Awene 618

‫ریکالم‬

‫هەفتەی‬ ‫شەق‬ ‫وەشاندن‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)618‬‬ ‫سێشەممە ‪2018/3/27‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫هه‌ورامان‬ ‫‪ 900‬ساڵه‌‬ ‫خاوه‌نی‌‬ ‫په‌رله‌مانە‬

‫‪2‬‬ ‫ریکالم‬

‫‪10‬‬

‫‪5‬‬

‫پرۆفیسۆرێك ‌ی ده‌رونزان‪ :‬كار گه‌یشتوه‌ته‌ راده‌یه‌ك ئیتر خه‌ڵك ئارام نابێت‬

‫ئاسایش داوا له‌خۆپیشانده‌ران ده‌كات سبه‌ینێ‌ خێمه‌كانیان البه‌رن‬ ‫ی‬ ‫پرۆفیس���ۆرێكی‌ ده‌رونزان له‌زانكۆ ‌‬ ‫س���ه‌الحه‌دین ئام���اژ‌ه ب���ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ی ئاكارێكی‌ به‌رزه‌و‬ ‫ی كورد خاوه‌ن ‌‬ ‫مرۆڤ ‌‬ ‫نه‌یویستو‌ه ده‌نگی‌ به‌رز بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ئیتر كار گه‌یشتوه‌ به‌راده‌یه‌ك جێگه‌ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ تیا نابێته‌و‌ه خه‌ڵك ئارام بێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی س���لێمانیش خۆپیشانده‌ران ‌‬ ‫ئاسایش ‌‬ ‫ئاگاداركردوه‌ته‌و‌ه سبه‌ینێ‌ چوارشه‌مم ‌ه‬ ‫خێمه‌كانیان البه‌رن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬سه‌نگه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی لیژنه‌ی‌ سه‌رپه‌رشتیار ‌‬ ‫فایه‌ق‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫خێمه‌كان���ی‌ مامۆس���تا‌و فه‌رمانبه‌ران ‌‬

‫ی ئاماژه‌ به‌و‌ه‬ ‫به‌رده‌م دادگای‌ س���لێمان ‌‬ ‫ده‌كات كه‌ ئاسایش پێڕاگه‌یاندون "ته‌نها‬ ‫ی سێ‌ رۆژ مۆڵه‌تی‌ مانه‌وه‌تان‬ ‫بۆ ماوه‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫له‌خێمه‌كاندا پێدراوه‌و ده‌بێت سبه‌ین ‌‬ ‫چوارشه‌مم ‌ه الیببه‌ن"‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "دوێنێ‬ ‫ی‬ ‫دوش���ه‌ممه‌ ئاس���ایش هاتون به‌لیژنه‌ ‌‬ ‫ی ناڕه‌زایه‌كانیان‬ ‫ی خێمه‌ ‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتیار ‌‬ ‫راگه‌یان���دوه‌ ك ‌ه ئ���ه‌م خێمان ‌ه ته‌نها بۆ‬ ‫ێ رۆژ مۆاڵه‌ت پێدراون"‪.‬‬ ‫س‌‬ ‫ێ‬ ‫ی "ب���ه‌اڵم ئێم���ه‌ ده‌مانه‌و ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی زۆر‬ ‫به‌رده‌وام بی���ن‪ ،‬چونكه‌ ژماریه‌ك ‌‬ ‫ی الیه‌ن ‌ه سیاس���یه‌كان‌و‬ ‫له‌س���ه‌ركرد‌ه ‌‬

‫پێش���مه‌رگه‌ دیڕینه‌كان به‌رده‌وام دێن ‌ه‬ ‫ی‬ ‫الم���ان‌و پێمانوای��� ‌ه ئه‌م��� ‌ه كاریگه‌ر ‌‬ ‫هه‌بێت بۆ مانه‌وه‌مان له‌م شوێنه‌دا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م��� ‌ه له‌كاتێكدای��� ‌ه ك��� ‌ه ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی ‪17‬ی‌ شوباته‌وه‌ هیچ‬ ‫خۆپیشاندانه‌كان ‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌یك نیی ‌ه ‪ 24‬كاتژمێر به‌رده‌وام‬ ‫بوبێت‪ ،‬هاوكات بۆ یه‌كه‌مجار ناڕه‌زایی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ولێر‌و دهۆكیش ‌‬ ‫خۆپیشاندان شار ‌‬ ‫ی ‪27‬‬ ‫دژ به‌حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رابردودا گرتوه‌ته‌وه‌‪ ،‬سه‌ڕه‌را ‌‬ ‫س���اڵ ‌‬ ‫ی ده‌س���تگیركردن‌و لێدانیش‬ ‫هه‌ڵمه‌ت��� ‌‬ ‫له‌و د ش���اره‌و ش���اره‌دا مامۆستایان‌و‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی شۆڕش‪:‬‬ ‫به‌هۆی بایكۆته‌و‌ه كه‌رتی‬ ‫ته‌ندروستی له‌لێواری داڕمانه‌دایە‬ ‫ی‬ ‫د‪.‬ش���ه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫گشتی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ شۆرش هۆشداری ‌‬ ‫ده‌دات به‌حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ی به‌په‌ل ‌ه‬ ‫ب���ه‌و‌هی‌ ئه‌گه‌ر چاره‌س���ه‌رێك ‌‬ ‫ی پزیشكان‌و‬ ‫نه‌دۆزێته‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ بایكۆت ‌‬ ‫كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروس���تی‌‌و س���ه‌رجه‌م‬ ‫نه‌خۆشخانه‌‌و بنكه‌ ته‌ندورستییه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی له‌زۆنی‌ س���ه‌وز‌و‬ ‫ی ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫كه‌رت ‌‬ ‫نیلی‌ له‌سه‌ر لێواری داڕمانه‌‌و روبه‌ڕوی‬ ‫ی گه‌وره‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌ترس ‌‬

‫"پەڕینەوەی‬ ‫ناڕەزایەتییەكان‬ ‫بۆ هەولێرو دهۆك‬ ‫وایكرد حكومەت‬ ‫بێتە سەرخەت‌"‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫جۆن بۆڵتنی‬ ‫"به‌ڵته‌جی‌"‬

‫مەال بەختیارو بەرهەم ساڵح‬ ‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫‪7‬‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫گه شتی له‌نده‌ن‬

‫ئاوێنه‌ سلێمانی‌‪ :‬د‪.‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر ملی���ۆن‌و نیو ل ‌ه س���لێمانی‌‌و گه‌رمیان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی راگه‌یاند "پێ���ش نه‌ورۆز هه‌ڵه‌بجه‌‌و پێنجوێن‌و دوكان ل ‌ه ته‌واو ‌‬ ‫به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ی سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌‪،‬‬ ‫ی پارێزگا ‌‬ ‫ی گشتی‌ راگه‌یه‌نرا‪ ،‬ئێم ‌ه سنور ‌‬ ‫كاتێك بایكۆت ‌‬ ‫ی ئێم ‌ه‬ ‫ی ته‌نه���ا ئ���ه‌م نه‌خۆش���خانه‌ی ‌ه ‌‬ ‫‪ 5‬نه‌خۆش���خانه‌مان خس���ت ‌ه خزمه‌ت ‌‬ ‫ی شۆڕش) ده‌وام ده‌كات‌و‬ ‫هاواڵتیانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم كێشه‌كه‌ زۆر له‌و‌ه (نه‌خۆشخانه‌ ‌‬ ‫گه‌وره‌تر‌ه ئێمه‌ بتوانین كۆنترۆڵی‌ ئه‌و نه‌خۆش وه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫دۆخه‌ بكه‌ین‪ .‬وامان لێهاتو‌ه ن ‌ه كارمه‌ند‬ ‫ن ‌ه پزیش���ك كه‌س ناتوانێت بخه‌وێت‪،‬‬ ‫ی زۆرمان له‌سه‌ره‌"‪.‬‬ ‫چونكه‌ قورساییه‌ك ‌‬ ‫ی‪2‬‬ ‫ی "ئێس���تا ب���ۆ نزیك���ه‌ ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬

‫كه‌ناڵه‌كان‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانیان‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫پیشه‌یی‌‬ ‫نه‌گواسته‌وه‌‬

‫فه‌رمانبه‌ران سورن له‌س���ه‌ر به‌رده‌وام‬ ‫ی‬ ‫بون له‌سه‌ر ناڕه‌زایه‌تییه‌كانیان به‌هۆ ‌‬ ‫ی موچه‌ییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب‌‬ ‫پرۆفیس���ۆر د‪.‬یوس���ف حه‌م��� ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ساڵح مس���ته‌فا‪ ،‬مامۆس���تا له‌زانكۆ ‌‬ ‫سه‌الحه‌دین سه‌باره‌ت به‌خۆپیشاندان‌و‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كان���ی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ هه‌ولێر‌و‬ ‫ی‬ ‫ش���اره‌كانی‌ كوردس���تان به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫ێ موچه‌ییه‌و‌ه‬ ‫راگه‌یان���د كه‌ به‌هۆی‌ ب��� ‌‬ ‫ی گه‌ور‌ه‬ ‫له‌ڕوی‌ س���ایكۆلۆژییه‌و‌ه زه‌بر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كورد كه‌وت���وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ب���ه‌ر مرۆڤ ‌‬ ‫"چه‌ند سیس���ته‌مێك سته‌مكار‌و زۆردار‬

‫بێت هێش���تا ناتوانێت م���رۆڤ خه‌ف ‌ه‬ ‫ی به‌ئه‌ده‌به‌‌و‬ ‫بكات‪ ،‬مرۆڤی‌ ك���ورد خۆ ‌‬ ‫ی به‌رزه‌‌و نه‌یویس���تو‌ه‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ئاكار ‌‬ ‫ی به‌رز بكات���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئیتر كار‬ ‫ده‌نگ ‌‬ ‫ی تیا‬ ‫ی ئه‌و‌ه ‌‬ ‫گه‌یش���ت ‌ه راده‌یه‌ك جێگه‌ ‌‬ ‫نابێته‌و‌ه خه‌ڵك ئارام بێت‌و دابنیشێت‌و‬ ‫پاساو بۆ حكومه‌ت بهێنێته‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ی ژیان‌و مردنه‌‪،‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كه‌ مه‌س���ه‌له‌ ‌‬ ‫ی شكۆداری‌‌و ئازادی‌ مرۆڤه‌"‪.‬‬ ‫مه‌سه‌ل ‌ه ‌‬

‫ریکالم‬

‫ئ��اگاداری بازرگان��ان‌و كۆمپانیا عێراقی‌و‬ ‫كوردستانیه‌كان ده‌كه‌ین ئه‌توانن بە‌شداربن‬ ‫له‌پێش��ه‌نگای نێوده‌وڵه‌تی ته‌كنه‌لۆژیای‬ ‫پێشه‌كه‌وتوو له‌واڵتی بە‌ریتانیا كه بە‌سه‌رپرشتی‌و‬ ‫سپۆنس��ەری رێكخراوی رۆژ بۆ گه‌ش��ه‌پێدانی‬ ‫بازرگانانی عێراق له‌لنده‌ن بەڕێوەدەچێت‬ ‫بۆ بە‌شداری كردن‬ ‫په‌یوه‌ندی بكه‌ن بە‌م ژمارانه‌وه‪:‬‬

‫( ‪)07501767490-07502206690‬‬ ‫(‪)07739011565-07722383035‬‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫هەفتەی شەق وەشاندن!‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫لەپاڵ ئەوەی ئەم هەفتەیە‪،‬‬ ‫هەفتەی خۆپیشاندان‌و ناڕەزایەتییە‬ ‫بەرفراوانەكان بو لەهەرێم‬ ‫بەاڵم دیوێكی دیكەی‪ ،‬هەفتەی‬ ‫سەركوتكردن‌و شەق وەشاندنیش بو‪،‬‬ ‫بەجۆرێك كە لەماوەی سێ رۆژی‬ ‫رابردودا هێرشكراوەتە سەر النیکەم‬ ‫شەش كەس‪.‬‬ ‫دوێنێ(دوش���ەممە) لە زاخۆ لەناو‬ ‫بازاڕی ش���ارەكەدا كەسێك پەالماری‬ ‫عەل���ی حەمەس���اڵح‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان���ی دا‪ .‬الپ���ەڕەی‬ ‫تایبەتی ئەو پەرلەمانتارە لەفەیسبوك‬ ‫ل���ەو كات���ەدا س���ەردانی عەل���ی‬ ‫حەمەساڵح‪-‬ی بۆ شارەكە بەشێوەی‬ ‫راستەوخۆ دەگواستەوەو لەدیمەنەكەدا‬ ‫دەردەكەوێت كاتێ���ك ناوبراو لەگەڵ‬ ‫چەند كادرێكی بزوتن���ەوەی گۆڕاندا‬ ‫بەن���او ب���ازاڕدا دەگەڕێ���ت‪ ،‬لەناكاو‬ ‫كەس���ێك بەخێرایی دێت‌و بە بۆكس‬ ‫هێرش دەكاتە سەری‪.‬‬ ‫عەل���ی حەمەس���اڵح لەوبارەی���ەوە‬ ‫رایگەیاند كە تا ئەو كاتەی ئەنجامدەری‬ ‫ئەو كارە دەس���تگیرنەكرێت‪ ،‬پارتی‌و‬ ‫ئاسایشی پارتی بە بەرپرس دەزانێت‪.‬‬ ‫ئەو وتی "چه‌ن���د ڕۆژێكه‌ له‌ زاخۆم‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئاگادارم ب���ه‌رده‌وام چاودێریم‬ ‫ده‌كرا هه‌ر جاره‌ی به‌جۆرێك‪ ،‬تا سه‌ر‬ ‫له‌به‌یانی ئه‌م���ڕۆ له‌كاتی گه‌ڕان له‌ناو‬ ‫ب���ازاڕی زاخۆ هێرش كرایه‌ س���ه‌رم‌و‬ ‫سەرم كەمێك ئازاری پێگەیشتوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئ���ه‌وان حس���اب ب���ۆ‬

‫پارێزبه‌ن���دی س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانیش‬ ‫ناكه‌ن‪ .‬ئێس���تا بۆ منی چۆن ئەكەن‬ ‫كە پەرلەمانتارێكم؟"‪.‬‬ ‫هەر دوێنێ لەهەولێر عەبدولس���تار‬ ‫مەجید‪ ،‬وەزیری پێش���وی كشتوكاڵ‬ ‫لەحكومەت���ی هەرێ���م‌و ئەندام���ی‬ ‫ئەنجومەنی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫لەش���وێنێكی گشتی كاتێك سەرقاڵی‬ ‫نانخ���واردن دەبێ���ت‪ ،‬بەوتەی خۆی‬ ‫لەالیەن كەس���ێكەوە هێرش���دەكرێتە‬ ‫س���ەری‌و بێڕێزی بەرامبەر دەكرێت‌و‬ ‫كەسەكەش ئەو هێرشەو بێڕێزییەكەی‬ ‫تۆماردەكات‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەشدا كە هێرشبەرەكە‬ ‫لەالیەن ده‌سته‌ی پاسه‌وانی عه‌بدولستار‬ ‫مه‌جیده‌وه‌ دەستگیركراوە‪ ،‬بەاڵم دواتر‬ ‫رادەستی هێزێك كراوە كە به‌ئاسایش‬ ‫خۆیان ناساندوە‪.‬‬ ‫وتوش���یەتی “كاره‌كه‌ ل���ه‌وه‌ ده‌چو‬ ‫به‌رنام���ه‌ ب���ۆ داڕێ���ژراو بێ���ت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌ڵته‌جییه‌ی كه‌ په‌المارو بێڕێزییه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌نجام���دا‪ ،‬پاس���ه‌وانه‌كانی ئێم���ه‌‬ ‫ده‌ستبه‌جێ ده‌ستگیریان كرد”‪.‬‬ ‫رۆژی یەكش���ەممەش لەمیان���ی‬ ‫خۆپیشاندانەكانی هەولێردا وەك لە دو‬ ‫گرتەی ڤیدیۆیی جیاوازدا دەردەكەوێت‬ ‫شەقوەش���ێنێك‬ ‫لەیەكێكیان���دا‬ ‫پەالم���اری مامۆس���تایەكی بەش���دار‬ ‫لەخۆپیش���اندانەكەدا دەداو بەش���ەق‬ ‫تێی بەردەبێت‪.‬‬ ‫لەگرتەك���ەی دیك���ەدا ك���ە ژنێكی‬ ‫پزیشكی بەشدار لەخۆپیشاندانەكەدا‬ ‫بە كامێرای مۆبایلەكەی وێنە دەگرێت‌و‬ ‫لەكاتی تێپەڕیندا بە تەنیشت هێزێكی‬ ‫ئەمنی���دا داوایان لێ���دەكات بێنە نێو‬

‫لێدانی مامۆستایەک لەهەولیر هەرا دەنێتەوە‬ ‫خەڵكی خۆپیش���اندەرەوە‪ ،‬لەوكاتەدا‬ ‫كەسێك بەرەو روی دێت‌و بە "شەق"‬ ‫بەردەبێتە كامێراكەی‪.‬‬ ‫هەر هەمان رۆژ لەكاتی كۆتاییهاتنی‬ ‫لەهەولێ���ر‪،‬‬ ‫خۆپیش���اندانەكاندا‬ ‫ژمارەی���ەك كەس پەالماری س���ەلیم‬ ‫شوش���كەیی‪ ،‬پەرلەمانتاری كۆمەڵی‬ ‫ئیس�ل�امی لەپەرلەمانی عێراق دەدەن‬ ‫كە بەقسەی خۆی لەكاتی گەڕانەوەیدا‬ ‫لەخۆپیش���اندانەكە لێیانداوەو ئازاری‬ ‫زۆریان داوە‪.‬‬ ‫لەگ���ەڵ ئ���ەوەی كادران���ی پارتی‬ ‫تۆمەتباردەكرێ���ن بەئەنجامدانی ئەو‬

‫پێش���ێلكاریانە‪ ،‬بەاڵم ئەحمەد كانی‬ ‫بەرپرس���ی لقی دوی هەولێری پارتی‬ ‫ئەوەی رەتكردۆت���ەوەو لەلێدوانێكی‬ ‫رۆژنامەوانی���دا رایگەیان���دوە "کێ���ن‬ ‫ئەوانەی دەڵێن ئەو کەس���انە کادری‬ ‫پارتین؟ ئ���ەوە بوختانە‪ ،‬دادگا هەیە‬ ‫با ئەوە بس���ەلمێنن‪ ،‬ئەگەر دەرکەوت‬ ‫کادری ئێمەن دڵنیابە سزا دەدرێن"‪.‬‬ ‫وتوشیەتی "ئێمەش زۆر نیگەرانین‬ ‫کە ل���ە مامۆس���تایەکی وا بە تەمەن‬ ‫بدرێت‪ ،‬ئێمە سەردانیش���ی دەکەین‌و‬ ‫داواش���مان لە دەزگاکانی ئاس���ایش‬ ‫ک���ردوە ک���ە ئەو کەس���ە دەس���گیر‬ ‫بکەن"‪.‬‬

‫لەالیەك���ی دیك���ەوە رۆژێ���ك بەر‬ ‫لەخۆپیش���اندانەكان رۆژنامەن���وس‪،‬‬ ‫س���ەباح عەلی قارەمان ب���ە ئاوێنەی‬ ‫راگەیان���د ك���ە لەالیەن س���ەركەوت‬ ‫حەس���ەن‪ ،‬هەڵس���وڕاوی دی���اری‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‌و كەس���ێكی دیكەو‬ ‫دو پاس���ەوانی ناوب���راوەوە لەمەكۆی‬ ‫سەرەكی بزوتنەوەی گۆڕان لێی دراوە‬ ‫بەاڵم س���ەركەوت حەس���ەن ئەوەی‬ ‫رەتكردۆتەوە‪.‬‬ ‫س���ەركەوت حەس���ەن ب���ە دەنگی‬ ‫ئەمریكای راگەیاندبو س���ەباح عەلی‬ ‫قارەم���ان "درۆ دەکات لێدان���ی چی‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر لێ���دان بێ���ت نی���وە مردوی‬

‫دەکەی���ت‪ ،‬ئەو ک���ەی بەرگەی لێدان‬ ‫دەگرێت‪".‬‬ ‫وتبوش���ی"ئەو بە ئ���ارەزوی خۆی‬ ‫رەخن���ە دەگرێ���ت‌و کەس قس���ەی‬ ‫نەکردوە‪ ،‬بەاڵم بێتە س���ەر تەشهیر‌و‬ ‫جوێندان ‪..‬تۆش ئینس���انی ئیتر‪‌".‬و‬ ‫"دو ه���ەزار جوێنی ب���ە ئێمە داوە"و‬ ‫"رەخنە جی���اوازەو جوێن‌و ناوزڕاندن‬ ‫جیاوازە‪".‬‬ ‫سەباح عەلی قارەمان لەلێدوانێكدا‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ە رەت���ی نەك���ردەوە كە‬ ‫"جنێ���و"ی دابێ���ت‪ ،‬ب���ەاڵم ئاماژەی‬ ‫ب���ەوەدا كە "جنێو"ی بە س���ەركەوت‬ ‫حەس���ەن نەداوە‪ .‬ئ���ەو وتی"مرۆڤ‬ ‫لەكاتی توڕەبوندا كاردانەوەی دەبێت‪،‬‬ ‫ئەكاونتی���ان لەفەیس���بوك بەن���اوی‬ ‫منەوە كردۆت���ەوەو جنێویان ناردوە‬ ‫بۆ چەندین كەس���ایەتی‪ .‬لەبەرامبەر‬ ‫ئەوەدا كاردانەوەم هەبوەو هاوشێوەی‬ ‫خۆیان قس���ەم وتوە‪ ،‬بەاڵم دواتر ئەو‬ ‫پۆستەم سڕیوەتەوە"‪.‬‬ ‫لەبەرامب���ەر ئ���ەوەی س���ەركەوت‬ ‫حەس���ەن رەتیكردۆتە لێیان دابێت‪،‬‬ ‫وتی"ئەو ب���ۆ پاس���اودانەوە ناچارە‬ ‫نكۆڵی لەو كارە ناش���رینە بكات كە‬ ‫بەرامبەر م���ن كردویەتی‪ .‬ئەم جۆرە‬ ‫كەس���انە كە ش���ەق ل���ە رۆنامەنوس‬ ‫هەڵدەدەن‪ ،‬هەمیش���ە پاساو بۆ شەق‬ ‫وەشاندنەكەیان دەهێننەوە‪".‬‬ ‫سەباح گلەیی ئەوەشی لە نوسەران‬ ‫هەبو كە وەك كەیسەكانی دیكە لەسەر‬ ‫كەیسەكەی ئەم هەڵوێست‌و قسەیان‬ ‫نەبوە‪ .‬هەروەك رەخنەشی لەمیدیای‬ ‫گۆڕان گرت كە روداوی هێرش���كردنە‬ ‫سەر ئەویان نەگواستۆتەوە‪.‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نه‌خۆشخانه‌ی شۆڕش‪:‬‬ ‫به‌هۆی بایكۆته‌و‌ه كه‌رتی ته‌ندروستی له‌سه‌ر لێواری داڕمانه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫د‪.‬شه‌ماڵ جه‌بار یاوه‌ر به‌رێوه‌به‌ری‌‬ ‫گشتی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ شۆرش‪،‬‬ ‫هۆشداریی‌ ده‌دات به‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان به‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌رێكی‌ به‌په‌له‌‬ ‫نه‌دۆزێته‌وه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ بایكۆتی‌‬ ‫پزیشكان‌و كارمه‌ندانی‌ ته‌ندروستی‌‌و‬ ‫سه‌رجه‌م نه‌خۆشخانه‌‌و بنكه‌‬ ‫ته‌ندورستییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬كه‌رتی‌‬ ‫ته‌ندروستی‌ له‌زۆنی‌ سه‌وز‌و نیلی‌‬ ‫له‌سه‌ر لێواری داڕمانه‌‌و روبه‌ڕوی‬ ‫مه‌ترسی‌ گه‌وره‌ ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات ئه‌وان له‌گه‌ڵ‬ ‫داوا‌و مافی‌ ره‌وای‌ خۆپیشانده‌رانن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناشكرێت هه‌مو نه‌خۆشخانه‌و‬ ‫ناوه‌ن����ده‌ ته‌ندروس����تیه‌كان به‌ڕوی‌‬ ‫هاواڵتیاندا دابخرێن‪ .‬ئه‌و وتی‌ "له‌پێش‬ ‫ن����ه‌ورۆز كاتێ����ك بایكۆتی‌ گش����تی‌‬ ‫راگه‌یه‌نرا‪ ،‬ئێمه‌ ‪ 5‬نه‌خۆش����خانه‌مان‬

‫خسته‌خزمه‌تی‌ هاواڵتیانه‌وه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫له‌وانه‌ شۆڕشی‌ فێركاریی‌ سلێمانیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كێش����ه‌كه‌ زۆر له‌وه‌ گه‌وره‌تره‌‬ ‫ئێمه‌ بتوانی����ن كۆنترۆڵی‌ ئه‌و دۆخه‌‬ ‫بكه‌ین‪ .‬وام����ان لێهاتوه‌ نه‌ كارمه‌ند‬ ‫نه‌ پزیشك كه‌س ناتوانێت بخه‌وێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ قورساییه‌كی‌ زۆرمان له‌سه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئێس����تا بۆ نزیك����ه‌ی‌ ‪ 2‬ملیۆن‌و نیو‬ ‫له‌ س����لێمانی‌‌و گه‌رمیان‌و هه‌ڵه‌بجه‌‌و‬ ‫پێنجوێن‌و دوكان له‌ ته‌واوی‌ سنوری‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ئ����ه‌م نه‌خۆش����خانه‌یه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌وام‬ ‫ده‌كات‌و نه‌خۆش وه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت پێش راگه‌یاندنی‌‬ ‫بایكۆت����ی‌ گش����تی‌ ‪ 2‬ه����ه‌زار‌و ‪500‬‬ ‫قه‌ره‌وێله‌ له‌خزمه‌ت نه‌خۆشه‌كاندابون‬ ‫له‌سه‌رجه‌م نه‌خۆشخانه‌ حكومیه‌كان‪،‬‬ ‫به‌اڵم نه‌خۆشخانه‌ی‌ گشتی‌ شۆڕش‌و‬ ‫نه‌خۆشخانه‌كانی‌ تریشی‌ ته‌نها ‪450‬‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ی����ان هه‌یه‌‪ .‬ئاماژه‌ به‌وه‌ش‬ ‫ده‌كات به‌پێی‌ ژماره‌ی‌ دانیش����توانی‌‬ ‫ئ����ه‌م ده‌ڤ����ه‌ره‌‪ ،‬به‌ ‪ 2‬ه����ه‌زار‌و ‪500‬‬

‫ك����ه‌س ته‌نه����ا ی����ه‌ك قه‌ره‌وێڵه‌یان‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬بۆی����ه‌ له‌دابینكردنی‌‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ بۆ نه‌خۆشه‌كانیش گرفتی‌‬ ‫گه‌وره‌یان بۆ دروستبوه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬ش����ه‌ماڵ وتی‌ "ئێستا له‌هه‌ندێك‬ ‫له‌به‌شه‌كان ‪ 2‬نه‌خۆش له‌سه‌ر یه‌ك‬ ‫قه‌ره‌وێڵه‌ ده‌خه‌ون‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌سه‌ر‬ ‫زه‌ویه‌كه‌ش جێگام����ان بۆ نه‌خۆش‬ ‫داناوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مه‌ ئه‌گه‌ر به‌رده‌وام‬ ‫بێت له‌توانای‌ ئێمه‌ش����دا نامێنێت‪.‬‬ ‫خوانه‌خواس����ته‌ ئه‌گه‌ر كاره‌ساتێك‬ ‫روب����ه‌روی‌ ئه‌م واڵت����ه‌ ببێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ چۆن مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ بكه‌ین؟‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌خۆش����یه‌ك باڵوبویه‌وه‌ چی‌‬ ‫بكه‌ین؟"‪.‬‬ ‫ده‌كات‬ ‫ب����ه‌وه‌ش‬ ‫ئام����اژه‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ ش����ۆرش ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫نیمچه‌ س����ه‌ربازییه‌‌و به‌شی‌ مندااڵنی‌‬ ‫نه‌ب����وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم دوای‌ راگه‌یاندن����ی‌‬ ‫بایكۆت����ی‌ گش����تی‌‪ ،‬به‌ناچ����اری‌‬ ‫به‌شی‌ مندااڵنیش����یان كردوه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫له‌ئێس����تادا به‌شی‌ هه‌ناویان مندااڵن‬

‫ده‌بینن‪ .‬راش����یده‌گه‌یه‌نێت به‌ش����ی‌‬ ‫سوتاوی‌‌و شتنی‌ گورچیله‌ له‌و كێش ‌ه‬ ‫گه‌ورانه‌ن ك����ه‌ روبه‌رویان بوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاشكراش����یده‌كات هه‌مو كارمه‌ندانی‌‬ ‫شتنی‌ گورچیله‌ له‌نه‌خۆشخانه‌كانیان‬ ‫ناگات����ه‌ ‪ 20‬كارمه‌ن����د‪ ،‬له‌كاتێك����دا‬ ‫نه‌خۆشی‌ واهه‌یه‌ بۆ شتنی‌ گورچیله‌ی‌‬ ‫پێویستی‌ به‌ ‪ 2‬كاتژمێر زیاتره‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌ كێشه‌ی ده‌رمانیش‬ ‫وت����ی "به‌هۆی‌ ئه‌و فش����اره‌ زۆره‌ی‌‬ ‫روبه‌روم����ان بوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬مه‌ترس����ی‌‬ ‫كه‌مبونه‌وه‌ی‌ ده‌رمان‌و پێداویس����تیه‌‬ ‫ته‌ندروستیه‌كانیش����مان له‌س����ه‌ره‌‪.‬‬ ‫ئامێرێكی‌ ئه‌شیعه‌ رۆژانه‌ له‌ ‪ 2‬سه‌د‬ ‫ئه‌ش����یعه‌وه‌ بیگه‌یه‌نیت����ه‌ ‪ 2‬هه‌زار‬ ‫ئه‌ش����یعه‌‪ ،‬بێگۆم����ان ئامێره‌كه‌ش‬ ‫له‌كار ده‌كه‌وێت‪ .‬رۆژانه‌ هه‌مو جۆره‌‬ ‫نه‌خۆشێكمان بۆ دێت‪ ،‬بۆنمونه‌ ئه‌مرۆ‬ ‫نه‌خۆشی‌ تاالسیما‌و سوتاویمان مان‬ ‫بۆ هاتوه‌"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا دڵنایی ده‌داته‌‬ ‫هاواڵتی����ان ك����ه‌ س����ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌ركی‌‬

‫ق����ورس‌و كێش����ه‌كانی‌ به‌رده‌می����ان‬ ‫بایكۆت ناك����ه‌ن‌و ب����ه‌رده‌وام ده‌بن‬ ‫له‌خزمه‌تكردن����ی‌ نه‌خۆش����ه‌كان‪.‬‬ ‫ره‌تیشیده‌كاته‌وه‌ موچه‌ی‌ پزیشكان‌و‬ ‫كارمه‌ندانی‌ نه‌خۆش����خانه‌ی‌ گشتی‌‬ ‫شۆڕش زیاتر بێت موچه‌ی‌ پزیشكان‌و‬ ‫كارمه‌ندانی‌ نه‌خۆش����خانه‌كانی‌ تری‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫بایكۆتكردنی‌ نه‌خۆش����خانه‌‌و بنكه‌‬ ‫ته‌ندورس����تییه‌كان ل����ه‌ پارێ����زگای‌‬ ‫سلێمانی‌‌و هه‌ڵه‌بجه‌ گرفتێكی‌ زۆری‌‬ ‫ب����ۆ نه‌خۆش����ه‌كان دروس����تكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ����ك هه‌ندێ����ك نه‌خ����ۆش‬ ‫به‌ناچاری‌‌و به‌پاره‌یه‌كی‌ زۆر كه‌ زۆر‬ ‫جار پێویس����تی‌ به‌ قه‌رزێكی‌ زۆره‌‪،‬‬ ‫روده‌كه‌نه‌ ئه‌و نه‌خۆشخانه‌ی‌ سه‌رجه‌م‬ ‫خزمه‌تگوزارییه‌ ته‌ندروس����تیه‌كانیان‬ ‫تێدایه‌‪ .‬به‌شێكیشیان به‌بێ‌ وه‌رگرتنی‌‬ ‫چاره‌سه‌ر له‌سه‌ر جێگه‌ی‌ ماڵه‌كانیان‬ ‫ده‌مێنن����ه‌وه‌‌و چاوی����ان له‌به‌زه‌یی‌‌و‬ ‫ره‌حمی‌ خودایه‌‪.‬‬ ‫رێبی����ن ئه‌حم����ه‌د‪ ،‬ك����ه‌ دایك����ی‌‬

‫نه‌خۆشه‌‌و دو رۆژ جارێك پێویستی‌‬ ‫به‌ ش����تنی‌ گورچیله‌یه‌ ب����ه‌ ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان����د ب����ۆ چاره‌س����ه‌ری‌ دایكی‌‬ ‫س����ه‌ردانی‌ س����ه‌رجه‌م نه‌خۆشخانه‌‬ ‫حكومی‌‌و ئه‌هلیه‌كانیان كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ه����ۆی‌ بایكۆته‌وه‌ نه‌ی����ان توانیوه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر وه‌ربگرن‌و به‌شێكی‌ زۆری‌‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌ ئه‌هلیه‌كانیش ئامێری‌‬ ‫پێش����كه‌وتوی‌ ش����تنی‌ گورچیله‌یان‬ ‫نی����ه‌‪ .‬ئ����ه‌و وت����ی‌ "ئێس����تا دایكم‬ ‫له‌یه‌كێك له‌نه‌خۆشخانه‌ ئه‌هلیه‌كانی‌‬ ‫ش����اری‌ س����لێمانی‌ م����اوه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫رۆژێكه‌ چاره‌س����ه‌ر وه‌رده‌گرێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌یه‌ به‌جۆری����ك نرخی‌‬ ‫گران����ه‌ كه‌ زۆر ك����ه‌س توانای‌ یه‌ك‬ ‫شه‌و مانه‌وه‌ی‌ نیه‌ تێیدا‪ .‬زۆر كه‌س‬ ‫ده‌ناس����م له‌پێناو چاره‌س����ه‌ركردنی‌‬ ‫نه‌خۆشێكیدا توشی‌ قه‌رزارییه‌كی‌ زۆر‬ ‫بوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌م بایكۆتكردنه‌ هێنده‌ی‌‬ ‫زیانی‌ له‌خه‌ڵكی‌ هه‌ژار‌و كه‌مده‌رامه‌ت‬ ‫داوه‌‪ ،‬هێنده‌ كاریگه‌ریی‌ نه‌بوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫باشكردنی‌ ژیانی‌ هاواڵتیان"‪.‬‬

‫كه‌ناڵه‌كان خۆپیشاندانه‌كانیان به‌شێوه‌یه‌كی‌ پیشه‌یی‌ نه‌گواسته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫دەزگاكانی راگەیاندن لەهەرێمی‬ ‫كوردستان بەشێوەیەكی پیشەیی‬ ‫روماڵی خۆپیشاندانەكانیان ناكەن‌و‬ ‫شارەزایەكی بوارەكەش پێی وایە‬ ‫دەزگاكانی راگەیاندن لەهەرێم‬ ‫ئەجێندای تایبەتیان هەیەو بەپێی‬ ‫جێبەجێكردنی ئەجێندای خۆیان‬ ‫هەواڵ‌و روداوەكان دەگوازنەوە‪.‬‬ ‫گەورەترین روداوی دو رۆژی رابردوی‬ ‫هەرێمی كوردس����تان خۆپیش����اندنە‬ ‫سەرتاس����ەرییەكانی مامۆس����تایان‌و‬ ‫فەرمانب����ەران بو كە بەش����ێكی زۆری‬ ‫ش����ارو ش����ارۆچكەكانی هەرێم����ی‬ ‫كوردس����تانی لە‌یەك كات����دا گرتەوە‪،‬‬ ‫كەناڵەكان����ی راگەیاندن لەروماڵی ئەو‬ ‫روداوە گرنگ����ەدا الیەنداریی����ان پێوە‬ ‫دیاربو‪ ،‬بەش����ێك بەهۆی پش����تیوانی‬

‫ب����ۆ حزبەكانی دەس����ەاڵت‌و حكومەت‬ ‫لەگرنگی ئەو روداوەی كەمدەكردەوەو‬ ‫بەش����ێكی دیك����ەش جۆشوخرۆش����ی‬ ‫س����ەرجەم هاواڵتیانی����ان دەدات دژ‬ ‫بە‌دەسەاڵت‪.‬‬ ‫د‪ .‬یەحیا رێش����اوی مامۆستا لەمیدیا‬ ‫لەزانك����ۆی پۆلیتەكتیكی س����لێمانی‬ ‫لەوبارەیەوە بە‌ئاوێنەی راگەیاند ئەوەی‬ ‫لەسەر ئەستۆی دەزگایەكی راگەیاندنە‬ ‫ئەوەی����ە ك����ە ئ����ەوەی لە‌دەوروبەری‬ ‫رودەدات‌و دەگوزەرێ����ت ل����ەڕوی‬ ‫پیش����ەییەوە بیگوازێتەوەو هاواڵتیانی‬ ‫لێ ئاگادار بكاتەوە بەتایبەت روداوێكی‬ ‫وەكو خۆپیشاندانەكانی ئەم دو رۆژەی‬ ‫رابردو كە وەكو روداوێكی الوەكی نییە‬ ‫لەكۆاڵنێكدا یان لەشوێنێكی تایبەتدا‬ ‫رودەدات‌و دەزگایەك����ی راگەیان����دن‬ ‫ئەگەر نەش����یگوازێتەوە كەس گلەیی‬ ‫ل����ێ ن����ەكات‌و دەبێت بەهاوس����ەنگی‬ ‫بیگوێزێتەوە‪.‬‬

‫ب����ەاڵم بەوت����ەی ئەو"لەبەرئ����ەوەی‬ ‫دەزگاكان����ی راگەیان����دن لەهەرێ����م‬ ‫تاڕادەیەكی زۆر ئەجێندایەكی تایبەت‬ ‫جێبەج����ێ دەك����ەن‪ ،‬بۆی����ە بەپێ����ی‬ ‫جێبەجێكردن����ی ئەجێنداكانی خۆیان‬ ‫هەواڵ‌و روداوەكان دەگوازنەوە‪".‬‬ ‫وتیشی"ئەو دەزگا راگەیاندنەی لەگەڵ‬ ‫روداوێكی وەك خۆپیشاندانەكاندایە‪،‬‬ ‫وێنەكە وا دەگوازێتەوە كە جۆشدان‌و‬ ‫خرۆشان بێت‌و باسكردن بێت لە‌كێشەو‬ ‫دەردەكانی خەڵك‌و رەخنەگرتن بێت‬ ‫لەدەس����ەاڵتی سیاس����ی كە ئەمەش‬ ‫ئاساییە‪ ،‬بەاڵم ئەو دەزگا راگەیاندنانەی‬ ‫ك����ە لەگەڵ ئەم خۆپیش����اندانانە نین‬ ‫یان هەر نایگوازنەوە یان بەشێوازێك‬ ‫دەیگوازن����ەوە كە بەش����ێك لە‌وێنەكە‬ ‫بگەیەنن‪".‬‬ ‫ئەو رەخنەی لەهەندێك لەكەناڵەكان‬ ‫گرت‌و وتیش����ی"من دوێن����ێ هەندێك‬ ‫كەناڵی میدیای����ی‌و هەندێك رۆژنامەم‬

‫بینیوە وەك ئەوەی هیچ روی نەدابێت‬ ‫لەهەرێمی كوردستان هیچی لەبارەی‬ ‫خۆپیش����اندانەكان‌و لێكەوتەكان����ی‬ ‫نەگواستۆتەوە كە ئەوەش بۆ سومعەی‬ ‫دەزگا راگەیاندنەكە خۆی خراپە‪".‬‬ ‫بەقسەی رێش����اوی هاواڵتی خۆیشی‬ ‫ئ����اگادارەو دەزانێ����ت كام كەنااڵن����ە‬ ‫لەروداوێك����ی وادا نەیانتوانی����وە ببنە‬ ‫س����ەكۆیەك بۆ گواس����تنەوەو خەم‌و‬ ‫دەردەكانی ئ����ەو‪ ،‬بۆی����ە گلەیی لەو‬ ‫كەنااڵنە دەكات‪.‬‬ ‫یەكێ����ك ل����ەو كەنااڵن����ەی ك����ە‬ ‫لەگواستنەوەی ئەم خۆپیشاندانانەدا‪،‬‬ ‫خەڵ����ك گلەیی هەبو لەروماڵەكانی بۆ‬ ‫خۆپیش����اندانەكان كەناڵی روداوە كە‬ ‫بەبڕوای بەش����ێك لەو خۆپیشاندەران‬ ‫لەیەك����ەم رۆژی خۆپیش����اندانەكاندا‬ ‫هەوڵی����داوە وێنەیەكی وا بداتە خەڵك‬ ‫كە ئەو خۆپیشاندانانە حزبین‪.‬‬

‫ل����ەو روماڵەیدا كەناڵ����ی روداو زیاتر‬ ‫س����ەرنجی لەس����ەر پەرلەمانتارێك����ی‬ ‫كۆمەڵی ئیس��ل�امی ب����و لەپەرلەمانی‬ ‫عێراق كە ب����ۆ پش����تیوانیان چوبوە‬ ‫نێ����و خۆپیش����اندەران‌و پەیامنێ����ری‬ ‫كەناڵەكەش بەگیری هێنابو بەوەی كە‬ ‫ئەو چی دەكات لەو شوێنە‪ ،‬بۆ ناچێت‬ ‫لەبەغدا پشتگیری لەمافی هاواڵتیانی‬ ‫كوردستان بكات‪.‬‬ ‫بەاڵم هێمن لهۆنی‪ ،‬بەڕێوەبەری پۆرتاڵی‬ ‫روداو رەتیدەكاتەوە ئەوان الیەندارانە‬ ‫روماڵی خۆپیشاندانەكانیان كردبێت‌و‬ ‫وتیشی"روداو نە دژی خۆپیشاندەرانە‬ ‫نە پش����تیوانی لەحكومەتیش دەكات‪،‬‬ ‫ئ����ەوەی روی����داوە هەوڵمان����داوە‬ ‫بیگوازینەوە‪ ،‬هەوڵیش����مانداوە لەگەڵ‬ ‫گواستنەوەی دەنگی خۆپیشاندەراندا‪،‬‬ ‫دەنگ����ی حكومەتی����ش بگوازینەوەو‬ ‫چونكە ناكرێت یەك الیان بگوازیتەوە‪.‬‬

‫بینەرو بیس����ەریش خۆی بڕیاردەدات‬ ‫كە روماڵەكە چۆن بوە‪ .‬بەاڵم هەندێك‬ ‫كەس����یش هەیە روداو هەرچی بكات‪،‬‬ ‫ئەو هەر رەخنەی لێدەگرێت‪".‬‬ ‫لەب����ارەی س����ەرنج خس����تنە س����ەر‬ ‫پەرلەمانتارێكیش لە‌خۆپیش����اندانێكی‬ ‫ه����ەزاران كەس����یدا ئ����ەو وتی"ئەوە‬ ‫روماڵێكی ف����راوان بوەو روداو كاتێك‬ ‫كەیس����ی ئەو پەرلەمانتارەی كۆمەڵی‬ ‫كردۆت����ە باب����ەت هەر ل����ەو روماڵەدا‬ ‫قس����ەی دەی����ان خۆپیشاندەریش����ی‬ ‫گواس����تۆتەوە‪ .‬بەاڵم كاتێ����ك لەنێو‬ ‫ئەو خۆپیش����اندانانەدا پەرلەمانتارێك‬ ‫هەی����ە ه����اوار دەكات پەیامنێرەكەش‬ ‫ماف����ی خۆیەتی لێی بپرس����ێت تۆ بۆ‬ ‫لێرە هاوار دەكەی����ت‌و چیت دەوێت‌و‬ ‫وات����ە لەڕوماڵەكەدا ئەوە كەیس����ێكە‬ ‫لەكەیس����ەكان‪ .‬بە‌ی����ەك كەیس����یش‬ ‫روماڵەك����ە هەڵناس����ەنگێنرێت‌و هیچ‬ ‫روماڵێكیش پێرفێكت نییە‪".‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫‪3‬‬

‫حیزب‌و كاندیده‌كانیان هه‌وڵ بۆ خاوه‌نداریه‌ت ‌ی ناڕه‌زاییه‌كان ده‌ده‌ن‬ ‫"ئاسایش‪ ،‬خۆپیشاندەران ئاگادار‬ ‫ده‌كاته‌و ‌ه سبه‌ینێ‌ خێمه‌كانیان البه‌رن"‬

‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫سه‌نگه‌ر فایه‌ق‪ ،‬ئه‌ندام ‌ی لیژنه‌ ‌ی‬ ‫سه‌رپه‌رشتیاری‌ خێمه‌كان ‌ی مامۆستا‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌ران ‌ی به‌رده‌م دادگای‌ سلێمان ‌ی‬ ‫ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه ئاسایش‬ ‫پێڕاگه‌یاندون "ته‌نها بۆ ماوه‌ ‌ی س ‌ێ رۆژ‬ ‫مۆڵه‌ت ‌ی مانه‌وه‌تان له‌خێمه‌كاندا پێدراوه‌و‬ ‫ده‌بێت الیببه‌ن"‪.‬‬

‫خێمەکانی خۆپیشاندەران‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆستایانی‌‬ ‫ناڕازی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات هه‌وڵێك‬ ‫هه‌یه‌ بۆ به‌الڕێدابردنی‌ خۆپیشاندانه‌كان‪.‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ رێگه‌ ناده‌ین حیزب‌و‬ ‫لیست‌و كاندیده‌كان بێن خۆیان به‌‬ ‫خاوه‌نی‌ خۆپیشاندانه‌كان بزانن‌و بۆ‬ ‫مه‌رامی‌ خۆیان به‌كاری‌ بهێنن"‪.‬‬ ‫عادل حه‌س���ه‌ن ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫مامۆستایانی‌ ناڕازی‌ له‌سلێمانی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند "ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆستایان له‌گه‌ڵ‬ ‫لیس���تی‌ هاوب���ه‌ش پێكهات���وه‌‪ ،‬گۆران‌و‬ ‫كۆم���ه‌ڵ‌و یه‌كگرت���وو‪ .‬ئه‌و س���ێ‌ الیه‌نه‌‬ ‫خێمه‌كانیان بۆ دابی���ن كردوین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خۆمان توانای مادیمان سفره‌‪ .‬به‌لیستی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ مامۆس���تایانی‌ ناڕازیم���ان‬ ‫وت ئێوه‌ لیس���تێكن حیزب له‌پش���تانه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و خێمان���ه‌ دابین بك���ه‌ن‪ ،‬ئه‌وانیش‬ ‫خێمه‌كانیان دابین كرد"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "س���ه‌دو حه‌فتا كورس���ییان‬ ‫ب���ۆ دابین كردوی���ن‪ ،‬س���ه‌دو په‌نجایان‬ ‫له‌الیه‌ن لیس���تی‌ ن���ه‌وه‌ی‌ ن���وێ‌ دابین‬ ‫كراوه‌‪ ،‬بیستیش���یان كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‬ ‫هێناویه‌تی‌‪ .‬خواردن���ی‌ ڕۆژانه‌ش بۆ ئه‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ی‌ به‌ش���ه‌وو ڕۆژ ده‌مێنن���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫خواردنی‌ س���ه‌فه‌رییه‌ له‌الیه‌ن كه‌س���انی‌‬ ‫خێرخوازو خۆبه‌خشه‌وه‌ دابین ده‌كرێت‪.‬‬ ‫چه‌ند مامۆستایه‌كی‌ ناڕازی‌‌و فه‌رمانبه‌ران‬ ‫كومباریان هێناوه‌‪ ،‬كه‌لوپه‌له‌كانی تریش‬

‫خۆمان ده‌سته‌به‌رمان كردون"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌خۆپیش���اندانه‌كاندا به‌ڕونی‌‌و‬ ‫ئاشكرا ده‌بینرێت‪ ،‬زۆربه‌ی‌ مامۆستایان‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رانی‌ به‌ش���داربو سه‌ر به‌ حیزبه‌‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌كانن‪ .‬وه‌ك مامۆس���تایانی‌‬ ‫ناڕازی‌ باس���ی‌ ده‌كه‌ن‪" ،‬حیزب‌و لیست‌و‬ ‫كاندیدی‌ ئه‌و حیزبانه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌سه‌اڵتدا‬ ‫نین‪ ،‬به‌ئاش���كرا ده‌بینرێن‌و پش���تگیری‌‌و‬ ‫ه���اوكاری‌ خۆی���ان ب���ۆ داخوازیه‌كانی‌‬ ‫خۆپیش���انده‌ران ده‌رده‌ب���ڕن‪ ،‬به‌جۆرێك‬ ‫كه‌س���ه‌ دیاره‌كانی���ان ده‌چن���ه‌ ن���او‬ ‫خۆپیش���انده‌رانه‌وه‌‌و داوای‌ به‌رده‌وامییان‬ ‫لێده‌ك���ه‌ن‪ .‬ژماره‌یه‌ك���ی‌ دیاریك���راو‬ ‫له‌موچه‌خۆران‌و مامۆستایانی‌ بێالیه‌نیش‬ ‫له‌ن���او خۆپیش���انده‌راندا ده‌مێنێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی‌ موچه‌خ���ۆران‌و مامۆس���تایانی‌‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتیشه‌‪ ،‬له‌خۆپیشاندانه‌كاندا‬ ‫به‌شدار نین"‪.‬‬ ‫سروش���ت ه���ه‌واری‌ له‌ن���او یه‌كێ���ك‬ ‫له‌خێمه‌كان���ه‌وه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی وت "یه‌كه‌م‬ ‫ش���ه‌و تا كاتژمێر دوانزه‌ی‌ شه‌و مامه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێواره‌ی‌ ته‌نها بیس���ت كه‌سێك ده‌بوین‪،‬‬ ‫به‌اڵم دوات���ر ژماره‌یه‌كی‌ زۆر له‌هاواڵتیان‬ ‫له‌سه‌رجه‌م چین‌و توێژه‌كان هاتن‪ ،‬پانزه‌‬ ‫ژن‌و چل‌و پێنج پیاوێك ده‌بوین‪ .‬بڕیاردرا‬ ‫پیاوه‌كان بمێن���ه‌وه‌‌و ژنه‌كان بڕۆنه‌وه‌ بۆ‬ ‫ماڵه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ بو من ڕۆشتمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫بورهان خه‌س���ره‌وه‌ یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ سه‌ردانی‌ خێمه‌ی‌ خۆپیشاندانی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬مه‌ترسی ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ حیزبه‌كانی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆن وه‌ك خۆپیش���اندانی‌ ‪17‬ی‌‬

‫بڕیارمان داو‌ه‬ ‫رێگه‌ نه‌ده‌ین هیچ‬ ‫به‌رپرسێك ‌ی دیار‬ ‫به‌رۆژ قس ‌ه بكات‬ ‫به‌گۆڕانیشه‌وه‬

‫ش���وبات ناڕه‌زایه‌كان���ی‌ فه‌رمانب���ه‌ران‌و‬ ‫مامۆستایان بقۆزنه‌وه‌‪ .‬ئه‌و ده‌ڵێت "شه‌و‬ ‫بو ئه‌وه‌نده‌م زانی‌ شاسوار عه‌بدولواحید‬ ‫هات بۆالمان‌و س���ه‌ردانی‌ كردین‪ .‬چه‌ند‬ ‫كاتژمێرێك پێش ئه‌ویش عومه‌ری‌ س���ید‬ ‫عه‌لی‌ هات‌و قسه‌ی بۆ كردین‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ له‌ڕۆژی‌ خۆپیش���اندانه‌كاندا نماو‬

‫فۆتۆ‪ :‬مەزهەر کەریم‬

‫چیای‌ كوڕی‌ نه‌وشیروان مسته‌فاو قادری‌‬ ‫حاجی‌ عه‌لی‌ ئه‌ندامی‌ دیاری‌ بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گ���ۆران هاتن���ه‌ ن���او خۆپیش���انده‌ران‪.‬‬ ‫چه‌ندی���ن كادێ���رو ئه‌ندامان���ی‌ حیزب���ی‌‬ ‫نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ وته‌بیژه‌كه‌یان ئارام س���ه‌عید‬ ‫له‌خۆپیشاندانه‌كاندا بون"‪.‬‬ ‫عه‌ت���ا ئه‌حم���ه‌د جێگری‌ س���كرتێری‌‬ ‫یه‌كیه‌ت���ی‌ مامۆس���تایان‪ ،‬له‌ن���او‬ ‫خۆپیشاندانه‌كاندا وتی‌ "زۆر له‌كاندیدانی‌‬ ‫حیزبه‌كانی‌ ئۆپۆس���یۆن‌و حیزبه‌ نوێكان‬ ‫وتار ده‌خوێنه‌وه‌‌و ده‌رده‌كه‌ون‪ .‬ئه‌مه‌یان‬ ‫به‌هه‌لێ���ك زانیوه‌ ت���ا بیقۆزینه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك پێویست ڕێگه‌یان پێنادرێت چونكه‌‬ ‫مامۆس���تایان‌و هاواڵتیانی‌ ن���ازاڕی‌ ئه‌وه‌‬ ‫باش ده‌زانن ئه‌و كه‌س���انه‌ بۆ مه‌به‌ستی‌‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ بۆ خۆیان‌و حیزبه‌كانیان ئه‌و‬ ‫كاره‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ڕۆژی‌ دو شه‌مه‌ جارێكی‌ دیكه‌ شاسوار‬ ‫عه‌بدولواحید چوه‌وه‌ ناو خۆپیشانده‌ران‬ ‫تا وتارێك پێشكه‌ش بكات‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێك‬ ‫ك���ه‌س هوهای���ان لێكردو نه‌یانهێش���ت‬ ‫قسه‌كانی‌ بكات‪ .‬به‌ وته‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌وێ‌ بون‪ ،‬ئ���ه‌و له‌كه‌ناڵه‌كه‌یه‌وه‌ وه‌ها‬ ‫پیش���انی‌ ده‌دات نه‌وه‌ی‌ نوێ‌ له‌پش���تی‌‬ ‫ئه‌م خۆپیشانده‌رانه‌وه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫گله‌ی���ی‌‌و داخوازیه‌كانی‌ خه‌ڵك���ی‌ بكاته‌‬ ‫به‌ش���ێك له‌جواڵنه‌وه‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ش ڕێگری‌ لێكراوه‌‌و دورخراوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫وه‌ك باس ده‌كرێ‌ به‌شێك له‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫هوهایان لێكرد سه‌ر به‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران‬ ‫بون‪.‬‬

‫سه‌نگه‌ر فایه‌ق‪ ،‬ئه‌ندامی‌ لقی‌ سلێمان ‌ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایانی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ه���ه‌ر له‌یه‌ك���ه‌م‬ ‫رۆژی‌ دانان��� ‌ی خێمه‌كان���ه‌وه‌ الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی���داره‌كان پێیانڕاگه‌یان���دون كه‌‬ ‫نابێ‌ له‌س���ه‌ر ش���ه‌قامه‌كه‌ خێمه‌ دابنرێ‌‌و‬ ‫رێگه‌ك ‌ه بگرن‪ ،‬به‌اڵم خۆپیشانده‌ران سور‬ ‫بون له‌سه‌ر دانانی‌ له‌ناو چه‌قی‌ رێگه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "دوێنێ دوش���ه‌ممه‌ ئاس���ایش‬ ‫هاتون به‌لیژنه‌ ‌ی سه‌رپه‌رشتیاری‌ خێمه‌ ‌ی‬ ‫ناڕه‌زایه‌كانیان راگه‌یاندوه‌ كه‌ ئه‌م خێمان ‌ه‬ ‫ته‌نها بۆ س ‌ێ رۆژ مۆاڵه‌ت پێدراون ده‌ب ‌ێ‬ ‫له‌چوارشه‌ممه‌وه‌ الیبه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "به‌اڵم ئێمه‌ ده‌مانه‌وێ‌ به‌رده‌وام‬ ‫بین‪ ،‬چونكه‌ ژماریه‌كی‌ زۆر له‌سه‌ركرده‌ ‌ی‬ ‫الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كان‌و پێشمه‌رگه‌ دیڕینه‌كان‬ ‫ب���ه‌رده‌وام دێنه‌ الم���ان‌و پێمانوایه‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫كاریگ���ه‌ر ‌ی هه‌بێ���ت ب���ۆ مانه‌وه‌مان له‌م‬ ‫شوێنه‌دا"‪.‬‬ ‫ناوبراو سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ رێگ ‌ه به‌شاسوار‬ ‫عه‌بدولواحی���د نه‌درا دوێن���ێ‌ وتاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫بخوێنێت���ه‌وه‌و هوهای���ان لێكێش���ا‪ ،‬وت ‌ی‬ ‫"كێشه‌كه‌ له‌وه‌دای ‌ه به‌یانیان خۆپیشاندان‬ ‫زۆر فراوانه‌‌و سه‌ركرده‌و الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬

‫پرۆفیسۆرێك ‌ی ده‌رونزان‪ :‬به‌هۆ ‌ی ب ‌ێ موچه‌ییه‌و‌ه‬ ‫زه‌بر ‌ی گه‌وره‌ ‌ی سایكۆلۆژ ‌ی به‌ر مرۆڤی‌ كورد كه‌وتوه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫پرۆفیسۆر د‪.‬یوسف حه‌مه‌ ساڵح‬ ‫مسته‌فا‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات مرۆڤی‌‬ ‫كوردو كۆمه‌ڵگ ‌هی‌ كورده‌واری‌ زۆر‬ ‫به‌ئاكارتر‌و به‌سه‌برتر‌و به‌رپرسیارتر‬ ‫بون له‌حكومه‌ته‌كه‌یان‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"بێ‌ موچه‌یی‌ كاریگه‌ری‌ سایكۆلۆژی‌‬ ‫زۆر خراپی‌ له‌سه‌ر تاكی‌ كورد‬ ‫به‌جێهێشتوه‌"‪.‬‬ ‫پرۆفیسۆر د‪.‬یوس����ف حه‌مه‌ساڵح‬ ‫مس����ته‌فا‪ ،‬مامۆس����تا له‌زانك����ۆی‌‬ ‫سه‌الحه‌دین سه‌باره‌ت به‌خۆپیشاندان‌و‬ ‫ئه‌مدوایی����ه‌ی‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كان����ی‌‬ ‫هه‌ولێ����ر‌و ش����اره‌كانی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی‌ خۆپیشانده‌ران له‌روی‌‬ ‫سایكۆلۆژییه‌وه‌‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌دابینكردنی‌‬ ‫پێداویس����تیه‌كانی‌ ژی����ان‌و بژێوی����ی‌‬ ‫مرۆڤه‌وه‌ هه‌یه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وت����ی‌ "هه‌موم����ان ده‌زانین ئه‌م‬ ‫پێداویس����تیانه‌ به‌ندن به‌مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫موچه‌و شایسته‌كانی‌ مرۆڤ خۆیه‌وه‌‪،‬‬ ‫مرۆڤ كه‌ هه‌ڵسێت به‌ئه‌ركی‌ خۆی‌‪،‬‬ ‫زۆر ره‌وایه‌ كه‌ داوای‌ شایس����ته‌كانی‌‬ ‫ب����كات‪ ،‬حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م هی����چ‬ ‫پاس����اوێكی‌ نییه‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ موچه‌‬ ‫ن����ه‌دات‪ ،‬هی����چ پاساوێكیش����ی‌ نییه‌‬ ‫كه‌ ئه‌م سیس����ته‌می‌ پاش����كه‌وته‌ی‌‬ ‫دروستكردوه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ وه‌ك خێزان وایه‌‌و حكومه‌ت‬

‫ده‌ب����ێ‌ رۆڵ����ی‌ گه‌وره‌ك����ه‌ ببینێ‌ ك ‌ه‬ ‫پێداویس����تیه‌كانی‌ خێزانه‌ك����ه‌ دابین‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ب����ه‌اڵم حكومه‌ت����ی‌ هه‌رێ����م‬ ‫بێب����اك بوه‌‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌ زۆر خۆڕاگره‌و خاوه‌نی‌ ئاكارێكی‌‬ ‫ب����ه‌رزه‌و به‌ته‌ن����گ ئ����ه‌وه‌وه‌ بون كه‌‬ ‫بارودۆخه‌كه‌مان لێتێكنه‌چێ‌‌و دوژمن‬ ‫پێمان خۆش نه‌بێ‌‌و نائارامی‌ نه‌بێته‌‬ ‫خاڵێكی‌ الوازمان‪ ،‬ئه‌م ‌ه له‌هه‌س����ت‌و‬ ‫نه‌ستی‌ به‌كۆمه‌ڵی‌ كوردا چه‌سپاوه‌‪،‬‬ ‫س����ه‌ڕه‌رای‌ ئه‌وه‌ی‌ حه‌قمان خوراوه‌و‬ ‫موچه‌ش����مان پێنادرێ‌‌و كاره‌س����اتی‌‬ ‫زۆری‌ ئابوری‌‌و خێزانی‌‌و سایكۆلۆجی‌‬ ‫دروس����تبوه‌‌و به‌هۆی‌ بێ‌ موچه‌ییه‌وه‌‬ ‫زه‌برێك����ی‌ گ����ه‌وره‌ به‌ر تاك����ی‌ كورد‬ ‫كه‌وتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "چه‌ن����د سیس����ته‌مێك‬ ‫س����ته‌مكار‌و زۆردار بێ����ت هێش����تا‬ ‫ناتوانێت مرۆڤ خه‌فه‌ بكات‪ ،‬مرۆڤی‌‬ ‫ك����ورد خ����ۆی‌ به‌ئه‌ده‌ب����ه‌‌و خاوه‌نی‌‬ ‫ئاكاری‌ به‌رزه‌‌و نه‌یویس����توه‌ ده‌نگی‌‬ ‫به‌رز بكاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئیتر كار گه‌یشته‌‬ ‫راده‌یه‌ك جێگه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ تیا نابێته‌وه‌‬ ‫خه‌ڵك ئارام بێت‌و دانیشێت‌و پاساو‬ ‫بۆ حكوم����ه‌ت بهێنێت����ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌ مه‌س����ه‌له‌ی‌ ژیان‌و مردنه‌‪،‬‬ ‫مه‌س����ه‌له‌ی‌ ش����كۆداری‌‌و ئ����ازادی‌‬ ‫مرۆڤه‌"‪.‬‬ ‫پرۆفیسۆر د‪.‬یوس����ف ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ هاواڵتی‌ كورد زۆر سه‌برو‬ ‫ته‌حه‌مولیان كردوه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ دۆخه‌كه‌‬ ‫ئاڵۆز نه‌بێ‌‌و چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌وه‌یان ده‌كرد‬ ‫حكومه‌ت به‌ده‌م داواكاریی‌ خه‌ڵكه‌وه‌‬

‫ناكرێ‌ له‌بر ‌ی ئه‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه خه‌ڵك داوا ‌ی‬ ‫مافی‌ خۆ ‌ی بكات‌و‬ ‫خۆپیشاندانێك بكه‌ن‌و‬ ‫ئازادان ‌ه ده‌نگی‌ خۆیان‬ ‫ده‌رببڕن‪ ،‬ده‌زگایه‌ك ‌ی‬ ‫ئه‌منی‌‌و پۆلیس‌و‬ ‫دژه‌ تیرۆر بێت‬ ‫ده‌ستدرێژییان بكات ‌ه‬ ‫سه‌ر‬ ‫بێت‌و چاره‌سه‌ری‌ بێ‌ موچه‌یی‌ بكات‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم ك����ه‌ من كرێچی‌ بم‌و‬ ‫خاوه‌نی‌ پێنج س����ه‌ر خێزان بم‪ ،‬ئیتر‬ ‫ی نه‌وت فرۆشتنی‌ حكومه‌ت‬ ‫چاوه‌ڕوان ‌‬ ‫نابم‪ ،‬من حكومه‌تێكم هه‌یه‌ پێیده‌ڵێن‬ ‫حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان فه‌رزه‌‬ ‫له‌س����ه‌ری‌ موچه‌ دابین ب����كات به‌بێ‌‬ ‫پاشه‌كه‌وت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "مرۆڤی‌ كوردو كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬

‫ئێم����ه‌ به‌ڕاس����تی‌ زۆر به‌ئاكارت����ر‌و‬ ‫به‌س����ه‌برتر‌و باشتر بون له‌حكومه‌ت‪،‬‬ ‫هاواڵت����ی‌ خ����ۆی‌ ك����رد به‌خاوه‌ن����ی‌‬ ‫كێش����ه‌كه‌‌و به‌رپرسیاریه‌تی‌ له‌ئه‌ستۆ‬ ‫گرت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و به‌رپرسیاریه‌تییه‌كه‌‬ ‫ت����ا راده‌یه‌كه‌ ئیتر ت����ه‌واو ته‌حه‌مول‬ ‫نه‌ما"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات ئه‌و‬ ‫ئازادییه‌ كۆمه‌الیه‌تییه‌ی‌ له‌س����لێمانی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌ له‌هه‌ولێر‌و دهۆكی����ش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم خه‌ڵكه‌كه‌ ك����ه‌ راناپه‌ڕی‌ ئه‌وه‌‬ ‫بابه‌تێكی‌ تره‌‪ ،‬ئه‌مه‌ به‌و مانایه‌ نییه‌‬ ‫له‌وێ‌ حزبێك س����ه‌ركوتی‌ ده‌كاو لێره‌‬ ‫نایكات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "سه‌ركوته‌كه‌ هه‌موی‌‬ ‫وه‌ك یه‌كه‌‪ ،‬ئازادی‌‌و ئازایه‌تییه‌شكه‌ش‬ ‫هه‌موی‌ وه‌ك یه‌كه‌‪ ،‬له‌وانه‌یه‌ یه‌كێك‬ ‫ته‌حه‌مول����ی‌ زیات����ر بێ����ت‪ ،‬ئه‌گینا‬ ‫هه‌مومان خ����اوه‌ن مافی����ن‪ ،‬خه‌ڵك‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌رژێمی‌ س����ه‌دام ملی‌ كه‌چ‬ ‫نه‌كرد‌و خوێنی‌ رش����ت بۆ سه‌ربه‌زی‌‌و‬ ‫ئ����ازادی‌ خۆی‪ ،‬ئیت����ر به‌رامبه‌ر به‌م‬ ‫حزبان����ه‌ وه‌ك میلله‌تێك چۆن س����ڵ‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌و ده‌ترسێ‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو باس ل����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫خه‌ڵك زۆر رێزی‌ لێگرتن‪ ،‬حكومه‌تیش‬ ‫زی����اد له‌وه‌ی‌ شایس����ته‌ی‌ بێت رێزی‌‬ ‫لێكگیرا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم ناكرێ‌ له‌بری‌‬ ‫ئه‌وه‌ كه‌ خه‌ڵ����ك داوای‌ مافی‌ خۆی‌‬ ‫بكات‌و خۆپیشاندانێك بكه‌ن‌و ئازادانه‌‬ ‫ده‌نگی‌ خۆیان ده‌رببڕن‪ ،‬ده‌زگایه‌كی‌‬ ‫ئه‌من����ی‌‌و پۆلیس‌و دژه‌ تی����رۆر بێت‬ ‫ده‌س����تدرێژییان بكاته‌ سه‌ر‪ ،‬من ئه‌و‬ ‫ده‌ستدرێژكردنه‌ به‌تاوان ده‌زانم"‪.‬‬

‫ده‌یانه‌وێ‌ بێن به‌جۆرێك قس��� ‌ه بكه‌ن ك ‌ه‬ ‫خزمه‌ت به‌سیاس���ه‌ت ‌ی حزبه‌كه‌یان بكات‪،‬‬ ‫ل���ه‌م قه‌ره‌باڵغییه‌ش���دا گ���رژی‌‌و فیكه‌و‬ ‫هوهاكێشان دروستده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "بڕیارمان داو‌ه رێگ ‌ه نه‌ده‌ین‬ ‫هیچ به‌رپرس���ێك ‌ی دیار به‌رۆژ قسه‌ بكات‬ ‫به‌گۆڕانیش���ه‌وه‌‪ ،‬به‌شاسواریش���مان وتبو‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌و هه‌ر س���ور بو له‌وه‌ی‌ قس��� ‌ه‬ ‫بكات‪ ،‬به‌ق���ادری‌ حاج ‌ی عه‌ل���ی‌‌و دكتۆر‬ ‫ره‌ئوف عوسمانیش وت نابێت كه‌س وتار‬ ‫بخوێنێت���ه‌و‌ه تا ئێره‌ نه‌بێت���ه‌ گۆڕه‌پان ‌ی‬ ‫ملمالنێ ‌ی سیاسی‌‌و رازی‌ بون"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫وتارخوێندنه‌وه‌ به‌ش���ه‌و ئاساییه‌‪ ،‬یه‌كه‌م‬ ‫شه‌ویش هه‌م رێخه‌ری‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫ه���ه‌م شاس���وار عه‌بدولواحیدیش هاتون‌و‬ ‫وتاریان خوێندوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌نگه‌ر ب���اس ل���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫خێم���ه‌كان لیژنه‌یه‌ك��� ‌ی سه‌رپه‌رش���ت ‌ی‬ ‫هاوبه‌ش���یان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "بڕیارمان‬ ‫داو‌ه تا ئه‌و كاته‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت وه‌اڵممان‬ ‫ده‌داته‌و‌ه لێره‌ بمێنین���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫بێ‌ وه‌اڵم بمێنینه‌و‌ه بیر له‌و‌ه ده‌كه‌ینه‌و‌ه‬ ‫هه‌ڵوێستێكی‌ ترمان هه‌بێ‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "رۆژ ب���ه‌رۆژ په‌یوه‌ندیم���ان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ خۆپیش���انده‌ران ‌ی هه‌ولێر‌و دهۆك‌و‬ ‫ناوچه‌كانی‌ تریش به‌هێز ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫س���ه‌نگه‌ر ئاماژه‌ ‌ی به‌و‌ه كرد ك ‌ه گرنگ ‌ی‬ ‫ئ���ه‌م خۆپیش���اندان ‌ه له‌وه‌دایه‌ ل���ه‌دوای‌‬ ‫حه‌ڤده‌ی‌ ش���وباته‌وه‌ هیچ ناڕه‌زایه‌تیه‌یك‬ ‫نیی ‌ه ‪ 24‬كاتژمێر ب���ه‌رده‌وام بوبێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌گ���ه‌ر هاتن به‌زۆر ئه‌م خێمانه‌یان‬ ‫پێچایه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا كۆتایی‌ به‌م خۆپیشاندانه‌ش‬ ‫بێت‪ ،‬كۆتایی‌ به‌ناڕه‌زایه‌تییه‌كه‌ نایه‌ت"‪.‬‬

‫"دیمه‌نی‌ ئه‌م‬ ‫پیاو ‌ه زه‌نگێكی‌‬ ‫مه‌ترسیداره‌"‬

‫دیمه‌نی‌ ئه‌و پیاو‌ه‬ ‫کە وەک ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌ئاهه‌نگی‌ زه‌ماوه‌نددا‬ ‫بێت سه‌ما ده‌كات‬ ‫گوزارشت له‌و‬ ‫چه‌پاندنه‌ په‌نگ‬ ‫خواردوه‌ ده‌كات‬ ‫ك ‌ه سااڵنێكی‌ زۆره‌‬ ‫له‌ناخیدا په‌نگ ‌ی‬ ‫خواردوه‌ته‌وه‌‬

‫مامۆس����تایه‌كی‌ زانك����ۆو هه‌ڵگ����ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ماس����ته‌ری‌ س����ایكۆلۆجیای‌ سیاس����ی‌‪،‬‬ ‫س����ه‌ماو هه‌ڵپه‌ڕینی‌ خۆپیش����انده‌رێكی‌‬ ‫هه‌ولێ����ر كه‌ به‌خۆش����ییه‌وه‌ گوزارش����ت‬ ‫له‌ده‌ن����گ هه‌ڵبڕی����ن‌و ناڕه‌زای����ی‌ خۆی‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌زه‌نگێكی‌ مه‌ترسیدار ناوده‌بات‬ ‫بۆ ده‌سه‌اڵت‪.‬‬ ‫نزار گزالی‌‪ ،‬مامۆستای‌ زانكۆو هه‌ڵگری‌‬ ‫ماسته‌ر له‌سایكۆلۆجیای‌ سیاسی‌ ئاماژه‌‬ ‫ب����ه‌وه‌ ده‌كات به‌پێ����ی‌ هه‌ره‌م����ی‌ مازلۆ‬ ‫یه‌كه‌م پێداویس����تی‌ مرۆڤ پێداویستیه‌‬ ‫فس����یۆلۆجییه‌كانی‌ وه‌ك بژێویی‌ ژیان‌و‬ ‫گ����وزه‌ران‌و ش����وێنی‌ نوس����تن‌و پاره‌و‬ ‫خواردن‌و خواردنه‌وه‌ن كه‌ مرۆڤ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ دابین نه‌ك����رێ‌ ئیتر بی����ر له‌الیه‌نی‌‬ ‫ئاسایش����ی‌‌و ده‌رونی‌ ناكاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ده‌سه‌اڵت واده‌زانێت به‌چاوسوركردنه‌وه‌‬ ‫ئیتر ت����ه‌واو ده‌توانن خه‌ڵ����ك بێده‌نگ‬ ‫بك����ه‌ن‪ ،‬ل����ه‌وه‌ تێناگه‌ن كات����ێ‌ مرۆڤ‬ ‫پێداویستییه‌ س����ه‌ره‌تاییه‌كانی‌ بۆ دابین‬ ‫ناك����رێ‌‌و توانای‌ مادی‌‌و بژێویی‌ نامێنێ‌‪،‬‬ ‫له‌چركه‌س����اتێكدا په‌ن����ا ده‌باته‌ به‌ر ئه‌و‬ ‫ناڕه‌زاییانه‌ی‌ بینیمان"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "دیمه‌ن����ی‌ ئ����ه‌و پی����اوه‬ ‫خۆپیش����اندەرە‌ ده‌بین����رێ‌ ك����ه‌‬ ‫به‌كه‌فوكوڵێكی‌ س����ه‌یره‌وه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ئاهه‌نگ����ی‌ زه‌ماوه‌ن����ددا بێت س����ه‌ما‬ ‫ده‌كات‪ ،‬گوزارشت له‌و چه‌پاندنه‌ په‌نگ‬ ‫خ����واردوه‌ ده‌كات كه‌ س����ااڵنێكی‌ زۆره‌‬ ‫له‌ناخیدا په‌نگی‌ خواردوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌وه‌ زه‌نگێكی‌ مه‌ترسیداره‌‬ ‫بۆ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬خه‌ڵكانێك هه‌ن سااڵنێكی‌‬ ‫زۆره‌ ئه‌وه‌یان له‌ناخی‌ خۆیاندا چه‌پاندوه‌‬ ‫ئه‌م����ڕۆ ته‌نه����ا ده‌رف����ه‌ت بڕه‌خس����ێ‌‬ ‫به‌توندترین ش����ێوه‌ ده‌ریده‌بڕن‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫حكومه‌ت زو به‌خۆیدا نه‌چێته‌وه‌ خراپتر‬ ‫روده‌دات"‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫هاوپه‌یمان ‌ی بۆ دیموكراس ‌ی وتاره‌كه‌ ‌ی مه‌ال به‌ختیار‬ ‫ده‌رباره‌ ‌ی به‌رهه‌م ساڵح به‌"هه‌ڵمه‌تێكی‌ ره‌ش" ناوده‌بات‬

‫ئه‌سه‌سه‌رد‪ :‬وتارەكەی مەالبەختیار دەچێتە چوارچێوەی ئازادی رادەربڕینه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و‬ ‫دادپەروەری وەاڵمی توندی‬ ‫وتارەكەی مەالبەختیار لەبارەی‬ ‫سەرۆكی حزبەكەیانەوە دەداتەوەو‬ ‫چاودێرێكیش پێیوایە ئەو جۆرە‬ ‫قسەكردنانە هەڵمەتی پێشوەختی‬ ‫هەڵبژاردنن‌و تا لەهەڵبژاردنەكانیش‬ ‫نزیك ببینەوە حزبەكان زیاتر‬ ‫سەرنج دەخەنە سەر شكاندنی‬ ‫كەسایەتییەكانی یەكدی‌و ئەوەش‬ ‫توندوتیژی لێدەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫دوێنێ(دوش���ەممە) مەالبەختی���ار‬ ‫لێپرسراوی دەستەی كارگێڕی مەكتەبی‬ ‫سیاس���ی یەكێتی لەوتارێكدا هێرشی‬ ‫توندی كردە س���ەر بەرهەم س���اڵح‪،‬‬ ‫سەرۆكی هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی‌و‬ ‫دادپەروەری‌و وتب���وی"دوای دو خول‬ ‫لەس���ەرۆكایەتی حكومەت���ی هەرێم‌و‬ ‫دو خولی���ش لە‌جێگ���ری س���ەرۆكی‬ ‫حكومەتی بەغداد‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫سێ‌ جار لە‌س���ێ كۆنگرەی یەكێتیدا‪،‬‬ ‫بەتەسكیە دەكرایە س���ەركردایەتی‌و‬ ‫جێگری سكرتێری گشتی؛ هەروا دوای‬ ‫جیابونەوەی لەیەكێتی لەكاتێكدا مام‬ ‫جەالل لەس���ەرەمەرگدا ب���و‪ ،‬كەوتنە‬ ‫دژایەتی یەكێتی‪".‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەش���دابو"جەنابت‪،‬‬ ‫ل���ەدەرەوەی واڵت دەتویس���ت بچیتە‬ ‫كۆس���ۆڤۆ‪ ،‬یاری���دەدەری حاكم���ی‬ ‫كۆس���ۆڤۆ بی���ت‪ ،‬بە‌مانگان���ەی (‪50‬‬ ‫هەزار دۆالر)‪ .‬م���ام جەالل‪ ،‬د‪.‬لەتیف‬ ‫رەش���یدی ن���اردە الت‪ ،‬پێیوتی‪ :‬تۆ‬ ‫ئەندامی سەركردایەتیت‪ ،‬چۆن كاری‬ ‫وا دەكەیت؟ م���ام دەتكاتە نوێنەری‬

