۆر‬ ‫شۆربا‪ ،‬نان یاخود برنج یان ساوه‌ر‪ .‬ئ����ه‌و ش����ه‌ربه‌تانه‌ی‌ ش����ه‌كر ‌‬

‫بخورێت���ه‌وه‌و هه‌روه‌ها ش���له‌مه‌نی‌‬ ‫شه‌ربه‌ت یان سوپ بخورێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ ئ���ه‌و خواردنه‌وان���ه‌ی‌ م���ادده‌ی‌‬‫كافاینیان تێدای���ه‌ وه‌ك چاو قاوه‌و‬ ‫خواردنه‌وه‌ گازییه‌كان باش���تر وایه‌‬ ‫نه‌خورێته‌وه‌ چونكه‌ ئه‌وخواردنه‌وانه‌‬ ‫واله‌دایكه‌كه‌ ده‌كات زوزو میز بكه‌ن‬ ‫به‌مه‌ش ئ���او له‌ له‌ش���دا نامێنێت‌و‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ وشكبونه‌وه‌ی‌‪.‬‬ ‫ س���ه‌باره‌ت به‌ژه‌می‌ پارشێو‪ .‬ئه‌مه‌‬‫یه‌كێكه‌ له‌ژه‌مه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كان كه‌‬ ‫ده‌بێ���ت بخورێت به‌هه‌مان ش���ێوه‌‬ ‫ده‌بێ���ت پێكبێت له‌ش���یرو خورماو‬ ‫م���ۆز‌و گوێ���زو كاربۆهیدرات���ه‌كان‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌بێت ژه‌مه‌كان كه‌م كه‌م‌و‬ ‫به‌رده‌وام بێ���ت واتا كه‌مخۆری‌ دایم‬ ‫خۆر‪.‬‬ ‫ بۆ چونه‌ده‌ره‌وه‌ باشتروایه‌ كه‌مترین‬‫كات دایكی‌ دوگیان بچێته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئاره‌قه‌كردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫زۆرده‌بێته‌ هۆی‌ وشكبونه‌وه‌‪.‬‬

‫له‌چ كاتێك���دا ده‌بێت دایكی‌ دوگیان‬ ‫رۆژو بشكێنێت؟‬ ‫ ئه‌گه‌ر هاتو دایكه‌كه‌ كێشی‌ كه‌می‌‬‫كرد یاخ���ود هیچ زیادی‌ نه‌كرد ئه‌وه‌‬ ‫ده‌بێت به‌ڕۆژو نه‌بێت‪ .‬له‌كاتی‌ ئاسایی‌‬ ‫ده‌بێت هه‌فتانه‌ ‪ 300‬گرام بۆ‪ 500‬گرام‬ ‫زیاد بكات گه‌ر ب���ه‌م رێژه‌یه‌ زیادی‌‬ ‫نه‌كرد ده‌بێت به‌ڕۆژو نه‌بێت‪.‬‬ ‫ ئه‌گ���ه‌ر دایكه‌ك���ه‌ زۆرهه‌س���تی‌‬‫به‌تینوێت���ی‌ ك���رد یاخ���ود ره‌نگی‌‬ ‫میزه‌كه‌ی‌ به‌ره‌و ره‌ش بون رۆیش���ت‬ ‫یان میزی‌ كه‌م كرد له‌م كاته‌شدا نابێت‬ ‫به‌ڕۆژو ببێت چونك���ه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫هه‌وكردنی‌ كۆئه‌ندامی‌ میزو میزه‌ڕۆو‬ ‫زیانگه‌یاندن به‌دایكه‌كه‌ومنداڵه‌كه‌‪.‬‬ ‫ زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ به‌ڕۆژو‬‫ئه‌بن له‌به‌ربانگ بۆپارشێو ناخه‌ون‪.‬‬ ‫ك���ه‌ ئه‌م���ه‌ش بۆئافره‌ت���ی‌ دوگیان‬ ‫نابێ���ت چونك���ه‌ په‌س���تان ده‌خاته‌‬ ‫س���ه‌ردایكه‌كه‌و وای‌ لێده‌كات پشوی‌‬ ‫باش وه‌رنه‌گرێت‪.‬‬

‫چه‌ند رێگه‌یه‌ك بۆ دابه‌زاندن ‌ی‬ ‫پله‌ ‌ی گه‌رمی‌ له‌ش‬ ‫به‌رزبون����ه‌وه‌ی‌ پل����ه‌ی‌ گه‌رمی‌ له‌ش‬ ‫نه‌خۆش����یه‌كی‌ مه‌ترس����یدار نی����ه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم نیش����انه‌یه‌ بۆ بون����ی‌ گرفت‬ ‫له‌كۆئه‌ندام����ی‌ ل����ه‌ش‪ ،‬هه‌ركه‌تێك‬ ‫هه‌ستت به‌ به‌رزبونه‌وه‌ی‌ له‌شت كرد‬ ‫بۆ س����ه‌روی‌‪ 37‬پله‌‪ ،‬ئه‌وه‌ په‌یڕه‌وی‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوانه‌ بكه‌‪:‬‬ ‫ ئ����او زۆر بخۆره‌وه‌ چونكه‌ ده‌بێته‌‬‫ه����ۆی‌ زۆر ئاره‌قه‌كردنه‌وه‌ به‌مه‌ش‬

‫پله‌ی‌ گه‌رمی‌ له‌ش داده‌به‌زێت‪ ،‬میوه‌و وشكبونی‌ له‌ش‪.‬‬ ‫ی كه‌ ‪ -‬تاده‌توانی‌ خ����وێ‌ كه‌م به‌كاربێن ‌ه‬ ‫سه‌وزه‌ یه‌كێكن له‌و خواردنانه‌ ‌‬ ‫ئاوی����ان زۆر تێدایه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌توانیت له‌خواردندا‪ ،‬چونك����ه‌ ده‌بێته‌ هۆی‌‬ ‫پش����ت به‌خواردنی����ان ببه‌س����تیت به‌رزبونه‌وه‌ی‌ پله‌ی‌ گه‌رمی‌ له‌ش‪.‬‬ ‫ پێوپلت بخه‌ ئاوی‌ سارده‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬‫بۆدابه‌زاندنی‌ پله‌ی‌ گه‌رمی‌‪.‬‬ ‫ دورك����ه‌وه‌ له‌خواردن����ی‌ ت����ون‌و باشترین رێگه‌یه‌ بۆ دابه‌زاندنی‌ پله‌ی‌‬‫له‌ش به‌تایبه‌تی‌ بۆ گه‌وره‌‪.‬‬ ‫به‌هارات‪.‬‬ ‫ دوركه‌وتن����ه‌وه‌ له‌خواردن����ه‌وه‌ ‪ -‬په‌ڕۆ ته‌ڕ بكه‌و بیهێنه‌ به‌له‌شتدا‪،‬‬‫كافاینه‌كان‪ ،‬چونك����ه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌ به‌اڵم له‌سه‌ری‌ جێی‌ مه‌هێڵه‌‪.‬‬

‫چۆن ده‌موددانمان له‌ڕه‌مه‌زاندا بپارێزین؟‬ ‫هه‌میش����ه‌ ل����ه‌ڕوی‌ پزیش����كیه‌وه‌‬ ‫باشتروایه‌ له‌كاتی‌ ئاسایی‌ رۆژانه‌ س ‌‬ ‫ێ‬ ‫جار پاش ژه‌مه‌كان ددان بش����ۆرێت‪.‬‬ ‫به‌اڵم له‌كاتی‌ به‌ڕۆژوبوندا ئه‌وه‌ده‌بێت‬ ‫دوجار بشۆردرێت جارێك كاتی‌ چونه‌‬ ‫خه‌وت����ن‌و جاری‌ دوه‌می����ش له‌دوای‌‬ ‫پارشێوكردن‪ ،‬به‌پێی توێژینه‌وه‌كان‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ له‌پارشێودا‬ ‫ددانیان ده‌ش����ۆن ل����ه‌ڕۆژدا كه‌متر‬ ‫هه‌ست به‌تینوێتی‌ ده‌كه‌ن‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌خواردن پێویسته‌ ئه‌و خواردنانه‌ی‌‬ ‫ده‌خورێن نابێت شیرین بێت یاخود‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر خ����ورا ئه‌وه‌ ده‌بێ����ت ددان‬ ‫بشۆردرێت‪.‬وه‌ك ئاشكرایه‌ له‌مانگی‌‬ ‫ره‌مه‌زاندا كێش����ه‌ی‌ بۆنی‌ ناخۆشی‌‬ ‫ده‌م هه‌ی����ه‌‪ .‬بۆ بۆنخۆش كردنی‌ ناو‬ ‫ده‌م ده‌توانیت خه‌ی����ار یان كه‌ره‌وز‬ ‫یاخود مه‌عده‌نوس بخۆیت‪.‬‬

‫سەنتەری ساڤا‬

‫بۆ چارەسەری سروشتی (هیندی ـ کوردستانی) لەگەڵ پرۆفیسۆرو راهێنەری هیندی‬ ‫ناونیشان‪ :‬شاری پزیشکی سلێمانی‬ ‫‪07501564954 - 07706196331‬‬

‫ریکالم‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫الوازییەکانی خەباتی چەکداری لەڕۆژهەاڵتی کوردستاندا‬ ‫بەتێچوی کەم‪ ،‬رۆژهەاڵتی کوردس����تان بۆ‬ ‫گەڕان‌و جەولەی پێشمەرگانەش ئامادەتر‬ ‫دەکات‪ .‬لەدۆخێکی ئەوتۆدا خەڵکی کورد‬ ‫زیاتر لەجاران بیر لەمافەکانیان دەکەنەوەو‬ ‫لەخەوی زستانە وەخەبەردێن‪.‬‬

‫عەزیز شێخانی‬ ‫خەباتی گەالن بۆ رزگاربون دیاردەیەکی‬ ‫ئاشنایەو لەزۆربەی کەرتەکانی گۆی زەوی‬ ‫کەڵکی لێوەرگیراوە‪ .‬باوەڕهێنانی مرۆڤەکان‬ ‫بەئەستاندنی مافەکان ژێرخانێکی مێژویی‌و‬ ‫فەلسەفی هەیە‪ .‬مرۆڤەکان بەکردەوە لەو‬ ‫هاوکێشە مێژوییە گەیشتون‪ ،‬کە مافەکان‬ ‫نادرێ����ن‌و دەس����ەاڵتدارو دەوڵەت����ەکان‬ ‫خۆبەخش����انە ئامادەی پێدان����ی مافەکان‬ ‫بەمرۆڤ‪ ،‬کەمایەتیی‌و گەالنی ژێردەس����تە‬ ‫نین‪ .‬مێ����ژوی کۆن‌و نوێ����ی مرۆڤایەتی‌و‬ ‫گەالنی جیهان دەیس����ەلمینێ‪ ،‬کە رەوتی‬ ‫ئازادبون����ی م����رۆڤ‌و گ����ەالن بەڕێگ����ەی‬ ‫دژوارو پڕ لەتەنگوچەڵەم����ەدا تێپەڕیوە‪.‬‬ ‫ئازادی بۆ مرۆڤ����ەکان بەهایەکی گەورەو‬ ‫قەرەبونەکراوەی����ە‪ ،‬بۆیە مرۆڤ لەپێناوی‬ ‫دەستەبەرکردنی ژیانێکی ئازاددا تەنانەت‬ ‫ژیانی فیداکردوە‪.‬‬ ‫رابون‌و راس����ان بەرامبەر بەزۆرداری‌و‬ ‫س����ەرەڕۆیی بەش����ێکی جیانەک����راوە‬ ‫لەسروشتی مرۆڤە‪ .‬لەو رەوتەدا مرۆڤەکان‬ ‫لەکەلێ����ن‌و قوژبنی جیهاندا بۆ گەیش����تن‬ ‫بەماف‌و ئازادییەکان رێگایەکی دورودرێژو‬ ‫پ����ڕ لەهەورازونش����ێویان بڕی����وە‪ .‬رەوتی‬ ‫گەش����ەکردنی کۆمەڵگ����ەی مرۆڤایەت����ی‌و‬ ‫داتەپینی دەس����ەاڵتی زلهێزەکان لەدوای‬ ‫ش����ەڕە گ����ەورە جیهانیی����ەکان رێگ����ەی‬ ‫دەس����تەبەرکردنی مافی چارەنوس����ی بۆ‬ ‫بەشێکی بەرچاو لەگەالن تەخت کرد‪ .‬لەو‬ ‫رێڕەوەدا بەشێک لەگەل‌و کەمایەتییەکان‬ ‫بەهۆکاری جی����اواز کەوتنە بەردەم تیغی‬ ‫دابەش����کردن‌و لەماف����ە س����ەرەتاییەکانی‬ ‫خۆیان بێبەشکران‪ .‬کوردەکان‌و کوردستان‬ ‫ئەو خەڵک‌و خاکەن‪ ،‬کە لەس����ەر بناخەی‬ ‫بەرژەوەن����دی ف����ارس‪ ،‬ت����ورک‪ ،‬عەرەب‌و‬ ‫زلهێ����زەکان ب����ەرەو کۆاڵن����ی تەنگەبەرو‬ ‫داخراوی مێژو راکێشکران‪.‬‬ ‫ک����وردەکان وەک گەلێکی بێ دەوڵەت‌و‬ ‫مافخوراو ل����ەو دەگمەن گەالنەی جیهانن‪،‬‬ ‫ک����ە لەپێن����اوی دەس����تەبەرکردنی مافە‬ ‫رەواکانیان����دا بەش����ێوازی جۆراوج����ۆر‬ ‫خەباتیان ک����ردوە‪ .‬دەوڵەتی مۆدێرن لەو‬ ‫واڵتانەی‪ ،‬کە کوردو کوردستانیان بەسەردا‬ ‫دابەشکراوە بۆ سڕینەوەی کورد‪ ،‬تێکدانی‬ ‫ژینگە‪ ،‬وێرانکردنی زمان‌و کولتورەکەیان‌و‬ ‫س����ەرئەنجام داگیرکردن����ی خاکەکەی����ان‬ ‫هەمو چەک‌و سیاسەتێکیان بەکارهێناوە‪.‬‬ ‫کاروان����ی دورودرێژی ش����ەهیدانی رێگای‬ ‫کوردایەتی‪ ،‬مافخوازی����ی‌و ژیانێکی ئازادو‬ ‫بەختەوەر دەیس����ەلمێنێ‪ ،‬کە کوردەکان‬ ‫ئام����ادە نین س����ەر ب����ۆ داگیرک����ەرەکان‬ ‫دانەوێنن‪ .‬ئەوان بەکەمترین کەرەستە دژ‬ ‫بەسوپای دەوڵەتە دزەکان وەستاونەوەو‬ ‫بەگوێرەی توانا درێژەدەری رێگای ماف‌و‬ ‫داخوازییەکانیان بون‪ .‬ش����ایانی باسە‪ ،‬کە‬ ‫لەو خەبات����ەدا ک����وردەکان‌و خاکەکەیان‬ ‫زەب����ری گەورەیان بەرکەوت����وەو تەوژمی‬ ‫خەباتەکەیان ئەوەندە بەرفراوان‌و کاریگەر‬ ‫نەب����وە‪ ،‬کە ئی����رادەو ویس����تە رەواکانی‬ ‫بسەپێنێ‪.‬‬ ‫بەه����ۆی سروش����تی س����ەرکوتکەرانەی‬ ‫دەوڵەتی نەتەوە سەردەس����تەکان پرسی‬ ‫کوردان بەڕێگای دیالۆگ‌و ئاشتیخوازییەوە‬ ‫چارەسەر نەکراوە‪ .‬سیاسەتی ئەو دەوڵەت‌و‬ ‫نەتەوە سەردەستانە حاشاکردن لەپرسی‬ ‫ک����وردو هەروەه����ا ک����پ‌و بێدەنگکردنی‬ ‫هەرج����ۆرە دەنگێک����ی حەقخوازانە بوە‪.‬‬ ‫لەژێر پاڵەپەستۆی دەس����ەاڵتی دەوڵەتە‬ ‫جەردەو سەرەڕۆکاندا‪ ،‬لەهەر پارچەیەکی‬ ‫کوردس����تاندا بەش����ێک لەک����وردەکان‬ ‫لەچوارچێ����وەی بزوتن����ەوەی جی����اوازو‬ ‫دەرفەتە گونجاوەکاندا خەباتی رێکخستن‌و‬ ‫تێکۆش����انی پێش����مەرگانەیان ک����ردوە‪.‬‬ ‫ل����ەو رەوت����ەدا‪ ،‬زەمەنی دەس����تپێکردنی‬ ‫خەبات‌و دامەزرانی بزوتنەوەی سیاسیی‌و‬ ‫چەک����داری لەپارچەکان����ی کوردس����تاندا‬ ‫جیاواز ب����ون‪ .‬بەگوێ����رەی بارودۆخەکان‬ ‫هەرج����ارەو لەپارچەیەکدا ئ����ەو خەباتە‬ ‫بەهێ����زو لەلوتکەدا بوەو بەش����ێوەیەکی‬ ‫رێژەیی هۆگران����ی کوردایەتی‌و عەداڵەتی‬ ‫کۆمەاڵیەتی لەدەوری خۆی کۆکردۆتەوە‪.‬‬ ‫راپەڕین����ە چەکدارییەکانی پێش ش����ەڕی‬ ‫یەکەمی جیهانی خاوەنی سروشتی تایبەت‬ ‫بەخۆی����ان ب����ون‪ ،‬بۆیە ئ����ەوان دەکەونە‬ ‫دەرەوەی بازن����ەی حزبایەت����ی بەفۆڕمی‬ ‫مۆدێ����رن‌و خەباتی چەکداری بەش����ێوەی‬ ‫رێکخراوو پارتیزانی‪.‬‬ ‫لێرەدا زیاتر لەس����ەر پرسی خەباتی‬ ‫چەک����داری لەرۆژهەاڵت����ی کوردس����تاندا‬ ‫هەڵوێس����تە دەکەی����ن‪ .‬خەباتی چەکداری‬ ‫بەش����ێوازی پارتیزانی����ی‌و بەفۆرمی نوێ‬ ‫لەڕۆژهەاڵتی کوردس����تاندا بۆ س����ەردەمی‬ ‫بزوتنەوەی چەکدارانەی‪٤٦‬و ‪٤٧‬ی هەتاوی‬

‫کۆمەڵێک پێشمەرگەی حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران‬ ‫(‪ )٦٨-١٩٦٧‬دەگەڕێتەوە‪ .‬لەو سەردەمەدا‬ ‫بەشێک لەپێش����مەرگەو کادرەکانی حزبی‬ ‫دێموکڕاتی کوردستان توانیان بۆ ماوەیەک‬ ‫دژ بەرژێم����ی حەم����ە رەزاش����ا خەبات����ی‬ ‫چەک����داری وەڕێخەن‪ .‬ئەوان س����ەرەڕای‬ ‫دژواری بارودۆخەکەو بەهێزبونی س����وپای‬ ‫حەمەڕەزاش����ا توانیان دورگ����ەی ئارامی‬ ‫ئێران بشڵەقێنن‪ .‬ئەوان لەو سەردەمەداو‬ ‫بەلەبەرچاوگرتنی کەندوکۆسپە نێوخۆیی‌و‬ ‫دەرەییەکان بەک����ردەوە توانیان بناخەی‬ ‫قۆناخێکی ت����ازە بۆ بزوتنەوەی کورد لەو‬ ‫پارچەی����ەی کوردس����تاندا رەنگرێژ بکەن‪.‬‬ ‫شایانی باس����ە‪ ،‬کە ئەو بزوتنەوەیە وەک‬ ‫پێویست بۆ درێژەدانی خەباتی چەکداریی‌و‬ ‫گواستنەوەی بەشێک لەشێوەکانی دیکەی‬ ‫خەبات بۆ ش����ارە گەورەکانی کوردستان‌و‬ ‫ئێران سەرکەوتو نەبون‪ .‬رژێمی پاشایەتی‬ ‫بەکەڵکوەرگرت����ن لەهێ����زی س����ەرکوت‪،‬‬ ‫ئەش����کەنجە‪ ،‬بەندیخان����ەو هەروەه����ا‬ ‫بەکارهێنانی بەش����ێک لەس����ەرکردەکانی‬ ‫بزوتنەوەی کوردی لەباش����ور بزوتنەوەی‬ ‫‪ ٤٧-٤٦‬ی س����ەرکوت ک����رد‪ .‬ش����ایانی‬ ‫باس����ە‪ ،‬کە ش����ێوازی خەباتی چەکداری‬ ‫لەو س����ەردەمەدا بەفۆڕمێکی قبوڵکراوی‬ ‫بزوتن����ەوەی رزگاریخوازەکان����ی جیه����ان‬ ‫پێناسە دەکرا‪.‬‬

‫بونی پێشمەرگە‬ ‫بۆ خەباتی کوردان‬ ‫پێویستە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫درێژەدانی خەباتی‬ ‫چەکداری بەفۆڕم‌و‬ ‫شێوازی کۆن‬ ‫کارساز نییە‬

‫ل����ەو س����ەردەمەدا بەتایبەت����ی ئێ����ران‪،‬‬ ‫لەباش����وری کوردستاندا تەراتێنی دەکردو‬ ‫هەڵمەتێکی گەورەی تیرۆرو رەش����ەکوژی‬ ‫کوردانی رۆژهەاڵتی دەس����تپێکردبو‪ .‬لەو‬ ‫بارودۆخەدا حزبی دێموکڕاتی کوردستانی‬ ‫ئێران وەک تەنیا هێزی گۆڕەپانی خەباتی‬ ‫چەک����داری‪ ،‬لەپێن����اوی ماف����ی مان����ەوە‬ ‫لەباش����وردا ناچارکرا دەست لەو خەباتە‬ ‫هەڵگ����رێ‪ .‬لەدوای روخانی دەس����ەاڵتی‬ ‫بەعس رێکخ����راوو پارتە سیاس����ییەکانی‬ ‫رۆژهەاڵت کەم‌و زۆر ویستویانە‪ ،‬پێشمەرگە‬ ‫بۆ نێوخۆی رۆژه����ەاڵت رەوانە بکەنەوە‪.‬‬ ‫شایانی باس����ە‪ ،‬لەو قۆناخەدا ژمارەیەک‬ ‫حزب‌و هێزی دیک����ە تێکەڵ بەڕیزی پارتە‬ ‫سیاسییەکانی رۆژهەاڵتی کوردستان بون‌و‬ ‫یەکێک لەوان (پەژاک) لەماوەی رابردودا‬ ‫لەنێوخ����ۆو سەرس����نورەکانی رۆژهەاڵت‬ ‫لەگەڵ هێزەکانی رژێم دەرگیربوە‪ .‬شیاوی‬ ‫ئاماژەیە‪ ،‬کە لەماوەی چەند ساڵی رابردودا‬ ‫حزب����ی دێموکڕاتی کوردس����تانی ئێران‌و‬ ‫حزبی دێموکڕاتی کوردس����تان تێکۆشاون‬ ‫پێش����مەرگەکانیان لەنێوخۆی کوردستاندا‬ ‫جەول����ەو تێکۆش����انیان هەب����ێ‪ .‬ئ����ەوان‬ ‫لەپێناوی نزیکتربون لەخەڵک‌و کردنەوەی‬ ‫دەراوێک چەند س����اڵێک دەبێ‪ ،‬ژمارەیەک‬ ‫لەپێش����مەرگەکانیان لەچەند ش����وێنێکی‬ ‫سەرس����نوری رۆژهەاڵت����ی کوردس����تان‬ ‫جێگیرکردوە‪ .‬حزبی دێموکڕاتی کوردستانی‬ ‫ئێران س����اڵی رابردو لەژێرناوی راس����اندا‬ ‫پێشمەرگەی رەوانەی نێوخۆی رۆژهەاڵتی‬ ‫کوردس����تان کرد‪ ،‬کە لەچەند ناوچەیەکدا‬ ‫کەوتن����ە ژێر پەالم����اری هێزەکانی رژێم‪.‬‬ ‫ئەو ساڵە بەساڵێکی خوێناوی لەخەباتی‬ ‫چەکداران����ەی رۆژهەاڵتی کوردس����تان لەو‬ ‫سااڵنەی دواییدا پێناسە دەکرێ‪.‬‬

