Awene 586

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)586‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/7/25‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌‬ ‫شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌‬ ‫تێدانیه‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫گۆڕان به‌ته‌وافوق ئه‌ندامانی‌ خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن یه‌كالیی‌ ده‌كاتەوە‌‬

‫خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن ‌ی بزوتنه‌وه‌ ‌ی گۆڕان گه‌نج ‌ی تیا نابێت‬ ‫ێ رۆژ ‌ه كار بۆ گه‌یشتن ‌ه‬ ‫ی س���� ‌‬ ‫ی ناو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ماوه‌ ‌‬ ‫دو ئاڕاسته‌ ‌‬ ‫ی ناو‬ ‫ی نێوان دو ئاڕاسته‌ ‌‬ ‫ی رێككه‌وتن ‌‬ ‫به‌ته‌وافوق كاندیداكانیان بۆ خانه‌ ‌‬ ‫راپه‌ڕاندن یه‌كالیی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬تاك ‌ه بزوتنه‌وه‌ك ‌ه ده‌كرێت تا پێشوه‌خت‬ ‫ی له‌س����ه‌ر كاندی����ده‌كان ته‌واف����وق‬ ‫ی گه‌نجیش ك����ه‌ ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫كاندی����د ‌‬ ‫ی هاوبه‌ش بچن ‌ه‬ ‫ی مه‌ال بكه‌ن‌و به‌لیس����تێك ‌‬ ‫ده‌رچونی‌ به‌هێز بو "عه‌بدواڵ ‌‬ ‫ی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌‪.‬‬ ‫نوری‌" به‌مه‌به‌ستی‌ چاره‌سه‌ر كردن ‌‬ ‫كێش����ه‌ی‌ نێوان كاندیدا به‌هێزه‌كان به‌پێ����ی‌ م����اده‌ی س����یانزه‌یه‌مینی‬ ‫له‌كێبڕكێك ‌ه ده‌كشێته‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ ئه‌و به‌ش����ی نۆیه‌می ده‌ستوری ناوخۆی‬ ‫رێككه‌وتن ‌ه پێشوه‌خته‌ی‌ كراو‌ه هیچ بزوتن����ه‌وه‌ی گ����ۆڕان‪ ،‬خان����ه‌ی‬ ‫ی راپه‌راندن����ی بزووتن����ه‌وه‌ی گۆڕان‬ ‫ی خانه‌ ‌‬ ‫ژن‌و گه‌نجێك نابنه‌ ئه‌ندام ‌‬ ‫ل ‌ه ‪ 7‬ئه‌ندام پێكدێ����ت‪ ،‬ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫ی گۆڕان‪.‬‬ ‫راپه‌ڕاندنی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬ئه‌م����ڕۆ یه‌ك����ه‌م‪ ،‬رێكخ����ه‌ری گش����تی ك ‌ه‬ ‫ی گشتی‌‌و "عومه‌ری س����ه‌ید عه‌ل����ی" ده‌بێت‪.‬‬ ‫له‌رێوڕه‌س����مێكدا رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی دوه‌م‪ ،‬س����ه‌رۆكی جڤاتی گشتی ك ‌ه‬ ‫ئه‌ندامان����ی‌ خان����ه‌ی‌ راپه‌ڕاندن���� ‌‬ ‫ی د‪ .‬ره‌ئوف عوسمان هه‌ڵبژێردراوه‌‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان له‌الیه‌ن جڤات ‌‬ ‫نیش����تمانییه‌و‌ه هه‌ڵده‌بژێردرێ����ن‪ ،‬سێیه‌م‪ ،‬سكرتێری كاروباری جڤاتی‬ ‫ی زانیارییه‌كان����ی‌ ئاوێن���� ‌ه نیش����تیمانی ك ‌ه له‌س����ه‌ر مامۆستا‬ ‫به‌پێ���� ‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���� ‌ه كێبڕكێیه‌كی‌ به‌هێز جه‌مال رێككه‌وتن كراوه‌‪ .‬چواره‌م‪،‬‬ ‫ی سكرتێری كاروباری فراكسیۆنه‌كان‬ ‫به‌خۆیه‌و ‌ه نابینێ����ت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬

‫ك ‌ه جه‌الل جه‌وهه‌ر ده‌بێت‪ .‬پێنجه‌م‪،‬‬ ‫س����كرتێری كاروب����اری باژێره‌كان‬ ‫عوسمانی حاجی مه‌حمود ده‌بێت‪.‬‬ ‫شه‌ش����ه‌م‪ ،‬س����كرتێری كاروب����اری‬ ‫ژوره‌كان محه‌م����ه‌د تۆفیق ره‌حیم‌و‬ ‫حه‌وته‌میش س����كرتێری كاروباری‬ ‫ی ده‌بێت‪.‬‬ ‫خه‌ڵك شۆڕش حاج ‌‬ ‫هه‌رچه‌ن����د‌ه چه‌ن����د گه‌نجێ����ك‬ ‫ی‬ ‫له‌خۆكاندیدكردنیان بۆ ئه‌ندامیه‌ت ‌‬ ‫ی راپه‌ڕاندن نه‌كش����اونه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫خانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ری‌ بردنه‌وه‌یان له‌سایه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ����ه‌‌و رێككه‌وتن����ه‌ پێش����وه‌خته‌ ‌‬ ‫كراوه‌ الوازه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدای ‌ه ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی تاكه‌ كاندید ‌‬ ‫عه‌بدواڵی مه‌ال نور ‌‬ ‫ی به‌هێز‬ ‫گه‌نج ب����و ئه‌گه‌ری‌ ده‌رچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ‪ ،7/24‬به‌مه‌به‌ست ‌‬ ‫بو‪ ،‬به‌اڵم دوێن ‌‬ ‫ی نێوان‬ ‫چاره‌س����ه‌ركردنی‌ كێش����ه‌ ‌‬ ‫كاندی����دا به‌هێ����زه‌كان له‌كێبڕكێك ‌ه‬ ‫كشایه‌وه‌‪.‬‬

‫سه‌ركردایه‌ت ‌ی یه‌كێت ‌ی داوا ‌ی لێپێچینه‌و‌ه‬ ‫له‌"نه‌جمه‌دین كه‌ریم" ده‌كه‌ن‬

‫نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ نیش���تمان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس���تان داوای‌ لێپیچین���ه‌وه‌ له‌د‪.‬‬ ‫نه‌جمه‌دین كه‌ریم ده‌كات به‌هۆی‌ چونی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كۆمیته‌ی‌ ریفراندۆم بۆ برۆكسل‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتیش‬ ‫ده‌ڵێ���ت "هه‌ركه‌س���ێك پێچه‌وان���ه‌ی‌‬ ‫بڕی���ارو راس���پارده‌كانی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كیه‌ت���ی‌ بێت داوای‌‬ ‫لێپێچینه‌وه‌ی‌ لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬هه‌ڵۆ پێنجوێنی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كیه‌ت���ی‌‬

‫نیش���تمانی‌ كوردس���تان به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان���د س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كیه‌ت���ی‌‬ ‫به‌ڕه‌س���می‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ راگه‌یان���دوه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ به‌بێ‌ بڕیاری‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ده‌چنه‌ كۆمیته‌ی‌ ریفران���دۆم ناتوانن‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ یه‌كیه‌تی‌ بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"چونی‌ د‪.‬نه‌جمه‌دین كه‌ریم بۆ برۆكسل‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ كۆمیت���ه‌ی‌ ریفراندۆم به‌بڕیاری‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ نه‌بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌فه‌رمانی‌ جێگری‌ یه‌كه‌می‌ سكرتێری‌‬ ‫گشتی‌ بوه‌"‪.‬‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫كچانی‌ ئێزید ‌ی‬ ‫له‌ڕه‌ق ‌ه تۆڵه‌ ‌ی‬ ‫خۆیان له‌داعش‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫عومەری سەید عەلی‬

‫"سەدان ملیۆن دۆالر بەناوی دەستەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەتیەوە لەخاوەنکاران وەردەگیرێت‌و‬ ‫نازانرێت چۆن خەرج دەکرێت"‬ ‫س���ەرۆکی ژوری بازرگانی‌و پیشەسازی‬ ‫س���لێمانی‌ ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫دەس���تەبەری کۆمەاڵیەت���ی تەنها پارە‬ ‫کۆکردنەوەی���ە لەخاوەن���کاران‌و ئ���ەم‬ ‫پارانەش ناخرێن���ە خزمەتی کریکاران‪،‬‬ ‫ئ���ەو ده‌ڵێ���ت "س���ەدان ملی���ۆن دۆالر‬ ‫بەن���اوی دەس���تەبەری کۆمەاڵیەتیەوە‬ ‫لەخاوەنکاران وەردەگیرێ���ت‌و نازانرێت‬ ‫چۆن خەرج دەکرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬س���یروان محه‌مه‌د‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌‬ ‫سلێمانی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند دەستەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی نابێت تەنه���ا موچەیەکی‬ ‫کەمی پێبدرێت بەکرێکاران‪ ،‬بەڵکو دەبێت‬ ‫خزمەتی چینی کرێکاری پێبکرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئێمە دەیانجار لەکۆبونەوەکانماندا‬ ‫وتومانە یاسای دەستەبەری کۆمەاڵیەتی‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫ماوه‌ ‌ی یاسای ‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌مو ده‌سته‌‌و‬ ‫سه‌ندیكاكان ‌ی هه‌رێم‬ ‫به‌سه‌رچون‬ ‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫"هیوا" هیوایەک بۆ بێ هیواکان‬

‫وتیش���ی‌ "لێپێچینه‌وه‌ به‌پێی‌ په‌یڕه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوخۆی یه‌كیه‌تی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫دیاری‌ كراوه‌‪ ،‬بێگومان هه‌ركه‌س���ێك‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ بڕیارو راس���پارده‌كانی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كیه‌تی‌‬ ‫كار ب���كات‪ ،‬داوای‌ لێپێچین���ه‌وه‌ی‌‬ ‫لێده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌وه‌ی‌ ئایا وه‌ك سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ داوای‌ لێپێچینه‌وه‌ت���ان‬ ‫له‌د‪ .‬نه‌جمه‌دین كه‌ریم كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌ بابه‌تێكی‌ ناوخۆیی یه‌كێتییه‌"‪.‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫یاس���ایەکی کۆن‌و بێکەڵکەو پێویس���تی‬ ‫بەنوێکردنەوەو گۆرانکاڕی هەیە‪ ،‬خۆشیان‬ ‫دەڵێن یاساکە کۆن‌و بێکەڵکە‪ ،‬بۆیه‌ من‬ ‫داوا دەکەم تانوێکردن���ەوەو دەرکردنی‬ ‫یاس���ایەکی گونج���او ب���ۆ خزمەتکردنی‬ ‫کرێ���کاران دەس���تەبەری کۆمەاڵیەت���ی‬ ‫رابوەستێت‌و ببێت بەئیختیاری"‪.‬‬ ‫وتیشی "لەبەرئەوە ئامادەنین ئەندامێکی‬ ‫ژوری بازرگان���ی بنێری���ن بەش���داری‬ ‫لەکارێک���ی نایاس���اییدا ب���کات له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ده‌سته‌به‌ری‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫بۆ كرێكاران له‌س���لێمانی‌‪ ،‬چونكه‌ ئێمە‬ ‫نازانین پارەکان چ���ۆن خەرج دەکرێن‌و‬ ‫ناشەفافە بەناوی کۆکردنەوەی داهات بۆ‬ ‫حکومەت پارە لەخاوەنکاران وەربگرن"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫‪5‬‬

‫دیجله‌ عه‌نته‌ر‪:‬‬ ‫توركیا ده‌یه‌وێت‬ ‫بكوژی راسته‌قینه‌ی‬ ‫باوكم بشارێته‌وه‌‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪7‬‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫كچان ‌ی ئێزیدی‌ له‌ڕه‌قه‌ تۆڵه‌ی‌ خۆیان له‌داعش ده‌كه‌نه‌وه‌‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫"رۆڵێکی گه‌وره‌ له‌شه‌ڕی رەقەدا ده‌بینن"‬

‫عومه‌ری‬ ‫سه‌ید عه‌لی‬

‫ئا‪ :‬مەزهەر کەریم‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌كچانی‌ ئێزیدی‌ له‌پێناو‬ ‫ئازادكردنی‌ خوشكه‌كانیان كه‌ وه‌ك‬ ‫كه‌نیزه‌ك له‌الیه‌ن داعشه‌وه‌ دیلكراون‪،‬‬ ‫روده‌كه‌نه‌ ره‌قه‌و سه‌رسه‌ختانه‌ له‌دژی‌‬ ‫داعش ده‌جه‌نگێن‪ ،‬به‌رپرسێكی‌‬ ‫بااڵی‌ هێزه‌كانی‌ یه‌په‌ژه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ژماره‌ی‌ ئه‌و كچه‌ ئێزیدییانه‌ی‌ بۆ‬ ‫شه‌ڕ روده‌كه‌نه‌ ره‌قه‌ له‌زیادبوندایه‌و‬ ‫به‌بیروباوه‌ڕه‌وه‌ دژ به‌داعش‬ ‫ده‌جه‌نگێن"‪.‬‬

‫ره‌شاد حسێن‬

‫بێریڤ����ان س����نجاری‌‪ ،‬به‌رپرس���� ‌‬ ‫ی‬ ‫یه‌كینه‌كان����ی‌ یه‌پ����ه‌ژه‌ له‌ش����ه‌نگال‬ ‫به‌ئا‌وێنه‌ی‌ راگه‌یاند كچانی‌ ش����ه‌نگال‬ ‫به‌بیرو باوه‌ڕه‌وه‌ دێنه‌ ریزه‌كانی‌ یه‌په‌ژه‌و‬ ‫له‌ڕه‌ق����ه‌ له‌دژی‌ داعش ش����ه‌ڕده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌هه‌ر جێگه‌یه‌ك چه‌كدارانی‌ داعش����ی‌‬ ‫لێبێت ئ����ه‌وان ده‌جه‌نگ����ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"له‌گه‌ڵ دروستبونی‌ یه‌په‌ژه‌ له‌شه‌نگال‬ ‫كچانی‌ ئێزیدی‌ به‌ش����داری‌ س����ه‌رجه‌م‬ ‫ش����ه‌ڕه‌كانیان ك����ردوه‌‌و له‌ڕه‌ق����ه‌ش‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌‪ ،‬كه‌ له‌به‌ره‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ئه‌و شاره‌وه‌ سه‌نگه‌ریان له‌چه‌كدارانی‌‬ ‫داع����ش گرت����وه‌‌و رۆڵی‌ گ����ه‌وره‌ له‌م‬ ‫شه‌ڕه‌دا ده‌بینن"‪.‬‬ ‫بێریڤان ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد كچانی‌‬ ‫شه‌نگال ك ‌ه سه‌ر به‌ یه‌په‌ژه‌ن ته‌مه‌نیان‬ ‫جیاوازه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ته‌مه‌نیان له‌هه‌ژده‌‬ ‫بۆ بیست‌و س����ێ‌ س����اڵدایه‌و حه‌ڤده‌‬ ‫بۆ هه‌ژده‌ س����اڵن‌و زۆربه‌یان كچانن‌و كه‌سوكاریان له‌داعش بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش����ی‌ رونكرده‌وه‌ ئه‌م‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ به‌رچاو ل����ه‌و‪ 2‬هه‌زار ژنه‌‬ ‫پێكده‌هێن����ن له‌ڕه‌ق����ه‌دا دژ به‌داعش كچه‌ شه‌ڕڤانانه‌ی‌ ئێزیدی‌ جیاوازییان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ شه‌ڕڤانانی‌ دیكه‌ی‌ ژن له‌ڕه‌قه‌‬ ‫ده‌جه‌نگێن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ده‌یانه‌وێت ره‌قه‌ بۆ داعش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌مان سه‌ر به‌یه‌كینه‌كانی‌‬ ‫بكه‌نه‌ گۆڕس����تان‌و تۆڵ����ه‌ی‌ خۆیان‌و پاراس����تنی‌ ش����ه‌نگالن‪ ،‬ك����ه‌ پ����اش‬

‫کۆمەڵێک کچە شەڕڤان‬ ‫هێرش����ی‌ داعش بۆ س����ه‌ر ش����ه‌نگال‬ ‫پێكهێنرا له‌س����اڵی‌ ‪2014‬دا‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ژماره‌ی‌ كچانی‌ ش����ەڕڤانی شه‌نگالی‬ ‫له‌ڕه‌ق����ه‌ ب����ه‌رده‌وام له‌زیادبوندای����ه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان له‌پێن����اوی‌ ئازادیدا ده‌جه‌نگێن‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ به‌ش����انازیه‌وه‌ به‌ش����داری‌‬

‫ش����ه‌ڕی‌ ره‌قه‌ ده‌كه‌ن‌و كاتێك شه‌ڕی‌ له‌كات����ی‌ هێرش����كردنیان ب����ۆ س����ه‌ر‬ ‫ڕه‌قه‌ ده‌س����تیپێكرد‪ ،‬ئ����ه‌وان خۆیان شه‌نگال‪ ،‬وێڕای‌ ئه‌نجامدانی‌ كوشتار ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ان پێوه‌كردی����ن‌و وتی����ان پیاوانی‌ ئێزیدی‌‪ ،‬كچان‌و ژنانی‌ ئه‌وانیان‬ ‫ده‌مانه‌وێ����ت دژ به‌چه‌كدارانی‌ داعش وه‌ك كه‌نی����زه‌ك ب����ه‌ره‌و ناوچه‌كانی‌‬ ‫ژێر ده‌س����ه‌اڵتی‌ خۆیان ب����ردو كڕین‌و‬ ‫شه‌ڕبكه‌ین"‪.‬‬ ‫چه‌كداران����ی‌ داعش س����اڵی‌ ‪ ،2014‬فرۆشییان پێوه‌ كردن‪.‬‬

‫له‌نزیك گوندێكی‌ شار ‌ی كۆی ‌ه ژنێك به‌كوژراو ‌ی ده‌دۆزرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ئێواره‌ی‌ رۆژی‌ دوشه‌ممه‌ له‌نزیك‬ ‫گوندێكی‌ شاری‌ كۆیه‌ ژنێك به‌كوژراوی‌‬ ‫ده‌دۆزرێته‌وه‌ كه‌ ئاسه‌واری‌ فیشه‌ك‬ ‫به‌جه‌سته‌یه‌وه‌ دیاره‌‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‌‬ ‫پۆلیسی‌ كۆیه‌ش ده‌ڵێت" به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وانه‌ی‌ ئێمه‌ كردومانه‌ ئه‌و‬ ‫ژنه‌ پێناچێت خه‌ڵكی‌ كۆیه‌ بێت‌و‬ ‫دو كه‌سی تریشی‌ له‌گه‌ڵ بوه‌و جلی‌‬ ‫منداڵێكیشی‌ له‌شوێنی‌ روداوه‌كه‌یه‌"‪.‬‬

‫به‌رێوه‌ب����ه‌ری‌ پۆلیس����ی‌ ق����ه‌زا ‌ی‬ ‫كۆیه‌ ش����ۆڕش كاكه‌ له‌ب����اره‌ی‌ روداوی‌‬ ‫كوش����تنی‌ ئه‌و ژنه‌ بۆ ئاوێنه‌ وتی‌"دوای‌‬ ‫ئاگاداركردنه‌وه‌م����ان ل����ه‌وه‌ی‌ ژنێ����ك‬ ‫له‌ده‌ش����تێك له‌نێوان گون����دی‌ جه‌لی‌‌و‬ ‫هیزۆپی‌ بچوك كوژراوه‌‌و له‌وێدا فڕێدراوه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌یش دوای‌ ئاگاداركردنه‌وه‌ی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ راسته‌وخۆ گه‌یشتنه‌ شوێنی‌‬ ‫روداوه‌كه‌ به‌پێی‌ لێكۆڵینه‌وه‌مان‌و به‌ڵگه‌‬ ‫سه‌ره‌تاییه‌كان ئه‌وه‌ ده‌رده‌خه‌ن كه‌ ژنه‌‬ ‫كوژراوه‌كه‌ دو كه‌س����ی‌ تری‌ له‌گه‌ڵ بوه‌‬

‫له‌گ����ه‌ڵ منداڵێكی‌ نزیك دو س����ااڵن كه‌‬ ‫پانتۆڵه‌ك����ه‌ی‌ له‌وێ����دا به‌جێماوه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خواردنی‌ سه‌فه‌ری‌‌و هه‌رله‌وێشدا خوراوه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌ره‌سته‌ی‌ خواردنی‌ سێ كه‌س‌و‬ ‫دو به‌تان����ی‌ ك����ه‌ راخرابون‌و له‌س����ه‌ری‌‬ ‫دانیش����تون‪ ،‬هه‌روه‌ها ژنه‌كه‌ ماكس����ی‌‬ ‫س����وری‌ له‌به‌ردابوه‌و له‌س����ه‌ر سینگی‌‬ ‫ژنه‌كه‌ به‌زه‌نگیانه‌ نه‌خشێنراوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ش كرد كه‌‬ ‫وا "ئه‌و ژنه‌ دو فیش����ه‌ك به‌رجه‌سته‌ی‌‬ ‫كه‌وت����وه‌ به‌ش����ێوه‌یه‌ك فیش����ه‌كێكی‌‬ ‫ریکالم‬

‫له‌پش����ته‌وه‌ به‌رس����ه‌ری‌ كه‌وت����وه‌‌و‬ ‫له‌شه‌ویالگی‌ هاتوه‌ته‌ده‌رێ‌و ئه‌وه‌یتریش‬ ‫ه����ه‌ر له‌پش����ته‌وه‌ به‌رپش����تی‌ كه‌وتوه‌‌و‬ ‫له‌ورگ����ی‌ هاتوه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫پێده‌چێت ئه‌و ته‌رم����ه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆری‌‬ ‫به‌س����ه‌ردا تێپه‌ڕبوبێت به‌وه‌ی‌ جه‌سته‌ی‌‬ ‫هه‌تاو سوتاندویه‌تی‌‌و كرم تێیداوه‌"‪.‬‬ ‫به‌رێوبه‌ری‌ پۆلیس����ی‌ كۆیه‌ ئه‌وه‌شی‌‬ ‫خس����ته‌ڕو ك����ه‌ وا "لێكۆڵینه‌وه‌ی����ان‬ ‫له‌ڕوداوه‌كه‌ ده‌س����ت پێكردوه‌ هه‌روه‌ها‬ ‫تاكو ئێستاش هیچ كه‌س له‌كه‌سوكاری‌‬

‫ئ����ه‌و ژن����ه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ نه‌ك����ردوه‌‌و‬ ‫ژنه‌كه‌ش نه‌ناس����راوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وانه‌ی‌ كراوه‌ پێناچێت خه‌ڵكی‌‬ ‫كۆی����ه‌ بێت‪ ،‬هه‌روه‌ها ئێمه‌ ته‌رمه‌كه‌مان‬ ‫ره‌وان����ه‌ی‌ پزیش����كی‌ دادوه‌ری‌ ش����اری‌‬ ‫هه‌ولێر كردوه‌‌و چاوه‌ڕێی‌ زانیاری‌ زیاترین‬ ‫له‌باره‌ی‌ روداوه‌كه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ گومانی‌‬ ‫لێ ده‌كه‌ین ئه‌و دو كه‌س����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ژنه‌‬ ‫كوژراوه‌ك����ه‌ بون كه‌س����وكاری‌ خۆیین‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ مندااڵكه‌یان له‌گه‌ڵ خۆیان‬ ‫بردوه‌"‪.‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫دکتۆر سروە ئەرکان ساڵح‬ ‫پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییەکانی مندااڵن‬ ‫دکتۆرا (بۆرد) لەنەخۆشییەکانی‬ ‫مندااڵن‌و تازە لەدایکبوان‬ ‫‪M.B.Ch.B, F.I.B.M.S, ped.‬‬ ‫)‪(Baghdad‬‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫سلێمانی گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی‬ ‫تابان تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬

‫‪07707711011‬‬ ‫‪0533292900‬‬

‫ ‬ ‫ریکالم‬

‫باس���كردنی‌ كه‌سێتی‌و ژیانی كاك‬ ‫عومه‌ری سه‌ید عه‌لی له‌چاوی منداڵی‌و‬ ‫هه‌رزه‌كاری ئێمه‌ی دراوس���ێیانه‌وه‌‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی تابڵێی سه‌خت‌و دژواره‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ی تازه‌ پێگه‌ش���توی گه‌ڕه‌كی‬ ‫شێخان‪ ،‬ماڵێكی هێمن‌و خۆشه‌ویست‬ ‫له‌چه‌قی گه‌ڕه‌كه‌كه‌ماندا بو‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌‬ ‫ماڵی ئ���ه‌و زاته‌ بو‪ .‬كوڕانی گه‌ڕه‌ك‬ ‫هه‌میشه‌ كۆڕمان ئه‌به‌ست به‌تایبه‌تی‬ ‫شه‌وانه‌ له‌بن گوێسوانه‌و ژێر گڵۆپه‌‬ ‫ك���زه‌ زه‌رده‌كانی ئه‌و گوزه‌ره‌ی الی‬ ‫ئه‌و ماڵ ‌ه هێمنه‌وه‌‪ ،‬س���ه‌رنجمان بۆ‬ ‫س���ه‌رجه‌م ماڵ���ه‌كان ده‌ب���وه‌ جێی‬ ‫مشتومڕمان‪ ،‬له‌و ماڵه‌ هێمنه‌دا چوار‬ ‫كه‌س ده‌ژیان‪ :‬داێكێك���ی به‌ویقارو‬ ‫س���ه‌ره‌ ژن‪ ،‬دو كوڕو خوشكێكیان‪،‬‬ ‫ئه‌وان���ه‌ (حه‌پس���ه‌خانی دای���ك‌و‬ ‫به‌دریه‌خانی‌ خوشك‌و كاك عومه‌رو‬ ‫كاك جه‌عف���ه‌ری ب���را) ب���ون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ماڵه‌ به‌ماڵی زاهیدێكی خواپه‌رست‬ ‫ناوده‌ب���را ك���ه‌ ماڵی كاك "س���ه‌ید‬ ‫عه‌لی" بو‪.‬‬ ‫له‌ماڵ���ی كاك س���ه‌ید عه‌لی���دا‪،‬‬ ‫گه‌نجێكی بێده‌نگ‌و هه‌میشه‌ ته‌مێك‬ ‫له‌ڕوخس���ار جارجاره‌ ده‌رده‌كه‌وت‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ جێگ���ه‌ی تیڕامانی‌ ئێمه‌ی‬ ‫تازه‌ هه‌رزه‌كار ب���و حه‌زمان ده‌كرد‬ ‫به‌ش���ێك ل���ه‌و ویقاره‌ی ئ���ه‌و به‌ر‬ ‫ئێم���ه‌ش بكه‌وێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و به‌ڕێزه‌‬ ‫مامۆس���تا بو‪ ،‬پیشه‌ی مامۆستا زۆر‬ ‫گرنگ‌و پڕ بایه‌خ بو‪ ،‬كه‌چی هه‌میشه‌‬ ‫زۆر به‌س���اده‌یی‌و ئارام���ی‌و خاكی‬ ‫ده‌رده‌كه‌وت‪.‬‬ ‫حه‌پسه‌خانی دایكی‪ ،‬مشورخۆری‬ ‫زۆرب���ه‌ی ماڵ���ه‌كان بو‪ ،‬له‌كاس���ه‌‬ ‫دراوس���ێیه‌تیه‌وه‌ ت���ا س���ه‌ردان‌و‬ ‫هه‌واڵپرس���ینی ئه‌و ماڵ���ه‌ میللیانه‌‬ ‫هه‌میشه‌ ئاماده‌بونی هه‌بو‪ ،‬سروشتی‬ ‫ئ���ه‌و خێزانه‌ وابو ئه‌چوه‌وه‌ س���ه‌ر‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كی نمونه‌یی ئاكاره‌كانی‬ ‫ژیان‪.‬‬ ‫كه‌ رزگاری برام له‌دایكبوو ساڵی‬ ‫‪ ،1959‬حه‌پسه‌خان نه‌یهێشت ناوی‬ ‫عه‌ره‌بی لێبنرێت‪ ،‬هه‌ر خۆیشی ئه‌و‬ ‫ن���اوه‌ی بۆ هه‌ڵبژارد‪ ،‬ماڵی س���ه‌ید‬ ‫عه‌لی كه‌س���انی تایب���ه‌ت‌و به‌ئێمه‌‬ ‫غه‌ری���ب له‌گه‌ڵ جه‌نابی كاك عومه‌ر‬ ‫له‌هامشۆدا بون‪ ،‬كاتێك ساڵی ‪1976‬‬ ‫كاك عومه‌ر له‌گه‌ڵ خاڵه‌ ش���ه‌هاب‌و‬ ‫هاوڕێكانی له‌ئێران ده‌س���تگیركران‬ ‫به‌تۆمه‌ت���ی س���ه‌ركردایه‌تی كردنی‬ ‫(كۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌رانی كوردستان)و‬ ‫شای ئێران ته‌سلیمی رژێمی عێراقی‬ ‫كردنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وس���ا ئێم���ه‌ی گه‌نجی‬ ‫تازه‌ پێگه‌ش���توو هه‌س���تمان كرد‬ ‫ئه‌م بێده‌نگی‌و هه‌ڵسوكه‌وته‌ی كاك‬ ‫عومه‌رو هاوڕێكانی ئ���ه‌و ته‌قینه‌وه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ی شۆڕشی نوێی لێكه‌وته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌مان ئه‌و س���اڵه‌ ئێمه‌ش (به‌نده‌و‬ ‫خاڵه‌ به‌كری ش���اعیرو كاك كاوه‌ی‬ ‫حاجی غه‌ریبی ساڵحی زه‌ریفی) كه‌‬ ‫شانه‌یه‌كی كۆمه‌ڵه‌ بوین له‌و گه‌ڕه‌كه‌‬ ‫كه‌وتینه‌ به‌ر شااڵوی پیاوانی رژێم‪،‬‬ ‫هاوزه‌مان خاڵ���ه‌ به‌كر له‌گه‌ڵ كاك‬ ‫عوم���ه‌ر له‌زیندان���ی (ئه‌بوغرێ���ب)‬ ‫یه‌كیانگرته‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���ه‌وێكیان كه‌ من ماڵم له‌هه‌مان‬ ‫ئ���ه‌و گه‌ڕه‌كه‌ كۆنه‌ ماب���و‪ ،‬پێموایه‌‬ ‫س���اڵی ‪ 2001‬ب���و ئ���اگادار ب���وم‬ ‫له‌ڕوخاندن���ی ماڵ���ه‌ كۆنه‌كه‌ی ئه‌و‬ ‫زات���ه‌‪ ،‬كه‌ چوم بۆ س���ه‌یری بینیم‬ ‫حه‌پس���ه‌خانی ره‌حمه‌ت���ی ژێ���ری‬ ‫ماڵه‌كه‌ی هه‌موی كردبو به‌مه‌خزه‌نی‬ ‫كتێب‌و نوس���راوه‌كانی كاك عومه‌رو‬ ‫شاردبویه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌كاری حزبایه‌تیش���دا ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫لێوه‌ی نزیك بوم هه‌میشه‌ سه‌رسام‬ ‫بوم به‌كه‌سێتی كاك عومه‌رو بۆ من‌و‬ ‫گه‌لێ���ك له‌هاوڕێكان���م له‌مه‌ڵبه‌ندی‬ ‫سلێمانی بو به‌نمونه‌ی بااڵ له‌دژایه‌تی‬ ‫كردنی گه‌نده‌ڵی‌و الدان‪ .‬دوای ئه‌وه‌ی‬ ‫كاك عوم���ه‌ر له‌مه‌ڵبه‌ندیش نه‌مابو‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ی ده‌س���تچێنی كاك عومه‌ر‬ ‫بوینه‌ پش���ت‌و په‌نای بزووتنه‌وه‌ی‬ ‫ریف���ۆرم‌و دواج���ار به‌ڕێبه‌رایه‌ت���ی‬ ‫كاك نه‌وش���یروان ب���ه‌ردی بناغه‌ی‬ ‫بزووتنه‌وه‌ی گۆڕانمان دامه‌زراند‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫گۆڕان پێده‌نێته‌ قۆناغێك ‌ی نوێو‌ه‬

‫‪3‬‬

‫"عومه‌ر ‌ی سه‌ید عه‌لی‌" پیاوێكی‌ هێمن له‌سیاسه‌ت‌و دوربین له‌به‌ڕێوه‌بردندا‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌دو نیاز محەمەد‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌ساڵڕۆژ ‌ی‬ ‫دامه‌زراندنیدا‌و له‌پاش كۆچی‌ دوای ‌ی‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬رێكخه‌رێك ‌ی نوێ‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرێت‪ ،‬به‌هه‌ڵبژاردنی‌ عومه‌ر ‌ی‬ ‫سه‌ید عه‌لی‌ قۆناغێكی‌ نوێ‌ له‌بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕاندا ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن ‌ی عومه‌ری‌ سه‌ید عه‌لی‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫هه‌ر بۆ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان جێ ‌ی بایه‌خ‌و‬ ‫گرنگ���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و به‌الی‌ زۆرب���ه‌ی‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ كوردس���تان‌و ته‌نان���ه‌ت‬ ‫واڵتانی‌ ده‌وروبه‌ریشه‌وه‌ جێ ‌ی بایه‌خپێدانه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌هه‌ر چوار‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌ی‌ رابردوی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫عێراقدا پش���تیوانی‌ زیات���ر له‌‪ 500‬هه‌زار‬ ‫ده‌نگده‌ر ‌ی به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا له‌گه‌ڵ‌ هاتنه‌پێش���ه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫پیاوه‌ هێمن‌و له‌س���ه‌رخۆیه‌ له‌بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕاندا‌و بون ‌ی به‌رێكخ���ه‌ر ‌ی بزوتنه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫زی���اد له‌پرس���یارێك ده‌ورژێنێت‪ ،‬چۆن‬ ‫یه‌كڕی���ز ‌ی بزوتنه‌وه‌ك���ه‌ ده‌پارێزێ���ت؟‬ ‫چ���ۆن په‌یوه‌ندییه‌كان��� ‌ی له‌گ���ه‌ڵ‌ الیه‌ن ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كان ‌ی كوردس���تان به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌‌و كۆم���ه‌ل‌و‬ ‫یه‌كگرت���و رێكده‌خ���ات؟ هه‌ڵوێس���ت ‌ی‬ ‫به‌رامب���ه‌ر به‌كێش���ه‌كان ‌ی هه‌رێم‌و عێراق‪،‬‬ ‫جه‌مس���ه‌ربه‌ندی‌ ئێ���ران‌و توركی���ا چ ‌ی‬ ‫ده‌بێت؟ هه‌ڵوێس���ت‌و مامه‌ڵ���ه‌ی‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫كێشه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌ت ‌ی هه‌رێم‪ ،‬په‌كخستن ‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬پرۆس���ه‌ی‌ ریفران���دۆم چی‌‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه عومه‌ری‌ سه‌ید عه‌لی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 72‬ساڵ‌‪ ،‬وه‌ك رێكخه‌ر به‌ته‌نها داڕێژه‌ر ‌ی‬ ‫سیاس���ه‌ت ‌ی بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان نابێت‌و‬ ‫ئه‌س���ته‌مه‌ بتوانێ���ت هه‌مان ئ���ه‌و رۆڵ ‌ه‬ ‫ببینێت ك ‌ه له‌دوای‌ راگه‌یاندنی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕانه‌وه‌ "نه‌وشیروان مس���ته‌فا" بینی‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ڵبژاردن ‌ی بۆ ئه‌و پۆسته‌‪ ،‬بایه‌خ‌و‬ ‫گرنگی‌ خۆ ‌ی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫عومه‌ر ‌ی سه‌ید عه‌لی‌ كه‌ له‌شه‌سته‌كان ‌ی‬ ‫سه‌ده‌ی‌ رابردوه‌وه‌ چاالكانه‌ كاری‌ سیاس ‌ی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌وته‌ی‌ بێستون فایه‌ق ئه‌ندام ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان له‌فراكس���یۆن ‌ی‬ ‫گۆڕان وه‌ك رێكخه‌ر ده‌سه‌اڵتێكی‌ ئه‌وتۆ ‌ی‬ ‫نابێت‪.‬‬ ‫بێس���تون له‌ب���اره‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌ی‬

‫عومەری سەید عەلی‌و نەوشیروان مستەفا‬ ‫رێكخ���ه‌ری‌ گش���تی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند ه���ه‌ر كاره‌كته‌رێك‬ ‫له‌هه‌ر ش���وێنێكدا بێت سروشت‌و جۆر ‌ی‬ ‫كه‌س���ایه‌تییه‌كه‌ی‌ ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫پێگ���ه‌‌و پله‌كه‌ ‌ی ده‌بێت‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "لێمان‬ ‫تێكنه‌چێت ده‌س���ه‌اڵت ‌ی رێكخه‌ری‌ گشت ‌ی‬ ‫ل���ه‌ال ‌ی بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ده‌س���ه‌اڵتێك ‌ی‬ ‫ئه‌وتۆی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد ك ‌ه به‌س��� ‌ێ‬ ‫بڕگه‌ له‌ده‌س���تور ‌ی بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕاندا‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ رێكخه‌ری‌ گشتی‌ دیار ‌ی‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬یه‌ك���ه‌م‪ ،‬رێكخ���ه‌ری‌ گش���ت ‌ی‬ ‫سه‌رپه‌رش���ت ‌ی كۆبونه‌وه‌كان���ی‌ جڤات��� ‌ی‬ ‫گشتی‌‌و خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن ده‌كات‪ .‬دوه‌م‪،‬‬ ‫له‌كات���ی‌ ئاماده‌نه‌بونی‌ یه‌كێك له‌خانه‌ك ‌ه‬ ‫جێی‌ ده‌گرێته‌وه‌‪ .‬س���ێهه‌م‪ ،‬به‌رپرس��� ‌ه‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر جڤاتی‌ نیش���تیمانی‌‪ ،‬بێستون‬ ‫وت���ی‌ "كاك عوم���ه‌ر به‌پیاوێكی‌ هێمن‌و‬ ‫پیاوێكی‌ نه‌رم ده‌ناسرێت"‪.‬‬

‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ رێكخ���ه‌ر ‌ی نوێی‌ گش���ت ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ ‌ی گ���ۆڕان‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"راس���ت ‌ه رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ واژۆ ‌ی كاك‬ ‫نه‌وش���یروانی‌ له‌س���ه‌ره‌‌و ئ���ه‌و نوێنه‌ر ‌ی‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان ب���وه‌ له‌به‌رئه‌و‌ه ئه‌م‬ ‫رێككه‌وتن ‌ه رێككه‌وتنێ���ك نییه‌ له‌نێوان‬ ‫كاك كۆس���ره‌ت‌و كاك نه‌وشیروان به‌ڵكو‬ ‫رێككه‌وتنی‌ نێوان دو پارت ‌ی سیاسیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌سه‌س���ه‌رد ل���ه‌و بڕوایه‌دای���ه‌ ك��� ‌ه‬ ‫له‌پ���اش هه‌ڵبژاردنی‌ رێكخه‌ری‌ گش���تی‌‌و‬ ‫خان���ه‌ی‌ راپه‌ڕاندنی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫گفتوگۆ‌و دانوس���تاندنه‌كانی‌ نێوان پارت ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كان گه‌رموگ���وڕ ‌ی به‌خۆی���ه‌و‌ه‬ ‫ببینێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌م قۆناغ ‌ه پێویست ‌ی‬ ‫به‌دیالۆگ‌و گفتوگ���ۆ هه‌یه‌‌و الیه‌نه‌كانیش‬ ‫گه‌یشتونه‌ت ‌ه ئه‌و باوه‌ڕه‌ ‌ی ك ‌ه كێشه‌كان ‌ی‬ ‫نێوانیان چاره‌سه‌ر بكه‌ن‌و هه‌لومه‌رجێك ‌ی‬ ‫گونجاوتر له‌وه‌ی‌ ئێستا له‌په‌یوه‌ندییه‌كان ‌ی‬ ‫نێوان خۆیاندا به‌دیبهێنن"‪.‬‬

‫الیه‌ن���ه‌ سیاس���ییه‌كانیش چاوه‌ڕوانن‬ ‫له‌بون��� ‌ی عومه‌ری‌ س���ه‌ید عه‌ل��� ‌ی گه‌رم‌و‬ ‫گوڕی ‌ی بگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ گفتوگۆكان‪.‬‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ ،‬ئه‌ندام��� ‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ له‌باره‌ی‌ ئاینده‌ ‌ی‬ ‫رێككه‌وتنه‌ك���ه‌ ‌ی یه‌كێتی‌‌و گۆڕان له‌دوا ‌ی‬

‫له‌گ���ه‌ ‌ڵ هه‌ڵبژاردن ‌ی عومه‌ری‌ س���ه‌ید‬ ‫عه‌لیش���دا به‌رێكخ���ه‌ری‌ نوێ���ی‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫پارت ‌ی به‌گه‌شبینیه‌و‌ه له‌په‌یوه‌ندییه‌كان ‌ی‬ ‫ئاینده‌ی‌ نێوانیان ده‌ڕوانن‪.‬‬ ‫د‪.‬محه‌م���ه‌د خورش���ید‪ ،‬ئه‌ندام��� ‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���ی‌ دیموكرات��� ‌ی‬

‫"به‌شێك له‌پیاوانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫متامنه‌ به‌توانای‌ ژنان ناكه‌ن"‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ ‌ی ناوی‌ كاندیده‌كان بۆ‬ ‫خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن ‌ی بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫بونی‌ ته‌نها یه‌ك كاندید ‌ی ژن له‌نێو ئه‌و‬ ‫ژماره‌ زۆره‌ی‌ كاندیدان ‌ی پیاو جێگه‌ ‌ی‬ ‫سه‌رنج بو‪ ،‬ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌ نیشتیمان ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ده‌ڵێت "پیاو ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش هاوشێوه‌ی‌ پیاوان ‌ی‬ ‫تری‌ كوردستانن‌و له‌هه‌ساره‌یه‌ك ‌ی تره‌و‌ه‬ ‫نه‌هاتون‌و له‌ناو بزوتنه‌وه‌ ‌ی گۆڕان كار‬ ‫بكه‌ن‌و متمانه‌ به‌توانا ‌ی ژنان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫گوڵس���تان س���ه‌عید‪ ،‬ئه‌ندام ‌ی جڤات ‌ی‬ ‫نیش���تیمانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌باره‌ی‌‬ ‫كه‌می‌ به‌شداری‌ ژنان له‌خۆكاندیدكردن بۆ‬ ‫خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند كه‌‬ ‫ژنان له‌بێ‌ توانایی‌‌و كه‌م ئه‌زمونییانه‌وه‌‬ ‫نییه‌ خۆیان هه‌ڵنه‌بژاردوه‌‪ .‬كاندیده‌كان‬ ‫ژن���ی‌ تێدایه‌ به‌اڵم تاقانه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئێم���ه‌ ئه‌م قۆناغه‌م���ان زۆر پێ‌ گرنگه‌‬ ‫كه‌ قۆناغێكی‌ گواس���تنه‌وه‌یه‌‌و له‌قۆناغی‌‬ ‫داهات���ودا ده‌مانه‌وێ���ت رێ���ژه‌ی‌ ژن���ان‬ ‫له‌جڤاتی‌ نیش���تیمانی‌ زیاد بكرێت‌و هه‌م‬ ‫ب���ۆ خولی‌ داهاتوی‌ خان���ه‌ی‌ راپه‌ڕاندن‬ ‫ژن���ان ئاماده‌گ���ی‌ ده‌رببڕن ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆیان كاندید بكه‌ن"‪.‬‬ ‫گوڵس���تان جه‌غتی‌ ك���رده‌وه‌ كه‌ هیچ‬ ‫هۆكار‌و به‌ربه‌س���تێك نه‌ب���وه‌ كه‌ رێگر‬ ‫بوبێت له‌خۆكاندیدكردن���ی‌ ژنان‌و چۆن‬ ‫پی���اوان ده‌توانن خۆی���ان كاندید بكه‌ن‬ ‫به‌هه‌مان رێگه‌ ژنانیش توانیویانه‌ خۆیان‬ ‫كاندید بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئێمه‌ خۆمان‬ ‫ئ���ه‌و هه‌نگاوه‌مان نه‌نا ك���ه‌ ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆرمان خۆمان كاندید بكه‌ین‌و ئه‌شبینین‬

‫ك���ه‌ ژم���اره‌ی‌ كاندی���ده‌كان زۆر زۆره‌‌و رێكخه‌ری‌ گش���تی‌‌و خان���ه‌ی‌ راپه‌ڕاندن‬ ‫له‌وێدا بمانه‌وێ‌‌و نه‌مان���ه‌وێ‌ ره‌نگه‌ ژن به‌ڕون���اك بینی‌‌و به‌ش���داریكردنی‌ ژنانی‌‬ ‫له‌ن���او بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌ئاس���ۆڕون‬ ‫ده‌رنه‌چێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "هێش���تا ناوزه‌د كرد‪.‬‬ ‫كوێس���تان محه‌م���ه‌د ئه‌ندامی‌ جڤاتی‌‬ ‫عه‌قڵی‌ پیاوی‌ كوردی‌ نه‌گه‌یشتۆته‌ ئه‌و‬ ‫ئاسته‌ی‌ بڕوا به‌تواناكانی‌ ژنان بهێنێت‌و گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان هۆكاری‌ كه‌می‌‬ ‫پیاوی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش هاوشێوه‌ی‌ كاندیدی‌ ژنانی‌ بۆ خان���ه‌ی‌ راپه‌ڕاندنی‌‬ ‫پیاوانی‌ تری‌ كوردستانن‌و له‌هه‌ساره‌یه‌كی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ كه‌‬ ‫تره‌وه‌ نه‌هاتون‌و له‌ناو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌الی‌ ئه‌وان ناوه‌ندی‌ بڕیاری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫كار بك���ه‌ن‌و متمان���ه‌ به‌توان���ای‌ ژنان گۆڕان جڤات���ی‌ نیش���تیمانییه‌‌و خانه‌ی‌‬ ‫بكه‌ن"‪ .‬جه‌غتیش ده‌كاته‌وه‌ "له‌به‌رئه‌وه‌ راپه‌ڕان���دن نییه‌‪ ،‬ئه‌‌و وت���ی‌ "بۆیه‌ له‌و‬ ‫پێویستیمان به‌خه‌باتی‌ زیاتره‌ بۆ قۆناغی‌ روانگه‌یه‌وه‌ زۆر جێگه‌ی‌ تموح نه‌بوه‌ بۆ‬ ‫ژنان كه‌ خۆیان كاندید بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاینده‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زیات���ر ئێم���ه‌ وه‌ك ژن���ان‬ ‫ئه‌و وتی‌ "له‌ئێستادا له‌ناو ئۆرگانه‌كانی‌‬ ‫تریشدا ژماره‌ی‌ ژنانمان كه‌مه‌‌و له‌هه‌وڵی‌ ئه‌مانه‌وێ���ت له‌ناوه‌ن���دی‌ بڕی���اردا بین‌و‬ ‫ئه‌وه‌دای���ن كه‌ له‌ئاین���ده‌دا هه‌وڵ بده‌ین ئه‌وه‌ی‌ بڕیار ده‌دات جڤاتی‌ نیشتیمانیه‌‌و‬ ‫داوای‌ ژم���اره‌ی‌ زیات���ری‌ ژن���ان بكه‌ین خانه‌ی‌ راپه‌ڕان���دن ته‌نه���ا بڕیاره‌كانی‌‬ ‫جڤاتی‌ نیش���تیمانی‌ جێیبه‌جێ‌ ده‌كات‌و‬ ‫له‌لێپرسراوێتی‌ ئۆرگانه‌ جیاوازه‌كان"‪.‬‬ ‫گوڵس���تان ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ به‌ڕێوه‌ی‌ ده‌بات"‪.‬‬ ‫"ئێمه‌ تموحمان له‌جڤاتی‌ نیشتیمانی‌‌و‬ ‫پێش���نیاریان كردوه‌ ژماره‌ی‌ ژنان له‌ناو‬ ‫جڤات���ی‌ نیش���تیمانیدا زی���اد بكرێت‪ ،‬له‌به‌رپرس���ی‌ ژوره‌كاندای���ه‌‌و له‌ئاینده‌دا‬ ‫به‌وپێیه‌ی‌ جڤاتی‌ نیشتیمانی‌ سه‌نته‌ری‌ وه‌ك ژن���ان خۆم���ان بۆ ئه‌و پۆس���تانه‌‬ ‫بڕیاردان���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌‌و وت���ی‌ "ئه‌گ���ه‌ر ژنان كاندید ده‌كه‌ین‌و له‌دو ساڵی‌ داهاتوشدا‬ ‫به‌ش���داری‌ سیاس���ی‌ بكه‌ن له‌ناو كایه‌ی‌ ره‌نگه‌ چه‌ند ژنێك بۆ خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن‬ ‫سیاس���ی‌‌و له‌ناو ناوه‌ندی‌ بڕیاردا ئه‌بێت خۆیان كاندید بكه‌ن" كوێستان محه‌مه‌د‬ ‫هه‌وڵ بده‌ین ژماره‌ی‌ ژنان له‌ناو جڤاتی‌ وای‌ وت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "له‌ن���او‬ ‫نیشتیمانیدا زیاد بكه‌ین"‪.‬‬ ‫وته‌كانی‌ گوڵستان سه‌عید له‌كاتێكدایه‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان���دا زۆرتری���ن ژن���ی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌ئێس���تادا ‪ 3‬ژن له‌ئاس���تی‌ به‌توانا‌و چاالك‌و لێوه‌شاوه‌ی‌ تێدایه‌ كه‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا ئه‌ندامی‌ جڤات ‌ی خۆی‌ هه‌ڵبژێرێت بۆ هه‌مو ئۆرگانه‌كانی‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‪ .‬ب���ه‌اڵم تاك���ه‌‬ ‫نیشتیمانین‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئاین���ده‌ی‌ پێگه‌ی‌ ژنان���ی‌ له‌ناو ژنێك خ���ۆی‌ هه‌ڵب���ژارده‌وه‌‌و به‌هیواین‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌پ���اش هه‌ڵبژاردنی‌ سه‌ركه‌وتوبێت"‪.‬‬

‫كوردستان له‌باره‌ ‌ی هه‌ڵبژاردنی‌ رێكخه‌ر ‌ی‬ ‫گش���تی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند كه‌ ئومێده‌وارن له‌گه‌ڵ هه‌مو حزب ‌ه‬ ‫كوردستانیه‌كان په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ی ئاسایی‌‌و‬ ‫له‌پێن���او ‌ی به‌رژه‌وه‌ندی‌ نیش���تیمانییان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌گۆڕانیشه‌وه‌‪ .‬له‌باره‌ ‌ی كه‌سێت ‌ی‬ ‫عومه‌ر سه‌ید عه‌لی‌ وه‌ك رێكخه‌ری‌ گشت ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "به‌هیواین‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ رێكخه‌ری‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕان كاریگه‌ری‌ هه‌بێت له‌دروستكردن ‌ی‬ ‫ئاشته‌وایی‌ له‌نێوان گۆڕان‌و پارتی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كاك عومه‌ر پیاوێكی‌ خاوه‌ن‬ ‫راب���ردوی‌ دی���اره‌‌و پیاوێك���ه‌ زیندان��� ‌ی‬ ‫سیاسی‌ بوه‌‌و به‌قۆناغی‌ قورس ‌ی خه‌باتدا‬ ‫تێپه‌ڕیوه‌‌و به‌هیوای���ن كاریگه‌ری‌ ته‌واو ‌ی‬ ‫هه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بتوانین به‌یه‌كڕیز ‌ی‬ ‫ئه‌م نیش���تیمانه‌ به‌ره‌و كه‌ن���اری‌ ئارام ‌ی‬ ‫ببه‌ین"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "ئێم��� ‌ه‬ ‫له‌سیاس���ه‌تكردنی‌ خۆماندا له‌گه‌ڵ حزب ‌ه‬ ‫كوردستانیه‌كان به‌گشتی‌ به‌گه‌شبینیه‌و‌ه‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ ئاینده‌ ده‌ڕوانین"‪.‬‬ ‫هاوكات ژنان‌و گه‌نجانی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ش‬ ‫چاویان له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌ رێكخه‌ری‌ نو ‌ێ‬ ‫زیاتر كار ب���ۆ هێنانه‌پێش���ه‌وه‌ی‌ ژنان‌و‬

‫گه‌نجان بكات‪.‬‬ ‫گوڵس���تان س���ه‌عید ژن ‌ه هه‌ڵسوڕاو ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه‬ ‫"عومه‌ر ‌ی سه‌ید عه‌ل ‌ی یه‌كێك بوه‌ له‌وانه‌ ‌ی‬ ‫داكۆكی‌ له‌دانان ‌ی سیستمی‌ كۆتا كردو‌ه بۆ‬ ‫به‌شداری‌ ژنان له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق"‪ ،‬ئه‌‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌وه‌ش بۆ ئێمه‌ ‌ی ژنانی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕان مایه‌ ‌ی دڵخۆشییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "كاك عومه‌ر ئه‌وه‌ ‌ی به‌ئێم ‌ه‬ ‫وتوه‌ كه‌ ئه‌و یه‌كێك ده‌بێت له‌و كه‌سانه‌ ‌ی‬ ‫داكۆك ‌ی له‌به‌ش���داریكردن ‌ی ژنان ده‌كات‬ ‫له‌ناو جڤاتی‌ نیشتیمانیدا"‪.‬‬ ‫كوێس���تان محه‌مه‌د ئه‌ندام���ی‌ جڤات ‌ی‬ ‫گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش له‌و بڕوایه‌دای ‌ه‬ ‫ك ‌ه عومه‌ری‌ س���ه‌ید عه‌ل ‌ی تایبه‌تمه‌ند ‌ی‬ ‫باش���ی‌ تێدای ‌ه بۆ وه‌رگرتن ‌ی ئه‌و پۆسته‌‌و‬ ‫به‌پیاوێكی‌ خاكی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ده‌ست‌و‬ ‫داوێن پاك ناوزه‌دی‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "تائێس���تا عومه‌ر ‌ی سه‌ید‬ ‫عه‌ل���ی‌ كرێچ���ی‌ حكومه‌ت���ه‌‌و له‌خانو ‌ی‬ ‫حكومه‌تدایه‌‌و كرێی‌ مانگان ‌ه ده‌دات"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش ده‌كاته‌و‌ه "جگ ‌ه له‌گۆچانه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ده‌ستی‌ خاوه‌ن ‌ی هیچ شتێكی‌ تر نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "حه‌كی���م‌و ورد‌و دوربین��� ‌ه‬ ‫له‌سیاسه‌تدا‌و به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك له‌سه‌ر‬ ‫پره‌نسیپه‌كانی‌ گۆڕان سازش ناكات"‪.‬‬

‫عومەری سەید عەلی‬ ‫جگه‌ له‌گۆچانه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ده‌ستی‌ خاوه‌ن ‌ی‬ ‫هیچ شتێكی‌ تر نییه‬

‫گەنجان لەگرنگرتین ئۆرگانی‬

‫سەرکردایەتیکردنی گۆڕاندا جێگەیان نابێتەوە‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬ئەمڕۆ(سێشەممە)‪،‬‬ ‫ئەندامانی بەرزترین دامەزراوەی خۆی كە‬ ‫خانەی راپەڕاندنە هەڵدەبژێرێت‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئەوەی یەکالیی بۆتەوە ئەو هەڵبژاردنە‬ ‫وەاڵمدەرەوەی خواستی گەنجانی ناو‬ ‫بزوتنەوەكە نییە‪.‬‬ ‫بەپێی سەرچاوەیەكی ئاگادار لەبزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان لەنێو ئەو كاندیدە گەنجانەی كە خۆیان‬ ‫بۆ پۆستەكانی خانەی راپەڕاندن كاندید كردبو‬ ‫ژمارەیەكی زۆیان پاشەكشێیان كردوەو تەنیا‬ ‫دوان لەوانە ماونەتەوەو دەچنە كێبڕكێكەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش مەترسی بەرتەسكردنەوەی دەرفەت‬ ‫لەب����ەردەم گەنجان����دا دروس����ت دەكات بۆ‬ ‫سەركردایەتیكردنی بزوتنەوەكە‪.‬‬ ‫راب����ون مەع����روف‪ ،‬ك����ە هەڵس����وڕاوێكی‬ ‫گەنج����ی دیاری نێ����و بزوتن����ەوەی گۆڕانەو‬ ‫هاوكات ئەندام����ی پەرلەمانی كوردس����تانە‬ ‫ب����اس ل����ەوە دەكات كاتێ����ك بزوتن����ەوەی‬ ‫گۆڕان بەس����ەركردایەتی نەوشیروان مستەفا‬ ‫دامەزراوە‪ ،‬ئامانجی س����ەرەكی پێشخستنی‬ ‫پارادایمێكی تری سیاسی بوە لەكوردستان‬ ‫ك����ە پایەكان����ی سیاس����ەتكردنی جیابێ����ت‬ ‫لەحزب����ە تەقلی����دی‌و نەریتەوانەكانی وەكو‬ ‫پارتی‌و یەكێتی‌و حزبە كالس����یكییەكانی تر‬ ‫لەكوردس����تان‪ ،‬بۆیە لەسەرەتای دەركەوتنی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬هەمو ئەو ئاماژانەی كە پارادایمێكی‬ ‫سیاسی پێكدەهێنا لەبزوتنەوەیەكی سیاسیدا‬ ‫لە بزوتنەوەی گۆڕاندا بەدەركەوتن لەناو ئەو‬ ‫پارادایمە سیاسییەشدا دەركەوتنی كۆمەڵێك‬ ‫رەمزی گەنج بو بەئایدیای تازەوە كە چاویان‬ ‫لەئایندەیەكی سیاسی جیاواز بڕی بو‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم بەبڕوای رابون مەع����روف لەدوای‬ ‫كۆچ����ی دوای����ی نەوش����یروان مس����تەفاوە‬

‫ئێس����تا بزوتن����ەوەی گ����ۆڕان لەب����ەردەم‬ ‫تاقیكردنەوەیەك����ی گەورەدایە كە ئایا ئەم‬ ‫بزوتنەوەیە لەدوای نەوش����یروان مس����تەفا‬ ‫گەش����ە بەم كەلەپورە سیاسییە دەدات یان‬ ‫دەگەڕێتەوە سەر هەمان پارادایمی سیاسی‬ ‫كالسیك‌و هەڵبژاردنەكانی ئەمڕۆش بەیەكەم‬ ‫هەنگاوی ئەو تاقیكردنەوەیە ناودەبات‪.‬‬ ‫وتیش����ی"ئومێد دەك����ەم وەك گەنجێكی‬ ‫بزوتن����ەوەی گ����ۆڕان‪ ،‬بزوتنەوەكە بژاردەی‬ ‫یەك����ەم هەڵبژێرێت‌و پارادایمێكی سیاس����ی‬ ‫تازە پێش����بخات كە لەنێویاندا گەنجانێكی‬ ‫خ����اوەن بۆچونی س����ەربەخۆ ك����ە چاویان‬ ‫لەئایندەیەك����ی تەواو جی����اواز بڕیوە وەك‬ ‫لەرابردو بەرەوپێش ببات"‪.‬‬ ‫لەب����ارەی ئەگەری س����ەرنەكەوتن یاخود‬ ‫س����ەركەوتنی گۆڕان ل����ەو تاقیكردنەوەیەدا‬ ‫رابون مەعروف دەڵێت "دەمەوێت راش����كاوو‬ ‫راس����تگۆ بم‪ ،‬م����ن پێموایە چەن����دە ئاماژە‬ ‫هەن ب����ۆ ئەوەی ك����ە بزوتن����ەوەی گۆڕان‬ ‫س����ەركەوتوبێت لەپێشخستنی پارادایمێكی‬ ‫سیاس����ی تری جی����اواز بەق����ەدەر ئەوەش‬ ‫ئام����اژە هەن كە گۆڕان پاشەكش����ە دەكات‬ ‫لەپێشخستنی ئەو پارادایمە سیاسییەی كە‬ ‫كەلەپوری سیاسی بزوتنەوەكەو نەوشیروان‬ ‫مستەفا پێشیانخستبو لەسەر ئەو بنەمایەش‬ ‫بزوتنەوەكەیان دروستكردبو"‪.‬‬ ‫رۆژی ش����ەممەی راب����ردو لەكۆبونەوەی‬ ‫جڤاتی گش����تی بزوتن����ەوەی گۆڕاندا دەقی‬ ‫نامەیەكی نەوش����یروان مس����تەفا لەبارەی‬ ‫هەڵبژاردن����ی رێكخ����ەری گش����تی‌و خانەی‬ ‫راپەڕاندن����ەوە ئاش����كراكرا ک����ە داوای‬ ‫كردوە ب����ۆ خان����ەی راپەڕان����دن‌و ئۆرگانە‬ ‫س����ەركردایەتییەكانی بزوتنەوەكە‪ ،‬ئەزمونی‬ ‫تێكۆش����ەرە دێرینەكان تێك����ەڵ بەهیمەتی‬

‫گەنجە تازە پێگەیش����توەكانی بزوتنەوەكە‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫هۆش����یار عەبدواڵ‪ ،‬هەڵس����وڕاوی گەنجی‬ ‫دی����اری بزوتنەوەی گ����ۆڕان‌و پەرلەمانتاری‬ ‫بزوتنەوەك����ە لەپەرلەمان����ی عێ����راق‪ ،‬ئەو‬ ‫پەیامەی نەوشیروان مستەفا بە"وەسیەتێكی‬ ‫مێژویی بۆ گۆڕان" ناودەبات‌و دەڵێت "ئومێد‬ ‫دەخوازم ئەو قسەیەی كاك نەوشیروان کە‬ ‫وەك وەسیەتێكی مێژویی بۆ گۆڕان بەجێی‬ ‫هێشتوە‪ ،‬پێویستە لە هەمو دامودەزگاكانی‬ ‫بزوتن����ەوەی گۆڕان����دا‪ ،‬ل����ە دامەزراوەكانی‬ ‫س����ەركردایەتیكردنی بزوتنەوەك����ەدا‪ ،‬ل����ە‬ ‫دام����ەزراوە پەرلەمان����ی‌و حكومییەكان����دا‪،‬‬ ‫جێبەجێ بكرێت‌و پێویس����تە كارەكان لەناو‬ ‫بزوتن����ەوەی گۆڕان بەهیمەتی تێكۆش����ەرە‬ ‫دێرین����ەكان‌و گەنجە تازە پێگەیش����توەكان‬ ‫بونیاد بنرێت"‪.‬‬ ‫هۆشیار هیواش دەخوازێت كە "لەژێر هیچ‬ ‫پاساوێك‌و لەهیچ هەلومەرج‌و كاتێكدا رۆڵی‬ ‫گەن����ج لەناو بزوتنەوەی گ����ۆڕان نەهێنرێتە‬ ‫خ����وارەوەو بە بەردەوامی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫ئاوێكی لەبەر رۆیش����تو بێت‌و گەنجی نوێ‌و‬ ‫دەموچاوی نوێ بهێنێتە پێشەوە"‪.‬‬ ‫هۆشیاری ئاماژە بەوەشدەدات كاتێك ئەو‬ ‫قسەیە دەكات تەنیا مەبەستی ئەو گەنجانە‬ ‫نی����ن كە لەس����ەردەمی ژیانی نەوش����یروان‬ ‫مس����تەفادا دەرفەتیان وەرگرتوەو چونەتە‬ ‫ن����او كایە سیاس����ی‌و ئیدارییەكانەوە بەڵكو‬ ‫مەبەس����تی ئەوەی����ە كە لەن����او بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕاندا دەیان‌و س����ەدان‌و ه����ەزاران گەنجی‬ ‫بەتوان����ا هەیە كە هەتا ئێس����تا چانس����ی‬ ‫پێویس����تیان وەرنەگرتوەو پێویست دەكات‬ ‫چانسیان بدرێتێ‌و رۆڵیان لەدامەزراوەكاندا‬ ‫بدرێتێ‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫دواکەوتنی موچە‪ ،‬ژیانی خەڵک‌و بازاڕیشی پەکخستوە‬ ‫"بازاڕ بەبێ پارە هەڵناسوڕێت"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫دواكەوتنی دابەشكردنی موچەی‬ ‫فەرمانبەران كاریگەری لەسەر بژێوی‬ ‫فەرمانبەران‌و سستكردنی بازاڕ كردوە‪.‬‬ ‫شارەزایەكی ئابوری هۆكارەكەی‬ ‫بۆ دروستكردنی فشاری سیاسی‬ ‫لەالیەن توركیاوە بۆ سەر هەرێم‬ ‫لێكدەداتەوە‪ ،‬بەاڵم پەرلەمانتارێكی‬ ‫پارتی لەپەرلەمانی كوردستان‬ ‫رەتیدەكاتەوە كێشەكە سیاسی بێت‌و‬ ‫دەڵێت "كێشەیەكی تەكنیكی بوەو‬ ‫چارەسەركراوە"‪.‬‬

