Awene 600

‫ریکالم‬

‫ئێران‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫ قوت ده‌دات‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)600‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/11/7‬‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫‪7‬‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ئاواتەكەی موحسن حەكیم دێتەدی‬

‫كچانی ‪ ٩‬ساڵ ئامادە بكەن‬

‫‪19‬‬

‫"شەڕی دەست بەسەراگرتنی میراتیی مام جەالل‌و یەكێتی قورستر بوە"‬

‫ئاوێنه‌ ناوی‌ رازی‌‌و ناڕازییه‌كان له‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‬ ‫"م���ه‌ال به‌ختیار‪ ،‬عومه‌ر فه‌تاح‪ ،‬ش���ێج‬ ‫ی‬ ‫جه‌عف���ه‌ر مس���ته‌فا" له‌كۆبونه‌وه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی یه‌كێتیدا ك ‌ه‬ ‫ی سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی رابردو ‪ 11/4‬ئه‌نجامدرا‪،‬‬ ‫رۆژی شەممە ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌و‌ه ‌‬ ‫له‌بڕیار ‌‬ ‫ی ناڕازی بون‌و كۆبونه‌وه‌كه‌یان‬ ‫سیاس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫به‌جێهێش���توه‌‪ ،‬ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ی یه‌كێتیش ده‌ڵێت " ش���ەڕی‬ ‫ناوه‌ن���د ‌‬ ‫دەس���ت بەس���ەر راگرتنی میراتی مام‬ ‫جەالل و یەكێتی قورستر بوە"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬كۆبوونه‌وه‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیشتمان ‌‬ ‫ی رابردوی یه‌كێت ‌‬ ‫ش���ه‌مم ‌ه ‌‬ ‫كوردس���تان ك��� ‌ه به‌ئاماده‌بونی (‪)٤٧‬‬ ‫ی‬ ‫ی سیاسی‌‌و سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫ی ئه‌نجامدرا‪ ،‬ده‌نگ ‌ه‬ ‫ی س���لیمان ‌‬ ‫له‌شار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ش���ێك له‌ئه‌ندامان ‌‬ ‫ده‌نگ‌و ناڕه‌زای ‌‬ ‫ی لێكه‌وتوه‌ته‌وه‪‌،‬پاش‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫مه‌كته‌ب ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫ی (‪ )24‬ئه‌ندام��� ‌‬ ‫ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی ده‌نگی���ان دا ب ‌ه به‌ڵێ‬ ‫س���ه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫داو‌ه ب���ۆ هه‌ڵوه‌ش���انه‌و‌ه ‌‬ ‫سیاس���ی‌‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌م���ه‌ال به‌ختیار‌و‬ ‫عوم���ه‌ر فه‌تاح‌و ش���ێخ جه‌عفه‌ر وه‌ك‬ ‫ی ده‌ربڕین به‌رامبه‌ر به‌و بڕیار‌ه‬ ‫ناڕه‌زای��� ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌یان به‌جهێش���توه‌‪ ،‬عومه‌ر‬ ‫فه‌تاح رایگه‌یاندو‌ه "ئه‌م ‌ه ئینقالب ‌ه به‌سه‌ر‬

‫ئێمه‌دا كردووتانه‌)‪ .‬ش���ێخ جه‌عفه‌ریش‬ ‫ی "من‬ ‫ی زۆره‌و‌ه وتویه‌ت ‌‬ ‫به‌تووڕه‌ییه‌ك��� ‌‬ ‫به‌هی���چ ش���ێوه‌یه‌ك ئیلت���زام به‌و ‪10‬‬ ‫كه‌س���ه‌و‌ه ناكه‌م ك��� ‌ه هه‌ڵده‌بژێردرێن‌و‬ ‫ی داهاتووم���ان له‌هه‌ولێر‬ ‫كۆبوون���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ده‌كه‌ین‪ .‬كێ ئیلت���زام ناكات پێمانه‌و‌ه‬ ‫كه‌یفی‌ خۆیه‌تی‌!"‪.‬‬ ‫مه‌ب���اره‌‪ ،‬عەت���ا س���ەراوی ئەندام���ی‬ ‫ئەنجومەنی ناوەندی یەکێتی نیشتمانی‬ ‫ی راگه‌یان���د‬ ‫کوردس���تان به‌ئاوێن��� ‌ه ‌‬ ‫"كۆبونەوەی سەركردایەتی وەك ئەوەی‬ ‫یەكێتیی���ەكان چاوەڕێی���ان دەكرد وا‬ ‫دەرنەچو‪ ،‬جارێكی دیكە بوینە دو بەرە‬ ‫و نیو‪ ،‬مەبەس���تم ماڵی م���ام جەالل‪،‬‬ ‫كاك كۆس���رەت و هاورێكانی‪ ،‬هەروەها‬ ‫هاوس���ۆزو هاودیدەكانی دكتۆر بەرهەم‬ ‫ی‬ ‫ك���ە لەناو یەكێتی ماونەتەوە‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫"ئەم ش���ەڕەی ن���او ماڵ���ی یەكێتیش‬ ‫هەروەك ش���ەڕی نێو ماڵ���ی بارزانی و‬ ‫پارت���ی بەدەر نییە لەدەس���تتێوەردان‬ ‫و كلكگرێ���دان لەگ���ەڵ توركیا‪ ،‬ئێران‪،‬‬ ‫عێراق"‪.‬‬

‫کەریم گواڵنی‪:‬‬ ‫ناوێرم بچمه‌و‌ه‬ ‫سلێمان ‌ی‬ ‫گۆرانیم بۆ‬ ‫ریفراندۆم وتوه‌‬ ‫‪11‬‬

‫‪3- 2‬‬

‫پەرلەمانتار ‌ی‬ ‫كورد هەیە‬ ‫پێیوایە حەشدی‬ ‫شەعبی باشی‬ ‫كردوە كەركوكی‬ ‫داگیركردوە‬

‫رێوڕەسمی پرسەی مام جەالل‬

‫سێ هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گۆڕان‪:‬‬

‫خانەی راپەڕاندن گۆڕانی کردوە بەهێزێکی بێ کاریگەرو بێ ئیرادە‬

‫س����ێ هەڵس����وڕاوی بزوتن����ەوەی‬ ‫گ����ۆڕان ئەندامانی خان����ەی راپەڕاندن‬ ‫تۆمەتباردەک����ەن ب����ەوەی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانیان کردوە بە "هێزێکی پاس����یفی‬ ‫بێ کاریگەرو بێ ئیرادە"‪.‬‬ ‫تایبەت بە ئاوێنە‪ :‬لە نامەیەکی هاوبەشدا‬ ‫هەریەک����ە لە مەحمود رەزا‪ ،‬هۆش����یار‬ ‫عەبدوڵاڵو عەدنان عوسمان‪ ،‬ئەندامانی‬ ‫خانەی راپەڕاندن����ی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫تۆمەتبار دەکەن ب����ەوەی "لەئەنجامی‬

‫پێکەوە نەگونجانیان‌و لە غیابی دیدگای‬ ‫رۆش����نیان بۆ پرسە سیاس����ییەکان‌"و‪،‬‬ ‫جێبەجێ نەکردن����ی بڕیارەکانی جڤاتی‬ ‫نیشتمانی‌و "س����ەرگەرمییان بە کێشەو‬ ‫ملمالنێی نێوان خۆیانەوە"‪ ،‬بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانی����ان ل����ە " لەهێزێک����ی ب����زۆزو‬ ‫خولقێن����ەری روداوو دەسپێش����کەریی‬ ‫کاریگ����ەرەوە‪ ،‬کردویان����ە بەهێزێک����ی‬ ‫پاسیفی بێ کاریگەرو بێ ئیرادە"‪.‬‬ ‫جەختی����ش دەکەن����ەوە ک����ە خان����ەی‬

‫راپەڕاندنی گ����ۆڕان "لەماوەی تەمەنیا‪،‬‬ ‫جگ����ە لەبەیاننام����ەو کۆبون����ەوەی بێ‬ ‫ئەنج����ام‌و هەوڵدان بۆ س����نوردارکردن‌و‬ ‫الوازکردن����ی گوت����اری ئیعالمی گۆڕان‌و‬ ‫خاتر گرتنی پاڵەوان����ە موزەیەفەکانی‬ ‫کوردایەت����ی‪ ،‬هی����چ هەنگاوێک����ی تری‬ ‫لێنەبینراوە"‪.‬‬ ‫ئ����ەو س����ێ هەڵس����وڕاوەی گ����ۆڕان‬ ‫پێی����ان وای����ە بزوتنەوەک����ە دو رێگای‬ ‫لەبەردەمدای����ە‪ .‬یەکەمی����ان "ئەوەی����ە‬

‫کە ئێس����تا ئەگوزەرێ"و ب����ە بۆچونی‬ ‫ئ����ەوان "ئەگەری داڕوخانی سیاس����ی‌و‬ ‫جەماوەری‌و لێکترازان‌و دورکەوتنەوەی‬ ‫هەڵس����وڕاوە ئازاو جەس����ورەکانی لێئە‬ ‫کرێ"‪ .‬رێگەی دومی����ش "دەربازکردنی‬ ‫گۆڕان‌و گەڕاندنەوەیەتی بۆ س����ەر سکە‬ ‫راستەقینەو کاریگەرەکەی خۆی"‪ ،‬کە بە‬ ‫دیدی ئەوان "بزوتنەوەیەکی جەماوەریی‬ ‫بەرهەڵستکارو دژە سیستەمی حوکمڕانی‬ ‫حزبیانەی هەرێم ب����و‪ .‬پایەکانی گۆڕان‬

‫عوفرە بینجۆ‪ ،‬لەسەنتەری توێژینەوەی (مۆشێ دایان) لەئیسرائیل‌‪:‬‬

‫‪2‬‬

‫لەسەر سێ بنەمای گرنگ داکوترابون‪:‬‬ ‫حوکمەتی دەست‬ ‫هاوواڵتی ب����ون؛ گۆڕانکاری‌و‬ ‫رەش����ید؛ دژایەت����ی گەندەڵی‪ .‬بەمەش‬ ‫خ����ۆی لەه����ەر چوارچێوەیەکی‬ ‫رزگارکردوفکرییبو لەکارکێشانەوەی‬ ‫بەرتەسک‌و چەقبەس����تو‬ ‫بەیەکەمین حزبی کوردستانی کە لەسەر‬ ‫بنەمای دەنگی خەڵک‌و هەڵبژاردن کار سەرۆکی هەرێم‬ ‫بۆ گۆڕانکاری بکا‪.‬‬ ‫لەنێوان سڕکردن؛‬ ‫‪5‬‬ ‫یان هەڵوەشانەوەی‬ ‫پۆستی سەرۆکی‬ ‫هەرێم؟!‬

‫كاره‌سات ئه‌وه‌یه‌ وره‌ی كورد به‌و ئه‌ندازه‌یه‌ بڕمێ‌ هیوا به‌حوكمڕانی حكومه‌تی ناوه‌ند بخوازن‬ ‫عوفرە بینجۆ‪ ،‬پرۆفیس���ۆر‌و توێژەری كارا‬ ‫لەس���ەنتەری توێژینەوەی (مۆشێ دایان)‬ ‫لەئیسرائیل‌‪ ،‬ئاماژ‌ه به‌و‌ه ده‌كات ئیسرائیل‬ ‫نه‌ده‌بو لێدوان بدات ك ‌ه پاڵپشتی كوردستان‬ ‫ده‌كات ئه‌و‌ه هه‌ڵ ‌ه بو‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "كاره‌سات‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه وره‌ی كورد به‌و ئه‌ندازه‌ی ‌ه بڕم ‌ێ هیوا‬ ‫به‌حوكمڕانی حكومه‌تی ناوه‌ند بخوازن"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێ���ر‪ :‬عوف���ر‌ه بینج���ۆ‬

‫له‌چاوپێكه‌وتنێك��� ‌ی تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا‬ ‫رایگه‌یان���د ك ‌ه ده‌بوای��� ‌ه كارتی كه‌ركوك وا‬ ‫به‌ئاسانی به‌ده‌سته‌و‌ه نه‌درێت‪ ،‬به‌النی كه‌م‬ ‫بكرابای��� ‌ه خاڵێكی به‌هێز بۆ دانوس���تاندن‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ناوه‌ن���د‪ ،‬ئ���ه‌و وت��� ‌ی "عه‌ب���ادی‬ ‫له‌سه‌دامێكی نوێ ده‌چێت"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "تاك ‌ه الیه‌ن ك ‌ه ده‌كرێت كورد لێی‬ ‫س���ودمه‌ند بێت‪ ،‬دژایه‌تی كردنی ئیسرائیل‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫بۆ ئێرانه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه ب���ۆی هه‌ی ‌ه یارمه‌تی ئێو‌ه‬ ‫بدات"‬ ‫بینجۆ جه‌غت ‌ی له‌وه‌ش كرد ك ‌ه ئیس���رائیل‬ ‫نه‌یتوانی له‌كاتی پێویس���ت به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫گونج���او به‌هانا ‌ی ك���ورده‌و‌ه بێت‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫بێهیوایه‌كی دیكه‌ی بۆ كورد دروس���تكرد‪،‬‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "كاتی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وانه‌ی له‌س���ااڵنی‬ ‫راب���ردو له‌جومگ ‌ه ئاب���وری‌و بازرگانیه‌كانی‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫هه‌رێم له‌به‌رپرس��� ‌ه حكوم���ی‌و حزبیه‌كان‌و‬ ‫بازرگانه‌كان‪ ،‬س���ودمه‌ند بون ‌ه خه‌زنه‌كانیان‬ ‫ده‌ربهێن���ن‌و پاره‌كانیان بخه‌ن��� ‌ه خزمه‌تی‬ ‫میلله‌ته‌كه‌ی���ان‪ ،‬برس���ی كردن���ی میلله‌ت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی ده‌سه‌اڵتی هه‌رێم نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "پێویس���ت ‌ه میلله‌ت له‌م ‌ه زیاتر بێ‬ ‫هیوا نه‌كه‌ن‌و كار له‌س���ه‌ر ب���ه‌رز راگرتنی‬ ‫هه‌س���تی نه‌ته‌وه‌یی بكه‌ن‪ ،‬نه‌هێڵن خه‌ڵك‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫‪14‬‬

‫برس���ی بێ���ت‌و خۆزگ��� ‌ه ب���ه‌و‌ه بخوازێت‬ ‫بگه‌ڕێنه‌و‌ه بۆ حوكمرانی حكومه‌تی ناوه‌ند‪،‬‬ ‫ك ‌ه رۆژان ‌ه حكومه‌تی عێراقی به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ فریودان ‌ی مادی‌و موچ ‌ه وه‌ك‬ ‫په‌ی���ام به‌خه‌ڵك���ی هه‌رێمی كوردس���تان‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت"‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫بارزانی‬ ‫وەک هاملێت‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪13‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫له‌كۆبوونەوەكەی ئەنجومەنی سەركردایەتی یه‌كێتی‌ چ ‌ی رویدا؟‬

‫ئاوێنه‌ ناوی‌ رازی‌‌و ناڕازییه‌كان له‌هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ ‌ی مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ باڵوده‌كاته‌وه‌‬ ‫حكومه‌ت كه‌ ره‌فعه‌ت عه‌بدواڵ لێپرس���راو ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ رێكخستن س���ه‌رۆكایه‌تی‌ ده‌كرد‬ ‫ئام���ادەی کرردبو‪ ،‬له‌گه‌ڵ دۆخی ئه‌ندامانی‌‬ ‫رۆژی شەممەی‌ رابردو ‪ ،11/4‬به‌سه‌ر‬ ‫حزب‌و به‌س���تنی‌ كۆنگره‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ "به‌اڵم‬ ‫په‌رشتی‌ كۆسره‌ت ره‌سول‪ ،‬جێگری‌‬ ‫هه‌ر له‌ سه‌ره‌تاوه‌ مه‌ال به‌ختیار‪ ،‬لێپرسراوی‌‬ ‫سكرتێری‌ گشتی‌‌و به‌ئاماده‌بونی (‪)٤٧‬‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و سه‌ركردایه‌تی‌‪ ،‬ده‌س���ته‌ی‌ كارگێڕی‌ زیاتر ل���ه‌‪ 15‬خوله‌كی‌‬ ‫به‌قس���ه‌كردن له‌س���ه‌ر په‌یوه‌ندی���ه‌كان‌و‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌نجامی‌ گش���تی‌ ریفراندۆم‌و بارودۆخی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان له‌شاری‌‬ ‫حزبایه‌تی‌ برده‌س���ه‌ر‪ .‬دواتر ویستی‌ قوباد‬ ‫سلیمانی‌ ئه‌نجامدرا‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ ده‌ڵێت "كۆبونه‌وه‌كه‌ ده‌نگه‌ تاڵه‌بانی‌‌و بێگه‌ر تاڵه‌بانی‌ باسی‌ حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌مان ب���ۆ ئاماده‌بووان بك���ه‌ن‌و زیاتر‬ ‫ده‌نگ‌و ناڕه‌زایی‌ به‌شێك له‌ئه‌ندامانی‌‬ ‫كاتی‌ كۆبوونه‌وه‌ به‌وانه‌وه‌ به‌س���ه‌ر ببرێت‪،‬‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ لێكه‌وته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ره‌فعه‌ت عه‌ب���دواڵ ب���واری‌ پێنه‌دا‬ ‫ئه‌ندامێك���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ چونك���ه‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس���تان كه‌ نه‌یویست ناوی‌ ئه‌نجامنه‌درابوو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ره‌فع���ه‌ت عه‌ب���دواڵ ئاماژه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ ئاش���كرا بكات‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ك���ه‌ی‌ ش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردوی‌ ب���ه‌ ئه‌جێندای‌ كۆبوونه‌وه‌ ك���رد‌و راپۆرتی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت���ی‌ لیژنه‌كه‌یانی‌ پێش���كه‌ش ك���رد‪ .‬راپۆرتەکە‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تدا تایبه‌ت بوو به‌هه‌ڵس���ه‌نگاندنی‌ تایبەت بو بە چاره‌سه‌ری‌ گوزه‌رانی‌ خراپی‌‬ ‫بارودۆخ���ی‌ ناوخۆی‌ یه‌كێت���ی‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت كادران‌‪ ،‬هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌‪،‬‬ ‫ئه‌و راپۆرت���ه‌ی‌ كه‌ لیژنه‌ی‌ تایبه‌ت ‌ی حزب‌و رزگار كردنی‌ حزب له‌و قه‌یرانه‌ سیاس���یه‌ی‌‬

‫كه‌ تێ���ی‌ كه‌وت���ووه‌‪ ،‬پرس���ی‌ به‌س���تن ‌ی‬ ‫كۆنگ���ره‌ له‌كۆتای���ی مانگی‌ یه‌كی‌ س���اڵی‌‬ ‫ئایندەدا‪،‬مانه‌وه‌ی‌ جێگری‌ سكرتێری‌ گشتی‌‌و‬ ‫دیایكردن���ی دەس���ەاڵتەكانی‌و هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫ده‌س���ته‌یه‌كی‌ ‪ 10‬كه‌س���ی‌ ب���ۆ راپه‌ڕاندنی‌‬ ‫كاره‌كان���ی‌ ح���زب هه‌تا كۆنگره‌‪ .‬له‌س���ه‌ر‬ ‫خاڵ به‌خاڵی‌ ئه‌و راپۆرته‌ش مه‌ال به‌ختیار‬ ‫كۆمێنت‌و ش���ه‌رحی‌ خۆی‌ هه‌بوو به‌جۆرێك‬ ‫كه‌ مه‌ترس���ی‌ بخاته‌ دڵی‌ ئاماده‌بوونه‌وه‌و‬ ‫قه‌ناعه‌تیان پێبكات ئه‌و راپۆرته‌ بۆ قۆناغی‌‬ ‫ئێستای‌ یه‌كێتی‌ ناگونجێ"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌كۆتایی‌‬ ‫راپۆرته‌ك���ه‌دا‪ ،‬زیات���ر ل���ه‌ ‪ 42‬ئه‌ندام���ی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ بۆچوون���ی‌‬ ‫خۆیان له‌س���ه‌ری‌ خس���ته‌ڕوو‪ .‬جارێكی‌ تر‬ ‫مه‌ال به‌ختیار زیاتر له‌‪ 12‬خوله‌ك كه‌وته‌وه‌‬ ‫ره‌خنه‌گرتن له‌و راپۆرته‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌سه‌ر‬ ‫ته‌وه‌ری‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫دانانی‌ ده‌سته‌یه‌كی‌ ‪ 10‬كه‌سی‌ هه‌لبژێردراو‬ ‫كه‌ كاره‌كانی‌ حزب راپه‌ڕێنن هه‌تا به‌ستنی‌‬ ‫كۆنگ���ره‌ ب���ه‌ سه‌رپه‌رش���تی‌ كۆس���ره‌ت‬

‫ره‌سول‪ .‬ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ وتی‌‬ ‫مه‌ال به‌ختیار "دوای‌ ئه‌و هه‌موو قس���انه‌ ‌ی‬ ‫ك���ه‌كردی‪ ‌،‬به‌ بۆچوونی‌ خ���ۆی‌ وای‌ زانی‌‬ ‫قه‌ناعه‌ت���ی‌ به‌ئاماده‌بوان ك���ردووه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫زۆر به‌راش���كاوی‌ خس���تیه‌ ده‌نگدان���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ب���وو (‪ )24‬ئه‌ندام���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ ده‌نگی���ان دا ب���ه‌ به‌ڵێ‪،‬‬ ‫(‪ )12‬ئه‌ندامی���ش به‌ نه‌خێر‌و ئه‌وانی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌نگی���ان ن���ه‌دا‪ .‬س���ه‌ره‌نجام كۆبوونه‌وه‌‬ ‫پرسی‌ (هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫دانانی‌ ده‌سته‌یه‌كی‌ ‪ 10‬كه‌سی‌ هه‌لبژێردراو‬ ‫كه‌ كاره‌كانی‌ حزب راپه‌ڕێنن هه‌تا به‌ستنی‌‬ ‫كۆنگره‌ به‌ سه‌رپه‌رش���تی‌ هه‌ڤاڵ كۆسره‌ت‬ ‫ره‌سول)ی‌ په‌سه‌ند كرد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌ب���ری‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ به‌روحێكی‌‬ ‫دیموكراس���یه‌وه‌ ئه‌م ئه‌نجامه‌ قبوڵ بكرێ‪،‬‬ ‫مه‌ال به‌ختیار ش���تەكانی پێچایەوەو بەبۆڵە‬ ‫ب���ۆڵ كۆبوونەوەكەی به‌جێهێش���ت‌و چووه‌‬ ‫ژووره‌كه‌ی‌ خۆی‌‪ .‬به‌دوای���دا عومه‌ر فه‌تاح‬ ‫به‌نیگه‌رانیه‌كی‌ قوڵ���ه‌وه‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌‬ ‫كرد ك���ه‌ (به‌هیچ جۆرێك ئ���ه‌م مه‌كته‌ب‬

‫سیاسیه‌یان ته‌سلیم ناك ‌هن‌و بڕۆن بۆخۆتان مامه‌ندو رزگار عه‌لیش‌ پش���تگیری‌ ته‌واو ‌ی‬ ‫باره‌گایه‌ك���ی‌ دیكه‌ بگرن‪ ،‬ئه‌م���ه‌ ئینقالبه‌ پرۆژه‌ك���ه‌ ب���ون‪ .‬ئ���ه‌و وت���ی‌ "دواتر مه‌ال‬ ‫به‌س���ه‌ر ئێمه‌دا كردووتان���ه‌)‪ ،‬بۆیه‌ به‌ده‌م به‌ختیار‌و عومه‌ر فه‌تاح‌و شێخ جه‌عفه‌ر بۆ‬ ‫بۆڵ���ه‌ بۆڵ���ه‌وه‌ ئه‌وی���ش كۆبوونه‌وه‌كه‌ی‌ گله‌یی كردن سه‌ردانی‌ كۆسرەت ره‌سولیان‬ ‫جێهێش���ت‪ .‬له‌م نێوه‌نده‌شدا شێخ جه‌عفه‌ر كردوه‌‌و نیگه‌رانی‌ خۆیان نیشانداوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئێس���تا ده‌نگ���ۆی‌ ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫به‌تووڕه‌ییه‌ك���ی‌ زۆره‌وه‌ خ���ۆی‌ پێنه‌گیراو‬ ‫‌وه كه‌ ئه‌مه‌ ئینقالبی‌ ره‌فعه‌ت‬ ‫وتی‌ (من به‌ هیچ ش���ێوه‌یه‌ك ئیلتزام به‌و بالوده‌كرێت���ه ‌‌‬ ‫‪ 10‬كه‌س���ه‌وه‌ ناكه‌م ك���ه‌ هه‌ڵده‌بژێردرێن‌و عه‌بدواڵیه‪ ،‬یان ئه‌‌مه‌ پرۆژه‌ی‌ (د‪.‬به‌رهه‌م)‬ ‫كۆبوونه‌وه‌ی‌ داهاتوومان له‌هه‌ولێر ده‌كه‌ین‪ .‬ه‌‪ ،‬یاخ���ود پالنی‌ (ش���ێخ اله���ور)ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ك���ێ ئیلت���زام ن���اكات پێمان���ه‌وه‌ كه‌یفی‌ هیچی راس���ت نییه‌‪ ،‬یاخود ده‌نگۆی‌ ئه‌وه‌‬ ‫خۆیه‌تی‌!) كه‌ نازانین مه‌به‌س���تی‌ له‌هه‌ولێر باڵوده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ قاسمی‌ سلێمانی‌ له‌پشت‬ ‫ئ���ه‌م گۆڕانكاریانه‌وه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕاس���تیدا‬ ‫چی‌ بوو؟"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ ئام���اژه‌ ئه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ سه‌رنجه‌ له‌گه‌ڵ باڵوبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك���ه‌ هه‌ری���ه‌ك له‌ئه‌ندامانی‌ هەواڵی هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫مه‌كته‌ب سیاس���ی‌ (مه‌حمود سه‌نگاو ‌ی)‌و دانانی‌ ده‌سته‌یه‌كی‌ ‪ 10‬كه‌سی‌ هه‌لبژێردراو‬ ‫(حاكم قادر) زۆر به‌ راش���كاوی‌ نه‌ك هه‌ر كه‌ كاره‌كانی‌ حزب راپه‌ڕێنن هه‌تا به‌ستنی‌‬ ‫ده‌ره‌نجامی‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌یان په‌سه‌ند كرد‪ ،‬كۆنگ���ره‌‪ ،‬پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌ڵكو له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌بوون ه���ه‌ر ئه‌و كاته‌ كه‌وتووه‌ته‌ خۆی‌ بۆ پشتگیری‌ كردنی‌ ئه‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردن بۆ ئه‌و ده‌س���ته‌ (‪ 10‬كه‌س���یه‌) ده‌س���ته‌ كه‌مینه‌یه‌ی‌ ناو مه‌كته‌ب سیاسی‌‬ ‫بكرێت بۆ به‌رێوه‌بردنی‌ حزب هه‌تا كۆنگره‌ كۆن كه‌ گوایه‌ ئه‌وان ته‌نها ته‌عامول له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌بری‌ مه‌كته‌ب سیاس���ی‌‪ .‬هه‌روه‌ها ئاسۆ ئه‌ماندا ده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫"پەرلەمانتاری‌ كورد هەیە پێیوایە حەشدی شەعبی باشی كردوە كەركوكی داگیركردوە"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫بەشێك لە پەرلەمانتارانی كورد لە بەغدا‬ ‫تۆمەتباردەكرێن بەوەی كە پشتیوانی‬ ‫لە حكومەتی عێراق دەكەن دژ بە‬ ‫هەرێم بەاڵم پەرلەمانتارێكی گۆڕان ئەوە‬ ‫رەتدەكاتەوە‌و دەڵێت"ئێمە پشتیوانی‬ ‫لەبەرژەوەندی‌و مافەكانی خەڵكی‬ ‫كوردستان دەكەین"‌و پەرلەمانتارێكی‬ ‫پارتیش دەڵێت"پەرلەمانتار هەیە پێی‬ ‫وایە حەشدی شەعبی كارێكی باشی‬ ‫كردوە كەركوكی داگیركردوە"‪.‬‬ ‫پەرلەمانتاران���ی كورد لە بەغدا بۆچونی‬ ‫جیاوازیان هەیە لەس���ەر كێشەكانی نێوان‬ ‫بەغدا‌و هەولێر‪ .‬بەه���ۆی ئەو جیاوازییەوە‬ ‫بەشێك لە پەرلەمانتاران بە پشتیوانیكردنی‬ ‫هەنگاوەكانی حكومەت عێراق دژ بە هەرێم‬ ‫تۆمەتبار دەكرێن‪.‬‬ ‫وتەبێژی فراكسیۆنی پارتی لەپەرلەمانی‬

‫عێراق‪ ،‬رێناس جانۆ ئاماژە بەوە دەدات كە‬ ‫كێش���ەكانی نێوان فراكسیۆنە كوردییەكان‬ ‫لە بەغ���دا بەه���ۆی كێش���ەكانی ناوخۆی‬ ‫هەرێمەوەن‌و وتیش���ی"هەركاتێك كێشە لە‬ ‫هەرێمی كوردس���تان دروس���ت بوبێت ئەوا‬ ‫رەنگدانەوەی لەسەر پەرلەمانتارانی بەغداش‬ ‫هەب���وە‪ ،‬بۆیە گەر بمانەوێت پەرلەمانتاران‬ ‫لە بەغدا ی���ەك دەنگ بن دەبێت لە هەرێم‬ ‫یەكڕیزی نێو ماڵی كورد بپارێزین"‪.‬‬ ‫ئ���ەو ناشیش���ارێتەوە كە فراكس���یۆنی‬ ‫ك���وردی هەی���ە ل���ە پەرلەمانتارانی بەغدا‬ ‫كە ش���ەش باڵی جیاوازی تێدایە‌و ئەوەش‬ ‫بەهۆی ئەوەی ل���ە حزبەكەدا لەهەرێم ئەو‬ ‫بااڵن���ە بونی���ان هەیە‪ .‬بەب���ڕوای ئەو هەر‬ ‫ئەوەش وایكردوە كە رێككەوتن‌و یەكدەنگی‬ ‫نێوان فراكس���یۆنە كوردیی���ەكان لە بەغدا‬ ‫ئاسان نەبێت‪.‬‬ ‫وتیشی"چۆن رێكبكەویت كە پەرلەمانتار‬ ‫هەیە لەو بااڵنە پێی وایە حەشدی شەعبی‬ ‫كارێك���ی باش���ی ك���ردوە ك���ە كەركوكی‬ ‫داگیركردوە"‪.‬‬

‫پەرلەمانی عێراق جگە لەم مانگە كە لە‬ ‫‪11/1‬ەوە ب���ۆ ‪ 12/1‬درێژكراوەتەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫یەك وەرزی تەمەنی خولەكەی ماوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫رێناس جانۆ پێی وای���ە ئەوەش وایكردوە‬ ‫دانیشتنەكانی لەمەودوا زیاتر چڕببنەوە بۆ‬ ‫موزایەدە‌و بانگەش���ەی پێشوەخت لەسەر‬ ‫هەڵبژاردنەكانی داهاتو‪.‬‬ ‫بەاڵم پەرلەمانتار كاوە محەمەد پێی وایە‬ ‫ئ���ەو تۆمەتباركردنانە بێ بنەمان دەخرێنە‬ ‫پاڵ ژمارەیەك ل���ە پەرلەمانتارانی كورد‌و‬ ‫پێشی وایە لەالیەن "الیەندارانی حكومەتە‬ ‫شكستخواردوەكەی هەرێمی كوردستانەوە"‬ ‫ئەو تۆمەتانە دەبەخشرێنەوە كە لەئێستادا‬ ‫خۆی پەرۆشی ئەوەیە بەغدا دەرگایەكی لێ‬ ‫بكاتەوە بۆ گفتوگۆ‪.‬‬ ‫كاوە باس���ی لەوەش���كرد ك���ە ئەوانەی‬ ‫ژمارەی���ەك ل���ە پەرلەمانتاران���ی گۆڕان‪،‬‬ ‫كۆم���ەڵ‌و یەكێت���ی تۆمەتباردەك���ەن بە‬ ‫پش���تیوانی حكومەت���ی عێراق ه���ەر ئەو‬ ‫عەقڵیەتانەن كە پێش ریفراندۆمیش كاتێك‬ ‫ئ���ەم پەرلەمانتاران���ە داوای دواخس���تنی‬

‫ئەمساڵ پێشانگای نێودەوڵەتی سلێمانی ناکرێتەوە‬ ‫بةه���ؤى ڕەوش���ی سیاس���ی‌و ئابوری‬ ‫ھەرێم���ی کوردس���تانةوة‪ ،‬ئەمس���اڵ‬ ‫پێش���انگای نێودەوڵەت���ی س���لێمانی‬ ‫ناکرێتەوە کە س���ااڵنە لە‌ناوەڕاس���تی‬ ‫مانگی ‪١١‬دا دةكرايةوة‪.‬‬ ‫سلێمانى‪ ،‬زریان محەمەد‪ :‬بەڕێوەبەری‬ ‫ڕێگ���ە پێ���دراوی کۆمپانی���ای عێراق‬ ‫تةق���دوم‪ ،‬عةلی بەش���یر کە س���ااڵنە‬ ‫سەرپەرش���تی کردنەوەی پێش���انگای‬ ‫نێودەوڵەت���ی س���لێمانی دەکات‬ ‫بەڕۆژنام���ەی ئاوێن���ەی ڕاگەیان���د‬ ‫"پێشانگای نێودەوڵەتی‌و بازرگانیەکان‬ ‫پەیوەستە بەگەلێک ھۆکار گرنگترینیان‬ ‫ھۆکارە سیاس���یەکانە چونک���ە ھەر‬ ‫نالەباریەکی سیاس���ی کاردەکاتە سەر‬ ‫ئەنجامدان‌و ڕێکخس���تنی پێشانگاکان‬ ‫ئەمەش بەھۆی ئامادەنەبونی کۆمپانیا‬ ‫گەورەکان‌و بازرگانان لەش���وێنێکدا کە‬

‫لەڕوی سیاسیەوە نالەبارە"‪.‬‬ ‫ڕاش���یگەیاند "ڕەوشی ئابوری‌و باری‬ ‫دارای‌و لەھەرێمی کوردستان کاریگەری‬ ‫خراپی کردۆتەسەر س���ەر ئەنجامدانی‬ ‫پێش���انگاکان ئەمەش دەبێتە ھۆکارێک‬ ‫ب���ۆ بەش���داری نەکردن���ی کۆمپانی���ا‬ ‫بیانیەکان کەمبون���ی توانای کۆمپانیا‬ ‫ن���او خۆیی���ەکان ک���ە لەماوەی س���ێ‬ ‫س���اڵی ڕابردودا بەشداری کۆمپانیاکان‬ ‫ت���ەنھا لەبواری خۆراك‌و پێداویس���تی‬ ‫خەڵکدابووە"‬ ‫سااڵنە لەشاری س���لێمانی لەمانگی‬ ‫‪ ١١‬پێش���انگای نێودەوڵەتی سلێمانی‬ ‫دەکرێت���ەوە لەپێ���ش قەیرانی ئابوری‬ ‫ھەرێمی کوردس���تان زۆرێک لە‌کۆمپانیا‬ ‫ئەمریکی���ەکان‌و‬ ‫ئەوروپی���ەکان‌و‬ ‫تورکی���ەکان‌و‬ ‫عەرەبی���ەکان‌و‬ ‫ئێرانیەکان بەش���داریان تێدا دەکردوو‬

‫بەرھەمەنوێکانی���ان تێ���دا نمای���ش‬ ‫دەکرد بەاڵم لە‌ئێس���تادا تەنھا لە‌واڵتە‬ ‫دراوس���ێکان‌و بەش���داری لە‌پێشانگای‬ ‫نێودەوڵەتی سلێمانی دەکرێت‪.‬‬ ‫عل���ی ئەوەش���ی ڕاگەیان���د "ئەنجام‬ ‫نەدانی پێش���انگا لەم ساڵدا سەرەڕای‬ ‫ب���اری سیاس���ی‌و ئابوری داخس���تنی‬ ‫فڕۆکەخانەکان‌و دەروازە س���نوریەکان‬ ‫کاری گ���ەری گەورەی ھەی���ە بۆئێمە‬ ‫ھەربۆی���ە وەک کۆمپانی���ای عێ���راق‬ ‫تەقەدوم ب���ۆ پێش���انگاو کۆنگرەکان‬ ‫بڕیارماندا بە‌ئەنجام نەدانی پێشانگا بۆ‬ ‫ماوەیەکی کاتی"‪.‬‬ ‫شاری سلێمانی یەکێکە لەو شارانەی‬ ‫خاوەنی بین���ای پێش���انگای تایبەتی‬ ‫خۆیەت���ی‌و س���ااڵنە پێش���انگای تیادا‬ ‫دەکرێت���ەوە‌و کاری بازرگان���ی تی���ادا‬ ‫ئەنجام دەدرێت‪.‬‬

‫سلێمانی‌‪ :‬له‌ماوه‌ی‌ حه‌وت ڕۆژدا‬ ‫شه‌ش روداوی كوشتن‌و خۆكوشتن تۆماركراوه‌‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ ق���ه‌زاو ناحیه‌كان ‌ی‬ ‫پارێ���زگاری‌ س���لێمانی‌‪ ،‬ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌‬ ‫ده‌كات حاڵه‌ته‌كانی‌ كوشتن‌و خۆكوشتن‬ ‫له‌به‌رزبون���ه‌وه‌دان‌و ته‌نه���ا له‌م���اوه‌ی‬ ‫حه‌وت رۆژدا‪ ،‬ش���ه‌ش روداو تۆماركراوه‌‪،‬‬ ‫س���ێ‌ پیاو كوژراوه‌و س���ێ‌ ژنیش خۆیان‬ ‫كوشتوه‌‪ ،‬زۆربه‌ی حاڵه‌ته‌كانیش به‌هۆی‬ ‫به‌كارهێنانی چه‌كه‌وه‌ بون‪.‬‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬مه‌زه���ه‌ر كه‌ری���م‪ :‬وته‌بێژی‌‬ ‫پۆلیس���ی‌ ق���ه‌زاو ناحی���ه‌كان پارێزگای‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬رائی���د ئیقب���اڵ محه‌م���ه‌د‪،‬‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "له‌پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫دو گه‌نج له‌س���نوری‌ دوكان ك���وژراون‪،‬‬ ‫له‌سنوری‌ به‌كره‌جۆ دو خۆكوشتن هه‌بوه‌‪،‬‬

‫له‌س���نوری‌ تانجه‌رۆو سه‌یدسادقیش دو‬ ‫حاڵه‌تی‌ دیكه‌ی‌ خۆكوشتن تۆماركراوه‌‪.‬‬ ‫زۆرینه‌ی قوربانییه‌كانیش ژنان‌و كچانن‌و‬ ‫به‌چه‌ك خۆیان كوشتوه‌‪ .‬جیاواز له‌سااڵنی‌‬ ‫ڕابرد كه‌ ژنان‌و كچان به‌هۆی‌ خۆسوتانه‌وه‌‬ ‫كۆتایان به‌ژیانی‌ خۆیان ده‌هێنا‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫شاره‌زاییان له‌چه‌كدا په‌یداكردوه‌‌و چه‌ك‬ ‫به‌كارده‌هێنن‪ .‬ئه‌م���ه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ی‌ چه‌ك كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌رباڵو له‌ماڵه‌كاندا هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت بە‌روداوه‌كانی كوش���تنیش‬ ‫رائید ئیقبال وتی "زۆرینه‌ی‌ حاڵه‌ته‌كانی‌‬ ‫كوش���تن پی���اوان‌و كوڕان���ن‪ .‬ئه‌م���ه‌ش‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ دۆخ���ی‌ ئابوری‌و نه‌بونی‌‬

‫ئیش‌و به‌تاڵه‌یه‌كی‌ زۆر كه‌ شه‌ڕ‌و كێشه‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییان لێده‌كه‌وێته‌وه‌‪ .‬له‌م دۆخه‌ ‌ی‬ ‫ئێستادا زۆرێك له‌كێش���ه‌ كۆمه‌اڵتیه‌كان‬ ‫جارێك���ی‌ دیكه‌ س���ه‌ریان هه‌ڵداوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م كێش���انه‌ به‌زۆری له‌سنوری‌ ده‌روه‌ی‌‬ ‫ش���اره‌كان له‌س���ه‌ر ئه‌رز‌و ئاو دروس���ت‬ ‫ده‌بن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "زۆرینه‌ی‌ خۆكوژی‌و كوشته‌كان‬ ‫به‌چ���ه‌ك ئه‌نجام ده‌درێن‪ ،‬زۆر به‌ده‌گمه‌ن‬ ‫چه‌قۆ‌و هۆكاره‌كان���ی‌ دیكه‌ به‌كارهاتون‪.‬‬ ‫باری ده‌رونی‌و الوازیی ئاستی رۆشنبیریش‬ ‫هۆكاره‌كان���ی دیكه‌ی ئ���ه‌و روداوانه‌ن"‪.‬‬ ‫جه‌ختیشی كرده‌وه‌ كه‌ هیچ روداوێك بێ‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی یاسایی تێناپه‌ڕێت‪.‬‬

‫ریفراندۆمی���ان دەكرد تۆمەتباریان دەكردن‬ ‫ب���ە عیراقچێت���ی‌و كردنەوەی قس���ەكانی‬ ‫مالیكی‌و عەب���ادی لەبری پێداچونە بە ‪26‬‬ ‫س���اڵ تۆماركردنی شكس���تی یەك لەدوای‬ ‫یەكی خۆیاندا‪.‬‬ ‫وتیش���ی"بە تۆمەتباركردنی خەڵكی تر‬ ‫دەیانەوێ���ت شكس���تی خۆیان داپۆش���ن‪،‬‬ ‫ئ���ەوە ئەوان ب���ون لەس���ەدا ‪51‬ی خاكی‬ ‫كوردس���تانیان رادەس���تی عێراق كردەوە‌و‬ ‫دەروازە سنورییەكان‌و فڕۆكەخانەكان ئێمە‬ ‫رادەستی بەغدامان نەكردونەتەوە‪ ،‬ئەوانە‬ ‫بون ك���ە ریفراندۆمیان كردو شكس���تێكی‬ ‫گەورەیان هێنا"‪.‬‬ ‫جەختیشی كردەوە كە پەیوەندیان لەگەڵ‬ ‫بەغدا لەسەر بنەمای پاراستن‌و بەرگریكردنە‬ ‫لە مافەكانی خەڵكی كوردستان وئێستاش‬ ‫بەرگری لە مافە دەس���تورییەكانی خەڵكی‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان دەك���ەن‌و بەهی���چ‬ ‫ش���ێوەیەك قبوڵی ناكەن هەر مافێك بۆ‬ ‫كورد چەس���پێنرابێت لەدەس���تور پێشێل‬ ‫بكرێت‪.‬‬

‫وتیش���ی "بەپێ���ی دەس���تور هەرچ���ی‬ ‫ئ���ەو مافانەی كورد هەی���ە چ لە ئیدارەی‬ ‫هاوبەش���ی ناوچە جێناكۆك���ەكان لەنێوان‬ ‫هەرێم بەغدا لە روی ئیداری‪ ،‬س���ەربازی‌و‬ ‫ئەمنی دەبێت جێبەجێ بكرێت‪ ،‬نەك ئێمە‬ ‫ئەو ناوچانە رادەس���تی حكومەتی عێراق‬ ‫بكەین‌و پاشەكش���ە بكەی���ن‌و بەرگری لە‬ ‫مانەوەی پشكی لەس���ەدا ‪17‬ی بودجەی‬ ‫هەرێ���م‌و هەروەها هەرێم وەك یەك قەوارە‬ ‫دەكەین‪ ،‬بەاڵم لەس���ەر ئالیەتی ئەو بەشە‬ ‫بودجەی���ەی هەرێم ئێمە لەگ���ەڵ ئەوەین‬ ‫چیت���ر ئەو بەش���ە بودجەی���ە نەچێتەوە‬ ‫گیرفان���ی پارتی‌و یەكێت���ی وبەڵكو بگاتە‬ ‫گیرفانی خەڵك"‪.‬‬ ‫بەاڵم مەس���عود حەیدەر‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫عێراق لە فراكس���یۆنی گۆڕان پێی وابێت‬ ‫ئەگەر پەرلەمانتار هەبێت پش���تیوانی لە‬ ‫هەنگاوەكان���ی حكومەت���ی عێ���راق بكات‬ ‫ئ���وە بۆچون���ی خۆیەت���ی ئەگ���ەر هەمو‬ ‫فراكس���یۆنەكان لەگەڵ پاراستنی پشكی‬

‫لەسەدا ‪‌17‬و پاراستنی هەرێمی كوردستانن‬ ‫وەك هەرێمێكی فیدراڵ‌و جەختیش لەسەر‬ ‫پاراس���تنی ماف���ی موچەخۆران���ی هەرێم‬ ‫دەكەنەوە‌و پێش���یانوایە دیوانی چاودێری‬ ‫دارای���ی عێ���راق دەتوانێ���ت وەك الیەنی‬ ‫سێیەم وردبینی ئەو لیستەی موچەخۆران‬ ‫بكات كە هەرێم خستویەتییەڕو ‪.‬‬ ‫باس���ی لەوەش���كرد ك���ە ناوچ���ە‬ ‫جێناكۆك���ەكان لەئێس���تادا حوكم���ی‬ ‫س���ەربازی دەكرێن‌و گرنگ���ە لەماوەیەكی‬ ‫زۆر كورتدا ئەو دەس���ەاڵتە سەربازییە لەو‬ ‫ناوچان���ە نەمێنێت‌و ناوچەكان رادەس���تی‬ ‫دەس���ەاڵتی مەدەنی بكرێنەوە‌و وتیش���ی"‬ ‫ه���ەر پەرلەمانتارێكی ك���ورد یان حزبێك‬ ‫پشتیوانی ئەو حوكمە س���ەربازییە بكات‬ ‫لەو ناوچانە ئەوە بەرپرس���یارە لەبەرامبەر‬ ‫مێ���ژوی میللەتەكەمان���دا‪ ،‬م���ن بەهی���چ‬ ‫ش���ێوەیەك لەگەڵ ئەوە نیم لەو ناوچانە‬ ‫بەم شێوەیە حوكمی سەربازی هەبێت كە‬ ‫كورد لە ش���ارێكی وەك خورماتو نەماوە‌و‬ ‫پاكتاوی نەژادی كراوە"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫عوفرە بینجۆ‪ ،‬لەسەنتەری توێژینەوەی (مۆشێ دایان) لەئیسرائیل‌‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫كاره‌ساتە وره‌ی كورد به‌و ئه‌ندازه‌ی ‌ه بڕم ‌ێ‬ ‫ك ‌ه هیوا به‌حوكمڕانی حكومه‌تی ناوه‌ند بخوازن‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬ ‫عوفرە بینجۆ‪ ،‬پرۆفیسۆر‌و توێژەری كارا‬ ‫لەسەنتەری توێژینەوەی (مۆشێ دایان)‬ ‫لەئیسرائیل‌‪ ،‬پسپۆر لەمەسەلەی كوردو‬ ‫توركیاناسیدا‌ له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬ئیسرائیل نه‌ده‌بو لێدوان‬ ‫بدات كه‌ پاڵپشتی كوردستان ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬به‌بڕوای‌ ت���ۆ به‌رپرس���یاریه‌تی‌‬ ‫شكس���تی‌ ریفراندۆمی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بۆ‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی‌ كێ‌؟‬ ‫عوف���ره‌ بینج���ۆ‪ :‬ریفراندۆم س���ه‌‌ركه‌وتو‬ ‫ب���و‪ ،‬ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ش���ی باش ب���و‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫لێكه‌وته‌كانی‌و روداوه‌كان���ی دوای ریفراندۆم‬ ‫بونه‌ هۆی رودانی هه‌ندێك دۆخی نه‌خوازراو‌و‬ ‫چ���اوه‌ڕوان نه‌ك���راو‪ .‬ب���ه‌ر له‌ریفراندۆمیش‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی رۆژنامه‌كه‌ی ئێوه‌وه‌ من رامگه‌یاند‬ ‫ده‌بێت خۆتان ب���ۆ روبه‌روبونه‌وه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ‬ ‫حه‌ش���دی ش���ه‌عبی ئاماده‌ بك���ه‌ن‪ .‬له‌وه‌ش‬ ‫دڵیناب���ه‌‪ ،‬ریفراندۆمه‌كه‌ت���ان ئه‌نجامبدابایه‌‬ ‫یان نا‪ ،‬عه‌بادی حه‌شدی شه‌عبی ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئێستا ئه‌نجامی ده‌ده‌ن هه‌ر ئه‌نجامیان ده‌دا‪،‬‬ ‫مه‌سه‌له‌كه‌ ته‌نها پرسی كات بو‪ ،‬هه‌ركاتێك‬ ‫عێراق له‌ده‌س���تی بهاتایه‌ پێش���ینه‌ی كاری‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ هه‌رێم بگه‌رێنێته‌وه‌ باوه‌ش���ی عێراق‪.‬‬ ‫به‌اڵم به‌ده‌سته‌وه‌دانی كه‌ركوك به‌م شێوه‌یه‌و‬ ‫رێكه‌وتن���ی ژێربه‌ژێری الیه‌نێك له‌گه‌ڵ‌ ئێران‬ ‫رێگه‌ خۆشكه‌ر بو بۆ ئه‌وه‌ی حه‌شدو ئێران‌و‬ ‫حكومه‌ت���ی عێراقیش زیاترو زیاتر پێداگیری‬ ‫له‌س���ه‌ر جێبه‌جێكردن���ی مه‌را‌مه‌كانی���ان‬ ‫له‌هه‌رێم���ی كورس���تان‌و كار بۆ پاشه‌كش���ه‌‬ ‫ك���ردن‌و الوازكردن���ی ده‌س���ه‌اڵتی ك���وردی‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ده‌بوایه‌ كارتی كه‌ركوك وا به‌ئاسانی‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌ نه‌درێت‪ ،‬به‌النی كه‌م بكرابایه‌‬ ‫خاڵێكی به‌هێز بۆ دانوستاندن له‌گه‌ڵ ناوه‌ند‪.‬‬ ‫خاڵێكی دیكه‌ بێده‌نگی ئه‌مریكا بو‪ ،‬ئه‌مریكا‬ ‫بی���ری ل���ه‌وه‌ نه‌كردبوه‌وه‌ ك���ه‌ عه‌بادی به‌م‬ ‫ش���ێوه‌ روده‌چێته‌ نێو بابه‌ته‌كه‌و ئه‌م هه‌مو‬ ‫رێكه‌وتنان���ه‌ له‌گه‌ڵ توركی���او ئێران ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌یر بكه‌ین عه‌بادی له‌س���ه‌دامێكی‬ ‫نوێ ده‌چێت‪ ،‬ئه‌مریكاو حكومه‌تی عێراقیش‬ ‫قوربانیدان‌و هاوكاری هه‌رێمی كوردستانیان‬ ‫له‌پرس���ی روبه‌روبونه‌وه‌ی داع���ش له‌به‌رچاو‬ ‫نه‌گ���رت‪ ،‬دوای ریفران���دۆم هی���چ ش���تێكی‬ ‫كوردیان له‌به‌رچاو نه‌گرت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ كورد‬

‫له‌داواكردن���ی س���ه‌ره‌تاییترین ماف���ی خۆی‬ ‫بترازێ���ت هیچی دیكه‌ی نه‌ك���ردوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ك���ورد هیچ كاتێك به‌ئاش���كرا نه‌یگوتبو من‬ ‫دوای راپرس���ی راس���ته‌وخۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫راده‌گه‌یه‌نین‪ ،‬ئیدی به‌رانبه‌ر به‌گشتپرس���ی‬ ‫ئه‌م هه‌مو رێگیریانه‌ هاتنه‌ ئارا‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌موی هۆكار بوون كه‌ ده‌كرێت ببن به‌شێك‬ ‫بۆ وه‌اڵمی پرسیاره‌كه‌ت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ش���یكاری سیاس���یانه‌ی ت���ۆ‬ ‫به‌رانبه‌ر ئ���ه‌م بێده‌نگی���ه‌ی ئه‌مریكا چیه‌؟‬ ‫بۆچی‌ ئه‌مه‌ریكاو واڵتان���ی‌ رۆژئاوا به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌هێرش���كردنه‌ سه‌ر كوردس���تان بێده‌نگ‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هاوكاری‌ به‌غداش ب���ون‪ ،‬ئایا ئه‌م‬ ‫سیاسه‌ته‌ خزمه‌ت به‌ئێران ناكات؟‬ ‫عوفره‌ بینجۆ‪ :‬جێگه‌ی داخه‌ واڵتانی دونیا‬ ‫هه‌میشه‌ له‌گه‌ڵ به‌هێزدان‪ ،‬هه‌ڵه‌كه‌ له‌و كاته‌‬ ‫ده‌س���تی پێكرد كاتێك ئ���ه‌م هه‌مو چه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نیه‌یان دا به‌هێزه‌ عێراقیه‌كان‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫بگوترێت زۆر زیاتر بوو ل���ه‌وه‌ی كه‌بە‌الیه‌نه‌‬ ‫كوردیه‌كان درا‪ ،‬ئه‌مه‌ ده‌كرێت بە‌س���ه‌ره‌تای‬ ‫(خیانه‌ت)ه‌ك���ه‌ ن���اوزه‌د بكرێ���ت‪ .‬ئه‌مریكا‬ ‫له‌وه‌ به‌هه‌ڵه‌دا رۆش���تبوو تائێستاش هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫له‌وه‌ی ك���ه‌ پێیوایه‌ به‌هێزكردن���ی عه‌بادی‬ ‫زیان به‌ئێران ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬یان عه‌بادی دژی‬ ‫ئێران ده‌بێت‪ ،‬بیرۆكه‌یه‌كی گه‌مژانه‌یه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫وا پێش���بینی بكرێت‪ ،‬چونك���ه‌ عه‌بادی هیچ‬ ‫كاتێك دژی ئێران نه‌بوه‌و ناش���توانێت دژی‬ ‫ئێران بێت‪ .‬ئه‌مه‌ رێ���ك وه‌ك بیركردنه‌وه‌ی‬ ‫به‌ریتانیه‌كانه‌ كه‌ له‌س���ه‌ره‌تای دروستكردنی‬ ‫عێراق پێیان واب���و له‌عێراقدا جێگه‌ی هه‌مو‬ ‫پێكهاته‌ جی���اكان ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان ئه‌وه‌یان‬ ‫بیرچو ك���ه‌ دو میلل���ه‌ت ه���ه‌ن‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫عه‌ره‌ب‌و ئه‌وی دیكه‌یان كورده‌‪ ،‬له‌م نێوانه‌داو‬ ‫له‌قۆناغ���ه‌ جیاجیاكانی مێژوی عێراقیش���دا‬ ‫تێبین���ی ده‌كرێ���ت كه‌ چ���ۆن به‌زه‌قی مافی‬ ‫كورد پێشێل كراوه‌‪ .‬له‌الیه‌كی دیكه‌ ئه‌مریكا‬ ‫وێ���رای ناكۆكیه‌كانی له‌گه‌ڵ توركیا نه‌زایه‌تی‬ ‫توركیایان به‌هه‌ند وه‌رگرت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌مریكا‬ ‫دواجار پێیوایه‌ توركیا به‌هه‌بونی ئۆردۆگان‌و‬ ‫نه‌بون���ی هه‌ر له‌هاوپه‌یمان���ی ناتۆدایه‌‪ .‬جگه‌‬ ‫له‌مانه‌ چه‌ندی���ن واڵتی جێواز هه‌ڵویس���تی‬ ‫ئه‌رێیانه‌یان هه‌بوو به‌رانبه‌ر به‌ریفراندۆم دواتر‬ ‫هه‌مویان بێ هه‌ڵوێس���ت ده‌رچون‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌مانه‌ ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ س���ه‌ربه‌خۆییش نه‌بون‬ ‫ده‌یانگوت رێز له‌ئیراده‌ی گه‌لی كوردس���تان‬ ‫ده‌گرین‪ ،‬له‌ئێستادا كه‌س له‌سه‌ر ئه‌م ئیراده‌و‬

‫هه‌مو ئه‌م پێش���ێلیانه‌ی به‌رانب���ه‌ر به‌كورد‬ ‫ده‌كرێن نایه‌ته‌ ده‌نگ‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچی‌ ئیس���رائیل ل���ه‌م دۆخه‌دا‬ ‫هیچ جۆره‌ هاوكارییه‌كی‌ پێش���كه‌ش به‌كورد‬ ‫نه‌كرد؟‬ ‫عوف���ره‌ بینجۆ‪ :‬س���ه‌ره‌تا م���ن نازانم ئایا‬ ‫ه���اوكاری هه‌ی���ه‌ ی���ان‪ ،‬به‌اڵم هه‌ڵوێس���تی‬ ‫ئیسرائیل له‌روی مه‌عنه‌ویه‌وه‌ كاریگه‌ری خۆی‬ ‫هه‌ب���و‪ ،‬لێره‌ هه‌ڵه‌یه‌ك هه‌یه‌ جا چ له‌له‌الیه‌ن‬ ‫ئیسرائیله‌وه‌ بێت یان خودی كورد‪ ،‬نه‌ده‌بوایه‌‬ ‫وا له‌میلله‌تی كورد بگه‌یه‌نرێت كه‌ ئیسرائیل‬ ‫راس���ته‌وخۆ ه���اوكاری ده‌كات‪ ،‬له‌كاتێك���دا‬ ‫ئیسرائیل س���نوری هاوبه‌شی نیه‌‌و ناتوانێت‬ ‫به‌ئاسانی بگاته‌ كوردستان‪ ،‬هه‌ڵه‌یه‌ك هه‌یه‌‬ ‫ئیس���رائیل نه‌ده‌بو لێدوان ب���دات به‌وه‌ی كه‌‬ ‫پاڵپش���تی كوردس���تان ده‌كات‪ ،‬هه‌ڵه‌یه‌كی‬ ‫دیكه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه كه‌ له‌الیه‌ن كورده‌وه‌ شیكاری‬ ‫وا بۆ ئه‌و لێدوانانه‌ی ئیس���رائیل كرابێت كه‌‬

‫ئیس���رائیل له‌روی سه‌ربازی چه‌ك‌و فرۆكه‌وه‌‬ ‫دێته‌ س���ه‌رخه‌ت‪ ،‬چونكه‌ وه‌ك گوتم سنوری‬ ‫هاوب���ه‌ش نیه‌‪ .‬ئێمه‌ كاتێك ك���ه‌ توانیومانه‌‬ ‫هاوكاریت���ان بكه‌ین درێخ���ی نه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌بێ���ت ش���ته‌كان وه‌ك خ���ۆی بخرێنه‌ رو‪.‬‬ ‫تاكه‌ الیه‌ن كه‌ ده‌كرێت كورد لێی س���ودمه‌ند‬ ‫بێت‪ ،‬دژایه‌تی كردنی ئیس���رائیل بۆ ئێرانه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ بۆی هه‌یه‌ یارمه‌تی ئێوه‌ بدات‪ ،‬چونكه‌‬ ‫دژایه‌ت���ی كردنی ئیس���رائیل بۆ ئێ���ران واتا‬ ‫ئیس���رائیل ده‌توانێت ئه‌مری���كا له‌گه‌ڵ خۆی‬ ‫په‌لكێش���ی ئه‌م دژایه‌تیه‌ بكات‪ .‬لێدوانه‌كانی‬ ‫نه‌تانیاه���ۆ دژ به‌ئێ���ران ج���ۆره‌ تێڕوانێك‬ ‫دروس���ت ده‌كات به‌وه‌ی كه‌ ئیس���رائیل بۆی‬ ‫هه‌یه‌ هاریكاری ئێوه‌ بێت‪ .‬ئه‌وه‌ش بزانه‌ ئه‌و‬ ‫هێدمه‌ ده‌رونیه‌ی كه‌ ئێستا ئێوه‌ پێیدا ده‌رۆن‬ ‫ئێمه‌ش به‌هه‌مانشێوه‌ له‌شۆكداین به‌وه‌ی كه‌‬ ‫به‌سه‌ر كوردستان هاتوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش راده‌گه‌یه‌نیم‬ ‫كه‌ به‌ڵێ راس���ته‌ ئیسرائیل نه‌یتوانی له‌كاتی‬

‫پێویست به‌شێوه‌یه‌كی گونجاو به‌هاناتانه‌وه‌‬ ‫بێت‌و ئه‌وه‌ش بێهیوایه‌ك���ی دیكه‌ی بۆ ئێو‌ه‬ ‫دروستكرد‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چی‌ بۆ ك���ورد گرنگه‌ له‌م كاته‌دا‬ ‫بیكات ب���ۆ ده‌رچون له‌م گرف���ت‌و قه‌یرانه‌ی‌‬ ‫تێیكه‌وتوه‌؟‬ ‫عوفره‌ بینجۆ‪ :‬به‌پله‌ی یه‌كه‌م به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫هاوپه‌یمانیه‌تی ئه‌مریكایه‌‪ ،‬كه‌ له‌ئیس���تادا تا‬ ‫راده‌یه‌كی ك���ه‌م ئه‌مریكا له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئێوه‌‬ ‫گوتاری گۆراوه‌‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت دیبلۆماته‌كانی‬ ‫ئێ���وه‌ زیاترو زیاتر كار له‌س���ه‌ر راكێش���انی‬ ‫ئه‌مری���كا بك���ه‌ن‌و ره‌زامه‌ن���دی ئه‌مری���كا‬ ‫به‌ده‌س���تبهێنن‪ .‬خاڵی دوه‌م‪ ،‬به‌ده‌ستهێنانی‬ ‫یه‌كێ���ك له‌س���ێكوچكه‌ی نه‌خێ���ر‪ ،‬من وای‬ ‫ناوده‌به‌م ك���ه‌ عێراق‌و ئێ���ران‌و توركیا ئه‌م‬ ‫س���ێكوچكه‌یان به‌رانبه‌ر به‌كورد گرێدا‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫گرنگه‌ په‌یوه‌ندی له‌گه‌ڵ یه‌كێكیان ئاس���ایی‬ ‫بكرێته‌وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی توركیا‪ ،‬چونكه‌ توركیا‬

‫ك���رد‪ ،‬ئەمەش وایكرد هەرێم روبەری هێرش���ە‬ ‫س���ەربازییەكانی عێراق‌و فش���ارەكانی توكیاو‬ ‫ئێ���ران ببێتەوەو هەرێم ب���ەم دۆخە بگەیەنن‪،‬‬ ‫ئەمەش كە بەس���ەرماندا هاتوە شكس���تێكی‬ ‫سیاس���ی حكومڕانی ئیداری دبلۆماسییە نەك‬ ‫شكستی سەربازی‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم ئەوەی لە‌كەركوك رویدا پارتی‬ ‫بەش���ێك لە‌یەكێتی تومەتب���ار دەكات بەوەی‬ ‫خیانەتان كردوە؟‬ ‫عەتا س���ەراوی‪ :‬بەداخەوە هەمیشە لەكاتی‬ ‫شكس���ت ئەم هێزە سیاسیانەی كوردستان بۆ‬ ‫ش���اردنەوەی فەشەلی سیاسی خۆیان پەنا بۆ‬ ‫بەخائینكردنی دۆست‌و نەیارەكانیان دەبەن‪ ،‬من‬ ‫بۆ خۆم یەكێكم لەوانەی كاتێك سۆسیالیست‬ ‫بوم بۆ ماوەی ‪ 15‬س���اڵ لە‌سەركردایەتی ئەو‬ ‫حیزبە‌بوم‪ ،‬هەرچەندە بە‌بنەماڵە جەاللی بوین‌و‬ ‫پەیوەندی توندو تۆڵم���ان لەگەڵ مام جەالل‌و‬ ‫كاك نەوش���یروان هەبو‪ ،‬ب���ەاڵم بەر حەملەی‬ ‫توندی پارتی‌و یەكێتی كەوتوم‪ ،‬روداوەكانیش‬ ‫س���ەلماندیان دوای كەوتن���ی س���ەدام كە كێ‌‬ ‫خائین‌و مەلەف���دار بو‪ ،‬لەناو یەكێتیش بەهۆی‬ ‫كێش���ە ناوخۆییەكان دەیان ج���ار پەنامان بۆ‬ ‫بە‌خائینكردن���ی یەكتر ب���ردوە‪ .‬ئێمەو گۆران‪،‬‬ ‫ئێم���ەو پارتی‪ ،‬ئێمەو پارتی‌و ئیس�ل�امیەكان‪،‬‬ ‫گۆڕان‌و ئیسالمیەكان لە‌هاوخەباتی‌و هاوپەیمانی‬ ‫س���تراتیژەوە پەنام���ان ب���ۆ بە‌خائینك���ردن‌و‬ ‫ناشرینكردن‌و ش���كاندن‌و قێزەونكردن‌و یەكتر‬ ‫ش���كاندن بردوە‪ .‬ب���ەاڵم ئ���ەوەی لە‌كەركوك‬ ‫رویدا بە‌هەمو پێوەرێك شكس���تی سیاس���ی‬ ‫سەركردایەتی پارتی‌و یەكێتی بو بێ‌ سیقەیی‌و‬ ‫بێ‌ باوەڕییان بە‌یەكتری‪ ،‬تائێس���تاش سوپای‬ ‫ت���ورك زیاتر لە‌‪ 37‬بنكەیان هەیە لە‌س���نوری‬ ‫پارت���ی‪ ،‬لە‌‪ 2017/10/14‬بەندە بە‌نوس���راوێك‬ ‫س���ەركردایەتی حیزبەكەی خۆمم لە‌سەرجەم‬ ‫ئەو مەترسیانە ئاگادار كردەوە‪ ،‬لە‌كۆبونەوەی‬ ‫دوكانیشدا س���ەركردایەتی پارتی‌و یەكێتی لەو‬ ‫مەترس���یانە ئاگادار كرابون���ەوە‪ .‬دەرئەنجام‬

‫بەش���ێك لە‌س���ەركردایەتی یەكێت���ی‌و باف���ڵ‬ ‫تاڵەبانی پێش���نیاری ئەوەیان خستبوە رو كە‬ ‫ئیدارەی هاوبەشی ناوچە جێناكۆكەكان قبوڵ‬ ‫بكرێت ئەم���ەش بەریتانیا‌و ئەمریكا‌و كەنەدی‌و‬ ‫ئێرانیی���ەكان لێ‌ ئاگادار ب���ون‪ ،‬كە دو لیوای‬ ‫م���ام جەالل بێنە كەیوان‌و مەعەس���كەر خالد‪،‬‬ ‫بیرە نەوتەكانی بای حەسەن‌و ئاڤانا رادەستی‬ ‫عێراق بكرێنەوە‌و یەكێتیش پارێزگاری كەركوك‬ ‫بگۆرێ���ت‪ .‬هەرچەندە ئەم���ە لە‌كۆبونەوەكەی‬ ‫دوكان قب���وڵ كرابو‌و بریاربو س���ەرۆك كۆمار‬ ‫بیبات���ەوە ب���ۆ عێراق قس���ەی لەس���ەربكات‪،‬‬ ‫بەالم عیراق لەبیانو بو بەپش���تیوانی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران‌و توركیا لەسەر ئەوەی شكۆی‬ ‫س���ەركردایەتی كورد بشكێنێت‪ ،‬ئەوە بو چۆن‬ ‫ل���ە‌‪31‬ی ئابی ‪ 1996‬ئەمریكا بەبیانوی ئەوەی‬ ‫ئێمە پاس���دارمان هێناوە گڵۆپی س���ەوزی بۆ‬ ‫حكومەتی عێراق هەڵك���رد بۆ گرتنی هەولێر‪،‬‬ ‫ئاواش لەنێ���وان ئێمە‌و گەلەكۆم���ەی عێراق‌و‬ ‫ئێران‌و توركی���ادا ئەمریك���ی‌و ئەوروپییەكان‬ ‫بێدەنگیان هەڵبژارد‪ .‬كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش‬ ‫هەندێك لە‌دەموچاوە كۆنەكانی سەركردایەتی‬ ‫سیاس���ی كوردی ناچار بەدورخستنەوە كرد‌و‬ ‫ئێس���تاش ئەمریكا‌و هاوپەیمانان وەك كەسی‬ ‫یەكەم���ی ئەم هەرێمە مامەڵە لەگەڵ نێچیرڤان‬ ‫بارزانی الی پارتی‌و قوباد تاڵەبانی الی یەكێتی‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دۆخی ن���او یەكێتی ب���ەرەو كوێ‌‬ ‫دەروات پاش ئەم ڕوداوانە؟‬ ‫عەتا س���ەراوی‪ :‬لەدوای وەفاتی مام جەالل‪،‬‬ ‫ش���ەڕی دەست بەس���ەر راگرتنی میراتیی مام‬ ‫جەالل‌و یەكێتی قورس���تر بوە‪ ،‬ب���ەرەكان زو‬ ‫زو دەگۆرێ���ن‪ ،‬لەكاتێكدا بەرێز دكتۆر بەرهەم‬ ‫كیانێكی سیاسی بۆ خۆی راگەیاندوە‪ ،‬بەشێك‬ ‫لە‌ب���رادەران‌و هەوادرای ئەو لە‌س���ەركردایەتی‬ ‫یەكێت���ی ماونەت���ەوە‌و بە‌ئەجێن���دای خۆیان‬ ‫كاردەكەن‪ ،‬ئەوی دیكە بە‌سەر دو بەرەدا دابەش‬ ‫بون‪ ،‬ئەوەندەی بیر لە‌بەرژەوەندی شەخسی‌و‬

‫دەرپەراندنی یەكتر دەكەینەوە بە‌هیچ جۆرێك‬ ‫بی���ر لە‌بەرژەوەن���دی یەكێت���ی‌و گەلەكەمان‬ ‫ناكەینەوە‪ ،‬تا ئاستێك دۆخەكە مەترسیدارە‪،‬‬ ‫ئەگەر كەسە نیشتیمانپەروەرو كادرە دڵسۆز‌و‬ ‫ئازاكان���ی ناو یەكێتی قس���ەی كۆتایی‌و جدی‬ ‫خۆمان نەكەین پەنجەكان یەكتری دەشكێنن‪،‬‬ ‫واش ب���ڕوات ئەو دۆخەی یەكێت���ی بەرەو دو‬ ‫ئیدارەیی‌و شەڕی ناوخۆمان دەبات‪ ،‬لەوالشەوە‬ ‫بەشێك لە‌بەرپرسە بااڵكانی پارتی بەئەجێندای‬ ‫خستنی حكومەتەكەی نێچیرڤان‌و دو ئیدارەیی‬ ‫كاردەك���ەن‪ ،‬نیش���انەی ئ���ەوەش روداوەكانی‬ ‫پەرلەم���ان‌و س���وتاندنی بارەگاكانی یەكێتی‌و‬ ‫گۆرانە‪ ،‬بەشێك لەسەركردایەتی یەكێتیش بەو‬ ‫ئاراستەیە كاردەكەن كە دو ئیدارەیی‌و شەڕی‬ ‫ناوخۆ دروس���ت ببێت‪ ،‬ئ���ەوەش لەكاتێكدایە‬ ‫هاوپەیمان���ان بەس���ەركردایەتی ئەمری���كا‬ ‫چوارچێ���وەی ئیداریی‌و سیاس���ی حوكمڕانی‬ ‫عێراق‌و هەرێمیان دیاریكردوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬دەوترێ���ت لەكۆبون���ەوەی رۆژی‬ ‫شەممەی س���ەركردایەتی یەكێتیدا دەمەقاڵێ‬ ‫رویداوە؟‬ ‫عەت���ا س���ەراوی‪ :‬بەداخ���ەوە كۆبونەوەی‬ ‫س���ەركردایەتی وەك ئ���ەوەی یەكێتیی���ەكان‬ ‫چاوەڕێیان دەكرد وا دەرنەچو‪ ،‬جارێكی دیكە‬ ‫بوینە دو بەرە‌و نیو‪ ،‬مەبەستم ماڵی مام جەالل‪،‬‬ ‫كاك كۆسرەت‌و هاورێكانی‪ ،‬هەروەها هاوسۆزو‬ ‫هاودیدەكان���ی دكتۆر بەرهەم كە لەناو یەكێتی‬ ‫ماونەتەوە‪ .‬ئەم ش���ەڕەی ناو ماڵی یەكێتیش‬ ‫هەروەك چۆن شەڕی نێو ماڵی بارزانی‌و پارتی‬ ‫بەدەر نییە لەدەستتێوەردان‌و كلكگرێدان لەگەڵ‬ ‫توركی���ا‪ ،‬ئێران‪ ،‬عێراق‪ ،‬ئەمی���ش بەدەر نییە‬ ‫لەوە‪ .‬بۆیە من ب���ڕوام وایە دەبێت ئەو كادر‌و‬ ‫بەرپرسانەی هەردو ئەنجومەنی سەركردایەتی‌و‬ ‫ناوەندی تائێس���تا بەسۆز‌و عاتیفە‌و پەیوەندی‬ ‫شەخس���ی بریارمان���داوە چیت���ر نابێ���ت لەو‬ ‫روانگەیەوە بریار بدەین‪ .‬ئەم واڵتە بە‌گروپێك‬ ‫الی پارتی‌و بەگروپێك الی یەكێتی‌و بەگروپێك‬

‫الی حزبەكانی تر ناخرێتەوە سەر سكەی خۆی‬ ‫بۆیە دەبێت یەكێتییەكان چاوەڕوانی ئەوە نەبن‬ ‫كێش���ەی ناو ماڵی خۆمان بە‌دەستتێوەردانی‬ ‫هەواڵگری���ی واڵتانی چ���واردەور‌و پەنابردن بۆ‬ ‫ئەم حزب‌و ئەو حزبی كوردس���تانی كێشەكانی‬ ‫یەكالیی بكەینەوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەنجامی كۆبونەوەكەی سەركردایەتی‬ ‫چی ب���و‪ ،‬هەڵوێس���تی ئەنجومەن���ی ناوەندی‬ ‫چییە؟‬ ‫عەتا س���ەراوی‪ :‬تا ئەمرۆ مەكتەب سیاسی‬ ‫سەركردایەتی نەگەش���تونەتە هیچ ئەنجامێك‬ ‫ه���ەر گروپ���ەو پابەن���دە بەپێداگری لەس���ەر‬ ‫بەرژەوەندییەكان���ی خۆی‪ ،‬بۆی���ە من پێموایە‬ ‫ئ���ەو كادرو بەرپرس���انەی لە‌ئەنجومەن���ی‬ ‫س���ەركردایەتی‪ ،‬ئەنجومەن���ی ناوەن���دی هیچ‬ ‫بەرژەوەندیەكم���ان ل���ەو ملمالنییان���ە نیی���ە‬ ‫دور لەبەرژەوەن���دی ئ���ەو گروپان���ە بری���اری‬ ‫خۆمان بدەین‪ ،‬جەم���اوەری یەكێتی‌و خەڵكی‬ ‫كوردس���تان لەه���ۆكاری لێك تێنەگەیش���تن‌و‬ ‫شەرەكانیان ئاگار بكەینەوە‪ ،‬ئەگەرنا چەندین‬ ‫میكانیزم هەیە بە‌لە بەرچاوگرتنی بەرژەوەندی‬ ‫حیزب‌و نەتەوەیی‌و نیشتیمانییەكان دەتوانین‬ ‫كاربكەین‪ .‬لەكۆبونەوەكە هەڵوەش���اندنەوەی‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی خراوەتە دەنگدان بەشێك‬ ‫بەهەڵوەش���اوەو بەشەكەی تر بەهەڵنەوەشاوە‬ ‫لە‌قەڵەم���ی دەدەن‪ ،‬كەس���یان ناتوان���ن بڵێن‬ ‫بەمیكانزم���ی حیزبی‌و دڵس���ۆزی دەنگدانەكە‬ ‫ئەنجامدراوە‪ .‬بەشێك لەسەركردایەتی بێدەنگ‬ ‫بوە‌و بەش���ێكیش ئامادە نەب���وە‪ ،‬جگە لە‌فێڵ‬ ‫لەیەكك���ردن‌و چاڵ ب���ۆ یەكت���ری هەڵكەندن‬ ‫هیچ ش���تێكیان نەكردوە‪ ،‬ئێستاش ئەندامانی‬ ‫مەكتەبی سیاس���ی هەركەسەو لە‌شوێنی خۆی‬ ‫دەوام دەكات‌و هیچ گۆرانكارییەك نەبوە ئێمە‬ ‫لەئەنجومەنی ناوەند رێگە نادەین كێشەكانیان‬ ‫بێنە ناو ئۆرگانەكەمان‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئەجێندای ئەو "دو گروپ‌و نیوە" كە‬ ‫خۆت باسیان دەكەی چییە؟‬

‫هه‌ڵه‌یه‌‪ ،‬ئیسرائیل‬ ‫نه‌ده‌بو لێدوان‬ ‫بدات ك ‌ه پاڵپشتی‬ ‫كوردستان ده‌كات‬ ‫ده‌بێت ته‌با بن‌و‬ ‫نه‌هێڵن ره‌وشه‌ك ‌ه‬ ‫به‌ره‌و خراپتر بڕوات‬ ‫چونكه‌ له‌م ‌ه خراپتر‬ ‫كاره‌ساتی گه‌وره‌ی‬ ‫به‌دواو‌ه دەبێت‬