‫یەكێتی لەئەمریكا‪ .‬لەوەاڵمدا وتبوت‪:‬‬ ‫نابێ‌ ل���ە‌(‪ 50‬ه���ەزار دۆالر) كەمترم‬ ‫بداتێ‌‌و دەشبێ‌ ڤێالیەكیشم بۆ بكڕێ‌‪.‬‬ ‫واتا‪ :‬بەش���ەرتی موچەی بەرزو ڤێالی‬ ‫چەن���د نهۆم���ی‪ ،‬رازی بوی���ت ببیتە‬ ‫نوێنەری یەكێتی لەئەمریكا‪ .‬ئێستاش‬ ‫ڤێالكە بەناوی خۆتەوەیە”‪.‬‬ ‫ئەوەشی خستبوەڕو"كە لەهەڵبژاردنی‬ ‫ن���او فراكس���یۆنە كوردس���تانیەكان‬ ‫دۆڕابوی‪ ،‬وتبوت‪ :‬خ���ۆم دەزانم چی‬ ‫لە‌یەكێت���ی‌و لەماڵی م���ام جەاللیش‬ ‫دەكەم‪ ..‬هەر واشت كردوە‪".‬‬ ‫لەبەرامب���ەر ئ���ەو قس���انەی‬ ‫مەالبەختی���اردا‪ ،‬س���لێمان عەب���دواڵ‬ ‫یونس‪ ،‬بەرپرسی دامەزراوەی میدیای‬ ‫هاوپەیمان���ی بە‌ئاوێنەی راگەیاند"مەال‬ ‫بەختیار ش���ەڕی كۆنەقین‌و ش���ەڕی‬ ‫بەوەكال���ەت لەگەڵ دكت���ۆر بەرهەم‬ ‫دەكات‌و ئێم���ە لەهاوپەیمانی‌و نابینە‬ ‫پەرچەكرداری پیاوێكی لەو چەشنە‪".‬‬ ‫س���ەردەمی‬ ‫وتیش���ی"بێگومان‬ ‫چەواش���ەكاری بەسەرچوەو زۆرداری‌و‬ ‫س���تەمی ئ���ەم ج���ۆرە لەسیاس���ی‬ ‫كالس���یك كۆتایی پێدێت‪ ،‬ئەمە ترسە‬ ‫لە‌حوكم���ی رەش���ید‪ ،‬لە‌دادپەروەری‌و‬ ‫راس���تەقینە‪،‬‬ ‫لەدیموكراس���یەتی‬ ‫لە‌دەركەوتنی ئەو هێزە تازەیەی خەڵك‬ ‫خەونی لەسەر هەڵچنیوە‪ ،‬ئەمە دادی‬ ‫ئەم جۆرە سیاس���یانەی كوردس���تان‬ ‫ن���ادات‌و ئامانجی ئەم هەڵمەتەی مەال‬ ‫بەختیار بریتییە لەوەی ئێمە راكێشێتە‬ ‫ناو ش���ەڕی دژایەتیكردن���ی یەكێتی‌و‬ ‫رابردوی پی���رۆزی یەكێتی بەاڵم ئێمە‬ ‫چ���اوی رێ���زەوە دەڕوانین���ە یەكێتی‬ ‫ئەوەشی یەكێتی بەم رۆژگارە گەیاندوە‬ ‫مەال بەختیار‌و هاوچەش���نەكانین كە‬ ‫پاشكۆی ئەم‌و ئەون‪".‬‬

‫بەقسەی س���ڵێمان عەبدواڵ یونس‪،‬‬ ‫مەالبەختیار دەیەوێ���ت هاوپەیمانی‪،‬‬ ‫رابكێشێتە نێو شەڕێكەوە كە بەشەڕی‬ ‫خۆیانی نازانن‪ ،‬بەڵكو ش���ەڕی ئەمان‬ ‫"ش���ەڕی موچ���ەو بژێ���وی‌و داهاتی‬ ‫میللەت‌و ش���ەڕی دزو گەندەڵ‌و هەمو‬ ‫ئەو دنیا ناش���رینەیە كە س���ەركردە‬ ‫كالس���یكییەكانی وەك���و مەالبەختیار‬ ‫لەمێژوی دورو نزیكدا بونیادیان ناوە‪،‬‬ ‫ك���ە مەالبەختیار ئەو ش���ەڕە لەبری‬ ‫نوخبەیەكی دەس���ەاڵتدار دەكات كە‬ ‫بەرژەوەندی مافیاییان لە‌كوردس���تان‬ ‫هەی���ەو دەیانەوێت ئ���ەم حوكمڕانییە‬ ‫زۆردارییە تا قیامەت بەردەوام بێت‪".‬‬ ‫وتیش���ی"زۆرێك لەس���ەركردایەتی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬ئەنجومەن���ی ناوەند‪ ،‬كادرە‬ ‫تێكۆش���ەرە دیارەكانی ن���او یەكێتی‬ ‫داوای گۆڕینی ئەم چەشنە لە‌مەكتەب‬ ‫سیاس���یان كردوە كە م���ەال بەختیار‬ ‫پێشەنگی ئەو چەشنانەیە‪".‬‬ ‫سەبارەت بەوەی لەوتارەكەیدا مەال‬ ‫بەختیار‪ ،‬بەرهەم س���اڵح‪-‬ی تۆمەتبار‬ ‫كردوە ب���ەوەی لەگەندەڵیەوە گالوە‪،‬‬ ‫س���لێمان عەبدواڵ یون���س وتی"ئەوە‬ ‫جگە لەو بوختان‌و چەواش���ەكارییەی‬ ‫كە ماوەیەكە درێژەی هەیە‪ ،‬هیچی تر‬ ‫نییە بەبەڵگەو دیكۆمێنت‌و بەلۆژیك‌و‬ ‫دور لەزمان���ی تەش���هیرو تەخوین كە‬ ‫مەالبەختی���ار پەنای بۆ بردوە وەاڵمی‬ ‫دەدەین���ەوەو راس���تییەكان ب���ۆ رای‬ ‫گش���تی روندەكەین���ەوە‪ .‬جگەلەوەش‬ ‫س���یڤی دكت���ۆر بەرهەم س���یڤیەكی‬ ‫زێڕین���ە لەحوكمڕانی���داو س���یڤی‬ ‫ئاوەدانكردنەوەیەو دەس���تی ئاوەدانی‬ ‫دكت���ۆر بەره���ەم لە‌هەر ش���وێنێكی‬ ‫كوردس���تان دیارەو بە‌م���ەال بەختیار‬ ‫چڵكن ناكرێت‪".‬‬

‫"هەڵمەتەك���ەی" م���ەال بەختی���ار‪-‬‬ ‫ی���ش بۆ س���ەر س���ەرۆكی حزبەكەی‬ ‫بە‌"هەڵمەتێك���ی رەش" ناوب���ردو‬ ‫وتیش���ی"مەالبەختیار ئامانجیەت���ی‬ ‫رامانكێش���ێت بۆئ���ەوەی وەكو چۆن‬ ‫خۆی ئینشیقاقی كرد لەیەكێتی بڵێت‬ ‫بەره���ەم س���اڵح‌و هاوپەیمانی زادەی‬ ‫ئینشیقاقن لەكاتێكدا كە هاوپەیمانی‬ ‫تێپ���ەڕی ئینش���یقاق‌و ئایدۆلۆجی���او‬ ‫ملمالنێ مێژوییەكان‌و ئەم فۆرمەیە كە‬ ‫مەال بەختیار دەیەوێت بەزۆری زۆرداری‬ ‫لەڕێگەی چەواش���ەكارییەوە بەس���ەر‬ ‫ئێمەدا ساغی بكاتەوە لەكاتێكدا ئێمە‬ ‫دورونزیك پەیوەندیمان بەم شتانەوە‬ ‫نییە‪".‬‬ ‫وتیش���ی"هاوپەیمانی هێزێك���ی‬ ‫راستەقینەی هەمو خەڵكی كوردستانە‬ ‫ب���ۆ تێپەڕاندن���ی دابەش���كارییەكان‌و‬ ‫ئ���ەو‬ ‫وەس���تاندنی زۆرداری‌و‬ ‫دەس���تدرێژیانەی دەكرێن���ە س���ەر‬ ‫قوتی خەڵ���ك لەهەمو كوردس���تان‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئامانج���ی م���ەال بەختی���ار‬ ‫ئەوەی���ە هاوپەیمان���ی بكاتە هێزێكی‬ ‫ئینش���یقاقكردوی لۆكاڵی س���لێمانی‌و‬ ‫جارێكی دیكە خەڵكی سلێمانی‌و ئەم‬ ‫ناوچەیە بەیەكدا بداتەوە‌و ملمالنێكان‬ ‫لەس���لێمانی چڕبكات���ەوە‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫هەرگیز نابین بە‌بەشێك لەوە‪".‬‬ ‫بەاڵم فەرید ئەسەس���ەرد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫س���ەركردایەتی یەكێتی رەتیدەكاتەوە‬ ‫ئ���ەو نوس���ینەی م���ەال بەختی���ار‬ ‫پەیوەن���دی بە‌هەڵمەتی پێش���وەختی‬ ‫هەڵبژاردنەوە هەبێت بەو پاس���اوەی‬ ‫هێشتا هەڵمەتی هەڵبژاردن بەڕەسمی‬ ‫دەس���تی پێنەكردوەو وتیش���ی"ئێمە‬ ‫وەكو یەكێتی لیژنەیەكمان دەبێت بۆ‬

‫هەڵمەتی هەڵبژاردن‌و ئەو لیژنەیە ئەو‬ ‫ئەركە دەگرێتە ئەستۆ"‪.‬‬ ‫لەبارەی نوسینەكەی مەالبەختیار‪-‬‬ ‫یش����ەوە وتی"بەبڕوای من وتارەكەی‬ ‫مەالبەختی����ار دەچێت����ە چوارچێوەی‬ ‫ئ����ازادی رادەربڕی����ن‌و وتارێك����ەو‬ ‫خاوەنەك����ەی رای خ����ۆی دەربارەی‬ ‫كەس����ێك دەربڕیوەو ئەو كەسەش����ی‬ ‫ك����ە وتارەكەی لەس����ەر نوس����راوە‬ ‫ماف����ی ئەوەی هەی����ە وەاڵم بداتەوەو‬ ‫پێموایە دەكرێت ل����ەم قاڵبەدا جێی‬ ‫بكەینەوە‪".‬‬ ‫بەاڵم ئاسۆ عەلی‪ ،‬چاودێری سیاسی‬ ‫لەلێدوانێك����دا ب����ۆ ئاوێن����ەی ئەوەی‬ ‫بە‌"هەڵمەتی پێشوەختی هەڵبژاردن"‬ ‫ناوبردو پێش����یوایە تا نزیكتربینەوە‬ ‫حزب����ەكان‬ ‫لەهەڵبژاردن����ەكان‪،‬‬ ‫بەشێوەی هەڵمەتی هەڵبژاردنەكانی‬ ‫پێش����و وتارەكانی����ان دادەبەزێت بۆ‬ ‫ئاستی ش����كاندنی كەسایەتی یەكترو‬ ‫دەس����تبردن بۆ نانبڕی����ن‌و تەنانەت‬ ‫توندوتیژیشی لێ بكەوێتەوە‪.‬‬ ‫وتیش����ی"هەڵبژاردن ل����ەم واڵتەی‬ ‫ئێمە لەب����ری ئ����ەوەی كەرنەڤاڵێكی‬ ‫دیموكراس����ی بێ����ت‪ ،‬ملمالنێیەك����ە‬ ‫لەسەر دەستكەوت‌و پۆست‌و پێگەی‬ ‫دەسەاڵت نەك لەپێناو خزمەتكردن‌و‬ ‫بەرنامەو پرۆژەیەكی نیشتمانیدا‪".‬‬ ‫بەاڵم پێی وایە ئەو توندوتیژیانەی‬ ‫لەئەنجامی ئەم����ە دەكەونەوە ناگەنە‬ ‫ئاس����تی ش����ەڕی ناوخۆو تا لێواری‬ ‫ئەوەی كە بەرژەوەندییەكانی خۆیان‬ ‫نەكەونە مەترسییەوە دەڕۆن‪.‬‬ ‫پێش����ی وایە ئ����ەو حزبانەی هەرێم‬ ‫هەموی����ان لەوەدا لە‌ی����ەك دەچن كە‬ ‫پرۆژەیان نییە‌و كە پرۆژەشیان نەبو‬ ‫پەنادەبەنە بەر شكاندنی یەكتری‪.‬‬

‫هەڵبژاردن لەم‬ ‫واڵتەی ئێمە لەبری‬ ‫ئەوەی كەرنەڤاڵێكی‬ ‫دیموكراسی بێت‪،‬‬ ‫ملمالنێیەكە لەسەر‬ ‫دەستكەوت‌و‬ ‫پۆست‌و پێگەی‬ ‫دەسەاڵت‬ ‫نەك لەپێناو‬ ‫خزمەتكردن‌و‬ ‫بەرنامەو پرۆژەیەكی‬ ‫نیشتمانیدا‬

‫كشانه‌وه‌ی په‌كه‌كه‌ له‌شنگال بیانوی بۆ توركیا نه‌هێشتۆته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬

‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆر ‌ی‬ ‫ئه‌و خێزانانه‌ ‌ی‬ ‫له‌سه‌ر چیا ‌ی‬ ‫شه‌نگال مابونه‌و‌ه‬ ‫له‌ترسی‌ بۆردومان ‌ی‬ ‫فرۆكه‌كانی‌ توركیا‬ ‫هاتونه‌ته‌ خواره‌وه‌‌و‬ ‫له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌كان‬ ‫نێشته‌جێبون‬

‫كۆما جڤاكێن كوردستان "كه‌جه‌كه‌"‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ رێگریكردن له‌ئۆپه‌راسیۆن ‌ی‬ ‫داگیركردن ‌ی شه‌نگال له‌الیه‌ن سوپا ‌ی‬ ‫توركیاوه‌‪ ،‬له‌رۆژ ‌ی ‪23‬ی‌ ئازاری‌ ئه‌مساڵ‬ ‫بڕیاری‌ كشانه‌وه‌ی‌ گه‌ریالكانی‌ له‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ راگه‌یاند‪ .‬چاودێران ‌ی سیاس ‌ی‬ ‫پێیان وایه‌ بریاره‌كه‌ی‌ كه‌جه‌ك ‌ه‬ ‫پوچه‌ڵكردنه‌وه‌ ‌ی پیالنێكی‌ توركیای ‌ه بۆ‬ ‫داگیركردنی‌ باشور ‌ی كوردستان‪.‬‬ ‫نه‌سرواڵ سورچ ‌ی به‌رپرس���ی‌ مه‌ڵبه‌ند ‌ی‬ ‫نه‌ینه‌وای‌ یه‌كێت ‌ی نیشتمانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی دۆخی‌ ئێستا ‌ی شه‌نگال‌و بڕیار ‌ی‬ ‫كشانه‌وه‌ ‌ی گه‌ریالكان ‌ی پارتی‌ كرێكاران ‌ی‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ ب���ه‌ ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ئامانج���ی‌ توركی���ا زۆر له‌داگیركردن��� ‌ی‬ ‫ش���ه‌نگال گه‌وره‌ت���ره‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت ئه‌گه‌ر‬ ‫گه‌ریالكانیش بكشێنه‌و‌ه توركیا به‌بیانو ‌ی‬ ‫مانه‌وه‌ ‌ی په‌كه‌ك ‌ه له‌ناوچه‌ك ‌ه هێرشه‌كان ‌ی‬ ‫خۆی‌ ئه‌نج���ام ده‌دات‪ ،‬ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵگه‌ ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت ‌ی رێگه‌ ‌ی لێ نه‌گرێت‪.‬‬ ‫س���ورچی وتی‌ "رۆژ ‌ی ‪‌ 26‬ی ئه‌م مانگه‌‪،‬‬ ‫فه‌رمانده‌ی فرقه‌ ‌ی ‪15‬ی‌ س���وپا ‌ی عێراق‬ ‫دوای‌ رێككه‌وتن له‌گ���ه‌ڵ په‌كه‌كه‌‪ ،‬چۆت ‌ه‬ ‫ش���ه‌نگال‌و ‪ 2‬لیواش���ی‌ له‌گ���ه‌ڵ خ���ۆ ‌ی‬ ‫بردوه‌ت ‌ه ناوچه‌ ‌ی (خانه‌سور)‪ .‬له‌ناوچه‌ ‌ی‬ ‫(تربكێ)ی���ش گه‌ریالكان كش���اونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ژماره‌یه‌كی‌ زۆر ‌ی ئه‌و خێزانانه‌ ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر چی���ای‌ ش���ه‌نگال مابون���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ترس���ی‌ بۆردومان ‌ی فرۆكه‌كان ‌ی توركیا‬ ‫هاتونه‌ته‌ خ���واره‌وه‌‌و له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌كان‬ ‫نێشته‌جێبون"‪.‬‬

‫شەڕڤانانی پەکەکە لەشەنگال‬ ‫ویالیه‌ت���ی‌ موس���ڵ‪ .‬ئه‌و وت��� ‌ی "توركیا‬ ‫ده‌یه‌وێت ئیمپراتۆریه‌ت ‌ی عوسمانی‌ زیندو‬ ‫بكات���ه‌وه‌‪ .‬ده‌بینین له‌س���وریا روبه‌رێك ‌ی‬ ‫فراوان ‌ی خاكی‌ داگیركردوه‌"‪.‬‬

‫له‌وه‌اڵم ‌ی ئه‌و پرس���یاره‌ی‌ ئه‌گه‌ر توركیا‬ ‫هێرش بكاته‌ سه‌ر شه‌نگال شه‌ر له‌نێوان‬ ‫سوپای‌ عێراق‌و توركیا دروست ده‌بێت؟‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌شكرد گه‌ریالكانی‌ پارت ‌ی ئه‌و وت ‌ی "ئه‌ی‌ چۆن شه‌ڕ دروست نابێت؟!‬ ‫كرێكارانی‌ كوردس���تان كش���اونه‌ته‌و‌ه بۆ ئه‌ی‌ كه‌وایه‌ س���وپا ‌ی عێراق بۆچ ‌ی چۆت ‌ه‬ ‫ناو خاكی‌ رۆژئاوای‌ كوردس���تان‪ .‬پێش ‌ی ناو شه‌نگال؟ به‌بۆچونی‌ خۆم توركیا ئه‌و‬ ‫وای ‌ه هه‌رچه‌ند‌ه گه‌ریالكان كشاونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئۆپه‌راسیۆنه‌ ئه‌نجام ده‌دات كه‌ ئه‌ردۆگان‬ ‫دواج���ار توركی���ا ه���ه‌ر ئۆپه‌راس���یۆن ‌ی رایگه‌یاند ده‌ستیپێكردوه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫سه‌ربازی‌ ئه‌نجام ده‌دات ئه‌ویش له‌پێناو س���وپای‌ عێراق له‌ناوچه‌كه‌ ئاماده‌كاری ‌ی‬ ‫به‌دیهێنان���ی‌ خه‌ونه‌كان���ی‌ ره‌جه‌ب ته‌یب كردوه‌‪ .‬نازانرێت كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫ئ���ه‌ردۆگان ب���ۆ ده‌ستبه‌س���ه‌ردا گرتنی‌ به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ ‌ی عه‌فری���ن بێده‌نگ ‌ی‬

‫رێككه‌وتنی‌ گه‌ریالكان‌و حكومه‌تی‌ عێراق‌و‬ ‫بڕیاری‌ كشانه‌وه‌ له‌الیه‌ن كه‌جه‌كه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بیانوه‌ی‌ توركیا نه‌ما‪ .‬بڕیاردرا ته‌نها ئه‌و‬ ‫هێزانه‌ی‌ ك ‌ه خه‌ڵك ‌ی شه‌نگالن‌و ماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆره‌ له‌الی���ه‌ن په‌كه‌ك���ه‌و‌ه مه‌ش���قیان‬ ‫پێده‌كرێت له‌ناو ش���ه‌نگال بمێننه‌وه‌‌و ب ‌ه‬ ‫ته‌نسیق له‌گه‌ل س���وپای‌ عێراق شه‌نگال‬ ‫بپارێزن‪.‬‬

‫هه‌ڵده‌بژێرێت یان رێگ ‌ه به‌و ئۆپه‌راسیۆن ‌ه‬ ‫نادات"‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ دیك���ه‌و‌ه محه‌م���ه‌د ئه‌می���ن‬ ‫پێنجوێنی‌ كه‌س���ایه‌تی‌ نزی���ك له‌پارت ‌ی‬ ‫كرێكاران���ی‌ كوردس���تان‪ ،‬ب��� ‌ه ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫راگه‌یاند توركیا توش���ی‌ غرورێكی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫بوه‌‌و ب��� ‌ه عه‌قڵیه‌تی‌ تاك���ڕه‌وی‌ ره‌جه‌ب‬ ‫ته‌یب ئه‌ردۆگان بریار ده‌دات‪ .‬هاوشێوه‌ ‌ی‬ ‫سوڵتانێكی‌ عوس���مانی‌‪ ،‬به‌بێ‌ گه‌رانه‌و‌ه‬ ‫ب���ۆ الیه‌نه‌كانی‌ دیك���ه‌ی‌ ناوخۆ ‌ی توركیا پێنجوێن���ی وتی‌ "ئه‌گ���ه‌ر توركیا هێرش‬ ‫بكاته‌ س���ه‌ر شه‌نگال‪ ،‬چاوه‌ڕوان ده‌كرێت‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وت ده‌كات‪.‬‬ ‫شه‌رێكی‌ گه‌وره‌ له‌نێوان سوپای‌ عێراق‌و‬ ‫ئام���اژ‌ه به‌وه‌ش ده‌كات پێش���تر توركیا سوپای‌ توركیا له‌ناوچه‌كه‌دا دروست ببێت‪.‬‬ ‫بیانوی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی هه‌بو ك��� ‌ه بونی‌ گه‌ریال ئه‌گه‌ر توركیا هه‌ڵه‌یه‌كی‌ له‌و جۆره‌ بكات‪،‬‬ ‫له‌ش���ه‌نگال مه‌ترسی ‌ه بۆسه‌ر سنوره‌كان‌و ده‌كه‌وێت ‌ه ناو زه‌لكاوێك كه‌ ده‌رچون لێ ‌ی‬ ‫ئاسایش���ی‌ ئ���ه‌و واڵت���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم دوا ‌ی زۆر زه‌حمه‌ت ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وه‌ ده‌بێت‬

‫به‌ڵكو ده‌یه‌وێت فشاره‌كان ‌ی له‌سه‌ر ته‌واو ‌ی‬ ‫باش���وری‌ كوردس���تان چڕت���ر بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "س���ه‌ره‌ڕای‌ هه‌مو فش���اره‌كان ‌ی‬ ‫تورك هه‌م���و الیه‌كمان ب���اش ده‌زانین‬ ‫كه‌ توركی���ا به‌رژه‌وه‌ن���د ‌ی زۆر ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬توركه‌كان فش���اری‌ زۆر له‌س���ه‌ر‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‌و حزبه‌كان ‌ی تریش ده‌كه‌ن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ش���ه‌ڕی‌ ناوخۆ دروست ببێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم من به‌دوری‌ ده‌زانم شه‌ڕی‌ براكوژ ‌ی‬ ‫جارێكی‌ دیكه‌ دروست ببێته‌وه‌"‪.‬‬

‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌مین���داری‌ گش���تی‌ هێ���ز ‌ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی‌ كوردس���تان‪ ،‬جه‌بار یاوه‌ر‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئۆپه‌راسیۆنی‌ س���وپا ‌ی توركیا‬ ‫بۆس���ه‌ر ش���ه‌نگال به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫له‌تازه‌ترین لێدوانیان���دا باڵوێز ‌ی توركیا‬ ‫له‌به‌غدا هه‌واڵی‌ ئه‌نجامدانی‌ ئۆپه‌راسیۆن ‌ی‬ ‫س���ه‌ربازییان بۆ س���ه‌ر ش���ه‌نگال به‌درۆ‬ ‫خس���توه‌ته‌وه‌‪ .‬وتیش���ی‌ "باڵوێ���ز ‌ی‬ ‫توركی���ا به‌ئاش���كرا رایگه‌یان���د به‌نیازی‌‬ ‫ئۆپه‌راس���یۆنی‌ س���ه‌ربازی‌ نی���ن‌و هیچ‬ ‫هێزێكیشیان نه‌جواڵندوه‌‪ .‬ئه‌وه‌ ‌ی پێشتر‬ ‫وه‌ك هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك بو‪ ،‬دواتر قسه‌كان ‌ی‬ ‫خۆیان گ���ۆڕی‌‪ .‬ئه‌ردۆغان له‌كات ‌ی چون ‌ی‬ ‫بۆ بولگاریا ئاماژه‌ ‌ی به‌وه‌كرد كه‌ توركیا‬ ‫ب ‌ه به‌زاندنی‌ س���نور ‌ی ده‌وڵه‌تێكی‌ دیكه‌‌و چاوه‌ڕوانی‌ هێزه‌كان ‌ی حكومه‌تی‌ فیدراڵ ‌ی‬ ‫عێراقن له‌ش���ه‌نگال تا ب���ه‌كاری‌ خۆیان‬ ‫دژی‌ یاسا نێوده‌وڵه‌تیه‌كانیشه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ستن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و تۆمه‌تانه‌ی‌ توركیا ئاڕاسته‌ ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌ كوردستان ‌ی ده‌كات ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ئ���ه‌ردۆگان داوا‬ ‫به‌وه‌ی‌ نزیك‌و هاوكاری‌ په‌كه‌كه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی ده‌كات ته‌نه���ا س���وپای‌ عێ���راق له‌ن���او‬ ‫"بڕیار ‌ی توركیا بۆ رێگه‌ نه‌دان به‌گه‌شت ‌ی ش���ه‌نگال بێ���ت‌و رێگه‌ به‌هی���چ هێزێك ‌ی‬ ‫فرۆكه‌كانی‌ بۆ فرۆكه‌خانه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌ی چه‌ك���دار ‌ی دیك ‌ه له‌ناوچه‌ك��� ‌ه نه‌درێت ‪.‬‬ ‫سلێمانی‌ له‌و چوارچێوه‌یه‌دایه‌‌و بڕیارێك ‌ی جه‌بار یاوه‌ر رایگه‌یاند ئه‌ردۆغان ده‌ڵێت‬ ‫چاوه‌ڕوانكراویش بو‪ .‬توركه‌كان واده‌زانن ئه‌گه‌ر سوپای‌ عێراق نه‌گه‌یشت ‌ه ئه‌نجام‪،‬‬ ‫ناوچه‌ی‌ س���ه‌وز‌و قه‌ڵه‌م���ڕه‌و ‌ی یه‌كێت ‌ی ئ���ه‌و كات ئه‌وان بی���ر له‌رێگه‌یه‌ك ‌ی دیك ‌ه‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان یارمه‌ت ‌ی په‌كه‌ك ‌ه ده‌كه‌نه‌وه‌‪ .‬ئاشكراش���یده‌كات شاندێك ‌ی‬ ‫ده‌ده‌ن یان په‌كه‌ك��� ‌ه له‌م ناوچه‌ی ‌ه بون ‌ی هه‌واڵگ���ر ‌ی حكومه‌تی‌ عێ���راق ده‌چێت ‌ه‬ ‫توركی���ا بۆ گفتوگۆكردن ‌ی زیاتر له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ره‌وش ‌ی ناوچه‌كه‌‌و چاویشیان ب ‌ه سه‌رۆك‬ ‫پێش���ی‌ وایه‌ توركیا نه‌ك ده‌یه‌وێت فشار كۆماری‌ توركیا ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ر ناوچه‌ی‌ س���ه‌وز دروست بكات‪،‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫‪5‬‬

‫"پەڕینەوەی ناڕەزایەتییەكان بۆ هەولێرو دهۆك وایكرد حكومەت بێتە سەرخەت‌"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫سەرەتای ئەم هەفتەیە ناڕەزایەتی‌و‬ ‫خۆپیشاندانەكانی مامۆستایان‌و‬ ‫فەرمانبەران لەناوچەكانی‬ ‫سلێمانییەوە بەشێوەیەكی بەهێز‬ ‫پەڕینەوە بۆ سنوری هەولێرو‬ ‫دهۆك‪-‬ی ژێر دەسەاڵتی پارتی‪،‬‬ ‫چاالكوانان‌و چاودێرانی سیاسی ئەوە‬ ‫وا دەكات ناڕەزایەتییەكان ئەنجامیان‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژی یەكش����ەممەو دوش����ەممەی‬ ‫ئ����ەم هەفتەی����ە ه����اوكات لەگ����ەڵ‬ ‫خۆپیش����اندانی‬ ‫ناڕەزایەت����ی‌و‬ ‫مامۆستایان‌و فەرمانبەرانی ناوچەكانی‬ ‫س����لێمانی‪ ،‬هەڵەبج����ە‪ ،‬گەرمی����ان‌و‬ ‫راپەڕین‪ ،‬بۆ یەكەمجار مامۆس����تایان‌و‬ ‫فەرمانبەران����ی ن����اڕازی هەولێ����ر‪،‬‬ ‫دهۆك‪ ،‬زاخۆ‪ ،‬باڵەكایەتی‌و بەش����ێك‬ ‫لە‌شاروشارۆچكەكانی دیكەی سنوری‬ ‫پارت����ی رژانە س����ەر ش����ەقامەكان‌و‬ ‫داوای كۆتاییهێنانی����ان بە‌سیس����تمی‬ ‫پاش����ەكەوتی موچ����ەی موچەخۆرانی‬ ‫هەرێم كرد‪ .‬فەرمان رەشاد‪ ،‬چاالكوانی‬ ‫مەدەنی‌و بەشدار لەخۆپیشاندانەكانی‬ ‫هەولێ����ر بە‌ئاوێن����ەی راگەیان����د ك����ە‬ ‫هۆكاری پەڕینەوەی خۆپیشاندانەكان‬ ‫ب����ۆ هەولێرو ناوچەكان����ی دیكەی ژێر‬ ‫دەس����تی پارتی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە‬ ‫كە موچەخۆران پاش ئەوەی زانییان‬ ‫حكومەت����ی هەرێ����م بە‌رێكەوتن����ی‬ ‫لەگەڵ بەغداش هێش����تا ئامادە نییە‬ ‫پاش����ەكەوتی موچ����ەی فەرمانبەران‬ ‫هەڵبوەش����ێنێتەوە‪ .‬ئەوەش توش����ی‬ ‫توڕەی����ی‌و نائومێدییەك����ی گ����ەورەی‬ ‫كردن‪ ،‬بۆیە رژانە سەر شەقامەكان‪.‬‬ ‫پێشی وایە بەهۆی ئەوەی كە پێشتر‬ ‫ناڕەزایەتیی����ەكان تەنیا لەناوچەكانی‬ ‫ژێر دەسەاڵتی یەكێتی قەتیس ببون‪،‬‬ ‫دەس����ەاڵت وەك����و فش����ارێكی جدی‬ ‫سەیری ئەو ناڕەزایەتیانەی نەدەكردو‬ ‫دەس����ەاڵتی هەولێر‌و دهۆك هەمیشە‬ ‫هەوڵی دەدا كە وای نیشان بدات ئەو‬ ‫ناڕەزایەتیانە ناوچەیین‌و سەرتاسەریی‬ ‫نی����ن‌‪" ،‬بەاڵم پەڕین����ەوەی ئەمجارەی‬ ‫ناڕەزایەتییەكان ب����ۆ هەولێرو دهۆك‬ ‫ب����ەو بەهێزییە‪ ،‬وایكرد دەس����تبەجێ‬ ‫حكوم����ەت بێت����ە س����ەرخەت‌و بی����ر‬ ‫لەدەستكاریكردنی موچە بكاتەوە"‪.‬‬ ‫جەختیش����ی كردەوە ك����ە بەهۆی‬ ‫سەرتاسەری بونی خۆپیشاندانەكانەوە‬ ‫ئەمج����ارە ناڕەزایەتییەكان ئەنجامیان‬ ‫دەبێت‪ ،‬بەتایبەت كاتێك داخوازییەكان‬ ‫لەهەمو شارو ش����ارۆچكەكان هەمان‬ ‫داخوازین‪.‬‬ ‫جەختیش دەكاتەوە كە ناڕەزایەتی‌و‬ ‫لەهەولێ����ر‌و‬ ‫خۆپیش����اندانەكان‬ ‫ناوچەكانی ت����ر بەردەوامییان دەبێت‌‪.‬‬ ‫وتیش����ی "بینیش����مان ك����ە دوێن����ێ‬ ‫لەهەولێر خۆپیشاندانەكان قەرەباڵغتر‬ ‫ب����ون ل����ەوەی یەك����ەم رۆژ‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دەریخست بەهەڕەشەو سەركوتكردن‌و‬ ‫دەس����تگیركردن ناتوان����ن كۆتای����ی‬ ‫بە‌ناڕەزایەتییەكان بهێنن"‪.‬‬ ‫فەرم����ان رەش����اد رەتیدەكات����ەوە‬

‫خۆپیشاندانی هەولێر‬ ‫ملمالنێكان����ی ناوخ����ۆی پارت����ی‬ ‫هۆكاری س����ەرەكی بن بۆ پەڕینەوەی‬ ‫ناڕەزایەتیی����ەكان ب����ۆ س����نورەكانی‬ ‫ئ����ەوان‪ ،‬لەگ����ەڵ ئەوەش����دا وت����ی‬ ‫"دەكرێت ئەم����ڕۆ ناڕەزایەت����ی لەناو‬ ‫خەڵك����ی پارتی����ش هەبێ����ت‪ .‬رەنگە‬ ‫گەیش����تنی ناڕەزایەتییەكانیش بە‌نێو‬ ‫خ����ودی خەڵكی پارت����ی فاكتەرێكی‬ ‫ئ����ەو پەڕینەوەیە بێت‪ ،‬بەاڵم هۆكاری‬ ‫سەرەكی نییە"‪.‬‬ ‫جگ����ە لەفاكت����ەری پاش����ەكەوتی‬ ‫موچ����ەو نائومێدبون����ی فەرمانبەران‌و‬ ‫مامۆس����تایان لە‌دەس����تكاریكردنی‪،‬‬ ‫كەم����ال چۆمان‪ ،‬چاودێری سیاس����ی‬ ‫پێی وایە پەڕینەوەی خۆپیش����اندان‌و‬ ‫ناڕەزایەتیی����ەكان بۆ هەولێر‌و دهۆك‌و‬ ‫ناوچەكانی ژێر دەستی پارتی هۆكارە‬ ‫س����ەرەكیەكەی ئەوەیە كە ناوچەكە‪،‬‬ ‫عێ����راق‌و هەرێم����ی كوردس����تانیش‬ ‫لەبەردەم گۆڕانكارییەكی گەورەدایەو‬

‫ئ����ەوەش وایك����ردوە ئەو هاوكێش����ە‬ ‫سیاس����یانەی لە‌راب����ردودا لە‌هەرێمی‬ ‫كوردس����تان جێگیربون‪ ،‬گۆڕانكارییان‬ ‫بەس����ەردا بێ����ت‌‌و "پارت����ی نەتوانێت‬ ‫وەك����و رابردو بەردەوام بێت لەس����ەر‬ ‫سەركوتكردنی خەڵك‌و بەردەوامیدان‬ ‫بە‌حوكمی تاكڕەوانەی خۆی‪.‬‬ ‫کەمال چۆمانی وتیشی "لەرابردودا‬ ‫جۆرێك لەسیاسەت حوكمڕانی هەرێمی‬ ‫دەكرد كە هەمیش����ە روی لە‌ناوەوەی‬ ‫خ����ۆی ب����و‌و‪ ،‬هەم����و هێ����زی خۆی‬ ‫لەناوەوەی كوردس����تان چڕكردبوەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا ئەو حوكمڕانییە بەتایبەت‬ ‫بۆ چارەس����ەری كێشەكانی پێویستی‬ ‫بەدەرەوەو بەتایەبت بەغدا هەیە‪ .‬بەغدا‬ ‫دەتوانێت دەس����ەاڵتە فیدراڵییەكانی‬ ‫بێنێتە هەرێمی كوردستان‌و لەداهاتوی‬ ‫نزیكدا دەتوانێت بەرامبەر دەسەاڵتی‬ ‫تاكڕەوانە لێرە بوەستێتەوە"‪.‬‬ ‫بەب����ڕوای چۆمانی خەڵ����ك ئەمەی‬

‫بە‌دەرفەت زانیوەو پێی وایە دەتوانێت‬ ‫فش����اری زیاتر لەسەر یەكێتی‌و پارتی‬ ‫دروس����ت بكات كە لەرابردودا پارتی‌و‬ ‫یەكێتی‪ ،‬بەتایبەت پارتی پروپاگەندەی‬ ‫ئەوەی دەكرد كە هەرێمی كوردستان‬ ‫پشتیوانی نێودەوڵەتی هەیە‪ .‬وتیشی‬ ‫"ش����ەڕی داعش هەبو كەس لە‌دەرەوە‬ ‫قس����ەی لەسەر هەرێم نەدەكرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا ئەوانە گۆڕاون بۆیە فشارەكانی‬ ‫كۆمەڵگ����ەی نێودەوڵەت����ی‌و بەغداش‬ ‫لەس����ەر حوكمڕانی هەرێم زیاتر بوە‪،‬‬ ‫خەڵكیش لەمە تێگەیشتوە"‪.‬‬ ‫بەب����ڕوای ئەو ئەم خۆپیش����اندانانە‬ ‫بەرهەمی باشیان دەبێت‌و پێشبینیش‬ ‫دەكات لە‌چەن����د رۆژی داهاتودا وەك‬ ‫هەنگاوی یەكەم حكومەت دەستكاری‬ ‫پاش����ەكەوتی موچە بكات‪ .‬بەاڵم ئەو‬ ‫قس����انە رەتدەكاتەوە ك����ە پێیانوایە‬ ‫خۆپیش����اندانەكان لەهەولێر‌و دهۆك‬ ‫پەیوەندییان بە‌ملمالنێی باڵەكانی ناو‬

‫پارتیی����ەوە هەبێت‪ .‬لەوبارەیەش����ەوە‬ ‫وتی "ئەوەی پەالماری خۆپیشاندەران‬ ‫دەدات‌و رێگ����ری دەكات ئاسایش����ی‬ ‫پارتییە‪ ،‬ئاسایشی پارتیش راستەوخۆ‬ ‫فەرمان لە‌مەس����عود بارزانی‌و مەسرور‬ ‫بارزانیی����ەوە وەردەگرێ����ت‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫گومانە لەجێی خۆیدا نییە"‪.‬‬ ‫مامۆس����تا دادیار ئازاد‪ ،‬چاالكوان‌و‬ ‫چاودێ����ر لەرواندز پێ����ی وایە جوڵەی‬ ‫ناوچەكانی ژێر دەستی پارتی لەو ڕوەوە‬ ‫گرنگە كە ئیدی دەس����ەاڵت ناتوانێت‬ ‫ئ����ەو تۆمەتە بداتە پ����اڵ ناوچەكانی‬ ‫سلێمانی كە جوڵەو خۆپیشاندانەكان‪،‬‬ ‫حزبەكانی لەپشتەو وتیشی "ئەوەش‬ ‫گەورەتری����ن دەس����تكەوت ب����و"‪.‬‬ ‫جەختیش دەكات����ەوە كە پەڕینەوەی‬ ‫ناڕەزایەتییەكان ب����ۆ هەولێرو دهۆك‬ ‫ئامانجەكان����ی ناڕەزایەتییەكان بەدی‬ ‫دەهێنێ����ت‌و ناڕەزایەتییەكانی����ش‬ ‫بەردەوامییان دەبێت‪.‬‬

‫پەڕینەوەی‬ ‫ناڕەزایەتییەكان‬ ‫بۆ هەولێرو دهۆك‬ ‫ئامانجەكانی‬ ‫ناڕەزایەتییەكان‬ ‫بەدی دەهێنێت‌و‬ ‫ناڕەزایەتییەكانیش‬ ‫بەردەوامییان دەبێت‬

‫ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی پارتی‪ :‬دز حه‌زی له‌بازاڕی شێواوه‌ ‬ ‫هێمنانه‌ داواكارییه‌كانیان پێش���كه‌ش‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫ب���ه‌ حكوم���ه‌ت بك���ه‌ن تا ه���ه‌وڵ بۆ‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ بدرێ���ت‪ .‬ئه‌وان���ه‌ی‌‬ ‫ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی پارتی‬ ‫ده‌یانه‌وێت داواكان���ی‌ خه‌ڵك به‌حزبی‌‬ ‫چه‌ند حیزبێك تۆمه‌تبار ده‌كات‬ ‫بك���ه‌ن زۆر ب���اش ده‌زانن كێش���ه‌كان‬ ‫به‌وه‌ی خۆیان خزاندۆت ‌ه ناو‬ ‫له‌سه‌ر ده‌س���تی‌ س���ه‌رۆك وه‌زیرانی‌‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانه‌وه‌‌و پشێوی‬ ‫هه‌رێم به‌ره‌و چاره‌س���ه‌ركردن ده‌چن‪،‬‬ ‫ده‌نێنه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه وه‌ك ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫به‌اڵم هه‌ندێك ل���ه‌و حزبانه‌ نایانه‌وێت‬ ‫"دز حه‌زی‌ له‌بازاری‌ شێواوه‌"‪.‬‬ ‫خه‌ڵك له‌م راستی ‌ه تێبگات"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیش‬ ‫راش���یده‌گه‌یه‌نێت ئ���ه‌و حزبان���ه‌ی‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌میشه‌ ئه‌و الیه‌نه‌ ‌‬ ‫خۆیان خزاندۆته‌ ناو خۆپیشاندانه‌كان‌و‬ ‫له‌خۆپیشاندانه‌كاندا پێگه‌ی‌ به‌هێز‌ه‬ ‫له‌په‌نای‌ دروشم‌و داواكارییه‌ ره‌واكانی‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنه‌"‪.‬‬ ‫خۆپیش���انده‌رانه‌وه‌‪ ،‬به‌رنامه‌‌و مه‌رامه‌‬ ‫فازڵ به‌شاره‌تی‌ ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ سیاس���یه‌كانیان جێبه‌ج���ێ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‪ ،‬له‌باره‌ی‌ ده‌یانه‌وێ���ت دواتر به‌خه‌ڵك بڵێن ئه‌وه‌‬ ‫خۆپیشاندان‌و ناڕه‌زایه‌تیه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ ئێمه‌ بوین فش���ارمان خس���ته‌ س���ه‌ر‬ ‫كوردستان به‌ ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند پێش حكومه‌ت بۆ ئه‌نجامدانی‌ چاكس���ازی‌‌و‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێك وه‌ك پارتی‌ پشتیوانی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌كانتان‪ .‬پێشی‌‬ ‫له‌داوای‌ ره‌وای‌ خۆپیشانده‌ران ده‌كه‌ن‪ ،‬وایه‌ ئه‌و حزبانه‌ی‌ ده‌یانه‌وێت س���واری‌‬ ‫به‌اڵم زۆرج���ار هه‌ندێ���ك له‌حزبه‌كان ش���ه‌پۆلی‌ ناڕه‌زایه‌ت���ی‌ خه‌ڵ���ك ببن‪،‬‬ ‫ده‌بنه‌ هۆكاری‌ مراندنی‌ داوا ره‌واكانی‌ خۆڵ ده‌كه‌نه‌ چاوی‌ هه‌موان‪ .‬وتیش���ی‌‬ ‫خه‌ڵك‪ .‬ئه‌و وتی‌ "چه‌ند حزبێك رێگه‌ "ئه‌م چه‌واشه‌كاری‌‌و خۆڵكردنه‌ چاوه‌‪،‬‬ ‫ن���اده‌ن خه‌ڵك به‌ش���ێوه‌ی‌ مه‌ده‌نی‌‌و شتێكی‌ تازه‌ نیه‌‪ .‬خه‌ڵكی‌ كوردستان‬

‫زۆر ل���ه‌وه‌ هۆش���یارتره‌‪ .‬له‌كات���ی‌‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كاندا‪ ،‬كه‌ زانییان چه‌ند‬ ‫حزبێ���ك خۆی���ان خزاندۆت���ه‌ ناویان‪،‬‬ ‫مه‌یدانه‌كه‌یان ب���ۆ حزبه‌كان چۆڵكرد‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و حزبان���ه‌ هه‌میش���ه‌ ده‌یانه‌وێت‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ داواكارییه‌ ره‌واكانی‌ خه‌ڵك‬ ‫بگۆرن بۆ مه‌رامی‌ حزبی‌‌و سیاسی‌"‪.‬‬ ‫ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ش ده‌كات ئ����ه‌و‬ ‫الیه‌نان����ه‌ی‌ چادریان هه‌ڵ����داوه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌وان����ه‌ن له‌س����اڵی‌ ‪2011‬وه‌ خه‌ریكی‌‬ ‫كاری‌ چه‌واشه‌كاری‌‌و سه‌رلێشێواندنی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس����تانن‌و نه‌یان توانیوه‌‬ ‫بچوكترین ده‌س����تكه‌وتیش بۆ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردس����تان‌و موچه‌خۆران به‌ده‌س����ت‬ ‫بهێنن‪ .‬به‌ پێچه‌وان����ه‌وه‌ بونه‌ته‌ هۆی‌‬ ‫نانه‌وه‌ی‌ ئاژاوه‌‌و پش����ێوی‌ زیاتر‪ .‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌و حزبان����ه‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ مه‌رایی‌‬ ‫ب����ۆ عه‌ب����ادی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬نی����وه‌ی‌ ئه‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانیان له‌گ����ه‌ڵ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم خۆش بكه‌ن زۆربه‌ی‌ كێشه‌كان‬ ‫چاره‌سه‌ر ده‌بن"‪.‬‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرس����یاره‌ی‌ ئایا ئه‌و‬ ‫حزبان����ه‌ی‌ تۆ ره‌خنه‌ی����ان لێده‌گریت‬

‫به‌وه‌ی‌ هی����چ به‌رهه‌مێكی����ان نیه‌ بۆ‬ ‫خه‌ڵ����ك كه‌وات����ه‌ بۆچی‌ ب����ه‌م جۆر‌ه‬ ‫سیاس����ه‌ت ده‌ك����ه‌ن؟ ئ����ه‌و وتی‌ "دز‬ ‫ح����ه‌زی‌ له‌ب����ازاری‌ ش����ێواوه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫حه‌زده‌كه‌ن بازار بش����ێوێت بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌خه‌ڵ����ك بڵێن ئه‌وه‌ ده‌س����ه‌اڵته‌كه‌ی‌‬ ‫پارت����ی‌‌و یه‌كێتییه‌‌و‪ ،‬نه‌ی����ان توانیوه‌‬ ‫س����ه‌ركه‌وتوبن‪ .‬ئه‌و حزبان����ه‌ كار بۆ‬ ‫تێكدانی‌ كوردستان ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌الیه‌ك���ی‌ دیك���ه‌و‌ه ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێت ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان‪ ،‬جوان ئیحسان‬ ‫ی خۆرسك‌و‬ ‫ی له‌خۆپیشاندان ‌‬ ‫پشتیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫مه‌ده‌نیانه‌ی‌ چین‌و توێژه‌ جیاجیاكان ‌‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان ده‌كات‌و‬ ‫ی ره‌وا‬ ‫داواكارییه‌كانیش���یان به‌ماف��� ‌‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬به‌اڵم نایشارێته‌وه‌ هه‌ندێك‬ ‫ی‬ ‫له‌حزب���ه‌كان ده‌یانه‌وێ���ت بازن���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیی���ه‌كان ب���ۆ به‌رژه‌وه‌ند ‌‬ ‫ی وای ‌ه‬ ‫خۆیان ب���ه‌كار بهێنن‪ .‬پێش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ناڕێكی���ی په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫هه‌ولێ���ر‌و به‌غ���داوه‌‪ ،‬ره‌نگ���ه‌ قورس‬ ‫ی‬ ‫بێ���ت س���ه‌رجه‌م داواكارییه‌كان��� ‌‬

‫ێ بكرێت‪.‬‬ ‫خۆپیشانده‌ران جێبه‌ج ‌‬ ‫ی‬ ‫راشیده‌گه‌یه‌نێت هه‌رچه‌ند‌ه یه‌كێت ‌‬ ‫ی حكومه‌ته‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیشدا‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی حكومه‌ت گرتوه‌‪.‬‬ ‫ی له‌ئ���ه‌دا ‌‬ ‫ره‌خنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئ���ه‌و وتی‌ "هه‌میش���ه‌ ئ���ه‌و الیه‌نه‌ ‌‬ ‫ی به‌هێز‌ه‬ ‫له‌خۆپیش���اندانه‌كاندا پێگه‌ ‌‬ ‫ی جگ ‌ه‬ ‫ئۆپۆزس���یۆنه‌‪ ،‬چونكه‌ خ���ۆ ‌‬ ‫ی نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌ره‌خنه‌گرت���ن هیچی‌ تر ‌‬ ‫كاتێ���ك ئ���ه‌م بارودۆخان���ه‌ دێت��� ‌ه‬ ‫پێشه‌وه‌ ره‌خنه‌گرتن‌و هێرش بۆسه‌ر‬ ‫به‌رامبه‌ره‌كانیان ئاس���انه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ ده‌چن ‌ه حاڵه‌تی‌ به‌رگری‌ ئه‌و‬ ‫الیه‌نانه‌ن كه‌ له‌ناو ده‌سه‌اڵتدان‪ .‬لێر‌ه‬ ‫كه‌شێكی‌ له‌بار هه‌ی ‌ه بۆ ئۆپۆزسیۆن‬ ‫تا له‌پاڵ داوا ره‌واكانی‌ خه‌ڵك مه‌رام ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كانیان باڵوبكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات ه���ه‌ر‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫چه‌ن���د رۆژه‌ی‌ راب���ردوه‌وه‌ دركی���ان‬ ‫به‌وه‌ كردو‌ه چه‌ند الیه‌نێك ده‌ستیان‬ ‫ی سیاس���ی‌ كردوه‌‌و كار‬ ‫به‌ موزایه‌ده‌ ‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌كه‌ن گۆڕه‌پان���ه‌كان بۆ‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن به‌كار بهێنن‪.‬‬

‫هه‌ر له‌سه‌ره‌تا ‌ی‬ ‫خۆپیشاندانه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫چه‌ند رۆژه‌ی‌ رابردوه‌وه‌‬ ‫دركمان به‌وه‌ كردوه‌‬ ‫چه‌ند الیه‌نێك ده‌ستیان‬ ‫به‌ موزایه‌ده‌ی‌ سیاسی‌‬ ‫كردوه‌‌و كار بۆ ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن گۆڕه‌پانه‌كان بۆ‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‬ ‫به‌كاربهێنن‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫موچ ‌ه بۆ وای لێهات؟‬

‫"حه‌یدره‌ عه‌بادی خۆڵ ده‌كاته‌ چاوی خه‌ڵك"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬

‫فه‌رمانبه‌رانی كوردستان‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫كارمه‌ندانی په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروستی‪،‬‬ ‫هیوایه‌كی زۆریان له‌سه‌ر به‌ڵێنه‌كانی‬ ‫حه‌یده‌ر عه‌بادی هه‌ڵنچنی بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ره‌نجام عه‌بادی هه‌موانی نائومێد‬ ‫كرد‪ .‬په‌رله‌مانتارانی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئاماژه‌ بە‌رێكه‌وتنێكی‬ ‫نهێنیی نێوان حكومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫عه‌بادی ده‌كه‌ن بۆ دابه‌شكردنی موچه‌ی‬ ‫پاشه‌كه‌وتكراو‪ .‬په‌رله‌مانتارێكی پارتیش‬ ‫بێئاگایی خۆی له‌وباره‌یه‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نێ‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د حاج���ی‌ ره‌ش���ید ئه‌ندام��� ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق له‌فراكسیۆنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬بە‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫له‌مانگی‌ ‪10‬ی‌ س���اڵی‌ راب���ردوه‌وه‌ تا چه‌ند‬ ‫رۆژێ���ك پێش ئێس���تا حه‌ی���ده‌ر عه‌بادی‌‬ ‫مژده‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌دا بە‌خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‬ ‫كه‌ موچه‌ی‌ ه���ه‌ردو وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م به‌ب���ێ‌‬ ‫پاش���ه‌كه‌وت دابه‌شده‌كات‪ .‬به‌رده‌وام باسی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ده‌ك���رد ب���ە‌دوای‌ میكانیزمێكدا‬ ‫ده‌گه‌رێت ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌رێگه‌ی���ه‌وه‌ موچه‌‬ ‫بگاته‌ ده‌ستی‌ كه‌سانی‌ شایسته‌‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"پێش���تر عه‌بادی‌ ده‌ی���وت نایه‌وێت به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك موچ���ه‌ راده‌س���تی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان بكات‪ ،‬چونكه‌ متمانه‌ی‌‬ ‫بە‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم نه‌بو‌و ده‌یوت پاره‌كان‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كادی���ره‌ حزبیه‌كان به‌كار‬ ‫ده‌هێنن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت بە‌میكانیزمی دابه‌ش���كردنی‬ ‫موچه‌یش ئاشكرای كرد "ئێمه‌ وه‌ك كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران پێشنیارمان‬ ‫ك���رد پاره‌ك���ه‌ راده‌س���تی‌ وه‌زاره‌ت���ه‌كان‬ ‫بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و گومانی هه‌بو حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم ئه‌مه‌ قبوڵ ب���كات‪ .‬ئێمه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫س���ه‌میر هه‌ورامی‌ راوێ���ژكاری‌ به‌رێز قوباد‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ كۆبوینه‌وه‌‪ .‬من بە‌ڤیدیۆ المه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌میر هه‌ورامی‌ ده‌ڵێت ئێمه‌ رازی‌ بوین‬

‫عه‌بادی‌ به‌الیه‌وه‌ گرنگ‬ ‫نه‌بو كه‌ نوێنه‌ران ‌ی كورد‬ ‫ئاماده‌ی‌ دانیشتنه‌ك ‌ه‬ ‫نین‪ ،‬به‌ڵكو زۆر‬ ‫بێمنه‌تانه‌ به‌ب ‌ێ كورد‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ویستیان‬ ‫ئه‌نجامیان دا‬ ‫حەیدەر عەبادی‬ ‫موچه‌كه‌ بگاته‌ ده‌س���تی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ ئه‌و بكرێت‪ .‬پێش���ی‌ وایه‌ نزیكترین هێز له‌پێناو‬ ‫دو وه‌زاره‌ت���ه‌‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ندی‌ داهات‌و پاره‌ كه‌ متمانه‌ بداته‌وه‌ بە‌عه‌بادی‌‬ ‫نه‌یداوه‌"‪.‬‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‌و به‌تایبه‌تت���ر پارتی‌‌و‬ ‫ئه‌و وتی‌ "زۆرمان پێ سه‌یربو ‪19‬ی‌ مانگ‪ ،‬یه‌كێتی���ه‌‪ .‬ئه‌و وت���ی‌ "گومانمان هه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و وردبینی���ه‌ی‌ كردویه‌تی‌ دوهێزه‌ چۆن پێشتر له‌پێناو ده‌ستكه‌وت‌و‬ ‫ب���ه‌كاری‌ بهێن���ێ‌‪ ،‬راس���ته‌وخۆ موچه‌كه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندی���ی‌ مادیدا مالیكیی���ان كرده‌وه‌‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ داراییه‌وه‌ راده‌س���تی‌ بە‌سه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬ئاواش حه‌یده‌ر عه‌بادی‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان كرد كه‌ بكه‌نه‌وه‌ بە‌س���ه‌رۆك وه‌زی���ران له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫پێشتر خۆی‌ ره‌تیده‌كرده‌وه‌‪ .‬هه‌مو ئه‌مانه‌ هه‌ندێك به‌رژه‌وه‌ندی‌ مادی���دا‪ .‬ئیتر نازانم‬ ‫ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێن رێكه‌وتنی‌ پێش���وه‌خته‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌ك���ه‌ ئ���ه‌و ب���ڕه‌ پاره‌یه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌نێوان هه‌ولێر‌و به‌غدا كراوه‌"‪.‬‬ ‫ناردویه‌تی‌‪ ،‬یان هه‌ندێك گرێبه‌ستی‌ تایبه‌ت‬ ‫ئه‌حم���ه‌دی حاجی ره‌ش���ید په‌ش���یمان بە‌ب���واری‌ نه‌وته‌ ب���ۆ كۆمپانیاكانی‌ پارتی‌‌و‬ ‫بون���ه‌وه‌ی عه‌ب���ادی‌و رێكه‌تن���ی له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌"‪.‬‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫ره‌تیش���یده‌كاته‌وه‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ نزیكبونه‌وه‌ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران رازی‌ بوبن به‌دابه‌شكردنی‌‬ ‫عێراقدا‪ ،‬حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ ده‌یه‌وێت له‌الیه‌ن موچه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروس���تی‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫چه‌ن���د هێزێكی‌ سیاس���یه‌وه‌ پش���تیوانی‌ هه‌م���و وه‌زاره‌ته‌كان���ی‌ دیك���ه‌ی‌ هه‌رێمدا‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ به‌م لێدوانانه‌ی‌‬ ‫ئێس���تای‌ خۆڵ ده‌كاته‌ چ���اوی‌ خه‌ڵكه‌وه‌‌و‬ ‫به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ خۆی‌ نه‌بردوته‌ سه‌ر"‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬كاوه‌ محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران���ی‌ عێ���راق له‌فراكس���یۆنی‌ گۆران‬ ‫بە‌ئاوێنه‌ی‌ رایگه‌یاند "ئه‌وه‌ی‌ له‌كوردستان‬ ‫هه‌ی���ه‌ كێش���ه‌ی‌ كه‌می‌ پاره‌ نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كێشه‌كه‌ له‌ش���ێوازی‌ مامه‌ڵكردنه‌كه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ‪%12‬ی‌ به‌شه‌ بودجه‌ش بدرێته‌ هه‌رێم‬ ‫به‌شی‌ موچه‌ی‌ ته‌واوی‌ فه‌رمانبه‌ران ده‌كات‬ ‫به‌بێ‌ پاشه‌كه‌وت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ماوه‌ی‌ ‪ 5‬مانگه‌ باس له‌ناردنی‌‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران له‌الی���ه‌ن حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقی���ه‌وه‌ ده‌كرێ���ت‪ .‬ب���ێ‌ هیواكردن���ی‌‬ ‫موچه‌خۆران‌و ده‌س���تی ده‌ستیكردن پێیان‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌و خۆپیشاندان‌و ناره‌زایه‌تیانه‌ن‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ئه‌نج���ام ده‌درێن"‪.‬‬

‫جه‌ختی���ش ده‌كاته‌وه‌ "ه���ه‌ردو حكومه‌تی‌‬ ‫عێراق‌و هه‌رێمی‌ كوردس���تان به‌رپرسیار ‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی‌ موچه‌ی‌ موچه‌خۆرانن"‪.‬‬ ‫راش���یده‌گه‌یه‌نێت حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‬ ‫شكستی‌ هێناوه‌ له‌پێدانی‌ چاره‌كه‌ موچه‌‌و‬ ‫نیوه‌ موچ���ه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ تاك���ه‌ هیوایه‌ك بو‬ ‫الی‌ هاواڵتیان ناردن���ی‌ پاره‌كه‌ بو له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراقه‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ پێش���تر‬ ‫عه‌بادی‌ چه‌ندین ج���ار دوپاتی‌ ده‌كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌پێی‌ وردبینی‌ له‌لیس���تی‌ موچه‌ پاره‌‬ ‫ده‌نێرێت‪ ،‬سه‌ره‌تاش موچه‌ی‌ ته‌واو ده‌دات‬ ‫بە‌په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د س���ه‌عاتێكدا بریاره‌ك���ه‌ی‌ گۆڕی‌‌و‬ ‫هێنده‌ی‌ تر هاواڵتیانی‌ كوردستان نائومێد‬ ‫بون‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئێمه‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ بە‌عه‌بادیان وتوه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ موچه‌ی‌‬

‫ته‌واو بنێرن بۆ په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروستی‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئێمه‌ له‌به‌رده‌م وه‌زاره‌ته‌كانی‌ دیكه‌ توشی‌‬ ‫ئیحراجی‌ ده‌بین‌و ناش���توانین موچه‌كانیان‬ ‫بۆ دابین بكه‌ین‪ .‬خۆی‌ له‌راستیدا ده‌توانن‪،‬‬ ‫به‌اڵم نایانه‌وێت‪ .‬ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫سیس���تمی‌ پاش���ه‌كه‌وتی‌ موچه‌ به‌رده‌وام‬ ‫بێ���ت‪ .‬ئه‌وه‌ ب���و دواتر عه‌ب���ادی‌ هه‌ندێك‬ ‫پاره‌ی‌ دیكه‌ی‌ خسته‌ سه‌رپاره‌كه‌ی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫بە‌سیستمی‌ پاشه‌كه‌وت دابه‌شكرا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات عه‌باد ‌ی له‌پێناو‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ پشتیوانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫ب���ۆ بون به‌س���ه‌ۆك وه‌زیران ئ���ه‌م كاره‌ی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ تا پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌یان به‌ده‌س���ته‌وه‌ بێت وه‌زعی‌‬ ‫خه‌ڵك له‌مه‌ی‌ ئێستا باشتر نابێت‪ .‬داواش‬ ‫ده‌كات هاواڵتیان سوربن له‌سه‌ر داواكردنی‌‬ ‫مافه‌كانی���ان به‌ش���ێوازی‌ مه‌ده‌نیان���ه‌‌و‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئاینده‌دا سزای‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش����دا ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران����ی‌ عێراق له‌فراكس����یۆنی‌ پارتی‌‪،‬‬ ‫نه‌جیبە‌نه‌جی����ب بە‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د‬ ‫ئ����اگاداری هی����چ ج����ۆره‌ رێككه‌وتنێكی‌‬ ‫ژێربه‌ژێر نیه‌ له‌نێوان هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقدا‪ .‬ئه‌و وتی‌ "باوه‌ڕناكه‌م‬ ‫رێككه‌وتن����ی‌ ژێر به‌ژێ����ر له‌نێوان هه‌ولێر‌و‬ ‫به‌غ����دا هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ك����ه‌س نازانێت چ‬ ‫الیه‌نێ����ك كابینه‌ی‌ حكومه‌ت����ی‌ داهاتوی‌‬ ‫عێراق پێكده‌هێنێت‪ ،‬نازانرێت كێ‌ ده‌بێته‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات سیاسه‌تی‌ حه‌یده‌ر‬ ‫عه‌بادی‌‪ ،‬سه‌رۆك وه‌زیران رونه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و هاواڵتیانی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ب����اش ده‌زانن كاتێك عه‌ب����ادی‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌ن����او ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫له‌سه‌ر پشكی‌ هه‌رێم ده‌خوێنده‌وه‌‪ ،‬كوتله‌‬ ‫كوردیه‌كان ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ له‌كۆبونه‌وه‌دابون‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "عه‌بادی‌ به‌الیه‌وه‌ گرنگ نه‌بو كه‌‬ ‫نوێنه‌رانی‌ كورد ئاماده‌ی‌ دانیشتنه‌كه‌ نین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زۆر بێمنه‌تان����ه‌ به‌بێ‌ كورد ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ویستیان ئه‌نجامیان دا"‪.‬‬

‫بەڕێوەبەری فڕۆكەخانەی سلێمانی‪:‬‬

‫حكومەتی ناوەندو حكومەتی هەرێم لەسەر هێڵن‬ ‫بۆ ئەوەی گەشتی فرۆکەوانی تورکیا بۆ سلێمانی دەستپێبکاتەوە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫بەپێی قسەی بەڕێوەبەری‬ ‫فڕۆكەخانەی سلێمانی بڕیارەكەی‬ ‫توركیا بۆ نەكردنەوەی ئاسمانی خۆی‬ ‫بەڕوی فڕۆكەخانەی سلێمانیدا زیانی‬ ‫ئابوری بۆ هاواڵتیانی گەشتیاری‬ ‫پارێزگاكەو بازرگانان دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەرۆكی ژوری بازرگانی سلێمانی‬ ‫رەتیدەكاتەوە كاریگەری لەسەر‬ ‫بازرگانانی پارێزگاكە هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژی هەینی رابردو سەرۆك وەزیرانی‬ ‫توركیا رایگەیاند كە ئاسمانی واڵتەكەیان‬ ‫بەروی فڕۆكەخانەی هەولێردا دەكەنەوە‬ ‫بەاڵم رێگەن���ادەن هیچ گەش���تێك بۆ‬ ‫فڕۆكەخان���ەی س���لێمانی بەئاس���مانی‬ ‫واڵتەكەیاندا ئەنجام بدرێت‪.‬‬

‫لەمانگی تشرینی‬ ‫دوەمەوە بەهۆی‬ ‫وەستانی گەشتە‬ ‫نێودەوڵەتییەكانەوە‬ ‫گومرگ وەستاوەو‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدا‬ ‫‪ 36‬هەزار‌و ‪ 500‬تۆن‬ ‫كااڵی جۆراوجۆر لە‌نۆ‬ ‫مانگی یەكەمی ساڵی‬ ‫رابردودا گومرگ كراون‬

‫تایەر عەبدواڵ‪ ،‬بەڕێوەبەری فڕۆكەخانەی‬ ‫س���لێمانی بە‌ئاوێنەی راگەیاند بەهۆی‬ ‫بڕیارەكەوە ناتوانرێ���ت لە‌فڕۆكەخانەی‬ ‫فرۆکەخانەی هەولێر‬ ‫سلێمانی یان بۆ فڕۆكەخانەی سلێمانی‬ ‫گەش���ت لەئەوروپاش���ەوە بە‌ئاسمانی‬ ‫توركیادا بكرێت كە رێگەی ئاس���مانی بە‌ئاسمانی توركیادا تێپەڕدەبێت‪ ،‬بۆیە هاوردەكردن���ی ش���تومەك لەالی���ەن كات ئەو هەواڵنە ئەنجامیان هەبێت‪".‬‬ ‫بڕیارەی���دا بچێتەوە‪ ،‬ئومێ���د محەمەد‬ ‫توركیا كورتترین باش���ترین رێگەیە بۆ ناچاردەبن لە‌هێڵێكی دیكەوە كە دورترو بازرگانانەوە لەتوركیاوە دەبێت‪".‬‬ ‫الی خۆیش���ییەوە ئومێ���د محەمەد‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا ك���ە دەبێت بەغدا بەو‬ ‫چەندی���ن جار دابەزی���ن‌و خەرجییەكی‬ ‫بەاڵم بەپێی قس���ەی تاهیر عەبدواڵ وتەبێ���ژی وەزارەت���ی گواس���تنەوەو كارە هەڵس���ێت‌و وتیش���ی"نازانین ت���ا‬ ‫گەشتیارانی فڕۆكەخانەكە‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئێم���ە رەوەندێكی زۆرمان زیاتریش���ی هەیە گەشتەكانیان ئەنجام ھێشتا زوە بۆ ئەوەی بتوانن ئەو زیانانە گەیاندن���ی هەرێم بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند ئێستا هەرێم لەوبارەیەوە قسەی لەگەڵ‬ ‫بەوردی بخەمڵێنین‪.‬‬ ‫هەیە لەئەوروپ���ا ئەو هاواڵتیانە كاتێك بدەن‪".‬‬ ‫كە خەڵك‌و هاواڵتی���ان زیانمەند دەبن بەغدا كردوە یان نا‪".‬‬ ‫جەختیش���ی ك���ردەوە ك���ە هەردو ل���ەو بڕی���ارەی توركی���ا هەروەها ئەو‬ ‫لەبارەی كاریگەریشی لەسەر داهاتی‬ ‫بەهۆی ریفراندۆمەكەی مانگی ئەیلولی‬ ‫دەگەڕێن���ەوەو بیانەوێ���ت بگەن���ەوە‬ ‫فڕۆكەخانەی س���لێمانی یان هاواڵتیان فڕۆكەخانەك���ە وت���ی "گەش���تەكانی حكومەت���ی ناوەن���دو حكومەتی هەرێم بازرگانانەش���ی ش���تومەك دەهێن���ن س���اڵی رابردوی هەرێمی كوردستانەوە‬ ‫لێرەوە بیانەوێت بۆ توركیا یان ئەوروپا ئەوروپ���ا بۆ خ���ۆی ب���ۆ فڕۆكەخانەی لەسەر هێڵن بۆ چارەس���ەركردنی ئەو لەڕێگەی فڕۆكەخانەوە زیانمەند دەبن‪ .‬لەس���ەر داوای عێراق توركیا ئاسمانی‬ ‫گەش���ت بكەن‪ ،‬بەهۆی ئەوەی گەشتی سلێمانی داهاتێك بو ئەویش وەستاوە‪ ،‬بابەتە بەاڵم تا ئێستا ئەنجامەكانی دیار‬ ‫س���ەبارەت بەوەی حكومەتی هەرێم خۆی بەسەر گەش���تی فڕۆكەخانەكانی‬ ‫ئەوروپاش ب���ۆ ئێ���رەو بەپێچەوانەوە هەروەها كاریگەریش���ی لەسەر پرسی نین‌و وتیشی "ئومێدمان وایە بەزوترین هەوڵ���ی داوە بۆ ئ���ەوەی توركیا بەو سلێمانی‌و هەولێردا راگرت‪.‬‬

‫بەپێ����ی ئامارەكان����ی فڕۆكەخانەی‬ ‫س����لێمانی لەس����اڵی رابردودا داهاتی‬ ‫رۆژان����ەی فڕۆكەخانەك����ە رۆژانە ‪37‬‬ ‫ه����ەزار دۆالر ب����وە ب����ەاڵم لەمانگی‬ ‫تش����رینی یەكەمەوە پاش داخستنی‬ ‫فڕۆكەخانەك����ەدا ب����ەڕوی گەش����تە‬ ‫نێودەوڵەتییەكان����دا بەداهاتەك����ەی‬ ‫بەڕێژەیەكی بەرچاو دابەزی‪.‬‬ ‫تاهی����ر عەب����دواڵ لەس����ەرەتای‬ ‫ئەمس����اڵدا كاتێ����ك ئ����ەو ئامارانەی‬ ‫راگەیاند ئاماژەی بەوەدا كە لەمانگی‬ ‫تش����رینی دوەمەوە بەهۆی وەستانی‬ ‫گەش����تە نێودەوڵەتییەكانەوە گومرگ‬ ‫وەس����تاوەو هی����چ داهاتێك����ی نەبوە‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدا بەقسەی ئەو ‪36‬‬ ‫ه����ەزار‌و ‪ 500‬ت����ۆن كااڵی جۆراوجۆر‬ ‫لە‌نۆ مانگی یەكەمی س����اڵی رابردودا‬ ‫گومرگ كراون‪.‬‬ ‫بەاڵم س����یروان محەمەد س����ەرۆکی‬ ‫ژوری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی‬ ‫لەلێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێنە رەتیكردەوە‬ ‫بڕیارەكەی توركیا ب����ۆ نەكردنەوەی‬ ‫ئاس����مانی خ����ۆی بەڕوی گەش����تی‬ ‫فڕۆكەخان����ەی س����لێمانیدا كاریگەری‬ ‫وای هەبێت بۆ سەر رەوتی بازرگانی‬ ‫لەپارێ����زگای س����لێمانی‪ .‬ئ����ەو وتی‬ ‫"ئ����ەو كااڵ توركیان����ەی دەهێنرێن����ە‬ ‫سلێمانی زیاتر لەڕێگەی وشكانییەوە‬ ‫دەهێنرێ����ن‌و زۆربەی ئ����ەو كااڵیانەی‬ ‫لەرێگ����ەی كارگ����ۆی فڕۆكەخان����ەوە‬ ‫هێنراونەتە سلێمانی لە‌واڵتانی دیكەی‬ ‫وەك ئیمارات‌و چەند واڵتێكی دیكەوە‬ ‫بوە نەك لە‌ڕێگەی توركیاوە‪".‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫موچ ‌ه بۆ وای لێهات؟‬

‫"حه‌یدره‌ عه‌بادی خۆڵ ده‌كاته‌ چاوی خه‌ڵك"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬

‫فه‌رمانبه‌رانی كوردستان‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫كارمه‌ندانی په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروستی‪،‬‬ ‫هیوایه‌كی زۆریان له‌سه‌ر به‌ڵێنه‌كانی‬ ‫حه‌یده‌ر عه‌بادی هه‌ڵنچنی بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سه‌ره‌نجام عه‌بادی هه‌موانی نائومێد‬ ‫كرد‪ .‬په‌رله‌مانتارانی كۆمه‌ڵی ئیسالمی‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ئاماژه‌ بە‌رێكه‌وتنێكی‬ ‫نهێنیی نێوان حكومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫عه‌بادی ده‌كه‌ن بۆ دابه‌شكردنی موچه‌ی‬ ‫پاشه‌كه‌وتكراو‪ .‬په‌رله‌مانتارێكی پارتیش‬ ‫بێئاگایی خۆی له‌وباره‌یه‌وه‌ راده‌گه‌یه‌نێ‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د حاج���ی‌ ره‌ش���ید ئه‌ندام��� ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق له‌فراكسیۆنی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬بە‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫له‌مانگی‌ ‪10‬ی‌ س���اڵی‌ راب���ردوه‌وه‌ تا چه‌ند‬ ‫رۆژێ���ك پێش ئێس���تا حه‌ی���ده‌ر عه‌بادی‌‬ ‫مژده‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌دا بە‌خه‌ڵكی‌ كوردس���تان‬ ‫كه‌ موچه‌ی‌ ه���ه‌ردو وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م به‌ب���ێ‌‬ ‫پاش���ه‌كه‌وت دابه‌شده‌كات‪ .‬به‌رده‌وام باسی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ده‌ك���رد ب���ە‌دوای‌ میكانیزمێكدا‬ ‫ده‌گه‌رێت ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ له‌رێگه‌ی���ه‌وه‌ موچه‌‬ ‫بگاته‌ ده‌ستی‌ كه‌سانی‌ شایسته‌‪ .‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"پێش���تر عه‌بادی‌ ده‌ی���وت نایه‌وێت به‌هیچ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك موچ���ه‌ راده‌س���تی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان بكات‪ ،‬چونكه‌ متمانه‌ی‌‬ ‫بە‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم نه‌بو‌و ده‌یوت پاره‌كان‬ ‫بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كادی���ره‌ حزبیه‌كان به‌كار‬ ‫ده‌هێنن"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت بە‌میكانیزمی دابه‌ش���كردنی‬ ‫موچه‌یش ئاشكرای كرد "ئێمه‌ وه‌ك كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران پێشنیارمان‬ ‫ك���رد پاره‌ك���ه‌ راده‌س���تی‌ وه‌زاره‌ت���ه‌كان‬ ‫بكات‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌و گومانی هه‌بو حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم ئه‌مه‌ قبوڵ ب���كات‪ .‬ئێمه‌ش له‌گه‌ڵ‬ ‫س���ه‌میر هه‌ورامی‌ راوێ���ژكاری‌ به‌رێز قوباد‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌ كۆبوینه‌وه‌‪ .‬من بە‌ڤیدیۆ المه‌ كه‌‬ ‫س���ه‌میر هه‌ورامی‌ ده‌ڵێت ئێمه‌ رازی‌ بوین‬

