Awene 581

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)581‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/6/13‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌‬ ‫شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌‬ ‫تێدانیه‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‪:‬‬

‫په‌رله‌مان كارا نه‌كرێته‌وه‌ پشتگیری ‌ی ریفراندۆم ناكه‌ین‬ ‫زۆرین���ه‌ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن ریفران���دۆم له‌ڕێگه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ بڕیاری‌ له‌س���ه‌ر بدرێت‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ ده‌ڵێ���ت "په‌رله‌م���ان كارا‬ ‫نه‌كرێت���ه‌وه‌ پش���تگیریی‌ ریفراندۆم‬ ‫ناكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬وا بڕیاره‌ رۆژی‬

‫پێنج ش���ه‌ممه‌ی‌ داهات���و (‪،‌)6/15‬‬ ‫ئه‌نجومه‌‌نی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫كۆبێته‌وه‌‪ ،‬تاوتوێ‌ كردنی‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫ریفران���دۆم ت���ه‌وه‌ره‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌‬ ‫گفتوگۆكان���ی‌ كۆبونه‌ك���ه‌ ده‌بێت‪،‬‬ ‫‪ 27‬ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تییه‌كه‌‬ ‫یاداش���تێکیان ئاڕاس���تەی مەکتەبی‬ ‫سیاسی کردوە کە بەبێ کاراکردنەوەی‬

‫پەرلەم���ان لەگ���ەڵ ئ���ەوەدا نی���ن‬ ‫پش���تگیریی ئەنجامدان���ی ریفراندۆم‬ ‫بکرێت لەهەرێمی کوردستان‪.‬‬ ‫له‌تی���ف ش���ێخ عوم���ه‌ر‪ ،‬ئه‌ندامی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی نیش���تمانی‬ ‫كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫"هه‌موم���ان داواكاری���ن بڕیاره‌كانی‬ ‫ن���او نه‌خش���ه‌ڕێگاكه‌ی یه‌كێت���ی‬

‫جێبه‌جێبكرێت‪ ،‬ك���ه‌ به‌گوێره‌ی ئه‌و‬ ‫بڕیاران���ه پێش���مه‌رجی ریفران���دۆم‬ ‫په‌رله‌مان���ی‬ ‫كاراكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫كوردستانه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هه‌مو سەرکردایەتی یەکێتی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌یه‌ ده‌بێ���ت ریفراندۆم‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كاراكردن���ه‌وه‌ی په‌رله‌مان‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫هاوكات‪ ،‬فه‌رید ئەسەسەرد‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند هەم���و یەكێتی لەمەكتەبی‬ ‫سیاسی‌و ئەنجومەنی سەركردایەتی‬ ‫یەكدەنگە لەسەر پرسی ریفراندۆم‌و‬ ‫دابینكردن���ی پێویس���تییەكانی‪،‬‬ ‫بەاڵم لەس���ەر ئەوەی كە ئەم پرسە‬ ‫چ���ۆن بەڕێوەدەچێ���ت‪ ،‬بۆچ���ون‌و‬

‫ش���ێوەی كاركردنی جی���اواز هەیە‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "لەگەڵ ئ���ەوەش بۆچونە‬ ‫س���ەرەكییەكە ئەوەیە كە كۆدەنگی‬ ‫لەس���ەر ریفران���دۆم‌و كاراكردنەوەی‬ ‫پەرلەمان هەیە"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫پارتی‌‪:‬‬

‫ئارێز عه‌بدواڵ‪:‬‬

‫هێزێ���ك په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان ‌ی په‌كخس���تب ‌ێ به‌چ پێشنیار ‌ی تازه‌مان بۆ كاراكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هێزێك ‌ی یاسایی‌‌و شه‌رع ‌ی بڕیار ‌ی ریفراندۆم ده‌دات؟ په‌رله‌مان هه‌یه‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئارێز عه‌بدواڵ‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه پارتی ‌ه‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫رێگا نادا په‌رله‌مان كارا بكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كوردستان ‌‬ ‫ده‌ڵێت "هێزێك په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی یاس���ایی‌‌و‬ ‫ێ به‌چ هێزێك ‌‬ ‫په‌كخس���تب ‌‬ ‫ی بڕیاری‌ ریفراندۆم ده‌دات؟"‬ ‫شه‌رع ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬ئارێز عه‌بدواڵ له‌وتارێكدا‬ ‫ی "بوه‌س���تن ه���ه‌ر ریفراندۆم‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫ی ئاوێنه‌دا‬ ‫ن���ا!" ك��� ‌ه ل���ه‌م ژماره‌ی���ه‌ ‌‬ ‫باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه‬ ‫"ئێمه‌ له‌كوردس���تان ده‌ستورمان نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم یاس���ایه‌ك هه‌یه‌ راس���ت‌و ره‌وان‬ ‫ێ هه‌مو بڕیار‌ه چاره‌نوسس���ازه‌كان‬ ‫ده‌ڵ ‌‬

‫ی كوردستان ده‌درێن"‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫ده‌ڵێت "ئێس���تا په‌رله‌مان په‌كخراوه‌و‬ ‫ی ب���كا‪،‬‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫ی ن���ادرێ‌ كار ‌‬ ‫رێگ���ه‌ ‌‬ ‫ی هه‌رێم ماوه‌ی‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫چوه‌و به‌هه‌مان ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ یاسا ‌‬

‫ی هه‌رێ���م كار ده‌كا‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫حكوم���ه‌ت نیوه‌ناچڵه‌و ژماره‌یه‌ك ‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ه‌كان به‌وه‌كال���ه‌ت به‌ڕێو‌ه‬ ‫ده‌برێن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ده‌شڵێت "بۆ ئه‌و‌هی‌ به‌ڕاست‌و ره‌وان ‌‬ ‫ێ‬ ‫په‌نجه‌ له‌س���ه‌ر كێشه‌كان دابنێم ناكر ‌‬ ‫ێ ئه‌و كێشانه‌ی‌ سه‌ره‌و‌ه‬ ‫نه‌ڵێم هه‌رس��� ‌‬ ‫ته‌نی���ا پارتی‌ لێی���ان به‌رپرس���یاره‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌رچۆپی‌ ریفراندۆمیش ‌‬ ‫ده‌سماڵ ‌‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌ گرتوه‌و نایدا به‌كه‌س"‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫ئه‌ندامێك����ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���� ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكرات����ی‌ كوردس����تان ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ هه‌وڵده‌ده‌ن به‌ر له‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفران����دۆم په‌رله‌م����ان كارابكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و ده‌ڵێت "س����ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان‬ ‫پێش����نیاری‌ ن����وێ‌ ده‌ده‌ین����ه‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬هه‌ولێ����ر‪ :‬ئ����اراس حه‌س����ۆ‬ ‫میرخ����ان‪ ،‬ئه‌ندام����ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫پارت����ی‌ دیموكرات����ی‌ كوردس����تان‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬

‫ریکالم‬

‫دەزگای جەمال عیرفان‬

‫کاسۆ مۆڵ ـ نهۆمی چوارەم‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫‪3‬‬

‫لە"وشیاریی بەرەنگاریی"وە‬ ‫بۆ "وشیاریی نەخێر"‬ ‫قۆناغەکانی پرۆسەی‬ ‫سەربەخۆیی کوردستان‬

‫بۆ چاپ و باڵوکردنەوە‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫رایگه‌یاند گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫بڕیاری‌ ئه‌وه‌یان نه‌داوه‌ كه‌ به‌ش����دار ‌‬ ‫ی‬ ‫ریفراندۆمه‌كه‌ نه‌ك ‌هن‌و ئه‌وان له‌س����ه‌ر‬ ‫ش����ێوازی‌ ئه‌و رێفراندۆم����ه‌ ناڕازین‪،‬‬ ‫ئه‌و وت����ی‌ "پارتی‌ پێش����نیاری‌ نوێی‌‬ ‫ده‌بێت بۆ ئه‌و پرس����ه‌‌و جیاواز ده‌بێت‬ ‫له‌و بابه‌تانه‌ی‌ كه‌ پێش����تر باسكراون‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌ئێمه‌‌و الیه‌نه‌كانی‌ تر بكرێت‬ ‫ده‌یكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫رازی‌ بكرێ����ن كه‌ بێن به‌ش����داری‌ ئه‌م‬ ‫ریفراندۆمه‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌جیا س����ه‌ردانی كۆمه‌ڵ‌‌و‬ ‫گۆڕان ده‌كه‌ین‌و به‌ڕه‌سمی‌‌و ناڕه‌سمی‌‬

‫س����ه‌ردانیان ده‌كه‌ی����ن‌و په‌یوه‌ندییان‬ ‫پێوه‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ پێمان ده‌كرێت‬ ‫ده‌یكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش به‌شداری‌‬ ‫بكه‌ن‪".‬‬ ‫ناوبراو جه‌غتی‌ ل����ه‌وه‌ش كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫تێبینییه‌كانیان له‌س����ه‌ر د‪ .‬یوس����ف‬ ‫محه‌م����ه‌د وه‌كو خۆیه‌تی‌‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌‬ ‫"ئێم����ه‌ پێمانوایه‌ كه‌ ئه‌م ده‌س����ته‌ی‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تیه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫ناتوانێت له‌كاره‌كه‌ی‌ به‌رده‌وام بێت"‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫‪13‬‬

‫رێفراندۆم بازرگانه‌كانی هه‌رێم‬ ‫ده‌كات به‌دو به‌شه‌وه‌‬

‫‪6‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫یەکگرتو‪ :‬په‌یوه‌ندیمان به‌ئیخوانه‌و‌ه نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شمان به‌ئه‌مریكیه‌كان وتوه‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ جێبه‌جێكردنی‌ یه‌كگرتو‪ :‬خه‌ڵكی سلێمانی متمانه‌ی به‌ده‌سه‌اڵت نه‌ماوه‌‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫عومەر محه‌مه‌د سه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ یه‌كگرتو له‌سلێمانی‌‌‪،‬‬ ‫له‌م گفتوگۆیەی ئاوێنه‌دا دەڵێت "بۆ‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان بارزانی روی‬ ‫له‌ده‌می ئێمە كرده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمە‬ ‫نامانه‌وێت الیه‌نگری كه‌س بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تائێستا پڕۆسه‌ی رێفراندۆم چۆن‬ ‫به‌ڕێوه‌چوه‌؟‬ ‫عومه‌ر محەم���ه‌د‪ :‬رێفراندۆم پرس���ێكی‬ ‫نیش���تمانیه‌و نابێ���ت بئاڵێنرێت له‌پرس���ه‌‬ ‫سیاسیه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێت كێشه‌ سیاسیه‌كان‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی كاراكردن���ه‌وه‌ی په‌رله‌م���ان‬ ‫چاره‌س���ه‌ربكرێن‌و له‌م دۆخه‌ش���دا ئه‌ركی‬ ‫گه‌وره‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی پارتی‪.‬‬ ‫ب���ه‌ڕای ئێم ‌ه ده‌بێ���ت هه‌م���و هه‌نگاوه‌‬ ‫پێش���ینه‌كان بۆ رێفراندۆم بنرێت‪ ‌،‬یه‌كه‌م‬ ‫ش���تیان بژێوی هاواڵتیانه‌ بۆیه‌ پێویس���ته‬ ‫باشتربكرێت چونكه‌ خه‌ڵك به‌دڵگه‌رمیه‌وه‌‬ ‫ناچێ���ت بۆ رێفراندۆم بۆ نمونه‌ س���لێمانی‬ ‫كه‌ له‌بیسته‌كانی س���ه‌ده‌ی رابردودا‌ داوای‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی كردوه‌ ناكرێت وای لێبكرێت‬ ‫به‌ناچ���اری نه‌خێ���ر بۆ رێفران���دۆم بكات‪،‬‬

‫ئه‌وه‌ خه‌ت���ای خه‌ڵك���ی س���لێمانی نیه‌و‬ ‫خه‌تای ئ���ه‌و سیاس���ه‌ته‌یه‌ وای له‌خه‌ڵكی‬ ‫ئه‌م ش���اره‌ كردوه‌ وابیربكات���ه‌وه‌ چونكه‌‬ ‫متمانه‌ی به‌ده‌سه‌اڵت نه‌ماوه‌‪ ،‬دوه‌میش ئه‌م‬ ‫هه‌نگاوه‌ دوژمنی زۆره‌و له‌ناوه‌وەو له‌واڵتانی‬ ‫ده‌وربه‌رو ده‌ره‌وه‌ش دژایه‌تی ده‌كه‌ن بۆیه‌‬ ‫ده‌بێ���ت ناوخ���ۆی خۆمان تۆكم���ه‌ بكه‌ین‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان ده‌بێت‪،‬‬ ‫س���ه‌رباری ئه‌وه‌ش نابێت ك���ه‌س تۆمه‌تی‬ ‫خیانه‌ت���ی بدرێته‌ پاڵ به‌ه���ۆی ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫نه‌خێ���ر بكات ب���ۆ رێفران���دۆم چونكه‌ ئه‌و‬ ‫سیاسه‌ته‌ هه‌ڵه‌یه‌ وای له‌خه‌ڵكانێك كردوه‌‬ ‫كه‌ له‌په‌رچه‌كرداردا نه‌خێربكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێوه‌ به‌شداربون له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫پیرم���ام‪ ،‬بارزان���ی گرنتی ئه‌وه‌ی���دا ئه‌م‬ ‫رێفراندۆمه‌ ده‌كرێت بۆ سه‌ربه‌خۆییه‌؟‬ ‫عوم���ه‌ر محەمه‌د‪ :‬رێفراندۆمه‌كه‌ كاتی بۆ‬ ‫دیاریكراوه‌و هه‌نگاوی بۆ نراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌‬ ‫ده‌ڵێین ئه‌م هه‌نگاوه‌ سه‌ركه‌وتو نابێت یان‬ ‫ئامانجه‌ چاوه‌ڕوانكراوه‌كانی ناپێكێت وه‌كو‬ ‫ئیراده‌یه‌كی كوردی ده‌رناكه‌وێت‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫جه‌خت له‌س���ه‌ر ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی پێشومان‬ ‫ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ له‌وه‌اڵمی پرس���یاری یه‌كه‌م‬ ‫باسمكرد‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬مه‌ترس���یه‌كان چین له‌س���ه‌ر‬

‫رێفراندۆم؟‬ ‫عومه‌ر محەمه‌د‪ :‬مه‌ترس���یه‌كان به‌غداو‬ ‫واڵتان���ی هه‌رێم���ی‌و ناكۆك���ی ناوخۆیین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر میلله‌ته‌كه‌م���ان یه‌كده‌نگ‌و‬ ‫یه‌ك دڵبێت‌و ب���ه‌ده‌م رێفراندۆمه‌وه‌ بڕوات‬ ‫به‌ڕه‌ن���گاری ته‌حه‌دیی���ه‌كان ده‌بێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش هه‌ن���گاوی پێویس���تی ده‌وێت‪،‬‬ ‫یه‌كه‌م رێكخستنه‌وه‌ی ناوخۆو تێگه‌یشتنه‌‌‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌غ���داو ره‌واندن���ه‌وه‌ی نیگه‌رانی‬ ‫واڵتانی دراوس���ێیه‌‪ ‌،‬ده‌وڵه‌تیش به‌ئاسانی‬ ‫دروستنابێت چونكه‌ هه‌ڵكه‌وته‌ی جوگرافی‬ ‫ئێم���ه‌ جۆرێك���ه‌ ئه‌گه‌ر واڵتانی دراوس���ێ‬ ‫م���ه‌رزه‌كان دابخه‌ن ئاس���ان له‌س���ه‌رمان‬ ‫ناكه‌وێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌ی كه‌وات���ه‌ رێفراندۆم بۆچی‬ ‫ده‌كه‌ن؟‬ ‫عومه‌ر محەمه‌د‪ :‬رێفراندۆم موڵه‌تپێدانی‬ ‫گه‌له‌ بۆ سیاسیه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی له‌ناوه‌نده‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌كان به‌ن���اوی گه‌لی كورده‌وه‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ قسه‌بكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ناوخۆش���دا مه‌ترس���ی الی‬ ‫به‌شێك له‌‌هێزه‌ سیاسیه‌كان‌و شه‌قام هه‌یه‌‬ ‫ئ���ه‌م رێفراندۆمه‌ بۆ واده‌ی س���ه‌رۆكایه‌تی‬ ‫بارزانی بێت؟‬ ‫عومه‌ر محەم���ه‌د‪ :‬ئ���ه‌م رێفراندۆمه‌ بۆ‬

‫درێژكردن���ه‌وه‌ی ده‌س���ه‌اڵتی ك���ه‌س نیه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش ده‌كه‌وێته‌ س���ه‌ر ئێم���ه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫یه‌ك ده‌نگبین له‌به‌رامب���ه‌ر كاراكردنه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان‌و چاككردن���ی بژێ���وی خه‌ڵك‬ ‫هێزێك ناتوانێت ئاڕاسته‌ی ئه‌م داخوازییه‌‬ ‫نیشتمانیه‌ بگۆڕێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم پێش���ترو ئێستاش گله‌یی‬ ‫ئه‌وه‌تان لێده‌كرێت كه‌ ئێوه‌ به‌بێالیه‌نیتان‬ ‫س���ودتان به‌پارت���ی گه‌یان���دوه‌ له‌بابه‌تی‬ ‫په‌رله‌ماندا؟‬ ‫عوم���ه‌ر محەم���ه‌د‪ :‬ئه‌ندامه‌كانی ئێمه‌‪8‬‬ ‫كه‌سیان واژویانكرد كاتی خۆیشی به‌كاك‬ ‫(یوسف)یش���یان وتبو به‌پێ به‌بازگه‌كانی‬ ‫هه‌ولێردا ده‌چین بۆ هه‌ولێر به‌س باپێكه‌وه‌‬ ‫بچین‪ ،‬بۆ كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان ئاماده‌یی‬ ‫هه‌مو هه‌نگاوێكین‌و هه‌ر‪ 10‬په‌رله‌مانتارهکە‌‬ ‫پێكه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هێرشێكی زۆری راگه‌یاندنی‬ ‫ناڕه‌وامان له‌سه‌رتاس���ه‌ری كوردس���تانه‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌‪ .‬پش���تگیری هه‌ر الیه‌ك بكه‌یت‬ ‫هه‌ڵه‌ی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ په‌رله‌مان ن���ە موڵكی‬ ‫پارتی‌و نه‌ ه���ی گۆڕانه‌ هی ئه‌و میلله‌ته‌یه‌‬ ‫به‌فرمێسك‌و خوێن دروستی كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬په‌رله‌مان كارا ده‌كرێته‌وه پێش‬ ‫رێفراندۆم‌؟‬ ‫عومه‌ر محەم����ه‌د‪ :‬ئه‌گه‌رێكی زۆر هه‌یه‌‪،‬‬

‫چونكه‌ ئێم����ه‌ له‌ڕاگەیاندن‌و كۆبونه‌وه‌كان‬ ‫فش����ارمان ك����ردوه‌‪ ،‬یه‌كێتی����ش به‌باری‬ ‫كاراكردن����ه‌وه‌ هه‌ن����گاوی ناوه‌و پاش����ان‬ ‫پارتیش نه‌رمی نوان����دوه‌ چونكه‌ ناكرێت‬ ‫به‌ڕاس����تی ئه‌م هه‌مو پرسه‌ به‌م شپرزەییه‌‬ ‫ئیداره‌بكرێن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پارتی چاوی له‌س����ه‌ر ئێوه‌یه‌‬ ‫له‌مباره‌یه‌وه‌؟‬ ‫عوم����ه‌ر محەم����ه‌د‪ :‬راس����ته‌ بارزان����ی‬ ‫روی ده‌م����ی له‌ئێمه‌ ك����ردوه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئێمه‌‬ ‫بمانویس����تایه‌ س����ه‌رۆكایه‌تی وه‌ربگرین‌و‬ ‫یه‌كالی����ی بینه‌وه به‌الیه‌كدا‌ده‌مێك بو ئه‌و‬ ‫كاره‌ كرابو‪ ،‬به‌اڵم نامه‌وێت بینه‌ هۆكارێكی‬ ‫تری دابه‌شبونی كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬پارت����ی داوای لێك����ردون بۆ‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان؟‬ ‫عومه‌ر محەمه‌د‪ :‬ئێمه‌ جه‌ختمان له‌سه‌ر‬ ‫ماف����ی شایس����ته‌ی الیه‌نه‌كان ك����رده‌وه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن����ی‪2013‬دا‌‪ ،‬داوام����ان كردوه‌‬ ‫به‌پێ����ی ئه‌و بنه‌م����ای ده‌نگدانه‌ په‌رله‌مان‬ ‫كارابكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئیخ����وان له‌كه‌نداو گه‌مارۆدراوه‌‬ ‫مه‌ترسی له‌سه‌ر ئێوه‌ دروستنه‌كردوه‌؟‬ ‫عومه‌ر محەمه‌د‪ :‬هیچ فش����ارێكی له‌سه‌ر‬ ‫ئێم����ه‌ دروس����تنه‌كرد‌وه‌‪ ،‬ئێم����ه‌ پارتێكی‬

‫كوردستانی س����ه‌ربه‌خۆین به‌اڵم سودمان‬ ‫له‌پ����ه‌روه‌رده‌ی ئیخوان����ی وه‌رگرت����وه‌‪،‬‬ ‫خۆمان له‌كوردس����تان به‌س����ه‌ربه‌خۆ بڕیار‬ ‫ده‌ده‌ین‌و هی����چ ئیراده‌یه‌كی ده‌ره‌كی یان‬ ‫بۆچونێك به‌س����ه‌ر یه‌كگرت����ودا زاڵنه‌بوه‌‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ قسه‌مانكرده‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌مریكیه‌كان‌و‬ ‫پرس����یاری جدییان لێمانكرد‌وه‌ پاش����ان‬ ‫وه‌اڵمیان داوینەته‌وه‌ كه‌ ئێوه‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‬ ‫حكوم بون له‌عێراق كه‌ مامۆستا سه‌اڵحه‌دین‬ ‫هه‌ڵبژێردرا بو ئه‌وكاته‌‪ ،‬بڕوای خۆش����مان‬ ‫له‌باره‌ی مه‌س����ه‌له‌ی تیرۆره‌وه‌ زۆر رونەو‌‬ ‫جێگه‌ده‌س����تمان دی����اره‌ له‌به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫میانه‌ڕه‌وی له‌كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی كۆم����ه‌ڵ نایه‌ته‌ ژێرباری‬ ‫به‌ره‌ی ئیسالمی؟‬ ‫عومه‌ر محەم����ه‌د‪ :‬تائێس����تا به‌فه‌رمی‬ ‫نه‌یوتوه‌ نایه‌م‪ ،‬ده‌س����ته‌ی ب����ااڵی كاری‬ ‫ئیسالمی كۆبونه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌ر بژارده‌یه‌ك‬ ‫گونجاوبێت بۆمان كاری پێده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ڵوێس����تی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‬ ‫تائێستا له‌مباره‌یه‌وه‌ ئه‌رێنی بوه‌؟‬ ‫عوم����ه‌ر محەم����ه‌د‪ :‬حه‌زمانده‌ك����رد‬ ‫هه‌ڵوێستی كۆمه‌ڵی ئیسالمی باشتربوایه‌‪،‬‬ ‫چاوه‌ڕێ ده‌كه‌ین باشتربێت‪.‬‬

‫حزبه‌كان ده‌یانه‌وێ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ بەشداری ریفراندۆم پێبکەن‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ رۆژی‌ (چوارشه‌ممه‌)‬ ‫ی‌ رابردوی‌ پیرمام كه‌ له‌نێوان پارت ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ كوردستان‌و مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫ئه‌نجامدرا‌و نوێنه‌ری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ به‌شدارییان تیادا نه‌كرد‪،‬‬ ‫بڕیاری‌ پێكهێنانی‌ شاندێكی‌ هاوبه‌شی‌‬ ‫حزبه‌كان درا بۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و دو‬ ‫پارته‌دا گفتوگۆ بكه‌ن‌و رازییان بكه‌ن‬ ‫له‌كۆمیته‌كانی‌ ریفراندۆمی‌ كوردستاندا كه‌‬ ‫بڕیاره‌ له‌‪25‬ی‌ ئه‌یلولی‌ ئه‌مساڵدا ئه‌نجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬به‌شداری‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات����ه‌وه‌ كه‌ "هه‌مو‬

‫هێز‌و الیه‌نه‌ سیاس����یه‌كان زۆر مه‌به‌س����تیان ‌ه‬ ‫بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫كوردستان نوێنه‌ریان هه‌بێت له‌و كۆمیته‌یه‌ی‌‬ ‫كه‌ پێكهێنراوه‌ بۆ سه‌رپه‌رشتیكردنی‌ پرسی‌‬ ‫ریفراندۆم"‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ وه‌رت����ی‌‪ ،‬وته‌بێ����ژی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ئه‌و‬ ‫پرسه‌ پرسێكی‌ نیش����تیمانیه‌‌و به‌كۆده‌نگی‌‌و‬ ‫پش����تیوانی‌ هه‌م����و هێ����زه‌ سیاس����یه‌كانی‌‬ ‫كوردستان سه‌ركه‌وتو ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "بڕی����اره‌ له‌ماوه‌یه‌ك����ی‌ نزیكدا‬ ‫شاندێكی‌ بااڵی‌ پارته‌ سیاسیه‌كان سه‌ردانی‌‬ ‫هه‌ری����ه‌ك له‌گ����ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ����ی‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا كه‌ "له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫پیرمامدا بارزانی‌ رایگه‌یاندوه‌ پێی‌ خۆش����ه‌‬

‫گۆڕان‌و كۆم����ه‌ڵ به‌ش����داری‌ كۆبونه‌وه‌كان‌و حزبی‌ شیوعی‌ كوردستان جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ب����ه‌دوری‌ ده‌زانێت كه‌ له‌پێكهاته‌ی‌ ش����انده‌ بوه‌ نه‌ك پارتی‌‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "پێش����نیاره‌كه‌ له‌الیه‌ن نوێنه‌ر ‌ی‬ ‫كۆمیته‌كانی‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆمی‌ هه‌رێمی‌ ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ "تائێستا پێكهاته‌ی‌ شانده‌ هاوبه‌ش����ه‌كه‌ی‌ پارته‌ سیاسیه‌كاندا نوێنه‌ری‌‬ ‫پارت����ه‌ سیاس����ه‌كانه‌وه‌ خرای����ه‌ڕو‌و پارتیش‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ تیادا بێت‪.‬‬ ‫هاوبه‌شه‌كه‌ دیاری‌ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫كوردستان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌هم����ه‌ن حس����ێن ئه‌ندام����ی ده‌س����ته‌ی پشتگیری‌ كرد"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ ك����رد كه‌ "هه‌مو‬ ‫ناوب����راو جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫به‌هم����ه‌ن حس����ێن ره‌تیك����رده‌وه‌ ك����ه‌‬ ‫ك����ه‌ "جگ����ه‌ له‌س����ه‌ردانی‌ ش����اندی‌ پارته‌ ئه‌و الیه‌نان����ه‌ی‌ له‌كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ی‌ پیرمامدا س����ه‌رۆكایه‌تی حزب����ی زه‌حمه‌تكێش����انی‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ بۆ الی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ هه‌وڵی‌ به‌ش����داربون (چه‌ند الیه‌نێكی‌ كه‌م نه‌بێت) كوردستان وتیشی‌ "ره‌نگه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ پارتی‌ له‌كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ی‌ پیرم����ام‪-‬دا هیچ الیه‌نێك‬ ‫دیكه‌ش له‌ئارادایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ گفتوگۆ له‌گه‌ڵ به‌ج����ددی‌ پێیان باش بو كه‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ ش����اندێك له‌نوێنه‌ری‌ پارت ‌ه سیاسیه‌كان بۆ الری‌ هه‌بوبێ����ت له‌س����ه‌ر به‌ش����داریكردنی‌‬ ‫گ����ۆڕان‌و كۆم ‌هڵ‌و وتی‌ "هی����چ الیه‌نێك له‌ناو‬ ‫ئه‌و كاره‌ پێكبهێنرێت"‪.‬‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ بكرێ����ت‌و ئه‌وانیش بێنه‌ ناو به‌شداری‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كه‌ "به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كۆبونه‌وه‌ك����ه‌دا ن����ه‌ ڤیتۆی‌ هه‌بو له‌س����ه‌ر‬ ‫وتیش����ی‌ "بارزانی‌ په‌رۆشیی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌بو‬ ‫كۆمیته‌كانی‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم"‪.‬‬ ‫ریفراندۆم پرۆس����ه‌یه‌كه‌ پێویستی‌ به‌وه‌ هه‌یه‌ به‌ش����داریكردنی‌ گۆڕان‌و كۆم���� ‌هڵ‌و نه‌ پێی‌‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ حزبی‌ شیوعی‌ كه‌ ئه‌و دو پارته‌ به‌شداری‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ "هه‌وڵی‌ كه‌ كۆسپ‌و ته‌گه‌ره‌كانی‌ له‌پێش الببرێت بۆیه‌ ناخۆشه‌ ئه‌و دو هێزه‌ به‌شداری‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫كوردس����تان له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ "پێویس����ته‌‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫گ����ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ بێن����ه‌ نێ����و كۆمیته‌كانی‌ تاكه‌كه‌س����ی‌‌و حزبیش له‌ئارادایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ پارته‌ سیاس����یه‌ به‌ش����داربوه‌كان پێشنیاری‌‬ ‫ئه‌نجامدان����ی‌ ریفراندۆم����ه‌وه‌‌و به‌پێویس����تی‌ كه‌ ئه‌و دو پارته‌ به‌ش����داری‌ له‌كۆبونه‌وه‌كان ئه‌وه‌یان كرد كه‌ ش����اندێك سه‌ردانی‌ گۆڕان‌و حزبی‌ زه‌حمه‌تكێش����ان هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ ده‌ده‌ن‬ ‫گفتوگۆ له‌گ����ه‌ڵ گۆڕان‌و كۆم����ه‌ڵ بكه‌ن بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵ بكات"‪.‬‬ ‫ده‌زانێ����ت كه‌ هه‌مو الیه‌ك هه‌وڵ بده‌ن تائه‌و بكه‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و ئه‌وه‌ی‌ به‌شداری‌ له‌كۆمیته‌كانی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ئه‌ندامێك����ی‌ ده‌س����ته‌ی‌ س����ه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫دو الیه‌نه‌ بۆ ئه‌و كاره‌ رازی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌ب����وكاروان ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌ حزب����ی‌ زه‌حمه‌تكێش����انی‌ كوردس����تانیش بابه‌ته‌ پێشنیاری‌ نوێنه‌ری‌ پارته‌ سیاسیه‌كان ریفراندۆم بكه‌ن‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫دکتۆر سروە ئەرکان ساڵح‬ ‫پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییەکانی مندااڵن‬ ‫دکتۆرا (بۆرد) لەنەخۆشییەکانی‬ ‫مندااڵن‌و تازە لەدایکبوان‬ ‫‪M.B.Ch.B, F.I.B.M.S, ped.‬‬ ‫)‪(Baghdad‬‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫سلێمانی گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی‬ ‫تابان تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪ 0770771011‬‬ ‫‪0533292900‬‬

‫ریکالم‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫‪3‬‬

‫ریفراندۆم ناكۆكی ده‌خاته‌ نێوان مه‌كته‌بی سیاسی‌و سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی‬ ‫"زۆرینه‌ی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ن ریفراندۆم له‌ڕێگه‌ی په‌رله‌مانه‌و‌ه بێت"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫له‌ماوه‌ی ‪ 24‬كاتژمێری رابردودا‬ ‫یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان چه‌ند‬ ‫به‌رپرسێكی له‌كاره‌كانی دورخسته‌وه‌و‬ ‫به‌گوێره‌ی زانیارییه‌كانیش رۆژی پێنج‬ ‫شه‌ممه‌ ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی كۆده‌بێته‌وه‌و نیگه‌رانی خۆی‬ ‫به‌رامبه‌ر بڕیاری به‌شێك له‌مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی له‌باره‌ی ریفراندۆمه‌وه‌‬ ‫ده‌رده‌بڕێت‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تای گۆڕانكارییه‌كان‪ ،‬له‌الدانی‬ ‫ئامان���ج كه‌س���اس قائیمقام���ی قه‌زای‬ ‫چه‌مچه‌ماڵه‌وه‌ ده‌ستیپیكرد كه‌ ناكۆكی‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی چه‌مچه‌ماڵی‬ ‫یه‌كێتی‌ ب���ه‌رزان ئه‌حمه‌د كورده‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌باره‌ی دۆس���یه‌ی ئه‌من���ی قه‌زاكه‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوكات به‌نوسراوێكی فه‌رمی كۆسره‌ت‬ ‫ڕه‌س���وڵ‪ ،‬ئ���ااڵ تاڵه‌بان���ی س���ه‌رۆكی‬ ‫فراكس���یۆنی یه‌كێت���ی له‌پۆس���ته‌كه‌ی‬ ‫دورخرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���ەرزان ئەحمەد كوردە‪ ،‬بەرپرس���ی‬ ‫مەڵبەن���دی چەمچەماڵ���ی یەكێت���ی‬ ‫بەئاوێن���ەی راگەیان���د ك���ە هێزێك���ی‬ ‫دژەتیرۆر كاتژمێر‪ 2:30‬خولەكی شەوی‬ ‫یەكشەممە لەس���ەر دوشەممە چونەتە‬ ‫ناو مەڵبەندی یەكێت���ی لەچەمچەماڵ‌و‬ ‫تاوەكو نیوەڕۆی رۆژی دوشەممە لەوێ‬ ‫ماونەتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەم هۆكارەكەی‬ ‫نازانێت پێشتر ئاگاداریان نەكردۆتەوەو‬ ‫هیچ پرسێكیش���یان پێ نەكردوە‪ ،‬پاش ئه‌ندام���ی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت���ی‬ ‫ئەوەش هیچ پەیوەندییەكی پێوەنەكراوە نیش���تمانی كوردس���تان له‌ب���اره‌ی‬ ‫رونكردن���ەوەی بدرێت���ێ لەوب���ارەوە‪ ،‬ئاڵوگۆڕی پۆسته‌ حكومیه‌كان‪ ،‬جه‌ختی‬ ‫ئەمیش الی خۆیەوە پەیوەندی بەالیەنی له‌سه‌ر گرنگی ئه‌و گۆڕانكارییه‌ كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫ناوبراوەوە نەكردوە بۆ زانینی هۆكاری ئ���ەو وتی "بڕواناك���ه‌م گۆڕانكارییه‌كان‬ ‫په‌یوه‌س���ت بێت به‌ته‌كه‌تولی حزبیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئەو روداوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی رەتیكردەوە ئەو روداوە ئه‌گه‌ر كۆبون���ه‌وه‌ی فه‌رمیش ببێت من‬ ‫پەیوەن���دی بەكێش���ە ناوخۆییەكان���ی ئه‌و قسه‌یه‌ ده‌كه‌م"‪.‬‬ ‫یەكێتیی���ەوە هەبێت‪ ،‬ب���ەاڵم ئەو وتی‬ ‫ئ���ه‌م گۆڕانكارییان���ه‌ی یه‌كێت���ی‬ ‫"بارەگای مەڵبەند حەرەمی یەكێتییەو‬ ‫هیچ پەیوەندییەكی بەشەخسەوە نییەو نیشتمانی كوردس���تان هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئێم���ە كێش���ەی شەخس���یمان لەگەڵ ناكۆكی نێوان س���ه‌ركردایه‌تی‌و به‌شێك‬ ‫كەسدا نییە‪ ،‬ئەركی هەمو یەكێتییەكە له‌مه‌كته‌بی سیاس���ی یه‌كێتی له‌باره‌ی‬ ‫پرس���ی ریفراندۆمه‌وه‌ كه‌ تائێستا ساغ‬ ‫بیپارێزێت‌و رێزی لێبگرێت"‪.‬‬ ‫نه‌بوه‌ته‌وه‌ ریفراندۆم بۆ س���ه‌ربه‌خۆییه‬ ‫ه���ه‌ر له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ رێ���واس فایه‌ق له‌ڕێگه‌ی په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌كرێت یان نا‌‪،‬‬

‫یه‌كێتی به‌شداری‬ ‫ریفراندۆمێك‬ ‫ده‌كات كه‌ بۆ‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی بێت‬ ‫هاوكات له‌ڕێگه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ بێت‬

‫پشتیوانیکردن لەریفراندۆم‬ ‫رۆژی پێنج شه‌ممه‌ش بڕیاره‌ ئه‌نجومه‌نی پێنج ش����ه‌ممه‌ هه‌ڵوێستیان ده‌بێت‌و‪٢٧‬‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتی له‌ب���اره‌ی ئه‌و ئەندامی ئەنجومەنی س����ەرکردایەتیش‬ ‫پرسه‌وه‌ كۆببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫لەمبارەیەوە یاداش����تێکیان ئاڕاس����تەی‬ ‫پێچه‌وانه‌ی ئه‌نجومه‌نی سه‌ركردایه‌تی مەکتەب����ی سیاس����ی کردوە ک����ە بەبێ‬ ‫یه‌كێتی كه‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی ‪29‬ی نیس����ان کاراکردن����ەوەی پەرلەمان لەگەڵ ئەوەدا‬ ‫ده‌ریك����ردوه‌ ئام����اژه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ده‌كات نین پش����تگیریی ئەنجامدانی ریفراندۆم‬ ‫"یه‌كێتی به‌شداری ریفراندۆمێك ده‌كات بکرێت لەهەرێمی کوردستان‪.‬‬ ‫كه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی بێت‪ ،‬هاوكات له‌ڕێگه‌ی‬ ‫له‌تی����ف ش����ێخ عوم����ه‌ر‪ ،‬ئه‌ندام����ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ بێت"‪ 12 ،‬ئه‌ندامی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس����ی كۆبونه‌ت����ه‌وه‌و بڕیارێكی����ان س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت����ی نیش����تمانی‬ ‫ده‌رك����ردوه‌ ك����ه‌ ریفران����دۆم په‌س����ه‌ند كوردس����تان له‌ب����اره‌ی كۆبونه‌وه‌ك����ه‌ی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش زۆرین����ه‌ی ئه‌ندامانی پێنج ش����ه‌ممه‌وه‌ ئ����ه‌وه‌ی ب����ۆ ئاوێنه‌‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی نیگه‌رانكرده‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ رونكرده‌وه‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ له‌باره‌ی پرسه‌‬ ‫ئه‌وه‌ پێشێلكردنی بڕیاری سه‌ركردایه‌تیه‌ هه‌نوكه‌ییه‌كان‌و ناوخۆیی یه‌كێتی ده‌بێت‪،‬‬ ‫ك����ه‌ بااڵترین ده‌س����ه‌اڵتی حیزبیه‌ له‌ناو ه����اوكات ریفراندۆمی����ش ده‌خرێت����ه‌ڕو‪،‬‬ ‫یه‌كێتی‪ ،‬به‌گوێ����ره‌ی زانیاریه‌كان رۆژی ئەو وتی "هه‌موم����ان داواكارین له‌وه‌ی‬

‫بڕیاره‌ك����ه‌ی ن����او نه‌خش����ه‌ڕێگاكه‌ی‬ ‫یه‌كێت����ی جێبه‌جێبكرێت‪ ،‬كه‌ به‌گوێره‌ی‬ ‫بڕیاره‌ك����ه‌ش پێش����مه‌رجی ریفران����دۆم‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مانی كوردستانه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژەی ب����ەوەش ک����رد‬ ‫له‌كۆبون����ه‌وه‌ی رۆژی پێنج ش����ه‌ممه‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌ن����ی س����ه‌ركردایه‌تی یه‌كێت����ی‬ ‫جه‌خت له‌س����ه‌ر ئه‌و بڕیاره‌ ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئەو وت����ی "له‌ب����اره‌ی نیگه‌رانیه‌كانه‌وه‌‬ ‫زانیاریم نیه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی من بینیبێتم‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌مو سەرکردایەتی یەکێتی‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وه‌یه‌ ده‌بێت ریفراندۆم له‌گه‌ڵ‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی س���ه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیش‬

‫كه نەیویس���ت ناوی ئاش���کرا بکرێت‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یه‌ بڕیاره‌كه‌ی سه‌ركردایه‌تی‬ ‫یه‌كێت���ی وه‌كو خ���ۆی جێبه‌جێبكرێت‪،‬‬ ‫وتی "زۆرینه‌ی س���ه‌ركرده‌ گه‌نجه‌كانی‬ ‫ن���او یه‌كێتی له‌گه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ن په‌رله‌مان‬ ‫كارابكرێته‌وه‌و له‌و رێگه‌یه‌وه‌ ریفراندۆم‬ ‫ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‬ ‫پێنج شه‌ممه‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی ده‌بێت‪ ،‬هیچ‬ ‫په‌یوه‌س���تیش نیه‌ به‌كوتله‌و كوتله‌بازی‬ ‫ناو یه‌كێتی نیشتمانیه‌وه‌"‪.‬‬ ‫زۆرین���ه‌ی یه‌كێتی به‌و ئاڕاس���ته‌یه‌‬ ‫ده‌ڕوات ك���ه‌ پێویس���ته‌ په‌رله‌م���ان‬ ‫كارابكرێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش پێچه‌وانه‌ی ئه‌و‬ ‫خواستەیه‌ پارتی هه‌یه‌تی بۆ ئه‌نجامدانی‬ ‫ریفراندۆم‪ ،‬کە له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌نیه‌ دۆسیه‌ی‬ ‫ریفراندۆم ببرێته‌ په‌رله‌مان‪.‬‬

‫ئه‌ندامێکی سه‌ركردایه‌ت ‌ی پارتی‌‪:‬‬

‫پێشنیاری‌ تازه‌مان بۆ كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫ئاراس حه‌سۆ میرخان ئه‌ندامی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ دیموكرات ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫پێشنیاری‌ نوێ‌ ده‌ده‌ینه‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬چ هه‌وڵێ���ك ده‌درێ���ت بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ به‌ش���داری‌‬ ‫له‌كۆمیته‌كانی‌ ئه‌نجامدانی‌ رێفراندۆمی‌‬ ‫كوردستان بكه‌ن؟‬ ‫ئ���اراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬جارێ‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ بڕیاری‌‬ ‫ئه‌وه‌یان نه‌داوه‌ كه‌ به‌ش���داری‌ نه‌ك ‌هن‌و‬ ‫ئه‌وان له‌سه‌ر شێوازی‌ ئه‌و رێفراندۆمه‌‬ ‫ئیعترازی���ان هه‌ی���ه‌‌و ره‌نگ���ه‌ یه‌كه‌م‬ ‫داواكاری‌ ئه‌وان كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫بێت‌و ئێمه‌ ئیش له‌سه‌ر كاراكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مانیش ده‌كه‌ین ل���ه‌م ماوه‌یه‌دا‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێتیش له‌م دو س���ێ‌ رۆژه‌ی‌‬ ‫داهات���ودا كۆبونه‌وه‌ی���ه‌ك ده‌كه‌ی���ن‌و‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌ كاراكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان پێشنیاری‌ نوێ‌‬ ‫ده‌ده‌ین���ه‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئ���ه‌و پێش���نیاره‌ نوێیانه‌‬ ‫چیی���ه‌ كه‌ پارت���ی‌ به‌نیازه‌ له‌پرس���ی‌‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌ماندا پێشكه‌ش���ی‌‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌ بكات؟‬ ‫ئ���اراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬جارێ‌‬ ‫پێشنیاره‌كان گه‌اڵڵه‌نه‌كراون‌و بێگومان‬ ‫پارتی‌ پێشنیاری‌ نوێی‌ ده‌بێت بۆ ئه‌و‬

‫پرس���ه‌‌و جیاواز ده‌بێت له‌و بابه‌تانه‌ی‌‬ ‫كه‌ پێشتر باسكراون‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ به‌ئێمه‌‌و‬ ‫الیه‌نه‌كان���ی‌ تر بكرێ���ت ده‌یكه‌ین بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ رازی‌ بكرێن كه‌‬ ‫بێن به‌شداری‌ ئه‌م رێفراندۆمه‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پارت���ی‌ به‌الیه‌وه‌ گرنگه‌ ئه‌و‬ ‫دو هێزه‌ به‌شداری‌ رێفراندۆم بكه‌ن؟‬ ‫ئاراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬بێگومان‬ ‫الم���ان گرنگ���ه‌‌و رێفراندۆم پرس���ێكی‌‬ ‫نیش���تیمانییه‌‌و ب���ۆ گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫خۆش���یان گرنگه‌ كه‌ به‌شداری‌ پرسی‌‬ ‫رێفران���دۆم بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و پرس���ه‌‬ ‫نابێت به‌ش���ێوه‌یه‌ك بێت ك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫به‌شداری‌ تیادا نه‌كه‌ن‪ .‬بۆیه‌ بۆ ئێمه‌ش‬ ‫گرنگه‌‌و بۆ هه‌مو الی���ه‌ك گرنگه‌‌و ئه‌م‬ ‫پرس���ه‌ په‌یوه‌س���ت نییه‌ به‌پارتییه‌وه‌‬ ‫به‌ته‌نها‌و په‌یوه‌سته‌ به‌هه‌مو الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫تره‌وه‌‌و بۆ داهاتوی‌ كوردستان گرنگه‌‬ ‫هه‌موان پێكه‌وه‌ به‌شداری‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ پیرمامدا‬ ‫جه‌غت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ كراوه‌ته‌وه‌ كه‌‬ ‫ش���اندێكی‌ هاوبه‌ش سه‌ردانی‌ كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫گۆڕان ده‌كات‪ ،‬ئه‌م ش���انده‌ پێكهاتوه‌‬ ‫یان كات دی���اری‌ كراوه‌ بۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌؟‬ ‫ئاراس حه‌س���ۆ میرخان‪ :‬ئه‌م شانده‌‬ ‫له‌نوێنه‌ری‌ ئه‌و الیه‌نان���ه‌ پێكدێت كه‌‬ ‫به‌ش���دارن له‌رێفراندۆم‌و سه‌ردانی‌ ئه‌و‬ ‫دو الیه‌نه‌ ده‌كه‌ن‌و هه‌مو ئه‌و الیه‌نانه‌ی‌‬ ‫تێدایه‌‌و هه‌روه‌ها ش���اندی‌ تریش جگه‌‬ ‫له‌و شانده‌ هاوبه‌شه‌ سه‌ردانی‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ ده‌كه‌ن‪ .‬به‌جیا سه‌ردان ده‌كه‌ین‌و‬ ‫به‌ڕه‌س���می‌‌و ناڕه‌س���می‌ س���ه‌ردانیان‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‌و په‌یوه‌ندییان پێوه‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ پێمان ده‌كرێ���ت ده‌یكه‌ین بۆ‬

‫له‌م رۆژانه‌دا‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێتی‌‬ ‫كۆده‌بینه‌وه‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك‬ ‫پێشنیاری‌ نوێ‌‬ ‫گه‌اڵڵه‌ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫پێشكه‌شی‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش به‌شداری‌ بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌ك پارتی‌ هیچ شاندێكتان‬ ‫سه‌ردانی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ ده‌كات؟‬ ‫ئاراس حه‌سۆ میرخان‪ :‬ئێمه‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫خۆمان نیش���انداوه‌ بۆ سه‌ردانیكردن‌و‬ ‫ه���ه‌ركات پێویس���ت بكات س���ه‌ردانی‌‬ ‫هه‌ریه‌ك له‌گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌به‌رنامه‌ت���ان هه‌یه‌ وه‌ك‬ ‫پارتی‌ سه‌ردانه‌كه‌ بكه‌ن؟‬

‫ئاراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬بێگومان‬ ‫له‌به‌رنامه‌ماندایه‌‌و به‌ته‌نهاش سه‌ردانی‌‬ ‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬كاتی‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ دیاری‌‬ ‫كراوه‌؟‬ ‫ئاراس حه‌سۆ میرخان‪ :‬جارێ‌ هێشتا‬ ‫لیژنه‌كه‌ ده‌س���تبه‌كار نه‌بوه‌‌و هه‌ركات‬ ‫ده‌س���تبه‌كاربو ئه‌و كات س���ه‌ردانه‌كه‌‬ ‫ئه‌نج���ام ده‌ده‌ن‌و ئه‌گه‌ر پێویس���تیش‬ ‫ب���كات وه‌كو پارتی‌ به‌ش���اندێكی‌ جیا‬ ‫سه‌ردانیان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتی���دا زۆر جه‌غت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كرایه‌وه‌ كه‌ په‌رله‌مان كارا‬ ‫ده‌كرێت���ه‌وه‌‪ ،‬كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫پێش ئه‌نجامدانی‌ رێفراندۆم ده‌بێت یان‬ ‫دوای‌ ئه‌نجامدانی‌ رێفراندۆم؟‬ ‫ئاراس حه‌س���ۆ میرخان‪ :‬ئێمه‌ وه‌كو‬ ‫پارتی‌ هه‌وڵ ده‌ده‌ین به‌ر له‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫رێفراندۆم په‌رله‌مان كارا بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پارتی‌ بۆ ئه‌و كاره‌ پێشنیاری‌‬ ‫تازه‌ی‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ئ���اراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬پێش‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ رێفران���دۆم په‌رله‌م���ان‬ ‫كاراده‌كرێته‌وه‌ به‌و پێیه‌ی‌ كه‌ گۆڕان‌و‬ ‫كۆم���ه‌ڵ زۆر باس���ی‌ كاراكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌مانه‌وێت رێگه‌‬ ‫خ���ۆش بكه‌ی���ن بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش‬ ‫به‌شداری‌ رێفراندۆم بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬وه‌كو پارتی‌ تائێس���تا هێڵی‌‬ ‫سورتان له‌سه‌ر د‪.‬یوسف محه‌مه‌د هه‌ر‬ ‫ماوه‌؟‬ ‫ئ���اراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪:‬‬ ‫تێبینییه‌كانمان له‌سه‌ر یوسف محه‌مه‌د‬ ‫وه‌كو خۆیه‌تی‌‌و ئێمه‌ پێمانوایه‌ كه‌ ئه‌م‬

‫ده‌سته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تیه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان ناتوانێ���ت له‌كاره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رده‌وام بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پارتی‌ ئاماده‌یه‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان بدات���ه‌وه‌ به‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان؟‬ ‫ئاراس حه‌سۆ میرخان‪ :‬ئه‌وه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌پێش���نیاره‌كانه‌‌و ده‌كرێت دیراسه‌ت‬ ‫بكرێت‪ .‬ئێم���ه‌ چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ین كه‌‬ ‫شانده‌ هاوبه‌شه‌كه‌ی‌ حزبه‌كان سه‌ردانی‌‬ ‫گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ بك���ه‌ن‌و ئێمه‌ش له‌م‬ ‫رۆژانه‌دا له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌ كۆده‌بینه‌وه‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك پێش���نیاری‌ ن���وێ‌ گه‌اڵڵه‌‬ ‫ده‌كه‌ین‌و پێشكه‌ش���ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ل���ه‌ڕوی‌ نێوده‌وڵه‌تی���ی‌و‬ ‫هه‌رێمایه‌ت���ی‌ ب���ۆ رێفران���دۆم ل���ه‌چ‬ ‫ئاستێكدایه‌؟‬ ‫ئاراس حه‌سۆ میرخان‪ :‬ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫چاوه‌ڕوانمان ده‌كرد به‌و ش���ێوه‌یه‌ بو‬ ‫وه‌اڵمه‌ك���ه‌ی‌ ئه‌مریكامان ب���ه‌الوه‌ زۆر‬ ‫ئه‌رێنی‌ بو‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ كه‌ روسیا‌و الیه‌نه‌كانی‌‬ ‫تری���ش باس���یان ك���ردوه‌ به‌المانه‌وه‌‬ ‫ئه‌رێن���ی‌ بو‪ ،‬هیچ الیه‌نێ���ك وه‌اڵمێكی‌‬ ‫وای‌ نه‌دایه‌وه‌ كه‌ دور له‌پێشبینی‌ ئێمه‌‬ ‫بێت‌و ئێمه‌ چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌ش ناكه‌ین‬ ‫كه‌ هیچ كه‌س���ێك ته‌نانه‌ت ئه‌وانه‌شی‌‬ ‫كه‌ له‌داهاتودا پشتگیری‌ ئه‌م پڕۆسه‌یه‌‬ ‫ده‌كه‌ن به‌ئاشكرا بێن له‌ڕاگه‌یاندنه‌كان‬ ‫بڵێن ئێم���ه‌ پش���تگیری‌ له‌رێفراندۆم‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌واتا ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌ڕاگه‌یاندن‬ ‫ئه‌وترێت شتێكی‌ تره‌؟‬ ‫ئ���اراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ڕاگه‌یاندن وتراوه‌ ش���تێكی‌ زۆر زۆر‬

‫هێمن بوه‌ ب���ه‌وه‌ی‌ كه‌ "رێز له‌ئیراده‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستان ده‌گرین‌و پێمانوای ‌ه‬ ‫ده‌بێت ئه‌وله‌ویه‌ت شه‌ڕی‌ داعش بێت"‬ ‫ئه‌و شتانه‌ش له‌الی‌ ئێمه‌ چاوه‌ڕوانكراو‬ ‫بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كاردانه‌وه‌ی‌ حكومه‌تی‌ عێراق‬ ‫چۆنه‌ بۆ ئه‌و پرسه‌؟‬ ‫ئاراس حه‌سۆ میرخان‪ :‬كاردانه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌غ���داش باش���ه‌‌و جه‌نابی‌ س���ه‌رۆك‬ ‫له‌گه‌ڵ حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ قسه‌ی‌ كردوه‌‌و‬ ‫كاردانه‌وه‌یان باشه‌‌و پاشان شاندێك بۆ‬ ‫باسكردنی‌ ئه‌و پرسه‌ ده‌نێرینه‌ به‌غدا‪.‬‬ ‫پاشان بڕیار نییه‌ كه‌ ئێمه‌ رای‌ هه‌مو‬ ‫خه‌ڵكی‌ عێراق له‌سه‌ر بابه‌تی‌ رێفراندۆم‬ ‫وه‌ربگری���ن‌و ئێمه‌ به‌ڕه‌س���می‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆك وه‌زیران‬ ‫قسه‌مان كردوه‌‌و كاردانه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیش‬ ‫وه‌ك���و وته‌بێژه‌كه‌یان باس���ی‌ كرد كه‌‬ ‫"ئه‌مه‌ كێشه‌یه‌كی‌ ناوخۆییه‌‌و پێویست‬ ‫ناكات كه‌سی‌ تر ته‌ده‌خول بكات‌و ئێمه‌‬ ‫خۆمان چاره‌سه‌ری‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬رێفران���دۆم ئامانجه‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستانه‌؟‬ ‫ئاراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬بێگومان‬ ‫ب���ۆ س���ه‌ربه‌خۆییه‌‌و پرس���یاره‌كه‌ش‬ ‫ه���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌‌و له‌خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌پرس���رێت "ده‌تانه‌وێ‌ سه‌ربه‌خۆ بن‬ ‫یان له‌گه‌ڵ عێراق بن؟"‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پاش���گه‌زبونه‌وه‌‌و گه‌ڕانه‌وه‌‬ ‫نییه‌ له‌و بڕیاره‌؟‬ ‫ئاراس حه‌س���ۆ میرخ���ان‪ :‬پرۆژه‌ی‌‬ ‫رێفراندۆم پڕۆژه‌ی‌ ‪ 14‬الیه‌نی‌ سیاس���ی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌‌و پێكه‌وه‌‬ ‫بڕیاری���ان داوه‌ كه‌ رێفران���دۆم بك ‌هن‌و‬ ‫پاشگه‌زبونه‌وه‌ی‌ لێ نییه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫ئەسەسەرد‪ :‬كۆمەڵێك كێشە لەیەکێتیدا كەڵەكە بون‌و‬ ‫بەئاسانی چارەسەر ناکرێن‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫فەرید ئەسەسەرد‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫سەرکردایەتی یەکێتی لەم گفتوگۆیەی‬ ‫ئاوێنەدا دەڵێت "هەندێك لەو بڕیارانەی‬ ‫كە لەمەكتەبی سیاسی دەدرێن‌و‬ ‫بەفلتەری ئەنجومەنی سەركردایەتیدا‬ ‫تێناپەڕن‪ ،‬بەدڵنیاییەوە كێشەی‬ ‫لێدروست دەبێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەگش���تی دۆخ���ی یەكێتی بۆ‬ ‫گەیشتۆتە ئەم ئاستە؟‬ ‫ئەسەس���ەرد‪ :‬پەیوەن���دی ب���ەوەوە‬ ‫هەیە كە كێش���ەكان بەهەڵپەسێردراوی‬ ‫ماونەتەوەو تاوەكو ئێستا چارەسەری بۆ‬ ‫نەدۆزراوەتەوە‪ ،‬ئەو دۆخەی ئێستای ناو‬ ‫یەكێتی دروستكردوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم هەوڵی چارەس���ەر هەبو‪،‬‬ ‫ئایا ئەو هەواڵنە بەردەوام دەبن؟‬ ‫ئەسەس���ەرد‪ :‬لەهەم���و كۆبونەوەكانی‬ ‫ئەنجومەن���ی س���ەركردایەتی ب���اس لەو‬ ‫كێش���انە كراوە‪ ،‬هەندێك بڕیاریش دراوە‬ ‫بەاڵم تائێس���تا هیچ یەك ل���ەو بڕیارانە‬ ‫جێبەجێنەكراون‪ ،‬بۆیە كێش���ەكان وەك‬ ‫خۆیان تائێستا ماونەتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬كرۆكی ئەو كێشانە چین؟‬ ‫ئەسەس���ەرد‪ :‬م���ن ناتوان���م ئەم���ە‬ ‫بەوردەكاریی���ەوە ب���اس بك���ەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەدڵنیایی���ەوە كۆمەڵێ���ك كێش���ەیە كە‬ ‫كەڵەكەبونی���ان‌و مانەوەیان بۆ ماوەیەكی‬ ‫دورودرێ���ژ بەب���ێ چارەس���ەر كارێك���ی‬ ‫وایكردوە كە بەئاسانی چارەسەر نەكرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە بەو مانایە نییە كە ئەستەمە‬ ‫چارەسەربكرێن‪.‬‬

‫ئاوێن���ە‪ :‬ه���ۆكاری ئ���ەوەی مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی هەندێ جار بڕیار دەردەكات‌و‬ ‫جێبەجێ ناكرێت بۆچی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ئەسەسەرد‪ :‬هەندێك لەو بڕیارانەی كە‬ ‫لەمەكتەبی سیاس���ی دەدرێن‌و بەفلتەری‬ ‫ئەنجومەن���ی س���ەركردایەتیدا تێناپەڕن‬ ‫بەدڵنیاییەوە كێشەی لێ دروست دەبێت‬ ‫چونكە بەپێی پەیڕەوی ناوخۆ مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی دەتوانێت بڕیاری س���ەرەتایی‬ ‫بدات پاش���ان بگەڕێتەوە بۆ ئەنجومەنی‬ ‫س���ەركردایەتی‌و لەوێ بەزۆرینەو كەمینە‬ ‫بڕی���ار لەپرس���ەكان دەدرێ���ت‪ .‬ئەگەر‬ ‫بڕیارەكان ب���ەم پرۆس���ەیەدا تێنەپەڕن‬ ‫بەدڵنیایی���ەوە كێش���ەیان لێدەكەوێتەوە‬ ‫وەك ئ���ەوەی تاوەكو ئێس���تا بەش���ێك‬ ‫لەكێشەكان پەیوەندییان بەم مەسەلەیەوە‬ ‫هەی���ە‪ .‬مەكتەبی سیاس���ی لەس���ەروی‬ ‫ئەنجومەنی سەركردایەتییەوە نییە بەڵكو‬ ‫بەش���ێكە لێی‪ .‬بڕیارەكان لەئەنجومەنی‬ ‫س���ەركردایەتی دەدرێن نەك لەمەكتەبی‬ ‫فەرید ئەسەسەرد‬ ‫سیاس���ی‪ ،‬مەكتەبی سیاسی مەسەلەكان‬ ‫رایی دەكات‪ .‬پاش���ان لەمەسەلە گرنگ‌و پرس���ی ریفراندۆمدا هەیە‪ .‬هەمو یەكێتی پابەندب���ون نەبوە بەو بڕیارانەی یان ئەو‬ ‫هەس���تیارو نیش���تمانییەكاندا دەبێ���ت لەمەكتەب���ی سیاس���ی‌و ئەنجومەن���ی دوکیومێنتان���ەی یەكێت���ی دەریكردوە‪،‬‬ ‫مەكتەب���ی سیاس���ی بگەڕێت���ەوە ب���ۆ س���ەركردایەتی یەكدەنگە لەسەر پرسی یەكێك لەوانە نەخش���ەڕێگاكەی یەكێتی‬ ‫ئەنجومەنی سەركردایەتی‪.‬‬ ‫ریفراندۆم‌و دابینكردنی پێویستییەكانی‪ ،‬بوە كە بەكۆی دەنگ دەرچوەو لەوێ باس‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬لەئێس���تادا كێش���ەكانی نێو بەاڵم لەس���ەر ئەوەی كە ئەم پرسە چۆن لەكاراكردنەوەی پەرلەمان بەشێوەیەكی‬ ‫یەكێتی زیات���ر دەردەك���ەون‪ ،‬ئایا هیچ بەڕێوەدەچێت‪ ،‬بۆچون‌و شێوەی كاركردنی یاس���ایی‌و دابەشكردنی دەس���ەاڵتەكان‬ ‫پەیوەندییەكی���ان بە بەش���داری وەفدی جی���اواز هەیە‪ ،‬لەگەڵ ئ���ەوەش بۆچونە كراوە كە ئەمە بوەتە دەقێكی مولزەم بۆ‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی یەكێتی لەكۆبونەوەی سەرەكییەكە ئەوەیە كە كۆدەنگی لەسەر سەركردایەتی یەكێتی‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬كەوات���ە ئاین���دەی یەكێتی‬ ‫الیەن���ە سیاس���یەكان لەگ���ەڵ بارزانی‌و ریفران���دۆم‌و كاراكردن���ەوەی پەرلەم���ان‬ ‫هەیە‪ .‬بەاڵم باسكردنی ئەم پرسە لەگەڵ چ���ۆن دەبین���ن لەكاتێكدا ئ���ەوە چەند‬ ‫بڕیاری ریفراندۆمەوە هەیە؟‬ ‫ئەسەس���ەرد‪ :‬پەیوەن���دی بەپرس���ی پارتی هەندێك جار كێشەی لێكەوتۆتەوە س���اڵێكە كۆبون���ەوەش دەكرێ���ت بەاڵم‬ ‫ریفراندۆمە نییە وەكو پرسێكی سەربەخۆ‪ ،‬لەناو ئەنجومەنی س���ەركردایەتی بەوەی وەك خۆتان دەڵێن هێش���تا كێش���ەكان‬ ‫پەیوەندی بەشێوەی مامەڵەكردن لەگەڵ بۆچون���ی جی���اواز هەب���وەو زۆر ج���ار چارەسەرنەكراون؟‬

‫لەمەسەلە‬ ‫گرنگ‌و هەستیارو‬ ‫نیشتمانییەكاندا‬ ‫دەبێت مەكتەبی‬ ‫سیاسی بگەڕێتەوە‬ ‫بۆ ئەنجومەنی‬ ‫سەركردایەتی‬

‫ئەسەس���ەرد‪ :‬هەر كۆبونەوەیەك خۆی‬ ‫هەنگاوێكە بۆ چارەس���ەر‪ ،‬بەاڵم هەندێك‬ ‫جار كێش���ەكان كە كۆن ب���ون‌و لەكاتی‬ ‫خۆیاندا چارەسەرنەكران‪ ،‬كەڵەكە دەبن‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئێمە لەهەوڵی خۆم���ان بەردەوام‬ ‫دەبین‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم هەست ناکەن كێشەكان‬ ‫لەگەڵ ئ���ەوەی كۆبونەوەش كراوە زەقتر‬ ‫بونەت���ەوە لەب���ری ئەوەی چارەس���ەر‬ ‫بكرێن؟‬ ‫ئەسەسەرد‪ :‬راس���تە ئەوە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫كێشانە زەقتر ببنەوە یان نەبنەوە پێویستە‬ ‫ئێمە بەدیالۆگ هەوڵی چارەسەركردنیان‬ ‫بدەین لەناو س���ەركردایەتی‌و ش���وێنێكی‬ ‫دیكەمان بۆ چارەس���ەر نیی���ە كە لەوێ‬ ‫بتوانی���ن بەگفتوگ���ۆو بەڕێككەوت���ن‬ ‫چارەسەریان بكەین‪ .‬ئەم كێشانە راستە‬ ‫كێش���ەی گەورەن بەاڵم چارەسەرەكەیان‬ ‫ب���ەو ج���ۆرە زەحمەت نیی���ە كە خەڵك‬ ‫بیری لێ دەكاتەوە‪ ،‬بێگومان ئیرادەیەكی‬ ‫بەهێزی ئەوێت‌و ئەو ئیرادەیەش لەهەندێ‬ ‫بارودۆخدا ئیرادەیەكی بەهێز نییە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬قس���ەیەك هەی���ە لەس���ەر‬ ‫ئەوەی كە لەناو س���ەركردایەتی یەكێتی‬ ‫ناڕەزایەتییەكی زۆر بەرامبەر بەئەنجامی‬ ‫كۆبونەوەكەی پیرم���ام هەیە بەڕادەیەك‬ ‫هەوڵێك هەبوە ب���ۆ دەركردنی بەیاننامە‬ ‫دژ بەو كۆبونەوەیە؟‬ ‫ئەسەسەرد‪ :‬ئێمە لەناو خۆماندا لەسەر‬ ‫ئ���ەوە رێككەوتوین كە ئەم مەس���ەلەیە‬ ‫لەئەنجومەن���ی س���ەركردایەتی ب���اس‬ ‫بكرێ���ت‌و نەگاتە دەركردن���ی بەیاننامە‪.‬‬ ‫مەكتەبی سیاسی مافی كۆبونەوەی هەیە‬ ‫لەگەڵ ه���ەر الیەنێك بەب���ێ وەرگرتنی‬

‫مۆڵ���ەت لەئەنجومەنی س���ەركردایەتی‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی لەسەری رێكدەكەون‌و ئەو‬ ‫رێككەوتنە روخس���ارێكی چارەنوسسازو‬ ‫نیش���تیمانی‌و گرنگی هەب���و‪ ،‬مەكتەبی‬ ‫سیاسی دەبێت بگەڕێتەوە بۆ ئەنجومەنی‬ ‫سەركردایەتی‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بۆ نمونە بڕیارێكی وەك ئەوەی‬ ‫دورخستنەوەی ئااڵ تاڵەبانی لەسەرۆكی‬ ‫فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی بەغدا‪،‬‬ ‫ئای���ا ئ���ەوە ئەچێتە خانەی پرس���ێكی‬ ‫ئاس���اییەوە ی���ان گرنگەوە‪ ،‬مەبەس���تم‬ ‫ئەوەیە بڕیاری مەكتەبی سیاسی بەسە‬ ‫بۆ ئەوە یان ئەنجومەنی سەركردایەتیشی‬ ‫پێویستە؟‬ ‫ئەسەس���ەرد‪ :‬ئەم���ە مەس���ەلەیەكە‬ ‫پەیوەن���دی بەئەندامێك���ی ئەنجومەنی‬ ‫س���ەركردایەتیەوە هەیە‪ ،‬بۆیە ئەوانەی‬ ‫ئەگەر هەوڵێكی���ان هەبێت بۆ البردنی‪،‬‬ ‫ئەكرێ���ت لەئەنجومەنی س���ەركردایەتی‬ ‫یەكالیی بكرێتەوە نەك مەكتەبی سیاسی‪،‬‬ ‫چونكە هەمویان ئەندام���ی ئەنجومەنی‬ ‫س���ەركردایەتین‌و لەی���ەك كۆنگ���رە‬ ‫هەڵبژێردراون‌و یەك دەسەاڵتیشیان هەیە‪،‬‬ ‫بۆیە باشترو جوانترو رێكوپێكتریشە كە‬ ‫بڕیارێكی وابگەڕێتەوە ب���ۆ ئەنجومەنی‬ ‫سەركردایەتی‌و لەوێ دەتوانرێت بەسازان‬ ‫لەنێوان الیەن���ە ناكۆكەكان كۆتایی پێ‬ ‫بهێنرێ���ت‪ .‬هەرچەن���دە ئەوەندەی من‬ ‫ئاگادار بم هیچ بڕیارێك تائێستا لەبارەی‬ ‫دورخس���تنەوەی س���ەرۆكی فراكسیۆنی‬ ‫یەكێتیی���ەوە دەرنەچوە‪ ،‬ب���ەاڵم رەنگە‬ ‫لەكۆبونەوەی ئەنجومەنی سەركردایەتی‬ ‫رۆژی پێنجش���ەممەی داهات���و ئ���ەو‬ ‫مەسەلەیە تاووتوێ بكرێت‪.‬‬

‫ئه‌بومه‌هدی‌ ئه‌لموهه‌ندس‪ :‬ئه‌و‌ه توركیا بو به‌پیالن ده‌یویست‬ ‫داعش به‌ره‌و هه‌ولێرو كوردستان جوڵه‌ پێبكات‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌م ‌ه غه‌ریب‬ ‫ئه‌بومه‌هد ‌ی موهه‌ندیس‪ ،‬جێگر ‌ی‬ ‫فه‌رمانده‌ ‌ی حه‌شد ‌ی شه‌عبی‌ له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "پێویست ‌ه‬ ‫برایانی‌ كورد زۆر له‌و‌ه به‌هێزترو‬ ‫ووریاتربن ك ‌ه بكه‌ونه‌ ژێر كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫توركیاو به‌تایبه‌تیش ئه‌ردۆغان"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا حه‌ش���د ‌ی شه‌عبی‌ به‌نیاز‌ه‬ ‫پاش گه‌یشتنه‌ كۆنتڕۆڵكردنه‌وه‌ی‌ سنور ‌ی‬ ‫عێراق له‌گه‌ڵ‌ س���وریا‪ ،‬له‌ناو س���وریاش‬ ‫درێژ‌ه به‌شه‌ڕی‌ داعش بدات؟‬ ‫ئه‌بومه‌ه���د ‌ی ئه‌لموهه‌ن���دس‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫رێگر ‌ی له‌به‌رده‌ممان نه‌بێ���ت به‌دڵنیای ‌ی‬ ‫ئێم ‌ه بۆ بنه‌بركردنی‌ تیرۆریستانی‌ داعش‬ ‫ئاماده‌ین له‌سوریاش شه‌ڕی ئه‌وان بكه‌ین‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌بێت ئه‌وان له‌سه‌رچاوه‌وه‌ بنه‌بڕ‬ ‫بكرێن ئه‌گینا مه‌ترس ‌ی سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌یان‬ ‫هه‌یه‌و به‌رده‌وام ده‌بن له‌پش���ێوی‌ نانه‌و‌ه‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مه‌به‌ستتان له‌ڕێگر ‌ی ئه‌مریكاو‬ ‫هاوپه‌یمانانه‌ یان سوریا یاخود توركیا؟‬ ‫ئه‌بومه‌هد ‌ی ئه‌لموهه‌ندس‪ :‬رێز له‌هه‌مو‬ ‫بڕیارێك ‌ی س���وریا ده‌گرین وه‌ك واڵتێك ‌ی‬ ‫دراوسێ‌‪ ،‬مه‌به‌ستم له‌رێگرییه‌كان ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌و پیالن‌و ستراتیژییه‌ سه‌ربازییانه‌ ‌ی‬ ‫داده‌نرێ���ن بۆ ش���ه‌ڕ ‌ی داعش له‌س���وریا‬ ‫رێگ���ر ‌ی بكه‌ن له‌به‌ش���داری‌ ئێمه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواجار ئێمه‌ س���نوره‌كان ‌ی واڵت ‌ی خۆمان‬ ‫ده‌پارێزین له‌وه‌ی‌ جارێك ‌ی تر تیرۆریستان‬ ‫زه‌فه‌رمان پێ‌ ببه‌ن‪ .‬سه‌باره‌ت به‌توركیا‬ ‫ئه‌مه‌وێ���ت ئ���ه‌وه‌ بڵێ���م توركی���ا ك��� ‌ه‬ ‫به‌ڕاس���ته‌وخۆو ناڕاس���ته‌وخۆ پشتیوان ‌ی‬ ‫له‌داع���ش‌و تی���رۆر ده‌كات‌و ب���ه‌دوا ‌ی‬ ‫فیتنه‌وه‌ی���ه‌و له‌م بارودۆخ���ه‌ ‌ی له‌عێراق‬ ‫روده‌دات ئه‌و سودمه‌ند ‌ی یه‌كه‌مه‌‪ ،‬ئه‌بێت‬ ‫توركیا ئه‌و راس���تی ‌ه له‌به‌رچ���او بگرێت‬ ‫به‌هۆی‌ بریاره‌ ناره‌واكان���ی‌ ئه‌ردۆغانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ مێژویی‌ له‌عێ���راق ده‌كه‌ن‌و‬ ‫ده‌بێت باجه‌كه‌شی‌ بده‌ن‪ ،‬ئێم ‌ه ئه‌ردۆغان‬ ‫له‌و‌ه دڵنی���ا ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ ئه‌و ناتوانێت‬ ‫به‌پی�ل�ان‌و هه‌وڵه‌ شكس���تخواردوه‌كان ‌ی‬ ‫هیچ ش���تێك له‌عێراق به‌ده‌ست بهێنێت‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ده‌رنانیان له‌هه‌ر بسته‌خاكێك ‌ی‬ ‫عێراق���دا‪ ،‬ئێم���ه‌ هی���چ گرنگ��� ‌ی ناده‌ین‬