‫عوفره‌ بینجۆ‬

‫به‌رژه‌وه‌ن���دی ئابوری نه‌وتی له‌گ���ه‌ڵ ئێوه‌‬ ‫هه‌بوو‪ .‬الیه‌نێكی دیكه‌ له‌نێوخۆدا ده‌بێت ته‌با‬ ‫بن‌و نه‌هێڵن ره‌وش���ه‌كه‌ به‌ره‌و خراپتر بڕوات‬ ‫چونكه‌ له‌م���ه‌ خراپتر كاره‌س���اتی گه‌وره‌ی‬ ‫ب���ه‌دواوه‌ دەبێت‪ .‬خاڵێكی دیكه‌ نابێت چیتر‬ ‫سیاسیه‌كانی ئێوه‌ پشت له‌گوزه‌رانی خه‌ڵك‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ده‌بێ���ت چیتر نه‌هێلێن وره‌ی میلله‌ت‬ ‫دابڕمێ‌‪ ،‬رێگه‌ به‌وه‌ نه‌ده‌ن هیوا به‌حوكمڕانی‬ ‫حكومه‌تی ناوه‌ن���د بخوازن‪ ،‬كات���ی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی له‌سااڵنی رابردو له‌جومگه‌ ئابوری‌و‬ ‫بازرگانیه‌كانی هه‌رێم له‌به‌رپرس���ه‌ حكومی‌و‬ ‫حزبی���ه‌كان‌و بازرگانه‌كان‪ ،‬س���ودمه‌ند بونه‌‬ ‫خه‌زنه‌كانیان ده‌ربهێن���ن‌و پاره‌كانیان بخه‌نه‌‬ ‫خزمه‌تی میلله‌ته‌كه‌یان‪ ،‬برسی كردنی میلله‌ت‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی ده‌سه‌اڵتی هه‌رێم نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئای���ا بڕی���اری له‌ده‌س���ت‬ ‫له‌كاركێش���انه‌وه‌ی مه‌س���عود بارزانی چۆن‬ ‫هه‌ڵده‌سه‌نگێنی؟‬ ‫عوف���ره‌ بینجۆ‪ :‬راس���ته‌ بارزان���ی بڕیاری‬ ‫كش���انه‌وه‌ی داوه‌ له‌ده‌سه‌اڵتی سه‌رۆكایه‌تی‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌مه‌ كارێكی چ���اوه‌روان نه‌كراو‬ ‫نه‌بو‪ ،‬ئه‌و گوت���ی دوای ریفراندۆم رۆڵی من‬ ‫كۆتایی پێدێ���ت‪ ،‬به‌اڵم نابێت ش���وێنه‌كه‌ی‬ ‫به‌تاڵ بێ���ت‌و كاتی ئه‌وه‌ی���ه‌ یه‌كێكی دیكه‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی بگرێته‌ ده‌ست‪ ،‬رۆژی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫سه‌ركرده‌كان رۆڵ ببینن‪ ،‬ئێستا گه‌وره‌ترین‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ت���ان له‌به‌رده‌مه‌ نابێت پش���ت‬ ‫بكه‌ن���ه‌ میلل���ه‌ت‪ ،‬بینیمان بارزان���ی دوای‬ ‫ریفران���دۆم روداوه‌كان دواك���ه‌وت له‌وه‌ی كه‌‬ ‫بێته‌ سه‌رشاش���ه‌و په‌یامێكی رون به‌میلله‌ت‬ ‫بدات‪ ،‬ده‌بوایه‌ هه‌ر زۆر زو هۆكاره‌كانی هه‌مو‬ ‫ئ���ه‌م قه‌یرانانه‌ی بۆ میلل���ه‌ت رونكردبایه‌وه‌‪،‬‬ ‫دوباره‌‌و س���ێباره‌ ده‌ڵێم پێویس���ته‌ میلله‌ت‬ ‫له‌مه‌ زیاتر بێ هیوا نه‌كه‌ن‌و له‌نزیكه‌وه‌ بێنه‌‬ ‫نێو میلل���ه‌ت‌و خۆیان به‌خه‌مخ���ۆری میله‌ت‬ ‫بزانن‪ ،‬كار له‌س���ه‌ر به‌رز راگرتنی هه‌س���تی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی بك���ه‌ن‪ ،‬نه‌هێڵن خه‌ڵك برس���ی‬ ‫بێ���ت‌و خۆزگه‌ ب���ه‌وه‌ بخوازێ���ت بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ حوكمرانی حكومه‌ت���ی ناوه‌ند‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئه‌م���ه‌ تێبینی كراوه‌ ك���ه‌ رۆژانه‌ حكومه‌تی‬ ‫عێراقی به‌شێوه‌یه‌كی ناڕاسته‌وخۆ فریودانی‌‬ ‫ماددی‌و موچه‌ وه‌ك په‌یام به‌خه‌ڵكی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان ده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت‬ ‫به‌بارزانیش ئ���ه‌و پیاوێكی خاوه‌ن ئه‌زمونه‌و‬ ‫پێویسته‌ ئه‌زمونه‌كانی له‌خزمه‌تی گه‌له‌كه‌ی‬ ‫به‌كاربهێنێت‌و هه‌میشه‌ رۆڵی باش ببینێت‪.‬‬

‫"شەڕی دەست بەسەراگرتنی میراتیی مام جەالل‌و یەكێتی قورستر بوە"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫ئەندامی ئەنجومەنی ناوەندی یەکێتی‬ ‫نیشتمانی کوردستان‪ ،‬عەتا سەراوی لەم‬ ‫گفتوگۆیەی ئاوێنەدا دەڵێت "ئێستا ئەمریكاو‬ ‫هاوپەیمانان وەك كەسی یەكەمی ئەم هەرێمە‬ ‫مامەڵە لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی الی پارتی‌و‬ ‫قوباد تاڵەبانی الی یەكێتی دەكەن"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬س���ەركردایەتی ئێوە وەك یەكێتی‬ ‫بەش���دار ب���ون لەریفران���دۆم‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا‬ ‫بەجۆرێكی دیكە قس���ە دەكەن‪ ،‬هۆكاری ئەمە‬ ‫چییە؟‬ ‫عەتا س���ەراوی‪ :‬س���ەركردایەتی سیاس���ی‬ ‫كوردستان پارتی‪ ،‬یەكێتی‪ ،‬یەكگرتو‪ ،‬هەریەك‬ ‫بەئەجێنداو بەرژەوەندی حیزبی‌و بەكێش���ەی‬ ‫ناوخۆی���ی خ���ۆی‌و بڕوابونی���ش بەكەیس���ی‬ ‫سەربەخۆییەوە بەشداربون بەاڵم دروستنەبونی‬ ‫كۆدەنگی لەناو خودی حیزبەكانیشمان لەسەر‬ ‫پرس���ی ریفراندۆم‌و چۆنیەتی دەس���تپێكردن‌و‬ ‫میكانیزم���ەكان لەروی یاس���ایی‪ ،‬سیاس���ی‌و‬ ‫دامەزراوە رەسمییەكانی حكومەت‌و پەرلەمانی‬ ‫كوردس���تان‌و هەروەها چارەس���ەری كێشەی‬ ‫س���ەرۆكایەتی‌و بەگەڕخس���تنەوەی پەرلەمان‌و‬ ‫گەڕان���ەوەی گ���ۆران‌و كۆم���ەڵ بۆ پرۆس���ەی‬ ‫سیاسی‌و چارەسەری كێشەی ئابوری كە سێ‬ ‫ساڵە ئەم هەرێمە بەدەستییەوە دەناڵێنێت كە‬ ‫بەش���ی زۆری مافیاكانی الی پارتی‌و بەشێكی‬ ‫س���ەركردایەتی حزبەكەی من لێی بەرپرسن‪،‬‬ ‫دەرئەنج���ام بێ لەبەرچاوگرتنی ئەو كێش���انە‬ ‫بریاری ئەنجامدان���ی ریفراندۆم درا‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫لەگەڵ هەندێك حیزبی بچوك ئەنجومەنی بااڵی‬ ‫ریفراندۆمی���ان راگەیاند‌و گوێی���ان بە‌داواكانی‬ ‫كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی‌و هەرەشەكانی عێراق‬ ‫توركیا ئێران ن���ەدا ریفراندۆمەكەیان ئەنجامدا‬ ‫لەكۆتاییش���دا گ���ۆڕان‌و كۆمەڵی���ش لەڕێ���ی‬ ‫بەش���داری س���ەركردەكانیانەوە پش���تیوانیان‬

‫عەتا سەراوی‪ :‬جگە لە‌دەست بەسەراگرتنی‬ ‫میراتی مام جەالل‌و یەكێتی هیچی تر نییە ئەگەر‬ ‫نا بەرەشنوسی پەیرەوی ناوخۆی یەكێتی كە‬ ‫لە‌ئەنجومەنی ناوەند ئامادەمان كردوە جێگەی‬ ‫هەمویان دەبێتەوە‪ ،‬چونكە بە‌هیچ ش���ێوەیەك‬ ‫گروپێك بە‌تەنیا یان دو گروپ ناتوانن دەست‬ ‫بە‌س���ەر یەكێتی���دا بگرن‌و دەبێت بەش���ێوەی‬ ‫سەركردایەتی بەكۆمەڵ یەكێتی بەرێوە ببرێت‪،‬‬ ‫وەك كەس���ی ژمارە یەكیش یەكێتی كۆدەنگی‬ ‫لە‌سەر هیچ كەسێك نییە‪.‬‬

‫بەشێك‬ ‫لەسەركردایەتی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی‬ ‫بەو ئاراستەیە‬ ‫كاردەكەن كە دو‬ ‫ئیدارەیی‌و شەڕی‬ ‫ناوخۆ دروست ببێت‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫عه‌دنانی‌ حه‌مه‌ ‌ی مینا‪:‬‬ ‫بەرهەم ساڵح تا ئێستاش جێگری دوەمی سكرتێری گشتی یەكێتییە‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومه‌ر‬ ‫عه‌دنان حه‌مه‌ی‌ مینا‪ ،‬ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌ له‌م گفتوگۆیه‌ ‌ی‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ئەو قسانەی كە باس‬ ‫لەپشتیوانی مالیكی بۆ لیستەكەی بەرهەم‬ ‫ساڵح دەكەن تۆمەتە"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬ئای���ا زەمین���ە لەب���ارە ب���ۆ‬ ‫رادەس���تكردنی دەس���ەاڵتی هەرێم بەهێزی‬ ‫نوێ؟‬ ‫عەدنان���ی حەم���ەی مینا‪ :‬ئ���ەوەی باوە‬ ‫لەدونی���ا حكومرانی گرێبەس���تێكە لەنێوان‬ ‫خەڵك‌و ئەو هێزەی حكومەت پێكدەهێنێت‪،‬‬ ‫تا بتوانرێت ژیانی خەڵك‌و خۆش���گوزەرانی‬ ‫فەراهەم بكات‪ ،‬بۆیە من پێم وایە هەر هێزێك‬ ‫لەگۆرەپانەكە دروست دەبێت مافی ئەوەی‬ ‫هەیە بەپێی تموحی خۆی ئەسپی خۆی تاو‬ ‫بدات‪ ،‬ئێستاش ئەو قەیرانەی لەهەرێم هەیە‬ ‫دۆخێكی دروس���تكردوە كەخەڵك پێی وایە‬ ‫ئەم حكومەتە نەیتوانیوە وەك پێویس���ت‬ ‫كێشەكان چارەسەر بكات‪ ،‬هەر ئەمەش وای‬ ‫كردوە ئەو دەنگانە بەرزبونەتەوە‌و لیس���تی‬ ‫نوێ‌ دروست بون‪ ،‬ئەمەش بەمانای ئەوەنیە‬ ‫ئەو دەموچاوانەی هەیە بەدڵی خەڵك نین‪،‬‬

‫ب���ۆ ئەم قۆناغ���ە وا باش���ترە حكومەتێك‬ ‫دروس���تبكرێت كە لەگ���ەڵ بارودۆخەكەی‬ ‫ئێستامان بگونجێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬لیس���تی هاوپەیمانی نیشتمانی‬ ‫بۆ دیموكراس���ی‌و دادپ���ەروەری دەتوانێت‬ ‫وەاڵم���دەرەوەی ئەو دۆخە بێت كە باس���ی‬ ‫دەكەیت؟‬ ‫عەدنان���ی حەم���ەی مینا‪ :‬م���ن ناتوانم‬ ‫پێش روداوەكان بك���ەوم‪ ،‬لەخۆمەوە بڵێم‬ ‫دەتوانێت یان ناتوانێت‪ ،‬بەاڵم مادام هاتۆتە‬ ‫ب���ون‌و بریاری���دا بەش���داری لەهەڵبژاردن‬ ‫بكات‪ ،‬هەرچەندە هەڵبژاردنیش دواخراوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەگەر ئ���ەو پرۆس���ەی هەڵبژاردنە‬ ‫بەرێوەچو رەنگە ئەویش بتوانێت متمانەی‬ ‫دەنگدەرانی كوردس���تان بەدەستبهێنێت‌و‬ ‫بچێت���ە ناو پرۆس���ەی سیاس���یەوە‪ .‬بۆیە‬ ‫دەڵێم دروستبونی هەر لیست‌و قەوارەیەك‬ ‫زادەی ئەو دۆخەیە كە خەڵك وا س���ەیری‬ ‫دەكات پێویستیەكی قۆناغەكەیە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬زۆرجار دەوترێت لیس���تەكەی‬ ‫بەرهەم س���اڵح‪ ،‬لەالی���ەن مالیكی‌و هەند ‌ێ‬ ‫تەوژمی شیعییەوە پشتیوانی دەكرێت ئەمە‬ ‫راستە؟‬ ‫عەدنان���ی حەم���ەی مین���ا‪ :‬ج���ار ‌ێ من‬ ‫ئەندامی س���ەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی‬

‫كوردس���تانم‪ ،‬بەرهەم س���اڵح تا ئێستاش‬ ‫جێگری دوەمی سكرتێری گشتی یەكێتییە‪،‬‬ ‫هەم���و حزبێكی سیاس���ی دۆس���تی هەیە‌و‬ ‫نەیاریش���ی هەیە‪ ،‬بە‌ب���روای من ئەو جۆرە‬ ‫قسانەی ئەو كەس���انە دەیكەن هی ئەوەیە‬ ‫كە ترسیان لەئایندەی ئەو لیستە هەیە‪ ،‬كە‬ ‫دەنگی زۆر بهێنێت یان دەنگی الیەنێك یان‬ ‫هی ناوچەیەك ببات‪ ،‬نازانم ئەم قسانە چۆن‬ ‫دەكرێن تا ئێستاش نازانرێت پێكهاتەی ئەو‬ ‫لیستە بە‌چ شێوەیەكە‪ ،‬ئەو قسانە لەتۆمەت‬ ‫زیاتر هیچی تر نیە‪ ،‬لەكوردس���تان‌و عێراق‬ ‫قەیرانێك���ی ق���وڵ هەیە‪ ،‬ك���ە ئەزمەش بو‬ ‫الیەنی نوێش دروست دەبێت‪ ،‬حزب گەورە‬ ‫دەبێت حزبیش بچوك دەبێتەوە‪.‬‬ ‫ئاوێن���ە‪ :‬مالیك���ی نزیكایەتیەك���ی هه‌ی ‌ه‬ ‫لەگەڵ بەرهەم ساڵح؟‬ ‫عەدنانی حەمەی مینا‪ :‬ئەو قسانەی كە باس‬ ‫لەپشتیوانی مالیكی بۆ لیستەكەی بەرهەم‬ ‫س���اڵح دەكەن تۆمەت���ە‪ ،‬دوپاتیدەكەمەوە‬ ‫كوردس���تان‌و عێ���راق لەقەیران���دان‪ ،‬لەم‬ ‫قەیرانانەی كە هەیە بەرهەم ساڵح لەكایەی‬ ‫سیاسی دورەو الیەنێكی ناو قەیرانەكە نیە‪،‬‬ ‫بەو پێیەی پێشتر لەحكومرانیدا بوە خەڵك‬ ‫لەحكومرانیەكەی رازیە‪ ،‬لەسەردەمی دكتۆر‬ ‫بەرهەم خەڵك ژنی دەهێنا ئێستا ژن تەاڵق‬

‫كوردستان‌و عێراق‬ ‫لەقەیراندان‪ ،‬لەم‬ ‫قەیرانانەی كە‬ ‫هەیە بەرهەم ساڵح‬ ‫لەكایەی سیاسی‬ ‫دورەو الیەنێكی ناو‬ ‫قەیرانەكە نیە‬ ‫دەدا‪ ،‬خەڵك پێش���ینەی هاوس���ەرگیری‌و‬ ‫خانوبەرەی وەردەگرت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم لەو س���ەردەمەی باس���ی‬ ‫دەكەی نرخی نەوت وەك ئێس���تا نەهاتبوە‬ ‫خوارەوە‪ ،‬بودجەی هەرێم نەبرابو‪ ،‬ش���ەری‬ ‫داعش مەترسی دروستنەكردبو‪ ،‬پارەی زۆر‬

‫هەبوە رەنگە خەڵی���ش هەبێت بڵێن دەبو نەب���وەو پێكهاتەكانی عێ���راق رازی نین‪،‬‬ ‫دەكرێت بیر لەسیستمێكی باشتر بكرێتەوە‬ ‫ئەو سەردەمە زیاتر بكرایە؟‬ ‫عەدنان���ی حەم���ەی مینا‪ :‬باش���ە بەاڵم بۆ ئەوەی یەكێتی خاكی عێراق بپارێزرێت‪.‬‬ ‫ئەو كاتەش كوردس���تان هەر بەشێك بوە‬ ‫ئاوێنە‪ :‬كه‌واته‌ بەرهەم س���اڵح زۆر خەم‬ ‫لەعێراق‪ ،‬خۆی ئابوری س���ەربەخۆی خۆی لەیەكپارچەیی خاكی‌ عێراق دەخوات؟‬ ‫عەدنانی حەمەی مینا‪ :‬هەركەسێك واقع‬ ‫راگەیاندوە‌و نەوتی فرۆشتوە‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئێس���تا بەرهەم ساڵح دەتوانێت وەك خۆی نەخوێنێتەوە ئەنجامەكەی خراپ‬ ‫دەبێت‪ ،‬زیانەكەی بۆ دەس���تكەوتی گشتی‬ ‫چی بكات؟‬ ‫عەدنان���ی حەمەی مین���ا‪ :‬خەڵك دەڵێت خەڵكی كوردس���تان دەبێت‪ ،‬خوێندنەوەی‬ ‫ئەو كات���ەی ئەو س���ەرۆكی حكومەت بوە واقع زۆر گرنگە بۆ ئەوانەی لەهەرەمی بااڵی‬ ‫توانیویەتی كاری باش بكات‪ ،‬بۆ ئایندەش سیاسیدان‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ئایا لەپەیرەوی ناوخۆی یەكێتی‬ ‫ئایا بەرهەم ساڵح س���ەركەوتو دەبێت یان‬ ‫نا؟ دواتر دەزانرێت‪ ،‬من ناتوانم قسە لەسەر نیش���تمانی كوردس���تان‪ ،‬رێگ���ە پێدراوە‬ ‫ئەندامەكانی لیست‌و قەوارەی جیا دروست‬ ‫ئەو بابەتە بكەم‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ :‬ساڵی‌ پار یاوەری بەرهەم ساڵح بكەن؟‬ ‫عەدنان���ی حەمەی مینا‪ :‬بەرهەم س���اڵح‬ ‫بویت له‌س���ه‌ردانیدا بۆ ئێ���ران‪ ،‬دەوترێت‬ ‫بەڵێنی سەرۆك كۆماری عێراقیان پێداوە‪ ،‬بەدروستكردنی لیست واتا واز لەحزبەكەی‬ ‫دەهێنێت‪.‬‬ ‫ئێران هیچ بەلێنێكی پێداوە؟‬ ‫ئاوێنە‪ :‬بەاڵم تۆ وتت بەرهەم س���اڵح تا‬ ‫عەدنانی حەمەی مینا‪ :‬ئەو سەردانە پار‬ ‫بو باس���ی سەرۆك كۆماری عێراق نەكراوە‪ ،‬ئێستاش جێگری دوەمی سكرتێری گشتی‬ ‫بەرهەم س���اڵح چاوی لەپۆس���تی سەرۆك یەكێتییە‪ ،‬ئەی چۆن وازی نەهێناوە؟‬ ‫عەدنان���ی حەم���ەی مینا‪ :‬ئ���ەو حزبەی‬ ‫كۆمار نیە‪ ،‬بەرهەم س���اڵح لەو س���ەردانە‬ ‫بەراش���كاوی بۆچونی خۆی دەربری لەسەر پەی���رەوی ناوخۆی هەیە‪ ،‬س���ەركردایەتی‬ ‫بارودۆخی عێراق‌و رایگەیاند ئەم سیستمی حزبەك���ە دەبێت بەپێی پەی���رەوی ناوخۆ‬ ‫حكومرانی���ەی لەعێراق هەیە س���ەركەوتو بەدوایدا بچن‪ ،‬ئەو پرسیارە لەوان بكە‪.‬‬

‫"دۆخی کەرکوک چاوەڕوانی خراپتری لێدەكرێت"‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومەر‬ ‫ئەندامێکی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫كەركوك دۆخی ئەمنی ئێستای شاری‬ ‫كەركوك بەمەترسیدار ناودەبات‌و پێی‬ ‫وایە بۆشاییەكی ئەمنی دروستبوە‪ ،‬كە‬ ‫چەدارانی داعش‌و تیرۆرستەكان وەك‬ ‫هەلێك لەبەرژەوەندی خۆیان بەكاری‬ ‫دەهێنن‪ .‬ئاشكراشیدەكات لەدوای ئەو‬ ‫روداوانەی ئەم دواییانە‌و چۆڵكردنی‬ ‫شارەكە بۆ هێزە چەكدارەكانی عێراق‪،‬‬ ‫ژمارەیەكی زۆر گروپی چەكدار بەناو‬ ‫شارەكەدا باڵو بونەتەوە‪ .‬پێشی وایە‬ ‫ئەو هێزە عێراقیانەی هاتونەتە ناوچەكە‬ ‫لەبەر ئەوەی هێزی ناوچەكە نین‪،‬‬ ‫شارەزاییەكی باشیان نیە لەسەر دۆخی‬ ‫شارەكە‪.‬‬ ‫ئەحمەد عەسكەری ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای کەرکوک لەسەر لیستی برایەتی‬ ‫لەب���ارەی دۆخ���ی ئەمنیی ش���ارەکەوە‬ ‫بە‌ئاوێنەی راگەیاند "لەدوای سەرهەڵدانی‬ ‫داع���ش كەرك���وك روبەروی هێرش���ێكی‬ ‫فراوانی تیرۆرس���تان بوی���ەوە‌و ژمارەی‬ ‫تەقینەوەكان لەشارەكە زیادیانكرد"‪ .‬ئەو‬ ‫پێی وایە زۆربەی ئەو تیرۆرستانەی كاری‬ ‫تێكدەران���ە‌و تەقینەوەی���ان ئەنجام دەدا‬ ‫لەحەویجەوە دەپەرینەوە بۆ ناو شارەكە‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئەوكاتە بۆ رێگرت���ن لەهاتنی‬ ‫تیرۆرستەكان هێزی پێشمەرگە سنورێكی‬ ‫بەهێزی دروس���تكرد‌و توانی رێگە بگرێت‬

‫لەهاتن���ی داع���ش‌و تیرۆرس���تەكان ب���ۆ‬ ‫ناو كەرك���وك‪ ،‬بەاڵم دوای كش���انەوەی‬ ‫پێش���مەرگە لەش���ارەكە جارێكی تر ئەو‬ ‫سنورانە بەروی تیرۆریستەكاندا كرانەوە"‪.‬‬ ‫جەختیش���ی کردەوە "دۆخ���ی کەرکوک‬ ‫بەجۆرێك���ە‪ ،‬دەتوان���م بڵێ���م چاوەڕوانی‬ ‫روداوی زۆر خراپتریش دەكەین"‪.‬‬ ‫ئەحم���ەد عەس���كەری‪ ،‬ه���ەر دو‬ ‫تەقینەوەك���ەی رۆژی ‪5‬ی ئ���ەم مانگ���ە‬ ‫بەسەرەتایەكی مەترسیدار ناو دەبات بۆ‬ ‫دەستپێكردنەوەی هێرشە تیرۆرستیەكان‌و‬ ‫زی���اد بونی تەقین���ەوەكان‪ .‬ئ���ەو وتی"‬ ‫داعش‌و قاعی���دە ئەو بۆش���اییە ئەمنیە‬ ‫لەقازانجی خۆیان بەكار دەهێنن‪ .‬ئێس���تا‬ ‫ژمارەیەكی زۆر گروپی چەكداری لەشارەكە‬ ‫دروس���تبون‌و داعش‌و قاعیدەش بەكاریان‬ ‫دەهێنن"‪ .‬پێشیوایە ئەو هێزەی حكومەتی‬ ‫عێراق ناردویەتی بۆ شارەكەیان‪ ،‬توانای‬ ‫كۆنترۆڵكردنی ئەمنیەتی شارەكەی نیە‪.‬‬ ‫ئەو وتی" حەش���دی شەعبی‌و حەشدی‬ ‫وەتەن���ی‪ ،‬لەب���ەر ئ���ەوەی ناس���نامەی‬ ‫عێراقییان هەڵگرتوە ئازادن لەناو ش���اری‬ ‫كەرك���وك‪ ،‬هەروەها ئێس���تا حەش���دی‬ ‫مەحەلیشمان هەیە كە زۆربەیان سوننەن‌و‬ ‫چەكیان پێیە‌و رێگە پێدراویش���ن‪ ،‬ئێستا‬ ‫رەوش���ەكە زۆر نائارامە سنوری حەویجە‬ ‫بەروی شارەكە كراوەتەوە"‪.‬‬ ‫لەبارەی شانە نوستوەكانی داعش‌و قاعیدە‬ ‫لەشارەكە‪ ،‬عەس���کەری وتی "زانیاریمان‬ ‫الی���ە زۆر بە‌بەرنام���ەوە جموجۆڵەكانیان‬ ‫دەس���تپێكردوە‪ ،‬دو تەقینەوەك���ەی ئەم‬

‫ئێستا حەشدی‬ ‫مەحەلیشمان هەیە كە‬ ‫زۆربەیان سوننەن‌و‬ ‫چەكیان پێیە‌و رێگە‬ ‫پێدراویشن‪ ،‬ئێستا‬ ‫رەوشەكە زۆر نائارامە‬ ‫سنوری حەویجە بەروی‬ ‫شارەكە كراوەتەوە‬ ‫دوایی���ەش چاالكیەكانیان���ە‪ .‬كاتی خۆی‬ ‫گروپ���ە تیرۆرس���تیەكان ل���ەدەرگاوە‬ ‫دەركران‪ ،‬ئێس���تا لەپەنجەرەوە هاتونەتە‬ ‫ژورەوە‪ .‬لێت���ان ناش���ارمەوە خەڵك���ی‬ ‫كەرك���وك لەدڵەڕاوكێ‌و ترس���دا دەژین‪.‬‬ ‫جاران ئاسایش وەك هێزێكی هەواڵگری‪،‬‬ ‫زانی���اری لەس���ەر جموجۆڵ���ی چەكدارە‬ ‫تیرۆرس���تەكان كۆدەكردەوە بەاڵم ئێستا‬

‫ئەوەش نەماوە"‪.‬‬ ‫ئ���ەو پێ���ی وای���ە نەبون���ی هێزەكانی‬ ‫ئاسایش بۆشاییەكی زۆری دروستكردوە‌و‬ ‫هێزەكانی پۆلیس ناتوانن‌ بەبێ‌ ئاس���ایش‬ ‫س���ەركەوتوبن‪ .‬لەبارەی ئەو دەنگۆیانەی‬ ‫ك���ە ك���ورد تۆمەتب���ار دەك���ەن بەوەی‬ ‫دەس���تیان لەو نائارامیە هەی���ە‪ ،‬تا وای‬ ‫نیش���ان بدەن هەر ئەوانن ئاسایش���یان‬ ‫دەپارێزن‪ ،‬ئەحمەد عەسكەری وتی "بەڵێ‌‬ ‫هەندێ‌ كەس لەدەرەوەی شارەكە پەنجەی‬ ‫تۆم���ەت بۆ كورد درێژدەك���ەن بەتایبەت‬ ‫جاسم محەمەد جەعفەر‪ ،‬وەزیری پێشوی‬ ‫رۆش���نبیری‌و الوانی عێراق‪ ،‬پێی وایە ئەو‬ ‫تەقینەوانە بەدەس���تی پارتی كرێكارانی‬ ‫كوردس���تان‌و پارێزگاری پێشوی شارەكە‬ ‫ئەنجام دەدرێن"‪.‬‬ ‫جموجۆڵی ش���انە نوستوەكانی داعش‌و‬ ‫قاعی���دە‪ ،‬ه���ەر لەچوارچێوەی ش���اری‬ ‫كەركوك نیە‪ .‬مەال كەریم ش���كور جێگری‬ ‫بەرپرس���ی مەڵبەن���دی دوزخورماتوش‪،‬‬ ‫بە‌ئاوێن���ەی وت "ئێمەش ل���ەم ناوچەیە‬ ‫هەس���ت بە‌جموجۆڵی چەكدارانی داعش‬ ‫دەكەی���ن‪ .‬مەترس���ی ئەوەش���مان هەیە‬ ‫داعش لەناوچە كوردیەكانەوە هێرشەكانی‬ ‫خۆی دەس���تپێبكاتەوە بۆ س���ەر قەزای‬ ‫دوزخورمات���و‪ ،‬دواتریش پەنجەی تۆمەت‬ ‫بۆ كورد رابكێش���رێت"‪ .‬ئەو بەرپرس���ەی‬ ‫یەكێت���ی ه���ۆكاری جموجۆڵەكان���ی‬ ‫داعش���ی لەناوچەكە گەراندەوە بۆ ئاوەاڵ‬ ‫بونی س���نورەكان‪ ،‬پێش���ی وایە نەمانی‬ ‫پێشمەرگە‌و ئاسایش‌و پۆلیسی كورد لێرە‬

‫رێگە خۆش���كەرە بۆ ئەنجامدانی كردەوە‬ ‫تیرۆرسیتیەكان‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���كرد هیچ بارەگایەكی‬ ‫یەكێتی نیش���تمانی كوردس���تان‪ ،‬لەناو‬ ‫ق���ەزای دوزخورمات���و نی���ە‪ .‬ه���ۆكاری‬ ‫نەگەرانەوەش���یانی گەران���دەوە ب���ۆ ئەو‬ ‫دۆخەی دروس���تبوە‪ .‬ئەو وتی "دۆخەكە‬ ‫زۆر خراپە‪ .‬ل���ە‌دوز خورماتو نزیكەی ‪8‬‬ ‫هەزار خێزان ئاوارەبون‪ ،‬نزیكەی ‪ 50‬ماڵ‬ ‫ه���ەر تەقێنراونەتەوە‪ ،‬زیات���ر لە‌‪ 900‬ماڵ‬ ‫تااڵنكراون‌و سوتێنراون‪ ،‬ژمارەیەك دوكان‌و‬ ‫ب���ازار س���وتێنراون‪ ،‬چەن���د بارەگایەكی‬ ‫حزبی تەقێنراونەتەوە‪ ،‬ئەمانە هۆكارن بۆ‬ ‫ئەوەی نەتوانی���ن بگەرێینەوە"‪ .‬ئاماژەی‬ ‫بەوەشكرد ئاوارەكانی قەزاكە لەدۆخێكی‬ ‫زۆر خراپ���دان‪ .‬هەندێكی���ان هەر بەجل‌و‬ ‫بەرگ���ی خۆیانەوە توانیویان���ە رزگاریان‬ ‫ببێت‌و هیچیان لەگەڵ خۆیان نەهێناوە‪.‬‬ ‫ئەو بەرپرسەی یەكێتی پێی وایە دۆخی‬ ‫دوز خورمات���و جی���اوازە لەگەڵ ش���اری‬ ‫كەركوك‌و خانەقین‌و ش���ارەكانی تر‪ .‬ئەو‬ ‫وتی "جیاوازیەكە ئەوەیە‪ ،‬بەداخەوە ئێمە‬ ‫لەرابردودا لەگەڵ حەش���دی توركمان دو‬ ‫جەولەی شەرمان پێكەوە كردوەو كوژراو‬ ‫لەنێوانماندا هەیە‪ .‬هەڵكەوتەی جوگرافی‬ ‫دوزخورماتو جی���اوازە لەگەڵ كەركوك‌و‬ ‫خانەقی���ن‌و داق���وق‌و ناوچەكان���ی ت���ر‪،‬‬ ‫تەنانەت شوێنی نیش���تەجێی پێكهاتەی‬ ‫دانیشتوانەكەش���ی جیاوازە‪ ،‬هەر ئەمەش‬ ‫وادەكات ئاس���ان نەبێت وەك شوێنەكانی‬ ‫تر مامەڵەی لەگەڵ بكەین"‪.‬‬

‫زیادبونی نرخی پشکنینی مادەخۆراکیەکان لەسەر سنور بازرگانان نیگەران دەکات‬ ‫ئا‪ :‬زریان محەمەد‬ ‫ھەرمادەیەک لە‌دەرەوەی ھەرێمی‬ ‫کوردستانەوە بهێنرێت‪ ،‬پشکنینی‬ ‫تەندروستی بۆدەکرێت تا بزانرێت لەگەڵ‬ ‫مەرجە تەندروستیە ڕێپێدراوەکانی‬ ‫ھەرێم دەگونجێت یان نا‪ .‬ئەوپشکنینە‬ ‫لە‌ئێستادا نرخەکەی زیادکراوە بەمەش‬ ‫بازرگانانی نیگەرانکردووە‪ .‬ئەوان دەڵێن‬ ‫زیادبونی ھەر باجێک لەسەر مادە‬ ‫خۆراکیەکان دەبێتە هۆی زیادبونی نرخ‬ ‫لەسەر ھاواڵتیان‪.‬‬ ‫ل���ەو بارەی���ەوە ئەحمەد عوس���مان‪،‬‬ ‫نوێنەری کۆمپانیاکانی شیرەمەنی لەشاری‬ ‫س���لێمانی بە‌ڕۆژنامەی ئاوێنەی ڕاگەیاند‬ ‫"کۆمپانیاکانی س���لێمانی‪ ،‬ش���یرەمەنی‬ ‫لەواڵت���ی ئێران���ەوە ھاوردە دەک���ەن‪.‬‬ ‫لەئێس���تادا خەریکە بە‌زیادکردنی پارەی‬ ‫پش���کنین کێش���ەمان بۆ دروستدەکەن‪،‬‬ ‫ئەمە کاری ئێمە قورستردەکات"‪.‬‬ ‫ڕاشیگەیاند "لەسەر مەرز بۆ ھەریەکێک‬

‫لەو بارانەی ئێمە دەی ھێنین‪ ،‬بەبڕی ‪٢٥‬‬ ‫ھەزار دینار پش���کنینی تەندروستیمان بۆ‬ ‫دەکرێت‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا بڕیارە بۆ ھەر‬ ‫مادەی���ەک ‪ ٨٥‬دۆالر وەربگیرێت‪ .‬ئەمەش‬ ‫پارەیەک���ی زۆر زۆرەو دەبێت���ە بارگرانی‬ ‫لەس���ەر کاری ئێم���ە‌و بەرزبونەوەی نرخ‬ ‫لەس���ەر ھاواڵتی���ان‪ .‬ئەو باران���ەی ئێمە‬ ‫دەیھێنین زیاد لە‌‪ ٢٥‬جۆرە"‪.‬‬ ‫دەش���ڵێت "بەپێ���ی زانیاریەکانی ئێمە‬ ‫ئەو پش���کنینە دەدرێت بە‌کۆمپانیایەک‪،‬‬ ‫ئەمە لەکاێکدایە کە پێش���تر تەندروستی‬ ‫خۆیان دەیانکرد‪ .‬لەئێستادا سەرقاڵی خۆ‬ ‫ئامادەکردنن‌و پێدەچێت لەماوەی دەڕۆژی‬ ‫دیک���ەدا دەس���تبکرێت بەجێبەجێکردنی‬ ‫بڕیارەکە"‪ .‬نوێنەری کۆمپانیاکان داواش‬ ‫دەکات لەم کاتی قەی���ران‌و بێ بازاڕیەدا‬ ‫ئەو بڕە پارە زۆرە نەخرێتە س���ەر نرخی‬ ‫پشکنینی ئەو قورسایە نەخرێتە سەرشانی‬ ‫ئەوان‌و هاواڵتیانیش‪.‬‬ ‫بەشێکی زۆری بەرھەمە شیرەمەنیەکانی‬ ‫ماس���ت‌‪ ،‬دۆ‌‪ ،‬پەنیر‌‪ ،‬چلورە‌و ئایس���کرێم‬ ‫لەواڵتانی تورکیا‌و ئێرانەوە ھاورە دەکرێن‪.‬‬

‫نزیک���ەی ‪ ٢٠‬کۆمپانیا وەکالەتی کۆمپانیا‬ ‫ئێرانیەکانی���ان ھەی���ەو بەرهەمەکانی���ان‬ ‫دەھێن���ن بۆ ھەرێمی کوردس���تان‪ .‬ھەمو‬ ‫ئەو ماددە خۆراکی‌و کەلوپەالنەی لەخاڵە‬ ‫س���نوریەکانەوە دێن���ە ناوھەرێم دەبێت‬ ‫پش���کنینیان بۆ بکرێت‌و بەپێی کوالێتی‬ ‫ھەرێم بێنە ناوخاکی کوردستانەوە‪.‬‬ ‫بازرگان���ی‌و‬ ‫یەکێت���ی ژوورە‬ ‫پیشەس���ازیەکانی کوردس���تان لەگ���ەڵ‬ ‫ئ���ەو ج���ۆرە زیادکردنی باج���ەدا نین‌و‬ ‫ڕایدەگەیەن���ن ئەو پش���کنینانە لەڕێگەی‬ ‫کۆمپانیای حزبیەوە دەکرێت‪ ،‬نەک وەک‬ ‫ئەوەی پێشتر یەکێتی ژوورە بازرگانیەکان‬ ‫داوایانکردبو بدرێت بەکەرتی تایبەت‪.‬‬ ‫س���یروان محەمەد جێگری س���ەرۆکی‬ ‫یەکێتی ژوورە بازرگانی‌و پیشەسازیەکانی‬ ‫ھەرێم بەئاوێنەی ڕاگەیاند "چەند ڕۆژێکە‬ ‫ژمارەیەک لە‌بازرگانانی ش���اری سلێمانی‬ ‫س���ەردانیان دەک���ەن‌و داواکاری���ان ھەیە‬ ‫بۆ چارەسەرکردنی کێش���ەی زیادکردنی‬ ‫ڕسوماتی پشکنینی تەندروستی‪ .‬ئێمەش‬ ‫داواکەمان لێوەرگرت���ون‌و لەھەوڵداین بۆ‬

‫چارەسەرکردنی کێشەکانیان"‪.‬‬ ‫ڕاش���یگەیاند "ئێمە بەھیچ ش���ێوەیەک‬ ‫لەگەڵ ئەو کارەدانین‌و ڕازی نین بکرێت‪،‬‬ ‫چونک���ە پێش���تر ئێم���ە وەک یەکێت���ی‬ ‫ژوورە بازرگان���ی‌و پیشەس���ازیەکانی‬ ‫کوردس���تان بە‌نوس���راوی فەرم���ی ک���ە‬ ‫ئاراستەی ئەنجومەنی وەزیرانمانکردووە‪،‬‬ ‫داوامانک���ردووە ئەو پش���کنینانە بدرێت‬ ‫بە‌کەرتی تایبەت‪ .‬بەش���ێک لە‌داھاتەکەی‬ ‫بۆ حکومەتبێت بەشێکیش���ی وەک پشک‬ ‫بازرگان���ان بەش���داربن ل���ەو کۆمپانیای‬ ‫پشکنینەو سودی بۆ ھەموان ھەبێت"‪.‬‬ ‫ئام���اژەی بەوەش���دا "لەئێس���تادا ئەو‬ ‫پش���کنینی تەندروس���تیە دراوە ب���ە‌دو‬ ‫کۆمپانیا کە ھیچ پەیوەندییان بەم کارەوە‬ ‫نیە‪ .‬بەھیچ ش���ێوەیەک ئەوە جێی ڕازی‬ ‫بون���ی ئێمە نی���ەو وەک یەکێت���ی ژوورە‬ ‫بازرگانیەکان ناڕازین"‪.‬‬ ‫ئاوێنە بۆزانیاری زیات���ر پەیوەندیکرد‬ ‫بە‌بەڕێوەبەری تەندروستی مەرزی باشماخ‌و‬ ‫بەڕێوەبەری خۆپاراس���تنی سلێمانییەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم وەاڵمی پەیوەندیەکانیان نەدایەوە‪.‬‬

‫لەئێستادا ئەو‬ ‫پشکنینی تەندروستیە‬ ‫دراوە بە‌دو کۆمپانیا‬ ‫کە ھیچ پەیوەندییان‬ ‫بەم کارەوە نیە‪ .‬بەھیچ‬ ‫شێوەیەک ئەوە جێی‬ ‫ڕازی بونی ئێمە نیەو‬ ‫وەک یەکێتی ژوورە‬ ‫بازرگانیەکان ناڕازین‬

‫گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫واز له‌حكومه‌ت ‌ی‬ ‫ڕزگار ‌ی نیشتمان ‌ی‬ ‫دەهێنن‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ئه‌ندامێكی مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی كۆمه‌ڵ ‌ی‬ ‫ئیسالم ‌ی ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات له‌ئاست ‌ی‬ ‫واڵتانی‌ ده‌ره‌و‌ه هیچ پشتگیریه‌ك‬ ‫له‌پێكهێنان ‌ی حكومه‌تی‌ ڕزگار ‌ی نیشتمان ‌ی‬ ‫ناكرێت‪ ،‬ئه‌و ده‌لێت "سیاسه‌تی‌ ئه‌مریكاو‬ ‫به‌ریتانیا له‌گه‌ڵ مانه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌ته‌كه‌ ‌ی‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌‌و قوباد تاڵه‌بانیدایه‌"‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د حه‌كی���م ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌ كۆمه‌ڵی‌ ئیس�ل�امی‌ به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫ڕاگه‌یان���د "پێكهێنانی‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ ڕزگار ‌ی‬ ‫نیشتمان ‌ی له‌نێوان الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كاندا بون ‌ی‬ ‫ماوه‌‪ .‬له‌ئاینده‌دا له‌گه‌ڵ الیه‌نه‌ سیاسییه‌كان‬ ‫كۆده‌بینه‌وه‌‌و له‌و باره‌یه‌وه‌ قس���ه‌ ده‌كه‌ین‬ ‫ك���ه‌ ده‌بێ���ت ئاینده‌ی‌ حكومه‌ت���ی‌ ڕزگار ‌ی‬ ‫نیش���تمانی‌ چۆن بێت‪ ،‬ش���ێوازی‌ به‌شدار ‌ی‬ ‫كردنی‌ حی���زب‌و الیه‌نه‌كان چ���ۆن ده‌بێت‌و‬ ‫ڕێكاره‌كانی‌ چ ‌ی ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وت ‌ی "به‌رپرس���انی‌ ئه‌مریك���ی‌‌و به‌ریتان ‌ی‬ ‫له‌باره‌ ‌ی حكومه‌تی‌ ڕزگاری‌ نیش���تمانیه‌و‌ه‬ ‫هی���چ كۆبنه‌وه‌یه‌كی���ان له‌گ���ه‌ڵ ئه‌نج���ام‬ ‫نه‌داوین‪ ،‬به‌اڵم واڵتان���ی‌ ده‌ره‌و‌ه به‌تایبه‌ت‬ ‫وه‌زارت��� ‌ی ده‌ره‌وه‌ ‌ی ئه‌مری���كاو به‌ریتانی���ا‬ ‫ئه‌وه‌یان نه‌ش���اردۆته‌و‌ه له‌گ���ه‌ڵ مانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌م ده‌س���ه‌اڵته‌دان به‌هه‌مان ئه‌و شیێوه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت مان���ه‌وه‌ی‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌‌و قوباد تاڵه‌بانی‌ له‌پۆس���ته‌كانیاندا‬ ‫وه‌ك خۆی‌"‪.‬‬ ‫ئیس���ماعیل نامی���ق ئه‌ندام���ی‌ چڤات��� ‌ی‬ ‫نیش���تمانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان ده‌رباره‌ی‬ ‫پێكهێنان ‌ی حكومه‌تی‌ ڕزگاری‌ نیش���تمانی‌و‬ ‫دوات���ر بێده‌نگ ‌ه كردن له‌و ئه‌و پرس���ه‌ وت ‌ی‬ ‫"له‌هه‌وڵ��� ‌ی ئه‌وه‌دای���ن ت���ا بزانی���ن الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاس���یه‌كانی‌ دیكه‌ چۆن ڕازی‌ ده‌كه‌ین بۆ‬ ‫پرس���ێكی‌ له‌و شێوه‌یه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان دانیش���تن‬ ‫ئه‌نجام بده‌ین له‌سه‌ر پێكهێنان ‌ی حكومه‌ت ‌ی‬ ‫ڕزگار ‌ی نیشتمانی‌‌و ئه‌گه‌ریش هه‌یه‌ نێچیرڤان‬ ‫بارزانی سه‌ردانمان بكات‪ .‬ئه‌وكات جارێك ‌ی‬ ‫دیكه‌ قسه‌ له‌سه‌ر ئه‌و پرسه‌ ده‌كه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "واڵتان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ به‌ئه‌مریكاو‬ ‫به‌ریتانی���او ئه‌ڵمانی���ا به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ڕاس���ته‌وخۆ پێیانڕانه‌گه‌یاندوی���ن ك���ه‌ واز‬ ‫له‌حكومه‌ت���ی‌ ڕزگاری‌ نیش���تمانی‌ بهێنین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر داوایه‌كی‌ وه‌هاش���مان لێبكه‌ن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا ئێمه‌ گوێی���ان لێده‌گرین‪ .‬به‌ڕاس���ت ‌ی‬ ‫واڵتانی‌ ڕۆژئاوا به‌دۆستی‌ خۆمان ده‌زانین‪.‬‬ ‫له‌ڕابردودا زۆر پش���تگیر‌و هاوكارمان بون‪،‬‬ ‫به‌اڵم قس���ه‌یه‌ك هه‌ی ‌ه ك ‌ه ئه‌وان ده‌یانه‌وێت‬ ‫ئه‌م حكومه‌ته‌ی‌ ئێس���تا ب���ه‌رده‌وام بێت‌و‬ ‫گۆڕانكاری‌ تێدابكرێت"‪.‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫گۆڕان لەدووڕیانێکی سەختدا‬

‫‪5‬‬

‫(نەوشیروان مستەفا لەفنجانێکدا گەردەلولی ئەخولقاند‪ ،‬جێنشینەکانی گەردەلولێ ئەهێننەوە نێو فنجانەکە)‬

‫س����ەرهەڵدانی بزوتنەوەی گ����ۆڕان هەر‬ ‫لەهەن����گاوی یەکەمی����ەوە‪ ،‬هەوڵدان بو بۆ‬ ‫تێپەڕاندنی شێوازی نەریتەوانی لەکارکردنی‬ ‫حزبیانەدا‪.‬‬ ‫گ����ۆڕان بزوتنەوەیەک����ی جەماوەری����ی‬ ‫بەرهەڵس����تکارو دژە سیستەمی حوکمڕانی‬ ‫حزبیان����ەی هەرێ����م ب����و‪ .‬پایەکانی گۆڕان‬ ‫لەس����ەر س����ێ بنەمای گرنگ داکوترابون‪:‬‬ ‫هاوواڵتی ب����ون؛ گۆڕان����کاری‌و حکومەتی‬ ‫رەش����ید؛ دژایەتی گەندەڵی‪ .‬بەمەش خۆی‬ ‫لەهەر چوارچێوەیەکی فکریی بەرتەس����ک‌و‬ ‫چەقبەستو رزگارکردو بو بەیەکەمین حزبی‬ ‫کوردس����تانی کە لەس����ەر بنەمای دەنگی‬ ‫خەڵک‌و هەڵبژاردن کار بۆ گۆڕانکاری بکا‪.‬‬ ‫لەماوەی رابردوا‪ ،‬گۆڕان هێزی کاریگەرو‬ ‫بزوێنەری شەقام‌و داخوازی هاواڵتیان بو‪.‬‬ ‫بەاڵم هەست ئەکەین ئێستا لەدووریانێکی‬ ‫مەترسیدارو چارەنوسسازا گیری خواردوە‪:‬‬ ‫رێگای یەکەم‪:‬‬ ‫ئەوەیە کە ئێس����تا ئەگ����وزەرێ‪ .‬خانەی‬ ‫راپەڕاندن‪ ،‬لەئەنجامی پێکەوە نەگونجانی‬ ‫ئەندامەکانیاو لەغیابی دیدگای رۆش����نیان‬ ‫بۆ پرسە سیاسیەکان‌و نەبونی هەڵوێستی‬ ‫شێلگیرانەو لێبڕاوانەیان بۆ جێبەجێکردنی‬ ‫بڕیارەکانی جڤاتی نیشتمانی‌و خوالنەوەیان‬ ‫بەدەوری کێش����ەکاناو ه����ەوڵ نەدانیان بۆ‬ ‫هەڵگرتنی هەنگاوی خێراو رۆشن‌و ئازایانە‬ ‫لەبەرامبەر کۆی پرس����ە سیاسیە گشتی‌و‬ ‫ناوخۆییەکان����ا‪ ،‬لەالیەک‌و‪ ،‬س����ەرگەرمیان‬ ‫بەکێش����ەو ملمالنێ����ی نێ����وان خۆیانەوە‪،‬‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیان بەدۆخێک گەیاندوە‪،‬‬ ‫ک����ە لەهێزێکی ب����زۆزو خوڵقێنەری روداوو‬

‫خانەی راپەڕاندن‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیان‬ ‫بەدۆخێک گەیاندوە‬ ‫کە لەهێزێکی بزۆزو‬ ‫خوڵقێنەری روداوو‬ ‫دەسپێشکەریی‬ ‫کاریگەرەوە‪ ،‬کردویانە‬ ‫بەهێزێکی پاسیفی بێ‬ ‫کاریگەرو بێ ئیرادە‬ ‫دەسپێش����کەریی کاریگ����ەرەوە‪ ،‬کردویانە‬ ‫بەهێزێک����ی پاس����یفی بێ کاریگ����ەرو بێ‬ ‫ئیرادە‪.‬‬ ‫س����ەرەڕای ئەوان����ە‪ ،‬هەس����ت ئەکەین‬ ‫وا خەریک����ە بزوتنەوەک����ە بەکاوەخ����ۆ‬ ‫لەبزوتنەوەیەک����ی سیاس����یی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەرفراوان����ەوە ئەگ����ۆڕێ بەبزوتنەوەیەکی‬ ‫تایبەت بەگروپێکی ئایدیۆلۆجیی دیاریکراو‪،‬‬ ‫بۆ گروپ‌و بژاردەیەکی سیاسیی دیاریکراو‬ ‫کە‪ ،‬ت����ا دێ زیاتر لەفیکری دادپەرس����تی‬ ‫دورترو لەقوتابخانە فیکریە مایەپوچەکەی‬ ‫حیزبە‌نەریتەوانەکانی مەنزومەی کوردایەتی‬ ‫نزیکتر ئەبێت����ەوە‪ .‬ئەو حاڵەت����ە بەڕونی‬

‫لەپرس����ی ریفراندۆم‌و هەڵوێستەکانی دوای‬ ‫ریفراندۆم‌و لەگوت����اری نوێی بزوتنەوەکەدا‬ ‫رەنگی داوەتەوە‪.‬‬ ‫لەم����اوەی تەمەنیا‪ ،‬خان����ەی راپەڕاندنی‬ ‫گ����ۆڕان جگ����ە لەبەیاننام����ەو کۆبونەوەی‬ ‫بێ ئەنجام‌و هەوڵدان بۆ س����نوردارکردن‌و‬ ‫الوازکردن����ی گوتاری ئیعالمی گۆڕان‌و خاتر‬ ‫گرتنی پاڵەوانە موزەیەفەکانی کوردایەتی‪،‬‬ ‫هیچ هەنگاوێکی ت����ری لێنەبینراوە‪ .‬ئەمە‬ ‫لەکاتێکدایە کە نیگای زۆرینەی جەماوەر‪،‬‬ ‫تەنان����ەت هێ����زە سیاس����یە ناوخۆی����ی‌و‬ ‫دەرەکیەکانیش لەس����ەر دواهەڵوێس����ت‌و‬ ‫هەنگاوی بزوتنەوەکەیە‪ .‬ئەو پاشەکش����ێیە‬

‫لەس����اتەوەختێکی مەترس����یدارایە ک����ە‬ ‫ئەگەری داڕوخانی سیاس����ی‌و جەماوەری‌و‬ ‫لێکترازان‌و دورکەوتنەوەی هەڵسوڕاوە ئازاو‬ ‫جەسورەکانی لێئەکرێ‪.‬‬ ‫س����ەرەتای س����لبیانەی ئ����ەم قۆناغ����ە‬ ‫لەکۆنترۆڵ کردن‌و مۆنۆپۆڵ کردنی سەرجەم‬ ‫پۆس����تەکانی خانەی راپەڕان����دن‌و بڕیاری‬ ‫بزوتنەوەکەوە بو لەالیەن گروپێکەوە‪ ،‬بەبێ‬ ‫گوێگرتن بۆ دوا پێشنیاری نوسراوی کاک‬ ‫نەوشیروان لەسەر ئیدارەدانی بزوتنەوەکە‬ ‫کە‪ ،‬داوای کردبو بە بەشداری هەمو تواناو‬ ‫نەوەکان بێ‪.‬‬

‫سیناریۆی دوەم‪:‬‬ ‫جڤات���ی نیش���تمانی لیژنەیەکی پس���پۆڕ‬ ‫پێکبهێن���ێ ب���ۆ چون���ەوە بەدەس���توری‬ ‫بزوتنەوەکەداو نەهێش���تنی ئ���ەو خەلەالنەی‬ ‫لەکات���ی جێبەج���ێ کردنا لەدەس���تورەکەیا‬ ‫دەرکەوت���ون‪ .‬لەهەمانکاتا ئامادەکاری بکرێ‬ ‫بۆ بەستنی کۆنفرانس���ی دوەمی بزوتنەوەکە‬ ‫پێ���ش کۆتای���ی ‪ ٢٠١٧‬یا لەمانگ���ی کانونی‬ ‫دوەمی ‪٢٠١٨‬دا‪ ،‬بۆ پەس���اندنی دەس���توری‬ ‫ن���وێ‌و گفتوگۆ کردنی پرس���ی هاوپەیمانیی‬ ‫پێش هەڵبژاردن‌و بەرنامەو دروشمەکانی ئەو‬ ‫هاوپەیمانییە‪.‬‬

‫رێگای دووەم‪:‬‬ ‫دەربازکردنی گ����ۆڕان‌و گەڕاندنەوەیەتی‬ ‫بۆ سەر سکە راس����تەقینەو کاریگەرەکەی‬ ‫خ����ۆی‪ .‬گۆڕانخوازان جگ����ە لەهەڵبژاردنی‬ ‫ئ����ەم رێگەی����ە هی����چ ئاس����ۆیەکی تریان‬ ‫لەبەردەما نیە‪ .‬بۆ گەیش����تن بەو ئامانجە‬ ‫پێویس����تە گفتوگۆیەکی ناوخۆیی‌و راشکاو‬ ‫ب����ۆ گەاڵڵەکردنی یەکێ لەم س����یناریۆیانە‬ ‫لەکاری سیاسیدا‪ ،‬هاوشانی دورکەوتنەوەی دەسپێبکا‪:‬‬ ‫خانەیە ل����ەکاری دەس����تەجەمعی‌و راوێژو‬ ‫سیناریۆی یەکەم‪:‬‬ ‫گفتوگۆی ناوخۆیی کە کۆڵەکەیەکی گرنگی‬ ‫جڤات����ی نیش����تمانی بڕی����ار ب����دا پێش‬ ‫شێوازی کارکردنی کاک نەوشیروان بو‪.‬‬ ‫دواجار‪ ،‬هەس����ت بەمەترسیەکی تریش کۆتایی س����اڵی ‪ ٢٠١٧‬یا لەمانگی کانونی‬ ‫ئەکەین کە بریتییە لەبڕیاردانی تاکالیەنەو دوەمی ‪٢٠١٨‬دا هەڵبژاردنە ناوخۆییەکانی‬ ‫یەکالکردنەوەی پرس����ە گرنگ����ەکان بەبێ گ����ۆڕان لەبنک����ەوە بۆ لوتک����ە (بەخانەی‬ ‫راوێژو وەرگرتن����ی رەزامەندی جڤاتەکان‌و راپەڕاندنیش����ەوە) بکرێ����ن‪ ،‬بەمەرج����ی‬ ‫ژورەکان‪ ،‬بۆ نمونە‪" :‬دیاریکردنی کاندیدی رەخس����اندنی دەرفەتی یەکسان بۆ هەمو‬ ‫س����ەرۆکایەتی هەرێم‌و لیستی کاندیدەکانی چاالکوان‌و هەڵس����وڕاوانی گ����ۆڕان‪ .‬دوای‬ ‫ئ����ەوە ژورەکان‌و ئۆرگانەکانی بزوتنەوەکە‬ ‫پەرلەمان‌و سەرۆکی لیست"‪.‬‬ ‫لەئێس����تادا‪ ،‬بەم ش����ێوازی بەڕێوەبردنە بەگوێرەی دەس����توری ناوخۆ س����ەرلەنوێ‬ ‫لەالی����ەن خان����ەی راپەڕاندن����ەوە‪ ،‬گۆڕان دابڕێژرێنەوە‪.‬‬

‫سیناریۆی سێیەم‪:‬‬ ‫ئەگەر یەکێ لەو دوو سیناریۆیەی سەرەوە‬ ‫نەهاتنە دی‪ ،‬س���یناریۆی س���ێیەم بریتی بێ‬ ‫لە‪:‬‬ ‫"جڤات���ی نیش���تمانی لیژنە یا دەس���تە یا‬ ‫گروپی ئیدارەی قەیران‪ ،‬لەهەڵسوڕاوە شارەزاو‬ ‫بەئەزمون���ەکان‪ ،‬پێکبهێنێ‪ ،‬ب���ۆ ئەنجامدانی‬ ‫گفتوگۆی سیاسی لەگەڵ الیەنەکان‌و جێبەجێ‬ ‫کردن���ی بڕیارەکان���ی جڤ���ات‌و راپەڕاندن���ی‬ ‫ئەرکەکان���ی ئەندامانی خان���ەی راپەڕاندن‌و‬ ‫یەکخس���تنی گوت���اری سیاس���ی‌و میدیایی‬ ‫بزوتنەوەکەو‪ ،‬بەرپرسیار بێ لەبەردەم جڤاتی‬ ‫نیشتمانیدا‪ .‬ئەندامانی خانەی راپەڕاندنیش‪،‬‬ ‫بەرێکخەری گشتییش���ەوە‪ ،‬ت���ا هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتو‪ ،‬تەنها س���ەرقاڵی کارە کارگێڕیەکان‬ ‫ب���ن‌و بۆ مەس���ەلە سیاس���یەکانیش هاوکارو‬ ‫راوێژکاری گروپی قەیران بن"‪.‬‬ ‫مەحمود رەزا‬ ‫هۆشیار عەبدوڵاڵ‬ ‫عەدنان عوسمان‬

‫ئێران هەڕەشە لەرۆژئاوای کوردستان دەکات‬ ‫ئا‪ :‬ئومێد عومەر‬ ‫عەلی ئەکبەر ویالیەتی‪ ،‬راوێژکاری عەلی‬ ‫خامەنەئی رابەری کۆماری ئیسالمی ئێران‬ ‫لەدوا لێدوانیدا هەرەشەی ئەوە دەکات کە‬ ‫لەگەڵ سوپای بەشار ئەسەد روەو شاری‬ ‫رەقە دەچن‌و هیچ هێزێک ناتوانێت رێگەیان‬ ‫لێبگرێت‪ ،‬بەرپرسێکی کوردی رۆژئاواش‬ ‫دەڵێت "بەردەوام دوژمنانی گەلی كورد‬ ‫لەپیالنگێریدا بون‌و بەردەوامیش پیالن‬ ‫لەدژمان هەیە"‪.‬‬ ‫ش����ەالل گ����ەدۆ ئەندام����ی ئەنجومەن����ی‬ ‫نیش����تمانی سوریا "ئەنەكەس����ە" پێی وایە‬ ‫لەئێس����تادا خۆرئ����اوای كوردس����تان لەژێر‬ ‫مەترس����ی گەورەدایە‪ ،‬رەخن����ەی توندیش‬ ‫لەیەكینەكانی پاراس����تنی گ����ەل (یەپەگە)‬ ‫دەگرێ����ت ك����ە نەیانتوانی����وە بەنوس����راو‬ ‫هاوپەیمانیەك����ی بەهێز لەگ����ەڵ ئەمریكا‌و‬ ‫واڵتانی تری دونیادا دروست بكەن‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"هەم����و ئەو پەیوەندیانەی ئس����ێتا لەنێوان‬ ‫هێزەكانی س����وریای دیموكرات‌و ئەمریكادا‬ ‫هەی����ە لەچوارچێوەی س����ەربازیدان‪ ،‬نەك‬ ‫سیاسی‌و ئیداری‌و ئابوری"‪ .‬پێشی وایە ئەم‬ ‫جۆرە پەیوەندیەی ئێستا تەنها كاتی دەبێت‪.‬‬ ‫هەركاتێك ش����ەڕی داعش لەسوریا كۆتایی‬ ‫بێت‪ ،‬ئەمەریكا راشكاوانە‌وبەئاشكرا دەڵێت‬ ‫ئێمە پشتیوانی‌و هاوكارییە سەربازیەكانمان‬ ‫بۆ ئەو هێزانە كۆتایی هاتوە‪.‬‬ ‫وتیشی "مەترس����یەكان لەسەر خۆرئاوای‬ ‫كوردس����تان یەكج����ار زۆرن‪ .‬ترس����ی‬ ‫ئەوەم����ان هەیە لەس����ەر دەس����تی پەیەدە لەئایندەی خۆرئاوای كوردستان ناشارێتەوە‌و بێت‪ ،‬بەاڵم لەسەر پرس����ی كورد هەمویان‬ ‫ئەو دەس����تكەوتانەی بەدەس����تیش هاتون پێی وایە ئەگەر ئەوانەی ئێستا لەخۆرئاوای خاڵی هاوبەشیان هەیە"‪.‬‬ ‫ئاشكراش����یدەكات لەئایندەیەكی نزیكدا‬ ‫لەدەس����ت بچن"‪ .‬ئەم ئەندامەی ئەنەكەسە سوریا دەس����ەاڵتدارن یەكێتیەكی نەتەوەیی‬ ‫توركی����ا‪ ،‬ئێ����ران‪ ،‬عێراق‪ ،‬س����وریا دەگەنە‬ ‫دوایی����ن لێدوانی بەش����ار ئەس����ەد بەنمونە دروست نەكەن‪ ،‬زیانی گەورە دەكەن‪.‬‬ ‫ئەمە لەکاتێکدایە کە پاش سەرکەوتنەکانی رێكەوتنێك����ی هاوب����ەش ب����ۆ لەباربردن����ی‬ ‫دێنێتەوە كە رایگەیاندبو ئەوان قبوڵناكەن‬ ‫كوردس����تانێكی تر لەخاكی سوریا دروست هێزەکان����ی ئەس����ەدو حزب����واڵی لوبنان‌و دەستكەوتەكانی خۆرئاوای كوردستان‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا ‪ ،‬ش����ێرزاد ئێزیدی نوێنەری‬ ‫ببێت‪ .‬رەتیشیكردەوە كە لەگەڵ كوردەكانی کۆتایهێن����ان بەداعش‪ ،‬ئێس����تا ئەم هێزانە‬ ‫خۆرئاوای كوردستان بكەونە گفتوگۆ لەسەر بەنیازن روبەروی کورد ببنەوە‪ .‬بەپێی ئەو پێش����وی كانتۆنەكانی خۆرئاوای كوردستان‬ ‫هەوااڵن����ەش کە بۆ میدی����اکان دزە دەکات لەهەرێم رەتیدەكاتەوە "یەپەكە" سیاسەتی‬ ‫پرسی فیدراڵی‪.‬‬ ‫دەرب����ارەی رۆڵ‌و كاریگەری����ی روس����یا رێککەوتنێک����ی ش����اراوە لەئارادایە لەنێوان هەڵ����ەی كردبێ����ت‌و تەنه����ا لە‌چوارچێوەی‬ ‫لەعفرین‌و ناوچەكانی خۆرئاوای كوردستان‪ ،‬تورکیاو ئێراندا بۆ کۆتایهێنان بەدەسەاڵتی س����ەربازیدا هاوپەیمانی لەگ����ەڵ ئەمریكا‌و‬ ‫ئەو وت����ی "هەمو دەزانی����ن پەیوەندیەكانی کورد لەباکوری عێ����راق‌و باکورو رۆژهەاڵتی هاوپەیمانەكانیدا كردبێت‪ .‬پێش����ی وایە ئەو‬ ‫پەیەدە هەموی لەگەڵ ئەمریكا‌و هاوپەیمانی س����وریا‪ .‬تورکیا رۆژ بەرۆژ گەمارۆی س����ەر الیەنان����ەی تۆمەتی تاكڕەوی ب����ۆ پەیەدە‬ ‫دروستدەكەن‪ ،‬لەراستیدا هیچ قورساییەكی‬ ‫نێو دەوڵەتیدایە‪ ،‬نەك روس����یا"‪ .‬پێش����ی کانتۆنی عەفرین توندتر دەکات‪.‬‬ ‫لەس����ەر كاریگەری����ی پەیوەندی����ە سیاس����ی‌و س����ەربازی‌و جەماوەریی����ان‬ ‫وایە هەڵوێستی روسیا لەسەر پرسی كورد‬ ‫رونت����رە ب����ەراورد بە‌هەڵوێس����تی ئەمریكاو بەردەوامەكان����ی هەریەكە لەتوركیا‌و ئێران‌و لەخۆرئاوای كوردستاندا نیە‪.‬‬ ‫ش����ێرزا ئێزیدی بەئاوێنەی وت "ئێس����تا‬ ‫هاوپەیمانەكانی‪ .‬ئەو وتی "بەبڕوای من دەبێ عێراق‌و بەش����ار ئەس����ەد لەدژی خۆر ئاوای‬ ‫هەمو الیەنەكانی ناو سوریا پەیوەندییەكی كوردس����تان‪ ،‬گ����ەدۆ وتی "ئ����ەو واڵتانەی ج����ۆرە پروپاگەندەی����ەك لەالی����ەن ئ����ەو‬ ‫باش لەگەڵ روسیا دروست بكەن‪ .‬ئەگەری هەرێمی كوردستانیان بەسەردا دابەشكراوە‪ ،‬كەس����انەوە دەكرێن كە بونەتە پاش����كۆی‬ ‫زۆر هەیە ئەو واڵتە یارمەتی زیاتری كوردانی بەردەوام لەسەر چارەنوس‌و دەستكەوتەكانی پارت����ی دیموكرات����ی كوردس����تان‪ .‬ئەوانە‬ ‫رۆژاوا بدات‌و مافەكانیان لە‌حكومەتی سوریا خەڵك����ی كوردس����تان رێكەوت����ن دەكەن‪ .‬وەك كەرەس����تەیەك بەدەس����ت دەوڵەتی‬ ‫بۆ وەربگرێتەوە"‪ .‬هەروەها مەترسی خۆشی هەرچەند خاڵ����ی ناك����ۆك‌و جیاوازیان زۆر توركی����ا‌و بارزانی����ەوەن ب����ۆ دژایەتیكردنی‬

‫كاتێك داعش‌و‬ ‫تیرۆرستەكان گەمارۆی‬ ‫كۆبانێیان دا‪ ،‬تا‬ ‫چەند هەفتەش كەس‬ ‫پشتیوانمان نەبو‬ ‫بەاڵم كاتێك جیهان‬ ‫بینی چۆن بەرگری‬ ‫دەكرێت لەو شارە‬ ‫هاتنە سەرخەت بۆ‬ ‫پشتیوانیكردنمان‬ ‫شەڕڤانان لەرەققە‬ ‫دەستكەوتەكانی خۆرئاوای كوردستان"‪.‬‬ ‫ئەو پێچەوانەی ئەندامەكەی ئەنەكەس����ە‬ ‫پێی وایە لەخۆرئاوای كوردستان‪ ،‬سیستمێكی‬ ‫دیموكراتی‌و فیداراڵ دامەزراوە‪ ،‬هەڵبژاردن‬ ‫ئەنجام دەدرێت‌و گەل بریاری خۆی دەدات‪.‬‬ ‫ئەو وتی "لەئایندەش����دا هەڵبژاردن ئەنجام‬ ‫دەدرێت بۆ ئ����ەوەی بەتەواوی سیس����تمی‬ ‫فیدراڵی بچەسپێنرێت"‪.‬‬ ‫لەبارەی هەڵوێستی ویالیەتەیەكگرتوەكانی‬ ‫ئەمریكا‌و هاوپەیمان����ی نێودەوڵەتی لەدژی‬ ‫داعش‪ ،‬ئاماژەی بەوەكرد كە ئەوان بەتەواوی‬ ‫پاڵپشتی لەو سیستمەی خۆرئاوای كوردستان‬ ‫دەكەن‪" .‬پاڵپشتی ئەمریكا‌و هاوپەیمانەكان‬ ‫تەنها لەروی سەربازیەوە نیە‪ ،‬ئەمرۆ هێزی‬ ‫سوریای دیموكرات‌و یەكینەكانی پاراستنی‬ ‫گ����ەل‌و یەكینەكانی پاراس����تنی ژنان‪ ،‬وەك‬ ‫هەن����دێ‌ الیەن بەكرێگیراو نین‪ ،‬ئەوان تەنها‬ ‫پشتئەستورن بەگەلی خۆیان"‪.‬‬ ‫ئەو ئاماژە بەوەدەكات كاتێك لەخۆرئاوای‬ ‫كوردس����تان دەستیان بەش����ۆرش كردوە‪،‬‬ ‫هیچ كەس����ێك پشتیوانی نەكردون‌و بەتەنها‬ ‫تێكۆش����انیان ك����ردوە‪ ،‬ئەو وت����ی "كاتێك‬

‫داعش‌و تیرۆرس����تەكان گەمارۆی كۆبانێیان‬ ‫دا‪ ،‬تا چەند هەفتەش كەس پش����تیوانمان‬ ‫نەب����و‪ ،‬ب����ەاڵم كاتێك جیه����ان بینی چۆن‬ ‫بەرگری دەكرێت لەو شارە‪ ،‬هاتنە سەرخەت‬ ‫بۆ پشتیوانیكردنمان باش لەبیرتانە لەكاتی‬ ‫گەمارۆدانی كۆبانێ‌ چەندین جار ئەردۆگان‬ ‫دەهاتە س����ەر تەلەفزیۆن‌و هەواڵی كەوتنی‬ ‫كۆبانێ����ی رادەگەیاند‪ ،‬ئێس����تا كۆبانێ‌ نەك‬ ‫نەكەوتوە بگرە بەهێزتریش بوە"‪.‬‬ ‫ئەو پێی وایە ئێس����تا گەلی كوردس����تان‬ ‫یاریزانێك����ی س����ەرەكی ن����او پرۆس����ەی‬ ‫س����ەربازی‌و سیاس����ی س����وریا‌و ناوچەكە‌و‬ ‫رۆژهەاڵت����ی ناوەراستیش����ە‪ .‬راش����یگەیاند‬ ‫"لەدوای كۆنترۆڵكردن����ەوەی رەقە لەالیەن‬ ‫هێزەكانی سوریای دیموكراتەوە‪ ،‬دوژمنانی‬ ‫گ����ەل خەریك����ی دروس����تكردنی دەنگۆی‬ ‫ناراست‌و چەواشەكارین‪ .‬باڵوكردنەوەی ئەو‬ ‫دەنگۆیانە لەالی����ەن هەندێ‌ الیەنەوە‪ ،‬تەنها‬ ‫بۆ دڵدانەوەی ئەو شكس����تانەیە كە بەسەر‬ ‫دوژمنان هاتوە"‪.‬‬ ‫ش����ێرزاد ئێزیدی‪ ،‬لەسەر پیالنگێریەكانی‬ ‫توركیا‪ ،‬ئێران‪ ،‬عێراق‪ ،‬سوریا وتی "بەردەوام‬

‫دوژمنانی گەلی ك����ورد لە‌پیالنگێریدا بون‌و‬ ‫بەردەوامی����ش پیالن لەدژم����ان هەیە‪ .‬خۆ‬ ‫یەكەمجار نیە بەشار ئەسەد لێدوان لەدژی‬ ‫كوردستان بدات‪ .‬ماوەیەك لەمەوبەر وەزیری‬ ‫دەرەوەی حكومەتەكەی بەشار ئەسەد داوای‬ ‫گفتوگۆی كرد لەگەڵ خۆرئاوای كوردستان‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەسەر پرسی ئۆتۆنۆمی‌و ئامادەیی‬ ‫خۆیان دەربری كە ئەو مافە بدەن بە‌كوردە‪.‬‬ ‫پێش����تریش خۆرئاوای كوردستان ئامادەی‬ ‫گفتوگ����ۆ بوە لەگ����ەڵ حكومەتی س����وریا‪،‬‬ ‫بەمەرجێك دان بە‌سیستمی فیدراڵیدا بنێت‬ ‫بۆ تەواوی سوری"‪.‬‬ ‫ئێزیدی پێی وایە ئێس����تا بابەتی گفتوگۆ‬ ‫لەس����ەر ئۆتۆنۆمی بەس����ەر چوە‌و قۆناغی‬ ‫داننانە بە‌سیستمی فیدراڵیدا‪ .‬ئەو وتی "ئەو‬ ‫سیستمە دیموكراتیەی دروستبوە تەنها بۆ‬ ‫كورد نیە‪ ،‬بەڵكو هەمو پێكهاتەكانی تریش‬ ‫لەو ناوچانە خۆیان����ی تێدا دەبیننەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫سیستمە متمانەی زۆرێك لەواڵتانی دونیای‬ ‫بەدەستهێناوە"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫تا ئێستا حكومەتی هەرێم رۆژانە ‪ 300‬هەزار بەرمیل نەوت هەناردە دەكات‬

‫"بەغدا بەمزوانە موچە بۆ هەرێم رەوانە ناكات"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫حكومەتی عێراق دەیەوێت لەڕێگەی‬ ‫پرۆژەیاسای بودجەی عێراقەوە‬ ‫مامەڵە لەگەڵ پارێزگاكان بكات بۆ‬ ‫دابینكردنی شایستە داراییەكانی‬ ‫هەرێم بەاڵم حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫پارێزگاكان ئەوە رەتدەكەنەوە‪.‬‬ ‫وێڕای ئەوەش حكومەتی هەرێم‬ ‫دڵنیایی دەدات لەبەردەوامبونی‬ ‫لەسەر دابەشكردنی موچەی‬ ‫موچەخۆران‪.‬‬

‫حكومەتی هەرێم ئەو‬ ‫هەمو نەوتەی كەركوكی‬ ‫لەبەردەستدا بو چارەكە‬ ‫موچەی پێ دابین‬ ‫نەدەكرا ئێستا هیچی‬ ‫لەبەردەست نەماوە‬ ‫چۆن دەتوانێت دابینی‬ ‫بكات‬