‫روخانی نیزامی پاشایەتی‌و ئاشکرابونی‬ ‫خەبات����ی حزبی دێموکراتی کوردس����تان‌و‬ ‫دەرکەوتنی رێکخراوە چەپ‌و راس����تەکان‪ ،‬ئایدۆلۆژی راس����ت‌و چەپ����ەکان‌و نەبونی‬ ‫بارودۆخێک����ی گونجاوو ت����ازەی خوڵقاند‪ .‬ئەزمونی کاری حزبایەت����ی‌و رێکخراوەیی‬ ‫پارتە سیاسییەکان بەمەبەستی پاراستنی زۆرجار دوژمن����ە راس����تەقینەکەی لەبیر‬ ‫ش����ارو گوندەکان‌و بەفۆڕمێکی پەرتەوازە دەب����ردەوەو چەک����ەکان بەن����اوی جیاواز‬ ‫هێزی پێش����مەرگەیان پێکهێنا‪ .‬لەقۆناخی روبەڕوی یەکتر دەکرانەوە‪.‬‬ ‫یەکەم����دا بێجگ����ە لەهێزی پێش����مەرگە‪،‬‬ ‫هێزەکان����ی کۆم����اری ئیس��ل�امی ئێران‬ ‫ژمارەیەک لەچەک����دارە کوردەکان لەکاتی‬ ‫پێویس����تدا وەک هێزی پشتیوان لەشەڕو چەند س����اڵ پ����اش بەدەس����تەوە گرتنی‬ ‫بونی خەباتی چەکداریی‌و پارێزگاریکردن‬ ‫تێکهەڵچونەکان����دا بەش����داریان دەک����رد‪ .‬دەس����ەاڵت زۆرب����ەی خاک����ی رۆژهەاڵتی لەخاک‌و خەڵ����ک رەوایە‪ ،‬بەاڵم کوردەکان‬ ‫ش����ەڕەکانی س����اڵەکانی یەکەم����ی دوای کوردس����تانیان داگیرکرد‪ .‬لەئاکامدا هێزە لەپرس����ی خەباتی چەکداری����دا بەهۆکاری‬ ‫شۆڕش����ی ئێران هێشتا نەگوازرابونەوە بۆ سیاسییەکان‌و پێش����مەرگەکانیان لەسەر جیاواز زۆر س����ەرکەوتو نەبون‪ .‬شایانی‬ ‫فازی ش����ەڕی پارتیزانی‪ .‬پێشمەرگەکان س����نورەکانی باش����ور‪ ،‬باکورو رۆژهەاڵتی باسە‪ ،‬کە خاڵی الوازی خەباتی چەکداری‬ ‫لەس����ەر خاک����ی خۆی����ان جێگیرب����ون‌و کوردس����تان جێگیر بون‪ .‬لەو سەردەمەدا ک����ورد دژ بەڕێژیمەکان‪ ،‬س����نورداربونی‬ ‫تێدەکۆش����ان زەبر لەهێزە داگیرگەرەکانی ش����ەڕی پارتیزانی بەمانا راستەقینەکەی بەس����تێنی ئەو خەباتەیە‪ .‬ئ����ەو خەباتە‬ ‫رژێم بدەن‌و بەر بەپێش����ڕەوی لەش����کری ب����و بەئاڵتەرناتی����ڤ‌و قۆناخێک����ی تازە زیاتر لەدەرەوەی ش����ارەکان بەڕێوەچوەو‬ ‫رژێم����ی ئاخون����دەکان بگ����رن‪ .‬ئ����ەوان بەس����ەر بزوتنەوەی کورددا س����ەپێندرا‪ .‬ش����ارو پارێ����زگا گەورەکان����ی رۆژهەاڵتی‬ ‫ش����ەڕێکی نابەرابەر‪ ،‬بەاڵم پڕ لەئازایەتی‌و حزب����ی دێموکرات����ی کوردس����تانی ئێران کوردس����تان لەو خەباتەدا رۆڵێکی الوازو‬ ‫دور لەنەخشەیەکی دوربینانە بۆ دواڕۆژی وەک گەورەتری����ن هێزی ئەو س����ەردەمەو نەبویان گێ����ڕاوە‪ .‬لەالیەکی دیکە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫پرس����ی کوردیان بەڕێوەدەبرد‪ .‬ش����ایانی هەروەها کۆمەڵەو هێزە بچوکەکانی دیکە تێڕوانین‌و فەلس����ەفەی لێ����دان لەدوژمن‬ ‫باسە‪ ،‬کە پەرشوباڵوی هێزە کوردییەکان تێکۆش����ان‪ ،‬لەو مەیدان����ەدا وەک هێزێکی لەس����ەر خاکی خۆت‪ ،‬ئەوان تێکۆشاون‬ ‫لەیەکتر‪ ،‬نەبونی هێزی یەکگرتوی کوردو کارا بمێننەوە‪ .‬حزبی دێموکڕات تەنانەت شەڕەکە لەکوردستان بکەن‪.‬‬ ‫هەروەها نەبونی پالن‪ ،‬بەرنامەو کەرەستەی دوای راپەڕینی باش����وری کوردس����تان و‬ ‫شەڕی گەورە لەالیەنە الوازەکانی کوردان چۆڵکردنی ناوچە س����نورییەکان تێکۆشا‪،‬‬ ‫بونی پێش����مەرگە بۆ خەباتی کوردان‬ ‫بون‪ .‬خەڵک‌و کۆمەڵگەی ئەوکاتی ئێران‌و ک����ە خەبات����ی پێش����مەرگانە و ش����ەڕی پێویس����تە‪ ،‬ب����ەاڵم درێژەدان����ی خەباتی‬ ‫کوردس����تان لەژێر پاڵەپەستۆی گەرمای پارتیزان����ی درێژەب����دات‪ .‬س����ەرئەنجام‪ ،‬چەکداری بەفۆڕم‌و ش����ێوازی کۆن کارساز‬ ‫شۆڕش����ی ئێراندا بون‌و هەاڵتنی ش����ایان لەئاکامی درێژەکێشانی شەڕی نێوان پارتی نییە‪ .‬رژێم ل����ەو پێوەندییەدا تەجروبەی‬ ‫بەسەرکەوتنی گەورەو یەکالکەرە پێناسە دێموکڕاتی کوردستان‌و یەکێتی نیشتمانی سااڵنی رابردوی هەیەو بێجگە لەوە بەهۆی‬ ‫دەک����رد‪ .‬لەئاکامدا رێکخس����تنی خەڵک‌و کوردستان(لەدەیەی‪٩٠‬ی زایینی) خەباتی کەڵکوەرگرتن لەتێکنۆلۆژیای تازە ئاسانتر‬ ‫س����ازان لەگ����ەڵ یەکت����ر ل����ەو رۆژگارەدا چەکداری رۆژهەاڵتی کوردستان سڕکرا‪.‬‬ ‫دەتوان����ێ جوڵ����ەی خەبات����ی چەکداری‬ ‫بەش����ێوازی کۆن کۆنتڕۆڵ بکات‌و زەربەی‬ ‫لەکارە س����ەختەکان بون‪ .‬کاتی پێویست‬ ‫لەو سەردەمەدا ئێران‌و تورکیا بەگوێرەی لێبدات‪ .‬ئاڵوگۆڕپێکهێنان لەجۆرو تاکتیکی‬ ‫لەبەردەستدا نەبو‪ ،‬بۆیە خەڵک لەئاستێکی‬ ‫بەرین����دا بیری����ان ل����ەدواڕۆژی خۆی����ان‌و بەرژەوەندییەکانی����ان ب����ۆ بێدەنگکردنی خەباتی چەکداری‌و بەتایبەت گواستنەوەی‬ ‫واڵتەکەی����ان نەدەکردەوە‪ .‬پێش����مەرگەی بزوتن����ەوەی ک����ورد لەرۆژه����ەاڵت‌و باکور مەیدانی ش����ەڕ لەکوردس����تانەوە بۆ شارە‬ ‫پارتە سیاسییەکان‌و تەنانەت خەڵک لەگەڵ هەوڵ‌و تەقلالکانی����ان چڕکردبۆوە‪ .‬ئەوان گەورەکان بارودۆخەک����ە بەقازانجی هێزە‬ ‫تێکۆش����انی ریکخراوەییدا ئاش����نا نەبون‌و شەڕی نێوان پارتی دێموکڕاتی کوردستان‌و کوردییەکان دەش����کێنێتەوە‪ .‬کوردستان‬ ‫بەحوکمی هێزو کۆدە کولتورییە باوەکان یەکێتی نیشتمانی کوردستانیان بەدەرفەت ب����ەردەوام گۆڕەپانی ش����ەڕی داگیرکەرو‬ ‫پرس����ەکانیان یەکالدەک����ردەوە‪ .‬تەوژمی دەزانی‌و بەباشی س����ودیان لێوەردەگرت‪ .‬دەوڵەتە سەردەس����تەکان بوەو لەشەڕی‬

‫رزگاریخوازانەش����دا ژینگەی کوردس����تان‬ ‫زەبری کاریگەری بەرکەوتوە‪ .‬بەرپرسانی‬ ‫نیزام����ی رژێ����م دەس����تیان لەوێرانکردنی‬ ‫ژینگ����ەی کوردس����تان نەپاراس����توەو‬ ‫لەئەگەری بچوکتری����ن تێکهەڵچون لەگەڵ‬ ‫پێش����مەرگەکانی ک����ورددا دارس����تان‌و‬ ‫مەزراکانی����ان داوەتە بەر رەهێڵەی ئاگری‬ ‫چەکە قورس����ەکانیان‪ .‬لەو ش����ەڕانەی کە‬ ‫لەکوردس����تاندا دژ بەرژێم کراون‪ ،‬خەڵکی‬ ‫کورد زیانی زۆری بەرکەوتوەو بەش����ێکی‬ ‫زۆر لەکوژراوەکان����ی رژێم(چەک����دارە‬ ‫کوردەکان����ی رژێم) خەڵکی کوردس����تان‌و‬ ‫سەر بەکۆمەڵگەی کورد بون‪.‬‬ ‫هێ����زە کوردییەکان ئەگ����ەر خوازیاری‬ ‫درێ����ژەدان بەخەباتێک����ی چەکداران����ەی‬ ‫کاریگ����ەرن‪ ،‬ناچارن لەجیهان����ی ئەمڕۆدا‬ ‫تاکتیکی لەبارت����رو گونجاوتر دەکاربێنن‪.‬‬ ‫لەئەگەری ئەنجامدانی خەباتی چەکدارانەو‬ ‫گواس����تنەوەی تاکتیکی زەبرلێدان لەرژێم‬ ‫بۆ ش����ارەکان‪ ،‬پێویس����تە باڵی سیاسی‌و‬ ‫چەک����داری لەیەکت����ر جیابکەن����ەوە‪ .‬ئەو‬ ‫کارە مەیدانی مانۆڕی هێزە سیاسییەکان‬ ‫یان ئ����ەو هێزەی ک����ە خاوەن����ی توانای‬ ‫چەکدارییە لەڕۆژئاواو لەنێوخۆدا بەهێزتر‬ ‫دەکات‪ .‬باڵ����ی سیاس����ی لەبارودۆخێکی‬ ‫ئەوتۆدا دەتوانێ ببێتە زمانحاڵی ویست‌و‬ ‫داخوازییەکان‌و لەکاناڵە دیپلۆماسییەکان‬ ‫بەقازانج����ی پرس����ی ک����ورد لەبونی باڵی‬ ‫چەک����دار کەڵ����ک وەرگ����رێ‪ .‬خەبات����ی‬ ‫چەکداریی هێزە کوردییەکان لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫کوردس����تاندا پێویس����تی بەنوێبونەوەیە‪.‬‬ ‫تێپەڕاندن����ی ش����ێوازی کۆن����ی خەباتی‬ ‫چەکداری����ی‌و کارکردن لەس����ەر فۆڕمێکی‬ ‫نوێ‪ ،‬پرس����ی کورد لەئێ����ران‌و دەرەوەدا‬ ‫زیاتر دەجوڵێنێ‪ .‬رۆژهەاڵتی کوردستان‪،‬‬ ‫لەنێو س����نورەکانی ئێراندا ناوچەیەیەکی‬ ‫پەراوێزخراوەو کەمترین فۆکۆسی مێدیایی‬ ‫نێونەتەوەیی لەس����ەرە‪ .‬لێدان لەئامانجە‬ ‫نیزامی‌و ئابورییەکانی رژێم لەتاران‌و شارە‬ ‫گەورەکانی دیکەی ئێران دیواری بێدەنگی‬ ‫لەسەر پرسی کورد دەشکێنێ‪.‬‬ ‫زەبرلێدان لەپەیکەری نی����زام لەناوەند‬ ‫ئەگەر بەرێژەیەکی کەمیش ئەنجام بدرێ‪،‬‬ ‫دەلالقەیەک����ی نوێ بەڕوی پرس����ی کورد‬ ‫لەڕۆژهەاڵتدا دەکاتەوە‪ .‬ئەو جواڵنە لەنێو‬ ‫مێدیاو خەڵکدا دەرگای دیالۆگ بەس����ەر‬ ‫پرسی کورددا دەکەنەوەو پرسیار لەسەر‬ ‫چۆنیەتی چارەس����ەرکردنی پرس����ی کورد‬ ‫دەخوڵقێنن‪ .‬رەنگە زیاتربونی ئەو زەبرانە‬ ‫رژێ����م‌و کاربەدەس����تەکانی ناچ����ار بکات‬ ‫س����ەرنجی زۆرتر بخەنە س����ەر رۆژهەاڵتی‬ ‫کوردس����تان‌و بزوتن����ەوەی کۆمەاڵیەتی‪-‬‬ ‫سیاس����ی ل����ەو پارچەیەی کوردس����تاندا‬ ‫تەوژمێک����ی زیاتر پەیدا ب����کات‪ .‬مانەوەی‬ ‫خەباتی چەکدار لەحاڵەتی راوەستاو یان‬ ‫بەفۆڕمی کۆن‪ ،‬مەترس����یەکی زۆر بۆ رژێم‬ ‫ناخوڵقێنێ‪ .‬ئاڵوگ����ۆڕ پێکهێنان لەفۆڕم‌و‬ ‫ش����ێوازەکانی بەربەرکان����ی گەلێک����دا دژ‬ ‫بەدەس����ەاڵتێکی توندوتیژ پێداویستیەکی‬ ‫قەرەبونەکراوەیە‪ .‬بۆ ئەنجامدانی ئەوجۆرە‬ ‫لەخەباتە هێزو کەرەس����تەی زۆرت ناوێ‌و‬ ‫تەنیا ئەکتەری بەب����اوەڕو پەروەردەکراو‬ ‫دەخ����وازێ‪ .‬بەرفراوانکردن����ی مەیدان����ی‬ ‫ش����ەڕ لەگەڵ رژێم‌و زەبروەشاندنی گەورە‬

‫خەبات����ی چەکداری بەفۆڕمی س����ااڵنی‬ ‫ک����ۆن‪ ،‬پێویس����تی بەبنک����ەی جێگی����رو‬ ‫هەروەه����ا کۆمەڵێک فاکتەری دیکەیە‪ ،‬کە‬ ‫رەنگە وەک سەردەمی کۆن ئاسان نەبێ‌و‬ ‫لەس����ەر بارودۆخەکەش کاریگ����ەر نەبێ‪.‬‬ ‫بێجگە لەوە‪ ،‬خەباتی چەکداری بەشێوازی‬ ‫ک����ۆن لەخەباتێک����ی وەرزی دەچ����ێ‪ ،‬کە‬ ‫زیاتر مانگە وشکەکانی ساڵ دەگرێتەوە‪.‬‬ ‫ئاڵوگۆڕ پێکهێنان لەو شێوازە لەخەبات‌و‬ ‫لێ����دان لەبنک����ەو ب����ارەگا تایبەتییەکانی‬ ‫رژێم بەشێوازی دیکە‪ ،‬ترس‌و دڵەڕاوکەی‬ ‫رژێم دەکاتە چواروەرزی‪ .‬ئەو ئاڵوگۆڕانە‬ ‫لەچۆنیەت����ی بەگژداچون����ەوەی س����تەم‌و‬ ‫زۆرداری رەنگە ریسکی خۆی هەبێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زیاتر لەڕێکارەکانی دیکە لەنێوخۆو دەرەوە‬ ‫شوێندانەرە‪ .‬لەبواری رەوانی پرسی کورد‬ ‫لەپرس����ێکی پەراوێزخراوو کپکراو دەباتە‬ ‫چەق����ی روداوەکان‌و رژێم‌و بەرپرس����ەکان‬ ‫ل����ەوە زیات����ر ناتوان����ن ب����اس لەنەبونی‬ ‫ویست‌و داخوازی کوردەکان لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫کوردستاندا بکەن‪ .‬س����ازکردنی مەترسی‬ ‫بۆ رژێ����م لەش����ارو پارێ����زگا گەورەکانی‬ ‫ئێران بەه����ۆی خەباتکاری ک����وردو باڵی‬ ‫چەکداری پارتە سیاسییەکانەوە‪ ،‬دەرفەت‬ ‫زۆرتر بۆ خەباتی سیاس����ی لەکوردستاندا‬ ‫دەخوڵقێن����ێ‪ .‬ئەگەر لەو مەیدانەدا پالن‌و‬ ‫بەرنام����ەی گونج����او هەب����ن بەردەنگ بۆ‬ ‫چارەسەرکردنی پرس����ی کورد لەنێوخۆو‬ ‫دەرەوەی ئێ����ران زیاتر دەب����ن‪ .‬کۆماری‬ ‫ئیس��ل�امی ئێ����ران وەک هەم����و نیزام����ە‬ ‫س����ەرەڕۆکان لەزمان����ی دیال����ۆگ کەڵک‬ ‫وەرناگرێ‌و لەزمانی تەقینەوەو زەبرلێدان‬ ‫زیات����ر لەهەمو زمانەکانی دیکە تێدەگات‪.‬‬ ‫نوسین‌و دروش����م کاریگەریەکی ئەوتۆیان‬ ‫نییەو پرسی کورد لەئاستی نێونەتەوەیی‬ ‫تەنیا بەخۆپێشاندان‌و نوسین ناناسرێ‪.‬‬ ‫پێش����مەرگە ک����وردەکان بەگوێ����رەی‬ ‫هەمو فاکت����ەرەکان بەتەنیا ناتوانن وەک‬ ‫س����ەردەمانی ک����ۆن درێ����ژە بەجەولەی‬ ‫پێشمەرگانەو هەروەها خەباتی چەکداری‬ ‫بدەن‪ .‬ب����ۆ سەرخس����تنی ئ����ەو خەباتە‬ ‫پێکهێنان����ی ش����انەی نهێن����ی چەک����دار‬ ‫لەکوردستان پرسێکی گرینگە‪ .‬بونی هێزی‬ ‫پێشمەرگە لەسەر سنورەکان دەکرێ زیاتر‬ ‫وەک پاڵنەری بەهێزکردنی ورەی کۆمەاڵنی‬ ‫خەڵ����ک‌و کاراکردن����ی ش����انە چەکدارییە‬ ‫نێوخۆیی����ەکان ببین����رێ‪ .‬رێکخراوکردنی‬ ‫الوان بەش����ێوەیەکی بەردەوام‌و ئەکتیڤ‪،‬‬ ‫فاکتەرێک����ی کارای بوژاندنەوەی خەباتی‬ ‫کورد لەڕۆژهەاڵت‌و کەناڵی تەنگەتاوکردنی‬ ‫بەرپرس����انی رژێم لەکوردس����تان ئەژمار‬ ‫دەکرێت‪ .‬رێکخس����تن‌و تەش����کیالتی هێزە‬ ‫سیاس����ییەکان بەفۆڕم����ی ک����ۆن ناتوانن‬ ‫لەدرێژەدانی خەبات دژ بەکۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران س����ەرکەوتو بن‪ .‬ئەوان پێویستیان‬ ‫بەچاالککردن‌و هەروەها پێکهێنانی شانەی‬ ‫نهێن����ی تازەیە‪ ،‬کە لەگەڵ بارودۆخی تازە‬ ‫بگونجێن‌و بکەری چاالکی گۆڕەپانەکە بن‪.‬‬ ‫رژێ����م‌و هێزەکانیان ب����ۆ بەرپەرچدانەوەی‬ ‫خەباتی پێش����مەرگانە لەهەمو ئەگەرەکان‬ ‫کەڵک وەردەگرن‌و تەنیا پشت بەئەزمونە‬ ‫کۆنەکانیان نابەستن‪.‬‬ ‫پێش����مەرگە کوردەکان����ی رۆژهەاڵت����ی‬ ‫کوردس����تان پێ����ش س����ڕکردنی خەباتی‬ ‫چەکداری خاوەن����ی ئەزمونی پڕبایەخ لەو‬ ‫بەستێنەدا بون‪ .‬پارتە سیاسییەکان لەپاش‬ ‫سڕکردنی خەباتی چەکداری لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫کوردس����تان بیریان لەپڕکردن����ەوەی ئەو‬ ‫بۆشاییەو هەروەها بەڕۆژکردنەوەی تاکتیکی‬ ‫خەباتی چەک����داری دژ بەڕژێم نەکردەوە‪.‬‬ ‫ئەوان بیریان لەگەشەپێدانی جۆرو فۆڕمی‬ ‫خەباتی چەکداری‌و هەروەها گواستنەوەی‬ ‫بەش����ێک ل����ەو بەربەرکانییە بۆ ش����ارە‬ ‫گەورەکانی ئێ����ران نەکردەوە‪ .‬بەواتایەکی‬ ‫دیکە‪ ،‬پاش س����ڕکردنی ئ����ەو خەباتە بیر‬ ‫لەهیچ جۆرە ئاڵتەرناتیڤ‌و جێگرەوەیەک‬ ‫بۆ روبەڕوبون����ەوە لەگەڵ رژێم‌و درێژەدان‬ ‫بەخەباتی چەکداری نەکرایەوە‪ .‬چاوەڕوانی‬ ‫پارتە کوردیی����ەکان وەک رێکخەری هێزی‬ ‫پێشمەرگەو عادەتکردن بەبارودۆخی زاڵ‪،‬‬ ‫پرس����ی کورد لەڕۆژهەاڵتی زیاتر لەهەمو‬ ‫س����ەردەمەکان کپ‌و بێدەنگ کرد‪ .‬رژێمی‬ ‫ئاخوندی لەو دۆخەدا قازانجی س����ەرەکی‬ ‫کردو لەپەرتەوازەیی هێزە سیاس����ییەکان‬ ‫کەڵکی وەرگرتوەو هەروەها لەس����ڕکردنی‬ ‫دژبەران����دا س����ەرکەوتو ب����وە‪ .‬لەئاکامدا‪،‬‬ ‫ئەم����ڕۆ کادرو ئەندامانی هێزە سیاس����ییە‬ ‫کوردییەکان لەس����ەر پرسی بەشداریکردن‬ ‫یان بایکۆتکردن����ی هەڵبژاردنەکانی رژێم‬ ‫بەرامبەرکێ����ی یەکت����ر دەک����ەن‌و ئامانجە‬ ‫راستەقینەکان خەریکە پەراوێز دەخرێن‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫"ماكرۆئابوریی‌‪ :‬تیۆریی‌‌و سیاسه‌ت"‬ ‫كتێبێك ك ‌ه شایسته‌ی‌ خوێندنه‌وه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬رێژه‌ن سه‌ردار‬ ‫"نه‌وه‌ له‌دوای‌ نه‌وه‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستاندا تااڵویی‌ گرانیی‌‌و‬ ‫بێئیشیی‌‌و هه‌ژارییان چه‌شتوه‌‪،‬‬ ‫تاك‌و نه‌ته‌وه‌كان له‌هه‌رچیدا جیاواز‬ ‫بن‪ .‬له‌وه‌دا چونیه‌كن ده‌یانه‌وێت‬ ‫خۆشگوزه‌رانبن"‪.‬‬ ‫نوس����ه‌رانی‌ كتێب����ی‌ ماكرۆئابوریی‌‪:‬‬ ‫تیۆریی‌‌و سیاس����ه‌ت (پ‪.‬د‪ .‬هوشیار‬ ‫مه‌عروف‌و د‪.‬نیاز نه‌جمه‌دین) به‌م دێڕه‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێش����ه‌ پێشه‌كی‌ كتێبه‌كه‌یان‬ ‫ده‌س����تپێده‌كه‌ن‪ .‬وه‌ك خۆیان ده‌ڵێن‬ ‫"ئه‌زمون����ی‌ ئه‌م كتێب����ه‌ ئه‌زمونی‌ دو‬ ‫كه‌سه‌ كه‌ سه‌ر به‌دو نه‌وه‌ی‌ جیاوازن‪،‬‬ ‫یه‌كخس����تنی‌ ش����اره‌زایی‌ دو كه‌س����ه‌‬ ‫له‌دو س����ه‌رده‌می‌ جی����ادا له‌ئه‌زمونی‌‬ ‫وانه‌وتنه‌وه‌و سه‌رپه‌رشتی‌ خوێندكارانی‌‬ ‫زانكۆوه‌ن له‌وه‌ تێگه‌یش����تون هه‌ژاریی‌‬ ‫له‌زمان����ی‌ بیانییدا رێگ����ره‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫فێربونی‌ ئه‌م زانسته‌ به‌نرخه‌دا"‪ .‬ئه‌م‬ ‫هۆكاره‌ له‌گه‌ڵ‌ خاڵیی‌ بونی‌ كتێبخانه‌ی‌‬ ‫ك����وردی‌ له‌كتێبی‌ ئاب����وری‌‪ ،‬پاڵنه‌ری‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ دانانی‌ ئ����ه‌م كتێبه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌زمانێكی‌ ساده‌و ساكارو ستایلێكی‌‬ ‫هاوچه‌رخ نوسراوه‌‪.‬‬ ‫كتێب����ی‌ "ماكرۆئابوری����ی‌‪ :‬تیۆریی‌‌و‬ ‫سیاسه‌ت"‪ ،‬له‌دوانزه‌ چاپته‌ر پێكهاتوه‌‌و‬ ‫به‌كورتی‌ ده‌رباره‌ی‌ گه‌شه‌ی‌ ئابوریی‌‪،‬‬ ‫قه‌یران����ی‌ ئابوری����ی‌‌و ئه‌و سیاس����ه‌ته‌‬ ‫ئابورییانه‌ن گه‌ش����ه‌ مسۆگه‌ر ده‌كه‌ن‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ له‌قه‌یران ده‌پارێزن‪.‬‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ ئه‌م كتێبه‌ به‌رچاوڕونی‌‬ ‫ئه‌وه‌مان پێده‌به‌حشێت كه‌ ئێمه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌كوێی‌ زه‌مه‌ن‌و دنیادا وه‌س����تاوین؟‬ ‫بۆچی‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك گه‌ش����ه‌ ده‌كات‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك����ی‌ ت����ر به‌جێده‌مێنێت؟‬