‫به‌لێ���دوان‌و ناڕه‌زایه‌تییه‌كان ‌ی ئه‌و‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫خاكی‌ خۆمان ده‌پارێزین‌و خۆمان خاوه‌ن ‌ی‬ ‫بڕیاری���ن ئیتر توركیا یان ئه‌ردۆغان كێن‬ ‫بڕیار له‌به‌ش���داری‌ ئێمه‌ ی���ان رێگریمان‬ ‫بكه‌ن له‌به‌ش���داری‌ ئۆپه‌راسیۆنه‌كان ‌ی دژ‬ ‫به‌داعش؟! ‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن له‌ده‌ستێوه‌ردانی‌ توركیا‬ ‫ب���ۆ وه‌ده‌رنان��� ‌ی په‌كه‌ك��� ‌ه له‌ش���ه‌نگال‬ ‫ده‌ڕوانیت؟‬ ‫ئه‌بومه‌ه���د ‌ی ئه‌لموهه‌ندس‪ :‬من ده‌ڵێم‬ ‫پێویسته‌ برایانی‌ كورد زۆر له‌و‌ه به‌هێزترو‬ ‫ووریاتربن ك���ه‌ بكه‌ونه‌ ژێ���ر كاریگه‌ر ‌ی‬ ‫توركیاو به‌تایبه‌تی���ش ئه‌ردۆغان‪ ،‬نابێت‬ ‫رێگ ‌ه به‌توركیا بده‌ن خاكی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫عێ���راق بۆ مه‌به‌س���تی‌ سیاس��� ‌ی خۆی‌‌و‬ ‫یه‌كالكردن���ه‌وه‌ی‌ كێش���ه‌كانی‌ خ���ۆ ‌ی‬ ‫به‌كاربهێنێت‪ ،‬من هه‌ندێك جار له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌كان ئ���ه‌وه‌ ده‌بیس���تم ك��� ‌ه‬ ‫ئه‌ردۆغان ده‌یه‌وێت خود ‌ی به‌ڕێز بارزان ‌ی‬ ‫به‌كاربهێنێ���ت ل���ه‌و مه‌س���ه‌النه‌دا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیوادارم نه‌ بارزانی‌‌و نه‌ هیچ سیاسیه‌ك ‌ی‬ ‫تری‌ ك���ورد نه‌كه‌ون���ه‌ هه‌ڵ���ه‌وه‌و نه‌بن ‌ه‬ ‫جێبه‌جێكاری‌ پیالن���ی‌ ناحه‌زانی‌ عێراق‪،‬‬ ‫به‌المه‌و‌ه سه‌یر‌ه هه‌ندێك له‌سیاسیه‌كان ‌ی‬ ‫كورد گوێڕایه‌ڵی‌ فه‌رمانه‌كانی‌ توركیایه‌ك ‌ی‬ ‫داگیركه‌رو چاو له‌س���ه‌ر خاك‌و س���امان ‌ی‬ ‫عێراق ده‌ب���ن؟ ئێم ‌ه هه‌موم���ان رۆڵه‌ ‌ی‬ ‫عێراقین‌و خاوه‌ن ‌ی خاك‌و ئااڵو س���نور ‌ی‬ ‫خۆمانین ده‌بێت ده‌ستی‌ ئه‌وانه‌ ببڕین ك ‌ه‬ ‫بیانه‌وێت زیان به‌عێراقه‌كه‌مان بگه‌یه‌نن‌و‬ ‫ده‌ستمان ببڕنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌م���ان ئه‌و بۆچونه‌ش���تان‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ئێران هه‌یه‌؟‬ ‫ئه‌بومه‌هد ‌ی ئه‌لموهه‌ندس‪ :‬هه‌ر واڵتێك‬ ‫ده‌س���تێوه‌ردانی‌ خراپ ‌ی له‌عێراقدا هه‌بێت‬ ‫ئێم ‌ه له‌دژی‌ ده‌بی���ن‌و هه‌مان بۆچونمان‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم هاوپه‌یمانیه‌تی‌‌و پشتیوان ‌ی‬ ‫به‌رده‌وام���ی‌ كۆم���اری‌ ئیس�ل�امی‌ ئێران‬ ‫بۆ عێراق به‌تایبه‌ت ‌ی له‌ش���ه‌ڕ ‌ی داعش���دا‬ ‫ئ���ه‌و راس���تیه‌مان پێده‌ڵێت ك���ه‌ ئێران‬ ‫جگ��� ‌ه له‌نیه‌ت ‌ی باش‌و خێ���ر هیچ ‌ی تر ‌ی‬ ‫نه‌بو‌ه له‌به‌رانبه‌رمان‪ ،‬ئه‌گه‌ر پش���تیوان ‌ی‬ ‫راس���ته‌وخۆی‌ ئێران نه‌بوای���ه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌ڕو ‌ی سه‌ربازییه‌وه‌ ئێستا داعش ده‌ست ‌ی‬ ‫به‌سه‌ر به‌ش���ێكی‌ كوردستانیشدا گرتبو‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ئێران بو به‌ڕه‌نگاری‌ داعش بوه‌وه‌و‬

‫هه‌رگیز پێموانیه‌‬ ‫كۆتایی‌ هاتنی‌‬ ‫داعش مانای‌‬ ‫كۆتایی‌ هاتنی‌‬ ‫تیرۆر بێت‬ ‫ئه‌بومه‌هدی‌ موهه‌ندیس‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش توركیا بو به‌پیالن ده‌یویس���ت‬ ‫داعش به‌ره‌و هه‌ولێرو كوردس���تان جوڵ ‌ه‬ ‫پێ بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێو‌ه هیچ كێشه‌یه‌كتان له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌بون���ی‌ هێزه‌كان���ی‌ پارت��� ‌ی كرێكاران ‌ی‬ ‫كوردستان یان یه‌په‌شه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ئه‌بومه‌ه���د ‌ی ئه‌لموهه‌ن���دس‪ :‬ئێم��� ‌ه‬ ‫كێش���ه‌مان له‌گه‌ڵ هیچ هێزو الیه‌نێك نی ‌ه‬ ‫ك ‌ه شه‌ڕی‌ تیرۆریس���تان ‌ی داعش بكه‌ن‌و‬ ‫نه‌بن ‌ه مه‌ترس ‌ی بۆ سه‌ر خاك‌و ئاسایش‌و‬ ‫ئاینده‌ی‌ عێراق‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬پێتان وای��� ‌ه به‌كۆتای ‌ی هاتن ‌ی‬ ‫داعش له‌عێراق‌و س���وریا ئیت���ر كۆتایی‌‬ ‫به‌تیرۆر بهێنرێت؟‬ ‫ئه‌بومه‌ه���دی‌ ئه‌لموهه‌ن���دس‪ :‬نه‌خێر‬ ‫هه‌رگیز پێموانی���ه‌ كۆتای ‌ی هاتنی‌ داعش‬ ‫مان���ای‌ كۆتای���ی‌ هاتن���ی‌ تی���رۆر بێت‬ ‫چونك���ه‌ له‌دوا ‌ی روخانی‌ رژێمی‌ س���ه‌دام‬ ‫تیرۆریستان‌و به‌ش���ێك له‌واڵتان پیالن ‌ی‬ ‫خۆی���ان له‌ڕێگه‌ی‌ رێكخ���راوی‌ قاعیده‌و‌ه‬ ‫له‌عێ���راق جێبه‌جێكردو چه‌ند س���اڵێك‬ ‫به‌ش���ێكی‌ عێراق ب���و‌ه مۆڵگه‌ی‌ قاعیده‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌دوا ‌ی كشانه‌وه‌ی‌ ئه‌مریكا له‌عێراق‬ ‫به‌پیالنی‌ س��� ‌ی ئا ‌ی ئه‌ ‌ی ئه‌مریك ‌ی توانرا‬ ‫گروپه‌كانی‌ قاعید‌ه له‌گروپ ‌ی چه‌كدار ‌ی دژ‬ ‫به‌ئه‌مریكاو به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان ‌ی بگۆڕدرێن‬

‫بۆ هێزی‌ چه‌كداری‌ له‌ژێر ناوی‌ جیاجیاو دیس����انه‌وه‌ شكستی‌ هێنایه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌س���ه‌رو هه‌موش���یانه‌وه‌ داعش‌و شه‌ڕو ئێستا له‌دوای‌ س����ه‌ركه‌وتنه‌ یه‌كله‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫كوش���تاری‌ موس���ڵمانانی‌ پێبكه‌ن‪ ،‬وات ‌ه یه‌كه‌كانی‌ حه‌شدی‌ ش����ه‌عبی‌‪ ،‬سعودیه‌‬ ‫گروپه‌ تیرۆریستیه‌كان له‌دژایه‌تی‌‌و شه‌ڕ ‌ی له‌ڕێگ����ه‌ی‌ به‌كارهێن����ان‌و پش����تیوانی‌‬ ‫ئه‌مریكاو رۆژئاواوه‌ گۆڕدران بۆ دژایه‌تی‌‌و چه‌ند كه‌ناڵێك����ی‌ به‌هێزی‌ راگه‌یاندنه‌وه‌‬ ‫شه‌ڕی‌ موس���ڵمانان‌و مه‌سیحی‌‌و ئێزیدی‌‌و دژایه‌تیم����ان ده‌كات‌و ده‌س����تی‌ كردوه‌‬ ‫كورد له‌عێ���راق‌و س���وریا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ش به‌تۆمه‌ت خس����تنه‌ پاڵمان بۆ شێواندنی‌‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ م���ن هه‌تا ئه‌مریكاو به‌ش���ێك وێن����ه‌ی‌ جوان����ی‌ حه‌ش����دی‌ ش����ه‌عبی‌‬ ‫له‌واڵتان���ی‌ رۆژئ���اوا هه‌ب���ن‪ ،‬هه‌تاوه‌كو له‌به‌رچاوی‌ وواڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌ و جیهان‪ ،‬بۆ‬ ‫س���عودیه‌و هاوش���ێوه‌كانیان مابن تیرۆر نمونه‌ تۆمه‌تباریان كردین به‌ئه‌شكه‌نجه‌و‬ ‫كوش����تنی‌ س����ونه‌و وێرانكاری‌ له‌تكریت‬ ‫كۆتایی‌ پێنایه‌ت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچ ‌ی واڵتیك ‌ی وه‌ك س���عودی ‌ه به‌اڵم له‌دوای‌ شه‌رێكی‌ ‪ 8‬مانگه‌ كه‌مترین‬ ‫هانی‌ تیرۆر ده‌دات‌و چ س���ودێك ‌ی بۆ ئه‌و زیان به‌و ش����اره‌ گه‌یش����ت كه‌ناگاته‌ له‌‬ ‫‪ 5%‬له‌ڕوی‌ وێران ب����ون‌و روخانی‌ بیناو‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫ئه‌بومه‌هدی‌ ئه‌لموهه‌ندس‪ :‬س����عودیه‌ خانوه‌كانی‌‪ ،‬ئێس����تاش به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ی له‌ناوچه‌كه‌دا له‌ڕوی‌ باش ژی����ان‌و ئارامی‌ ب����ۆ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫دوای‌ شكستهێنان ‌‬ ‫سیاس����یه‌وه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ شكس����تهێنانی‌ له‌فه‌لوجه‌ به‌هه‌مان شێوه‌ كاتێك چوینه‌‬ ‫له‌لوبن����ان‌و عێ����راق‌و س����وریاو یه‌مه‌ن‪ ،‬ن����اوی‌‌و ئازادمان كردو ب����ۆ رۆژی‌ دواتر‬ ‫هه‌س����تا به‌هاندان‌و باڵوه‌پێكردنی‌ بیری‌ به‌جێمان هێش����ت‌و خه‌ڵكی‌ ناوچه‌كه‌ش‬ ‫توندڕه‌وی‌‌و به‌شێك له‌گه‌نجه‌كانی‌ راهێنا شایه‌تی‌ ئه‌وه‌ن به‌اڵم سعودیه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر خۆته‌قاندنه‌وه‌ی����ان له‌كرده‌وه‌ راگه‌یاندنه‌كانی����ه‌وه‌ هه‌وڵی‌ ش����ێواندنی‌‬ ‫تیرۆریس����تیه‌كان له‌ن����او خه‌ڵكی����داو راس����تیه‌كانی‌ ده‌داو له‌كۆتاییش����دا‬ ‫پاش����ان هان����دان‌و پش����تیوانی‌ گروپه‌ نه‌یتوانی‌ سه‌ركه‌وتن به‌ده‌ست بهێنێـت‪،‬‬ ‫تیرۆریس����تیه‌كان له‌عێراق‌و س����وریا بۆ ئێستاش له‌ئۆپه‌راسیۆنی‌ موسڵ هه‌مان‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ جارێكی‌ تر هه‌یبه‌ت بگێڕێته‌وه‌ سیاس����ه‌تی‌ راگه‌یاندنی‌ له‌دژی‌ حه‌شدی‌‬ ‫بۆ خۆی‌ له‌ناوچه‌كه‌دا به‌اڵم له‌مه‌ش����دا شه‌عبی‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ب���ه‌اڵم به‌پێ���ی‌ هه‌ندێك‬ ‫له‌ڕاپۆرته‌كان���ی‌ رێكخراوه‌كان���ی‌ ماف ‌‬ ‫ی‬ ‫مرۆڤ‌و ته‌نانه‌ت به‌ڵگه‌ی‌ ڤیدیۆیی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ئاشكرا ده‌كه‌ن كه‌ چه‌كدارانی‌ حه‌شدی‌‬ ‫ش���ه‌عبی‌ تۆڵه‌ له‌هاواڵتیانی‌ س���وننه‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌و ده‌یانكوژن و ئه‌شكه‌نجه‌یان‬ ‫ده‌ده‌ن؟‬ ‫ئه‌بومه‌هدی‌ ئه‌لموهه‌ندس‪ :‬هه‌ندێكجار‬ ‫بابه‌ته‌كان زۆر گه‌وره‌ ده‌كرێن من ناڵێم‬ ‫هیچ روینه‌داوه‌‪ ،‬هه‌ندێك جار كه‌سانێك‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ داعش هه‌بوه‌و‬ ‫گی���راون‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌دراون ب���ه‌اڵم‬ ‫له‌هه‌ندێك كه‌ناڵه‌وه‌ بۆ نانه‌وه‌ی‌ فیتنه‌‬ ‫وه‌ك هاواڵتی‌ سڤیلی‌ سوننی‌ ناوبراون كه‌‬ ‫چه‌كدارانی‌ حه‌شد ئازاریان پێده‌گه‌یه‌نن‪،‬‬ ‫به‌اڵم هیوادارم به‌شێك له‌و هاوكاری‌‌و‬ ‫پشتیوانیانه‌ی‌ حه‌شدی‌ پیشان بدرانایه‌‬ ‫كه‌ پێشكه‌شی‌ هاواڵتیانی‌ رزگاربوی‌ ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ داعشی‌ ده‌كه‌ن یاخود چۆن‬ ‫له‌چه‌ندی���ن ناوچ���ه‌دا چه‌كداره‌كانمان‬ ‫گیان���ی‌ خۆیان ده‌خه‌نه‌ مه‌ترس���یه‌وه‌‬ ‫له‌پێناوی‌ رزگاركردنی‌ هاواڵتیاندا به‌بێ‌‬ ‫ئینتیمایی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و مه‌زهه‌بی‌‌و ئاینی‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌ حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌ بۆ هیچ‬ ‫پاداش���تێك ئه‌وانه‌ی‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬حه‌شد‬ ‫به‌هۆی‌ سه‌ركه‌وتنه‌كانی‌‌و تێكشكاندنی‌‬ ‫تیرۆریستان‌و پێشڕه‌وییه‌كانی‌ ده‌بێـت‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ بوختان‌و قسه‌ی‌ هه‌ڵبه‌ستراوو‬ ‫درۆی‌ هه‌ندێك كه‌ناڵ‌و الیه‌ن بكات كه‌‬ ‫له‌دژی‌ بكرێن‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك فه‌رمانده‌كانی‌‬ ‫حه‌ش���د به‌هه‌مو ش���ێوه‌یه‌ك ئیدانه‌ی‌‬ ‫هه‌رجۆره‌ توندوتیژی‌‌و پێش���ێلكاری‌‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌كداره‌كانمانه‌وه‌ به‌رانبه‌ر هاواڵتیانی‌‬ ‫س���ڤیل بكرێت‌و لێپرسینه‌وه‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫به‌ڕێكخراوه‌كانی‌ ماف���ی‌ مرۆڤ ده‌ڵێم‬ ‫بۆچی‌ نایه‌ن ئیش له‌س���ه‌ر ئه‌و هه‌مو‬ ‫پێش���یلكاری‌‌و كوشت‌و بڕینه‌ بكه‌ن كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن داعشه‌وه‌ به‌رانبه‌ر به‌هاواڵتیانی‌‬ ‫س���ڤیل ك���راوه‌و ده‌كرێت؟ حه‌ش���دی‌‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ س���وتاندوه‌؟ سه‌ری‌‬ ‫ش���ه‌عب ‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ په‌ڕاندوه‌؟ خه‌ڵكی‌ زینده‌به‌چاڵ‬ ‫كردوه‌؟ تاوانی‌ سپایكه‌ری‌ ئه‌نجامداوه‌؟‬ ‫مه‌س���یحی‌‌و ئێزیدییه‌كان���ی‌ كۆمه‌ڵكوژ‬ ‫ك���ردوه‌؟ ك���وان رێكخراوه‌كانی‌ مافی‌‬ ‫مرۆڤ‌و حكومه‌ته‌ مرۆڤدۆسته‌كان‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫ئێزیدیی‌‌و مه‌سیحی‌‌و شه‌به‌ك‌و كاكه‌ی ‌ی‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان ناكۆكن‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫كەمینە ئایینییەكانی ناوچە‬ ‫جێناكۆكەكان روانینی جیاوازیان‬ ‫هەیە بەرامبەر بەپڕۆسەی‬ ‫ریفراندۆم‪ ،‬مەسیحییەكان‌و‬ ‫ئێزیدییەكان یەك دیدی‬ ‫یەكگرتویان نییە بەرامبەر‬ ‫پرسەكە‪ ،‬بەاڵم كاكەییەكان‬ ‫زۆربەیان پشتیوانی دەكەن‪.‬‬ ‫چونكە ناوچەكانیان لەئێستادا‬ ‫دۆخێكی سەربازی باڵی بەسەردا‬ ‫كێشاوە‪ ،‬مەسیحییەكان‌و‬ ‫ئێزیدییەكانی دەشتی نەینەواو‬ ‫شەنگال ناكۆكییەكانیان‬ ‫زیاترن‌و هاوڕا نین لەبارەی هیچ‬ ‫پرسێكەوە لەنێویشیاندا پرسی‬ ‫ئەو ریفراندۆمەی كە الیەنە‬ ‫سیاسییەكانی هەرێم بڕیاریانداوە‬ ‫لەمانگی ئەیلولی داهاتودا ئەنجامی‬ ‫بدەن‪.‬‬ ‫مانگ���ە‬ ‫ئ���ەم‬ ‫رۆژی‪7‬ی‬ ‫لەكۆبونەوەیان���دا لەگەڵ مەس���عود‬ ‫بارزان���ی‪ ،‬الیەن���ە سیاس���ییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان بڕیاریاندا لە‪25‬ی‬ ‫ئەیلول���ی ئەمس���اڵدا ریفراندۆم بۆ‬ ‫سەربەخۆیی لەهەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ناوچە جێناكۆكەكان بەڕێوەبچێت‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫مەسیحییەكان‪:‬‬ ‫دەشتی نەینەوا كوردستانی نییە‬ ‫كل���دۆ ئاش���ورییەكان كە مەس���یحین‌و‬ ‫بەدرێژای���ی مێ���ژوی ناوچەك���ەو مێ���ژوی‬ ‫عێراق روب���ەڕوی توندوتی���ژی بونەتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەدوای گرەنتیدا دەگەڕێن تاپش���تیوانی‬ ‫ریفراندۆم بكەن‪ ،‬جگەلەوەش بەش���ێكیان‬ ‫نایانەوێت دەش���تی نەینەوا كە بەش���ێكی‬ ‫زۆری ناوچەكانی���ان دەكەونە ئەوێ وەك‬ ‫كوردستانی ناو ببرێت‪.‬‬ ‫یەعقوب گۆرگی���س‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی‬ ‫كوردس���تان‌و جێگری س���كرتێری گشتی‬ ‫بزوتن���ەوەی دیموكرات���ی ئاش���وری‪ ،‬كە‬ ‫گەورەترین حزبی مەسیحی عێراقە وتی"ئێمە‬ ‫دژی ریفراندۆمی���ن لەناوچەكانی دەش���تی‬ ‫نەینەوا‪ ،‬ئەو شوێنانە هیچ پەیوەندییەكیان‬ ‫بەهەرێمی كوردس���تانەوە نیی���ە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمە ئەو ناوچانە بەكوردس���تانی نازانین‌و‬ ‫لەئێستاش���دا ئەنجامدان���ی ریفراندۆم لەو‬ ‫شوێنانە مەحاڵە"‪.‬‬ ‫لەهەرێم���ی كوردس���تانیش بەقس���ەی‬ ‫یەعق���وب ئەوان ب���ەدوای ئ���ەوەوەن كە‬ ‫سەركردایەتی كورد گرەنتی ئەوەیان بداتێ‬ ‫كە دەستەبەری ماف‌و ئایندەی گەلی ئەوان‬ ‫لەچوارچێوەی ئ���ەو دەوڵەتەدا دەكەن كە‬ ‫هەوڵی دروس���تكردنی دەدەن‌و بەبێ ئەوە‬ ‫ئامادە نین پشتیوانی ریفراندۆم بكەن‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئەندامەی پەرلەمانی كوردس���تان‬ ‫باس لەوە دەكات كە ئەوان وەك هەش���ت‬ ‫حزبی كلدۆ ئاش���وری لەسەر وەرەقەیەكی‬

‫هاوب���ەش ك���ە خ���ۆی لەداواكانیان���دا‬ ‫دەبینێتەوە رێككەوتن لەسەر ئەوەی لەگەڵ‬ ‫س���ەركردایەتی سیاس���ی كورد دابنیشن‌و‬ ‫سەركردایەتی سیاس���ی كوردیش بەڵێنی‬ ‫فەرمی���ان بداتێ ك���ە داواكانیان جێبەجێ‬ ‫دەكات‌و وتیش���ی"لە كۆبونەوەی‪7‬ی مانگ‬ ‫لەگەڵ مەس���عود بارزانی ئەوەیان پێوتوە‬ ‫لەئێس���تادا چاوەڕێن وەاڵم بدرێنەوە بەاڵم‬ ‫تائێستا وەاڵم نەدراونەتەوە"‪.‬‬ ‫كوشتن‌و دەربەدەركردنی مەسیحییەكان‬ ‫لەسییەكانی س���ەدەی رابردوەوە لەعێراق‬ ‫دەس���ت پێدەكات‌و پاش س���اڵی‪2003‬ش‬ ‫لەسەردەس���تی رێكخراوە تون���دەڕەوەكان‬ ‫بەدەیان كەس���یان لێ تیرۆركراوەو بەپێی‬ ‫ئام���ارە ناڕەس���مییەكانیش لەیەك ملیۆن‬ ‫مەس���یحی تاوەك���و ئێس���تا نزیكەی‪800‬‬ ‫ه���ەزار مەس���یحی بەه���ۆی هەڕەش���ەو‬ ‫توندوتیژییەكانەوە عێراقیان جێهێشتوە‪.‬‬ ‫بەاڵم وەحیدە یاقو هورمز‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكس���یۆنی گردبونەوەی گه‌ل���ی كلدانی‬ ‫سریانی ئاشوری‪ ،‬لەپەرلەمانی كوردستان‬ ‫دەڵێ���ت كە ه���ەر ش���تێك لەبەرژەوەندی‬ ‫خەڵكی كوردستان بێت ئەوان لەگەڵیدان‌و‬ ‫ریفراندۆمی���ش بەمافێكی ش���ەرعی گەلی‬ ‫كوردستان دەزانێت‪.‬‬ ‫ئ���ەو رەتیش���یدەكاتەوە هەم���و حزبە‬ ‫مەس���یحییەكان مەرجی���ان هەبێ���ت ب���ۆ‬ ‫پشتیوانی ریفراندۆم بەاڵم پێشی وایە دەبێ‬

‫کەنیسەیەک لەموسڵ‬ ‫مافەكانیان پش���تگوێ نەخرێن لەهەرێمی‬ ‫كوردس���تان‌و وتیش���ی"ریفراندۆم پرسێكی‬ ‫نیش���تمانییەو پەیوەس���تە بەچارەنوسی‬ ‫گەلی كوردستان بەهەمو پێكهاتەكانییەوە‪،‬‬ ‫چونك���ە ئێم���ەش خەڵكی كوردس���تانین‬ ‫پێویستە لەگەڵ ئەو مافە بین"‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەو ناوچانەی دەكەونە دەرەوەی‬

‫هەرێم‌و مەسیحی نشینن ئەو پێی باشە لەو‬ ‫ناوچانەش ریفراندۆم بكرێت بەاڵم بەرلەوە‬ ‫دەبێت خەڵكی ئەو ناوچانە رازی بن‪.‬‬ ‫وتیش���ی"ئێمە پێمانباش���ە ئەو ناوچانە‬ ‫لەگەڵ هەرێم بن باشترە‪ ،‬چونكە حكومەتی‬ ‫هەرێ���م ماف‌و بەرژەوەندی زیاتری بۆ ئێمە‬ ‫دابینك���ردوەو زیاتر توانیویەتی پارێزگاری‬

‫لەپێكهات���ەی ئێم���ە ب���كات‪ ،‬ناڵێم هەمو‬ ‫ش���تێك تەواوە‪ ،‬بێگومان كەموكوڕی هەن‬ ‫ب���ەاڵم ئەگەر لەگ���ەڵ حكومەت���ی عێراق‬ ‫ب���ەراوردی بكەین حكومەت���ی هەرێم زۆر‬ ‫باش���ترەو هەمو ئاوارەكانی ئەو ناوچانەی‬ ‫ئێمە رویان لەهەرێم كردوە چونكە دەزانن‬ ‫هەرێم باشترە"‪.‬‬

‫كاكەییەكان پشتیوانی ریفراندۆم‌و سەربەخۆیی دەكەن‬

‫كاكەییەكان‪ ،‬كە پێكهاتەیەكی دیكەی ئایینین‪،‬‬ ‫بەشێكی زۆریان لەو ناوچانە دەژین كە بەناوچە‬ ‫جێناكۆكەكان ناودەبرێن بەاڵم زۆربەیان لەسنوری‬ ‫پارێ���زگای كەركوك‌و دیالەن‪ .‬ئەوان وەك خۆیان‬ ‫دەڵێن كە تاوەكو ئێس���تاش لەالیەن پێشمەرگەو‬ ‫هێزەكان���ی ئاسایش���ی هەرێم���ەوە ناوچەكانی���ان‬ ‫دەپارێزرێت بۆیە بەتەواوی پش���تیوانی ریفراندۆم‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫هەرچەندە تاوەكو ئێس���تا زانیاریی پێویس���ت‬ ‫لەسەر ژمارەیان لەعێراق لەبەردەستدا نییە بەاڵم‬ ‫بەپێی مەزەندەی فەرهاد كاكەیی كە چاالكوانێكی‬ ‫كاكەیی‌و س���ەرۆكی رێكخراوێكە كە لە ئێستادا‬ ‫سەرقاڵی سەرژمێریكردنی كاكەییەكانە‪ ،‬ژمارەی‬ ‫كاكەییەكان لەعێ���راق نزیكەی‪ 200‬هەزار كەس‬ ‫دەبن‪.‬‬ ‫فەرهاد كاكەیی‪ ،‬پێی وایە دەبێ كاكەییەكان‬ ‫پشتیوانی ریفراندۆم بكەن‌و ئەو ناوچانەی ئەوان‬ ‫لەگەڵ هەرێمی كوردس���تان بڕیار لەچارەنوسی‬ ‫خۆیان بدەن چونكە وەك ئەو دەڵێت كاكەییەكان‬ ‫كوردن‌و ناكرێت چارەنوسیان جگە لەكورد بەهیچ‬ ‫پێكهاتەو نەتەوەیەكی دیكەوە گرێ بدەن‪.‬‬ ‫كاكەیی���ەكان بەپێچەوان���ەی كەمینەكان���ی‬

‫دیكەوە‪ ،‬هەرچەندە ناوچەكانیان لەالیەن داعش���ەوە‬ ‫پەالم���اردران بەاڵم وەك خۆی���ان دەڵێن بەهاوكاری‬ ‫پێش���مەرگەو ئاسایشی هەرێمی كوردستان توانییان‬ ‫بەرگری لەگوندو ش���ارۆچكەكانیان بكەن بەتایبەت‬ ‫لەو ناوچانەی س���ەر بەكەرك���وك‌و دیالەن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫وایك���ردوە ناوچەكانی���ان تائێس���تاش بەئاوەدانی‬ ‫بمێننەوەو خەڵكەكەیان لەوێ بژین‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئ���ەوەی ئای���ا ئەنجامدان���ی ریفراندۆم‬ ‫لەناوچەكانی ئەواندا نابێتە هۆی دروستكردنی كێشە‬ ‫بۆی���ان‪ ،‬فەرهاد كاكەیی پێی وای���ە بێگومان رەنگە‬ ‫كێش���ە دروست ببێت بەاڵم دەكرێت بەڕیفراندۆم ئەو‬ ‫كێشانەی كە هەمیشە هەن بەیەكجاری لەناوچەكانیان‬ ‫یەكالیی ببنەوەو كۆتاییان پێ بێت‪.‬‬ ‫وتیشی"ئێمە لەناو هەرێمی كوردستان مافەكانمان‬ ‫زیاتر دەبێت تاوەكو لەگەڵ بەغدا بین‪ ،‬چونكە لەناو‬ ‫حكومەت���ی عێراقی هیچ حس���ابێكمان ب���ۆ نەكراوە‬ ‫بەاڵم لەهەرێم تاڕادەیەك ش���تێك هەیە" و پێش���ی‬ ‫وایە كوردستان ئومێدێكی باشتری تێدایە بۆ كەمینە‬ ‫ئایینیەكان لەچاو عێراقدا‪.‬‬ ‫كاكەییەكان وێ���ڕای ئەوەی خاوەنی ئایینی جیای‬ ‫خۆیان���ن‪ ،‬ب���ەاڵم وەك عەش���یرەتێكیش لەعێ���راق‬ ‫دەناس���رێن‪ .‬وەلی���د جەالل ئاغ���ا كاكەیی‪ ،‬جێگری‬

‫سەرۆكی عەشیرەتی كاكەیی لەعێراق‪-‬یش پشتیوانی‬ ‫خۆیان بۆ پرۆسەی ریفراندۆم دەردەبڕێت‪.‬‬ ‫وتیش���ی"بێگومان‪ ،‬ناڵێم هەمو كاكەییەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دڵنی���ام زۆرینەی زۆریان دەنگ بە بەڵێ دەدەن لەو‬ ‫ریفراندۆم���ەدا‪ ،‬چونكە ئێم���ەش كوردین لەبەرئەوە‬ ‫پێمانخۆشە دەوڵەتێكی كوردی هەبێت"‪.‬‬ ‫ئ���ەو لەب���ارەی ئەگ���ەری هەر كێش���ەیەكەوە كە‬ ‫بكرێت لەئەنجامدانی ریفراندۆم���ەوە لەناوچەكانیان‬ ‫بكەوێت���ەوە لەنێوان الیەن���ە كوردیی���ەكان‌و هێزە‬ ‫عێراقییەكان���دا باس لەوە دەكات كە دەتوانن لەگەڵ‬ ‫پێشمەرگە ناوچەكانی خۆیان بپارێزن‌و روبەڕوی هەر‬ ‫هەڕەش���ەیەك ببنەوەو وتیشی"ئێمە لە ئێستادا هیچ‬ ‫پەیوەندییەكمان لەگەڵ بەغدا نەماوەو بەواقیع سەر‬ ‫بەهەرێمی كوردستانین"‪.‬‬ ‫سەربەس���ت ئاغ���ا‪-‬ش ك���ە یەكێك���ی دیكەیە لە‬ ‫ئاغازادەكانی كاكەییەكان لەناوچەی داقوق پێشوازی‬ ‫ل���ەو بڕیارەی الیەنە سیاس���ییەكان ب���ۆ ریفراندۆم‬ ‫دەكات‌و باس لەوەش دەكات كە زۆربەی كاكەییەكان‬ ‫پشتیوانی ئەو پرۆسەیە دەكەن‪.‬‬ ‫هۆكاری پشتیوانیش���ی بۆ ئ���ەوە دەگێڕێتەوە كە‬ ‫ئ���ەوان بەبێ بونی پێش���مەرگەو ئاسایش���ی هەرێم‬ ‫نەیاندەتوانی بمێننەوەو پارێزگاری لەخۆیان بكەن‪.‬‬

‫شەبەك ناكۆكن‬

‫ی ئێزیدییەكان ریفراندۆم رەتدەكەنەوە‬ ‫زۆربە ‌‬ ‫جەمیل خ����در‪ ،‬لێپرس����راوی مەڵبەندی‬ ‫ش����ەنگالی یەكێتی پێی وایە لەبەرئەوەی‬ ‫لەئێستادا خەڵك نەگەڕاوەتەوە ناوچەكانی‬ ‫خۆیان دۆخێكی سەربازی هێشتا سایەی‬ ‫بەسەر ناوچەی شەنگالەوە هەیەو ناوچەكە‬ ‫لەنێوان هێ����زی پێش����مەرگە‪ ،‬هێزەكانی‬ ‫حەشدی شەعبی‌و یەكینەكانی بەرخۆدانی‬ ‫ش����ەنگالدا دابەش بوە بۆیە بەئەستەمی‬ ‫دەزانێت بتوانرێت ریفراندۆم بەو دۆخەوە‬ ‫لەو ناوچەیە ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫تاوەكو ئێستا زۆربەی خەڵكی ناوچەی‬ ‫ش����ەنگالی ئێزیدینش����ین ك����ە ژم����ارەی‬ ‫دانیش����توانی نزیك����ەی‪ 500‬ه����ەزار كەس‬ ‫دەبو بەر لەهێرشی داعش‪ ،‬تەنیا نزیكی‪2‬‬ ‫ه����ەزار خێ����زان گەڕاونەت����ەوەو زۆربەیان‬ ‫لەكەمپەكانی ناوچ����ەی بادینان‌و كەمپی‬ ‫چیای شەنگال كە یەك هەزارو‪ 500‬خێزانی‬ ‫لێیە ژیان دەكەن جگەلەوەی ژمارەیەكیان‬ ‫چونەتە رۆژئاوای كوردس����تان‌و دەرەوەی‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫لێپرسراوی مەڵبەندی شەنگالی یەكێتی‬ ‫پێی وایە دەكرێت لەشەنگال ئەو ئێزیدیانە‬

‫دەنگ بدەن‌و بەدوریشی دەزانێت تاوەكو‬ ‫‪25‬ی ئەیل����ول ناوچەكە ئ����ارام ببێتەوەو‬ ‫ئاوارەكان بگەڕێنەوە‪.‬‬ ‫خەڵك����ی ئ����ەو ناوچان����ەی زۆرب����ەی‬ ‫لەكەمپەكان����دا دەژین‪ ،‬ئەگەر لەكەمپەكان‬ ‫دەنگ بدەن شتێكی ترە‪ ،‬چونكە مەحاڵە‬ ‫لەش����وێنەكانی خۆیان بتوانن بەش����داری‬ ‫بكەن بەم دۆخە سەربازییەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم نایف جاسۆ‪ ،‬لەبەرەی نەتەوەیی بۆ‬ ‫رزگاركردنی ئێزیدیان كە لەگەڵ حەشدی‬ ‫شەعبی بەم دواییە ئەو ناوچە ئێزیدیانەیان‬ ‫ئازادكردنەوە كە لەژێر دەس����تی داعشدا‬ ‫بون‪ ،‬رەتیدەكاتەوە بتوانرێت ریفراندۆمێكی‬ ‫تەندروست لەوكاتەدا لەناوچەكانی دەشتی‬ ‫نەینەواو شەنگال ئەنجام بدرێت كە الیەنە‬ ‫كوردستانییەكان دیارییان كردوە‪.‬‬ ‫پێی وایە دەبێ����ت خەڵكی بگەڕێنەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش پاش گێڕانەوەی س����ەقامگیری‌و‬ ‫خزمەتگوزارییەكان بۆ ئەو ناوچانە ئەوكات‬ ‫دەكرێت پرسیان لەبارەی چارەنوسیانەوە‬ ‫پێ بكرێت‪ ،‬پێش����بینیش دەكات بۆ ئەوە‬ ‫ماوەی‪ 4‬ساڵ پێویست بێت‪.‬‬

‫ئێزیدییەکان لەڕێورەسمێکی ئایینیدا‬ ‫نایف جاس����ۆ بەش����تێكی دروستیشی‬ ‫نازانێ����ت خەڵكێك ك����ە ئ����اوارەن لەنێو‬ ‫كەمپەكاندا پرس����یان لەبارەی چارەنوسی‬ ‫ناوچەكانیان����ەوە پێ بكرێ����ت‌و وتی"لەناو‬ ‫كەمپەكان����دا ناكرێت هی����چ ریفراندۆمێك‬ ‫ئەنجام بدرێ����ت‌و ئەگەر ئەنجامیش بدرێت‬

‫ئەنجامەكانی پەس����ەندكراو نین‪ ،‬چونكە‬ ‫زۆربەی خەڵك����ی ناوچەكە ئاوارەن‌و لەناو‬ ‫كەمپەكاندان‌و لەژێر گوش����اردان بەمەش‬ ‫ناچاردەكرێن بەو شێوەیە دەنگ بدەن كە‬ ‫دەس����ەاڵتداران دەیانەوێت نەك بەئازادی‬ ‫یاخود ئەگەری ساختەكردن هەیە"‪.‬‬

‫كوردستان‬ ‫ئومێدێكی باشتری‬ ‫تێدایە بۆ كەمینە‬ ‫ئایینیەكان لەچاو‬ ‫عێراقدا‬

‫لەناو كەمپەكاندا‬ ‫ناكرێت هیچ‬ ‫ریفراندۆمێك‬ ‫ئەنجام بدرێت‌و‬ ‫ئەگەر ئەنجامیش‬ ‫بدرێت ئەنجامەكانی‬ ‫پەسەندكراو نین‬

‫ئێزیدی‪ ،‬مەس����یحی‌و كاكەییەكان هەمو‬ ‫ئ����ەو پێكهاتان����ە نی����ن دەكەون����ە ناوچە‬ ‫جێناكۆك����ەكان‌و روب����ەڕوی توندوتی����ژی‌و‬ ‫كوش����تن بونەتەوە‪ ،‬بەڵكو شەبەكەكانیش‬ ‫یەكێكی دین لەو پێكهاتانە‪.‬‬ ‫ش����ه‌به‌كه‌كان كه‌ زۆربه‌ی����ان له‌ناحیه‌ی‌‬ ‫به‌رته‌ل����ه‌و ق����ه‌زای‌ حه‌مدانیه‌ی‌ ده‌ش����تی‌‬ ‫نه‌ین����ه‌وادا نیش����ته‌جێن‌و ‪%70‬ی����ان‬ ‫ش����یعه‌و‪%30‬یان س����وننه‌ن‪ ،‬س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ڕیفران����دۆم‌و س����ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس����تان‬ ‫به‌سه‌ر دو ئاراسته‌ی‌ جیاوازدا دابه‌ش بون‪،‬‬ ‫به‌شێكیان كه‌ نزیكن له‌پارتییه‌وه‌ پشتگیری‌‬ ‫ته‌واوی‌ خۆیان بۆ ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫كوردستان راگه‌یاندوه‌‪ ،‬به‌شێكی دیكه‌شیان‬ ‫ك����ه‌ نزیكن له‌هێزه‌ ش����یعه‌كانی‌ عێراقه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستاندا‬ ‫نی����ن‌و وەك پێكهاتەكانی دیكەی ناوچەكە‬ ‫بەهۆی ناكۆكی هێزو الیەنە سیاسییەكانەوە‬ ‫نكۆڵی لەناسنامەی كوردی خۆیان دەكەن‌و‬ ‫زیاتر لەنێو هێزەكانی حەش����دی شەعبیدا‬ ‫جێی خۆیان كردۆتەوە‪ ،‬بەاڵم هەندێكیشیان‬ ‫لەگەڵ هێ����زە كوردییەكانن‌و داكۆكی لەوە‬ ‫دەكەن ك����ە ناوچەكانیان كوردس����تانین‌و‬ ‫هێزی چەكداری سەر بەهێزی پێشمەرگەیان‬ ‫بۆ دروستكراوە‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫رێفراندۆم بازرگانه‌كانی هه‌رێم ده‌كات به‌دو به‌شه‌وه‌‬

‫"به‌شێك له‌بازرگاكان دژی رێفراندۆمن‪ ،‬چونك ‌ه به‌رژەوه‌ندیه‌كانیان له‌عێراق ده‌خات ‌ه مه‌ترسییه‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫ئه‌نجامدانی رێفراندۆم له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان بازرگانه‌كانی هه‌رێمی‬ ‫كوردستانی خستوه‌ته‌ به‌رده‌م مه‌ترسی‬ ‫له‌ده‌ستدانی به‌رژەوه‌ندییه‌كانیان‪،‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی یه‌كێتی وه‌به‌رهێنه‌رانی‬ ‫كوردستانیش "چه‌ند سه‌رمایه‌دارێكی‬ ‫دیاری هه‌رێمی كوردستان ئه‌نجامدانی‬ ‫رێفراندۆم ده‌بێته هۆی كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌رژەوه‌ندیه‌كانیان بۆیه‌ له‌گه‌ڵ رێفراندۆم‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆییدا نین"‪.‬‬ ‫یاس���ین مه‌حم���ود وته‌بێ���ژی یه‌كێتی‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ران���ی كوردس���تان ب���ڕوای وایه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ ئاماده‌كاری بۆ نه‌كرابێت‬ ‫نه‌ك بازرگانه‌كان به‌ڵكو هه‌مو كوردس���تان‬ ‫توش���ی گرف���ت ده‌بێ���ت‪ ،‬وت���ی "ئه‌گه‌ر‬ ‫پشتیوانی نێوده‌وڵه‌تی بۆ رێفراندۆم نه‌بێت‬ ‫ئه‌وا هه‌رێمی كوردس���تان به‌شی ته‌نها ‪30‬‬ ‫رۆژ خۆراكی هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫عێراق باش���ترین بازاڕه‌ بۆ بازرگانه‌كانی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان كه‌ بتوانن كااڵكانیان‬ ‫س���اغ بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌جۆرێك به‌شێكی زۆری‬ ‫گرێبەس���ته‌ سه‌رتاس���ه‌رییه‌كانی عێ���راق‬ ‫به‌تایب���ه‌ت (ئه‌لیكترۆنیات‌و خوارده‌مه‌نی‪،‬‬ ‫تایه‌) له‌الی���ه‌ن بازرگانه‌كان���ی هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ واڵتان گرێدراون‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی یه‌كێت���ی وه‌به‌رهێن���ه‌ران‬ ‫نایش���ارێته‌وه‌ ئه‌گ���ه‌ر بێ���ت‌و رێفران���دۆم‬ ‫بكرێت‌و هه‌رێم ببێته‌ واڵتێكی س���ه‌ربه‌خۆ‬ ‫‌‪ ،‬عێ���راق بازاڕی خۆی ب���ه‌ڕوی بازرگانانی‬ ‫هه‌رێم ته‌س���كده‌كاته‌وه‌‪ ،‬یه‌كێكیش له‌وانه‌‬ ‫گرێبه‌س���ته‌كانی بازاڕی په‌یوه‌ندی ده‌بێت‪،‬‬ ‫وتیش���ی "وه‌به‌رهێنه‌ره‌كان له‌باره‌ی پرسی‬ ‫سه‌ربه‌خۆییه‌وه‌ بون به‌دو به‌شه‌وه‌ به‌شێكیان‌‬ ‫كه‌من‌و به‌په‌نجه‌ی ده‌ست ده‌ژمێرێن ئه‌وانه‌‬ ‫خاوه‌ن���ی به‌رژەوه‌ن���دی خۆیان���ن‌و هه‌مو‬ ‫شتێكیان مسۆگه‌ره‌ له‌م جوڵه‌ سیاسیانه‌ی‬

‫ئه‌گه‌ر پشتیوانی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی بۆ‬ ‫رێفراندۆم نه‌بێت ئه‌وا‬ ‫هه‌رێمی كوردستان‬ ‫به‌شی ته‌نها ‪ 30‬رۆژ‬ ‫خۆراكی هه‌یه‬ ‫بازاڕی جگەرەکە لەسلێمانی‬ ‫ئێستادا پێیان خۆش نیه‌ رێفراندۆم بكرێت‬ ‫چونكه‌ له‌ئێس���تادا بازاڕێكی باشیان هه‌یه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كوردستان سه‌ربه‌خۆش بێت ئه‌وان‬ ‫بازاڕیان نه‌ك ب���اش نابێت به‌ڵكو بازاڕیان‬ ‫خراپتر ده‌بێت‪ ،‬به‌شێكی دیكه‌ كه‌ زۆرینه‌ن‬ ‫حه‌زده‌كه‌ن زو رێفران���دۆم بكرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئاب���وری كوردس���تان ‪ %100‬ده‌گۆڕێ���ت‌و‬ ‫قازانجی لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ی زانیارییه‌كان���ی یه‌كێت���ی‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌ران ئه‌و كۆمپانیایانه‌ی ئێس���تا‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تان پ���اره‌ی نه‌ختینه‬ ‫به‌ده‌ستده‌هێنن ته‌نها ‪ 13‬كۆمپانیان‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆرینه‌ی كۆمپانیاكان له‌گه‌ڵ سه‌ربه‌خۆیین‬ ‫چونك���ه‌ بڕوای���ان وای���ه‌ پێگ���ه‌ی ئابوری‬

‫كوردس���تان به‌هێز ده‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ش���دا تائێس���تا ئه‌م دڵنیاییه‌ نیه‌ الی‬ ‫كۆمپانی���اكان‪ ،‬س���ه‌ربه‌خۆیی به‌رژەوه‌ندی‬ ‫ئاب���وری ئه‌وان به‌ڕوی جیهان���دا ده‌كاته‌وه‌‬ ‫چونكه‌ هێش���تا رێفران���دۆم نه‌كراوه‌ عێراق‬ ‫گه‌روی بازرگانی له‌هه‌رێم ته‌سككردوه‌ته‌وەو‌‬ ‫گه‌مارۆی خستوه‌ته‌سه‌ر بازرگانی هه‌رێم‪.‬‬ ‫لوقمان عوم���ه‌ر بازرگانێك���ی هه‌رێمی‬ ‫كوردستانه كار له‌گه‌ڵ هه‌مو عێراق ده‌كات‬ ‫به‌وته‌ی خۆی له‌ڕێگه‌ی ئه‌و بریكارنامه‌یه‌وه‌‬ ‫كه‌ هه‌یه‌ت���ی به‌رهه‌مه‌كانی له‌هه‌مو عێراق‬ ‫ب���ه‌كار ده‌هێنرێت‪ ،‬به‌اڵم مه‌ترس���ی هه‌یه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر رێفراندۆم بكرێت بازرگانه‌ عێراقیه‌كان‬ ‫ئه‌و بریكارنامانه‌ وه‌ربگرن���ه‌وه‌ له‌بازرگانه‌‬

‫كورده‌كان‪ ،‬وتی "س���به‌ی ئه‌گه‌ر رێفراندۆم‬ ‫بكرێت یان سه‌ربه‌خۆیی رابگەیەنرێت ئه‌و‬ ‫بازرگانه‌ عێراقیانه‌ی چاویان له‌س���ه‌ر ئه‌و‬ ‫بریكارنامانه‌ی���ه‌ ك���ه‌ وه‌رمانگرتوه‌ ده‌چن‬ ‫له‌واڵتان له‌ئێمه‌ی ده‌سه‌ننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و بارزگان���ه‌ی خ���ۆراك ئام���اژه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ش���ده‌كات بازرگانه‌كان���ی هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان زۆر زی���ان ل���ه‌م رێفراندۆمه‌‬ ‫ده‌كه‌ن به‌وپێیه‌ی بابه‌ته‌كه‌ په‌یوه‌ستكراوه‌‬ ‫به‌دۆخی سیاس���یه‌وه‌ ته‌نانه‌ت به‌ش���ێك‬ ‫له‌بازرگانه‌كان ترس���یان هه‌ی���ه‌ ئه‌م رایه‌‬ ‫ده‌رببڕن پارتی كێش���ه‌ ب���ۆ هاورده‌كردنی‬ ‫كااڵكانی���ان له‌م���ه‌رزی ئیبراه���م خه‌لیل‬ ‫دروس���تبكات‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ داوایك���رد ناوی‬

‫كۆمپانیاكه‌ی له‌پ���اڵ ناوه‌كه‌ی نه‌هێنرێت‪،‬‬ ‫وتیشی "رێفراندۆم نه‌هامه‌تیه‌كی دیكه‌ بۆ‬ ‫هه‌رێمی كوردستان دروستده‌كات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫هه‌رێم له‌ڕوی ئابوریه‌وه‌ نه‌چوه‌ته‌ سه‌رپێی‬ ‫خۆی بتوانێت پێویس���تی ناوخۆیی خۆی‬ ‫دابین بكات"‪.‬‬ ‫سۆران ئه‌بوبه‌كر جێگری سه‌رۆكی ژوری‬ ‫بازرگان����ی‌و پیشه‌س����ازی هه‌ولێر له‌باره‌ی‬ ‫كاریگه‌رییه‌كان����ی ریفراندۆم����ه‌وه‌ دڵنیایی‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی دا ئه‌گ����ه‌ر رێفراندۆمیش بكرێت‬ ‫جۆرێك له‌ڕێکكه‌وتن هه‌یه‌ له‌نێوان عێراق‌و‬ ‫هه‌رێم����ی كوردس����تان‪ ،‬وت����ی "بێگومان‬ ‫ئه‌نجامدانی رێفراندۆم كاریگه‌ری له‌س����ه‌ر‬ ‫كاری بازرگانی ده‌كات‪ ،‬به‌اڵم به‌دڵنیاییه‌وه‌‬

‫كاتێك رێفراندۆم ده‌كرێت تێگه‌یش����تنێك‬ ‫هه‌یه‌ له‌نێوان به‌غداو هه‌ولێر"‪.‬‬ ‫جێگ����ری س����ه‌رۆكی ژوری بازرگان����ی‌و‬ ‫پیشه‌س����ازی هه‌ولێر باس����ی ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫گرێبه‌س����تی ئه‌و كۆمپانیانه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌‪،‬‬ ‫وتیش����ی "رێفراندۆم مافێكی سروش����تی‬ ‫گه‌ل����ی ك����ورده‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر زیانی����ش بكه‌ین‬ ‫قه‌رەبوكردنه‌وه‌ی گه‌لی خۆمانه‌ "‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌ت����ی بارزگان����ی‌و پیشه‌س����ازی‬ ‫هه‌رێمی كوردس����تان به‌پێویستی ده‌زانێت‬ ‫سیاس����یه‌كان رێگه‌ خۆشبكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫كێشه‌ بۆ بازرگانی نێوان هه‌ردوال دروست‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫عه‌بدولڕه‌زاق عوسمان سه‌رۆكی دیوانی‬ ‫وه‌زاره‌تی بازرگانی‌و پیشه‌س����ازی هه‌رێم‬ ‫دڵنیانیه‌ ل����ه‌وه‌ی ئه‌گه‌ر هه‌رێم رێفراندۆم‬ ‫ئه‌نج����ام بدات عێراق ده‌رگا بازرگانیه‌كانی‬ ‫به‌ڕوی هه‌رێمدا داناخات‪ ،‬وتی "بڕواناكه‌م‬ ‫عێ����راق ده‌رگای بازرگانیم����ان ب����ه‌ڕودا‬ ‫دابخات"‪.‬‬ ‫س����ه‌رۆكی دیوانی وه‌زاره‌تی بازرگانی‌و‬ ‫پیشه‌س����ازی هه‌رێم باس����ی ئه‌وه‌شده‌كات‬ ‫ل����ه‌دوای وروژاندنی پرس����ی رێفراندۆمه‌وه‌‬ ‫هی����چ ئاس����ته‌نگیه‌كی بازرگان����ی زیاتری‬ ‫له‌جاران ب����ۆ نەهاتۆته‌ پێش����ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وانەیە‌ له‌ئاستی كه‌سیدا ئه‌م ئاسته‌نگه‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬وتیش����ی "به‌پێچه‌وانه‌وه‌ من بڕوام‬ ‫وایه‌ عێراق كاریگه‌ری له‌سه‌رده‌بێت ئه‌گه‌ر‬ ‫س����نوره‌كان دابخات‪ ،‬چونك����ه‌ له‌توركیاو‬ ‫ئێرانه‌وه‌ كااڵیه‌كی زۆر له‌ڕێگه‌ی هه‌رێمه‌وه‌‬ ‫بۆ عێراق دوباره‌ هاورده‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی زانیاری����ه‌كان ته‌نها به‌هۆی‬ ‫جێبه‌جێكردنی تاریفه‌ی گومرگی عێراقی‌و‬ ‫گه‌مارۆدانی بازرگانی هه‌رێمه‌وه‌‪ ،‬هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ %40‬بارزگانیه‌كه‌ی له‌ده‌ستداوه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئێس����تا بازرگانه‌كان ترسی ئه‌وه‌یان‬ ‫هه‌ی����ه‌ رێفران����دۆم هێنده‌ی تر ئاس����تی‬ ‫بازرگانییه‌ك����ه‌ خاوبكاته‌وه‌و بازاڕی ئه‌وان‬ ‫ته‌نها له‌كوردستان قه‌تیسبكاته‌وه‌‪.‬‬

‫پیشه‌سازیی كێشه‌ی كاره‌باو سوته‌مه‌نی‌و ساغكردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌رهه‌می له‌به‌رده‌مدای ‌ه کە‌ حكومه‌ت نایپارێزێت‬

‫"ژوری بازرگانی سلێمانی روپێوێكی وردی بۆ دۆخی پیشه‌سازی سلێمانی ئه‌نجامداوه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا‬

‫ژوری بازرگانی‌و پیشه‌سازی سلێمانی‬ ‫راپۆرتێكی وردی له‌سه‌ر دۆخی‬ ‫پیشه‌سازی سلێمانی ئاماده‌كرد‌وه‌‪،‬‬ ‫سه‌رۆكی ژور ئاماژە بەوە دەکات کە‬ ‫"وردترین راپۆرته‌ تائێستا ئاماده‬ ‫‌كرابێت"‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری كارگه‌ی "سۆپه‌ر‬ ‫ستیل"یش دەڵێت "حكومه‌ت پاڵپشتی‬ ‫به‌رهه‌می ناوخۆ ناكات‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫شیشی ئێرانی ته‌نگی به‌ به‌رهه‌می‬ ‫خۆماڵی هه‌ڵچنیوه‌"‪.‬‬ ‫س���یروان محم���ه‌د‪ ،‬س���ه‌رۆكی ژوری‬ ‫بازرگانی‌و پیشه‌سازی سلێمانی له‌باره‌ی‬ ‫ڕاپۆرته‌ك���ه‌وه‌ باس���ی ئه‌وه‌یكرد وردترین‬ ‫راپۆرته‌ تائێس���تا ئاماده‌كرابێت له‌باره‌ی‬ ‫دۆخی پیشه‌س���ازی سلێمانه‌وه‌‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"ئ���ه‌م راپۆرته‌ بۆیه‌ ئه‌نجام���درا‪ ،‬چونكه‌‬ ‫رۆژان���ه‌ ئام���اری هه‌ڵه‌ له‌ب���اره‌ی دۆخی‬ ‫پیشه‌سازییه‌وه‌ باڵو‌ده‌كرایه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫ئه‌م راپۆرته‌مان كرد تاوه‌كو ئه‌م كێشه‌یه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بكرێت"‪.‬‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌ی ژوری بازرگان���ی‌و‬ ‫پیشه‌س���ازی س���لێمانی‪ ،‬کە به‌هاوكاری‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گه‌شه‌پێدانی پیشه‌سازی‬ ‫س���لێمانی بەش���ێوەی روپێوی مەیدانیی‬ ‫ئامادەک���راوە‌‪ ،‬له‌‪ 50‬الپ���ه‌ڕه‌ پێكهاتوه‌و‬ ‫ئام���اری وردی له‌ب���اره‌ی كارگه‌كان���ی‬ ‫پیشه‌س���ازی له‌س���لێمانی‌و ده‌وروبه‌ری‌و‬ ‫كێشه‌ ئاسته‌نگه‌كانی به‌رده‌میان تێدایه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی ژوری بازرگانی‌و پیشه‌سازی‬ ‫سلێمانی له‌باره‌ی ناوه‌ڕۆكی راپۆرته‌كه‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی خسته‌ڕو داتاو زانیاریمان له‌باره‌ی‬

‫سروش���تیه‌كان‌و كاره‌ب���ا ئ���ه‌م كاره‌یان‬ ‫به‌رامبه‌ر كارگه‌كان كردوه‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌بری‬ ‫ئه‌وه‌ی پاڵپشتیمان بكه‌ن نرخیان له‌سه‌ر‬ ‫گرانكردوین‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری كارگه‌ی س���ۆپه‌ر س���تیل‬ ‫له‌سلێمانی ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌شكرد له‌گه‌ڵ‬ ‫كێش���ه‌ی كاره‌با ئێس���تا ئه‌وان كێشه‌ی‬ ‫چیمه‌نتۆو شیش���ی هاورده‌شیان هه‌یه‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌به‌رئه‌وه‌ی پاڵپش���تی به‌رهه‌می‬ ‫ناوخۆنی���ه‌ كاری كارگه‌كان خاوبوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی "كاری کارگه‌كانی ش���یش‌و چیمه‌نتۆ‬ ‫‪ %50‬خاوبونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بۆ نمونه‌ كارگه‌كه‌ی‬ ‫من جاران ‪ 24‬كاتژمێر كاریده‌كرد ئێس���تا‬ ‫ناچاره‌‪ 12‬كاتژمێر كاربكات"‪.‬‬ ‫ئێستا ته‌نها له‌سنوری شاری سلێمانی‪12‬‬ ‫كارگه‌ری ش���یش‌و چیمه‌نت���ۆ بونی هه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌م دۆخه‌دا ده‌ژی���ن‪ ،‬به‌وته‌ی ئاراس‬ ‫جه‌مال "ئێس���تا دۆخی چیمه‌نتۆ باشتره‌‬ ‫چونكه‌ به‌شێوه‌ی فه‌ل نایه‌ته‌ ناوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شیشی ئێرانی ته‌نگی به‌شیشی خۆماڵی‬ ‫هه‌ڵچنی���وه‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌وان ن���ه‌وت‌و‬ ‫كاره‌باو كرێكار له‌سه‌ریان گران ده‌كه‌وێت‬ ‫به‌جۆرێك نرخی شیش���ی ئێرانی‪ 30‬دۆالر‬ ‫هه‌رزانتره‌ له‌نرخی‌ خۆماڵی چونكه‌ ئێران‬ ‫به‌رچاوڕونی���ه‌ بۆ حكومه‌ت كه‌ پارێزگاری پاڵپش���تی به‌رهه‌می خۆی ده‌یكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌پیشه‌سازی بكات"‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێم ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئاراس جه‌م���ال‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری كارگه‌ی‬ ‫ره‌نگه‌ ئه‌م دۆخه‌ زیانی گه‌وره‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫سۆپه‌ر س���تیل له‌س���لێمانی كه‌ یه‌كێكه‌ به‌پیشه‌س���ازی له‌س���لێمانی بگه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫له‌كارگه‌ دیاره‌كانی بواری بازرگانی شیش‪ ،‬ئه‌وه‌ش له‌ڕاپۆرته‌ك���ه‌ی ژوری بازرگانی‌و‬ ‫له‌باره‌ی كێش���ه‌كانی به‌رده‌م پیشه‌سازی پیشه‌سازی س���لێمانی باسكراوه‌‪ ،‬به‌پێی‬ ‫س���لێمانی ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد كاره‌بای وت���ه‌ی س���ه‌رۆكی ژوره‌ك���ه‌ش وردترین‬ ‫س���ه‌ر كارگه‌كانی پیشه‌سازی له‌‪ 20‬دینار راپۆرت���ه‌و‪ %90‬كاره‌كان���ی ت���ه‌واو بوه‌و‬ ‫بۆ یه‌كه‌یه‌ك كردویانه‌ به‌‪100‬دینار ئه‌وه‌ش به‌مزوان���ه‌ له‌كۆنگره‌یه‌ك���ی رۆژنامه‌وانی‬ ‫عه‌قڵ نه‌ب���ڕه‪ ‌،‬وتی "وه‌زاره‌تی س���امان ‌ه ده‌خرێته‌ڕو"‪‌.‬‬

‫كاری کارگه‌كانی‬ ‫شیش‌و چیمه‌نتۆ‬ ‫‪ %50‬خاوبو‌نەته‌وه‬

‫ژوری بازرگانی‌و پیشه‌سازی سلێمانی‬ ‫ئه‌و پڕۆژانه‌ خس���توه‌ته‌ڕو كه‌ به‌شێكیان‬ ‫س���ه‌رمایه‌ی ئامێره‌كانیان ل���ه‌‪ 75‬ملیۆن‬ ‫دینار زیاتره‌‪ ،‬به‌ش���ه‌كه‌ی دیكه‌ش كارگه‌‬ ‫گه‌وره‌كان���ن له‌وانه‌ (چیمه‌نتۆو ئاس���ن‌و‬ ‫ئ���او)‪ ،‬ه���اوكات به‌ش���ێك له‌پڕۆژه‌كانی‬ ‫تریش هه‌ن ك���ه‌ س���ه‌رمایه‌كانیان له‌‪75‬‬ ‫ملیۆن كه‌متره‌ له‌وێنه‌ی (ئاسنگه‌ره‌كان)‬ ‫ك���ه‌ س���ه‌رمایه‌كانیان كه‌مه‌‪ ،‬ئ���ەو وتی‬ ‫"روپێوێكی ته‌واوی ئه‌م كارگه‌و ش���وێنه‌‬ ‫پیشه‌سازیانه‌مان‌ كردوه‌ له‌ڕوی كارمه‌ندو‬

‫توانای به‌رهه‌م‌و به‌شه‌كانی تر په‌یوه‌ست‬ ‫ب���ه‌و ش���وێن‌و كارگان���ه‌وه‌‪ ،‬ش���یكاریی‬ ‫ته‌واویش���مان ك���ردوه‌ ب���ۆ ئام���اری ناو‬ ‫راپۆرتەکان‪ ‌،‬هه‌ر بۆنمونه‌ رۆژانه‌ ساندویج‬ ‫په‌ناڵێكی زۆر دێته‌ هه‌رێمی كوردستان كه‌‬ ‫ئێمه‌ له‌ناوخۆدا به‌ش���ی پێویستی خۆمان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌ هاتوی���ن به‌داتاو ئامار‬ ‫ئه‌م دۆخه‌مان ش���یكردوه‌ته‌وه‌‌ كه‌ ئه‌ركی‬ ‫حكومه‌ت���ه‌ رێگه‌ له‌هاتنه‌ ناوه‌وه‌ی بگرێت‬ ‫تاوه‌كو به‌رهه‌می ناوخۆ پارێزراوبێت"‪.‬‬

‫ه���اوكات س���ه‌رۆكی ژوری بازرگانی‌و‬ ‫پیشه‌س���ازی س���لێمانی جه‌خت له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌و ئاس���ته‌نگه‌ خراپانه‌ ده‌كات روبه‌ڕوی‬ ‫دۆخ���ی پشه‌س���ازی س���لێمانی بوه‌ته‌وه‌‬ ‫كه‌ ‪%30‬هه‌مو پیشه‌س���ازی عێ���راق له‌م‬ ‫ناوچه‌ی���ه‌ كۆبوه‌ته‌وه���و گه‌وره‌تری���ن‬ ‫ش���اری پیشه‌س���ازی عێراق���ه‌‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"پیشه‌سازی كێشه‌ی كاره‌باو سوته‌مه‌نی‌و‬ ‫ساغكردنه‌وه‌ی به‌رهه‌می له‌به‌رده‌مدایه‌ كه‌‬ ‫حكومه‌ت نایپارێزێت‪ ،‬راپۆرته‌كه‌ی ئێمه‌ش‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫عیتاب ئه‌لدوری‌‪ :‬حه‌ز ده‌كه‌م بمرم‌و سه‌ربه‌خۆی ‌ی كورد‌و‬ ‫جیابونه‌وه‌ ‌ی كوردستان له‌عێراق به‌چاو ‌ی خۆم نه‌بینم‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫عیتاب ئه‌لدوری‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ پارتی‌ چاره‌سه‌ری‌‬ ‫عێراقی‌‌و په‌رله‌مانتاری‌ خولی‌ پێشوی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق له‌سه‌ر لیستی‌ ئه‌لعێراقیه‌‪،‬‬ ‫له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "كوردستان‬ ‫هه‌رگیز ناتوانێت له‌عێراق جیابێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كورد له‌ئێستادا خاوه‌نی‌‬ ‫هیچ نیه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت ناتوانێت موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌رانیش دابینبكات"‪.‬‬

‫چۆن ده‌توانن‬ ‫سه‌ربه‌خۆی ‌ی رابگه‌یه‌نن‬ ‫له‌كاتێكدا كوردستان‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچی‌ عیتاب ئه‌لدوری‌ هه‌میش����ه‌ كه‌وتۆته‌ ژێر بار ‌ی‬ ‫به‌كه‌س����ایه‌تیه‌كی‌ ئاژاو‬ ‫سیاسهی‌گێ�‌؟���ر ی����ان تائیفی‌ ‌قه‌رزێكی‌ زۆره‌وه‌و‬ ‫ناوده‌برێت له‌كاری‌‬ ‫من‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌نزیك‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫���‬ ‫�‬ ‫ئ‬ ‫‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫عیت����اب ئه‌لدور‬ ‫‌زانێت كه‌س����ایه‌تی‌ م����ن كێیه‌‪ ،‬هیچ سیاسه‌تێك ‌ی‬ ‫بناس����ێت ده‬ ‫عێراقی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ژار‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫جوتیار‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫كچێك‬ ‫ده‬ ‫‌زانێت‌و منتواناكانی‌ خۆم����ه‌وه‌ توانیومه‌ خۆم ئابوری‌ نیه‬ ‫به‌هه‌وڵ‬ ‫پێ‌ بگه‌یه‌نم‌و به‌كالوریۆس‌و ماسته‌رو دكتۆرا‬ ‫به‌ده‌س����تبهێنم‌و چه‌ندین قوتاب����ی‌ په‌روه‌رد‌ه‬ ‫بك����ه‌م‌و پێی����ان بگه‌یه‌نم‪ ،‬ته‌نها ش����تێك كه‌‬ ‫من به‌هۆكاری‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ بزانم كه‌ به‌ئاژاوه‌چی‌‬ ‫ن����اوم بب����ه‌ن داكۆك����ی كردنم ب����وه‌ له‌مافی‌‬ ‫عێراقی����ه‌كان‌و به‌گژاچون����ه‌وه‌م ب����وه‌ له‌دژی‌‬ ‫گه‌نده‌ڵكاران‌و ئه‌وانه‌ی‌ هه‌میش����ه‌ به‌اڵیان بۆ‬ ‫عێراق دروستكردوه‌ یاخود ئه‌وانه‌ی‌ هه‌میشه‌‬ ‫خه‌ریكی‌ موزایه‌ده‌ی‌ سیاس����ی‌ بون به‌س����ه‌ر‬ ‫عێراقیه‌كانه‌وه‌‪ .‬هه‌م����و ئه‌و هه‌وڵ‌و پرۆژانه‌ی‌‬ ‫پێشكه‌ش����م ك����ردوه‌ له‌م����اوه‌ی‌ كاركردن����م‬ ‫له‌په‌رله‌مان����ی‌ عێراق����ی‌ به‌تایب����ه‌ت له‌بواری‌‬ ‫كش����توكاڵ‌و ئاودێری‌ به‌و پێیه‌ی‌ بریارده‌ری‌‬ ‫لیژنه‌ی‌ كش����توكاڵ‌وئاودێری‌ بوم له‌په‌رله‌مان‬ ‫شایه‌تحاڵی‌ راستیه‌كانن‪ .‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌ماوه‌كانی‌ رابردودا چه‌ند جارێك‬ ‫لێدوانی‌ توندتان داوه‌ له‌به‌رانبه‌ر كورد بۆچی‌‬ ‫رقتان له‌كورده‌؟‬ ‫عیت����اب ئه‌لدوری‌‪ :‬چ����ۆن ده‌توانیت هه‌روا‬ ‫به‌ئاس����انی‌ به‌من بڵێیت رق����ت له‌كورده‌‪ ،‬من‬ ‫چۆن رقم له‌خوش����ك‌و برای‌ خ����ۆم ده‌بێته‌وه‌‬ ‫ئه‌وه‌ دوره‌ له‌راس����تیه‌وه‌ ئه‌گه‌ر وابزانرێت من‬ ‫دژی‌ كوردم وه‌ك نه‌ته‌وه‌ یان زمان ئه‌وه‌ زۆر‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ م����ن رقم لێیه‌تی‌ هه‌ندێك‬ ‫به‌رپرس‌و سیاس����ی‌ ره‌گه‌زپه‌رستی‌ كورده‌ كه‌‬ ‫هه‌میش����ه‌ هه‌وڵ بۆ دابه‌شبونی‌ خاكی‌ عێراق‬ ‫ده‌ده‌ن‌و ده‌هۆڵی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌‌و جیابونه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردس����تان ده‌كه‌وتن‪ ،‬من لێدوانم له‌دژی‌ ئه‌و‬ ‫جۆره‌ كه‌سانه‌ داوه‌ نه‌وه‌ك له‌دژی‌ گه‌لی‌ كورد‬ ‫به‌گشتی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ به‌م����اف‌و داواكاری‌ گه‌لێك‬ ‫ده‌ڵێیت ده‌هۆڵكوت����ان له‌كاتێكدا هه‌مو كورد‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌وێت؟‬ ‫عیتاب ئه‌ل����دوری‌‪ :‬تكایه‌ بالێكدانه‌وه‌كه‌تان‬

‫هه‌ڵه‌نه‌بێت چونكه‌ من به‌داواكاری‌ كورده‌كانم‬ ‫ن����ه‌وت ده‌هۆڵكوتان به‌ڵكو ب����ه‌و لێدوانانه‌ ‌ی‬ ‫له‌الی����ه‌ن هه‌ندێك سیاس����ی‌ ره‌گه‌زپه‌رس����تی‌‬ ‫ك����ورده‌وه‌ ده‌وروژێنرێن س����ه‌باره‌ت به‌بابه‌تی‌‬ ‫س����ه‌ربه‌خۆیی‌ و به‌تایبه‌تیش خودی‌ مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌‪ ،‬هه‌ر كاتێك بكه‌وێته‌ كێش����ه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقی‌ ده‌س����تده‌كات به‌هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫جیابون����ه‌وه‌ له‌عێ����راق‌و راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ك����وردی‌ له‌كاتێك����دا ئه‌بینی����ن بارودۆخ����ی‌‬ ‫كوردس����تان به‌ده‌ست سیاس����ه‌ته‌ هه‌ڵه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وان����ه‌وه‌ چ����ی‌ به‌س����ه‌رهاتوه‌و هاواڵتیانی‌‬ ‫كوردس����تان توش����ی‌ چ قه‌یرانێ����ك هاتون‪،‬‬ ‫هه‌ركاتێك له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ عێراقیش بگه‌نه‌‬ ‫رێككه‌وتن‌و دانوس����تان ئه‌وه‌ شتێك نامێنێت‬ ‫به‌ناوی‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‌‌و ئه‌بنه‌وه‌ به‌ به‌ش����ێك‬ ‫له‌عێراق‪ ،‬به‌بڕوای‌ تۆیش وه‌ك كوردێك ئه‌مه‌‬ ‫ده‌هۆڵكوت����ان نیه‌؟ پێمناڵێیت چۆن ده‌توانن‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ رابگه‌یه‌نن له‌كاتێكدا كوردستان‬ ‫كه‌وتۆت����ه‌ ژێر باری‌ قه‌رزێك����ی‌ زۆره‌وه‌و هیچ‬ ‫سیاسه‌تێكی‌ ئابوری‌ نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم تۆ ل����ه‌دژی‌ هه‌ڵكردنی‌ ئااڵی‌‬ ‫كوردستانیش بویت له‌شاری‌ كه‌ركوك؟‬ ‫عیتاب ئه‌لدوری‌‪ :‬به‌ڵێ‌ ئێستاش له‌دژی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌م‪ ،‬كه‌ركوك شارێكی‌ عێراقیه‌ وه‌ك هه‌مو‬ ‫ش����اره‌كانی‌ ترو له‌چوارچێ����وه‌ی‌ ماده‌ی‌‪140‬و‬ ‫ناوچه‌ ناكۆكه‌كان بو‪ ،‬به‌اڵم ئیتر ماده‌ی‌ ‪140‬‬ ‫بو به‌خه‌ون‌و كۆتایی‌ پێهات‌و ئێكس����پایه‌ر بو‪،‬‬ ‫ئه‌بێت هه‌م����وان ئه‌وه‌ بزانن كه‌ به‌ته‌نیا كورد‬ ‫له‌و شاره‌ ناژین‌و عه‌ره‌ب‌و توركمان به‌شێكی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ ئ����ه‌و ش����اره‌ پێكده‌هێن����ن‪ ،‬خێره‌‬ ‫كورده‌كان ئااڵی‌ كوردستان هه‌ڵده‌كه‌ن به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ حیساب بۆ هیچ نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ تر بكه‌ن‬

