Awene 583

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)583‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/7/4‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌‬ ‫شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌‬ ‫تێدانیه‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫ئێران‌و مالیكی‌ داوا دەکەن ئااڵ تاڵه‌بان ‌ی له‌پۆسته‌كه‌یدا بمێنێتەوە‌‬ ‫ملمالنێ‌ بۆ گۆڕین ‌ی سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنی‌ یه‌كێتی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ عێراق توندتر ده‌بێته‌وه‌‬

‫ئێ���ران‌و مالك���ی‌ داوا له‌س���ه‌ركرده‌كان ‌ی‬ ‫یه‌كێت��� ‌ی ده‌ك���ه‌ن ك��� ‌ه ئ���ااڵ تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫له‌پۆس���تی‌ س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆن ‌ی‬ ‫یه‌كێتی‌ له‌ئه‌نجومه‌ن��� ‌ی نوێنه‌رانی‌ عێراق‬ ‫بمێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬په‌رله‌مانتارێك ‌ی یه‌كێتیش‬ ‫ده‌ڵێت "ملمالن ‌ێ له‌سه‌ر گۆڕینی‌ سه‌رۆك ‌ی‬ ‫فراكس���یۆن ‌ی یه‌كێت ‌ی توندتر ده‌بێته‌وه‌‌و‬ ‫پێویس���ته‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���یش رێ���ز‬ ‫له‌بڕیاره‌كه‌ ‌ی خۆ ‌ی بگرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬به‌غ���دا‪ :‬ئااڵ تاڵه‌بان��� ‌ی به‌دوا ‌ی‬ ‫راگه‌یاندنی‌ بڕیاری‌ دورخستنه‌وه‌یدا له‌الیه‌ن‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسییه‌وه‌‪ ،‬دو جار سه‌ردان ‌ی‬ ‫ش‬ ‫نوری‌ مالیك��� ‌ی ده‌كات‌و یاداش���تێكی ‌‬ ‫ئاڕاس���ته‌ی‌ فراكس���یۆنه‌ ش���یعه‌كان ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق دەكات "ك ‌ه كۆپییه‌ك ‌ی‬ ‫ده‌س���ت ئاوێنه‌ كه‌وتوه‌"‪ ،‬له‌م یاداشته‌دا‬ ‫دورخس���تنەوەی له‌پۆسته‌ك ‌ه به"‌سزادان ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌" ناوده‌ب���ات‌و هۆكاره‌كه‌ش��� ‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێت���ه‌و‌ه بۆ‌"هه‌ڵوێس���ته‌كان ‌ی دژ‬ ‫بەسیاس���ه‌ته‌كانی‌ هه‌رێم‌و ناشه‌فافیه‌ت‌و‬

‫په‌كخس���تن ‌ی په‌رله‌م���ان‌و ده‌نگدانی‌ بۆ‬ ‫متمانه‌س���ه‌ندنه‌وه‌ له‌هوش���یار زێباری"‪.‬‬ ‫رێزان ش���ێخ دلێر‪ ،‬ئه‌ندام��� ‌ی په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫عێراق له‌فراكسیۆنی‌ یه‌كێت ‌ی له‌مباره‌یەو‌ه‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یان���د "وه‌ك ده‌وترێت بۆ‬ ‫مان���ه‌وه‌ ‌ی ئااڵ تاڵه‌بان ‌ی له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌‪،‬‬ ‫مالیك ‌ی ته‌له‌فونی‌ كردو‌ه بۆ سه‌ركردایه‌ت ‌ی‬ ‫یه‌كێت���ی‌‪ ،‬نازانم س���ه‌رۆكی‌ فراكس���یۆن‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ گرنگە تا ئه‌م هه‌م���و خه‌ڵك ‌ه‬ ‫واس���یته‌ ‌ی بۆ بكات‪ ،‬كه‌واته‌ س���ه‌رۆك ‌ی‬ ‫هه‌رێم ناهه‌قی‌ نیی ‌ه ك ‌ه الناچێت"!‬ ‫رێ���زان وت��� ‌ی "س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێت ‌ی‬ ‫خاوه‌نی‌ بڕیار ‌ی خ���ۆ ‌ی نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر رێز‬ ‫له‌بڕیاره‌كه‌ی‌ خ���ۆ ‌ی نه‌گرێت‌و جێبه‌جێ ‌ی‬ ‫نه‌كات"‪.‬‬ ‫رۆژی‪ ،6/12‬بەبڕیاری مەکتەبی سیاسی‪،‬‬ ‫ئااڵ تاڵەبانی لەس���ەرۆکی فراکس���یۆنی‬ ‫یەکێتی لەپەرلەمانی عێراق دورخرایه‌وه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ڕه‌را ‌ی ئه‌وه‌ی‌ دواتر ئ���ااڵ تاڵه‌بان ‌ی‬ ‫جه‌غت��� ‌ی له‌وه‌ ك���رده‌وه‌ ك���ه‌ "بەبڕیاڕی‬

‫کۆبون���ەوەی‪7/1‬ی‌ مەکتەبی سیاس���ی‌و‬ ‫بەئامادەبون���ی خات���و هێ���رۆ ئیبراهیم‬ ‫ئەحمەد‪ ،‬بڕیار درا لەپۆس���تی سەرۆکی‬ ‫فراکس���یۆنی یەکێتی لەپەرلەمانی عێراق‬ ‫ب���ەردەوام ب���م"‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌نیوه‌ش���ه‌و ‌ی‬ ‫راب���ردودا مه‌كته‌ب���ی سیاس���ی یه‌كێتی‬ ‫رونكردنه‌وه‌یه‌ك���ی باڵوکردەوە‌و رایگه‌یاند‬ ‫كه‌ "بڕیاری گۆڕینی سەرۆكی فراكسیۆن‌و‬ ‫دانانی سەرۆكێكی نوێ‌ لەجێ ‌ی خۆیەتی‌و‬ ‫لەكۆبونەوەی داهاتودا لەگەڵ فراكسیۆنی‬ ‫یەكێتی لەبەغ���دا‪ ،‬بەئامادەبونی بەڕێزان‬ ‫جێگری سكرتێری گش���تی‌و لێپرسراوی‬ ‫دەس���تەی كارگێ���ڕی بڕیارەكە جێبەج ‌ێ‬ ‫دەكرێ‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ بۆ زانی���ار ‌ی زیاتر په‌یوه‌ندی‌ كرد‬ ‫به‌"حاك���م قادر"ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو ئاماد‌ه‬ ‫نه‌بو له‌مبارەیە‌و‌ه لێدوان بدات‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫مالکی‌و ئااڵ تاڵەبانی‬

‫"كاك مه‌سعود وتی‌ ئه‌گه‌ر چاكسازی‌ بكه‌م ده‌بێت پارتی‌ هه‌ڵبوه‌شێنمه‌وه‌"‬

‫‪17‬‬

‫کۆمەڵێک کادر لەپارتی جیادەبنەوەو حزبێکی نوێ دادەمەزرێنن‬ ‫حزبێك���ی ن���وێ ك���ە زۆرب���ەی‬ ‫دامەزرێنەرەكان���ی كادری دەس���ت‬ ‫لەكاركێش���اوەی پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫كوردستانن لەژێر ناوی "پارتی ناوەندی‬ ‫كوردستان" دادەمەزرێت‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬هەولێر‪ :‬هەژار حەمەد‪ ،‬یەكێك‬ ‫لە دامەزرێنەرانی ئەو حزبە كە پێشتر‬ ‫كارگێ���ڕی لقی ‪24‬ی س���ەفینی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردس���تان بوەو لەساڵی‬

‫‪ 2012‬دەس���تی لەكاركێش���اوەتەوە‪،‬‬ ‫بەئاوێن���ەی راگەیان���د كە ئ���ەوان لەو‬ ‫كاتەدا كۆمەڵێك كادرو پێش���مەرگەی‬ ‫دێرین���ی پارتی ب���ون دەس���تیان لە‬ ‫كاركێش���اوەتەوەو پ���اش ئەوانیش ‪21‬‬ ‫كادری لق���ی دوی هەولێ���ری پارت���ی‬ ‫دەس���تیان لەكاركێش���اوەتەوە‪ ،‬ئ���ەو‬ ‫وتی "پاش دەستلەكاركێش���انەوەمان‬ ‫پەیوەندیم���ان ب���ەو ‪ 21‬كادرەی لقی‬

‫دوی پارتی و كۆمەڵێك كەس���ی دیكە‬ ‫كردۆتەوە و لەس���ەر چەن���د بنەمایەك‬ ‫بیرم���ان لەدروس���تكردنی حزبێ���ك‬ ‫كردۆتەوە"‪.‬‬ ‫هەژار کە بوتەی خۆی لەالیەن پارتییەوە‬ ‫لەس���اڵی ‪ 2013‬دەس���تگیردەكرێت و‬ ‫دواتر بەهاوكاری باڵیۆزخانەی ئەمریكا‬ ‫ئ���ازاد دەكرێت‪ ،‬پاش ئ���ەوەش رو لە‬ ‫واڵتی سوید دەكات‪ ،‬ئەو وتی "تاوەكو‬

‫ئێس���تا ئ���ەو حزبە هی���چ بارەگایەكی‬ ‫لەهەرێم نییەو خاوەنی مۆڵەتیش نییە‪،‬‬ ‫بۆی���ە لە ‪21‬ی حوزەی���ران بۆ جارێكی‬ ‫دیك���ە لەڕاگەیەندراوێكدا داوای پێدانی‬ ‫مۆڵەتمان كردوە"‪.‬‬ ‫بەپێی یاس���ای حزب���ەكان لە هەرێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬بون���ی پەنج���ا ك���ەس‌و‬ ‫دەستەی دامەزرێنەر و لۆگۆ و پەیڕەوی‬ ‫ناوخ���ۆ مەرج���ی پێش���كەش كردنی‬

‫مۆڵەتن‪ ،‬ئەمان لەگ���ەڵ ئەوەی هەمو‬ ‫شتەكانیش���یان ئامادەی���ە بەاڵم هەژار‬ ‫"زۆر بە زەحمەت"ی دەزانێت مۆڵەتیان‬ ‫بدرێتێ و وتیشی كە حزبەكان زۆرن لە‬ ‫كوردستان بەاڵم بەشێكی زۆری پاشكۆو‬ ‫دروس���تكراون‪ .‬هۆكاری زەحمەتبونی‬ ‫مۆڵەت پێدانیشیان بۆ ئەوە دەگێڕێتەوە‬ ‫كە زۆربەی الیەنگرانیان لە ناوچەكانی‬ ‫ژێر دەسەاڵتی پارتیدان‪.‬‬

‫له‌ناو گۆڕان دو بۆچون ‌ی جیاواز‬ ‫نازم ده‌باغ‪:‬‬ ‫به‌راوردێك له‌نێوان سه‌باره‌ت به‌‪ KNN‬دروستده‌بێت‬ ‫ئایەتواڵ خامنه‌یی‬ ‫‪3‬‬ ‫بڕوای وای ‌ه‬ ‫مه‌ال كرێكارو‬ ‫له‌دوا ‌ی راپه‌ڕینه‌و‌ه ‪ 40‬كەنیسەو ‪ 4000‬مزگەوت‬ ‫ده‌ستێك هانی كورد‬ ‫مریه‌می‌ فه‌یروزدا لەهەرێمی كوردستان دروستكراون‬ ‫‪ 5‬ده‌دات بۆ ریفراندۆم‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫چوپی‌ خلیسكانێی‌ مندااڵن لەشه‌قامه‌كان قه‌ده‌غه‌و‬ ‫له‌شوێنه‌ گه‌شتیارییه‌كان رێگه‌پێدراوه‌‬ ‫‪13‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ ‬ ‫به‌شی ریکالم ‪07700600659 :‬‬

‫‪4‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫ئێران‌و مالیك ‌ی داوا دەکەن ئااڵ تاڵه‌بان ‌ی له‌پۆسته‌كه‌یدا بمێنێتەوە‌‬

‫‪3‬‬

‫پارت ‌ی کار لەسەر ئەوە دەکات ئارێز عه‌بدواڵ نەبێت ‌ه سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كه‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫هەرچەندە ئااڵ تاڵەبانی ئاماژە بەوە‬ ‫دەکات کە لەکۆبونەوەی هاوبەش���ی‬ ‫مەکتەب���ی سیاس���ی‌و فراکس���یۆنی‬ ‫یەکێتیدا بڕیار لەسەر بەردەوام بونی‬ ‫لە لەپۆستی س���ەرۆکی فراکسیۆنی‬ ‫یەکێت���ی لەپەرلەمانی عێراق دراوە‪،‬‬ ‫بەاڵم مەکتەبی سیاس���ی نیوەشەوی‬ ‫رابردو لەرونکردنەوەیەکدا رایگەیاند‬ ‫ک���ە "بڕی���اری گۆڕین���ی س���ەرۆكی‬ ‫فراكس���یۆن‌و دانانی س���ەرۆكێكی‬ ‫نوێ‌ لەج���ێ‌ خۆیەتی‌و لەكۆبونەوەی‬ ‫داهاتوودا لەگەڵ فراكسیۆنی یەكێتی‬ ‫لەبەغ���دا‪ ،‬بەئامادەبون���ی بەرێ���زان‬ ‫جێگری سكرتێری گشتی‌و لێپرسراوی‬ ‫دەستەی كارگێڕی بڕیارەكە جێبەجێ‌‬ ‫دەكرێ‌"‪.‬‬ ‫"بەن���دە‪ ،‬بەبری���اڕی کۆبونەوەی‬ ‫ئەمڕۆی مەکتەبی سیاس���ی یەکێتی‬ ‫نیشتیمانی کوردستان‪ ،‬بەئامادەبونی‬ ‫خاتو هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد‪ ،‬بڕیار‬ ‫درا لەپۆس���تی سەرۆکی فراکسیۆنی‬ ‫یەکێتی لەپەرلەمانی عێراق بەردەوام‬ ‫بم لەخزم���ەت"‪ ،‬ئه‌مه‌ دوای‌ په‌یامی‌‬ ‫باڵوكراوه‌ی‌ ئااڵ تاڵه‌بانییه‌ له‌په‌یجی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ خ���ۆی‌ له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‬ ‫فه‌یسبوك‪.‬‬ ‫له‌كاتێك���دا ك���ه‌ رۆژی‪،6/12‬‬ ‫لەنوس���راوێکداو بەبڕیاری مەکتەبی‬ ‫سیاسی یەکێتی نیشتمانی کوردستان‪،‬‬ ‫ئااڵ تاڵەبانی لەسەرۆکی فراکسیۆنی‬ ‫یەکێت���ی لەپەرلەمان���ی عێ���راق‬ ‫دورخرابۆوه‌‪ ،‬لەنوسراوەکەدا ئاماژە‬ ‫بەوە کراب���و لەکۆبونەوەی مەکتەبی‬ ‫سیاس���ی یەکێتی ل���ە‪2017/5/29‬‬ ‫بەئامادەبونی کۆس���رەت رەس���وڵ‬ ‫جێگری س���کرتێری گشتی یەکێتی‌و‬ ‫هێ���رۆ ئیبراهیم ئەحم���ەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتمانی‬ ‫کوردستان بڕیاردرا بە"ئیعفاکردنی"‬ ‫ئااڵ تاڵەبانی لەپۆس���تی س���ەرۆکی‬ ‫فراکس���یۆنی یەکێت���ی نیش���تمانی‬ ‫کوردستان‪.‬‬ ‫هێش���تا رۆژێك به‌سه‌ر بڕیاره‌كه‌ی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسیدا تێنه‌په‌ڕی‌ بو كه‌‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بان���ی‌ رونكردنه‌وه‌یه‌كی‌ بۆ‬ ‫ده‌زگاكانی‌ راگه‌یان���دن باڵوكرده‌وه‌و‬ ‫رایگه‌یان���د "تا ئەوكات���ەی تەواوی‬ ‫ه���ۆكارەكان‌و وردەكاری ئەم بڕیارە‬ ‫نەزانم من هیچ لێدوانێك نادەم"‪.‬‬

‫بەش���ێکیان پش���تگیریی دەکەن بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆببنه‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫بونی‌ ژماره‌یه‌كیان له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪،‬‬ ‫كۆبونه‌وه‌كه‌ دواده‌خرێت‪.‬‬ ‫هەر هەمان رۆژ ئااڵ له‌سلێمانییه‌وه‌‬ ‫ده‌چێت���ه‌ به‌غ���داو س���ه‌ردانی‌ نوری‬ ‫مالیكی‌ ده‌كات‪ .‬لەو سەردانەیدا ئااڵ‬ ‫داوا لەمالیکی‌ ده‌كات به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ لەو پۆستەدا بێتە سەرخەت‌و‬ ‫هه‌م مالیكی‌ خۆی‌‌و ه���ه‌م له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ئێرانییه‌كان���ه‌وه‌ كار ب���ۆ مان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌پۆس���ته‌کەیدا بكەن‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن پارتیی���ه‌وه‌ دژایه‌تی‌‌و كار‬ ‫بۆ البردنی‌ ده‌كرێت‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ش���ی‌‬ ‫ده‌نگدانی‌ بوە بۆ متمانه‌س���ه‌ندنه‌وه‌‬ ‫له‌هوشیار زێباری‌‌و ناڕه‌زایی‌ ده‌ربڕینی‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌په‌كخس���تنی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان‌و پرۆسه‌ی‌ ریفراندۆم‪.‬‬ ‫ئ���ااڵ وێڕای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ۆ هه‌مان‬ ‫مه‌به‌س���ت له‌جه‌ژندا سه‌ردانی‌ نوری‌‬ ‫مالیك���ی‌ ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬یاداش���تێكیش‬ ‫ئاڕاس���ته‌ی‌ فراكسیۆنه‌ ش���یعه‌كانی‌‬ ‫په‌رله‌م���ان ده‌كات "ك���ه‌ كۆپییه‌كی‌‬ ‫ده‌ست ئاوێنه‌ كه‌وتوه"‌‪ .‬له‌م یاداشته‌دا‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات دورخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫فراكس���یۆنه‌كه‌‬ ‫له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫کاردانەوەو دەنگدان���ەوەی گەورەی‬ ‫هەبوە لەکوردستان‪ ،‬له‌مه‌سه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫سیاسیش���ه‌وه‌ گۆڕاوه‌ ب���ۆ بابه‌تێكی‌‬ ‫په‌یوه‌ست به‌ڕای‌ گش���تی‌‌و چه‌ندین‬ ‫به‌یاننام���ه‌ی‌ ناڕه‌زای���ی‌ له‌الی���ه‌ن‬ ‫كادێران���ی‌ یه‌كێت���ی‌‌و رێكخراوه‌كانی‌‬ ‫گه‌نج���ان‌و ژنان���ه‌وه‌ ده‌رك���راون‌و‬ ‫له‌ت���ۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ فه‌یس���بوك‬ ‫باڵوكراونه‌ته‌وه‌‌و ئەو دورخستنەوەیە‬ ‫به"‌س���زادانی‌ سیاسی‌" ناوبراوه‌‌‪ .‬ئااڵ‬ ‫لەیاداشتەکەدا ئەوەش روندەکاتەوە‬ ‫ک���ە "چه‌ندی���ن كه‌س���ایه‌تی وەک‬ ‫دەربڕینی پش���تیوانی په‌یوه‌ندییان‬ ‫پێوه‌كردوم له‌س���ه‌ركرده‌ی‌ سیاسی‌‌و‬ ‫باڵوێزه‌كان���ه‌وه‌ بگ���ره‌ ت���اده‌گات‬ ‫به‌شێخ زاری‌ ئه‌س���ه‌دی"‌‪ .‬سه‌باره‌ت‬ ‫به‌هۆكاری‌ دورخستنه‌وه‌كه‌شی‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌"هه‌ڵوێسته‌كانی‌ دژ بەسیاسه‌ته‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم‌و ناش���ه‌فافیه‌ت‌و په‌كخستنی‌‬ ‫په‌رله‌مان" ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئ���اگادار‪،‬‬ ‫ب���ەدوای ئ���ەم هەواڵنەش���دا نوری‌‬ ‫مالكیی‌‌و ئێرانییه‌كان له‌سه‌ر ئاستی‌‬ ‫بااڵ داوای���ان له‌یه‌كێتی‌ نیش���تمانی‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئااڵ تاڵه‌بانی‌ له‌پۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫بمێنێتەوە‌‪.‬‬

‫ئااڵ‌و حه‌شد‌و زێباری‌‬ ‫مالیكی‌‌و ئێران‬ ‫"تاڵه‌بان���ی‌ ب���ه‌وه‌ به‌ناوبانگن ك ‌ه‬ ‫بەپێی س���ەرچاوەیەکی ئ���اگادار‬ ‫بۆ ئاوێن���ە‪ ،‬ئااڵ تاڵه‌بان���ی‌ به‌دوای‌ به‌ڕه‌چه‌ڵ���ه‌ك ده‌چنه‌وه‌ س���ه‌ر به‌نی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ بڕیاری‌ دورخس���تنه‌وه‌یدا ئه‌سه‌د"‪ ،‬ئه‌م قسه‌یه‌ی‌ ئااڵ تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ییه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رنامه‌یه‌ك���ی‌ كه‌ناڵه‌ك���ه‌ی‌ نوری‌‬ ‫ی مالیكی���دا‪ ،‬ه���ه‌راو ده‌نگدانه‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫به‌ئه‌ندامان��� ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫فراكس���یۆنه‌كه‌یه‌وه‌ ده‌كات ک���ە گه‌وره‌ی‌ له‌كوردس���تاندا لێكه‌وته‌وه‌‪،‬‬

‫نازانم سه‌رۆك ‌ی‬ ‫فراكسیۆن ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫گرنگە تا ئه‌م هه‌مو‬ ‫خه‌ڵك ‌ه واسیته‌ی‌‬ ‫بۆ بكات‪ ،‬كه‌وات ‌ه‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫ناهه‌قی‌ نیی ‌ه الناچێت‬ ‫ئارێز عه‌بدواڵ‬ ‫گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ نه‌سه‌بی‌ تاڵه‌بانییه‌كان‬ ‫بۆ خێڵێكی‌ ناوداری‌ شیعه‌ "هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ناڕه‌زای���ی‌ بنه‌ماڵ���ه‌ی‌ تاڵەبانیش���ی‌‬ ‫لێكه‌وته‌وه‌"‪ ،‬باش���ترین گوزارش���ت‬ ‫له‌په‌یوه‌ندی‌ توندوتۆڵی‌ ئااڵ تاڵه‌بانی‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ هێزه‌ ش���یعییه‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت���ی‌ حزب���ی‌ ده‌عوه‌ی‌ س���ه‌ر‬ ‫به‌ن���وری‌ مالیكی‌‪ ،‬جێگری‌ س���ه‌رۆك‬ ‫كۆماری‌ عێراق‪.‬‬ ‫ئ���ااڵ ل���ه‌دو پێش���هاتی‌ گرنگ���دا‬ ‫س���ه‌لماندویه‌تی‌ كه‌ چه‌ن���د به‌ته‌نگ‬ ‫پاراس���تنی‌ ئ���ه‌م په‌یوه‌ندیی���ه‌‬ ‫توندوتۆڵەوەی���ە له‌گ���ه‌ڵ‌ مالیك���ی‪.‬‬ ‫یه‌كه‌می���ان‪ ،‬له‌ده‌نگ���دان به‌قانونی‌‬ ‫"حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌"‪ ،‬کە به‌بێ‌ پرس‬ ‫كردن بەمه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ حزبه‌كه‌ی‌‬ ‫داوای‌ له‌فراكسیۆنی‌ یه‌كێتی‌ كرد ده‌نگی‌‬ ‫بۆ بده‌ن‪ .‬دوه‌میش���یان‪ ،‬له‌مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫متمانه‌سه‌ندنه‌وه‌ له‌هوشیار زێباری‌‪،‬‬ ‫دیس���ان به‌پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫راگه‌یان���دراوی‌ حزبەک���ەی‪ ،‬کە مه‌ال‬ ‫به‌ختی���اری‌ لێپرس���راوی‌ ده‌س���ته‌ی‌‬ ‫كارگێ���ڕی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ سیاس���ی‌‬ ‫وتب���وی‌ "رای‌ ره‌س���می‌ یه‌كێت���ی‌‬ ‫دژ به‌متمانه‌س���ه‌ندنه‌وه‌ له‌هوش���یار‬ ‫زێبارییه‌‌و ئه‌مه‌شمان به‌ئااڵ تاڵه‌بانی‌‌و‬ ‫فراكسیۆنی‌ یه‌كێتی‌ راگه‌یاندوه‌"‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بانی‌ به‌ئاشكرا له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫عێراق ده‌س���تی‌ بۆ متمانه‌سه‌ندنه‌وه‌‬ ‫لەهوشیار زێباری‌ به‌رزكرده‌وه‌‪.‬‬ ‫ئااڵو به‌ختیار‌و رێزان‬ ‫ئێ���واره‌ی‌ ش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردو‪،‬‬ ‫فراكس���یۆنی یه‌كێت���ی‌ لەپەرلەمانی‬ ‫عێ���راق ب���ۆ یه‌كه‌مج���ار ل���ه‌دوای‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ بڕیاری‌ دورخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بان���ی‌‪ ،‬به‌ئاماده‌بونی‌ حاكم‬

‫ئااڵ تاڵەبانی‬ ‫قادر حه‌مه‌جان‪ ،‬ئه‌ندامی‌ ده‌س���ته‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‌و هێرۆ‬ ‫ئیبراهیم ئه‌حمه‌د ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ بۆ دیاریكردنی كەسێك وەک‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنەكە كۆبونەوە‪.‬‬ ‫بەختی���ار ش���اوەیس‪ ،‬ئەندام���ی‬ ‫پەرلەمان���ی عێ���راق لەفراكس���یۆنی‬ ‫یەكێت���ی لەب���ارەی كۆبونەوەكەوه‌‬ ‫بەئاوێنەی راگەیاند “لەكۆبونەوەكەدا‬ ‫باس لەسەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی‬ ‫لەپەرلەمانی عێ���راق كرا‌و ئەندامانی‬ ‫فراكس���یۆن پێیان ب���اش بو كە ئااڵ‬ ‫تاڵەبانی لەپۆس���تەكەی خۆی وەكو‬ ‫س���ەرۆكی فراكس���یۆن بمێنێته‌وه‌‌و‬ ‫دەستەی كارگێڕی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتیش الرییان نەبو”‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا رێ���زان ش���ێخ‬ ‫دلێ���ر‪ ،‬ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مان���ی‌ عێراق‬ ‫له‌فراكس���یۆنی‌ یه‌كێتی‌ جه‌غت له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ بڕیاری‌ دورخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ااڵ تاڵه‌بان���ی‌ له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كه‌ وه‌ك خۆی‌ ماوه‌و ته‌نها‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ دواخراوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫كۆسره‌ت ره‌سوڵ‌ جێگری‌ سكرتێری‌‬ ‫گش���تی‌‌و م���ه‌ال به‌ختی���ار ئه‌ندامی‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ كارگێڕی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵتن‌و‬ ‫عومه‌ر فه‌تاحیش ئه‌و رۆژه‌ نه‌خۆش‬ ‫بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫خاوه‌نی‌ بڕیاری‌ خ���ۆی‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫رێ���ز له‌بڕیاره‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ نه‌گرێت‌و‬ ‫جێبه‌جێی‌ نه‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌شم به‌خۆیان‬ ‫وتوه‌‪ ،‬به‌حسابی‌ خۆیان له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���ته‌ی‌ كارگێڕی‌ ئاماده‌ نه‌بون‪،‬‬ ‫‌کۆبون���ه‌وه‌‌ی هەڵبژاردنی س���ه‌رۆكی‬ ‫نوێی فراکس���یۆنەکە‌یان دواخستوە‪،‬‬ ‫ل���ەو کۆبونەوەیەدا زۆر ته‌ئكیدش���م‬ ‫لەس���ەر ئەم���ە ك���رده‌وه‌‪ ‌،‬وتی���ان‬