‫نوس����ه‌رانی‌ ئه‌م كتێبه‌ به‌ڕونی‌ ئاماژه‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن ك����ه‌ ماكرۆئابوری���� ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی����ه‌ له‌ئابوری����ی‌ وه‌ك‬ ‫گش����تێك‌و میتۆدێكه‌ بۆ لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫له‌و دیارده‌ ئابوریانه‌ی‌ له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫گش����ت روده‌ده‌ن‪ ،‬وه‌ك����و گه‌ش����ه‌ی‌‬ ‫ئابوری‌‪ ،‬رێژه‌ی‌ بێكاریی‌‪ ،‬بازاڕكزیی‌‌و‬ ‫هه‌ڵئاوس����ان‪ .‬له‌په‌ره‌س����ه‌ندنی‌ هزری‌‬ ‫ماكرۆئابوری����دا‪ ،‬نوس����ه‌رانی‌ كتێبه‌كه‌‬ ‫ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن كه‌ زانس����تی‌‬ ‫ئابوری‌ لقێكه‌ له‌زانسته‌ ئابورییه‌كان‌و‬ ‫له‌یۆنانی‌ كۆندا مه‌به‌س����ت له‌وش����ه‌ی‌‬ ‫ئاب����وری‌ ‪ Economics‬به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫خێ����زان بوه‌‪ ،‬به‌اڵم مان����ای‌ گوزاره‌كه‌‬ ‫له‌وكاته‌وه‌ تائه‌مڕۆ گۆڕانكاری‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫به‌س����ه‌ردا هاتوه‌‌و له‌س����ه‌ده‌ی‌ نۆزه‌دا‬ ‫به‌كه‌ڵه‌كه‌كردنی‌ س����ه‌رمایه‌ پێناس����ه‌‬ ‫كراوه‌و دواتریش چه‌ندین پێناس����ه‌ی‌‬ ‫جیاوازی‌ بۆ كراوه‌‪.‬‬ ‫ل����ه‌م كتێبه‌دا ئ����ه‌وه‌ رونده‌كرێته‌وه‌‬ ‫كه‌ س����ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ كۆی‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵیی‌ (‪ )GDP‬پێوه‌رێكی‌ گرنگی‌‬ ‫خۆش����گوزه‌رانییه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم كۆمه‌ڵێك‬ ‫گرفتی‌ به‌رچاو دێت����ه‌ڕێ‌ ئه‌گه‌ر ته‌نیا‬ ‫پش����ت ب����ه‌م پێ����وه‌ره‌ ببه‌س����ترێت‪،‬‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌كیش ئه‌وه‌یه‌ ده‌ش����ێت كۆی‌‬ ‫به‌رهه‌می‌ خۆماڵی‌ زی����اد بكات به‌اڵم‬ ‫ئه‌م زیادبونه‌ له‌سه‌ر حسابی‌ زیادبونی‌‬ ‫كات����ی‌ كارك����ردن بێ����ت ی����ان ژینگه‌‬ ‫پیس����كار بێت‪ ،‬ده‌ش����ێت به‌رهه‌میی‌‬ ‫خۆماڵی‌ واڵتێك كه‌متر بێت له‌واڵتێكی‌‬ ‫تر‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م����ه‌ مانای‌ ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌‬ ‫باری‌ گ����وزه‌ران له‌و واڵت����ه‌ خراپتره‌‬ ‫ی تر‪.‬‬ ‫له‌واڵته‌كه‌ ‌‬ ‫له‌دیدی‌ نوس����ه‌رانی‌ ئ����ه‌م كتێبه‌وه‌‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ له‌مێ����ژودا هه‌ژاری‌ به‌رۆكی‌‬ ‫ت����ه‌واوی‌ واڵتانی‌ گرت����وه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫واڵتێك نیه‌ تاهه‌تایه‌ له‌هه‌ژارییدا بژی‌‪،‬‬

‫خوێندنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ی‬ ‫كتێبه‌ به‌رچاوڕون ‌‬ ‫ئه‌وه‌مان‬ ‫پێده‌به‌حشێت‬ ‫ی كورد‬ ‫كه‌ ئێمه‌ ‌‬ ‫ی زه‌مه‌ن‌و‬ ‫له‌كوێ ‌‬ ‫دنیادا وه‌ستاوین؟‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك‬ ‫بۆچ ‌‬ ‫گه‌شه‌ ده‌كات‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی‌ تر‬ ‫به‌جێده‌مێنێت؟‬ ‫گه‌ش����ه‌ی‌ ئابوری‌ به‌خێرای����ی‌ واڵتان‬ ‫له‌هه‌ژاریی‌ رزگار ده‌كات‪ ،‬به‌خێراییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫زیات����ر ل����ه‌وه‌ی‌ واڵتانی‌ پێش����كه‌وتو‬ ‫به‌ده‌س����تیانهێناوه‌‌و‬ ‫له‌ڕاب����ردودا‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی‌ سروشتی‌‌و س����ه‌رمایه‌ی‌‬ ‫مادی‌‌و س����ه‌رچاوه‌ی‌ مرۆی����ی‌ له‌ریزی‌‬ ‫فاكته‌ره‌ راسته‌وخۆكانن كه‌ كارده‌كه‌نه‌‬ ‫س����ه‌ر ئاس����تی‌ گه‌ش����ه‌ی‌ ئابوری����ی‌‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫گرنگترین فاكته‌ره‌ ناڕاس����ته‌وخۆكانی‌‬ ‫گه‌ش����ه‌ی‌ ئابوریش بریتی����ن له‌"رۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫حكومه‌ت‪ ،‬س����ه‌قامگیریی‌ سیاس����ی‌‪،‬‬ ‫كێبڕكێ‌‌و ب����ازاڕی‌ ك����راوه‌‪ ،‬قه‌باره‌ی‌‬ ‫بازاڕ‌و ئایدیای‌ نوێ‌‌و ده‌ستگه‌یش����تن‬ ‫به‌بازاڕی‌ سه‌رمایه‌"‪,‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت كاریگه‌ریی‌ سیاس����ه‌تی‌‬ ‫بازرگانیش‪ ،‬نوسه‌رانی‌ ئه‌م كتێبه‌ باس‬ ‫له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ سیاس����ه‌تی‌ بازرگانی‌‬ ‫ئه‌و سیاسه‌تانه‌یه‌ دیزاین ده‌كرێت تاكار‬ ‫بكه‌نه‌ سه‌ر بڕی‌ كااڵ‌و خزمه‌تگوزاریی‌‬ ‫هه‌نارده‌كراو یان هاورده‌كراو‪ ،‬دو جۆر‬ ‫سیاسه‌تی‌ بازرگانیش په‌یڕه‌و ده‌كرێت‪،‬‬ ‫یه‌كه‌می����ان سیاس����ه‌تی‌ پاراس����تنی‌‬ ‫بازرگانیی����ه‌و دوه‌مییان سیاس����ه‌تی‌‬ ‫بازرگانی‌ ئازاده‌‪ .‬نوس����ه‌رانی‌ كتێبه‌كه‌‬ ‫جه‌غ����ت له‌وه‌ ده‌كه‌ن ك����ه‌ "حكومه‌ت‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‌ له‌نگه‌رگرتنی‌ كه‌شتی‌‬ ‫ئابوریی‌ كه‌وتوه‌ته‌ ئه‌ستۆ‪ ،‬سیاسه‌تی‌‬ ‫دارایی‌ كاریگه‌ریی‌ قوڵ‌ له‌سه‌ر ره‌وتی‌‬ ‫ئابوری‌ داده‌نێت‪ ،‬ده‌ستگرتنه‌وه‌و زگ‬ ‫هه‌ڵگوشین‪ ،‬به‌كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ خه‌رجی‌‬ ‫بێت ی����ان به‌رزكردنه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ باج‪،‬‬ ‫یان ده‌ستباڵویی‌ حكومه‌ت كار له‌سه‌ر‬ ‫تاك به‌تاكی‌ ئه‌و واڵته‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫پاش����ان س����ه‌باره‌ت به‌گرنگ����ی‌‬ ‫پاش����ه‌كه‌وت‌و رۆڵ����ی‌ بانك����ه‌كان‬ ‫له‌گه‌ش����ی‌ ئابوریدا‪ ،‬تیش����ك ده‌خه‌نه‌‬ ‫سه‌ر پاش����كه‌وتویی‌ سیسته‌می‌ بانكی‌‬ ‫له‌عێراق‌و كوردس����تاندا‪ ،‬كه‌ هێش����تا‬ ‫هێن����ده‌ گه‌ش����ه‌ی‌ نه‌ك����ردوه‌ خه‌ڵك‬ ‫متمانه‌ی‌ پێبك����ه‌ن‌و پاره‌كانیان له‌وێ‌‬ ‫هه‌ڵبگرن‪.‬‬ ‫ئه‌م كتێبه‌ كه‌ به‌س����اكارترین شێوه‌‬ ‫شرۆڤه‌‌و شیكاریی‌ زانس����تی‌ ئابوریی‌‬ ‫ده‌كات‌و پ����ڕه‌ له‌زانی����اری‌ ن����وێ‌‪،‬‬ ‫خوێندنه‌وه‌ی‌ بۆ هه‌موان پێویس����ت‌و‬ ‫به‌نرخ‌و به‌سوده‌‪.‬‬

‫توندڕه‌و ‌ی به‌ره‌نجامی‌ هه‌ژاری‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و كرده‌وه‌كان ‌ی حكومه‌ته‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫پێنج توێژه‌ر له‌میانی‌ كتێبێكدا‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندن بۆ ره‌وشی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئاینی‌‌و سه‌ربازی‌‬ ‫مۆریتانیا ده‌كه‌ن‪ ،‬خاڵه‌ به‌هێزو‬ ‫الوازه‌كان ده‌خه‌نه‌ڕو‪ .‬بونی‌ هه‌ژاری‌‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌‌و مه‌حسوبیه‌ت به‌هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ بۆ سه‌ر ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫ناوده‌به‌ن‪.‬‬ ‫كتێبی‌ مۆریتانیا واڵتێكی دره‌وشاوه‌ی‬ ‫كه‌ن����ارو بیاب����ان‪ ،‬توێژین����ه‌وه‌ی‌ پێنج‬ ‫توێژه‌ری‌ له‌خۆگرتوه‌و (‪ )130‬الپه‌ڕه‌یه‌‪،‬‬ ‫ش����اناز هیرانی‌ كردویه‌ت����ی‌ به‌كوردی‌‌و‬ ‫ده‌زگای‌ ئایدی����ا بۆ فیك����رو لێكۆڵینه‌وه‌‬ ‫چاپیك����ردوه‌‪ .‬توێژین����ه‌وه‌ی‌ یه‌ك����ه‌م‬ ‫به‌ناونیشانی‌ سه‌قامگیرییه‌كی‌ هه‌ستیارو‬ ‫ره‌وتی‌ نهێنی‌ ئیس��ل�امی‌ له‌مۆریتانیایه‌‪،‬‬ ‫تیایدا باس له‌گه‌نده‌ڵ����ی‌‌و رۆڵی‌ ئایین‌و‬ ‫پ����ارت‌و ره‌وت����ه‌ ئاینی����ه‌كان له‌ژیان����ی‌‬ ‫مۆریتانیادا ده‌كات‪.‬‬ ‫توێ����ژه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێ����ت له‌ئێس����تادا‬ ‫مۆریتانیا به‌ده‌س����ت گه‌نده‌ڵییه‌كی‌ زۆرو‬ ‫دابه‌شبونێكی‌ نایه‌كس����انانه‌ی‌ سامان‌و‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ گش����تیه‌كانه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت‪.‬‬ ‫به‌جۆرێ����ك پ����ه‌روه‌رده‌ له‌قه‌یراندای����ه‌‌و‬ ‫ده‌س����ته‌به‌ركردنی‌ ئ����اوی‌ خواردنه‌وه‌و‬ ‫كاره‌باو خزمه‌تگوزارییه‌ ته‌ندروستییه‌كان‬ ‫زۆر ك����ه‌م‌و ناهاوس����ه‌نگن‪ .‬هه‌روه‌ه����ا‬ ‫دابه‌ش����بونی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و پش����ێویی‌‬ ‫سیاسی‌ س����ه‌باره‌ت به‌مافه‌كانی‌ زه‌وی‌‌و‬ ‫جیاكاری‌ ره‌گه‌زی‌‌و نه‌ژادی‌ له‌ناو ده‌زگا‬ ‫سیاس����ی‌‌و بیرۆكراتیه‌كان����ی‌ ده‌وڵه‌تدا‬ ‫به‌ره‌و خراپتر ده‌چن‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ نوسه‌ر ده‌سه‌اڵتداران هۆكاری‌‬ ‫سه‌ره‌كین له‌ته‌ش����ه‌نه‌كردنی‌ گه‌نده‌ڵی‌‌و‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ده‌ڵێ����ت‪ :‬په‌یڕه‌وكردنی‌‬ ‫سیاسه‌ته‌كانی‌ مه‌حسوبیه‌ت‌و هۆزگه‌رایی‌‬ ‫بونه‌ هۆی‌ ده‌وڵه‌مه‌ندبونی‌ نوخبه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ هۆزی‌ سه‌رۆكدا‬ ‫هه‌بو‪ .‬ئه‌و هۆزانه‌ بونه‌ كاراكته‌ری‌ كاراو‬ ‫گرنگ له‌ب����ازاڕ‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫س����ه‌ره‌كی‌ ب����ون له‌كه‌رت����ه‌ دارای����ی‌‌و‬ ‫بیرۆكراتی‌‌و سه‌ربازییه‌كان‪ ،‬كوتله‌یه‌كی‌‬ ‫هه‌ژمونداریش بون‌و ده‌س����ه‌اڵتێكی‌ زۆرو‬ ‫قۆرخكاری‌ به‌سه‌ر كه‌مینه‌دا هه‌بو‪.‬‬

‫س����ه‌باره‌ت به‌په‌یوه‌ن����دی‌ ه����ه‌ژاری‌‌و‬ ‫تون����دڕه‌وی‌ ده‌ڵێت‪ :‬دۆخ����ی‌ هه‌ژاری‌‪،‬‬ ‫بێبه‌ش����بون‪ ،‬گه‌نده‌ڵی‌‌و پێش����ێلكردنی‌‬ ‫مێژوی����ی‌‪ ،‬بێگومان كاریگه‌ری‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫گرتنه‌ب����ه‌ری‌ رێچك����ه‌ی‌ تون����دڕه‌وی‌‬ ‫دروستده‌كات‪ ...‬ئاماژه‌كان ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫دیاریده‌ك����ه‌ن كه‌ ترس����ی‌ توش����بونیان‬ ‫به‌گروپ����ه‌ تون����دڕه‌وه‌كان هه‌یه‌‪ ،‬بریتین‬ ‫له‌وان����ه‌ی‌ ل����ه‌ڕوی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگ����ه‌ نام����ۆو بێبه‌ش����ن‌و زیاتر له‌‬ ‫ناوچه‌ دوره‌ده‌سته‌كان ده‌ژین‪ ..‬فاكته‌ره‌‬ ‫بونیادییه‌كان����ی‌ وه‌كو ده‌س����ه‌اڵتدارێكی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵ‌و جیاكاری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئابوری‌‌و‬ ‫كرده‌وه‌كانی‌ چه‌وساندنه‌وه‌ی‌ حكومه‌ت‬ ‫په‌یڕه‌ویده‌كات‪ ،‬سته‌مكاری‌ ده‌خوڵقێنێ‌‌و‬ ‫به‌شداره‌ له‌په‌یدابونی‌ توندڕه‌وی‌‪.‬‬ ‫بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌ی‌ توندڕه‌وی‌‬ ‫نوس����ه‌ر چه‌ند خاڵێك پێنشیار ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت‪ :‬دۆزین����ه‌وه‌ی‌ چاره‌س����ه‌ر بۆ‬ ‫كێش����ه‌كانی‌ توندڕه‌وی‌ پێویس����تی‌ به‌‬ ‫هێزێك����ی‌ ت����ه‌واوه‌ ك����ه‌ هاوش����ان بێت‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ به‌ش����داری‌ بزاڤی‌ تون����دڕه‌وی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ چاالكیی����ه‌ نابزاوتیه‌كاندا‪ .‬وه‌كو‬ ‫به‌هێزكردن����ی‌ حكوم����ه‌ت‌و وه‌به‌رهێنان‬ ‫له‌ناوچ����ه‌ فه‌رامۆش����كراوه‌كان‌و گره‌نتی‌‬ ‫یه‌كسانی‌ له‌ڕه‌خس����اندنی‌ هه‌لی‌ ئابوری‌‬ ‫بۆ دانیش����توانه‌ هه‌ژاره‌كه‌و باشتركردنی‌‬ ‫دادپ����ه‌روه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‪ ...‬بۆی����ه‌‬ ‫تائه‌وكاته‌ی‌ كه‌موكورتییه‌ رێچكه‌ییه‌كانی‌‬ ‫واڵت له‌ب����واری‌ فه‌رمانڕه‌واییه‌ك����ی‌‬ ‫حه‌كیمان����ه‌و س����ه‌روه‌ربونی‌ یاس����او‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ریشه‌یی‌ چاره‌س����ه‌ر ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫مۆریتانی����ا له‌و دۆخه‌ هه‌س����تیاره‌ دێته‌‬ ‫ده‌رو به‌ره‌و رێگه‌ی‌ س����ه‌ركه‌وتنی‌ پڕ له‌‬ ‫به‌ربه‌ست ده‌چێت‪.‬‬ ‫توێژینه‌وه‌ی‌ دوه‌م به‌ناونیشانی‌ رۆڵی‌‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ ئابوری‌ له‌به‌ڕه‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ژاری‌ له‌مۆریتانیایه‌‪ .‬له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا‬ ‫نوس����ه‌ر باس له‌هه‌وڵه‌ چاكسازییه‌كانی‌‬ ‫حكومه‌ت له‌ب����واری‌ ئابوریی����دا ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ له‌س����اڵی‌ (‪)2000‬وه‌ به‌ه����اوكاری‌‬ ‫بانكی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ ده‌س����تی‌ پێكردوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ به‌پێی‌ سه‌رژمێرییه‌كان (‪)%42‬‬ ‫دانیشتوان له‌ژێر هێڵی‌ هه‌ژاریدان‌و زیاتر‬ ‫ل����ه‌(‪ )%25‬دانیش����توان له‌هه‌ژارییه‌كی‌‬ ‫له‌ڕاده‌به‌ده‌ردان‪.‬‬