‫ عیتاب ئه‌لدوری‬ ‫له‌و ش����اره‌‪ ،‬من ده‌ڵێم ئیتر ش����تێك نه‌ماوه‌ عێراق نه‌دات بابچێت په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان‬ ‫به‌ناوی‌ ماده‌ی‌ ‪ 140‬كه‌ كاری‌ پێبكرێت‪ ،‬كاتێك بخات����ه‌وه‌ گه‌ڕ ك����ه‌ به‌هۆی‌ سیاس����ه‌ته‌كان ‌ی‬ ‫له‌الیه‌ن پارێزگاری‌ كه‌ركوك‌و كوردس����تانه‌وه‌ ئ����ه‌وه‌وه‌ له‌كاركه‌وت����وه‌‪ ،‬ب����اوه‌ك باوكێ����ك‬ ‫كارێكی‌ له‌وجۆره‌ ده‌كرێ����ت به‌بێ‌ گه‌ڕانه‌وه‌و ئ����اگای‌ له‌میلله‌ته‌كه‌ی‌ بێ����ت‌و قه‌یرانه‌كانیان‬ ‫پرسكردن به‌حكومه‌تی‌ ناوه‌ند ئه‌وا پێویسته‌ بۆ چاره‌س����ه‌ر بكات‪ ،‬پرس����یاری من ئه‌وه‌یه‌‬ ‫حكومه‌ت����ی عێراقی‌ مامه‌ڵ����ه‌ی‌ "ئۆتۆنۆمی‌" ئایا مه‌س����عود بارزانی‌ چۆن ده‌توانێت بڕیار‬ ‫له‌سه‌ر شتێك بدات كه‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ده‌ستوری‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كوردستان ده‌ستپێبكات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ب����ه‌اڵم دواجار بارزان����ی‌ بڕیاریدا عێراقیه‌و رێگه‌ پێنه‌دراوه‌‪ ،‬كاتێك ئه‌و بڕیاره‌‬ ‫له‌‪25‬ی‌ ئه‌یل����ول ریفراندۆم ئه‌نج����ام بدرێت‌و ده‌دات ئای����ا توانیویه‌ت����ی‌ ره‌زامه‌ندی‌ به‌غداو‬ ‫ناوچ����ه‌ جێناكۆكه‌كان����ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێمی‌ ئه‌نقه‌ره‌و تاران‌و دیمه‌ش����ق به‌ده‌ستبهێنێت؟‬ ‫چونكه‌ به‌بێ‌ ره‌زامه‌ندی‌ ئه‌وان هه‌رگیز شتی‌‬ ‫كوردستانیش ده‌گرێته‌وه‌؟‬ ‫عیتاب ئه‌ل����دوری‌‪ :‬ئه‌وه‌ جێگه‌ی‌ قبوڵكردن واناكرێت‌و ئه‌و قس����انه‌ بڵقی‌ سه‌ر ئاون‪ .‬من‬ ‫نییه‌‌و به‌ئاش����كرا پێش����یلكاری‌ ده‌ستورییه‌‪ ،‬هیوادارم كه‌ هاواڵتیانی‌ كوردستان دوای‌ ئه‌و‬ ‫بارزانی‌ به‌م بڕیارو لێدوانانه‌ی‌ زیان به‌كوردستان دروش����م و قسانه‌ نه‌كه‌ون چونكه‌ ته‌نیا زیانی‌‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬من ده‌پرس����م تاچه‌ند ئه‌و بڕیاره‌ ئه‌وانه‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ مه‌سعود بارزانی‌‌و چه‌ند‬ ‫ئه‌نجامی‌ ده‌بێ����ت‌و تاچه‌ند كاری‌ پێده‌كرێت؟ سیاسیه‌كی‌ تر‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ س����وری‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كورد‬ ‫له‌كاتێك����دا بارزانی‌ نه‌یتوانی����وه‌ قه‌ناعه‌ت به‌‬ ‫به‌شێك له‌حزب ‌ه كوردییه‌كان بكات كه‌ هاوڕای‌ ناتوانێت ریفراندۆم بكات یان س����ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫ب����ن له‌بڕیار ‌ی ریفران����دۆم‌و ته‌نانه‌ت ئاگادارم به‌ده‌ستبهێنێت‌و له‌عێراق جیابێته‌وه‌؟‬ ‫عیتاب ئه‌ل����دوری‌‪ :‬نه‌خێر هه‌رگیز ناتوانێت‬ ‫بایكۆت���� ‌ی كۆبون����ه‌وه‌و بڕیاره‌ك����ه‌ی‌ ئه‌ویان‬ ‫ك����ردوه‌‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ جیابێت����ه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ كورد له‌ئێس����تادا‬ ‫هاواڵتیانی‌ كورد له‌دژی‌ ئه‌و بڕیاره‌ن‌و هه‌رگیز خاوه‌نی‌ هیچ نیه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫نایانه‌وێت له‌عێ����راق جیاببنه‌وه‌‪ ،‬به‌بڕوای‌ من ناتوانێت موچ����ه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران دابین بكات‪،‬‬ ‫بابه‌تی‌ ریفراندۆم بۆ جیابونه‌وه‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ ئه‌مه‌ جگه‌ل����ه‌وه‌ی‌ جیابونه‌وه‌ی‌ كوردس����تان‬ ‫كوردستان نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو بۆ فشار دروستكردنه‌ له‌ده‌ستوردا رێگه‌پێنه‌دراوه‌‪ ،‬من چه‌ند جارێك‬ ‫بۆ س����ه‌ر به‌غدا كه‌ له‌گه‌ڵی����ان رێكبكه‌وێت‌و وتومه‌ كوردس����تان نه‌ له‌ڕوی‌ كشتوكاڵه‌وه‌ نه‌‬ ‫چاره‌س����ه‌ری‌ ئه‌و كێش����انه‌ ب����كات كه‌ ئه‌وان له‌ڕوی‌ س����ه‌رچاوه‌ی‌ ئاو‌و كانزاوه‌‌و نه‌ له‌ڕوی‌‬ ‫هۆكاری‌ دروس����تبونی‌ ب����ون له‌نێوان به‌غدادو پیشه‌س����ازی‌‌و بازرگانییه‌وه‌ هیچ شتێكی‌ نیه‌‬ ‫هه‌رێ����م‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌ بۆ په‌رده‌پۆش����ی‌ تاپشتی‌ پێببه‌س����تێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌تی‌ ته‌نیا‬ ‫هه‌مو ئه‌و قه‌یرانانه‌یه‌ كه‌ له‌ماوه‌ی‌ ‪ 4‬س����اڵی‌ ماس����تی‌ هه‌ولێره‌‪ ،‬ئایا به‌ماست واڵت ده‌ڕوات‬ ‫رابردو بۆ كوردستانیان دروستكردوه‌‪ ،‬بارزانی‌ به‌ڕێ����وه‌؟ له‌م����اوه‌ی‌ چه‌ند س����اڵی‌ رابردودا‬ ‫بابڕیاری‌ ریفراندۆم‌و پارچه‌ پارچه‌كردنی‌ خاكی‌ سیاس����ه‌تی‌ ئابوری‌ س����ه‌ربه‌خۆو فرۆش����تنی‌‬

‫نه‌وتی‌ كوردس����تان گیرایه‌ ب����ه‌ر‪ ،‬پێم ناڵێن‬ ‫فرۆشتنی‌ نه‌وتی‌ كوردستان جگه‌ له‌نه‌هامه‌ت ‌ی‬ ‫ب����ۆ خه‌ڵكی‌ كوردس����تان چیتری‌ ل����ێ‌ هاته‌‬ ‫به‌رهه‌م؟ بۆیه‌ من باوه‌ڕم وه‌های ‌ه هه‌ر گه‌لێك‬ ‫كه‌ بیه‌وێت سه‌ربه‌خۆیی‌ رابگه‌یه‌نێـت ده‌بێت‬ ‫هه‌مو ئاماده‌كارییه‌ك����ی‌ خۆی كردبێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ كوردستان به‌ش����ێكی‌ دانه‌بڕاوه‌‬ ‫له‌خاك����ی‌ عێراق‌و هه‌ركه‌س����ێك هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌‬ ‫بدات وه‌ك دوژمنی‌ س����ه‌روه‌ری‌ عێراق ئه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێت‌و هه‌میش����ه‌ ك����وردو عه‌ره‌ب وه‌ك دو‬ ‫نه‌ت����ه‌وه‌ی‌ برا له‌عێ����راق ژی����اون‌و ده‌ژین بۆ‬ ‫هه‌میشه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم وه‌ك ده‌بینرێت دروس����تبونی‌‬ ‫قه‌واره‌یه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌ كورد ‌ی بۆ ناوچه‌كه‌‬ ‫پێویس����ته‌‪ ،‬ئه‌مه‌ رای‌ زۆرێ����ك له‌چاودێران‌و‬ ‫سیاسه‌تمه‌دارانی‌ دونیاشه‌و ئه‌مریكاو واڵتانی‌‬ ‫رۆژئاواش ناڕاسته‌وخۆ پشتیوان ‌ی ده‌كه‌ن؟‬ ‫عیت����اب ئه‌ل����دوری‌‪ :‬ئ����ه‌وه‌ ‌ی ئه‌مری����كاو‬ ‫واڵتان����ی‌ رۆژئ����اوا بیانه‌وێت یان پش����تگیری‌‬ ‫لێبك����ه‌ن ناكرێت بێته‌دی‌‪ ،‬بۆچ ‌ی ده‌بێت ئێمه‌‬ ‫له‌به‌رخات����ری‌ ئه‌وان وه‌ك ده‌ڵێن به‌ده‌س����تی‌‬ ‫خۆمان قوڕ بگرینه‌وه‌ ب����ۆ خۆمان؟ ئه‌مریكا‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌ هه‌یه‌و شه‌ڕی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫خ����ۆی‌ ده‌كات‌و رۆژئاواییه‌كانی����ش به‌هه‌مان‬ ‫ش����ێوه‌‪ ،‬كام����ه‌ پش����تیوانی‌ ب����اس ده‌كه‌یت‬ ‫ئه‌وه‌تا ئه‌مری����كاو ئه‌ڵمانیاو توركیا به‌فه‌رمی‌‬ ‫ناڕازیی‌ بون����ی‌ خۆیان ده‌ربڕیوه‌ س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌بڕیاره‌كه‌ی‌ مه‌سعود بارزانی‌؟ ته‌نانه‌ت ئه‌و‬ ‫روس����یایه‌ی‌ دوێنی‌ نه‌وتی‌ كوردستانیان پێ‌‬ ‫هه‌رزانفرۆش����كرد ئه‌مڕۆ ناڕه‌زایه‌تی‌ نیش����اندا‬ ‫به‌رانبه‌ر به‌ڕیفراندۆم‌و پشتیوانی‌ یه‌كپارچه‌یی‌‬ ‫له‌خاك����ی‌ عێ����راق ك����رد‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر واڵتێكیش‬

‫‪7‬‬

‫پشتگیری‌ بكات ئه‌وه‌ له‌به‌ر خاتری‌ كورد نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌به‌ر به‌دیهێنان����ی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان ‌ی‬ ‫خۆیه‌تی‌‪ ،‬هه‌ركات به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی كۆتایی‌‬ ‫هات پشت له‌كوردیش ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ نابێت نه‌‬ ‫ئێمه‌و نه‌ كوردیش به‌قس����ه‌ی‌ ئه‌وان بكه‌ین‌و‬ ‫رێگه‌ بده‌ین به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌وان بێته‌دی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ت����ۆ ده‌ته‌وێ����ت ل����ه‌دژی‌ هه‌مو‬ ‫شتێك رابوه‌س����تیت ته‌نیا بۆ ئه‌وه‌ی‌ گه‌لێك‬ ‫به‌چاره‌نوسی‌ خۆی‌ نه‌گات؟‬ ‫عیت����اب ئه‌ل����دوری‌‪ :‬نه‌خێر م����ن ئه‌مه‌وێت‬ ‫ل����ه‌دژی‌ ئه‌وانه‌ بوه‌س����تمه‌وه‌ ك����ه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫شه‌ڕی‌ داعش‌و سامان‌و نه‌وتی‌ كوردستان بۆ‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ خۆیان به‌كارده‌هێنن‌و میلله‌ته‌كه‌یان‬ ‫ده‌چه‌س����ێننه‌وه‌‪ ،‬م����ن نامه‌وێ����ت خوش����ك‌و‬ ‫براكانم له‌كوردس����تان زه‌ره‌رمه‌ن����د ببن‪ ،‬من‬ ‫نامه‌وێت ئه‌وه‌ی‌ له‌ڕابردو به‌س����ه‌ریان هاتوه‌‬ ‫جارێكی‌ تر به‌س����ه‌ریان بێت����ه‌وه‌‪ ،‬من خه‌می‌‬ ‫ئه‌وان‌و خه‌می‌ ئاین����ده‌ی‌ عێراقمه‌ من ده‌زانم‬ ‫ئێستا كورد له‌یاری‌ ئه‌مریكاو واڵتانی‌ رۆژئاوا‬ ‫وه‌ك ئاله‌تێ����ك به‌كارده‌هێنرێ����ت بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ڕێگه‌یه‌وه‌ س����ه‌ركه‌وتنی‌ خۆیان مس����ۆگه‌ر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌رنا هیچ كامیان دڵس����ۆزی‌ كورد‬ ‫نین‪ ،‬باشه‌ ئه‌مریكاو واڵتانی‌ رۆژئاوا بۆ له‌كاتی‌‬ ‫كیمیابارانی‌ هه‌ڵه‌بج����ه‌و ئه‌نفال‌و قه‌تڵ‌وعامی‌‬ ‫كورده‌كان نه‌هاتنه‌ ده‌نگ له‌سه‌ریان؟ ئایا ئه‌و‬ ‫كاته‌ش كورد هه‌ر كورد نه‌بو؟ ‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬دواج����ار ئه‌گه‌ر كورد گه‌یش����ت‬ ‫به‌سه‌ربه‌خۆیی‌ هه‌ڵوێستت چی‌ ده‌بێت؟‬ ‫عیت����اب ئه‌ل����دوری‌‪ :‬هه‌رگیز كوردس����تان‬ ‫له‌عێ����راق جیانابێته‌وه‌و هه‌رگی����ز رێگه‌ به‌وه‌‬ ‫ناده‌ی����ن‪ ،‬حه‌ز ده‌كه‌م بم����رم‌و ئه‌وه‌ به‌چاوی‌‬ ‫خ����ۆم نه‌بین����م‪ ،‬ن����ه‌ك له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ رق����م‬ ‫له‌كورده‌‪ ،‬نه‌خێر به‌ڵكو ده‌زانم كورد به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌و هه‌وڵه‌وه‌ توش����ی‌ كاره‌س����ات ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ به‌مان����ای‌ پارچه‌پارچه‌بون����ی‌ عێراق‌و‬ ‫له‌به‌ریه‌ك هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌یه‌تی‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫به‌غدا هه‌ڵوێس����تی‌ جدی‌ هه‌بێت ئیتر زمانی‌‬ ‫گفتوگۆ له‌گه‌ڵ هه‌رێمی‌ كوردس����تان كۆتایی‌‬ ‫هات‌و پێویس����ته‌ رێگه‌ی‌ یاسایی‌‌و ده‌ستوری‌‬ ‫بگیرێته‌ب����ه‌ر‪ ،‬ده‌بێت ئه‌وانه‌ی‌ بانگه‌ش����ه‌ی‌‬ ‫جیابون����ه‌وه‌و س����ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس����تان‬ ‫ده‌ك����ه‌ن ئه‌وه‌ بزانن كه‌ هه‌رگی����ز رێگه‌ به‌وه‌‬ ‫ناده‌ین‪ ،‬كوردستان به‌ش����ێكی‌ جیانه‌كراوه‌یه‌‬ ‫له‌عێ����راق به‌پێدان����ی‌ م����اف‌و ئیمیتی����ازی‌‬ ‫ته‌واوه‌تی‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌‌و رێزگرتن له‌زمان‌و‬ ‫بیروبۆچ����ون‌و داوكارییه‌كانیان‪ ،‬ئه‌بێت كورد‬ ‫پش����تیوانی‌ له‌واڵته‌كه‌ی����ان بك����ه‌ن‌و له‌دژی‌‬ ‫پارچه‌پارچ����ه‌ بونی‌ بوه‌س����تنه‌وه‌و نه‌كه‌ونه‌‬ ‫ژێر كاریگه‌ری‌ هه‌ڵمه‌تی‌ مه‌س����عود بارزانی‌‌و‬ ‫ئه‌وان����ه‌ی‌ له‌پێن����اوی‌ مانه‌وه‌ی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫ناش����ه‌رعی‌ خۆیان����دا هانا بۆ هه‌مو ش����تێك‬ ‫ده‌به‌ن ‪.‬‬

‫ئەمەریکییەک خۆبەخشانە هاوکاری پێشمەرگە دەکات لەشەڕی دژ بەداعش‬ ‫ئاوێنە‪sandiegouniontribune ،‬‬ ‫رۆژێكی‌ گه‌رمی‌ هاوینه‌ له‌نزیك موسڵ‪،‬‬ ‫له‌به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕی‌ دژی‌ داعش‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌ برینداری‌ له‌بەر‌ده‌ستدایه‌‪،‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌یه‌كی‌ تریش چاوه‌ڕێیه‌ چه‌ند‬ ‫رێنماییه‌كی‌ پێبڵێت له‌باره‌ی‌ به‌كارهێنانی‌‬ ‫چاویلكه‌ی‌ دژه‌خۆر له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ چاوه‌كانی‌‬ ‫زیاتر له‌وه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌ له‌به‌ر گه‌رما زیانیان‬ ‫پێ نه‌گات‪ .‬به‌باوه‌ڕبه‌خۆبونه‌وه‌ وه‌ستاوه‌‬ ‫تاخزمه‌ت به‌برینداره‌كه‌ی‌ ژێرده‌ستی‌ بكات‪.‬‬ ‫خاوه‌نی‌ بااڵیه‌كی‌ به‌رزو جه‌سته‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌ڵه‌گه‌ت‌و پێستێكی‌ سوتاو له‌به‌رخۆره‌‪،‬‬ ‫قژیشی‌ چیتر زه‌رد نیه‌‪ ،‬قاوه‌یی‌‬ ‫هه‌ڵگه‌ڕاوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ دیمه‌نی‌ س����اتێكی‌ ژیان����ی‌ رۆژانه‌ی‌‬ ‫گه‌نجێكی‌ عێراقی‌ یان كورد نییه‌ كه‌ له‌پێناو‬ ‫خاكه‌ك����ه‌ی‌ له‌به‌ره‌كانی‌ ش����ه‌ڕ ده‌جه‌نگێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌مه‌ ژیانی‌ دێریك كۆڵمه‌نی‌ ته‌مه‌ن‪27‬‬ ‫سااڵنه‌ كه‌ له‌ویالیه‌تی‌ ته‌كساسه‌وه‌ هه‌زاران‬ ‫میلی‌ بڕیوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بێته‌ به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌و وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت "شتێك زیاتر‬ ‫له‌سه‌ركه‌شی‌" بكات‪.‬‬ ‫دێریك لێره‌وه‌ خۆی‌ باس����ی‌ چیرۆكه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌كات‌و ئێم����ه‌ش گوێده‌گرین‌و جارجاره‌ش‬ ‫پرسیار ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫م����ن خه‌ڵك����ی‌ ش����اری‌ سانماركۆس����م‬ ‫له‌ویالیه‌ت����ه‌ یه‌كگرتوه‌كان����ی‌ ئه‌مه‌ری����كا‪،‬‬ ‫وه‌ك ه����ه‌ر هاواڵتییه‌ك����ی‌ ت����ری‌ واڵته‌كه‌م‬ ‫خاوه‌نی‌ هه‌ژم����اری‌ بانكی‌ خۆم بوم‪ ،‬حه‌زم‬ ‫له‌كاری‌ میكانیكی‌ ب����و‪ ،‬خاوه‌نی‌ بڕوانامه‌ی‌‬ ‫زانكۆش����م‪ ،‬ژیانێكی‌ ئارامم هه‌بو‪‌.‬له‌قۆناغی‬ ‫ئاماده‌ی����ی ب����وم رۆمانی(زه‌نگه‌كان بۆ كێ‬ ‫لێده‌درێن) ی‌ هەمەنگوایم خوێنده‌وه‌‪ .‬باسی‌‬

‫له‌خۆبه‌خشێكی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ ده‌كرد‌ كه‌ ژیانه‌‬ ‫ئارامه‌ك����ه‌ی‌ له‌ئه‌مه‌ری����كا به‌جێده‌هێڵێت‌و‬ ‫روده‌كاته‌ ئیسپانیا بۆ ناو جه‌هه‌ننه‌می‌ شه‌ڕی‌‬ ‫ناوخ����ۆ تاخه‌ڵكی‌ رزگار بكات‪ .‬هه‌میش����ه‌‬ ‫پێموابو ئه‌وه‌ بابه‌تێكی‌ سه‌رنجڕاكێش����ه‌ كه‌‬ ‫پیاوێك ژیانه‌ ئارامه‌كه‌ی‌ خۆی‌ له‌ئه‌مه‌ریكا‬ ‫به‌جێبهێڵێت‌و بچێت بۆ جه‌نگین له‌دژی‌ ئه‌و‬ ‫شته‌ی‌ كه‌ وه‌ك شه‌یتان ده‌یبینێت‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ هه‌م����وی‌ ب����و‪ ،‬ئیتر كه‌ بیس����تم‬ ‫كه‌س����انێك هه‌ن له‌عێراق كاری‌ خۆبه‌خشی‌‬ ‫ده‌كه‌ن له‌به‌ره‌كانی‌ ش����ه‌ڕ بیرۆكه‌كه‌م كرده‌‬ ‫راستی‌‪ .‬س����ه‌ره‌تا هه‌مو ش����تێکم فرۆشت‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ ك����ه‌ هه‌مب����و‪ ،‬بارهه‌ڵگره‌كه‌م‪ ،‬ئه‌و‬ ‫چه‌كان����ه‌ی‌ كه‌ له‌ماڵه‌وه‌ ك����ۆم كردبونه‌وه‌و‬ ‫پاره‌یان ده‌كرد‪ .‬وازم له‌كاره‌كه‌ش����م هێنا‪.‬‬ ‫راستت پێبڵێم‪ ،‬سه‌ره‌تا هه‌موان وایانده‌زانی‌‬ ‫شێت بوم‪ ،‬به‌اڵم من گوێم پێنه‌دا‪.‬‬ ‫ئیت����ر ئه‌وه‌ب����و بلیتێك����م ك����ڕی‌‌و به‌ره‌و‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬نیشتیمانی‌ كورده‌كان كه‌ به‌شێكی‌‬ ‫عێراق����ه‌ هات����م‪ .‬كه‌ چاوم ك����رده‌وه‌ مانگی‌‬ ‫تشرینی‌ یه‌كه‌می‌ س����اڵی‌ ‪ 2015‬بو‪ ،‬منیش‬ ‫له‌ناوجه‌رگه‌ی‌ شه‌ڕدا بوم له‌دژی‌ داعش‪.‬‬ ‫حه‌زده‌كه‌م بێمه‌ سه‌ر باسی‌ كوردستان‌و‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ پێش باس����كردن له‌هه‌ر شتێک‪.‬‬ ‫كورده‌كان هیچ په‌یوه‌ندی‌‌و كاریگه‌رییه‌كیان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ عێراق نیه‌‪ ،‬ته‌نی����ا ئه‌وه‌ نه‌بێت كه‌‬ ‫له‌هه‌مان حه‌وزی‌ نه‌وتدا مه‌له ‌ده‌كه‌ن‪ .‬هیچ‬ ‫ش����تێكیان له‌میلله‌ته‌كانی‌ تری‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����ت ناچێ����ت‪ ،‬زۆر ك����راوەن له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ بێگان����ه‌دا‪ ،‬به‌تایبه‌تی����ش له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪ .‬راسته‌ موسڵمانن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك هه‌ركه‌سێكی‌ تری‌ ئاسایی‌ یاساكانیش‬ ‫ده‌ش����كێنن‪ ،‬بۆنمونه‌‪ ،‬مه‌شروب ده‌خۆنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ژنه‌كانیان ده‌چنه‌ س����ه‌ر شه‌قام‌و له‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫كارده‌كه‌ن‪.‬‬

‫لێره‌ هه‌مو كچێك‬ ‫برایه‌كی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫خاوه‌نی‌ كاڵشینكۆفه‬ ‫دێریك كۆڵمه‌ن‪ ،‬ئەو پیاوەی بیرۆکەی سەرکەشی هەبو‬ ‫قس����ه‌كردن به‌س����ه‌‪ ،‬پێویس����ته‌ لێره‌دا‬ ‫بتوه‌س����تێنین دێری����ك‪ .‬ئه‌مه‌وێت بپرس����م‬ ‫ت����ۆ ئه‌وه‌ن����ده‌ سه‌رس����امیت به‌ك����ورد له‌و‬ ‫ماوه‌یه‌ له‌كوردس����تانی‌ هیچ كچێكی‌ كوردت‬ ‫خۆشویستوه‌؟ سه‌رسامبویت به‌هیچ كچێكی‌‬ ‫كورد؟‬ ‫باڕاس����تگۆبم‪ ،‬من پیاوێكی‌ رۆمانس����یم‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌م به‌ش����ه‌ی‌ كلتوری‌ كوردی‌ له‌هه‌مو‬ ‫به‌ش����ه‌كانی‌ ت����ری‌ جی����اوازه‌و كلتورێك����ی‌‬ ‫پارێ����زگاره‌‪ ،‬وه‌ك كه‌لت����وری‌ رۆژئاوای����ه‌‬ ‫له‌سااڵنی‌‪1900‬دا‪ .‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ سه‌رسامبوم‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم لێره‌ هه‌م����و كچێ����ك برایه‌كی‌ هه‌یه‌‬ ‫ك����ه‌ خاوه‌نی‌ كاڵش����ینكۆفه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ من‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و ژنه‌ بیانیانه‌ ده‌به‌ستم‬ ‫كه‌ له‌كوردس����تان ده‌ژین‪ .‬سه‌ركه‌شییه‌كی‌‬ ‫واناكه‌م‪.‬‬ ‫ئێس����تا بابێینه‌ سه‌ر ئه‌و شته‌ی‌ كه‌ تۆی‌‬ ‫هێنایه‌ كوردستان‪ ،‬كاری‌ خۆبه‌خشی‌‌و مانه‌وه‌‬ ‫له‌به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕ‪ ،‬چۆن ده‌گوزه‌رێت؟‬ ‫سه‌ره‌تا كه‌ هاتمه‌ ئێره‌ زاینم ئه‌و شته‌ی‌‬

‫كه‌ پێشمه‌رگه‌ له‌هه‌ر شتێك زیاتر پێویستی‌‬ ‫پێیه‌ت����ی‌ بریتیه‌ له‌ه����اوكاری‌ پزیش����كی‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ پزیش����كه‌كان لێره‌ ژماره‌یان كه‌مه‌و‬ ‫به‌رده‌س����تی‌ پزیش����كیش نییه‌‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌‬ ‫پێویس����تبو كاری‌ پزیشكی‌ بكه‌م‪ ،‬كه‌ هیچم‬ ‫له‌باره‌وه‌ نه‌ده‌زانی‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌س ئاماده‌نه‌بو‬ ‫چه‌ك بخاته‌ به‌رده‌ستم‌و بمنێرێت بۆ شه‌ڕ‪.‬‬ ‫هیچ چانسێكی‌ ترم نه‌بو‪ ،‬ئه‌وه‌بو په‌یوه‌ندیم‬ ‫كرد به‌(كۆمه‌ڵه‌ی‌ خۆبه‌خش����انی‌ پزیشكی‌‬ ‫رۆژئ����اوا)ه‌وه‪ .‬گه‌نجێك����ی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ لێبو‬ ‫ك����ه‌ ش����اره‌زای‌ فریاگوزاری‌ خێرابو ش����ته‌‬ ‫س����ه‌ره‌تاییه‌كانی‌ فێركردم‌و دواتریش خۆم‬ ‫شته‌كانی‌ تر فێربوم‪.‬‬ ‫باش����ه‌ دێریك كاتێك ده‌ڵێن پزیش����كی‌‬ ‫چیرۆكی‌ س����ه‌یری‌ تێدایە؟ چ چیرۆكێكیان‬ ‫سه‌رنجڕاكێشه‌ بۆ تۆ؟‬ ‫لێره‌ پێش����مه‌رگه‌ پێویس����تی‌ به‌پزیشكه‌‪،‬‬ ‫پێش����مه‌رگه‌یه‌ك گیان����ی‌ له‌ده‌س����تدابو‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ له‌پێیه‌وه‌ پێكرابو‪ ،‬توش����ی‌‬ ‫خوێنبه‌رب����ون بوبو‪ ،‬پێش����مه‌رگه‌یه‌كی‌ تر‬

‫ش����انی‌ به‌ركه‌وتبو به‌هه‌مان شێوه‌ به‌هۆی‌‬ ‫خوێنبه‌ربونه‌وه‌ تاگه‌یه‌نرابوه‌ نه‌خۆش����خان ‌ه‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌س����تدابو‪ .‬ئه‌زان���� ‌ی ئه‌مه‌ واتای‌‬ ‫چییه‌؟ ئه‌مه‌ واتای‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و پێشمه‌رگانه‌‬ ‫نەیانزانیوه‌ قایشی‌ چه‌كی‌ ئه‌و پێشمه‌رگه‌یه‌‬ ‫به‌كار بهێنن بۆ به‌ستنی‌ برینه‌كه‌ به‌توندی‌‌و‬ ‫خوێنبه‌ربونه‌ك����ه‌ بوه‌س����تێنن‪ ،‬تانه‌مرێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ ئێم����ه‌ خول����ی‌ پزیش����كی‌ بۆ‬ ‫پێش����مه‌رگه‌كان ده‌كه‌ینه‌وه‌ تافێری‌ ش����ته‌‬ ‫س����ه‌ره‌تاییه‌كانیان بكه‌ی����ن ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌به‌ره‌كانی‌ ش����ه‌ڕ خۆش����یان بتوانن كاره‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كان ئه‌نجام بده‌ن؟‬ ‫دێری����ك ئه‌توان����ی‌ كه‌مێ����ك باس����ی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌مان ب����ۆ بكه‌ی����ت چۆن ش����ه‌ڕ‬ ‫ئه‌كه‌ن؟‬ ‫ئۆه‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ بابه‌ته‌ گرنگه‌كه‌یه‌‪ ،‬ش����ه‌ڕی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ جیاوازه‌‪ ،‬ئه‌وان له‌هیچ شتێك‬ ‫ناترس����ن‌و روبه‌ڕو ش����ه‌ڕ ده‌ك����ه‌ن‪ .‬ئه‌توانم‬ ‫بڵێم ته‌نیا شه‌ڕكه‌ر نین‪ ،‬به‌ڵكو زۆر ئازان‪.‬‬ ‫هه‌ڵب����ه‌ت هه‌ندێك جاریش بیرئه‌كه‌مه‌وه‌ كه‌‬

‫له‌وانه‌ی����ه‌ ئه‌مه‌ ته‌نی����ا له‌ئازایه‌تی‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌وانه‌یه‌ كه‌مێكیش گه‌مژایه‌تی‌ بێت‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ ئۆپراسیۆنی‌ موسڵه‌وه‌ ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌ركی‌ خۆمان ئه‌چوین له‌گه‌ڵ پێش����مه‌رگه‌‬ ‫به‌مه‌به‌س����تی‌ چاره‌س����ه‌كردنی‌ برینداره‌كان‬ ‫له‌كاتی‌ ش����ه‌ڕكردندا‪ ،‬هه‌ندێ����ك جار دوری‌‬ ‫نێوان من‌و داعش‌و ش����ه‌ڕكه‌ره‌كانیان ته‌نیا‬ ‫ئێره‌و ئ����ه‌و ئۆتۆمبێله‌بو كه‌ چه‌ند مه‌ترێك‬ ‫دوره‌‪ ،‬به‌ڕاس����تی‌ ئه‌مه‌ ترسناكه‌و ئازایه‌تی‌‬ ‫پێویسته‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌وێت باس����ی‌ ژیانی‌ تایبه‌تی‌ خۆشتم‬ ‫بۆ بكه‌یت؟ ماوه‌ی‌ نێوان حه‌مام كردنه‌كانت‬ ‫چه‌نده‌؟‬ ‫زیات����ر ل����ه‌دو هه‌فت����ه‌ ناب����ات‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫كات جه‌س����ته‌م پڕه‌ له‌تۆزوخ����ۆڵ‌و ئاره‌قه‌‪،‬‬ ‫زۆركاتی����ش جل����ه‌كان‌و ده‌س����تم پڕئه‌ب����ن‬ ‫له‌خوێنی‌ ئه‌و پێشمه‌رگانه‌ی‌ كه‌ به‌برینداری‌‬ ‫دێنه‌ به‌رده‌س����تمان‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌هه‌رحاڵ من‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ش پیسوپۆخڵبم بۆنم له‌بۆنی‌ ئه‌و‬ ‫داعشانه‌ خۆشتره‌ كه‌ جه‌سته‌یان له‌مه‌یدانی‌‬ ‫ش����ه‌ڕ بۆگه‌نی‌ كردوه‌‪ .‬به‌ڕاستی‌ بۆنه‌كه‌یان‬ ‫ناخۆشه‌!‬ ‫له‌كۆتایی����دا ده‌مه‌وێت بزان����م دوای‌ ئه‌و‬ ‫هه‌مو كاته‌ زیاتر له‌س����اڵ‌و نیوێكه‌ تۆ له‌ناو‬ ‫ش����ه‌ڕدایت رقت له‌چ شتێكی‌ شه‌ڕه‌؟ یان چ‬ ‫شتێكی‌ شه‌ڕ بۆ تۆ چاوه‌ڕواننه‌كراو بو؟‬ ‫شه‌ڕ هه‌موی‌ ناخۆش����ه‌و كاره‌ساتبارییه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ زۆر ناخۆش����ه‌ ئه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫شه‌ڕ‪ ،‬سێ كاتژمێر كاركردنه‌ به‌په‌رۆشه‌وه‌و‬ ‫به‌په‌له‌و به‌وردی‌‪ ،‬به‌اڵم سێ رۆژ دانیشتن‌و‬ ‫بێئیشییه‌‪.‬‬ ‫ئێس����تا كات كاتی‌ كۆتای����ی‌ هێنانه‌ به‌م‬ ‫چیرۆكه‌ چونكه‌ سبه‌ی‌ دوشه‌ممه‌یه‌و شه‌ڕه‌‪،‬‬ ‫كاتی‌ خۆئاماده‌كردنه‌ بۆ شه‌ڕ له‌دژی‌ داعش‪،‬‬ ‫شه‌ڕێك زیاتره‌ له‌سه‌ركه‌شی‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫قایمقامی پارێزگای سلێمانی‪ :‬چه‌ندینجار داوامانكردو‌ه‬ ‫حاكمێكی تایبه‌ت به‌مه‌سه‌له‌ی زیاده‌ڕۆیی دابنرێت بۆ شاری سلێمانی‬ ‫ئا‪ :‬زریان ـ شادی ـ نیاز ـ شیالن‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ ،‬قایمقامی پارێزگای‬ ‫سلێمانی لەم گفتوگۆیەی ئاوێنەدا‬ ‫دەڵێت "زۆربه‌ی كات ئه‌م قه‌ره‌باڵغیه‌ی‬ ‫ناو شار تاوان‌و دزیكردن‌و گیرفانبڕینی‬ ‫لێكه‌وتۆته‌وه"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬قایمقام له‌هه‌رێمی كوردس���تان‌و‬ ‫عێراقیش پۆستێكی خزمه‌تگوزاریی گرنگه‌‪،‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی راب���ردودا كۆمه‌ڵێ���ك رێ���كاری‬ ‫یاس���ایتان گرتۆته‌به‌ر‌‪ ،‬ئ���ه‌و رێكارانه‌ چییه‌‬ ‫له‌دوای ده‌ستبه‌كاربونه‌وه‌ت‪ ،‬وه‌ك قایمقام‪،‬‬ ‫پرۆژه‌كان���ت بۆ چاكس���ازی‌و خزمه‌تگوزاری‬ ‫چین‪ ،‬ده‌كرێت ئاماژه‌یان پێبكه‌یت؟‬ ‫ئاوات محه‌م���ه‌د‪ :‬ئێمه‌ ل���ه‌‪2017/2/6‬وه‌‬ ‫ده‌س���ت به‌كاربوین‪ ،‬سه‌ره‌ڕای بونی قه‌یرانی‬ ‫دارای���ی‌و هاتن���ی ئاواره‌یه‌ك���ی زۆر‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌مو ئاس���ته‌نگن له‌به‌رده‌م جێبه‌جێكردنی‬ ‫ئه‌ركه‌كانماندا‪ ،‬سه‌ره‌ڕای بونی كێشه‌و گرفتی‬ ‫سیاسی به‌تایبه‌ت له‌شاری سلێمانی كێشه‌و‬ ‫گرفتی سیاس���ی له‌چاو شاره‌كانی تردا زیاتر‬ ‫بوه‪ ‌‌،‬به‌تایبه‌ت ئه‌و ملمالنێ سیاسییه‌ی كه‌‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬سه‌ره‌تای كاره‌كانمان دروستكردنی‬ ‫هه‌ماهه‌نگ���ی بوه‌ له‌نێ���وان داموده‌زگاكانداو‬ ‫یه‌ك گروپییه‌ك له‌جێبه‌جێكردنی ئه‌ركه‌كاندا‬ ‫دروستبكه‌ین‪ ،‬پێویسته‌ حكومه‌ت وه‌ك یه‌ك‬ ‫گروپ به‌ش���داری جێبه‌جێكردنی ئه‌ركه‌كانی‬ ‫ب���كات‪ ،‬له‌ئه‌نجامدا كارێ���ك بكه‌ین ئه‌ویش‬ ‫رێكخس���تنی په‌یوه‌ندییه‌كان���ی خه‌ڵك���ه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ن���دی نێ���وان قایمقامی���ه‌ت‌و پارێزگا‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی���ی نێ���وان قایمق���ام‌و ده‌زگاكان‬ ‫وایكردوه‌‪ ،‬پەیوەندیی دامودەزگا ئەمنییەكان‬ ‫لەگ���ەڵ دام���ودەزگا خزمەتگوزارییەكاندا‪،‬‬ ‫هەم���و پێك���ەوە گروپێك دروس���ت بكه‌ین‪،‬‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌ركه‌كانمان س���ه‌ره‌تای‬ ‫كاره‌كه‌م���ان به‌ڕێكخس���تنه‌وه‌ی ناوش���ار‬ ‫ده‌س���تیپێكرد‪ ،‬به‌تایبه‌تی له‌ناو بازاڕو له‌ناو‬ ‫سه‌نته‌ری شاردا‪ ،‬حكومه‌ت وه‌ك یه‌ك گروپ‬ ‫ده‌س���تی به‌جێبه‌جێ‌كردنی ئ���ه‌م كاره‌ كرد‪،‬‬ ‫له‌ئه‌نجامدا ئه‌وه‌ی له‌ناو شاردا به‌دی ده‌كرێت‬ ‫ئیشی پۆلیسی هاتوچۆیه‌ له‌گه‌ڵ شاره‌وانی‪،‬‬ ‫پۆلیس���ی هاتوچۆ نایه‌ڵێ���ت ئۆتۆمبێل له‌و‬ ‫ش���وێنانه‌دا بوه‌س���تێت كه‌ ده‌بێت���ه‌ مایه‌ی‬ ‫ئاسته‌نگ‌و گیروگرفت بۆ هاتوچۆی هاواڵتیان‪،‬‬ ‫شوێنی رێگه‌پێدراو نین‪ ،‬شاره‌وانی نایه‌ڵێت‬ ‫دوكانه‌كان كەلوپ���ەل بهێننه‌ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫س���نوره‌ی كه‌ دیاریكراوه‌ بۆی���ان‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫وه‌ك حكوم���ه‌ت‌و داموده‌زگاكانی تر هاوكارو‬ ‫پش���تیوانیان بوین ب���ۆ جێبه‌جێكردنی ئه‌م‬ ‫كاره‌‪ ،‬ئێس���تا له‌جاده‌كاندا هاتوچۆ ئاسانتر‬ ‫ئه‌نجامده‌درێت‪ ،‬كڕین‌و فرۆشتن له‌بازاڕه‌كاندا‬ ‫ئاس���انتره‌ له‌چاو جاران‪ .‬جگ���ه‌ له‌وه‌ ئێمه‌‬ ‫وه‌ك فه‌رمانگه‌ ئه‌منیه‌كان ده‌توانین باش���تر‬ ‫چاودێری بازاڕو ئه‌و شوێنانه‌ بكه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫پێش���تر قه‌ره‌باڵغیه‌كی ب ‌ێ سه‌روبه‌ره‌ هه‌بو‬ ‫ك���ه‌ كێش���ه‌و گیروگرفتی ئه‌منی ب���ۆ ئێمه‌‬ ‫دروست ده‌كرد نه‌مانده‌توانی وه‌ك پێویست‬ ‫چاودێ���ری ئه‌و ش���وێنانه‌ بكه‌ی���ن‪ ،‬زۆربه‌ی‬ ‫كات ئه‌م قه‌ره‌باڵغی���ه تاوانی لێكه‌وتۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫دزیكردن‌و گیرفانبڕینی لێكه‌وتۆته‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫خۆش���به‌ختانه‌ ئه‌و ئاماران���ه‌ی كه‌ له‌ڕێگه‌ی‬ ‫فه‌رمانگ���ه‌ی تاوان���ه‌وه‌ بۆمان دێ���ت ئه‌وه‌‬ ‫به‌ته‌واوی كه‌میكردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬به‌پێ���ی م���اده‌ی‪ ،5‬بڕگ���ه‌ی‪8‬‬ ‫له‌م���اده‌ی‪6‬ی یاس���ای پارێزگاكانی‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ژماره‌ی‪3‬ی ساڵی‪ 2009‬به‌مه‌به‌ستی‬ ‫رێكخس���تنه‌وه‌ی بازاڕه‌كان‌و شوێنه‌كانی ناو‬ ‫پارێزگای سلێمانی به‌پشتبه‌ستن به‌و ماده‌یه‌‬ ‫چه‌ند یاس���ایه‌كتان ده‌ركردوه‌‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫دانان���ی مێز‪ ،‬راوەس���تانی عەرەبانە‪ ،‬دانانی‬ ‫كەلوپەل‌و هاتنە سەر شۆستەكان‪ ،‬راگرتنی‬ ‫ئۆتۆمبێل لەس���ەر ش���ەقامەكان‪ ،‬له‌ڕێگاكان‬ ‫كۆمه‌ڵێك الفیته‌ی مه‌زهه‌بی هه‌ڵواسراوه‌ كه‌‬ ‫هه‌ندێك پێیانوایه‌ ده‌س���تی الیه‌نی سیاسی‬ ‫تێدای���ه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ دیارده‌یه‌ك���ی مه‌ده‌نی نییه‌‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ دینییه‌كان خه‌ڵك ده‌توانێت له‌ ماڵی‬ ‫خ���ۆی‌و مزگه‌وته‌كان پی���ادەی بكات بۆچی‬ ‫له‌س���ه‌ر رێگاكان له‌بری رێنمای���ی‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫به‌رچاوده‌ك���ه‌ون‪ ،‬پێتوایه‌ چاكس���ازیكردن‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان كارێكی ئاسانه‌‌؟‬ ‫ئ���اوات محه‌م���ه‌د‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی جێبه‌جێمان‬ ‫كردوه‌ جێبه‌جێكردنی یاسا بوه‌‪ ،‬یه‌ك تیمی‬ ‫حكوم���ه‌ت بۆ جێبه‌جێكردنی ئ���ه‌م ئه‌ركانه‌‬ ‫زۆر گرنگه‌‪ ،‬به‌س���ه‌ره‌تای هه‌م���و ئه‌و كارانه‌‬ ‫داده‌نرێ���ت‪ ،‬گرن���گ ئه‌وه‌یه‌ چ���ۆن بتوانین‬ ‫میكانیزم���ی هه‌ماهه‌نگی‌و به‌یه‌كه‌وه‌كاركردنه‌‬ ‫له‌كاره‌كاندا ره‌نگبداته‌وه‌‪ ،‬ئیش���مان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م بناغەیه‌ك���ردوه‌‪ ،‬كاری حكومه‌ت ئه‌وه‌‬ ‫بو ك���ه‌ چ���ۆن په‌یوه‌ندیی���ه‌كان رێكبخات‪،‬‬ ‫ره‌شنوس���ێكمان ئاماده‌كردوه‌ ناردومانه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا ورده‌كاری‌و رێوش���وێنی‬ ‫جێبه‌جێكردنی یاساكه‌ كۆمه‌ڵێك ورده‌كارییه‌‬ ‫كه‌ له‌یاساكه‌دا جێگه‌ی نابێته‌وه‌ له‌مه‌سه‌له‌ی‬

‫رێس���او بڕی���اردا جێگ���ه‌ی ده‌كرێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫پارێزگامان ناردوه‌ به‌هیوای ئه‌وه‌ی ئیش���ی‬ ‫له‌س���ه‌ر بك���ه‌ن‪ ،‬ورده‌كاری جێبه‌جێكردنی‬ ‫ئه‌و یاس���ایه‌ داببه‌زێنێته‌‌ خ���واره‌وه‌‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌و خااڵنه‌ی كه‌ باس���مان ك���رد هه‌نگاومان‬ ‫ب���ۆ ن���اوه‌ هه‌ن���گا و به‌هه‌ن���گاو ئیش���مان‬ ‫له‌سه‌ركردوه‌‪ ،‬له‌م ماوه‌یه‌دا لیژنه‌یه‌كی بااڵی‬ ‫رێكخس���تنی ناو ش���ار پێكده‌هێنین‪ ،‬داخڵی‬ ‫ئه‌و پرۆژه‌بڕیاره‌ ده‌بێت بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‬ ‫ئه‌و كێش���ه‌و گرفتانه‌ی كه‌ ئێس���تا روبه‌ڕوی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس���تان بوه‌ت���ه‌وه‪ ‌،‬ئه‌مه‌ بوه‌ته‌‬ ‫بڕیارێك له‌سه‌را‌نس���ه‌ری كوردستاندا ئیشی‬ ‫له‌س���ه‌ر بكرێت‪ ،‬وه‌زیری شاره‌وانی بڕیارێكی‬ ‫ده‌رك���ردوه‌‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌رجه‌م پارێ���زگاكان‌و‬ ‫قه‌زاو ناحییه‌كاندا رێكخستنه‌وه‌ی بازاڕو ئه‌و‬ ‫زیاده‌ڕۆییانه‌ی كه‌ بونه‌ته‌هۆی دروستكردنی‬ ‫ئاسته‌نگ‌و گیروگرفت چارەسەربكرێن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬هه‌ندێك بۆچون هه‌یه‌ ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫زیاده‌ڕۆییان���ه‌ی كه‌ ك���راوه‌ به‌هۆی هه‌ژاری‌و‬ ‫به‌هۆی ده‌ستكورتیی خاوه‌ن عه‌ره‌بانه‌كانه‌وه‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬مه‌سه‌له‌كه‌ جێبه‌جێ‌نه‌كردنی یاسا بوه‌‪،‬‬ ‫یان نه‌بونی‌و هه‌ژاری بوه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وانه‌‬ ‫بڕیاردرابو كه‌ بازاڕێكی میللی دروس���تبكه‌ن‬ ‫له‌ناو بازاڕه‌كان ئه‌وه‌ به‌چی گه‌یشتوه‌؟‬ ‫ئاوات محه‌م���ه‌د‪ :‬مه‌س���ه‌له‌كه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌جێبه‌جێنه‌كردنی یاساوه‌ هەبوه‌‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫حكومه‌ت ئیش له‌سه‌ر جێبه‌جێكردنی بكات‪،‬‬ ‫خه‌ڵكیش پابه‌ندبێ���ت به‌جێبه‌جێكردنیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێ���ت كه‌س���ێك دزی ب���كات به‌بیانوی‬ ‫هه‌ژاریی���ه‌وه‌؟ یه‌كێك یه‌كێك بكوژێت له‌به‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی بارودۆخی ژیانی خراپ���ه‌؟ ناكرێت‬ ‫هه‌ژاری ببێتە پاساوێك بۆ ئه‌وه‌ی ئێمه‌ یاسا‬ ‫جێبه‌جێنه‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ل���ه‌ هه‌رێم���ی كوردس���تان‬ ‫كێشه‌یه‌كی تایبه‌ت هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویش مه‌سه‌له‌ی‬ ‫ده‌ستدرێژیكرنه‌ سه‌ر زه‌ویی ده‌وڵه‌ته‌‪ ،‬زه‌وییه‌‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌كان���ه‌ ئه‌م���ه‌ بوەته‌ دیارده‌‪،‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ هه‌ندێك ج���ار گروپێكی مافیایی‬ ‫ده‌ست به‌سه‌ر زه‌ویدا ده‌گرێت‪ ،‬دابه‌شده‌كرێت‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی هیچ رێوش���وێنێكی بۆ دانرابێت‬ ‫چۆن ده‌توانن روبه‌ڕوی ئه‌م مه‌ترسییه‌ ببنه‌وه‌‪،‬‬ ‫لیژنه‌ی رێكخس���تنه‌وه‌ی ش���ار به‌ناوه‌كه‌یدا‬ ‫دیاره‌ كه‌ شار رێكخراو نیه‌‪ ،‬ره‌نگه‌ به‌ئاسانی‬ ‫رێك نه‌خرێته‌وه‌‪ ،‬له‌ده‌روازه‌ی شار پشێوی‌و‬ ‫نائارامییه‌ك���ی زۆری پێوه‌ دیاره‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی زه‌وی چیتان كردوه‌؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌مه‌ پرسێكی نیشتمانییه‌‪،‬‬ ‫پێویسته‌ هه‌م حكومه‌ت‪ ،‬هه‌م رێكخراوه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی مه‌ده‌ن���ی‪ ،‬میدی���ا‪ ،‬هاواڵتییان‬ ‫هه‌مو پێكه‌وه‌ ئیش له‌س���ه‌ر روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌م كێشه‌یه‌ بكه‌ین‪ ،‬كێش���ه‌یه‌كی گه‌وره‌یه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستاندا هه‌مو ئه‌و بارودۆخانه‌‬ ‫بونه‌ته‌ پاساو بۆ ئه‌و پێش���ێلكاریانه‌‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌یه‌كی فراوان له‌سه‌ر ئه‌و زیاده‌ڕۆییە‬ ‫له‌س���ه‌ر موڵكی گش���تی‌و زه‌وییانه‌ ده‌كه‌ین‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ كه‌ په‌یوه‌ندییان هه‌یه‌ به‌م باس���ه‌وه‌‬ ‫بۆ نمونه‌ دادگایه‌‪ ،‬رێكخراوه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫مه‌ده‌نییه‌‪ ،‬میدیایه‌‪ ،‬داموده‌زگا خزمه‌تگوزارییه‌‌‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان���ه‌ وه‌ك ش���اره‌وانی‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه‌ كۆبكه‌ین���ه‌وه‌ بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫كێشه‌یه‌‪ ،‬یاساكه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم چۆن بتوانین‬ ‫هه‌مومان وه‌ك یه‌ك گروپ كار له‌س���ه‌ر ئه‌م‬ ‫پرسه‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬گه‌ر یاس���ا جێبه‌ج���ێ‌ ناكرێت‬ ‫به‌ش���ێكی په‌یوه‌ندی به‌خودی به‌رپرسه‌كان‌و‬ ‫حزبه‌كان���ه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌بڕیاری(مه‌س���عود‬ ‫بارزانی)ده‌بوای���ه‌‌ ئۆتۆمبێل���ی جام���ڕه‌ش‬ ‫نه‌مێنێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و ئۆتۆمبێالنه‌ به‌ده‌س���ت‬ ‫به‌رپرس���ه‌كانه‌وه‌یه‌‪ ،‬خەڵكیش ك���ە ئەوانە‬ ‫دەكات چ���او ل���ەوان دەكات‪ ‌،‬ده‌توان���ن‬ ‫نمونەیەكمان پێبڵێن بۆ چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و‬ ‫زیاده‌ڕۆییانه‌؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬هه‌مو الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫به‌رپرس���یارن به‌رامبه‌ر ب���ه‌م گرفتانه‌ی كه‌‬ ‫روبه‌ڕوی واڵته‌كه‌مان بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‬ ‫هه‌مو ئ���ه‌م الیه‌نان���ه‌ حزبایه‌تییه‌كی ناڕێك‬ ‫ئه‌نجامده‌ده‌ن‪ ،‬ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی ئه‌م كێشه‌و‬ ‫گرفتان���ه‌ی لێكه‌وتوەت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م كێش���ه‌یه‌‬ ‫هه‌ر له‌س���لێمانی نیی���ه‌‪ ،‬له‌هه‌ولێرو دهۆك‌و‬ ‫ناوچه‌كان���ی تری���ش هه‌ی���ه‪ ‌،‬چه‌ندین جار‬ ‫داوامانكردوه‌ حاكمێكی تایبه‌ت به‌مه‌سه‌له‌ی‬ ‫زیاده‌ڕۆیی دابنرێت بۆ ش���اری س���لێمانی‪،‬‬ ‫حاكمێك ته‌نیا ئه‌و كه‌یس���انه‌ بچێته‌ الی كه‌‬ ‫زیاده‌ڕۆیی ده‌كه‌ن‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ زیاده‌ڕۆیی كردوه‌ ئا‌لیه‌ته‌كه‌‬ ‫خێراتر بێت‪ ،‬چونكه‌ به‌داخه‌وه‌ ئه‌و یاس���ایه‌‬ ‫ئا‌لیه‌تێكی خێرای نییه‌‪ .‬ئه‌مه‌ هۆكاری بونی‬ ‫زیاده‌ڕۆییه‌ له‌سه‌ر موڵكی گشتی‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بۆچی پێش ئه‌وه‌ی ئه‌و ش���وێنانه‌‬ ‫بڕوخێن���ن‪ ،‬ده‌هێڵن دروس���ت بكرێت‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫خزمه‌تگوزاری‪ ،‬ئه‌گه‌ر بڕیاره‌ دروس���تبكرێت‬ ‫نه‌خشه‌یه‌كی بۆ دابنرێت؟‬ ‫ئ���اوات محه‌مه‌د‪ :‬ئیمكانیه‌تی ش���اره‌وانی‬ ‫نه‌گه‌یشتوه‌ته‌ ئه‌و ئاسته‌ی كه‌ له‌هه‌مو كوچه‬

‫و كۆاڵنێكدا كه‌سێك دابنێت بۆ چاودێریكردنی‬ ‫ئه‌و ش���وێنانه‌‪ ،‬له‌سنوری س���لێمانیدا زیاتر‬ ‫له‌(‪ )80‬گوند هه‌بوه‌ ئه‌م گوندانه‌ كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫ناو ماسته‌رپالنه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێك له‌كێشه‌كانی‬ ‫ئێمه‌ له‌س���نوری ئ���ه‌و گوندان���ه‌دا رویداوه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ كه‌وتنه‌ ن���او ماس���ته‌رپالنه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫نه‌خشه‌یه‌كی بۆ دابنرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬خه‌ڵكی هه‌ژار ده‌ڵێن كه‌ یاس���ا‬ ‫چه‌كوش���ێكە بۆ س���ه‌ری ئەوان‌و به‌رپرسان‬ ‫ناگرێته‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و زیاده‌ڕۆییانه‌ خه‌ڵكی هه‌ژار‬ ‫ناتوانێت بیكات‌‪ ،‬به‌رپرس���ان له‌پشتیه‌وه‌ن‪،‬‬ ‫چاودێری ئێوه‌ بۆ ئه‌و گازینۆیانه‌ی كه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫بونەت���ه‌ ماڵی گه‌نج���ان ره‌نگه‌ هه‌ندێك جار‬ ‫ماده‌ی هۆشبه‌ریشی تێدا به‌كار بهێنرێت ئایا‬ ‫زانیاریتان له‌سه‌ر ئه‌مه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫ئاوات محه‌م���ه‌د‪ :‬خه‌ڵكی ه���ه‌ژار بونه‌ته‌‬ ‫قوربانی ئه‌م كێش���ه‌یه‌‪ ،‬زیاده‌ڕ‌ۆیی له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكی ده‌سه‌اڵتداره‌وه‌ ده‌كرێت‪ ،‬له‌سلێمانی‬ ‫چه‌ندین ناومان داوه‌ته‌ داواكاری گشتی‌و ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی پێیان ده‌وترێت بازرگانی زه‌وی‌و‬ ‫رێكاری یاس���اییان به‌رامب���ه‌ر بگیرێته‌به‌ر‪،‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كافتریاكان ئێم���ه‌ له‌ هه‌فته‌ی‬ ‫داهاتودا زیاتر له‌‪ 10‬شوێنمان داخست له‌سه‌ر‬ ‫بونی س���ه‌رپێچی كه‌ منداڵی خوار ‪ 18‬ساڵ‬ ‫تێیدا بینراوه‌ ئه‌مه‌ به‌پێی یاسا قه‌ده‌غه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬كوش���تنی خه‌ڵك چ له‌شاره‌كان‪،‬‬ ‫چ له‌قه‌زاو ناحیه‌كان زیادیكردوه‪ ‌،‬به‌ش���ێكی‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌كێش���ه‌ی سیاس���ی‪ ،‬به‌شێكی‬ ‫كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تییه‌‪ ،‬ئاماره‌كان پێمانده‌ڵێن‬ ‫رێژه‌ی كوش���تن له‌هه‌رێمی كوردستان له‌چاو‬ ‫به‌ش���ه‌كانی ت���ری رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت‌و‬ ‫عێراقی���ش‌ هۆكاره‌ك���ه‌ی ده‌گه‌ڕێنن���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵگرتنی چه‌كی بێ‌مۆڵه‌ت چۆن كۆنتڕۆڵی‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كرێت؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌مه‌ پاس���او نییه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫تاوانانه‌ی‌ له‌ش���اره‌كه‌دا ده‌كرێت‪ ،‬پێویستی‬ ‫به‌ به‌دواداچونه‌‪ ،‬پێویس���تی به‌خوێندنه‌وه‌ی‬ ‫ورد هه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر رێ���ژه‌ی تاوان‬ ‫به‌راورد به‌ش���اره‌كانی تر‪ ،‬ب���ه‌راورد به‌واڵته‌‬ ‫پێش���كه‌وتوه‌كان ده‌توانی���ن بڵێی���ن ك���ه‌‬ ‫رێژه‌ك���ه‌ی زۆر نیی���ه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ پاس���او نییه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی به‌دواداچونی بۆ نه‌كه‌ین‪ ،‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌هه‌ڵگرتن���ی چ���ه‌ك پڕۆژه‌بڕیارێكم���ان‬ ‫ئاماده‌ك���ردوه‌‪ ،‬ناردومان���ه‌ ب���ۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێ���زگا ورده‌كاری روبه‌روبون���ه‌وه‌ی ئ���ه‌و‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ی تێدایه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬رێژه‌یه‌ك���ی زۆری ئۆتۆمبێل دێتە‬

‫خه‌ڵكی هه‌ژار بونه‌ت ‌ه‬ ‫قوربانی ئه‌م كێشه‌یه‌‪،‬‬ ‫زیاده‌ڕ‌ۆیی له‌الیه‌ن‬ ‫خه‌ڵكی ده‌سه‌اڵتداره‌و‌ه‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌سلێمانی‬ ‫چه‌ندین ناومان داوه‌ت ‌ه‬ ‫داواكاری گشتی‌و‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی پێیان‬ ‫ده‌وترێت بازرگانی‬ ‫زه‌وی‌و رێكاری‬ ‫یاساییان به‌رامبه‌ر‬ ‫بگیرێته‌به‌ر‬ ‫كوردس���تان هۆكاری س���ه‌ره‌كی حكومه‌ت‌و‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسیه‌كانه‌ كه‌ چه‌ند كۆمپانیایه‌كیان‬ ‫هه‌ی���ه‌هه‌م ب���ۆ داه���ات‪ ،‬ه���ه‌م هه‌ندێكی‬ ‫په‌یوه‌ن���دی به‌كاروب���اری تایبه‌تی خۆیانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ل���ه‌م قه‌یرانه‌دا رۆژان���ه‌ ده‌یان ترێله‌‬ ‫له‌س���نوره‌كانی كۆماری ئیس�ل�امی ئێران‌و‬ ‫توركیاوه‌ دێتە‌ هه‌رێمی كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ژم���اره‌ زۆره‌ی ئۆتۆمبێ���ل له‌گ���ه‌ڵ ژماره‌ی‬ ‫دانیشتوانی كوردستان ناگونجێت‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫رێكخستنی ئه‌مانه‌وه‌ چیتانكردوه‌؟‬ ‫ئاوات محه‌م���ه‌د‪ :‬كۆمه‌ڵێك پرۆژه‌بڕیارمان‬ ‫ئاماده‌ك���ردوه‌‪ ،‬ناردومان���ه‌ ب���ۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێ���زگا به‌داخ���ه‌وه‌ به‌هۆی په‌كخس���تنی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ ئێس���تا مه‌سه‌له‌ی یاسا نه‌ماوه‌‬ ‫له‌كوردس���تاندا‪ ،‬ده‌كرێت بۆ رێكخستنی ئه‌م‬

‫هه‌مو الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان به‌رپرسیارن به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌م گرفتانه‌ی ك ‌ه روبه‌ڕوی واڵته‌كه‌مان‬ ‫بوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌مو ئه‌م الیه‌نان ‌ه‬ ‫حزبایه‌تییه‌كی ناڕێك ئه‌نجامده‌ده‌ن‬ ‫ئیش���وكارانه‌ پشت به‌و یاس���ایانه‌ی پێشتر‬ ‫ببه‌ستین‪ ،‬باڵم به‌ڕێوشوێن‌و پرۆژه‌ی تازه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌و بابه‌ت���ه‌ پرۆژه‌بڕیارێكمان ناردوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬خه‌ڵك گله‌یی هه‌یه‌ له‌فه‌رمانگه‌كان‬ ‫به‌ه���ۆی به‌رتی���ل‪ ،‬به‌ش���ێكی ده‌گه‌ڕێته‌وه‬ ‫ب���ۆ قه‌یران���ی دارای���ی‌و به‌ش���ێكی نه‌بونی‬ ‫به‌داواداچون���ه‌‪ .‬ئێ���وه‌ ده‌س���تتان بردوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و دۆس���یه‌یه‪ ‌،‬كه‌ راس���ته‌وخۆ په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ژیان���ی خه‌ڵكه‌وه‌ هه‌ی���ه‪ ‌،‬گه‌نده‌ڵی هه‌مو‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌كی خزمه‌تگ���وزاری په‌كده‌خات‪،‬‬ ‫تاچه‌ن���د ده‌تانه‌وێت ئه‌م���ه‌ رێكبكه‌خه‌نه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ پارێزگارو پۆلیس‌و له‌گه‌ڵ داموده‌زگا‬ ‫حكومییه‌كان؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬په‌یوه‌ندی هه‌م به‌خه‌ڵك‪،‬‬ ‫هه‌م به‌حكومه‌تیشه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬خەڵك هۆكارە‬ ‫بۆ دروس���تبونی ئەو بارودۆخە بۆ راییكردنی‬ ‫ئیش���ەكەی بەپەلەو بەخێرایی دەبێتە هۆی‬ ‫دروستبونی ئەو بارودۆخە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئ���ه‌م س���اڵ هی���چ نه‌وتێ���ك‬ ‫دابه‌شنه‌كرا‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی سوته‌مه‌نی بۆ ساڵی‬ ‫داهاتو ده‌خه‌نه‌ ئه‌جێندای كارتانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دام���وده‌زگاو الیه‌نه‌ په‌یوه‌ندی���داره‌كان‪ ،‬تۆ‬ ‫كاره‌با نه‌ده‌یته‌ هاواڵتی‌و سوته‌مه‌نی نه‌ده‌یتێ‬ ‫به‌ به‌رچاوی ئه‌ویشه‌وه‌ رۆژانه‌ سه‌دان هه‌زار‬ ‫لیتر ده‌فرۆشرێت سه‌یر نیه‌ به‌رمیلێك نه‌وت‬ ‫به‌‪110000‬دیناره‌ له‌كاتێكدا نرخی‌ نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫ده‌فرۆشرێت به‌‪$40‬؟‬ ‫ئ���اوات محه‌م���ه‌د‪ :‬وه‌زاره‌ت���ی س���امانه‌‬ ‫سروشتیه‌كان ئه‌و پاڵپشتییه‌ی پێشتر هه‌بو‬ ‫بۆ س���وته‌مه‌نی نه‌یماوه‌‪ ،‬پێویسته‌ وه‌زاره‌تی‬ ‫سامانه‌ سروشتیه‌كان‌و حكومه‌ت له‌هه‌ر سێ‌‬ ‫پارێزگاك���ه‌دا كاری جدی بكرێ���ت بۆ ئه‌وه‌‬ ‫س���وته‌مه‌نی ب���ۆ هاواڵتیان دابی���ن بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئه‌مانه‌ هه‌موی به‌پ���اره‌ ده‌كرێت‌و پاره‌ الی‬ ‫وه‌زاره‌تی سامانه‌ سروشتیه‌كانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬له‌بواری‌ په‌له‌وه‌رو ماسیدا چاودێری‬ ‫وردتان هه‌یه‌ به‌س���ه‌ركاره‌كانه‌وه‌ ئاماره‌كان‬ ‫چه‌ندن‪ ،‬تاچه‌ند رازین له‌و ئامارانه‌‪ ،‬تاچه‌ند‬ ‫له‌ژێر ده‌س���تی ئێوه‌دایه‌ تاچه‌ند توانیوتانه‌‬ ‫گرفته‌كانی چاره‌سه‌ر بكه‌ن؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬ئێم���ه‌ لیژنه‌یه‌كمان هه‌یه‌‬ ‫لیژن���ه‌ی دیاریكردن���ی په‌له‌وه‌ریو به‌روبومی‬ ‫گۆشت‌و ماسی كه‌مانگانه‌ ئێمه‌ كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫خۆم���ان ئه‌نج���ام ده‌ده‌ی���ن تائێس���تا‪50‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌مان ئه‌نجام داوه‌ ئه‌و لیژنه‌یه‌ به‌پێی‬ ‫ئه‌و داتاو زانیاریانه‌ی كه‌ دێته‌ به‌رده‌س���تی‪،‬‬ ‫سه‌یری خواس���تی بازاڕ ده‌كات به‌رهه‌ممان‬ ‫چه‌نده‌و خواس���تی بازاڕی���ش چه‌نده‌ به‌پێی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ رێگه‌ ده‌ده‌ین چه‌ندێك داغڵ ببێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌ش���ێوه‌یه‌كی وانرخ له‌سه‌ر خه‌ڵك‬ ‫به‌رزنه‌بێت���ه‌وه‌ كه‌ ببێته‌ بارگرانی به‌س���ه‌ر‬ ‫خه‌ڵكه‌وه‪ 645‌ ،‬پڕۆژه‌ی په‌له‌وه‌ریمان هه‌یه‌‬ ‫له‌س���نوری س���لێمانیدا له‌س���اڵێكدا توانای‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی ‪30‬ملی���ۆن مریش���كی هه‌یه‌‬ ‫له‌كاتێكدا پێویس���تی ئێمه‌ له‌س���اڵێكدا له‌م‬ ‫س���نوره‌دا‪22‬بۆ ‪ 23‬ملیۆن مریش���كه‌‪)9( ،‬‬ ‫پرۆژه‌ی جوجكه‌هه‌ڵێنه‌رمان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ توانای‬ ‫‪ 37‬ملی���ۆن جوجكی هه‌یه‌ به‌رهه‌می بهێنێت‬ ‫له‌ساڵێكدا‪ ،‬دو كوشتارگه‌مان هه‌یه‌ له‌ڕانیه‌و‬ ‫پیره‌مه‌گ���رون ده‌توان���ن له‌کاتژمێرێکدا‪700‬‬ ‫مریش���ك س���ه‌رببڕن‪ ،‬ئ���ه‌م س���اڵ نرخ���ی‬ ‫مریش���ك‪ 1000‬دینار هاتۆته‌ خواره‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫رێگ���ه‌ی ب���ۆ نه‌دۆزرێته‌وه‌ به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫ئه‌م كێڵگانه‌ توش���ی زیان ده‌ب���ن‪ ،‬له‌بواری‬ ‫گۆشتدا‪ 1600‬هه‌زار مه‌ڕو بزنمان هه‌یه‌‪160000‬‬ ‫ره‌ش���ه‌واڵخمان هه‌یه‌ ئه‌مه‌ به‌شی خواستی‬ ‫ب���ازاڕی ئێم���ه‌ ن���اكات ب���ۆ به‌رهه‌مهێنانی‬ ‫گۆش���تی س���ور ناچار په‌نامان بردۆته‌ به‌ر‬ ‫ده‌ره‌وه‌ له‌م���اوه‌ی‪ 4‬مانگ���دا نزیك���ه‌‪4000‬‬ ‫ره‌ش���ه‌واڵخ له‌واڵتانی جۆرجی���او ئۆكرانیاوه‌‬ ‫داغڵ به‌س���نوری پارێزگای س���لێمانی بوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ هاوس���ه‌نگیه‌ له‌نێوان به‌رهه‌می ناوخۆو‬ ‫خواستی بازاڕدا‪ 450 .‬دۆنم زه‌وی گڵ كراوه‌‬ ‫به‌حه‌وزی ماسی‪ )7( ،‬پرۆژه‌ی به‌خێوكردنی‬ ‫ماس���ی (‪ )9‬پرۆژه‌ی ئاوی ساردمان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫‪ 5‬كارگ���ه‌ی به‌رهه‌مهێنان���ی عه‌له‌فمان هه‌یه‌‬ ‫توان���ای به‌رهه‌مهێنانی‪150000‬ب���ۆ ‪200000‬‬ ‫له‌س���اڵێكدا كه‌ئیکتیف���ای زاتی عه‌له‌فی ئه‌و‬ ‫به‌روبومان���ه‌ ده‌دات‪ ،‬لیژنه‌یه‌كم���ان هه‌ی���ه‌‬ ‫تایبه‌ت به‌سه‌وزه‌و میوه‌ مانگانه‌ كۆبونه‌وه‌ی‬

‫ئاوات محه‌مه‌د‬ ‫خ���ۆی ئه‌نجام ده‌دات‌و خۆم سه‌رپه‌رش���تی‬ ‫ده‌كه‌م هاوس���ه‌نگیه‌كه‌ له‌نێ���وان به‌رهه‌می‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬ده‌ره‌كی‌و خواستی بازاڕدا‪ ،‬به‌رهه‌می‬ ‫ناوخۆمان له‌مانگی‪ 4‬ده‌ست پێده‌كات ئه‌ویش‬ ‫به‌س���ه‌وزه‌ هه‌ت���ا مانگی‪%50 ،10‬س���ه‌وزه‌و‬ ‫می���وه‌ی خۆماڵییه‌ ئه‌وانی ت���ری له‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫دێت ره‌س���مێك خراوه‌ته‌ سه‌ر ئه‌و سه‌وزه‌و‬ ‫میوانه‌ی كه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ هاورده‌ ده‌كرێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی جوتیاره‌كانی خۆمان توش���ی زه‌ره‌رو‬ ‫وزیان نه‌بن‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬رێكخس���تنی رێس���ایه‌ك بۆ كاری‬ ‫مۆلی���ده‌ ئه‌هلییه‌كان‪ ،‬له‌الی���ه‌ن ئه‌نجومه‌نی‬ ‫پارێزگای سلێمانییه‌وه‌ ئه‌م رێسایه‌ ده‌ركراوه‌‬ ‫یاخود هه‌نگاوی���ان هه‌ڵگرتوه‌ بۆ پێكهێنانی‬ ‫لیژنه‌ی مۆلیده‌كان تاچه‌ند خاوه‌ن مۆلیده‌كان‬ ‫سه‌رجه‌م ماف‌و ئه‌ركه‌كانیان به‌پێی بڕگه‌كانی‬ ‫ئه‌م یاسایه‌ دەتوانن جێبه‌جێی بكه‌ن‌؟‬ ‫ئ���اوات محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌مه‌ ش���تێكی ناچارییه‌‬ ‫بری���ا مۆلی���ده‌ی ئه‌هلی‌ ه���ه‌ر نه‌بوایه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ش���ه‌ كاره‌بایه‌ی كه‌ حكوم���ه‌ت ناتوانێت‬ ‫دابینی ب���كات له‌ڕێگه‌ی موەلیده‌ی ئه‌هلیه‌وه‌‬ ‫كاره‌باكه‌ دابین ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و پاڵپشتییه‌ی كه‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌یكرد بۆ گازی مۆلیده‌كان ئێستا‬ ‫نه‌م���اوه‌‪ ،‬مانگانه‌ نرخ���ی گاز وه‌رده‌گیرێت‪،‬‬ ‫به‌پێی س���ه‌عات نرخی ئه‌مپێڕه‌كانی كاره‌با‬ ‫دیاریده‌كرێ���ت‪ .‬هاوكێش���ەیەكمان هەی���ە‬ ‫به‌پێی هاوكێش���ه‌ نرخی ئه‌مپێڕكانی مۆلیده‌‬ ‫دیاریده‌كرێت له‌مانگه‌كه‌دا‪ ،‬تاچه‌ند ئیشكردنی‬ ‫مۆلیدەكان زیاتر بێت نرخی ئه‌مپێڕه‌كان زیاد‬ ‫ده‌كات ئه‌مه‌ بوەته‌ بارگرانی له‌س���ه‌ر شانی‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬لیژنه‌م���ان هه‌یه‌ بۆ به‌دواداچونی‬ ‫مۆلیده‌ ئه‌هلی���ه‌كان به‌دواداچون ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫ئیشی مۆلیده‌كان ئایا پابه‌ندن به‌هه‌ڵكردنی‬ ‫مۆلیده‌كانه‌‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬له‌س���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ی راوكردن‪،‬‬ ‫چیتانك���ردوه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی سروش���ت‬ ‫تێكنه‌درێت؟‬ ‫ئ���اوات محه‌م���ه‌د‪ :‬پڕۆژه‌بڕیارێكم���ان‬ ‫ئاماده‌كردو ناردومانه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی پارێزگا‪،‬‬ ‫یاس���اكه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم پێویست به‌ورده‌كارییە‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی رێكاره‌ یاساییه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ره‌شنوس���ی یاس���ا ب���ۆ دانان‌و‬ ‫رێكخس���تنی كامێرا بۆ شوێنه‌ گشتییه‌كان‪،‬‬ ‫له‌ئێس���تادا چی ك���راوه‌‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی ش���وێنه‌‬ ‫گش���تییه‌كان پابه‌ندبن به‌دانان���ی كامێرای‬ ‫چاودێری؟‬ ‫ئ���اوات محه‌مه‌د‪ :‬لیژنه‌م���ان هه‌بو تایبه‌ت‬ ‫به‌دانان���ی كامێ���رای چاودێری‪ ،‬پێویس���ت‬ ‫بو له‌هه‌مو ش���وێنه‌ گش���تییه‌كان كامێرای‬ ‫چاودێ���ری دابنرێ���ت‪ ،‬له‌پێن���او دابینكردنی‬ ‫ئاس���اییش‌و س���ه‌المه‌تیی گش���تی‪ ،‬پرۆژه‌‬ ‫رێسایه‌كیش���مان ئاماده‌كردوه‌ ناردومانه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی پارێزگا‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬گله‌یی ئه‌وه‌تان لێده‌كرێت له‌مانگی‬ ‫ره‌مه‌زان‪ ،‬له‌بۆنه‌كاندا ش���وێنه‌ گش���تیه‌كان‬ ‫داده‌خه‌ن‪ ،‬به‌شێكی تر پێیانوایه‌ پێشێلكردنی‬ ‫مافی تاكه‌ تاچه‌ند ده‌توانن له‌م نێوانه‌دا دڵی‬ ‫ئه‌م دو بیرو بۆچونە رازی بكه‌ن؟‬

‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬پالنی حكومه‌ت له‌و مانگه‌دا‬ ‫جیاوازتره‌‪ ،‬پێش هاتنی ئه‌و مانگه‌ كۆبونه‌وه‌ی‬ ‫خۆم���ان ئه‌نجام���داوه‌‪ ،‬جگ���ه‌ له‌فه‌رمانگه‌‬ ‫ئه‌منی���ه‌كان فه‌رمانگ���ه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانی‬ ‫ت���ر یه‌كێت���ی زانایانی ئیس�ل�امی‪ ،‬ئه‌قاف‪،‬‬ ‫گه‌ش���توگوزار هه‌مو ئه‌مانه‌ به‌شدار ده‌بن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی پێكه‌وه‌ رێوش���وێنی جێبه‌جێكردنی‬ ‫مانگی ره‌مه‌زان دابنێین‪ ،‬لیژنه‌ هه‌یه‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌جێبه‌جێكردن���ی رێنماییه‌كان‌و پابه‌ندبونی‬ ‫هه‌مو الیه‌ك به‌و رێوشوێنانه‌وه‪ ‌.‬داوامانكردوه‌‬ ‫له‌جه‌ژن‌و بۆنه‌كاندا رێستۆرانته‌كان كراوه‌ بن‬ ‫كه‌ گه‌شتیارێكی زۆر رو له‌شار ده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫نه‌ریتێكی خراپه‌ له‌الیه‌كه‌وه‌ گله‌یی بێئیشی‬ ‫ده‌كه‌ی���ن پیش هاتنی جه‌ژنی���ش كۆبونه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ن هه‌ندێك ش���وێن هه‌ی���ه‌ ناچاریان‬ ‫ده‌كه‌ین كه‌ ده‌بێت بیكەنەوه‪‌.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬تاچه‌ند فرۆش���یاره‌كان لەناو بازاڕ‬ ‫پابه‌ندیی نرخه‌كانن؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬ئێم���ه‌ نرخ دانانێین بازاڕ‬ ‫بازاڕی ئازاده‌‪ ،‬خواس���ت‌و خستنه‌ڕو‪ ،‬حوكم‬ ‫به‌بازاڕه‌وه‌ ده‌كات به‌ش���ێكی زۆری كااڵكان‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ هاورده‌ده‌كرێت‪ ،‬شوێنێكمان نییه‌‬ ‫راسته‌وخۆ به‌سترابینه‌وه‌ به‌جیهانی ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫كێش���ه‌ی واڵتانیش كاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ر‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌و نزمبونه‌وه‌ی نرخه‌كان‪ ،‬كێشه‌و‬ ‫گرفته‌ سیاس���یه‌كان كاریگه‌ری هه‌یه‌ له‌سه‌ر‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌و نزمبون���ه‌وه‌ی نرخ‪ ،‬فه‌رمانگه‌ی‬ ‫چاودێری بازرگان���ی به‌رده‌وام چاودێری نرخ‬ ‫ده‌كات له‌بازاڕه‌كاندا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ل���ه‌م چه‌ن���د رۆژه‌ی راب���ردودا‌‬ ‫دەستانگرتوە بەسەر (‪ )12‬تەنكەر بەنزیندا‪،‬‬ ‫چیتانكردوه‌ بۆ رێكخس���تنی به‌نزین له‌ڕوی‬ ‫كوالێتییه‌وه‌؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬لیژنه‌ی سوته‌مه‌نی‪ ،‬رۆژانه‌‬ ‫به‌دواداچ����ون ده‌كات ب����ۆ كوالێتی له‌هه‌مو‬ ‫ئێزگه‌كانی س����وته‌مه‌نیی به‌ڕێوەبه‌رایه‌تیی‬ ‫نه‌وت‌و كانزاكانیش لیژنه‌یان هه‌یه‌‪ ،‬ئێس����تا‬ ‫تاقیگه‌ی گه‌ڕۆكیشمان هه‌یه‌ رۆژانە سەردانی‬ ‫شوێنەكان دەكات‪ ،‬كێشه‌ی كوالێتی له‌چاو‬ ‫سااڵنی رابردودا كه‌متربوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ە‪ :‬گرنگترین ئ����ه‌و پرۆژه‌یه‌ی كه‌‬ ‫له‌داهاتودا ده‌چێته‌ بواری جێبه‌جێ‌ كردنه‌وه‌‬ ‫چییه‌؟ ناكرێت كوالێتی‌و باش����كردنی ژیانی‬ ‫خه‌ڵك‌و دانانی نرخ په‌یوه‌ندی به‌قایمقامه‌وه‌‬ ‫هه‌بێ����ت‪ ،‬س����لێمانی زۆرب����ه‌ی كات ده‌بێت‬ ‫به‌قوربانیی ملمالنێ‌ سیاسییه‌كان؟‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌وه‌ی گرنگه‌ په‌یوه‌ندیی‬ ‫نێ����وان فه‌رمانگه‌كان����ه‌‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیی نێوان‬ ‫قایمقامییه‌ت‌و پارێزگای����ه‪ ‌،‬بەقایمقامییەت‬ ‫دەڵێ����ن س����ەنگەری پێش����ەوەی پارێزگار‪،‬‬ ‫ئێمه‌ی����ن ته‌ماس����ی راس����ته‌وخۆمان له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵك هه‌ی����ه‌‪ .‬له‌ئه‌نجامدا ده‌بێت هه‌مومان‬ ‫پێك����ه‌وه‌ روب����ه‌ڕوی گرفت����ه‌كان ببینه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌هی����وای ئ����ه‌وه‌ی دور له‌كاری سیاس����ی‬ ‫هه‌رچی ل����ه‌ تواناماندای����ه‌ بیكه‌ین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ جێبه‌جێكردنی قانونه‪ ‌،‬رێكخس����تنی‬ ‫ژیانی خه‌ڵكه‌‪ .‬كاری حكومه‌تیش رێكخستنی‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانی خه‌ڵكه‪‌.‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫رۆژوو به‌تامی ئازادی‬

‫ره‌مه‌زانی موسڵ له‌دوای داعش‪ ..‬كردنه‌وه‌ی چێشتخانه‌كان‌و رۆژوونه‌گرتنی ئاشكرا‬ ‫نقاش‪ ،‬تایبه‌ت‬

‫ره‌مه‌زانی ئه‌مساڵ له‌سێ ساڵی پێش‬ ‫خۆی جیاوازتره‌‪ ،‬چونكه‌ بۆ یه‌كه‌مجار‌ه‬ ‫موسڵییه‌كان به‌مه‌ودایه‌ك له‌ئازادی بێ‬ ‫پێشینه‌وه‌ پێشوازی لێده‌كه‌ن له‌دوای‬ ‫رزگاربوونی نزیكه‌ی ‪%90‬ی شاره‌كه‌یان‬ ‫له‌دێوه‌زمه‌ی تۆقێنه‌ری داعش‪.‬‬ ‫په‌یڕه‌كردن���ی رێوڕه‌س���مه‌ ئایینی���ه‌كان‬ ‫به‌ب���ێ فه‌رم���ان‌و رێنماییه‌كان���ی ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫توندڕه‌وه‌كه‌ی داع���ش خه‌ریكه‌ رێچكه‌یه‌كی‬ ‫تر له‌شاری موس���ڵدا ده‌گرێت ئه‌ویش دوای‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌شی زۆری ش���اره‌كه‌ له‌ده‌سه‌اڵتی‬ ‫ئه‌و رێكخراوه‌ رزگاری بوو كه‌ بۆماوه‌ی سێ‬ ‫ساڵ به‌زه‌بری شمشێر حوكمی كرد‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌دوا ساته‌كانیش���یدایه‌ ل���ه‌و چه‌ند گه‌ڕه‌كه‌‬ ‫كه‌مه‌ی هێشتا له‌ژێر كۆنترۆڵیدا ماون‪.‬‬ ‫رۆژوونه‌گرتنی ئاشكرا‌و بێتوانایی‌و شۆڕش‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی بێ پێش���ینه‌ له‌و ش���اره‌‬ ‫موحاف���زكاره‌دا كه‌ هه‌میش���ه‌ مه‌یلی به‌الی‬ ‫ئایینداری���دا چ���ووه‌‪ ،‬په‌یامنێ���ری "نیقاش"‬ ‫تێبین���ی رێژه‌یه‌ك���ی زۆری رۆژوونه‌گرتن���ی‬ ‫كردووه‌ له‌مانگی رۆژوودا‪ ،‬ئاشكرایش���ه‌ كه‌‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌مس���وڵمانان بوێرییه‌كی زۆریان‬ ‫هه‌یه‌ بۆئ���ه‌وه‌ی به‌بێ ترس رۆژوونه‌گرتنیان‬ ‫ئاشكرا بكه‌ن‪.‬‬ ‫چه‌ن���د ده‌یه‌یه‌ك���ه‌ ئ���ه‌وه‌ رووی نه‌داوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ پۆلیس له‌سه‌رده‌می سه‌دام حسێندا‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ هه‌ر كه‌س���ێكدا ده‌كرد‬ ‫ك���ه‌ به‌ئاش���كرا رۆژوو نه‌گرێ���ت ئه‌وی���ش‬ ‫به‌به‌ندكردنێك���ی ئاس���ایی‌و غه‌رامه‌ك���ردن‪،‬‬ ‫پاش���ان كاتێ���ك رێكخ���راوه‌ توندڕه‌وه‌كانی‬ ‫وه‌ك رێكخراوی قاعیده‌‌و داعش���ی میراتگری‬ ‫بااڵده‌س���ت بوون‪ ،‬س���زاكه‌ په‌ره‌ی سه‌ند بۆ‬ ‫ئاستی كوشتن‪.‬‬

‫ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ نوێیه‌ به‌رامبه‌ر ئایینداری‬ ‫ك���ه‌ به‌ئاش���كرا به‌رامبه‌ر گرنگتری���ن فه‌رزه‌‬ ‫ئایینیه‌كان له‌الی مس���وڵمانان ده‌ركه‌وتووه‌‬ ‫ك���ه‌ رۆژووگرتن���ه‌‪ ،‬ب���ه‌ چه‌ن���د هۆكارێك‬ ‫لێكده‌درێته‌وه‌‪ ،‬گرووپێك له‌وانه‌ی رۆژووناگرن‬ ‫پاس���اویان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ توانای رۆژووگرتنیان‬ ‫نییه‌ له‌وان���ه‌ش حاجی خزر حس���ێن (‪72‬‬ ‫ساڵ)‪.‬‬ ‫ئه‌م پیاوه‌ ده‌ڵێت له‌ ‪ 18‬ساڵیه‌وه‌ به‌رده‌وام‬ ‫له‌ مانگ���ی ره‌مه‌زاندا رۆژووی گرتووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌مجاره‌یان رۆژووی نه‌گرتووه‌‌و ده‌ش���ڵێت‪:‬‬ ‫"ئ���ه‌و هه‌لومه‌رج���ی جه‌ن���گ‌و گه‌مارۆیه‌ی‬ ‫كه‌ به‌درێژایی س���ێ س���اڵی راب���ردوو تێیدا‬ ‫ژیاوین كاریگه‌ری خراپی له‌س���ه‌ر پێكهاته‌ی‬ ‫جه‌س���ته‌یی‌و ده‌روونیم هه‌بووه‌‪ ،‬به‌ڕاده‌یه‌ك‬ ‫كاتێ���ك هاوڕێكان���م ‪ 20‬رۆژ له‌مه‌به‌ر دوای‬ ‫ئازادبوونمان بینیانم‪ ،‬نه‌یانناسیمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫حاج���ی كه‌ ب���ه‌ روخس���اره‌ ماته‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌كی كرد‌و ئام���اژه‌ بۆ زه‌رفێك‬ ‫ده‌رم���ان كرد‌و وتی‪" :‬هه‌وڵم دا رۆژوو بگرم‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌ بۆماوه‌ی كه‌متر له‌ پێنج س���ه‌عات‬ ‫نانم نه‌خوارد له‌هۆش خۆم چووم‪ ،‬ئیتر ناچار‬ ‫بووم له‌و هه‌وڵه‌م په‌شیمان ببمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئه‌و ده‌رمانانه‌یه‌ كه‌ پزیش���ك بۆی نووسیم‌و‬ ‫بریتین له‌ ده‌رمان���ی به‌هێزكه‌ر‌و ته‌واوكه‌ری‬ ‫خۆراكی"‪.‬‬ ‫نموون���ه‌ی حاجی خ���زر زۆرن به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌نێ���و رزگاربووان���ی نوێی به‌ری راس���تی‬ ‫موسڵ كه‌ دانیش���تووانه‌كه‌ی هه‌شت مانگی‬ ‫رابردووی���ان له‌س���ایه‌ی گه‌مارۆیه‌كی تونددا‬ ‫به‌س���ه‌ربردووه‌ به‌ه���ۆی ده‌س���تپێكردنی‬ ‫ئۆپراسیۆنه‌ س���ه‌ربازییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬زۆریشیان‬ ‫ناچاربوون له‌ رۆژێك���دا ته‌نیا یه‌ك ژه‌م نان‬ ‫بخۆن‪.‬‬ ‫گرووپه‌كه‌ی دیك���ه‌ش گه‌نجان رێژه‌یه‌كی‬ ‫زۆریان پێكده‌هێنن‪ ،‬ئه‌مانه‌ به‌ئاشكرا رۆژوو‬ ‫ناگرن به‌بێ بوونی پاسا‌و یاخود هیچ ترسێك‪،‬‬

‫بەڕوونی جیاوازی رەمەزانی ئەمساڵ دەردەکەوێ‬ ‫پێده‌چێت ئه‌م هه‌ڵوێسته‌ش���یان به‌ش���ێك‬ ‫بێت له‌ كاردانه‌وه‌ به‌رامبه‌ر هه‌ڵس���وكه‌وتی‬ ‫توندڕه‌وانه‌ی داعش كه‌ پێیوابوو ده‌وڵه‌تێكی‬ ‫به‌پێی ش���ه‌ریعه‌تی ئیس�ل�ام دامه‌زراندووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كوش���تن‌و زه‌وتكردن���ی ئازادییه‌كانی‬ ‫باڵوده‌كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫یونس عه‌بدوڵاڵ (‪ 33‬س���اڵ) دوو هه‌فته‌‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر له‌ مه‌رگی راسته‌قینه‌ رزگاری بوو‬ ‫كاتێك چه‌كدارانی داعش ته‌قه‌یان له‌ خۆی‌و‬ ‫خێزانه‌كه‌ی ك���رد له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌اڵتبوون بۆ‬ ‫الی هێزه‌ عێراقییه‌كان‪ ،‬ئه‌و بۆ یه‌كه‌مینجاره‌‬ ‫ل���ه‌ مانگ���ی ره‌مه‌زان���دا نانی نی���وه‌ڕۆ له‌‬ ‫چێشتخانه‌یه‌كدا ده‌خوات‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و هه‌ڵوێسته‌ش���ی ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"به‌ راش���كاوی پێش���تر پابه‌ندی رۆژووگرتن‬ ‫ده‌بووم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ په‌رۆشیم بۆ ئه‌و كاره‌‬ ‫نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو بوێرتریش���م له‌ ئاش���كراكردنی‬ ‫پابه‌ندنه‌بوون���م به‌ ف���ه‌رزه‌ ئایینیه‌كانه‌وه‌‌و‬

‫بۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ كه‌س خاوه‌نیان نییه‌‬

‫ناشبینم كۆمه‌ڵگه‌ سه‌رزه‌نشتم بكات له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و بڕی���اره‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆی ئ���ه‌و كارانه‌ی‬ ‫توندڕه‌وان به‌ناوی ده‌وڵه‌تی ئیس�ل�امییه‌وه‌‬ ‫به‌رامبه‌ری���ان كردی���ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا به‌ه���ۆی‬ ‫هه‌ڵوێس���تی ته‌ماش���اكاری پیاوانی ئایینی‬ ‫میانڕه‌و س���ه‌باره‌ت به‌ هه‌موو ئه‌و ش���تانه‌ی‬ ‫روویان ده‌دا"‪.‬‬ ‫ئه‌و دوای ساتێك له‌ بێده‌نگی‪ ،‬پاروویه‌كی‬ ‫گه‌وره‌ی خس���ته‌ ده‌میه‌وه‌‌و وت���ی‪" :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌م له‌ ره‌مه‌زاندا بكردایه‌ له‌ ژێر ده‌سه‌اڵتی‬ ‫داعشدا سه‌ریان ده‌بڕیم"‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێستی پۆلیس له‌ رۆژوونه‌گرتنی ئاشكرا‬ ‫چێش���تخانه‌ی نجوم له‌ اوچه‌ی كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫رۆشنبیری له‌ باكووری موسڵ كه‌ یونس نانی‬ ‫لێده‌خ���وارد جیاواز له‌ جاران‪ ،‬ئاش���كرابوو‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ به‌ر ل���ه‌ حوزه‌یرانی س���اڵی ‪2014‬‬ ‫كاتێك موسڵ له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی حكومه‌تی‬

‫عێراق���دا ب���وو ته‌نی���ا رێگه‌ به‌ س���ێ چوار‬ ‫چێش���تخانه‌ له‌ ناوه‌ندی ش���اره‌كه‌ ده‌درا له‌‬ ‫ره‌مه‌زاندا پێش���وازی له‌ خه‌ڵ���ك بكه‌ن به‌و‬ ‫مه‌رجه‌ی په‌رده‌یه‌ك بۆ داپۆشینی رووكاری‬ ‫چێش���تخانه‌كه‌ دابنێن تا رۆژووانان ناوه‌وه‌ی‬ ‫نه‌بین���ن ئه‌ویش وه‌ك رێزگرتن له‌ هه‌س���ت‌و‬ ‫سۆزیان‪.‬‬ ‫له‌سه‌رده‌می داعشیش���دا كه‌س نه‌یده‌وێرا‬ ‫چێشتخانه‌كه‌ی له‌ كاتی رۆژووگرتندا بكاته‌وه‌‬ ‫ئه‌گینا ته‌رمه‌كه‌یان به‌ یه‌كێك له‌عه‌موده‌كانی‬ ‫كاره‌باوه‌ هه‌ڵده‌واسی‪.‬‬ ‫ئێستاش پۆلیس ده‌ستوه‌رناداته‌ سه‌پاندنی‬ ‫رۆژووگرتن به‌سه‌ر دانیشتووانی ناوچه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و رێنمای���ی تایبه‌ت���ی ب���ه‌م مانگه‌ی‬ ‫ده‌ركردووه‌ وه‌ك رێوشوێنێكی خۆپارێزی بۆ‬ ‫رێگه‌گرتن له‌ هه‌ر س���ه‌رپێچییه‌ك له‌ ناوچه‌‬ ‫ئازادكراوه‌كاندا‪ ،‬به‌تایبه‌تی كه‌ ش���اره‌كه‌ له‌‬ ‫بارێكی نائاس���اییدا ده‌ژی‪ ،‬چونكه‌ ئێس���تا‬

‫شه‌ڕی سه‌خت له‌ به‌ش���ێكی بچووكی به‌ری‬ ‫راس���تدا به‌ڕێوه‌ده‌چێ���ت كه‌ هێش���تا ئازاد‬ ‫نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫قه‌ده‌غه‌كردنی پۆشینی حیجاب له‌ شوێنه‌‬ ‫گشتییه‌كاندا دیارترین ئه‌و خااڵنه‌یه‌ كه‌ له‌و‬ ‫فه‌رمانه‌ نوێیانه‌ی پۆلیسدا هاتووه‌‪ ،‬ئه‌ویش‬ ‫له‌ترسی خۆشاردنه‌وه‌ی ئه‌ندامانی داعش له‌و‬ ‫جلوبه‌رگه‌دا بۆ ئه‌نجامدانی هێرشی خۆكوژی‬ ‫ل���ه‌دژی هاوواڵتیان���ی مه‌ده‌نی ی���ان هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان له‌ ناوچه‌كه‌ ئازادكراوه‌كاندا‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ك پۆلی���س هان���ی خاوه‌نی ئه‌و‬ ‫چێش���تخانانه‌ی داوه‌ ك���ه‌ ل���ه‌ ره‌مه‌زان���دا‬ ‫ده‌كرێنه‌وه‌‪ ،‬چاودێری هه‌ر كه‌سێك بكه‌ن كه‌‬ ‫ده‌چێته‌ ئه‌و ش���وێنانه‌‌و بیانپشكنن له‌ترسی‬ ‫ئه‌نجامدانی هێرشی تیرۆریستی تێیاندا وه‌ك‬ ‫ئه‌و هێرش���انه‌ی رێكخراوه‌ توندڕه‌وه‌كان به‌ر‬ ‫له‌حوزه‌یران���ی ‪ 2014‬له‌م مانگ���ه‌دا له‌ دژی‬ ‫چێشتخانه‌كان له‌ موسڵ ئه‌نجامیان ده‌دا‪.‬‬ ‫بێگوم���ان ئه‌مڕۆ مه‌ودای ئ���ازادی له‌ هه‌ر‬ ‫كاتێك���ی تر زیات���ره‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم بارودۆخه‌كه‌‬ ‫هه‌ر به‌و جۆره‌ نابێ���ت‪ ،‬ره‌نگه‌ ئه‌و مه‌ودایه‌‬ ‫به‌رته‌س���ك ببێت���ه‌وه‌ یاخود زیات���ر ببێت‪،‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كه‌ ب���ه‌زۆری به‌ن���ده‌ به‌ ره‌وش���ی‬ ‫ئه‌منیه‌وه‌‪ ،‬ئایا س���ه‌قامگیری ئه‌منی درێژه‌‬ ‫ده‌كێش���ێت یاخود مانگ���ی هه‌نگوینیه‌‌و به‌‬ ‫ئاڵۆزبوونێك���ی مه‌ترس���یداری دیكه‌ كۆتایی‬ ‫دێ���ت وه‌ك ئ���ه‌وه‌ی ل���ه‌دوای گۆڕانكاری���ه‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌ له‌ ‪ 2003‬روویدا‪.‬‬ ‫ئاكامه‌ك���ه‌ هه‌رچییه‌ك بێ���ت‌و له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫ئازادییه‌ی ئه‌مڕۆ موس���ڵییه‌كان پێی ش���اد‬ ‫بوون‪ ،‬هێش���تا نزیكه‌ی ‪ 150‬ه���ه‌زار كه‌س‬ ‫له‌دانیش���تووانی موس���ڵ به‌هۆی ئ���ه‌وه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێن���ن كه‌ تائێس���تا له‌ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫رێكخراوی داعش���دان‪ ،‬ئه‌مان���ه‌ نه‌ ره‌مه‌زان‌و‬ ‫نه‌ هه‌ر ش���تێكی تریان به‌الوه‌ گرنگ نییه‌‌و‬ ‫ئامانجیان ئه‌وه‌یه‌ به‌ه���ه‌ر رێگایه‌ك بێت له‌‬ ‫مردن رزگاریان بێت‪.‬‬

‫شه‌ڕ ‌ی داعش بووه‌ به‌اڵیه‌كی‌ دیك ‌ه بۆ ناوچ ‌ه جێناكۆكه‌كان‬ ‫نقاش‪ ،‬سەرچین ساڵح‬ ‫چاره‌نووس����ی‌ ناوچ����ه‌ جێناكۆكانی‌ نێوان‬ ‫هه‌ولێرو به‌غدا به‌هۆی‌ شه‌ڕی‌ داعشه‌وه‌ زیاتر‬ ‫له‌جاران ته‌مومژاوی‌ بووه‌و دانیشتوانه‌كه‌شی‌‬ ‫له‌الیه‌ك ده‌گه‌ڕێن كه‌ خزمه‌تیان بكات‪.‬‬ ‫ئێستا دانیش����توانی‌ ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ قسه‌یان له‌س����ه‌ر پێشكه‌شكردنی‌‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌‪ ،‬به‌قه‌د ئه‌وه‌ به‌دوای‌ ئه‌وه‌دا‬ ‫وێڵ نین كه‌ ئاخۆ چاره‌نووس����ی‌ ناوچه‌كه‌یان‬ ‫ده‌كه‌وێت����ه‌ ده‌س����ت كام حكوم����ه‌ت‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ده‌ڵێن‪ :‬ئه‌مڕۆ كێ‌ خزمه‌تمان ده‌كات‪ ،‬ناوچه‌‬ ‫ناوچه‌ی‌ ئه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌دوای‌ حوزه‌یرانی‌ ‪2014‬ه‌وه‌ مقۆمقۆیه‌كی‌‬ ‫نوێ‌ له‌سه‌ر ئه‌و ناوچانه‌ هاته‌ ئاراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ده‌ستور چاره‌سه‌ر نه‌كرا‪ ،‬الیه‌نه‌ ناكۆكه‌كان‬ ‫بڕیاریاندا به‌زه‌بری‌ هێ����ز یه‌كالیی‌ بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ر هێزێ����ك ناوچه‌یه‌كی‌ جێناكۆكی‌‬ ‫له‌ده‌ست داعش سه‌ندبێته‌وه‌‪ ،‬ئیتر به‌ناوچه‌ی‌‬ ‫قه‌ڵه‌م����ڕه‌وی‌ خۆی‌ ده‌زانێت‌و ئام����اده‌ نییه‌‬ ‫ده‌س����تبه‌رداری‌ ببێت‪ ،‬ئه‌م هاوكێشه‌یه‌ النی‌‬ ‫كه‌م تا ئاینده‌یه‌كی‌ نزیكیش هه‌ر به‌و شێوه‌یه‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌ولود داود هاواڵتیه‌كی‌ كوردی‌ دانیشتووی‌‬ ‫ناحی����ه‌ی‌ جه‌له‌والی����ه‌ (س����ه‌ر به‌پارێزگای‌‬ ‫دیاله‌) به‌"نیق����اش"ی‌ وت "حكومه‌تی‌ به‌غدا‬ ‫ناوچه‌ك����ه‌ی‌ پش����تگوێ خس����تووین‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمین ئاوڕێكمان لێ‌‬ ‫بداته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وان بێهیوامان نه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫مه‌ولود كه‌ خۆی‌ كاس����پكارێكی‌ شاره‌كه‌یه‌‬ ‫ده‌شڵێت "چه‌ندینجار داواكاریمان گه‌یاندوه‌ته‌‬ ‫پارێزگای‌ دیاله‌‪ ،‬به‌اڵم به‌ئاشكرا پێیان وتووین‬ ‫ك����ێ حوكمی‌ ناوچه‌كه‌ت����ان ده‌كات بائه‌وانه‌‬

‫خزمه‌تگوزاریه‌كانتان بۆ دابین بكه‌ن‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئێمه‌ له‌نێ����و دوو حكومه‌تدا ده‌رده‌دار بوین‌و‬ ‫هه‌رالی����ه‌ك بیانووی‌ خۆی‌ هه‌ی����ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خزمه‌تگوزاریمان پێشكه‌ش نه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وه‌ك مه‌ول����ود باس����ی‌ ده‌كات كێش����ه‌ی‌‬ ‫س����ه‌ره‌كیان نه‌بوونی‌ ئ����اوی‌ خواردنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا نه‌خۆش����خانه‌یان بچوكه‌و‬ ‫ده‌رمانی‌ پێویس����تی‌ تیا نییه‌ بۆ چاره‌سه‌ر‪،‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ جگ����ه‌ له‌ئاوه‌داننه‌كردن����ه‌وه‌ی‌ بیناو‬ ‫رێوبانه‌ رووخ����اوه‌كان‌و وتیش����ی‌ "ته‌نانه‌ت‬ ‫خۆمان ده‌بێت خۆڵ‌و خاش����اكی‌ ش����اره‌كه‌‬ ‫كۆبكه‌ینه‌وه‌و فڕێی‌ بده‌ین"‪.‬‬ ‫جه‌ل����ه‌وال راس����ته‌ ل����ه‌رووی‌ ئیداریی����ه‌وه‌‬ ‫س����ه‌ر به‌به‌غدای����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ل����ه‌رووی‌ هێزو‬ ‫فه‌رمانڕه‌واییه‌وه‌ كورد به‌ڕێوه‌ی‌ ده‌بات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ش����اره‌ له‌ئابی‌ ‪ 2014‬به‌ته‌واوی‌ كه‌وته‌ ده‌ست‬ ‫داعش‌و دوای‌ سه‌د رۆژ له‌الیه‌ن پێشمه‌رگه‌وه‌‬ ‫كۆنترۆڵكرایه‌وه‌‪ ،‬ئیتر ك����ورد رایگه‌یاند ئه‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ به‌پێی‌ هاوكێشه‌ی‌ نوێی‌ هێز بووه‌ته‌‬ ‫ناوچه‌یه‌ك سه‌ر به‌هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ژماره‌ی‌ دانیش����توانی‌ ناحی����ه‌ی‌ جه‌له‌وال‬ ‫له‌سه‌روو په‌نجا هه‌زار كه‌سه‌وه‌یه‌‌و زۆرینه‌ی‌‬ ‫هه‌ره‌ زۆری‌ دانیشتوانه‌كه‌شی‌ كوردو عه‌ره‌بی‌‬ ‫سوننه‌ن‪ ،‬به‌پێی‌ هه‌ندێ ئاماری‌ پشت راست‬ ‫نه‌كراوه‌‪ ،‬زیاتر له‌ س����ی‌ هه‌زار له‌دانیشتوانی‌‬ ‫شاره‌كه‌ هێشتا ئاوار‌هن‌و نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ سه‌ر‬ ‫ماڵ‌و حاڵی‌ خۆیان‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌سه‌ر جه‌له‌وال هاتووه‌‪ ،‬بۆ ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كانی‌ دیكه‌ی‌ ناو به‌ره‌ی‌ جه‌نگیش‬ ‫هه‌ر راس����تن‪ ،‬بۆ نموونه‌ ق����ه‌زای‌ حه‌مدانیه‌‬ ‫له‌خۆرهه‌اڵتی‌ موس����ڵ‪ ،‬به‌هه‌م����ان ده‌رده‌وه‌‬ ‫گیرۆده‌یه‌‪ ،‬ئه‌و قه‌زایه‌ كه‌ له‌الیه‌ن س����وپای‌‬ ‫عێراقیه‌وه‌ ئازادكرا‪ ،‬له‌كۆی‌ شه‌س����ت گوند‪،‬‬ ‫سیانزه‌یان به‌ده‌ست پێشمه‌رگه‌وه‌ن‪ ،‬ئه‌ویش‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫ئ����ه‌و گوندانه‌ن كه‌ زۆرینه‌ی‌ دانیش����توانیان‬ ‫شه‌به‌ك‌و كاكه‌یین‪.‬‬ ‫غازی‌ فه‌یس����ه‌ڵ كه‌ هاواڵتییه‌كی‌ كوردی‌‬ ‫كاكه‌ییه‌‪ ،‬زیاتر له‌ش����ه‌ش مانگه‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‬ ‫گۆنده‌كه‌ی‌ خۆیان وتی‌ "ناوچه‌كه‌مان بوه‌ته‌‬ ‫مه‌یدانی‌ ملمالنیه‌ی‌ نێوان حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫حكومه‌ت����ی‌ عێراق‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ی����ان چاوه‌ڕێی‌‬ ‫ده‌ستی‌ یه‌كترین بۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌"‪.‬‬ ‫غازی‌ كه‌ خۆی‌ جوتیاره‌ به‌"نیقاش"ی‌ وت‬ ‫"زۆربه‌ی‌ خانووی‌ گونده‌كان له‌پاشماوه‌كانی‌‬ ‫جه‌ن����گ پ����اك نه‌كراوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬مین����ه‌‬ ‫چێنراوه‌كانی‌ داعش بوون به‌مه‌ترسی‌ بۆسه‌ر‬ ‫ژیانی‌ هاواڵتیان‪ ،‬نۆزده‌ كه‌س له‌كه‌س����وكارم‬ ‫شه‌هیدبوون له‌كاتی‌ پاككردنه‌وه‌ی‌ ماڵه‌كه‌یدا‬ ‫كه‌ گه‌ڕابونه‌وه‌ بۆ ناوی‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و هاواڵتیه‌ ك����ه‌ دانیش����تووی‌ گوندی‌‬ ‫(وه‌رده‌ك)ی‌ كاكه‌یی نش����یننه‌‪ ،‬ده‌ش����ڵێت‬ ‫"ئاوی‌ گونده‌كه‌م����ان ژه‌هراوی‌ بووه‌و ده‌ڵێن‬ ‫داعش چه‌كی‌ كیمیایی‌ به‌كارهێناوه‌‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫نه‌بوون����ی‌ خزمه‌تگوزاریش هێش����تا دڵنیایی‌‬ ‫ئه‌منیمان پێن����ه‌دراوه‌‌و له‌وه‌ش ده‌ترس����ین‬ ‫رۆژێك پێش����مه‌رگه‌و هێزه‌ عێراقییه‌كان لێره‌‬ ‫به‌گژ یه‌كدا بێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ناوچ����ه‌ جێناكۆكان����ه‌ی‌ ل����ه‌دوای‌‬ ‫حوزه‌یران����ی‌ ‪2014‬ه‌وه‌ ش����ه‌ڕیان تێكه‌وتووه‌‬ ‫بریتین له‌قه‌زای‌ شه‌نگال‌و باشیك‌و مه‌خمورو‬ ‫تلكێ����ف‌و ش����ێخان‌و حه‌مدانی����ه‌‌و زوممارو‬ ‫قه‌حتانیه‌ له‌پارێزگای‌ نه‌ینه‌وا‪ ،‬هه‌روه‌ها قه‌زای‌‬ ‫دووزخورماتوو ناحیه‌ی‌ ئامرلی‌‌و سلێمان به‌گ‬ ‫له‌پارێزگای‌ س����ه‌اڵحه‌دین له‌گه‌ڵ ناحیه‌كانی‌‬ ‫سه‌عدیه‌و جه‌له‌والو مه‌نده‌لی‌و به‌دره‌و جه‌سا‬ ‫له‌پارێزگای‌ دیال����ه‌‪ ،‬له‌كه‌ركوكیش حه‌ویجه‌‬ ‫دیارترین ناوچه‌ی‌ جێناكۆكه‌ كه‌ تائێس����تاش‬ ‫به‌ده‌ست داعشه‌وه‌یه‌‪.‬‬

‫وه‌ك دانیش����توانی‌ ئ����ه‌و ناوچانه‌ خۆیان‬ ‫ده‌ڵێن‪ ،‬چه‌ند جارێك س����ه‌ردانی‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫هه‌ردوو الیه‌نی‌ به‌غ����داو هه‌ولێریان كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌بیانووی‌ جۆراوجۆر ده‌س����تیان ناوه‌‬ ‫به‌ڕوویانه‌وه‌و بۆیه‌ ئێس����تا نازانن كێ‌ ئه‌ركی‌‬ ‫ئاوه‌دانكردن����ه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌و ناوچ����ان ده‌گرێته‌‬ ‫ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫نه‌ج����ات عه‌ل����ی‌ به‌رپرس����ی‌ میح����وه‌ری‌‬ ‫مه‌خموری‌ هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ له‌مباره‌یه‌وه‌‬ ‫به‌"نیق����اش"ی‌ وت "له‌گه‌ڵ پارێزگای‌ نه‌ینه‌وا‬ ‫به‌رده‌وام له‌سه‌ر خه‌تین بۆ ئه‌وه‌ی‌ خزمه‌تی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ بكرێت ل����ه‌رووی‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌و‬ ‫سڕینه‌وه‌ی‌ پاشماوه‌ی‌ جه‌نگه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وان‬ ‫به‌بیان����ووی‌ هاوكاریكردنی‌ ئ����اواره‌كان‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌یان پشتگوێ خستووه‌ كه‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫ڕزگاری‌ كردوون"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌توانایدا ب����ووه‌ كردوویه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌رووی‌‬ ‫یاسایی‌‌و ئیداریه‌وه‌ حكومه‌تی‌ عێراق مولزه‌مه‌‬ ‫به‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ناوچانه‌"‪.‬‬ ‫نه‌جات عه‌لی‌ ك����ه‌ له‌هه‌مانكاتدا ئه‌ندامی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستانه‌‪ ،‬پێی‌ وایه‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌ستپێش����خه‌ری‌ بكات بۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و ناوچانه‌‪ ،‬ئ����ه‌وا س����ۆزی‌ خه‌ڵكه‌كه‌ی‌‬ ‫راده‌كێشێت‌و كوردس����تانی‌ بونیان یه‌كالیی‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬وتیشی‌ "ده‌بێت حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫هه‌وڵی جدی‌ بدات له‌دروس����تكردنی‌ پرۆژه‌ی‌‬ ‫س����تراتیژ‌و ئاوه‌دانكردن����ه‌وه‌ی‌ ناوچه‌ك����ه‌و‬ ‫سڕینه‌وه‌ی‌ ئاسه‌واری‌ شه‌ڕوكاولكاری‌"‪.‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ به‌رپرسانی‌ ئه‌و ناوچه‌ جێناكۆكانه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌ست پێشمه‌رگه‌دان پش����تیوانی‌ هه‌مان‬ ‫بۆچ����وون ده‌ك����ه‌ن‌و پێی����ان وای����ه‌ ده‌بێت‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌س����ه‌ر بنه‌م����ای‌ ئه‌مری‌‬

‫بازگه‌كان بێ‌ ده‌سه‌اڵتن‬ ‫چۆن ئۆتۆمبێله‌كانی مه‌رگ دزه‌‬ ‫ده‌كه‌ن ‌ه به‌غدای پایته‌خته‌وه‌؟‬

‫واقیع ده‌س����ت بكات به‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچانه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ كه‌ زه‌حمه‌ته‌ جارێكی‌ تر‬ ‫پێشمه‌رگه‌ لێیان بكشێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌عق����وب لهێب����ی‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ ناحیه‌ی‌‬ ‫جه‌له‌وال باس له‌كاولكارییه‌كانی‌ ناحیه‌كه‌یان‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێت "جه‌ل����ه‌وال له‌ ‪ 95%‬زه‌بری‌‬ ‫جه‌نگی‌ به‌ركه‌وتووه‌‪ ،‬تائێستا نه‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ����م‌و ن����ه‌ حكومه‌ت����ی‌ ناوه‌ند ده‌س����تی‌‬ ‫هاوكاریان بۆ درێ����ژ نه‌كردووین‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫چه‌ندینجار له‌ده‌رگای‌ هه‌ردوو حكومه‌ته‌كه‌مان‬ ‫داوه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌ردوال قه‌یرانی‌ داراییان كردووه‌‬ ‫به‌بیانوو"‪.‬‬ ‫لهێبی‌ به‌"نیقاش"ی‌ وت "راس����ته‌ له‌رووی‌‬ ‫یاساییه‌وه‌ ئه‌م ناوچانه‌ سه‌ر به‌پارێزگاكانی‌‬ ‫عێراقن‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌ڕووی‌ پێگه‌و ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫ئه‌منیه‌وه‌ ك����ورد به‌ڕێوه‌یان ده‌ب����ات‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫پێویس����ته‌ هه‌ردووال بگه‌نه‌ ڕێككه‌وتن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م ناوچانه‌و ئاینده‌یان"‪.‬‬ ‫لهێب����ی‌ ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات ك����ه‌‬ ‫بینای‌ پۆلیس����ی‌ پێش����وو‪ ،‬بین����ای‌ دادگاو‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌ ناحیه‌ به‌ته‌واوی‌ رووخاون‌و‬ ‫‪ 80 %‬بین����او كه‌ره‌س����ته‌ی‌ نه‌خۆش����خانه‌ی‌‬ ‫ناحیه‌ك����ه‌ تااڵن‌و كاولك����راون زیاتر له‌ ‪50 %‬‬ ‫كاره‌ب����او مه‌حاویله‌كان نه‌م����اون‌و هه‌روه‌ها‬ ‫بینای‌ ڕه‌گه‌زنامه‌‌و به‌سه‌دان خانووی‌ مااڵن‌و‬ ‫دوكان ته‌ختی‌ زه‌وی‌ كراون‪.‬‬ ‫جه‌ل����ه‌وال یه‌كێ����ك ب����وو ل����ه‌و ناوچانه‌ی‌‬ ‫شه‌ڕێكی‌ س����ه‌ختی‌ تیابوو تا ئازادكرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئاماره‌كانی‌ الیه‌نی‌ ك����وردی‌ به‌هۆی‌‬ ‫شه‌ڕو روبه‌روبونه‌وه‌كانی‌ نێوان پێشمه‌رگه‌و‬ ‫چه‌كداران����ی‌ داع����ش له‌جه‌ل����ه‌وال ‪176‬‬ ‫پێشمه‌رگه‌‌و ده‌یان هاواڵتی‌ شه‌هیدبوون‪.‬‬ ‫ش����ێركۆ میروه‌یس ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێتی‌‌و به‌رپرسی‌ مه‌ڵبه‌ندی‌ خانه‌قینی‌ ئه‌و‬

‫حیزبه‌ به‌"نیقاش"ی‌ "به‌قوربانی‌‌و شه‌هیدێكی‌‬ ‫زۆر ئ����ه‌و ناوچان����ه‌ ئازادك����راون‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫جێ����ی‌ نیگه‌رانییه‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ حكومه‌تی‌ به‌غدا‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای‌ به‌ڵێنه‌كانی‌ هیچی‌ ب����ۆ خه‌ڵكی‌‬ ‫ناوچه‌ جێناكۆكه‌ ئازادكراوه‌كان له‌ده‌س����تی‌‬ ‫داعش نه‌كردووه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌م ناوچانه‌ له‌ئێستادا له‌نێوان‬ ‫دووبه‌رداش����ی‌ حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ����م دان‪ ،‬حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م ناوه‌ند به‌‬ ‫مولزه‌م ده‌زانێت ب����ۆ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ناوچان����ه‌‪ ،‬حكومه‌تی‌ ناوه‌ندی����ش به‌ئه‌ركی‌‬ ‫سه‌رشانی‌ هه‌ڵناس����ێت‌و به‌زۆر ‌ی گرنگی‌ به‌و‬ ‫ناوچان����ه‌ داوه‌ كه‌ خۆی‌ بااڵ ده‌س����ته‌ تێدا‪،‬‬ ‫به‌رپرس����انی‌ پارێزگای‌ دیاله‌ش به‌نه‌فه‌س����ی‌‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن ئیش ده‌كه‌ن ئه‌مه‌ش‬ ‫وایكردووه‌ ته‌نیا ئه‌و ناوچانه‌یان به‌الوه‌ گرنگ‬ ‫بێت كه‌ به‌ده‌ست خۆیانه‌وه‌یه‌"‪.‬‬ ‫په‌یون����دی‌ نێ����وان حكومه‌ت����ی‌ ناوه‌ن����دو‬ ‫هه‌رێم له‌ئاس����تێكدایه‌ هیچ ك����ه‌س به‌غیلی‌‬ ‫پێناب����ات‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌روونی‌ به‌س����ه‌ر ناوچه‌‬ ‫جێناكۆكه‌كان����ه‌وه‌ ره‌نگی‌ داوه‌ت����ه‌وه‌و تاكه‌‬ ‫قوربانیش دانیشتوانی‌ ئه‌و ناوچانه‌ن‬ ‫حه‌سن جیهاد چاودێری‌ سیاسی‌‌و ئه‌ندامی‌‬ ‫پێش����ووی‌ ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌ران����ی‌ عێراق‬ ‫له‌لیژنه‌ی‌ ئاس����ایش‌و به‌رگری‌ به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "بوژان����ه‌وه‌ی‌ ئه‌و ناوچان����ه‌ ڕێگه‌گرتنه‌‬ ‫له‌هه‌ر ده‌س����توه‌ردانێكی‌ ده‌ره‌ك����ی‌‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ توندوتیژی‌"‪.‬‬ ‫جیهاد كه‌ بۆخۆی‌ كورده‌‪ ،‬ده‌شڵێت "له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ چاره‌نووس����ی‌ ئ����ه‌و ناوچانه‌ دواجار‬ ‫به‌راپرسی‌ خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ یه‌كالیی‌ ده‌كرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی����ه‌ ده‌بێت حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌ئێس����تاوه‌‬ ‫ده‌ست بكات به‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌یی‌‌و ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ به‌ده‌ست بهێنێت"‪.‬‬

‫ساڵ‌و نیوێك دوای‌ داعش‬ ‫هێشتا كاولكاری باڵی‌ به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌نباردا كێشاوه‌‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫چۆن خۆت‬ ‫ئه‌لبومی‌ ڤۆكاپێال باڵوده‌كاته‌وه‌‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫حه‌مید شه‌ریفی‌‬

‫له‌ئاوسانی‌ چاوت ده‌پارێزیت؟‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ گۆرانیبێژی‌ كورد‬ ‫حه‌مید شه‌ریفی‌ نوێترین ئه‌لبوم ‌‬ ‫ی‬ ‫گۆرانی‌ خۆی‌ به‌ناوی‌ (ڤۆكاپێال)‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌گه‌ر كێش���ه‌ی‌ ئاوسانی‌ چاوت‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وا راڕا مه‌به‌و به‌م ش���ێوه‌یه‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ بكه‌‪:‬‬ ‫ له‌كات���ی‌ چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ت‬‫چاویلكه‌ی‌ هه‌تاوی‌ ب���ه‌كار بهێنن‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ له‌وكات���ه‌ ناهێڵێت چاوت‬ ‫هیالك بێت‌و بئاوس���ێت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫رێگ���ری‌ ده‌كات له‌چرچ���ی‌‌و لۆچی‌‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ چاو‪.‬‬

‫ دژه‌خ���ۆرو كاڵو ب���ه‌كار بێن���ه‌‬‫له‌كاتی‌ چون���ه‌ ده‌ره‌وه‌ت بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆر نه‌یدا له‌چاوت‌و بئاوسێت‪.‬‬ ‫ كاتێك هه‌س���تت به‌ئاوس���انی‌‬‫چاوت ك���رد‪ ،‬ئه‌وه‌ هه‌وڵبده‌ تۆزێك‬ ‫پش���و بده‌یت ی���ان تۆزێك بخه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌توانیت كه‌وچكی‌ سارد‬ ‫له‌س���ه‌ر چ���اوت دابنێی���ت یاخود‬ ‫خه‌یاری‌ قاش���كراو یان كیس���ه‌ی‌‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫چا له‌س���ه‌ر چاوت بۆماوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫خوله‌كێك دابنێ‌‪.‬‬ ‫ هی���چ كاتێ���ك به‌مكیاج���ه‌وه‌‬‫مه‌خه‌وه‌و پێش نوستن ده‌موچاوت‬ ‫به‌ئ���اوو س���ابون بش���ۆو پاش���ان‬ ‫بخه‌وه‌‪.‬‬ ‫ له‌كاتی‌ نوستن باشتروایه‌ له‌سه‌ر‬‫پش���ت بخه‌وی‌ به‌وش���ێوه‌ نوستنه‌‬ ‫چاوه‌كانت ده‌پارێزیت له‌ئاوسان‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫له‌باره‌ی‌ ئه‌لبومه‌ك���ه‌‌و له‌لێدوانێك ‌‬ ‫ی‬ ‫تایب���ه‌ت به‌ئاوێنه‌‪ ،‬حه‌مید ش���ه‌ریفی‌‬ ‫وتی‌ "ئه‌لبومه‌كه‌ له‌‪ 14‬تراك پێكهاتوه‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك له‌م به‌رهه‌مانه‌ كاری‌ خۆمن‬ ‫وه‌كو تێكست‌و میلۆدی‌‌و وتن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دوان له‌به‌رهه‌مه‌كان كاری‌‬ ‫فۆلكلۆرن‌و من به‌شێوه‌‌و ستایلی‌ خۆم‬ ‫وتومنه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ناونانی‌ ئه‌لبومه‌كه‌ش‬ ‫به‌ڤۆكاپێال‌و ئه‌و ناوه‌ چی‌ ده‌گه‌یه‌نێت‪،‬‬ ‫ش���ه‌ریفی‌ وتی‌ "ڤۆكاپێال س���تایلێكی‌‬ ‫تایبه‌ته‌ له‌گۆرانیدا كه‌ زۆرتر له‌ده‌نگدا‬ ‫كه‌ڵك وه‌رده‌گرێت له‌بری‌ ئینسترمێنت‌و‬ ‫ساز یان ئامێره‌كانی‌ تری‌ مۆسیقا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌م جۆره‌ له‌هونه‌ر ستایلی‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌خۆی‌ هه‌یه‌‌و س���تایلێكیان‬ ‫زۆرتر له‌ئه‌فریق���ا به‌كارده‌هێنرێت كه‌‬ ‫گۆرانیبێژێ���ك گۆرانییه‌كه‌ی‌ ده‌چڕێت‌و‬ ‫ئه‌وانی‌ تر وه‌كو كۆرس له‌گه‌ڵی‌ ده‌بن‌و‬ ‫جۆرێكی‌ تریان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ گۆرانیبێژێك‬ ‫گۆرانی‌ ده‌ڵێت‌و ئه‌وانی‌ تر به‌ده‌نگ‬ ‫سه‌دای‌ ئینسترمێنته‌كان‌و ئامێره‌‬ ‫مۆسیقییه‌كان ده‌رده‌بڕن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ كرده‌وه‌ "جیاوازی‌‬ ‫ئ���ه‌م ئه‌لبومه‌ی‌ م���ن له‌وه‌دایه‌ كه‌‬ ‫‪ %5‬كه‌ڵكمان وه‌رگرتوه‌ له‌ئامێری‌‬ ‫مۆس���یقا‌و‪ %95‬كه‌ڵ���ك له‌ده‌نگی‌‬ ‫مرۆڤ‌و ئیفێكت وه‌رگیراوه‌"‪.‬‬ ‫حه‌می���د ش���ه‌ریفی‌ ئام���اژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌شدا "په‌یامی‌ ئه‌م كاره‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ پێكه‌وه‌ ئارام قس���ه‌ بكه‌ین‌و‬ ‫س���یازده‌ تراكیان به‌شێوه‌یه‌كی‌‬

‫زۆر ئارام وتراون"‪.‬‬ ‫حه‌مید ش���ه‌ریفی له‌دایكبوی‌ شاری‌‬ ‫س���نه‌یه‌‌و له‌س���اڵی‌ ‪1996‬دا واڵت���ی‌‬ ‫ئێرانی‌ جێهێش���توه‌‌و هاتوه‌ته‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‌و ده‌س���تده‌كات به‌نوسینی‌‬ ‫ش���یعر‌و چه‌ند كۆڕێكی‌ شیعری‌ ئه‌نجام‬ ‫ده‌دات‌و له‌س���اڵی‌‪1998‬ئه‌لبومێكی‌‬ ‫گۆران���ی‌ باڵوده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ هه‌م���و‬

‫میلۆدییه‌كانی هی خۆی‌ بون‌و هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌س���تده‌كات به‌نوس���ینی‌ ش���یعری‌‬ ‫لیریكی‌‌و له‌ساڵی‌ ‪ 2008‬ده‌چێته‌ واڵتی‌‬ ‫سوید‌و له‌وێش ده‌ستده‌كات به‌نوسینی‌‬ ‫ش���یعر به‌زمانی‌ سویدی‌‌و چه‌ندین كۆڕ‬ ‫ئه‌نجام ده‌دات‌و ده‌بێته‌ ئه‌ندامی‌ كانونی‌‬ ‫نوس���ه‌رانی‌ واڵتی‌ سوید‌و ساڵی ‪2013‬‬ ‫كۆمه‌ڵه‌ ش���یعرێك به‌زمانی س���ویدی‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌‌و پاش���ان له‌س���اڵی‪2014‬‬ ‫خه‌اڵتی باش���ترین تێكستی هه‌ڵبژارده‌‬ ‫به‌ناوی(س���ه‌رڕه‌ش) ل���ه‌ كێبڕكێ���ی‌‬ ‫فێستیڤاڵی سااڵنه‌ی گۆڤاری‬ ‫(‪ )TAL 10‬له‌ژێ���ر تایتێڵ���ی‬ ‫سۆلیداریتێت‪ ،‬وه‌رده‌گرێت‪.‬‬ ‫چه‌ند كتێب���ه‌ ش���یعرێكی‌ ئاماده‌ی‌‬ ‫چاپكردنه‌‌و حه‌مید شه‌ریفی چاالكوانی‌‬ ‫سیاس���ی رۆژنامه‌وانییه‌‌و به‌سێ زمانی‬ ‫كوردی‌و س���ویدی‌و فارس���ی خه‌ریكی‬ ‫نوس���ینه‌و چه‌ند پڕۆژه‌ی هونه‌ری‌و‬ ‫كلتوری به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ كه‌ به‌شێكی‬ ‫به‌م زوان���ه‌ دێته‌ س���ه‌ر ماڵپه‌ڕو‬ ‫ماسمێدیاكان‪.‬‬

‫ی سینه‌ماو ‌ه‬ ‫مانۆ خه‌لیل‪ :‬له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی كه‌ هه‌مه‌ بیگۆڕم بۆ واقیع‬ ‫هه‌وڵ ئه‌ده‌م ئه‌و خه‌یاڵه‌ ‌‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ سینه‌مات هه‌ڵبژارد؟‬ ‫مانۆ خه‌لیل‪ :‬من كاتێك سینه‌مام هه‌ڵبژاردو‬ ‫له‌جیات����ی‌ كۆلێ����ژی‌ پزیش����كی‌‌و ئه‌ندازیاری‌‬ ‫ته‌نه����ا له‌به‌ر ی����ه‌ك هۆكار ئه‌وی����ش ئه‌وه‌بو‬ ‫كه‌ من له‌ڕێگه‌ی‌ س����ینه‌ماوه‌ ه����ه‌وڵ ئه‌ده‌م‬ ‫ئ����ه‌و خه‌یاڵه‌ی‌ كه‌ هه‌مه‌ بیگ����ۆڕم بۆ واقیع‬ ‫وات����ه‌ ئه‌و واقیعه‌ی‌ كه‌ منی‌ ك����ورد ئازادنیم‬ ‫له‌واڵتێك����ی‌ داگیركراودام كه‌ ئ����ه‌و رژێمه‌ی‌‬ ‫داگیری‌ كردوم‌و ده‌ستی‌ به‌سه‌ردا گرتوم دان‬ ‫نانێت به‌مرۆڤ بونمدا‌و بۆ ئه‌وه‌ی‌ بۆ جیهانی‌‬ ‫ئاشكرابكه‌م‌و پیشانیان بده‌م كه‌ من كوردم‌و‬ ‫كلتور‌و رۆشنبیریه‌كی‌ جیاوازم هه‌یه‌ له‌كلتورو‬ ‫رۆش����نبیری‌ داگیركه‌ره‌ك����ه‌م كه‌ هه‌میش����ه‌‬ ‫س����نورداری‌ كردوم‌و به‌جۆرێ����ك قه‌ده‌غه‌ی‌‬ ‫كردوه‌ لێم كه‌ به‌زمانی‌ دایك بدوێم‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬توانیت����ان له‌ڕێگه‌ی‌ س����ینه‌ماوه‌‬ ‫خه‌ونه‌كه‌ت بگۆڕی����ت به‌واقیع؟ ئه‌گه‌ر باس‬ ‫له‌هه‌ندێك له‌و فیلمانه‌ بكه‌یت كه‌دروس����تت‬ ‫كردون؟‬ ‫مانۆ خه‌لیل‪ :‬بێگومان هه‌وڵمداوه‌ به‌شێك‬ ‫له‌خه‌ونه‌كان����م بگ����ۆڕم بۆ واقی����ع‪ ،‬له‌كاتی‌‬ ‫خوێندنم له‌سینه‌ما له‌چیكس����لوفاكیا كاری‌‬ ‫ده‌رهێنانم ب����ۆ پێنج كورته‌ فیلم كرد‌و هه‌مو‬ ‫ئ����ه‌و فیلمانه‌ش به‌نیگه‌تی����ف وێنه‌م گرتون‬ ‫وات����ه‌ به‌سیس����ته‌می‌ ‪16‬و ‪ 35‬ملمت����ر دواتر‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪ 1992‬توانیم كامێرای‌ س����ینه‌مایی‌‬ ‫ببه‌م����ه‌ ناو س����وریاوه‌‌و توانی����م وێنه‌بگرم‌و‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی‌ نهێنی‌ فیلمێكی‌ دیكۆمێنتی‌‬ ‫به‌ن����اوی‌ (ئه‌وكاته‌ی‌ خوا لێ����ره‌ ئه‌خه‌وێت)‬

‫کاوڕ‬ ‫لەم���ڕۆدا هەوڵدەدەی���ت خ���ۆت‬ ‫لەگەڵ دۆخێکی تازەدا بگونجێنیت‬ ‫تاوەک���و لەڕێگەیەوە ئەو ئەنجامانە‬ ‫بەدەس���تبهێنیت ک���ە هەوڵیان بۆ‬ ‫دەدەیت‪.‬‬

‫دروس����ت بكه‌م كه‌ تایبه‌ت����ه‌ به‌ژیانی‌ كورد‬ ‫له‌كوردس����تانی‌ س����وریا‌و ئه‌و فیلم����ه‌ توانی‌‬ ‫له‌كات����ی‌ نمایش كردنیدا س����ه‌رنجی‌ بینه‌ران‬ ‫رابكێش����ێت‌و له‌س����اڵی‌‪ 1993‬توانی‌ خه‌اڵتی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ فێس����تیڤاڵی‌ ئۆگسبرگی‌ سینه‌مایی‌‬ ‫له‌واڵتی‌ ئه‌ڵمانیا به‌ده‌ست بهێنێت‌و هه‌روه‌ها‬ ‫ی پشتیوانی‌ مادی‌ له‌كۆمپانیای‌ مرسیدس‬ ‫توان ‌‬ ‫بینز به‌ده‌ست بخات كه‌ توانیم كارێكی‌ تری‌‬ ‫پێ‌ بكه‌م‌و ئ����ه‌و فیلمه‌ یه‌كێكه‌ ل����ه‌و فیلمه‌‬ ‫تایبه‌تان����ه‌ی‌ كه‌ به‌نیگاتی����ف وێنه‌م گرتوه‌و‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ به‌ده‌ستی‌ كورد دروست‬ ‫كراوه‌ ه����ه‌ر له‌كامێرای����ه‌وه‌ هه‌تاوه‌كو كاری‌‬ ‫ده‌نگ‌و تێچوی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ له‌كوردستانی‌‬ ‫س����وریا بوه‌‪ ،‬ه����ه‌ر ئه‌م فیلم����ه‌ش وای‌ كرد‬ ‫كه‌ بكه‌ومه‌ به‌ر هه‌ڕه‌ش����ه‌و هێرش����ی‌ رژێمی‌‬ ‫ی فاشی‌ سوریا ته‌نها به‌هۆی‌‬ ‫دیكتاتۆری‌ به‌عس ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ فیلمه‌كه‌ به‌زمانی‌ كوردییه‌و هه‌تاوه‌كو‬ ‫ئێستاش فیلمه‌كه‌ له‌فێستیڤاڵه‌كاندا نمایش‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ك����ه‌ ئه‌ویش به‌هۆی‌ ئ����ه‌و بابه‌ته‌‬ ‫ئینسانیه‌یه‌ كه‌ فیلمه‌كه‌ له‌خۆی‌ گرتوه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئێستا كاری‌ ده‌رهێنانم بۆ حه‌ڤده‌ فیلم كردوه‌‬ ‫له‌(كورته‌فیلم‌و فیلمی‌ بڵندو دۆكیۆمینتاری‌)‌و‬ ‫زۆربه‌ی����ان له‌ته‌له‌فزیۆنه‌كانی‌ ئه‌وروپا نمایش‬ ‫كراون‪ ،‬كورته‌ فیلمی‌ (س����ه‌ركه‌وتنی‌ ئاسن)‬ ‫له‌س����اڵی‌‪ 2000‬توانی‌ خه‌اڵتی‌ باشترین فیلم‬ ‫به‌ده‌ست بهێنێت له‌فێستیڤاڵی‌ (سولوپورون)‬ ‫ی‌ سویسرا‌و هه‌مان كورته‌فیلم بۆ ساڵی‌‪2001‬‬ ‫هه‌ڵبژێ����ردرا وه‌ك یه‌كێك له‌باش����ترین پێنج‬ ‫كورته‌ فیلمه‌ باشه‌كانی‌ سویسرا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪( :‬ئه‌نفال به‌ن����اوی‌ خوداو به‌عس‌و‬ ‫س����ه‌دام) یه‌كێ����ك له‌فیلمه‌كانتانه‌ چۆن ئه‌و‬

‫گا‬ ‫خ���ۆت ب���ە گ���ەورە مەزان���ە ل���ە‬ ‫هەڵس���وکەوتەکانتدا‪ ،‬بەڵک���و بەدوای‬ ‫س���ادەییدا بگ���ەڕێ‪ ،‬بەتایبەت���ی لە‬ ‫کاتی گۆڕین���ەوەی بیروڕاکانت لەگەڵ‬ ‫خۆشەویستەکەدا‪.‬‬

‫فیلمه‌ت دروست كرد؟‬ ‫مانۆ خه‌لی����ل‪ :‬له‌دوای‌ پرۆس����ه‌ی‌ ئازاد ‌‬ ‫ی‬ ‫عێ����راق ده‌س����تم ك����رد به‌ئام����اده‌كاری‌ بۆ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كی‌ دۆكیۆمێنتاری‌ گه‌وره‌ ده‌رباره‌ی‌‬ ‫تاوانی‌ ئه‌نفال‌و ئه‌و قه‌سابخانه‌یه‌ی‌ كه‌ رژێمی‌‬ ‫به‌عسی‌ عه‌فله‌قی‌ دژ به‌گه‌لی‌ كورد ئه‌نجامیدا‬ ‫كه‌ ده‌ره‌نجامه‌كه‌ی‌‪ 182‬ه����ه‌زار قوربانی‌ لێ‌‬ ‫كه‌وت����ه‌وه‌ ته‌نها هۆكاریش ئه‌وه‌ بو كه‌ كورد‬ ‫بون‪ .‬قه‌سابخانه‌یه‌ك كه‌ به‌ناوی‌ هه‌شته‌مین‬ ‫س����وره‌تی‌ قورئان ناونرا ب����و ئه‌ویش ئه‌نفال‬ ‫بو ب����ه‌ به‌رچاوی‌ برایانی‌ موس����ڵمانه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌س����اته‌ گوزه‌ری‌ كرد‪ .‬له‌دوای‌ دو س����اڵ‬ ‫له‌گه‌ڕان‌و لێكۆڵینه‌وه‌ له‌هه‌زاران دۆكیۆمێنتی‌‬ ‫به‌جێم����اوی‌ ده‌زگای‌ موخابه‌رات����ی‌ به‌عس و‬ ‫ده‌زگا سه‌ركوتكه‌ره‌كانی‌ تر‌و هه‌روه‌ها زیاتر‬ ‫له‌س����ه‌دان چاوپێكه‌وتنی‌ ئه‌و خێزانانه‌ی‌ كه‌‬ ‫خۆیان له‌ڕوداوه‌كه‌دا ب����ون یاخود ئه‌نفالیان‬ ‫هه‌یه‌و هه‌تا ئێستاش كه‌سێك له‌چاره‌نوسیان‬ ‫ئ����اگادار نی����ه‌‌و هه‌روه‌ها ئ����ه‌و دیكومێنت‌و‬ ‫به‌ڵگانه‌ی‌ كه‌ هه‌بون س����ه‌باره‌ت به‌هاوكاری‌‬ ‫له‌نێوان رژێمی‌ سه‌دامی‌ ده‌زگای‌ موخابه‌راتی‌‬ ‫میس����ری‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ چه‌ندین كچی‌ كوردیان‬ ‫فرۆشتوه‌ته‌ میسرو ناردویانه‌ بۆ یانه‌كانی‌ ئه‌و‬ ‫واڵته‌ كه‌ كه‌سوكاری‌ ئه‌و كچانه‌ش سه‌باره‌ت‬ ‫به‌چاره‌نوسی‌ كچه‌كانیان ده‌دوێن ئه‌مانه‌ بونه‌‬ ‫هه‌وێنی‌ دروستكردنی‌ ئه‌و فیلمانه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬فیلمه‌كه‌ له‌كوێ‌ نمایش كرا؟‬ ‫مانۆ خه‌لیل‪ :‬فیلمه‌كه‌ دو جار له‌ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫سویس����را پیشاندراو پێش س����اڵێكیش سێ‌‬ ‫جار له‌كه‌ناڵی‌ ‪f8‬ی‌ س����ویدی‌ نمایشكرا كه‌‬ ‫ئ����ه‌و كه‌ناڵ����ه‌ كه‌ناڵێكه‌ هه‌م����و ده‌وڵه‌تانی‌‬

‫دوانه‌‬ ‫بی���رت پەرتەوازەیە و نازانیت چۆن‬ ‫بڕیاری دروست بدەیت‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا بەشێوەیەکی هەڕەمەکییانەی‬ ‫ناچیتە پێشەوە‪.‬‬

‫ئه‌س����كه‌نده‌نافیا ده‌یبینن‌و هه‌تا ئێس����تاش‬ ‫فیلمه‌كه‌ له‌كۆمه‌ڵێك فێس����تیڤاڵ به‌ش����داری‌‬ ‫كردوه‌ ئه‌مه‌ جگه‌ ل����ه‌وه‌ی‌ به‌ به‌رده‌وامی‌ بۆ‬ ‫رێكخراوه‌كان����ی‌ مافی‌ مرۆڤ نمایش ده‌كرێت‬ ‫له‌ئه‌وروپا‪ ،‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ فیلمه‌كه‌ كه‌ ناوی‌‬ ‫(ئه‌نف����ال به‌ناوی‌ خوداو به‌عس‌و س����ه‌دام)‬ ‫له‌كه‌ناڵێكی‌ كوردی‌ پیشان درا به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫هیچ پاداش����تێك بكرێ����م له‌كاتێك����دا هه‌تا‬ ‫ئێس����تاش فیلمه‌ك����ه‌ له‌كه‌ناڵه‌كانی‌ ئه‌وروپا‬ ‫خاوه‌ندارێتیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دواین فیلمیش����تان دیس����انه‌وه‌‬ ‫چیرۆكی‌ پیاوێكی‌ موسته‌ش����اری‌ سه‌رده‌می‌‬ ‫به‌عس ده‌گێڕنه‌وه‌؟‬ ‫مانۆ خه‌لیل‪ :‬به‌ڵێ‌ فیلمی‌ (په‌ره‌سێلكه‌)‬ ‫دوای����ن كاری‌ من����ه‌‌و چیرۆك����ی‌ كچێ����ك‬ ‫ده‌گێڕێت����ه‌وه‌ كه‌ له‌سویس����راوه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ دۆزینه‌وه‌و سۆراغی‌ باوكی‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫باوكی‌ ده‌دۆزێته‌وه‌و ده‌زانێت كه‌ له‌سه‌رده‌می‌‬ ‫به‌عس موسته‌ش����ار بوه‌‌و ده‌س����تی‌ له‌كاری‌‬ ‫خراپدا هه‌بوه‌ په‌شیمان ده‌بێته‌وه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫دۆزیویه‌تیه‌وه‌و ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سویسرا‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬له‌هه‌ندێك له‌فیلمه‌كانت هه‌س����ت‬ ‫به‌تێكه‌ڵكردن����ی‌ ئه‌م دو كه‌لتوره‌ ده‌كرێت بۆ‬ ‫نمونه‌ش داڤید تولیهلدان؟‬ ‫مانۆ خه‌لیل‪ :‬به‌بڕوای‌ من به‌یه‌كه‌وه‌گرێدانی‌‬ ‫ئه‌و دو كه‌لتوره‌ له‌س����ینه‌مادا كارێكی‌ باشه‌‬ ‫به‌تایب����ه‌ت بۆ ناس����اندنی‌ چی����رۆك‌و فیلمی‌‬ ‫كوردی‌‌و هه‌ندێك جار چیرۆكه‌كان پێویستی‌‬ ‫به‌و تێكه‌ڵكردنه‌ هه‌بوه‌‪.‬‬

‫قرژاڵ‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫مان���ۆ خه‌لی���ل له‌س���اڵی‌‪ 1964‬له‌رۆژئاوا ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردستان له‌دایكبوه‌ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ قۆناغه‌كانی‌‬ ‫خوێندن س���ه‌ركه‌وتوانه‌ ته‌واو ده‌كات دواجار‬ ‫له‌زانكۆی‌ دیمه‌ش���ق‌و له‌به‌ش���ی‌ مێژو‌و یاسا‬ ‫وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬به‌اڵم دواجار به‌هۆی‌ ئه‌و خه‌ون‌و‬ ‫ح���ه‌زه‌ی‌ مانۆ ده‌یبێت بۆ خوێندنی‌ س���ینه‌ما‬ ‫ناتوانێ���ت درێ���ژه‌ بدات به‌خوێن���دن له‌بواری‌‬ ‫یاس���او مێژو‪ ،‬له‌ساڵی‌‪ 1986‬ده‌ڕوات بۆ واڵتی‌‬ ‫چیكۆس���لوفاكیا ب���ۆ خوێندن���ی‌ ده‌رهێنانی‌‬ ‫سینه‌مایی‌ كه‌ به‌یه‌كێك له‌ئه‌كادیمیا سینه‌ماییه‌‬ ‫به‌ناوبانگه‌كانی‌ ئه‌وروپا ده‌ناسرێت‌و هه‌روه‌ها‬ ‫زۆرێك له‌ده‌رهێن���ه‌ره‌ به‌ناوبانگه‌كانی‌ جیهان‬ ‫ده‌رچوی‌ ئه‌و ئه‌كادیمیایه‌ن له‌وانه‌ش (میلوش‬ ‫فورمان‪ ،‬ییرزی‌ مینزل‪ ،‬یان س���فیراك‪ ،‬ئه‌میر‬ ‫كوستاریكا)و چه‌ندانی‌ تر‪.‬‬

‫شێر‬

‫دەكەویت���ە قۆناغێک���ەوە کە تەنیا‬ ‫زۆرج���ار دۆخەکانت ل���ێ پێچەوانە‬ ‫دەبنەوەو هەست بەبێهیوایی‌و رەشبینی دەبی���ت‌و هەس���تدەکەیت کەس تۆی‬ ‫دەکەیت کە ئەوەش کاریگەری نەرێنی ناوێت‪ ،‬ئەوەش ئاس���ان نابێت بۆت‬ ‫تاوەکو بگەڕێیتەوە بۆ دۆخی جارانی‬ ‫لەسەر دۆخی تەندروستیت دەبێت‪.‬‬ ‫خۆت‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫دەربڕینی هەستی خۆت بەڕاستگۆیانە‬ ‫بەرامبەر خۆشەویستەکەت دڵخۆشت‬ ‫دەکات‪ ،‬ئەوەش دەبێتە هۆی دڵخۆشی‬ ‫خۆشەویستەکەت‌و پەیوەندیتان بەرەو‬ ‫خۆشی دەڕوات‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫هه‌ڵوێست ‪ :‬دورم له‌سیاسه‌ته‌وه‌‌و‬

‫هیچ سیاسه‌توانێكیش كاری‌ تێ نه‌كردوم‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬

‫هونه‌رمه‌ندی‌ گۆرانیبێژ هه‌ڵوێست محه‌مه‌د‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "زۆر دورم له‌بواری‌ سیاسه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك نه‌متوانیوه‌ خزمه‌ت به‌سیاسه‌ت‬ ‫بكه‌م یان سیاسه‌توانێك كارم تێ‌ بكات"‪.‬‬ ‫له‌دیدارێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌‌و له‌ب���اره‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌تاكانی‌ كاری‌ هونه‌ری‌ خۆیه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵوێس���ت‬ ‫وتی‌ "من له‌منداڵییه‌وه‌ مۆسیقام خوێندوه‌‌و گۆرانیم‬ ‫وتوه‌‌و كاری‌ هونه‌ریم كردوه‌‪ .‬هه‌تا له‌ساڵی‌ ‪‌1994‬و‬ ‫‪ 1995‬له‌چه‌ند فێس���تیڤاڵێكدا خه‌اڵتی‌ باش���ترین‬ ‫گۆرانیبێژی‌ منداڵم به‌ده‌ستهێناوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌ساڵی‌‪ 2002‬یه‌كه‌م به‌رهه‌مم تۆماركرد‌و‬ ‫كلیپمان كرد‌و له‌م دواییانه‌ش‌و له‌دوای‌ ته‌واوكردنی‌‬ ‫خوێندنم توانیم به‌رده‌وام كاری‌ له‌سه‌ر بكه‌م‌و زیاتر‬ ‫خۆمی‌ بۆ ته‌رخان بكه‌م"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بونی‌ ئه‌و پێگه‌ی���ه‌ی‌ له‌هونه‌ر‌و ئه‌و‬ ‫ه���ه‌واداره‌ زۆره‌ی‌ كه‌ هه‌یانه‌‪ ،‬هه‌ڵوێس���ت ده‌ڵێت‬ ‫"نازان���م تاچه‌ند خ���اوه‌ن هه‌وادارم ی���ان نا به‌اڵم‬ ‫هه‌رچۆنێكه‌ سوپاس بۆ خودا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "بێگومان هه‌مو شتێك له‌دونیادا پێویستی‌‬ ‫به‌كات‌و ماندوبون هه‌ی���ه‌ به‌تایبه‌تی‌ كاری‌ هونه‌ری‌‬ ‫چونكه‌ ئه‌مه‌ ئه‌رش���یفی‌ واڵتێكه‌‌و ئه‌مه‌ ئه‌رش���یفی‌‬ ‫خۆته‌ ده‌بێت هه‌وڵ بده‌یت تابتوانیت به‌باش���ترین‬ ‫شێوه‌ به‌باشی‌‌و له‌بڵندیدا رایبگریت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ "به‌ڕاستی‌ ئاسان نییه‌ بتوانیت‬ ‫خزمه‌تی‌ خه‌ڵك بكه‌یت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاماژه‌ش بۆ ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "هه‌مو كارێك‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ م���رۆڤ بیكات‌و بیه‌وێت بیكات بێگومان‬ ‫به‌ربه‌ستی‌ خۆی‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌تایبه‌تی‌ ب���ۆ من كه‌ م���ن له‌بواری‌‬ ‫هونه‌ریدا نه‌بوم‌و خوێندنه‌كه‌م له‌كایه‌یه‌كی‌ تردا بو‌و‬ ‫ئه‌ندازیاریم خوێند كه‌ دوربو له‌بواری‌ هونه‌ری‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش���ی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ كرد "بۆ من ئاس���ان نه‌بو‬ ‫به‌ڕاستی‌‌و هیچ كه‌سێكی‌ وا نابینم له‌نێوه‌نده‌كه‌دا كه‌‬ ‫دژایه‌تیم بكات سوپاس بۆ خوا به‌پشتیوانی‌ خوای‌‬ ‫گه‌وره‌‌و كه‌سوكاره‌كه‌م‌و ئه‌و هه‌وڵ‌و ماندوبونه‌ی‌ كه‌‬ ‫خۆم ئه‌یكێش���م توانیومه‌ هه‌نگاوه‌كان ببڕم‌و ئێستا‬ ‫له‌دۆخ‌و پێگه‌ی‌ خۆم رازیم"‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێس���ت ئ���ه‌وه‌ ره‌تده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫هونه‌ری‌ ناوه‌ندێكی‌ دڵڕه‌ق بێت‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێ‌‬ ‫"ناوه‌ندی‌ هونه‌ری‌ دڵڕه‌ق نییه‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ واده‌كات‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ ده‌ربكه‌وێت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هونه‌ر زه‌مه‌نی‌‬ ‫هه‌یه‌‌و ره‌خس���اندنی‌ زه‌مه‌نه‌كان ب���ۆ هونه‌ری‌ هه‌ر‬ ‫كه‌سێك دیاریكراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌و بڕوایه‌دام ئه‌مڕۆ هه‌وادارم هه‌بێت‬ ‫س���به‌ینێ‌ نامبێت‌و هه‌وادارییه‌ك���ه‌ ده‌چێت بۆ الی‌‬ ‫كه‌سێكی‌ تر"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ گرنگیدانیان به‌كلیپكردنی‌ گۆرانییه‌كانیان‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێست وتی‌ "به‌بڕوای‌ من ئه‌گه‌ر بته‌وێت كارێكی‌‬ ‫هون���ه‌ری‌ بكه‌یت پێویس���ته‌ پاكێجێك���ی‌ هونه‌ری‌‬