‫لەڕەشنوسی پرۆژە یاسای بودجەی‬ ‫س����اڵی ‪2018‬ی عێراقدا‪ ،‬س����ەرەڕای‬ ‫ئەوەی پشكی هەرێم لە‌لەسەدا ‪17‬ەوە‬ ‫بۆ لەس����ەدا ‪ 12.62‬كەمكراوەتەوە‪،‬‬ ‫ناوی هەرێمی كوردستان‌و حكومەتی‬ ‫هەرێم كوردس����تان گۆڕاوە بە‌هەرێمی‬ ‫پارێزگاكان����ی باك����ور‌و حكومەت����ی‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬دەس����ەاڵتی تەواویش����ی‬ ‫نەدانی موچە گەورەترین گرفتی موچەخۆرانی کوردستانە‬ ‫داوەتە پارێ����زگاكان تا راس����تەوخۆ‬ ‫مامەڵ����ە لەگەڵ حكومەت����ی عێراقدا‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫بەبڕوای ئازاد باش����ترین چارەسەر‬ ‫حكومەت����ی هەرێم ئ����ەو هەنگاوەی هەم����و هەوڵی خ����ۆی دەدات موچە كۆنەك����ەی كەركوك ب����ۆ بەندەری ب���ەاڵم پێناچێت هی���چ پارێزگایەكی‬ ‫حكومەت����ی عێ����راق بە‌تاكالیەن����ە‌و دابین بكات‌و لەئێستاش����دا بەردەوامە جەیهان����ی توركیا كە لەس����ەردەمی هەرێم بەو پرۆژە یاسایە رازی بێت‪ .‬ئەوەی����ە حكومەتی فی����دراڵ لەگەڵ‬ ‫نادەس����توری ناودەب����ات ك����ە بەبێ لەپێدانی موچە‪.‬‬ ‫حكومەت���ی هەرێ���م لەكۆبونەوەی حكومەتی هەرێم ئەو كێشانە یەكالیی‬ ‫داعش تێكش����كێنراوە بەاڵم ئاراس‬ ‫بەشداری پێكردنی هەرێم رەشنوسی‬ ‫بەپێی قس����ەی ئ����اراس نزیكترین پێ����ی وا نییە لەو هەوڵ����ەدا بەغدا لەگ���ەڵ پارێ���زگار‌و س���ەرۆكی بكەن����ەوە‌و وتیش����ی"ئەگەرنا وەك‬ ‫پرۆژەكە ئامادەكراوە‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەوەیە بەگوێرەی دەستوری س����ەركەوتوبێت چونكە "بەش����ێكی ئەنجومەنی پارێزگاكان���دا رایگەیاند پارێزگاش مامەڵە بكەیت هەر كێشەت‬ ‫دكتۆر ئاراس خۆش����ناو‪ ،‬سەرۆکی عێراق����ی رێككەوتن لەگ����ەڵ بەغدا ئ����ەو بۆریی����ە كۆنەش كە باس����ی سیاسه‌تی‌ حكومه‌تی‌ عێراق‌ مه‌به‌ست بۆ دروست دەبێت"‪.‬‬ ‫باسیش����ی لەوەكرد ك����ە لەئەگەری‬ ‫س����ەنتەری زانی����اری‌و لێکۆڵینەوەی بكرێ����ت‌و شایس����تە داراییەكان����ی بەگەڕخس����تنەوەی دەك����ەن لەناو لێی‌ هه‌ڵوه‌ش���اندنه‌وه‌ی‌ ق���ه‌واره‌ی‌‬ ‫س����تراتیژیی کوردستان لەئەنجومەنی هەرێمی كوردس����تان بگەڕێنرێنەوە‪ .‬خاك����ی هەرێ����م‌و ژێ����ر دەس����تی ده‌ستوریی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانه‌‌و نابێت دواكەوتنی رێككەوتنی نێوان هەرێم‌و‬ ‫بڕیاره‌ ناده‌س���تورییه‌كانی‌ حكومه‌تی‌ عێراقدا‪ ،‬حكومەت����ی هەرێم دڵنیایی‬ ‫وەزیرانی هەرێمی کوردستان جەخت چونكە ئەو دڵنیای����ە لەوەی بەغدا پێشمەرگەدایە‪".‬‬ ‫كێش����ەیەكی دیك����ەی هەرێ����م‌و عێ���راق‪ ،‬كاریگ���ه‌ری‌ له‌پارێزگاكان‌و داوەتە پارێزگاكان كە تاوەكو توانای‬ ‫دەكات����ەوە ك����ە موچ����ە بەگوێرەی لەپەیوەست بەهەناردەكردنی نەوتی‬ ‫ب����ەردەوام دەبێ����ت لە‌دابینكردن����ی‬ ‫دەس����توری عێراق����ی لەڕێگ����ەی كەرك����وك بەب����ێ رێككەوتن لەگەڵ عێراق لەو پرۆژە یاس����ایەدا ژمارەی ئه‌نجومه‌نه‌كانیان بكات‪.‬‬ ‫س���ەرۆكی ئەنجومەن���ی پارێزگای موچە‪.‬‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە دابەشدەكرێت‪ ،‬حكومەتی هەرێم هیچی پێ ناكرێت‌و موچەخۆرانی هەرێمی كوردس����تانە‪،‬‬ ‫وتیشی"ئەوە دابەشكردنی موچەی‬ ‫وتیش����ی"حكومەتی هەرێم چ لەگەڵ وتیشی"بۆیە بەغدا لەگەڵ تێپەڕاندنی بەغدا ‪ 784‬هەزار فەرمانبەر لە‌هەرێم س���لێمانی‪ ،‬ئ���ازاد حەمەئەمی���ن‬ ‫بەغدا بگاتە رێككەوتن یان رێككەوتن ئەو رەشنوس����ی بودجەیەشدا هەر بەڕەس����می دەناس����ێت‌و حكومەتی رەتیدەكاتەوە ئەوان بەدەم ئەو پرۆژە مانگی هەشت بەردەوامە‌و من دڵنیام‬ ‫نەكات ب����ەردەوام دەبێ����ت لەپێدانی پێویس����تی بەوەی����ە جارێكی دیكە هەرێمی كوردستان رایگەیاندوە كە یاسایەی عێراقەوە بچن وتیشی"بەغدا دوای ئەوەش بەردەوام دەبێت"‪.‬‬ ‫موچە"‪.‬‬ ‫بەپێ����ی قس����ەی ئ����ازاد هەرێم����ی‬ ‫رێكەوتنێكی تازە لەگەڵ حكومەتی لەس����ەر بنەمای تۆماری بایۆمەتری ئەگەر لەس���ەر ئەو كێش���ەیە لەگەڵ‬ ‫لەگەڵ ئەوەی باس����ی لەوەكرد كە هەرێم بكات بەتایبەتی لەسەر پرسی ژمارەی موچەخۆران����ی هەرێم یەك هەرێ���م رێكنەكەوێت ئ���ەوە لەگەڵ كوردستان ئامادەیی خۆی نیشانداوە‬ ‫لەئێستادا حكومەتی هەرێم رۆژانە ‪ 300‬هەناردەكردن����ی نەوت����ی كەركوك‌و ملیۆن‌و ‪ 249‬هەزار‌و ‪ 481‬كەس����ە‌و پارێزگاكانیش ناتوانێت رێكبكەوێت‪ ،‬بۆ رادەستكردنی سەرجەم داهاتەكانی‬ ‫بڕی موچەی مانگانەیان ‪ 897‬ملیار‌و لەبەرئەوەی بڕی ئەو موچەخۆرانەی لەپێناو دەس����تپێكردنی گفتوگۆدا بۆ‬ ‫ه����ەزار بەرمیل نەوت هەناردە دەكات داهاتی دەروازە سنورییەكان"‪.‬‬ ‫ئەو داهات����ەش لەگ����ەڵ داهاتەكانی‬ ‫هەرێم بەغدا پێی وایە زیادن لە‌هەمو چارەس����ەركردنی كێش����ەكانی لەگەڵ‬ ‫ئ����ەو قس����انەی ئاراس خۆش����ناو ‪ 500‬ملیۆن دینارە‪.‬‬ ‫بەگوێرەی پرۆژە یاسای بودجەكە پارێزگاكان زیادە بۆیە ئێمە ناتوانین بەغدا‪.‬‬ ‫ناوخۆ بە‌داهاتێكی زۆر كەمتر لەوەی لەكاتێك����دا حكومەت����ی عێراق����ی‬ ‫ب����ەاڵم پێناچێ����ت ئ����ەوە هی����چ‬ ‫پێش����تر هەبوە ناوبرد‪ ،‬بەاڵم جەخت رایگەیان����دوە كە دەس����تیان كردوە عێراق دەیەوێت راس���تەوخۆ لەگەڵ بچینە ژێر ئەو بارەی موچەی نیوەی‬ ‫كاریگەرییەك����ی هەبێ����ت كاتێ����ك‬ ‫دەكات����ەوە ك����ە حكومەت����ی هەرێم بە‌بەگەڕخس����تنەوەی بۆرییە نەوتە پارێزگاكان���ی هەرێ���م مامەڵە بكات موچەخۆر وەربگرین"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫بەغ����دا جەخ����ت دەكات����ەوە بەب����ێ‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی ریفراندۆم‬ ‫ئامادەی گفتوگۆ نییە لەگەڵ هەرێم‪.‬‬ ‫بڕی����اردەی لیژن����ەی دارای����ی‬ ‫لە‌پەرلەمانی عێ����راق ئەحمەد حاجی‬ ‫رەشید پێی وایە لەئێستادا حكومەتی‬ ‫عێ����راق دەتوانێت موچە دابین بكات‌و‬ ‫هەرێم ئەو توانایەی نەماوە‌و عێراقیش‬ ‫هەزار‌و یەك مەرجی هەیە‌و دەیەوێت‬ ‫هەرێ����م مان����دو ب����كات ت����ا بە‌هەمو‬ ‫مەرجەكانی رازی بێت‪.‬‬ ‫وتیشی"حكومەتی هەرێم ئەو هەمو‬ ‫نەوتەی كەركوكی لەبەردەس����تدا بو‬ ‫چارەكە موچەی پ����ێ دابین نەدەكرا‬ ‫ئێس����تا هیچی لەبەردەس����ت نەماوە‬ ‫چۆن دەتوانێت دابینی بكات"‪.‬‬ ‫وێڕای ئەو دۆخەی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫پێناچێت كێش����ەی موچ����ەی نێوان‬ ‫هەرێم‌و عێراق بەئاس����انی چارەسەر‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكە ئەوە لەكاتێكدایە كە‬ ‫عێراقیش نزیك����ەی ‪ 162‬ملیار دۆالر‬ ‫قەرزارە‪.‬‬

‫وێڕای ئەو دۆخەی‬ ‫حكومەتی هەرێم‬ ‫پێناچێت كێشەی‬ ‫موچەی نێوان‬ ‫هەرێم‌و عێراق‬ ‫بەئاسانی چارەسەر‬ ‫بكرێت‪ ،‬چونكە ئەوە‬ ‫لەكاتێكدایە كە‬ ‫عێراقیش نزیكەی ‪162‬‬ ‫ملیار دۆالر قەرزارە‬ ‫ریکالم‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫هێزه‌ شیعه‌كان‪ :‬سه‌عد حه‌ریری‌ هه‌نگاوه‌كه‌ی‌ بارزانی‌ ته‌واو ده‌كات‬ ‫میدیاكانی‌ س���ه‌ر به‌حزبواڵی‌ لوبن���ان‌و هێز‌ه‬ ‫توندڕه‌وه‌كانی‌ ش���یعه‌ی‌ عێراق‌و ئێران‪ ،‬ده‌ست‬ ‫له‌كاركێشانه‌وه‌كه‌ی‌ سه‌عد حه‌ریری‌ به‌ته‌واوكاریی‌‬ ‫هه‌نگاوه‌كه‌ی‌ بارزانی‌ ده‌زانن بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌‪.‬‬ ‫له‌دو رۆژی‌ رابردودا‪ ،‬ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌ی‌‬ ‫س���ه‌عد حه‌ری���ری‌‌و هه‌ڵكش���انی‌ ملمالنێ���ی‌‬ ‫نێوان س���عودیه‌و ئیس���رائیل له‌الیه‌ك‌و ئێران‌و‬ ‫هاوپه‌یمانه‌كان���ی‌ له‌الیه‌ك���ی‌ دیك���ه‌‪ ،‬هۆكاری‌‬

‫توڕه‌بونی‌ شیعه‌كان‌و خۆشحاڵی‌ نه‌یاره‌كانیان بوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ كاریگه‌ریی‌ له‌سه‌ر كۆی‌ هاوكێشه‌ی‌ سیاسی‌‌و هێز‬ ‫ده‌بێت له‌هه‌ولێره‌وه‌ بگره‌ تا ده‌گات به‌ به‌یروت‪.‬‬ ‫میدیاكان���ی‌ نزیك له‌حزبواڵی‌ لوبنان‌و س���وپای‌‬ ‫پاس���دارانی‌ ئێ���ران‌و حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌ عێراق‪،‬‬ ‫ئه‌م هه‌ن���گاوه‌ی‌ حه‌ریری‌ به‌"فیتن���ه‌" ناوده‌به‌ن‌و‬ ‫به‌درێژك���راوه‌ی‌ "پیالن"ه‌ك���ه‌ی‌ بارزانی‌ ده‌زانن كه‌‬ ‫ده‌یویس���ت له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ ریفراندۆمه‌وه‌‬

‫"عێراق كه‌رت‌و دابه‌ش بكات"‪.‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ ل���ه‌روی‌ س���اته‌وه‌خته‌كه‌یه‌وه‌ ك��� ‌ه‬ ‫دوابه‌دوای‌ تێكش���كاندنی‌ داعش له‌عێراق‌و س���وریا‬ ‫دێت‪ ،‬ئه‌م كه‌ناڵ‌‌و رۆژنامه‌و وێب سایتانه‌ پێیانوایه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ روده‌دات به‌ش���ێكه‌ له‌"پیالنێكی‌ گه‌وره‌"‬ ‫كه‌ س���عودیه‌و ئه‌مه‌ریكاو ئیس���رائیل له‌پشتیه‌وه‌‬ ‫وه‌ستاون‪.‬‬

‫"زه‌نگ ‌ی بێداری‌" سه‌عد حه‌ریری‌‪:‬‬ ‫ناوچه‌ك ‌ه رو له‌عه‌سكه‌رتاریا‌و توندوتیژی‌ زیاتره‌‬

‫ئیمپراتۆریه‌تی‌‬ ‫پارس‬

‫ئێران‪ ،‬رۆژهه‌اڵت ‌ی ناوه‌ڕاست قوت ده‌دات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌كه‌ی‌ شه‌ممه‌ ‌ی‬ ‫رابردوی‌ "سه‌عد حه‌ریری‌" له‌پۆستی‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ لوبنان به‌هۆی‌ زاڵبونی‌‬ ‫"ئێران‌و حزبواڵوه‌ به‌سه‌ر واڵته‌كه‌یدا‪،‬‬ ‫به‌"زه‌مین له‌رزه‌"ی‌ سیاسی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست ناوده‌برێت‪ ،‬نه‌تانیاهۆی‌ سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیرانی‌ ئیسرائیل ده‌ڵێت "ئه‌م ده‌ست‬ ‫له‌کاركێشانه‌وه‌یه‌ زه‌نگی‌ بێدارییه‌ بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كه‌ ئێران خه‌ریكه‌‬ ‫هه‌نگاو به‌هه‌نگاو رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاست‬ ‫قوت ده‌دات"‪.‬‬ ‫روداوه‌كان���ی‌ كوردس���تان‌و عێ���راق‌و‬ ‫رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت زۆر خێ���ران‪ ،‬كه‌‬ ‫نیش���انده‌ری‌ ئه‌وه‌ن ناوچه‌ك���ه‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫وه‌رچه‌رخانێكی‌ مێژویی‌ گه‌وره‌دایه‌‪ ،‬ره‌نگه‌‬ ‫س���ه‌ره‌نجام روبه‌روبونه‌وه‌ی‌ نێوان ئێران‌و‬ ‫س���عودیه‌ی‌ لێبكه‌وێت���ه‌وه‌‪ ،‬لوبنان یه‌كێكه‌‬ ‫له‌گۆڕه‌پانه‌كان���ی‌ ئ���ه‌م زۆرانبازیی���ه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌سه‌ر دو به‌ره‌ی‌ ‪8‬ی‌ ئازار به‌سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫حزبواڵی‌ حه‌سه‌ن نه‌س���رواڵی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ئێران‌و به‌ره‌ی‌ ‪14‬ی‌ ئازار به‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ته‌وژم���ی‌ مس���ته‌قبه‌لی‌ س���ه‌عد حه‌ریری‌‬ ‫هاوپه‌یمانی‌ سعودیه‌دا دابه‌ش بوه‌‪.‬‬ ‫سه‌عد حه‌ریری‌ پاش ساڵێك له‌پێكهێنانی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و هه‌ڵبژاردنی‌ میشێل عه‌ونی‌ نزیك‬ ‫له‌حزبواڵ به‌سه‌رۆكی‌ ئه‌و واڵته‌‪ ،‬له‌هه‌نگاوێكی‌‬ ‫چ���اوه‌ڕوان نه‌كراودا ده‌س���تی‌ له‌پۆس���تی‌‬ ‫سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ كێشایه‌وه‌‪ ،‬نامه‌ی‌ ده‌ست‬ ‫له‌كاركێشانه‌وه‌كه‌ی‌ له‌سعودیه‌وه‌ خوێنده‌و‬ ‫به‌توندی‌ ره‌خنه‌ی‌ له‌ئێ���ران‌و حزبواڵ گرت‬ ‫كه‌ ده‌یانه‌وێ‌ ده‌س���تبگرن به‌سه‌ر لوبنان‌و‬

‫محوه‌ری‌ "مقاوه‌مه‌"‬ ‫هه‌ڕه‌ش ‌ه له‌كه‌نداو‬ ‫ده‌كات‬ ‫عه‌ل����ی‌ ئه‌كبه‌ری‌ ویالیه‌تی‌‪ ،‬راوێژكاری‌‬ ‫رابه‌ری‌ كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌ ئێران پاش‬ ‫كۆبون����ه‌وه‌ی‌ له‌گ���� ‌هڵ‌ س����ه‌عد حه‌ریری‌‬ ‫له‌به‌یروت����ه‌وه‌ راش����كاوانه‌ رایگه‌یان����د‪،‬‬ ‫"محوه‌ری‌ مقاوه‌مه‌ به‌س����ه‌ركه‌وتنه‌كانی‌‬ ‫له‌مه‌یدان����ی‌ جه‌نگ����ی‌ س����وریا‌و عێراقدا‬ ‫السه‌نگی‌ هێزی‌ تێكداوه‌"‪.‬‬ ‫مح����وه‌ری‌ مقاوه‌مه‌ ك����ه‌ محوه‌رێكی‌‬ ‫ش����یعه‌ مه‌زهه‌ب����ه‌و له‌"ئێران‌و س����وریا‌و‬ ‫حزبواڵی‌ لوبنان‌و حه‌ش����دی‌ ش����ه‌عبی‌‌و‬ ‫حوس����ییه‌كانی‌ یه‌مه‌ن" پێكدێت‪ ،‬پاش‬ ‫تێكش����كانی‌ داعش له‌س����وریا‌و عێراق‌و‬ ‫شكس����تپێهێنانی‌ پڕۆژه‌ی‌ "ریفراندۆمی‌‬ ‫كوردستان بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌"‌و ده‌ستگرتن‬ ‫به‌سه‌ر بڕیاری‌ سیاسی‌ لوبنان‌و یه‌مه‌ندا‪،‬‬ ‫ئاس����تی‌ هه‌ڕه‌شه‌كانی‌ له‌س����ه‌ر واڵتانی‌‬ ‫كه‌نداو توندتر كردوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫چه‌كدارانی‌ حوس����ییه‌كان‪ ،‬به‌موشه‌ك‬ ‫هێرش����ده‌كه‌نه‌ س����ه‌ر ریازو هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌كه‌ن كه‌ دوبه‌ی‌ ده‌كه‌نه‌ ئامانج‪،‬‬ ‫س����عودیه‌و ئیمارات‌و زۆرب����ه‌ی‌ واڵتانی‌‬ ‫كه‌نداو ئ����ه‌م هه‌ن����گاو‌ه به‌"راگه‌یاندنی‌‬ ‫جه‌نگ‌و ده‌س����تدرێژیی‌ ئێران" بۆ س����ه‌ر‬ ‫واڵته‌كانیان ناوده‌به‌ن‪.‬‬

‫حەسەنی روحانی‪:‬‬ ‫هیچ كاتێك ئێران‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌ ‌ی ئێستا‬ ‫به‌ده‌سه‌اڵت‌و به‌هێزو‬ ‫به‌رین نه‌بوە‬ ‫چەکدارێکی حزبواڵی لوبنان‬ ‫ت���ه‌واوی‌ ناوچه‌ك���ه‌دا له‌ڕێگ���ه‌ی‌ "تیرۆر‌و‬ ‫تۆقاندن"ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و باس���ی ل���ه‌وه‌ كرد كه‌‬ ‫مه‌ترس���ی‌ له‌س���ه‌ر ژیانی‌ هه‌یه‌و كه‌ش���ی‌‬ ‫ئێستای‌ لوبنانی‌ به‌هاوشێوه‌ی‌ سه‌روه‌ختی‌‬ ‫تیرۆركردن���ی‌ "ره‌فی���ق حه‌ری���ری‌" باوكی‌‬ ‫له‌‪2005‬دا ناوبرد‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ن���گاوه‌ی‌ س���ه‌عد حه‌ری���ری‌‪،‬‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ كه‌ رۆژ به‌رۆژ ده‌نگی‌ ناڕه‌زایی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ به‌هه‌ژمونی‌ ئێران له‌ناوچه‌كه‌دا‬ ‫به‌رزت���ر ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬بنیامی���ن نه‌تانیاهۆی‌‬ ‫س���ه‌رۆك وه‌زیران���ی‌ ئیس���رائیل ده‌س���ت‬

‫له‌كاركێش���انه‌وه‌كه‌ی‌ حه‌ری���ری‌ به‌زه‌نگی‌‬ ‫ئاگاداركردن���ه‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫ناوبرد بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ بەیه‌كده‌نگ به‌ره‌نگاریی‌‬ ‫ده‌س���تدرێژییه‌كانی‌ ئێ���ران ببن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئێس���تا نه‌ك ته‌نها ئیسرائیل به‌ڵكو‬ ‫ت���ه‌واوی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت له‌به‌رده‌م‬ ‫نه‌تانیاهۆ‬ ‫مه‌ترس���یدایه‌‌و ئێ���ران ده‌ی���ه‌وێ‌ هه‌نگاو‬ ‫به‌هه‌نگاو هه‌مو ناوچه‌كه‌ قوت بدات"‪.‬‬ ‫ناوه‌ن���ده‌ سیاس���یه‌كانی‌ ناوچه‌كه‌ ئه‌م عه‌لی‌ خامه‌نه‌ئی‌ رابه‌ری‌ كۆماری‌ ئیسالمی‌‬ ‫ده‌ست له‌كاركێش���انه‌وه‌یه‌ كه‌ رۆژێك پاش ئێران له‌گه‌ڵ‌ س���ه‌عد حه‌ری���ری‌ له‌به‌یروت‪،‬‬ ‫دیداری‌ عه‌لی‌ ئه‌كبه‌ری‌ ویالیه‌تی‌ راوێژكاری‌ راگه‌یه‌ندرا‪ ،‬به‌ره‌وایه‌تیدان به‌و ئاماده‌كارییه‌‬

‫ئه‌مه‌ریكا جاده‌كه‌ی‌ بۆ ئێران ته‌خت كرد‬

‫قاسمی سلێمانی‬ ‫س���ه‌ڕه‌رای‌ هه‌مو ئه‌و هه‌ڕه‌ش���انه‌ی‌‬ ‫ئیدار‌ه یه‌ك له‌دوای‌ یه‌كه‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا‬ ‫له‌م سااڵنه‌ی‌ دواییدا له‌ئێرانیان كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌س���ه‌ر ئه‌رزی‌ واقی���ع ئه‌مه‌ریكا‬ ‫گه‌وره‌تری���ن خزمه‌ت���ی‌ به‌ئامانجه‌كانی‌‬ ‫ئێران كردوه‌‪.‬‬ ‫ئیداره‌ی‌ بوش كاتێك هێرش���ی‌ كرده‌‬ ‫س���ه‌ر تالیبان له‌ئه‌فغانس���تان‌و رژێمی‌‬ ‫س���ه‌دام له‌عێراق‪ ،‬س���وك‌و ئاسان ئه‌م‬ ‫دو واڵته‌ی‌ خس���ته‌ باوه‌ش���ی‌ ئێرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌مه‌رجێ���ك تالیب���ان‌و به‌عس���ییه‌كان‬

‫سه‌رس���ه‌خترین دوژمنی‌ ئێ���ران بون‌و‬ ‫سنورێكیان بۆ پێش���ڕه‌وییه‌كانی‌ ئێران‬ ‫دانابو‪.‬‬ ‫ئێستا ئه‌مه‌ریكا به‌هۆی‌ ئه‌نجامنەدانی‌‬ ‫هی���چ ده‌ستپێش���خه‌رییه‌ك به‌رامب���ه‌ر‬ ‫به‌رژێمی‌ به‌ش���ار ئه‌س���ه‌د‌و ه���اوكاری‌‬ ‫نه‌ك���ردن له‌روخانی���دا‪ ،‬خه‌ریك���ه‌‬ ‫به‌ته‌واوی‌ ده‌كه‌وێته‌ باوه‌شی‌ ئێرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌لوبنانیش حزب���واڵی‌ وه‌كیلی كۆماری‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ئێ���ران به‌ته‌واوی‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫جومگه‌ گرنگه‌كانی‌ ئه‌و واڵته‌دا زاڵبوه‌و‬

‫‪7‬‬

‫حوسییه‌كانی هاوپه‌یمانی‌ ئێرانیش زیاتر‬ ‫له‌نیوه‌ی‌ یه‌مه‌نیان خستوه‌ته‌ بنده‌ستی‌‬ ‫خۆیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌م���و ئه‌مان���ه‌ له‌س���ایه‌ی‌ ئ���ه‌و‬ ‫هه‌ڕه‌شانه‌دا رویانداوه‌ كه‌ له‌چه‌ند ساڵی‌‬ ‫رابردودا ئیداره‌كانی‌ ئه‌مه‌ریكا له‌ئێرانیان‬ ‫كردوه‌ به‌هۆی‌ هه‌وڵدانی‌ ئه‌و واڵته‌وه‌ بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ چه‌كی‌ ئه‌تۆمی‌‪.‬‬ ‫ئای���ا سیاس���ه‌تی‌ ئه‌مه‌ری���كا ل���ه‌م‬ ‫ناوچه‌یه‌دا گه‌وره‌ترین خزمه‌ت به‌ئامانج‌و‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ ئێران ناكات؟‬

‫س���ه‌ربازییانه‌ ده‌زانن ئیسرائیل ده‌یكات بۆ‬ ‫هێرشكردنه‌ سه‌ر حزبواڵ له‌جۆالنی‌ سوریا‌و‬ ‫باشوری‌ لوبنان‌و ره‌نگه‌ راسته‌وخۆ ئێرانیش‬ ‫له‌و ش���ه‌ڕه‌وه‌ بگل���ێ‌ له‌حاڵ���ی‌ رودانیدا‪،‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ ئێران ده‌ست له‌كاركێشانه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫س���ه‌عد حه‌ری���ری‌ به‌"پیالنی‌ س���عودیه‌‌و‬ ‫زایۆنیزم" ناوده‌بات‪.‬‬ ‫هه‌مو ئه‌م پێشهاتانه‌ ئاماژه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت‪ ،‬هه‌رچی‌ زیاتر‬ ‫ب���ه‌ره‌و عه‌س���كه‌رتاریا‌و توندوتیژی‌ زیاتر‌و‬ ‫خوێناویتر هه‌نگاوده‌نێت‪.‬‬

‫حه‌سه‌نی‌ روحانی‌‪ ،‬سه‌رۆك كۆماری‌‬ ‫ئێران رایگه‌یاند "هی����چ كاتێك ئێران‬ ‫به‌ئه‌ن����دازه‌ی‌ ئێس����تا به‌ده‌س����ه‌اڵت‌و‬ ‫به‌هێزو به‌رین نه‌بوه‌"‪ ،‬ئه‌م ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫به‌رینبون����ه‌وه‌ فراوانه‌ی‌ نفوزی‌ ئێران‪،‬‬ ‫ئیمپراتۆریه‌تی‌ پ����ارس له‌یاده‌وه‌ریدا‬ ‫زیندو ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫شۆڕشی‌ ئیسالمی‌ ئێران به‌رابه‌رایه‌تی‌‬ ‫خومه‌ینی‌ له‌س����اڵی‌ ‪1979‬دا‪ ،‬به‌خاڵی‌‬ ‫وه‌رچه‌رخانی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌ داده‌نرێت‪،‬‬ ‫شۆڕش����ێك ك����ه‌ هێن����ده‌ كاریگه‌ریی‌‬ ‫گ����ه‌وره‌ی‌ هه‌ب����وه‌ به‌"شۆڕش����ی‌‬ ‫ئه‌كتۆب����ه‌ر" ب����ه‌راورد ده‌كرێت له‌روی‌‬ ‫لێكه‌وته‌كانیه‌وه‌‪ .‬كۆماری‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫ئێران‪ ،‬كه‌ رژێمێکی‌ مه‌زهه‌بییه‌ به‌قوڵی‌‬ ‫كاری‌ له‌سه‌ر هه‌ڵسانه‌وه‌ی‌ شیعه‌كانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌ كردوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌عێراق‌و‬ ‫لوبن����ان‌و یه‌مه‌ن‪ ،‬ك����ه‌ پێكهاته‌یه‌كی‌‬ ‫په‌راوێزو فه‌رامۆش����كراو بون‌و ئێستا‬ ‫خاوه‌نی‌ بڕیاری‌ واڵته‌كانیان‪.‬‬ ‫ئه‌م ده‌س����ه‌اڵت‌و نفوزه‌ كه‌ به‌ناوی‌‬ ‫"تون����دڕه‌وی‌‬ ‫به‌ره‌نگاربون����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌و تیرۆر"ه‌وه‌ ئاڕاسته‌ ده‌كرێت‪،‬‬ ‫قه‌ڵه‌مڕه‌وی‌ ئێرانی‌ له‌ئه‌فغانس����تانه‌وه‌‬ ‫به‌رین كردوه‌ته‌وه‌ تا ده‌گات به‌ده‌ریای‌‬ ‫ناوه‌ڕاس����ت‪ ،‬كار گه‌یشتوه‌ به‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫حه‌سه‌نی‌ روحانی‌ ده‌ڵێت "هیچ شتێك‬ ‫به‌بێ‌ ره‌زامه‌ن����دی‌ ئێران له‌رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا رونادات"‪.‬‬ ‫پێشتریش عەلی یونسی ڕاوێژكاری‬ ‫سه‌رۆكی كۆماری ئێران له‌كۆنگره‌یه‌كی‬ ‫ڕۆژنامه‌وانی����دا ڕایگه‌یان����د كه‌ به‌غدا‬ ‫گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ ناو باوه‌شی ئیمپراتۆریه‌تی‬ ‫ئێران‪ .‬ئێس����تا دیمه‌ش����ق‌و به‌یروت‌و‬ ‫سه‌نعاش له‌باوه‌ش����ی‌ ئیمپراتۆریه‌تی‌‬ ‫ئێراندان‪.‬‬ ‫شیعه‌گه‌ری‌ كه‌ یه‌كێكه‌ له‌گرنگترین‬ ‫ئامڕازه‌كان����ی‌ سیاس����ه‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ئێ����ران‪ ،‬سه‌رئێش����ه‌یەكی‌ گه‌وره‌ی‌ بۆ‬ ‫عه‌ره‌بستانی‌ س����عودی‌ دروستكردوه‌‬ ‫كه‌ خۆی‌ به‌ركه‌ب����ه‌ری‌ ئێران ده‌زانێت‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬ئێران پێیوایه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫مه‌ترس����ی‌ بۆ س����ه‌ر جیهانی‌ ئیسالم‬ ‫رێب����ازی‌ وه‌هابیه‌ت����ه‌‪ ،‬ئ����ه‌و رێبازه‌ی‌‬ ‫سعودیه‌ی‌ له‌سه‌ر دامه‌زراوه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ نێوان ئێران‌و‬ ‫سعودیه‌ زیاتر ده‌كات‪.‬‬

‫عێراق‌و ئێران‪:‬‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی‌ تایبه‌ت‬

‫زیارەتکەرانی ئێران‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و ئاماره‌ی‌ رۆژنامه‌ی‌ "ئێران"‬ ‫باڵویكردوه‌ت����ه‌وه‌‪ ،‬عێ����راق‌و ئێران نه‌ك‬ ‫هه‌ر په‌یوه‌ندییه‌كی‌ سیاسی‌‌و سه‌ربازیی‌‬ ‫توندوت����ۆڵ‌ به‌یه‌كیانه‌وه‌ ده‌به‌س����تێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو خاوه‌نی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ ئابوری‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ تۆكمه‌شن‪.‬‬ ‫به‌پێ����ی‌ ئ����ه‌و ئاماران����ه‌ی‌ رۆژنامه‌كه‌‬ ‫باڵویكردوه‌ته‌وه‌‪ ،‬س����ااڵنه‌ النیكه‌م پێنج‬ ‫ملیۆن هاواڵتی‌ عێراقی‌‌و ئێرانی‌ سه‌ردان‌و‬ ‫هاتوچۆی‌ واڵتی‌ یه‌كتر ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ل����ه‌‪2003‬ه‌وه‌ ت����ا ئێس����تا ‪ 23‬هه‌زار‬ ‫حاڵه‌تی‌ هاوس����ه‌رگیری‌ له‌نێوان ئێرانی‌‌و‬ ‫عێراقیه‌كان����دا ئه‌نجام����دراوه‌‪ .‬ته‌نه����ا‬

‫له‌رۆژانی‌ "ئه‌ربعینیه‌"ی‌ حس����ێندا زیاتر‬ ‫له‌دو ملیۆن ئێران س����ه‌ردانی‌ كه‌ربه‌ال‌و‬ ‫نه‌جه‌فیان كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ئابوری‌ ـ وه‌ك هه‌میش����ه‌‬ ‫ـ ئاوێن����ه‌ی‌ ده‌س����ه‌اڵتی‌ سیاس����ییه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و ژماران����ه‌ی‌ ك����ه‌ ل����ه‌م هه‌فته‌یه‌دا‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ قه‌باره‌ی‌ ئاڵوگۆڕی‌ بازرگانی‌‬ ‫له‌نێوان عێراق‌و ئێ����ران باڵوكراونه‌ته‌وه‌‬ ‫ره‌نگدان����ه‌وه‌ی‌ نفوزی‌ به‌هێ����زی‌ ئێرانه‌‬ ‫له‌عێراقدا‪ ،‬كه‌ رێ����ژه‌ی‌ ‪ %30‬پڕۆژه‌كانی‌‬ ‫س����ه‌رله‌نوێ‌ ئاوه‌دانكردن����ه‌وه‌ی‌ عێراق‬ ‫له‌الیه‌ن كۆمپانی����ا ئێرانیه‌كانه‌وه‌ به‌بڕی‌‬ ‫‪ 12‬ملیار دۆالر جێبه‌جێ‌ ده‌كرێن‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫ده‌رچویه‌ك ‌ی زانكۆ به‌هۆ ‌ی دانه‌مه‌زراندن ‌ی به‌فیشه‌كێك خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬ ‫"هه‌مو ساڵێك بە‌یه‌كه‌م ده‌رده‌چو"‬

‫ئ����اره‌زوی‌ ئه‌وه‌ی‌ نه‌ده‌كرد هیچ كه‌س����ێك دوه‌م ب����و‪ .‬چه‌ن����د رۆژێك پێ����ش ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫قس����ه‌ی‌ له‌گه‌ڵ بكات‪ .‬هه‌س����تمان ده‌كرد خۆی‌ بكوژێ����ت بینیمه‌وه‌‪ .‬وتی‌ ئاكۆ ئه‌وه‌‬ ‫بێتاقه‌ت����ه‌‪ .‬زۆرجار لێم ده‌پرس����ی چیته‌؟ ژماره‌ ته‌له‌فونه‌كه‌مه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ پێنج س����اڵه‌‬ ‫هاوكار ئه‌و كوڕ گه‌نجه‌ی "هه‌مو ساڵێك‬ ‫بە‌یه‌كه‌م ده‌رده‌چو"‪ ،‬ده‌یویست دامه‌زرێت ئه‌ی‌ وت بێ����زارم‪ .‬چه‌ند جارێك پێ‌ گوتم زانكۆم ته‌واو ك����ردوه‌ دانه‌مه‌زراوم‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫ده‌مه‌وێت ژن بهێن����م‪ ،‬منیش پێم ده‌گوت كارێك هه‌ب����و پێم بڵی‌‪ .‬زۆر بێتاقه‌تم له‌م‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی وه‌ك بە‌رێبواری برای گوتبو‬ ‫پاره‌ت هه‌یه‌؟ ك����رێ‌ خانوت بۆ ده‌درێت؟ دۆخه‌‪ ،‬نازانم چی‌ بك����ه‌م‪ .‬هه‌موو ته‌مه‌نم‬ ‫"ژیان له‌گه‌ڵ كه‌سێكدا دروست بكات"‬ ‫ئه‌ویش له‌وه‌اڵم����دا پێی ده‌گوتم ئه‌ی‌ چی‌ بۆ خوێندن سه‌رفكرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش خوێندن‪...‬‬ ‫كه‌ خۆی هه‌ڵیبژاردبو‪ ،‬به‌اڵم پاش‬ ‫نائومێدبون له‌دامه‌زراندن‌و پێكهێنانی ئه‌و بكه‌م؟ كه‌س����ێك هه‌ی����ه‌و ده‌مه‌وێت ژیانی‌ هیچمان بۆ ناكرێت"‪.‬‬ ‫برزو حه‌بیب یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌هاوڕێكانی‌‬ ‫له‌گه‌ڵدا دروستبكه‌م‪ .‬زۆركات ئاهی‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫ژیانه‌ی خه‌ونی پێوه‌ده‌ی‪ ،‬بە‌فیشه‌كێك‬ ‫هه‌ڵده‌كێشا كه‌ماوه‌ی‌ پێنج ساڵه‌ زانكۆی‌ كه‌ ماڵه‌كه‌ی ته‌نها بیست مه‌ترێك به‌ماڵی‬ ‫كۆتایی بە‌ژیانی خۆی هێنا‪.‬‬ ‫هاوكاره‌وه‌ دوره‌‪ ،‬وتی‌ "ئه‌و شه‌وه‌ هاوكار‬ ‫ته‌واو كردوه‌و دانامه‌زرێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش����ی‌ به‌وه‌ك����رد ه����اوكار ل����ه‌ده‌ له‌سه‌ر كاره‌كه‌ی‌ گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ڕێب����وار برای‌ ه����اوكار ب����ۆ ئاوێنه‌ وتی‌‬ ‫"ئ����ه‌و ئێواره‌یه‌ من له‌ب����ازاڕ ده‌گه‌ڕامه‌وه‌ یه‌كه‌مه‌كه‌ی‌ به‌ش����ه‌كه‌ی‌ ب����وه‌‪ .‬ئه‌و وتی‌ به‌هاوڕێكانی‌ بڵێت‪ .‬دواتر به‌دزییه‌وه‌ خۆی‌‬ ‫له‌پاس����دا بوم ته‌له‌فونیان بۆكردم هاوكار "س����اڵی‌ ‪ 2012‬به‌ش����ی‌ مێ����ژوی‌ ت����ه‌واو كوش����توه‌‪ .‬هه‌رچه‌ن����ده‌ ئێمه‌ ق����ه‌ت له‌و‬ ‫خ����ۆی‌ كوش����توه‌‪ .‬كاتێك گه‌ش����تمه‌ به‌ر كردوه‌ له‌زانكۆی‌ س����لێمانی‌‪ .‬ماوه‌ی‌ پێنج باوه‌ڕه‌دا نه‌بوین كارێكی وا بكات‪ .‬كوڕێكی‌‬ ‫ده‌رگای‌ ماڵ����ه‌وه‌ پی����او‌و ژن‌و منداڵی‌ ئه‌و س����اڵه‌ به‌رده‌وام لێ����ره‌و ل����ه‌وی‌ هه‌وڵی‌ زۆر روله‌خوابو‪ ،‬به‌رده‌وام گوێی‌ له‌قورئان‬ ‫گه‌ڕه‌كه‌ له‌حه‌وشه‌كه‌دا كۆببونه‌وه‌‪ ،‬دایك‌و ده‌دا دابمه‌زرێ����ت‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌ب����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ده‌گ����رت‪ .‬زۆركات له‌گ����ه‌ڵ هاورێكانم����ان‬ ‫خوشك‌و برا بچوكه‌كه‌م بۆ مه‌رگی‌ هاوكار كه‌سمان نه‌ده‌ناس����ی‌ له‌ئاستی‌ سه‌ره‌وه‌‪ ،‬له‌گه‌ڕه‌گ كۆده‌بوینه‌وه‌‌و هه‌ندێك قس����ه‌و‬ ‫ده‌گریان كه‌ له‌ژوره‌كه‌یدا له‌سه‌ر ته‌نیشت دانه‌ده‌مه‌زرا‪ .‬زۆر بێزاربو‪ ،‬ماوه‌ی‌ دو ساڵ نوكته‌مان باس����ده‌كرد‪ .‬ئ����ه‌و ئامۆژگاری‌‬ ‫كه‌وتبو‪ ،‬فیش����ه‌ێكی‌ كالش����ینكۆفی‌ نابو ده‌بو له‌كۆگایه‌كی‌ مس‌و فافۆن له‌تانجه‌ڕۆ ده‌كردین‌و هه‌ر زو ده‌ڕۆش����ت نه‌یده‌ویست‬ ‫به‌چه‌ناگه‌ی����ه‌وه‌‌و له‌س����ه‌ریه‌وه‌ ده‌رچوبو‪ ،‬حه‌ره‌س بو‪ ،‬مانگی‌ بە‌چوار س����ه‌د هه‌زار‪ .‬گ����وێ‌ بگرێت یان قس����ه‌ی‌ تێ����دا بكات‪.‬‬ ‫خوێنی‌ له‌به‌ر ده‌ڕۆش����ت‌و هێشتا ده‌ستی له‌و پاره‌یه‌ مه‌س����ره‌فی‌ ماڵه‌وه‌ی‌ ده‌كرد‌و تاقه‌تی‌ زۆر شتی‌ نه‌بو"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس����ی‌ پارێزگاری‌ سلێمانی‌‬ ‫هاكاری‌ خوش����كه‌كانمی‌ ده‌كرد‪ .‬دایكێكی‌‬ ‫راستی‌ به‌چه‌كه‌كه‌وه‌ بو"‪.‬‬ ‫وت����ی‌ "له‌ب����ه‌ر لێكۆلین����ه‌وه‌ی‌ پۆلیس نه‌خۆش����م هه‌ی����ه‌ زۆربه‌ی‌ كات����ه‌كان ئه‌و نه‌قیب س����ه‌ركه‌وت ئه‌حم����ه‌د به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "شه‌وی‌ پێنج شممه‌ ‪2017/11/2‬‬ ‫ده‌س����كاری‌ هاوكارم����ان نه‌ك����رد‪ .‬دواتر ده‌یبرده‌ نه‌خۆشخانه‌"‪.‬‬ ‫ئاك����ۆ جه‌میل هاوڕێ‌و دراوس����ێی‌ ماڵی‌ كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 30‬س����اڵ به‌ناوی‌ هاوكار‬ ‫هێزه‌كانی‌ پۆلیس هاتن‌و ده‌س����تیان كرد‬ ‫به‌لێكۆلێن����ه‌وه‌‪ ،‬بە‌ئۆتۆمبیلی‌ فریاكه‌وتن ه����اوكار وتی‌ "له‌قۆناغ����ی‌ دوا ناوه‌ندیه‌وه‌ محمود له‌ژوركه‌ی‌ خۆیدا به‌فیشه‌كێك كه‌‬ ‫الشه‌ی‌ هاوكاریان ره‌وانه‌ی‌ پزیشكی‌ داوه‌ری‌ پێك����ه‌وه‌ خوێندكاربوی����ن له‌قوتابخانه‌ی‌ به‌ر سه‌ری‌ كه‌وتوه‌ خۆی‌ ده‌كوژێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هێزه‌كانی‌ پۆلیسی‌ نه‌هێشتنی‌‬ ‫جمه����ۆری‌ كوڕان‪ .‬ئ����ه‌و هه‌مو س����اڵێك‬ ‫كرد‌و دواتر ته‌رمه‌كه‌یمان وه‌رگرته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����ه‌و رۆژه‌ ب����ۆ نیوه‌ڕۆكه‌ی‌ به‌یه‌ك����ه‌م ده‌رده‌چو‪ .‬زۆركات پێم ده‌گوت ت����اوان گه‌ش����تونه‌ته‌ ش����وێنی‌ روداوه‌كه‌‪،‬‬ ‫پێكه‌وه‌بوی����ن‪ ،‬هیچ����ی‌ ب����اس نه‌ك����رد‪ .‬تۆ ده‌بی‌ به‌مامۆس����تا‪ ،‬ئه‌ویش له‌وه‌اڵمدا ته‌رمه‌كه‌یان ره‌وانه‌ی‌ پزیش����كی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫له‌هه‌یوانه‌كه‌دا راكشابو‪ ،‬دواتر من چوم بۆ پێی‌ ده‌وتم بب����م به‌مامۆس����تا كتیبه‌كان كردوه‌‌و به‌پێی لێكۆلینه‌وه‌ س����ه‌ره‌تایه‌كان‬ ‫بازاڕ به‌اڵم چه‌ند رۆژێك پێش ئه‌وه‌ باس ‌ی ده‌ستوێنم! نامه‌وێت ببم به‌مامۆستا‪ .‬دواتر روداوه‌كه‌ خۆكوژیه‌‪ .‬وته‌ی‌ كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ كرد كه‌ نه‌خۆش����ه‌‪ .‬ماوه‌ی‌ چه‌ند ئه‌و چوه‌ زانكۆ من له‌په‌یمانگا وه‌رگیرام‪ .‬وه‌رگی����راوه‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ چه‌ند مانگێگ ده‌بێت‬ ‫مانگێ����ك ده‌بو ره‌نگ����ی‌ زه‌رد هه‌ڵگه‌ڕابو‪ ،‬ئه‌و هه‌مو س����اڵێك له‌زانك����ۆش یه‌كه‌م‌و باری‌ ده‌رونی‌ جێگیر نه‌بوه‌"‪.‬‬

‫دوای‌ حه‌وت ساڵ له‌ژیان ‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیریی‌ له‌به‌رچاو ‌ی‬ ‫مێرده‌كه‌یدا خۆ ‌ی ده‌كوژێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ژنێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 23‬ساڵ به‌ناو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شاروچكه‌ ‌‬ ‫تانیا عومه‌ر دانیشتو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رۆژی‌ هه‌ین ‌‬ ‫سه‌یدسادق‪ ،‬به‌یان ‌‬ ‫‪ 2017/11/3‬له‌به‌رچاوی‌ هاوسه‌ره‌كه‌یدا‬ ‫به‌فیشه‌كێك خۆی‌ ده‌كوژێت‪.‬‬

‫روداوه‌كه‌ بە‌قه‌زاو‬ ‫قه‌ده‌ر ده‌زانین‬ ‫له‌و باوه‌ڕه‌دا نین‬ ‫ی‬ ‫ده‌ستی‌ هاوسه‌ر‌ه ‌‬ ‫تێدابوبێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫خۆی‌ ده‌زانێت‬ ‫ی‬ ‫بۆچی‌‌و له‌به‌رچ ‌‬ ‫خۆی‌ كوشتوه‬

‫ی‬ ‫ی حه‌وت س���اڵ ‌ه ژیان ‌‬ ‫تانیا كه‌ ماو‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێكهێناو‌ه له‌گه‌ڵ دیار ‌‬ ‫هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫پورزای كه‌ پیشه‌ی‌ كاسپه‌‌و خاوه‌نی‌ كچ‌و‬ ‫ی‬ ‫ی هاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫كوڕێكن‪ ،‬به‌ده‌مانچه‌ ‌‬ ‫ی خۆیدا به‌فیشه‌كێك ده‌نێت‬ ‫له‌ژوره‌كه‌ ‌‬ ‫به‌ملیه‌وه‌‌و خۆی‌ ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی تانی���ا چیرۆك ‌‬ ‫ی مام��� ‌‬ ‫دان���ا عه‌ل ‌‬ ‫ی ب���ۆ ئاوێنه‌گێڕایه‌وه‌‌و‬ ‫ی برازاك ‌ه ‌‬ ‫مه‌رگ ‌‬ ‫وتی‌ "كاتژمێر س���ێی‌ پاش نیوه‌ڕۆ بو‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ته‌له‌فونیان بۆ كردم وتیان تانیا خۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫كوشتوه‌و ته‌رمه‌گه‌ی‌ ره‌وانه‌ی‌ پزیشك ‌‬ ‫دادوه‌ری‌ كراوه‌ بۆ س���لێمانی‌‪ .‬كاتێك‬ ‫ی‬ ‫گه‌ش���تم ‌ه نه‌خۆش���خانه‌‪ ،‬ته‌رمه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫تانیایان وه‌رده‌گرته‌و‌ه ك ‌ه فیش���ه‌كێك ‌‬ ‫ده‌مانچ���ه‌ له‌ژێر ملی‌ دابو له‌ڕومه‌تیه‌و‌ه‬ ‫ده‌رچوبو"‪.‬‬ ‫ی ئێم��� ‌ه بزانی���ن‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و‌ه ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ ئه‌و تۆی���ان نه‌بو‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‪ .‬ئه‌گه‌ر كێشه‌و‬ ‫دیار ‌‬ ‫ده‌نگ ‌ه ده‌نگێكیان هه‌بوایه‌ من ده‌مزانی‌‪.‬‬ ‫ماڵه‌كانمان له‌ش���اروچكه‌ی‌ سه‌یدسادق‬ ‫زۆر لێك���ه‌و‌ه دورنی���ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ره‌نگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌م��� ‌ه بۆڵه‌یه‌كیان بوبێ���ت‪ ،‬له‌به‌ین ‌‬ ‫ژن‌و مێردایه‌تی���دا ئ���ه‌وه‌ هه‌رده‌بێت‪.‬‬ ‫ی پورزای‌ یه‌كترین‬ ‫تانیاو هاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی حه‌وت ساڵێك ده‌بێت‬ ‫له‌دایكه‌وه‌‪ .‬ماوه‌ ‌‬ ‫ی هاوس���ه‌رگیرییان پێكهێناوه‌‌و‬ ‫ژیان��� ‌‬ ‫ی كچ‌و نه‌خۆش���ی‌ ناوسكی‌ هه‌بوه‌‪ .‬چاره‌سه‌ر‌ه‬ ‫به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ خۆیان بوه‌‪ .‬خاوه‌ن ‌‬ ‫ی له‌ده‌ره‌وه‌ بۆ ده‌كرا‪ ،‬له‌كوردستان‬ ‫سه‌ر ‌‬ ‫كوڕێكن‌و ژیانیان زۆر خۆشبوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌كرد تانیا نه‌خۆشبوه‌‌و چاره‌س���ه‌ری‌ نه‌ب���و‪ .‬ب���اری‌ ده‌رون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی چه‌ند س���الێك ده‌بێت جێگیرب���وه‌‪ ،‬ئه‌و‌ه راس���ت نی��� ‌ه بار ‌‬ ‫ی "م���او‌ه ‌‬ ‫وت ‌‬

‫ده‌رونی‌ جێگیرنه‌بوبێ���ت‪ .‬ئه‌و رۆژه‌ی‬ ‫ی‬ ‫ی كوش���توه‌‪ ،‬هاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫تانیا خۆ ‌‬ ‫له‌ماڵ���ه‌وه‌ ب���وه‌‌و پێكه‌وه‌ب���ون‪ .‬هیچ‬ ‫ی داراییان نه‌بوه‌‪ ،‬باری‌ داراییان‬ ‫كێشه‌ك ‌‬ ‫ی له‌وكاته‌دا‬ ‫زۆر باشبوه‌‪ .‬نازانرێت بۆچ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ده‌مانچه‌ ‌‬ ‫په‌الم���ار ‌‬ ‫ی ناوه‌ به‌خۆیه‌وه‌‌و‬ ‫داوه‌‌و ئه‌و فیش���ه‌ك ‌ه ‌‬ ‫خۆی‌ كوشتوه‌؟!"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫وتیش���ی‌ "وه‌ك ئێمه‌و كه‌س���وكار ‌‬ ‫ی‬ ‫تانیا هی���چ گومانمان له‌هاوس���ه‌ركه‌ ‌‬ ‫ی یاسایمان تۆمارنه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫نیه‌و سكااڵ ‌‬ ‫روداوه‌كه‌ بە‌ق���ه‌زاو ق���ه‌ده‌ر ده‌زانین‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌و باوه‌ڕه‌دا نین ده‌س���تی‌ هاوسه‌ره‌ ‌‬ ‫ی ده‌زانێت بۆچی‌‌و‬ ‫تێدابوبێت‪ ،‬ته‌نها خۆ ‌‬ ‫ی خۆی‌ كوشتوه‌ ك ‌ه له‌ئێستادا‬ ‫له‌به‌رچ ‌‬ ‫ئه‌وه‌ دیار نیه‌‌و نازانرێت"‪.‬‬ ‫ی تانیا‬ ‫عه‌زی���ز غه‌فور دراوس���ێ‌ ماڵ ‌‬ ‫ی "ئه‌و به‌یانی ‌ه ئه‌وه‌ندم‬ ‫له‌وباره‌یه‌و‌ه وت ‌‬ ‫ی فیش���ه‌كێك ه���ات‪ .‬دواتر‬ ‫ی ده‌نگ ‌‬ ‫زان ‌‬ ‫ی‬ ‫ژن‌و منداڵی‌ كۆاڵن‌و گه‌ڕ‌هك‌و هێزه‌كان ‌‬ ‫ی ماڵ���ی‌ تانیا‬ ‫پۆلی���س له‌ب���ه‌رده‌رگا ‌‬ ‫كۆبونه‌وه‌‪ .‬من نه‌چوم‪ ،‬دواتر منداڵه‌كان‬ ‫ی دراوسێمان‬ ‫خه‌به‌ریان هێنا وتیان تانیا ‌‬ ‫خۆی‌ كوشتوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی پۆلس���ی‌ قه‌زاو ناحیه‌كان ‌‬ ‫وته‌بیژ ‌‬ ‫پارێزگای‌ سلێمانی‌ رائید ئیقباڵ محه‌مه‌د‬ ‫بۆ ئاوێن ‌ه وتی‌ "ژنێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 23‬ساڵ‬ ‫ی‬ ‫ی تانی���ا عومه‌ر به‌یان���ی‌ رۆژ ‌‬ ‫به‌ن���او ‌‬ ‫ی‬ ‫ی خۆیدا له‌شاروچكه‌ ‌‬ ‫ی له‌ماڵه‌كه‌ ‌‬ ‫هه‌ین ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌یدسادق به‌فیش���ه‌كێك كه‌ به‌ر مل ‌‬ ‫كه‌وتوه‌‪ ،‬خۆی‌ ده‌كوژێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "لێكۆلین���ه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌ك ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامه‌‪ ،‬په‌ڕاوی‌ یاسای‌ بۆ روداوه‌ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ك���وژراوه‌ ره‌وانه‌ ‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ته‌رم ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ك���راوه‌و وت���ه‌ ‌‬ ‫ی داوه‌ر ‌‬ ‫پزیش���ك ‌‬ ‫كه‌سوكاره‌ی‌ وه‌رگیراوه‌‪ .‬كه‌سوكاره‌كه‌ی‬ ‫گومانی���ان له‌ك���ه‌س نی���ه‌‪ .‬به‌پێ���ی‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ س���ه‌ره‌تایه‌كان روداوه‌ك ‌ه‬ ‫ی بڕیاری‌ دادگاین"‪.‬‬ ‫خۆكوژیه‌‌و چاوه‌ڕ ‌‬

‫كوڕێكی‌ زۆر روله‌خوابو‬ ‫به‌رده‌وام گوێی‌ له‌قورئان‬ ‫ده‌گرت‪ .‬زۆركات له‌گه‌ڵ‬ ‫هاورێكانمان له‌گه‌ڕه‌گ‬ ‫كۆده‌بوینه‌وه‌‌و هه‌ندێك‬ ‫قسه‌و نوكته‌مان‬ ‫باسده‌كرد‪ .‬ئه‌و‬ ‫ئامۆژگاری‌ ده‌كردین‌و‬ ‫هه‌ر زو ده‌ڕۆشت‬ ‫نه‌یده‌ویست گوێ‌ بگرێت‬ ‫یان قس ‌هی‌ تێدا بكات‬ ‫تاقه‌تی‌ زۆر شتی‌ نه‌بو‬

‫هاوکار‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خانه‌ ‌ی كچان‪:‬‬ ‫ل ‌ه ‪ %95‬كچان له‌خان ‌ه ژیان ‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیر ‌ی پێكده‌هێنن‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌ی‌ كچان له‌سلێمان ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئام���اژ‌ه ب���ه‌و‌ه ده‌كات ئ���ه‌و كچان ‌ه ‌‬ ‫دێن ‌ه خان ‌ه س���ه‌رجه‌میان كه‌سوكاریان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێ���ت " له‌‪ %95‬ناچنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ن���او خێزانه‌كانی���ان‌و له‌خان���ه‌ ژیان ‌‬ ‫هاوسه‌رگیری‌ پێكده‌هێن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی كچان له‌ش���ار ‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫س���لێمانی‌ نیان ئیبراهی���م به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫راگه‌یاند " له‌ئێستادا ته‌نها سیانز‌ه كچ‬ ‫ی كچان بونیان هه‌ی ‌ه ته‌مه‌نیان‬ ‫له‌خانه‌ ‌‬ ‫جی���اواز‌ه له‌ته‌مه‌ن���ی‌ پێنج س���اڵیه‌و‌ه‬ ‫له‌خانه‌ی‌ كچ���ان وه‌ری���ان ده‌گرین تا‬ ‫ی ك ‌ه سه‌رجه‌میان‬ ‫ی هه‌شت ده‌ ساڵ ‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‌‬ ‫ی قه‌زاو‬ ‫كه‌س���وكاریان هه‌یه‌‌و خه‌ڵك��� ‌‬ ‫ی سنوری‌ پارێزگاری‌ سلێمانین‬ ‫ناحیه‌كان ‌‬ ‫وه‌ك رانی���ه‌و قه‌اڵدزی‌‌و سه‌یدس���ادق‬ ‫ی‬ ‫ی كێش���ه‌ی‌ خێزان‌و له‌ده‌ستدان ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ب���اوك‌و دایكیان‌وبه‌خێونه‌كردنی���ان‬ ‫ی كچان‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌سوكاریانه‌و‌ه له‌خان ‌ه ‌‬ ‫ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی كچ���ان‬ ‫وت���ی‌ " ه���ه‌ر له‌خان���ه‌ ‌‬ ‫ده‌خرێن ‌ه به‌رخوێندن‌و شوێنی‌ مانه‌وه‌و‬ ‫ی رۆژانه‌یان‬ ‫خواردن‌و جل‌و به‌رگ‌و ژیان ‌‬ ‫ب���ۆ دابینده‌كرێ���ت ه���ه‌روه‌ك چ���ۆن‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ منداڵه‌كان ‌‬ ‫خێزانێك پێداویس���ت ‌‬ ‫دابینده‌كات ك ‌ه زۆرین��� ‌هی‌ كاره‌كانمان‬ ‫ی ئه‌و كچانه‌ بۆ ناو‬ ‫له‌س���ه‌ر گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫خێزانه‌كانی���ا كه‌ س���ه‌رجه‌میان دایك‌و‬ ‫ی‬ ‫باوكیان هه‌یه‌ ی���ان دایك ‌ه كه‌ له‌باوك ‌‬ ‫جیابۆت���ه‌و‌ه به‌خێ���وی‌ ن���اكات ی���ان‬ ‫ی‬ ‫ی بكات‌و ژن ‌‬ ‫باوكه‌كه‌ نایه‌وێت به‌خێو ‌‬ ‫ی نه‌ماو‌ه‬ ‫هێناوه‌ت���ه‌وه‌ یان كچه‌ك ‌ه دایك ‌‬ ‫ی نه‌ماوه‌‌و كه‌سوكاری‌ دایك‌و‬ ‫یان باوك ‌‬ ‫ی ناكه‌ن‬ ‫ی له‌خۆی‌ ناگرن‌و به‌خێو ‌‬ ‫باوك��� ‌‬ ‫ی زۆر كه‌مدای ‌ه‬ ‫كه‌له‌ته‌مه‌نێك���ی‌ منداڵ��� ‌‬ ‫پێوستی‌ به‌چاودێری‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "له‌ته‌مه‌نی‌ پانز‌ه س���اڵ ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ب���ه‌ره‌وژور هه‌وڵده‌ده‌ی���ن ئ���ه‌و كچان ‌ه‬ ‫بگه‌ڕێنیه‌وه‌ ن���او خێزانه‌كانیان چونك ‌ه‬

‫ی كچان وه‌ك ژیان���ی‌ كوڕان نیه‌و‬ ‫ژیان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌یه‌و ئاگادار ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫تایبه‌ت مه‌ند ‌‬ ‫ی ده‌وێ���ت به‌ه���ۆی‌ داخ���وازی‌و‬ ‫زۆر ‌‬ ‫ی ده‌رونیه‌و‌ه‬ ‫داواكاریه‌كانیان���ه‌وه‌‌و له‌ڕو ‌‬ ‫زوو تێكده‌شكێت ك ‌ه سه‌رجه‌میان خال‌و‬ ‫پورو مام‌و كه‌سوكاریان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی به‌وه‌كرد هیچ كچێك نی ‌ه‬ ‫ئاماژه‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی "ئه‌و كچانه‌ ‌‬ ‫كه‌س���وكاری‌ نه‌بێت وت ‌‬ ‫ی دۆزراوه‌ن‬ ‫كه‌س���وكاریان نیه‌و منداڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌خانه‌ی‌ كچ���ان نامێن���ه‌وه‌ له‌خانه‌ ‌‬ ‫ی ده‌كرێن‌و ده‌به‌خش���رێن‬ ‫مندااڵن ته‌به‌ن ‌‬ ‫ی جێگره‌وه‌یان بۆ‬ ‫به‌خێ���زان‌و خێزان��� ‌‬ ‫ی گه‌شتونه‌ت ‌ه‬ ‫دابینده‌كرێت‪ ,‬ئه‌و كچانه‌ ‌‬ ‫هه‌شد‌ه ساڵ‌و خێزان‌و كه‌سوكاره‌كه‌یان‬ ‫لێی���ان ناپرس���نه‌وه‌ نایانه‌وێت بچنه‌و‌ه‬ ‫ی دای���ك‌و باوكی���ان ك ‌ه ده‌ س���اڵ ‌ه‬ ‫ال ‌‬ ‫یه‌كیان نه‌بین���ه‌وه‌‌و دای���ك‌و باوكه‌ك ‌ه‬ ‫سه‌ردانیان نه‌كردو‌ه متمانه‌ی‌ پێناكات‬ ‫جارێكی‌ دیك ‌ه له‌گه‌ڵ ئه‌وكه‌سه‌دا ژیان‬ ‫به‌س���ه‌ربه‌رێت هه‌ربۆی ‌ه له‌‪ %95‬كچان‬ ‫ی‬ ‫گه‌ش���تنه‌ ته‌مه‌نی‌ هه‌شده‌ ساڵ بڕیار ‌‬ ‫ی ده‌ده‌ن‌و زۆرینه‌یان‬ ‫ی هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان ده‌وێ���ت به‌پێكهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫هاوس���ه‌رگیری‌ زۆرب���ه‌ی‌ كێش���ه‌كان ‌‬ ‫ژیانیان چاره‌س���ه‌ر ده‌بێت به‌نمون ‌ه كچ‬ ‫ی‬ ‫ی له‌زیندان���ه‌و دایك ‌‬ ‫مان هه‌ی��� ‌ه باوك ‌‬ ‫ژیان���ی‌ هاوس���ه‌رگیری‌ پێكهێناو‌ه ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫كچ��� ‌ه نایه‌وێ���ت بچێت���ه‌و‌ه ال ‌‬ ‫ی‬ ‫ژیان به‌س���ه‌ربه‌رێت ده‌یه‌وێ���ت ژیان ‌‬ ‫ی پێكبێنێت"‪.‬‬ ‫هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫ی‬ ‫وتیشی‌ "چه‌ند حاڵه‌تێك هه‌بو‌ه كچان ‌‬ ‫خان���ه‌ خێزانه‌ك���ه‌ی‌ وه‌رینه‌گرتۆته‌و‌ه‬ ‫له‌خان ‌ه ژیانی‌ هاوسه‌رگیریان پێكهێناو‌ه‬ ‫ی هه‌ڵیبژاردو‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ خۆ ‌‬ ‫ژیان���ی‌ له‌گه‌ڵ دروس���ت ب���كات ئێم ‌ه‬ ‫هاوكاریان بوین ب���ه‌رده‌وام هاوكاریان‬ ‫ده‌بین"‪.‬‬ ‫دڵخۆش ره‌سوڵ (ناوێكی‌ خوازراوه‌)‬ ‫ی‬ ‫ی كچان ‌‬ ‫ئه‌و ماو‌هی‌ ده‌ س���اڵ ‌ه له‌خانه‌ ‌‬ ‫ی سلێمانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫بێسه‌رپه‌رشت له‌شار ‌‬ ‫ی ژیان به‌س���ه‌ر‬ ‫دوو خوش���كی‌ دیك���ه‌ ‌‬ ‫ده‌ب���ات ئه‌و وت���ی‌ " نامه‌وێت نه‌خۆم‌و‬

‫ئه‌و كچانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌سوكاریان نیه‌و‬ ‫منداڵی‌ دۆزراوه‌ن‬ ‫له‌خانه‌ی‌ كچان‬ ‫نامێنه‌وه‌ له‌خانه‌ ‌ی‬ ‫مندااڵن ته‌به‌ن ‌ی‬ ‫ده‌كرێن‌و ده‌به‌خشرێن‬ ‫به‌خێزان‌و خێزانی‌‬ ‫جێگره‌وه‌یان بۆ‬ ‫دابینده‌كرێت‬ ‫خوش���كه‌كانم بگه‌ڕێین���ه‌وه‌ ناو خزم‌و‬ ‫ك ‌ه س���وكاره‌كه‌م‌و پار س���اڵ چوینه‌و‌ه‬ ‫ن���او خێزانه‌كه‌مان ئ���ه‌وان زۆر خراپ‬ ‫مامه‌ڵه‌ی���ان له‌گه‌ڵ ده‌كردی���ن ئاماد‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌ك هاوكار ‌‬ ‫نه‌بون ئ���ه‌و پاره‌ی���ه‌ ‌‬ ‫ی هه‌ڵیان‬ ‫له‌خان ‌ه وه‌رمانده‌گرت بمانده‌ن ‌‬ ‫ده‌گرت بۆ خۆیان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " ته‌مه‌نم پانز‌ه ساڵه‌و دو‬ ‫ی دیكه‌م یه‌كی���ان دوانز‌ه‬ ‫خوش���كه‌كه‌ ‌‬ ‫ی دیكه‌یان چوارد‌ه ساڵ ‌ه‬ ‫س���اڵه‌و ئه‌و ‌‬ ‫ده‌مانه‌وێت له‌خان���ه‌ بمێنینه‌و‌ه له‌خان ‌ه‬ ‫زۆر بۆمان باشن‌و ریزی‌ زۆرمان لێده‌گیرن‬ ‫تا خانه‌ وه‌رمانبگرێت ده‌مێنه‌و‌ه دواتر‬ ‫ی‬ ‫ی بكه‌ین ره‌نگ ‌ه بیر له‌ژیانێك ‌‬ ‫نازانم چ ‌‬ ‫نوێ بكه‌ینه‌وه‌"‪.‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫رۆژ ‌ی یه‌ك ملیۆن دۆالر زەرەر‬

‫باڵه‌كانی‌ هه‌رێم ‌ی كوردستان شكاون‬ ‫نیقاش‪ ،‬راوێژ کامه‌ران‬ ‫مانگێ����ك زیات����ره‌ هه‌م����وو گه‌ش����ت ‌ه‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی‌ ه����ه‌ردوو فرۆكه‌خانه‌ی‌‬ ‫هه‌ولێ����رو س����لێمانی‌ راگی����راون‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫زیانێك����ی‌ زۆری‌ ل����ه‌و دوو فرۆكه‌خانه‌ی����ه‌و‬ ‫خه‌ڵكی‌ داوه‌‪.‬‬

‫لەپ���اش ئەنجامدان���ی ڕیفران���دۆم ب���ۆ‬ ‫س���ەربەخۆیی لەهەرێمی کوردس���تان‪ ،‬وەک‬ ‫یەکێک لەکارتەکانی فش���ار ک���ە حکومەتی‬ ‫ناوەن���دی عێراق دژ ب���ەو ڕیفراندۆمە بەکاری‬ ‫هێنا‪ ،‬بڕیاری ڕاگرتنی گەشتە نێودەوڵەتیەکانی‬ ‫هەردوو فڕۆکەخانەی هەولێرو سلێمانیی درا‪،‬‬ ‫بەجۆرێک ک���ە تەنیا گەش���تە ناوخۆییەکان‬ ‫مانەوە‪.‬‬ ‫حکومەت���ی ناوەندی عێ���راق ڕۆژێک پاش‬ ‫ڕیفراندۆمی هەرێمی کوردستان لە ‪ ٢٥‬ئەیلول‬ ‫م���اوەی ‪ ٣‬ڕۆژی دا بەحکومەت���ی هەرێم کە‬ ‫پێویستە فڕۆکەخانەکانی ڕادەستی حکومەتی‬ ‫ناوەندی بکات ئەگەر نا گەشتە ئاسمانیەکان‬ ‫ڕادەگرێت‪ ،‬دواتریش لەرۆژانی ‪٢٩‬و ‪ ٣٠‬ئەیلولی‬ ‫‪ ٢٠١٧‬س���ه‌رجه‌م گه‌ش���ته‌ نێودەڵەتیەکانی‬ ‫هەردوو فڕۆکەخانەکە ڕاگیران‌و تەنیا گەشتی‬ ‫س���ەربازی‌و چ���وون‌و هاتنی دیبلۆماس���ی‌و‬ ‫ش���اندەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان‌و گەشتە‬ ‫نێوخۆییەکان مانەوە‪.‬‬ ‫بەپێ���ی‌ ئ���ەو زانیاریان���ه‌ی‌ "نیق���اش"‬ ‫لەبەرپرس���انی حکومیەوە دەستی کەوتووە‬ ‫زیانەکانی داخس���تنی فڕۆکەخانەکان بۆ هەر‬ ‫ڕۆژێک نزیک���ەی یەک مل���ۆن دۆالر دەبێت‪،‬‬ ‫ئەم���ە جگ���ە لەوەی ژم���ارەی گەش���تیاران‬ ‫بەڕێژەیەکی زۆر ب���ەرز دابەزیوە‪ ،‬بەو پێیەی‬ ‫بەر لەبڕیارەک���ە ڕۆژانە زیاتر لە ‪ 3500‬کەس‬ ‫لەهەردوو فڕۆکەخانەکەوە گەش���تیان کردووە‬ ‫بەاڵم ئێس���تا ئەو ژمارەیە بۆ کەمتر لە ‪٣٠٠‬‬ ‫کەس دابەزیوە‪.‬‬

‫تاهیر عەبدوڵال بەڕێوب���ەری فڕۆکەخانەی‬ ‫سلێمانی لەبارەی کاریگەری بڕیارەکە لەسەر‬ ‫ژمارەی گەش���تیاران بۆ "نیقاش" وتی"ئێمە‬ ‫هەفتانە لەنێوان ‪ ٧٠‬بۆ ‪ ١٠٠‬گەشتمان هەبووە‬ ‫کە ئەو گەشتانە ڕۆژانە بەبەردەوامی له‌نێوان‬ ‫هه‌زار بۆ ‪ 1500‬کەس���یان گواستۆتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێس���تا ئەو ژمارەی���ە ناگات���ە ‪ ١٠٠‬بۆ ‪١٥٠‬‬ ‫ک���ەس کە ئەوانی���ش لە ڕێ���گای بەغدادەوە‬ ‫گەشتەکانیان ئەنجام دەدەن"‬ ‫پێش���تر خش���تەی فڕۆکەخانەکانی هەرێم‬ ‫پڕبوون لەگەشتەکانی ئەستەمبوڵ‌و بەیروت‌و‬ ‫عەمان‌و ت���اران‌و قاهی���رەو دەوحەو دوبەی‌و‬ ‫فرانکفۆرت‌و دۆس���ڵدۆڤ‌و کۆپنهاگن‌و باکۆو‬ ‫چەندین گەش���ت نێودەوڵەت���ی دیکە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا خشتەکە ڕۆژانە تەنیا یەک یاخود دوو‬ ‫گەش���تی ناوخۆی تێدا دەبیندرێت بۆ بەغداد‬ ‫یاخود نەجەف‌و بەسڕە‪.‬‬ ‫بەڕێوبەرەک���ەی فڕۆکەخانەی س���لێمانی‬ ‫ئاماژە بەوە دەکات کە تائێستا هیچ هەوڵێک‬ ‫بۆ چارەس���ەرکردنی دۆخەکە نیەو ئەوانیش‬ ‫نازان���ن ک���ەی فڕۆکەخانەک���ە دەکرێتەوە‪،‬‬ ‫تاهیر عەبدوڵال وت���ی "داوامان لەفڕۆکەوانی‬ ‫مەدەن���ی عێراق کردووە کە بێن دابنیش���ین‌و‬ ‫بزانین مەرجەکانی ئەوان چییە بۆئەوەی گەر‬ ‫بتوانین جێبەجێیان بکەین تا فڕۆکەخانەکان‬ ‫بکرێنەوە‪ ،‬بەاڵم ئەوان تا ئێس���تا وەاڵمی ئەو‬ ‫داوایەشیان نەداوینه‌تەوە"‬ ‫له‌هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان دوو فرۆكاخانه‌ ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ س���ه‌ره‌كی‌ ه���ه‌ن‪ ،‬فرۆكه‌خانه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ولێر له‌كانوون ‌ی یه‌كه‌م��� ‌ی ‪ 2003‬كرایه‌وه‌و‬ ‫فرۆكه‌خانه‌ی‌ س���لێمانیش له‌مانگ ‌ی ته‌مموز ‌ی‬ ‫‪ 2005‬به‌فه‌رم���ی‌ كرایه‌وه‌‪ ،‬هه‌ردوو فرۆكه‌خان ‌ه‬ ‫ده‌روازه‌یه‌ك��� ‌ی گرنگ بوون بۆ به‌س���تنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كوردس���تان به‌ده‌وروب���ه‌رو وه‌ك "باڵه‌كان ‌ی‬ ‫كوردس���تان" ده‌ناسێنران‪ ،‬به‌اڵم ئێستا ته‌نیا‬ ‫رۆڵ ‌ی فرۆكه‌خانه‌یه‌كی‌ لۆكاڵ ده‌گێڕن‪.‬‬ ‫هەرچەن���دە حەی���دەر عەبادی س���ەرۆک‬

‫ی سلێمانی‌‬ ‫فرۆكه‌خانه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت ‌‬ ‫وەزیرانی عێراق چەن���د جارێک ڕایگەیاندووە‬ ‫کە ئەوان بڕیاری ڕاگرتنی گەشتەکانیان وەک‬ ‫سزایەک بۆ خەڵکی کوردستان دەرنەکردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم هاواڵتیەک���ی زۆری هەرێم بەهۆی ئەم‬ ‫بڕیارەوە توشی بەهەدەردانی پارەو ماندوبونی‬ ‫زۆر بونەتەوە‪.‬‬ ‫حس���ێن بەرزنج���ی هاواڵتیەک���ی ش���اری‬ ‫س���لێمانییەو لەو کاتەدا ک���ە بڕیارەکە دراوە‬ ‫لەئەمری���کا بووەو بۆ گەڕان���ەوە ناچار بووە‬ ‫گۆڕانکاری لەگەشتەکەیدا بکات‌و لەدەوحەوە‬ ‫بچێت���ە بەغداد پاش���ان بۆ هەرێ���م‪ ،‬ئەو بە‬ ‫"نیق���اش"ی وت "من بەهۆی ئ���ەو بڕیارەوە‬ ‫بەناچاری ‪ ١٦‬کاتژمێ���ر لەدەوحە مامەوە تا‬ ‫چاوەڕوانی گەش���تی بەغداد ب���م‪ ،‬دواتریش‬ ‫لەبەغداد ‪ ٧‬کاتژمێری دیکە مامەوە بۆ گەشتی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬بەکۆی گشتی نزیکەی ‪ ٢٣‬کاتژمێر‬ ‫ترانزێت بڕێك پاره‌ی‌ زۆرم لەدەستدا"‬ ‫حسێن بەرزنجی وتیشی "تاکە الیەنێک کە‬

‫لەم بڕیارە قازانجی کردووە هێڵی فڕۆکەوانی‬ ‫عێراقە کە ئیس���تا هەموان ناچارن لەرێگەی‬ ‫ئەوانەوە گەشتەکان ئەنجام بدرێت"‬ ‫ب���ەدەر لەهاواڵتیانی���ش کۆمپانیاکان���ی‬ ‫گەش���تیاری زیانێکی زۆریان کردووە‪ ،‬چونکە‬ ‫وەک خۆیان دەڵی���ن کارەکانیان بەتەواوەتی‬ ‫ڕاوەس���تاوە‪ ،‬ب���ەو پێی���ەی ئ���ەو گەش���تە‬ ‫ناوخۆییانەی ئێس���تا هەیە پێش���تریش هەر‬ ‫هەبووەو گەش���تە نێودەوڵەتیەکانیش تەواو‬ ‫کەمی کردووە‪.‬‬ ‫ڕێبین خەس���رەو بەڕێوه‌ب���ەری کۆمپانیای‬ ‫مونالی���ن ک���ە کۆمپانیایه‌كی‌ گەش���تیاریی ‌ه‬ ‫لەهەرێم���ی کوردس���تان بە "نیق���اش"ی وت‬ ‫"سەرجەم ئەو هاواڵتیە کوردانەی لەدەرەوەی‬ ‫واڵت دەژین گەشتکردنیان بۆ هەرێم ڕاگرتووە‪،‬‬ ‫پێشتریش حکومەتی هەرێم ئاسانکاری زۆری‬ ‫بۆ هاواڵتیانی بیانی کردبوو تا بێنە هەرێمەوە‪،‬‬ ‫کە لەعێ���راق ئەو ئاس���انکاریانە بونی نییە‪،‬‬