‫دوای‌ خس����تنه‌ڕوی‌ ت����ه‌واوی‌ قۆناغ‌و‬ ‫هه‌نگاوه‌كانی‌ چاكسازی‌‪ ،‬توێژه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ماوه‌ی‌ دو ده‌یه‌ی‌ رابردودا‬ ‫مۆریتانیا ل����ه‌ڕوی‌ ئابوری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫پێش����كه‌وتنی‌ به‌خۆی����ه‌وه‌ بینی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ژاری‌ به‌هه‌مو جۆره‌كانیه‌وه‌ تائێستاش‬ ‫ئه‌و كاره‌ قورس����ه‌یه‌ روبه‌ڕوی‌ ئه‌و واڵته‌‬ ‫بوه‌ت����ه‌وه‌‪ ..‬به‌هۆی‌ چه‌ند ش����ه‌پۆلێكی‌‬ ‫وشكه‌س����اڵی‌‌و كاریگ����ه‌ری‌ جه‌نگ����ی‌‬ ‫بیابان‪ ،‬دۆخه‌كه‌ ب����ه‌ره‌و خراپتر چوه‌و‬

‫ناهاوس����ه‌نگی‌ له‌دۆخ����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫دارایی‌ دروستبوه‌‪.‬‬ ‫توێژینه‌وه‌ی‌ س����ێیه‌م به‌ناونیش����انی‌‬ ‫سوپای‌ مۆریتانیا ده‌ست له‌سه‌ر چه‌ك‌و‬

‫پێ‌ له‌ناو سیاسه‌ته‌‪ ،‬تیایدا باس له‌ڕۆڵ‌و‬ ‫پێكهاته‌ی‌ س����وپا له‌پرۆسه‌ی‌ كوده‌تاو‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان����دا ده‌كات‪ .‬س����وپای‌‬ ‫مۆریتانیا له‌س����اڵی‌(‪ )1961‬دامه‌زراوه‌و‬ ‫ژماره‌یان نزیكه‌ی‌ سی‌ هه‌زار سه‌ربازه‌‪،‬‬ ‫له‌لیوای‌ وشكانی‌‌و ده‌ریایی‌‌و فڕۆكه‌وانی‌‬ ‫پێكدێن‪ .‬به‌پێی‌ ده‌ستور سه‌رۆك كۆمار‬ ‫فه‌رمان����ده‌ی‌ ب����ااڵی‌ س����وپایه‌‪ .‬ئه‌ركی‌‬ ‫سوپاش پاراس����تنی‌ ئارامی‌‌و ئاسایش‌و‬ ‫سنوره‌كانه‌‪ .‬به‌اڵم توێژه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬چه‌ند‬

‫ده‌یه‌یه‌كه‌ س����وپا خزاوه‌ته‌ ن����او ژیانی‌‬ ‫سیاس����یه‌وه‌‪ ،‬به‌وه‌ش دیمه‌نی‌ سیاس ‌‬ ‫ی‬ ‫واڵت����ی‌ ش����ێواندوه‌‪ ،‬چونك����ه‌ كوده‌تا‬ ‫زوترو خێراتر ده‌یانگه‌یه‌نێته‌ كۆش����كی‌‬

‫كۆماری‌‪.‬‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ گرفته‌كانی‌ سوپا‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫گرفت����ی‌ س����وپای‌ مۆریتانی����ا ئه‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌ری����ه‌ك له‌هێزو گروپ����ه‌ خێڵه‌كیه‌كان‬ ‫له‌ن����او دامه‌زراوه‌ی‌ س����وپادا پێگه‌یه‌كی‌‬ ‫زۆر گرنگی����ان هه‌یه‌‪ ..‬پاداش����ت‌و پله‌‬ ‫به‌رزكردن����ه‌وه‌ ب����ێ‌ هی����چ پێوه‌رێكه‌‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌فس����ه‌رانی‌ كوده‌تاچی‌‌و كه‌س����ه‌‬ ‫نزیكه‌كانیان وه‌ریده‌گرن‪ .‬ئه‌مه‌ش بوه‌ته‌‬ ‫هۆی‌ دروس����تبونی‌ جی����اوازی‌‌و ناكۆكی‌‬ ‫له‌ناو سوپادا‪ .‬هه‌روه‌ها گه‌نده‌ڵی‌ دارایی‌‌و‬ ‫تێكهه‌ڵكێش����كردنی‌ په‌یوه‌ن����دی‌ نێوان‬ ‫ب����واری‌ مه‌ده‌نی‌‌و سیاس����ی‌‪ ،‬وایكردوه‌‬ ‫كه‌سی‌ س����ه‌ربازی‌ بوه‌ته‌ وه‌به‌رهێنێكی‌‬ ‫تایبه‌تی‌‌و پێش����بڕكێ‌ له‌گه‌ڵ هاواڵتیاندا‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫توێ����ژه‌ر ب����ه‌دوری‌ ده‌زانێت س����وپا‬ ‫له‌سیاس����ه‌ت دوربخرێت����ه‌وه‌‪ ،‬چونك����ه‌‬ ‫"دامه‌زراوه‌ی‌ سه‌ربازی‌ هه‌میشه‌ په‌نجه‌ی‌‬ ‫له‌نێ����وان پیتك����ه‌ی‌ تفه‌نگه‌كه‌یه‌ت����ی‌‌و‬ ‫ئه‌وله‌ویه‌ت����ی‌ داوه‌ به‌هه‌ڵمه‌ت����ه‌‬ ‫سیاس����یه‌كان‪ .‬هه‌روه‌ه����ا به‌ه����ۆی‌‬ ‫ده‌سته‌وه‌سانی‌ له‌دامه‌زراندنی‌ كلتورێكی‌‬ ‫سیاس����ی‌ كه‌ خاوه‌ن گوتاری‌ ئێس����تاو‬ ‫نه‌ریته‌ باوه‌كه‌ی‌ بێت‪ ،‬ئه‌وا دامه‌زراوه‌ی‌‬ ‫سه‌ربازی‌ هه‌میشه‌ له‌كاروباری‌ سیاسی‌‬ ‫مۆریتانیادا ئاماده‌ده‌بێت"‪.‬‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ دیكه‌ به‌ناونیش����انی‌‬ ‫مۆریتانیاو مه‌غریبه‌‪ ،‬تیایدا باس له‌باره‌ی‌‬ ‫رۆڵی‌ مۆریتانیا له‌نێوان به‌رداشی‌ هه‌ردو‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ مه‌غری����ب‌و جه‌زائیردا ده‌كات‪.‬‬ ‫توێ����ژه‌ر ده‌ڵێ����ت‪ :‬مۆریتانیا كێش����ه‌ی‌‬ ‫هاوس����ه‌نگبونی‌ هه‌یه‌ له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ جه‌زائی����رو مه‌غریب����دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌س����ته‌مه‌ مه‌غریب بتوانێت مۆریتانیا‬ ‫له‌خۆی‌ دوربخاته‌وه‌و فه‌رامۆش����یبكات‪،‬‬ ‫چونكه‌ مۆریتانی����ا الیه‌نێكی‌ گرنگه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و واڵته‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ڕۆڵ����ی‌ مۆریتانی����ا‬ ‫له‌ملمالنێی‌ نێوان ئ����ه‌و دو ده‌وڵه‌ته‌دا‪،‬‬ ‫توێژه‌ر ده‌ڵێ����ت‪ :‬مۆریتانیا له‌په‌یوه‌ندی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ جه‌زائیرو مه‌غریب‪ ،‬پێویس����تی‌‬ ‫به‌بێالیه‌نییه‌ك����ی‌ ئه‌رێنی‌ هه‌یه‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫ئاش����كرایه‌ ئه‌و دو دراوس����ێ‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫ی����اری‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌ ب����ااڵكان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫بۆیه‌ مۆریتانیا به‌الیه‌نداری بۆ هه‌رالیه‌ك‬ ‫ل����ه‌و واڵتانه‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر بڕیاری����دا به‌الی‌‬

‫یه‌كێكیاندا بشكێته‌وه‌‪ ،‬زیانێكی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫پێده‌گات"‪.‬‬ ‫توێژین����ه‌وه‌ی‌ كۆتایی‌ به‌ناونیش����انی‌‬ ‫ئاینده‌ی‌ بزاڤی‌ سیاس����ی‌ له‌مۆریتانیایه‌‪،‬‬ ‫وه‌كو توێژه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬دیمه‌نی‌ سیاس����ی‌‬ ‫ئه‌م����ڕۆی‌ مۆریتانیا به‌س����ه‌ر دو هێزی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ دابه‌ش����ده‌بن‪ ،‬یه‌ك‪ :‬سه‌رۆك‌و‬ ‫ئ����ه‌و كوتل����ه‌ سیاس����یه‌ی‌ پش����تیوانی‌‬ ‫لێده‌كات‪ .‬دو‪ :‬رێكخه‌ری‌ ئۆپۆزس����یۆنی‌‬ ‫دیموكراسی‌ كه‌ داوای‌ رۆیشتنی‌ سه‌رۆك‬ ‫ده‌كه‌ن‪ .‬پاشان توێژه‌ر چه‌ندین سیناریۆ‬ ‫ب����ۆ داهاتوی‌ ئ����ه‌و واڵت���� ‌ه ده‌خاته‌ڕو‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت����ی‌ له‌ب����اره‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫ئۆپۆزس����یۆن‌و ده‌س����ه‌اڵت‌و زیادبون����ی‌‬ ‫ناڕه‌زایی����ه‌ جه‌ماوه‌ریی����ه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫روداوو گۆڕانكاریی����ه‌ ناوچه‌ی����ی‌‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌كاندا‪.‬‬

‫دیمه‌نی‌ سیاس ‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆی‌ مۆریتانیا‬ ‫به‌سه‌ر دو هێزی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ دابه‌شده‌بن‬ ‫یه‌ك‪ :‬سه‌رۆك‌و ئه‌و‬ ‫كوتله‌ سیاسیه‌ی‌‬ ‫پشتیوانی‌ لێده‌كات‬ ‫دو‪ :‬رێكخه‌ری‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی‌‬ ‫دیموكراسی‌ كه‌‬ ‫داوای‌ رۆیشتنی‌‬ ‫سه‌رۆك ده‌كه‌ن‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫"كاریگه‌رییه‌كانی‌ پاشه‌كه‌وتی‌ موچ ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر پڕۆسه‌ی‌ خوێندن مه‌ترسیداره‌"‬ ‫رۆژت ده‌كات به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ ساده‌و ئاسایی‌؟ ‪ %0‬سی‌‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫ڕۆژ‪ %18 ،‬بیس����ت ڕۆژ‪ %57 ،‬ده‌ڕۆژ‪%22 ،‬حه‌وت ڕۆژ‪.‬‬ ‫بیانو پاس����اوی‌ دابه‌زینی‌ نرخی‌ نه‌وت‌و تێچوی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ چه‌ند جارێك باسی‌ گۆڕانكاری‌‬ ‫داعش له‌الیه‌ن ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌ ب����ۆ بڕینی‌ خه‌رجیه‌كان‌و‬ ‫له‌پاشه‌كه‌وتی‌ موچه‌دا كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم مامۆستایان‬ ‫پاش����كه‌وتكردنی‌ موچ����ه‌ به‌ڕاس����ت ده‌زانی‌؟‪%1‬به‌ڵێ‌‪،‬‬ ‫نائومێدن له‌ده‌ستكاریكردنی‌ پاشكه‌وتی‌ موچه‌و باس‬ ‫‪%91‬نه‌خێر‪%8 ،‬تاڕاده‌یه‌ك‪ .‬هه‌وڵه‌كانی‌ ده‌س����ه‌اڵت بۆ‬ ‫له‌كاریگه‌رییه‌ خراپه‌كانی‌ ده‌كه‌ن له‌سه‌ر پڕۆسه‌ی‌‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێش����ه‌ی‌ ئابوری‌‌و پاشكه‌وتی‌ موچه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و فێركردن‪.‬‬ ‫به‌چاره‌س����ه‌رو جدی‌ ده‌زانی����ت؟ ‪%0‬به‌ڵێ‌‪%95 ،‬نه‌خێر‪،‬‬ ‫‪%5‬تاڕاده‌یه‌ك‪.‬‬ ‫گ����واڵن محه‌مه‌د‪ ،‬مامۆس����تای‌ زانك����ۆ له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫له‌ڕاپرس����یه‌كه‌دا سێ‌سه‌د مامۆس����تا له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند "بێده‌نگ����ی‌‌و ملكه‌چبونی‌ چینی‌‬ ‫زانكۆی‌ س����لێمانی‌‌و س����ه‌الحه‌دین‌و چه‌رمۆو راپه‌ڕین‌و‬ ‫موچه‌خۆر به‌و بڕه‌ كه‌مه‌ كه‌ ده‌یدرێتێ‌ هۆكاری‌ به‌رده‌وامی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌ ش����ه‌هیدو گه‌رمیان‌و كۆیه‌ به‌ش����داربون كه‌‬ ‫پاشكه‌وتی‌ موچه‌یه‌و بێ‌ هه‌ڵوێستی‌‌و رازیبونی‌ زۆرینه‌‬ ‫له‌الیه‌ن پڕۆفیسۆری‌ یاریده‌ده‌ر دكتۆر عوسمان مه‌حمود‬ ‫وایكردوه‌ له‌حكومه‌ت وه‌ك گاڵته‌پێكردنێك به‌ش����عوری‌‬ ‫ئاالنی‌ راپرس����یه‌كه‌ ئه‌نجامدراوه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫میلل����ه‌ت‌و چینی‌ موچه‌خ����ۆر ده‌ستیده‌س����تی‌ به‌كاتی‌‬ ‫"من دڵنیام ئێستا راپرسی‌ بكه‌مه‌وه‌ ئه‌و رێژه‌یه‌ به‌رزتر‬ ‫چاككردنی‌ پاش����ه‌كه‌وتی‌ موچه‌وه‌ بكات‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئه‌و‬ ‫ئه‌بێته‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌رش����وێنێكی‌ تر بوایه‌ ده‌بوایه‌ چه‌ندین‬ ‫پاش����ه‌كه‌وته‌ به‌رده‌وام ده‌بێ����ت تائه‌وكاته‌ی‌ میلله‌ت‌و‬ ‫توێژین����ه‌وه‌ی‌ ت����ر بكرای����ه‌‪ ،‬چونكه‌ له‌هه‌م����و مێژوداو‬ ‫چینی‌ موچه‌خۆر هۆش����یار ده‌بنه‌وه‌ له‌داواكردنی‌ مافی‌‬ ‫له‌واڵتانی‌ دواكه‌وتوش����دا بڕینی‌ موچه‌و پاشكه‌وت به‌و‬ ‫ته‌واوی‌ خۆیان"‪.‬‬ ‫رێژه‌یه‌ نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس����تایه‌ی‌ زانكۆ وتیشی‌ "به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ چه‌ن����د مانگێك تێپه‌ڕیوه‌ به‌س����ه‌ر ئه‌و‬ ‫ب����اوه‌ڕم به‌ده‌س����تكاریكردنی‌ پاش����كه‌وتی‌ موچه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫راپرس����یه‌دا وه‌ك توێژه‌ر ده‌ڵێت هیچ كار له‌س����ه‌ر ئه‌و‬ ‫مه‌گه‌ر بۆ بانگه‌ش����ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ زۆر كه‌م‬ ‫راپرس����یه‌ نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم عوس����مان ئاالنی‌ ره‌ش����بین‬ ‫ده‌س����تكاری‌ بكه‌ن كه‌ ئه‌ویش له‌خه‌می‌ پێداویس����تی‌‌و‬ ‫نیه‌ بۆ ئیش����كردن له‌سه‌ر ئه‌و راپرس����یه‌ ده‌ڵێت" ئه‌و‬ ‫دابینكردنی‌ بژێوی‌ ژیانمان كه‌م ناكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫كاره‌م بۆئه‌وه‌ كردوه‌ تائیش����ی‌ له‌سه‌ر بكرێت له‌الیه‌ن‬ ‫گواڵن محه‌مه‌د‪ ،‬مامۆس����تای‌ زانكۆ ئاشكراش����یكرد‬ ‫به‌رپرس����انه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم گه‌ش����بینیش نی����م چونكه‌ ئێمه‌‬ ‫"ئه‌گ����ه‌ر بێت‌و له‌م س����اڵه‌دا هه‌وڵی‌ ج����دی‌ نه‌درێت‌و‬ ‫ئیشمان به‌داتا نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫بیر له‌باش����كردنی‌ بژێوی‌ ژیانی مامۆستاو فه‌رمانبه‌رو‬ ‫عه‌تا ئه‌حمه‌د‪ ،‬جێگری‌ سه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫خوێندكار نه‌كرێت����ه‌وه‌ ئ����ه‌وا زۆر به‌دڵنیاییه‌وه‌ ژیانی‌‬ ‫هه‌م����وان زۆر ق����ورس ده‌بێت‌و ناتوان����ن به‌رده‌وامبین له‌س����ه‌ر ژیانی‌ مامۆستایانی‌ زانكۆ‪ ،‬لێره‌ نمونه‌ی‌ چه‌ند له‌وباره‌یه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "حكومه‌ت به‌ڵێنیداوه‌‬ ‫له‌خوێن����دن هه‌ربۆیه‌ گ����ه‌ر پێش ده‌س����تپێكردنه‌وه‌ی‌ پرسیارێك ده‌خه‌ینه‌ڕو‪ ،‬له‌وه‌اڵمی‌ پرسیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ تاچ پێداچونه‌وه‌ به‌پاشكه‌وتی‌ موچه‌دا بكات به‌پێی‌ داهات‪،‬‬ ‫س����اڵی‌ ئاینده‌ چاكس����ازییه‌ك نه‌كرێت‌و ده‌س����تكاری‌ ئه‌ندازه‌یه‌ك بارودۆخی‌ ئابوری‌ هه‌رێم(پاشكه‌وتی‌ موچه‌) به‌اڵم راستگۆ نه‌بون له‌گه‌ڵ بڕیاره‌كه‌ی‌ خۆیانداو ئه‌مڕۆو‬ ‫پاش����ه‌كه‌وتی‌ موچه‌ نه‌كرێت به‌و جۆره‌ی‌ له‌گه‌ڵ ژیان‌و به‌ڕاست یان دروستكراوی‌ ده‌زانیت له‌الیه‌ن ده‌سه‌اڵته‌وه‌؟ س����به‌ینێ‌ ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌وه‌ش گه‌وره‌ترین گرفته‌‪،‬ئه‌وان‬ ‫گوزه‌رانی‌ مامۆستاو فه‌رمانبه‌ر بگونجێت به‌دڵنیاییه‌وه‌ ‪%2‬به‌ڕاس����تی‌ ده‌زانم‪%8 ،‬تاڕاده‌یه‌ك به‌ڕاستی‌ ده‌زانم‪ ،‬ده‌ڵێن ئێم����ه‌ خه‌ریكین‌و پێداچون����ه‌وه‌ ده‌كه‌ین به‌اڵم‬ ‫هه‌ڵوێستمان ده‌بێت‌و درێژه‌ به‌ده‌نگی‌ ناڕه‌زایی‌ ده‌ده‌ین‌و ‪%90‬دروس����تكراوه‌‪ .‬ئ����ه‌و بڕه‌ پاش����كه‌وته‌ی‌ كه‌ كراوه‌ ك����ه‌س نازانێت كه‌ی‌‪ ،‬یه‌كه‌م جار وتیان مانگی‌ س����ێ‌‌و‬ ‫تاچه‌ند به‌ڕێژه‌یه‌ك����ی‌ گونجاوی‌ ده‌زانیت؟ ‪%0‬گونجاوه‌‪ ،‬دوای����ی‌ وتیان مانگێك دوایده‌خه‌ن قه‌رزیان له‌س����ه‌ره‌‪،‬‬ ‫ناتوانین بچینه‌وه‌ هۆڵه‌كانی‌ خوێندن"‪.‬‬ ‫پێش چه‌ن����د مانگێكی����ش مامۆس����تایه‌كی‌ زانكۆی‌ ‪%2‬تاڕاده‌ی����ه‌ك گونج����اوه‌‪%98 ،‬رێژه‌یه‌كی‌ نه‌گونجاوه‌‪ .‬ئێستا ده‌ڵێن مانگی‌ هه‌ش����ت‌و نۆ بۆیه‌ ده‌ستیده‌ستی‌‬ ‫س����لێمانی‌ راپرس����یه‌كی‌ له‌ب����اره‌ی‌ كاریگه‌رییه‌كان����ی‌ چه‌نده‌ گه‌ش����بینت به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و بڕه‌پاش����كه‌وته‌ی‌ به‌خه‌ڵك ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫جێگری‌ س����ه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ مامۆس����تایان وتیش����ی‌‬ ‫بارودۆخ����ی‌ ئاب����وری‌ هه‌رێ����م‌و پاش����كه‌وتی‌ موچه‌وه‌ كه‌ كراوه‌ له‌كاتی‌ باش����بونی‌ بارودۆخ؟ ‪%2‬گه‌ش����بینم‪،‬‬ ‫ئه‌نجام����دا‪ ،‬له‌ڕاپرس����یه‌كه‌دا وه‌اڵمی‌ هه‌ژده‌ پرس����یار ‪%88‬گه‌ش����بین نیم‪%10 ،‬تاڕاده‌یه‌ك گه‌شبینم‪ .‬ئه‌و بڕه‌ "وه‌ك یه‌كێت����ی‌ مامۆس����تایان مانگ نیه‌ به‌یاداش����ت‬ ‫دراوه‌ته‌وه‌ له‌باره‌ی‌ كاریگه‌رییه‌كانی‌ پاشكه‌وت ‌ی موچه‌ پاره‌یه‌ی‌ دوای‌ پاش����كه‌وت وه‌ریده‌گریت به‌ش����ی‌ چه‌ند داوای����ان لێنه‌كه‌ین كه‌ به‌ڵێنه‌كانیان به‌رنه‌س����ه‌ر هه‌تا‬

‫هه‌مومان ئه‌و‬ ‫كاریگه‌ریان ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌بینین‌و ده‌ستكار ‌‬ ‫ی موچه‌و‬ ‫نه‌كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردن ‌‬ ‫به‌ڵێنه‌كان دۆخه‌ك ‌ه زۆر‬ ‫له‌ئێستا خراپتر ئه‌كات‬