‫عه‌بادی‌ به‌الیه‌وه‌ گرنگ‬ ‫نه‌بو كه‌ نوێنه‌ران ‌ی كورد‬ ‫ئاماده‌ی‌ دانیشتنه‌ك ‌ه‬ ‫نین‪ ،‬به‌ڵكو زۆر‬ ‫بێمنه‌تانه‌ به‌ب ‌ێ كورد‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ویستیان‬ ‫ئه‌نجامیان دا‬ ‫حەیدەر عەبادی‬ ‫موچه‌كه‌ بگاته‌ ده‌س���تی‌ فه‌رمانبه‌رانی‌ ئه‌و بكرێت‪ .‬پێش���ی‌ وایه‌ نزیكترین هێز له‌پێناو‬ ‫دو وه‌زاره‌ت���ه‌‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ندی‌ داهات‌و پاره‌ كه‌ متمانه‌ بداته‌وه‌ بە‌عه‌بادی‌‬ ‫نه‌یداوه‌"‪.‬‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‌و به‌تایبه‌تت���ر پارتی‌‌و‬ ‫ئه‌و وتی‌ "زۆرمان پێ سه‌یربو ‪19‬ی‌ مانگ‪ ،‬یه‌كێتی���ه‌‪ .‬ئه‌و وت���ی‌ "گومانمان هه‌یه‌ ئه‌م‬ ‫به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئه‌و وردبینی���ه‌ی‌ كردویه‌تی‌ دوهێزه‌ چۆن پێشتر له‌پێناو ده‌ستكه‌وت‌و‬ ‫ب���ه‌كاری‌ بهێن���ێ‌‪ ،‬راس���ته‌وخۆ موچه‌كه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندی���ی‌ مادیدا مالیكیی���ان كرده‌وه‌‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ داراییه‌وه‌ راده‌س���تی‌ بە‌سه‌رۆك وه‌زیران‪ ،‬ئاواش حه‌یده‌ر عه‌بادی‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان كرد كه‌ بكه‌نه‌وه‌ بە‌س���ه‌رۆك وه‌زی���ران له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫پێشتر خۆی‌ ره‌تیده‌كرده‌وه‌‪ .‬هه‌مو ئه‌مانه‌ هه‌ندێك به‌رژه‌وه‌ندی‌ مادی���دا‪ .‬ئیتر نازانم‬ ‫ئه‌وه‌مان پێده‌ڵێن رێكه‌وتنی‌ پێش���وه‌خته‌ به‌رژه‌وه‌ندیه‌ك���ه‌ ئ���ه‌و ب���ڕه‌ پاره‌یه‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌نێوان هه‌ولێر‌و به‌غدا كراوه‌"‪.‬‬ ‫ناردویه‌تی‌‪ ،‬یان هه‌ندێك گرێبه‌ستی‌ تایبه‌ت‬ ‫ئه‌حم���ه‌دی حاجی ره‌ش���ید په‌ش���یمان بە‌ب���واری‌ نه‌وته‌ ب���ۆ كۆمپانیاكانی‌ پارتی‌‌و‬ ‫بون���ه‌وه‌ی عه‌ب���ادی‌و رێكه‌تن���ی له‌گ���ه‌ڵ یه‌كێتی‌"‪.‬‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم بۆ ئ���ه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌‬ ‫ره‌تیش���یده‌كاته‌وه‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌‌و‬ ‫كه‌ له‌گه‌ڵ نزیكبونه‌وه‌ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆران رازی‌ بوبن به‌دابه‌شكردنی‌‬ ‫عێراقدا‪ ،‬حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ ده‌یه‌وێت له‌الیه‌ن موچه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروس���تی‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫چه‌ن���د هێزێكی‌ سیاس���یه‌وه‌ پش���تیوانی‌ هه‌م���و وه‌زاره‌ته‌كان���ی‌ دیك���ه‌ی‌ هه‌رێمدا‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "حه‌یده‌ر عه‌بادی‌ به‌م لێدوانانه‌ی‌‬ ‫ئێس���تای‌ خۆڵ ده‌كاته‌ چ���اوی‌ خه‌ڵكه‌وه‌‌و‬ ‫به‌ڵێنه‌كه‌ی‌ خۆی‌ نه‌بردوته‌ سه‌ر"‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬كاوه‌ محه‌مه‌د ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران���ی‌ عێ���راق له‌فراكس���یۆنی‌ گۆران‬ ‫بە‌ئاوێنه‌ی‌ رایگه‌یاند "ئه‌وه‌ی‌ له‌كوردستان‬ ‫هه‌ی���ه‌ كێش���ه‌ی‌ كه‌می‌ پاره‌ نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫كێشه‌كه‌ له‌ش���ێوازی‌ مامه‌ڵكردنه‌كه‌یه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر ‪%12‬ی‌ به‌شه‌ بودجه‌ش بدرێته‌ هه‌رێم‬ ‫به‌شی‌ موچه‌ی‌ ته‌واوی‌ فه‌رمانبه‌ران ده‌كات‬ ‫به‌بێ‌ پاشه‌كه‌وت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ماوه‌ی‌ ‪ 5‬مانگه‌ باس له‌ناردنی‌‬ ‫موچه‌ی‌ فه‌رمانبه‌ران له‌الی���ه‌ن حكومه‌تی‌‬ ‫عێراقی���ه‌وه‌ ده‌كرێ���ت‪ .‬ب���ێ‌ هیواكردن���ی‌‬ ‫موچه‌خۆران‌و ده‌س���تی ده‌ستیكردن پێیان‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌و خۆپیشاندان‌و ناره‌زایه‌تیانه‌ن‬ ‫له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان ئه‌نج���ام ده‌درێن"‪.‬‬

‫جه‌ختی���ش ده‌كاته‌وه‌ "ه���ه‌ردو حكومه‌تی‌‬ ‫عێراق‌و هه‌رێمی‌ كوردس���تان به‌رپرسیار ‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی‌ موچه‌ی‌ موچه‌خۆرانن"‪.‬‬ ‫راش���یده‌گه‌یه‌نێت حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێ���م‬ ‫شكستی‌ هێناوه‌ له‌پێدانی‌ چاره‌كه‌ موچه‌‌و‬ ‫نیوه‌ موچ���ه‌‪ .‬ئه‌وه‌ی‌ تاك���ه‌ هیوایه‌ك بو‬ ‫الی‌ هاواڵتیان ناردن���ی‌ پاره‌كه‌ بو له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ عێراقه‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ پێش���تر‬ ‫عه‌بادی‌ چه‌ندین ج���ار دوپاتی‌ ده‌كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ به‌پێی‌ وردبینی‌ له‌لیس���تی‌ موچه‌ پاره‌‬ ‫ده‌نێرێت‪ ،‬سه‌ره‌تاش موچه‌ی‌ ته‌واو ده‌دات‬ ‫بە‌په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروس���تی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د س���ه‌عاتێكدا بریاره‌ك���ه‌ی‌ گۆڕی‌‌و‬ ‫هێنده‌ی‌ تر هاواڵتیانی‌ كوردستان نائومێد‬ ‫بون‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ئێمه‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتی‌ بە‌عه‌بادیان وتوه‌ ئه‌گه‌ر ئێوه‌ موچه‌ی‌‬

‫ته‌واو بنێرن بۆ په‌روه‌رده‌‌و ته‌ندروستی‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ئێمه‌ له‌به‌رده‌م وه‌زاره‌ته‌كانی‌ دیكه‌ توشی‌‬ ‫ئیحراجی‌ ده‌بین‌و ناش���توانین موچه‌كانیان‬ ‫بۆ دابین بكه‌ین‪ .‬خۆی‌ له‌راستیدا ده‌توانن‪،‬‬ ‫به‌اڵم نایانه‌وێت‪ .‬ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌ ده‌یه‌وێت‬ ‫سیس���تمی‌ پاش���ه‌كه‌وتی‌ موچه‌ به‌رده‌وام‬ ‫بێ���ت‪ .‬ئه‌وه‌ ب���و دواتر عه‌ب���ادی‌ هه‌ندێك‬ ‫پاره‌ی‌ دیكه‌ی‌ خسته‌ سه‌رپاره‌كه‌ی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫بە‌سیستمی‌ پاشه‌كه‌وت دابه‌شكرا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات عه‌باد ‌ی له‌پێناو‬ ‫به‌ده‌س���تهێنانی‌ پشتیوانی‌ یه‌كێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫ب���ۆ بون به‌س���ه‌ۆك وه‌زیران ئ���ه‌م كاره‌ی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ تا پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ ده‌سه‌اڵتی‌‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌یان به‌ده‌س���ته‌وه‌ بێت وه‌زعی‌‬ ‫خه‌ڵك له‌مه‌ی‌ ئێستا باشتر نابێت‪ .‬داواش‬ ‫ده‌كات هاواڵتیان سوربن له‌سه‌ر داواكردنی‌‬ ‫مافه‌كانی���ان به‌ش���ێوازی‌ مه‌ده‌نیان���ه‌‌و‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ئاینده‌دا سزای‌ یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش����دا ئه‌ندام����ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران����ی‌ عێراق له‌فراكس����یۆنی‌ پارتی‌‪،‬‬ ‫نه‌جیبە‌نه‌جی����ب بە‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د‬ ‫ئ����اگاداری هی����چ ج����ۆره‌ رێككه‌وتنێكی‌‬ ‫ژێربه‌ژێر نیه‌ له‌نێوان هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫حكومه‌تی‌ عێراقدا‪ .‬ئه‌و وتی‌ "باوه‌ڕناكه‌م‬ ‫رێككه‌وتن����ی‌ ژێر به‌ژێ����ر له‌نێوان هه‌ولێر‌و‬ ‫به‌غ����دا هه‌بێت‪ ،‬چونكه‌ ك����ه‌س نازانێت چ‬ ‫الیه‌نێ����ك كابینه‌ی‌ حكومه‌ت����ی‌ داهاتوی‌‬ ‫عێراق پێكده‌هێنێت‪ ،‬نازانرێت كێ‌ ده‌بێته‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیران"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات سیاسه‌تی‌ حه‌یده‌ر‬ ‫عه‌بادی‌‪ ،‬سه‌رۆك وه‌زیران رونه‌ له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‌و هاواڵتیانی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ب����اش ده‌زانن كاتێك عه‌ب����ادی‌ به‌رنامه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ له‌ن����او ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫له‌سه‌ر پشكی‌ هه‌رێم ده‌خوێنده‌وه‌‪ ،‬كوتله‌‬ ‫كوردیه‌كان ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ له‌كۆبونه‌وه‌دابون‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "عه‌بادی‌ به‌الیه‌وه‌ گرنگ نه‌بو كه‌‬ ‫نوێنه‌رانی‌ كورد ئاماده‌ی‌ دانیشتنه‌كه‌ نین‪،‬‬ ‫به‌ڵكو زۆر بێمنه‌تان����ه‌ به‌بێ‌ كورد ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ویستیان ئه‌نجامیان دا"‪.‬‬

‫بەڕێوەبەری فڕۆكەخانەی سلێمانی‪:‬‬

‫حكومەتی ناوەندو حكومەتی هەرێم لەسەر هێڵن‬ ‫بۆ ئەوەی گەشتی فرۆکەوانی تورکیا بۆ سلێمانی دەستپێبکاتەوە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫بەپێی قسەی بەڕێوەبەری‬ ‫فڕۆكەخانەی سلێمانی بڕیارەكەی‬ ‫توركیا بۆ نەكردنەوەی ئاسمانی خۆی‬ ‫بەڕوی فڕۆكەخانەی سلێمانیدا زیانی‬ ‫ئابوری بۆ هاواڵتیانی گەشتیاری‬ ‫پارێزگاكەو بازرگانان دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەرۆكی ژوری بازرگانی سلێمانی‬ ‫رەتیدەكاتەوە كاریگەری لەسەر‬ ‫بازرگانانی پارێزگاكە هەبێت‪.‬‬ ‫رۆژی هەینی رابردو سەرۆك وەزیرانی‬ ‫توركیا رایگەیاند كە ئاسمانی واڵتەكەیان‬ ‫بەروی فڕۆكەخانەی هەولێردا دەكەنەوە‬ ‫بەاڵم رێگەن���ادەن هیچ گەش���تێك بۆ‬ ‫فڕۆكەخان���ەی س���لێمانی بەئاس���مانی‬ ‫واڵتەكەیاندا ئەنجام بدرێت‪.‬‬

‫لەمانگی تشرینی‬ ‫دوەمەوە بەهۆی‬ ‫وەستانی گەشتە‬ ‫نێودەوڵەتییەكانەوە‬ ‫گومرگ وەستاوەو‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدا‬ ‫‪ 36‬هەزار‌و ‪ 500‬تۆن‬ ‫كااڵی جۆراوجۆر لە‌نۆ‬ ‫مانگی یەكەمی ساڵی‬ ‫رابردودا گومرگ كراون‬

‫تایەر عەبدواڵ‪ ،‬بەڕێوەبەری فڕۆكەخانەی‬ ‫س���لێمانی بە‌ئاوێنەی راگەیاند بەهۆی‬ ‫بڕیارەكەوە ناتوانرێ���ت لە‌فڕۆكەخانەی‬ ‫فرۆکەخانەی هەولێر‬ ‫سلێمانی یان بۆ فڕۆكەخانەی سلێمانی‬ ‫گەش���ت لەئەوروپاش���ەوە بە‌ئاسمانی‬ ‫توركیادا بكرێت كە رێگەی ئاس���مانی بە‌ئاسمانی توركیادا تێپەڕدەبێت‪ ،‬بۆیە هاوردەكردن���ی ش���تومەك لەالی���ەن كات ئەو هەواڵنە ئەنجامیان هەبێت‪".‬‬ ‫بڕیارەی���دا بچێتەوە‪ ،‬ئومێ���د محەمەد‬ ‫توركیا كورتترین باش���ترین رێگەیە بۆ ناچاردەبن لە‌هێڵێكی دیكەوە كە دورترو بازرگانانەوە لەتوركیاوە دەبێت‪".‬‬ ‫الی خۆیش���ییەوە ئومێ���د محەمەد‪ ،‬ئاماژەی بەوەدا ك���ە دەبێت بەغدا بەو‬ ‫چەندی���ن جار دابەزی���ن‌و خەرجییەكی‬ ‫بەاڵم بەپێی قس���ەی تاهیر عەبدواڵ وتەبێ���ژی وەزارەت���ی گواس���تنەوەو كارە هەڵس���ێت‌و وتیش���ی"نازانین ت���ا‬ ‫گەشتیارانی فڕۆكەخانەكە‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئێم���ە رەوەندێكی زۆرمان زیاتریش���ی هەیە گەشتەكانیان ئەنجام ھێشتا زوە بۆ ئەوەی بتوانن ئەو زیانانە گەیاندن���ی هەرێم بە‌ئاوێن���ەی راگەیاند ئێستا هەرێم لەوبارەیەوە قسەی لەگەڵ‬ ‫بەوردی بخەمڵێنین‪.‬‬ ‫هەیە لەئەوروپ���ا ئەو هاواڵتیانە كاتێك بدەن‪".‬‬ ‫كە خەڵك‌و هاواڵتی���ان زیانمەند دەبن بەغدا كردوە یان نا‪".‬‬ ‫جەختیش���ی ك���ردەوە ك���ە هەردو ل���ەو بڕی���ارەی توركی���ا هەروەها ئەو‬ ‫لەبارەی كاریگەریشی لەسەر داهاتی‬ ‫بەهۆی ریفراندۆمەكەی مانگی ئەیلولی‬ ‫دەگەڕێن���ەوەو بیانەوێ���ت بگەن���ەوە‬ ‫فڕۆكەخانەی س���لێمانی یان هاواڵتیان فڕۆكەخانەك���ە وت���ی "گەش���تەكانی حكومەت���ی ناوەن���دو حكومەتی هەرێم بازرگانانەش���ی ش���تومەك دەهێن���ن س���اڵی رابردوی هەرێمی كوردستانەوە‬ ‫لێرەوە بیانەوێت بۆ توركیا یان ئەوروپا ئەوروپ���ا بۆ خ���ۆی ب���ۆ فڕۆكەخانەی لەسەر هێڵن بۆ چارەس���ەركردنی ئەو لەڕێگەی فڕۆكەخانەوە زیانمەند دەبن‪ .‬لەس���ەر داوای عێراق توركیا ئاسمانی‬ ‫گەش���ت بكەن‪ ،‬بەهۆی ئەوەی گەشتی سلێمانی داهاتێك بو ئەویش وەستاوە‪ ،‬بابەتە بەاڵم تا ئێستا ئەنجامەكانی دیار‬ ‫س���ەبارەت بەوەی حكومەتی هەرێم خۆی بەسەر گەش���تی فڕۆكەخانەكانی‬ ‫ئەوروپاش ب���ۆ ئێ���رەو بەپێچەوانەوە هەروەها كاریگەریش���ی لەسەر پرسی نین‌و وتیشی "ئومێدمان وایە بەزوترین هەوڵ���ی داوە بۆ ئ���ەوەی توركیا بەو سلێمانی‌و هەولێردا راگرت‪.‬‬

‫بەپێ����ی ئامارەكان����ی فڕۆكەخانەی‬ ‫س����لێمانی لەس����اڵی رابردودا داهاتی‬ ‫رۆژان����ەی فڕۆكەخانەك����ە رۆژانە ‪37‬‬ ‫ه����ەزار دۆالر ب����وە ب����ەاڵم لەمانگی‬ ‫تش����رینی یەكەمەوە پاش داخستنی‬ ‫فڕۆكەخانەك����ەدا ب����ەڕوی گەش����تە‬ ‫نێودەوڵەتییەكان����دا بەداهاتەك����ەی‬ ‫بەڕێژەیەكی بەرچاو دابەزی‪.‬‬ ‫تاهی����ر عەب����دواڵ لەس����ەرەتای‬ ‫ئەمس����اڵدا كاتێ����ك ئ����ەو ئامارانەی‬ ‫راگەیاند ئاماژەی بەوەدا كە لەمانگی‬ ‫تش����رینی دوەمەوە بەهۆی وەستانی‬ ‫گەش����تە نێودەوڵەتییەكانەوە گومرگ‬ ‫وەس����تاوەو هی����چ داهاتێك����ی نەبوە‬ ‫ئەوەش لەكاتێكدا بەقسەی ئەو ‪36‬‬ ‫ه����ەزار‌و ‪ 500‬ت����ۆن كااڵی جۆراوجۆر‬ ‫لە‌نۆ مانگی یەكەمی س����اڵی رابردودا‬ ‫گومرگ كراون‪.‬‬ ‫بەاڵم س����یروان محەمەد س����ەرۆکی‬ ‫ژوری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی‬ ‫لەلێدوانێكدا ب����ۆ ئاوێنە رەتیكردەوە‬ ‫بڕیارەكەی توركیا ب����ۆ نەكردنەوەی‬ ‫ئاس����مانی خ����ۆی بەڕوی گەش����تی‬ ‫فڕۆكەخان����ەی س����لێمانیدا كاریگەری‬ ‫وای هەبێت بۆ سەر رەوتی بازرگانی‬ ‫لەپارێ����زگای س����لێمانی‪ .‬ئ����ەو وتی‬ ‫"ئ����ەو كااڵ توركیان����ەی دەهێنرێن����ە‬ ‫سلێمانی زیاتر لەڕێگەی وشكانییەوە‬ ‫دەهێنرێ����ن‌و زۆربەی ئ����ەو كااڵیانەی‬ ‫لەرێگ����ەی كارگ����ۆی فڕۆكەخان����ەوە‬ ‫هێنراونەتە سلێمانی لە‌واڵتانی دیكەی‬ ‫وەك ئیمارات‌و چەند واڵتێكی دیكەوە‬ ‫بوە نەك لە‌ڕێگەی توركیاوە‪".‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫جۆن بۆڵتن‪ ..‬سیاسه‌تمه‌دارێك ‌ی "به‌لته‌جی‌"‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ترامپ وه‌ك نه‌ریتی‌ هه‌میشه‌یی‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ تویتێكه‌وه‌ هێربێرت‬ ‫ماكماستری‌ له‌راوێكاری‌ ئاسایشی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫البردو جۆن بۆڵتن خسته‌ جێگه‌ی‌‪،‬‬ ‫بۆڵتن پیاوێكی‌ سمێل بابڕه‌‬ ‫كه‌ دیموكراته‌كان به‌"به‌لته‌جی‌"‬ ‫ناویده‌به‌ن‪.‬‬ ‫جۆن بۆڵتن كه‌ یه‌كێكه‌ له‌هه‌ڵۆكانی‌‬ ‫كۆنزه‌رڤاتیڤه‌ نوێكان له‌‪9‬ی‌ نیسانه‌و‌ه‬ ‫وه‌ك راوێژكاری‌ ئاسایش����ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫ده‌س����تبه‌كارده‌بێت‪ ،‬به‌زنجیره‌ی����ه‌ك‬ ‫له‌هه‌ڵوێس����تی‌ دوژمنكارانه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ئێران‌و كۆریای‌ باكور ده‌ناسرێت‪.‬‬ ‫ئه‌م پی����اوه‌ ته‌مه‌ن ‪ 69‬س����اڵه‌ كه‌‬ ‫پێش����تر نوێن����ه‌ری‌ ئه‌مه‌ری����كا بوه‌‬ ‫له‌نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‪ ،‬به‌ئه‌ندازیاری‌‬ ‫روخانی‌ رژێمی‌ س����ه‌دام‌و داگیركردنی‌‬ ‫عێراق له‌الیه‌ن ئه‌مه‌ریكاوه‌ داده‌نرێت‪،‬‬ ‫ك����ه‌ ‪ 15‬س����اڵه‌ هه‌مو جیه����ان به‌م‬ ‫روداوه‌وه‌ س����ه‌رقاڵن ن����ه‌ك ه����ه‌ر‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‪.‬‬ ‫بۆڵت����ن ك����ه‌ س����ااڵنێكی‌ زۆره‌‬ ‫له‌ئیداره‌ی‌ كۆمارییه‌كاندا كار ده‌كات‬ ‫هه‌ر له‌س����ه‌رده‌می‌ رۆنال����د ریگانه‌وه‌‬ ‫تا ده‌گات به‌بوش����ی‌ كوڕ‌و ئێس����تاش‬ ‫ترام����پ‪" ،‬جه‌ن����گ" به‌ته‌نه����ا رێگه‌‬ ‫ده‌زانێت بۆ س����ه‌پاندنی‌ بااڵده‌ستی‌‌و‬ ‫زاڵبونی‌ ئه‌مه‌ریكا به‌سه‌ر سه‌رتاسه‌ری‌‬ ‫جیهان����دا‪ .‬چه‌ندین جار بانگه‌ش����ه‌ی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ هێزی‌ س����ه‌ربازیی‌ دژی‌‬ ‫كۆریای‌ باكورو ئێران كردوه‌‪.‬‬ ‫س����اڵی‌ ‪ 2015‬وتارێكی‌ باڵوكرده‌وه‌‬ ‫له‌رۆژنام����ه‌ی‌ نیوی����ۆرك تایم����زدا‬

‫جۆن بۆڵتن‬ ‫به‌ناونیشانی‌ "بۆ وه‌ستاندنی‌ بۆمبای‌‬ ‫ئێران به‌بۆمبا له‌ئێ����ران بده‌ن"‪ .‬ئه‌و‬ ‫زه‌بروه‌ش����اندنی‌ س����ه‌ربازیی‌ له‌ئێران‬ ‫به‌ته‌نها رێگه‌چاره‌ ده‌زانێت بۆ مامه‌مڵه‌‬ ‫ك����ردن له‌گ����ه‌ل كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌‌و‬ ‫پێیوایه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئیس����رائیل به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ده‌زگا ئه‌تۆمییه‌كانی‌ عێراق له‌ساڵی‌‬ ‫‪‌1981‬و به‌رامبه‌ر به‌س����وریا له‌س����اڵی‌‬ ‫‪ 2007‬كردویه‌تی‌ نمونه‌یه‌كه‌ پێویسته‌‬ ‫چاوی‌ لێبكرێ‌‪.‬‬ ‫له‌وتارێكیشیدا كه‌ له‌رۆژنامه‌ی‌ "ول‬ ‫س����تریت جۆرن����ال" باڵویكردوه‌ته‌وه‌‬ ‫پێیوایه‌ زه‌بروه‌ش����اندنی‌ س����ه‌ربازیی‌‬ ‫له‌كۆریای‌ باكور كارێك����ی‌ ره‌وایه‌ بۆ‬ ‫كۆتایهێنان به‌و رژێمه‌ كۆمۆنیس����ته‌ی‌‬ ‫ده‌ی����ه‌وێ‌ ببێت����ه‌ خاوه‌ن����ی‌ چه‌ك����ی‌‬ ‫كردوه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌تۆمی‌‌و هه‌ڕه‌شه‌ له‌جیهان بكات‪.‬‬ ‫بۆڵت����ن كه‌ به‌س����مێڵه‌ زل‌و قژێكی‌ داعش له‌س����وریا‌و عێراق‪ ،‬كه‌ ناوبنرێ‌‬ ‫خاوه‌ زیویی����ه‌و بریق����ه‌دار‪ ،‬چاویلكه‌ "سوننه‌ستان"‪ .‬ئه‌و ك ‌ه له‌م سااڵنه‌ی‌‬ ‫گه‌وره‌كه‌ی‌ ده‌ناس����رێته‌وه‌‪ ،‬له‌سااڵنی‌ دواییدا وه‌ك هاوكارانی‌ كه‌ناڵی‌ فۆكس‬ ‫رابردودا بانگه‌ش����ه‌ی‌ بۆ دامه‌زراندنی‌ نیوزی‌ راستڕه‌و كاری‌ ده‌كرد‪ ،‬ده‌یوت‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی‌ س����وننی‌ نوێ‌‌و سه‌ربه‌خۆ "دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ نوێی‌ سونه‌‬

‫دیرشبیگل ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ڵمانی بۆڵتنی‬ ‫بە‌"سه‌گی‌ دڕنده‌ی‬ ‫كۆنزه‌رڤاتیڤه‌‬ ‫نوێكان" هه‌ژمار‬ ‫كردوه‌‬

‫باش����ترین ئه‌لته‌رناتیڤ����ی‌ ده‌وڵه‌ت���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئیس��ل�امییه‌ له‌باك����وری‌ رۆژهه‌اڵت����ی‌‬ ‫سوریا‌و رۆژئاوای‌ عێراق"‪.‬‬ ‫بولتون كه‌ به‌یه‌كێك به‌تیئۆریسینی‌‬ ‫جه‌نگ ناوده‌برا له‌ئیداره‌ی‌ بوش����دا‌و‬ ‫سه‌رس����ه‌ختی‌‬ ‫به‌ره‌خنه‌گرێك����ی‌‬ ‫سیاس����ه‌ته‌كانی‌ ئۆبام����ا داده‌ن����را‌و‬ ‫به‌رده‌وام گاڵته‌ی‌ پێده‌كرد به‌و پێیه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ "موس����ڵمانه‌"‪ ،‬پاش ‪ 10‬س����اڵ‌‬ ‫دوركه‌وتن����ه‌وه‌ی‌ له‌ئیداره‌ ئه‌مه‌ریكی‌‪،‬‬ ‫جارێكیتر گه‌ڕای����ه‌وه‌‪ .‬دیموكراته‌كان‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌و به‌نیش����انه‌یه‌كی‌ شوم‬ ‫ده‌زان����ن‪ ،‬چونكه‌ له‌دی����دی‌ ئه‌وانه‌وه‌‬ ‫بولتون "به‌لته‌جی"یه‌‪.‬‬ ‫بۆڵت����ن كه‌ له‌ڕێگه‌ی‌ وه‌رگرتنی‌ ئه‌م‬ ‫پۆسته‌وه‌ ده‌بێته‌ یه‌كێك له‌گرنگترین‬ ‫راوێژكاران����ی‌ س����ه‌رۆكی‌ ئه‌مه‌ری����كا‪،‬‬ ‫كه‌ناڵی‌ فۆكس نیوز ئه‌وی‌ له‌م پۆسته‌‬ ‫نوێیه‌دا به‌ده‌سه‌اڵتترین پیاوی‌ جیهان‬ ‫ناوب����ردوه‌‪ ،‬دیرش����بیگلی‌ ئه‌ڵمانیش‬ ‫ئه‌وی‌ به‌"سه‌گی‌ دڕنده‌ كۆنزه‌رڤاتیڤه‌‬ ‫نوێكان" هه‌ژمار كردوه‌‪.‬‬

‫‪7‬‬

‫تیمه‌كه‌ی‌ ترامپ‬

‫زۆرێك له‌چاودێ���ران گۆڕین ‌‬ ‫ی‬ ‫وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌ ریكس تیلرسۆن‬ ‫به‌مای���ك بۆمبی���و‌و گۆرین���ی‌‬ ‫ماكماستر به‌بۆڵتن به‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫قۆناغێك���ی‌‬ ‫ده‌ركه‌وتن���ی‌‬ ‫مه‌ترس���یداری‌ پ���ڕ له‌ملمالن���ێ‌‬ ‫له‌ئاس���تی‌ جیه���ان به‌گش���تی‌‌و‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا‬ ‫له‌رۆژهه‌اڵت���ی‌‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ترام���پ ئێس���تا س���ه‌رقاڵی‌‬ ‫تیمێك���ه‌‬ ‫دروس���تكردنی‌‬ ‫له‌چوارده‌وری‌ كه‌ زیاتر پشتگیری‌‬ ‫له‌هه‌ڵوێست‌و بۆچونه‌كانی‌ بكات‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌س���وریا‌و ئێران‌و‬ ‫توركیا‌و كۆری���ای‌ باكور‪ .‬دانانی‌‬ ‫ئه‌م دو كه‌س���ه‌ش گوزارش���ت‬ ‫له‌خواس���تی‌ ترام���پ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫په‌یڕه‌وكردن���ی‌ سیاس���ه‌تێكی‌‬ ‫كۆنزه‌رڤاتیڤان���ه‌و كۆكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫تیمێ���ك ك���ه‌ له‌بیركردن���ه‌وه‌دا‬ ‫له‌خۆی‌ بچن‪.‬‬ ‫تیمه‌كه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كه‌ی‌ ئێستای‌‬ ‫ترامپ‪ ،‬به‌ئیداره‌ی‌ "بوش" به‌بێ‌‬ ‫جۆرج بوش ناوده‌به‌ن‪ ،‬كه‌ چه‌ند‬ ‫كه‌سێكی‌ راستڕه‌وی‌ كۆنزه‌ڤاتیڤ‬ ‫كۆڵه‌كه‌ی‌ ده‌وڵه‌ته‌كه‌ی‌ ترامپن‪:‬‬ ‫مایك بینس جێگری‌ س���ه‌رۆك‪،‬‬ ‫مایك بۆمبی���ۆ وه‌زیری‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫جۆن بۆڵتن راوێژكاری‌ ئاسایشی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‪ ،‬جیمی���س ماتیس‬ ‫وه‌زی���ری‌ به‌رگ���ری‌‪ ،‬جه‌ن���رال‬ ‫جیمیس كیلی‌ گه‌وره‌ كارمه‌ندانی‌‬ ‫كۆشكی‌ سپی‌‪.‬‬

‫بۆڵنت‪ ..‬دۆستی‌ موجاهیدینی‌ خه‌لق‬ ‫جۆن بولتون سیمایه‌كی‌ ناسراوه‌ ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ئێرانییه‌كان‪ ،‬ئه‌و كه‌ دۆس���ت‌و هاوكاری‌‬ ‫موجاهیدینی‌ خه‌لقه‌‪ ،‬نه‌ك له‌خوازیارانی‌‬ ‫كشانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكایه‌ له‌رێككه‌وتننامه‌ی‌‬ ‫ئه‌تۆمی‌ له‌گه‌ڵ‌ ئێران‪ ،‬به‌ڵكو خوازیاری‌‬ ‫بۆردوم���ان كردنی‌ ئێرانه‌ بۆمه‌به‌س���تی‌‬ ‫رێگرت���ن له‌وه‌ی‌ ببێت���ه‌ خاوه‌نی‌ چه‌كی‌‬ ‫ئه‌تۆمی‌‪.‬‬ ‫دیاریكردنی‌ بۆڵت���ن له‌الیه‌ن ترامپه‌وه‌‬

‫به‌راوێژكاری‌ ئاسایش���ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‪ ،‬هیچ‬ ‫واڵتێكی‌ وه‌ك ئیس���رائیل دڵخۆش‌و هیچ‬ ‫واڵتێكیش���ی‌ وه‌ك ئێران په‌ست‌و بێزار‬ ‫نه‌كرد‪.‬‬ ‫ئیس���رائیل به‌گه‌رمی‌ پێش���وازی‌ له‌م‬ ‫بڕیاره‌ی‌ ترامپ ك���رد‪ ،‬هاوكات مۆرتون‬ ‫كالی���ن س���ه‌رۆكی‌ رێكخ���راوی‌ زایۆنی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریك���ی‌ رایگه‌یان���د "ج���ۆن بولتون‬ ‫به‌باش ‌ی له‌جه‌نگی‌ عه‌ره‌ب‌و ئیسالمییه‌كان‬ ‫دژی‌ ئیسرائیل‌و رۆژئاوا تێده‌گات"‬

‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪ ،‬ئێ���ران پێیوای���ه‌ س���ه‌باره‌ت به‌رێككه‌وتنام���ه‌ی‌ ئه‌تۆمی‌‬ ‫دیاریكردنی‌ بۆڵتن بۆ ئه‌و پۆسته‌ گرنگ‌و ئێران هه‌ڵوێستی‌ واڵته‌كه‌ی‌ رابگه‌یه‌نێت‪.‬‬ ‫هه‌س���تیاره‌ی‌ كۆشكی‌ سپی‌‪ ،‬ئاو ده‌كات دیاریكردن���ی‌ بۆڵتنیش ب���ه‌ دوا بزماره‌‬ ‫به‌ئاش���ی‌ نائارامییه‌كان���ی‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوده‌به‌ن كه‌ له‌تابوتی‌ رێككه‌وتنی‌ ‪1+5‬‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا‌و چاوه‌ڕوان���ی‌ گرتنه‌به‌ری‌ ده‌درێ���ت‪ .‬به‌و پێیه‌ی‌ ناوب���راو دوژمنی‌‬ ‫سیاس���ه‌تێكی‌ ده‌ره‌ك���ی‌ توندڕه‌وانه‌تر سه‌رس���ه‌ختی‌ رێككه‌وتن له‌گه‌ڵ‌ ئێران‌و‬ ‫ده‌كات له‌قۆناغ���ی‌ داهات���وی‌ ئیداره‌ی‌ هه‌واداری‌ روخانی‌ كۆماری‌ ئیس�ل�امییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ن���ه‌ك هه‌ر ئێران به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی‌‬ ‫ترامپدا‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ك���ه‌ هه‌م���وان تیرۆریس���تی‌ به‌ڵك���و به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی‌‬ ‫چاوه‌ڕوان���ن له‌مانگ���ی‌ ئای���اردا ترامپ ئه‌تۆمی���ش ناوده‌ب���ات‪ .‬بۆڵت���ن هی���چ‬

‫پۆمپیۆ‪ ..‬دوژمنی‌ سه‌رسه‌ختی‌ ئێران‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ناوەڕاستی ئەم مانگە دۆناڵد ترامپ‪،‬‬ ‫سەرۆكی ئەمریكا مایك پۆمپیۆ‪-‬ی‬ ‫كردە وەزیری دەرەوە كە پێشتر‬ ‫بەڕێوەبەری دەزگای سی ئای‬ ‫ئەی بو‪ .‬پۆمپیۆ بەر لەهاتنی نێو‬ ‫بواری سیاسەت هاوشێوەی ترامپ‪،‬‬ ‫سەرقاڵی كاری بازرگانی بوەو بەر‬ ‫لەوەی ببێتە ئەندامی كۆنگرێس‪،‬‬ ‫سەرۆكی كۆمپانیایەكی چاالكی بواری‬ ‫دابەشكردنی ئامێری كێڵگە نەوتییەكان‬ ‫بوە‪.‬‬ ‫پۆمپیۆ بۆ ماوەی سێ خول نوێنەری‬ ‫ویالیەت���ی كانزاس بوە ل���ە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران���ی ئەمری���كاو ئەندامی لیژنەی‬ ‫زانیارییەكان و لیژن���ەی وزەو بازرگانی‬ ‫ئەنجومەنەكە بوە‪ .‬تەمەنی ‪ 54‬س���اڵەو‬ ‫دەرچوی زانكۆی "هاروارد"ە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئ���ەوەش ئەندامی "ئەنجومەنی‬ ‫نیش���تمانی چ���ەك"ە لەئەمریكاو پاش‬ ‫هەر روداوێكی تەقەكردنی كارەس���اتبار‬ ‫لەئەمری���كا ئەم ئەنجومەن���ی روبەڕوی‬ ‫رەخنەی زۆر دەبێتەوە‪.‬‬ ‫مایك پۆمپیۆ كاتێك لەمانگی تشرینی‬ ‫دوەمی س���اڵی ‪ 2016‬دا لەالیەن دۆناڵد‬ ‫ترام���پ‪-‬ەوە وەك بەڕێوەبەری داهاتوی‬ ‫دەزگای سی ئای ئەی ناسێنرا‪ ،‬بەتوندی‬ ‫رەخن���ەی لە رێككەوتن���ە ئەتۆمیەكەی‬ ‫ئێ���ران گ���رت و رێككەوتنەك���ەی ب���ە‬ ‫"كارەساتبار" ناوبرد‪.‬‬ ‫پۆمپیۆ نازن���اوی "گەورەترین واڵتیی‬ ‫پش���تیوانیی تیرۆر" بە ئێران بەخشی‪.‬‬ ‫لەساڵی ‪ 2015‬پاش ئەوەی شەش هێزە‬ ‫گەورەكەی جیهان و ئێران لەسەر بەرنامە‬ ‫ئەتۆمیەكەی ئێران گەیشتنە رێككەوتن‪،‬‬ ‫پۆمپیۆ هەر لەو كاتەدا جەختی كردەوە‬

‫مایک پۆمپیۆ‬ ‫كە ئەو رێككەوتنە ئێران بەهێز دەكات‪.‬‬ ‫پۆمپیۆ لەچاوپێكەوتن و وتارەكانیدا‪،‬‬ ‫ئێران���ی ب���ە س���ەرچاوەی س���ەرەكی‬ ‫كێش���ەكانی رۆژهەاڵتی ناوەڕاستی پاش‬ ‫شۆڕشی ئیسالمی س���اڵی ‪1979‬ی ئەو‬ ‫واڵتە‪ ،‬ناوبردبو‪.‬‬ ‫وەزیری دەرەوەی ئێس���تای ئەمریكا‪،‬‬ ‫لەمانگی كانونی یەكەمی ساڵی رابردودا‬ ‫ئاماژەی بەوەدابو كە نامەیەكی بۆ قاسم‬ ‫سلێمانی‪ ،‬فەرماندەی فەیلەقی قودسی‬ ‫ئێران نوس���یوەو لەو كات���ەدا ئاماژەی‬ ‫بەوەدابو كە ئامانجی نوسینی نامەكەی‬ ‫هۆش���داریدان ب���وە بە ئێ���ران لەبارەی‬ ‫ب���ە ئامانجگرتن���ی بەرژەوەندییەكان���ی‬ ‫ئەمریكاوە لەعێراق‪.‬‬ ‫ئەو یەكێكە لە دژایەتیكەرانی داخستنی‬ ‫زیندانی گوانتانامۆ‪ .‬س���اڵی ‪ 2013‬پاش‬ ‫ئەوەی س���ەردانی ئەو زیندانەی كردبو‬ ‫لەبارەی مانگرتنی بەشێك لەزیندانیانەوە‬ ‫لەخواردن‪ ،‬وتب���وی "پێدەچو زۆربەیان‬ ‫كێشیان زۆر بوبێت‪".‬‬ ‫پۆمپیۆ پاش باڵوبونەوەی راپۆرتێكی‬ ‫كۆنگرێس لەبارەی ئەش���كەنجەدانەوە‪،‬‬

‫بەرگری لە سی ئای ئەی كردو ئاماژەی‬ ‫ب���ەوەدا كە بەرپرس���ە ژن و پیاوەكانی‬ ‫زیندان‪ ،‬جەالد نین بەڵكو نەتەوەپەرستن‬ ‫و لەچوارچێوەی دەستوردا كاردەكەن‪.‬‬ ‫پۆمپیۆ بە یەكێك لەو كەس���ایەتیانە‬ ‫دەژمێردرێت كە هەڵوێس���تێكی توندی‬ ‫لەب���ارەی كۆریای باكورەوەو كیم جۆنگ‬ ‫ئۆن‪ ،‬س���ەرۆكی ئ���ەو واڵت���ەوە هەیە‪.‬‬ ‫باسی لەوە دەس���توەردانی ئەمریكا بۆ‬ ‫دورخس���تنەوەی كی���م جۆن���گ ئۆن لە‬ ‫دەس���ەاڵت كردوە‪ .‬ئەوەش لەكاتێكدایە‬ ‫كە رێكس تیلەرسۆن وەزیری دەرەوەی‬ ‫لەس���ەر كار الدراوی ئەمری���كا جەختی‬ ‫كردب���وەوە كە سیاس���ەتی واش���نتۆن‬ ‫گۆڕینی دەسەاڵتی كۆریای باكور نییە‪.‬‬ ‫بەكورتی دەستنیش���انكردنی پۆمپیۆ‬ ‫ب���ۆ وەزیری دەرەوە پاش تیلەرس���ۆن‪،‬‬ ‫پێنج هۆكاری لەپش���تە ك���ە بریتین لە‪:‬‬ ‫دژایەتیكردن���ی رێككەوتنە ئەتۆمیەكەی‬ ‫ئێران‪ ،‬پش���تیوانیكردنی سیاسەتەكانی‬ ‫ترامپ بەرامبەر كۆریای باكور‪ ،‬هێرشەكانی‬ ‫بۆ س���ەر روسیا بەهۆی كێشەی سوریا‪،‬‬ ‫پشتیوانیكردنی ستراتیژیەتی ئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی ئەمریكاو هەروەها ئەوەش كە‬ ‫چین بە هەڕەشەیەكی گەورەتر لە روسیا‬ ‫دەزانێت لەسەر ئەمریكاو رۆژئاوا‪.‬‬ ‫هەڵوێس���تی پۆمپی���ۆ‪ ،‬لەب���ارەی‬ ‫دەستوەردانی روسیا لە قەیرانی سوریا‬ ‫زۆر رون���ە كاتێك لەراب���ردودا جەختی‬ ‫كردۆتەوە كە بەرژەوەندییەكانی واشنتۆن‬ ‫و مۆس���كۆ لەس���وریا جیاوازن و ئەوان‬ ‫لەسوریا هاوپەیمان نین و روسیا هەوڵی‬ ‫مان���ەوە لەگۆڕەپانی س���وریادا دەدات‪.‬‬ ‫ئەمەش ئەو هەڵوێستەیە كە ئیدارەكەی‬ ‫ترامپ بەتوندی پش���تیوانی لێ دەكات‬ ‫كاتێك بەردەوام لەگەڵ روس���یا یەكدی‬ ‫تۆمەتبار دەكەن ئەنجامدانی پێشێلكاری‬ ‫لەناوچەكانی كەمكردنەوەی گرژییەكان‪.‬‬

‫متمانه‌یه‌ك���ی‌ به‌حه‌س���ه‌نی‌ روحان���ی‌‌و‬ ‫میانه‌ره‌وه‌كانی‌ ئێران نییه‌و پێوایه‌ ته‌نها‬ ‫له‌پێناو رێگرتن له‌فشارخس���تنه‌ س���ه‌ر‬ ‫ئێران هه‌ڵبژێردراوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كاربه‌ده‌س���تانی‌ ئێرانیش���ی‌‬ ‫زیاتر ت���وڕه‌و نیگه‌ران ك���ردوه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ بۆڵتن له‌س���اڵی‌ ‪2010‬ه‌وه‌ تا ئێستا‬ ‫له‌كۆبونه‌وه‌كانی‌ س���ااڵنه‌ی‌ موجاهیدینی‌‬ ‫خه‌ل���ق به‌ش���داری‌ ده‌كات‪ ،‬ئ���ه‌و له‌دوا‬ ‫به‌شدار بونیدا له‌ساڵی‌ ‪ 2017‬رایگه‌یاند‬

‫كه‌ "پێویسته‌ هه‌وڵدان بۆ گۆڕینی‌ رژێم ‌ی‬ ‫ئێران به‌رده‌وام بێ���ت"‪ ،‬به‌موجاهیدینی‌‬ ‫وتوه‌ "ئاهه‌نگی‌ سه‌ركه‌وتنی‌ نزیكی‌ ئێوه‌‬ ‫له‌تاران ده‌گێڕین"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ بۆڵتن باوه‌ڕی‌ به‌چاكسازی‌‬ ‫رژێمی‌ كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌ نییه‌و پێوایه‌‬ ‫ته‌نها رێگاچاره‌ روخانیه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم مه‌رج‬ ‫نییه‌ له‌كاتی‌ وه‌رگرتنی‌ ئه‌و پۆسته‌ش���دا‬ ‫هه‌م���ان ئه‌و هه‌ڵوێس���تانه‌ی‌ هه‌بێت كه‌‬ ‫پێشتر به‌رامبه‌ر به‌ئێرانی‌ هه‌یبون‪.‬‬

‫عه‌فرین به‌رامبه‌ر به‌غۆته‌ی‌ رۆژهه‌اڵت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ دبلۆماسییه‌كان باس‬ ‫له‌رێككه‌وتنێكی‌ نهێنی‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫له‌ئاستانا به‌سه‌رپه‌رشتی‌ روسیا‬ ‫كراوه‌‪ ،‬توركیا به‌رامبه‌ر به‌كوشتاری‌‬ ‫غۆته‌ی‌ رۆژهه‌اڵت بێده‌نگ بێ‌‌و‬ ‫روسیا‌و ئێران‌و شامیش به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌داگیركردنی‌ عه‌فرین‪.‬‬ ‫روس���یا ئه‌ندازیارێك���ی‌ س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫روداوه‌كانی‌ ئێستای‌ سوریایه‌‪ ،‬یه‌كێك‬ ‫ل���ه‌و روداوانه‌‪ ،‬كه‌وتن���ی‌ عه‌فرینه‌ كه‌‬ ‫دڵی‌ هه‌م���و كوردی‌ پڕ ك���رد له‌ژان‪.‬‬ ‫روسیا‌و ئێران‌و به‌شار ئه‌سه‌د زۆرباش‬ ‫له‌ساته‌وه‌ختێكی‌ گونجاودا پێویستیی‌‬ ‫توركی���ان ب���ۆ س���ه‌ركوتكردنی‌ كورد‬ ‫له‌عه‌فری���ن قۆزته‌وه‌‪ ،‬ب���ۆ هه‌ڵكوتانه‌‬ ‫سه‌ر غۆته‌ی‌ رۆژهه‌اڵت‪.‬‬ ‫رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د براوه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫ئه‌م ئاڵوگۆڕه‌ بون كه‌ له‌ئاستانه‌ له‌نێوان‬ ‫روس���یا‌و توركیا‌و ئێران���دا به‌دیهات‪،‬‬ ‫به‌ده‌س���تگرتنی‌ رژێمی‌ به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫به‌س���ه‌ر غۆته‌دا‪ ،‬ئاسایش���ی‌ دیمه‌شق‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ تۆكمه‌تر دابین كراو ئه‌و‬ ‫موشه‌كانه‌ی‌ راگیران كه‌ ناو به‌ناو له‌م‬ ‫ش���اره‌وه‌ كه‌ به‌ده‌ست به‌رهه‌ڵستكاری‌‬ ‫رژێم���ی‌ به‌ش���اره‌وه‌ بون ئاڕاس���ته‌ی‌‬ ‫دیمه‌شق ده‌كران‌و ئارامی‌ پایته‌ختیان‬ ‫ده‌شێواند‪ ،‬پایته‌خت ده‌رفه‌تی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ ره‌خسا كه‌ به‌رووی‌ ریفی‌ دیمه‌شقدا‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌و روبه‌ری‌ ژێر ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫ئه‌س���ه‌دیش فراوانتر بێ‌‌و ئاسایش���ی‌‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌ی‌ پایته‌ختیش دابینبكات‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا گه‌وره‌ترین زه‌ره‌مه‌ند‬ ‫كورد‌و ه���ه‌زاران مه‌ده‌نی‌ س���وری‌ بو‬ ‫كه‌ له‌سایه‌ی‌ بێده‌نگی‌ جیهاندا له‌سه‌ر‬ ‫زێدی‌ ره‌سه‌نی‌ خۆیان له‌عه‌فرین‌و غۆته‌‬ ‫هه‌ڵكه‌نران‪.‬‬

‫داگیركردن���ی‌ عه‌فری���ن له‌الی���ه‌ن‬ ‫س���وپای‌ توركیاوه‌ هاوكات بو له‌گه‌ڵ‌‬ ‫كۆنترۆڵكردن���ی‌ غۆت���ه‌ی‌ رۆژه���ه‌اڵت‬ ‫له‌الیه‌ن س���وپای‌ به‌ش���ار ئه‌سه‌ده‌وه‌‪.‬‬ ‫توركی���ا له‌غۆته‌دا هه‌مان كاره‌س���اتی‌‬ ‫حه‌له‌ب���ی‌ ‪2016‬ی‌ دوب���اره‌ ك���رده‌وه‌‪،‬‬ ‫كاتێك كه‌ چه‌كدارانی‌ ئۆپۆزیس���یۆنی‌‬ ‫له‌حه‌ل���ه‌ب كش���انه‌وه‌ له‌به‌رامب���ه‌ر‬ ‫ئاسانكاریی‌ روسیادا بۆ جێبه‌جێكردنی‌‬ ‫ئۆپه‌راس���یۆنی‌ قه‌ڵغان���ی‌ ف���ورات‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ دورخستنه‌وه‌ی‌ یه‌كینه‌كانی‌‬ ‫پاراس���تنی‌ گ���ه‌ل له‌س���نوره‌كانی‌‪،‬‬ ‫ئه‌مجاره‌ش توركیا له‌كوش���تاری‌ غۆته‌‬ ‫بێده‌نگ ب���و‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ر چاوپۆش���ی‌‬ ‫روس���یادا به‌رامب���ه‌ر به‌په‌الماردان���ی‌‬ ‫عه‌فرین‪.‬‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدای���ه‌ ئ���ه‌و گروپ���ه‌‬ ‫چه‌كدارانه‌ی‌ ئۆپۆزیس���یۆن كه‌ پێش‬ ‫سه‌ربازانی‌ تورك كه‌وتن له‌هه‌ڵكوتانه‌‬ ‫سه‌ر عه‌فریندا به‌ده‌یان هه‌زار چه‌كدار‬ ‫مه‌زه‌نده‌ ده‌كران‌و ده‌یانتوانی‌ گه‌مارۆی‌‬ ‫سه‌ر غۆته‌ی‌ رۆژهه‌اڵت بشكێنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌نق���ه‌ره‌ مۆڵه‌تی‌ پێن���ه‌دان‌و كردنی‌‬ ‫به‌گژ عه‌فرین‌و یه‌كینه‌كانی‌ پاراس���تنی‌‬ ‫گه‌لدا‪.‬‬ ‫پاش���ه‌ڕۆژی‌ عه‌فری���ن له‌س���ایه‌ی‌‬ ‫ملمالنێ���ی‌ هێزه‌ گه‌وره‌كان���دا نارون‌و‬ ‫ئاڵۆزه‌‪ ،‬هێشتا تۆزو خۆڵی‌ په‌الماردان‌و‬ ‫داگیركارییه‌كه‌ به‌ته‌واوی‌ نه‌نیشتوه‌ته‌وه‌‬ ‫تا وێنه‌كه‌ له‌سه‌ر عه‌رد رونتر ده‌ركه‌وێ‌‪،‬‬ ‫عه‌فرین یه‌كێكه‌ له‌و ناوچانه‌ی‌ زۆربه‌ی‌‬ ‫هه‌ره‌ زۆری‌ دانیش���توانه‌كه‌ی‌ كورده‌‪.‬‬ ‫پالنی‌ ئه‌ردۆغ���ان له‌داگیركردنی‌ ئه‌م‬ ‫ش���اره‌دا رێگرتنه‌ له‌بونی‌ ناوچه‌یه‌كی‌‬ ‫خۆبه‌ڕێوه‌بردنی‌ كورد‌و زه‌بروه‌ش���اندن‬ ‫له‌هێزه‌كان���ی‌ پاراس���تنی‌ گ���ه‌ل‌و‬ ‫دامه‌زراندن���ی‌ ناوچه‌یه‌ك���ی‌ ئ���ارام بۆ‬ ‫په‌نابه‌ره‌ سوریه‌كان‪.‬‬ ‫وه‌لید جانبوالد‪ ،‬سه‌ركرده‌ی‌ ناوداری‌‬

‫دروزه‌كان���ی‌ لوبنان له‌گ���ه‌ڵ‌ كه‌وتنی‌‬ ‫هاوكات���ی‌ عه‌فرین‌و غۆته‌دا له‌تویتێكدا‬ ‫رایگه‌یاند "كاره‌س���اتی‌ گه‌لی‌ س���وریا‬ ‫گه‌وره‌ترین كاره‌ساته‌ مێژوی‌ هاوچه‌رخ‬ ‫به‌خۆیه‌وه‌ بینبیبێت‪ ،‬هه‌ش���ت ساڵی‌‬ ‫خش���ت له‌كوش���تار به‌هه‌م���و جۆره‌‬ ‫چه‌كێ���ك‪ ،‬له‌راگواس���تن‌و وێرانكاری‌‌و‬ ‫رفان���دن‌و ده‌ستبه‌س���ه‌ركردن به‌ب���ێ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌س له‌س���ه‌ری‌ بێته‌ ده‌نگ‪،‬‬ ‫هه‌موان ده‌ستیان له‌گه‌لی‌ سوری‌ داماو‬ ‫به‌رداو لێگه‌ڕان واڵتان له‌سه‌ر حسابی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی���ان ملمالنێ‌ بك ‌هن‌و‬ ‫رێش���بكه‌ون‪ ،‬ئه‌مڕۆ غۆت���ه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌عه‌فرینه‌و سبه‌ینێش‪...‬‬

‫منداڵێک بەتەنیا لەکۆاڵنێکی ناو عەفرین‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫پیاوێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 61‬ساڵ به‌نه‌وت خۆی ده‌سوتێنێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫عه‌بدولواحید كاتێك خوشك‌و براكانی‌‬ ‫له‌سه‌یران ده‌بن ده‌چێته‌ حه‌وشه‌ی‌‬ ‫ماڵه‌وه‌یان‌و نه‌وت ده‌كات به‌خۆیداو‬ ‫ئاگر له‌جه‌سته‌ی‌ به‌رده‌دات‪ ،‬له‌دوای‌‬ ‫ده‌ كاتژمێر برا گه‌وره‌كه‌ی‌ ده‌یبینێت‬ ‫براكه‌ی‌ له‌سه‌ر زه‌ویه‌كه‌ كه‌وتوه‌و‬ ‫جله‌كانی‌ به‌ری‌‌و جه‌سته‌ی‌ پێكه‌وه‌‬ ‫سوتاون‪.‬‬ ‫ڕۆژی‌ پێن���ج ش���ه‌ممه‌ ‪2018/3/22‬‬ ‫پیاوێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪ 61‬س���اڵ به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫عه‌بدولواحید له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا له‌گه‌ڕه‌كی‌‬ ‫سه‌یوانی‌ شاری‌ سلێمانی‌ نه‌وت ده‌كات‬ ‫به‌خۆیداو خۆی‌ ده‌سوتێنێت‪.‬‬ ‫عه‌بدولواحی���د ماوه‌ی‌ دوانزه‌ س���اڵه‌‬ ‫به‌ته‌نیا له‌یه‌ك خان���ودا ده‌ژی‌‪ ،‬ماوه‌ی‌‬ ‫چل س���اڵ ده‌بێت توش���ی‌ نه‌خۆش���ی‌‬ ‫ده‌رونی‌ بوه‌‪ ،‬كاتێك له‌به‌غدا خوێندكاری‌‬ ‫ی نه‌خۆشی‌‬ ‫كۆلیژی‌ ئه‌ندازیاری‌ بوه‌ توش ‌‬ ‫ده‌رون���ی‌ ب���وه‌‌و وازی‌ له‌ده‌وامی‌ زانكۆ‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ ماڵه‌وه‌ بۆ ش���اری‌‬ ‫سلێمانی‌‪.‬‬ ‫ئه‌و ژیانی‌ هاوسه‌رگیری‌ پێكنه‌هێنابو‪،‬‬ ‫له‌گه‌ڵ دایك���ی‌ ژیانی‌ به‌س���ه‌ر ده‌برد‪،‬‬ ‫دوانزه‌ س���اڵ پێش ئێستا دایكی‌ كۆچی‌‬ ‫دوای���ی‌ ده‌كات به‌ته‌نه���ا ده‌مێنێته‌وه‌‪،‬‬

‫له‌الیه‌ن براو خوش���كه‌كانیه‌وه‌ چاودێری‌‬ ‫ده‌كرا‪ ،‬ڕۆژانه‌ له‌الیه‌ن برا گه‌وره‌كه‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌رمانی‌ ڕۆژان���ه‌ی‌ وه‌رده‌گرت‪ ،‬به‌هۆی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ چه‌ند ساڵێك پێش ئێستا سه‌دو‬ ‫په‌نج���ا ده‌نك حه‌بی‌ خ���واردوه‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫جارێك له‌نه‌خۆش���خانه‌ ش���تنی‌ گه‌ده‌ی‌‬ ‫بۆ ئه‌نج���ام دراوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ به‌رده‌وام‬ ‫له‌الی���ه‌ن كه‌س���وكاره‌كه‌یه‌وه‌ چاودێری‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬تا خ���ۆی‌ نه‌كوژێت به‌س���ه‌ره‌‬ ‫براكان���ی‌ خواردنیان ب���ۆ دابینكردوه‌‌و‬ ‫چاودێرییان كردوه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌براكان���ی‌ ده‌ڵێت "به‌رده‌وام‬ ‫جگه‌ره‌ی ده‌كێشا‌و به‌سه‌ر شه‌قامه‌كاندا‬ ‫ده‌ه���ات‌و ده‌چو‪ ،‬ڕۆژ هه‌ب���وه‌ چوار تا‬ ‫پێنج جار ته‌كسی‌ گرتوه‌ بۆ ناو بازاری‌‬ ‫ش���اری‌ س���لێمانی‌‌و دواتر چۆته‌وه‌ بۆ‬ ‫ماڵ���ه‌وه‌‪ ،‬باری‌ دارای���ی‌ زۆر باش نه‌بو‬ ‫موچه‌ی‌ خۆی‌ هه‌بو‪ ،‬ئێمه‌ش هاوكاریمان‬ ‫ك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ جێگ���ه‌ی‌ نیگه‌رانیه‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ واده‌زانن ئێم���ه‌ كه‌مته‌رخه‌م‬ ‫بوین به‌رامبه‌ری‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌پێچه‌وانه‌وه‌‬ ‫هاوكارێكی‌ باش���ی‌ بوی���ن چه‌ندین جار‬ ‫سه‌ردانی‌ پزیشكی‌ ده‌رونیمان پێكردوه‌‬ ‫به‌اڵم دواجار س���ودی‌ نه‌بوه‌ تا دواجار‬ ‫به‌و ش���ێوه‌یه‌ كۆتای���ی‌ به‌ژیانی‌ خۆی‌‬ ‫هێنا"‪.‬‬ ‫عه‌بدولواحید له‌حه‌فتاكانی‌ س���ه‌ده‌ی‌‬

‫ئەو خانوەی عه‌بدولواحید خۆی تێدا سوتان‬ ‫ڕاب���ردودا بۆ خوێندن ده‌چێته‌ ش���ار ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌غ���دا‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌پل���ه‌ی‌ یه‌كه‌م‬ ‫ساڵی‌ یه‌كه‌می‌ خوێندنی‌ ته‌واو ده‌كات‪،‬‬ ‫بۆ ساڵی‌ دوه‌م كاتێك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ شاری‌‬ ‫س���لێمانی‌ باری‌ ده‌رون���ی‌ تێكده‌چێت‪،‬‬ ‫بڕیار ده‌دات جارێك���ی‌ دیكه‌ نه‌چێته‌وه‌‬ ‫بۆ خوێندن‪.‬‬ ‫یه‌كێك���ی‌ دیك���ه‌ له‌براكان���ی‌ وت���ی‌‬ ‫"براك���ه‌م زۆر زی���ره‌ك ب���و‪ ،‬له‌كات���ی‌‬ ‫ڕاپه‌ڕینه‌ك���ه‌دا له‌گه‌ڵ ڕۆژنامه‌نوس���ی‌‬ ‫بیانی‌ كاری‌ ده‌ك���رد زمانی‌ ئینگلیزی‌‌و‬ ‫عه‌ره‌بی‌ به‌باش���ی‌ ده‌زان���ی‌‪ ،‬زیره‌كی‌‌و‬ ‫بیركردن���ه‌وه‌ له‌خوێندنه‌گه‌ی‌‌و چونی‌ بۆ‬ ‫به‌غداو هاتنه‌وه‌ی‌ بۆ سلێمانی‌‪ ،‬هاوڕێی‌‬

‫خراپ توش���ی‌ جگه‌ره‌كێشان‌و مه‌شروب‬ ‫خواردنیان ك���رد‪ ،‬دواجار زۆر خه‌فه‌تی‌‬ ‫له‌خوێندنه‌ك���ه‌ی‌ ده‌خ���وارد‪ ،‬توش���ی‌‬ ‫نه‌خۆشی‌ ده‌رونی‌ بو"‪.‬‬ ‫ئ���ازاد یه‌كێك���ه‌ ل���ه‌و هاواڵتیانه‌ی‌‬ ‫بیست س���اڵ ده‌بێت دراوس���ێی‌ ماڵی‌‬ ‫عه‌بدولواحی���ده‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ده‌گێڕێت���ه‌وه‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ كاته‌كان ئه‌وی‌ بینیوه‌ كه‌سێكی‌‬ ‫زۆر له‌س���ه‌رخۆ ب���وه‌ ب���ه‌رده‌وام چۆته‌‬ ‫دره‌وه‌ له‌م���اڵ‌و هاتۆت���ه‌وه‌‌و كێش���ه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌سی‌ كۆاڵن‌و گه‌ڕه‌كه‌كه‌ نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم زۆرب���ه‌ی‌ كات���ه‌كان بینیویه‌تی‌‬ ‫ئه‌و له‌دۆخێكی‌ خراپ���ی‌ ده‌رونیدا بوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "زۆرب���ه‌ی‌ كاته‌كان ده‌مبینی‌‬

‫به‌ته‌نیایه‌‪ ،‬له‌به‌رخۆیه‌وه‌ قس���ه‌ی‌ ئه‌دا‬ ‫به‌یه‌كدا‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا كاری‌ به‌كه‌س‬ ‫نه‌بو‪ ،‬كه‌سێكی‌ زۆر بێوه‌ی‌ بو‪ ،‬كه‌سانی‌‬ ‫چوارده‌وری‌ زۆر خۆشده‌ویست"‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د دوكان���ی‌ فیت���ه‌ری‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ سه‌یوانی‌ ش���اری‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ عه‌بدولواحید وتی‌ "خه‌ڵكی‌ ئه‌م‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌ باش ده‌یناس���ن‪ ،‬چه‌ند ڕۆژێك‬ ‫پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ خۆی‌ بكوژێ���ت‪ ،‬بینیم‬ ‫قس���ه‌ی‌ ده‌كرد هیوایه‌تی‌ جگه‌ره‌كێشان‬ ‫بو‪ ،‬كه‌س���ێكی‌ زۆر زیره‌ك بو‪ ،‬جاری‌ وا‬ ‫هه‌بو قسه‌ی‌ بۆ ده‌كردین كێشه‌ی‌ نه‌بو‪،‬‬ ‫به‌اڵم ج���اری‌ واش هه‌بو له‌پڕ قس���ه‌ی‌‬ ‫ده‌دا به‌یه‌ك���دا‪ ،‬ڕۆژێك نه‌م���ان بینیایه‌‬ ‫بیرمان ده‌كرد‪ ،‬چل ساڵه‌ له‌م گه‌ڕه‌كه‌دا‬ ‫ده‌ژی‌"‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ پۆلیس���ی‌ پارێزگاری‌‬ ‫س���لێمانی‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫ڕایگه‌یاند "به‌یانی‌ ڕۆژی‌ پێنج ش���ه‌ممه‌‬ ‫‪2018/3/22‬پیاوێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪61‬‬ ‫س���اڵ له‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیدا نه‌وت ده‌كات‬ ‫به‌خۆیداو خۆی ده‌سوتێنێت‪ ،‬هێزه‌كانی‌‬ ‫پۆلیس گه‌شتونه‌ته‌ ش���وێنی‌ ڕوداوه‌كه‌‬ ‫لێكۆلینه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌ به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش���ی‌ ئاش���كراكرد "وت���ه‌ی‌‬ ‫كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگیراوه‌‪ ،‬ئه‌و پیاوه‌‬ ‫چه‌ند س���اڵێك ده‌بێ���ت به‌ته‌نیا ژیاوه‌و‬ ‫باری‌ ده‌رونی‌ ته‌واو نه‌بوه‌"‪.‬‬

‫عه‌بدولواحید ماوه‌ ‌ی‬ ‫دوانزه‌ ساڵه‌ به‌ته‌نیا‬ ‫له‌یه‌ك خانودا ده‌ژی‬ ‫ماوه‌ی‌ چل ساڵ ده‌بێت‬ ‫توشی‌ نه‌خۆشی‌ ده‌رونی‌‬ ‫بوه‌‪ ،‬كاتێك له‌به‌غدا‬ ‫خوێندكاری‌ كۆلیژی‌‬ ‫ئه‌ندازیاری‌ بوه‬

‫كادێرێك ‌ی حزب ‌ی دیموكرات ‌ی كوردس���تان رێباز له‌ناو بازاڕی‌ قه‌اڵدز ‌ی‬ ‫خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬ ‫به‌پێنج فیشه‌ك ده‌كوژرێت‬ ‫"گومان ده‌كرێت به‌هۆ ‌ی میراتیه‌و‌ه بو بێت" "ئەوەی تەقەی لێکردوە‪ ،‬پۆلیسە"‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ی رابردو‬ ‫دوای‌ نیوه‌ڕۆی‌ هه‌ین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ند مه‌ترێك له‌ماڵه‌كه‌ ‌‬ ‫به‌دور ‌‬ ‫ی‬ ‫ی حامید قادر ‌‬ ‫خۆی‌ له‌زه‌وی ‌ه سپ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌ریف ‌‬ ‫ناسراوه‌ به‌وه‌ستا حامید ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 48‬ساڵ كادیر‌و پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستان به‌ده‌م‬ ‫ی‬ ‫قسه‌كردن له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫كه‌داوای‌ گه‌ردن ئازایی‌ لێكردوه‌ دواتر‬ ‫فیشه‌كێك ده‌نێت به‌سه‌ر دڵییه‌و‌ه‬ ‫ده‌ستبه‌جێ‌ گیان له‌ده‌ستدات‪.‬‬

‫به‌ده‌م قسه‌كردن له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ كه‌داوای‌‬ ‫گه‌ردن ئازایی‌ لێكردوه‌‬ ‫دواتر فیشه‌كێك‬ ‫ده‌نێت به‌سه‌ر دڵییه‌وه‌‬ ‫ده‌ستبه‌جێ‌ گیان‬ ‫له‌ده‌ستدات‬

‫ی دو كچ‌و‬ ‫ی خاوه‌ن��� ‌‬ ‫حامی���د ش���ه‌ریف ‌‬ ‫ی‬ ‫كورێكه‌‌و جگه‌ له‌وه‌ی‌ پێشمه‌رگ ‌هی‌ حزب ‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تان ب���وه‌‪ ،‬هاوكات‬ ‫ی به‌رگدورین بوه‌‌و ده‌یان كه‌سیش‬ ‫پیشه‌ ‌‬ ‫چاوه‌ڕیی‌ ته‌واو بون���ی‌ قاته‌كانیانن ك ‌ه‬ ‫ی ن���ه‌ورۆز بۆیان‬ ‫وه‌س���تا حامی���د دوا ‌‬ ‫ت���ه‌واو بكات‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ بریاری‌ خۆ‬ ‫ی‬ ‫كوشتنی‌ ئه‌و قوماشانه‌ به‌ته‌واونه‌كراو ‌‬ ‫له‌دوكانه‌كه‌یدا ماونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ژیان ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ش وایك���ردو‌ه كۆتای��� ‌‬ ‫عه‌لی‌ بوداغی‌‪ ،‬له‌سكرتاریه‌تی‌ حزب ‌‬ ‫ی كوردس���تان له‌باره‌ی‌ ئه‌و بهێنێت"‪.‬‬ ‫دیموكرات��� ‌‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه زانیاریی ‌ه س���ه‌ره‌تاییه‌كان‬ ‫روداوه‌و‌ه ب���ۆ ئاوێنه‌ وت���ی‌ "به‌داخه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كه‌ن ك���ه‌وا به‌هۆ ‌‬ ‫ی نه‌خ���وازراو ‌‬ ‫له‌ناو حزب���دا روداوێك ‌‬ ‫له‌و ش���ێوه‌یه‌ رویداوه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌و هه‌بونی‌ كێشه‌ له‌گه‌ڵ براكانی‌‌و دروست‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر له‌گه‌ڵ یه‌كتر ‌‬ ‫ی به‌حزب���ه‌و‌ه نیه‌‪ ،‬بونی‌ مش���تومڕێك ‌‬ ‫روداوه‌ی‌ په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫به‌اڵم زۆر ناخۆشه‌ بۆ ئێم ‌ه كادیرێكمان له‌س���ه‌ر پێكنه‌هاتنیان له‌سه‌ر میرات‌و‬ ‫ی‬ ‫ی له‌كوردس���تان ‌‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌ ك ‌ه هۆكاره‌كه‌ی‌ نه‌زانراوه‌‌و داب���ه‌ش كردنی‌ زه‌و ‌‬ ‫ی ب���وه‌‌و هه‌ندێك رۆژه���ه‌اڵت خ���ۆی‌ كوش���توه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ی تاكه‌كه‌س��� ‌‬ ‫بریارێك ‌‬ ‫ی كۆیه‌ شۆرش كاك ‌ه‬ ‫ی خێزانی‌‌و ده‌رونی‌ هه‌بوه‌ هه‌ر به‌رێوبه‌ری‌ پۆلیس ‌‬ ‫كێش��� ‌ه ‌‬

‫ی "ئه‌وه‌ی‌ تاكو ئێس���تا‬ ‫ب���ۆ ئاوێن ‌ه وت ‌‬ ‫ی‬ ‫رونه‌ به‌ته‌واوی‌ له‌و‌ه دڵنیاین ئه‌و خۆ ‌‬ ‫كوش���توه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها ئێمه‌ش له‌هه‌ندێك‬ ‫زانیاری‌ سه‌ره‌تایماندا باس له‌وه‌ كراو‌ه‬ ‫ی بێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ی میرات��� ‌‬ ‫به‌هۆی‌ كێش���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ر ئ���ه‌وه‌ش وایكردو‌ه خۆ ‌‬ ‫براكان ‌‬ ‫بكوژێت"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد كه‌وا‬ ‫ی‬ ‫"ئێمه‌ تاكو ئێستا به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌رم ‌‬ ‫ده‌س���تمان نه‌ك���ردوه‌ به‌ڵێكۆڵین���ه‌و‌ه‬ ‫ی م���اوه‌ی‌ دو رۆژ‌ه كه‌س‌و‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ڕێوه‌چون��� ‌‬ ‫ی س���ه‌رقاڵ ‌‬ ‫كاره‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پرس���ه‌ك ‌ه بون‌و هه‌روه‌ها پێویستیش ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرد حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان ‌‬ ‫ئێران له‌س���ه‌ره‌و‌ه ئاگادار بكرێنه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫ئێم��� ‌ه به‌دواداچون بۆ ئه‌و مه‌س���ه‌له‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كه‌ین‌و ده‌مانه‌وێ���ت بزانین هۆكار ‌‬ ‫ی بۆچی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫خۆ كوشتنه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلیس���ی‌ كۆیه‌ ئه‌وه‌ش ‌‬ ‫به‌رێوبه‌ر ‌‬ ‫ئاش���كرا كرد كه‌وا "تاكو ئێس���تا هیچ‬ ‫كه‌سێك له‌و روداوه‌ ده‌ستگیر نه‌كراوه‌و‬ ‫هیچ كه‌س���ێكیش س���كااڵی‌ پێشكه‌ش‬ ‫ی‬ ‫نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا ئ���ه‌و كادێره‌ ‌‬ ‫ی له‌گه‌ڵ خه‌ڵك‬ ‫حدك هیچ كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كاره‌كه‌یه‌و‌ه ك ‌ه پیش���ه‌ ‌‬ ‫نه‌بو‌ه به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌رگدورین���ه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی نه‌ب���وه‌‪ ،‬به‌هیچ‬ ‫ی گه‌وره‌ش��� ‌‬ ‫ئاب���ور ‌‬ ‫ش���ێویه‌كیش ئیفالس���ی‌ نه‌كردو‌ه تاكو‬ ‫ئه‌وه‌ ببێته‌ هۆكاری‌ خۆ كوشتنه‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی پرس���ه‌كه‌ ‌‬ ‫ه���ه‌ر بۆی���ه‌ ئێم��� ‌ه دوا ‌‬ ‫ی زیاتری‌ بۆ ده‌كه‌ین‌و زیاتر‬ ‫به‌دواداچون ‌‬ ‫له‌و روداوه‌ ده‌كۆڵینه‌وه‌"‪.‬‬

‫کەسوکارەکەی لەکاتی بەخاکسپاردنی حامیددا‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ده‌مه‌و ئێواره‌یه‌كی‌ دره‌نگ وه‌خت‬ ‫كه‌ تازه‌ تاریكی‌ كوچه‌و شه‌قامه‌كانی‌‬ ‫قه‌الدزێی‌ داپۆشیبو‪ ،‬رێباز له‌ماڵ‬ ‫دێته‌ ده‌ر بۆ كڕینی‌ شت‌و مه‌ك‪،‬‬ ‫فریاناكه‌وێت له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌‬ ‫دابه‌زێت سێ‌ كه‌س له‌ئۆتۆمبیلێكی‌‬ ‫جۆری‌ بی ئێم داده‌به‌زن‌و یه‌كیان‬ ‫ده‌مانچه‌كه‌ی‌ ده‌رده‌هێنێت‪ ،‬به‌پێنج‬ ‫فیشه‌ك ده‌یكوژێت‪.‬‬ ‫كاتژمێ����ر ‪ 7:30‬خوله‌ك����ی‌ ئێواره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ڕۆژی‌ هه‌ین����ی‌ ‪ 3/23‬كورێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 37‬س����اڵ به‌ن����اوی‌ رێب����از له‌ن����او‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا به‌پێنج فیشه‌ك كه‌ به‌ر‬ ‫ڕان‌و قۆڵ‌و سكی‌ كه‌وتوه‌ ده‌كوژرێت‪.‬‬ ‫رێباز وه‌س����تای كاره‌ب����ای مااڵن بو‬ ‫له‌ش����اروچكه‌ی‌ قه‌اڵدزێ‌‪ ،‬له‌منداڵیه‌وه‌‬ ‫كاری‌ كاره‌باچ����ی‌ ده‌كرد‪ ،‬خه‌ڵكی‌ ئه‌و‬ ‫ش����ارۆچكه‌یه‌ زۆرینه‌یان ده‌یناس����ن‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ كاره‌كان����ی‌ بۆ بینای حكومی‌‬ ‫ئه‌و س����نوره‌ بو‪ ،‬یه‌كێ����ك له‌براكانی‌‬ ‫به‌ناوی‌ س����ه‌رباز له‌زۆربه‌ی‌ كاره‌كانیدا‬ ‫به‌رده‌ستی‌ ده‌كرد‪.‬‬ ‫ئه‌و شه‌وه‌ ته‌له‌فونێكی‌ بۆ ده‌كرێت‬ ‫ت����ا له‌م����اڵ بچێت����ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫داخس����تنه‌وه‌ی‌ ته‌له‌فونه‌ك����ه‌ی‌ پرس‬ ‫به‌خێزانه‌كه‌ی‌ ده‌كات‪ ،‬تا بچێته‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ش����ت‌و مه‌ك بۆ ماڵ����ه‌وه‌‌و پاكه‌تێك‬ ‫جگه‌ره‌ بكڕێ����ت‌و بێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫نابات ته‌له‌ف����ون ده‌كرێت بۆ براكه‌ی‌‪،‬‬ ‫رێباز چه‌ند فیش����ه‌كێكی‌ به‌ركه‌توه‌و‬ ‫ڕه‌وانه‌ی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ قه‌اڵدزێ‌ كراوه‌‬ ‫بچ����ن به‌هانایه‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ گه‌ش����تنی‌‬ ‫ب����راو ئامۆزاكان����ی‌ بۆ نه‌خۆش����خانه‌‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ سه‌ختی‌ برینه‌كه‌یه‌وه‌ ڕه‌وانه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ شۆڕشی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ل����ه‌دوای‌ ح����ه‌وت كاتژمێ����ر‬ ‫له‌نه‌خۆش����خانه‌و له‌دوای‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫نه‌ش����ته‌رگه‌ری‌‪ ،‬وه‌رگرتن����ی‌ لێدوانی‌‬ ‫پۆلیس����ی‌ نه‌هێش����تنی‌ تاوان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دواتر باری‌ ته‌ندروس����تی‌ تێكده‌چێت‬ ‫ته‌نگه‌نه‌فه‌س ده‌بێت‪ ،‬له‌نه‌خۆش����خانه‌‬ ‫گیان له‌ده‌ست ده‌دات‪.‬‬ ‫سه‌ربازی‌ برای‌ ئه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ وت‬ ‫"براكه‌م قه‌رزار نه‌بو‪ ،‬باری‌ دارایی‌ زۆر‬ ‫باش����بو‪ ،‬ئه‌و كاتێ����ك چوه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌ پێبوه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌س����انه‌‬