‫جێبەجێکردنی دواخراو‌ه تاده‌سته‌ی‌‬ ‫كارگێڕیی‌ ئاماده‌ دەبن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "وه‌ك ده‌وترێت بۆ مانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ���ااڵ تاڵه‌بانی‌‪ ،‬مالیك���ی‌ ته‌له‌فونی‌‬ ‫ك���ردوه‌ بۆ س���ه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتی‌‪،‬‬ ‫نازانم س���ه‌رۆكی‌ فراكسیۆن ئه‌وه‌نده‌‬ ‫گرنگە تا ئه‌م هه‌مو خه‌ڵكه‌ واسیته‌ی‌‬ ‫ب���ۆ بكات‪ ،‬كه‌واته‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم‬ ‫ناهه‌قی‌ نییه‌ الناچێت"!‬ ‫فراكس���یۆنه‌كان‪،‬‬ ‫س���ه‌رۆك‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ عێراق���دا جگه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ڕیزی‌ پێش���ه‌وه‌ داده‌نیش���ن‌و ناوو‬ ‫ناوبانگیان هەیه‌و له‌س���ه‌ردانكردنی‌‬ ‫كه‌س���ایه‌تیی گرن���گ‌و كۆبون���ه‌وه‌‬ ‫گرنگه‌كاندا نوێنه‌رایه‌تی‌ فراكسیۆنه‌كه‌‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬هی���چ ئیمتیازێكی‌ مادییان‬ ‫نییه‌‪.‬‬ ‫له‌كاتێكیشدا كه‌ بەختیار شاوەیس‬ ‫رەتیكردەوە لەكۆبونەوەكەی‌ شه‌ممه‌ی‌‬ ‫راب���ردودا ب���اس لەكاندیدكردن���ی‬ ‫ئارێز عەبدواڵ بۆ پۆس���تی سەرۆكی‬ ‫فراكسیۆن كرابێت‌‪ ،‬بەاڵم رێزان شێخ‬ ‫دلێر جه‌غت ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ "ئارێز‬ ‫عه‌ب���دواڵ" تاكه‌ پاڵێوراوی‌ ئێمه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌م پۆسته‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌ بۆ زانیاری‌ زیاتر په‌یوه‌ندی‌‬ ‫كرد به‌"حاكم قادر"ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ناوبراو‬ ‫ئاماده‌ نه‌بو له‌مباره‌وه‌ لێدوان بدات‪.‬‬ ‫ئارێزو پارتی‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌گ����ه‌ر رۆڵ����ی‌ ئێ����ران‌و مالكی ‌‬ ‫ی‬ ‫ی گرنگ بوبن بۆ مانه‌وه‌ ‌‬ ‫فاكته‌رێك ‌‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بانی له‌پۆس����ته‌كه‌یدا‌‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫ی‬ ‫رۆڵی‌ پارتی����ش فاكته‌رێكی‌ گرنگ ‌‬ ‫دیكه‌ی ‌ه له‌به‌ربه‌ست دانان له‌به‌رده‌م‬ ‫گه‌یش����تنی‌ "ئارێز عه‌ب����دواڵ"دا به‌و‬ ‫پۆسته‌‪.‬‬

‫ی‬ ‫سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ ئاگادار به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫راگه‌یان����د وابڕیاربو له‌دوای‌ البردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكسیۆن ‌‬ ‫ی له‌سه‌رۆك ‌‬ ‫ئااڵ تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی له‌په‌رله‌مان����ی‌ عێ����راق‪،‬‬ ‫یه‌كێت���� ‌‬ ‫راسته‌وخۆ كه‌سێك بۆ ئه‌و پۆست ‌ه‬ ‫ی‬ ‫دیاریبكرێت‪ ،‬له‌نێو په‌رله‌مانتاران ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێتیدا له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫فراكس����یۆن ‌‬ ‫ی‬ ‫عێ����راق دو په‌رله‌مانتاریان ئه‌ندام ‌‬ ‫ی سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتین‬ ‫ئه‌نجومه‌ن ‌‬ ‫كه‌ ئ����ااڵ تاڵه‌بانی‌‌و ئارێز عه‌بدواڵن‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر س����ه‌رۆكایه‌تی‌ فراكسیۆنه‌ك ‌ه‬ ‫ی حیزبی‌ دیاریبكرێت‌و‬ ‫به‌پێی‌ پل����ه‌ ‌‬ ‫دابنرێت ئه‌وا ده‌بێت ئه‌و پۆس����ت ‌ه‬ ‫بدرێ����ت به‌ئارێز عه‌ب����دواڵ‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ڵبژاردنیش بۆ ئه‌و پۆسته‌ بكرێت‬ ‫چانس����ی‌ بردن����ه‌وه‌ی‌ ئارێز عه‌بدواڵ‬ ‫ی لەسەر‬ ‫به‌هێز بو‪ ،‬به‌اڵم پارتی‌ كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ كرد له‌ڕێگه‌ی‌ چه‌ند مه‌كته‌ب ‌‬ ‫سیاس����ییه‌كی‌ یه‌كێتیی����ه‌وه‌ ک����ە‬ ‫دۆستایەتییان لەگەڵ پارتی بەهێزە‬ ‫ی ئارێز عه‌بدواڵ‬ ‫لۆبی‌ بكرێت بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫نه‌كرێت به‌سه‌رۆكی‌ فراكسیۆنه‌كه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئارێز عه‌بدواڵ دیس����ان‬ ‫ی‬ ‫هه‌ڵوێستی‌ به‌رامبه‌ر به‌په‌كخستن ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مان‌و كێشه‌ی‌ س����ه‌رۆكایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌رێم پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌ڵوێس����ته‌كان ‌‬ ‫پارت����ی‌ ب����وه‌‪ ،‬س����ەرچاوەکە وتی‬ ‫ی كه‌س����ێك بۆ ئه‌و‬ ‫"نه‌دۆزین����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی جگ ‌ه‬ ‫پۆس����ته‌ له‌دوای‌ ئااڵ تاڵه‌بان ‌‬ ‫ی دیکەی‬ ‫له‌ئارێز عه‌بدواڵ‪ ،‬هۆكارێك ‌‬ ‫ی جێبه‌جێكردنی‌ بڕیاره‌ك ‌ه‬ ‫دواخستن ‌‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫رونکردنەوەیەک لەنیوەشەودا‬ ‫لەنیوەش���ەوی رابردودا‪ ،‬مه‌كته‌بی‬ ‫سیاس���ی یه‌كێتی رونكردنه‌وه‌یه‌كی‬ ‫له‌سه‌ر گۆڕینی سه‌رۆكی فراكسیۆنی‬ ‫یه‌كێتی له‌ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عیراق‬ ‫باڵوکردەوە‪ ،‬کات���ی باڵوکردنەوەی‌و‬ ‫ناوهێنان���ی "جێگ���ری س���كرتێری‬ ‫گش���تی‌و لێپرس���راوی دەس���تەی‬ ‫كارگێڕی" جێی س���ەرنجن‪ ،‬کە ئەم‬ ‫دو کەسە پێداگری لەسەر پێویستی‬ ‫ئەنجامدانی ئەم گۆڕانکارییە دەکەن‬ ‫سەرباری ئەو بەربەستانەی لەبەردەم‬ ‫جێبەجێ کردنیدا دروس���ت دەکرێن‪،‬‬ ‫لەرونکردنەوەک���ەی یەکێتیدا هاتوە‬ ‫"ماوەیەك���ە لێ���رەو ل���ەوێ‌ زانیاری‬ ‫ناڕاس���ت لەبارەی جێبەجێ‌ نەكردنی‬ ‫بڕیاری گۆڕینی سەرۆكی فراكسیۆنی‬ ‫یەكێتی لەئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق‬ ‫باڵودەكرێت���ەوە‪ ،‬بۆیە رایدەگەیەنین‬ ‫بڕیاری گۆڕینی سەرۆكی فراكسیۆن‌و‬ ‫دانان���ی س���ەرۆكێكی ن���وێ‌ لەجێ‌‬ ‫خۆیەتی‌و لەكۆبونەوەی داهاتوودا‬ ‫لەگەڵ فراكسیۆنی یەكێتی لەبەغدا‪،‬‬ ‫بەئامادەبون���ی بەرێ���زان جێگ���ری‬ ‫س���كرتێری گش���تی‌و لێپرس���راوی‬ ‫دەستەی كارگێڕی بڕیارەكە جێبەجێ‌‬ ‫دەكرێ‌"‪.‬‬

‫گۆڕان‪ :‬هیچ وادەیەك دیارینەکراوە بۆ یەكالكردنەوەی رێكخەری گشتی‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫هەرچەندە گۆڕان بڕیاریداوە‬ ‫پابەند بێت بەدەستوری ناوخۆی‬ ‫بزوتنەوەكەوە كە بەپێی ئەو‬ ‫دەستورە دەبێت سكرتێرێكی گشتی‬ ‫نوێ‌و ئەندامانی خانەی راپەڕاندن‬ ‫هەڵبژێردرێن‌و میدیاكەشی لەدەرەوەی‬ ‫حزبەكە بمێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم تاوەكو‬ ‫ئێستا هیچ وادەیەك دیارینەكراوە‬ ‫بۆ ئەوەی جڤاتی نیشتیمانی بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە كۆببێتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی دەس����توری بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫لە کاتی چۆڵبون����ی جێگەی رێکخەری‬ ‫گش����تی بزوتنەوەکەدا‪ ،‬بۆ پڕکردنەوەی‬ ‫ش����وێنەکەی‪ ،‬یەکێ لەئەندامانی جڤاتی‬ ‫نیش����تمانی یایەکێ لەئەندامانی جڤاتی‬ ‫گش����تی ی����ان کەس����ایەتیەکی دیاری‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان ل����ەدەرەوەی هەردو‬ ‫جڤات‪ ،‬بەدەنگدانی نهێنی‌و راستەوخۆو‬ ‫بە زۆرایەت����ی رەها هەڵدەبژێرن‪ .‬ئەگەر‬ ‫لەج����اری یەکەم����ی هەڵبژاردندا دەنگی‬ ‫پێویس����تی نەهێنابو‪ ،‬ب����ۆ جاری دوەم‬ ‫هەڵبژاردن بۆ یەکەمین‌و دوەمین کەس‪،‬‬ ‫کە زۆرترین دەنگی����ان هێناوە‪ ،‬دوبارە‬

‫دەکرێتەوە‪ ،‬ئەوس����ا دەنگ����ی زۆرایەتی‬ ‫سادە بەسە بۆ هەڵبژاردنی‪.‬‬ ‫هەر بەپێی ئەو دەس����تورە ئەندامانی‬ ‫خان����ەی راپەڕان����دن‪ ،‬بەرپرس����ی‬ ‫جێبەجێکردن����ی بڕیارو راس����پاردەکانی‬ ‫جڤاتی نیش����تمانی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕانه‌‪،‬‬ ‫لەنێوان دو کۆبونەوەدا‪.‬‬ ‫رێکخەری گش����تی‌و ئەندامانی خانەی‬ ‫راپەڕان����دن‪ ،‬جگە لەس����ەرۆکی جڤاتی‬ ‫گشتی‪ ،‬لەناو ئەندامانی جڤاتی نیشتمانی‬ ‫یان لەن����او ئەندامانی جڤاتی گش����تی‌و‬ ‫کەس����ایەتیە ناس����راوەکانی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕاندا کە ئەندامی جڤاتی نیشتمانی‌و‬ ‫جڤاتی گش����تی نین‪ ،‬کاندی����د دەکرێن؛‬ ‫لەکۆبون����ەوەی جڤات����ی نیش����تمانیدا‪،‬‬ ‫بەدەنگدان����ی نهێن����ی‌و راس����تەوخۆو‬ ‫به‌زۆرین����ه‌ی س����اده‌ ئەپەس����ەندرێن‌و‬ ‫به‌زۆرایه‌ت����ی ره‌ه����ای ده‌نگ����ی هه‌م����و‬ ‫ئه‌ندامه‌کانی دەگۆڕدرێن‪.‬‬ ‫ه����ەر بەپێی دەس����توری بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬بزوتن����ەوەی گۆڕان تەنیا ژوری‬ ‫رۆژنامەوانی دەبێت‪.‬‬ ‫هۆش����یار عەب����دواڵ‪ ،‬هەڵس����وڕاوی‬ ‫بزوتن����ەوەی گۆڕان جەخ����ت دەكاتەوە‬ ‫كە لەهەمو كۆبونەوەكاندا بەتایبەتیش‬ ‫كۆبونەوەكانی جڤاتی گش����تی‌و جڤاتی‬

‫نیش����تمانی ه����ەردوال بڕی����اردراوە كە‬ ‫دەستوری بزوتنەوەی گۆڕان وەك خۆی‬ ‫جێبەج����ێ بكرێ����ت‌و هەمو ئ����ەو الدانە‬ ‫دەستوریانەی كە كراون راستبكرێنەوە‪.‬‬ ‫هۆش����یار عەبدواڵ باس����ی لەوەشكرد‬ ‫ك����ە چەن����د الدانێكی دەس����توری هەن‬ ‫دەبێت راس����تبكرێنەوە ك����ە ئەوانیش‬ ‫بریتی����ن ل����ەوەی كە تائێس����تا خانەی‬ ‫راپەڕاندن هەڵنەبژێردراوەو زیاتر لە نۆ‬ ‫كەس بەش����داری دانیشتنەكانی جڤاتی‬ ‫نیش����تمانی دەكەن ك����ە ئەندامی جڤات‬ ‫نین‌و هەروەها باس����ی ئ����ەوەی كرد كە‬ ‫بەپێی دەس����توری بزوتن����ەوەی گۆڕان‬ ‫ش����تێك نییە ناوی میدیای بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان بێت‪.‬‬ ‫وتیش����ی"لەو چوارچێوەی����ەدا ئەڕۆین‬ ‫بەرەو هەڵبژاردنی خان����ەی راپەڕاندن‌و‬ ‫پ����اش ئ����ەوەی خان����ەی راپەڕان����دن‬ ‫هەڵدەبژێردرێ����ت ئینج����ا ئەڕۆین بەرەو‬ ‫دیاریكردنی یاخود هەڵبژاردنی كەسێك‬ ‫بۆ رێكخەری گشتی"‪.‬‬ ‫لەب����ارەی ئەوەی كەی ئەو پرس����انە‬ ‫یەكالیی دەكرێنەوە‪ ،‬هۆش����یار عەبدواڵ‬ ‫هێمای ب����ۆ ئەوە كرد "ئ����ەوەی گرنگە‬ ‫هەم����و ئ����ەو هەنگاوان����ەی لەقۆناغ����ی‬ ‫داهات����ودا بزوتنەوەك����ەی دەیاننێت جا‬

‫درەنگ بن یان زو هەمویان پێویس����تە‬ ‫لەچوارچێوەی دەس����توری بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕاندا بن"‪.‬‬ ‫ب����ۆ جێبەجێكدرنی دەس����تورەكەیان‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان رەنگە بەربەستیان بۆ‬ ‫بێتە پێشەوە‪ ،‬بەاڵم هۆشیار رەتیكردەوە‪،‬‬ ‫ئەو وتی "هیچ بەربەستێكی دامەزراوەیی‬ ‫نابینی����ن‪ ،‬هەر كەس����ێكیش لەبەردەمی‬ ‫جێبەجێكردن����ی دەس����تورەكەدا ببێتە‬ ‫رێگرو خ����ۆی لە س����ەرەوەی پەیكەری‬ ‫رێكخراوەیی بزوتنەوەی گۆڕان ببینێت‪،‬‬ ‫ئەوە بۆ خۆی ئۆتۆماتیكی لەهاوكێشەكە‬ ‫دەچێتە دەرەوە"‪.‬‬ ‫عەبدولڕەزاق ش����ەریف‪ ،‬بەرپرس����ی‬ ‫میدیای گۆڕان‪-‬یش جەخت دەكاتەوە كە‬ ‫هەموان كۆكن لەسەر ئەوەی پابەند بن‬ ‫بەدەستوری بزوتنەوەی گۆڕانەوە بەاڵم‬ ‫باسی لەوەكرد كە هێشتا هیچ وادەیەك‬ ‫دەسنیش����ان نەكراوە ب����ۆ كۆبونەوەی‬ ‫جڤات����ی نیش����تیمانی‌و یەكالكردنەوەی‬ ‫دیاریكردن����ی ریكخەری گش����تی نوێ‌و‬ ‫ئەندامانی خانەی راپەڕاندن‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش����دا كە ب����ەو پێیەی‬ ‫جڤاتی نیشتیمانی هەمو مانگێك جارێك‬ ‫دەبێ����ت كۆببێتەوە پێش����بینی دەكات‬ ‫لەدو هەفتەی داهاتودا ئەو كۆبونەوەیە‬

‫سازبكرێت‪.‬‬ ‫ئەو باس����ی لەوە كرد بۆچونێك هەیە‬ ‫بۆ ئ����ەوەی ئەندامانی خانەی راپەڕاندن‬ ‫هەڵبژێردرێن ب����ەاڵم دیارینەكراوە پێش‬ ‫رێكخەری گشتی بێت یان دوای ئەوە‪.‬‬ ‫عەبدولڕەزاق ش����ەریف كە بەرپرسی‬ ‫میدی����ای بزوتنەوەی گۆڕان����ە لەبارەی‬ ‫ئ����ەوەی داوا دەكرێت بەپێی دەس����تور‬ ‫كۆمپانیای وشە لەدەرەوەی بزوتنەوەكە‬ ‫بێت وتی "بۆ ئەو پرس����ە راس����پاردەی‬ ‫كۆنگرە هەیە بەبێ ئەوەی ئاماژە بەوە‬ ‫بدات كە ئەو راسپاردەیە چییە"‪.‬‬ ‫بەپێی راسپاردەی كۆنگرەی یەكەمی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان دەبێ ئەو میدیایانەی‬ ‫س����ەر بەكۆمپانیای وش����ەو بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانن لەژێر یەك چەتردا یەكبخرێتەوە‬ ‫بێ ئەوەی هیچ ئاماژەیەك هەبێت بەوەی‬ ‫كە ئەو میدیایانە بخرێنە سەر حزبەكە‪.‬‬ ‫بەاڵم نەوش����یروان مس����تەفا بەبڕیارێك‬ ‫عەبدولڕەزاق ش����ەریفی كردە بەرپرسی‬ ‫ژوری رۆژنامەوان����ی بزوتنەوەك����ە‪،‬‬ ‫تەلەفزیۆن����ی كەی ئێن ئێ����ن‪ ،‬رادیۆی‬ ‫دەنگی گ����ۆڕان‪ ،‬ماڵپەڕی س����بەی‪ .‬كە‬ ‫ئەمەش وا لێكدەردێتەوە كە نەوشیروان‬ ‫مس����تەفا ئەو میدیایانەی خس����تبێتەوە‬ ‫سەر بزوتنەوەی گۆڕان‪.‬‬

‫داوا دەكرێت‬ ‫بەپێی دەستوری‬ ‫گۆڕان كۆمپانیای‬ ‫وشە لەدەرەوەی‬ ‫بزوتنەوەكە بێت‬ ‫بەاڵم هەندێکیش‬ ‫پێیانوایە بۆ ئەو‬ ‫پرسە راسپاردەی‬ ‫كۆنگرە هەیە‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫الیه‌نگرانی به‌ڵێ‌و نه‌خێر بۆ ریفراندۆم تۆمه‌تی خیانه‌ت ده‌ده‌ن ‌ه پاڵ یه‌كتری‬ ‫كورد هێشتا رزگاری نه‌بوه‌ له‌كلتوری شه‌ڕی ناوخۆ‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫له‌كاتێكدا الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان بڕوایان وایه‌ چ‬ ‫ده‌نگی به‌ڵێ‌و نه‌خێر بۆ ریفراندۆم خیانه‌تی‬ ‫نشتمانی نیه‌‪ ،‬به‌اڵم الیه‌نگرانیان تۆمه‌تی‬ ‫خیانه‌ت ده‌ده‌نه‌ پاڵ یه‌كتری به‌پێی وته‌ی‬ ‫مامۆستایه‌كی زانكۆش "كورد هێشتا‬ ‫رزگاری نه‌بوه‌ له‌كلتوری شه‌ڕی ناوخۆ"‪.‬‬ ‫ده‌نگ���ۆی ئ���ه‌وه‌ هه‌یه‌ پارتی لیس���تێكی‬ ‫له‌ن���اوی ئ���ه‌و كه‌س���انه‌ ئاماده‌ك���ردوه‌ ك ‌ه‬ ‫بانگه‌ش���ه‌ی نه‌خێر ب���ۆ ریفراندۆمه‌كه‌ی‪25‬‬ ‫ئه‌یلولی داهاتو ده‌كه‌ن‪ ،‬هاوكات ئه‌وانه‌ش���ی‬ ‫ده‌نگ به‌نه‌خێر ده‌ده‌ن به‌ش���ێكیان بڕوایان‬ ‫وایه‌ ده‌نگدان به‌ریفراندۆم "خیانه‌ته‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ئاینده‌ی گه‌لی كوردستان"‪.‬‬ ‫دكتۆر نیاز نه‌جمه‌دین یه‌كێكه‌ له‌كه‌سایه‌تیه‌‬ ‫ئه‌كادیمی���ه‌كان بڕوای وایه‌ به‌ش���ێكی زۆری‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا كه‌وتوه‌ت���ه‌ ناو گێ���ژاوی به‌ڵێ‌و‬

‫نه‌خێری ریفراندۆم���ه‌وه‌ كه‌ یه‌كتری ته‌خوین‬ ‫ده‌كه‌ن بۆیه‌ گرنگه‌ به‌ره‌یه‌ك دروس���تبكرێت‬ ‫دژی ئ���ه‌م دو به‌ره‌یه‌و دی���ارده‌ی به‌خیانت‬ ‫ناساندنی یه‌كتری رابگرن چونكه‌ به‌رده‌وامی‬ ‫ئ���ه‌م حاڵه‌ته‌ ئه‌گ���ه‌ری پێك���دادان‌و تاوانی‬ ‫كوشتنی لێبكه‌وێته‌وه‪ ‌،‬وتی "پڕۆژه‌ی الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كان دابه‌شكاری به‌رهه‌مهێناوه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئه‌وان زۆر سود له‌م دۆخه‌ وه‌رده‌گرن"‪.‬‬ ‫له‌ناو پارتی دیموكراتی كوردستان ڕایه‌ك‬ ‫هه‌یه‌ ده‌نگی نه‌خێری به‌الوه‌ قورس���ه‌‌ به‌اڵم‬ ‫به‌خیانه‌ت نایناس���ێنێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌نگێكی‬ ‫زۆریش له‌ئاس���تی میدكاران‌و په‌رله‌مانتارانی‬ ‫پارتیدا هه‌یه‌ باس���ی ئه‌وه‌ده‌كات پێویس���ته‌‬ ‫ئه‌و كه‌س���انه‌ی ده‌نگ به‌نه‌خێر ده‌ده‌ن وه‌كو‬ ‫خیانه‌تكار وه‌سفبكرێن‪.‬‬ ‫س���االر عوس���مان ئه‌ندام���ی مه‌كته‌ب���ی‬ ‫راگه‌یاندنی پارتی ل���ه‌و ده‌نگانه‌یه‌ پێی وایه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی ده‌نگی نه‌خێرن دوجۆرن یه‌كێكیان‬ ‫نه‌خێرێك���ه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی واڵت پته‌وتر بێت‬

‫پاشان به‌ڵێ بكه‌ن‪ ،‬نه‌خێرێكی دیكه‌ش هه‌یه‌‬ ‫به‌پ���اره‌و پالنی واڵتان كار بۆ نه‌خێر ده‌كات‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان به‌خیانه‌تكار وه‌س���فده‌كات‪ ،‬وتی‬ ‫"به‌رپرسی سیاسی وامان هه‌یه‌ پاره‌ له‌واڵتان‬ ‫وه‌رده‌گرێت دژی كوردس���تان‪ ،‬فرمێسك بۆ‬ ‫عێ���راق ده‌ڕێژێت‪ ،‬ئااڵی عێراق به‌ئااڵی خۆی‬ ‫ده‌زانێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ ناو ده‌نرێن چی؟"‬ ‫به‌اڵم رای فه‌رمی پارتی ناڕونه‌‪ ،‬له‌ئاستی‬ ‫س���ه‌ركرادیه‌تی بااڵش چه‌ندین س���ه‌ركرده‌ی‬ ‫ئه‌و حیزب���ه‌ هه‌ن تۆمه‌تی خیان���ه‌ت ناده‌نه‌‬ ‫پاڵ ده‌نگه‌ نه‌خێره‌كان‪ ،‬وه‌كو دكتۆر عه‌بدواڵ‬ ‫ئاگری���ن ئه‌ندامی س���ه‌ركردایه‌تی پارتی كه‌‬ ‫خۆی به‌یه‌كێك له‌وانه‌ ده‌زانێت له‌سه‌رده‌می‬ ‫‪ 60‬كانه‌وه‌ تائێستا به‌رگری له‌سه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫ریفران���دۆم ده‌كات‪ ،‬ئه‌و وت���ی "هه‌مو كه‌س‬ ‫ئ���ازاده‌ له‌گه‌ڵ ریفراندۆم یان س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم دڵنیام كوردستان سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫وه‌رده‌گرێت‌و له‌س���ه‌ر ده‌ستی كاك مه‌سعود‬ ‫ده‌بێت"‪..‬وتیشی "پێم سه‌یره‌ ئه‌م ملمالنێیه‌‬

‫له‌س���ه‌ر ریفراندۆم هه‌یه‌‪ ،‬خۆزگه‌ ملمالنێكه‌‬ ‫له‌ناوخۆدا نه‌بوایه‌ به‌ڵكو بۆ دژی ئه‌و واڵتان ‌ه‬ ‫بوایه‌ كه‌ دژی پڕۆسه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ملمالنێی به‌ڵێ‌و نه‌خێر له‌س���ه‌ر پرس���ی‬ ‫ریفراندۆم ئاڵێنراوه‌ به‌كه‌یس���ی په‌كخستنی‬ ‫په‌رله‌مان‌و كێشه‌ی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمه‌وه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ل���ه‌‪19‬ی ئاب���ه‌وه‌ قه‌یرانێكی سیاس���ی‬ ‫له‌هه‌رێم دروس���تكردوه‌‪ ،‬گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمی كه‌ خاوه‌نی‪ 30‬كورسی په‌رله‌مانن‬ ‫بڕوایان وایه‌ به‌م دۆخه‌ سیاس���ی‌و ئابورییه‌‬ ‫ئاڵ���ۆزه‌وه‌ كه‌ په‌رله‌م���ان په‌كخراوه‌ خه‌ڵك‬ ‫برس���یه‌تی ریفراندۆم بۆ له‌باربردنی پرسی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆییه‌‪ ،‬پارتیش رایه‌كی پێچه‌وانه‌ی‬ ‫هه‌یه‌ بڕوای وایه‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ پاس���او بۆ‬ ‫نه‌كردنی ریفراندۆم ده‌هێننه‌وه‌‪.‬‬ ‫كاروان هاش���م ئه‌ندام���ی جڤات���ی‬ ‫نیش���تمانی بزوتن���ه‌وه‌ی گ���ۆڕان جه‌خت‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ ده‌بێ���ت ریفراندۆم‬ ‫له‌باره‌گای مه‌كته‌بی سیاس���ی حیزبه‌كانه‌وه‌‬