‫له‌به‌یاننام����ه‌ی‌ یادی‌ یه‌كێتی‌ مامۆس����تایان جه‌ختمان‬ ‫ك����رده‌وه‌ كه‌ پڕۆس����ه‌ی‌ خوێندن له‌مه‌ترس����یدایه‌و پار‬ ‫له‌قوڕگ����ی‌ نه‌هه‌نگ����دا هاتۆته‌ ده‌ره‌وه‌و ئه‌مس����اڵ گه‌ر‬ ‫باروگوزه‌رانی‌ مامۆستا باش نه‌كرێت ده‌فه‌وتێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان وتیشی‌ "بڕیاروایه‌‬ ‫له‌مانگ����ی‌ حه‌وت كۆبون����ه‌وه‌ بكه‌ین له‌گ����ه‌ڵ وه‌زیری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و ب����اس له‌گرفته‌كان‌و پڕۆس����ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫بكه‌ین له‌س����اڵی‌ داهاتو كه‌ گه‌ر حكومه‌ت بێپالن بێت‬ ‫ئه‌وا هه‌مان ئه‌و دۆخه‌ی‌ ئه‌مساڵ دوباره‌ ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫رێواس فایه‌ق‪ ،‬ئه‌ندامی‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌و خوێندنی‌‬ ‫بااڵو توێژینه‌وه‌ی‌ زانس����تی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان‬ ‫له‌باره‌ی‌ كاریگه‌رییه‌كانی‌ پاش����كه‌وتی‌ موچه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫پڕۆس����ه‌ی‌ خوێن����دن بۆ ئاوێنه‌ قس����ه‌ی‌ ك����رد "ته‌نها‬ ‫پڕۆس����ه‌ی‌ په‌روه‌رده‌ ن����ا به‌ڵكو هه‌مو س����ێكته‌ره‌كان‬ ‫ئه‌بێ����ت له‌به‌رامب����ه‌ر به‌جێگه‌یاندن����ی‌ ئه‌ركه‌كانی����ان‬ ‫مافه‌كانی����ان پێبدرێت س����ه‌ره‌تاییترین مافیش پێدانی‌‬ ‫بڕی‌ شایسته‌ی‌ موچه‌یه‌ له‌كاتی‌ خۆی‌‪ ،‬بۆیه‌ دواكه‌وتن‌و‬ ‫پاشه‌كه‌وتی‌ موچه‌ به‌ به‌رده‌وامی‌ كاریگه‌ری‌ به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌سه‌رس����ێكته‌ری‌ په‌روه‌رده‌و خوێندن����ی‌ بااڵ هه‌بوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بوه‌ته‌ هۆی‌ بایكۆتكردن����ی‌ خوێندن‌و هه‌روه‌ها‬ ‫زۆرێ����ك له‌مامۆس����تایان زانكۆكانیان به‌جێهێش����توه‌و‬ ‫روده‌كه‌ن����ه‌ كه‌رتی‌ تایبه‌ت یان چونه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫هه‌روه‌ها نه‌بونی‌ نه‌س����ریه‌ی‌ پێویس����ت كه‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌سه‌ر كه‌مبونه‌وه‌ی‌ خزمه‌تگوزاریه‌كان‌و ئامڕازه‌كانیش‬ ‫هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫رێواس فایه‌ق وتیشی‌"حكومه‌ت له‌بابه‌تی‌ پاشكه‌وتی‌‬ ‫موچه‌دا زۆرترین به‌ڵێنی‌ داوه‌و نه‌یبردۆته‌سه‌ر به‌الشیه‌وه‌‬ ‫ئاس����ایی‌ بوه‌‪ ،‬به‌خه‌ڵكیان وت مانگی‌ س����ێ‌ نه‌یان كرد‬ ‫دواتر مانگی‌ شه‌ش����یان داناوه‌ كه‌ باوه‌ڕ ناكه‌م بكرێت‪،‬‬ ‫هه‌تا ئێستا به‌فه‌رمی‌ هیچ شتێك نیه‌ جگه‌ له‌قسه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندام����ه‌ی‌ لیژن����ه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تان ب����اس له‌مه‌ترس����ییه‌كانی‌ پاش����ه‌كه‌وتی‌‬ ‫موچه‌ ده‌كات "مه‌ترس����یه‌كه‌ دروست بوه‌و له‌ئه‌نجامی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانیش����دا زیاتر ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌ئاس����تی‌‬ ‫خوێندن‌و نه‌مانی‌ جدیه‌ت له‌قوتابخانه‌كان‪ ،‬له‌كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕۆژه‌كانی‌ ده‌وامی‌ مامۆستایاندا ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌مومان‬ ‫ئه‌و كاریگه‌ریانه‌ ده‌بینین‌و ده‌ستكاری‌ نه‌كردنی‌ موچه‌و‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردن����ی‌ به‌ڵێنه‌كان دۆخه‌كه‌ زۆر له‌ئێس����تا‬ ‫خراپتر ئه‌كات"‪.‬‬

‫"پێویسته‌ مندااڵن له‌پێنج ساڵ ‌ی یاریی‌ بكه‌ن‬ ‫نه‌ك وه‌ك سه‌رباز به‌دوا ‌ی یه‌كدیدا ریزببه‌ستن"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫وه‌رگرتنی‌ منداڵی‌ ته‌مه‌ن پێنج ساڵ له‌پۆل ‌ی‬ ‫یه‌كه‌می‌ سه‌ره‌تایی‌ بابه‌ت ‌ی گفتوگۆی‌ مامۆستایان‌و‬ ‫به‌رپرسانی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‌و دایكان‌و باوكانه‌و هه‌ندێك‬ ‫به‌باش‌و هه‌ندێكی‌ تریش به‌خراپی‌ ده‌زانن‪ ،‬وته‌بێژ ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش ده‌ڵێت"كاتێكی‌ دیاریكراو نی ‌ه‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و راسپارده‌یه‌"‪.‬‬ ‫وه‌رگرتنی‌ منداڵی‌ ته‌مه‌ن پێنج س���اڵ‌ له‌قوتابخان ‌ه‬ ‫بوه‌ته‌ بابه‌تی گفتوگ���ۆ ‌ی هه‌مو ‌ی ئه‌وانه‌ی‌ به‌جۆرێك‬ ‫په‌یوه‌س���تن به‌پڕۆس���ه‌كه‌و‌ه هه‌ندێك پێیان باشه‌و‬ ‫هه‌ندێكیش به‌كاری‌ نادروس���ت ‌ی ده‌زان���ن‌و وته‌بێژ ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رده‌ش‪ ،‬سامان سیوه‌یل ‌ی له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ ‌ی راگه‌یاند "له‌واڵتی‌ كۆری���ا كۆنگره‌یه‌ك ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ی ‌ی به‌ستراو وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستانیش به‌شداربوه‌‪ ،‬له‌وێدا ئاڕاسته‌یه‌ك‬ ‫هه‌ب���و‌ه له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی ته‌مه‌نی‌ چون���ه‌ قوتابخان ‌ه‬ ‫كه‌مبكرێته‌وه‌ بۆ پێنج س���اڵی‌ له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئاستی‌ ژیری‌ مندااڵن ‌ی ئه‌م سه‌رده‌م ‌ه ب ‌ه به‌راورد به‌د‌ه‬ ‫س���اڵی‌ رابردو زیاتره‌و به‌ئاگاترن‌و توانا ‌ی فێربونیان‬ ‫زیات���ره‌‪ ،‬ك���ه‌ دواجار ئه‌وه‌ ب���و به‌ڕاس���پارده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫كۆنگره‌كه‌و وه‌فده‌كه‌ی‌ كوردستانیش كه‌ گه‌ڕاونه‌ته‌و‌ه‬ ‫بۆ كوردس���تان پێشكه‌ش���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانیان‬ ‫كردوه‌و ئه‌وانیش په‌سندیان كردوه‌"‪.‬‬ ‫سامان سیوه‌یلی‌ باس ‌ی ئه‌وه‌یكرد ك ‌ه هیچ كاتێك ‌ی‬ ‫دیاریك���راو نیه‌ ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌ "هی���چ كاتێك ‌ی‬ ‫دیاریك���راو نیه‌و پڕۆژه‌كه‌ش دیراس���ه‌ نه‌كراوه‌ ئه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێك هه‌ن���گاوی‌ زۆر گه‌وره‌ی‌ ئه‌وێت‪ ،‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫بینا ‌ی زۆر تایبه‌تی‌ ئه‌وێت جگه‌له‌وه‌ی‌ ئایا چاره‌نوس ‌ی‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ چیلێدێت ك ‌ه له‌باخچه‌كان ‌ی مندااڵنن یان‬ ‫ئه‌وانی���ش ده‌بێت پێ���ش بخرێن‪ ،‬ئ���ه‌و ورده‌كاریان ‌ه‬ ‫هیچی‌ كاری‌ له‌س���ه‌ر نه‌كراوه‌و پڕۆژه‌یه‌ك ‌ی ستراتیژ ‌ی‬ ‫درێژخایه‌ن���ه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ‌ی هه‌ی ‌ه له‌ئاین���ده‌دا بتوانرێت‬ ‫جێبه‌جێبكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌ ئێس���تا نه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌نگاوان���ه‌ نراو‌ه ن ‌ه لیژنه‌ی‌ بۆ دان���راو‌ه ن ‌ه قه‌یران ‌ی‬ ‫دارایی‌ یارمه‌تیده‌ره‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌"‪.‬‬

‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫بنه‌مایانه‌ی‌ ك ‌ه به‌هۆیه‌وه‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران پڕۆژه‌كه‌ ‌ی‬ ‫په‌س���ه‌ند كردو‌ه ده‌ڵێت "كۆی‌ راسپارده‌كان هه‌مو ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌و زانس���تین‪ ،‬بۆی ‌ه وه‌ك پڕۆژه‌كه‌ خراپ‬ ‫نیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و‌ه ئالیه‌ت‌و میكانیزم ‌ی جێبه‌جێكردن‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا تێچ���وی‌ جێبه‌جێكردنه‌كه‌یه‌ت���ی‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵێك منداڵ ‌ی زۆر بخرێته‌ س���ه‌ر میالك ‌ی بنه‌ڕه‌ت ‌ی‬ ‫ده‌بێت ده‌س���تكاری‌ دیزاین ‌ی بینا بكه‌یت‪ ،‬مامۆستاو‬ ‫كه‌لوپه‌ل‌و پێداویس���تی‌ زیاترت ئه‌وێت كه‌ له‌م كاته‌دا‬ ‫ل���ه‌ توانادا نییه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م ‌ه په‌س���ه‌ندكردن ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌ی وه‌زیرانه‌وه‌و بڕیار نیه‌‪ ،‬ده‌كرێت وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رد‌ه ئیش ‌ی له‌س���ه‌ر بكات‌و ده‌كرێت نه‌شیكات‬ ‫بۆیه‌ هیچ واده‌یه‌ك نیه‌ بۆ جێبه‌جێكردنی‌"‪.‬‬ ‫كه‌سانی‌ پس���پۆڕو مامۆس���تایانی‌ زانكۆ سه‌رنج ‌ی‬ ‫خۆیان هه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌و راسپارده‌یه‌‪ ،‬دكتۆر كه‌ریم‬ ‫ش���ه‌ریف قه‌ره‌چه‌تان ‌ی مامۆس���تا له‌به‌شی‌ باخچه‌ ‌ی‬ ‫س���اوایان ‌ی كۆلێژی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ ‌ی بنه‌ڕه‌ت���ی‌ زانكۆ ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌ ده‌ڵێت "كێش��� ‌ه ئه‌وه‌ نی ‌ه چوار یان پێنج‬ ‫س���اڵ بێت بۆ نمونه‌ له‌واڵتێك ‌ی وه‌ك به‌ریتانیا پێنج‬ ‫ساڵی‌ وه‌ك پۆلی‌ یه‌ك وایه‌‪ ،‬به‌اڵم باخچه‌ی‌ ساوایان‌و‬ ‫پۆل ‌ی یه‌ك ‌ی سه‌ره‌تایی‌ به‌یه‌كه‌وه‌ به‌ستراون‪ ،‬بۆی ‌ه لێر‌ه‬ ‫ك ‌ه پێنج ساڵی ده‌چێت ‌ه یه‌كی‌ سه‌ره‌تای ‌ی ده‌بێت ئه‌و‬ ‫پڕۆگرامه‌ی‌ ب���ۆی‌ دائه‌نرێت وه‌ك پڕۆگرام ‌ی باخچه‌ ‌ی‬ ‫س���اوایان بێت‪ ،‬به‌اڵم نابێت پێنج ساڵ‌ بێت‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫شه‌ش سااڵن دابنیش���ێت‪ ،‬چونكه‌ ته‌مه‌نیان جیایه‌و‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ژیری‌و عه‌قڵیشیان"‪.‬‬ ‫كه‌ریم ش���ه‌ریف قه‌ره‌چه‌تانی‌ ده‌رونناس پێی‌ وای ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ كارێك ‌ی باش ‌ه گه‌ر ئه‌نجامبدرێت "ئه‌و كه‌موكورتی ‌ه‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ئه‌كات كه‌ چه‌ند س���اڵه‌ به‌پێ ‌ی سیستم ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رده‌ ده‌یان منداڵی‌ دره‌نگ خس���تو‌ه‬ ‫له‌خوێندن‪ ،‬منداڵ هه‌یه‌ یه‌ك رۆژ ‌ی ئه‌مێنێت ساڵێك ‌ی‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ده‌ڕوات نایه‌ڵن بچێته‌ یه‌كی‌ س���ه‌ره‌تایی‌ یان‬ ‫مانگێكی‌ ماو‌ه لێره‌دا تۆ قوربان ‌ی به‌یازده‌ مانگ ‌ی ئه‌و‬ ‫منداڵه‌ ده‌ده‌یت له‌ب���ه‌ر خاتری‌ یه‌ك مانگ له‌كاتێكدا‬ ‫س���اڵێك ‌ی تر ك ‌ه ده‌چێت���ه‌ قوتابخانه‌ ی���ازده‌ مانگ‬ ‫له‌منداڵه‌كان ‌ی تر گه‌وره‌تره‌ ك ‌ه ئه‌وه‌ش كێشه‌یه‌ك ‌ی تر‬ ‫دروست ئه‌كات‪ ،‬بۆی ‌ه به‌ومه‌رجه‌ ‌ی ئه‌و پڕۆگرامه‌ ‌ی بۆ‬

‫ی‬ ‫ی مندااڵن ‌‬ ‫تێكه‌ڵكردن ‌‬ ‫ته‌مه‌ن پێنج ساڵ‬ ‫به‌و دیسپلین ‌ه وشك‌و‬ ‫ی له‌قوتابخانه‌كان‬ ‫ره‌قه‌ ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌هه‌مو بارێكدا‬ ‫ی هه‌یه‬ ‫زیانی‌ ده‌رون ‌‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ داده‌نرێت ئاسانتر بێت له‌پڕۆگرامی‌ پۆل ‌ی‬ ‫یه‌كی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و هه‌روه‌ها هاوته‌مه‌نه‌كان به‌یه‌كه‌وه‌بن‬ ‫ئه‌وه‌ یه‌كێك ده‌بێت له‌شت ‌ه باشه‌كان هه‌روه‌ها له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌ما ‌ی توێژینه‌وه‌ی‌ زانست ‌ی ئه‌نجامبدرێت‌و كه‌سان ‌ی‬ ‫پسپۆڕ بێن‌و ئیش���یان له‌گه‌ڵ بكه‌ن‌و سیاسه‌تێكیان‬ ‫بۆ دابنێن"‪.‬‬ ‫هاوكار عه‌بدواڵ‪ ،‬وه‌ك كه‌س���ێكی‌ شاره‌زا له‌بوار ‌ی‬ ‫په‌روه‌رد‌ه باوه‌ڕی‌ وایه‌ بۆ كارێكی‌ له‌و جۆر‌ه پێویست ‌ه‬ ‫پش���ت به‌لێكۆڵینه‌و‌ه ببه‌س���ترێت "ده‌بێت بڕیارێك ‌ی‬ ‫وه‌ها له‌ژێر رۆش���نایی‌ لێكۆڵین���ه‌وه‌ هه‌وچه‌رخه‌كان‬