‫له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یان����ه‌وه‌ هۆڕنی����ان بۆ‬ ‫لێداوه‌ ئاگاداریان كردوه‌ جاده‌كه‌ چۆڵ‬ ‫بكات‪ ،‬دواتر بۆته‌ ده‌مه‌بۆڵه‌یان‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫پێش����یان لێگرتوه‌و له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یان‬ ‫دابه‌زیون یه‌كێكیان پیشه‌ی‌ پۆلیسه‌‪،‬‬ ‫ده‌مانچه‌ك����ه‌ی‌ ده‌رهێن����اوه‌ ته‌ق����ه‌ی‌‬ ‫كردوه‌‪ .‬ئ����ه‌وه‌ یه‌كه‌مجاره‌ براكه‌م ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ ببینێت‪ ،‬ئه‌گینا كێش����ه‌ی‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ كه‌س نه‌ب����وه‌‪ ،‬نازانین بۆچی‌‬ ‫ئه‌وكاره‌یان له‌گه‌ڵ ك����ردوه‌‪ ،‬خه‌ڵكی‌‬ ‫گونده‌كانی‌ سنوری‌ قه‌اڵدزێن‪ ،‬له‌دوای‌‬ ‫تاوانه‌كه‌ هه‌ڵهاتون"‪.‬‬ ‫رێباز له‌گ����ه‌ڵ ماڵی‌ باوك����ی‌ ژیانی‌‬ ‫به‌س����ه‌ر ده‌برد‪ ،‬خولیای‌ ئ����ه‌وه‌ بوه‌‬ ‫گرنگی‌ به‌كاره‌كان����ی‌‌و یارمه‌تی‌ ماڵی‌‬ ‫باوكی‌ بدات‪ ،‬باری‌ دارایی‌ له‌ئاستێكی‌‬ ‫مام ناوه‌ن����دا بو ئ����ه‌وه‌ی‌ ده‌گێڕنه‌وه‌‬ ‫له‌خزمه‌كانیه‌وه‌‪ ،‬كه‌س����ێكی‌ زۆرباش‬ ‫بوه‌ له‌ناو خه‌ڵكدا‪ ،‬گلله‌یان لێی‌ نه‌بوه‌‪،‬‬ ‫به‌رده‌وام ح����ه‌زی‌ به‌ناو خه‌ڵك كردوه‌‬ ‫به‌كه‌س����ێكی‌ قس����ه‌ خۆش ناوبانگی‌‬ ‫ده‌ركردوه‌‪.‬‬ ‫ئ����ارام‪ ،‬ئام����ۆزای‌ ڕیب����از خه‌فه‌ت‬ ‫ل����ه‌وه‌ ده‌خ����وات ئامۆزاك����ه‌ی‌ بۆچی‌‬ ‫له‌سه‌ر ده‌ست شكانه‌وه‌ی‌ ئۆتۆمبیل‌و‬ ‫ده‌مه‌بۆڵه‌ كوژراوه‌‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "‪20‬ی‌‬ ‫ئه‌م مانگه‌ چاومان به‌یه‌ك كه‌وت له‌ناو‬ ‫بازاڕی‌ قه‌اڵدزێ‌‪ ،‬ئه‌و بانگی‌ كردم وتی‌‬ ‫وه‌ره‌ با پێكه‌وه‌ چای����ه‌ك بخۆینه‌وه‌‪،‬‬ ‫چوم بۆالی‌ قس����ه‌ی‌ بۆ كردم‪ ،‬باسی‌‬ ‫ژیان����ی‌ ڕۆژان����ه‌ی‌ ده‌كرد‪ ،‬ك����ه‌ چی‌‬ ‫ده‌گوزه‌رێت هه‌روه‌ك ئ����ه‌وه‌ی‌ ڕۆژانه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئاسایی چی‌ باس ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫مه‌ال مزه‌فه‌ر دانیشتوی‌ شارۆچكه‌ی‌‬ ‫قه‌اڵدزێ‪ ،‬كه‌ به‌چ����اوی‌ خۆی‌ ڕوداوی‌‬ ‫كوشتنی‌ ڕێبازی‌ بینیوه‌ ‪ ،‬وتی‌ "چه‌ند‬ ‫هه‌نگاوێ����ك له‌ته‌قه‌كان����ه‌وه‌ دور بوم‪،‬‬ ‫ده‌چوم بۆ سه‌رتاشین‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌م زانی‌‬ ‫سێ‌ كوڕی‌ گه‌نج له‌ئۆتۆمبیلێكی‌ جۆری‌‬ ‫بی ئێم دابه‌زین‪ ،‬یه‌كێكیان ده‌مانچه‌ی‌‬ ‫پێبو ته‌قه‌ی‌ كرد‪ ،‬دواتر ڕۆشتن‪ ،‬ئه‌و فیش����ه‌ك ده‌كوژرێت دوات����ر ڕه‌وانه‌ی‌‬ ‫كه‌سه‌ی‌ ته‌قه‌كانیان لێكردو برینداربو نه‌خۆش����خانه‌ی‌ ق����ه‌اڵدزێ‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫كه‌سی‌ له‌گه‌ڵ نه‌بو‪ ،‬له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا له‌الیه‌ن س����ێ‌ هاواڵتی‌ له‌ئۆتۆمبیلێكی‌‬ ‫مایه‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكی‌ لێی‌ كۆبونه‌وه‌ دواتر بیئیم دابه‌زن یه‌كیان بە‌پێنج فیشه‌ك‬ ‫ته‌له‌فونیان بۆ كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ كرد"‪ .‬برینداری‌ ده‌كات‪." ،‬‬ ‫له‌باڵوكراوه‌كه‌ی‌ پۆلیسیشدا ئاماژه‌‬ ‫به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ پۆلیس����ی‌ ڕاپه‌ڕین‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌نراوێك����دا ب��ڵ�اوی‌ كردۆته‌وه‌ به‌وه‌ ك����راوه‌ پ����ه‌ڕاوی‌ لێكۆاینه‌و‌ه بۆ‬ ‫"ش����ه‌وی‌ هه‌ین����ی‌ ‪ 3/٢٣‬كوڕێك����ی‌ ڕوداوه‌كه‌ كراوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬بڕیاری‌ گرتن‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 37‬س����اڵ به‌ناوی‌ (ر‪ ،‬ك‪ ،‬م) بۆ ئه‌و كه‌س����انه‌ ده‌رچوه‌‪ ،‬هه‌ستاون‬ ‫له‌ن����او ب����ازاڕی‌ ق����ه‌اڵدزێ‌‪ ،‬به‌پێن����ج بە‌ئه‌نجامدانی‌ تاوانه‌كه‌‪.‬‬

‫كاتێك چوه‌ت ‌ه‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ئۆتۆمبیله‌كه‌ی‌‬ ‫پێبوه‌‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌‬ ‫له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یانه‌وه‌‬ ‫هۆڕنیان بۆ لێداوه‌‬ ‫ئاگاداریان كردوه‌‬ ‫جاده‌كه‌ چۆڵ بكات‬ ‫دواتر بۆته‌ ده‌مه‌بۆڵه‌یان‬ ‫ئه‌وان پێشیان لێگرتوه‌و‬ ‫له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یان‬ ‫دابه‌زیون یه‌كێكیان‬ ‫پیش ‌هی‌ پۆلیسه‌‬ ‫ده‌مانچه‌كه‌ی‌ ده‌رهێناوه‌‬ ‫ته‌قه‌ی‌ كردوه‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www. niqash. org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫ده‌نگده‌ران ده‌ستخه‌ڕۆ ده‌بن‬

‫حیزبه‌كان ‌ی كوردستان به‌ڵێن ‌ی قه‌بە‌ده‌ده‌ن‌و هیچی‌ جێبه‌ج ‌ێ ناكه‌ن‬ ‫نیقاش‪ ،‬سەرچین ساڵح‬ ‫ئه‌و قه‌یرانانه‌ی‌ ئێس���تا له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌ب���وون ته‌واو پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌و وێنه‌یه‌ی ‌ه‬ ‫ك���ه‌ ب���ه‌ر له‌چ���وار س���اڵ حزبە‌ب���راوه‌كان‬ ‫به‌به‌ڵێنه‌كانی���ان بۆ خه‌ڵكی‌ كوردس���تانیان‬ ‫كێشابوون تا ده‌نگیان پێبده‌ن‪.‬‬ ‫باش���كردنی‌ بژێ���و ‌ی هاواڵتی���ان‌و‬ ‫به‌دامه‌زراوه‌ییكردن���ی‌ ده‌زگاكان��� ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تان‌و په‌ره‌پێدان���ی‌ دیموكراس���ی‌و‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ ‌ی ناوچه‌ جێناكۆكه‌كان بۆ س���ه‌ر‬ ‫س���نور ‌ی هه‌رێم‪ ،‬دیارترین ئه‌و به‌ڵێنانه‌ بوون‬ ‫كه‌ حزب���ه‌كان به‌هاواڵتیانیان���دا‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك‬ ‫نه‌هاتنه‌ دی‌ به‌ڵكو هاوكێشه‌ی‌ هه‌ندێكیشیان‬ ‫سه‌دو هه‌شتا پله‌ پێچه‌وانه‌ بووه‌وه‌‪.‬‬ ‫بژێ���وی‌ هاواڵتیان ‌ی هه‌رێم به‌هۆی‌ قه‌یران ‌ی‬ ‫دارای���ی هه‌رێ���م‌و كه‌مبوون���ه‌وه‌ی‌ مووچه‌و‌ه‬ ‫دابه‌زی‌‌و س���ه‌رجه‌م ناوچه‌ جێناكۆكه‌كانیش‬ ‫كه‌پێشتر به‌ده‌ست كورده‌و‌ه بوون كه‌وتنه‌و‌ه‬ ‫ده‌ست حكومه‌ت ‌ی ناوه‌ندی‌‪.‬‬ ‫ل ‌ه ‪‌ 21‬ی ئه‌یلول ‌ی ‪2013‬دا ‪%73‬ی‌ هاواڵتیان ‌ی‬ ‫هه‌رێم به‌ش���دارییان له‌هه‌ڵبژاردن ‌ی ئه‌ندامان ‌ی‬ ‫خولی‌ چواره‌م ‌ی په‌رله‌مانی‌ كوردس���تاندا كرد‬ ‫كه‌ ‪ 30‬پارت‌و قه‌واره‌ی‌ سیاس ‌ی ركه‌به‌رییان‬ ‫ده‌كرد‪.‬‬ ‫له‌ك���ۆ ‌ی ‪ 111‬كورس���ی په‌رله‌م���ان پارت ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان ‪ 38‬كورسی‌‌و بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گ���ۆڕان ‪ 24‬كورس���ی‌و یه‌كێتی‌ نیش���تمان ‌ی‬ ‫كوردس���تانیش ‪ 18‬كورس���ی به‌ده‌س���تهێناو‬ ‫یه‌كگرت���ووی‌ ئیس�ل�امی‌ كوردس���تانیش ‪10‬‬ ‫كورس���ی ببرده‌وه‌و كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امیش ‪6‬‬ ‫كورسی‌ مسۆگه‌ر كردو كورسییه‌كانی‌ تریش بۆ‬ ‫حزبە‌بچكوكان‌و كۆتای‌ پێكهات ‌ه نه‌وه‌ته‌وه‌یی‌و‬ ‫ئاینییه‌كان چوو‪.‬‬ ‫حزبه‌كان ‌ی هه‌رێمی‌ كوردستان تائێستاش‬ ‫نكوڵ ‌ی له‌به‌ڵێنه‌كانیان ناكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم بارودۆخ ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوری‌ هه‌رێم بۆ ئه‌وان پاس���او ‌ی‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردنیانه‌‪.‬‬ ‫پارتی‌‪ :‬دۆخه‌ك ‌ه له‌ده‌ست كه‌سدا نه‌بوو‬ ‫ته‌رخانكردنی‌ به‌ش���ێك له‌داهاتی‌ سامان ‌ه‬ ‫سروش���تیه‌كان ب���ۆ هاواڵتیان‌و پاراس���تن‌و‬ ‫گه‌ش���ه‌پێدانی‌ ئازادی‌ راده‌ربڕی���ن‌و كاركردن‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ ماده‌ ‌ی ‪140‬ی‌ ده‌س���تور ‌ی‬ ‫عێراق سه‌باره‌ت به‌یه‌كالیی كردنه‌وه‌ی‌ ناوچ ‌ه‬ ‫جێناكۆكه‌كان‌و راكێشانی‌ هێڵ ‌ی شه‌مه‌نده‌فه‌ر‬ ‫له‌نێوان ش���اره‌كاندا دیارترین ئ���ه‌و به‌ڵێنان ‌ه‬ ‫بوون كه‌ پارت ‌ی وه‌ك هێز ‌ی یه‌كه‌م ‌ی په‌رله‌مان‬

‫به‌هاواڵتیانیدا له‌كات ‌ی بانگه‌شه‌دا‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه له‌ماوه‌ی‌ چوارس���اڵی‌ رابردوودا‬ ‫ئ���ه‌و حزبە‌زۆرینه‌ی‌ جومگه‌كان��� ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان ‌ی به‌ده‌سته‌وه‌ بوو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌و به‌ڵێنانه‌ جێبه‌جێنه‌كران‪.‬‬ ‫ف���ازڵ به‌ش���اره‌تی‌ ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت��� ‌ی بە‌"نیق���اش" ‌ی وت"‬ ‫له‌هه‌م���وو هه‌ڵبژاردنێك���ی‌ دنی���ادا ده‌رگا ‌ی‬ ‫زیاتر ده‌كرێته‌وه‌ بۆ حیزبه‌كان له‌بانگه‌ش���ه‌دا‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ زۆرتری���ن ده‌نگ��� ‌ی ده‌نگده‌ران‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنن‪ ،‬ئێم���ه‌ش به‌هه‌م���ان نه‌ریت‬ ‫بانگه‌شه‌مان كردووه‌"‪.‬‬ ‫به‌شاره‌ت ‌ی وتیش ‌ی "ئه‌وكاته‌ی‌ هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫‪ 2013‬ك���را بارودۆخ���ی‌ هه‌رێم له‌ئاس���تێك ‌ی‬ ‫باش���ی‌ داراییدا بوو‪ ،‬به‌ڵێنه‌كانیش په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌وكاته‌و‌ه هه‌بوو‪ ،‬ئه‌وه‌ش وایكرد به‌ڵێنه‌كان‬ ‫جێبه‌جێ نه‌كرێن‪ ،‬دۆخێك دروس���ت بوو ك ‌ه‬ ‫له‌ده‌ست حیزبه‌كان‌و حكومه‌تدا نه‌ما"‪.‬‬ ‫یه‌كێتی‌‪ :‬به‌شێك له‌به‌ڵێنه‌كان‬ ‫له‌چوار ساڵدا جێبه‌جێنه‌ده‌كران‬ ‫به‌ڵێن���ی‌ كات ‌ی بانگه‌ش���ه‌ ‌ی هه‌ڵبژاردن بۆ‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش���تیمانی‌ كوردستان كه‌متر نه‌بوو‬ ‫له‌وه‌ی‌ پارتی‌ ك ‌ه ئێس���تا له‌گه‌ڵیدا زۆرینه‌ ‌ی‬ ‫حكوم���ه‌ت پێكده‌هێن���ن وه‌ك دوو هێ���ز ‌ی‬ ‫سه‌ره‌كی‌‌و هه‌ژموون ‌ی دوو زۆن ‌ی سه‌وزو زه‌رد ‌ی‬ ‫ئیدار ‌ی هه‌رێمیان كردووه‌‪.‬‬ ‫چه‌س���پاندنی‌ سیس���تمی‌ په‌رله‌مان��� ‌ی‬ ‫له‌ده‌س���تور ‌ی هه‌رێ���م‌و دیاریكردن��� ‌ی‬ ‫س���نوری‌ هه‌رێ���م‌و ئه‌نجامدان���ی‌ ت���ه‌واو ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ل���ه‌واده‌ی‌ دیاریكراوی‌ خۆیداو‬ ‫به‌دامه‌زراوه‌ییكردن��� ‌ی هێز‌ه چه‌ك���داره‌كان‌و‬ ‫دابینكردن���ی‌ ش���وێنی‌ نیش���ته‌جێبوون ب���ۆ‬ ‫هاواڵتی���ان‪ ،‬دیاترین ئ���ه‌و به‌ڵێنان ‌ه بوون ك ‌ه‬ ‫یه‌كێتی‌ به‌ده‌نگده‌رانیدا له‌كات ‌ی بانگه‌شه‌دا بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هیچیان جێبه‌جێ بكرێن‪.‬‬ ‫له‌تیف شێخ عومه‌ر ئه‌ندام ‌ی سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كێت��� ‌ی به‌"نیقاش" ‌ی وت "به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌ی‬ ‫جێبه‌جێنه‌كردن��� ‌ی به‌ڵێن���ه‌كان په‌یوه‌ن���د ‌ی‬ ‫به‌و بارودۆخ���ه‌ دارایی‌‌و سیاس���یه‌و‌ه هه‌بوو‬ ‫ك��� ‌ه له‌دوا ‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان به‌س���ه‌ر هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستاندا هات‪ ،‬به‌شێكی‌ تریشی‌ په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌سیس���ته‌می‌ سیاس���ی هه‌رێمه‌و‌ه هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫رێگربوو‌ه له‌جێبه‌جێكردنیان"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "بانگه‌ش���ه‌ی‌ هه‌ڵبژاردن‌و هه‌وڵ ‌ی‬ ‫حیزبه‌كان ب���ۆ كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ ده‌نگی‌ زیاتر‬ ‫وایكرد حه‌جم���ی‌ به‌ڵێنه‌كان ب���ه‌رز ببنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌شێك له‌به‌ڵێنه‌كان ئیمكان نه‌بوو‌ه له‌ماوه‌ ‌ی‬ ‫چوارس���اڵدا جێبه‌جێبكرێت‪ ،‬بۆیه‌ به‌ش���ێك‬

‫له‌به‌ڵێنه‌كان ته‌نیا بۆ بانگه‌شه‌ بووه‌"‪.‬‬ ‫گۆڕان‪ :‬رێگریمان لێكرا‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجار به‌ش���داریكردنی‌ بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گۆڕان له‌پاش دروستبوونیه‌وه‌ له‌ساڵی‌ ‪2009‬‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌ی هه‌رێمی‌ كوردستاندا وا چاوه‌ڕوان‬ ‫ده‌كرا هاوكێشه‌ك ‌ه به‌ئاڕاسته‌ی‌ خزمه‌تكردن ‌ی‬ ‫هاواڵتیان بگۆڕێت‪ ،‬به‌وپێیه‌ی‌ پێشتر له‌به‌ره‌ ‌ی‬ ‫ئۆپۆزس���یۆندا ره‌خن���ه‌ ‌ی له‌خزمه‌تنه‌كردن ‌ی‬ ‫هاواڵتیان ده‌گرت‪.‬‬ ‫گۆڕان له‌نیوه‌ ‌ی رێگا له‌حكومه‌ت دوورخرایه‌و‌ه‬ ‫به‌هۆی‌ ناكۆك ‌ی له‌گه‌ڵ پارت ‌ی له‌س���ه‌ر پرسی‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی هه‌رێم‌و كۆتایی ساڵی‌ رابردووش‬ ‫به‌ره‌سمی‌ كش���انه‌وه‌ی‌ له‌حكومه‌ت راگه‌یاندو‬ ‫زۆربه‌ ‌ی ئه‌و به‌ڵێنانه‌ش��� ‌ی له‌كات ‌ی بانگه‌شه‌دا‬ ‫به‌ده‌نگده‌رانیدابوو جێبه‌جێنه‌بوون‪.‬‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌كانی‌ یاسادانان‌و‬ ‫جێبه‌جێكردن‌و دادوه‌ریی‌‌و هه‌ڵوه‌ش���انه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌و یاس���او رێنمایی‌‌و بڕیارانه‌ی‌ پارێزبه‌ند ‌ی‬ ‫ده‌به‌خش���ن ‌ه به‌رپرس���ه‌ سیاس���ی‌و حیزبی‌‌و‬ ‫سه‌ربازییه‌كان‌و فراوانكردن ‌ی كه‌رتی‌ تایبه‌ت‌و‬ ‫زیادكردنی‌ موچه‌ی‌ خانه‌نشینی‌‌و دروستكردن ‌ی‬ ‫س���ندوقی‌ "نه‌وه‌كان" كه‌ به‌ش���ێك له‌داهات ‌ی‬ ‫نه‌وتی‌ تێ���دا ته‌رخان بكرێت ب���ۆ نه‌وه‌كان ‌ی‬ ‫داهاتوو دیارترین به‌ڵێنه‌كانی‌ گۆڕان بوون ك ‌ه‬ ‫نه‌هاتنه‌دی‌‪.‬‬ ‫ئیسماعیل نامیق ئه‌ندامی‌ جڤات ‌ی نیشتمان ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان به‌"نیقاش"ی‌ وت "له‌پێناو‬ ‫جێبه‌جێكردن���ی‌ به‌ڵێنه‌كانمان���دا ڕێگریم���ان‬ ‫لێكراو سازش���مان له‌هه‌موو پۆس���تێك كردو‬

‫ئه‌و به‌ڵێنانه‌ش ك��� ‌ه جێبه‌جێنه‌كراو‌ه ئه‌وان ‌ه‬ ‫به‌پرسیارن كه‌ ڕێگرییان لێكردووین"‪.‬‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیسالمی‌‪ :‬ژینگه‌كه‌ له‌بارنه‌بوو‬ ‫چه‌س���پاندن ‌ی سیس���ته‌م ‌ی په‌رله‌مان���ی‌‌و‬ ‫داواكردن���ی‌ یه‌كێت���ی‌ ئاره‌زوومه‌ندان��� ‌ه‬ ‫له‌چوارچێوه‌ی‌ عێراقداو به‌دامه‌زراوه‌ییكردن ‌ی‬ ‫دیبلۆماس���یه‌تی‌ هه‌رێ���م‌و قوڵكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیس�ل�امخوازی‌ ئ���ه‌و به‌ڵێنان���ه‌ ب���وون ك ‌ه‬ ‫یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�ام ‌ی له‌كاتی‌ بانگه‌ش���ه‌ ‌ی‬ ‫چوارس���اڵ له‌مه‌وب���ه‌ردا به‌هاواڵتیانی���دا بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ جێبه‌جێبكرێن ك���ه‌ دوایین حزب بوو‬ ‫له‌حكومه‌ت ‌ی بنكه‌فراوان كشایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ش���ێركۆ جه‌وده‌ت ئه‌ندامی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كگرت���ووی‌ ئیس�ل�ام ‌ی به‌"نیق���اش" ‌ی وت‬ ‫"خه‌بات ‌ی په‌رله‌مانی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا‬ ‫ژینگه‌یه‌ك���ی‌ وا ‌ی نییه‌ ك ‌ه بتوانین به‌ڵێنه‌كان‬ ‫جێبه‌جێبكه‌ی���ن‪ ،‬واقعی‌ هه‌رێم به‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫نییه‌ كه‌ گوێ له‌به‌رنامه‌ی‌ چاكسازیی‌ بگیرێت‪،‬‬ ‫ڕێگه‌ش نادرێت بە‌ئاسان ‌ی بكرێت"‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌‪ :‬به‌ڵێنه‌كه‌یان شكاند‬ ‫روب���ه‌ڕووی‌ گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و باش���كردن ‌ی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی���ه‌ بنه‌ڕه‌تیه‌كان���ی‌ هاواڵتیان‌و‬ ‫په‌ڕه‌پێدان���ی‌ ئازادی‌‌و پاراس���تنی‌ مافه‌كان ‌ی‬ ‫مرۆڤ‌و باش���كردنی‌ گوزه‌رانی‌ پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ ده‌نگی‌ پێنجه‌م هێز ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ پ���ێ به‌خش���ی له‌هه‌ڵبژاردن��� ‌ی‬ ‫راب���ردوودا‪ ،‬ب���ه‌اڵم نه‌یتوان��� ‌ی به‌ت���ه‌واو ‌ی‬ ‫جێبه‌جێی���ان ب���كات ب���ه‌ر ل���ه‌وه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ‬

‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕاندا له‌حكومه‌ت بكشێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌لیم كۆیی‌ ئه‌ندام ‌ی سه‌ركردایه‌ت ‌ی كۆمه‌ڵ ‌ی‬ ‫ئیسالمی‌ به‌"نیقاش" ‌ی وت "بۆ جێبه‌جێكردن ‌ی‬ ‫به‌ڵێنه‌كانم���ان به‌ش���دار ‌ی حكومه‌تمان كرد‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و هێزان���ه‌ی‌ پێش���تر خاوه‌ن ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫ب���وون به‌ڵێنی‌ چاكس���ازیی‌‌و جێبه‌جێكردن ‌ی‬ ‫به‌ڵێنه‌كان���ی هه‌ڵبژاردنی���ان پێدای���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بە‌بیانوی‌ جۆراو ج���ۆر به‌ڵێنه‌كانیان نه‌برد‌ه‬ ‫سه‌رو ڕێگرییان لێكردین‪ ،‬ئێمه‌ش له‌حكومه‌ت‬ ‫كشاینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌زمونێك ‌ی نوێ بە‌ترسێكی‌ كۆنه‌وه‌‬ ‫الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان ‌ی هه‌رێم دوو هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫گرنگی���ان له‌به‌رده‌مدای���ه‌ ك��� ‌ه یه‌كه‌می���ان‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ په‌رله‌مان���ی‌ عێراق��� ‌ه له‌مانگ ‌ی‬ ‫ئایاری‌ داهاتووداو دووه‌میش���ان هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫ناوخۆییه‌كان ‌ی هه‌رێمه‌ ك ‌ه تا ئێستا واده‌كه‌ ‌ی‬ ‫دیارینه‌ك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر هه‌ی���ه‌ كۆتای ‌ی‬ ‫ئه‌مساڵ ئه‌نجامبدرێت‪.‬‬ ‫ركه‌به‌ری‌‌و ش���ه‌ڕی‌ به‌ڵێن هه‌ر له‌ئێستاو‌ه‬ ‫ده‌ستیپێكردووه‌‪ ،‬به‌اڵم جیاواز تر له‌بانگه‌شه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان ‌ی پێشوو‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر په‌ره‌پێدانی‌ دیموكراسی‌و شه‌فافیه‌ت ‌ی‬ ‫داه���ات‌و به‌دامه‌زراوه‌ییكردن ‌ی دامه‌زراوه‌كان ‌ی‬ ‫حكومه‌ت‌و چاكسازی‌ سیاس ‌ی پێشتر به‌ڵێن ‌ی‬ ‫ئاگرینی بووبن بۆ كۆكردنه‌وه‌ی‌ ده‌نگ‪ ،‬ئێستا‬ ‫دابینكردنی‌ مووچه‌ س���ه‌ره‌ ڕم ‌ی بانگه‌ش���ه‌ ‌ی‬ ‫ركه‌به‌ره‌كانه‌‪.‬‬ ‫پێده‌چێ���ت ت���رس له‌جێبه‌جێنه‌كردن��� ‌ی‬ ‫به‌ڵێن���ه‌كان وای‌ له‌و هێزان���ه‌ش كردبێت ك ‌ه‬

‫تاز‌ه دامه‌زراون به‌هه‌س���تیار ‌ی مامه‌ڵه‌ بكه‌ن‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌نگده‌ردا‪.‬‬ ‫رێب���وار كه‌ریم وته‌بێ���ژی‌ هاوپه‌یمان ‌ی بۆ‬ ‫دیموكراس���ی‌و دادپ���ه‌روه‌ر ‌ی به‌"نیق���اش" ‌ی‬ ‫وت "هی���چ به‌ڵێنێك به‌هاواڵتی���ان ناده‌ین ك ‌ه‬ ‫نه‌توانی���ن جێبه‌جێ ‌ی بكه‌ین‪ ،‬ب���ا هاواڵتیان‬ ‫چاودێربن به‌س���ه‌رمانه‌و‌ه تاچه‌ند به‌ڵێنه‌كان‬ ‫جێبه‌جێده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان هی���چ یاس���او‬ ‫دامه‌زراوه‌ی���ه‌ك نیی���ه‌ ك���ه‌ لێپرس���ینه‌و‌ه‬ ‫له‌حزب���ه‌كان ب���كات له‌جێبه‌جێنه‌كردن��� ‌ی‬ ‫به‌ڵێنه‌كانیان بۆ هاواڵتییان له‌كات ‌ی بانگه‌شه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‪.‬‬ ‫ئه‌و ره‌وش���ه‌ كارێكی‌ وایك���ردوو‌ه ده‌رگا‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ بكاته‌وه‌ ك���ه‌ ره‌وته‌ نوێكانیش‬ ‫به‌هه‌مان رێگا ‌ی حزبه‌كانی‌ پێش���ودا بچنه‌و‌ه‬ ‫له‌به‌ڵێندان به‌هاواڵتیان له‌كاتی‌ بانگه‌شه‌كاندا‬ ‫بێ ئه‌وه‌ی‌ هه‌موویان توانای‌ جێبه‌جێكردنیان‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم پێناچێت به‌ش���دار ‌ی هاواڵتیان‬ ‫له‌ده‌نگداندا له‌س���ه‌ر بنه‌ما ‌ی جێبه‌جێكردن ‌ی‬ ‫به‌ڵێنه‌كانیان بێت له‌الیه‌ن حزبه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئارام جه‌مال به‌رپرس ‌ی په‌یمانگای‌ كورد ‌ی‬ ‫بۆ هه‌ڵب���ژارد به‌"نیقاش" ‌ی وت "به‌ش���دار ‌ی‬ ‫هاواڵتیان ‌ی هه‌رێم له‌ده‌نگداندا له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی‬ ‫جێبه‌جێكردن ‌ی به‌ڵێنه‌كانی‌ پێشوو نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌سه‌ر بنه‌مای‌ حیزب ساالری ‌ه كه‌ هاواڵتیان ‌ی‬ ‫دابه‌شكردوو‌ه به‌سه‌ر حیزبه‌كاندا"‪.‬‬ ‫به‌ڵێن ‌ی "گه‌وره‌"و بانگه‌شه‌ی‌ خزمه‌تكردن ‌ی‬ ‫هاواڵتیان بێ ئ���ه‌وه‌ی‌ جێبه‌جێبكرێت له‌گه‌ڵ‬ ‫نزیكبوونه‌وه‌ی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كاندا بیرده‌چنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب���وو‌ه به‌نه‌ری���ت له‌كوردس���تان زۆربه‌ ‌ی‬ ‫هاواڵتی���ان ده‌نگدانیان په‌یوه‌س���ت ‌ه به‌الیه‌ن ‌ی‬ ‫س���ۆزو ئه‌ركێك���ی‌ حیزبیی���ه‌وه‌‪ ،‬ره‌نگ ‌ه ئه‌و‬ ‫هاوكێش���ه‌ی ‌ه بۆ ده‌نگده‌ری‌ ره‌وته‌ نوێكانیش‬ ‫هه‌روابێت‪.‬‬ ‫د‪.‬كام���ه‌ران مه‌نت���ك پس���پۆڕی‌ زانس���ت ‌ه‬ ‫سیاس���ییه‌كان له‌زانك���ۆی‌ س���ه‌الحه‌دین‬ ‫به‌"نیقاش"ی‌ وت "زاكیره‌ی‌ هاواڵتیان زه‌عیف ‌ه‬ ‫به‌ڵێنه‌كانیان له‌بیرنه‌ماوه‌‪ ،‬به‌ش���ێكی‌ زۆری‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌ی ده‌نگیان به‌حیزبێك داو‌ه له‌به‌رنامه‌‌و‬ ‫پرۆگرام���ی‌ ئ���ه‌و حیزبە‌تێنه‌گه‌یش���توون‪،‬‬ ‫بۆی��� ‌ه جێبه‌جێنه‌كردن ‌ی به‌ڵێنه‌كان تائێس���تا‬ ‫بایه‌خێك ‌ی وای‌ نه‌بووه‌ له‌ال ‌ی هاواڵتیان"‪.‬‬ ‫مه‌نتی���ك ده‌ڵێ���ت "حیزبی‌ نوێ دروس���ت‬ ‫نه‌بوو‌ه ئه‌وانه‌شی‌ پێیان وایه‌ نوێن له‌منداڵدان ‌ی‬ ‫حیزبە‌كۆنه‌كانه‌وه‌ هاتونه‌ت ‌ه ده‌ره‌وه‌و هه‌ڵگر ‌ی‬ ‫هه‌مان كه‌لتورن‌و ره‌نگه‌ واخۆیان پیشانبده‌ن‬ ‫جیاوازبن‪ ،‬به‌اڵم له‌وێس���تگ ‌ه هه‌ستیاره‌كاندا‬ ‫هه‌مان هه‌ڵوێست ‌ی حیزبه‌كانی‌ تریان هه‌یه‌"‪.‬‬

‫له‌واڵتانی‌ ده‌وروبه‌ره‌وه‌ داوای‌ ده‌كه‌ن‬ ‫به‌ناوبانگترین سه‌گ له‌كوردستان نرخه‌كه‌ ‌ی ده‌گات ‌ه ‪ 30‬هه‌زار دۆالر‬ ‫نیقاش‪ ،‬سامان عومەر‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ له‌كوردس���تان خولیای‌ به‌خێوكردن ‌ی‬ ‫سه‌گیان هه‌یه‌ له‌نێو خۆیاندا شانازی‌ به‌جۆری‌‬ ‫س���ه‌گه‌كانیانه‌وه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ر كه‌ باس‬ ‫دێته‌ س���ه‌ر باس���ی‌ سه‌گی‌ "هاوش���ار"‪ ،‬كه‌س‬ ‫قسه‌ی‌ نامێنێت‪.‬‬ ‫سه‌گی‌ هەوش���ار له‌به‌هێزترین‌و ره‌سه‌نترین‬ ‫ئه‌و سه‌گانه‌یه‌ كه‌ له‌كوردستان به‌خێوده‌كرێن‪،‬‬ ‫ره‌چه‌ڵه‌كه‌كه‌ی���ان ب���ۆ ناوچ���ه‌ی‌ "پش���ده‌ر"‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ له‌باكوری‌ خۆرهه‌اڵتی‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ش���ه‌ هه‌م سه‌گی‌ پشده‌رو هه‌م‬ ‫سه‌گی‌ هەوشار‪-‬یشیان پێده‌وترێت‪.‬‬ ‫ئه‌م س���ه‌گه‌ زۆر به‌هێ���زه‌و بااڵیه‌كی‌ به‌رزی‌‬ ‫هه‌ی���ه‌و یه‌كێك���ه‌ له‌س���ه‌گه‌ دڕه‌كان‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫كات بۆ كاری‌ ش���وانی‌ به‌كارده‌هێنرێت له‌به‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌ئاس���انی‌ ده‌توانێ���ت رووب���ه‌رووی‌‬ ‫گورگ ببێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێس���تا له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫ش���اره‌كانی‌ كوردس���تان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم پشده‌ر‬ ‫نیش���تیمانی‌ راس���ته‌قینه‌یه‌تی‌‌و ج���ۆره‌ زۆر‬ ‫ده‌گم ‌هن‌و تایبه‌ته‌كه‌یان هه‌ر له‌وێ‌ ماون‪.‬‬ ‫ب���ۆ خه‌ڵك���ی‌ ناوچه‌كه‌ س���ه‌گه‌كه‌ ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرنگییه‌كی‌ تایبه‌ت���ی‌ هه‌یه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر یه‌كێك‬ ‫بیه‌وێ‌ دیارییه‌كی‌ زۆر به‌نرخ بداته‌ كه‌س���ێكی‌‬ ‫دیكه‌ ئه‌وه‌ سه‌گی‌ هاوشاری‌ بۆ ده‌نێرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌م سه‌گانه‌ كه‌ توخمیان زۆر تایبه‌ته‌‬ ‫خاوه‌نه‌كانی���ان ئام���اده‌ نین به‌هی���چ نرخێك‬ ‫بیانبه‌خشن‪.‬‬ ‫هه‌ندێ���ك وه‌ك خولیاو هه‌ندێكی‌ تر بۆ پاره‌‬ ‫په‌یداكردن‌و به‌ش���ێكیش بۆ شه‌ڕپێكردن ئه‌م‬

‫سەگی هەوشار‬ ‫سه‌گانه‌ به‌خێو ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئارام عه‌ب���دواڵ یه‌كێكه‌ له‌و كه‌س���انه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫پاره‌ به‌و سه‌گانه‌ په‌یدا ده‌كات‪ ،‬بە‌به‌به‌چكه‌یی‌‬ ‫ده‌یانگرێته‌ خۆی‌و راهێنانیان پێده‌كات تا ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ گه‌وره‌ ده‌بن‌و نرخێكی‌ زۆریان له‌س���ه‌ر‬ ‫داده‌نێت‪.‬‬ ‫به‌چكه‌ی‌ ئه‌م جۆره‌ سه‌گه‌ پاش له‌دایكبوونی‌‬ ‫به‌پێی‌ جۆره‌كه‌ی‌ نرخه‌ك���ه‌ی‌ له‌نێوان ‪ 200‬بۆ‬ ‫دوو هه‌زار دۆالردایه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌م نرخه‌ش ده‌ست‬ ‫هه‌موو كه‌س���ێك ناكه‌وێت‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت له‌و‬ ‫ناوچه‌یه‌ ناس���یاوێكت هه‌بێت كه‌ سه‌گێكی‌ له‌و‬

‫شێوه‌یه‌ت بۆ په‌یدا بكات‪.‬‬ ‫ئ���ارام به‌"نیق���اش"ی‌ وت "به‌گه‌وره‌كردن ‌ی‬ ‫س���ه‌گه‌كانه‌وه‌ زۆر ماندوو ده‌بین‪ ،‬هه‌ندێكیان‬ ‫نرخ���ی‌ زۆر باش���مان ب���ۆ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫هه‌ندێكی تریان له‌جۆره‌ باش���ه‌كان ده‌رناچن‌و‬ ‫ماندووبوونمان به‌فیڕۆ ده‌چێت"‪.‬‬ ‫جار هه‌بووه‌ نرخی‌ یه‌ك دانه‌ سه‌گی‌ هەوشار‬ ‫له‌(‪ )30‬ه���ه‌زار دۆالر تێپه‌ڕیوه‌‪ ،‬وه‌ك خه‌ڵكی‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌ ده‌ڵێن له‌ئێران‌و توركیاو روس���یاو‬ ‫لوبنان‌و ئه‌رمه‌نستانه‌وه‌ خه‌ڵك هاتوون به‌نرخی‌‬ ‫گران ئه‌م سه‌گانه‌یان كڕیوه‌و بردویاننه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫به‌دووی‌ چه‌ند كیلۆمه‌ترێك له‌ناوه‌ندی‌ شار ‌ی‬ ‫قه‌اڵدزێ‌‪ ،‬یه‌كێك له‌وانه‌ی‌ خولیای‌ به‌خێوكردنی‌‬ ‫سه‌گیان هه‌یه‌ كێڵگه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ بۆ سه‌گی‌‬ ‫هەوشار دروس���تكردووه‌و چه‌ند جۆرێكی‌ زۆر‬ ‫تایبه‌ت���ی‌ ل���ه‌وێ‌ كۆكردووه‌ته‌وه‌و ب���ه‌رده‌وام‬ ‫له‌هه‌م���وو ك���ۆڕو كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا ش���انازی‌‬ ‫به‌سه‌گه‌كانیه‌وه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بچیته‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌و (ئاودێری‌ عه‌زیز)‬ ‫ی‌ خاوه‌نی‌ كێڵگه‌كه‌ت له‌گه‌ڵ نه‌بێ‌‪ ،‬زه‌حمه‌ته‌‬ ‫بتوانی‌ نزیك ببیته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ چه‌ند سه‌گێكی‌‬ ‫زه‌به‌الح له‌وێ‌ هه‌ن ئام���اده‌ن بۆ په‌الماردانی‌‬

‫هه‌ر كه‌س���ێك‪ ،‬كه‌چی‌ هه‌ر ك���ه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌چێت هه‌موویان گوێڕایه‌ڵ داده‌نیشن‪.‬‬ ‫ئاودێ���ر ته‌مه‌نی‌ ‪ 30‬س���اڵه‌و ‪ 17‬س���ه‌گی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ له‌و كێڵگه‌ی���ه‌دا راگرتووه‌و به‌رده‌وام‬ ‫ئاگای‌ له‌جۆری‌ خۆراك‌و ته‌ندروستیانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك ده‌ڵێت سه‌گه‌كانی‌ بۆ فرۆشتن نین‪.‬‬ ‫ئاودێر به‌"نیقاش"ی‌ وت "باشترین جۆره‌كانی‌‬ ‫س���ه‌گی‌ هەوش���ار كه‌ ئەو هەیەتی (س���ه‌گه‌‬ ‫ب���ه‌ران)ەی پێده‌وترێت‪ ،‬ك���ه‌س هه‌بووه‌ هه‌ر‬ ‫لێره‌ ده‌م‌و ده‌ست سی‌ هه‌زار دۆالری‌ داومه‌تێ‌‬ ‫نه‌مفرۆش���تووه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مانه‌ هیچ قیمه‌تێكم‬ ‫له‌سه‌ر دانه‌ناون"‪.‬‬ ‫ته‌نانه‌ت وه‌ك ئاودێر باس���ی‌ ده‌كات جاری‌‬ ‫وا هه‌ب���ووه‌ كه‌س���ێك چووه‌ت���ه‌ الی‌ ئاماده‌‬ ‫ب���ووه‌ ئۆتۆمبێله‌كه‌ی‌ به‌یه‌كێك له‌و س���ه‌گانه‌‬ ‫بگۆڕێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م نه‌یداونه‌تێ‌‪.‬‬ ‫گرفته‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ زۆرجار ئه‌وانه‌ی‌ له‌پشده‌رو‬ ‫ناوچه‌كانی‌ دیكه‌ سه‌گی‌ هەوشار به‌خێوده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌یانخه‌نه‌ ب���ه‌رده‌م پێش���بڕكێیه‌كی‌ ناڕه‌واو‬ ‫ش���ه‌ڕیان پێده‌كه‌ن‪ ،‬گره‌وی‌ ئه‌م ش���ه‌ڕانه‌ش‬ ‫له‌س���ه‌ر چه‌ن���د ه���ه‌زار دۆالرێكه‌ ك���ه‌ براوه‌‬ ‫وه‌ریده‌گرێت‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ بۆ شه‌ڕپێكردن سه‌گ به‌خێوده‌كه‌ن‬ ‫ده‌چن���ه‌ جێیه‌كی‌ تایبه‌ت‌و س���ه‌گه‌كان له‌یه‌ك‬ ‫به‌رده‌ده‌ن‪ ،‬سه‌گی‌ براوه‌ ناوبانگ په‌یدا ده‌كات‌و‬ ‫نرخه‌كه‌شی‌ به‌رز ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ده‌س���ته‌و رێكخراوه‌كان���ی‌ دۆس���تی‌ ئاژه‌ڵ‬ ‫له‌كوردس���تان چه‌ند جارێك ناڕه‌زایی‌ توندیان‬ ‫له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و ش���ه‌ڕپێكردنانه‌ ده‌ربڕی���وه‌و‬ ‫داوایانك���ردوووه‌ ئ���ه‌م دی���ارده‌ "ناش���رینه‌"‬ ‫رابگیرێت‬

‫د‪ .‬ئاڤێس���تا كه‌مال لێپرسراوی‌ راگه‌یاندن ‌ی‬ ‫"رێكخ���راوی‌ پ���اك بۆ پاراس���تنی‌ ئ���اژه‌اڵن"‬ ‫بە‌"نیقاش"ی‌ وت "هه‌ندێك���ه‌س بۆ چێژبینین‬ ‫شه‌ڕ به‌سه‌گ ده‌كه‌ن ئه‌مه‌ش پێشێلكارییه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ ده‌رهه‌ق به‌مافی‌ ئاژه‌اڵن‌و سه‌رپێچی‌‬ ‫یاساییه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "چاره‌سه‌ركردنی‌ ئه‌م دیارده‌یه‌ ته‌نیا‬ ‫به‌رێكخ���راوه‌ ئاژه‌ڵپارێ���زه‌كان ناكرێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بێت حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵتی‌ یاسادانان یاسای‌‬ ‫تایبه‌ت ده‌ربكه‌ن كه‌ ش���ه‌ڕه‌ س���ه‌گ به‌تاوان‬ ‫بناسێنن‌و سزای‌ له‌سه‌ربێت"‪.‬‬ ‫خاوه‌ندارێتی‌ راسته‌قینه‌ی‌ ئه‌م جۆره‌ سه‌گه‌‬ ‫مقۆمقۆی‌ له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬چونكه‌ توركه‌كان ده‌ڵێن‬ ‫ئه‌مان���ه‌ س���ه‌گی‌ "كانگاڵ"ی‌ توركی���ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫خه‌ڵكی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ش سوورن له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫سه‌گی‌ هەوش���ار نیشتیمانه‌ راس���ته‌قینه‌كه‌ی‌‬ ‫پشده‌ره‌‪.‬‬ ‫فازیل ش���ۆره‌و (‪ 67‬س���اڵ) كه‌ شاره‌زای‌‬ ‫توخمه‌كانی‌ س���ه‌گه‌و هه‌مانكات مامۆس���تای‌‬ ‫زانكۆشه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "هەوشار سه‌گێكی‌ ره‌سه‌نی‌‬ ‫كوردییه‌و له‌دێر زه‌مانه‌وه‌ هه‌ر له‌كوردس���تان‬ ‫بووه‌"‪.‬‬ ‫بۆ "نیقاش" وتی‌ "ئاگاداربووین چه‌ند جارێك‬ ‫له‌توركیا هه‌وڵدرا له‌الی‌ رێكخراوه‌ جیهانییه‌كان‬ ‫به‌س���ه‌گێكی‌ توركی‌ بناس���ێنرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫هه‌واڵنه‌ س���ه‌ریان نه‌گ���رت‌و توخمه‌كه‌یان بۆ‬ ‫س���اخنه‌كرایه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌ش س���وورین‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ سه‌گێكی‌ ره‌سه‌نی‌ كوردییه‌"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ری جوانی هه‌ورامان ‪ 900‬ساڵ ‌ه خاوه‌نی‌ پ‬ ‫چه‌ند پرسیارێك ده‌رباره‌ی‌ مووی‬ ‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫به‌هۆی‌ ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌وه‌ هه‌ورامان‬

‫ی ئامێری لەیزەر‬ ‫زیادە‌و به‌كارهێنان ‌‬

‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‌‬ ‫هه‌ورامان ‪ 900‬ساڵه‌ خاوه‌نی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫شورایه‌‪ ،‬هه‌مو ساڵێك له‌مانگی‌ شوباتدا‬ ‫مه‌راسیمێكی‌ گه‌وره‌ به‌رێوه‌ ده‌چێت‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ش خاوه‌نی‌ مه‌راسیمێكی‌‬ ‫ترن ئه‌ویش مه‌راسیمی‌ (تربیه‌) واته‌‬ ‫دادپه‌روه‌ری‌‌و یه‌كسانی‌ كه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫له‌مانگی‌ ئاداردا به‌رێوه‌ ده‌چێت‪ ،‬كه‌‬ ‫تێیدا خه‌ڵكی‌ خۆی‌ كاندید ده‌كات بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ شورای‌ هه‌ورامان‪.‬‬

‫مەرج���ە هەرکەس���ێک م���ووی زیادەی‬ ‫هەبوو‪ ،‬کێشەی هۆرمۆناتی هەبێت؟‬ ‫و‪ :‬نەخێر مەرج نیە‪.‬‬ ‫جگ���ە لەی���زەر چ چارەس���ەرێکی ت���ر‬ ‫کاریگەرە؟‬ ‫و‪ :‬تا ئێستە لەیزەر باشترین چارەسەرە‬ ‫ب���ۆ بنبرکردنی موی زی���ادە‪ .‬هەروەها‬ ‫حه‌ب��� ‌ی تایبه‌ت ب���ۆ ئەو نەخۆش���انە‬ ‫ئەنووس���رێت کە کێش���ەی هۆرمۆنیان‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫جگە روخس���ار لەیزەر ب���ۆ ناوچەکانی‬ ‫دیکە مەترسی نیە؟‬ ‫و‪ :‬ئامێرە کوالیت���ی بەرزەکانی لەیزەر‬

‫بە‌ش���ێوەیەک دروس���تکراون بۆ هەموو لەمە بکرێت لەڕێی بەکارهێنانی ئامێری‬ ‫ناوچەکان���ی ل���ەش بگونج���ێ‌و ب���ێ دایۆدی س���اردی کوالیتی بەرز هەروەها‬ ‫ساردکردنەوەی پێست دوای ئەنجامدانی‬ ‫مەترسین‪.‬‬ ‫لەیزەرم ک���رد بەالم م���ووە الوازەکانم لەیزەر‪.‬‬ ‫ئای���ا حه‌پی‌(مەنع) بەس���ودە بۆ موی‬ ‫زیاتر‌و بەهێزتر بوون؟‬ ‫ئەمە پێی ئەوترێت ‪ paradoxical‬زیادە؟‬ ‫‪ .. hypertrichosis‬پت���ر ل���ەو هەرچەندە زۆر کاریگەر نیە بەالم یەکێکە‬ ‫کەس���انە روو ئەدا ک���ە ئامێری ‪ IPL‬لە‌رێگە چارە زانستیەکان‪ ،‬بەومەرجەی‬ ‫بۆ البردنی موو بەکاردێنن‪ ..‬دروس���ت نەخۆش کێشەی هۆرمۆناتی هەبێت‪.‬‬ ‫هۆکارەک���ەی دیارنی���ە بەالم ئەش���ێ ئایا لەیزەر زیان‌و مەترسی هەیە؟‬ ‫هەڵ���ە پێدانی وزەی لەیزەرەکە‌و جۆری ئەگەر کەس���ێکی ش���ارەزا بیکات هیچ‬ ‫پێس���تەکە بەزرۆی جۆری ‪ ٤‬هۆکارێک زیانێکی بەرچ���اوی نیە‪ ،‬تەنانەت کاتی‬ ‫بن بۆ ئ���ەوە ‪ ..‬رەنگە بتوانرێ رێگری دووگیانیش لەیزەر بێ مەترسیە‪.‬‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د ئه‌لبومێكی‌ شیعرێكی‌‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌و داهاته‌ك ‌هی‌‬ ‫ی هیوا ده‌بێت‬ ‫بۆ نه‌خۆشخان ‌ه ‌‬ ‫ش���اعیری‌ لیریك "ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د"‬ ‫كاتژمێ���ر ‪4‬ی‌ پاش���نیوه‌ڕۆی‌ ئه‌م���ڕۆ‬ ‫سێش���ه‌مه‌ ‪ 2018/3/27‬ل���ه‌ده‌زگای‌‬ ‫رۆش���نبیریی‌ جه‌مال عیرفان ئه‌لبومێكی‌‬ ‫شیعریی‌ به‌ناونیشانی‌ "نه‌سیمی‌ ئه‌وین"‬ ‫باڵوده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د محه‌مه‌دی‌ شاعیر له‌باره‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ئه‌لمبومه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند ئه‌لبومه‌‬ ‫ش���یعریه‌كه‌ی‌ چه‌ن���د ش���یعرێكی‌ نوێ‌‌و‬ ‫به‌ش���ێك له‌ش���یعره‌كانی‌ دیوانی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫له‌خۆده‌گرێت‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئه‌م ئه‌لبومه‌‬ ‫د‪.‬ته‌ها ره‌سول سپۆنسه‌ری‌ كردوه‌‪ ،‬كاك‬ ‫توانا ده‌نگی‌ بۆ تۆمار كردوم‪ ،‬ئاكار عه‌لی‌‬ ‫میكسی‌ بۆ كردوم‪ ،‬سیروان قادر دیزاینی‌‬ ‫بۆ كردوم‪ ،‬كاروان عومه‌ر سه‌رپه‌رش���تی‌‬ ‫بۆ كردوم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌ ئه‌م سیدییه‌‬ ‫له‌مه‌راسیمێكی‌ ئه‌ده‌بیدا باڵوده‌كرێته‌وه‌و‬ ‫كۆی‌ داهاته‌كه‌ی‌ بۆ نه‌خۆشخانه‌ی‌ هیوا‬ ‫ده‌بێ���ت‪ ،‬منیش له‌خزمه‌ت���ی‌ هاوڕێیان‌و‬ ‫ئه‌ده‌بدۆستانی‌ شیعردا ده‌بم"‪.‬‬

‫کاوڕ‬ ‫لەس���ەر هەڵەکانی خ���ۆت لۆمەی‬ ‫هاوپیشەکانت مەکە‪ ،‬باشترە پێکەوە‬ ‫هەوڵبدەن کێشەکان چارەسەر بکەن‪،‬‬ ‫خۆشەویستەکەت زۆر متمانەی پێتە‬ ‫ڕاشکاوبە‌لەگەڵیدا‪.‬‬

‫گا‬

‫دوانه‌‬

‫لەکاتی گۆڕانکاری‌و دروس���تبوونی‬ ‫ئ���ەم ماوه‌ی���ه‌ واز لە‌كاره‌نوێیه‌كه‌ت‬ ‫کارە کێشەدا هەوڵبدە هێمنی‌و لەسەرخۆییت‬ ‫بۆئ���ەوەی‬ ‫دەهێنی���ت‬ ‫تەواونەکراوەکانی پێشترت تەواوبکەیت‌و بپارێزیت‪ ،‬تا کاریگەری خراپی لەسەر‬ ‫کارەک���ەت نەبێ���ت‪ ،‬چونک���ە توانای‬ ‫هەنگاوی سەرکەوتوتر بنێیت‪.‬‬ ‫زاڵبونت بەسەر کێشەکاندا هەیە‪.‬‬

‫فۆتۆگراف���ه‌ر ناس���یح عه‌ل���ی‌ خه‌یات‬ ‫له‌باره‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ هه‌ورامانه‌وه‌ بۆ ئاوێنه‌‬ ‫وتی‌ "زه‌ماوه‌ندێكی‌ ئاین���ی‌‌و كڵتوریی‌‌و‬ ‫كه‌ڵه‌پورییه‌‪ ،‬هه‌مو ساڵێك ‪ 2/5‬له‌شاری‌‬ ‫هه‌ورام���ان‪ -‬رۆژهه‌اڵت س���از ده‌كرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م مه‌راس���یمه‌ ‪ 900‬س���اڵه‌ به‌رده‌وامه‌و‬ ‫تائێستاش ده‌كرێ‌ كه‌ ناوی‌ زه‌ماوه‌ندی‌‬ ‫پیری‌ ش���الیاره‌‪ ،‬ئ���ه‌م زه‌ماوه‌نده‌ باس‬ ‫لله‌وه‌ ده‌كات هه‌ر پێنج الدێی‌ هه‌ورامان‬ ‫یان هه‌ر پێنج ماڵ���ی‌ هه‌ورامان له‌ماڵی‌‬ ‫پیری‌ ش���الیار كۆده‌بنه‌وه‌ بریار له‌سه‌ر‬ ‫ئاین���ده‌ی‌ هه‌ورام���ان ده‌ده‌ن‪ ،‬كێش���ه‌‌و‬ ‫گرفتی‌ ناوچه‌كه‌ چاره‌سه‌ر ده‌كه‌ن له‌ماڵی‌‬ ‫پیری‌ شالیاردا‪ ،‬به‌اڵم دو رۆژ پێش ئه‌وه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ گونده‌كه‌ هه‌ڵده‌س���تن به‌گێرانی‌‬ ‫زه‌ماوه‌ندێك���ی‌ خۆش ك���ه‌ هه‌مو خه‌ڵك‬ ‫ڵه‌سه‌رانس���ه‌ری‌ جیهان به‌شدار ده‌بێت‪،‬‬ ‫هه‌مو نه‌ته‌وه‌‌و كلتور‌و كه‌له‌پوری‌ جیاواز‬ ‫دێنه‌ هه‌ورامان كارێكی‌ زۆر جوان‌و نایاب‬ ‫ده‌كرێت له‌وێدا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "س���ه‌ره‌تای ‌ی مه‌راس���یمه‌كه‌‬ ‫به‌منداڵ ده‌س���ت ێده‌كات‪ ،‬له‌پرۆگرامی‌‬ ‫دانیش���تنی‌ په‌رله‌مانی‌ هه‌وراماندا هاتوه‌‬ ‫ك���ه‌ من���داڵ ئاین���ده‌‌و روناك���ی‌ هه‌مو‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك���ه‌ بۆی���ه‌ س���ه‌ره‌تا به‌منداڵ‬ ‫ده‌س���ت پێده‌كه‌ن‪ ،‬مندااڵن دوای‌ بانگی‌‬ ‫به‌یانی‌ ماڵ به‌ماڵ ده‌گه‌رێن داوا ده‌كه‌ن‬ ‫هاوار ده‌كه‌ن (كاڵو ڕۆچنه‌) ش���یرینی‌‌و‬ ‫گوێز هه‌ر ماڵه‌‌و شتێكیان ده‌ده‌نێ‌‌و له‌ناو‬ ‫توره‌ك���ه‌ی‌ ده‌نێن هه‌ڵیده‌گرن بۆ خۆیان‬ ‫به‌شتێكی‌ پیرۆزی‌ ده‌زانن"‪.‬‬ ‫ناسیح ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌دوای‌‬ ‫من���دااڵن كاتژمێ���ر حه‌وت���ی‌ به‌یانی‌ كه‌‬

‫خۆر كه‌وت له‌چیاكان ماڵه‌كان قوربان ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و له‌وباره‌یه‌وه‌ رایگه‌یاند "كه‌‬ ‫رۆژ پاكبوی���ه‌وه‌ ماڵه‌كان���ی‌ هه‌ورام���ان‬ ‫قوربانی‌ ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬هه‌ر ماڵ���ه‌‌و بریاری‌‬

‫سه‌ر حه‌یوانێك ده‌دات‌و قوربانیه‌كانیان‬ ‫ده‌به‌ن ب���ۆ ماڵی‌ پیری‌ ش���الیار له‌وێدا‬ ‫ده‌یكه‌ن به‌قوربانی‌‌و گۆشته‌كه‌ی‌ ده‌كه‌ن‬

‫باران ڕه‌حمیی‌‪ :‬ده‌مه‌وێت كۆنسێرتێك‬ ‫ی بێسه‌رپه‌رشت سازبكه‌م‬ ‫بۆ مندااڵن ‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫باران ڕه‌حیمی‌ هونه‌رمه‌ندی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات له‌ته‌مه‌نی‌‬ ‫س���یانزه‌ س���اڵیه‌وه‌ گۆرانی‌ وتوه‌‪ .‬وه‌ك‬ ‫خۆی ده‌ڵێت له‌شاری سنه‌ی رۆژهه‌اڵتی‬ ‫كوردستانه‌وه‌ هاتوه‌ بۆ سلێمانی‌و ده‌یه‌وێ‬ ‫كۆنسێریتێك بۆ مندااڵنی بێسه‌رپه‌رشت‌و‬ ‫به‌سااڵچوان ساز بكات‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند ب���اران ره‌حیمی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یان���د " خاوه‌ن���ی‌ هه‌ش���ت گۆرانی‬ ‫خۆمم كه‌ سه‌رجه‌میان هۆنراوه‌ی‌ خۆمن‪.‬‬ ‫ژماره‌یه‌ك له‌هونه‌رمه‌ندان‪ ،‬وه‌ك میحراب‬ ‫ئه‌س���كه‌ری‌‌و ڕه‌زا مورادیان‌و فه‌رش���اد‬ ‫ئازادی‌‪ ،‬هونراوه‌كانیان كردوم به‌گۆرانی‌‪.‬‬ ‫چه‌ند هونه‌رمه‌ندێك���ی‌ دیكه‌ش به‌ڵنیان‬ ‫داوه‌ هونراوه‌كانم بكه‌نه‌ گۆرانی‌‪ .‬زۆرترین‬ ‫هۆنراوه‌كانم هۆنراوه‌ی‌ خۆشه‌ویس���تی‌‌و‬ ‫دابڕان‌و بێوه‌فایین‪ ،‬گوزارشت له‌هه‌ست‌و‬ ‫نه‌س���تی‌ گه‌ن���ج ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫كه‌سێك بیخوێنێته‌وه‌ وا ده‌زانێت بۆ ئه‌و‬ ‫نوسراوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ س���ه‌رباری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌ك‬ ‫هیوایه‌تێ���ك ده‌س���تم كردوه‌ ب���ه‌كاری‌‬ ‫هۆنینه‌وه‌ی‌ هۆنراوه‌‪ ،‬به‌اڵم بیس���ت ساڵ‬

‫قرژاڵ‬ ‫دەس���تبکە بەو پ���ڕۆژە نوێیەی کە‬ ‫ماوەیەکی زۆرە پالنت بۆ داڕش���تووە‪،‬‬ ‫ئەم���ڕۆ دەرفەت���ی بەدەس���تهێنانی‬ ‫ئامانجەکەت���ە‪ ،‬لەگ���ەڵ بارودۆخ���ە‬ ‫جیاوازەکاندا خۆت بگونجێنە‪.‬‬

‫پێش ئێس���تا یه‌ك���ه‌م به‌رهه‌می‌ گۆرانیم‬ ‫به‌ناوی‌ هیج���ران له‌گه‌ڵ هونه‌رمه‌ند ڕه‌زا‬ ‫مورادیان تۆماركردوه‌‪ .‬به‌ش���ێوه‌ی‌ تراك‬ ‫هه‌ر س���اڵه‌ی‌ چه‌ن���د گۆرانیه‌ك���م باڵو‬ ‫كردۆته‌وه‌‪ .‬به‌نمونه‌ س���اڵی‌ ‪ 2017‬س���ێ‌‬ ‫گۆرانیم باڵو كردۆته‌وه‌‌و ساڵی‌ ‪2018‬یش‬ ‫ی���ه‌ك گۆران���ی‪ .‬ب���ه‌م زوان���ه‌ نوێترین‬ ‫به‌رهه‌مم‌و یه‌كه‌م گۆرانی‌ ش���ادم به‌ناوی‌‬ ‫(دڵ���داری‌ ڕۆژهه‌اڵت) ب�ڵ�او ده‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ هۆنراوه‌ی‌ خۆمه‌و ئ���اوازی‌ فلكلۆره‌‪،‬‬ ‫له‌ ستۆدیو كرماش���ان عه‌لی‌ ئه‌حمه‌دی‌‬ ‫كاری‌ موس���قی‌ ب���ۆ كردوه‌‪ .‬له‌س���ایت‌و‬ ‫په‌یجه‌كان‌و كه‌ناڵه‌كانی‌ ڕاگه‌یاندن باڵوی‬ ‫ده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "س���ه‌رجه‌م كاره‌كانم له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌رك���ی خۆم‌و به‌پ���اره‌ی گیرفانی خۆم‬ ‫تۆمار كردوه‌‪ .‬ئێس���تاش له‌شاری‌ سنه‌ی‌‬ ‫ڕۆژهه‌اڵتی‌ كوردس���تانه‌وه‌ هاتوم‪ ،‬ته‌نها‬ ‫ب���ۆ كاره‌ هونه‌ره‌یه‌كان���م‪ .‬ده‌مه‌وێ���ت‬ ‫كۆنسێرتێك بۆ مندااڵنی‌ بێسه‌رپه‌رشت‌و‬ ‫به‌سااڵچوان ئه‌نجام بده‌م‪ .‬پاشان ده‌ست‬ ‫بكه‌مه‌وه‌ ب���ه‌ كاره‌ هونه‌ریه‌كانی‌ دیكه‌م‪.‬‬ ‫كاری‌ ڕۆژانه‌شم له‌ش���اری‌ سلێمانی‌ نیه‌‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ گۆرانیم له‌چه‌ند جێگه‌یه‌ك‌و‬ ‫ده‌مه‌وێ���ت درێژه‌ ب���ه‌كاره‌ هونه‌ریه‌كانم‬ ‫بده‌م"‪.‬‬

‫شێر‬ ‫پێش لێکۆڵینەوە‌و گفتوگۆکردن هیچ‬ ‫بڕیارێک لەس���ەر هەنگاوەکانی ژیانت‬ ‫مەدە‪ ،‬بەتایبەت لەڕووی پیشەییەوە‪،‬‬ ‫کەس���ایەتی ڕاستگۆی خۆت بپارێزە‌و‬ ‫بە‌وریایی���ەوە ڕەفتار لەگەڵ کەس���ی‬ ‫نەناسراودا بکە‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫پێویس���تە پێش ه���ەر خەرجییەک‬ ‫چاوێ���ک بە‌الیەن���ی داراییت���دا‬ ‫بخش���ێنیتەوە‌و بزانیت پاش���ەکەوتت‬ ‫ل���ە‌چ ئاس���تێکدایە‪ ،‬زیادەڕەویکردن‬ ‫لە‌خەرجیدا زیانی بۆ ژیانی تایبەتی‌و‬ ‫پیشەییت دەبێت‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫ی تایبه‌ت به‌خۆیه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬

‫‪11‬‬

‫دوژمنایه‌تی‌ به‌خۆیه‌وه‌ نه‌بینیوه‌‬

‫به‌ژه‌مێك‌و دابه‌شی‌ ده‌كه‌ن وه‌كو مه‌وللود‬ ‫به‌س���ه‌ر هه‌مو ماڵه‌كاندا‪ ،‬ئه‌م خوانه‌ش‬ ‫به‌شی‌ دو رۆژ ده‌كات‪ ،‬یه‌كه‌م رۆژ دوای‌‬ ‫ن���ان خواردنه‌ك���ه‌ پی���اوان هه‌ڵده‌په‌رن‬ ‫به‌ده‌ف‌و (حی‌ اڵڵ���ه حی‌ اڵڵه) ده‌كه‌ن‬ ‫له‌حه‌وش���ه‌ی‌ ماڵ���ی‌ پیری‌ ش���الیاردا‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا كاتێك رۆژی‌ یه‌ك���ه‌م ته‌واو‬ ‫بو بۆ ش���ه‌وه‌كه‌ی‌ ده‌سته‌ ده‌سته‌ به‌ناو‬ ‫ماڵه‌كاندا باڵوه‌ی‌ ڵێده‌كه‌ن ده‌ست ده‌كه‌ن‬ ‫به‌زیندو كردنه‌وه‌ی‌ كایه‌ كۆنه‌كانی‌ كورد‌و‬ ‫زیكركردن"‪.‬‬ ‫راش���یگه‌یاند "رۆژی‌ دوه‌م هه‌م���وان‬ ‫ده‌چن بۆ س���ه‌ر مه‌رقه‌دی‌ پیری‌ شالیار‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و په‌رله‌مان���ه‌ی‌ دروس���تكردوه‌‬

‫ئه‌و پیاوه‌ی‌ ه���ه‌م خزمه‌تی‌ كردوه‌ به‌و كه‌ ئ����اره‌زو ده‌ك����ه‌ن ده‌توان����ن له‌وێدا‬ ‫كاره‌ هه‌م چه‌ندین س���اڵه‌ ئه‌و نه‌ریته‌ی‌ دابنیش����ن‌و به‌ش����داربن‪ ،‬له‌دوای‌ وتنی‌‬ ‫هێشتوه‌ته‌وه‌ تائێستا به‌رده‌وامه‌‌و له‌سه‌ر گۆرانی����ه‌ رۆحانیه‌ك����ه‌ بریار لله‌س����ه‌ر‬ ‫مه‌رقه‌ده‌كه‌ی‌ زیك���ر ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌كاتژمێر داهاتوی‌ ناوچه‌ی‌ هه‌ورامان ده‌ده‌ن‌و بۆ‬ ‫یازده‌ ده‌گه‌رێنه‌وه‌ ماڵ بۆ چا خواردن‌و س����اڵی‌ داهاتو كێ‌ به‌رێوه‌یبه‌رێت‪ ،‬له‌ناو‬ ‫دیس���انه‌وه‌ ده‌س���تده‌كه‌نه‌وه‌ به‌گۆرانی‌‌و په‌رله‌ماندا دو حزب هه‌یه‌ كه‌ دانیشتنه‌كه‌‬ ‫ته‌لیله‌كه‌ هه‌تاوه‌كو ئێ���واره‌ ئیتر رۆژی‌ به‌رێوه‌ده‌به‌ن‪ ،‬ئ����ه‌و دو حزبه‌ش حزبی‌‬ ‫س����ۆفی‌‌و ده‌روێشن‪ ،‬س����اڵێك ده‌روێش‬ ‫دوه‌م ته‌واو ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ناس����یح وتی‌ "ل����ه‌دوای‌ ئێ����واره‌ بۆ به‌رێوه‌ی‌ ده‌بات‌و س����اڵێكیش س����ۆفی‌‪،‬‬ ‫ش����ه‌وه‌كه‌ی‌ هه‌م����و تایف����ه‌كان له‌ماڵی‌ ئه‌گه‌ر حزبی‌ سۆفی‌ ئه‌و ساڵه‌ به‌رێوه‌ی‌‬ ‫پیری‌ ش����الیاردا كورس����ی‌‌و س����ه‌كۆی‌ ب����ه‌رن زۆر به‌هێمنان����ه‌ به‌رێوه‌ی‌ ده‌بن‪،‬‬ ‫خۆیان هه‌یه‌ له‌په‌رله‌مان����ی‌ هه‌وراماندا به‌اڵم ئه‌و س����اڵه‌ی‌ ده‌روێ����ش به‌رێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌م په‌رله‌مانه‌ ب����ه‌ش به‌ش كراوه‌ هه‌ر به‌رێ����ت تیخ بازی‌‌و ره‌م بازی‌ روده‌دات‪،‬‬ ‫تایفه‌‌و به‌ش����ی‌ خۆی‌ پێدراوه‌‪ ،‬میوانیش ئه‌وه‌ ‪ 900‬ساڵه‌ س����ۆفی‌‌و ده‌روێش ئه‌و‬

‫مه‌راسیمه‌ به‌رێوه‌ ده‌به‌ن"‪.‬‬ ‫له‌مه‌راس���یمه‌كه‌دا جگه‌ له‌راوێژكردن ‌‬ ‫ی‬ ‫تایفه‌كان���ی‌ هه‌ورام���ان له‌ماڵ���ی‌ پیردا‬ ‫ب���ۆ چاره‌س���ه‌ری‌ كێش���ه‌‌و گرفته‌كانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ی���ان‪ ،‬مه‌راس���یمه‌كه‌ وه‌ك���و‬ ‫بازرگانیه‌ك���ی‌ گ���ه‌وره‌ لیده‌ك���ه‌ن ب���ۆ‬ ‫ساغكردنه‌وه‌ی‌ ش���مه‌كه‌كانیان‪ ،‬ناسح‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ وت���ی‌ "ئه‌م مه‌راس���یمه‌‬ ‫ئاف���ره‌ت تیای���دا به‌ش���دار نی���ه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫مه‌راسیمه‌ وه‌كو بازرگانیه‌كی‌ گه‌وره‌شه‌‬ ‫بۆ ناوچه‌كه‌‪ ،‬زیره‌كی‌ ئه‌و پیاوه‌ له‌وه‌دا‬ ‫بوه‌ كه‌ ئه‌م په‌رله‌مانه‌ی‌ دروس���تكردوه‌‬ ‫هه‌مو خه‌ڵكی‌ ناوچه‌ی‌ ئێران‌و ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئێران‌و خه‌ڵكی‌ بیانی‌‌و هه‌مو ناوچه‌كان‬

‫دێن بۆ ئه‌و مه‌راس���مه‌‌و به‌شدار ده‌بن‪،‬‬ ‫ژنه‌كانیش كاره‌ ده‌س���تیه‌كانیان س���اغ‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‌و خه‌ڵكی‌ لێانده‌كرن"‪.‬‬ ‫ناوچه‌ی‌ هه‌ورامان مه‌راسیمێكی‌ تریان‬ ‫هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ له‌مانگی‌ ئ���اداردا ده‌كرێت‬ ‫به‌ناوی‌ مه‌راس���یمی‌ (تربیه‌)‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ته‌عبی���ره‌ له‌دادپه‌روه‌ری‌‌و یه‌كس���انی‌‪،‬‬ ‫ناوچ���ه‌ی‌ هه‌ورامان پێن���ج گوند له‌خۆ‬ ‫ده‌گرێت له‌م مه‌راس���یمه‌دا هه‌ر ماڵه‌ی‌‬ ‫گوندێ���ك پێنج كولێره‌ دێن���ن هه‌موی‌‬ ‫تێك���ه‌ڵ ده‌ك���ه‌ن‌و پێنج كه‌س���ی‌ هه‌ر‬ ‫گوندێك كولێره‌ ئاماده‌ كراوه‌كه‌ ده‌به‌ن‬ ‫بۆ شوێنی‌ پیری‌ شالیار دابه‌شی‌ ده‌كه‌ن‬ ‫به‌سه‌ر خه‌ڵكه‌كه‌‌و به‌ماسته‌وه‌ ده‌یخۆن‪.‬‬

‫یه‌كێكی‌ ت���ر ل���ه‌كاره‌ ده‌گمه‌نه‌كانی‌‬ ‫هه‌ورام���ان خۆ كاندید كردنی‌ كه‌س��� ‌‬ ‫ی‬ ‫تایفه‌یه‌ك���ه‌ ب���ۆ ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورای‌‬ ‫هه‌ورام���ان‪ ،‬ئ���ه‌و فۆتۆگراف���ه‌ره‌ له‌و‬ ‫باره‌ی���ه‌وه‌ رایگه‌یان���د "ده‌گێرنه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫تایف���ه‌‌و كه‌س���ێكی‌ كاندی���دی‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ ش���ورای‌ هه‌ورامان بۆنمونه‌‬ ‫ئه‌و كه‌سه‌ تایفه‌ی‌ شه‌ریفیه‌ كه‌سه‌كه‌ی‌‬ ‫كاندید كردوه‌ به‌ناوی‌ گوێز توره‌كه‌یه‌كی‌‬ ‫داناوه‌ هه‌ركه‌س���ێك بیه‌وێت ئه‌و كه‌سه‌‬ ‫بچێت بۆ ئه‌نجومه‌نی‌ شورای‌ هه‌ورامان‬ ‫گوێزێ���ك ده‌كاته‌ توروكه‌ك���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌یه‌‬ ‫ناوی‌ هه‌ڵوژه‌یه‌ هه‌ی���ه‌ مێوژه‌‪ ...‬هتد‪،‬‬ ‫دواتر مامۆس���تای‌ گ���ه‌وره‌ی‌ هه‌ورامان‬ ‫بریار ده‌دات ده‌ڵێت فاڵن كه‌س ده‌نگی‌‬ ‫زۆری‌ هێناوه‌ ده‌رچ���وه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫شورای‌ هه‌ورامان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌م ئه‌نجومه‌نه‌ش به‌بێگانه‌‌و‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و هاواڵت���ی‌ ه���اوكار ده‌بن‬ ‫له‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌ گرفته‌كان به‌هۆی‌‬ ‫ئ���ه‌م ئه‌نجومه‌نه‌وه‌ ئه‌وه‌ ‪ 900‬س���اڵه‌‬ ‫له‌هه‌ورام���ان كه‌س دوژمنایه‌تی‌ نه‌بوه‌‌و‬ ‫هه‌رگیز نابێ���ت‪ ،‬هه‌ورام���ان جێگه‌ی‌‬ ‫ئاش���تیه‌ جێگ���ه‌ی‌ كوردانه‌ ش���وێنی‌‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تیه‌ جێگ���ه‌ی‌ هه‌مو ئه‌و به‌ها‬ ‫جوانانه‌یه‌ كه‌ كورد هه‌یبوه‌ ئێس���تاش‬ ‫هه‌یه‌تی‌‪ ،‬تائێستا هه‌ورامان به‌و شێوازه‌‬ ‫جوان‌و نایابه‌ ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ مه‌راس���یمی‌ پیری‌ ش���الیار‬ ‫زه‌رده‌ش���تیه‌؟ ئه‌و وتی‌ "ئ���ه‌وه‌ واڵتی‌‬ ‫ئێران���ه‌ ده‌یه‌وێت به‌الی‌ ئاینیدا بیبات‪،‬‬ ‫ئه‌م مه‌راس���یمه‌ هیچ په‌یوه‌ندی‌ به‌ئاین‬ ‫نیه‌‌و مه‌راسیمی‌ زه‌رده‌شتیش نیه‌‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫ته‌نها مه‌راس���یمێكی‌ كوردی‌‌و كلتورییه‌‬ ‫ته‌نها هه‌ورامان به‌رێوه‌ی‌ ده‌بات"‪.‬‬ ‫ناس���ح عەلی خه‌یات فۆتۆگرافه‌ره‌‌و‬ ‫دانیش���توی‌ ش���اری‌ س���لێمانیه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫خاوه‌نی‌ دو فیلمی‌ س���ینه‌ماییه‌ به‌ناوی‬ ‫روبه‌روبون���ه‌وه‌ی مه‌رگ له‌پێناو بژێوی‬ ‫ژیاندا‌و له‌گه‌ڵ په‌رله‌مانی‌ هه‌ورامان‪.‬‬ ‫ناس���یح خاوه‌ن���ی‌ ه���ه‌زاران وێنه‌ی‌‬ ‫فۆتۆیی‌ کلت���ور‌و که‌ڵه‌پوری‌ کوردییه‌‪،‬‬ ‫س���ااڵنه‌ له‌گه‌وره‌ترین میهره‌جانه‌کانی‌‬ ‫فۆتۆی‌ نێوده‌وڵه‌تیدا خه‌اڵتی‌ باشترینی‌‬ ‫به‌دەستهێناوه‌‪.‬‬

‫هەردی سەالمی‪ :‬کاریگه‌ریی گۆرانیبێژه‌ فارسه‌کانم به‌سه‌ره‌وه‌‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫گۆرانیبێژو ده‌رهێنه‌ری الوی کورد‬ ‫هه‌ردی سه‌المی ئاماژە بەوە دەکات‬ ‫ماوەی دو ساڵە خەریکی گۆرانی گوتنە‪،‬‬ ‫ئەو دەڵێت "له‌هه‌مو گۆرانیه‌ک زیاتر‬ ‫گوێ لەگۆرانی فارسی ده‌گرم"‪.‬‬ ‫هه‌ردی س���ه‌المی بەئاوێن���ەی راگەیاند‬ ‫تەمەنی ‪ ٣١‬ساڵەو له‌سلێمانی له‌دایکبوە‪،‬‬ ‫پێنج براو س���ێ خوشکن‌و باوکی خه‌ڵکی‬ ‫ش���اری بانه‌ی���ه‌‪ ،‬ئ���ەو وت���ی "ده‌رچوی‬ ‫په‌یمان���گای هونه‌ره ‌جوانه‌کان���م‪ ،‬دواتر‬ ‫چومەت���ە ناو دنی���ای ڕاگه‌یان���دن وه‌ک‬ ‫کامێرامان‌و ده‌رهێنه‌ری س���ه‌ربه‌خۆ کارم‬ ‫ک���ردوه‌‪ ،‬م���اوه‌ی دوساڵیش���ه‌ خه‌ریکی‬ ‫گۆرانی گوتنم"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "کاریگه‌ری���ی گۆرانیبێ���ژه‬ ‫‌فارس���ه‌کانم به‌س���ه‌ره‌وه‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌وه‌ی س���ه‌د دەر‌س���ه‌د نه‌چومه‌ته‌ ژێر‬ ‫کاریگه‌ریان‪ ،‬بەاڵم وه‌کو گوێگرتنی خۆم‬ ‫گۆرانی فارس���ی له‌هه‌مو گۆرانیه‌ک زیاتر‬ ‫گوێ لێده‌گرم"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی گرێدانی دنی���ای ده‌رهێنان‌و‬ ‫گۆران���ی گوتن به‌یه‌ک���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ردی وتی‬ ‫"راس���تی م���ن وابیرده‌که‌م���ه‌وه‌ کە ئه‌م‬ ‫هونه‌ران���ه ‌موڵکی ته‌نها که‌س���ێک نین‌‪،‬‬ ‫‌فه‌ر‌زیش نیه‌ هه‌رمرۆڤێک کاری هونه‌ریی‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫بەه���ۆی تێکچون���ی پەیوەندیی���ە‬ ‫س���ۆزدارییەکەتەوە ماوەیەک هەست‬ ‫بە‌گۆش���ەگیری‌و بێ���زاری دەکەیت‪،‬‬ ‫باش���ترە کۆنترۆڵ���ی هەس���تەکانت‬ ‫بکەیت‪ ،‬ئەو دۆخە تێدەپەڕێنیت‪.‬‬