‫سەرچاوەیەكی‬ ‫گەورەی‬ ‫هەڵسوڕانی بازاڕ‬ ‫لێرە موچەی‬ ‫فەرمانبەرانە‬

‫مانگی تەمموز بەرەو كۆتایی دەچێت‬ ‫بەاڵم حكومەتی هەرێم هێش���تا تەنها‬ ‫دواکەوتنی موچە ژیانی لەخەڵک تاڵ کردوە‬ ‫موچ���ەی مانگی ئای���اری وەزارەتێك‌و‬ ‫هەردو فەرماندەیی زێرەڤانی‌و بەرگری‌و‬ ‫فریاكەوتنی دابەش���كردوە‪ .‬شارەزایان‬ ‫هۆكاری دواكەوتنی دابەشكردنی موچە مانگانە بڕێ���ك لەموچەی فەرمانبەران یەك ملیۆن‌و‪ 300‬هەزار كەسەو بەشێكی كاریگەرییەك���ی زۆر لەس���ەر سس���تی هۆكاری دواكەوتن���ی موچە پەیوەندی‬ ‫بۆ "دەستبەسەرداگرتنی" پارەی داهاتی لەنێوان‪ %75-%20‬پاشەكەوت دەكرێت زۆریان بۆ دابینكردنی بژێوی رۆژانەیان بازاڕی���ان‌و هەروەه���ا بەقەرزبردن���ی بەفشاری سیاسییەوە هەبێت‌و وتیشی‬ ‫كە تەنیا كێشەیەكی بچوكی تەكنیكی‬ ‫نەوتی هەرێم لەالیەن توركیاوە لەهاڵك بەاڵم لەگەڵ ئەوەش���دا هێش���تا موچە بەش���ێوەیەكی سەرەكی پشت بەو بڕە شمەكەكانیان هەبوە‪.‬‬ ‫وتی"بەه���ۆی ئ���ەوەی فرۆش���گاو لەنێوان هاڵك بانك‌و بانكی كوردستان‬ ‫پارەیە دەبەستن كە لەالیەن حكومەتی‬ ‫بان���ك دەگێڕنەوە بەاڵم حكومەت ئەوە دوادەكەوێت‪.‬‬ ‫دوكاندارەكان زۆربەیان بەقەرز شتیان بوەو چارەسەریش كراوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە پاش���ەكەوتكردنی موچە هەرێمەوە وەك موچە دەیاندرێتێ‪.‬‬ ‫رەتدەكاتەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی"دەبێ دابەش���كردنی موچە‬ ‫فرۆش���توە لەم مانگەدا پارەیەكی زۆر‬ ‫بەقس���ەی محەمەد كاریگەری لەس���ەر‬ ‫وەكو مانگەكانی پێش���وتری لێبێتەوەو‬ ‫ئ���ەو موچەیەی لەالی���ەن حكومەتی كەم گەڕاوەتەوە بۆ كۆمپانیاكەمان"‪.‬‬ ‫محەمەد جەبار‪ ،‬فەرمانبەر‪ ،‬تەمەن ‪ 48‬ژیانی هەب���وەو موچەك���ەی زۆر كەم‬ ‫بەپێی قسەی ئەو لەچاو مانگەكانی دوانەكەوێت"‪.‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬خاوەنی سێ منداڵە‪ ،‬ئاماژە بەوە بۆتەوە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی دواكەوتنیشیەوە هەرێمی كوردس���تانەوە دەبێت مانگانە‬ ‫ئەو ه���ۆكاری دوبارەبون���ەوەی ئەو‬ ‫دەكات كە دواكەوتنی موچە كاریگەری هێن���دەی تر ژیانی پڕكردوە لەكێش���ە ب���ۆ فەرمانب���ەران دی���اری بكرێ���ت پێش���ودا ئ���ەم مانگ���ە‪ %٥٠‬رێ���ژەی‬ ‫كێش���ە تەكنیكیە بۆ ئەوە دەگێڕێتەوە‬ ‫لەس���ەر دابینكردنی ژیان���ی رۆژانەی لەكاتێك���دا دەبێت ل���ەو موچەیەی كە لەئێس���تادا نزیكەی نیو ملیۆن دۆالرەو قەرزەكانیان زیادی كردوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی"ئەگەر ئێمە شمەكەكانمان ك���ە لەكوردس���تان بانك���ی حكوم���ی‬ ‫خۆی‌و منداڵەكان���ی هەیەو بەوهۆیەوە لەئێس���تادا نزیكەی‪500‬ه���ەزار دینارە‪ ،‬دواكەوتنیش���ی كاریگەرییەكی گەورەی‬ ‫بەقەرز نەدەین ئەو شتانە دەمێننەوەو ناتوانێت بەو كارە هەڵس���ێت ئەوەش‬ ‫‪ 200‬ه���ەزاری بداتە كرێخانو‪ ،‬وتیش���ی لەسەر بازار دروست كردوە‪.‬‬ ‫پەنای بردۆتە بەر قەرزكردن‪.‬‬ ‫بەهۆی ئەوەی لق���ی نییە لەدەرەوەی‬ ‫بەسەردەچن"‪.‬‬ ‫حكومەت���ی هەرێم���ی كوردس���تان "ئ���ەم مانگە بۆ دان���ی كرێخانو قەرزم‬ ‫دڵش���اد ش���ەعبان‪ ،‬پەرلەمانت���اری واڵت‌و هەروەه���ا نەبون���ی بانكێك���ی‬ ‫لوقمان عومەر‪ ،‬بەڕێوەبەری فرۆشتن‬ ‫لەسەرەتای ساڵی رابردوەوە سیستمی كردوە"‪.‬‬ ‫محەم���ەد جەب���ار‪ ،‬یەكێك���ە ل���ەو لەكۆمپانی���ای بوره���ان ب���ۆ خ���ۆراك پارت���ی‌و ئەندام���ی لیژن���ەی دارای���ی ناوەندی���ش لەهەرێ���م یەكێكی دیكەیە‬ ‫پاشەكەوتكردنی موچەی فەرمانبەرانی‬ ‫جێبەجێكرد كە بەپێی ئەو سیس���تمە فەرمانبەرانەی ك���ە ژمارەیان نزیكەی ئاماژە ب���ەوە دەدات دواكەوتنی موچە لەپەرلەمانی كوردس���تان‪ ،‬رەتیكردەوە لەكێش���ەكان بۆی���ە هەرێ���م ناچاربوە‬

‫پەنابەرێتە ب���ەر بانكێكی ئەهلی وەك‬ ‫بانكی كوردستان‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم دكت���ۆر محەم���ەد رەئوف‪،‬‬ ‫مامۆس���تای زانكۆو ش���ارەزای ئابوری‬ ‫پێی وایە دواكەوتنی ئەو بڕە پارەیەی‬ ‫لەڕێگەی موچەی فەرمانبەرانەوە مانگانە‬ ‫دەخرێتە بازاڕەوە كاریگەریەكی ئێجگار‬ ‫زۆری لەبازاڕ كردوە‪ ،‬وتیشی"بازاڕ بەبێ‬ ‫پارە هەڵناس���وڕێت‪ ،‬س���ەرچاوەیەكی‬ ‫گ���ەورەی هەڵس���وڕانی بازاڕیش لێرە‬ ‫موچەی فەرمانبەرانە"‪.‬‬ ‫ئەو پێش���ی وایە "راستی دواكەوتنی‬ ‫موچە بەه���ۆی دەستبەس���ەرداگرتنی‬ ‫ئ���ەو پارەیەوەیە كە لەفرۆش���ی نەوت‬ ‫لەڕێگەی هاڵ���ك بانك���ەوە حەواڵەی‬ ‫بانكی كوردستان دەكرێت" و بەدوریشی‬ ‫دەزانێت ئ���ەو كارە بەهۆی كێش���ەی‬ ‫تەكنیكییەوە بێت بەڵكو بەمەبەس���تی‬ ‫سیاسی كراوە‪.‬‬ ‫دكت���ۆر محەمە رەئوف پێش���ی وایە‬ ‫ئەگەر ئەو كێشەیە زو چارەسەرنەكرێت‬ ‫"كاریگەرییەك���ەی زۆر كوش���ندە‬ ‫دەبێت"‪.‬‬ ‫ئ���ەو ش���ارەزایە وت���ی "واقیعەك���ە‬ ‫پێ���ت دەڵێت ك���ە كێش���ەیەك هەیەو‬ ‫لەتوركیاش���ەوە دروس���تكراوەو ئەمان‬ ‫ناتوان���ن دانی پێدا بنێ���ن لەبەرئەوەی‬ ‫پێیان ش���ەرمە بۆیە دەس���تی دەستی‬ ‫بەخەڵك دەكەن"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم عەبدولس���تار مەجید وەزیری‬ ‫كش���توكاڵ‌و س���ەرچاوەكانی ئ���او‬ ‫لەوبارەی���ەوە وتی ك���ە وەزیری دارایی‬ ‫پێی وت���وە هیچ كێش���ەیەكیان نییەو‬ ‫بەردەوام دەبن لەس���ەر دابەش���كردنی‬ ‫موچە‪.‬‬

‫ئێران گه‌له‌كۆمه‌ك ‌ی له‌ڕیفراندۆم ده‌كات‬

‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌ هه‌ڵوه‌سته‌ له‌سه‌ر هه‌ڵوێستی‌ ئێران ده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش‌و نیاز‬

‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران چاالكانه‌‬ ‫كار له‌سه‌ر گه‌له‌كۆمه‌كیی‌ كردن‬ ‫له‌سه‌ر پرۆسه‌ی‌ ریفراندۆمی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "وه‌فدی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ چوه‌ ئێران‌و په‌یامی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ گه‌یانده‌ تاران‌و په‌یامی‌‬ ‫تارانیشی‌ له‌گه‌ڵ خۆیدا هێنایه‌وه‌‌و‬ ‫گه‌یاندییه‌ الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان"‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ پارتیش‬ ‫ده‌ڵێت "پرسی ریفراندۆم پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی به‌ده‌وڵه‌تانی‬ ‫دراوسێ‌و ناوچه‌كه‌وه‌ هه‌بێت‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌ناوخۆو ئیراده‌ی گه‌لی‬ ‫كوردستانه‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئێران له‌هه‌مو ئاسته‌كاندا ماشێنێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ دژ به‌ڕیفراندۆم خستوه‌ته‌گه‌ڕ‪،‬‬ ‫به‌الیه‌ن���ه‌ عێراقییه‌كان���دا په‌ی���ام‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كات‪،‬‬ ‫وه‌زیری‌ به‌رگ���ری‌‌و فه‌رمانده‌ بااڵكانی‌‬ ‫حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌ بانگهێشتی‌ تاران‬ ‫ده‌كات‪ ،‬جموجۆڵی‌ سه‌ربازیی‌ به‌هێز‬ ‫له‌سه‌ر س���نوری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬زۆرب���ه‌ی‌ كاربه‌ده‌س���تانی‌‬ ‫بااڵی‌ ئێ���ران‌و میدیاكانی‌ ئه‌و واڵته‌‌و‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كانیشیان له‌عێراق‌و سوریا‌و‬ ‫لوبنان رۆژ نییه‌ روی‌ لوله‌ی‌ تۆپخانه‌ی‌‬ ‫لێدوان���ی‌ توندو هه‌ڕه‌ش���ه‌ئامێزییان‬ ‫نه‌كه‌نه‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد‪ ،‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ هه‌ڵوێس���تی‌ تون���دی‌ تاران‬ ‫به‌رامبه‌ر پرسی‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆمی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ ئێران به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك ریفراندۆم‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ره‌تده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ه���ه‌م ئێران‌و هه‌م توركیا‌و‬ ‫سێ‌ ده‌وڵه‌ت له‌ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایش‌و‬ ‫چه‌ند واڵتێكی‌ تریش راشكاوانه‌ دژی‌‬ ‫ریفراندۆم وه‌ستاونه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫پرسی ریفراندۆم‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ده‌وڵه‌تانی‬ ‫دراوسێ‌و‬ ‫ناوچه‌كه‌و‌ه‬ ‫هه‌بێت په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ناوخۆو ئیراده‌ی‬ ‫گه‌لی كوردستانه‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‬ ‫پێشمەرگە بەئااڵی کوردستانەوە‬ ‫ناوبراو به‌دوری زانی‌ كه‌ سه‌رله‌نوێ‌‬ ‫وه‌فدێك���ی‌ یه‌كێتی‌ س���ه‌ردانی‌ تاران‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌‌و وت���ی‌ "وه‌فدی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫چوه‌ تاران‌و په‌یامی‌ هه‌رێمی‌ گه‌یانده‌‬ ‫ت���اران‌و په‌یام���ی‌ تارانیش���ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خۆیدا هێنای���ه‌وه‌‌و گه‌یاندییه‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌گه‌ر ئێرانیه‌كان بیانه‌وێت‬ ‫پێموانییه‌ پێویس���تیان ب���ه‌وه‌ بێت‬ ‫جارێكی‌ تر وه‌فدی‌ یه‌كێتی‌ بانگێشت‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‌و ره‌نگه‌ پێویست به‌وه‌ بكات‬ ‫له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌كانی‌ تر قسه‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا كه‌ ئێران به‌یه‌ك‬ ‫ش���ێوه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌الیه‌نه‌كان���ی‌‬

‫كوردس���تانه‌وه‌ ناكه‌ن‌و نمونه‌ی‌ به‌وه‌‬ ‫هێنایه‌وه‌ كه‌ باڵیۆزی‌ تازه‌ی‌ ئێرانیان‬ ‫راس���پارد ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫به‌الیه‌نه‌كان���ه‌وه‌ بكات‌و ده‌ش���كرێت‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ كه‌ناڵه‌ دبلۆماس���یه‌كانه‌وه‌‬ ‫حزبه‌كان بانگێش���تی‌ ت���اران بكه‌ن‌و‬ ‫له‌وێ‌ ده‌ست به‌گفتوگۆ بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا‪ ،‬به‌رپرسانی‌ پارت ‌‬ ‫ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان سه‌رسه‌ختانه‌‬ ‫پێداگری‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫بڕی���اری‌ ئه‌نجامدان���ی‌ ریفران���دۆم‪،‬‬ ‫بڕیارێكه‌ پاش���گه‌زبونه‌وه‌ی‌ بۆ نییه‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ئێرانیشه‌وه‌ نییه‌‪.‬‬

‫هۆش���یار س���یوه‌یلی‪ ،‬به‌رپرس���ی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی ده‌ره‌وه‌ی پارت���ی‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند بڕیاری‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفراندۆم ل���ه‌‪25‬ی‌ ئه‌یلولدا بڕیارێكی‬ ‫كۆتاییه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "پرسی ریفراندۆم‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی به‌ده‌وڵه‌تانی‬ ‫دراوسێ‌و ناوچه‌كه‌وه‌ هه‌بێت په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ناوخۆو ئیراده‌ی گه‌لی كوردستانه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر كاردانه‌وه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تانی دراوس���ێش به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫خوازراو نه‌بێت‪ ،‬ئ���ه‌و بڕیاره‌ له‌كاتی‬ ‫خۆیدا جێبه‌جێ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هیواشی خواست ده‌وڵه‌تانی جیهان‬ ‫به‌گش���تی‌و ده‌وڵه‌تان���ی ناوچه‌ك���ه‌و‬

‫دراوس���ێ به‌تایبه‌تی رێز له‌خواست‌و‬ ‫ئیراده‌ی گه‌لی كوردس���تان بگرن‌و دژ‬ ‫به‌و ئیراده‌یه‌ نه‌وه‌ستنه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌جموجوڵ���ه‌‬ ‫س���ه‌باره‌ت‬ ‫دیپلۆماتییه‌كان���ی ئێ���ران به‌تایبه‌ت‬ ‫بانگهێش���تكردنی وه‌ف���دی یه‌كێت���ی‬ ‫له‌م���اوه‌ی راب���ردودا بۆ ت���اران وتی‬ ‫"په‌یامی ئێران له‌ڕێگه‌ی یه‌كێتیشه‌وه‌‬ ‫ه���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ بوه‌ ك���ه‌ ئ���ه‌وان دژی‬ ‫ریفراندۆمن كه‌ ئه‌وه‌ش ش���تێكی نوێ‬ ‫نییه‌و پێشتر به‌ئاش���كرا به‌رپرسانی‬ ‫ئه‌و واڵته‌ رایانگه‌یاندوه‌"‪.‬‬ ‫هۆش���یار س���یوه‌یلی له‌ب���اره‌ی‬ ‫به‌رده‌وام���ی ئێ���ران له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و‬

‫هه‌ڵوێسته‌ی وتی كه‌ كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران ده‌وڵه‌تێكی گرنگه‌و ستراتیژی‬ ‫خۆی هه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌وان چاوه‌ڕێ ده‌كه‌ن‬ ‫هه‌روه‌كو چۆن دوای ئه‌وه‌ی له‌ساڵی‬ ‫‪ 1992‬په‌رله‌مانی كوردس���تان بڕیاری‬ ‫فیدراڵی���دا بۆ هه‌رێمی كوردس���تان‌و‬ ‫كۆماری ئیس�ل�امی پشتیوانی كردوه‌‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێوه‌ كۆماری ئیس�ل�امی‬ ‫ئێ���ران پش���تیوانی س���ه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫ریفراندۆم بكات‪ ،‬چونكه‌ به‌بڕوای ئه‌و‬ ‫به‌رپرس���ه‌ی پارتی ل���ه‌ به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ئێراندای���ه‌و دروس���تبونی ده‌وڵه‌ت���ی‬ ‫كوردستان س���ه‌قامگیری له‌ناوچه‌كه‌‬ ‫دروست ده‌كات‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫‪5‬‬

‫ماوه‌ ‌ی یاسایی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌مو ده‌سته‌‌و سه‌ندیكاكانی‌ هه‌رێم به‌سه‌رچون‬ ‫"له‌م واڵته‌دا ته‌نها باس باسی‌ كۆتاییهاتنی‌ ماوه‌ی‌ یاساییه‌"‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ماوه‌ی‌ یاسایی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌سته‌‌و‬ ‫سه‌ندیكاكانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫به‌سه‌رچوه‌‌و به‌هۆی‌ له‌كاركه‌وتنی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستان‌و به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌په‌رله‌مانه‌وه‌ متمانه‌یان پێ‌ دراوه‌‪،‬‬ ‫ده‌سته‌‌و سه‌ندیكاكان ناتوانن كۆنگره‌‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام بد‌هن‌و وه‌ك كاربه‌ڕێخه‌ر‬ ‫كاره‌كانیان ئه‌نجام ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫سه‌ندیكای رۆژنامه‌نوسان‬ ‫ئازاد حه‌مه‌ ئه‌مین‪ ،‬نه‌قیبی‌ س����ه‌ندیكای‬ ‫رۆژنامه‌نوسانی كوردستان ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫كۆتایهاتنی‌ ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ سه‌ندیكای‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان كێش����ه‌ی‌ دروست كردبێت‌و‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "چه‌نده‌ نه‌بونی‌ په‌رله‌مان‌و‬ ‫داموده‌زگاكانی‌ تر كێش����ه‌یان دروستكردوه‌‬ ‫كۆتایی‌ ماوه‌ی‌ یاسایی‌ سه‌ندیكاش ئه‌وه‌نده‌‬ ‫كێشه‌ی‌ دروستكردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "س����اڵێك زیات����ره‌ س����ه‌ندیكا‬ ‫بڕی����اری‌ داوه‌ كۆنگره‌ بكات ب����ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ داعش‌و دۆخی‌ كوردس����تانه‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت ره‌وشێكی‌ ئاس����ایی‌ هه‌بێت‌و ده‌بێت‬ ‫بودجه‌یه‌ك هه‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ كۆنگره‌ی‌ پێ‬ ‫ئه‌نجام بدرێت بۆیه‌ كۆنگره‌ نه‌كراوه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئام����اژه‌ی‌ ب����ه‌وه‌ كرد ك����ه‌ دۆخی‌‬ ‫كوردستان به‌گش����تی‌ دۆخێكی‌ نائاساییه‌‌و‬ ‫وت����ی‌ "ل����ه‌م واڵت����ه‌دا ته‌نها باس باس����ی‌‬ ‫كۆتایهاتن����ی‌ ماوه‌ی‌ یاس����اییه‌‌و ئه‌مه‌ ته‌نها‬ ‫س����ه‌ندیكای‌ رۆژنامه‌نوس����انی‌ نه‌گرتۆته‌وه‌‌و‬ ‫تێكڕای‌ سه‌ندیكاكانی‌ گرتوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫ئه‌و كێشه‌ی‌ هه‌ره‌ سه‌ره‌كی‌ سه‌ندیكاكان ‌ی‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ گه‌ڕان����ده‌وه‌ كه‌ به‌پێی‌ پش����كی‌‬ ‫حزبی‌ دابه‌شكراون‌و وتی‌ "ره‌وشی‌ سه‌ندیكا‬ ‫په‌یوه‌س����ته‌ به‌ڕه‌وش����ی‌ سیاس����ی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تانه‌وه‌‌و هه‌ر رۆژێك س����ه‌قامگیریی‌‬ ‫هه‌ب����و س����ه‌ندیكاش ره‌وش����ێكی‌ ئاس����ایی‌‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "س����ه‌ندیكا له‌ئێس����تا‌و له‌ماوه‌ی‌‬ ‫رابردوش����دا كاره‌كان����ی‌ خ����ۆی‌ رانه‌گرتوه‌‌و‬ ‫جێبه‌جێ����ی‌ ك����ردوه‌‌و ئه‌گ����ه‌ر كۆنگ����ره‌‬ ‫ببه‌س����ترێت ی����ان نه‌به‌س����ترێت كاره‌كانی‌‬ ‫رۆژنامه‌نوسان نه‌وه‌ستاوه‌‌و ئه‌ركه‌ گرنگه‌كان‬ ‫جێبه‌جێكراون"‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌‬ ‫ئه‌حم����ه‌د ئه‌نوه‌ر‪ ،‬س����ه‌رۆكی‌ ده‌س����ته‌ ‌ی‬ ‫ده‌س����تپاكی‌ هه‌رێ����م جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌وان مانگ‌و نیوێك زیاتر به‌ر‬ ‫له‌كۆتایهاتنی‌ ماوه‌ی‌ یاساییان یاداشتێكیان‬ ‫داوه‌ته‌ س����ه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‌و س����ه‌رۆك‬ ‫فراكسیۆنه‌كان‌و داوایان لێكردون ئیجرائاتی‌‬ ‫یاس����ایی‌ بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ بۆشایی‌ یاسایی‌‬ ‫دروس����ت نه‌بێت‪ ،.‬ئه‌و وتی‌ "راس����ته‌ وه‌كو‬ ‫كاربه‌ڕێكه‌ر كاره‌كان ده‌برێت به‌ڕێوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر په‌رله‌مان له‌كاردا بوایه‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌‬ ‫دروست نه‌ده‌بو"‪.‬‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ ده‌ستپاكی‌ هه‌رێم دان‬ ‫به‌وه‌دا ده‌نێت كه‌ له‌ئێس����تادا ئه‌و بۆشاییه‌‬ ‫یاس����اییه‌ دروس����ت بوه‌‪ ،‬ئه‌‌و وت����ی‌ "ته‌نها‬ ‫به‌ده‌س����تبه‌كاربونه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی����ش ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ چاره‌سه‌ر ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌ كه‌‬

‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وانه‌ش����دا كاره‌كان نه‌وه‌س����تاون‬ ‫له‌ده‌س����ته‌كه‌یان‌و وت����ی‌ "ب����ه‌اڵم نه‌بون���� ‌ی‬ ‫دامه‌زراوه‌یه‌كی‌ وه‌ك په‌رله‌مان‌و كارنه‌كردنی‌‬ ‫ئیحراجی‌ دروست كردوه‌ بۆ دامه‌زراوه‌كان‌و‬ ‫بۆ رێكخ����راوه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‌و ئه‌مانه‌ش‬ ‫كۆمه‌ڵێك كێشه‌ی‌ یاسایی‌ به‌دوادا دێت"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و به‌پێویس����تیزانی‌ ك����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌ماندا ئه‌م كێش����انه‌ش‬ ‫چاره‌س����ه‌ر بكرێ����ن‌و هه‌ڵبژاردن����ی‌ تازه‌ بۆ‬ ‫ده‌سته‌‌و سه‌ندیكاكان ئه‌نجام بدرێت‪.‬‬

‫ده‌سته‌ی‌ مافی‌ مرۆڤ‬ ‫محه‌مه‌د گۆمه‌ش���ینی‌ وته‌بێژی‌ ده‌سته‌ ‌ی‬ ‫مافی‌ مرۆڤ له‌هه‌رێم جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ كه‌ له‌ڕوی‌ یاس���اییه‌وه‌ سه‌رۆكی‌‬ ‫ده‌س���ته‌كه‌ی‌ ئه‌وانیش ماوه‌ یاساییه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌س���ه‌رچوه‌‌و وتی‌ "به‌پێی‌ یاس���اكه‌ له‌و‬ ‫رۆژه‌وه‌ی‌ س���وێندی‌ یاس���ایی‌ ده‌خ���وات‌و‬ ‫ده‌ستبه‌كار ده‌بێت ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ی‌‬ ‫چوار ساڵه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دانان���ی‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌‬ ‫به‌پڕۆس���ه‌یه‌كی‌ په‌رله‌مانیدا رۆیش���توه‌‌و‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران���ه‌وه‌ دانه‌مه‌زراوه‌‌و‬ ‫وه‌ك س���ه‌رۆكی‌ به‌ش���ێك له‌ده‌زگاكانی‌ تر‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌نگدانه‌وه‌ له‌په‌رله‌مان متمانه‌ی‌‬ ‫پێ‌ دراوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا به‌ه���ۆی‌‬ ‫ده‌ستبه‌كارنه‌بونی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستانه‌وه‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ ده‌سته‌ی‌ مافی‌ مرۆڤ له‌ئه‌ركه‌كه‌ی‌‬ ‫خ���ۆی‌ به‌رده‌وامه‌‌و كاره‌كانی‌ خۆی‌ ده‌كات‬ ‫تائه‌و كاته‌ی‌ ئه‌و پڕۆس���ه‌یه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫یاسایی‌ رێگه‌ی‌ خۆی‌ ده‌گرێت‪.‬‬ ‫گۆمه‌ش���ینی‌ جه‌غتیشی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ك���رده‌وه‌ كه‌ س���ه‌رۆكی‌ ده‌س���ته‌ی‌ مافی‌‬ ‫م���رۆڤ پێ���ش واده‌ی‌ ته‌واوبون���ی‌ ماوه‌‬ ‫یاس���اییه‌كه‌ی‌ به‌نوس���راو په‌رله‌مان���ی‌‬ ‫كوردس���تان‌و ئه‌نجومه‌نی‌ شورای‌ هه‌رێمی‌‬ ‫ئاگاداركردب���ۆوه‌‌و وتی‌ "به‌هۆی‌ دۆخه‌كه‌وه‌‬ ‫له‌ئه‌ركه‌كه‌ی‌ به‌رده‌وام بو"‪.‬‬

‫سه‌ندیكای‌ پزیشكان‬ ‫د‪ .‬ته‌ه����ا مه‌ح����و ‌ی نه‌قیبی‌ س����ه‌ندیكا ‌ی‬ ‫پزیش����كان لق����ی‌ س����لێمانی‌ ئام����اژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ماوه‌ی‌ یاس����ایی‌ سه‌ندیكاكه‌یان‬ ‫به‌س����ه‌رچوه‌‌و ئه‌بوایه‌ هه‌ر سێ‌ ساڵ جارێك‬ ‫هه‌ڵب����ژاردن بكرایه‌‌و وتی‌ "به‌هۆی‌ ش����ه‌ڕی‌‬ ‫دژی‌ داعش‌و قه‌یرانی‌ داراییه‌وه‌ هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫سه‌ندیكاكه‌مان ئه‌نجام نه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ره‌تیكرده‌وه‌ ك����ه‌ له‌كاركه‌وتنی‌ كاری‌‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ كوردس����تان بوبێت����ه‌ هۆكاری‌‬ ‫ئه‌نجامنه‌دانی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ س����ه‌ندیكاكه‌یان‌و‬ ‫وتی‌ "به‌هۆی‌ ش����ه‌ڕی‌ داعشه‌وه‌‌و ناجێگیری‌‬ ‫دۆخی‌ هه‌رێم‌و نه‌بونی‌ بودجه‌وه‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‬ ‫ئه‌نجام نه‌دراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "زۆرب����ه‌ی‌ زۆری‌ س����ه‌ندیكا‌و‬ ‫ده‌س����ته‌كان به‌ده‌س����ت ئ����ه‌و كێش����ه‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ناڵێنن"‪.‬‬ ‫"قسه‌مان له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كردوه‌ كه‌ پێویسته‌‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆستایان‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‌ نوێ‌ بكرێت‌و به‌رگێكی‌ یاسایی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ مامۆستایانیش یه‌كێكی‌ دیكه‌یه‌‬ ‫بكرێت����ه‌وه‌ به‌ ب����ه‌ری س����ه‌ندیكادا" د‪.‬ته‌ها‬ ‫له‌و س���ه‌ندیكایانه‌ی‌ كه‌ ماوه‌ی‌ یاساییان‬ ‫مه‌حوی‌ وای‌ وت‪.‬‬

‫به‌سه‌رچوه‌و هیچ كاتێكیش دیارینه‌كراوه‌‬ ‫به‌ئه‌نجامدانی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ ده‌سته‌ی‌ نوێ ‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ یه‌كێتییه‌كه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د گه‌رمیانی‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ئه‌وانیش وه‌كو سه‌ندیكاكانی‌‬ ‫تر ماوه‌ی‌ یاسایی‌ كاركردنیان ته‌واوبوه‌‌و‬ ‫رایگه‌یاند "له‌الیه‌ن مه‌كته‌بی‌ ته‌نفیزیه‌وه‌‬ ‫كه‌ خاوه‌ن به‌رزترین ده‌سه‌اڵتی‌ بڕیاردانه‌‬ ‫له‌ناو یه‌كێتی‌ مامۆستایان بڕیاری‌ ئه‌وه‌یدا‬ ‫كه‌ ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تیه‌كه‌ شه‌ش مانگ‬ ‫شه‌ش مانگ تازه‌ بكاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌م���ه‌ش ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ ئیش���وكاره‌كانی‌ مامۆس���تایان‬ ‫رانه‌وه‌ستێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌دو س���اڵی‌ راب���ردودا ئه‌وان خۆیان‬ ‫ئاماده‌ك���ردوه‌ ب���ۆ هه‌ڵب���ژاردن‌و دۆخی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و ش���ه‌ڕی‌ داعش‌و‬ ‫قه‌یران���ی‌ دارایی‌و قه‌یرانه‌ سیاس���یه‌كه‌‬ ‫هۆكار بون بۆ ئه‌نجامنه‌دانی‌ هه‌ڵبژاردن‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د گه‌رمیانی‌ وتیشی‌ "نوێنه‌رانی‌‬ ‫هه‌م���و الیه‌نه‌كان���ی‌ ن���او س���ه‌ندیكای‌‬ ‫مامۆس���تایان له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دای���ن ك���ه‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ئه‌نجام بدرێت‌و هه‌موش���مان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كۆك بوین كه‌ به‌رده‌وامبین‬ ‫له‌س���ه‌ر كاره‌كانم���ان تائ���ه‌و كات���ه‌ی‌‬ ‫بارودۆخێك���ی‌ ب���اش دێته‌ پێش���ه‌وه‌‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ تیادا ده‌كه‌ی���ن"‪ .‬ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌ش���دا كه‌ ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن ل���ه‌دوای‌‬ ‫ئاس���اییكردنه‌وه‌ی‌ بارودۆخه‌ك���ه‌ یه‌كه‌م‬ ‫سه‌ندیكا بن كه‌ هه‌ڵبژاردن بكه‌ن‪.‬‬

‫راسته‌ وه‌كو‬ ‫كاربه‌ڕێكه‌ر‬ ‫كاره‌كان ده‌برێت‬ ‫به‌ڕێوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌رله‌مان‬ ‫له‌كاردا بوایه‌ ئه‌و‬ ‫حاڵه‌ت ‌ه دروست‬ ‫نه‌ده‌بو‬

‫"هیوا" هیوایەک بۆ بێ هیواکان‬

‫سااڵنە ‪ ٢٠٠٠‬حاڵەتی نوێی شێرپەنجە لەنەخۆشخانەی هیوا تۆماردەکرێت‬ ‫ئا‪ :‬تەرزە تەها‬ ‫شێرپەنجە‪ ،‬ئەو نەخۆشییەی هەموان‬ ‫لەگەڵ بیستنی ناوی ترسێک لەدڵیان‬ ‫دەنیشێت‌و پێیانوایە ئیتر کۆتا هەنگاوی‬ ‫ژیانیان دەبێت‪ ،‬بەاڵم بە بەردەوامبونی‬ ‫نەخۆشخانەیەک لەسەر چارەسەرکردنیان‬ ‫هیوا بۆ نەخۆشەکان دەگەڕێنێتەوە‪،‬‬ ‫پزیشکێکی نەخۆشخانەی هیوا دەڵێت‬ ‫"باوترین جۆری شێرپەنجە‪ ،‬شێرپەنجەی‬ ‫مەمکە لەئافرەتان‌و سییەکان‌و پڕۆستاتە‬ ‫لەپیاوان‌و شێرپەنجەی خوێنە لەمنااڵن"‪.‬‬ ‫هۆکارەکان���ی توش���بون بەنەخۆش���ی‬ ‫شێرپەنجە زۆرن‪ ،‬وەک بەکارهێنانی جگەرەو‬ ‫نێرگەلەو مادە کهولیەکان‪ ،‬قەڵەوی‪ ،‬وەرزش‬ ‫نەک���ردن‪ ،‬بەکارهێنانێک���ی زۆری خواردنی‬ ‫لەقوتونراو‪ ،‬پیس���بونی ژینگ���ەو زیادبونی‬ ‫ئۆتۆمبێل‪ ،‬هەمویان هۆکارن بەاڵم تائێس���تا‬ ‫هۆکاری س���ەرەکی ئەم نەخۆشیە نادیارە‪،‬‬ ‫ه���ەر وەک د‪.‬ئەیوب محەمەد کە پزیش���کە‬ ‫لەنەخۆش���خانەی هیوا وتی "ئەگەر هۆکاری‬ ‫س���ەرەکی بدۆزرایەتەوە ئەوا چارەسەرەکەی‬ ‫ئاسان دەبو"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژە ب���ەوە دەکات کە چەندین‬ ‫جۆری چاەرس���ەر بۆ ئەم نەخۆش���یە هەیە‬ ‫وەک دەرمانی کیمیایی‪،‬تیشک‪،‬نەشتەرگەری‪،‬‬ ‫کە خۆش���بەختانە ئەم چارەسەرانە هەموی‬ ‫ل���ەم نەخۆش���خانەیە بونی هەی���ەو‪ %٩٥‬بۆ‬ ‫‪ %٩٨‬پش���کنینی پێویس���تیش هەی���ە‪ ،‬کە‬ ‫سەرجەم چارەسەرەکانی ئەم نەخۆشخانەیە‬ ‫بێبەرامب���ەرن‪ ،‬دەرب���ارەی چاکبون���ەوەی‬ ‫نەخۆش���یەکە د‪.‬ئەی���وب وت���ی "ڕێ���ژەی‬ ‫چاکبونەوەک���ە بەگوێ���رەی ج���ۆرو قۆناغی‬ ‫نەخۆش���یەکە دەگۆڕێت‪ ،‬هەن���دێ نەخۆش‬ ‫بەتەواوەتی چاک دەبنەوە وەک ئەوەی ئەم‬ ‫نەخۆشیەی هەر نەگرتبێت"‪.‬‬ ‫د‪.‬ئەی���وب ئ���ەوەی رونکردەوە س���ااڵنە‬ ‫نزیک���ەی‪ ٢٠٠٠‬حاڵەت���ی نوێی ش���ێرپەنجە‬ ‫لەنەخۆشخانەی هیوا تۆمار دەکرێت‪ ،‬باوترین‬ ‫جۆری ش���ێرپەنجەش ش���ێرپەنجەی مەمکە‬ ‫لەئافرەتان‌و سییەکان‌و پڕۆستاتە لەپیاوان‌و‬ ‫شێرپەنجەی خوێنە لەمندااڵن‪.‬‬ ‫یەکێ���ک لەکێش���ەکانی ئەم نەخۆش���ییە‬ ‫نەبونی رۆش���نبیری تەندروستییە دەربارەی‬ ‫نەخۆش���یەکە ل���ەالی هاواڵتی���ان‌و نەبونی‬ ‫زانیارییە دەربارەی‪.‬‬ ‫د‪.‬دۆستی کە بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی‬ ‫هیوای���ە ئام���اژە ب���ەوە دەکات ئەوانی���ش‬ ‫تاوانب���ارن لەباڵونەکردن���ەوەی زانی���اری‌و‬

‫منداڵێکی توشبو بەشێرپەنجە‬ ‫رۆش���نبیری دەربارەی نەخۆش���یەکە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫قەیرانی دارای���ی وای کردوە کە ئەوان تەنیا‬ ‫فریای چارەسەری نەخۆشەکان‌و دابینکردنی‬ ‫دەرم���ان‌و چارەس���ەری پێویس���ت بکەون‪،‬‬ ‫ئ���ەو وتی "زۆرێک لەنەخۆش���ەکان کە دێنە‬ ‫الی���ان لەقۆناغ���ی‪٣‬و ‪ ٤‬دان ئەمەش بەهۆی‬ ‫کەمی رۆش���نبیری‪ ،‬بۆیە هەم چارەس���ەرو‬ ‫هەم تێچویەکی زۆرتریش���ی دەوێت‪ ،‬هەندێ‬ ‫جۆری نەخۆش���ی نزیک���ەی ‪٢٨٠‬هەزار دۆالر‬ ‫تێچوەکەیەت���ی ب���ۆ هەر نەخۆش���ێک‪ ،‬ئەم‬ ‫نەخۆشخانەیە سااڵنە پێویستی بە‪ ٨٠‬ملیۆن‬ ‫دۆالرە‪ ،‬هیچ س���اڵێک ئێمە ناتوانین ئەو بڕە‬ ‫پارەیە دابین بکەین"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئ���ەوە روندەکاتەوە ک���ە لەو ‪٨٠‬‬ ‫ملیۆنە ‪ ١٠‬ملیۆنی لەالیەن حکومەتی هەرێم‌و‬ ‫‪٢٠‬ملیۆنیشی وەک دەرمان لەالیەن حکومەتی‬ ‫عێراقەوە دێت ئەوەش���ی ک���ە دەمێنێتەوە‬ ‫لەالیەن س���نوقەکانی ش���ێرپەنجەو کەرتی‬ ‫تایبەت‌و خەڵکەوە دابین دەکرێت‪ ،‬لەو بڕەش‬ ‫‪ ٥٠‬ملیۆنی ب���ۆ دەرمان خەرج دەکرێت‪ ،‬ئەو‬ ‫وت���ی "دەرمانەکانی ئێرە هەموی باش���ترین‬ ‫ج���ۆرن‪ %١٠٠‬لەکوالێتی���ان دڵنیای���ن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫یەکێ���ک لەکێش���ەکان کەمی ب���ڕی پارەی‬ ‫پێویس���تە ب���ۆ کڕینی دەرمان���ەکان چونکە‬ ‫نرخی دەرمانەکان زۆر گرانن‪ ،‬هەندێ جاریش‬ ‫پارەکە هەیە‪ ،‬بەاڵم رۆتینیاتی حکومەت بۆ‬ ‫کڕین کاتێک���ی زۆری دەوێت‪ ،‬هەندێ جۆری‬

‫دەرمانی���ش تەنیا ی���ەک کۆمپانیا بۆ هەمو‬ ‫جیهانی دروس���تدەکات‪ ،‬بۆی���ە کاتی زۆری‬ ‫دەوێت‌و نەخۆشیش پێویستی بەدەرمانە"‪.‬‬ ‫د‪.‬دۆستی وتیشی "ئێمە ناتوانین بەقاچاخ‬ ‫دەرم���ان بهێن���ن‪ ،‬دەب���ێ دەرمانەکانی���ش‬ ‫رێگەپێدراوو نوس���راوی رەس���مییان لەالیەن‬ ‫حوکمەت���ەوە هەبێت‪ ،‬دیارە دەس���تکەوتنی‬ ‫دەرمانی���ش بەکوالێتیەک���ی ب���اش کارێکی‬ ‫قورس���ە‪ ،‬هەمو دەرمانەکانیشمان دەرمانی‬ ‫س���ەرەکی‌و بران���دە‪ ،‬وەک چ���ۆن ئەڵێ���ی‬ ‫مارکەیە"‪.‬‬ ‫د‪.‬دۆس���تی جەغ���ت ل���ەوەش دەکات کە‬ ‫شێرپەنجە لەهەمو جیهان بەهیچ شێوەیەک‬ ‫رێ���ژەی توش���بوانی ک���ەم ناکات‪ ،‬س���اڵ‬ ‫بەس���اڵ تۆمارەکان زیاد دەک���ەن‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"ب���ەاڵم لەگەڵ ئەمانەش���دا هەرێم رێژەکەی‬ ‫لەڕۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت‌و زۆر لەئەوروپاو‬ ‫ئەمریکا کەمترە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئەمە ش���تێکی باش���ە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دڵخۆش���کەر نییە لەبەرئەوەی بڕیارمان داوە‬ ‫ب���ەرەو ژیانێکی ئەوروپی بڕۆی���ن بۆیە ئەو‬ ‫رێژەی���ەی ئێمەش لەماوەی س���اڵێکدا وەک‬ ‫ئەوانی لێدێت"‪.‬‬ ‫جیا لەچارەسەرە دەرمانیەکان‪ ،‬چارەسەری‬ ‫دەرونی بەش���ێکی گرنگی ئەم نەخۆشییەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم جگ���ە لەتوێ���ژەرە دەرونییەکان هیچ‬

‫کێشەی نەخۆشخانەکە‬ ‫زۆریی نەخۆشەکان‌و‬ ‫هاتنی ئاوارەکان‌و‬ ‫کەمیی کارمەندەکانە کە‬ ‫ماوەی چەند ساڵێکە‬ ‫هیچ دامەزراندنێک نیە‬ ‫لۆدێکی زۆر خستوەتە‬ ‫سەر نەخۆشخانەکەو‬ ‫کارمەندەکانیش‬ ‫پزیش���کێکی دەرونی لەنەخۆش���خانەی هیوا‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫خەن���دە محەم���ەد‪ ،‬یەکێ���ک لەتوێژەرە‬ ‫دەرونی���ەکان باس لەوە دەکات کە پێش���تر‬ ‫ئەو پزیش���کە هەبوە بەاڵم ئێس���تا نەماوەو‬

‫زۆریش پێویس���تیان پێیەتی‪ ،‬چونکە هەندێ‬ ‫جۆری نەخۆش���ەکان بارودۆخ���ی دەرونییان‬ ‫زۆر خراپەو پێویستیان بەدەرمانەو ئەمانیش‬ ‫وەک توێ���ژەر ناتوانن دەرمان بنوس���ن‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "ئەم بەش���ە جیا لەمە یەکێک لەکێشە‬ ‫گەورەکان���ی نەبون���ی متمانەی نەخۆش���ە‬ ‫بەالیەنی دەرونی"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "کاتێک پزیش���کەکان ئەیاننێرن‬ ‫بۆالی ئێم���ە زۆریان نای���ەن‌و متمانەیان ال‬ ‫دروس���ت نەبوە‪ ،‬ب���ۆ الیەن���ی دەرونی ئەم‬ ‫بۆچونە الی خەڵکی ئێمە دروستبوە کە هەر‬ ‫ئەبێت شێت بیت ئینجا بچیتە الی توێژەر"‪.‬‬ ‫دەرب���ارەی گرنگ���ی ئەم چارەس���ەرەش‬ ‫ئاماژەی بەوە کرد کە ‪%٥٠‬ی ئەو نەخۆشییە‬ ‫دەکەوێت���ە س���ەر الیەنی دەرون���ی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ل���ەڕوی دەرونییەوە نەخۆش���ەکە ورەیەکی‬ ‫ب���ەرزی هەبێت‪ ،‬دەرمان���ەکان وەاڵمدانەوەو‬ ‫کاریگەریەک���ی زۆر باش���تریان دەبێ���ت‪،‬‬ ‫دەربارەی بارودۆخی نەخۆش���ەکانیش‪ ،‬وتی‬ ‫"بارودۆخی دەرونی نەخۆشەکان زۆر خراپە‪،‬‬ ‫کێش���ەی زۆریان هەیە‪ ،‬قەی���ران کاریگەری‬ ‫زۆری کردوە‪ ،‬خەڵک زۆر وێرانە‪ ،‬زۆر برسیە‪،‬‬ ‫لەگەڵ نەخۆش���یەکەیدا کێش���ەکەی بەقەد‬ ‫نەخۆشیەکەی قورسە"‪.‬‬ ‫ئەم بارودۆخە ناخۆشە تەنانەت کاریگەری‬ ‫کردوەتە س���ەر پزیشکەکانیش‪ ،‬خەندە وتی‬ ‫"هەیانە کە باس���ی ژیانی خۆی دەکات دڵت‬

‫بۆی دەسوتێت"‪.‬‬ ‫لەم نەخۆش���خانەیە بەش���ی منااڵن جیا‬ ‫کراوەتەوەو لەالیەن منداڵپارێزی کوردستان‬ ‫سەرپەرشتی دەکرێت‪،‬هەر وەک هاوژین باقی‬ ‫کارمەندی مناڵپارێ���ز وتی کە چەندین جۆر‬ ‫چاالکی‌و هاوکاری‌و چاالکی مادی‌و مەعنەوی‬ ‫بۆ مناڵ���ەکان‌و خێزانەکانیش���یان دەکرێت‌و‬ ‫فۆڕمی تایبەت دەرب���ارەی بارودۆخیان پێ‬ ‫پڕدەکرێتەوە‪ ،‬چەندی���ن چاالکی وەک یادی‬ ‫لەدایکبون‌و چونە دەرەوەو بردنە سەیرانیان‬ ‫پێ دەکرێت‪.‬‬ ‫جی���ا لەمان���ەش د‪.‬دۆس���تی لەب���ارەی‬ ‫کێش���ەی نەخۆش���خانەکە وتی کە کێشەی‬ ‫نەخۆش���خانەکە زۆریی نەخۆشەکان‌و هاتنی‬ ‫ئ���اوارەکان‌و کەمیی کارمەندەکانە کە ماوەی‬ ‫چەن���د س���اڵێکە هی���چ دامەزراندنێک نیە‪،‬‬ ‫لۆدێکی زۆر خستوەتە سەر نەخۆشخانەکەو‬ ‫کارمەندەکانی���ش‪ ،‬ئ���ەو وتی "ئای���ا تاکەی‬ ‫ئەتوانی���ن بەم جۆرە ب���ەردەوام بین لەگەڵ‬ ‫ئەم هەم���و قەیران‌و بارودۆخە ناخۆش���ەی‬ ‫ژیان‪ ،‬هەندێ جار ‪ %٣٠‬قاوش���ەکان خەڵكی‬ ‫دەرەوەن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "یەکێکی تر لەکێشەکان کێشەی‬ ‫س���یولەی بانکەکان���ە ک���ە ب���ەردەوام ئەم‬ ‫کێش���ەیەیان هەیە‪ ،‬ئەم کێشەیە لەسلێمانی‬ ‫چارەس���ەر کراوە‪ ،‬ب���ەاڵم بەردەوامی هەیە‬ ‫لەهەولێ���رو دهۆک‪ ،‬هەندێ جار رەس���یدیش‬ ‫هەیە بەاڵم پارەک���ە بەکاش نادرێت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫هەم���و ئەمانەش���دا نەخۆش���خانەکە پلەی‬ ‫یەکەمی هەیە لەسەر ئاستی ئێراق لەباشی‌و‬ ‫س���ەالمەتییەوەو چەندی���ن خزمەتگ���وزاری‬ ‫کەموێن���ە لەهەمو دنیا لێرە هەیەو بەردەوام‬ ‫کارمەن���دو خۆبەخش���ەکانیش لەخزمەت���ی‬ ‫نەخۆش���ەکاندان‌و نەخۆشەکانیش زۆر لێیان‬ ‫رازین"‪.‬‬ ‫ئ���ارام مەجی���د یەکێک لەنەخۆش���ەکان‬ ‫کە بەت���ەواوی چاکبوەتەوەو ب���ەم نزیکانە‬ ‫دەچێتەوە ماڵی خۆی‪ ،‬وتی "س���ودی زۆر‬ ‫زۆرم لەدەرمانەکان کردوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "هەمو کارمەندو پزیشکەکانیش‬ ‫خزمەتی نەخۆشەکان ئەکەن بێ جیاوازی"‪،‬‬ ‫زەین���ەب محەمەدی���ش هەم���ان قس���ەی‬ ‫دوبارەکردەوەو وتی" هەم���وان یەک لەیەک‬ ‫چاکترن"‪.‬‬ ‫لەکۆتای���ی قس���ەکانیدا د‪.‬دۆس���تی وتی‬ ‫"ش���ێرپەنجە کاتی بۆ نیە هەمومان ئەگەری‬ ‫توش���بونمان هەی���ە ب���ۆی‪ ،‬پێویس���تە کە‬ ‫ئەمڕۆ لەش���مان س���اغەو هەموان هاوکاری‬ ‫نەخۆش���ەکان‌و نەخۆش���خانەکە بکەین‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی ئەگەر لەداهات���و خۆمان توش بوین‬ ‫کەسێک هەبێ هاوکاریمان بکات"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫یاسای دەستەبەری کۆمەاڵیەتی یاسایەکی کۆن‌و بێ کەڵکە‬

‫"سەدان ملیۆن دۆالر بەناوی دەستەبەری کۆمەاڵیەتیەوە‬ ‫لەخاوەنکاران وەردەگیرێت‌و نازانرێت چۆن خەرج دەکرێت"‬ ‫ئا‪ :‬زریان ـ رێژەن‬ ‫سەرۆکی سەندیکای کرێکارانی‬ ‫بیناسازی ئاماژە بەوە دەکات‬ ‫کە تا ئێستا وەزارەتی کار هیچ‬ ‫خزمەتگوزاریەکی کۆمەاڵیەتی‌و‬ ‫تەندروستی‌و دەستەبەری کۆمەاڵیەتی‬ ‫پێشکەشی کرێکاران نەکردوە‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری دەستەبەری کۆمەاڵیەتی‬ ‫بۆ کرێکارانیش دەڵێت "ئێمە‬ ‫راپرسیمان نەکردوە بۆ ئەوەی تاچەند‬ ‫کرێکاران سودمەندبون لەکارەکانمان"‪.‬‬ ‫حس���ێن کەری���م‪ ،‬کرێکارێکی تەمەن‬ ‫‪ ٦٢‬ساڵەو بەمدواییە لەکاتی کارکردندا‬ ‫لەبینای���ەک‪ ،‬دیوارێکی بل���ۆک روخاوە‬ ‫بەس���ەریداو ئ���ازاری بەجەس���تەی‬ ‫گەیان���دوەو ئێس���تا لەماڵەوە لەس���ەر‬ ‫پێخەف کەوتوە‪ ،‬ئ���ەو نیگەرانی خۆی‬ ‫بەرامبەر بەوە دەردەبڕێت کە وا تەمەنی‬ ‫گەیشتە پیریی‌و زیاتر لەنیوەی تەمەنی‬ ‫لەکرێکارییدا بەسەربردوە‪ ،‬کەچی هیچ‬ ‫یاس���او رێس���ایەک نییە بەم تەمەنەوە‬ ‫ژیانی بۆ مس���ۆگەر ب���کات یان کەمێک‬ ‫بایەخ بەخ���ەم‌و ئازارەکانی بدات‪ ،‬ئەو‬ ‫وتی "هەمو خەمی دنیام ئەوەیە پیر بم‌و‬ ‫لەپێ بکەوم کێ بژێویی ژیانم مسۆگەر‬ ‫دەکات"‪.‬‬ ‫خەمی حس���ێن‪ ،‬کە پێیوایە پیرێتی‬ ‫خەمێک���ی گەورەیە‪ ،‬خەم���ی هەزاران‬ ‫کرێکارە کە زۆربەی ژیانیان لەکارکردنی‬ ‫قورسدا بەس���ەردەبەن‌و هیچ یاسایەک‬ ‫نییە کە دەچن���ە تەمەنەوە بیانپارێزێت‬ ‫یان لەکاتی کەمئەندامبوندا دەستەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەتییان بۆ مسۆگەر بکات‪.‬‬ ‫عوسمان زیندانی‪ ،‬سەرۆکی سەندیکای‬ ‫کرێکارانی بیناسازی لەکاتێکدا کە ئاماژە‬ ‫بەوە دەکات لەماوەی س���ااڵنی رابردودا‬ ‫سەدان کرێکار لەکاتی کارکردندا گیانیان‬ ‫لەدەستداوە یان کەمئەندام بون‪ ،‬جەغت‬ ‫لەوەش دەکات کە تائێس���تا وەزارەتی‬ ‫کار هیچ خزمەتگوزاریەکی کۆمەاڵیەتی‬ ‫پێشکەش���ی کرێ���کاران نەک���ردوە‪،‬‬ ‫خزمەتگوزاری تەندروس���تیش بەبیانوی‬

‫ئەو پارەیەی‬ ‫بەناوی دەستەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەتییەوە‬ ‫لەخاوەنکارەکان‬ ‫وەردەگیرێت‪ ،‬خزمەتی‬ ‫کرێکارانی پێناکرێت‬

‫چەند کرێکارێک چاوەڕوانی کارن‬ ‫ئ���ەوەی کەرت���ی تەندروس���تی کەرتی‬ ‫گشتی حکومیە‪ ،‬هیچ خزمەتگوزاریەکی‬ ‫تەندروس���تیش پێشکەش���ی کرێکاران‬ ‫ناکرێ���ت‪ ،‬ئ���ەو بەئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫"دەس���تەبەری کەمئەندامییەک���ەش‬ ‫س���ودێکی ئەوتۆی نەبوە بۆ کرێکاران‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی کاتێک کرێکارێک لەماڵێکدا‬ ‫ئی���ش دەکاو کەمئەن���دام دەبێت بەپی‬ ‫یاس���اکە دەس���تەبەری کۆمەاڵت���ی بۆ‬ ‫ناکرێ���ت‪ ،‬چونک���ە خاوەن���کاری نی���ە‬ ‫لەبەرئ���ەوە یاس���اکانی وەزارەتی کار‬ ‫لەسودی کرێکاران نین"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئ���ەو دەس���تەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ەی بەڕێ���ژەی ‪%١٧‬‬ ‫لەکرێکاران‌و خاوەنکاران وەردەگیرێت بۆ‬ ‫دەستەبەری تەندروستی‌و خزمەتگوزاری‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و برین���دار ب���ون لەکاتی‬ ‫کارکردندایە‪ ،‬لەبەرئەوەی سەقامگیریی‬ ‫کارک���ردن لەواڵتی ئێم���ە نیە‪ ،‬زۆربەی‬ ‫کرێ���کاران ناتوانن ‪ ٢٥‬س���اڵەکە تەواو‬ ‫بکەن‪ ،‬دوای ماوەیەک لەکارکردن دەچن‬

‫داوای پارەکە دەک���ەن‌و رێژەیەکی زۆر‬ ‫کەمیان بەردەکەوێت"‪.‬‬ ‫بەاڵم بەڕێوەبەرایەتی دەس���تەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەتی بۆ کرێکاران لەس���لێمانی‪،‬‬ ‫ئ���ەوە روندەکات���ەوە ک���ە ئامانجیان‬ ‫دابینکردنی دەس���تەبەری کۆمەاڵیەتییە‬ ‫ب���ۆ هەمو ئ���ەو کرێکاران���ەی لەکەرتی‬ ‫تایب���ەت‌و کەرتی گش���تی‌و تێکەاڵو کار‬ ‫دەکەن‪.‬‬ ‫ش���یروان مەجی���د‪ ،‬بەڕێوەب���ەری‬ ‫دەس���تەبەری کۆمەاڵیەتی بۆ کرێکاران‬ ‫لەس���لێمانی بەئاوێن���ەی راگەیان���د کە‬ ‫هەندێ���ک لەخاوەن���کارەکان هاوکاری‬ ‫باش���یان دەک���ەن‌و هەندێکی���ان‬ ‫س���ەرپێچی دەک���ەن ب���ۆ دابینکردنی‬ ‫دەس���تەبەری کۆمەاڵیەت���ی‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"ئێمە س���ەرپێچیکاران دەدەینە دادگاو‬ ‫خۆش���بەختانە بەپێ���ی ئامارەکانم���ان‬ ‫لەس���اڵی‪ ٢٠١٦‬تەنها ‪ ١١‬حاڵەتی سەر‬ ‫پێچ���ی هەبوە‪ ،‬کە ئەم���ەش رێژەیەکی‬

‫کەمە لەنیوەی یەکەمی ساڵی‪٢٠١٧‬شدا‬ ‫تائێس���تا هی���چ کۆمپانی���او دەزگایەک‬ ‫نەدراوە بەدادگا"‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بەکەمی���ی رێ���ژەی ئ���ەو‬ ‫کرێکارانەی سودمەند بون لەکارەکانیان‪،‬‬ ‫ئ���ەو وتی "ئێم���ە هیچ راپرس���یەکمان‬ ‫لەمبارەی���ەوە نەک���ردوە‪ ،‬ب���ەاڵم رۆژانە‬ ‫ئیزافەی خزم���ەت بۆ کرێکاران دەکەین‪،‬‬ ‫کە لەفەرمانگەو ش���وێنێک دادەمەزرێن‪،‬‬ ‫ئەو کرێکارانەی توانای کارکردنیان نیە‪،‬‬ ‫خانەنشینیان بۆ دەکەین کە سێ جۆرە‪،‬‬ ‫خانەنشینی کەمئەندام بون‪ ،‬خانەنشینی‬ ‫مردن‪ ،‬خانەنش���ینی ئ���ەو کرێکارانەی‬ ‫خزمەت تەواو دەکەن"‪.‬‬ ‫وتیشی "ئێمە بەپێی یاسا لیژنەکانمان‬ ‫لەس���ێ نوێن���ەر پێکدێت‪ ،‬ک���ە بریتین‬ ‫لەنوێنەری بەڕێوەبەرایەتی دەستەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەتی بۆ کرێکاران‪ ،‬نوێنەری ژوری‬ ‫بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی‌‪ ،‬نوێنەری‬ ‫سەندیکای کرێکاران‪ ،‬بەاڵم هەتا ئێستا‬ ‫ژوری بازرگانی‌و پیشەس���ازی سلێمانی‬

‫نوێن���ەری خۆی���ان لەلیژنەک���ە دیاری‬ ‫نەکردوە‪ ،‬ئەمس���اڵ کتابم���ان بۆ کردن‬ ‫بۆ ئەوەی نوێنەری خۆیان دەستنیشان‬ ‫بکەن‪ ،‬ئەوانیش وەاڵمیان داوینەتەوە کە‬ ‫دەیانەوێت لەمیکانیزمی ئیشکردنی ئێمە‬ ‫تێبگەن بۆ ئ���ەوەی بزانن چەند نوێنەر‬ ‫دەستنیشان بکەن"‪.‬‬ ‫لەبەرامبەریش���دا ژوری بازرگان���ی‌و‬ ‫پیشەس���ازی س���لێمانی‌ رەخنەی توند‬ ‫ئاڕاس���تەی بەڕێوەبەرایەتی دەستەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی دەک���ەن‌و پێیانوای���ە‬ ‫ئ���ەو پارەیەی بەن���اوی دەس���تەبەری‬ ‫کۆمەاڵیەتیی���ەوە لەخاوەن���کارەکان‬ ‫وەردەگیرێ���ت‪ ،‬خزمەت���ی کرێکاران���ی‬ ‫پێناکرێت‪.‬‬ ‫س���یروان محەمەد‪ ،‬س���ەرۆکی ژوری‬ ‫بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی‌ بەئاوێنەی‬ ‫راگەیاند دەستەبەری کۆمەاڵیەتی تەنها‬ ‫پارە کۆکردنەوەی���ە لەخاوەنکاران‌و ئەم‬ ‫پارانەش ناخرێنە خزمەت���ی کریکاران‪،‬‬

‫کوردستان لەڕوی ئابورییەوە ئامادەکاریی تەواوی بۆ سەربەخۆیی نەکردوە‬

‫ئ���ەو وت���ی "دەس���تەبەری کۆمەاڵیەتی‬ ‫نابێت تەنها موچەیەکی کەمی پێبدرێت‬ ‫بەکرێ���کاران‪ ،‬بەڵکو دەبێ���ت خزمەتی‬ ‫چینی کرێکاری پێبکرێت‪ ،‬ئێمە دەیانجار‬ ‫لەکۆبونەوەکانمان���دا وتومان���ە یاس���ای‬ ‫دەس���تەبەری کۆمەاڵیەتی یاس���ایەکی‬ ‫کۆن‌و بێکەڵکەو پێویستی بەنوێکردنەوەو‬ ‫گۆرانکاڕی هەیە‪ ،‬خۆشیان دەڵێن یاساکە‬ ‫ک���ۆن‌و بێکەڵکە‪ ،‬بۆیە م���ن داوا دەکەم‬ ‫تانوێکردن���ەوەو دەرکردنی یاس���ایەکی‬ ‫گونج���او ب���ۆ خزمەتکردن���ی کرێکاران‬ ‫دەس���تەبەری کۆمەاڵیەتی رابوەستێت‌و‬ ‫ببێت بەئیختیاری"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "من پرس���یاری ئەوە دەکەم‬ ‫ئ���ەو س���ەدان ملی���ۆن دۆالر پارەیەی‬ ‫بەن���اوی دەس���تەبەری کۆمەاڵیەتیەوە‬ ‫لەخاوەن���کارەکان وەردەگیرێت خزمەتی‬ ‫کرێکاران���ی پێک���راوە؟ ئ���ەوان دەڵێن‬ ‫لەس���اڵی‪١٩٩١‬وە تائێس���تا ‪ ٣٥‬ه���ەزار‬ ‫کەسمان خانەنشین کردوە!"‬ ‫سەرۆکی ژوری بازرگانی‌و پیشەسازی‬ ‫س���لێمانی‌ پێش���نیازی ئ���ەوە دەکات‬ ‫کە ئ���ەو پارەی���ەی لەخاوەن���کارەکان‬ ‫وەردەگیرێ���ت بخرێت���ە پرۆژەیەک���ەوە‬ ‫کرێ���کاران لەداهاتەکەی س���ودمەند بن‪،‬‬ ‫ئەو وتی "بەسەدان کرێکارمان هەیە کە‬ ‫ئەندامێکی جەس���تەیان لەدەستداوە یان‬ ‫کەمئەندام بون‪ ،‬بەه���ەزاران کرێکارمان‬ ‫هەیە بێکارن ک���ە دەتوانن لەداهاتەکەی‬ ‫سودمەند بن"‪.‬‬ ‫سەبارەت بەنەناردنی نوێنەریشیان بۆ‬ ‫لیژنەی دەستەبەری کۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"دەبێت وەزارەتی کار شەفاف بێت‪ ،‬بڕی‬ ‫ئەو پارەیەی لەخاوەنکاران وەردەگیرێت‬ ‫چەن���دەو چۆن خ���ەرج دەکرێ���ت‌و تاچ‬ ‫رادەیەک خزمەتی کرێکارانی پێکراوە بۆ‬ ‫رایگشتی ئاشکرا بکات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئێمە چەدنین جار داوامان‬ ‫کردوە هیچ وەاڵمێکمان دەستنەکەوتوە‪،‬‬ ‫لەبەرئ���ەوە ئامادەنین ئەندامێکی ژووری‬ ‫بازرگان���ی بنێرین بەش���داری لەکارێکی‬ ‫نایاس���اییدا بکات‪ ،‬ئێمە نازانین پارەکان‬ ‫چۆن خەرج دەکرێن‌و ناش���ەفافە بەناوی‬ ‫کۆکردنەوەی داه���ات بۆ حکومەت پارە‬ ‫لەخاوەنکاران وەربگرن"‪.‬‬

‫ئابوریناسێك‪ :‬ترسی‌ خه‌ڵك سه‌باره‌ت به‌كێشه‌ی‌ خۆراك له‌جێی‌ خۆیدا نیی ‌ه‬ ‫ئا‪ :‬رێژه‌ن سه‌ردار‬ ‫به‌شێك له‌خه‌ڵكی‌ له‌ئێستاو‌ه خه‌می‌‬ ‫ئه‌وه‌یانه‌ پرۆسه‌ی‌ ریفراندۆم‪،‬‬ ‫گه‌مارۆی‌ ئابوری‌ خستنه‌ سه‌ر‬ ‫كوردستان له‌گه‌ڵ‌ خۆیدا بۆ هاواڵتیانی‌‬ ‫هه‌رێم بهێنێت‌و باس له‌ئه‌مباركردنی‌‬ ‫پێداویستییه‌ خۆراكییه‌كانیان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئابوریناسێك ده‌ڵێت "پێویست‬ ‫به‌مه‌ترسی‌ ناكات‪ ،‬چونكه‌ خێر‌و‬ ‫بێری‌ خاك‌و ئاوی‌ ئه‌م واڵته‌ له‌هیچ‬ ‫شوێنێكی‌ دنیادا نییه‌"‪.‬‬ ‫ش���ه‌ماڵ‌‪ ،‬گه‌نجێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪34‬‬ ‫ساڵه‌و له‌گه‌ڕه‌كێكی‌ ناوجه‌رگه‌ی‌ شار ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ خاوه‌نی‌ مین���ی‌ ماركێته‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌م حس���ابكردنی‌ ئ���ه‌و كااڵیانه‌ی‌‬ ‫كڕیارێك له‌مینی‌ ماركێته‌كه‌ی‌ كڕیوه‌‪،‬‬ ‫باس له‌و قس���ه‌و پاگه‌ندانه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫بوه‌ به‌وێردی‌ س���ه‌ر زاری‌ خه‌ڵكی‌ كه‌‬ ‫گوایه‌ خه‌ڵ���ك ته‌نەك���ه‌ رۆن‌و فه‌رده‌‬ ‫برنج‌و ته‌نانه‌ت گه‌نمیش بۆ رۆژی‌ ره‌ش‬ ‫هه‌ڵده‌گرن‪ ،‬ئه‌و سه‌یری‌ له‌و پاگه‌ندانه‌‬ ‫دێت چونكه‌ هه‌ستی‌ نه‌كردوه‌ كه‌ هیچ‬ ‫خ���ۆراك‌و میوه‌و كااڵی���ه‌ك هه‌بێت كه‌‬ ‫له‌بازاڕی‌ كوردستاندا به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫ده‌ستنه‌كه‌وێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "چیت ئه‌وێ‌‬ ‫بڕۆ له‌بازاڕ ده‌س���تت ده‌ك���ه‌وێ‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫تێناگه‌م ئه‌م خه‌ڵكه‌ له‌چی‌ ده‌ترس���ن‌و‬ ‫سەری دنیایان لێهاتۆتەوە یەک؟!"‬ ‫ه���اوكات له‌گ���ه‌ڵ بانگه‌ش���ه‌كردنی‌‬ ‫ھەرێمی کوردس���تان ب���ۆ ریفراندۆم‪،‬‬ ‫ھاواڵتی���ان پەنا بۆ کڕینی ش���تومەک‬

‫فەرمانێک نیە‬ ‫لەحکومەتی هەرێمەوە‬ ‫کە بەزوترین کات‬ ‫ئیشوکارە ئیداریەکانمان‬ ‫بۆ راپەرێنن تابەزوترین‬ ‫کات گەنجینەکان‬ ‫لەسلێمانی تەواو بکەین‬ ‫ناو بازاڕی سلێمانی‬ ‫دەبەن لەترس���ی ئەگەری داخس���تنی‬ ‫س���نورەکان‪ ،‬به‌اڵم ئابوریناسێك ئەو‬ ‫مەترسییە رەتدەکاتەوە‪.‬‬ ‫د‪.‬ئاراس محه‌مەد‌ سه‌عید‪ ،‬مامۆستای‌‬ ‫زانكۆو ش���اره‌زای‌ دارایی‌ جه‌غت له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ترس���ی‌ خه‌ڵكی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌كێشه‌ی‌ خۆراك له‌جێی‌ خۆیدا نییه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئێس���تا ھەمو پێداویستیەک‬ ‫لەبازاڕدا زۆرەو ھیچ شتێک کەم نیە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كوردس���تان ده‌ی���ه‌وێ‌‬ ‫هه‌نگاوێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ بنێ���ت ب���ه‌ره‌و‬