‫لەناوخۆش کەس���ێک زۆر پێویس���ت نەبێت‬ ‫گەش���ت ناکات‪ ،‬هەر بۆیە ئیستا گەشتەکان‬ ‫بەرێژەیەکی ئێجگار زۆر کەمبونەتەوە"‬ ‫ڕێبی���ن خەس���رەو لەب���ارەی زیانەکان���ی‬ ‫کۆمپانیاکەی���ان بەهۆی ئ���ەم دۆخەوە وتی‬ ‫"زیانەکان لەکۆمپانیای���ەک بۆ کۆمپانیایەکی‬ ‫دیک���ە دەگۆڕێ���ت‪ ،‬ئێم���ە بەه���ۆی ئەوەی‬ ‫کۆمپانیایەکی گەورەین‌و لقمان لەچەندین شار‬ ‫هەیە‪ ،‬تێچوی مانگانەمان نزیکەی ‪ ٢٥٠‬هەزار‬ ‫دۆالرە‪ ،‬بەاڵم ئێس���تا بەه���ۆی ئەم دۆخەوە‬ ‫‪١٠٪‬ی ئەو پارەیەشمان دەستناکەوێتەوە کە‬ ‫خەرجیەکانی خۆمانی پێدابین بکەین"‬ ‫هەرچەندە داهاتی ڕۆژانەی فڕۆکەخانەکان‬ ‫جی���اوازەو لەکاتێ���ک ب���ۆ کاتێک���ی دیک���ە‬ ‫دەگۆڕێت‪ ،‬بەاڵم بەپێی وته‌ی ئومێد محەمەد‬ ‫س���اڵح وتەبێ���ژی وەزارەتی گواس���تنەوەو‬ ‫گەیاندن بەهۆی وەس���تانی فڕۆکەخانەکانەوە‬ ‫هەرێمی کوردس���تان ڕۆژانە نزیکەی ملیۆنێک‬

‫دۆالر دەبێ���ت‪ ،‬ئ���ەو لەب���ارەی زیانەکانەوە‬ ‫ب���ە "نیق���اش"ی وت "کاتێک باس���ی زیانی‬ ‫داخستنی فڕۆکەخانەکان دەکرێت زۆر الیەن‬ ‫دەگرێتەوەو تەنیا راگرتنی گەشتەکان نییە‪،‬‬ ‫پێشتر ڕۆژانە النیکەم ‪ 3500‬کەس لەهەردوو‬ ‫فڕۆکەخانەک���ەوە گەش���تیان ک���ردووە‪ ،‬گەر‬ ‫زیانەکان هەم���ووی بەکۆمپانیای فڕۆکەوانی‌و‬ ‫گەش���تیاری‌و گوم���رگ‌و ‪Duty Free‬‬ ‫فڕۆکەخانەکان‌و چەندان الیەنی دیکە هەژمار‬ ‫بکرێت‪ ،‬بۆ ه���ەر ڕۆژێک نزیکەی یەک ملیۆن‬ ‫دۆالر زیان بەکەرتی فڕۆکەوانی گەیشتووە"‪.‬‬ ‫وتەبێژی وەزارەتی گواس���تنەوەو گەیاندن‬ ‫لەب���ارەی ئەگ���ەری بەگەڕخس���تنەوەی‬ ‫فڕۆکەخانەکان وتی "هی���چ زانیاریەکی تازە‬ ‫نییە ئەوەندە نەبێت هەوڵەکان بۆ گەیش���تن‬ ‫بەرێکەوتن‌و دەس���تپێکردنەوەی گەشتەکان‬ ‫بەردەوامە"‬ ‫هەرچی پەرلەمانی کوردستانە کە لەماوەی‬ ‫راب���ردودا دانیش���تنەکانی دەس���تپێکردەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لیژنەی پەیوەس���تدار بەم پرس���ە هیچ‬ ‫بەدواداچ���ون‌و لێکۆڵینەوەیەکیان نەکردووە‪،‬‬ ‫عه‌باس فه‌تاح ئەندامی لیژنەی ش���اره‌وانی‌‌و‬ ‫گواستنه‌وه‌و گه‌یاندن لەپەرلەمانی کوردستان‬ ‫وتی "تائیس���تا هیچ کۆبونەوەیەکمان لەسەر‬ ‫ئەو پرس���ە نەکردووە‪ ،‬لەکاتێکدا ئەم بڕیارە‬ ‫س���زایەکی بەکۆمەڵ���ی حکومەت���ی عێراقە‪،‬‬ ‫بەاڵم پێویس���تە ئێمە بێهیوانەبین لەهەوڵی‬ ‫کردنەوەی فڕۆکەخانەکان‌و بگەینە رێکەوتنێک‬ ‫لەگەڵ حکومەتی ناوەندی عێراقدا"‪.‬‬ ‫ئێس���تا هیوایه‌ك هه‌یه‌ راگرتنی‌ گه‌ش���ته‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كان���ی‌ ه���ه‌ردوو فرۆكه‌خانه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ولێرو سلێمان ‌ی له‌وه‌ زیاتر درێژ‌ه نه‌كێشێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ كه‌ پێده‌چێ���ت حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم‬ ‫له‌ناچاری���دا رازی‌ بووبێ���ت به‌ڕێوه‌بردن��� ‌ی‬ ‫فرۆكه‌خانه‌‌كان راده‌س���تی‌ به‌غدا بكاته‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌مه‌ش مه‌رج ‌ی به‌غدا بوو بۆ كردنه‌وه‌ ‌ی ئه‌و‬ ‫فرۆكه‌خانانه‌‪.‬‬

‫مه‌رگ له‌پێناو ناندا‬

‫كۆڵبه‌ره‌كان تول ‌ه رێگاكان ‌ی ئێران‌و كوردستان پێكه‌و‌ه گر ‌ێ ده‌ده‌نه‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬سامان عومەر‬ ‫له‌سه‌ر س���نور ‌ی نێوان كوردستان‌و ئێران‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌دان كه‌س هه‌موو رۆژێك ژیان ‌ی خۆیان‬ ‫ده‌خه‌ن ‌ه به‌رده‌م مه‌ترس���ییه‌ك ‌ی راس���ته‌قینه‌و‬ ‫به‌ك���ۆڵ‌و بارێك ‌ی قورس���ه‌و‌ه ده‌كه‌ونه‌ به‌رده‌م‬ ‫هه‌ڕه‌ش ‌ه ‌ی مین‌و گولله‌‪.‬‬ ‫كۆڵبه‌ره‌كان‪ ،‬ئه‌و كه‌سان ‌ه كه‌ سااڵنێكی‌ دوورو‬ ‫درێ���ژه‌ له‌نێوان ئێران‌و هه‌رێم ‌ی كوردس���تاندا‬ ‫به‌ك���ۆڵ‌و له‌رێ��� ‌ی واڵخ���ه‌وه‌‪ ،‬ب���ار ‌ی قاچ���اغ‬ ‫هاتوچۆ پێده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه ئه‌وان تائێس���تا‬ ‫هۆكارێك��� ‌ی گرنگ بوون بۆ ئ���ه‌و‌هی‌ ئابڵوق ‌ه ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت ‌ی س���ه‌ر ئێران سووك بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وه‌ ده‌چێت ئیتر بۆ هه‌رێم ‌ی كوردس���تانیش‬ ‫كاری‌ كۆڵه‌ب���ه‌ره‌كان ببێت ‌ه پێداویس���تییه‌ك ‌ی‬ ‫حه‌تم���ی‌‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌گ���ه‌ر به‌هۆ ‌ی كێش��� ‌ه ‌ی‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌ ئێران به‌رده‌وام بێت له‌داخستن ‌ی‬ ‫به‌شێك ‌ی س���نوره‌كانی‌ به‌ڕوو ‌ی هه‌رێمدا‪ ،‬ئه‌و‌ه‬ ‫تاكه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ هاتوچۆ ‌ی كه‌لوپه‌ل له‌شوێن ‌ه‬ ‫داخراوه‌كان‪ ،‬ئه‌و كۆڵبه‌رانه‌ ده‌بن‪.‬‬ ‫له‌نێوان ئێران‌و كوردستاندا چه‌ند ده‌روازه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫فه‌رم ‌ی سنور ‌ی هه‌ی ‌ه ك ‌ه دیارترینیان ده‌كه‌ون ‌ه‬ ‫ناوچه‌كان��� ‌ی پێنجوێن‌و پش���ده‌ر له‌خۆرهه‌اڵت ‌ی‬ ‫سلێمانی‌‌و شارۆچكه‌ ‌ی س���ۆران له‌خۆرهه‌اڵت ‌ی‬ ‫هه‌ولێر‪ ،‬به‌اڵم له‌دوور ‌ی ئه‌و ده‌روازانه‌وه‌ چه‌ند‬ ‫كه‌س���ێك به‌توله‌رێی‌ قاچ���اغ له‌نێوان هه‌ردوو‬ ‫به‌ر ‌ی سنوره‌كه‌دا هاتوچۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ته‌مه‌ن ‌ی ئه‌م ج���ۆر‌ه جموجۆڵ ‌ه زیاتر له‌ (‪)25‬‬ ‫س���اڵه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ماوه‌ی‌ رابردوودا ئێران به‌هۆ ‌ی‬ ‫قایمكردن ‌ی سنوره‌كانیه‌وه‌ ئاسته‌نگی‌ گه‌وره‌ ‌ی‬ ‫بۆ كۆڵبه‌ره‌كان دروستكردووه‌‪.‬‬

‫په‌یامنێری‌ "نیق���اش" له‌دوو رۆژی‌ جیاوازدا‬ ‫چ���ووه‌ گونده‌كانی‌ (زه‌ڵێ‌‌و قاس���مه‌ڕه‌ش) ‌ی‬ ‫قه‌زا ‌ی پش���ده‌ر له‌باكور ‌ی ڕۆژهه‌اڵت ‌ی ش���ار ‌ی‬ ‫سلێمانی‌‌و هاو سنور له‌گه‌ڵ شاری‌ (سه‌رده‌شت)‬ ‫له‌كوردستان ‌ی ئێران‪ ،‬هه‌روه‌ها چووه‌ دواخاڵ ‌ی‬ ‫س���نور ‌ی له‌مه‌رز ‌ی حاجی‌ ئۆم���ه‌ران له‌باكور ‌ی‬ ‫رۆژهه‌اڵت ‌ی شاری‌ هه‌ولێر بۆ ئه‌و‌هی‌ له‌نزیكه‌و‌ه‬ ‫ئاگادار ‌ی جموجۆڵی‌ كۆڵه‌به‌ره‌كان بێت‪.‬‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌كان لێره‌و‌ه ده‌س���ت پێده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫خ���اوه‌ن كۆگا كورده‌كان له‌ش���ارو گونده‌كان ‌ی‬ ‫سنوری‌ قه‌زای‌ (پشده‌رو س���ۆران) له‌سنور ‌ی‬ ‫هه‌رێم ‌ی كوردس���تان چه‌ندین كه‌لوپه‌لی‌ وه‌ك‬ ‫(ماكیاژ بۆن‪ ،‬قوماش‪ ،‬جگه‌ره‌‪ ،‬تایه‌و مۆبایل‪،‬‬ ‫ته‌له‌ڤزی���ۆن‪ ،‬كۆمپیوت���ه‌رو جۆره‌كان���ی‌ تر ‌ی‬ ‫ئامێره‌ ئه‌لكترۆنییه‌كان‌و ئه‌ش���یا ‌ی كاره‌بایی‌و‬ ‫م���اد‌ه كحولییه‌كان‪...‬هت���د) له‌كۆگاكانی���ان‬ ‫كۆده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م كه‌لوپه‌الن��� ‌ه ئێ���ران رێی���ان ن���ادات‬ ‫به‌شێوه‌یه‌كی‌ فه‌رم ‌ی له‌سنوره‌كانه‌و‌ه بچن ‌ه ئه‌و‬ ‫واڵته‌‪ ،‬بۆیه‌ چه‌ند بازرگانێك ‌ی ئێران ‌ی له‌واڵتان ‌ی‬ ‫دیكه‌ ده‌یانكڕن‌و بۆ كوردس���تانیان ده‌نێرن‪ ،‬تا‬ ‫له‌وێوه‌ به‌قاچاغ ئاودیوی‌ ئێران بكرێن‪.‬‬ ‫ه���اوكار ئه‌حمه‌د خاوه‌ن كۆگایه‌كه‌ له‌حاج ‌ی‬ ‫ئۆم���ه‌ران ك���ه‌ دوا خاڵ ‌ی س���نورییه‌ به‌دور ‌ی‬ ‫نزیك���ه‌ ‌ی ‪ 150‬كم ده‌كه‌وێته‌ باكوری‌ ڕۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫شار ‌ی هه‌ولێرو هاوسنور له‌گه‌ڵ شار ‌ی (خانێ‌)‬ ‫‌ی ئێران بۆ "نیقاش" وتی‌‪" :‬رێككه‌وتون له‌گه‌ڵ‬ ‫بازرگان���ه‌ ئێرانییه‌كان كه‌لوپه‌ل���ه‌كان ده‌نێرن ‌ه‬ ‫الی‌ ئێم���ه‌‪ ،‬دوات���ر له‌س���ه‌ر داواكار ‌ی خۆیان‬ ‫به‌ئۆتۆمبێ���ل‌و ئاژه‌ڵ ‌ی به‌رز (ئه‌س���پ)‪ ،‬كه‌ل‌و‬ ‫په‌له‌كان ده‌گه‌یه‌نن ‌ه ئه‌و كۆڵبه‌رانه‌ ‌ی كه‌ له‌دوا‬ ‫خاڵ ‌ی سنور له‌گونده‌كان وه‌ستاون‌و چاوه‌ڕوان ‌ی‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫كۆڵێك ده‌كه‌ن بۆ گه‌یاندنی‌ به‌ئێران‪.‬‬ ‫لێره‌و‌ه ئیتر رێ��� ‌ی ئۆتۆمبێل نامێنێت‌و رێ ‌ی‬ ‫ئه‌س���پیش زه‌حمه‌ت ده‌بێ‌‪ ،‬ئینجا ئه‌و كه‌سان ‌ه‬ ‫ب���اره‌كان به‌ك���ۆڵ هه‌ڵده‌گ���رن‌و به‌ن���او چیاو‬ ‫دۆڵه‌كاندا ده‌یبه‌نه‌ دیو ‌ی ئێران‪.‬‬ ‫مه‌ترسییه‌كان له‌س���ه‌ر ژیان ‌ی كۆڵبه‌ران ئه‌و‬ ‫كات ‌ه ده‌س���ت پێده‌كه‌ن كه‌ كۆڵبه‌ره‌كان له‌ژێر‬ ‫چاودێر ‌ی به‌رده‌وام ‌ی هێزه‌ نیزامییه‌كانی‌ ئێراندا‬ ‫به‌كۆڵ ‌ه قورس���ه‌كانیانه‌وه‌ خاڵ ‌ه س���نورییه‌كان‬ ‫تێده‌پ���ه‌ڕن‪ ،‬له‌ ئه‌گ���ه‌ر ‌ی بینینی���ان له‌الیه‌ن‬ ‫پاس���دارانی‌ ئێران ب���ه‌ر ده‌س���تڕێژی‌ گولـل ‌ه‬ ‫ده‌درێن‪.‬‬ ‫كۆڵبه‌ران له‌الیه‌ن پاسه‌وان ‌ی سنوری‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تانه‌و‌ه هیچ كێش���ه‌یه‌كیان رووبه‌روو‬ ‫نابێت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه هه‌موو ئ���ه‌و كه‌لوپه‌النه‌ ‌ی‬ ‫پێیان���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ یاس���ایی هاتونه‌ت��� ‌ه‬ ‫كوردستانه‌وه‌و گومرگ كراون‪.‬‬ ‫ئومێ���د كۆڵبه‌رێك���ی‌ ك���وردی‌ عێراق ‌ه ئه‌و‬ ‫له‌ب���ار‌ه ‌ی مه‌ترس���ییه‌كان له‌س���ه‌ر ژیان ‌ی بۆ‬ ‫"نیقاش" وتی‌‪" :‬له‌ژێر ترس ‌ی گولـله‌ ‌ی پاسدار‌ه‬ ‫ئێرانییه‌كان له‌ش���ه‌ودا پێن���ج كیلۆمه‌تر به‌پێ‬ ‫ده‌بڕین‌و باره‌ك��� ‌ه ده‌گه‌یه‌نینه‌ دی���و ‌ی ئێران‪،‬‬ ‫له‌و ‌ێ كۆڵبه‌رێك ك ‌ه ل ‌ه ش���اره‌كان ‌ی ئێرانی‌ هاو‬ ‫سنور له‌گه‌ڵ كوردس���تان ‌ی عێراقه‌وه‌ هاتووه‌و‬ ‫چاوه‌ڕوانه‌و كۆڵه‌كه‌ی‌ ته‌سلیم ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫هه‌ر كۆڵبه‌رێ���ك له‌به‌رامب���ه‌ر گوێزانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ش���تا كیلۆگرام���دا بڕ ‌ی ‪ 150‬ه���ه‌زار تومان‬ ‫وه‌رده‌گرێت كه‌ نزیك��� ‌ه ‌ی (‪ )30‬دۆالر ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر له‌كات ‌ی گواستنه‌وه‌ی‌ كۆڵه‌كه‌دا تیا‬ ‫نه‌چێت‪.‬‬ ‫ئومێد نازان ‌ێ ك ‌هی‌ س���ه‌ره‌ ‌ی ئ���ه‌و دێت بۆ‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی بدرێته‌ به‌ر ده‌س���تڕێژ ‌ی گولله‌‪ ،‬چونك ‌ه‬

‫تائێس���تا چه‌ند هاوڕێیه‌ك���ی‌ نزیك ‌ی خۆی‌ له‌و‬ ‫رێگایه‌دا تیاچوون‪.‬‬ ‫له‌و كات���ه‌ ‌ی په‌یامنێر ‌ی "نیقاش" چوو‌ه ال ‌ی‬ ‫كۆڵب���ه‌ره‌كان‪ ،‬س���ه‌رقاڵ ‌ی كۆكردنه‌و‌هی‌ كۆڵ‌و‬ ‫باره‌كه‌یان بوون‪ ،‬زۆربه‌یان ئاماده‌نه‌بوون هیچ‬ ‫ش���تێك بڵێن‪ ،‬ته‌نیا چه‌ند یه‌كێكیان ئاماده‌ی ‌ی‬ ‫ده‌رب���ڕی‌ به‌و مه‌رج���ه‌ ‌ی ناو راس���ته‌قینه‌یان‬ ‫باڵونه‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌ربه‌س���ت‪ ،‬ناو ‌ی خ���وازراو ‌ی یه‌كێك له‌و‬ ‫كۆڵبه‌رانه‌یه‌ ك ‌ه خۆ ‌ی دانیش���تو ‌ی پیرانشار ‌ی‬ ‫ئێران���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و رۆژانه‌ ل���ه‌دوا خاڵ ‌ی س���نور ‌ی‬ ‫ناوچه‌كان���ی‌ (كانییه‌ خواو ش���اخه‌ ڕوخاو) ‌ی‬ ‫واڵت ‌ی ئێران‌و هاو س���نور له‌گ���ه‌ڵ كۆتا خاڵ ‌ی‬ ‫سنور ‌ی ناوچه‌كان ‌ی (سۆران‌و حاجی‌ ئۆمه‌ران)‬ ‫‌ی كوردستان ‌ی عێراق كار ‌ی كۆڵبه‌ری‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌و‌ه ‌ی ئاش���كراكرد ك ‌ه به‌ر ل��� ‌ه دوو مانگ ب ‌ه‬ ‫ده‌س���تڕێژی‌ گولـله‌ی‌ پاسداران ‌ی ئێران بریندار‬ ‫ب���ووه‌و هاوڕێكه‌ش��� ‌ی گیانی‌ له‌ده‌س���ت داوه‌‪،‬‬ ‫باس��� ‌ی له‌وه‌ش كرد به‌مه‌به‌س���تی‌ چاره‌س���ه‌ر‬ ‫به‌برین���داری‌ گه‌یه‌ندراوه‌ته‌ نه‌خۆش���خانه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ش���ار ‌ی هه‌ولێرو له‌وێ‌ چاره‌ی‌ بۆ كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت به‌ه���ۆی‌ نه‌بوون ‌ی كاره‌وه‌‪،‬‬ ‫پاش چاكبوونه‌وه‌ی‌ برینه‌ك ‌ه ‌ی گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫سه‌ر هه‌مان كار‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌گولله‌ی‌ پاس���داران‪ ،‬مه‌ترس���ییه‌ك ‌ی‬ ‫ت���ر له‌س���ه‌ر ژیان ‌ی كۆڵب���ه‌ره‌كان ئ���ه‌و مین ‌ه‬ ‫چێندراوانه‌ن ك ‌ه له‌ جه‌نگ ‌ی هه‌ش���ت س���اڵ ‌ه ‌ی‬ ‫عێراق ئێراندا چێنراون‪.‬‬ ‫به‌پێ ‌ی راپۆرتێك ‌ی كۆمه‌ڵ��� ‌هی‌ مافی‌ مرۆڤ ‌ی‬ ‫كوردس���تان ك ‌ه ده‌س���ته‌یه‌ك ‌ی ئۆپۆزس���یۆن ‌ی‬ ‫كوردستان ‌ی ئێرانه‌‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی ئه‌مساڵه‌و‌ه‬ ‫ت���ا كۆتایی مانگی‌ ئاب (‪ )7‬كۆڵبه‌ر له‌س���ه‌ر‬

‫عێراقی‌ دوای‌ داعش‬

‫س���نوره‌كانی‌ ش���اری‌ (ماكۆ) له‌نێوان عێراق‌و‬ ‫ئێران به‌ه���ۆ ‌ی ته‌قینه‌و‌هی‌ مین���ه‌و‌ه گیانیان‬ ‫له‌ده‌س���تداوه‌و (‪ )27‬كۆڵبه‌ری‌ تریش بریندار‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ماوه‌ی ‌ه له‌به‌ر ئ���ه‌و‌ه ‌ی ئێ���ران زیاتر‬ ‫له‌جاران رێوشوێنه‌كان ‌ی توندوتۆڵكردووه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫باس‌و خواس��� ‌ی كۆڵبه‌ره‌كان زیاتر له‌ئارادایه‌‪،‬‬ ‫له‌مانگی‌ ئابی‌ ئه‌مساڵدا ل ‌ه شاره‌ كوردییه‌كان ‌ی‬ ‫كوردس���تانی‌ ئێران (بانه‌‌و س���نه‌‌و مه‌ریوان‌و‬ ‫سه‌رده‌ش���ت) ب���ۆ م���او‌ه ‌ی چه‌ن���د رۆژێك بۆ‬ ‫پشتیوانی‌ له‌كۆڵبه‌ران خۆپیشاندان‌و ناڕه‌زایی‬ ‫له‌الیه‌ن هاواڵتیانی‌ ئه‌و شارانه‌وه‌ ئه‌نجامدران‪.‬‬ ‫عه‌بدولس���ه‌الم قادری‌‪ ،‬پیاوێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪60‬‬ ‫ساڵی‌ دانیشتو ‌ی شاری‌ (بانه‌)یه‌ له‌كوردستان ‌ی‬ ‫ئێ���ران‌و باوك ‌ی واحی���د قادر ‌ی كۆڵب���ه‌ر‌ه ك ‌ه‬ ‫كوڕه‌ك��� ‌ه ‌ی مانگی‌ ته‌مموزی‌ ئه‌مس���اڵ به‌هۆ ‌ی‬ ‫ده‌ستدرێژی‌ گولل ‌ه ‌ی پاسدارانه‌و‌ه كوژرا‪.‬‬ ‫عه‌بدولسه‌الم له‌رێ ‌ی په‌یوه‌ندی‌ ته‌له‌فۆنییه‌و‌ه‬ ‫به‌قوڕگی‌ پڕ گریانه‌و‌ه قسه‌ ‌ی بۆ "نیقاش" كردو‬ ‫وتی‌ "كوڕه‌كه‌م هه‌ش���تا كیلۆ بار ‌ی به‌كۆڵه‌و‌ه‬ ‫بوو كه‌ پاس���داره‌كان دایانه‌ به‌ر ده‌س���تڕێژ ‌ی‬ ‫گولله‌و كوشتیان"‪.‬‬ ‫یه‌كێك��� ‌ی تر ل���ه‌و كۆڵبه‌رانه‌ ‌ی قس��� ‌هی‌ بۆ‬ ‫"نیقاش" كرد یاسین سه‌عید ‌ی ته‌مه‌ن ‪ 30‬ساڵ‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌و خۆی‌ خه‌ڵكی‌ شاری‌ مه‌ریوان ‌ی ئێرانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌هۆ ‌ی كاره‌كه‌یه‌وه‌ له‌هه‌رێم ‌ی كوردستان‬ ‫ده‌ژی‌‪.‬‬ ‫یاس���ین وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت له‌ته‌مه‌ن ‌ی دوانز‌ه‬ ‫ساڵییه‌و‌ه خه‌ریكی‌ ئه‌م كار‌ه بووه‌و تائێستاش‬ ‫به‌رده‌وام���ه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها وتی‌ "ده‌زگا ئه‌منییه‌كان‬ ‫ئێران وتیان یان ده‌ب ‌ێ واز له‌كۆڵه‌به‌ر ‌ی بهێنیت‬ ‫یاخود ئێران جێبهێڵیت‪ ،‬منیش له‌ترسدا پێنج‬

‫ساڵه‌ له‌هه‌رێم ‌ی كوردستان ده‌ژیم"‪.‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌و‌هی‌ خواردن ‌ه كهولییه‌كان به‌هه‌موو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك له‌ئێراندا قه‌ده‌غه‌یه‌‪ ،‬بۆی ‌ه یه‌كێك‬ ‫له‌ب���ار‌ه زه‌حمه‌ت���ه‌كان ك��� ‌ه ده‌یگوازنه‌وه‌ ئه‌و‬ ‫خواردنه‌وانه‌ی���ه‌‪ ،‬ده‌وت���ر ‌ێ رووی���داو‌ه هه‌ند ‌ێ‬ ‫له‌كۆڵبه‌ره‌كانی���ش م���ادده‌ ‌ی هۆش���به‌ریان‬ ‫له‌ئێران���ه‌و‌ه هێنابێت��� ‌ه هه‌رێمی‌ كوردس���تان‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ند‌ه كۆڵبه‌ره‌كان خۆیان ئه‌وه‌ به‌ته‌واو ‌ی‬ ‫ره‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د ف���ازڵ وته‌بێ���ژ ‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫ئاسایش��� ‌ی ئی���دار‌ه ‌ی ڕاپه‌ڕی���ن له‌پارێ���زگا ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌ بۆ "نیقاش" وت ‌ی "ماد‌ه ‌ی هۆشبه‌ر‬ ‫له‌واڵت��� ‌ی ئێران له‌رێگ��� ‌ه ‌ی بازرگانه‌كانه‌كانه‌و‌ه‬ ‫ده‌هێندرێت��� ‌ه كوردس���تان‌و بازرگانان��� ‌ی ئه‌و‬ ‫ماددان ‌ه هه‌م���وو ڕێگایه‌ك تاق��� ‌ی ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫بۆی ‌ه به‌دوور ‌ی نازانی���ن له‌ڕێگ ‌ه ‌ی كۆڵبه‌رانه‌و‌ه‬ ‫ئ���ه‌و مامه‌اڵنه‌ ئه‌نجام بدرێ���ت‪ ،‬یاخود به‌ب ‌ێ‬ ‫ئاگاداری‌ كۆڵبه‌ران ماده‌ ‌ی هۆشبه‌ر بخرێت ‌ه ناو‬ ‫كۆڵه‌كانیانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كار ‌ی س���ه‌ره‌ك ‌ی كۆڵه‌به‌ره‌كان له‌ئێس���تادا‬ ‫گواس���تنه‌وه‌ی‌ بار‌ه بۆ دیو ‌ی ئێ���ران‌و هێنان ‌ی‬ ‫هه‌ند ‌ێ ورد‌ه پێداویس���تیی ‌ه له‌و دیوه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێ���ت له‌چه‌ند هه‌فت ‌ه ‌ی داهاتوودا‬ ‫ئه‌ركه‌كه‌یان پێچه‌وان ‌ه ببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌هۆ ‌ی ریفراندۆمه‌وه‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌ك ‌ی جدیی‬ ‫له‌ئارادای ‌ه ك ‌ه ئێران به‌ش���ێك له‌س���نوره‌كان ‌ی‬ ‫به‌روو ‌ی كوردس���تاندا نه‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ئه‌م‬ ‫گریمانه‌ی��� ‌ه س���ه‌ربگرێت‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ قورس���ایی‬ ‫دابینكردن ‌ی كه‌لوپه‌له‌كان ‌ی كوردستان ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫ئه‌س���تۆی‌ كۆڵبه‌ران‪ ،‬به‌تایبه‌ت��� ‌ی كه‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردس���تان به‌شێكی‌ گرنگی‌ بازاڕه‌كه‌ ‌ی له‌رێ ‌ی‬ ‫ئێرانه‌وه‌ پڕده‌كرێت‬

‫حه‌وت هه‌زار بینا خاپوور بوون‬

‫گۆڕه‌پانێك بۆ ملمالنێی‌‬

‫بێجی‪ ..‬شارێكی لێقه‌وماو و‬

‫ئه‌مریكاو ئێران‬

‫خاڵی له‌دانیشتووان‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ری جوانی "سینه‌ما سیروان" له‌‪ 60‬ساڵیدا‬ ‫پێستت جوان دەبێت ئەگەر‬ ‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫شەوانە پێش نوسنت ئەمانه‌‬ ‫ئەنجام بدەیت‬

‫زۆرێك لەئێمە ڕەنگ����ە بۆ جارێكیش‬ ‫بوبێت كێش����ەی پێس����تمان هەبوبێت‌و‬ ‫لە‌تەمەنێكیش����دا چرچ����ی بە‌تەواوەتی‬ ‫لەسەر پێس����تی ڕوخسار دەردەكەوێت‪،‬‬ ‫ب����ۆ ئەوەی خاوەنی پێس����تێكی جوان‌و‬ ‫س����ەرنجڕاكێش بیت‌و پێس����تت لە‌چرچ‬ ‫ب����وون پارێزراوبێ����ت پێویس����تت بەم‬ ‫ڕێنماییانە دەبێت‪.‬‬ ‫‪ -1‬ئاگاداربە‌ش����ەوانە پێ����ش ئەوەی‬ ‫بخەوی����ت بە‌تەواوەت����ی چ ماكی����اج‌و‬

‫پێكهاتەیەكی كیمیاوی بە‌ڕوخس����ارتەوە‬ ‫هەیە لێ����ی بكەرەوە چونك����ە مانەوەی‬ ‫ماكیاج بە‌پێستی ڕوخسارەوە كاریگەری‬ ‫خراپی دەبێت لەس����ەر پێست‌و كێشەت‬ ‫بۆ دروس����ت دەكات‌و دەتوانیت بۆ ئەم‬ ‫مەبەس����تە زەیتی زەیتون‌و پارچەیەك‬ ‫لۆكەی خاوێن بەكابهێنیت ‪.‬‬ ‫‪ -2‬بە‌جۆرێ����ك لە‌غەس����ولی تایبەت‬ ‫بە‌جۆری پێس����تت ڕوخس����ارت بشۆ بۆ‬ ‫ئ����ەوەی پێس����تت بە‌تەواوەت����ی خاوێن‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ ساڵۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫سینه‌ما سیروان دواهه‌مین سینه‌مای‌‬ ‫به‌پێوه‌ ماوی‌ شاری‌ سلێمانییه‌‪،‬‬ ‫خاوه‌نه‌كه‌ی‌ ده‌ڵێت "له‌به‌ر نه‌بونی‌‬ ‫بینه‌رو زیاد كردنی‌ رسومات سینه‌ماكه‌م‬ ‫داخستوه‌و بیر له‌روخاندنی‌ ده‌كه‌مه‌وه‌"‪.‬‬

‫بێتەوە لەو پێكهاتانەی پێوەیەتی ‪.‬‬ ‫‪ -3‬دوای ئەوەی ڕوخس����ارت ش����ۆرد‬ ‫بە‌جۆرێ����ك لە‌كرێم����ی ش����ێدار كەرەوە‬ ‫مەساج بە‌پێستت بكە بەاڵم بەمەرجێك‬ ‫كرێمەكە كەمتری����ن پێكهاتەی كیمیاوی‬ ‫تیادا بێت ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئاوی پێویست بخۆرەوە بۆ ئەوەی‬ ‫پێس����تت لە‌وش����كبونەوە پارێزراوبێت‌و‬ ‫پێكهاتە زیان بەخشەكان لە‌جەستەتەوە‬ ‫لەڕێی ئارەقكردنەوەوە بكرێتە دەرەوه‌‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫ته‌ها عه‌بدواڵ‪ ،‬له‌ناو ده‌روازه‌ی‌ سینه‌ما‬ ‫س����یرواندا خه‌ریكی‌ دۆزینه‌وه‌ی‌ س����ایزی‌‬ ‫پانتۆڵ‌‌و بلوس بو بۆ كڕیاره‌كانی‌‪ ،‬ده‌رگای‌‬ ‫ناوه‌وه‌ی‌ سینه‌ماكه‌ی‌ به‌دو پارچه‌ فایبه‌ری‌‬ ‫گه‌وره‌ گرتبو‪ ،‬شوێنی‌ هه‌ڵواسینی‌ وێنه‌ی‌‬ ‫فلیمه‌كانی‌ به‌قه‌مس����ه‌ڵه‌و بلوسی‌ زستانه‌‬ ‫داپۆش����یبو‪ ،‬كاتێك ده‌رباره‌ی‌ داخستنی‌‬ ‫سینه‌ماكه‌ی‌ پرسیاری‌ لێده‌كه‌ی‌ به‌رویه‌كی‌‬ ‫گرژه‌وه‌ ب����ه‌وه‌ وه‌اڵمت ده‌داته‌وه‌ كه‌ "كێ‌‬ ‫خه‌می‌ سینه‌ماو هونه‌ریه‌تی‌ له‌م واڵته‌دا؟!‬ ‫سه‌ری‌ خۆت به‌چییه‌وه‌ ده‌یه‌شێنی‌!"‬ ‫ته‌ها كه‌ خاوه‌نی‌ س����ینه‌ما س����یروانه‌‪،‬‬ ‫به‌بێزارییه‌وه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ هۆڵی‌‬ ‫س����ینه‌ماكه‌ جێگه‌ی‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 1500‬كه‌سی‌‬ ‫تیاده‌بێت����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌چ����ی‌ به‌دوایی����ه‌ رۆژی‌‬ ‫واب����وه‌ ته‌نها یه‌ك ك����ه‌س بینه‌ری‌ فلیمی‌‬ ‫سینه‌ماكه‌ی‌ بوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م سینه‌مایه‌ كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ناوجه‌رگه‌ی‌‬ ‫بازاڕی‌ س����لێمانی‌‪ ،‬ل����ه‌دوای‌ روخانی‌ دو‬ ‫سینه‌مای‌ دڵش����ادو ره‌ش����ید‪ ،‬له‌به‌رده‌م‬ ‫مه‌ترس����ی‌ روخ����ان‌و ك����ردن ب����ه‌دوكان‌و‬ ‫بینای‌ بازرگانیدایه‌‪ .‬س����ینه‌ما س����یروان‬ ‫كه‌ س����اڵی‌ ‪ 1957‬له‌س����ه‌ر روبه‌ری‌ ‪700‬‬ ‫مه‌تر دوجا دروس����تكراوه‌‌و خاوه‌نی‌ ‪350‬‬ ‫فلیم����ی‌ ‪ 35‬ملیم����ه‌‌و یه‌كێكه‌ له‌ش����وێنه‌‬ ‫مێژوی����ی‌‌و دیاره‌كان����ی‌ ش����ار‪ ،‬رۆژگارێك‬ ‫وه‌ك خاوه‌نه‌ك����ه‌ی‌ ده‌ڵێ����ت ئه‌وه‌ن����ده‌‬ ‫"قه‌ره‌باڵغ بوه‌ به‌هۆی‌ نمایشكردنی‌ فلیمه‌‬ ‫سه‌رنجڕاكێشه‌كانیه‌وه‌‪ ،‬له‌هۆڵه‌كه‌دا جێگه‌‬ ‫نه‌یگرتوه‌و به‌پال خه‌ڵكی‌ ده‌ركردوه‌"‪.‬‬ ‫ته‌ها عه‌بدواڵ باس له‌وه‌ ده‌كات كه‌ له‌م‬ ‫چه‌ند ساڵه‌ی‌ دوایدا به‌هۆی‌ پێشكه‌وتنی‌‬ ‫ته‌كنه‌لۆژیاوه‌ بینه‌ری‌ س����ینه‌ما نه‌ماوه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "ڕۆژ هه‌بوه‌ یه‌ك كه‌س بینه‌ری‌‬ ‫فیلمی‌ س����ینه‌ماكه‌ بوه‌‪ ،‬ئاخ����ر له‌كوێی‌‬

‫دونی����ادا هه‌یه‌ یه‌ك فلی����م كار بكات بۆ‬ ‫ی����ه‌ك كه‌س؟! ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ س����ینه‌ماك ‌ه‬ ‫ده‌ستی‌ ده‌كه‌وت به‌شی‌ ئه‌و كارمه‌ندانه‌ی‌‬ ‫نه‌ده‌كرد كاری����ان تێدا ده‌ك����رد‪ ،‬ماوه‌ی‌‬ ‫سێ‌ س����الیش ده‌بێت ئیشوكار‌و داهاتمان‬ ‫له‌وپه‌ڕی‌ خراپیدایه‌‌و كه‌س����ێك ئاوڕێكمان‬ ‫لێناداته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "من ده‌پرس����م ئایا ئێمه‌ سه‌ر‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی‌ رۆشنبیرین؟! بۆچی‌ تا ئێستا‬ ‫نه‌هات����ون لێمان بپرس����ن‪ ،‬باش����ه‌ ئه‌وان‬ ‫ئیش����یان چییه‌ كه‌ ئاگای����ان له‌مه‌ نه‌بێ‌‌و‬ ‫لێمانبپرس����ین‪ ،‬هه‌ر ئه‌بێت خۆمان بچین‬ ‫پێیانبڵێین؟!"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌گه‌ر الیه‌ن����ی‌ په‌یوه‌ندیدار‬ ‫خه‌مخۆری‌ بارودۆخی‌ س����ینه‌ماو هونه‌ری‌‬ ‫كوردی‌ بوایه‌‪ ،‬من سینه‌ماكه‌م دانه‌ده‌خست‪،‬‬ ‫ن����ه‌ك خه‌مخۆر نیه‌ به‌ڵك����و هه‌ر نایه‌وێت‬ ‫بمێنێت‪ ،‬ئه‌گینا خێره‌ رسوماتی‌ حكومی‌‬ ‫چوار هێنده‌ زیادی‌ كردوه‌ له‌س����ه‌رمان؟!‬ ‫كاتێك����ش داوای����ان لێده‌كه‌ی����ن ت����ا ئه‌و‬ ‫روسماته‌ كه‌مبكرێته‌وه‌ ئه‌وان ئاماده‌نین‪،‬‬ ‫ئه‌ی‌ كه‌واته‌ ئێمه‌ چی‌ بكه‌ین؟! له‌ناچاریدا‬ ‫ناوی‌ س����ینه‌ماكه‌م كردوه‌ به‌دوكانی‌ جل‌و‬ ‫به‌رگی‌ پی����اوان‌و ك����وڕان‪ ،‬نازانم له‌چه‌ند‬ ‫مانگ����ی‌ ئاینده‌دا جارێكی‌ دیكه‌ ده‌س����ت‬ ‫ده‌كه‌م����ه‌وه‌ به‌كارك����ردن یان ن����ا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌وشێوه‌یه‌ی‌ ئێستا بێت نامه‌وێت جارێكی‌‬ ‫دیكه‌ بیكه‌مه‌وه‌ به‌س����ینه‌ماو له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫كاره‌ی‌ ئێستا به‌رده‌وام ده‌بم باشتره‌"‪.‬‬ ‫ته‌ها باس����ی‌ له‌وه‌ش كرد ك����ه‌ رۆژانه‌‬ ‫چه‌ندین هاواڵتی‌ دێن سه‌ردانی‌ سینه‌ماكه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و لێیده‌پرسن بۆچی‌ داخراوه‌‌و داوای‌‬ ‫لێده‌كه‌ن وه‌ك س����ینه‌ما ره‌شیدو سینه‌ما‬ ‫دڵشادی‌ به‌سه‌رنه‌یه‌ت‌و بڕوخێنرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ جێگه‌ی‌ نیگه‌رانیه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ باسی‌ سینه‌ما ده‌كه‌ن‌و خۆیان‬ ‫به‌خه‌مخۆری‌ س����ینه‌ما ده‌زانن‌و ڤیستڤاڵی‌‬ ‫فلیم ساز ده‌كه‌ن‪ ،‬ئاوڕێكیان له‌مێژوی‌ ئه‌م‬ ‫سینه‌مایه‌ نه‌داوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫و‌تیش����ی‌ "ده‌كرا وه‌ك پش����تیوانییه‌ك‬ ‫ئاماده‌كارانی‌ ڤیستیڤاڵی‌ فلیمی‌ سلێمانی‌‬ ‫چه‌ند فلیمێكیان له‌سینه‌ما سیروان نمایش‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬به‌اڵم دیاره‌ مه‌به‌ستیان نیه‌"‪.‬‬

‫هاواڵتییەک ل‬ ‫گوڵەبەڕۆژە بە‬

‫سپهێر کاکه‌یی‪:‬‬ ‫موزیک‌و گۆرانی له‌باشور قوڕکراوه‌ به‌سه‌ریدا‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫مۆسیقارو گۆرانیبێژی کرماشانی‬ ‫سپهێر کاکه‌یی ماوەیەکە پەنای‬ ‫هێناوەتە کوردستانی باشور‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵێت "لەباشوری کوردستان شه‌ڕه‌‬ ‫جنێوو قسه‌ی قۆڕ ده‌هێنن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئۆرگێکی ناخۆش به‌ئیقاعێکی‬ ‫سه‌قه‌ت پێیده‌ڵێن هونه‌ری‬ ‫میللی‪ ،‬حه‌یای گۆرانی‌و کولتورو‬ ‫ره‌سه‌نایه‌تی میلله‌تێکیان بردوه‌"‪.‬‬ ‫کاکه‌یی ئاماژە ب����ەوە دەکات کە‬ ‫لەسه‌ره‌تاکانی ژیانی منداڵییەوە کە‬ ‫‌ته‌مه‌نی ‪7‬ساڵ بوە‪ ،‬خولیای گوێگرتن‬ ‫لەگۆرانیه‌کانی حه‌سه‌ن زیره‌ک بوە‪،‬‬ ‫ئەو وتی "له‌قوتابخانه‌دا ده‌مویس����ت‬ ‫السایی ئه‌و بکه‌مه‌وه‌‪ ،‬دواتر زه‌مه‌ن‬ ‫هات‌و رۆیش����ت تاگه‌یشتمه‌ سه‌ر ئه‌و‬ ‫ب����اره‌ی ش����ێوازێکی گۆران����ی وتنی‬ ‫تایبه‌ت له‌خۆمدا بدۆزمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "له‌ناوچ����ه‌ی دااڵه����ۆی‬ ‫کرماش����ان ک����ه‌م ک����ه‌س ه����ه‌ن‬ ‫له‌ده‌نگبێ����ژه‌کان‌و گۆرانیبێ����ژه‌کان‌و‬ ‫چاوه‌شه‌کان بتوانن به‌ته‌واوی زاڵ بن‬ ‫به‌سه‌ر ش����ێوەزاری سۆرانیدا‪ ،‬جا چ‬ ‫بۆ گۆرانی وتن بێت یان بۆ ئاخاوتن‬

‫بێت‪ ،‬به‌اڵم خۆش����به‌ختانه‌ من هه‌ر‬ ‫زو توانیم ب����ه‌زاراوه‌ی که‌لهوڕی ک ‌ه‬ ‫شێوەزاری ش����یرینی دایکمه‌ گۆرانی‬ ‫بڵێم هه‌روه‌ها به‌شێوەزار‌ی سۆرانیش‬ ‫زاڵم به‌سه‌ریداو گۆرانی ده‌ڵێم ئه‌وه‌ش‬ ‫بۆ زیاتر گوێگرتنی خۆم ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫له‌هون����ه‌رو موزیکی پارچه‌کانی تری‬ ‫کوردستان"‪.‬‬ ‫وتیشی "ڕاسته‌ من باوکم ته‌مور‌ی‬ ‫لێ����ده‌دا‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا‬ ‫به‌حوکم����ی ئه‌وه‌ی باوک����م پیاوێکی‬ ‫دینداری یارسانی بوو‪ ،‬حه‌زی ده‌کرد‬ ‫من ته‌نها ته‌مبوره‌ لێبده‌م‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫پێی خ����ۆش نه‌بو که‌م����ن گۆرانیم‬ ‫ده‌گ����وت‪ ،‬بگره‌ هه‌ندێک کات رێگری‬ ‫لێده‌کردم‌و کێشه‌ش����ی بۆ دروس����ت‬ ‫ده‌کردم"‪.‬‬ ‫س����پهێر ئ����ەوە روندەکات����ەوە‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ رێگریه‌کان����ی باوک����ی ب����ۆ‬ ‫کاره‌هونه‌ریه‌کان����ی که‌ش����ی ئازادی‬ ‫واڵت����ی ئێرانی����ش که‌ش����ێکی له‌بار‬ ‫نه‌ب����وە تا ئەو توانای هونه‌ری خۆی‬ ‫تی����ا به‌رجه‌س����ته بکات‪ ،‬ئ����ەو وتی‬ ‫"ڕژێمی ئێران‪ ،‬رژێمێکی فاش����یزمەو‬ ‫ناهێڵ����ن هونه‌ری ک����وردی له‌ناوچه‬ ‫‌کوردیه‌کان����ی ژێرده‌س����تی خۆی����ان‬ ‫ته‌ش����ه‌نه‌ بکات‪ ،‬ده‌توان����م بڵێم بۆ‬

‫ئێمه‌ی هونه‌رمه‌ند ژیان زۆر ناخۆشه‌‬ ‫چونکه‌ قه‌سته‌سه‌ری خوێنی ئێمه‌ی‬ ‫کوردن"‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬

‫کاوڕ‬ ‫وا باشترە هەرگیز ئەوەندە بە‌خێرایی‬ ‫بڕیار لەس����ەر هیچ الیەنێک����ی ژیانت‬ ‫نەدەیت بەتایبەتی کێشەکان‪ ،‬هەوڵبدە‬ ‫کەمێ����ک لەس����ەرخۆبە‌و ڕێگام����ەدە‬ ‫هیچ کەس����ێک دەس����ت وەربداتە نێو‬ ‫کاروبارەکانتەوە‪.‬‬

‫گا‬ ‫هەرچەندە ئ���ەم ماوەیە کارێکی زۆر‬ ‫ئەنجام دەدەیت‪ ،‬ب���ەاڵم ئەنجامەکان‬ ‫باش نین لەڕووی پیشەییەوە‪ ،‬لەڕووی‬ ‫س���ۆزداریەوە هەوڵبدە خۆت بپارێزە‌و‬ ‫هەندێک قوربانی‪.‬‬

‫نامرۆڤانه‌ی ئێران جێبهێڵم‌و روبکه‌مه‌‬ ‫کوردستانی باشور"‪.‬‬ ‫س����پهێر لەس����اڵی ‪ 2013‬ئه‌لبومی‬ ‫بیره‌وه‌ری باڵوکردوه‌تەوە‌‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫"‌ده‌توانم بڵێم ئه‌زمونێکی با‌ش بو بۆ‬ ‫ژیانی هونه‌ری من‪ ،‬دواتر ساڵی ‪2016‬‬ ‫ئه‌لبومی هاژه‌ی روبارم باڵوکرده‌وه‌‪،‬‬ ‫کە پێکهاتبو له‌‪ 5‬گۆرانی‌و ‪ 3‬مەقام‬ ‫ک����ه‌ به‌ته‌واوه‌تی س����ه‌بکی هونه‌ری‬ ‫خۆمی تێدا بوو"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ده‌بێت له‌سه‌ره‌تادا هه‌ر‬ ‫هونه‌رمه‌ندێ����ک ک����ه‌ ده‌س����تده‌کات‬ ‫به‌کاری هونه‌ریی‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌بواری‬ ‫گۆرانیگوتندا‪ ،‬ده‌بێت له‌س����ه‌ره‌تادا‬ ‫ئاش����نا بێت به‌ئامێرێک����ی موزیک‪،‬‬ ‫دواتر ئه‌گ����ه‌ر ده‌نگی خۆش بو ئه‌وا‌‬ ‫ب����ا گۆرانی بڵێت‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌‬ ‫ئه‌مڕۆ به‌شێوه‌یه‌ک موزیک‌و گۆرانی‬ ‫له‌باشور قوڕکراوه‌ به‌سه‌ریدا‪ ،‬شه‌ڕه‌‬ ‫جنێوو قس����ه‌ی قۆڕ ده‌هێنن له‌گه‌ڵ‬ ‫ئۆرگێک����ی ناخ����ۆش به‌ئیقاعێک����ی‬ ‫س����ه‌قه‌ت پێیده‌ڵێ����ن هون����ه‌ری‬ ‫میلل����ی‪ ،‬حه‌یای گۆران����ی‌و کولتورو‬ ‫ره‌س����ه‌نایه‌تی میلله‌تێکی����ان بردوه‌‪،‬‬ ‫وتیشی "هه‌مو ئه‌و گرفتە خێزانی‌و هه‌ر ئه‌مه‌ش بوه‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی زۆر‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییانه‌ وای له‌من کرد س����اڵی جار ئێمه‌ش له‌کاری هونه‌ری دانسقه‌‬ ‫‪ 2012‬بڕیاربده‌م کرمانشان‌و ده‌سه‌اڵتی دور ده‌خاته‌وه‌"‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬

‫دوانه‌‬ ‫گ����ەر دەتەوێ����ت ئیتر پلەک����ەت بەرز‬ ‫ببێت����ەوە پێویس����تە کارەکانت باش����تر‬ ‫بکەی����ت‌و هەوڵی زیات����ر بدەیت ڕۆژانە‌و‬ ‫زیاتر خۆت ماندوو بکەیت‪ ،‬پەیوەندیت‬ ‫لەگەڵ خۆشەویس����تەکەت کەمێک ئاڵۆز‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫قرژاڵ‬ ‫دەکرێت باستر کار لە‌ئێستادا ئەنجامی‬ ‫بدەیت ڕێکخس����تنەوەی کارەکانتە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەوڵب����دە هەمیش����ە وردب����ە‪ ،‬پەیوەندی‬ ‫سۆزداریت پێویستی بە‌کاتی زیاتر هەیە‌و‬ ‫خێ����را بڕیاڕ لەس����ەر خۆشەویس����تەکەت‬ ‫مەدە‪.‬‬

‫شێر‬ ‫پێش ئەوەی هەر بڕیاریێک بدەیت‬ ‫ئەکەم ج���ار بیر بک���ەرەوە لە‌ڕووی‬ ‫دارای���ی‌و تەندروس���تی خۆت���ەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەت���ی ل���ەڕووی پیش���ەیی‌و‬ ‫داهاتووتەوە‪ ،‬بەدوای خۆشەویس���تی‬ ‫ڕاستەقینەدا دەگەڕێیت‬

‫ئا‪ :‬زریان محەمەد‬ ‫سااڵنی رابردوو لەهەرێمی کوردستان‬ ‫لەماڵەکاندا بەزۆری گوڵەبەڕۆژە‬ ‫دەبرژێندرا لەناو تاوەیەکدا یان لەساجدا‬ ‫لەسەر ئاگری غاز یان بە‌ئاگری دار‪.‬‬ ‫لەئێستادا لەناو یەکێک لە‌شەقامەکانی‬ ‫شاری سلێمانی‌و لەبەردەم ماڵەکەیدا‬ ‫هاواڵتیەک گوڵەبەڕۆژە بەشێوەی‬ ‫کۆن دەبرژێنێت بەشێوەیەکی جیاواز‬ ‫بەئاگری دار لەسەر ساج پاش برژاندنی‬ ‫بەگەرمی هەر دەمێنێتەوە‌و دەیدات‬ ‫بە‌کڕیارەکانی‪.‬‬ ‫ئەمین عەبدوواڵ‪ ،‬ئ���ەو هاواڵتیەیە کە‬ ‫لەگەڕەکی زەرگەتەی ش���اری سلێمانی‬ ‫لە‌ب���ەردەم ماڵەکەی خ���ۆی تەنورێکی‬ ‫ئاگردان���ی دروس���تکردووە‌و س���اجێکی‬ ‫گ���ەورەی لەس���ەرداناوە‌و لەڕێگ���ەی‬ ‫سوتانی دارەوە ساجەکە گەرم دەکات‌و‬ ‫گوڵەب���ەڕۆژە دەخات���ە ناو س���اجەکە‌و‬ ‫دەیبرژێنێت پاشان لەس���ەر تەنورێکی‬ ‫دیک���ە بە‌خەڵوزێک���ی ک���ەم بەگەرمی‬ ‫دەیهێڵێتەوە‪.‬‬ ‫ئەمی���ن بە‌ئاوێن���ەی وت "برژان���دی‬ ‫گوڵەب���ەڕۆژە بەئاگ���ری دارو بە‌تەنوری‬ ‫قوڕین لەس���ەر س���اج تامێکی جیاوازی‬ ‫هەیە لەهی مەکینەکانی سەر شەقامەکان‬ ‫چونکە ئەم برژاندنە لەسەر شێوازی کۆن‬ ‫دەبرژێندرێت‌و بە‌هێواش���ی دەبرژێندرێت‬ ‫تامی خۆشتر دەبێت‌و ناهێڵین سوتاوی‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫ئەم ماوەیە حەز دەکەیت لەو بوارەدا‬ ‫کار بکەیت کە خۆت حەزی پێدەکەیت‪،‬‬ ‫هەروەها ئەوا دڵنیابە‌سەرکەتوو دەبیت‌و‬ ‫باشترین پێش����کەش دەکەیت‪ ،‬هەرگیز‬ ‫پەیوەندی س����ۆزداریت لەگەڵ کارەکەت‬ ‫تێکەڵ مەکە‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ده‌ڕوخێرنێت‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫‪11‬‬

‫ی بڵێم‬ ‫كه‌ریم گواڵنی‌‪ :‬زمانم ده‌بڕم جارێكی‌ دیك ‌ه گۆران ‌‬ ‫ی گۆرانیم بۆ ریفراندۆم وتوه‌‬ ‫ناوێرم بچمه‌وه‌ سلێامن ‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫هونه‌رمه‌ند كه‌ریم گواڵنی‌ ئاماژ ‌ه‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات هاواڵتیان‌و حیزب‌و‬ ‫حكومه‌ت قه‌دری‌ هونه‌ره‌كه‌یان‬ ‫نه‌زانیوه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "په‌شیمانم‬ ‫له‌و چه‌ند ساڵه‌ی‌ ژیانم خزمه‌تی‌‬ ‫هونه‌ری‌ كوردیم كردوه‌‪ ،‬زمانم‬ ‫ده‌بڕم جارێكی‌ دیكه‌ گۆرانی‌ بڵێم"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ن����د كه‌ری����م گواڵن����ی‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند له‌شه‌ڕی‌ داعشدا‬ ‫پێن����ج گۆرانی‌‌و س����ێ‌ الوانه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ تۆماركردوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ده‌ب����م به‌قوربانی‌ خۆڵ����ی‌ ژێرپێی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ ئ����ه‌وان نه‌بونایه‌ داعش‬ ‫ده‌ه����ات‌و ژن‌و كچه‌كان����ی‌ ده‌بردین‪،‬‬ ‫به‌اڵم ده‌س����ه‌اڵت نای����ه‌ت خزمه‌تی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ بكات به‌داخ����ه‌وه‌ ناوو‬ ‫ناوبانگێكی‌ باشی‌ هه‌بو له‌واڵتان له‌م‬ ‫دوایانه‌دا ناوی����ان له‌كه‌دار كرد‪ ،‬له‌م‬ ‫واڵته‌دا قه‌دری‌ هیچ ناگیرێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌م����اوه‌ی‌ گشتپرس����ی‌‬ ‫كوردس����تان بیس����ت كۆنس����ێرتم‬ ‫ئه‌نجامداوه‌ هیچ كه‌س‌و الیه‌نێك‌و نه‌‬ ‫حكومه‌ت هیچ ده‌س����ت خۆشیه‌كیان‬ ‫لێنه‌ك����ردوم‪ ،‬له‌ئێس����تادا له‌ش����اری‌‬ ‫هه‌ولێ����ر داده‌نیش����م‪ ،‬ناوێ����رم له‌م‬ ‫دۆخه‌دا بچمه‌وه‌ س����لێمانی‌ چه‌ندین‬ ‫هه‌ڕه‌ش����ه‌و جوێنیان پێداوم له‌تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی����ه‌كان له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆرانیم بۆ ریفراندۆم وتوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌یه‌‬ ‫هونه‌ری‌ كوردی‌ من دوای‌ بیس����ت‌و‬ ‫حه‌وت س����اڵ گۆرانی‌ وتن هه‌ڕه‌شه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ژیانم هه‌یه‌ ناتوانم بێمه‌وه‌‬ ‫ش����اره‌كه‌م‌و جوێنم پێده‌درێت ئیتر‬ ‫خزمه‌تی‌ چیبكه‌م"‪.‬‬ ‫ناوبارو باس ل����ه‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫كاری‌ هونه‌ری‌ بوه‌ته‌ بزنس‌و بازرگانی‌‬ ‫ب����ۆ ژماره‌یه‌ك‌و بۆ ژماره‌یه‌كیش نان‬

‫لەسلێامنی‬ ‫ەشێوازی کۆن دەبرژێنێت‬

‫تیادا زۆربێت"‪.‬‬ ‫ئەو دەشڵێت "هاواڵتیان لەم شێوازی‬ ‫برژاندن���ە رازی���ن‌و زۆریان پێ خۆش���ە‬ ‫ب���ەردەوام رۆژان���ە مش���تەریەکانم زیاد‬ ‫دەکات چونک���ە ئ���ەوەی تامی دەکات‌و‬ ‫دەیخوات دوبارە دێتەوە‌و دەستخۆشیمان‬ ‫لێدەکات‌و دەیکڕنەوە"‪.‬‬ ‫ئومێ���د فات���ح یەکێک لە‌کڕی���ارەکان‬ ‫کە س���ەرقاڵی کڕین���ی گوڵەبەڕۆژەبوو‬ ‫ئ���ەو بۆ ئاوێن���ە وت���ی "هاوڕێیەکم لەم‬ ‫رۆژانەدا گوڵەبەڕۆژەیەکی کریبو کاتێک‬ ‫خ���واردم زۆر تامێکی جی���اوازی هەبوو‬ ‫بۆیە ناونیش���انی شوێنەکەم لێوەرگرت‌و‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫ب����ۆ مان����ەوەی پەیوەن����دی نێ����وان‬ ‫ت����ۆ‌و هاوپیش����ەکانت بە‌ش����ێوەیەکی‬ ‫باش وا باش����ترە زیادەڕۆی����ی نەکەیت‬ ‫لە‌پەیوەندییەکان����ت‪ ،‬چونکە هەندێکیان‬ ‫زیان پێ دەگەیەنن‌و هەمیشە سنورێک‬ ‫دیاری بکە‪.‬‬

‫ش���ەو چووم کریم‌و بێگومان ش���ێوازی‬ ‫ئامادەکردنەکەی جیاوازە‌و تامەکەش���ی‬ ‫خۆشە"‪.‬‬ ‫گوڵەبەڕۆژە یەکێکە لەو چەرەسانەی‬ ‫ک���ە هاواڵتی���ان زۆر ب���ەکاری دەهێنن‬ ‫لەبۆنەکاندا‌و بەتایبەتی شەوان لەمااڵندا‬

‫دوپشک‬ ‫زۆر کارەکانت پش���تگوێ خستبوو‬ ‫ماوەیەک لەمەوبەر‪ ،‬ئەمەش کاریگەری‬ ‫نەرێنی خراپی خستبۆ سەر کارەکانت‪،‬‬ ‫ڕەنگە پەیوەندی س���ۆزداریت کەمێک‬ ‫ناکۆکی تێبکەوێت‪.‬‬

‫نیه‌ بیخوات‪ ،‬ب����ه‌ده‌ر له‌هاتنه‌ناوه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌و ژماره‌ی‌ زۆره‌ی‌ ئاوازی‌ توركی‌‌و‬ ‫عه‌ره‌بی‌‌و فارس����ی‌‌و كه‌س����یش نیه‌‬ ‫باس����ی‌ بكات یان لێپه‌رسینه‌وه‌یه‌ك‬ ‫هه‌ر هه‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "بۆیه‌ من زۆر‬ ‫په‌شیمانم له‌و چه‌ند ساڵه‌ی‌ خزمه‌تی‌‬ ‫هونه‌ری‌ كوردیم كردوه‌و گۆرانیم وتوه‌‪،‬‬ ‫ته‌مه‌ن����ام ده‌كرد زمانم نه‌بوایه‌ به‌س‬ ‫هونه‌رمه‌ند نه‌بومایه‌‪ ،‬كه‌ له‌م واڵته‌دا‬ ‫هیچ ئازادییه‌ك نه‌ماوه‌‌و س����ه‌رجه‌می‌‬

‫كایه‌كانی‌ ژیان ش����ێوێنراوه‌‌و كه‌س‬ ‫رێزی‌ هون����ه‌رو هونه‌رمه‌ند ناگرێت‪،‬‬ ‫سه‌رباقی‌ هه‌مو ئه‌مانه‌ش حكومه‌ت‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵت هیچ ئاوڕێك له‌هونه‌رمه‌ند‬ ‫نادات����ه‌وه‌ تا كه‌س����انی‌ به‌ئه‌زمون‌و‬ ‫به‌توان����ا جیابكرێته‌وه‌ له‌كه‌س����انێك‬ ‫كه‌ بارن به‌سه‌ر هونه‌ری‌ كوردیه‌وه‌‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ند نین"‪.‬‬ ‫گواڵنی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد گریانی‌‬ ‫دێت بۆ هون����ه‌ری‌ كوردی‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬

‫"ئێمه‌ ته‌نها ئه‌وه‌مان له‌س����ه‌ره‌ خه‌م‬ ‫بخۆین‪ ،‬تا دوا نه‌ف����ه‌س خزمه‌تمان‬ ‫ك����رد له‌گ����ه‌ڵ زانیش����مان دۆخه‌كه‌‬ ‫چاره‌س����ه‌ر ناكرێت له‌توانای‌ ئێمه‌دا‬ ‫نه‌ماوه‌ چوینه‌ت����ه‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌‌و واز‬ ‫له‌كاره‌كه‌مان بهێنین زۆر باشتره‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نازانین به‌كێ‌ بڵێن هه‌ر‬ ‫الیه‌كی‌ ئ����ه‌م واڵته‌ ده‌گریت له‌الكه‌ی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ خراپتره‌‌و كه‌س گوێ‌ له‌كه‌س‬ ‫ناگرێت!"‪.‬‬

‫ی دیك ‌ه‬ ‫به‌یان زه‌ریفی‌ ‪:‬جارێك ‌‬ ‫نایه‌مه‌وه‌ سه‌ر شاشه‌ی‌ تیڤی‌‬

‫هاواڵتیان بەدەم چاخواردن دەیخۆن‪.‬‬ ‫سااڵنی رابردوو لەهەرێمی کوردستاندا‬ ‫جوتی���اران بەرهەم���ی گوڵەبەڕۆژەیان‬ ‫زۆربوو ناوچەی بەکرەجۆ بە‌گوڵەبەڕۆژە‬ ‫بەناوبانگب���وو ب���ەاڵم لەئێس���تادا ئەو‬ ‫ناوچەیە هیچ کشتوکاڵێکی تێدا ناکرێت‪،‬‬ ‫تەنه���ا لە‌ناوچەکان���ی رانیەو پش���دەر‬ ‫بەره���ەم دەهێندرێت ئ���ەو بەرهەمەش‬ ‫وەک پێویستنیەو نەتواندراوە خواستی‬ ‫ناوخۆ پڕبکاتەوە‪.‬‬ ‫ئاکۆ ئەحمەد کەماوەی چەند ساڵێک‬ ‫لەبواری وشکە‌و چەرەساتدا کاری کردووە‬ ‫بەئاوێنەی راگەیاند "گوڵەبەڕۆژەی ناوخۆ‬ ‫بەش���ی خواس���ت‌و داواکاری هاواڵتیان‬ ‫ناکات لەئێس���تادا سەرچاوەی سەرەکی‬ ‫پڕکردنەوەی بازاڕی کوردس���تان وواڵتی‬ ‫چینە کەلێوەی هاوردە دەکرێت"‪.‬‬ ‫ڕاش���یگەیاند "خاکی کوردس���تان بۆ‬ ‫ئەوبەرهەمە گونجاوە ب���ەاڵم جوتیاران‬ ‫لەب���ەر هەرزان���ی نرخەک���ەی‌و هیالکی‬ ‫زۆری بەره���ەم هێنانی وازی���ان هێناوە‬ ‫لەبەرئەوەی سااڵنی رابردوو لەبەکرەجۆ‌و‬ ‫رانی���ە‌و چوارقوڕنە بەره���ەم دەهێندراو‬ ‫کوالێتی زۆر باش‌و بەرز بوو"‪.‬‬ ‫لەئێس���تادا لەهەرێمی کوردس���تاندا‬ ‫ه���ەوڵ ب���ۆ بەرزکردن���ەوەی کەرت���ی‬ ‫کش���توکاڵ دەدرێت جوتیارانیش بەپێی‬ ‫ف���رۆش خواس���تی هاواڵتیان لەس���ەر‬ ‫ئ���ەو بەرهەمان���ەی بازاڕی���ان خێرایە‌و‬ ‫تێچ���وی کەمە کاردەک���ەن زەویەکانیان‬ ‫دادەچێنن‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫ئ����ەم ماوەی����ە ڕەنگە ڕووب����ەڕووی‬ ‫هەندێ����ک گرف����ت ببیت����ەوە کە خۆت‬ ‫ح����ەزت پێنەدەکرد‪ ،‬ب����ەاڵم بەخێرایی‬ ‫هەوڵب����دە چارەس����ەری بک����ە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫خێزانەک����ەی‬ ‫خۆشەویس����تەکەت‌و‬ ‫بەشێوەیەکی دیبلۆماسی مامەڵە بکە‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫به‌یان زه‌ریفی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ماوه‌ی‌‬ ‫دو ساڵه‌ خوێندكاری‌ به‌شی‌ سینه‌مایه‌‬ ‫له‌زانكۆی‌ سلێمانی‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "نامه‌وێت‬ ‫جارێكی‌ دیكه‌ ده‌ستكه‌مه‌وه‌ به‌كاری‌‬ ‫نواندن‌و نایه‌مه‌وه‌ سه‌ر شاشه‌ی‌ تیڤی‌"‪.‬‬ ‫به‌یان زه‌ریفی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "ماوه‌ ‌ی‬ ‫س����ی‌و پێنج ساڵه‌ س����ه‌رقاڵی‌ كاری‌ شانۆو‬ ‫دراماو فیلمی‌ كوردیم له‌س����اڵی‌ نه‌وه‌ته‌كانی‌‬ ‫رابردو ل����ه‌دوای‌ راپه‌ڕینه‌وه‌ له‌كه‌ناڵی‌ گه‌لی‌‬ ‫كوردس����تان ئاماده‌كاری‌و پێشكه‌ش كاری‌‬ ‫به‌رنام����ه‌ی‌ مندااڵن ب����وم‌و خاوه‌نی‌ چه‌ندین‬ ‫كاتژمێرم له‌خوێندنه‌وه‌ی‌ چیرۆكی‌ مندااڵنم‌و‬ ‫چه‌ندین فیلم كاتۆنی‌ مندااڵنم دۆبالژ كردوه‌‌و‬ ‫ل����ه‌دوای‌ كاری‌ راگه‌یان����د س����ه‌رقاڵی‌ كاری‌‬ ‫باخچه‌ی‌ ساوایان بوم"‪.‬‬ ‫زه‌ریفی‌ باس����ی‌ ل����ه‌وه‌ كرد ك����ه‌ له‌دوای‌‬ ‫س����ه‌رقاڵیی‌ بۆ كاره‌ هونه‌ریه‌كان ده‌س����تی‌‬ ‫ل����ه‌كاری‌ راگه‌یان����دن‌و باخچه‌ی‌ س����اوایان‬ ‫هه‌ڵگرتوه‌‌و شانۆو دراما ژیانی‌ داگیركردوه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و وتی‌ "س����ه‌ره‌ڕای‌ س����ه‌رقالیم له‌كاری‌‬ ‫ریكخ����راوه‌ی‌ بۆ خزمه‌تكردن����ی‌ مندااڵن بۆ‬ ‫س����ااڵنێكی‌ دورو درێژ‪ ،‬به‌اڵم دواتر ده‌ستم‬ ‫له‌كاری‌ ریكخراوه‌ی‌ كێش����ایه‌وه‌‌و ده‌مه‌وێت‬ ‫ئه‌وه‌ نه‌ش����ارمه‌وه‌ كه‌ هه‌ر كارێك له‌ژیانمدا‬ ‫ی����ه‌ك جاره‌و دوب����اره‌ نابێت����ه‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫نامه‌وێ����ت جارێك����ی‌ دیكه‌ بچمه‌وه‌ س����ه‌ر‬ ‫كاره‌كانی‌ رابردو"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌دوای‌ ساڵی‌ ‪ 2012‬وه‌ ده‌ستم‬

‫گیسک‬ ‫هەم����وو کەس����ێک دڵخۆش����نییە‬ ‫بە‌س����ەرکەوتنەکانت‌و ئ����ەو خەونانەی کە‬ ‫هەتە بۆیە پێویست ناکات هەموو شتێکیان‬ ‫پێبڵێیت‪ ،.‬بەڵک����و هەوڵبدە ئەو هەالنەی‬ ‫دێتە بەردەمت بیقۆزیت����ەوە تا هەنگاوی‬ ‫باشتر بنێیت‌و بگەیت بە‌ئامانجەکانت‬

‫له‌كاری‌ نواندنی‌ ش����انۆو درام����ا هه‌ڵگرته‌وه‌‬ ‫نامه‌وێ����ت جارێكی‌ دیكه‌ به‌ش����داری‌ كار ‌ی‬ ‫نوان����دن بكه‌مه‌وه‌ ئه‌و ماوه‌یه‌ی‌ كارم كردوه‌‬ ‫توانیم����ه‌ وه‌ك ئه‌كته‌رێ����ك رۆڵی‌ كۆمیدی‌و‬ ‫تراژیدی‌ بینم س����ااڵنێكی‌ زۆر كاری‌ تراژیدیم‬ ‫ك����ردوه‌ له‌م ماوان����ه‌ی‌ دوای����دا له‌به‌رنامه‌ی‌‬ ‫په‌تیری‌ پ����ۆت كاری‌ كۆمیدیم كردوه‌ به‌اڵم‬ ‫دواتر به‌هۆی‌ خ����ۆ جیاكردنه‌وه‌ی هاورێكانم‬ ‫له‌تیپ����ی‌ هونه‌ری‌ ره‌نگاڵه‌ ده‌س����تم له‌كاری‌‬ ‫نواندن هه‌ڵگرته‌وه‌و نامه‌وێت جارێكی‌ دیكه‌‬ ‫ده‌س����ت به‌كاری‌ نواندن بكه‌مه‌وه‌‌و ناچمه‌وه‌‬ ‫سه‌ر شاشه‌ی‌ تیڤی‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌ كرد له‌ئێستادا ته‌نها دوكار‬ ‫ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ماوه‌ی‌ دو ساڵ ‌ه له‌زانكۆی‌‬ ‫س����لێمانی‌ ده‌س����تم كردۆته‌وه‌ به‌خوێندنی‌‬ ‫وانه‌ی‌ س����ینه‌ما‌و رۆژانه‌ش وه‌ك فه‌رمانبه‌ر‬ ‫له‌به‌ڕیوه‌به‌رایه‌ت����ی‌ هونه‌ری‌ ش����انۆ ده‌وام‬ ‫ده‌ك����ه‌م‌و دواتر دێمه‌وه‌ ماڵه‌وه‌ س����ه‌رقاڵی‌‬ ‫خوێندك����ه‌م ده‌ب����م‪ ،‬خ����ۆم ته‌رخانكردوه‌‬ ‫بۆ س����ینه‌ما كه‌ به‌داخه‌وه‌ له‌م بواره‌ش����دا‬ ‫چیرۆكنوسمان زۆره‌و سینارستمان نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هیوادارم كردنه‌وه‌ی‌ به‌شی‌ سینه‌ما‬ ‫له‌زانكۆی‌ س����لێمانی‌ ئه‌و هه‌له‌ بڕه‌خسێنێت‬ ‫ژماره‌یه‌ك����ی‌ به‌رچ����او له‌خوێن����دكاران‬ ‫به‌توانایه‌ك����ی‌ باش����ه‌وه‌ ئه‌و به‌ش����ه‌ ته‌واو‬ ‫بكه‌ن تا له‌سااڵنی‌ ئاینده‌ بتوانین به‌رهه‌می‌‬ ‫سینه‌مای‌ كوردیمان هه‌بێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش به‌وه‌ ده‌كات خولیای‌ ئه‌وه‌ش����ی‌‬ ‫هه‌بو رۆژێك هه‌بێت سینارس����تێكی‌ به‌توانا‬ ‫هه‌بێ����ت‌و جارێك����ی‌ دیكه‌ به‌ش����داری‌ كاری‌‬ ‫نواندن بكاته‌وه‌ له‌فیلمی‌ سینه‌مای‌ كوردیدا‪،‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫پێ���ش ئ���ەوەی ه���ەر هەنگاوێک‬ ‫بنێی���ت دڵنی���ا بب���ەوە لە‌ئەنجامی‬ ‫کارەکان‌و پێداچوون���ەوەی ب���ۆ‬ ‫بک���ە‪ ،‬ئەرکە گرنگ���ەکان پێش بخە‬ ‫لە‌جێبەجێکردنیان‬

‫ئه‌و وتی‌ "به‌و ئاواته‌وه‌م تا چیتر سینه‌ماو‬ ‫هونه‌ری‌ كوردی‌ له‌ژێر هه‌ڕه‌شه‌ی‌ له‌ناوچوندا‬ ‫نه‌بێت‌و ئافره‌تانی‌ كورد بتوانن كاری‌ نواندن‬ ‫په‌ره‌ پێبده‌ین ئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌رئێمه‌ بو له‌پێناو‬ ‫هونه‌رو ش����انۆی‌ كوردی����دا ئه‌نجاماندا ئیتر‬ ‫نۆب����ه‌ی‌ گه‌نجه‌كانه‌ له‌و ب����واره‌دا كاربك ‌هن‌و‬ ‫بێنه‌ پێشه‌وه‌"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫پەیوەندی س���ۆزداریت لە‌ئێستادا‬ ‫جێگی���ر نیی���ە‪ ،‬بەه���ۆی دەس���ت‬ ‫تێوەردان���ی کەس���انی نزی���ک‌و‬ ‫هاوڕێیانتان���ەوە‪ ،‬ئاگاداری کێش���ت‬ ‫بە‌و سیس���تمی خۆراکی تەندروست‬ ‫پەیڕەو بکە‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫نیتشە‌و قەیرانەکانی دونیای ئێمە‬