‫ب���کات تەنه���ا دە‌بێت یه‌ک ج���ۆر کاری‬ ‫هونه‌ریی بکات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ڕه‌نگ���ه‌ ئه‌گ���ه‌ر بمتوانیایە‬ ‫وێن���ه‌ دروس���ت بکه‌م ئه‌وه‌ش���م ده‌کردو‬ ‫پیشانگاشم ده‌کرده‌وه‌‪ ،‬من پێموایه‌ هه‌مو‬ ‫ک���ه‌س ده‌توانێت له‌چه‌ن���د بوارێک خۆی‬ ‫تاقیبکاته‌وه‌ ئیدی تا چه‌ند س���ه‌رکه‌وتوه‌‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ڕای جه‌ماوه‌ر"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی نه‌مانی ڕه‌خن���ه‌ له‌بواره‌کانی‬ ‫هونه‌ریش���دا‪ ،‬هه‌ردی وتی "به‌داخه‌وه‌ زۆر‬ ‫ڕاسته‌ له‌س���ه‌ر هه‌مو هونه‌ره‌کان بابه‌تی‬ ‫ڕه‌خنه‌گرت���ن‌و ڕه‌خنه‌گر که‌من یان ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ش���بن که‌متر به‌ئیشی خۆیانی ده‌زانن‌و‬ ‫پێیهه‌ڵده‌سن‪ ،‬به‌اڵم به‌بۆچونی من ئێستا‬ ‫ده‌مدرێ���ژی جێ���ی ڕه‌خن���ه‌ی گرتۆته‌وه‌‬ ‫به‌داخه‌وه‌‪ ،‬مه‌به‌س���تم ئه‌وه‌یه‌ که‌سانێک‬ ‫په‌یدابون به‌بێ هیچ باکگراوندێکی هونه‌ری‬ ‫خه‌ریکن په‌الماری هه‌مو ش���تێک ئه‌ده‌ن‪،‬‬ ‫بۆنمون���ه‌ ڕه‌نگه‌ ئه‌لف‌و بێ���ی ده‌رهێنان‬ ‫نه‌زانێت به‌اڵم له‌س���ه‌ر درامایه‌کی کوردی‬ ‫سه‌یرئه‌که‌ی سێ ئه‌ی فۆڕ شتی نوسیوه‌‪،‬‬ ‫به‌زمانێکی ناش���یرین‌و ته‌شهیر‪ ‌،‬که‌سێک‬ ‫ده‌بینی ڕه‌نگ به‌هه‌مو ژیانی گوێی له‌‪100‬‬ ‫گۆران���ی نه‌گرتتبێ به‌اڵم خ���ۆی وا فێر‬ ‫کردوه‌ که‌له‌سه‌ر هه‌مو گۆرانیه‌ک بۆچونی‬ ‫خراپ دەرببڕێ"‪.‬‬ ‫هەردی باس لەوە دەکات کە سۆشیال‬ ‫میدیا له‌هه‌مو دنیادا چاودێرێکه‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم جیاوازیه‌که‌ی‬

‫دوپشک‬ ‫هەرکاتێ���ک زانی���ت بەرهەم���ی‬ ‫کارەکەت باش نییە پێویس���ت ناکات‬ ‫لەس���ەر ڕێنماییە کۆن���ەکان بڕۆیت‪،‬‬ ‫هەوڵب���دە ڕێنمایی���ەکان بگۆڕی���ت‌و‬ ‫ڕێگەیەک���ی جیاوازتر پەیڕەو بکەیت‪،‬‬ ‫بۆ باشتربوونی کارەکەت‪.‬‬

‫کوردس���تان له‌گه‌ڵ واڵتان له‌سه‌ر بابه‌تی‬ ‫سۆش���یاڵ میدی���ا ئه‌وه‌یه‌ ک���ه‌زیاتر ڕق‬ ‫شته‌کان ئه‌بات به‌ڕێوه‌‪ ،‬ئەو وتی "بۆنمونه‌‬ ‫که‌سێک که‌منی خۆشناوێت ئه‌گه‌رباشترین‬ ‫گۆرانیشی بۆ دروست بکه‌م یان باشترین‬ ‫ده‌رهێنان بکه‌م بۆکارێک ئه‌وکه‌سه‌ حه‌زی‬ ‫له‌من نیه‌ واتا هیچ ئیشێکی منی پێ قبوڵ‬ ‫ناکرێت‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ ده‌ڵێم سۆشیال میدیا‬ ‫ئه‌و زیانه‌ زۆر قورس���ه‌یه‌ که‌به‌ر هونه‌رو‬ ‫هونه‌رمه‌ندانی ئێمه‌ی کەوتوە"‌‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی بردنی ئاوازێک���ی بیانیه‌وه‌و‬ ‫کورداندنی له‌الیه‌ن هه‌ردی سه‌المیه‌وه‌‪ ،‬که‬ ‫‌ئه‌و گۆرانیه‌ی ژم���اره‌ی پێوانه‌ی بینه‌ری‬ ‫شکاند له‌سه‌ر ئاستی کوردستان‪ ‌،‬سه‌المی‬ ‫وتی "ئه‌و گۆرانیه‌ی که‌ ئه‌م قسه‌و باسانه‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر دروست کرا‪ ،‬کارێک بو من پێش‬ ‫دروس���تکردنی ده‌مزانی ده‌رئه‌نجامه‌که‌ی‬ ‫چ���ۆن ده‌بێت‌و‌ من نامه‌وێت باس���ی ئه‌وه‌‬ ‫بکه‌م که‌ ئه‌م گۆرانیه‌ تا چه‌ند سه‌رکه‌وتنی‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌و‌ ئه‌نجامه‌ باشه‌کانی چی‬ ‫ب���و‪ ،‬چونکه‌ ئه‌وه‌ ئاش���کرایە خراپه‌کانی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنمه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هه‌ندێ شت ڕق‬ ‫به‌ڕێوه‌ی ده‌بات‪ ،‬به‌ڕاس���تی که‌سانێک‬ ‫په‌یداب���ون که‌بۆی���ان قوبوڵ نه‌کرا‬ ‫گۆرانیه‌کی کوردی له‌کاتێکی زۆر‬ ‫ناسکی کوردس���تاندا جێی هه‌مو‬ ‫بابه‌تێک���ی تر بگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫قس���ه‌ش له‌س���ه‌ر ئه‌وکاره‌ کرا‬ ‫بینه‌ری زیاتر بو‪ ،‬بۆیه‌به‌رده‌وام‬

‫که‌‌وان‬ ‫لەنێ���وان خۆت‌و هاوبەش���ی ژیانت‬ ‫کەمێک هەڵە تێگەیشتن دروستدەبێت‪،‬‬ ‫ڕێگەم���ەدە کاریگ���ەری خراپ���ی‬ ‫بۆس���ەر ژیانت هەبێت‌و کەس���انیتر‬ ‫دەس���تێوەردان بکەن‪ ،‬بە‌هێمنییەوە‬ ‫کێشەکان چارەسەربکە‪.‬‬

‫کاره‌ک���ه‌ی ئێم���ه ‌س���ه‌رکه‌وتوتر ده‌بو‪،‬‬ ‫ئه‌وکه‌سانه‌ش توڕه‌تر ده‌بون"‪.‬‬ ‫وتیشی "ملمالنێی هونه‌ری له‌ئه‌وروپاو‬ ‫واڵتانی دەرەوە شه‌ریفانه‌تره‌ تا کوردستان‪،‬‬ ‫بۆ نمونه دو ئه‌س���تێره‌ی ئه‌مریکا توشی‬ ‫لش���تومڕ ده‌بن به‌رانب���ه‌ر یه‌کتری‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مشتومڕەکەیان ته‌نهاو ته‌نها هونه‌ره‌و هیچ‬ ‫ڕقی شه‌خسی لەپشتەوە نییە"‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫کارەکان���ی ئەم���ڕۆت دوامەخە بۆ‬ ‫س���بەینێ‪ ،‬بەڵک���و لەکات���ی خۆیدا‬ ‫ئەنجامیان بدە‪ ،‬پەیوەندییە سۆزدارییە‬ ‫کۆنەک���ەت لەیادبک���ە‌و زۆر بیری لێ‬ ‫مەکەرەوە‪ ،‬تا بتوانیت پەیوەندییەکی‬ ‫نوێ‌و سەرکەوتوو دروستبکەیت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ئەو بڕوابوونە زۆرەی کە بە‌خۆتت‬ ‫هەی���ە ه���ۆکاری س���ەرکەوتنتە‬ ‫هاوپیش���ەکانت‬ ‫لە‌کارەکەت���دا‪‌،‬و‬ ‫بە‌کەس���ێکی بەهێز لێ���ت دەڕوانن‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئاگادارب���ە‌زۆر کارکردنی���ش‬ ‫ماندوت دەکات‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫زۆر هەوڵب���دە ب���ۆ گەیش���تن‬ ‫بە‌ئامانجەکانت‪ ،‬ڕێگەمەدە ماندوێتی‬ ‫کارکردن کاریگەری خراپی بۆس���ەر‬ ‫پەیوەندییە سۆزدارییەکەت هەبێت‪،‬‬ ‫تێبگە کە هاوبەشی ژیانت وەکو تۆ‬ ‫ماندووە‌و پێویستی بە‌پشوه‌‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫هه‌ڤكێشا‪ ،‬رازیكرن‌و‬ ‫به‌رپرسیاریا سیاسی‌‬

‫سیاسه‌ت‪ ،‬د گرێیا به‌رپرسیاری ‌ێ دا‬ ‫ێ‬ ‫ێ به‌ر ب ئاوایێ‌ هه‌رڤاندن ‌‬ ‫سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫دبه‌ت پرسا مادی‌‌و داگیركه‌ری‌ یه‌‪.‬‬

‫جوان عزه‌ت‬

‫ێ‬ ‫گه‌ل���ۆ بوچی‌ كوردان ه���ه‌رده‌م ب ‌‬ ‫پالنی‌‪ ،‬هزر د دوز‌و چاره‌نڤیسێ‌ خو‌ه‬ ‫دا كری���ه‌؟ چاوان وه‌الت‌و ناس���نام ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ێ نه‌ت���ه‌وه‌ی‌! بوچ ‌‬ ‫نه‌بوون��� ‌ه بنگه‌ه ‌‬ ‫كارێكته‌رێن سیاسی‌ كه‌ڤتنه‌ دناڤبه‌را‬ ‫ێ دا‌و كوردان نه‌ش���یا‬ ‫ملمالن‌و توندی ‌‬ ‫ێ‬ ‫دۆز‌و زمانێ‌ خو‌ه ب هه‌لگر‌و تێكست ‌‬ ‫ی رابگه‌هین���ن! وات ‌ه ئه‌ڤ ‌ه‬ ‫ئیمپراتۆر ‌‬ ‫هه‌موو ئه‌و بویه‌ر‌و پرس���ێن گرنگن‬ ‫ێ‬ ‫كو پێویسته‌‪ ،‬د هزر‌و رۆژه‌ڤا مروڤ ‌‬ ‫ك���ورد دا بهێنه‌ ئازران���دن‌و خواندن‪.‬‬ ‫ی‬ ‫چونكۆ ك���وردان كارێكت���ه‌ره‌كا تژ ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌نده‌ل���ی‌‪ ،‬دژه‌ تیروری‌‌و نه‌ معریف ‌‬ ‫ی ئه‌ڤه‌ م ‌ه‬ ‫دای���ه‌ ئاڤاكرن‪ .‬ل���ه‌ورا ژ ‌‬ ‫راده‌س���تی‌ هه‌مبێزكرن���ا چه‌ندی���ن‬ ‫پرسێن دژوار‌و به‌رسڤان دكه‌ت‪ .‬دیار‌ه‬ ‫ئه‌م ب ش���ێوازێ‌ هزركرن���ا دورهێل‌و‬ ‫ێ بو سیاسه‌ت‪،‬‬ ‫واقعی‌‪ ،‬به‌رێ‌ خودان ‌‬ ‫پێشهات‌و پرسان ناكه‌ین‪ .‬له‌ورا ئه‌ڤرۆ‬ ‫ئه‌قالنیه‌ت بوویه‌‪ ،‬جهێ‌ هێز‌و پێكهاتا‬ ‫ته‌ڤگ���ه‌ر‌و ئاڤابوون���ا ره‌ش نڤیس���ا‬ ‫سیاسی‌ ل ده‌ڤه‌رێ‌‪.‬‬ ‫ده‌م���ێ‌ ك���وردان دی���روكا خ���و‌ه‬ ‫ێ‬ ‫نڤیس���اندی‌‪ ،‬ل گ���ور وێ‌ دیروك��� ‌‬ ‫زه‌ڤی���ه‌كا ته‌حل چاند‪ .‬ژ به‌ركو هه‌ر‬ ‫ێ دیروكێ‌ دا‬ ‫ێ و‌‬ ‫تش���ت ل ژێر ناڤ��� ‌‬ ‫شلۆڤه‌كرن‪ .‬ئانكۆ نه‌شیان ئه‌زموونێن‬ ‫ی ب كه‌د‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی‌‪ ،‬زانستی‌‪ ،‬سیاس ‌‬ ‫خه‌بات���ه‌كا بێ‌ گازن���ده‌‌و دژایه‌تی‌ ب‬ ‫پیڤیی���ن‪ .‬ژبه‌رهندێ‌ ئ���ه‌و هێز نه‌ما‬ ‫ئه‌نجام���ان‪ ،‬ژ گه‌لێ���ن دی‌ ت���ر‌و ژ‬ ‫ئه‌زموون‪ ،‬دی���رۆك‪ ،‬نڤش‌و تراژیدیێن‬ ‫ی وه‌ربگرن‪ .‬دیار‌ه‬ ‫ی ژ‌‬ ‫یێن خوه‌ بور ‌‬ ‫ێ‬ ‫كا چ���اوان؟ ل دی���ڤ دلینی‌‌و ئه‌قل ‌‬ ‫خو‌ه یێ‌ ساڤا‪ ،‬هزرا چاره‌نڤیسێ‌ خو‌ه‬ ‫دایه‌ خواندن‌و نڤیس���اندن! وه‌س���ان‬ ‫ژی‌ كارێكته‌ره‌كا ش���ێلی‌‌و هه‌ڤدژ د‬ ‫ناڤ سیاس��� ‌هت‌و جڤاكی‌ دا به‌الڤكر‪.‬‬ ‫چونك���و ئ���ه‌و كارێكت���ه‌را ل س���ه‌ر‬ ‫ته‌حالتی‌‪ ،‬فه‌شارتن‌و تراژیدیان هاتی ‌ه‬ ‫بكارئین���ان‪ ،‬هێ�ل�ا د لێگه‌رینا حوكم‬ ‫ێ سیاسه‌تا گرتی‌ دا‪ .‬له‌ورا هێزا‬ ‫بهای ‌‬ ‫ی ش���یانیێن فه‌لسه‌فی‌‌و‬ ‫ی ژ‌‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫هزری‌ كرن د ئیداره‌ یا مادی‌ دا‪.‬‬ ‫ی كه‌سێن كو‬ ‫ل گور زومنێ‌ سیاس ‌‬ ‫سیاس���ه‌تێ‌ دخوازن‪ ،‬ئه‌و د بنه‌ دوو‬ ‫جورێن سه‌ره‌كی‌‪ ،‬ژ بوو به‌رپرسیارییا‬ ‫ی‬ ‫خویه‌تی‌‌و زاتی‌‪ .‬پاشان هزرا سیاس ‌‬ ‫یا هاوچ���ه‌رخ دكاریت‪ ،‬ئه‌ده‌بییاتا‬ ‫ی په‌یدابكه‌ت‪ .‬چونكۆ كه‌سێن‬ ‫سیاس ‌‬ ‫سیاس���ه‌تمه‌دار دب���ن نۆخبه‌یه‌ك بو‬ ‫سیاسه‌تا راس���تین‌و سیاسه‌ت دبیت ‌ه‬ ‫به‌ش���ه‌كێ‌ ئه‌ده‌بیاتا هزری‌‌و واقعی‌‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ژ ب���ه‌ر كو د ه���ه‌رده‌م‌و كاوادانه‌ك ‌‬ ‫ێب‬ ‫دا‪ ،‬م���رۆڤ دكاریت سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌سێن سیاس ‌‬ ‫خوینیت‌و رۆبه‌روو ‌‬ ‫ب حكمێ‌ راس���تی‌ یا سیاس���ه‌تێ‌ ب‬ ‫ێ‬ ‫بی���ت‪ .‬وات��� ‌ه ئه‌ڤ��� ‌ه ژی‌ فورمه‌ك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ن���وی‌‌و بله‌ز دخوازیت‪ .‬ل���ه‌ورا ده‌م ‌‬ ‫ئه‌م دبێژین‪ :‬سیاس���ه‌ت‪ ،‬زانس���ته‌ك ‌ه‬ ‫ژ زانس���تێن جڤاكی‌‪ .‬هینگێ‌ پرس���ا‬ ‫ی ژی‌ پرس���ه‌كا جڤاكی‌ یه‌‪.‬‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ئانكو سیاسه‌ت‪ ،‬ل به‌رامبه‌ری‌ گرانیا‬ ‫ی‬ ‫فه‌زای���ێ‌ بوچونێن ئه‌رێن���ی‌‌و نه‌رین ‌‬ ‫وه‌ردگریت‌و دبیته‌ خودان سالوخه‌تێن‬ ‫دیرۆك‪ ،‬مادی‌‌و مانه‌وی‌‪ .‬پاشان ئه‌و‬ ‫بنه‌ما‌و س���الوخه‌ت دشێن زیانێ‌ یان‬ ‫ی بگه‌هینن كه‌سێن به‌رامبه‌ر‬ ‫ژی‌ مفا ‌‬ ‫دا‪ .‬چونك���و سیاس���ه‌ت كارلێكه‌ره‌‪،‬‬ ‫ب���و ره‌هه‌ندێ���ن دیرۆك���ی‌‌و پرس���ا‬ ‫ی به‌ش���ه‌كن ژ وان‬ ‫مادی‌‌و مانه‌وی‌ ژ ‌‬ ‫ره‌هه‌ن���دان‪ .‬ئه‌ڤجا ل گ���ور ته‌یورێن‬ ‫ی پرسا‬ ‫سیاس���ی‌‪ ،‬ئه‌گه‌رێن س���ه‌ره‌ك ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی شاش���ی ‌‬ ‫ی یه‌‪ .‬دبیت ئه‌ڤه‌ ژ ‌‬ ‫نه‌رین ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یا مرۆڤ ‌‬ ‫د هه‌لویست‌و به‌رپرسیار ‌‬ ‫ێب‬ ‫دا په‌یدابكه‌ت‪.‬ئه‌گه‌ر ئه‌م گرنگی ‌‬ ‫ی‬ ‫ره‌خنه‌یا ئاڤاكه‌ر‌و باژێرڤانیا زانست ‌‬ ‫ێ ئه‌م نه‌ش���ێن ده‌ست‬ ‫نه‌ده‌ین‪ .‬هینگ ‌‬ ‫ی‬ ‫ژ شارس���تانیا مادی‌‌و سه‌ره‌ده‌س���ت ‌‬ ‫ی به‌رده‌ی���ن‪ .‬له‌ورا ژی‌ ده‌ردێن كو‬ ‫ژ‌‬

‫ی ت���ر ئه‌گه‌ر مرۆڤ‪ ،‬ب‬ ‫خاله‌كا د ‌‬ ‫ش���ێوه‌یه‌كێ‌ هیر‌و كوی���ر ئه‌نجامێن‬ ‫ێ‬ ‫دی���رۆكا چ���وی‌ ب خوینی���ت‪ ،‬د ‌‬ ‫ی‬ ‫دیاربی���ت كا م���رۆڤ چه‌ن���د فێر ‌‬ ‫چاوانی‌‌و ژێهاتی���ا ره‌خنه‌ یێ‌ بوویه‌‪.‬‬ ‫پاش���ان دێ‌ دخواندن‌و تێگه‌هشتانا‬ ‫ی‬ ‫كاره‌س���ات‌و دوباره‌بوونێ���ن وێ‌ ژ ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌هی���ت‪ .‬چونكو ئه���ا ل وی‌ ده‌م ‌‬ ‫ێ‬ ‫مرۆڤ شاشی‌‌و مه‌زنبوونا وێ‌ دیروك ‌‬ ‫دبینت‪ .‬كا چاوان كوردان دگه‌ل خو‌ه‬ ‫ی‬ ‫دایه‌ دوباره‌كرن! ب ئه‌نجام ئه‌ڤه‌ ژ ‌‬ ‫ێ‬ ‫مه‌ فێری‌ جوره‌كێ‌ دی‌ یێ‌ ئه‌ده‌بیات ‌‬ ‫ی هه‌ر تش���ت ل گور‬ ‫دكه‌ت‪ .‬كو ئێد ‌‬ ‫هزرو نێرینا مروڤی‌ دكه‌ڤیته‌ ژێرخانه‌یا‬ ‫كارك���رن‌و مفا وه‌رگرتنا س���ه‌ربورێن‬ ‫ێ‬ ‫بوری‌‪ .‬له‌ورا پێویس���ت ‌ه ئه‌ڤرۆ مروڤ ‌‬ ‫كورد‪ ،‬ب ش���ێوازێ‌ لوژی���ك‌و هزری‌‬ ‫نێرینێ‌ بوو راڤ���ه‌‌و داڤه‌كرنا دیرۆك‌و‬ ‫ی وێ‌ وه‌چه‌رخان دای ‌ه‬ ‫پاشخانێن كورد ‌‬ ‫ێ‬ ‫سازكرن بكه‌ت‪ .‬دا كو ب زانیت ئه‌ڤ ‌‬ ‫ێ ل سه‌ر رێك‌و‬ ‫پاش���خانێ‌‌و سیاسه‌ت ‌‬ ‫ئه‌له‌منیتا كوچه‌ری‌‪ ،‬كه‌لتوور‌و جڤاك‬ ‫ژی‌ دایه‌ ئاڤاكرن! پاش���ان ل س���ه‌ر‬ ‫ێ‬ ‫ی ئه‌قل‌و شێواز ‌‬ ‫ڤێ‌ ئاڤاكرنێ‌ ده‌رباز ‌‬ ‫ره‌فتاركرن���ێ‌ بووی���ه‌‪ .‬هه‌تا ش���یای ‌ه‬ ‫ئه‌نجامێ���ن "ناڤ���ه‌رۆك‪ ،‬ئه‌ده‌ییات‌و‬ ‫ێ‬ ‫هونه‌رێ‌ كوردی‌" دگه‌ل سیاس���ه‌ت ‌‬ ‫بێ‌ كو به‌رپرسیاریا سیاسی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئێك رێ���زی‌و ناڤمالیا كوردی‌‪ ،‬بكه‌ت ‌ه‬ ‫ێ واقعی‌‌و‬ ‫د هێ���زا مروڤایه‌تی‌‌و وێن ‌ه ی ‌‬ ‫ێ دا خاڤ‌و الواز بكه‌ت‪.‬‬ ‫سازی ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نج���ام ‪ :‬ئ���ه‌رێ‌ ئه‌ڤ���ه‌ هه‌م��� ‌‬ ‫بووین��� ‌ه رێكه‌كا هه‌ڤب���ه‌ش‪ ،‬كو ئه‌م‬ ‫ب ش���ێن خ ‌هم‌و ئاریشه‌ێن خوه‌ تێدا‬ ‫چاره‌س���ه‌ربكه‌ین؟ یان ب ئازراندنا‬ ‫ڤ���ان ج���ور‌ه ڤه‌خواندنان پرس���ێن‬ ‫سیاس���ی‌‌و جڤاك���ی‌ ب س���ه‌مه‌ته‌كا‬ ‫پیڤ���ای‌ س���ه‌رده‌ربكه‌ین! دیاره‌ هه‌تا‬ ‫نه���ا مه‌ ن��� ‌ه ش���یایه‌ س���ه‌رهلدانا‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬بكه‌ینه‌ دناڤبه‌را گره‌نتیكرنا‬ ‫س���اخله‌تێن ته‌یوری‌‌و ئه‌خالقی‌ دا‌و‬ ‫ێ‬ ‫ئه‌ڤ���ێ‌ كارێكت���ه‌رێ‌ ب ش���ێوازه‌ك ‌‬ ‫پیش���ه‌‌و پێگی���ر ئاڤابكه‌ی���ن‪ .‬واته‌‪،‬‬ ‫ێ هه‌ڤكێشا‬ ‫گرنگه‌ مروڤ ب ش���ێواز ‌‬ ‫ی به‌رخودانێ‌ بو‬ ‫رازیكرن‌و به‌رپرسیار ‌‬ ‫ی ب رێكا‬ ‫ی بكه‌ت‪ .‬ئه‌و ژ ‌‬ ‫ی هه‌لگر ‌‬ ‫ڤ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫كارئینانا ئه‌قل‌و هزره‌كا سیس���ته‌م ‌‬ ‫ێب‬ ‫ده‌رگه‌ه���ێ‌ ده‌رزاین���كا راس���تی ‌‬ ‫ره‌خنه‌یا گوش���ه‌گیر بقوتیت‪ .‬داكو‬ ‫ێ كه‌س���ی‌ بهێت ‌ه‬ ‫ت���اك‪ ،‬ل گور ئه‌قل ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ته‌ڤاه ‌‬ ‫ئاڤاكرن‪ .‬نه‌ك ل سه‌ر ئه‌قل ‌‬ ‫ی "حه‌ز‪ ،‬ئازادی‌‌و سیاس���ه‌تا‬ ‫ده‌رباز ‌‬ ‫سار وگه‌رم" ب بیت‪.‬‬

‫ده‌مێ‌ كوردان دیروكا‬ ‫خوه‌ نڤیساندی‌ ل‬ ‫گور وێ‌ دیروك ‌ێ‬ ‫زه‌ڤیه‌كا ته‌حل‬ ‫چاند‪ .‬ژ به‌ركو هه‌ر‬ ‫تشت ل ژێر ناڤێ‌ و ‌ێ‬ ‫دیروك ‌ێ دا شلۆڤه‌كرن‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫توركیا ــ ئەمریكا‪:‬‬ ‫پەیوەندی یەك هەلوەشاندی‬ ‫د‪ .‬سەردار موسی شەریف*‬

‫فاكتەرێن ناكوكی‬ ‫‪ 12‬بابەت‌و فاكتەرێێن سەرەكی‪‎‬هوكارێ‬ ‫‪‎‬خراپ���ی ی���ا سروش���تێ پەیوەندێ���ن دو‬ ‫هاوپەیمانێن س���تراتێژیك‌و مێژوی نە؛ ‪.‎1‬‬ ‫‪‎‬پش���تگیری یا ئەمریكا ژهێزێن پ‪.‬ی‪.‬دێ‪،‬‬ ‫هێزێن سوریا دیموكرات‪‎.2 ،‬رادەستنەكرنا‬ ‫فەتح���وال گول���ەن‪ .3 ،‬دەستەس���ەركرنا‬ ‫قەش���ەیێ ئەمریكی ل توركیا‪‎.4 ،‬گرتن‌و‬ ‫تاوانباركرنا ‪‎‬كارمەندەكێ كونس���ولخانەیا‬ ‫ئەمریكا ل ئێس���تەنبول‪ ‎.5 ،‬پەیوەندیێن‬ ‫د گەل ئیس���رائیل‪ .6 ،‬بەلگەنامەیێن بەر‬ ‫دەست سەبارەت ب پەیوەندی یا توركیا‬ ‫ترامپ‌و ئەردۆغان‬ ‫د گەل هێزێن توندرەوێن ئیسالمی سەر ب‬ ‫ئەلقاعیدە وەكی جەبهەت النوسرە‪ ،‬بەرەی‬ ‫تحریر الشام‌و داعش ‪ ‎.8‬كرینا موشەكێن‬ ‫توركیا ل س���وریا ل بەر چاڤ گرتی یە‪‌،‬و‬ ‫بەرگری ئەس���مانی س‪ 400 -‬ێن روس���یا‪ ،‬هێزێ" ‪ "Relative Power‬ئێدی وەكی‬ ‫بگرە روس���یا‪ ‎‬بویەرا خس���تنا خوارێ یا‬ ‫‪ .9‬دادگەهی كرنا "رەزا زەراب" بازرگانێ جاران ل گەل ئەمریكا هەلسوكەوت بكەت‪.‬‬ ‫فروكەیا روس���یا‌و كوش���تنا بالوێزێ خوە‬ ‫ئیرانی‪-‬توركی‪‌،‬و رێڤەبەرێ حالك بانك یا س���ەركەفتنێن توركیا ل عەفرین ژی دێ‬ ‫ل ئەنقەرە كو بابەتێن هەس���تیارن دایە‬ ‫توركیا ل ئەمریكا‪‌،‬و دەرئەنجامێ دادگەهی بنە هوكارێ هندێ كو توركیا ل روژهەالتا‬ ‫ئالی یەكێ ژ بوی گەهیشتن ب ئارمانجێن‬ ‫كرنا وان‌و كاریگەری یا سەپاندنا‪ ‎‬جورەها ناڤین‌و ل بەرامب���ەر ئەمریكا‌و ئوروپا ب‬ ‫گرینگت���ر‪ .‬نوكە هەس���تەك ب���و توركیا‬ ‫ئابلوقەیان ل سەر توركیا‪ .10 ،‬پروژە یاسا ئاوایەك دی هەلسوكەوت بكەت‪.‬‬ ‫دروس���ت بویە كو دڤێت جیهان گوهداری‬ ‫كونگرێسا ئەمریكا سەبارەت ب سەپاندنا‬ ‫یا خواس���تێن توركیا بكەت‪ ،‬ب تایبەتی‬ ‫ئابلوقەی���ا ئابوری ل س���ەر توركیا‪.11 ،‬‬ ‫روژهەالتا ناڤین‪:‬‬ ‫ئەمریكا‪ .‬ئ���ەڤ دیتن بوچونەك ژەهراوی‬ ‫بنكەیێن لەشكەریێن توركیا ل روژهەالتا‬ ‫چەقێ ناكوكی‌و هەژەمونی؟‬ ‫یە ژ بوی توركیا‪ .‬د هەمان دەمژی‪‎‎‬جورە‬ ‫ناڤین‪ .12 ،‬پەیوەندیێن‪‎‬س���ێ گوش���ەیا‬ ‫شەرێ عێراق‪ -‬كوێت‪ ،‬رزگاری یا عێراق‬ ‫ناباوەری یەك مێژوی ل سەر‪‎‬سێ پرسێن‬ ‫روس���یا‪ -‬ئیران‪‌-‬و توركیا‪ .‬ئ���ەڤ بابەتێ ‪‌،2003‬و هەرێما كوردس���تانێ د گەل بهارا‬ ‫سەرەكی وەكی قبرس‪ ،‬دورگەها كریما‪‌،‬و‬ ‫دوماهیك س���تراتژیكە‌و ه���ەم ئەمریكا‌و عەرەب���ی‌و پرس���ا س���وریا دەرئەنجامێن‬ ‫پێگەه���ا توركیا ل قەفقازیا‪ ،‬ئەو بابەتێن‬ ‫ه���ەم ژی ئوروپا هندە‪‎‬پێ دلخوش نینن گورانكاریێ���ن ناڤخویێ���ن دەوڵەتێ���ن‬ ‫س���تراتژیكن بو روسیا‪ ،‬كو‪‎‬روسیا ب هەر‬ ‫كو هاوپەیمانەكێ وان ببیتە بەش���ەك ژ روژهەالت‌و هەروەها سیاسەتا جیهانی یە‬ ‫ش���ێوەیەكێ بیت رێكێ نادەت���ە توركیا‬ ‫ستراتێژی یەك دارشتی ل سەر " ئیحتیوا كو‪ ‎‬بنەمای���ێ دەوڵەتداری ل ڤێ هەرێمێ‬ ‫ببیتە خاوەن پێگەهە بهێز‪.‬‬ ‫كرن���ا ئەمریكا ل روژهەالتا ناڤین" ژ ئالی توشی شلەژانەك جدی كرینە‪‎.‬ب تایبەتی‬ ‫ڤان دەوڵەتان ڤە‪ ،‬كو توركیا بەش���داری هلوەش���اندن رژێم���ا بەع���پ ل عێراق‌و‬ ‫داهاتویا پەیوەندیێن توركیا‌و ئەمریكا‬ ‫یەك چاالك د س���ەركەفتنا س���تراتێژی پاشڤەكێشانا لەشكەری یا ئەمریكا ل ساال‬ ‫ب گورانكاریێن جەوه���ەری د هندەك‬ ‫ی���ەك وەها هەیە‪ .‬ئەڤ ژی واتە بهێزبونا ‪ 2011‬ژ عێراقێ بوی���ە هوكارێ بهێز بونا‬ ‫پوس���تێن ئیدارەی���ا ئەمری���كا تایبەتی‬ ‫پێگەها جیو س���تراتێژیك یا روس���یا ل پێگەها ئیرانێ ل عێراق‌و سوریا‪ .‬هەروەها‬ ‫روژهەالتا ناڤین‪.‬‬ ‫راوێژكارێ ئاس���ایش‌و وەزی���رێ دەرڤە‌و‬ ‫مەترسی یا داروخانا سیستەمێن سیاسی‌و‬ ‫هەروەها ژی پوستا سی ئەی ئێ‪ ،‬ترامپ‬ ‫دەوڵەتداری ب تایبەتی ل عێراق س���وریا‬ ‫ب دیتنا گەلەكان نوكە پێویستی ب هندێ‬ ‫كو ئەگەر س���ەرژ نوی دارشتنا سنورێن‬ ‫فاكتەرێن ب هێزی یا توركیا‬ ‫هەیە كو بو ئەمریكی یان ئیسبات بكەت‬ ‫هەلبەت توندبونا توركیا د هەلوێستێن روژهەالت���ا ناڤی���ن د ناڤەندێن ئەكادمی‌و‬ ‫كو ئەو ئەو س���ەركردەیەك كو پێویستە‬ ‫خوە بەرامبەر ئەمریكا‌و ئوروپا بێ هوكار بریاردان���ێ گەرموگ���وری ی���ەك بەف���رە‬ ‫ئەمریك���ی ی���ان ب���اوەری پ���ێ هەبیت‪.‬‬ ‫نینن‪ ،‎‬ئێكەم‪ ،‬گەشەپێدانا ئابوری‪ ،‬توركیا بخ���وە ڤە دیت‪ ،‬بو نمونە گشتپرس���ی یا‬ ‫پومپێ���و‌و جون بولت���ون دو " هەلویێن"‬ ‫ژ وەالتەكێ‪‎‬دەیندارێ س���ەردەمێ سالێن هەرێما كوردس���تانێ‪ ،‬مەترسیێن مەزن ل‬ ‫باالبەرێ���زن ناس���راو ب نی���و‪ -‬كونس د‬ ‫دوماهی���كا ‪‌1990‬و دەس���تپێكا ‪2000‬ێ‪ ،‬دەڤ توركیا دروس���ت كرینە‪ .‬پشتەڤانی‬ ‫سیاس���ەتا ئەمری���كا دانە‪ .‬ه���ەردو ژی‬ ‫نوك���ە ل رێزبەندا‪‎‬دەوڵەتەك‪‎‬قەرزپێدەرە ی���ا ئەمریكا ژ كوردان ب گش���تی‪ ،‬وەكی‬ ‫خاوەن داخویانیێن ئاگرینین د كێشەیێن‬ ‫ل س���ەر ئاس���تێ جیهانی‪ .‬هوكارێ ڤێ مەترسی یەكا ئاسایش���ی ژ بوی توركیا‬ ‫روژهەالت���ا ناڤین‪ ،‬ئی���ران‪ ،‬كوریا باكور‌و‬ ‫ژی‪ ‎‬بو گەش���ەپێدانا ئاب���وری یا توركیا تێت���ە دیتن‪ .‬ل ڤێ دەرێ پش���تگیری یا‬ ‫بهێز بونا روسیا ل سەر ئاستێ جیهانی‪.‬‬ ‫دزڤری���ت‪ ،‬د هەمان كات ب مفا وەرگرتن ژ دروس���تبونا هەرێمەك كوردس���تانی ل‬ ‫روژهەالتا ناڤین ئێك ژ چەقێن س���ەرەكی‬ ‫ژ هەبونا دیاس���پورایەك بەرفرە ل س���ەر س���وریا كو د ناڤەرۆكا ئایدولوژی یا خوە‬ ‫یە دڤێی سیاس���ەتا ئەمری���كا‪‌،‬و توركیا‬ ‫ئاس���تێ جیهانێ‪ ‎‬كو هوكارێ س���ەرەكیێ نێزیكی پ‪.‬ك‪.‬ك ێ یە‪ ،‬گرینگە بو توركیا‬ ‫د راب���وردو دا رولەك بەرف���رە هەبویە د‬ ‫پەیداكرنا بازارەك مەزن ل س���ەر ئاستێ كو ژ ناڤ بێتە برین‪.‬‬ ‫پش���تەڤانی كرنا ئەمری���كا ل روژهەالتا‬ ‫جیهانێ یە بو بەرهەمێ ناڤخویێ توركیا‪،‎‬‬ ‫نایڤن‪ .‬نوكە ب هاتن���ا ئاك پارتی‌و بهێز‬ ‫بابەتەك دی ژی پرس���ا هەژەمونی یا‬ ‫لوبی یەك بهێز هاتییە رێكخستن‪ ،‬دویەم‪،‬‬ ‫پەرەپێدان���ەك گش���تگیر ب بەرفرەكرنا ئیرانێ یە‪ ،‬ب تایبەتی كو رێككەفتنا ‪ 1+5‬بكێماس���ی وەربگری���ت‪ ،‬هەولێ���ن بەفرە بونا پێگەها توركیا‪‌،‬و داخویانیێن ئاگرین‬ ‫پەیوەندیێ���ن سیاس���ی‪ -‬دیپلوماس���ی ل ی���ا ئەتومی د ناڤبەرا ئی���ران‌و ئەمریكا‌و ددەت ك���ە د جیهان���ا عەرەبی دا خاوەن ئێ���ن ئەردوغان بەرامبەر ب ئەمریكا‪ ،‬دێ‬ ‫س���ەر دەمێ ئاكپارتی د گ���ەل وەالتێن هاوپەیمانێ���ن وێ ئێك ژ فاكتەرێن هەرە پێگ���ەی بیت‪ ،‬ب تایبەتی‪ ‎‬س���تراتێژی یا خالێن س���ەرەكی بیت د س���تراتێژی یا‬ ‫ئەمریكا التین‪ ،‬ئاسیا روژهەالت‌و وەالتێن گرینگ���ە د ڤ���ی ب���واری دا ك���و ئیرانێ توركیا ل سەر ڤێ یەكێ هاتییە دارشتن بولتون‌و پومپێو‪ .‬ئەگەر ئەمریكا بڤێت ل‬ ‫عەرەب���ی‌و نوكە ژی كیش���وەرێ ئافریقا‪ ،‬ل روژهەالت���ا ناڤی���ن گەش���ەیەك مەزن كو دڤێت ئ���ەو ل هەر كوژەكێ روژهەالتا روژهەالتا ناڤین سەركەفتنێ ب دەست ڤە‬ ‫س���ێیەم‪ ،‬پێگەها جیوپولیتیك د ناڤبەرا ك���ری یە د ب���وارێ سیاس���ی‌و ئابوری‌و ناڤین‪‎‬خ���اوەن كاریگەری ‪‎‬بی���ت؛ بگرە ژ‪ ‎‬بینیت‪ ،‬پێویستی یا وێ ب توركیا هەیە‪‌،‬و‬ ‫سێ كیشوەرێن ئوروپا‪ ،‬ئەفریقا‌و ئاسیا‌و كولتوری‪ .‬هەر چەندە توركیا ڤی بابەتی ناكوكیێن فلستین‪ -‬ئیس���رائیل‪ ،‬كێشەیا دڤێت قەناعەتێ بو توركیا دروست بكەت‪،‬‬ ‫پێگەه���ێ بهێز ل هەرێمێن ‪‎‬ئیروئاس���یا‪ ،‬گەلەك دلگرانە‪ ،‬بەلێ د هندەك پرس���ان حوپی یان ل یەم���ەن‌و كێبەركێ د گەل كو پش���تەڤانی ی���ا وێ ژ كوردان هەم ل‬ ‫روژهەالتا ناڤی���ن‌و باك���ورێ ئەفریقیا‪‌،‬و دانوس���تاندنێن س���ێ قول���ی‌و دوقولی د ئیران‌و س���عودی ل ڤێ دەرێ‪ ،‬كێش���ەیا عێراق‌و هەم ژی ل سوریا نە ژ بوی هندێ‬ ‫بالكان‌و ئوروپا‪ ،‎‬چوارەم‪‎ ،‬پێش���كەفتنێن‪ ‎‬ناڤب���ەرا ئی���ران‪ ،‬روس���یا‌و توركیا هەتا كورد ل عێراق‪ ،‬تایبەتی‪‎‬پرسا گشتپرسی ی���ە كو پرس���ا كورد ل ناڤخوی���ا توركیا‬ ‫‪‎‬توانایێن ناڤخوی د بوارێ بەرهەمهینانێن رادەیەك���ێ دەرگەهەك بو توركیا ڤەكری ل هەرێما كوردس���تانێ‌و بهێزبونا پێگەها گەرموگورتر بكەت‪ .‬ئەمریكا پشتەڤانی یا‬ ‫‪‎‬لەش���كەریێ‪‎‬وەكی تان���ك‪ ،‬هەلیكوپتەر‪ ،‬یە كو هەول بدەت‪‎‬ئاراس���تەیا سیاس���ی پ‪.‬ی‪.‬د‪ .‬ل روژئاڤایا كوردستانێ‪ ،‬توركیا توركیا دێ بكەت د ش���ەرێ پ‪.‬ك‪.‬ك‪ .‬دا‬ ‫توپێن دورهاوێژ‪ ،‬سیستەمێن هوشمەندنێن یا كێشەیان ب ش���ێوەیەكی بگوهوریت دەس���ت ب دیپلوماسی یەكا چر‌و پر كری بەلێ‪ ،‬سەبارەت ب روژئاڤایێ كوردستانێ‬ ‫لەشكەری‪ ،‬فروكەیێن بێ فروكەڤان‪ ،‬هەمی كو دگەل بەرژەوەندیێ���ن توركیا گونجاو یە‪ ،‬كو ڤێ پێشكەفتنێ ب هەر ئاوایەكێ دڤێ���ت توركی���ا رەچاڤ���ا بەرژەوەندیێن‬ ‫ئەمری���كا بكەت‪ ،‬كو ك���ورد ل ڤێ دەرێ‬ ‫ئ���ەڤ فاكتەرێن ئام���اژە پێكری هوكارێ بیت‪ .‬ئەو هەس���تا ك���و ل دەڤ توركیا‌و بیت راوەستنینیت‪‎.‬‬ ‫فاكت���ەرەك گرینگن ژ بوی دروس���تكرنا‬ ‫گرینگن د پێناس���ەكرنا بهێزی یا توركیا بگرە هندەك ش���رۆڤەكاران دروست بویە‬ ‫هاوسەنگی یا هێزێ‪ .‬پروسەیا سیاسی یا‬ ‫هاوپەیمانی یا روسیا‬ ‫كو ببیتە دەوڵەتەك خاوەن پیشەس���ازی كو‪‎‬ئەمریكا هێدی هێدی خوە ژ روژهەالتا‬ ‫یەك لەشكەری‪ ،‬چوارەم‪ ،‎‬ئەندامێ ‪ G-20‬ناڤین دكێش���یت‪ ،‬ی���ان ژی گرینگی یەك ‪‎‬جه���ێ ئاماژە پێكرن���ە (ئیمپراتوریەتا س���وریا كو گرێدایێ رێككەفتنا جێنێڤە‪،‬‬ ‫یێ دەوڵەتێن خاوەن ئابوری یەك بهێز ل بەرفرەتر نادەتە ڤ���ێ ناوچەیێ‪ ،‬هندەك عوس���مانی)‌و روس���یا د پێڤاژویا مێژوی ب هوی سەركەفتنێن توركیا ل عەفرین‌و‬ ‫سەرئاستێ جیهانی‪ .‬پێنجەم‪ ،‬پەرەپێدان ش���رۆڤەیێن بێ بنەمانە‪ .‬ل���ەورا توركیا ش���ەش جاران ش���ەر د گەل ئێك كرینە‪ .‬ئەگەر منبج ژی بێتە گرتن‪ ،‬یان ژی جورە‬ ‫ب هاریكاری یا مرۆڤایەتی‪ ،‬فاكتەرێ هێزا ژی س���ویاری ش���ەپولە وەها بویە دیارە ئێ���ك ژ پرس���ێن گرین���گ كو ه���وكارێ رێككەفتنەك د گەل ئەمریكا سەبارەت ب‬ ‫نەرم���وك‪‌soft power‬و دیپلوماس���ی یا وێ دڤێت بوش���اهی یا هێز‌و دەس���ەاڵتی تێكچونا پەیوەندیێن ئەمریكا‌و توركیایە‪ ،‬ڤێ ناوچەیێ هەبیت‪ ،‬دێ پێگەها توركیا‬ ‫گشتی ‪ Public Diplomacy‬یا وەاڵتان بپارێزیت ب شێوەیەك گەرموگور هاتییە پرس���ا پەیوەندیێن نێزی���ك یێن توركیا‌و ل دانوس���تاندنێن سیاس���ی سەبارەت ب‬ ‫روس���یایە‪ ،‬ك���و ئەو ژی گرێدایێ‪ ‎‬پرس���ا داهاتوی یا س���وریا بهێ���ز بكەت‪ .‬ئێك ژ‬ ‫تێتە پێناسە كرن‪ .‬توركیا ب رێكا جورەها ناڤ هاوكێشەیان‪.‬‬ ‫س���وریا ڤەیە‪ .‬س���تراتێژی یا روس���یا ل ه���وكاران ژی ئەوە كو ئی���رو ناوچەیەك‬ ‫رێكخراوێ���ن تایب���ەت ب پێشكێش���كرنا‬ ‫بەس هەگەر خواندنك ژی د ڤی بواری س���ەر هندێ هاتییە ئاڤاكرن كو بش���ێت بەرفرە ژ خاكا س���وریا ل ب���ن كونتروال‬ ‫هاریكاری ی���ا مرۆڤایەتی ب ناڤێ ‪TIKA‬‬ ‫و ‪ IHH‬ل كوم���ەك وەالتێ���ن جیهانی ب دا هەبیت‪ ،‬رێك هاوتەریب د گەل ئیرانێ ل س���ەر ئاس���تێ جیهانی هاوسەنگی د هێزێن هاوپەیمانێن توركیایە‪‌،‬و ئەڤ ئێك‬ ‫تایبەتی دەولەتێن كو بەشەك ژ جوغرافیا توركیا جێگیر بونا هێزێن لەشكەریێن خوە ناڤبەرا خوە‌و ئەمریكا دروس���ت بكەت‪ .‬د ژی گریگ���ە بو توركی���ا‪ .‬ئەمریكا ژی ڤێ‬ ‫‪‎‬ئیمپراتوریەتا عوس���مانی بوینە‪ ،‬توركیا ل سەر نەخشەیا جوخرافی یا روژهەالتێ ڤێ ستراتێژیێ سوریا ئێك ژ ‪‎‬پرسگركێن یەكێ ل بەر چ���اڤ دگریت‪ .‬هاوكات ژی‬ ‫پێگەهەك گرینگ بو خوە دروس���ت كری هەلبژارتی یە‪ ،‬واتە ئەگەر ئیرانێ ل سوریا س���ەرەكیێن س���تراتێژی یا ‪‎‬روس���یا كو دڤێت ئام���اژە ب راس���تی بێتە كرن كو‬ ‫یە‪ .‬ل گورەی زانیاریێن رێكخراوا جیهانی هەبیت‪ ،‬توركیا ل قەتەرهێز جێگیر كرینە‪ ،‬ش���یایە پێگەهەك وەها گرینگ دروس���ت كونفرانسێن ئاستانا‌و س���وچی‌و ئاستانا‬ ‫بو پش���تگیری یا هاریكاری یا مرۆڤایەتی ئەگەر ئیرانێ ل سودان پێگەهەك بهێز یا بكەت‪ .‬هەم د بوارێ دیپلوماس���ی‌و هەم ب س���ەرۆكاتی ی���ا روس���یا‌و ‪‎‬هاریكاری‬ ‫ناسراو ب ناڤێ ‪ ،GHA‬توركیا ب رێژەیا لەشكەری هەبیت‪ ،‬نوكە توركیا ل سومالیا ژی لەشكەری روسیا شیایە سەركەفتنێ ی���ا توركیا‌و ئی���ران‪ ،‬تەنێ دروس���تكرنا‬ ‫‪ 6‬ملیار دوالران د ساال ‪2016‬ێ ‪ Growth‬خ���ودان پێگەهەك بهێز یا لەش���كەریە‌و ب دەس���ت ڤە بینیت‪‎.‬توركیا ئێك ژ وان ئاس���تەنگان بویە ژ بوی كونفرانسا ژنێڤ‬ ‫‪ )National Income (GNI‬ژ ب���وی جیوس���تراتێژیكە‪ .‬هاوتەریب‪‎‬توركیا‪‎‬بێ ئامرازێن گرینگ بویە روس���یا ب زیرەكی كو ئارمانج‪‎‬دەس���تكەفتێن سیاسی نە بو‬ ‫‪‎‬كاروبوارێ���ن مرۆڤایەتی تەرخان كری یە‪ .‬كو‪ ‎‬ویس���ت‌و خواستێن جیوپولیتیكی یێن هەلس���وكەوت د گەل كری یە‌و ش���یایە هەر سێ الیەنان‪.‬‬ ‫د چەمكێ سیاسەتا ناڤنەتەوەی ئامادە دەوڵەتێن وەكی‪‎‬روس���یا‪ ،‬مس���ر‪ ،‬ئیران‌و بەرك���ێ ژ بن پێی ئەمری���كا دەربێخیت‪.‬‬ ‫نینن ب ه���وكارێ گەش���ەپێدانا تونایێن عەرەبس���تانا س���عودی ل ڤ���ێ دەڤەرێ ‪‎‬روسیا ب گرینگی یەك بەرفرە‪‎‬خواستێن ‪ *‎‬مامۆستای زانکۆ ـ دهوك‬

‫ب گورانكاریێن‬ ‫جەوهەری د هندەك‬ ‫پوستێن ئیدارەیا‬ ‫ئەمریكا تایبەتی‬ ‫راوێژكارێ ئاسایش‌و‬ ‫وەزیرێ دەرڤە‌و‬ ‫هەروەها ژی پوستا‬ ‫سی ئەی ئێ‪ ،‬ترامپ‬ ‫ب دیتنا گەلەكان‬ ‫نوكە پێویستی ب‬ ‫هندێ هەیە كو بو‬ ‫ئەمریكی یان ئیسبات‬ ‫بكەت كو ئەو ئەو‬ ‫سەركردەیەك كو‬ ‫پێویستە ئەمریكی‬ ‫یان باوەری پێ‬ ‫هەبیت‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫قواڵیی ستراتیژی‬ ‫بەیار عومەر‬

‫واڵتێكی وه‌ك روسیا قواڵیی ستراتیژی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬واته‌ خاكێك���ی به‌رین‌و فراوانی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ر كاتێك له‌مێژودا به‌ش���ێكی‬ ‫زۆری خاكه‌كه‌ش���ی داگیركرابێ���ت‪،‬‬ ‫توانیویه‌ت���ی له‌به‌ش���ه‌كانی تر خۆی‬ ‫رێكبخاته‌وه‌‌و خاكه‌ك���ەی رزگاربكات‌‪.‬‬ ‫بۆ نمونه‌ له‌جه‌نگ���ی جیهانی دوه‌مدا‬ ‫كه‌ سوپاكه‌ی هیتله‌ر له‌ئۆپه‌راسیۆنی‬ ‫به‌ربه‌روس���ادا په‌الما‌ری روس���یایدا‪‌،‬و‬ ‫توان���ی له‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا به‌ش���ێكی‬ ‫زۆری رۆژئاوای روسیا داگیربكات؛ به‌اڵم‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خاكه‌كه‌ی���ان گه‌وره‌بو‪،‬‬ ‫روس���ه‌كان توانی���ان له‌ڕۆژهه‌اڵت���دا‬ ‫خۆی���ان رێكبخه‌ن���ه‌وه‌‌و ناوچه‌كان���ی‬ ‫خۆی���ان رزگاربك���ه‌ن‌‌و ئه‌ڵمانی���اش‬ ‫داگیربكه‌ن‌و له‌گ���ه‌ڵ هاوپه‌یمانه‌كاندا‬ ‫كۆتای���ی بە‌حوكمی نازی���ه‌كان بێنن‪.‬‬ ‫بێگومان مه‌س���ه‌له‌ی هاتنی زستان‌و‌و‬ ‫به‌فری روس���یاش دیس���ان بە‌قازانجی‬ ‫س���وپای روسیا ش���كایه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫روسه‌كان سیاسه‌تی سوتانی خاكیان‬ ‫په‌یڕه‌وك���رد؛ وات���ه‌ ك���ه‌ ئه‌ڵمانه‌كان‬ ‫ئه‌هاتن بۆ داگیركردنی هه‌ر ش���ارێك‪،‬‬ ‫روس���ه‌كان ئه‌گه‌ر توان���ای به‌رگریان‬ ‫نه‌مایه‪ ،‬هه‌رچی ئاوه‌دانیه‌ ئه‌یانسوتاند‬ ‫بۆیی ئه‌ڵمانه‌كان س���ودی لێنه‌بینن‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌م تاكتیكه‌ س���ه‌ربازیانه‌ش‬ ‫له‌ڕوس���یا بۆیه‌ س���ه‌ریگرت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫روس���یا ل���ه‌روی خاك���ه‌وه‌ قواڵی���ی‬ ‫س���تراتیژی هه‌یه‌‌و ئه‌توانێت بە‌ئاسانی‬ ‫مناوه‌ره‌ی سه‌ربازی بكات‌و سوپاكه‌ی‬ ‫بكشێنێته‌وه‌‌و له‌ناوچه‌یه‌كی تردا خۆی‬ ‫رێكبخاته‌و‌ه‪‌،‬و دیسان بە‌وره‌‌و چه‌كێكی‬ ‫زیات���ره‌وه‌ هێرش بكات‌و س���ه‌ركه‌وتن‬ ‫به‌ده‌ستبێنێت‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا نمونه‌ی ئیس���رائیل‬ ‫هه‌ی���ه‪ ‌،‬كه‌ یه‌كێ���ك له‌كێش���ه‌ هه‌ره‌‬ ‫س���ه‌ره‌كیه‌كانی ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ قواڵیی‬ ‫ستراتیژی نیه‌‪ ،‬چونكه‌ خاكه‌كه‌ی زۆر‬ ‫بچوك‌و باریكه‌‌و پشتیش���ی ده‌ریایه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ مه‌جالی منا‌وه‌ره‌ی سه‌ربازی نیه‌‌و‬ ‫ناتوانێت بە‌هیچ شێوه‌یه‌ك پاشه‌كشه‌‬ ‫ب���كات‪ ،‬چونك���ه‌ ك���ه‌ پاشه‌كش���ه‌ی‬ ‫كرد هی���چ ش���وێنێكی نامێنێت خۆی‬ ‫تیاڕێكبخاته‌وه‌‌و س���ه‌ر له‌نوێ هێرش‬ ‫بكات���ه‌وه‌‌‪ .‬بۆی���ه ئیس���رائیل چه‌ن���د‬ ‫رێوشوێنێكی گرتۆته‌به‌ر‪ .‬یه‌كێك له‌وانه‌‬ ‫بره‌ودانه‌ بە‌ته‌كنه‌لۆجیای س���ه‌ربازی‬ ‫بە‌س���ود وه‌رگرتن له‌توانای ناوخۆیی‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ئه‌مریك���ی‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌مه‌ش‬ ‫وایك���ردوه‌ ئه‌گ���ه‌ر دراوسێكانیش���ی‬

‫بە‌ژماره‌ سه‌ربازیان‌ له‌ئیسرائیل زیاتر‬ ‫بێت‪ ،‬به‌اڵم ئیسرائیل بە‌ته‌كنه‌لۆجیای‬ ‫سه‌ربازی له‌پێشیانه‌وه‌ بێت‪.‬‬ ‫یه‌كێك���ی ت���ر له‌ڕێوش���وێنه هه‌ره‌‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كانی ئیسرائیل گرتویه‌ته‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ گرنگیه‌كی زۆری���داوه‌‬ ‫ب���ە‌ده‌زگای هه‌واڵگ���ری موس���اد‪،‬‬ ‫بە‌تایبه‌ت���ی له‌واڵت���ه‌ دراوس���ێكانی‬ ‫ئیس���رائیلدا‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی هه‌ر كاتێك‬ ‫میسر‪ ،‬س���وریا‪ ،‬ئوردن‪ ،‬یان حیزبواڵ‌و‬ ‫حه‌ماس پالنیان داڕش���ت‌و ویس���تیان‬ ‫په‌الم���اری بده‌ن‪ ،‬ئه‌مان پێش���وه‌خت‬ ‫ئاگادارب���ن‌و ده‌ستپێش���خه‌ریبكه‌ن‬ ‫له‌هێ���رش‌و په‌الماردان���دا‪ ،‬ك���ه‌‬ ‫له‌زانس���تی س���ه‌ربازیدا پێیده‌وترێت‬ ‫(‪ ‌)pre-emptive Strike‬هێرش���ی‬ ‫پێشوه‌خت‪ ،‬واته‌ كه‌ زانیاریت هه‌بێت‬ ‫واڵتێك پالنی داناوه‌ بۆ په‌الماردانت‪،‬‬ ‫تۆ ده‌ستپێش���خه‌ریبكه‌یت‌و هێرش���ی‬ ‫پێش���وه‌خت بكه‌یت‪‌،‬و به‌ش���ێكی زۆر‬ ‫له‌توان���ا س���ه‌ربازیه‌كانی الوازبكه‌یت‌و‬ ‫وابكه‌یت ك���ه‌ به‌رامبه‌ره‌كەت له‌نیازی‬ ‫هێرشكردن ساردبكه‌یته‌وه‌‪ ،‬یان ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ر هێرشیش���ی ك���رد‪ ،‬كاریگه‌ریه‌كی‬ ‫ئه‌وتۆی نه‌مێنێت‪.‬‬ ‫له‌هێڕش���ی پێشوه‌ختیش���دا یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌زمونه‌كان���ی ئیس���رائیل‌‪ ،‬جه‌نگی‌‬ ‫س���اڵی ‪ ١٩٦٧‬ه‌‪ ،‬كه‌ ئیسرائیلیه‌كان‬ ‫زانیاریان هه‌بوه‌ كه‌ فڕۆكه‌ جه‌نگیه‌كانی‬ ‫میس���ر به‌نیازن په‌الماری ئیس���رائیل‬ ‫بده‌ن‪ ،‬بۆی���ه‌ ئیس���رائیلیه‌كان له‌رێی‬ ‫موس���اده‌وه‌ خه‌ل���ك به‌كرێئه‌گرن‌و وا‬ ‫ئه‌ك���ه‌ن كه‌ ئاهه‌نگێك ب���ۆ فڕۆكه‌وانه‬ ‫س���ه‌ربازیه‌‌ میس���ریه‌كان رێكبخ��� ‌هن‌و‬ ‫س���ه‌رقاڵیان بكه‌ن‪ .‬هه‌ر له‌و شه‌وه‌دا‬ ‫فڕۆكه‌ جه‌نگیه‌ ئیس���رائیلیه‌كان دێنه‌‬ ‫س���ه‌ر ئاسمانی میس���ر‌و به‌شی زۆری‬ ‫فڕۆكه جه‌نگیه‌‌ میس���ریه‌كان له‌س���ه‌ر‬ ‫زه‌وی فرۆكه‌خان���ه‌كان ئه‌س���وتێنن‌و‬ ‫هێزی ئاس���مانی میس���ر ته‌واو الواز‌و‬ ‫په‌رته‌وازه‌ ئه‌كه‌ن‪ .‬بۆیه‌ دوای ش���ه‌ش‬ ‫رۆژ میسر غه‌زه‌‌و بیابانی سینا‪ ‌،‬سوریا‬ ‫ج���ۆالن‪‌،‬و ئوردنیش كه‌رت���ی رۆژئاوا‌و‬ ‫ق���ودس ئه‌دۆڕێن���ن‪ ،‬ك���ه‌ له‌مێ���ژوی‬ ‫سیاسی‌و س���ه‌ربازیدا بە‌جه‌نگی شه‌ش‬ ‫رۆژه ناس���راوه‌‌‌و عه‌ره‌به‌كانی���ش پێی‬ ‫ئه‌ڵێن نه‌كس���ه‌‪ ،‬واته‌ نس���كۆ؛ تیایدا‬ ‫جه‌مال عه‌بدول ناس���ر دان بە‌شكستیا‬ ‫ئه‌نێت‌و داوای ده‌ستله‌كاركێش���انه‌وه‌‬ ‫ئ���ه‌كات‌و دوای���ش به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫گه‌لی میس���ر داواكه‌ی قب���وڵ ناكه‌ن‪.‬‬ ‫لێره‌دا قس���ه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه نیه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫سیاس���ه‌تانه‌ی ئیس���رائیل ره‌وایه‌ یان‬ ‫نا‪ ،‬چونكه‌ به‌ش���ێكی زۆری ناڕه‌وایه‌‌و‬

‫ئیس���رائیلیه‌كان به‌شێكی زۆری خاكی‬ ‫برا موسڵمانه‌ فه‌له‌ستیه‌كانی ئێمه‌یان‬ ‫داگیركردوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم لێره‌دا قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫چۆن ئێمه‌ی كورد س���ود له‌ئه‌زمونی‬ ‫ئیس���رائیلیه‌كان وه‌ربگرین‪ .‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئێمه‌ ل���ه‌ڕوی ئاینیه‌وه‌ ته‌واو جیاوازین‬ ‫له‌ئیس���رائیل‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌ڕوی روبه‌ری‬ ‫خ���اك‌و جوگرافی���ا‌و جیۆپۆله‌تیكه‌وه‌‬ ‫زۆر ش���تمان له‌یه‌ك ئه‌چێت‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫میله‌تێكین له‌جوگرافیایه‌كدا ئه‌ژین كه‌‬ ‫چوارده‌ورمان بە‌دوژمن‌و نه‌یار گیراوه‌‌و‬ ‫قواڵی ستراتیژیمان نیه‌ له‌ڕوی خاكه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم بێگومان جیاوازی گه‌وره‌ش���مان‬ ‫هه‌یه له‌گه‌ڵ ئیس���رائیلیه‌كاندا‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫ده‌وڵه‌تن‌و داموده‌زگا‌و موئه‌سه‌س���اتی‬ ‫نیشتیمانیان هه‌یه‌‌و ئه‌مریكا‌و رۆژئاواش‬ ‫پشتیوانیانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێمه‌ نه‌ ده‌وڵه‌تین‌و‬ ‫نه‌ داموده‌زگای نیش���تیمانیمان هه‌یه‌‌و‬ ‫نه‌ ئه‌مری���كا‌و رۆژئاواش پش���تیوانی‬ ‫راس���ته‌قینه‌مانن‪ .‬بۆی���ه‌ قواڵی���ی‬ ‫ستراتیژی هه‌ر پارچه‌یه‌كی كوردستان‬ ‫له‌س���ێ پارچه‌كه‌ی تردایه‌‌‪ .‬واته‌ هه‌ر‬ ‫پارچه‌ی���ه‌ك كه‌وته‌ ژێر مه‌ترس���یه‌وه‌‌‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ كورد له‌سێ پارچه‌كه‌ی تر‬ ‫پاره‌‌و چه‌كیان بۆ بنێرێت وپشتیوانی‬ ‫م���ادی‌و مه‌عنه‌ویان ب���كات بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫نه‌كه‌ون‪ .‬پێموایه‌ په‌كه‌كه‌ تا ئێس���تا‬ ‫له‌هه‌مو هێزه‌ كوردیه‌كان زیاتر سودی‬ ‫ل���ه‌م قواڵییه‌ س���تراتیژیه‌ وه‌رگرتوه‌‌و‬ ‫پشتی بە‌توانای كورد به‌ستوه‌‌و سودی‬ ‫له‌كوردی هه‌ر پارچه‌یه‌ك وه‌رگرتوه‌ بۆ‬ ‫یارمه‌تی مادی‌و مه‌عنه‌وی‌ پارچه‌كانی‬ ‫تر‪ ،‬واته‌ پارچه‌كانی تری كوردستانی‬ ‫كردوه‌ بە‌قواڵی ستراتیژی خۆی‪.‬‬ ‫له‌ڕوی عه‌مه‌لیه‌وه‌ ئێستا كورد ته‌نها‬ ‫له‌عێراق‌و سوریا خاكی به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر عه‌فری���ن بە‌نمون���ه‌ وه‌ربگرین‬ ‫كه‌ س���وپای تورك داگی���ری كردوه‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵك���وژی تیا ئه‌نجامداوه‌؛ عه‌فرین‬ ‫كانتۆنێكی بچوكه‌‌و چوارده‌وری بە‌دوژمن‬ ‫گیراوه‌‌و قواڵیی ستراتیژی نیه‌؛ بۆیه‌ بۆ‬ ‫شه‌رڤانه‌كان به‌بێ یارمه‌تی پارچه‌كانی‬ ‫تری كوردس���تان زه‌حمه‌ت���ه‌ خۆیان‬ ‫رێكبخه‌نه‌وه‌‌و هێرش���بكه‌نه‌وه‌‪ ‌.‬قواڵی‬ ‫ستراتیژی عه‌فرین‪ ،‬كوردی دانیشتوی‬ ‫دو كانتۆنه‌كه‌ی تر‌و س���ێ پارچه‌كه‌ی‬ ‫تره‌‪ ،‬كه‌ یارمه‌ت���ی مادی‌و مه‌عنه‌ویان‬ ‫بده‌ین‪ ،‬واته‌ كورد له‌ناوه‌وه‌‌و ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫واڵت خۆپیشاندانی به‌رده‌وام رێكبخه‌ن‬ ‫بۆ به‌رده‌م س���ه‌فاره‌ته‌كانی ئه‌مریكا‌و‬ ‫روسیا‌و توركیا‌و نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌مه‌ش كراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها كورد له‌هه‌ر چوار پارچه‌كه‌‌و‬

‫له‌هه‌مو پارچه‌كان‬ ‫گرنگتر بۆ‬ ‫رزگاركردنه‌وه‌ی‬ ‫عه‌فرین‪ ،‬كوردی‬ ‫عێراقه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێم ‌ه‬ ‫سه‌رباری شكستی‬ ‫سیاسی‌و سه‌ربازیش‬ ‫هێشتا خاكمان‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‌و‬ ‫خاوه‌نی هێزی‬ ‫چه‌كدارین‌و‬ ‫سنوریشمان‬ ‫بە‌كوردستانی‬ ‫سوریاوه‌یه‌‬ ‫واڵتانی ده‌ره‌وه‌ پ���اره‌ كۆبكاته‌وه‌ بۆ‬ ‫چه‌ككڕین‌و به‌رده‌وامیدان بە‌ڕۆحیه‌تی‬ ‫به‌رگ���ری‪ ،‬چونك���ه‌ ئ���ه‌و به‌رگریه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌رڤانه‌كان كردویانه‌ ك���ه‌م وێنه‌یه‌‬ ‫له‌مێژوی سیاس���ی‌و س���ه‌ربازیدا‪ ،‬كه‌‬ ‫بە‌چه‌ك���ی زۆر س���اده‌‌و كۆن���ی وه‌ك‬ ‫كاڵشینكۆفه‌وه‌ به‌رامبه‌ر چوارهه‌م هێزی‬ ‫ناتۆ‌و ده‌هه‌مین به‌هێزترین سوپای دنیا‬ ‫وه‌ستاونه‌ته‌وه‌ كه‌ توركیایه‌‌‌و بە‌تازه‌ترین‬ ‫فرۆكه‌ی ‪‌F-16‬و هه‌لیكۆپته‌ری كۆبرای‬ ‫ئه‌مریكی له‌ئاس���مانه‌وه‌ بۆردومانیان‬ ‫ئه‌كات‌و له‌زه‌ویشه‌وه‌ بە‌نوێترین تانكی‬ ‫ئه‌مریكی‌و ئیس���رائیلی‪ ،‬بە‌پشتیوانی‬ ‫ئیس�ل�امیه‌ تون���دڕه‌وه‌كان په‌الماریان‬ ‫ئ���ه‌دات‪ .‬له‌كاتێكدا‌ ل���ه‌ڕوی روبه‌ری‬ ‫خاك‌و ژم���اره‌ی دانیش���توان‌و چه‌ك‌و‬ ‫ته‌كنه‌لۆجیاوه‌‪ ،‬عه‌فرین به‌روارد ناكرێت‬ ‫بە‌توركیا‪ ،‬چونكه‌ عه‌فرین روبه‌ره‌كه‌ی‬ ‫كه‌مت���ره‌ له‌‪ ٢‬ه���ه‌زار ك���م‪‌٢‬و ژماره‌ی‬ ‫دانیشتوانه‌كه‌شی كه‌متره‌ له‌‪ ٢٠٠‬هه‌زار‬

‫كه‌س‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ردا توركیا روبه‌ره‌كه‌ی‬ ‫‪ ٧٨٤‬ه���ه‌زار ك���م‪ ٢‬ی���ه‌‌و ژم���اره‌ی‬ ‫دانیشتوانه‌كه‌ش���ی ‪ ٨٠‬ملیۆن كه‌سه‌‪.‬‬ ‫واته‌ له‌ڕوی خاك���ه‌وه‌ توركیا نزیكه‌ی‬ ‫‪ ٤٠٠‬ئه‌وه‌ن���ده‌ی عه‌فرین���ه‌‪ ،‬ل���ه‌ڕوی‬ ‫ژم���اره‌ی دانیشتوانیش���ه‌وه‌ بە‌هه‌مان‬ ‫ش���ێوه‌ ‪ ٤٠٠‬ئه‌وه‌نده‌ی عه‌فرینه‌‪ .‬واته‌‬ ‫ه���ه‌ر عه‌فرینیه‌ك چوارس���ه‌د توركی‬ ‫به‌رئه‌كه‌وێ���ت‪ ،‬جگ���ه‌ له‌ئیس�ل�امیه‌‬ ‫توندڕه‌وه‌كان‪.‬‬ ‫هیزێك���ی وه‌ك���و یه‌په‌گ���ه‌ به‌ب���ێ‬ ‫پشتیوانی نێوده‌وڵه‌تی‌و بە‌چه‌كی زۆر‬ ‫سوك‌و دواكه‌وتوه‌وه‌‪ ،‬توانیویه‌تی زیاد‬ ‫له‌دومانگ سوپای توركیا رابوه‌ستێنێت؛‬ ‫ئه‌مه‌ش هیوایه‌كی زۆر ئه‌دات كه‌ ئه‌م‬ ‫هێزه‌ ئه‌توانێت جارێك���ی تر عه‌فرین‬ ‫رزگاربكات���ه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ هێزی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ی حیزب���ه‌كان له‌كه‌ركوك‬ ‫نه‌یانتوانی چه‌ند سه‌عاتێكیش به‌رگری‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬بە‌مه‌رجێك هیچ هێرش���ێكی‬ ‫ئاسمانیش���یان له‌س���ه‌ر نه‌بو‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێمه‌ له‌كه‌ركوك س���ه‌ركه‌وتو بوینایه‌‪،‬‬ ‫ئه‌بوه‌ هێزێكی مادی‌و مه‌عنه‌وی گه‌وره‌‬ ‫بۆ رۆژئ���اوا‌و عه‌فری���ن‪ .‬توركیاش وا‬ ‫بە‌ئاسانی جورئه‌تی نه‌ئه‌كرد په‌الماری‬ ‫عه‌فرین بدات‪ .‬ب���ه‌اڵم ئه‌وانه‌ رویاندا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی گرنگه‌ ئێس���تا پارچه‌كانی تر‬ ‫چی بۆ عه‌فرین بكه‌ن‪.‬‬ ‫له‌هه‌م���و پارچ���ه‌كان گرنگت���ر بۆ‬ ‫رزگاركردن���ه‌وه‌ی عه‌فری���ن‪ ،‬ك���وردی‬ ‫عێراق���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌ س���ه‌رباری‬ ‫شكستی سیاسی‌و سه‌ربازیش‪ ،‬هێشتا‬ ‫خاكمان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‌و خاوه‌نی هێزی‬ ‫چه‌كدارین‌و سنوریشمان بە‌كوردستانی‬ ‫س���وریاوه‌یه‌‪ .‬بۆی���ه‌ زۆر گرنگه‌ ئێمه‌‬ ‫ببین بە‌قواڵیی ستراتیژی بۆ رۆژئاوای‬ ‫كوردس���تان؛ وات���ه‌ وابكه‌ی���ن ك���ه‌‬ ‫شه‌ڕڤانه‌كان لێره‌ پشوبد‌هن‌و چه‌كیان‬ ‫پێبدرێ���ت‌و خۆی���ان رێكبخه‌نه‌وه‌ بۆ‬ ‫رزگاركردن���ه‌وه‌ی ئه‌و ناوچانه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫به‌هێزبون���ه‌وه‌ی كوردان���ی رۆژئ���اوا‌و‬ ‫عه‌فری���ن‪ ،‬ئه‌بێت���ه‌ ه���ۆی به‌هێزبونی‬ ‫ئێم���ه‪‌‌،‬و الوازی ئه‌وانیش ئه‌بێته‌ هۆی‬ ‫الوازبونم���ان‌‪ .‬واته‌ ناكرێت كێش���ه‌ی‬ ‫كوردی سوریا‌و توركیا‌و عێراق‌و ئێران‬ ‫جیابكرێن���ه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێمه‌ش به‌جیا‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بكه‌ین‪ ،‬نه‌یاره‌كانمان‬ ‫به‌و جۆره‌ مامه‌ڵ���ه‌ی له‌گه‌ڵدا ناكه‌ن‪.‬‬ ‫ئێستا زۆربه‌ی واڵتانی ناوچه‌كه‌ یه‌كیان‬ ‫گرتوه‌ بۆ له‌ناوبردنی كورد‌و كیانه‌كانی‬ ‫له‌سوریا‌و عێراق كه‌ بە‌خوێنی هه‌زاره‌ها‬ ‫ش���ه‌هید به‌ده‌س���ت هاتون‌‪ .‬ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌مریكا‌و روسیاش پشتمان نین؛ بایی‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ پشتیوانیان كردین كه‌ له‌بری‬