‫ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌‪ ،‬ئه‌م هه‌نگاوه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ وایكردوه‌ كه‌ خه‌ڵك ش���ته‌ك ‌ه‬ ‫زۆر به‌قورسی‌‌و ره‌ش وه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ ئایا كوردستان‬ ‫به‌رگ���ه‌ی‌ گه‌م���ارۆ ده‌گرێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫وتی‌ "تائێس���تاش ش���تێكی‌ زۆر رون‬ ‫نه‌بۆت���ه‌وه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ میلله‌تێكین مافی‌‬ ‫خۆمان���ه‌ جیابین���ه‌وه‌‪ ،‬راس���ته‌ ئێمه‌‬ ‫له‌دۆخێك���ی‌ ئاب���وری‌ باش���دا نی���ن‌و‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك زه‌حمه‌ته‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم خاڵی‌‬ ‫به‌هێزیش���مان هه‌یه‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬

‫ئاوو خاكی‌ كوردستان له‌دنیادا نمونه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌مه‌و پڕ له‌خێر‌و بێ���ره‌ ئه‌گه‌ر كاری‌‬ ‫تێدا بكرێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "تاهه‌نگاوه‌كه‌ هه‌ڵنه‌هێنرێت‬ ‫حس���ابی‌ ئ���ه‌و ئابوریی���ه‌ش ناكرێت‪،‬‬ ‫كوردس���تان هی‌ ئه‌وه‌ نییه‌ بترس���ین‬ ‫چونك���ه‌ خاوه‌ن���ی‌ ئ���اوی‌ س���ازگارو‬ ‫خاكی‌ به‌پیت‌و س���امانێكی‌ سروشتی‌‬ ‫زۆر‌و زه‌وه‌ندی���ن‌و ده‌توانین له‌ئاینده‌دا‬ ‫وه‌به‌رهێنانی‌ تیا بكه‌ین"‪.‬‬

‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا خاوه‌نكارێكی���ش‬ ‫پێیوای���ه‌ ك���ه‌ کوردس���تان ل���ەڕوی‬ ‫ئابوریی���ەوە ئامادەکاری���ی ت���ەواوی‬ ‫بۆ س���ەربەخۆیی نەک���ردوە‌و واڵتانی‬ ‫دەوروبەر ئەگەر بۆی���ان بکرێت رێگە‬ ‫لەس���ەربەخۆیی کوردس���تان دەگرن‪،‬‬ ‫ئەگەر بۆش���یان نەکرێت بیر لەفشاری‬ ‫ئابوری دەکەنەوە‪.‬‬ ‫بابان حەمەسور‪ ،‬ئه‌ندامی‌ كارگێڕی‌‬ ‫ژوری‌ بازرگانی‌‌و پیشه‌سازی‌ سلێمانی‌‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ كوردس���تان‬

‫بەرهەمی ناوخۆیی نیە تەنها هەندێک‬ ‫بەرهەم���ی وەک بنێش���ت‌و دانەوێڵە‪،‬‬ ‫کارگ���ەی کەرەس���تەی بیناس���ازی‪،‬‬ ‫کارگەی بۆری پالستیکی‌و چێمەنتۆی‌‬ ‫هەیە کە ئ���ەو بەرهەمانەش بەش���ی‌‬ ‫پێداویس���تی‌ هاواڵتیان ن���اكات‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "جاران ژمارەی دانیش���توان کەم‬ ‫بو‪ ،‬خەڵک بەبرنجی کوردی‌و س���اوەرو‬ ‫ن���ۆک‌و بڕوێ���ش‌و جۆرەها س���ەوزەو‬ ‫میوەی کوردی دەژیان‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا‬ ‫خەڵک فێری خواردن‌و میوەی تر بوە‬ ‫زۆر قورس���ە بتوانرێت ئەو بەروبومانە‬ ‫دابین بکرێت‪ ،‬لەئێس���تادا ‪%٩٠‬ی ئەو‬ ‫کەلوپ���ەل‌و خواردەمەنی‌و س���ەوزەو‬ ‫میوەیەی لەکوردستان هەیە لەدەرەوە‬ ‫هاوردە دەکرێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئ���ه‌وه‌ش رونده‌كات���ه‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ کوردس���تان ل���ەڕوی ئابورییەوە‬ ‫ئامادەکاریی تەواوی بۆ س���ەربەخۆیی‬ ‫نەک���ردوە‪ ،‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "ئێم���ە وه‌ك‬ ‫ژوری‌ بازرگان���ی‌‌و پیشه‌س���ازی‌‬ ‫س���لێمانی‌ دو ساڵە دەس���تمان کردوە‬ ‫بەدروستکردنی گەنجینەکان‪ ،‬کە ‪٩٠٠‬‬ ‫گەنجینەی���ە ‪%٦٠‬ی بۆ خواردەمەنییە‪،‬‬ ‫‪%١٠‬ی س���اردکەرەوەن‪ ،‬دواکەوتن���ی‬ ‫پرۆژەکە لەئەس���تۆی ئێمە نیە بەڵکو‬ ‫بەهۆی ئ���ەو مۆڵەتانەی���ە کە دەبێت‬ ‫لەبەڕێوەبەرایەت���ی‌و فەرمانگەکان���ی‬ ‫وەک وەبەرهێنان‌و شارەوانی‌و کارەباو‬ ‫ئ���اوەڕۆی وه‌ربگری���ن‪ ،‬فەرمانێک نیە‬ ‫لەحکومەتی هەرێم���ەوە کە بەزوترین‬ ‫کات ئیش���وکارە ئیداریەکانم���ان ب���ۆ‬ ‫راپەرێنن تابەزوترین کات گەنجینەکان‬ ‫تەواوی بکەین"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫‪7‬‬

‫دیجله‌ عه‌نته‌ر‪ :‬توركیا ده‌یه‌وێت بكوژی راسته‌قینه‌ی باوكم بشارێته‌و‌ه‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب ـ باتمان‬ ‫موسا عه‌نته‌ر نوسه‌رو رۆژنامه‌نوسی‌‬ ‫دیاری‌ كورد له‌باكوری‌ كوردستان‪،‬‬ ‫له‌‪٢٠‬ی ئه‌یلولی‪ ١٩٩٢‬له‌شاری ئامه‌د‬ ‫له‌الیه‌ن چه‌ند چه‌كدارێكه‌وه‌ ته‌قه‌ی‬ ‫لێكراو كوژرا‪ .‬دوای‌ بیست ساڵ‬ ‫له‌كوشتنی كاتێك "حه‌مید یڵدرم"‬ ‫به‌گومانی‌ بكوژی ئه‌و له‌ساڵی ‪2012‬‬ ‫ده‌ستگیركرا‪ ،‬توركیا جارێكیتر‬ ‫دۆسیه‌ی كوشتنی موسا عه‌نته‌ری‬ ‫هه‌ڵدایه‌وه‌و دوای‌ ‪ 5‬ساڵ مانه‌وه‌ی‌‬ ‫یه‌ڵدرم له‌زیندان دادگای توركیا‬ ‫بڕیاری ئازادكردنی بۆ بكوژه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ركرد‪ ،‬دیجله‌ عه‌نته‌ر كوڕی‌ موسا‬ ‫عه‌نته‌ر لەم گفتوگۆیەی ئاوێنه‌دا‬ ‫دەڵێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچونی‌ ئێوه‌ چیه‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫ئازادكردنی‌ بكوژی‌ باوكتانه‌وه‌؟‬ ‫دیجله‌ عه‌نت����ه‌ر‪ :‬ئازادكردنی‌ بكوژی‌‬ ‫باوكم بۆ ئێمه‌ جێگای سه‌رس����وڕمان‬ ‫نیه‌ چونكه‌ ئێم����ه‌ له‌واڵتێكداین له‌ژێر‬ ‫سیسته‌م‌و یاس����او ده‌سه‌اڵتێكداین كه‌‬ ‫له‌چه‌ند س����اتێكی‌ كه‌م����دا ئه‌توانرێت‬ ‫ش����ته‌كان پێچه‌وان����ه‌ بكرێن����ه‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ش ئازادكردنی‌ تاكه‌كه‌س����ێك‬ ‫كه‌ له‌س����ه‌ر كوشتنی‌ موس����ا عه‌نته‌ر‬ ‫ده‌س����تگیركرابو ب����ۆ ئێمه‌ ش����تێكی‌‬ ‫چاوه‌ڕوانك����راوو پێم����ان واب����و ك����ه‌‬ ‫هه‌وڵده‌درێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ دۆس����یه‌كه‌ی‌‬ ‫ئ����اوه‌ژو یان به‌الڕێ����دا ببرێت له‌الیه‌ن‬ ‫دادگاو ده‌وڵه‌ت����ی‌ توركیاوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ی‌ توركی����ا ده‌یه‌وێت بكوژی‬ ‫راسته‌قینه‌ی موسا عه‌نته‌ر بشارێته‌وه‌و‬ ‫رێگری‌ له‌جێبه‌جێكردنی دادپه‌روه‌ری‬ ‫بكات له‌دۆسیه‌كه‌یدا‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچی‌ ده‌وڵه‌ت����ی‌ توركیا‬ ‫ده‌یه‌وێت دۆسیه‌كه‌ به‌الڕێدا ببات یان‬

‫ئه‌وانه‌ی‌ تاوانبارن‬ ‫له‌دۆسیه‌ی‌ كوژران ‌ی‬ ‫باوكم كه‌سانی‬ ‫بااڵده‌ستن‌و له‌نێو ده‌زگا‬ ‫ئه‌منیه‌كان‌و ده‌زگاكان ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت بونیان هه‌یه‬ ‫بكوژانی‌ عه‌نته‌ر ون بكات؟‬ ‫دیجله‌ عه‌نته‌ر‪ :‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تاوانبارن له‌دۆس����یه‌ی‌ كوژرانی‌ باوكم‬ ‫كه‌س����انی بااڵده‌س����تن‌و له‌نێو ده‌زگا‬ ‫ئه‌منی����ه‌كان‌و ده‌زگاكان����ی‌ ده‌وڵ����ه‌ت‬ ‫بونیان هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر به‌یاساییانه‌و‬ ‫دادوه‌رانه‌ كار له‌سه‌ر دۆسیه‌كه‌ بكرێت‬ ‫ئه‌وا ده‌بێت هه‌مو ئه‌وانه‌ س����زا بدرێن‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ش كۆمه‌ڵ����ه‌ هه‌وڵێك هه‌ن‬ ‫ب����ۆ كۆتاییپێهێنانی‌ دۆس����یه‌كه‌ یان‬ ‫به‌الڕێدابردنی‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ له‌س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫هه‌ڵدانه‌وه‌ی‌ دۆسیه‌ی‌ كوژرانی‌ موسا‬ ‫عه‌نته‌ر ده‌یانویس����ت تاوانه‌كه‌ بخه‌نه‌‬ ‫ئه‌ستۆی‌ جاش����ێكی‌ گوندی‌ كه‌ كاری‌‬ ‫پاسه‌وانیه‌تی‌ گوندێك بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌وه‌ تاچه‌ند باوه‌ڕپێكراوبو‬ ‫كه‌ پاس����ه‌وانێك ده‌س����تی‌ له‌كوژرانی‌‬ ‫موسا عه‌نته‌ردا هه‌بێت؟‬ ‫دیجل����ه‌ عه‌نت����ه‌ر‪ :‬ئ����ه‌وه‌ دور‬ ‫ب����وو له‌ڕاس����تیه‌وه‌‪ ،‬ته‌نی����ا ب����ۆ‬ ‫راس����تیه‌كان‌و‬ ‫په‌رده‌پۆش����كردنی‌‬ ‫ونكردنی‌ بكوژه‌ راسته‌قینه‌كانی‌ باوكم‬ ‫بو‪ ،‬مه‌حاڵ‌و ئه‌س����ته‌مه‌ پاس����ه‌وانی‬

‫دیجله‌ عه‌نته‌ر‬

‫گوندێ����ك بتوانێ����ت بڕیار ب����دات ك ‌ه‬ ‫به‌ته‌نیا پیاوێكی‌ به‌ناوبانگ‌و ناسراوی‌‬ ‫وه‌ك باوك����م بكوژێ����ت‪ ،‬كوش����تنی‌‬ ‫عه‌نته‌ری����ش به‌ش����ێوه‌یه‌ك ب����و ك����ه‌‬ ‫دیارب����و به‌رنامه‌بۆداڕێژراو بو له‌الیه‌ن‬ ‫چه‌ندین كه‌سه‌وه‌ كوژرابو و پیالنه‌كه‌‬ ‫ئه‌نج����ام درابو‪ ،‬ب����ه‌اڵم دواتر دادگای‬ ‫ب����ااڵی تاوانه‌كان����ی ئام����ه‌د حوكمی‬ ‫زیندانیكردنی‌ بۆ حه‌مید یڵدرم‌و س����ێ‬ ‫تۆمه‌تباری تر ده‌ركرد‪ ،‬تۆمه‌تباره‌كان‬ ‫بریتی بون له‌حه‌مید یه‌ڵدرم‪ ،‬ساڤاس‬ ‫گه‌ڤره‌كچی ئه‌فسه‌ری‌ خانه‌نشینكراو‪،‬‬ ‫مه‌حمود یلدرم‌و عه‌بدولقادر ئایگان كه‌‬ ‫هه‌ردوكیان ئه‌ندامی ژێته‌م بون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا ته‌نی����ا حه‌مید یه‌ڵدرم‬ ‫به‌و كاره‌ هه‌س����تابو یاخود جگ ‌ه له‌و‪4‬‬ ‫كه‌سه‌ گومانتان له‌كه‌سانی‌ تر هه‌یه‌؟‬ ‫دیجل����ه‌ عه‌نت����ه‌ر‪ :‬ئێس����تا گومان‬ ‫له‌س����ه‌ر ئورهان میرئۆغلۆش ئه‌ندامی‌‬ ‫په‌رله‌مان����ی‌ ئاكه‌په‌ش هه‌یه‌‪ ،‬راس����ته‌‬ ‫ئه‌و له‌كاتی‌ كورژرانی‌ باوكم به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫بون‌و ته‌نان����ه‌ت برینداری����ش ده‌بێت‬ ‫به‌اڵم هه‌ندێك هه‌ڵسوكه‌وت واده‌كات‬

‫گومانه‌كان له‌س����ه‌ر ئه‌ویش زیاتر ببن‬ ‫ب����ۆ نمون����ه‌ له‌كاتی خۆی����دا ئۆرهان‬ ‫میرئۆغڵو وتی حه‌مید یه‌ڵدرم بكوژی‬ ‫راسته‌قینه‌ی‌ موس����ا عه‌نته‌ره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر له‌قس����ه‌كانی‌ په‌شیمان بوه‌وه‌و‬ ‫وتی‌ نامه‌وێت خ����ۆم گوناهبار بكه‌م‌و‬ ‫خ����ۆی له‌بابه‌ته‌ك����ه‌ دوورخس����ته‌وه‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت میرئۆغلو له‌گه‌ڵ موحس����ین‬ ‫كزلكای����ا ئه‌ندام����ی‌ ئاكه‌پ����ه‌ بونه‌ته‌‬ ‫كه‌فیلی‌ یه‌ڵدرم بۆ ئازادكردنی‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬الیه‌نێك����ی‌ دیاریكراو هه‌یه‌‬ ‫كه‌ هه‌وڵ ب����دات رێگری‌ له‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫دادگای����ی‌ كردن له‌دۆس����یه‌ی‌ موس����ا‬ ‫عه‌نته‌ر بكات؟‬ ‫دیجله‌ عه‌نت����ه‌ر‪ :‬به‌ڵێ به‌ئاش����كرا‬ ‫له‌الی����ه‌ن به‌ڕێوه‌به‌ری گش����تیی میتی‌‬ ‫ت����ورك وات����ه‌ (ده‌زگای هه‌واڵگری����ی‬ ‫توركی����ا) ئ����ه‌و رێگرییانه‌ دروس����ت‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ب����ۆ نمونه‌ كاتێ����ك له‌الیه‌ن‬ ‫دادگاوه‌ شایه‌تحاڵه‌كانیان بانگ كردو‬ ‫ش����ایه‌تحاڵه‌ دروس����ته‌كه‌ش محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌یمور بو‪ ،‬كاتێكیش ئه‌یمور له‌به‌رده‌م‬ ‫دادوه‌رو دادگا له‌ب����اره‌ی‌ دۆس����یه‌ی‌‬

‫كوشتنه‌كه‌وه‌ باسی به‌ڵگه‌كانی میتی‌‬ ‫كردو داوای‌ كرد به‌ڵگه‌كان راده‌س����ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دادگا بكرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم ده‌زگای‌ میت‬ ‫به‌ڵگه‌كان ده‌ش����ارێته‌وه‌و تائێستاش‬ ‫راده‌ستی ناكات‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬كوژران����ی‌ موس����ا عه‌نته‌ر‬ ‫تاچه‌ن����د كاردان����ه‌وه‌ی‌ نێوخۆی����ی‌‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی‌ هه‌ب����وه‌و هه‌ڵوێس����تی‌‬ ‫رێكخراوه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌كان چی‌ بوه‌ ل‬ ‫ه‌وباره‌یه‌وه‌؟‬ ‫دیجله‌ عه‌نته‌ر‪ :‬به‌دڵنیایی‌ كاریگه‌ری‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ هه‌ب����و له‌ناوخ����ۆی‌ توركیا‬ ‫به‌تایبه‌ت كه‌ باوكم یه‌كێك بو له‌قه‌ڵه‌مه‌‬ ‫دی����ارو بوێره‌كان‌و به‌ش����ێكی‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫له‌زیندانه‌كانی‌ توركیا به‌س����ه‌ربردبو‪،‬‬ ‫كوژرانی ئه‌ویش كاردانه‌وه‌ی جۆراجۆری‬ ‫به‌دوای‌ خۆیدا هێناو ته‌نانه‌ت ئێس����تا‬ ‫میدیای كوردی‌ له‌باكوری كوردس����تان‬ ‫خۆی به‌درێژه‌پێده‌ری كارو رێبازه‌كه‌ی‌‬ ‫موس����ا عه‌نته‌ر ده‌زانێت‪ ،‬له‌ئاس����تی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیش����دا چه‌ندین كاردانه‌وه‌ی‌‬ ‫لێكه‌وت����ه‌وه‌و زۆرێ����ك له‌ڕێكخ����راوه‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ته‌كان‌و رۆژنامه‌نوسان له‌سه‌ر‬ ‫كوژرانی‌ ئ����ه‌و به‌ده‌نگ هاتن ته‌نانه‌ت‬ ‫دادگای ماف����ی مرۆڤ����ی ئه‌وروپ����اش‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ی‌ توركیای به‌پێش����ێلكردنی‬ ‫مافی ژیانی عه‌نت����ه‌ر تۆمه‌تبار كردو‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێك����ی‌ فه‌رمیدا باس����یان‬ ‫له‌و پێش����ێلكارییه‌ ك����ردو رایانگه‌یاند‬ ‫ك����ه‌ توركیا لێكۆڵینه‌وه‌ی پێویس����تی‬ ‫له‌دۆس����یه‌ی كوش����تنی عه‌نت����ه‌ردا‬ ‫نه‌كردوه‌‪ .‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دوای‌ بڕیاره‌كانی‌ دادگاوه‌‬ ‫ئێ����وه‌ چی‌ ده‌ڵێ����ن ئای����ا رازین به‌و‬ ‫بڕیاره‌ی‌ له‌الیه‌ن دادگاوه‌ دراوه‌ یاخود‬ ‫تانه‌ی‌ لێده‌ده‌ن؟‬ ‫دیجل����ه‌ عه‌نت����ه‌ر‪ :‬له‌به‌رئ����ه‌وه‌ی‬ ‫دۆس����یه‌كه‌ ئاڵۆز كراوه‌و دو دۆس����یه‌‬ ‫كراون به‌یه‌ك‪ ،‬شه‌شه‌مین لقی دادگای‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫موس���ا عه‌نت���ه‌ر له‌س���اڵی‪١٩٢٠‬‬ ‫له‌گوندی زڤینگی سه‌ر به‌شارۆچكه‌ی‬ ‫نس���ێبیانی پارێ���زگای ماردین���ی‬ ‫باك���وری كوردس���تان له‌دایكبوه‌‪.‬‬ ‫موس���ا عه‌نته‌ر كه‌ به‌"ئاپێ موسا"‬ ‫ده‌ناسرێت‌و نوسه‌رو رۆژنامه‌وانێكی‬ ‫سیاس���ی به‌ناوبانگ���ی ك���ورد بو‬ ‫له‌چ���اپ‌و باڵوكردن���ه‌وه‌ی چه‌ندین‬ ‫گۆڤارو رۆژنام���ه‌دا كه‌ دیارترینیان‬ ‫ئازادیا واڵت بوه‌ كاری كردوه‌‪11 .‬‬ ‫ساڵی ژیانی له‌زیندانه‌كانی توركیا‬ ‫به‌س���ه‌ربردو له‌‪٢٠‬ی ئه‌یلولی‪١٩٩٢‬و‬ ‫به‌ه���ۆی كارو چاالكییه‌كانی���ه‌وه‌‬ ‫له‌ش���اری ئام���ه‌د له‌الی���ه‌ن چه‌ند‬ ‫چه‌كدارێكه‌وه‌ ته‌قه‌ی لێكراو كوژرا‪.‬‬

‫سزا قورسه‌كانی ئه‌نقه‌ره‌ بڕیاریدا ك ‌ه‬ ‫دانیش����تنی داهاتو له‌س����ه‌ر دۆسیه‌ی‌‬ ‫كوژران����ی‌ موس����ا عه‌نت����ه‌ر ل����ه‌‪٢٧‬ی‬ ‫ئه‌یلولی‪ ٢٠١٧‬به‌ڕێوه‌بچێت بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫هه‌تا ئه‌وكات چاوه‌ڕێ‌ ده‌كه‌ین بزانین‬ ‫دوای����ن بڕی����اری‌ دادگا له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌و‬ ‫دۆس����یه‌یه‌ چی‌ ده‌بێت‌و دواتر بڕیاری‌‬ ‫خۆم����ان له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نین‌و‬ ‫رێ����كاره‌ یاس����ایی‌و مه‌ده‌نی����ه‌كان‬ ‫ده‌گرینه‌به‌ر‪ ،‬ناكرێت دوای‌ ‪ 25‬س����اڵ‬ ‫له‌كوژرانی‌ موس����ا عه‌نته‌ر بكوژه‌كان‬ ‫ئازادان����ه‌ بگه‌ڕێن‌و ئێمه‌ش به‌خه‌فه‌ت‌و‬ ‫ئازاره‌وه‌ بژین‪.‬‬

‫یوشكا فیشەر‪ ،‬سەبارەت بەئایندەی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست نیگەرانە‬

‫شەڕی گەورەتر لەشەڕی داعش بەڕێوەیە‬ ‫یوشكا فیشەر‪ ،‬وەزیری پێشوی‬ ‫دەرەوەی ئەڵمانیا لەنوێترین وتاریدا‬ ‫کە سەرەتای ئەم هەفتەیە لەگۆڤاری‬ ‫"‪"project-syndicate‬‬ ‫باڵویکردوەتەوە‪ ،‬پێشبینی‬ ‫ئایندەیەکی تاریک‌و پڕ لەشەڕو‬ ‫زۆرانبازی بۆ رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫دەکات‪ ،‬ئەو پێیوایە "پرسی كورد"‬ ‫یەکێک دەبێت لەو فاكتەرانەی كە‬ ‫كاریگەرییان لەسەر ناسەقامگیریی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست دەبێت‪ .‬ئەمەی‬ ‫خوارەوە دەقی وتارەکەی "یوشكا‬ ‫فیشەر"‪ ،‬وەزیری پێشوی دەرەوەی‬ ‫ئەڵمانیایە‪.‬‬ ‫لەگ���ەڵ كۆنترۆڵكردنەوەی موس���ڵ‬ ‫لەباكوری عێراق‪ ،‬دەوڵەتی ئیس�ل�امی‬ ‫"داع���ش" بەخێرایی دەكرێ���ت ببێتە‬ ‫دیاردەیەكی پەیوەست بەڕابردو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كۆتایی دۆڕانیی داع���ش‌و لەناوچونی‬ ‫بەن���او خەلیفەی گروپەك���ە لەعێراق‌و‬ ‫سوریا‪ ،‬بەهیچ ش���ێوەیەك ئاشتی بۆ‬ ‫رۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت ناگێڕێتەوە‪،‬‬ ‫تەنانەت ناشبێتە كۆتاییەك بۆ تراژیدیای‬ ‫سوریا‪ ،‬بەڵكو دەرگای وەرزێكی نوێ‬ ‫لەمێ���ژوی پڕ شەڕوش���ۆڕی خوێناوی‬ ‫بەڕوی ئ���ەو ناوچەی���ەدا دەكاتەوە؛‬ ‫وەرزێك كە لەڕوی مەترس���یدارییەوە‬ ‫هیچی كەمتر نییە لەقۆناغی پێشتری‬ ‫مێژوی ئ���ەم ناوچەیە لەپاش كەوتنی‬ ‫ئیمپراتۆریەتی عوس���مانی لەكۆتایی‬ ‫جەنگی یەکەمی جیهانیدا‪.‬‬ ‫بەردەوامبون���ی ئ���ەم ش���ێوازی‬ ‫توندوتیژییە لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت‬ ‫وەك ئ���ەوەی دەبین���رێ ش���تێكی‬ ‫بڕاوەی���ە‪ ،‬چونك���ە ئ���ەم ناوچەی���ە‬ ‫توانای یەكالییكردن���ەوەی ناكۆكییە‬ ‫نێوخۆییەكان���ی خ���ۆی یاخ���ود‬ ‫دروستكردنی چوارچێوەیەكی عەمەلی‬ ‫بۆ هێنانەئارای ئاشتی نییە‪ .‬لەڕاستیدا‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت لەش���وێنێکی‬ ‫نێوان سەدەی‪19‬و سەدەی‪20‬دا گیری‬ ‫خواردوە‪.‬‬ ‫ل���ەو هەلومەرج���ەدا‪ ،‬هێ���زە‬ ‫رۆژئاواییەكانی���ش تاڕادەیەك���ی زۆر‬ ‫لەو توندوتی���ژی‌و دوژمنایەتییەی كە‬ ‫لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���تدا بونی هەیە‪،‬‬ ‫خەتاب���ارن‪ .‬هەر ج���ۆرە ئاماژەدانێك‬ ‫بەپەیماننامەی سایكس پیكۆ‪ ،‬كە تێیدا‬

‫فەڕەنساو بەریتانیا واڵت‌و سنورەكانی‬ ‫پ���اش ئیمپراتۆریەتی عوس���مانییان‬ ‫نەخش���ە كێش���ا‪ ،‬هێش���تا لەدنیای‬ ‫عەرەبی���دا حەماس���ەت‌و توڕەییەكی‬ ‫وای لێدەكەوێت���ەوە وەك ئەوەی ئەو‬ ‫پەیماننامەی���ە ك���ە "بەش���ێوەیەكی‬ ‫نهێنی" لەس���اڵی ‪1916‬دا رێكخراوە‪،‬‬ ‫دوێنێ گەیش���تبێتە ئ���اكام‪ .‬هەروەها‬ ‫بەهیچ شێوەیەك نابێت رۆڵی روسیای‬ ‫قەیس���ەری لەو هەلومەرجەی ئەمڕۆی‬ ‫ناوچەكەدا نادیدە بگرین‪ .‬پاش جەنگی‬ ‫جیهان���ی دوەم‪ ،‬دەوڵەتی جێگرەوەی‬ ‫روس���یای قەیس���ەری‪ ،‬واتە یەكێتی‬ ‫سۆڤییەت‌و ئەمریكای نەیاری لەشەڕی‬ ‫سارددا‪ ،‬دەستیان كرد بەدەستوەردانە‬ ‫زۆرەكانیان لەم ناوچەیە‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا ویالیەتە یەكگرتوەكانی‬ ‫ئەمری���كا زۆرتری���ن رۆڵ‌و كاریگەری‬ ‫لەسەر تەنگژەكانی ئەمڕۆی رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاس���ت هەب���وە‪ .‬پەیوەن���دی‬ ‫توندوتۆڵ���ی ئەمری���كا بەڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاستەوە لەبنەڕەتەوە بۆ پێویستی‬ ‫ئەو واڵتە بەنەوت دەگەڕێتەوە؛ بەاڵم‬ ‫لەگەڵ س���ەرهەڵدانی جەنگی سارددا‪،‬‬ ‫بەرژەوەندیی���ە ئابورییەكان بەخێرایی‬ ‫ش���وێنی خۆی���ان ب���ۆ بەرژەوەندییە‬ ‫س���تراتیژییەكان چۆڵكرد ئەمەش بۆ‬ ‫روبەڕوبونەوەی یەكێتی س���ۆڤییەت‌و‬ ‫هاتنەئ���ارای حكومەتە دۆس���تەكانی‬ ‫یەكێتی سوڤییەت‌و دژە رۆژئاواییەكان‬ ‫لەم ناوچەی���ە‪ .‬پاش ئەوە هەوڵەكانی‬ ‫ئەمری���كا ب���ۆ جێگیركردن���ی رۆڵ‌و‬ ‫بڕش���تی خۆی لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫بەهاوپەیمانێت���ی ئەمری���كا لەگ���ەڵ‬ ‫ئیس���رائیل كۆتایی هات‌و دواجاریش‬ ‫بەردەوامی���دان ب���ەو هەواڵن���ە دو‬ ‫دەستوەردانی سەربازی گەورەی ئەو‬ ‫واڵتەی لەه���ەردو جەنگ���ی كەنداودا‬ ‫لەعێراق لێكەوتەوە‪.‬‬ ‫هەورەه���ا دەس���توەردانی ئەمریكا‬ ‫لەئەفغانس���تان‪-‬یش رەنگدان���ەوەو‬ ‫كاردانەوەیەكی تون���دی لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاس���ت بەدوای خۆی���دا هێناوە‪.‬‬ ‫ئەو شۆڕشە چەكدارییەی كە ئەمریكا‬ ‫پش���تیوانی دەك���رد لەئەفغانس���تان‬ ‫لەدەی���ەی‪1980‬دا ‪ -‬ك���ە لەژێر ناوی‬ ‫جیه���اد دژ بەداگیركاری���ی یەكێت���ی‬ ‫س���ۆڤیەت دەس���تی پێك���رد‪ -‬دو‬ ‫هاوپەیمانی ستراتیژی ئەمریكا‪ ،‬واتە‬

‫فاكتەرێكی دیكە كە‬ ‫كاریگەری لەسەر‬ ‫ناسەقامگیریی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫هەیە‪ ،‬سەرلەنوێ‬ ‫كرانەوەی "پرسی‬ ‫كورد"ە‬

‫یوشكا فیشەر‬ ‫سعودیەو پاكستانی گۆڕی بەمەترسی‬ ‫ستراتیژی‪ .‬ئەو پرسە لەڕوداوی ‪11‬ی‬ ‫س���ێپتەمبەردا زۆر بەباش���ی خ���ۆی‬ ‫دەرخس���ت كە تێی���دا ‪ 15‬كەس لەو‬ ‫‪ 19‬تیرۆریس���تەی رێكخراوی قاعیدە‬ ‫رایس���پاردبون‪ ،‬هاواڵت���ی س���عودی‬ ‫بون‌و ئەوەش پاكس���تان بو تاڵیبانی‬ ‫پەلوپۆكرد بۆ ئەوەی ببێتە زەمینەیەك‬ ‫تاوەكو ت���ۆوی دوژمنایەتی خۆی دژ‬ ‫بەرۆژئاواو ئەمریكا تێدا بچێنێ‪.‬‬ ‫س���ەركەوتنی یەكەم جەنگی كەنداو‬ ‫كە لەساڵی‪ 1991‬لەالیەن جۆرج بۆشی‬ ‫باوك���ەوە بەرپاك���را‪ ،‬بەش���ێوەیەكی‬ ‫س���ەرەكی‪ ،‬دوازدە ساڵ دواتر بەهۆی‬ ‫كوڕەكەی���ەوە بەت���ەواوی نیش���انەی‬ ‫پرسیاری خرایە سەر‪ ،‬چونكە جەنگی‬ ‫كەنداو بەرابەر جۆرج بۆشی كوڕ‪ ،‬بوە‬ ‫هۆی كارەساتێك كە تائەمڕۆ درێژەی‬ ‫هەی���ە‪ .‬لەكاتێكدا كە جۆرج بۆش���ی‬ ‫باوك تەنیا رزگاركردنی كوەیتی بەبێ‬ ‫گۆڕین���ی رژێمی عێ���راق لەكارنامەدا‬ ‫ب���و‪ ،‬بەرزەفڕییەكانی جۆرج بۆش���ی‬ ‫كوڕ زۆر لەوە سەروتربون‪ .‬بیرۆكەكە‬ ‫ئەوە بو كە بەخستنی سەدام حسێن‪،‬‬ ‫عێراقێكی دیموكراتی بەدی بهێنرێت كە‬ ‫گۆڕانكارییە بنەڕەتی‌و سەرەكییەكانی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت خێراتر بكات‌و‬ ‫بیكات���ە ناوچەیەك���ی دیموكرات���ی‌و‬ ‫دۆس���تی رۆژئاوا‪ .‬لەسەردەمی بۆشی‬

‫ك���وڕدا‪ ،‬ئیمپریالیزمی ئایدیالیس���ت‪،‬‬ ‫جێگ���ەی واقیعگەراییە رەقوتەقەكەی‬ ‫گرتەوە كە ئەنجامەكەی ناسەقامگیری‬ ‫بەردەوام���ی رۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت‬ ‫بەگش���تی و هەروەها رێگە خۆشكردن‬ ‫بو بۆ ئێ���ران تاناوچەی دەس���ەاڵتی‬ ‫خۆی فراوان بكات‪.‬‬ ‫پ���اش لەناوچونی داع���ش‪ ،‬وەرزی‬ ‫داهاتوی مێژوی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫روبەڕوبونەوەی ئاشكراو راستەوخۆی‬ ‫نێ���وان س���عودیەی س���وننی‌و ئێرانی‬ ‫ش���یعە لەپێن���او هەژم���ون بەس���ەر‬ ‫رۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���تدا بەخ���ۆوە‬ ‫دەبینێت‪ .‬تائێستا ئەم روبەڕوبونەوەیە‬ ‫بەش���ێوەیەكی س���اردو نهێنی‌و تەنیا‬ ‫لەڕێگەی نوێنەراكانیان���ەوە رویداوە‪.‬‬ ‫دو هێ���زە گ���ەورە جیهانییەك���ە كە‬ ‫ئێس���تا لەناوچەكە لەكاردان‪ ،‬ئاشكرا‬ ‫ش���وێنی خۆیان لەو روبەڕوبونەوەیەدا‬ ‫دیاریك���ردوە‪ :‬ویالیەتە یەكگرتوەكانی‬ ‫ئەمریكا الیەنگری س���عودیەو روس���یا‬ ‫الیەنگری ئێ���ران دەكات‪ .‬لەئایندەدا‪،‬‬ ‫شەڕی راستەقینەی دژ بەتیرۆر‪ ،‬شوێنی‬ ‫خۆی بۆ ئەم روبەڕوبونەوەیە لەپێناو‬ ‫هەژمون���ی ناوچەكەدا چ���ۆڵ دەكات‪.‬‬ ‫بەگۆش���ەگیركردنی قەت���ەر لەالیەن‬ ‫س���عودیەو چ���وار واڵت���ە هاوپەیمانە‬ ‫س���وننیەكەوە كە بەش���ێك لەو كارە‬ ‫بەه���ۆی نزیك���ی قەت���ەر لەئێرانەوە‬

‫بوە‪ ،‬ئەم روبەڕوبونەوەیە گەیش���تۆتە‬ ‫یەكەمین قۆناغی هەستپێكراوی خۆی‪:‬‬ ‫كەنداو‪.‬‬ ‫روبەڕوبون���ەوەو‬ ‫هەرج���ۆرە‬ ‫وەستانەوەیەكی سەبازی دژ بەئێران‪،‬‬ ‫ناوچەك���ە دەكاتە ئاگ���رو مەوداكەی‬ ‫زۆر ل���ەوە زیاتر پەرەدەس���ێنێت كە‬ ‫ه���ەر ناكۆك���ی‌و روبەڕوبونەوەیەكی‬ ‫پێش���و گرتویەتییەوە‪ .‬وێڕای ئەوەی‬ ‫كە هێش���تا ئاگری ش���ەڕ لەس���وریا‬ ‫بڵێسەی هەیەو عێراق بەهۆی ملمالنێ‬ ‫مەزهەبییەكانەوە لەپێناو دەسەاڵتدا‪،‬‬ ‫بەت���ەواوی الواز ب���وە‪ ،‬داع���ش یان‬ ‫هەرجۆرە لقوپۆپێك���ی ئەو رێكخراوە‬ ‫رەنگە ه���ەروا بەكارای���ی بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫فاكتەرێكی دیكە كە كاریگەری لەسەر‬ ‫ناس���ەقامگیریی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫هەیە‪ ،‬س���ەرلەنوێ كرانەوەی "پرسی‬ ‫ك���ورد"ە‪ .‬كوردەكان نیش���انیان داوە‬ ‫لەبەرامبەر داعش���دا هێزێكن دەكرێت‬ ‫پشتیان پێ ببەس���ترێت‌و ئێستا ئەم‬ ‫پاساوە سیاسی‌و سەربازییەی خۆیان‬ ‫بۆ جوڵەكردن بەرەو خۆس���ەریی یان‬ ‫دروس���تكردنی دەوڵەتێكی سەربەخۆ‬ ‫بەكاردەهێنن‪.‬‬ ‫ب���ۆ ئ���ەو واڵتانەی كە ئەم پرس���ە‬ ‫كاریگ���ەری لەس���ەریان دەبێ���ت‪-‬‬ ‫یەكەمی���ان‌و پێش هەموی���ان توركیا‪-‬‬ ‫بەاڵم لەهەمانکاتیشدا سوریاو عێراق‌و‬

‫ئێران‪ -‬ئەو خواستەی كوردەكان مایەی‬ ‫قبوڵكردن نیی���ە چونكە دەبێتە هۆی‬ ‫كاریگەری دانان لەسەر یەكپارچەیی‌و‬ ‫یەكگرتوی���ی ناوخۆی ئ���ەو واڵتانە‪.‬‬ ‫بەئاوڕدان���ەوە لەبون���ی ئەو پرس���ە‬ ‫چارەس���ەرنەكراوانەو بەرفراوانبون���ی‬ ‫ناكۆكی هەژمونیان���ەی نێوان ئێران‌و‬ ‫س���عودیە‪ ،‬وەرزی داهات���و لەمێژوی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���تدا دەكرێت هەمو‬ ‫ش���تێك بەخۆوە ببینێت‪ ،‬ئاش���تی‌و‬ ‫سەقامگیری نەبێت‪ .‬هەڵبەتە ویالیەتە‬ ‫یەكگرتوەكان���ی ئەمری���كا بەباش���ی‬ ‫لەكارەس���اتی عێراق���ەوە فێربوە كە‬ ‫ناتوانێ���ت لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاس���تدا‪،‬‬ ‫وێڕای هێزە س���ەربازییە گەورەكەی‪،‬‬ ‫تاكە شەڕێكی زەمینیی‪-‬ش بباتەوە‪.‬‬ ‫ب���اراك ئۆباما لەبی���ری گێڕانەوەی‬ ‫هێ���زە س���ەربازییەكانی ئەمریكا لەم‬ ‫ناوچەیە بو كە گەیش���تن بەم ئامانجە‬ ‫لەڕوی سیاسی و سەربازییەوە توشی‬ ‫كێشە هات‪ .‬لەبەرئەوەش بو كە ئۆباما‬ ‫هەر جۆرە دەستوەردانێكی سەربازی‬ ‫لەس���وریا –تەنانەت بە بەكارهێنانی‬ ‫هێرشی ئاسمانیش���ەوە‪ -‬رەتكردەوەو‬ ‫بۆش���اییەكی دروستكرد كە بەخێرایی‬ ‫لەالیەن روسیاوە پڕكرایەوەو ئێستاش‬ ‫ئەنجامەكەی دەبینین‪ .‬شوێنگرەوەی‬ ‫ئۆباما‪ ،‬دۆناڵد ترامپ‪-‬یش لەهەڵمەتی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی���دا بەڵێنی دەرچونی‬ ‫ئەمریكای لەرۆژهەاڵتی ناوەڕاست دا‪.‬‬ ‫هەڵبژاردن���ەكان‬ ‫لەس���ەردەمی‬ ‫بەدواوە‪ ،‬ئەو هێرش���ی موش���ەكی بۆ‬ ‫سەر س���وریا ئەنجامداوەو چۆتە نێو‬ ‫رێككەوتنگەلێك���ی زیات���رەوە لەگەڵ‬ ‫س���عودیەو هاوپەیمانەكانی‌و دژایەتی‌و‬ ‫هەڕەش���ەی لەئاس���تی گوفت���اردا دژ‬ ‫بەئێران زیاتر كردوە‪.‬‬ ‫ترامپ بەبێ هیچ گومانێك‌و بەئاشكرا‬ ‫لەب���ەردەم س���ەرەولێژبونەوەیەكی‬ ‫تەواودایە لەڕوی ئەزمون وەرگرتنەوە‬ ‫لەس���ەر رۆژهەاڵت���ی ناوەڕاس���ت؛‬ ‫ناوچەی���ەك ك���ە بەهیچ ش���ێوەیەك‬ ‫چاوەڕوان���ی ئەوە ن���اكات كە ترامپ‬ ‫لەپەیوەس���ت پێی���ەوە بەت���ەواوی‬ ‫فێرببێت‪ .‬بۆیە هی���چ بەڵگەیەك نییە‬ ‫بۆ گەش���بینی بەئایندەی رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست‪.‬‬ ‫وەرگێڕانی‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫براكان بۆ بژێویی‌ ژیان یه‌كتر ده‌كوژن‬

‫له‌سه‌یدسادق له‌سه‌ر جێگه‌ی‌ عه‌ره‌بانه‌ دو كه‌س ده‌كوژرێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫كاتژمێژ ‪ 5:40‬خوله‌كی‌ ئێواره‌ی‌ رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ینی‌‪ ،2017/7/21‬شكار سه‌ركه‌وتی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 19‬ساڵ‌و زه‌رده‌شت‬ ‫ئه‌حمه‌دی‌ ته‌مه‌ن ‪ 35‬ساڵ كه‌ ئامۆزای‌‬ ‫یه‌كترن‪ ،‬له‌سه‌ر جێگه‌ی‌ راگرتنی‌‬ ‫عه‌ره‌بانه‌ی‌ سه‌وزه‌فرۆشتن له‌ناو بازاڕی‌‬ ‫سه‌یدسادق ده‌بێته‌ شه‌ڕیان‌و به‌چه‌قۆ‌و‬ ‫كه‌ته‌رو مقه‌ست ده‌كوژرێن‌و هه‌شت‬ ‫كه‌سی‌ دیكه‌ش كه‌ سه‌رجه‌میان براو‬ ‫باوك‌و ئامۆزای‌ یه‌كدین بریندار ده‌بن‪.‬‬ ‫زاوای‌ ماڵ���ی‌ یه‌كێك له‌ك���وژراوه‌كان‬ ‫کە‌و ئێستا له‌نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاكه‌وتنی‌‬ ‫ش���اری‌ س���لێمانی‌ چاودێری���ی‌ دوان‬ ‫له‌برین���داره‌كان ده‌كات‌و چاوه‌ڕوان���ه‌‬ ‫باری‌ ته‌ندروس���تیان جێگیر بێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌و ئێواره‌یه‌ س���ه‌ركه‌وتی‌ باوكی‌‬ ‫شكار له‌س���ه‌رجێگه‌ی‌ عه‌ره‌بانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫زه‌رده‌ش���تی‌ برازای‌ بوه‌ ده‌مه‌بۆڵه‌یان‪،‬‬ ‫لەئەنجامی ئەو شەڕەدا کە نزیکەی نیو‬ ‫کاتژمێر دەخایەنێت بە‌مقه‌ست‌و كه‌ته‌ر‬ ‫‌شكارو زەردەشت‌ ده‌كوژرێن"‪.‬‬ ‫به‌رده‌م مزگه‌وتی‌ گه‌وره‌ی‌ سه‌یدسادق‬ ‫كه‌ ش���وێنی‌ كۆبونه‌وه‌ی‌ زیاتر له‌س���ه‌د‬ ‫عه‌ره‌بان���ه‌و ده‌س���تگێڕه‌‪ ،‬به‌گرنگترین‬ ‫ش���وێنی‌ پاره‌ په‌یداكردنی‌ كاسبكارانی‌‬ ‫ش���ارۆچكه‌كه‌و گونده‌كانی‌ ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫داده‌نرێ���ت به‌ه���ۆی‌ چڕبون���ه‌وه‌ی‌‬

‫زەردەشت‌و شکار‪ ،‬دوو کوژراوەکە‬ ‫قه‌ره‌باڵغی‌ شارۆچكه‌كه‌وه‌ له‌م شوێنه‌دا كه‌ به‌س���ه‌ختی‌ بریندار بو‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫كه‌ به‌ناوجه‌رگه‌ی‌ بازاڕی‌ سه‌یدس���ادق ئێم���ه‌ ناوبژیم���ان ده‌ك���رد‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫داده‌نرێ���ت‪ ،‬خ���اوه‌ن عه‌ره‌بان���ه‌و پێنه‌چو له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ته‌له‌فونه‌وه‌ ئاواره‌‌و‬ ‫ده‌ستگێڕه‌كان سه‌وزه‌و میوه‌و كه‌لوپه‌لی‌ زه‌رده‌ش���ت باوك‌و براكانی���ان ئاگادار‬ ‫تێ���دا ده‌فرۆش���ن‌و زۆرج���ار له‌س���ه‌ر كرده‌وه‌‌و سه‌ركه‌وت‌و ئه‌حمه‌د كه‌ برای‌‬ ‫جێكردن���ه‌وه‌ی‌ ش���وێنی‌ عه‌ره‌بانه‌كان یه‌كدین‌و چه‌ند كوڕێكیان هاتن‌و شه‌ڕه‌كه‌‬ ‫پاڵپاڵێنیان���ه‌و هه‌ندێكجاریش ش���ه‌ڕی‌ گه‌وره‌تر بو‪ ،‬به‌جۆرێك كه‌س ئاماده‌نه‌بو‬ ‫له‌س���ه‌ر دروس���ت ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ ناوبژی���ی‌ بكات‌و خۆیبدات به‌كوش���ت‪،‬‬ ‫هێزه‌كانی‌ ئاس���ایش‌و پۆلیسیش له‌ناو‬ ‫یه‌كه‌مجار كه‌سی‌ له‌سه‌ر ده‌كوژرێت‪.‬‬ ‫ی سه‌یدسادق بازاڕ نه‌بون"‪.‬‬ ‫دوكاندارێكی‌ ناو بازاڕ ‌‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و دو خێزانه‌ی‌ شه‌ڕه‌كه‌یان‬ ‫کە هه‌وڵ���ی ناوبژیكردن���ی‌ داوه‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ئاواره‌ی‌ كوڕی‌ س���ه‌ركه‌وت شه‌ڕه‌كه‌ی‌ ك���ردوه‌ چه‌ند س���اڵێك پێش ئێس���تا‬ ‫دروستكرد‪ ،‬له‌گه‌ڵ زه‌رده‌شتی‌ ئامۆزای‌‪ ،‬چه‌ندینجار ش���ه‌ڕی‌ دیكه‌ی���ان كردوه‌و‬

‫هه‌ڵدێر له‌ئه‌ڵمانیا گه‌ڕایه‌وه‌و‬ ‫له‌ئیبراهیم پاشا ‌ی سلێمان ‌ی كوژرا‬ ‫كاتژمێر‪12‬ی‌ نێوه‌ڕۆی‌ رۆژ ‌ی سێشه‌ممه‌ ‌ی‬ ‫رابردو‪ ،2017/7/18‬هه‌ڵدێر به‌رزان ‌ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 27‬ساڵ‌‪ ،‬له‌نزیك ماڵی‌ داپیره‌ ‌ی‬ ‫له‌ئۆتۆمبیلێكی‌ جام ره‌شه‌وه‌ ده‌ستڕێژ ‌ی‬ ‫گولله‌ی‌ لێكراو كوژرا‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ گوندی‌ دوره‌ی‌ سه‌ر‬ ‫به‌ قه‌زای‌ هێرۆی‌ ناحیه‌ی‌ پشده‌ر‬ ‫به‌ده‌ستی‌ مامی‌ ده‌كوژرێت‪ ،‬پۆلیس‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات "له‌سه‌ر كێشه‌ی‌‬ ‫زه‌ویوزار بوه‌"‪ ،‬برایه‌كی‌ كوژراوه‌كه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "چه‌ند مانگێك پێش ئه‌و‬ ‫روداوه‌ كێشه‌كه‌مان چاره‌سه‌ر‬ ‫كردبو"‪.‬‬

‫هەڵدێر‬

‫هه‌ڵدێر له‌م ماڵه‌دا‬ ‫له‌دایك ببو‪ ،‬زو زو‬ ‫ده‌هات بۆالی‌ دایكم‬ ‫هه‌ڵدێر داپیره‌ی‌ زۆر‬ ‫خۆشده‌ویست‪ ،‬ئه‌و‬ ‫رۆژه‌ش به‌ڕێگاو‌ه بو‬ ‫بێت بۆ ئێره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قه‌ده‌ری‌ وابو پێش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ بگات كوژرا‬

‫له‌هه‌وڵ���ی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و ئۆتۆمبیله‌داین‬ ‫ك��� ‌ه سه‌رنش���ینه‌كانی‌ ته‌قه‌ی���ان له‌هه‌ڵدێر‬ ‫كردوه‌‪ ،‬وته‌ی‌ چه‌ند ش���ایه‌تحاڵێكی‌ نزیك‬ ‫له‌و روداوه‌ وه‌رگیراوه‌‌و وته‌ ‌ی كه‌س���وكار ‌ی‬ ‫هه‌ڵدێر وه‌رگیراوه‌‌و نه‌یانشاردۆته‌وه‌ پێشتر‬ ‫كوڕه‌كه‌یان له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌س���ێكی‌ دیكه‌دا‬ ‫شه‌ڕو كێشه‌ی‌ هه‌بوه‌"‪.‬‬

‫دوان له‌دراوسێكان‬ ‫كه‌ هاوڕێم بون‬ ‫له‌گه‌ڵ چه‌ند‬ ‫كه‌سێكی‌ دیكه‌دا‬ ‫به‌په‌له‌ چوین‬ ‫به‌هانایانه‌وه‌‌و‬ ‫گه‌یاندمانن ‌ه‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ ‌ی‬ ‫شه‌هید شه‌وكه‌ت ك ‌ه‬ ‫به‌چه‌قۆو مقه‌ست‌و‬ ‫كه‌ته‌ر جه‌سته‌یان‬ ‫بڕابو خوێنیان‬ ‫لێده‌ڕۆیشت‬

‫"مامم به‌رده‌وام به‌چه‌كه‌و‌ه بۆ‬ ‫ده‌رفه‌تێك ده‌گه‌ڕا ره‌سوڵ ‌ی برام بكوژێت"‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫به‌رزانی‌ باوك ‌ی هه‌ڵدێر گومانی‌ له‌و‌ه هه‌ی ‌ه‬ ‫كوڕه‌كه‌ ‌ی له‌سه‌ر كێشه‌كانی‌ رابردوی‌ كوژرا‬ ‫بێت‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "هه‌ڵدێر ماوه‌ی‌ دو س���اڵ‬ ‫ده‌بێت س���ه‌فه‌ر ‌ی ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتی‌ كردوه‌و‬ ‫له‌واڵت���ی‌ ئه‌ڵمانیا ده‌ژیا‌و هاوسه‌ره‌كه‌ش��� ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ خ���ۆی‌ بردبو‪ ،‬به‌اڵم م���اوه‌ ‌ی چه‌ند‬ ‫مانگێك ده‌بێت هاتۆته‌وه‌ كوردستان‌و هیچ‬ ‫كێشه‌یه‌ك ‌ی نه‌بو‪ ،‬وه‌ستای‌ كاشی‌ بو‪ ،‬ته‌نها‬ ‫شتێك ك ‌ه شك به‌رین ئه‌وه‌یه‌ چه‌ند ساڵێك‬ ‫پێش ئه‌وه‌ی‌ بڕواته‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪ ،‬شه‌ڕ‌و‬ ‫كێش���ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ‌ چه‌ند كه‌سێك هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و كێشان ‌ه له‌گه‌ ‌ڵ تێپه‌ڕینی‌ كات چاره‌سه‌ر‬ ‫ببون‌و هه‌ڵدێریش كاری‌ خۆی‌ ده‌كرد‌و كار ‌ی‬ ‫به‌كه‌س نه‌بو"‪.‬‬ ‫هه‌ڵدێر‪ ،‬كه‌ هه‌فته‌ی‌ راب���ردو له‌كاتێكدا‬ ‫چه‌ن���د مه‌ترێكی‌ ده‌مێنێ���ت بگات ‌ه به‌رده‌م‬ ‫ماڵ ‌ی داپیره‌ ‌ی له‌گه‌ڕه‌كی‌ ئیبراهیم پاش���ا ‌ی‬ ‫شاری‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ئۆتۆمبیلێكی‌ جام ره‌ش‬ ‫له‌به‌رده‌میدا ده‌وستێت‌و پێیده‌ڵێت بوه‌سته‌‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خاوكردن���ه‌وه‌ ‌ی ئۆتۆمبیله‌ك���ه‌ی‌‪،‬‬ ‫له‌ئوتومبێل ‌ه جام ره‌ش���ه‌كه‌و‌ه ده‌س���تڕێژ ‌ی‬ ‫گولل���ه‌ ‌ی لێده‌كرێ���ت‌و ده‌س���تبه‌جێ‌ گیان‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ بیس���تنی‌ ده‌نگ��� ‌ی گولله‌كان‪،‬‬ ‫چه‌ن���د دوكاندارێك ‌ی ئه‌و ش���ه‌قام ‌ه ده‌گه‌ن ‌ه‬ ‫سه‌ر ئۆتۆمبیله‌ی‌ هه‌ڵدێر‌و ده‌یبینن له‌سه‌ر‬ ‫كوشن ‌ی ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌ به‌الدا هاتوه‌‌و هه‌مو‬ ‫گیان ‌ی له‌خوێندا سور بوه‌و به‌حاڵ هه‌ناسه‌ ‌ی‬ ‫تی���ا ماوه‌‌و ده‌نگێك ‌ی پڕ له‌ئ���ازار له‌گه‌رو ‌ی‬ ‫دێت���ه‌ده‌ر‌و ناتوانێت ده‌س���ت ب���ۆ ده‌رگا ‌ی‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌ به‌رێت‪.‬‬ ‫وته‌بێژ ‌ی پۆلیس���ی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫نه‌قی���ب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حم���ه‌د به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند "دو ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬هه‌ڵدێر چه‌ند‬ ‫جارێك له‌الیه‌ن هێزه‌كان ‌ی پۆلیسی‌ پارێزگا ‌ی‬ ‫س���لێمانییه‌وه‌ داواكراوه‌‪ ،‬چه‌ند كه‌س���ێك‬ ‫س���كااڵیان له‌س���ه‌ر ‌ی هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم نازانین‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ ته‌قه‌یان لێكردو‌ه ئاخۆ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ن سكااڵیان له‌س���ه‌ری‌ هه‌بوه‌ یان‬ ‫كه‌سانی‌ دیكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ڕێگه‌ی‌ كامێ���رای‌ چاودێری‌‌و‬ ‫پۆلیس���ی‌ هه‌واڵ���ده‌ر ‌ی نهێن���ی‌ ت���اوان‬

‫ئه‌وه‌ یه‌كه‌م ش���ه‌ڕیان نی���ه‌‪ ،‬چه‌ندین‬ ‫جێگه‌یان گۆڕیوه‌ له‌ناو بازاڕ‪ ،‬ژماره‌یان‬ ‫نۆ بۆ ده‌ كه‌س ده‌بن كه‌ س���ه‌رجه‌میان‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ كاری‌ شتفرۆش���تنن وه‌ك‬ ‫سه‌وزه‌و میوه‌‌و ش���یرینی‌‌و چه‌ره‌سات‌و‬ ‫پێاڵوو ورده‌واڵه‌"‪.‬‬ ‫یه‌كێك���ی‌ دیك���ه‌ له‌ش���ایه‌تحاڵه‌كان‬ ‫كه‌ نه‌یویس���ت ناوی‌ ئاش���كرا بكرێت‌و‬ ‫دراوسێی‌ ماڵی‌ یه‌كێك له‌كوژراوه‌كانه‌‌و‬ ‫له‌كاتی‌ ش���ه‌ڕه‌كه‌دا له‌ب���ازاڕ بوه‌‌و دو‬ ‫له‌برینداره‌كانی‌ گه‌یاندۆته‌ نه‌خۆشخانه‌‪،‬‬ ‫وت���ی‌ "ئه‌وكات ش���ه‌ڕه‌كه‌ ت���ه‌واو ببو‬ ‫برینداره‌كان له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌كه‌ خه‌ڵتانی‌‬

‫خوێ���ن ببون‪ ،‬دوان له‌دراوس���ێكان ك ‌ه‬ ‫هاوڕێم بون له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌سێكی‌ دیكه‌دا‬ ‫به‌په‌له‌ چوین به‌هانایانه‌وه‌‌و گه‌یاندماننه‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ شه‌هید ش���ه‌وكه‌ت كه‌‬ ‫به‌چه‌قۆو مقه‌س���ت‌و كه‌ته‌ر جه‌سته‌یان‬ ‫بڕابو خوێنیان لێده‌ڕۆیشت"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌ قایمقامی‌ سه‌یدسادق‬ ‫دیاری‌ ره‌ئ���وف به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"ش���ه‌ڕه‌كه‌ له‌س���ه‌ر جێگه‌ی‌ عه‌ره‌بانه‌‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬دو كه‌س ك���وژراون‌و هه‌ش���تی‌‬ ‫دیكه‌ش بریندارن‪ ،‬س���ه‌رجه‌م كوژراوو‬ ‫برین���داره‌كان ره‌وان���ه‌ی‌ نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫كراون‌و پێنج كه‌سی‌ دیكه‌ش ده‌ستگیر‬ ‫كراون"‪.‬‬ ‫وته‌بیژی‌ پۆلیسی‌ قه‌زاو ناحیه‌كانی‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب سایب سه‌الم‬ ‫سه‌باره‌ت به‌م روداوه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"ئێواره‌ی‌ رۆژی‌ هه‌ین���ی‌ ‪2017/7/21‬‬ ‫له‌ش���ارۆچكه‌ی‌ سه‌یدس���ادق له‌س���ه‌ر‬ ‫جێگه‌ی‌ عه‌ره‌بان���ه‌ له‌نێوان دو خێزاندا‬ ‫شه‌ڕ دروس���ت ده‌بێت كه‌ سه‌رجه‌میان‬ ‫كه‌س���ی‌ نزیكی‌ یه‌كن‌و م���اوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫س���اڵێك ده‌بێت له‌و بازاڕه‌ س���ه‌رقاڵی‌‬ ‫كاری‌ میوه‌‌و سه‌وزه‌ فرۆشتنن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "لێكۆڵین���ه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬دو هاواڵت���ی‌ به‌ناوه‌كانی‌‬ ‫شكار س���ه‌ركه‌‌وت‌و زه‌رده‌شت ئه‌حمه‌د‬ ‫ك���ه‌ ئامۆزای‌ یه‌كن به‌چه‌قۆو مقه‌س���ت‬ ‫كوژراون‪ ،‬هه‌ش���تی‌ دیكه‌ش بریندارن‌و‬ ‫چه‌ن���د كه‌س���ێكی‌ دیكه‌ش ده‌س���تگیر‬ ‫كراون"‪.‬‬

‫كازم‪ ،‬مامی‌ هه‌ڵدێ���ر كه‌ له‌به‌رده‌م ماڵ ‌ی‬ ‫دایك ‌ی وه‌ستا بو له‌گه‌ڕه‌كی‌ ئیبراهم پاشا‌و‬ ‫چه‌ن���د مه‌ترێك ل���ه‌و جێگه‌ی���ه‌وه‌ دور بو‬ ‫هه‌ڵدێ���ری‌ تێدا كوژرا‪ ،‬وت���ی‌ "هه‌ڵدێر له‌م‬ ‫ماڵ���ه‌دا له‌دایك بب���و‪ ،‬زو زو ده‌هات بۆال ‌ی‬ ‫دایكم‪ ،‬هه‌ڵدێر داپیره‌ی‌ زۆر خۆشده‌ویست‪،‬‬ ‫ئه‌و رۆژه‌ش به‌ڕێگاو‌ه بو بێت بۆ ئێره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قه‌ده‌ری‌ وابو پێش ئه‌وه‌ی‌ بگات كوژرا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌م ‌ه كۆست‌و داخێك ‌ی گه‌وره‌یه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵدێر رقی‌ له‌كه‌س نه‌بو‪ ،‬به‌غه‌در كوژرا"‪.‬‬ ‫به‌رزان��� ‌ی باوكی‌ هه‌ڵدێریش س���ه‌باره‌ت‬ ‫ب���ه‌دوا په‌یوه‌ند ‌ی له‌گ���ه‌ ‌ڵ كوڕه‌كه‌ی‌‪ ،‬وت ‌ی‬ ‫"دره‌نگانێك���ی‌ ش���ه‌و ب���و‪ ،‬پێ���ش رۆژ ‌ی‬ ‫كوشتنه‌كه‌ی‌‪ ،‬هه‌ڵدێر ته‌له‌فونی‌ كردو وت ‌ی‬ ‫باوك ‌ه ئاو له‌ماڵمان���دا نیه‌‪ ،‬منیش كاتژمێر‬ ‫یه‌كی‌ شه‌و بو ته‌نكه‌رێك ئاوم بۆ نارد‪ ،‬هیچ ‌ی‬ ‫ب���اس نه‌كرد‪ ،‬بۆ به‌یانیه‌كه‌ ‌ی كاتژمێر ‪‌ 12‬ی‬ ‫نیوه‌ڕۆبو له‌ڕێگه‌ی‌ هه‌ولێربوم ته‌له‌فونیان بۆ‬ ‫كردم هه‌ڵدێر له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌‌و بگه‌ڕێمه‌و‌ه‬ ‫سلێمانی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كاتێك كه‌ گه‌ڕام���ه‌وه‌و فریا ‌ی‬ ‫نه‌خۆش���خان ‌ه كه‌وت���م‪ ،‬خزم‌و كه‌س���وكار‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی���ان له‌پزیش���كی‌ دادوه‌ری��� ‌ی‬ ‫وه‌رده‌گرته‌وه‌‌و نه‌متوانی‌ بۆ دواجار هه‌ڵدێر‬ ‫ببینمه‌وه‌‌و ش���ه‌وی‌ رابردو بۆ دواجار بو ك ‌ه‬ ‫گوێ���م له‌ده‌نگی‌ بو‪ ،‬ئیتر چ���اوم به‌هه‌ڵدێر‬ ‫نه‌كه‌وت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌داخێك��� ‌ی زۆره‌وه‌‪ ،‬گی���ان‬ ‫له‌ده‌س���تدانی‌ به‌م ش���ێوه‌یه‌ كۆس���تێك ‌ی‬ ‫گه‌وره‌یه‌"‪.‬‬

‫ئ����ه‌و مامۆس����تایه‌ ته‌مه‌ن����ی‌‪47‬‬ ‫س����اڵه‌و ن����اوی‌ ره‌س����وڵ حس����ێنه‌‌و‬ ‫له‌به‌ره‌به‌یانی‌ رۆژی‌ پێنج ش����ه‌ممه‌ی‌‬ ‫رابردو‪ ،2017/7/20‬له‌سه‌ر زه‌ویه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌گوندی‌ دوره‌ی‌ س����ه‌ر به‌قه‌زای‌‬ ‫هێرۆ به‌سێ‌ فیش����ه‌ك كه‌ به‌ر سنگ‌و‬ ‫پش����تی‌ كه‌وت����وه‌ له‌الی����ه‌ن مامیه‌وه‌‬ ‫ده‌كوژرێت‪ ،‬ره‌سوڵ خاوه‌نی‌ سێ‌ كوڕو‬ ‫كچێكه‌‪.‬‬ ‫نه‌وزاد حس����ێنی‌ برای‌ ڕه‌سوڵ‪ ،‬كه‌‬ ‫بۆمه‌رگی‌ براكه‌ی‌ نیگه‌رانه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات ئه‌وه‌نده‌ نابێت له‌سه‌ر كێشه‌ی‌‬ ‫زه‌ویوزار له‌گه‌ڵ ماڵی‌ مامی‌ دانیشتنیان‬ ‫كردوه‌و هیچ كێش����ه‌یه‌ك له‌نێوانیاندا‬ ‫نه‌مابو‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كێش����ه‌مان له‌گه‌ڵ‬ ‫كه‌س نه‌بوه‌‪ ،‬بمزانیبایه‌ مامم ره‌سوڵ‬ ‫ده‌كوژێ����ت به‌رده‌وام خۆم پارێزگاری‌و‬ ‫چاودێریم ده‌كرد‪ ،‬من نه‌مده‌زانی‌ بۆچی‌‬ ‫به‌رده‌وام مام����م له‌گوند چه‌كی‌ پێیه‌و‬ ‫به‌چه‌كه‌وه‌ هاتوچۆ ده‌كات‪ ،‬نه‌مده‌زانی‌‬ ‫له‌ده‌رفه‌ت‌و كاتێك ده‌گه‌ڕێت تابراكه‌م‬ ‫بكوژێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و ڕۆژه‌ من له‌ماڵه‌وه‌ بوم‬ ‫ته‌له‌فونیان بۆ ك����ردم وتیان وه‌ره‌ بۆ‬

‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ پش����ده‌ر‪ ،‬ره‌سوڵ زۆر‬ ‫هیالكه‌‪ ،‬كاتێك گه‌یشتمه‌ نه‌خۆشخانه‌‬ ‫چه‌ند كاتژمێژێك ده‌بو ره‌سوڵ گیانی‌‬ ‫له‌ده‌س����تدابو‪ ،‬پێیانڕاگه‌یانم ره‌سوڵ‬ ‫كوژراوه‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عوم����ه‌ر مام����ی‌ كوژراوه‌ك����ه‌‌و برای‌‬ ‫بكوژه‌كه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ س����ێ‌‬ ‫دۆنم زه‌وی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ نه‌ده‌هێنا براكه‌م‬ ‫برازاكه‌می‌ له‌س����ه‌ر بكوژێ����ت‌و بچێته‌‬ ‫بنكه‌ی‌ پۆلیس خۆی‌ راده‌س����تبكات‌و‬ ‫بڵێت من كوشتومه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "خۆزگه‌‬ ‫زه‌ویه‌ك����ه‌ش ئه‌وه‌ن����ده‌ زۆر بوای����ه‌‬ ‫تاكه‌س����ێكی‌ له‌سه‌ر بكوژرێت‌و خوێنی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر بڕژێرێت‪ ،‬نازانم چی‌ بڵێم زۆر‬ ‫نیگه‌رانم"‪.‬‬ ‫له‌مباره‌وه‌ وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌ پشده‌ر‪،‬‬ ‫رائید شۆڕش ئیسماعیل به‌"ئاوێنه‌"ی‌‬ ‫راگه‌یان����د تۆمه‌تباره‌ك����ه‌ ن����اوی‌ (م)‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ‪ 72‬س����اڵه‌و ده‌ستگیركراوه‌‌و‬ ‫دان����ی‌ به‌تاوانه‌كه‌یدا ن����اوه‌‌و به‌ماده‌ی‌‬ ‫‪ 405‬له‌یاس����ای‌ س����زادانی‌ عێراق����ی‌‬ ‫ده‌ستبه‌س����ه‌ره‌‌و مامی‌ كوژراوه‌كه‌یه‌و‬ ‫دانیش����توی‌ گه‌ڕه‌ك����ی‌ راپه‌ڕین����ه‌‬ ‫له‌ش����ارۆچكه‌ی‌ ق����ه‌اڵدزێ ب����ۆ كاری‌‬ ‫كشتوكاڵی‌ چوه‌ته‌وه‌ گوندی‌ دوره‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ رائید ش����ۆڕش‪ ،‬كوژراوه‌كه‌‬ ‫دانیشتوی‌ گوندی‌ نوره‌دینه‌‌و پیشه‌ی‌‬ ‫مامۆستایه‌ ئه‌و رۆژه‌ بۆ ئاودانی‌ زه‌وی‌‬ ‫كش����توكاڵی‌ چوه‌ته‌ سه‌ر زه‌ویه‌كه‌ی‌‌و‬ ‫له‌الی����ه‌ن مامیه‌وه‌ به‌س����ێ‌ فیش����ه‌ك‬ ‫كوژراوه‌ كه‌ به‌ر سنگ‌و پشتی‌ كه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "په‌ڕاوی‌ یاسایی‌ بۆ روداوه‌كه‌‬ ‫كراوه‌ت����ه‌وه‌‌و كه‌س����وكاری‌ كوژراوه‌كه‌‬ ‫سكااڵیان تۆماركردوه‌"‪.‬‬

‫سێ‌ دۆنم زه‌و ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ نه‌ده‌هێنا‬ ‫براكه‌م برازاكه‌می‌‬ ‫له‌سه‌ر بكوژێت‌و‬ ‫بچێت ‌ه بنكه‌ی‌ پۆلیس‬ ‫خۆی‌ راده‌ستبكات‌و‬ ‫بڵێت من كوشتومه‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫هه‌موو رۆژێك كه‌سێك ده‌كوژر ‌ێ یان خۆ ‌ی ده‌كوژێ‌‬

‫خه‌ریكه‌ رووداوه‌كان ‌ی كوشتن به‌ال ‌ی خه‌ڵكییه‌وه‌ ئاسایی‌ ده‌بنه‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬هونەر حەمەرەشید‬ ‫رۆژ نییه‌ له‌هه‌رێم ‌ی كوردستان هه‌واڵ ‌ی‬ ‫كوشتن یان خۆكوشتنی‌ كه‌سێك باڵو‬ ‫نه‌كرێته‌وه‌‪ ،‬حاڵه‌ته‌كان ئه‌وه‌نده‌ زۆربوون‬ ‫به‌ال ‌ی خه‌ڵكییه‌و‌ه خه‌ریكه‌ ئاسای ‌ی‬ ‫ده‌بنه‌وه‌و ته‌نیا ده‌بن ‌ه ژماره‌‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئامارێك كه‌ ده‌س���ت "نیقاش"‬ ‫كه‌وتووه‌‪ ،‬ته‌نی���ا له‌ماوه‌ی‌ دوانزه‌ مانگدا‬ ‫(‪ )377‬حاڵه‌تی‌ كوش���تن یا خۆكوشتن‬ ‫له‌پارێزگاكان���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تاندا‬ ‫تۆماركراون‪ ،‬كه‌وات ‌ه بۆ هه‌ر رۆژێك زیاتر‬ ‫له‌حاڵه‌تێك ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اره‌ له‌الیه‌ن ده‌س���ته‌ ‌ی ماف ‌ی‬ ‫مرۆڤی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌ تۆماركراوه‌و‬ ‫هه‌موو ئه‌و رووداوان���ه‌ی‌ گرتووه‌ته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫له‌ماوه‌ ‌ی ‪1‬ی‌ حوزه‌یران ‌ی ‪ 2016‬هه‌تا ‪‌ 30‬ی‬ ‫حوزه‌یران��� ‌ی ‪ 2017‬له‌ناوچه‌ جیاجیاكان ‌ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان روویانداوه‌‪.‬‬ ‫جاران ئه‌گه‌ر میدیا كوردییه‌كان باس ‌ی‬ ‫هه‌واڵێكی‌ كوش���تن یان خۆكوش���تنیان‬ ‫بكردای���ه‌‪ ،‬ب���ۆ م���اوه‌ ‌ی چه‌ن���د رۆژێك‬ ‫ده‌بوون ‌ه باس��� ‌ی سه‌رزار ‌ی خه‌ڵكی‌‌و تۆڕ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی���ان ده‌ته‌ن���ی‌‪ ،‬كه‌چ ‌ی‬ ‫ئێس���تا هه‌واڵ ‌ی كوشتن به‌شێوازی‌ سه‌یر‬ ‫س���ه‌یر ئه‌وه‌ن���ده‌ زۆرب���وو‌ه خه‌ریكه‌ بۆ‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئاس���ای ‌ی ده‌بنه‌وه‌و زۆرجار دوا ‌ی‬ ‫هه‌واڵێك���ی‌ كوش���تن ده‌بین���رێ‌ له‌تۆڕ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان نوس���راوه‌ "هیچ نیی ‌ه‬ ‫به‌هۆی‌ كێشه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌و‌ه بووه‌"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر له‌ب���ه‌ر ئ���ه‌م مه‌ترس���ییه‌ی ‌ه‬ ‫ساڵێكه‌ ده‌س���ته‌ ‌ی مافی‌ مرۆڤ ده‌ست ‌ی‬ ‫به‌تۆماركردنی‌ ئاماره‌ك���ه‌ كردووه‌‌و وه‌ك‬

‫محه‌م���ه‌د س���ابر گۆمه‌ش���ینی وته‌بێژی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ مافی‌ مرۆڤ بۆ "نیقاش" وت ‌ی‬ ‫"ئامانجم���ان له‌و ئامارانه‌ خس���تنه‌ڕوو ‌ی‬ ‫ژم���اره‌ی‌ رووداوه‌كان���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫تێبینیمان كردووه‌‪ ،‬مان���گ به‌مانگ روو‬ ‫له‌زیادبوونه‌‪ ،‬حاڵه‌ته‌كانی‌ كوشتن به‌به‌راورد‬ ‫به‌دوو ساڵی رابردوو له‌گه‌شه‌سه‌ندندان‌و‬ ‫مه‌ترس���ی ته‌واوی له‌س���ه‌ر ئاسایش���ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی دروستكردووه‌"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێت "ئه‌و رێژانه‌ی‌ له‌ماوه‌ی‌ شه‌ش‬ ‫مانگی‌ رابردوو تۆمارك���راون‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫دوو مانگ���ی‌ راب���ردوو رێژه‌یه‌ك���ی زۆر‬ ‫مه‌ترس���یداره‌و ئام���اژ‌ه به‌به‌رزوبونه‌وه‌ی‬ ‫رێژه‌كانی تاوان���كاری ده‌ده‌ن له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫هه‌ر به‌راس���تیش ئه‌م ماوه‌یه‌ رووداو ‌ی‬ ‫سه‌یر رووده‌ده‌ن‪ ،‬بۆ نموونه‌ شه‌و ‌ی ‪‌ 23‬ی‬ ‫حوزه‌یران له‌گه‌ڕه‌ك ‌ی به‌ختیاری‌ ش���ار ‌ی‬ ‫س���لێمان ‌ی ژن‌و پیاوێك له‌ن���او ماڵه‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆیاندا به‌چه‌قۆ كوژرابوو‪ ،‬پۆلیسش وت ‌ی‬ ‫به‌ه���ۆكار ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫چه‌نده‌مین رووداوی‌ ماوه‌ ‌ی كه‌م ‌ی رابردوو‬ ‫بوو ك��� ‌ه له‌میدیاكاندا باڵوبوونه‌وه‌و له‌ال ‌ی‬ ‫خه‌ڵكیش نه‌بوونه‌ مایه‌ ‌ی باس‌و خواس‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ ده‌س���ته‌ی‌ ماف���ی‌ م���رۆڤ‬ ‫لێكدان���ه‌وه‌ ‌ی خ���ۆی‌ ب���ۆ زیادبوون��� ‌ی‬ ‫حاڵه‌ته‌كان هه‌ی���ه‌و ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫به‌دواداچوونم���ان بۆ ك���ردووه‌‪ ،‬زۆربه‌ ‌ی‬ ‫حاڵه‌ته‌كان���ی‌ كوش���تن‌و خۆكوش���ت‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌قه‌یرانی‌ داراییه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬یان‬ ‫په‌یوه‌ند ‌ی به‌كێش��� ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ك��� ‌ه له‌رابردوو هه‌بوون‌و ئێس���تا‬ ‫سه‌رهه‌ڵده‌ده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ناش���ارێته‌وه‌ ك ‌ه شه‌ڕ ‌ی داعش‬

‫یه‌كێك ‌ی دیكه‌ی ‌ه له‌هۆكاره‌كان به‌و پێیه‌ ‌ی داعش خۆیان ده‌ناسێنن‌و هیچ یاسایه‌ك‬ ‫دیارده‌ ‌ی چه‌ك هه‌ڵگرتن زیادی‌ كردووه‌و نییه‌ بۆ رێگرییان"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ ش���ه‌ڕی‌ داعش‬ ‫ده‌ڵێت "م���اڵ نیی ‌ه چه‌كێك‪ ،‬یان زیاتر ‌ی‬ ‫به‌ه���ه‌زاران كه‌س ناویان وه‌ك خۆبه‌خش‬ ‫تێدا نه‌بێت"‪.‬‬ ‫شاره‌زایان ‌ی بواری‌ ئه‌منی‌ ئه‌م گریمانه‌ی ‌ه تۆمارك���رد ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌پ���اڵ هێز ‌ی‬ ‫پش���ت راس���ت ده‌كه‌نه‌وه‌و ب���اس له‌و‌ه پێش���مه‌رگه‌ به‌رگر ‌ی بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم له‌به‌ر‬ ‫ده‌كه‌ن ش���ه‌ڕی‌ داعش وایكردووه‌ كڕین‌و ئه‌وه‌ ‌ی یاسایه‌ك نییه‌ رێكیان بخات‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫فرۆش���تن به‌چه‌كه‌و‌ه ئاسان ببێت‪ ،‬ئه‌م ‌ه هه‌ركه‌س���ێك ده‌توان���ێ‌ وه‌ك خۆبه‌خش‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ له‌دوای‌ حوزه‌یران ‌ی ‪2014‬ه‌و‌ه خۆی‌ بناسێنێ‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ هێ���ز‌ه ئه‌منییه‌كان‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ چه‌كه‌كان ‌ی سوپا ‌ی عێراق ‌ی‬ ‫چ هه‌نگاوێكیان���اوه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ رێگر ‌ی‬ ‫كه‌وتووه‌ته‌ ده‌ست كه‌سان ‌ی مه‌ده‌نی‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د وته‌بێژ ‌ی پۆلیس ‌ی له‌دیارده‌ی‌ چه‌كداری‌ بكه‌ن‪ ،‬وته‌بێژه‌كه‌ ‌ی‬ ‫سلێمان ‌ی له‌و باره‌و‌ه بۆ "نیقاش" ده‌ڵێت پۆلیس���ی‌ س���لێمانی‌ جه‌ختیكرده‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫"ئێس���تا دیارده‌ی‌ چه‌ك هه‌ڵگرتن روو ‌ی ئه‌وان له‌هه‌وڵه‌كانی���ان به‌رده‌وامن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌زیادب���وون ك���ردووه‌‪ ،‬ك���ه‌ به‌دڵنیایی به‌هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی رێژه‌ك��� ‌ه له‌راده‌به‌ده‌ر‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش په‌یوه‌ند ‌ی به‌ش���ه‌ڕی‌ داعش���ه‌و‌ه ناتوانن كۆنتڕۆڵ ‌ی بكه‌ن‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌ ته‌نیا له‌س���لێمانی‌ نییه‌و‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "له‌ب���ازاڕه‌كان كڕی���ن‌و وه‌ك به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ پۆلیس��� ‌ی هه‌ولێ���ر‬ ‫فرۆش���تن به‌چه‌كه‌وه‌ ئاسانبووه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئاماژه‌ی‌ پێده‌كات له‌سه‌رجه‌م ناوچه‌كان ‌ی‬ ‫به‌بیانووی‌ ش���ه‌ڕی‌ داعش‪ ،‬ك ‌ه به‌شێك ‌ی هه‌رێ���م هه‌ڵگرتنی‌ چه‌ك بووه‌ته‌ دیارده‌و‬ ‫زۆر له‌و كه‌س���انه‌ی‌ سه‌ر به‌هێز‌ه ئه‌منیی ‌ه كۆنتڕۆڵكردنی‌ به‌ئه‌سته‌م ده‌زانێت‪.‬‬ ‫عه‌بدولخاڵ���ق ته‌ڵع���ه‌ت به‌رێوه‌ب���ه‌ر ‌ی‬ ‫فه‌رمییه‌كان نین‪ ،‬وه‌ك خۆبه‌خش ‌ی شه‌ڕ ‌ی‬

‫پۆلیسی‌ هه‌ولێر به‌"نیقاش"ی‌ وت "هێز‌ه‬ ‫ئه‌منیی���ه‌كان رۆژ نییه‌ رێگ���ر ‌ی له‌چه‌ند‬ ‫حاڵه‌تێكی‌ هه‌ڵگرتن ‌ی چه‌ك نه‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌هۆی‌ زۆری‌ رێژه‌ی‌ چه‌كداری‌‌و بیانوو ‌ی‬ ‫شه‌ڕ ‌ی داعش‌و خۆبه‌خش ‌ی بۆ ئه‌و شه‌ڕ‌ه‬ ‫كۆنتڕۆڵكردن ‌ی قورسه‌"‪.‬‬ ‫دوای���ن حاڵ���ه‌ی‌ كوش���تن له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تان ئه‌وه‌ بوو كه‌ پ���اش نوێژی‬ ‫هه‌ین���ی رۆژ ‌ی ‪‌ 7‬ی ته‌مم���وز له‌گه‌ڕه‌كی‬ ‫هه‌نارۆك���ی ش���اری ق���ه‌اڵدزێ (‪١٣٤‬‬ ‫كیلۆمه‌تر خۆرهه‌اڵتی‌ س���لێمانی‌) روویدا‬ ‫كاتێ���ك مامۆس���تایه‌كی‌ ئاین���ی به‌ناو ‌ی‬ ‫حازم س���دیق عه‌لی به‌فیش���ه‌ك كوژرا‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌شیان دیسانه‌وه‌ خرایه‌ پاڵ "كێشه‌ ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تا ئاینییه‌ سه‌ر به‌كۆمه‌ڵ ‌ی‬ ‫ئیس�ل�امییه‌و به‌رپرس���انی‌ ئه‌و حیزبه‌ش‬ ‫ب���ه‌ "كرده‌یه‌ك���ی‌ تیرۆرس���تی‌ ده‌زانن"‪،‬‬ ‫س���ۆران عومه‌ر‪ ،‬ك ‌ه له‌س���ه‌ر پشك ‌ی ئه‌و‬ ‫حیزب ‌ه په‌رله‌مانتاره‌و س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ ‌ی‬ ‫مافی‌ مرۆڤیش��� ‌ه جه‌خت ده‌كاته‌وه‌ "ئه‌م‬ ‫كوش���تنه‌ كرده‌وه‌یه‌كی تیرۆریس���تییه‌و‬ ‫هی���چ پاس���اوێكی نیی ‌ه نه‌ سیاس���ی ن ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی"‪.‬‬ ‫سۆران عومه‌ر ده‌شڵێت "به‌م كوشتنه‌و‬ ‫كوشتنه‌كانی‌ تریش مه‌ترسییه‌كی گه‌ور‌ه‬ ‫ڕوو له‌هه‌م���ووان ده‌كات‪ ،‬ك��� ‌ه هه‌ركه‌س‬ ‫به‌پاساوی كێشه‌یه‌ك كه‌سێك تیرۆربكات‌و‬ ‫ئه‌م كاره‌شی بۆ بچێت ‌ه سه‌ر"‪.‬‬ ‫چه‌ن���د مانگێك ‌ه زیاتر له‌ج���اران ناو ‌ی‬ ‫قه‌زای‌ چه‌مچه‌ماڵ (خواروو ‌ی سلێمانی‌)‬ ‫چووه‌ته‌ ناو ناوان‪ ،‬به‌و پێیه‌ی‌ رێژه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی حاڵه‌ت���ی‌ كوش���تن‌و خۆكوش���تن‌و‬ ‫رفاندن تیایدا روویداوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت كێشه‌ك ‌ه‬

‫ئه‌وه‌نده‌ گ���ه‌وره‌ بووه‌ ك���ه‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫پارێزگای‌ سلێمان ‌ی چه‌ند كۆبوونه‌وه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫فه‌رمی‌ بۆ ته‌رخانكردو ب ‌ێ چاره‌سه‌ر لێ ‌ی‬ ‫هاته‌ ده‌ر‪.‬‬ ‫دان���ا جه‌زا س���ه‌رۆكی لیژنه‌ی ناوخۆی‬ ‫ئه‌نجوومه‌ن���ی پارێ���زگای س���لێمانی‬ ‫له‌مڕووه‌و‌ه به‌"نیقاش" ‌ی وت "له‌چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك حاڵه‌ته‌كان زۆر بووه‌‪ ،‬هێز‌ه‬ ‫ئه‌منیی���ه‌كان نه‌یانده‌توان��� ‌ی دۆخه‌ك��� ‌ه‬ ‫چاره‌سه‌ر بك ‌هن‌و كۆنتڕۆڵیان پێنه‌ده‌كرا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ به‌ش���ێك ‌ی په‌یوه‌ن���دی‌ به‌كێش���ه‌‬ ‫سیاسییه‌كان هه‌بوو"‪.‬‬ ‫دانا ده‌شڵێت "قه‌یرانی‌ سیاسی‌‌و ئابور ‌ی‬ ‫هۆكاری‌ زیادبوون ‌ی ئه‌و حاڵه‌تانه‌ن‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫جگ ‌ه له‌وه‌ی‌ به‌ئاش���كرا كڕین‌و فرۆش���تن‬ ‫به‌چه‌كه‌وه‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ده‌ڵێت "ئاس���ایش‌و پۆلیس‬ ‫به‌گشت ‌ی كه‌مته‌رخه‌میان هه‌یه‌‪ ،‬به‌شێك ‌ی‬ ‫كه‌مته‌رخه‌مییه‌كان په‌یوه‌ندی‌ به‌نه‌بوون ‌ی‬ ‫توانا ‌ی‌لۆجستییه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش‬ ‫پاساو نییه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و توانا لۆجس���تییه‌ ‌ی ئه‌ندامه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ پارێزگای‌ س���لێمانی‌ باس��� ‌ی‬ ‫ده‌كات په‌یوه‌س���ته‌ ب���ه‌وه‌ ‌ی ده‌زگا‬ ‫ئه‌منییه‌كان���ی‌ ناوخۆ به‌ش���ێك ‌ی گرنگ ‌ی‬ ‫تواناكانیان بۆ به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕ نه‌ردووه‌و‬ ‫كه‌متر به‌ش���اره‌كان راده‌گ���ه‌ن‪ ،‬هه‌ردوو‬ ‫به‌رپرسه‌كه‌ ‌ی پۆلیس ‌ی هه‌ولێرو سلێمانیش‬ ‫ئه‌و‌ه ره‌ت ناكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م���وو ئه‌وان���ه‌ی‌ ل���ه‌م راپۆرت���ه‌ ‌ی‬ ‫"نیقاش"دا لێدوانیان داوه‌‪ ،‬ترسیان له‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌ رووداوه‌كان له‌م شێو‌ه نائاساییه‌ ‌ی‬ ‫ئێس���تا زیاتر تێبپه‌ڕێ���ت‌و بگات ‌ه بارێك‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ تر له‌كۆنترۆڵ ده‌ربچێت‪.‬‬

‫له‌خه‌ونی‌ منداڵییه‌و‌ه واقیعی‌ ئێستا‬

‫ژماره‌یه‌ك گه‌نج ده‌یانه‌وێت شه‌ڕ ‌ی ئاو ببه‌نه‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬مەعاز فەرحان‬ ‫ژماره‌یه‌ك گه‌نج له‌كوردستان‬ ‫به‌توانایه‌كی‌ كه‌مه‌و‌ه ده‌یانه‌وێت‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ ژینگه‌و ئاودا براو‌ه بن‌و به‌ر‬ ‫به‌و زیاده‌ڕه‌وی‌‌و پێشێلكاریانه‌ بگرن ك ‌ه‬ ‫ده‌كرێت ‌ه سه‌ر ژینگه‌‪.‬‬ ‫نه‌بیل موس���ا (‪ 40‬س���اڵ) له‌ناوچون ‌ی‬ ‫خه‌ونه‌كان���ی‌ منداڵی‌ وای���ان لێكرد خۆ ‌ی‬ ‫ته‌رخ���ان ب���كات ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫چاالكوانانی‌ دیك���ه‌دا وابكه‌ن مرۆڤایه‌ت ‌ی‬ ‫ئاوی‌ پاك���ی‌ لێنه‌بڕێت‪ ،‬ئێس���تا له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوڕێكانی���دا رێگ���ه‌ی‌ جیاواز‌و س���ه‌رنج‬ ‫ڕاكێ���ش له‌چاالكی‌‌و مه‌راس���یم ‌ه باوه‌كان‬ ‫ده‌گرنه‌به‌ر بۆ خستنه‌ڕووی‌ مه‌ترسیه‌كان ‌ی‬ ‫سه‌ر ژینگه‌ ‌ی كوردستان‪.‬‬ ‫نه‌بیل ئه‌ندام���ی‌ رێكخراوی‌ پارێزه‌ران ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ ئاو‌ه كه‌ باره‌گاكه‌ ‌ی له‌شار ‌ی مه‌ترس���یانه‌ بگرێت كه‌ روویان له‌ژینگه‌ ‌ی‬ ‫نیویۆركی‌ ئه‌مریكا‪ ،‬ده‌ڵێت تاكه‌ ئه‌ندام ‌ی هه‌رێمی‌ كوردس���تان كردوو‌ه ك ‌ه ئه‌و ب ‌ه‬ ‫ڕێكخراوه‌كه‌ی���ه‌ ك ‌ه خه‌ڵك���ی‌ ڕۆژهه‌اڵت ‌ی "كاره‌سات" ناویده‌بات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ‌ی وای‌ له‌نه‌بی���ل ك���ردوه‌ ك��� ‌ه‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت بێ���ت‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ س���ێ‌ هاوڕێ ‌ی‬ ‫ت���ری‌ دیواره‌كانی‌ كوردس���تان به‌تابلۆ ‌ی كاره‌كه‌ ‌ی تایبه‌ت بكات به‌پاراستن ‌ی ئاو‪،‬‬ ‫هۆش���یاركردنه‌و‌ه له‌ب���اره‌ی‌ ژینگ���ه‌و‌ه درك كردنیه‌ت ‌ی به‌و مه‌ترسیانه‌ی‌ رۆژانه‌ ‌ی‬ ‫ده‌نه‌خشێنن‌و به‌تۆپ چاو بۆ دره‌خته‌كان به‌چاو ‌ی خۆ ‌ی ده‌یان بینێت‪ ،‬به‌"نیقاش" ‌ی‬ ‫دروس���ت ده‌كه‌ن‪ ،‬س���ه‌تڵی‌ خۆڵ ده‌به‌ن وت "له‌كوردستان ته‌نانه‌ت رێگه‌ به‌كۆچ ‌ی‬ ‫بۆ س���ه‌یرانگاكان‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا چه‌م‌و ماس���یه‌كان نادرێت‌و به‌نداوه‌كان ناهێڵن‪،‬‬ ‫رووباره‌كان���ی‌ كوردس���تان له‌پاش���ماو‌ه شوناس���نامه‌ی‌ ماس���یه‌كان تێكچ���ووه‌‪،‬‬ ‫له‌هه‌موو دونیادا ئاوی‌ پیس ده‌پاڵێورێت‪،‬‬ ‫پیسه‌كان پاك ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌بیل موسا له‌س���اڵ ‌ی ‪2011‬ه‌وه‌ دوا ‌ی به‌اڵم ئاوی‌ كوردس���تان ئه‌وه‌نده‌ ماده‌ ‌ی‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ ‌ی له‌ئه‌وروپ���او‌ه هه‌وڵه‌كان��� ‌ی قورس���ی‌ تێدای ‌ه به‌چه‌ند پااڵوگه‌یه‌كیش‬ ‫چڕكردوه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ه‌ر به‌و پاكنابێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر ئ���او به‌مش���ێو‌ه‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫پیس بێ���ت خاكی‌ كوردس���تانیش پیت ‌ی‬ ‫نامێنێت"‪.‬‬ ‫نه‌بی���ل‪ ،‬غه‌س���اله‌كانی‌ جه‌و ل���م‌و ك ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر رووباره‌كان بنیادنراون‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌نداوه‌كان‌و ئاوی‌ زێرابه‌كان‌و پااڵوگه‌كان ‌ی‬ ‫نه‌وت به‌كێشه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كان ‌ی سه‌ر ئاوو‬ ‫هه‌وا ‌ی هه‌رێم ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و گروپ���ه‌ نێوده‌وڵه‌تیی���ه‌ ‌ی نه‌بیل‬ ‫تێیدا ئه‌ندامه‌‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌ ‌ی س���ااڵنه‌یدا‬ ‫‪ 10‬خوله‌ك ‌ی بۆ ته‌رخانكراوه‌ كه‌ قس��� ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر ژینگه‌ ‌ی هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫عێراق بكات‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ نه‌بیل ته‌نیا سێ‌ گه‌نج ‌ی‬ ‫تری‌ له‌گه‌ڵدای��� ‌ه به‌به‌رده‌وامی‌ له‌كاره‌نیدا‬

‫به‌شداری‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم دڵخۆشه‌ به‌وه‌ ‌ی‬ ‫چه‌ند گروپێك له‌ناو گه‌نجاندا دروستبوون‌و‬ ‫كار له‌پاراستنی‌ ژینگه‌دا ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫سه‌فین محه‌مه‌د‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌خۆبه‌خش ‌ه‬ ‫هه‌میشه‌كان‌و كاركردن بۆ پاراستنی‌ ژینگ ‌ه‬ ‫به‌ئه‌ركی‌ خۆی‌ ده‌زانێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫نیگه‌رانه‌ ل���ه‌و كارانه‌ی‌ ڕێكخ���راوه‌كان‌و‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێ���م له‌بواری‌ پاراس���تن ‌ی‬ ‫ژینگه‌دا ده‌یكه‌ن‪.‬‬ ‫س���ه‌فین به‌"نیق���اش"ی‌ وت "ئ���ه‌م‬ ‫هه‌موو رێكخ���راوی ژینگه‌پارێ���زه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫باس���ی پیس���بونی ژینگه‌ ده‌كه‌ن كه‌چ ‌ی‬ ‫خۆیان پۆسته‌ر له‌سه‌ر ماده‌ی پالستیكی‬ ‫ده‌نوس���ن‌و دوایش فڕێ���ی ده‌ده‌ن‪ ،‬یان‬

‫خۆیان باس���ی خراپی كیسی پالستیكی‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌چی‌ به‌كاریش ‌ی ده‌هێنن"‪.‬‬ ‫نه‌بی���ل موس���ا وه‌ك خ���ۆ ‌ی ئاماژه‌ ‌ی‬ ‫پێ���ده‌كات چیرۆكه‌كان���ی‌ س���ه‌رده‌می‌‬ ‫منداڵ���ی‌ وایان لێكردووه‌ خ���ۆی‌ بۆ ئه‌م‬ ‫كار‌ه ته‌رخان ب���كات‌و ده‌ڵێت "به‌مناڵ ‌ی‬ ‫ماڵمان له‌گه‌ڕه‌كی‌ ش���ه‌كره‌كه‌ی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫ب���وو له‌نزیك چه‌می‌ قلیاس���ان‌و چه‌ندین‬ ‫په‌ل���ه‌وه‌ر‌و گیان���داری‌ تێدابوو‪ ،‬ماس���یم‬ ‫ده‌گرت‌و مه‌له‌م ده‌كرد‪ ،‬ساڵ ‌ی ‪ 1996‬ك ‌ه‬ ‫چوم���ه‌ ده‌ره‌وه‌ له‌ئه‌وروپاش خه‌وم هه‌ر‬ ‫به‌چه‌مه‌كه‌ ‌ی قلیاسانه‌وه‌ ده‌بینی‌"‪.‬‬ ‫نه‌بیل وتیش ‌ی "كه‌ گه‌ڕامه‌وه‌ كاره‌ساتم‬ ‫بین���ی‌ داره‌كان بڕدرابونه‌وه‌‌و زه‌وییه‌كه‌ ‌ی‬ ‫دابه‌ش���كرابوو وامزانی‌ كیمیای ‌ی لێیداوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ س���ه‌یرم كرد خه‌ونه‌كانی‌ منداڵ ‌ی من‬ ‫هه‌موویان تیاچوون"‪.‬‬ ‫هه‌وڵ ‌ه خۆبه‌خشه‌كان ‌ی نه‌بیل‌و هاوڕێكان ‌ی‬ ‫له‌كاتێكدای���ه‌‪ ،‬به‌پێ��� ‌ی به‌دواداچون���ی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ پاراس���تن‌و چاككردن ‌ی ژینگه‌ ‌ی‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬دوور نییه‌ دوای‬ ‫س���اڵ ‪ 2025‬كوردس���تان توشی قه‌یرانی‬ ‫ئاو بێ���ت‪ ،‬به‌تایبه‌تی ئه‌گه‌ر به‌نداوه‌كانی‬ ‫واڵتانی دراوس���ێی كوردس���تان له‌س���ه‌ر‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی ئاوی كوردستان جێبه‌جێ‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫لوقمان ش���ێروانی‌ وته‌بێژی‌ ده‌س���ته‌ ‌ی‬ ‫پاراس���تن‌و چاككردنی‌ ژینگه‌ی‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬به‌"نیقاش"ی‌ وت "كارگه‌و‬ ‫ش���وێنه‌كانی چه‌وو لم زۆربه‌یان پابه‌ندی‬ ‫بنه‌م���او رێنمایی��� ‌ه ژینگه‌یی���ه‌كان نابن‌و‬ ‫كاریگه‌ری���ان زۆر‌ه له‌س���ه‌ر تێكدان���ی‬

‫ژینگه‌‌و رووبارو زێیه‌كان‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی‬ ‫سه‌وزایی"‪.‬‬ ‫ش���ێروانی‌ زیات���ر وت���ی‌ "پااڵوگ��� ‌ه‬ ‫نایاس���اییه‌كانیش كاریگه‌ریان له‌س���ه‌ر‬ ‫ژینگ ‌ه هه‌ی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ زۆرب���ه‌ی پااڵوگ ‌ه‬ ‫نایاساییه‌كان پش���كنینی ژینگه‌ییان بۆ‬ ‫نه‌كراوه‌و شوێنه‌كانیان گونجاو نییه‌"‪.‬‬ ‫ده‌سته‌ی پاراستن‌و چاككردنی ژینگه‌‪،‬‬ ‫ناو به‌ناو له‌رێگه‌ ‌ی ناوه‌نده‌كانی خوێندن‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندن‌و سازكردنی‌ كۆڕو‬ ‫س���یمیناره‌وه‌ هاواڵتیان له‌مه‌ترسیه‌كان ‌ی‬ ‫پیسبون ‌ی ژینگه‌ ئاگادارده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫نه‌بیل موسا به‌ش���ێك له‌چاالكیه‌كانی‬ ‫تریشی‌ ئه‌وه‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر سه‌ر له‌ناو زبڵ‌و‬ ‫خاش���اك ده‌وه‌س���تێت‌و دواتر وێنه‌كان ‌ی‬ ‫له‌پێش���انگایه‌كدا نمایش ده‌كات‪ ،‬زه‌رف‌و‬ ‫نایلۆن ‌ی خۆڵ ده‌كات به‌په‌یكه‌ر‌و له‌شێوه‌ ‌ی‬ ‫مرۆڤدا دروستیان ده‌كات وه‌ك هێمایه‌ك‬ ‫بۆ پیسبون ‌ی ژینگه‌‪.‬‬ ‫نه‌بیل هه‌رچه‌ن���د‌ه پێیوایه‌ كه‌ ده‌بێت‬ ‫شه‌ڕ ‌ی كه‌س���انی‌ ده‌ستڕۆیش���توو بكات‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و ب���ه‌ "تاوانب���اره‌ گ���ه‌وره‌كان"‬ ‫ناوی���ان ده‌ب���ات‪ ،‬ب���ه‌اڵم جه‌ختیكرده‌و‌ه‬ ‫"به‌رده‌وام ده‌بم‌و ئاواتم ئه‌وه‌یه‌ نه‌وه‌یه‌ك‬ ‫دروس���تبكه‌م كه‌ هۆشیار ‌ی بۆ پاراستن ‌ی‬ ‫ئاو‌و ژینگ��� ‌ه هه‌بێت‪ ،‬ش���اره‌كان پڕ بن‬ ‫له‌س���ه‌وزایی‌‌و ئاژه‌ڵ‌و باڵنده‌ كێوییه‌كان‬ ‫ئاشتبكرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ده‌ش���ڵێت "سروش���تی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌پزیش���كی‌ خۆم ده‌زانم‌و ه���ه‌ر كاتێك‬ ‫نه‌خۆش ده‌كه‌وم ده‌چم ‌ه ده‌ره‌وه‌ی‌ شار‌و‬ ‫كه‌مترین ده‌رمان به‌كارده‌هێنم"‪.‬‬

‫دیسكۆ‌و كچ ‌ه قه‌ناس‬

‫چاككرنی كه‌لوپه‌لی ناوماڵ‬

‫به‌ده‌ست ‌ه روسیه‌كه‌‬

‫ژنێك له‌دیوانیه‌ پیشه‌یه‌كی‌‬

‫دوای جه‌نگ هه‌واڵی ناڕاست‬

‫نا باو به‌ڕێوه‌ده‌بات‬

‫له‌موسڵه‌و ‌ه زۆربوون‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫له‌هاویندابه‌م ش��ێوه‌یه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫ته‌قشیری‌ پێست ئه‌نجام بده‌‬

‫له‌هاویندا یه‌كێ����ك له‌ڕێگه‌كانی‌‬ ‫پاراس����تی‌ پێس����ت به‌كارهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌قش����یره‌ ك����ه‌ ئه‌بێت����ه‌ ه����ۆی‌‬ ‫له‌ناوبردن����ی‌ خانه‌مردوه‌كان����ی‌‬ ‫پێس����ت به‌م����ه‌ش روخس����ارێكی‌‬ ‫جوانت ده‌بێت‪ .‬ئه‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌‬ ‫چه‌ند رێگه‌یه‌كی‌ ته‌قش����یركردنی‌‬ ‫سروشتین‪.‬‬

‫ باده‌م یان شۆفان‬‫كه‌وچكێك ش����ۆفان یان باده‌م‬ ‫تێكه‌ڵ به‌ئاو بكه‌و تاوه‌ك هه‌ویری‌‬ ‫لێدێت‪ ،‬پاشان بیده‌ له‌ده‌موچاوت‬ ‫بۆم����اوه‌ی‌ ده‌ خوله‌ك به‌س����ه‌ری‌‬ ‫په‌نجه‌كان����ت به‌ش����ێوه‌ی‌ بازنه‌ی‌‬ ‫مه‌ساج بۆ ده‌موچاوت بكه‌و پاشان‬ ‫بیشۆو كرێمێكی‌ لێبده‌‪.‬‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ئه‌میر حه‌سه‌ن‪ :‬ده‌مه‌وێت له‌ڕێگه‌ی وێنه‌و ‌ه‬ ‫رسوشت‌و هاونیشتیامنیان ئاشت بكه‌مه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئارام قادر‬ ‫"كامێرا به‌شێكه‌ له‌ژیانم‌و من‌و‬ ‫كامێراكه‌م بوینه‌ته‌ دوانه‌یه‌كی‬ ‫لێكدانه‌بڕاو‪ ،‬هه‌میشه‌ كامێراكه‌م‬ ‫هاوڕێمه‌ له‌گشت سات‌و كاته‌كاندا‬ ‫وه‌ك تفه‌نگ له‌سه‌رپێیه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫به‌رده‌وام روداوه‌ خۆش‌و ناخۆشه‌كان‬ ‫تۆمار ده‌كه‌م"‪ ،‬ئه‌مه‌ قسه‌ی ئه‌میر‬ ‫حه‌سه‌نی‌ فۆتۆگرافه‌ره‌‪.‬‬

‫ ئاوی‌ لیمۆو شه‌كر‪.‬‬‫كه‌وچكێك ش����ه‌كر له‌گه‌ڵ ئاو ‌‬ ‫ی‬ ‫لیم����ۆ تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بك����ه‌و بیده‌‬ ‫له‌پێس����تت‌و بۆم����اوه‌ی‌ ‪ 5‬خوله‌ك‬ ‫مه‌س����اجی ب����ۆ بكه‌ دوات����ر به‌ئاو‬ ‫بیش����ۆ‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌و كه‌س����انه‌ی‌‬ ‫پێس����تیان هه‌س����تیاره‌ نابێت ئه‌م‬ ‫رێگایه‌ به‌كاربهێنن‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫ئه‌میر حه‌س����ه‌ن له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئاوێن����ه‌ باس����ی كاری‬ ‫فۆتۆگرافه‌ری خۆی ده‌كات‌و له‌باره‌ی‌‬ ‫گه‌یاندنی‌ په‌یام له‌ڕێگ����ه‌ی‌ فۆتۆوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌میر حه‌سه‌ن وتی‌ "من له‌ساڵی‪2003‬‬ ‫ئاره‌زوم ب����ۆ كاری هون����ه‌ری هه‌بوه‌‬ ‫به‌تایبه‌تی كاری نواندن‌و فۆتۆگرافی‪،‬‬ ‫له‌ساڵی ‪ 2010‬به‌ته‌وای عاشقی كامێرا‬ ‫بوم‌و به‌ته‌واوی ده‌س����تم كرد به‌كاری‬ ‫فۆتۆگرافی‌و ئێستا ئه‌ندامی كۆمه‌ڵه‌ی‬ ‫فۆتۆگرافه‌رانی كوردستانم"‪.‬‬ ‫ئه‌می����ر س����ه‌باره‌ت به‌پاڵنه‌ره‌كانی‬ ‫بۆ چون����ه‌ ناو كاری فۆتۆگرافی‪ ،‬وتی‌‬ ‫"بونی په‌ی����ام له‌وێنه‌دا پاڵنه‌رم بوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ په‌یامی پشت وێنه‌كان به‌قه‌د‬ ‫رۆمانێك گرنگه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌میر تائێستا به‌شداری له‌چوارده‌‬ ‫پێشانگای وێنه‌ی هاوبه‌ش كردوه‌و دو‬ ‫پێشانگای وێنه‌ی تایبه‌تی‌ كردۆته‌وه‌‌و‬ ‫زیاتر له‌بیس����ت‌وپێنج سوپاسنامه‌ی‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪ ،‬زۆرترین كاره‌كانی له‌سنوری‬ ‫پش����ده‌رو بتوێنه‌‪ ،‬ئه‌میر ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات "له‌داهات����ودا به‌رنامه‌م هه‌یه‌‬ ‫له‌ش����اره‌كانی تر پێش����انگا بۆ وێنه‌‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگه‌كانم بكه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌میر س����ه‌ره‌ڕای كاری فۆتۆگرافی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری رێكخراوی نه‌سیمه‌ بۆ‬ ‫پاراستنی ژینگه‌‪ ،‬ئه‌و له‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫كه‌ ده‌توانێت له‌ڕێگه‌ی كامێراكه‌یه‌وه‌‬ ‫به‌وێنه‌ سروشتییه‌كان مرۆڤ‌و ژینگه‌‬ ‫ئاش����ت بكاته‌وه‌و هۆشیاری ژینگه‌یی‬ ‫باڵوبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌می����ر روداوه‌ تاڵ‌و ش����یرینه‌كانی‬

‫ش����اره‌كه‌ی ئه‌رشیف كردوه‌‌و هه‌زاران‬ ‫وێنه‌ی جوڵه‌ سیاس����ی‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌و‬ ‫ئاینی‌و وه‌رزشی‌و حزبییه‌كانی تۆمارو‬ ‫ئه‌رشیف كردوه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای ئه‌مان����ه‌ ئه‌می����ر‬ ‫به‌كامێراكه‌ی ئه‌رش����یفێكی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌س����ااڵچوانی تۆمارك����ردوه‌‪ ،‬وێنه‌ی‬ ‫زۆرێك له‌به‌س����ااڵچوان‌و ناس����راوانی‬ ‫شاری الیه‌‪.‬‬ ‫ئه‌میر جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ "س����ه‌ره‌ڕای هه‌مو ش����تێك كاری‬

‫فۆتۆگرافی لێره‌ قورس����ه‌و به‌ربه‌ستی‬ ‫زۆره‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "خه‌ڵك له‌بۆن����ه‌كان زۆر‬ ‫داوای فۆت����ۆ ده‌كه‌ن‌و پاش����ان داوای‬ ‫وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ "توشی كێشه‌و‬ ‫س����وكایه‌تی پێكردن بومه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫من عه‌ش����قی كاره‌كه‌مم‪ ،‬س����ه‌ره‌ڕای‬ ‫به‌ربه‌س����ته‌كان من ئێس����تا له‌ڕێگه‌ی‬ ‫كامێراكه‌م����ه‌وه‌ بومه‌ت����ه‌ ره‌مزێك بۆ‬ ‫شاره‌كه‌م‪.‬‬

‫فۆتۆگرافه‌رێك له‌دوزخورماتو دوكانه‌كه‌ی‌ ده‌ك‬

‫خولی���ا ‌ی وێنه‌گریم هه‌بو‪ ،‬ئه‌وكات كامێرا‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌م ‌ه غه‌ریب‬ ‫ش���تێكی‌ ناوازه‌و ده‌گمه‌ن بو هه‌مو كه‌س‬ ‫نه‌یده‌توان���ی‌ هه‌یبێ���ت‪ ،‬خۆشه‌ویس���تیم‬ ‫عه‌بدول حسه‌ین سادق پیاوێك ‌ی‬ ‫بۆ وێنه‌ وایكرد له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی په‌نجاكاندا‬ ‫به‌ته‌مه‌نی‌ دانیشتوی‌ قه‌زا ‌ی‬ ‫دوكان��� ‌ی وێنه‌گریمان دان���او كامێرامان‬ ‫دوزخورماتوه‌‪ .‬ئه‌و یه‌كێك ‌ه له‌وێنه‌گر‌ه‬ ‫كۆنه‌كانی‌ شاره‌كه‌و له‌سااڵنی‌ په‌نجاكان كڕی‌‌و ده‌ستم به‌كاركردن كرد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ته‌نیا له‌ناو دوكان���دا كار ‌ی‬ ‫پێشه‌ ‌ی وێنه‌گر ‌ی بوه‌و دوكانی‌ وێنه‌گر ‌ی‬ ‫هه‌بوه‌ له‌و شاره‌دا‪ .‬خاوه‌نی‌ ئه‌رشیفێك ‌ی وێنه‌گرتن���م نه‌ده‌كرد‪ ،‬به‌ڵك���و ده‌چوم ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ند ‌ی وێن ‌ه كۆنه‌كانی‌ خورماتوه‌و ده‌ره‌وه‌و وێنه‌م ده‌گرت‪ ،‬وێنه‌ی‌ ش���ه‌قام‌و‬ ‫هه‌تاوه‌كو ئێستا زۆرینه‌ ‌ی وێنه‌كانی‌ ال ‌ی شوێن ‌ه گشتیه‌كان‪ ،‬قوتابخانه‌و ئاهه‌نگ‌و‬ ‫بۆن ‌ه تایبه‌تی���ه‌كان ته‌نانه‌ت س���ه‌ردان ‌ی‬ ‫خۆی‌ پاراستوه‌‪.‬‬ ‫وه‌فد‌ه حكومیه‌كان بۆ خورماتو به‌كامێرا ‌ی‬ ‫عه‌بدول حس���ه‌ین له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت ‌ی من وێنه‌ ده‌گیران"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و كه‌س���ایه‌تیانه‌ ‌ی ك ‌ه‬ ‫ئاوێن���ه‌ ب���اس له‌خولیای‌ خ���ۆ ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫كامێ���راو پیش���ه‌ی‌ وێنه‌گ���ری‌ ده‌كات‌و ده‌هاتنه‌ خورمات���و ئه‌و وێنه‌ی‌ گرتبێتن‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت"له‌ته‌مه‌ن��� ‌ی گه‌نجیه‌تی���دا ح���ه‌زو عه‌بدول حس���ێن وتی‌"چه‌ندین كه‌سایه‌ت ‌ی‬

‫کاوڕ‬ ‫لەکارەکەتدا بەرەو باش���ی دەچیت‬ ‫رەنگ���ە بەهۆیەوە گەش���تێکی کورت‬ ‫ئەنجام بدەیت‪ ،‬لەدەربڕینی هەستەکانت‬ ‫بەرامبەر خۆشەویس���تەکەت ش���ەرم‬ ‫مەک���ەو بەوریاییەوە هەڵس���وکەوتی‬ ‫لەگەڵ بکە‪.‬‬

‫گا‬ ‫لەڕوی کارەوە س���ەرکەوتن بەدەست‬ ‫دەهێنی���ت‌و بەڕۆژانێک���ی خۆش���دا‬ ‫تێدەپەڕیت‪ ،‬هەواڵی خۆشت پێدەگات‪،‬‬ ‫خۆشەویستەکەت یارمەتیدەرێکی باشت‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫بۆ ماوەیەک لەکارەکەت دەوەستیت‬ ‫بۆ ئ���ەوەی بتوانیت بەباش���ی بڕیار‬ ‫لەسەر پرۆژە گرنگەکانت بدەیت‪ .‬رێگە‬ ‫مەدە هەندێ���ک کاری رۆتینی رۆژانە‬ ‫کاریگ���ەری لەس���ەر پەیوەندییەکەت‬ ‫هەبێت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫لەکارەکات���دا دەگەی���ت بەئەنجام‌و‬ ‫هەنگاوەکان���ت ب���ەرەو س���ەرکەوتنت‬ ‫دەب���ەن‪ ،‬ئامادەبە بۆ هەرپرس���یارێک‬ ‫لەالیەن هاوبەشی ژیانتەوە ئەمە تەنها‬ ‫تاقیکرنەوەیەکەو تێدەپەڕێت‪.‬‬

‫ناودارو به‌رپرسی‌ بااڵی‌ حكومی‌‌و ئیداری‌‌و‬ ‫سیاس ‌ی عێراقی‌ س���ه‌ردانی‌ خورماتویان‬ ‫ك���ردوه‌و به‌كامێراك���ه‌م وێنه‌یانم گرتوه‌‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌س���اڵ ‌ی ‪ 1966‬ب���ۆ یه‌كه‌مجار‬ ‫عه‌بدولڕه‌حمان عارف س���ه‌رۆك كۆمار ‌ی‬ ‫عێراق س���ه‌ردانی‌ خورمات���و ‌ی كردو من‬ ‫تۆم���اری‌ وێنه‌كانی‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ی ئه‌وم‬ ‫كرد"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ه���ۆكار ‌ی نه‌مان��� ‌ی دوكان ‌ی‬ ‫وێنه‌گرییه‌كه‌یی‌‌و وازهێنان له‌پیشه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ده‌ڵێت"به‌ه���ۆی‌ زۆری‌ ته‌مه‌نمه‌وه‌ توانا ‌ی‬ ‫كار ‌ی وێنه‌گری���م نه‌م���اوه‌و پێویس���تم‬ ‫به‌حه‌وانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه كار ‌ی وێنه‌گر ‌ی‬ ‫ماندوبون���ی‌ زۆری‌ ده‌وێ���ت منی���ش ئه‌و‬ ‫حه‌وس���ه‌ڵه‌یه‌م نیی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تاش‬ ‫جارجاره‌ خۆمی‌ له‌گه‌ڵ سه‌رقاڵ ده‌كه‌م‪،‬‬

‫شێر‬ ‫توشی کێش���ە دەبیت‌و ناچار پەنا‬ ‫بۆ کەس���ە نزیکەکان���ت دەبەیت بۆ‬ ‫یارمەتیدان���ت لەچارەس���ەرکردنی‬ ‫کێشەکەتدا‪ ،‬دوربکەوە لەدژایەتیکردنی‬ ‫خۆشەویستەکەت‪.‬‬

‫به‌اڵم وه‌ك پیشه‌ وازم لێهناوه‌"‪.‬‬ ‫عه‌بدول حس���ێن به‌دیواری‌ ئه‌و دوكان ‌ه‬ ‫بچكۆله‌یه‌ی‌ ك���ه‌ كردویه‌تیه‌ هۆكارێك بۆ‬ ‫بژێوی‌ ژیان ‌ی به‌ش���ێك ل���ه‌و فۆتۆیانه‌ ‌ی‬ ‫له‌كۆن���دا گرتونی‌‌و مێژویه‌ك���ی‌ دێرینیان‬ ‫هه‌ی ‌ه هه‌ڵیواس���یون كه‌ وه‌ك گه‌له‌رییه‌ك‬ ‫ده‌بینرێت‌و له‌وباره‌یه‌و‌ه ده‌ڵێت"به‌داخه‌و‌ه‬ ‫له‌س���ااڵنی‌ راب���ردو ته‌قینه‌وه‌ی���ه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كه‌كه‌م���ان روی���داو خانوه‌كه‌مان‬ ‫زیانی‌ زۆر ‌ی پێگه‌یش���ت‌و به‌شێك ‌ی روخاو‬ ‫به‌و هۆیه‌ش���ه‌و‌ه به‌شێكی‌ زۆر ‌ی وێنه‌كانم‬ ‫له‌و ته‌قینه‌وه‌یه‌دا له‌ناوچون"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "دوات���ر ك���ه‌ ئ���ه‌م دوكان ‌ه‬ ‫بچكۆله‌یه‌م له‌ناو خانوه‌كه‌م دروس���تكرد‬ ‫بڕیارم���دا به‌ش���ێك له‌وێنه‌كانم���ی‌ تیادا‬ ‫هه‌ڵبواس���م له‌به‌ر دو ه���ۆكار یه‌كه‌میان‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫بەه���ۆی ه���اوڕێ‌و کەس���ە‬ ‫نزیکەکانتەوە دڵخۆش دەبیت ئەمەش‬ ‫بیرکردنەوەکان���ت باش���تر دەکات‌و‬ ‫لەکارەکەت بەرەوپێش دەچیت‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫ئازاد خۆشناو‪ :‬نه‌مانتوانیوه‌ موزیكی كوردی بناسێنین‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئازاد خۆشناو هونه‌رمه‌ندی‌‬ ‫موزیكژه‌نی‌ كورد رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"موزیكژه‌نی‌ كورد نه‌یتوانیوه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ هونه‌ره‌كه‌ی‌ خۆی‌ وه‌كو‬ ‫كه‌سێكی‌ پسپۆڕ‌و پرۆفیشیۆناڵ‬ ‫بناسێنێ‌"‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێ‌ "به‌داخ����ه‌وه‌ كاری پرۆف‬ ‫زۆر زۆر ك����ه‌م كراوه‌ له‌ن����او موزیكی‬ ‫كوردیدا"‪.‬‬ ‫خۆشناو له‌میانه‌ی‌ چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ئاوێنه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ موزس����یۆنی‌ ك����ورد نه‌یتوانیوه‌‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ زانستی‌ موزیكی‌ كوردی‌‬ ‫بناس����ێنێت‌و ده‌ڵ����ێ "تاكو ئێس����تا‬ ‫به‌زانستی نه‌مانتوانیوه‌ موزیكی كوردی‬ ‫بناسێنین‪ ،‬پێش هه‌مو شتێك"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ نوس����ینێكی‌ كه‌م له‌بواری‌ تیۆری‌‬ ‫موزی����ك هه‌ی����ه‌‌و ده‌ڵێ‌ "ئ����ه‌وه‌ی من‬ ‫ئاگادارب����م زۆر ك����ه‌م نوس����ین هه‌یه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر تی����ۆری موزیك به‌گش����تی‌و‬ ‫له‌س����ه‌ر مه‌قاماتی‪ ،‬ئورنتالی‌و كوردی‬ ‫به‌تایبه‌ت"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌ كاری‌‬ ‫نوسین له‌و بواره‌دا ئه‌ركی‌ موزیكناسانه‌و‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ده‌كرێت موزیكژه‌نانیش له‌م‬ ‫بواره‌دا كار بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬

‫كه‌ "له‌ئه‌‌وروپا زۆر سه‌رچاوه‌ هه‌ن كه‌‬ ‫واموزیك به‌ش����ێوه‌یه‌كی زۆر زانستی‬ ‫رون ده‌كه‌ن����ه‌وه‌‪ ،‬كارێكی باش ده‌بێت‬ ‫ئه‌گه‌ر ئه‌م س����ه‌رچاوانه‌ وه‌ربگێڕدرێنه‌‬ ‫سه‌ر زمانی‌ كوردی"‪.‬‬ ‫ئازاد خۆشناو ئاماژه‌ به‌بێسه‌روبه‌ره‌یی‌‬ ‫كه‌ناڵه‌ ئاسمانییه‌كان‌و لۆكاڵییه‌كانی‌‬ ‫كورد ده‌كات له‌بواری‌ په‌خش����كردنی‌‬ ‫به‌رهه‌م����ی‌ گۆران����ی‌‌و موزیكی‌‬ ‫نازانستی‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وتی‌‬ ‫"بێس����ه‌روبه‌ری یه‌كجار‬ ‫زۆره‌ له‌تیڤیی����ه‌كان‌و‬ ‫میدیاكاندا‪ ،‬به‌داخه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێ����م تیڤیی����ه‌كان‬ ‫ئاوێنه‌ی حزبه‌كانن‪،‬‬ ‫ته‌نها ب����ۆ مه‌رامی‬ ‫خۆیان به‌كاردێنن‬ ‫ن����ه‌ك ئاوێن����ه‌ی‬ ‫میلله‌ت"‪.‬‬ ‫وتیشی‬ ‫‌ "ه����ه‌ر كاتێك‬ ‫تیڤییه‌ك به‌ناوی‬ ‫حكو مه‌ت����ه‌و ه‌‬ ‫دامه‌زرا ئه‌وكات‬ ‫پالنێك����ی ب����ۆ‬ ‫داد ه‌ڕێژی����ن‌و‬ ‫خ����ۆم‬ ‫رای‬ ‫ده‌رده‌بڕم"‪.‬‬ ‫خۆ ش����نا و‬ ‫جه‌غت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬

‫ئاڵوگۆڕی‌ فه‌رهه‌نگی‌ له‌نێوان‬ ‫سلێامنی‌‌و ئێران په‌ره‌ی‌‬ ‫پێده‌درێت‬

‫كه‌ موزی����ك به‌رله‌و‌هی‌ زانس����ت بێت‬ ‫هه‌س����ت‌و نه‌س����ته‌‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ وت ‌‬ ‫ی‬ ‫"موزیك پێش ئه‌وه‌ی زانس����ت بێت‌و‬ ‫له‌په‌یمانگ����ه‌و زانك����ۆكان بخوێنرێت‪،‬‬ ‫هه‌ست‌و نه‌ستی مرۆڤه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هیچ زانكۆیه‌ك ناتوانێت‬ ‫موزیكژه‌نێك پێ بگه‌ێنێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫مرۆڤێكی به‌هره‌دارو موزیكالیش بێت‌و‬ ‫هه‌لی ئه‌وه‌ی بۆ بڕه‌خس����ێ زانس����ت‌و‬ ‫تیۆری له‌گ����ه‌ڵ هه‌س����ته‌كه‌ی ئاوێته‌‬ ‫بكات ئ����ه‌وا موزیكژه‌نێك����ی پرۆفی‌‬ ‫لێده‌رده‌چێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئاس����تی‌ توانا ‌‬ ‫ی‬ ‫زانس����تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی����ی‌‌و‬ ‫به‌ش����ی‌ موزیكی‌ په‌یمانگه‌ی‌‬ ‫هونه‌ره‌جوان����ه‌كان‪ ،‬ئ����ازاد‬ ‫خۆش����ناو وت����ی‌ "موزی����ك‬ ‫ده‌بێ����ت بۆ هه‌مو گه‌ل بێت‬ ‫نه‌ك ته‌نه����ا بۆ قوتابیانی‬ ‫په‌یمانگ����ه‌‪ ،‬له‌ڕوس����یا‬ ‫له‌باخچ����ه‌ی س����اوایان‬ ‫وانه‌ی موزیكیان هه‌یه‌و‬ ‫ئامێرێك����ی پیانۆیان‬ ‫هه‌ی����ه‌ رۆژانه‌ ده‌نگی‬ ‫موزیكی����ان به‌رگوێ‬ ‫ده‌خه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ده‌ب����ێ‬ ‫موزیك له‌سیسته‌می‬ ‫پ����ه‌ر و ه‌ر د ه‌و ه‌‬ ‫د ه‌س����تپێبكا ت‬

‫له‌په‌یمانگ����ه‌كان‬ ‫تاوه‌ك����و‬ ‫به‌پرۆفیشنااڵنه‌تر كاره‌كانیان ئه‌نجام‬ ‫بده‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ "هه‌ڵبه‌ت به‌ره‌و‬ ‫باش����تر ده‌چێ����ت كه‌ س����ااڵنه‌ چه‌ند‬ ‫قوتابییه‌ك له‌په‌یمانگه‌كان ده‌رده‌چن‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش هیوایه‌كمان الدروست ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ دواڕۆژ بێنه‌ مه‌ی����دان‌و موزیكی‬ ‫دواڕۆژی كوردس����تان پرش����نگدارتر‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئازاد خۆشناو موزیك پۆڵێنی‌ سێ‌‬ ‫به‌ش����ی‌ "ژه‌نین‪ ،‬دانان‪ ،‬ئاڕانگه‌كردن"‬ ‫ده‌كات‌و ده‌ڵێت "بۆ ئه‌م س����ێ‌ به‌شه‌‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د زۆر پێویس����تی به‌الیه‌نی‬ ‫تیۆری����ی‌ ده‌بێ����ت‪ .‬هه‌ڵبه‌ت به‌ش����ی‬ ‫دانان‌و ئاڕانگه‌كردن كارێكی سه‌خته‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌جیهاندا كه‌م هونه‌رمه‌ند له‌م دو‬ ‫به‌شه‌ سه‌ركه‌وتو ده‌بێت"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا وت����ی‌ "له‌جیهان����دا‬ ‫هونه‌رمه‌ن����دان ته‌نه����ا خه‌ریكی یه‌ك‬ ‫به‌ش ده‌بن‪ ،‬ژه‌نین یان ئاوازدانان یان‬ ‫ئاڕانگه‌كردن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ كارێكی‌ باش����ه‌ موزیكژه‌ن زانیاری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر مێ����ژوی‌ موزی����ك هه‌بێ����ت‌و‬ ‫ده‌ڵێت "به‌اڵم كاره‌ س����ه‌ره‌كیه‌كه‌ی چ‬ ‫وه‌كو ژه‌نیار یان دانه‌ر ده‌بێ له‌س����ه‌ر‬ ‫بنه‌مایه‌كی زانستی بێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌كوردس����تان هه‌ر وه‌ك‬ ‫هه‌مو كایه‌كانی‌ تر‪ ،‬تێكه‌ڵ و پێكه‌ڵی‬ ‫هه‌یه‌ له‌هونه‌ریشدا"‪.‬‬

‫رۆژی‌‪ ،2017/7/19‬بابه‌ك����ر دڕه‌ی����ی ئیس��ل�امی ئێران‌و پایته‌ختی رۆشنبیری بۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی رۆش����نبیری‌و هونه‌ری ئه‌وه‌ی په‌ره‌ی زیاتر به‌بواری رۆش����نبیری‌و‬ ‫س����لێمانی‪ ،‬پێش����وازیكرد له‌ئاغای هاشمی هونه‌ری بدرێت‪.‬‬ ‫لێپرس����راوی فه‌رهه‌نگی كۆنسوڵگه‌ری ئێران له‌الیه‌كی تره‌وه‌‪ ،‬هه‌ر هه‌مان رۆژ به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گش����تیی پێش����وازیكرد له‌ ئێڤ����ار ئیبراهیم‬ ‫له‌سلێمانی‪.‬‬ ‫له‌دیدارێك����دا‪ ،‬گفتوگ����ۆ له‌باره‌ی ره‌وش����ی ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان‌و له‌دیدارێكدا‪،‬‬ ‫فه‌رهه‌نگ����ی‌و روناكبی����ری‌و هون����ه‌ری كرا‪ ،‬ئاڵوگ����ۆری بی����روڕا كرا له‌باره‌ی ره‌وش����ی‬ ‫به‌تایب����ه‌ت ئاڵوگ����ۆڕی وه‌ف����دی هونه‌ری‌و ئه‌مڕۆی كوردستان‌و ئه‌و الیه‌نه‌ی په‌یوه‌ندی‬ ‫روناكبی����ری له‌نێ����وان ش����اره‌كانی كۆماری هه‌یه‌ به‌بواری روناكبیری‌و هونه‌رییه‌وه‌‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬

‫كاته‌ گه‌له‌ری‌ دوعا‬ ‫ده‌كرێت ‌ه فیلم‬ ‫هه‌میش��� ‌ه حه‌زده‌كه‌م له‌گه‌ڵ ئه‌و وێنان ‌ه‬ ‫بژیم‌و پڕن له‌یادگار ‌ی بۆ من‌و كه‌ سه‌یریان‬ ‫ده‌كه‌م ئارام ده‌بمه‌وه‌‪ ،‬هۆكارێك ‌ی تریش‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ حه‌زده‌كه‌م كاتێك كڕیاره‌كان دێن‬ ‫شتێك ده‌كڕن ته‌ماشایان بكه‌ن به‌تایبه‌ت‬ ‫ببینن دوزخورمات���و له‌كۆندا چۆن بوه‌و‬ ‫چه‌ن���د‌ه جوان و دڵگیر ب���وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫گه‌نجان���ی‌ ش���اره‌كه‌م بیانبین���ن‌و بزانن‬ ‫ش���اره‌كه‌یان چۆن بوه‌و به‌كه‌س���ایه‌تی‌‌و‬ ‫شوێنه‌وارو مێژوه‌كه‌ ‌ی ئاشناببن"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "له‌وێنه‌كانم���دا‬ ‫تۆمار ‌ی به‌شێك له‌مێژوی‌ شار ‌ی خورماتو‬ ‫هه‌ر له‌كه‌سایه‌تیه‌كانی‌ هه‌تا گه‌ڕه‌كه‌كانی‌‌و‬ ‫قوتابخانه‌و شوێن ‌ه مێژوییه‌كانیم كردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ی‌ بۆچ���ی‌ ئیداره‌ ‌ی‬ ‫ش���اره‌ك ‌ه هه‌وڵی‌ ئه‌وه‌یان نه‌داوه‌ س���ود‬ ‫ل���ه‌م وێنان���ه‌ وه‌ربگ���رن‌و گه‌له‌رییه‌ك ‌ی‬ ‫تایبه‌ت��� ‌ی بۆ بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬عه‌بدول حس���ێن‬ ‫ده‌ڵێت"ئ���ه‌و‌ه خه‌ون‌و خه‌یاڵی‌ من ‌ه ئه‌گه‌ر‬ ‫شوێنێكی‌ وه‌ها هه‌بوای ‌ه به‌شێك له‌وێنه‌و‬ ‫ئه‌رش���یفه‌كان ‌ی من له‌ن���او نه‌ده‌چون ك ‌ه‬ ‫زۆرم خۆشده‌ویس���تن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌داخه‌و‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن به‌رپرسانی‌ شاره‌كه‌مه‌و‌ه نه‌ك بیر‬ ‫له‌شتێكی‌ وانه‌كراوه‌ته‌و‌ه به‌ڵكو به‌شێكیان‬ ‫هه‌رنازانن ئه‌و خه‌زێنه‌ گه‌وره‌ی ‌ه به‌كامێرا ‌ی‬ ‫من ئه‌رش���یفكراوه‌و له‌الی‌ من پارێزراوه‌و‬ ‫هیچ بایه‌خێك ‌ی بۆیان نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "ئه‌گه‌رچی‌ به‌ش���دار ‌ی چه‌ند‬ ‫پێش���انگایه‌كم ك���ردوه‌ به‌اڵم له‌ئاس���ت‬ ‫ویس���تی‌ خۆم���دا نه‌ب���وه‌‌و پێمخۆش��� ‌ه‬ ‫وێنه‌كانم له‌پێشانگایه‌كی‌ گه‌وره‌دا نمایش‬ ‫بكرانای��� ‌ه یاخود له‌زۆر ش���وێنی‌ ش���ار‬ ‫هه‌ڵبواسرانایه‌"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫لەکارەکەتدا بەدۆخێکی س���ەختدا‬ ‫تێدەپەڕیت‌و توش���ی کێشەی یاسایی‬ ‫دەبیت���ەوە‪ ،‬ل���ەڕوی س���ۆزدارییەوە‬ ‫هەوڵبدە لەکەس���ە خۆشەویستەکانت‬ ‫نزیک بیتەوە‪.‬‬