‫مەریوان وریا قانیع‬ ‫خوێن���ەری کتێبی ”دەربارەی س���ود‌و‬ ‫زیان���ی مێژوو ب���ۆ ژیان“ فەیلەس���وفی‬ ‫ئەڵمان���ی فریدری���ک نیتش���ە دیدی خۆی‬ ‫سەبارەت بە‌مێژوو نیشانئەدات‪ .‬ئەو تێزەی‬ ‫ئەم فەیلەسوفە بەرگریی لێدەکات تێزێکی‬ ‫سادەیە‪ ،‬نیتشە ئێستا وەک چوارچێوەیەک‬ ‫بۆ ژی���ان‌و مێژوو وەک س���ەرزەمینێک بۆ‬ ‫چەندەه���ا رووداو‌و کردەی تێپەڕ لەیەکدی‬ ‫جیادەکاتەوە‪ .‬لەمەش���دا پێ لەسەر ئەوە‬ ‫دادەگرێت کە بونی ”مێژووی زۆر“ لە‌ژیانی‬ ‫تاکەکەسیی‌و میلەتاندا شتێکی باش نییە‪،‬‬ ‫چونک���ە ”مێژووی زۆر“ دەتوانێت وا بکات‬ ‫مرۆڤ ”ئێستا“ی خۆی لەبیر بکات‌و لەباتی‬ ‫ئەوەی لەناو ئێس���تای خۆی���دا بژیی لە‌ناو‬ ‫نۆرم‌و بەها‌و خواست‌و ئامانج‌و رووداوەکانی‬ ‫ئەو مێ���ژووەدا بژیی‪ .‬ئەم���ەش وادەکات‬ ‫م���رۆڤ بونێک���ی چ���االک‌و داهێنەرانەی‬ ‫لەناو ئێس���تای خۆیدا نەبێت‪ .‬بە‌مانایەکی‬ ‫دیکە”مێ���ژووی زۆر“ دەش���ێت م���رۆڤ‌و‬ ‫کۆمەڵگا لەناو راب���وردودا نووقمبکات‌و وا‬ ‫بکات ئێس���تا لە‌بیربکرێ���ت‌و مرۆڤ بونی‬ ‫چاالکانەی لەو ئێس���تایەدا لەدەستبدات‪.‬‬ ‫واتە مێژوو دەتوانێت ئێستا پەراوێز بکات‪،‬‬ ‫یان هەر بەت���ەواوی بیچەپێنێت‪ .‬لە‌دیدی‬ ‫نیتش���ەدا هەرکاتێک مرۆڤ بە‌بەردەوامی‬ ‫بیر لە‌مێژوو بکاتەوە‌و لەناو تەفاسیلەکانیدا‬ ‫نووقمببێت‪ ،‬ئیتر ناتوانێت ئێس���تای خۆی‬ ‫بکاتە س���ەرچاوەی ئیله���ام‌و رامانی نوێ‪،‬‬ ‫ناهێڵێت ئەو ئێس���تایە ببێتە چوارچێوەی‬ ‫بیرکردنەوە‌و تێڕام���ان‌و کردەی مێژوویی‪،‬‬ ‫بەم���ەش رێ لەوە دەگرێت مرۆڤ بتوانێت‬ ‫لەسەر ئێستای خۆی کاربکات‪.‬‬ ‫لەم روانینە گشتییەوە بۆ مێژوو نیتشە‬ ‫دەپەڕێتەوە بۆ جیاکردنەوەی سێ شێوازی‬ ‫جیاوازی���ی نووس���ینەوە‌و مامەڵەکردن���ی‬ ‫مێژوو‪ :‬یەکەمیان دۆزینەوە‌و نووسینەوەی‬ ‫“مێژووی مەزن“‪ ،‬ی���ان ”مێژووی بااڵ“یە‪.‬‬ ‫م���رۆڤ لێ���رەدا خەریک���ی دۆزین���ەوە‌و‬ ‫گرنگیدانە بەو شێوازە لە‌مێژوو‪ ،‬کە تیایدا‬ ‫مرۆڤەکانی راب���ردوو بکەرێکی چاالکی ناو‬ ‫دونیای خۆیان بون‌و لە‌هەوڵ‌و کۆششێکی‬ ‫ب���ەردەوام‌و بێبڕانەوەدابون بۆ ئەنجامدانی‬ ‫کاری گەورە‌و نائاسایی‪ .‬وێنەی مرۆڤ لەم‬ ‫ش���ێوازە تایبەتەی مامەڵەکردنی مێژوودا‬ ‫وێنەی بکەرێکی چاالک‌و پڕ جوڵە‌و بڕیارە‪،‬‬ ‫کەس���ێکە دروس���تکەری دونی���ا‌و روداو‌و‬ ‫شتی نوێ‪ .‬نیتش���ە دەڵێت لەم روانینەدا‬ ‫بۆ مێژوو ئەوەی گرنگیی پێئەدرێت ش���تە‬ ‫گەورە‌و م���ەزن‌و دەگمەنەکانی رابردوون‪،‬‬ ‫ئ���ەم ناس���ینەش وەک ئەرکێک���ی گرنگ‬ ‫دەبینێ���ت‌و مامەڵ���ەدەکات‪ .‬نموونەی ئەم‬ ‫ش���ێوازە لە‌”مێژووی بااڵ“‌و ”مەزن“‪ ،‬الی‬ ‫نیتش���ە‪ ،‬بۆ نموونە‪ ،‬بڕیاری دروستکردنی‬ ‫هەرەمەکانی میسر‌و کردەی دروستکردنی‬ ‫ئەو هەرەمانەی���ە‪ ،‬ه���ەم بڕیارەکە‌و هەم‬ ‫دروستکردنییان شتێکی گەورە‌و تازەن‪ ،‬کە‬ ‫پێش���تر لە‌مێژووی مرۆڤدا‌و لەو شێوەیەدا‬ ‫بونیان نەبوە‪ .‬ئەم جۆرە رووداوانە لە‌دیدی‬ ‫نیتش���ەدا رووداوی مێژووی گەورە‌و گرنگ‬ ‫دروس���تدەکەن‌و مرۆڤ پێویس���تە لێیان‬ ‫بەئاگابێت‪ .‬ئەو خاڵەشی ئەم فەیلەسوفە‬ ‫لێرەدا پێی لەسەر دادەگرێت ئەوەیە‪ :‬مادام‬ ‫لە‌ڕابردووی مرۆڤایەتی���دا بڕیاری گەورە‌و‬ ‫گرنگ دراون‪ ،‬مادامەک���ی رووداوی گەورە‬ ‫دروستکراوە‪ ،‬کردەی گەورە‌و مەزن بونیان‬ ‫هەبوە‪ ،‬بۆیە دەش���ێت لە‌ئێستاشدا بڕیاری‬ ‫لەو ش���ێوەیە بدرێت‌و رووداوی هاوشێوەی‬ ‫ئەو رووداوان���ە دروس���تبکرێت‪ .‬وەکچۆن‬ ‫مرۆڤ���ەکان لە‌کۆندا مەزن بون دەش���ێت‬ ‫مرۆڤەکان���ی ئەمڕۆکەش مەزن بن‪ .‬یەکێک‬ ‫لە‌ئەرکەکانی مرۆڤی ئەمڕۆکە‌و لە‌ئێس���تادا‬ ‫ئەوەیە س���ەرقاڵی دووبارەکردنەوەی ئەو‬ ‫ش���ێوازە لە‌بڕی���ار‌و رووداوی گەورە بێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لەناو دونیا‌و سەردەمەکەی خۆیدا‪.‬‬ ‫ج���ۆری دووهەم���ی مامەڵەک���ردن‌و‬ ‫نووس���ینەوەی مێ���ژوو نووس���ینەوەی‬ ‫”مێژووی ک���ۆن“ە‪ ،‬مێژوویەکی تێپەڕ کە‬ ‫لە‌دومانەوەیە‌و روویداوە‌و بەجێمانهێشتوە‪.‬‬ ‫باس���کردنی ئ���ەم مێ���ژووە ”ک���ۆن“ە‌و‬ ‫هێنانەپێش���ەوەی بە‌مەبەستی پارێزگاری‬ ‫لێکردن‌و درێژەپێدانیەتی لە‌ئێس���تادا‪ .‬ئەم‬ ‫ش���ێوازە لە‌مامەڵەکردنی مێژوو شێوازێکی‬ ‫سەلەفیانەیە‪ ،‬مرۆڤ سەلەفێک لە‌ڕابردوودا‬ ‫دەدۆزێت���ەوە‌و دەیەوێ���ت لە‌ئێس���تادا‬ ‫بیپاێزێ���ت‌و درێژەی پێبدات‪ .‬الی نیتش���ە‬ ‫ئەم جۆرە مامەڵەی���ەی مێژوو پەیوەندیی‬ ‫بە‌مرۆڤە کۆنەپارێزەکانەوە هەیە‪ ،‬ئەوانەی‬

‫لەدیدی نیتشەدا‬ ‫هەموو رابردوویەک‬ ‫بە‌کەڵکی مرۆڤی‬ ‫ئەمڕۆکە نایەت‬ ‫ئەوەی بەکەڵک دێت‬ ‫تەنها ئەو رابردویە‬ ‫کە دەتوانێت مرۆڤ‬ ‫لە‌ئێستادا بکاتە‬ ‫مرۆڤێکی چاالک‌و‬ ‫رەخنەیی‬ ‫نایانەوێ���ت دونیا بگۆڕێ���ت‌و تازەببێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵکو دەیانەوێت درێژکراوەی ئەو دونیایە‬ ‫بێت کە هەب���وە‌و هەیە‪ .‬دونیای ئێس���تا‬ ‫ش���تێک بێت وەک رابردوو‪ .‬مرۆڤ لێرەدا‬ ‫بە‌وەفای���ە بەرامبەر بە‌ڕاب���ردو‌و بەرامبەر‬ ‫بە‌کەسایەتییەکانی ناویی‪ .‬مرۆڤ نایەوێت‬ ‫دونی���ا بگۆڕێت‌و ش���تی تازە‌و نەناس���راو‬ ‫دروستببێت‪ ،‬نیتشە ئەم جۆرە مرۆڤە وەک‬ ‫مرۆڤی ترادیس���یۆنی دەناس���ێنێت‌و وەک‬ ‫رێگرێک لەبەردەم گۆڕانکاریدا نمایش���یان‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫شێوازی سێهەم‪ ،‬شێوازی مامەڵەکردن‌و‬ ‫نووسینەوەی رەخنەگرانەی مێژووە‪ .‬لە‌دیدی‬ ‫نیتش���ەدا ئ���ەم ش���ێوازە لە‌مامەڵەکردنی‬ ‫مێژوو‪ ،‬لە‌ئ���ازار‌و قەیرانەکانی ئێس���تاوە‬ ‫دەس���تپێدەکات‪ ،‬لەو گرفت‌و کێش���انەوە‬ ‫ک���ە لە‌ئێس���تادا ه���ەن‌و دروس���تکراون‪،‬‬ ‫بە‌مەبەس���تی تێپەڕان���دن‌و خۆڕزگارکردن‬ ‫لێیان‪ .‬مێژوونووس لێ���رەدا لەناو پەژارە‌و‬ ‫نەهامەتییەکان���ی ئ���ەم س���اتەدا دەژیی‌و‬ ‫دەیەوێت کۆتاییان پێبهێنێت‌و دونیایەکی‬ ‫نوێ دروس���تبکات بەتاڵ لەو نەهامەتیی‌و‬ ‫پەژارانە‪ .‬میش���ێل فوک���ۆ دواتر ئەم ددیە‬ ‫نیتشەوییە بە‌شیکردنەوەی ”مێژووی ئێستا“‬ ‫ناودەب���ات‪ .‬ئەم ش���ێوازە لە‌مامەڵەکردنی‬ ‫مێ���ژوو وادەکات دیدێک���ی رەخنەگرانە بۆ‬ ‫مێژوو دروس���تببێت‌و خ���ودی دیدەکەش‬ ‫وەک وزەی���ەک ب���ۆ گۆڕان‌و س���ەرلەنوێ‬ ‫داڕشتەنەوەی ئێستا بەکاربهێنرێت‪ .‬مرۆڤ‬ ‫لێرەدا س���ڵ ل���ەوە ناکاتەوە ب���ڕوای بەو‬ ‫ش���تانە نەمێنێت کە بەناوی ”رەس���ەن“‌و‬ ‫”ش���وناس“‌و ”کەلەپ���ورە“ەوە ئامادەن‌و‬ ‫بەن���اوی ئەوانەش���ەوە بەش���ێکی زۆری‬ ‫پایەکان���ی دونیای ئەمڕۆ دروس���تکراون‌و‬ ‫پارێزراون‪ .‬لەم دی���دە رەخنەییەدا مرۆڤ‬ ‫”مێژوی بە‌موقەدەس���کراو“ی ئەم یان ئەو‬ ‫تاکەک���ەس‪ ،‬ئەم یان ئەو خێزن‌و بنەماڵە‪،‬‬ ‫ئەم ی���ان ئ���ەو قۆناغی مێژووی���ی‪ ،‬ئەم‬ ‫ی���ان ئەو دین‪ ،‬وەالدەنێت‌و لە‌ڕەگوڕیش���ە‬ ‫مێژوویەکانی نەهامەتییەکانی ئەم ساتەوە‬ ‫دەستپێدەکات‪ ،‬لەمەشدا سڵ لەوە ناکاتەوە‬ ‫ئ���ەوەی بە‌موقەدەس���کراوە وەک هۆکاری‬ ‫سەرەکیی دروستکردنی ئەو دونیا شێواوە‬ ‫ببینێت‌و مامەڵەبکات‌و بەمەش داوای ئەوە‬ ‫لە‌مرۆڤ ب���کات خۆی لەو موقەدەس���انە‬ ‫رزگاربکات‪.‬‬ ‫لەدیدی نیتش���ەدا هەم���وو رابردوویەک‬ ‫بە‌کەڵک���ی مرۆڤ���ی ئەمڕۆک���ە نای���ەت‪،‬‬ ‫ئەوەی بەکەڵک دێ���ت تەنها ئەو رابردویە‬ ‫ک���ە دەتوانێت م���رۆڤ لە‌ئێس���تادا بکاتە‬ ‫مرۆڤێک���ی چ���االک‌و رەخنەی���ی‪ ،‬بیکاتە‬ ‫دروس���تکەری دونیای خۆی‌و بیگۆڕێت بۆ‬ ‫خۆڕزگارک���ەر لەو مێژووانەی بەش���ێوازی‬ ‫جی���اواز بەموق���ەدەس‌و رەس���ەن کراون‪.‬‬ ‫الی نیتش���ە ئ���ەوەی گرنگ‌و س���ەرەکییە‬ ‫خوی ژی���ان خۆیەت���ی‪ ،‬ژیان لە‌ئێس���تا‌و‬ ‫لێ���رەدا‪ ،‬بۆیە ئەگەر ژیانی ئێرە‌و ئێس���تا‬ ‫گۆڕابێت ب���ۆ وێرانە‪ ،‬پڕکرابێت لە‌پەژارەی‬ ‫هەمەج���ۆر‪ ،‬ئ���ەوەی پێویس���تە رووبدات‬ ‫وێرانکردن���ی پێکهاتەکانی ئ���ەو مێژووەیە‬ ‫کە ئەو وێرانەیەی دروس���تکردوە‪ .‬ئەوەی‬ ‫دەبێت رووبدات دروستکردنی ئێستایەکی‬ ‫ت���رە‪ ،‬دروس���تکردنی کۆمەڵگایەکی تر‌و‬ ‫سیاس���ەتێکی تر‌و دونیایەکی ترە‪ .‬هەموو‬ ‫ئەمان���ەش خاڵیی لەو پەژارانەی کە هەن‌و‬ ‫بااڵدەس���تن‪ .‬ئەم ئەرکەش بەوانە ئەنجام‬ ‫نادرێت کە ئەو هەموو قوڕ‌و لیتە زۆرەیان‬ ‫لەن���او واقیعی ئێس���تادا دروس���تکردوە‪،‬‬ ‫بۆئ���ەوەی کەس���ەکان نەتوان���ن بجوڵێن‌و‬ ‫کردەیەکی ماناداریان هەبێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫بۆ ئێستا‬ ‫رەوتێک لە‌بیرکردنەوەی بەکەڵک‌و بڕیاری بەجێ‬ ‫پرۆژە یاسای بودجە‌و دەستووردا‪ ،‬زیاتر‬ ‫لە‌رێگەچارەیەکی مینرێژکراو دەچێت‪.‬‬

‫شەفیق قەزاز‬ ‫ئ���ەوەی لە‌دەرئەنجام���ی بڕی���اری‬ ‫رێفراندوم���دا بەس���ەرمان هات‪ ،‬ئاس���تی‬ ‫بیرکردنەوەی هەمو الیەنەکانی تێپەڕاند‪.‬‬ ‫جۆری لێکدان���ەوەی دەس���ەاڵتی هەرێم‬ ‫ب���ۆ ئ���ەو کارە‪ ،‬کارەس���اتی سیاس���ی‌و‬ ‫س���ەربازیی بەدوای خۆێدا هێناو شکستی‬ ‫س���تراتیژیی لێکەوت���ەوە‪ .‬راگەیاندن���ی‬ ‫ناوخ���ۆو جیهانی ئەم ماوەیە س���ەرقاڵی‬ ‫رووماڵکردنی دەرهاویش���تە‌و کاریگەریی‬ ‫ئ���ەو پڕۆس���ەیە بون‌و موخاب���ن ئەمەش‬ ‫وێنەی حوکمڕانیەکی شپرزە‌و لێنەهاتوو‌و‬ ‫خەڵکێکی سەرلێش���ێواو‌و بەالڕێدا براوی‬ ‫نیش���ان دا‪ .‬پالتفۆڕمێکی جێوپۆلیتیکی‌و‬ ‫هەواڵگری ئەمریکی بەن���اوی ‪Stratfor‬‬ ‫‪ ،Enterprises‬لە‌شیکردنەوەی رەوشی‬ ‫هەرێمدا دەڵێت "کوردس���تانی عێراق دوا‬ ‫رۆژی خ���ۆی دەخاتە دەنگ���دان‪ ...‬ئەم‬ ‫بڕی���ارە هەنگاوێکی گرنگ���ە کە دەکرێت‬ ‫کاردانەوەی لە‌ئاس���تی کوردستان‌و عێراق‬ ‫بەوالوە لێ بکەوێتەوە‪ ...‬رێککەوتنی هێزە‬ ‫سیاسیەکانی کوردس���تان بۆ ئەنجامدانی‬ ‫رێفران���دۆم لە‌خۆی���دا دەس���تکەوتێکە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە هەر نیوەی ش���ەڕەکەیە‪".....‬‬ ‫ج���ا ئەگەرل���ە مەغزای ئ���ەم هەواڵە تێ‬ ‫بڕوانین‪ ،‬دەکرێت بڵێین ئێمەی کورد هەر‬ ‫لە‌دەستپێکی کارەوە ئەو نیوە دەستکەوتە‬ ‫سەرەتاییەشمان لەدەست دا‪.‬‬ ‫ئەوەی ئەرکی دەربازبونی لەو نسکۆیە‬ ‫سەختتر کرد‪ ،‬ئەوەبو کە بەڕووی کۆمەڵە‬ ‫خەڵکێکی لەخ���ۆدا نام���ۆ‌و پەرتەوازەدا‬ ‫رووی���دا‪ .‬کاریگەریی رووداوەکە نەک هەر‬ ‫زیاتر پێمانەوە دیارە‪ ،‬بەڵکوو بۆ ئێس���تا‬ ‫هەڵس���انەوە لەو کارەس���اتە‌و تەیاردانی‬ ‫خەڵ���ک ب���ۆی‪ ،‬کارێکی زەحم���ەت ترە‪.‬‬ ‫روخس���ارێکی تری ئەم حاڵەتەی رەوشی‬ ‫هەرێم‪ ،‬لە‌روانگەی دەسەاڵتێکی خۆماڵیی‬ ‫تەن���گاوەوە‪ ،‬واقیع���ی دانیش���توانێکی‬ ‫دەستەمۆ‌و ترس���ێنراو نیشان ئەدات کە‬ ‫دەکرێت جارێکی تر بەالڕێدا ببرێت‪.‬‬ ‫ئەکتەرەکانی ئێستای ژینگەی سیاسی‬ ‫هەرێ���م دەکرێ���ت وەک دەس���ەاڵتێکی‬ ‫شکس���تخواردوی بەڕادەیەک پاشەکش���ە‬ ‫پێک���راو‪ ،‬هەروەه���ا ژمارەی���ەک هێ���ز‌و‬ ‫گروپی دەرەوەی دەس���ەاڵت کە دەکرێت‬ ‫وەک هێزێک���ی بەرهەلس���تکار یاخ���ود‬ ‫ئۆپۆزیس���ێۆنێکی خۆزگەمەن���د بە‌بڕوا‌و‬ ‫متمانەی خەڵک پێناسە بکرێن‌و لە‌نێو ئەم‬ ‫دوانەش���دا جەماوەری خەڵکی کەمبڕوا‌و‬ ‫بێمتمان���ە بەهەمو هەوڵێک���ی چاککردنی‬ ‫رەوشەکە‪ ،‬جا لەهەر الیەکەوە بێت‪.‬‬ ‫بۆ هەر حیزبێک‪ ،‬گروپێک یان بەرەیەک‬ ‫کە لە‌خۆیدا هەڵوێستێکی بوێرانە‌و خۆڕاگر‬ ‫بە‌رووی ئەم دۆخ���ەدا‪ ،‬راببینێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫پێشەکی ئەرکی لێکدانەوە‌و تێگەیشتنی ئەم‬ ‫بارەی هەرێم‌و خەڵکەکەی‌و هۆکارەکانی‪،‬‬ ‫لەدیدی ئ���ەو خااڵنەی س���ەرەوەدا‌و دور‬ ‫لە‌پاش���بێژی (‪‌)backbiting‬و کای کۆن‬ ‫بەباکردن‪ ،‬لە‌ئەس���تۆ بگرێت‪ .‬هەر لێرەوە‬ ‫ئەو پرسیارە سەرهەڵ ئەدات کە ئایا چیە‬ ‫ئەوەی لە‌ئێستادا توانا‌و بواری ئەنجامدانی‬ ‫هەیە؟‬ ‫ئەوەی بۆ ئێس���تا دەبێت ئاس���تێکی‬ ‫بەرز لە‌هەس���تی بەرپرس���یارێتی‌و کاری‬ ‫هەموانی بێت‪ ،‬راس���تەوخۆ‌و واقیعبینانە‬ ‫بەرەورووبونەوەی رەوشی هەرێمە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە‌رەوشی ناوخۆ‪ ،‬هەرێمێکی‬ ‫بارکەوت���وو بەرادەیەک ناچ���ارە مامەڵە‬ ‫لەگەڵ دەس���ەاڵتێکی ناوەن���د بکات کە‬ ‫ئەمڕۆ "پیاوی بەهێ���ز" ی وەک حەیدەر‬ ‫عەب���ادی‌و ئاس���تێکی دیار لە‌پاڵپش���تی‬ ‫ناوخۆ‌و دەرەکیی هەیە‪ .‬س���ەیر‌و سەمەرە‬ ‫لەوەدایە کە تا ئێستا خەڵکی هەرێمیش‬ ‫لە‌نیاز‌و مەبەس���تی دەسەاڵتەکەی خۆمان‬ ‫بۆ ئەنجامدانی هەر ج���ۆرە پێوەندیەک‪،‬‬ ‫بەگومانن‪ .‬واتا مەسەلەی گفتوگۆ لەگەڵ‬ ‫بەغ���دا‪ ،‬لەخۆی���دا بەحوکمی رەوش���ی‬ ‫دارووخاوی ئێستای الیەنی کوردی‌و دارەتی‬ ‫زاڵبوی هەڵوێستی عێراقی لەبەکارهێنانی‬

‫لەسااڵنی دواییدا‌و لەژێر سایەی سیستمی‬ ‫فیدرالڵی���دا‪ ،‬جی���اواز لە‌هاوکاری���ی هەرێم‬ ‫لە‌ش���ەڕئ دژ بە‌داعش���دا‌و بونی نوێنەرانی‬ ‫کورد لە‌بەغدا (کە لەس���ەرتاوە پێوەندیان‬ ‫الواز‌و دیدی���ان فەرامۆش���کراو ب���وە الی‬ ‫حکومەتی هەرێم)‪ ،‬هیچ بەرنامە‌و س���ترایژ‬ ‫یان ئەرکێکی هاوبەش���ی حوکمڕانیی دیار‪،‬‬ ‫هەرێ���م‌و بەغدای کۆ نەکردۆت���ەوە‪ .‬کەوابو‬ ‫خێرە ئێستا‌و لە‌دۆخێکی پێوەندیی السەنگدا‬ ‫کە دەس���ەاڵتی ناوەند زۆر لەخۆی دەکات‌و‬ ‫لە‌ژێر فشاردا رێسای گفتوگۆ لەگەڵ هەرێم‬ ‫دەس���ەلمێنێت‪ ،‬دەبینین س���ەرکردەکانی‬ ‫هەرێم لە‌چەند الیەکەوە پەرۆشی دانوستانن‬ ‫لەگەڵ ناوەند؟ ئاشکرایە کە ئەمڕۆ حەیدەر‬ ‫عەب���ادی بۆی دەلوێ���ت‌و تەنانەت خەریکە‬ ‫کە نەک ه���ەر کەمتر‪ ،‬بەڵک���وو کەمبایەخ‬ ‫فاکتەری هەرێمی کوردستان وەک پێکهاتە‌و‬ ‫دەسەاڵتێکی حوکمڕانی لێک بداتەوە‪.‬‬ ‫راس���تە ک���ە لەبارودۆخێک���ی جیاوازی‬ ‫پێش���تردا‌و بەهاوکاری���ی هەندێ���ک الیەن‪،‬‬ ‫دەس���تووری هەمیش���ەیی بەرادەی���ەک‬ ‫لە‌بەرژەوەن���دی کورد نوس���رایەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫لەئێس���تادا‌و بەدەس���ت الیەنێکی "براوە"ی‬ ‫وەک حکومەت���ی عەبادیەوە‪ ،‬ئەگەر خۆمان‬ ‫هۆش���یار‌و خۆڕاگر نەبین‪ ،‬ئەو دەس���توورە‬ ‫وەک بنەمای ه���ەر گفتوگۆیەک‪ ،‬بەئەنجام‬ ‫هەڵوەش���اندنەوەی مان���ا‌و مەبەس���تی‬ ‫راستەقینەی رێفراندوم‌و قەوارەی دەسەاڵتی‬ ‫حوکمڕانیی هەرێمی لێ دەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫بەحوکم���ی ئ���ەو رەوش���ەی بڕی���اری‬ ‫گشتپرسی‌و درێژکردنەوەی ماوەی پەرلەمان‬ ‫خولقاندویانە دەش���ێت پلەی پێوەندیی دو‬ ‫حوکمڕانیی هەرێم‌و ناوەند لە‌ئاستێکی بااڵدا‬ ‫نەبێت‪ .‬بۆیە دەستنیش���انکردنی گروپێکی‬ ‫لێهات���ووی دەس���ەاڵتدار وەک نوێن���ەری‬ ‫راس���تەقینەی ک���ورد لە‌بەغدا‪ ،‬پێویس���تە‬ ‫ب���ۆ کارا راگرتن���ی وج���وودی حکومەتی‬ ‫هەرێ���م لە‌ناوەن���د لە‌ئایندەیەک���ی نادیاری‬ ‫چاوەڕوانک���راودا‪ .‬بۆی���ە لەوانەیە راگرتنی‬ ‫رەوتێکی هێمن‌و هەڵس���ەنگێندراو لە‌جۆری‬ ‫ئەرکی پێوەندی لەگەڵ ناوەند‪ ،‬باش���ترین‬ ‫بژاردەی هەرێم بێت لە‌ئێس���تادا‪ .‬خۆ ئەگەر‬ ‫فش���اریش تەوزیمی کرد‪ ،‬ئەوا ش���ێوازێکی‬ ‫بەمەبەس���ت س���نووردراو وەک ئەجێندای‬ ‫گفتوگۆ پێڕەو بکرێ���ت‪ .‬دەبێت حکومەتی‬ ‫عەب���ادی هەس���تیار بکرێت ک���ە "گفتوگۆ‬ ‫بەهەر نرخێ���ک"‪ ،‬بابەتی ئ���ەو ئەجێندایە‬ ‫نیە‪ .‬بۆیە لەس���ەرەتاوە ئاشکراکردنی ئەو‬ ‫هەڵوێس���تە کە بابەتی هەڵوەش���اندنەوەی‬ ‫بڕی���اری گشتپرس���ی بە‌س���ڕکردنی ی���ەک‬ ‫الیەن���ەی حکومەت���ی هەرێ���م کۆتایی پێ‬ ‫هاتووە‪ .‬خواستی س���ەربەخۆییی‪ ،‬خەڵکی‬ ‫هەرێ���م مافی خۆیانە‌و دەنگی���ان بۆ داوە‪.‬‬ ‫بڕیاری گەلیش بەهیچ کەسێک‪ ،‬دامەزراوێک‬ ‫یان حکومەتێکی ئێس���تا هەڵناوەشێتەوە‪.‬‬ ‫بێجگە لەمە‌و لە‌هەرش���ێوازێکی پێوەندیدا‪،‬‬ ‫ئەرکی سەرەکی دەبێت زیندو هێشتنەوەی‬ ‫پێناسەی جێناکۆکەکان بێت کە پێدەچێت‬ ‫بۆچون���ی دەرەکی���ش لەگ���ەڵ ئەم���ەدا‬ ‫بێ���ت‪ .‬پاش زیات���ر رەوین���ەوەی ئاڵۆزیی‬ ‫پێوەندی���ەکان‪ ،‬بەتایبەتی لەگەڵ دەرەوە‪،‬‬ ‫هەوڵی بونی نێوەندگیرێکی دەستڕۆیشتووی‬ ‫دەرەکی بدرێت لە‌گفتوگۆی دوارۆژدا لەگەڵ‬ ‫حکومەتی عێرق‪.‬‬ ‫پەرلەمان���ی کوردس���تان بە‌"حیکمەتی"‬ ‫خۆی ماوەی خودی پەرلەمانی بۆ هەش���ت‬ ‫مان���گ درێژ ک���ردەوە‪ .‬تەنها شایس���تەیی‬ ‫ئ���ەو بڕیارە لەوەدا بەرجەس���تە دەبێت کە‬ ‫لە‌کۆتایی ئەو ماوەیەدا هەڵبژاردن بکرێت‪.‬‬ ‫کەوابو ئەرکی س���ەرەکی‪ ،‬تەنانەت شەڕی‬ ‫گەورەی سیاس���یی هەر گروپێکی چاالک‌و‬ ‫لێهاتوو لە‌هەڵس���اندنەوەی رەوشی واڵتدا‪،‬‬ ‫دەبێت پێداگرتن‌و زامنکردنی پڕۆس���ەیەکی‬ ‫هەڵبژاردنی دروست بێت لەکاتی خۆیدا‪.‬‬ ‫هەمان گ���روپ لە‌ئێس���تادا دەبێت بڕیار‬ ‫لە‌جۆری هەڵوێست‌و مامەڵەی خۆیان بدەن‬ ‫لەگ���ەڵ پەرلەمان‪ .‬حاڵەتێکی کش���انەوەی‬ ‫یەکجاری ئەو الیەنان���ە لە‌پەرلەمان دەبێتە‬ ‫هێمای ئاشکرای ئومێد بڕین لەو دامەزراوە‬ ‫تا کاتی بەس���ەرچونی‪ .‬هەروەها بژاردەی‬ ‫هەم���ان ج���ۆری هەڵوێس���ت لە‌حکومەتی‬ ‫ئێس���تا دەبێت لەئارادا بێت‪ .‬جیاواز لەمە‪،‬‬ ‫گەڕانەوە‌و بەش���داریی هەمو الیەنەکانە بۆ‬ ‫پەرلەمان بەنیازی ئاڕاستەکردنی تەحەدا‌و‬ ‫ئەرکی بێوچانی بەرهەڵس���تکاریی بەرنامە‪،‬‬ ‫یاخ���ود بێبەرنامەیی پەرلەمان‌و حکومەت‌و‬ ‫هەوڵی س���ەپاندنی ئاڕاستەیەکی دروست‪.‬‬ ‫زامنکردن���ی توانا‌و دەگەری پێویس���ت بۆ‬ ‫ئەم بەرنامەی کارە‪ ،‬ش���تێکە ئەو الیەنانە‬

‫لەم هەرێمەدا‬ ‫کەسانی‬ ‫زۆری بەتوانا‌و‬ ‫نیشتمانپەروەر‌و‬ ‫پاک هەن کە ئەرکی‬ ‫هەڵسانەوەی باری‬ ‫ئێستای هەرێم‌و‬ ‫بەجێهێنانەوەی‬ ‫ناوماڵی کورد‬ ‫لە‌ئەستۆ بگرن‪.‬‬ ‫مەرجیش نیە‬ ‫بەپێوەری "وەفاداری"‬ ‫بۆ کەسێک یان‬ ‫الیەنگیری بۆ‬ ‫حیزبێک رەفتاریان‬ ‫لەگەڵ بکرێت‬ ‫خۆیان دەتوانن ئەگەری فەراهەمبونی لێک‬ ‫بدەنەوە‪.‬‬ ‫لەئێس���تادا خواس���تێکی ه���ەرە پەلە‌و‬ ‫پێویس���تی خەڵک لە‌حکومەت‪ ،‬چارەسەری‬ ‫ش���یوەی پێدانی موچەیە‪ .‬پەیوەست بەم‬ ‫خواستەوە‪ ،‬دەنگۆی ئەوەیە کە حکومەتی‬ ‫عەب���ادی لەوانەی���ە راس���تەوخۆ‌و لەڕێ���ی‬ ‫پارێزگاکانەوە‪ ،‬موچەی فەرمانبەرانی هەرێم‬ ‫دابین بکات‪ .‬هەر س���ەبارەت ب���ەم بابەتە‬ ‫جێگەی سەرنجە کە لەئێس���تادا‪ ،‬لەالیەنە‬ ‫سیاس���یەکانی هەرێمەوە هی���چ ئاماژەیەک‬ ‫نیە بە‌ش���اردنەوەی بەشێکی زۆری داهاتی‬ ‫هەرێ���م الی دو حیزب���ی دەس���ەاڵتداری‬ ‫یەکێتی‌و پارتی‪ ،‬بابەتێک کە پێش���تر وەک‬ ‫ویردی س���ەر زمان دوپات دەکرایەوە‪ .‬خۆ‬ ‫ئەگ���ەر ئەمە راس���تە‌و ئ���ەو داهاتە هەیە‪،‬‬ ‫چۆنە کە هی���چ الیەنێک ئەم داوایە لەو دو‬ ‫حیزبە‌دەسەاڵتدار‌و کۆمپانیا زەبەالحەکانیان‬ ‫ناکەن کە بەهانای خودی حکومەتەوە بێن‌و‬ ‫بە‌ئاستێک لەم کێشەیەدا هاوکاریی بکەن‪.‬‬ ‫ئایا هەنگاوێکی لەم جۆرە لەچاو بەروژێری‬ ‫لە‌ئاستی حەیدەر عەبادیدا رزگاریان ناکات؟‬ ‫تەنان���ەت دەش���ێت وەک ئاوڕدانەوەی���ەک‬ ‫لە‌خواس���تێکی خەڵک‪ ،‬رادەیەکیش متمانە‬ ‫بۆ حکومەت بگێڕێتەوە‪.‬‬ ‫لەهەر باس���ێکی رەوشی هەرێم‌و عێراقدا‬ ‫پێدەچێ���ت سیاس���ەت‌و رۆڵ���ی والیەت���ە‬ ‫یەکگرتووەکان���ی ئەمریکا وەک فاکتەرێکی‬ ‫کارا سەرهەڵ بدات‪ .‬بۆیە لە‌قۆناغی ئێستادا‬ ‫گرنگە ه���ەردو الیەنی ک���وردی‌و ئەمریکی‬ ‫بەڕاس���تی لەیەک تێبگ���ەن تا بزانن جۆری‬ ‫پێوەندی‌و تایبەتمەندیی رۆڵی هەرالیەکیان‬ ‫ب���ۆ ئەویت���ر چیی���ە‪ .‬موخابن تا ئێس���تا‬ ‫ناوەندێکی ش���ارەزای تۆژینەوە‌و شیکاری‬ ‫نیە کە بەم ئەرکە هەڵبس���تێت‌و کەلێنێکی‬ ‫گەورە لە‌ئەرکی دیپلۆماس���ی‌و س���تراتیژی‬ ‫کوردیدا پڕ بکاتەوە‪.‬‬ ‫کورد‪ ،‬بەتایبەتی لە‌باشوری کوردستاندا‪،‬‬ ‫مێژویەکی پڕ هەوراز‌و نشێوی هەیە لەگەڵ‬ ‫دەس���ەاڵتی ئەمریکا‌و لێرەدا دەستەواژەی‬ ‫"دەس���ەاڵت" هەمو کات بە‌مانای حکومەتی‬ ‫رەسمی نایەتەوە‪ .‬ئەگەر قۆناغی سەرەتایی‬ ‫ئەم پێوەندیە ‪ ٩١ -١٩٤٦‬بەدید وەربگرین‪،‬‬ ‫روانگ���ەی مێژوویەکی پ���ڕ گومان‪ ،‬نەبونی‬ ‫سیاس���ەتێکی رۆش���ن‌و تەنانەت پەنجەی‬ ‫تۆمەت راکێش���ان بۆ سیاس���ەتی ئەمریکا‬ ‫بەرامب���ەر بەک���ورد‪ ،‬دەبینین‪ .‬ب���ەاڵم لەو‬ ‫قۆناغە بەم الوە‪ ،‬ئەگەر هەقبێژانە تێڕوانین‪،‬‬ ‫دەکرێ���ت وەک پێوەندیی نێوان دۆس���ت‌و‬ ‫"هاوپەیم���ان"‌و زۆر جاری���ش بەکاریگەریی‬ ‫حوکم���ی جیۆپۆلیتی���ک‌و رەچ���اوی رۆڵی‬ ‫هەلپەرستانەی بەرژەوەندیی خۆ‪ ،‬سیاسەتی‬ ‫ئەمریکا لەگەڵ کورد‪ ،‬پێناسە بکرێت‪.‬‬

‫لەخوێندنەوەی هەڵوێس���ت‌و سیاس���ەتی‬ ‫ئیدارەی ئەمریک���ی‌و تەنانەت زۆر لە‌واڵت‌و‬ ‫ناوەندەکانی تری نێودەوڵەتی س���ەبارەت‬ ‫بە‌بڕیاری رێفراندوم‌و کاردانەوە لێی‪ ،‬هەست‬ ‫بە‌جیاوازی���ەک دەکرێت نێوان هەڵوێس���ت‬ ‫وەرگرت���ن لە‌س���ەرکردایەتیی حوکمڕان���ی‬ ‫هەرێم (کە پێموای���ە جۆرێکە لە‌تووڕەیی‪،‬‬ ‫بێئومێدی‌و دواتر حەزی پەراوێز خستن)‪‌،‬و‬ ‫خەڵک���ی هەرێ���م ک���ە ه���ەوڵ ئەدرێ���ت‬ ‫بە‌"کەمترین" ئاستی زیان‌و ئازار لە‌رەوشی‬ ‫س���ەپێنراو بە‌س���ەریدا‪ ،‬قوتار بکرێت‪ .‬ئەو‬ ‫الیەن���ە کوردیانەی کە بەنیازن لە‌ئێس���تادا‬ ‫چارەس���ەر بۆ دۆخی هەرێم بە‌ئاڕاستەیەکی‬ ‫ت���ردا ب���ەرن‌و جۆرێک لەدەستپێش���خەری‬ ‫بنوێنن‪ ،‬پێویس���تە لە‌مەبەست‌و ئاڕاستەی‬ ‫ئەو بۆچون‌و سیاسەتانەی سەرەوە تێبگەن‪.‬‬ ‫هەر ل���ەم روانگەی���ەوە دەستپێش���خەری‬ ‫لە‌ئاراس���تەکردنی کامپەینێکی دیپلۆماسی‬ ‫بۆ دەرەوە دەش���ێت ئاستێک بەرچاوڕونیی‬ ‫سیاس���ی بدات‌و ئەرک���ی بەرەنگاربونەوەی‬ ‫رەوشی ناوخۆی هەرێم‪ ،‬ئاسانتر بکات‪.‬‬ ‫لەو مەزەندەیەوە ک���ە قۆناغێکی ئەرکی‬ ‫هاوبەش‌و پێویس���تیی درووس���تبونی بڕوا‌و‬ ‫متمان���ەی زیاترمان لەپێش���ە‪ ،‬دەش���ێت‬ ‫الیەنان���ی ناوخ���ۆ‌و دەرەکی���ش لەجۆری‬ ‫بیرکردن���ەوە‌و س���تراتیژی ئێمە ئ���اگادار‬ ‫ب���ن‪ .‬بڕیاری رێفراندوم بۆ س���ەرربەخۆیی‪،‬‬ ‫ئەگەرچی بە‌ش���یوەیەکی راستیش ئەنجام‬ ‫نەدرابێت‪ ،‬بڕیاری خەڵکە‌و هەڵناوەشێتەوە‪.‬‬ ‫دەش���ێت هەندێک ئاس���ەواری ئێستای ئەو‬ ‫بڕیارە بەسەلیقەی سیاسی رون بکرێتەوە‌و‬ ‫الیەنی بەرامبەریش خوازیاری تێگەیشتنی‬ ‫بن‪ .‬راستی‌و رەس���ەنیی ئەدای پێشمەرگە‬ ‫لە‌ش���ەڕی دژ بە‌تیرۆردا‪ ،‬بەڵگە نەویستە‌و‬ ‫سەلمێنراوە‪ ،‬کورد ئامادەیە هەمان شێوەی‬ ‫وەف���اداری بۆ ئەو ئۆپەراس���یۆنە بەردەوام‬ ‫بێ���ت‪ .‬ب���ەاڵم پێویس���تە ئەمری���کا وەک‬ ‫سەرقافڵەی ئەو هاوپەیمانیە‌و ئەندامەکانی‪،‬‬ ‫هۆش���یار‌و پێ���زان ب���ن‌و ق���ەدری ئ���ەو‬ ‫خۆبەختکردنە لە‌شێوەی پاراستنی خەڵک‌و‬ ‫خاکەکەیدا نیش���ان بدەن‪ .‬بەڵێ کورد وەک‬ ‫خاک‌و نەتەوە دابەشکراوە‪ .‬بەاڵم‪ ،‬دەکرێت‬ ‫لە‌بواری رەخساو‌و لەباردا فاکتەری ئاشتی‌و‬ ‫ئارامی بێت‌و هەروەها ئەگەر زۆری بۆ هات‪،‬‬ ‫توخمێکی خولقێنەری گرفت‌و چەڵەمە بێت‪.‬‬ ‫وەک ئەرکی پڕۆسەیەکی دیپلۆماسیی هێمن‬ ‫بەاڵم لێهاتوو‪ ،‬دەکرێت دۆس���یەی پرس���ی‬ ‫"باش���ووری کوردس���تان"‪ ،‬دوکیومێنتێکی‬ ‫ش���یاو بێ���ت وەک بەش���ێک لە‌ئەنجامدانی‬ ‫پێوەندیەکانی دەرەوە‪ .‬لەالیەکی ترەوە‌و بۆ‬ ‫ئێستا کەرەس���تەی هەوڵی راستکردنەوەی‬ ‫هەڵەکان���ی پێش���ووو بونیادنانەوەیەک���ی‬ ‫دروستی پێکهاتەی ناوخۆش بێت‪.‬‬ ‫بێگومان لەئێستادا ئەو پرسیارە دەکرێت‬ ‫ک���ە ئایا ک���ورد هەلێک���ی نێودەوڵەتیی‬ ‫لەدەستداوە؟ بەڵێ شکستمان خواردوە‌و‬ ‫پاشەکشەی سیاسی‌و ستراتیژیمان پێوە‬ ‫دیارە‪ .‬بەاڵم وەک چ���ۆن مرۆڤ تۆماری‬ ‫تەمەنی خۆی رادەگرێت‪ ،‬ئێمە وەک نەتەوە‬ ‫خۆش���بەختانە پرس‌و خەبات���ی رەوامان‬ ‫تۆمارکراوە‪ .‬سنوورەکان بەزێنراون‌و چیتر‬ ‫دۆزەکەمان ناشاردرێتەوە‪ .‬کورد بێکەس‌و‬ ‫بێ پش���تیوان نیە‪ .‬لە‌رەوشی دابەشکراو‌و‬ ‫داگیرکراوی ئەمڕۆی کوردستاندا‌و لە‌نێوان‬ ‫بەش���ەکانی تری واڵتەکەمان���دا دەکرێت‬ ‫فاکتەری هاوکاری‌و پش���تگیری بۆ یەکتر‬ ‫بدۆزین���ەوە‪ .‬بەس���تنی کۆنگرەیەک���ی‬ ‫نەتەوەیی‪ ،‬بەاڵم بەش���ێوازێکی دروست‌و‬ ‫بەرهەمهێن‪ ،‬دەشێت دەسپێکی ئەو جۆرە‬ ‫لەهاوکاری بێ���ت‪ .‬وەک توخمێکی دیار‌و‬ ‫خاوەن پرسێکی رەوا لە‌ناوچەکەدا بونمان‬ ‫هەی���ە‪ .‬وەک ئەکتەرێک���ی نادەوڵەت���ی‪،‬‬ ‫دەکرێت جارێکی تر لە‌بواری نێودەوڵەتیدا‬ ‫چاالک بین‪ .‬کەوابو س���ەرەڕای نشوستی‪،‬‬ ‫مەیدان‌و ئەگەری هەڵس���انەوەمان هەیە‪.‬‬ ‫دەمێنێتەوە سەر خۆمان کە ئەو پرسە بۆ‬ ‫ئێستا زیندو‌و لە‌ئایندەدا بەرز رابگرین‪.‬‬ ‫ئەوان���ەی لە‌گۆڕەپان���ی سیاس���یی‬ ‫ئەم خاک���ەدا ئەمڕۆ خۆیان شایس���تەی‬ ‫ئ���ەم کارە دەبین���ن‪ ،‬دەبێ���ت ئەوەندە‬ ‫بەرچاورون‌و لەخۆبوردو بن کە هەس���تیار‬ ‫بن ب���ەوەی پێش���تر وتراوە‌و ئێس���تاش‬ ‫دەڵێت "ل���ەم هەرێمەدا کەس���انی زۆری‬ ‫بەتوان���ا‌و نیش���تمانپەروەر‌و پ���اک هەن‬ ‫کە ئەرکی هەڵس���انەوەی باری ئێس���تای‬ ‫هەرێ���م‌و بەجێهێنان���ەوەی ناوماڵی کورد‬ ‫لە‌ئەستۆ بگرن‪ .‬مەرجیش نیە بەپێوەری‬ ‫"وەفاداری" بۆ کەسێک یان الیەنگیری بۆ‬ ‫حیزبێک رەفتاریان لەگەڵ بکرێت"‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بە‌رزانی‪ ،‬وەک هاملێت‬ ‫دەس����تی خیانەتکاران����ی باوک����ه‌‌کان‬ ‫بگوش����ێ‪ ،‬زۆری لێبک����رێ پەیماننام����ەی‬ ‫ش����ەرم لەگەڵ دوژمن����ی دوێنێکانی ئیمزا‬ ‫ب����کات‌و تەنانەت رومەت����ی بۆن خەردەلی‬ ‫دوژمنه‌‌باوک کوشتەکه‌‌ی ماچ کات!‬

‫کاوه عوسمان‬ ‫‌‌‬ ‫ئ����ه‌‌وه‌‌ی بە‌رزان����ی چاوه‌‌ڕێ����ی نه‌‌ئه‌‌کرد‬ ‫رویدا‪ ،‬ن����ه‌‌ک دەروازه‌‌کان داخران‪ ،‬بەڵکو‬ ‫هێزگەلێکی فره‌‌نه‌‌ته‌‌وه‌‌ی رۆژهەاڵت‌و رۆژئاوا‬ ‫ل����ە‌دژی یەکیان گرت‌و هه‌‌رێمه‌‌کەیان کرده‌‌‬ ‫دو که‌‌رت‌و پاش����ان تێکشکانی سوپاکه‌‌ی‌و‬ ‫لە‌دەستدانی نیوه‌‌ی خاکه‌‌که‌‌ی بە‌که‌‌رکوکی‬ ‫پایته‌‌خت����ی دەوڵه‌‌تی خە‌ونه‌‌که‌‌ی‪ .‬ئه‌‌وه‌‌ی‬ ‫له‌ش����ه‌‌وێکی دره‌‌نگا رویدا‪ ،‬مه‌‌رگه‌‌ساتێکه‌‌‬ ‫جیاواز لە‌مه‌‌رگه‌‌س����اته‌‌کانی تر‪ ،‬لە‌وانه‌‌یه‌‬ ‫‌لە‌وه‌‌دا لە‌نس����کۆی بارزانی باوک بچێت که‌‬ ‫‌زیاد له‌دو ده‌‌وڵه‌‌ت ده‌‌س����تیان تیکه‌‌ڵ کرد‬ ‫بۆ لە‌ناوبردنی خه‌‌ونێ����ک‪ ،‬بەاڵم لە‌هه‌‌مان‬ ‫کاتدا‪ ،‬ئ����ه‌‌وەی ئ����ەم روداوه‌‌ئەخاته‌‌ژێر‬ ‫رامانەوه‌‌ خودی ئەنجامدانی پرۆژه‌‌نمایشی‬ ‫ریفراندۆمەک����ەی بارزانی ک����وڕه‌ ‌لە‌کات‌و‬ ‫شوێنێکی تایبەت لە‌مێژودا‪.‬‬ ‫ئامانج����ی بە‌رزان����ی ریالیس����ت کردنی‬ ‫خەونێک بو که‌‌بە‌هۆیەوه‌‌وه‌‌ک پاڵەوانێکی‬ ‫ئه‌‌فسانه‌‌یی‪ ،‬هه‌‌روه‌‌ک که‌‌یسه‌‌ر‌و ناپلیۆن‌و‬ ‫بیس����مارک لە‌گه‌‌لە‌ری مێ����ژودا په‌‌یکه‌‌ری‬ ‫روخامی بۆ دروست بکرێ‪ ،‬بە‌اڵم گاڵته‌‌جاڕی‬ ‫قەدەر وای کرد که‌‌ئ����ە‌و ببێته‌‌پاڵەوانی‬ ‫تراژیدی نەک بەدیهێنه‌‌ری خەونێ‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئه‌‌و ن����ه‌‌ک لە‌پایته‌‌ختی دوژمن����ان بوه‌‌ته‌‌‬ ‫فیگۆرێکی سه‌‌رزه‌‌نش����تکراو له‌نه‌‌خشه‌‌ی‬ ‫سیاسی‪ ،‬بە‌ڵکو لە‌الیه‌‌ن گروپه‌‌ناڕازیه‌‌کانی‬ ‫مه‌‌مله‌‌که‌‌ته‌‌ سه‌‌رابیه‌‌که‌‌ی خۆشیدا کراوەته‬ ‫‌‌نیش����انی تانە‌و سەرزەنشت‪ ،‬تەنانەت الی‬ ‫کەمینەی����ەک باس باس����ی تاوانبارکردن‌و‬ ‫ته‌‌نانه‌‌ت دادگایی کردنێتی‪.‬‬ ‫هه‌‌ڵه‌‌ی تراژیدیایی که‌‌س����ایه‌تی بارزانی‬ ‫تینه‌‌گه‌‌یش����تنی بو لە‌نمایش����ی ش����انۆی‬ ‫سیاس����ی نێوده‌‌وڵه‌‌تی که‌‌چۆن ئه‌‌کته‌‌ره‬ ‫‌‌سیاس����یه‌‌کان رۆڵ ئه‌‌بین����ن‌و نمایش زۆر‬ ‫بە‌ئاس����انی ئه‌‌گ����ۆڕن‪ ،‬نه‌‌زان����ی ئ����ە‌و بو‬ ‫لە‌خوێندنەوەی زمانی جه‌‌سته‌‌ی نماشیکاره‌‬ ‫‌سیاسسیەکان‪ ،‬درک نه‌‌کردن بو بە‌فۆرم‌و‬ ‫کڵێش����ای هەڵس����وکەوتی دیپلۆماس����ی‪،‬‬ ‫بێئه‌‌زمون����ی بو لە‌ش����یکاری کردنی دال‌و‬ ‫مه‌‌دلول����ی نێومامه‌‌ڵە‌و س����ەودای بازاڕی‬ ‫کڕین‌و فرۆش����تنی بەهاکان لە‌س����ەردەمی‬ ‫پۆست مۆدیرن‪.‬‬ ‫وه‌‌ک کەس����ایەتیەکی تراژیدی‪ ،‬بەرزانی‬ ‫ل����ە‌دوا تەمەنی����ا ئال����ودەی بەجێهێنانی‬ ‫تەنها خەونێک بو‪ ،‬ب����ێ ئاگا بو لە‌هاوارو‬ ‫ناڵه‌‌ی منداڵ����ه‌‌توڕەکانی دوای راپەرین‪،‬‬ ‫چاوی داخستبو لە‌گورگه‌ ‌چاوچنۆکەکانی‌‬ ‫س����ه‌ر جەس����تەی واڵتەک����ەی‪ ،‬بێمن����ەت‬ ‫ب����و لە‌ڕاوەدونان����ی دەنگی س����رک‌و ئازاد‬ ‫له‌مەملەکەتێک بە‌هۆی زۆری گەنده‌‌ڵکار‌و‬ ‫تاوانکاران وەک دانیمارکی زەمه‌‌نی‌هاملێت‬ ‫بۆنی تاوان‌و گوناهی گرتبو‪.‬‬ ‫هەروەک کارەکتەره‌‌تراژیدیه‌‌کان‪ ،‬بە‌رزانی‬ ‫بوەت����ه‌‌دیلیماو تەنگه‌‌ژە‪ ،‬نەک بۆ خۆی‪،‬‬ ‫بەڵکو بۆ کەسانی چواردەوری‪ ،‬ئەوەتا ئەو‬ ‫لە‌سەر شانۆی پڕ تراژیدیای نه‌‌تەوەیەک‪،‬‬ ‫هەم فریادڕەسە‌و هەم فەناکەر‪ ،‬قوربانیه‌‌و‬ ‫گوناح����کاره‌‌‪ .‬هه‌‌رچەن����ده‌‌زۆرن ئه‌‌وانەی‬ ‫گەشکه‌‌گرتنی بە‌کزو خەفەبونی ئەستێرەی‬ ‫ئه‌‌م کاره‌‌کته‌‌ره‌‌تراژیدیایە‪ ،‬بەاڵم لە‌هەمان‬ ‫کات����دا بیانەوێت یان نا‪ ،‬ئه‌‌وه‌‌بارزانیه‌‌که‬ ‫‌‌ئه‌‌بێت����ه‌‌ پاڵەوانی خەونێ����ک که‌‌ تاڵه‌‌بانی‬ ‫هاوڕێی ن����اوی نابو خه‌‌ونی ش����اعیرانە!‪،‬‬ ‫گەیشتن بە‌لوتکه‌‌الی بەرزانی مانەوه‌‌ نەبو‬ ‫لە‌س����ه‌‌ر کورسیەک که‌‌ئه‌‌س����تەم بو وازی‬ ‫لیبهێنا‪ ،‬بەڵکو گەیش����تن بو بە‌لوتکەیەک‬ ‫لە‌نێوان زیۆس����ه ‌‌دڕن����دەکان‪ ،‬هەرچەنده‬ ‫‌‌قوربان����ی ئ����ه‌و ئامانج����ه‌‌ش‪ ،‬توانەوەی‬ ‫خەونێ����ک ب����و بە‌بونیادی کەس����ایەتی‬ ‫بە‌رزانی خۆی‪ .‬تراژیدیا لەو کاتەوه‌‌دەست‬ ‫پێده‌‌کات که‌‌خ����ەوه‌‌ئایدیال‌و یۆتۆپیاکان‬ ‫ئەکرێته‌‌ بە‌رجه‌‌سته‌‌کراوی مۆدێلی رۆحی‬ ‫س����ەرکرده‌‌ وێنابوه‌‌کان بە‌خواوەنده‌‌کان‪،‬‬ ‫ئیت����ر قورس����ه ‌‌جیاکردن����ەوەی خەون‌و‬ ‫کەس����ایەتی س����ەرکردە‪ ،‬ئەس����تەم ئه‌‌بێ‬ ‫هەڵبژاردن لە‌نێ����وان خەونی دەوڵەتبون‌و‬ ‫چونه‌‌ب����ە‌ره‌‌ی دکتاتۆرێک‪ ،‬لێرەدا رامانێک‬ ‫لە‌پڕۆژه ‌‌وێرانکارەکانی هه‌‌ندێ که‌‌سایه‌‌تی‬ ‫مێژویی ترس����ناک وه‌‌ک ستالین‌و هیتلەر‪،‬‬ ‫ئه‌‌وه‌‌پیش����ان ئ����ه‌‌دات ک����ه‌‌تراژیدیا له‌و‬ ‫کاته‌‌وه‌‌ دەس����ت پێ ئه‌‌کات که‌‌ سەرکرده‌‌‬ ‫خۆی ئه‌‌کاته ‌‌فریادڕەس����ی عەشاماتێکی‬ ‫خەولێکەوتو بە‌وتارو تێکستی بە‌دیهاتنی‬ ‫فی����ردەوس‌و یۆتۆپیای مه‌‌ح����اڵ‪ ،‬ئه‌‌وەی‬ ‫نەشکەوێته‌‌داوی ئایدۆلۆژیای بە‌ناو فریاد‬ ‫ره‌‌س‪ ،‬ناچار ئه‌‌که‌‌وێت����ه ‌‌دیلیما‌و دوڕیانی‬ ‫فیکری‌و رۆحی لە‌هەڵبژاردن لە‌نێوان باوکی‬ ‫فریادرەس����ی(دیکتاتۆر) یان قبوڵ کردن‬ ‫بە‌شوناس����کردن‌و ناس����ینی بە‌خیانەتکار‪.‬‬ ‫هەر بۆیە کێشه‌‌دەس����ته‌‌رۆشنبیری ئه‌‌م‬ ‫مەملەکەته‌‌ بە‌ناچاری‌و لە‌س����اته وه‌‌ختێکا‬ ‫کەوتن����ه‌‌ ب����ە‌رده‌‌م هەڵبژاردن����ی ناچاری‬ ‫لە‌نێوان پڕۆژەی بە‌ناو دەوڵەتبونێکی بێ‬ ‫فۆڕم‌و ستره‌‌کتوری ئابوری‌و سۆسیۆلۆجی‬ ‫ئاماده‌‌س����ازکراو‪ ،‬ک����ه‌‌ موتوربە‌کراب����و‬

‫بە‌ئه‌‌جێندایه‌‌کی ش����اراوه‌‌ بۆ شەرعیەتدان‬ ‫بە‌چه‌‌مک����ی دیکتاتۆرێ����ک له‌فۆڕم����ی‬ ‫فریادڕه‌س‪ ،‬یان مه‌‌ترس����ی کەوتنه‌‌بە‌ره‌‌ی‬ ‫پاس����یڤێتی‌و رەفزکردنی مافێکی هەر زۆر‬ ‫رەوا بۆ سەربەخۆیی‪.‬‬

‫هەڵبەته‌‌تراژیدیای‬ ‫هەڵبەت����ه ‌‌تراژیدیای بەرزان����ی جیاواز بەرزانی جیاواز‬ ‫لە‌س����ەرکردەکانی ت����ری ک�‬ ‫���ورد ئهکۆنه‌‌‌‌وهکه‌‌یه لە‌سەرکردەکانی تری‬ ‫‌‌که‌‌ تەنیا س����ه‌‌رکرده‌ی ن����ه‌وه‌ی‬ ‫‌‌هەڵگ����ری فەرهەنگ‌و کەلتوری سیاس�‬ ‫���ی کورد ئه‌‌وه‌‌یه‌‌که‌‌‬ ‫کالسیکه‌و بیه‌‌وێت لە‌کایەیەکی مۆدێرنیزما‬ ‫خۆی شوناس بکاتەوە‪ .‬هەرچەنده‌‌‬ ‫ئەوەی تەنیا سه‌‌رکرده‌ی‬ ‫ئ����ەو نیازی بە‌جێهنانی بو ئه‌‌چێته‌‌خانەی‬ ‫ره‌‌وایه‌‌تی مافی چارەی خۆنوسین لە‌فۆرم‬ ‫گەالن‌و نه‌وه‌ی کۆنه‌‌ که‬ ‫س����تانداری نێودەوڵەت����ی ماف����ی‬ ‫لە‌دیاریکردنی سنورو شوناسی نەتەوەیی‬ ‫خۆی‪ ،‬بەاڵم پەرادۆکس‌و دیلیما له‌پەیامی ‌‌هەڵگری فەرهەنگ‌و‬ ‫بارزانی لە‌ریفراندۆمه‌‌ته‌‌واو ره‌‌واکه‌‌ی ئه‌‌وه‬ ‫زەمەنی‌‌بو کەلتوری سیاسی‬ ‫که‌‌ هەم جوگرافیای سیاسی‌و هەم‬ ‫نوێی ئاڵوگۆڕی شانۆی سیاسی هاوچه‌‌رخ‬ ‫رێ����ک دژ بە‌ئامانجه‌‌کەی دەوەس����تنەوە‪ .‬کالسیکه‌و بیه‌‌وێت‬ ‫بەرزانی راس����تی وت که‌‌ئه‌‌گه‌‌ر‬ ‫سنورێکیبۆ لە‌کایەیەکی‬ ‫باوه‌‌ڕپێک����راوی نێوده‌‌ڵه‌‌ت����ی نه‌‌بێ����ت‬ ‫واڵته‌‌ک����ه‌‌ی ئ����ه‌‌وا خەڵکەکەی هەمو‬ ‫کات مۆدێرنیزما خۆی‬ ‫لە‌ژێر مه‌‌ترس����ی لە‌ناوچونە‪ ،‬بەاڵم ئه‌‌وه‌‌ی‬ ‫ئ����ه‌‌م کارەکتەره‌‌تراژیدیای����ه‌‌له‌بیری‬ ‫چو‪ ،‬شوناس بکاتەوە‬ ‫ئ����ە‌و راس����تیه‌‌ تاڵەیه‌‌ که‌‌ ه����ەر خۆی‌و‬ ‫تاڵەبانی هاوخەباتی بو که‌‌ پاش روخانی‬ ‫دکتات����ۆری بەغ����داد یەکه‌‌مین چانس����ی‬ ‫ریاڵیس����تی بۆ س����ەربەخۆییان له‌بار برد‪،‬‬ ‫هەر ئه‌‌وان بون که‌‌وتنه‌‌ سەودای کاپیتاڵ‌و‬ ‫پۆس����تی سیاس����ی لە‌بەرامبە‌ر دروس����ت‬ ‫کردنه‌‌وە‌و بنیادنانەوەی ستروکتورو پایه‬ ‫‌‌روخاوه‌‌که‌‌ی قه‌‌اڵ مەترسیدارەکەی عێراق‪.‬‬

‫وەک فیگۆرێک����ی تراژی����دی‪ ،‬بەرزان����ی‬ ‫گوناحێکی مەحکوم کراوه ‌‌بە‌بەدیهێنانی‬ ‫خەونێکی زەحمەت بە‌دیهاتو‪ ،‬ئەو لە‌گەڵ‬ ‫هاتنه‌‌دنیاوه‌‌ئاماده‌‌کرا بە‌بینینی رۆڵیک که‌‌‬ ‫نامۆ بو بە‌کەسایەتی ئه‌‌و‪ ،‬وەک مندااڵنی‬ ‫تر ئ����ەو لە‌ک����ەش‌و کەلتورێکی ئاس����ایی‬ ‫نەهاته‌‌ دنیای سیاسەتەوه‌‌تا وەکو مامەڵه‬ ‫‌‌سیاسسیه‌‌کانیش����ی پاتێرنێکی سروشتی‬ ‫وەرگرێ‪ ،‬ئه‌‌و هەر لە‌سەرەتاوه‌‌ کارەکتەرو‬ ‫شوناش����ی ئامادەی بۆ دیاری کرا لە‌نێو‬ ‫فەرهەنگی فیوداڵیزم����ی ئایینی قه‌‌تیس‬ ‫ماو لە‌نێو هاوکێش����ه‌‌سیاسیه‌‌ئاڵۆزه‌‌کانی‬ ‫ده‌‌وروبەر‪ ،‬ئە‌و هەر زو کرایه‌‌ س����ەرکردە‪،‬‬ ‫هەرزو ک����را بە‌فیگۆری باوکێکی تراژیدی‪،‬‬ ‫ئە‌و کرایه‌‌ سومبولی بەرەنگاری زوڵمێکی‬ ‫مێژویی که‌‌ خۆی لە‌مه‌‌زلومیه‌‌ت‌و بێشوناسی‬ ‫نه‌‌ته‌‌وه‌‌ی����ه‌‌ک ئه‌‌بینی����ەوە‪ ،‬کرای����ه‌‌تاک����ه‌‌‬ ‫بەدیهێنەری دیسکۆرس����ی بون لە‌بەرامبەر‬ ‫نەبون‪ ،‬رەهەندی ئە‌و دیسکۆرس����ه‌‌ خۆی‬ ‫وا وێنه‌‌ک����رد؛ که‌‌ئه‌‌گ����ەر بەرزانی نەبێت‬ ‫ک����ورد نابێت‪ ،‬هه‌‌ر لە‌الوێتی����ەوه‌‌بەرزانی‬ ‫ک����وڕ نمایش ک����را وەک فیگ����ۆری باوکی‬ ‫م����ەزن‌و‌ وەک پ����ڕ کردنه‌‌وه‌‌یه‌‌کی����ش بۆ‬ ‫بۆشایی سایکۆلۆژی نه‌‌وەیەکی تێکشکاوی‬ ‫بێشوناس‪ ،‬ئە‌و کرایه ‌‌په‌‌یامبەرێکی موسا‬ ‫ئاسا‪.‬‬ ‫لە‌کۆمەڵ����گای فیوداڵیس����تی خێڵگەری‬ ‫داپۆشراو بە‌تەلیس����می مۆدێرنێتی‪ ،‬وەک‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬ت����اک نمایش����کارێکی رۆڵ‬ ‫الوەکی بەردەم باوکی مەزن‌و په‌‌یامبەری‬

‫رزگارکەرە‪ ،‬شوێن بۆ نمایشی تاکی ئازاد‌و‬ ‫بوار بۆ تێکس����تی هه‌‌مه‌‌ڕەنگ نیە‪ ،‬ئه‌‌وەی‬ ‫هه‌‌یه‌‌دیسکۆرسی فیودالیستی باوکساالریه‬ ‫‌‌که‌‌ دیسکۆرس����ی خێڵ ئەکاته‌‌جێگرەوەی‬ ‫دیسکۆرسی زانس����تیانەی نەتەوە‌و ته‌‌نها‬ ‫تێکس����تێکیش که‌‌ بەرهەم بهێنرێ‌و وتاری‬ ‫خۆتواندن����ەوەی ت����اک‌و یەکتاپه‌‌رس����تی‬ ‫فیگۆری فری����ادرەس‌و پەیامبە‌ری رەهایە‪.‬‬ ‫لێ����رەدا تراژیدیای بەرزانی‪ ،‬وەک هاملێت‪،‬‬ ‫ل����ە‌وەدا خۆی بینا ئه‌‌کا ک����ه‌‌ئه‌و بوەته‬ ‫‌‌میراتگ����ری تۆڵ����ەی خیانه‌‌ت����ی فیگۆره‌‌‬ ‫دەمامکدارەکان����ی مێژو بەرامبەر باوکێکی‬ ‫خیانەت لێک����راو لە‌ڕابردو‪ ،‬تەنانەت خۆی‬ ‫بە‌میراتگ����ری تۆڵەی هەمو باوکه‌‌خیانەت‬ ‫لێکراوەکان����ی تری مێ����ژو ئەبینێ لە‌هەر‬ ‫پارچەیەک����ی ت����ری واڵت����ه‌‌پەرتب����وه‬ ‫‌‌بێشوناسەکەی‪.‬‬ ‫وەک هاملێ����ت‪ ،‬بەرزان����ی میراتگ����ری‬ ‫گوناح����ی خیانەتێک����ه ‌‌بەرامب����ەر باوکه‬ ‫‌‌تێکش����کێنراوەکان‌و هەمیش����ه‌‌ ئه‌‌ی����ه‌‌وێ‬ ‫خۆی لە‌و گوناحه ‌‌ئه‌‌زەلیه‌‌ پاک بکاتەوە‪،‬‬ ‫هەمیش����ه ‌‌ئ����ە‌و لە‌ب����ەردەم مەزلومیەتی‬ ‫ق����ەدەری دڵرەقا‪ ،‬له‌‌نێ����وان بڕیاردان یان‬ ‫بڕیار نەدان لە‌بارەی چۆنیەتی مامەڵه‌‌کردن‬ ‫لە‌گەڵ قەدەری هاوشێوەی باوکە خیانەت‬ ‫لێکراوەکان تیا راماوه‌‌‪.‬‬ ‫ه����ه‌‌ر بە‌رزانیش����ه‌‌ وەک هاملێت‪ ،‬خۆی‬ ‫بە‌قوربانی تانەی خیانەت ئه‌‌زانێ‌و هەمیشه‬ ‫‌‌وەک قوربانی گەلەکۆمەکێی چوار دەوری‬ ‫خۆی نمایش ئه‌‌کات‪ ،‬هەرچەنده‌‌نمایشی‬ ‫که‌‌سایەتی قوربانی تا رادەیەک رەوایەتی‬ ‫ئه‌‌دات����ه ‌‌بەرزانی‪ ،‬زۆر نزیک لە‌نمایش����ی‬ ‫خ����ۆ بە‌قوربان����ی پیش����اندانی هاملێت‪،‬‬ ‫بەاڵم کۆمیدیا رەش����ه‌‌ته‌‌ن����ز ئامێزه‌‌که‌‌ی‬ ‫کاره‌‌کت����ه‌‌ری بەرزانی لەوەدای����ه‌‌ که‌‌ هەر‬ ‫خ����ۆی‪ ،‬بە‌زانین بێ یان نا‪ ،‬ناچار بکرێت‬ ‫له‌چه‌‌ن����د س����اته‌‌وه‌‌ختێکی دژواری مێژودا‬

‫بەرزانی ویس����تی دواهەمین نمایش����ی‬ ‫خ����ۆی لە‌س����ەر ش����انۆی جیهان����ی دوای‬ ‫مۆدێ����رن بنوێنێ‪ ،‬ه����ەم وەک گوناحێکی‬ ‫بارگەک����راو بە‌تاوانێکی مێژویی‌و قەدەریی‬ ‫بێ ش����وناس ب����ون‪ ،‬ه����ەم گوناحبارێک‬ ‫ب����ە‌وەی بێئاگا ب����و لە‌خوێندنەوەی هێڵه‬ ‫‌‌ناتەری����ب‌و تێکپ����ژاوی بازن����ەی زه‌‌مه‌‌ن‌و‬ ‫نه‌‌ناس����ینی روخس����اری ناش����رینی پشت‬ ‫دەمامک����ی یاریزانه‌‌ لێهاتوەکانی ش����انۆی‬ ‫گه‌‌ورەی جیهانی سیاس����ەت‪ .‬ئە‌و لە‌غیابی‬ ‫لۆژیک����ی بونایەت����ی‌و لە‌بێهودەیی گەڕان‬ ‫ب����ە‌دوای فریادرەس����ێ که‌‌ن����اگات‪ ،‬وەک‬ ‫نمایش����کارێکی بێهودەی تەنیاو بێگوێدان‬ ‫بەئاماده‌‌نەبونی تێکس����تێکی تەواوکراو بۆ‬ ‫نمایش‌و بێگوێدانیش له‌مه‌‌ترس����یه‌‌کان بۆ‬ ‫نمایش����ه رێپێنه‌‌دراوه‌‌ک����ه‌‌ی‌و بە‌لوتبەرزی‬ ‫کارەکتەری تراژیدیانە‪ ،‬خۆی هەڵئه‌‌سێت‬ ‫بە‌نوسینی سیناریۆیەکی کرچ‌و کاڵ‌و تێک‬ ‫هەڵپژاوی ناتەواو بە‌بێ کاستێکی ئەکتەر‌و‬ ‫نمایشکاری پرۆفیشناڵ‪ .‬ئه‌‌وەی که ‌‌ته‌‌نها‬ ‫گرن����گ ب����و الی بەرزان����ی بە‌جێهێنانی‬ ‫نمایش����ەکه‌‌ بو بە‌هەر نرخێ����ک بێت‪ ،‬که‬ ‫‌‌نمایشیش دەس����تیپێکرد‪ ،‬ئەو ئیتر لە‌نێو‬ ‫رەنگ‌و روناکی‌و دەنگی میوزیک شاگەشکه‬ ‫‌‌بو‪ ،‬ئەوەی جێی رامان بو‪ ،‬زۆری مۆنۆلۆگی‬ ‫پاڵەوانی نمایش����ەکه‌‌بو‪ ،‬هەرچەنده‌‌ زیاد‬ ‫لە‌کاس����تێکیش لە‌ئەکت����ەر‌و نمایش����کاری‬ ‫کۆمی����دی‌و تەنانەت زۆرێک لە‌قەرەقۆزیش‬ ‫له‌نمایش����ه‌‌که‌‌هەبون‪ ،‬ب����ەاڵم ئه‌‌وەی الی‬ ‫دەرهێنەر‌و پاڵەوانی ئەم نمایش����ه ‌‌زۆرتر‬ ‫گرنگ بو‪ ،‬دەس����تپێکردنی خێرای کارەکه‌‌‬ ‫بو بە‌بێ گرنگیدان بە‌وەی چی ئەگوزەرێ‬ ‫لە‌نێوان ئە‌و نمایش����کاره‌‌ پرۆفیشنااڵنەی‬ ‫له‌دەرەوەی شانۆکه‌‌ لە‌دورەوه‌‌ چ پالنێکیان‬ ‫داناب����و تا نمایش����ەکه‌‌ی ئه‌‌مان تێکبدەن‌و‬ ‫هەڵیوەش����ێننەوه‌‌‪ .‬بەرزان����ی خ����ۆی وتی‬ ‫ئه‌‌گ����ەر نمایش����ەکه‌‌س����ەرکەوت‌و دەنگی‬ ‫دایەوه‌‌ لە‌هۆڵ‌و نمایشگا جیهانیەکان وەک‬ ‫ب����رۆدوەی ئەمریکی‌و گڵۆب����ی بە‌ریتانی‌و‬ ‫ئه‌‌وانی تر لە‌بەرلی����ن‌و پاریس‌و رۆم‪ ،‬ئه‌‌وا‬ ‫خێر‌و خۆش����ی بۆ خەڵکی نمایش����ەکه‌‌دا‬ ‫ئه‌‌ب����ارێ‌و لە‌جیات����ی ش����انۆیەکی هەژار‌و‬ ‫وێران����ه‌‌ی ب����ێ روناکی‌و ب����ێ بودجه‌‌ئه‌‌وا‬ ‫هۆڵێکی فراوان‌و مۆدێرن‌و باوەرپێهینراوی‬ ‫جیهانی سەردەم دائەمەزرێنن‪ ،‬خۆ ئه‌‌گەر‬ ‫نمایشەکه‌‌ سەری نەگرت‪ ،‬ئه‌‌وا ئە‌و بەڵێنی‬ ‫دا واز لە‌نمایش کردن بهێنێ‪ ،‬بەاڵم ئه‌‌وەی‬ ‫بەرزانی ئاماژەی پێنەدا چارەنوس����ی ئە‌و‬ ‫هەمو کۆمبارسی ئەکتەر‌و ئە‌و عەشاماتی‬ ‫بینەرەی لە‌شار‌و گوندەکان کۆکرابونەوە‪.‬‬ ‫راس����ته ‌‌نمایش����ه‌‌ بە‌پەله‌‌پ����روزه ‌‌ئاماده‬ ‫‌‌کراوەک����ه‌‌ بۆ چەند رۆژی����ک زەرده‌‌خەنەی‬ ‫خسته‌‌س����ەر لێوی بینەره ‌‌نیوه‌‌ برس����ی‌و‬ ‫گیرف����ان خاڵیەکان که‌‌لە‌لەب����ەر نەبونی‬ ‫روناکی هەر یەکەو بە‌چرایەکەوه‌‌ هاتبونه‌‌‬ ‫هۆڵی ش����انۆیەکی وێران‪ ،‬ب����ەاڵم ئه‌‌وانی‬ ‫دەرەوه‌‌لە‌نمیش����کاره‌‌ پرۆفیشناڵەکان که‌‌‬ ‫ت����ا رادەیەک����ی زۆر دڕنده‌‌ب����ون‪ ،‬هەر وا‬ ‫بە‌بێدەنگی‌و دەس����تەو ئەژنۆ دانەنیشتن‌و‬ ‫کەوتن����ه‌‌ تێکدانی ش����انۆیەک که‌‌ هەرگیز‬ ‫بە‌خەیاڵی پاڵەوانی نمایش����ەکه ‌‌نەدەهات‬ ‫ئا بەو شێوه‌‌دڕندەیه‌‌ شانۆکەی لێبکرێته‬ ‫‌‌تراژیدی����ا لە‌جیاتی ئەوەی ببێته‌‌ رۆمانس‌و‬ ‫بە‌خۆشی کۆتایی بێت!‬ ‫ئێس����تا بەرزانی زیات����ر لە‌هەمو کاتێک‬ ‫تەنیایە‪ ،‬ئه‌‌وەتا دۆسته‌‌کانی دوێنێش یان‬ ‫پش����تیان تێکرد یان مامه‌‌ڵەی گوماناویان‬ ‫بە‌خەونەکەیەوه‌‌کرد‪ ،‬سزا دان‌و وەدەرنان‬ ‫س����زای هەمو کارەکتەرێک����ی تراژیدیایە‪،‬‬ ‫ئه‌‌ی ئ����ه‌‌وه‌‌نیه‌‌پرۆمیس����یۆس‪ ،‬پاڵه‌‌وانه‬ ‫‌‌ئه‌‌فس����انیه‌‌که‌‌ی یۆنان����ی ک����ۆن‪ ،‬بە‌هۆی‬ ‫الساری‌و سەرکه‌‌شیەکەی لە‌دزینی ئاگری‬ ‫پیرۆز لە‌الیەن خواوەنده‌‌ دڕنده‌‌کان لە‌سەر‬ ‫بەرزترین چیا تا هەت����ا هەتا کۆت‌و بەند‬ ‫کرا‪ ،‬بەرزانیش وا دیاره ‌‌وەک کارەکته‌‌ری‬ ‫تراژیدی سەرزەنشتکراو قەدەری وا ئه‌‌بێت‬ ‫تا ماوه ‌‌لەس����ەر چیاکەی خ����ۆی ئازاری‬ ‫سەرکێشیەکی مەزن بکێشێ‪ ،‬هەر ئەوەش‬ ‫ئه‌‌بێ ق����ەدەری کارەکت����ه‌‌ری تراژیدیا که‬ ‫‌‌خۆی لە‌بەردەم بینەره‌‌ تیاڕاماوەکاندا دان‬ ‫بە‌هەڵ����ەی تراژیدیی خۆی بنێ‪ ،‬ئێس����تا‬ ‫ئه‌‌وەی بۆ بەرزانی ماوەته‌‌وه‌‌تا بەجێیبهێنی‬ ‫ت����ا وەکو له‌‌دەیلەم����ا هاملێتیه‌‌کەی نێوان‬ ‫بون‌و نه‌‌بون رزگاری بێت‪ ،‬ئه‌‌وەیه‌‌که رێگا‬ ‫نه‌‌دات لەسەر قەاڵی سزادان تا هەتا هەتا‬ ‫ئازار بدرێ‪ ،‬بەڵکو بۆ جارێکیش بێت یاری‬ ‫بونایاتی بکاتەوه‌‌لە‌فۆرم‌و نمایش����ێکی تر‬ ‫لە‌پێناو بە‌ده‌‌س����تهێنانی ئاگری پیرۆزی‬ ‫رێپێنه‌‌دراوەکەی پرۆمیسۆس‪.‬‬ ‫(کۆتایی)‬