‫‪13‬‬

‫ئه‌وان ش���ه‌ڕی داعش���یان بۆ بكه‌ین؛‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی رۆڵه‌ی كورد ش���ه‌هید بێت‬ ‫له‌جیات���ی س���ه‌ربازی ئه‌مریكی‪ ،‬وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی خوێنی ك���ورد له‌‌وان هه‌رزانتر‬ ‫بێت‪ .‬كه‌ كاریشیان پێمان نه‌ما‪ ،‬دیسان‬ ‫پش���تیانتێكردینه‌وه‌ وه‌كو جاره‌كانی‬ ‫تر خه‌ب���ات‌و قوربانیدان���ی كوردیان‬ ‫س���فركرده‌وه‌‪ .‬بۆیه‌ ئه‌وه‌ی ئه‌توانێت‬ ‫گه‌ره‌نتی مان���ه‌وه‌ی كورد‌و كیانه‌كانی‬ ‫بكات‪ ،‬ته‌نها كورد خۆیه‌تی‪ ،‬نه‌ك هیچ‬ ‫هێزێكی ئیقلیمی‌و نێوده‌وڵه‌تی‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی جێیداخ���ه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ س���ه‌رباری ئ���ه‌وه‌ی هه‌م���و هێزه‌‬ ‫ئیقلیمیه‌كان یه‌كی���ان گرتوه‌ دژمان‪‌،‬و‬ ‫زلهێزه‌كان���ی جیهانی���ش چاوپۆش���ی‬ ‫له‌كۆمه‌ڵكوژی كورد ئه‌كه‌ن له‌عه‌فرین‪،‬‬ ‫ئێمه‌ش وه‌كو میله‌تێك له‌ناو خۆماندا‬ ‫ته‌با نی���ن‪ .‬ئه‌وه‌تا حكومه‌تی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان كه‌ پارتی زاڵه‌‌ به‌سه‌ریدا‪،‬‬ ‫نه‌ك ه���ه‌ر ئاماده‌ نیه‌ یارمه‌تی مادی‌و‬ ‫مه‌عنه‌وی‌و سه‌ربازی رۆژئاوا‌و عه‌فرین‬ ‫بدات‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌یه‌وێت سزای پارێزگای‬ ‫س���لێمانیش بدات چونكه‌ س���ێ رۆژ‬ ‫ماته‌مین���ی راگه‌یان���دوه‌‪ .‬بۆیه‌ گرنگه‌‬ ‫س���لێمانی المه‌ركه‌زیه‌تی سیاس���ی‌و‬ ‫ئیداری‌و ئابوری هه‌بێ���ت‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫ببێته‌ په‌ناگه‌یه‌كی ئ���ارام بۆ خه‌باتی‬ ‫پارچه‌كانی تر‌و س���ه‌ربه‌خۆیی ته‌واوی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫له‌وه‌ش زیاتر‪ ،‬حكومه‌ته‌كه‌ی پارتی‬ ‫س���نور له‌ڕۆژئاوا دائه‌خ���ات‌و زۆر جار‬ ‫ناهێڵێ���ت ته‌نان���ه‌ت خواردنیش���یان‬ ‫پێب���گات‪ ،‬چجای پاره‌‌و پێدوایس���تی‬ ‫س���ه‌ربازی‪ ،‬له‌پێن���او رازیكردن���ی‬ ‫توركی���ادا؛ وه‌ك���و ئ���ه‌وه‌ی بیری���ان‬ ‫چوبێت���ه‌وه‌ كه‌ پاش ئ���ه‌وه‌ی نه‌وتی‬ ‫كوردستانیان بۆ په‌نجا ساڵ ته‌سلیمی‬ ‫توركیا ك���رد‪ ،‬دوای ماوه‌یه‌ك‌ هه‌ولێر‬ ‫خه‌ریكب���و بكه‌وێته‌ ده‌س���ت داعش‪،‬‬ ‫توركی���ا هیچ هه‌ڵوێس���تێكی نه‌نواند‪،‬‬ ‫هه‌ر‌وه‌ه���ا له‌مه‌س���ه‌له‌ی ریفراندۆمدا‬ ‫بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی كوردستانی عێراق‪،‬‬ ‫توركیا یه‌ك���ه‌م ده‌وڵه‌ت بو كه‌ دژمان‬ ‫وه‌س���تایه‌وه‌‪ .‬ل���ه‌م الش���ه‌وه‌ پارتی‬ ‫بە‌ئاش���كرا رێگه‌ی بە‌س���وپای توركیا‬ ‫داوه‌ ك���ه‌ بە‌قواڵیی ده‌ی���ان كیلۆمه‌تر‬ ‫بێته‌‌ ناو خه‌ك���ی هه‌رێمه‌وه‌ بۆ لێدانی‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ له‌قه‌ندی���ل‪ .‬وات���ه‌ هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان له‌جات���ی ئ���ه‌وه‌ی ببێته‌‬ ‫په‌ناگه‌یه‌ك بۆ كوردان���ی پارچه‌كانی‬ ‫ت���ر‪ ،‬بۆت���ه‌ په‌ناگه‌یه‌ك ب���ۆ لێدانی‬ ‫خه‌باتیان‪ .‬بۆیه‌ ناكرێت به‌مه‌ بوترێت‬ ‫قواڵیی ستراتیژی‪ ،‬به‌لكو ئه‌كرێت پێی‬ ‫بوترێت قواڵیی خیانه‌ت‪.‬‬

‫ڕووداوەکانی عەفرین چیمان پێدەڵێن؛ هەڵوێستەیەک!‬ ‫رێبوار عارف‬ ‫یەکەم‪ /‬ئ����ەوەی عەفرینی کردە وێردی‬ ‫س����ەر زمان����ی ملیۆنەه����ا ئینس����ان‪ ،‬نە‬ ‫سروشت‌و جوانی شارێکە وەک ناوەندێکی‬ ‫گەش����تیاری‪ ،‬نە ناوبانگ����ی تەکنەلۆژیاو‬ ‫بازرگان����ی ئ����ەم ش����ارەیە‪ ،‬ه����اوکات نە‬ ‫کوردبون����ی دانیش����توانەکەی ئ����ەو ماناو‬ ‫هێزەی پێدەبەخش����ێت‪ .‬ئەوەی عەفرینی‬ ‫گەیاندە ئەو ئاستە جلیوەیەكی ئینسانی‌و‬ ‫جواڵنەوەیەک����ی ئازادیخوازانەی����ە کە تێدا‬ ‫شەپۆل دەدا‪ .‬بۆیە ئەم شارە نەک هەربووە‬ ‫ڕەمزی بزوتنەوەیەکی ئازادیخوازانە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەڕاستیدا بووە جێگەی مەترسیەکی تازە‬ ‫لە‌بەردەم ئەمڕۆی جیهانی سەرمایەداری‌و‬ ‫بەرژەوەندیەکانیان����دا‪ .‬ئاخەر لەم ش����ارە‬ ‫دەنگێ����ک هەی����ە ک����ە لەخ����وارەوە بڕیار‬ ‫دەدات‌و ژی����ان بونیاد دەنێت‪ .‬بۆیە کاتێک‬ ‫کە شێوازێکی لەم ش����ێوەیە خەباتکارانە‬ ‫سەرهەڵدەدات‪ ،‬ئیتر زاراوەگەلێک بەدوای‬ ‫خۆی����دا پەلکێش دەکات کە س����ەرئەنجام‬ ‫لەب����ەردەم بەرژەوەندی س����ەرمایەداری‌و‬ ‫ئیمپریالیزم����ی جیهانی����دا دەبێتە جێگەی‬ ‫مەترس����ی‪ .‬هەر لێرەش����ەوە ئەم حاڵەتە‬ ‫تێزێکیت����ر ب����ەدوای خۆی����دا دێنێ����ت کە‬ ‫تێ����زی ڕاوەس����تانەوەو لەمپەر دروس����ت‬ ‫کردن����ە لەبەردەم ئەم جلی����وەو جواڵنەوە‬ ‫ئینسانیەدا‪ ،‬کە بەر شااڵوی گەلەکۆمەکی‬ ‫هەموو نیه����ادە جیاوازەکان����ی پارێزەری‬ ‫بەرژەوەندیەکان����ی س����ەرمایەداری جیهان‬ ‫دەبیتەوە‪.‬‬ ‫دووه����ەم‪ /‬ئەوەی کە ئێم����ە هەموومان‬ ‫لە‌جەرگ����ەی ئەم ڕووداوانە دەبینن ئەوەیە‬ ‫ک����ە چ����ۆن واڵتان����ی ئەمری����کا‪ ،‬ئەورپا‪،‬‬

‫روس����یا‪...‬و زلهێزەکان����ی جیهان‌و تەواوی‬ ‫رێکخ����راوە خۆکردەکانی����ان لە‌چەش����نی‬ ‫نەت����ەوە یەکگرتووەکان‪ ،‬نات����ۆ‪ ،‬تەواوی‬ ‫ئۆرگانە بە‌نێو ئینساندۆستەکانیان‌‌ بونەتە‬ ‫بەش����ێک ل����ەم کارەس����اتەو هاودەنگی‌و‬ ‫هاوهەڵوێستی خۆیان لەپشت هێرشەکانی‬ ‫حکومەتی فاشیستی تورکیادا رادەگەیەنن‌و‬ ‫هەموویان پێک����ەوە لە‌ئاوازێک دەخوێنن‌و‬ ‫بەش����ێوەیەکی یەکجار وەحشیانە شارێک‬ ‫بە‌دانیشتوانەکەیەوە لەخۆین هەڵدەکێشن‪.‬‬ ‫بۆی����ە ئ����ەم ئەزموون����ەو داگیرکاریەکانی‬ ‫ئەمرۆژانە پێماندەڵێن هەر حزب‌و الیەنێک‌و‬ ‫هەر کەسێک زەڕەیەک پشت بەستووبێت‬ ‫بەم زلهێزانەو جەمسەربەندیەکانی جیهانی‬ ‫ئەمرۆ بەدڵنیایی لە‌شکست‌و هەرسهێنانی‬ ‫یەک لەدوای یەک زیاتر شتێکیتر کۆناکەوە‪.‬‬ ‫کۆمەڵگای کوردس����تان‌و ناوچەکە تارمایی‬ ‫چەندین شکس����ت‌و نائومێدی لەم شێوەی‬ ‫تێدا بەدیدەکرێت‪ .‬هێزگەلێک کە باوەڕیان‬ ‫بە‌گۆڕان����کاری لە‌خ����وارەوەو بە‌ئاڵوگۆڕی‬ ‫ڕیشەیی هەیە دەبێت لەباتی پشت بەستن‬ ‫بەم زلهێزانە‪ ،‬تەنیاو تەنیا پشتبەستووبن‬ ‫بەهێزی یەکگرتووی خۆیان‌و بە‌هاوپشتیەکی‬ ‫بەرەی ئازادیخوازانی جیهان!‬ ‫س����ێهەم‪ /‬ئەوەی کە هەر لەس����ەرەتاوە‬ ‫ڕۆش����ن ب����وو‪ ،‬ئەوە ب����وو ک����ە لە‌قۆناغی‬ ‫یەکەمدا حکومەتی تورکیا لە‌ڕێگەی هێزە‬ ‫تیرۆریس����تەکان‌و داع����ش‌و جڕوجانەوەرە‬ ‫هاوشێوەکانیەوە‪ ،‬دەخالەتی لە‌کێشەکانی‬ ‫س����وریادا ک����ردو پێگەیەک����ی ب����ۆ خۆی‬ ‫بەدەس����تهێنا‪ .‬بەاڵم لە‌قۆناغی دووهەمدا‬ ‫بە‌پێچەوان����ەوە ئ����ەم حکومەت����ە خ����ۆی‬ ‫ڕاس����تەوخۆ هاتە مەی����دان‌و هەموو هێزە‬ ‫تیرۆریس����تەکان‌و ئیسالمی سیاسی هاتنە‬ ‫پشت نەخشەو پیالنەکانی ئەم حکومەتەو‬

‫بوونە بەشێک لە‌پێچ‌و مۆرەکانی بەهێزکردنی‬ ‫ئەم لەشکرکێشی‌و داگیرکاریەی دەوڵەتی‬ ‫تورکی����ا‪ .‬بۆی����ە واڵتان����ی عەرەبیش کە‬ ‫نازنامەی دەس����ەاڵتدایەتیان تێکەڵەیەکە‬ ‫لەنەت����ەوە پەرس����تی‌و مەزهەبگەرای����ی‪،‬‬ ‫س����ەرئەنجام ئاینی ئیسالم س����ەرچاوەو‬ ‫بڕی����اردەری س����ەرەکی فەرمانڕەوای����ە‪،‬‬ ‫بۆیە چوونە پشت سیاس����ەتی حکومەتە‬ ‫هاوش����ێوەیەکی خۆیان لە‌تورکیا ئەمرێکی‬ ‫واقیعەوە شتێکی جیاوازیان لی چاوەڕوان‬ ‫ناکرێت‪ ،‬لەپەیوەند بە‌لەشکرکێش����ییان بۆ‬ ‫سەر شاری عەفرین وەک ئەرکی ئاینی‪.‬‬ ‫چوارەم‪ /‬میدیا لە‌ئاس����ت جیهاندا‪ ،‬وەک‬ ‫دەسەاڵتی چوارەم ناس����راوەو گرنگیەکی‬ ‫زۆری هەیە‪ .‬ب����ەاڵم ئێمە بینیمان کە ئەم‬ ‫دەس����ەاڵتی چوارەمە هیچ ش����تیک نیە‪،‬‬ ‫جیاواز لەپێچ‌و برخوەکانی توندکردنەوەی‬ ‫پایەکان����ی دەس����ەاڵت‌و ئایدیۆلۆژی باوی‬ ‫دەسەاڵتداران‪ .‬بۆیە ئەوەی ئێمە لە‌ماوەی‬ ‫‪ 58‬رۆژ بەرگری‌و بەرخوردانی دانیشتوانی‬ ‫شارێکداو پشتگیری سەدان هەزارو ملیۆنەها‬ ‫ئینسانان لەسەرانسەری دنیا هاتنە مەیدان‬ ‫بۆ پشتگیری لەعەفرین‪ ،‬بەهیچ شێوەیەک‬ ‫جێگەی س����ەرنج‌و تیارامان����ی دەزگاکانی‬ ‫ڕاگەیان����دن‌و سۆس����یال میدیاکانیانی ئەم‬ ‫واڵتانانە نەبوو؛ بۆ تەنیا جارێک جەستەی‬ ‫مندااڵنی لەخۆین هەڵکێش����راویان نیشان‬ ‫ن����ەدا‪ ،‬تا بە‌ڕاوەس����تانەوەو جەس����ارەتی‬ ‫کچ����ە شۆرش����گیرەکانی ئ����ەم دەڤ����ەرە‬ ‫دەگات‪ .‬ئاخ����ەر لە‌ڕواڵەتدا قۆناغی یەکەم‬ ‫تەواوبووەو ئیتر ئەم دەزگایانە پێویستیان‬ ‫بە‌س����تایش‌و پیاهەڵدانی کچ����ان‌و کورانی‬ ‫داعش����بەزێن نیەو تۆپ لە‌ساحەی هیزێکی‬ ‫تردایە‪ ،‬کە بۆ ئەوان جێگەی پش����تگیریە‪،‬‬ ‫چونکە بەرهەم����ی داری بەرژوەندیەکانیان‬

‫لێ����رە بەردەگرێت‪ .‬هەربۆیە هێش����تا ‪58‬‬ ‫خولەک تیپەڕ نەبوو بەس����ەر داگیرکردنی‬ ‫عەفری����ن‌و ئاوارەبوون����ی س����ەدان هەزار‬ ‫ئینس����اندا ئیتر تەواوی زۆنی کامیرەکانی‬ ‫ڕوویان لە‌ش����ەقامەکانی عەفرین‌و داگرتنی‬ ‫پەکەرەک����ەی کاوەی ئاس����نگەر‌و نیمایش‬ ‫کردنی هێزەکانی حکومەتە فاشیستەکەی‬ ‫تورکی����او هەڵواس����ینی ئ����ەو ئااڵیەی کە‬ ‫هێمای داگیرکاری‌و کوش����ت‌و کوش����تاری‬ ‫حکومەتێک����ی فاشیس����تە! بۆی����ە ئیت����ر‬ ‫گلەیی کردن لە‌کەناڵ����ی ڕووداو هەندێکی‬ ‫ت����ر لە‌کەناڵ����ە کوردی����ەکان جۆریک لەو‬ ‫خۆش����خەیاڵی‌و ش����ەری نێوان باڵەکانی‬ ‫ناس����یۆنالیزمی کورد زیاتر شتێکیتر نیە‪،‬‬ ‫ئەگینا کێ بێ����ت نەزانیت کە رووداو کار‬ ‫بۆ کی دەکات‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ /‬ئەوەی بۆ ناسیۆنالیستی کورد‬ ‫مەغزاو مانای بون‌و داینەمۆی هەڵوێس����ت‬ ‫نیش����اندانە‪ ،‬بونی‌ ‌خاکی وەک گەوهەرە‪،‬‬ ‫چونکە لە‌ماوەی چارەکە سەدەیەکدا ئەوان‬ ‫زۆر بەباشی لە‌نیعمەتەکانی ئەم چەمەکە‬ ‫حاڵی بون‌و دەزانن لە‌سایەی ئەم بەرەکەدا‬ ‫چ����ۆن دەس����تیان بەدۆش����ینی ژێرخان‌و‬ ‫س����ەرخانی ئ����ەم واڵت����ە دەگات‪ .‬ئاخەر‬ ‫ناسیۆنالیزم کە خاک‌و چەکی بەدەستەوە‬ ‫نەما ئیتر مانایەک بۆ بەرخودان بەرنگاری‬ ‫بەالیان����ەوە نامێنێ����ت‪ .‬چونک����ە مۆتیفی‬ ‫ئ����ەم بزوتنەوەیە ژیانی ئینس����ان‌و ماف‌و‬ ‫حورمەتی هاواڵتیانی کۆمەڵگا نیە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫ب����ەالی ئەوان����ە دەکرێ����ت هەوێنی خوێن‬ ‫ڕش����تن‌و قوربانیدان بێت‪ ،‬تەپکەیەکە کە‬ ‫نابێت لە‌دەس����ت نەیارەکانیاندا بێت‪ .‬بۆیە‬ ‫ئەوەی ئەم����ڕۆ لە‌عەفرین����دا رودەدات بۆ‬ ‫ئەم بزوتنەوەیە کۆتایی هەموو ش����تێکە‌و‬ ‫دەبێت پرس����ەی بۆ بگیرێ����ت‪ ،‬پارێزگای‬

‫شارێکیش لە‌بێکاریدا بۆ هاوخەمی لەگەڵ‬ ‫قوربانیانی شاری عەفریندا داهێنانی سێ‬ ‫رۆژ پرس����ە ڕاگەیەنێ����ت‌و فاتیحای هەموو‬ ‫ش����ت دەخوێنێت‪ .‬بەاڵم لە‌ڕاستیدا ئەوەی‬ ‫کە لە‌عەفرین����دا رودەدات‪ ،‬دواجار ئەوەیە‬ ‫س����ەرباری ه����ەر پاشەکش����ەیەک‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەم����وو بزوتنەوەیەک تاکتیک‌و ش����ێوازی‬ ‫راوەس����تانەوەی خۆی هەیە‌و بڕیارێک کە‬ ‫هێ����زە سیاس����یەکانی عەفری����ن دایان بۆ‬ ‫پاشەکش����ە لەم شارەدا هیچ شتێک نەبوو‬ ‫جیاواز لە‌ئاس����تێکی بااڵ لە‌بەرپرسیاریەتی‬ ‫لەبەرامب����ەر بە‌ژی����ان‌و چارەنوس����ی‬ ‫هاواڵتیانیکدا کە نابێت لە‌پێناوی پاراستنی‬ ‫خاک ژیانیان بکرێنە بارمتەو کارەس����اتی‬ ‫گەورەو گەورەرتر بەدوای خۆیان بهێنن‪.‬‬ ‫شەشەم‪ /‬سەرئەنجام ئەوەی کە خەڵکی‬ ‫کوردستان‌و بەتایبەت بەرەی ئازادیخوازان‬ ‫دەخاتە بەردەم وەالتدانەوە بە‌پرس����یاری‬ ‫چی کردن‪ ،‬ئەوەیە کە ئیتر کاتی داماڵینی‬ ‫دەمامک����ەکان‌و تەوق����ی ناس����یۆنالیزم‌و‬ ‫قەومپەرس����تی‌و بانگەش����ەی فریوکارانەی‬ ‫ئیس��ل�امی سیاس����ی‌و تێپەراندنی ئامانج‌و‬ ‫نەخش����ەو بەرژوەندیەکان����ی واڵتان����ی‬ ‫س����ەرمایەداری‌و ئیمپریالیزمی جیهانییە‪.‬‬ ‫بە‌کورتی ئەم ئەزموونە پێمان دەڵیت ((نە‬ ‫شا نە شێخ نە ئاسمان هیچیان رزگارمان‬ ‫ناکات‪ ،‬با خۆمان بۆ ڕزگاری ڕابین‪.))...،‬‬ ‫ماوەت����ەوە ک����ە بڵێین ئ����ەوەی رودەدات‬ ‫ب����ەردەوام بوونی بەرخودان����ە لە‌عەفرین‬ ‫لە‌ش����کڵ‌و فۆرمێکی جی����اوازدا‪ ،‬هەر بۆیە‬ ‫ئەوەی کە خۆی لەب����ەرەی ئازادیخوازاندا‬ ‫دەبینێتەوە دەبێت لە‌سەنگەری هاودەنگ‌و‬ ‫هاوخەبات����ی ب����ۆ گەڕانەوەی ئی����رادەی‬ ‫ئینسانی لەم شارەدا‪ ،‬بێتە مەیدان‌و خۆی‬ ‫ببینێتەوە!‬

‫سەدان هەزارو‬ ‫ملیۆنەها ئینسانان‬ ‫لەسەرانسەری دنیا‬ ‫هاتنەمەیدان بۆ‬ ‫پشتگیری لەعەفرین‬ ‫بەهیچ شێوەیەک‬ ‫جێگەی سەرنج‌و‬ ‫تیارامانی دەزگاکانی‬ ‫ڕاگەیاندن‌و سۆسیال‬ ‫میدیاکانی جیهان‬ ‫نەبوو؛ بۆ تەنیا‬ ‫جارێک جەستەی‬ ‫مندااڵنی لەخۆین‬ ‫هەڵکێشراویان نیشان‬ ‫نەدا‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫داگیرکردنی هەرێم‬ ‫لە‌برادۆستەوە‬ ‫دەستیپێکرد‬ ‫هەژار مەعروف‬

‫ڕیفراندۆم���ە وێرانک���ەر‌و بێواتاک���ەی‬ ‫مەس���عود بارزانی ش���اری زەردەواڵەکانی‬ ‫ناو دەس���ەاڵتی عێراق‌و تورکی���ا‌و ئێرانی‬ ‫ئاڵۆسکان‪ ،‬ئاگری هیستریای ئەوانەی رق‌و‬ ‫کینەی دێرینە‌و تازەیان لە‌کورد هەیە کە‬ ‫گوایە ئیس���رائیلێکی دوهەم دروستدەکات‬ ‫لە‌ئەنک���ەرە‌و ت���اران‌و دیمش���ق‌و بەغداوە‬ ‫بەرزبۆوە ‪.‬پارتی‌و یەکێتی بە‌ڕادەستکردنی‬ ‫کەرک���وک‌و ناوچ���ە کوردوس���تانیەکانی‬ ‫ت���ری دەرەوەی هەرێ���م‪ ،‬هەروەه���ا‬ ‫بە‌ڕادەس���تکردنی نەوت���ی کوردوس���تان‌و‬ ‫گومرگ���ەکان‌و فڕۆکەخانەکان���ی هەولێر‌و‬ ‫سلەیمانی عێراقیان ئارام کردۆتەوە‪ .‬ئێران‬ ‫لە‌ڕێێ پیاوکوژەکانیەوە بە‌ش���ەهیدکردنی‬ ‫خوش���ک‌و برایانی حێزبەکانی رۆژهەاڵتی‬ ‫کوردوس���تان‪ ،‬س���ەقامگیری‌و ئاسایشی‬ ‫هەرێمەکەمان دەخاتە مەترسیەوە‪ .‬تورکیا‬ ‫ئیتر ئیش���ی بەوە نەماوە بێپرس بە‌عێراق‬ ‫لەگەڵ کۆمپانی���ا بێعەقڵەکەی ش���یمالی‬ ‫عێ���راق (حکومەت���ی پارت���ی‌و یەکێتی)‬ ‫بازرگانیی نەوت درێژەپێبدات‪ ،‬کە بە‌مژینی‬ ‫دوایین تنۆکی گەلەکەمانی برس���ی کردوە‪.‬‬ ‫وادی���ارە تورکیا دەی���ەوێ بە‌بیانوی بونی‬ ‫پەکەکە لە‌قەندیل هەرێمی کوردوس���تان‬ ‫داگیرب���کات‪ ،‬ئ���ەم راس���تیانەی خوارەوە‬ ‫بەڵگەی بۆچونەکەمن‪ .١ ،‬سوپای تورکیا‬ ‫بەتایبەت���ی لە‌مانگ���ی ئوکتۆبەری ‪٢٠١٧‬‬ ‫وە وردە وردە‪ ،‬بە‌بێدەنگی‌و بەخش���کەیی‬ ‫هاتۆت���ە قواڵیی هەرێم‪ ،‬ب���ۆ نمونە جێگە‬ ‫س���تراتیجیەکانی دەڤ���ەری برادۆس���تی‬ ‫س���ەربە‌ناحیەی س���یدەکانی داگیرکردوە‌و‬ ‫کردونی بە‌بنکەی س���ەربازی‪ .٢ .‬بە‌ئازادی‬ ‫لە‌ئاس���مانی کوردوس���تانەوە فڕۆک���ە‬ ‫جەنگییەکانی تورکیا بۆمبارانی ناوچەکانی‬ ‫هەرێم دەکەن تا ئەو ئاستەی چەند جارێک‬ ‫گون���دی گەاڵڵ���ەی نزیک س���لێمانی یان‬ ‫بۆمبارانکرد‪ .٣.‬ئۆردوگان ئامادە نیە هیچ‬ ‫کۆبونەوەیەک لە‌گەڵ نوێنەرانی حکومەتی‬ ‫هەرێ���م ب���کات ‪ .٤.‬کۆبونەوە ئاش���کرا‌و‬ ‫نهێنیەکانی نێوان بەرپرس���انی سەربازی‌و‬ ‫هەواڵگری���ی تورکیا‌و عێ���راق رۆژبەڕۆژ‬ ‫لە‌زیادبوندان‪ .٥.‬عیبادی لە‌دوا قسەیدا وتی‬ ‫ئێمە دژی هەمو جۆرەکانی تیرۆر لە‌عێراق‬ ‫شەڕدەکەین کە دیارە مەبەستی لە‌پەکەکە‬ ‫ی���ە‪.٦ .‬ل���ە دوای ئازادکردن���ی موس���ڵ‌و‬ ‫ش���ەنگالەوە عێراق یەکج���ار ناڕەزایەتیی‬ ‫بەرامبەر تورکیا دەرنەبڕیوە لەس���ەر ئەو‬ ‫دەس���درێژیکردنە بەردەوامان���ەی دەیکاتە‬ ‫س���ەر ئاس���مان‌و خاکی عێراق لە‌هەرێمی‬ ‫کوردوستانەوە‪.‬‬ ‫‪ .٧‬ئەمریکا کە بە‌حس���اب دۆس���تمانە‌و‬ ‫لە‌دانەچی���ڕەی گورگەکان���ی دەوروبەرمان‬ ‫دەمانپارێ���زێ ت���ا ئێس���تا ناڕەزایەتیەکی‬ ‫بەرامب���ەر تورکی���ا دەرنەبڕیوە لە‌س���ەر‬ ‫دەس���درێژییە س���ەربازیەکانی بۆ س���ەر‬ ‫هەرێم‪.‬‬ ‫ئێستا چی بکەین؟‬ ‫بەڕای م���ن دەبێ���ت لە‌حیزبە‌کاراکانی‬ ‫دەرەوەی پارت���ی‌و یەکێت���ی ئەنجومەنێک‬ ‫دروستبکرێت بۆ دەسپێکردنی هەڵمەتێکی‬ ‫دیبلۆماس���ی‌و جەم���اوەری‌و میدیای���ی‬ ‫ب���ۆ بەرەنگاربون���ەوەی نی���ازی تورکی���ا‬ ‫لە‌داگیرکردن���ی باش���وری کوردوس���تان ‪.‬‬ ‫دەبێت ئ���ەم ئەنجومەنە س���ود وەربگرێ‬ ‫لە‌ڕێکخراوەکان���ی کۆمەڵ���گای مەدەن���ی‪،‬‬ ‫هەروەها بۆ هاوکاری‌و پش���تیوانیی یەکتر‬ ‫دەبێت لە‌پەیوەندیی بەردەوامدابێت لەگەڵ‬ ‫حیزبە‌کاراکانی بەشەکانی تری کوردوستان‪.‬‬ ‫حکومەتۆکەک���ەی نێچی���روان‌و قوبادیش‬ ‫بە‌پش���تگیریکردنی دارای���ی‌و تەکنیک���ی‌و‬ ‫زانیاری���ی هەواڵگری دەتوان���ێ هاوکاریی‬ ‫ئ���ەم ئەنجومەن���ە بکات‪ .‬یەک���ەم کاری‬ ‫ئەم ئەنجومەنە س���ەردانێکی رێکخراوبێت‬ ‫بۆ نوس���ینگەی نەت���ەوە یەکگرتوەکان‌و‬ ‫کونس���ولگەریەکانی واڵت���ان لە‌هەولێر بۆ‬ ‫ئاگادرکردنەوەی���ان لە‌دۆخەک���ە‌و وەک‬ ‫رێخۆشکەریش بۆ سەردانێکی دیبلۆماسیی‬ ‫بۆ ناوەندەکانی دەسەاڵت لە‌نیۆرک‌و بروسل‌و‬ ‫مۆس���کۆ‌و هت���د‪ .‬ئەنجومەنەک���ە دەتوانێ‬ ‫لە‌ڕێی میدی���اکان‌و لە‌ڕێی خۆپیش���اندانی‬ ‫جەماوەریی گەورە رای گشتیی کوردوستان‬ ‫ئاگاداربکاتەوە لە‌مەترس���یی راستەقینەی‬ ‫داگیرکردن���ی هەرێ���م‪ .‬لە‌س���ەر ئاس���تی‬ ‫عێراقیش دەبێت بە‌هاوکاریی فراکس���یۆنە‬ ‫کوردییەکان���ی پەرلەمان���ی عێ���راق رای‬ ‫گش���تیی عەرەبی عێراق لە‌مەترسییەکانی‬ ‫تورکی���ا ئاگاداربکرێنەوە‪ ،‬هەروەها دەبێت‬ ‫وەفدێک���ی ئ���ەم ئەنجومەن���ە بە‌زوتری���ن‬ ‫کات س���ەردانی بەغداد ب���کات بۆ وتووێژ‬ ‫لەگەڵ عیبادی‌و راس���تەوخۆ‌و بوێرانە ئەم‬ ‫پرسیارەی لێبکات‪ :‬ئایا ئێوە رێکەوتنێکی‬ ‫هاوشێوەی ئەوەی سەدام‌و شای ئێرانتان‬ ‫بە‌نهێنی لەگەڵ تورکیا‌و ئێران ئیمزاکردوە‬ ‫بۆ هەڵوەش���انەوەی حکومەت���ی هەرێم‌و‬ ‫داگیرکردنەوەی کوردوستان؟‬

‫چۆن ڕاستگۆییتان دۆڕاند؟!‬ ‫به‌ڕێز عه‌باس‬ ‫ئێمه‌ وه‌كو كورد له‌زۆرێك له‌ش����ه‌ڕه‌كانی‬ ‫ژیاندا دۆڕای����ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم بە‌بۆچوونی ئێمه‌‬ ‫له‌هه‌م����وو دۆڕاوه‌كان كاریگه‌رت����ر دۆڕانی‬ ‫ڕاس����تگۆیی بوو‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر له‌كایه‌كانی تری‬ ‫وه‌ك����و سیاس����ه‌ت‌و ئاب����ووری بیانوومان‬ ‫هه‌بێ����ت ب����ۆ دۆڕان‌و ده‌توانی����ن چه‌ندین‬ ‫خ����اڵ كۆبكه‌ینه‌وه‌و قه‌ناغ����ه‌ت بە‌به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌هێنین‪ ،‬ب����ه‌اڵم بۆ ڕاس����تگۆی ناتوانین‬ ‫بە‌ئاس����انی بیانووبهێنینه‌وه‌‪ ،‬كێش����ه‌ ئێمه‌‬ ‫ئه‌وه‌نییه‌ وه‌ك ئێس����تا زۆرێ����ك پێی وایه‌‬ ‫له‌ڕووی سیاسیی‌و ئابووری كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌‬ ‫دۆڕاوین‌و دۆڕانه‌كه‌ش سروشتییه‌‪ ،‬سیاسه‌ت‬ ‫ئاب����ووری‌و كۆمه‌اڵیه‌ت����ی و‌هك‌و چه‌م����ك‌و‬ ‫زانست له‌بنه‌مادا دۆڕان نازانن‌و نه‌دۆڕاون‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئه‌وه‌ی دۆڕاوه‌ ڕاستگۆیی سیاسی‌و‬ ‫ئابووری‌و كۆمه‌اڵیه‌تییه‌!‬ ‫ده‌مانه‌وێ����ت له‌رێگ����ه‌ی ڕس����ته‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫كه‌پێموانییه‌ سیاس����ییه‌ك مابێت بە‌تایپی‬ ‫جی����اواز دووب����اره‌ی نه‌كردبێت����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫ڕوون بكه‌ین����ه‌وه‌ چۆن به‌ش����ێكی گرنگی‬ ‫سیاسییه‌كانمان ڕاس����تگۆییان دۆڕاندووه‌‬ ‫كه‌ پێ����وه‌ره‌ بۆ زۆر نموونه‌ی ترو ڕووداوی‬ ‫ژیانی ئێمه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ ئه‌و ڕسته‌یان دووباره‌‬ ‫كردۆته‌وه‌ خه‌ریكه‌ ده‌بێته‌ حه‌قیه‌قت‌و فاكت‬ ‫بۆ زۆر كایه‌ی ژیان����ی تری ئێمه‌ بە‌فۆرمی‬ ‫جیاواز‪ ،‬ڕاستگۆیی به‌هایه‌‌و ئه‌م نه‌بوونی‬ ‫ڕاس����تگۆیی‌و به‌هایه‌ گواس����تراوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫كایه‌كان����ی ده‌ره‌وه‌ی سیاس����ه‌ت‌و زۆری‬ ‫نه‌ماوه‌ یان ڕاس����تتر خه‌ریك����ه‌ هه‌موومان‬ ‫ده‌خوات ! ئه‌ویش داهێنانی ئه‌ ڕس����ته‌یه‌"‬ ‫ب����ێ‌و یژدانییه‌ بڵێ����ی هیچ نه‌ك����راوه‌؟!"‬ ‫لێپرس����راوی ئه‌ واڵته‌ نه‌ماوه‌ چه‌ند جارێك‬ ‫ئ����ه‌م ڕس����ته‌ی نه‌وتبێ����ت ئه‌م ڕس����ته‌یه‌‬ ‫مه‌ترس����ییه‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌سه‌اڵتداران‌و‬ ‫لێپرسراوان بۆیه‌ به‌كاری ده‌هێنن تا كه‌م‌و‬

‫كورتییه‌كان����ی خۆیانی په‌رده‌پۆش����بكه‌ن‪،‬‬ ‫یاخ����ود بە‌ده‌نگ����ه‌ ناڕازیی����ه‌كان بڵێن ك ‌ه‬ ‫جارێك ڕێگه‌م����ان به‌ده‌نێ‌و وازمان لێبێنن‬ ‫با جارێك به‌رده‌وامبین له‌ناعه‌داله‌تییه‌كانی‬ ‫خۆمان!‬ ‫لێپرسراوی یه‌كێك له‌هێزه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫له‌كۆبوونه‌وه‌یەك����دا له‌باس����ی ش����اره‌كه‌ی‬ ‫خۆیدا وتبووی له‌س����اڵی ‪ 1990‬له‌م شاره‌‬ ‫ته‌نها یه‌ك كۆاڵن هه‌ب����وو كۆنكریت بێت‪،‬‬ ‫ئێس����تا زۆرینه‌ی گه‌ڕه‌ك����ه‌كان كۆنكریته‌و‬ ‫به‌ش����ێكی كه‌می ماوه‌‪ ،‬به‌ڕاس����تی سه‌یره‌‬ ‫جه‌نابی لێپرس����راو ئه‌وه‌ی له‌بیرچووه‌ یان‬ ‫ڕاس����تتر نه‌یویستووه‌ باس����ی ئه‌و داهاته‌‬ ‫بێش����ووماره‌ بكات كه‌دوای ئه‌وه‌ ڕووی له‌م‬ ‫واڵته‌ كرد‪ ،‬ئێمه‌ ده‌پرس����ین كاره‌س����ات‌و‬ ‫كۆمیدیانییه‌‪ ،‬چاره‌كه‌ سه‌ده‌یه‌ك بۆ شارێك‬ ‫ئه‌وه‌ به‌راورده‌كه‌ت بێت كه‌پێش بیس����ت‌و‬ ‫پێنج س����اڵ گه‌ڕه‌كێك����ی كۆنكریت‌و بێت‌و‬ ‫ئێس����تا زۆرینه‌ی ! ئه‌ی داهاتی ئێس����تاو‬ ‫ئه‌وس����او ژماره‌ی گه‌ڕه‌كی ئێستاو ئه‌وساو‬ ‫دۆخی ئه‌وكاته‌ی پاره‌ به‌لێش����او له‌م واڵته‌‬ ‫هه‌بوو دۆخی هه‌زارو نۆس����ه‌دو نه‌وه‌تیش‬ ‫به‌راورد بكه‌! ئه‌مه‌یه‌ دۆڕانی ڕاس����تگۆیی‬ ‫‪ .‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی ئێس����تاش ئه‌وش����ارو‬ ‫گه‌ڕه‌كان����ه‌ی ڕژێم����ی پێش����وو كۆنكریت‌و‬ ‫قیری كردبوو ناسراوترو كوالیتی باشتره‌و‬ ‫توانای مانه‌وه‌ی زۆرباشتره‌ له‌وانه‌ی ئێستا‬ ‫ده‌كرێ����ن! گرف����ت ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وه‌ش����ی له‌م‬ ‫واڵته‌دا كراوه‌ به‌شێكی گرنگی له‌بنه‌مادا بێ‬ ‫پالنب����ووه‌و ده‌بێت دووباره‌ چاك بكرێته‌وه‌‬ ‫كه‌ زۆر ئاڵۆزتره‌و ئیش����ی زیاتری ده‌وێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ زۆرجار خۆزگ����ه‌ ده‌خوازرێت به‌وه‌ی‬ ‫هه‌ر ده‌ستكاری نه‌كرایه‌ بە‌بنه‌مادا چ كاری‬ ‫ماددی بێت یاخود مه‌عنه‌وی‪.‬‬ ‫كاتێ����ك خه‌ڵك����ی‌و هاواڵت����ی ده‌ڵێ����ن‬ ‫هیچ نه‌ك����راوه‌ ئه‌م����ه‌ ڕاس����تگۆییه‌ به‌اڵم‬ ‫لێپرسراوان‌و ده‌س����ه‌اڵتداران كاتێك ده‌ڵێن‬ ‫ئ����ه‌وه‌ بێویژدانیی����ه‌ ئه‌م����ه‌ ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫دۆڕاندن‌و له‌ده‌ستدانی ڕاستگۆیی‪ ،‬هاواڵتی‬

‫ب����ه‌راوردی ئه‌وداهات‌و پ����اره‌ زۆره‌ ده‌كات‬ ‫كه‌له‌م واڵته‌بووه‌و هه‌ی����ه‌و به‌فیڕۆده‌ڕوات‬ ‫هه‌رهیچ نییه‌ له‌چاو ئه‌و پرۆژانه‌دا ده‌كرێت‌و‬ ‫ئه‌مه‌جگه‌ل����ه‌وه‌ی به‌ش����ێكی گرنگی����ان‬ ‫س����تراتیژی نیین‪ ،‬هاواڵتیانی ئێمه‌ خۆیان‬ ‫به‌راورد ده‌كه‌ن له‌گه‌ڵ واڵتانی پێشكه‌وتوو‬ ‫یاخود ئه‌و گه‌النه‌ی وه‌كو ئێمه‌بوون‌و به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان پێش����كه‌وتوو ئێم����ه‌ دواكه‌وتو به‌بێ‬ ‫هۆكارێكی لۆژیكی‌و مه‌عقوول‌و سروش����تی‬ ‫بۆ دواكه‌وتووی ئێمه‌ هه‌بێت!‬ ‫چۆن ڕاستگۆیی نادۆڕێنن شارێك له‌سه‌ر‬ ‫ش����ارێك گه‌ش����ه‌ پێبده‌یت‌و ئ����ه‌وه‌ی پێی‬ ‫ده‌وترێت هه‌رخه‌ریكی ناعه‌داله‌تی جوگرافی‬ ‫بی����ت‌و روئیایه‌ك����ی نیش����تیمانیت نه‌بێت‬ ‫بۆحوكمڕانی! ئه‌م ناعه‌داله‌تییه‌ مانای چی‬ ‫ش����ارێك به‌هه‌موو مانایه‌ك ل����ه‌زۆر ڕوه‌وه‌‬ ‫مه‌رگ تیایدا بااڵده‌سته‌و شارێكیتر به‌هۆی‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌سی سیاس����ی‌و ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌‬ ‫خۆی خه‌ڵكی ئه‌وێیه‌و له‌وێ داده‌نیش����ێت‬ ‫پرۆژه‌ی زیاتری بۆك����راوه‌و هاواڵتییه‌كانی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ئاواته‌خوازب����ن ل����ه‌وێ بژی����ن!‬ ‫له‌دونیای نوێ‌و پێش����كه‌وتوودا شاره‌كانی‬ ‫هه‌م����وو واڵتێك له‌ڕووی پێشكه‌ش����كردنی‬ ‫خزمه‌تگوزاریی����ه‌وه‌ جیاوازییه‌كی ئه‌وتۆی‬ ‫نییه‌‪ .‬له‌بریتانی����ا هاواڵتییه‌كی بێرمه‌نگهام‬ ‫هه‌ست به‌وه‌ناكات لیڤه‌رپوول خزمه‌تگوزاری‬ ‫بۆیه‌ باش����تره‌ له‌شاره‌كه‌ی چونكه‌ سه‌رۆك‬ ‫یان وه‌زیر یان ئه‌ندام مه‌كته‌ب سیاسییه‌ك‬ ‫خه‌ڵك����ی ئه‌وێیه‌‪ ،‬الی ئێمه‌ ده‌س����ه‌اڵتدارو‬ ‫لێپرس����راو له‌هه‌رعه‌ش����یر‌هت‌و بنه‌ماڵ����ه‌و‬ ‫ناوچه‌ی����ه‌ بێت ئ����ه‌و جیازییه‌مان له‌نێوان‬ ‫شاره‌كان به‌ئاسانی بۆ هه‌ست پێده‌كرێت‌و‬ ‫هه‌ر ئه‌مه‌ش����ه‌ دۆڕاندنی ڕاستگۆیی به‌وه‌ی‬ ‫ده‌ڵێن بە‌عه‌قڵێكی نیشتیمانی‌و نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫كارده‌كه‌ین!؟ ئاخر پێشكه‌وتوترین واڵتی‬ ‫دونیا بە‌هاواڵتیانی خۆی ناڵێت هه‌موو شت‬ ‫كراوه‌و ده‌شڵێن كه‌م‌و كورتی هه‌یه‌‪ ،‬گرفت‌و‬ ‫كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی دونیای ئێم ‌ه له‌كه‌م‌و‬ ‫كورت����ی ده‌رچووه‌و جی����اوازه‌ له‌واڵتانیتر‪،‬‬

‫بریا ئێستا ده‌س����تپێبكرایه‌وه‌ ده‌ستكاری‬ ‫زۆرش����ت نه‌كرای����ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌وش����تانه‌ی‬ ‫كراوه‌ ئێس����تا بووه‌به‌به‌شێك له‌سیسته‌م‌و‬ ‫ده‌س����تكاریكردن‌و چاره‌س����ه‌ركردنی زۆر‬ ‫ئاڵۆزبووه‌‪ ،‬ڕاس����تگۆییان ده‌برده‌وه‌ كاتێك‬ ‫دانیان به‌مه‌دا بنایه‌و نه‌ده‌گه‌یش����تین به‌م‬ ‫دۆخه‌!‬ ‫ئ����ه‌و توڕه‌بوونه‌ی هاواڵت����ی كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫هی����چ نه‌كراوه‌ بۆ ئه‌وه‌یه‌ پێی وایه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫دروس����تكراوه‌ زه‌مه‌ن‌و دۆخ دروستیكردووه‌‬ ‫كه‌ هه‌رچ حكومڕانییه‌ك بێت ئه‌وه‌ده‌كات‌و‬ ‫په‌یوه‌ن����دی به‌ئازایه‌ت����ی ده‌س����ه‌اڵتدرانی‬ ‫ئێس����تاوه‌ نییه‌‪ ،‬چونكه‌ ئیشی ناڕوات ئه‌و‬ ‫هه‌نده‌ كارانه‌ش نه‌كات! كاری س����تراتیژی‬ ‫گرنكی ئه‌وتۆ نه‌ك����راوه‌ تاوه‌كو هاواڵتیان‬ ‫بڵێن ئه‌مانه‌ نه‌بوایه‌ن ئه‌وكاره‌ گرنگانه‌مان‬ ‫نه‌ده‌ب����وو‪ .‬به‌ب����ڕوای ئێمه‌ ئ����ه‌و قه‌یرانه‌‬ ‫به‌رده‌وامانه‌ی له‌اڵتی ئێمه‌دا هه‌بوه‌و هه‌یه‌‬ ‫په‌یوه‌ن����دی به‌زه‌م����ه‌ن‌و كات‌و ئه‌زمونه‌وه‌‬ ‫نیی����ه‌ تاوه‌كو چاوه‌ڕوان بی����ن‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی به‌نه‌بوونی دونیابینییه‌كی ڕوون‌و‬ ‫غیابی عه‌قڵه‌وه‌ هه‌یه‌!‬ ‫سیاسی‌و ده‌س����ه‌اڵتدارانی ئێمه‌ ئه‌وكات‬ ‫ڕاس����تگۆییان دۆڕاند كه‌ هه‌موو كێش����ه‌و‬ ‫گرفته‌كانیان به‌س����ته‌وه‌ بە‌دوژمن‌و هۆكاری‬ ‫ده‌ره‌كیی����ه‌وه‌‪ ،‬ئاخر یاس����ا س����ه‌روه‌رنییه‌‬ ‫چ په‌یوه‌ن����دی به‌دوژمنه‌وه‌هه‌ی����ه‌؟ ئای����ا‬ ‫شه‌قامێك دروست ده‌كه‌یت‌و سبه‌ی خراپ‬ ‫ده‌بێت خه‌تای دوژمنه‌؟ ده‌ستی ده‌ره‌كی‌و‬ ‫دوژمنه‌ ناهێڵێت ئازادی هه‌بێت؟ لێپرسراو‬ ‫له‌س����ه‌ر بنه‌مای حیزبایه‌ت����ی‌و خێاڵیه‌تی‬ ‫داده‌نێیت هه‌ڵ����ه‌ له‌دوژمندای����ه‌؟ حیزب‌و‬ ‫حكوم����ه‌ت تێك����ه‌ڵ ده‌كه‌یت هه‌ردیس����ان‬ ‫ه����ۆكاری دوژمنه‌؟ گه‌نده‌ڵ����ی هه‌الهه‌الی‬ ‫كردوین هه‌رخه‌تای دوژمن بوو؟ له‌كۆتاییدا‬ ‫ده‌ڵێین ئێم����ه‌ پێمان وایه‌ ئه‌وانه‌ هیچییان‬ ‫هه‌ڵه‌و تاوانی ئه‌وانیت����رو دوژمن نه‌بوون‪،‬‬ ‫به‌ڵكو هه‌مووی ده‌رئه‌نجامی ئه‌وه‌بوو ئێوه‌‬ ‫ڕاستگۆیتتان دۆڕاند!‬

‫ئه‌و توڕه‌بوونه‌ی‬ ‫هاواڵتی كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫هیچ نه‌كراوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ پێی وایه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش دروستكراوه‌‬ ‫زه‌مه‌ن‌و دۆخ‬ ‫دروستیكردووه‌ كه‌‬ ‫هه‌رچ حكومڕانییه‌ك‬ ‫بێت ئه‌وه‌ده‌كات‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ئازایه‌تی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدرانی‬ ‫ئێستاوه‌ نییه‬

‫کێ خۆپیشاندان بۆ خەڵک دەکات؟‬ ‫سەالح سەعید ئەمین‬

‫لە‪ ٢٧‬س���أڵی‌ رابردودا خەڵ���ک لەهەرێم ‌ی‬ ‫کوردس���تان‌و ناوچ���ە جێناکۆکەکانی���ش‬ ‫دەردەسەری‌‌و قەیران ‌ی تاقەتپروکێنی‌ زۆر ‌ی‬ ‫چەش���ت‪ ،‬حزبە‌کان ئەوانەی���ان لەلوتکە ‌ی‬ ‫دەسەاڵتدا بون‌و ئەوانەشیان لەوەزارەتەکاندا‬ ‫بون‌و بەش���دار ب���ون لەهەش���ت کابینە ‌ی‬ ‫حکومەتی‌ هەرێم���دا قەیرانێک نیە لێرە لەم‬ ‫هەرێمە روبەروی‌ هاواڵتیانیان نەکردبێتەوە‪.‬‬ ‫حزب لە‌هەرێم داهاتی‌ واڵتی‌ دزی‌‌و خۆ ‌ی پێ‬ ‫قەڵەو کرد‪ ،‬ش���ەری‌ ناوخ���ۆی‌ بەرپا کرد‌و‬ ‫گەنجەکانی‌ بەکوش���ت دا‪ ،‬سوپای‌ بێگانە ‌ی‬ ‫هێنایە س���ەر واڵت‌و س���ەروەری‌ خاکەکە ‌ی‬ ‫ش���کاندین‪ ،‬نەوت���ی‌ دەرهێناو فرۆش���تی‌‌و‬ ‫پارەکەی‌ ل���وش دا‪ ،‬فرۆکەخانەی‌ کردەوەو‬ ‫ئاس���مانیش قۆرخک���رد ت���ا عەب���اد ‌ی لێی‬ ‫وەرگرتنەوە‪ ،‬موچ���ەی‌ موچە خۆرانی‌ کردە‬ ‫چارەک‌و بەمانگانەش دابەشی نەکرد‪ ،‬لە‪٢٤‬‬ ‫کاتژمێ���ردا زیاتر لەنی���وە ‌ی خاکی‌ هەرێم ‌ی‬ ‫چۆڵ ک���رد‪ ،‬هەرێمی‌ کرد بە‌ژێ���ر قەرزێک ‌ی‬ ‫گەورەوە کەسیش نازانێت ئەو قەرزە لەکێ‬ ‫کراوە‌و بۆ کێ کراوە؟‬ ‫ئەو بارودۆخە س���ەختەی‌ ئێستا خەڵک ‌ی‬ ‫هەرێمی‌ تێدا دەژی‌ تەنها بەرهەمی‌ شکست ‌ی‬ ‫پارت���ی‌‌و یەکێتی‌ نی���ە‪ ،‬پارت���ی‌‌و یەکێت ‌ی‬ ‫ئەندازی���اری‌ گەیاندن���ی‌ بارودۆخ ‌ی خەڵک ‌ی‬ ‫هەرێم���ن بە‌ئەمرۆ‪ ،‬بەاڵم ئەگ���ەر حزبەکان ‌ی‬ ‫تری‌ جگە لە‌یەکێتی‌‌و پارت ‌ی لەبەشداربونیان‬ ‫لەدەس���ەاڵتدا روو بە‌پارت���ی‌‌و یەکێت��� ‌ی‬ ‫نەبونایە‌و لە‌پش���تگیرکردنی‌ خواس���تەکان ‌ی‬ ‫خەڵک‌و داواکارییەکانی‌ ش���ەقامدا بەکردەوە‬ ‫کەمتەرخەم نەبونایە‌و جدی‌ بونایە لەس���ەر‬ ‫دروس���تکردنی‌ فشاری‌ راس���تەقینە بۆ سەر‬ ‫یەکێتی‌‌و پارتی‌ هەرگیز ب���ارودۆخ بە‌ئەمرۆ‬ ‫نەئەگەیشت‪.‬‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‬

‫فۆتۆ‪ :‬سروە‬

‫گوت����اری‌ گۆران‌و یەکگرت����و‌و کۆمەڵ بۆ‬ ‫پش����تگیری‌ لەداواکانی‌ خەڵک راگەیاندن‌و‬ ‫پێشکەشکردنی‌ پاکێج‌و داواکردن لە‌یەکێتی‌‌و‬ ‫پارت����ی‌ تێنەپەراند تا چاکس����ازی‌ بکەن‪،‬‬ ‫هەوڵی‌ گۆرانکارییان لە‌ئاستی‌ پەرلەمانیدا‬ ‫کارێکی‌ ب����اش بو بەاڵم هەڵوێس����تی ئەو‬ ‫س����ێ حزبە‌و بەتایبەت بزوتنەوەی‌ گۆران‬ ‫لەئاست پەکخستنی‌ پەرلەمان‌و رێگریکردن‬ ‫لەس����ەرۆکی‌ پەرلەمان لەچونی‌ بۆ هەولێر‬ ‫ب����ەوەی‌ کاردانەوەیەکیان نەبو لەئاس����ت‬ ‫پەکخستنی‌ دامەزراوەیەکی‌ وەک پەرلەماندا‬ ‫بێت متمانەی‌ خەڵک تا ئاستێکی‌ گەورە بۆ‬ ‫ئەو سێ حزبە‌کەمیکرد‪.‬‬

‫گ���ۆران‌و یەکگرت���و‌و کۆم���ەڵ زۆر زیاتر‬ ‫لە‌قەبارەی‌ پێویس���ت خەڵکیان لەگەڵدا بو‬ ‫بۆ دروستکردنی‌ فشاری‌ راستەقینە بۆ سەر‬ ‫دەس���ەاڵتی‌ پارتی‌‌و یەکێتی‌‪ ،‬پرس���یارێک ‌ی‬ ‫جدییە‪ ،‬بۆ ئەو سێ حزبە‌جگە لە‌بەیاننامە‬ ‫ی‬ ‫دەرکردن‌و بەس���تنی‌ کۆنگرەی‌ رۆژنامەوان ‌ زی����اد لە‌چەن����د مانگێک����ە موچەخۆران‬ ‫لەالی���ەن فراکس���یۆنەکانیانەوە لە‌هەرێ���م‌و بەتایب����ەت‌و خەڵک بەگش����تی‌ چاوەروانن‬ ‫لەعێراقیش بەکردەوە پشتگیرییان لەخەڵک‌و پاش����ەکەوتی‌ موچە کۆتای����ی بێت‪ ،‬چەند‬ ‫داواکانی‌ شەقام نەکرد؟‬ ‫حزبێک س����ەردانی‌ بەغداو عەبادییان کردو‬

‫وەک جۆرێ����ک لە‌بەدیلی‌ پارتی‌‌و یەکێتیش‬ ‫لەبەغدا خۆیان بەخەڵک ناس����اند‪ ،‬مژدە ‌ی‬ ‫ناردنی‌ موچەی‌ بێ پاش����ەکەوتیان لەالیەن‬ ‫عەبادیی����ەوە ب��ڵ�او دەک����ردەوە‪ ،‬خەڵ����ک‬ ‫چاوەروان بو ئیتر کۆتای����ی بە‌قەیرانەکان‬ ‫بێت‪ ،‬بەاڵم هەواڵی‌ بەردەوامی‌ دابەشکردنی‌‬ ‫موچ����ە بە‌پاش����ەکەوت‌و رێکەوتنی‌ بەغدا‌و‬ ‫هەولێر لەو روەوە موچەخۆرانی‌ تاس����اند‌و‬ ‫بایکۆتی‌ دەوام چەن����د کەرتێکی‌ جیاوازی‌‬ ‫گرتەوە‪ ،‬ئەوەش جۆرێک لە‌قەناعەتی‌ الی‌‬ ‫خەڵک دروستکرد کە فریادرەسێکیان نیە‌و‬ ‫کەس بەهاواریانەوە نایەت‪.‬‬ ‫ئێس����تا خەڵک بایکۆت����ی‌ دوامیکردوەو‬ ‫چوەت����ەوە م����اڵ‪ ،‬گیرفان����ی‌ خاڵی����ەو‬ ‫لەش����ەقام ه����اوار دەکات‪ ،‬کام حزب دێت‬ ‫سەرکردایەتیان بکات‌و جاڕی‌ خۆپیشاندان‬ ‫بدات‌و بەرێکخس����تن‌و جەماوەرەکەی‌ بڵێ‬ ‫لەگەڵ بەرپرس����ەکانی‌ برۆن لەگەڵ خەڵک‬

‫بن لەش����ەقام‪ ،‬ئەو خەڵکەی‌ لە‌س����ەدەی‌‬ ‫‪٢١‬دا بەدەس����ت بێ کارەبایی‌و بێ نەوتی‌و‬ ‫ب����ێ پارەیی����ەوە دەناڵێنێ����ت‌و قەیران����ە‬ ‫جۆراوجۆرەکانی‌ پارتی‌و یەکێتی‌ بڕس����تی‌‬ ‫لێ بڕیون‪.‬‬ ‫تەنه����ا ڕێگەی����ەک حزب����ەکان تاقییان‬ ‫نەکردبێت����ەوە بەرامب����ەر پارت����ی‌و‬ ‫یەکێت����ی‌ ئەوەی����ە پەنای����ان نەبردوەت����ە‬ ‫بەر خۆپیشاندان‌و حزبێک بەسەرکردایەتی‌‌و‬ ‫بنکردایەتیەکەیەوە نەهات����وە بارەگاکانی‌‬ ‫چ����ۆڵ بکات‌و ش����ەقام قەرەباڵ����خ بکات‪،‬‬ ‫ئەوە ئەو هەوڵەیە دەبێت حزبەکان‪ ،‬جگە‬ ‫لەپارتی‌‌و یەکێتی‌ تاقی بکەنەوە بەتایبەت‬ ‫لەم قۆناغە س����ەختەدا‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش النیكه‌م‬ ‫ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ روی����ان هه‌بێت ك����ه‌هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن ده‌ستی‌ پێكرد داوایان لێ‌ بكه‌ن‬ ‫ده‌نگیان پێبده‌ن‌و هه‌ڵیانبژێرن‪.‬‬

‫گوتاری‌ گۆران‌و‬ ‫یەکگرتو‌و کۆمەڵ بۆ‬ ‫پشتگیری‌ لەداواکانی‌‬ ‫خەڵک راگەیاندن‌و‬ ‫پێشکەشکردنی‌‬ ‫پاکێج‌و داواکردن‬ ‫لە‌یەکێتی‌‌و پارتی‌‬ ‫تێنەپەراند‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫به‌م شێوه‌ی ‌ه دایب ‌ی‬ ‫بۆ منداڵه‌كه‌ت به‌كاربهێنه‌‬

‫بۆچی‌ توش ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ددان ئه‌بین؟‬ ‫كلۆربون ‌‬

‫هه‌ندێك رێنمایی‌ هه‌یه‌ كه‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی گۆرین ‌‬ ‫دایكان ئەنجامی بدەن له‌كات ‌‬ ‫ی منداڵه‌كانیان‪.‬‬ ‫دایب ‌‬ ‫ی‬ ‫ رۆژان��� ‌ه چه‌ن���د جارێ���ك دایب��� ‌‬‫منداڵه‌كه‌ت بگۆره‌‪ .‬واباشتر‌ه هه‌ر ‪ 3‬بۆ‬ ‫‪ 4‬كاتژمێرێك بگۆردرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ هه‌وڵبده‌به‌هیچ شێوه‌یه‌ك كلێنس ‌‬‫ی‬ ‫ته‌ر به‌كارنه‌هێنی���ت بۆپاك كردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌و‌ه ئاو ‌‬ ‫منداڵه‌كه‌ت‪ ،‬به‌ڵك���و له‌بر ‌‬ ‫شله‌تێن به‌كاریه‌نیت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی شوێن ‌‬ ‫ی ش���ۆردن به‌هێواش ‌‬ ‫ دوا ‌‬‫ی‬ ‫دایبێك���ه‌ وش���ك بك���ه‌ره‌و‌ه بۆئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و ش���وێنه‌ نه‌بێته‌ هۆی‌ كۆبونه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كتریا‌و پاشان سوتانه‌وه‌ی‌‪.‬‬ ‫ له‌دوای‌ هه‌م���وو گۆرینی‌ دایبیه‌ك‬‫كرێ���م دژی‌ س���وتانه‌وه‌بۆمنداڵه‌كه‌ت‬ ‫به‌كاربهێنه‌‪.‬‬ ‫ی منداڵه‌ك���ه‌ت‬ ‫ هه‌میش���ه‌به‌قه‌باره‌ ‌‬‫دایبی‌ به‌كاربهێنه‌ نه‌گه‌وره‌و نه‌بچوك‪.‬‬

‫كلۆربونی ددان یه‌كێك ‌ه له‌نه‌خۆشیی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫باوە‌كانی‌ ددان‌و كه‌س���ێك نیه‌ توش ‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬مندااڵن‌و منداڵی شیرەخۆریش‬ ‫بەهەمان ش���ێوە توش دەبن‪ ،‬چونکە‬ ‫ش���یری دایکی���ش بەرێ���ژەی ‪%6‬دا‬ ‫ی خواره‌و‌ه‬ ‫ش���ەکری تێدایە‪ .‬ئه‌مان ‌ه ‌‬ ‫ی سه‌ره‌كی‌ كلۆربونی‌ ددانن‪:‬‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫ی خ���ۆراك له‌نێ���وان‬ ‫ مان���ه‌وه‌ ‌‬‫ددان���ه‌كان‌و پ���اك نه‌كردنه‌وه‌ی���ان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ جوان به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫ی ك���ه‌ كاربۆهیدراتیان زۆر‬ ‫خۆراكان ‌ه ‌‬ ‫تێدایه‌ ئه‌بنه‌ هۆی‌ كلۆر بونی‌ ددان‪.‬‬ ‫ی له‌ناو ده‌م هه‌ی ‌ه‬ ‫ ئه‌و به‌كتریایان ‌ه ‌‬‫ی‬ ‫هه‌ڵده‌ستن به‌گۆرینی‌ ئه‌و خۆراكان ‌ه ‌‬ ‫كه ‌ماوه‌ته‌وه‌ له‌نێ���وان‌ ددانه‌كان بۆ‬ ‫ترشی‌‪.‬‬ ‫ی ناو ده‌م له‌گه‌ڵ خۆراك ‌ه‬ ‫ به‌كتریا ‌‬‫ی ددان یه‌ك ده‌گرن‌و‬ ‫ماوه‌كان���ی‌ به‌ین ‌‬ ‫ی دروست ده‌كه‌ن‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ چرێش ‌‬ ‫كه‌ ئه‌بێته‌ هۆی‌ كلۆربونی‌ ددان‪.‬‬ ‫ ئه‌و مادده‌ ترش���ییه‌ كه‌دروست‬‫ی خواردن‬ ‫ی كۆبونه‌و‌ه ‌‬ ‫بووه‌ له‌ئه‌نجام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توێژاڵ ‌‬ ‫ی توان���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ئه‌بێت���ه‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی ددان كه‌توێژاڵێك��� ‌ه ددان‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ئه‌پارێزێت له‌كلۆربون‪.‬‬

‫ی تێكچون ‌‬ ‫ی‬ ‫هۆكار ‌‬ ‫سوری‌ مانگانه‌ له‌ئافره‌تان‬ ‫ی خانمان‬ ‫ی س���وری مانگان��� ‌ه یه‌كێكه‌ له‌ناره‌حەتیەكان ك���ه‌ روبه‌رو ‌‬ ‫تێكچون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆری‌ تێكچونی‌ سور ‌‬ ‫ئه‌بێته‌وه‌و ئازارو قه‌له‌قی‌ بۆ دروس���ت ده‌كات‪ .‬به‌شێك ‌‬ ‫مانگانه‌ ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ ئەم هۆکارانە‪.:‬‬ ‫ قه‌له‌قی‪ ،‬گاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر جه‌س���ته‌و ده‌رون هه‌یه‌‪ ،‬به‌پێی‌ توێژینه‌وه‌كان‬‫ی‬ ‫ی دواكه‌وتنی‌ سور ‌‬ ‫ی فش���اری‌ ده‌رونیان زۆر له‌سه‌ره‌ زیاتر توش ‌‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ ‌‬ ‫مانگانه‌ ده‌بنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ردان ‌‬ ‫ی رێژه‌ ‌‬ ‫ی به‌رزبون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی كێ���ش ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫ قه‌ڵ���ه‌وی‌‪ ،‬زیاد بون ‌‬‫ی‬ ‫ی ئه‌ستور بون ‌‬ ‫ی ئاسایی‌ خۆی‌‪ ،‬كه‌ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫ی ئیس���ترۆجین له‌رێژه‌ ‌‬ ‫هۆرمۆن ‌‬ ‫دیواری‌ منداڵدان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی هۆرمۆن ‌‬ ‫ی كه‌می‌ ده‌ردان ‌‬ ‫ی زۆر ئه‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ الوازی‌‪ ،‬به‌هه‌مان ش���ێوه‌ الواز ‌‬‫ی مانگانه‌‪.‬‬ ‫ی سور ‌‬ ‫ئیسترۆجین‌و پاشان دواكه‌وتن ‌‬ ‫ی جه‌سته‌‪.‬‬ ‫ی زۆری‌ هه‌یه‌ له‌سه‌ر فیسیۆلۆج ‌‬ ‫ كه‌م خه‌وی‌‪ ،‬كاریگه‌ر ‌‬‫ی دژ‌ه‬ ‫ی هه‌ندێك ده‌رمان‪ ،‬بۆ چه‌ند نه‌خۆشییه‌ك‪ ،‬وه‌ك ده‌رمان ‌‬ ‫ به‌كار هێنان ‌‬‫به‌رگری‌ له‌ش‪ ،‬ده‌رمانی‌ غوده‌‪ ،‬ده‌رمانی‌ كۆرتیزۆن‪ ،‬ده‌رمانی‌ دژ‌ه خه‌مۆكی‌‪.‬‬

‫یارمەتیدەرە بۆ بەهێزکردنی ئێسک‌و‬ ‫مەترسی شکاوی کەمدەبێتەوە‬ ‫یارمەتیدەرە بۆ بەهێزکردنی ماسولکەکان‌و‬ ‫رێک‌وپێکی لەش دەپارێزێت‬ ‫ش‬ ‫یارمەتیدەرە بۆ چاالککردنی بیرکردنەوەو بەهێزکردنی هۆ ‌‬ ‫بەتایبەت بۆ ئەو کەسانەی تەمەنیان هەڵدەکشێ‬ ‫خانەکانی لەش دەرنگتر الواز دەبن‌و چاالکییەکان‬ ‫بەشێوەیەکی تەندروست ئەنجامدەدە ‌ن‬ ‫مەترسییەکانی جۆری دوەمی شەکرە‪ ،‬نەخۆشی دڵ‪،‬‬ ‫هەندێ جۆری شێرپەنجە کەمدەبنەوە لەبەسااڵچوان‬

‫‪15‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫مامۆستایان ‌ی ناڕازی هه‌ولێرو دهۆك‬ ‫جه‌خت له‌بایكۆتكردن ‌ی ناوه‌نده‌كان ‌ی خوێندن ده‌كه‌نه‌و‌ه‬ ‫"هیچ قوتابخانه‌یه‌ك له‌سنوره‌كه‌دا دانه‌خراوه‌‪ ،‬چونكه‌ هیچ به‌ڕێوه‌به‌رێك‬ ‫ناتوانێت بایكۆت بكات‌و بێت ‌ه سه‌رشه‌قام"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫به‌هۆی‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌‌و وه‌رگرتنی‌‬ ‫چاره‌كه‌ موچه‌ زیاتر له‌سێ‌ ساڵه‌‬ ‫مامۆستایان ژیانێكی‌ سه‌خت‌و دژوار‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌ن‪ ،‬له‌چه‌ند ڕۆژی‌ ڕابردودا‬ ‫به‌شێك له‌مامۆستایانی‌ شاری‌ هه‌ولێرو‬ ‫دهۆك‌و ناوچه‌كانی‌ ده‌وروبه‌ریان‬ ‫خۆپیشاندانیان ئه‌نجامدا‪ ،‬مامۆستایه‌ك‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌باته‌وه‌‬ ‫هۆڵه‌كانی‌ خوێندن چاككردنی‌‬ ‫موچه‌كانمانه‌"‪.‬‬ ‫(بڕوخێ‌ دز‪ ،‬شه‌ریكی‌ دز) (مامۆستایانی‌‬ ‫هه‌ولێ���ر ئاماده‌نه‌ وه‌كو ش���ێر) ئه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫دروش���مانه‌بون ك���ه‌ مامۆس���تایان هه‌مو‬ ‫پێك���ه‌وه‌ له‌خۆپیش���اندانه‌كه‌دا ده‌ی���ان‬ ‫وته‌وه‌‪،‬ئه‌یاد ئه‌حمه‌د‪ ،‬وه‌ك مامۆستایه‌كی‌‬ ‫ن���اڕازی‌ له‌هه‌ولێ���ر به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند‬ ‫"مامۆستایان‌و فه‌رمانبه‌رانی‌ هه‌ولێر وه‌ك‬ ‫شارو شارۆچكه‌كانی‌ تری‌ كوردستان له‌و‬ ‫بارودۆخه‌ ناڕازین‪ ،‬تائێستاش كه‌جوڵه‌مان‬ ‫نه‌بوه‌ مانای‌ ئه‌وه‌نیه‌ به‌و سته‌مه‌ ڕازیبوین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌سه‌اڵتی‌ داپڵۆسێنه‌رو تۆقێنه‌ری‌‬ ‫ئه‌و ده‌ڤه‌ره‌ وایكرد بو تا ئێس���تا هه‌ولێر‬ ‫بێده‌نگ بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ی���اد ئه‌حم���ه‌د ك���ه‌ له‌ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫مامۆستایانی‌ ناڕازییه‌ وتیشی‌ "له‌ڕاگه‌یاندنو‬ ‫تۆڕه‌كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانه‌وه‌ هانی‌ مامۆستایان‌و‬ ‫فه‌رمانبه‌رانمان���دا داوای‌ ماف���ی‌ خۆی���ان‬ ‫بكه‌ن‌و خۆشبه‌ختانه‌ ژماره‌یه‌كی‌ زۆر هه‌ر‬ ‫خۆیان هانده‌ربون‌و چاوه‌ڕێی‌ ده‌رفه‌تێكی‌‬ ‫وایان ده‌كرد له‌كۆتایدا هه‌ولێر خرۆش���ا‌و‬ ‫هاته‌ سه‌رشه‌قام‪ ،‬خه‌ڵكێكی‌ زۆر ئاماده‌بو‬ ‫كه‌ دڵخۆشكه‌ر بو بۆ یه‌كه‌مجار له‌هه‌ولێر‪،‬‬ ‫بڕوام وایه‌ ئه‌وانه‌ش���ی‌ ئاماده‌نه‌وبن زیاتر‬ ‫به‌جورئه‌ت ئه‌بن‌و ئاماده‌ی‌ خۆپیشاندانی‌‬ ‫ترده‌بن‌و بایكۆت ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫كاتێ���ك خۆپیش���انده‌ران ده‌یانه‌وێ���ت‬ ‫پش���تێنه‌ی‌ مرۆی���ی‌ هێزه‌كان���ی‌ چاالكی‌‬ ‫مه‌ده‌نی‌ بش���كێنن تا به‌ڕێكه‌ون بۆ پێش‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران ئه‌یاد ئه‌حمه‌د بریندار‬ ‫ده‌بێت "هێزه‌ ئه‌منیه‌كان چه‌ند بۆمبێكی‌‬ ‫ده‌نگیی���ان ته‌قانده‌وه‌ ب���ۆ باڵوه‌پێكردنی‌‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‌و فەرمانبەران لەسلێمانی‬ ‫خۆپیشانده‌ران یه‌كێك له‌و بۆمبانه‌ له‌ژێر‬ ‫پێی‌ من ته‌قیه‌وه‌ پڕوشه‌كه‌كانی‌ به‌ر قاچم‬ ‫كه‌وتو برینداربوم‪ ،‬به‌اڵم سوپاس بۆ خوا‬ ‫ئێستا باشم"‪.‬‬ ‫مامۆس���تایانی‌ هه‌ولێ���ر ب���ه‌رده‌وام‬ ‫ده‌ب���ن له‌بایك���ۆت جگه ‌ل���ه‌وه‌ی‌ ئه‌وان‬ ‫پش���تگیری‌ خۆپیش���اندانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ پاشكه‌وتیش���ان كرد‬ ‫"وه‌ك ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆس���تایانی‌ ناڕازی‌‬ ‫بڕیاری‌ بایكۆتمان داوه‌و س���ورین له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و بڕیاره‌‪ ،‬به‌گوێره‌ی‌ زانیاریه‌كانیشمان‬ ‫له‌چه‌ندی���ن قوتابخان���ه‌ بایك���ۆت كراوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ ده‌باته‌وه‌ هۆڵه‌كانی‌ خوێندن‬ ‫چاككردنی‌ موچه‌كانمانه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ وه‌رزی‌‬ ‫خوێن���دن ماوه‌یه‌كی‌ كه‌می‌ م���اوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستاش كارتمان به‌ده‌ست ماوه‌و هێشتا‬ ‫نمره‌كانی‌ پۆلی‌ دوانزده‌و تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫ماوه‌ ئه‌گه‌ر بایكۆت س���ه‌ربگرێ‌ به‌ته‌ئكید‬ ‫ده‌بێته‌ فشارێكی‌ به‌هێز "‪.‬‬

‫ئه‌یاد ئه‌حمه‌د له‌باره‌ی‌ ده‌س���تی‌ حزب‬ ‫له‌پش���تی‌ خۆپیش���اندانه‌كانه‌وه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"بمانه‌وێ���ت‌و نه‌مانه‌وێت ئ���ه‌و خه‌ڵكه‌ی‌‬ ‫به‌ش���داربون به‌ش���ێكی‌ زۆریان ئینتمای‌‬ ‫حزبیان هه‌بوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ مانای‌ ئه‌وه‌‬ ‫نیه‌ حزبێكی‌ دیاریكراو پێی‌ هه‌ڵس���ابێت‬ ‫ڕه‌نگه‌ حزب���ه‌كان هانی‌ ئه‌ندامانی‌ خۆیان‬ ‫دابێت به‌ش���داربن كه‌ئه‌وه‌ش ئاس���اییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاره‌كه‌ی‌ ئێمه‌ خۆرسك بو له‌هه‌مان‬ ‫كاتیشدا ئاس���اییه‌ حزبه‌كان پشتگیریمان‬ ‫بك���ه‌ن بۆی���ه‌ خۆپیش���اندانه‌كه‌ی‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫هه‌مه‌ڕه‌نگ بو ئه‌ندامی‌ حزبه‌كان‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫بێ الیه‌نیش���ی‌ به‌شداربون ئه‌گه‌ر بوترێت‬ ‫حزبی‌ ب���وه‌ ئه‌وه‌ بچوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و كاره‌‬ ‫ناوازه‌یه‌یی‌ هه‌ولێره‌"‪.‬‬ ‫له‌دهۆك‌و زاخ���ۆ وه‌ك هه‌مو پارێزگاو‬ ‫ناوچه‌كانی‌ ت���ر بۆداواكردنی‌ مافه‌كانیان‬ ‫مامۆستایان هاتنه‌ سه‌رش���ه‌قام‪ ،‬به‌ده‌ل‬

‫فۆتۆ‪ :‬سروە‬

‫ب���ه‌رواری‌‪ ،‬ڕێكخ���ه‌ری‌ ئه‌نجومه‌نا ده‌نگێ‌‬ ‫مامۆستا ئه‌و كاته‌ی‌ بۆ ئاوێنه‌ قسه‌ی‌ كرد‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌دا بو تا بچێت���ه‌ دادگا بزانێت چ‬ ‫بڕیارێك له‌باره‌یه‌وه‌ ده‌درێت ئه‌وه‌ش پاش‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ له‌خۆپیش���اندانه‌كانی‌ ‪3-25‬‬ ‫ده‌ستگیركراو دواتر به‌كه‌فاله‌ت ئازادكرابو‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "هۆكاری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ خۆپیشاندانه‌كانمانی‌ ئێستامان‬ ‫ته‌نها موچه‌یه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌ دارایه‌یی‌‬ ‫كه‌هه‌یه‌‪ ،‬ت���ا بتوانین ب���ه‌رده‌وام ده‌بین‌و‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ین بایكۆتێكی‌ سه‌رتاس���ه‌ری‌‬ ‫بێت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ زۆر له‌كه‌س ناكه‌ین وه‌ك‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ئێس���تاش مامۆستایان خۆیان‬ ‫دێن نه‌ك له‌به‌ر ئه‌نجومه‌ن بۆیه‌ به‌سه‌دان‬ ‫كه‌س به‌شداری‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ل ب���ه‌رواری‌ باس���ی‌ چۆنێت���ی‌‬ ‫ده‌ستگیركردنه‌كه‌ی‌ ده‌كات"بیست پۆلیس‬ ‫منیان اختیتاف كرد بردمیانه‌ ناو په‌روه‌رده‌‬ ‫دواتریش ئ���ه‌وان به‌دزییه‌وه‌ بردمیانه‌ ناو‬

‫ئه‌وه‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫ده‌باته‌و‌ه هۆڵه‌كان ‌ی‬ ‫خوێندن چاككردن ‌ی‬ ‫موچه‌كانمان ‌ه‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه وه‌رز ‌ی‬ ‫خوێندن ماوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫كه‌می‌ ماوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئێستاش كارتمان‬ ‫به‌ده‌ست ماوه‌‬ ‫س���ه‌یاره‌وه‌ دوجار ئاگام له‌خ���ۆم نه‌ما‪،‬‬ ‫ئه‌وان وتویان ئه‌و مامۆس���تایه‌ قس���ه‌ی‌‬ ‫به‌ئێمه‌ وتوه‌ لێی‌ داوین بۆئه‌وه‌ی‌ من هیچ‬ ‫شتێك نه‌كه‌م وه‌گه‌رنا هه‌مو كه‌س چاوی‌‬ ‫لێبو كه‌ من هیچم نه‌كردبو"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ل به‌رواری‌ جه‌خ���ت له‌حزبیبونی‌‬ ‫بەڕێوەب���ەره‌كان ده‌كات���ه‌وه‌و "هی���چ‬ ‫قوتابخانه‌یه‌ك له‌س���نوره‌كه‌دا دانه‌خراوه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ هیچ به‌ڕێوه‌به‌رێك ناتوانێت بایكۆت‬ ‫بكات‌و بێته‌ سه‌رشه‌قام بڕیار بدات ئه‌وان‬ ‫هه‌موی‌ حزبین به‌هۆی‌ حزبه‌وه‌ دامه‌زراون‬ ‫بۆیه‌ ناوێرن به‌هیچ ڕه‌نگێ"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ده‌س���تی‌ ح���زب له‌پش���تی‌‬ ‫ئ���ه‌و جوڵ���ه‌و خۆپیش���اندانانه‌وه‌ به‌ده‌ل‬ ‫ب���ه‌رواری‌ ده‌ڵێت "هیچ حزبێ���ك له‌ڕیزی‌‬ ‫خۆپیشانده‌ران نیه‌و ئه‌وه‌ زیاتر له‌ده‌ ڕۆژ‬ ‫ئاماده‌كاری‌ ده‌كه‌ین ئێس���تاش بڕیارمان‬ ‫داوه‌ هیچ حزب‌و به‌رپرسێك‌و به‌ربژێرێكیان‬ ‫نه‌یه‌نه‌ ئه‌و گردبونه‌یه‌وه‌"‪.‬‬