‫بڕیاری لێنه‌درێت به‌ڵك���و ده‌بێت له‌ڕێگه‌ی‬ ‫په‌رله‌مانه‌وه‌ ئه‌و كاره‌ بكرێت‪ ،‬وتی "پارتی‬ ‫ئه‌م پرس���ه‌ به‌هه‌ڵ���ه‌ به‌كارده‌هێنێت وه‌كو‬ ‫كارتێكی فش���ار دژی هێزه‌ سیاس���یه‌كانی‬ ‫ناوخۆ"‪.‬‬ ‫ئه‌و ب���ڕوای به‌وەنیه‌ كه‌ ئه‌و كه‌س���انه‌ی‬ ‫ده‌نگ ب���ه‌ به‌ڵێ ده‌ده‌ن وه‌ك���و خیانه‌تكار‬ ‫وه‌سفبكرێت وتیش���ی "ده‌بێت هه‌وڵبدرێت‬ ‫ناوماڵی كوردی یه‌كبخرێت نه‌ك ته‌خوین"‪.‬‬ ‫هاوڕاكه‌ش���ی كۆمه‌ڵی ئیسالمیش له‌سه‌ر‬ ‫بڕواكه‌ی بزوتن���ه‌وه‌ی گۆڕانه‌‪ ،‬به‌پێی وته‌ی‬ ‫به‌رپرسی په‌یوه‌ندییه‌كانی ئه‌و حیزبه‌ سه‌لیم‬ ‫كۆیی نابێت كه‌س به‌خیانه‌تكار وه‌سفبكرێت‬ ‫چونكه‌ خه‌ڵك ئێسته‌ له‌دۆخێكدایه‌ مه‌ترسی‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی لێده‌كرێت ده‌ن���گ به‌نه‌خێر بدات‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گ���ه‌ر پارتی هه‌م���و ده‌رئه‌نجامێك‬ ‫ده‌گرێته‌ ئه‌س���تۆی خۆی شتێكی ئاساییه‌و‬ ‫ده‌گه‌ڕێینه‌وه‌ بۆ ده‌نگی خه‌ڵك‪ ،‬وتی "هه‌مو‬ ‫دونی���ا ده‌ڵێت ئه‌م كاره‌ مه‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وان هه‌ر‬

‫ده‌ڵێن ده‌یكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و بڕواشی وایه‌ ئه‌گه‌ر بێت‌و مادده‌ی‪140‬‬ ‫له‌ناو پڕۆس���ه‌ی ریفراندۆم نه‌بێت بڕیارێكی‬ ‫مێژوی���ی ترس���ناكه‌و ش���ه‌ڕی مێژوی���ی‬ ‫كوردس���تانیش له‌س���ه‌ر ئه‌و ناوچانه ‌بوه‪‌،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌وه‌ پارێزگاكانی ئێس���تای هه‌رێم‬ ‫ئه‌وس���اش كه‌س كێشه‌ی نه‌بوه‌ له‌سه‌ریان‪،‬‬ ‫وتی "له‌‪70‬كانی سه‌ده‌ی رابردوەوە‌ تائێستا‬ ‫عێ���راق نكوڵی له‌پێدانی س���ێ پارێزگاكه‌ی‬ ‫هه‌رێم نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ئام���اژه‌ی پێده‌كرێ���ت ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ملمالنێی پارته‌ سیاس���یه‌كان له‌سه‌ر پرسی‬ ‫ریفراندۆم به‌كارهێنانی بابه‌تێكی نه‌ته‌وه‌ییه‌‬ ‫بۆ ركابه‌ریكردنی یه‌كتری بۆیه‌ ئه‌گه‌ری زۆره‌‬ ‫ئه‌م دۆسیه‌یه‌ له‌پای ملمالنێی سیاسیه‌كان‬ ‫تائاستی شه‌ڕی ناوخۆ له‌باربچێت‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ ك���ه‌ واڵتانی هه‌رێمی به‌تایبه‌ت‬ ‫ئێران پێی له‌دۆخه‌كه‌دایه‌و دژایه‌تی فه‌رمی‬ ‫بۆ راپرسی راگه‌یاندوه‌‪.‬‬

‫ك ‌ێ براوه‌‌یەو ك ‌ێ دۆڕاوه‌‪ :‬قوتابخانه‌كه‌ ‌ی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د یان‬ ‫قوتابخانه‌ ‌ی بارزانی‌؟‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫ئازاد جندیانی‪ ،‬ئه‌ندامی پێشوی مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی یه‌كێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫له‌سمینارێكدا رایگه‌یاند "قوتابخانه‌ی‬ ‫سلێمانی بۆ سیاسه‌ت گه‌یشتوه‌ته‌ كۆتایی‬ ‫خۆی‌و قوتابخانه‌ی ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌رامبه‌ر قوتابخانه‌ی بارزانی شكستی‬ ‫خواردوه‌"‪ ،‬وته‌كانی‌ جوندیانی‌ له‌نێوه‌ندی‌‬ ‫سیاسی‌‌و روناكبیریدا مشتومڕێكی‌‬ ‫زۆری‌ لێكه‌وته‌وه‌‌و په‌رله‌مانتارێكی‌‬ ‫یه‌كێتیش جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ "جوندیانی‌ به‌و قسانه‌ی‌ شكستی‌‬ ‫سیاسی‌ خۆی‌ خستوه‌ته‌ سه‌ر شكستی‌‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د"‪.‬‬ ‫ش����وان داودی‌‪ ،‬په‌رله‌مانت����اری‌ یه‌كێتی‌‬ ‫جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات����ه‌وه‌ "كاتێك‬ ‫كه‌س����ێك قه‌ناعه‌ته‌كان����ی‌ خ����ۆی‌ به‌هه‌ر‬

‫جۆرێك بێت ده‌گۆڕدرێت ده‌یه‌وێت به‌هه‌ر كه‌س����ێكه‌وه‌ نوێنه‌رایه‌ت����ی‌ بكرێ����ت"‌و پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردس����تان‌و حزبه‌كه‌ی‌ وتی‌ "ئه‌و قس����انه‌ی‌ جوندیانی‌ كردنی‌ بۆ‬ ‫ش����ێوه‌یه‌ك بێت بڕوا به‌خه‌ڵك بهێنێت كه‌ وت����ی‌ "یه‌كێت����ی‌‌و بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گۆڕانیش خۆیان حل كرد‌و به‌ش����داری‌ شۆڕش����یان رازیكردنی‌ ئ����ه‌و پارته‌یه‌ كه‌ چۆته‌ الیان‌و‬ ‫ئه‌بێت ئه‌م شتانه‌ باس بكات"‪.‬‬ ‫كرده‌وه‌‌و پله‌‌و پۆستیان وه‌رگرت"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌س����ه‌ر كۆمه‌ڵێك بنه‌مای دروس����ت نوێنه‌رایه‌تی‌ ئه‌و قوتابخانه‌یه‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ك����رده‌وه‌‬ ‫وتیشی‌ "براده‌ره‌كانیشیان هاتنه‌وه‌ ناو‬ ‫هه‌رچ����ی‌ س����ه‌الم عه‌ب����دواڵ ئه‌ندام����ی‌‬ ‫بڕواكانی‌ گۆڕاوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "بۆچونه‌ك����ه‌ی‌ جوندیانی‌ له‌و مه‌كته‌ب����ی‌ ناوه‌ندی‌ راگه‌یاندن����ی‌ پارتییه‌ پارتی‌‌و ئه‌وانیش پله‌‌و پۆس����تیان وه‌رگرت "ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌ئێس����تادا بونی‌ هه‌ی����ه‌ ته‌نها‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فایه‌ چونكه‌‬ ‫جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌"شتێكی‌ هه‌تا نسكۆی‌ شۆڕشی‌ ئه‌یلول"‪.‬‬ ‫روانگه‌یه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی‌ گرتوه‌"‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ پێدانی‌ نازن����اوی‌ قوتابخانه‌ بۆ خه‌ڵكی‌ پێگه‌یاندوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌شدا "ئه‌و وتانه‌ی‌ ئه‌و وا نابینێت به‌ن����اوی‌ قوتابخانه‌ی‌ ئیبراهیم‬ ‫عه‌زیز ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا "ئه‌وان وه‌كو‬ ‫ده‌قا‌وده‌ق پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌مو مێژوی‌ خۆی‌ ئه‌حم����ه‌د"‌و وت����ی‌ "ئیبراهی����م ئه‌حم����ه‌د ئیبراهیم ئه‌حمه‌د به‌هه‌ڵه‌ ده‌زانێت‌و وتیشی‌‬ ‫چه‌ندین ساڵ سكرتێری‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ "ئه‌وان قوتابخانه‌كه‌ی‌ خۆیان داخس����توه‌‌و بزوتن����ه‌وه‌ی‌ گ����ۆڕان خۆی����ان به‌نوێنه‌ر‌و‬ ‫بوه‌‌و پشتی‌ له‌مێژوی‌ خۆی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫داودی‌ وتیش����ی‌ "دۆس����ت‌و ه����اوڕێ‌ كوردستان بوه‌‌و داڕێژه‌ری‌ سیاسه‌تی‌ ئه‌و هاتونه‌ته‌وه‌ ن����او پارتی‌‌و ئه‌و كات دانیان نماینده‌ی‌ قوتابخان����ه‌ی‌ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌هه‌ڵه‌كانی‌ خۆیان ناوه‌‌و هاتونه‌ته‌وه‌ نێو نابین����ن"‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌و پێداگری‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫نزیكه‌كان����ی‌ جوندیان����ی‌ ب����ه‌و هۆی����ه‌وه‌ حزبه‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ ناكرێت ناوی‌ قوتابخانه‌ی‌‬ ‫وتیش����ی‌ "ئیبراهی����م ئه‌حم����ه‌د خاوه‌ن ریزی‌ شۆڕش"‪.‬‬ ‫ره‌خنه‌یه‌كی‌ زۆریان لێگرتوه‌‌و پێیان وتوه‌‬ ‫له‌به‌رامب����ه‌ردا په‌رله‌مانتارێك����ی‌ گۆڕان لێ‌ بنرێت"‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ تایبه‌ت نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫تۆ ئینتیحاری‌ سیاسیت كردوه‌"‪.‬‬ ‫س����ه‌الم عه‌بدواڵ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ له‌هه‌رێم����ی‌ وه‌كو تاك كۆمه‌ڵێ����ك تایبه‌تمه‌ندی‌ تێدا‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا "جوندیانی‌ فه‌شه‌لی‌‬ ‫سیاس����ی‌ خۆی‌ خستۆته‌ س����ه‌ر فه‌شه‌لی‌ "ملمالنێ‌ هه‌بوه‌ له‌مێژوی‌ سیاس����ی‌ كوردا كوردستان ته‌نها قوتابخانه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ ب����وه‌‌و پیاوێك����ی‌ خوێنده‌وار‌و سیاس����ی‌‌و‬ ‫به‌اڵم یه‌ك قوتابخان����ه‌ هه‌بوه‌ كه‌ ئه‌ویش بونی‌ هه‌یه‌ ئه‌ویش "قوتابخانه‌ی‌ نه‌وشیروان رۆژنامه‌ن����وس‌و رۆمانن����وس ب����وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئه‌گه‌ر خ����اوه‌ن قوتابخانه‌ش بوبێت‬ ‫مسته‌فا"یه‌‪.‬‬ ‫ش����وان داودی‌ جه‌غتی����ش ده‌كات����ه‌وه‌ قوتابخانه‌ی‌ بارزانییه‌"‪.‬‬ ‫عادل عه‌زیز په‌رله‌مانتاری‌ فراكس����یۆنی‌ ئه‌ركه‌ك����ه‌ی‌ نه‌گه‌یاندوه‌ت����ه‌ لوتكه‌‌و جێی‌‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ "ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‌و‬ ‫"قوتابخان����ه‌ی‌ ئیبراهی����م ئه‌حم����ه‌د له‌وه‌‬ ‫ده‌رچوه‌ كه‌ له‌الیه‌ن كه‌س����ێك یان چه‌ند هه‌ڤاڵه‌كان����ی‌ له‌حه‌فتاكان����دا هاتنه‌ ریزی‌ گۆڕان له‌باره‌ی‌ وته‌كانی‌ ئازاد جوندیانیه‌و‌ه هێشتوه‌"‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫عادل عه‌زی����ز ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات "هیچ‬ ‫یه‌كێك خۆی‌ به‌درێژه‌پێده‌ری‌ قوتابخانه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌و رانه‌گه‌یاندوه‌‌و نه‌وه‌كانی‌ خۆشی‌ له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش����تیمانی‌ كوردس����تان خه‌بات‬ ‫ده‌ك ‌هن‌و یه‌كێتیش رۆژێك له‌رۆژان نه‌یوتوه‌‬ ‫ك����ه‌ درێژه‌پێده‌ری‌ قوتابخان����ه‌ی‌ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌دین"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ ك����رده‌وه‌‬ ‫"قوتابخانه‌ ‌ی نه‌وش����یروان مس����ته‌فا بونی‌‬ ‫هه‌یه‌‌و خۆی‌ له‌دروس����تكردنی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان����دا ده‌بینێت����ه‌وه‌‌و هه‌م����و پایه‌كانی‌‬ ‫سیستمێكی‌ باشی‌ داناوه‌‌و داڕشتوه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ره‌تیكرده‌وه‌ كه‌ بارزانی‌ قوتابخانه‌‬ ‫بێ����ت‌و وتی‌ "بارزانی‌ شۆڕش����ی‌ كردوه‌ بۆ‬ ‫بنه‌ماڵه‌كه‌ی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌س����ه‌ر ئه‌رزی‌ واقیعدا ته‌نها‬ ‫قوتابخانه‌ی‌ نه‌وش����یروان مس����ته‌فا بونی‌‬ ‫هه‌یه‌‌و پێگه‌‌و هێزێكی‌ زۆر باش����ی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫له‌به‌رزترین ئاستدایه‌"‪.‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫دکتۆر سروە ئەرکان ساڵح‬ ‫پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییەکانی مندااڵن‬ ‫دکتۆرا (بۆرد) لەنەخۆشییەکانی‬ ‫مندااڵن‌و تازە لەدایکبوان‬ ‫‪M.B.Ch.B, F.I.B.M.S, ped.‬‬ ‫)‪(Baghdad‬‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫سلێمانی گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی‬ ‫تابان تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪ 07707711011‬‬ ‫‪0533292900‬‬

‫ریکالم‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫‪5‬‬

‫له‌دوای‌ راپه‌ڕینه‌وه‌ ‪ 40‬كەنیسەو ‪ 4000‬مزگەوت لەهەرێمی كوردستان دروستكراون‬ ‫كه‌نیسه‌یه‌ك‌و ‪ 700‬مزگه‌وتیان له‌سه‌ر ئه‌رك ‌ی حكومه‌ت بوه‌‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫لەگەڵ ئەوەی ژینگەی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫حكومەتەكەی هاوكارن بۆ پێكەوەژیانی‬ ‫ئایینی‌و رێزگرتن لەكەمینە ئایینییەكان‪،‬‬ ‫بەاڵم بەپێی قسەی بەڕێوەبەری گشتی‬ ‫كاروباری مەسیحییەكان لەوەزارەتی‬ ‫ئەوقافی حكومەتی هەرێم هێشتا هەندێك‬ ‫"بیركردنەوەی كۆن" وەك نەریت لەنێو‬ ‫خەڵكدا ماونەتەوە كە دژ بە بەهاكانی‬ ‫پێكەوەژیانی ئایینەكانن‪.‬‬ ‫مەس����یحییەكان لەعێراق‌و هەندێ واڵتانی‬ ‫ناوچەك����ە وێڕای ئەوەی بەت����ەواوی رێگەی‬ ‫پیادەكردنی نەریت‌و س����روتە ئایینییەكانی‬ ‫خۆی����ان پێنادرێ����ت‪ ،‬توش����ی هەڕەش����ەش‬ ‫دەبنەوە‪ .‬لەئێرانی پاش شۆڕش����ی ئیسالمی‬ ‫هیچ كەنیس����ەیەكی نوێ دروس����تنەكراوەو‬ ‫مەس����یحییەكان بیری����ان ل����ەوە كردۆتەوە‬ ‫ماڵەكانی����ان بكەن����ە ش����وێنی پیادەكردنی‬ ‫سروتە ئاینییەكانیان‪.‬‬ ‫هەرچی لەعێراقیش����ە‪ ،‬بۆ مەسیحییەكان‬ ‫هەمیش����ە ش����وێنێك بوە كە تێیدا توشی‬ ‫هەڕەش����ەو كوش����تن‌و هەڵهات����ن بونەتەوە‪.‬‬ ‫لەناوچەكانی خ����واروو ناوەڕاس����تی عێراق‬ ‫بەش����ێكی زۆری مەس����یحییەكان واڵتی����ان‬ ‫جێهێش����توەو هی����چ كەنیس����ەیەكی نوێیان‬ ‫لەس����ەردەمی حكومەتی نوێ����ی عێراقدا بۆ‬ ‫نەكراوەتەوە‪ ،‬لەناوچە سوننەنشینەكانیشدا‬ ‫پ����اش روخانی رژێم����ی بەع����س روبەڕوی‬ ‫هەڕەش����ەی توندڕەوەكان بون����ەوەو لەكاتی‬ ‫هێرشەكانی داعشیشدا لەو ناوچانە روبەڕوی‬ ‫كوشتن‌و هەڵهاتن بونەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم هەرێم����ی كوردس����تان‪ ،‬تاڕادەیەك‬

‫لەچاو واڵتانی ناوچەك����ەدا خەریكە دەبێتە‬ ‫زەمینەیەك����ی لەبار بۆ پش����تیوانی كەمینە‬ ‫ئایینییەكان لەنێویاندا مەسیحییەكان‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەش هێشتا هەندێ "بیركردنەوەی كۆن"‬ ‫لەهەرێمەكە هەن‪ ،‬هەرس����ی ئەو كرانەوەیە‬ ‫ناكەن‪.‬‬ ‫رۆژی‪30‬ی مانگی رابردو‪ ،‬لە ش����ارۆچكەی‬ ‫عەینكاوەی هەولێر‪" ،‬گەورەترین كەنیس����ە‬ ‫لەڕۆژهەاڵتی ناوەڕاس����ت" ك����ە بودجەكەی‬ ‫لەالیەن وەزارەتی ئەوقاف‌و كاروباری ئایینی‌و‬ ‫حكومەتی هەرێمەوە دابینكراوە كرایەوە‪.‬‬ ‫پ����رۆژەی كەنیس����ەكە لەس����ەر روبەری‬ ‫‪12‬ه����ەزار مەتر دوجاو بەب����ڕی‪ 5‬ملیار دۆالر‬ ‫دروس����تدەكرێت كە لەئێستادا ‪%55‬ی تەواو‬ ‫بوەو هۆڵی نوێژ لێكردنەكەش����ی كراوەتەوە‪.‬‬ ‫بەشەكانی دیكەی كە خۆی لەهۆڵێكی بۆنەو‬ ‫ئاهەنگ����ەكان‪ ،‬دو قوتابخانەی ‪ 28‬پۆلی‪ ،‬دو‬ ‫یاریگاو خانویەكی بۆ قەش����ەی كەنیسەكەی‬ ‫تێدایە‪.‬‬ ‫خالی����د ئەلبێ����رت‪ ،‬بەڕێوەبەری گش����تی‬ ‫مەس����یحییەكان لەوەزارەت����ی ئەوق����اف‌و‬ ‫كاروباری ئایینی كە سەرپەرش����تی پرۆژەكە‬ ‫دەكات‪ ،‬ب����اس لەوە دەكات كە كەنیس����ەكە ئەویش بەپاساوی ئەوەی"هەندێك لەمەالكان‬ ‫دەكەوێت����ە ناوچ����ەی‪108‬ی عەین����كاوە كە كاتی خ����ۆی وتویانە كاركردن لەكەنیس����ە‬ ‫ناوچەیەكی نوێیە لەڕوی نیش����تەجێبونەوەو حەرامە"‪.‬‬ ‫ئ����ەو باس����ی لەوەك����رد كە یەكێ����ك لەو‬ ‫نزیك����ەی‪ 1400‬خێزان����ی مەس����یحی خەڵكی‬ ‫ش����ارۆچكەكەو ئاوارەكانی ناوچەكانی دیكە ش����ۆفێرانەی لمی بۆ هێناون كە زانیویەتی‬ ‫ئەو پرۆژەیە كەنیسەیە پێی وتون ناتوانێت‬ ‫سود لەو كەنیسەیە دەبینن‪.‬‬ ‫بەاڵم خالید ئەلبێرت ب����اس لەوە دەكات لمەكە بێنێتە نێ����و پرۆژەكەوەو لەدەرەوەی‬ ‫كە لەكاتی دروس����تكردنی پرۆژەكەدا یەكێك پرۆژەكە هەڵیڕش����توە‪ .‬ئ����ەوەش بە "كارو‬ ‫لەكێشەكان كە روبەڕویان بۆتەوە ئەوە بوە پەروەردەی هەندێك بیركردنەوەی كۆن الی‬ ‫كە بەش����ێك لەكرێكارو ش����ۆفێری شۆفڵ‌و هەندێك مامۆستای ئایینی" ناودەبات‪.‬‬ ‫حكومەت����ی هەرێمی كوردس����تان س����اڵی‬ ‫بل����دۆزەرو بارهەڵگ����رەكان كە موس����ڵمانن‬ ‫رەتیان كردۆتەوە ل����ەو پرۆژەیەدا كاربكەن ‪ 2007‬وەزارەتی ئەوقاف‌و كاروباری ئیسالمی‬

‫هەرێمی كوردستان‬ ‫بەراورد بەواڵتانی‬ ‫ناوچەكە خەریكە‬ ‫دەبێتە زەمینەیەكی‬ ‫لەبار بۆ پشتیوانی‬ ‫كەمینە ئایینییەكان‬ ‫لەنێویاندا مەسیحییەكان‬ ‫رێورەسمێکی ئایینی لەکەنەیسەیەکدا‬ ‫گۆڕی بەوەزارەتی ئەوقاف‌و كاروباری ئایینی‬ ‫بەقسەی مەریوان نەقشبەندی‪.‬‬ ‫مەریوان نەقشبەندی باسی لەوە كرد كە‬ ‫زۆربەی ئەو فتوایانەی مامۆستایانی ئایینی‬ ‫ئیس��ل�ام دەگەڕێتەوە بۆ بەر لەساڵی‪2007‬‬ ‫كە لەو سەردەمەدا هەندێك لەمامۆستایانی‬ ‫ئایینی لەس����ەر كاس����پی حەاڵڵ‌و كاركردن‬ ‫وتویانە كە ئیش����كردن لەشوێن‌و پەرستگا‬ ‫مەس����یحی یان یەهودی یان هەر ئایینێكی‬ ‫جگە لەئیس��ل�امدا پارەكەی ح����ەاڵڵ نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم دوای ئ����ەوەی وەزارەتی ئەوقاف بوە‬ ‫بەوەزارەت����ی ئەوقاف‌و كاروب����اری ئایینی‬

‫لیژن����ەی فەت����وا بەڕون����ی ئ����ەو بابەتەی‬ ‫راس����تكردۆتەوە كە هی����چ دەقێكی قورئانی لەهەرێمی كوردس���تان تائێستا زیاتر لە‪40‬‬ ‫پشتیوانی لەوە ناكات‪.‬‬ ‫كەنیس���ە دروس���تكراون‪ ،‬بەاڵم ئەمە تاكە‬ ‫یەكێك‬ ‫نەقشبەندی‬ ‫مەریوان‬ ‫بەپێی قسەی‬ ‫كەنیس���ەیە لەس���ەر بودج���ەی حكومەت‬ ‫كەنیسەیە‬ ‫لەو‬ ‫رەتیكردۆتەوە‬ ‫لەو كەسانەی‬ ‫دروستكرابێت‌و ئەوانی دیكە لەسەر ئەركی‬ ‫گوێی‬ ‫���اڵی‪2005‬‬ ‫�‬ ‫س‬ ‫كە‬ ‫وتوە‬ ‫پێی‬ ‫كارب����كات‬ ‫كەنیسەكان‌و حزبەكان دروستكراون‪.‬‬ ‫لەو‬ ‫حەرامە‬ ‫وتویەتی‬ ‫بوە‬ ‫���تایەك‬ ‫لە مامۆس�‬ ‫ب����ەاڵم لەئێس����تادا لەهەرێ����م زیاتر لە‪5‬‬ ‫كاربكرێت‪.‬‬ ‫شوێنانە‬ ‫ه����ەزارو ‪ 500‬مزگ����ەوت هەن ك����ە زیاتر لە‪4‬‬ ‫ئێس���تا‬ ‫كوردس���تان‬ ‫وتیش���ی"بەاڵم‬ ‫ئەو‬ ‫هەزاریان لەس����ەردەمی حكومەتی هەرێمدا‬ ‫بەیاسایەك‬ ‫ژیاندایەو‬ ‫پێكەوە‬ ‫لەس���ەردەمی‬ ‫دروس����تكراون‌و زیاد لە‪ 700‬مزگەوتیش����یان‬ ‫كاردەكەین هەمو پێكهاتەكان دەبێ هەمان لەسەر بودجەی حكومەتی هەرێم‌و وەزارەتی‬ ‫ماف‌و ئیمتیازاتیان وەك یەك بێت"‪.‬‬ ‫ئەوقاف دروستكراون‪.‬‬