‫‪13‬‬

‫ژه‌هرێك هه‌ی ‌ه له‌هه‌ولێرو‬ ‫سلێمانی‪..‬له‌گه‌ ‌ڵ دو چیرۆك؟‬ ‫هه‌ندرێن شێخ راغب‬ ‫سیاسی‪ ،‬رۆشنبیر‪ ،‬پێشمه‌رگه‌‪،‬‬ ‫رۆژنامه‌ن���وس‪ ،‬چاالك���وان‪ ،‬كۆی‬ ‫هاواڵتیانی س���لێمانی كه‌ قسه‌یان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ده‌ك���ه‌ی‪ ،‬بە‌عه‌ش���قه‌وه‌‬ ‫باس���ی كوردس���تان‌و هه‌رێمێك���ی‬ ‫دیموكراس���ی‌و ته‌بای���ی ده‌ك���ه‌ن‪،‬‬ ‫ره‌خنه‌و هاتوهاواری���ان بۆ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫پارتی‌و یه‌كێتی له‌كه‌لله‌ی شه‌یتانی‬ ‫دو ده‌ڤ���ه‌ری‌و ئیداره‌ی���ی بێنن���ه‌‬ ‫خواره‌وه‌و سیس���ته‌مێك دروس���ت‬ ‫بكه‌ن بۆ هاواڵتیانی كوردس���تان‪.‬‬ ‫كه‌چی خه‌ڵكێك ئه‌وه‌نده‌ روو قایم‌و‬ ‫هه‌ن���او ره‌ش‌و دژ بە‌كوردس���تانه‌‬ ‫دێ���ت‌و به‌ناوی خه‌ڵكی س���لێمانی‬ ‫داوای جیابونه‌وه‌و هه‌رێم‌و ئیداره‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ ده‌كات‪ ،‬نوكته‌ك���ه‌ش‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ خۆی خه‌ڵكی س���لێمانی‬ ‫نی���ه‌؟؟‪ .‬پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی كرۆكی‬ ‫بابه‌ته‌ك���ه‌م زیاتر رون بكه‌مه‌وه‌ دو‬ ‫چیرۆك باس ده‌كه‌م‪:‬‬ ‫چیرۆك���ی یه‌ك���ه‌م‪ :‬له‌دواهه‌مین‬ ‫په‌رله‌مان���ی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان���ی‬ ‫كوردستان س���اڵی (‪ )2013‬به‌پێی‬ ‫دات���او ئاماره‌كان���ی وێس���تگه‌و‬ ‫بنكه‌كانی ناو شاری هه‌ولێر‪ ،‬پارتی‬ ‫هێزی سێیه‌م بوە‪ ،‬یه‌كێتی یه‌كه‌م‬ ‫ده‌نگ‪ ،‬گۆڕان دوەم ده‌نگ‪ ،‬پارتی‬ ‫س���ێیه‌م ده‌نگ‪..‬ئینجا له‌قه‌زاكانی‬ ‫س���ه‌ر بە‌پارێزگای هه‌ولێر‪ :‬پارتی‬ ‫له‌قه‌زای چۆمان‪ ،‬روان���دوز‪ ،‬كۆیه‌‬ ‫دۆڕاندی‌و یه‌كێتی‌و گۆڕان پێش���ی‬ ‫كه‌وتن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌پێ���ی ئام���اره‌كان‬ ‫به‌هه‌ردو لیس���تی گۆڕان‌و یه‌كێتی‬ ‫یه‌كه‌م���ی هه‌ولێرن‪..‬كه‌چ���ی ت���ۆ‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ ناش���اره‌زاو ب���ێ ئاگابیت‬ ‫له‌نه‌خش���ه‌ی ئینتم���ای سیاس���ی‬ ‫هاواڵتیان���ی كوردس���تان بێی���ت‌و‬ ‫بڵێ���ی هه‌ولێر موڵك���ی پارتیه‌‌و با‬ ‫س���لێمانی جیابكه‌ینه‌وه‌و هیچمان‬ ‫پ���ێ ناكرێت‪ ،‬به‌اڵم راس���تیه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ خۆت ته‌نها خۆت فه‌شه‌لت‬ ‫هێن���اوه‌و ده‌ته‌وێت به‌م ئه‌جێندایه‌‬ ‫شكسته‌كانت بش���اریته‌وه‌‪ .‬ئه‌گینا‬ ‫خه‌ڵكی هه‌ولێ���ر ده‌بێت چی دیكه‌‬ ‫بكات بۆ ئه‌وه‌ی بیس���ه‌لمێنێت كه‌‬ ‫هێزی ده‌ره‌وه‌ی پارتی ده‌وێت‪...‬؟‬ ‫له‌ب���ری ئ���ه‌وه‌ی خاوه‌نداریه‌ت���ی‬ ‫له‌ده‌نگ���ی خه‌ڵك���ی هه‌ولێر بكه‌ن‬ ‫دێن‌و له‌ده‌نگ‌و هاواڵتیانی خۆیان را‬ ‫ده‌كه‌ن ‪..‬پڕۆژه‌ی هه‌رێمی سلێمانی‬ ‫پڕۆژه‌یه‌ك���ه‌ به‌قازانج���ی پارت���ی‬ ‫نه‌وه‌ك���و زیانی پارت���ی‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‬ ‫داوای هه‌رێم���ی س���لێمانی ده‌كه‌ن‬ ‫ده‌یانه‌وێت پارت���ی بكه‌نه‌ حاكمی‬ ‫موتڵه‌قی هه‌ولێرو مه‌یدانه‌كه‌ ته‌واو‬ ‫بۆ ئه‌و چۆڵ بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ خۆتان‬ ‫ده‌زانن هه‌ولێر هێزی نیلی‌و سه‌وزی‬ ‫نیه‌ ك���ه‌ كێبه‌ركێی توندی ده‌نگ‌و‬ ‫سه‌نگی سیاسی بكه‌ن‪ ،‬واتا پارتی‬ ‫به‌جیابونه‌وه‌ی سلێمانی زۆر به‌هێز‬ ‫ده‌بێت له‌هه‌ولێرو هیچ مونافیسێكی‬ ‫نامێنێت‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌پێوه‌ری حیزبی‬ ‫قسه‌ بكه‌ین ئه‌وانه‌ی داوای هه‌رێمی‬ ‫سلێمانی ده‌كه‌ن ئه‌وانه‌ن كه‌ پارتین‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ سیاسه‌تی فه‌رمی پارتی‌و‬ ‫لێدوانیان هه‌میشه‌ به‌توندی بابه‌تی‬ ‫هه‌رێمی سلێمانی ره‌ت ده‌كه‌نه‌وه‌و‬ ‫پارت���ی زۆر دژایه‌تی بیرۆكه‌ی ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ ده‌كات‌و بە‌پڕۆژه‌ی مالیكی‌و‬ ‫ئێرانی ده‌زانێت‪.‬‬ ‫چیرۆك���ی دوەم‪ :‬له‌كابین���ه‌ی‬ ‫پێش���وو تری س���ه‌رده‌می زێڕینی‬ ‫بودجه‌و پ���اره‌‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‪ ،‬پارێزگاره‌كان‬ ‫میوانداری ده‌كرێن‪ ،‬وه‌ك وه‌زیرێك‬ ‫ب���ۆی گێڕام���ه‌وه‌ گوت���ی‪ :‬به‌هرۆز‬ ‫قه‌شانی ره‌خنه‌ی توندی له‌سه‌رۆكی‬ ‫حكوم��� ‌هت‌و ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران‬ ‫گرت‪ ،‬ك���ه‌ گه‌مارۆی س���لێمانیان‬ ‫داوه‌و پ���اره‌ی پ���ڕۆژه‌كان نانێرن‬ ‫بۆ س���لێمانی‪ ،‬ئینجا با ش���تێكی‬ ‫دیك���ه‌ بڵێم پ���اره‌ی كوردس���تان‬ ‫له‌‪ %53‬بۆ سلێمانی بو‪ ،‬له‌‪ %47‬بۆ‬ ‫هه‌ولێرو دهۆك(به‌پێوه‌ری ژماره‌ی‬ ‫دانیش���توان) ‪ .‬كاتێ���ك به‌ه���رۆز‬ ‫قه‌ش���انی له‌قس���ه‌كانی ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆكی حكومه‌ت‪ ،‬ئه‌زانن ئه‌ڵێ‬ ‫چ���ی‪ :‬كاك به‌هرۆز ماوه‌ی س���ێ‬ ‫مانگ‌و ش���تێكه‌ ت���ه‌واوی بودجه‌و‬ ‫پاره‌ی كوردستان هاتوە‪ ،‬ئێمه‌ هه‌ر‬ ‫هه‌فته‌ی یه‌كه‌م ته‌واوی پاره‌كه‌مان‬ ‫داوه‌ته‌ ده‌ست كاك نه‌وزاد هادی‌و‬ ‫هه‌موش���مان پش���تگیری ده‌كه‌ین‌و‬

‫خه‌ریكه‌ هه‌ندێك پ���ڕۆژه‌ش ته‌واو‬ ‫ده‌بن‪ ،‬به‌اڵم بڕوا بكه‌ ماوه‌ی س���ێ‬ ‫مانگ���ه‌ بودجه‌و پاره‌ی س���لێمانی‬ ‫له‌ئه‌نجومه‌ن���ی وه‌زیران���ه‌‪ ،‬نازانین‬ ‫ته‌س���لیمی كام ته‌كه‌ت���ول‌و كام‬ ‫ته‌له‌فۆن‌و كام ناوه‌ندی س���لێمانی‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬فه‌رمون ئیداره‌ی سلێمانی‬ ‫رێكبك���ه‌ون ب���ا كاش پاره‌كه‌تان‬ ‫ته‌سلیم بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئینجا كاكی به‌رێ���زم بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌ك���ۆڵ هه‌ولێرو پارت���ی بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هاتوە ده‌ڵێت با هه‌رێمی سلێمانی‬ ‫جیابكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ناڵێت ئێمه‌‬ ‫ته‌نه���ا دینارێكم���ان له‌س���لێمانی‬ ‫به‌ئاگاداری پارتی سه‌رف نه‌كردوە‪،‬‬ ‫هه‌ق‌و حسابمان هه‌موی الی خۆمان‬ ‫بوە‪.‬‬ ‫پرسی دو هه‌رێمی‌و دو ئیداره‌یی‌و‬ ‫له‌توپه‌تكردن���ی حكومه‌تی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ژه‌هرێكی مه‌ترس���یداره‌ كه‌ هێمن‬ ‫هێم���ن ده‌مانكوژێت‪ ،‬چاره‌س���ه‌ر‬ ‫چیه‌؟‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی���ه‌ له‌ب���ری‬ ‫بیركردنه‌وه‌ له‌دو ئیداره‌یی هه‌رێم‪،‬‬ ‫ب���ا له‌هه‌ڵبژارنه‌كان���ی داهات���وو‪،‬‬ ‫بە‌دیموكراس���ی ئه‌وانه‌ سزا بده‌ین‬ ‫كه‌ س���نوری نێ���وان ده‌ڤه‌ره‌كانی‬ ‫كوردستان دروست ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌رن‬ ‫با به‌یه‌كه‌وه‌ كوردستان بپارێزین‌و‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر راس���تیش ده‌ك���ه‌ن دژی‬ ‫حوكمڕانی پارتی ویه‌كێتین‪ ،‬فه‌رمون‬ ‫هه‌ڵبژاردنت���ان له‌پێش���ه‌‪ .‬له‌بری‬ ‫تۆمه‌ت‌و ته‌شهیرو جنێودان فه‌رمون‬ ‫با دیموكراسی‌و هه‌ڵبژاردن‌و ئازادی‬ ‫بكه‌ینه‌ پێوه‌ری ه���ه‌ره‌ بنه‌ڕه‌تی‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پارته‌كانی ده‌س���ه‌اڵتداریش‬ ‫ده‌سه‌اڵتیان جێنه‌هێشت‌و ویستیان‬ ‫تێكی بده‌ن‪ ،‬روبه‌رویان ده‌بینه‌وه‌و‬ ‫له‌خه‌باتی مه‌ده‌نی‌و دیموكراس���ی‬ ‫نابه‌زین‪..‬ده‌بێت كار بكه‌ین‪ ،‬زیاتر‬ ‫قوربانی بده‌ین‪ ،‬نه‌وه‌كو بێ ئومێد‬ ‫بین‪ .‬ئه‌گه‌ر له‌خه‌باتی په‌رله‌مانی‌و‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش نائومێد بن‪ ،‬ئه‌مجاره‌‬ ‫خه‌متان نه‌بێ���ت ئه‌مریكا‌و ئه‌ورویا‬ ‫خۆی���ان سه‌رپه‌رش���تی خه‌بات���ی‬ ‫په‌رله‌مانی ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌ ئه‌مریكایه‌‬ ‫به‌فه‌رم���ی ده‌ڵێت‪ :‬ده‌بێت س���اڵی‬ ‫‪ 2018‬هه‌ڵبژاردن بكرێت‪.‬؟‬ ‫ب���ۆ س���ه‌ركه‌وتنیش‪ ،‬گرنگ���ه‌‬ ‫هه‌موم���ان فش���ار بكه‌ی���ن هێزی‬ ‫چه‌كدار له‌چن���گ حیزب نه‌مێنێت‌و‬ ‫ببێته‌ س���وپایه‌كی نیش���تمانی‪..‬‬ ‫ئه‌وكات���ه‌ ن���ه‌ك پارت���ی ویه‌كێتی‬ ‫به‌ڵك���و هی���چ هێزێ���ك ناتوانێت‬ ‫به‌پێوه‌ری هێز له‌هه‌ولێرو سلێمانی‬ ‫حوكمڕانی بكات‪ .‬ئه‌مه‌ جه‌وهه‌ری‬ ‫نیشتمانپه‌روه‌ییه‌‪ ،‬نه‌وه‌كو هه‌وڵدان‬ ‫بۆ پارچه‌كردنی هه‌رێم كه‌ پڕۆژه‌ی‬ ‫داگیركه‌رانی كوردستانه‌‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر ده‌نگێ���ك چ له‌هه‌ولێر چ‬ ‫له‌سلێمانی داوای دو هه‌رێمی بكات‪،‬‬ ‫به‌ژه‌هری ده‌زانم له‌ناو جه‌س���ته‌ی‬ ‫كوردستان‪.‬‬

‫پرسی دو هه‌رێمی‌و‬ ‫دو ئیداره‌یی‌و‬ ‫له‌توپه‌تكردنی‬ ‫حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬ژه‌هرێكی‬ ‫مه‌ترسیداره‌‬ ‫كه‌ هێمن هێمن‬ ‫ده‌مانكوژێت‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫چمك‬ ‫دەست لەکارکێشانەوەی سەرۆکی هەرێم‬

‫گۆشەیەکە د‪.‬شوان ئاده‌م ئه‌یڤه‌س ده‌ینوسێت‬

‫میدیای‌ كوردی‌و‬ ‫سه‌رچاوه‌كانی‌ داهاتی‌‬

‫ئه‌گه‌ر بڕیاربێ���ت چاودێریی میدیای‌ كوردی‬ ‫بكرێت‪ ،‬ده‌بێت له‌س���ه‌ره‌تاو‌ه ده‌ستنیش���ان ‌ی‬ ‫ره‌وای���ی‌و ناڕه‌وای���ی س���ه‌رچاوه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌س���تكه‌وتنی‌ داهات‌و باری‌ دارایی بكرێت‪:‬‬ ‫ك���ێ خاوه‌ندارێتی‌ میدی���اكان ده‌كات‌و نهێن ‌ی‬ ‫مان���ه‌وه‌و به‌رده‌وامیان له‌چییدای���ه‌؟ چونك ‌ه‬ ‫سیاس���ه‌تی‌ میدیایی‌و خاوه‌ندارێتی‌ میدیایی‬ ‫دوانه‌یه‌ك���ی‌ پێكه‌وه‌گرێ���دراوی‌ هاوش���ێوه‌ ‌ی‬ ‫رووه‌ك‌و ئاده‌میزادن‪ .‬یه‌كه‌میان له‌دوه‌میانه‌و‌ه‬ ‫ب���ڕ ‌ی دوه‌م ئۆكس���یدی‌ ئازادی���ی ده‌بڕی���ن‌و‬ ‫رۆژنامه‌گه‌ری���ی وه‌رده‌گرێ���ت‌و دوه‌میش���یان‬ ‫له‌یه‌كه‌میان���ه‌وه‌ ئۆكس���جینی‌ سیس���تمێك ‌ی‬ ‫دیكتاتۆریی‪ ،‬دیموكراس���یی یان تێكه‌ڵه‌یه‌ك‬ ‫له‌هه‌ردوكیان په‌خش‌و باڵو ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫جه‌ختكردن���ه‌و‌ه له‌س���ه‌ر خاوه‌ندارێت��� ‌ی‬ ‫میدی���ا‪ ،‬زۆرت���ر به‌یه‌كخس���تن‌و پته‌وك���ردن‬ ‫ی���ان لێكنزیكخس���تنه‌وه‌ ‌ی كه‌ناڵه‌كانی‌ میدیا‬ ‫(‪media consolidation or media‬‬ ‫‪ )convergence‬ناسراو‌ه ك ‌ه پرۆسه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫پێبه‌پێی كۆنترۆڵكردن ‌ی هاوبه‌شیی‌ ئامرازه‌كان ‌ی‬ ‫ماسمیدیایه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن چه‌ند كه‌سێك یان چه‌ند‬ ‫رێكخراوێك���ه‌وه‌ (س���تیڤن ‪ .)2009‬توێژینه‌و‌ه‬ ‫هاوچه‌رخه‌كان ئاش���كرایان كردو‌ه كه‌ ئاست ‌ی‬ ‫زۆربون‌و هه‌ژمونی‌ هاوبه‌ش���ێتی‌ له‌نێو چه‌ند‬ ‫ژماره‌یه‌ك��� ‌ی كه‌م���ی‌ كۆمپانیاكاندایه‌‪ ،‬له‌وان ‌ه‬ ‫گه‌وره‌ كۆمپانیا میدیایی ‌ه جیهانییه‌كانی‌ وه‌ك‪:‬‬ ‫‪News Corp، Time Warner، 21st‬‬ ‫‪Century Fox، The Walt Disney‬‬ ‫‪Company‬و چه‌ندانی‌ تر (داونینگ ‪.)2004‬‬

‫هه‌ری���ه‌ك له‌وان���ه‌‪ ،‬كێبركێی ب���ازاڕو به‌رزیی‬ ‫ئاس���تی‌ كواڵیت���ی‌ به‌رهه‌مه‌كانی���ان بونه‌ت ‌ه‬ ‫هه‌وێن���ی‌ مان���ه‌وه‌و به‌رده‌وامیی���ان‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫هه‌ندێكیان��� ‌ی له‌یه‌كت���ر نزیكخس���تووه‌ته‌وه‌و‬ ‫پێكه‌وه‌ كۆمپانیای مه‌زنتریان دروس���تكردوه‌‪،‬‬ ‫تاوه‌كو به‌پێ���ی ئامارو پ�ل�ان‌و به‌دواداچون‬ ‫باش���ترین به‌ره���ه‌م‌و زۆرتری���ن قازان���ج‬ ‫به‌ده‌ستبهێنن‪ .‬واته‌‪ ،‬خزمه‌تگوزاریی كۆمپانیا‬ ‫میدیاییی���ه‌كان پاره‌هێنه‌رن نه‌ك مش���ه‌خۆر‪،‬‬ ‫دڵنیاك���ه‌ره‌وه‌ی‌ زانیاریی‌و رووداوه‌كانن‪ ،‬نه‌ك‬ ‫ش���ێوێنه‌رو س���اخته‌كار‪ .‬هه‌ربۆیه‌‪ ،‬ژینگه‌ ‌ی‬ ‫ئیش���كردن ‌ی ئه‌مجۆر‌ه كۆمپانیا هاوبه‌شانه‌ ‌ی‬ ‫میدیا‪ ،‬ژینگه‌یه‌كی‌ لیبراڵ‌و كراوه‌یه‌‌و پش���ت‬ ‫به‌سیس���تمێكی‌ لیبراڵ���ی‌ دیموكراس���ییش‬ ‫ده‌به‌س���تن كه‌ كه‌رت���ی‌ گش���تیی‌و تایبه‌تی‪،‬‬ ‫حكومیی‌و حزبی���ی تیایدا لێكجیاكراونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫به‌رونی���ی‪ .‬تایبه‌تمه‌ندییه‌كان���ی‌ پۆلێ���ن‌و‬ ‫ده‌ستنیشانكراون‪.‬‬ ‫ت���ه‌واو به‌پێچه‌وانه‌ی‌ ئێره‌وه‌ ك ‌ه هه‌ر حزبێك ‌ی‬ ‫مۆڵه‌تپێ���دراو ده‌بێ���ت ماف���ی‌ "ئ���ه‌و رێ‌و‬ ‫شوێنانه‌ی‌ راگه‌یاندن ‌ی هه‌بێ ك ‌ه بۆ به‌دیهێنان ‌ی‬ ‫ئامانجه‌كان ‌ی بە‌پێ ی‌ یاس���ا ره‌چاوكراوه‌كان‬ ‫به‌كاری���ان دێن���ێ"‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌پێ���ی بڕگه‌ ‌ی‬ ‫یه‌كه‌می‌ مادده‌ی‌ س���ێزده‌یه‌می‌ یاسای‌ ژمار‌ه‬ ‫‪17‬ی‌ س���اڵ ‌ی ‪1993‬ی‌ حزبه‌كان��� ‌ی هه‌رێم��� ‌ی‬ ‫كوردس���تانی‌ عێراق‪ .‬وات ‌ه له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردن ‌ی‬ ‫یه‌ك���ه‌م خول��� ‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی‌ نیش���تمانیی‌و‬ ‫پێكهێنان ‌ی یه‌كه‌م كابینه‌ ‌ی حكومه‌تی‌ كوردیی‬ ‫كه‌ بووه‌ جێگره‌وه‌ ‌ی ده‌س���ه‌اڵتی‌ كش���اوه‌ ‌ی‬ ‫ناوه‌ندی���ی حكومه‌تی‌ عێ���راق‪ ،‬خاوه‌ندارێت ‌ی‬ ‫میدیاكان‌و كۆنترۆڵ ‌ی ناوه‌ڕۆك ‌ی په‌یامه‌كانیش ‌ی‬ ‫له‌حزب��� ‌ی به‌عس��� ‌ی عه‌ره‌بیی���ه‌و‌ه به‌می���رات‬ ‫بۆ حزبە‌كوردییه‌ "شۆڕش���گێره‌كانی‌ ش���اخ"‬ ‫گوێزرای���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌وانیش‪ ،‬هی���چ درێخییه‌كیان‬ ‫نه‌ك���رد له‌بوژاندنه‌وه‌ی‌ میراتی‌ میدیا ‌ی حزب‌و‬ ‫ته‌واوكردن��� ‌ی ئه‌و هه‌نگاوانه‌ ‌ی به‌عس���ییه‌كان‬ ‫نه‌په‌رژابونه‌ س���ه‌ر ته‌واوكردن���ی‌‪ ،‬به‌ئامانج ‌ی‬ ‫نه‌ڕه‌خساندن ‌ی هه‌ل ‌ی ده‌ركه‌وتن‌و گه‌شه‌كردن ‌ی‬ ‫میدیایه‌ك ‌ی ته‌مه‌ندرێژ ‌ی نیشتمانیی‌و پیشه‌یی‬ ‫ئازاد!‬ ‫پ���اش ‪26‬س���اڵ ئه‌زمون��� ‌ی فه‌رمانڕه‌وای���ی‬ ‫خۆبه‌خۆ‪ ،‬هێش���تا كۆنترۆڵی‌ زۆرینه‌ی‌ زۆر ‌ی‬ ‫میدی���اكان به‌ده‌س���ت حزبە‌كوردیی���ه‌كان‌و‬ ‫ده‌سته‌بژێری‌ ئه‌منیی‌و سیاسیی بازرگانه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش وایك���ردو‌ه هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫به‌رده‌وام به‌میدیا ‌ی ده‌سته‌مۆو ئاڕاسته‌كراو ‌ی‬ ‫حزبه‌كان یان كه‌س���ه‌كان بناسرێته‌وه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫بچووككردنه‌وه‌و داخس���تنی‌ میدیای‌ حكومیی‬ ‫له‌م س���ااڵنه‌ی‌ دواییدا‪ ،‬ئامانج لێی گێڕانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫داهاتی‌ گش���تیی‌و زه‌مینه‌س���ازیی بووبێت بۆ‬ ‫كێبركێ بازاڕی‌ میدیاكان‪ ،‬ئه‌وا به‌گه‌وره‌كردن‬ ‫ی���ان دامه‌زراندن���ی‌ میدی���ا ‌ی پشتبه‌س���توو‬ ‫به‌داهات ‌ی نه‌وت له‌الیه‌ن كه‌سایه‌تییه‌ حكومیی‌و‬ ‫هه‌واڵگرییه‌كان���ی‌ حزبه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و په‌ڕاوێزه‌ ‌ی‬ ‫پێش���تر بۆ ئازادیی ده‌ربڕین‌و رۆژنامه‌گه‌ریی‬ ‫هه‌بو به‌به‌رنام ‌ه به‌رته‌س���ككرایه‌وه‌و هه‌ژمون ‌ی‬ ‫دارایی‌و ته‌كنیكی‌ خۆیشیان به‌سه‌ر میدیاكان ‌ی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ خۆیاندا سه‌پاند‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچ ‌ی له‌ئێستادا‪ ،‬میدیا ‌ی فه‌رمیی حزبه‌كان‬ ‫له‌پاشه‌كش���ێیه‌كی‌ به‌رده‌وامدان‌و رووبه‌ڕوو ‌ی‬ ‫پوكانه‌وه‌و تێكهه‌ڵكێش���كردن ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێویس���ت ‌ه زۆر به‌زووی���ی یاس���ا ‌ی ژمار‌ه ‪17‬‬ ‫هه‌مواربكرێته‌وه‌ به‌جۆرێك میدیا راسته‌وخۆو‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆكانی‌ ح���زب س���نورداربكرێن‌و‬ ‫وردبینیی له‌س���ه‌رچاوه‌ی‌ داه���ات‌و داراییان‬ ‫بكرێت‪ .‬بگره‌ بشكرێته‌ مه‌رجێكی‌ مۆڵه‌تپێدان‬ ‫ك ‌ه حزب له‌بری‌ میدیا ‌ی پڕخه‌رجیی بێبه‌رهه‌م‪،‬‬ ‫به‌ته‌نه���ا نوس���ینگه‌یه‌كی‌ ب���ۆ په‌یوه‌ندیی��� ‌ه‬ ‫گشتییه‌كان ‌ی هه‌بێت‌و لێره‌ش میدیاكانی‌ حزب‬ ‫به‌یه‌كجاریی بخرێنه‌ ئه‌رشیڤه‌وه‌‪.‬‬

‫لەنێوان سڕکردن؛ یان هەڵوەشانەوەی پۆستی سەرۆکی هەرێم؟!‬ ‫نیاز سەعید عەلی‬ ‫س���ەرەتای هەفت���ەی راب���ردو؛ لەگەڵ دەس���ت‬ ‫لەکارکێش���انەوەی کاک مەس���عود بارزانی���ی‪،‬‬ ‫لەپۆس���تی س���ەرۆکی هەرێم‪ ،‬ه���اوکات لەگەڵیدا‬ ‫بەدەستپێش���خەریی فراکس���یۆنی پارتی‌و بەپرۆژە‬ ‫یاس���ایەکی تازەیئامادەک���راوی پێش���وەختی‬ ‫گەرماوگەرمی پەرلەمان‪ ،‬لەژێر سیناریۆی سڕکردنی‬ ‫پۆستی س���ەرۆکی هەرێم؛ زۆرینەی دەسەاڵتەکانی‬ ‫س���ەرۆک درا بەسەرۆکی حکومەت‪ ،‬کەمێکیشی درا‬ ‫بەسەرۆکی پەرلەمان‌و دەسەاڵتی دادوەریی‪.‬‬ ‫ئ���ەو رووداوە خێرای���ە؛ رووداوێک���ی چاوەڕوان‬ ‫نەکراوب���و‪ ،‬بەکتوپڕی���ی دزەی پێک���را ب���ۆ ن���او‬ ‫ناوەندەکانی میدیا‪ ،‬بەدوای خۆیدا چەندین پرسیارو‬ ‫گووم���ان‌و ش���یکردنەوەو لێکدان���ەوەی جیاجیای‬ ‫دروس���تکرد؛ یەکێک ل���ەو پرس���یارە بنەڕەتییانە‬ ‫ئەوەی���ە‪ ،‬ئایە س���ەرۆکی هەرێم‪ ،‬بەه���ۆی کۆتایی‬ ‫ش���ەڕی دەوڵەتی ئیس�ل�امیی(داعش)‪ ،‬یان بەهۆی‬ ‫فاکتەرو گووش���اری عێراقیی ودەرەکیی؛ دەس���تی‬ ‫لەپۆستەکەی کێشایەوە؟‪ ،‬لەکاتێکدا بەپراکتیکیی‬ ‫زیاتر لەچوار س���اڵە؛ وادەی یاس���ایی ئەو پۆستە‪،‬‬ ‫تەواوبووە‪ ،‬یەکەمجار بەیاسایەکی تازەی پەرلەمان؛‬ ‫لەس���اڵی(‪)٢٠١٣‬دا‪ ،‬دو س���اڵی ب���ۆ درێژکرایەوە‪،‬‬ ‫دواتردوەمجاری���ش بەپێش���نیاری (ئەنجوومەن���ی‬ ‫شوورای هەرێم)؛ دو ساڵی تریان بۆ خستەسەر‪.‬‬ ‫دەست لەکارکێشانەوەی سەرۆکی هەرێم‪ ،‬هاوکاتە‬ ‫لەگەڵ رووبەڕووبونەوە‪ ،‬لە‌بەرامبەر فشارو گووشارو‬ ‫کاردان���ەوەو دەرهاویش���تەکانی دوای ئەنجامدانی‬ ‫پرۆس���ەی ریفراندۆم؛ چ لەس���ەر ئاستی عێراق‪ ،‬چ‬ ‫لەس���ەر ئاستی واڵتانی دەوروبەر‪ ،‬چ لەسەر ئاستی‬ ‫جیهان‪.‬‬ ‫ئێس���تا پاش جێبەجێکردنی زۆرین���ەی مەرج‌و‬ ‫داواکارییەکان���ی حکومەت���ی عێ���راق‌و دەربڕین���ی‬ ‫ئامادەیی بۆ سازان‌و رێککەوتن؛ بۆ ئەو داواکاریی‌و‬

‫مەرجانەی تری���ش کەم���اون‪ ،‬بەتایبەتیی لەالیەن‬ ‫پارتی؛ کەجوومگەو دۆسیە بەهێزو سەرەکییەکانی‬ ‫فەرمانڕەوایی بەدەس���تەوەیە؛ ئایە کۆی ئەو فشارو‬ ‫گووشارانە‪ ،‬رۆڵ‌و کاریگەریینەبووە‪ ،‬لەسەر بڕیاری‬ ‫دەست لەکارکێشانەوەی کتوپڕی سەرۆکی هەرێم؟‪.‬‬ ‫ئایە ئەتوانین بڕیاری دەس���ت لەکارکێشانەوەی‬ ‫س���ەرۆکی هەرێم؛ گرێ نەدەین���ەوە بە‌دەرئەنجام‌و‬ ‫دەرهاویش���تەو لێکەوتەکان���ی دوای ئەنجامدان���ی‬ ‫پرۆسەی ریفراندۆم؟‪.‬‬ ‫ئایە دڵنیا بین کەپۆستی سەرۆکی هەرێم؛ لەپێناو‬ ‫سازان‌و لەس���ەر داوای الیەنی عێراق؛ بەیەکجاریی‌و‬ ‫بەنهێنیی هەڵنەوەش���ێندراوەتەوە لەژێر سیناریۆی‬ ‫سڕکردن؟ ئەمە لەکاتێکدا‪ ،‬ئەگەر پۆستی سەرۆکی‬ ‫هەرێ���م؛ هەڵوەش���ێندرابێتەوە بەنهێنی���ی‪ ،‬ئ���ەوا‬ ‫بێگوومان لە‌داهاتووش؛ پاس���اوو سینارۆی تری بۆ‬ ‫ئەدۆزرێتەوە؛ بۆ نەژیانەوەی ئەم پۆس���تەو کۆتایی‬ ‫پێهێنانی یەکجاریی؟!‬ ‫دەست لەکارکێشانەوەی کاک مەسعود‪ ،‬لەپۆستی‬ ‫س���ەرۆکی هەرێم؛ لەکاتێکدایە کە شەڕی دەوڵەتی‬ ‫ئیس�ل�امیی(داعش)‪ ،‬لەعێراق���دا لەکۆتایی���ەکان‬ ‫نزیکبۆتەوە‪ ،‬ئایە ئەو پاساوە راستە؛ کە پێی وایە‬ ‫کاک مەسعود؛ ماوەی سەرۆکایەتییەکەی لە‌ڕابردودا‬ ‫بەهۆی ش���ەڕی دەوڵەتی ئیس�ل�امیی(داعش)ەوە‪،‬‬ ‫لەس���ەر بنەمای پێویستیی‌و هەس���تیاریی قۆناغ‌و‬ ‫قوورس���یی ئەرک‌و ملمالنێکان؛ بۆ درێژکراوەتەوە‪،‬‬ ‫وەک ئەوەی کەئێستا ئاراستەیەک؛ وای لێکئەداتەوە‬ ‫کەدوای تەواوبونی شەڕی داعش؛ ئیتر کاک مەسعود‬ ‫نایەوێ���ت لەوە زیاتر‪ ،‬مانەوەی لەپۆس���تەکەیدا بۆ‬ ‫درێژبکرێتەوە؟! ئایە ئەو ئاراستەیە کەبڕیاری دەست‬ ‫لەکارکێش���انەوەی کاک مەسعود؛ پەیوەست ئەکات‬ ‫بەکۆتاییهاتنی شەڕی دەوڵەتی ئیسالمیی(داعش)؛‬ ‫ئەی چی ئەڵێت لەسەر س���ەرهەڵدان‌و بووژانەوەی‬ ‫ئ���ەو هەمو ناکۆکی���ی‌و ملمالنێ‌و کێش���ەو قەیران‌و‬ ‫ش���ەڕو گرژیی وئاڵۆزییانەی نێ���وان هەرێم وعێراق‬ ‫لەالی���ەک‪ ،‬هەرێم‌و واڵتان���ی دەوروبەر لەالیەکی تر‪،‬‬

‫ئایە ئەوەی لەپەرلەمانی‬ ‫کوردستاندا گووزەرا؛‬ ‫بۆ سڕکردنی پۆستی‬ ‫سەرۆکی هەرێم‬ ‫سیناریۆیەک نەبو بۆ‬ ‫ئەوەی بەو میکانیزمەیە‬ ‫رێگریی بکەن لەکەسانی‬ ‫تر؛ تاکو لەسەر‬ ‫کورسیی سەرۆکایەتیی‬ ‫هەرێم دانەنیشێت‬ ‫کە مەترس���یی ئەوەی لێ ئەکرێت؛ چارەنووس���ی‬ ‫هەرێمی کوردس���تان‪ ،‬ب���ەرەو تونێڵێک���ی تاریک‌و‬ ‫داخراو ببات‪ ،‬ئەو هەڕەش���ەو مەترسییانەی ئەگەر‬ ‫لەقۆناغی ش���ەڕی دەوڵەتی ئیس�ل�امیی(داعش)؛‬ ‫مەترسیدارتر‌و کاریگەرتر‌و هەستیارترو زیاتر نەبێت؛‬ ‫ئەوا کەمتر نییە‪ ،‬ئەی بۆچی ئێس���تا لەبری دەست‬ ‫لە‌کارکێش���انەوەو سڕکردن؛ کەس باسی پێویستیی‬ ‫مانەوەی کاک مەسعود ناکات لەپۆستەکەیدا؟!‬ ‫ئەم���ە لەکاتێکدا‪ ،‬بەگوێ���رەی کارنامەو پەیڕەوو‬ ‫رێوڕەس���مە فەرمییەکانی پرۆس���ەیفەرمانڕەوایی؛‬

‫بنیاتنانی ده‌وڵه‌ت بێ ریفراندۆم‪:‬‬ ‫ئه‌زمونی واڵتانی نوێ‬ ‫بەیار عومەر‬ ‫ڕیفران����دۆم ته‌نها رێگه‌ی س����ه‌ربه‌خۆیی نیه‌؛‬ ‫چه‌نده‌ها ده‌وڵه‌ت به‌بێ ریفراندۆم سه‌ربه‌خۆییان‬ ‫به‌ده‌س����تهێناوه‌‪ .‬هه‌وره‌ه����ا م����ه‌رج نی����ه‌ هه‌ر‬ ‫ده‌وڵه‌تێ����ك له‌ڕێی ریفراندۆمه‌وه‌ س����ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫به‌ده‌ستهێنا سیسته‌مێكی دیموكراسی هه‌بێت‪.‬‬ ‫بە‌واتایه‌كی تر ریفراندۆم نه‌ زامنی سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ئه‌كات‪ ،‬نه‌ گره‌نتی دروس����تبونی سیسته‌مێكی‬ ‫دیموكرات����ی‪ .‬زۆر میله‌ت هه‌ ‌ن كه‌ ریفراندۆمیان‬ ‫ئه‌نجام����داوه‌‪ ،‬نه‌گه‌یش����تون بە‌س����ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫وه‌ك كورد‌و كه‌ته‌لۆنیه‌كان‪ ،‬یاخود گه‌یش����تون‬ ‫بە‌س����ه‌ربه‌خۆیی به‌اڵم له‌ئه‌نجامدا سیسته‌مێكی‬ ‫دیكتاتۆری هاتۆته‌كایه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك باشوری سودان‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا میله‌ت هه‌ی����ه‌ كه‌ به‌بێ ریفراندۆم‬ ‫گه‌یش����تون بە‌س����ه‌ربه‌خۆیی‌و سیس����ته‌مێكی‬ ‫دیموكراتی‌و ئابوریه‌كی پته‌ویشیان دروستكردوه‌‬ ‫وه‌ك سلۆڤاكیا‪.‬‬ ‫لە‌س����اڵی ‪ 1990‬ەوە تا ئێس����تا‪ 34 ،‬واڵتی‌‬ ‫نوێ دروست بون‌و س����ەربەخۆییان وەرگرتوە‪.‬‬ ‫بەش����ی زۆری ئەمانە راستەوخۆ‌و بێ ریفراندۆم‬ ‫س����ەربەخۆییان راگەیاندوە‌و بەش����ێکی‌ کەمیان‬ ‫لە‌ڕێی ریفراندۆمەوە س����ەربەخۆییان بەدەس����ت‬ ‫هێناوە‪ .‬بەشێکی‌ زۆری ئەم واڵتانە لە‌ئەنجامی‌‬ ‫هەڵوەش����اندنەوەی‌ یەکێت����ی‌ س����ۆڤیەت‌و‬ ‫یۆگۆس��ل�اڤیاوە دروس����ت بون‪ .‬ئ����ەو واڵتانەی‌‬ ‫کە لە‌یەکێتی‌ س����ۆڤیەت جیابونەوە بریتی بون‬ ‫له‌(ڕوسیا‪ ،‬ئۆكرانیا‪ ،‬کازاخستان‪ ،‬ئۆزبەکستان‪،‬‬ ‫تورکمانس����تان‪ ،‬تاجیكس����تان‪ ،‬كرغیزس����تان‪،‬‬ ‫ئەرمینیا‪ ،‬جۆرجی����ا‪ ،‬ئازەربایج����ان‪ ،‬لیتوانیا‪،‬‬ ‫التیڤیا‪ ،‬ئه‌س����تۆنیا‪ ،‬بیالڕوس‪‌،‬و مه‌لدۆڤیا)‪ .‬ئەو‬ ‫دەوڵەتانەش کە لە‌یوگوسالفیا جیابونەوە بریتی‬ ‫بون له‌(بۆسنه‌‪ ،‬کرواتیا‪ ،‬كۆسۆڤۆ‪ ،‬مه‌كه‌دۆنیا‪،‬‬ ‫مۆنتینیگ����رۆ‪ ،‬س����ربیا‪‌،‬و س����لۆڤینیا)‪ .‬چەن����د‬ ‫دەوڵەتێکی‌ تریش له‌م دواییانه‌دا سه‌ربه‌خۆییان‬ ‫وه‌رگ����رت وەک (چیك‪ ،‬س����لۆڤاكیا‪ ،‬ئەریتریا‪،‬‬ ‫باشوری‌ س����ودان‪ ،‬تەیموری‌ خۆرهەاڵت‪‌،‬و چه‌ند‬ ‫ده‌وڵه‌تێكی تر)‪.‬‬ ‫مەسەلەی‌ ریفراندۆم مەرجی‌ سەرکەوتنی‌ هیچ‬ ‫ده‌وڵه‌تێك نیە‪ .‬باشوری‌ س����ودان بە‌ریفراندۆم‬ ‫لە‌س����اڵی ‪ 2011‬دا له‌س����ودان جیابۆوه‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا یەکێکه‌ لە‌واڵتە هەرە شکستخواردوەکانی‌‬ ‫جیه����ان؛ ل����ە‌ڕوی‌ سیاس����یەوە دیکتات����ۆری‌و‬ ‫مافیایی����ە‌و لە‌ڕوی‌ ئابوری����ەوە زۆر الوازە‪ .‬بۆیە‬ ‫پاش س����ه‌ربه‌خۆیی هاواڵتیانی‌ باشوری‌ سودان‬ ‫بەردەوام کۆچ ئەکەن بۆ سودان کە پێشتر لێی‬ ‫جیابونەتەوە‪ .‬لە‌بەرامبەردا نمونەی‌ س����لۆڤاکیا‬ ‫هەیە کە ساڵی ‪ 1993‬لە‌چیکۆسلۆڤاكیا جیابۆوە‬ ‫بەبێ ریفراندۆم‪ ،‬ئێس����تا نمون����ەی‌ واڵتە هه‌ره‌‬

‫س����ەرکەوتوەکانی‌ جیهانە‪ .‬لە‌ڕوی‌ سیاس����یەوە‬ ‫دیموکراسیە‌و لە‌ڕوی‌ ئابوریەوە زۆر بەهێزە‪.‬‬ ‫بە‌مەرجێک ئەم واڵتە پێش����تر لە‌ژێر سایەی‌‬ ‫سیس����ته‌مێکی‌ کۆمه‌نیس����تی‌ دیکتاتۆریدا بوە‌و‬ ‫ل����ە‌ڕوی‌ ئابوری����ەوە زۆر الواز ب����وە‪ .‬ل����ە‌ڕوی‌‬ ‫جوگرافی����ەوە وەک����و کوردس����تان وای����ە؛ زۆر‬ ‫ش����اخاویە‌و بە‌وش����کانی‌ دەورەدراوە‌و هی����چ‬ ‫دەرچەیەک����ی‌ ده‌ریای����ی نیە‌و روبەرەکەش����ی‬ ‫بە‌نزیکەی����ی‌ نی����وەی‌ روب����ەری‌ کوردس����تانە‪.‬‬ ‫چونک����ە روبەری‌ هەرێمی‌ کوردس����تان بە‌ناوچە‬ ‫دابڕاوەکانەوە نزیکەی‌ ‪ 80‬هه‌زار کم‪ 2‬یە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫س����لۆڤاکیا روبەرەکەی‌ نزیکەی‌ ‪ 50‬هه‌زار کم‪2‬‬ ‫ی����ە‌و ژمارەی‌ دانیشتوانیش����ی نزیکە لە‌هەرێمی‌‬ ‫کوردس����تانەوە‌و ژمارەی����ان نزیك����ه‌ی ‪ ٥‬ملیۆن‬ ‫کەس����ە‪ .‬ب����ەاڵم بە‌پێچەوانەی‌ ئێم����ەوه‌‪ ،‬ئەوان‬ ‫توانیویان����ە دامه‌زراوه‌كانی دەوڵەت دروس����ت‬ ‫بک����ەن‌و خۆش����گوزەرانی‌ ب����ۆ هاواڵتیەکانیان‬ ‫دابینبكه‌ن‪ .‬هاوکات ئازادی‌ تاک‌و ئازادی‌ ئاینی‌‌و‬ ‫ئ����ازادی‌ رۆژنامەگەری‌‌و ئازادی سیاس����ییان بۆ‬ ‫فەراهەم بک����ەن‪ .‬هه‌روه‌ها بیمەی‌ کۆمەاڵیەتی‌‌و‬ ‫تەندروستیان بۆ دابین بکەن‪.‬‬ ‫س����لۆڤاکیا ئێس����تا یەکێکە ل����ەو واڵتانەی‌‬ ‫ئەوروپا کە ئابوریەک����ەی‌ زۆر بە‌خێرایی بەرەو‬ ‫پێش ئەچێت‪ .‬ئێس����تا لە‌ڕوی‌ خێرایی گەشەی‌‬ ‫ئابوری����ەوە‪ ،‬س����ێیەم دەوڵەت����ە لە‌ئەوروپادا‪.‬‬ ‫هاواڵتیانی‌ س����لۆڤاکیا دەتوانن گه‌شت بۆ ‪165‬‬ ‫واڵت بك����ه‌ن بەبێ ڤیزە‌و ‪ 11‬هەمین باش����ترین‬ ‫پاس����پۆرتی‌ جیهانیان هەیە‪ .‬بە‌مەرجێک ئەوان‬ ‫بەبێ ریفراندۆم لە‌ساڵی ‪1993‬وە سەربەخۆییان‬ ‫بەدەس����ت هێناوە‪ .‬لە‌کاتێک����دا ئێمە لە‌هەرێمی‬ ‫کوردس����تان لە‌س����اڵی ‪ 1991‬ەوە بە‌شێوەیەکی‌‬ ‫دیفاکت����ۆ (عه‌مه‌ل����ی‌) خاوەن����ی‌ حکوم����ەت‌و‬ ‫پەرلەم����ان‌و داهاتی‌ خۆمانین ب����ەاڵم تەنانەت‬ ‫بۆ ئێ����ران‌و تورکیاش ئەبێ����ت بە‌ڤیزە هاتوچۆ‬ ‫بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئەوان توانیویانە بە‌شێوەیەکی‌ سه‌ركه‌وتوانه‌‬ ‫قۆناغ���ی گواس���تنەوە‌و راگ���وزەر لە‌ئاب���وری‌‬ ‫کۆمەنیس���تیەوە به‌ره‌و ئابوری‌ کاپیتالیس���تی‌‬ ‫تێپەڕێنن؛ یه‌كێك له‌كاره‌ سه‌ره‌كیه‌كانیان ئه‌وه‌‬ ‫بوه‌ كه‌ به‌شی زۆری بانکەکانیان لە‌حکومیەوە‬ ‫ك���ردوه‌ بە‌ئەهل���ی‌‌و له‌ڕێی بانك���ی ناوه‌ندیه‌وه‌‬ ‫یارمەتیانداون‌و قه‌رزیان بە‌سودی كه‌م داونه‌تێ‬ ‫ب���ۆ ئەوەی‌ ئەوانیش بە‌س���ودی ك���ه‌م قەرزی‌‬ ‫پیشەسازی‌‌و کشتوکاڵی‌ بدەن بە‌هاواڵتیەکانیان‬ ‫له‌پێناوی ئه‌وه‌دا كه‌ گەشەی‌ ئابوری‌ بە‌خێرایی‬ ‫روبدات‪ .‬بەاڵم له‌كوردس���تان حکومەت زۆربەی‌‬ ‫بانکەکان���ی‌ کوردس���تانی (بە‌تایبەت ئه‌وانه‌ی‬ ‫س���نوری‌ س���ه‌وز‌و نیللی) مایە پوچ کرد‪ .‬ئیتر‬ ‫ئابوری‌و دامه‌زراوه‌‌و دەوڵەت چۆن وا دروس���ت‬ ‫ئەکرێت‪ .‬رێژەی‌ بێکاری له‌سلۆڤاكیا لە‌سەرەتای‌‬

‫جیابونەوەدا لە‌‪%21‬بوە‪ ،‬ئێس���تا گەیاندویانەتە‬ ‫‪ ،%7‬واته رێژه‌ی بێكاریان س���ێ هێنده‌ كه‌می‬ ‫ك���ردوه‌‪ .‬س���لۆڤاکیا لە‌واڵتێکەوە کە پێش���تر‬ ‫قەرزی‌ لە‌بانکی‌ نێو دەوڵەتی‌ وەرگرتوە‪ ،‬ئێستا‬ ‫ق���ەرز ئەدات بە‌بانکی‌ نێ���و دەوڵەتی‌ بۆ واڵتە‬ ‫ه���ەژارەکان‌و خاوه‌نی كه‌رتێكی پیشه‌س���ازی‬ ‫زۆر به‌هێزه‌‪ .‬ته‌نانه‌ت به‌شێكی زۆر له‌كۆمپانیا‬ ‫گه‌وره‌كانی دروس���تكردنی ئۆتۆمبێلی ئه‌ڵمانی‬ ‫هه‌ندێك له‌كا‌رگه‌كانیان بردۆته‌ سلۆڤاكیا وه‌ك‬ ‫ڤۆڵكسواگن‌و ئاودی‌‌و پۆرش‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئێم���ه‌ دوای ‪ ٢٦‬س���اڵ حكومڕانی‌و‬ ‫فرۆش���تنی نه‌وت‌و گاز‌و بانگه‌ش���ه‌ی ساخته‌ی‬ ‫به‌رده‌وام���ی پارته‌كانی ده‌س���ه‌اڵت بۆ ئازادی‌و‬ ‫مافی مرۆڤ‌و دیموكراس���یه‌ت‪ ،‬په‌رله‌مان په‌ك‬ ‫ئه‌خرێت‌و نوس���ه‌ر تی���رۆر ئه‌كرێ���ت‌و ئابوری‬ ‫نزیك ئه‌بێته‌وه‌ له‌خاڵی سفر‌و گه‌نجه‌كان له‌تاو‬ ‫بێكاری كۆچئه‌كه‌ن بۆ‌ هه‌نده‌ران‪ ،‬له‌م الشه‌وه‌‬ ‫چه‌ند كه‌سێك كه‌ به‌شی زۆریان له‌گه‌نده‌ڵیه‌وه‌‬ ‫تێوه‌گالون‌و س���ه‌به‌بكاری داڕوخانی سیسته‌می‬ ‫سیاس���ی‌و ئابوری ئه‌م واڵت���ه‌ن‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‬ ‫الی ئ���ه‌وان هیچ روی نه‌دابێ���ت‪ ،‬هاتن‌و وتیان‬ ‫ده‌وڵه‌تتان بۆ دروست ئه‌كه‌ین‪ ،‬سه‌ره‌نجام ‪%٥٠‬‬ ‫ی خاكی كوردستانیان راده‌ستكرد‌و به‌شی زۆری‬ ‫سه‌روه‌ری هه‌رێمی كوردس���تانیان له‌ده‌ستدا؛‬ ‫ه���ه‌ر له‌به‌ڕێوه‌بردن���ی خاڵ���ه‌ س���نوریه‌كان‌و‬ ‫گومرگ‌و فرۆكه‌خانه‌كانه‌وه‌ بیگره‌ هه‌تا ئه‌گاته‌‬ ‫ده‌ستبه‌سه‌راگرتنی بیره‌ نه‌وت‌و گازه‌كان‪.‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ هه‌ندێك بڵێن جیاوازی س���لۆڤاكیا‌و‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌وان خاوه‌نی‬ ‫دراوسێی باش���ن‌و ئێمه‌ دراوسێكانمان دژمانن‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ راسته‌‪ ،‬به‌اڵم كه‌س ده‌ستی نه‌گرتبوین كه‌‬ ‫‪ ٢٦‬ساڵه‌ سوپایه‌كی مه‌شقپێكراوی نیشتیمانی‬ ‫دروستبكه‌ین كه‌ النی كه‌م بتوانێت پارێزگاری‬ ‫له‌ناوچه‌ رزگاركراوه‌كان بكات له‌موس���ڵه‌وه‌ بۆ‬ ‫كه‌ركوك‌و خانه‌قی���ن‌و له‌ماوه‌یه‌كی كه‌مدا ‪%٥٢‬‬ ‫ی خاكی كوردستان راده‌ستی سوپای عێراق‌و‬ ‫حه‌ش���دی ش���ه‌عبی نه‌كات‪ .‬ئێ���ران‌و توركیا‬ ‫ده‌س���تیان نه‌گرتبوین كه‌ پ���ه‌ره‌ بە‌كه‌رته‌كانی‬ ‫پیشه‌سازی‌و كشتوكاڵ بده‌ین كه‌ له‌بنه‌ما هه‌ره‌‬ ‫گرنگه‌كانی دروس���تكردن‌و مانه‌وه‌ی ده‌وڵه‌تن‪.‬‬ ‫كه‌س ده‌س���تی نه‌گرتبوین كه‌ سیس���ته‌مێكی‬ ‫دیموكراس���ی دروس���تبكه‌ین ك���ه‌ تیای���دا‬ ‫ده‌ستاوده‌ستی ده‌س���ه‌اڵت بە‌ئاسایی‌و ئاسانی‬ ‫تێپه‌ڕێت‌و كه‌س���ێك نه‌یه‌ت له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫خۆی‌و بنه‌ماڵه‌كه‌ی بە‌ناشه‌رعی ده‌ست به‌سه‌ر‬ ‫كورسی ده‌سه‌اڵتدا‌ بگرێت‌و سه‌رجه‌م پرۆسه‌ی‬ ‫سیاسی‌و حكومڕانی له‌كوردستاندا په‌ك بخات‌و‬ ‫هاواڵتی���ان برس���ی ب���كات‪ .‬بۆیه‌ ئ���ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ئه‌بێت س���ه‌ره‌تا گله‌یی لێبكه‌ین خۆمانین نه‌ك‬ ‫دراوسێكانمان‪.‬‬

‫لەکاتی دەس���ت لەکارکێش���انەوەی لێپرس���راوانی‬ ‫ب���ااڵی وەکو س���ەرۆکی هەرێ���م‌و واڵت‌و پەرلەمان‬ ‫وحکومەت و‪ ...‬هتد‪ ،‬کەس���ێکی تر بەش���ێوەیەکی‬ ‫کاتی���ی‪ ،‬وەک���و (کاربەڕێکەر)؛ تاک���و ئەنجامدانی‬ ‫هەڵبژاردن���ی گش���تیی‪ ،‬لەب���ری ئ���ەو دائەنرێت‌و‬ ‫پۆس���تە دەست لەکارکێش���راوەکەی‪ ،‬بەشێوەیەکی‬ ‫کاتیی پێ رائەس���پێردرێت‪ ،‬وەلێ ل���ەم هەرێمەی‬ ‫ئێمەدا‪ ،‬کاک مەس���عود دەست لەپۆستی سەرۆکی‬ ‫هەرێم ئەکێش���ێتەوە‪ ،‬لەبری ئەوەی کەس���ێکی تر؛‬ ‫بەشێوەیەکی کاتیی‌و تا هەڵبژاردنی داهاتوو؛ لەبری‬ ‫بەڕێزی رابس���پێردرێت‌و وەکو سەرۆکێکی هەرێمی‬ ‫(کاربەڕێکەر) دەس���تبەکار بێت؛ کەچی پۆس���تی‬ ‫س���ەرۆکی هەرێم‪ ،‬س���ڕ ئەکرێت وهاوکات لەگەڵیدا‬ ‫بەیاسایەکی تازە؛ دەسەاڵتەکەی ئەدرێت بەوانیتر!‬ ‫ئایە سڕکردنی پۆستی سەرۆکی هەرێم؛ لەالیەن‬ ‫س���ڕکەران‌و دارێژەرانی پرۆژە یاسای دابەشکردنی‬ ‫دەسەاڵتی سەرۆکی هەرێمەوە‪ ،‬بۆ ئەوە ناگەڕێتەوە‬ ‫کە ئەوان؛ بێجگە لەکاک مەس���عود‪ ،‬هیچ کەسێکی‬ ‫تر بەش���یاوو شایس���تە نازانن‪ ،‬بۆ دانیشتن لەسەر‬ ‫ئەو کورسییە؟!‬ ‫ئایە نە ئەتوانرا کەس���ێکی تر؛ وەکو (سەرۆکی‬ ‫کاربەڕێکەر)‪ ،‬لەنمونەی جێگری س���ەرۆکی هەرێم‪،‬‬ ‫یان س���ەرۆکی ئەنجوومەنی وەزیران‪ ،‬یان سەرۆکی‬ ‫پەرلەمان؛ لەبری کاک مەس���عود؛ تاکو هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتو‪ ،‬رابسپێردرایە بۆ بە‌ڕێوەبردنی ئەو پۆستە‪،‬‬ ‫لەب���ری ئ���ەوەی هانا ببرێ���ت بۆ س���ڕکردنی ئەو‬ ‫پۆستە؟!‬ ‫ئایە ئەوەی لەپەرلەمانی کوردس���تاندا گووزەرا؛‬ ‫بۆ سڕکردنی پۆستی سەرۆکی هەرێم‪ ،‬سیناریۆیەک‬ ‫نەبو ب���ۆ ئەوەی بەو میکانیزمەی���ە‪ ،‬رێگریی بکەن‬ ‫لەکەسانی تر؛ تاکو لەسەر کورسیی سەرۆکایەتیی‬ ‫هەرێم دانەنیش���ێت‪ ،‬مادەم کاک مەسعود ال ئەچێت‬ ‫لەسەری؟!‪.‬‬ ‫ئایە ئەنجوومەنی ش���وورای هەرێم‪ ،‬نەیئەتوانی‬ ‫بەش���یکردنەوەیەک؛ دەرەچەیەک بۆ چارەس���ەری‬

‫راسپاردنی کەسێکی تر بدۆزێتەوە‪ ،‬بۆ رادەستکردنی‬ ‫ئەو پۆستەو پڕکردنەوەی ئەو بۆشاییە لەدەسەاڵتی‬ ‫فەرمانڕەوای���ی لەهەرێمی کوردس���تان‪ ،‬وەک چۆن‬ ‫بۆ درێژکردنەوەی ماوەی س���ەرۆکایەتییەکەی کاک‬ ‫مەسعود کردی؟!‪.‬‬ ‫ئایە لەڕووی یاس���اییەوە؛ لەهیچ واڵتێکی تردا‪،‬‬ ‫ئەزمونێک���ی ت���ری بەم چەش���نە هەی���ە‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫لەس���ەرکارنەمانی سەرۆک لەدەس���ەاڵتدا؛ لەگەڵیدا‬ ‫پۆس���تی س���ەرۆکیش س���ڕ بکرێت‌و بەیاس���ایەک‬ ‫دەسەاڵتەکانی بدرێت بەئۆرگانی تر لەدەسەاڵتدا؟!‬ ‫ئام���اژەو ش���یکردنەوەکان؛ دەریئەخەن کە کاک‬ ‫مەس���عود؛ لەژێر گووش���ارو کاریگەری���ی فاکتەری‬ ‫عێراقی���ی‌و دەرەکی���ی؛ بەناچاری���ی دەس���تی لەو‬ ‫پۆس���تە کێش���اوەتەوە‪ ،‬نەک بە‌ویس���ت وخواستی‬ ‫خ���ۆی؛ بەپاس���اوی تەواوبونی ش���ەڕی دەوڵەتی‬ ‫ئیسالمیی(داعش)‪ .‬لەمسۆنگەیەوە ئەتوانین بڵێین؛‬ ‫پارتەکەی کاک مەسعود‪ ،‬ئەو پرۆژە یاسا تازەیەیان‬ ‫لەپەرلەماندا بۆ ئەوە دەرچوواند‪ ،‬تاکو هیچ کەسێکی‬ ‫تر‪ ،‬نە بەوەکالەت‪ ،‬نە وەک (کاربەڕێکەر)؛ لەس���ەر‬ ‫کورسیی سەرۆکی هەرێمی کوردستان دانەنیشێت؛‬ ‫چونکە لەدیدو گووتارو ئەزمون‌و جیهانبینیی ئەواندا؛‬ ‫بێجگە لەکاک مەس���عود‪ ،‬کەسی تر شایستەی ئەوە‬ ‫نییە لەس���ەر کورسی س���ەرۆکی هەرێم دابنیشێت‪،‬‬ ‫گریمانەیەکی���ش هەیە‪ ،‬ئەوی���ش ئەوەیە چاوەڕێی‬ ‫ئەوە بک���ەن؛ ئەگەر لەداهاتوودا‪ ،‬رەوش‌و بارودۆخ‌و‬ ‫گرژیی‌و ناکۆکیی‌و ملمالنێ‌و ش���ەڕو پەیوەندییەکان‬ ‫ئاسایی بونەوەو زەمینە رەخسا؛ ئەوا کاک مەسعود‪،‬‬ ‫خۆی بپاڵێوێتەوەو ببێتەوە بەسەرۆکی هەرێم‪ ،‬یان‬ ‫ئەگەر زەمینەکە بۆ ئەو نەڕەخس���ا؛ ئەوا کەسێکی‬ ‫زۆر نزی���ک لەخۆی‪ ،‬بەتەزکیەی ئ���ەو‪ ،‬بپاڵێورێت‌و‬ ‫ببێت بەس���ەرۆکی هەرێم؛ ئەوس���ا بەیاسایەکی تر‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵتەکان وەرئەگرنەوە بۆ س���ەرۆکی هەرێم‪،‬‬ ‫ئەم���ە لەکاتێکدا ئەگەر بڕیار بێت؛ لەکوردس���تاندا‬ ‫پۆستی سەرۆکی هەرێم بمێنێت‌و مساوەمەی لەسەر‬ ‫نەکرابێت!‬

‫پەندەکانی ریفراندۆم‌و‬ ‫‪ ١٦‬ی ئوکتۆبەر‬ ‫د‪ .‬هەژار مەعروف‬ ‫ب����ۆ ئەنجامدان����ی ریفراندۆم مەس����عود بارزانی‬ ‫گرێ دەرونییەکان‌و هەس����ت وسۆزە هەڵچو‌و توڕە‌و‬ ‫ترس����ەکانی سەپاند بەس����ەر عەقڵ‌و بیرکردنەوەی‬ ‫مەنتیقی‌و هاوس����ەنگ‌و ئارام‪ ،‬ل����ە‌دژی راوبۆچونی‬ ‫گۆڕان‌و کۆمەڵی ئیسالمی‌و بەشێکی زۆری یەکێتیی‬ ‫نیش����تمانی‌و رێکخراوەکان����ی کۆمەڵ����گای مەدەنی‬ ‫هەروەها ل����ە‌دژی هەمو دنی����ای دەرەوەی خۆمان‬ ‫بە‌دۆست‌و دوژمنەوە وەک منداڵێک وڕک لە‌یاریەک‬ ‫بگرێ بۆی بکڕن ئاوا مەسعود بارازانی لە‌دەرونێکی‬ ‫نادروست‌و شێواوە وە ریفراندۆمی سەپاند بەسەر‬ ‫گەلەکەماندا‪.‬‬ ‫‪ .١‬ئەزمونەکان����ی خۆمان‌و هەمو دنیا‪ :‬هێتلەر‪،‬‬ ‫ستالین‪ ،‬سەدام‪ ،‬قەزافی‪ ....‬بەردەوام سەلماندویانە‬ ‫کە ئیتر خەوش‌و تاوانە ش����وێنی هیچ سەرکردە‌و‬ ‫رابەرێکی خۆس����ەپێن‌و تاکڕەو‌و دیکتاتۆر بکەوین‪،‬‬ ‫ئیت����ر الی ئێمەش س����ەردەمی س����ەرۆک‌و رابەری‬ ‫هەمیشەیی‌و کاریزما‌و بەهێز‌و کلیلی هەمو قفڵەکان‬ ‫کۆتاییهات‪.‬بەختەوەرتری����ن گەالن����ی دنیا ئەوانەن‬ ‫س����ەرۆکی کاریزماییان نیە‪ ،‬کێ ناوی سەرۆکەکانی‬ ‫سوید‌و سویسرا‌و کەنەدا‌و ‪...‬دەزانێ؟‬ ‫‪ .٢‬نەک هەر لەم س����ەردەمی زانس����ت‌و زانینەدا‬ ‫ک����ە بەرهەمەکان����ی وەک ئینتەرنێ����ت‌و مۆبای����ل‬ ‫گەیش����تونەتە دورترین کوێرەدێی ئەم کوردوستانە‬ ‫‪،‬هەروەه����ا لە‌رابوردوی تاریکی مێژوی گەلەکەماندا‬ ‫س����ەلماوە کە کورد بە‌شێوازی حوکمی بنەماڵەیی‌و‬ ‫خێڵەکی ن����ەک هەر رزگاری نابێ����ت بەڵکو بەرەو‬ ‫کۆالیەتی دەچێت‪ .‬میرنشینە کوردییەکانی سەدەی‬ ‫هەژدە‌و نۆزدە‌و س����ەرەتای س����ەدەی بیست هیچ‬ ‫ش����وێنەوارێکیان ما؟ چییان ک����رد بە‌چی؟ کەواتە‬ ‫خەوش����ێکی گەورە‌و تاوانێکی سەرسوڕهێنە لەمە‬ ‫بەدوا هیچ تاکێکی تەنان����ەت نەخوێندەواری کورد‬ ‫بەاڵم خاوەن ئاوەز‌و هەس����تێکی سروش����تی ئیتر‬ ‫هیچ ئومێدێکی بە‌هیچ بنامەڵەیەکی ئێس����تا وهیچ‬ ‫بنەماڵەیەکی هێش����تا لە‌هێلکە نەت����روکاوی ئایندە‬ ‫هەبێت لە‌کوردوستانا کە لە‌ژێر رابەرایەتی کردنیدا‬ ‫گەلەکەمان بگات بە‌ئامانجەکانی لە‌س����ەربەخۆیی‌و‬ ‫رزگاری‌و ئ����ازادی‪ .‬پێویس����تمان بە‌ش����ارەزایی‌و‬ ‫ئاگاداریی هیچ دەس����گایەکی کۆکردنەوەی زانیاری‬ ‫نی����ە تا تێبگەین ک����ە هەردو بنەماڵ����ەی بارزانی‌و‬ ‫تالەبان����ی چۆن لە‌هەن����اوی خۆیاندا داوەش����اون‌و‬ ‫چۆن س����ەدان ناکۆکی‌و ناح����ەزی‌و جیاوازی‌و رق‌و‬ ‫کینە‌و دوژمنایەتیی س����ڕ‌و خەوتو‌و ئاشکرا‌و نهێنی‬ ‫لە‌ناوەوەڕا لەت‌و پەتی کردون‪.‬‬ ‫‪.٣‬سیس����تمی حیزب����ی دیموک����رات‌و نوێخواز‌و‬ ‫نائاینی بە‌س����ەرکردایەتیی بەکۆم����ەڵ‌و بەردەوام‬ ‫لە‌گۆڕاندا لە‌رێ����ی هەڵبژاردنی کراوە‌و ئازادەوە بۆ‬ ‫نمونە هەر چوارساڵ جارێک‪،‬ئینجا لە‌سەر بناغەی‬ ‫ئ����ەم سیس����تمی حیزبایەتیە سیس����تمی حوکمی‬

‫پەرلەمان����ی دادەنرێت کە ئەو ش����یوازەیە لە‌حوکم‬ ‫کە لەسەرتاس����ەری دنی����ادا‌و بە‌درێژایی مێژو جێی‬ ‫خۆیکردۆت����ەوە‌و بێجێگرەوە (بەدی����ل) ماوەتەوە‪.‬‬ ‫دەبێ����ت لە‌هەرێم����ی کوردوس����تانا ئەم ش����ێوەازە‬ ‫لە‌حیزبایەتی‌و دەسەاڵتی سیاس����ی‌و بەڕێوەبردنی‬ ‫واڵت پەیڕەوبکەین‪.‬‬ ‫‪ .٤‬ه����ۆی بنەڕەتی����ی شکس����ت‌و ئاش����بەتاڵی‬ ‫دەسەاڵتی پارتی‌و یەکێتی نادڵسۆزی‌و خۆپەرستی‬ ‫هەروەها نەزانی‌و ناش����ارەزایی س����ەرکردەکانیان‌و‬ ‫دەوروب����ەرە گەندەڵ‌و نەزانەکانی����ان بو‪ ،‬دۆڕاندنی‬ ‫‌حکومەت����ی هەرێم ل����ە‌دادگای لەن����دەن بەرامبەر‬ ‫کۆمپانی����ای دانا غاز باش����ترین نمونەی����ە‪ .‬کەواتە‬ ‫بێ زانین‌و ش����ارەزایی بەتەنیا دڵس����ۆزی بۆ گەل‌و‬ ‫نیش����تمان بەس نی����ن‪ ،‬هەروەها بێ دڵس����ۆزی بۆ‬ ‫گ����ەل‌و نیش����تمان زانی����ن‌و ش����ارەزاییش بەتەنیا‬ ‫بەس نین بۆ حوکمێکی س����ەرکەوتو‪ .‬مایەپوچیی‬ ‫دارای����ی‌و قەرزاریی حکومەتی هەرێم دەریانخس����ت‬ ‫کە بە‌تایبەتی لێپرس����راوە راس����تەوخۆکانی فایلی‬ ‫نەوت‌و غاز هەم نەزان‌و نەشارەزا هەم خۆپەرست‌و‬ ‫گەندەڵ‌و بێویژدانیش بون‪.‬‬ ‫‪ .٥‬دڵس����ۆزترین وڕاس����تگۆترین‌و هەرزانتری����ن‬ ‫راوێژکاری س����ەرکردەکان کۆمەاڵن����ی خەڵکە نەک‬ ‫لۆبی‌و راوێ����ژکاری بێیانی ک����ە ملیۆنەها دۆالریان‬ ‫تیا خەرجکرا‌و دەرکەوت راوێژەکەیان بۆ ریفراندۆم‬ ‫هەڵەیەکی کوشندەبو‪.‬لەوەاڵمی داوایەکی حکومەت‬ ‫لە‌کوێخای دێیەکی بناری شاخی زەردەی قەرەداخ‬ ‫کوێخاکە دەڵێت‪ :‬قوربان با بچمەوە پرس‌و راوێژێک‬ ‫بە‌زەردە بکەم ئینجا وەاڵمی کۆتاییت دەدەمەوە!‬ ‫‪ .٦‬لە‌هەر چوار دەوڵەتی تورکیا وئێران‌و سوریا‌و‬ ‫عێراق‪ ،‬هێشتا دەرفەت‌و شانسمان بۆ چارەسەرێکی‬ ‫رەوا‌و بێخوێنڕێژی لەگەڵ عێراق لە‌س����یانەکەی تر‬ ‫باشترە‪ ،‬با هەرچی زوترە لەگەڵ عێراق رێبکەوین‪.‬‬

‫دڵسۆزترین‌و‬ ‫ڕاستگۆترین‌و هەرزانترین‬ ‫راوێژکاری سەرکردەکان‬ ‫کۆمەاڵنی خەڵکە نەک‬ ‫لۆبی‌و راوێژکاری بێیانی‬ ‫کە ملیۆنەها دۆالریان‬ ‫تیا خەرجکرا‌وە‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫له‌م وه‌رزه‌دا سود له‌خواردنی‌ هه‌نار وه‌ربگره‌‬ ‫ی توێژین���ه‌وه‌كان ب���اس‬ ‫زۆرین��� ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سوده‌كانی‌ هه‌نار ده‌كه‌ن بۆ سه‌المه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫دڵ‌و خوێنب���ه‌ره‌كان‌و کەمكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی خوێن‌و‬ ‫ی كۆلیس���ترۆڵ‌و په‌ستان ‌‬ ‫رێژه‌ ‌‬ ‫ی تر‪ .‬هه‌ربۆی ‌ه باشتر‌ه‬ ‫چه‌ندین نه‌خۆش ‌‬ ‫ی‬ ‫مرۆڤ زیاتر زانیاری‌ له‌سه‌ر سوده‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌م وه‌رزه‌ ‌‬ ‫هه‌نار هه‌بێت بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌ناردا ئەو سودانە له‌بیر نه‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ ئه‌گه‌ری توش���بون به‌نه‌خۆشییەكان ‌‬‫دڵ‌و خوێنب���ه‌ره‌كان‌و جه‌ڵت���ه‌ی‌ دڵ‌و‬ ‫مێشك كه‌مده‌كاته‌وه‌و به‌سوده‌ بۆ دڵ‪.‬‬ ‫ی خان���ه‌ش���ێرپه‌نجه‌ییە‌كان‬ ‫ چاالك��� ‌‬‫ی توشبون‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ئه‌گه‌ر ‌‬ ‫ی مه‌مك‌و پرۆستات‌و غوده‬ ‫به‌شێرپه‌نج ‌ه ‌‬ ‫‌لمفاوییەكان كه‌مده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی سكچون‌و‬ ‫ی كه‌مكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ ده‌بێت ‌ه هۆ ‌‬‫به‌هێزكردنی‌ كۆئه‌ندامی‌ به‌رگری‌‪.‬‬ ‫ی شه‌كره‌‪.‬‬ ‫ ده‌تپارێزێت له‌نه‌خۆش ‌‬‫ پارێ���زگاری‌ له‌پێس���ت ده‌كات‌و‬‫وای لێ���ده‌كات یارمه‌ت���ی‌ هه‌ڵمژین���ی‌‬ ‫ڤیتامین ‪ D‬بدات‪.‬‬ ‫ توێژینه‌وه‌كان ئه‌وه‌یان س���ه‌لماندو‌ه‬‫ی تێدای ‌ه‬ ‫ك ‌ه هه‌نار ج���ۆره‌ ئه‌نزیمێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫یارمه‌تی‌یاخود كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ داخوران ‌‬ ‫کڕكڕاگه‌كان ده‌كات‪.‬‬

‫خوێنبەر‬ ‫بەچەوری گیراوە‬

‫خوێنبەری‬ ‫نیمچە گیراو‬

‫ئه‌گه‌ر گۆشتناخۆیت ده‌توانیت ئه‌م خواردنانه‌ له‌بر ‌ی بخۆیت‬ ‫روه‌كییەكان ئه‌و كه‌س���انه‌ن كه‌ گۆشت‬ ‫ناخ���ۆن‪ ،‬به‌پێ���ی‌ توێژینه‌وه‌كانی���ش‬ ‫روه‌كی���ن‬ ‫ئ���ه‌و ‌كه‌س���انه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌خواردنه‌كانیان چه‌وری‌ زۆر‬ ‫ك���ه‌م تێدایه‌ یاخود تێدانیه‌ زۆر كه‌متر‬ ‫توشی‌ نه‌خۆشێكانی‌ دڵ‌و جه‌ڵته‌ ده‌بن‌‪.‬‬ ‫كاتێك بڕی���ار ئه‌ده‌یت ئیتر گۆش���ت‬ ‫نه‌خۆی���ت ئ���ه‌وه‌ ده‌بێت پش���ت به‌م‬ ‫خواردنانه‌ ببه‌س���تیت بۆئه‌وه‌ی‌ توشی‌‬ ‫كێشه‌ی‌ ته‌ندروستی‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫ بڕی‌ پێویستی ئه‌و خواردنانه‌ بخۆ كه‬‫‌ئاسن‌و كالسیۆم‌و ڤیتامین ‪ D‬تێدایه‌‪.‬‬ ‫ گۆڕان���كاری‌ له‌خواردنه‌ روەكییەكان‬‫بكه‌‌و هه‌وڵبده‌ له‌س���ه‌ر چه‌ندین جۆره‌‬