‫گیرفان به‌تاڵی‌ مامۆستایان‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌رو یاریده‌ده‌ره‌كان ‌ی‬ ‫كۆیه‌و سه‌یدسادقی‌ ناچار به‌ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ كرد‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫به‌هۆی‌ خراپی‌ گوزه‌رانیان‌و بێ‌ باكی‌‬ ‫حكومه‌ت به‌ده‌یان به‌ڕێوه‌به‌ر له‌سنوری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ كۆیه‌و سه‌یدسادق نامه‌ی‌‬ ‫ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ خۆیان‬ ‫پێشكه‌شكردوه‌‪،‬یاریده‌ده‌رێكی‌ قوتابخانه‌‬ ‫ده‌ڵێت "باشترین بژارده‌یه‌ تا ده‌سه‌اڵتداران‬ ‫بزانن مامۆستایان كااڵنین هه‌ر كاتێك‬ ‫ویستیان به‌كاریان بهێنن"‪.‬‬ ‫له‌س����نوری‌ پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ كۆی����ه‌ ‪130‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر‌و یاریده‌ده‌ر‌و س����ه‌رۆك به‌ش����ی‌‬ ‫په‌یمان����گای‌ هون����ه‌ره‌ جوان����ه‌كان‌و چه‌ند‬ ‫بڕیارده‌رێ����ك‌و له‌ش����ارۆچكه‌ی‌ ته‌ق ته‌قیش‬ ‫‪ 59‬به‌ڕێوه‌ب����ه‌رو یاریده‌ده‌ر نامه‌ی‌ ده‌س����ت‬ ‫له‌كاركێشانه‌وه‌یان پێشكه‌شی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ كۆیه‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫حه‌سه‌ن عه‌باس‪ ،‬یاریده‌ده‌ری‌ قوتابخانه‌ی‌‬ ‫كۆس����اری‌ بنه‌ڕه‌ت����ی‌ له‌كۆی����ه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫ڕاگه‌یاند "بڕیاری‌ ده‌س����ت له‌كاركێشانه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌كۆم����ه‌ڵ دراو‌هو‌و به‌ڕێوه‌ب����ه‌ری‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫سه‌ره‌ڕایی‌ پش����تگیرییان وتویه‌تی‌ سه‌روی‌‬ ‫خۆمان ئ����اگادار ده‌كه‌ین����ه‌وه‌‌و به‌دواداچون‬ ‫ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی هۆكاری‌ ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌یان‬ ‫حه‌س����ه‌ن عه‌باس وتی‌"تاك����ه‌ ڕێگا بو وه‌ك‬

‫فش����ار بۆ ده‌س����ه‌اڵت‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌ هه‌ندێ‌‬ ‫جار له‌الیه‌ن مامۆس����تایانو دایك‌و باوكانه‌و‌ه‬ ‫فشارمان له‌سه‌ربو‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی‌ له‌م كاریگه‌ریه‌‬ ‫بێینه‌ ده‌ره‌وه‌ ب����ژارده‌ی‌ ده‌وام یان بایكۆت‬ ‫بۆ مامۆس����تایان جێ‌ بهێڵ����ن هه‌روه‌ها به‌و‬ ‫دۆخ����ه‌ خراپ����ه‌ی‌ گوزه‌رانی‌ مامۆس����تایانو‬ ‫گیرفان����ی‌ خاڵییه‌وه‌ ناتوانین به‌رده‌وام بین‪،‬‬ ‫بڕوا ده‌كه‌ی‌ مامۆس����تا هاتۆت����ه‌ الم ته‌نها‬ ‫‪1000‬دینارم داوه‌تێ‌ كه‌ سه‌مونی‌ ئێواره‌ی‌ پێ‬ ‫بكڕێ‌ ئه‌مه‌ هۆكاره‌كانه‌ بگره‌ ئه‌مه‌ بچوكترین‬ ‫نه‌هامه‌تیه‌ كه‌ مامۆستایان ده‌یچێژن‪ ،‬ئۆباڵی‌‬ ‫كه‌وتنی‌ خوێندنی‌ ئه‌مس����اڵیش له‌ئه‌ستۆی‌‬ ‫حكومه‌ت ده‌بێت"‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ده‌س����ت له‌كاركێشانه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رو یاریده‌ده‌رانه‌ الی‌ هه‌ندێك بە‌باش‬ ‫دانانرێت به‌تایبه‌ت ل����ه‌م بارودۆخانه‌دا ئه‌و‬ ‫یاریده‌ده‌ره‌ی‌ شاری‌ كۆیه‌ ده‌ڵێت "باشترین‬ ‫بژارده‌یه‌ بۆئ����ه‌وه‌ی‌ په‌یامێكی‌ توندبێت بۆ‬ ‫ده‌سه‌اڵتداران كه‌ بزانن مامۆستایان كااڵنین‬ ‫ه����ه‌ر كاتێك ویس����تیان به‌كاری����ان بهێنن‪،‬‬ ‫گیرفانی‌ به‌تاڵی‌ مامۆس����تایان ئه‌م بڕیاره‌ی‬ ‫داوه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ران����ه‌ ت����ا ب����ه‌رواری‌ ‪4-1‬‬ ‫چاوه‌ڕێده‌ك����ه‌ن تاحكوم����ه‌ت ب����ه‌ده‌م‬ ‫داواكانیان����ه‌وه‌ بێ����ت‪ ،‬حه‌س����ه‌ن عه‌ب����اس‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌م����و قوتابخان����ه‌كان بایكۆتیان‬ ‫ك����ردوه‌و هه‌روه‌ه����ا بڕی����اری‌ بایكۆتكردنی‌‬

‫بش����كێنن‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك خۆم به‌تاك نوسراوی‌ هه‌بێ����ت به‌ن����او نوس����ین وه‌ربگیرێت����ه‌وه‌و‬ ‫خۆم ئاماده‌كردوه‌ بۆ ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ ڕێوش����وێنی‌ یاس����ایی‌ بگرێته‌به‌ر بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫هیچی‌ تری‌ پێوه‌ نه‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌ئه‌گه‌ری‌ هه‌ر ڕوداوێكی‌ پێش وه‌خته‌"‪.‬‬ ‫س����یروان فایه‌ق ئاش����كرای كرد كه‌ "ئه‌و‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌كانی‌ سه‌یدس����ادقیش نامه‌ی‌‬ ‫ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌یان پێشكه‌ش كردوه‌ به‌ڕێوه‌به‌رانه‌ی‌ ده‌س����ت له‌كارده‌كێش����نه‌وه‌‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ س����یروان فای����ه‌ق كه‌ ئه‌ندامی‌ ئه‌وانه‌ن كه‌ویژدانێك����ی‌ زیندویان هه‌یه‌ ئه‌و‬ ‫ده‌س����ته‌ی‌ مامۆس����تایانی‌ ناڕازییه‌‌و هاوكات به‌ڕێوبه‌رانه‌ن كه‌ ته‌حه‌مولی‌ زوڵم‌و س����ته‌م‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ره‌ له‌ئاماده‌یه‌كی‌ س����ه‌ید س����ادق ناك����ه‌ن ئ����ه‌و به‌ڕێوه‌به‌ران����ه‌ن ك����ه‌ به‌ده‌م‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "زیاتر له‌س����ێ‌ س����اڵه‌ مامۆستاو فێرخوازه‌كانیانه‌وه‌ بون‪ ،‬ناكه‌ونه‌‬ ‫مامۆس����تایان داوای‌ ماف����ی‌ خۆیان ده‌كه‌ن ژێر هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ حزب‌و خاوه‌نی‌ هه‌ڵوێستن‬ ‫له‌سه‌ر شه‌قام داوا ئه‌كه‌ن كه‌ گیرفانی‌ به‌تاڵ ئه‌وان����ه‌ ده‌س����ت له‌كارده‌كێش����نه‌وه‌ بۆیه‌‬ ‫نه‌بێ����ت بۆئه‌وه‌ی‌ خزمه‌تێك����ی‌ زیاتر بكات‪ ،‬هه‌ندێك پێان خۆش نی����ه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌زانن‬ ‫چونكه‌ پ����ه‌روه‌رده‌و فێرك����ردن به‌گیرفانی‌ دوای‌ ئه‌م����ان كه‌س����انێك دائه‌نێن كه‌ هه‌مو‬ ‫خاڵییه‌وه‌ ناكرێت كاتێك حكومه‌ت ئاماده‌نیه‌ بڕی����ارو ڕێنمایه‌ك له‌ناوه‌ن����ده‌ حزبیه‌كانه‌وه‌‬ ‫گوێم����ان لێبگرێت‌و داواكانم����ان جێ‌ به‌جێ‌ وه‌رده‌گ����رن‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان����ی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ی‌ شه‌س����ت نمره‌یی‌ پۆله‌كانی‌ بكات ئێمه‌ش ناتوانین ئه‌و به‌رپرس����یارێتیه‌ سه‌یدسادق خۆیان خۆپیشاندانه‌كانیان ڕێك‬ ‫نۆی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و دوانزده‌ی‌ ئاماده‌یش دراوه‌‪ ،‬قورس����ه‌ هه‌ڵبگرین به‌رپرسیارێتی‌ قوتابی‌‌و خس����توه‌ ئه‌وان ڕێنمایی‌ مامۆستا ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر حكومه‌ت نه‌هاته‌ س����ه‌رخه‌ت فشاری‌ مامۆس����تاو بیناو كه‌لوپه‌ل����ی‌ خوێنندگاكان به‌اڵم كه‌ به‌رپرسیارێتی‌ گه‌وره‌ له‌سه‌ر شانت‬ ‫بێتو كه‌س گوێت لێ نه‌گرێت چی‌ بكه‌یت"‪.‬‬ ‫زیات����ر له‌س����ه‌ر حكومه‌ت ده‌كه‌ی����ن‌و خێمه‌ بۆیه‌ ده‌ست له‌كارده‌كێشینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س����یروان فایه‌قی‌ به‌ڕێوه‌ب����ه‌ر رایگه‌یاند‬ ‫زیات����ر ل����ه‌‪ 70‬به‌ڕێوه‌به‌رو یاری����ده‌ده‌ری‌‬ ‫له‌به‌رده‌م پ����ه‌روه‌رده‌ هه‌ڵده‌ده‌ین‌و مانگرتن‬ ‫له‌نان‌و ئاو چه‌ندین فش����اری‌ تر به‌كاردێنن سه‌یدسادق نامه‌ی‌ ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌یان "له‌نزیك����ه‌ی‌ هه‌ش����تا باخچ����ه‌و قوتابخانه‌و‬ ‫چ بژارده‌یه‌ك به‌كۆی‌ ده‌نگ پێمان باش بێت پێشكه‌ش����ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ په‌روه‌رده‌ كردوه‌‪ ،‬خوێندنگا ده‌وام ناكرێت هه‌رچه‌نده‌ پۆلی‌ نۆ‬ ‫ئه‌وی����ان هه‌ڵده‌بژێرین ك����ه‌ زیاتر كاریگه‌ری‌ س����یروان فای����ه‌ق ده‌ڵێت "داوام����ان كردوه‌ هه‌فته‌یه‌ك پێش نه‌ورۆز كرایه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ لیژنه‌یه‌ك دروس����ت ب����كات تا ڕێكه‌وتنه‌ی‌ هه‌رێ����م‌و به‌غداد هه‌موی‌ تێكداو‬ ‫هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫حه‌س����ه‌ن عه‌ب����اس به‌نیگه‌رانی����ه‌وه‌ وتی‌ مۆره‌كانم����ان لێوه‌ربگرێت����ه‌وه‌‪ ،‬چونك����ه‌ ل����ه‌‪ 3-19‬هیچ به‌ڕێوه‌به‌رێك له‌سه‌یدس����ادق‬ ‫"وه‌ك له‌واڵتی‌ ئێمه‌ ئاش����كرایه‌ هه‌ندێ‌ جار قه‌ڵه‌مێك یان ده‌فته‌رێك نیه‌ دایبنێن‌و بڕۆین كاروباری‌ ئیداری‌ جێ‌ به‌جێ‌ نه‌كردوه‌ وه‌اڵمی‌‬ ‫فشاری‌ حزبی‌ واده‌كات كه‌ ته‌نانه‌ت بایكۆت به‌ڵكو ئه‌وه‌ به‌رپرسیارێتیه‌ ئه‌بێت لیژنه‌یه‌ك هیچ نوسراوێك نایه‌ییه‌نه‌وه‌"‪.‬‬

‫هه‌رچه‌ند‌ه پۆلی‌ نۆ‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك پێش‬ ‫نه‌ورۆز كرایه‌و‌ه‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ڕێكه‌وتنه‌ ‌ی‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غداد‬ ‫هه‌موی‌ تێكدا‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫خوێندنی‌ ئه‌مساڵ‬ ‫به‌ره‌و كوێ‌؟‬ ‫سه‌ریاس سه‌مین‬ ‫گه‌ر هێ���زی‌ ئه‌من���ی‌‌و پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫پۆلی���س‌و ئاب���وری‌ هه‌رێ���م‌و بودج���ه‌و‬ ‫مووچه‌ش ی���ه‌ك خرابن‪ ،‬به‌اڵم خوێندن‌و‬ ‫په‌روه‌رده‌ دوو ئیداره‌یی‌ پێوه‌ دیاربێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا هه‌نگاوێكمان نه‌ناوه‌ شایس���ته‌ی‌‬ ‫باس‌و قابیلی‌ مشتومڕبێت‪ ،‬كه‌ نه‌وه‌كانی‌‬ ‫داهات���وو درك بە‌گرنگ���ی‌ حوكمڕان���ی‌‌و‬ ‫هه‌ن���گاوه‌ شكڵیه‌كانیش���ی‌ بكه‌ن‪ ،‬چۆن‬ ‫ده‌توان���ی‌ ب���اس له‌پرس���ی‌ كوردبوون‬ ‫بكه‌یت كه‌ له‌سایه‌یدا ساڵێكی‌ خوێندنی‌‬ ‫ڕۆڵه‌كان���ی بە‌فی���ڕۆ بچێ���ت؟! یاخ���ود‬ ‫بە‌ش���ێوه‌یه‌ك به‌ڕێوه‌ بچێت كه‌ وه‌رزێكی‌‬ ‫ت���ه‌واوی‌ خوێندن���ی‌ س���اڵ خوێندكاران‬ ‫ده‌وامی���ان نه‌كردبێ���ت‌و مامۆس���تایانی‌‬ ‫بایكۆتی‌ خوێندنیان كردبێت؟ (ئه‌ڵبه‌ت‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ هه‌رێ���م ك���ه‌ ده‌الله‌تی‌ دوو‬ ‫ئیدارییه‌)‪.‬‬ ‫له‌ سوریا زیاد له‌‪ 7‬ساڵه‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆیی‌‬ ‫واڵته‌ك���ه‌ی‌ وێرانك���ردووه‌و‪ ،‬ئێستاش���ی‌‬ ‫پێوه‌بێت س���اڵێكی‌ خوێندنیان له‌ده‌ست‬ ‫نه‌چووه‌‪ ،‬ڕاپۆرته‌كانی‌ یونیسكۆ له‌باره‌ی‌‬ ‫سوریاوه‌ باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن گه‌ر ساڵێكی‌‬ ‫خوێندن له‌و واڵته‌ له‌ده‌ست بچێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ده‌بێته‌ هۆی‌ بێكاری‌‌و توندوتیژی‌ زیاترو‬ ‫زیاد بوونی‌ ڕێژه‌ی‌ تاوانه‌كان‪ ،‬سه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ئه‌و هه‌موو جیاوازیه‌ی‌ له‌نێوان ئێمه‌و ئه‌و‬ ‫واڵتـه‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌تا هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫نزیك ده‌بێـته‌وه‌ له‌وه‌ی‌ ساڵێكی‌ خوێندن‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ له‌ده‌س���ت بچێ���ت و‪ ،‬ت���ا‬ ‫ئێستاش وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ سه‌ردانێكی‌‬ ‫به‌هۆی‌ بایكۆتی‌ خوێندنه‌وه‌ بۆ سنوره‌كه‌‬ ‫نه‌كردووه‌و‪ ،‬له‌ئاستی‌ (بااڵی‌ حكومیشدا)‬ ‫قس���ه‌یه‌كی‌ جدیان بۆ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌‬ ‫هه‌نوكه‌ییه‌كان���ی‌ مامۆس���تایان‌و موچه‌‬ ‫خۆران به‌ده‌سته‌وه‌ نیه‌‪.‬‬ ‫خراپ���ی‌ گوزه‌ران���ی‌ مامۆس���تا ته‌نها‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر خودی‌ مامۆس���تایان‬ ‫نه‌بووه‌و به‌س‪ ،‬به‌ڵكو ئاماره‌ نافه‌رمیه‌كان‬ ‫باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ س���ه‌دان خوێندكار‬ ‫به‌هۆی‌ خراپ���ی‌ گوزه‌رانیان‌و په‌نا بردن‬ ‫بۆ ده‌ستخس���تنی‌ كارێك ده‌ستبه‌رداری‌‬ ‫خوێندن بوون و‪ ،‬ناتوانن ئومێدێك له‌سه‌ر‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ خوێندن‌و پرس���ی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫بنی���ات بنێ���ن و‪ ،‬ئی���دی‌ ته‌واوكردن���ی‌‬ ‫خوێندن‌و به‌ده‌س���تهێنانی‌ بڕوانامه‌ نه‌ك‬ ‫تاك ناكات بە‌كه‌سێك پێگه‌یشتوو له‌ڕووی‌‬ ‫مه‌عریفیه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌هۆیه‌وه‌ كارێكیشی‌‬ ‫ده‌ست ناكه‌وێت‌و هیچ ماهیه‌تێكی‌ بۆیان‬ ‫نیه‌‪ ،‬ك���ه‌ ئه‌مه‌ ده‌الله‌ت���ی‌ كه‌وتنی‌ ئه‌م‬ ‫كه‌رته‌و ڕاس���تتر بنوسم پشتگوێخستنی‌‬ ‫ته‌واوه‌تی‌ كه‌رتی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و فێركردنه‌‬ ‫له‌الیه‌ن حكومه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ���ی‌ زانكۆكانی‌ جیهان له‌دۆخی‌‬ ‫قه‌یرانه‌كاندا خاڵی‌ وه‌رچه‌رخانن‌و به‌هۆیه‌وه‌‬ ‫چاره‌سه‌ر بۆ كێش���ه‌كان ده‌دۆزرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌ش���ێكی‌ زانكۆكان���ی‌ ئێمه‌ له‌م‬ ‫كاته‌دا گیرۆده‌ی‌ ده‌س���تی‌ شكسته‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تن و‪ ،‬ناتوانن به‌شێوه‌یه‌كی‌ جدی‌‬ ‫ئیداره‌ی‌ كاروباره‌كانی‌ خۆیان بده‌ن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌ر بۆ دۆخه‌ نائاساییه‌كان‬ ‫بدۆزن���ه‌وه‌و ڕێگه‌چ���اره‌ی‌ دروس���تی‌ بۆ‬ ‫دابنێ���ن‪ .‬له‌ڕاس���تیدا ئ���ه‌م دۆخه‌ی‌ بۆ‬ ‫خوێندنی‌ ئێمه‌ خوڵقاوه‌ پێویسته‌ خاڵی‌‬ ‫وه‌رچه‌رخان بێت و‪ ،‬هه‌موو توانایه‌كمان‬ ‫ب���ۆ خزمه‌تكردن���ی‌ كه‌رتی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و‬ ‫فێرك���ردن بێـت و‪ ،‬له‌س���ه‌ر ڕۆش���نایی‌‬ ‫تیۆره‌ نوێیه‌كانی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن‬ ‫چاره‌س���ه‌رێكی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‌و ستراتیجی‌ بۆ‬ ‫ئه‌م دۆخ ‌ه دابنرێت‪.‬‬ ‫فێرك���ردن له‌دۆخی‌ س���ه‌خت‌و گرانی‬ ‫"‪"Emergency‬داو‪ ،‬ئه‌و داتایانه‌ش���ی‌‬ ‫پێی���ه‌وه‌ په‌یوه‌س���تن ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌‬ ‫ده‌كه‌ن ك���ه‌ زۆری‌ ژم���اره‌ی‌ خوێندكار‌و‬ ‫نه‌بوونی‌ ئاماده‌یی‌ ته‌واوی‌ مامۆس���تا بۆ‬ ‫وانه‌وتن���ه‌وه‌‪ ،‬له‌و خااڵنه‌ن ك���ه‌ ده‌چنه‌‬ ‫چوارچێوه‌ی‌ فێركردنی‌ ئیمێرجێنسه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌نمونه‌ بوونی‌ ‪ 70‬خوێندكار له‌پولێكداو‬ ‫نه‌بوونی‌ ئاستی‌ زانس���تی‌ به‌رزو ئاگادار‬ ‫نه‌ب���وون له‌بنه‌م���ا پێش���كه‌وتووه‌كانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌‪ ،‬ده‌چێته‌ نێو دۆخی‌ خوێندنی‌‬ ‫ئ���ه‌و واڵتانه‌ی‌ ك���ه‌ له‌ش���ه‌ڕو قه‌یران‌و‬ ‫خراپی‌ ژیانی‌ مامۆس���تا‌و نزمی‌ ئاس���تی‌‬ ‫گوزه‌ران���دان‪ ،‬بە‌س���ه‌یركردنێكی‌ خێرای‌‬ ‫دۆخی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندن���ی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ له‌م قه‌یرانه‌دا بە‌ئاش���كرا ئه‌و‬ ‫خاڵه‌ الوازه‌ ده‌بینرێت و‪ ،‬هه‌نگاوی‌ جدی‌‌و‬ ‫كرداریش بۆ ده‌رچوون‌و تێپه‌ڕاندنی‌ ئه‌م‬ ‫قۆناغ���ه‌ له‌ئ���ارادا نیه‌و‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫خوێندن���ی‌ س���ااڵنی‌ ڕابوردوو له‌مس���اڵ‬ ‫باش���تر بوون‪ ،‬كه‌ ده‌بوو پێچه‌وانه‌كه‌ی‌‬ ‫بوایه‌‪ ،‬چونك���ه‌ مه‌علومه‌ كه‌ په‌روه‌رده‌و‬ ‫خوێندنی‌ واڵت���ان‌و داهێنانی‌ زانكۆكانی‌‬ ‫جیهان له‌پێشكه‌وتنی‌ به‌رده‌وامدان‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫حزبایەتی لە‌کوردستان‬ ‫ڕوانینێک بە‌کتێبی بیرەوەرییەکانی هەڤاڵ کوێستانیدا‬ ‫بواران���ەوە‪ ،‬لێ���رەدا تاق���ە ی���ەک الیەنی‬ ‫ئەنوەر سوڵتانی‬ ‫تایبەت لە‌بیرەوەرییەکانی نووسەر دەگرم‌و‬ ‫دەیخەمە بەرچاوی کەسانێک کە تائێستا‬ ‫هەڤ���اڵ کوێس���تانی؛ "ئ���ەو ڕۆژان���ەی بەختی خوێندنەوەی کتێبەکەیان نەبووە‪:‬‬ ‫نیش���تمان هی هەمووان بوو"؛ ناش���ر ؟؛ کارەساتی حزبایەتی کردنی کورد!‬ ‫سلێمانی ‪ ٤٠٧ ،٢٠١٧‬الپەڕە‬ ‫حزبایەتی لە‌کوردستان!‬ ‫هەڤ���اڵ کوێس���تانی ش���اعیرێکی الوە‪.‬‬ ‫گێڕانەوەی بەسەرهاتی ڕابردوو لەپێناو‬ ‫پاکانە کردن بۆ خۆ‌و کێش���انەوەی وێنەی لە‌زانک���ۆی س���لێمانی خوێن���دکارە‪ .‬هەل‬ ‫ناواقی���ع ل���ە‌ڕووداوەکان‪ ،‬ناوەرۆکی نزیک ومەرجی کۆمەاڵیەتی‌و سیاسیی کوردستان‬ ‫بە‌هەموو ئەو بیرەوەرییانەی سیاسەتکارانی کردوویەتە ئەندامی کۆمەڵەی ڕەنجدەرانی‬ ‫ک���وردە کە م���ن بەخت���ی خوێندنەوەیانم کوردستان‌و لە‌ڕێگەی ئەوانەوە‪ ،‬الیەنگری‬ ‫بووبێ���ت‪ .‬حاش���ا لە‌هەڵس���ەنگاندنێک‌و یەکیەت���ی نیش���تمانی کوردس���تانیش‪.‬‬ ‫سۆزێک‌و دڵسۆزییەک‌و زیادکردنی دێڕێک لە‌س���ەرەتای الویەتی���دا دای���ک‌و باوک‌و‬ ‫لە‌کتێبی پڕ الپەڕەی مێژووی هاوچەرخی خوێندن‌و خۆش���ی‌و ژیانی ئاسایی بە‌جێ‬ ‫گەل���ی ک���ورد‪ .‬گێڕان���ەوە‌و تۆمارکردنی دەهێڵێ���ت بۆئەوەی ببێتە پێش���مەرگەی‬ ‫بیرەوەرییەکان بە‌یەک ئامانج وبەس‪ :‬من‌و 'شۆڕش���ی ن���وێ'ی ڕێبەران���ی دەفتەری‬ ‫حزبەکەم ڕاستێن‌و غەیری ئێمە هەڵە؛ من‌و سیاس���یی پێش���ووی پارت���ی دیموکراتی‬ ‫حزبەکەم خەمخۆری نیش���تمانین‌و غەیری کوردس���تان ‪ ،‬کە دوای هەرەس���ی ساڵی‬ ‫‪٧٥‬ی پارت���ی‪ ،‬چەن���د مانگێک���ە ئاگری‬ ‫ئێمە خائین‪ .‬ئاو بێنە‌و دەست بشۆ!‬ ‫کتێب���ی بیرەوەرییەکان���ی "هەڤ���اڵ خەباتی چەکدارانەیان لە‌چیاکانی باشووری‬ ‫کوێستانی" دیاردەیەکی بە‌ئاشکرا جیاوازە‪ .‬کوردس���تان هەڵگیرس���اندۆتەوە‪ .‬ساڵ چ‬ ‫قەڵەمی بەهێز‪ ،‬چاوی کراوە‌و بێ الیەنیی ساڵە؟ ‪.١٩٧٥‬‬ ‫هەڤاڵ بە‌شەوق‌و زەوقێکی شۆڕشگێرانەوە‬ ‫ک���ەم وێنەی لە‌گێڕان���ەوەی ڕووداوەکاندا‪،‬‬ ‫توونیەتی خوێنەری تامەزرۆی دۆزینەوەی جانتای پ���ڕ لە‌کتێبی زانکۆ لە‌کۆڵی خۆی‬ ‫ه���ۆکاری ه���ەرەس هێنان���ی ڕاپەڕین���ە دادەماڵێت‌و چەک���ی ڕێکخراوەکە دەکاتە‬ ‫جۆربەجۆرەکانی کورد دەش���کێنێت‪ -‬بێ شانی بۆ ئەوەی داکۆکی لە‌مافی خەڵکانی‬ ‫ئەوەی بە‌ش���ێوەی 'موعت���اد'ی بیرەوەری مافخ���وراو‌و ڕەنجدەری ک���ورد‌و نەک هەر‬ ‫نووس���انی حزبی‪ ،‬کەس���ایەتی کەسەکان کورد‪ ،‬هەموو جیه���ان بکات‪ -‬مافێک کە‪،‬‬ ‫بش���کێنێت! ئ���ەوە موعجی���زەی قەڵەمی الی وایە‪ ،‬بە‌لوولەی تفەنگی پێش���مەرگە‬ ‫هەڤ���اڵ کوێس���تانییە‌و ه���ەر ئ���ەوەش نەبێت دەس���تەبەر ناکرێت‪ .‬بەاڵم ئەو هەر‬ ‫کتێبەکەی کردۆت���ە دیاردەیەکی ناوازەی لە‌س���ەرەتای کارەوە لەگەڵ پێشمەرگەی‬ ‫دەگم���ەن‪ .‬لە‌کتێبەکەدا جاش بە‌ڕاس���تی ئاس���اییدا جیاوازیی هەی���ە‪ ،‬هەڤاڵ کەم‬ ‫جاشە‌و نابێت بە‌باش‪ ،‬باشەکانیش بە‌جاش وکورتییەکان���ی ن���او ڕیزی پێش���مەرگە‌و‬ ‫لە‌قەڵەم نادرێن؛ پێشمەرگەی ڕاستەقینە بەرپرس���انی حزبە‌سیاسییەکان دەبێنێت‌و‬ ‫بوونەوەرێک���ی جێگەی ڕێ���زە کە هیچی لەبەر مەس���ڵەحەتی کاتی���ی ڕێکخراوەیی‬ ‫لە‌پیرۆزایەتی شێخ‌و ئیمامان کەمتر نییە‪ .‬نایانش���ارێتەوە هیچ‪ ،‬ڕاس���تیی شاراوەی‬ ‫کێش���ەی نووس���ەر لەگەڵ هیچکام لەو ڕێکخراوەکانی���ش بۆ نەوەی دواڕۆژی واڵت‬ ‫دوو دەس���تە خەڵکە نییە‪ ،‬ئەوان هەرکام دەخاتە ڕوو‪:‬‬ ‫"بووم بە‌کۆمەڵە‌و هێش���تا لە‌ئەدەبیاتی‬ ‫تەون���ی خۆی���ان دەک���ەن‌و بەگوێ���رەی‬ ‫ئەنجامی کارەکانی���ان‪ ،‬نەفرەت یان ڕێزی کۆمەڵ���ە‌و ژمارەی���ەک کتێبی مارکس���ی‬ ‫خەڵکیان پێش���کەش دەکرێت‪ .‬کیش���ەی ب���ەوالوە ش���تێکی دیک���ەی وام لە‌س���ەر‬ ‫نووس���ەر لەگەڵ ڕێبەران‌و دەسەاڵتدارانی مارکس���یزم نەخوێندبۆوە‪ ...‬لە‌ڕاس���تیدا‬ ‫حزبە‌کوردستانییەکانە‪ ،‬ئەوانەی وا ڕووی س���ەرچاوەی ئەوەندە زۆریش لەسەر ئەو‬ ‫ڕاستەقینەی خۆیان لە‌خەڵک دەشارنەوە‪ ،‬بابەتە لەبەردەس���تدا نەبوون‪ .‬ئەدەبیاتی‬ ‫ئەوانەی وا جێدەس���تیان بە‌س���ەر هەموو کۆمەڵ���ەش زۆر کەم ب���وون‌و کەمتریش‬ ‫هەڵسووڕانێکی ڕێکخراوەیی‌و سیاسییەوە بەالی بابەتی فکری‌و فەلسەفی‌و ئابووری‌و‬ ‫دیارە‪ ،‬ب���ەاڵم الی خەڵک ڕەنگ دەگۆڕن‌و مارکس���یزمدا دەچوون‪.‬زیات���ر بابەت���ی‬ ‫ڕاستەقینەی بیروباوەڕی خۆیان دەرناخەن‪ .‬سیاسی‌و پێش���مەرگەیی‌و شتی لەوجۆرە‬ ‫هەر ئەوان‪ ،‬بە‌سووکە ئاماژەیەکی دوژمنی بوون‪ ...‬ئەوەش وایدەکرد ئێمەی کۆمەڵە‬ ‫داگیرک���ەری خ���اک لەگەڵی���دا دەکەونە بە‌قووڵ���ی بە‌مارکس���یزمدا ڕۆنەچین‌و هەر‬ ‫وتووێژی بێ ئەنجامەوە‪ ،‬لەکاتێکدا ئامادەی حاڵیبوونێک���ی س���ەرچێخی (ڕووکار)مان‬ ‫تەعام���ول لەگ���ەڵ ڕێبەران���ی ڕێکخراوە لەسەری هەبێ" (الپەڕە ‪.)٣٤‬‬ ‫هێش���تا ماوەیەکی زۆر بە‌س���ەر ژیانی‬ ‫سیاسییەکانی دیکەی کورد نین!‬ ‫لە پەس���نی کتێبەکەدا زۆر شت دەکرێ س���ەر چیای تێپەڕ نەبووە کە مام جەالل‬ ‫بنووسرێت‪ :‬قەلەمی ش���یرینی شاعیرانە‪ ،‬پێش���نیارێکی ئاراس���تە دەکات‪" :‬من پێم‬ ‫بێالیەن���ی لە‌گێڕان���ەوەی ڕووداوەکان‪ ،‬باشە ئەتۆ لە‌سەرکردایەتی نوێی بزووتنەوە‬ ‫مرۆڤدۆستی‪ ،‬الیەنگری کردنی دادپەروەریی دابنێین" (‪ .)٧٣‬باڵی ڕەس���ووڵ مامەندی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‪ ،‬خەمخۆریی سروش���ت‌و دار بزووتنەوەی سۆسیالیس���تی یەکگرتووی‬ ‫وگیا‌و ئاژەڵ‪ ،‬مێشکی دوور لە‌جەزمییەتی کوردستان (حسیک) لە‌یەکیەتی نیشتمانی‬ ‫ئایینی‌و دەمارگیریی حزبی؛ دڵی بێگەردی کوردس���تان جیا بۆتەوە‪ ،‬مام جەالل وەک‬ ‫تەژی لە‌دڵسۆزی بۆ گەل‌و نیشتمان‌و خاڵی س���کرتێری یەکەمی یەکیەت���ی‪ ،‬ئەو باڵە‬ ‫لە‌ڕق‌و کینە‪ -‬تەنانەت دەرحەق بە‌ئەسیرێکی ب���ە‌"الدەر" دادەنێت‌و هەوڵی س���ەرلەنوێ‬ ‫بەعسیش کە پێشمەرگە ئیعدامی دەکات‪ .‬ڕێکخستنەوەی بزووتنەوەکە لەو پێنج شەش‬ ‫کەسە دەدات کە ماونەتەوە‌و ئەو بە‌"باڵی‬ ‫ئەوانە‌و زۆر شتی دیکەش‪:‬‬ ‫ڕوانگەی حزبە ‌سیاس���ییەکانی باشوور ڕەس���ەن" یان دەزانێت‪ .‬بەاڵم هەڤاڵ‪ ،‬کە‬ ‫بەنیس���بەت ژنەوە‪ ،‬م���ل دانەواندنیان بۆ وەک ئەندامێکی خ���اوەن بڕوای کۆمەڵە‪،‬‬ ‫عەشیرەتەکان‪ ،‬ڕاگرتنی خاتری جاشەکان الی وایە ناکرێت لە‌عەینی کاتدا کۆمەڵەش‬ ‫(جاش���ی پارت���ی‌و جاش���ی یەکیەتی!)‪ ،‬بێ���ت‌و بە‌بڕیارێکی س���اکاری کەس���ێک‪،‬‬ ‫تەعامولیان لەگەڵ ئایین‌و مزگەوت‪ ،‬کەڵک ببێت���ە س���ەرکردەی بزووتنەوەیەک���ی تر‬ ‫وەرگرتنیان لە‌پەیڕەوانی ئایینی کاکەیی‪ ،‬بە‌ئایدیۆلۆژییەکی جیاوازەوە! ڕاستگۆیانە‬ ‫کەڵک وەرگرتنیان لەوپەڕی توانای ئابوری‌و پێشنیارەکە دەداتە دواوە‌و بە‌دیار ئەنجامە‬ ‫دارای���ی کۆمەاڵنی خەڵ���ک لە‌گوندەکانی سایکۆلۆجییەکانیەوە دادەنیشێت‪:‬‬ ‫"ئاوا‪ ،‬لێرەوە‌و لە‌یەکەم دیدارمدا لەگەڵ‬ ‫کوردس���تان ه���ەر لە‌پێش���مەرگایەتی‬ ‫الوەکانیان���ەوە تا میوانداری‌و حاواندەوەی مام جەالل‪ ،‬چڕژێ���ک کەوتە ئەو وێنەیەی‬ ‫پێشمەرگەی حزبەکان سەرەڕای مەترسیی من لە‌سیاسیی‌و لە‌س���ەرکردەی "شۆڕشی‬ ‫زۆری حکوومەت���ی دڕن���دە‌و ئەنفالچ���ی نوێ"م کێشابوون" (‪)٧٤‬‬ ‫هەڤاڵ دواتر‪ ،‬بەشداریی کۆبوونەوەیەکی‬ ‫لە‌س���ەر گیان‌و ماڵیان‪ ،‬کەڵک وەرگرتنی‬ ‫نابەجێ لە‌دارس���تان وبەگشتی سروشتی ‪ ٢٥‬کەس���یی کادیران���ی کۆمەڵە دەکات‌و‬ ‫کوردستان‪ ،‬شەڕی چەکدارانە لەگەڵ یەکتر لەوێ���دا ڕەخن���ەی لێدەگیرێ���ت بۆچ���ی‬ ‫(قڕناقا‪ ،‬پشت ئاشان‌و بێتوانە)‪ ،‬ئیعدامی س���ەردانی دوو ئەندامی حسیکی کردووە‪.‬‬ ‫ب���ێ موحاکەم���ەی دەستبەس���ەرکراوان‪ ،‬ئەو‪ ،‬کە پێی وایە "هێش���تا ڤایرۆسی ڕق‬ ‫ڕاووڕووت‌و تااڵنکردن‪ ،‬س���ووتاندنی باخ‌و بوونەوە لەیەکتر نەهاتۆتە جەس���تەیەوە"‬ ‫ڕەز‌و ماڵ لە‌الیەن پێش���مەرگەوە (نموونە بە‌سەرس���ووڕمانەوە وەاڵم���ی ڕەخنەگران‬ ‫لە‌بێتوانە)‪ ،‬بێ ئەوەی لێپرس���ینەوەیەک دەداتەوە‌و دەڵێ‪:‬‬ ‫"یانی ئەگەر هاوڕێیەکمان لە‌حزبێکی تر‬ ‫لە‌فەرمان���دە‌و پێش���مەرگەی بەرپرس���ی‬ ‫کارەکان بکرێت‪ ،‬س���زادانی مامەڕیش���ەی بێ‪ ،‬ی���ان بیروباوەڕی جیاواز بێ‪ ،‬ئازادیی‬ ‫قارەمان‪ ،‬دەستبەسەر کردنی مەالبەختیار‌و ئەوش���مان نییە سەردانی بکەین؟!" (‪٧٨‬‬ ‫هاوڕێکانی‌و مەترس���یی ئێع���دام کردنیان تا ‪.)٨٢‬‬ ‫هەر ل���ەو کۆبوونەوەیەدا مام جەاللیش‬ ‫تا ئەو کاتەی کە پەش���یمان نامەیان پێ‬ ‫دەنووس���ن‌و‪....‬دەیان‌و س���ەدان هەڵ���ەو بەشداری دەکات‌و سەرسووڕمانێکی تازەی‬ ‫بۆ دەخوڵقێنێت‪:‬‬ ‫پەڵەی هاوچەشن‪.‬‬ ‫م���ن بەر لەو کۆبوونەوەی���ەش دەمزانی‬ ‫بەاڵم م���ن نامەوێ بچم���ە هیچکام لەو‬

‫کۆمەڵە‬ ‫پەرچەکرداری‬ ‫ئەنجامی شکست‌و‬ ‫هەڵوەشانەوەی باڵی‬ ‫جەاللی‌و زاڵبوونی‬ ‫باڵی مەالیی لە‌ناو‬ ‫پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردستان بوو‪..‬‬

‫مام جەالل ئاگای لە‌دروس���تبوونی کۆمەڵە‬ ‫هەبووە ب���ەاڵم هەتا ل���ەو کۆبوونەوەیەدا‬ ‫گوێ���م لە‌خ���ۆی نەب���وو‪ ،‬نەمدەزانی یەک‬ ‫لە‌دامەزرێن���ەران‌و یەکەمی���ن س���کرتێری‬ ‫کۆمەڵەش بووە‪ ...‬ئەوەش���ی ووت کە ئەو‬ ‫قەت ڕۆژێک لە‌ڕۆژان داوای دەس���ت لەکار‬ ‫کێشانەوەی لە‌کۆمەڵە نەکردووە‪ ...‬ئەگەر‬ ‫زیاتریش ووردت بکردایەتەوە دەکرا بڵێی‬ ‫ئەو هێش���تا خۆی بە‌س���کرتێری کۆمەڵە‬ ‫دەزان���ێ یانی هەر س���کرتێرێک دوای ئەو‬ ‫هاتبێ‪ ،‬س���ێبەری ئەوە لە‌ناو کۆمەڵەدا‪...‬‬ ‫ئەو زانیارییانە‪...‬جۆرێک لە‌ش���ۆک بوون‬ ‫بۆ من‪ .‬ئاخر تا ئەو کاتەش س���ەرهەڵدانی‬ ‫کۆمەڵ���ەم وەک ڕووداوێک���ی لۆژیک���ی‌و‬ ‫پێویس���تێکی بابەتیانەی ئ���ەو قۆناغەی‬ ‫خەباتی سیاسی‌و ئایدیۆلۆژی‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫میللەتەک���ەم دەزانی ن���ەک وەک بەدیلی‬ ‫هەڵوەش���انەوەی باڵی مەکتەبی سیاسی‬ ‫پارت���ی دیمنوکرات���ی کوردس���تان‌و وەک‬ ‫پەرچەکرداری���ش بەرامب���ەر بە‌زاڵبوونی‬ ‫باڵ���ی مەال مس���تەفا لە‌ن���او بزووتنەوەی‬ ‫کوردی���دا‪ ...‬لەو کۆبوونەوەی���ە بەدواوە‪،‬‬ ‫یەکیەتی���م وەک یانەیەکی گەورەی تیمی‬ ‫فوتبۆڵ دەهات���ە بەرچاو؛ کۆمەڵە‌و خەتی‬ ‫گشتی‌و بزووتنەوەش وەک سێ تیمی سەر‬ ‫بەو یانەیە‌و م���ام جەاللیش وەک خاوەنی‬ ‫یانەکە"‪‌٨٢( .‬و ‪.)٨٤‬‬ ‫س���ێبەری ی���ەک تاکەک���ەس بە‌س���ەر‬ ‫هەموو بەش���ێک‌و الیەنێکی سیاس���ییەوە‬ ‫دی���ارە‪ ،‬تەنان���ەت ئەوانەش وا س���ااڵنی‬ ‫دواتر لە‌ناوچەی ژێر دەس���ەاڵتی یەکیەتی‬ ‫نیشتمانیدا سەرهەڵدەدەن‪:‬‬ ‫"یەکیەتی شۆڕشگێڕان [ی ساڵی ‪]١٩٨٢‬‬ ‫هەر لەس���ەر بناغ���ەی بەرنامە‌و بۆچوون‌و‬ ‫دنیابینییەکان���ی یەکیەت���ی نیش���تمانی‬ ‫کوردستان دامەزرا‌و هیچ هێڵێکی فیکریی‬ ‫دیاریک���راوی نەبوو‌و هەر م���ام جەاللیش‬ ‫بە‌سکرتێری یەکەمی هەڵبژێررا"!(‪)٢٩٨‬‬ ‫کێشەی نووسەر کێشەیەکی شەخسی‌و‬ ‫تاکەکەسی لەگەڵ مام جەالل یا هیچکەسی‬ ‫دیک���ە نییە‌و زۆر لەوە قووڵترە‪ .‬بە‌هەواڵی‬ ‫لەمەڕ س���ەرەتاکانی دامەزرانی کۆمەڵەی‬ ‫ڕەنجدەران���ی کوردس���تاندا ڕۆدەچێ���ت‌و‬ ‫دەگاتە ئەنجامێکی پڕ ئازاری هاوچەشن‪،‬‬ ‫ئەمجار لەگەڵ کەسایەتییەکی دیکەی ناو‬ ‫گۆڕەپانی سیاسەت‌و حزبایەتیی کورد‪:‬‬ ‫"نەوشیروان مس���تەفا لە‌هاوینی ‪١٩٧٧‬‬ ‫دا [ل���ە دەرەوەی واڵت���ەوە] گەڕاوەتەوە‬ ‫کوردس���تان‪ .‬لە‌کات���ی گەڕانەوەی���دا هیچ‬ ‫پێوەندییەکی بە‌کۆمەڵ���ەوە نەبووە‪ ...‬نە‬ ‫لە‌دامەزراندن���ی کۆمەڵەدا بەش���دار بووە‌و‬ ‫نە دواتریش ئەندامی بووە‌و خۆی گوتەنی‬ ‫نەیویستووە لەگەڵ کۆمەڵەدا کار بکات‪...‬‬ ‫ب���ەاڵم لەس���ەر داوای مام ج���ەالل چۆتە‬ ‫ن���او کۆمەڵەوە‌و ئەوی���ش "زۆر بە‌نابەدڵی‬ ‫گوتوویەتی باشە"‪ ...‬نازانم سەرکردەکانی‬ ‫کۆمەڵ���ە ئاگای���ان لە‌بڕوا بە‌مارکسیس���م‬ ‫نەبوونی ئ���ەم هەبووە یان ن���ا‪ ...‬دەبوو‬ ‫نەوشیروان مستەفا یان ئەو ڕۆڵە وەرنەگرێ‬ ‫یان هەر لە‌س���ەرەتاوە بڕوانەبوونی خۆی‬ ‫بە‌مارکسیس���م ڕابگەیێنێ‪ .‬ئاخر ناکرێ تۆ‬ ‫ڕابەرایەت���ی ئایدیۆلۆژیا‌و ڕێبازێک بکەیت‌و‬ ‫خۆت هەر لە‌بنچین���ەدا بڕوات پێی نەبێ"‬ ‫(‪‌٨٤‬و ‪.)٨٥‬‬ ‫ئەوانە کەم‌و کورتی‌و الوازیی پاڵەوانەکانی‬ ‫گۆڕەپان���ی ح���زب بوون‪ .‬بەاڵم نووس���ەر‬ ‫لەگەڵ خودی حزبەکەشدا کێشەی جیددی‬

‫هەیە‌و دەرحەق بە‌توانای تیۆریک‌و زانستی‬ ‫مارکسیس���تی کۆمەڵە‪ ،‬ڕاس���تگۆیانە پێ‬ ‫لە‌واقیعێک دەنێت کە نەک هەر سەبارەت‬ ‫بە‌کۆمەڵەی ڕەنجدەران بەڵکوو سەبارەت‬ ‫بە‌هەموو ڕێکخراوە چەپ‌و مارکسییەکانی‬ ‫کوردستان‌و ڕۆژهەاڵتی ناڤین‪ ،‬ڕاستە‪:‬‬ ‫"هەر بە‌گش���تی‪ ،‬ب���اس‌و لێکۆڵینەوەی‬ ‫تیۆری‌و فیکریم���ان زۆر کەم بوون‪ ...‬ئەو‬ ‫س���ەرچاوە تیۆرییانەی خ���ۆ پێگەیاندن‬ ‫بە‌مارکس���یزم کەم‌و بایی ئ���ەوە نەبوون‬ ‫ئێم���ە ل���ە‌ڕووی تیۆریی���ەوە تەی���ار‌و‬ ‫پڕچەکک���ەن‪ .‬ڕۆش���نبیریی مارکس���یزم‬ ‫الی ئێمە ڕۆش���نبیرییەکی س���ەرچیغ بوو‬ ‫ت���ا ڕۆش���نبیرییەکی قووڵ‪ .‬ئێم���ە زیاتر‬ ‫دروشمی ڕۆمانسیانەی مارکسیزممان بەرز‬ ‫کردبووەوە تا قووڵبوونەوە لە‌فەلس���ەفە‌و‬ ‫فیکری مارکس���یزم‪ .‬یەک لەو شتانەی کە‬ ‫زۆر باس���مان دەکرد تیۆری شۆڕش���گێڕی‬ ‫ب���وو‪ .‬دەمان ووت "هی���چ بزووتنەوەیەکی‬ ‫شۆڕشگێڕانە بە‌بێ تیۆرییەکی شۆڕشگێڕانە‬ ‫نابێ"‪ ،‬بەاڵم لە‌ڕاس���تیدا ئەمە هەر دروشم‬ ‫بوو‪ ،‬دەنا هیچ زانیارییەکی وامان لەس���ەر‬ ‫ئەوتیۆریی���ە شۆڕش���گێڕانەیە نەب���وو‪...‬‬ ‫دامەزراندن���ی کۆمەڵە هەر لە‌س���ەرەتاوە‬ ‫وەک ڕێکخراوێکی مارکس���ی‪-‬لێنینی لەبەر‬ ‫پەرەسەندنی خەباتی چینی کرێکار نەبووە‬ ‫بەڵکو‪ ...‬سەرس���امیی ڕێبەرانی کۆمەڵە‬ ‫بە‌ئەندێش���ەی ماوتس���ی تۆنگ‌و شۆڕشی‬ ‫گەلی چین‪ ،‬کاریگەریی سازمانی ئینقالبیی‬ ‫حزبی توودەی ئێ���ران کە حزبێکی ماویی‬ ‫بوو‪....‬کۆمەڵە پەرچەک���رداری ئەنجامی‬ ‫شکست‌و هەڵوەش���انەوەی باڵی جەاللی‌و‬ ‫زاڵبوون���ی باڵ���ی مەالی���ی لە‌ن���او پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردس���تان ب���وو‪ ....‬خەباتە‬ ‫چینایەتییەکەی دامەزرێنەرانی کۆمەڵە دژ‬ ‫بە‌دەسەاڵتی ماڵی بارزانی بوو‌و ئەوکاتەش‬ ‫کە ئێمە لە‌ش���اخ بووین هێشتاش زۆرێک‬ ‫لە‌ئەندام���ان‌و کادی���ران‌و س���ەرکردەکانی‬ ‫کۆمەڵە هەر لە‌سەر هەمان قەناعەت بوون"‬ ‫(‪ ١٠٣‬تا ‪.)١٠٥‬‬ ‫ناتەواوی���ی تیئۆریک���ی کۆمەڵ���ە هەر‬ ‫بەوەن���دە تەواو نەب���ووە‪ .‬ئ���ەو الوازییە‬ ‫مەعریفەتییە گەیشتۆتە هەندێک ئەنجامی‬ ‫سەمەرە س���ەبارەت بە‌سیاسەتی جیهانی‬ ‫ئەویش بە‌شێوەیەکی کوتوپڕ‌و لە‌ئەنجامی‬ ‫تاقە یەک دانیش���تندا‪ ،‬کە ئەگەر تەنانەت‬ ‫ڕاستیش بووبێت (کە بووە!)‪ ،‬چوار کەسی‬ ‫دانیشتووی لووتکەی چیاکانی کوردستان‌و‬ ‫دابڕاو لە‌هەم���وو جیه���ان‪ ،‬نەیاندەتوانی‬ ‫بە‌بێ چاولێکەری‌و لە‌ڕێگەی شیکردنەوەی‬ ‫بارودۆخی جیهانییەوە پێی بگەن‪:‬‬ ‫"لە یەکێ���ک ل���ەو دنگندانان���ەدا‪ ،‬بێ‬ ‫شیکردنەوە‌و خستنە ڕووی زانیاریی ورد‌و‬ ‫دروس���ت‪ ،‬پارتی کۆمونیس���تی سۆڤیەتی‬ ‫کرایە ڕڤیزیۆنیست‌و یەکیەتی سۆڤیەتیش‬ ‫کرایە سۆشیاڵ ئیمپڕیاڵ!" (‪.)١٨٩‬‬ ‫ئەو نموونانە‪ ،‬تەنی���ا ناتەواویی الیەنی‬ ‫فیکریی‌و تیئۆریکی کۆمەڵ���ە دەگەیێنن‪.‬‬ ‫الیەنی ڕێکخس���تن‌و دابەش���کردنی ئەرکی‬ ‫نێو ڕێکخراوەکەش‪ ،‬لە‌الیەنە فیکرییەکەی‬ ‫باشتر نەبووە‪ .‬نووسەر بێ ئەوەی دژایەتی‬ ‫کەسێک‌و دەستەیەک بکات‪ ،‬لە‌هەمان گۆشە‬ ‫نیگای چارەنووس���ی گەل���ەوە دەڕوانێتە‬ ‫ئەو دیاردەیە‌و هەندێک ڕاس���تەقینەی تاڵ‬ ‫دەخاتە ڕوو‪:‬‬ ‫"‪...‬لەو کۆبوونەوەی���ە بەدواوە جۆرێک‬ ‫سەرکردە لە‌س���ێبەری ڕابەرانی یەکیەتیدا‬

‫هاتن���ە پێش���ەوە ئەگ���ەر لەو س���ێبەرە‬ ‫دەرچووب���ان‪ ،‬دی���ار نەدەم���ان‪ .‬جۆرێک‬ ‫س���ەرکردە پەیدا بوون کە لە‌ڕووی تواناوە‬ ‫جیاوازییەک���ی ئەوتۆیان لەگەڵ کادیرێکی‬ ‫ئاس���اییدا نەب���وو‪ ،‬جۆرێ���ک س���ەرکردە‬ ‫کە هەم���وو توانای خۆی���ان لە‌ڕازیکردنی‬ ‫س���ەرووی خۆیان���دا کورت دەک���ردەوە‪.‬‬ ‫(‪ )١١٩‬زۆربەی س���ەرکردەکان شاباشیان‬ ‫لە‌ڕەخن���ە پێخۆش���تر ب���وو"‪... )٢٣٦(.‬‬ ‫یەک لە‌کێش���ەکانی ئێمە هەر لە‌سەرەتاوە‬ ‫ئەوە بوو زۆر بە‌مەس���ەلەی فەلەستین‌و‌و‬ ‫بە‌ئەزموونی فەلەس���تینییەکان سەرس���ام‬ ‫بووین (‪.)١٣٤‬‬ ‫ئ���ەوە الیەنی فیک���ری‌و ڕێکخس���تنی‬ ‫کۆمەڵ���ە بوو‪ .‬با لەب���ەر ڕووناکایی چرای‬ ‫بیرەوەرییەکانی هەڤاڵ کوێستانی چاوێک‬ ‫بە‌سیاس���ەت دانان‌و دەرەنجامەکانی ئەو‬ ‫سیاس���ەتانەی ڕێکخراوەکەدا بخش���ێنین‌و‬ ‫ن���ەک هەر کۆمەڵ���ە‌و یەکیەتیش‪ ،‬بەڵکوو‬ ‫دوور نیی���ە بتوانین بەم دوو س���ێ دێڕەی‬ ‫خ���وارەوە‪ ،‬واقیعی گۆڕەپانی سیاس���ەت‬ ‫لە‌باش���ووری کوردس���تانی ئەو س���ااڵنە‬ ‫بە‌سەرجەمی بناسین‪:‬‬ ‫"هێزەکانی ئێمە ئەوەندەی وزەی خۆیان‬ ‫لە‌شەڕی ڕژێمدا دەخستە گەڕ‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫لە‌ش���ەڕەکانی دژی پارت���ی‌و نەیارەکانیتر‪.‬‬ ‫هێزەکانی پارتیش لەبەر دژایەتیکردنی ئێمە‬ ‫نەدەپەرژانە سەر شەڕی ڕژێم‪.)٢٠٠( ".‬‬ ‫ب���ەو دوو س���ێ دێ���ڕە دەروازەی‬ ‫بیرەوەرییەکان���ی نووس���ەر ب���ەرەوڕووی‬ ‫کارەس���اتێکی مەزنت���ر دەکرێت���ەوە کە‬ ‫ئەودەم‌و ئێس���تاش گەورەترین کۆس���پی‬ ‫س���ەر ڕێگەی س���ەرکەوتنی شۆڕشەکانی‬ ‫گەلی کورد بووە‪ :‬بەشێکی سەرنجڕاکێشی‬ ‫بیرەوەرییەکان‪ ،‬حیکایەتی ڕقەبەرایەتی‌و‬ ‫ش���ەڕی نێوان یەکیەتی نیشتمانی‌و پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردستانە‪ ،‬حیکایەتێکی کۆن‪،‬‬ ‫کە لە‌بڕگەی دەیەی هەش���تای س���ەدەی‬ ‫پێشوودا گەیشتە کارەساتی شەڕی کورد‬ ‫وکورد‪ .‬لەو س���ااڵنەدا قیادەی موەقەتەی‬ ‫پارتی وەپێش پاس���دار‌و بەسیجی ئێرانی‬ ‫کەوتب���وو‌و لەالیەکەوە خەریک���ی لێدان‌و‬ ‫دەرپەڕاندنی پێشمەرگەی حزبی دیموکرات‬ ‫لە‌ڕۆژهەاڵتی کوردستان‌و لە‌الیەکی دیکەوە‬ ‫شەڕی یەکیەتی نیشتمانیی بوو‪ .‬یەکیەتی‬ ‫نیش���تمانیش بە‌خەیاڵ پ�ڵ�اوی وەرگرتنی‬ ‫مافی خودموختاری لە‌س���ەددام حوسەین‪،‬‬ ‫لەگەڵی���دا کەوتب���ووە وتووێژێک���ەوە کە‬ ‫خۆی‌و حکوومەتی عیراقیش دەیانزانی بێ‬ ‫ئەنجامە‪ .‬حکوومەت بەم کارەی دەیویست‬ ‫بەرەیەکی ش���ەڕ هێور بکاتەوە‌و بپەرژێتە‬ ‫س���ەر بەرەکان���ی ش���ەڕ لەگ���ەڵ ئێرانی‬ ‫م���ەالکان‪ ،‬یەکیەتیش دەیویس���ت هێزی‬ ‫خۆی کۆبکاتەوە بۆ ئەوەی بتوانێ باشتر‬ ‫شەڕی پارتی بکات‪ .‬س���ەیرتر لەو دوانە‪،‬‬ ‫قیادەی موەققەت���ەی پارتی بوو کە پاڵی‬ ‫بە‌دوژمنێکی لەمێژینەی کورد واتە ئێرانەوە‬ ‫دابوو بۆ ئەوەی بتوانێ لە‌بەرانبەر بەعسدا‬ ‫بوەس���تێت‪ ،‬بەاڵم دژایەتیکردنی یەکیەتی‬ ‫نیش���تمانی وای لێکردبوو ش���ەڕی بەعس‬ ‫لەبیر بەرێتەوە‌و ئامانجی سەرەکیی ببێتە‬ ‫لێدان���ی یەکیەتی‪ .‬ئاش���کرایە براوەی ئەو‬ ‫بارودۆخە نالەب���ارە تەنیا دوژمنانی کورد‬ ‫واتە ئێرانی مەالکان‌و بەعس���ی سەددامی‬ ‫بوون‪ .‬خوێندنەوەی هەر ئەم چەند دێڕەی‬ ‫خوارەوە‪ ،‬قوواڵیی کارەساتەکەمان پیشان‬ ‫دەدات‪:‬‬

‫‪17‬‬

‫"ئێ���ران بە‌هەموو ش���ێوەیەک دژایەتی‬ ‫ئێم���ە‌و کۆم���ەک‌و پش���تیوانی هێ���زە‬ ‫ڕکەبەرەکان���ی ئێم���ە ئ���ەکا‪ ...‬هەوڵ���ی‬ ‫دروس���تکردن‌و پڕچەککردن���ی زۆرێک لەو‬ ‫هێزانە دەدات کە لە‌کوردس���تاندا تەراتێن‬ ‫دەک���ەن"‪" .)٢٣٨( .‬پارت���ی دیموکراتی‬ ‫کوردس���تان بە‌هەماهەنگی لەگەڵ س���پای‬ ‫پاسداران لە‌ناوەڕاستی مانگی شوباتدا هێز‬ ‫دێنێتە سەر چیای جاسووسان"‪)٢٤٦( .‬‬ ‫"مام جەالل لە‌چاوپێکەوتن لەگەڵ گۆڤاری‬ ‫'الطلیع����ة‌ العربی����ة‌' دا دەڵێ‪ :‬س���ەددام‬ ‫حەکەمە‌و دوژم���ن نیی���ە‪ ...‬بارزانیەکان‬ ‫دوو ج���ار خائین���ن‪ ،‬جارێکی���ان لەب���ەر‬ ‫ئەوەی لەگەڵ کوردی ئێران شەڕ دەکەن‪،‬‬ ‫جارەک���ەی ک���ەش لەبەر ئ���ەوەی پێش‬ ‫پاس���دارانی ئێرانی دەکەون‌و دژ بە‌سوپای‬ ‫عیراقی شەڕ دەکەن"‪)٣٥٠( .‬‬ ‫تایبەتمەندیی کاری نووس���ەر‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫کاتێ دەڕوانێتە ڕووداوە کارەساتبارەکان‪،‬‬ ‫تەنیا بە‌گێڕانەوەیانەوە ناوەستێت‌و هەوڵی‬ ‫هەڵسەنگاندنی هۆکارەکانیش دەدات‪:‬‬ ‫"ئاشبەتاڵ بۆ مەال مس���تەفا گالن‌و بۆ‬ ‫مام جەاللیش هەستانەوە‌و ڕاستکردنەوەی‬ ‫هەڵەی کوش���ندەی جەاللیەت بوو‪ .‬ئێمە‬ ‫ئەوانم���ان بە‌خاوەنی ئاش���بەتاڵ دەزانی‌و‬ ‫ماف���ی ئەوەم���ان پێن���ەدەدان جارێک���ی‬ ‫تر ش���ۆڕش ب���ەرەوە هەڵدێ���ر بەرنەوە‪.‬‬ ‫ئەوانی���ش لە‌بنەماڵەی بارزان���ی بەوالوە‬ ‫مافی ڕێبەرایەتی کردنی شۆڕشیان بە‌هیچ‬ ‫کەس���ی دیکە نەدەدا‪ .‬ئاوا هیچمان واوەتر‬ ‫لە‌سنووری حزب‌و‌ لەودیوی ئایدیۆلۆژیاوە‪،‬‬ ‫پانتاییەکم���ان بۆ ڕەوایی هەبوونی ئەوانی‬ ‫دی‌و بۆ پێکەوە ژیان‌و هەڵکردن نەدەدی‪.‬‬ ‫لێ���رەوە هەوڵی هەردووال بۆ س���ڕینەوەی‬ ‫یەکت���ری دەس���ت پێدەکا‪ .‬م���ام جەالل‌و‬ ‫ماڵی بارزانی هەمان ملمالنیی س���ەردەمی‬ ‫جەالل���ی‌و مەالیی بۆ ناو شۆڕش���ی نوێ‌و‬ ‫شۆڕش���ی گواڵن دەگوازن���ەوە‪ ،‬بە‌هەمان‬ ‫کۆنە شمش���یری ژەنگاویی‪ ،‬جوواڵنەوەی‬ ‫ڕزگاریخوازی���ی ک���وەورد دەک���ەن بە‌دوو‬ ‫لەت���ەوە‪ ...‬هەوڵی س���ڕینەوەی یەکدی‪،‬‬ ‫الی ه���ەردووال‪ ،‬دەبێت���ە ئامانجێکی بااڵ‪،‬‬ ‫بااڵتر لە‌بەرژەوەندیی نیشتمان‪ ...‬ئێمەش‬ ‫لە‌بابەت���ی ناکۆکی س���ەرەکی‌و الوەکیدا‪،‬‬ ‫پارتی‌و ماڵ���ی بارزان���ی‌و ڕژێمی بەعس‌و‬ ‫ئیمپڕیالیزمی جیهانیمان دەخس���تەخانەی‬ ‫ناکۆک���ی س���ەرەکییەوە‪ .‬سیاس���ەت لەم‬ ‫وواڵتەی ئێمەدا ئاوایە‪ ،‬هەریەکە‌و بۆ ئەویتر‬ ‫لە‌کەمیندایە" (‪‌١٧٩‬و ‪ ١٨٩‬تا ‪.)١٩٨‬‬ ‫لە کۆتای���ی بیرەوەرییەکان���دا باوەڕی‬ ‫خالیس���انەی هەڤاڵ بە‌گەل‌و نیش���تمان‌و‬ ‫تێک���ەڵ نەبوون لەگ���ەڵ دزێوییەکانی ناو‬ ‫ش���ۆڕش‌و یاری نەک���ردن بە‌سیاس���ەت‪،‬‬ ‫دەیگەیێنێتە ئاکامێکی چاوەڕوان کراو‪:‬‬ ‫"من لە‌کۆنفەرانسی یەکەمی کۆمەڵەوە‪،‬‬ ‫لە‌هەم���وو کارێکی حزب���ی‌و ڕێکخراوەیی‬ ‫دوورکەوتمەوە‌و ناشمەوێ جارێکیتر لەگەڵ‬ ‫هیچ الیەنێک���دا تێهەڵچم���ەوە"‪)٣٧٩( .‬‬ ‫دەچمە الی مام جەالل‌و پێیدەڵێم هاتووم‬ ‫تا داوای دەست لەکار کێشانەوەی خۆمتان‬ ‫پێشکەش بکەم"‪)٣٨٣( .‬‬ ‫ئەو هەڤاڵ کوێس���تانییەی کە لە‌ژووری‬ ‫چاوپێکەوتن لەگەڵ مام جەالل دێتە دەرێ‬ ‫چیتر هەڤاڵ کوێس���تانییە الوە خوێندکارە‬ ‫بێ ئەزموونەکەی دە س���اڵ پێش���تر نییە‌و‬ ‫تێپەڕین���ی ڕۆژگار‌و ڕووداوەکانی دەس���اڵ‬ ‫پێش���مەرگایەتی کردوویەت���ە دیاردەیەکی‬ ‫جیاواز‪:‬‬ ‫"لە ژوورەکە دێمە دەرێ‌و هەموو شتەکان‬ ‫یەک لە‌یەکدی بەتاڵت���ر دەنوێنن‪ .‬هەموو‬ ‫ش���تەکان بەتاڵ‌و ناخی منیش لە‌هەمووان‬ ‫بەتاڵتر‪ ،‬بەتاڵ‪ ،‬بەت���اڵ‪ ،‬بەتاڵ بە‌هەموو‬ ‫ئەو خەونە ڕەنگاو ڕەنگانەی ‪ ١٠‬س���اڵێک‬ ‫لەوەبەر منیان بە‌ژێرزەمینی ڕێکخس���تنە‬ ‫نهێنییەکان���ی کۆمەڵەدا ک���رد‌و ملی ئەو‬ ‫باریکە ڕێیانەی���ان پێگرتم کە بەم تۆنێلە‬ ‫بێ کۆتاییەی گەیاندم‪( ".‬الپەڕە ‪)٤٠٣‬‬ ‫ئ���ەوە دوایی���ن دێڕەکان���ی کتێب���ی‬ ‫بیرەوەریی مرۆڤێک‪ ،‬کوردێک‪ ،‬شاعیرێک‌و‬ ‫پێش���مەرگەیەکە‪ -‬چوار دێڕی ساکار بەاڵم‬ ‫تەژی لە‌واتا‌و وانە‪ .‬ئەوە ئەو چارەنووس‌و‬ ‫ئەنجامەیە کە بە‌داخەوە زۆرێک لە‌دڵپاکانی‬ ‫گەلەکەم���ان دوای ماوەی���ەک کارک���ردن‬ ‫لەگەڵ حزبە‌سیاس���ییەکانمان پێیدەگەن‪.‬‬ ‫دەگوترێ���ت سیاس���ەت "زانس���تی کەڵک‬ ‫وەرگرتن لە‌دەرەتان‌و دەرفەت" بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو کەڵک وەرگرتنەش ریس���ا‌و یاس���ای‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬بە‌بێ ناسینی ڕێباز‌و شێوازی‬ ‫کارەکان‪ ،‬حزبی سیاس���ی دەتوانێ ببێتە‬ ‫شمش���یری دوو دەم‌و بە‌دەست خەڵکانی‬ ‫نەش���ارەزاوە ئەوەن���دەی جەرگی دوژمن‌و‬ ‫نەیارانی نیش���تمان دەبڕێ���ت‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫دڵی دۆست‌و یارانی گەل بریندار بکات‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫زاڵمی ناوخۆ‌و‬ ‫زەلیلی بێگانە‬ ‫ئارام قادر حەمەسور‬ ‫دەسەاڵتی جووتحیزبی‬ ‫یەکێتی‌و پارتی دەسەاڵتێکی‬ ‫کلیپتۆکڕاسییە‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە‬ ‫بە‌بۆنی نەوت‌و دۆالر مەستبووە‌و‬ ‫لە‌دۆخێکی بێهۆشیدایە‪ ،‬پێویستە‬ ‫هۆشیارییەکی گەورەی شەقام‬ ‫ئەم دەسەاڵتە بوەستێنێت چونکە‬ ‫مودمین بووە بە‌چەتەگەریی‪،‬‬ ‫جووتحیزب لەڕێگەی قۆرخکاریی‬ ‫سیاسی‌و ئابوری ڕەوایەتی‬ ‫بەخۆی دەدات‌و کۆنتڕۆڵی هەموو‬ ‫جومگەکانیان کردووە‪ ،‬دوای‬ ‫بیست‌و حەوت ساڵ لە‌چەتەگەری‌و‬ ‫هەڵوشینی داهاتی هەرێم‬ ‫ئێستای دروستکردووە‪ ،‬بەردەوام‬ ‫ستەمکارەکان لەسەر ڕێچکەی‬ ‫ستەم‌و چەتەیی بەردەوام بوون‪،‬‬ ‫لەکۆتایدا شەقام کۆتایی بەم‬ ‫ستەمکارانە هێناوەو ڕەوانەی‬ ‫الپەڕە ڕەشەکانی مێژووی کردون‪،‬‬ ‫دەسەاڵتە ڕەشەکان بەردەوام‬ ‫مایەی ڕەشبینی بوون بۆ‬ ‫گەلەکەیان‪ ،‬بەاڵم هەموو دەسەاڵتە‬ ‫ستەمکارەکان کۆتاییەکیان هەیەو‬ ‫دەبێت بووەستن‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی دۆڕاو‌و بەزیو هێشتا‬ ‫شەرم ناکات بەردەوامە لەسەر‬ ‫برسیکردنی خەڵک‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە‬ ‫لە‌ڕووی سیاسیی‌و حکومڕانییەوە‬ ‫فەشەلی هێناوە‪ ،‬دۆڕاوی گەورەی‬ ‫سەر مێزەکانی گفتوگۆیە‪،‬‬ ‫دەیەوێت تۆڵەی دۆڕانەکانی‬ ‫بکاتەوە‪ ،‬ئەو دۆڕانانەی بەرامبەر‬ ‫عەبادیی ئەنجامیداون‪ ،‬دەسەاڵت‬ ‫زەلیلی دەستی بێگانەیەو بەردەوام‬ ‫وەک داشی دامە لەالیەن واڵتانی‬ ‫دراوسێ یاری پێدەکرێت‪ ،‬بۆیە تا‬ ‫ئەمڕۆش سڵ لە‌خیانەت ناکاتەوە‪.‬‬ ‫یەکێتی‌و پارتی خاوەنی هێزی‬ ‫چەکدارن‌و بەردەوام وەک‬ ‫پاسەوانی چەتەگەریی بەکاریان‬ ‫هێناون‪ ،‬هێزە چەکدارەکان زاڵمانە‬ ‫بەکار دەهێنن بۆ سەرکوتکردنی‬ ‫خۆپیشاندەران‌و تیرۆرکردنی‬ ‫ڕۆژنامەنوسان‪ ،‬سیاسەتی‬ ‫فەشەل‌و ستەمکارانەی هەرێمە‬ ‫وایکردووە هێزەکان بکاتە هێزێکی‬ ‫شەقوەشێن نەک نیشتمان‬ ‫پەروەر‪ .‬دەبێت ناڕەزاییەکان‬ ‫فراوان بکرێت‌و کۆتاییەک بۆ ئەم‬ ‫دەسەاڵتە ستەمکارە دابندرێت‪،‬‬ ‫بێدەنگبوونی خەڵک زیاتر‬ ‫ئەم دەسەاڵتە بەرەو عەنتەری‬ ‫سیاسی دەبات‪ ،‬خۆپیشاندانی‬ ‫سەرتاسەری کاریگەری دەبێت بۆ‬ ‫کۆتاییهینانی ئەم شانۆگەرییەی‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬خەڵک دەبێت بپرسێت‬ ‫بۆچی داهات زۆرەو موچە‬ ‫نییە؟ ئەم دەسەاڵتە ئەخالقی‬ ‫سیاسیی کۆتایی هاتووەو بەردەوام‬ ‫کەڕامەتی مرۆڤ دەشکێنێت‪،‬‬ ‫ئەگەر ستەمکاری لە‌ئەستوریدا‬ ‫بپسێت ئەوا ئەم دەسەاڵتە‬ ‫ستەمکارێکی ئەستورە‪.‬‬ ‫هەموان دەبێت بێینە شەقام‌و‬ ‫داوای گۆڕانکاری بکەین‪ ،‬ئەم‬ ‫دەسەاڵتە بەزیوەو لەدەرەوەش‬ ‫پاڵپشتی نەماوە تەنیا چەک‌و‬ ‫پارە ڕایگرتووە‪ ،‬بەشێکی‬ ‫کۆمەڵگا لەسەر شەقامەو‬ ‫بەشەکەی تر لەماڵەوەیە‌و‬ ‫بۆتە پاڵەوانی فەیسبووک!‬ ‫گەلێک هۆشیاربێت قبوڵی‬ ‫ناکات پەروەردە‌و تەندروستی‬ ‫وەستابێت‪ ،‬کاتێک شەقام فراوان‬ ‫دەبێت ئەو کاتە دەسەاڵت‬ ‫دەترسێت‌و ملی کەچدەکات بۆ‬ ‫داواکاریەکان‪ ،‬چونکە تا ئەمڕۆش‬ ‫خۆپیشاندانەکان نەگەیشتونەتە‬ ‫سەرتاسەری‪ ،‬وەک میکیاڤیلی‬ ‫دەڵێت کاتێک شەپۆلی گەل‬ ‫هەڵدەستێت هیچ قەاڵیەک‬ ‫ناتوانێت میر بپارێزێت‪ ،‬ئەم‬ ‫دەسەاڵتە زەلیلی دەرەوەیە‌و‬ ‫زاڵمی ناوخۆیە‪ ،‬گەر هێزی‬ ‫ناڕەزاییەکان فراوانبێت هێزێک‬ ‫دروست دەبێت ئەم زاڵمە زەلیل‬ ‫بکات‪ .‬خۆپیشاندانەکانیش بەرەو‬ ‫سەرتاسەری دەڕۆن‌و جێگەی‬ ‫دڵخۆشین‪ ،‬هۆشیارییەکی گەورە‬ ‫لەسەر شەقام کۆتایی بەم‬ ‫دەسەاڵتە نەخۆش‌و بۆگەنە‬ ‫دەهێنێت‌و دەیخاتە تابوتی مێژوو‪.‬‬