‫هونه‌رمه‌ند‌و ده‌رهێنه‌ر محه‌مه‌د شێروانی له‌نوێترین كاری‬ ‫هونه‌ری خۆیدا كۆتایی به‌كاره‌كانی به‌رهه‌مێكی سینه‌مایی‬ ‫هێنا‪ ،‬كه‌ كورته‌ فیلمێكه‌‌و چیرۆكێكی راس���ته‌قینه‌ به‌ناوی‌‬ ‫(دوعا) ده‌گێڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌رهێن���ه‌ر محه‌م���ه‌د ش���ێروانی‌ له‌ب���اره‌ی‌ فیلمه‌كه‌وه‌‬ ‫له‌لێدوانێكی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "فیلمی (دوعا) به‌رهه‌می‬ ‫(سامی پڕۆداكشن)‌و له‌ وێنه‌گرتنی هاوكار فه‌رهاده‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "یه‌كێك���ه‌ له‌چیرۆك���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌ناوه‌ڕۆك���دا باس له‌ئازاری ئافره‌تێ���ك ده‌كات كه‌ به‌هۆی‬ ‫فش���اری خێزانه‌كه‌یه‌وه‌ له‌ح���ه‌ز‌و ئاره‌زوه‌كان���ی خۆی بۆ‬ ‫خوێندن‌و گه‌یشتن به‌ ئامانجه‌كانی ژیان بێبه‌ش ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش���دا "له‌چیرۆكی‌ فیلمه‌ك���ه‌دا هاتوه‌ كه‌‬ ‫خانه‌واده‌ی ئه‌و كچه‌ به‌ ته‌س���كی بی���ر له‌ژیان ده‌كه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫ئایین ده‌ك���ه‌ن به‌رێگه‌یه‌ك بۆ له‌باربردن���ی ده‌یان خه‌ونی‬ ‫كچه‌كه‌یان"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ "دوای ماوه‌یه‌كی‬ ‫زۆر له‌كاركردن‌و شه‌ونخونی بۆ ئه‌و به‌رهه‌مه‌‪ ،‬خۆشبه‌ختانه‌‬ ‫توانی���م كۆتایی به‌ هه‌مو كاره‌ هونه‌ری‌و دیمه‌نه‌كانی بێنم‌و‬ ‫چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك له‌رۆژهه‌اڵت‌و باش���وری كوردستانه‌وه‌‬ ‫له‌خۆ گرتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كاره‌كت���ه‌ری س���ه‌ره‌كی به‌رهه‌مه‌ك���ه‌ كچ���ه‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندێك���ی تورك���ه‌‌و یه‌ك���ه‌م جار‌ه به‌ش���دار ده‌بێت‬ ‫له‌به‌رهه‌مێكی كوردیدا"‪.‬‬ ‫ش���ێروانی‌ جه‌غت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ وه‌ك‬ ‫ده‌رهێنه‌رێك ئامانجی‌ بره‌ودانه‌ به‌ئاس���تی‌ سینه‌ما‌وگه‌یشتن‬ ‫به‌خه‌ونی به‌جیهانیبونی سینه‌ما‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "جگه‌ له‌وه‌ش كاری ئێمه‌ی هونه‌رمه‌ند ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫چیرۆكه‌ تراژی���دی‌و دابونه‌ریت‌و گرفته‌كانی نێو كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫كوردی وه‌ك خۆی به‌جیهان ئاشنا بكه‌ین"‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫کۆمەڵێک گۆڕانکاری رودەدات‌و بەرەو‬ ‫سەرکەوتنت دەبات‪ ،‬لەگەڵ هاوبەشی‬ ‫ژیانت کەمێک لێکتێنەگەیش���تن هەیە‬ ‫لەنێوانتان���دا هەوڵب���دە بەوریاییەوە‬ ‫چارەسەری بکەیت‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫لەکارەکەت���دا بەرەب���ەرە ب���ەرەو‬ ‫س���ەرکەوتن دەچیت‌و ژیانت باش���تر‬ ‫دەبێت‪ ،‬پش���ت بەهاوبەش���ی ژیانت‬ ‫ببەستە‪ .‬بەکارهێنانی ئۆتۆمبیل کەم‬ ‫بک���ەوەو بۆ ماوەی���ەک بەپێ بڕۆ بۆ‬ ‫ئەوەی تەندروستیت تێکنەچێت‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ئاگاداری کارەکەت بە چونکە لەالیەن‬ ‫بەڕێوەبەرەکەتەوە چاودێریت لەسەرە‪،‬‬ ‫لەڕوی س���ۆزداریەوە توش���ی کێشە‬ ‫دەبیت لەگەڵ خۆشەویستەکەت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫کارێکی نوێ دەدۆزیتەوەو واز لەم‬ ‫کارەی ئێس���تات دەهێنیت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫هەنگاوێک���ی ب���اش دەبێ���ت بۆت‪،‬‬ ‫ب���ۆ ماوەیەک بەدۆخێکی ناخۆش���دا‬ ‫تێدەپەڕیت لەگەڵ خۆشەویستەکەت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فیلمی‌ (كیلۆمه‌تر زیرۆ)‬ ‫سیناریۆ‌و ده‌رهێنان‪ :‬هونه‌ر سه‌لیم‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬رۆبه‌رت ئاالزراكی‌‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬ئانا رویز‬ ‫مۆسیقا‪ :‬یان ئه‌كسین‪ ،‬نیكۆس كیپۆورگۆس‬ ‫به‌رهه‌مهێنه‌ری‌ جێبه‌جێكار‪ :‬ئیمیلی‌ گۆرگیس‪،‬‬ ‫فابریس غی����ز‪ ،‬ئه‌لیكس����انده‌ر مالییت‪ ،‬هونه‌ر‬ ‫سه‌لیم‬ ‫پرۆدێكشن دیزاین‪ :‬فاخیر شێروانی‌‬ ‫دیزاینه‌ری‌ جلوبه‌رگ‪ :‬به‌لگیم به‌لكین‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌رهه‌م‪ :‬بولین گوزن‬ ‫نواندن‪ :‬نه‌زمی‌ كه‌ره‌ك‪ ،‬ئه‌یام ئه‌كره‌م‪ ،‬به‌لگیم‬ ‫به‌لكین‪ ،‬ئه‌حمه‌د قه‌اڵدزه‌یی‌‪ ،‬نزار سه‌المی‌‬ ‫جۆری‌ فیلم‪ :‬كۆمیدی‪ ،‬دراما‪ ،‬جه‌نگ‬ ‫به‌رهه‌می‌ هاوبه‌شی‌‪ :‬فه‌ڕه‌نسا‪ ،‬عێراق‪ ،‬فنله‌ندا‬ ‫زمانی‌ فیلم‪ :‬كوردی‌‪ ،‬عه‌ره‌بی‌‪ ،‬فه‌ڕه‌نسی‌‬ ‫یه‌ك����ه‌م نمای����ش‪14 :‬ی‌ س����ێپته‌مبه‌ری‌ ‪-2005‬‬ ‫فه‌ڕه‌نسا‬ ‫چیرۆك����ی‌ فیلمه‌ك����ه‌ ب����اس له‌كۆتاییه‌كانی‌‬ ‫هه‌شتاكان‌و شه‌ڕی‌ نێوان عێراق‌و ئێران ده‌كات‪،‬‬ ‫روداوه‌كانی‌ فیلمه‌كه‌ له‌ناوچه‌كانی‌ كوردس����تان‬ ‫روده‌ده‌ن‌و به‌س����ه‌رهاتی‌ گه‌نجێ����ك ده‌گێڕێته‌وه‌‬ ‫كه‌ دانیش����توی‌ ش����ارۆچكه‌ی‌ ئامێدی‌ باشوری‌‬ ‫كوردس����تانه‌‌و ناوی‌ ئاكۆیه‌‌و هونه‌رمه‌ند نه‌زمی‌‬ ‫كه‌ره‌ك به‌رجه‌س����ته‌ی‌ رۆڵه‌كه‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬ئاكۆ‬ ‫ناچار ده‌بێت خانه‌واده‌كه‌ی‌ به‌جێبهێڵێت‌و ببێته‌‬ ‫سه‌ربازی‌ عێراق‌و له‌شاری‌ به‌سره‌ دژ به‌سوپای‌‬ ‫ئێران بجه‌نگێت‪.‬‬ ‫ئاك����ۆ له‌الیه‌ن فه‌رمانده‌ س����ه‌ربازییه‌كانیه‌وه‌‬ ‫فه‌رمانی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ پێده‌كرێت كه‌ هاوه‌ڵی‌ ته‌رمی‌‬ ‫س����ه‌ربازێك ب����كات‌و بیگه‌یه‌نێته‌وه‌ ده‌س����تی‌‬ ‫كه‌س����وكاره‌كه‌ی‌‌و له‌و گه‌ش����ته‌دا نزیكه‌ی‌ ‪700‬‬ ‫كیلۆمه‌تر ده‌بڕێت‪.‬‬ ‫گه‌ش����ته‌كه‌ی‌ ئاك����ۆ به‌هاوه‌ڵی‌ ش����ۆفێرێكی‌‬ ‫ع����ه‌ره‌ب ده‌بێت‌و چه‌ندین ش����ه‌و‌و رۆژ پێكه‌وه‌‬ ‫رێگه‌كانی‌ باش����وری‌ عێراق‌و ناوچه‌‌و شاخه‌كانی‌‬ ‫كوردستان ده‌بڕن‪.‬‬ ‫به‌گش����تی‌ فیلمه‌كه‌ باس له‌بێزاریی‌‌و توڕه‌یی‌‬ ‫هاواڵتیان����ی‌ عێ����راق ده‌كات ل����ه‌و قۆناغ����ه‌ی‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ عێراق‌و ئێراندا‌و تیش����كده‌خاته‌ س����ه‌ر‬ ‫خه‌ون����ی‌ ئاكۆ ب����ۆ به‌جێهێش����تنی‌ واڵت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌سته‌ به‌باوكه‌‬ ‫په‌ككه‌وته‌كه‌یه‌وه‌ ره‌تیده‌كاته‌وه‌ له‌گه‌ڵی‌ بڕوات‪.‬‬ ‫هونه‌ر س����ه‌لیم له‌ڕێگه‌ی‌ كه‌س����ایه‌تی‌ ئاكۆ‌و‬ ‫شۆفێره‌ عه‌ره‌به‌كه‌وه‌ هه‌وڵیداوه‌ ناكۆكییه‌كانی‌‬ ‫نێ����وان كورد‌و عه‌ره‌ب ل����ه‌و قۆناغه‌دا بخاته‌ڕو‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت به‌درێژایی‌ ئه‌و رێگه‌یه‌ی‌ كه‌ پێكه‌وه‌بون‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌ له‌نێوانیان دروست نابێت‪.‬‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا یه‌كێ����ك له‌بایه‌خه‌كانی‌ فیلمه‌كه‌‬ ‫له‌وه‌دا خ����ۆی‌ ده‌نوێنێت ك����ه‌ یه‌كه‌مین فیلمه‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ ن����اوی‌ عێ����راق بێت‌و له‌فێس����تیڤاڵی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ سینه‌مایی‌ كان‪ ،‬نمایش بكرێت‪.‬‬ ‫هونه‌ر سه‌لیم ساڵی‌ ‪ 1964‬له‌ئاكرێ‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تانی‌ عێراق له‌دایك بوه‌‪ ،‬ساڵی‌ ‪1981‬‬ ‫كوردس����تانی‌ جێهێشتوه‌‌و چۆته‌ سوریا‌و پاشان‬ ‫چۆته‌ واڵتی‌ ئیتاڵیا‌و له‌وێ‌ زانسته‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫خوێندوه‌‌و جگه‌ له‌كاری‌ فیلمسازیی‌ وێنه‌كێش‌و‬ ‫نوسه‌ره‌‌و له‌ئێستادا له‌شاری‌ پاریس ده‌ژی‌‪.‬‬ ‫جگ����ه‌ ل����ه‌م فیلمه‌‪ ،‬چه‌ن����د فیلمێك����ی‌ تری‌‬ ‫به‌رهه‌مهێن����اوه‌ له‌وانه‌ "بژی‌ ب����وك‪ ..‬ئازادی‌ بۆ‬ ‫كوردس����تان‪ ،1997-‬له‌ودی����و خه‌ونه‌كانمانه‌وه‌‪-‬‬ ‫‪ ،2000‬ڤۆدگا لیم����ۆن‪ ،2003-‬له‌ژێر س����ه‌ربانی‌‬ ‫پاری����س‪ ،2007-‬دۆڵ‪ ،2007-‬ئه‌گ����ه‌ر بمری����ت‪،‬‬ ‫ده‌تكوژم‪ ،2011-‬خاكی بیبه‌ره‌ ش����یرینه‌كه‌م‪-‬‬ ‫‪."2013‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ل���ەڕوی س���ۆزدارییەوە ل���ەم‬ ‫ماوەیەدا کەس���ێک دەناسیت هەست‬ ‫بەئارام���ی دەکەیت لەگەڵیدا‪ ،‬لەڕوی‬ ‫تەندروستییەوە ماوەیەک پشو بدەو‬ ‫گەشتێک ئەنجام بدە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫بەهێزترین هەڵوێست‬ ‫لەبەرامبەر ریفراندۆم‪،‬‬ ‫فەرامۆش کردنێتی‬

‫بەشدار عوسمان‬ ‫یەکەم‪ :‬سەرەتاییترین پرەنسیپی هەر‬ ‫هەڵبژاردن‌و گشتپرسیەک‪ ،‬رەخساندنی‬ ‫زەمینەی یەکسانە بۆ هەمو الیەک(هەتا‬ ‫ئەوانەی کە دژیش���ن) لەڕوی ئازادی‌و‬ ‫سیاس���ی‌و م���اددی‌و راگەیان���دن‪...‬‬ ‫لەیەکەمی���ن هەنگاوەکان���ی هێنان���ە‬ ‫پێش���ەوەی ریفران���دۆم بینیمان ژوری‬ ‫عەمەلیات بۆ ش���کاندن‌و تەخوینکردن‌و‬ ‫هەتا تیرۆرکردنی کەسانێک پێکهێندرا‬ ‫کە نەک دژی نەبون‪ ،‬بەڵکو س���ەرنج‌و‬ ‫تێبینییان هەبو لەسەر ئالیەت‌و ئامانج‌و‬ ‫کاتی ریفراندۆمەکە ‪.‬‬ ‫دوەم‪ :‬ئامان���ج لەه���ەر راپرس���یەک‬ ‫دەبێ���ت رون‌و ئاش���کرا بێت‪،‬لەکاتێکدا‬ ‫خاوەنان���ی ریفران���دۆم خۆی���ان چەند‬ ‫بارەی���ان کردۆتەوە ئ���ەوە تەنها (ڕا)‬ ‫وەرگرتن���ەو م���ەرج نی���ە ئامانج لێی‬ ‫دامەزراندنی کیانێکی س���ەربەخۆ بێت!‬ ‫ریش دانە دەست کەسان‌و الیەنێک کە‬ ‫لەهەم���و مێژویان هەمیش���ە خەڵکیان‬ ‫کردۆتە قەڵغانێک بۆ بردنە پێش���ەوەی‬ ‫مەرام���ە کەس���ی‌و حزبیەکانیان‪،‬ئەگەر‬ ‫ئاگاهانە بێ���ت گەوجاندنە‪،‬ئەگەریش نا‬ ‫ئاگاهانە بێت ساویلکەییە !‬ ‫سێیەم‪ :‬دەس���ەاڵتدارانی کوردستان‬ ‫لەماوەی‪ ٢٦‬س���اڵی راب���ردو تەنها بۆ‬ ‫ش���ەرعیەتدان بەدەسەاڵ‌تە میلیشیایی‌و‬ ‫مافیاک���ەی خۆی���ان گەڕاونەتەوە الی‬ ‫خەڵک‪ ،‬ئەگینا هەرگیز دەنگی خەڵک‌و‬ ‫دەنگ���دان‌و هەڵب���ژاردن الی ئ���ەوان‬ ‫پرەنس���یپ نەبوە (داخستنی دەرگای‬ ‫پەرلەمانەکەیان کە بەدەنگی ئەندامان‌و‬ ‫الیەنگ���ری خۆش���یان پێکهێن���دراوەو‬ ‫بەوت���ەی خۆی���ان بااڵتری���ن ئۆرگانی‬ ‫چاودێری‌و یاسادانانە‪ ،‬دوایین نمونەی‬ ‫بەرچاوە لەوەی کە هەمیش���ە بەعەقڵی‬ ‫خێڵ‌و عەشیرەت ئیدارەی ئەو واڵتەیان‬ ‫ک���ردوە)‪ ،‬ئ���ەو ریفرادۆمەیش(ئەگەر‬ ‫بکرێ���ت) ب���ۆ بەردەوامیە ب���ۆ هەمان‬ ‫عەقڵیەتی بەڕێوەبردن‌و درێژکردنەوەی‬ ‫دەسەاڵتەکەیان ‪.‬‬ ‫چ���وارەم‪ :‬دامەزراندن���ی دەوڵەتێکی‬ ‫مەدەن���ی‌و یەکس���ان‪ ،‬ک���ە م���اف‌و‬ ‫ئازادییەکانی خەڵکی کوردستان تیایدا‬ ‫پارێزراو بیت‪ ،‬هەرگی���ز لەهێزگەلێکی‬ ‫مافیایی‌و چەتەگەرایی چاوەڕوان ناکرێت‬ ‫کە ئێستا خاوەنی پرۆژەی ریفراندۆمن‌و‬ ‫لەداهاتوش هەر ئەوان دەتوانن سەوداو‬ ‫مامەڵ���ەی پێ���وە بک���ەن (ئەزمون‌و‬ ‫مێژوی‪ ٢٦‬ساڵی حکومڕانی لەتااڵنکردنی‬ ‫سەروەت‌و سامان‌و برسیکردنی خەڵک‌و‬ ‫کوش���تن‌و تیرۆرکردن‌و شکاندنی شکۆو‬ ‫شەخسیاتی خەڵکانی ناڕازی لیستێکی‬ ‫دورو درێژە)‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ :‬نزیکەی چوار ساڵە خەڵکی‬ ‫کوردس���تان لەخراپتری���ن وەزعیەت‌و‬ ‫گوزەرانی ئابوری دەیگوزەرێنن لەکاتێکدا‬ ‫داهات‌و فرۆشتنی نەوت چەند بەرامبەر‬ ‫زیادی کردوەو(لەدەستی خۆماڵیە) باج‌و‬ ‫روسوماتی ناوخۆ دەیان کەڕەتی چۆتە‬ ‫سەر‪ ،‬س���ەرۆکایەتی هەرێمیان کێشەی‬ ‫یاس���ایی هەیە‪ ،‬لەکۆبونەوەیەکدا بەبێ‬ ‫ئاگاداری پێش���وەختەی بەشداربوانی‬ ‫خرایە سەر مێزی بەشداربووان ‪.‬‬ ‫پ���رۆژەی ریفراندۆم بۆ ئەوەیە بازێک‬ ‫بەسەر هەمو ئەو کێشەو کەموکوڕیانە‬ ‫بدرێ���ت‌و بکرێت���ە دەس���تمایەیەک بۆ‬ ‫خوڵقینەرانی ئەو وەزعیەتە مەینەتبارەو‬ ‫دەرکێشانیان لەم وەزعیەتە‪.‬‬ ‫شەش���ەم‪ :‬بەهێزتری���ن هەڵوێس���ت‬ ‫لەبەرانب���ەر ریفران���دۆم بەک���ردەوە‬ ‫فەرام���ۆش کردنێت���ی‪ ،‬توندکردنەوەی‬ ‫خەبات���ە ب���ۆ خواس���تە س���ادەکان‪،‬‬ ‫ب���ۆ موچ���ە‪ ،‬ئ���اوو کارەب���ا‪ ،‬ئازادیە‬ ‫وەس���تانەوەیە‬ ‫س���ەرەتاییەکان‪،‬‬ ‫بەرامبەر زوڵم‌و س���تەم‌و ئیس���تبدادو‬ ‫هێرش‌و پەالماردان‌و ش���کاندنی شکۆی‬ ‫چاالکوانان‌و رۆژنامەنووسان ماوەیەکە‬ ‫توندتر بەبیانووی ریفراندۆمەوە دەستی‬ ‫بۆ براوە‪.‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫رێفراندۆم‌و ئه‌قلێ پراکتیکی‬ ‫سه‌بری سلێڤانه‌یی‬ ‫هه‌یامه‌که‌و پرس����ا رێفراندۆمێ د ئاستێ‬ ‫ناڤخوه‌یی ده‌ گورو گه‌رمه‌‪ ،‬به‌لێ مخابن ل‬ ‫سه‌ر ئاستێن دی (هه‌رێمی‌و نێڤده‌وله‌تی)‬ ‫وه‌س����ان نینه‌‪ ،‬له‌ورا ژی هه‌تا نها ب تنێ‬ ‫وه‌ک پرس����ه‌کا ناڤخوه‌ی����ی دهێته‌ دیتن‌و‬ ‫خواندن‪ .‬به‌لێ پرس����ا مافێ چاره‌نڤیسێ‬ ‫گه‌ل یان نه‌ته‌وه‌یه‌کێ‪ ،‬ره‌هه‌ندێن کورو دور‬ ‫هه‌نه‌‪ ،‬ته‌ماس دگه‌ل سیسته‌مێ سیاسی ل‬ ‫ده‌وله‌تێن سه‌رده‌ست‌و سیسته‌مێ سیاسی‬ ‫ی����ێ جیهان����ی هه‌ی����ه‌‪ .‬غافله‌تبوونا مه‌ ژ‬ ‫سیاسه‌تا هه‌رێمی‌و نێڤده‌وله‌تی‪ ،‬وی مافی‬ ‫نادیت����ه‌ مه‌‪ ،‬کو ئه‌م وه‌ه����م‌و حه‌قیقه‌تێ‪،‬‬ ‫یان جیهانا ئیفتی����رازی‌و جیهانا دۆرهێلی‬ ‫تێک����ه‌ل بک����ن‪ .‬ب����ه‌ری راگه‌هاندنا ده‌مێ‬ ‫رێفراندۆمێ‪ ،‬گه‌ره‌که‌ ئاراس����ته‌و ره‌هه‌ندێن‬ ‫سیاسه‌تا نێڤده‌وله‌تی هاتبان خواندن‌و ل‬ ‫گۆر وێ خواندنێ ئاجێندایه‌کا موکم هاتبا‬ ‫ئاماده‌ک����رن‪ .‬هه‌تا کو ئه‌م پۆتانس����یالێن‬ ‫سه‌رکه‌ڤتن یان نه‌سه‌رکه‌ڤتنا پرۆژه‌یه‌کێ‬ ‫سیاسی ل ده‌ڤه‌رێ دروست هه‌لبسه‌نگینن‬ ‫ئه‌ڤجار بنرخینن‪ ،‬گه‌ره‌که‌ ئه‌م هه‌س����ت‌و‬ ‫نه‌س����تێن خوه‌ بدن الیه‌ک����ی‌و خواندنه‌کا‬ ‫جددی بۆ ره‌وشا ئاکتوێل بکن‪.‬‬ ‫پشتی کو جۆرج بۆشێ باب سیسته‌مێ‬ ‫سیاس����ی یێ جیهانی یێ نو راگه‌هاندی‪،‬‬ ‫ویالیه‌تێ����ن ئامه‌ریکا یێ����ن ئێکگرتی هه‌ر‬ ‫تشت ب حوکمێ هێزێ زه‌فتکر‌‪ .‬ئامه‌ریکی‬ ‫ل به‌رس����ڤا پرس����یارا هێنری کیسنجه‌ری‬ ‫دگه‌رن ده‌مێ کو ل ساال ‪ 2001‬گۆتی‪" :‬ما‬ ‫قه‌ی ئامه‌ریکا پێویس����تی ب سیاسه‌ته‌کا‬ ‫ده‌ره‌کی هه‌یه‌؟" مه‌به‌س����تا وی ئه‌وه‌‪ ،‬کو‬ ‫وه‌التێ وی بویه‌ سه‌روه‌را جیهانێ‌و ل گۆر‬ ‫هیزو په‌رژه‌وه‌ندا خوه‌ ئاراستێ سیاسه‌تێ‬ ‫دگوه����ه‌رت‪ ،‬ئێ����دی گه‌هایه‌ ئاس����ته‌کێ‪،‬‬ ‫کو چ����و هێزان ل هه‌مبه‌ر خ����وه‌ نه‌بینت‬ ‫نه‌م����ازه‌ پش����تی هه‌لوه‌ش����اندنا ئێکه‌تییا‬ ‫سۆڤێتس����تانێ‌و هه‌گ����ه‌ر‌هێزه‌کێ خوازت‬ ‫ملمالنێ دگه‌ل بکت‪ ،‬ئامه‌ریکا ب سیاسه‌تا‬ ‫خوه‌ دکارت ئیحتیوایا وێ هێزێ بکت‪.‬‬ ‫نه‌خوه‌‪ ،‬ویالیه‌تێن ئامه‌ریکا یێن ئێکگرتی‬ ‫خوه‌ ژ هه‌ر کیان‌و قه‌واره‌کێ دی ل س����ه‌ر‬ ‫زه‌مین����ی مه‌زنتر دبینت‪ ،‬خ����وه‌ خوه‌دانا‬ ‫زه‌مین����ی (جیهانێ) دبینت‪ ،‬ل����ه‌ورا ئه‌و‬ ‫پرس����یار هاته‌ ئازراندن‌و ئێدی ئامه‌ریکی‬ ‫ب����اوه‌ر دکن کو هه‌گه‌ر هێ����زه‌ک هه‌بت د‬ ‫ئاس����تێ وان ده‌ ب����ت‪ ،‬گه‌ره‌ک����ه‌ هێزه‌کا‬ ‫ده‌رڤه‌یی زه‌مینی ب����ت‪ .‬هه‌تا ڤێده‌رێ بۆ‬ ‫م����ه‌ دیار دبت‪ ،‬کو ئامه‌ری����کا خوه‌ چه‌ند‬ ‫مه‌زن دبینت‌و ب سایا سیاسه‌تا خوه‌‪ ،‬کو‬ ‫ل س����ه‌ر هێزو به‌رژه‌وه‌ندێ ئاڤا یه‌‪ ،‬مافی‬ ‫ددت خوه‌ مایێ خوه‌ د هه‌ر پرسه‌کا هه‌بت‬ ‫ده‌‪ ،‬بک����ت ب تایبه‌ت ئه‌گه‌ر جهێ گه‌ف و‬ ‫مه‌ترسیێ بت ل سه‌ر پێگه‌هـ‌و به‌رژه‌وه‌ندا‬ ‫وێ‪ .‬ماده‌م ک����و پێگه‌هێ وێ بێ ئه‌ندازه‌‬ ‫یه‌و س����ینۆر نینن‪ ،‬نه‌خوه‌ به‌رژه‌وه‌ندا وێ‬ ‫ژی وه‌سانه‌‪ .‬دیمۆکراتخوازان وه‌سان هزر‬ ‫نه‌دکر‪ ،‬به‌لکو پتر گرینگی ددان سیاسه‌تا‬ ‫ناڤخوه‌یی یا ئامه‌ریکی‪ ،‬له‌ورا سیاس����ه‌تا‬ ‫ده‌ره‌کی ل سه‌ر ئه‌ساس����ێ دیپلۆماسی‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی����ان ب تنێ ب����و‪ .‬ئه‌وێ چه‌ندێ‬ ‫زیان����ه‌کا مه‌زن گه‌هانده‌ پێگه‌هێ ئامه‌ریکا‬ ‫ل س����ه‌ر ئاستێ نێڤده‌وله‌تی ب گشتی‌و ل‬ ‫ده‌ڤه‌را رۆژهه‌التا ناڤه‌راس����تێ ب تایبه‌ت‪،‬‬ ‫ل����ه‌ورا ئیدارا دیمۆکراتخ����وازان به‌رگازنده‌‬ ‫بون‌و هه‌گه‌رێ سه‌رکه‌ڤتنا کۆمارخوازان ل‬ ‫هلبژارتنێن دوماهیکێ بهێز بو (ئه‌و بو کو‬ ‫دۆنالد ترامپ هات‌و ب س����ه‌رکه‌ڤتنا خوه‌‬ ‫ئه‌و ته‌یۆره‌ سه‌لماند)‪.‬‬ ‫د سیاس����ه‌تێ ده‌ خه‌له‌تی په‌یدا دبن‪،‬‬ ‫به‌ل����ێ یاریکه‌ره‌ک س����ه‌ره‌که‌ د ئاس����تێ‬ ‫ئامه‌ریکایێ ده‌‪ ،‬هه‌مان خه‌له‌تییان دوباره‌‬ ‫ناکت نه‌خاس����مه‌ هه‌گه‌ر ئی����داره‌ هاتبت‬ ‫گوهه‌ری����ن‪ .‬نه‌خوه‌‪ ،‬کۆمارخ����واز (وه‌کو‬ ‫حزب) مه‌جبورن قه‌ره‌بویێ بکن‌و هه‌ولبدن‬ ‫مفایی ژ خه‌له‌تیێن ئیدارا دیمۆکراتخوازان‬ ‫وه‌ربگرن‌و ل سه‌ر ئاستێ سیاسه‌تا ده‌ره‌کی‬ ‫ژی (نێڤدوله‌تی) ئاراسته‌یان بگوهه‌رن دا‬ ‫کو دوباره‌ هه‌ڤسه‌نگی د هێزێ ده‌ چێبت‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی بهێنه‌ رێکخستن‪.‬‬ ‫پێویس����ت بو دیمۆکراتخواز بوهاو باجا‬ ‫خه‌له‌تیێن خوه‌ یێن ستراتیژی ل ده‌ڤه‌ری‬ ‫ب����دن ب تایب����ه‌ت ل ئیراقێ‪ ،‬ل����ه‌ورا ژی‬ ‫پێش����بینی هاته‌ کرن کو سیاسه‌ته‌کا نو‬ ‫ل ده‌ڤه‌رێ (ئیراقێ) بهێته‌ پراکتیزه‌کرن‪.‬‬ ‫بهێزکرن����ا سیس����ته‌مێ سیاس����ی یێ����ن‬

‫ئااڵی کوردستان‬ ‫نیش����تیمانی ل ئامه‌ریکا وه‌سان دخوازت‬ ‫سیسته‌مێ سیاس����ی یێ جیهانی پارازتی‬ ‫بمین����ت‪ ،‬یان ه����ه‌ر گوهه‌رین����ه‌کا کو لێ‬ ‫په‌ی����دا ببت‪ ،‬د به‌رژه‌وه‌ن����دا ئامه‌ریکا ده‌‬ ‫بت‌و ماده‌م کو سیاس����ه‌تا ریالیزمی بویه‌‬ ‫نه‌هجێ س����ه‌ره‌کی د سیس����ته‌مێ سیاسی‬ ‫ی����ێ جیهانی ده‌‪ ،‬نه‌خ����وه‌ بێهوده‌ یه‌ ئه‌م‬ ‫ده‌رگه‌ه دیرۆکێ ڤه‌کن‪ ،‬باس����ێ ئاس����تێ‬ ‫خه‌ب����ات‌و به‌رخوه‌دان����ان‪ ،‬یان هه‌س����تان‬ ‫بئازرینن‪ ،‬به‌لکو پیویس����ته‌ ئه‌م موخاته‌با‬ ‫ئه‌ق��ل�ان‌و موغازه‌ال به‌ری����کان بکن‪ ،‬خوه‌‬ ‫وه‌که‌ هه‌ڤالبه‌ندو هه‌ڤپه‌یمان نیشا بدن‪ ،‬نه‌‬ ‫وه‌ک ده‌روێش‌و پارسه‌ک‪ .‬ب سه‌دان هزار‬ ‫که‌س ل س����وریایێ بونه‌ قوربانێن تیرۆرو‬ ‫لێکدان����ا به‌رژه‌وه‌ندان‪ ،‬به‌ل����ێ مه‌ نه‌دیت‬ ‫ده‌وله‌ته‌ک مییه‌کێ ژ خوه‌ ش����اش بکت‪،‬‬ ‫سازی‌و ریکخراوێن نێڤده‌وله‌تی ژی نه‌شیان‬ ‫وه‌کو پێدڤی هه‌لویسته‌کێ دیار بکن‪ .‬ئه‌ڤه‌‬ ‫هه‌مو دبێژیته‌ مه‪ ‌،‬کو سه‌رده‌م سه‌رده‌مێ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیانه‌و به‌رژه‌وه‌ندی هێزو ئه‌قلێن‬ ‫سیاس����ی یێن مه‌زن دخ����وازن‪ .‬ئه‌و ئه‌قله‌‬ ‫ئاماده‌ نینه‌ دوباره‌ خه‌له‌تیێن س����تراتیژی‬ ‫بکت‪ ،‬بۆ نمونه‌ هه‌ڤس����ه‌نگییا به‌النس����ێ‬ ‫تێکبدت‪ ،‬یان په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی به‌ر‬ ‫ب ئاقاره‌ک����ێ خراب ڤه‌ ببت‪ ،‬به‌لکو رژده‌‬ ‫س����ه‌نگێ ئامه‌ریکا وه‌کو روحا سیسته‌می‬ ‫جیهانی یێ نو گران بکت‌و پێگه‌هێ وێ پتر‬ ‫خورت بکت‪ .‬ل����ه‌ورا ژی‪ ،‬بێهووده‌ یه‌ ئه‌م‬ ‫ئامه‌ریکا یان هه‌ر هێزه‌کا دی‪ ،‬ب هه‌ست‌و‬ ‫خه‌ونێن خوه‌ ڤه‌ مژول بکن‪ ،‬پێدڤی بو مه‬ ‫ژی وه‌کو هێزێن کوردستانی ل رۆژئاڤایێ‬ ‫کوردس����تانێ سرنجا وێ بۆ هنده‌ک خالێن‬ ‫دی راکێش����ابا‪ .‬ئ����ه‌وان ب میکانیزم����ه‌کا‬ ‫تایبه‌ت یا سیاس����ی‪ /‬ئه‌سکه‌ری‪ /‬ئیداری‬ ‫شیان سرنجێن ئامه‌ریکاو روسیا هه‌ردویان‬ ‫بۆ خوه‌ راکێش����ن هه‌تا وێ رادێ کو ببن‬ ‫هه‌ڤکیڤێ ده‌وله‌ته‌کا مه‌زن ل ده‌ڤه‌رێ ئه‌و‬ ‫ژی تورکیا‪ .‬مه‌ ل باش����ورێ کوردستانێ‬ ‫وه‌نه‌کر هه‌رچه‌ن����ده‌ ده‌رفه‌ته‌کا زێرین بۆ‬ ‫مه‌ ره‌خس����ا‪ ،‬به‌لکو ئ����ه‌م مان ب هنده‌ک‬ ‫پرس����ێن دی یێن ناڤخوه‌یی ڤه‌و مه‌ های‬ ‫ژ بزاڤ‌و باندۆرێن سیاس����ه‌تا نێڤده‌وله‌تی‬ ‫ل ده‌ڤ����ه‌رێ نه‌ما‪ .‬ئه‌م نه‌بونه‌ یاریکه‌ره‌ک‬ ‫سه‌ره‌که‌ د وان بزاڤ‌و باندۆران ده‌‪ ،‬به‌لێ‬ ‫مه‌ خوه‌ خاپاند‪ ،‬ک����و ئه‌م پێش جیهانێ‬ ‫هه‌مویێ ڤه‌ ش����ه‌رێ تیرۆرێ دکن‌و که‌یفا‬ ‫مه‌ ب هن����ده‌ک چاالکیێن دیپلۆماس����ی‌و‬ ‫مه‌دیایی ه����ات‪ .‬گه‌ل‌و وه‌الته‌کێ کو چاڤ‬ ‫ل رێفراندۆم‌و سه‌رخوه‌بونێ بت‪ ،‬پێویست‬ ‫بو ئاجێندایه‌ک ج����ددی‌و پراکتیکی هه‌با‪،‬‬ ‫ب ئه‌قله‌کێ سیاس����ی یێ س����ه‌رده‌م ته‌ڤ‬ ‫ل پرۆسێس����ا سیاسی ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌التا‬ ‫ناڤه‌راستێ ببا‪ ،‬ل جهێ قه‌یرانا (سیاسی‪،‬‬ ‫یاس����ایی‪ ،‬ئابۆری‌و دارای����ی)و ئیفلیجکرنا‬ ‫حوکومه‌ت����ێ‌و داخس����تانا په‌رله‌مان����ی‪،‬‬ ‫ئێکه‌تییه‌کا نیش����تیمانی ل سه‌ر ئه‌ساسێ‬ ‫بوهاو پره‌نسیپێن کوردستانی دامه‌زراندبا‪،‬‬ ‫بۆ ه����ه‌ر الیه‌کێ س����ه‌لماندبا ک����و هه‌ژی‬ ‫رێفران����دۆم‌و ده‌وله‌تبونێ ی����ه‌و هینگێ د‬ ‫ش����یان ده‌ هه‌بو هه‌ر ئاجێندایه‌کا هه‌بیت‪،‬‬ ‫بهێته‌ گوهه‌رین چونکو سیاسه‌ت ب خوه‌‬ ‫پرۆسێسه‌کا دینامیکی یه‌‪ ،‬نه‌کو ستاتۆیه‌کا‬ ‫سابت‌و جامیده‌‪.‬‬ ‫ئه‌و سیاس����ه‌تا ک����و ئامه‌ری����کا دگه‌ل‬ ‫وه‌التێ����ن که‌نداڤ����ێ ئه‌ره‌ب����ی‪ /‬فارس����ی‬ ‫پراکتیزه‌ دکت‪ ،‬ئه‌و ب تنێ ده‌ستپێکه‌ بۆ‬ ‫سیاسه‌ته‌کا سه‌رتاسه‌ری هه‌تا ساال ‪.2025‬‬ ‫نه‌خوه‌ هه‌تا هینگێ‪ ،‬ژ سیاس����ه‌تمه‌دارێ‬

‫ئه‌م کورد ب گشتی‬ ‫دووربینن نینن‪ ،‬وه‌ک‬ ‫کو دبێژن بار دهێت ‌ه‬ ‫سه‌ر شاخێن گایی‪ ،‬ژنو‬ ‫ب خوه‌ دحه‌سن‪ .‬مخابن‬ ‫چو مه‌ چو ستراتیژی‬ ‫ژی نینن‪ ،‬به‌لکو ژ‬ ‫نشکه‌کێ ڤه‌ بریاران‬ ‫ددن‌و هه‌لویستان دیار‬ ‫دکن‪ ،‬به‌لێ سیاسه‌تا‬ ‫هه‌ڤچه‌رخ‪ ،‬ستراتیژی‌و‬ ‫ئه‌قلێن پراکتیکی‬ ‫دخوازت نه‌ماز‌ه‬ ‫بۆ پرسێن مه‌زن و‬ ‫چاره‌نڤیسساز وه‌ک‬ ‫رێفراندوم‌و ده‌وله‌تبوونێ‬ ‫ئامه‌ریک����ی ناهێته‌ خوازتن ک����و دونیایێ‬ ‫خ����راب بکت‪ ،‬یان ئاڤا بک����ت‪ ،‬به‌لکو ژێ‬ ‫دهێت����ه‌ خوازتن کو پێگه‌ه����ێ ئامه‌ریکا د‬ ‫نه‌س����ه‌قێ نێڤده‌وله‌ت����ی ده‌ بهێزتر بکت‪،‬‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندێ����ن وێ یێ����ن س����تراتیژی ئاڤا‬ ‫بکت‪ ،‬ئاب����ۆرێ وێ دابین‌ بکت‪ ،‬قه‌ره‌بویا‬ ‫خه‌له‌تی‌و شکه‌س����تنێن ب����ه‌ری نها بکت‌و‬ ‫داخوازه‌کا وه‌سان‪ ،‬پێدڤی ب سیاسه‌ته‌کا‬ ‫حه‌کیمانه‌ هه‌یه‌‪ ،‬نه‌کو ب‌ریسک و کاوسێ‪.‬‬ ‫سیاس����ه‌تا حه‌کیمان����ه‌ ژی ئه‌وه‌ یاس����ایا‬ ‫نێڤده‌وله‌تی ده‌ورێ خ����وه‌ ببینت‪ .‬ده‌مێ‬ ‫ئ����ه‌م دبێژن یاس����ایا نێڤده‌وله‌تی‪ ،‬هینگێ‬ ‫ئه‌کته‌رو نونه‌رێ����ن فه‌رمی ده‌وله‌ته‌‪ ،‬نه‌کو‬ ‫ملله‌ت یان که‌سه‌ک یان ژی نه‌ته‌وه‌یه‌که‌‪.‬‬ ‫ده‌وله‌ت ژبه‌ر کو یه‌که‌ی����ه‌کا نێڤده‌وله‌تی‬ ‫یه‌‪ ،‬ئه‌ندام����ه‌ د نه‌ته‌وه‌یێن ئێکگرتی ده‌‪،‬‬ ‫هنده‌ک ئ����ه‌رک‪ ،‬ماف‌و پێگری هه‌نه له‌ورا‬ ‫ژی ئه‌وله‌وی‌و ئه‌فزه‌لی بۆ ده‌وله‌تێ یه‌‌‪ .‬کا‬ ‫چاوان جڤاکێ نێڤده‌وله‌تی ماف ل س����ه‌ر‬ ‫ده‌وله‌تێ هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ها وه‌س����ان دوله‌تێ ژی‬ ‫ماف ل س����ه‌ر وی جڤاکی هه‌یه‌‪ .‬که‌واته‌‪،‬‬ ‫هنده‌ک یاس����او رێس����ا هه‌ن����ه‌و هه‌مو ب‬ ‫جاره‌کێ پێگیرن‌و هه‌رالیه‌نی کو هه‌ولبدت‬ ‫زیان����ێ بگه‌هین����ت وێ مه‌نزوم����ێ دێ ب‬ ‫توندی هێته‌ به‌رس����ڤدان‪ ،‬دوری عاتیفه‌و‬ ‫بوهاو پره‌نسیپێن مرۆڤایه‌تی‪ ،‬به‌لێ دیاره‌‬ ‫هێژ ئ����ه‌م ب عاتیفه‌‪ ،‬بوهاو پره‌نس����یپێن‬ ‫مرۆڤایه‌ت����ی سیاس����ه‌تێ دکن‪ ،‬ل����ه‌ورا نه‌‬ ‫تێدگه‌هن‌و نه‌ ژی ده‌س����تکه‌ڤته‌کێ په‌یدا‬ ‫دکن‪.‬‬ ‫ئامه‌ریکا یان هه‌ر هێزه‌کا دی‪ ،‬گاڤا کو‬

‫بخوازت کاره‌کێ ئه‌نجام بدت‪ ،‬نه‌ ش����ه‌رم‬ ‫دکت نه‌ ژی دترس����ت‪ .‬ژب����ه‌ر هندێ ئه‌م‬ ‫دبێژن‪ ،‬هه‌گ����ه‌ر ئامه‌ریکا ڤیاب����ا هه‌رێما‬ ‫کوردس����تانێ رێفراندۆم����ێ بک����ت‪ ،‬یان ژ‬ ‫ئیراقێ جودا ببت‪ ،‬دش����یا هه‌تا راده‌یه‌کێ‬ ‫زه‌مینه‌یی بۆ وان پرس����ان خوه‌ش بکت‪.‬‬ ‫بۆچی دگه‌ل یه‌په‌گێ سیاس����ه‌ته‌کا رۆهن‌و‬ ‫ئاش����که‌را هه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌ت����ا وێ رادێ کو ب‬ ‫زمانه‌ک����ێ فه‌رم����ی‪ ،‬دوری ئه‌تیکێ����ت‌و‬ ‫دیپلۆماس����یێ‪ ،‬بێژت مه‌ هه‌ڤالبه‌ندێ خوه‌‬ ‫دی����ت‌و ئ����ه‌م ئاماده‌ نه‌ دگ����ه‌ل کار بکن‪.‬‬ ‫واته‌‪ ،‬چو حه‌ساب بۆ تورکیا نه‌هاته‌ کرن‪،‬‬ ‫نه‌خوه‌ بۆچی حه‌س����اب بۆ ئیراقێ بهێته‌‬ ‫کرن دگه‌ل ک����و تورکیا ژ ه����ه‌ر ئالی ڤه‌‬ ‫ژ ئیراق����ێ بهێزتره‌‪ .‬مه‌س����ه‌له‌ نه‌ تورکیا‬ ‫ی����ان ئیراقه‌‪ ،‬به‌لێ مه‌س����ه‌له‌ جوداهی یه‌‬ ‫د ناڤبه‌را رۆژئاڤاو باش����وورێ کوردستانی‬ ‫ده‌‪ .‬ب ئاخاڤتنه‌کا دی‪ ،‬ئه‌وا بش����ێت دلێ‬ ‫تورکیا بهێلت‪ ،‬دش����ێت دل����ێ ئیراقێ ژی‬ ‫بهێلت‪ ،‬به‌لێ دیاره‌ به‌رژه‌وه‌ندا وێ وه‌سان‬ ‫ناخوازت‪ .‬هنده‌ک که‌س دبێژن دبت کاک‬ ‫مه‌س����عوود بارزانی رزامه‌ندی‌و په‌س����ه‌ندا‬ ‫ئامه‌ریکی وه‌رگرتبت‪ ،‬له‌ورا رژده‌ ل س����ه‌ر‬ ‫رێفراندۆم����ێ! دبت به‌ل����ێ "دبت" ب خوه‌‬ ‫ریس����که‌‪ .‬ئه‌قلێ سیاس����ی یێ ئامه‌ریکی‌و‬ ‫ئاورۆپ����ی دبێ����ژت مه‌‪ :‬هه‌ڤ����ال‌و نه‌یارێن‬ ‫ب����ه‌رده‌وام نین����ن‪ ،‬به‌لک����و به‌رژه‌وه‌ندیێن‬ ‫به‌رده‌وام هه‌نه‌‪ .‬ئه‌و سیاس����ه‌تا ستراتیژی‬ ‫پراکتیزه‌ دکن‪ ،‬نه‌کو سیاس����ه‌تا ریسکان‪.‬‬ ‫هه‌گه‌ر ئه‌وان سیاسه‌ته‌کا ستراتیژی بۆ مه‌‬ ‫هه‌بت‪ ،‬دکارن هێدی هێدی دیار بکن‪ ،‬به‌لێ‬ ‫ژ سه‌رهلدانا بوهارێ‌و هه‌تا نها‪ ،‬چو ئیماژێن‬ ‫وێ سیاسه‌تێ نینن‪ .‬تۆ بێژی بۆ خاترا مه‌‬ ‫ئه‌و به‌النس����ا هێزێ تكبدن‪ ،‬په‌یوه‌ندیێن‬ ‫نێڤده‌وله‌تی بهه‌رفینن‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندێن خوه‌‬ ‫یێن ستراتیژی (سیاسی‌و ئابۆری) دگه‌ل‬ ‫بیست‌و دو ده‌وله‌تێن ئه‌ره‌بی‌و دو ده‌وله‌تێن‬ ‫مه‌زن ل سه‌ر ئاستێ رۆژهه‌التا ناڤه‌راستێ‬ ‫(تورکی����او ئیران) تێکبدن ب تنی چونکو‬ ‫پسته‌پس����ته‌ک د گوه����ێ کاک مه‌س����عود‬ ‫بارزانی ده‌ کرن����ه‌ ئه‌و ژی هه‌گه‌ر کربن؟!‬ ‫ب هزرا م����ن‪ ،‬دیمۆگرافییا ده‌ڤه‌ره‌کێ ب‬ ‫پسته‌پس����تێ ناهێته‌ گوهه‌رین‪ ،‬به‌لکو ب‬ ‫کارێن مه‌زن ل س����ه‌ر ئاس����تێ سیاسه‌تا‬ ‫نێڤده‌وله‌ت����ی دهێته‌ گوهه‌ری����ن بۆ نمونه‌‬ ‫جڤاتا ئاسایشا نیڤده‌وله‌تی جڤینه‌کێ ساز‬ ‫بکت‌و هه‌مو ئه‌ندام ده‌نگی ل س����ه‌ر بدن‌و‬ ‫هینگێ ژی مه‌رج نینه‌ چونکو سیاسه‌ت ب‬ ‫خوه‌ زه‌مانات تێده‌ نینن‌و روح‌و جه‌وهه‌رێ‬ ‫وێ گوهه‌رین����ه‌و گوهه‌ری����ن ژی ل س����ه‌ر‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییان دمینت‪‌ .‬‬ ‫پێویست بو مه‌ پێنجی ژ سه‌دێ ئه‌رکێ‬ ‫خوه‌ ب جهـ هینابا‪ ،‬پاشی پێنجی ژ سه‌دێ‬ ‫هێالبا ب هێڤیا ئامه‌ریکاو هنده‌ک وه‌التێن‬ ‫دی ڤه‌‪ .‬به‌لێ مخابن‪ ،‬مه‌ بارێ خوه‌ گرانتر‬ ‫کر‪ .‬مه‌ حوکومه‌تا خ����وه‌ (کو نها ژ هه‌ر‬ ‫ده‌مه‌کێ دی مه‌ پێدڤی پێ هه‌یه‌) ئیفلیج‬ ‫کر‪ ،‬م����ه‌ په‌رله‌مان داخس����ت (هزرا خوه‌‬ ‫بکه‌‪ ،‬کورد د ش����ه‌رێ دژی تیرۆرێ ده‌ ل‬ ‫س����ه‌داره‌تێ بن‌و بۆ داخستنا په‌رله‌مانی‌و‬ ‫به‌زاندنا یاس����ایی ژی ل سه‌داره‌تێ بن)‪،‬‬ ‫مه‌ چاره‌س����ه‌ری بۆ قه‌یرانان (سیاس����ی‪،‬‬ ‫ئابۆری‪ ،‬دارایی‪ ،‬یاسایی‌و ‪...‬هتد) نه‌دیتن‪،‬‬ ‫ئه‌م مان ب گه‌نده‌لیێ ڤه‌‪ ،‬ب خیانه‌تکرنا‬ ‫ئیکدو ڤه‌‪ ،‬ب هنده‌ک خیتابێن ناڤخوه‌یی‌و‬ ‫ئێکسپایه‌ر ڤه‌‪ .‬جیهان ما ل هێڤیا مه‌‪ ،‬کا‬ ‫چ د هه‌بانکا م ‌ه ده‌ هه‌یه‌‪ ،‬کا مه‌ چ خیتاب‬ ‫هه‌یه‌ پێش����کیش بکن‪ ،‬کا ئه‌م چ دخوازن‬

‫چونکو فه‌رس����ه‌نده‌کا دیرۆکی ره‌خسایه‌‪،‬‬ ‫به‌ل����ێ مه‌ ن����رخ‌و بوهایێن م����ه‌زن بگۆری‬ ‫هنده‌ک ره‌فت����ارو ده‌ربرینێن بچویک کرن‪،‬‬ ‫م����ه‌ خوه‌ بچویک‪ ،‬نه‌زان و دژی یاس����ایی‬ ‫نیشا جیهانی دا‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م رێ����زێ ل هه‌ڤدو ناگ����رن‌و دبێژن‬ ‫بیانییان رێزێ ل مه‌ بگرن‪ ،‬ئه‌م یاس����ایێ‬ ‫دبه‌زین����ن‌و ژ وان دخ����وازن ب یاس����ایێ‬ ‫س����ه‌ره‌‌ده‌ریێ دگه‌ل مه‌ بکن‪ ،‬ئه‌م هه‌ڤدوو‬ ‫تونه‌ دکن‌و ژ وان دخوازن مه‌ بپارێزن‪ ،‬ئه‌م‬ ‫کاوس����ێ (فه‌وزایێ) دروست دکن‌و ژ وان‬ ‫دخوازن مه‌ پێک بهین����ن‪ ،‬ئه‌م گه‌نده‌لیێ‬ ‫دک����ن‌و ژ وان دخوازن هاریکارییا مه‌ بکن‪،‬‬ ‫هێژ مه‌ دناڤبه‌را خ����وه‌ ئیتیفاق نه‌کرییه‌و‬ ‫ژ وان دخوازن رێفراندۆمێ په‌س����ه‌ند بکن‪،‬‬ ‫به‌ری کو ئ����ه‌م ژ وان بخ����وازن‪ ،‬ما قه‌ی‬ ‫پێویست نه‌بو مه‌ ئێک په‌یام‪ ،‬هه‌لویست‌و‬ ‫داخواز هه‌با؟‬ ‫ب راس����تی ژی سیس����ته‌مێ جیهان����ی‬ ‫مه‌جب����ور نینه‌ هێزو به‌رژوه‌ن����دا خوه‌ بۆ‬ ‫خات����را چاڤێ مه‌ یێ����ن ره‌ش تێک بدت‪،‬‬ ‫سیاس����ه‌تمه‌دارێ ئامه‌ریک����ی یان جیهانی‬ ‫وه‌س����ان ده‌به‌نگ نینه‌‪ ،‬ک����و به‌رژه‌وه‌ند‌‪،‬‬ ‫پێگه‌هـ‌‪ ،‬هه‌ڤسه‌نگی‌و په‌یوه‌ندیێن وه‌التێ‬ ‫خوه‌ هه‌مویان س����ه‌خمه‌راتی مه‌ بئیخت د‬ ‫مه‌ترسیێ ده‌‪.‬‬ ‫رێفران����دۆم پرس����ه‌کا ناڤخوه‌یی‌و حزبی‬ ‫نینه‌‪ ،‬به‌لکو پرسه‌کا سیاسی‌و نیشتیمانییه‌‪،‬‬ ‫په‌یوه‌ندی ب هنده‌ک پرسێن دی ڤه‌ هه‌یه‌‬ ‫هه‌روه‌ک (سیسته‌مێ سیاسی یێ جیهانی‪،‬‬ ‫به‌النس����ا هێزێ‪ ،‬په‌یوه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی‪،‬‬ ‫جڤاکێ نیڤده‌وله‌تی‪ ،‬سیاسه‌تا نێڤده‌وله‌تی‪،‬‬ ‫سیاسه‌تا هه‌ڤپه‌یمانی‌و ‪...‬هتد) له‌ورا ژی‪،‬‬ ‫ڤان هه‌مویان دێ هه‌لویستێ خوه‌ هه‌بت‪.‬‬ ‫به‌لێ به‌ری راگه‌هاندنا ده‌مێ رێفراندومێ‪،‬‬ ‫پێدڤ����ی بو مه‌ س����ه‌ره‌ده‌ری دگ����ه‌ل وان‬ ‫هه‌موی����ان کرب����ا‪ ،‬مه‌ هه‌ولدابا پرس����ێ د‬ ‫پیرسپه‌کتیڤه‌کێ سیاس����ی‪ /‬به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫ده‌ ب����ۆ وان زه‌الل بکن ب هێڤیا کو هه‌تا‬ ‫راده‌یه‌کێ دگه‌ل مه‌ س����یمپاتیک بان‌و ب‬ ‫هنده‌ک ئاالڤێن س����ه‌رده‌مانه‌ (سیاسه‌ت‌و‬ ‫دیالۆک) چاره‌سه‌ر ببا‪ ،‬نه‌کو وه‌ک ڤێگاڤێ‬ ‫هاتبا په‌راوێزکرن‪ .‬ب راس����تی ژی پرس����ا‬ ‫رێفراندۆمێ نه‌بویه‌ پرسه‌کا جددی‌و هه‌ژی‬ ‫خه‌باتا سیاسی د جڤاکێ نیڤدەوله‌تی ده‌‪،‬‬ ‫به‌لکو هن����ده‌ک هه‌ولدانێ����ن دی هه‌نه‌ ب‬ ‫تایبه‌ت ژ ئالێ ئامه‌ریکا و وه‌التێن ئاورۆپی‬ ‫بۆ دیتنا هنده‌ک رێکارێن سیاسی‌و یاسایی‬ ‫د ناڤبه‌را هه‌رێم‌و حوکومه‌تا ناڤه‌ندی ده‌ دا‬ ‫کو سه‌قامگێری په‌یدا ببت‌و دوماهیکه‌ک بۆ‬ ‫ڤان پرسگرێکێن هالویستی بهێته‌ دانان‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م کورد ب گش����تی دووربینن نینن‪،‬‬ ‫وه‌ک کو دبێژن بار دهێته‌ س����ه‌ر شاخێن‬ ‫گایی‪ ،‬ژنو ب خوه‌ دحه‌س����ن‪ .‬مخابن چو‬ ‫م����ه‌ چو س����تراتیژی ژی نین����ن‪ ،‬به‌لکو ژ‬ ‫نش����که‌کێ ڤه‌ بریاران ددن‌و هه‌لویس����تان‬ ‫دیار دک����ن‪ ،‬به‌لێ سیاس����ه‌تا هه‌ڤچه‌رخ‪،‬‬ ‫س����تراتیژی‌و ئه‌قلێ����ن پراکتیکی دخوازت‬ ‫نه‌مازه‌ بۆ پرس����ێن مه‌زن و چاره‌نڤیسساز‬ ‫وه‌ک رێفراندوم‌و ده‌وله‌تبوونێ‪.‬‬ ‫د هه‌یام����ا داهات����ی ده‌و دا کو پرس����ا‬ ‫رێفراندۆمێ س����ه‌ری بگرت‌و س����ه‌رکه‌ڤتنێ‬ ‫ببینت‪ ،‬پیویس����ته‌ سیاسه‌تمه‌دارێن کورد‬ ‫س����یباقێ دگه‌ل زه‌مه‌نی بکن‌و پرس����ێ ژ‬ ‫س����ینۆرێن ناڤخوه‌یی ده‌ربازی س����ینۆرێن‬ ‫هه‌رێم����ی‌و نێڤده‌وله‌تی بکن ب هێڤییا کو‬ ‫هنده‌ک ژ مافێ����ن ره‌وا یێن گه‌ل‌و وه‌التی‬ ‫به‌رهه‌م بهینت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫چه‌ند هه‌نگاوێك ‌ی گرنگ بۆ سه‌ركه‌وتنی‌ راپرس ‌ی گشتی‌‬ ‫سه‌باحی‌ غالیب‬ ‫باس‌وخواس���ی‌ راپرس���ی‌ گش���تی‌ له‌ناو‬ ‫كوردس���تانیاندا‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌ن���او‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ باش���وردا‪ ،‬بابه‌تێك���ی‌ گ���ه‌رم‌و‬ ‫چاره‌نوس���ی‌ بایه‌خ���داره‌‪ ،‬بۆی���ه‌ له‌ه���ه‌ر‬ ‫ره‌هه‌ندێكه‌وه‌ ته‌ماشابكرێ‌‪ ،‬به‌له‌گه‌ڵدابون‌و‬ ‫به‌دژایتیكردنی‌‪ ،‬س���ه‌رجه‌م تاك‪ ،‬ده‌سته‌‪،‬‬ ‫توێژ‪ ،‬كۆمه‌ڵ‌و چین‪ ،‬له‌سه‌روی‌ هه‌موانه‌وه‌‪،‬‬ ‫حیزبه‌كانی‌ به‌خۆی���ه‌وه‌ خه‌ریككردوه‌‪ .‬له‌و‬ ‫ره‌وی‌ راپرس���ییه‌ گش���تییه‌دا‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ له‌م‬ ‫یه‌ك دو رۆژه‌ی‌ رابوردودا‪ ،‬زیاتر به‌رچاوی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ روناككردۆته‌وه‌‪ ،‬نیاز و مه‌به‌س���ت‬ ‫له‌ڕاپرس���ییه‌كه‌ راگه‌یه‌ندرا‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌ و دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫كورس���تانه‌‪ ،‬راگه‌یاندن‌و رونی‌ ئامانجه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كه‌وه‌ دیواری‌ ترس���ی‌ مێژویی‌ كوردی‌‬ ‫له‌ناحه‌زان‌و داگیركه‌ران روخاند‪ ،‬له‌الیه‌كی‌‬ ‫دیكه‌وه‌‪ ،‬شه‌رمی‌ حیزب‌و سیاسه‌تمه‌دارانی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌كه‌مانی‌ شكاند‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تادا‪ ،‬ده‌بێ‌ هه‌مو الیه‌كمان ئه‌وه‌‬ ‫بزانین‪ ،‬كه‌ ئه‌نجامدانی‌ راپرس���ی‌ گش���تی‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ب���ۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‪ ،‬كردارێكی‌‬ ‫قورس‌و مه‌ترس���یداره‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌نجامه‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ ك���ورد به‌(به‌ڵێ‌)‪ ،‬هێن���ده‌ بایه‌خداره‌‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ هه‌رچ���ی‌ توان���ای‌ نه‌ته‌وه‌ك���ه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌و پێن���اوه‌دا كۆبكرێنه‌وه‌و به‌ره‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتنی‌ ئاراس���ته‌بكرێن‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت دو‬ ‫ه���ۆكاری‌ س���تراتیژی‌ له‌و كای���ه‌دا‪ ،‬رۆڵی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ ده‌بینن‪ :‬یه‌كه‌میان‪ ،‬چونكه‌ كورد‬ ‫خۆی‌ داوایك���ردوه‌و ئۆباڵه‌كه‌ش���ی‌ له‌ملی‌‬ ‫خۆیه‌تی‌‪ ،‬دوه‌میش‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ توانست‌و‬ ‫خۆزگه‌ی‌ له‌مێژین���ه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد بۆ‬ ‫دۆست‌و دوژمن ده‌رده‌كه‌وێ‌‪ ،‬ده‌یسه‌لمێنین‪،‬‬ ‫كه‌ ئێمه‌ش شایانی‌ فه‌رمانڕه‌وایی‌ خۆماڵی‌‌و‬ ‫ئازادی‌‌و ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆین‪.‬‬ ‫هه‌ل‌و مه‌رجی‌ سه‌ركه‌وتن‬ ‫داواكردنی‌ ئه‌نجامدانی‌ راپرس���ی‌ گشتی‌‪،‬‬ ‫به‌ده‌ستپێشكه‌ری‌ كاك مه‌س���عود بارزانی‌‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌م���ه‌ كۆمه‌ڵێك پابه‌ندب���ون بۆ ئه‌و‬ ‫ده‌س���ه‌پێنێ‌‌و روبه‌ڕوی‌ به‌رپرسیارێتییه‌كی‌‬ ‫یه‌كجار گرانی‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌یه‌كه‌مین هه‌لدا‪،‬‬ ‫كاتێك كۆبونه‌وه‌ی‌ حیزبه‌ سیاس���ییه‌كان‬ ‫ل���ه‌‪7‬ی‌ حوزه‌یراندا‪ ،‬بڕی���اری‌ دیاریكردنی‌‬ ‫رۆژی‌ راپرس���ی‌ گشتی‌ لێكه‌وته‌وه‌‪ ،‬ده‌بوایه‌‬ ‫كاك مس���عود خۆی‌‪ ،‬له‌به‌رده‌م ده‌زگاكانی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ خۆماڵ���ی‌‌و بێگانه‌دا‪ ،‬كه‌ مه‌رج‬ ‫بو پێش���وه‌خت‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ ئاماده‌‬ ‫بكرانایه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌ئاماده‌بونی‌ نوێنه‌رانی‌‬ ‫هه‌م���و حیزب���ه‌كان‪ ،‬راگه‌یه‌ندراوه‌ك���ه‌ی‌‬

‫بخوێندایه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش بۆیه‌ پێویس���تبو‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئ���ه‌و راگه‌یه‌ن���دراوه‌‪ ،‬یه‌كێك���ه‌‬ ‫له‌هه‌ن���گاوه‌ گرن���گ‌و س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌‬ ‫ب���ه‌ره‌و ئازادی‌‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‌‪ ،‬ئه‌و كاره‌‪،‬‬ ‫به‌رپرسیارێتێكی‌ سه‌ره‌تایی‌ كاك مه‌سعود‬ ‫بو‪ ،‬هێزو توانایه‌كی‌ مێژویی‌‌و سیاسیش���ی‌‬ ‫به‌ڕاگه‌یه‌ندراوه‌ك���ه‌ ده‌به‌خش���ی‌‪ ،‬له‌ن���او‬ ‫كۆمه‌اڵنی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستان‌و ده‌ره‌وه‌شدا‪،‬‬ ‫هێمایه‌ك بو‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ راگه‌یاندنی‌‪،‬‬ ‫روداوی‌ گه‌ور‌ه له‌ئه‌س���تۆی‌ كه‌سی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫حكوم ‌هت‌و نه‌ته‌وه‌كه‌یه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت له‌واڵتانی‌‬ ‫دنیادا‪ ،‬رۆژانی‌ سه‌رهه‌ڵدانی‌ هه‌ر روداوێك‌و‬ ‫بڕیارێك���ی‌ گه‌وره‌‪ ،‬به‌رپرس���یاری‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫واڵته‌كه‌‪ ،‬قس���ه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ده‌كا‪ .‬به‌دوای‌‬ ‫ئه‌وه‌دا‪ ،‬ده‌بوایه‌ كاك مه‌سعود كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫فراوانی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ سه‌رنوس���ه‌رانی‌ رۆژنامه‌و‬ ‫گۆڤاره‌كان‌و به‌پرسیارانی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تاندا بكا‪ ،‬هه‌ر خۆش���ی‌ مه‌به‌سته‌‬ ‫س���ه‌ره‌كییه‌كانی‌ ریفره‌نده‌م بۆ ئه‌وان‌و بۆ‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردستانی‌ لێكبداته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌ن���گاوی‌ داهات���ودا‪ ،‬یه‌كێكی‌ دیكه‌‬ ‫له‌كاره‌كان���ی‌ كاك مه‌س���عود ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌بێ‌ له‌هه‌فته‌و دو مانگی‌ ئاینده‌دا‪ ،‬گشت‬ ‫وزه‌و لێهاتوی���ی‌‌و چاالكی‌ خۆی‌‪ ،‬له‌پێناوی‌‬ ‫راپرسی‌ گش���تیدا‪ ،‬ته‌رخانبكا‪ .‬چاك وایه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ردانی‌ هه‌م���و ناوچه‌كان���ی‌ گه‌رمیان‌و‬ ‫كوێس���تان ب���كا‪ ،‬له‌زاخ���ۆو ش���نگاله‌وه‌‬ ‫تاخ���وار خانه‌قین‪ ،‬بێ‌ جی���اوازی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ت���ه‌واوی‌ هێ���زو رێكخس���تنه‌كان‪ ،‬حیزب‌و‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگای‌ مه‌ده‌نی‌‪ ،‬ده‌سته‌و‬ ‫توێژو چین���ه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا كه‌مایه‌تییه‌ به‌اڵم خۆنابێ‌ هێند بێ‌ باك بین‪ ،‬حیس���ێب‬ ‫ئایینی‌‌و ره‌گه‌زیی���ه‌كان كۆببێته‌وه‌‪ ،‬به‌پێی‌ بۆ دیوه‌كه‌ی‌ دیكه‌ی‌ گشت پرسی‌ نه‌كه‌ین‪،‬‬ ‫به‌رپرس���یارێتی‌ جێگاوڕێ���گای‌ خۆی‌‪ ،‬به‌ر ئه‌گه‌ر خودا نه‌كرده‌‪( ،‬به‌ڵێ‌) سه‌رنه‌كه‌وت‪،‬‬ ‫له‌هه‌مو ش���تێك‪ ،‬گرێی‌ كێش���ه‌ سیاسییه‌ ئه‌وا ده‌بێته‌ یه‌كێ له‌گه‌وره‌ترین كاره‌س���ات‬ ‫هه‌ڵواسراوه‌كان له‌ناو حیزبه‌كاندا بكاته‌وه‌و بۆ كوردو له‌س���ه‌ر كاك مه‌س���عودیش زۆر‬ ‫به‌گشت الیه‌كیان چاره‌سه‌ریان بۆ بدۆزنه‌وه‌‪ .‬ده‌كه‌وێ‌‪ ،‬لێره‌دا دیسان روده‌كرێته‌وه‌ كاك‬ ‫ده‌بێ‌ هه‌مو الیه‌ك ئه‌و حه‌قیقه‌ته‌ بزانن‪ ،‬كه‌ مه‌سعودو ئه‌و به‌رپرس���یاری‌ زه‌مینه‌سازی‌‬ ‫پته‌وكردنی‌ ریزه‌كانی‌ نه‌ته‌وه‌و هه‌وڵه‌كانی‌‪ ،‬ده‌نگی‌ (به‌ڵێ‌)ی���ه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش بێ‌ هاتن ‌ه ناو‬ ‫بنه‌مای‌ سه‌ركه‌وتنه‌ له‌گه‌ڵ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ جه‌ماوه‌رو تێك���ه‌اڵوی‌ كرداره‌ك���ی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ته‌واوی‌ حیزبه‌كان‌و رۆشنبیران‌و سیاسییه‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌مان كاتدا‪ ،‬مه‌رجه‌ كاك مه‌س���عود ناحزبییه‌كان ناكرێ‌‪ .‬بۆ ده‌نگدان به‌(به‌ڵێ‌)‪.‬‬ ‫خۆی‌‪ ،‬له‌ڕوی‌ سیاسی‌‌و قانونی‌‌و مێژوییه‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ‌ كاك مه‌سعود ده‌ست به‌به‌ر پشتێنی‌‬ ‫گرنگی‌ پرۆسه‌ی‌ راپرسی‌ گشتیی‌‪ ،‬بۆ خه‌ڵكی‌ هه‌مو الیه‌كی‌ دڵسۆزدا بكا‪ ،‬له‌و باره‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫كوردستان باسبكاو بۆ ده‌نگدان به‌(به‌ڵێ‌)‪ ،‬هی‌ وا هه‌یه‌‪ ،‬هێنده‌ له‌پرۆس���ه‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫سازیانبكاو تین‌و تاویان تێبكاو هانیانبدا‪ .‬تۆرێنراوه‌‪ ،‬پێویستی‌ به‌دانوساندنی‌ جیددی‌‌و‬ ‫ئه‌نجامی‌ (به‌ڵێ‌)ش ه���ه‌ر ئه‌وه‌ نییه‌‪ 50 ،‬به‌په‌له‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌بێ‌ ئه‌وه‌ بزانرێ‌‌و هه‌س���تی‌‬ ‫زائید ‪ 1‬ب���ێ‌‪ ،‬ئێمه‌ پێمانخۆش���ه‌ هه‌رچی‌ پێبكرێ‌‪ ،‬كه‌ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانی‌ نێوان‬ ‫هه‌یه‌ ده‌نگ به‌(به‌ڵ���ێ‌) بدا‪ ،‬به‌اڵم كه‌م وا كاك مه‌سعودو بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬له‌پێش‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬خۆزگه‌ له‌گه‌ڵ واقیع���دا یه‌كبێته‌وه‌‪ ،‬هه‌مویانه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫الیه‌نێكی‌ وه‌ده‌ستخستنی‌ ده‌نگی‌ (به‌ڵێ‌)‪،‬‬ ‫هه‌ڵب���ه‌ت ئه‌نجام���ی‌ رێژه‌ی‌ ب���ه‌رز‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ده‌بێته‌ سه‌روه‌رییه‌كی‌ مێژویی‌ بۆ بارزانی‌‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌بێ‌‪ ،‬الی‌ كوردستانیان رون‌و‬ ‫هه‌روه‌ها بۆ هه‌مو كوردو كوردستانیانیش‪ ،‬دیارب���ێ‌‪ ،‬كه‌ ژی���ان‌و بژێ���وی‌‌و كه‌رامه‌تی‌‬