‫بدرێت‌و له‌ڕوی‌ سایكۆلۆژیی‌و بایه‌لۆژییه‌و‌ه شیكار بۆ‬ ‫تواناكارییه‌ ئه‌قڵی‌‌و جه‌سته‌ییه‌كانی‌ منداڵ ‌ی پێنج ساڵ‬ ‫بكرێت‪ ،‬بێگومان ئه‌وه‌ی‌ كار ‌ی له‌گه‌ڵ منداڵ كردبێت‬ ‫ل���ه‌وه‌ دڵنیای ‌ه كه‌ توانایان بۆ فێربون یه‌كجار به‌رزه‌و‬ ‫زۆرباش ده‌توانێت له‌یه‌ك كاتدا زیاتر له‌شتێك‌و دوان‬ ‫فێربێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و توانایانه‌ بڕس���كێن‌و‬ ‫به‌رجه‌سته‌بن پێویستمان به‌ستراكچه‌رێكی‌ كاركردن ‌ه‬ ‫كه‌ ه���ه‌م گونجاوبێت له‌گه‌ڵ مه‌یل��� ‌ی منداڵ هه‌میش‬ ‫گونجاوبێت له‌گه‌ڵ توانا عه‌قڵی‌‌و جه‌سته‌ییه‌كانی‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكار عه‌بدواڵ‪ ،‬ك���ه‌ وه‌ك نوس���ه‌رێك له‌بوار ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌دا سه‌رنج‌و تێبینیه‌كانی‌ ده‌خاته‌ڕو جه‌خت ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌كرده‌و‌ه "كه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌رونناسییه‌كان‬ ‫له‌ناویش���یاندا تیۆری‌ مه‌عریفی‌ زۆرجه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كه‌نه‌وه‌ مندااڵن له‌ئاس���ت ‌ی به‌رای ‌ی كه‌ ده‌كات ‌ه‬ ‫قۆناغ���ی‌ (‪ )7-2‬س���اڵ ‌ی بۆئه‌وه‌ ‌ی تێگه‌یش���تنیان‬ ‫ب���ۆ بابه‌ته‌كان هه‌بێت ده‌بێ���ت مامه‌ڵه‌ ‌ی كۆنكرێتی‌‌و‬ ‫به‌رهه‌ستی‌ له‌گه‌ڵ پێدراوه‌ زانستی‌‌و بابه‌تیه‌كاندا بكات‬ ‫ئه‌م كاره‌ش هه‌م به‌مامۆس���تای‌ راهێنراوو ئاماده‌كراو‬ ‫ده‌كرێ���ت هه‌می���ش ل���ه‌ڕوی‌ فیزیكیه‌وه‌ پێویس���ت ‌ی‬ ‫به‌كه‌شێكی‌ ئاماده‌كراوو باش ‌ه كه‌ له‌سیستمی‌ فێركار ‌ی‬ ‫ئێمه‌دا نیمانه‌و بۆ ماوه‌یه‌كی‌ دیكه‌ش نامان بێت"‪.‬‬ ‫هاوكار عه‌بدواڵ ‌ی مامۆس���تا به‌رده‌وام بو له‌س���ه‌ر‬ ‫وته‌كان ‌ی "تێكه‌ڵكردنی‌ مندااڵن ‌ی ته‌مه‌ن پێنج س���اڵ‬ ‫به‌و دیسپلینه‌ وش���ك‌و ره‌قه‌ی‌ له‌قوتابخانه‌كان هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌هه‌مو بارێكدا زیان���ی‌ ده‌رونی‌ هه‌یه‌‪ ،‬مندا ‌ڵ ده‌بێت‬ ‫له‌ئاس���تی‌ پێنج ساڵی‌ یار ‌ی بكه‌ن نه‌ك وه‌ك سه‌رباز‬ ‫به‌دوای یه‌كدیدا ریزببه‌ستن‌و گو ‌ێ له‌كه‌سێك بگرن ك ‌ه‬ ‫ته‌واوی‌ كاره‌كه‌ ‌ی له‌ئامۆژگاری‌و مامه‌ڵه‌ی‌ ئه‌بستراكت‬ ‫تێپه‌ڕ ن���اكات‪ ،‬قوتابخانه‌كان نه‌ له‌ڕوی‌ س���تراتیژ ‌ی‬ ‫كاره‌و‌ه نه‌ له‌ڕوی‌ هێزی‌ كاره‌وه‌ تاده‌گاته‌ مامۆس���تاو‬ ‫كادیری‌ فێركار ‌ی نه‌ له‌ڕوی‌ دیزاین‌و ش���وێنه‌و‌ه هیچ‬ ‫ش���تێكی‌ وایان لێ به‌دیناكرێت تابتوانن پێش���واز ‌ی‬ ‫له‌مندااڵنی‌ پێنج س���ااڵن بكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌پاس���او ‌ی‬ ‫خۆس���ازكردنیش بیانه‌وێ���ت بڕیاره‌ك ‌ه بچه‌س���پێنن‬ ‫ئه‌وه‌ش هیوابه‌خش نیه‌‪ ،‬چونكه‌ وه‌زاره‌ت هه‌میش��� ‌ه‬ ‫له‌خۆس���ازكردندا كڵۆڵه‌و تائێستا هیچی‌ سازنه‌كردو‌ه‬ ‫تائه‌مه‌یان ساز بكات"‪.‬‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫تاقیكردنه‌وه‌ی به‌كالۆری‬ ‫یان راگه‌یاندنی باری‬ ‫نائاسایی!‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی گش���تی تاقیكردنه‌وه‌ی ناوه‌نده‌كانی‬ ‫خوێن���دن جگ���ه‌ له‌به‌كالۆری���اش گه‌ر به‌وردی س���ه‌رنج‬ ‫بدرێت كه‌ ش���ێكی گونج���او له‌بار نیی���ه‌ بۆفێرخوازان‌و‬ ‫مه‌س���افه‌یه‌كی زۆر دوری هه‌ی���ه‌ له‌ئامانجه‌ په‌روه‌رده‌یی‬ ‫و زانس���تییه‌كان‪ ،‬ئێمه‌ پرس���یار ده‌كه‌ی���ن ئایا له‌كاتی‬ ‫دانانی پرس���یاردا ره‌چ���اوی ئه‌وه‌ ده‌كرێ���ت كه‌ ده‌بێت‬ ‫پرسیاره‌كان به‌شێوازێكی په‌روه‌رده‌یی‌و زانستی دابنرێت‪،‬‬ ‫یان نه‌خێ���ر مامۆس���تا به‌میزاجی خۆی پرس���یاره‌كان‬ ‫داده‌نێت؟ تائێس���تا چه‌ند پرسیار ره‌تكراوه‌ته‌وه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاره‌كانه‌وه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی مامۆستا نه‌یتوانیوه‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌و زانستی پرسیاره‌كان دابنێت؟ كه‌ بێگومان‬ ‫دانه‌نانی پرس���یار به‌ش���ێوازێكی په‌روه‌رده‌یی‌و زانستی‬ ‫دۆخ���ی تاقیكردنه‌وه‌كان له‌بارێكی ئاس���اییه‌وه‌ ده‌گۆڕن‬ ‫بۆ بارێكی نائاس���ایی‪ ،‬ئه‌و هه‌مو هات‌و ه���اوارو ده‌نگه‌‬ ‫ده‌نگ���ه‌ی له‌كات���ی تاقیكردنه‌وه‌كان به‌س���ه‌ر فێرخوازدا‬ ‫ده‌كرێت زۆرجار ئه‌وه‌نده‌ی هه‌ست ده‌كرێت له‌ناوه‌ندێكی‬ ‫س���ه‌ربازیدابیت ئه‌وه‌ند‌ه هه‌س���ت ناكرێت له‌ش���وێنێكی‬ ‫په‌روه‌رده‌ییدا بیت! وانزی���ك ده‌بینه‌وه‌ له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌كالۆری وه‌ك هه‌مو س���اڵه‌كانیتر كه‌ش���ێكی نائاسایی‬ ‫ته‌واو باڵ ده‌كێشێت به‌سه‌ر ته‌واوی هه‌رێمی كوردستانداو‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان هه‌مو شت سه‌رقاڵ ده‌كه‌ن به‌خۆیانه‌وه‌و‬ ‫ده‌بێته‌ روداوێك���ی گرنگ‌و رۆژنامه‌نوس‌و تیڤییه‌كان هه‌ر‬ ‫رۆژه‌ی چیرۆكێكم���ان بۆ ده‌گێڕنه‌وه‌! پرس���یار ئه‌وه‌یه‌‬ ‫هه‌مو واڵتانی تر تاقیكردنه‌وه‌یان نییه‌و فێرخوازه‌كانیان‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌ ئه‌نجام ناده‌ن‌و ئه‌گ���ه‌ر هه‌یانه‌ بۆ نابێته‌‬ ‫روداوو هه‌واڵ؟ دیاره‌ بێگوم���ان هه‌یه‌و له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫واڵتانه‌ سیس���ته‌م به‌ڕێوه‌ی ده‌بات بۆیه‌ وه‌ك بابه‌تێكی‬ ‫ئاس���ایی س���ه‌یرده‌كرێت‌و تاقیكردنه‌وه‌ نابێ���ت به‌هه‌را!‬ ‫ببینه‌ له‌هه‌رێمی كوردس���تان هه‌رچ ماڵێك فێرخوازێكی‬ ‫به‌كالۆری هه‌بێت ئیتر ئ���ه‌و ماڵه‌ ژیانی ده‌بێته‌ دۆز‌هخ‌و‬ ‫نائارامی ده‌بێته‌ دۆخی باو‪ ،‬جاران ئه‌وه‌ی س���ه‌ری سفر‬ ‫بكردایه‌ هێما بو بۆ كه‌سی سه‌ربازی چونكه‌ سه‌ربازه‌كان‬ ‫س���ه‌ر س���فر ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا فێرخوازه‌كانیش���ی‬ ‫هاتۆته‌ س���ه‌رو بوه‌ به‌دیارده‌ به‌شێكی زۆری فێرخوازانی‬ ‫به‌كالۆری س���ه‌ریان س���فر ده‌كه‌ن‌و ئه‌و سه‌رس���فركردنه‌‬ ‫مان���او ده‌الله‌ت���ی خ���ۆی هه‌ی���ه‌ وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی خۆیان‬ ‫ئاماده‌بكه‌ن بۆ به‌ره‌ی ش���ه‌ڕ ئه‌مه‌ش دۆخی ش���پرزه‌یی‬ ‫فێرخوازمان پیش���ان ده‌دات‌و رون ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬نه‌بونی‬ ‫كاره‌باو ئامێره‌كان���ی فێنككه‌ره‌وه‌و نه‌گونجاوی هۆڵه‌كان‬ ‫بۆ تاقیكردنه‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌و گرفته‌ س���ه‌ره‌كییانه‌ی ساڵ‬ ‫نییه‌ دوباره‌نه‌بێته‌وه‌و كاریگه‌ری خراپ دروس���ت ده‌كات‬ ‫به‌س���ه‌ر فێرخوازو كه‌ش���ی تاقیكردنه‌وه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی دانانی به‌ڕێوه‌به‌ری هۆڵ و یاریده‌ده‌ره‌كان ئه‌وانه‌ن‬ ‫زۆرج���ار موراعات���ی س���ایكۆلۆجیای فێرخ���واز ناكه‌ن‌و‬ ‫هه‌ندێجار فێرخواز والێده‌كرێ���ت به‌رده‌وام له‌ئازاردا بێت‬ ‫تاوه‌كو تاقیكردنه‌وه‌كان ته‌واو ده‌كات! له‌هه‌موی سه‌یرترو‬ ‫سه‌رسوڕهێنه‌رتر ئه‌و بڕیارانه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ی ‌ه كه‌‬ ‫هه‌مو س���اڵێك ده‌ری ده‌كات ده‌رب���اره‌ی تاقیكردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌كالۆریاو هه‌س���ت ده‌كه‌یت ئه‌و بڕیارانه‌ هی وه‌زاره‌تی‬ ‫ناوخۆ ی���ان به‌رگری واڵتێك بكه‌ن ب���ۆ دۆخێكی ناكاوو‬ ‫نائاس���ایی نه‌وه‌ك بڕی���اری وه‌زاره‌تێك���ی په‌روه‌رده‌یی‌و‬ ‫مه‌ده‌نی‌و فێركاری‪ ،‬له‌ماوه‌ی پێش���ودا وه‌زیری وه‌زاره‌تی‬ ‫په‌روه‌رده‌وفێركردن كۆب���وه‌وه‌ له‌گه‌ڵ وه‌زیری وه‌زاره‌تی‬ ‫گواس���تنه‌وه‌و گه‌یاندن بۆ ئه‌وه‌ی رێكبكه‌ون‌و بڕیار بده‌ن‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی له‌كات���ی تاقیكردنه‌وه‌كان���ی به‌كالۆریا‬ ‫هێڵه‌كانی ئینته‌رنێت رابگیرێت به‌مه‌به‌ستی كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫گزیكردن‌و ئاش���كرانه‌بونی پرس���یاره‌كان! ئ���ه‌م بڕیاره‌‬ ‫له‌واڵتانی پێش���كه‌وتو و دام���ه‌زراوه‌ مه‌گه‌ر ته‌نها الیه‌نی‬ ‫ب���ااڵی ئه‌منی یان س���ه‌رۆكی واڵت جورئه‌تی ئه‌وه‌ بكات‬ ‫بتوانێت بیدات ئه‌ویش له‌به‌ر حاڵه‌تێكی ناكاوو مه‌ترسیدار‪،‬‬ ‫نه‌وه‌ك بۆ حاڵه‌تێكی ئاس���ایی وه‌كو تاقیكردنه‌وه‌! ئایا‬ ‫ره‌وایه‌و دروسته‌ هه‌مو كۆمه‌ڵگاو چین‌و توێژێك سه‌رقاڵ‬ ‫بكه‌یت به‌تاقیكردنه‌وه‌و ئه‌و مافه‌یان لێبسه‌نیت‌و نه‌توانن‬ ‫هێڵه‌كان���ی ئینته‌رنێ���ت به‌كاربهێنن به‌بیان���وی ئه‌وه‌ی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ هه‌ی���ه‌! ئه‌مه‌ له‌كاتێكدا زۆربونی گزیكردن‌و‬ ‫ئاش���كرابونی پرس���یاره‌كان هۆكاری بنه‌ڕه‌تیتری هه‌یه‌و‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌بونی هێڵه‌كانی ئینته‌رنێته‌وه‌ نییه‌‪ ،‬دۆخی‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوری‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و له‌س���ه‌رو هه‌مویانه‌وه‌‬ ‫ژینگ���ه‌ی په‌روه‌رده‌وفێرك���ردن نغرۆب���ون له‌قه‌ی���ران‌و‬ ‫گرفت‪ ،‬ئه‌وانه‌ چاره‌س���ه‌ر بكرێت گزیكردن‌و ئاشكرابونی‬ ‫پرس���یاره‌كان تاڕاده‌ی نه‌م���ان كه‌م ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬نازانم‬ ‫ئه‌سیوبیا كه‌ یه‌كێكه‌ له‌واڵته‌ دواكه‌وتوه‌كان له‌كوردستان‬ ‫ده‌چێت یان كوردستان له‌ئه‌سیوبیا ده‌چێت وه‌ك سایتی‬ ‫س���كای نیوزی عه‌ره‌ب���ی باڵویكردۆته‌وه‌ ئه‌س���یوبیاش‬ ‫له‌كات���ی تاقیكردنه‌وه‌كان���دا هێڵه‌كان���ی ئینته‌رنێت���ی‬ ‫راگرتوه‌‪ ،‬به‌اڵم نمونه‌ی واڵتێكی پێش���كه‌وتو دامه‌زراوه‌م‬ ‫بۆ نه‌دۆزرایه‌وه‌! بڕیاری له‌م ش���ێوه‌ قورس‌و نائاسایی‌و‬ ‫ناپه‌روه‌رده‌ییانه‌ فه‌شه‌لی په‌روه‌ده‌و فێركردنمان زیاتر بۆ‬ ‫ده‌سه‌لمێنێت‪ ،‬وه‌زاره‌ت ده‌بێت پرسیاری ئه‌وه‌ له‌خۆیان‬ ‫بكه‌ن له‌ڕاستیدا به‌وه‌ی بیست‌وپێنج ساڵه‌ خه‌ریكی چین‬ ‫به‌وه‌ی نه‌یانتوانیوه‌ تاكێك واپه‌روه‌رده‌ بكه‌ن بیر له‌گزی‌و‬ ‫فرت‌و فێڵ نه‌كاته‌وه‌؟ بڕیاری ئه‌وه‌ی كه‌سێك گزی بكات‬ ‫یان پرس���یاره‌كان ئاش���كرا بكات شه‌ش مانگ بۆ شه‌ش‬ ‫س���اڵ زیندانی ده‌كرێت له‌الی���ه‌ن وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌وه‌‬ ‫له‌بڕیاری ده‌زگایه‌كی ئاسایش‌و سه‌ربازی ده‌چێت نه‌وه‌ك‬ ‫ده‌زگایه‌ك���ی په‌روه‌رده‌یی كه‌ ئینس���ان تێیدا په‌روه‌رده‌و‬ ‫فێربكرێت كه‌ النیك���ه‌م نابێت بچوكتری���ن زه‌بروزه‌نگی‬ ‫تێدابێ���ت‌و گرفته‌كان ده‌بێ���ت به‌دیدگایه‌ك���ی مه‌ده‌نی‬ ‫چاره‌س���ه‌ربكرێت‪ ،‬له‌كۆتایی���دا ده‌ڵێی���ن له‌واڵتێكدای���ن‬ ‫به‌ش���ێكی زۆری ژیان تیایدا به‌نائاسایی ده‌ڕوات به‌ڕێوه‌‬ ‫له‌دۆخێكی ئاوادا تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی ئاس���ایی پێچه‌وانه‌ی‬ ‫لۆژیكه‌!‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫ڕۆژنامە‌و س����ایتی ئاوێن����ە دەیانەوێ����ت وەک دوو ڕووبەر بۆ ی����ان ناردنی کۆمەک����ی دارای����ی‪ ،‬بە‌ئیمەیل ی����ان تەلەفۆن‬ ‫گواستنەوەی وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەردەوام ئاگادارم����ان بکەن����ەوە‪ ،‬بۆئەوەی ئاوێنە هەم����وو ژمارەیەکی‬ ‫نوێ����ی خ����ۆی بە‌فۆرمات����ی ‪ PDF‬بگەیەنێتە دەس����تتان‌و‬ ‫بن‪.‬‬ ‫لە‌خزمەتگوزارییەکانی بێبەش نەبن‪.‬‬ ‫بەپێ����ی نوێترین ڕاپرس����یی کە ئەمس����اڵ ‪ ،2016‬لەالیەن‬ ‫رێکخ����راوی ‪IMS‬ی دانیمارکیی����ەوە ئەنجام����دراوە‪ ،‬ئاوێنە ب����ۆ پەیوەندیک����ردن‪ ،‬یان وەاڵم����ی هەر پرس����یارێک‪ ،‬تکایە‬ ‫پڕخوێنەرتری����ن ڕۆژنام����ەی هەرێم����ی کوردس����تانە‪ .‬ه����ەر پەیوەندی بکەن بە‌بەرپرس����ی خزمەتگوزارییەکانی کەمپینی‬ ‫ئەمساڵیش بەپێی نوێترین توێژینەوەی رێکخراوی ‪ Stop‬بۆ "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە"‪.‬‬ ‫دژە گەندەڵی����ی کە بەهاوکاری رێکخراوی ‪NED‬ی ئەمریکی کوردستان عەبدولکەریم‬ ‫ئەنجام����دراوە‪ ،‬ڕۆژنام����ەی ئاوێنە لە‌نێو ک����ۆی ‪ 22‬میدیای ئیمەیل‪endorseawene@gmail.com :‬‬ ‫بیس����تراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنیدا کە کاریان لەسەر ڕوماڵکردن‌و تەلەفۆن‪00964 770 0600 659 :‬‬ ‫هەڵدانەوەی دۆس����ییەکانی گەندەڵیی کردووە‪ ،‬پلەی یەکەمی ناونیش����ان‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنە‪ ،‬تەالری زارا‪ ،‬نهۆمی سێهەم‪،‬‬ ‫ئاپارتمان����ی ژمارە ‪ ،32‬س����لێمانی‪ ،‬هەرێمی کوردس����تان ـ‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەی لەم قۆناغەدا وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای بۆ بەش����داریکردن لەکەمپینی "ئاوێن����ە ڕۆژنامەی منە"‪ ،‬یان‬ ‫ئێمە بریتییە لە‌بنبەس����تی سیاس����یی‌و داوەشانی سیستەمی پشتیوانیکردنی خۆبەخشانەی رۆژنامەی ئاوێنە و سایتەکەی‪،‬‬ ‫ئابووری دارایی کە بووەتە هۆکارێک بۆ مردنی یەک لە‌دوای تکایە لەڕێگای ئەم حیس����ابی بانکییان����ەوە هاوکارییەکانتان‬ ‫یەکی پ����رۆژە میدیاییە س����ەربەخۆکان‪ ،‬ئاوێن����ە وەکو تاکە بنێرن‪.‬‬ ‫هەفتەنامەیەکی سەربەخۆ‪ ،‬ڕاس����تگۆیانە‌و بوێرانە بەردەوامە‬ ‫حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان‬ ‫لە‌کاری پرۆفشنااڵنەی ڕۆژنامەگەریی خۆی‪.‬‬ ‫بۆئ����ەوەی کوردس����تان نەبێت بە‌گۆڕس����تانی ڕۆژنامەگەریی‬ ‫سەربەخۆ‌و بیر‌و دەنگی ئازاد‪ ،‬پێویستە ئاوێنە بەردەوامببێت‪.‬‬ ‫بۆئەوەی ئاوێنەش بەردەوامبێت‪ ،‬پێویس����تمان بە‌پشتیوانی‬ ‫خوێنەران‌و بەرپرس����یارێتی دڵس����ۆزانی میدیای سەربەخۆیە‬ ‫لە‌کوردستان‌و دەرەوەی واڵت‪.‬‬ ‫بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار بە‌لەکەمپینی‬ ‫"ئاوێنە ڕۆژنامەی منە“‪.‬‬ ‫بۆئەم مەبەس����تەش کۆمپانیای ئاوێنە ژمارەیەکی حیس����ابی‬ ‫بانکیی بۆ هاوڕێیانی خۆی لە‌دەرەوەی واڵت دروستکردووە‪.‬‬ ‫تکایە پ����اش بڕیاردانتان بۆ هەر بژاردەیەکی بەش����داریکردن‬

‫‪Vienna Knowlledge Net VKNN‬‬ ‫‪Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank‬‬ ‫‪BLZ: 20111‬‬ ‫‪BIC: GIBAATWWXXX‬‬ ‫‪IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654‬‬

‫حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah‬‬ ‫‪Branch‬‬ ‫‪Swift Code: TRIQIQBAXXX‬‬ ‫‪Account Name: Awene Company‬‬ ‫‪Account No.: 0004003247001‬‬

‫هەرێمی کوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری‬ ‫ ‬ ‫دادگای باری کەسێتی لە سلێمانی‪3/‬‬ ‫داواکار‪ /‬جزا علی محمد‬ ‫داوالێکراو‪ /‬اورنگ احمد سلیم‬

‫ژمارە ‪/1627 /‬ش‪2016/‬‬ ‫بەروار‪٢٠١٧/5/30 :‬‬

‫ئاگانامە‌‬

‫ئاگادارت ئەکەینەوە داواکار (جزا علی محمد) داوایەکی بەژمارە (‪/1627‬ش‪ )2016/‬لەم دادگایە تۆمار کردوە لەس���ەرت وە ئەو دادگایە‬ ‫بڕیاری الی خۆی دەرکرد لەبەرواری (‪ )2017/5/3‬بەبینینی منداڵ بۆ ماوەی ‪ 24‬س���ەعاتیەکە لەهەفتەیەکدا وە لەبەر نادیاری ش���وێنی‬ ‫نیش���تەجێبونت دادگا بڕیاری دا ئاگادارت بکاتەوە بە هۆی دو رۆژنامەی ناوخۆی رۆژانەوە وە ئەگەر لە ماوەی یاس���اییدا هەڵنەس���ێت‬ ‫بەتانەلێدانی یان پیاچونەوەی (تمیزی بڕیارەکە) ئەوا بڕیارەکە پلەی کۆتایی وەردەگرێت بەپێی یاسا‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫دادوەر‬ ‫شکر سلطان عدو‬

‫دەزگای جەمال عیرفان‬ ‫بۆ چاپ و باڵوکردنەوە‬

‫ریکالم‬

‫ونبون‬

‫* پێناس����ێكی‌ فه‌رمانگه‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ئاوی‌ ژێرزه‌وی‌ س����لێمانی‌ ونبووه‌ به‌ناوی‌ (كارزان ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د) هه‌ركه‌سێك دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ‬ ‫پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی(شیروان کەمال محمد) ونبوە‪ ،‬هه‌ركه‌سێك دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ی‌ ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫ی ئاوێنه‌‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی سلێمانی بەناوی(صالح عمر محمد) ونبوە‪ ،‬هه‌ركه‌سێك دۆزیه‌و‌ه بیگه‌ڕێنێته‌و‌ه بۆ پرسگه‌ ‌‬ ‫* هه‌وێیه‌كی‌ پێش���مه‌رگایه‌تی‌‪ ،‬پش���تیوانی‌ دوو‪/‬س���ه‌ربه‌هێزه‌كانی‌ حه‌فتا‪ ،‬به‌ناوی‌(هاوڕێ‌ حس���ێن عه‌لی‌) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س ده‌یدۆزێته‌وه‌‬

‫ی خـاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ ‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫من ك ‌ه ناوم (محه‌مه‌د ئاوات حه‌مه‌ساڵح)‪ ،‬به‌نیازی‌ ده‌ركردن ‌ی رۆژنامه‌یه‌كم به‌ ناوی‌ (ژیان) كه‌ له‌ سلێمانی‌ چاپ و باڵو ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر الیه‌ن و كه‌سێك‬ ‫ی به‌م ژماره‌ ته‌له‌فۆنانه‌وه‌ بكات‪.‬‬ ‫سه‌رنجی‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر ناوه‌كه‌‪ ،‬په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ژ‪.‬م‪.‬كۆڕه‌ك‪07501391164 :‬‬ ‫ژ‪.‬م‪ .‬ئاسیا‪07701391164 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪1203 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/6/4 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود)‬ ‫وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (دحام حمید قادر) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )6338‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌س���تی‌ دروس���تكردنی‌‬ ‫ی له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌‬ ‫خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬

‫کاسۆ مۆڵ ـ نهۆمی چوارەم‬

‫نوێرتین هەواڵ‬ ‫زۆرترین زانیاری‬

‫‪www.awenecom‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )580‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/6‬‬

‫تێرامانێکی کورت لەمەرگێکی جیاواز‪..‬‬ ‫بەکر عەلی ‬ ‫مرۆڤ دەمرێ����ت‌و بەمردنەکەی کۆمەڵێک‬ ‫ئاماژە دەگرێتە زین����دوەکان‪ .‬مەرگ لێرەدا‬ ‫تەنیا بریتی نییە لەدواوێستگەی زیندویەک‌و‬ ‫ب����ەس‪ ،‬بەڵک����و لەهەمانکاتیش����دا بریتییە‬ ‫لەدەس����تپێکی روداوێکی نوێ کە لەڕێیەوە‬ ‫مردوەکە رەم����زە ئەخالقییەکانی خۆیمان‬ ‫تێدەگرێت‪ .‬ئەم روداوە بریتییە لەمانیفێستی‬ ‫ش����ێوەژیانی مردوەک����ە لەژیاندا‪ ،‬ئەو چۆن‬ ‫ژی����او چۆن بیری ک����ردەوەو چۆن رەفتاری‬ ‫نواندو چۆن کارگێڕی دەکرد‪ ،‬چۆن شکستی‬ ‫هێناو چۆن س����ەرکەوتنی هێنا؟ ئەو چۆن‬ ‫بوە کەسێکی ژیاندۆست‪ ،‬یان مەرگدۆست‪،‬‬ ‫ئەو چۆن بوە س����تەمکار یان بوە دادوەر‪،‬‬ ‫ئەو چ����ۆن بەڕێگەیەک����ی رەوادا رێچکەی‬ ‫گرت‪ ،‬یان چۆن بەتەڵەکەبازی سەرکێش����ی‬ ‫بەزیندەگی هاومرۆڤەکان����ەوە دەکرد؟ ئەم‬ ‫پرسیارانەو هاوش����ێوەکانی ئەم پرسیارانە‬ ‫بریتی����ن ل����ەو ئاماژانەی هەم����و مردویەک‬ ‫لەس����اتەوەختی رودانی مەرگدا دەیهاوێژێتە‬ ‫خەیاڵگ����ەی زیندوەکان����ەوە‪ .‬ب����ەاڵم کێن‬ ‫ئەوان����ەی دەتوانن ئ����ەم ئاماژانە بگرنەوە؟‬ ‫ئەوانەی ئەم ئاماژانە دەگرنەوە چۆن سودو‬ ‫زیانەکانی ئەو ئاماژانە دیاری دەکەن؟‬ ‫م����ن وای دەبین����م هەم����و مەرگێ����ک‬ ‫جیاوازییەکی س����تونی لەنێوان زیندوەکان‌و‬ ‫مردوەکاندا بەرپا دەکات‪ .‬جیاوازی ئەوەی‬ ‫ئەو مردوە ژیان����ی گەیاندبوە چ مەقامێک‌و‬ ‫چ پایەگای����ەک‌و چ لوتکەیەک����ی ب����ەرزی‬ ‫مرۆڤان����ە‪ ،‬وات����ە ئایا ئەو م����ردوە جۆرێک‬ ‫هونەری لەژیان����دا پیادەکردبو؟ ئایا خەمی‬ ‫ئەو‪ ،‬پەرۆش����ی ئەو بۆ باشترکردنی کایەی‬ ‫ژی����ان بوە بەگش����تی‪ ،‬ی����ان بەتەنیا وەک‬ ‫خودپەرست‌و ئیگۆیس����تێکی چنۆک‌و بڵح‪،‬‬ ‫ژیانی بەکەڵەکەکردنی س����ەرمایەی ناڕەوا‬ ‫بەڕێکرد؟‬ ‫لەب����ەردەم ئەم دو پێ����وەرەدا من هەمو‬ ‫مردویەک دەخەمە ژێر ئەو پرس����یارانەوەو‬ ‫هەر لەم روانگەیەشەوە بڕیاری ئەوە دەدەم‬ ‫ئاوڕێک����ی لێ بدەم����ەوە یان ن����ا‪ .‬چونکە‬