‫وەرگێڕانی کتێبێک‌و راستکردنەوەی هەڵەیەک‬ ‫وەرگێڕ‪ :‬نوری کەریم‬ ‫خەریکی وەرگێڕانی کتێبێکم بە‌ناوی‬ ‫"مێژووی زمان ــ کنەیەک بەناو شوێن‌و‬ ‫کاتدا ‪"The History of Languages‬‬ ‫لەالیەن تۆرە یانسۆن ‪،Tore Janson‬‬ ‫بە‌زمانی ئینگلی (ئینگلیزی) نووسراوە‪.‬‬ ‫کتێبەکە باسێکی مێژوویی زانستییە‬ ‫سەبارەت بە‌پەیدابوونی زمان‪ ،‬پەرەسەندن‪،‬‬ ‫جۆراجۆربوون‌و نەمانیان‪.‬‬ ‫خوێندنەوەی دەقێکی وەها‌و وەرگێڕانی بۆ‬ ‫سەر زمانێکی تر‪ ،‬قووڵبوونەوەیەکی زۆر‬ ‫زێتر دەخوازێت لە‌وەرگێڕ‪ ،‬کە شایەنی‬ ‫بەراوردکردن نییە بە‌خوێندنەوەیەکی‬ ‫ئاسایی هەر کەسێکی تر‪ .‬لەم شێوە‬ ‫خوێندنەوەیەدایە کە هەندێک جار وەرگێڕ‬ ‫پەی دەبات بەو هەاڵنەی کە نووسەرێک‬ ‫دەیانکات‪ .‬ئەم قووڵبوونەوەیە لە‌دەقێک‌و‬ ‫وەرگێڕانی بۆ زمانێکی تر‪ ،‬بەپێی دوور‌و‬ ‫نزیکی کەلتووری‌و جوگرافیاییی نێوان هەر‬ ‫دوو زمانەکە‪ ،‬کەم تا زۆر هەمیشە هاوڕێیە‬ ‫لەگەڵ گرفتگەلێکی زۆر‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئەگەربێتو دەقەکە نووسراوەیەکی‬ ‫فەلسەفی یان زانستی بێت‪ ،‬کە هەم‬ ‫خۆیان‌و هەم زاراوەکانیان بەردەوام‬ ‫لە‌نوێبوونەوەدان‪ .‬رۆشنە ئەم گرفتانە‬ ‫زۆر کەمترن لە‌دەقی رۆمانێکدا یان هەر‬ ‫نووسراوەیەکی تر‪ ،‬کە زۆر کەمتر زاراوەی‬ ‫زانستی لە‌خۆ دەگرێت‪ .‬تێگەیشتن لە‌دەقی‬ ‫زانستی‌و فەلسەفی ئاسان نییە‪ .‬بەیانکردنی‬ ‫بیر‌و بۆچوون ئاسایی بە‌'لەوانەیە'‪،‬‬ ‫'ڕێیتێدەچێت'‪' ،‬ئەگەر' 'ئەگەرنا' ‪....‬‬ ‫دەردەبڕێن‌و رستەکانیان بەزۆری مەرجین‪.‬‬ ‫ئەو زاراوانەی کە ئێمە بە‌کوردی فێریان‬ ‫بووین‪ ،‬زۆر جار رێگر دەبن لە‌تێگەیشتنی‬ ‫دەق بە‌زمانی بێگانە‪ ،‬بە‌تایبەتی لەم‬ ‫بوارانەدا‪ .‬بۆیە بۆ بەرەوڕووبوونەوە لەگەڵ‬ ‫ئەم سەختییانە‪ ،‬من جەخت لەسەر ئەوە‬ ‫دەکەم‪ ،‬کە دەبێت ئەم جۆرە دەقانە‬ ‫لە‌زمانی ژێدەرییەوە وەرگێڕدرێنە سەر‬ ‫زمانی کوردی‌و لەم پەیوەندەدا‪ ،‬وەرگێڕ‬ ‫بەالیەنی کەمەوە بە‌سەر دوو سێ زمانی‬ ‫ئەوروپی دا توانایی بشکێت بۆ تێگەیشتنی‬ ‫هەمەالیەنە‌و بەدەستهێنانی زانیاری‪.‬‬ ‫هیچ کەسێک نکوولی لەوە ناکات‪ ،‬کە‬ ‫زمانی کوردی لە‌رووی هەنبانەوشەوە‬ ‫‪ vocabulary‬زۆر هەژارە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تا چ ئەندازەیەک هەژارە‪ ،‬ئەو کاتە‬ ‫دەردەکەوێت‪ ،‬کە وەرگێڕێک دەست‬ ‫دەداتە وەرگێڕانی دەقێکی زانستی یان‬ ‫فەلسەفی لە‌زمانێکی وەکو ئینگلیی‬ ‫ئەوپەڕی بەتوانا لە‌رووی زانستییەوە بۆ‬ ‫سەر زمانی کوردی‪ .‬وەرگێڕ نەک هەر‬ ‫بەرەوڕووە لەگەڵ نەبوون یان کەمی وشە‌و‬ ‫زاراوەی زانستی لە‌زمانی کوردیدا‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەشێکی نە کەمی ئەو وشە‌و زاراوانە کە‬ ‫لەم بوارەدا لە‌فەرهەنگەکاندا هەن هەڵەن‪.‬‬ ‫هەڵەبوونی ئەم وشە‌و زاراوانە نە پەیوەندی‬ ‫بە‌تایبەتمەندیی زمانی کوردییەوە هەیە‪،‬‬ ‫کە لەڕووی سستمییەوە هیچ جیاوازییەکی‬ ‫لەگەڵ زمانی ئینگلی نییە‪‌،‬و نە پەیوەندی‬ ‫بە‌لێهاتوویی‌و تواناییی دانەرانی بەڕێزی‬ ‫ئەو فەرهەنگانەوە هەیە‪ .‬بەڵکو پەیوەندی‬ ‫بە‌پلەوپایەی زمانی کوردییەوە هەیە لەناو‬ ‫کۆمەڵگای کوردیدا‪ .‬ئەم وشە‌و زاراوانە‪،‬‬ ‫لە‌پاش چەند دەستاودەستکردن‪ ،‬ئێمە‬ ‫کۆمان کردوونەتەوە‪ ،‬نەک لە‌ئاکامی‬ ‫بە‌زانستبوونی زمانی کوردییەوە هاتبێتن‪.‬‬ ‫ئەمە وا دەکات‪ ،‬وەرگێڕانی ئەم جۆرە‬ ‫دەقانە زۆر پڕزەحمەت بن‪ .‬بێهۆ نییە‬ ‫وەرگێڕانی دەقێکی زۆر گرنگی وەک‬ ‫'ڕەچەڵەکی چەشن'ی 'چارلز داروین'‪،‬‬ ‫لە‌پاش دەرچوونی بە‌زێتر لە‌سەدە‌و نیوێک‪،‬‬ ‫هێشتا زوو بێت بۆ زمانی کوردی ئەرکێکی‬ ‫وا لە‌ئەستۆ بگرێت‪ .‬مەگەر ئەوەی وەرگێڕ‬ ‫پەنا بباتە بەر داهێنانی وشە‌و زاراوە‌و‬ ‫پێدانی واتای تایبەتیتر بەوانەی هەیە‪.‬‬ ‫لە‌وەرگێڕانی ئەم شاکارە زانستییەدا هەر‬ ‫وام کرد‪ ،‬کە بۆ من مایەی کارێکی ئێجگار‬ ‫سەخت بوو‪.‬‬ ‫ئەو کتێبەی ئێستا خەریکی وەرگێڕانیم‪،‬‬ ‫نووسەر لە‌ساڵی ‪2012‬دا نووسیویەتی‪.‬‬ ‫بۆ ئەم کتێبە‌بەرەوڕووم لەگەڵ بەشێک‬ ‫لە‌ناو‌و زاراوەی هەڵەی فەرهەنگی کوردی‬ ‫لە‌بەرامبەر هاوتا ئینگلییەکانیاندا‪ ،‬بۆیە‬ ‫راستکردنەوەکانی من تەنیا بەو وشە‌و‬ ‫زاراوە هەاڵنە دەگرێتەوە کە لەم وەرگێڕانەدا‬ ‫هاتوون‪ ،‬ئەمە لەالیەک‌و لەالیەکی ترەوە‪،‬‬ ‫راستکردنەوەکانم بەپێی زمانی ئینگلییە‪،‬‬ ‫وەک زانستیترین زمانی جیهانی‪‌،‬و هەروەها‬ ‫بۆ ئەم مەبەستە‪ ،‬کەڵكێکی زۆرم لە‌زمانی‬ ‫سویدی وەرگرتووە (زمانی سویدی نەک‬ ‫تەنیا یەکێکە لە‌زمانە هیندو ئەوروپییەکان‪،‬‬ ‫بەڵکو لەگەڵ زمانی ئینگلی سەر بە‌یەک‬ ‫گرووپی زمانین)‪ .‬وەک خوێنەر دەیبینێت‪،‬‬ ‫ئەم هەاڵنەی هەن‪ ،‬بەشێک لەو وشە‌و‬

‫زاراوانە دەگرێتەوە‪ ،‬وەکی تر باقییەکەیان‬ ‫دێنەوە لەگەڵ هاوتا ئینگلییەکانیان‪.‬‬ ‫بێگومان دەبێت جیاوازیی دەنگزانی نێوان‬ ‫زمانی ئینگلی‌و کوردی لەبەرچاو بگیرێن‬ ‫لە‌وەرگێڕاندا‪ .‬هەروەها ئەوانەی من لەم‬ ‫نووسراوەیەدا وەک نموونە ئاماژەیان‬ ‫پێدەکەم‪ ،‬تەنیا بەشێکی بچووکن لەوەی‬ ‫لە‌وەرگێڕانەکەدا هاتوون‪ .‬بێگومان وشە‌و‬ ‫زاراوەی تر زۆرن کە تەنانەت لەناو ئەم‬ ‫کتێبەدا نەهاتوون‪ .‬ئەو نموونانەی من‬ ‫لێرەدا هێناومن‪ ،‬بۆ ئەو مەبەستەشە‪،‬‬ ‫کە خوێنەر بزانێت بۆ راستکردنەوەیان چ‬ ‫رەواڵکارێکم گرتۆتە بەر‪.‬‬ ‫ئەم وشە‌و زاراوە هەاڵنەی فەرهەنگی‬ ‫ئینگلی ــ کوردی لە‌بواری زمانەوانیدا‪،‬‬ ‫دەبن بە‌دوو دەستەوە‪:‬‬ ‫دەستەی یەکەم‪ :‬ناوی واڵت‪ ،‬شار‌و‬ ‫شوێن‪.‬‬ ‫'‪ 'Finland‬لە‌فەرهەنگی کوردیدا‬ ‫بە‌'فینلەندا' واتا کراوە‪ ،‬راستترە بوترێت‬ ‫'فینالند'‪ 'Holland' .‬بە‌'هۆڵندا' واتا کراوە‪،‬‬ ‫دروستترە بوترێت 'هۆالند'‪'Spain' .‬‬ ‫بە‌'ئیسپانیا' واتا کراوە‪ ،‬دروستترە بوترێت‬ ‫'سپانیا'‪ 'Sweden' .‬بە‌'سوید' واتا‬ ‫کراوە‪ ،‬دروسترە بوترێت 'سویدن'‪ .‬هەر‬ ‫ناوێکی هەڵەی ئەم دەستەیە‪ ،‬تا ئاستێکی‬ ‫زۆر رێگری ناکات لە‌دەربڕینی وردی‬ ‫بۆچوونەکان یان ببێتە هۆی لێکدانەوەی‬ ‫هەڵە لەالی خوێنەران‪ .‬دەکرا وەکو زۆر‬ ‫ناوی تری بە‌هەڵە وەرگێڕدارو هەروا‬ ‫پشتگوێ بخرانایە‪.‬‬ ‫دەستەی دووەم‪ :‬ناوی زمانەکانە‪.‬‬ ‫ناوهێنانی بە‌هەڵەی زمانەکان‪ ،‬رێگر بوون‬ ‫لەوەی من بتوانم بیروبۆچوونی زانستی‬ ‫ئەم کتێبە‪ ،‬بە‌کوردی بەیان بکەم‪ .‬بێئەم‬ ‫راستکردنەوانە بۆ من ئاستەم بوو ئەوەی‬ ‫نووسراوە‪ ،‬بە‌دروستی وەریگێڕمە سەر‬ ‫زمانی کوردی‪ .‬ئەمە کارێکە دەبێت هەر‬ ‫ئیمڕۆ بکرێت‪ ،‬لەبەر هەر هۆیەک بێت‬ ‫ناکرێت دوا بخرێت‪.‬‬ ‫دەکرێت پیتی 'ی' کە دەبێت بە‌پاشگری‬ ‫ناوێک‪ ،‬ئاماژە بێت بە‌ناوی زمانێک‪ .‬هەر‬ ‫وەکو '‪ 'ska‬لە‌زمانی سویدیدا‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫'‪ 'kurdiska‬کە بە‌واتای زمانی کوردی‬ ‫دێت‪ .‬بەاڵم لە‌زمانی ئینگلیدا دەکرێت‪،‬‬ ‫چەند پاشگر هەبن کە ئاماژە بن بەناوی‬ ‫زمان‪ .‬وەکو‪:‬‬ ‫'‪ 'ish‬لە‌ناوی زمانی '‪' :'Kurdish‬کوردی'‪.‬‬ ‫'‪' :'Swedish‬سویدی'‪:'Turkish' .‬‬ ‫'تورکی'‪.‬‬ ‫ــ '‪ 'ian‬لە‌ناوی زمانی '‪:'Norwegian‬‬ ‫'نەرویجی'‪' :'Russian ' .‬ڕووسی'‪.‬‬ ‫'‪' :'Italian‬ئیتالی'‬ ‫ــ '‪ 'ese‬لە‌ناوی زمانی '‪:'Chinese‬‬ ‫'چینی'‪' :'Japanese' .‬جاپانی'‪.‬‬ ‫'‪' :'Maltese‬ماڵتی'‬ ‫ــ ‪...‬‬ ‫ــ یان دەکرێت هیچ پاشگرێکی نەبێت‬ ‫بۆ ئاماژەکردن‪ .‬وەک '‪' :'Khmer‬خمێر'‪.‬‬ ‫'‪' :'Sanskrit‬سانسکریت'‪:'creole' .‬‬ ‫'کرێول'‪.‬‬ ‫هەر یەک لەم وشانە‪ ،‬بۆ نموونە '‬ ‫‪،'Swedish'، 'Russian'، 'Japanese‬‬ ‫‪ ،...‬دەکرێت وەکو ئاوەڵناو بەکار بهێنرێت‬ ‫لەگەڵ ناوی واڵت‪ ،‬گەل‪ ،‬کەلتوور‪ ،‬زمان‬ ‫‪ . ...‬بەاڵم وەک ناو تەنیا بە‌واتای ناوی‬ ‫زمان دێت‪ .‬بۆیە هەر یەک لەم وشانە‬ ‫دەبێت وەکو ناو وەربگێڕدرێتە سەر‬ ‫زمانی کوردی‪ ،‬کە ئەگەر وەها نەبێت‪،‬‬ ‫ئەوا هەڵە دەردەچێت‪ .‬ئەمە یەکێکە لەو‬ ‫هەاڵنەی کە فەرهەنگی زمانی کوردی‬ ‫تێیکەوتووە‪ .‬بۆ نموونە '‪ 'scottish‬هەم‬ ‫ناوە‌و هەم ئاوەڵناو‪ .‬وەک ناو بە‌واتای‬ ‫'زمانی سکۆتی' دێت‪ ،‬کە لە‌فەرهەنگی‬ ‫کوردیدا بە‌'ئوسکوتلەندی' واتا کراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم وەک ئاوەڵناو بە‌وتای 'سکۆتالندی'‬ ‫دێت وەکو '‪' :'scottish people‬خەڵكی‬ ‫سۆتالندی'‌و '‪:'scottish government‬‬ ‫'حکومەتی سکۆتالندی'‪.‬‬ ‫یەکێکی تر لەو هەاڵنەی کە لەناو فەرهەنگی‬ ‫زمانی کوردیدا هەیە ئەوەیە‪ ،‬کە ناوی‬ ‫زمان لە‌ناوی واڵتەوە وەرگیراوە‪ ،‬لە‌جیاتی‬ ‫ئەوەی لەناوی زمانەوە وەرگیرێت‪ .‬هەر‬ ‫چەند لە‌چەند حاڵەتێکی کەمدا‪ ،‬ناوی‬ ‫زمان لە‌ناوی واڵتکەوە وەرگیراوە وەک‬ ‫'فەڕەنسی'‪ 'french ' :‬لە‌'فەڕەنسا'‪:‬‬ ‫'‪ ،'France‬یان بە‌پێچەوانەوە‪ ،‬ناوی‬ ‫واڵت لە‌ناوی زمانەوە وەرگیراوە‪ .‬هەرچی‬ ‫چۆنێک بێت زمان ناوی تایبەت بە‌خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬دەبێت ئەوە بەکار بهێنرێت‪ ،‬ئیتر‬ ‫لە‌هەر شتێکەوە سەرچاوەی گرتبێت‪.‬‬ ‫ئەوەندەی بەم وەرگێڕانە دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫ناوهێنانی زمان بە‌ناوی واڵتەوە یان‬ ‫وەرگێڕانی وشەکە وەک ئاوەڵناوێک‬ ‫لە‌جیاتی ناو‪ ،‬لە‌زۆر بواردا دەبێتە مایەی‬ ‫هەڵە‪ ،‬کە لێرە ئاماژە بە‌چەند دانەیەکیان‬ ‫دەکەم‪:‬‬

‫دەبێت ئەم جۆرە‬ ‫دەقانە لە‌زمانی‬ ‫ژێدەرییەوە‬ ‫وەرگێڕدرێنە سەر‬ ‫زمانی کوردی‌و لەم‬ ‫پەیوەندەدا‪ ،‬وەرگێڕ‬ ‫بەالیەنی کەمەوە‬ ‫بە‌سەر دوو سێ‬ ‫زمانی ئەوروپی دا‬ ‫توانایی بشکێت‬ ‫بۆ تێگەیشتنی‬ ‫هەمەالیەنە‌و‬ ‫بەدەستهێنانی‬ ‫زانیاری‬ ‫ــ '‪ 'Finnish‬لە‌فەرهەنگی کوردیدا‬ ‫لە‌پەیوەند بە‌ناوی زماندا بە‌'فینلەندی'‬ ‫واتا کراوە‪ .‬لە‌راستیدا دەکرێت بڵێین‪،‬‬ ‫'هاواڵتییەکی فینالندی' (ئەگەر ناوی‬ ‫واڵتەکە بە‌دروستی بنووسین)‪' ،‬پەرلەمانی‬ ‫فینالندی' یان 'سوپای فینالندی' یان هەر‬ ‫شتێک کە بە‌واڵتی فینالند بگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم 'زمانی فینالندی' بوونی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو 'زمانی فینی'‪' ،‬زمانی سویدی'‪،‬‬ ‫'زمانی سامی'‪ ... ،‬هەیە‪ .‬هەر وەکو‬ ‫چۆن 'زمانی عێراقی' بوونی نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫'زمانی کوردی'‪' ،‬زمانی ترکی'‪ ... ،‬هەیە‪.‬‬ ‫هەروەها 'زمانی بەریتانی' نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫'زمانی ئینگلی' هەیە کە یەکێکە لەو چوار‬ ‫زمانە سەرەکییەکەی بەریتانیا‪.‬‬ ‫لە‌فەرهەنگی‬ ‫'‪'portuguese‬‬ ‫ــ‬ ‫کوردیدا بە‌'پورتوگالی' واتا کراوە‪ ،‬کە‬ ‫دەکرێت لە‌ناوی واڵتەکەوە‪' ،‬پورتوگال'‪،‬‬ ‫وەرگیرابێت‪ ،‬بەاڵم ئەم زمانە لە‌گەلێک‬ ‫واڵتانی تردا قسەی پێدەکرێت‌و زمانی‬ ‫رەسمی‌و زمانی دایکیی خەڵکەکانیانن‪،‬‬ ‫بۆ نموونە لە‌بەڕازیل‪ .‬بۆیە ناکرێت یەک‬ ‫زمان بێت‪ ،‬بەاڵم ناوی جۆراوجۆری هەبێت‬ ‫بەپێی ناوی ئەو واڵتەی کە تێدایە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەبێت بە‌'پورتوگی' وەربگێڕێت‌و ئەوسا‬ ‫دەکرێت بوترێت‪' ،‬پورتوگیی پورتوگالی'‪،‬‬ ‫'پورتوگیی بەڕازیلی'‪ ،‬هەر وەکو چۆن‬ ‫دەڵێین‪' ،‬ئینگلیی بەریتانی'‪' ،‬ئینگلیی‬ ‫ئوسترالی'‪.. ،‬‬ ‫ــ لە‌کۆتایی سەدەی نۆیەمدا‪ ،‬خێلێکی‬ ‫باشووری سکەندیناڤیا بەناوی 'دان'‬ ‫لە‌بەشگەلێکی رۆژهەاڵتی ئینگالند‬ ‫نیشتەجێ دەبێت‌و هەڕەشەی داگیرکردنی‬ ‫تەواوی ئینگالند دەکات‪ .‬بۆ دژوەستانەوەی‬ ‫ئەم هەڕەشەیە‪ ،‬ئانگلەکان‌و ساکسۆنەکان‬ ‫کە لەوەوپێش ئینگالندیان داگیر کردبوو‪،‬‬ ‫پاشانشینی خۆیان تیادا دامەزراند بوو‪،‬‬ ‫بە‌زمانی ئینگلی دەدوان‪ ،‬بەرەیەکیان‬ ‫پێکهێنا بەناوی 'بەرەی ئینگلی' لەبەرامبەر‬ ‫'بەرەی دانی'‪' .‬بەرەی دانی' لەوەوە هاتبوو‬ ‫چونکو دانەکان بە‌زمانی دانی دەدوان‪.‬‬ ‫'دانی' وەک زاراوەیەک لە‌ئینگلیدا دەبێت‬ ‫بە‌'‪‌'danish‬و لە‌فەرهەنگی کوردیدا وەک‬ ‫زمان بە‌'دانیمارکی' واتا کراوە‪ .‬بێگومان‬ ‫ئەگەر بەم پێیە ئەم زاراوەیە واتا بکرێت‪،‬‬ ‫خوێنەر بە‌هەڵەدا دەبات‪.‬‬ ‫ــ ناوهێنانی زمانێک بە‌ناوی واڵتەوە‪،‬‬ ‫لە‌زۆربەری هەرە زۆری حاڵەتەکاندا رێگری‬ ‫دروست دەکات بۆ بەدواچوونی رەچەڵەکی‬ ‫زمانەکە‪ ،‬چونکو دەشێت دروستکردنی‬ ‫واڵت دیاردەیەکی زۆر نوێ بێت لەچاوی‬ ‫ئەو زمانەی کە تێیدا قسەی پێدەکرێت‪.‬‬ ‫ــ ‪...‬‬ ‫هەڵەیەکی تری فەرهەنگی کوردی ئەوەیە‪،‬‬ ‫کە هەندێک ناوی زمانی بە‌هەڵە وەرگێڕدراوە‪.‬‬ ‫بۆ نموونە‪ 'English' ،‬بە‌'ئینگلیزی'ی واتا‬ ‫کراوە کە دەبێت 'ئینگلی' بێت‪ ،‬هەر وەک‬ ‫چۆن '‪'Turkish‬مان کردووە بە‌'ترکی'‪.‬‬ ‫هەروەها '‪ 'Spanish‬بە‌'ئیسپانی' وتا‬ ‫کراوە کە دەبێت 'سپانی' بێت‪.‬‬ ‫دەکرێت زمانێک لە‌سەردەمانێکدا بە‌ناوێک‬ ‫بەیان کرابێت‪ ،‬بەاڵم پاشان لە‌ئاکامی‬ ‫گۆڕانێکی زۆر بەسەریدا‪ ،‬ناوەکەی گۆڕابێت‬ ‫وەک ئەماژەیەک بۆ فۆرمی مۆدێرنی ئەو‬

‫زمانە‪ .‬بۆ نموونە‪ Englisc' ،‬ئینگلیسک'‬ ‫فۆرمی دێرینی زمانی ئینگلی‬ ‫ئینگلیش'ی مۆدێرنە‪ .‬هەروەها‬ ‫سکۆتیسک' فۆرمی کۆنی زمانی سکۆتی '‬ ‫‪ Scottish‬سکۆتش'ی مۆدێرنە‪ .‬هەروەها‬ ‫بە‌هەمان شێوە ' ‪ Pyhtisc‬پیکتیسک'‌و‬ ‫' ‪ Pictish‬پیکتی' ناوی فۆرمی کۆن‌و‬ ‫تازەی زمانەکەیە‪ .‬هەندێک زمان کە‬ ‫لەسەردمانێکی زوودا‪ ،‬بەناو ناوچەگەلێکی‬ ‫زۆر بەرفراواندا بوونیان هەبووە‪،‬‬ ‫لە‌ئاکامی گۆڕان‌و گەشەکردنێکی زۆر‪،‬‬ ‫زاراوەکانیان بوون بە‌زمانی سەربەخۆی‬ ‫جیا لەیەک‪ .‬بۆ نموونە '‪ Turkic‬تورکیک'‬ ‫فۆرمی کۆنی زمانی تورکی '‪Turkish‬‬ ‫تورکیش'ی مۆدیرنە‪ ،‬بەاڵم ئەم فۆرمە‬ ‫کۆنــە گرووپێکی (خێزانێکی) زمانیش‬ ‫پێکدەهێنێت‪ ،‬کە ‪ 35‬زمان لە‌ئێستادا‬ ‫لە‌خۆ دەگرێت‌و زمانی تورکیی مۆدێرن‬ ‫یەکێکە لەوانە‪ .‬هەر وەک 'جەرمەنیک‬ ‫‪ 'Germanic‬کە فۆرمێکی دێرینی زمانی‬ ‫جەرمەنیی مۆدێرنە‌و هەروەها رەچەڵەکی‬ ‫گەلێک زمانی ترە وەکو ئینگلی‪ ،‬سویدی‪،‬‬ ‫نەرویجی‪ .... ،‬بەاڵم مەرج نییە هەموو‬ ‫زمانەکانی ئێستا فۆرمی کۆنیان هەبێت‪،‬‬ ‫بۆ نموونە زمانە رۆمانسییەکانی وەکو‬ ‫فەڕەنسی‪ ،‬سپانی‪ ،‬پورتوگی‪ ... ،‬کە‬ ‫لە‌زمانی التینییەوە سەرچاوەیان گرتووە‪.‬‬ ‫هەروەها هەندێک زمان هەن بە‌فۆرمە‬ ‫کۆنەکەی خۆیان ماونەتەوە‌و گۆڕانکارییەکی‬ ‫وەهایان بەسەردا نەهاتووە‪ ،‬کە وەکو‬ ‫فۆرمگەلێکی نوێ ناویان بهێنرێت‪ .‬بۆ‬ ‫نموونە‪' ،‬عەرەبیک ‪ 'Arabic‬کە هەر ئەو‬ ‫فۆرمە ستانداردەی نووسینی هەیە وەک‬ ‫هەزار چوار سەد ساڵ لەوەوپێش‪ ،‬بەهۆی‬ ‫لکاندنی بە‌ئاینەوە‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی‬ ‫لە‌ئاخاوتندا لە‌ناوچەیەکەوە بۆ ناوچەیەکی‬ ‫تر گۆڕانێکی زۆری بەسەردا هاتووە‪،‬‬ ‫تا ئاستێک کە لە‌گفتوگۆدا تێگەیشتن‬ ‫لەیەکتری ئاسان نەبێت‪ .‬هەروەها زمانی‬ ‫'ئایسالندیک ‪ ،'Icelandic‬ئیتر لەبەر‬ ‫هەر هۆیەک بووبێت‪ ،‬پەرەینەسەندووە‌و‬ ‫بە‌فۆرمە کۆنەکەی ماوەتەوە‪.‬‬ ‫دەکرێت لە‌زمانی ئینگلیدا‪ ،‬پاشگری‬ ‫پیتی '‪ 'c‬بۆ ناوی زمانێک‪ ،‬ئاماژە بێت‬ ‫بۆ فۆرمێکی کۆنی ئەو زمانە‌و ‪ /‬یان‬ ‫ناوی گرووپێک لە‌زمان‪ ،‬وەک ئەوەی‬ ‫لە‌سەرەوە دەردەکەوێت‪ .‬بێگومان نابێت‬ ‫ئەو چاوەڕوانییەمان لە‌فەرهەنگی کوردی‬ ‫هەبێت‪ ،‬وەرگێڕانی بۆ هەموو ئەم ناوی‬ ‫زمانانە هەبێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەی سەیرە‪،‬‬ ‫ئەگەر وەرگێڕانی بۆ هەر یەکێک لەم‬ ‫جۆرە ناوانە کردبێت‪ ،‬ئەوا ئەم پاشگرەی‬ ‫پشتگوێ خستووە‪ ،‬وەک ئەوەی هەر بوونی‬ ‫نەبێت‪ .‬بۆ نموونە‪ Turkic' ،‬تورکیک'‌و‬ ‫'‪ Turkish‬تورکیش'‪ ،‬هەر دووکیان وەک‬ ‫یەک بە‌'تورکی' واتا کراون‪Germanic' .‬‬ ‫جەرمەنیک'‌و '‪ German‬جەرمەن'ی‬ ‫بە‌'زمانی ئەڵمانیی کۆن'‌و 'زمانی ئەڵمانیی‬ ‫نوێ' واتا کردووە‪ .‬هەروەها '‪Slavic‬‬ ‫سالڤیک'ی بە‌'سالڤی'‪' ،‬ئایسالندیک‬ ‫‪'Icelandic‬ی بە‌'ئایسالندی'‌و '‪Arabic‬‬ ‫عەرەبیک'ی بە‌'عەرەبی'‪.‬‬ ‫بۆ وەرگێڕانی ناوی فۆرمی زمانێک‪ ،‬ناکرێت‬ ‫وشەی 'کۆن'‌و 'نوێ' بەکار بهێنرێت‪ ،‬چونکو‬ ‫'‪English‬‬ ‫'‪Scyttisc‬‬

‫بەکارهێنانی وشەی 'کۆن' بۆ فۆرمێکی‬ ‫زمان‪ ،‬مەرج نییە بەو واتایە بێت کە‬ ‫ئەو زمانە فۆرمی 'نوێ'ی هەیە‌و هەروەها‬ ‫پێچەوانەکەشی راستە‪ .‬پێشنیاری من‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬ئەو پیتە پاشگرەی '‪ 'c‬لەبەرچاو‬ ‫بگیرێت‌و ئینجا پاشگرەی 'ی'‪ ،‬کە ئاماژەیە‬ ‫بۆ ناوی زمان‪ ،‬بلکێنرێت بە‌وشەکەوە‪.‬‬ ‫بەو شێویە '‪ Germanic‬جەرمەنیک'‬ ‫بە‌'جەرمەنیکی' واتا دەکرێت‪Slavic' ،‬‬ ‫سالڤیک' بە‌'سالڤیکی'‪' ،‬ئایسالندیک‬ ‫‪ 'Icelandic‬بە‌'ئایسالندیکی'‪Englisc' ،‬‬ ‫ئینگلیسک' بە‌'ئینگلیسکی'‪Arabic' ،‬‬ ‫عەرەبیک' بە‌'عەرەبیکی'‪... ،‬‬ ‫وەکو لە‌سەرەوە بەیانم کردووە‪ ،‬لە‌ئینگلیدا‬ ‫گەلێک ناوی زمان هەیە کە هیچ پاشگرێکیان‬ ‫پێوە نییە وەک ئاماژەیەک بۆ ناوی زمان‪.‬‬ ‫لە‌واتاکردنی ئەم جۆرە ناوانەدا‪ ،‬فەرهەنگی‬ ‫کوردی پاشگری 'ی'ی لکاندووە بە‌هەر‬ ‫دانەیەکیانەوە‪ .‬بەو شێوەیە‪Khmer' ،‬‬ ‫خمێر'ی کردووە بە‌'خمێری'‪Sanskrit' ،‬‬ ‫سانسکریت'ی بە‌'سانسکریتی'‪creole' ،‬‬ ‫کرێول'ی بە‌'کرێولی'‪ ...،‬من ئەمە بە‌هەڵە‬ ‫دەزانم‌و پێشنیارم ئەوەیە‪ ،‬کە ئەم جۆرە‬ ‫ناوانە وەکو خۆیان بەیان بکرێن‪ ،‬بەبێ‬ ‫پاشگری 'ی'‪ ،‬فەرهەنگی سویدیش هەر‬ ‫وای کردووە‪.‬‬ ‫وەرگێڕانی ئەم کتێبەم تەواو کردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم جارێ نەمناردووە بۆ چاپکردن‪.‬‬ ‫ناوی ئەو زمانانەی کە لە‌کتێبەکەدا‬ ‫هاتوون‌و لە‌فەرهەنگی کوردیدا بە‌بۆچوونی‬ ‫من‪ ،‬بە‌هەڵە واتا کراون‪ ،‬بەپێی ئەم‬ ‫رەواڵکارەی سەرەوە راستم کردونەتەوە‪.‬‬ ‫دەکرێت کەسانێک هەبن‪ ،‬لەگەڵ ئەو‬ ‫پێشنیارانەی مندا نەبن یان پێشنیاری‬ ‫باشتریان بۆ ئەم راستکردنەوانە هەبێت‪.‬‬ ‫مەبەست لە‌نووسینی ئەم وتارە ئەوەیە‪،‬‬ ‫خوێنەران ئاگادار کەمەوە‪ ،‬کە هەر‬ ‫بەڕێزێک لەم پەیوەندەدا هەر سەرنج‌و‬ ‫پێشنیارێکی هەیە ئاگادارم کاتەوە‪ ،‬زۆر‬ ‫مەمنوون دەبم‪ .‬دەکرێت لەم رێگایانەوە‬ ‫پەیوەندی بە‌منەوە بکرێت‪ .‬ئیمەیل‬ ‫ئەدرێس‪nourikarim52@yahoo.com :‬‬ ‫فەیسبووک‪ .Nouri Karim :‬دەکرێت لەو‬ ‫پێشنیار‌و راستکردنەوانەی من کردوومن‪،‬‬ ‫زۆر سەرکەوتوو نەبم‪ ،‬بەاڵم بە‌دڵنیایییەوە‬ ‫دەتوانم جەخت لەسەر ئەوە بکەم‪ ،‬کە‬ ‫بەم هەواڵنەی ئەنجامم داون‪ ،‬تەواوی‬ ‫تێگەیشتە زانستییەکانی ئەم کتێبەم‬ ‫گەیاندووە بە‌خوێنەرانی کوردیزمان‪ .‬وە‬ ‫هەر ئەم هۆیە بوو منی وا لێکرد پەی‬ ‫بەو هەاڵنە فەرهەنگی کوردی ببم‌و‬ ‫دەستبکەم بە‌راستکردنەوەیان‪ .‬لە‌کۆتاییدا‬ ‫پێمخۆشە ئەو سەرنجەش بدەم‪ ،‬ئەم‬ ‫هەوڵ‌و کۆششانەی من بۆ راستکردنەوەی‬ ‫ناوی بەشێک لەم زمانانە بەپێی زمانی‬ ‫ئینگلی‪ ،‬بە‌مەبەستی هەرچی زێتر‬ ‫زانستیکردنی زمانی کوردییە‪ .‬لە‌دوور‌و‬ ‫نزیکەوە هیچ پەیوەندییەکی بەو هەوڵەی‬ ‫حکومەتی هەرێمی کوردستانەوە نییە بۆ‬ ‫پەراوێزخستنی زمانی کوردی‪ ،‬لە‌رێگای‬ ‫بە‌ئینگلیکردنی فێرکاری‌و زمانی خوێندنگە‬ ‫لە‌باخچەی مندااڵن‌و خوێندنگەکاندا‪ ،‬کە‬ ‫تاکو ئێستا گەیشتۆتە پۆلی دووەمی‬ ‫قۆناغی بنەڕەتی‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )618‬سێشه‌ممه ‪2018/3/27‬‬

‫ڕامانێک لە‌سیستەمی پەروەردە‪ ..‬پاشماوە‬ ‫لەشکر قادر ڕسوڵ‬ ‫قەیران���ی پەروەردە یەکێک���ە لەقەیرانە‬ ‫کوشندە‌و پڕکێش���ەکانی کۆمەڵگەی ئێمە‪.‬‬ ‫ئەم قەیرانە کاریگەری گەورە‌و ئاش���کرای‬ ‫هەیە لەسەر الوازی هوشیاری تاک‌و پشێوی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و نەبوون���ی چاالکی عەقاڵنی‬ ‫لەناو س���ەرجەم کایەکانی ژیانی ئینسانی‬ ‫ئ���ەم ڕووب���ەرە‪ .‬بیرمەند‌و سۆس���یۆلۆگی‬ ‫فرەنس���ی ئۆگس���ت کۆن���ت س���ەبارەت‬ ‫بەگۆڕانی ڕیش���ەیی دەڵێ���ت‪" :‬ئێمە پێش‬ ‫هەر شۆڕشێکی کۆمەاڵیەتی‪ ،‬پێویستیمان‬ ‫بەشۆڕشێکی فیکری‌و پەروەردەیی هەیە"‪.‬‬ ‫ل���ەم ڕوانگەیەوە هەر گروپێکی سیاس���ی‌و‬ ‫بزوتنەوەیەک���ی کۆمەاڵیەت���ی بیه���ەوێ‬ ‫گۆڕانکاریەک���ی بنچینەی���ی(‪)Radical‬‬ ‫بکات‪ ،‬گومان���ی تێدانییە بەبێ گۆڕانکاری‬ ‫لە‌فیکر‌و فەلسەفەی پەروەردە ئەم خواستە‬ ‫نایەتەدی‪ .‬لەالیەک گۆڕانکاری لە‌فەلسەفەی‬ ‫پ���ەروەردە‪ ،‬لەالیەک���ی دی گ���ۆڕان‬

‫لەکەرستەکانی ناو سیستەم لە(مامۆستا‪،‬‬ ‫قوتابی‪ ،‬بینا‪ ،‬مەنهەج‪ ،‬ڕێکخستن‪...‬هتد)‪.‬‬ ‫بێگووم���ان ئ���ەم دۆخ���ەی سیس���تەم‬ ‫"سیستەم بەگشتی‌و سیستەمی پەروەردە‬ ‫بەتایبەت���ی" لەخۆیەوە نەچۆت���ە ناو ئەو‬ ‫وێنا گشتیەوە‌و ئەم ش���کل وفۆڕمەی لەم‬ ‫ئێس���تایەی کەتیایدا دەژیێت بەشێوەیەکی‬ ‫خۆڕس���ک وەرنەگرتووە‪ ،‬بەڵکو ڕیشەکانی‬ ‫لەناو تێگەش���تنی ئەخالقی‌و فەلس���ەفی‌و‬ ‫دینی‌و بونیادی ئەقڵی کۆمەڵگەی کوردی‬ ‫هەڵقواڵووە‪.‬‬ ‫سیس���تەمی پ���ەروەردە پێش���کەوتوو‪،‬‬ ‫هەمیش���ە دەبێ پێیەکی لەناو ئەکادیمیاو‬ ‫پێیەکەی تری لەناو ش���ەقام بێ‌و مەعریفە‬ ‫لەس���ەر واقیع بەرهەمبێنێ‪ .‬قسە لەسەر‬ ‫هەموو ئەو شکس���ت‌و کێشە گەورانە بکات‬ ‫کەپانتایەکانی ژیان���ی کۆمەڵگەی ئێمەی‬ ‫داگیرک���ردووە‪ .‬بەئامانج���ی بەرهەمهێنانێ‬ ‫وش���یاری الی خوێندکار‌و ڕونتر تێگەشتن‬ ‫ل���ەوەی لەدونی���ای ئێم���ەدا ڕوودەدات‪.‬‬ ‫پەروەردە ئێمە هەمیش���ە لەسەر کوشتنی‬

‫ی رزگاری ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫بیرکردنەوەی جی���اواز‌و فرەیی(پلوڕالیزم)‬ ‫کاردەکات‪ .‬بۆنموون���ە ئەگ���ەر ت���ۆ ‪٣٠٠‬‬ ‫خوێن���دکارت هەب���ێ‪ ،‬لەه���ەر هەموویان‬ ‫داوای ‪ ١‬وەاڵم دەک���ەی‪ ،‬وەاڵمێ���ک ک���ە‬ ‫بەرئەنجامی پڕۆسەیەکی بیرکردنەوە نییە‬ ‫الی خوێندکار‪ .‬بەڵکو پڕۆس���ەیەکی کۆپی‬ ‫پەیستە‪.‬‬ ‫میتۆدەکان���ی خوێندن لەدونیای ئێمەدا‪،‬‬ ‫ئەو میتۆدە مردوانەن کەئارەزوی فێربوون‬ ‫لەخوێندکاردا دەکوژن‪ .‬ئەو دابڕانە قوڵەی‬ ‫لەنێوان تی���ورە‌و پڕاکتیکدا هەیە هۆیەکی‬ ‫گرنگی مردنی خەیاڵی زانستی‌و داهێنانە‪.‬‬ ‫یەکێک لە‌گرفتە گەورەکانی ناو سیستەمی‬ ‫پ���ەروەردەی ئێمە خوێندنی (زانس���تێکی‬ ‫موج���ەڕەد)ە ک���ە قوتابی هی���چ لەبواری‬ ‫بەکارهێنان‌و ڕێ���گای بەکارهێنانی نازانن‌و‬ ‫هەرزوو لەی���ادەوەری دەڕوات‪ .‬ئەو دابڕانە‬ ‫قوڵە وایک���ردووە هەموو ئەو زانس���تانەی‬ ‫لەقوتانخانە دەخوێنرێ پێگەی ڕاستەقینەی‬ ‫خۆیان بدۆڕێنن‌و سوودێکی ڕاستەقینەی بۆ‬ ‫ژیان نەبێ‪.‬‬

‫عدد‪519 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/13 :‬‬

‫ی رزگاری ‬ ‫ی شاره‌وان ‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫ئاگاداری‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌و‌ه كه‌ سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كردو‌ه‬ ‫ی رێگا پێدان ‌‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )٤٧١٠‬داوا ‌‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتو‌ه ك ‌ه هاواڵتی‌ (محمد احمد کریم) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا له‌دوا ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو‬ ‫ی س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬

‫عدد‪514 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/13 :‬‬ ‫ئاگاداری‌‬

‫ی‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )10413‬داوا ‌‬ ‫ی (صم������ود) وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵتی‌ (عال‌ءالدین عبدالکری������م محمدامین) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌ویی ‌ه هه‌یه‌ له‌ماوه‌ ‌‬ ‫ی دروس������تكردن ‌‬ ‫رێگا پێدانی‌ كردوه‌ بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ بە‌پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫(‪ )30‬رۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ ‬ ‫ی بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫یاسای ‌‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫عدد‪507 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/13 :‬‬

‫ئاگاداری‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌و‌ه كه‌ سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )٢٦٨٤‬داوای‌ رێگا پێدان ‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵتی‌ (مصطفی‌ لطیف بابارسول) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائ ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌وییه‌ هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروس������تكردن ‌‬ ‫كردو‌ه بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی س������ه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫خوێن���دکار بکەرێکی پاس���یڤ وناچاالک‌و‬ ‫بێدەن���گ‪ .‬وەکچۆن پاوڵۆ فێرێری لەکتێبی‬ ‫(پیداگۆری ستەملێکراوان) قسە لەسەر ئەم‬ ‫جۆرە لە‌پەروەردە دەکات‌و بە‌(پەروەردەی‬ ‫بانکی)دەچوێنێ���ت‪ .‬هەروەها سیس���تەمی‬ ‫پەروەردەی ئێمە‪ ،‬هەمیشە لەسەر پێدانی‬ ‫زانی���اری(‪ )information‬کاردەکات‌و‬ ‫لەهیچ ئاس���تێکدا گرنگی بە‌پەخش���کرنی‬ ‫مەعریف���ە(‪ )Knowledge‬نادرێ‪ ،‬کە‬ ‫ئ���ەوەی یەکەمیان زانیارییەکی س���ەپێی‌و‬ ‫کاتیی���ە‌و ڕۆح���ی داهێن���ان لە‌خوێندکاردا‬ ‫دەکوژێ���ت‪ ،‬بەاڵم مەعریف���ە دەتبات بەرە‬ ‫سیس���تەمێکی بیرکردنەوەی ب���ااڵ‌و خود‪-‬‬ ‫سەنتەری‌و داهێنان‪.‬‬ ‫لەدەرئەنجام���دا‪ ،‬بەب���ڕوای من ئامانجی‬ ‫بااڵو بنەم���ای گۆڕینی سیس���تەم‌و کۆی‬ ‫کایەکان���ی ژیان پەیوەس���تە بەخوڵقاندنی‬ ‫فۆڕمێک���ی نوێی کولت���وری پەروەردەیی‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەش���ەوە‪ ،‬وێرانبوونی سیستەمی‬ ‫پ���ەروەردە وێرانبوون���ی ت���ەواوی دونیای‬ ‫ئێمەیە‪.‬‬

‫عدد‪529 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/18 :‬‬

‫ئاگاداری‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه سااڵن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رێگا پێدان ‌‬ ‫ی (‪ )11393‬داوا ‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ ك ‌ه هاواڵتی‌ (فاطمة حمە حس������ین) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژم������اره‌ هه‌وائ ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌وییه‌ هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروس������تكردن ‌‬ ‫كردو‌ه بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی یاسایی‌ بۆ‬ ‫ی س������ه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كار ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫ی باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌دوا ‌‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫رۆژانە نوێرتین هەواڵ‬ ‫لەڕێگەی ‪SMS‬ی‬ ‫ئاوێنەوە بەدەسبهێنە‬

‫عدد‪513 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/13 :‬‬

‫ئاگاداری‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌و‌ه كه‌ سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (اسماعیل عزیز محمود) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )١٠٢٢٨‬داوای‌ رێگا پێدان ‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌وییه‌ هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروس������تكردن ‌‬ ‫كردو‌ه بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی س������ه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسای ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ی رزگاری ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وان ‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی ‬

‫بۆنموونە‪:‬‬ ‫خوێن���دکار زانی���اری لەس���ەر ڕێ���ژەی‬ ‫"گوێدرێژ‪ ،‬حوشتر لە‌عەرەبستانی سعودی‌و‬ ‫مان���گا‌و جۆو م���ەڕو بزن‪..‬هتد" پێدەدرێ‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ ج���ۆرە مەعریفەیەکی پێنادرێت‬ ‫لەس���ەر کێش���ە کۆمەاڵیەتی‌و سیاس���ی‌و‬ ‫دەروون���ی‌و تەواوی ئ���ەو ڕوداوانەی لەناو‬ ‫فەزای گش���تیدا ڕوودەدات‪ ،‬نەک هەر ئەمە‬ ‫بەڵک���و هەر نابێتە م���ەوزوع‌و لەهۆڵەکانی‬ ‫خوێندندا ئارگۆمێنت‌و گفتوگۆی زانس���تی‬ ‫لەب���ارەوە ئەنج���ام نادرێت‪ .‬ل���ەدەرەوەی‬ ‫بینای قوتابخان���ە‪ ،‬کۆمەڵگەی ئێمە بووە‬ ‫بە‌نەخۆش���خانە‌و زپڵخانەیەک���ی گ���ەورە‌و‬ ‫بەهەزاران کێش���ەی تێدای���ە‪ ،‬هەموو ئەو‬ ‫کێشانە نابنە بابەتی وانە‪ ،‬پرسیاری جدی‬ ‫الی مامۆس���تا‌و خوێندکار دروس���تناکەن‌و‬ ‫نابنە بابەت���ی گفتوگۆ‪ ،‬ب���ەاڵم چۆنیەتی‬ ‫دەستنوژگرتن‌و تارات شکان‪ ،‬ئێکس‌و وای‪،‬‬ ‫شا‪-‬س���ەلمان‌و ش���ەڕی بەدر‪ ،‬فعل ماچی‌و‬ ‫پاست سمپڵ و‪...‬هتد دەبنە بابەتی جدی‌و‬ ‫گرنگی لەڕادەبەدەریان پێ دەدرێ‪.‬‬

‫سیس���تەمی پەروەردەی ئێمە بەردەوام‬ ‫لەس���ەر عەقڵیەتی (خەتم)کردن‌و تەجوید‬ ‫ئیش���دەکات‪ .‬بواری قس���ەکردنی قوتابی‬ ‫لەسنووری واڵمدانەوەی پرسیاری مامۆستا‬ ‫تێپەڕناکات‪ .‬واڵمەکانیش لەکۆمەڵێک قاڵبی‬ ‫ئامادەک���راو خۆی دەبینێت���ەوە‪ ،‬واڵمێکی‬ ‫ئامادەکراو کە لەسنوری کتێب تێپەڕ ناکات‪.‬‬ ‫پەروەردەی دونیای ئێمە لەسەر کپکردنی‬ ‫توانای قس���ەکردن درووست بووە‪ ،‬لێرەوە‬ ‫توانای تەعبیر الی مرۆڤی ئێمە بەگشتی‌و‬ ‫خوێن���دکار بەتایبەت���ی‪ ،‬بەئەندازەیەک���ی‬ ‫سەرسوڕهێنەر بچووکە‪ .‬خوێندکار ناتوانێ‬ ‫لەناو چوارچێوەی زانستەکاندا "بەزمانێکی‬ ‫زانستی"‌و ئەکادیمی تەعبیر لەخۆی‌و کێشە‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتی وکەلت���ووری و‪....‬‬ ‫کۆمەڵگەی خۆی بکات‪.‬‬ ‫ستراتیژی ئیشکردن لەناو ئەم دەزگایە‪.‬‬ ‫هەمیشە لەس���ەر کلتووری بچوککردنەوەی‬ ‫خوێندکار(لەئاستی مەعریفی)دا کاردەکات‪.‬‬ ‫ئەم���ە وادەکات مامۆس���تا کاراکتەرێک���ی‬ ‫ئەکتی���ڤ‌و قس���ەکەری س���ەرەکی بێت‪،‬‬

‫عدد‪518 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/3/13 :‬‬

‫ئاگاداری‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیان ‌ه ده‌كاته‌و‌ه كه‌ سااڵن ‌‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی كردو‌ه‬ ‫ی ژمار‌ه هه‌وائی‌ (‪ )٥٣٦٦‬داوای‌ رێگا پێدان ‌‬ ‫ی (جالل محمد احمد) خاوه‌ن زه‌و ‌‬ ‫ی (صمود) وه‌رگرتو‌ه كه‌ هاواڵت ‌‬ ‫رزگار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچ ‌ه زه‌ویی ‌ه هه‌ی ‌ه له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬رۆژدا له‌دوا ‌‬ ‫ی خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دروستكردن ‌‬ ‫بە‌مه‌به‌س������ت ‌‬ ‫ی شاره‌وانیمان بكاته‌و‌ه بە‌پێچه‌وانه‌و‌ه شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو‬ ‫ی س������ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگادار ‌‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ ‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫‪19‬‬

‫ب‬ ‫ۆ‬ ‫ب‬ ‫ە‬ ‫ش‬ ‫ژم دا‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ب ارە ‪ 1‬ون‬ ‫ن‬ ‫ێ‬ ‫ر‬ ‫ە‬ ‫ب‬ ‫‪ 21‬ۆ‬ ‫‪29‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ئەگەر کورد ئەتۆمی هەبوایە!‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫ڕوبارێ لە‌شارێک هەڵدێ !‬

‫کاوە عوسمان عومەر‬

‫ڕوداوەکان����ی ‪١٦‬ی ئۆکتۆب����ەری کەرکوک‌و ‪١٨‬ی مارس����ی عەفرین‪ ،‬ب����ەدەر لەدۆڕانی‬ ‫س����ەرکردە سیاسی‌و س����ەربازیەکانی باش����ورو هەڵە خوێندنەوەی سیاسیەکانی رۆژئاوا‪،‬‬ ‫ئەوەی س����ەلماندەوە کە چیتر تێکستە پیرۆزەکانی بەناو جاڕنامەی مافی مرۆڤ‌و چارەی‬ ‫خۆنوسینی گەالنی ژێردەست لەناو بۆرسە خانەی سیاسی‌و ئابوری نەتەوە یەکگرتوەکانی‬ ‫جنێف‌و گاڵتەجاری پرەنس����یپە بۆشەکانی ناو پارلەمانی ئەوروپا دەربارەی ئازادی تاک‌و‬ ‫دیموکراسی ئیتر لەئێستاوە یەک پێاڵوی خوێناوی منداڵێکی عه‌فرین‌و یەک لەچکی دڕاوی‬ ‫ئافرەتێکی ئە تککراوی خورمات����و ناهێنێ‪ .‬کورد بەپێچەوانەی تورک‌و عە رەب‌و فارس‪،‬‬ ‫هەموو شتێک ئەزانێت تە نها هونەری سەودای بازاڕی سیاسەت نەبێت‪.‬‬ ‫ئە‌وەتا دوێنێ بوو بەرزانی باوک بەگفتێکی س����ەرلێوانی شای ئێران هاوپەیمانی لەگەڵ‬ ‫ئێران‌و ئە مریکا بەس����ت‌و هەر بەش����ەوێکیش بەنامەیەکی ئیمزاکراوی نێوان شاو سەدام‬ ‫شۆرش����یك ئێ‌ش����بەتاڵ کرا‪ .‬دوێنێیەکی تر ب����وو تاڵەبانی‌و بەرزانی کوڕ باوەش����یان بۆ‬ ‫جەنەڕاڵەکانی مارینزی ئەمریکی کردەوە‌و کوردس����تانیان کردە مەیدانی تەراتێنی س����ەر‬ ‫زەردە ئە‌وروپی‌و ئەمریکیەکان‌و پاش دروس����تکرنەوەی عێراقی ئە نفال‌و کیمیایی هەموو‬ ‫ترەمپ‌و ماکرۆن‌و ترێس����ا مەی‌و کۆنگ����رس‌و پینتاگۆن‌و تەنانەت پۆتینەکەی روس����یای‬ ‫خۆمانیش ئا‌وڕێکی لێنەداینەوە كاتێک سوپای ئە نفالچیەکان بەچەکی ئێرانی‌و ئەبرامزی‬ ‫ئەمریکی‌و پالپش����تی بەریتانی‌و فەرەنس����ی‌و ئەڵمانی سەروەری‌و س����ەربەخۆیی هەرێمی‬ ‫کوردستانیان ئەتک کرد‪.‬‬ ‫دوینێش بە‌بەرچاوی هەموان بینیمان چۆن تورکەکان‌و چاش����ە جیهادیەکانی پەیکەری‬ ‫کاوەی ش����کۆی کوردیان لەنزیکە نەورۆزدا گوللەب����اران کرد‌و مارینزەکانی ئەمریکاش کە‬ ‫هەزاران کوڕ‌و کچیان بەناوی شەڕی دژە تیرۆر بەکوشت دا وەک ئە‌وەی نەبایان بینیبێت‌و‬ ‫نەبۆران التەرییب وەستان تا تورکەکان بەئا رەزووی خۆیان ئە‌وەی نەکرا بەئەرمەنەکانی‬ ‫بکەن ئەمڕۆ بە‌بەرچاوی کەناڵ����ە تەلەفیزۆنەکانەوە بەزیادەوە بەبرا کوردەکانمان بکەن‪.‬‬ ‫گەمژەیی����ە هەموو ئە‌و تراژیدیانە بخرێتە ئەس����تۆی ئە‌وانی ت����ر‪ ،‬کورد وەک گەمژەیەکی‬ ‫سیاسی نە‌وانە لەمێژوو وەرئە گرێ‪ ،‬نە لەئێستا تێئەگا‌و نەخوێندنەوەی بۆ داهاتوو هەیە!‬ ‫س����ەیرە هەموو جارێک لێ����وی مارانگازی پەیمان‌و عههدی ئیبلیس����ەکانی بازاڕی پۆخڵی‬ ‫سیاسەت ئەبێت‌و پاشان دوای سەرگەردان بوون گۆرانی ئەی یار ئەی یار‪ ،‬کوا عه‌هد‌و وەفا‬ ‫ئەڵێ‪ ،‬وەک بڵێی جیهان تابلۆیەکی ڕۆمانس����ی ڕەنگاوڕەنگی قەشەنگ بێت‌و سیاسەتیش‬ ‫هۆنراوەیەکی عاش����قانەی هەرزەکارانە! کوردی گەمژە‪ ،‬یان بەلێبوردنەوە بلێین سەرکردە‬ ‫گەمژەکانی کورد هەمیشە وەک پەیمانی خێاڵیەتی شیربایی‌و بەشودان‌و ژنهێنان‌و دەست‬ ‫ماچ کردن ئەچنە ناو یاری مەترس����یداری سەربازی‌واڵتانی زلهێز‌و ناوچەیی‪ ،‬سەرکردەی‬ ‫گەمژەی کورد بێ ئاگایە لەهاوکێش����ە ئاڵۆز‌و س����ەودای بازاڕیەکانی هاوپەیمانی کە نەک‬ ‫هیی����چ بەهاو پرەنس����یپی مرۆڤایەتی تیا نیە جگە لەبەرژەوەندی س����اتەوەختی ئابوری‌و‬ ‫سیاسی نەبێ‪ ،‬هەروەها ئە‌وەی جێی تیا نابێتەوە مافی کوردە‪.‬‬ ‫كورد هەموو جارێک یان س����ەربازێکی کرێگرتەی زلهێزەکانە تا ئە‌و کاتەی بەروبوومی‬ ‫بەرژەوەندیەکان ئەچنرێتەوە‪ ،‬یان جاش����یکی نەفامی ئەمالو ئە‌والی واڵتە ناوچەییەکانە‬ ‫ت����ا ئە‌و کاتەی هەموان یەک مێز لەنیۆرک بازاڕی س����ەودای سیاس����ی کۆیان ئەکاتەوە‌و‬ ‫کوردیش ڕۆڵی چایچی‌و گسک لێدەریشی پێ ڕەوا نابینرێ لەدوای تەواو بوونی یاریەکە‪.‬‬ ‫گ����ەر ئەردۆگان زیرەکانە یاری ب����ە‌‪ ٤‬ملیۆن پەناهەندە نەکات‌و هەڕەش����ەی بەردانەوەی‬ ‫ئ����ە‌و الفاوە مرۆڤانەیە لەمێرکلی تۆقیوو‌ ئە‌وروپا نەکاو چاو لەئەمریکا س����وور نەکاتەوە‬ ‫بەداخس����تنی ئەنچەرلیی����ک‌و بەتۆقەیەکیش لەگەڵ پۆتین مەس����ەلەی ئاڵوگۆڕی عەفرین‬ ‫بەغۆت����ە نەبڕینێتەوە ئ����اوا بەعەنتەری ئااڵی تورک لەمەیدان����ی عەفرین هەڵناکا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئێ����ران‌و کۆریای باکوریش هەڕەش����ەی بەکارهێنانی ئەتۆم لەئەمری����کا نەکەن ئە‌وە زۆر‬ ‫دەمێک بوو مارینزەکان لەتاران‌و بیۆن یانگ تەراتێنیان بوو!‬ ‫ئە‌وە کوردی ساویلکەیە بەبێ بەرامبەر لەدوکان کەباب‌و ڤۆدکا دەخواردی جەی گارنەر‬ ‫ئەداو‌و لەسەالحەدیینیش هەڵپەركیی کوردی بەگۆشتی ئاسکەوە لەسەر شەرەفی میوانە‬ ‫بەریتانی‌و فەرەنس����ی‌و ئەڵمانەکانی س����از ئەکرد‪ ،‬کاتێکیش حەش����دو پاسدار‌و جەندرمە‬ ‫بەش����ەوێک ڕێک ئەکەون‌و لەخاچمان ئەدەن ئەو هاوپەیمانە س����اختەچی‌و دەس����تبڕانە‬ ‫وەک نەعام����ە س����ەریان ئەکەن بەلما‪ ،‬بۆی����ە کوردیش گەر وەک دراوس����ێکانیش نەکات‬ ‫لەدروس����تکردنی کێش����ە بۆ ئەمریکی‌و ئە‌وروپیەکان‪ ،‬باش����ترە بیر لەدامەزراندنی کاڵوە‌و‬ ‫ناوکی ئەتۆمی ش����اراوەی ژێرزەمیینی بکات‪ ،‬گەر‌وا نەکات کەس حسابی سفرێکی دوای‬ ‫سەد فاریزەی بۆ ناکات!‬

‫ریکالم‬

‫سەاڵح فایەق‬ ‫(ئێراق ‪ /‬فیلیپین)‬ ‫و‪ .‬جەمال غەمبار‬ ‫‪١‬‬ ‫بۆ ئەوەی چامەیەکی شیعریی کاریگەر بنوسیت‬ ‫دەبێ لە‌'ئۆرۆک' ەوە بێیت‪.‬‬ ‫نائومێدییت بس��ت بە‌بس��ت بپێویت ئەودەمەی‬ ‫لە‌ئەسانسێرێک دێیتە دەرێ‪.‬‬ ‫لەگەڵ ش��اخ‌و ڕووباران‌و درەختەکانیاندا ئاشت‬ ‫بیتەوە‪.‬‬ ‫ژێیەکانی کەمانەکەت‪ ،‬هارپەکەت‪ ،‬لە‌مووی ئەسپێ‪،‬‬ ‫چێ کەیت‪.‬‬ ‫دەبێ ببیتە فرۆشیاری خەون لە‌گوندەکان‬ ‫سبەینان – سەبر – ی خۆت بزر کەیت‌و ئێواران‬ ‫بیدۆزیەوە‪.‬‬ ‫لەدایکبوونی بافڵێ‪ ،‬زریانێ ببینی‪.‬‬ ‫ئاڵتوون وەک ڕۆشنایی ببینی و‪ ،‬هیچی تر‪.‬‬ ‫دەبێ ڕێزی شێتبوونی هەور‌و گڕکانەکان بگریت‪.‬‬ ‫وەک نابینایان‪ ،‬خ��ۆت ڕابهێنیت‪ ،‬چۆن لە‌ئاس�مان‬ ‫دەڕوانیت‪.‬‬ ‫بە‌پێی پەتیی بە‌دووی دوومەاڵندا بگەڕێیت‌و‬ ‫دەم بە‌پێکەنین‪ ،‬لە‌پێش��وازیی پەناهەندەکاندا بیت‬ ‫لە‌هەرکوێ بن‪.‬‬ ‫دەبێ مامەڵەی هەر کیسەڵێ‪ ،‬گەورە بێ یان بچووک‪،‬‬ ‫وەک هاواڵتیییەک لە‌هەر واڵتێ بێت‪ ،‬بکەیت‪.‬‬ ‫‪٢‬‬ ‫نیوەی چامە شیعرییەکان لە‌ناو دەممدان‪.‬‬ ‫بێدەنگییەکی درێژ شەکەتی کردم‪،‬‬ ‫لەبەر ئەوەی مۆسیقام خۆشدەوێت‬ ‫لە بەڕێکردنی تەرمی سەربازە کوژراوەکاندا‪ ،‬ڕێم‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫‪٣‬‬ ‫لەبەر خۆشەویستیی شێکسپیر هامتە 'لەندەن'‪.‬‬ ‫نیوەڕۆیەک‪ ،‬لە‌باخچەی 'هامپستێد'‪،‬‬ ‫بە‌ڕێکەوت 'ئیلیەت' م بینی‪ ،‬لەسەر س��ەکۆیەک‬ ‫وەستابوو‬ ‫دەیڕوانییە ئەو چەترانەی بەردەبنەوە سەر شار‪.‬‬ ‫‪٤‬‬ ‫پەیکەرێ‪ ،‬گوڵەکانی باخچەیەک هەڵدەلوشێ‬ ‫کەچی‪ ،‬هەندێ کرێکار مۆنەمێنتە پیسبووەکەی‬ ‫خاوێن دەکەنەوە‪.‬‬ ‫‪٥‬‬ ‫هۆ پیاوی جوان‪ ،‬بە‌خۆم دەڵێم‬ ‫دەبێ هەتا سەرچاوەی ڕووبارەکان ڕێ بکەیت‬ ‫بۆ ئەوەی لەوێ شمشاڵی شوانان بڕوێنیت‪.‬‬ ‫‪٦‬‬ ‫پەیکەرێ دەگریا‪ ،‬بە‌پاکەتێ حەڵوا ڕازیم کرد ژیر‬ ‫بێتەوە‪،‬‬ ‫فرمێسکەکانی بسڕێت‌و پاشان پێبکەنێ‪.‬‬ ‫بە‌هۆیەک لە‌هۆیەکان‪ ،‬ماشێنەکەم لەالیەوە ڕاوەستا‪.‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫لە خانەی هەتیوان‪ ،‬ئاسکێکم کڕی‪.‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫ئەو دەمەی ئاوم بۆ زەرافەیەک هەڵگرتبوو‬ ‫کە لە‌ئاوارەیەکم کڕیبوو‪،‬‬ ‫لە ناکاو پڵنگێکم تووش هات‬ ‫کتێبێ لە‌نێوان کەڵبەکانیا بوو ‪:‬‬ ‫لە فەسڵی یەکەمی کتێبەکەدا‬ ‫هەژاران بە‌دەوری کتێبخانەکاندا دەفڕین‪.‬‬ ‫لە دوا فەسڵیشیدا‪ ،‬کۆمەڵە خەڵکێ‬ ‫لە تیاترۆخانەیەکدا لە‌چەند ئەفسەرێکیان ئەدا‪.‬‬ ‫‪٩‬‬ ‫ئەو‪ ،‬بە‌ڕاوەستانەوە نە بێت‪ ،‬نانووسێت‪.‬‬ ‫بەمجۆرە وا لە‌کورسییەکانی ژوورەکەی دەکات‬ ‫پێشبینیی بکەن‪' ،‬کەی'‌و لە‌'کوێ' دادەنیشێت؟‬ ‫‪١٠‬‬ ‫بەو ژنە دەڵێم ‪ :‬ئەو خوانەی بۆ تۆی دەڕازێنمەوە‬ ‫خوانێکە‪ ،‬شایان بە‌شۆڕشگێڕانە‪.‬‬ ‫پێی دەڵێم ؛ بە‌قەدی شاخێکەوە من ماڵی تۆم‪،‬‬ ‫ڕەوە ئەسپێک لەدەورمن‪،‬‬ ‫ئێواران‪ ،‬لە‌جامی مسیندا‬ ‫شەرابی ئاشوورییەکانیان بەسەردا دەبەشمەوە‪.‬‬ ‫‪١١‬‬ ‫ئەمێستا‪ ،‬بەهار لە‌'کەرکوک' ە‪،‬‬ ‫ڕۆژانی نێرگزە و‪ ،‬میوانی مەزراکانە‪.‬‬ ‫منیش موسافیرێکی هەمیشەییم بەرەو ئەوێ‪،‬‬ ‫هەرگیز ناگەم‪.‬‬ ‫‪١٢‬‬

‫دواجار 'گۆدۆ' گەیشت !‬ ‫لەالی ڕۆژنامەفرۆشێک بەڕێکەوت بینیم‪.‬‬

‫هەر لەوێ‪ ،‬شالوورێکی بێدەنگ‪ ،‬دەیڕوانییە 'گۆدۆ'‪ .‬ئەو فریشتە یاخیبووانە دەدات‬ ‫کە خۆیانیان تێدا حەشار دەدن‪.‬‬ ‫حاکمێک حەشیشەی دەکێشا‪،‬‬ ‫‪١٣‬‬ ‫بۆ ئەوەی کتوپڕییت بۆ دروس��تکەم‪ ،‬لە‌ئاوێنەیەک هەڕەشەی لێکردم‬ ‫ئەگەر خەبەری الی کەسێ لێبدەم‬ ‫دێمە دەرێ !‬ ‫کەچی تۆ س��ەرقاڵییت‪ ،‬لەبەردەرگای ماڵ ئەسپێک لە ئەسانسۆرێکدا‪ ،‬دەستبەسەرم دەکات !‬ ‫دەشۆیت‬ ‫دراوسێ تووڕەکان چاوێرییت دەکەن‪.‬‬ ‫‪٢٢‬‬ ‫گەرچی بەم بەژنەی خۆمەوە دێم‪ ،‬کەچی بەدیم‬ ‫من لە‌شاخێک‪ ،‬خەریکی هەڵکۆڵینم‪.‬‬ ‫ناکەیت‪.‬‬ ‫نیوەڕوان دێمە خوارێ بۆ الی روبارێکی نزیک ؛‬ ‫گەرچی فیکە فیکمە‪ ،‬کەچی تۆ گوێت لە‌من نییە !‬ ‫ڕوبارێک‪ ،‬جگە لە‌خۆم‪ ،‬کەس نایناسێت‪.‬‬ ‫دەگەڕێمەوە ناو ئاوێنەکە‬ ‫بەزەییم بەو ژیشکانەدا دێتەوە کە لەسەرە ڕێمدا‬ ‫خۆم دەشارمەوە !‬ ‫باڵوبوونەتەوە‪.‬‬ ‫جارێکی��ان خواردنەکەی خۆمم دایە پاس��ەوانێکی‬ ‫‪١٤‬‬ ‫بەندیخانە‪،‬‬ ‫پلێتێکی سۆمەرییانم هەیە‪ ،‬تیایدا هاتووە ‪:‬‬ ‫کارەکەرەکان بە‌دەوری پاش��ایەکی مردوودا شیوەن کەچی دواتر پەشیامن بوومەوە ؛‬ ‫تا بەیانی بە‌برسێتیی مامەوە !‬ ‫دەگێڕن‪.‬‬ ‫هەرا‌و زەنایە لەو شەقامەی کەژاوەکەی لێیە‪.‬‬ ‫الی دەروازەکەوە‬ ‫‪٢٣‬‬ ‫ش��ۆخێک‪ ،‬لە‌نێو چەند قوربانییەکدا‪ ،‬بە‌مەمک‪ ،‬سەما‬ ‫فریشتەیەک‪ ،‬جلوبەرگی‪ ،‬باڵەکانی لە‌قوڕولیتەی‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫ئاشێک خاوێن دەکاتەوە‪.‬‬ ‫لە شەمەندەفەرێکدا‪ ،‬لە‌فارگۆنەکەمەوە دەیبینم‪.‬‬ ‫پێموایە‪ ،‬خۆیشم خەریکی گواستنەوەی کۆتەرەی دارم‬ ‫‪١٥‬‬ ‫بۆ ئەبەری ڕوبارەکە‪.‬‬ ‫لە پاشی هەر تۆفانێک‬ ‫دێتە دەرێ بۆ ئەوەی ئاژەڵە تۆقیوەکان ڕزگار بکات‪.‬‬ ‫لە کەشتییەکەدا زۆربەی چامە ش��یعرییەکانی خۆی‬ ‫خوارد‪،‬‬ ‫‪٢٤‬‬ ‫لە هەندێکیاندا‪،‬‬ ‫(قەرەج) ی بینی لە‌مەزرای لۆکەدا خۆیان حەشار بە‌پایسکلێک‪ ،‬لە‌فیلیپینەوە دەگەڕێمەوە بۆ کەرکووک‬ ‫؛‬ ‫دابوو !‬ ‫ئەو پایسکلە‪ ،‬لەو کاتەوەی سەرباز بووم‪ ،‬لەگەڵامیە‪.‬‬ ‫لە (مەزاتخانەیەک) بە‌دوو دینار کڕیم‪،‬‬ ‫‪١٦‬‬ ‫کردوومەتە هاوڕێی خۆم !‬ ‫پیانۆژەنێک لە‌ژێر سمی ئەسپێکدایە‪.‬‬ ‫ئەسپ ‪ :‬ئەمە سزاکەتە‪ ،‬چونکە هیچت بۆ نەژەندم‪.‬‬ ‫‪٢٥‬‬ ‫ژەنیار ‪ :‬ئاخر‪ ،‬میزاجم هەاڵت‬ ‫بۆیە ماناکان لە‌نێو پەنجەکامندا قڵپ بوونەوە‪.‬‬ ‫هەر ساڵەی‪ ،‬ددانێکم دەکەوێت‪.‬‬ ‫ئەسپ ‪ :‬ئەی ئەمێستا؟‬ ‫ژەنیار ‪ :‬میزاجم بدەرەوە بەر لەوەی ڕێوییەک یان ئەمە گرنگ نییە‪ ،‬ئ��ەوەی گرنگە س��ۆزی منە بۆ‬ ‫مۆمیایەک لە‌مۆزەخانەیەک ؛‬ ‫حوشرتێ هەڵی لووشێت‪.‬‬ ‫ئەسپ ‪ :‬باوەڕ ناکەم تۆ لە‌سمەکەم بێزار بیت‪ ،‬سمی کە بردمەوە بۆ ماڵێ و‪ ،‬ژوورێکم بۆ ڕازاندەوە‪.‬‬ ‫پاش چەند ڕۆژێک گوێم لێبوو پێدەکەنی‪ ،‬دواتر قاقای‬ ‫من لە‌لۆکەیە‪.‬‬ ‫ژەنیار ‪ :‬ئاخر‪ ،‬ژانی پشتم بەسوێیە‪ ،‬لۆکەش ئازارهێنە‪ .‬لێدەدا‬ ‫وابزانم گوێی لە‌تەلەفۆنەکانم ڕادەگرت‪.‬‬ ‫هێندەی قاقا لێدا‪ ،‬سەگەکەم لە‌تاوا هەاڵت‬ ‫دوای دوو ڕۆژ پەپووسڵێامنکەکەشم بە‌دوایدا !‬ ‫‪١٧‬‬ ‫هاتووم هەندێ داوودەسگا بەرم‪ ،‬هەتا زیندانییەکان هەندێ خواردنی قوتوو‪ ،‬نامەکانم‌و‬ ‫کتێبی ش��یعرەکانی ویلیەم کارلۆس وڵیامزم خستبووە‬ ‫دەرباز بکەم‪.‬‬ ‫ئەوانم بینی لە‌حەوشەی زیندانەکەدا سەمایان ناو باڵۆنەکەم ‪.‬‬ ‫ئیدی‪ ،‬بۆ چەند ڕۆژێک جێم هێشنت‌و لە‌ماڵ نەبووم‪.‬‬ ‫دەکرد‪.‬‬ ‫ئەم ئێوارەیە‪ ،‬لە‌تەلەفزیۆندا باڵۆنێکی دڕاوم‬ ‫لە‌دارستانێکدا بینی‬ ‫‪١٨‬‬ ‫مۆمیایەکیش لەو ناوە ورد‌و خاش ببوو‪.‬‬ ‫لە درەنگ وەختێکدا‬ ‫سۆراخی کتێبەکەی وڵیامز نەبوو‪.‬‬ ‫باوکم هەڵی کوتایە سەر کتێبخانەکەم‌و‬ ‫کەمێک پێش ئێستا‪ ،‬پۆلیسێک هاتە ماڵەوە‌و پرسیاری‬ ‫هەرچی کەوچکی زیوین‌و پەرداخی ئاڵتوونیی‬ ‫ناو حیکاتەکانی (هەزار‌و یەک ش��ەوە) هەیە‪ ،‬بە‌تااڵن مۆمیاکەی لێکردم‪.‬‬ ‫ وەاڵمم دایەوە‪ ،‬نازانم لە‌کوێیە !‬‫بردنی‪.‬‬ ‫ ب��ەاڵم نامەکانت لەگەڵ مۆمیاکە لەو ناوە‪ ،‬پەرش‌و‬‫باڵو ببوونەوە !!‬ ‫(بێدەنگییەک)‬ ‫‪١٩‬‬ ‫پۆلیس��ەکە‪ ،‬هەتا ئێستاش‪ ،‬کون‌و قوژبنی ماڵەکە تەی‬ ‫بەڕێوەبەری بەندیخانە داوای کردم ؛‬ ‫ تۆ‪ ،‬دوێنێ شەو‪ ،‬ئامۆژگاریی ڕوبارت کردووە‪ ،‬لە‌شار دەکات !‬‫کۆچ کات؟!‬ ‫ من پەیوەندییم لەگەڵ ڕوبارەکان ب��اش نییە‪ .‬سەرچاوە‪:‬‬‫لە‌دووڕگەیەکدا‪ ،‬لە‌ناوەڕاستی زەریایەکدا‪ ،‬لە‌نزیک‬ ‫‪http://hassanbalam.ibda3.org/t12320‬‬‫گڕکانێکەوە دەژیم !‬ ‫‪topic#ixzz58CaSDdHj‬‬ ‫ هەندێ پاسەوان گوێیان لێت بووە کە بانگی‬‫ڕوبارت کردووە‌و ئامۆژگارییت ک��ردووە کۆچ بکات‬ ‫ڕوونکردنەوەی وەرگێڕ‪:‬‬ ‫یان هەڵبێ‪.‬‬ ‫ ئاخر من لێرە دەستبەسەرم‪ ،‬چونکە پەپولەیەکم ‪ -‬ئۆرۆک ‪ :‬شارێکی دێرینی س��ۆمەریی‌و بابلییەکانە‪.‬‬‫لە‌دەست گەشتیارێکی بیانیی‪ ،‬لە‌فڕۆکەخانە‪ ،‬ڕزگار دەکەوێتە س��ەر کەناری ڕوباری فورات‪ .‬بە‌پێی‬ ‫ڕیوایەتەکان‪ ،‬گوایە سەرەتای نووسین‌و یەکەمین‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫حەرف لەم شارەوە داهێرناوە (سەرچاوە‪ :‬ویکیپیدیا)‪.‬‬ ‫ ئێستا‪ ،‬ڕوبار لە‌کوێیە‪ ،‬لە‌کوێ خۆی شاردۆتەوە؟‬‫ س��ەاڵح فایەق ‪ :‬بە‌پێی نووسینێکی نووسەر 'محمد‬‫ نازانم‪.‬‬‫ نازانیت؟ (بەڕێوەبەر دەنەڕێنێ��ت) بیبەن‪ ،‬بیبەن‪ .‬مظلوم' لە‌ڕۆژنام��ەی (الحیاة‌) ی لەندەنی‪ ،‬ژمارەی‬‫لێرەی ببەنە دەرەوە‪ ،‬بیخەنە ژوورێک��ی ئینفیرادی‪ .‬ڕۆژی ‪ ١٨‬ی ئەپریلی ‪ ،٢٠١٥‬ئەم شاعیرە‪ ،‬خەڵکی شاری‬ ‫هێلیکۆپتەرمان هەیە‪ ،‬ڕوبار هەر دەدۆزینەوە‪ ،‬هێندە کەرکووکە‪ ،‬باوکی تورکامنە‌و دایکی کوردە‪ .‬یەکێکە لەو‬ ‫دوور نییە لێرەوە‪ .‬ئەوسا دەبینین چۆن ئیعتیرافت شاعیرە داهێنەرانەی کە لەگەڵ کۆمەڵێک شاعیری تردا‪،‬‬ ‫لە‌سااڵنی شەستەکانی سەدەی ڕابوردوودا‪ ،‬بزاڤێکی‬ ‫لەسەر دەکا‪ .‬لێرەی ببەنە دەرەوە (دەنەڕێنێت)‪.‬‬ ‫شیعرییان بە‌ناوی (گروپی کەرکووک) ەوە ڕاگەیاند‪.‬‬ ‫ئەم گروپە‪ ،‬فەزایەکی تری شیعریی پڕ لە‌جورئەت‌و‬ ‫جیاوازیان خوڵقاند‪ .‬بەمەش‪ ،‬داهێنانێک��ی تازەیان‬ ‫‪٢٠‬‬ ‫لە‌تێکستی چامەی شیعرییدا بەرپاکرد کە جیاواز بێت‬ ‫لە دەرگایەک دەدەم‌و دەپرسم ‪:‬‬ ‫لەوەی (نەوەی پێشڕەوان – جیل الرواد) ی شیعر‬ ‫ سەاڵح فایەق دەناسن؟‬‫لە‌عێراقدا خوڵقاندبوویان‪ .‬س��ەاڵحی ئینسان‌و شاعیر‪،‬‬ ‫ بەڵێ دەیناسین‪( .‬ژنێکی شۆخ وەاڵم دەداتەوە)‬‫ئێستا لە‌واڵتی 'فیلیپین' دەژی‪.‬‬ ‫ لە‌کوێ دەژی؟‬‫ لە‌وەرگێڕانی شیعرەکەدا‪ ،‬لەگەڵ پاراستنی فەزای‬‫ لە‌فیلیپین‪.‬‬‫هەم��وو ئەو گەمە جوان‌و داهێنەرانەیەی کە خەیاڵی‬ ‫شاعیر لە‌ناو دەقەکەدا خوڵقاندوونی‪ ،‬ئەوپەڕی هەوڵم‬ ‫داوە‪ ،‬وەرگێڕانەکە حەرفیی نەبێت‪.‬‬ ‫‪٢١‬‬ ‫وشکبوونی گوندەکان‪ ،‬سامهێنەرە‪.‬‬ ‫ئەزیەتی ئەشکەوتان و‪،‬‬ ‫(وەرگێڕ – بریسنب ‪ -‬کوینسالند ‪ /‬سەرەتای پایزی ئوسرتالیا)‬