‫الیه‌نێك ‌ی‬ ‫وه‌ده‌ستخستنی‌ ده‌نگ ‌ی‬ ‫(به‌ڵێ‌)‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫ده‌بێ‌‪ ،‬الی‌ كوردستانیان‬ ‫رون‌و دیاربێ‌‪ ،‬كه‌ ژیان‌و‬ ‫بژێوی‌‌و كه‌رامه‌ت ‌ی‬ ‫مرۆڤــ‪ ،‬ماف‌و ئه‌رك‌و‬ ‫یه‌كسانی‌‪ ،‬له‌سایه‌ ‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌‌و ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬یه‌كجار‬ ‫جیاوازترو خۆشترو‬ ‫چاكتر ده‌بێ‌ وه‌ك‬ ‫له‌ژێرده‌سته‌ییدا‬

‫مرۆڤــ‪ ،‬ماف‌و ئه‌رك‌و یه‌كسانی‌‪ ،‬له‌سایه‌ی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌‌و ده‌وڵه‌تی‌ كوردستاندا‪ ،‬یه‌كجار‬ ‫جیاوازترو خۆش���ترو چاكت���ر ده‌بێ‌ وه‌ك‬ ‫له‌ژێرده‌س���ته‌ییدا‪ ،‬له‌و روانگ���ه‌وه‌‪ ،‬مه‌رجه‌‬ ‫بانگه‌شه‌ به‌شێوه‌یه‌ك بكرێ‌‪ ،‬كه‌ به‌رچاوڕونی‌‬ ‫ته‌واو له‌باره‌ی‌ بواره‌كانی‌ سیاسه‌ت ‌ی ناوخۆ‪،‬‬ ‫سیاسه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬سیسته‌می‌ په‌ره‌ورده‌‪،‬‬ ‫دارایی‌‪ ،‬كشتوكاڵ‪ ،‬س���ه‌ربازی‌‪ ،‬كارگێڕی‌‪،‬‬ ‫پیشه‌س���ازی‌‪ ،‬خزمه‌تگوزاری‌‪ ،‬ته‌ندروستی‌‪،‬‬ ‫پارێزگاری‌‪ ،‬سه‌اڵمه‌تی‌‌و هیدیكه‌ بۆ خه‌ڵك‬ ‫باس���بكرێن‌و تێبگه‌یه‌نرێ���ن‪ .‬ب���ه‌و كارانه‌‪،‬‬ ‫له‌الیه‌كه‌وه‌‪ ،‬زیاتر كه‌س���ایه‌تی‌‌و دڵسۆزی‌‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تمه‌داری‌ كاك مه‌سعود ده‌رده‌كه‌وێ‌‌و‬ ‫به‌شێك له‌به‌رپرسیارێتی‌ مێژویی‌ سه‌رشانی‌‬ ‫جێبه‌جێده‌كا‪ ،‬له‌الیه‌كی‌ دیكه‌شه‌وه‌‪ ،‬گیانی‌‬ ‫باب‌و باپیران ‌ی كه‌ بۆ ئازادی‌ تێكۆش���اون‪،‬‬ ‫شادو ئاسوده‌ ده‌كا‪.‬‬ ‫له‌پێناوی‌ س���ه‌ركه‌وتنی‌ ئ���ه‌و ئه‌ركانه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌دا‪ ،‬هه‌مو كه‌س���ێكی‌ ش���اره‌زای‌‬ ‫قانونی‌‪ ،‬سیاس���ی‌‪ ،‬مێژویی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌زانێ‌‪ ،‬كه‌ ب���ۆ ه���ه‌ر قۆناغێكی‌‬ ‫تازه‌و س���ه‌رده‌مێكی‌ نوێ‌‪ ،‬هه‌روه‌ها بۆ هه‌ر‬ ‫ئه‌ركێكی‌ س���تراتیژی‌‪ ،‬كه‌ره‌سه‌و كه‌سانی‌‬ ‫خۆی‌ پێویس���ته‌‪ ،‬له‌م ب���اره‌وه‌ چاك وایه‌‪،‬‬ ‫كاك مه‌س���عود به‌جیددی‌ چاوێك به‌ده‌ورو‬ ‫به‌ره‌كه‌یدا به‌تایبه‌تی‌ دیوانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم‌و راوێژكاران‌و به‌رپرسیارو كارمه‌ندانی‌‬ ‫سیاس���ه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌و ن���اوه‌وه‌ی‌ خۆی���دا‬ ‫بخش���ێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌وڵبدا ده‌سته‌یه‌كی‌ نوێی‌‬ ‫به‌توانات���رو ش���اره‌زاترو ئازات���ر‪ ،‬به‌گوڕو‬ ‫تاوێكی‌ گه‌رم���ه‌وه‌ هه‌ڵیانبژێرێ‌‪ ،‬كه‌ زیاتر‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ دڵس���ۆزی‌‌و كارامه‌یی‌ بن‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌و مه‌س���ه‌له‌یه‌ش به‌هیچ شێوه‌یه‌ك نه‌ك‬ ‫م���ه‌رج نیی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو نابێ‌ ه���ه‌ر ئه‌ندامی‌‬ ‫حیزبه‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ بن‪ ،‬له‌گه‌لێ���ك جاردا‪،‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ به‌ده‌وری‌ س���ه‌رۆكه‌وه‌ن‪ ،‬باشتره‌‬ ‫له‌دڵس���ۆزانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ حیزبایه‌ت���ی‌ بن‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌م قۆناغی‌ گواستنه‌وه‌ ناسكه‌دا‪،‬‬ ‫كه‌ ئێستا نه‌ته‌وه‌كه‌مانی‌ پێداتێده‌په‌ڕێ‌‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌لیژنه‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌ راپرسی‌‬ ‫گشتی‌‪ ،‬دو سه‌رنجی‌ سه‌ره‌كی‌ هه‌ڵده‌گرێ‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌می���ان‪ ،‬وه‌ك هه‌مو ده‌زانی���ن‪ ،‬تێكڕا‬ ‫كاره‌كان بۆ سه‌رخس���تنی‌ راپرسییه‌كه‌یه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌بێ‌ حیزبه‌كان به‌مه‌س���ئولیه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫لێكیبده‌نه‌وه‌و كاری‌ بۆ بكه‌ن‪ ،‬هه‌رگیز نابێ‌‬ ‫لیژنه‌كه‌ به‌كه‌سانی‌ حیزبی‌ وا پڕ بكه‌نه‌وه‌ كه‌‬ ‫له‌ناو خه‌ڵكدا‪ ،‬خۆشه‌ویس���ت نه‌بن یا بۆنی‌‬ ‫بیری‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و س���ه‌ربه‌خۆییان لێنه‌یه‌ت‪.‬‬ ‫له‌و باره‌وه‌‪ ،‬ده‌بێ‌ كۆمیت���ه‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫راپرس���ی‌ گش���تی‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ تێدا نه‌بن كه‌‬ ‫هه‌ت���ا دوێنێ‌ له‌به‌غدا‪ ،‬وه‌زی���رو گزیربون‪،‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ‪ 13‬ساڵی‌ رابوردودا‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌‬

‫چیی���ان پێكراوه‌‪ ،‬بۆ پاراس���تنی‌ یه‌كێتیی‌‬ ‫خ���اك‌و نه‌ته‌وه‌كانی‌ عێ���راق‪ ،‬چ له‌ناوخۆو‬ ‫چ له‌ئاس���تی‌ نێو ده‌وڵه‌تیدا ئه‌نجامیانداوه‌‪.‬‬ ‫ناك���رێ‌‌و به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪،‬‬ ‫مێژویی‌‪ ،‬قانونی‌‌و فه‌لس���ه‌فی‌‪ ،‬قه‌بوڵ نییه‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی‌ تادوێنێ‌‪ ،‬بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫خۆیان یا حیزبه‌كانی���ان‪ ،‬له‌عێراقچییه‌كی‌‬ ‫ع���ه‌ره‌ب‪ ،‬زیات���ر عێراقیچیتر ب���ون‌و له‌و‬ ‫پێناوه‌دا كاریانك���ردوه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ بێن خۆیان‬ ‫بكه‌ن به‌خاوه‌ن‌و ده‌مڕاس���تی‌ پرۆسه‌یه‌ك‪،‬‬ ‫كه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا باوه‌ڕیان پێینه‌بوه‌و نییه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ ،‬له‌به‌ر ڕۆش���نایی‌ ئه‌و بۆچونانه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌دا‪ ،‬ده‌ب���ێ‌‌و مه‌رج���ه‌‪ ،‬كۆمه‌ڵێك‬ ‫كه‌س���ایه‌تی‌ كامڵ‪ ،‬دڵسۆزو خۆشه‌ویست‪،‬‬ ‫له‌ناو خه‌ڵك‌و تێگه‌یش���تو بۆ مه‌سه‌له‌كه‌‪،‬‬ ‫بێ‌ الی���ه‌ن له‌هه‌م���و حیزب���ه‌كان‪ ،‬ئه‌وجا‬ ‫باوه‌ڕبون به‌ئازادی‌‌و سه‌ربه‌خۆیی‌‪ ،‬سه‌رۆك‌و‬ ‫ئه‌ندامان���ی‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌ راپرس���ی‌‬ ‫گش���تی‌ پێكبهێن���ن‪ .‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌‪،‬‬ ‫م���ن الی‌ خۆمه‌وه‌ كۆمه‌ڵێك ناو پێش���نیاز‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬ك���ه‌ ده‌كرێ‌ ئه‌و لێژنه‌یه‌ به‌چاكی‌‌و‬ ‫سه‌ركه‌وتویی‌ به‌ڕێوه‌به‌رن‪ ،‬هه‌ر خۆشیان‪،‬‬ ‫قورس���اییه‌كی‌ مه‌عنه‌وی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ده‌نگ���دان به‌(به‌ڵێ‌)‪ ،‬له‌س���ه‌ر ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ده‌نگدانه‌كه‌ دروستده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ن���اوه‌كان‪ :‬عه‌بدوڵ�ڵ�ا په‌ش���ێو‪ ،‬دكتۆر‬ ‫جه‌بار قادر‪ ،‬ش���ێركۆ عابید‪ ،‬جه‌اللی‌ سام‬ ‫ئاغا‪ ،‬دكتۆر س���ه‌عیدی‌ شه‌مس‪ ،‬ئه‌نوه‌ری‌‬ ‫س���وڵتانی‌‪ ،‬فه‌ره���اد ش���اكه‌لی‌‪ ،‬عه‌بدوڵاڵ‬ ‫زه‌نگه‌نه‌‪ ،‬ئاس���ۆس هه‌ردی‌‪ ،‬دكتۆر فوئاد‬ ‫باب���ان‌و حه‌مید ب���ۆز ئه‌رس���ه‌الن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌په‌س���ه‌ند زان���را‪ ،‬ئ���ه‌وا نوس���ه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫چه‌ن���د وش���ه‌یه‌ش‪ ،‬ئام���اده‌ی‌ كاركردنه‌‬ ‫ل���ه‌و لیژنه‌یه‌دا‪ .‬پێش���ه‌كیش پێمخۆش���ه‌‬ ‫ئه‌وه‌ بزان���رێ‌‪ ،‬كه‌ هی���چ په‌یوه‌ندی‌‌و رای‌‬ ‫ئ���ه‌و براده‌رانه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌م وه‌رنه‌گرتوه‌‪،‬‬ ‫به‌ئومێ���دی‌ ئ���ه‌وه‌م‪ ،‬هه‌مو الی���ه‌ك بزانن‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌دڵس���ۆزی‌‌و ناس���یاویم له‌گه‌ڵیانداو‬ ‫مه‌به‌ستی‌ سه‌ركه‌وتنی‌ ریفره‌نده‌مه‌كه‌‪ ،‬هیچ‬ ‫نیازێكی‌ دیكه‌ی‌ له‌پش���ته‌وه‌ نییه‌‪ ،‬دڵنیام‬ ‫ئه‌و به‌ڕێزانه‌و س���ه‌ركردایه‌تی‌ حیزبه‌كان‪،‬‬ ‫له‌پێشنیازه‌كه‌م تێده‌گه‌ن‌و هاوكاریده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر لیژنه‌یه‌كی‌ له‌و شێوه‌ دروست نه‌بێ‌‪،‬‬ ‫ره‌نگه‌ رقی‌ خه‌ڵكی‌‪ ،‬له‌كه‌س���انی‌ ناحه‌زی‌‬ ‫حیزب���ه‌كان‪ ،‬جه‌ماوه‌ر له‌ده‌نگدان س���ارد‬ ‫بكات���ه‌وه‌‪ .‬له‌كۆتاییدا‪ ،‬ده‌ب���ێ‌ بۆ ده‌نگدان‬ ‫به‌(به‌ڵ���ێ‌) ئامانجی‌ هه‌م���و الیه‌كمان بێ‌‌و‬ ‫كاری‌ بێ‌ ماندوبونی‌ بۆ بكرێ‌‪.‬‬ ‫له‌نده‌ن ‪19‬ی‌ حوزه‌یرانی‌ ‪2017‬‬ ‫‪sabahghalib@yahoo.co.uk‬‬

‫نه‌وت‌و مه‌وت!‬ ‫ساڵح ره‌حمان‬ ‫كاتێ���ك میلله‌تان���ی‌ دنی���ا ب���ه‌ره‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تب���ون هه‌نگاو ده‌نێن‪ ،‬ده‌یان س���اڵ‬ ‫خه‌باتی‌ جۆراوجۆر ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هه‌تا ده‌گه‌ن‬ ‫به‌ئامانجه‌كانیان‪ ،‬له‌ئاستی‌ ناوخۆ‌و ده‌ره‌ك ‌ی‬ ‫هه‌وڵه‌كانیان ده‌خه‌نه‌گه‌ڕ‌و كۆده‌نگ ‌ی دروست‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌زۆرترین ده‌ستكه‌وت‌و‬ ‫كه‌مترین زیان ده‌وڵه‌تی‌ سه‌ربه‌خۆ دروست‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫كوردس���تان خاوه‌ن ‌ی نه‌ك ده‌یان س���اڵ‬ ‫خه‌بات‪ ،‬بگره‌ سه‌دان ساڵ خه‌باته‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫میلل��� ‌هت‌و نه‌ته‌وه‌كان ‌ی تر خه‌ب���ات له‌دژ ‌ی‬ ‫دوژمنێ���ك بك���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌وا ك���ورد چه‌ندین‬ ‫دوژمن��� ‌ی هه‌ی���ه‌‌و به‌درێژای ‌ی ئه‌و س���ه‌دان‬ ‫ساڵه‌ كوردیان چه‌وساندۆته‌وه‌‌و له‌سه‌رجه‌م‬ ‫روه‌كانه‌و‌ه كاریان بۆ سڕینه‌وه‌ ‌ی ناسنامه‌ ‌ی‬ ‫كورد ك���ردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویس���ته‌ كورد زۆر‬ ‫زیاتر له‌میلله‌تان���ی‌ تر خۆی‌ ئاماد‌ه بكات‌و‬ ‫پالن ‌ی تۆكمه‌ ‌ی هه‌بێت بۆ زاڵبون به‌س���ه‌ر‬ ‫دوژمنه‌كانیدا‪.‬‬ ‫دروس���تبون ‌ی ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌‪ ،‬خه‌ون ‌ی‬ ‫له‌مێژین���ه‌ی‌ هه‌م���و تاكێكی‌ ك���ورده‌‌و له‌و‬ ‫بڕوایه‌دا نیم هیچ تاكێكی‌ كورد هه‌بێت‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئاوات ‌ی بینینی‌ ئ���ه‌و ده‌وڵه‌ته‌ ‌ی نه‌بێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی له‌س���ایه‌یدا بحه‌وێته‌وه‌‌و وه‌كو تاك ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌كان���ی‌ ت���ر‪ ،‬خاوه‌نی‌ س���ه‌روه‌ری ‌ی‬ ‫نیش���تمانیی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی‌‌و ئازادیی‌‌و ئیراده‌‌و‬ ‫بڕیار بێت‪.‬‬ ‫له‌ئێس���تادا ك ‌ه ده‌نگوباس ‌ی به‌ڕێوه‌چون ‌ی‬ ‫ریفراندۆم‌و دروس���تبونی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كورد ‌ی‬ ‫له‌یه‌كێك له‌پارچه‌كانی‌ كوردس���تان‪ ،‬بوه‌ت ‌ه‬ ‫بابه‌تی‌ رۆژ‌و قسه‌ی‌ زۆری‌ له‌سه‌ر ده‌كرێت‪،‬‬ ‫چه‌رده‌ی���ه‌ك پرس���یار خۆی���ان ده‌خزێنن ‌ه‬ ‫مێشكمان‪ ،‬كه‌ توشی‌ نائومێدیمان ده‌كه‌ن‪:‬‬ ‫به‌رپرس���انی‌ هه‌رێم تاچه‌ن���ده‌ به‌ئاگاییه‌و‌ه‬ ‫مامه‌ڵ��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ دۆخه‌ك���ه‌ ده‌ك���ه‌ن‌و‬

‫ئاماده‌كاریی���ان ب���ۆ قۆناغه‌كان���ی‌ دوا ‌ی‬ ‫ریفراندۆم‌و راگه‌یاندنی‌ سه‌ربه‌خۆی ‌ی كردوه‌؟‬ ‫ئایا كاربه‌ده‌ستان به‌جدی‌ كار بۆ دروستبون ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ كوردستان ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫یاخود ئه‌و باس‌و خواسه‌ ته‌نها موزایه‌ده‌یه‌‌و‬ ‫مه‌به‌س���تیانه‌ میلله‌ت به‌شتێكه‌وه‌ سه‌رقاڵ‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ك���ه‌ دزیی‌‌و گه‌نده‌ڵی���ی‌‌و خیانه‌ت‌و‬ ‫پاوانخوازیی‌‌و به‌فیڕۆدانی‌ سامان ‌ی گشتییان‬ ‫له‌بیر بچێته‌وه‌؟ ئه‌گه‌ر كاربه‌ده‌ستانی‌ كورد‬ ‫به‌ڕاس���تی كار بۆ دروس���تبون ‌ی ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌ماوه‌ ‌ی ‪ 25‬س���اڵ ‌ی‬ ‫راب���ردودا‪ ،‬كه‌ خاوه‌ن ‌ی حكومه‌تی‌ خۆماڵی ‌ی‬ ‫خۆمان بوین‌و نیمچه‌ س���ه‌ربه‌خۆ بوین‪ ،‬چ‬ ‫هه‌نگاوێكی‌ جدی‌ نراو‌ه وه‌كو ئاماده‌كارییه‌ك‬ ‫بۆ دوای‌ راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌ته‌كه‌؟ س���امان ‌ی‬ ‫زۆریان كۆكردۆته‌وه‌ ب���ۆ رۆژان ‌ی ته‌نگانه‌؟‬ ‫ژێرخان���ی‌ ئابوریی���ان پته‌و ك���ردوه‌؟ ئایا‬ ‫لۆبییه‌ك ‌ی به‌هێزی نیش���تمانییان دروس���ت‬ ‫كردو‌ه له‌ده‌ره‌وه‌‪ ،‬بۆ روبه‌ڕبونه‌وه‌ ‌ی پیالن‌و‬ ‫فش���اره‌كان‌و به‌ده‌س���هێنان ‌ی پش���تیوان ‌ی‬ ‫له‌ئه‌گ���ه‌ر ‌ی مه‌ترس���ییه‌كاندا؟ هێ���ز ‌ی‬ ‫پێشمه‌رگه‌یان به‌نیشتمانی ‌ی كردوه‌؟ كاریان‬ ‫بۆ ئه‌و‌ه كردوه‌ تاكی‌ كورد پش���ت به‌خۆ ‌ی‬ ‫ببه‌س���تێت‪ ،‬یاخود كاریان بۆ تێكشكاندن ‌ی‬ ‫ك���ردوه‌‌و كرودیان ‌ه به‌مش���ه‌خۆر؟ ئه‌مانه‌‌و‬ ‫ده‌یان پرس���یاری‌ تر هه‌ن‪ ،‬كه‌ نه‌ك بێوه‌اڵم‬ ‫نه‌ماونه‌ته‌وه‌‌و به‌رپرس���ان ناتوانن خۆیان ‌ی‬ ‫له‌ق���ه‌ره‌ ب���ده‌ن‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌گ���ه‌ر به‌وردیی‌‌و‬ ‫به‌ویژدانه‌وه‌ تێبفكرین‪ ،‬هه‌مومان ئه‌و راستیی ‌ه‬ ‫حاشاهه‌ڵنه‌گره‌ ده‌زانین‪ ،‬كه‌ كاربه‌ده‌ستان ‌ی‬ ‫ئێستای‌ باشوری‌ كوردس���تان‪ ،‬سه‌رجه‌م ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و خه‌بات‌و تێكۆش���ان‌و هه‌واڵنه‌ش���یان‬ ‫له‌ب���ار بردوه‌‪ ،‬كه‌ پێش���تر هه‌ب���ون‌و وه‌كو‬ ‫خش���ت ‌ی بنچینه‌ی‌ ئ���ه‌و ده‌وڵ��� ‌هت‌و ماڵ ‌ه‬ ‫كوردییه‌ داڕێ���ژراون‪ ،‬كه‌ بڕیاره‌ دروس���ت‬ ‫ببێ���ت‪ ،‬ئه‌وان ئی���راده‌ ‌ی تاك���ی‌ كوردیان‬ ‫كوش���ت‪ ،‬دوبه‌ره‌كییان له‌نێوان ناوچه‌كان ‌ی‬ ‫كوردس���تاندا دروس���ت ك���رد‪ ،‬ب���ه‌رده‌وام‬

‫كاریان ب���ۆ تۆخكردنه‌وه‌ی‌ ناوچه‌گه‌ریه‌تی‌‌و‬ ‫دوژمنایه‌ت��� ‌ی نێوان بنه‌ماڵ���ه‌‌و خێڵ‌و هۆز‌و‬ ‫تیره‌‌و تایه‌فه‌كان كردوه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‌ درزیان‬ ‫له‌نێواندا بێت‪ ،‬داهات‌و س���امان ‌ی گشتییان‬ ‫بۆ خۆی���ان‌و ده‌وروبه‌ره‌كانیان كۆكرده‌وه‌‌و‬ ‫له‌بانكه‌كان��� ‌ی ده‌ره‌وه‌ دان���راون‪ ،‬ژێرخان ‌ی‬ ‫ئابوری���ی‌‌و نیش���تمانییان په‌كخس���توه‌‪،‬‬ ‫كوردس���تانیان ك���ردوه‌ به‌پێگه‌ی���ه‌ك ب���ۆ‬ ‫تۆڕ‌ه س���یخوڕییه‌كانی‌ واڵتان���ی‌ ده‌وروبه‌ر‌و‬ ‫جیه���ان‪ ،‬ه���ه‌زاران تاكی‌ ك���ورد كراونه‌ت ‌ه‬ ‫س���وتماكی‌ ملمالن ‌ێ حزبییه‌كانیان‪ ،‬خاك ‌ی‬ ‫باش���وریان دابه‌ش���كرد به‌س���ه‌ر خۆیاندا‌و‬ ‫ت���ه‌واوی‌ دام���ه‌زراوه‌ نیش���تمانییه‌كانیان‬ ‫به‌حزبی‌ كرد‪ ،‬وێڕا ‌ی بونی‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر ‌ی سروشتی‌‌و داهاتێكی‌ زۆر‌و بێشومار‪،‬‬ ‫كه‌چ ‌ی ئه‌و ده‌وڵه‌ت���ه‌ كوردییه‌ ‌ی كه‌ بڕیار‌ه‬ ‫له‌دایك ببێت‪ ،‬به‌ده‌یان ملیار دۆالر قه‌رزه‌و‌ه‬ ‫چاو به‌دنی���ا هه‌ڵده‌هێنێ���ت‌و میراتگرێك ‌ی‬ ‫خاكبه‌سه‌ر ده‌بێت!‬ ‫ئ���ه‌م هه‌مو كۆس���پ‌و گرفت‌و كێش���ان ‌ه تر نیی ‌ه هه‌ت���ا پاره‌ی‌ ل ‌ێ هه‌ڵبگۆزن‪ ،‬ئه‌ب ‌ێ‬ ‫له‌باش���وری‌ كوردستاندا هه‌ن‌و به‌رده‌وامیش ناچار له‌پار‌ه خه‌زنكراوه‌كانی‌ خۆتان خه‌رج‬ ‫زیاد ده‌كه‌ن‪ ،‬ئیت���ر چۆن ده‌توانن ده‌وڵه‌ت بكه‌ن‪ ،‬تكایه‌ ئه‌گه‌ر له‌بیر ‌ی له‌برس���ا مردن ‌ی‬ ‫دروس���ت بك���ه‌ن‪ ،‬ئ���ه‌ی‌ نازان���ن ده‌وڵه‌ت خه‌ڵكیش���دا نین‪ ،‬بی���ر له‌پاره‌كان ‌ی خۆتان‬ ‫پێویست ‌ی به‌تۆڕێكی‌ گه‌وره‌ ‌ی دبلۆماسییه‌‌و بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬ب���ا ئێو‌ه له‌بانكه‌كان���ی‌ ده‌ره‌و‌ه‬ ‫ده‌بێ���ت له‌نزیك���ه‌ی‌ ‪ 200‬ده‌وڵه‌تی‌ جیهاندا ره‌قه‌م یه‌ك بن‌و كه‌س��� ‌ی تر نه‌بێت ش���ان‬ ‫باڵیۆزخانه‌‌و نوێنه‌رایه‌تیی‌‌و كونسوڵخانه‌تان بدات له‌ش���انتان‪ ،‬ب���ۆ خۆتان ب���ه‌ده‌رد ‌ی‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت كه‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆری‌ كورد خۆتانه‌وه‌ دانیشن‪ ،‬ئێوه‌ ناتوانن شان بده‌ن ‌ه‬ ‫له‌واڵتان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ په‌نابه‌ر‌و نیش���ته‌جێن‌و به‌ر ئه‌رك‌و به‌رپرسیارێتی وا گه‌وره‌‌و گران‪،‬‬ ‫له‌داخ ‌ی ئێوه‌ سه‌ری‌ خۆیان هه‌ڵگرتوه‌‪ ،‬ئه‌و چونكه‌ ئیفالس ئه‌كه‌ن‪ ،‬س���به‌ین ‌ێ كه‌ بوین‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیانه‌ سااڵن ‌ه پێویستیان به‌سه‌دان به‌ده‌وڵه‌ت‪ ،‬ئه‌بێ‌ له‌مه‌حافلی‌ نێوده‌وڵه‌تیدا‬ ‫ملیۆن دۆالر هه‌یه‌‪ ،‬ئێوه‌ چاره‌ك ‌ه موچه‌تان ئاماده‌بن‪ ،‬ئ���ه‌ی‌ نازانن توش���ی‌ ئیحراج ‌ی‬ ‫پێ دابی���ن ناكرێت‪ ،‬چۆن ده‌توانن ش���ان ده‌ب���ن‪ ،‬كاتێك لێت���ان بپرس���ن په‌رله‌مان‬ ‫بده‌نه‌ ب���ه‌ر كارێكی‌ ئاوا س���ه‌خت‌و دژوار‪ ،‬الی‌ ئێ���و‌ه چییه‌‪ ،‬ده‌ڵێن چ���ی‌‪ ،‬ده‌رگاكه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌بی���ری‌ ئه‌وه‌دان‪ ،‬ك���ه‌ كوڕ‌و كچ‌و داخراوه‌‌و ئێس���تا براده‌ران ‌ی حزب له‌جیات ‌ی‬ ‫كه‌س���ه‌ نازدار‌و نزیكه‌كانتان له‌و پۆستانه‌دا په‌رله‌مان مشوری‌ میلله‌ت ئه‌خۆن؟! ئه‌گه‌ر‬ ‫دابنێن‪ ،‬ئه‌وا خه‌رجییه‌كان له‌سه‌دان ملیۆن لێیان پرسین‪ ،‬پۆسته‌ بااڵكان چۆن داده‌نێن‪،‬‬ ‫دۆالره‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌رز ده‌بێته‌وه‌ ب���ۆ ملیاره‌كان‪ ،‬ئێوه‌ ده‌ڵێن چ���ی‌‪ ،‬ده‌ڵێن‪ :‬وه‌اڵ به‌گوێره‌ ‌ی‬ ‫ئێ‌ خۆ هه‌رێمتان دادۆش���یوه‌‌و هیچ شوێن ‌ی كوتله‌‌و بنه‌ماڵه‌كان دابه‌شیان ده‌كه‌ین‪ ،‬یان‬

‫ئه‌م هه‌مو كۆسپ‌و‬ ‫گرفت‌و كێشان ‌ه‬ ‫له‌باشوری‌ كوردستاندا‬ ‫هه‌ن‌و به‌رده‌وامیش‬ ‫زیاد ده‌كه‌ن‪ ،‬ئیتر‬ ‫چۆن ده‌توانن ده‌وڵه‌ت‬ ‫دروست بكه‌ن‬

‫ئه‌گه‌ڕێین بزانین كێ‌ پۆست ‌ی به‌رنه‌كه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫ب���ا ئه‌وی���ش دابنێی���ن‪ ،‬ئاخ���ر گوناه���ه‌‌و‬ ‫مه‌ف���روزه‌ ئه‌ویش ش���تێكی‌ به‌ربكه‌وێت؟!‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر وتیان س���امان ‌ی واڵت چۆن دابه‌ش‬ ‫ده‌كرێت ئاخر ئێ���وه‌ ده‌ڵێن چی‌؟ ده‌ڵێن‪:‬‬ ‫وه‌اڵ بۆخۆمان لوش���ی‌ ئه‌ده‌ین‌و میلله‌تیش‬ ‫چاو ‌ی ده‌رب���ێ‌‪ ،‬په‌رله‌مانتار‌و وه‌زیر‌و گزیر‌و‬ ‫مزی���ر‌و مدی���ر‪ ،‬بۆخۆیان هه‌ر له‌گه‌ش���ت‌و‬ ‫سه‌یران‌و ئیفادن‌و پاره‌كانیشیان هه‌ر ته‌واو‬ ‫نابێت‌و زیاد ده‌كات‪ ،‬هه‌ژار‌و نه‌دار‌و خه‌ڵك ‌ی‬ ‫به‌شمه‌ینه‌تیش‪ ،‬باهه‌ر زرته‌ ‌ی چاویان بێت‌و‬ ‫سكهه‌ڵگوشن؟!‬ ‫باش ‌ه ئێو‌ه بۆچی‌ ده‌وڵه‌ت راده‌گه‌یه‌نن!!‬ ‫ئه‌ی‌ نازان���ن كه‌ ده‌وڵه‌تتان راگه‌یاند‌و كورد‬ ‫ب���وه‌ خاوه‌ن قه‌واره‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆ ‌ی خۆی‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌م���و ناعه‌داله‌تیی ‌ه ره‌نگ ‌ه‬ ‫ده‌س���ت بدات��� ‌ه راپه‌ڕین‌و ش���ۆڕش‪ ،‬ئاخر‬ ‫به‌ساقه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌ كه‌س به‌فریاتان ناكه‌وێت‌و‬ ‫مس���ته‌ر ترامپ‌و پۆتن‌و مۆتن ئه‌ڵێن ئه‌و‌ه‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ ناوخۆییه‌‌و ئه‌وكات ‌ه سه‌رتان پان‬ ‫ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬دانیش���ن به‌ده‌ردی‌ خۆتانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌س نییه‌ ئێس���تا ئه‌گه‌ر مه‌ترس ‌ی له‌سه‌ر‬ ‫كورس���یی‌‌و پێگه‌كانت���ان دروس���ت ببێت‪،‬‬ ‫به‌ئاره‌زوی‌ خۆتان ئه‌توانن ده‌بابه‌‌و سوپا ‌ی‬ ‫بێگان���ه‌ بهێنن���ه‌ س���ه‌رمان‌و خۆتان ‌ی پێ‬ ‫بپارێزن!!‬ ‫خ���ۆ میلل���ه‌ت ئێس���تا برس���ییه‌‌و وه‌كو‬ ‫له‌سه‌ره‌وه‌ش باس���مان كرد‪ ،‬به‌خوا ئه‌گه‌ر‬ ‫ببی���ن به‌خاوه‌نی‌ ده‌وڵه‌تی���ش گومانی‌ تێدا‬ ‫نیی ‌ه برس���یتر ئه‌بێت (ئه‌و‌ه ئه‌گه‌ر نه‌مرێت‬ ‫له‌برس���ا)‪ ،‬خۆ جه‌نابیشتان هه‌ر ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫ده‌بن‌و خه‌متان نییه‌‪ ،‬نه‌وت‌و مه‌وتتان پیرۆز‬ ‫بێت‪ ،‬ئیتر بۆچی‌ خۆتان توش���ی‌ سه‌رئێش ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‌و چاره‌نوس ‌ی ئێمه‌ش ده‌ده‌ن ‌ه ده‌ست‬ ‫قه‌ده‌رێك‪ ،‬ك ‌ه بێجگ ‌ه له‌تاریكی‌‪ ،‬هیچ ‌ی تر ‌ی‬ ‫لێ‌ به‌دی‌ ناكه‌ین‪.‬‬ ‫‪Salih.rahman@yahoo.com‬‬

‫‪13‬‬

‫کۆمه‌ڵگایه‌کی‬ ‫‌لێكرتازاو‬

‫زانا توفیق به‌گ‬ ‫گه‌شترین سیمای مه‌ده‌نی هه‌رکۆمه‌ڵگەیه‌ک‬ ‫برتیی����ه‌ له‌ڕێزگرت����ن له‌بنه‌ماکان����ی ئازادی‌و‬ ‫پێکه‌وه‌ژیان‌و رێزگرتن له‌جیاوازییەکان به‌هه‌مو‬ ‫ش����ێوازه‌کانیه‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت����ی له‌بواره‌کانی‬ ‫سیاس����ی ئایدیالیس����تی دین����ی ت����اده‌گات‬ ‫بەدروس����تکردنی په‌روه‌رده‌ی����ه‌ك له‌نێ����وان‬ ‫تاکدا ک����ه‌ بتوانرێت جورێ����ک له‌دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫زمانی تێگه‌یش����تن‌و وه‌رگرتنی بیروبۆچونی‬ ‫جیاوازو رێزگرت����ن له‌جیاوازییەکانی یه‌کتری‬ ‫قبوڵ بکرێ‌و ته‌فه‌هومی بکه‌ن ‪ .‬ئه‌مانه‌ی که‌‬ ‫به‌ س����اده‌یی ئاماژه‌مان پێدا پێموایه‌ له‌هه‌ر‬ ‫کۆمه‌ڵگەیه‌کدا بوونی هه‌بێت ئه‌وا ئاس����ۆی‬ ‫داهاتوی سیاس����ی‌و رۆشنبیری ترادکسیونی‬ ‫ئه‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ روی له‌فراوانبون‌و گه‌شانه‌وه‌یه‌‬ ‫به‌مه‌رجێ ده‌س����ه‌اڵتیکی سیاس����ی هوشیارو‬ ‫به‌ئ����اگاو خوێن����ده‌وارو خ����اوه‌ن ته‌جره‌بەی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ س����ه‌رکردایه‌تی ب����کات‪ .‬لێ����ره‌دا‬ ‫گرنگه‌ ئه‌و پرس����یاره‌ روب����ه‌ڕوی کۆمه‌ڵگای‬ ‫کوردی بکه‌ینه‌وه‌ بزانی����ن ئێمه‌ له‌کوێی ئه‌و‬ ‫پرنس����یپانه‌ین که‌ بونی����ادی کۆمه‌ڵگەیه‌کی‬ ‫مه‌ده‌نی‌و ده‌س����ه‌اڵتیکی سیاس����ی به‌هێز که‌‬ ‫له‌ئەنجام����ی ملمالنێی عه‌قاڵنی ته‌ندروس����ت‬ ‫پێگه‌کان����ی خۆی له‌ن����او کۆمه‌ڵ����گادا جێ‬ ‫کردبێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌ڕوی دیرۆک���ه‌وه‌ خوێندنه‌وه‌ی بۆ‬ ‫بکه‌ی���ن ده‌بینی���ن ئێمه‌ خاوه‌ن���ی مێژویه‌کی‬ ‫گ���ه‌ش نی���ن له‌یه‌کترقبوڵ کردن���دا‪ ،‬ده‌کرێت‬ ‫بڵێی���ن خاوه‌ن���ی قوربانییه‌ک���ی مرۆڤایه‌تی‬ ‫زۆربین ب���ه‌اڵم له‌ڕوی دروس���تکردنی فۆڕمی‬ ‫سیاسی ش���ێوازی ملمالنێی مه‌نتیقی سیاسی‬ ‫نی���ن‌و خاوه‌ن���ی مێژویه‌کی ش���انازیکراو نین‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی که‌ بوەته‌ بابه‌تی مێژوی ئێمه‌ برتییه‌‬ ‫له‌مێژویه‌ک���ی ناعه‌قاڵنی خۆخ���وری‌و رقبون‬ ‫له‌یه‌کتری هه‌تا ئاس���تی ش���ۆردنه‌وه‌ی یه‌کتر‬ ‫به‌بێ هیچ هۆکارێکی دروست ئێمه‌ نه‌ماتوانی‬ ‫له‌قۆناغه‌کانی رابوردودا هه‌لی دروس���تکردنی‬ ‫کیانێک���ی سیاس���ی س���ه‌ربه‌خۆ ب���ۆ خۆمان‬ ‫مس���ۆگه‌ر بکه‌ین به‌تایبه‌تی له‌دوای ش���ه‌ڕی‬ ‫(چاڵدێران) ت���اده‌گات (کۆم���اری مه‌هاباد)‬ ‫قۆناغه‌کانی( جه‌نگی جیهانی یه‌که‌م‌و دوهه‌م‬ ‫رێکه‌وتن���ی س���یڤه‌ر)و دابه‌ش���کردنی میراتی‬ ‫عوسمانی‌و تاده‌گات بەشۆڕشه‌کانی (بارزان)‬ ‫و (شوڕش���ی ئه‌یلول)و الوازی به‌عس له‌کاتی‬ ‫رێکه‌وتننام���ه‌ی (جه‌زائیر)دا پاش���ان به‌ره‌و‬ ‫راپه‌ڕین‌و دروستکردنی په‌رله‌مان‌و حکومه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ئه‌گه‌ر به‌وردی س���ه‌یر بکرێت چه‌ندین‬ ‫ده‌ستکه‌وتی مه‌زن هاتونەته‌ پێشه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ئێم���ه‌ ببینه‌ خاوه‌نی ده‌وڵ���ه‌ت به‌اڵم به‌هۆی‬ ‫نه‌بون���ی توخمه‌کانی دروس���تبونی ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫نه‌مانتوانیوه‌ هه‌نگاوی جدی‌و عه‌مه‌لی بهاوێژین‬ ‫بۆ ئه‌و ده‌س���تکه‌وته‌‪ .‬ئه‌وه‌ی له‌ئێستادا هه‌یه‌‬ ‫له‌هه‌رێمی کوردستان برتییه‌ له‌دوباره‌کردنه‌وه‌ی‬ ‫مێ���ژوی شکس���تخواردی رابوردو ک���ه‌ له‌هه‌ر‬ ‫قۆناغیکی سیاس���ی دیارکراودا ده‌س���تکه‌وتی‬ ‫گرنگ هاتبێته‌ پێش���ه‌وه‌ ئێم���ه‌ نه‌مانتوانیوه‌‬ ‫الوازی دوژمن بۆ خۆمان ئیستیس���مار بکه‌ین‌و‬ ‫ه���ه‌ر خه‌ریكی یه‌کت���ری بوی���ن‌و پێمانوابوه‌‬ ‫ش���کاندنی کارێکت���ه‌ری سیاس���ی گرنگتره‌‬ ‫له‌دروس���تکردنی قه‌واره‌یه‌ک���ی سیاس���ی بۆ‬ ‫کوردو‌ سیمای شکاندنی یه‌کتری له‌نێو عه‌قڵی‬ ‫سیاسی کوردو فۆڕمی سیاسی کورددا بوەته‌‬ ‫س���یمایه‌کی نه‌گۆڕ‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌وه‌نده‌ی خه‌ریکی‬ ‫ش���کاندن‌و ته‌ش���ویهکردنی مێ���ژوی یه‌کترین‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ کۆمه‌ڵگایه‌کی بونیادگه‌را نین‪ ،‬واته‌‬ ‫ئاماده‌گی له‌ڕوی سایکۆلوجی‌و هه‌ست‌و سۆزی‬ ‫نه‌ته‌وه���ی‌ی کاڵت���رو بێتواناتره‌ ل���ه‌وه‌ی که‌‬ ‫بتوانێت ئه‌گه‌ره‌کان‌و هاوکێشه‌ سیاسییەکانی‬ ‫ناوچه‌که‌و گوڕانکاری���ه‌ داینه‌مێکیه‌ خێراکانی‬ ‫ناوچه‌که‌ بۆ دروستکردنی ده‌وڵه‌ت نیشتمانی‬ ‫پێ بونیاد بنێی���ن‪ .‬به‌بڕوای من هێزی مرۆیی‬ ‫ئێمه‌ الوازتره‌ له‌وه‌ی که‌ ته‌س���ه‌وری ده‌کەین‬ ‫بۆ ده‌وڵ���ه‌ت‪ ،‬ئێم���ه‌ خاوه‌ن���ی دامه‌زراوه‌ین‬ ‫ب���ه‌اڵم خاوه‌نی سیس���ته‌می تۆکمه‌نین‪ ،‬ئێمه‌‬ ‫خاوه‌نی یاس���این به‌اڵم یاسا س���ه‌روه‌ر نیه‌‪،‬‬ ‫ئێمه‌ خاوه‌نی حیزبی سیاس���ین به‌اڵم خاوه‌نی‬ ‫فیک���ر نین‪ ،‬ئێم���ه‌ خاوه‌ن���ی مه‌بده‌ین به‌اڵم‬ ‫له‌سه‌ر ش���کاندنی هه‌س���ت‌و مێژوی یه‌کتری‬ ‫کێبڕکێ���ی یه‌کتری ده‌که‌ی���ن‪ ،‬ئێمه‌ له‌قۆناغی‬ ‫فه‌راهه‌مکردنی س���تراکتوری ده‌وڵه‌ت نین به‌و‬ ‫مانایانه‌ی که‌ له‌زانستی سیاسیدا ئاماژه‌ی پێ‬ ‫ئ���ه‌دات‪ ،‬ئه‌گه‌ر ببینه‌ خاوه‌ن���ی ده‌وڵه‌ت ئه‌وا‬ ‫پێگه‌کانی ده‌وڵه‌تێکی هاونیش���تمانی الوازمان‬ ‫ده‌بێت که‌ توانای به‌رگ���ری له‌ته‌حه‌دییەکانی‬ ‫ناوخ���ۆو ده‌ره‌کی زور الواز ده‌بێت‪ ،‬که‌ من به‌‬ ‫هیوام نه‌وه‌ی ئێس���تاو ن���ه‌وەی نوێ دوربێت‬ ‫ل���ه‌و‌ عه‌قڵییەت���ه‌ شکس���تخواردوه‌ی ماوه‌ی‬ ‫رابوردو‪ ،‬ئه‌گه‌ر ه���ه‌ر نه‌کرێت ئێمه‌ی نه‌وه‌ی‬ ‫ئێس���تا هه‌ندێک ماکه‌کان‌و وێنه‌ ناشرینه‌کانی‬ ‫له‌قۆناغه‌کانی رابوردو تێبپه‌ڕێنین‌و هه‌نگاوی‬ ‫جدیترو عه‌قاڵنی ترمان هه‌بێت بۆ داهاتو‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫كوردو ئاینده‌ ‌ی دۆخ ‌ی عێراق دوا ‌ی شه‌ڕ ‌ی داعش‬ ‫ئەحمەد هەورامی‬ ‫واده‌رده‌كه‌وێ���ت ش���ه‌ڕی‌ داعش له‌و‬ ‫ی ‪1930‬دا‬ ‫ناوچانه‌ سه‌ری‌ هه‌ڵداوه‌ له‌ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تیا لێدۆزراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه ناوچه‌ ‌‬ ‫نه‌وت ‌‬ ‫ئاڵ���ۆز بو له‌نێ���وان ك���وردو عه‌ره‌ب‌و‬ ‫ی‬ ‫شیعه‌و س���وننه‌و له‌نێوان دراوسێكان ‌‬ ‫عێراقدا له‌وانه‌ ئێران‌و توركیا‪.‬‬ ‫ی داع���ش یه‌كێك��� ‌ه‬ ‫دابه‌ش���گه‌رای ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بنه‌م���ا س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ میحوربه‌ند ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ڕاس���ت بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫میحوه‌ربه‌ندیه‌كانی‌ پێشو له‌ناوچه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ی داع���ش ده‌بێت��� ‌ه‬ ‫ك��� ‌ه دوای‌ ش���ه‌ڕ ‌‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ میحوه‌ربه‌ن���دی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ی هێز له‌س���وریاو‬ ‫ی نف���وز ‌‬ ‫دابه‌ش���بون ‌‬ ‫ی ناوچه‌ك��� ‌ه‬ ‫عێراق���داو رێكخس���تنه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ گه‌مارۆدانی‌ قه‌ته‌ردا له‌نێوان دو‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ره‌كی‌‪ ،‬یه‌كه‌م میحوه‌ر ‌‬ ‫میحوه‌ر ‌‬ ‫ئیمارات‌و س���وریه‌و به‌حرین‌و میس���ر‌ه‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌مریكاو ئیسرائیل‌و‬ ‫ی دوه‌م توركیاو ئێران‌و روسیا‬ ‫میحوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌هاوكاری‌ رژێمی‌ س���وریاو حكومه‌ت ‌‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئێ���ران به‌سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫درێژه‌دان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌س���تێوه‌ردان له‌ناوچه‌كه‌و كاروبار ‌‬ ‫واڵت���ان به‌تایبه‌ت���ی‌ عێراق‌و س���وریاو‬ ‫ی‬ ‫یه‌م���ه‌ن‪ ،‬كۆمه‌ڵ���گای‌ نێوده‌وڵه‌ت��� ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا به‌چاوی‌ گومانه‌و‌ه‬ ‫به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێ���ران‌و هه‌وڵ ‌‬ ‫ده‌ڕوانێته‌ جموجۆڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زیاتر ‌‬ ‫په‌راوێ���ز خس���تن‌و گه‌م���ارۆ ‌‬ ‫ده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫له‌میان ‌هی‌ لوتك ‌هی‌ عه‌ره‌بیدا ‪ ،‬تره‌مپ‬ ‫ی به‌شارئه‌سه‌د‬ ‫ی به‌وه‌دا ك ‌ه رژێم ‌‬ ‫ئاماژه‌ ‌‬ ‫ی گه‌وره‌و‬ ‫ی ئێ���ران تاوان��� ‌‬ ‫به‌پش���تگیر ‌‬ ‫ترس���ناك ئه‌نجام ده‌دات‌و راشیگه‌یاند‬ ‫ی تیرۆری‌ جیهانه‌و‬ ‫رژێمی‌ ئێران پێشه‌نگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێران���ی‌ تۆمه‌تبار كرد به‌باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫مه‌زهه‌بگه‌رای���ی‌ له‌(یه‌م���ه‌ن‌و عێراق‌و‬ ‫ی‬ ‫لوبنان‌و س���وریادا) ئه‌وی���ش له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی ناوچه‌ك ‌ه‬ ‫پشتگیریكردنی‌ میلیشیاكان ‌‬ ‫ی ناسه‌قامگیرین‪.‬‬ ‫ك ‌ه سه‌رچاوه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌مریكا‬ ‫راوێژكارێكی‌ كۆش���كی‌ سپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئێران به‌مه‌به‌ستی‌ الوازكردن ‌‬ ‫ی هه‌ڵسوكه‌وت ده‌كات‌و‬ ‫ی عه‌ره‌ب ‌‬ ‫جیهان ‌‬ ‫هه‌وڵی‌ راكێش���انی‌ جیهانی‌ عه‌ره‌ب ‌ه بۆ‬

‫ناو گۆماوی‌ شه‌ڕ له‌ناوچه‌كه‌دا‪ .‬له‌سه‌ر‬ ‫زیادبونی‌ هه‌ژمونی‌ ئێران له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫به‌شێك له‌واڵتانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و ئیسرائیل‌و‬ ‫ی هاوبه‌ش���یان هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌مری���كا دی���د ‌‬ ‫ب���ۆ رێگه‌گرتن له‌چاالكیه‌ س���ه‌ربازی‌و‬ ‫ی‬ ‫داراییه‌كان���ی‌ ئێ���ران ب���ۆ چه‌كداران ‌‬ ‫ی ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫میلیشیاكان ‌‬ ‫ی‬ ‫توركی���او ئێران بۆ به‌ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫ی زۆریان‬ ‫هه‌ریه‌كه‌یان��� ‌ه له‌ناكۆكیه‌ك��� ‌‬ ‫ی نابن‪،‬‬ ‫هه‌ی���ه‌و هیچیان ده‌س���تبه‌ردار ‌‬ ‫توركیا ئێستا له‌عێراقدا خۆی‌ بۆ موسڵ‬ ‫و كركوك چڕكردۆت���ه‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫ی ش���ه‌عبی‌‌و‬ ‫ئێران له‌ڕێگه‌ی‌ حه‌ش���د ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫الیه‌نگران���ی‌ هه‌وڵ���ی‌ هه‌ژمون ‌‬ ‫ی موس���ڵ‬ ‫ی رزگاركردن��� ‌‬ ‫ئ���ه‌دات‪ .‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌شه‌ڕی‌ داعش چۆنیه‌تی‌ به‌ڕێوه‌بردن ‌‬ ‫خاڵی‌ گرنگی‌ ناكۆكی‌ نێوانیان ‌ه كه‌ ئه‌و‬ ‫خاڵ ‌ه ناكۆكه‌ راس���ته‌وخۆ په‌یوه‌س���ت ‌ه‬ ‫به‌هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫توركیا له‌ڕێگه‌ی‌ هه‌ولێره‌و‌ه ده‌یه‌وێت‬ ‫ی به‌موس���ڵ‌و‬ ‫ی س���تراتیژی‌ خۆ ‌‬ ‫هێڵ��� ‌‬ ‫كه‌ركوك بگه‌یه‌نێت ‪ ،‬هه‌روه‌ها ئێرانیش‬ ‫ی‬ ‫ی به‌كه‌ركوك‌و سلێمان ‌‬ ‫ده‌یه‌وێت ده‌ست ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و دو هێڵ ‌ه‬ ‫ب���گات‪ ،‬به‌ته‌واوكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم ‌‬ ‫س���تراتیژیه‌ بۆ نه‌گه‌یش���تن ‌‬ ‫كوردستانه‌ به‌سه‌ربه‌خۆیی‌‪.‬‬ ‫ی ئه‌جین���دای‌ ناكۆك‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بون��� ‌‬ ‫له‌نێوانیان���دا هه‌ردوكیان ه���اوڕان دژ‬ ‫ی‬ ‫ی ریفران���دۆم له‌هه‌رێم ‌‬ ‫به‌ئه‌نجامدان��� ‌‬ ‫كوردستاندا‪.‬‬ ‫گرفتی‌ نوێی‌ به‌رده‌م عێراق‬ ‫دوای‌ داعش‬ ‫ی موسڵ كۆمه‌ڵێك‬ ‫ی دوای‌ شه‌ڕ ‌‬ ‫قۆناغ ‌‬ ‫ی دێن��� ‌ه‬ ‫روداوی‌ سیاس���یی‌‌و س���ه‌رباز ‌‬ ‫ی‬ ‫پێشه‌وه‌ ك ‌ه په‌یوه‌س���تن (به‌ئاینده‌ ‌‬ ‫حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌و مه‌ترسی‌ سونه‌كان‬ ‫له‌داهاتویان‌و چاره‌نوس���ی‌ كوردستان)‬ ‫ی داعش له‌عێراقدا حكومه‌ت‬ ‫دوای‌ شه‌ڕ ‌‬ ‫ده‌كه‌وێته‌ به‌رده‌م كێشه‌یه‌كی‌ تر ئه‌ویش‬ ‫ی مامه‌ڵه‌كردن���ه‌ له‌گه‌ڵ گروپ ‌ه‬ ‫چۆنێت��� ‌‬ ‫چه‌كداره‌ شیعیه‌كان ك ‌ه دڵسۆزییان بۆ‬ ‫ئێرانه‌‪.‬‬ ‫ی س���ه‌ر به‌ئێران‬ ‫گروپ ‌ه ش���یعیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حكومه‌ت��� ‌‬ ‫ناچن��� ‌ه ژێ���ر فه‌رمان��� ‌‬ ‫عێراقه‌و‌ه به‌ڵكو شوێن فه‌رمانی‌ ئێران‬

‫ی‬ ‫ده‌ك���ه‌ون‪ ،‬وادیاریش��� ‌ه كۆتایهێنان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫جه‌نگ له‌دژی‌ داعش كۆتایی‌ به‌چاالك ‌‬ ‫گروپ ‌ه ش���یعیه‌كان ناهێنێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمایه‌ت ‌‬ ‫قۆناغێكی‌ نوێ له‌ملمالنێ ‌‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات‌و عێراقی���ش ده‌بێت��� ‌ه‬ ‫الیه‌نێك تێیدا‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ راسته‌وخۆ‬ ‫به‌حه‌یده‌ر عه‌ب���ادی‌ راگه‌یاندوه‌ ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و گروپانه‌ كۆنترۆڵ بكات‌و له‌هه‌ژمون ‌‬ ‫ئێ���ران دوری���ان بخات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات ‌ه‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێ���راق ده‌كه‌وێت ‌ه به‌رده‌م‬ ‫ی گ���ه‌ور‌ه له‌مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫ئاس���ته‌نگێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێمایه‌ت ‌‬ ‫ی ملمالنێ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌ڵقه‌كان ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاستدا‪.‬‬ ‫له‌خۆرهه‌اڵت ‌‬ ‫ی به‌رپ���رس‌و الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی عێ���راق ئه‌وان���ه‌ ‌‬ ‫سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ك���ه‌ به‌ش���ێكن ل���ه‌ڕوداوی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی موس���ڵ مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی ئازادكردن��� ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫گه‌وره‌ن له‌س���ه‌ر چاره‌نوس���ی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫ی تاریك ‌ه‬ ‫كۆتاییه‌كه‌ی‌ هه‌رێ���م تونێلێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌فش���اری‌ ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬به‌غ���دا رێگر ‌‬ ‫ی نه‌وت���ی‌ هه‌رێ���م ده‌كات‬ ‫له‌فرۆش���تن ‌‬ ‫ی ریفراندۆم‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌خۆو ئه‌نجامدان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی داده‌نێت‌و به‌ئاشكرا دژ ‌‬ ‫به‌ناده‌ستور ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وه‌س���تێته‌وه‌‪ .‬ئه‌مریكاش پشتگیر ‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ به‌غدا ده‌كات‌و ریفراندۆم‬ ‫ی‬ ‫ی خاك ‌‬ ‫به‌مه‌ترس���ی‌ له‌سه‌ر یه‌كپارچه‌ی ‌‬ ‫عێراق داده‌نێت‪ ،‬به‌م ش���ێوه‌ی ‌ه هه‌رێم‬ ‫ی ناكات‪.‬‬ ‫ی باش چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫داهاتویه‌ك ‌‬ ‫ی له‌عێراقدا‬ ‫ئاینده‌ی‌ حه‌شدی‌ شه‌عب ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ن په‌رله‌مانه‌و‌ه‬ ‫ی ناس���اندن ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی عێراقدا‬ ‫به‌هێزێكی‌ فه‌رمی‌ له‌پاڵ سوپا ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و هێ���زه‌ له‌ئاینده‌دا نه‌ك مه‌ترس��� ‌‬ ‫له‌سه‌ر كوردستان ده‌بێت به‌ڵكو ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی له‌س���ه‌ر عێراقی���ش چونك ‌ه‬ ‫مه‌ترس��� ‌‬ ‫ی حه‌شدا چه‌ند گروپی‌ جیاواز‬ ‫له‌نێوخۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌ن كه‌ هه‌ریه‌كه‌یان بیروباوه‌ڕو ئااڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌ش���د ‌‬ ‫ی هه‌یه‌‪ ،‬دروس���تكردن ‌‬ ‫جیا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێرانی ‌ه به‌ئامانج ‌‬ ‫ی پرۆژه‌یه‌ك ‌‬ ‫شه‌عب ‌‬ ‫ی‬ ‫دروستكردنی‌ هیاللی شیعی له‌ڕۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هێزه‌كانی‌ حه‌شدی‌ شه‌عب ‌‬ ‫مه‌ترس ‌‬ ‫ی كوردستان نیی ‌ه‬ ‫ته‌نها له‌س���ه‌ر باشور ‌‬ ‫ی گه‌وره‌ی ‌ه له‌س���ه‌ر‬ ‫به‌ڵكو مه‌ترس���یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رجه‌م به‌شه‌كانی‌ كوردستان به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ندیان به‌ئێرانه‌وه‌ كه‌ له‌هه‌ركاتێك ‌‬

‫ده‌بێت كورد‬ ‫ی هه‌مه‌الیه‌ن ‌ه‬ ‫بیرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫له‌چاره‌نوس ‌‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ریفراندۆم رێگا ‌‬ ‫ی‬ ‫زه‌مانه‌تی‌ ئاینده‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌‪ ،‬ریفراندۆم‬ ‫ته‌نها بڕیاری‌ هیچ‬ ‫الیه‌نێك نیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫به‌ڵكو بڕیار ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رجه‌م گه‌ل ‌‬ ‫كوردستان ‌ه‬ ‫به‌هه‌مو هێز‌ه‬ ‫سیاسییه‌كانه‌وه‬ ‫پێویس���تدا ئێران به‌كاری���ان ده‌هێنێت‬ ‫دژ به‌ك���ورد به‌تایبه‌تی‌ له‌ئێس���تادا ك ‌ه‬ ‫هێڵ���ه‌ س���نوریه‌كان له‌ناوچه‌كه‌دا كاڵ‬ ‫ی زیاتر بۆ‬ ‫بونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ده‌رفه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێران ده‌ڕه‌خسێنێت كه‌ بتوانێت له‌ڕێ ‌‬ ‫ی شه‌عبیه‌و‌ه گوشار بخات ‌ه سه‌ر‬ ‫حه‌شد ‌‬ ‫رۆژئاواو باكورو باشوری‌ كوردستان‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌عه‌ره‌ب���ی‌ س���وننه‌ش‬ ‫ئه‌وانیش هه‌ست به‌مه‌ترسیه‌كی‌ گه‌ور‌ه‬

‫ده‌كه‌ن به‌هۆی‌ دابه‌ش���بونیان به‌س���ه‌ر‬ ‫چه‌ن���د ب���ه‌ره‌و ئه‌جیندای‌ جی���اوازدا‪،‬‬ ‫سوننه‌كان له‌وه‌ ده‌ترسن كه‌ دوای‌ داعش‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌عبی‌ به‌هاوكار ‌‬ ‫ی حه‌شد ‌‬ ‫هێزه‌كان ‌‬ ‫به‌غ���دا ناوچه‌كانی���ان داگیربك���ه‌ن‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ خۆیان به‌سه‌ریاندا بسه‌پێنن‬ ‫ی ئێرانه‌و هه‌ست‬ ‫ك ‌ه هه‌مان ده‌س���ه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خوێن���او ‌‬ ‫ده‌ك���ه‌ن ك���ه‌ ملمالنێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌نێوانیاندا روبدات‪ ،‬له‌به‌رئه‌و‌ه هه‌وڵ ‌‬ ‫ی هه‌رێمێكی‌ تایبه‌ت ئه‌ده‌ن‬ ‫دروستكردن ‌‬ ‫به‌خۆیان ك ‌ه ئه‌مریكاو سعودیه‌و توركیا‬ ‫پشتگیریان ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی رزگاركردن ‌‬ ‫چاره‌نوسی‌ كورد دوا ‌‬ ‫موسڵ‌و شه‌ڕی‌ داعش‬ ‫ی به‌عس‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ روخاندن��� ‌‬ ‫له‌عێراق���دا له‌س���اڵی‌‪ 2003‬دا ‪ ،‬ناوچ ‌ه‬ ‫ی بون له‌نێوان‬ ‫دابڕاوه‌كان كرۆكی‌ ناكۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردو عه‌ر‌هب‌و س���ونه‌كاندا سه‌ره‌ڕا ‌‬ ‫ی پارێزگاو‬ ‫به‌ش���داریان له‌ئه‌نجومه‌ن��� ‌‬ ‫ی موسڵ ‪.‬‬ ‫ئیداره‌ی‌ خۆجێیه‌ت ‌‬ ‫ی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫ی هێزه‌كان��� ‌‬ ‫قوربان��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی موسڵ ب ‌‬ ‫ی ئازادكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ئامانج نییه‌‪ ،‬كورد ده‌یه‌وێت بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫ی داعش‬ ‫ئ���ه‌و س���نور‌هی‌ پێش هاتن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ده‌س���تیه‌و‌ه بوه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی متمانه‌ له‌نێ���وان ناوه‌ندو‬ ‫قۆناغێك��� ‌‬ ‫هه‌رێمدا له‌س���ه‌ر موس���ڵ دروست بو‌ه‬ ‫به‌اڵم دورنیه‌ ب���ۆ قۆناغی‌ دوای‌ داعش‬ ‫ناكۆكی‌ له‌س���ه‌ر به‌رپرسیارێتی‌ ئه‌منی‬ ‫ناوچ ‌ه رزگاركراوه‌كان دروست ببێت‪.‬‬ ‫ی دوای‌ داع���ش بۆ موس���ڵ‬ ‫قۆناغ��� ‌‬ ‫ی به‌رله‌هاتنی‌‪،‬‬ ‫ئه‌س���ته‌متره‌ له‌قۆناغ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌دۆخی‌ ئاڵۆزی‌ دوا ‌‬ ‫ئێس���تا ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی موس���ڵ‬ ‫ی دوا ‌‬ ‫كۆنترۆڵی‌ راس���ته‌وخۆ ‌‬ ‫ی زۆری‌ په‌یوه‌ست ‌ه‬ ‫تێده‌په‌ڕێ به‌ش���ێك ‌‬ ‫به‌هه‌رێمی‌ كوردستانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌درێژای���ی‌ مێ���ژو ك���ورد یارمه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌مو الیه‌كی‌ داو‌ه به‌اڵم له‌هه‌ڵوێس���ت ‌‬ ‫چاره‌نوسسازدا له‌ڕوی‌ سیاسیه‌وه‌ كه‌س‬ ‫هاوكاری‌ نه‌كردوه‌ بۆی ‌ه ده‌كرێت بڵێین‬ ‫(كورد شه‌ڕی‌ به‌وه‌كاله‌تی‌ كردوه‌) ‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مڕۆ ده‌پرسین ئایا كورد بكه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تیرۆر‌ه یان بكه‌رێك ‌‬ ‫ی ناوجه‌نگ ‌‬ ‫سیاس ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕێكی‌ جیۆسیاس���ی ‌ه‬ ‫جه‌نگاوه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یمه‌نه‌و به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫بۆ پاراس���تن ‌‬