‫شایس����تەبونی مرۆڤ ب����ەوەی بایەخی پێ‬ ‫بدرێت‪ ،‬گرێدراوی ئەوەیە ئەو تالەژیاندا بو‬ ‫بایەخی بەچی دەدا‪.‬‬ ‫دەربازبون����ی مردویەک لەب����ەردەم ئەم‬ ‫پێوەرە ئاکارییانەش����دا ئەوکاتە س����ەخت‌و‬ ‫نەک����ردە دەبێ‪ ،‬گەر ئەو مردوە کەس����ێکی‬ ‫سیاسی بێت‪ .‬دیارە لەبەر هیچ نا‪ ،‬تەنیا لەبەر‬ ‫هۆکارە مۆرالییەکان‌و نیشتمانییەکان‪ .‬واتە‬ ‫لەبەرئەوەنا ک����ە لەڕوی ئایدیۆلۆگیاوە لێک‬ ‫جیاوازین‪ ،‬بەڵکو لەبەرئەوەی داخۆ گەندەڵ‬ ‫بوە یان ناپ����اک‌و ناپاتریۆت بوە‪ .‬لێرەوەیە‬ ‫کەس����ی سیاسی چانسێکی زۆر کەمی هەیە‬ ‫بتوانێت ل����ەم پێوەرانەی م����ن دەربچێت‪.‬‬ ‫چونکە مێ����ژوی ژیانی ئەو سیاس����ییانەی‬ ‫ئێس����تا زیندون یاخود مردو‪ ،‬دیمەنە هەرە‬ ‫فراوانەکەی لەو تاقیکردنەوەیەدا دەرناچن‪.‬‬ ‫ئەو مێژوە دەیسەلمێنێت‪ ،‬دژوارە تۆ سیاسی‬ ‫بیت‌و راس����تگۆ‪ ،‬سیاسی بیت‌و ژیاندۆست‪،‬‬ ‫سیاسی بیت‌و مۆرالیس����ت‪ ،‬سیاسی بیت‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬سیاسی بیت‌و جاوید‪ ،‬سیاسی‬ ‫بیت‌و نیشتمانپەروەر‪.‬‬ ‫لەم نێوبەندییەدا نەوش����یروان موستەفا‪،‬‬ ‫ه����ەم ژیانی‌و ه����ەم مردن����ی‪ ،‬بریتی بون‬ ‫لەپرۆسێس����ێکی بەردەوامی خس����تنەڕوی‬ ‫پرس����یارە مۆرالیی����ەکان‪ ،‬لەواقیعێک����دا‬ ‫ک����ە تادێ����ت پایەکانی م����ۆرال دادەڕزێت‪،‬‬ ‫لەواقیعێکدا تادێت ئاس����ۆی ژیان تاریکترو‬ ‫کازیوەی ژی����ان تەمتوماناویتر دەخنکێت‪ .‬سیاس����ەتێکی ن����ەرم پی����ادە دەکات‌و لەم‬ ‫پرس����یارە جەوهەرییەک����ەش ئەوەی����ە‪ :‬رۆحانیەتەش����دا‪ ،‬جاوی����د مەش����قی هەمو‬ ‫لەدەڤەرێک����دا ک����ە ژیان بەزەق����ی پۆخڵ جەمس����ەرەکان لەخۆدەگرێ����ت‪ ،‬لەپێناوی‬ ‫دەکرێت‪ ،‬رەوش����ت گەندەڵی دایدەڕزێنێت‪ ،‬چاکترکردن‌و فرەڕەنگترکردنی ژیاندا‪.‬‬ ‫ت����ا ڕۆژگاری ئەمڕۆم����ان نەوش����یروان‬ ‫کێن ئەو مرۆڤانەی بەڕەنگاری ئەو هێرش����ە‬ ‫بەربەریی����ە دەبنەوە؟ کێن ئەو پاڵەوانانەی موستەفا‪ ،‬فیگورێکی تاقانەی ناو سیاسەتە‬ ‫دەستبەرداری هەمو مەلەزات‌و سامانی دنیا ک����ە جاویدانە مەش����قی سیاس����ەتی کرد‪.‬‬ ‫دەبن‌و لەپێن����اوی رزگارکردنی ژیاندا ژیانی لەنێو ئەو گومڕاکردنە زەبەالحەی س����امان‬ ‫خاکەڕایی هەڵدەبژێ����رن؟ کێن ئەو جاویدو و س����ەرمایەداریدا ئەو گومڕا نەکرا‪ .‬چونکە‬ ‫ئەسکێتانەی مەشقی ئاشتکردنەوەی مرۆڤ جاویدانە دەژیا‪.‬‬ ‫لەنێو ئەو پاشاگەردانی‌و ئاژاوەو کائۆسە‬ ‫لەگەڵ ژیان‌و لەگەڵ یاساو لەگەڵ دادوەریدا‬ ‫بێس����ەروبەرەدا‪ ،‬ئەو داوای رێکخستنەوەو‬ ‫دەکەن؟‬ ‫ئ����ەوەی بەڕەن����گاری ئ����ەو پەالم����ارە س����ەروەری یاس����ای دەک����رد‪ .‬چونکە ئەو‬ ‫نیهیلیس����تی‌و دژەزیندەگیی����ە دەبێت����ەوە‪ ،‬هەڵگری بەرزە ئایدیال بو‪.‬‬ ‫لەنێو ئەو لێش����اوە بەخوڕەی غەریزەی‬ ‫کەسێکە جاوید‪ ،‬بەمەش����قێکی رۆحانییانە‬

‫نەوشیروان مستەفا‬ ‫دەسەاڵتخوازیداو ئەو ملمالنێ نائیتیکییەی‬ ‫لەپێن����اوی زەوتکردن����ی ئەویت����ردا ل����ەو‬ ‫هەرێم����ەدا هەی����ە‪ ،‬ئ����ەو داوای گۆڕین����ی‬ ‫غەری����زەی پاوانخ����وازی دەک����رد‪ ،‬داوای‬ ‫دەستاودەس����تکردنی دەس����ەاڵتی دەکرد‪.‬‬ ‫لەنێو ئەو هەمو روخس����ارە مەتحەفییانەی‬ ‫حزبە نەریتیی����ە پیرەکانماندا‪ ،‬ئەو نیگاری‬ ‫پۆرترێتی چەند الوێکی نوێی خس����تە نێو‬ ‫پێشانگای سیاسەتی کوردییەوە‪.‬‬ ‫مۆدێلی نەوش����یروان مۆدێل����ی تەوابونی‬ ‫ژیان����ی س����ەربەرزانەی سیاس����ەتمەدار‬ ‫نیی����ە‪ ،‬بەڵک����و مۆدێل����ی درێژەپێدانێت����ی‬ ‫بەنەوەیەک����ی ن����وێ‪ .‬هونەری سیاس����ەت‬ ‫لەهون����ەری وازهێناندای����ە‪ .‬فەلس����ەفەی‬ ‫سیاسەت لەفەلسەفەی دەستاودەستکردنی‬

‫مەرگی نەوشیروان‬ ‫مستەفا دەبێتە‬ ‫مایەی فراوانکردنی‬ ‫روبەری زۆرترو‬ ‫گەورەتری سیاسی‬ ‫بازرگان‪ ،‬بەڕادەیەک‬ ‫ملمالنێیەکی‬ ‫توندوتیژ دەکەوێتە‬ ‫نێو بازرگانەکانەوەو‬ ‫دواجار پێدەچێت‬ ‫سەری یەکتر بخۆن‬ ‫دەس����ەاڵتدایە‪ .‬نەوەیەک دەڕواو نەوەیەکی‬ ‫تر مەش����خەڵەکە وەردەگرێت‪ ،‬نەک باوکێک‬ ‫بڕواو کوڕێکی ت����رو وەچەیەکی تری بچێتە‬ ‫سەر هەمان کورسی‪.‬‬ ‫مەرگی نەوش����یروان دەبێت سیاسییەکان‬ ‫بگەڕێنێت����ەوە بۆ ژیانی نەوش����یروان‪ .‬ئەو‬ ‫چ����ۆن ژیان����ی ژیاند‪ .‬ئ����ەو چ����ۆن توانی‬ ‫هەس����ت‌و ج����ۆش‌و رۆحی س����ەدان هەزار‬ ‫مرۆڤ بۆخ����ۆی راکێش����ێت‪ ،‬بەبێ ئەوەی‬ ‫ئەو خەڵک����ە چ بەرژەوەندییەکی مادی لەو‬ ‫پیاوەدا شک بردبێت‪ .‬ژیان قوتابخانەیەکە‬ ‫م����رۆڤ تادەمرێت هەر فێرخ����وازە تیایدا‪.‬‬ ‫سیاس����ییەکان بالەم روداوەوە فێری وانەی‬ ‫خۆچاککردن بن‪ ،‬وانەی ئەوەی‪ ،‬گەر خۆتت‬ ‫خۆش دەوێت دەبێت پەرۆش����ی خەمەکانی‬

‫ئەوانیتر بیت‪.‬‬ ‫نەوشیروان کەسێک بو دڵی بەخۆی خۆش‬ ‫بو‪ ،‬چونکە ئەو خۆشحاڵ بو بەوەی لەکاری‬ ‫سیاسیدا پەرۆشی خەمەکانی خەڵکی بێت‪.‬‬ ‫لێرەوە ئەو مرۆڤێکی گەش����بین بو‪ ،‬چونکە‬ ‫پێی وابو ئاوەها دەتوانرێت درێژە بەژیان‌و‬ ‫بەب����ون بدرێت‪ .‬بۆیە باک����ی لەمردن نەبو‪.‬‬ ‫بەڵک����و مردنیش����ی بەدیمەنەکەیتری ژیان‬ ‫دادەنا‪ ،‬بۆیە بێهۆ نییە کە گۆڕەکەیشی هەر‬ ‫لەسەر گردەکە خواست‪ ،‬وەک فیرعەونێکی‬ ‫گۆڕانخواز‪.‬‬ ‫لەکاتێک����دا مرۆڤ����ی بێب����اک‪ ،‬سیاس����ی‬ ‫بەرباد‪ ،‬سیاس����ی خودپەرس����ت‪ ،‬سیاسی‬ ‫ب����ازرگان ئەوانیتر وەکو ئامڕازی گەیش����تن‬ ‫بەئامانجەکان����ی خ����ۆی دەبینێ����ت‪ .‬ئ����ەم‬ ‫پەیوەندییەش هەمیش����ە ش����تێکی کاتی‬ ‫بوە‪ .‬لێرەوەیە کەسی سیاسی خودپەرست‬ ‫پس����ایکۆلۆگیایەکی بەدبین‌و میالنکۆلیکەی‬ ‫هەیە‪ .‬ئەو رەش����بینە‪ ،‬چونکە پێیوایە گەر‬ ‫ئێس����تا ئەو قازانجەکە نەماش����ێتەوە ئەوا‬ ‫یەکێکیتر دەیماشێتەوە‪ .‬ئەمەش عەقڵێکی‬ ‫سیاسی سینیزمە‪ ،‬هۆش����یارییەکی دزێوە‪،‬‬ ‫کە خۆی مۆرالی نیی����ە بەاڵم داوای مۆرال‬ ‫لەکەسانیتر دەکات‪.‬‬ ‫ئێمە خۆشبەختین لەسەردەمێکدا ژیاین‬ ‫کە س����ەرباری هەمو روە دراماتیکییەکانی‬ ‫ژیان����ی سیاس����ی‌و کۆمەاڵیەتیمان لەماوەی‬ ‫دوای راپەڕین����ەوە‪ ،‬کەچ����ی ه����ەردو ئەو‬ ‫مۆدێلەمان بینی‪ ،‬مۆدێلی سیاسی بازرگان‌و‬ ‫مۆدێلی سیاسی جاویدان‪.‬‬ ‫مەرگی نەوشیروان مستەفا دەبێتە مایەی‬ ‫فراوانکردن����ی روبەری زۆرت����رو گەورەتری‬ ‫سیاس����ی بازرگان‪ ،‬بەڕادەیەک ملمالنێیەکی‬ ‫توندوتی����ژ دەکەوێتە نێ����و بازرگانەکانەوەو‬ ‫دواجار پێدەچێت سەری یەکتر بخۆن‪.‬‬ ‫لەمڕۆدا مۆدێلی سیاسی جاوید نادیارە‪،‬‬ ‫بەاڵم تارماییە شایس����تەکەی بەئاس����مان‌و‬ ‫زەمینی هەرێمدا دەس����وڕێتەوە‪ ،‬تارماییەک‬ ‫کە هەمو جەستەیەک پێویستێتی بۆئەوەی‬ ‫گەر مردیش‪ ،‬ئ����ەوا ببێ����ت بەتارماییەک‌و‬ ‫شایس����تەی ئەوە بێت ژیان داوای لێ بکات‬ ‫بگەڕێتەوە‪.‬‬

‫شیوه‌نێك‬ ‫بۆ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫پشتیوان ئه‌حمه‌د‬ ‫‪2017-5-27‬‬ ‫شار غه‌مگین‬ ‫واڵت غه‌مگین‬ ‫ئاسمان‪،‬‬ ‫شیوه‌ن ئه‌كات‬ ‫زه‌وی‌ حه‌یواشێره‌‪..‬‬ ‫ئه‌مه‌ هه‌زاره‌ی‌ دوه‌مه‌‬ ‫گه‌وره‌م‪..‬‬ ‫ئه‌وه‌ش هه‌زاره‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫له‌یه‌كه‌م‪،‬‬ ‫عه‌لی‌ به‌جێی‌ هێشتین‬ ‫له‌دوه‌م‪،‬‬ ‫عه‌لیی‌ دوه‌م‬ ‫قوربان‪..‬‬ ‫ئێوه‌ حه‌قانی‌ بون‬ ‫وه‌كو عه‌لی‌‬ ‫حه‌ق بێژ بون‬ ‫وه‌كو ئه‌و‪..‬‬ ‫عه‌لی‌‪،‬‬ ‫حه‌ق په‌روه‌ر بو‬ ‫ئه‌گه‌ر حه‌ق الی‌ عه‌جه‌م بوایا‬ ‫له‌گه‌ڵی‌ بو‪..‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ناحه‌ق ك���وڕی‌ خه‌لیفه‌ش‬ ‫بوایا‬ ‫دژی‌ بو‪.‬‬ ‫عائیشه‌‪..‬‬ ‫نه‌یاری‌ وه‌لی‌ بو‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌واڵی‌ كوشتنی‌ پێگه‌یشت‬ ‫وتی‌‪:‬‬ ‫له‌ ئه‌مڕۆ به‌دواوه‌‬ ‫عه‌ره‌ب ئازادن‬ ‫له‌تااڵن كردن‌و جه‌رده‌یی‌‬

‫ئه‌و له‌مپه‌ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌رده‌میان بو‪ ،‬نه‌ما‪.‬‬ ‫جه‌نابیشتان ‪..‬‬ ‫قه‌اڵیه‌ك بون‬ ‫ئااڵنگاری‌ تااڵنچیه‌كانتان ئه‌كرد‪..‬‬ ‫ئومێدێك بون‪،‬‬ ‫بۆ هه‌ژاران‪،‬‬ ‫خه‌وفێك بون‬ ‫بۆ ئه‌وانه‌ی‌‪،‬‬ ‫له‌تاریكی‌ گوناه‌ ئه‌كه‌ن‬ ‫له‌بیرته‌‪،‬‬‫وه‌ختێك ماڵه‌ دێرینه‌كه‌ت‬ ‫به‌جێ‌ هێشت‬ ‫((ره‌فیقه‌)) نمه‌ك حه‌رامه‌كانت‬ ‫له‌خۆشیا‪،‬‬ ‫چ ئاهه‌نگێكیان گێڕا ؟!‬ ‫ئه‌مڕۆ‪..‬‬ ‫كه‌ جه‌سته‌ ماندۆكه‌ت‬ ‫ئاوێزانی‌ خاك ئه‌بێت‬ ‫به‌رپرسه‌ مونافیقه‌كانی‌ واڵت‬ ‫له‌خۆشیا نازانن چ بكه‌ن‬ ‫(شیوه‌ن ئه‌كه‌ن)‬ ‫(ئه‌شك ئه‌ڕێژن)‬ ‫باش ئه‌زانیت‬ ‫(شیوه‌نی‌) به‌رپرسه‌ دوڕۆكان‬ ‫جیایه‌ له‌گریانی‌ هه‌ژاران‪،‬‬ ‫بێ‌ نه‌وایان‪،‬‬ ‫رۆڕۆی‌‪ ،‬رۆیشتنت ئه‌كه‌ن‬ ‫خانه‌قینیه‌ كه‌لهوڕیه‌كان‬ ‫چه‌مه‌ریت بۆ ئه‌گێڕن‬ ‫دیه‌یان خوێن ئه‌ڕژێنێت‬ ‫دڵیان قوڵپی‌ فرمێسك‪..‬‬ ‫مشه‌خۆره‌كان‪..‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ فێڵبازی‌ سیاسه‌تن‬ ‫به‌‪ ..‬به‌رنامه‌كانیان‪ ،‬ئه‌چنه‌وه‌‬ ‫جه‌رده‌یی‌ راستی‌‬

‫تازه‌ ده‌س پێ‌ ئه‌كات‬ ‫بێ‌ ناموسی‌‪،‬‬ ‫هه‌ر باس مه‌كه‌‪..‬‬ ‫فه‌زای‌ ته‌راتێن‬ ‫بۆ خه‌ڵته‌كانی‌ كۆمه‌ڵ‬ ‫ئاواڵه‌ بو‪..‬‬ ‫هاوڕێیانی‌ ته‌ریقه‌ت‬ ‫سوێندتان ئه‌ده‌م‬ ‫به‌پیری‌ ته‌ریقه‌ت‬ ‫بڕوا‪ ،‬به‌غه‌دداره‌كان مه‌كه‌ن‬ ‫دڵپاك نه‌بن‬ ‫له‌ئاست دڵپیسه‌كان‪..‬‬ ‫ئه‌مانه‌ له‌ڕوی‌ قسه‌وه‌‬ ‫هیچ عه‌یبێكیان نیه‌‬ ‫ئه‌مانه‌‪..‬‬ ‫له‌ نه‌سلی‌ سه‌رسه‌ریه‌كانی‌ كوفه‌ن‬ ‫به‌ڕو له‌گه‌ڵ تۆدان‌و‪،‬‬ ‫به‌هۆش له‌گه‌ڵ‬ ‫گرگنه‌كه‌ی‌ ئاودیوی‌ چیا‪..‬‬ ‫گه‌وره‌ی‌ ره‌نجده‌ران‪..‬‬ ‫ئێوه‌ ئازا بون‬ ‫وه‌كو شاه‌ مه‌ردان‬ ‫ده‌س وه‌شێن بون‬ ‫وه‌كو ئه‌و ‪..‬‬ ‫ئه‌مما‪ ،‬له‌زوهدو‪ ،‬ده‌س پاكی‌‬ ‫هاوڕێی‌ دێرینی‌ غیفاری‌ بون‪.‬‬ ‫غیفاری‌ له‌سارای‌ –ره‌بزه‌‪-‬‬ ‫كاتێك مردن هاته‌ سه‌ردانی‌‬ ‫به‌هاوژینه‌كه‌ی‌ وت‪:‬‬ ‫نه‌هێڵیت پیاوانی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌ناشتنم به‌شدار بن‬ ‫ئه‌وان له‌ژیان‬ ‫نه‌یان توانی‌ گاڵوم بكه‌ن‬ ‫با‪ ،‬پاش مردنم‬ ‫گڵه‌كه‌ی‌ سه‌رم گاڵو نه‌كه‌ن‬ ‫گه‌وره‌م‪..‬‬

‫ئێوه‌ هاوڕێی‌ ڕێگای‌ راست بون‬ ‫له‌به‌ره‌نگار بونه‌وه‌ی‌ سته‌م‬ ‫زوڵفه‌قار بون‪..‬‬ ‫له‌ئاشتی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫راخه‌ری‌ بێ‌ راخه‌ران‬ ‫له‌سه‌ندنه‌وه‌ی‌ ماف‪،‬‬ ‫هه‌ڵسانه‌وه‌ی‌ ده‌ریا بون‪.‬‬ ‫عه‌لیی‌ دوه‌م ‪..‬‬ ‫به‌نده‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫شینی‌ باوكی‌ حوسه‌ین ئه‌گێڕم‬ ‫ئه‌و له‌دوا رۆژه‌كانی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫به‌قوڵپ ئه‌گریاو‪،‬‬ ‫ده‌سی‌ به‌ڕیشی‌ ئه‌هێناو‪،‬‬ ‫ئه‌یوت‪ :‬حه‌قخوازی‌‬ ‫هاوڕێی‌ بۆ نه‌هێشتم‪..‬‬ ‫حه‌زی‌ ئه‌كرد ئیدی‌‬ ‫دوا سه‌فه‌ر بكات‬ ‫هاوڕێ‌ راسته‌قینه‌كانی‌‬ ‫پێ���ش ئ���ه‌و گه‌یش���تنه‌ كاروانی‌‬ ‫نه‌مران‪.‬‬ ‫برا مه‌س���ڵه‌حه‌ته‌كانیش روه‌و شام‬ ‫بون‪.‬‬ ‫كه‌ بكوژ به‌شێر لێی‌ دا‪،‬‬ ‫هاواری‌ كردو‪ ،‬وتی‌‪:‬‬ ‫وخودای‌ كه‌عبه‌‬ ‫بردمه‌وه‌‪..‬‬ ‫گه‌وره‌م‪..‬‬ ‫به‌ڕێزتان‬ ‫بێ‌ هیوا بون‬ ‫له‌‪ ،‬به‌ناو سیاسیه‌كانی‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫له‌و ئه‌حمه‌قانه‌ی‌ نازانن ئه‌حمه‌قن‬ ‫له‌و گه‌مژانه‌ی‌ وا ئه‌زانن‪،‬‬ ‫خه‌ڵكیش وه‌كو ئه‌وانن‪.‬‬ ‫له‌ئاستیاندا‪..‬‬‫له‌پێناوی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ گشتی‌‬ ‫ئه‌وپه‌ڕی‌ ته‌وازوعت نواند‪،‬‬