‫ر‌وه‌ك ب���ه‌رده‌وام بی���ت ن���ه‌ك چه‌ند‬ ‫جۆرێكی‌ ك���ه‌م‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر یه‌كێكیان‬ ‫سودێكی‌ تایبەتی خۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌گ���ه‌ر پێش���تر ح���ه‌زت له‌ج���ۆره‌‬‫خواردنێ���ك بوە به‌گۆش���ت دروس���ت‬ ‫‌كراوە ئێستا ده‌توانیت هه‌مان خواردن‬ ‫له‌روه‌ك یان گۆش���تی‌ مریشك دروست‬ ‫بكه‌ی���ت ب���ۆ نمونه‌ ده‌توانیت ش���فته‌‬ ‫به‌په‌تاته‌و كوله‌که‌ ئامادە بکەیت له‌بری‌‬ ‫گۆشت‪.‬‬ ‫ پرۆتی���ن بخۆ‪ ،‬وه‌ك نیس���ك‌و نۆك‌و‬‫فاسولیاو چه‌ره‌سات‌و زه‌اڵته‌‪.‬‬ ‫ شیرو به‌رهه‌مه‌كانی‌ بخۆ وه‌ك ماست‌و‬‫په‌نیرو قه‌یماغ‪...‬‬

‫چه‌ند زانیاریه‌ك له‌سه‌رده‌م‌و ددان‬

‫هەنگاوی ئاسان‬ ‫بۆ کۆنرتۆڵکردنی فشاری خوێن‬ ‫بەشێوەیەکی بەردەوام‬ ‫پشکنینی فشاری خوێن بکەو‬ ‫پزیشکەکەت ئاگادار بکەرەوە‬

‫فشاری خوێن‬ ‫سەوزەو میوەو شیرەمەنیی‬ ‫کەم چەوری بخۆ‬

‫رۆژانە کەمرت لە‪1500‬‬ ‫ملیگرام خوێ بەکاربهێنە‬

‫ زیاتر له‌‪ 700‬جۆر به‌كتریا له‌ناو ده‌م‬‫ده‌ژیت‪.‬‬ ‫ هه‌ركاتێك خواردنێك كه‌وته‌ س����ەر‬‫زه‌وی‌ هه‌ڵ����ی‌ مه‌گ����ره‌ وابزانیت پاكه‌‬ ‫دەتوانی����ت بیخۆیت‪ ،‬ئه‌م����ه ‌هه‌ڵه‌یه‬ ‫‌چونك����ه‌راس����ته‌وخۆ چه‌ندی����ن جۆر‬ ‫میكرۆب له‌خۆ ده‌گرێت كه‌بۆده‌موددان‬ ‫زیان به‌خشه‌‪.‬‬ ‫ نه‌خۆش����ییەكانی‌ پوك له‌كه‌سێكه‌وه‬‫‌بۆ کەسێکی تر ناگوێزرێنه‌وه‌‪ .‬راسته‌‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ لیكه‌وه‌ چه‌ندین نه‌خۆش����ی‌‬ ‫ئه‌گوێزرێته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم هه‌وكردنی‌ پوك‬ ‫بە‌وشێوه‌یه‌ ناگوێزرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ -‬باش����تر وایه‌ ئ����ه‌و كه‌ره‌س����تانه‌ی‌‬

‫هاوبه‌ش����ن له‌نێوان چه‌ند كه‌س����ێكدا‬ ‫به‌كارده‌هێنرێ����ت وه‌ك ئامێ����ری‌‬ ‫مۆزیكی‌ كه‌مترین كات به‌كاربهێنرێت‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ ئه‌و ش����وێنانه‌به‌كتریای‌ زۆر‬ ‫لێكوده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ فلچ����ه‌ به‌كارئه‌هێنیت‬‫بۆ ده‌موددانت له‌شوێنێك دایبنێ‌ كه‬ ‫‌ه����ه‌وای‌ به‌ركه‌وێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ وش����ك‬ ‫ببێت����ه‌وه‌‪ ،‬چونك����ه‌ میك����رۆب زیاتر‬ ‫له‌شوێنی‌ شێدار ده‌ژیت‪.‬‬ ‫ ه����ه‌ر ‪ 3‬مانگ جارێ����ك فڵچه‌كه‌ت‬‫بگۆره‌‪ ،‬به‌اڵم گه‌ر توش����ی‌ په‌تا بویت‬ ‫ئ����ه‌وه‌ ده‌بێت پاش چ����اك بونه‌وه‌ت‬ ‫فڵچه‌كه‌ت بگۆریت‪.‬‬

‫لەهەفتەیەکدا ‪ 4 - 3‬جار‬ ‫وەرزش بکە‪ ،‬هەر جارێک ‪40‬‬ ‫خولەک‬ ‫دەرمانەکانت بەپێی‬ ‫رێنامیی پزیشک بەکاربهێنە‬

‫‪15‬‬

‫خوێنبەری‬ ‫تەندروست‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫سێ‌ هه‌زارو پێنج سه‌د خوێندكار‌و قوتاب ‌ی‬ ‫ناوچ ‌ه دابڕێنراوه‌كان له‌گه‌رمیان ده‌خوێنن‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫مامۆستایان‬ ‫ده‌توانن مافه‌كانیان‬ ‫به‌ده‌ستبهێنن؟‬

‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬

‫سه‌ریاس سه‌مین‬

‫جارێكی‌ تر مندااڵنی‌ ناوچه‌‬ ‫دابڕێنراوه‌كانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌هۆی‌‬ ‫روداوه‌كانی‌ شانزده‌ی‌ ئۆكتۆبه‌ره‌وه‌‬ ‫له‌خوێندن بێ‌ به‌شبون‪ .‬ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌و مندااڵنه‌ رویان له‌سنوری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ گه‌رمیان كردوه‌‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌كه‌ش ده‌ڵێت "پێشتر شوێنی‌‬ ‫قوتابیمان كه‌م بو ئه‌م كێشه‌شی‌ هات‬ ‫به‌سه‌ردا‪ ،‬زیاتر ئاڵۆزی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫دو رۆژ پاش شانزه‌ ‌ی ئۆكتۆبه‌ر وه‌زاره‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ئاگاداریه‌ك���ی‌ باڵوك���رده‌وه‌و تیایدا داوای‌‬ ‫له‌س���ه‌رجه‌م به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌ گشتیه‌كانی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێرو س���لێمانی‌‌و دهۆك‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌و گه‌رمیان كرد ك���ه‌ له‌م دۆخه‌‬ ‫تایبه‌ته‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تاندا پێویسته‌‬ ‫ده‌رگای‌ قوتابخانه‌كان به‌ڕوی‌ منداڵه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و ناوچانه‌دا وااڵ بكه‌ن‌و به‌پێی‌ ته‌مه‌ن‌و‬ ‫ئاس���تیان له‌نێ���و پۆله‌كان���دا جێگه‌یان‬ ‫بكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئ���ه‌و خێزانان���ه‌ش ده‌توانن‬ ‫له‌نزیكترین شوێن مندااڵكانیان بگه‌یه‌ننه‌‬ ‫قوتابخانه‌‪.‬‬ ‫یه‌كێك له‌و ناوچانه‌ سنوری‌ په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫گه‌رمیان���ه‌ كه‌ڕێژه‌یه‌ك���ی‌ زۆر خوێندكار‌و‬ ‫قوتابی‌ رویان تێكردوه‌‪ .‬له‌باره‌ی‌ ره‌وشی‌‬ ‫خوێندنی���ان‌و ئاماده‌كاریه‌كانیانه‌وه‌‪ ،‬دارا‬ ‫ئه‌حمه‌د به‌ڕێوبه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ گه‌رمیان‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "لیژنه‌مان ده‌ركردوه‌‬ ‫تا ئامارێكی‌ دروس���ت بێته‌ ده‌س���تمان‪،‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ژم���اره‌ی‌ مامۆس���تاو قوتابی‌‌و‬ ‫خوێندكاره‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له‌قۆناغی‌ دوه‌مدا‬ ‫هه‌وڵمان داوه‌ ش���وێنی‌ ئه‌و خوێندكارانه‌‬ ‫بكه‌ین���ه‌وه‌‪ .‬هه‌رچ���ی‌ قوتابخانه‌كانی‌ ناو‬ ‫ش���اری‌ كف���ری‌‌و ك���ه‌الرو رزگاری‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ توانا قوتابیه‌كانی���ان وه‌رگرتوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ ماوه‌ته‌وه‌ له‌ناوش���اردا دانراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌وانیش دوبه‌ش���ن خوێندنی‌ كوردی‌‌و‬ ‫عه‌ره‌ب���ی‌‪ .‬هه‌وڵمان داوه‌ له‌ش���اری‌ كه‌الر‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كی���ان ب���ۆ دابی���ن بكه‌ین‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ل���ه‌ڕزگاری‌و له‌گۆم���ی‌ هه‌یه‌ر‌و‬ ‫كه‌مپ���ی‌ تازه‌ دێش كه‌ ئ���اواره‌ی‌ تێدایه‌‪،‬‬

‫کۆمەڵێک قوتابی ئاوارە‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كیان بۆ دابین بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ژماره‌ ‌ی ئه‌و قوتاب���ی‌‌و خوێندكارانه‌ی‬ ‫ك��� ‌ه ش���وێنه‌كانی خۆی���ان به‌ناچ���ار ‌ی‬ ‫به‌جێهێش���توه‌و ئێس���تا له‌س���نور ‌ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ گه‌رمیان ده‌خوێنن‪ ،‬س��� ‌ێ‬ ‫ه���ه‌زارو پێنج س���ه‌ده‌ له‌هه‌ردو به‌ش��� ‌ی‬ ‫خوێندنی‌ كوردی‌‌و عه‌ره‌بی‌‪.‬‬ ‫پڕۆس���ه‌ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و فێرك���ردن‬ ‫ل���ه‌م چه‌ند س���اڵه‌ی‌ دواییدا به‌ده‌س���ت‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك گیروگرفت���ه‌وه‌ ده‌ناڵێنێ���ت‪.‬‬ ‫هاوكات پێویس���ته‌ هه‌ل���ی‌ فێركردن بۆ‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ش ك ‌ه له‌شوێنه‌كان ‌ی خۆیان‬ ‫ئاواره‌ب���ون دابین بكرێ���ت‪ .‬دارا ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "بێگومان له‌م چه‌ند‬ ‫س���اڵه‌ ‌ی دوایی‌دا كێش���ه‌و گرفتمان زۆر‬ ‫بۆدروس���ت بوه‌‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌ناو رزگار ‌ی‬ ‫كه‌ پێش���تریش ش���وێن ‌ی قوتاب ‌ی كه‌م بو‬ ‫ئ���ه‌م كێش���ه‌ش زیاتر ئاڵ���ۆزی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندیمان به‌یونسێفیشه‌وه‌ كردوه‌ ك ‌ه‬

‫قوتابخانه‌یه‌ك ‌ی نۆ پۆلی‌ خێرا له‌كابینه‌دا‬ ‫له‌ڕزگار ‌ی دروست بكه‌ن‪ .‬له‌ناو كه‌الریش‬ ‫ب���ۆ ئ���ه‌و قوتابخانانه‌ی‌ ك���ه‌ ئاواره‌یان‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪ ،‬له‌ه���ه‌ر بینایه‌كدا پۆلێك ‌ی بۆ‬ ‫دروست بكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ ره‌نگه‌ كات ‌ی‬ ‫پێویس���ت بێ���ت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ یونس���ێف‬ ‫له‌یه‌كه‌م رۆژه‌وه‌ له‌س���ه‌ر خه‌ته‌و به‌ڵێن ‌ی‬ ‫داوه‌ قرتاس���یه‌ی‌ ئه‌و خوێندكارانه‌ دابین‬ ‫بكات"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ ‌ی هه‌ڵوێس���ت ‌ی وه‌زاره‌ت��� ‌ی‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ عێراقه‌و‌ه دارا ئه‌حمه‌د وت ‌ی‬ ‫"ئه‌وان نوێنه‌ریان هه‌یه‌ ك ‌ه سه‌رپه‌رشت ‌ی‬ ‫خوێندنی‌ ئاواره‌كان ده‌كه‌ن له‌كوردستان‪.‬‬ ‫هه‌تا ئه‌مڕۆ هاتون‌و داوایان كرد ره‌زامه‌ند ‌ی‬ ‫بده‌ین بۆئه‌وه‌ ‌ی شوێنی‌ ئه‌و قوتابخانانه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه تایبه‌ت��� ‌ه به‌ئاوار‌ه عه‌ره‌به‌كان‪ ،‬گه‌ور‌ه‬ ‫بكرێت له‌گه‌ڵ دابینكردن ‌ی ئه‌وانه‌ی‌ پێش‬ ‫تر"‪.‬‬ ‫ه���اوكات ژماره‌ی���ه‌ك مامۆس���تاش‬

‫له‌ش���وێنه‌كانی‌ خۆیان ئاواره‌بون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هێش���تا نازانرێت كه‌ژماره‌ی���ان چه‌نده‌‪.‬‬ ‫دارا ئه‌حمه‌د وتی‌ "مامۆس���تایان ‌ی خۆمان‬ ‫وان���ه‌كان ده‌ڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ كاتی‌ خۆ ‌ی‬ ‫ته‌نس���یبمان ك���ردون له‌دوزخورمات���و‌و‬ ‫كفری‌‌و موچه‌ش���یان له‌الی‌ ئێمه‌یه‌‪ .‬ئه‌و‬ ‫مامۆستایانه‌ش كه‌ ئاواره‌بون په‌یوه‌ندیان‬ ‫به‌ئێم���ه‌وه‌ ك���ردوه‌‌و ناوه‌كانم���ان داو‌ه‬ ‫به‌پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ كه‌الرو كف���ری‌ بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌سه‌ر قوتابخانه‌كاندا دابه‌شیان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫دارا ئه‌حمه‌د وتیش���ی‌ "به‌شێكی‌ زۆری‬ ‫خوێندكاران ئێس���تا ده‌خوێنن‌و به‌شێكی‌‬ ‫كه‌میان ماون‪ .‬هه‌ندێك دایك‌و باوك دێنه‌‬ ‫الی‌ ئێمه‌ ترسی‌ له‌ده‌ستدانی‌ ساڵه‌كه‌یان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ دڵنیایان ده‌كه‌ین س���اڵی‌‬ ‫خوێندنه‌كه‌ی���ان نافه‌وتێت‌و ش���وێنیان‬ ‫بۆ دابین ده‌كه‌ین‪ .‬تا ئه‌م س���اته‌ داوای‌‬ ‫بڕوانامه‌م���ان نه‌ك���ردوه‌ له‌قوتابیه‌كان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئه‌زانین به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ كاتیه‌‌و‬

‫هه‌ندێك دایك‌و‬ ‫باوك دێنه‌ الی‌‬ ‫ئێمه‌ ترسی‌‬ ‫له‌ده‌ستدانی‌‬ ‫ساڵه‌كه‌یان هه‌یه‌‬ ‫ئێمه‌ دڵنیایان‬ ‫ده‌كه‌ین ساڵی‌‬ ‫خوێندنه‌كه‌یان‬ ‫نافه‌وتێت‌و شوێنیان‬ ‫بۆ دابین ده‌كه‌ین‬ ‫ره‌نگه‌ له‌چه‌ند هه‌فته‌ی‌ داهاتو بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫سه‌ر ماڵ‌و حاڵیان"‪.‬‬ ‫ژماره‌ی���ه‌ك له‌قوتاب���ی‌‌و خوێندكاری‌‬ ‫ئه‌و ناوچان���ه‌ رویان له‌پارێزگای‌ هه‌ولێرو‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ كردوه‌‪ .‬به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ گشتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێر ئاگاداری س���ه‌رجه‌م‬ ‫قوتابخانه‌كان���ی‌ ناوش���اری‌ هه‌ولێ���رو‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ ك���ردوه‌ له‌وه‌رگرتنی‌ قوتابیه‌‬ ‫ئاواره‌كان���دا جگ���ه‌ له‌قوتابیان���ی‌ پۆلی‌‬ ‫نۆی���ه‌م‌و دوانزده‌یه‌م‪ ،‬هیچ به‌ڵێننامه‌یه‌ك‬ ‫له‌قوتابی���ان وه‌رنه‌گ���رن‌و ئاس���انكاری‌‬ ‫ته‌واو ب���ۆ وه‌رگرتنیان بك���ه‌ن‪ .‬له‌كاتی‌‬ ‫درێژكردن���ه‌وه‌ی‌ واده‌ی‌ خوێندنیان دواتر‬ ‫به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ هه‌ولێر له‌گه‌ڵ‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ كه‌ركوك به‌ش���ی‌ خوێندنی‌‬ ‫ك���وردی‌ هه‌ڵده‌س���تێ‌ به‌ئه‌نجامدان���ی‌‬ ‫رێ���كاره‌ یاس���اییه‌كان ب���ۆ وه‌رگرتن���ی‌‬ ‫قوتابیه ‌ئاواره‌كان‪.‬‬

‫به‌ڕێوەبه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ ‌ی شاره‌زور‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر نه‌دۆزرێته‌وه‌‪ ،‬بایكۆت درێژ‌ه ده‌كێشێت‬ ‫ئا‪ :‬ئیمان زه‌ندی‌‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د كه‌ریم‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ قه‌زای‌ شاره‌زور له‌م‬ ‫گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "له‌سااڵنی‌‬ ‫پێشودا‪ 1200 ،‬خوێندكاری‌ پۆلی‌‬ ‫دوانزده‌مان هه‌بو ئێستا خۆی‌ ده‌دات‬ ‫له‌‪ 2200‬خوێندكار"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬جارێك����ی‌ تر مامۆس����تایان‬ ‫بایكۆتی‌ ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندنیان كرده‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایا ئه‌مه‌ شاره‌زوری‌ گرتوه‌ته‌وه‌؟‬ ‫محه‌م����ه‌د ئه‌حم����ه‌د‪ :‬ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ڕاگه‌یاندن����ه‌كان باس ده‌كرێت له‌باره‌ی‌‬ ‫بایكۆتی‌ ناوه‌نده‌كانی‌ خوێندنه‌وه‌‪،‬تائێستا‬ ‫له‌پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ ق����ه‌زای‌ ش����اره‌زور هیچ‬ ‫ش����تێكی‌ وه‌ها نی����ه‌‪ ،‬راس����ته‌ هه‌ندێك‬ ‫قوتابخان����ه‌ بایكۆت����ی‌ ده‌وامیانك����ردوه‌‪،‬‬ ‫به‌نیازین كۆبونه‌وه‌ی‌ مامۆستایان ئه‌نجام‬ ‫بده‌ین له‌س����ه‌ر بابه‌تی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‌و‬ ‫ش����ێوازی‌ وه‌رگرتن����ی‌ قوتابی����ان له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌ندێ����ك ورده‌كاری تر‪ ،‬له‌كۆبونه‌وه‌كه‌دا‬ ‫باس����ی‌ بایكۆتیش ده‌كه‌ین‪،‬الیه‌نه‌ باش‌و‬ ‫خراپه‌كانی‌ چییه‌؟و ه‌كو دیاره‌ ساڵی‌ پار‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 90‬رۆژ بایكۆتكرا ئه‌نجامه‌كه‌شی‌‬ ‫خوێن����دكار زه‌ره‌رمه‌ن����دی‌ یه‌ك����ه‌م بو‪،‬‬ ‫س����ااڵنی‌ پێش بایكۆت له‌‪ %60‬خوێندكار‬ ‫ده‌رچوبێت له‌‪ %60‬نمره‌ی‌ به‌رزیان هێناوه‌‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم پار به‌هۆی‌ بایكۆته‌وه‌ ئه‌م رێژه‌یه‌‬ ‫كه‌مبوه‌ت����ه‌وه‌ بۆ ‪‌%30‬و ل����ه‌و رێژه‌یه‌ش‪،‬‬ ‫له‌‪ %10‬ی‌ نم����ره‌ی‌ به‌رزی‌ نه‌هێناوه‌ ئه‌مه‌‬ ‫موئه‌ش����یرێكی‌ زۆر زۆر گه‌وره‌یه‌‪ ،‬سااڵنی‌‬ ‫پێش����و هه‌زارو دوسه‌د خوێندكاری‌ پۆلی‌‬ ‫دوانزده‌م����ان هه‌بو ئێس����تا خۆی‌ ده‌دات‬ ‫له‌دو هه‌زارو دوس����ه‌د خوێندكار‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆرێك له‌خوێندكاران به‌هۆی‌ بایكۆته‌وه‌‬ ‫تاقیكرنه‌وه‌یان ئه‌نجام نه‌داوه‌‪ ،‬گه‌ر بێتو‬

‫بایكۆت بكرێته‌وه‌ ته‌نها له‌قه‌زای‌ شاره‌زوور‬ ‫داهاتوی‌ هه‌زارو دوسه‌د خوێندكار به‌زای ‌ه‬ ‫ده‌ڕوات‪ ،‬هه‌ربۆی����ه‌ چاره‌س����ه‌ری‌ موچه‌‬ ‫به‌بایكۆت ناكرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بایكۆت درێژه‌ ده‌كێشێت وه‌كو‬ ‫ساڵی‌ پار؟‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ :‬ئه‌گه‌ر چاره‌س����ه‌ری‌‬ ‫بۆ نه‌دۆزرێته‌وه‌ له‌و بڕوایه‌م به‌ڵێ‌‪ ،‬هه‌مان‬ ‫حاڵه‌تی‌ پار دروست ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫مامۆس����تایانی‌ ئاماده‌یی‌ بایكۆت ناكه‌ن‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ پۆلی‌ دوانزده‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌و گرفتان����ه‌ چی����ن ك����ه‌‬ ‫له‌به‌رێوبه‌رایه‌تیه‌كه‌تان����دا روبه‌ڕوت����ان‬ ‫ده‌بێته‌وه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ :‬ئێمه‌ له‌په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫شاره‌زور كێش����ه‌ی‌ میالكمان زۆر كه‌مه‌‪،‬‬ ‫بۆنمونه‌ ئه‌و س����ی‌ گرێبه‌سته‌ی‌ ئه‌مساڵ‬ ‫ب����ۆ په‌روه‌رده‌كان دان����راوه‌‪ ،‬په‌روه‌رده‌ی‌‬ ‫ش����اره‌زوری‌ تێدانیه‌ هۆكاره‌كه‌ی‌ بۆچی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت����ه‌وه‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ كێش����ه‌ی‌‬ ‫میالكمان زۆر كه‌م����ه‌‪ ،‬ئێمه‌ ته‌نها گرفت‬ ‫هه‌مانبێ����ت ئ����ه‌و مامۆس����تایانه‌ن ك����ه‌‬ ‫خزمه‌تی����ان زۆره‌‌و خه‌ڵك����ی‌ س����لێمانین‬ ‫پس����پۆڕییه‌كانیان به‌ش����ه‌ زانستیه‌كانن‪،‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك����ی‌ زۆره‌ لێ����ره‌ن ناگوازرێنه‌وه‌‪،‬‬ ‫گ����ه‌ر بگوازرێت����ه‌وه‌ نه‌دامه‌زراندن هه‌یه‌‬ ‫نه‌گرێبه‌س����تیش به‌تایبه‌ت����ی‌ قۆناغ����ی‌‬ ‫یه‌ك تا ش����ه‌ش كه‌ داوای‌ گواستنه‌وه‌ی‌‬ ‫كردوه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ س����لێمانی‌ فائیز(زیاد)‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬چونكه‌ قۆناغی‌ یه‌ك تا ش����ه‌ش‬ ‫له‌قوتابخانه‌كانی‌ سلێمانی‌ فائیزی‌ زۆره‌‪،‬‬ ‫الی‌ ئێمه‌ بۆشایی‌ دروست ده‌كات له‌وێش‬ ‫فائیز ده‌بێت‪ ،‬پێویس����ته‌ به‌رێوبه‌رایه‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌ له‌سه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌‬ ‫هه‌ڵوێسته‌یه‌ك بكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كێشه‌ی‌ كتێبتان هه‌یه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ :‬ناڵێم كێشه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬

‫كه‌موكورتیمان هه‌یه‌ زۆر له‌ش����وێنانیتر‬ ‫باشترین‪ ،‬نه‌سریه‌شمان كه‌مبوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆ س����اڵی‌ نوێ����ی‌ خوێندن‬ ‫به‌رنامه‌تان چیه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ :‬به‌رنامه‌كان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئێمه‌ گرفتی‌ میالكاتمان زۆر كه‌مه‌ له‌چاو‬ ‫په‌روه‌رده‌كان����ی‌ تر راس����ته‌ كه‌موكورتی‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌مس����اڵ توانیومان����ه‌ ژماره‌یه‌ك‬ ‫مامۆستا بگوازینه‌وه‌ كه‌ ئه‌ویش چل‌و چوار‬ ‫مامۆستایه‌‪ ،‬نزیكه‌ی‌ په‌نجا مامۆستای تر‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وانیش ده‌گوازینه‌وه‌‪ ،‬لێره‌دا ئێمه‌‬ ‫به‌موحازه‌رات ئه‌و كێش����انه‌ چاره‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ین ته‌نها له‌ناو ش����ار ل����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫ش����ارنا‪ ،‬چونكه‌ پاره‌ی‌ موحازه‌رات زۆر‬ ‫نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بۆچی‌ بڕی����اردراوه‌ كه‌ چیتر‬ ‫به‌شێوه‌ی‌ خۆبه‌خشمامۆستا وه‌رنه‌گیرێت‬ ‫له‌باخچه‌و قوتابخانه‌كان؟‬ ‫محه‌م����ه‌د ئه‌حم����ه‌د‪ :‬به‌ڕێوەبه‌رایه‌تی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ س����لێمانی‌ ئاگاداری����ان‬ ‫كردینه‌وه‌ كه‌ خۆبه‌خ����ش وه‌رنه‌گیرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ئه‌یكات به‌ماڵ به‌سه‌رته‌وه‌ داوای‌‬ ‫دامه‌زراندن ده‌كات ده‌ڵێت مامۆستا گیان‬ ‫من دو س����اڵ خۆبه‌خش����بوم‪ ،‬پێده‌چێت‬ ‫پس����پۆڕیه‌كه‌ی‌ پێویست نه‌بێت ئه‌و كاته‌‬ ‫حاڵه‌تێك����ی‌ ئیحراجی‌ بۆ ئێمه‌ دروس����ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬خۆبه‌خشه‌كان‌و گرێبه‌سته‌كان‌و‬ ‫موحازره‌كان زۆر دڵس����ۆزانه‌‌و خۆبردوانه‌‬ ‫كاری‌ خۆیانیانك����ردوه‌ به‌تایبه‌ت����ی‌‬ ‫گرێبه‌س����ته‌كان ئێم����ه‌ زۆر زۆر لێی����ان‬ ‫رازین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬گرێبه‌سته‌كان گرفتیان چیه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ :‬گرێبه‌سته‌كان به‌پێی‌‬ ‫ژماره‌ی‌ دانیش����توانی‌ قه‌زا دابه‌شكراون‪،‬‬ ‫بۆنمون����ه‌ قه‌زایه‌ك په‌نجا هه‌زار كه‌س����ه‌‬ ‫په‌نجا گرێبه‌ستمان بۆ دامه‌زراندون ئێمه‌‬ ‫په‌نجاو حه‌وت كه‌سمان به‌ركه‌وت به‌پێی‌‬

‫یاس����ای‌ خۆم����ان‪ ،‬مه‌رجه‌ ئ����ه‌م په‌نجاو‬ ‫حه‌وت كه‌س����ه‌ خه‌ڵكی‌ ش����اره‌زور بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و ژماره‌یان بۆ كردین به‌س����ه‌دو‬ ‫چ����ل‌و دو ك����ه‌س واته‌ نزیك����ه‌ی‌ نه‌وه‌د‬ ‫به‌ش����یان پێداین ب����ه‌و مه‌رجه‌ی‌ هه‌موی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ س����لێمانی‌ بێ����ت‪ ،‬چونكه‌ له‌ناو‬ ‫سلێمانیدا كه‌سی‌ گرێبه‌س����تیان دانه‌نا‪،‬‬ ‫له‌‪ 142‬كه‌سه‌كه‌ ئێمه‌ نزیكی‌ ‪ 37‬كه‌سمان‬ ‫له‌شاری‌ سلێمانی‌ به‌ركه‌وت ئه‌وانی‌ دیكه‌‬ ‫شاره‌زوره‌‪ ،‬ئه‌م ‪ 37‬كه‌خه‌ڵكی‌ سلێمانین‬ ‫گرفتی‌ هاتوچۆیان هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌ ده‌رچوی‌‬ ‫زانكۆكان ‪ 500‬هه‌زار دیناریان وه‌رده‌گرت‬ ‫به‌ه����ۆی‌ قه‌یرانی‌ دارایی����ه‌وه‌ بوه‌ به‌‪250‬‬ ‫ه����ه‌زار ده‌رچ����وی‌ په‌یمانگاكانیش ‪200‬‬ ‫هه‌زاره‌‪ ،‬به‌مه‌ش كرێی‌ پاسیان پێنادرێت‬ ‫كه‌ ده‌بێت ‪ 100‬هه‌زار بده‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬وازی����ان نه‌هێن����اوه‌ ئ����ه‌م‬ ‫گرێبه‌ستانه‌؟‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حم����ه‌د‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬به‌ئه‌مه‌لی‌‬ ‫ئ����ه‌وه‌ وازیان نه‌هێن����اوه‌ رۆژێك له‌ڕۆژان‬ ‫دامه‌زران����دن هه‌بێت ئه‌وان شایس����ته‌ن‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ تا ئه‌وان وه‌س����تابن كه‌س����یتر‬ ‫دانامه‌زرێت‪ ،‬ئه‌وه‌ بۆ نزیكه‌ی‌ چوار ساڵ‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ دۆخیانه‌ به‌داخه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬فۆڕمی‌ وانه‌بێژێتان دابه‌شكرد‬ ‫به‌س����ه‌ر ده‌رچوان چاوه‌روانیه‌كی‌ باشی‌‬ ‫لێكرا؟‬ ‫محه‌م����ه‌د ئه‌حم����ه‌د‪ :‬به‌ڵ����ێ‌‪ ،‬ئ����ه‌وه‌‬ ‫ته‌نه����ا له‌پ����ه‌روه‌رده‌ی‌ ش����اره‌زور كراوه‌‬ ‫له‌په‌روه‌رده‌كانی‌ تر موحازه‌ره‌ به‌ده‌ره‌جه‌‬ ‫ن����ه‌دراوه‌‪ ،‬وه‌ك����و ته‌جروبە‌فۆڕمان����داوه‌‬ ‫به‌هه‌مو ده‌رچ����وه‌كان له‌زانكۆكه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫نمره‌كه‌ی‌ هێناوه‌ته‌وه‌‪ ،‬زۆر به‌داخه‌وه‌ كه‌‬ ‫پش����تگیریان پێداون هه‌ر خوێندكارێك‌و‬ ‫بیس����ت ه����ه‌زار دیناری����ان لێوه‌رگرتوه‌‪،‬‬ ‫گه‌ر ئێمه‌ بمانزانیایه‌ به‌وشێوه‌یه‌ ده‌بێت‬ ‫هه‌وڵمان����ده‌دا رێگایه‌كیت����ر بگرینه‌به‌ر‪،‬‬

‫هه‌ربۆیه‌ ئه‌وه‌ی‌ هاوس����ه‌رگیری‌ كردبێت‬ ‫خاڵی‌ خ����ۆی‌ هه‌ی����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ ده‌رچوی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌و به‌ش����ه‌كانیتر‪ ،‬زیاتر ده‌رچوی‌‬ ‫پ����ه‌روه‌رده‌‌و بنه‌ڕه‌ت ش����مولی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌نم����ره‌ هاتوینه‌ته‌ خ����واره‌وه‌ غه‌درمان‬ ‫له‌یه‌ك خوێندكار نه‌كردوه‌ دادپه‌روه‌ریمان‬ ‫ل����ه‌‪ 100 %‬جێبه‌جێك����ردوه‌‪ ،‬فۆڕم����ه‌كان‬ ‫ژماره‌ی����ان ئێج����گار زۆر ب����و ‪ 650‬فۆڕم‬ ‫دابه‌ش����كراوه‌ تائێس����تا ‪ 41‬موح����ازر‬ ‫فه‌رمانمان بۆ ده‌ركردون‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌سنوری‌ په‌روه‌رده‌ی‌ شاره‌زور‬ ‫چه‌ندخوێن����دكار‌و مامۆس����تا‌و كارگوزار‌و‬ ‫قوتابخانه‌ هه‌یه‌ ؟‬ ‫محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د‪ :‬ژماره‌ی‌ خوێندكارانی‌‬ ‫به‌رێوبه‌رایه‌ت����ی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ ش����اره‌زور‬ ‫نزیك����ه‌ی‌ بیس����ت ه����ه‌زار كه‌س����ه‌‌و دو‬ ‫هه‌زار‌وس����ه‌دو س����ی‌ حه‌وت مامۆستامان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كێشه‌ی‌ كارگوزارمان ئێجگار زۆره‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ قوتابخانه‌یه‌كمان هه‌یه‌ شه‌س����ه‌د‬ ‫خوێندكاری‌ تێدایه‌ ته‌نها یه‌ك كارگوزاری‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌ندێك له‌قوتابخانه‌كانیش����مان‬ ‫ی����ه‌ك پاس����ه‌وانی‌ هه‌ی����ه‌‪ ،‬چه‌ندین جار‬ ‫داوامانك����ردوه‌ چاره‌س����ه‌ر نه‌ك����راوه‌‬ ‫له‌ب����ه‌ر نه‌بون����ی‌ دامه‌زراندن‪ ،‬باش����ترین‬ ‫چاره‌س����ه‌ریش بۆ كارگوزاره‌كان ئه‌وه‌یه‌‬ ‫بدرێ����ت به‌كه‌رت����ی‌ تایب����ه‌ت‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫شه‌س����ت‌و هه‌ش����ت قوتابخانه‌مان هه‌یه‌‬ ‫به‌گونده‌كانه‌وه‌ كه‌ ئه‌م ‪ 68‬به‌س����ه‌ر ‪45‬‬ ‫بینایه‌دا دابه‌شكراوه‌‪ ،‬یه‌ك بینای‌ كرێمان‬ ‫هه‌یه‌ ئه‌وی����ش له‌گوندی‌ كان����ی‌ كه‌وه‌ی‌‬ ‫جوغ����ه‌‪ ،‬س����ێ‌ قوتابخان����ه‌ی‌ ‪ 18‬پۆلی‌‬ ‫له‌دروس����تكردندایه‌ یه‌كێكیان له‌‪80 %‬ی‌‬ ‫ته‌واو بوه‌‪ ،‬ئه‌وانیتریش كه‌متر له‌‪50 %‬یه‌‬ ‫به‌ه����ۆی‌ قه‌یرانی‌ دارییه‌وه‌ راوه‌س����تاوه‌‪،‬‬ ‫بینایه‌كیش����مان چۆڵه‌ بۆ م����اوه‌ی‌ پێنج‬ ‫س����اڵه‌ ئه‌ویش كاتی‌ خ����ۆی‌ دیواره‌كه‌ی‌‬ ‫روخا خوێندكارێكی‌ تێدا شه‌هیدبو‪.‬‬

‫ئه‌زمون����ی‌ س����ه‌ندیكاو رێكخ����راو‌ه‬ ‫مه‌ده‌نی����ه‌كان بۆ هه‌رێمی‌ كوردس����تان‬ ‫بابه‌تێكه‌ نوێیه‌و‪ ،‬تا ئێس����تاش زۆر نین‬ ‫ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ كه‌ چاالكی‌ مه‌ده‌نی‌ ته‌نها‬ ‫ئه‌ركیان بێت‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ لێره‌و له‌وێ‌‬ ‫جموجوڵێكی‌ ناڕه‌زایی‌ له‌نێو چینێك یا‬ ‫توێژێكی‌ ئێمه‌دا دروست ده‌بێت و‪ ،‬وه‌كو‬ ‫چاالكی‌ مه‌ده‌نی‌ چاوی‌ لێده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ بزانین كه‌ نه‌هجی‌ كاركردنی‌‬ ‫حیزبی‌ بە‌جۆرێك بووه‌‪ ،‬ره‌گ‌و ریش����ه‌ی‌‬ ‫رۆچۆته‌ نێو ژیانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی‌‌و‬ ‫ئابوری‌‌و هت����د‪ .‬بۆ هه‌ڵوه‌ش����اندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و نه‌هجه‌ حزبیه‌ س����ه‌ره‌تا پێویستمان‬ ‫به‌وه‌یه‌ له‌س����ه‌ر رێچكه‌یه‌كی‌ دروس����تی‌‬ ‫فیك����ری‌ كاری‌ خۆم����ان بین����ا بكه‌ین‪،‬‬ ‫پاش����ان جواڵنه‌وه‌یه‌كی‌ ناڕه‌زایی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاس����تی‌ ت����اك ده‌س����تپێبكرێت‪ ،‬ئ����ه‌م‬ ‫هه‌ن����گاوه‌ ح����ه‌رام نیه‌و ته‌نان����ه‌ت له‌و‬ ‫واڵتانه‌شی‌ كه‌ سیسته‌مه‌كه‌یان شمولیه‌‬ ‫هه‌نگاوی‌ له‌م جۆره‌ هه‌ی����ه‌و ده‌توانێت‬ ‫به‌شێك له‌مافه‌كانی‌ هه‌ر چین‌و توێژێك‬ ‫ده‌سته‌به‌ر بكات‪.‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌ناڕه‌زای����ی‌ ئه‌مس����اڵی‌‬ ‫مامۆس����تایاندا ده‌بینرێ����ت جۆرێ����ك‬ ‫له‌بێ����زاری‌‌و ن����ا ئومێدی‌ پێ����وه‌ دیاره‌‪،‬‬ ‫بێگوم����ان هۆكاره‌كه‌ش����ی‌ ئه‌وه‌ی����ه‌ كه‌‬ ‫ناڕه‌زایه‌تیه‌كان����ی‌ س����ااڵنی‌ راب����وردو‬ ‫نه‌یتوانیوه‌ ده‌س����كه‌وتێكی‌ ئه‌وتۆیان بۆ‬ ‫به‌ده‌س����ت بهێنێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ مه‌علومه‌‬ ‫كه‌ كاری‌ مه‌ده‌نی‌‌و رێكخراوه‌یی‌ نه‌فه‌س‬ ‫درێ����ژ‌و خه‌بات����ی‌ به‌رده‌وام����ی‌ ده‌وێت‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ ئێس����تا ده‌بینرێت مامۆس����تا‬ ‫ب����ووه‌ بە‌پێش����ڕه‌وی‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كان و‪،‬‬ ‫كێشه‌ی‌ سه‌ره‌تاو كۆتاشیان چاره‌سه‌ری‌‬ ‫نه‌بونی‌ موچه‌و نه‌هێش����تنی‌ سیسته‌می‌‬ ‫پاش����ه‌كه‌وتی‌ موچه‌ی����ه‌‪ ،‬له‌كاتێك����دا‬ ‫س����ه‌رجه‌می‌ فه‌رمانبه‌ران به‌ده‌ر له‌هێزه‌‬ ‫سه‌ربازی‌‌و ئه‌منیه‌كان هه‌مان كێشه‌یان‬ ‫هه‌یه‌و‪ ،‬تا ئێستا نه‌یانتوانیوه‌ هه‌نگاوی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ له‌و ش����ێوازه‌ی‌ مامۆس����تایان‬ ‫بنێن‪.‬‬ ‫مامۆستایان ئه‌ركێكی‌ گرانیان له‌سه‌ر‬ ‫ش����انه‌و‪ ،‬جگه‌ له‌په‌روه‌رده‌و فێركردنی‌‬ ‫نه‌وه‌كان‪ ،‬ده‌بێت كار بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫مافه‌كان����ی‌ خۆی����ان بك����ه‌ن‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫له‌سیفه‌تی‌ ئه‌و كه‌سانه‌یه‌ كه‌ ده‌ڵێت بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ توانای‌ كه‌س����ێك تاقیبكه‌یته‌وه‌‬ ‫پێویس����ته‌ ئه‌رك����ی‌ گران����ی‌ بخه‌یت����ه‌‬ ‫سه‌رش����ان‪ ،‬ئه‌م قس����ه‌یه‌ بۆ مامۆس����تا‬ ‫دروس����ته‌و‪ ،‬ئێستا هه‌مان رۆڵ ده‌گێرن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ ره‌هه‌ندێكی‌ سایكۆلۆجی‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر مامۆس����تا نه‌توانێت داكۆكیكاری‌‬ ‫مافه‌ س����ه‌ره‌تایی‌‌و ره‌واكانی‌ خۆی‌ بێت‪،‬‬ ‫چۆن ده‌توانێت كه‌سێك په‌روه‌رده‌ بكات‬ ‫داكۆكیكاری‌ مافه‌كانی‌ خۆی‌ بێت‪ ،‬گه‌ر‬ ‫هۆكاری‌ بێده‌نگی‌ به‌شێكی‌ مامۆستایان‬ ‫ترس بێت ئه‌وا گرفته‌كه‌ سایكۆلۆجیه‌و‬ ‫مامۆس����تایان بۆ خۆیان س����ه‌روكاریان‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌م زانس����ته‌دا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ریش‬ ‫بێ ئومێدیان بێت پێویسته‌ وه‌رچه‌رخانی‌‬ ‫به‌دوادابێت‪.‬‬ ‫ئه‌زمونی‌ س����ااڵنی‌ پێشووی‌ خوێندنی‌‬ ‫هه‌رێم نه‌یتوانی����وه‌ تاكێك پێبگه‌یه‌نێت‬ ‫به‌رگری����كاری‌ مافه‌كان����ی‌ خ����ۆی‌ بێت‪،‬‬ ‫ك����ه‌ مه‌هامێك����ی‌ گه‌روه‌ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌و‬ ‫فێركردن����ه‌‪ ،‬گه‌ر په‌روه‌رده‌ تاكێكی‌ بوێر‬ ‫بۆ كۆمه‌ڵگه‌ پێنه‌گه‌یه‌نێت ئه‌بێ‌ ماهیه‌تی‌‬ ‫چی‌ بێت؟!‬ ‫ڕاس����تیه‌كی‌ تاڵ هه‌یه‌ كه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ئێم����ه‌ گه‌ر بە‌فیعلی‌ داب����ه‌ش نه‌بووبێت‬ ‫ئ����ه‌وا تارماییه‌كان����ی‌ دو ئیداره‌ی����ی‌‌و‬ ‫خۆڕێبه‌ری‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪ ،‬كاریگه‌ری‌‬ ‫له‌س����ه‌ر كه‌رت����ی‌ پ����ه‌روه‌رده‌ به‌ڕون����ی‌‬ ‫ب����ه‌ده‌ر ده‌كه‌وێت‪ ،‬هه‌مو واڵتانی‌ جیهان‬ ‫پایته‌خته‌كه‌ی����ان جموجوڵ����ی‌ تێ����دا‬ ‫دروس����ت ده‌بێت‌و دواتر ده‌گوێزرێته‌وه‌‬ ‫ب����ۆ ناوچه‌كانی‌ دیكه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم له‌هه‌رێم‬ ‫پێچه‌وانه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس����انی‌ هه‌رێم تاكه‌ ش����انازیه‌ك‬ ‫كه‌ ده‌بێ����ت هه‌یانبێت ئ����ه‌و جموجوڵه‌‬ ‫مه‌ده‌نیانه‌ی����ه‌ ك����ه‌ له‌نێ����و توێ����ژی‌‬ ‫مامۆس����تایان‌و به‌ش����ێكی‌ فه‌رمانبه‌راندا‬ ‫هه‌یه‌و‪ ،‬پێویس����ته‌ مامۆستایانیش سڵ‬ ‫نه‌ك����ردن‌و به‌رده‌وامی����ان له‌خواس����ته‌‬ ‫ره‌واكانیان ئه‌ركی‌ له‌پێشینه‌یان بێت‌و‪،‬‬ ‫وان����ه‌ی‌ بوێ����ری‌ بە‌نه‌وه‌كان����ی‌ داهاتوو‬ ‫بڵێنه‌وه‌‪ ،‬س����ه‌یره‌ تۆ نه‌توانی‌ مافه‌كانی‌‬ ‫خۆت ده‌سته‌به‌ر بكه‌یت و‪ ،‬ئه‌ركه‌كه‌شت‬ ‫فێركردنی‌ نه‌وه‌یه‌ك بێت‪.‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫رابه‌رێك له‌نێو ئاگردا‬

‫‪17‬‬

‫ئێران دۆست‌و نه‌یاره‌كانیشی‌ بۆ به‌هێزكردن ‌ی هه‌ژمون ‌ی خۆی‌ به‌كارده‌هێنێت‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬

‫ئێران له‌ناو هه‌ناوی‌ ئه‌لقاعیده‌دا‬ ‫رێكخراوی‌ سه‌ر به‌خۆی‌ دروستكرد‪،‬‬ ‫ده‌یه‌وێت هه‌مان كاریش له‌گه‌ڵ‬ ‫داعشدا بكات‪ .‬له‌هه‌مانكاتدا‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ داعشه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌هانه‌یه‌كی‌ باش كه‌وته‌ ده‌ست ئێران‬ ‫تا له‌ده‌وڵه‌تێكه‌وه‌ كه‌ پشتیوانی‌‬ ‫تیرۆر ده‌كات ببێته‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ دژه‌‬ ‫تیرۆر‪ .‬نوسه‌ری‌ كتێبی‌ پێگه‌ی‌ ئێران‬ ‫له‌خۆرهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا واده‌ڵێت‪.‬‬ ‫كتێب��� ‌ی پێگه‌ی‌ ئێ���ران له‌خۆرهه‌اڵت ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا به‌ختی���ار ئه‌حمه‌د س���اڵح‬ ‫به‌پشت به‌س���تن بە‌(‪ )36‬س���ه‌رچاوه‌ ‌ی‬ ‫كوردی‌‌و عه‌ره‌بی‌‌و فارس���ی‌ نوسیویه‌تی‌‪،‬‬ ‫ده‌زگای‌ ئایدیا له‌دوتوێی‌ (‪ )120‬الپه‌ڕه‌دا‬ ‫چاپیك���ردوه‌‪ .‬له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی كتێبه‌كه‌دا‪،‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬فارس���ه‌كان پێیانوای ‌ه‬ ‫عه‌ره‌ب‌و تورك له‌وان خوارترن‌و پاشكۆ ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی‌ فارسن‪ .‬فارس���ه‌كان پێیانوای ‌ه‬ ‫عه‌ره‌ب���ه‌كان ته‌نها گرنگ��� ‌ی بە‌تێركردن ‌ی‬ ‫خۆیان ده‌ده‌ن‌و توركه‌كانیش س���ه‌ربار ‌ی‬ ‫به‌هێزییان له‌ڕوی‌ سه‌ربازییه‌وه‌‪ ،‬ته‌مه‌ڵ‌و‬ ‫ك���ه‌م هۆش���ن‪ .‬فارس���ه‌كان پێیانوای��� ‌ه‬ ‫له‌ت���ه‌واوی‌ دراوس���ێكانیان زیره‌كت���رن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌توانێت باش���ترین پاساو بێت‬ ‫بۆ ده‌س���توه‌ردانه‌كانی‌ ئێ���ران له‌ته‌واو ‌ی‬ ‫ناوچه‌كه‌دا‪.‬‬ ‫بۆچ ‌ی ئێران به‌هێزه‌؟‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ ئه‌و پرسیاره‌دا‪ ،‬نوسه‌ر ئاماژ‌ه‬ ‫بە‌س���ێ‌ بنه‌ما ده‌كات ك���ه‌ ئێرانییه‌كان‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ده‌كه‌ن‌و بریتی���ن له‌‪ :‬راگرتن ‌ی‬ ‫به‌ره‌ ‌ی ناوخۆ‪ ،‬چونك ‌ه پێیانوایه‌ "یه‌كڕیز ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌ی ناوخۆ هێزی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫زیادده‌كات‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ ده‌س���ه‌اڵت له‌ئێران‬ ‫كارده‌كات ب���ه‌ره‌ ‌ی ناوخ���ۆ به‌دوربگرێت‬ ‫له‌هه‌ر جۆره‌ ملمالنێ‌‌و كێشمه‌كێش���ێك ‌ی‬ ‫سیاسی‌‪ ،‬رێگری‌ ده‌كات له‌دوركه‌وتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌و ئاینزا جی���اوازه‌كان له‌ناوه‌ند"‪.‬‬ ‫بنه‌م���ای‌ دوه‌م كاركردن ‌ه بۆ جڵه‌وكردن ‌ی‬ ‫كه‌مه‌ نه‌ته‌وه‌كان‪.‬‬ ‫بنه‌ما ‌ی سێیه‌م كه‌ ئێرانییه‌كان په‌یڕه‌و ‌ی‬ ‫ده‌ك���ه‌ن بایه‌خدان ‌ه بە‌هێزی‌ وش���كانی‌‌و‬ ‫ده‌ریای��� ‌ی له‌یه‌ك كات���دا‪ ،‬چونك ‌ه له‌كۆ ‌ی‬ ‫(‪ )000 .648 .1‬كیلۆمه‌تر چوارگۆش���ه‌ی‬ ‫روب���ه‌ری‌ ئێ���ران (‪ 2450‬كم) س���نور ‌ی‬ ‫وشكانییه‌و (‪ 2500‬كم) سنور ‌ی ده‌ریاییه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ‌ه جگه‌له‌وه‌ی‌ له‌ڕوی‌ س���تراتیژییه‌و‌ه‬ ‫ئێران له‌گ���ه‌ڵ عوممان كۆنترۆڵ ‌ی گه‌رو ‌ی‬ ‫هورمز ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و گه‌روه‌ ‌ی (‪ )%40‬نه‌وت ‌ی‬ ‫جیهان���ی‌ لێوه‌هه‌نارده‌ ده‌كرێت‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئێران به‌سه‌ر ده‌ریای‌ قه‌زوین ‌ی ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫بە‌ن���ه‌وت‌و گازی‌ سروش���تیدا ده‌ڕوانێت‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش هه‌ژمونی‌ ئێران له‌ئاسیای‌ ناوه‌ند‬ ‫زیاد ده‌كات‪ ،‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت "ئه‌م خاڵ ‌ه‬ ‫ئه‌و په‌یوه‌ندیی ‌ه باش���ه‌ی‌ نێ���وان ئێران‌و‬ ‫روسیا زیاتر رونده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئێ���ران ته‌نه���ا خاڵی‌ به‌هێ���زی‌ نییه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و له‌ناوچه‌ك���ه‌دا چه‌ندی���ن نه‌یار ‌ی‬

‫به‌هێزی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌جۆرێك وه‌كو نوس���ه‌ر‬ ‫رونیده‌كاته‌و‌ه ئێران ‌ی ئایه‌تواڵكان له‌ئێستادا‬ ‫خۆی‌ له‌گه‌مارۆداندا ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬سه‌ره‌تا‬ ‫له‌الی���ه‌ن ده‌وڵه‌تی‌ توركیاوه‌ له‌ئاس���یا ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاس���تدا ك��� ‌ه له‌گه‌ڵی���دا ركاب���ه‌ری‌‬ ‫هه‌ژمون ده‌كات‪ .‬دوه‌م سعودیی ‌ه به‌هۆ ‌ی‬ ‫زیندبون���ه‌وه‌ی‌ دژایه‌ت��� ‌ی دێرینی‌ نێوان‬ ‫شیعه‌و سوننه‌‌و خه‌ونی‌ رابه‌رایه‌تیكردن ‌ی‬ ‫ئیسالم‪ .‬مه‌ترسیه‌كی‌ دیكه‌ پاكستان ‌ه ك ‌ه‬ ‫ركابه‌ری‌ ئێرانه‌ له‌ئه‌فغانس���تان‌و ئاسیا ‌ی‬ ‫ناوه‌ن���ددا‪ ،‬پاكس���تان وه‌ك ده‌وڵه‌تێك ‌ی‬ ‫س���ونن ‌ی بە‌الیه‌نگر ‌ی ئه‌مه‌ریكا ناسراوه‌و‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ له‌گه‌ڵ ش���یعه‌كاندا زۆرباش‬ ‫نییه‌‪ .‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫خراپ���ی‌ نێوان ئێ���ران‌و پاكس���تان به‌م‬ ‫ش���ێوه‌ی ‌ه به‌رده‌وام بێت‪ ،‬ئ���ه‌وا له‌دوبار‌ه‬ ‫رێكخس���تنه‌وه‌ ‌ی ناوچه‌ك���ه‌دا رۆڵێك��� ‌ی‬ ‫كاریگه‌ر ‌ی ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئێران‌و ئه‌مه‌ریكا‪ :‬دۆست‌و دوژمن‬ ‫له‌ئاس���تی‌ میدیاو گوتاری‌ جه‌ماوه‌ریدا‬ ‫ئێ���ران‌و ئه‌مه‌ری���كا وه‌ك���و دو نه‌یاری‌‬ ‫سه‌رس���ه‌ختی‌ یه‌كتر ده‌رده‌كه‌ون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نوس���ه‌ر دیوێك���ی‌ دیكه‌ی‌ ئ���ه‌و وێنه‌یه‌‬ ‫ده‌خاته‌ڕو‪ .‬به‌شێوه‌یه‌ك په‌لكێشانی‌ ئێران‬ ‫له‌ناوچه‌ك���ه‌دا ده‌گێڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌مه‌ریكا‪.‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬په‌لكێش���انی‌ ئێران‬ ‫له‌دوای‌ دو جه‌نگی‌ گه‌وره‌ی‌ ئه‌مه‌ریكاوه‌‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌ ده‌س���تی‌ پێكرد‪ ،‬ش���ه‌ڕێك‬ ‫له‌دژی‌ رژێمه‌كه‌ی‌ تالیبان له‌ئه‌فغانستان‌و‬ ‫شه‌ڕێك له‌دژی‌ رژێمه‌كه‌ی‌ سه‌دام حسێن‬ ‫له‌عێ���راق‪ ،‬هه‌ڵبه‌ته‌ ئ���ه‌م دو رژێمه‌ دژ‬ ‫بە‌هه‌ژم���ون‌و په‌لكێش���انی‌ ئێ���ران بون‬ ‫له‌ناوچه‌كه‌دا‪ ،‬له‌ڕاستیشدا ئه‌مه‌ریكا ئه‌م‬ ‫دو شه‌ڕه‌ی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئێران كرد‪.‬‬ ‫هۆكارێكی‌ دیك��� ‌هی‌ لێكنزیكبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاو ئێ���ران به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌‬ ‫رێكخراوی‌ داعش ب���و‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ ئێران‬ ‫له‌هاوپه‌یمان���ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ دژی‌ داعش‬ ‫به‌ش���دارنه‌بو‪ ،‬به‌اڵم به‌بیانوی‌ پاراستنی‌‬ ‫مه‌زارگه‌ پیرۆزه‌كان‌و هاوكاری‌ ئاواره‌كان‬ ‫هێ���زی‌ بۆ عێراق نارد‪ .‬نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫فه‌ره‌نس���ا بە‌فه‌رمی‌‌و س���ه‌رۆكی‌ پێشوی‌‬ ‫ئه‌مه‌ری���كا ئۆبام���ا به‌نامه‌یه‌ك���ی‌ نهێنی‌‬ ‫داوای‌ له‌عه‌ل���ی‌ خامه‌نه‌یی‌ رابه‌ری‌ ئێران‬ ‫كرد به‌شدار ‌ی بكه‌ن له‌شه‌ڕی‌ دژی‌ داعش‬ ‫له‌عێ���راق‪ .‬به‌ش���داری‌ دی���اری‌ ئێرانیش‬ ‫به‌هێ���زو راوێ���ژكاری‌ س���ه‌ربازی‌ زیاتر‬ ‫له‌شه‌ڕه‌كانی‌ جه‌له‌والو سه‌عدییه‌‪ ،‬جه‌رف‬ ‫ئه‌لسه‌خرو تكریتدا ره‌نگیدایه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌ب���ڕوای‌ نوس���ه‌ر ده‌ركه‌وتنی‌ داعش‬ ‫سودێكی‌ زۆری‌ بۆ ئێران هه‌بوه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫"ده‌ركه‌وتنی‌ رێكخ���راوی‌ داعش‪ ،‬ئێرانی‌‬ ‫وه‌ك ئه‌ڵته‌رناتیڤێك���ی‌ به‌هێز خس���ته‌ڕو‬ ‫ب���ۆ روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی ‌ بنه‌ماخ���وازی‌‪،‬‬ ‫ده‌ره‌نجامی���ش ئێ���ران بە‌پش���ودرێژی‌‌و‬ ‫سیاس���ه‌تكردن‌و هه‌ژمون���ی‌ خۆی‌ توانی‌‬ ‫دۆس���ێی‌ ئه‌تۆم���ی‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ خۆی‌‬ ‫دابخات‌و سزاكانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ ئاسایش‌و‬ ‫گه‌م���ارۆی‌ ئابوری���ش له‌س���ه‌ر خ���ۆی‌‬ ‫هه‌ڵبگرێت"‪ .‬پاشان ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌و هه‌واڵنه‌ی‌‬ ‫ئێران له‌ناو عێراقدا له‌راپۆرتی‌ س���ااڵنه‌ی‌‬

‫ده‌ركه‌وتنی‌ داعش‬ ‫سودێكی‌ زۆری‌‬ ‫بۆ ئێران هه‌بوه‬ ‫چونك ‌ه ده‌ركه‌وتنی‌‬ ‫رێكخراوی‌ داعش‬ ‫ئێرانی‌ وه‌ك‬ ‫ئه‌ڵته‌رناتیڤێكی‌‬ ‫به‌هێز خسته‌ڕو‬ ‫بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫بنه‌ماخوازی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ئاژانس ‌ی سه‌نتراڵی‌ هه‌واڵگری‌‬ ‫ئه‌مریكادا ره‌نگیدایه‌وه‌‌و تێیدا داواده‌كات‬ ‫ئێران له‌لیستی‌ تیرۆر ده‌ربهێنرێت‪ ،‬له‌به‌ر‬ ‫ئه‌و رۆڵ���ه‌ی‌ له‌روبه‌ڕوبون���ه‌وه‌ی‌ داعش‬ ‫له‌عێراقدا ده‌یگێڕێت‪.‬‬ ‫قاعیده‌و داعش‪ :‬ئامرازو ئه‌جێندا‬ ‫له‌باس���كردنی‌ په‌یوه‌ندی‌ ئێران له‌گه‌ڵ‬ ‫رێكخراوه‌كانی‌ قاعیده‌و داعش���دا‪ ،‬نوسه‌ر‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات ئێران له‌مامه‌ڵه‌كردن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌و رێكخراوانه‌دا س���ود له‌هه‌ردو‬ ‫دیوی‌ كارته‌كه‌ وه‌رده‌گرێت‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ڵێت"دوای‌ توندبونه‌وه‌ی‌ هێرش���ه‌كانی‌‬ ‫س���ه‌ر قاعید‌ه له‌ئه‌فغانستان‪ ،‬ئێران بوه‌‬ ‫په‌ناگه‌یه‌ك بۆ زۆرێك له‌س���ه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫قاعیده‌و خێزانه‌كانیان‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئوسامه‌‬ ‫بن�ل�ادن نی���وه‌ی‌ منداڵه‌كان���ی‌‌و یه‌كێك‬ ‫له‌هاوس���ه‌ره‌كانی‌ نارده‌ ئێران‌و ئێستاش‬ ‫زۆرێ���ك له‌س���ه‌رانی‌ قاعی���ده‌ له‌ئێران‬ ‫ده‌ژین‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ لێكدانه‌وه‌ی‌ نوسه‌ر هۆكاری‌ ئه‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ی‌ ئێران‌و قاعیده‌ بونی‌ خاڵێكی‌‬ ‫هاوبه‌ش���ه‌ ك ‌ه بریتیه‌ له‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا له‌ئه‌فغانس���تان‌و عێراقدا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ه���ۆكاره‌ش "بوه‌ س���ه‌ره‌تایه‌ك بۆ ئێران‬ ‫ب���ۆ دزه‌كردنه‌ ن���او رێكخ���راوی‌ قاعیده‌‬ ‫به‌ئامانج���ی‌ به‌كارهێنان���ی‌ له‌پێن���اوی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندییه‌كان���ی‌ خۆی���دا‪ . . .‬ئێران‬ ‫له‌ناو هه‌ناوی‌ ئه‌لقاعیده‌ رێكخراوی‌ سه‌ر‬ ‫بە‌خۆی‌ دروس���تكرد بۆ ئاراس���ته‌كردنی‌‬ ‫ئه‌و رێكخراوه‌ له‌دوره‌وه‌‪ ،‬به‌هه‌مانش���ێوه‌‬ ‫كارده‌كات له‌س���ه‌ر دروس���تكردنی‌‬

‫رێكخراوێكی‌ دیكه‌ی‌ داعش له‌ناو هه‌ناوی‌‬ ‫داعشدا به‌ئامانجی‌ ئاراس���ته‌كردنی‌ ئه‌و‬ ‫رێكخراوه‌ له‌دوره‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئێ���ران ته‌نه���ا له‌به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و رێكخراوانه‌ش���دا ده‌ستكه‌وتی‌ خۆی‌‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬وه‌كو نوس���ه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ تیرۆر‪ ،‬سه‌ره‌تا ئه‌لقاعیده‌و‬ ‫پاش���ان داعش‪ ،‬به‌هانه‌یه‌كی‌ باش كه‌وته‌‬ ‫ده‌س���ت ئێران ت���ا له‌ده‌وڵه‌تێك���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫پشتیوانی‌ تیرۆر ده‌كات ببێته‌ ده‌وڵه‌تێكی‌‬ ‫دژه‌ تیرۆر‪.‬‬ ‫به‌غدا‪ :‬پایته‌خته‌كه‌ی‌ دیكه‌‬ ‫له‌ئێس���تادا هی���چ كه‌س���ێك ناتوانێت‬ ‫نكۆڵ���ی‌ له‌رۆڵی‌ به‌هێزی‌ ئێران له‌عێراقدا‬ ‫ب���كات‪ ،‬به‌بۆچونی‌ نوس���ه‌ر به‌هێزبونی‌‬ ‫ئێ���ران په‌یوه‌ن���دی‌ بە‌هه‌لومه‌رج���ی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تیه‌وه‌ هه‌ب���وه‌ نه‌وه‌كو به‌هێزی‌‬ ‫ئێران‪ .‬له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬رۆڵبینینی‌‬ ‫ئێران له‌ناو عێراقدا ئه‌وه‌نده‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫بە‌هه‌لومه‌رجی‌ گونجاوی‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌وه‌‬ ‫هه‌ب���و‪ ،‬هێن���ده‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌به‌هێزی‌‬ ‫ئێرانه‌وه‌ نه‌بوو‪ .‬گۆڕان ‌ه سیاسیه‌ نوێكان‬ ‫له‌عێراقدا هه‌لی‌ گه‌وره‌یان خسته‌ به‌رده‌م‬ ‫ئێران‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌مانكاتیشدا هه‌ڕه‌شه‌یان‬ ‫له‌سه‌ر ئاسایشی‌ ئێران دروستكردوه‌‪ ،‬به‌و‬ ‫پێیه‌ی‌ كه‌ زه‌مینه‌ی‌ جێگیربونی‌ ده‌وڵه‌ته‌‬ ‫زلهێزه‌كان���ی‌ له‌نزیك س���نوری‌ ئێرانه‌وه‌‬ ‫فه‌راهه‌مكرد‪.‬‬ ‫ناوه‌ڕاستی‌ مانگی‌ رابردو به‌فشاری‌ ئێران‬ ‫كه‌ركوك راده‌س���تی‌ هێزه‌ عێراقییه‌كان‬ ‫كرا‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش دوای‌ كه‌مت���ر له‌مانگێك‬

‫ب���و له‌ئه‌نجامدان���ی‌ ریفراندۆم‪ .‬نوس���ه‌ر‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ل���ه‌دوای‌ روخان ‌ی‬ ‫رژێمی‌ به‌عسه‌وه‌ له‌ساڵی‌ (‪ ،)2003‬ئێران‬ ‫به‌رده‌وام له‌هه‌وڵدا بوه‌‪ ،‬س���ه‌ره‌تا له‌گه‌ڵ‬ ‫سوریاو توركیاو ئێستاش بە‌ته‌نها خۆی‌‬ ‫بۆ پاراستنی‌ یه‌كپارچه‌یی‌ خاكی‌ عێراق‪،‬‬ ‫له‌به‌ر پاراس���تنی‌ یه‌كپارچه‌ی���ی‌ خاكی‌‬ ‫خۆی‌‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر ده‌ڵێ���ت‪ :‬ئێ���ران به‌هی���چ‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ راگه‌یاندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫كوردی���دا نیی���ه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌‬ ‫ده‌زانێت له‌س���ه‌ر ئاسایش���ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫یه‌كپارچه‌ی���ی‌ خاكه‌كه‌ی‌‪ .‬پاش���ان هێما‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ده‌كات بۆ رێگرتن له‌دروستبونی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ كوردی‌‪ ،‬ئێران ئ���ه‌م كارانه‌ی‌‬ ‫كردوه‌‪ :‬پش���تیوانیكردن له‌كورده‌كان بۆ‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی‌ پۆستی‌ بااڵ له‌حكومه‌تی‌‬ ‫ناوه‌ندی‌ به‌مه‌به‌س���تی‌ كپكردنی‌ هه‌ستی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییان‪،‬پش���تیوانیكردن له‌ناكۆك���ی‌‬ ‫نێوان پارته‌ كوردیی���ه‌كان تا كۆده‌نگی‌‬ ‫له‌سه‌ر راگه‌یاندنی‌ سه‌ربه‌خۆیی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان دروست نه‌بێت‪ ،‬به‌هێزكردن‌و‬ ‫پش���تیوانیكردنی‌ حكومه‌ت���ی‌ ناوه‌ندی‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر ه���ه‌ر هه‌وڵێكی‌ جیابونه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫دوای‌ خستنه‌ڕوی‌ ئه‌و هۆكارانه‌‪ ،‬نوسه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‌ زیاتر له‌هه‌ر هۆكارێكی‌‬ ‫دیك���ه‌ قه‌یرانی‌ بۆ كورد دروس���تكردوه‌‪،‬‬ ‫دابه‌ش���بونیه‌تی‌ له‌نێ���وان به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ته‌ داگیركه‌ره‌كانی‌ كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ باش���تروایه‌ به‌رل���ه‌وه‌ی‌ كورد بڕیار‬ ‫له‌هه‌ر شتێك بدات‪ ،‬پێویسته‌ له‌ناوخۆیدا‬

‫كار ب���ۆ یه‌كهه‌ڵوێس���تی‌ ب���كات‪ .‬كورد‬ ‫ئه‌گه‌ر یه‌كهه‌ڵوێست بێت‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫له‌پێن���اوی‌ مافی‌ ره‌وای‌ خۆیدا ده‌توانێت‬ ‫شه‌ڕی‌ هه‌مو جیهان بكات‪.‬‬ ‫رابه‌رێك له‌نێو ئاگردا‬ ‫ناوچه‌ی‌ خۆرهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس���ت تژیی ‌ه‬ ‫له‌كێش���ه‌و قه‌یران���ی‌ جۆراوج���ۆر‪ ،‬له‌م‬ ‫مه‌یدانه‌ش���دا ئێران ده‌یه‌وێ���ت رۆڵێكی‌‬ ‫رابه‌رێك بگێڕێت‪ .‬نوسه‌ر ده‌ڵێت‪ :‬ئێران‬ ‫پێیوایه‌ زیاد له‌چه‌ند پاساوێكی‌ هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ناوچه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‬ ‫رۆڵی‌ رێبه‌ر ببینێت‪ ،‬پاساوگه‌لێكی‌ وه‌ك‬ ‫مێژویی‌‪ ،‬جوگراف���ی‌‪ ،‬مرۆیی‌‪ ،‬بیروباوه‌ڕو‬ ‫دواجار سیاسی‌‪ .‬ئه‌م پاساوانه‌ش له‌دوای‌‬ ‫هه‌ستكردنی‌ دێت بە‌هێزی‌ خۆی‌‪ ،‬پێگه‌ی‌‬ ‫جیۆپۆله‌تیكی‌‌و رۆڵی‌ رو له‌هه‌ڵكش���انی‌‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ نوس���ه‌ر له‌هه‌مب���ه‌ر پڕۆژه‌ی‌‬ ‫خۆرهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���تی‌ گ���ه‌وره‌ كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بانگه‌ش���ه‌ی‌ بۆ ده‌كات‪ ،‬ئێران‬ ‫له‌دوای‌ روداوه‌كان���ی‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بیه‌وه‌‬ ‫به‌كرده‌ی���ی‌ هه‌وڵ���ی‌ جێبه‌جێكردن���ی‌‬ ‫پ���ڕۆژه‌ی‌ دروس���تكردنی‌ رۆژهه‌اڵتێكی‌‬ ‫نوێی‌ ئیس�ل�ام ‌ی ده‌دات‪ .‬ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ش‬ ‫پش���ت بە‌دو ره‌گ���ه‌ز ده‌به‌س���تێت‪ ،‬كه‌‬ ‫بریتین له‌ئایدۆل���ۆژی‌‪ :‬له‌باوه‌ڕی‌ رژێمی‌‬ ‫ئێرانه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت بە‌حه‌تمیه‌تی‌‬ ‫دروس���تبونی‌ حكومه‌تێك���ی‌ جیهان���ی‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و پێویس���تی‌ رۆڵبینینیی‌ ئێران‬ ‫تیایدا وه‌ك به‌هێزترین الیه‌ن‪.‬‬ ‫ره‌گ���ه‌زی‌ دوه‌م س���تراتیژییه‌و بریتیه‌‬ ‫له‌هه‌وڵ���ی‌ ئێ���ران ب���ۆ دروس���تكردنی‌‬ ‫پش���تێنه‌یه‌كی‌ ئاس���ایش ت���ا ببێت���ه‌‬ ‫به‌ربه‌ستێك له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌وڵه‌ی‌ كه‌‬ ‫نه‌یاره‌كانی‌ ده‌یده‌ن بۆ خستن‌و تێكدانی‌‬ ‫ئێران له‌ناوه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌تۆم‪ :‬چه‌كی‌ شه‌ڕو ئاشتی‌‬ ‫یه‌كێك له‌و دۆس���ێیانه‌ی‌ ك���ه‌ ئێران ‌ی‬ ‫پ���ێ‌ ده‌ناس���رێته‌وه‌ هه‌وڵدانێت���ی‌ ب���ۆ‬ ‫دروس���تكردنی‌ چه‌كی‌ ئه‌تۆمی‌‪ ،‬نوس���ه‌ر‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬چه‌كی‌ ئه‌تۆمی‌ وه‌ك هۆكارێكی‌‬ ‫به‌رگ���ری‌ یارمه‌ت���ی‌ كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫ئێران ده‌دات‪ ،‬تا ئه‌مه‌ریكاو ئیس���رائیل‬ ‫ناچاربكات ده‌ستبه‌رداری‌ په‌نابردنه‌ به‌ر‬ ‫هێزب���ن له‌دژی‌ ئێران‪ .‬له‌هه‌مانكاتیش���دا‬ ‫سیس���تمی‌ جیۆپۆلۆتیك���ی‌ خۆرهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاست بە‌قازانجی‌ خۆی‌ بگۆڕێت‪.‬‬ ‫نوس���ه‌ر به‌دوری‌ ده‌زانێ���ت ئه‌مه‌ریكا‬ ‫ی���ان ئیس���رائیل په‌الم���اری‌ وێس���تگه‌‬ ‫ئه‌تۆمییه‌كانی‌ ئێران بده‌ن‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫"دابه‌ش���بونی‌ جوگراف���ی‌ وێس���تگه‌‬ ‫ئه‌تۆمییه‌كان به‌ش���ێوه‌یه‌كه‌ ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌مه‌ریكا یان ئیسرائیله‌و‌ه هێرش‬ ‫بكرێته‌س���ه‌ری‌‪ ،‬ده‌بێ���ت بە‌ئه‌ندازه‌یه‌ك‬ ‫فڕۆك���ه‌كان زۆربن كه‌بتوانن له‌یه‌ك كاتدا‬ ‫ته‌واوی‌ وێس���تگه‌ ئه‌تۆمیی���ه‌كان خاپور‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ئه‌گه‌ر هێرش���ه‌كه‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬ئه‌وكات���ه‌ ئێران ده‌توانێت وه‌اڵم‬ ‫بداته‌وه‌و ئه‌گه‌ری‌ كه‌وتنه‌وه‌ی‌ جه‌نگێكی‌‬ ‫ئه‌تۆمی‌ زیاتر ده‌بێت"‪.‬‬