‫بكه‌ی���ت‪ .‬مه‌رج نییه‌ هه‌مو گۆرانییه‌ك كلیپێك بێت‬ ‫به‌اڵم به‌بڕوای‌ من ئه‌وه‌ندی‌ ئه‌زمونم له‌گه‌ڵ كاره‌كانی‌‬ ‫خ���ۆم‌و له‌س���ه‌ر كاری‌ ده‌ره‌وه‌ هه‌ی���ه‌ كلیپك���ردن‬ ‫هه‌نگاوێكی‌ زۆر باشی‌ هونه‌ری‌ ده‌بڕێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كلیپ خزمه‌تێكی‌ زۆر باش به‌گۆرانییه‌كه‌‬ ‫ده‌كات چونك���ه‌ ده‌توانیت بگه‌ی���ت ب ‌ه هه‌مو ماڵ‌و‬ ‫ئامێرێكی‌ ته‌كنه‌لۆژیای‌ نوێ‌‌و بگه‌یت به‌هه‌مو كه‌س‬ ‫له‌هه‌ركوێیه‌كی‌ ئه‌م دونیایه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش���ی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد "كلیپكردن بۆ من ئه‌وه‌‬ ‫بوه‌ كه‌ هه‌وڵمداوه‌ وه‌ك���و دونیای‌ ده‌ره‌وه‌ ئێمه‌ش‬ ‫كلیپمان هه‌بێت‌و وش���ه‌كان به‌چیرۆك بكه‌ین بۆیه‌‬ ‫گرنگی‌ زۆری‌ پێ‌ ده‌ده‌م‌و بێگومان كاریگه‌ری‌ هه‌بوه‌‬ ‫له‌سه‌ر سه‌ركه‌وتنی‌ هه‌ر كارێكم"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ هه‌ریه‌ك له‌ئه‌داكردن‌و ئاواز‌و‬ ‫شیعر گرنگی‌‌و بایه‌خی‌ خۆیان هه‌یه‌ بۆ سه‌ركه‌وتنی‌‬ ‫گۆرانی‌‌و ده‌ڵ���ێ‌ "كارێكی‌ باش ك���ه‌ بتوانێت دڵی‌‬ ‫گوێگر رازی‌ بكات پێویس���تی‌ به‌مۆسیقا‌و ئاوازێكی‌‬ ‫باش‌و ده‌نگێكی‌ باش‌و تێكستێكی‌ باشه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و خۆی‌ به‌خۆشحاڵ ده‌زانێت كه‌ ئه‌گه‌ر خاوه‌نی‌‬ ‫ستایلی‌ تایبه‌ت به‌خۆی‌ بێت‌و وتی‌ "بێگومان هه‌مو‬ ‫گۆرانیبێژێك هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌ ده‌دات كه‌ ستایلی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌سه‌ره‌تاش���ه‌وه‌ من هه‌وڵ���م نه‌داوه‌‬ ‫له‌كه‌س بچم‌و له‌كه‌س���یش ناچم‌و وه‌نه‌بێت ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌باش���یمه‌وه‌ بێت كه‌ له‌كه‌س ناچم به‌ڵكو ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ هه‌م خۆمم‌و نه‌متوانیوه‌ السایی‌ هونه‌رمه‌ندێكی‌‬ ‫تر بكه‌مه‌وه‌‌و هه‌س���تمكردوه‌ كه‌ م���ن ده‌توانم به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌ی‌ ئێستام گۆرانی‌ بڵێم"‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێس���ت سوپاس���ی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���تی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و هون���ه‌ری‌ س���لێمانی‌ ك���رد كه‌ كه‌م‬ ‫ت���ازۆر له‌كاره‌كانیدا ه���اوكاری‌ ده‌كه‌ن‌و وتیش���ی‌‬ ‫"ب���ۆ كاره‌كانم خۆم س���تۆدیۆیه‌كم هه‌ی���ه‌ به‌ناوی‌‬ ‫(میترۆنۆم ستۆدیۆ)‌و هه‌مو كاره‌كانم له‌وێ‌ ده‌كه‌م‌و‬ ‫به‌ده‌ستوپه‌نجه‌ی‌ كاك ئه‌فشین شوكری‌‌و كاك عه‌لی‌‬ ‫ش���ه‌ریف زاده‌ كه‌ لێره‌وه‌ سوپاسیان ده‌كه‌م‪ .‬بۆیه‌‬ ‫كاره‌كانم خۆم ئه‌نجامیان ده‌ده‌م"‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێس���ت جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫زۆر به‌رهه‌م هه‌یه‌ له‌س���ه‌دا سه‌د خۆیه‌تی‌‌و له‌سه‌دا‬ ‫س���ه‌د گیانی‌ خۆیه‌تی‌‌و له‌سه‌دا س���ه‌د ویستویه‌تی‌‬ ‫دڵی‌ خۆی‌و وشه‌كانی‌ دڵی‌ به‌گۆرانییه‌ك ده‌ربڕێت‌و‬ ‫وت���ی"زۆر به‌رهه‌میش هه‌یه‌ كه‌ تێكس���ته‌كه‌ی‌ وای‌‬ ‫لێك���ردوم بتوانم خ���ۆم بدۆزمه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ببم‬ ‫به‌كاره‌كت���ه‌ری‌ ناو ئ���ه‌و تێكس���ته‌ جوانانه‌ی‌ كه‌‬ ‫بینیومه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌داخ بو بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ نه‌یتوانیوه‌ عاش���قی‌‬ ‫هیچ كه‌س���ێك بێت‌و له‌ب���اره‌ی‌ هۆكاره‌كه‌یه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"ره‌نگه‌ عه‌ش���قی‌ هونه‌ره‌كه‌م وای‌ كردبێت هه‌میشه‌‬ ‫هه‌ركه‌س���ێك بێته‌ ژیانمه‌وه‌ عه‌شقی‌ دوه‌م ده‌بێت‌و‬ ‫ئه‌زانن كه‌ ئه‌مه‌ شتێكی‌ زۆر سه‌خته‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ره‌نگ���ه‌ ده‌رفه‌تی���ش نه‌بوبێ���ت یان‬ ‫نه‌گونجابێت ك ‌ه كه‌س���ێكی‌ تر بتوانێت جێی‌ خۆی‌‬ ‫له‌دڵمدا بكاته‌وه‌"‪.‬‬

‫له‌ب���اره‌ی‌ تۆمه‌تباركردن���ی‌ له‌الی���ه‌ن خانم���ه‌‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ێكه‌وه‌ به‌بردن���ی‌ پڕۆژه‌یه‌ك���ی‌و‬ ‫پێشكه‌ش���كردنی‌ به‌ناوی‌ خۆیه‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵوێست وتی‌‬ ‫"رێزم بۆ ئه‌و به‌ڕێزه‌‪ ،‬له‌ڕاس���تیدا من هیچ وه‌اڵمێكم‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌و كاره‌وه‌ نه‌بوه‌ چونكه‌ به‌پێویس���تم‬ ‫نه‌زانیوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "نه‌ من خاوه‌نی‌ بیرۆكه‌‌و نه‌ من خاوه‌نی‌‬ ‫پڕۆژه‌ك���ه‌ بوم‌و كۆمپانیای‌ الف���ارچ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ی‌‬ ‫دروست كردوه‌‌و پێشنیاریان كردوم"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و باسی‌ ده‌كات من‬ ‫به‌ڕاس���تی‌ نازانم‌و پێموانییه‌ راستییه‌كان به‌و جۆره‌‬ ‫بێت كه‌ باسی‌ ده‌كات‌و له‌گه‌ڵ رێزمدا من كاتی‌ خۆم‬ ‫به‌و جۆره‌ وه‌اڵمدانه‌وانه‌ ناكوژم‌و وه‌اڵمی‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫بابه‌تانه‌ ناده‌مه‌وه‌ كه‌ له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان باس‬ ‫ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "به‌ب���ڕوای‌ م���ن ده‌بێت‬ ‫ئاگایمان له‌س���ه‌ر پێشخس���تنی‌ بواره‌كه‌ بێت نه‌ك‬ ‫ئیفلیجكردنی‌"‪.‬‬ ‫هه‌ڵوێس���ت گازه‌ندی‌ خۆی‌ به‌رامب���ه‌ر به‌كه‌ناڵه‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنییه‌كان نه‌ش���ارده‌وه‌‌و وت���ی‌ "به‌داخه‌وه‌‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ كه‌ناڵ���ه‌ ته‌له‌فزیۆنیی���ه‌كان نه‌یانتوانیوه‌‬ ‫خزمه‌تی‌ هونه‌ری‌ كوردی‌ بكه‌ن‌و هه‌ندێكیشیان كه‌م‬ ‫تازۆر هه‌وڵیان داوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "م���ن له‌سه‌داس���ه‌د پش���تم به‌ت���ۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان به‌س���توه‌ ب���ۆ باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كان���م‌و له‌و بڕوای���ه‌دام له‌ئێس���تادا تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان بۆ من زۆر گرنگترن له‌هه‌مو كه‌ناڵه‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنییه‌كان"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌ئیره‌یی‌ پێ‌ بردنیش���ی‌‪ ،‬هه‌ڵوێست‬ ‫وتی‌ "هه‌س���تم به‌وه‌ نه‌كردوه‌ ك���ه‌ ئیره‌یم به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‌و ناش���مه‌وێت كاتی‌ خۆم ب���ه‌و بابه‌تانه‌وه‌‬ ‫بكوژم كه‌ خه‌ڵك چۆن بیر ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "من نامه‌وێت باجی‌ هه‌ڵه‌ی‌ هیچ كه‌سێكی‌‬ ‫تر ب���ده‌م‌و ته‌نها ئاگایی‌ من له‌س���ه‌ر ئیش���كردنی‌‬ ‫خۆمه‌‌و چۆن هه‌وڵ بده‌م به‌باشترین شێوه‌ خزمه‌ت‬ ‫بكه‌م"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ "من بۆ خۆم به‌عه‌یبه‌ی‌ ده‌زانم‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر بڵێم ئیره‌یم پێ‌ ده‌برێت"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ نێوانی‌ له‌گه‌ڵ سیاس���ه‌تیش‪ ،‬هه‌ڵوێست‬ ‫وت���ی‌ "زۆر دورم له‌ب���واری‌ سیاس���ه‌ته‌وه‌‌و به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك نه‌متوانیوه‌ خزمه‌ت به‌سیاسه‌ت بكه‌م‬ ‫یان سیاسه‌توانێك كارم تێ‌ بكات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "من ب���ۆ كاره‌كانی‌ خۆم ته‌نها پش���تم‬ ‫به‌خۆم به‌ستوه‌‌و هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌شه‌ كه‌ هونه‌ره‌كه‌م‬ ‫زۆر سنورداره‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌خولیا‌و حه‌زی‌ بۆ نواندن‪ ،‬هه‌ڵوێست‬ ‫وت���ی‌ "ب���ه‌دڵ عاش���قی‌ كاری‌ نواندن���م‌و هیوادارم‬ ‫رۆژێك له‌ڕۆژان له‌پڕۆژه‌یه‌كی‌ نواندنی‌ باشدا بتوانم‬ ‫به‌شداری‌ بكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌و بڕوایه‌دام ده‌توانم له‌و بواره‌دا خزمه‌ت‬ ‫بكه‌م‪ .‬به‌هیوام رۆژێك ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ بڕه‌خسێت‌و ئه‌و‬ ‫كار‌ه بكه‌م"‪.‬‬

‫به‌شێك له‌كه‌لوپه‌ل‌و كه‌ره‌ست ‌ه كه‌له‌پورییه‌كان ده‌گوزارێنه‌وه‌ بۆ سه‌رای سلێامنی‬ ‫رۆژی ‪ ،2017/6/5‬بابه‌كر دڕه‌یی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گشتی رۆشنبیری‌و هونه‌ری سلێمانی‪ ،‬به‌یاوه‌ری‬ ‫محه‌م���ه‌د یاس���ین یاری���ده‌ده‌ری به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گش���تیی‌و سوعاد حس���ێن به‌ڕێوه‌به‌ری به‌شی‬ ‫پرۆژه‌كان‪ ،‬پرۆژه‌ی دروس���تكردنی كۆمه‌ڵگای‬ ‫وه‌زرش���ی تایب���ه‌ت به‌پارائۆلۆمپی���ك‪-‬ی‬ ‫به‌س���ه‌ركرده‌وه‌ كه‌ له‌گه‌ڕه‌كی قڕگه‌ی ش���اری‬ ‫سلێمانی له‌س���ه‌ر ئه‌رك‌و بودجه‌ی رۆشنبیری‬ ‫له‌جێبه‌جێكردندای���ه‌و كاره‌كان���ی له‌قۆناغ���ی‬ ‫ته‌واوبوندای���ه‌‪ ،‬كه‌ هۆڵێكی وه‌رزش���ی تایبه‌ت‬ ‫به‌خاوه‌ن پێداویس���تییه‌ تایبه‌تییه‌كان ده‌بێت‌و‬ ‫به‌پێی ستانداردی جیهانی دروستكراوه‌‪.‬‬ ‫پاش���ان به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گش���تی‌و وه‌ف���دی‬ ‫ی���اوه‌ری‪ ،‬مۆزه‌خانه‌ی كه‌له‌پ���وری كورد‪-‬یان‬ ‫به‌س���ه‌ركرده‌وه‌ كه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌فه‌رمانگه‌كانی‬

‫س���ه‌ر ب���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گش���تی‌و چه‌ندین‬ ‫كه‌لوپه‌ل‌و كه‌ره‌سته‌ی نایابی كه‌له‌پوری كورد‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‌و له‌به‌سه‌ركردنه‌وه‌كه‌شدا بڕیاردرا‬ ‫دوای ته‌واوبونی پرۆژه‌ی س���ه‌رای س���لێمانی‪،‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌كه‌لوپه‌له‌كان���ی مۆزه‌خانه‌ك���ه‌‬ ‫بگوازرێت���ه‌وه‌ بۆ س���ه‌را‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی زۆرترین‬ ‫س���ه‌ردانیكه‌ر بیبینن كه‌ گوزارش���تن له‌كلتورو‬ ‫كه‌له‌پورو مێژوی سلێمانی‪.‬‬ ‫الی خۆی���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی له‌باره‌ی‬ ‫بای���ه‌خ‌و گرنگ���ی ئ���ه‌م كه‌ره‌س���ته‌ مێژویی‌و‬ ‫كه‌له‌پوریانه‌وه‌ وتی‪ :‬ئه‌م كه‌ره‌س���ته‌ مێژوییانه‌‬ ‫سامانی نه‌ته‌وه‌یی‌و كلتوری میلله‌تێكن ده‌بێت‬ ‫پارێزگاریان لێ بكرێت تانه‌وه‌ی نوێ ئاش���نابن‬ ‫به‌ڕاب���ردوی خۆیان‌و وه‌كو ناس���نامه‌یه‌ك وایه‌‬ ‫بۆیان‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فیلمی (كۆشكی‌ مێروله‌كان)‬ ‫نوسین و ده‌رهێنان‪ :‬تۆفیق ئه‌مانی‌‬ ‫پرۆدیوسه‌ر‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری وێنه‌گرت���ن‪ :‬محه‌م���ه‌د‬ ‫ره‌سوڵی‌‬ ‫دیزاینه‌ری‌ سه‌حنه‌‪ :‬به‌هار موئمینی‌‬ ‫مونتاژ‪ :‬لوقمان س���وخانوه‌ر‪ ،‬مه‌رجان‬ ‫شیرازی‌‬ ‫ده‌نگ‪ :‬حسه‌ین قورچیان‬ ‫یاری���ده‌ده‌ری ده‌رهێن���ه‌ر‪ :‬س���ۆران‬ ‫ئیبراهیم‬ ‫سه‌رپه‌رش���تیاری‌ گش���تی‌‪ :‬عه‌ب���اس‬ ‫عه‌بدولره‌زاق‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری هون���ه‌ری‌‪ :‬سه‌ربه‌س���ت‬ ‫ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری به‌ره���ه‌م‪ :‬دان���ا حه‌مه‌‬ ‫غه‌ریب‬ ‫به‌رهه‌مهێنان‪ :‬به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���تی‌‬ ‫ی گه‌رمیان – ماڵی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ و هونه‌ر ‌‬ ‫سینه‌ما‬ ‫الیه‌نی‌ جێبه‌جێكار‪ :‬ماڵی‌ سینه‌ما‬ ‫چیرۆك���ی فیلمه‌ك���ه‌ ب���اس له‌ژیان���ی‬ ‫خێزانێك���ی س���ێ كه‌س���ی ده‌كات كه‌‬ ‫له‌كۆشكێكی بچوك ژیان به‌سه‌رده‌به‌ن‬ ‫له‌یه‌كێ���ك له‌بیابانه‌كانی عێراق‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ناكاو رۆژێك شتێكی نامۆ روده‌دات‌و‬ ‫ژیانیان ده‌گۆڕێت‪.‬‬ ‫هه‌وڵ���دراوه‌ له‌ڕێگ���ه‌ی ئ���ه‌م فیلمه‌وه‌‬ ‫به‌ش���ێوازێكی‌ جیاواز ب���اس له‌ئازارو‬ ‫نه‌هامه‌تیه‌كان���ی‌ ئه‌نف���ال بكرێ���ت‌و‬ ‫چیرۆكێكی‌ پڕ له‌تراژیدیای‌ ئه‌و تاوانه‌ی‌‬ ‫ده‌رهه‌ق به‌گه‌لی‌ كورد كرا وێنابكرێت‌و‬ ‫نیشانی‌ جیهان بدرێت‪.‬‬ ‫فیلمه‌كه‌ تائێس���تا له‌‪ 70‬فێس���تیڤاڵی‌‬ ‫نێوخۆی���ی‌‌و نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ به‌ش���داری‌‬ ‫كردوه‌و خاوه‌ن���ی‌‪ 31‬خه‌اڵتی‌ جیهانیه‌و‬ ‫له‌گرنگترین ئ���ه‌و خه‌اڵتانه‌ش خه‌اڵتی‬ ‫باشترین كورته‌ فیلم له‌‪14‬هه‌مین خولی‌‬ ‫فێستیڤاڵی‌ به‌یروتی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‪.2014‬‬ ‫خه‌اڵتی باش���ترین فیل���م له‌پێنجه‌مین‬ ‫خولی فێستیڤاڵی فیلمی یه‌ڵماز گونای‬ ‫له‌واڵتی توركیا ‪ .2015‬خه‌اڵتی بینه‌رانی‬ ‫فێس���تیڤاڵی فیكه‌ی پورتوگالی ‪،2014‬‬ ‫خه‌اڵتی‌ باش���ترین فیلم له‌فێس���تیڤاڵی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‌ فریبۆرگ ‪ ،2015‬خه‌اڵتی‌‬ ‫ئاشتی‌ له‌فێستیڤاڵی‌ ئیتاڵیاو فریسكۆ‬ ‫له‌ئه‌رمینی���ا‪ ،‬خه‌اڵتی‌ باش���ترین فیلم‌و‬ ‫باش���ترین ده‌رهێن���ه‌ر له‌فێس���تیڤاڵی‬ ‫تاب���وری نێوده‌وڵه‌تی له‌واڵتی كرواتیا‪،‬‬ ‫خه‌اڵتی‌ باش���ترین كامێ���را له‌نۆیه‌مین‬ ‫خولی فێستیڤاڵی رویش ئێران ‪‌2015‬و‬ ‫چه‌ندین خه‌اڵتی‌ تر‪.‬‬ ‫تۆفیق ئه‌مانی‌‪ ،‬س���اڵی ‪ 1981‬له‌شاری‬ ‫مه‌ری���وان له‌دایك بوه‌‪ .‬س���اڵی ‪2002‬‬ ‫ده‌س���تی به‌كاری س���ینه‌مایی كردوه‌و‬ ‫تائێس���تا ‪ 6‬كورته‌فیلمی س���ازكردوه‌‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌فێس���تیڤاڵه‌ جۆراوجۆره‌كان���ی‬ ‫جیه���ان نمایش كراون‌و خه‌اڵتیش���یان‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌‪ ،‬له‌وانه‌‪":‬گوڵی پاراو"و‬ ‫"ده‌نگی وه‌یش���ومه‌ی قاپێك"و "نوێنی‬ ‫به‌تین���ی خه‌ونێك"و " لێ���ره‌ جاده‌كان‬ ‫بێ كۆتایین"و "ش���وناس"و "كۆش���كی‌‬ ‫مێروله‌كان"‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫هەمو ئەو فش���ارانەی کە دوچاری‬ ‫بویت بەرەو کەمی دەڕۆن‌و پەیوەندیت‬ ‫لەگەڵ خۆشەویس���تەکەتدا زۆر باش‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫کەس���ایەتی‬ ‫ئ���اگاداری‬ ‫خۆشەویس���تەکەت ب���ەو لەهەندێک‬ ‫ش���تی نابەجێ���دا تێ���وەی مەگلێنە‬ ‫چونکە ئەو ش���تانە ب���ۆ تۆش باش‬ ‫نییەو لەکەسایەتیت کەمدەکاتەوە‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫دڵەڕاوک���ێ‬ ‫بەڕونی���ی‬ ‫بەهەڵس���وکەوتتەوە دی���ارە‪ ،‬بۆی���ە‬ ‫هەوڵب���دە لەس���ەرخۆبیت تاوەک���و‬ ‫بەهێمنانە ئامانجەکانت لەپیشەکەتدا‬ ‫بەدەستبهێنیت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫دۆخێک���ی جێگیرت���رت ب���ۆ‬ ‫دروس���تدەبێت و گەش���بین دەبی���ت‬ ‫بەب���ەراورد بەکەس���انی دەوروبەرت‪،‬‬ ‫پەیوەندییەکی نوێ دەستپێدەکەیت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ئ���ەو گرفتان���ەی ک���ە لەم���ڕۆدا‬ ‫دوچاریان دەبی���ت بەهۆی هەندێک‬ ‫بابەتی کەڵەکەبوی پێش���وترەوەیەو‬ ‫تێپەڕینی ئەوەش تەنها پێویس���تی‬ ‫بەکات هەیە‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هی���چ بڕیارێکی کڕین‌و فرۆش���تن‬ ‫م���ەدە‪ ،‬کەس���ایەتییەکی تایبەت‌و‬ ‫درەوش���اوەت دەبێت ب���ەاڵم دودڵ‬ ‫دەبیت بەرامبەر ئەو گۆڕانکارییانەی‬ ‫کە لەناکاو روئەدات‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫بوه‌ستن هه‌ر رێفراندۆم نا!‬

‫ئارێز عه‌بدوڵال‬ ‫رێفران���دۆم ئامرازێكه‌ بۆ ئامانجێك نه‌ك‬ ‫ئامان���ج‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ تێبین���ی‌ ده‌كرێ‌ خه‌ریكه‌‬ ‫رێفران���دۆم وه‌ك ئامانجێك���ی‌ پیرۆز باس‬ ‫ده‌كرێ‌‌و ده‌ناس���ێنرێ‌ كه‌ ئه‌وه‌ هه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫كوش���نده‌یه‌و وه‌ك به‌ڵێنێكی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫دێته‌ به‌رچاو كه‌ دیاربێ‌ درۆیه‌!‪ ..‬ئامرازی‌‬ ‫رێفراندۆم بۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ هه‌ر ئه‌نجام‌و‬ ‫ئامانجێك نه‌خوازه‌اڵ مافێكی‌ ره‌وای‌ گه‌لێك‬ ‫ك���ه‌ ده‌یان س���اڵه‌ قوربانی‌ ب���ۆ ده‌دا زۆر‬ ‫گرن���گ‌و كاریگه‌ره‌‪ .‬به‌اڵم ئای���ا رێفراندۆم‬ ‫پس���وڵه‌ی‌ لێبوردنی‌ خودایی���ه‌ تاگوناحی‌‬ ‫هه‌م���و ئه‌وانه‌ ره‌ش���كاته‌وه‌ ك���ه‌ كاری‌ بۆ‬ ‫ده‌كه‌ن‌و به‌دروش���م به‌رزی ده‌كه‌نه‌وه‌؟ ئایا‬ ‫رێفراندۆم پش���ته‌وانه‌(حصانه‌) ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫حزب‌و بڕی���ار به‌ده‌س���ته‌كانه‌ تابه‌هۆیه‌وه‌‬ ‫یاسا پێشێل بكه‌ن‌و بیكه‌نه‌ بیانوی‌ مانه‌وه‌‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵت؟‬ ‫به‌ڵێ‌ بۆ رێفران���دۆم‪ .‬به‌اڵم پێش‌و پاش‬ ‫رۆژی‌ رێفراندۆمی���ش ئ���ه‌رك‌و لێكه‌وته‌ی‌‬ ‫زۆر هه‌یه‌ كه‌ پێویس���ته‌ ناوه‌نده‌ سیاسی‌‌و‬ ‫بڕیارده‌ره‌كان���ی‌ كوردس���تان به‌باش���ی‌‬ ‫له‌به‌رچ���اوی‌ بگ���رن‪ .‬ئێم���ه‌ رێگایه‌ك���ی‌‬ ‫س���ه‌رده‌میانه‌و یاس���ایی‌ ده‌گرینه‌ب���ه‌ر‬ ‫ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ ماف���ه‌ نیش���تمانی‌و‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تیه‌كانم���ان ب���ه‌و هه‌ن���گاوه‌ش‬ ‫پێده‌نێینه‌ قۆناغێكی‌ ترو به‌ش���ێوازێكی‌ تر‬ ‫په‌ره‌ به‌خه‌باتی‌ گه‌له‌كه‌مان ده‌ده‌ین‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئای���ا كاتێك له‌به‌رامب���ه‌ر ده‌وڵه‌تی‌ عێراق‬ ‫ئه‌و رێكاره‌ س���ه‌رده‌می‌‌و ئاش���تیخوازانه‌یه‌‬ ‫ده‌گیرینه‌ب���ه‌ر ناك���رێ‌ له‌ناوخۆش���مان‬ ‫به‌ڕێكاری‌ یاسایی‌و سه‌رده‌میانه‌ هه‌نگاو بۆ‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ ئه‌و پڕۆسێسه‌ بنێین؟‬ ‫س���ه‌د س���اڵی‌ رابردو گه‌لی‌ كوردستان‬ ‫هه‌میشه‌ له‌پێناوی‌ نیشتمان‌و سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫خۆی‌ قوربان���ی‌ داوه‌و تاڕۆژمان گه‌یاندۆته‌‬ ‫ئه‌مڕۆ‪ ،‬واتا بڕیاردان له‌چاره‌ی‌ خۆنوسین‌و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ نه‌ بابه‌تێكی‌ نوێیه‌و نه‌ هیچ‬ ‫كوردس���تانییه‌كیش دژیه‌تی‌‪ .‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫ئه‌و بابه‌ته‌ ده‌كرێ‌ به‌دروشم‌و موزایه‌ده‌كاری‌‬ ‫ئه‌م ح���زب‌و ئه‌و حزب ئه‌ب���ێ‌ ئاگاداربین‬ ‫ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی‌ به‌الڕێدا نه‌برێ‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا رۆژی‌ رێفران���دۆم دیاریكراوه‌و‬ ‫ئێم���ه‌ گرفتم���ان له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و رۆژه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئایا باش���تر نه‌بو ئه‌و رۆژه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌ دی���اری‌ كرابا‬ ‫؟ ئێمه‌ له‌كوردس���تان ده‌س���تورمان نییه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم یاس���ایه‌ك هه‌ی���ه‌ راس���ت‌و ره‌وان‬ ‫ده‌ڵێ‌ هه‌م���و بڕیاره‌ چاره‌نوسس���ازه‌كان‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان ده‌درێن‪ .‬باش���ه‌‬ ‫هێزێك په‌رله‌مانی‌ كوردستانی‌ په‌كخستبێ‌‬ ‫به‌چ هێزێكی‌ یاسایی‌‌و شه‌رعی‌ بڕیارێكی‌ وا‬ ‫گه‌وره‌ ده‌دا؟‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌ حزبه‌كان بۆ یه‌كخس���تنی‌‬ ‫ده‌نگ‌و هه‌ڵوێس���تیان كارێكی‌ باشه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫یه‌ك���ه‌م ئاماده‌ب���وان هه‌م���و حزبه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان نه‌بون‪ .‬دوه‌میش بڕیاره‌كه‌یان‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ گرنگ‌و پڕ بایه‌خیش بێ‌ هه‌رگیز‬ ‫ناتوانێ‌ بۆشاییه‌ یاس���اییه‌كه‌ پڕبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ به‌ره‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‌ هه‌نگاو ده‌نێین‪،‬‬ ‫به‌اڵم س���ه‌ربه‌خۆییش بنه‌ماو پێداویستی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌ن‪ .‬هه‌ندێك له‌و بنه‌ماو پێدوایسیانه‌‬ ‫له‌ده‌ست خۆماندا نین‪ ،‬من له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نیم‬ ‫كه‌ تاسه‌ر چاوه‌ڕوانی‌ هه‌لومه‌رجێكی‌‪%100‬‬ ‫له‌بارو ته‌واوی‌ پێداویستیه‌كان بین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خ���ۆ ده‌بێ‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌ده‌س���ت خۆمانن‬ ‫رێكیان بخه‌ین‌و بیانخه‌ینه‌گه‌ڕ‪.‬‬ ‫هه‌لومه‌رج���ی‌ كوردس���تان ئێس���تا به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌یه‌‪:‬‬ ‫ په‌رله‌مان په‌كخ���راوه‌و رێگه‌ی‌ نادرێ‌‬‫كاری‌ خۆی‌ بكا‪.‬‬ ‫ س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم ماوه‌ی‌ به‌س���ه‌ر‬‫چوه‌و به‌هه‌مان ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ یاس���ای‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم كار ده‌كا‪.‬‬ ‫ حكومه‌ت نیوه‌ناچڵه‌و ژماره‌یه‌كی‌ زۆر‬‫له‌وه‌زاره‌ته‌كان به‌وه‌كاله‌ت به‌ڕێوه‌ ده‌برێن‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌ڕاست‌و ره‌وانی‌ په‌نجه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كێشه‌كان دابنێم ناكرێ‌ نه‌ڵێم هه‌رسێ‌ ئه‌و‬ ‫كێش���انه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ ته‌نیا پارتی‌ لێیان‬ ‫به‌رپرسیاره‌‪.‬‬ ‫‪ .1‬پارتی���ه‌ رێگان���ادا په‌رله‌م���ان كارا‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬پارت���ی رێگ���ری‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم كردو به‌ناڕه‌واش ئه‌و‬

‫ده‌سه‌اڵته‌ به‌كاردێنێ‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬پارتی وه‌زیره‌كانی‌ گۆڕانی‌ مۆڵه‌تدان‌و‬ ‫دواتر نه‌ كابینه‌یه‌كی‌ نوێ���ی پێكهێناو نه‌‬ ‫شوێنی‌ پڕكردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ له‌جێی‌ خۆی‌‌و ده‌سماڵی‌ سه‌رچۆپی‌‬ ‫رێفراندۆمیشی‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌ گرتوه‌و نایدا‬ ‫به‌كه‌س‪ .‬م���ن لێره‌دا پرس���یارێك ده‌كه‌م‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر پارت���ی‌ یان ه���ه‌ر هێزێكی‌ تر بێ‬ ‫نابێ‌ له‌پێناوی‌ به‌رده‌وامی‌ النیكه‌م هه‌ندێ‌‬ ‫له‌نه‌زم‌و ئاهه‌نگه‌كانی‌ به‌گوێره‌ی‌ خواست و‬ ‫دڵی‌ ئه‌وانه‌ی‌ تریش بگۆڕێ‌؟‬ ‫په‌یوه‌ن���د ب���ه‌و باس���ه‌وه‌ یه‌كێتی���ش‬ ‫به‌رپرس���یارێتیه‌كی‌ مێژویی‌ له‌سه‌ر شانه‌و‬ ‫رۆژانه‌یش له‌س���ه‌ر هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌ خۆی‌‬ ‫ره‌خنه‌ب���اران‌و ته‌نان���ه‌ت تومه‌تبارانی���ش‬ ‫ده‌ك���رێ‌‪ .‬یه‌كێتی‌ تاڕاده‌یه‌ك���ی‌ زۆر باش‬ ‫به‌اڵنس���ی‌ دو جه‌مس���ه‌ری‌ زۆر دژبه‌یه‌كی‌‬ ‫راگرت���وه‌و نه‌یویس���توه‌ بارودۆخه‌كه‌ له‌وه‌‬ ‫زیاتر ئاڵۆزبێ‌‪ ،‬ده‌نا ئێمه‌ش باش ده‌زانین‬ ‫راس���تییه‌كان له‌كوێن‌و چۆنن‪ .‬كاتێك پێ‬ ‫له‌جه‌رگ���ی‌ خۆم���ان ده‌نێی���ن‌و له‌پێناوی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ گش���تی‌ چاو له‌زۆر ش���تی‌‬ ‫گش���تی‌‌و تایبه‌ت ده‌پۆشین ئه‌وه‌ نه‌ مانای‌‬ ‫بێهێزی‌‌و نه‌ مانای‌ بێ‌ ئیدراكیمانه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫به‌رامبه‌ر ب���ه‌و هه‌لومه‌رجه‌ی‌ ك���ه‌ پارتی‌‬ ‫له‌خوتوخۆڕا دروس���تی‌ ك���ردوه‌‪ .‬یه‌كێتی‌‬ ‫وه‌ك هێزێكی‌ سه‌ره‌كی‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی‌ رۆژی‌‬ ‫(‪ ) 2017/6/7‬به‌ش���دار ب���و‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫به‌شداربونه‌ش به‌دو مه‌به‌ست بو‪:‬‬ ‫یه‌كه‌م‪ :‬بابه‌تی‌ رێفراندۆم كه‌ دروشمێكی‌‬ ‫خۆمانه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬لێك نه‌ترازانی‌ زیاتر‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ب���ێ‌و پارت���ی‌ هه‌س���ت ب���ه‌و‬ ‫لێپرسراویه‌تیه‌ی‌ یه‌كێتی‌ بكا ئه‌بێ‌ هه‌نگاو‬ ‫بنێ‌‪ ،‬هه‌نگاو نه‌ك بۆ دابه‌شكردن ‌ی پۆست‌و‬ ‫پله‌وپای���ه‌و ئیمتیازات به‌ڵك���و هه‌نگاو بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌كان‌و كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫گرێكوێران���ه‌ی‌ كه‌ كلیله‌كه‌ی���ان ته‌نیا الی‌‬ ‫كاك مسعود بارزانیه‌‪.‬‬ ‫ئێم���ه‌ ئاگادارین له‌ب���ه‌رده‌م چ كواڵن‌و‬ ‫ه���ه‌ژا‌ون لێكدان���ه‌وه‌ جۆربه‌جۆره‌كان���ی‌‬ ‫هه‌ڤااڵنمانین‌و هه‌ستیش به‌ به‌رپرسیارێتی‌‬ ‫سه‌رشانی‌ خۆشمان ده‌كه‌ین به‌رامبه‌ریان‪،‬‬ ‫كه‌چ���ی‌ دان به‌خۆداگرت���ن‌و هه‌ڵمژین���ی‌‬ ‫نیگه‌رانیه‌كانیش له‌پێن���اوی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫گشتی‌ به‌ئه‌ركی‌ سه‌رشانی‌ خۆمان ده‌زانین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ تاك���ه‌ی‌؟ ده‌ڵێن هه‌موش���ت‬ ‫به‌خ���وێ‌ خوێش به‌مانا‪ ،‬بۆیه‌ خه‌ریكه‌ دان‬ ‫به‌خۆداگرتنیش مانای‌ نامێنێ‌‪.‬‬ ‫ئه‌بێ‌ پارت���ی‌ ئه‌وه‌ بزانێ‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ته‌نیا ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ گش���تی‌ ئاماده‌ی‌‬ ‫قوربانی���دان‌و ئارامگرتنه‌‪ ،‬به‌ده‌ر له‌وه‌ هیچ‬ ‫سازشێكی‌ تری‌ المه‌به‌ست نیه‌‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ رێفران���دۆم س���ه‌ربگرێ‌‌و‬ ‫ئامانجه‌ك���ه‌ی‌ ب���ه‌دی‌ ب���ێ‌ ده‌بێ‌ ت���ازوه‌‬ ‫گرفته‌كان چاره‌سه‌ربكرێن‌و هه‌ر كه‌سێكیش‬ ‫پێی‌ وابێ‌ هه‌مو گرفت‌و گوناحه‌كان به‌ئاوی‌‬ ‫رێفراندۆم ده‌ش���ۆرێنه‌وه‌ ئ���ه‌وا هه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫مێژوی���ی‌ گ���ه‌وره‌ ده‌كا‪ .‬رێفران���دۆم به‌بێ‌‬ ‫ره‌چاوكردنی‌ گوزه‌رانی‌ خه‌ڵك‌و سیس���تمی‌‬ ‫حوكمڕانی‌ كوردس���تان دواڕۆژێكی‌ روناكی‌‬ ‫ل���ێ‌ ره‌چاو ناكرێ‌‪ .‬رێفراندۆم بۆ رێفراندۆم‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو رێفراندۆم بۆ ژیانێكی‌ باش���ترو‬ ‫واڵتێكی‌ ئارامتره‌‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا ده‌ڵێم ئه‌گه‌ر ئێ���وه‌ ته‌نیا‬ ‫مه‌به‌س���تتان رێفراندۆمه‌ لێره‌دا بوه‌س���تن‬ ‫چاكتره‌ ده‌نا هه‌نگاو بنێن‪.‬‬

‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ رێفراندۆم‬ ‫سه‌ربگرێ‌‌و ئامانجه‌كه‌ ‌ی‬ ‫به‌د ‌ی بێ‌ ده‌ب ‌ێ‬ ‫تازوه‌ گرفته‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ربكرێن‌و‬ ‫هه‌ر كه‌سێكیش پێی‌‬ ‫وابێ‌ هه‌مو گرفت‌و‬ ‫گوناحه‌كان به‌ئاو ‌ی‬ ‫رێفراندۆم ده‌شۆرێنه‌و‌ه‬ ‫ئه‌وا هه‌ڵه‌یه‌كی‌ مێژوی ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ ده‌كا‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫ئایندەی كوردستان‬ ‫دەوڵەتی شكستخواردو یان خۆشگوزەرانی‬ ‫د‪ .‬ئاكۆ حەمەكەریم‬ ‫لەئێس���تادا زۆرتری���ن گفتوگ���ۆو‬ ‫قسەوباس لەسەر ریفراندۆم‌و راگەیاندنی‬ ‫دەوڵەتی کوردستان دەکرێت‪ .‬مەسعود‬ ‫بارزان���ی‌و پارتەکەی بانگەش���ەی ئەوە‬ ‫دەکەن کە ل���ەدوای کۆتایهاتنی داعش‬ ‫نەخشەی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‌و عێراق‬ ‫دەگۆڕێت‌و چانس���ێکی گەورە لەبەردەم‬ ‫کوردە بۆ راگەیاندنی دەوڵەت‪ .‬بۆ ئەم‬ ‫مەبەستەش هەوڵەکانیان چڕکردۆتەوە‬ ‫ب���ۆ قەناعەتپێکردنی خەڵ���ک‌و الیەنە‬ ‫سیاسیەکان‪.‬‬ ‫لەم وتارەدا نامەوێت باس لەڕاستی‌و‬ ‫دروس���تی بانگەش���ەکەی بارزان���ی‌و‬ ‫پارتەک���ەی بکەم کە هەم���وی مایەی‬ ‫گومانە! بەڵکو دەمەوێت باس لەجۆری‬ ‫ئ���ەو دەوڵەت���ە بکەم ک���ە دەیانەوێت‬ ‫دروس���تی بکەن‪ .‬گریمان ئەوان جددین‬ ‫ل���ەو بانگەش���ەیەداو هەوڵەکەش���یان‬ ‫س���ەرکەوتو دەبێت‪ ،‬بەاڵم پرس���یارە‬ ‫راس���تەقینەکە ئەوەیە‪ :‬ماهێت‌و جۆری‬ ‫دەوڵەت���ە چاوەڕوانکراوەکە چییە؟ ئایا‬ ‫دەبێتە دەوڵەتی خۆش���گوزەرانی یان‬ ‫دەبێت���ە دەوڵەتێکی شكس���تخواردو؟‬ ‫ئایا خەونی تاکی ک���ورد دەهێنێتەدی‬ ‫ی���ان دەبێتە مۆتەکە؟ ئای���ا هەمومان‬ ‫دەبینە خاوەنی ی���ان دەبێتە دەوڵەتی‬ ‫ک���ەس‌و گ���روپ‌و خیڵ‌و میلیش���اکان؟‬ ‫ئایا ئاس���اییش بەرقەرار دەکات یاخود‬ ‫دەبێتە مایەی هەڕەشە لەسەر ناوخۆو‬ ‫دەرەوەش؟‬ ‫ئاماژەكانی ئێستا و ئەزمونی رابردوی‬ ‫هەرێمی كوردستان ئەوەمان پێدەڵێن كە‬ ‫دەوڵەتی كوردستان بەشكستخواردویی‬ ‫لەدای���ك دەبێ���ت یاخ���ود دەبێت���ە‬ ‫دەوڵەتێكی شكستخواردو كە داهاتوی‬ ‫رون نییە‪ .‬دەوڵەتێكی شكس���تخواردو‬ ‫‪ Failed State‬ئ���ەو دەوڵەتەی���ە كە‬ ‫حكومەتەك���ەی ش���ەرعێتی یاس���ایی‬ ‫لەدەست دەدات‌و ناتوانێت پێداویستی‬ ‫هاواڵتیانی دابین بكات‌و خزمەتگوزارییان‬ ‫پێش���كەش بكات‌و دوچاری كێش���ەی‬ ‫ناوخۆی���ی توند دەبێتەوەو بەدەس���ت‬ ‫گەندەڵ���ی‌و ناش���ەفافی‌و بێكاریی���ەوە‬ ‫دەناڵێنێ���ت‌و توان���ای كۆنترۆڵكردن‌و‬ ‫پاراس���تنی خاكەكەی نیی���ەو توانای‬ ‫پەیوەندیكردن���ی لەگ���ەڵ كۆمەڵگەی‬ ‫نێودەوڵەت���ی الوازو ناتەندروس���ت‬ ‫دەبێ���ت‪ .‬رێكخراوی فەند بۆ ئاش���تی‬ ‫‪ The Fund for Peace‬بەهاوكاری‬ ‫گۆڤاری ‪ Foreign Policy‬س���ااڵنە‬ ‫لیس���تی دەوڵەتە شكس���تخواردوەكان‬ ‫باڵودەكات���ەوە ب���ە بەكارهێنان���ی ‪12‬‬ ‫پێ���وەری الوەكی كە داب���ەش دەبن بۆ‬ ‫س���ێ جۆر پێوەری سیاسی‌و ئابوری‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتی سەرەكی‪ .‬باشوری سودان‬ ‫بەپلەی یەكەم دێت‌و س���وماڵ بەپلەی‬ ‫دوەم پاش���ان یەمەن‌و سودان‌و سوریاو‬ ‫عێراقیش لەپلەی دەیەمە‪.‬‬ ‫هەمو ئەو پێوەرانەی كە بۆ دیاریكردنی‬ ‫دەوڵەتی شكستخواردو بەكاردەهێنرێت‬ ‫لەواقیعی ئێستای هەرێمی كوردستاندا‬ ‫بون���ی بەهێزی���ان هەیە‪ ،‬بۆی���ە هەوڵ‬ ‫دەدەین لەژێر رۆش���نایی ئەو پێوەرانە‪،‬‬ ‫ئایندەی دەوڵەتی كوردس���تان لەچەند‬ ‫رویەكەوە بخەینەڕو‪:‬‬ ‫یەكەم‪ :‬سیستمی حكومڕانی‬ ‫سیس���تمی حكومڕان���ی دەوڵەت���ی‬ ‫كوردس���تانی داهات���و درێ���ژە پێدەری‬ ‫ئێس���تا دەبێت‪ ،‬كە تێكەڵەیەك دەبێت‬ ‫لەدەس���ەاڵتێكی تاك���ڕەوی‪ ،‬تاكحیزبی‬ ‫خۆس���ەپێنی تەقلیدی پەردەپۆشكراو‬ ‫بەرواڵەتەكان���ی دیموكراس���ی‪ .‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان تائێستا خۆی‬ ‫وەك ب���راوەی ش���ەڕی ناوخۆ (‪-1994‬‬ ‫‪ )1998‬دەبینێ���ت‌و ب���ەو لۆژیك���ەو‬ ‫بەحكومی هێزی براوە مامەڵە دەكات‌و‬ ‫پارێ���زگاری ل���ەو ناوچان���ە دەكات كە‬ ‫لەشەڕی براكوژیدا بەدەستیهێناون‪.‬‬ ‫پارت���ی ئەوەندە دیموكراس���ی قبوڵ‬ ‫ب���وەو قبوڵ���ی دەكات كە هەڕەش���ە‬ ‫نەبێت بۆ سەر دەس���ەاڵت و هەژمونی‬ ‫خۆی‪ ،‬هەركات هەس���تی بەوە كردبێت‬

‫دیموكراس���ی‌و یاس���ا لەبەرژەوەن���دی‬ ‫نییە پێش���لی كردوەو هێزی چەكداری‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬وەكو چۆن بینیمان لە‪-12‬‬ ‫‪ 2015-10‬كودەتای بەس���ەر س���ەرۆكی‬ ‫پەرلەمان���دا كردو پەرلەمانی داخس���ت‬ ‫تەنها لەبەرئەوەی دەیانویس���ت بەپێی‬ ‫خواس���تی خەڵ���ك هەمواری یاس���ایی‬ ‫س���ەرۆكایەتی بكاتەوە و س���نورێك بۆ‬ ‫دەس���ەاڵتە رەهاكانی بارزانی دابنێت‌و‬ ‫بیخاتە ژێر چاودێری پەرلەمانەوە‪.‬‬ ‫بۆیە ئەو دەوڵەتەی كە رادەگەینرێت‬ ‫بەپلەی یەكەم دەوڵەتی تاكەكەس‌و تاكە‬ ‫حزب‌و گروپێک دەبێت‪ ،‬نەك دەوڵەتی‬ ‫هەم���وان‪ .‬لەماوەی راب���ردودا بارزانی‌و‬ ‫پارتەكەی كاریان نەكردوە بۆ بنیادنانی‬ ‫دەوڵەتێك لەسەر بنەمای چاكەی گشتی‌و‬ ‫دادپەروەریی‌و س���ەروەری یاسا‪ ،‬بەڵكو‬ ‫كاركراوە بۆ چەس���پاندنی دەس���ەاڵتی‬ ‫تاكەسی‌و ترساندن‌و هەركەس‌و الیەنێك‬ ‫رای جی���اوازی هەبوبێت‌و لەگەڵ پارتی‬ ‫یەكی نەگرتبێت���ەوە یان دەركراوە یان‬ ‫سەركوتكراوە یان پەراوێزخراوە‪.‬‬ ‫سیس���تمێكی نادیموكراس���ی ل���ەم‬ ‫شێوەیە هەرگیز ناتوانێت سەقامگیری‌و‬ ‫ئاش���تی كۆمەاڵیەت���ی ب���ەدی بێنێت‌و‬ ‫هاوشێوەی دەوڵەتە شكستخواردوەكانی‬ ‫تر دواجار توندوتیژی‌و ناس���ەقامگیری‬ ‫بەتایبەتی���ش‬ ‫بەرهەمدەهێنی���ت‪،‬‬ ‫زۆرینەی خەڵكی كوردس���تان ئەمجورە‬ ‫لەخۆس���ەپاندن‌و تاكڕەویەی���ان قبوڵ‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫دەخات���ە س���ەر نەخش���ەی وزەی‬ ‫دوەم‪ :‬ئاسایشی نیشتیمانی‬ ‫هەرچەن���دە چەمك���ی ئاسایش���ی جیهان���ی‪ ،‬بەمەش هەم س���ەربەخۆیی‬ ‫نیش���تیمانی گەش���ەیكردوەو رەهەندی سیاس���ی بەدەس���تدەهێنێت هەمیش‬ ‫مرۆی���ی‌و ئابوری‌و تەندروس���تی‪...‬هتد ئاب���وری كوردس���تان دەبوژێنێت���ەوە!‬ ‫دەگرێتەوە‪ ،‬بەاڵم لێرەدا زیاتر مەبەست بەاڵم سیاسەتی س���ەربەخۆی ئابوری‬ ‫لەئاسایش���ی نیش���تیمانی رەهەن���دە شكس���تیهێناو دەركەوت كە هەرێم ئەو‬ ‫سەربازییەكەیەتی كە بەواتای پاراستنی رێژە نەوتەی نییە كە بەرپرسانی هەرێم‬ ‫هاواڵتیان���ە لەهەم���و هەڕەش���ەیەكی بانگەش���ەیان بۆ دەكردو بەشی زۆری‬ ‫كۆمپانیا نەوتییەكان كشانەوەو قەیرانی‬ ‫ناوخۆیی‌و دەرەكی‪.‬‬ ‫دەوڵەت���ی كوردس���تان ناتوانێ���ت ئاب���وری س���ەریهەڵدا كە تائێس���تاش‬ ‫ئاسایشی نیش���تیمانی خۆی بپارێزێت‪ ،‬بەردەوامە‪.‬‬ ‫‪ )2‬دەوڵەتی كوردستان ناتوانێت خۆی‬ ‫چونكە‪ )1 :‬هێزی چەكدار لەكوردستان‬ ‫هێزێكی نیش���تیمانی نییەو دابەش بوە بژێنێت‌و پشت بە بەروبوم‌و پیشەسازی‬ ‫بەسەر حزبەكاندا بەتایبەتیش یەكێتی‌و ناوخۆ ببەس���تێت‪ ،‬چونكە ئابورییەكی‬ ‫پارت���ی ك���ە خاوەنی چەندی���ن جۆری تاكڕەهەن���دی هەیە كە بەش���ێوەیەكی‬ ‫هێزی چەكدارن كە راستەوخۆ فەرمان س���ەرەكی تەنها پشت بەهەناردەكردنی‬ ‫لەبەرپرس���ە حزبیەكانەوە وەردەگرن‪ .‬ن���ەوت دەبەس���تێت‪ .‬دەس���ەاڵتدارانی‬ ‫مەترس���ی ئەمەش لەوەوە س���ەرچاوە هەرێم لەماوەی‪ 26‬ساڵی رابردو كاریان‬ ‫دەگرێت كە بەردەوام ئەم هێزە حزبیانە نەك���ردوە ب���ۆ بیادنان���ی ئابورییەكی‬ ‫لەملمالنێی سیاس���ی بەكاردەهێنرێت‌و خۆماڵ���ی بەهێز كە دەوڵەتی لەس���ەر‬ ‫بگ���رە هەندێكجار لەناو ی���ەك حزب‌و دروس���ت بكرێت‪ ،‬بەپێچەوانەوە هەمو‬ ‫بەرپرس���ەكانی ل���ەدژی یەكتر بەكاری بنچینەكانی ئابوری كوردستانیان تێكداو‬ ‫دەهێن���ن ب���ۆ بەرژەوەن���دی تایبەت‪ .‬كۆمەڵگەی كوردی���ان لەكۆمەڵگەیەكی‬ ‫ئەم���ەش وایكردوە ك���ە هاواڵتی كورد بەرهەمهێن���ەرەوە كرد بەكۆمەڵگەیەكی‬ ‫بەگش���تی‌و هێزە مەدەنییەكان هەست بەكاربەر‪ ،‬بەه���ۆی بونی پارەی نەوت‌و‬ ‫ئەو بودجە زۆرەی كە لەبەغداوە دەهات‬ ‫بەئەمان نەكەن‪.‬‬ ‫ه���ەردو حزب���ە دەس���ەاڵتدارەكە خەڵكێك���ی زۆریان ك���ردە موچەخۆرو‬ ‫بەب���ێ س���ڵەمینەوە ب���ەردەوام هێزی فەرمانبەرو پێش���مەرگەو خانەنشین بۆ‬ ‫چەكداریان بەكارهێن���اوە بۆ مانەوەی رازیكردن‌و كڕینی دڵسۆزییان‪ ،‬بەمەش‬ ‫خۆیان لەدەس���ەاڵت‌و س���ەركوتكردنی گوندەكان چۆڵبون‌و واز لەبەرهەمهێنان‬ ‫ناڕەزایەتیی���ەكان‪ ،‬تەنان���ەت تیرۆری هێندراو هەمو پێداویستییە ناوخۆییەكان‬ ‫جەس���تەیی‌و سوتاندنی بارەگای حزب‌و لەڕێگەی هاوردەكردنەوە پڕدەكرانەوە‪.‬‬ ‫بۆیە ئابوری كوردس���تان بوە ئابوری‬ ‫میدیاكان‪.‬‬ ‫‪ )2‬لەبەرئ���ەوەی هێ���زی چەك���دار كرێخۆری (‪ )Rentier State‬مەبەست‬ ‫لەكوردستان هێزێكی تۆكمەو پڕچەك‌و لێ���ی ئەو ئابوریە كە تەنها پش���ت بەو‬ ‫یەكگرتوو نیش���تیمانی نییە‪ ،‬ناتوانێت داهات���ە زۆرە دەبەس���تێت كە دەوڵەت‬ ‫پارێزگاری لەس���نورەكانی كوردس���تان لەفرۆشتنی نەوتەوە دەستی دەكەوێت‌و‬ ‫بكات لەدژی هەڕەش���ە دەرەكییەكان‪ .‬خەڵك بەشدار نییە لەبەرهەمهێنانیداو‬ ‫دەوڵەتی كوردس���تان دەبێت خاوەنی حكومەت ئ���ەو داهاتە بۆ مەبەس���تی‬ ‫چوار سنوری بەرفراوان لەگەڵ توركیاو سیاسی بەكاردەهێنێت‪.‬‬ ‫‪ )3‬یەكێك لەكێش���ە بونیادییەكانی‬ ‫ئێران‌و س���وریاو عێ���راق‪ ،‬لەكاتی بونی‬ ‫هەڕەش���ە لەالی���ەن دراوس���ێكانی یان داهات‌و ئاب���وری كوردس���تان بریتییە‬ ‫هێزێك���ی وەك داعش ق���ورس بتوانێت لەگەن���دەڵ‌و نەبون���ی ش���ەفافییەت‌و‬ ‫بەهەدەردانی سامانی گشتی‌و قۆرغكردنی‬ ‫بەرگری لەخۆی بكات‪.‬‬ ‫‪ )3‬بەحوكومی تۆپۆگرافیای (بەرزی‌و ب���ازاڕو بەكارهێنان���ی حكوم���ەت بۆ‬ ‫نزمی) كوردس���تان‌و سنورداری توانای بەرژەوەندی حزب‌و كەسەكان‪ .‬ئەمەش‬ ‫چەكداری هێزی كوردس���تان‪ ،‬بۆشایی دو جۆر لەناعەدالێتی گەوری لەكۆمەڵەی‬ ‫ئەمنی لەهەندێك ناوچە دروست دەبێت كوردیدا دروس���ت ك���ردوە‪ :‬یەكەمیان‬ ‫بەتایبەتیش لەناوچە سنورییەكان‌و ئەو ناعەداڵەت���ی كۆمەاڵیەتی كە گروپێكی‬ ‫بۆش���اییەش لەالیەن گروپی چەكداری كەمی نزی���ك لەحزب���ەكان دەوڵەمەند‬ ‫ترەوە پڕدەكرێن���ەوە كە دەبنە مایەی بون و لەبەرامبەریشدا زۆرینەی خەڵك‬ ‫هەڕەش���ە بۆ سەر س���ەروەری ناوخۆو هەژارن‪ .‬دوەمیان ناعەدالەتی جوگرافی‬ ‫هەڕەشە بۆ سەر دەوڵەتانی دراوسێ‪ .‬كە جیاوازیەك���ی گەورە بەدی دەكرێت‬ ‫لەنێوان شارو ناوچەكاندا‪ ،‬ئەو ناوچانە‬ ‫سێهەم‪ :‬ئابوری‬ ‫ئێس���تا هەرێمی كوردستان بەدەست كە لەژێر كۆنتڕۆڵ���ی پارتییدایە وەكو‬ ‫قەیرانێكی ئابوری گەورەوە دەناڵێنێت‌و هەولێر بودجەیان زیاترەو بوژاونەتەوەو‬ ‫پێش���بینی دەكرێ���ت لەحاڵەت���ی بون ئەو ناوچانەی كە لەدەرەوەی كۆنتڕۆڵی‬ ‫بەدەوڵەت���دا ئ���ەم قەیران���ە زیات���ر پارتییە وەكو سلێمانی پشتگوێخراون‪.‬‬ ‫چوارەم‪ :‬جیۆپۆڵەتیك‬ ‫قوڵبێت���ەوەو نەهامەت���ی خەڵك زیاتر‬ ‫هەم���و دەوڵەتێ���ك مەحكوم���ە بەو‬ ‫بێت‪ ،‬بەوپێیەی‪ )1 :‬پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان بانگەش���ەی ئەوەی دەكرد جوگرافیای���ەی ك���ە تی���دا دەژی‌و‬ ‫ك���ە لەڕێگ���ەی ئاب���وری س���ەربەخۆو دەوڵەت���ان بەپێ���ی دورونزیكی���ان‬ ‫فرۆش���تنی نەوتەوە هەرێمی كوردستان لەیەكترەوە كاریگەرییان لەسەر یەكتر‬

‫هەمو تاكێكی كورد‬ ‫خەون بەوە دەبینێت‬ ‫كە ببێتە خاوەنی‬ ‫دەوڵەت‪ ،‬بەاڵم نابێت‬ ‫ئەو خەونە بكرێتە‬ ‫مۆتەكە‪ .‬تەنها‬ ‫راگەیاندنی دەوڵەتی‬ ‫كوردستان گرنگ نییە‬ ‫بەڵكو جۆری دەوڵەت‌و‬ ‫سیستمە سیاسی‌و‬ ‫ئابورییەكەی گرنگترە‬

‫دەبێت‪ .‬ئەو دەوڵەتەی لەكوردس���تان‬ ‫رادەگەینرێت دەبێتە دەوڵەتێكی داخراو‬ ‫(‪ )Landlocked state‬ك���ە هی���چ‬ ‫دەرچەیەكی ئاوی نابێت بۆ فرۆش���تنی‬ ‫نەوت‌و بازرگانی بەمەش زیاتر دەكەوێتە‬ ‫ژێركاریگ���ەری دەوڵەتانی دراوس���ێوە‬ ‫(توركیا‪ ،‬ئێران‪ ،‬عێراق و سوریا)‪.‬‬ ‫بەهۆی ئەوەی كە كوردستان ناتوانێت‬ ‫خۆی بژێنێ���ت (‪)Autarky‬و هەروەها‬ ‫بەهۆی ئ���ەو ملمالنێ توندەی ئێس���تا‬ ‫لەناوچەكەدا هەی���ە دور نییە دەوڵەتی‬ ‫كوردستان سەروەری خۆی لەدەستبداو‬ ‫ببێتە وابەس���تەی دەوڵەتێك یان زیاتر‬ ‫بەتایبەتیش وابەستەی توركیاو ئێران‪.‬‬ ‫كاتێك دەوڵەتێك دەبێتە وابەستەی‬ ‫دەوڵەتێك���ی تر ناچارە بەو ش���ێوەیە‬ ‫رەفت���ار ب���كات ك���ە دەوڵەتەكەی تر‬ ‫دەیخوازێت بەمەش سەربەخۆیی بڕیاری‬ ‫سیاس���ی لەدەس���ت دەدا‌و بەجۆرێك‬ ‫لەج���ۆرەكان دەبێت���ە پاش���كۆی ئەو‬ ‫دەوڵەتە‪.‬‬ ‫كێشەیەكی تری دەوڵەتی كوردستان‬ ‫بریتی دەبێت لەدانپێدانانی دەوڵەتانی‬ ‫جیهان‌و پەیوەندی دروستكردن لەگەڵ‬ ‫كۆمەڵگ���ەی نێودەوڵەت���ی‌و رێكخراوە‬ ‫جیهانییەكان‪ ،‬كە پێش���بینی دەكرێت‬ ‫بەه���ۆی ئەو كێش���انەی كە باس���مان‬ ‫كرد پێگەی هەرێم لەئاس���تی هەرێمی‌و‬ ‫نێودەوڵەت���ی الواز بێت‌و پەیوەندیەكی‬ ‫نادروس���تی لەگ���ەڵ كۆمەڵگ���ەی‬ ‫نێودەوڵەتی���دا هەبێت‌و بەش���ی زۆری‬ ‫دەوڵەتان دانی پێدا نەنێن‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬كارگێڕی‬ ‫راستە كوردس���تان لەڕوی یاساییەوە‬ ‫یەك پارچەیە‪ ،‬بەاڵم لەڕوی واقعییەوە‬ ‫دو ئی���دارەو دو ناوچەی���ە (زۆن���ی‬ ‫زەردو زۆنی س���ەوز) ئەم دابەش���بونە‬ ‫دەگەڕێت���ەوە بۆ ش���ەڕی ناوخۆو دوای‬ ‫راگەیاندن���ی دەوڵەتی كوردس���تانیش‬ ‫بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫دو ئیدارەی���ی زیانێك���ی گ���ەوری‬ ‫لەئەزمونی كورد داوە وەكو لەسەرەوە‬ ‫ئاماژەم���ان پێدا بوەتە ه���ۆی ئەوەی‬ ‫ناعەدالەتی‌و دابەش���بون دروست بێت‌و‬ ‫یاسا س���ەروەر نەبێت‌و رۆڵی حكومەت‬ ‫الواز بێ���ت لەبەرامبەریش رۆڵی حزب‌و‬ ‫بەرپرس���ەكانی زیادب���كات كە خاوەنی‬ ‫پارەو هێزی چەكدارن‪.‬‬ ‫ئەگ���ەر زۆرە لەداهاتودا كوردس���تان‬ ‫زیات���ر داب���ەش بێ���ت ب���ۆ ناوچ���ەی‬ ‫دەس���ەاڵتی بەرپرسی حزبی‌و فەرماندە‬ ‫چەك���دارەكان‌و لەبەر نەبونی یاس���او‬ ‫الوازی حكوم���ەت ه���ەر فەرماندەیەك‬ ‫فەرمان���ڕەوای ناوچەی���ەك بكات وەك‬ ‫ئەوەی ئێستا لەلیبیاو سوریاو باشوری‬ ‫سودان هەیە‪.‬‬ ‫ئەنجام‬ ‫بەهەمو ئەو پێوەرانەی خس���تمانەڕو‬ ‫دەوڵەتی كوردستان بەشكستخواردویی‬ ‫لەدایك دەبێ���ت‪ ،‬ئەگەر بەمش���ێوەیە‬ ‫دەوڵ���ەت دروس���ت بكرێ���ت لەجیاتی‬ ‫ئ���ەوەی ببێتە هۆی خۆش���گوزەرانی‌و‬ ‫بەخت���ەوەری تاكی كورد دەبێتە مایەی‬ ‫نەهامەتی‌و شەڕو ماڵویرانی‌و دابەشبون‌و‬ ‫دەستێوردان‌و پاشكۆیەتی زیاتر‪.‬‬ ‫هەم���و تاكێك���ی كورد خ���ەون بەوە‬ ‫دەبینێت كە ببێت���ە خاوەنی دەوڵەت‪،‬‬ ‫بەاڵم نابێت ئەو خەونە بكرێتە مۆتەكە‪.‬‬ ‫تەنها راگەیاندنی دەوڵەتی كوردس���تان‬ ‫گرن���گ نییە‪ ،‬بەڵكو ج���ۆری دەوڵەت‌و‬ ‫سیس���تمە سیاس���ی‌و ئابورییەك���ەی‬ ‫گرنگترە كە پێویس���تە سیس���تمێكی‬ ‫دیموكراسی راستەقینەی هەبێت‌و مافی‬ ‫مرۆڤ‌و ئازادییەكانی تاكی كوردی تێدا‬ ‫پارێزراو بێت‌و هەمومان ببینە خاوەنی‌و‬ ‫هەست بەئەمان‌و ئاسایش بكەن‪.‬‬ ‫ماف���ی هەم���و هاواڵتییەك���ە ك���ە‬ ‫دەوڵەتێك���ی هەبێت‌و ش���انازی پێوە‬ ‫ب���كات‌و ئەرك���ی دەوڵەت���ە كەرامەت‌و‬ ‫س���ەالمەتی هاواڵتیانی بپارێزێت‌و رێز‬ ‫لەم���اف‌و ئازادییە سیاس���ی‌و ئابوری‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكانی���ان بگرێت‪ .‬س���ااڵنە‬ ‫ملێونان خەڵ���ك دەوڵەتەكانی خۆیان‬ ‫بەجێدەهێڵ���ن كۆچ دەك���ەن‌و رێگەی‬ ‫مەرگ‌و نەهامەت���ی هەڵدەبژێرن تەنها‬ ‫بۆ ئەوەی بگەنە دەوڵەتێك كەرامەتیان‬ ‫پارێزراوبێت‌و سەربەرزانە بژین‪.‬‬ ‫هەروەه���ا دەوڵ���ەت دروس���تكردن‬ ‫پرۆس���ەیەكی هێ���واش‌و لەس���ەرخۆو‬ ‫دامەزراوەییەو بەپیاوی دەوڵەت دەكرێت‌و‬ ‫پێویس���تی بەكاری جدی‌و لێكدانەوەی‬ ‫لۆژیكانە هەیە‪ ،‬دەوڵەت بەپەرچەكردارو‬ ‫رقی شەخسی‌و بۆ شاردنەوەی قەیران‌و‬ ‫كێشەكان راناگەیەنرێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫قۆناغەکانی پرۆسەی سەربەخۆیی کوردستان‬

‫هۆشیار سیوەیلی‬ ‫بڕیارەک���ەی ‪٧‬ی ئ���ەم مانگ���ە‬ ‫بۆئەنجامدانی ڕیفراندۆم‌و دیاریکردنی‬ ‫ڕۆژەک���ەی‌و تەنانەت داڕش���تنی ئەو‬ ‫پرسیارەی دەخرێتە بەردەم هاواڵتیانی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬بڕیارێک بو سەد ساڵە‬ ‫لەم بەش���ەی کوردستاندا خەباتی بۆ‬ ‫دەکرێ‪ ،‬دەس���پێکی قۆناغێکی تری‬ ‫پرۆسەی سەربەخۆیی کوردستان بو‪.‬‬ ‫دروس���تکردنی دەوڵەتی کوردستان‬ ‫بڕیارێکی دابڕاو نییە لەواقیع‌و دۆخە‬ ‫نێوخۆیی‌و نێودەوڵەتییەکە‪ ،‬بارێکی‬ ‫هێندە س���ووک نییە تەنیا کەس���ێک‬ ‫ی���ان الیەنێک بەتەنیا ش���انی بداتە‬ ‫ب���ەر‪ ،‬بەڵک���و بەرپرس���یارێتییەکی‬ ‫هێندە گەورەیە کە پێویستی بەهەمو‬ ‫الیەک‌و هەمو تاکێکە‪ .‬سەرخس���تنی‬ ‫پرۆس���ەکە پێویس���تی بەکۆدەنگی‌و‬ ‫کۆکاری���ی هەی���ە‌و س���ەرکەوتنیش‬ ‫ل���ەم کاروانەداس���ەرکەوتنی تێکڕای‬ ‫الیەنەکان‌و تێکڕای گەلە‪.‬‬ ‫ئەمە هەنگاوێ���ک‌و بڕیارێک‌و تەنیا‬ ‫قۆناغێکی���ش نیی���ە‪ .‬ئەم���ە‪ ،‬وەک‬ ‫هەموو ئەو پرۆس���ە سەربەخۆییانەی‬ ‫لەمەوبەر لە‌واڵتانی تر ئەنجامدراون‪،‬‬ ‫پرۆسەیەکی چەند قۆناغییە‪ .‬قۆناغی‬ ‫یەک���ەم بەدەربڕینی ناڕاس���تەوخۆی‬ ‫خواست‌و ویستی خەڵکی کوردستان‬ ‫لە الیەن پارتەکانەوە دەستیپێکردوە‌و‬ ‫لەم قۆناغەش���دا س���ەرۆکی هەرێمی‬ ‫کوردس���تان ڕۆڵی دی���ار‌و بەرچاوی‬ ‫هەب���وە‪ .‬زۆرب���ەی ه���ەرە زۆری‬ ‫نێوەن���دە نێودەوڵەتیی���ە گرنگەکان‬ ‫لە‌ویستی س���ەربەخۆیی‌و ئەنجامدانی‬ ‫ڕیفراندۆم ئ���اگادار کراون‌و پەیامەکە‬ ‫گەیەندراوەت���ە بەغ���دا‌و دەوڵەتانی‬ ‫ناوچەکە ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ‬ ‫دەزانن کە پرۆسەکە دەستیپێکردوە‪.‬‬ ‫لەناوخۆی کوردستانیش���دا باباتەکە‬ ‫بۆتە بابەتێکی گەرمی سیاسی نێوان‬ ‫الیەنەکان‌و میدیا‌و خەڵک بەگش���تی‪.‬‬ ‫بەکورت���ی لەم���اوەی ڕاب���وردودا‬ ‫زەمینەسازی بۆ ئەنجامدانی ڕێفراندۆم‬ ‫کراوە‪.‬‬

‫قۆناغ���ی دوەم���ی ئەم پرۆس���ەیە‬ ‫ئەنجامدان���ی ڕیفراندۆمە کە لەڕۆژی‬ ‫‪٧‬ی حوزەیران���ەوە دەس���پێدەکا کە‬ ‫ڕۆژی دیاریکردنی وادەی ئەنجامدانی‬ ‫ڕیفراندۆمەکەی���ە تا رۆژی ‪ ٢٥‬ئەیلول‬ ‫ک���ە خ���ودی ڕیفراندۆمەک���ەی تێدا‬ ‫ئەنجامدەدرێ‪ .‬ڕاس���تە بەشی زۆری‬ ‫الیەن���ە سیاس���ییەکان پش���تگیریی‬ ‫س���ەربەخۆیی دەکەن‪ ،‬ب���ەاڵم تەنیا‬ ‫بڕیارو ویس���تی الیەنە سیاسییەکان‬ ‫ئ���ەو تەخویلە سیاس���ی‌و یاس���اییە‬ ‫ناڕەخسێنێ کە پرۆژەیەکی گەورەی‬ ‫لەم چەشنە دەیخوازێ‪ .‬هەڵبەتە باشتر‬ ‫بو ڕیفراندۆم بەڕەزامەندی بەغدا بوایەو‬ ‫بەغدا ڕێزی لەئەنجامەکەی بگرتایە‪،‬‬ ‫بەاڵم مێ���ژوی ئێمە لەگ���ەڵ ئەوان‌و‬ ‫هەڵوێستی مێژوویی ئەوان بەرامبەر‬ ‫ئێمە‌و تێڕوانینی نادیموکراس���ییانەی‬ ‫عەرەب���ی عێراق بەرامبەر خواس���تە‬ ‫نەتەوەی���ی‌و سیاس���ییەکانی گەلی‬ ‫کوردستان ڕێکەوتنێکی لەو چەشنەی‬ ‫خستە خانەی مەحاڵەوە‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئەرکی س���ەرەکی ئەنجومەنی بااڵی‬ ‫ڕیفراندۆم‌و سەربەخۆیی لەئێستاوە تا‬ ‫‪٢٥‬ی ئەیل���ول هەوڵدان دەبێ لەگەڵ‬ ‫بەغدا بۆ ئەوەی ڕێز لەئیرادەی خەڵکی‬ ‫کوردس���تان بگرن‪ .‬ل���ەم قۆناخەدا‬ ‫کە ماوەک���ەی ‪ ١٠٨‬ڕۆژە ئەنجومەنی‬ ‫ب���ااڵی ڕیفراندۆم‌و س���ەربەخۆیی کە‬ ‫بەڕێز س���ەرۆکی هەرێم سەرۆکایەتی‬ ‫دەکا لەگ���ەڵ ئەو لیژنان���ەی بڕیاری‬ ‫دامەزراندنی���ان دراوە خەریک���ی‬ ‫ئام���ادەکاری سیاس���ی‌و یاس���ایی‌و‬ ‫تەکنیک���ی ئەنجامدان���ی ڕیفران���دۆم‬ ‫دەب���ن‪ .‬لە م ماوەی���ەدا هەوڵدەدرێ‬ ‫گەورەتری���ن پش���تیوانی نێوخ���ۆ‌و ڕاگەیان���د‪ .‬ویالیەت���ە یەکگرتوەکان‌و‬ ‫نێودەوڵەتی بۆ ڕیفراندۆم مس���ۆگەر هەندێک لە‌واڵتانی ئەوروپا لەسەرەتادا‬ ‫بک���رێ‪ .‬قۆناغی س���ێیەم ل���ەڕۆژی دژی س���ەربەخۆیی ئەم واڵتانە بون‪.‬‬ ‫ئەنجامدانی ڕیفراندۆمەوە دەسپێدەکا هەموو ئەو دەوڵەتە سەربەخۆیانەی‬ ‫تا ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی‪ .‬لەکاتێکدا دوای هەڵوەش���اندنەوەی یەکێت���ی‬ ‫مەودای قۆناخی دوەم دیارە مەودای س���ۆڤیەت دروس���ت بون بەشێوەی‬ ‫قۆناخ���ی س���ێیەم دیارنییە‪ ،‬چونکە تاکالیەنە س���ەربەخۆییان ڕاگەیاند‪.‬‬ ‫لەم قۆناخەدا گفتوگۆی جدی لەگەڵ ڕاگەیاندن���ی س���ەربەخۆیی بەبەبێ‬ ‫حکومەتی عێراق دەسپێدەکا لەسەر ڕەزامەندی حکومەتی ناوەندی واڵت‬ ‫کات‌و چۆنییەتی ڕاگەیاندنی دەوڵەت‌و پێچەوانەی یاسای نێودەوڵەتی نییە‌و‬ ‫دیاریکردنی سنور‌و شێوازی پەیوەندی لەدۆخ���ی کوردس���تاندا پێچەوانەی‬ ‫دەوڵەت���ی کوردس���تان‌و دەوڵەت���ی دەستوریش نییە‪ ،‬بەو پێیەی دیباجەی‬ ‫عێ���راق‪ .‬ڕەنگ���ە ئەنجوومەنی بااڵی دەس���تور مەرجی مان���ەوەی عێراقی‬ ‫ڕیفراندۆم‌و س���ەربەخۆیی سەقفێکی وەک دەوڵەتی یەکگرتو بەس���تۆتەوە‬ ‫زەمەنی بۆ ئەم قۆناغە دابنێ‌و ئەگەر بەجێبەجێکردنی دەستوری عێراق کە‬ ‫ل���ەو ماوەیەدا ڕێکەوتن لەگەڵ عێراق بەتەواوی جێبەجێنەکراوە‪ .‬بێگومان‬ ‫نەهاتەدی ئەوا کوردستان تاکالیەنە ڕەزامەندی دەوڵەتی عێراق لەس���ەر‬ ‫س���ەربەخۆیی ڕابگەیەنێ‪ .‬کوردستان سەربەخۆیی کوردس���تان‌و رێکەوتن‬ ‫یەک���ەم دەوڵەت نابێ ک���ە تاکالیەنە لەس���ەر دیارییکردنی سنور‌و کێشە‬ ‫س���ەربەخۆیی ڕاگەیاندبێ‪ .‬لەس���اڵی هاوبەش���ەکانی تر هاوکاری گەورەی‬ ‫‪ ٢٠٠٨‬کۆس���ۆڤۆ هەم���ان ڕێچک���ەی دامەزراندن���ی دەوڵەتی کوردس���تان‬ ‫گرتەب���ەرو پێش���تریش س���لۆڤانیا‌و دەکاو دانپێدانانی نێودەوڵەتی خێراتر‬ ‫کرۆوەیشیا تاکالیەنانە سەربەخۆییان دەکا‪ ،‬بەاڵم ناکرێ ڕەزامەندی عێراق‬