‫ئاب���وری‌و تایف���ی الیه‌ن���ه‌ ناكۆكه‌كان ‌ه‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫ده‌بێ���ت بگه‌ین���ه‌ ئ���ه‌و ئه‌نجام��� ‌ه‬ ‫مه‌ترس���یدار‌ه كه‌ گه‌مه‌ س���ه‌ره‌كیه‌كان‬ ‫ته‌نها مه‌به‌س���تیان ئه‌وه‌یه‌ كورد بكه‌ن ‌ه‬ ‫ی بۆ پڕكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ی سیاسی ‌‬ ‫بكه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆنترۆڵ كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫بۆشاییه‌ ك ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫موسڵ دروست ده‌بێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ئیراده‌ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ی���ان ئه‌گه‌ر به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ره‌كی‌ به‌سه‌ریدا بسه‌پێنێت به‌شه‌كه‌ ‌‬ ‫تری‌ له‌ناوخۆدا به‌ده‌ستی‌ خۆیه‌تی‌ بۆی ‌ه‬ ‫ی داعش‬ ‫ی شه‌ڕ ‌‬ ‫پێویس���ت ‌ه پێش كۆتای ‌‬ ‫ی خۆی‌ رێكبخاته‌و‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫كورد ناوماڵ ‌‬ ‫مه‌ترس���یه‌كان ده‌گۆڕێت ب���ۆ ده‌رفه‌ت‬ ‫ی‬ ‫له‌پێن���او ته‌بای���ی‌ سیاس���یی‌‌و بڕیار ‌‬ ‫ی هه‌مو هێز‌ه سیاسیه‌كان‪.‬‬ ‫نیشتمان ‌‬ ‫ئه‌گه‌ر كورد له‌س���ه‌ر ئ���ه‌م ناكۆكی ‌ه‬ ‫ناوخۆییانه‌ی‌ ئێس���تای‌ به‌رده‌وام بێت‌و‬ ‫ی كوردستان‬ ‫ی هێزه‌ سیاسیه‌كان ‌‬ ‫ملمالنێ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌و ئاڕاس���ته‌ی ‌ه ب���ڕوات‪ ،‬هه‌رێم��� ‌‬ ‫كوردس���تان له‌ئاین���ده‌دا ده‌كه‌وێت��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ج���دی‌ هێزه‌كان ‌‬ ‫ب���ه‌ر مه‌ترس���یه‌ك ‌‬ ‫ی ش���ه‌عبی‌ به‌تایبه‌تی‌ له‌ناوچ ‌ه‬ ‫حه‌شد ‌‬ ‫جێناكۆكه‌كاندا‪.‬‬ ‫ی داعش‌و ن ‌ه‬ ‫كورد ن ‌ه له‌ش���ه‌ڕی‌ دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌ته‌وه‌یی���ه‌كان له‌دۆخ ‌‬ ‫له‌كۆنگ���ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫عێراق وه‌ك نه‌ته‌وه‌یه‌ك له‌چاره‌نوس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دڵنیا نییه‌‪ ،‬هه‌لومه‌رجی‌ سیاس ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫عێراق‌و ناوچه‌ك ‌ه گ���ۆڕاو‌ه بۆی ‌ه ده‌بێت‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌مه‌الیه‌ن ‌ه له‌چاره‌نوس ‌‬ ‫كورد بیرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بكات���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ریفراندۆم رێگا ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫زه‌مانه‌ت���ی‌ ئاینده‌ی‌ ئ���ه‌وه‌‪ ،‬ریفراندۆم‬ ‫ی هیچ الیه‌نێك نییه‌ به‌ڵكو‬ ‫ته‌نها بڕیار ‌‬ ‫بڕیاری‌ س���ه‌رجه‌م گه‌لی‌ كوردس���تان ‌ه‬ ‫به‌هه‌مو هێزه‌ سیاسییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌كو ئاشكرای ‌ه س���ه‌رجه‌م یاریكه‌ر‌ه‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌ ناو هاوكێشه‌ك ‌ه هه‌وڵ ‌‬ ‫ی ش���ه‌ڕی‌ داع���ش‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ده‌ده‌ن دوا ‌‬ ‫دۆخی‌ عێراق به‌الی‌ ئه‌واندا بشكێته‌و‌ه‬ ‫بۆی ‌ه كوردیش ده‌بێ���ت هه‌وڵ بۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ب���دات به‌رژه‌وه‌ندیه‌ ئاب���وری‌‌و ئه‌منی‌‌و‬ ‫ێ بدات‌و‬ ‫ی به‌یه‌ك���ه‌و‌ه گر ‌‬ ‫سیاس���یه‌كان ‌‬ ‫ی هێز به‌الی‌ خۆیدا بشكێنێته‌و‌ه‬ ‫بااڵنس ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌سه‌ر نه‌خشه‌ ‌‬ ‫تائه‌وكات ‌هی‌ گۆڕانكار ‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌دا دێت‌و كوردی���ش ده‌بێت ‌ه‬ ‫ی خۆی‌‪.‬‬ ‫ی سه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫ی ده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫خاوه‌ن ‌‬

‫له‌بار‌ه ‌ی دوانه‌یه‌كی له‌یه‌كدانه‌بڕاوه‌وه‌‪...‬‬

‫سه‌رنجێك له‌سه‌ر (ئازادی راده‌ربڕین‌و ره‌خنه‌گرتن)‬ ‫راستگۆ محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ م���رۆڤ له‌ڕۆحله‌به‌ره‌كانی دیك ‌ه‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌ بونی ویست‌و سه‌رپشكبونـه‌‬ ‫(االراده‌ و االختیار)‪ ،‬كه‌ بێگومان ئه‌وه‌ش‬ ‫كاتێك دێته‌دی ئه‌و مرۆڤه‌ به‌واتای وش���ه‌‬ ‫(ئازاد) بێت‪ ،‬به‌واتایه‌كی دیكه‌ مرۆڤ ئه‌گه‌ر‬ ‫ئ���ازاد نه‌بو له‌مرۆڤب���ون ده‌كه‌وێت‌و وه‌ك‬ ‫ئامێرێك ی���ان وه‌ك ته‌واوی گیانداره‌كانی‬ ‫دیكه‌ی‌ ل���ێ دێت كه‌ له‌ژیان‌و گوزه‌رانیاندا‬ ‫كه‌مترین ویست‌و ئیراده‌یان نییه‌‪.‬‬ ‫دیاره‌ (ئ���ازادی) مافێك���ی خواكرده‌و‬ ‫له‌ئاینه‌ ئاسمانی‌و زه‌مینیه‌كانیشدا جه‌ختی‬ ‫له‌سه‌ر كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬له‌ جاڕنامه‌ی‌ گه‌ردونی‬ ‫مافه‌كانی مرۆڤ دانی پێدانراوه‌و پێویست‬ ‫كراوه‌ له‌سه‌ر هه‌مو كۆمه‌ڵگای نێوده‌وڵه‌تی‬ ‫رێز له‌و مافه‌ی‌ مرۆڤه‌كان بگرن‌و ره‌چاوی‬ ‫بك���ه‌ن‌و ب���ه‌رده‌وام له‌هه‌وڵی پاراس���تن‌و‬ ‫گه‌شه‌پێدانیدابن‪.‬‬ ‫(ئ���ازادی) بنه‌م���او بنچین���ه‌ی‌ هه‌موو‬ ‫فه‌زائیلێكه‌و ناتوانین بگه‌ین به‌دادپه‌روه‌ری‬ ‫(عدل) مه‌گه‌ر له‌ڕێ���ی ئازادییه‌وه‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫باس���كردنی عه‌دل‌و دادگه‌ری (كه‌ رۆحی‬ ‫س���ه‌رجه‌م ش���ه‌ریعه‌ت‌و یاس���اكانه‌) هیچ‬ ‫مانایه‌كی نابێت ئه‌گ���ه‌ر له‌گه‌ڵیدا ئازادی‬ ‫نه‌بێ���ت‪ ،‬نه‌بونی ئ���ازادی وات���ه‌ نه‌بونی‬ ‫هه‌قیقه‌تی دادپ���ه‌روه‌ری‌و مانه‌وه‌ی‌ ته‌نها‬ ‫وه‌ك تێكست‪.‬‬ ‫(ئ���ازادی) هێن���ده‌ پێویس���تیه‌كی‬ ‫هه‌نوكه‌یی مرۆڤه‌كانه‌و به‌ڕاده‌یه‌ك پیرۆزو‬ ‫خۆشه‌ویس���ته‌ له‌الیان كه‌ به‌درێژایی مێژو‬ ‫هه‌تا ئێس���تاش‌و له‌داهاتوشدا مرۆڤه‌كان‬ ‫ئاماده‌ی هه‌مو جۆره‌ خه‌بات‌و به‌رخۆدان‌و‬ ‫قوربانیدانێكن له‌پێناوی‌ به‌ده‌ستهێنانیدا‪،‬‬ ‫دنیای���ه‌ك قوربانی ب���ۆ دراوه‌و ده‌ریایه‌ك‬ ‫خوێن���ی له‌پێن���اودا رژاوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا له‌‬

‫زۆرینه‌ی‌ شیعری شاعیران‌و دیوانه‌كانیاندا‪،‬‬ ‫له‌ڕۆمان‌و چیرۆكه‌كاندا‪ ،‬له‌گۆرانی‌و سرودی‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���دا‪ ،‬له‌فیلم���ی س���ینه‌مایی‌و‬ ‫نمایشه‌ شانۆییه‌كاندا ئاماده‌ییه‌كی باشی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌زۆربه‌ی‌ واڵتان جگه‌له‌وه‌ی‌ ناوی‬ ‫زۆرێك له‌مه‌یدان‌و شه‌قام‌و گه‌ڕه‌ك‌و پارك‌و‬ ‫هت���د‪ ...‬هه‌ر به‌و ناوه‌وه‌ ناونراوه‌‪ ،‬له‌وه‌ش‬ ‫زیاتر په‌یكه‌ری بۆ دروستكراوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫زۆر كه‌س مناڵه‌كانیان ناوده‌نێن (ئازاد)!‬ ‫(ئازادی) له‌جاڕنامه‌ی‌ مافه‌كانی مرۆڤ‌و‬ ‫له‌ده‌ستوری زۆرێك له‌واڵتاندا پۆلێنكراوه‌و‬ ‫به‌س���ه‌ر چه‌ند ج���ۆرو بۆ چه‌ند ئاس���ت‌و‬ ‫كایه‌یه‌ك دابه‌شكراوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ لێره‌دا‬ ‫مه‌به‌ستمانه‌ (ئازادی ڕاده‌بڕین)ـه‌‪.‬‬ ‫(ئازادی راده‌ربڕین‌و ره‌خنه‌) دوانه‌یه‌كی‬ ‫لێكدانه‌بڕاون‌و وه‌ك عه‌ره‌ب ده‌ڵێت (الزم‌و‬ ‫ملزوم)ـ���ی‌ یه‌كدین‪ ،‬وه‌ك چ���ۆن ئازادی‬ ‫س���نوری‌ دیاریك���راوی خ���ۆی هه‌یه‌و له‌و‬ ‫ش���وێنه‌دا ئازادی‌ مرۆڤێ���ك كۆتایی دێت‬ ‫كه‌ سنوری ئازادی به‌رامبه‌ره‌كه‌ی‌ ده‌ست‬ ‫پێ���ده‌كات‪ ،‬به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ ره‌خنه‌ش‬ ‫رێوش���وێن‌و زه‌وابیت���ی خ���ۆی هه‌یه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پێویس���ته‌ ره‌چاوبكرێت‪ ،‬ئه‌وه‌تا بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫ره‌خنه‌كان بنیاتنه‌ر بن پێویس���ته‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنه‌ماو واقعبینی‌و عه‌قاڵنیه‌ت بگیردرێت‌و‬ ‫دوربێ���ت له‌میزاج���كاری‌و حه‌زو س���ۆزو‬ ‫گۆت���ره‌كاری‪ ،‬پێویس���ته‌ ره‌خن���ه‌كان‌و‬ ‫ده‌ربڕینی باری سه‌رنج‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر مه‌نهه‌جیه‌تێكی س���اغ‌و دروست‬ ‫بێ���ت‪ ،‬تابتوانین ته‌قیمێكی دروس���تمان‬ ‫چن���گ بكه‌وێ���ت بۆئه‌وه‌ی‌ چاره‌س���ه‌ری‬ ‫كه‌موكوڕییه‌كانی‌ پێبكرێت‪.‬‬ ‫ده‌بێت ره‌خنه‌گر خاوه‌ن بیركردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫فره‌ڕه‌هه‌ند بێت‌و حساب بۆ هه‌مو كارلێكه‌رو‬ ‫لێكه‌وت‌و ده‌رهاویشته‌ی‌ روداوه‌كان بكات‌و‬ ‫ته‌نها له‌یه‌ك گۆشه‌وه‌ بۆ بابه‌ت‌و دیارده‌كان‬ ‫نه‌ڕوانێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو هه‌م���و ره‌هه‌نده‌كانی‬

‫روداوه‌كان له‌به‌رچاو بگرێ���ت‌و به‌ته‌واوی‬ ‫له‌ده‌مارگیری‌و الیه‌ن���داری دوربكه‌وێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌هێمنی‌و له‌س���ه‌رخۆیی‌و به‌ڕه‌چاوكردنی‬ ‫پێودانگه‌ زانستیه‌كان شرۆڤه‌ی‌ بابه‌ته‌كان‬ ‫بكات‪ ،‬ئینجا ره‌خنه‌كانی ئاڕاس���ته‌بكات‪،‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ره‌خنه‌كان جێگه‌ بگرن پێویسته‌‬ ‫به‌ڕونی ئاراس���ته‌ی‌ الیه‌ن���ی په‌یوه‌ندیدار‬ ‫بكرێت‪ ،‬نه‌ك به‌شاراوه‌یی‌‌و وه‌ك بۆڵه‌بۆڵ‌و‬ ‫ورت���ه‌ورت‌و ژاوه‌ژاو بێ���ت‪ ،‬ره‌خنه‌گ���ری‬ ‫ج���ددی له‌ڕه‌خنه‌كانیدا دوره‌ له‌ڕقی كۆن‌و‬ ‫ش���ه‌ڕی كۆنه‌قی���ن‪ ،‬قه‌ره‌ب���وی حاڵه‌تی‬ ‫كه‌سی‌و مه‌سه‌له‌ی‌ تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ تێكه‌ڵ‬ ‫به‌پرۆسه‌ی‌ ره‌خنه‌گرتن ناكات‪.‬‬ ‫زۆر گرنگه‌ له‌ڕه‌خنه‌گرتن‌و موماره‌سه‌ی‌‬ ‫ئازادیدا‪ ،‬ده‌ركی ئه‌و راس���تیه‌ بكه‌ین كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر راش���كاوی‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌ده‌ب‌و‬ ‫رێ���ز ده‌رچو‪ ،‬بێگوم���ان ده‌بێته‌ گه‌مژه‌یی‌‬ ‫(حه‌ماق���ه‌ت)! ناكرێت كه‌س���ی ره‌خنه‌گر‬ ‫به‌ناوی ئازادی‌و ره‌خنه‌گرتن‌و راشكاوییه‌وه‌‬ ‫هه‌رچی هات به‌ده‌میدا له‌ناوزڕاندن‌و جنێوو‬ ‫قس���ه‌ی‌ ناش���رین بیڵێت یان بینوسێت‪،‬‬ ‫به‌ب���ێ ره‌چاوكردنی ئ���ه‌ده‌ب‌و رێزو به‌هاو‬ ‫پرنس���یپه‌ ئه‌خالقیه‌كان‪ ،‬ئه‌وه‌ش ناوبنێت‬ ‫ره‌خنه‌گرت���ن‌و راش���كاوی‌ له‌كاتێكدا ئه‌وه‌‬ ‫لوتكه‌ی‌ گه‌مژه‌ییه‌!‬ ‫له‌هه‌موی كاره‌س���اتتر ئه‌وه‌یه‌ هه‌ندێك‬ ‫به‌ناو چاالكوان‌و رۆشنبیرو رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت هه‌ندێك الیه‌نی‌ سیاسی‌و ده‌زگای‬ ‫راگه‌یاندنیش هه‌ن بونه‌ته‌ رێخۆش���كه‌ری‬ ‫ئه‌م س���ه‌قافه‌ته‌ س���ه‌قه‌ته‌ ك���ه‌ به‌رۆكی‬ ‫گرتوی���ن‌و به‌خۆی���ان بزانن ی���ا نه‌زانن‌و‬ ‫بیانه‌وێ���ت یان ن���ا‪ ،‬بونه‌ته‌ پاڵپش���تی‪،‬‬ ‫ئاشكراشه‌ زیان‌و جێكه‌وته‌ نه‌رێنییه‌كانی‬ ‫هیچی كه‌مترنیه‌ له‌و زیانه‌ی‌ كه‌ به‌ قه‌یرانه‌‬ ‫ئاب���وری‌و ماددیه‌ك���ه‌ لێم���ان ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫چاره‌س���ه‌ری ئه‌م سه‌قافه‌ خراپ‌و ناشرینه‌‬ ‫(ك���ه‌ س���ه‌قافه‌تی بێحورمه‌تكردنی هه‌مو‬

‫ش���تێكه‌و داڕنینی هه‌موو رێزێك‌و به‌سوك‬ ‫سه‌یركردنی بابه‌ته‌كانه‌) به‌الیه‌نی كه‌مه‌و‌ه‬ ‫زیاتر له‌چاره‌كه‌ س���ه‌ده‌یه‌كه‌ كاری جددی‬ ‫شه‌وانه‌ڕۆژی ده‌وێت‪!..‬‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ یه‌كێ���ك ل���ه‌ نه‌خۆش���ی‌و‬ ‫كاره‌س���اته‌كانی ت���ۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ هه‌ندێ���ك ك���ه‌س ده‌بینی‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌و به‌ناوی (راش���كاوی) له‌پش���ت‬ ‫شاش���ه‌ی الپتۆپ یائایپادو مۆبایله‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫به‌(ڕاكش���اوی) هه‌رچی هات به‌دڵ‌و ده‌م‌و‬ ‫خه‌یاڵیا له‌(رای شكاو) هه‌ڵیده‌ڕژێت به‌بێ‬ ‫حسابكردن بۆ هیچ ش���تێك‪ ،‬زۆرجاریش‬ ‫به‌ناوی خوازراوه‌وه‌ ئه‌و كاره‌ ده‌كه‌ن!‬ ‫بێگوم���ان له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌ی ل���ه‌و ت���ۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیان���ه‌دا به‌ربه‌س���ت‌و پ���ه‌رده‌ی‌‬ ‫ده‌رون���ی‌‌و ره‌فت���اره‌ كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌كان‌و‬ ‫ره‌چاوكردنی شێوازو رێزو به‌هاكان له‌نێوان‬ ‫(قسه‌كه‌رو قسه‌بۆكراو) بونی نیه‌‪ ،‬ده‌بینی‬ ‫هه‌ندێجار كه‌ڵكی خراپی لێوه‌رده‌گیردرێت‌و‬ ‫دور له‌هه‌مو ئه‌ته‌كێتێك‌و له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌مو‬ ‫چوارچێوه‌ ئس���وڵی‌و مۆراڵیه‌كان‪ ،‬ده‌بینه‌‬ ‫گوێبیست‌و بینه‌ری قسه‌ی بڕزكاوو ساردو‬ ‫سڕو بێ له‌ززه‌ت‪..‬‬ ‫دی���اره‌ وه‌ك ئاماژه‌مان بۆ كرد ناتوانین‬ ‫وێن���ای‌ پرۆس���ه‌یه‌كی ره‌خنه‌گرتن���ی‬ ‫ته‌ندروس���ت بكه‌ی���ن‪ ،‬ره‌خنه‌گری جددی‬ ‫دروست نابێت ئه‌گه‌ر ئازادی به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫باش به‌رق���ه‌رار نه‌بێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم بێگومان‬ ‫ده‌بێ���ت له‌نێ���وان (موماره‌س���ه‌كردنی‬ ‫ئ���ازادی)‌و (ئیس���تغالكردنی ئازادی)ـدا‬ ‫جیاوازی بكه‌ین‪:‬‬ ‫موماره‌س���ه‌كردنی ئ���ازادی‪ ،‬له‌الی���ه‌ن‬ ‫خه‌ڵكی هۆشیارو وریاو چاالك‌و تێگه‌یشتوو‬ ‫پێگه‌یشتوو دلێرو بوێره‌وه‌ ده‌كرێت‪ ..‬به‌اڵم‬ ‫ئیستیغاللكردنی ئازادی‪ ،‬له‌الیه‌ن خه‌ڵكی‬ ‫هه‌رزه‌و ناحاڵی‌و روكه‌شبین‌و هه‌لپه‌رست‌و‬ ‫فه‌وزاچی‌و میزاجیه‌وه‌ ده‌كرێت‪ ..‬هه‌روه‌ها‬

‫ئه‌وان���ه‌ی‌ ئه‌هل���ی مومارس���ه‌ی‌ ئازادین‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌ش���وێن‌و كاتێك���دا ئازادییان لێ‌‬ ‫زه‌وتك���را‪ ،‬ئه‌وا هه‌وڵ���ی بێوچان ده‌د‌هن‌و‬ ‫ئاماده‌ی هه‌مو جۆره‌ قوربانیه‌كن له‌پێناو‬ ‫خوڵقاندن���ی كه‌ش���ێكی ئ���ازاددا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ئیستیغاللی ئازادی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئازادی نه‌بو مات‌و مه‌لول‌و كڕ داده‌نیشن‌و‬ ‫ده‌چنه‌وه‌ ناو قاوخه‌كه‌ی خۆیان!‬ ‫ئازادبون واته‌ هه‌ڵگرتنی لێپرسراوێتی‪،‬‬ ‫س���یگمۆند فرۆی���د ده‌ڵێ���ت‪ :‬زۆرێ���ك‬ ‫له‌مرۆڤ���ه‌كان ئازادییان ناوێ���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئازادبون خوازیاری ئه‌وه‌یه‌ لێپرس���راوێتی‬ ‫هه‌ڵبگری���ت‪ ،‬دی���اره‌ زۆرب���ه‌ی‌ خه‌ڵكیش‬ ‫له‌لێپرس���راوێتی ده‌ترس���ن‌و خۆیانی لێ‬ ‫ده‌بوێرن!‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌م���و ئه‌مانه‌ش���دا به‌هی���چ‬ ‫شێوه‌یه‌ك كه‌پتكردنی ئازادی‌و زه‌وتكردنی‬ ‫هیچ بیانویه‌كی نیه‌‪ ،‬قه‌ده‌غه‌كردنی ئازادی‬ ‫به‌بیان���وی ئه‌وه‌ی‌ ش���پرزه‌یی‌و به‌ره‌اڵیی‌و‬ ‫نائارام���ی لێده‌كه‌وێت���ه‌وه‌ وه‌ك ئ���ه‌وه‌‬ ‫وه‌هایه‌ له‌بازاڕدا نه‌وت‌و به‌نزین نه‌هێڵیت‪،‬‬ ‫به‌بیانوی ئ���ه‌وه‌ی‌ نه‌وه‌ك خه‌ڵكێك خۆی‬ ‫پێ بسوتێنێت!‬ ‫ده‌گونجێ���ت به‌ه���ای به‌ده‌س���تهێنانی‬ ‫ئازادی زۆر گران له‌س���ه‌رمان بوه‌ستێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بێگوم���ان ئه‌گ���ه‌ر رازی بی���ن به‌‬ ‫به‌ندایه‌ت���ی‌و كۆیالیه‌ت���ی باجدانه‌كه‌ زۆر‬ ‫ق���ورس‌و زیات���ره‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ پێویس���ته‌‬ ‫خۆمان له‌سه‌ر قبوڵكردنی ره‌خنه‌ رابێنین‌و‬ ‫به‌ئاس���ایی‌و به‌ئاس���انی وه‌ریبگرین به‌بێ‬ ‫ته‌نگه‌نه‌فه‌س���بون‌و ته‌ش���ه‌نوج‌و نیگه‌ران‬ ‫بون‪ ،‬نابێت خوێندنه‌وه‌ی هه‌ڵه‌ بۆ نیه‌تی‬ ‫ره‌خنه‌گ���ر بكرێ���ت‌و توێكڵی قس���ه‌كانی‬ ‫بگیردرێت���ه‌وه‌و ته‌فس���یرو ته‌ئویلی خراپ‬ ‫ب���ۆ نیه‌ت‌و ره‌خنه‌كان���ی بكرێت‪ ،‬تۆمه‌تی‬ ‫ب���ۆ دروس���ت بكرێ���ت‌و دواج���ار هه‌وڵی‬ ‫بێده‌نگكردنی بدرێت‪.‬‬

‫ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌هلی‬ ‫مومارسه‌ی‌ ئازادین‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر له‌شوێن‌و‬ ‫كاتێكدا ئازادییان لێ‌‬ ‫زه‌وتكرا‪ ،‬ئه‌وا هه‌وڵی‬ ‫بێوچان ده‌ده‌ن‌و‬ ‫ئاماده‌ی هه‌مو جۆره‌‬ ‫قوربانیه‌كن له‌پێناو‬ ‫خوڵقاندنی كه‌شێكی‬ ‫ئازاددا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫ئیستیغاللی ئازادی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئازادی‬ ‫نه‌بو مات‌و مه‌لول‌و كڕ‬ ‫داده‌نیشن‌و ده‌چنه‌وه‌‬ ‫ناو قاوخه‌كه‌ی‬ ‫خۆیان!‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫ی باشت پێ ده‌به‌خشن‬ ‫ئه‌م هەنگاوان ‌ه ته‌ندروستیه‌ك ‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك هەنگاو هه‌ن كه‌ رۆژانه‌ پێویست ‌ه پیادەیان بکەین‬ ‫ی باشامن هه‌بێت‪ ،‬ئه‌وانیش‪:‬‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ته‌ندروستیه‌ك ‌‬

‫‪ .3‬جوڵه‌ی‌ به‌رده‌وام‪:‬‬

‫ئه‌گه‌رچی‌ شێوه‌ی‌ كاره‌كه‌ت دانیشتنه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌میشه‌‬ ‫بی���ر له‌وه‌بك���ه‌ره‌وه‌ ك���ه‌ زوزو بجوڵێیت‪ ،‬ب���ۆ نمون ‌ه‬ ‫هه‌ركاتژمێرێك دانیش���تنت پێنج خوله‌ك له‌شوێنه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆت هه‌س���ته‌و بجوڵێ‌‌و هه‌روه‌ه���ا چه‌ندخوله‌كێكیش‬ ‫له‌شوێنی‌ خۆت چه‌ند جوڵه‌یه‌ك به‌ده‌ست‌و قاچ‌و شان‌و‬ ‫ملت بكه‌‪.‬‬

‫‪ .1‬له‌سه‌رخۆ نان بخۆ‪:‬‬

‫هه‌میش���ه‌ به‌هێواشی‌ نان بخۆ چونكه‌ كاتێك‬ ‫ن���ان به‌خێرایی‌ ده‌خۆیت ئه‌وه‌ مێش���ك فریا‬ ‫ناكه‌وێت بڵ���ێ تێربویت به‌مه‌ش كه‌س���ه‌كه‌‬ ‫زۆرده‌خوات‪.‬‬

‫‪ .2‬كه‌م خواردنی‌ شه‌كر‪:‬‬

‫ش���ه‌كر یه‌كێكه‌ ل���ه‌و خواردنانه‌ی‌ كه‌ ئه‌بێت ‌ه‬ ‫هۆی‌ زیادبونی‌ كالۆری‌ له‌ له‌شدا به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ودی‌ هه‌بێت‪ .‬هه‌ربۆیه‌ زۆر به‌كه‌می‌ شه‌كر‬ ‫به‌كاربێنه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ توش���ی‌ زیادبونی‌ كێش‬ ‫نه‌بیت‪.‬‬

‫‪ 4-‬هاوڕێیه‌تی‌ دروست بكه‌‪:‬‬

‫مه‌رج نیه‌ هاوڕێی زۆرت هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم پێویس���ته‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌میشه‌ چه‌ند كه‌س���ێك نزیك بن له‌تۆوه‌ بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫كاتی‌ خۆش‌و ناخۆشیان له‌گه‌ڵ به‌سه‌ربه‌ریت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ی په‌یوه‌ندیه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان له‌په‌ستانه‌‬ ‫باشتركردن ‌‬ ‫ده‌رونیییه‌كان ده‌تپارێزێت‪.‬‬

‫‪ .6‬له‌ماڵه‌وه‌ بڕۆ ده‌ره‌وه‌‪:‬‬

‫‪ .5‬خه‌وی‌ پێویست‪:‬‬

‫كاتێك كه‌ پش���وت ده‌بێت هه‌میشه‌ ئه‌و پشوانه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫خێزانه‌كه‌ت یاخود هاوڕێكانت‪ ،‬ئه‌گه‌ر كه‌س���یش نه‌بو‬ ‫به‌ته‌نها له‌باخچه‌و ش���وێنه‌ گش���تیه‌كان به‌سه‌ر به‌ره‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ یارمه‌تیده‌رت ده‌بێت بۆ مێش���كێكی‌ ئارام‌و دور‬ ‫له‌جه‌نجاڵی‌ كاركردن‪.‬‬

‫‪ 7‬ب���ۆ ‪ 8‬كاتژمێ���ر نوس���تن له‌ش���ه‌وو رۆژێكدا زۆر‬ ‫پێویس���ته‌و له‌چه‌ندین نه‌خۆشی‌ وه‌ك دڵ‌و په‌ستانی‌‬ ‫خوێن‌و قه‌ڵه‌وی‌‌و خه‌مۆكی‌ ده‌تپارێزێت‪.‬‬

‫خۆراک‌و شیر ‌ی دایك‬ ‫ی ئه‌وه‌یان‬ ‫ی خانمان كێشه‌ ‌‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیان كه‌مه‌و به‌ش ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه كه‌ ش���یر ‌‬ ‫ئه‌وه‌ ناكات بی���ده‌ن به‌كۆرپه‌له‌كه‌یان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫بۆئه‌م مه‌به‌س���ته‌ ش���اره‌زایانی‌ بوار ‌‬ ‫خ���ۆراك ئام���اژه‌ به‌چه‌ن���د خۆراكێك‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ن كه‌ ئه‌بێته‌هۆی‌ زیادبونی‌ شیر ‌‬ ‫دایك له‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫ی‬ ‫ ش���ۆفان‪ .‬یه‌كێك���ه‌ له‌وخواردنانه‌ ‌‬‫كه‌ ده‌وڵه‌مه‌ن���ده‌ به‌پرۆتین‌و ڤیتامین‌و‬ ‫ی تێدای ‌ه‬ ‫كانزاكان‌و بڕێكی‌ زۆر ریش���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫یارمه‌تی‌ دای���كان ده‌دات بۆ زیادبون ‌‬ ‫شیر‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ چه‌ره‌س���ات‪ .‬یه‌كێكه‌ له‌و خۆراكانه‌ ‌‬‫ی‬ ‫ی شیر‪ ،‬بڕێك ‌‬ ‫ی زیادبون ‌‬ ‫كه‌ ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫زۆر چه‌وری��� ‌ه كه‌م تێره‌كان‌و ئۆمیگا ‪3‬‬

‫نه‌خۆش ‌ی كۆڵۆن چیه‌؟‬

‫ی‬ ‫ی گه‌شه‌كردن ‌‬ ‫ی تێدای ‌ه ك ‌ه ئه‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫مێشكی‌ منداڵ‪.‬‬ ‫ س���ه‌وزه‌ گه‌اڵ پانه‌كان‪ .‬وه‌ك سڵق‌و‬‫س���په‌ناخ‌و كاهوو كه‌ل���ه‌رم‌و جه‌رجیرو‬ ‫قه‌رنابیت‪.‬‬ ‫ قه‌یس���ی‌‪ .‬یه‌كێك ‌ه ل���ه‌و میوان ‌هی‌ ك ‌ه‬‫ترشی‌ ئه‌مینی‌ تێدایه‌ كه‌ یارمه‌تی‌ له‌ش‬ ‫ی شیر‪.‬‬ ‫ده‌دات بۆدروستكردن ‌‬ ‫ پاقله‌مه‌نییه‌كان‪ .‬به‌تایبه‌تی‌ نیسك‌و‬‫نۆك ك ‌ه ریش���اڵیان تێدایه‌ به‌س���ود‌ه‬ ‫ی شیری‌ دایك‪.‬‬ ‫بۆدروستبون ‌‬ ‫ ره‌ش���كه‌‪ .‬رۆژان��� ‌ه خواردن���ی‌ یه‌ك‬‫كه‌وچك���ی‌ بچ���وك ل���ه‌م خۆراك ‌ه زۆر‬ ‫به‌س���ود‌ه بۆدایك‌و منداڵه‌ك���ه‌و ئه‌بێت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رگر ‌‬ ‫ی به‌هێز كردنی‌ كۆئه‌ندام ‌‬ ‫هۆ ‌‬ ‫له‌ش‪.‬‬

‫بۆخۆپاراستنیش له‌م نه‌خۆشییه‌‪:‬‬

‫یه‌كێك���ه‌ له‌هه‌ره‌ نه‌خۆش���یه‌ باوه‌كانی‬ ‫ریخۆڵه‌و ناهاوسه‌نگییه‌ك له‌كاری‌ ریخۆڵه‌‬ ‫گه‌وره‌ دروست ده‌بێت‪ .‬كه‌ واده‌كات یان ‪ -‬وه‌رزش���كردن به‌تایبه‌ت���ی‌ رێك���ردن‬ ‫ریخۆڵه‌كه‌ توڕه‌ ببێت‌و زیاد له‌كاری‌ خۆی‌ به‌پێ‌‪.‬‬ ‫بكات یان ئه‌وه‌تا به‌پێچه‌وانه‌وه‌ ته‌مه‌ڵ ‪ -‬كه‌مخۆری‌ دایمخۆر‪.‬‬ ‫ده‌بێت‪ .‬نیش���انه‌كانی‌ نه‌خۆش���ییه‌كه‌ ‪ -‬له‌س���ه‌رخۆ نان خواردن‌و به‌په‌له‌ نان‬ ‫بریتیه‌ له‌سك ئێش���ه‌‌و سكچون یاخود نه‌خواردن‌و زۆر به‌باشی‌ پاروجوین‪.‬‬ ‫پێچه‌وانه‌ك���ه‌ی‌ قه‌بزی‌‌و ج���ارو باریش ‪ -‬دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌په‌ستانی‌ ده‌رونی‌‪.‬‬ ‫ دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌سه‌رما‪.‬‬‫رشانه‌وه‌ی له‌گه‌ڵدایه‌‪.‬‬

‫چۆن پێستمان له‌هاویندا بپارێزین؟‬

‫ی دژه‌خ���ۆر‪ .‬زۆر‬ ‫له‌گه‌ڵ هاتنی‌ هاوین‌و گه‌رما پێس���ت ‪ -2‬ب���ه‌كار هێنان��� ‌‬ ‫توشی‌ چه‌ند كێشه‌یه‌ك ده‌بێت له‌وانه‌‪ ،‬پێویس���ته‌ ب���ه‌كار بهێنرێ���ت‌و به‌بێ‌‬ ‫سوتان‌و سوربونه‌وه‌و وشكبون‪ .‬بۆئه‌م دژه‌خۆر به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك نه‌چین ‌ه‬ ‫حاڵه‌ته‌ش پێویس���ته‌ ئه‌م رێنماییان ‌ه ده‌ره‌و‌ه به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌نێ���وان ‪10‬ی‬ ‫به‌یانی بۆ‪4‬ی عه‌سر‪.‬‬ ‫ئه‌نجام بده‌ین‪:‬‬ ‫‪ -3‬كرێمی‌ پێس���ت ب���ه‌كار بهێنه‌ بۆ‬ ‫ی بمێنێته‌وه‌‪،‬‬ ‫‪ -1‬زۆر خواردن���ی‌ ئ���او رۆژان��� ‌ه ‪ 7‬ئه‌وه‌ی‌ پێستت به‌شێدار ‌‬ ‫ی باشتروای ‌ه له‌و جۆرانه‌ بێت كه‌ ئاوین‌و‬ ‫ب���ۆ‪ 8‬پ���ه‌رداخ‪ ،‬زۆرخواردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫چه‌ور نین‪.‬‬ ‫شله‌مه‌نییه‌كان‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪ -4‬دوركه‌وتن���ه‌وه‌ له‌خواردن���ه‌و‌ه‬ ‫ی له‌هاویندا‬ ‫ی خه‌ڵك ‌‬ ‫گازییه‌كان‪ .‬به‌گشت ‌‬ ‫په‌ناده‌به‌ن ‌ه به‌رخواردنه‌وه‌ گازییه‌كان‬ ‫بۆ زاڵبون به‌سه‌ر تینوێتی‌‪ ،‬كه‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫هه‌ڵه‌ی ‌ه چونك ‌ه شه‌كر له‌ له‌شدا زیاد‬ ‫ده‌بێت‌و كارده‌كات ‌ه سه‌ر پێست‪.‬‬ ‫‪ -5‬رۆژانه‌ چه‌ند جارێك ده‌موچاوت بشۆ‬ ‫ی سه‌رپێستت‬ ‫ی ئه‌و ته‌پوتۆزه‌ ‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌چێته‌ كونیله‌كانی‌ پێس���تت‪ ،‬به‌اڵم‬

‫باش���تر وایه‌ پاكك���ه‌ره‌وه‌ی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌پێستی‌ خۆت به‌كار بهێنیت‪.‬‬ ‫ی پێست‪ :‬رێگه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫‪ -6‬ته‌قشیر كردن ‌‬ ‫بۆله‌ناوبردنی‌ خانه‌مردوه‌كانی پێست‬ ‫ك ‌ه له‌م وه‌رزه‌دا زۆر دروست ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ش به‌ئه‌نجامدان���ی‌ ده‌بێت یان‬ ‫ل���ه‌الی‌ س���ه‌نته‌ری‌ جوان���كاری یان‬ ‫ی‬ ‫ی مادده‌ ‌‬ ‫له‌ماڵ���ه‌وه‌ ب���ه‌ به‌كارهێنان ‌‬ ‫سروشتی‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫مامۆستایه‌ك‪ :‬به‌م موچه‌ جوانه‌و‌ه داوای‌ به‌شدار ‌ی ریفراندۆممان لێده‌كه‌ن‬

‫"مامۆستایان نیگه‌رانن له‌ده‌نگۆ ‌ی بڕینی‌ پار‌هی‌ هاندان"‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر کەریم‬ ‫نۆ مانگ به‌سه‌ر به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ به‌رپرسانی‌‬ ‫حكومه‌تدا تێپه‌ڕده‌بێت ده‌رباره‌ی‌‬ ‫پاره‌ی‌ هاندان بۆ مامۆستایان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێشتا حكومه‌ت پاره‌ی‌ سێ‌ مانگی‌‬ ‫یه‌كه‌می‌ هاندانی‌ مامۆستایانی‌ نه‌داوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سكرتاریه‌تی‌ یه‌كیه‌تی‌‬ ‫مامۆستایانیش ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر حكومه‌ت‬ ‫گوێ له‌داواكاریه‌كانمان نه‌گرێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ زۆره‌ مامۆستایان به‌شداری‌‬ ‫ریفراندۆم نه‌كه‌ن‌و چه‌ندین بژارده‌ی‌‬ ‫دیكه‌ش له‌به‌رده‌مماندا كراوه‌یه‌"‪.‬‬ ‫رێزانی‌ ته‌مه‌ن ‪ 42‬س���اڵ‪ ،‬نزیكه‌ی‌ ‪18‬‬ ‫ساڵه‌ مامۆستایه‌‪ ،‬ئه‌و پێیوایه‌ رۆژگاری‌‬ ‫واناخۆش���ی‌ له‌ژیان���ی‌ په‌روه‌رده‌ی���ی‌‌و‬ ‫بژێویدا به‌خۆی���ه‌وه‌ نه‌بینیوه‌‪ ،‬به‌درێژایی‌‬ ‫ئ���ه‌و ماوه‌یه‌ی‌ ك���ه‌ كاری‌ مامۆس���تایی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "خۆم‌و هاوسه‌ره‌كه‌شم‬ ‫مامۆس���تاین‪ ،‬ماوه‌ی‌ دو س���اڵه‌ ژیانمان‬ ‫زۆر خ���راپ ده‌ڕوات به‌ڕێ���وه‌‪ ،‬چاره‌ك���ه‌‬ ‫موچه‌كه‌شه‌ نامدانده‌نێ‌‪ ،‬پاشه‌كه‌وتێكمان‬ ‫هه‌بو خواردمم���ان‪ ،‬خاوه‌نی‌‪ 3‬منداڵین‪،‬‬ ‫كار گه‌یش���توه‌ ب���ه‌وه‌ی‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌م‬ ‫چه‌ندینج���ار به‌چێش���تخانه‌كاندا گه‌ڕاوه‌‬ ‫بزانن كه‌س���ێكیان ناوێ���ت‪ ،‬به‌بڕوانامه‌ی‌‬ ‫زانكۆوه‌ به‌قاپش���ۆرینیش رازییه‌ ده‌ستی‌‬ ‫ناكه‌وێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و گازنده‌و گله‌یی‌ ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫ب���ه‌م دۆخ���ی‌ بژێویی���ه‌وه‌ به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫قوتابخانه‌و ده‌وامكردن‌و په‌روه‌رده‌كردنی‌‬ ‫خوێندكار زۆر س���ه‌خته‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌مه‌‬ ‫ژیان نییه‌ ئێمه‌ به‌س���ه‌ریده‌به‌ین‪ ،‬موچه‌‬ ‫نییه‌و ده‌نگۆی‌ بڕینی‌ هاندانه‌كه‌ش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئیت���ر چۆن ن���اڕازی‌ نه‌بی���ن‌و ناڕه‌زایی‌‬ ‫ده‌رنه‌بڕین"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ كه‌ چه‌ند گروپێك‬ ‫له‌مامۆس���تایانی‌ ن���اڕازی‌ به‌مدوایی���ه‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ دواكه‌وتن���ی‌ موچ���ه‌دا ئاماژه‌‬ ‫به‌ده‌س���تپێكردنه‌وه‌ی‌ خۆپیش���اندان‌و‬ ‫ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ لقی‌ س���لێمانی‌ سكرتاریه‌تی‌‬ ‫یه‌كیه‌ت���ی‌ مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫نه‌وش���یروان غه‌ریب به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫س���اڵی‌ پار مامۆستایانی‌ ناڕازی‌ سنوری‌‬ ‫س���لێمانی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێزگاو‬ ‫پارێزگاری‌ سلێمانی‌ كۆبوینه‌وه‌‌و به‌ڵێنیان‬ ‫پێداین هاندانی‌ مامۆس���تایان ئاماده‌یه‌و‬ ‫له‌كات���ی‌ خۆیدا ده‌درێته‌ مامۆس���تایان‪،‬‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‬ ‫به‌اڵم حكومه‌ت له‌و به‌ڵێنه‌ش���دا راستگۆ‬ ‫نه‌بو‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "دۆخه‌كه‌ وابڕوات بێده‌نگ‬ ‫نابی���ن‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ بژارده‌و هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫جیاوازم���ان ده‌بێت‪ ،‬یه‌كێك له‌بژارده‌كان‬ ‫بایكۆتكردنی‌ هۆڵه‌كانی‌ خوێندنه‌ له‌كاتی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ خولی‌ دوه‌م"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كۆتای���ی‌ س���اڵی‌ راب���ردو‪،‬‬ ‫به‌رپرسانی‌ حكومه‌ت له‌كۆبونه‌وه‌كه‌یاندا‬ ‫له‌گه‌ڵ مامۆس���تایانی‌ ن���اڕازی‌ (زه‌ڕب‌و‬ ‫ته‌قسیم)ی‌ پاره‌ی‌ هاندانیان بۆ ده‌كردین‌و‬ ‫پێیانڕاگه‌یاندین پاره‌ی‌ ئه‌و شه‌ش مانگه‌‬ ‫ئاماده‌ی���ه‌‌و مانگ به‌مانگ ئ���ه‌و پاره‌یه‌‬ ‫ده‌ده‌ین���ه‌ مامۆس���تایان‌و دواناكه‌وێت‌و‬ ‫تامانگ ‌ی پێنجی‌ ئه‌م س���اڵ كۆی‌ پاره‌ی‌‬ ‫هاندان ده‌درێته‌ مامۆستایان‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌‬ ‫مانگی‌ حه‌وتیش كۆتاییهات‪ ،‬ته‌نها پاره‌ی‌‬

‫س���ێ‌ مانگی‌ یه‌كه‌می‌ هاندان وه‌رگیراوه‌‌و ده‌س���ته‌كانی‌ مامۆس���تایان به‌رده‌وامه‌‌و خه‌ریكی‌ گفتوگۆكردنن كه‌ هه‌ڵوێستیان‬ ‫سێ‌ مانگه‌كه‌ی‌ دیكه‌ی‌ ماوه‌‌و به‌رپرسانی‌ كۆمه‌ڵێك رێكار له‌الی‌ مامۆس���تا گه‌اڵڵه‌ چۆن بێت له‌گه‌ ‌ڵ نزیكبونه‌وه‌ی‌ س���اڵ ‌ی‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬مامۆس���تایان ب���ه‌رده‌وام ده‌ب���ن نوێی‌ خوێندندا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "مامۆس���تایان‬ ‫حكومه‌ت خۆیان ناكه‌ن به‌خاوه‌نی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایه‌ ئاماژه‌ش���ی‌ به‌وه‌كرد له‌هه‌ڵویسته‌كانیان بۆ به‌ده‌ستگه‌یشتنی‌ كۆمه‌ڵێك بیرۆكه‌ی‌ نوێیان الدروستبوه‌‌و‬ ‫له‌ماوه‌كان���ی‌ داهات���ودا رایانده‌گه‌یه‌نین‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ده‌ب���ن له‌داخوازیه‌كانی���ان‪ ،‬داخوازیه‌كانیان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ته‌نها ش���تێك متمانه‌ی‌ بۆ به‌جۆرێك گوش���اره‌كان له‌سه‌ر حكومه‌ت‬ ‫ئ���ه‌‌و وت���ی‌ "لێره‌وله‌وێ‌ ده‌نگ���ۆی‌ ئه‌وه‌‬ ‫باڵوبۆته‌وه‌ پاره‌ی‌ هاندان نه‌ماوه‌‌و كۆتایی‌ داخوازیه‌كان���ی‌ مامۆس���تایان گێڕابوه‌وه‌ توندتر ده‌كه‌ین���ه‌وه‌ بۆ داخوازیه‌كانمان‪،‬‬ ‫هات���وه‌‌و ره‌نگه‌ پاره‌ی‌ ته‌نه���ا مانگێكی‌ پاره‌ی‌ هاندانی‌ مامۆستایان بو ئه‌وه‌شمان به‌رامب���ه‌ر ده‌س���ه‌اڵت به‌جۆرێ���ك بێت‬ ‫دیك���ه‌ بده‌ن‪ ،‬ئه‌وان به‌و هه‌ڵویس���ته‌یان وه‌رنه‌گرت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئه‌مجاره‌ پێویس���ته‌ فه‌رمانب���ه‌ران له‌گه‌ڵم���ان به‌ش���دار‬ ‫ده‌یانه‌وێت مامۆستا توڕه‌بكه‌ن‌و ویستیان مامۆس���تایانی‌ هه‌ولێریش به‌ش���دار بن ده‌ب���ن‌و ئه‌گه‌رێكی‌ زۆر هه‌ی���ه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫هه‌رچۆنێ���ك بێ���ت ئه‌مس���اڵی‌ خوێندن له‌ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕین‪ ،‬مامۆستایان هه‌روا له‌بژارده‌كانم���ان به‌ش���داری‌ نه‌كردن���ی‌‬ ‫به‌ڕێبك���ه‌ن‌و ده‌وام په‌ك���ی‌ نه‌كه‌وێ���ت دانانیش���ین‌و هه‌ڵوێستمان ده‌بێت‪ ،‬چیتر مامۆس���تایان بێ���ت له‌تاقیكردنه‌وه‌كانی‌‬ ‫له‌قوتابخانه‌كان‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وه‌ ده‌وام باوه‌ڕم���ان ب���ه‌ به‌ڵێنه‌كان���ی‌ حكومه‌ت خول���ی‌ دوه‌م���ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان‌و‬ ‫نه‌ب���و له‌دره‌نگانێك���ی‌ س���اڵدا ده‌رگای‌ نه‌م���اوه‌‌و باچیتر مامۆس���تایان خۆمان ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌م موچه‌ جوان���ه‌وه‌ داوای‌‬ ‫قوتابخان���ه‌كان كران���ه‌وه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا هه‌ڵنه‌خه‌ڵه‌تێنین"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد له‌ئێس���تادا به‌شداری‌ ریفراندۆممان لێده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌ناو مامۆس���تایاندا كۆبونه‌وه‌ی‌ گروپ‌و‬

‫ته‌نها شتێك متمانه‌ ‌ی‬ ‫بۆ داخوازیه‌كان ‌ی‬ ‫مامۆستایان گێڕابوه‌و‌ه‬ ‫پاره‌ ‌ی هاندان ‌ی‬ ‫مامۆستایان بو‬ ‫ئه‌وه‌شمان وه‌رنه‌گرت‬

‫زمانی‌ منداڵ‪ ،‬کاریگەریی خێزان‌و قوتابخانە‬ ‫هاوکار عەبدواڵ‬ ‫لێکۆڵین���ەوە هاچەرخ���ەکان جەختێکی‌‬ ‫زۆر لەس���ەر بایەخی‌ «زم���ان» دەکەنەوە‬ ‫لەپرۆس���ەی‌ فێرب���ون‪ ،‬بەجۆرێک باس���ی‌‬ ‫کاریگەری‌‌و بایەخی‌ «زمان» دەکرێت‪ ،‬کە‬ ‫ڕادەی‌ پێشکەوتنی‌ مەعریفی‌‌و تێگەیشتنی‌‬ ‫من���داڵ بەپل���ەی‌ یەکەم بەندە بەئاس���ت‌و‬ ‫توانس���تی‌ زمانەوە‪ .‬واتا تاهەگبەی‌ وشەو‬ ‫توانس���تی‌ زمانەوانی‌ منداڵ زەنگینتر بێت‪،‬‬ ‫توانای‌ تێگەیش���تن‌و شرۆڤەکردنی‌ زانستی‌‬ ‫بەهێزتر دەبێت‪ .‬چونکە زمان کەرەس���تەی‌‬ ‫گوزارشت‌و بەیانکردنی‌ وش���یارییە‪ ،‬بەبێ‬ ‫بونی‌ زمانێکی‌ بەرز‪ ،‬گوزارشتە زانستییەکان‬ ‫ناتوانرێت دەربڕدرێن‌و بەیان بکرێن‪.‬‬ ‫دەگوترێ���ت زم���ان پرۆس���ەیەکە‬ ‫لەپەیوەندی���دا دێت���ە ئ���اراوە‪ ،‬واتا زمان‬ ‫بنیادو توانس���تەکانی‌ خۆی‌ لەپەیوەندییە‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌‌و ئەکادیمییەکانەوە دادەڕێژێت‪،‬‬ ‫لەم سۆنگەوە دەکرێت بڵێین‪ ،‬خێزان وەک‬ ‫یەکەیەکی‌ کۆمەاڵیەتیی‌و قوتابخانەش وەک‬ ‫یەیەکی‌ ئەکادیم���ی‌ رۆڵی‌ بەرچاویان هەیە‬ ‫لەبنیادنان���ی‌ زمان‪ ،‬بۆ ئەوەی‌ توانس���تی‌‬ ‫زمانەوانی‌ الی‌ منداڵ گەش���ەی‌ پێبدرێت‌و‬ ‫ستراکچەرەکانی‌ زمان بەپتەوی‌ دابڕێژێت‪،‬‬ ‫بەردەوام دو یەکەی‌ جودا کار لەس���ەر ئەم‬ ‫پرۆس���ەیە دەکەن‪ ،‬کە هەری���ەک لەم دو‬ ‫جەمسەرە بەردەوام بەشێوەی‌ راستەوخۆو‬ ‫ناڕاستەخۆ کار لەس���ەر بنیادی‌ زمانەوانی‌‬ ‫من���داڵ دەک���ەن دەبنە بن���اوان‌و بناخەی‌‬ ‫زم���ان‪ ،‬ئەوانیش خێ���زان وەک یەکەیەکی‌‬ ‫نافەرم���ی‌‌و کۆمەاڵیەت���ی‌‪ ،‬یەک���ەی‌ دوەم‬ ‫قوتابخانەو ناوەندەکان���ی‌ پێگەیاندنە‪ ،‬کە‬ ‫لەچوارچێوەیەکی‌ فەرمی‌ ئەکادیمییە‪.‬‬

‫پرۆگرام‌و زمانی‌ ئاخافتنی‌ مامۆستاکانەوە‬ ‫لەکاتی‌ وانەبێژی‌‪.‬‬

‫مندااڵن���ی‌ ئێم���ە ه���ەم لەقۆناخ��� ‌ی‬ ‫بەرلەخوێن���دن تادەگات���ە قۆناخ���ی‌ دوای‌‬ ‫خوێندنی���ش‪ ،‬بەڕون���ی‌ ئەوەی���ان ل���ێ‬ ‫بەدیدەکرێت کە توانستی‌ زمان‌و تواناکاریی‌‬ ‫ئاخافتنیان لەئاستێکی‌ یەکجار خراپدایەو‬ ‫لەپرۆسەی‌ نوسین‌و گوزارشتە زارەکییەکان‬ ‫هەژارو بێ پەڕو باڵن‪ .‬بەجۆرێکن تەنانەت‬ ‫گەیشتونە ئاستی‌ ئامادەیی توانای‌ نوسینی‌‬ ‫پەرەگرافێکی‌ رازاوەیان نییە‪ ،‬دەروەس���ت‬ ‫نایەن دو خول���ەک بەزمانێکی‌ وێنەداری‌‌و‬ ‫واتابەخ���ش گوزارش���ت لەتێگەیش���تن‌و‬ ‫هەس���تی‌ خۆیان بکەن! ئ���ەم دەرئەنجامە‬ ‫نەرێنییەش زادەی‌ کەماسی‌‌و کەمتەرخەمی‌‬ ‫خێ���زان‌و قوتابخانەکانە کە بەڕۆڵی‌ خۆیان‬ ‫هەڵنەستاون‪.‬‬ ‫«خێ���زان» وەک یەکەیەکی‌ کۆمەاڵیەتی‌‬ ‫نافەرم���ی‌ رۆڵی‌ گەورەی هەی���ە لەبنیاد ‌ی‬ ‫زم���ان‪ ،‬بەجۆرێک هەمو ئەو دەس���تەواژەو‬ ‫بڕگە‪ ،‬رس���تەو وش���انەی‌ رۆژانە منداڵەکە‬ ‫بەری‌ دەکەوێت‪ ،‬دەبێت���ە ژێرخانی‌ زمان‌و‬ ‫لەهەگبەو وشەدانی‌ منداڵەکە دەچەسپێت‪،‬‬ ‫لەکۆتاییدا ئەم کەرەس���تە زمانییانە دەبنە‬ ‫ئام���ڕازی‌ دەربڕی���ن‌و ئاخافت���ن‪ ،‬کەواتە‬ ‫تاگوزارش���تە زمانەوانیی���ەکان بااڵت���ر بن‬ ‫لەنێ���وان منداڵ‌و خێ���زان دەبێت���ە هۆی‌‬ ‫دەوڵەمەندبونی‌ زمانی‌ منداڵ‪.‬‬ ‫دەگونجێ���ت بڵێی���ن تادایکوب���اوکان‬ ‫بەزمانێکی‌ بەرزترو بەوشەو بڕگەی‌ بەرزتر‬ ‫منداڵ���ەکان بدوێن���ن‪ ،‬دایەل���ۆگ بک���ەن‪،‬‬ ‫بیانالوێننەوە‪ ،‬منداڵەکان سودمەنتر دەبن‬ ‫لەبنیادنان‌و داڕش���تنی‌ بناخەیەکی‌ پتەوی‌‬ ‫زمانەوان���ی‌‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەوەی‌ بەدیدەکرێت‬ ‫ئەم باس���ە الی‌ خێزانەکان���ی‌ ئێمە بەهەند‬

‫یەکێ���ک لەئەرک���ە پیش���ەییەکان ‌ی‬ ‫قوتابخانە ئەوەیە منداڵ لەزمانی‌ ئاخافتنی‌‬ ‫س���اکارو نافەرمیی���ەوە بپەڕێنێت���ەوە بۆ‬ ‫زمانی‌ فەرم���ی‌‌و ئەکادیمی‌‪ ،‬مەبەس���تمان‬ ‫لەزمان���ی‌ ئەکادیمی‌ ئەوە نییە منداڵ فێری‌‬ ‫کۆنسێپت‌و شاچەمکی‌ ئاڵۆز بکرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫النی‌ کەم دەتوانێ���ت منداڵ فێری‌ زمانێک‬ ‫بکات کە توانای‌ وەسف‌و ناساندنی‌ دیاردە‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌‌و زانس���تییەکانی‌ هەبێ���ت‌و‬ ‫سیماو نیش���انەکانی‌ زمانی‌ شەقام‌و خێزان‬ ‫ببەزێنێت‪.‬‬

‫ناگیرێت‌و بایەخی‌ پێنادرێت‪.‬‬ ‫منداڵ���ی‌ ئێمە تاتەمەنی‌ دوس���ااڵنیش‬ ‫لەڕێگەی‌ چەند بڕگەو دەس���تەواژەو کۆدو‬ ‫گرێی‌ ناڕون���ەوە دەالوێنرێتەوەو دەرفەتی‌‬ ‫دەوڵەمەندبونی‌ ژێرخانی‌ زمانەوانیان کەمە‪،‬‬ ‫وش���ەکانی‌ «پخەپ���خ‌و باوباوێن‌‪ ،‬الیەالیە‪،‬‬ ‫رواڕواوەو پتەپتەو‪ »...‬زۆترین ئەو وشانەن‬ ‫کە هەمو منداڵێک بەردەوام بەری‌ دەکەوێت‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەم وشانە بۆ قوناخێکی‌ دیاریکراو‬ ‫گرن���گ‌و کایگەر ب���ن‌و وەک کەرەس���تەی‌‬ ‫پەیوەندی‌‌و تێگەیشتن بەکاربێن‪ ،‬بێگومان‬ ‫ب���ۆ قۆناخی‌ بەقس���ەکەوتن‌و تێگەیش���تن‬ ‫دەبن���ە مای���ەی بەربەس���ت‌و ڕێگیریی���ە‬ ‫لەگەشەسەندن‌و پێشڤەچون‪ ،‬کە لەقۆناخی‌‬ ‫ئاین���دە بەرئەنجام���ە نەرێنییەکانی‌ بەدی‬ ‫دەکرێت‪.‬‬ ‫هەر ئەمەش���ە بۆتە هۆی‌ ئەوەی‌ بەشی‌‬

‫زۆری‌ من���دااڵن بەه���ۆی‌ هەژاری‌ وش���ەوە‬ ‫لەپرۆس���ە کۆمەاڵیەتیی���ەکان زەحم���ەت‬ ‫دەتوانن گوزارشت‌و ویستەکانیان دەربڕن‪،‬‬ ‫لەئاخافت���ن‌و پەیوەندیی���ەکان خۆپارێزو‬ ‫بەپەرێزن‪ .‬بەتایبەتیش لەپرۆسەی‌ نوسین‬ ‫سەختی‌ زۆر بەدی‌ دەکەن‪ ،‬چونکە نوسین‬ ‫پرسەیەکە بەپلەی‌ یەکەم لەژێر کاریگەری‌‬ ‫وش���ەدایەو خەیاڵ بۆ ئەوەی‌ بەیان بکرێت‬ ‫پێویستی‌ بەوش���ەیە‪ ،‬کە بەداخەوە ئەوان‬ ‫لەبونی‌ ئەم سەرمایە هەژارو دەستکورتن‪.‬‬ ‫قوتابخان���ە وەک ناوەندێک���ی‌ فەرم���ی‌‬ ‫ئەکادیم���ی‌‪ ،‬ئەرک‌و کاریگ���ەری‌ بەرچاو ‌ی‬ ‫هەی���ە لەم ب���وارەدا‪ ،‬قوتابخانەکان ئەگەر‬ ‫خاوەنی‌ تێگەیشتن‌و مەبەست بن دەتوانن‬ ‫بەش���ێک لەکەموکورتییەکان���ی‌ زمان���ی‌‬ ‫ئاخافتنی‌ منداڵەکان هاوس���ەنگ بکەنەوەو‬ ‫بنادێک���ی‌ زمانەوان���ی‌ پت���ەو ببەخش���ن‬ ‫بەقوتابییەکانیان‪ ،‬ئ���ەم کارەش لەڕێگەی‌‬

‫پرۆس���ەی‌ وانەگوتن���ەوە (دیداکتیک)‬ ‫یەکێک لەو بەرکەوتنە گرنگانەیە کە زمان‬ ‫ئامادەیی گرنگی‌ هەیە‪ ،‬تەواوی‌ پەیوەندییە‬ ‫زانس���تی‌‌و کۆمەاڵیەتییەکان���ی‌ نێ���وان‬ ‫مامۆس���تاو قوتابی‌ لەڕێگەی‌ زمانەوە دێنە‬ ‫ئ���اراوە‪ ،‬واتا زمان تاک���ە ئامڕازە کە کۆی‌‬ ‫پەیوەندییەکانی‌ نێو پۆل‌و قوتابخانە رێک‬ ‫دەخات‪ .‬لێرەدا مەبەس���تمانە ئاماژە بەوە‬ ‫بدەین مامۆستاکانی‌ ئێمە لەکاتی‌ ئاخافتن‌و‬ ‫گەیاندنی‌ پەیامەکان بەزمانێک قسەدەکەن‬ ‫ک���ە هەمان زمانی‌ خێزان‌و ش���ەقامە‪ .‬واتا‬ ‫زمانێک���ە دوبارەکردن���ەوەی‌ هەمان بڕگەو‬ ‫رستانەیە کە منداڵەکە بەدەر لەقوتابخانە‬ ‫لەڕێگەی‌ پەیوەندییە نافەرمییەکانەوە فێری‌‬ ‫بوەو بۆتە بەشێک لەژێرخانی‌ زمانەوانی‌‪.‬‬ ‫بەشێک لەمامۆستاکان پەیامە زانستی‌‪،‬‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌‪ ،‬هونەری‌‌و پەروەدەییەکان هەر‬ ‫بەو زمانە عەوام‌و گش���تییە دەگەیەنن کە‬ ‫منداڵەکان لەدەرەوەی‌ قوتابخانە چەندانجار‬ ‫بەری‌ کەوتن‪ ،‬بەمەش پرۆسەی‌ بەرۆگیری‌‬

‫مەعریف���ی‌‌و زامانەوان���ی‌ گەش���ە ناکات‌و‬ ‫منداڵەکان لەچێوەی‌ هەگبەی‌ وش���ەدانیان‬ ‫لەو تێشوو پێدراوە زمانییە تێناپەڕیت کە‬ ‫لەدەرەوەی‌ قوتابخانە بنیادیان ناوە‪.‬‬ ‫ئەگەر مامۆس���تاکان هەوڵ بدەن لەپاڵ‬ ‫ئەو زمانە کۆمەاڵیەتییەی‌ کە هاوئاس���ت ‌ی‬ ‫تێگەیشتنی‌ قوتابییەکانە‪ ،‬ناوەناوە لەکاتی‌‬ ‫پەیڤین‌و ئاخافتن وشەو رستەو گرێی بەرزو‬ ‫زانس���تی‌ بخزێننە نێو پەیامەکان‪ ،‬ئەوکات‬ ‫وشەو گرێ‌و رستە نوێکانیش وەکو پەیامە‬ ‫زانس���تییەکە دەبێتە بەش���ێک لەپرۆسەی‌‬ ‫فێربون‌و زانست‌و زمان بەیەکەوەو هاوتەریب‬ ‫گەشەدەکەن‪.‬‬ ‫‪Hawkar.abdulla0@gmail.com‬‬

‫بەشێک لەمامۆستاکان‬ ‫پەیامە زانستی‌‪،‬‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌‪ ،‬هونەری‌‌و‬ ‫پەروەدەییەکان هەر بەو‬ ‫زمانە عەوام‌و گشتییە‬ ‫دەگەیەنن کە منداڵەکان‬ ‫لەدەرەوەی‌ قوتابخانە‬ ‫چەندانجار بەری‌ کەوتن‬

‫کتێب‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫تائێستا له‌كوردستاندا كار له‌سه‌ر دادگه‌ری نه‌كراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫یه‌كه‌مین هۆكاری‌ روخانی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و ده‌وڵه‌تان زوڵم‌و‬ ‫سته‌م‌و گه‌نده‌ڵی‌ بوه‌‪ ،‬سته‌م‬ ‫له‌هاواڵتیانی‌ خۆی‌‌و له‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌وتونه‌ته‌ قه‌ڵه‌مڕه‌وی‌ ئه‌و‬ ‫حكومه‌ت‌و ده‌وڵه‌ته‌وه‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتێك سته‌مكار بێت‪ ،‬پێش‬ ‫هه‌ر شتێك پشت‌و په‌نای‌ ناوخۆیی‌‬ ‫جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‌ له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫نوسه‌ری‌ كتێبی‌ رۆحی‌ سیستمه‌كان‬ ‫واده‌ڵێت‪.‬‬ ‫كتێب���ی‌ رۆح���ی‌ سیس���تمه‌كان‪:‬‬ ‫دادگ���ه‌ری‌ بنچین���ه‌ی‌ رێكخس���تنی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌و په‌یوه‌ندییه‌كان له‌نوس���ینی‌‬ ‫عه‌ب���دواڵ مه‌حم���ود زه‌نگه‌نه‌ی���ه‌‪.‬‬ ‫كتێبه‌كه‌ (‪ )570‬الپه‌ڕه‌یه‌و له‌میانی‌‬ ‫بیست ناونیشان‌و له‌چه‌ند ره‌هه‌ندێكی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئاب���وری‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫مرۆیی‌ جیاوازه‌وه‌ ب���اس له‌چه‌مكی‌‬ ‫دادگه‌ری‌ له‌ڕوانگه‌ی‌ ئاین‌و فه‌لسه‌فه‌‬ ‫جیاوازه‌كانه‌وه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫دادگه‌ری‌ چییه‌؟‬ ‫له‌پێناس���ه‌ی‌ دادگه‌ریدا‪ ،‬ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫دادگ���ه‌ری‌ وات���ه‌ بێالیه‌ن���ی‌ مرۆڤ‬ ‫له‌دادگایك���ردن‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندن‌و‬ ‫بڕی���اردان له‌ه���ه‌ر پرس���ێك بێ���ت‬ ‫له‌پرس���ه‌كانی‌ ژیان‪ ،‬وات���ه‌ دیدێكی‌‬ ‫مرۆڤانه‌ی���ه‌ ب���ۆ ئ���ه‌و ژینگه‌ی���ه‌ی‌‬ ‫مرۆڤه‌ك���ه‌ تیایدا گ���وزه‌ران ده‌كات‪،‬‬ ‫ب���ه‌و مه‌رجه‌ی‌ ئ���ه‌و ژینگه‌یه‌ به‌پێی‌‬ ‫یاسایه‌ك رێكخرابێت هه‌موان تیایدا‬ ‫به‌ش���داربن‌و دوربێت له‌كۆنترۆڵكاری‌‬ ‫ك���ه‌س‌و گروپ���ه‌كان به‌پێ���ی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر دوای‌ خس���تنه‌ڕوی‌‬ ‫پێناس���ه‌كه‌ رونكردن���ه‌وه‌ی‌ زیات���ر‬ ‫ده‌دات‌و دادگ���ه‌ری‌ به‌كۆڵه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫پێش���كه‌وتن ناوده‌بات‌و ده‌نوسێت‪:‬‬ ‫دادگه‌ری‌ ئه‌و یاساو بنه‌ما بنچینه‌یی‌‌و‬ ‫گرنگه‌یه‌ پ���ه‌روه‌رده‌گاری‌ جیهانیان‬ ‫له‌هه‌م���و په‌یامه‌كانیدا به‌تایبه‌تی‌ بۆ‬ ‫مرۆڤایه‌ت���ی‌ كردوه‌ت���ه‌ به‌هادارترین‬ ‫به‌خش���ش‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌پابه‌ندبونه‌وه‌‬ ‫به‌دادگ���ه‌ری‌‪ ،‬له‌ده‌س���ه‌اڵت‌و بڕیارو‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ی‌ تاكێك���ه‌وه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫خ���ۆی‌‌و ده‌وروبه‌ریدا تاده‌گاته‌ هه‌مو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و سیس���تمه‌كان‪ ،‬ژی���ان‬ ‫ده‌بێت���ه‌ ئ���ه‌و ژیان���ه‌ی‌ له‌پێناویدا‬ ‫م���رۆڤ هێنرایه‌ س���ه‌ر زه‌وی‌‪ ،‬واته‌‬ ‫دادگ���ه‌ری‌ بنچین���ه‌و كۆڵه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫ئاشتی‌‌و پێش���كه‌وتن‌و پێكه‌وه‌ژیان‌و‬ ‫ده‌سته‌به‌ری‌ مافه‌كان‌و خودی‌ ژیانه‌‬ ‫به‌كۆی‌ بوارو سیستمه‌كانیه‌وه‌‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫دادگه‌ری‌ هه‌م���و بونیادێك روخاوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ به‌ڕواڵ���ه‌ت وادیاربێ���ت‬ ‫بونیادێكی‌ راوه‌ستاوه‌‪.‬‬