‫نوێنه‌ری‌ كوردان ‌ی ئێزیدی‌ له‌په‌رله‌مان ‌ی جۆرجیا‪:‬‬

‫ریفراندۆم هه‌نگاوێك ‌ی گه‌وره‌و مه‌زنه‌و پشتیوان ‌ی لێده‌كه‌م‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫(ئیسكۆ داسینی‌) كوردێكی‌ ئێزیدی‌‬ ‫دانیشتوی‌ واڵتی‌ جۆرجیا له‌هه‌ڵبژاردن ‌ه‬ ‫په‌رله‌مانیه‌كه‌ی‌ ساڵی‌ ‪ 2016‬یه‌كێك بو‬ ‫له‌كاندیده‌كانی‌ لیستی‌ "خه‌ونی‌ جۆرجی‌‪-‬‬ ‫جۆرجیای‌ دیموكراتی‌" توانی‌ وه‌ك‬ ‫نوێنه‌ری‌ كوردانی‌ ئێزیدی‌ ببێته‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ جۆرجیا‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "به‌داخه‌وه‌ به‌هۆی‌ خراپی‌‬ ‫باری‌ دارایی‌‌و ئابورییه‌وه‌ كوردانی‌ ئێزدیش‬ ‫به‌ناچاری‌ په‌نا بۆ كۆچكردن ده‌به‌ن بۆ‬ ‫واڵتانی‌ ئه‌وروپا"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌س���تت چیه‌ ئێس���تا وه‌ك‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ كوردانی‌ ئێزی���دی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫جۆرجیادایت؟‬ ‫ئیس���كۆ داس���ینی‌‪ :‬له‌ه���ه‌ر پۆس���ت‌و‬ ‫پله‌یه‌ك���ی‌ وه‌زیفی���دا بوب���م ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌‬ ‫هه‌ستم به‌لێپرس���راویه‌تیه‌كی‌ گه‌وره‌ كردوه‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ هه‌س���تم به‌خۆشی‌ نه‌كردوه‌ ته‌نیا‬ ‫له‌كاتێكدا هه‌س���تم به‌خۆش���حاڵی‌ كردوه‌‬ ‫كه‌ له‌ئاس���تی‌ لێپرس���راویه‌تیه‌كه‌مدا بوبم‪،‬‬ ‫ئێس���تاش په‌رله‌مان بۆ م���ن ئه‌زمونێكی‌‬ ‫تری‌ وێس���تگه‌كانی‌ كاركردنمه‌‪ ،‬هه‌ست به‌‬ ‫به‌رپرس���یاریه‌تیه‌كی‌ گ���ه‌وره‌ ده‌كه‌م‪ ،‬من‬ ‫ئه‌ندامی‌ ه���ه‌ردوو لیژنه‌ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و ئابوریم‌و هه‌ردو لیژنه‌كان گرنگی‌‬ ‫تایبه‌تی���ان هه‌یه‌‪ ،‬له‌ئێس���تادا هاواڵتیانی‌‬ ‫جۆرجی���ا ده‌توانن به‌بێ‌ فی���زا بۆ واڵتانی‌‬ ‫ئه‌وروپا گه‌ش���ت بكه‌ن‪ ،‬هیوام وای ‌ه كه‌رتی‌‬ ‫ئابوریش پێش���كه‌وتن به‌خۆیه‌وه‌ ببینێت‪،‬‬ ‫هیواداریش���م بتوان���م له‌ئاس���تی‌ متمانه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان���ه‌دا بم كه‌ ده‌نگیان پێداوم‌و نوێنه‌ری‌‬ ‫راسته‌قینه‌ی‌ هاواڵتیانی‌ جۆرجیا به‌گشتی‌‌و‬ ‫ئێزیدیه‌كانیش بم به‌تایبه‌تی‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م دو س���اڵه‌دا بۆ‬ ‫یه‌كه‌مجار له‌واڵت���ی‌ جۆرجیاو ئه‌رمینیا دو‬ ‫كورد ده‌بن���ه‌ په‌رله‌مانت���ار؟ ئه‌مه‌ بۆچی‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌؟‬ ‫ئیسكۆ داسینی‌‪ :‬راسته‌ له‌واڵتی‌ ئه‌رمینیا‬ ‫بۆ یه‌كه‌مجاره‌ حه‌س���ه‌نۆڤ وه‌ك نوێنه‌ری‌‬ ‫كورد هه‌ڵبژێردرا ب���ه‌اڵم له‌واڵتی‌ جۆرجیا‬ ‫یه‌كه‌مجار نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو‪ 3‬س���اڵ پێش ئێستا‬ ‫تاماز عه‌ڤدالیان وه‌ك نوێنه‌ری‌ ئێزیدیه‌كانی‌‬ ‫جۆرجی���ا ب���وه‌ ئه‌ندامی‌ په‌رله‌م���ان به‌اڵم‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ كۆچی‌ دوایی‌ ك���ردو چوه‌ به‌ر‬ ‫ره‌حمه‌ت���ی‌ خودا‪ ،‬ه���ۆكاری‌ هاتنی‌ من بۆ‬ ‫په‌رله‌مان پشتیوانی‌‌و پێویستی‌ گه‌له‌كه‌مه‌و‬ ‫متمانه‌ی‌ ئه‌وانه‌ كه‌ به‌ئێمه‌یان به‌خش���یوه‌و‬

‫هه‌روه‌ها ناكرێت كوردانی‌ ئێزیدی به‌و رێژ‌ه‬ ‫زۆره‌وه‌ له‌جۆرجی���ا نوێنه‌رێكی���ان نه‌بێت‬ ‫له‌په‌رله‌مانی‌ واڵته‌كه‌یاندا‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بۆچی‌ كوردانی‌ ئێزیدی‌ پارتێكی‌‬ ‫سیاسی‌ یان لیستێكی‌ تایبه‌ت به‌خۆیان نیه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردنه‌كان؟‬ ‫ئیس���كۆ داس���ینی‌‪ :‬له‌ڕاب���ردودا كورد‬ ‫له‌جۆرجی���ادا زۆر په‌راوێز خرابو به‌جۆرێك‬ ‫خه‌ریكبو له‌به‌ریه‌ك هه‌ڵده‌وشایه‌وه‌و ئه‌وه‌ش‬ ‫هۆكارێكی‌ س���ه‌ره‌كی‌ بوه‌ ك���ه‌ كورده‌كان‬ ‫نه‌یانتوانی���وه‌ بی���ر له‌سیاس���ه‌ت بكه‌نه‌وه‌‬ ‫به‌هۆی‌ خراپی‌ باروگ���وزه‌ران‌و هه‌وڵدانیان‬ ‫بۆ په‌یداكردنی‌ بژێ���وی‌ ژیانیان‪ ،‬ئه‌مه‌وێت‬ ‫ئه‌وه‌ش بڵێم ئه‌و بارودۆخ���ه‌ ناهه‌مواره‌ی‌‬ ‫كه‌ به‌س���ه‌ر كوردانی‌ ئه‌م ناوچه‌یه‌دا هاتوه‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ خراپی‌ هه‌بوه‌و ئێستا پێویستیان‬ ‫به‌خۆڕێكخستنه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬تاچه‌ند كورد كاریگه‌رییان هه‌یه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌واڵتانی‌ جۆرجی���او ئه‌رمینیاو‬ ‫ئازه‌ربایجان‌و ناوچه‌كانی‌ روسیا؟‬ ‫ئیسكۆ داسینی‌‪ :‬به‌دڵنیایی‌ كاریگه‌رییان‬ ‫هه‌ی���ه‌و له‌ڕابردوش���دا ل���ه‌م ناوچان���ه‌دا‬ ‫كاریگه‌رییان هه‌ب���وه‌و حوكمڕانیان كردوه‌‪،‬‬ ‫كوردستانی‌ سوور له‌نێوان سااڵنی‌‪–1923‬‬ ‫‪ 1929‬به‌هۆی‌ كاریگه‌ری‌‌و فشاری‌ كورده‌وه‌‬ ‫له‌م ناوچه‌یه‌دا دروس���ت بو‪ ،‬كورد رێژه‌ی‌‬ ‫‪%73‬ی‌ ئ���ه‌و هه‌رێمه‌ی���ان پێكهێناوه‌ به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ دواتر به‌هۆی‌ سیاس���ه‌ته‌ هه‌ڵه‌و‬ ‫دژ به‌كورده‌كان له‌و س���ه‌رده‌مه‌دا شكستی‌‬ ‫پێهێن���را‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ش ئێس���تا له‌جۆرجیا‬ ‫كوردانی‌ ئێزیدی‌‌و موس���وڵمان زیاتر له‌‪20‬‬ ‫هه‌زار هاواڵتی���ن‌و رۆڵ‌و كاریگه‌رییان هه‌یه‌‬ ‫له‌كایه‌ی‌ سیاسی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و كلتوری‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬باست له‌ژماره‌ی‌ كوردانی‌ ئێزیدی‌‬ ‫كرد له‌جۆرجیا به‌اڵم بۆچی‌ به‌رده‌وام رێژه‌ی‌‬ ‫كورد به‌پێی‌ ئاماره‌كان رو له‌كه‌م بونه‌؟‬ ‫ئیس���كۆ داس���ینی‌‪ :‬به‌داخ���ه‌وه‌ به‌هۆی‌‬ ‫خراپی‌ ب���اری‌ دارایی‌‌و ئابورییه‌وه‌ كوردانی‌‬ ‫ئێزدی���ش به‌ناچ���اری‌ په‌نا ب���ۆ كۆچكردن‬ ‫ده‌به‌ن بۆ واڵتانی‌ ئه‌وروپاو به‌پێی‌ هه‌ندێك‬ ‫ل���ه‌و ئامارانه‌ی‌ هه‌ی���ه‌ رێ���ژه‌ی‌ كوردانی‌‬ ‫ئێزی���دی‌ به‌راورد به‌س���ااڵنی‌‪ 1990‬تا‪1998‬‬ ‫نزیك���ه‌ی‌ ‪ 14‬ه���ه‌زار ك���ه‌س كه‌میكردوه‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌وه‌ش مایه‌ی‌ خه‌م‌و س���ه‌رنجه‌ به‌اڵم‬ ‫ناچاریشه‌ له‌به‌ر خراپی‌ گوزه‌ران ناتوانرێت‬ ‫رێگری‌ له‌كۆچكردنی���ان بگیرێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌ساڵی‌‪ 2009‬كۆچكردنێكی‌ به‌لێشاو به‌ره‌و‬ ‫پۆڵۆنی���ا ده‌س���تی‌ پێك���رد له‌جۆرجیاوه‌‬ ‫له‌ماوه‌یه‌كی‌ كه‌مدا نزیكه‌ی‌ ‪ 5‬هه‌زار هاواڵتی‌‬ ‫جۆرج���ی‌ چوونه‌ ئه‌و واڵت���ه‌و داوای‌ مافی‌‬

‫له‌جۆرجیا كوردان ‌ی‬ ‫ئێزدیی‌ خاوه‌ن ‌ی‬ ‫كه‌مترین مافن‬ ‫به‌جۆرێك نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫ناوی‌ كورد ‌ی‬ ‫له‌منداڵه‌كانیان بنێن‬ ‫ئیسكۆ داسینی‌‬ ‫په‌نابه‌ریی���ان كرد‪ ،‬به‌پێ���ی‌ ئاماره‌كانیش‬ ‫‪%90‬ی‌ ئ���ه‌و هاواڵتیانه‌ كوردان���ی‌ ئێزید ‌ی‬ ‫بون‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا دیارده‌ی‌ كۆچكردن رو‬ ‫له‌كه‌مبونه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م كۆچكردنه‌ له‌الیه‌ن كوردانی‌‬ ‫ئێزیدیی���ه‌وه‌ ته‌نی���ا په‌یوه‌ن���دی‌ به‌خراپی‌‬ ‫گ���وزه‌ران‌و ژیانه‌وه‌ هه‌یه‌ یاخود په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌خراپی‌ مامه‌ڵه‌ی‌ حكوم ‌هت‌و سیاس���ه‌تی‌‬ ‫جۆرجی هه‌ی���ه‌ به‌رانب���ه‌ر به‌ئێزیدییه‌كان‬ ‫بۆ نمونه‌ دانپیانه‌نان���ی‌ حكومه‌ت به‌ئاینی‌‬ ‫ئێزدیی‌ وه‌ك ئاینێكی‌ فه‌رمی‌ یان دژایه‌تی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ به‌رانبه‌ر كوردانی‌ ئێزیدی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫جۆرجیه‌كان���ه‌وه‌ چونكه‌ زۆرج���ار ده‌ڵێن‬ ‫جۆرجیا ته‌نیا واڵتی‌ جۆرجیه‌كانه‌؟‬ ‫ئیسكۆ داسینی‌‪ :‬بێگومان به‌ریه‌ككه‌وتن‬ ‫له‌هه‌م���و واڵتێ���ك‌و له‌نێ���وان نه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫ئاینزاكانیدا روده‌دات‌و جۆرجیاش به‌ده‌ر نیه‌‬ ‫له‌وانه‌‪ ،‬راس���ته‌ ملمالنێ ‌ی نه‌ته‌وه‌یی‌‌و ئاینی‌‬ ‫روده‌د‌هن‌و ئێزدیی���ه‌كان خاوه‌نی‌ كه‌مترین‬ ‫مافی‌ خۆیانن له‌جۆرجیادا به‌تایبه‌ت له‌الیه‌ن‬ ‫پارتی‌ فه‌رمانڕه‌وای‌ پێش���وو ملمالنێی‌ زۆر‬ ‫ده‌كراین‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌سااڵنی‌ شه‌سته‌كانه‌وه‌‬ ‫هه‌تا ئێس���تاش خێزانه‌ كورده‌كان ناتوانن‬ ‫ناوی‌ ك���وردی‌ له‌منداڵه‌كانیان بنێن به‌ڵكو‬ ‫هه‌ر ناوی‌ جۆرجی‌‌و روس���ییان داناوه‌و زۆر‬ ‫جار نه‌یانتوانیوه‌ به‌زمان���ی‌ خۆیان بدوێن‬ ‫كه‌ مافێكی‌ س���ه‌ره‌تای ‌ی هه‌ر مرۆڤێكه‌‌و زۆر‬

‫ج���ار هه‌وڵی‌ بنبڕكردنی���ان دراوه‌ به‌هه‌مو‬ ‫ش���ێوه‌یه‌ك به‌اڵم ناكرێت هه‌روا به‌ئاسان ‌ی‬ ‫ده‌ستبه‌رداری‌ ماف‌و داواكارییه‌كانمان ببین‬ ‫له‌واڵتێك���دا كه‌ ئێمه‌ی‌ ئێزی���دی‌ پێكهاته‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ س���ه‌ره‌كین تیای���داو هاواڵتی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ جۆرجیاین‌و قوربانیمان له‌پێناویدا‬ ‫داوه‌‪ ،‬به‌ڵكو ده‌بێت به‌رده‌وام هه‌وڵه‌كانمان‬ ‫زیات���ر بكه‌ین ب���ۆ به‌ده‌س���تهێنانی‌ ماف‌و‬ ‫داوكارییه‌كانم���ان‪ ،‬ره‌نگه‌ خ���ه‌ون بوبێت‬ ‫هاتنه‌ نێو په‌رله‌مان به‌اڵم ئه‌و خه‌ونه‌شمان‬ ‫بوه‌ راس���تی‌‌و ئه‌بێت هه‌وڵ���ی‌ به‌دیهێنانی‌‬ ‫زیاتر بده‌ین س���ه‌باره‌ت به‌دانپیانانی‌ ئاینی‌‬ ‫ئێزی���دی‌ ئه‌مه‌وێت ئه‌وه‌ راس���ت بكه‌مه‌وه‌‬ ‫كه‌ له‌س���اڵی‌‪ 2011‬له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‌ دادی‌‬ ‫جۆرجی‌ به‌فه‌رمی‌ ناس���ێنراو به‌پێی‌ یاسای‌‬ ‫جۆرج���ی‌ ئه‌نجومه‌ن���ی‌ روحان���ی‌ ئێزیدی‌‬ ‫له‌جۆرجیا دامه‌زرا‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬تاچه‌ن���د ره‌ش���بینن به‌ه���ۆی‌‬ ‫كۆچكردن���ی‌ به‌رده‌وام���ی‌ كوردانی‌ ئێزیدی‌‬ ‫كورد له‌جۆرجیا به‌ره‌و له‌ناوچون بڕوات؟‬ ‫ئیس���كۆ داس���ینی‌‪ :‬من ره‌ش���بین نیم‌و‬ ‫گه‌ش���بینم به‌وه‌ی‌ ك���ورد له‌جۆرجیا به‌ره‌و‬ ‫گه‌ش���ه‌كردن ده‌ڕوات نه‌ك كه‌مبونه‌وه‌ یان‬ ‫نه‌مان‪ ،‬من ده‌مه‌وێت باسێكی‌ رابردو بكه‌م‬ ‫به‌پێ���ی‌ س���ه‌رچاوه‌ مێژویی���ه‌كان له‌نێوان‬ ‫س���اڵه‌كانی‌‪ 1870‬ت���ا‪ 1880‬ته‌نیا یه‌ك بۆ‬ ‫سێ‌ كورد له‌جۆرجیا ماونه‌ته‌وه‌ دواتر ئه‌م‬

‫رێژه‌یه‌ چۆته‌ ‪ 20‬كه‌س‌و پاشان به‌رزبۆته‌و‌ه‬ ‫هه‌تاوه‌كو گه‌یشته‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 40000‬چل هه‌زار‬ ‫هاواڵتی‌ كورد هه‌تاوه‌كو پێش سه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫جۆرجیاو جیابونه‌وه‌ی‌ له‌ڕوس���یا‪ .‬كه‌واته‌‬ ‫كوردان���ی‌ جۆرجیا له‌هیچ���ه‌وه‌ جارێكی‌ تر‬ ‫س���ه‌ریانهه‌ڵداوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێس���تاش به‌راورد‬ ‫به‌ڕابردوو ك���ورد پێگ���ه‌ی‌ تایبه‌تی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌جۆرجیا له‌پرۆس���ه‌ی‌ سیاسی‌‌و مه‌ده‌نی‌‬ ‫به‌ش���داریمان هه‌ی���ه‌ له‌كای���ه‌ی‌ هونه‌ری‌‌و‬ ‫فه‌رهه‌نگ���ی‌ به‌ش���داری‌ به‌رچاومان هه‌یه‌و‬ ‫رادیۆی‌ كوردی‌ هه‌یه‌و ناوه‌ندی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫رۆش���نبیری‌‌و راگه‌یاندن���ی‌ ك���وردی‌ هه‌یه‌‬ ‫له‌تبلیس���ی‌‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌ رۆحانی‌ ئێزیدی‌‌و‬ ‫ماڵی‌ ئێزیدیان هه‌یه‌و زمانی‌ كوردی‌ هه‌یه‌و‬ ‫ئێستا من‌و تۆ به‌كوردی‌ گفتوگۆ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ بونه‌ته‌ په‌رله‌مانتار‬ ‫هیچ ده‌س���تكه‌وتێكتان به‌ده‌ست هێناوه‌ بۆ‬ ‫كوردانی‌ جۆرجیا؟‬ ‫ئیسكۆ داسینی‌‪ :‬به‌دڵنیایی‌ كاری‌ باشمان‬ ‫ده‌س���ت پێكردوه‌و پرۆژه‌و پیالنی‌ باشمان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ ئاینده‌و ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ین زۆرترین‬ ‫خزمه‌ت به‌هاواڵتیانی‌ جۆرجیا به‌گش���تی‌‌و‬ ‫كوردانی‌ ئێزیدی‌ به‌تایبه‌تی‌ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬په‌یوه‌ندیتان له‌گ���ه‌ڵ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان چۆنه‌؟‬ ‫ئیس���كۆ داس���ینی‌‪ :‬به‌دڵنیای���ی‌ م���ن‬ ‫په‌یوه‌ندی���م له‌گه‌ڵ هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫كوردان���ی‌ پارچه‌كانی‌ تری‌ كوردس���تانیش‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬وه‌ك حكومه‌تی���ش په‌یوه‌ندی���ی‬ ‫هه‌ب���وه‌ له‌ماوه‌كان���ی‌ رابردوش���دا وه‌فدی‌‬ ‫هه‌رێ���م س���ه‌ردانی‌ جۆرجیای���ان كردوه‌و‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ش���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌نێوان جۆرجیاو كوردس���تان‬ ‫هه‌یه‌ به‌اڵم هه‌وڵده‌ده‌ی���ن په‌یوه‌ندییه‌كان‬ ‫پته‌وترب���ن به‌تایبه‌ت ل���ه‌م كابینه‌ نوێیه‌ی‌‬ ‫حكوم���ه‌ت‌و په‌رله‌مان���دا‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫گش���تی‌ كوردان���ی‌ جۆرجیا ئاش���نایه‌تیان‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و كوردانی‌ باشور‬ ‫هه‌یه‌و به‌تایبه‌تیش دوای‌ هێرشی‌ داعش بۆ‬ ‫سه‌ر شه‌نگاڵ په‌یوه‌ندییه‌كان زیاترو چڕتر‬ ‫بونه‌ته‌وه‌و ئاگاداری‌ هاوكاری‌‌و هه‌ڵوێستی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تانین له‌به‌رانب���ه‌ر ئاواره‌‬ ‫ئێزدییه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ڵوێس���تتان چی‌ بو له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫كۆمه‌ڵكوژی‌ ئێزییدیه‌كان له‌شه‌نگاڵ؟‬ ‫ئیسكۆ داسینی‌‪ :‬به‌راستی‌ وه‌ك ئێزیدی‌‬ ‫دژی‌ كۆمه‌ڵكوژی‌‌و پاكتاوی‌ خوش���ك‌و برا‬ ‫ئێزدییه‌كانمانین له‌عێ���راق‌و ئه‌وه‌ كارێكی‌‬ ‫دژ به‌مرۆڤایه‌تی‌‌و دڕندانه‌ بو‪ ،‬درێژكراوه‌ی‌‬ ‫هه‌مان سیاسه‌تی‌ پێش���و ‌ی عوسمانیه‌كان‬

‫بو ك���ه‌ به‌رانبه‌ر به‌ئێزی���دی‌‌و ئه‌رمه‌نه‌كان‬ ‫گرتیانه‌ به‌ر‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ به‌س���ه‌ر شه‌نگاڵ هات‬ ‫كاره‌س���اتێكی‌ گه‌وره‌ ب���و ناتوانین له‌بیری‌‬ ‫بكه‌ی���ن‪ ،‬هیوادارین ئێزیدیی���ه‌كان له‌الیه‌ن‬ ‫نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرت���وه‌كان‌و واڵتانی‌ ئه‌وروپاو‬ ‫رێكخراوه‌كان���ی‌ مافی‌ مرۆڤ���ه‌وه‌ بپارێزرێن‬ ‫له‌پاكتاوكردن‌و له‌ناوبردن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كوردس���تان بڕیاری‌ ریفراندۆم‬ ‫دراوه‌ بۆ جیابونه‌وه‌ له‌عێراق‌و به‌ده‌ستهێنانی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ بۆچوونتان چیه‌؟‬ ‫ئیس���كۆ داس���ینی‌‪ :‬به‌بڕوای‌ م���ن ئه‌وه‌‬ ‫هه‌نگاوێك���ی‌ گه‌وره‌و مه‌زن���ه‌و پیرۆزبایی‌‌و‬ ‫پش���تیوانی‌ لێده‌كه‌م‪ ،‬هی���وادارم له‌الیه‌ن‬ ‫سسیاسه‌تمه‌دارانی‌ كوردو حكومه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫به‌وریایی‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ پرس���ه‌كه‌دا بكه‌ن‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ له‌الیه‌ن ده‌وڵه‌تانه‌وه‌ پشتیوانی‌‬ ‫لێ بكرێت‌و رێز له‌و داوایه‌ی‌ كورد بگیرێت و‬ ‫دانی‌ پیادابنرێت كه‌ سه‌دان ساڵه‌ له‌پێناویدا‬ ‫تێده‌كۆش���ن‌و قوربانی‌ ده‌ده‌ن‪ ،‬له‌ماوه‌ی‌‪3‬‬ ‫س���اڵی‌ راب���ردودا كورد له‌عێراق‌و س���وریا‬ ‫گه‌وره‌ترین رۆڵیان بینی‌ له‌به‌رپه‌رچدانه‌وه‌ی‌‬ ‫داع���ش‌و تێكش���كاندنیان‌و زۆرتری���ن‬ ‫قوربانیانداو بۆ جیهانیش ئه‌وه‌ رون بۆته‌وه‌‬ ‫كه‌ كورد هه‌میش���ه‌ گه‌لێك���ی‌ ئازادیخوازو‬ ‫شۆرشگێڕه‌و له‌پێناوی‌ به‌دیهێنانی‌ ئاشتی‌‬ ‫خه‌باتی‌ ك���ردوه‌و هیوادارم كورد به‌خه‌ونی‌‬ ‫خۆی‌ بگات‌و له‌نزیكترین كاتدا كوردس���تان‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ به‌ده‌ست بهێنێت‪.‬‬ ‫ئیس���كۆ داس���ین ‌ی له‌س���اڵی‌‪1958‬‬ ‫له‌جۆرجی���ا له‌دایك ب���وه‌ خێزانداره‌و دو‬ ‫منداڵ ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬كۆلێژی‌ یاس���ا ‌ی له‌زانكۆ ‌ی‬ ‫ته‌بلیس��� ‌ی له‌س���اڵی‌‪ 1985‬ته‌واو كردوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك یاری���ده‌ده‌ری‌ داواكاری‌ گش���ت ‌ی‬ ‫له‌ناوچ���ه‌ی‌ كیروف كاری‌ ك���ردوه‌ دواتر‬ ‫پل���ه‌ی‌ داواكاری‌ گش���تی‌ وه‌رگرت���و‌ه‬ ‫له‌ته‌بلیسی‌‌و له‌نوسینگه‌ی‌ داواكار ‌ی گشت ‌ی‬ ‫جۆرجی���ا به‌رده‌وام بوه‌‪ ،‬له‌س���اڵ ‌ی ‪2013‬‬ ‫یه‌كێك ب���و‌ه له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌ رێكخراو ‌ی‬ ‫"‪ "liderkrediti‬ب���ۆ گه‌ش���ه‌پێدان ‌ی‬ ‫پرۆژ‌ه بچوك���ه‌كان‪ ،‬له‌س���اڵی‌‪ 2014‬بۆت ‌ه‬ ‫قونس���وڵی‌ فه‌خ���ری‌ كۆم���ار ‌ی مولدوفیا‬ ‫له‌جۆرجیا‪ ،‬له‌ساڵ ‌ی ‪ 2016‬له‌سه‌ر لیست ‌ی‬ ‫خه‌ونه‌كان���ی‌ جۆرجیای���ی‌ دیموكرات��� ‌ی‬ ‫كه‌پارت���ی‌ فه‌رمانڕه‌وایه‌ خۆی‌ كاندید كرد‬ ‫وه‌ك نوێنه‌ر ‌ی كوردانی‌ ئێزدیی‌ و ئێس���تا‬ ‫ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانه‌‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫نازم ده‌باغ‪ :‬ئایەتواڵ خامنه‌یی بڕوای وای ‌ه‬ ‫ده‌ستێك هانی كورد ده‌دات بۆ ریفراندۆم‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬ ‫نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم له‌تاران له‌م دیمانه‌یه‌ی ئاوێنه‌دا‬ ‫باسی كاردانه‌وه‌كانی ئێران به‌رامبه‌ر‬ ‫ریفراندۆم ده‌كات‌و جه‌خت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ (گرتنه‌وه‌ی ئاوو‬ ‫تۆپباران) په‌یوه‌ست نیه‌ به‌پرسی‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌‪ ،‬هاوكات ده‌ڵێت "ئێران‬ ‫له‌باره‌ی ریفراندۆمه‌وه‌ قسه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫هه‌مو الیه‌نه‌ سیاسیه‌كان كرد‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬خوێندنه‌وه‌ت����ان چی����ه‌ بۆ‬ ‫جموجۆڵه‌كانی ئێران له‌گرتنه‌وه‌ی ئاو‬ ‫تا تۆپباران؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬به‌خوێندنه‌وه‌ی من ئه‌م‬ ‫پرسه‌ په‌یوه‌ندی به‌ڕیفراندۆمه‌وه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ بكه‌ن ئاس����مان‌و‬ ‫مه‌رزه‌كانت ل����ێ داده‌خ ‌هن‌و كاریگه‌ری‬ ‫خۆشی ده‌بێت‪ ،‬ئێمه‌ چه‌ند جار ئه‌وه‌مان‬ ‫وتوه‌ ئێران له‌گه‌ڵ یه‌كپارچه‌یی خاكی‬ ‫عێراقه‌‌ ئه‌وه‌ش����یان وتوه‌ له‌ده‌ستوری‬ ‫عێ����راق ه����ه‌ر مافێكیت����ان هه‌بێ����ت‬ ‫پش����تیوانیتان ده‌كه‌ین شه‌ڕتان له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬به‌اڵم له‌ده‌ره‌وه‌ی ده‌س����تور‬ ‫كارمان به‌سه‌رتانه‌وه‌ نیه‌ ئه‌مه‌ له‌ڕوی‬ ‫سیاسیه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی روداوه‌كانه‌وه‌ س����ه‌باره‌ت‬ ‫ئاوگرتن����ه‌وه‌‪ ،‬مه‌گه‌ر حكومه‌تی هه‌رێم‬ ‫تێبینی ئه‌وه‌یكردوه‌ ئێران چه‌ند ساڵه‌‬ ‫به‌ن����داو دروس����تده‌كات؟ خ����ۆ به‌نداو‬ ‫ب����ه‌‪ 20‬رۆژو دومانگ ته‌واو نه‌بوه‌ بڵێن‬ ‫كاریگ����ه‌ری ریفراندۆمه‪ ‌،‬ئه‌و به‌نداوه‌‪10‬‬ ‫ساڵه‌ سه‌رقاڵی دروستكردنین‪ ،‬كاتێك‬ ‫به‌نداوه‌ك����ه‌ ته‌واوب����وه‌ خه‌ڵ����ك داوی‬ ‫لێكردون پڕی بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی سودی‬ ‫لێوه‌ربگرن‪ ،‬من پێ����م وتن كاته‌كه‌تان‬ ‫خراپه‌و‌ ش����ێوازی گرتنه‌وه‌كه‌ی خراپه‌‬ ‫چونكه‌ نابێت له‌سه‌دا سه‌د بیگرنه‌وه‌و‌‬