‫توانا ئەمین (پەناهی)ی کرد بەکوردی‬ ‫بەپەیامبەری تەنیایی ناسراوە‬ ‫کتێبخانەی یادگار نوێترین بەرهەمی وەرگێڕدراوی نووسەر‌و وەرگێڕی کورد (توانا ئەمین)‌ی‬ ‫بە‌ناونیشانی (ئەڤینم خۆش دەوێت‪ ،‬بەاڵم لە‌ژن دەترسم!) باڵوکردەوە‪.‬‬ ‫وەرگێڕ لەبارەی ئەم کتێبەوە گوتی‪" :‬ئەم کتێبە‌گوڵچنێک لە‌جوانترین ش���یعر‌و نووس���ین‌و‬ ‫گفتوگۆکان‌و هەروەها ژیانی هونەرمەند‌و شاعیری ئیرانی حسێن پەناهی‪".‬‬ ‫حسێن پەناهی‪ ،‬بە‌پەیامبەری تەنیایی ناسراوە‪ ،‬نووسینەکانی سەر بە‌هیچ قوتابخانەیەکی‬ ‫باوی ئەدەبی هاوچەرخ‌و کالس���یک نییە‪ ،‬ئەو ژیانی ڕۆژانە‪ ،‬ئازارەکان‪ ،‬ش���ادییەکان دەکات‬ ‫بەداهێنانی ئەدەبیی‪ ..‬ئەم نووسەرە لە‌پڕخوێنەرترین نووسەرەکانی ئێرانی ئەمڕۆیە‪.‬‬ ‫هەرچی وەرگێڕی ئەم کتێبەش���ە‪ ،‬توانا ئەمین‪ ،‬نووس���ەرێکی تاراوگەنشینی کوردە‌و زیاتر‬ ‫لە‌‪ ١٥‬کتێبی لە‌بوارەکانی‪ :‬چیرۆک‪ ،‬لێکۆلێنەوەی ئەدەبی‪ ،‬وەرگێڕاندا هەیە‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫نامەیەكی گەرم‌و ساڵوێكی سارد بۆ حەیدەر عەبادی‬ ‫فوئاد سدیق‬ ‫ل����ەو رۆژەوەی ئەنجامدانی ریفڕاندۆم‬ ‫بڕیاری لەسەر درا‪ ،‬هەرێمی كوردستان‬ ‫كەوتە بەردەم رەشەبایەكی چاوەڕوانكراو‪،‬‬ ‫بەاڵم س����ەركردە سیاس����ییەكانی كورد‬ ‫نەیاندەزانی ئەم رەش����ەبایە‪ ،‬رەهێڵەو‬ ‫تۆف����ان‌و الفاوی����ش ب����ەدوای خۆی����دا‬ ‫دەهێنێ����ت‪ .‬زۆر بە‌س����ادەیی بیری����ان‬ ‫ك����ردەوە‪ ،‬ئەم س����ادە بیركردنەوەیەش‬ ‫هۆكارەكانی زۆرن كە لێرە مەبەستمان‬ ‫نییە باسیان لێوە بكەین‪.‬‬ ‫ئێستا هەرێمی كوردستان‪ ،‬لە‌دۆخێكی‬ ‫زۆر دژواردایەو هێشتا گێژەلوكەو رەشەبا‪،‬‬ ‫هەر بەردەوامەو كۆتایی نەهاتوە‪ ،‬كەچی‬ ‫قسە لەس����ەر هاتنی رەهێڵەو تۆفانیش‬ ‫دەكرێت‪ ،‬بۆیە خەڵكەكە لە‌نیگەرانییەكی‬ ‫قوڵدان‌و‪ ،‬هیچ ئارامی‌و هیچ پەناگەیەك‬ ‫ش����ك نابەین لە‌پاڵیدا بحەسێینەوە‪ ،‬كە‬ ‫بە‌درێژایی یەك س����ەدەی تەواوە‪ ،‬كورد‬ ‫هەمیشە لەو مەینەتییەدا بوەو دوبارەو‪،‬‬ ‫چەندبارە بۆتەوە‪.‬‬ ‫ئێم����ە وەنەبێ نەزانین دەس����ەاڵتی‬ ‫كوردی لەم هەرێمە شكستی خواردبو‪،‬‬ ‫بەتایب����ەت گەندەڵ����ی‌و ناعەدالەت����ی‪،‬‬ ‫س����ەرچاوەی هەم����و نەهامەتییەكانمان‬ ‫بون‪ ،‬ئێم����ە لە‌هەرێمێكدا بوین‪ ،‬خودی‬ ‫یاس����اكانمان گەن����دەڵ ب����ون‪ ،‬چ جای‬ ‫بەرپرسەكانمان‪ ،‬بەاڵم ناكرێ میللەتێك‬ ‫بەدەس����ت دەس����ەاڵتی خۆماڵی باجی‬ ‫دابێت‌و ئێس����تاش بەدەس����تی سوپای‬ ‫عێراق‌و حەش����دی ش����ەعبییەوە باجی‬ ‫دادپ����ەروەری‌و تی����ۆری ئەكتیڤكردنی‬ ‫گەورەتر ب����دات‪ ،‬ئێم����ە نەتەوەیەكین‪ ،‬ئێوە دەتانەوێ بیكەن بە‌پاس����اوێك بۆ‬ ‫كۆمەڵ����گا ك����ە دو تی����ۆری زۆر نوێن‌و‬ ‫بە‌درێژایی مێژو س����ەركوتكراوین‪ ،‬بەاڵم بەبرس����یكردنی هاواڵتیانی ئەم هەرێمەو‬ ‫لە‌ئەمری����كاوە هاتونەتە بەرهەم‪ ،‬كەچی‬ ‫هەمیشە ئەگەر شۆڕشە سەقەتەكانمان زیات����ر زەلیلكردنیان؟ ك����ە ئایندەیەكی‬ ‫ئەو ئەمریكایە تا ئێس����تا لە‌زمانی مافی‬ ‫ئیفلیج‌و س����ەركوتكرابێت‪ ،‬ئەوا دوبارە زۆر ناجێگی����ر بەرهەمدەهێنێت����ەوە؟‪.‬‬ ‫م����رۆڤ تێنەگەیش����توە‪ ،‬ك����ە ئەمەیان‬ ‫هەر س����ەریهەڵداوەتەوە‪ ،‬ئێوەش ئەگەر چونكە هەمیشەو بە‌درێژایی مێژو تاوان‬ ‫باس����ێكی دیكەی درێژەو ئێرە جێگای‬ ‫تا رادەی����ەك نزیك نەب����ون لە‌خەباتی هەر تاوان بوەو نەیتوانیوە بە‌بەردەوامی‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫نەپچ����ڕاوەی گەل����ی ك����ورد‪ ،‬بێگومان بەرگی بەرائەت لەبەر خۆی بكات‪ .‬ئەو‬ ‫باش����ە ئێس����تا كە بەڕێزتان چاوتان‬ ‫بەردەوام گوێبیس����تی خەباتی سیاسی‌و ماس����كە زو الدەدرێت‌و هەمیش����ە روی‬ ‫لە‌داهاتەكان����ی هەرێم����ی كوردس����تان‬ ‫سەربازی گەلی كوردس����تان بونەو ئەو راس����تەقینەی لێ دەردەك����ەوێ‪ .‬ئاخر‬ ‫بڕی����وەو‪ ،‬كردوتانە نیش����انە تا بە‌وردی‬ ‫راس����تیانە دەزانن‪ .‬دەشزانن رۆژهەاڵتی یاخیبون هاواری ناڕەزایی بونی خەڵكە‪،‬‬ ‫بیپێكن‪ ،‬چۆن دەبێت تەنیا بیر لە‌دەست‬ ‫ناوەڕاس����ت پڕە لەهەڵچونی نەتەوەیی‌و ك����ە لەژێر سیاس����ەت‌و سیس����تەمێكدا‬ ‫بەسەرداگرتنی داهاتەكانی ئەم هەرێمە‬ ‫مەزهەبی‌و تائیفی‪ ،‬بۆی����ە ئەركی ئێوە دەناڵێن����ن ك����ە س����اردو گ����ەرم‪ ،‬تەڕو‬ ‫بكەن����ەوەو هاواڵتیانی كوردس����تانیش‬ ‫ب����ۆ ئارامكردنەوەو ئینجا س����ڕینەوەی وش����ك بەیەكەوە دەسوتێنێ‪ .‬لەو كاتە‬ ‫تەنیا بی����ر ل����ەوە بكەنەوە‪ ،‬ك����ە ئایا‬ ‫هەڵچونەكان سەختترە لە‌پێناوی ئەوەی زۆر س����ەختەدایە‪ ،‬كە گیانی یاخیبون‬ ‫ئیت����ر دەتوانن وەك نیمچە ئینس����انێك‬ ‫ئەقاڵنیی����ەت بكەن بە‌پێ����وەر بۆ هەمو بەهێز دەبێتەوە‪ ،‬بۆ ئەوەی بونی خۆی‬ ‫بژین ی����ان نا؟‪ .‬باش����ە ك����ە بەڕێزتان‬ ‫رێكبخاتەوە‪ .‬خۆ یاخیب����ون‪ ،‬ئاهەنگی‬ ‫كێشەكان‪.‬‬ ‫بەردەوام باس����ی دەستبەسەرداگرتنی‬ ‫زۆرمان پێ ناخۆشە‪ ،‬كاتێك لە‌كۆنگرە ش����ەوانە نییە بۆ دڵخۆش����ی كۆمەڵێك‬ ‫داهاتەكانی ئ����ەم هەرێمە دەكەن‪ ،‬ئەی‬ ‫رۆژنامەنووس����ییەكانت بە‌بزەیەك����ەوە‪ ،‬گەنجی سەرگەرم سازكرابێت‪.‬‬ ‫بۆچی دڵنیاییش ن����ادەن بە‌هاواڵتیانی‬ ‫بەڕێز عەبادی‪ :‬هەڵەیەكی كوشندەیە‪،‬‬ ‫ب����اس لەكۆنتڕۆڵكردن����ەوەی هەرێم����ی‬ ‫ئەم هەرێمە‪ ،‬كە ژیانێكی شایس����تەیان‬ ‫كوردس����تان‌و چەس����پاندنی دەوڵەت����ی ئەگەر بونی مرۆڤەكان لە‌یاخیبوندا چڕ‬ ‫بۆ مس����ۆگەر دەكرێت‌و ئیتر ژیانی نیوە‬ ‫ناوەندی بەس����ەر هەرێمی كوردستاندا بكەیتەوە‪ ،‬مرۆڤەكان بۆیە یاخی دەبن‪،‬‬ ‫موچەیی‌و ژیان����ی ناعەدالەتی بە‌تەواوی‬ ‫دەكەیت‪ ،‬لەكاتێكدا حەش����دی شەعبی چونكە دەیانەوێ بگەڕێنەوە سەر ژیانی‬ ‫كۆتایی پێدێت‌و گەش����انەوەی ئابوری‌و‬ ‫بەس����وپای عێراقیش����ەوە‪ ،‬بەردەوام����ە سروش����تی مرۆڤایەتییان‌و وەكو ئاژەڵ‬ ‫گەشانەوەی ژێرخانی هەرێمی كوردستان‬ ‫لە‌ئازاردانی خەڵكی هەرێمی كوردستان‌و تێیان نەڕوانی‪ .‬ئێس����تا ك����ە كۆمەڵگا‬ ‫پێ دەنێت����ە قۆناخێكی نوێوە؟‪ ،‬بۆچی‬ ‫خۆس����ەپاندنی ئەو هێزە بەگورزی هێز‪ .‬بێدەنگ كراوە‪ ،‬لەبەر ئەوەیە لە‌دۆخێكی‬ ‫ب����ۆ یەك جاریش جەخت لەو پرس����انە‬ ‫تۆ دەتەوێ سزای كێ بدەیت؟ دەتەوێ هێندە ئاڵۆزو سەختدا ژیان دەگوزەرێنی‪،‬‬ ‫ناكەیت����ەوە؟‪ ،‬بەاڵم ب����ەردەوام جەخت‬ ‫نەتەوەی����ەك بخەیتە ب����ەردەم قەدەری لەو كەس����ە دەچێت كە شەپازللەیەكی‬ ‫لە‌دەستبەس����ەرداگرتنی داهاتەكانم����ان‬ ‫نادیارەوە؟ یان وەك خۆت چەندین جار توندی بە‌بن گوێی كەوتبێت‌و سامگرتو‬ ‫دەكەیت����ەوە؟ بۆچ����ی ئ����اگات لە‌خاڵ‬ ‫دوبارەو سێبارەت كردۆتەوە كە هاواڵتی بوبێت‌و هیچی بۆ نەوترێت‪ ،‬بەاڵم زۆری‬ ‫بە‌خاڵی بازگەكانی سەر سنورو تەواوی‬ ‫هەرێم����ی كوردس����تان‪ ،‬وەك هاواڵت����ی پێ ناچێت دێتەوە س����ەر هۆشی خۆی‌و‬ ‫لە‌هەمو مافەكانی خۆیاندا پارێزراو دەبن؟ هەڵدەس����تێتەوەو قسەی خۆی دەكات‪ ،‬بە‌نیگەرانییەك����ی زۆرەوە تەنیا خەمی داهاتەكانمان����ە‪ ،‬بەاڵم ئ����اگات لە‌دۆخی‬ ‫بەاڵم ك����وا میكانی����زم‌و جێبەجێكردنی ئاخر ئێمە لە‌رابردودا زۆر ش����ەپازللەی تێركردنی ورگ����ی بێت‪ ،‬چۆن دەتوانێت گوزەران����ی نوخب����ەی رۆش����نبیری ئەم‬ ‫پاراس����تنی ئەو ماف����ی هاواڵتی بونە؟ ترمان لێ����دراوە‪ .‬ئێوە باس����ی هاواڵتی بی����ر بكات����ەوە؟‪ .‬ئەی ك����وا بەرنامەی هەرێمە نییە‪ ،‬كە توانای ئەوەی نەماوە‬ ‫تا ئێس����تا هەمو خەڵكی كوردس����تان‪ ،‬بون����ی خەڵك����ی هەرێمی كوردس����تان بەڕێزتان ب����ۆ ئەكتیڤكردنی كۆمەڵگای یەك كتێبی ئاسایی بكڕێت؟ بۆچی ئاگات‬ ‫خەریك����ی ئەوەی����ە ئاخۆعەبادی موچە دەك����ەن‪ ،‬وەك هەم����و هاواڵتییەك����ی ك����وردی؟ كوا بەرنامەتان بۆ كردنەوەی لەوە نییە‪ ،‬ئ����ەم هەرێمە یەك ناوەندی‬ ‫ب����ۆ هەرێمی كوردس����تان دەنێرێت یان ناوەڕاست‌و باش����وری عێراق‪ ،‬بەاڵم كوا چەندین س����ەنتەری س����تراتیژی جیاواز ستراتیژی تێدا نییە بۆ بوارەكانی فیكر‪،‬‬ ‫ناینێرێت؟ بەردەوام لە‌بەغداوە هەواڵی یەكس����ان بونی ئەم هاواڵتی بونە؟ ئایا لە‌بوارەكانی فیكرو ئابوری‌و سیاسەت‌و ب����ۆ بوارەكانی سیاس����ەت‌و ئابوری‌و بۆ‬ ‫سەیرو س����ەمەرەمان گوێ لێدەبێت كە خەڵكی ناوەڕاس����ت‌و باش����وری عێراق‪ ،‬كۆمەڵناس����ی‌و مەعریف����ەدا؟ میللەتێك بوارەكانی كۆمەڵناس����ی‌و دەرونناسی؟‬ ‫موچەی تەواو بۆ تەواوی فەرمانبەرانی ئێس����تا هەمان ئ����ەو ئازارانەیان هەیە كە لە‌ش����ەش ملی����ۆن ك����ەس زیاترە‪ ،‬ئ����اگات لێی نییە؟‪ ،‬یان هەر لە‌بنەڕەتدا‬ ‫كوردس����تان نانێردرێ‪ ،‬ئەمانەو چەندین ك����ە ت����ەواوی كۆمەڵگای ك����وردی لەم دەتەوێ ب����ەس بیركردن����ەوەی خەمی ناتەوێ ئاگاش����ت لێی هەبێت؟‪ ،‬چونكە‬ ‫قس����ەی نابەجێی دیكە دەبیستینەوە‪ ،‬هەرێمە دەیچێژێ؟ یان ئێوە دەتانەوێ تێركردن����ی ورگی بێت؟ ئەگەر بە‌تەمای ئ����ەوە خەم‌و ئ����ازاری تۆ نیی����ە‪ ،‬تەنیا‬ ‫كە هەمو خەڵكی كوردستانی روبەڕوی یاسای دارس����تان بەسەرماندا جێبەجێ بەرنامەیەكی لەمجۆرەن‪ ،‬پێویست ناكات خەم‌و ئازاری نوخبەی رۆشنبیریی ئەم‬ ‫دۆخێكی پ����ڕ لە‌نیگەرانی كردوەو‪ ،‬وای بكەن‌و لە‌ناو دارستانیش����دا‪ ،‬هەمیش����ە لیژن����ەی ج����ۆراو جۆرمان ب����ۆ دابنێن‌و هەرێمەی����ە‪ ،‬كە هەر جارەو بەدەس����ت‬ ‫لێهاتوە كۆمەڵگای كوردی لەم هەرێمە‪ ،‬یاس����ایەك بۆ عەدالەتی شك نابردرێ‌و پێویس����ت ناكات حكومەت����ی ناوەندی چەن����د حیزبێك����ی ئێكس����پایەرو چەند‬ ‫بە‌نوخب����ەی رۆشنبیرییەكەیش����ییەوە بەهێزەكان بێهێزەكان قوتدەدەن‌و هیچ سەرقاڵی كارێكی وەها ناشیرین بكەن‪ ،‬س����ەركردەیەكی ژەن����گ هەڵهات����وی‬ ‫تەنیا بیر لە‌غەری����زەی تێركردنی ورگی ئارامی‌و دڵنیاییەك لە‌یاسای دارستاندا لێمانگەڕێ����ن‌و ئەو موچەیەش بۆ خۆتان تێنەگەیش����توەوە خ����ۆی دەخواتەوە؟‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬میللەت ل����ەو قەدەرەدا بژی‪ ،‬بونی نییە‪ .‬ئێس����تا تەواوی كۆمەڵگای بیبەن‪ ،‬یەك سەدەیە سەروەت‌و سامانی هەرێمێك خاوەنی هیچ دەزگاو ناوەندێكی‬ ‫چۆن ئارام����ی دابی����ن دەكرێت؟ چۆن ك����وردی خەمی گ����ەورەی تەنیا خەمی ئ����ەم كوردس����تانە‪ ،‬بە‌فی����ڕۆ دەڕوات‌و رۆش����نبیریی نەبێ����ت‪ ،‬ب����ەاڵم خاوەنی‬ ‫ئ����ەو كۆمەڵگای����ەش دەتوانێ����ت ببێتە تێركردن����ی ورگیەت����ی‪ ،‬ئێس����تا هەمو تااڵندەكرێت‪ ،‬ئێوەش با دوا دەس����ەاڵت دەیان دام����ەزراوەی راگەیاندن بێت بۆ‬ ‫خەڵكی كوردس����تان پرس����یاری ئەوە ب����ن كە تااڵنی دەك����ەن‪ ،‬ئامادەین ئیتر مكیاجكردنی روخس����ارە ناشیرینەكانی‬ ‫كۆمەڵگایەكی ئەكتیڤ؟‪.‬‬ ‫‌وەرن ب����ا هەرێم����ی كوردس����تان‌و دەكات عەب����ادی موچەكە دەنێرێت یان با هەموم����ان پێكەوە بمری����ن زۆر زۆر حیزب‪ ،‬بێگومان ئەم هەرێمە بە‌تەواوی‬ ‫عێراقی عەرەبس����تان لە‌پێچێكدا بەیەك ناینێرێ؟ موچەكەی دەینێرێ بە‌تەواوی باش����ترە لەوەی بە‌خێرو سەدەقە تەنیا دەبێتە مێگەل‪ ،‬بۆیە كۆمەڵگای كوردی‬ ‫بگەیەنی����ن‪ ،‬ل����ەو پێچ����ەوە روبارێكی دەینێرێ ی����ان ئەویش بە‌ئارەزوی خۆی موچەیەكمان بدەن����ێ‪ ،‬كە كەس نازانێ بەردەوام س����ەركردەی نەزان‌و ئاس����ت‬ ‫گەورە دروس����تبكەین‪ ،‬كە س����ودی بۆ س����ەدان هەزار كەس بێ بەش دەكات‌و كێ لەناو لیس����تەكانتان دەردەهێنرێت‌و نزم بەرهەمدەهێنێتەوە‪ ،‬تا ئێس����تا هیچ‬ ‫هەمو الیەكمان دەبێت‪ ،‬لەوە زیاتر هیچ وەك����و س����ەردەمی دەركردنی یاس����ای كێش ناوی تێ����دا دەمێنێتەوە‪ .‬ئەمە چ دەس����ەاڵتێك نەیویس����توە‪ ،‬كۆمەڵگای‬ ‫رێگاچارەیەك����ی دیكە نیی����ە‪ ،‬قۆناخی ریشەكێش����كردنی بەعس ك����ە بەرامبەر جۆرە ئەخالقێكە‪ ،‬نەتەوەیەك بەمجۆرە ك����وردی گەش����ە ب����كات‌و رێگاش����یان‬ ‫س����ەركوتكردن‌و دەستبەس����ەرداگرتن بە‌سوننەی عەرەب كرا‪ ،‬ئێمەش بە‌هەمان رەفتاری لەگەڵ����دا بكرێت‪ .‬ئەگەر ئێوە لە‌خەڵكی خ����اوەن فیك����رو بە‌ئەزمون‬ ‫بەس����ەرچوە‪ .‬ئێ����وە دەتان����ەوێ دەردو مەینەتی دەب����ەن؟!‪ .‬لە‌كاتێكدا ناتانەوێ هەمومان پێكەوە لە‌عێراقێكی گرتوەو قاویان داوە‪ ،‬ئەگەر س����ەیرێكی‬ ‫ئۆردوگایەك����ی كۆیلە لە‌ژێر س����ەروەری بڕینی موچەی یەك كەس‌و برسیكردنی‪ ،‬فیدڕاڵی نوێدا بە‌خۆش����گوزەرانی بژین‪ ،‬مێژوش بكەی‪ ،‬دەبینی بە‌درێژایی مێژوی‬ ‫بونی یاساو لەژێر چەتری رەنگاوڕەنگی هی����چ جیاوازی نییە لەگەڵ موچە بڕین‌و لێمانگەڕێن‪ ،‬هیچمان ناوێ‪ ،‬ئێمەی كورد دنیا‪ ،‬هەمیشە دەسەاڵت زیاتر بەدەست‬ ‫ئازادیدا دروس����تبكەن‪ ،‬كە ئێمەی كورد برس����یكردنی هەمو كۆمەڵگای كوردی‪ ،‬با هەمومان پێكەوە بمرین‪.‬‬ ‫نەزان‌و تێنەگەیش����توەكانەوە بوە‪ ،‬نەك‬ ‫���وفی‬ ‫�‬ ‫فەیلەس‬ ‫ئەو ئەمریكایەی دەیان‬ ‫كەسانی خاوەن فیكرو عەدالەتخواز‪.‬‬ ‫تەمەنێك����ی درێ����ژە ئەزمونێك����ی تاڵ‌و ئەوەی یەك دینار بدزێ‪ ،‬بۆی بڕەخسێ‬ ‫تیۆری‬ ‫���ەم‪،‬‬ ‫�‬ ‫بەره‬ ‫ژەهراویم����ان لەگەڵی����دا هەبوە‪ ،‬كەچی یەك ملیاریش دەدزێ‪ .‬باشە میللەتێك نەم����ری هێناوەت����ە‬ ‫ئەو هەڕەش����ەیەی ب����ەردەوام لێمان‬

‫ئێوە باسی هاواڵتی‬ ‫بونی خەڵكی‬ ‫هەرێمی كوردستان‬ ‫دەكەن‪ ،‬وەك‬ ‫هەمو هاواڵتییەكی‬ ‫ناوەڕاست‌و باشوری‬ ‫عێراق‪ ،‬بەاڵم كوا‬ ‫یەكسان بونی ئەم‬ ‫هاواڵتی بونە؟‬

‫كێ بەرپرسیارە‬ ‫لەوەی‬ ‫كۆمەڵگایەكی‬ ‫نا ئەقاڵنی‬ ‫بەردەوام نائەقاڵنی‬ ‫بونی خۆی‬ ‫بەرهەمبهێنێتەوە؟‬ ‫بێگومان تەنیا‬ ‫بەرپرسەكانن‬ ‫بەرپرسیاری‬ ‫یەكەم‌و كۆتایین‬ ‫عەبادی‬ ‫دەكرێ����ت‪ ،‬كۆمەڵگایەك����ی زۆر نەزۆك‬ ‫دروس����ت دەكات‪ ،‬كە بەرهەمەكەیش����ی‬ ‫تەنیا ژان‌و ئازار دەبێ����ت‪ .‬ئێوە ئەگەر‬ ‫بە‌راس����تی دەتانەوێ����ت‌و مەبەس����تانە‬ ‫بەرگ����ری لە‌یاس����ا بكەن‪ ،‬چۆن یاس����ا‬ ‫شكێنی دەكەن؟‪ ،‬چۆن یاسا لە‌هەرێمی‬ ‫كوردس����تاندا جی����اوازی دەبێت لەگەڵ‬ ‫ناوەڕاس����ت‌و باش����وری عێراقدا؟‪ ،‬ئایا‬ ‫بە‌راستی یاس����ا لە‌ناوەڕاست‌و باشوری‬ ‫عێراق سەروەرە؟ یان دەتانەوێ بەسەر‬ ‫كۆمەڵ����گای ك����وردی ئ����ەم هەرێمەی‬ ‫بس����ەپێنن‌و بە‌هۆی كوردانەوە بیس����ەر‬ ‫وەرێنن؟‪ .‬ستایش����كردنی سیستەمێكی‬ ‫تۆڵەسەندنەوە‪ ،‬رێگا بۆ دۆخێكی یەكجار‬ ‫دژوار دەكات����ەوە‪ ،‬ك����ە هەمومان تیایدا‬ ‫زەرەرمەند دەبین‪ .‬چونكە سیس����تەمی‬ ‫تۆڵەكردن����ەوە‪ ،‬لە‌بچوكتری����ن مانای����دا‬ ‫نقومكردن����ی هاواڵتیان����ە لەناو گۆماوی‬ ‫خوێن‪ .‬هەر دەسەاڵتێكیش لەم هەرێمی‬ ‫كوردس����تانە بااڵدەس����ت بوبێ‪ ،‬لەسەر‬ ‫هەرێمێك����ی وێران‌و كاولبو دانیش����توەو‬ ‫خەڵكەكەیش����ی بەرەو چارەنوس����ێكی‬ ‫نادیار بردوە‪ ،‬ئەوەتا ئێس����تا دوای ‪26‬‬ ‫ساڵ لە‌حوكمڕانی بەناو خۆماڵی كوردی‪،‬‬ ‫كەچی چارەنوسمان زیاتر لە‌هەر كاتێكی‬ ‫تر نادیارەو زیاتر لە‌هەر كاتێكی دیكەش‬ ‫خەڵكەكەی نیگەرانە‪ .‬ئێس����تا خەڵكی‬ ‫ئ����ەم هەرێمە‪ ،‬ئەوەن����دە نائومێد بوە‪،‬‬ ‫بڕوای بە‌هیچ ش����تێك نەم����اوە‪ ،‬حیزبی‬ ‫ك����وردی ژەنگ لێیداوەو ت����ازە ناتوانن‬ ‫خۆیان س����پی بكەنەوە‪ ،‬ئیرادەی لە‌بن‬ ‫نەهاتوی كۆمەڵگاشیان ئیفلیج كردوەو‬ ‫كۆمەڵ����گا ئەوەندە ماندو ك����راوە‪ ،‬ئیتر‬ ‫لەم كاتەدا توانای هەڵس����انەوەی نییە‪،‬‬ ‫چونكە پێویس����تی بە‌پش����ویەك هەیە‪،‬‬ ‫بە‌پشوی بیركردنەوەشەوە‪.‬‬ ‫ئێس����تا لەم هەرێمە ب����ێ ئەوەی پێی‬ ‫بزانین ‪ 26‬س����اڵە مەرگی رۆش����نبیران‬ ‫راگەیەن����راوە‪ ،‬بۆیە هەمو رۆش����نبیرانی‬ ‫ئەم هەرێم����ە بەق����ەد بازرگانێكی دز‪،‬‬ ‫بە‌قەد فەرماندەیەكی ترسنۆكی هەاڵتوی‬ ‫ناو بەرەكانی شەڕ‪ ،‬بە‌قەد بەرپرسێكی‬ ‫كۆیل����ەو گەندەڵ بەه����ای نەماوە‪ ،‬هەر‬ ‫لەبەر ئەوەش����ە ئەوەتا لەنێو ئەم هەمو‬ ‫كارەساتە خوێناوییەی بەسەر هەرێمی‬ ‫كوردستانماندا دێت‪ ،‬كەچی رۆشنبیران‬ ‫نوزەیەكی����ان لێ����وە نای����ە‪ .‬چونك����ە‬ ‫نە خاوەن����ی ئی����رادەی خۆی����ان ماون‪،‬‬ ‫نە ئەو ئازایەتییەشیان تێدا ماوە بچینە‬ ‫بەردەم چارەنوس����ێكی زۆر مەترسیدارو‬ ‫ئەتكپێكراو‪ ،‬لەكاتێكدا ئێستا نەتەوەیەك‬ ‫وا لەناو چارەنوسێكی نادیاردا هەناسە‬ ‫دەدات‌و‪ ،‬بەبەرچاوی هەمو دنیاوە ئەتك‬ ‫دەكرێ‪ .‬ئاخر ئێستا سەرخان‌و ژێرخانی‬ ‫كۆمەڵگای ك����وردی لە‌ڕوی بونیادییەوە‬ ‫بەتەواوی شێواو وێرانە‪ ،‬ئەم وێرانبونەیە‬ ‫هی����چ متمانەیەكی لەنێ����وان هاواڵتی‌و‬ ‫حیزب‌و سەركردەكانیدا نەهێشتۆتەوە‪.‬‬ ‫لەبەر ئەوەش����ە ئ����ەم هەم����و قەیرانە‬ ‫روبەڕوی هەرێمی كوردس����تان بۆتەوە‪.‬‬ ‫چاكس����ازی‪ ،‬عەدالەت‪ ،‬سەروەری یاسا‪،‬‬ ‫دیموكراسی‪ ،‬مافی مرۆڤ‪ ،‬تەنیا لە‌قسە‬ ‫خۆش����ەكانن كە لەوەت����ەی هەین تەنیا‬

‫گوێمان لێیاندەبێت‌و بە‌كردەوە چەشنی‬ ‫س����ەراب وایە‪ ،‬هەر دەڕۆین‌و نایگەینێ‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم ئێس����تا لە‌هەمو ش����تێك زیاتر‬ ‫پێویس����تمان بە‌گەڕان����ەوەی بەهاكانی‬ ‫مرۆڤ‌و ئەخالقی ب����ەرزی مرۆڤایەتییە‪،‬‬ ‫پێویس����تمان بە‌گەڕان����ەوەی كەرامەتە‪،‬‬ ‫چونك����ە هەموم����ان برین����دار كراوین‌و‬ ‫برینەكانیش����مان یەكج����ار س����ەختن‌و‬ ‫خوێن����ی لەبەر دەڕوات‪ .‬ئەگەر بەتەمای‬ ‫چارەسەری ئەم هەمو برینانەمان نین‪،‬‬ ‫لێمانگەڕێن ب����ا برینەكانمان لەوە زیاتر‬ ‫ژەهراوی نەب����ن‪ .‬حزبە‌‌سیاس����ییەكانی‬ ‫هەرێم����ی كوردس����تان‪ ،‬كۆمەڵگایەكیان‬ ‫بەرهەمهێنا‪ ،‬تەمبەڵ‌و گەندەڵ‌و نەزۆك‪،‬‬ ‫لە‌هەمانكاتدا جەس����تەیەكی پڕ لە‌برین‪،‬‬ ‫ئێستا تەنیا بەو موچەیە چاك نابێتەوە‬ ‫كە هەمو رۆژێ ش����انازی پێوە دەكەن‬ ‫گوایا موچ����ە بۆ هەرێمی كوردس����تان‬ ‫دابی����ن دەك����ەن‪ ،‬خەڵكی كوردس����تان‬ ‫برینداركراوە‪ ،‬ئەكتیڤ نییە‪ ،‬تواناكانی‬ ‫لەدەست داوە‪ ،‬ئێوە تەنیا بە‌موچەیەك‬ ‫كە لە‌خێ����رو س����ەدەقە دەچێت‪ ،‬چیتر‬ ‫بە‌راگەیاندنەكانتان مێشكمان پڕ مەكەن‪،‬‬ ‫بەڵكو پڕۆژەتان بۆ گەڕانەوەی كەرامەتی‬ ‫هاواڵتی هەبێت‪ ،‬میللەتێك هەست بكات‬ ‫كەرامەتی لێ زەوتكراوە‪ ،‬چۆن دەتوانێ‬ ‫چاالك‌و ئەكتیڤ بێت‪ .‬ئێستا كۆمەڵگای‬ ‫كوردی بەشی زۆری توشی شیزۆفرینیا‬ ‫هات����وە‪ ،‬چونك����ە لەبی����ری چۆت����ەوە‬ ‫پێبكەنێ‪ ،‬هەر ناوی پێكەنینیشی لەبیر‬ ‫چۆتەوە‪ ،‬چونك����ە لەوەتەی هەیە لەناو‬ ‫ئاگرو ئاس����ن چاوی كردۆت����ەوە‪ ،‬ئەوا‬ ‫چارەکە سەدەیەكیشە دزی‌و تااڵنكردن‌و‬ ‫گەندەڵی تا گەیشتە بێ موچەیی‪ ،‬تەواو‬ ‫هاڕیویەتی‪ ،‬كۆمەڵگایەك ئەوە گوزەرانی‬ ‫بێت‪ ،‬هەڵس����انەوەی ئاسان نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مەحاڵیش نییە‪ .‬پرسیاری گەورە ئەوەیە‬ ‫ئایا تۆ بە‌تەمای مەحاڵ دروس����تبكەی؟‬ ‫یان تۆش ئەم هەرێمە دەكەی بە‌كارتێكی‬ ‫سیاس����ی‌و لەكات����ی بەڕێوەچون����ی‬ ‫بانگەش����ەی هەڵبژاردن����ی عێراقدا‪ ،‬ئەو‬ ‫كارت����ە سیاس����ییە بەرزدەكەیتەوە‪ ،‬كە‬ ‫خوێن����ی پێ����دا دەتك����ێ؟‪ .‬كۆمەڵگای‬ ‫عێراق����ی بە‌هەرێمی كوردستانیش����ەوە‪،‬‬ ‫كۆمەڵگایەكی نا ئەقاڵنین‪ ،‬كۆمەڵگایەكن‬ ‫لە‌یەك كاتدا‪ ،‬پڕن لە‌س����ۆزو هەڵچون‪،‬‬ ‫یان تێكەڵەیەك����ن لە‌هەردوكیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كێ بەرپرس����یارە لەوەی كۆمەڵگایەكی‬ ‫ن����ا ئەقاڵنی ب����ەردەوام نائەقاڵنی بونی‬ ‫خ����ۆی بەرهەمبهێنێت����ەوە؟‪ ،‬بێگومان‬ ‫تەنیا بەرپرسەكانن بەرپرسیاری یەكەم‌و‬ ‫كۆتایین‪ .‬خۆ ئەگەر ناش����تەوێ لەگەڵ‬ ‫حزبە‌‌سیاس����ییەكان قسە بكەیت‪ ،‬وەرە‬ ‫لەگەڵ نوخبەی ئەم هەرێمە كۆ ببەوەو‬ ‫حەقیقەتی گرفتەكانمان لە‌نزیكەوە گوێ‬ ‫لێبگ����رە‪ ،‬لە‌ژورێكی داخراوەوە بڕیارمان‬ ‫بەسەردا مەس����ەپێنە‪ ،‬ئەم كۆمەڵگایە‬ ‫زۆر مان����دوە‪ ،‬با كەمێك بتوانێ پش����و‬ ‫بدات‌و بحەسێتەوە‪.‬‬ ‫كاتێك لە‌خەمی ئەوەدای دەس����ەاڵتی‬ ‫ناوەن����دی بەس����ەر ت����ەواوی هەرێم����ی‬ ‫كوردستاندا بسەپێنی‪ ،‬تكایە دەسەاڵتی‬ ‫ناوەندی تەنیا لە‌دەس����ەاڵتی س����ەربازو‬

‫تایبه‌ت‬

‫تانك‌و تۆپ‌و پارە چڕ مەكەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەرنامەیەكی ئاش����كراش بۆ دەسەاڵتی‬ ‫مەعریفە لەم هەرێمی كوردستانە دابڕێژە‪،‬‬ ‫دەس����ەاڵتی پەروەردەو تەندروس����تی‌و‬ ‫خوێندنی بااڵو كشتوكاڵ‌و پیشەسازی‬ ‫بونیاد بنێوە‪ ،‬كە بە‌تەواوی داڕوخاوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ هاتن‌و دەستبەسەرداگرتنی بازگە‬ ‫گومرگییەكان‌و شوێنەكانی تردا‪ ،‬چەند‬ ‫دەزگایەكی ئەكتیڤی فیكری‌و ستراتیژی‬ ‫بكەن����ەوە‪ ،‬ئاخ����ر ئێمە ل����ەم هەرێمی‬ ‫كوردس����تانە بە‌تەنی����ا كااڵی ه����اوردە‬ ‫نافرۆش����ین‪ ،‬بەڵكو ئێم����ەش بەردەوام‬ ‫لە‌بازاڕی فرۆشتندا وەستاوین‌و كراوین‬ ‫بە‌كااڵ‪ ،‬بێ ئەوەی ئەم خەڵكە هەس����ت‬ ‫بە‌كااڵبونی خۆی بكات‪.‬‬ ‫ئێمە زەمانێكی دورو درێژە نەخۆشی‬ ‫ئەقڵیم����ان هەی����ە‪ ،‬بەاڵم لە‌س����ایەی‬ ‫ئ����ەم حیزبە‌‌كوردییانەو لە‌س����ایەی ئەو‬ ‫هەم����و نیگەرانییەی وا باڵی بەس����ەر‬ ‫هەرێم����ی كوردس����تاندا كێش����اوە‪،‬‬ ‫توش����ی نەخۆش����ی دەرونیش هاتوین‪،‬‬ ‫ئاخ����ر برس����ێتی رەگێك����ی لە‌هارییە‪،‬‬ ‫كەسایەتی كورد تێكش����اوە‪ ،‬تۆ زیاتر‬ ‫مەیشكێنە‪ ،‬ئێس����تا هەمو جەستەمان‬ ‫پ����ڕە لە‌ئ����ازارو ئێش‪ .‬گرفت����ی حزبی‬ ‫سیاس����ی لەم هەرێمی كوردس����تانەدا‪،‬‬ ‫ئەوەی����ە زۆر بە‌هەڵ����ە لە‌دایكبون����ەو‬ ‫بە‌كۆمەڵێك پەت����او غەریزەی خراپەوە‬ ‫دەیانەوێ دەس����ەاڵت بەڕێ����وە ببەن‪،‬‬ ‫بۆیە وایان بەسەر هاتوە‪ ،‬بەاڵم هێشتا‬ ‫موچڕكی وش����یار بونەوەیان بەسەردا‬ ‫نەهات����وەو‪ ،‬الی ئەوان هەم روس����یا؛‬ ‫یەكێتیی س����ۆڤێتی جارانەو كۆمۆنیزم‬ ‫فەرمانڕەوایە‪ ،‬ه����ەم عێراقیش بریتییە‬ ‫لە‌حزبی بەعس‌و سەدام فەرمانڕەوایە!‪.‬‬ ‫ئەمە لە‌كاتێك����دا جیهانی ئەمڕۆ لەگەڵ‬ ‫مۆدێل����ە ك����ۆن‌و ژەنگهەڵهاتوەكان����ی‬ ‫ئ����ەم حیزبە‌‌سیاس����ییانەی هەرێم����ی‬ ‫كوردس����تان ن����اڕوات‪ ،‬گۆڕان����كاری‬ ‫گ����ەورە لە‌دەوروبەرم����ان روی����داوە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەس����ەاڵتی ك����وردی نەیبینیوە‌و‬ ‫تێگەیش����تنێكی زانستیانەشی بۆ كۆی‬ ‫روداوەكان نەبوە‪ ،‬ئەم تێنەگەیش����تنە‬ ‫بۆ میللەتی ك����وردی بەم دەردە بردو‪،‬‬ ‫خ����ودی حیزبەكانی����ش ئەوەت����ا بەو‬ ‫ئەنجامە پڕ زەلیلبونە گەیشتن‪.‬‬ ‫ئەوەی ئێمە لە‌كوردس����تان‌و عێراقدا‬ ‫دەیخوێنین����ەوە‪ ،‬ئەوەی����ە‪ ،‬هەموت����ان‬ ‫ئەش����قێكی درۆزنانەتان ب����ۆ ئازادی‌و‬ ‫ب����ۆ عەدال����ەت‌و ماف����ی هاواڵتیب����ون‬ ‫هەی����ە‪ ،‬ئەقڵێك����ی نەزۆكانەش����تان بۆ‬ ‫مافی نەتەوەییبون����ی ئێمە هەیە وەك‬ ‫نەتەوەیەك����ی زوڵ����م لێك����راو‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەرنامەی ئێوە ئەوەیە دیسان شوناسی‬ ‫نەتەوەی����ەك بخەنەوە بەر مەترس����ی‪،‬‬ ‫ئ����ەو قۆناخ����ی م����ت بون‌و س����ڕ بونە‬ ‫زۆری نەماوەو راپەڕین����ی نەتەوەیەك‬ ‫ن����ەك بە‌ئێ����وە‪ ،‬بەڵك����و بە‌ئەمریكاش‬ ‫سەركوت ناكرێت‪ ،‬بۆیە ئەگەر ناتەوێ‬ ‫تۆش بچیت����ە ناو زبڵدان����ی مێژوەوەو‬ ‫بە‌پێچەوانەوە دەتەوێ س����ەروەرییەك‬ ‫ب����ۆ خ����ۆت بهێلیت����ەوە‪ ،‬پەنجەرەیەك‬ ‫بە‌ڕوی هاواڵتی ئ����ەم هەرێمەدا بكەوە‬ ‫با هەناس����ەیەكی تێدا بدەی����ن‪ ،‬ئاخر‬ ‫س����ەركردەی سیاس����ی تا نەتوانێ دان‬ ‫بە‌راس����تییەكانی خۆی����دا بنێت‪ ،‬چۆن‬ ‫دەتوان����ێ راس����تی بەرهەمبهێنێ����ت‌و‬ ‫بونی����ادی بنێ؟‪ ،‬ئ����ەم نەتوانین‌و ئەم‬ ‫نابینایی����ە بو‪ ،‬وای لە‌س����ەركردەكانی‬ ‫عێ����راق كردوە بە‌گش����تی وەك نەعامە‬ ‫رەفتار لەگەڵ واقیع����دا بكەن‌و خۆیان‬ ‫لە‌راستییی ئازارەكانی گەل دەدزنەوە‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ شیعەگەرایی‌و سوننەگەرایی‌و‬ ‫مەزه����ەب‌و تائیفیەتگەرای����ی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫مۆدێلێك����ی ژەنگهەڵهات����ودا خ����ۆی‬ ‫گونجان����دوە‪ ،‬ك����ە ئیتر بە‌س����ەردەمی‬ ‫ئەم����ڕۆو بیركردن����ەوەی كۆمەڵ����گای‬ ‫ك����وردی بەت����ەواوی نامۆیە‪ .‬راس����تە‬ ‫هەمومان كولتوورمان تا رادەیەكی زۆر‬ ‫هاوبەش����ە‪ ،‬بەاڵم روانین‌و تێگەیشتنی‬ ‫فیكری‌و سیاس����یمان جی����اوازن‪ .‬بۆیە‬ ‫گرفتی ئێم����ەی هاواڵتی لەگەڵ ئێوەدا‬ ‫لەوەدایە‪ ،‬خوێندنەوەو تێگەیش����تنمان‬ ‫بۆ قەیرانەكانی هەرێمی كوردستان‌و بۆ‬ ‫چارەسەركردنیان‪ ،‬لە‌یەكدی جیاوازن‪.‬‬ ‫هێش����تا كەس لە‌قەیران‌و ژان‌و ئازاری‬ ‫ئەم كۆمەڵگایەی نەپرس����یوە‪ ،‬كەچی‬ ‫دەتان����ەوێ بە‌دڵ����ی خۆت����ان ئەوەی‬ ‫ئێ����وە پێ����ی دڵخۆش����ن بەمش����ێوەیە‬ ‫چارەسەری بكەن‪ .‬ئەمەش وەك ئەوە‬ ‫وایە نەخۆش����ێك نەخۆش����ییەكەی زۆر‬ ‫س����ەخت بێت‪ ،‬بەاڵم جەناب����ی دكتۆر‬ ‫لە‌نەخۆش����ەكە نەپرس����ێ چییەت����ی‌و‬ ‫كوێی ژان ئەكات‪ ،‬یەكس����ەر كۆمەڵێك‬ ‫حەب����ی ژەهراوی بداتێ كە تەنیا س����ڕ‬ ‫كردنی نەخۆشەكەیەو هیچی تر‪ ،‬بەاڵم‬

‫)‪ )600‬سێشه‌ممه ‪2017/11/7‬‬

‫نەخۆش����ییەكە بە‌هێمنی كاریگەریی بۆ‬ ‫س����ەر نەخۆش����ەكە هەر زیاتر دەبێت‌و‬ ‫ت����ا دەیخاتە س����ەر قەرەوێڵ����ە‪ ،‬ئێمە‬ ‫كۆمەڵگایەكی����ن بە بەرچ����اوی هەم����و‬ ‫دنیاوە وا لەسەر قەرەوێڵەیان داناوین‌و‬ ‫چارەسەریش����مان ناك����ەن‪ .‬چونك����ە‬ ‫نازانن كوێمان دێش����ێ‌و هەر هەس����ت‬ ‫بە‌ئازاریش����مان ناكەن‪ .‬ب����ەاڵم ئەوەش‬ ‫بزانن روی قەیرانەكانمان لە‌كوێوە بێت‪،‬‬ ‫روی توڕەییشمان لەوالیە‪.‬‬ ‫بەڕێ����ز عەب����ادی‪ ،‬با ت����ۆش وەكو‬ ‫(ریچارد رۆتێی) ئەمریكیت لێ نەیەت‪،‬‬ ‫كاتێ����ك وت����ی‪ :‬هەمو خەڵك����ی‪ ،‬من‬ ‫بە‌پۆس����تمۆدێرن ناودەبەن‪ ،‬كەچی من‬ ‫نازانم وش����ەی پۆس����تمۆدێرن ماناشی‬ ‫چییە‪ ،‬بەڵكو م����ن پراگماتیزمم‪ .‬هەمو‬ ‫دنیاش تۆ بە‌س����ەركردەیەكی مەدەنی‬ ‫دور لە‌تەعەس����وبیەت‌و مەنس����وبیەت‌و‬ ‫دور لە‌مەزهەبگەرای����ی‌و تائیفەگەرای����ی‬ ‫ناودەب����ات‪ ،‬بانەخزێیتە ن����او زەلكاوی‬ ‫دوژمنایەت����ی كوردس����تان‌و ك����ورد‌و‬ ‫نەیگەیەنیت����ە ئ����ەو ئاس����تەی مۆری‬ ‫مەزهەبگەرایی����ت‬ ‫تائیفەگەرای����ی‌و‬ ‫لە‌نێوچەوانی ب����درێ كە دوایی هەرگیز‬ ‫بۆت ناسڕێتەوە‪ ...‬سەركردەی مەدەنی‬ ‫دەبێت لە‌هەمو كەس باش����تر بزانێ كە‬ ‫كۆمەڵگای س����ەرخان‌و ژێرخان داڕماو‪،‬‬ ‫چۆن هەڵدەستێتەوە‪ ،‬فەرمو تۆ خۆت‬ ‫بە‌س����ەركردەیەكی مەیدانیش دەزانی‪،‬‬ ‫بزانی����ن دڵ����ی ت����وڕەی كۆمەڵگایەك‬ ‫چۆن چ����اك دەكەیتەوە‪ .‬ئێس����تا ئەم‬ ‫كوردس����تانە دیموكراس����ی‌و عەداڵەت‌و‬ ‫س����ەروەری یاس����او پاراس����تنی مافی‬ ‫مرۆڤ‌و خۆشگوزەرانی‌و هەمو ئەمانە‪،‬‬ ‫یەكە بە‌یەكە لینگەو قوچ هەڵواسراون‪،‬‬ ‫ت����ۆ دەتوان����ی راس����تیان بكەیتەوە؟!‬ ‫بۆچ����ی نەچوی س����ەردانێكی كەركوك‬ ‫بكەیت‌و لەگەڵ هاواڵتیانی ئەو ش����ارە‬ ‫كۆ ببیت����ەوەو لە‌نزیكەوە ئازارەكانیانت‬ ‫ببینایەو ببیسایە‪ ،‬بۆچی نەچوویت؟‬ ‫لە‌كۆتایی����دا دەڵێم‪ ،‬س����ارتەر بڕوای‬ ‫بە‌حزبی كۆمۆنیس����تی یەكێتی سۆڤێت‬ ‫نەبو كە س����تالین‌و خرۆشۆف سەرۆكی‬ ‫واڵتی سۆڤێت بون‪ ،‬تەنانەت رەخنەی‬ ‫توندیش����ی لێ دەگرتن‪ ،‬ب����ەاڵم كاتێك‬ ‫ئەلبێ����ر كام����ۆ رەخن����ەی لە‌یەكێت����ی‬ ‫س����ۆڤێت‌و س����تالین گ����رت‪ ،‬س����ارتەر‬ ‫داكۆكی لە‌یەكێتی س����ۆڤێت‌و لە‌ستالین‬ ‫كردو‪ ،‬بە‌تون����دی روبەڕوی ئەلبێر كامۆ‬ ‫وەس����تایەوە‪ .‬تۆ مادام دەتەوێ بە‌هەر‬ ‫جۆرێ����ك بێ����ت هەرێمی كوردس����تان‬ ‫بخەیت����ەوە ژێ����ر دەس����ەاڵتی خ����ۆت‪،‬‬ ‫كەرامەتی هاواڵت����ی بپارێزەو مەمانكە‬ ‫بە‌ئۆپۆزیس����یۆنێكی جدی‪ .‬كۆمەڵگای‬ ‫ك����وردی كۆمەڵگایەك����ی ت����ا بڵێ����ی‬ ‫ماندوە‪ ،‬ماندوە لە‌خەبات‌و قوربانیدان‪،‬‬ ‫ماندوە بەدەس����ت حزبە‌‌خۆماڵییەكان‪،‬‬ ‫ئ����ەو هەڵوێس����ت‌و رەفتاران����ەی ك����ە‬ ‫ئێ����وە دەتانەوێ بەرامب����ەر بە‌هەرێمی‬ ‫كوردس����تان بیك����ەن‪ ،‬هیچ����ی كەمتر‬ ‫نییە لە‌دادگاكانی پش����كنینی كڵێسای‬ ‫س����ەردەمی س����ەدەكانی ناوەڕاست كە‬ ‫تا كۆتاییەكانی س����ەدەی هەژدە ئینجا‬ ‫كۆتایی پێهێنراو بە‌تەواوی پێچرایەوە‪،‬‬ ‫كۆمەڵ����گای ك����وردی چیت����ر بەرگەی‬ ‫س����زادان ناگرێت‪ ،‬بۆیە بیرێكی جدیترو‬ ‫قوڵتر لە‌كێش����ەی گوزەران‌و نەتەوەیی‬ ‫هەرێمی كوردس����تان بكەن����ەوە‪ ،‬دەنا‬ ‫دڵنیابە‌‌هەوڵەكانت����ان ئەمڕۆش نەبێت‬ ‫سبەی وەك ئاردی ناو دڕكی لێ دێت‪.‬‬

‫ئێوە ئەگەر بە‌راستی‬ ‫دەتانەوێت‌و‬ ‫مەبەستانە بەرگری‬ ‫لە‌یاسا بكەن‪،‬‬ ‫چۆن یاسا شكێنی‬ ‫دەكەن؟‪ ،‬چۆن‬ ‫یاسا لە‌هەرێمی‬ ‫كوردستاندا جیاوازی‬ ‫دەبێت لەگەڵ‬ ‫ناوەڕاست‌و‬ ‫باشوری عێراقدا؟‬

‫ئاواتەكەی موحسن حەكیم دێتە دی‬ ‫كچانی ‪ ٩‬ساڵ ئامادە بكەن‬ ‫محەمەد نوری‬ ‫‪-1‬‬ ‫پێ���ش روخاندنی رژێمی پێش���وی‬ ‫عێراق كۆنگرەی هێزە ئۆپۆزسیونەكان‬ ‫لەلەندەن بەس���ترا‪ ،‬لەو كۆبونەوەیەدا‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی ئیسالمی بەو مەرجە‬ ‫رازی ب���و كە دان بە‌فیداڕاڵییەتدا بنێت‬ ‫وەك داخوازییەكی سەرەكی كوردەكان‪،‬‬ ‫كە لەبەرامبەرئەمەدا هێزە كوردییەكان‬ ‫رازی ب���ن لە‌ئایندەدا لەدەس���تور ئەوە‬ ‫بچەسپێت كە ئیس�ل�ام تاكە بنەمای‬ ‫سەرەكی یاسادانان بێت لەعێراق‪ .‬ئەم‬ ‫رێككەوتن���ە وەك دوانەیەك بەیەكەوە‬ ‫دانران كە دەتوانن یەكتر رەتبكەنەوە‌و‬ ‫یەكتریش ت���ەواو بكەن (‪ .)١‬بەاڵم وەك‬ ‫سۆسۆلۆژیس���تی بەناوبانگ���ی عێراقی‬ ‫فالح عەبدولجەبار دەپرسێت‪ :‬ئایا هێزە‬ ‫شیعییەكان قەت واز لەو خەونە دەهێنن‬ ‫كە یاس���اكان بە‌پێوەرە شەرعییەكانی‬ ‫ئەوان نەنوسرێتەوە (تەنها پێوەرەكانی‬ ‫خۆیان ن���ەك هەمو ئیس�ل�ام)؟ ئەمە‬ ‫مەحاڵ���ە واز لەو پرۆژەیە بهێنن بەڵكو‬ ‫هەمیشە بۆ كات دەگەڕێن تا بگەڕێنەوە‬ ‫بۆئ���ەوەی فەت���وای مەرجەعەكانیان‬ ‫بكەن بەیاسای كارپێكراو لەعێراقدا‪.‬‬ ‫هێمانانە پ���رۆژەی بە‌ش���یعەكردنی‬ ‫هەم���و خان���ە‌و گۆش���ەیەك لەعێراق‬ ‫دەستیپێكردوە‪ ،‬ئەوان لەناو یاساكانەوە‬ ‫گۆڕانكاری دەكەن‌و بەردەوامیش���ن بۆ‬ ‫ئەوەی واقعی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیش‬ ‫بگ���ۆڕن‪ .‬پرۆس���ەی بەش���یعەكردن‪،‬‬ ‫پرۆسەی گۆڕینی هەمو خاڵ‌و خانەكانی‬ ‫كۆمەڵگای عێراقە‪ .‬تازەترین هەنگاویش‬ ‫دوبارە هێنانەوەی پێشەوەی باوەڕێكە‬ ‫كە هەمو مەرجەعەكانی شییعە باوەڕی‬ ‫تەواویان پییەتی‌و بەرگریشی لێدەكەن‪.‬‬ ‫ئ���ەوەش بریتییە‪ :‬ل���ەوەی حاڵەتێكی‬ ‫ئاسایی‌و تەنانەت دینی‌و شەرعیشە كە‬ ‫كچ لە‌نۆ س���اڵیدا هاوسەرگیری بكات‌و‬ ‫جماعی لەگەڵدا بكرێت‪ .‬هەمو مەرجەعە‬ ‫گەورەكانی شیعە باوەڕیان بەم رستەیە‬ ‫هەیە‌و بەرگ���ری لێدەك���ەن‪ ،‬بە‌جائیز‬ ‫وقبوڵكراو الیان ئەژماردەكرێت‪.‬‬ ‫بەاڵم بەرلەوەی بچینە سەر فەتواكان‪،‬‬ ‫دەگەڕێینەوە ب���ۆ مێژویەكی كۆنتر كە‬ ‫دەبێتە س���ەرچاوەی بنەمایی بۆ هەمو‬ ‫تێڕوانینەكانی شیعە بۆ ژن‪.‬‬ ‫الی ش���یعەكان عەلی ك���ە خەلیفەی‬ ‫چوارەم���ی موس���ڵمانانە قس���ەو‬ ‫هەڵس���وكەوتەكانی بە‌یەكێك لە‌بنەما‬ ‫مەزهەبەكەی���ان‬ ‫س���ەرەكییەكانی‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬لەبەرامبەریش���دا لە‌مێژوی‬ ‫ئیسالم یەكەم دەستپێكی شەڕی ژنێك‬ ‫لەگ���ەڵ كەڵێكی گەورە لەس���ەردەمی‬ ‫ئ���ەم خەلیفەوەی���ە دەس���تپێدەكات‪.‬‬ ‫عایش���ە یەك���ەم ژن ب���و بەرامب���ەر‬ ‫خەلیفەی موس���ڵمانان وەس���تایەوە‌و‬ ‫ب���ێ س���ڵەمینەوە دەچو بانگەش���ەی‬ ‫ش���ەڕی دژ بە‌عەلی دەكرد‪ .‬یەكەم ژنە‬

‫لەمێژوی ئیسالمیش���دا ك���ە بەرامبەر‬ ‫پیاوێك هەڵدەگەڕێتەوە‌و گوتاری شەڕ‌و‬ ‫شمش���ێر بەرزدەكات���ەوە‪ .‬لە‌مێژووی‬ ‫ئیس�ل�امدا ئەم شەڕە بەرلەوەی شەڕی‬ ‫دو تایفەی بیركردن���ەوەی جیاوازبێت‪،‬‬ ‫الی ش���یعەكان بەوە تۆختدەكرێتەوە‬ ‫ك���ە ژنێك بەرامبەر ش���ێرێك‪ ،‬نێرێكی‬ ‫(‪)٢‬‬ ‫گەورە وەستایەوە‪.‬‬ ‫عەل���ی خاوەنی كۆمەڵ���ێ بۆچونی‬ ‫توندبوە لەس���ەر ژن‪ ،‬ك���ە الی فاتمە‬ ‫مرنیسی (وەاڵمدانەوەی ئەو یاخیبونە‬ ‫ب���وە ك���ە بەرامبەری ك���راوە) لەدوای‬ ‫روداوی جەمەل دەڵێت‪ :‬ئەی خەڵكینە‬ ‫ژنان لەروی ئیم���ان‌و عەقڵ‌و بەختەوە‬ ‫ناكامڵن‪ .‬هۆكاری ناكامڵی ئیمانیان بۆ‬ ‫ئەوە دەگەڕێتەوە كە سوڕی مانگانەیان‬ ‫هەیە لەو كاتەش���دا ناتوانن نوێژبكەن‌و‬ ‫رۆژو بگرن‪ ،‬ناكامڵی عەقڵیشیان بۆئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە كە دو ژن بەیەك ش���ایەت‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬ناكامڵی بەختیشیان بۆئەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە ك���ە لە‌میراتدا بەش���یان‬ ‫(‪)٣‬‬ ‫كەمترە‪.‬‬ ‫عەلی دورتر لەم بۆچونەی س���ەرەوە‬ ‫دەڕوا لەكات���ی ئامۆژگاری حەس���ەنی‬ ‫كوڕیدا دەڵێ���ت‪ :‬وریابە‌هیچ كات پرس‬ ‫(‪)٤‬‬ ‫ورا‌و راوێژ بە‌ژن مەكە‪...‬‬ ‫رەنگ���ە مێژوی ئیس�ل�ام پڕبێت لەم‬ ‫بۆچونە توند‌و نایەكس���انانە بەرامبەر‬ ‫بە‌ژن‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەم بۆچونانەی عەلی‬ ‫دەبن���ە پایەیەكی ت���ر لە‌پایەكان الی‬ ‫مەرجەعەكانی شیعە‪ ،‬ئەوان زۆر زیاتر‌و‬ ‫توندت���ر‌و داخراوت���ر دەب���ن بەرامبەر بە‌هەند وەرنەگیرا‪ ،‬بەاڵم ئەو مەرجەعە‬ ‫سوربو لەس���ەر هەڵوەشاندنەوەی ئەو‬ ‫رەگەزێك كە ناوی ژنە‪.‬‬ ‫بڕگانەی لەناو یاسای باری كەسێتییدا‬ ‫هەبو‪ .‬س���اڵی ‪ ١٩٦٣‬نامەیەكی نارد بۆ‬ ‫‪-2‬‬ ‫ئێمە لەسەر فەرمایشتەكانی عەلین‪ .‬كودەتاچییە قەومیی���ەكان لەنامەكەی‬ ‫ئەم���ە بۆچونی موحس���ن حەكیمە كە حەكیمدا هاتوە‪ :‬حكومەت لەسەردەمی‬ ‫كەس���ایەتییەكی دی���ار‌و مەرجەع���ی پادشایەتی ئەم یاس���ایانەی داڕشتوە‬ ‫بەناوبانگی ش���یعەكان ب���و لە‌عێراقدا‪ .‬كات���ی خۆی یەكێ���ك لە‌كوڕەكانم نارد‬ ‫موحس���ن بەتەواوەت���ی دژی یاس���ای ب���ۆ الی پەرلەمانت���ارەكان ك���ە دژی‬ ‫باری شارستانی وەستایەوە‪ ،‬الی وابو ئەم یاسایە بوەس���تنەوە چونكە دژی‬ ‫الدان���ە لە‌بنەماكانی ئیس�ل�ام‌و پەیامی ئیسالمە‪ .‬تكایە ئێستا ئێوە دەستكاری‬ ‫ئیمام���ەكان لەس���ەرو هەموش���یانەوە بكەن‪ ،‬من تا دەمرم دژی دەوەستمەوە‬ ‫الدان���ە لە‌ئامۆژگارییەكان���ی ئیمامی چونكە دەیەوێت بنەماكانی ئایینەكەمان‬ ‫عەلی‪ .‬یەكێك لەو خااڵنەی كە وایكرد تێكبدا‪ ،‬دژی دینمان���ە‪( )٧(.‬ئەو كاتە‬ ‫لەس���اڵی ‪ ١٩٥٩‬موحس���ین حەكی���م‌و مەرجەعەكان كوڕ‌و نێردراوی تایبەتیان‬ ‫زۆبەی مەرجەعەكانی ش���یعە بەرامبەر دەنارد بۆ الی پەرلەمانتارەكان‪ ،‬ئێستا‬ ‫تەعدیالت���ی یاس���ای باری كەس���ێتی هەم���و مەرج���ەع‌و رەوتە ش���یعەكان‬ ‫بوەس���تنەوە لەسەر ئەو بڕگەیە بو كە خاوەنی كورس���ی پەرلەمانین‌و زۆرینە‬ ‫تێی���دا هاتوە‪ :‬لەكاتی هاوس���ەرگیریدا پێكدەهێن���ن‪ ،‬كەواتە هەمو یاس���ایەك‬ ‫دەبێ���ت هەردو رەگەز ل���ەڕوی تەمەن لەسەر بیركردنەوەی ئەوان دەردەچێت‌و‬ ‫وعەقڵ���ەوە گونجاوب���ن‌و دەبێت لەناو دەچەسپیت)‪.‬‬ ‫دادگادا مارەبكرێ���ن (‪ .)٥‬ئەم خاڵە بوە‬ ‫‪-3‬‬ ‫جێ���ی توڕەبونی هەم���و مەرجەعەكان‬ ‫هەمو مەرجەعەكەكانی شیعە سورن‬ ‫بەتایبەت موحس���ن حەكیم‪ ،‬ئەوان ئەم‬ ‫بڕگەیەیان بەالدان لە‌بنەماكانی ئیسالم لەسەر ئەو باوەڕەی كە ‪٩‬ساڵی بۆ كچ‬ ‫دادەنا‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەوان لەوباوەڕەدا گونجاوەكە هاوسەرگیری بكات‪.‬‬ ‫ئەبو حەس���ەنی ئەسفەهانی دەڵێت‪:‬‬ ‫بون ك���ە كچ لە‌‪٩‬س���اڵییەوە ش���یاوە‬ ‫هاوس���ەرگیری ب���كات‌و بچیت���ە ژیانی ناكرێ���ت ت���ا پێ���ش ‪٩‬س���اڵی لەگەڵ‬ ‫(‪)٦‬‬ ‫خێزانییەوە‪.‬‬ ‫كچەك���ەدا بنوی���ت‪ ،‬ب���ەاڵم جائی���ز‌و‬ ‫بۆچونەكەی موحسن حەكیم لەو كاتەدا رێپێ���دراوە كە ش���تەكانی ت���ر بكەیت‬

‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‬ ‫ ‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‬

‫ئایا هێزە‬ ‫شیعییەكان قەت‬ ‫واز لەو خەونە‬ ‫دەهێنن كە‬ ‫یاساكان بە‌پێوەرە‬ ‫شەرعییەكانی‬ ‫ئەوان نەنوسرێتەوە‬ ‫(تەنها پێوەرەكانی‬ ‫خۆیان نەك هەمو‬ ‫ئیسالم)؟‬ ‫ئەمە مەحاڵە‬

‫‪19‬‬

‫وەك دەستپیاهێنان‌و مەمكگرتن‌و ماچ‌و‬ ‫باوەش پیاكردن‪ .‬ئەس���فهانی دەڵێت‪:‬‬ ‫ئاسایش���ە كچەك���ە س���اواش بێت‪،‬‬ ‫دەتوانیت ئەو ش���تانەی لەگەڵ بكەیت‬ ‫(‪)٨‬‬ ‫(لەزەت دەربكەی)‪.‬‬ ‫عەل���ی حەس���ەن كەرك���ەری ك���ە‬ ‫بەمەرجەعی بااڵی دەوڵەتی س���ەفەوی‬ ‫دادەن���راو هەرەوەه���ا دامەزرێن���ەری‬ ‫مەزهەبی دەوڵەتەكە بو دەڵێت‪ :‬پێش‬ ‫نۆ ساڵ نابێت كچ بكەیت بە‌ژن‌و قبوڵ‌و‬ ‫پەسەند نییە‪ ،‬بەاڵم هەمو شتەكانی تر‬ ‫لەگەڵیدا بكەیت ئاساییە‪ ،‬تەنیا نابێت‬ ‫جوتبونەكە روبدات‪ .‬بەواتایەك پیاوان‬ ‫دەتوانن خۆیان بەس���ەر كچەكەدا كە‬ ‫نۆساڵی تەواو نەكردوە خاڵی بكەنەوە‬ ‫بەاڵم تا نەگاتە نۆ ساڵ نابێت جوتبون‬ ‫روبدات(‪.)٩‬‬ ‫‪-4‬‬ ‫هەمو مەرجەعە ش���یعەكان بە‌كۆن‌و‬ ‫تازەوە (موحس���ن حەكیم‪ ،‬ئەبو قاسم‬ ‫خوئ���ی‪ ،‬خومەین���ی‪ ،‬ئەس���فەهانی‌و‬ ‫ش���یرازی‌و سیس���تانی) لە‌تێكس���تە‬ ‫شەرعییەكانیاندا هەمویان تەئكید لەو‬ ‫رستەیە دەكەنەوە كە‪ :‬كچ لە‌‪٩‬ساڵییەوە‬ ‫رێی پێدراوە هاوسەرگیری بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێ���ش ئ���ەو تەمەنە نابێ���ت لەگەڵیدا‬ ‫جوت بن‪ ،‬ب���ەاڵم هەم���و كردارەكانی‬ ‫بەتاڵكردن���ەوەی ش���ەهوەت لەگەڵیدا‬ ‫مەقبولە‪ ،‬لە‌كاتێكیش���دا ‪٩‬ساڵی تەواو‬ ‫كرد دەكرێ���ت جوتبونی راس���تەوخۆ‬ ‫(‪)١٠‬‬ ‫روبدات‬ ‫كەواتە ئەوەی ئێستا شیعەكان لەرێی‬ ‫پەرلەمانی عێراقەوە هەوڵی بۆدەدەن‌و‬ ‫دەیانەوێت وەك یاس���ایەك بچەسپێت‪،‬‬ ‫بێ بنەما لەدای���ك نەبوە بەڵكو ئەوان‬ ‫نایانەوێت ئەم بۆچونەی مەرجەعەكانیان‬ ‫وەالبنرێ���ت فەرامۆش بكرێ���ت بەڵكو‬ ‫لە‌هەوڵی ئ���ەوەدان باوەڕپێكراوەكانی‬ ‫مەرجەعەكانیان بكەن بە‌یاسا‪.‬‬ ‫پەراوێز‬ ‫‪ -١‬العمام ‌ة واالفندي‪ ،‬سوسيولوجيا‬ ‫خط���اب‌ وحركات االحتج���اج الديني‪،‬‬ ‫فالح عبدالجبار‪ ،‬ترجمة أمجد حسين‪،‬‬ ‫منشورات الجمل‬ ‫‪ -٢‬س���لطانات منس���يات‪ ،‬فاطم���ة‬ ‫المرني���س‪ ،‬ترجمة‪ :‬فاطم���ة الزهراء‪،‬‬ ‫المركز الثقافي العربي‪.‬ال‪١٠٢‬‬ ‫‪ -٣‬نهج البالغة‪ ،‬ش���رح محمد عبده‪،‬‬ ‫خطبة رقم ‪،٧٩‬ال‪١٥٧‬‬ ‫‪ -٤‬هەمان س���ەرچاوەی پێشو‪ ،‬نهج‬ ‫البالغة‬ ‫‪ -٥‬م���ازق الدس���تور‪ ،‬نق���د وتحليل‪،‬‬ ‫مجموع���ة باحثين‪ ،‬معهد الدراس���ات‬ ‫االستراتيجية‪٢٥٧،‬‬ ‫‪٦‬و ‪ -٧‬بعد إذن الفقيە‪ ،‬رشيد الخيون‪،‬‬ ‫مدارك ال ‪٩٨‬‬ ‫‪٨‬و‪٩‬و‪ -١٠‬هەمان سەرچاوەی پێشو‬ ‫بعد إذن الفقيە‬

‫عدد‪2043 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/11/6 :‬‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫ی هه‌مو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (محمد حم ‌ه‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگادار ‌‬ ‫ره‌ئوف محی الدین) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )11888‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ بە‌مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌‬ ‫هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫اراز محمد محمود‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫هه‌ڵه‌ی‌ ستراتیژی‌ بارزانی‌!‬ ‫رێژه‌ن كه‌ریم‬ ‫بارزانی‌ له‌دوا چاوپێكه‌وتنیدا ده‌ڵێت "له‌ئەنجامدانی ریفراندۆم پەشیمان نیم"‪،‬‬ ‫تا ئێره‌ ئاس���اییه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ له‌م چاوپێكه‌وتنه‌دا جێی‌ سه‌رنج‌و نائاسایی ‌ه‬ ‫س���ەبارەت بەچاوەڕوانییەکانی بۆ هەنگاوەکانی بەغدا دوای ریفراندۆم ده‌ڵێت‬ ‫"چاوەڕوانی داخس���تنی س���نورو گەمارۆی ئابوریمان دەک���رد‪ ،‬بەاڵم هەرگیز‬ ‫چاوەڕوانی ئەوەمان نەکردوە کە هێرشی سەربازیی بکرێتە سەرمان"‪.‬‬ ‫ئای لەو کارەساتە! هه‌ڵه‌ی‌ ستراتیژیی‌ بارزانی‌ لێره‌دا ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ هێزی‌‬ ‫پێشبینی‌ كردنی‌ ئاینده‌ی‌ چه‌ند الوازه‌!‬ ‫بەڕاستی جێی‌ تێڕامان‌و هه‌ڵوه‌سته‌ له‌سه‌ر كردنه‌ سه‌ركرده‌یه‌ك پاش په‌نجا‬ ‫س���اڵ‌ له‌راكه‌ راك‌و زۆرانبازیی‌‌و له‌ماڵێكیشه‌وه‌ هاتبێت كه‌ وەک خۆی دەڵێت‬ ‫س���ه‌د ساڵه‌ خه‌ریكی‌ سیاس���ه‌تن‪ ،‬تا ئه‌و راده‌یه‌ خوێندنه‌وه‌ی‌ بۆ روداوه‌كانی‌‬ ‫كوردستان‌و عێراق‌و ناوچه‌كه‌ كۆڵ‌ بێت! له‌كاتێكدا له‌م ساته‌وه‌خته‌ هه‌ستیاره‌دا‬ ‫كه‌ کوردس���تان‌و ناوچه‌كه‌ی‌ پێدا تێده‌په‌ڕێت كه‌س نییه‌ درك به‌و راس���تییه‌‬ ‫نه‌كات ئه‌وه‌ هێز‌و مه‌یدانی‌ ش���ه‌ڕه‌ ملمالنێكان یه‌كالیی‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك مێزی‌‬ ‫گفتوگۆ‪ .‬ئاخر چۆن ره‌وایه‌ كه‌سێك خۆی‌ به‌سه‌رۆكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد بزانێت‌و‬ ‫له‌وه‌ تێنه‌گه‌ش���تبێت كه‌ له‌ئه‌مڕۆیی‌ ئه‌م رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستەدا "چه‌ند هێزت‬ ‫هه‌بێت ئه‌وه‌نده‌ هه‌یت"؟!‬ ‫له‌ئیسرائیل بڕوانن‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ئیسرائیل ده‌پارێزێت ته‌نها پشتیوانی‌ ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫رۆژئ���اوا‌و ره‌وایی‌ دۆزی‌ جوله‌كه‌ نییه‌ ل���ه‌م ده‌وڵه‌ته‌ی‌ به‌دوژمن ده‌وره‌ دراوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئ���ه‌و ئیمكاناته‌ زه‌به‌الحه‌ س���ه‌ربازییه‌یه‌ كه‌ دوژمنەکانی ئیس���رائیلی‬ ‫له‌سنوری‌ خۆیاندا راگرتوه‌و هه‌میشه‌ سڵ‌ له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ ده‌ستدرێژیی‌ بكه‌نه‌‬ ‫سه‌ر‪ ،‬چونكه‌ مێشکیان دەپژێنێ‌و ده‌ستیان ده‌بڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سه‌یر ئه‌وه‌یه‌ بارزانی‌ له‌سه‌روه‌ختی‌ هه‌ڵمه‌تی‌ ریفراندۆمدا كه‌ ئه‌و حه‌شامه‌ته‌‬ ‫زۆرو زه‌به‌ندانه‌ی‌ له‌مه‌لعه‌به‌كانی‌ كوردستاندا ده‌بینی‌‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك ده‌كه‌وته‌‬ ‫ج���ه‌وی‌ خۆیه‌وه‌و له‌خۆی‌ بایی‌ ده‌بو كه‌ به‌ده‌نگی‌ به‌رز‌و به‌زمانی‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌وه‌‬ ‫ده‌یوت "حسابی‌ سه‌ره‌ په‌نجه‌یه‌ك بۆ كه‌س ناكه‌ین"!‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌یه‌كی���ش هێزو توانای‌ خ���ۆی‌ زیاد له‌وه‌ی‌ هه‌بو نمایش ده‌كرد‪ ،‬كه‌‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس���تان وایانده‌زانی‌ بارزانی‌ ئاخۆ پش���ت ئه‌ستوره‌ به‌پشتیوانی‌‌و‬ ‫به‌ڵێنی‌ كۆنكرێتی‌ كام هێزی‌ گه‌وره‌‌و كارای‌ ئه‌م گه‌ردونه‌‪ ،‬وا بەلەخۆبایبونەوە‬ ‫دەدوێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ده‌ركه‌وت پایەکانی ئەو دەوڵەتەی باس���ی دەکرد بەحەواوە‬ ‫بو!‬ ‫بارزانی‌ هەڵەش���ی کرد كه‌ گوێیی‌ له‌یه‌كده‌نگ���ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌تیی‌و‬ ‫ده‌نگی‌ رێكخراوه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌كان‌و واڵتانی‌ ناوچه‌كه‌و عێراق نه‌گرت‌و به‌وپه‌ڕی‌‬ ‫بێباكیی���ه‌وه‌ درێژه‌ی به‌رێگه‌ی‌ خۆی دا‪ .‬به‌ش���ێكی‌ ئه‌م هه‌ڵه‌ س���تراتیژییه‌ی‌‬ ‫بارزانی‌آ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌س���تۆی‌ ئه‌و راوێژکان���ه‌ی‌ به‌گوێیاندا چرپاندبو كه‌ هه‌لی‌‬ ‫وای‌ بۆ هه‌ڵناكه‌وێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رێمی‌ كوردستان رۆژانه‌ ‪ 600‬به‌رمیل نه‌وت هه‌نارده‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬به‌غ���دا الوازه‌‌و ناتوانێ���ت جگه‌ له‌هاش‌و هوش هیچ���ی‌ تر بەرامبەر‬ ‫بەکوردس���تان بكات‪ ،‬پارتی‌‌و بارزانیش رایه‌ڵێكی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ توندوتۆڵیان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ته‌واوی‌ دنیا دروس���تكردوه‌‌و ئه‌مه‌ریكاش پش���تیوانی‌ له‌هه‌نگاوه‌كانی‬ ‫ده‌كات‌و هەرگیز رێگه‌ بەئێران‌و حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ نادات بێنه‌ سه‌ر كوردستان‌و‬ ‫توركیاش به‌رژه‌وه‌ندییه‌ گه‌وره‌كانی‌ خۆی‌ له‌كوردستاندا بەقوربانی ناکات‌!‬ ‫هه‌مو ئه‌م شیكاریی‌‌و راڤه‌ كردنانه‌یان ناڕاست‌و نادروست ده‌رچون‪ ،‬روداوه‌كان‬ ‫ده‌ریانخس���ت كه‌ هه‌ڵه‌ی‌ س���تراتیژیی‌ بارزانی ئه‌وه‌یه‌ هێزی‌ پێش���بینیكردنی‌‬ ‫ئاینده‌ی‌ نه‌ماوه‌‪ ،‬ئیتر وا چاكه‌ به‌م ته‌مه‌نه‌وه‌ ده‌ست له‌كاری‌ سیاسی‌ هه‌ڵگرێ‌‌و‬ ‫پشو بداو به‌یه‌كجاری‌ كه‌نار بگرێت‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫پیشخاپورو بو کەمال‪ ،‬دو دەروازەی ستراتیژیی‬ ‫هێزەكانی حەش���دی شەعبی و هێزە عێراقیەکان‬ ‫چاوی���ان بڕیوەتە س���ەرکۆنترۆڵکردنی دەروازەی‬ ‫س���نوریی پیشخاپورو دەروازەی بوكەمال‪ ،‬کە دو‬ ‫دەروازەی گرنگی ستراتیژیین‪.‬‬ ‫پیشخاپور‬

‫سێگۆش���ەی س���نوریی بوكەم���ال دەكەوێت���ە‬ ‫سێگۆشەی سنوریی نێوان سوریاو عێراق‌و ئوردن‌و‬ ‫بەناوچەیەكی ستراتیژی دەژمێردرێت‪.‬‬

‫بوكەمال‬

‫ئێران و هاوپەیمانەكانی بەهاوكاری روس���یا لەدێ���رەزورەوە بەرەو گرتنەوەی‬ ‫ش���ارۆچكەی بوكەمال هێرشی دەس���تپێكردوەو هێزەكانی حەشدی شەعبیش‬ ‫بەشێكیان لە شارۆچكەی قائمەوە بەرەو بوكەمال دەڕۆن‬ ‫بەگرتنی بوكەمال بەش���ێك لەو هیاللە ش���یعییەی ئێران پالنی جێبەجێكردنی‬ ‫هەب���و دێتەدی كە لەڕێگەیەوە تاران بە بەغداو دیمەش���ق و بەیروت و دەریای‬ ‫ناوەڕاستەوە دەبەستێتەوە‬ ‫هێ���زە ئەمریكیی���ەكان لەتەنەفی س���وریا كە نزیكە لەبوكەمال و هاوس���نوری‬ ‫رەتبەیە جێگیرن و هەوڵی چەكداركردنی عەش���یرەتەكانی ناوچەكە دەدەن بۆ‬ ‫بەرەنگاربونەوەی هێزەكانی حكومەتی س���وریا و پشتیوانەكانیان لەو ناوچەیە‬ ‫كە ناوچەیەكی سوننەنشینی سوریایە‬

‫عێراق‌و محوەری ش���یعە چاوی لە كۆنترۆڵكردنەوەیەتی سێگۆش���ەی سنوریی‬ ‫پیش���خابورە كە سێگۆشەی سنوریی نێوان عێراق‌و س���وریاو توركیایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تاكو ئێستا پێش���مەرگە ئامادە نییە ئەو سنورە رادەستی هێزەكانی حەشدی‬ ‫شەعبی‌و هێزە عێراقییەكان بكات كە بەشادەماری ئابوری بۆ هەرێمی كوردستان‬ ‫دەژمێردرێت‬ ‫دەروازەكانی ئیبراهیم خەلیل لەگەڵ توركیا و دەروازەی نێوان باشورو رۆژئاوای‬ ‫كوردستان دەكەونە ئەم ناوچە سنورییە كە لەدیوی سوریاوە هێزەكانی یەپەگە‬ ‫دەسەاڵتیان بەسەر سنورەكەدا هەیە ‬ ‫توركی���ا و عێراق و ئێران خوازریان ئەو س���نورە لەژێر دەس���تی پێش���مەرگە‬ ‫دەربهێنن‪ ،‬توركیا دابڕینی كوردانی رۆژئاوا و باشوری مەبەستەكەیەتی و عێراق‬ ‫دەیەوێت شادەماری ئابوری هەرێم ببڕێت و دەروازەیەکی سنوریی نوێ لەگەڵ‬ ‫تورکیا بکاتەوە‪ ،‬ئێرانیش كۆنترۆڵكردنەوەی وەك گەرەنتییەك بۆ پاراس���تنی‬ ‫هەژمونی خۆی سەیری دەكات‬

‫ریکالم‬