‫هه‌ردوو ده‌ستت عارف ئاسا‬ ‫ئاواڵه‌ كرد‪..‬‬ ‫نوری‌ یه‌قینت‪،‬‬ ‫پێیان به‌خشی‌‪..‬‬ ‫به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان و ته‌وازوعی‌ تۆ‬ ‫ئه‌وان و یه‌قینی‌ تۆ‬ ‫((كوجا مه‌رحه‌با))‪..‬‬ ‫گه‌وره‌م ‪..‬‬ ‫سه‌رت له‌گۆڕه‌كه‌ت هه‌ڵبڕه‌‬ ‫ببینه‌ خه‌ڵكه‌ ره‌نجده‌ره‌كه‌‬ ‫چ شین‌و‪ ،‬واوه‌یالیه‌كت بۆ ئه‌كه‌ن‬ ‫ئه‌مانه‌ قه‌درو قیمه‌تت ئه‌زانن‬ ‫قه‌دری‌ زێڕ الی‌ زه‌ره‌نگه‌ره‌‬ ‫قه‌دری‌ ئێوه‌ الی‌ چه‌وساوه‌كانه‌‪.‬‬ ‫سه‌یركه‌‪ ..‬ته‌ماشاكه‌ ‪ ..‬بنواڕه‌‬ ‫هه‌ردوو ئارامگه‌ی‌ خۆت و عه‌لی‌‬ ‫غه‌رقی‌ وه‌فای‌ هه‌ژارانن‬ ‫زیاره‌تكارانی‌ عه‌لی‌‪،‬‬ ‫به‌پێ‌ خواسی‌‬ ‫له‌خوراسانه‌وه‌‪ ،‬روه‌و نه‌جه‌ف ئه‌بن‬ ‫زیاره‌تكارانی‌ به‌ڕێزیشتان‬ ‫له‌دووره‌ ده‌سته‌كانی‌ دونیاوه‌‬ ‫روه‌و‪ ،‬زه‌رگه‌ته‌ ئه‌بن‪.‬‬ ‫مه‌والم ‪..‬‬ ‫ئێ���وه‌ سیاس���ه‌تمه‌دارێكی‌ زاهید‬ ‫بون‬ ‫جیاوازبون‪،‬‬ ‫له‌هه‌مو به‌رپرسه‌كان‬ ‫جه‌نابتان و كورسی‌‬ ‫حیكایه‌تێكی‌ سه‌یرتان هه‌بو‬ ‫هه‌مو به‌رپرسه‌كان‬ ‫ی كورسی‌ بون‬ ‫وێڵ و سه‌رگه‌ردان ‌‬ ‫ی كورسی‌ بون‬ ‫هۆگر ‌‬ ‫عاشقی‌ كورسی‌ بون‬ ‫ته‌نها ئێوه‌ نه‌بن‬

‫كورسی‌ به‌دواتانا وێڵ و سه‌رگه‌ردان‬ ‫بو‬ ‫كورسی‌ هۆگرتان بو‬ ‫كورسی‌ عاشقتان بو‬ ‫كه‌چی‌ جه‌نابتان له‌كورس���ی‌ ته‌وه‌ال‬ ‫بون‬ ‫پیری‌ مه‌ردان‬ ‫شه‌هیدبونی‌ شاه‌ مه‌ردان‬ ‫كه‌سه‌رێكی‌ گه‌وره‌ بو‬ ‫به‌اڵم ‪،‬‬ ‫وه‌جاغی‌ رۆشن بو‬ ‫دوای‌ عه‌لی‌‪،‬‬ ‫حوسه‌ین و زه‌یدو‬ ‫ئێوه‌مان ناسی‌‬ ‫دوای‌ به‌ڕێزیشتان‬ ‫ده‌یان وه‌لی‌‪..‬‬ ‫براده‌ر ‪..‬‬ ‫زۆرجار ‪ ،‬ئه‌وترێت‬ ‫عیشق‌و هاوژینی‌‬ ‫هه‌ڵناكه‌ن‪..‬‬ ‫هه‌ر‪ ،‬كه‌ هاوسه‌رێتی‌ چێ‌ بو‬ ‫چرۆكانی‌ ئه‌وین هه‌ڵده‌وه‌رێن‬ ‫به‌اڵم ئێوه‌‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌یتان سه‌لماند‬ ‫ئه‌كرێ‌ مرۆڤـــــ‬‫هه‌م عاشق بێ‌‬ ‫هه‌م هاوسه‌ر‪،‬‬ ‫هه‌م مه‌عشوق بێت‬ ‫هه‌م هاوسه‌ر‪..‬‬ ‫شار غه‌مگین‬ ‫واڵت غه‌مگین‬ ‫ئاسمان‪،‬‬ ‫شیوه‌ن ئه‌كات‬ ‫زه‌وی‌ حه‌یواشێره‌‪..‬‬ ‫*** ‪*** --- *** ---‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ئیداره‌كردن ‌ی دۆسیه‌ی‌ نه‌وت‬ ‫له‌م ‌ه باشترو ژیرانه‌تر نابێت!‬ ‫رێژه‌ن كه‌ریم‬ ‫ی تاز‌ه گه‌ش���ه‌كردو‪،‬‬ ‫ی جیهان ‌‬ ‫ی خ���اوه‌ن نه‌وت ‌‬ ‫ی واڵتان ‌‬ ‫ده‌مێك ‌ه دانیش���توان ‌‬ ‫ی كه‌نداوو لیبیا‌و‬ ‫له‌ئازه‌ربایج���ان‌و ئێران‌و عێراقه‌و‌ه بگر‌ه ت���اده‌گات به‌واڵتان ‌‬ ‫فه‌نزوێال‪ ،‬دركیان به‌و راستیی ‌ه كردو‌ه "نه‌وت به‌اڵ‌و دۆزه‌خی بۆ خوڵقاندون"‪،‬‬ ‫ی حوكمڕانێك‬ ‫ك ‌ه ب ‌ه به‌رچاویانه‌و‌ه داهاتی نه‌‌وته‌كه‌یان بۆ سه‌پاندنی ده‌سه‌اڵت ‌‬ ‫ی چه‌ند‬ ‫ی ده‌چێت��� ‌ه گیرفان ‌‬ ‫یاخ���ود خێ���زان‌و حزبێك به‌كاردێت‌و پاره‌كه‌ش��� ‌‬ ‫ی ئه‌و سامان‌و‬ ‫ی خێرا ‌‬ ‫ی ده‌رهێنان ‌‬ ‫كه‌سێكه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه وه‌ك مافیا شه‌وو رۆژ هه‌ڵپ ‌ه ‌‬ ‫ملیاره‌ها دۆالره‌یانه‌ كه‌ له‌ژێر خاكی‌ واڵته‌كانیاندایه‌!‬ ‫ی مامه‌ڵ ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ ن���ه‌وت ده‌كه‌ن له‌ژێر هیچ‬ ‫ل���ه‌م واڵتانه‌دا به‌ش���ێك له‌وان ‌ه ‌‬ ‫چاودێ���ری‌و لێپێچینه‌وه‌یه‌كدا نین‪ ،‬ك ‌ه كوردس���تان یه‌كێكیانه‌‪ .‬ئه‌گه‌رنا ئه‌و‌ه‬ ‫ی نه‌وت بكات‌و پرس‌و رایه‌ك به‌په‌رله‌مان‬ ‫ی ره‌وای ‌ه حكومه‌تێك گرێبه‌س���ت ‌‬ ‫ك ‌ه ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر گرێبه‌سته‌ك ‌ه‬ ‫ی گه‌ل نه‌كات ره‌زامه‌ند ‌‬ ‫نه‌كات؟ یاخود داوا له‌نوێنه‌ران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م هه‌رێم ‌ه هه‌ر ك ‌ه گوێیان له‌ناو ‌‬ ‫ی ئێستا ده‌سه‌اڵتداران ‌‬ ‫بنوێنن؟ به‌دڵنیای ‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و نوێنه‌رانی‌ گه‌ل ده‌بێت‪ ،‬بزه‌و پێكه‌نینیان پێدێ‌!‬ ‫ی نیشتمانی‬ ‫هه‌مومان ئه‌و راس���تیی ‌ه باش ده‌زانین ك ‌ه "نه‌وت‌و گاز" پرسێك ‌‬ ‫ی كوردستان‌و‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫ئێجگار گرنگه‌‪ ،‬پرسێك ‌ه په‌یوه‌ست ‌ه به‌ئێستاو به‌ئایند‌ه ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌رێم ‌ه له‌به‌رده‌م‬ ‫ی داهاتومانه‌وه‌‪ ،‬حكومه‌ت‌و ده‌س���ه‌اڵتداران ‌‬ ‫نه‌وه‌كان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌وره‌دان‪ ،‬به‌مامه‌ڵه‌نه‌كردنیان به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی مێژوی ‌‬ ‫به‌رپرس���یارێتییه‌ك ‌‬ ‫ی ئه‌و واڵت ‌ه شكستخواردوان ‌ه دوبار‌ه‬ ‫ی نه‌وتدا‪ ،‬ئه‌زمون ‌‬ ‫ته‌ندروست له‌گه‌ ‌ڵ داهات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هیچ ‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه س���ه‌ره‌نجام جگ ‌ه له‌هه‌ژاری���ی‌‌و ماڵوێرانی‌‌و توندوتیژی ‌‬ ‫ێ سه‌وز نابێت‪.‬‬ ‫دیك ‌هی‌ ل ‌‬ ‫ئه‌م جۆر‌ه مامه‌ڵه‌كردن ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ ئه‌م س���ا‌مان ‌ه سروشتییه‌ی هاونیشتمانیانی‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ خزمه‌تی گش���تی به‌كارناهێنرێت‌و ژیان ‌‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬س���ه‌ربار ‌‬ ‫ی سیاسی‌‌و هه‌نگاونان‬ ‫ی گه‌ش��� ‌ه ‌‬ ‫ی خه‌ڵكی پێبه‌هێز ناكرێت‪ ،‬پرۆس��� ‌ه ‌‬ ‫ئابور ‌‬ ‫به‌ره‌و دیموكراسیش له‌م هه‌رێمه‌دا سست‌و په‌كده‌خات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی سامان ‌ه سروشتیه‌كان باس له‌گرنگ ‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫د‌ه ساڵ ‌ه حكومه‌ت ‌‬ ‫ی كوردستان ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی نه‌وت بۆ س���ه‌ربه‌خۆی ‌‬ ‫ی راسته‌وخۆ ‌‬ ‫فرۆش���تن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تادێت ژیان ‌‬ ‫ی ژیان‌و ئیش‌وكار به‌خه‌ڵ���ك ده‌ده‌ن‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫ی باش���تربون ‌‬ ‫به‌ڵێن ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌رێم ‌ه قورس‌و خراپتر ده‌بێت! چوار سا ‌ڵ له‌مه‌وبه‌ر بو ك ‌ه‬ ‫دانیش���توان ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی به‌موچه‌خۆران دا ئه‌گه‌ر نه‌وت راسته‌وخۆو ب ‌‬ ‫ی حكومه‌ت ‌ه به‌ڵێن ‌‬ ‫ئه‌م سه‌رۆك ‌‬ ‫ی ئێستا‬ ‫ی ناوه‌ند بفرۆشن‪ ،‬موچ ‌ه به‌دۆالر ده‌ده‌ن‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌رێم ‌ه دیناریش���یان نادرێتێ‌! ك���ه‌س نازانێت ئه‌و داهات ‌ه‬ ‫كارمه‌ندان��� ‌‬ ‫زه‌به‌الح ‌هی‌ له‌ئه‌نجامی‌ فرۆشتنی‌ نه‌وتدا رژایه‌ ئه‌م واڵته‌و‌ه چی‌ لێكرا؟‬ ‫ی هه‌رێم له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ی حكومه‌ت ‌‬ ‫ی كوردستان تۆزقاڵێك دڵیان به‌گرێبه‌ست ‌‬ ‫خه‌ڵك ‌‬ ‫ی ئه‌م جیهانه‌دا خۆش نییه‌‪ ،‬چاویشیان‬ ‫ی دیك ‌ه ‌‬ ‫روسنه‌فت‌و هیچ كۆمپانیایه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م حكومه‌ته‌دا‪ ،‬نه‌وت‌و داهات ‌‬ ‫ی سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و‌ه نیی ‌ه ك ‌ه له‌سای ‌ه ‌‬ ‫ی به‌هێزیان بۆ‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی ئاوه‌دان‌و ژێرخانێك ‌‬ ‫سامان ‌ه سروش���تییه‌كان‪ ،‬واڵتێك ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌رێم ‌ه بون هه‌ر سورن‬ ‫ی سه‌ر ‌‬ ‫ی سوار ‌‬ ‫دروستبكات‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌وان ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌وت له‌م ‌ه باشترو ژیرانه‌تر نابێت‪،‬‬ ‫ی واڵت‌و دۆسی ‌ه ‌‬ ‫ی ئیداره‌كردن ‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی خۆشگوزاره‌نییه‌‪،‬‬ ‫ی بۆ خۆیان‌و خێزانه‌كانیان رێك وایه‌و مای ‌ه ‌‬ ‫ك ‌ه به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫به‌اڵم بۆ خه‌ڵكی‌ ته‌نهاو ته‌نها سه‌رچاو‌هی‌ نه‌هامه‌تی‌و مایه‌پوچییه‌‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ئەزمونی ئەم کتێبە‪ ،‬ئەزمونی دو کەسە‬ ‫سەر بە دو نەوەی جیاوازن‪ ،‬کە ئەوپەڕی هەوڵیان‬ ‫داوە شیکارییە ئابورییەکان بۆ خوێنەران ئاسان‬ ‫بکەنەوە‬ ‫ی‬ ‫ه به‌ناو تیۆر ‌‬ ‫ه گه‌شتێك ‌‬ ‫ئه‌م په‌رتوك ‌‬ ‫ی ساده‌و ره‌وان‬ ‫ی به‌زمانێك ‌‬ ‫ماكرۆئابوری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫بۆ تێگه‌یشتن له‌قواڵییه‌كان ‌‬ ‫ه پێویست‌و بەسودە‬ ‫ی ئه‌م كتێب ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫عه‌زیز محه‌مه‌د له‌زاری‌ خۆیه‌و ‌ه‬ ‫‪2017 - 1924‬‬

‫رۆژی‌ له‌دایكبون����م رون نیی����ه‌‪ ،‬وه‌ك زۆرب����ه‌ی‌‬ ‫عێراقییه‌كان له‌شوناسه‌كه‌مدا ‪ 7/1‬تۆماركراوه‌‬

‫له‌ته‌مه‌ن����ی‌ ش����انزه‌و‬ ‫حه‌ڤ����ده‌ س����اڵییه‌و‌ه‬ ‫رومك����رده‌ چاالك����ی‌‬ ‫سیاس����ی‌‪ ،‬یه‌كه‌مج����ار‬ ‫له‌كۆمه‌ڵ����ه‌ی‌ (هی����وا)‌و‬ ‫دواتری����ش له‌(حزب����ی‌‬ ‫شیوعی‌)‪ ،‬كه‌ بوم به‌شیوعی‌‬ ‫زمانی‌ عه‌ره‌بیم نه‌ده‌زانی‌‪ ،‬ده‌‬ ‫س����اڵی‌ زیندانیكردن له‌نوگره‌‬ ‫س����ه‌لمان ل����ه‌‪1948‬ه‌وه‌‬ ‫تا‪ 1958‬فێری‌ عــه‌ره‌بی‌‬ ‫ك����ردم‌و حــزبی����ش‬ ‫لــه‌نه‌خوێن����د ه‌وار ی‌‬ ‫رزگاری‌ كردم‌و پاشان‬ ‫تائه‌ندازه‌یه‌ك زمانی‌‬ ‫روسیش فێربوم‬

‫له‌باوه‌ش���ی‌ خێزانێك���ی‌ جوتیار ‌ی‬ ‫ده‌س���تكورت له‌دایكب���وم‪ ،‬باوك���م‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ گوندی بیركۆت���ی‌ نزیك‬ ‫هه‌ولێر‌و (سه‌وس���ه‌ن) دایكیش���م‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ وان‌و باش���قه‌اڵی‌ باكوری‌‬ ‫كوردستان بو‪ ،‬منداڵ‌ بوم كه‌ باوكم‬ ‫ژنێكی‌ تری‌ هێناو دایكم ده‌س���تی‌‬ ‫من���ی‌ گ���رت‌و ماڵ���ی‌ باوكممان بۆ‬ ‫یه‌كجاری‌ به‌جێهێش���ت‌و رومانكرده‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ م���ن زیاتر‬ ‫خۆم به‌ك���وڕی‌ دایكم ده‌زانم‬ ‫نه‌ك باوكم‬

‫سه‌ره‌تای‌ خوێندنم به‌فێربونی‌‬ ‫قورئان له‌مزگه‌وتی‌ ئه‌بوبه‌كری‌ سدیق‬ ‫ده‌ستیپێكرد‌و دواتر وازم له‌خوێندن‬ ‫هێناو له‌چوارده‌ ساڵییه‌وه‌ چوم بۆ‬ ‫كرێكاری‌ پاشان گه‌ڕامه‌وه‌ بۆ خوێندن‌و‬ ‫قۆناغی‌ سه‌ره‌تایم ته‌واوكردو بۆ ماوه‌ی‌‬ ‫سێ‌ ساڵ‌ بوم به‌كارمه‌ند‬ ‫ساڵی‌ ‪ 1953‬كه‌ له‌زیندان بوین‬ ‫به‌ینمان له‌گه‌ڵ‌ به‌هادین نوری‌‬ ‫سكرتێری‌ نوێی‌ حزب به‌هۆی‌‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانیه‌وه‌ تێكچو‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بڕیاری‌ ده‌ركردنی‌ له‌حزب داین‌و‬ ‫ئێمه‌ش (رایه‌ الشغیلة‌)مان‬ ‫دامه‌زراند‪ ،‬تاساڵی‌ ‪ 1956‬كه‌ سه‌الم‬ ‫عادل بو به‌سكرتێر‌و به‌هه‌وڵ‌‌و‬ ‫كۆششی‌ خالید به‌گداش حزب‬ ‫یه‌كخرایه‌وه‌‬ ‫ساڵی‌‪ 1958‬له‌زیندان ئازادكرام‌و‬ ‫ساڵی‌‪ 1960‬كرام به‌لێپرسراوی‌‬ ‫لقی‌ كوردستانی‌ حزبی‌ شیوعی‌‬

‫پاش كوده‌تای‌ ‪ ،1963‬رومانكرده‌ كوردستان‪ ،‬مسته‌فا بارزانی‌ پێشواز ‌‬ ‫ی‬ ‫لێكردین‌و ده‌رفه‌تی‌ كاری‌ سیاسی‌‌و پێشمه‌رگایه‌تی‌ پێداین‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن‬ ‫باڵی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسییه‌وه‌ گێچه‌ڵمان پێكرا‬ ‫پاش شه‌هیدكردنی‌ سه‌الم عادل‪ ،‬ساڵی‌ ‪ 1964‬چه‌ند كه‌سێك كاندید‬ ‫بون بۆ سكرتێریی‌‪ ،‬من دژ به‌خۆكاندیدكردنم بوم‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆشنبیرییه‌كی‌ ماركسیانه‌ی‌ ته‌واو نه‌بوم‌و ده‌نگیشم به‌خۆم نه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌نگدانه‌كه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ من بو‬

‫دوای‌ هاتنه‌سه‌ركاری‌ به‌عسیه‌كان له‌‪1968‬دا له‌ڕێگه‌ی‌ موكه‌ڕه‌م ره‌شید‬ ‫تاڵه‌بانیه‌وه‌ په‌یوه‌ندییان به‌حزبی‌ شیوعییه‌وه‌ كردو ساڵی‌ ‪ 1970‬بۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌كرو سه‌دام حسێن كۆبومه‌وه‌‬ ‫سه‌ره‌تای‌ ده‌یه‌ی‌ ‪ ،1970‬كاتی‌ نزیكبونه‌وه‌ی‌ سۆڤیه‌ت‌و عێراق‌و خۆماڵیكردنی‌‬ ‫نه‌وت بو‪ ،‬به‌عسیه‌كان پێویستییان به‌دروستكردنی‌ به‌ره‌یه‌كی‌ نیشتمانی‌‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ بو‪ ،‬هۆکارێکی چونمان بۆ ناو ئەو بەرەیە‪ ،‬بەتەنها مانەوەمان بو‬ ‫لەدوای رێککەوتنی ‪١١‬ی ئازاری‪١٩٧٠‬‬

‫ریکالم‬

‫سه‌باره‌ت به‌چونه‌ ناو به‌ره‌وه‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ی ناكۆك بون‪،‬‬ ‫به‌عس‪ ،‬لیژنه‌ی‌ ناوه‌ند ‌‬ ‫كاتێك خرایه‌ ده‌نگدانه‌و‌ه حه‌وت كه‌س‬ ‫له‌گه‌ڵی‌ بون‌و ‪ 8‬كه‌سیش له‌دژی‌‪ .‬كه‌‬ ‫ره‌تكرایه‌وه‌‪ ،‬من پێموتن چونه‌ ناو‬ ‫به‌ره‌كه‌وه‌ زۆر پێویسته‌ بۆ حزبمان‪،‬‬ ‫كه‌ ده‌نگدان كرایه‌وه‌ ده‌نگی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫بانیخێاڵنی‌ له‌دژه‌وه‌ بو به‌پشتیوان‪،‬‬ ‫به‌هادین نوری‌ زۆر ناڕازی‌ بو‪ ،‬وتی‌‬ ‫"چونه‌ ناو ئه‌م به‌ره‌یه‌و‌ه خۆكوشتنی‬ ‫حزبی‌ شیوعییه‌"‬ ‫ساڵی‌ ‪ 1978‬كه‌ كه‌وتینه‌ به‌ر شااڵوی‌‬ ‫كوشتن‌و گرتنی‌ به‌عسیه‌كانه‌وه‌‬ ‫په‌نامان برده‌وه‌ به‌ر خه‌باتی‌‬ ‫چه‌كداری‌ له‌كوردستان‌و دروشمی‌‬ ‫روخانی‌ دیكتاتۆریه‌تمان به‌رز كرده‌وه‌‬ ‫هۆكاری‌ راسته‌وخۆی‌ پشتئاشان‪ ،‬رق‌و‬ ‫قینی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫بو به‌رامبه‌ر به‌هاوپه‌یمانیمان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫پارتی‌‌و دروستكردنی‌ به‌ره‌ی‌ (جود)‬

‫ریکالم‬