‫فعل����ه‌ن به‌ردرای����ه‌وه‌‪ ،‬بۆی����ه‌ ئه‌بێت‬ ‫حكومه‌تی هه‌رێم بپرس����ێت‪ 10‬س����اڵ ‌ه‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ چی كردوه‌؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێرانیه‌كان چیان وت له‌باره‌ی‬ ‫گرتنه‌وه‌ی به‌نداوه‌كه‌؟‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ‪ :‬به‌رپرس����انی ئێران‬ ‫ئه‌وه‌یان وت كه‌ به‌ڵێنی هه‌ڵبژاردنیان‬ ‫داوه‌ به‌خه‌ڵكی ناوچه‌كه‌‪ ‌،‬ئێس����تا كه‌‬ ‫ته‌واوبوه‌ به‌رپرسانی ناوچه‌كه‌ ده‌بوایه‌‬ ‫زوت����ر بیگرنه‌وه‌‪ ،‬دواتر ده‌س����تبه‌جێ‬ ‫په‌یوه‌ن����دی ك����راوه‌ ب����ۆ به‌ردانه‌وه‌ی‪،‬‬ ‫ئاوه‌ك����ه‌ ‪ %10‬به‌ردراوه‌ت����ه‌وه‌ ب����ه‌اڵم‬ ‫ئێم����ه‌ پیمانوتون كه‌مه‌ به‌ڵێنیان داوه‌‬ ‫زیات����ری بكه‌ن بۆ ئ����ه‌وه‌ی ئه‌و ئاوه‌ی‬ ‫به‌ڕوباره‌كه‌دا دێت سودی لێوه‌ربگرن‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬كه‌واته‌ له‌س����ه‌ر پرس����ی‬ ‫ریفراندۆم ئێران كاردانه‌وه‌ی تری چی‬ ‫ده‌بێت؟‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ‪ :‬ئه‌م����ه‌ هه‌ڵوێس����ته‌‬ ‫ته‌س����عیدی تێدانیه‌‪ ،‬مه‌گ����ه‌ر ئه‌مریكا‬ ‫ته‌س����عیدی هه‌بێ����ت چونك����ه‌ ئه‌وان‬ ‫وتویان����ه‌ ئه‌گ����ه‌ر ریفران����دۆم بكرێت‬ ‫چه‌كت����ان ناده‌م����ێ‪ ،‬ئێ����ران وتویه‌تی‬ ‫چه‌كتان ناده‌مێ؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی قس����ه‌كانی خامنه‌یی چ‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كی بۆ ده‌كرێت؟‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ‪ :‬قس����ه‌ و فه‌تواكانی‬ ‫ئایەتواڵ خامنه‌یی سیاس����ه‌تی كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێرانی له‌سه‌ر بنیات ده‌نرێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم خۆ پێش ئه‌و وته‌بێژی وه‌زاره‌تی‬ ‫ده‌ره‌وه‌ جه‌ختی له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كردەوه‌‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ یه‌كپارچه‌یی خاك����ی عێراقن‪،‬‬ ‫مه‌گه‌ر واڵتانی دیكه‌ش هه‌مان قسه‌یان‬ ‫نه‌كردوه‌؟‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬ئ����ه‌ی بۆچ����ی خامنه‌یی‬ ‫ریفراندۆم به‌مقۆمقۆ ناوده‌بات؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬مه‌به‌ستی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌مه‌‬ ‫ته‌نه����ا خواس����تی كورد نی����ه به‌ته‌نها‌‬ ‫به‌ڵكو خه‌ڵك هه‌یه‌ ده‌س����ت له‌پشتی‬

‫تۆپبارانه‌كه‌ی ‪24‬‬ ‫كاتژمێری رابردوی‬ ‫ئێران كاردانه‌وه‌ی‬ ‫‌چاالكیه‌كی چه‌كداریی‬ ‫‌بوه‌‌و هیچ په‌یوه‌ست‬ ‫نه‌بوه‌ به‌ڕیفراندۆمه‌وه‬ ‫نازم ده‌باغ‬ ‫ك����ورد ده‌دات بۆ ئ����ه‌م كارانه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫هیچ كه‌سێكیش نابینن له‌وانه‌ی خۆیان‬ ‫به‌دۆستی كورد ده‌زانن تائێستا ئه‌گه‌ر‬ ‫جگه‌ له‌قس����یه‌كی رۆتین ك����ه‌ وتویانه‌‬ ‫مافی ره‌وای خۆتان����ه‌ به‌اڵم مه‌یكه‌ن‪،‬‬ ‫ده‌ی باش����ه‌ ك����ه‌ ماف����ی خۆمانه‌ بۆ‬ ‫نه‌یكه‌ین؟‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌واته‌ كاردانه‌وه‌كانی ئێران‬ ‫چی ده‌بن؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬من پێموایه‌ كاردانه‌وه‌ی‬ ‫ئێ����ران به‌س����تراوه‌ته‌وه‌ به‌كاردانه‌وه‌ی‬ ‫به‌غداوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كاریگه‌ری ئێران چی ده‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر پرسی ریفراندۆم؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬ئێران جه‌خت له‌س����ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ده‌كه‌نه‌وه‌ ده‌ڵێن ئێمه‌ پێش هه‌مو‬

‫كه‌س‌و دوای هه‌مو كه‌س بۆ هه‌میش����ه‌‬ ‫پش����تیوانی كوردی����ن له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫ده‌س����توری عێراق هه‌رچ����ی پێبكرێت‬ ‫دابینی بكات بۆخۆی ئێمه‌ پش����تیوانی‬ ‫ده‌كه‌ین‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش په‌یام����ی كۆماری‬ ‫ئێسالمی ئێرانه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شم به‌به‌رپرسانی‬ ‫هه‌رێم گه‌یاندوه‌ كه‌ ئێران پش����تیوانی‬ ‫ك����ورد ده‌كات له‌چوارچێوه‌ی عێراقی‬ ‫یه‌كپارچه‌دا‪ ،‬خۆشتان ده‌زانن واڵتانی‬ ‫دیكه‌ ئه‌وه‌شیان نه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ����ه‌وه‌ی ئاگادارب����ن ئێران‬ ‫له‌باره‌ی ریفراندۆمه‌وه‌ قس����ه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫پارته‌ سیاسیه‌كان كردوه‌؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬من پێموایه‌ ئه‌وه‌ی بڵێت‬ ‫قسه‌م له‌گه‌ڵ نه‌كراوه‌ راستناكات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌ڕای ت����ۆ ئێران ده‌توانێت‬

‫ریفراندۆم په‌كبخات ئه‌گه‌ر بیه‌وێت؟‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ‪ :‬م����ن پێموای����ه‌ هه‌ر‬ ‫واڵتێك بیه‌وێ����ت ده‌توانێت ریفراندۆم‬ ‫په‌كبخات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌ی خوێندنه‌وه‌ی ئێران بۆ‬ ‫جموجوڵی چه‌كداری پارته‌ سیاسیه‌كان‬ ‫له‌س����نوره‌كانی هه‌رێ����م‌و رۆژهه‌اڵت����ی‬ ‫كوردستان؟‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ‪ :‬تۆپبارانه‌ك����ه‌ی‪24‬‬ ‫كاتژمێ����ری رابردوی ئێران كاردانه‌وه‌ی‬ ‫‌چاالكیه‌ك����ی چه‌كداری����ی‌ب����وه‌‌و هیچ‬ ‫په‌یوه‌ست نه‌بوه‌ به‌ڕیفراندۆمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬قس����ه‌ش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ هه‌یه‌‬ ‫سعودیه‌ ده‌یه‌وێت س����نوره‌كانی ئێران‬ ‫نائارام بكات؟‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ‪ :‬هه‌رجواڵنه‌وه‌ی����ه‌ك‬

‫له‌ناوچه‌ك����ه‌ دژبه‌ئێ����ران‪ ،‬ئێ����ران‬ ‫به‌ده‌ستكیس����ه‌ی واڵت����ه‌ نه‌یاره‌كانی‬ ‫ده‌زانێت كه‌ ئ����ه‌و جموجواڵنه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫واڵتان����ی دژ به‌ئێرانه‌وه‌ پش����تیوانیان‬ ‫لێده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ كاتی جواڵنه‌وه‌كان‬ ‫ئ����ه‌و كاتانه‌یه‌‌ واڵت����ان ده‌ڵێن ده‌بێت‬ ‫ئێران وای لێبێت‌و وای لێبێت‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬بڕیاربو له‌نێ����وان هه‌رێم‌و‬ ‫ئێران هێڵی شه‌مه‌نده‌فه‌رو بۆری نه‌وت‬ ‫هه‌بێت؟‬ ‫ن����ازم ده‌ب����اغ‪ :‬ئ����ه‌وه‌ به‌س����تراوه‌‬ ‫به‌گفتوگۆی نێ����وان حكومه‌تی هه‌رێم‌و‬ ‫عێراق كه‌ تائێستا باسی لێوه‌نه‌كراوه‌‪،‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌پڕۆژ‌ه نه‌وتیه‌كه‌ چوه‌ته‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران تائێس����تاش هه‌ر‬ ‫له‌وێیه‌‪.‬‬

‫مه‌سعود بارزانی‌ ‪ 3‬ساڵ ‌ه سه‌ردانی‌ سلێمانی‌ نه‌كردوه‌‬

‫سه‌ركردایه‌تیەکی یه‌كگرتو‪ :‬بارزان ‌ی نه‌ك نایه‌ت ‌ه سلێمانی به‌ڵكو ناشچێته‌ هه‌ولێر‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫وا بۆ سێ‌ ساڵ ده‌چێت مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ سه‌ردانی‌ شاری‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ نه‌كردوه‌‌و ئه‌مه‌ش‬ ‫پرسیاری‌ ئه‌وه‌ی‌ دورستكردوه‌ كه‌‬ ‫بۆچی‌ بارزانی‌ سه‌ردانی‌ ئه‌م شاره‌‬ ‫ناكات؟‬ ‫له‌دوای‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‪،2009/7/25‬‬ ‫ك���ه‌ ب���ۆ په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان‬ ‫كرا ب���ۆ یه‌كه‌مجار مه‌س���عود بارزانی‬ ‫ل���ه‌‪ 2011/11/22‬س���ه‌ردانی ش���اری‬ ‫س���لێمانی ك���ردو له‌گه‌ڵ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا رێكخه‌ری‌ گشتی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان كۆبوه‌وه‌‪ .‬پاشان له‌‪2015/4/28‬‬ ‫بارزانی به‌مه‌به‌س���تی هه‌واڵپرس���ین‪،‬‬ ‫له‌شاری سلێمانی سه‌ردانی مام جه‌اللی‬ ‫ك���رد‌و له‌وكات���ه‌وه‌ س���ه‌ری‌ نه‌كردوه‌‬ ‫به‌سلێمانیدا‪.‬‬ ‫ئێس���تا زۆرب���ه‌ی‌ ه���ه‌ره‌ زۆری‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگان���ه‌ی‌ "نه‌خێر"ن ب���ۆ ریفراندۆم‪،‬‬ ‫له‌سلێمانیدا چڕبوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و شوێنه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ بارزان���ی‌ له‌م���اوه‌ی‌ ‪ 12‬س���اڵی‌‬ ‫رابردودا ته‌نها چه‌ند جارێكی‌ زۆر كه‌م‬ ‫س���ه‌ردانی‌ كردوه‌‪ ،‬چاودێرانی‌ سیاسی‌‬ ‫له‌و بڕوایه‌دان كه‌ هۆكاری‌ س���ه‌ردانی‬ ‫نه‌كردنی‌ بارزانی‌ بۆ سلێمانی‌ بۆ ئاكامی‌‬ ‫ده‌نگه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردنی‌ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ���م ل���ه‌‪25‬ی‌ حوزه‌یران���ی‌‪2009‬‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌‪ .‬له‌هه‌ڵبژاردنه‌ك���ه‌دا‬ ‫پێنج كاندید خۆیان بۆ س���ه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم كاندیدكردبو (مه‌سعودبارزانی‪،‬‬ ‫د‪.‬كه‌مال میراوده‌ل���ی‪ ،‬هه‌ڵۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د‪ ،‬حس���ێن گه‌رمیانی‪ ،‬ئه‌حمه‌د‬ ‫محه‌مه‌د ره‌سوڵ نه‌بی‪ ،‬سه‌فین حاجی‬ ‫شێخ محه‌مه‌د)‪ .‬له‌س���نوری‌ پارێزگای‌‬ ‫سلێمانی‌ كه‌مال میراوده‌لی‌ له‌مه‌سعود‬ ‫بارزانی‌ برده‌وه‌‪ ،‬میراوده‌لی‌(‪)335671‬‬

‫ده‌نگ���ی‌ به‌ده‌س���تهێنا‌و له‌به‌رامبه‌ردا‬ ‫ده‌نگ���ی‌‬ ‫بارزان���ی‌(‪)307965‬‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬ته‌نانه‌ت ئه‌وكات ده‌وترا‬ ‫(د‪.‬كه‌مال میراوده‌لی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫سلێمانییه‌)‪.‬‬ ‫له‌ئێستاش���دا كه‌ پرسی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفراندۆم له‌ئارادای���ه‌ هه‌ر له‌م زۆنه‌دا‬ ‫ئه‌م پرس���ه‌ زۆرترین قس���ه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‌و تاوتوێی‌ پرس���ه‌كه‌ ده‌كرێت‌و‬ ‫ته‌نان���ه‌ت هه‌ندێك ناوه‌ند ئ���ه‌م زۆنه‌‬ ‫به‌زۆن���ی‌ دژایه‌تی‌ ریفران���دۆم ناوزه‌د‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫وته‌بێژی ئه‌نجومه‌نی س���ه‌ركردایه‌تی‬ ‫پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان‬ ‫(س���لێمانی–هه‌ڵه‌بجه‌) جه‌غت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ هۆكاری‌ س���ه‌ردانی‌‬ ‫نه‌كردن���ی‌ بارزان���ی‌ ب���ۆ س���لێمانی‌‬ ‫سه‌رقاڵبونیه‌تی‌ به‌ به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕه‌وه‌‌و‬ ‫ی "ماوه‌ی‌ س���ێ‌ س���اڵه‌ كوردستان‬ ‫وت ‌‬ ‫له‌جه‌نگێك���ی‌ زۆر قوڵدای���ه‌‌و بارزانی‌‬ ‫زۆربه‌ی‌ رۆژه‌كانی‌ له‌به‌ره‌كانی‌ ش���ه‌ڕ‌و‬ ‫له‌سه‌ركردایه‌تیكردنی‌ به‌ره‌كانی‌ شه‌ڕدا‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌هه‌مان كات���دا بارزانی‌‬ ‫س���ه‌رقاڵ بوه‌ به‌س���ه‌ركردایه‌تیكردنی‌‬ ‫ب���ه‌ره‌ی‌ دبلۆماس���ی‌ له‌هه‌رێم���ی‌‬ ‫كوردستاندا له‌ئاستی‌ دونیادا‌و له‌ئاستی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌‌و راگرتنی‌ هاوسه‌نگی‌ سیاسی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌"‪.‬‬ ‫عه‌ت���ا ش���ێخ حه‌س���ه‌ن وته‌بێ���ژی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارت���ی‌‬ ‫نه‌هاتن���ی‌ بارزان���ی‌ ب���ۆ س���لێمانی‌‬ ‫به‌كێشه‌یه‌ك نابینێت كه‌ ببێته‌ جێگه‌ی‌‬ ‫پرس���یار‌و ده‌ڵێ‌ "بارزانی‌ به‌یه‌ك چاو‬ ‫سه‌یری‌ هه‌مو ش���اره‌كانی‌ كوردستان‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫ك���ه‌ "ئیجتیهادات���ی‌ سیاس���ی ره‌نگی‌‬ ‫ش���اری‌ وا تێكداوه‌ ك���ه‌ ره‌نگه‌ خه‌ڵك‬ ‫وائه‌ندێش���ه‌ بكات به‌ه���ۆی‌ تێكچونی‌‬

‫ئێستا زۆربه‌ی‌ هه‌ر‌ه‬ ‫زۆری‌ ئه‌و ده‌نگانه‌ ‌ی‬ ‫"نه‌خێر"ن بۆ ریفراندۆم‬ ‫له‌سلێمانیدا چڕبوه‌ته‌وه‬ ‫ئه‌و شوێنه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫بارزانی‌ له‌ماوه‌ ‌ی ‪12‬‬ ‫ساڵی‌ رابردودا ته‌نها‬ ‫چه‌ند جارێكی‌ زۆر كه‌م‬ ‫سه‌ردانی‌ كردوه‬ ‫بارزانی‬ ‫دۆخی‌ ئینس���یجامی‌ ش���اره‌وه‌ بارزانی‌‬ ‫نه‌یه‌ته‌ س���لێمانی‌‪ ،‬كه‌ له‌ڕاستیدا شت ‌‬ ‫ی‬ ‫وا له‌ئارادا نییه‌"‪.‬‬ ‫ش���ێخ عه‌تا ره‌تیك���رده‌وه‌ بارزانی‌‬ ‫له‌هیچ شارێك‌و له‌هیچ شتێك نیگه‌ران‬ ‫بێت‌و ئه‌و وتی‌ "ئه‌و بۆ خۆی‌ كه‌سێكی‌‬ ‫پۆزه‌تیڤه‌‌و سه‌ركرده‌ به‌دیوی‌ پۆزه‌تیڤدا‬ ‫سه‌یری‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ خۆی‌و پێكهاته‌كان‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كگرتوی‌‬ ‫ئیسالمی‌ كوردستان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ بارزانی‌ نه‌ك نایه‌ته‌ سلێمانی‌ به‌ڵكو‬ ‫ناشچێته‌ هه‌ولێر‪.‬‬ ‫ئه‌بوبه‌ك���ر هه‌ڵه‌دن���ی‌ وتیش���ی‌‬ ‫"به‌داخه‌وه‌ له‌ماوه‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌و‬ ‫چه‌ندێك چۆت���ه‌ كه‌رك���وك‌و دهۆك‌و‬

‫بادینان مه‌گه‌ر بۆ كاری‌ حزبی‌ چوبێت‌و‬ ‫ئه‌و ماوه‌یه‌ش كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ش���ه‌ڕی‌‬ ‫داعشه‌وه‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ندام س���ه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی‌ یه‌كگرتو‬ ‫جه‌غت له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ دۆخی‌ ئێستا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خواستو‌ه كه‌ له‌بابه‌تێكی‌ گرنگی‌‬ ‫وه‌ك���و ریفراندۆمدا بارزانی‌ ماڵ به‌ماڵ‌و‬ ‫ح���زب به‌حزب‌و رێكخ���را‌و به‌ڕێكخراو‌و‬ ‫عه‌ش���یره‌ت‌و بنه‌ماڵ���ه‌ كۆببوایه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫پێشنیار‌و را‌و س���ه‌رنجیان وه‌ربگرێت‌و‬ ‫داوای‌ پشتیوانیان لێ‌ بكات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ به‌و رۆڵه‌‬ ‫هه‌ڵناسێت"‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌دن���ی‌ ل���ه‌و بڕوایه‌دای���ه‌‬ ‫س���ه‌ردانینه‌كردنی‌ س���لێمانی‌ له‌الیه‌ن‬

‫بارزانییه‌وه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌نیگه‌رانیه‌و‌ه‬ ‫نیی���ه‌‌و جه‌غ���ت ده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ "ئه‌وه‌‬ ‫به‌شێكه‌ له‌سروشتی‌ بارزانی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫ه���اوكات په‌رله‌مانتارێكی‌ یه‌كێتیش‬ ‫جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ دۆخی‌‬ ‫سیاس���ی‌ هه‌رێم تائێستا ماكه‌كانی‌ دو‬ ‫ئیداره‌یی‌ پێوه‌ دیاره‌‪.‬‬ ‫رێ���واس فای���ه‌ق په‌رله‌مانت���اری‌‬ ‫فراكسیۆنی‌ یه‌كێتی‌ وتیشی‌ "له‌سه‌ره‌تای‌‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ ده‌نگدان���ی‌ راس���ته‌وخۆ بۆ‬ ‫بارزان���ی‌ تائه‌م س���اته‌ی ك���ه‌ ئێمه‌ی‌‬ ‫تیاداین به‌ڕونی‌ دیاره‌ كه‌ ئه‌و به‌ش���ه‌ی‌‬ ‫كوردستان ده‌نگی‌ نه‌داوه‌ به‌بارزانی‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ببێته‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كات "له‌گوتاری‌‬

‫فه‌رمی‌‌و نافه‌رمی‌ هێزه‌ سیاس���یه‌كان‌و‬ ‫رۆژنامه‌نوسان‌و رۆشنبیران‌و میدیاكان‬ ‫به‌ڕونی‌ دیاره‌ كه‌ ئه‌وان پێیانوایه‌ بارزانی‌‬ ‫ته‌نانه‌ت له‌وكاته‌دا ك���ه‌ ویالیه‌ته‌كه‌ی‌‬ ‫ته‌واو نه‌بوبو ته‌نها س���ه‌رۆكی‌ به‌شێكی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان بوه‌‌و ره‌نگه‌ له‌و‬ ‫روانگه‌یه‌وه‌ ئه‌ویش به‌وریاییه‌وه‌ مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌سه‌ردانكردنی‌ ئه‌و ناوچانه‌ بكات"‪.‬‬ ‫رێواس فای���ه‌ق جه‌غتیش ده‌كاته‌وه‌‬ ‫"من وه‌كو هاواڵتیه‌ك له‌و بڕوایه‌دام كه‌‬ ‫ده‌بو بارزانی‌ ئ���ه‌و جیاوازییه‌ نه‌كات‌و‬ ‫ده‌بو ئه‌و روانگه‌یه‌ به‌كردار بڕه‌وێنێته‌وه‌‬ ‫به‌اڵم له‌وه‌یاندا سه‌ركه‌وتو نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچی‌ س���ێوه‌ حه‌مه‌خزر ئه‌ندامی‌‬ ‫ئه‌نجومه‌ن���ی‌ پارێ���زگای‌ س���لێمانی‌‬ ‫له‌فراكس���یۆنی‌ گۆڕانه‌ ل���ه‌و بڕوایه‌دا‬ ‫ك���ه‌ "بارزان���ی‌ له‌م���اوه‌ی‌ خوله‌كانی‌‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی‌ خۆیدا خۆی‌ به‌خاوه‌نی‌‬ ‫هه‌مو هه‌رێمی‌ كوردس���تان نه‌زانیوه‌‌و‬ ‫ته‌نه���ا ده‌س���ه‌اڵته‌كه‌ی‌ له‌س���نورێكی‌‬ ‫بچوكدا قه‌تیس بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "بارزان���ی‌ ن���ه‌ س���ه‌ردانی‌‬ ‫سلێمانی‌ كردوه‌ نه‌ سه‌ردانی‌ گه‌رمیان‌و‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‌و ئیداره‌ی‌ راپه‌ڕینی‌ كردوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌و هه‌مو زام‌و برینه‌ی‌ لێ‌ چۆڕاوه‌"‪.‬‬ ‫س���ێوه‌ جه‌غتی���ش ده‌كات���ه‌وه‌‬ ‫"له‌ئێس���تادا بارزانی‌ كه‌ پۆس���ته‌كه‌ی‌‬ ‫له‌ژێر پرس���یاردایه‌ س���لێمانی‌ به‌زۆنی‌‬ ‫خۆی‌ نازانێت‌و خه‌ڵكه‌كه‌ی‌ به‌هی‌ خۆی‌‬ ‫نازانێت‌و خۆی‌ له‌ئاست به‌رپرسیارێتی‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێم���دا نابینێت���ه‌وه‌‌و‬ ‫پێشتریش وابوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ فراكس���یۆنی‌ گۆڕان‬ ‫له‌و بڕوایه‌دایه‌ له‌س���نوری‌ س���لێمانی‌‌و‬ ‫ئیداره‌كانی���دا كۆمه‌ڵ���ه‌ خه‌ڵكێك���ی‌‬ ‫ریفۆرمخواز دروس���ت بون كه‌ هه‌میشه‌‬ ‫ده‌نگێك���ی‌ دلێر‌و ئازا ب���ون‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ وای‌ له‌بارزانی‌ كردوه‌ كه‌‬ ‫ئه‌م ناوچه‌ی���ه‌ په‌راوێز بخات‌و به‌الیه‌وه‌‬ ‫گرنگ نه‌بێت"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )583‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/4‬‬

‫‪7‬‬

‫"كچه‌ له‌چك سوره‌كه‪ ‌...‬خۆپیشانده‌رێك له‌پاركی‌ گه‌زیی‌و شه‌ڕه‌ڤانێك له‌كۆبانی‌"‬ ‫نورا ‌ی ئه‌رچاغان "كۆبانیم زیاتر خۆش ده‌وێت‌و خه‌ڵكه‌كه‌ ‌ی هێما ‌ی به‌رخۆدانن"‬ ‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫ی ئایش ‌ه ده‌نیز‬ ‫ی ئه‌رچاغان دایك ‌‬ ‫نورا ‌‬ ‫ی‬ ‫كاراجاغیل‪ ،‬ئه‌و كچ ‌ه شه‌ڕه‌ڤانه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‪ 4‬هه‌ڤاڵیدا رۆژی‪٢٩‬ی‬ ‫ئایاری‪ ٢٠١٧‬له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫ئۆپه‌راسیۆنی توڕه‌یی فورات له‌ڕه‌ق ‌ه‬ ‫ی تایبه‌ت‬ ‫شه‌هیدبو‪ ،‬له‌دیدارێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫به‌ئاوێن ‌ه باس له‌ژیان ‌‬ ‫ی ئه‌و‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫كچه‌كه‌ی‌‌و چۆنیه‌ت ‌‬ ‫ی په‌كه‌كه‌و‬ ‫بۆ چونه‌ نێو ریزه‌كان ‌‬ ‫ی ده‌زگا ئه‌منیه‌كانی‌ توركیا‬ ‫هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌هیدبون ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وان له‌دوا ‌‬ ‫كچه‌كه‌یان ده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌س���تت چی ‌ه ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی كچه‌كه‌ت؟‬ ‫شه‌هید بون ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌رچاغان‪ :‬هه‌ست به‌خه‌مێك ‌‬ ‫نورا ‌‬ ‫قوڵ ده‌كه‌م كاتێك ئازیزترین كه‌س و‬ ‫ی خۆمه‌و‌ه‬ ‫به‌شێك له‌رۆح و گیانم له‌دور ‌‬ ‫ی تر نایبینمه‌و‌ه‬ ‫له‌ده‌ستداوه‌و جارێك ‌‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌مان كاتیشدا سه‌ربه‌رزم به‌و‬ ‫ی‬ ‫ی كچه‌كه‌م كردی‌‌و شاناز ‌‬ ‫تێكۆشانه‌ ‌‬ ‫ی چونك ‌ه‬ ‫ده‌ك���ه‌م به‌ش���ه‌هیدبونه‌كه‌ ‌‬ ‫ی بۆ مرۆڤه‌كان‌و‬ ‫ی ئازاد ‌‬ ‫ئ���ه‌و له‌پێناو ‌‬ ‫ی زوڵم‌و‬ ‫له‌پێن���او به‌ڕه‌نگاربون���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی مرۆڤه‌كان به‌ناهه‌ق‌و‬ ‫سته‌م‌و كوشتن ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫ی رزگار ‌‬ ‫ی به‌دیهێنان��� ‌‬ ‫له‌پێن���او ‌‬ ‫ی سپارد‪.‬‬ ‫گه‌لێك گیان ‌‬ ‫ی ئایش���ه‌تان‬ ‫ی ته‌رم ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بۆچ ‌‬ ‫ی به‌خاكس���پارد مه‌ترسیتان‬ ‫له‌كۆبان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توركی���ا هه‌بو له‌هێنانه‌وه‌ ‌‬ ‫له‌ڕێگر ‌‬ ‫ته‌رمه‌كه‌ی‌؟‬ ‫ی ئه‌رچاغ���ان‪ :‬نه‌خێر كاتێك‬ ‫نورا ‌‬ ‫ێ ده‌توانێ���ت‬ ‫م���رۆڤ ده‌مرێ���ت ك��� ‌‬ ‫ێ‬ ‫ی چۆن‌و له‌كو ‌‬ ‫به‌ربه‌ست بێت له‌وه‌ ‌‬ ‫ی من‌و‬ ‫ئه‌س���پارد‌ه بكرێت ب���ه‌اڵم را ‌‬ ‫ی ئایش���ه‌و بنه‌ماڵه‌كه‌شمان وابو‬ ‫باوك ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه هه‌ر له‌كۆبانی‌‌و له‌گه‌ڵ هاوڕێكان ‌‬ ‫ی جیا‬ ‫به‌خ���اك بس���پێردرێت‌و له‌وان ‌‬ ‫نه‌كه‌ین���ه‌وه‌‪ ،‬دڵخۆشیش���م ئ���ه‌وم‬ ‫ی‬ ‫له‌شارێك به‌خاكسپارد به‌دڵ خۆش ‌‬ ‫ده‌ویس���ت‌و له‌پێناویدا جه‌نگا‪ ،‬ئێستا‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و له‌گ���ه‌ڵ هه‌ڤاڵ ‌ه ش���ه‌هیده‌كان ‌‬