‫هەمیشە پارتی الی‬ ‫وابوە کە دەکرێ‬ ‫گەورەیی پرۆژەی‬ ‫سەربەخۆیی ببێتە‬ ‫سەکۆیەکی یەکێتی‌و‬ ‫تەبایی‌و نەهێشتنی‬ ‫کێشە نێوخۆییەکان‪،‬‬ ‫چونکە دەبێ هەموو‬ ‫ناکۆکییە حیزبی‌و‬ ‫سیاسییەکان ملکەچی‬ ‫ئامانجە سەرەکییەکە‬ ‫بن‌و دایەلۆگێکی‬ ‫جدی دەسپێبکا بۆ‬ ‫چارەسەرکردنیان‬

‫بکەین���ە مەرج���ی ڕاگەیاندن چونکە‬ ‫ڕەنگ���ە ئەو ڕەزامەندیی���ە ماوەیەکی‬ ‫زۆربخایەن���ێ یان عێ���راق بەهەمان‬ ‫ش���ێوەی س���ێربیا‪ ،‬کە تا ئێستاش‬ ‫ڕەزامەن���دی بەرامبەر س���ەربەخۆیی‬ ‫کۆسۆڤۆ دەرنەبڕیوە‪ ،‬ئەویش ئامادە‬ ‫نەبێ سەربەخۆیی کوردستان پەسەند‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫قۆناغ���ی چوارەم���ی پرۆس���ەی‬ ‫سەربەخۆیی کوردستان لەڕاگەیاندنی‬ ‫س���ەربەخۆیی دەس���پێدەکا ت���ا ئەو‬ ‫کات���ەی دەوڵەت���ە نوێک���ە دەبێتە‬ ‫ئەندام لەنەتەوە یەکگرتوەکان‪ ،‬واتە‬ ‫دانپێدانانی نێودەوڵەتی‪ .‬ماوەی ئەم‬ ‫قۆناغەش بەندە بەهەڵوێس���تی پێنج‬ ‫ئەندامە هەمیشەییە خاوەن ڤیتۆکەی‬ ‫ئەنجومەنی ئاسایش‪ .‬وەک ئاشکرایە‬ ‫لەنمون���ەی کۆس���ۆڤۆدا هەرچەندە‬ ‫ویالیەتە یەکگرت���وەکان‌و بەریتانیا‌و‬ ‫فەرەنس���ا بەفەرم���ی س���ەربەخۆیی‬ ‫کۆس���ۆڤۆیان ناساندوە‪ ،‬بەاڵم هێشتا‬ ‫ڕوس���یا‌و چی���ن ئ���ەو هەنگاوەی���ان‬ ‫نەناوە‌و کۆس���ۆڤۆ نەیتوانیوە ببێتە‬ ‫ئەندامی نەتەوە یەکگرتوەکان‪ ،‬ئەمە‬ ‫بۆ دەوڵەتی فەلەس���تینیش ڕاستە‪،‬‬ ‫هەرچەندە ژمارەیەکی زۆر دەوڵەتانی‬ ‫جیهان دانیان بەدەوڵەتی فەلەستیندا‬ ‫ناوە‌و فەلەس���تین ئەندامی چاودێرە‬ ‫لەنەتەوە یەکگرتوەکان‪ ،‬بەاڵم هێشتا‬ ‫ویالیەتە یەکگرتوەکان‌و واڵتانی تری‬ ‫خ���اوەن ڤیتۆ ڕێگرن لەبەردەم بوونە‬ ‫ئەندامی تەواو‪ .‬یەکێک لەو فاکتەرانەی‬ ‫دەبێتە ه���ۆی کورتکردنەوەی ماوەی‬ ‫ئەم قۆناغ���ە هەڵوێس���تی بەغدایە‪،‬‬ ‫هەڵبەتە گەلێک فاکتەری تریش ڕۆڵی‬ ‫گەورە دەبینن‪.‬‬ ‫ئ���ەم ش���ێوە تێڕوانین���ە ب���ۆ‬ ‫جیاکردن���ەوەی‬ ‫س���ەربەخۆیی‌و‬ ‫ڕیالیس���تانەی قۆناخەکانی پرۆسەکە‬ ‫هاوشێوەی زۆربەی هەرەزۆری پرۆسەی‬ ‫س���ەربەخۆیی نەتەوەکان���ی ترە کە‬ ‫دۆخە نێوخۆیی‌و نێودەوڵەتییەکەیان‬ ‫هاوش���ێوەی ئەوەی ئێم���ەن‪ .‬ڕەنگە‬ ‫دۆخی ئێمە‌و بونی چ���وار دەوڵەتی‬ ‫دراوس���ێ کە هەریەکەیان بەش���ێکی‬ ‫کوردستانی پێوە لکاوە‌و پرۆسەکەی‬ ‫ئێمە کەمێک ئاڵۆزتر بکا‪ ،‬بەاڵم لەزۆر‬ ‫ڕوی ترەوە کوردس���تان لەپێگەیەکی‬ ‫زۆر بەهێزتردای���ە‌و چانس���ی‬ ‫سەرکەوتنی ئاشتییانەی سەربەخۆیی‬ ‫زیاتر دەکا‪ .‬بەقۆناغکردنی پرۆسەی‬ ‫سەربەخۆیی بەرچاوڕونییەکی گەورە‬ ‫بۆ نێوخ���ۆو دەرەوە دروس���تدەکا‪:‬‬ ‫گرتنەبەری ئەم ستراتیژە بەناوەندە‬ ‫نێودەوڵەت���ی‌و هەرێمیی���ەکان دەڵێ‬ ‫کە بۆ بەدەس���تهێنانی سەربەخۆیی‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا سوور‌و ڕژدین‪ ،‬لەهەمانکاتدا‬ ‫پش���ودرێژین‌و ڕێگای ئاش���تییانەش‬

‫دەبێ گەلی‬ ‫کوردستان ببێتە‬ ‫خاوەنی پرۆسەکە‌و‬ ‫لەچوارچێوە‌و‬ ‫قاڵبی تەسکی‬ ‫حیزبایەتی‬ ‫دەربهێنرێ‬ ‫چونکە لەئەنجامدا‬ ‫ئەوە خەڵکە کە‬ ‫بەسەرکەوتنی‬ ‫سوودمەند‌و‬ ‫بەشکستهێنانیشی‬ ‫تووشی زیانی‬ ‫گەورە دەبن‬ ‫بژاردەی یەکەمی گەلی کوردس���تانە‪.‬‬ ‫لەسەر ئاستی ناوەوەی کوردستانیش‬ ‫ئەم جۆرە تێڕوانینە بۆ سەربەخۆیی‬ ‫کوردستان پرۆس���ەکە دەخاتە سەر‬ ‫سکەیەکی ئاڕاس���تە ڕون‪ ،‬سکەیەک‬ ‫کە ئامان���ج‌و ڕێگای گەیش���تنە ئەو‬ ‫ئامانج���ە لەبەرچ���اوی هاواڵتیان���ی‬ ‫کوردستان ڕۆش���نتر دەکاو ئەو هیوا‬ ‫ناواقیعییانەی���ان ال دروس���تناکا کە‬ ‫کاروانی س���ەربەخۆیی ئاس���ان‌و زو‬ ‫دەگاتە مەنزڵ‪ ،‬ب���ەاڵم لەهەمانکاتدا‬ ‫جەخ���ت لەس���ەر دەرچون���ی تیری‬ ‫س���ەربەخۆیی دەکات���ەوە‌و هەم���و‬ ‫لەگەڕان���ەوە‌و‬ ‫بیرکردنەوەی���ەک‬ ‫گێڕانەوەی ئ���ەو تیرە بۆ کەوانەکەی‬ ‫دەکات���ە دژایەتیکردن���ی خواس���ت‌و‬ ‫خەونەکانی گەلی کوردستان‪.‬‬ ‫لەهەر ی���ەک لەو چ���وار قۆناغەدا‬ ‫پێویستە ئەنجومەنی بااڵی ڕێفراندۆم‌و‬ ‫سەربەخۆیی ستراتیژ‌و پالنی گونجاو‬ ‫بۆ سەرخس���تنی ئامانجی قۆناخەکە‬ ‫دابڕێ���ژێ‌و هەموو الی���ەن‌و ناوەند‌و‬

‫‪13‬‬

‫تاکەکان تێک���ەاڵوی جێبەجێکردنیان‬ ‫بکات‪ .‬دەبێ گەلی کوردس���تان ببێتە‬ ‫خاوەن���ی پرۆس���ەکە‌و لەچوارچێوە‌و‬ ‫قاڵبی تەسکی حیزبایەتی دەربهێنرێ‬ ‫چونک���ە لەئەنجام���دا ئ���ەوە خەڵکە‬ ‫ک���ە بەس���ەرکەوتنی س���وودمەند‌و‬ ‫بەشکستهێنانیش���ی تووش���ی زیانی‬ ‫گەورە دەبن‪.‬‬ ‫هەندێکج���ار وا لێکدەدرێت���ەوە‬ ‫ک���ە دوای ئەنجامدان���ی ڕێفران���دۆم‬ ‫یەکسەر سەربەخۆیی ڕادەگەیەنرێ‌و‬ ‫گەر ئەم���ە نەکرێ ئ���ەوا ڕێفراندۆم‬ ‫بۆ موزای���ەدەی سیاس���ی‌و هەندێک‬ ‫مەرام���ی حیزبی ئەنجامدەدرێ‪ .‬ئەمە‬ ‫لێکدانەوەیەکی بێبنەمایە بەتایبەتی‬ ‫کاتێ���ک ڕەزامەندی حکومەتی عێراق‬ ‫وەرنەگیراب���ێ ب���ۆ س���ەربەخۆیی‌و‬ ‫ڕاگەیاندنەک���ە ببێت���ە ڕاگەیاندنێکی‬ ‫تاکالیەنە‪ .‬وەک باس���مانکرد ماوەی‬ ‫نێوان قۆناغی دوەم‌و س���ێیەم‪ ،‬واتە‬ ‫م���اوەی نێ���وان ‪٢٥‬ی ئەیلول‌و ڕۆژی‬ ‫ڕاگەیاندنی س���ەربەخۆیی پەیوەستە‬ ‫هەلومەرج���ەوە‌و‬ ‫بەکۆمەڵێ���ک‬ ‫لەهەموش���یان گرنگت���ر ش���ێوازی‬ ‫بەرەوپێشچوونی دانوس���تاندنەکانی‬ ‫نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان‌و‬ ‫حکومەتی ناوەندی‌و هەڵوێستی ئەو‬ ‫حکومەتەیە بەرامبەر س���ەربەخۆیی‬ ‫کوردس���تان‪ .‬دەب���ێ زەمین���ەی‬ ‫ڕاگەیاندنەک���ە وا پت���ەو بک���رێ کە‬ ‫دوای ڕاگەیاندن کەمترین کێش���ە بۆ‬ ‫دەوڵەتی کوردستان دروست بکرێت‪.‬‬ ‫هەروەک وتمان ناشکرێ ئەم ماوەیە‬ ‫کراوە بێ‌و پێویس���تە لەڕوی کاتەوە‬ ‫س���نووردار بێ‪ .‬ئەوەی گرنگە‌و دەبێ‬ ‫هەمیش���ە پێداگیریی لەس���ەر بکرێ‬ ‫ئەوەیە کە ڕیفراندۆم بۆ سەربەخۆییەو‬ ‫سەربەخۆییش پرۆژەیەکی نەتەوەیی‌و‬ ‫نیشتمانییەو پێویس���تی نەک تەنیا‬ ‫بەگەلی کوردس���تانە لەم پارچەیەدا‪،‬‬ ‫بەڵکو پێویستی بەپشتگیریی هەموو‬ ‫تاکێکی کوردس���تانیانی کوردستانی‬ ‫گەورەی���ە‪ .‬هەمیش���ە پارت���ی الی‬ ‫وابوە کە دەک���رێ گەورەیی پرۆژەی‬ ‫س���ەربەخۆیی ببێت���ە س���ەکۆیەکی‬ ‫یەکێتی‌و تەبایی‌و نەهێش���تنی کێشە‬ ‫نێوخۆییەکان‪ ،‬چونک���ە دەبێ هەمو‬ ‫ناکۆکیی���ە حیزب���ی‌و سیاس���ییەکان‬ ‫ملکەچی ئامانجە س���ەرەکییەکە بن‌و‬ ‫دایەلۆگێک���ی ج���دی دەس���پێبکا بۆ‬ ‫چارەس���ەرکردنیان‪ .‬من گەش���بینم‬ ‫بەوەی پرۆس���ەی س���ەربەخۆیی کە‬ ‫ڕیفران���دۆم یەکێک���ە لەقۆناغەکانی‬ ‫دەبێت���ە یەکخس���تنی نێوماڵ���ی‬ ‫کوردستانی‌و دروستکردنی دەوڵەتیك‬ ‫ک���ە ماف���ە نەتەوەی���ی‌و سیاس���ی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی ڕۆش���نبیرییەکانی گەلی‬ ‫کوردستانی تێدا بچەسپێ‪.‬‬

‫وردکردنەوەی بڕیارە سیاسیەکان بەلۆژیک یان کەفوکوڵ‬ ‫عەزیز شێخانی‬ ‫لەو رۆژانەی راب���ردودا ژمارەیەک‬ ‫لەهێزە سیاسییەکان لەگەڵ سەرۆکی‬ ‫پارت���ی دێموکڕات���ی کوردس���تان‬ ‫کۆبون���ەوە‪ .‬بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان‌و‬ ‫کۆمەڵی ئیسالمی ئەو کۆبونەوەیان‬ ‫بایکۆت ک���رد‪ .‬ل���ەو کۆبونەوەیەدا‬ ‫یاسا بەرکارەکانی باشورو پارلەمانی‬ ‫کوردس���تان پێش���ێلکران‌و رۆژی‬ ‫رێفراندۆم‌و هەڵبژاردنەکانی باشوری‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬ل���ەدەرەوەی یاس���ا‬ ‫بەرکارەکان دیاریکران (هەڵبژاردنی‬ ‫پارلەم���ان‌و س���ەرۆکایەتی هەرێم)‪.‬‬ ‫بەش���داربوانی کۆبونەوەک���ە وەک‬ ‫خەڵکی ئاسایی ئاگاداری چۆنیەتی‬ ‫بەڕێوەبردن���ی ئ���ەو پڕۆس���ەیەن‌و‬ ‫نازان���ن رێفراندۆم بەک���ردەوە چۆن‬ ‫لەناوچ���ە کێش���ە لەس���ەرەکان‬ ‫بەڕێوەدەچ���ێ‪ .‬ل���ەو کۆبونەوەیەدا‬ ‫مەس���عود بارزانی‌و پارتەکەی گەمە‬ ‫کورتخایەنەکەی���ان ب���ردەوە‪ ،‬ک���ە‬ ‫رەنگ���ە لەدرێژخایەن���دا زۆر کەس‬ ‫دەستی پەش���یمانی لەئەژنۆ بدەن‪.‬‬ ‫ئەوان لەپێناوی دەس���تەبەرکردنی‬ ‫بەرژەوەندییەکانیان���دا ژمارەی���ەک‬ ‫سیاس���ەتکارو نوێن���ەری هێ���زە‬ ‫سیاس���ییەکانیان کردە پاش���کۆی‬ ‫سیاس���ەتی خۆی���ان‪ .‬پارت���ی لەو‬

‫مەیدانەدا ئەزمونی هەیەو لەرابردودا‬ ‫بۆ مانەوەو پاراستنی پێگەی خۆی‬ ‫خەڵک‌و هێزە سیاسییەکانی خستۆتە‬ ‫بەردەم بڕیاردانی نابەدڵی‪.‬‬ ‫کوردەکان لەنیش���تمانی خۆیاندا‬ ‫خاوەنی مافن‌و لەهەمو بەش���ەکانی‬ ‫کوردس���تاندا ماف���ی بڕیاردانی���ان‬ ‫لەس���ەر دواڕۆژی خۆی���ان هەی���ە‪.‬‬ ‫شایانی باسە‪ ،‬کە پرسی رێفراندۆم‌و‬ ‫کۆبونەوەکان���ی تایبەت بەو باس���ە‬ ‫لەباش���وری کوردس���تاندا پ���ڕن‬ ‫لەناتەبایی‪ .‬رێکارەکان زۆر گرینگن‌و‬ ‫بازدان بەس���ەر یاس���ابەرکارەکان‌و‬ ‫لەکارخس���تنی پارلەمان چیرۆکێکی‬ ‫پڕ لەگرێیە‪ .‬خۆس���ەپاندن بەناوی‬ ‫رێفراندۆم‌و خۆحەش���اردان لەپشت‬ ‫دروش���م‌و وش���ە بەتاڵەکان زیانی‬ ‫گەورەی بەدواوەیە‪ .‬کورد لەکۆنەوە‬ ‫گوتویەتی‪ ،‬کە ب���اری خوار ناگاتە‬ ‫مەن���زڵ‪ .‬ئەگەر مەس���عود بارزانی‌و‬ ‫هاوڕێکان���ی لەگ���ەڵ عاش���قان‌و‬ ‫هۆگرانی وشەی رێفراندۆم بەکردەوە‬ ‫خوازیاری کوردستانێکی سەربەخۆو‬ ‫دامەزراندنی دەوڵەتێکی دێموکراتن‪،‬‬ ‫گۆڕەپان‌و مەی���دان کراوەیە‪ .‬ئەوان‬ ‫بۆ سەلماندنی س���ەداقەت‌و نییەتی‬ ‫خۆیان پێویستە رێز لەیاسا بگرن‌و‬ ‫بەڕێکاری قبوڵکراوو باو‪ ،‬بانگەوازی‬ ‫رێفراندۆم‌و هەروەها دیوی پشتەوەی‬ ‫ئ���ەو جوڵەی���ە بک���ەن‪ .‬بارزانی‌و‬ ‫هاوقەتارەکان���ی خەریکن ماس���ی‬

‫لەئاودا بەخەڵکی کورد بفرۆش���ن‌و‬ ‫شکستی سیاس���ی‌و ئیداری خۆیان‬ ‫بەو بەزمە بەهاری���ی (راگەیاندنی‬ ‫دەوڵەت)و پاییزیانە (بەڕێوەبردنی‬ ‫رێفراندۆم) بشارنەوە‪.‬‬ ‫لەژێر تیشکی فاکتە مێژوییەکاندا‬ ‫دەک���رێ بگوترێ‪ ،‬ک���ە کوردەکانی‬ ‫باش���ور بەپەرتەوازەیی ناتوانن ئەو‬ ‫پرس���انە یەکالیی بکەنەوە‪ .‬شارەزا‬ ‫و دیپلۆمات���ە رۆژئاوایی���ەکان زیاتر‬ ‫لەئێم���ە ئاگاداری دۆخی باش���وری‬ ‫کوردستانن‌و لەڕاپۆرتەکانی خۆیاندا‬ ‫لەبنی کولەکەی دەدەن‪ .‬کاتێک هێزە‬ ‫سیاس���ییەکان‌و دەنگدەران لەسەر‬ ‫پرسەکان هاودەنگ نەبن‪ ،‬بێگومان‬ ‫لەسەر بەغداو هێزە دەرەکیەکانیش‬ ‫کاریگ���ەری نەرێن���ی دەب���ێ‪ .‬ب���ۆ‬ ‫سەرخس���تنی پرۆژەیەک���ی گەورە‪،‬‬ ‫نەخش���ەیەکی وردو کاراو هەروەها‬ ‫ئی���رادەی تێکڕای���ی‌و راس���تگۆیی‬ ‫پێشڕەوان پێویستە‪ .‬نەبونی متمانەو‬ ‫بەرچاوڕونی خەڵک‪ ،‬سیاسییەکان‌و‬ ‫تەنانەت بژاردەی کۆمەڵگە لەس���ەر‬ ‫دوارۆژی باشور چاوپۆشی لێناکرێ‪.‬‬ ‫ئەوان لەدۆخێکی ناجێگیرو نادڵنیادا‬ ‫دەژی���ن‌و لەکۆاڵن���ە داخراوەکان���ی‬ ‫سیاسەتدا گیریان خواردوە‪.‬‬ ‫خەڵکی ئێمە ش���ایانی ئازادیی‌و‬ ‫سەربەس���تییە‪ ،‬بەاڵم بەهەڵپەڕکەو‬ ‫رێفران���دۆم‌و‬ ‫یەکترش���کاندن‬ ‫داخوازییەکان���ی خەڵ���ک پراکتیزە‬

‫ناکرێ���ن‪ .‬پارت���ی دێموکڕات���ی‬ ‫کوردستان‌و سەرۆکەکەی دەخوازن‪،‬‬ ‫تەنی���ا قس���ەی خۆی���ان بەرن���ە‬ ‫س���ەرێ‌و بەهەر نرخێک بێت تەنیا‬ ‫رێفراندۆمێکی ش���کڵی بەڕێوەبەرن‪.‬‬ ‫بێجگە ل���ەوە‪ ،‬ئەو دروش���مانە بۆ‬ ‫پێخۆری هەڵبژاردنەکان پێویستن‌و‬ ‫لەو بەستێنەش���دا قازانجی خۆیان‬ ‫دەکەن‪ .‬ئەوان ساڵی رابردو گوتیان‪،‬‬ ‫ک���ە رێفراندۆمی کوردس���تان پێش‬ ‫هەڵبژاردنەکانی ئەمریکا بەڕێوەبچێ!‬ ‫پێش���ڕەوان‌و سەرچۆپیکێشی ئەو‬ ‫دروش���مانەو هاوڕێکانی���ان رەنگە‬ ‫ل���ەالی نوێنەرانی بەغ���داو دەرەوە‬ ‫رابگەیەنن‪ ،‬کە پاش رێفراندۆم ئەوان‬ ‫دەوڵ���ەت راناگەیەنن‌و لەگەڵ بەغدا‬ ‫دەکەونە دیالۆگ‪ .‬ک���ورد گوتەنی‪،‬‬ ‫ئەوان ئامانج فی���دای بەرژەوەندی‬ ‫تاک���ە الیەنێ���ک دەک���ەن‌و خاک‌و‬ ‫خەڵ���ک دەخەنە قەپان���ی قومارە‬ ‫سیاسییەکان‪.‬‬ ‫بەش���ێک لەهاواڵتیانی کوردستان‬ ‫لێ���رەو ل���ەوێ بەدیاریکردنی رۆژی‬ ‫رێفراندۆم شادن‪ ،‬کە مافی خۆیانە‪.‬‬ ‫ئ���ەوان لێ���رەدا رێفراندۆمیان وەک‬ ‫راگەیاندن���ی س���ەربەخۆیی مان���ا‬ ‫کردۆتەوەو نازانن‪ ،‬کە سنوری نێوان‬ ‫رێفراندۆمی باش���وری کوردستان‌و‬ ‫دامەزراندنی دەوڵەتی س���ەربەخۆی‬ ‫کورد بەقەدەر سنوری نێوان قسەو‬ ‫کردارو زیاتریش دورە‪ .‬سەربەخۆیی‌و‬

‫دامەزراندنی دەوڵەت ئیرادە‪ ،‬ژیری‪،‬‬ ‫ئازایەت���ی‪ ،‬ش���ەهامەتی ئەخالقی‪،‬‬ ‫خۆنەویس���تی‪ ،‬دوربین���ی‌و متمانەو‬ ‫باوەڕی تێکڕایی دەوێ‪ .‬دامەزراندنی‬ ‫دەوڵەت بەستێن‌و ژینگەی گونجاوو‬ ‫هەروەه���ا فاکت���ەری نێوخۆی���ی‌و‬ ‫دەرەکی دەخ���وازێ‪ .‬ئەگەر مرۆڤ‬ ‫لەگەڵ خۆی راس���تگۆ بێ‪ ،‬ئەوەی‬ ‫لەباش���ور دەگ���وزەرێ تەنیا جۆرە‬ ‫س���ەرگەردانیەکی سیاس���ییە‪ ،‬کە‬ ‫کۆتاییەکی خێری نابێ‪ .‬ژن‌و پیاوە‬ ‫س���ەربەخۆخوازە راس���تەقینەکان‬ ‫دواڕۆژی خاک‌و نەتەوەکەیان دەکەنە‬ ‫ئامانجی نەگۆڕو نابنە دیلی هەوەسی‬ ‫دەس���ەاڵت‌و کورسی‪ .‬سەرکردایەتی‬ ‫کردنی س���ەربەخۆیی نەتەوەیەک‌و‬ ‫دامەزراندنی دەوڵ���ەت کاری هەمو‬ ‫کەس���ێک نییەو تاقی���کاری گەالنی‬ ‫دیکەو کوردەکان ل���ەو گۆڕەپانەدا‬ ‫باشترین بەڵگەیە‪.‬‬ ‫تێپەڕینی کات رەنگە باش���ترین‬ ‫فاکتەری هەاڵواردنی وتەو کردارەکان‬ ‫ب���ێ‪ .‬هۆگران���ی راس���تەقینەی‬ ‫ئازادیی‌و رزگاری مرۆڤەکان خۆیان‬ ‫لەشانۆس���ازی دەبوێرن‌و بەکردەوە‬ ‫دەیسەلمێنن‪ ،‬کە کااڵی پڕ بەبااڵن‪.‬‬ ‫ئەگەر تەمەن رێگا ب���دات زۆربەی‬ ‫ئێمە پاش ماوەیەکی دیکە دەبینین‪،‬‬ ‫کە وش���کە کەڵەکە سیاسییەکان‌و‬ ‫نەخشە کرچ‌و کاڵەکان سەرئەنجام‬ ‫دەکەونە سەر پشت‌و دادەڕمێن‪.‬‬

‫کوردەکانی باشور‬ ‫بەپەرتەوازەیی‬ ‫ناتوانن ئەو پرسانە‬ ‫یەکالیی بکەنەوە‬ ‫بۆ سەرخستنی‬ ‫پرۆژەیەکی گەورە‬ ‫نەخشەیەکی وردو‬ ‫کاراو هەروەها‬ ‫ئیرادەی تێکڕایی‌و‬ ‫راستگۆیی‬ ‫پێشڕەوان پێویستە‬

‫‪14‬‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫لە"وشیاریی بەرەنگاریی"وە بۆ "وشیاریی نەخێر"‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫(‪)١‬‬ ‫ماوەیەک����ی درێژە پرس����ی ڕیفراندۆم بوە‬ ‫بەتاق����ە گوت����اری سیاس����ەت لەهەرێم����دا‪.‬‬ ‫ئەوانەی لەپشتی ئەم گوتارەوەن دەیانەوێت‬ ‫بیکەن بەش����اگوتارو هەمو کردەو خواست‌و‬ ‫بیرکردنەوەیەک لەچارەس����ەرکردنی گرفت‌و‬ ‫کێشە سیاس����ییەکانی تر‪ ،‬لەبەردەمیدا نوچ‬ ‫بدەن‪ .‬تەماحێکی س����وڵتانیی ئ����ەم گوتارە‬ ‫دەجوڵێنێ����ت‌و لەش����کرێک لە"گوتارچی����ی"‬ ‫بچ����وک‌و مامناوەندی ناو میدی����ای بەپارەی‬ ‫ن����ەوت قانگ����دراو‪ ،‬خراوەت����ە خزمەتی ئەم‬ ‫گوت����ارە پۆپۆلیس����تیی‌و خەڵکفریودەرەوە‪.‬‬ ‫لەڕاس����تیدا س����تراتیژی نوخبە نەوتفرۆش‌و‬ ‫سوڵتانییەکەی هەرێم لەخستەگەڕی ماشێنە‬ ‫جیاوازەکانی بەرهەمهێنانی گوتاری ڕیفراندۆم‬ ‫بریتیی����ە لەوەی ک����ە بیک����ەن بەگوتارێکی‬ ‫"خاوەن هەیمەنە"‪ .‬پرس����ی ریفراندۆم بکەن‬ ‫بەگوتارێ����ک هەموان بەبێ هیچ ڕەخنەکردن‌و‬ ‫پرس����یارلێکردن‌و بەب����ێ هی����چ گوم����ان‌و‬ ‫لێپرسینەوەیەک‪ ،‬وەک پێدراوێکی سروشتیی‌و‬ ‫ئەخالقیی‪ ،‬قبوڵبکرێت‌و وەک بەرجەستەکەری‬ ‫بڕێکی زۆر لەخواس����ت‌و ئاواتە مێژووییەکانی‬ ‫کۆمەڵ����گای ئێمە ببینرێ����ت‌و مامەڵەبکرێت‪.‬‬ ‫هەر کەس����ێکیش ئەم ئەمرە س����وڵتانییەی‬ ‫جێبەجێنەکرد‪ ،‬تەخوی����ن‌و تەجریم بکرێت‌و‬ ‫هەر لەئێستاشەوە هەڕەشەی ئەوەی لێبکرێت‬ ‫لەداهاتوودا نەتوانێ����ت ببێت بەهاواڵتی ئەو‬ ‫دەوڵەتە‌و پاسەپۆرت‌و ڕەگەزنامەی کوردبونی‬ ‫لێبسێندرێتەوە!‬ ‫هەموان دەزانن ماوەیەک����ی درێژە نوخبە‬ ‫سوڵتانییەکەی هەرێم هیچ گوتارێکی سیاسیی‬ ‫نەماوە کە نەک تەنها قەناعەت بەالنی هەرە‬ ‫کەمی کۆمەڵگای ئێمە بکات‪ ،‬بەڵکو ناتوانێت‬ ‫تەنانەت قەناعەت بەئەن����دام‌و هەوادارەکانی‬ ‫خۆشیان بکات‪ .‬گوتاری ڕیفراندۆم دەخوازێت‬ ‫درزێک بکاتە ناو ئ����ەم بێباوەڕییە گەورەیە‌و‬ ‫هەندێ����ک نرخ‌و بەها بۆ هەیبەتە سیاس����ییە‬ ‫ش����کاوەکانی سیاس����ەتمەداران‌و خواس����تە‬ ‫سیاسییە س����وڵتانییەکانی دەس����ەاڵتدارانی‬ ‫هەرێ����م بگەڕێنێت����ەوە‪ .‬ئێم����ە وایدەبینی����ن‬ ‫ک����ە دەس����ەاڵتدارانی هەرێم هی����چ فۆرمێک‬ ‫لەفۆرمەکان����ی هەیمەن����ەی ئەخالقی����ی‌و‬ ‫فەرهەنگیی‌و س����ایکۆلۆژییان نەماوە‪ ،‬قسە‌و‬ ‫م����ژدە‌و ش����یکردنەوەکانیان کەمترین نرخی‬ ‫نەماوەو زۆرین����ەی ئەندامان����ی کۆمەڵگاش‬ ‫پڕۆژەو پاس����اوەکانیان وەک درۆیەکی سرف‬ ‫دەبین����ن‌و مامەڵەدەک����ەن‪ .‬ئ����ەوەی تاوەکو‬ ‫ئەمڕۆک����ە پاراس����تونی هێ����زی دەمامکدار‌و‬ ‫سیاس����ەتی ترس����اندنی بەردەوام‌و سوپای‬ ‫تایب����ەت‌و کۆنترۆڵکردنێک����ی سەرتاس����ەری‬ ‫ئابوریی هەرێم����ە‪ ،‬بەتایبەتی ئابوریی نەوت‬ ‫کە س����ەرچاوەی س����ەرەکیی بژێ����و‌و داهاتی‬ ‫کۆمەڵگای����ە‪ .‬گوتاری ریفران����دۆم دەیەوێت‬ ‫ئ����ەو بۆش����اییە گوتاریی����ە پڕبکات����ەوە کە‬ ‫نەمانی هی����چ متمانەیەک بەدەس����ەاڵتداران‬ ‫لەڕێگای دزیی‌و جەردەیی‌و نابەرپرس����یارێتی‬ ‫سیاس����یی‌و ئەخالقیی����ەوە لەکوردس����تاندا‬ ‫دروستیانکردوە‪ .‬گوتاری ڕیفراندۆم دەیەوێت‬ ‫"حیکایەتێکی نەتەوەیی" بەرهەمبهێنێت بەو‬ ‫هیوایەی کۆمەڵگای ئێمە باوەڕی پێبهێنێت‌و‬ ‫نرخێکی سیاسیی‌و ئەخالقیی پێببەخشێت‌و‬ ‫بڕێ����ک لەهەیمەن����ە لەدەس����تچووەکەیان بۆ‬ ‫بگەڕێنێتەوە‪ .‬بێگوم����ان ئەرک‌و وەزیفەکانی‬ ‫ئەم گوتاری ریفراندۆم����ە تەنها پڕکردنەوەی‬ ‫ئەو بۆش����اییە گوتارییە نییە کە س����ااڵنێکە‬ ‫لەهەرێمدا دروستبوە‪ ،‬بەڵکو کۆمەڵێک ئەرکی‬ ‫تریشی هەیە‪ ،‬کە ئێمە دواتر باسیدەکەین‪.‬‬ ‫(‪)٢‬‬ ‫زانس����تە سیاس����یی‌و سۆس����یۆلۆژییەکان‬ ‫ئەوەم����ان فێردەکەن بۆ تێگەیش����تن لەهەر‬ ‫گوتارێک ئەم پرس����یارە سادانە بەرامبەر بەو‬ ‫گوتارە بکەین‪ :‬کێن ئەوانەی ئەم گوتارەیان‬ ‫بەرهەمهێن����اوە؟ ل����ە چ س����یاق‌و رەوتێکی‬ ‫مێژوویی����دا ئ����ەم گوت����ارە بەرهەمدەهێنن؟‬ ‫ڕووی گوتارەک����ە لەکێیە؟ بۆ ئەم گوتارەیان‬ ‫هەڵگرتووە؟‬ ‫بۆ زۆرینەی دانیش����توانی هەرێم ئاشکرایە‬ ‫کە هەڵگری ئەم گوتارە مەس����عود بارزانی‪،‬‬ ‫سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستانە‪ .‬ئەم‬ ‫پیاوە دوجار بەنایاسایی تەمەنی سەرۆکایەتیی‬ ‫هەرێم����ی بۆ درێژکراوەت����ەوە‪ ،‬نزیکەی چوار‬ ‫ساڵە وادەی سەرۆکایەتییەکەی بەسەرچوە‪،‬‬ ‫جگ����ە لەحیزبەکەی خۆی کە س����ەرۆکێکی‬ ‫ئەبەدییەتی‪ ،‬لەڕوی یاس����ایی‌و ئەخالقییەوە‬ ‫مافی ئەوەی نییە بەناوی سەرۆکی هەرێمەوە‬ ‫هیچ بڕیارێک بۆ هیچ کەس‌و دەزگا‌و الیەنێک‬ ‫لەهەرێم����دا دەرب����کات‪ .‬ئ����ەم پی����اوە دوای‬

‫مه‌ریوان وریا قانع‬ ‫ئەو هەمو س����اڵە لەحوکمڕانی����ی تاکڕەوانەو‬ ‫شکستی سیاس����یی‌و بنیاتنانی ئابوورییەکی‬ ‫وێران‪ ،‬نیازی وازهێنان‌و تەسلمیکردنی پێگە‬ ‫سیاس����ییە نایاس����اییەکەی نییە‪ .‬سااڵنێکە‬ ‫لەڕێگای هێز‌و پارە‌و دابەش����کردنی ئاسۆیی‌و‬ ‫شاقووڵیی کۆمەڵگای سیاسیی واڵتەکەیەوە‬ ‫توانیویەتی لەس����ەر کورس����یی دەس����ەاڵت‬ ‫بمێنێتەوە‌و بەوە ڕازیبێت بەهەرنرخێک بووە‬ ‫سەرۆکی دو شار لەش����ارەکانی هەرێم بێت‪.‬‬ ‫لەڕوی سیاسییەوە گوتاری ریفراندۆم گوتاری‬ ‫ئەم سەرۆکە نایاساییە؛ سیاسییەک کە تاک‬ ‫بەتاکی میللەتەکەی چاوەڕوانی وەاڵمی دەیان‬ ‫پرس����یاری هەڵپەس����ێردراو‌و فەرامۆشکراون‬ ‫لەس����ەر ئەو هەموو قەیرانانەی لە س����ایەی‬ ‫حوکمڕان����ی ئەودا دروس����تبوون‪ ،‬کەچی ئەو‬ ‫لەمڕۆدا خس����تونیەتە ب����ەردەم بژاردەی دوو‬ ‫پرسیارەوە کە لە ساڵی ‪٢٠٠٥‬وە لەهەڵمەتێکی‬ ‫بەرفراوان����ی نوس����ەران‌و رۆش����نبیران‌و‬ ‫رێکخراوەکان����ی کۆمەڵ����گای مەدەنیی����دا بۆ‬ ‫پرسی ریفراندۆم‪%٩٨ ،‬ی دەنگەکان بە بەڵێ‬ ‫بۆ س����ەربەخۆیی وەاڵمیانداوەتەوە‪ .‬گەر ئەو‬ ‫سەردەمە هێزە سیاس����ییەکان دەرئەنجامی‬ ‫ریفراندۆمیان وەکو کارتێکی فشاری سیاسیی‬ ‫لەدانوستانەکانیاندا بەرامبەر بەغدا‌و ئەمریکا‌و‬ ‫هێزە ناوچەییەکان بۆ دەس����تکەوتی حیزبیی‬ ‫خۆی����ان بەکارهێن����ا‪ ،‬لەمڕۆش����دا دەخوازن‬ ‫هەمان ئەزم����وون دوبارەبکەن����ەوەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫لەمەدا بەهەڵەداچون‪ ،‬هەڵەیەکی ستراتیژیی‬ ‫گ����ەورەش‪ ،‬چونک����ە هەلومەرج����ی ئەمڕۆکە‬ ‫هەلومەرجی ئەوکات نییە‌و ریفراندۆمی ئەمجارە‬ ‫نەک هیچ بەرهەمێکی کۆنکریتیی نوێی نابێت‪،‬‬ ‫بەڵک����و س����ەرجەمی پەیوەندییەکانی هەرێم‬ ‫لەناوخۆی‌و بەناوچەک����ەو دونیاوە بەفۆرمی‬ ‫جی����اواز دەش����ێوێنێت‪ .‬لەپاڵ ئەمانەش����دا‬ ‫بارزانی ئامانجێکی زۆر شەخسیش����ی هەیە؛‬ ‫ئ����ەو دەیەوێ����ت یادەوەری����ی ریفراندۆم����ی‬ ‫‪٢٠٠٥‬مان بیربباتەوەو وەکو دەس����تکەوتێکی‬ ‫شەخسیی خۆی فۆرماتیبکاتەوەو خۆی بکات‬ ‫بەپاڵەوان����ی پیادەکردنی یەک����ەم ریفراندۆم‬ ‫لەمێژوی کوردستاندا‪.‬‬ ‫پرسیاری دوهەم‪ :‬ئەم گوتارە لە چ سیاق‌و‬ ‫ڕەوتێکی مێژوویی����دا بەکاردەهێنرێت؟ هەمو‬ ‫کەس����ێک کەمەکێ����ک بەدۆخ����ی ئەمڕۆکەی‬ ‫کوردستان ئاشنابێت‪ ،‬دەزانێت ئەو ژینگەیەی‬ ‫ئەم گوتارەی تێ����دا بەرهەمدێت‪ ،‬ژینگەیەکی‬ ‫پڕ قەیران‌و کێش����ەی سیاس����یی‌و ئابوریی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتیی قوڵ‌و هەمەجۆرو گەورەیە‪ .‬نەک‬ ‫تەنها خاوەنی گوتارەک����ە داماڵراوە لەهەمو‬ ‫ش����ەرعیەتێکی یاس����ایی‪ ،‬بەڵکو سەرجەمی‬ ‫مۆدێلی حوکمڕانییەک����ە خاوەنی النی هەرە‬ ‫کەم����ی ش����ەرعیەتی سیاس����یی‌و یاس����ایی‬ ‫نییە‪ .‬واڵتەک����ە لێوانلێوە لەهەمو ش����ێوازە‬ ‫ترس����ناکەکانی گەندەڵیی‌و دزیی‌و جەردەیی‪،‬‬ ‫پڕە لەگرت ‌نو‌ ونکردن‌و ئەشکەنجەدان‌و سزادان‌و‬ ‫بێمافکردن‌و ژمارەیەکی بەرچاوی کوش����تنی‬ ‫سیاس����یی‪ .‬پڕیەتی لەکۆنتراکت‌و گرێبەستی‬ ‫نهێنیی‌و ژێرزەمینیی کە ئابوریی کوردستانی‬ ‫بەکردەوە گۆڕی����وە بۆ ئابورییەکی خێزانیی‌و‬ ‫مافیایی‌و قومارێکی گەورە بەئایندەی چەندان‬ ‫نەوەوە کە هێشتا لەدایکنەبوون‪ ،‬هەرڕۆژەش‬ ‫کونجێکی ترسناکی تازەتری ئەو سیاسەت‌و‬ ‫ئابووریی����ە وێرانەی����ە دەردەکەوێت‪ .‬هاوکات‬ ‫بڕێکی گ����ەورەی ناڕەزایەتییە کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاس����ییەکان ک����ە لە‌واڵتەکەدای����ە لەتوانا‌و‬ ‫ویستی ئەو نوخبە س����وڵتانییە حوکمڕانەدا‬ ‫نییە بتوانێت چارەس����ەریان بکات‪ .‬بەکورتی‬ ‫ژینگەی بەرهەمهێنانی ئەم گوتارە‪ ،‬ژینگەیەکە‬ ‫پڕ لەئەگ����ەری تەقین����ەوەی کۆمەاڵیەتیی‌و‬ ‫سیاسیی‌و پڕ لەئەگەری دابەشبوونی قوڵتر‌و‬ ‫وێرانبونی تەواوەتی‪.‬‬ ‫لە‌وەاڵمی پرس����یاری س����ێهەمدا ئایا ڕوی‬ ‫ئ����ەم گوتاری ڕیفراندۆم����ە لەکێیە؟ دەکرێت‬ ‫بڵێین ڕوی ئ����ەم گوتارە تەنه����ا لەناوخۆی‬ ‫کوردستانە‌و بەکارهێنانی ژمارە یەکیشی بۆ‬ ‫ئیس����تیهالکی ناوەکییە‪ .‬هەموو ئەوانەی ئەم‬ ‫گوتارەی����ان هەڵگرت����وە‪ ،‬بەتایبەتی بارزانی‬ ‫باوک‌و کوڕ‌و برازا‌و هەندێ����ک لەئەندامەکانی‬ ‫تری ن����او خێزان����ە س����وڵتانییەکەی پارتی‬ ‫خ����ۆی‪ ،‬بەش����ێوەیەکی ب����ەردەوام جارێک‬ ‫لە‌واش����نتۆن‪ ،‬جارێ����ک لەئەنق����ەرە‌و جارێک‬ ‫بەغ����داد‌و جارێکی تر ل����ە‌واڵت‌و پایتەختێکی‬ ‫ت����ری دونی����اوە‪ ،‬بەدەنگی ب����ەرز بەهەموان‬ ‫دەڵێن "ئ����ەم ریفراندۆمە بۆ س����ەربەخۆیی‌و‬ ‫جیابونەوە نییە"‪" ،‬نیازم����ان نییە دەوڵەتی‬ ‫س����ەربەخۆ دابمەزرێنین"‌و "ئێم����ە یەكڕیزی‬ ‫خاكی عێراق تێكنادەین"‪ ،‬بەڵکو مەبەس����تی‬ ‫س����ەرەکیمان ئەوەیە "بزانین میللەتەکەمان‬ ‫چی دەوێت؟"‪ .‬س����ەیرە! یان ڕاستترە بڵێین‬

‫چ ش����ەرم‌و نەنگییەکی سیاس����یی‌ گەورەیە‪،‬‬ ‫"س����ەرۆک"ی هەرێمێک کە خەڵکەکەی یەک‬ ‫سەدە لەخەباتکردندا بێت‪ ،‬نەزانێت گەلەکەی‬ ‫چی دەوێت‪ .‬شورەییە نوخبەیەکی سیاسییت‬ ‫هەبێت دوای یەک سەدە لەخوێن‌و بەرگریی‌و‬ ‫ش����ەڕو جەنگ‪ ،‬تازەبەتازە باس لەوە بکات‬ ‫پێویس����تی بەریفراندۆمە‪ ،‬بۆ ئەوەی بزانێت‬ ‫میللەتەکەی چیی دەوێ����ت‪ .‬ئەوەی گوتاری‬ ‫ڕیفراندۆم تەنها ڕوی لەناوخۆی کوردس����تان‌و‬ ‫ئیس����تیهالکی ناوەکیی����ە‌و س����ەربەخۆبون‌و‬ ‫دامەزراندنی دەوڵەتی کوردی تەنها بەزمانی‬ ‫کوردی����ی بەخەڵک����ی هەرێمی کوردس����تانی‬ ‫دەڵێ����ن‪ ،‬هێم����ا بۆ ئ����ەو ڕاس����تییە دەکات‬ ‫ئ����ەم گوت����ارە چ دزێوییەک����ی گەورەیە‌و چ‬ ‫س����تراتیژێکی سەرلێش����ێوان‌و بەالڕێدابردنی‬ ‫کۆمەڵگا ئاراس����تەیدەکات‪ .‬چ مەهزەلەیەکی‬ ‫کەم وێنەی����ە کادرە میدیاییەکانت لەناوخۆی‬ ‫کوردس����تاندا هانبدەی����ت بەزمان����ی کوردیی‬ ‫باس لەدامەزراندنی دەوڵەت‌و س����ەربەخۆیی‬ ‫بکەن‪ ،‬بەاڵم سیاسییەکانت بەزمانەکانی تری‬ ‫دونی����ا‪ ،‬لەپایتەختی واڵتەکانی تر‌و لەس����ەر‬ ‫شاشەی تەلەفیزیۆنەکان‌و کۆبونەوە نهێنیی‌و‬ ‫ئاش����کراکانیاندا‪ ،‬نکوڵ����ی لەس����ەربەخۆیی‬ ‫بکەن‌و باس لەیەکپارچەیی خاک‌و پاراستنی‬ ‫سنورەکانی عێراق بکەن‪.‬‬ ‫لە‌وەاڵم����ی پرس����یاری چوارەمیش����دا ئایا‬ ‫دەس����ەاڵتدارانی هەرێم ئ����ەم گوتارەیان بۆ‬ ‫هەڵگرتوە؟ دەکرێت ئەنجامگیرییەکی سادە‬ ‫بکەین‌و بڵێین‪ :‬وەزیفەی سەرەکیی ریفراندۆم‬ ‫بۆ داپۆشینی سەرجەم ئەو قەیرانە یاسایی‌و‬ ‫سیاس����ییانەیە ک����ە س����ەرۆکایەتی هەرێم‌و‬ ‫سیس����تەم‌و حوکمڕانییەک����ەی لەهەرێم����دا‬ ‫دروستیانکردوە‪ .‬گوتاری ڕیفراندۆم دواکارتی‬ ‫ئ����ەم س����ەرۆکایەتی‌و حوکمڕانییەکەیەتی بۆ‬ ‫بەالڕێدابردن‌و فریودان‌و هەڵخەڵەتاندنی تاک‬ ‫بەتاکی کۆمەڵگای ئێمە‪.‬‬ ‫(‪)٣‬‬ ‫ئەم نوخبە سوڵتانییە هەوڵێکی هەمەالیەنە‬ ‫دەدات‌و هەم����و کەناڵ����ە میدیایی‌و دەزگایی‌و‬ ‫سیاس����ییەکانی خۆی خستۆتەگەڕ بۆ ئەوەی‬ ‫گوتاری ریفراندۆم لەناو ڕای گش����تییدا وەک‬ ‫ئەفس����انەیەکی نەتەوەی����ی بچەس����پێنێت‪،‬‬ ‫ریفڕان����دۆم وەک گوتارێک����ی بێگون����اه ‌و‬ ‫پ����اک‌و پیرۆز نمایش ب����کات‪ ،‬وەک ئامڕازێک‬ ‫ب����ۆ بەدیهێنان����ی خەونێک����ی مێژویی‌و وەک‬ ‫مەرهەمێ����ک بۆ کۆتاییهێن����ان بەبرینە قوڵە‬ ‫نەتەوەییەکەمان نیش����انیبدات‪ .‬مەبەستمان‬ ‫برین����ی نەبونی دەوڵەتە ک����ە بەدامەزراندنی‬ ‫مرۆڤ‌و کۆمەڵگای ئێمە لەدەست داگیرکەران‬ ‫ڕزگاردەکات‪ .‬بەبۆچونی ئێمە لەبەرامبەر ئەم‬ ‫گوتارە پۆپۆلیستیی‌و فریودەرەدا پێویستمان‬ ‫بەجۆرێک لەهۆشیاریی‌و عەقالنییەت هەیە کە‬ ‫لەخورافەت‌و دزێوییەکانی پشتی ئەم گوتاری‬ ‫ریفراندۆمە تێبگات‌و شیکاریبکات‪.‬‬ ‫ئەوەی ئینسانی ئێمە لەهەمو کاتێک زیاتر‬ ‫پێویس����تی پێیەتی بریتیی����ە لەبەهێزکردنی‬ ‫"وشیاریی بەرەنگاریی"‌و داهێنانی "وشیاریی‬ ‫نەخێ����ر"‪ .‬کاتێ����ک ب����اس لەهۆش����یاریی‬ ‫بەرەنگاریی‌و هۆشیاریی نەخێر دەکەین‪ ،‬باس‬ ‫لەهۆش����یاریی چینێک‪ ،‬گروپێ����ک‪ ،‬توێژێک‪،‬‬ ‫رەگەزێک‪ ،‬یان ش����ار‌و ناوچەیەکی دیاریکراو‬ ‫ناکەی����ن‪ ،‬بەڵکو ب����اس لەچەمکێکی فراوانتر‬ ‫دەکەین کە بتوانێت وەک چەترێک سەرجەمی‬ ‫ئ����ەو هۆش����ییارانە لەژێ����ر س����ایەی خۆیدا‬ ‫کۆبکاتەوە‪ .‬لەڕاس����تیدا باس����ی ئەو شێوازە‬ ‫لەهۆش����یاریی دەکەین کە دەش����ێت بناغەی‬ ‫دروس����تبوونی "بلۆکێک����ی مێژووی����ی" تازە‬ ‫بێت کە پێکهێنانی لەمڕۆکەی کوردس����تاندا‬ ‫ب����ۆ بەگژاچوون����ەوەی رەهەندە ترس����ناک‌و‌‬ ‫وێرانکەرییەکانی سیس����تمە حومکڕانییەکەی‬ ‫ئەمڕۆک����ە‪ ،‬بوە بەپێداویس����تییەکی مێژویی‌و‬ ‫سیاسیی‌و ئەخالقیی هەنوکەیی‪ .‬مەبەستیش‬ ‫لە"بلۆکی مێژوویی" کۆبوونەوەی زیاد لەهێز‌و‬ ‫گروپ‌و چی����ن‌و توێژێکە لەدەوری پڕۆژەیەکی‬ ‫نیش����تیمانیی ئەڵتەرناتی����ڤ ک����ە بتوانێت‬ ‫کۆمەڵگای ئێمە لەم دۆخە چەقبەس����تووییە‬ ‫سیاس����ییە دەربکات‌و لەچوارچێوەیدا کێشە‌و‬ ‫برینە قووڵەکانی چارەسەربکرێن‪.‬‬ ‫(‪)٤‬‬ ‫گەر تاوەکو دوێنی "وشیاریی بەرەنگاریی"‬ ‫کردەیەک����ی گرنگی سیاس����ەتکردن بووبێت‬ ‫لەهەرێمی کوردس����تاندا بۆ بەگژاچوونەوەی‬ ‫نادادی����ی کۆمەاڵیەتی����ی‌و گەندەڵی����ی‌و‬ ‫چەوس����انەوەی ئابووریی‌و سیاس����یی‪ ،‬ئەوا‬ ‫لەدوای بڕیاردانی بارزانیی‌و پاش����کۆکانی بۆ‬ ‫ئەنجامدانی ریفراندۆم دەبێت باس لە"وشیاری‬ ‫نەخێر"یش بکەین بۆ پەردەهەڵماڵین لەسەر‬ ‫پۆپۆلیزمی سیاسیی‪.‬‬ ‫ئێمە ئ����ەو راس����تییە ب����اش دەزانین کە‬ ‫گوتاری پۆپۆلیس����تیی لەزۆر شوێنی دونیادا‬ ‫لەهەڵکشاندایە‌و لێرەو لەوێش هەندێ لەهێزە‬ ‫پۆپۆلیس����تییەکان س����ەرکەوتنی گ����ەورە‌و‬ ‫بچوکیان تۆمارکردوە‪ .‬ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە‬ ‫بونی یەک راس����تییە کە نابێت لێمان ونبێت‪،‬‬ ‫ئەویش ئەوەیە کە داهێنانی ریفراندۆم تەنها‬ ‫ب����ۆ ش����اردنەوەی فەش����ەلە گەورەکانی ئەم‬ ‫دەسەاڵتدارتییە نییە لەبەڕێوەبردنی نایاسایی‬

‫ئەم نوخبە سوڵتانییە‬ ‫هەوڵێکی هەمەالیەنە‬ ‫دەدات‌و هەمو کەناڵە‬ ‫میدیایی‌و دەزگایی‌و‬ ‫سیاسییەکانی خۆی‬ ‫خستۆتەگەڕ بۆ ئەوەی‬ ‫گوتاری ریفراندۆم لەناو‬ ‫ڕای گشتییدا وەک‬ ‫ئەفسانەیەکی نەتەوەیی‬ ‫بچەسپێنێت‬ ‫هەرێمی کوردس����تان‪ ،‬بەڵکو بەپلەی یەکەم‬ ‫گۆڕینی دەمامکی دەسەاڵتدارێتییەکەش����یانە‬ ‫ب����ەوەی بیانەوێت وێنەیەک����ی نوێ بەخۆیان‬ ‫ببەخش����ن‪ .‬واتە گەر لەمڕۆدا سیس����تەمێکی‬ ‫نادەوڵەتییم����ان هەبێ����ت کە بەش����ێوەیەکی‬ ‫رێکخراو دزیی‌و جەردەیی دەکات‌و کەرامەتی‬ ‫ئینس����انی ئێم����ە بەقوڵیی برین����داردەکات‌و‬ ‫هەمو بەها سیاس����ییە ئەخالقیی‌و عەقالنیی‌و‬ ‫ئینس����انیی‌و دیموکراس����ییەکان وێراندەکات‪،‬‬ ‫ئەوا سبەی لەباشترین حاڵەتدا‪ ،‬دەوڵەتێکی‬ ‫س����وڵتانیی رێکخراومان دەبێت کە هەمو ئەم‬ ‫کارە ب����ەد‌و خراپەکارییان����ە بەش����ێوازێکی‬ ‫ئۆرگانیزەکراوت����ر‌و ڕێکخراوت����ر‌و ترس����انکتر‬ ‫پیادەدەکات‪ .‬دەڵێین لەباش����ترین حاڵەتدا‪،‬‬ ‫چونکە ئێمە پێمانوایە کە ڕیفراندۆم لەمڕۆدا‬ ‫قومارێک����ی دۆڕاوە‌و ناتوانێت تەنانەت یەک‬ ‫دەرەنجام����ی پۆزەتیڤ����ی نوێت����ری هەبێ����ت‬ ‫ل����ەوەی لە س����اڵی ‪٢٠٠٥‬دا ک����را‪ .‬ریفراندۆم‬ ‫بەم ش����ێواز‌و لەم کات����ەدا تەنها هەوڵێکە بۆ‬ ‫بەردەوامی����دان بەدرێژکردن����ەوەی نینۆک����ی‬ ‫تەماح‌و پتەوکردنی پایەکانی دەسەاڵتدارێتیی‬ ‫س����وڵتانیزمی سیاس����یی لەهەرێمەکەماندا‪.‬‬ ‫مانای درێژکردنەوەی فەش����ەلە سیاس����یی‌و‬ ‫ئەخالقیی����ەکان‌و پێش����ێلکردنی یاس����اکان‌و‬ ‫گەمەکردنە بە‌وێژدان����ی برینداری میللەتێکی‬ ‫مان����دوەوە‪ .‬بارزان����ی‌و پارتەکەی هاوش����ان‬ ‫بەسیاس����ەتمەدارە بازرگانەکان����ی ناو هێزە‬ ‫سیاس����ییەکانی ت����ر‪ ،‬لەم����ڕۆدا بەگوتارێکی‬ ‫ناسیۆنالیس����تیی بەتاڵ‌و بۆشەوە دۆخێکیان‬ ‫خوڵقان����دوە ک����ە عەقڵ����ی مرۆڤ����ی ئێم����ە‬ ‫لەبیرکردنەوە دابخەن‌و چاوی لەس����ەر کێشە‬ ‫س����ەرەکییەکانی دوربخەنەوە‌و هاوش����ێوەی‬ ‫خەیاڵپاڵوی ئابورییان����ەی بە"دوبەی"کردنی‬ ‫کوردستان‪ ،‬خەیاڵپاڵوییەکی تری درۆزنانەی‬ ‫سیاسیی‌و ئایدیۆلۆژییان لەفۆرمی سەربەخۆیی‬ ‫نەتەوەی����ی‌و دروس����تکردنی دەوڵەت����دا ب����ۆ‬ ‫بەرهەمبهێن����ن‪ .‬ریفران����دۆم گواس����تنەوەی‬ ‫گوتاری درۆ ئابورییەکانە بۆ درۆی سیاسیی‌و‬ ‫دامەزراندنی دەوڵەتی کوردیی‪.‬‬ ‫(‪)٥‬‬ ‫بەڕای ئێمە ریفراندۆمی ڕاستەقینە بەپلەی‬ ‫یەکەم بڕیاردانە بۆ گەڕانەوەی هاواڵتیانی ئەم‬ ‫میللەتە بۆ ناو ژیانێکی سەربەخۆ کە پەیمانی‬ ‫ئەوەمان بداتێ دواڕۆژ گەشتر‌و باشتر‌و جوانتر‬ ‫دەبێت‪ ،‬نەک تاریکتر‌و خراپتر‌و ناش����یرینتر‪.‬‬ ‫کێش����ەکە لەفیک����رەی ڕیفراندۆم����دا نیی����ە‪،‬‬ ‫بەڵکو ل����ەو بکەرانەدایە ک����ە هەڵیانگرتوە‌و‬ ‫پڕوپاگەندەی بۆ دەکەن‪ .‬چارەکە سەدەیەکی‬ ‫ڕەبەق بەمرۆڤی ئێمە دەگوترا "ئەزمونەکەمان‬ ‫ساوایە‌و س����ەبرتان هەبێت"‪" ،‬کاتمان بدەنێ‬ ‫ئێمە کوردستانتان بۆدەکەین بە نمونەیەکی‬ ‫ناوازەی دیموکراسیی لەناوچەکە"! "پەلەمان‬ ‫لێمەکەن ئێمە حوکمی یاسا جێگیر دەکەین"‪.‬‬ ‫دەرئەنجام واڵتێکیان دروس����تکرد کە رۆژانە‬ ‫هەمو ش����تێکی تێدا ئەتک دەکرێت‪ ،‬لەپێش‬ ‫هەموانەوە حوکمڕانییەکی عەقالنیی‌و یاسایی‪،‬‬ ‫کەرامەتی مرۆڤی ئێمەی تێدا دەش����کێنرێت‌و‬ ‫بارقورسیی ئابوریی‌و وێرانەی پەروەردەیی‌و‬ ‫ژینگەیی‌و ئەخالقیی ب����ۆ بەرهەمدەهێنرێت‪.‬‬ ‫گومانی تێدا نیی����ە کە ئەم ریفراندۆمەش بۆ‬ ‫ئەوەیە چارەکە س����ەدەیەکی ت����ر بە نەوەی‬ ‫داهاتووم����ان بڵێ����ن "دان بەخۆتاندا بگرن‌و‬ ‫چاوەڕوانی بەبەهەش����تکردنی کوردستان بن‬ ‫لەناو دەوڵەتە نەتەوەییەکەماندا‪".‬‬ ‫بارزان����ی‌و پاش����کۆکانی لەحیزبەکانی تر‪،‬‬ ‫گەر قوبرسێکی کوردییان بۆ دروستنەکرێت‪،‬‬ ‫لەباش����ترین حاڵەت����دا مۆدێل����ی هەرێم����ی‬ ‫ترانسنیستریا ‪ Transnistria‬کۆپیدەکەن‬ ‫ک����ە ناوچەیەک����ی هاوش����ێوەی هەرێم����ی‬ ‫کوردس����تانە‌و لەڕووی فۆرماڵەوە لەدەوڵەتی‬ ‫مۆڵداڤیا س����ەربەخۆیە‪ .‬ئەم هەرێمەش پاش‬ ‫ئەوەی لەس����اڵی لە‪٢٠٠٦‬دا ریفراندۆمی کرد‌و‬ ‫زۆرینەی دەنگەکان بۆ س����ەربەخۆیی دران‪،‬‬

‫بۆئەوەی بچنە ناو فیدراس����یۆنی روسییەوە‪،‬‬ ‫کەچ����ی هی����چ دانپێدانان����ی نێونەتەوەی����ی‬ ‫وەگیرنەخس����ت‌و ش����وێنگە سیاس����ییەکەی‬ ‫وەک����و جارانی خ����ۆی مایەوە‪ .‬ئ����ەوەی لەم‬ ‫سیاس����ەتەی پارت����ی‌و پاش����کۆکانیدا ونە‌و‬ ‫ئامادە نیی����ە‪ ،‬بەرچاو ڕوونییە بۆ کۆمەڵگای‬ ‫ئێمە‪ .‬ریفراندۆم لەم دۆخە کارەس����اتئامێزە‬ ‫سیاس����یی‌و ئابووریی‌و مرۆییەدا گەمەکردنە‬ ‫بەهەست‌و سۆزی ئینسانی ئێمە‪ ،‬کردەیەکی‬ ‫بێش����ەرمانەی سیاس����ییە بۆ ش����اردنەوەی‬ ‫شەرمە سیاس����ییەکانیان‪ .‬لەباشترین دۆخدا‪،‬‬ ‫وەکو گریمانە ئەگەر س����ەربگرێت‪ ،‬بەخشینی‬ ‫بەشێکی هەرێمە بەئەردۆگان‌و بون بە بەشێکە‬ ‫لەهاوکێش����ە‌و هاوپەیمانێتیی����ە پ����ڕ گرفت‌و‬ ‫مەترسیدارە ناوچەییە چاوەڕوانکراوەکان‪.‬‬ ‫(‪)٦‬‬ ‫ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە بینینی جیاکارییەکی‬ ‫جەوهەریی����ە لەنێوان نەخێر ب����ۆ ریفراندۆم‌و‬ ‫بەڵێ ب����ۆ ریفران����دۆم‌و لەنێ����وان نەخێر بۆ‬ ‫دیکتاتۆرییەت‌و درۆ‌و پۆپۆلیزمی سیاس����یی‌و‬ ‫بەڵێ بۆ سەربەخۆیی‌و دەوڵەتی سوڵتانیی‪.‬‬ ‫گەمەی پارتی‌و هێزەکانی تر ڕون‌و ئاشکرایە‬ ‫ک����ە دەیانەوێت وا لەخەڵ����ک بگەیەنن هەمو‬ ‫نەخێرێ����ک بۆ ریفراندۆم مان����ای نەخێرە بۆ‬ ‫س����ەربەخۆیی کوردس����تان‪ .‬درۆی سیاسیی‬ ‫مێژویەک����ی درێ����ژی لە‌واڵتی ئێم����ەدا هەیە‌و‬ ‫ئەرکێکی سەرەکیی کۆمەڵگای ئێمە لەمڕۆدا‬ ‫ئەوەی����ە کە نەهێڵێت دەس����ەاڵتداران نەخێر‬ ‫بۆ ڕیفراندۆم یەکس����ان بک����ەن بەنەخێر بۆ‬ ‫سەربەخۆیی‪ .‬هەمو نەخێرێک دەبێت نەخێر‬ ‫بێت بۆ ناش����ەفافەییەتی ئەم سیاس����ییانە‌و‬ ‫دەسەاڵتدارێتییە سوڵتانییەکەیان‪ .‬نەخێرێک‬ ‫بێت ب����ۆ گەندەڵیی‌و دیکتاتۆریی‪ ،‬نەخێرێکی‬ ‫گەورە بێت بۆ درۆی سیاس����یی‌و پۆپۆلیزمی‬ ‫هێزە سیاسییەکان بەس����ەرۆکایەتی پارتی‌و‬ ‫بارزانی‪ .‬هەڵوەشاندنەوەی ئەو درۆ گەورەیە‬ ‫بێ����ت کە ئ����ەم هێزان����ە ناتوانن یەک ش����ار‬ ‫بەڕێوەب����ەرن‪ ،‬چجای بگات����ە ئەوەی‌ واڵتێک‬ ‫بەڕێوەببەن‪ .‬ئ����ەوە چ بەڕێوەبردنێکە هەموو‬ ‫پێگە سیاس����یی‌و س����ەربازیی‌و ئەمنییەکان‌و‬ ‫هەموو پێگە ئابورییە سەرەکییەکان‌و هەموو‬ ‫پەیوەندیی����ە دەرەکییەکانی����ان لەدەس����تی‬ ‫ئەندامانی ڕاس����تەوخۆی خێزانەکانی خۆیاندا‬ ‫کۆکردۆت����ەوە؟ ئ����ەوە چ بەڕێوەبردنێک����ە‬ ‫هەم����وو جیهازی بیرۆکراس����ییان بەحیزبیی‌و‬ ‫ناوچەی����ی کردوە؟ وزەیان لەبەر سیس����تمی‬ ‫دادگاکان بڕی����وە‪ ،‬ملیۆنەها دۆالری دزراویان‬ ‫تەرخانکردوە بۆ چەن����دان دەزگای میدیایی‬ ‫درزۆن‌و مێشکش����ۆرەوە‪ ،‬بەش����ێکی گەورەی‬ ‫کۆمەڵگای مەدەنیی کوردستانیان کۆنترۆڵ‌و‬ ‫مۆنۆپۆڵ کردوە‪.‬‬ ‫پێش هەمو ش����تێک ئینسانی ئێمە دەبێت‬ ‫ئەو ڕاس����تییە بزانێ����ت تاک����ە پێوەرێک بۆ‬ ‫پاراستنی ژیان‌و کەرامەتی ئەو لەداهاتوودا‪،‬‬ ‫رێزگرتنە لەپرنسیپە س����ادەکانی دەسەاڵتی‬ ‫یاسا‌و بنەما سەرەتاییەکانی دیموکراسییەت‬ ‫لەئێستا‌و ئەمڕۆدا‪ ،‬نەک دواخستن‌و هەڵگرتنی‬ ‫ئەم پرس����انە بۆ قۆناغی گریمانکراوی دوای‬ ‫دامەزراندن����ی دەوڵ����ەت ک����ە لە‌واقیعدا جگە‬ ‫لەدیکتاتۆرییەتێکی خێزانیی ش����تێکی دیکە‬ ‫نابێت‪ .‬ئەم تێگەیشتنە هەڵەیەش گەیشتۆتە‬ ‫ئاس����تێکی کۆمیدیی الی هەندێ کەس����ان‌و‬ ‫چاالکوان����ی چ����ەپ‌و بەچەش����نێک بوونەتە‬ ‫دەمزەردی بارزانی‌و کەوتونەتە ناو ستراتیژی‬ ‫پارتییەوە کە پاس����او بۆ ریفراندۆم بەو تێزە‬ ‫دەهێننەوە‪ ،‬لەئێستادا گرنگە پارتی‌و یەکێتی‬ ‫کارە نەتەوەییەکەیان بۆ جێبەجێبکەن‌و کارە‬ ‫چینایەتییەک����ەش لەداهات����وودا ئەوان لەناو‬ ‫دەوڵەتی کوردستاندا جێبەجێیدەکەن‪.‬‬ ‫گەر ریفراندۆم لەبنەڕەتدا بۆ چارەس����ەری‬ ‫ئەو کێش����ە‌و ملمالنێ سیاس����ییانە بێت کە‬ ‫سروش����تێکی نەتەوەیی هەیە‪ ،‬ئەوا ملمالنێی‬ ‫بارزانی‌و شوێنکەوتوانی ناو یەکێتی‌و حیزب‌و‬ ‫کەسایەتییەکانی تر لەگەڵ دەوڵەتی عێراقدا‬ ‫سروشتی نەتەوەیی نییە‪ ،‬بەڵکو خەسڵەتێکی‬ ‫شەخسیی هەیە بۆ بەرژەوەندیی‌و دەستکەوتی‬ ‫حیزبیی����ە‪ .‬تراژیدییتری����ن نموون����ەش خاڵی‬ ‫بارزانی����ی‪ ،‬هۆش����یار زێبارییە ک����ە وەزیری‬ ‫دارایی کابینەی حکومەتی بەغدا بو‪ ،‬لەسەر‬ ‫گەندەڵی����ی متمانەی لێس����ەنرایەوە‪ ،‬کەچی‬ ‫ئێستا دەمڕاس����تی دیبلۆماس����یی هەڵمەتی‬ ‫پرس����ێکی سیاس����یی‌و ئەخالقیی نەتەوەیی‬ ‫گەورەی وەک ریفراندۆمە‪.‬‬ ‫گوتنی نەخێر بۆ گوتاری پۆپۆلیس����تانەی‬ ‫ریفران����دۆم‪ ،‬واتە نەخێر بۆ درۆی نەتەوەیی‌و‬ ‫بنجبەس����تکردنی سیستەمێکی سوڵتانیی کە‬ ‫ئێمە سااڵنێکە کار بۆ هەڵماڵینیی نهێنییەکانی‬ ‫دەکەین لەسیاسەتی کوردییدا‪ .‬ڕیفراندۆمێک‬ ‫کە داماڵراوبێت لەهەمو پێوەرێکی یاس����ایی‌و‬ ‫چوارچێوەیەک����ی ئیجماع����ی سیاس����یی‪ ،‬کە‬ ‫پەرلەمان����ی هەرێمی کوردس����تان بڕیاردەری‬ ‫ش����ەرعیی ئەم پرس����ە نەبێت‪ ،‬ڕیفراندۆمێک‬ ‫کە ئەوان هیچ وێنایەکی یاسایی‌و سیاسیی‌و‬ ‫دارایی‌و سەربازیی‌و دەزگاییان بۆی نییە‪ ،‬کە‬ ‫جگە لەکەللەڕەقیی‌و نێرجسییەتی سیاسیی‬ ‫س����ەرۆکێکی خۆس����ەپێن زیات����ر نییە‪ ،‬گەر‬ ‫بشکرێت تەنیا بۆ ئەوە دەبێت بکرێتە کارتێکی‬ ‫بێش����ەوق‌و بێکاریگەریی سیاسیی‌و حیزبیی‌و‬

‫بیرورا‬

‫دانوستانی پێوەبکرێت؛ دانوسانێک لەئێستاوە‬ ‫ئاشکرایە کە دانوسانێکی دۆڕاو‌و بێسەمەری‬ ‫نیشتیمانیی دەبێت‪ .‬چارەکە سەدەیەکە ئەم‬ ‫دەسەاڵتە توانای دروستکردنی سیستەمێکی‬ ‫بانکی����ی‌و ئابوورییەکی نیش����تیمانیی نەبو‪،‬‬ ‫ش����تێک لەم هەرێمەدا نییە ناوی سیاسەتی‬ ‫نەختیی نیش����تیمانیی کوردی����ی بێت‪ .‬هەر‬ ‫ئەمەشە وادەکات گەر دیناری عێراقیی نەبایە‬ ‫کە ئابووری کوردس����تان مامەڵەی پێدەکات‌و‬ ‫بەبۆن����ەی سیاس����ەتی بانک����ی نێوەندی����ی‬ ‫عێراقیی����ەوە بەهاک����ەی ڕاگی����راوە‌و کەم تا‬ ‫زۆر جێگی����رە‪ ،‬ئەم دەس����ەاڵتە کوردییە هەر‬ ‫دراوێکی کوردیی دروستبکات‪ ،‬بێگومان نرخی‬ ‫کاغەزێکیشی نابێت‌و ئابوریی ئەم هەرێمە ڕو‬ ‫لەداڕمانێکی بێوێنە‌و هەمەالیەنەتر دەکات‪ .‬با‬ ‫واز لەئەگەری گەمارۆدانی ئابوریی‌و هێرش����ی‬ ‫س����ەربازیی‌و دەس����تێوەردان‌و شەڕفرۆشتنی‬ ‫ڕۆژانە ه����ەر نەکەین‪ ،‬کە کۆمەڵگای ئێمە بۆ‬ ‫هیچ یەکێکیان ئامادە نییە‌و خودی ئەوانەی‬ ‫ئەمڕۆ بۆ ڕیفران����دۆم دەقیڕێنن یەکەم کەس‬ ‫دەب����ن هەڵبێ����ن‌و کۆمەڵگای ئێم����ە بەتەنها‬ ‫ب����ۆ ڕوبەڕوبونەوەی ئەو هەم����و نەهامەتییە‬ ‫بەجێدەهێڵن‪.‬‬ ‫(‪)٨‬‬ ‫درۆ نەپێ����ی هەیە نەدەس����ت‌و ق����اچ‪ ،‬درۆ‬ ‫تەنها دەمی هەیە‪ .‬دەم دەتوانێت درۆ بکات‪،‬‬ ‫بەاڵم دەوڵەت بەدرۆ دروس����تناکرێت‪ .‬بەڕای‬ ‫ئێمە هیچ رێگایەکی سیاس����یی‌و یاس����ایی‌و‬ ‫ئەخالقیی نەماوەت����ەوە بتوانێت بەردەوامیی‬ ‫بدات بەشکستە مێژووییەکانی ئەم سیستەمە‬ ‫س����وڵتانییە‪ .‬بۆیە ئ����ەم ڕیفراندۆمە کراوەتە‬ ‫تاک����ە رێگایەک ب����ۆ دەربازب����وون لەقەیرانە‬ ‫قوڵە هەمەالیەنەکان‌و درێژکردنەوەی تەمەنی‬ ‫سیاسیی سەرۆکێکی ناشەرعیی‌و لەباشترین‬ ‫حاڵەتدا تاپۆکردنی ش����انازییەکی نەتەوەیی‬ ‫دروس����تکراوە بۆی‪ .‬بەبۆن����ەی ریفراندۆمەوە‬ ‫ئەمج����ارە درێژکردنەوەی م����اوەی ویالیەت‌و‬ ‫ناشەرعییەتی سەرۆکایەتیی بەتەنها لەحیزبە‬ ‫گوێڕایەڵەکانەوە وەرناگرن‪ ،‬بەڵکو دەیانەوێت‬ ‫بەدەنگی "بەڵێ"ی خەڵکی هەرێم شەرعییەت‬ ‫بەم دەس����ەاڵتدارێتییە شکس����تخواردووەیان‬ ‫ب����دەن‌و بیک����ەن بەتەنی����ا س����ەرچاوەی‬ ‫"بەڵێ"وتنیش بۆ بەئەبەدیکردنی س����ەرۆکی‬ ‫پارتی لەهەرێمدا‪.‬‬ ‫حیزب����ە سیاس����ییەکانی هەرێ����م چی����دی‬ ‫ناتوان����ن ئ����ەو ڕاس����تییە لەهاواڵتیانی ئێمە‬ ‫بشارنەوە کە لەس����ەرەتای دروستبونی ئەم‬ ‫کیان����ە نادەوڵەتییەدا دەیانگ����وت "ئەزمونە‬ ‫دیموکراس����ییەکەمان س����اوایە"‪ ،‬کەچی ئەو‬ ‫دیموکراسییەتەی ویس����تیان بۆ ئەم واڵتەی‬ ‫دروستبکەن‪ ،‬بو بەسوڵتانیزمێکی مەترسیدار‪.‬‬ ‫ئ����ەم حیزبە دەس����ەاڵتپارێزانە‌و لەس����ەروی‬ ‫هەموش����یانەوە یەکێتی‪ ،‬بەفۆرم‌و ش����ێوازی‬ ‫جیاواز بەش����داریی چاالکیان لەم پرۆس����ەی‬ ‫سەقامگیربوونەوەی ئەم دەس����ەاڵتدارێتییە‬ ‫س����وڵتانییەدا کرد‪ .‬ئێس����تاش ڕیفراندۆمیان‬ ‫لەخەڵک ک����ردوە بە‌وەهمی س����ەربەخۆیی‌و‬ ‫دروستکردنی دەوڵەت کە جگە لەنائومێدیی‌و‬ ‫ئاڵۆزیی زیاتر‌و شکس����تێکی سیاسیی نوێ‪،‬‬ ‫جگ����ە لەدرێژەدان بەدەس����ەاڵتی نایاس����ایی‌‬ ‫حوکمڕانانی هەرێم‪ ،‬هیچ بەرهەمێکی تری بۆ‬ ‫خەڵکی ئێمە نابێت‪ .‬ئەوان دەتوانن ئەم درۆیە‬ ‫لەگەڵ خۆیاندا بکەن‌و ئازادیش����ن کۆیالیەتی‬ ‫بارزانی قبوڵبکەن‪ ،‬بەاڵم پرسیارەکە ئەوەیە‬ ‫چ����ۆن دەتوان����ن ئ����ەم درۆ سیاس����ییە الی‬ ‫دەنگدەرانیان بکەن بەهەقیقەتێکی سیاسیی‌و‬ ‫بارزانی����ان لێبکەن بەپس����مارکێکی کوردیی‬ ‫سەدەی بیستویەک؟‬