‫دادگه‌ری‌‪ :‬تیۆرو مێژو‬ ‫نوس���ه‌ر جه‌خ���ت ل���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ دادگ���ه‌ری‌ وه‌ك چه‌مك‬ ‫مێژویه‌ك���ی‌ دێرین���ی‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫"وه‌ك به‌كرداریك���ردن له‌مامه‌ڵ���ه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان له‌ك���ۆی‌ بواره‌كانی‌‬ ‫ژیاندا به‌گشتی‌‌و له‌حوكم‌و ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ مێژویه‌كی‌ س���نورداری‌‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ جیاوازییه‌كانی‌ دادگه‌ری‌‬ ‫له‌ئاس���تی‌ تی���ۆرو ك���ردار له‌ئایین‌و‬ ‫ئایدۆلۆژی���ا جیاوازه‌كاندا‪ ،‬نوس���ه‌ر‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬تیۆره‌كان���ی‌ دادگ���ه‌ری‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگه‌كان���دا هێنده‌ جیاوازییان‬ ‫له‌یه‌ك نییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌كرداریكردنی‌‬ ‫چه‌مكه‌كان���ی‌ دادگ���ه‌ری‌ به‌پێ���ی‌‬ ‫بیروب���اوه‌ڕ‪ ،‬ئایی���ن‪ ،‬ئایدۆلۆژیاكان‬ ‫جیاوازی‌ زۆریان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ جیاوازیش‬ ‫هه‌بو ئیتر ناتوانرێت دادگه‌ری‌ په‌یڕه‌و‬ ‫بكرێ���ت‪ ،‬چونكه‌ دادگ���ه‌ری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بوندا هه‌بوه‌و چه‌مكێكی‌ گه‌ردونییه‌‪،‬‬ ‫به‌دیهێنانیشی‌ له‌نێو مرۆڤدا ده‌كه‌وێته‌‬ ‫س���ه‌ر تێگه‌یش���تنی‌ مرۆڤه‌كان له‌و‬ ‫په‌یامه‌ ئاس���مانییه‌ی‌ پ���ه‌روه‌ردگار‬ ‫ب���ۆی‌ ن���اردون‪ .‬یان ل���ه‌و خه‌رمانه‌‬ ‫مه‌عریفی���ه‌ی‌ ه���زری‌ مرۆڤدۆس���تی‌‬ ‫له‌سایه‌ی‌ عه‌قڵگه‌رییدا پێیگه‌یشتوه‌و‬ ‫ده‌توانێت شه‌ن‌و كه‌ویان بكات‪.‬‬ ‫دادگه‌ری‌ له‌كوردستان‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بون���ی‌ دادگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌كوردستاندا‪ ،‬نوسه‌ر رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫تائێس���تا كاری‌ له‌س���ه‌ر نه‌ك���راوه‌و‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش به‌كارێك���ی‌ مه‌ترس���یدار‬ ‫ناوده‌ب���ات‪ .‬بۆیه‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬تا ئه‌م‬ ‫س���اته‌ش نه‌ك ته‌نها له‌كوردستاندا‬ ‫كه‌ مێژویه‌كی‌ نوێی‌ له‌حكومه‌تداریدا‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌زۆرین���ه‌ی‌ واڵتانی‌‬ ‫جیهاندا یه‌كێك له‌فاكته‌ره‌ زۆر گرنگ‌و‬ ‫راگره‌كانی‌ حكوم ‌هت‌و ده‌سه‌اڵتداری‌‬ ‫كاری‌ له‌سه‌ر نه‌كراوه‌ كه‌ دادگه‌رییه‌‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ دادگ���ه‌ری‌ چه‌مكێكه‌ هه‌مو‬ ‫هێزو ده‌س���ه‌اڵتێك ناتوانێت ئیشی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر بكات‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و هێزو‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتانه‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆ نی���ن‌و‬ ‫به‌ناچ���اری‌ په‌نا بۆ ئه‌و سیاس���ه‌ته‌‬ ‫ب���راوه‌ ك���ه‌ له‌م���ڕۆدا بااڵده‌س���ته‌‪،‬‬ ‫كوردس���تانی‌ ئێم���ه‌ش به‌ش���ێكه‌‬ ‫له‌جیهان‌و له‌س���ایه‌ی‌ ئه‌و سیستمه‌‬ ‫جیهانییه‌ ئابوری‌ په‌رس���ته‌دا كه‌ زۆر‬ ‫به‌های‌ بۆ كراوه‌ته‌ قوربانی‌‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫مه‌ترس���ی‌ زۆرمان له‌پێش���ه‌‪ .‬مێژو‬ ‫گه‌واهیده‌ری‌ ئ���ه‌و به‌رژه‌ندیخوازی‌‌و‬ ‫ماده‌په‌رستیه‌یه‌ كه‌ له‌ڕوی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫ئابوریی���ه‌وه‌ به‌تایبه‌تی‌‪ ،‬زۆر گه‌النی‌‬ ‫دنیای‌ به‌نه‌هامه‌تی‌‌و نسكۆ گه‌یاند‪.‬‬ ‫دادگه‌ری‌‌و توندڕه‌وی‌‬ ‫به‌بڕوای‌ نوس���ه‌ر بون���ی‌ دادگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆكارێكه‌ ب���ۆ له‌قاڵبدانی‌ توندڕه‌وی‌‬

‫هه‌مو ئه‌و سته‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬ئابور ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ ‌‬ ‫ی مێژو‬ ‫به‌درێژای ‌‬ ‫به‌جۆره‌ها‬ ‫ئایدۆلۆژیاو ناوو‬ ‫پاساوه‌وه‌ له‌مرۆڤ‬ ‫كراوه‌و ده‌كرێت‬ ‫ی‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ ‌‬ ‫ئه‌و نادادگه‌ریه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بۆ به‌دیهێنان ‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخوازی‬ ‫ده‌سه‌اڵتخوازی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫هاوماناكان ‌‬ ‫په‌یڕه‌وده‌كرێت‬ ‫ئیس�ل�امی‌‪ ،‬به‌ه���ۆكاری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫"له‌بون���ی‌ حكومه‌تێك���ی‌ دادگ���ه‌ردا‬ ‫هه‌مو بۆچون���ه‌كان به‌جوڵه‌و هه‌وڵی‌‬ ‫موس���ڵمانان‌و سیاس���ه‌تكردن ب���ه‌و‬ ‫جۆره‌ی‌ توندوتیژی‌‌و به‌ریه‌ككه‌وتنی‌‬ ‫لێبكه‌وێت���ه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ ده‌س���ه‌اڵتدا‬ ‫به‌ت���ه‌واوی‌ س���نوردار ده‌بێت‪ ،‬بگره‌‬ ‫حیزبی‌ ئیسالمی‌ سیاسی‌‌و گروپه‌كانی‌‬ ‫تریش ناچارده‌بن له‌پرۆسه‌ی‌ سیاسیدا‬ ‫به‌ش���داربن‪ ،‬ته‌نه���ا ئ���ه‌و گروپانه‌‬ ‫نه‌بێت هێن���ده‌ توندگی���رن ته‌واوی‌‬ ‫به‌شداربوانی‌ پرۆسه‌ی‌ دیموكراسی‌‌و‬ ‫خودی‌ دیموكراسیش ده‌خه‌نه‌ بازنه‌ی‌‬ ‫كوفره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌یش به‌درێژایی‌ مێژو‬ ‫جگه‌له‌زیان به‌خۆیان‌و شوێنكه‌وتوان‌و‬ ‫ئیس�ل�امیش س���ودێكی‌ ئه‌وتۆی���ان‬ ‫نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دادگه‌ری‌‌و جیاواز ‌‬ ‫له‌په‌یوه‌ن���دی‌ نێ���وان سیس���تم‌و‬ ‫دادگه‌ریدا‪ ،‬نوس���ه‌ر بڕوای‌ وایه‌ هه‌ر‬ ‫سیس���تمێك دادگ���ه‌ری‌ تیانه‌بێ���ت‬ ‫ناوی‌ سیس���تمی‌ پێ‌ ره‌وا نابینرێت‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬دادگه‌ری‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌ش���تێكدا زۆر دیارو كاریگه‌ر بێت‬ ‫ب���ۆ سه‌رخس���تنی‌‪ ،‬بۆ به‌دروس���تی‌‬

‫به‌ڕێوه‌چونی‌‪ ،‬له‌ده‌سه‌اڵتی‌ سیاسی‌‪،‬‬ ‫دارایی‌‪ ،‬دادوه‌ریدا ده‌بێت كه‌ به‌ڕاستی‌‬ ‫كۆڵه‌گه‌یه‌كی‌ به‌تینه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌بێت‬ ‫سیس���تمه‌كان راده‌گرێ���ت‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫الوازی���ش بێت سیس���تمه‌كان الوازو‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌شبێت هه‌ر ناوی‌ سیستمیان‬ ‫پێ‌ ره‌وا نابێت‪.‬‬ ‫نوسه‌ر‪ ،‬په‌یڕه‌وكردنی‌ جیاوازی‌ وه‌كو‬ ‫دوژمنێكی‌ دیاری‌ دادگه‌ری‌‌و هۆكاری‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ تیاچون���ی‌ حكومه‌ته‌كان‬ ‫ناوده‌ب���ات‪ .‬ل���ه‌و س���ۆنگه‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌نوس���ێت‪ :‬یه‌كێك له‌هۆكاره‌كانی‌‬ ‫تیاچونی‌ ده‌وڵه‌ت���ان‌و نه‌ته‌وه‌كانیش‬ ‫له‌وه‌دایه‌ خۆشگوزه‌رانی‌‌و هۆكاره‌كانی‌‬ ‫ب���ۆ كۆمه‌ڵێ���ك كه‌س���ی‌ دیاریكراو‬ ‫ره‌خس���ێنرابێت‪ ،‬زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵكیش‬ ‫به‌وپه‌ڕی‌ ماندویی‌‌و زه‌حمه‌تكێشانیش‬ ‫هێشتا نه‌توانن پێویستیه‌ گرنگه‌كانی‌‬ ‫ژیانیان دابین بكه‌ن‪ ،‬یان بایه‌خ ته‌نها‬ ‫به‌كۆمه‌ڵێك ك���ه‌س بدرێت‌و هه‌ژارو‬ ‫كه‌مده‌رام���ه‌ت‌و خه‌ڵكانی‌ ئاس���ایی‌‬ ‫وه‌ك ده‌گوترێت "بێ‌ حه‌ول‌و قوه‌ت"‬ ‫وه‌ال بنرێن‌و هیچیان پێنه‌سپێردرێت‬ ‫گه‌رچی‌ خاوه‌ن���ی‌ به‌هره‌و كارامه‌یش‬ ‫بن‪ ،‬واته‌ هێزو ده‌س���ه‌اڵت‌و دارایی‌‌و‬ ‫هه‌مو ئام���ڕازه‌كان بۆ كه‌س���انێكی‌‬

‫دیاریكراو قۆرخ كرابێت‪.‬‬ ‫دادگه‌ری‌‌و داڕوخان‬ ‫نوسه‌ر كاتێك باس له‌په‌یڕه‌وكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫دادگ���ه‌ری‌ له‌الی���ه‌ن حكومه‌ت���ه‌وه‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬چه‌ندی���ن نمون���ه‌ی‌ قۆناغه‌‬ ‫جیاوازه‌كان���ی‌ مێ���ژو ده‌خات���ه‌ڕو‪،‬‬ ‫له‌كۆبه‌ندی‌ باسه‌كه‌یدا ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گه‌ر‬ ‫مێژوی‌ هه‌مو ئه‌و قه‌واره‌و حكومه‌ت‌و‬ ‫ده‌وڵه‌تانه‌ بخوێنینه‌وه‌ كه‌ هاتونه‌ته‌‬ ‫ش���انۆی‌ ژیان‌و روخ���اون‪ ،‬ده‌بینین‬ ‫فاكته‌ری‌ س���ه‌ره‌كی‌‌و بگره‌ یه‌كه‌مین‬ ‫ه���ۆكاری‌ روخان���ی‌ زوڵم‌و س���ته‌م‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ بوه‌‪ ،‬س���ته‌م له‌هاواڵتیانی‌‬ ‫خۆی‌‌و له‌وانه‌ی‌ كه‌وتونه‌ته‌ قه‌ڵه‌مڕه‌وی‌‬ ‫ئ���ه‌و حكوم���ه‌ت‌و ده‌وڵه‌ت���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫به‌كاریگه‌ری‌ ئه‌و س���ته‌مه‌ روخاوه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ ده‌س���ه‌اڵتێك سته‌مكار بێت‪،‬‬ ‫پێش هه‌ر ش���تێك پش���ت‌و په‌نای‌‬ ‫ناوخۆیی‌ جه‌ماوه‌ره‌كه‌ی‌ له‌ده‌س���ت‬ ‫ده‌دات‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر چه‌ند هۆكارێكی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫الوازب���ون‌و روخان���ی‌ ده‌وڵه‌ت���ه‌كان‬ ‫ده‌خاته‌ڕو‪ ،‬كه‌ ب���ه‌م جۆره‌ن‪ :‬بایه‌خ‬ ‫نه‌دان به‌زانست‌و دامه‌زراندنی‌ كۆمه‌ڵی‌‬ ‫مه‌عریفه‌‪ ،‬به‌ته‌واوی‌ خۆدان به‌ده‌ست‬

‫‪17‬‬

‫سیاسه‌ت‌و ستراتیژی‌ گه‌وره‌ هێزان‌و‬ ‫له‌ده‌س���تچونی‌ سه‌روه‌ری‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‪،‬‬ ‫دابه‌ش���نه‌كردنی‌ پۆس���ته‌ ئیداری‌‌و‬ ‫سیاس���ییه‌كان به‌پێ���ی‌ لێهاتوی���ی‌‌و‬ ‫شیاوی‌‌و ده‌یان بنه‌مای‌ تر‪.‬‬ ‫به‌بۆچونی‌ زه‌نگه‌نه‌ زوڵم‌و س���ته‌م‬ ‫ته‌نها كوته‌ك وه‌ش���اندن‌و كوشتن‌و‬ ‫بڕینی‌ خه‌ڵك‌و بون به‌پاسه‌وان نییه‌‬ ‫به‌سه‌ر هه‌مو ورده‌كارییه‌كانی‌ ژیانی‌‬ ‫خه‌ڵك���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو "پێش���ێلكردنی‌‬ ‫ماف���ه‌ بنچینه‌یی���ه‌كان‌و بایه‌خنه‌دان‬ ‫به‌الیه‌نه‌ گرنگه‌كانی‌ ژیان‌و گرانكردنی‌‬ ‫گ���وزه‌ران‌و داخس���تنی‌ ده‌رگای‌‬ ‫دنی���ای‌ به‌دیهێنانی‌ هیواو خواس���ته‌‬ ‫ره‌واكان‪ ،‬راس���تگۆ نه‌ب���ون له‌گه‌ڵ‬ ‫خه‌ڵك‌و په‌یڕه‌وكردنی‌ سیاس���ه‌تێكی‌‬ ‫بانێك‌و چه‌ند ه���ه‌وا‪ ،‬به‌هه‌ده‌ردانی‌‬ ‫وزه‌ جۆراوجۆره‌كان���ی‌ به‌زۆر رێگه‌و‬ ‫شێوازو چه‌واشه‌كردنی‌ بۆ سه‌ره‌ده‌ری‌‬ ‫ده‌رنه‌كردن له‌و دۆخ���ه‌ی‌ تیایه‌تی‌‪،‬‬ ‫ئه‌مانه‌ گه‌وره‌ترین س���ته‌من له‌مرۆڤ‬ ‫بكرێن‪ ،‬ئیتر به‌ناوی‌ ئیسالمه‌وه‌ بێت‬ ‫یان به‌ناوی‌ دیموكراسی‌‌و لیبراڵیزم‌و‬ ‫عه‌لمانییه‌ت‌و كۆمۆنیزم‌و مه‌ده‌نیه‌ت‌و‬ ‫هاوماناكانیان���ه‌وه‌ بێت كه‌ س���ته‌می‌‬ ‫زۆریان به‌ناوه‌وه‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌ سته‌م به‌بڕوای‌‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ بون���ی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخوازی‌‌و ده‌س���ه‌اڵتخوازی‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬هه‌مو ئه‌و سته‌مه‌‬ ‫سیاس���ی‌‪ ،‬ئابوری‌‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ی‌‬ ‫به‌درێژای���ی‌ مێ���ژو به‌جۆره‌ه���ا‬ ‫ئایدۆلۆژیاو ناوو پاس���اوه‌وه‌ له‌مرۆڤ‬ ‫ك���راوه‌و ده‌كرێت‪ ،‬س���ه‌رچاوه‌كه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌و نادادگه‌ریه‌یه‌ ب���ۆ به‌دیهێنانی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندخوازی‌‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتخوازی‌‌و‬ ‫هاوماناكانی‌ په‌یڕه‌وده‌كرێت‪.‬‬ ‫به‌دیهاتنی‌ دادگه‌ری‌‬ ‫له‌كۆتایی‌ باس���ه‌كه‌یداو سه‌باره‌ت‬ ‫به‌چۆنێت���ی‌ به‌دیهاتن���ی‌ دادگه‌ری‌‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬له‌بواری‌ سیاسیدا‬ ‫ئه‌گه‌ر مه‌رجه‌ په‌یڕه‌وی‌ سیس���تمی‌‬ ‫دیموكراس���ی‌ بكرێت‪ ،‬پێویس���تمان‬ ‫به‌دیموكراسیه‌كی‌ لیبراڵی‌ راسته‌قینه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬واته‌ په‌راوێزنه‌خس���تنی‌ هیچ‬ ‫الیه‌نێك���ی‌ سیاس���ی‌ به‌عه‌لمان���ی‌‌و‬ ‫ئیسالمییه‌وه‌‪ ،‬ره‌خساندنی‌ زه‌مینه‌ی‌‬ ‫له‌ب���اری‌ به‌ش���داری‌‌و هاوبه‌ش���یی‌‬ ‫سیاس���ی‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌بردنی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و ئاب���وری‌ به‌تایبه‌ت���ی‌‬ ‫به‌پێی‌ ده‌ستورو س���ه‌روه‌ریی‌ یاساو‬ ‫جیاوازی‌ نه‌كردن له‌نێوان هاواڵتیاندا‬ ‫به‌هیچ پاس���اوێك‪ ،‬به‌جۆرێك الیه‌نه‌‬ ‫سیاس���یه‌كان به‌گش���تی‌‌و خه‌ڵكیش‬ ‫بگه‌ن���ه‌ ئه‌و بڕوایه‌ی‌ ه���ه‌ر الیه‌نێكی‌‬ ‫سیاس���ی‌‪ ،‬ئاینی‌ بێت یان عه‌لمانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵت بگرێته‌ ده‌ست‪ ،‬مافه‌كانی‌‬ ‫ئه‌وان به‌پێی‌ یاساو ده‌ستور پارێزراو‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫ئه‌فغانستان له‌بۆته‌ ‌ی ملمالنێ ‌ی هیندو پاكستاندا‬ ‫ئا‪ :‬بارام‌‬ ‫نیو سه‌ده‌ زیاتره‌ پاكستان‌و‬ ‫هیندستان له‌ناو ئه‌فغانستاندا‬ ‫ملمالنێی‌ یه‌كتر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫توێژه‌رێكیش ده‌ڵێت ئاینده‌ی‌ ئه‌و‬ ‫سێ‌ ده‌وڵه‌ته‌ كاتێك گه‌شه‌دار‬ ‫ده‌بێت كه‌ هیندو پاكستان‬ ‫هه‌ڵوێست‌و تێڕوانینیان له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫ئه‌فغانستان بگۆڕن‌و درك به‌وه‌‬ ‫بكه‌ن ناسه‌قامگیری‌‌و خراپی‌‬ ‫بارودۆخی‌ ئه‌و واڵته‌ هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی‌‬ ‫هاوبه‌شه‌ بۆ هه‌ردوكیان‪.‬‬ ‫كتێب���ی‌ سێگۆش���ه‌ی‌ گڕگرت���و‪:‬‬ ‫ئه‌فغانس���تان‪ ،‬پاكستان‌و هیندستان‬ ‫له‌نوسینی‌ ولیام داریمپڵ‌و وه‌رگێڕانی‌‬ ‫س���ابیر عه‌بدواڵ كه‌ریم���ه‌‪ ،‬ده‌زگای‌‬ ‫ئایدی���ا له‌میانی‌ زنجیره‌ توێژینه‌وه‌ی‌‬ ‫جیهان���ی‌‌و له‌دوتوێی‌ (‪ )48‬الپه‌ڕه‌دا‬ ‫چاپیك���ردوه‌‪ .‬ئه‌م كتێب���ه‌ تایبه‌ته‌‬ ‫به‌باس���كردنی‌ ملمالنێی‌ پاكس���تان‌و‬ ‫هیندس���تان له‌س���ه‌ر ئه‌فغانستان‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها رۆڵی‌ ئه‌مه‌ریكاو روسیا له‌و‬ ‫ملمالنێیه‌دا‪.‬‬ ‫ره‌گ‌و ریش���ه‌ی‌ ملمالنێ���ی‌ هیند‬ ‫– پاكس���تان له‌س���ه‌ر ئه‌فغانستان‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ س���ه‌رده‌می‌‬ ‫دابه‌ش���كردنی‌ نیوه‌دورگه‌ی‌ هیندی‌‬ ‫له‌س���اڵی‌ (‪ .)1947‬ئه‌فغانس���تان‬ ‫تاكه‌ ده‌وڵه‌ت بو كه‌ ساڵی‌ (‪)1947‬‬

‫ناڕه‌زای���ی‌ ده‌رب���ڕی‌ له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫به‌ئه‌ندامبونی‌ پاكستان له‌ڕێكخراوی‌‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرت���وه‌كان‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫هیندی���ش س���نوره‌كان‌و زه‌وییه‌كان‬ ‫جێی‌ ناكۆكی‌‌و مش���تومڕی‌ نێوانیان‬ ‫بو‪.‬‬ ‫له‌ساڵی‌(‪ )1950‬هیندو ئه‌فغانستان‬ ‫رێككه‌وتننامه‌یه‌ك���ی‌ دۆس���تانه‌یان‬ ‫واژوك���رد‪ .‬هه‌وڵیاندا ب���ۆ تێكدانی‌‬ ‫س���ه‌قامگیری‌‌و ئاسایشی‌ پاكستان‪.‬‬ ‫له‌س���اڵی‌(‪ )1961‬په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫نێوان پاكس���تان‌و ئه‌فغانستان زۆر‬ ‫خ���راپ ب���و‪ ،‬به‌وهۆیه‌وه‌ س���نوری‌‬ ‫نێوانی���ان داخس���ت‌و په‌یوه‌ندیی���ه‌‬ ‫دیبلۆماسیه‌كانیان پچڕاند‪.‬‬ ‫له‌ئاكام���ی‌ گه‌ش���ه‌كردنی‌ پێگه‌ی‌‬ ‫س���ۆڤێت له‌ئه‌فغانس���تان‪ ،‬س���اڵی‌‬ ‫(‪ )1977‬داودخان سه‌رۆكی‌ ئه‌وكاتی‌‬ ‫ئه‌فغانس���تان هانای‌ بۆ پاكس���تان‬ ‫ب���رد به‌ئامانج���ی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫كێش���ه‌كانیان له‌سه‌ر س���نوره‌كان‪.‬‬ ‫س���اڵی‌ دواتر چه‌په‌كان به‌هاوكاری‌‬ ‫سۆڤیه‌ت س���ه‌رۆكی‌ ئه‌فغانستانیان‬ ‫البرد‪ ،‬به‌وهۆیه‌وه‌ هیندس���تان توانی‌‬ ‫پێگه‌و كاریگه‌ری‌ شایس���ته‌ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌كاب���وڵ به‌ده‌س���ت بهێنێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌درێژایی‌ ماوه‌ی‌ ده‌یه‌ی‌ هه‌شتاكان‪،‬‬ ‫هیندس���تان پێگه‌و ده‌سه‌اڵتی‌ خۆی‌‬ ‫له‌ئه‌فغانس���تان فراوانك���رد‪ .‬ل���ه‌و‬ ‫س���ه‌روبه‌نده‌دا‪ ،‬پاكستان ده‌ستیكرد‬ ‫به‌پڕچه‌ككردن���ی‌ موجاهیدین���ی‌‬

‫هه‌ریه‌كه‌ له‌هیندو‬ ‫پاكستان خاوه‌ن ‌ی‬ ‫چه‌كی‌ ئه‌تۆمین‬ ‫پێده‌چێت ركابه‌ری‌‌و‬ ‫كێبڕكێی‌ نێوانیان‬ ‫قه‌به‌تر بێت‬ ‫ئه‌فغانستان‪.‬‬ ‫سوپای‌ پاكستان كه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫كاریگ���ه‌ر سیاس���ه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵته‌كه‌ی‌ به‌ڕێوه‌ده‌بات‪ ،‬ئه‌فغانستان‬ ‫به‌گۆڕه‌پانی‌ س���تراتیژی‌ پێشه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆیان ده‌زانن‪ .‬س���وپای‌ پاكس���تان‬ ‫پش���تی‌ به‌س���توه‌ به‌گرتنه‌ب���ه‌ری‌‬ ‫ش���ێوازی‌ (ش���ه‌ڕی‌ نابه‌رامبه‌ری‌)‪،‬‬ ‫ی���ان ش���ه‌ڕی‌ نانیزام���ی‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌ڕێگای‌ به‌كارهێنانی‌ جیهادییه‌كان‬ ‫ب���ۆ خزمه‌ت���ی‌ به‌رژه‌وه‌ندیی���ه‌‬ ‫تایبه‌تییه‌كان���ی‌‪ .‬ئه‌م س���تراتیژه‌ بۆ‬ ‫س���ی‌ س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪،‬‬

‫چونك���ه‌ "هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تای‌ ده‌یه‌ی‌‬ ‫هه‌شتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ رابردو‪ ،‬ئاژانس ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌واڵگری‌ پاكس���تان به‌هۆشیاری‌‌و‬ ‫وریاییه‌وه‌ كاریكردوه‌ بۆ یارمه‌تیدان‌و‬ ‫سپۆنس���ه‌ركردنی‌ گروپه‌ ئیسالمییه‌‬ ‫توندڕه‌وه‌ جۆراوج���ۆره‌كان‌و له‌ئامێز‬ ‫گرتنی���ان"‪ ..‬ته‌نان���ه‌ت هه‌واڵگ���ری‌‬ ‫پاكس���تان په‌ناگ���ه‌ی‌ ب���ۆ هه‌م���و‬ ‫س���ه‌ركرده‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ تاڵیبان‬ ‫ل���ه‌دوای‌ هه‌اڵتنیان له‌ئه‌فغانس���تان‬ ‫ده‌س���ته‌به‌ركرد‪ ..‬له‌ن���او خانویه‌كی‌‬ ‫پارێ���زراودا له‌ش���اری‌ كویت���ا‪ ،‬مه‌ال‬ ‫عومه‌ری‌ رابه‌ری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ تاڵیبانی‌‬

‫حه‌شاردا‪.‬‬ ‫هه‌ریه‌ك���ه‌ له‌هین���دو پاكس���تان‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ چه‌ك���ی‌ ئه‌تۆمی���ن‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫نوسه‌ر ده‌ڵێت "پێده‌چێت ركابه‌ری‌‌و‬ ‫كێبڕكێ���ی‌ نێوان هیندو پاكس���تان‬ ‫قه‌به‌ت���ر بێت‪ ،‬چونك���ه‌ هه‌ردوكیان‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ن بۆ گرتنه‌ده‌ستی‌ جڵه‌وی‌‬ ‫قه‌ڵه‌مڕه‌وی‌ له‌ئه‌فغانس���تاندا"‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫س���ه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌ده‌یه‌ی‌ حه‌فتای‌‬ ‫سه‌ده‌ی‌ بیسته‌مه‌وه‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆی‌‬ ‫ئه‌فغانستان درێژه‌ی‌ هه‌یه‌و ره‌گی‌ بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆر پێش���تر ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫"په‌ش���تۆنه‌كان‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌س���تده‌كه‌ن كه‌وتونه‌ته‌ ژێر ركێفی‌‬ ‫دوژمنه‌كان���ی‌ رابردوی���ان‪ ،‬بۆی���ه‌‬ ‫به‌ش���ێكی‌ زۆریان پشتیوانی‌ تاڵیبان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬یاخود س���ۆزو وابه‌سته‌ییان‬ ‫بۆی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫دوای‌ هێرش���ه‌كانی‌ (‪)2001/9/11‬‬ ‫ئه‌مری���كا ك���ه‌ روخان���ی‌ تاڵیبانی‌‬ ‫گۆڕانكارییه‌ك���ی‌‬ ‫به‌دواداه���ات‪،‬‬ ‫س���تراتیژی‌ روی���دا‪ .‬حكومه‌ت���ی‌‬ ‫ئه‌فغانس���تان ب���وه‌ هاوپه‌یمان���ی‌‬ ‫هین���د‪ ،‬به‌وه‌ش ب���وه‌ مایه‌ی‌ ترس‌و‬ ‫نیگه‌رانییه‌كان���ی‌ پاكس���تان‪ .‬دوای‌‬ ‫روخان���ی‌ تاڵیبان‪ ،‬حامی���د كارزای‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ ئه‌وكات���ی‌ ئه‌فغانس���تان‬ ‫رقی‌ زۆری‌ له‌پاكس���تان هه‌ڵگرتبو‪،‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌ش���ی‌ ئه‌وه‌ب���و پێیواب���و‬ ‫"هه‌واڵگ���ری‌ پاكس���تان یارمه‌تیده‌ر‬ ‫بوه‌ له‌تیرۆركردنی‌ باوكی‌ له‌س���اڵی‌‬

‫(‪ .")1999‬ب���ه‌و هۆیه‌وه‌ هیند توانی‌‬ ‫له‌پێن���اوی‌ زیادكردن���ی‌ كاریگه‌ریی ‌ه‬ ‫سیاسی‌‌و ئابورییه‌كانی‌ له‌ئه‌فغانستان‬ ‫ده‌رفه‌ته‌كه‌ بقۆزێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ دیك���ه‌وه‌ س���وپای‌‬ ‫ئه‌فغانستان له‌الیه‌ن هینده‌وه‌ مه‌شق‌و‬ ‫راهێنانی‌ پێده‌كرێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش ترس‌و‬ ‫نیگه‌رانییه‌كانی‌ پاكس���تان‌و ئاستی‌‬ ‫له‌ده‌ستدانی‌ متمانه‌ی‌ به‌هیند گه‌یانده‌‬ ‫كێرڤێك���ی‌ به‌رزتر‪ ،‬به‌وهۆیه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ ئه‌مریكا‬ ‫الوازتربو‪.‬‬ ‫له‌كۆتایی���دا نوس���ه‌ر ده‌ڵێ���ت‪:‬‬ ‫ئاینده‌ی‌ هه‌رس���ێ‌ ده‌وڵه‌تی‌ دراوسێ‌‬ ‫زۆر گه‌ش���ه‌دارتر ده‌بێ���ت له‌نێ���و‬ ‫كۆڵه‌كه‌كانی‌ سێگۆش���ه‌ی‌ گڕگرتودا‪،‬‬ ‫ك���ه‌ پڕیه‌ت���ی‌ له‌ب���ێ‌ متمانه‌ی���ی‌‌و‬ ‫كێبڕك���ێ‌‌و ملمالنێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم كاتێك‬ ‫ئه‌مه‌ دێته‌دی‌ كه‌ هیندو پاكس���تان‬ ‫هه‌ڵوێس���ت‌و تێڕوانینیان له‌هه‌مبه‌ر‬ ‫ئه‌فغانستان بگۆڕن‌و درك به‌وه‌ بكه‌ن‬ ‫ناس���ه‌قامگیری‌‌و خراپی‌ بارودۆخی‌‬ ‫ئه‌و واڵته‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی‌ هاوبه‌شه‌‬ ‫ب���ۆ هه‌ردوكی���ان‪ ،‬پێویس���تده‌كات‬ ‫به‌هاوكاریكردنی‌ یه‌كتری‌ به‌ڕه‌نگاری‌‬ ‫ببنه‌وه‌‪ ،‬له‌جیاتی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌میش���ه‌‬ ‫وه‌ك گۆڕه‌پانی‌ شه‌ڕو ملمالنێ‌‪ ،‬یان‬ ‫له‌وه‌ش خراپتر سه‌یری‌ ئه‌فغانستان‬ ‫بك���ه‌ن‌و كێرڤی‌ ناح���ه‌زی‌‌و ملمالنێ‬ ‫تاڵ‌و درێژه‌كانی‌ نێوانیان تێدا به‌رزتر‬ ‫بكه‌نه‌وه‌و بیشێوێنن‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫ئەو رەنگانەی کاڵ نابنەوە!‬ ‫کامەران سوبحان‬ ‫جیاوازی دانانی رەنگ‪ ،‬الی هونەرمەندو‬ ‫کەسێکی ئاسایی‪ ،‬رۆح‌و ژیانی ئەو‬ ‫رەنگەیە کە لەسەر روبەری تابلۆ‬ ‫دادەنرێت‪ .‬بەتایبەتیش لەکاری‬ ‫هونەرمەندە ریالیزمەکاندا بەڕونی کە‬ ‫هێندەی دەیانەوێت بەڕەنگ‌و فیگەرو‬ ‫کوتلە کار بکەن رەگەزەکانی تری کاری‬ ‫هونەریی قورساییان نییە‪.‬‬ ‫تێڕوانین‌و مامەڵەکردنی (رزگار ئەمین)‬ ‫ی هونەرمەن���د‪ ،‬لەگ���ەڵ چیرۆکی تابلۆو‬ ‫رەنگ���دا دەزانێ چۆن رەنگ دابنێ‌و چۆن‬ ‫چیرۆک بۆ ڕەنگ دروس���ت ب���کات‪ .‬ئەو‬ ‫تابل���ۆ هونەرییان���ەی بە(رەنگی ئاویی)‬ ‫دروستیان دەکات‪ ،‬هەریەکەیان چیرۆک‌و‬ ‫گێڕانەوەی تایبەت بەخۆی هەیە‪ .‬بەشی‬ ‫زۆریان چی���رۆک‌و بینینێکی کوردییانەیە‬ ‫بۆ (دیمەن���ی تابلۆو رەنگ) بەتایبەتیش‬ ‫مامەڵەکردن���ی لەگ���ەڵ رەنگ���ە گەش‌و‬ ‫پاکەکان���دا‪ ،‬کە وادەکات بینەر لەتێڕامان‬ ‫لەتابل���ۆ ئاوییەکانی ئ���ەم هونەرمەندە‪،‬‬ ‫چێژێک���ی تایب���ەت لەڕەن���گ‌و فیگەرو‬ ‫چۆنییەتی کۆنسێپتی تابلۆکە وەرگرێت‪،‬‬ ‫چیرۆکی بابەتی کوردییانەو دانانی رەنگە‬ ‫گەش‌و پاکەکانی‪ ،‬هێندەی تر گێڕانەوەی‬

‫چیرۆکەک���ە لەه���زرو رامان���ی بین���ەردا‬ ‫کاریگەرتر دەکات!‬ ‫کارە نوێیەکان���ی (رزگار ئەمی���ن)‪،‬‬ ‫ئەوەی ل���ەم ماوەیەدا نمایش���ی کردوەو‬ ‫بینیومە‪ ،‬ناچ���ارت دەکات بەڕاگوزەریی‬ ‫بەس���ەریدا نەڕۆی���ت‌و بوەس���تیت‌و‬ ‫لەڕەنگ‌و روخس���اری فیگەری تابلۆکان‌و‬ ‫هاڕمۆنییەت���ی رەنگەکانی رابمێنیت‪ .‬ئەم‬ ‫مامەڵەکردنە لەگەڵ تابلۆی رەنگ‌و ئاوی‬ ‫الی هونەرمەندێکی وەک (ئاکۆ غەریب)‬ ‫ی���ش دەبینرێ���ت‪ ،‬بەاڵم بەدو هەس���ت‌و‬ ‫کارکردنی جیاواز‪.‬‬ ‫بەدەر لەکاری ئاوی‪ ،‬کە ئەم هونەرمەندە‬ ‫نایەڵێ���ت رەنگەکان���ی لەچاومان���دا کاڵ‬ ‫بێت���ەوە‪ ،‬لەهێڵکاری���ی‌و دروس���تکردنی‬ ‫پۆرترێتیشدا هێندە بەسەلیقەو وردەکارە‪،‬‬ ‫زۆرجار ناچارمان دەکات‪ ،‬تەنانەت لەسەر‬ ‫ئەو پۆرترێتانەش���ی بوەستین کە کاری‬ ‫دروس���تکردنەوەو لەبەرگرتنەوەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���ەوەی جی���اوازە لەم کاران���ەی‌و کاری‬ ‫کۆپی کردن‪ ،‬ئەو هەست‌و سۆزە مەزنەیە‬ ‫تێکەڵ بەهێڵکاریی‌و روخسارو تەکنیکی‬ ‫کارەکانی دەکات! کەم کەس هێندەی ئەو‬ ‫خەمی رەنگ‌و پاراس���تنی جوانی رەنگە‪،‬‬ ‫بەو هەس���ت‌و خەمەوە‪ ،‬بەردەوام رەنگی‬ ‫گ���ەش‌و جوانم���ان پێ نیش���ان دەدات‌و‬ ‫نایەڵێ���ت رەنگ���ەکان لەچاومان���دا کاڵ‬ ‫ببنەوە‪.‬‬

‫تابلۆکانی رزگار ئەمین‬

‫ئەختەمار‪ ،‬نیشتمانی یەکەمی پشیلە چاو رەنگاوڕەنگەکانی "وان"‬ ‫ئەختەمارو پەیوەندی لەمێژینەی پشیلە سپی‌و چاو رەنگاوڕەنگەکانی کوردستان‬

‫بەزمانی ک���وردی ئەختەم���ارو بەزمانی‬ ‫ئەرمەنیش ئەهتەمارە‪ ،‬هەڵکەوتەی جوگرافی‬ ‫ئەختەمار دەکەوێتە دورگەیەکی بچکۆالنەی‬ ‫دەریاچەی وان کە پانتاییەکەی‪ 0.7‬کلیۆمەتر‬ ‫دوجایەو‪ 3‬کیلۆمەتر لەکەناری دەریاچەکەوە‬ ‫دورەو‪ 80‬مەت���ر ب���ەرزە لەس���ەر ئاس���تی‬ ‫دەریاچەک���ەو ‪ 45‬کیلۆمەتریش لەناوەندی‬ ‫شاری وانەوە دورە‪ .‬لەساڵی ‪ 908‬بۆ‪1021‬ی‬ ‫زایینی (هەندێک لەس���ەرچاوەی تر ئاماژە‬ ‫بۆ س���اڵی ‪ 915‬ب���ۆ‪920‬ی زایینی دەکەن)‬ ‫لەالی���ەن ی���ەک لەپاش���ا ئەرمەنییەکانەوە‬ ‫بەن���اوی (گاگی���ک ئارتس���رونی ‪Gagik‬‬ ‫‪ )Apumrvan Artsruni‬کڵێس���ایەکی‬ ‫لەس���ەر دورگەی ئەختەمار دروس���تکردوە‬ ‫بەناوی کڵێس���ای خاچی پی���رۆز‪ .‬هەروەها‬ ‫جێگ���ەی حەوانەوەی (گاگیک) خۆیش���ی‬ ‫بوە‪ .‬کڵێسایەکی ئۆرتۆدۆکسی بوەو دواجار‬ ‫لەالی���ەن کاتۆلیکەکانەوە لەس���اڵی‪1116‬‬ ‫تاس���اڵی ‪1895‬رێوڕەسمی ئاینی خۆیانیان‬ ‫تێدا ئەنجام داوەو هەر لەهەمان ساڵیش���دا‬ ‫کۆچی دوایی دواهەمین قەشەیان بوە‪ .‬واتا‬ ‫ساڵی‪1895‬کۆتاس���اڵی کاتۆلیک���ەکان بوە‬ ‫لەکڵێس���ای خاچی بیرۆز‪ .‬ئەم کڵێسایەش‬ ‫بەدەر نەب���وە لەوێرانک���ردن‌و خاپورکردن‬ ‫لەالی���ەن س���وپای عوس���مانییەکانەوە‪.‬‬ ‫س���اڵی ‪1915‬لەس���ەردەمی جینۆس���ایدی‬ ‫ئەرمەنییەکان���دا س���ەرجەم قەش���ەو‬ ‫کەشیش���ەکانی کڵێس���اکە دەکوژرێن‌و لە‬ ‫‪1916 -08-1‬لەالیەن سوپای عوسمانییەوە‬ ‫بەتەواوەتی داگیردەکرێت‌و دەسوتێنرێت‪.‬‬ ‫س���اڵی‪1950‬لەالیەن حکومەتی تورکیاوە‬ ‫بڕیاری تەختکردنی دەدرێت‌و لەساڵی‪1951‬‬ ‫بۆ یەکەمجار رۆماننوس���ی گ���ەورەی کورد‬ ‫یەش���ار کەمال سەردانی ئەختەمار دەکات‌و‬ ‫بەو پیالنەی حکومەت���ی تورکیا دەزانێت‪.‬‬ ‫دوای هەوڵ‌و کۆششێکی زۆرو پەیوەندیکردن‬ ‫بەدەی���ان دەزگاو رۆژنام���ەو الیەن���ە‬ ‫پەیوەندیدارەکان���ەوە رێگری لەتەختکردنی‬ ‫دەگرێت‌و بریارەکەی حکومەتی ئەودەمەی‬ ‫تورکیا رادەگێری���ت‪ .‬تاکۆتایی پەنجاکانی‬ ‫سەدەی بیس���ت لەالیەن سوپای تورکیاوە‬ ‫بەکارهاتوە بۆ راهێنان‌و کاری س���ەربازی‌و‬ ‫لەئێستایشدا مۆزەخانەیە‪.‬‬ ‫لەکڵێس���اکەدا وێنەو نەخشی زۆر جوان‬ ‫کێشراوە بەشێوازێکی هونەری سەرسوڕهێنەر‬ ‫لەدیوارەکان���ی دەرەوەی کڵێس���اکە‪،‬‬ ‫تێکس���تەکانی ئینجیل‌و بەس���ەرهاتەکانی‬ ‫ئادام‌و حەواو یون���س‌و نەهەنگ‌و پەیامبەر‬ ‫داود نوسراوەو دەبێنرێت‪.‬‬ ‫پەیوەندیی ئەختەمارو‬ ‫پشیلەکانی وان‬ ‫چەند سەدەیەک بەرلەئێستا بۆ یەکەمجار‬ ‫پش���یلە س���پییەکانی وان لەکەنارەکان���ی‬ ‫ئەختەم���ارو دەریاچ���ەی وان بین���راون‪.‬‬ ‫تائەم س���اتەوەختە هی���چ لێکۆڵینەوەیەک‬

‫زێدی یەکەمی پشیلە‬ ‫سپییەکانی وان‬ ‫کوردستانە‪ .‬توخمی‬ ‫کوردستانییەو‬ ‫لەڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست بەکۆنترین‬ ‫توخمی پشیلەو‬ ‫لەجیهانیشدا‬ ‫بەجوانترین پشیلە‬ ‫هەژمار دەکرێت‬ ‫پیشیلەیەکی وان‬ ‫دەرینەخس���توەو رون نیی���ە لەس���ەرەتادا‬ ‫لەکەی���ەوە بین���راون‪ ،‬بەب���ڕوای خەڵک���ی‬ ‫ش���اری وان مێژوی پشیلە سپییەکانی وان‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی پێغەمبەر (نوح)‬ ‫کە لەنزیک ئەو دەڤەرە کەش���تییەکەی لە‬ ‫دوای زریان‌و باوبۆرانێکی زۆر لەچیای ئاڕاڕات‬ ‫لەنگەری گرتوەو بەوش���کانی گەیش���تون‪.‬‬ ‫هەربۆی���ە لەالی کوردەکان بەپش���یلەکانی‬ ‫(نوح)یش ناو دەبرێت! هۆکاری مەلەوانیی‬ ‫پش���یلەکانیش دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ هەمان‬ ‫سەرگوزشتەو چیرۆک‪.‬‬ ‫هەندێک لەس���ەرچاوەکان بڕوایان وایە‬ ‫مێژوی پشیلە سپییەکان‌و زێدی یەکەمیان‬ ‫‪10‬هەزار ساڵ بەر لەئێستای باشوری ئەفریکا‬ ‫بوبێ���ت! بەپێی لێکۆڵین���ەوەکان هەندێک‬ ‫لەجینەکان���ی رەنگی س���پیی پش���یلەکان‬ ‫دەگەڕێت���ەوە ب���ۆ پش���یلە کێوییەکان���ی‬ ‫باشوری ئەفریکا‪ .‬بەاڵم سەبارەت بەڕەنگی‬ ‫سپیی پش���یلەکانی وان هیچ بەڵگەیەکیان‬ ‫بەدەس���تەوە نیی���ە بیس���ەلمێنیت کە ئایا‬ ‫بەتەواوی لەکوێوە هاتون‪.‬‬ ‫لەس���اڵی‪1992‬لەلێکۆلێنەوەیەکی ت���رو‬ ‫لەئاکام���ی پش���کنینەکاندا گەیش���تنە ئەو‬ ‫بڕوایەی پشیلە س���پییەکانی وان الندکەت‬

‫(‪ )Land Cat‬ب���ن‪ .‬واتا زێ���دی یەکەمی‬ ‫پش���یلەکانی وان ه���ەر لەوانەوەیەو لەهیچ‬ ‫ش���وێنێکی جیهاندا بونی���ان نەبوەو نییە‪.‬‬ ‫هەرهەمان تیمی پشکنەر چەند پشیلەیەکی‬ ‫کێویی���ان دۆزیوەت���ەوە لەکەنارەکان���ی‬ ‫دەریاچ���ەی وان ک���ە لەسروش���ت‌و زێدی‬ ‫خۆیان���دا دور لەم���رۆڤ ژی���اون! ئەمەش‬ ‫بۆ تورک���ەکان جێگ���ەی نیگەرانی بوە کە‬ ‫زێدی پش���یلەکان وانی کوردس���تان بێت‌و‬ ‫رەس���ەنایەتی مۆرکی کوردستانیی هەبێت‪.‬‬ ‫هەربۆی���ە لەالی���ەن جەندەرمەو س���وپای‬ ‫تورکی���اوە کەوتنە بەر ش���ااڵوی قڕکردن‌و‬ ‫بەهەزاران پش���یلەی س���پییان ل���ە(وان)‬ ‫کوش���ت‪ .‬هەندێک لەمیدی���اکان‌و بەتایبەت‬ ‫رێکخراوی (‪ )SOS‬سۆس���ی دۆسلدۆرفی‬ ‫ئەڵمانی س���وپای تورکی���ای تاوانبار کرد‬ ‫بەکوشتنی‪ 200‬پشیلە لەپشیلە سپییەکانی‬ ‫وان‪ .‬س���وپای تورکیاش رەت���ی کردۆتەوە‬ ‫ک���ە ئ���ەوان کاریک���ی وەهای���ان کردبێت!‬ ‫بەڵک���و خۆیان م���ردون! دواج���ار زانکۆی‬ ‫(‪ )Yüzüncü Yıl University‬لەش���اری‬ ‫وان ناوەندێکی تایبەتی بەلێکۆڵینەوە لەسەر‬ ‫پشیلەکانی وان دامەزراند‪ .‬لەساڵی ‪2006‬دا‬ ‫هەمان زانکۆ بەش���ێکی تایبەتی کردەوە بۆ‬

‫پەروەردەکردنی پش���یلەکان‌و زیاتر لە‪100‬‬ ‫پشیلەی تێدایەو رۆژانە گەشتیارو خەڵکی‬ ‫ناوچەکە دەتوانن لەنزیکەوە سەردانی ئەو‬ ‫بەش���ە بکەن‌و بەپێدانی بڕە پارەیەکی کەم‬ ‫بیانبینن‪.‬‬ ‫چۆنێتی گەیشتنی پشیلەکانی‬ ‫وان بۆ ئەروپا‬ ‫لەس���اڵی ‪1952‬بۆ یەکەمجار لەالیەن دو‬ ‫ژنە گەشتیاری بەریتانی کە لەگەشتەکەیاندا‬ ‫پشیلە س���پییەکانی وانیان بینی بو‪ ،‬بڕیار‬ ‫ئەدەن لەگەڵ خۆیاندا دو پش���یلە بهێننەوە‬ ‫بۆ بەریتانیا‪ .‬دەنا بەر لەم مێژوە لەئەوروپادا‬ ‫بونی نەبوەو نەناس���راوە‪ .‬ل���ەدوای ئەوەی‬ ‫لەئەورپادا ناسرا‪ ،‬خواستێکی زۆری لەسەر‬ ‫دروست بو لەالیەن ئەوروپییەکانەوەو تائەم‬ ‫س���اتەوەختەش بەجوانترین‌و زیرەکترین‌و‬ ‫گرانترین پشیلەی ئەوروپا دادەنرێت‪.‬‬

‫دنیای���ەو دەتوانێت مەلە ب���کات‌و زۆر حەز‬ ‫بەئاو دەکات‪.‬‬ ‫• جگە لەوە رەنگی چاویان ش���ینە یان‬ ‫س���ەوزێکی کاڵە‪ .‬یاخود چاوێکی ش���ینەو‬ ‫ئ���ەوی تریان س���ەوز‪ .‬کە ئەم���ەش تەنها‬ ‫لەپشیلەکانی واندا دەبینرێت‌و هەیە‪.‬‬ ‫• رەنگ���ی زۆرب���ەی زۆری پش���یلەکانی‬ ‫وان س���پییە‪ .‬هەندێکی���ان نێوان‌و پش���تی‬ ‫گوێچکەو کلکیان کەستانەییی قاوەیی باوو‬ ‫خەتخەتە‪.‬‬ ‫• بەدەگمەن لەس���ەر زەوی دەیان بینی‬ ‫بڕۆن‪ .‬هەمیش���ە حەزی���ان لەبەرزییەو بە‬ ‫بەرزییەوەن‪ .‬خۆ ئەگەر شوێنیکی بەرزیان‬ ‫دەس���ت نەکەوێت بەناچاری دەچنە س���ەر‬ ‫دەرگاکان‪.‬‬

‫ناسینەوەو فۆرمی پشیلەکانی وان‬ ‫رەنگی س���پییەو چاوەکانی رەنگاوڕەنگە‬ ‫یان هەردو چاوی ش���ین یان س���ەوزە وەک‬ ‫تایبەتمەندییەکانی پشیلە سپییەکانی وان لەسەرەوە ئەماژەم پێکردوە‪ .‬گوێچکەکانی‬ ‫هەڵبەت تایبەتمەندی پش���یلەکانی وان زل‌و نێوچەوانی پانە‪ .‬لەنێوان گوێچکەکانی‬ ‫زۆرن‌و لێرەدا ئاماژە بەهەندێکیان دەکەین‪ :‬چاڵێکی نیمچە قوڵ درێژ دەبێتەوە تاسەر‬ ‫لەجیهاندا بەپشیلە مەلەوانەکە لوتی‪ .‬لوتی کورت‌و بەرزە‪ .‬جەستەو بازوی‬ ‫• ‬ ‫ناسراوە! کە پێچەوانەی هەمو پشیەلەکانی بەهێزو ماس���ولکەدارە‪ .‬قاچەکانی بەرزەو‬

‫کلکی هێندەی جەس���تەی خۆی دەبێت‌و بۆ‬ ‫مەلەکردن سودی لێوەردەگرێت‪ .‬لەهاویندا‬ ‫موەکانی کورت‌و لەزس���تاندا درێژو قورس‌و‬ ‫نەرمە‪ .‬لەتەمەنی ‪ 3‬س���اڵیدا تەواو گەورە‬ ‫دەبن‌و دەبنە پش���یلەی ت���ەواو‪ .‬چاوەکانی‬ ‫گ���ەورەو زی���ت‌و وریایە‪ .‬دەنگی���ان نەرم‌و‬ ‫نزمە هەندێک جار دەنگیان لەدەنگی بەرخ‬ ‫دەچێت‌و ناناسرێنەوە!‬ ‫گوربەکانیان کێش���یان لەنێوان ‪ 10‬بۆ‪20‬‬ ‫کیلۆی���ە‪ .‬مێکانی���ان ‪ 7‬ب���ۆ ‪lbs 12‬ی���ە‪.‬‬ ‫تەمەنیان لەنێوان‪ 12‬بۆ ‪14‬ساڵە‪.‬‬ ‫جگە لەجوانییەکەیان پشیلەیەکی چاالک‌و‬ ‫زیرەکە‪ .‬بازی بەرزو خێرایە‪ .‬لەگەڵ مرۆڤدا‬ ‫زو رادێت‌و منداڵی خۆش دەوێت‪ .‬بەتۆپێک‬ ‫یان پارچ���ە پەڕۆیەک کاتێک���ی زۆر یاری‬ ‫دەکات‌و مان���دو نابێت‪ .‬ح���ەز بەباران زۆر‬ ‫دەکات‪ .‬لەگەڵ سەگدا زو دەبێت بەهاورێ‌و‬ ‫رقی زۆری لەدەنگی بەرزو بۆنی پارفۆمە‬ ‫دواج���ار دەمەوێت بڵیم زێ���دی یەکەمی‬ ‫پشیلە سپییەکانی وان کوردستانە‪ .‬توخمی‬ ‫کوردس���تانییەو لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت‬ ‫بەکۆنترین توخمی پش���یلەو لەجیهانیشدا‬ ‫بەجوانترین پشیلە هەژمار دەکرێت‪.‬‬ ‫وەرگێران‌و ئامادەکردنی‪ :‬مانو بەرزنجی‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )586‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/25‬‬

‫عدد‪1436 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/7/18 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫‪19‬‬ ‫ریکالم‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س������ااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌‬ ‫رزگاری‌ (صم������ود) وه‌رگرت������وه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (علی‌ احمد محمد اغا) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژم������اره‌ هه‌وائی‌ (‪ )11405‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫كردوه‌ به‌ مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماو‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌و‌هی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ش������اره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫عدد‪1454 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/7/23 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س������ااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (عوس������مان محمد علی‌ ش������امراد) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژم������اره‌ هه‌وائی‌ (‪ )8825‬داوای‌ ڕێگا‬ ‫پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماو‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا‬ ‫له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫عدد‪1451 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/7/23 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحیی ‌هی‌ رزگاری‌‬ ‫(صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (عباس حه‌یده‌ر كمر) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )4808‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌ست ‌‬ ‫ی‬ ‫دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫عدد‪1450 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/7/23 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ س������ااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (س������لمی‌ رس������ول حمه‌كریم) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )12741‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫كردوه‌ به‌ مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماو‌هی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ش������اره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫هەرێمی کوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫ئەنجومەنی دادوەری‬ ‫ ‬ ‫سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچونەوەی ناوچەی سلێمانی‬ ‫ ‬ ‫(دادگای بەرایی سەیدسادق)‬

‫ژمارە‪ / 74 :‬ب ‪2017 /‬‬ ‫بەروار‪٢٠١٧ / 7 /12 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫داواکار‪ /‬ستار احمد فرج‬ ‫داوالێکراو‪ /‬ئازاد احمد فرج‬ ‫بۆ داوالێکراو کە ئێستا ناونیشانت نادایارە‪ ،‬ئاگادارت دەکەینەوە لەڕێگەی دوو رۆژنامەی رۆژانەی رەسمییەوە کە داواکار داوای‬ ‫ژمارە (‪ / 74‬ب ‪)2017 /‬ی لەسەر تۆمار کردوویت لەم دادگایە کە بریتییە لە داوایەکی (پوچەڵکردنەوەی گرێبەست ‪ /‬ابطال‬ ‫عقد)و رۆژی (‪ )2017/8/13‬کاتژمێر (‪)9‬ی س������ەرلەبەیانی رۆژی دادبینییە لەم دادگایە‪ ،‬لەبەر ئەوە لەرۆژی دیاریکراودا یان‬ ‫بریکارێکییاساییت ئامادە بێت لەم دادگایە‪ ،‬بەپێچەوانەوە داواکە بەپێی یاسا دەبینرێت‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫دادوەر‬ ‫ ‬ ‫مهرەبان احمد حسن‬ ‫ ‬

‫ریکالم‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫باوەڕ بە چی بکەین؟‬ ‫ئاسۆس هەردی‬ ‫یەکێک دەڵێت ئەوەی لەگەڵ ریفراندوم نەبێت خائینە! یەکێکی تریان دەڵێ‬ ‫ئەوەی لەڕیفراندومدا دەنگی بەڵێ نەدات‪ ،‬دەبێ لەکوردستان دەربکرێت! بە‬ ‫بەرنامەو بەگروپی تایبەت هەڵمەتێکی‌بازاڕی‌و چەواشەکاری لەماڵپەڕە رەسمی‌و‬ ‫ناڕەسمییەکان‌و الپەڕە بێ دایک‌و باوکەکانی تۆڕە کۆمەاڵیەتییەکانەوە دژی‬ ‫هەمو ئەو کەسانە بەڕێوە دەچێت کە بچوکترین رەخنە‪ ،‬گومان یان پرسیار‬ ‫ئاڕاستەی ریفراندومە سەیرو سەمەرەکە بکەن‪.‬‬ ‫لەهەمو ئەوانە تازەترو سەمەرەتر‪ ،‬بەرپرسێک دەڵێت ئەوەی دژی ریفراندومە‬ ‫دەبێ بچێتە حسەینییەکانی جنوب‌و "رەوزەخونی" بکات! ئەمەیان بەڕاستی‬ ‫داهێنانێکی تازەیە! نەمزانیبو ریفراندومەکە بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی سوننی‬ ‫دەکەین‪ ،‬نەک بۆ دەوڵەتی کوردستان! باشە بەڕێز الیەکی واڵتەکەی تۆ‬ ‫لەباشور (ئەگەر حسابی رۆژهەاڵتیش نەکەین) کوردی شیعەیە‪ .‬با واز لەشیعەی‬ ‫تورکمان‌و عەرەبیش بێنین کە ژمارەیەکی زۆریان لەناوچە دابڕێنراوەکان‬ ‫دەژین‌و بڕیارە ئەوانەی دانیشتوی رەسەنی ناوچەکەن‪ ،‬پاش ریفراندوم ببنە‬ ‫هاواڵتی دەوڵەتی کوردستان‪ .‬بەو حسابەی تۆ بێت‪ ،‬پاش ریفراندوم دەبێ‬ ‫لە(بەدرە)و (جەسان)ەوە تا کەرکوک‌و دەشتی موسڵ هەرچی شیعە هەیە‬ ‫هەمویان ئاودیوی سنوری کوردستان بکەین‌و بیاننێرین بۆ حوسەینییەکانی‬ ‫عێراق! چونکە بەداهێنانە عەبقەرییەکەی جەنابت‪ ،‬ئەوانەی لەگەڵ ریفراندوم‬ ‫نین مەرجەعیان حوسەینییەیە!‬ ‫ئەوەی جێگەی داخە‪ ،‬ئەم دابەشبونە قوڵە وای لەبەشێکی زۆری بەرەکەی‬ ‫تریش کردوە‪ ،‬هەرچی بڵێت من لەگەڵ دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستانم‪،‬‬ ‫بەپیاوی بنەماڵەو ماستاوچی‌و هەلپەرست لەقەڵەمی بدەن!‬ ‫دامەزراندنی دەوڵەت بۆ گەلێکی دابەشکراوی بەدوژمن دەورەدراوی وەک‬ ‫ئێمە‪ ،‬چەند ئامانجێکی پیرۆزە‪ ،‬ئەوەندەش ئەرکێکی گران‌و سەختە‪ .‬بەدروشم‌و‬ ‫قسەی بریقەدارو خەڵک خەڵەتێن تەواو نابێت‪ .‬باسی هیچ نەکەین‪ ،‬یەکێک‬ ‫لەپێشمەرجە گرنگەکانی شاندانە بەر ئەو ئەرکە سەختە‪ ،‬بەهێزکردنی بەرەی‬ ‫ناوخۆو یەکخستنی هەمو تواناکانە لەپێناوی ئامانجەکەدا‪ .‬تەنانەت ئەگەر‬ ‫خەڵکێک هەبن کە مەترسییەکانی بەردەم ئەو ئامانجە دودڵی کردبن (کە‬ ‫خەڵکێکی زۆرمان لەوجۆرە هەیە)‪ ،‬دەبێ بەزمانی مەنتیق‌و فاکت‌و بەڵگە‬ ‫واقیعییەکان (ئەگەر هەبن) هەوڵی دڵنیاکردنەوەیان بدرێت‪ ،‬نەک سوکایەتی‬ ‫کردن‌و بەخائین کردن‪ .‬ئەم سوکایەتیکردن‌و شەڕەجنێوە تەنها یەک مانای‬ ‫هەیە‪ :‬لەسەر ئەرزی واقیع هیچ ئامادەکارییەکی جدی لەناوخۆی کوردستان‌‪،‬‬ ‫لەناوچەکەو لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیش بۆ بەدیهێنانی ئەو ئامانجە نەکراوە‪،‬‬ ‫بۆیە لەبری زمانی مەنتیق‌و بەڵگە‪ ،‬زمانی سوکایەتی‌و جنێو کاردەکات‪.‬‬ ‫پاشان ئەوەی بەڕاستی مەبەستی بێ دەوڵەت بۆ خەڵکی کوردستان‬ ‫دامەزرێنێ‪ ،‬ئامادە دەبێ لەپێناوی ئەو ئامانجە مەزنەو بردنەوەی ئەو‬ ‫سەروەرییە گەورەیەدا‪ ،‬تەنانەت لە"هەق"ی خۆیشی خۆش بێت‪ ،‬بەاڵم ئێوە‬ ‫ئامادەنین دەست لەکورسییە "ناهەق"ەکەی سەرۆکیش هەڵگرن! ئاسایی‬ ‫کردنەوەی پەرلەمانتان تەنها بەو مەرجە قبوڵە‪ ،‬کەس باسی کورسییە‬ ‫ناشەرعییەکەی سەرۆک نەکات‪ ،‬بەڵکو هەموان تەسلیمی بن‪ .‬ئەمەشتان ناو‬ ‫ناوە تەنازول لەپێناوی دەوڵەتی کوردستاندا!‬ ‫هەمو ئەمانەو هەمو ئەو وێرانەیەی لەکوردستانی دوای راپەڕیندا دروستتان‬ ‫کردوە‪ ،‬لەژێرخانی وێرانی ئابورییەوە تا گەندەڵیی ئیداری‌و مالی‌و پەرتکردنی‬ ‫کۆمەڵگەی کوردستان‌‌و‪ ..‬هتد‪ ،‬تەنهاو تەنها ئەو پەندە کوردییەمان بیردێننەوە‬ ‫کە دەڵێ‪" :‬بەردی زل هەڵگرتن‪ ،‬مانای نەهاویشتنە"‪.‬‬

‫دەزگای رۆشنبیری جەمال عیرفان‬ ‫بۆ چاپ و باڵوکردنەوە‬

‫ریکالم‬

‫کاسۆ مۆڵ ـ نهۆمی چوارەم‬ ‫ناو بيناى يه‌كێتى نوسه‌رانى كورد ـ لقى سليمانى ـ شه قامى سالم ـ به‌رامبه‌ر ماكسيى مۆڵ‬

‫سەرۆک‌و سکرتێرو رێکخەرو ئەمیرو ئەمیندار‬ ‫الیەنە سیاسییە کوردییەکان بەدەگمەن کەسی یەکەمیان دەگۆڕێت‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی وەک خۆیان دەڵێن "بەدیلیان نییە"‬ ‫ئەمڕۆ پاش کۆچی دوایی نەوشیروان‬ ‫مستەفا‪ ،‬کە لەدامەزراندنی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانەوە لەساڵی‪2009‬‬ ‫تاوەكو كۆچی دوایی لەساڵی‪2017‬‬ ‫رێكخەری گشتی بزوتنەوەكە بوە‪،‬‬ ‫ئەمڕۆ عومەری سەید عەلی وەک‬ ‫رێکخەر دیاریدەکرێت‬

‫سەاڵحەدین بەهادین‪ ،‬لەساڵی ‪1994‬‬ ‫تاوەكو ساڵی ‪ 2012‬ئەمینداری گشتی‬ ‫یەكگرتو بوە‪ ،‬بەاڵم لەكۆنگرەی‬ ‫شەشەمی حزبەكە وازی هێناو محەمەد‬ ‫فەرەج بەئەمینداری گشتی یەكگرتو‬ ‫هەڵبژێردرا‪ ،‬بەاڵم سەاڵحەدین بەهادین‬ ‫لەكۆنگرەی حەوتەمی یەكگرتودا‬ ‫لەساڵی‪ 2016‬بۆ جارێكی دیكە بوەوە‬ ‫بەئەمینداری گشتی‬

‫تاڵەبانی لەساڵی ‪1976‬ەوە تاوەكو‬ ‫ئێستا سكرتێری گشتی یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستانە‬

‫بارزانی لەساڵی ‪1979‬ەوە پاش كۆچی دوایی مستەفا بارزانی باوكی‪،‬‬ ‫سەرۆكی پارتییەو تاوەكو ئێستا هەر سەرۆكی ئەو حزبەیە‬

‫ریکالم‬

‫عەلی باپیر‪ ،‬لە ساڵی ‪2001‬ەوە کە‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی دامەزراندوە تاوەكو‬ ‫ئێستا ئەمیری كۆمەڵی ئیسالمییە‬

‫ریکالم‬