‫ی كۆبانیدای���ه‌‪ ،‬ئێم ‌ه ئه‌ومان‬ ‫له‌ئامێز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ربه‌رز ‌‬ ‫ی خوداو خه‌ڵك ‌‬ ‫ئه‌سپارده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كۆبان ‌‬ ‫ش���ار‌ه س���ورو خۆڕاگره‌كه‌ ‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬چۆن توانیت���ان ئاماده‌بن‬ ‫ی‬ ‫به‌خاكس���پاردن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌مه‌راس���یم ‌‬ ‫ی‬ ‫كچه‌كه‌ت���ان‌و ك ‌ه گه‌یش���تیت ‌ه كۆبان ‌‬ ‫ی كرد؟‬ ‫هه‌ستت به‌چ ‌‬ ‫ی ئه‌رچاغ���ان‪ :‬ئێم ‌ه له‌ڕێگای‬ ‫نورا ‌‬ ‫خاڵی س���نوری مورشد پیناره‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫ده‌كه‌وێت��� ‌ه نێوان رۆژئ���اواو باكوری‬ ‫كوردس���تان گه‌یش���تین ‌ه كۆبان���ی‌‪،‬‬ ‫به‌داخه‌و‌ه له‌الی���ه‌ن ده‌وڵه‌تی تورك‌و‬ ‫هێ���ز‌ه ئه‌منیه‌كان���ه‌و‌ه ئاس���ته‌نگی‬ ‫زۆریان له‌به‌رده‌ممان دروس���ت كردو‬ ‫به‌و هۆیه‌ش���ه‌و‌ه دره‌نگ گه‌یش���تین ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گۆڕستانی ش���ه‌هید دیجله‌و ئاماده‌ ‌‬ ‫ی كچه‌كه‌مان‬ ‫ی به‌خاكسپاردن ‌‬ ‫مه‌راسیم ‌‬ ‫بوین‪ ،‬كاتێك گه‌یش���تم ‌ه ئه‌و ش���ار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی زۆر سه‌یرو جیاواز شارێك ‌‬ ‫هه‌ستێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ه‌واو وێرانك���راوو باڵه‌خانه‌كان��� ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ زه‌وییدا ته‌خت ب���ون به‌اڵم‬ ‫ی نه‌ڕوخاوه‌و‬ ‫ی خه‌ڵكه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ئی���راده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ئاس���ماندایه‌و ئ���ه‌وان به‌وره‌یه‌ك ‌‬ ‫ی پته‌وه‌و‌ه‬ ‫پۆاڵین���ه‌و‌ه به‌بیروباوه‌رێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تیرۆریس���تان ده‌كه‌ن‌و هه‌وڵ ‌‬ ‫شه‌ڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ بنیاتنانه‌وه‌ ‌‬ ‫ئاوه‌دانی‌‌و س���ه‌رله‌نو ‌‬ ‫ی له‌الیه‌ك‬ ‫ژیان ئه‌ده‌نه‌وه‌‪ ،‬به‌ڕاس���ت ‌‬ ‫ده‌گری���ام‌و له‌الی���ه‌ك دڵخ���ۆش بوم‬ ‫ی‬ ‫به‌پێشوازی‌‌و پش���تگیری‌‌و دڵنه‌وای ‌‬ ‫ئه‌وان بۆ من‌و هاوسه‌ره‌كه‌م‪ ،‬ئێمه‌یش‬ ‫ی‬ ‫هه‌رگیز ن ‌ه كۆبان���ی‌‌و ن ‌ه خه‌ڵكه‌كه‌ ‌‬ ‫له‌ی���اد ناكه‌ی���ن‌و ب���ۆ هه‌تاهه‌تای���ه‌‬ ‫له‌بیرمان���دا ده‌مێنن���ه‌و‌ه به‌تایب���ه‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی گه‌ور‌ه له‌ڕۆح‌و گیان ‌‬ ‫ئێستا به‌شێك ‌‬ ‫ئێمه‌ له‌كۆبانیه‌‪.‬‬ ‫ی كچ ‌ه له‌چك سوره‌ك ‌ه‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬نازناو ‌‬ ‫بۆ ئایش ‌ه له‌چیه‌و‌ه هاتوه‌؟ ئایا ئه‌و‌ه‬ ‫ی بنه‌ماڵه‌ییه‌؟‬ ‫نازناوێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌رچاغ���ان‪ :‬نه‌خێر نازناو ‌‬ ‫نورا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫بنه‌ماڵ��� ‌ه ی���ان نازناوێك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌نیز ‌‬ ‫ئایش��� ‌ه نه‌بو‌ه ئه‌و نازن���او ‌‬ ‫ی كاراجاغیل‌و له‌ناو‬ ‫هه‌بو له‌بنه‌ماڵ���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ستان ته‌موز ‌‬ ‫شه‌ڕه‌ڤانانیش نازناو ‌‬

‫ئه‌وان ‌هی‌ له‌سوریاو‬ ‫له‌عێراق‌و له‌توركیاو‬ ‫ی‬ ‫له‌هه‌رشوێنێك ‌‬ ‫دونیا ده‌كوژرێن‬ ‫مرۆڤن مرۆڤه‌كانیش‬ ‫پێویستیان‬ ‫به‌پاراستن هه‌ی ‌ه‬ ‫بۆیه‌ ئایشه‌ وه‌ها‬ ‫بیری‌ ده‌كرده‌وه‬

‫ی ئه‌رچاغان‬ ‫ نورا ‌‬

‫ریکالم‬

‫هه‌بو ب���ه‌اڵم ئه‌و ه���ه‌ر له‌منداڵیه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی سور هه‌بو‪ ،‬له‌ساڵ ‌‬ ‫ی به‌ڕه‌نگ ‌‬ ‫حه‌ز ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رچاو ‌‬ ‫‪ 2013‬ئه‌و به‌ش���دارییه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارك ‌‬ ‫هه‌ب���و له‌خۆپیش���اندانه‌كان ‌‬ ‫گه‌زی‌‌و هه‌میشه‌ش له‌راگه‌یاندنه‌كان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ته‌له‌فزیۆن به‌قوماشێك ‌‬ ‫كه‌ناڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫س���وره‌و‌ه ده‌رده‌كه‌وت ك ‌ه له‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی كچ ‌ه‬ ‫ده‌به‌س���ت‌و له‌وكاته‌و‌ه نازناو ‌‬ ‫ی به‌س���ه‌ردا بڕاو‬ ‫له‌چك��� ‌ه س���وره‌كه‌ ‌‬ ‫ی ب���ه‌و ناو‌ه ده‌كردو‬ ‫ی زۆر حه‌ز ‌‬ ‫خۆ ‌‬ ‫ی كرا زۆر جار هه‌ر‬ ‫كاتێكی���ش زیندان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌و ناوه‌و‌ه بانگی���ان لێده‌كراو كات ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌موان له‌چك ‌‬ ‫به‌خاكسپاردنیش��� ‌‬ ‫س���وریان له‌ملی���ان ئااڵندب���و وه‌ك‬ ‫خۆشه‌ویستیه‌ك بۆ نازناوه‌كه‌ی‌‪ .‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ده‌مویس���ت شتێك بپرسم‬ ‫ئێ���و‌ه تورك���ن‌و ئه‌گه‌ر هه‌ڵ��� ‌ه نه‌بم‬ ‫ئایش��� ‌ه له‌ئه‌نق���ه‌ره‌ش له‌دایك بوه‌‪،‬‬ ‫ی بون به‌گه‌ریالو چون ‌ه‬ ‫چۆن هه‌س���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫ی كرێكاران ‌‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ریز ‌‬ ‫الدروست بو؟‬ ‫ی ئه‌رچاغ���ان‪ :‬ئایش��� ‌ه‬ ‫ن���ورا ‌‬ ‫ی ئازادیخوازو یه‌كسانیخوازو‬ ‫كه‌س���ێك ‌‬ ‫ی زوڵم‌و‬ ‫مرۆڤدۆست بو هه‌میش ‌ه له‌دژ ‌‬ ‫ی بو‌ه له‌ه���ه‌ر كوێیه‌ك‌و‬ ‫س���ته‌مكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رنه‌ته‌وه‌یه‌ك بوبێت‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫دژ ‌‬ ‫له‌س���وریاو له‌عێ���راق‌و له‌توركی���او‬ ‫ی دونی���ا ده‌كوژرێن‬ ‫له‌هه‌رش���وێنێك ‌‬ ‫مرۆڤ���ن مرۆڤه‌كانیش پێویس���تیان‬ ‫به‌پاراس���تن هه‌ی ‌ه بۆی ‌ه ئایش��� ‌ه وه‌ها‬ ‫ی ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬له‌ساڵی‪ ٢٠١٣‬له‌دوای‬ ‫بیر ‌‬ ‫ی خۆپیش���اندانه‌كانی‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان ‌‬ ‫ی ئیسته‌نبول‬ ‫ی گه‌زیی له‌ش���ار ‌‬ ‫پارك ‌‬ ‫ئه‌وی���ش له‌ئه‌نتالی���او‌ه به‌ش���داریی‬ ‫ی‬ ‫خۆپیش���اندانه‌كانی ك���ردو به‌ه���ۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫بزێویه‌كه‌یه‌و‌ه هه‌رزو كه‌وت ‌ه به‌رچاو ‌‬ ‫كامێراكان‌و ناوبانگی ده‌ركردو دواتر‬ ‫ی بۆ ئه‌و ش���كایه‌وه‌و‬ ‫ئه‌م��� ‌ه به‌خراپ ‌‬ ‫له‌الیه‌ن داواكاری گش���تیی توركیاو‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی به‌تۆمه‌ت��� ‌‬ ‫چه‌ن���د س���كااڵیه‌ك ‌‬ ‫جیاجی���ا روبه‌ڕو كرای���ه‌و‌ه بۆ نمون ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی له‌دژ ‌‬ ‫ی چاالك ‌‬ ‫به‌تۆمه‌تی‌"رێكخستن ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت"و "ئه‌ندام بون له‌رێكخراو ‌‬ ‫ی خۆپیشاندان‌و‬ ‫تیرۆریستی‌"و "به‌شدار ‌‬ ‫ی پش���ێوی‌‌و نائارامی‌" داواكرا‬ ‫نانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دۆس���یه‌كان س���زابدرێت ك ‌ه‬ ‫به‌پێ ‌‬ ‫ی بۆ‪98‬‬ ‫ی له‌‪ 24‬س���اڵ زیندان ‌‬ ‫سزاكه‌ ‌‬ ‫س���اڵ ده‌ب���و‪ ،‬دواتر له‌الی���ه‌ن هێزه‌‬ ‫ی‬ ‫ی تشرین ‌‬ ‫ئه‌منییه‌كانی توركیاو‌ه له‌‪‌ 2‬‬ ‫ی ‪ 2013‬ده‌س���تگیركرا دوای‌‪9‬‬ ‫یه‌كه‌م ‌‬

‫ی ئه‌نتالی���ا‬ ‫ی له‌زیندان��� ‌‬ ‫رۆژ مان���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی هه‌مان مانگ گواسترایه‌و‌ه بۆ‬ ‫له‌‪‌ 11‬‬ ‫ێ ماوه‌ی‌‪6‬‬ ‫ی مه‌حمودله‌ر‪ ،‬له‌و ‌‬ ‫زیندان��� ‌‬ ‫مان���گ مای���ه‌وه‌و دوات���ر به‌كه‌فاله‌ت‬ ‫ی‬ ‫ی دادگای ‌‬ ‫ئازادك���را هه‌تاوه‌ك���و رۆژ ‌‬ ‫ی له‌سه‌ر دۆسیه‌كانی‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و‬ ‫كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌جێهێشت‌و چو‌ه ریزه‌كان ‌‬ ‫توركیا ‌‬ ‫په‌كه‌كه‌‪.‬‬ ‫ی ب���ۆ ناو‬ ‫ی چون ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬بری���ار ‌‬ ‫ی كردن‌و‬ ‫ی دادگای��� ‌‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه له‌ترس��� ‌‬ ‫ی بو؟‬ ‫ی كردن ‌‬ ‫زیندان ‌‬ ‫ی ئه‌رچاغ���ان‪ :‬نه‌خێ���ر ئه‌و‬ ‫ن���ورا ‌‬ ‫نه‌ده‌ترس���ا له‌زیندان ئه‌گه‌ر بترسای ‌ه‬ ‫ی له‌چاالكی‌‌و خۆپیشاندانه‌كان‬ ‫به‌شدار ‌‬ ‫ی ك ‌ه له‌زیندان‬ ‫نه‌ده‌كرد به‌اڵم له‌وماوه‌یه‌ ‌‬ ‫ی ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌و زیندانیانه‌ ‌‬ ‫مابوه‌و‌ه له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی په‌كه‌ك ‌ه بون‌و له‌زیندانه‌كه‌دا‬ ‫ئه‌ندام ‌‬ ‫بون‪ ،‬كاریگه‌رییان كردبو‌ه س���ه‌ری‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی ئازادبون ‌‬ ‫بڕوایان پێهێنابو ك ‌ه له‌دوا ‌‬ ‫ی بكات به‌په‌كه‌كه‌وه‌و توركیا‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ێ بهێڵێت‪.‬‬ ‫به‌ج ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئازادكردن��� ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌توركیاو‌ه راسته‌وخۆ چو‌ه رۆژئاوا ‌‬ ‫كوردستان؟‬ ‫ی ئه‌رچاغان‪ :‬نه‌خێر س���ه‌ره‌تا‬ ‫نورا ‌‬ ‫ی پارت���ی‌‬ ‫ی به‌ڕیزه‌كان��� ‌‬ ‫په‌یوه‌ن���د ‌‬ ‫ی كوردس���تان كردب���و‪،‬‬ ‫كرێكاران��� ‌‬ ‫ی داعش بۆ س���ه‌ر‬ ‫ی په‌الماره‌كان ‌‬ ‫دوا ‌‬ ‫ی كوردستان له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆبانی‌‌و رۆژئاوا ‌‬ ‫ی گواسترایه‌و‌ه‬ ‫به‌ش���ێك له‌هه‌ڤاڵه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ چ���و‌ه ریز ‌‬ ‫ب���ۆ رۆژئ���اواو ل���ه‌و ‌‬ ‫شه‌ڕه‌ڤانانه‌و‌ه بۆ ش���ه‌ڕكردن له‌گه‌ڵ‬ ‫ی داعش‪.‬‬ ‫تیرۆریستان ‌‬ ‫ی گه‌ڕانه‌وه‌تان بۆ توركیا‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوا ‌‬ ‫له‌س���ه‌ر س���نور هیچ مه‌ترسیه‌كتان‬ ‫بۆ دروس���ت نه‌بو؟ هه‌ڵس���وكه‌وتی‌‬ ‫ی توركیا چۆنه‌؟‬ ‫حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ئه‌رچاغان‪ :‬له‌گه‌ڕانه‌وه‌ماندا‬ ‫نورا ‌‬ ‫له‌سنوره‌و‌ه نه‌گه‌ڕاینه‌و‌ه به‌ڵكو چوین ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی فرۆكه‌خانه‌ ‌‬ ‫ی لوبنان‌و له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫واڵت ‌‬ ‫به‌یروت گه‌ڕاین���ه‌و‌ه بۆ توركیا به‌اڵم‬ ‫ی سه‌بیح ‌ه‬ ‫به‌گه‌یشتنمان بۆ فڕۆكه‌خان ‌ه ‌‬ ‫گۆكچ���ه‌ن له‌ئیس���ته‌نبوڵ له‌كات���ی‬ ‫كۆنتڕۆڵكردن���ی پاس���پۆڕه‌ته‌كانمان‬ ‫ی فڕۆكه‌خان ‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن هێز‌ه ئه‌منیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ده‌س���تگیركراین‌و دوا ‌‬ ‫ی توندمان له‌گه‌ڵكرا‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئازادكراین‪.‬‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬كه‌وات ‌ه مه‌ترس��� ‌‬ ‫ژیانتان هه‌یه‌؟‬

‫ی ئه‌رچاغ���ان‪ :‬بێگوم���ان‬ ‫ن���ورا ‌‬ ‫مه‌ترسیمان له‌س���ه‌ره‌و به‌رده‌وامیش‬ ‫له‌ژێر چاودێریدای���ن‌و لێكۆڵینه‌وه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬له‌كۆتایی���دا ئه‌ته‌وێت چ ‌‬ ‫ی بڵێیت؟‬ ‫به‌توركیاو كوردو كۆبان ‌‬ ‫ی ئه‌رچاغ���ان‪ :‬به‌توركی���ا‬ ‫ن���ورا ‌‬ ‫ده‌ڵێ���م پێویس���ت ‌ه توندوتیژییه‌كان‬ ‫كه‌م بكرێن���ه‌و‌ه به‌تایبه‌ت له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫ی ئه‌م واڵته‌و رێگه‌یان بدرێت‬ ‫گه‌نجان ‌‬ ‫ی بیروڕاكانیان بكه‌ن‬ ‫ئازادان ‌ه پی���اده‌ ‌‬ ‫ی كاره‌س���ات نه‌بن‪،‬‬ ‫هه‌تاوه‌كو توش��� ‌‬ ‫ی كورد ده‌ڵێم ب���ه‌رده‌وام بن‬ ‫به‌گه‌ل��� ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر به‌رخۆدانتان بۆ به‌دیهێنان ‌‬ ‫م���اف‌و داوكارییه‌كانتان‌و به‌كۆبانیش‬ ‫ده‌ڵێم من ئێس���تا زۆر زیاتر له‌جاران‬ ‫ی كۆبانی‌‌و‬ ‫تۆم خۆش���ده‌وێت به‌ڕاست ‌‬ ‫ی خۆڕاگ���ری‌‌و‬ ‫ی هێم���ا ‌‬ ‫خه‌ڵكه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫به‌رخۆدان‌و میهره‌بانین‪ ،‬پێیان ده‌ڵێم‬ ‫ی من‌و هه‌مو ئه‌و‬ ‫ئاگاتان له‌كچه‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ی تریش بێت ك ‌ه هاتون‬ ‫ك���وڕو كچانه‌ ‌‬ ‫ی یان‬ ‫ی خۆیان بكه‌ن��� ‌ه قوربان ‌‬ ‫گیان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫بونه‌ت��� ‌ه قوربانی‌‌و ئێس���تا له‌ئامێز ‌‬ ‫تۆدان‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ئه‌رچاغ���ان له‌ش���ار ‌‬ ‫ن���ورا ‌‬ ‫ی تورك له‌دایك‬ ‫بوردروم له‌خێزانێك ‌‬ ‫ی ئوغلوداغ‬ ‫ی زانك���ۆ ‌‬ ‫ب���و‌ه ده‌رچو ‌‬ ‫ی كارگێ���ڕی‌‌و به‌ڕێوه‌بردن‪،‬‬ ‫به‌ش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌ن���د س���اڵێك مامۆس���تایه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دارای ‌‬ ‫كردو‌ه دوات���ر له‌وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫ی به‌كاركردن‬ ‫له‌ئه‌نق���ه‌ر‌ه ده‌س���ت ‌‬ ‫ك���ردوه‌و وه‌ك ژمێریار س���ااڵنێك‬ ‫ی كردوه‌و‬ ‫له‌ئه‌نتالیاو سامسۆن كار ‌‬ ‫له‌ساڵی‌‪ 2011‬خانه‌نشین بوه‌و چه‌ند‬ ‫ی ژن‬ ‫س���اڵێك ‌ه وه‌ك چاالكوانێك��� ‌‬ ‫ی ده‌دات‌و‬ ‫درێژ‌ه به‌كارو چاالكیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 2015‬ب���ۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫له‌س���اڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پارت ‌‬ ‫ی توركیا كاندید ‌‬ ‫په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی گ���ه‌الن هه‌ده‌پ ‌ه بو‌ه‬ ‫دیموكرات��� ‌‬ ‫له‌شاری‌ ئه‌نتالیا‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫هه‌رێمی كوردستان هیچ ستراتیژێكی بۆ شه‌ڕی ئاو نیه‌‬

‫"ئێران ئاوی سیروانیش ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رێمیش هیچ كارتێكی فشاری نیه‌"‬ ‫ئا‪ :‬وریا حسێن‬

‫هه‌رێمی كوردستان به‌بێ ئاماده‌كاری‬ ‫پێده‌نێته‌ شه‌ڕی ئاوه‌وه‌ له‌گه‌ڵ كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌پێی وته‌ی‬ ‫پسپۆڕان هه‌رێم هیچ كارتێكی فشاری‬ ‫دژ به‌و واڵته‌و هاوپه‌یمانه‌كانی ئاماده‬ ‫‌نه‌كردوەو هیچ ئاماده‌كارییه‌كیشی بۆ‬ ‫پێشهاته‌كانی شه‌ڕی ئاو له‌جیهاندا نیه‌‌‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردس���تان ‪ 5‬س���ه‌ر‌چاوه‌ی‬ ‫س���ه‌ره‌كی دابینكردنی ئاو هه‌یه‌ هه‌مویان‬ ‫له‌ئێران‌و توركیاوه‌ دێنه‌ ناو خاكی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان ته‌نها یه‌ك دانه‌یان نه‌بێت كه‌‬ ‫"زابی گه‌وره‌"یەو‌ هیچ به‌نداوێكی له‌س���ه‌ر‬ ‫نیه‪ ‌،‬بۆیه‌ ئێس���تا به‌ڕای ئه‌كره‌م ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی به‌نداوه‌كان‌و كۆگاكانی‬ ‫ئاو له‌وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ‌و سه‌رچاوه‌كانی‬ ‫ئاوی حكومه‌تی هه‌رێم له‌ڕوی ستراتیژیه‌وه‌‬ ‫مه‌ترسی ئاسایش���ی ئاو له‌سه‌ر هه‌رێمی‬ ‫كوردستان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ی‌ وه‌زاره‌تی كش���توكاڵ‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌‌ ئام���اژه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ده‌كات‬ ‫توانیویان���ه‌ ‪ 17‬به‌ن���داوی گ���ه‌وره‌و‬ ‫مامناوه‌ند دروس���تبكه‌ن له‌گه‌ڵ ‪ 95‬پۆند‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی تائێس���تا چه‌ند به‌نداوێكی‬ ‫تر له‌دروس���تكردندان‪ ،‬ئه‌وه‌ ب���ۆ ئاوێنه‌‬ ‫ئاش���كراده‌كات ئێ���ران ‪%60‬ی ئاوی زێی‬ ‫بچوكی گرتوه‌ته‌وه‌و له‌ئێستادا له‌به‌نداوی‬ ‫(داریان)یش كارده‌كات‌و ته‌نها تونێلێكی‬ ‫ماوه‌ كه‌ ئاو بۆ ناوچه‌ی (كه‌رخه)‌ له‌ئێران‬ ‫ده‌گوازێت���ه‌وه‪ ‌،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر ئ���ه‌و تونێله‌‬ ‫ته‌واوبێت ئاوی س���یروانیش به‌ته‌واوه‌تی‬ ‫وشكده‌كات وتی "هیچ كارتێكی فشارمان‬ ‫نیه‌ دژی ئێران‪ ،‬ته‌نها مه‌گه‌ر دانوس���تانی‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتش���ی "دابینكردن���ی ئاسایش���ی ئاو‬ ‫به‌ئیداره‌دانێك���ی ب���اش ده‌بێ���ت ئه‌ویش‬

‫گرتنەوەی ئاو لەعیراق‬ ‫پێش عێراق هەرێمی‬ ‫کوردستان تینو‬ ‫دەکات‪ ،‬بۆیە عیراق‬ ‫باکی بەو کارتی‬ ‫فشارە نییە‬

‫بەنداوی دوکان‬ ‫ده‌بێ���ت پۆندو به‌ن���داو دروس���تبكه‌ین‌و‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كان پاكبكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬پالنیشمان‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ب���ه‌اڵم پاره‌م���ان‬ ‫له‌به‌رده‌ست نیه‌"‪.‬‬ ‫وه‌زاره‌تی كش���توكاڵ له‌دواهه‌ڵوێستی‬ ‫له‌باره‌ی كێش���ه‌ی ئاو جه‌ختی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ك���رده‌وه‌‪ ،‬ئێ���ران ئه‌گ���ه‌ر دو مه‌تر‬ ‫س���ێجا ئاو له‌هه‌رێم بگرێت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رێمی‬

‫كوردستانیش یه‌ك مه‌تر سێجا ئاو له‌عێراق‬ ‫ده‌گرێته‌وه‪ ‌،‬به‌اڵم به‌ڕای ش���اره‌زایان ئه‌م‬ ‫پالن���ه‌ پێ���ش تینوكردنی عێ���راق چه‌ند‬ ‫ناوچه‌یه‌كی هه‌رێم تینوده‌كات‪.‬‬ ‫دكتۆ هه‌ڵه‌ت ره‌شید خاوه‌نی بڕوانامه‌ی‬ ‫دكت���ۆرا له‌جوگرافی���ای سروش���تی‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌ له‌س���تراتیژی ئ���اوی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌‬

‫هه‌رێم ستراتیژێكی الوازی هه‌یه‌ بۆ شه‌ڕی‬ ‫ئاو چونك���ه‌ ‪ %65‬بۆ ‪ %75‬ئاوی هه‌رێمی‬ ‫كوردستان به‌تایبه‌ت سلێمانی له‌ئێرانه‌وه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت كه‌ ئێران ئێستا به‌نداوی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌و س���ه‌رچاوانه‌ دروستكردوه‌و‬ ‫هه‌وڵ���ی گۆڕین���ی رێ���ڕه‌وی ئاوه‌كانیان‬ ‫ده‌دات‪ ،‬وتی "ئه‌م پرسه‌ مه‌ترسیه‌ له‌سه‌ر‬ ‫ئاسایشی ئاوی سلێمانی‌و كه‌ركوك"‪.‬‬

‫هه‌رێمی كوردستان خاوه‌نی ژێرخانێكی‬ ‫ئ���اوی زۆره‌ كه‌ مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێت له‌نێوان‬ ‫‪ 43‬ب���ۆ ‪ 49‬ملی���ار مه‌ت���ر س���ێجا ئاوی‬ ‫سروش���تی ده‌گۆڕێت به‌پێ���ی بارانبارین‪،‬‬ ‫وتی "باشترین شتێك هه‌رێمی كوردستان‬ ‫بیكات دروس���تكردنی به‌نداوی بێخمه‌یه‌‪،‬‬ ‫چونك��� ‌ه له‌م���اوه‌ی ‪ 26‬س���اڵی رابردودا‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان هیچ س���تراتیژێكی‬

‫ئاوی نه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "گرتنه‌وه‌ی ئاو له‌عێراق پێش‬ ‫عێراق ناوچه‌كان���ی چه‌مچه‌ماڵ‌و كه‌ركوك‬ ‫تینو ده‌كات‪ ،‬بۆیه‌ عێراق زۆر بایه‌خی به‌و‬ ‫كارتی فشاره‌ی هه‌رێم نییه‌"‪.‬‬ ‫به‌ن���داوی بێخمه‌ یه‌كێك���ه‌ له‌به‌نداوه‌‬ ‫س���تراتیژییه‌كان لەس���اڵی‌‪ 1987‬له‌الیه‌ن‬ ‫حكومه‌ت���ی عێراق���ه‌وه‌ كاری لێك���راوه‌و‬ ‫تاس���اڵی ‪1990‬و به‌هۆی گۆڕانی بارودۆخ‬ ‫وه‌س���تاوه‌‪ ،‬روب���ه‌ری ‪140‬كیلۆمه‌تر زه‌وی‬ ‫داده‌پۆش���ێت‌و ده‌توانێت ‪801‬ملیار مه‌تر‬ ‫چوارگۆشه‌ ئاو بگرێت‌و بڕی ‪ 4‬بۆ ‪ 5‬ملیار‬ ‫دۆالری تێده‌چێت‪.‬‬ ‫به‌پێی وته‌ی ئه‌ندامی لیژنه‌ی‌ كشتوكاڵ‌و‬ ‫ئاژه‌ڵ���داری‌و ئاودێ���ری‌و بەن���داوەکان‬ ‫له‌په‌رله‌مانی كوردس���تان عه‌بدوڕه‌حمان‬ ‫عه‌ل���ی‪ ،‬س���اڵی ‪ 2009-2008‬حكومه‌ت���ی‬ ‫عێراق���ی ئاماده‌ب���و ‪ 5‬ملی���ار دۆالری بۆ‬ ‫دابی���ن بكات‪ ،‬به‌اڵم پارت���ی رێگه‌ی نه‌دا‬ ‫دروس���تبكرێت چونكه‌ چه‌ن���د گوندێكی‬ ‫داده‌پۆش���ی‪ ،‬وتی "ئه‌و پڕۆژه‌ ستراتیژیه‌‬ ‫كرایه‌ قوربانی ملمالنێ سیاسیه‌كان"‪.‬‬ ‫ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی لیژن���ه‌ی‌ كش���توكاڵ‌و‬ ‫ئاژه‌ڵداری‌و ئاودێری‌و بەنداوەکان جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كاته‌وه‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫كێش���ه‌ی ئاوی نیه‌ چونكه‌ ‪ 30‬ملیار مه‌تر‬ ‫س���ێجا ئاوی س���ه‌رزه‌وی‌و ‪ 5‬ملیار مه‌تر‬ ‫ئ���اوی ژێ���رزه‌وی هه‌یەو‌ ئه‌و ئ���اوه‌ ‪-12‬‬ ‫‪15‬ملی���اری له‌ئێران‌و توركی���اوه‌ دێته‌ ناو‬ ‫خاكی هه‌رێم‪ ،‬وتی "پێداویس���تی ناوخۆی‬ ‫هه‌رێم بۆ ئاو ‪ 8‬ملیاره‌ به‌اڵم هه‌رێم چوار‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ پێویس���تی خۆی ئ���اوی هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌ش���ێوه‌یه‌كی زانس���تی ئه‌م ئاوه‌‬ ‫به‌كارنه‌هێنراوه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕای پس���پۆڕان "ئه‌گه‌ربێت‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان س���تراتیژێكی به‌هێ���ز بۆ‬ ‫ئاینده‌ی ئاوی خ���ۆی دانه‌ڕێژێت ئه‌گه‌ری‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌م���اوه‌ی چه‌ند س���اڵی داهاتودا‬ ‫توشی هه‌ڕه‌شه‌ی زیاتر بێت"‪.‬‬

‫ریفراندۆم چاالکی بازرگانی نێوان هەرێم‌و واڵتانی تورکیاو ئێرانی الوازنەکردوە‬ ‫"بازرگانە تورک‌و ئێرانییەکان لەگەڵ داخستنی سنور نین بەڕوی هەرێمی کوردستان"‬

‫بێت‌و هه‌رێمی كوردس���تان ئه‌م پش���كه‌‬ ‫له‌ده‌س���تبدات ئه‌گه‌ری هه‌ی���ه‌ گرانیه‌كی‬ ‫زۆر روب���ه‌ڕوی بازاڕبكات���ه‌وه‌ ه���اوكات‬ ‫ژم���ارەی ئه‌و خێزانانه‌ش به‌رزبكاته‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌كه‌ونه‌ ژێ���ر هێڵی هه‌ژارییه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫سه‌رباری ئه‌وه‌ی ئاستی هه‌ڵئاوسانی نرخ‬ ‫له‌بازاڕه‌كانی كوردستان ‪ %94‬تێپه‌ڕێكردوه‌‬ ‫به‌پێی ئاماری ده‌سته‌ی ئاماری هه‌رێم‪.‬‬

‫ئا‪ :‬وریا‬ ‫تائێستا توركیاو ئێران هیچ هه‌نگاوێكیان‬ ‫نه‌ناوه‌ بۆ داخستنی مه‌رزه‌كان به‌ڕوی‬ ‫هه‌رێمی كوردستانداو به‌پێی وته‌ی‬ ‫سه‌رۆكی یه‌كێتی‌و هاورده‌و نارده‌نیكاران‬ ‫"ئه‌گه‌ر بێت‌و ئێران توركیا ئه‌م هه‌نگاوه‌‬ ‫بنێن‪ ،‬كاره‌سات روده‌دات"‪ ،‬ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ ترس هه‌یه‌ عێراق به‌شه‌‬ ‫خۆراك‌و ده‌رمان نه‌نێرێت‪.‬‬ ‫هه‌رێمی كوردستان خاوه‌نی چوار مه‌رزی‬ ‫فه‌رم���ی‌و چه‌ن���د مه‌رزێك���ی نافه‌رمیه‌‪،‬‬ ‫فه‌رمیه‌كان پێكهاتون له‌(حاجی ئۆمه‌ران‪،‬‬ ‫باش���ماخ‪ ،‬ئیبراهیم خه‌لیل‪ ،‬په‌روێزخان)‬ ‫كه‌ سیانیان له‌گه‌ڵ ئیرانه‌و یه‌ك دانه‌شیان‬ ‫له‌گه‌ڵ توركیایه‌‪.‬‬ ‫حس���ێن ئه‌حمه‌د به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گومرگی‬ ‫مه‌رزی په‌روێزخان له‌ب���اره‌ی جموجوڵی‬ ‫بازرگان���ی له‌نێ���وان ئێ���ران‌و هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌كرد ئه‌مڕۆ‬ ‫یه‌ك���ه‌م رۆژی ده‌وام���ی فه‌رمی���ان بوه‌‬ ‫دوای جه‌ژنی ره‌مه‌زان س���ه‌رنجیان له‌سه‌ر‬ ‫جموجوڵه‌كان هه‌بوه‌ به‌اڵم هیچ شتێكیان‬ ‫تێبینی نه‌كردوه‌ له‌ب���اره‌ی خاوبونه‌وه‌ی‬ ‫بارزگانی به‌هۆی بڕی���اری ریفراندۆمه‌وه‌‪،‬‬ ‫وتی "زۆرینه‌ی بازرگانه‌كان گرێبەس���تیان‬ ‫تازه‌كردوه‌ته‌وه‌ بۆ هێنانی كااڵو كه‌لوپه‌ل‬ ‫له‌ڕوی سوته‌مه‌نی‌و خواردن‌و بیناسازییه‌وه‌‪،‬‬ ‫رۆژانه‌ ‪ 400‬تا ‪ 600‬بارهه‌ڵگر له‌مه‌رزه‌كه‌ی‬ ‫ئێمه‌ هاتوچۆ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری گومرگ���ی په‌روێزخ���ان‬ ‫باس���ی ئه‌وه‌ش���ی بۆ ئاوێنه‌كرد هاوتای‬ ‫مه‌رزه‌كه‌ی ئه‌و له‌مه‌رزه‌كانی دیكه‌ش هیچ‬ ‫حاڵه‌تێكی له‌و ش���ێوه‌یه‌ روینه‌داوه‪ ‌،‬وتی‬ ‫"ئێمه به‌سیس���تمێك له‌گ���ه‌ڵ مه‌رزه‌كانی‬ ‫دیكه‌ به‌س���تراوین به‌یه‌كه‌وه‌ له‌وێش هیچ‬

‫به‌غدا هۆشداری‬ ‫ئه‌وه‌یداوه‌ ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫ریفراندۆم بكرێت‬ ‫له‌مه‌ودوا له‌عێراقه‌و‌ه‬ ‫پشكی بودجه‌ی هه‌رێم‬ ‫ده‌ستنیشان ناكرێت‬

‫به‌پێ���ی وته‌ی ئه‌حمه‌دی حاجی ره‌ش���ید‬ ‫بڕی���اردەر‌ی لیژنه‌ی دارای���ی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق ئه‌م ئه‌گه‌ره‌ پێشبینیكراوه‌ به‌تایبه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر عێراق دڵنیابێت���ه‌وه‌ ریفراندۆم بۆ‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی كوردس���تانه‌‪ ،‬وتی "بڕینی‬ ‫به‌ش���ه‌ خۆراك‌و ده‌رمان قه‌یرانی دارایی‬ ‫زیات���ر ده‌ئاڵۆس���كێنێت‪ ،‬چونك���ه‌ ‪%60‬‬ ‫خه‌ڵكی كوردستان پشتیان به‌و کۆمەكی‬ ‫خۆراكه‌ به‌ستوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی نه‌بێت ده‌كه‌وێته‌‬ ‫ژێر هێڵی هه‌ژارییه‌وه‌"‪.‬‬

‫کڕیارێک لەسوپەرمارکێتێکدا‬ ‫روین���ه‌داوه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت مه‌رزێك���ی وه‌كو یه‌كێتی ه���اورده‌و نارده‌نیكاران له‌باره‌ی‬ ‫س���ه‌رته‌ك كه‌ الوه‌كیه‌ رۆژانه‌ ‪ 170‬تا‪ 200‬مه‌ترسی داخستنی مه‌رزه‌كان به‌ئه‌گه‌رێكی‬ ‫بارهه‌ڵگر ده‌چنه‌ خاك���ی ئێران كه‌لوپه‌ل الوازی وه‌س���فده‌كات‌و ته‌نان���ه‌ت باس���ی‬ ‫ئه‌وه‌ش���ده‌كات له‌گ���ه‌ڵ وه‌فدێكی ئێرانی‬ ‫ده‌گوازنه‌وه‌ ناو هه‌رێم"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ قس���ه‌یانكرده‌وه‌ ئه‌وانیش‬ ‫به‌پێ���ی ئاماره‌كان���ی یه‌كێتی ه���اورده‌و نایانه‌وێت م���ه‌رزه‌كان ب���ه‌ڕوی هه‌رێمدا‬ ‫نارده‌نیكارانی هه‌رێم قه‌باره‌ی ئاڵوگۆڕی دابخرێت چونك���ه‌ باوه‌ڕیان وایه‌ زیان له‌و‬ ‫نێوان هه‌رێمی كوردستان ‪ -‬توركیا ‪10‬بۆ‪ 12‬دۆخه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬وتی "پێشبینی الواز هه‌یه‌‬ ‫ملیار دۆالره‌ س���ااڵنه‌ له‌گه‌ڵ ئێرانیش ‪ 6‬بۆ داخس���تنی مه‌رزه‌كان‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫ملیاره‌‪ ،‬تاپێش دوس���اڵ ئێ���ران زۆرترین م���ه‌رزه‌كان دابخرێن كاره‌س���ات روده‌دات‌‬ ‫هاورده‌ی له‌گه‌ڵ هه‌رێم هه‌بو به‌اڵم ئێستا چونكه‌ ئێمه‌ هیچمان نیه‌ زۆرترین ش���ت‬ ‫هاورده‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫توركیا له‌پێشتره‪.‬‬ ‫س���ه‌رۆكی یه‌كێتی هاورده‌و نارده‌نیكاران‬ ‫شێخ مس���ته‌فا عه‌بدولڕه‌حمان سه‌رۆكی باس���ی ئه‌وه‌ش���ده‌كات له‌دۆخێك���ی وادا‬

‫جگ���ه‌ ل���ه‌وه‌ی گران���ی س���ه‌رهه‌ڵده‌دات‬ ‫هاوكات كارگه‌ بچوكه‌كانیش كه‌ له‌هه‌رێم‬ ‫كارده‌كه‌ن كاره‌كانیان ده‌وه‌ستێت چونكه‌‬ ‫كه‌ره‌س���ته‌ی خاویان له‌ده‌ره‌وه‌ بۆ دێت‪،‬‬ ‫هاوكات س���ه‌باره‌ت ب���ه‌و ده‌نگۆیه‌ش كه‌‬ ‫باس���ی هه‌ڵگرتنی كااڵو شمه‌ك ده‌كرێت‬ ‫له‌الی���ه‌ن به‌ش���ێك له‌بازرگانه‌كانه‌وه‌ بۆ‬ ‫كاتی خ���ۆی بیفرۆش���نه‌وه‌ به‌گران‪ ،‬وتی‬ ‫"م���ن ئ���اگادارم بازرگان���ه‌كان كااڵیه‌كی‬ ‫زۆریان هێن���اوه‌ به‌اڵم به‌هۆی ره‌مه‌زانه‌وه‌‬ ‫هێناویانه بۆ رۆژی گرانی نیه‌"‪.‬‬ ‫هاوكات���ی قس���ه‌كانی ش���ێخ مس���ته‌فا‪،‬‬ ‫به‌پێ���ی به‌دواداچونێك���ی ئاوێن���ه‌ له‌ناو‬ ‫بازاڕی س���لێمانی جێگیری به‌نرخه‌كانه‌وه‌‬

‫ده‌بینرێ���ت‌و گۆڕان���كاری ئه‌وتۆ به‌س���ه‌ر‬ ‫نرخه‌كان���دا نه‌هاتوه‌‪ ،‬لوقم���ان ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری فرۆش له‌كۆمپانیای بورهان‬ ‫جه‌خت���ی له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ك���رده‌وه‌ "هی���چ‬ ‫جموجوڵێ���ك به‌ئاڕاس���ته‌ی گرانكردن���ی‬ ‫كه‌لوپه‌ل نیه‌"‪.‬‬ ‫هاوكاتی داخس���تنی مه‌رزه‌كان لەهه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬مه‌ترس���یه‌كی پێشبینكراو‬ ‫له‌س���ه‌ر ئابوری هه‌رێم بڕین���ی بودجه‌ی‬ ‫حاكیمەیە‌ كه‌ پشكی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫زیاتر له‌ (‪ )287‬ملی���ار دینار پێكهاتوه‌‬ ‫له‌پشكی (خۆراك‌و ده‌رمان‪ ،‬وه‌رگرتنه‌وەی‌‬ ‫گه‌ن���م)‌‪ ،‬به‌پێ���ی پێش���بینیه‌كان ئه‌گه‌ر‬

‫بڕی���ارده‌ری لیژنه‌ی دارای���ی په‌رله‌مانی‬ ‫عێراق ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات ش���یعه‌كان‬ ‫هاوهه‌ڵوێستن به‌رامبه‌ر كوردستان ئه‌گه‌ر‬ ‫ئێران هه‌ڵوێس���تی تون���دی هه‌بێت ئه‌وا‬ ‫عێراقیش هه‌ڵوێستی توندی ده‌بێت‪ ،‬وتی‬ ‫"به‌غدا هۆش���داری ئه‌وه‌یداوه‌ ئه‌گه‌ر بێت‌و‬ ‫ریفراندۆم بكرێت‪ ،‬له‌م���ه‌ودوا له‌عێراقه‌وه‌‬ ‫پش���كی بودج���ه‌ی هه‌رێم ده‌ستنیش���ان‬ ‫ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچی تائێس���تا زۆرینه‌ی ش���ته‌كان‬ ‫ئه‌گ���ه‌رن‪ ،‬به‌اڵم به‌ه���ۆی نه‌بونی ئابوری‬ ‫خۆژێن‌و به‌هێز ته‌نه���ا دیاریكردنی رۆژی‬ ‫ریفران���دۆم له‌چه‌ندی���ن الوه‌ مه‌ترس���ی‬ ‫گه‌وره‌ی له‌سه‌ر ئابوری هه‌رێمی كوردستان‬ ‫دروس���تكردوه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ وه‌كو س���ه‌رۆكی‬ ‫یه‌كێتی‌و ه���اورده‌و نارده‌نیكارانیش وتی‬ ‫"ده‌ستبردنی توركیاو ئێران بۆ داخستنی‬ ‫س���نور دۆخێكی كاره‌س���تبار بۆ ئابوری‬ ‫هه‌رێم دروستده‌كات"‪.‬‬

‫کوردستانێکی ئاوەدانت دەوێت‪ ،‬بەرهەمی خۆماڵی بەکاربهێنە‬

‫کوالێتی‬ ‫تەندروستی‬ ‫باشتر‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫دوا ده‌روازه‌ ‌ی نیگه‌رانی‌‬

‫خه‌ڵك ‌ی ناڕاز ‌ی كوردستان به‌س فه‌یسبوکیان‌ به‌ده‌سته‌وه ماوه‌‬

‫نقاش‪ ،‬مەعاز فەرحان‬ ‫فه‌یسبوك‪ ،‬بۆ خه‌ڵكی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان بووه‌ته‌ تاكه‌ ده‌روازه‌ ‌ی‬ ‫ده‌ربڕینی‌ ناڕه‌زایه‌تی‌‌و ئه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر‬ ‫شه‌قام‌و به‌كه‌ناڵه‌ ره‌سمییه‌كان پێیان‬ ‫ناكرێت‪ ،‬به‌فه‌یسبووك قه‌ره‌بووی‌‬ ‫ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ سێ‌ س���اڵی‌ قه‌یرانی‌ ئابوری‌‌و‬ ‫سه‌ربازی‌‌و سیاسی‌ هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ كوردس���تان چه‌ندین ش���ێوازی‌‬ ‫جۆراوجۆریان تاقیك���رده‌وه‌ بۆ ده‌ربڕینی‌‬ ‫ناڕه‌زایی‌‪ ،‬ه���ه‌ر له‌كۆكردن���ه‌وه‌ی‌ ئیمزاو‬ ‫پێشكه‌ش���كردنی‌ داواكاری‌ به‌حكومه‌ت‌و‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬تا ده‌گاته‌ مانگرتن‌و بایكۆتی‌‬ ‫ده‌وام‌و خۆپیش���اندانی‌ سه‌ر شه‌قامه‌كان‪،‬‬ ‫ئێس���تا كه‌ له‌هه‌م���وو رێ���گاكان بێهیوا‬ ‫بوون‪ ،‬ناڕه‌زاییه‌كان له‌فه‌یس���بووك درێژه‌‬ ‫پێده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫جگه‌ له‌به‌كارهێنان���ی‌ ئه‌كاونت‌و په‌یجه‌‬ ‫تایبه‌ته‌كان‪ ،‬هاواڵتیان ڕێگه‌یه‌كی‌ دیكه‌یان‬ ‫بۆ گه‌یاندنی‌ ده‌نگیان به‌ به‌رپرسه‌ بااڵكان‬ ‫گرتوه‌ته‌ به‌ر‪ ،‬ئه‌ویش نوسینی‌ داواكاری‌‌و‬ ‫گله‌ی���ی‌‌و ره‌خنه‌كانیان���ه‌ له‌كۆمێنتی‌ ئه‌و‬ ‫پۆس���تانه‌ی‌ به‌رپرس���ه‌كان له‌فه‌یسبووك‬ ‫ده‌یكه‌ن‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر كه‌ به‌رپرس���ێك وێنه‌ی���ه‌ك یان‬ ‫پۆستێك ده‌كات‪ ،‬به‌لێشاو الیك‌و كۆمێنتی‌‬ ‫بۆ ده‌ڕوات‪ ،‬جگه‌ له‌كۆمێنتی‌ الیه‌نگرانیان‪،‬‬ ‫به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌كۆمێنته‌كان���ی‌ دیك���ه‌‬ ‫ره‌خنه‌گرتن���ه‌ له‌ش���ێوازی‌ حكومڕانیان‌و‬ ‫داوای‌ باشكردنی‌ گوزه‌رانی‌ هاواڵتیانه‌‪.‬‬ ‫ساڵی‌ ‪ 2014‬سه‌ره‌تای‌ قه‌یرانی‌ ئابوری‌‬ ‫له‌كوردستان ده‌ركه‌وت‌و پرسی‌ دواكه‌وتنی‌‬ ‫موچ���ه‌‪ ،‬فه‌رمانبه‌ران راچڵه‌كاند‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان پڕبون له‌و پۆستانه‌ی‌‬ ‫كه‌ ڕه‌خنه‌ی‌ توندیان له‌حكومه‌ت ده‌گرت‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ توان���ای‌ دابینكردن���ی‌ موچه‌ی‌‬ ‫فه‌رمانبه‌ره‌كانی‌ نییه‌‪ ،‬هێشتا فه‌رمانبه‌ران‬

‫له‌باره‌ی‌ موچه‌ فه‌وتاوه‌كانیانه‌وه‌ دڵنیاییان‬ ‫پێنه‌درابوو سیس���تمی‌ پاشه‌كه‌وتی‌ موچ ‌ه‬ ‫خرای���ه‌ ب���واری‌ جێبه‌جێكردن���ه‌وه‌‪ ،‬ئیتر‬ ‫قسه‌‌و باس ‌ی فه‌یس���بوك بوو به‌وه‌ی‌ هه‌ر‬ ‫فه‌رمانبه‌رێك چه‌نده‌ موچه‌ی‌ لێده‌بڕێت‪.‬‬ ‫كێش���ه‌كه‌ به‌وه‌وه‌ نه‌وه‌س���تاو قه‌یرانی‌‬ ‫سیاسیش���ی‌ ب���ه‌دوادا هات‪ ،‬ئ���ه‌م جۆره‌‬ ‫به‌یت‌و بالۆرانه‌ درێژه‌یان كێش���ا‪ ،‬ئێستا‬ ‫رۆژانه‌ یاخ���ود هه‌فتانه‌ ڕووداوێك ده‌بێته‌‬ ‫بابه‌تی‌ گه‌رم���ی‌ فه‌یس���بوك‌و به‌زوویش‬ ‫بابه‌تێكی‌ تری‌ به‌سه‌ردا دێت‪.‬‬ ‫مانگی‌ نیسانی‌ ئه‌مساڵ‪ ،‬ره‌شبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌س���تی‌ منداڵێ���ك به‌ه���ۆی‌ هه‌ڵ���ه‌ی‌‬ ‫پزیشكیه‌وه‌ له‌پارێزگای‌ دهۆك كاردانه‌وه‌ی‌‬ ‫فراوانی‌ له‌فه‌یسبوك به‌دوای‌ خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫كار گه‌یشته‌ دروستكردنی‌ كه‌مپین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌مانه‌ هیچیان لێ سه‌وز نه‌بوو‪ ،‬دۆسیه‌كه‌‬ ‫به‌بڕینه‌وه‌ی‌ ده‌س���تی‌ منداڵه‌كه‌ س���ه‌ری‌‬ ‫نرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌ریه‌كێ���ك ل���ه‌م رووداوانه‌دا‬ ‫خه‌ڵكی‌ ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ س���ه‌ر پۆس���ته‌‬ ‫ك���ۆن‌و نوێیه‌كانی‌ به‌رپرس���ان بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌وێوه‌ ده‌رده‌دڵی‌ خۆیان ده‌رببڕن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌رپرس���ه‌كه‌ یا تیمه‌كه‌ی‌ ئه‌و كۆمێنتانه‌‬ ‫ببینن‪.‬‬ ‫غه‌ری���ب زه‌رده‌هاڵ���ی‌‪ ،‬به‌ش���دارێكی‌‬ ‫چاالك���ه‌ له‌فه‌یس���بوك‪ ،‬جگه‌ له‌پۆس���ته‌‬ ‫ڕه‌خنه‌ئامێزه‌كان���ی‌‪ ،‬له‌ڕێگه‌ی‌ نوس���ینی‌‬ ‫كۆمێنت���ی‌ ڕه‌خنه‌ ئامێزه‌وه‌ به‌رپرس���ان‬ ‫ده‌داته‌ به‌ر نه‌شته‌ری‌ ڕه‌خنه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كۆمێنتێك���دا ب���ۆ نێچیرڤ���ان بارزانی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ نوسیوه‌ "مه‌عاشه‌كه‌ت‬ ‫جوانه‌"‪ -.‬ده‌سته‌واژه‌ی‌ معاشه‌كه‌ت جوانه‌‬ ‫كات���ی‌ ناڕه‌زایی‌ خه‌ڵك���ی‌ دژی‌ نه‌بوونی‌‬ ‫موچه‌ به‌كارده‌هات وه‌ك گاڵته‌كردنێك به‌و‬ ‫حوكمڕانانه‌ی‌ موچه‌ی���ان بۆ فه‌رمانبه‌ران‬ ‫پێ دابین ناكرێت‪.-‬‬ ‫غه‌ری���ب له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ له‌فه‌یس���بووك‬ ‫ب���ه‌رده‌وام كۆمێن���ت ده‌دات‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫پێیوانی���ه‌ ناڕه‌زای���ی‌ فه‌یس���بوك له‌ هی‌‬