‫ئەم حیزبە‬ ‫دەسەاڵتپارێزانە‌و‬ ‫لەسەروی هەموشیانەوە‬ ‫یەکێتی‪ ،‬بەشداریی‬ ‫چاالکیان لەم پرۆسەی‬ ‫سەقامگیربوونەوەی‬ ‫ئەم دەسەاڵتدارێتییە‬ ‫سوڵتانییەدا کرد‪.‬‬ ‫ئێستاش ڕیفراندۆمیان‬ ‫لەخەڵک کردوە‬ ‫بە‌وەهمی سەربەخۆیی‌و‬ ‫دروستکردنی دەوڵەت‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫چه‌ن����د ئامۆژگاری����ه‌ك بۆ‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ شه‌كره‌یان‬ ‫هه‌یه‌و به‌ڕۆژو ده‌بن‬ ‫سه‌ره‌تا ئه‌وه‌ی پێویسته‌ ئه‌م نه‌خۆشان ‌ه رێكوپێك ئه‌نجام بده‌‪.‬‬ ‫ی ب���ده‌ن پێ���ش به‌ڕۆژوبونیان ‪ -‬هه‌ركات شه‌كره‌ت دابه‌زی‌ راسته‌وخۆ‬ ‫ئه‌نجام ‌‬ ‫ی خۆیان رۆژوه‌كه‌ت بشكێنه‌‪.‬‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ئه‌بێت پرس به‌پزیشك ‌‬ ‫ی سوێرو چه‌ور‪.‬‬ ‫بكه‌ن ك ‌ه ئایا ده‌توانن به‌ڕۆژو ببن‪ .‬گه‌ر ‪ -‬دوركه‌وه‌ له‌خواردن ‌‬ ‫ی دا ب���ه‌ڕۆژو ببێت ئه‌وا ره‌چاوی ‪ -‬ئاوخواردن���ه‌وه‌ت بیرنه‌چێ���ت و‬ ‫بڕیار ‌‬ ‫ی ش���یرینی‌‌و‬ ‫دوربك���ه‌و‌ه له‌خواردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌م هه‌نگاوان ‌ه بكه‌‪:‬‬ ‫ی شه‌ربه‌تی‌ ده‌وڵه‌مه‌ند به‌شه‌كرو‬ ‫ێ به‌شه‌وه‌‪ ،‬خواردن ‌‬ ‫ی به‌ربانگ بك ‌ه به‌س��� ‌‬ ‫ ژه‌م ‌‬‫نێ���وان هه‌رژه‌مێ���ك كاتژمێرێك بۆ دو خواردنه‌و‌ه گازییه‌كان‪.‬‬ ‫ی بك ‌ه‬ ‫ ده‌رمانه‌كان له‌بیر مه‌كه‌و دابه‌ش ‌‬‫كاتژمێر بخایه‌نێت‪.‬‬ ‫ی له‌نێوان به‌ربانگ و پارشێو‪.‬‬ ‫‪ -‬پش���كنینی‌ ش���ه‌كره‌ به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬

‫زیاتر له‌‪ 700‬جۆر میكرۆب‬ ‫له‌ناوده‌مدا ده‌ژی‬ ‫ناوده‌م یه‌كێكه‌ له‌و ش���وێنانه‌ی‌ كه‌ چەندین جۆر میكروبی‌ تێدا ده‌ژی‪ ،‬بەگوێرەی‬ ‫ی‬ ‫سەرچاوەی پزیش���کی له‌كاتی‌ دواخستنی‌ ده‌موددان شۆردن هێنده‌ی‌ دانیشتوانی‌ سه‌رزه‌و ‌‬ ‫میكرۆب دروست ده‌كه‌یت‪ ،‬هه‌تاوه‌كو ئێستا زانایان توانیویانه‌ زیاتر ل ‌ه ‪ 700‬جۆر میكروب‬ ‫بدۆزنه‌وه‌‪ .‬چه‌ندین رێگه‌ هه‌یه‌ بۆ گواس���تنه‌وه‌ی‌ ئه‌و میكرۆبان���ه‌ی‌ ناوده‌م له‌یه‌كێكه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی لیكه‌و‌ه بۆكه‌س ‌‬ ‫بۆكه‌س���ێكی‌ تر له‌وان ‌ه هه‌ندێ‌ جار ده‌وترێت نه‌خۆشییه‌كان له‌ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ی تر‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌گوێزرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌وكردنی‌ پوك‌و ددان له‌كه‌س���ێكه‌و‌ه بۆ یه‌كێك ‌‬ ‫ی ته‌ندروست نه‌بو ئه‌و‌ه‬ ‫ی ده‌موددان ‌‬ ‫ناگوێزرێته‌وه‌ به‌اڵم ئه‌گه‌ر هاتو كه‌س���ه‌ك ‌ه خۆ ‌‬ ‫ی ببێت‪.‬‬ ‫ی زۆری‌ هه‌یه‌ توش���ی‌ هه‌وكردنی‌ به‌رامبه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ده‌بێت ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫كاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ێ كه‌ره‌ست ‌ه كه‌له‌هه‌مان كاتدا چه‌ند‬ ‫هه‌روه‌ها پێویس���ت ‌ه ئه‌وه‌ بزانرێت ك ‌ه هه‌ند ‌‬ ‫ی مۆسیقاو پیاڵه‌و كه‌وچك‪...‬هتد ئه‌مانه‌ش‬ ‫ی دێنن وه‌ك ئامێر ‌‬ ‫كه‌سێك به‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌م ده‌گوێزنه‌وه‌ هه‌ربۆی ‌ه چه‌ندێك كه‌ره‌سته‌ی‌ تایبه‌ت ‌‬ ‫نه‌خۆشییه‌كان ‌‬ ‫خۆت به‌كاربهێنیت زۆر باشتره‌‪ .‬سه‌باره‌ت به‌فڵچه‌و هه‌ڵگرتنی‌ نابێت‬ ‫ی فڵچه‌كه‌ داخ���راو بێت‪ ،‬چونك ‌ه به‌ش���ێداری‌ ده‌مێنێته‌وه‌و‬ ‫س���ه‌ر ‌‬ ‫ی میكرۆب‪.‬‬ ‫ئه‌بێته‌ شوێنی‌ كۆبونه‌و‌ه ‌‬

‫ئه‌و سودانه‌ی‌‬ ‫كه‌ تاوه‌كو ئێستا نه‌تزانیوه‌‬ ‫ی كه‌‬ ‫خورما یه‌كێكه‌ ل����ه‌و خواردنانه‌ ‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ ڤیتامین‌و كانزاو كالسیوم‌و‬ ‫پۆتاس����یۆم‌و مه‌گنس����یۆم‌و ریشاڵ‌و‬ ‫چه‌ندین ڤیتامیناتی‌ تری‌ تێدایه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئه‌ندامانه‌ی‌ جه‌سته‌ كه‌ سود له‌خورما‬ ‫وه‌رده‌گرن بریتین له‌‪:‬‬ ‫ دڵ‬‫له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‌ خورم����ا پۆتاس����یۆم‌و‬ ‫مه‌گنس����یۆمی‌ تێدای����ه‌ س����ودی‌‬ ‫بۆئیشكردنی‌ دڵ‌و رێكخستنی‌ لێدانی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئه‌و ریشاڵه‌ی‌ له‌خورمادا‬ ‫هه‌ی����ه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌ دابه‌زاندنی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫كۆلیس����ترۆڵی‌ زیانبه‌خ����ش به‌مه‌ش‬

‫‪15‬‬

‫ئه‌گ����ه‌ری‌ توش����بون به‌جه‌ڵده‌ی‌ دڵ‌و له‌خورمادا هه‌یه‌و رێژه‌ی‌ ئاو له‌له‌شدا‬ ‫رێكده‌خ����ات‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ رێگری‌ ده‌كات‬ ‫مێشك كه‌مده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رزبوونه‌وه‌ی‌ په‌ستانی‌ خوێن‪.‬‬ ‫ كۆئه‌ندامی‌ هه‌رس‬‫به‌ه����ۆی‌ بون����ی‌ ریش����اڵ له‌خورمادا ‪ -‬توانای سێكسی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ هه‌رس نامێنێت‌و ده‌تپارێزێت به‌پێ����ی‌ توێژینه‌وه‌كان خورما رۆلێكی‌‬ ‫گرینگی‌ هه‌یه‌ بۆ زیادكردنی‌ ئاس����تی‌‬ ‫له‌قه‌بزی‌ و توشبون به‌مایه‌سیری‌‪.‬‬ ‫سێكس����ی‌ و هه‌ندێ‌ كێشه‌ی‌ نه‌زۆكی‌‬ ‫ به‌دورت ده‌خات له‌هه‌وكردن‬‫به‌پێ‌ توێژینه‌وه‌كان خورما هه‌وكردن ك����ه‌ به‌ه����ۆی‌ هه‌ن����دێ‌ گرفته‌كان����ی‌‬ ‫كه‌م ده‌كات����ه‌وه‌ به‌تایبه‌تی‌ هه‌وكردنی‌ سێكسیه‌وه‌ روئه‌دات‪ .‬هه‌روه‌ها رۆڵی‌‬ ‫هه‌ی ‌ه له‌زیادبونی‌ رێژه‌ی‌ تۆوی‌ پیاوو‬ ‫جومگه‌كان‪.‬‬ ‫باش����تركردنی‌ جوڵ����ه‌ی‌‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ شه‌كر ده‌دات به‌له‌ش وه‌ك‬ ‫ كۆنترۆڵ كردنی‌ په‌ستانی‌ خوێن‬‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ رێژه‌یه‌كی‌ زۆر پۆتاسیۆم وزه‌یه‌ك وایه‌‪.‬‬

‫چۆن پارێزگار ‌ی‬ ‫له‌پێست ‌ی منداڵه‌كه‌ت ده‌كه‌یت‬ ‫ی بۆن‌و ره‌نگیان تێدایه‌و هه‌س���تیاری بۆ ‪ -‬مه‌هێڵه‌ منداڵه‌ك���ه‌ت زۆر له‌ناو ئاوو‬ ‫‪ %85‬دایكان كێش���ه‌یان له‌گه‌ڵ وشك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كات ‌‬ ‫س���ابون بمێنێته‌وه‌ به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی پێست دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫پێس���تی‌ منداڵه‌كانیان هه‌یه‌‪ .‬بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی زیاتر وشك‬ ‫پێس���تی‌ منداڵه‌ك���ه‌ت بپارێزی���ت ل ‌ه ‪ -‬دوای‌ هه‌م���و ش���ۆردنێك منداڵه‌كه‌ت ش���ۆردن چونكه‌ پێس���ت ‌‬ ‫ی بشێله‌‪ .‬ئه‌م رێگای ‌ه ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌كرێم هه‌مو له‌ش ‌‬ ‫وشكبون ئه‌م هه‌نگاوانه‌ بگره‌ به‌ر‪.‬‬ ‫ی ‪ -‬ئه‌و ش���امپۆو س���ابونانه‌ به‌كار بێن ‌ه‬ ‫ی خه‌وێكی خۆش‌و پش���ویه‌ك ‌‬ ‫ به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك ئه‌و س���ابون‌و یارمه‌ت ‌‬‫كه‌تایبه‌تن به‌مندااڵن خۆیان‪.‬‬ ‫ی باشی‌ پێده‌به‌خشێت‪.‬‬ ‫ش���امپۆیان ‌ه به‌كارمه‌هێن ‌ه كه‌ مادد‌ه ‌‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رد‌ه بۆ ئه‌نجامدانی‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌ به‌كالۆر ‌ی‬ ‫پۆل ‌ی دوازد‌ه ‌ی ئاماده‌یی‌ "باری نائاسایی" رادەگەیەنێت‬ ‫ناوچانه‌ دائه‌نرێت بۆ رێگرتن له‌دزه‌پێكردنی‌‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫پرسیارو وه‌اڵم كه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هۆڵه‌وه‌ بۆ‬ ‫ناو هۆڵه‌كان بكرێت‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش له‌زۆرێك‬ ‫ئه‌مڕۆ ئه‌نجامدانی‌ تاقیكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌و هۆاڵن���ه‌ی‌ كه‌ له‌و گه‌ڕه‌كانه‌ن ژماره‌ی‌‬ ‫نیشتمانی‌ پۆلی‌ نۆیه‌می‌ بنه‌ڕه‌تی‌‬ ‫دانیش���توانیان چڕه‌‪ ،‬كامێ���رای‌ چاودێری‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‌و سبه‌ینێش ئه‌نجامدانی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی‌ به‌كالۆری‌ پۆلی‌ دوانزده‌ی‌ دانراوه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ گه‌ر هه‌ر شتێك كرا وه‌ك‬ ‫به‌ڵگه‌ به‌ده‌ستمانه‌وه‌ بێت"‪.‬‬ ‫ئاماده‌یی‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫ئه‌مس���اڵ كۆمه‌ڵێ���ك به‌ڕێوه‌ب���ه‌ر‬ ‫په‌روه‌رده‌ كۆمه‌ڵێك ئاماده‌كاری‌‬ ‫ده‌گۆڕێت له‌نێوان پارێزگاكاندا‪ ،‬س���امان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫س���یوه‌یلی‌ له‌باره‌ی‌ ئامانجی���ان له‌وكاره‌‬ ‫ده‌ڵێت "له‌زۆرێك له‌و هۆاڵنه‌ی‌ كه‌ له‌و‬ ‫ده‌ڵێت"هه‌ندێك هۆڵ له‌س���ااڵنی‌ رابردودا‬ ‫گه‌ڕه‌كانه‌ن ژماره‌ی‌ دانیشتوانیان چڕه‌‪،‬‬ ‫حاڵه‌ت���ی‌ نه‌خ���وازراو تێی���دا روی���داوه‌‪،‬‬ ‫كامێرای‌ چاودێری‌ دانراوه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ رێگه‌گرتن ل���ه‌و حاڵه‌تانه‌و هه‌رجۆره‌‬ ‫گه‌ر هه‌ر شتێك كرا وه‌ك به‌ڵگه‌‬ ‫به‌ڕێگاالبردنێك یان خراپ كه‌ڵك وه‌رگرتن‬ ‫به‌ده‌ستمانه‌وه‌ بێت"‪.‬‬ ‫له‌ناسیاوی‌‌و په‌یوه‌ندیه‌ كۆمه‌اڵتیه‌كان ئه‌و‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و ئاماده‌كاریانه‌ی‌ كه‌ ئه‌مساڵ كاره‌مان كردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وانه‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫كراوه‌ به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ‌ س���اڵی‌ رابردو‪،‬‬ ‫س���امان س���یوه‌یلی‌ وته‌بێ���ژی‌ وه‌زاره‌تی‌ چوار ژماره‌ ته‌له‌فون���ی‌ له‌په‌یجی‌ فه‌رمی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ ده‌ڵێ���ت "س���ه‌ردانی‌ چه‌ند وه‌زاره‌ت له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك‬ ‫كه‌ناڵێكی‌ راگه‌یاندنمان كردوه‌ تاڕه‌چاوی‌ باڵوكردۆت���ه‌وه‌و داوا له‌قوتابی���ان‌و‬ ‫ره‌وشی‌ س���ایكۆلۆجی‌ خوێندكارن بكه‌ن خوێندكاران ده‌كات كه‌ ئه‌گه‌ر هه‌ر جۆره‌‬ ‫له‌كات���ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا س���ه‌رپێچیه‌كیان له‌كاتی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫س���یدیه‌كمان ئاماده‌كردوه‌ كه‌ خوێندكار چ له‌ن���اوه‌وه‌ یان ده‌ره‌وه‌ی‌ ه���ۆڵ‌ بینی‌‬ ‫فێرده‌كات چۆن كاغه‌زی‌ سۆما پڕبكاته‌وه‌و ده‌س���تبه‌جێ‌ په‌یوه‌ندی‌ بكه‌ن به‌لیژنه‌ی‌‬ ‫هه‌روه‌ها باس���كردنی‌ ئه‌و حاڵه‌تانه‌ی‌ كه‌ به‌دواداچونه‌وه‌‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ رابردو هه‌ندێك له‌كاغه‌زه‌كانی‌‬ ‫به‌هۆی���ه‌وه‌ فێرخ���واز بێ‌ به‌ش���ده‌كرێت‬ ‫له‌تاقیكردن���ه‌وه‌كان جگه‌له‌كۆمه‌ڵێ���ك س���ۆما كه‌ خوێن���دكار وه‌اڵمی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫رێنمای���ی‌ ك���ه‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌ كه‌ناڵه‌كانی‌ ده‌دای���ه‌وه‌ به‌هۆی‌ كه‌می‌ كێش���ه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫نه‌خوێنراوه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫له‌ئامێره‌ك���ه‌دا‬ ‫راگه‌یاندنه‌وه‌ په‌خش ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند س���اڵی‌ راب���ردوش بڕیاردرا س���امان س���یوه‌یلی‌ ده‌ڵێت "بۆ ئه‌مساڵ‬ ‫ك���ه‌ هێڵه‌كان���ی‌ ئینته‌رنێ���ت له‌كات���ی‌ ئه‌وه‌چاره‌سه‌ركراوه‌و تاقیشكراوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫سامان س���یوه‌یلی‌ وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان���دا ئی���ش ن���ه‌كات‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌ندێ���ك هێ���ڵ‌ كاری‌ ده‌ك���رد‪ ،‬پ���ه‌روه‌رده‌ وتیش���ی‌ " جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌‬ ‫س���امان س���یوه‌یلی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت هه‌ماهه‌نگی‌ له‌گه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ كاره‌با‬ ‫"هه‌ماهه‌نگی‌ له‌گ���ه‌ڵ كۆمپانیاكان كراوه‌ كراوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها له‌گ���ه‌ڵ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫بۆ داخس���تنی‌ هێڵ���ی‌ ئینته‌رنێت له‌كات ‌ی پۆلیس قسه‌كراوه‌ بۆ پاراستنی‌ ئاسایشی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كاندا‪ ،‬به‌ده‌ر له‌وه‌ش ئامێری‌ هۆڵ���ه‌كان ی���ان له‌كات���ی‌ رودان���ی‌ هه‌ر‬ ‫په‌كخ���ه‌ری‌ په‌یوه‌ندیه‌ ئه‌لكترۆنیه‌كان له‌و حاڵه‌تێك���ی‌ نه‌خ���وازراو تاهه‌ماهه‌نگب���ن‬

‫ی‬ ‫ی دوساڵ ‌‬ ‫له‌ماوه‌ ‌‬ ‫رابردودا چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫كه‌سێك به‌تۆمه‌ت ‌‬ ‫ئاشكراكردن‌و‬ ‫ی‬ ‫باڵوكردنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پرسیاری‌ به‌كالۆر ‌‬ ‫ده‌ستگیركراون‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ وه‌زاره‌ت‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا كۆمه‌ڵێ���ك‬ ‫هه‌ن���گاوی‌ ترن���راوه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ ئیش���یان‬ ‫له‌سه‌ر نه‌كرێت بۆ راگه‌یاندنه‌كانی‌ ئاشكرا‬ ‫ناكه‌ین چونك���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ زۆر‬ ‫خه‌مخۆران���ه‌ هه‌مو هه‌نگاوێكی‌ گرتۆته‌به‌ر‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان به‌پاكترین‌و‬ ‫بێخه‌وشترین شێوه‌ به‌ڕێوه‌ بچێت كه‌ هه‌م‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌ دابی���ن ده‌بێت‌و هه‌م ره‌نج‌و‬ ‫ماندوبونی‌ قوتابیان‌و خوێندكاران به‌زایه‌‬ ‫نه‌چێت"‪.‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌مامۆس���تایان‌و چاودێرانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ ئه‌م ئاماده‌كارییانه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ به‌ڕاگه‌یاندنی‌ باری‌ نائاس���ایی‌‬ ‫داده‌نێن‪ ،‬سامان سیوه‌یلی‌ ده‌ڵێت "نه‌خێر‬ ‫باری‌ نائاسایی‌ نیه‌‪ ،‬هه‌موساڵێك وه‌زاره‌ت‬ ‫ئ���ه‌م هه‌نگاوان���ه‌ی‌ گرتۆته‌ب���ه‌ر‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌م چه‌ند س���اڵه‌ی‌ دوایی���دا كه‌ناڵه‌كانی‌‬

‫راگه‌یاندن‌و تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان جۆرێك‬ ‫له‌شڵه‌ژانی‌ ده‌رونییان بۆ خه‌ڵك دروست‬ ‫كرد‪ ،‬بۆی���ه‌ وه‌زاره‌ت ده‌یه‌وێت له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ئه‌و ئاماده‌كاریانه‌وه‌ پڕۆس���ه‌كه‌ به‌باشی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌بچێت ئه‌وانه‌ش هه‌م ئاسایی‌‌و هه‌م‬ ‫یاسایین"‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی‌ دوس���اڵی‌ راب���ردودا چه‌ند‬ ‫كه‌س���ێك به‌تۆمه‌ت���ی‌ ئاش���كراكردن‌و‬ ‫باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ پرس���یاری‌ به‌كال���ۆری‌‬ ‫ده‌س���تگیركراون‪ ،‬وته‌بێ���ژی‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێ���ت "ئه‌و‬ ‫كه‌یس���انه‌ی‌ كه‌ هه‌یه‌ له‌م نزیكانه‌دا دادگا‬ ‫بڕی���اری‌ خۆی‌ ده‌دات‌و ئێم���ه‌ش هه‌موی‌‬ ‫باڵوده‌كه‌ینه‌وه‌ تابزانن وه‌زاره‌ت چاوپۆشی‌‬ ‫ن���اكات‪ ،‬ئ���ه‌و تۆمه‌تباران���ه‌ هه‌ندێكیان‬ ‫راپێچی‌ دادگا كران‌و هه‌ندێكیشان زیندانی‌‬ ‫كران بۆ ماوه‌ی‌ س���ێ‌ مانگ و به‌كافاله‌ت‬ ‫ئازادك���راون‪ ،‬كه‌ مامۆس���تاش له‌ناو ئه‌و‬ ‫به‌ندكراوانه‌دا بوه‌"‪.‬‬ ‫له‌پارێزگاكان���ی‌ س���لێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫هه‌ردو ئیداره‌ی‌ گه‌رمیان راپه‌ڕین له‌وه‌رزی‌‬ ‫یه‌كه‌م���دا جگه‌ له‌چه‌ن���د قوتابخانه‌یه‌كی‌‬ ‫كه‌م مامۆس���تایان بایكۆتی‌ ناوه‌نده‌كانی‌‬ ‫خوێندنیان كرد به‌ه���ۆی‌ دابین نه‌كردنی‌‬ ‫مافه‌كانیان���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ندێ���ك قوتابخان���ه‌و‬ ‫خوێندنگا هه‌فته‌ی‌ یه‌كه‌می‌ مانگی‌ یازده‌و‬ ‫هه‌ندێكیش س���ه‌ره‌تای‌ مانگ���ی‌ دوازده‌و‬ ‫به‌شی‌ زۆریشیان له‌سه‌ره‌تای‌ مانگی‌ یه‌كدا‬ ‫چونه‌وه‌ ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندن‪ ،‬كۆتاڕۆژی‌‬ ‫ده‌وامكردن���ی‌ قوتابی���ان‌و خوێندكارانی‌‬ ‫پۆلی‌ دوازده‌ له‌ئاماده‌ییه‌ك بۆ یه‌كێكی‌ تر‬ ‫جیاوازبو‪ .‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌ پڕۆگرامی‌‬ ‫س���اڵێكی‌ خوێندن ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ كه‌متر‬ ‫له‌وه‌رزێكی‌ خوێندندا ته‌واوكراوه‌ له‌هه‌ندێك‬ ‫قوتابخانه‌ش به‌ته‌واونه‌كراوی‌ به‌جێهێڵراوه‌‬ ‫له‌به‌رنه‌بون���ی‌ كات‪ .‬تاقیكردنه‌وه‌كانیش‬ ‫ب���ه‌راورد به‌س���اڵی‌ راب���ردو پ���ازده‌ رۆژ‬ ‫دواخراوه‌‪.‬‬

‫تاقیکردنەوەکان‬ ‫بەژمارە‬ ‫‪ 137265‬قوتابی‌و‬ ‫خوێندکاری پۆلی‬ ‫نۆیەم‌و ‪118714‬‬ ‫قوتابی‌و خوێندکاری‬ ‫پۆلی دوانزدە‬ ‫تاقیکردنەوە‬ ‫ئەنجامدەدەن‬ ‫‪ 2153‬هۆڵی‬ ‫تاقیکردنەوە بۆ پۆلی‬ ‫نۆیەم تەرخانکراوەو‬ ‫‪ 2012‬هۆڵی‬ ‫تاقیکردنەوە بۆ پۆلی‬ ‫دوانزدە‬

‫"ده‌بێت پێداویستیه‌كانی‌ وه‌ك تاقیگه‌و بیناو پڕۆگرام دابین بكرێت ئینجا گۆڕانكار ‌ی بكرێت"‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬

‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫ی بكات‪،‬‬ ‫ی ئاماده‌ی ‌‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌قۆناغ ‌‬ ‫ی بكات‬ ‫به‌شه‌كانی‌ زانستی‌‌و وێژه‌ی ‌‬ ‫به‌دو به‌شه‌وه‌و بۆ ئه‌و مه‌به‌ست ‌ه‬ ‫ی شاره‌زاو پسپۆڕ‬ ‫راوبۆچونی‌ كه‌سان ‌‬ ‫وه‌رده‌گرێت‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رێكیش ده‌ڵێت‬ ‫ێ‬ ‫"په‌روه‌رد‌ه خۆی‌ له‌قه‌یراندایه‌‪ ،‬ئ ‌‬ ‫له‌قه‌یراندا چۆن گۆڕانكاری‌ ده‌كرێت"‬ ‫ی‬ ‫وه‌ك له‌نوس���راوه‌كه‌دا هاتوه‌ به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت به‌دو به‌شه‌و‌ه له‌به‌ش ‌‬ ‫زانست ‌‬ ‫زینده‌وه‌رزانی‌ (زینده‌وه‌رزانی‌‌و كیمیا)‬ ‫ی بخوێنرێ���ن‪،‬‬ ‫ی س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫وه‌ك بابه‌ت��� ‌‬ ‫له‌به‌ش���ی‌ زانس���ته‌ پراكتیكی���ه‌كان‬ ‫ی‬ ‫وانه‌كانی‌(بیركاری‌ و فیزیا) وه‌ك بابه‌ت ‌‬ ‫ی وێژه‌ییش‪،‬‬ ‫سه‌ره‌كی‌ بخوێنرێن‪ .‬به‌ش ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌شی‌ زانسته‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و به‌ش ‌‬ ‫ی ‪%60‬‬ ‫ی له‌خۆده‌گرێت‪ ،‬ك ‌ه رێژه‌ ‌‬ ‫زمانه‌وان ‌‬ ‫به‌شه‌ وانه‌كانی‌ هه‌فتان ‌ه ته‌رخانده‌كرێت‬ ‫بۆ بابه‌ته‌ پسپۆڕییه‌كان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی گش���ت ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ به‌مه‌به‌س���تی‌ كۆكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راوبۆچون���ه‌كان چ���وار لیژن���ه‌ ‌‬ ‫دروس���تكردوه‌و بۆ هه‌ر چوار به‌شه‌كه‌‪،‬‬ ‫ئاری‌ ئه‌حمه‌د وه‌ك به‌ڕێوبه‌رێك له‌یه‌كه‌م‬ ‫كۆبونه‌وه‌ی‌ لیژنه‌كان به‌ش���داربوه‌و بۆ‬ ‫ی كرد " ن���ه‌ك به‌ته‌نها‬ ‫ئاوێن��� ‌ه قس���ه‌ ‌‬ ‫م���ن به‌ڵكو زۆرێ���ك له‌ئێس���تادا ئه‌م‬ ‫گۆڕانكارییه‌یان پێ باش نی ‌ه تازه‌مین ‌ه‬ ‫س���از نه‌كرێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه پ���ه‌روه‌رد‌ه‬ ‫ێ له‌قه‌یراندا‬ ‫ی له‌قه‌یراندای��� ‌ه ئ��� ‌‬ ‫خ���ۆ ‌‬ ‫ی ده‌كرێ���ت‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫چ���ۆن گۆڕان���كار ‌‬ ‫كار بۆ ب���ۆ چاككردن���ی‌ كه‌موكوڕی‌‌و‬ ‫قه‌یرانه‌كان بكرێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌بێت‬ ‫ی وه‌ك تاقیگه‌و بیناو‬ ‫پێداویس���تیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫پڕۆگرام دابین بكرێت ئینجا گۆڕانكار ‌‬ ‫بكرێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و لیژنه‌ی���ه‌ له‌س���لێمانی‌ له‌‪6-11‬‬ ‫دوه‌م كۆبونه‌وه‌یان ئه‌نجامدا‪ ،‬كه‌ تیایدا‬

‫ی وێژه‌ییش‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫به‌شی‌ زانست ‌ی‬ ‫به‌شی‌ زانست ‌ه‬ ‫ده‌بێت به‌دو‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‌و‬ ‫به‌شه‌وه‌ له‌به‌ش ‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی زمانه‌وان ‌‬ ‫به‌ش ‌‬ ‫زینده‌وه‌رزان ‌ی‬ ‫زینده‌وه‌رزانی‌‌و كیمیا له‌خۆده‌گرێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی ‪ %60‬به‌ش ‌ه‬ ‫وه‌ك بابه‌ت ‌ی سه‌ره‌ك ‌ی رێژه‌ ‌‬ ‫ی هه‌فتان ‌ه‬ ‫بخوێنرێن‪ ،‬له‌به‌ش ‌ی وانه‌كان ‌‬ ‫زانسته‌ پراكتیكیه‌كان ته‌رخانده‌كرێت‬ ‫وانه‌كانی بیركاری‌و بۆ بابه‌ت ‌ه‬ ‫پسپۆڕییه‌كان‬ ‫فیزیا‬ ‫كه‌س���ێكه‌وه‌ هه‌ی ‌ه له‌كوردستان‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی واچاره‌نوسس���از‬ ‫په‌له‌كردن له‌بڕیارێك ‌‬ ‫ی كوش���نده‌وه‌ بۆ‬ ‫ده‌مانخات ‌ه هه‌ڵه‌یه‌ك ‌‬ ‫وه‌زاره‌تیش واباشه‌ په‌له‌ نه‌كات"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر چ بنه‌مایه‌ك‬ ‫ی كارێكی‌ له‌م جۆره‌ كراوه‌‪،‬‬ ‫پێنیش���ار ‌‬ ‫ئه‌و سه‌رپه‌رشتیاره‌ ده‌ڵێت "توێژینه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫پێش���كه‌ش كراو‌ه له‌الی���ه‌ن رێكخراو ‌‬ ‫ی نوێ‌ ئێس���تا ده‌یانه‌وێت‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫راوبۆچون وه‌ربگرن بۆی ‌ه مه‌رجیش نی ‌ه‬ ‫ئه‌و بۆچونان ‌ه ببن به‌بڕیار‪ .‬دواتر لیژن ‌ه‬ ‫دروس���ت ده‌كرێت ك���ه‌ ده‌بێت له‌هه‌مو‬ ‫ێ بكرێ���ت‪ ،‬پڕۆگرام‌و‬ ‫رویه‌كه‌وه‌ تاوتو ‌‬ ‫بیناو تاقیگ���ه‌و تاقیكردنه‌وه‌كان هه‌مو‬ ‫ئه‌وان��� ‌ه تێچ���وی‌ ده‌وێت‌و ئای���ا ئێم ‌ه‬ ‫ل���ه‌م كاته‌دا ك ‌ه به‌قه‌یرانێكی‌ قورس���دا‬

‫ی له‌سه‌ربكه‌ین‬ ‫تێده‌په‌ڕین ده‌توانین كار ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌و‬ ‫هه‌وه‌ها پێویست ‌ه وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫خوێندنی‌ بااڵ به‌یه‌كه‌وه‌ دانیش���ن گه‌ر‬ ‫بڕیارێكیش درا ده‌بێت سه‌ره‌تا له‌چه‌ند‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك تاقیبكرێته‌وه‌و پاش���ان‬ ‫گشتاندن بكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫حوس���ێن عه‌ب���دواڵ س���اڵح هه‌ڵگر ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕوانام ‌هی‌ ماس���ته‌ر له‌بایۆته‌كنۆلۆج ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌زانك���ۆی‌ ماكواری‌ ئوس���ترالیا‪ ،‬پێ ‌‬ ‫باش���ه‌ كه‌ ئه‌و پێشنیاره‌ بكرێت ‌ه بڕیارو‬ ‫ی راگه‌یان���د‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ی جێبه‌جێكردن���ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫"پش���تگیر ‌‬ ‫پێش���نیار‌ه ده‌ك ‌هم‌و خوازیارم به‌زوترین‬ ‫كات بخرێت ‌ه ب���واری‌ جێبه‌جێكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش لێكۆڵینه‌و‌هی‌ ته‌واو گه‌یشتومه‌ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫ئه‌و ئه‌نجام���ه‌ی‌ كه‌ خزمه‌ت��� ‌‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫مه‌هزه‌له‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بڕیاره‌كانی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫سه‌ریاس سه‌مین‬

‫گۆڕانكار ‌ی له‌به‌ش ‌ی زانستی‌‌و وێژه‌یی‌ ئاماده‌ییه‌كاندا ده‌كرێت‬ ‫جگه‌له‌سه‌رپه‌رشتیاران‌و به‌ڕێوه‌به‌ران‌و‬ ‫ی زانكۆكان‌و‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬س���ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫راگری‌ كۆلێژه‌كان‌و هه‌ندێك له‌پسپۆڕان‬ ‫به‌ش���داربون‪ ،‬حه‌مه‌عه‌ل���ی‌ مه‌عروف‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی فیزیاو بیركار ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ لیژنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گش���تی‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی له‌باره‌ی‌ ئه‌م پێش���نیاره‌و‌ه‬ ‫س���لێمان ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د "هه‌مو بڕیارێك‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫ئیجابیات‌و سلبیاتی‌ خۆ ‌‬ ‫هه‌مو راپۆرته‌كانم به‌ده‌س���ت نه‌گات‌و‬ ‫ی‬ ‫شته‌كانم بۆ گه‌اڵڵ ‌ه نه‌بێت‌و كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫هاوبه‌ش نه‌كه‌ین ناتوانم بڕیار بده‌م ك ‌ه‬ ‫باش ‌ه یان خراپ‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك پێیان‬ ‫باش بوه‌و هه‌ندێك به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬ ‫ی ده‌كه‌ن���ه‌وه‌و ده‌ڵێن ئه‌و ئه‌زمون ‌ه‬ ‫ره‌ت ‌‬ ‫له‌ئێران‌و هه‌ندێك واڵت تاقیكراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫توش���ی‌ هه‌ڵ ‌ه بون‪ ،‬ئه‌وان واپه‌شیمان‬ ‫ئه‌بن���ه‌وه‌و ئێم��� ‌ه ت���ازه‌ ده‌س���ت پێ‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫به‌شێك له‌چاودێران ‌‬ ‫ی گونجاو‬ ‫ی كه‌شێك ‌‬ ‫زه‌مینه‌س���ازی‌‌و بون ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌پێویس���ت ده‌زانن بۆ جێبه‌جێكردن ‌‬ ‫ئه‌و پڕۆژه‌یه‌‪ ،‬حه‌مه‌عه‌لی‌ سه‌رپه‌رشتیار‬ ‫ی‬ ‫ی ژینگه‌ ‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌گ���ه‌ر چاوه‌ڕێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گونجاو بوینایه‌ ئه‌بوایه‌ هه‌ر ده‌ستكار ‌‬ ‫پڕۆگرامی���ش نه‌كرای���ه‌ ك��� ‌ه ئه‌وكات ‌ه‬ ‫ی زانس���ت بوم‪ ،‬گه‌ر‬ ‫ی لیژنه‌ ‌‬ ‫س���ه‌رۆك ‌‬ ‫به‌وپ���ه‌ڕی‌ ئازایه‌تی���ه‌و‌ه گۆڕانكاریمان‬ ‫ی‬ ‫ی ئێم ‌ه چ ‌‬ ‫نه‌كردای���ه‌ ئه‌وا دایك‌و باوك ‌‬ ‫خوێندو‌ه ئێم���ه‌ش ئه‌وه‌مان ده‌خوێند‪،‬‬ ‫بۆی��� ‌ه پێویس���ت ‌ه هاوته‌ری���ب له‌هه‌مو‬ ‫بواره‌كاندا ده‌ست بكه‌ین به‌گۆڕانكاری‌‌و‬ ‫ی واڵت���ان‬ ‫ی پێش���كه‌وتن ‌‬ ‫موتابه‌ع��� ‌ه ‌‬ ‫بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ی كردو‌ه‬ ‫ی پ���ه‌روه‌رد‌ه داوا ‌‬ ‫وه‌زاره‌ت��� ‌‬ ‫ك ‌ه تا‪ 2017-6-13‬راوبۆچونه‌كان بگات‬ ‫به‌ده‌ستیان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و سه‌رپه‌رشتیار‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌و كات ‌ه زۆر زوه‌و ئاگاداریشمان‬ ‫ی زۆر‬ ‫كردونه‌ت���ه‌وه‌ ك ‌ه ئ���ه‌و‌ه بڕیارێك ‌‬ ‫ی ده‌وێ���ت‪،‬‬ ‫ی زۆریش��� ‌‬ ‫قورس���ه‌و كات��� ‌‬ ‫ی به‌هه‌مو‬ ‫چونك ‌ه ئه‌و بڕی���اره‌ په‌یوه‌ند ‌‬

‫ته‌خته سپی‬

‫فێركردن‌و مامۆس���تاو خوێندكارانیش‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چونك��� ‌ه خوێندكاران ده‌توانن‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و به‌ش���ه‌ هه‌ڵبژێرن ك ‌ه ئ���اره‌زو ‌‬ ‫ی ته‌واو‬ ‫بابه‌ته‌كان���ی‌ ده‌كه‌ن‌و پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی خۆیان���داو‬ ‫وه‌رده‌گ���رن له‌بواره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫یارمه‌تی‌ به‌ه���ره‌و تواناكانیان ده‌دات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا دوچ���اری‌ كه‌مترین كێش��� ‌ه‬ ‫ده‌بنه‌و‌ه له‌تێنه‌گه‌یش���تن له‌بابه‌ته‌كان‌و‬ ‫ی خوێندن‪،‬‬ ‫ی له‌بڕینی‌ قۆناغ ‌‬ ‫ئاس���ته‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پس���پۆڕ ‌‬ ‫ی خوێندن به‌پێ ‌‬ ‫جگه‌له‌وه‌ ‌‬ ‫یارمه‌تی���ان ده‌دات‌و ئاماده‌ی���ی‌ ته‌واو‬ ‫ی‬ ‫بۆ قۆناغه‌كانی‌ داهاتو به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫سه‌ركه‌وتو به‌تایبه‌تی‌ زانكۆكان بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی ك ‌ه له‌قۆناغ ‌‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و بناغ ‌ه دروسته‌ ‌‬ ‫ئاماده‌ییدا بونیاتیان ناوه‌"‪.‬‬ ‫حوس���ێن عه‌بدواڵ مامۆستای‌ وانه‌ی‌‬ ‫بایه‌لۆجی ده‌ڵێت "بۆمامۆس���تایانیش‬ ‫كۆمه‌ڵێك خاڵی‌ پۆزه‌تیڤی‌ هه‌یه‌ له‌وانه‌‬ ‫كه‌مترین كێش���ه‌ی‌ زانس���تی‌ دروست‬ ‫ده‌بێت له‌گ���ه‌ڵ خوێندكاره‌كانی‌ له‌به‌ر‬ ‫ئه‌و ئاره‌زوه‌ی‌ كه‌ بۆ فێربونی‌ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫هه‌یان���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها كه‌مترین كێش���ه‌ی‌‬ ‫به‌ركه‌وت���ن‌و تێنه‌گه‌یش���تن له‌نێ���وان‬ ‫مامۆستاو خوێندكاردا دروست ده‌بێت‪،‬‬ ‫گرنگتر له‌وانه‌ش واله‌مامۆستا ده‌كات‬ ‫زیاتر رۆبچێته‌ ن���او بابه‌ته‌كان‌و كاتی‌‬ ‫زیاتر ته‌رخان بكات بۆ پسپۆڕییه‌كه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌و پێیه‌ی به‌ش���ه‌ وان���ه‌كان زیاتر‬ ‫ده‌بن"‪.‬‬ ‫ئه‌و پسپۆڕه‌ی‌ زانس���تی‌ بایه‌لۆجی‌‬ ‫پێشنیار بۆ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ ده‌كات‌و‬ ‫ده‌ڵێت "ئێس���تا له‌زۆرێ���ك له‌واڵتانی‌‬ ‫پێشكه‌وتو ئه‌م سیسته‌مه‌ پیاده‌ده‌كه‌ن‬ ‫له‌قۆناغی‌ ئاماده‌یی‌‌و زانكۆ كه‌ بریتیه‌‬ ‫له‌سیسته‌می‌ بابه‌ته‌ س���ه‌ره‌كییه‌كان‌و‬ ‫بابه‌ت���ه‌ ئاره‌زومه‌ندان���ه‌كان‪ ،‬بۆی���ه‌‬ ‫پێویس���ته‌ وه‌زاره‌ت جگه‌ له‌وه‌رگرتنی‌‬ ‫راوبۆچونی‌ كه‌س���انی‌ پسپۆڕ‪ ،‬چه‌ند‬ ‫ۆرك شۆپ‌و س���یمینارێك له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫بابه‌ت���ه‌ ببه‌س���تن بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بگه‌نه‌‬ ‫ئه‌نجامێكی‌ دروست"‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ ‌ی كه‌مه‌كێك س���ه‌روكار ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫پرسی‌ په‌روه‌رده‌و فێركردن له‌هه‌رێمه‌كه‌ ‌ی‬ ‫له‌م���ه‌ڕ خۆمان هه‌بێت‪ ،‬زۆر به‌ ئاس���ان ‌ی‬ ‫تێ���ده‌گات چی‌‌و ك���ێ‌ ئ���ه‌م وه‌زاره‌ته‌و‬ ‫بڕیارو رێنماییه‌كان��� ‌ی رام ده‌كه‌ن؟ كه‌م‬ ‫نین ئه‌و بڕیارانه‌ی‌ به‌پێی‌ س���اڵ‌و وه‌رزو‬ ‫مانگ ده‌گۆڕێن‌و مانگێك راسپارده‌یه‌كیان‬ ‫هه‌یه‌و مانگی‌ دواتر هه‌ڵده‌وه‌شێنرێته‌وه‌و‪،‬‬ ‫زۆر به‌س���اناییش به‌س���ه‌ر وه‌زاره‌ت‌و ئه‌و‬ ‫له‌شكره‌ له‌ڕاوێژكاره‌كانیان تێده‌په‌ڕێت‪.‬‬ ‫ئه‌مس���اڵی‌ خوێن���دن‌و به‌دیاریك���راو ‌ی‬ ‫ل���ه‌ مانگ���ی‌ ش���وباتدا ب���و‪ ،‬وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ رێنماییه‌ك���ی‌ ئاراس���ته‌ی‌‬ ‫س���ه‌رجه‌م ناوه‌نده‌كان ‌ی خوێندن ‌ی سه‌رب ‌ه‬ ‫وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌ كرد‪ ،‬ك ‌ه به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك‬ ‫كردن���ه‌وه‌ی‌ خ���ول‌و خول���ی‌ به‌هێزكردن‬ ‫له‌ناوه‌نده‌كان���ی‌ خوێندن���دا قه‌ده‌غه‌یه‌و‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بیری���ان لێنه‌كردبێت���ه‌وه‌ ل���ه‌و‬ ‫بڕیاره‌یاندا مه‌سه‌له‌ی‌ قه‌یرانی‌ دارای ‌ی بو!‬ ‫ئه‌مێس���تاو له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی ئه‌م مانگه‌دا‬ ‫بڕیارێك���ی‌ دیكه‌یان به‌ژم���ار‌ه (‪)7777‬‬ ‫ده‌رك���ردوه‌و‪ ،‬بڕیاره‌ك���ه‌ ‌ی مانگ��� ‌ی‬ ‫شوباتیان راگرتوه‌‪ ،‬به‌وته‌ ‌ی خۆشیان ك ‌ه‬ ‫له‌نوس���راوه‌كه‌دا هاتو‌ه به‌ه���ۆ ‌ی قه‌یران ‌ی‬ ‫داراییه‌وه‌ بڕیاره‌كه‌ی‌ پێشویان راگرتوه‌و‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ رێنماییه‌كانیان‌و به‌سه‌رپه‌رش���ت ‌ی‬ ‫كارگێڕی‌ خوێندنگه‌و سه‌رپه‌رش���تیاران‌و‬ ‫مامۆس���تای‌ بابه‌ته‌ جیاوازه‌كان ده‌توانن‬ ‫له‌خوێندنگه‌كاندا خول ‌ی هاوین ‌ه بكه‌نه‌وه‌و‪،‬‬ ‫بڕێك پاره‌ له‌خوێندكاران وه‌ربگرن!‬ ‫پایه‌دار ش���ێركۆ بێكه‌س له‌ده‌ربه‌ند ‌ی‬ ‫په‌پوله‌دا ده‌ڵێ���ت (كام ئاختان بۆ باس‬ ‫بكه‌م)؟ ئاخر ده‌بێ���ت له‌هه‌مو الیه‌كه‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌م بڕیاره‌ ته‌عدیالت بكه‌یت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌بڕی���ار ‌ی دامه‌زراوه‌یه‌ك��� ‌ی فه‌رم ‌ی وه‌كو‬ ‫وه‌زاره‌ت ‌ی په‌روه‌رده‌ بچێت‪ ،‬چۆن؟‬ ‫‪ -1‬بڕیار ‌ی یه‌كه‌م مانگ ‌ی شوبات بوه‌و‪،‬‬ ‫بڕی���ار ‌ی دوه‌میش مانگ���ی‌ حوزه‌یرانه‌و‪،‬‬ ‫ته‌نها چوار مانگیان نێوانه‌‪ ،‬ئاخر ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كورد بێت‌و له‌مۆزه‌مبیقیش بژی ئاگادار‌ه‬ ‫ك ‌ه هه‌رێمی‌ كوردستان زیاتر له‌س ‌ێ ساڵ ‌ه‬ ‫له‌قه‌یران���ی‌ دارایی���دا ده‌ژی‌‪ ،‬ئید ‌ی چۆن‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ ئاگادار نیه‌و‪ ،‬ئێستا‬ ‫ره‌چاوی‌ دۆخ���ی‌ دارای��� ‌ی خوێندكاران ‌ی‬ ‫كردوه‌ نه‌ك له‌بڕیاره‌كه‌ ‌ی مانگی‌ شوبات؟‬ ‫‪ -2‬ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ خوێن���دكاران‬ ‫پێویس���ته‌ خولیان ب���ۆ بكرێته‌وه‌و‪ ،‬هیچ‬ ‫بڕه‌ پاره‌یه‌كی���ان لێوه‌رنه‌گیرێت‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫خول ‌ی تایبه‌ت له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی خوێندنگه‌كاندا‬ ‫هه‌یه‌و‪ ،‬وه‌زاره‌ت له‌هه‌موان باشتر ئاگادار‌ه‬ ‫ك ‌ه ئه‌و خوالن ‌ه به‌هێزترو به‌س���ودترن بۆ‬ ‫خوێندكاران‪.‬‬ ‫‪ -3‬ره‌چاوكردن���ی‌ دۆخ���ی‌ ئاب���وری‌‌و‬ ‫گوزه‌ران���ی‌ خوێن���دكاران ب���ه‌وه‌ ناكرێت‬ ‫خولی���ان ب���ۆ بكرێت���ه‌وه‌و‪ ،‬پاره‌ی���ان‬ ‫لێوه‌ربگیرێ���ت‪ ،‬به‌ڵك���و ب���ه‌و‌ه ده‌كرێت‬ ‫ده‌س���تگیرۆییان بكرێت‪ ،‬ئه‌م��� ‌ه نوكته‌ی ‌ه‬ ‫پاره‌ت لێوه‌ربگرن‌و پێشت بڵێن ره‌چاو ‌ی‬ ‫دۆخ‌و گوزه‌رانت ده‌كه‌ن!‬ ‫‪ -4‬پاشان قه‌یرانی‌ دارایی‌ به‌و‌ه چاره‌سه‌ر‬ ‫ناكرێت پ���اره‌ له‌خوێندكاران وه‌ربگیرێت‌و‬ ‫بدرێت به‌مامۆستایان‌و سه‌رپه‌رشتیاران‪،‬‬ ‫گ���ه‌ر مامۆس���تایان جارێ���ك له‌قه‌یران ‌ی‬ ‫دارایی���دا بن‪ ،‬ئ���ه‌وا گومان ‌ی تێ���دا نی ‌ه‬ ‫خوێندكاران دۆخیان باشتر نیه‌و‪ ،‬دو جار‬ ‫له‌قه‌یراندان‪ ،‬چونك ‌ه هیچ سه‌رچاوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫داراییان نیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م بڕیاره‌ش���یان سه‌رباری‌ ئه‌و بڕیار‌ه‬ ‫ناس���تراتیژیه‌ی‌ ماوه‌ی‌ پێشو‌ه كه‌ گوایه‌‪،‬‬ ‫له‌س���اڵ ‌ی داهاتوه‌و‌ه منداڵ ‌ی ته‌مه‌ن (‪)5‬‬ ‫س���اڵ له‌قوتابخان��� ‌ه وه‌ربگیرێ���ت‪ ،‬به‌ب ‌ێ‬ ‫له‌به‌رچاوگرتن���ی‌ دۆخ���ی‌ قوتابخان���ه‌و‪،‬‬ ‫نه‌بونی‌ پۆلی‌ پێویست له‌قوتابخانه‌كاندا‪،‬‬ ‫مه‌علوم ‌ه كه‌ به‌ه���ۆی‌ قه‌یرانی‌ داراییه‌و‌ه‬ ‫هیچ بینایه‌كی‌ خوێندنگه‌ دروست ناكرێت‪،‬‬ ‫ئه‌ی‌ چ���ۆن ل���ه‌(‪ )5‬س���اڵیه‌و‌ه مندااڵن‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان وه‌ربگیرێن‌و ئه‌و فش���ار‌ه‬ ‫زۆره‌یان بخرێته‌سه‌ر؟!‬ ‫به‌ڕوانینێك ‌ی خێرا له‌م بڕیارو رێنماییانه‌ ‌ی‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ ك���ه‌ زۆرینه‌یان‬ ‫دژبه‌یه‌ك���ن‌و بڕیارێ���ك به‌ڕێنمایی���ه‌ك‬ ‫بڕیارێ���ك‬ ‫هه‌ڵده‌وه‌ش���ێنرێته‌وه‌و‪،‬‬ ‫به‌ڕێنماییه‌ك كاری‌ پێناكرێت‪ ،‬بۆمان رون‬ ‫ده‌بێته‌و‌ه كه‌ هیچ دونیابینییه‌ك له‌پشت‬ ‫ئه‌م بڕیارانه‌و‌ه نیه‌و‪ ،‬هیچیان پاڵپش���ت‬ ‫نین به‌خوێندنه‌وه‌یه‌ك��� ‌ی بابه‌تی‌‌و ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ش بێت ل���ه‌م وه‌زاره‌ته‌ كار ‌ی‬ ‫پێناكرێت‌و ته‌نانه‌ت له‌ مه‌زهه‌بیش���یاندا‬ ‫نیه‌‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫‪17‬‬

‫نه‌رجسیه‌تی قه‌زافی له‌ڕۆمانی دواهه‌مین شه‌وی سه‌رۆكدا‬ ‫ئا‪ :‬دره‌و مه‌هدی‌‬ ‫رۆمانی "دواهه‌مین شه‌وی سه‌رۆك"‬ ‫(‪ )229‬الپه‌ڕه‌یه‌‪ .‬نوسه‌ری جه‌زائیری‬ ‫"محمد مولسهول" ناسراو به‌ "یاسه‌مینه‌‬ ‫خه‌زرا" نوسیویه‌تی‌‌و ئازاد به‌رزنجی‬ ‫كردویه‌تی به‌كوردی‌و ناوه‌ندی ئه‌ندێشه‌‬ ‫چاپ‌و باڵوی كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ب����ڕوای زانایانی بواری ده‌رونناس����ی‬ ‫نه‌رجسیه‌ت "خود په‌سه‌ندی" یاخود "خود‬ ‫شه‌یدایی" جۆرێكه‌ له‌تێكچونی كه‌سێتی كه‌‬ ‫هه‌ستكردنێكی نائاساییه‌ به‌خۆشویستنی‬ ‫خودو خ����ۆ به‌گه‌وره‌ زانین‪ .‬ده‌رونناس����ی‬ ‫نه‌مس����اوی "س����یگمۆند فرۆید"پێیوای����ه‌‬ ‫ئه‌م نه‌خۆش����یه‌ به‌ڕێژه‌ی جیاواز له‌هه‌مو‬ ‫كه‌س����دا هه‌یه‌و هه‌مو كه‌س����ێك به‌ش����ێك‬ ‫له‌"نه‌رجسیه‌ت"ی تێدایه‌‪ .‬به‌بڕوای "ئیدوارد‬ ‫سه‌عید" فه‌یله‌سوفی فه‌له‌ستینی‪-‬ئه‌مریكی‪،‬‬ ‫ئه‌م نه‌خۆش����یه‌ مێژویه‌كی كۆنتری هه‌یه‌و‬ ‫بۆ س����ه‌ده‌می یۆنانی ك����ۆن ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ خۆی����ان وه‌ك منێكی گ����ه‌وره‌و بااڵو‬ ‫س����ۆپه‌رمان‌و ئه‌ویترێك����ی روخاوو نه‌زان‌و‬ ‫ناشارستانی ده‌رده‌خست‪.‬‬ ‫ش����اره‌زایانی ده‌رون����ی پێیانوای����ه‌ ئه‌م‬ ‫نه‌خۆش����ییه‌ دوای ته‌مه‌نی هه‌ژده‌ س����اڵی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌و هۆكارانه‌ش����ی كه‌‬ ‫ده‌بن����ه‌ هۆی توش����بون به‌م نه‌خۆش����یه‌‪،‬‬ ‫بریتین له‌ "زۆر سه‌رس����امبون به‌كه‌سه‌كه‌‬ ‫له‌منداڵیدا له‌الیه‌ن ده‌وروبه‌ریه‌وه‌‪ ،‬گرنگی‬ ‫پێ����دان‌و خۆشویس����تنی زۆر له‌قۆناغ����ی‬ ‫منداڵی����دا له‌الیه‌ن دایك‌و باوك����ه‌وه‌"‪ ،‬به‌‬ ‫پێچه‌وانه‌شه‌وه‌"ده‌رنه‌بڕینی سۆزو عاتیفه‌‬ ‫ب����ۆ من����داڵ ك����ه‌ واده‌زانێت هی����چ به‌هاو‬ ‫گرنگیه‌كی الی ئه‌وانی تر نیه‌و كه‌موكورتی‬ ‫له‌كه‌سایه‌تیدا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫نوس����ه‌ر له‌م رۆمانه‌دا ده‌یه‌وێت پێمان‬ ‫بڵێ����ت‪ :‬خۆش����گوزه‌رانی‌و گرنگیپێ����دان‌و‬ ‫خۆشویستنی زۆری دایك‌و باوك‌و گرنگیدان‬ ‫به‌قه‌زاف����ی له‌الی����ه‌ن ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی����ه‌وه‌‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای منداڵی����ه‌وه‌ وای لێنه‌ك����رد‬ ‫كه‌ توش����ی نێرجس����یه‌تێكی له‌ڕاده‌به‌ده‌ر‬ ‫ببێت‪ ،‬به‌ڵكو په‌راوێزخستنی ئه‌م كه‌سه‌و‬ ‫نه‌بونی س����ۆزی دایك‌و باوك‌و هه‌ستكردن‬ ‫به‌كه‌موكورتی‌و بێ به‌هایی‌و تۆمه‌تباركردنی‬ ‫به‌وه‌ی كه‌ كه‌سێكی"زۆڵ"ه‌‪ ،‬توشی الدان‌و‬

‫نێرجسیه‌تی كردوه‌‪.‬‬ ‫"كه‌ منداڵ بوم به‌پانتۆڵێكی پینه‌پینه‌و‬ ‫جوتێك نه‌علی شڕه‌وه‌ برسێتیم چه‌شتوه‌‪،‬‬ ‫به‌پێخاوس����ی به‌س����ه‌ر چ����ه‌وه‌ داخه‌كاندا‬ ‫پیاس����ه‌م ده‌كرد‪ ،‬چ����وارده‌ورم به‌دبه‌ختی‬ ‫بو‪ ،‬رۆژی تاقه‌ ژه‌مێك����م ده‌خوارد‪ ،‬كاتێ‬ ‫برنج نه‌ده‌ما خواردنی به‌رده‌وامم الس����كی‬ ‫روه‌ك����ه‌كان بو‪ ،‬ش����ه‌وانه‌ وه‌خت����ێ له‌ژێر‬ ‫په‌توه‌كه‌وه‌ له‌تاو س����ه‌رما خۆمم گرمۆڵه‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬هه‌ردو قاچم به‌سكمه‌وه‌ ده‌نوساند‪،‬‬ ‫جاری واهه‌بو خه‌ونم به‌ڕانه‌ مریشكێكه‌وه‌‬ ‫ده‌بینی‌و لیك به‌ده‌ممدا ده‌هاته‌ خوارێ"‪.‬‬ ‫له‌ش����وێنێكی‌ دیكه‌دا به‌ده‌م س����زادانی‬ ‫له‌الیه‌ن قه‌زافی����ه‌وه‌‪ ،‬به‌دیلگیراوێك هاوار‬ ‫ده‌كات "موعه‌مه‌ر‪ ،‬تۆ به‌زۆڵی له‌دایكبویت‪،‬‬ ‫موعه‌مه‌ر تۆ زۆڵیت‪ ،‬زۆڵ"‪.‬‬ ‫قه‌زافی سه‌رۆكی پێشوی لیبیا له‌شه‌ست‌و‬ ‫سێهه‌مین ساڵی ته‌مه‌نیدا به‌هۆی گه‌یشتنه‌‬ ‫لوتكه‌ی دیكتاتۆریه‌ت له‌ده‌سه‌اڵتدا له‌الیه‌ن‬ ‫گه‌لی لیبیاوه‌ كۆتایی به‌ده‌سه‌اڵتی هێنرا‪.‬‬ ‫"ئه‌م ئێواره‌یه‌ پاش شه‌س����ت‌و سێ ساڵ‬ ‫واهه‌ست ئه‌كه‌م ئه‌س����تێره‌كانی ئاسمانی‬ ‫سیرت كه‌م بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬مانگه‌ چوارده‌كه‌شم‬ ‫هیچی لێ نه‌ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌نیش����انه‌ هه‌ره‌دیاره‌كان����ی‬ ‫نه‌خۆش����ی "نه‌رجس����یه‌ت" به‌كارهێنان����ی‬ ‫به‌رده‌وام����ی ده‌س����ته‌واژه‌ی "م����ن"ه‌‬ ‫له‌ده‌س����تپێكی قسه‌ی كه‌س����ی توشبودا‪.‬‬ ‫"خاڵ����م س����وێندی ده‌خوارد‪ ،‬م����ن كوڕه‌‬ ‫پیرۆزه‌ك����ه‌ی هۆزی غه‌وس����م"‪" .‬من‪ ،‬كه‌‬ ‫پێم ده‌ڵێ����ن برای س����ه‌ركرده‌‪ ،‬ئه‌و پیاوه‌‬ ‫وردبینه‌م كه‌ هه‌رگی����ز به‌هه‌ڵه‌دا ناچێت"‪.‬‬ ‫"من‪ ،‬موعه‌مه‌ر قه‌زافیم‪ ،‬ئه‌مه‌ش خۆی له‌‬ ‫خۆیدا به‌س����ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ ئیمانت به‌هێز‬ ‫بێت"‪" .‬رزگاربون له‌سه‌ر ده‌ستی من دێت"‪.‬‬ ‫"من‪ ،‬موعه‌مه‌ر قه‌زافیم‪ ،‬ئه‌و ئه‌فسانه‌یه‌ی‬ ‫له‌پیاوێكدا به‌رجه‌سته‌ بوه‌"‪" .‬منیش هه‌ر‬ ‫قه‌زافیم‪ ،‬قه‌زافیش سه‌روه‌ره‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێ����ك له‌نیش����انه‌ دیاره‌كان����ی ئ����ه‌م‬ ‫نه‌خۆش����یه‌ به‌كارهێنان����ی ده‌س����ته‌واژه‌ی‬ ‫"من"ه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن كه‌سی توشبوه‌وه‌‪ .‬ره‌نگه‌‬ ‫هه‌ر له‌به‌ر سه‌لماندنی ئه‌م نیشانه‌ دیاره‌ی‬ ‫نه‌خۆش����یه‌ ده‌رونیه‌كه‌ بێت له‌قه‌زافیدا كه‌‬ ‫نوسه‌ری رۆمانه‌كه‌ له‌ته‌كنیكی گێڕانه‌وه‌ی‬ ‫رۆمانه‌ك����ه‌دا په‌ن����ای ب����ۆ به‌كارهێنان����ی‬ ‫جێناوی كه‌سی یه‌كه‌می تاك "من" بردوه‌و‬

‫ته‌واوی رۆمانه‌كه‌مان له‌سه‌ر زاری قه‌زافی‬ ‫به‌كه‌سی یه‌كه‌می تاك بۆ ده‌گێڕێته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫گوزارشته‌ له‌دوا ساته‌كانی شه‌وی كۆتایی‬ ‫ژیان����ی قه‌زافی له‌ش����اری س����یرتی‌ زێدی‬ ‫له‌دایكبوونی له‌سه‌روبه‌ندی شۆڕشی لیبیا‬ ‫له‌(‪)2011/2/17‬دا‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا نوس����ه‌ر به‌ش����ێوه‌ی‬ ‫"فالش����باك"و ته‌كنیك����ی "یادهێنان����ه‌وه‌"‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ باس����كردن له‌ده‌ورانی‬ ‫منداڵ����ی‌و س����ه‌رده‌می الوێت����ی قه‌زافی‌و‬ ‫س����ه‌رده‌می حكومڕانی����ه‌ دورودرێژه‌كه‌ی‬ ‫قه‌زاف����ی‪ ،‬ب����اس ل����ه‌ڕوداوه‌ جیاوازه‌كانی‬ ‫س����ه‌رۆكی لیبی����ا ده‌كات له‌و س����ه‌رده‌مه‌‬ ‫جیاوازان����ه‌دا له‌چه‌ن����د ناوچه‌یه‌كی واڵتی‬ ‫لیبیادا‪.‬‬ ‫"ك����ه‌ منداڵ بووم‪ ،‬خاڵم ناوبه‌ناو له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیدا ده‌یب����ردم بۆ بیابان"‪ ،‬س����ه‌ره‌تای‬ ‫ده‌س����تپێكردنی رۆمانه‌كه‌‪ .‬قه‌زافی كاتێك‬ ‫له‌ساڵی (‪ )1969‬كوده‌تای به‌سه‌ر محه‌مه‌د‬ ‫پاشای سه‌نوسیدا كرد له‌لیبیادا ئه‌و وه‌ك‬ ‫كه‌س����ێكی هه‌ڵگری بیری سۆسیالیس����تی‬ ‫دژ به‌هه‌مو ره‌وت����ه‌ ئاینیه‌كان له‌و واڵته‌دا‬ ‫مامه‌ڵ����ه‌ی ك����رد‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌هه‌مانكات����دا‬ ‫هاوشێوه‌ی سه‌ركرده‌ دیكتاتۆره‌كانی تری‬ ‫رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس����ت‌و باك����وری ئه‌فریقا‬ ‫سودی زۆری له‌ئاین بینی بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌و‬ ‫پاراستنی پێگه‌ی تایبه‌تی خۆی‪.‬‬ ‫"م����ن خوام له‌گه‌ڵه‌‪ ،‬ئه‌ی هه‌ر ئه‌و خۆی‬ ‫منی له‌ناو ئه‌و هه‌مو پیاوه‌دا هه‌ڵنه‌بژاردوه‌‬ ‫تاروب����ه‌ڕوی زلهێ����زه‌كان‌و چاوچنۆك����ی‬ ‫له‌ڕاده‌به‌ده‌ری����ان ببم����ه‌وه‌ ب����ۆ هه‌ژمون‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت؟"‪" .‬منێكی موسڵمانی منه‌وه‌ر‬ ‫كه‌ هه‌میش����ه‌ به‌س����ه‌ر كه‌تن‌و پیالنه‌كاندا‬ ‫سه‌ركه‌وتوم"‪.‬‬ ‫س����ه‌رباری‌ ئه‌وان����ه‌‪ ،‬زۆر ج����ار قه‌زافی‬ ‫كێرڤ����ی نه‌رجس����یه‌ته‌كه‌ی هێن����ده‌ به‌رز‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ تاخ����ۆی ده‌گه‌یه‌نێته‌ ئاس����تی‬ ‫خ����وداو پێغه‌مب����ه‌ران‌و خ����ۆی ده‌كات‬ ‫به‌كه‌سێكی ئه‌فسانه‌یی‪" .‬ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ من‬ ‫روبه‌ڕوی بومه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م یاخیبونه‌ نه‌خشه‌‬ ‫بۆ كێشراوه‌و ئه‌م جه‌نگه‌ هه‌ڵگیرسێنراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌كی تره‌ بۆ دروستی ئه‌و رێگایه‌ی‬ ‫پێیدا ده‌ڕۆم‪ ،‬ئه‌ی هه‌ر ئه‌م ئه‌زمونانه‌ نین‬ ‫كه‌ خوداوه‌ند دروست ده‌كه‌ن؟"‪" .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫م����ن ده‌یڵێم كه‌المه‌و له‌ئاس����مانه‌وه‌ دێت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌یش����ی بیری لێده‌كه‌مه‌وه‌ پێش����بینی‬

‫دەزگای جەمال عیرفان‬ ‫بۆ چاپ و باڵوکردنەوە‬

‫ریکالم‬

‫کاسۆ مۆڵ ـ نهۆمی چوارەم‬

‫پێغه‌مبه‌رانه‌یه‌"‪ " .‬من چیتر سه‌رۆك نیم‪،‬‬ ‫من پێغه‌مبه‌رم"‪.‬‬ ‫هه‌میش����ه‌ دیكتات����ۆره‌كان‪ ،‬له‌ت����او‬ ‫خودپه‌س����ه‌ندی زۆر به‌رزی����ان پێیانوایه‌‬ ‫پێویس����تیه‌كی حه‌تمین بۆ ئه‌و جێگایه‌ی‬ ‫ك����ه‌ فه‌رمانڕه‌وای����ی ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬پێیانوایه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر ئ����ه‌وان نه‌بن ئ����ه‌و جێگایه‌ نابرێت‬ ‫به‌ڕێ����وه‌و حكومڕانی ناكرێ����ت‪ .‬قه‌زافیش‬ ‫هه‌م����ان بۆچونی هه‌ب����و‪" .‬لیبیا به‌بێ من‬ ‫نه‌گبه‌تیه‌كی بێ ناوو بێ ئاینده‌یه‌"‪.‬‬ ‫نوسه‌ر به‌رده‌وامه‌ له‌باسكردنی ره‌فتاره‌‬ ‫س����ه‌یرو س����ه‌مه‌ره‌كانی قه‌زاف����ی به‌هۆی‬ ‫نه‌رجس����یه‌ته‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬ئ����ه‌و پێمان ده‌ڵێت‬ ‫هه‌روه‌ك چۆن س����ه‌دام حس����ێنی سه‌رۆك‬ ‫كۆماری عێراق به‌هۆی له‌خۆبایی بونیه‌وه‌‬ ‫له‌ده‌س����ه‌اڵتدا په‌الماری واڵتی كوێتی داو‬ ‫ویس����تی داگیری بكات‪ ،‬ئ����اواش قه‌زافی‬ ‫هاوش����ێوه‌ی ئه‌و له‌ناوخۆی لیبیادا چه‌ند‬ ‫كارێكی په‌الماردانی ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫"چه‌ند مانگێك دوای ئه‌وه‌ كه‌ به‌هاواری‬ ‫ستایش����ی میلله‌ته‌كه‌م مه‌ست بوم‪ ،‬بیرم‬ ‫له‌به‌زمێكی ت����ر ده‌ك����رده‌وه‌ تاله‌جیهاندا‬ ‫ده‌نگ بداته‌وه‌‪ ،‬دودڵ بوم له‌وه‌ی له‌نێوان‬ ‫ئه‌وه‌ی فیرقه‌كان����ی به‌ریتانیا له‌واڵته‌كه‌م‬ ‫ده‌ر بكه‌م‪ ،‬یان بنكه‌ی ئاس����مانی ویلۆس‬ ‫له‌ده‌ستی ئه‌مریكیه‌كان ده‌ربهێنمه‌وه‌‪ .‬ئه‌وه‌‬ ‫بو دیسان شه‌وێكیان ڤانكۆخ هاته‌ خه‌وم‌و‬ ‫تۆقاندم����ی‪ .‬بۆ به‌یانی س����ه‌رباری دودڵی‬ ‫پاساودراوی راوێژكاره‌كانم‪ ،‬بڕیاری خۆمم‬ ‫دا‪ :‬نابێ خاچپه‌رستان له‌خاكه‌ پیرۆزه‌كه‌ی‬ ‫عومه‌ر موختاردا بمێننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێكی تر له‌ڕه‌فتاره‌ سه‌یروسه‌مه‌ره‌كانی‬ ‫قه‌زافی س����ه‌رۆكی لیبیا هه‌ر له‌واقیعیشدا‪،‬‬ ‫ش����انازیكردن ب����و به‌نوس����ینی "كتێب����ی‬ ‫س����ه‌وز" كه‌ بریتیه‌ له‌نامیلكه‌یه‌كی بچوك‌و‬ ‫ناوبراو له‌س����اڵی (‪ )1975‬باڵوی كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫نامیلكه‌ك����ه‌ له‌س����ێ ب����ه‌ش پێكهات����وه‌و‬ ‫تێیاندا بیروبۆچونه‌كانی خۆی س����ه‌باره‌ت‬ ‫به‌فه‌رمانڕه‌وای����ی‌و هه‌ندێ چه‌مك‌و رێبازی‬ ‫سیاسی ده‌خاته‌ڕو‪.‬‬ ‫ئه‌م س����ه‌رۆكه‌ی لیبیا هێنده‌ ش����انازی‬ ‫ب����ه‌م نامیلك����ه‌ بچوك����ه‌وه‌ ده‌ك����رد تاكار‬ ‫گه‌یش����ته‌ئه‌وه‌ی په‌یكه‌ری بۆ دروس����تكرد‬ ‫له‌لیبیادا‪ .‬ئه‌وه‌تا قه‌زافی له‌م رۆمانه‌ش����دا‬ ‫ده‌ڵێت‪":‬من موسا بوم‌و له‌شاخه‌كان هاتمه‌‬ ‫خوارێ‪ ،‬به‌اڵم له‌بری له‌وحی شه‌ریعه‌ته‌كان‬

‫كتێبی سه‌وزم به‌ده‌سته‌وه‌ بو"‪.‬‬ ‫خویه‌ك����ی ت����ری قه‌زافی ك����ه‌ به‌هۆی‬ ‫نه‌رجس����یه‌ته‌وه‌ گیرۆده‌ی بوبو‪ ،‬بریتی بو‬ ‫له‌زه‌مكردن‌و گاڵته‌كردن به‌سه‌ركرده‌كانی‬ ‫تری واڵتانی نیش����تیمانی عه‌ره‌ب‪ ،‬له‌وانه‌‬ ‫"بنعه‌ل����ی" س����ه‌رۆكی تونس‌و "س����ه‌دام‬ ‫حس����ێن" س����ه‌رۆك كۆماری عێراق‪" .‬ئای‬ ‫خوای����ه‌! بنعه‌ل����ی‪ ،‬خوێڕیی����ه‌ك له‌به‌رگی‬ ‫س����ه‌ركرده‌دا"‪" .‬ده‌ی چه‌ته‌ ترسنۆكه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌مێك ئازایه‌تیتان هه‌بێت‌و وه‌رن بمگرن‪،‬‬ ‫من نه‌ بنعه‌لی‌و نه‌ سه‌دام‌و نه‌ بنالدنم"‪.‬‬ ‫قه‌زاف����ی به‌ه����ۆی له‌خۆبایبون����ی‬ ‫له‌ڕاده‌به‌ده‌ری����ه‌وه‌ ك����ه‌ به‌درێژای����ی‬ ‫حكومڕانیه‌ك����ه‌ی وێڕای ئ����ه‌و هه‌مو زوڵم‌و‬ ‫س����ته‌مه‌ی كه‌ به‌رامبه‌ر گه‌لی لیبیای كرد‪،‬‬ ‫پێیواب����وه‌ هه‌م����و هاواڵتیانی ئ����ه‌و واڵته‌‬ ‫وه‌ك باوكی خۆیان ئه‌ویان حیسابكردوه‌و‬ ‫خۆشیانویستوه‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌ زانی شۆڕشیان‬ ‫كرد له‌دژی‪ ،‬ئیتر له‌دوا ساته‌كانی ژیانیدا‬ ‫په‌ش����یمانه‌ له‌وه‌ی هێنده‌ی تر دیكتاتۆری‬ ‫نه‌نواندوه‌ به‌رامبه‌ری����ان‪" .‬ده‌بوایه‌ نیوه‌ی‬ ‫میلله‌تم له‌ناوببردایه‌ تانیوه‌كه‌ی تر رزگار‬ ‫بك����ه‌م"‪" .‬من په‌ش����یمان نیم ل����ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫له‌سزادانمدا دڵڕه‌ق بوم‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ هه‌م‬ ‫ره‌وابو هه‌م پێویست بو"‪.‬‬ ‫له‌م رۆمانه‌دا نوس����ه‌ر له‌زاری‌ قه‌زافیه‌وه‌‬ ‫دان ب����ه‌وه‌دا ده‌نێ����ت كه‌ چه‌ن����د ده‌رونی‌‬ ‫نائارام بوه‌و ده‌ڵێ����ت‪ :‬نائارامی نیه‌ بگاته‌‬ ‫نائارامی فه‌مان����ڕه‌وا‪ ،‬نائارامیه‌كی قورس‌و‬ ‫زاڵ‌و ب����ه‌رده‌وام"‪ .‬له‌كۆتاییش����دا ب����اس‬ ‫له‌وه‌ده‌كات هه‌رگیز له‌و باوه‌ڕه‌دا نه‌بو كه‌‬ ‫كۆتا شه‌وی ژیانی له‌بینای قوتابخانه‌یه‌كی‬ ‫وێراندا له‌ش����اری سیرت به‌س����ه‌ر به‌رێت‪.‬‬ ‫وه‌ك����و ده‌ڵێت‪" :‬من وامزان����ی كۆتاییه‌كی‬ ‫پرشنگدارم ده‌بێت‪ .‬هه‌روه‌ها ده‌ڵێت‪" :‬ده‌بو‬ ‫به‌قسه‌ی هۆگۆشاڤێزم بكردایه‌‪ ،‬پێشنیازی‬ ‫په‌ناهه‌نده‌یی بۆ كردم‪ ،‬وانه‌بوایه‌ ئێس����تا‬ ‫له‌ڤه‌نزوێال ده‌بوم"‪.‬‬

‫نائارامی نی ‌ه‬ ‫بگات ‌ه نائارامی‬ ‫فه‌مانڕه‌وا‪،‬‬ ‫نائارامیه‌كی‬ ‫قورس‌و زاڵ‌و‬ ‫به‌رده‌وام‬

‫٭سه‌رچاوه‌‪:‬‬ ‫‪ .1‬وتاری "كه‌سێتی نێرجسی" نوسین ‌ی‬ ‫زان����ا جه‌بار له‌په‌یجی‪ :‬رێكخراوی رێنما بۆ‬ ‫هۆشیاری ده‌رونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‪.‬‬ ‫‪ .2‬وتاری "سه‌ره‌تایه‌ك له‌باره‌ی چه‌مك‌و‬ ‫مێژوی ڕۆژهه‌اڵتناسیه‌وه‌" نوسینی‌ دیاری‬ ‫خالید‪ ،‬ماڵپه‌ری كوردستانی نوێ‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫راپرســی‌و مەترســـی‬ ‫سامانی وەستا بەکر‬ ‫راپرس���ی یان رێفراندۆم مێژویەکی کۆنی‬ ‫هەیەو زۆربەی کات بەمەبەستی وەرگرتنی‬ ‫بۆچون���ی نەتەوەیەک‪ ،‬نەت���ەوەی جیاواز‪،‬‬ ‫زۆرینەو کەمین���ەی پێکهاتەی واڵتێک یان‬ ‫هەرێمێک‪ ،‬گروپێک یان کۆمەڵێک تەنانەت‬ ‫لەش���وێنی کارو کای���ە جیاوازەکانی ژیانا‬ ‫بۆ وەرگرتنی بۆچون���ی زۆرینەو بڕیاردانی‬ ‫کۆتای���ی لەس���ەر پرس���ە جی���اوازەکان‬ ‫بەئاڕاس���تەی جێبەجێکردنی‪ .‬کاتێک پرس‬ ‫بەمیلل���ەت ئەک���رێ‌و رو لەخەڵک ئەکرێ‬ ‫تابڕیاری یەکالکەرەوە بدات بۆ داهاتویەک‬ ‫کە دەکرێ کۆی کایەکانی ژیان بگۆڕێ ئەوا‬ ‫بێ دودڵی‌و لەماوەیەک���ی کورتدا کە نابێ‬ ‫لەچەند مانگێک تێپ���ەڕێ کار بەئەنجامی‬ ‫راپرس���ی"رێفراندۆم"ەکە بکرێ ئەگەر نـــا‬ ‫پرس���کردن لەپـای چــی؟ مەرج نیە هەمو‬ ‫کاتێ ئەنجامی راپرس���ی وەک دڵخواستبێ‬ ‫ی���ان ئەنجامەک���ەی بەدڵــی ئ���ەو کەس‌و‬ ‫الیەنانەبێ کە بەو کـارە هەڵدەس���ـن بەاڵم‬ ‫ئەوەی مـەرج‌و گرنگ���ە ئەوەیە ئەنـجـامـی‬ ‫راپرسـییەکە گیراکرێ‌و کار بەئەنجامەکەی‬ ‫بکرێ‪ .‬راپرسی لەساڵەکانی‪١٩٢٠‬و‪١٩٢١‬بۆ‬ ‫یەک���ەم جار ک���را کاتێ ل���ە‪١٩٢٠-١٠-١٠‬دا‬ ‫سلۆڤینیەکانی ناوچەی "شێرنتا" بۆ مانەوەو‬ ‫نەمانەوە لەواڵتی س���لۆڤاکیا راپرسیەکیان‬ ‫ئەنجامدا بەاڵم ئەوەی زۆر سەرس���وڕهێنەر‬ ‫بو ئەوە بو لەگەڵ ئەوەی‪ %٦٩‬دانیشتوانی‬ ‫ناوچەکە زمانی دایکیان س���لۆڤاکییە بەاڵم‬ ‫بەڕێ���ژەی‪ %٥٩‬دەنگیان���دا ک���ە بلکێنرێن‬ ‫بەنەمس���اوەو ئێس���تا ئەو ناوچەیە س���ەر‬ ‫بەنەمس���ـایە‪ .‬ه���ەر لەس���ەر هەمان پرس‬ ‫ساڵی‪١٩٩١-١٩٩٠‬راپرس���ی کرایەوە هەمان‬ ‫ئەنجام���ی هەب���و‪ .‬پێش س���ێ س���اڵ بەر‬ ‫لەئێسـتا س���کۆتلەندیەکان بۆ جیابونەوە‬ ‫لەبەریتانیا راپرسیان کرد بەاڵم ئەنجامەکەی‬ ‫پێچەوان���ەی خواس���تی جوداخ���وازی‌و‬ ‫جیابون���ەوەی س���کۆتلەندیەکانەوە ب���و‬ ‫دانیشتوانی س���کۆتلەندا بڕیاری مانەوەیان‬ ‫لەچوارچێوەی ئێنگلەندێکی یەکگرتودا داو‬ ‫ئامادەکارو پارتەکانی پش���ت راپرسییەکە‬ ‫دانیان بەشکستی خۆیانداناو ئەنجامەکەیان‬ ‫گـیـ���را کرد‪ .‬ه���ەر پار س���اڵ حکومەتی‬ ‫شانشینە یەکگرتوەکانی بەریتانیا راپرسی‬ ‫ئەنجامدا بەمەبەس���تی مانەوەو نەمانەوەی‬ ‫ئەو واڵتە لەچوارچێوەی بازاڕو ئەوروپایەکی‬ ‫یەکگرت���و کە ئەنجامدەری ئەم راپرس���یە‬ ‫خ���ودی حکومەت خ���ۆی ب���و‪ ،‬کاری بۆ‬ ‫مانەوە لەچوارچێوەی ئەوروپای یەکگرتودا‬ ‫دەک���رد بەاڵم دیس���انەوە ئەنجامەکەی بۆ‬ ‫حکومەتەکە دڵخۆشکەر نەبو بگرە زۆربەی‬ ‫چاودێرانی سیاسی‌و ئابوری بەشکستێک‌و‬ ‫زەرەرێک���ی گ���ەورەی ب���ۆ بەریتانیەکان‬ ‫ئەبینن‪ ،‬بەاڵم بۆ بەرزڕاگرتنی دیموکراتی‌و‬

‫یاس���ا دەیڤد کامیرۆنی س���ەرۆک وەزیران‬ ‫دەستی لەکارکێشایەوە چونکە نەیدەتوانی‬ ‫کار ب���ەو ئەنجامە بکات ک���ە خۆی لەدژی‬ ‫پروپاگەندەی دەک���ردو حکەمەتێکی نوێ‬ ‫بەس���ەرۆکایەتی تیری���زا م���ەی پێکهێنراو‬ ‫رێگەکانی جیابونەوە لەئەوروپای یەکگرتو‬ ‫هەنگاوی بۆنرا‪ .‬دوای ئەوەی ناس���ـنامەی‬ ‫نەتەوەیی بوەتە هۆیەکی سەرەکی بۆ ئەو‬ ‫گۆڕانکارییانەی لەکۆتایی سەدەی بیستدا‬ ‫لەئەوروپا رویان دا‪ ،‬ئیتر پێویس���تە وتوێژ‬ ‫لەس���ەر چەمکی نەت���ەوە بکرێت کە چۆن‬ ‫لێکبدرێتەوەو لێیتێبگەی���ن‪ .‬دەبێ بزانرێ‬ ‫چ���ۆن ئەو کارە س���ەختە لەگ���ەڵ خودی‬ ‫مافی سەربەخۆییدا پێکەوە ببەسترێتەوە‪،‬‬ ‫ئەبێ ئ���ەوەش بەتەواوەتــی دیاربکرێ کە‬ ‫کلیلی پرەنس���یپی وش���ەی نەتەوە چۆن‬ ‫تێبگەین‌و خودی پرەنسیپەکە خۆی چییە؟‬ ‫مێژونوسی بەریتانی "ئی جەی هۆبسبەون‬ ‫‪ "E.J. Hobsbawn‬بەش���ێوەیەکی‬ ‫گاڵتەجاڕان���ە ئەوەی دەستنیش���انکرد کە‬ ‫لێکدانەوەی کێش���ەی نەتەوایەتی گەشەی‬ ‫نەدەکردو نەدەژیا ئەگەر بەهەمان شێوەی‬ ‫یاسای پەلەوەڕناس���ی لێکبدرایەتەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵێ���ت وەک ئ���ەوەی باڵن���دەکان یەکتر‬ ‫دەناسنەوە زۆر ئاسان دەبو مرۆڤیش یەکتر‬ ‫بناسێتەوە‪ .‬هەندێ پێوانەی تایبەتی هەن‬ ‫بۆ ناسینەوەی نەتەوە لەوانە زمان‪ ،‬نەژاد‪،‬‬ ‫ئایین‪ ،‬کلتور‪ ،‬مـێـ���ژوی هاوبەش‪.....‬هتد‬ ‫بەپێی ئەم یاس���ایانە دەتوانرێ ناسنامەی‬ ‫نەتەوە دیاری بکرێ بەاڵم ئەم پێوانانەش‬ ‫ب���ەس نی���ن ب���ۆ ناس���ینەوەی نەتەوە‪.‬‬ ‫ساڵی‪ 1881‬مێژوناسی فەرەنسی "ئێرنسن‬ ‫رینان" ئەوەی خس���تۆتەڕو‪ ،‬ک���ە نەتەوە‬ ‫راپرسییەکی رۆژانەی خەڵکە بۆیە پێناسە‬ ‫تایبەتیی���ەکان تەواوک���ەری بۆچونەکانن‌و‬ ‫کۆمەاڵنی خەڵک خۆیان هەستی تایبەتیان‬ ‫هەیە بۆ چ نەتەوەیەک ئەگەڕێنەوە‪ .‬نەتەوە‬ ‫وەک ناس���نامەیەکی گشتی زۆر کۆن نییە‪،‬‬ ‫نەتەوە ئەنجامــی پرۆسـێـس���ـکی مـێـژوی‬ ‫نـوێی���ە‪ .‬لەئەنجامـی هون���ەری چاپکردن‪،‬‬ ‫زمـانـێکی سـتانداری خەڵک‪ ،‬هاتنەکایەی‬ ‫پیشـەس���ـازی‪ ،‬ش���ـاری گەورەو چـاالکیی‬ ‫پەیوەندییەکانـی گواسـتـنـەوە لەدایکبون‪.‬‬ ‫هاوش���ـان لەگەڵ پەروەردەکردنی خەڵک‌و‬ ‫ئامادەکردن���ی پێداویس���تەکانی هەواڵ���دا‬ ‫چەن���د کۆمەڵێکی ن���وێ پەیدابون‪ .‬مرۆڤ‬ ‫وشیارانە لەدابونەریتی کۆمەڵی گوندنشین‬ ‫دەربازبو‪.‬‬ ‫لەهەن���اوی شارس���تانیەتدا چەن���د‬ ‫پێکهاتەی���ەک لەدایکبون‪ ،‬ک���ە زەمینەی‬ ‫پەیدابونی نەتەوەیان خس���تەوە کە ئەمڕۆ‬ ‫ئێمە باسـی لێوە ئەکەین‪ .‬شارستانیەت هەر‬ ‫وەک ئەنترۆپۆلۆگی "پێندیکت ئەندەرسن"‬ ‫ئەڵێ (ئەندێشـەی هاوکاری) لێ لەدایکبو‪.‬‬ ‫ژمارەیەکی زۆری ئەندامەکانی نەتەوەیەک‬ ‫هەرگیز چاویان بەیەکت���ر نەکەوتوە بەاڵم‬

‫خۆیان بەئەندامی هەمان یەکییەتی هەمان‬ ‫نەتەوە دەزانن‪ .‬نەتەوە یەکەمین شەپۆلی‬ ‫جواڵنەوەی���ە کە مەوداکانی ن���ەژادو زمان‬ ‫لەناو سیاس���ەتا دیاریئەکات‪ ،‬نەتەوەیەک‬ ‫لەن���او خەباتی سـیاس���ـی خۆی���دا خۆی‬ ‫دیاری���دەکات ک���ە دوربێ���ت لەناواخنێکی‬ ‫تەنها نەژادی‌و زمـ���ان بۆئەوەی دەوڵەتی‬ ‫خۆی پێکبهێنێت‪ .‬هەمو نەتەوەیەک مـافی‬ ‫هەیە دەوڵەت پێکبهێنێت هەر وەک ئەوەی‬ ‫مرۆڤایەتی دابەش���کراوە بەس���ەر کۆمەڵێ‬ ‫نەتەوەدا! پێویستە جیهانیش دابەشبکرێ‬ ‫بەسەر چەند دەوڵەتێکدا‪ ،‬هەمو نەتەوەیەک‬ ‫دەوڵەتێکەو هەمو دەوڵەتێک نەتەوەیەکە‪،‬‬ ‫"یوهان بلۆنش���خ" کە خەڵکی سویسرایەو‬ ‫لێکۆڵەرەوەی���ە لەمـاف���ی دەوڵەت���دا ب���ۆ‬ ‫نەتەوەکان ئــەو وادەڵێ‪.‬‬ ‫کەواتە بەپێی ئەم تیۆریانەی س���ەرەوە‬ ‫ئێمەی کورد نەتەوەین‌و مافی خۆش���مانە‬ ‫دەوڵەتمان هەبێ‌و هەوڵی بەدەستهێنانیشی‬ ‫بدەی���ن‪ ،‬بەاڵم پرس���یارە گرنگەگە لێرەوە‬ ‫س���ەردەدەهێنێ کە چۆن‌و بەچ شێوازێک‬ ‫دەوڵەت دروست بکەین؟‬ ‫بەداخەوە ئەو هەوڵەی کە ئێستا دەدرێت‬ ‫بۆ رێفراندۆم کە دەبێ دروستکردنی دەوڵەتی‬ ‫بەدوادابێ! لەعینادێکی سیاسی تێناپەڕێ‬ ‫لەگەڵ ئ���ەوەی کە کۆی میلل���ەت‌و تاکی‬ ‫کورد ئاواتەخوازی دروستکردنی دەوڵەت‌و‬ ‫کیانێکی س���ەربەخۆین‪ ،‬بـــەاڵم تۆیەک کە‬ ‫نەتوانیت کەمترین س���ەروەریەکانی تاکی‬ ‫پێکهێن���ەری کۆمەڵگە فەراه���ەم بکەیت‌و‬ ‫لەن���او پێنچ ملێ���ون خەڵک���دا تەنها تاکە‬ ‫کەسێک خۆی بەسەروەرو سەردار ببینێ‌و‬ ‫ژێرخانی ئابوری‌و داتەپیوبێ‌و ئەسڵەن کە‬ ‫هەر نیشــتمــانەو زۆربەی زۆری بیرمەندو‬ ‫رۆش���ــنبیری کۆمەڵگە لەگەڵ ئەوەدان کە‬ ‫پێش راپرسی‌و دروستکردنی دەوڵەت دەبێ‬ ‫دامەزراوە پێکبهێنرێ‌و ژێرخان‌و سەرخانی‬ ‫واڵت ببوژێنرێت���ەوە‪ ،‬لەکۆی چوار پارێزگا‬ ‫دوانی لەگەڵەو دوانیشی دژو دو گەورەحزبی‬ ‫ناو واڵت‌و چەندین���ی تریش نە کاتەکەیان‬ ‫پێگونجاوە نە رێکارو ئامادەکاریەکەی‪.‬‬ ‫لەهەم���و ئەمان���ەش گرنگت���ر بەپێ���ی‬ ‫دەس���توری عێراق نزیک���ەی نیوەی خاکی‬ ‫باشوری کوردستان لەهەڵەیەکی کوشندەو‬ ‫مێژوییدا ساڵی‪ ٢٠٠٣‬خراوەتە ناو مادەیەکی‬ ‫دەستوریەوەو ناوی لێنراوە جێ ناکۆکەکان‬ ‫کە تائێس���تاش یەکالنەبۆتەوە لەباشترین‬ ‫بارودۆخدا ئەگەر ئێس���تا رێفراندۆم بکرێ‬ ‫یان دەبێ دەس���ت لەوناوچان���ە هەڵگرین‬ ‫ک���ە نیوەی خاکی باش���وری کوردس���تان‬ ‫پێکدەهێنێ یان دەبێ چاوەڕوانی جەنگێکی‬ ‫درێژخای���ەن‌و خوێن���اوی لەعێ���راق‌و بگرە‬ ‫تورک‌و فارسەکانیشەوە بکەین‪.‬‬ ‫دەوڵەت بەهەڵچونێکی ناس���ـیۆنالیزمی‬ ‫دروس���ت ناک���رێ‌و ب���ەڕق‌و تۆڵ���ەو‬ ‫دەمارگیری���ش‪ ،‬چ جای ئ���ەو حزبەی کە‬

‫سەردەمی قەڵەم‌و موراجەعات‬ ‫نەجات نوری‬ ‫(ئەمجارە س���یالح‌و تفەنگم���ان قەڵەم‌و‬ ‫موراجەعات���ە)‪ ...‬عیزەت بەگی عوس���مان‬ ‫پاش���ا‪ ...‬لەكاتی خۆیدا ئاوا ب���ۆ هیواكانی‬ ‫كورد دەدوێت‪ ...‬بەڕێز(نەوشیروان مستەفا)‬ ‫یش ئەم وتەیە دەكاتە ناونیش���انی یەكێك‬ ‫لەكتێبەگرنگەكانی خۆی (سەردەمی قەڵەم‌و‬ ‫موراجەعات) كە تەرخانكراوە بۆ ئەو روداوانەی‬ ‫ك���ە لەس���اڵی‪ 1928‬ت���ا ‪ 1931‬رویانداوەو‬ ‫پەیوەندیان بەكوردستانی عێراقەوە هەبوە‪...‬‬ ‫كتێبەكە گەلێك بەڵگەنامەو نوسراوی گرنگی‬ ‫بۆ ئەو چەند ساڵە لەخۆگرتوە‪ ،‬ئەوە گرنگە‬ ‫ك���ە لەدێڕەكانی ن���او ئەم كتێب���ەوە كارو‬ ‫بارەكان���ی ئەو س���ااڵنەی دەوڵەتـی عێراق‌‌و‬ ‫كوردس���تان‌و هەوڵەكان���ی ئینگلیز‪ ،‬رفتاری‬ ‫نوێنەرەكان‌و كاربەدەستەكانی كورد لەبەغدا‬ ‫ب���ەوردی دەخوێنینەوەو تێدەگەین كە كورد‬ ‫لەچ پەش���ێوو داماوییەكدا ئ���ەو رۆژگارەی‬ ‫تێپەڕان���دوە‌و ئ���ەو هەلومەرج���ە دژوارەش‬ ‫بۆ ئێس���تاش درێژەی هەیە‪( .‬س���ەردەمی‬ ‫قەڵ���ەم‌و موراجەعات) ناونیش���انی كتێبێكە‬ ‫دەكرێت زۆركەس لەم رۆژگارەدا رقی لێبێت‌و‬ ‫كەم كەس���یش حەزدەكات بیخوێنێتەوە‪...‬‬ ‫لەناونیش���انی كتێبەك���ەوە پێدەچێ���ت كە‬ ‫(نەوشیروان مس���تەفا) بیەوێت وەاڵمی زۆر‬ ‫پرس���یار بداتەوەو مەبەس���تی بوە ئاگاداری‬ ‫نەوەكانی ئ���ەم میللەتە بكات���ەوە كە ئیتر‬ ‫موراجەعەیەك���ی وردی تەمەن‌و بیری خۆیان‬ ‫بكەن���ەوەو بەئاگابن ل���ەوەی كە گەمەیەكی‬ ‫ترسناک لەسەر دەستی زۆر كەسی ناسیاسی‬ ‫كورد هاتۆتەدی كە جگە لەویس���ت‌و مەرامی‬ ‫خۆیان چیدی میللەتیان ال گرنگ نیە‪.‬‬ ‫بۆ ئێس���تاش دەكرێت لەخۆمان بپرسین‪:‬‬ ‫ئەمڕۆی ئەم كوردستانە قابیل بە(سەردەمی‬

‫قەڵەم‌و موراجەعات) نیە؟ ئایا ئێس���تا كاتی‬ ‫ئ���ەوە نیە كە ئیتر بەی���ەك دەنگ بەخۆمان‬ ‫بڵێین‪ :‬بابەخوێن���دەوارو نەخوێندەوارمانەوە‬ ‫بەعەش���ایەرو كەس���انی شارس���تانیمانەوە‬ ‫موراجەع���ەی بیرو رفت���اری خۆمان بكەین‌و‬ ‫كەمێ���ك دەن���گ هەڵبڕین لەئاس���ت هەمو‬ ‫ئ���ەو پەالم���ارە دڕندانەی���ەی ك���ە لەالیەن‬ ‫شۆڕش���گێڕەكانی ك���ورد خۆیەوە بیس���ت‌و‬ ‫پێنج س���اڵە دەكرێنە سەر ئەم گەلە برسی‌و‬ ‫ن���ەدارە؟ موراجەعە بۆ ئێم���ەی كورد لەم‬ ‫رۆژگارەدا گرنگی خ���ۆی هەیە‪ ،‬ئەگەر ئەمە‬ ‫نەكەین ئ���ەوا ئەم هەرێم���ە دەبێتە تاپۆی‬ ‫ئەو كەس���انەی ك���ە الیان گرن���گ نیە گەل‬ ‫هەیە یان ن���ا‪ ،‬میللەت لەداوێن���ی رەفتاری‬ ‫ئەم كاربەدەستە شكستخواردوانەدا بەڕۆح‌و‬ ‫ماڵیان���ەوە ب���ەرەو داڕزان دەڕوات‪ .‬گرنگە‬ ‫موراجەع���ەی بی���ری خۆم���ان بكەین���ەوەو‬ ‫لەخۆمان بپرس���ین‪ :‬باش���ە ئەو كەس���انەی‬ ‫كە جاران لەناو (كۆمەڵ���ەی رەنجدەران)دا‬ ‫بەرپرس‌‌و خاوەن قەڵ���ەم‌و خوێندەواربون‌و‬ ‫بەژمارە زۆر بون‌و تەوێڵی كاڵوەكانیان وێنەی‬ ‫ئەستێرەی سورو سەر قایشی تفەنگەكانیان‬ ‫وێن���ەی (چەك���وش‌و داس)ی پێوەب���و‪،‬‬ ‫گفتوگۆكانی���ان بۆ سۆس���یالیزم‌و كۆمۆنیزم‬ ‫بو‪ ،‬ئەمانە دوای راپەڕین چیان لێهات؟ بون‬ ‫بەچی؟ ئێس���تا چی دەكەن؟ رەنگە خەڵكی‬ ‫گلەی���ی لەهێزێكی وەكو (پارت���ی) نەكات‬ ‫چونك���ە تێڕوانینیان بۆ ك���ۆی كۆمەڵگا زۆر‬ ‫جیاواز‌و كۆنەخواز بوە هەر لەس���اڵی ‪1946‬‬ ‫بۆ ئێس���تا‪ .‬بەاڵم خەڵك‌‌و رۆشنبیرانی ئەم‬ ‫هەرێمە لەبی���رو تێڕوانین���ی چەپەكانی ناو‬ ‫كۆمەڵەی رەنجدەران دەپرس���ن؟ موراجەعە‬ ‫بەڕابوردویان���دا دەكەن���ەوە‪ ،‬موراجەعەیەك‬ ‫ب���ۆ بیری سۆس���یالیزم دەكەن ك���ە ئەمانە‬ ‫هەڵگری ب���ون‪ ،‬خەڵك لەخۆیان دەپرس���ن‬ ‫سااڵنێكە كۆمەڵگا دەچەوسێندرێتەوە‪ ،‬تااڵن‬

‫ئێستا لەم وێرانەخاكەدا‬ ‫ئەو دەنگانە دەژین كە‬ ‫دەزانن لەئایندەدا چۆن‬ ‫چۆنی وەاڵمی گروپە‬ ‫شومەكەی ناو كۆمەڵە‬ ‫دەدەنەوە‪ .‬ئەو گروپەی‬ ‫كە نەیانتوانی خاوەنی‬ ‫بەڵێن‌و ئەخاڵقی سەردەمی‬ ‫شۆڕشی نوێ بن‬ ‫دەكرێن‪ ،‬ئابڕوی���ان دەبرێت‪ ،‬خاوەن قەڵەم‌و‬ ‫رۆشنبیرەكانیان دەكوژرێن‪ ،‬الوەكان سەری‬ ‫خۆی���ان هەڵدەگ���رن‪ ،‬بازرگانی كوش���ندە‬ ‫بەڕۆحی تاك بەتاكیان���ەوە دەكرێت كەچی‬ ‫دەبینین كاربەدەس���تانی جارانی (كۆمەڵەی‬ ‫رەنج���دەران) ه���ەر وەك چ���ۆن كۆمۆنیزم‌و‬ ‫سۆس���یالیزمیان بیرچ���ۆوە‌و زۆر زو لەهەمو‬ ‫بیری خۆیان پەش���یمان بونەوە‪ ،‬نەك دەنگ‬ ‫ناكەن‪ ،‬بەڵكو زۆریان بەش���دارن لەم هەمو‬ ‫نەهامەتیان���ەی بەس���ەر ئ���ەم كۆمەڵگایەدا‬ ‫دێ���ت‌و دەس���تیان هەیە لەچەوس���اندنەوەو‬ ‫س���ەركوتكردنی دەنگ���ی خەڵك���دا‪ ،‬زۆریان‬

‫دەبێ تاکــی کورد‬ ‫وشــیارانەتر پێداگری‬ ‫لەدادپەروەری‬ ‫کۆمەاڵیەتی‪ ،‬پاراســتنی‬ ‫ژینگەی پێکەوە ژیان‬ ‫بەرنام���ەی دەوڵەتبون���ی لەچنگی خۆیدا‬ ‫کۆکردۆت���ەوە لەب���اوک‌و ک���وڕو برازایەک‬ ‫پێکهاتوەو ح���زب‌و پێکهاتەکانی کۆمەڵگە‬ ‫وەک رەعییەت کۆدەکات���ەوە حزبــێ یان‬ ‫باش���ــترە بڵێین خێزانێ ک���ۆی کۆمەڵگە‬ ‫بەمس���کێن ببینێ‌و خۆش���یان بەئاغا‪ ،‬هەر‬ ‫ئەوەن���دە توانای گوێگرتنی هەبێ کە بڵێی‬ ‫(بەڵێ ئەزبەنـی)و هەم���و جۆرە رەخنەو‬ ‫داوایەک���ی چاکس���ازی‌و رێزگرتن لەیاس���ا‬ ‫تەنانەت رێزگرتن لەو یاس���ایەی کە خودی‬ ‫حزبەکەی خ���ۆی‌و عەبدەکانی لەحزبەکەی‬ ‫ئەوالی���دا دەری���ان کردوەو هەرخۆیش���ـی‬ ‫واژۆی کردوە بەپیالن‌و دەس���تی دەرەکـی‬ ‫دەبین���ێ‌و هەر ک���ە بەرەو بەه���ار وەرزی‬ ‫س���اڵ بگوڕێ زەوقی باسکردنی دەوڵەت‌و‬ ‫رێفراندۆم���ی هەڵدەس���ـێ‌و ناوبەناوی���ش‬ ‫لەشێوەی دیوەخانێکی قەدیــمــی روکەش‬ ‫بەناوی سیاس���ـی‪ ،‬ئەم بەاڵی ڤایرۆس���ی‬ ‫سـەرۆکایەتییە خۆی سـەرۆک‌و سـەروەرو‬ ‫س���ـەید‪ ،‬غ���واڵم‌و مس���کێن‌و عەبدەکانی‬ ‫حزبەنابەڵەدەکان���ی مەیدانی سـیاس���ەت‬ ‫لەدەوری خ���ۆی کۆئەکات���ەوەو پەیمـانی‬ ‫عەبدایەتی���ان پ���ێ دوپ���ات ئەکات���ەوە‪.‬‬ ‫ناسیۆنالیزم بریتییە لەچەمکێکی سـیاسـی‬ ‫هۆشـیاری هاوبەشـی نـەژادو زمـان لەنێوان‬ ‫قەڵەمڕەوێکی سـنور دیاریکراودا‪ .‬زۆربەی‬ ‫زۆری لێکۆڵین���ەوەکان ئەوەیان راگەیاندوە‬ ‫کە لەڕاس���تیدا نەتەوەی تێدا لەدایک دەبێ‬ ‫ن���ەک پێچەوانەکەی ه���ەروەک چۆن کۆی‬ ‫لێکوڵێنەوەکان هەڵچون بەنەمانی نەتەوەو‬ ‫پوکان���ەوەی ناس���یۆنالیزم دائەنێن‪ .‬بیری‬ ‫ناسێۆنالیزمی س���ەرۆک خێڵێکی سیاسـی‬ ‫س���ەرۆک ح���زب‪ ،‬نەت���ەوە دەکا بەکارتی‬ ‫فشارو بەخەنجەری تۆڵە دژی نەیارو سود‬ ‫لەڕاپرسی دەبینێ بۆ دەستکەوتی سـیاسی‬ ‫زۆرترو درێژکردنەوەی ماوەی سەرۆکایەتی‪.‬‬ ‫پرەنس���یپەکانی ماف���ی س���ـەربەخۆیی‬ ‫نەتەوایەت���ی هێڵ���ە بنچینەییەکان���ی ئەم‬

‫بونەت���ە خاوەن موچەی گ���ەورەو بازرگان‌‌و‬ ‫سەرمایەدار‪ ،‬بونە ئەو دەنگانەی كە هەمیشە‬ ‫پارێزەری كەسانی نادادپەروەرو ستەمكارن‬ ‫لەم هەرێمەدا‪ ،‬هەریەكەیان لەگۆشەیەكەوە بۆ‬ ‫بەرژەوەندیە گەورەكانی خۆی تێدەكۆشێت‌و‬ ‫بەهۆكاری جۆراوجۆر خۆیان بێدەنگ كردوەو‬ ‫ب���ۆ مانەوەی خۆی���ان گەل ئ���ازار دەدەن‪.‬‬ ‫تێكۆشانی ئەمانە نەك بۆ سۆسیالیزم نەبو‪،‬‬ ‫وەكو بینیمان‌و دەیبینی���ن بۆ ئەو بیرۆكانە‬ ‫بو كە دوای راپەڕین چۆن چۆنی دەوڵەمەند‬ ‫ببن‌و بتوانن وەكو س���ەرمایەدارەكان خۆیان‬ ‫پێبگەیەن���ن‌و بینیش���مان زۆری���ان خەونی‬ ‫سۆس���یالیزمیان كردە قوربان���ی هەمو ئەم‬ ‫خواستە شومانەی خۆیان‪ .‬دەریشكەوت كە‬ ‫زۆربەی رابەرانی كۆمەڵەی رەنجدەران كەسانی‬ ‫ناعەقاڵنی بون‪ ،‬لەو كەسانە بون كە زۆر زو‬ ‫هەمو بیری خۆیان ك���ردە قوربانی ئارەزوە‬ ‫ش���ێواوەكانی خۆیان‪ ،‬زیاتر لەسەرۆك خێڵ‬ ‫دەچون نەك كەسانی ماركسی‌و بیركەرەوە‪،‬‬ ‫دواجار زۆر لەم رابەرانە گرنگی سۆسیالیزم‌و‬ ‫بیری چەپیان ئاگر پێ���وە ناو‪ ،‬گیان‌و بیرە‬ ‫هەڵخەڵەتێنەرەكەیان لەالی خەڵكی كەوتەڕو‪.‬‬ ‫روخسارو كرداریان ئەوەندەی فریودەرانەبو‬ ‫تالەكۆتاییدا ئەوەی نەیانكرد‌و لێدوركەوتنەوە‬ ‫خزمەت نەكردن بو بەكۆمەڵگا‌و بیروباوەڕی‬ ‫خۆیشیان‪ .‬رۆحێكی زیندو نەبون بۆ گەیشتن‬ ‫بەئامانجی دادپ���ەروەری‌و هێنانەدی الیەنی‬ ‫كەمی داخوازیەكانی ئەو شۆڕش���ەی كە تێدا‬ ‫كاری���ان دەكرد‪ ،‬زۆر ئاس���انبو كە تێبگەین‬ ‫ئەمان���ە لەبنەڕەتەوە كەس���انی ماركس���ی‌و‬ ‫پێشكەوتوخواز نەبون‪ ،‬بەڵكو غەریزەی مادەو‬ ‫پۆست‌و دەس���ەاڵت لەبیریاندا هەمو شتێك‬ ‫بو‪ ،‬وەكو بینیمان لەدوای راپەڕینیشەوە ئەم‬ ‫غەریزە سامناكانە چۆن چۆنی پەلكێشی كردن‬ ‫بۆ سەر دەیان هەڵەی گران‌و لەبیرچونەوەی‬ ‫هەمو باوەڕی پێش���ویان‪ ،‬لەب���ری كاركردن‬

‫پرەنس���یپە لەن���او بی���ری س���ەربەخۆیی‬ ‫گەالندا لەشۆڕش���ی فەڕەنس���ەو ئەمەریکا‬ ‫ریش���ـە ئەگرێت‪ ،‬بەاڵم بەپێ���ی مانەوەی‬ ‫سنوری دەوڵەتەکان باس���ـی لێوەنەکراوە‬ ‫بۆی���ە داخوازی بــۆ مافـی س���ـەربەخۆیی‬ ‫داخوازیی���ە بۆ دیموکرات���ی‪ .‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫سـەیرە لەباش���وری کوردستان‌و هەرێمێک‬ ‫لەن���او عێراق���ی عروب���ەدا دیموکرات���ی‬ ‫لەدواهەناس���ـەکانی تەمەنیایەت���ی بەهۆی‬ ‫بیری پاوانخوازی دەس���ەاڵت‌و باوەڕنەبون‬ ‫بەدەستاودەستکردنی دەسەاڵت‌و حەزێکی‬ ‫ب���ێ بنەم���ا بۆ کورس���ی س���ەرۆکایەتی‌و‬ ‫پەرلەمانێک���ی ش���ەرعی‌و یاس���ایی ک���ە‬ ‫دیارترین ئەستێرەی ئاسمانی دیموکراتییە‪،‬‬ ‫س���ەرۆکەکەی بەخواس���تێکی باوک‌و کوڕو‬ ‫برازەی���ەک نێردراوەت���ەوە ماڵ���ەوەو بۆی‬ ‫نیە پێبخاتە ئ���ەو پایتەختەی کە جەنابی‬ ‫س���ەیدول ق���ەوم بەنی���ازە دەوڵەتی تیا‬ ‫رابگەیەنێ!‬ ‫هەر کارێ���ک کاردان���ەوەی هەیە‪ ،‬ئەمە‬ ‫یاس���ـایەکی فیزی���ای س���ەلمــێنراوە‪ ،‬بەو‬ ‫واتای���ەی م���رۆڤ‪ ،‬گ���ەردون‪ ،‬تەن���ەکان‪،‬‬ ‫باڵندەکان‪...‬هت���د بەرامب���ەر هەرکارێ���ک‬ ‫کاردانەوەیەکیان دەبێ‪ .‬راپرسی‌و سندوقی‬ ‫دەنگ���دان بێ بنەم���ا نەهاتۆت���ە کایەوە‬ ‫هەڵبەت���ە دوای بیرێکی ق���وڵ ئەم مۆدێلە‬ ‫لەخزمەتکردنی م���رۆڤ داهێنراوە‪ .‬کاتێک‬ ‫داوا لەمیللەت دەکرێ بچنە س���ەر سنوقی‬ ‫دەنگدان بۆ دیاریکردنی نوێنەرانی خۆیان‬ ‫دەبێ رێز لەئەنجام���ی دەنگەکان بگیرێ‪،‬‬ ‫یان ک���ە داوا لەهاواڵت���ی‌و هاونەتەوەکەت‬ ‫دەکەیت بچن بۆ دەنگدان بۆ راپرسی دەبێ‬ ‫رێ���ز لەئەنجامـی دەنگدان بگیرێ‌و بەدوایدا‬ ‫س���ەربەخۆیی رابگەیەن���رێ‪ .‬لەهەرێم���ی‬ ‫باش���وری کوردس���تانی ن���او جوگرافیای‬ ‫عێراق���ی عروب���ەدا لەدوای چەندین س���اڵ‬ ‫پەستان‌و س���ـتەمی حکومەتە یەکلەدوای‬ ‫یەکەکان���ی عێ���راق بەهاری س���اڵی‪١٩٩١‬‬ ‫لەسەر دەس���ت‌و بەرنامەڕێژی سەرکردەی‬ ‫تی���ۆری حکومڕان���ی مەدەن���ی کۆچکردو‬ ‫(نەوش���یروان مس���تەفا)دا راپەڕین کراو‬ ‫س���ەرەتا جۆرێک لەئازادی بەردەست بو‪،‬‬ ‫پاشان ساڵی‪ ١٩٩٢‬یەکەم هەڵبژاردن کراو‬ ‫حکومەتی پەنجا بەپەنجا پێکهێنراو چیتر‬ ‫لەوەودوا ئەو بەرنامەیەی راپەڕینی بۆکراو‬ ‫کاری پێ نەکراو بو بەتاکە ئامانجی زۆرێک‬ ‫لەسەرکردەکانی دوێنێی شاخ‪ .‬دیموکراتی‬ ‫لەپاشەکشێی بەردەوامدایەو کار بەئەنجامی‬ ‫هەڵبژاردن���ەکان وەک خ���ۆی ناک���رێ‌و‬ ‫درێژکردنەوەی ماوەی کورس���ی دەسەاڵت‬ ‫نەک دیاردە بەڵکو خەریکە دەبێ بەکلتور‬ ‫بۆ هەن���دێ حزب‪ ،‬نەبونی مـوچە بەرامبەر‬ ‫خزمەتک���ردن‪ ،‬نەبون���ی کارەب���ا‪ ،‬نەبونی‬ ‫ئــاو‪ ،‬تیرۆری دەنگ���ی ناڕازی‌و رەخنەگر‪،‬‬ ‫فڕاندن‪ ،‬تێهەڵدان‪ ،‬پەراوێزخستنی شەقام‌و‬ ‫ئۆپۆزس���یۆن‪......‬هتد لەدیارترین سیمای‬

‫بۆ سۆس���یالیزم كەوتنە كۆكردنەوەی مادەو‬ ‫خۆخانەنش���ینكردن بەپلەی گەورە گەورەو‬ ‫دەس���تیاندایە رقەبەرایەتی كردنی یەكتری‌و‬ ‫گرتنە دەستی پۆست لەپێناو گیرفان‌و ژیانی‬ ‫خۆیاندا ن���ەك ژیانی خەڵكی بەش مەینەت‪.‬‬ ‫س���ااڵنێك باس���یان لەسۆس���یالیزم دەكرد‬ ‫لەناو كۆمەڵەدا‪ ،‬ن���ەك نەیانتوانی ببنە ئەو‬ ‫كەسانەی كە سەردەمی قەڵەم‌و موراجەعات‬ ‫بێنن���ەدی‌‌و بەبی���ری خۆیان���دا بچن���ەوەو‬ ‫بەقەڵ���ەم س���ەردەمێكی نوێ ب���ۆ كۆمەڵگا‬ ‫بێنن���ەدی‪ ،‬بەڵك���و زۆریان دەس���تبەردای‬ ‫س���تەم‌و خێڵ‌و داهات نەب���ون‌و هەمو بەها‬ ‫گرنگەكانی سۆس���یالیزمیان خس���تە گەروی‬ ‫خواس���تە قێزەونەكان���ی خۆیانەوە‌و ش���ان‬ ‫بەش���انی هێزە چەوس���ێنەرەكان‪ ،‬گرنگییان‬ ‫دا ب���ەو بەرنامانەی ك���ە دەكەوێتە خزمەت‬ ‫داواو مەبەس���تەكانی خۆیان���ەوە‪ .‬گرانە كە‬ ‫شۆڕش���ێكی وەكو كۆمەڵە هەر لەسەرەتاوە‬ ‫بانگەوازی سۆس���یالیزم بكات‌و لەم پێناوەدا‬ ‫هەزاران ش���ەهید‌و بریندار بدات‪ ،‬سااڵنێكی‬ ‫زۆر بۆ ئ���ەم ئامانجە پیرۆزە تێبكۆش���ێت‪،‬‬ ‫كەچی دواجار كەس���ە بااڵدەستەكانی ناوی‬ ‫زۆریان هاتن‌و هەم���و ئەم بەها بەنرخانەیان‬ ‫فڕێدایە ن���او زبڵدانی مێژوەوەو خۆیان كردە‬ ‫پاس���ەوانی ئەو ئامانجە ب���ێ بەهایانەی كە‬ ‫خۆی لەكۆكردنەوەی داهات‌و س���تەمكاریدا‬ ‫دەبینێتەوە‪ .‬ئیتر دواجار ئەم گروپە شومەی‬ ‫ناو (كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان) نەك‬ ‫نەیانتوانی موراجەعەی بیری خۆیان بكەن‌و‬ ‫قەڵەم بكەنە رێگای سۆسیالیزم‪ ،‬بەڵكو بونە‬ ‫كەسانی نادادپەروەرو كۆنەخواز‌و چونە پەنا‬ ‫ستەمكارە نەخوازراوەكانی ئەم كوردستانە‪.‬‬ ‫بۆیە گرنگە كە ئێمە ئیتر لەم هەلومەرجە‬ ‫گەنی���وەدا بتوانی���ن موراجەعەیەك بۆ بیری‬ ‫سۆس���یالیزم بكەی���ن‌و س���ەردەمی قەڵەم‌و‬ ‫موراجەع���ات ب���ۆ خۆمان بەگرن���گ بزانین‌و‬

‫روخس���اری بێش���ەرمی حوکمی خۆماڵی‬ ‫باش���وری کوردس���تانە‪ .‬بەواتایەکیتر ئەو‬ ‫ش���تەی لەباشوری کوردس���تان پێیدەڵێن‬ ‫حکومەت‌و ئەو نیە یان ئەگەر حکومەتیش‬ ‫ب���ێ ئـــەوا‪ :‬حکومەتێکی (مۆبۆکراس���ی)‬ ‫یە‪ ،‬بەو حکومەتانە دەوترێ لەکاتی شەڕو‬ ‫ئ���اژاوەدا لەخەڵکی نەف���ام‌و نەخوێنەوار‬ ‫پێکدەهێن���رێ‌و دەس���ت لەدەس���ەاڵت‬ ‫بەرنادەن‪ .‬بەسیستم‌و رێبازی (ئارناشیزم)‬ ‫وات���ە دژی ه���ەژارو لەقازانج���ی بۆرجواز‬ ‫کاردەکات‪ .‬لەڕەفت���اردا (فیودالی���زم) ە‬ ‫وات���ە وەک دەرەبەگەکانی کۆن پارچەیەک‬ ‫ئ���ەرزی دەدا بەجوتی���اران‌و دەیگوت‪%٨٠‬‬ ‫بەروبومەکەی بۆ خۆمەو کەیش بیویستایە‬ ‫دەیفرۆش���ت‪ .‬دژایەتی گەورەترین ش���اری‬ ‫هەرێمە کە بەش���اری رۆشنبیری‌و داهێنان‬ ‫دەناس���رێتەوەو ژانی زۆربەی شۆڕشەکان‬ ‫لەوێ بەڕەحمی کوردستاندا هاتوەو سرکەو‬ ‫خۆی بەدەس���تەوە نادا "س���ــلــێــمانی"‬ ‫(پرۆکــس���ـــی) ب���ون بەکاردەهێنێ واتە‬ ‫دانانی بەربەست لەبەردەم هەمو گەشەیەکی‬ ‫ســلـێـمـانـیدا‪ .‬حکومەتێکی (دۆگماتیزم)ە‬ ‫واتە دژی داهێنانە تەنها تااڵنی سەرخان‌و‬ ‫ژێرخانی واڵت ئەزانێ‪( .‬دیماگۆی سیاســی)‬ ‫یان (دیماگۆ لەسیاس���ەت) تاپێناس���ەی‬ ‫حکومەتەکەی���ە بەوات���ای هەڵخەڵەت���ان‌و‬ ‫فریودان کە بەڕێگای دروش���م‌و چاوبەست‬ ‫لەخەڵ���ک ئەکەن‪ .‬جا خەڵک���ی هەرێمێک‬ ‫پاش ‪ ٢٥‬س���اڵ حوکمی خۆماڵی ئەوانەی‬ ‫سەرەوە خەسڵەت‌و سـیـمـای بێ چۆن دڵی‬ ‫بەڕیفراندۆم خۆش���دەبێ؟ دوای راگەیاندنی‬ ‫کاتی راپرس���ــی لە‪٢٥‬ی ئەیلول نەمانبینی‬ ‫تەنانەت تاکە کەس���ێکیش ئاهەنگ بگێڕێ‬ ‫یان گوێمان لەتوتەتوت���ی ئۆتۆمبێلێکیش‬ ‫نەب���و تەنانەت دیاردە قێزەونەکەش���ــمان‬ ‫نەبینی کە خەڵـکی نابەرپرس بەتەقەکردن‬ ‫ش���ـادی خۆی���ان دەردەب���ڕن‪ ،‬بگرە وەک‬ ‫بردنەوەی بەرش���ەو ریاڵی���ش چایخانەکان‬ ‫پڕنەب���ون لەگەنج���ان‌و پیرۆزبایی لەیەک‬ ‫بکەن‪ .‬ئەمە ئەوە دەگەیەنێ لەئێس���ــتادا‬ ‫خەڵک ئ���ازادی‪ ،‬دیموکراتی‪ ،‬س���ەروەری‬ ‫یاس���ــا‪ ،‬ئاو‪ ،‬کارەباو موچەی دەوێ نەک‬ ‫راپرســی‪.‬‬ ‫لەکاتێک���دا مش���ـتومڕی رێفران���دۆم‬ ‫دەکرێ ک���ۆی بیروب���اوەڕە مۆدێرنەکان‪،‬‬ ‫سـەرهەڵدانی پۆستمۆدێرنیزم‌و دەرکەوتنی‬ ‫"گلۆبالیزاس���یۆن" وێنایەک لەئاڵۆزکاوی‌و‬ ‫قەیراناوی بونی ئەم هەرێمە دەخاتەڕو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەبێ تاکــی کورد وش���ــیارانەتر پێداگری‬ ‫لەدادپ���ەروەری کۆمەاڵیەتی‪ ،‬پاراس���ــتنی‬ ‫ژینگەی پێکەوە ژیان‪ ،‬الیەنگری بنەماکانی‬ ‫س���ێکۆالریزم‪ ،‬لیبراڵ بون لەهەڵسوکەوت‪،‬‬ ‫پارێزگاری مافەکان���ی مرۆڤ‪ ،‬پەرەپێدانی‬ ‫دیموکراتی‪ ،‬دروستکردنی هزری موئەسەسە‬ ‫بون���ی دەوڵ���ەت‌و لەهەمویش���ــی گرنگتر‬ ‫بوژانەوەی سەرخان‌و ژێرخانی دەوڵەت‪.‬‬

‫بەخۆمان بڵێین‪ :‬تاكەی ش���وێن ئەو كەسە‬ ‫ش���ومانە بكەوین ك���ە س���ااڵنێكە فریومان‬ ‫دەدەن‌و سۆس���یالیزمیان ك���رد بەڕێ���گای‬ ‫گەیشتن بۆ ئامانجە ستەمكاریەكانی خۆیان‪.‬‬ ‫ئێستا كاتی ئەوەیە بپرسین سۆسیالیزمەكانی‬ ‫ن���او كۆمەڵ���ە لەچەوس���ێنەرەكانی ئەمڕۆ‬ ‫نین؟ بێگومان لەچەوس���ێنەرەکانن‪ .‬ئەمانە‬ ‫هی���چ بەهایەكیان بۆ ش���ۆڕش‌و ش���ەهید‌و‬ ‫هاوس���ەنگەرەكانی خۆیان نەهێاڵیەوە‪ ،‬وەكو‬ ‫چۆن ئێستا بەڕۆژی نیوەڕۆ دەبینین زۆربەی‬ ‫قیادەكانی ناو كۆمەڵە بونەتە پاڵپشتی ئەو‬ ‫هێزانەی بەردەوام ستەمكاری بەرهەم دێن‪،‬‬ ‫ئەم گروپە شومەی جارانی ناو كۆمەڵە تادێ‬ ‫هەڵە بەهەڵە چارەس���ەر دەكەن‌و خوازیارن‬ ‫خێڵ‌و س���ەرۆك خێڵ‌و كاربەدەستبن تازیاتر‬ ‫رێگای بازرگانیان بۆ بكرێتەوە‪ ،‬هەڵەی ئەم‬ ‫گروپە ناسیاس���یە ناڕۆش���نبیرە لەئێستادا‬ ‫بەجۆرێك دەرگای دۆزەخی لەسەر كۆمەڵگا‬ ‫كردۆت���ەوە ك���ە هیچ كەس���ێك پێش���بینی‬ ‫نەدەكرد ئاوا یەكبگ���رن‌و ببنە هۆكارێك بۆ‬ ‫وێرانبون���ی هەم���و بەه���ا گرنگەكانی ئێمە‪.‬‬ ‫دواجار ئێس���تا نەوەیەك لەپای هەڵەی ئەم‬ ‫گروپە بازرگانە تێگەیشتون كە ئیتر ئەمانە‬ ‫هیچ بەهاو ناوێك���ی ئەوتۆیان نیە تامیللەت‬ ‫پش���تیان پێ ببەس���تێت‪ ...‬هەر ئەم گروپە‬ ‫گەمەك���ەرە خۆیان باش���دەزانن كە میللەت‬ ‫چەن���د نەفرەتیان لێدەكات‌و ئیت���ر ناتوانن‬ ‫وەك���و ج���اران گەم���ە بەق���وت‌و دەنگیان‬ ‫بك���ەن‌و بیانخەڵەتێنن بەدروش���می بەدناو‪،‬‬ ‫دەیش���زانن كە میللەتێك ئێس���تا سەردەمی‬ ‫قەڵ���ەم‌و موراجەع���ات پەی���ڕەو دەكات‪...‬‬ ‫ئێستا لەم وێرانەخاكەدا ئەو دەنگانە دەژین‬ ‫كە دەزانن لەئایندەدا چ���ۆن چۆنی وەاڵمی‬ ‫گروپە ش���ومەكەی ناو كۆمەڵ���ە دەدەنەوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو گروپەی كە نەیانتوانی خاوەنی بەڵێن‌و‬ ‫ئەخاڵقی سەردەمی شۆڕشی نوێ بن‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )581‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/6/13‬‬

‫‪19‬‬

‫ریکالم‬

‫ڕۆژنامە‌و س����ایتی ئاوێن����ە دەیانەوێ����ت وەک دوو ڕووبەر بۆ ی����ان ناردنی کۆمەک����ی دارای����ی‪ ،‬بە‌ئیمەیل ی����ان تەلەفۆن‬ ‫گواستنەوەی وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای ئێمە‪ ،‬بەردەوام ئاگادارم����ان بکەن����ەوە‪ ،‬بۆئەوەی ئاوێنە هەم����وو ژمارەیەکی‬ ‫نوێ����ی خ����ۆی بە‌فۆرمات����ی ‪ PDF‬بگەیەنێتە دەس����تتان‌و‬ ‫بن‪.‬‬ ‫لە‌خزمەتگوزارییەکانی بێبەش نەبن‪.‬‬ ‫بەپێ����ی نوێترین ڕاپرس����یی کە ئەمس����اڵ ‪ ،2016‬لەالیەن‬ ‫رێکخ����راوی ‪IMS‬ی دانیمارکیی����ەوە ئەنجام����دراوە‪ ،‬ئاوێنە ب����ۆ پەیوەندیک����ردن‪ ،‬یان وەاڵم����ی هەر پرس����یارێک‪ ،‬تکایە‬ ‫پڕخوێنەرتری����ن ڕۆژنام����ەی هەرێم����ی کوردس����تانە‪ .‬ه����ەر پەیوەندی بکەن بە‌بەرپرس����ی خزمەتگوزارییەکانی کەمپینی‬ ‫ئەمساڵیش بەپێی نوێترین توێژینەوەی رێکخراوی ‪ Stop‬بۆ "ئاوێنە ڕۆژنامەی منە"‪.‬‬ ‫دژە گەندەڵی����ی کە بەهاوکاری رێکخراوی ‪NED‬ی ئەمریکی کوردستان عەبدولکەریم‬ ‫ئەنجام����دراوە‪ ،‬ڕۆژنام����ەی ئاوێنە لە‌نێو ک����ۆی ‪ 22‬میدیای ئیمەیل‪endorseawene@gmail.com :‬‬ ‫بیس����تراو‌و بینراو‌و ئەلکترۆنیدا کە کاریان لەسەر ڕوماڵکردن‌و تەلەفۆن‪00964 770 0600 659 :‬‬ ‫هەڵدانەوەی دۆس����ییەکانی گەندەڵیی کردووە‪ ،‬پلەی یەکەمی ناونیش����ان‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنە‪ ،‬تەالری زارا‪ ،‬نهۆمی سێهەم‪،‬‬ ‫ئاپارتمان����ی ژمارە ‪ ،32‬س����لێمانی‪ ،‬هەرێمی کوردس����تان ـ‬ ‫بەدەستهێنا‪.‬‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫سەرەڕای ئەوەی لەم قۆناغەدا وێنەی ڕاستەقینەی کۆمەڵگای بۆ بەش����داریکردن لەکەمپینی "ئاوێن����ە ڕۆژنامەی منە"‪ ،‬یان‬ ‫ئێمە بریتییە لە‌بنبەس����تی سیاس����یی‌و داوەشانی سیستەمی پشتیوانیکردنی خۆبەخشانەی رۆژنامەی ئاوێنە و سایتەکەی‪،‬‬ ‫ئابووری دارایی کە بووەتە هۆکارێک بۆ مردنی یەک لە‌دوای تکایە لەڕێگای ئەم حیس����ابی بانکییان����ەوە هاوکارییەکانتان‬ ‫یەکی پ����رۆژە میدیاییە س����ەربەخۆکان‪ ،‬ئاوێن����ە وەکو تاکە بنێرن‪.‬‬ ‫هەفتەنامەیەکی سەربەخۆ‪ ،‬ڕاس����تگۆیانە‌و بوێرانە بەردەوامە‬ ‫حسابی بانکی بۆ دەرەوەی هەرێمی کوردستان‬ ‫لە‌کاری پرۆفشنااڵنەی ڕۆژنامەگەریی خۆی‪.‬‬ ‫بۆئ����ەوەی کوردس����تان نەبێت بە‌گۆڕس����تانی ڕۆژنامەگەریی‬ ‫سەربەخۆ‌و بیر‌و دەنگی ئازاد‪ ،‬پێویستە ئاوێنە بەردەوامببێت‪.‬‬ ‫بۆئەوەی ئاوێنەش بەردەوامبێت‪ ،‬پێویس����تمان بە‌پشتیوانی‬ ‫خوێنەران‌و بەرپرس����یارێتی دڵس����ۆزانی میدیای سەربەخۆیە‬ ‫لە‌کوردستان‌و دەرەوەی واڵت‪.‬‬ ‫بۆ گەیشتن بەم ئامانجەش بەشدار بە‌لەکەمپینی‬ ‫"ئاوێنە ڕۆژنامەی منە“‪.‬‬ ‫بۆئەم مەبەس����تەش کۆمپانیای ئاوێنە ژمارەیەکی حیس����ابی‬ ‫بانکیی بۆ هاوڕێیانی خۆی لە‌دەرەوەی واڵت دروستکردووە‪.‬‬ ‫تکایە پ����اش بڕیاردانتان بۆ هەر بژاردەیەکی بەش����داریکردن‬

‫‪Vienna Knowlledge Net VKNN‬‬ ‫‪Erste oesterreichische Spar-Casse-Bank‬‬ ‫‪BLZ: 20111‬‬ ‫‪BIC: GIBAATWWXXX‬‬ ‫‪IBAN: AT74 2011 1310 0410 1654‬‬

‫حسابی بانکی بۆ ناوخۆی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪Bank: Trade Bank of Irak / Sulaimaniah‬‬ ‫‪Branch‬‬ ‫‪Swift Code: TRIQIQBAXXX‬‬ ‫‪Account Name: Awene Company‬‬ ‫‪Account No.: 0004003247001‬‬

‫عدد‪1246 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/6/11 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫ریکالم‬

‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ش���اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س���ااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌وی���ان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫(صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (جمعه‌ خس���ره‌و محمد) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )8175‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌س���تی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ خان���وو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی���ه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا ل���ه‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان ـ عێراق‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‬ ‫وزاره‌تی‌ داد‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ فه‌رمانگه‌كانی‌ داد‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دادنوسی‌ سلیمانی‌‪2/‬‬

‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬

‫اقلیم كوردستان ـ العراق‬ ‫ مجلس الوزراء‬ ‫المدیریه‌ العامه‌ للدوائر العدلیة‌‬ ‫ دائره‌ كاتب عدل السلیمانیة‌‪2/‬‬ ‫ به‌رواری‌ ‪ 2017/6/11‬ـ ژماره‌‪611/‬‬

‫ئاگاداری‬

‫به‌پی‌ ئه‌و داوایه‌ی‌ كه‌ له‌الیه‌ن(عبدالله‌ محمود عبدالله‌)‬ ‫پێش���كه‌ش به‌فه‌رمانگاكه‌مان كراوه‌ خاوه‌نی‌(ش���وێنكار‪ -‬ژیانه‌وه‌‪-‬بۆتوانه‌وه‌وهارین و كه‌پس كردنی‌ كه‌لوپه‌لی‌ پالستیكی‌ پرۆژه‌ی‌ بچوك)‪.‬‬ ‫له‌به‌رواری‌(‪ )2017/6/4‬داوای‌ تۆماركردنی‌ ئه‌و ئامێرانه‌ی‌ كردوه‌كه‌ له‌(ن‪.‬پ‪ )2/‬دانراون كه‌ ئامێره‌كانیان له‌خواره‌وه‌ دیاری‌ كراوه‌ به‌پێی‌‬ ‫یاس���ای‌ دادنوسانی‌ ژماره‌(‪)33‬ی س���اڵی‌( ‪ )1998‬به‌كار له‌هه‌رێمی‌ كوردستان باڵو ده‌كه‌ینه‌وه‌‪ ،‬جا هه‌ركه‌سێك خۆی‌ به‌په‌یوه‌ندیدار یان‬ ‫خاوه‌نی‌ هه‌ریه‌ك له‌و ئامێرانه‌ داده‌نێ‌ له‌ ماوه‌ی‌ ‪ 15‬رۆژدا سه‌ردانی‌ ئه‌م فه‌رمانگه‌یه‌ بكات‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ناچاردین كه‌ به‌ناوی‌ داواكاره‌وه‌‬ ‫تۆماری‌ ده‌كه‌ین و بروانامه‌ی‌ تۆماری ئامێره‌كانی‌ پێئه‌درێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ رێزماندا‬ ‫سۆران یادگار رشید‬ ‫دادنوسی‌ یه‌كه‌می‬ ‫فه‌رمانگه‌ی‌ دادنوس ‌ی سلیمانی‌‪2/‬‬ ‫‪2017/6/ 11‬‬

‫ئامێره‌كان‬ ‫‪ -1‬هێڵسیك بۆ توانه‌وه‌ی‌ نایلۆن كه‌پێك هاتوه‌ له‌‪-:‬‬ ‫ئامێری‌ هارین(ئاش) ‪ +‬حه‌وزی‌ ش���ۆردنه‌وه‌‪+‬ئامێری‌ وش���ك كردنه‌وه‌‪+‬ئامێری‌ توانه‌وه‌ ‪+‬حه‌وزی‌ س���ارد كردنه‌وه‌ ‪ +‬ئامێری‌ ورد كردن‪ .‬بێ‌‬ ‫ژماره‌ ‪ -‬ئێرانی ‪ -‬كاره‌بایی‌ سێ‌ رێگا‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئامێری‌ هارین(ئاش) ئێرانی‌ بۆ هارینی‌ بالستیك ‪ -‬بێ‌ ژماره‌‪ /‬كاره‌بایی‌ سێ‌ رێگا‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئامێری‌ كه‌بسی‌ ‪ 2‬حه‌وزی‌ ‪ -‬ئێرانی‌ ‪ -‬بێ‌ ژماره‌ ‪ -‬كاره‌بایی‌ و هایدرولیكی‌‪.‬‬

‫نوێرتین هەواڵ‬ ‫زۆرترین زانیاری‬

‫‪www.awenecom‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫بارزانی‌‌و‬ ‫"خه‌ون ‌ی شاعیرانه‌"‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫هه‌ڵوێستی‌ واڵتان‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ریفراندۆم له‌كوردستان‬

‫كه‌ریم زاهیر‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ ئاماده‌كاری���ی‌ بارزانی‌‌و پارتی‌ ب���ۆ ریفراندۆم‪ ،‬كوردس���تانی‌ پڕ كردو‌ه‬ ‫له‌ژاوه‌ژاو‪ ،‬س���ه‌رده‌ركردن له‌م دۆخه‌ ئاڵۆزه‌‪ ،‬حه‌وس���ه‌ڵه‌و بیركردن���ه‌وه‌ی‌ هێمنانه‌ ‌ی‬ ‫گه‌ره‌كه‌‪ .‬ئه‌م ژاوه‌ژاوه‌ ‌ی ئێس���تا زه‌نگێكی‌ هوش���یاركه‌ره‌وه‌یه‌و باش���ترین گوزارشت‬ ‫له‌په‌رتبون��� ‌ی كۆمه‌ڵگه‌ ‌ی كورده‌واری‌ به‌س���ه‌ر دو به‌ره‌ی دژ به‌یه‌كدا ده‌كات له‌س���ه‌ر‬ ‫یه‌كێك له‌گرنگترین پرس���ه‌ چاره‌نوسسازه‌كان‪ .‬لێكترازانی‌ ماڵی‌ كوردی‌ به‌مشێوه‌یه‌و‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ ‌ی وێنه‌یه‌ك ‌ی به‌مجۆر‌ه بۆ جیهان ‌ی ده‌ره‌وه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر خزمه‌ت به‌ئامانج ‌ی‬ ‫له‌مێژینه‌ی‌ كورد بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌ ناكات‪ ،‬به‌ڵكو گه‌وره‌ترین زه‌برو زیانیش له‌و هه‌واڵن ‌ه‬ ‫ده‌دات كه‌ بارزانی‌ ده‌یه‌وێت تیایدا ببێت به‌قاره‌مان‪.‬‬ ‫ئێستا ئه‌وه‌ی‌ لێكترازانی‌ ماڵی‌ كورد ‌ی گه‌وره‌تر كردوه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك كێشه‌ ‌ی كه‌ڵه‌ك ‌ه‬ ‫بوه‌‪ ،‬له‌پێشیانه‌و‌ه بێباكی‌ بارزانیی ‌ه به‌رامبه‌ر به‌كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌م بێباكیی ‌ه‬ ‫گومانێكی‌ گه‌وره‌ی‌ له‌نێو به‌ش���ێك له‌خه‌ڵكی‌ ئه‌م واڵته‌دا دروس���تكردوه‌ س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌ڕیفراندۆم‪ ،‬كه‌م نین ژماره‌ ‌ی ئه‌وانه‌ ‌ی كه‌ س���ورن لەس���ەر ئ���ەوە ‌ی ئه‌گه‌ر بارزان ‌ی‬ ‫به‌ڕاس���ت مه‌به‌ستی‌ ئه‌وه‌ بوایه‌ گوڕو تین‌و هێزێك ‌ی گه‌وره‌تر به‌م هه‌نگاو‌ه ببه‌خشێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا به‌ش���ێكی‌ گرنگی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستانی‌ له‌م پرۆس���ه‌یه‌ نه‌ده‌كرده‌ ده‌رو مه‌سه‌ل ‌ه‬ ‫گه‌وره‌كه‌ی‌ (ئه‌گه‌ر س���ه‌ربه‌خۆیی‌ بوایه‌) نه‌ده‌كرد به‌قوربانی‌ مه‌سه‌له‌ بچوكه‌كه‌ (ك ‌ه‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانه‌)‪ ،‬کە كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان خواستی‌ به‌شێكی‌ گرنگی‌ هێز‌ه‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ كوردستانه‌‪ ،‬به‌گۆڕان‌و كۆمه‌ڵه‌‌و زۆرینه‌ی‌ یه‌كێتی‌‌و یه‌كگرتوشه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌م دنیایه‌دا‪ ،‬واڵتێك ش���ک نابه‌ین به‌مجۆر‌ه مامه‌ڵ ‌ه له‌گ���ه‌ڵ‌ په‌رله‌ماندا كرابێت‪،‬‬ ‫"به‌عێراقی‌ سه‌رده‌می‌ سه‌دام‌و به‌عسیش���ه‌وه‌"‪ ،‬په‌كخستنی‌ په‌رله‌مان ره‌شترین خاڵ ‌ه‬ ‫له‌كارنامه‌ی‌‪ 27‬س���اڵی‌ رابردوی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ كوردیدا‪ ،‬هیچ كه‌سێكیش هێنده‌ی‌ بارزان ‌ی‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‌ ئه‌م په‌كخستنه‌ ‌ی ناكه‌وێته‌ ئه‌ستۆ‪.‬‬ ‫بارزانی‌ به‌پێداگر ‌ی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ك��� ‌ه له‌ڕیفراندۆمدا ده‌بێت ماڵی‌ بارزانی‌‌و پارت ‌ی‬ ‫قسه‌ی‌ یه‌كه‌م‌و ئه‌خیر بكه‌ن‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی‌ هه‌ڵه‌یه‌ك ‌ی كوشنده‌ ده‌كات‌و له‌بایه‌خ‌و گرنگ ‌ی‬ ‫ریفراندۆم كه‌م ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬سوكایه‌ت ‌ی به‌هه‌وڵ‌‌و كۆشش‌و شكۆی‌ گه‌لێكیش ده‌كات ك ‌ه‬ ‫س���ه‌دان ساڵ ‌ه نه‌وه‌ له‌دوا ‌ی نه‌وه‌ خوێن‌و فرمێسك بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌ ده‌ڕێژن‪ ،‬بارزان ‌ی‬ ‫له‌بری‌ ئه‌وه‌ ‌ی له‌م قۆناغه‌ هه‌ستیار‌و وه‌رچه‌رخان ‌ه مێژوییه‌دا به‌م ئه‌ندازه‌یه‌ ئه‌م پرس ‌ه‬ ‫تێكه‌ڵ‌ به‌ به‌رژه‌وه‌ند ‌ی شه‌خس���ی‌‌و بنه‌ماڵه‌ی���ی‌‌و حزبیی‌ بكات‪ ،‬ده‌بو هه‌وڵی بۆ زامن‬ ‫كردنی‌ ئیجماعی‌ كورد ‌ی له‌سه‌ر ئه‌م پرسه‌ بدایه‌‪ ،‬ده‌بو بیری‌ له‌وه‌ بكردایه‌ته‌و‌ه له‌بر ‌ی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی له‌‪‌ 25‬ی ئه‌یلولی‌ داهاتودا ئه‌نجامی‌ ریفراندۆمه‌كه‌ به‌ به‌ڵێ‌ س���ه‌رو ‪ %50‬بێت‪،‬‬ ‫خه‌م ‌ی ئه‌وه‌ی‌ بوای ‌ه ده‌نگی‌ به‌ڵێ‌ زیاتر له‌‪ %90‬بوایه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا بارزانی‌ باش ده‌زانێت كه‌ به‌ش���ێكی‌ گرنگ ‌ی دانیشتوان ‌ی كوردستان‪ ،‬دڵیان‬ ‫بۆ به‌ش���داربون بۆ ریفراندۆم لێنادات‪ ،‬به‌مه‌رجێك كوردێكی‌ ره‌سه‌ن‌و راسته‌قین ‌ه نیی ‌ه‬ ‫له‌م دنیایه‌دا دڵی‌ بۆ "س���ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس���تان" نه‌س���وتێ‌‪ ،‬ئایا بارزان ‌ی بیر له‌و‌ه‬ ‫ناكاته‌وه‌ هۆكاری‌ ئه‌م "نا" وتنه‌ی‌ به‌شێكی‌ گه‌ور‌ه له‌خه‌ڵكی‌ ئه‌م واڵته‌ هه‌ر له‌ئێستاو‌ه‬ ‫به‌ڕیفراندۆم چییه‌؟ ئه‌گه‌ر ئه‌و مه‌به‌س���تیه‌تی‌ ئه‌م پرۆسه‌یه‌ كۆده‌نگی‌‌و پشتیوانیه‌ك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ی‌ له‌ناوخۆدا بۆ دروستبكات‪ ،‬كه‌ مه‌رجی‌ سه‌ره‌ك ‌ی پشتیوان ‌ی كردنیه‌تی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫جیهان��� ‌ی ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت به‌دوای‌ هۆكاره‌كانیدا بگ���ه‌ڕێ‌‌و بزان ‌ێ له‌كوێدا هه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫كردوه‌‪ ،‬تا كات دره‌نگ نه‌بوه‌ راس���تی‌ بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌رن���ا به‌ڕیفراندۆمێكی‌ بەمجۆرە‬ ‫به‌ئاسان ‌ی "خه‌ونه‌ شاعیرانه‌"كه‌ ‌ی بۆ ناكرێت به‌واقیعێكی‌ به‌رده‌ست‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ئەزمونی ئەم کتێبە‪ ،‬ئەزمونی دو کەسە‬ ‫سەر بە دو نەوەی جیاوازن‪ ،‬کە ئەوپەڕی هەوڵیان‬ ‫داوە شیکارییە ئابورییەکان بۆ خوێنەران ئاسان‬ ‫بکەنەوە‬ ‫ی‬ ‫ه به‌ناو تیۆر ‌‬ ‫ه گه‌شتێك ‌‬ ‫ئه‌م په‌رتوك ‌‬ ‫ی ساده‌و ره‌وان‬ ‫ی به‌زمانێك ‌‬ ‫ماكرۆئابوری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫بۆ تێگه‌یشتن له‌قواڵییه‌كان ‌‬ ‫ه پێویست‌و بەسودە‬ ‫ی ئه‌م كتێب ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬

‫وا بڕیاره‌ ‪25‬ی‌ ئه‌یلول ریفراندۆم له‌هه‌رێمی‌ كوردستان ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌ناوخ����ۆی‌ هه‌رێمدا كۆده‌نگی‌ بۆ ئه‌م هه‌نگاوه‌ ده‌س����ته‌به‌ر نه‌ك����راوه‌‪ ،‬چه‌ندین واڵتی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ ناوچه‌كه‌و جیهانیش هه‌ڵوێستی‌ دژ به‌م هه‌نگاوه‌یان راگه‌یاندوه‌‌‪ ،‬هیچ واڵتێكیش‬ ‫به‌فه‌رمی‌ پشتیوانی‌ له‌ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان نه‌كردوه‌‬

‫ی ریفراندۆم‬ ‫نه‌یاره‌كان ‌‬

‫ی بۆ ریفراندۆم‬ ‫پشتگیر ‌‬

‫حكومه‌ت ‌ی عێراق‪ :‬دژ ‌ی ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستانین‬ ‫ئێران‪ :‬هه‌رێمی‌ كوردستان به‌شێك ‌ه‬ ‫له‌خاكی‌ عێراق‬ ‫توركیا‪ :‬ریفراندۆم هه‌ڵه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫روسیا‪ :‬پشتیوان ‌ی له‌یه‌كپارچه‌ی ‌ی خاكی‌‬ ‫عێراق ده‌كه‌ین‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا‪ :‬ئێمه‌ پش���تگیریی‌ له‌یه‌كپارچه‌ی ‌ی‬ ‫خاكی‌ عێراق ده‌كه‌ین‬ ‫ئه‌ڵمانیا‪ :‬هه‌نگاوی‌ تاكالیه‌نه‌ مه‌نێن‬ ‫بەریتانیا‪ :‬كات گونج���او نییە بۆ ئەنجامدانی‬ ‫ریفراندۆم لەهەرێمی كوردستان‬

‫ئیسرائیل به‌شێوه‌ی‌ نافه‌رم ‌ی پشتیوان ‌ی‬ ‫له‌ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم ده‌كات‬ ‫به‌ش���ێك له‌میدیاكان ‌ی عه‌ره‌ب ‌ی ئاماژ‌ه‬ ‫به‌پشتیوانی‌ ئیمارات ده‌كه‌ن‬

‫كوردستان‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