‫شه‌قام كاریگه‌رتربێت‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌كرد‬ ‫به‌رپرس���ان خۆی���ان ئه‌كاونته‌كانی���ان‬ ‫به‌كارناهێنن له‌الیه‌ن كه‌سانی تره‌وه‌ بۆیان‬ ‫ده‌برێت به‌ڕێوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و به‌"نیقاش"ی‌ وت "زۆرجار توش���ی‬ ‫كێش���ه‌ ب���ووم به‌ه���ۆی ئ���ه‌وه‌ی پێیان‬ ‫ناخۆش ب���ووه‌ ڕه‌خنه‌یان لێ بگرم‌و بگره‌‬ ‫هه‌ڕه‌شه‌ش���یان لێ ك���ردووم‪ ،‬به‌اڵم كوڵم‬ ‫نه‌داوه‌‪".‬‬ ‫ناوێكی‌ دیكه‌ی‌ دیار له‌فه‌یسبووك هه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌كۆمێنتی‌ ژێر پۆستی‌ به‌رپرسه‌كاندا‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ئاماده‌ی���ی‌ هه‌ی���ه‌‌و چاوه‌ڕێیه‌‬ ‫به‌رپرس���ێك پۆس���تێك باڵوبكاته‌وه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ خێرا س���ه‌رنجی‌ خ���ۆی‌ له‌ژێردا‬ ‫بنوس���ێ‌‪ ،‬ه���اوكار عه‌بدولق���ادر هه‌موو‬ ‫جارێكی���ش وه‌ك گاڵته‌جاڕی‌ ده‌نوس���ی‌‬ ‫"كاك …پێنج ه���ه‌زار دۆالرم ده‌یتێ‌ به‌‬ ‫قه‌رز‪".‬‬ ‫هاوكار قس���ه‌ی‌ ب���ۆ "نیق���اش" كردو‬ ‫وت���ی‌ "نوس���ین فاكته‌رێك���ی‌ باش���ه‌ بۆ‬ ‫هۆش���یاركردنه‌وه‌ی‌ تاكه‌كان كه‌ ئێس���تا‬ ‫كاریگه‌ریش���ی‌ نه‌بێ���ت له‌دور م���ه‌ودادا‬

‫كاریگه‌رییه‌كانی‌ ده‌رده‌كه‌ون‪".‬‬ ‫هاوكار له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی‌ به‌سه‌دان كۆمێنت ‌ی‬ ‫بۆ به‌رپرس���ه‌كان نوسیوه‌‪ ،‬به‌اڵم تائێستا‬ ‫وه‌اڵمی‌ هیچیانی‌ وه‌رنه‌گرتووه‌و ده‌شڵێت‬ ‫"به‌رپرسه‌كان ئه‌وه‌نده‌ی‌ خه‌ریكی‌ گه‌شت‌و‬ ‫گه‌ڕانن ئه‌وه‌ن���ده‌ ده‌رفه‌تی‌ وه‌اڵمدانه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌یان نیه‌"‪.‬‬ ‫به‌م سااڵنه‌ی‌ دوایی‌ زۆربه‌ی‌ هه‌ره‌ زۆری‌‬ ‫به‌رپرس���ه‌ بااڵكانی‌ هه‌رێم چاالك‌و گه‌رم‌و‬ ‫گوڕن له‌به‌كارهێنانی‌ فه‌یسبووك‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت پێش كه‌ناڵ���ه‌ فه‌رمییه‌كان‬ ‫له‌فه‌یس���بووك باڵوی‌ ده‌كه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫چه‌نده‌ پۆس���ت ده‌كه‌ن به‌ده‌یان ئه‌وه‌نده‌‬ ‫كۆمێنت���ی‌ داواكاری‌‌و ره‌خنه‌و گله‌ییان بۆ‬ ‫ده‌نوسرێ‌‪.‬‬ ‫مه‌س���عود بارزانی‌ س���ه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان ك���ه‌ زۆرج���ار فه‌یس���بووك‬ ‫به‌كاردێنێ‌ ب���ۆ گه‌یاندن���ی‌ په‌یامه‌كانی‌‪،‬‬ ‫هه‌ر كه‌ پۆستێك باڵوده‌كاته‌وه‌ به‌هه‌زاران‬ ‫الیه‌نگری‌ الیك‌و شێری‌ ده‌ك ‌هن‌و كۆمێنتی‌‬ ‫پیا هه‌ڵدانی‌ بۆ ده‌نوسن‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریشدا‬ ‫به‌س���ه‌دان كه‌س ده‌یده‌نه‌ ب���ه‌ر ره‌خنه‌و‬

‫زۆرترین كۆمێنت كه‌ له‌س���ه‌ر پۆسته‌كان ‌ی‬ ‫بارزانی‌ دووباره‌ ده‌بێته‌وه‌ن ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بۆی‌‬ ‫ده‌نوس���ن "به‌زه‌یت به‌م خه‌ڵكه‌دا بێته‌وه‌‌و‬ ‫تا كه‌ی‌ وا له‌م میلـله‌ته‌ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ سه‌رۆكی‌ حكومه‌تیش‬ ‫ه���ه‌ر كاتێ���ك پۆس���تێك ده‌كات‪ ،‬خێرا‬ ‫به‌سه‌دان كه‌س بۆی‌ ده‌نوسن "مه‌عاشه‌كه‌‌و‬ ‫جوانه‌‌و تا كه‌ی‌ خه‌ڵك برسی‌ ده‌كه‌ن؟"‪.‬‬ ‫قوب���اد تاڵه‌بان���ی‌ جێگری س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت یه‌كێكه‌ له‌به‌رپرسه‌ ئاكتیڤه‌كانی‌‬ ‫فه‌یس���بوك‪ ،‬ئه‌ویش هه‌ركاتێك پۆستێك‬ ‫ده‌كات به‌س���ه‌دان ره‌خنه‌ی‌ لێده‌گیرێت‌و‬ ‫زۆركه‌س���یش بۆی‌ ده‌نوسن "دڵمان به‌وه‌‬ ‫خۆش���بوو كه‌ جێگه‌ی‌ باوك���ت بگریته‌وه‌‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌" – ئام���اژه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تاڵه‌بانی‌ باوكی‌ وه‌ك ئه‌م نه‌بووه‌‪.-‬‬ ‫ئه‌رس���ه‌الن ڕه‌حم���ان‪ ،‬رۆژنامه‌نووس‌و‬ ‫پس���پۆڕی‌ ب���واری‌ راگه‌یان���دن ئاماژه‌ی‌‬ ‫به‌وه‌كرد فه‌یس���بووك بووه‌ته‌ ده‌رگایه‌كی‬ ‫گ���ه‌وره‌ به‌ رووی هه‌موو ئ���ه‌و ده‌نگانه‌دا‬ ‫كراوه‌ت���ه‌وه‌ ك���ه‌ پێش���تر ده‌نگی���ان‬ ‫نه‌ده‌گه‌یشت‪ ،‬یان ده‌رفه‌تی ئه‌وه‌ نه‌ده‌درا‬

‫ده‌نگیان ببیسترێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌"نیق���اش"ی‌ وت "رایگش���تی‬ ‫فه‌یس���بووك رۆڵێكی گ���ه‌وره‌ی گێڕاوه‌و‬ ‫نیگه‌ران���ی‌و په‌ژاره‌ زۆره‌كه‌ی س���ه‌رۆكی‬ ‫حكومه‌تی���ش له‌فه‌یس���بووك‌و ناونان���ی‬ ‫حزب���ه‌كان به‌حزبی فه‌یس���بوك به‌ڵگه‌یه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر رۆڵی ئ���ه‌و ت���ۆڕه‌ له‌گه‌یاندنی‬ ‫ناڕه‌زایه‌تییه‌كان‌و جۆشدانی به‌كارهێنه‌ران‬ ‫به‌ئاراسته‌ی هه‌ڵبڕینی ده‌نگی نا دا"‪.‬‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ به‌رپرس���انی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم چوون���ه‌ رووس���یاو وه‌ك خۆیان‬ ‫رایانگه‌یاند گرێبه‌س���تێكی‌ درێژخایه‌نیان‬ ‫له‌گه‌ڵ كۆمپانیای‌ (رۆزنه‌فت)ی‌ رووسی‌‬ ‫ئه‌نجامدا‪ ،‬نێچیره‌ڤان بارزانی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت���ی‌ هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان كه‌‬ ‫له‌س���ه‌فه‌ره‌كه‌ گه‌ڕای���ه‌وه‌‪ ،‬دوو هه‌فت���ه‌‬ ‫له‌مه‌وبه‌ر كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌نووس���ی‌‬ ‫ئه‌نجامداو نیگه‌رانی‌ له‌و حزبانه‌ ده‌ربڕی‌‬ ‫ك���ه‌ له‌حكومه‌تدان‌و ره‌خن���ه‌ش ده‌گرن‪،‬‬ ‫له‌كۆنگره‌ك���ه‌دا به‌"حزبی‌ فه‌یس���بووك"‬ ‫ناوی‌ هێن���ان وه‌ك ئاماژه‌یه‌ك بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌فه‌یس���بووكه‌وه‌ ناكۆكییه‌كانیان له‌گه‌ڵ‬ ‫حكومه‌ت یه‌كالیی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وانه‌ی‌ كۆمێنت له‌س���ه‌ر‬ ‫پۆس���تی‌ به‌رپرس���ه‌كان ده‌نوسن هیوای‌‬ ‫گه‌وره‌یان به‌و هه‌نگاوه‌یان هه‌ڵنه‌چنیوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم توڕه‌بوونی‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫له‌سه‌ر فه‌یس���بووك دڵخۆشی‌ كردوون‌و‬ ‫پێیان وایه‌ كۆمێنته‌كانیان شوێنی‌ خۆی‌‬ ‫گرتووه‌و به‌رپرس���ه‌كانی‌ قه‌ڵس كردووه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ل���ه‌دوای‌ ئه‌و قس���ه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌‬ ‫حكومه‌ت���ه‌وه‌ كۆمێنت نوس���ه‌كان زیاتر‬ ‫له‌جاران گه‌رموگوڕتر بوون‪.‬‬ ‫ئێس���تا هه‌ردوو الیه‌نی‌ ده‌سه‌اڵتداران‌و‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ له‌كوردس���تان هیوای���ان‬ ‫به‌فه‌یسبووك هه‌ڵچنیوه‌ بۆ دروستكردنی‌‬ ‫كاریگه‌ری‪ ،‬به‌اڵم نازانرێت حه‌وس���ه‌ڵه‌ی‌‬ ‫كامیان زیاتر ده‌بێت‌و دواجار ملمالنێكه‌‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ كام الی���ه‌ن یه‌كالی���ی‌‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫كێشه‌كانی دوای ئازادی‬

‫موسڵ‪ ..‬قه‌یرانی‌ نیشته‌جێبوون له‌شارێك ‌ی وێرانه‌دا‬

‫نقاش‪ ،‬تایبه‌ت‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌موسڵ رووده‌دات به‌هه‌موو‬ ‫مانایه‌ك ته‌قینه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌هۆی ئه‌و‬ ‫جه‌نگه‌ سه‌خته‌ی ماوه‌ی هه‌شت مانگه‌‬ ‫تێیدا به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم ته‌قینه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م جاره‌ به‌هۆی‌ دانیشتوانه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وان له‌ترسی خراپی ژیانی سێ ساڵی‬ ‫رابردوویان هه‌اڵتوون‌و ئێستاش به‌ شۆكی‬ ‫قه‌یرانێ���ك به‌ئ���اگا هات���وون‪ ،‬ئه‌مه‌ حاڵی‬ ‫س���ه‌دان هه‌زار كه‌س له‌دانیشتووانی به‌ری‬ ‫راس���ته‌ له‌وانه‌ی له‌جه‌نگ رزگاریان بووه‌‌و‬ ‫دواتر په‌نایان بۆ به‌ری چه‌پ (خۆرهه‌اڵت)‬ ‫ب���ردووه‌ كه‌ پێنج مانگ له‌مه‌وبه‌ر ئازادكرا‪،‬‬ ‫لێره‌ گه‌وره‌ترین كێش���ه‌ ك���ه‌ رووبه‌ڕوویان‬ ‫ده‌بێته‌وه‌ ده‌ستكه‌وتنی په‌ناگه‌یه‌كه‌‪.‬‬ ‫یاس���ین ته‌ها یه‌كێكه‌ ل���ه‌و هه‌اڵتووانه‌‌و‬ ‫خۆی‌و خێزانه‌كه‌ی گه‌یش���توونه‌ته‌ گه‌ڕه‌كی‬ ‫س���ه‌الم له‌ خۆرهه‌اڵتی موس���ڵ‪ ،‬دوای دوو‬ ‫رۆژیش ل���ه‌ مانه‌وه‌ی له‌ماڵ���ی خزمه‌كانی‬ ‫گه‌ش���تێكی دوو‌ودرێژی بۆ گه‌ڕان به‌دوای‬ ‫شوێنی نیش���ته‌جێبووندا ده‌ستپێكرد‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪" :‬پێیه‌كانم هیالك بوون له‌ گه‌ڕان‬ ‫به‌سه‌ر نووس���ینگه‌كانی خانووبه‌ره‌‌و گه‌ڕان‬ ‫ب���ه‌ نێ���و گه‌ڕه‌كه‌كاندا‪ ،‬به‌اڵم بێ س���وود‬ ‫بووه‌‪ ،‬خانووی چۆڵ نییه‌‌و ئه‌گه‌ر هه‌شبێت‬ ‫نرخیان زۆر به‌رزه‌"‪.‬‬ ‫دوای ‪ 10‬رۆژ ل���ه‌ گه‌ڕان���ی به‌رده‌وامیش‬ ‫یاسین تووشی نائومێدی بوو‪ ،‬بۆیه‌ بڕیاری‬ ‫دا بچێته‌ خانوویه‌ك���ی ته‌واونه‌بوو‪ ،‬ئه‌و له‌‬ ‫هه‌وڵی باوه‌ڕپێهێنانی هاوسه‌ر‌و منداڵه‌كانی‬ ‫بۆ نیش���ته‌جێبوون له‌ خان���ووه‌ نوێیه‌كه‌دا‬ ‫كه‌ خزمه‌تگوزارییه‌ س���ه‌ره‌تاییه‌كانی تێدا‬ ‫نییه‌‌و كه‌س���ێك ناچار نه‌بێت تێیدا ناژی‪،‬‬

‫پێیان ده‌ڵێت‪" :‬س���ه‌قف‌و دیوار له‌و خێم ‌ه‬ ‫به‌دبه‌خت���ه‌ باش���تره‌ ك���ه‌ له‌ س���ه‌ره‌تای‬ ‫ئاواره‌بوونماندا تێیدا ده‌ژیاین"‪.‬‬ ‫بازرگانان���ی خانووب���ه‌ره‌‌و ده‌اڵڵ���ه‌كان‬ ‫ئ���اگاداری ورده‌كاری ئ���ه‌م قه‌یران���ه‌ن‪،‬‬ ‫محه‌م���ه‌د س���ه‌میر ك���ه‌ له‌ب���واری ده‌اڵڵی‬ ‫به‌كرێدانی خان���وودا كارده‌كات‪ ،‬له‌وه‌ته‌ی‬ ‫ئۆپراس���یۆنه‌كانی ئازادكردنی به‌ری راست‬ ‫ده‌س���تیانپێكردووه‌‌و ش���ه‌پۆلی گ���ه‌وره‌ی‬ ‫ئ���اواره‌كان رووی له‌ناوچه‌ك���ه‌ ك���ردووه‌‪،‬‬ ‫كاره‌كه‌ی بوژانه‌ی زۆری به‌خۆو‌ه بینیوه‌‪.‬‬ ‫سه‌میر به‌ته‌له‌فۆن سه‌رقاڵی مامه‌ڵه‌ بوو‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ ش���وققه‌یه‌ك تا رێككه‌وتنێك‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خاوه‌نه‌كه‌ی ب���ۆ خێزانێكی ئاواره‌‬ ‫بكات‪ ،‬دواتر قسه‌ی بۆ "نیقاش" كرد‌و وتی‪:‬‬ ‫"شاره‌كه‌ له‌ قه‌یرانێكی نیشته‌جێبوونی بێ‬ ‫پێشینه‌دا ده‌ژی‪ ،‬رۆژانه‌ له‌ نووسینگه‌كه‌م‬ ‫پێش���وازی له‌ ده‌ی���ان ئ���اواره‌ ده‌كه‌م كه‌‬ ‫خوازیاری هه‌ر شتێكن په‌نایان بدات"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا وت���ی‪" :‬بازاڕمان به‌ده‌س���ت‬ ‫یاسای خواست‌و خستنه‌ڕووه‌‪ ،‬بۆیه‌ نرخی‬ ‫ك���رێ خانوو به‌ به‌راورد ب���ه‌ ماوه‌ی پێش‬ ‫س���ه‌رده‌می داعش به‌رزبووه‌ت���ه‌وه‌‌و چه‌ند‬ ‫هێندێك له‌و نرخه‌ی سه‌رده‌می رێكخراوه‌كه‌‬ ‫زیادی كرووه‌"‪.‬‬ ‫تسۆنامیه‌ك له‌نێوان‬ ‫هه‌ردوو به‌ری رووباره‌ك ‌ه‬ ‫راوه‌ستان له‌سه‌ر هۆكاره‌كانی قه‌یرانه‌كه‌‬ ‫هه‌وڵێك���ی زۆری ناوێت‪ ،‬ئه‌ویش س���ه‌ره‌تا‬ ‫بۆ ش���ه‌پۆله‌ تس���ۆنامیه‌كانی ئاواره‌بوون‬ ‫ده‌گه‌ڕێندرێت���ه‌وه‌ ك���ه‌ هه‌ركاتێ���ك هێزه‌‬ ‫عێراقیی���ه‌كان گه‌ڕه‌كێكی نوێ ئازاد بكه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و شه‌پۆالنه‌ ده‌ستپێده‌كه‌ن‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫ش���ه‌ڕی توند له‌ئارادایه‌‌و ب���ه‌ له‌ناوبردنی‬

‫ئه‌منییه‌ توندانه‌ی ده‌سه‌اڵتدارانی فیدراڵی‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانی هه‌رێم به‌سه‌ر دانیشتووانی‬ ‫موسڵدا سه‌پاندوویانن‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌وانه‌ش واده‌كه‌ن نیشته‌جێبوون‬ ‫له‌ ب���ه‌ری چه‌پی موس���ڵ ب���ۆ رزگاربووه‌‬ ‫نوێیه‌كان له‌ گه‌مارۆی توند‌و شه‌ڕی سه‌خت‬ ‫به‌هه‌شتی عه‌ده‌ن بێت‪.‬‬

‫خانووە روخاوەکانی موسڵ‬ ‫ئه‌و رێكخ���راوه‌ توندڕه‌وه‌ نه‌بێت‪ ،‬كۆتاییان‬ ‫نایه‌ت‪.‬‬ ‫به‌پێی دوایین ئ���ه‌و ژمارانه‌ی وه‌زاره‌تی‬ ‫ك���ۆچ‌و كۆچبه‌ران���ی عێ���راق هه‌فت���ه‌ی‬ ‫راب���ردوو له‌س���ه‌ر زاری جاس���م جاف���ی‬ ‫وه‌زی���ر رایگه‌یاندوون‪ ،‬ژم���اره‌ی ئاواره‌كان‬ ‫ته‌نیا ل���ه‌ به‌ری راس���ت به‌رزبووه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫‪ 642‬ه���ه‌زار كه‌س‪ ،‬ئه‌م���ه‌ جگه‌ له‌ ده‌یان‬ ‫ه���ه‌زار كه‌س له‌ دانیش���تووانی ئه‌و قه‌زا‌و‬ ‫ناحیانه‌ی ئۆپراس���یۆنی س���ه‌ربازیان تێدا‬ ‫به‌ڕێوه‌ده‌چێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی قس���ه‌ی وه‌زی���ر به‌ش���ێك له‌و‬ ‫ش���ه‌پۆالنه‌ نزیك���ه‌ی ‪ 20‬كام���پ له‌خۆی‬ ‫گرتوون كه‌ له‌ده‌وروبه‌ری موسڵ له‌ باشوور‌و‬ ‫خۆرهه‌اڵتیدا باڵوبوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچی پشكی‬ ‫شێریشه‌ ئه‌وا به‌ر به‌ری چه‌پ كه‌وتووه‌ كه‌‬ ‫له‌ شوباتی رابردووه‌وه‌ پێشوازی له‌ نزیكه‌ی‬ ‫‪ 350‬هه‌زار ئاواره‌ كردووه‌‪.‬‬ ‫په‌ناب���ردن بۆ خۆرهه‌اڵتی ش���اره‌كه‌ به‌‬ ‫بڕیارێك���ی گونجاو داده‌نرێ���ت بۆ زۆربه‌ی‬ ‫ئ���اواره‌كان به‌تایبه‌ت���ی ئه‌وان���ه‌ی خاوه‌ن‬ ‫خوێن���دكارن ك���ه‌ ئ���اره‌زووی ته‌واوكردنی‬ ‫خوێندنه‌كه‌یان ده‌كه‌ن پاش بێ به‌شبوونیان‬

‫له‌ خوێندن بۆماوه‌ی س���ێ ساڵ‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌به‌ر س���ه‌ختی ژیانی نێ���و خێمه‌كان كه‌‬ ‫كۆم���ه‌ك‌و خزمه‌تگ���وزاری مرۆیی���ان تێدا‬ ‫كه‌مه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا هه‌ندێكیش���ان جانت���ا‬ ‫بچووكه‌كانیان هه‌ڵگرت���ووه‌‌و له‌ رووباره‌كه‌‬ ‫په‌ڕیونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ خزمی���ان له‌وێ‬ ‫هه‌بووه‌ بۆئه‌وه‌ی به‌شێوه‌یه‌كی كاتی الیان‬ ‫بمێنن���ه‌وه‌ تا ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌‪ ،‬یان به‌ ئومێدی‬ ‫به‌ده‌ستهێنانی ده‌رفه‌تی كاركردن كه‌ ژیان‬ ‫به‌ره‌و ئاساییبوونه‌وه‌ ده‌چێت‪ ،‬له‌ كاتێكدا‬ ‫له‌ به‌ری راس���تی رووباره‌كه‌ باسی مه‌رگ‌و‬ ‫جه‌نگ باڵی به‌سه‌ر ره‌وشه‌كه‌دا كێشاوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌م سه‌رنجڕاكێشیه‌ زیاتر ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ زۆرب���ه‌ی فه‌رمانگه‌‌و دام���ه‌زراوه‌‬ ‫حكومییه‌كان باره‌گاكانی���ان كردووه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫خزمه‌تگوزاریی���ه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كان (ئ���او‌و‬ ‫كاره‌ب���ا) گه‌ڕاونه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ گه‌ڕه‌كه‌كان‌و‬ ‫بازاڕه‌كانیش باش���بوونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌شمان‬ ‫له‌بی���ر نه‌چێت ك���ه‌ بژارده‌ی گواس���تنه‌وه‌‬ ‫بۆ نیش���ته‌جێبوون له‌ هه‌رێمی كوردستان‬ ‫یان پارێزگاكانی ژێر ده‌س���ه‌اڵتی به‌غدا له‌‬ ‫ئێستادا زۆر قورسه‌ به‌هۆی ئه‌و رێوشوێنه‌‬

‫موسڵی النكه‌ی جه‌نگ ركابه‌ری دهۆكی‬ ‫النكه‌ی ئاسایش‌و خزمه‌تگوزاری ده‌كات‬ ‫ئاش���كرایه‌ ئه‌م قه‌یرانه‌ دوو س���ه‌ره‌یه‌‌و‬ ‫خ���ۆی ل���ه‌ كه‌می خان���ووی به‌رده‌س���ت‌و‬ ‫به‌رزبوونه‌وه‌ی كرێدا ده‌بینێته‌وه‌‪ ،‬سه‌یریش‬ ‫له‌وه‌دای���ه‌ كه‌ موس���ڵ جه‌نگێك���ی توندی‬ ‫تێدایه‌ به‌ش���ه‌ ئازادكراوه‌كه‌ی پێویس���تی‬ ‫زۆری ب���ه‌ ئاوه‌دانكردن���ه‌وه‌‌و دابینكردنی‬ ‫ئاس���ایش هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌ نرخی كرێ خان���وودا كێبڕكێی دهۆكی‬ ‫دراوس���ێی له‌ هه‌رێمی كوردس���تان ده‌كات‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ جیاوازیه‌كی گه‌وره‌ هه‌یه‌ له‌ڕووی‬ ‫خزمه‌تگوزاری���ه‌وه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی دهۆكدا‪،‬‬ ‫وه‌ك محه‌مه‌د سه‌میری ده‌اڵڵ ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د شیت كه‌ یه‌كێتی له‌ دانیشتووانی‬ ‫موس���ڵ ده‌ڵێت‪" :‬كاتێك به‌خ���ت یاوه‌رم‬ ‫بوو خانوویه‌كی چۆڵم دۆزیه‌وه‌‪ ،‬تووش���ی‬ ‫ش���ۆك بووم‪ ،‬چونك���ه‌ خاوه‌نه‌كه‌ی داوای‬ ‫‪ 400‬دۆالری ده‌ك���رد بۆ ه���ه‌ر مانگێك كه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش پاره‌یه‌كی زۆره‌ له‌ ش���اره‌كه‌ماندا‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ناچار بووم خانوویه‌كی بچووك به‌كرێ‬ ‫بگرم له‌به‌رامبه‌ر ‪ 150‬دۆالردا"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها وت���ی‪" :‬خانوویه‌كی گه‌وره‌مان‬ ‫هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ ته‌نی���ا رووباره‌ك���ه‌ له‌یه‌كمان‬ ‫جێده‌كاته‌وه‌‪ ،‬هه‌اڵتین‌و به‌جێمان هێش���ت‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت دوای ش���ه‌ش هه‌فت���ه‌ش ل���ه‌‬ ‫ئازادكردنی گه‌ڕه‌كه‌مان هێش���تا ژیان له‌وێ‬

‫په‌كی كه‌وتووه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ نیشته‌جێبوونمان‬ ‫لێره‌ ناچارییه‌"‪.‬‬ ‫ش���ه‌پۆله‌كانی ئاواره‌ب���وون به‌رده‌وامن‌و‬ ‫قه‌یرانه‌كه‌ش ئاڵۆزتر ده‌بێت تا وای لێهاتووه‌‬ ‫خێزانه‌كان به‌ هاوبه‌شی ده‌چنه‌ یه‌ك خانوو‪،‬‬ ‫وه‌كو ئه‌وه‌ی به‌سه‌ر خێزانه‌كه‌ی شیتدا هات‬ ‫كه‌ خێزانی براكه‌ی چوونه‌ الیان بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌هه‌مان شوققه‌دا نیشته‌جێ ببن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫خانوویه‌كی سه‌ربه‌خۆیان ده‌ست نه‌كه‌وت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی مه‌س���ه‌له‌كه‌ ئاڵۆز ده‌كات ئه‌وه‌یه‌‬ ‫گیرفان���ی موس���ڵیه‌كان به‌تاڵ���ه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆرین���ه‌ی ه���ه‌ره‌زۆری فه‌رمانب���ه‌ران له‌‬ ‫حوزه‌یرانی س���اڵی ‪2014‬وه‌ مووچه‌كانیان‬ ‫وه‌رنه‌گرتووه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك پرۆژه‌ تایبه‌ته‌كانیش‬ ‫تائێستا كاریان ده‌ستپێنه‌كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫ئیداره‌ی خۆجێیی پارێزگا‌و شاره‌كه‌ هه‌وڵ‬ ‫ده‌ده‌ن كۆنترۆڵی بارودۆخه‌كه‌ بكه‌ن له‌ڕێی‬ ‫ده‌ركردنی چه‌ند بڕیارێ���ك بۆ دیاریكردنی‬ ‫نرخ���ی كرێی خانوو‪ ،‬به‌اڵم كه‌س���ێك نییه‌‬ ‫گوێ به‌و رێوش���وێنانه‌ بدات كه‌ خاڵین له‌‬ ‫سزادان‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی مایه‌ی گه‌شبینیش ‌ه ئه‌وه‌یه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نی قه‌یرانه‌كه‌ تاڕاده‌یه‌ك كورت بێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ هێزه‌ عێراقییه‌كان زیاتر ل ‌ه ‪%90‬ی‬ ‫موس���ڵیان كۆنترۆڵ كردووه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی ئ���اواره‌كان توانای ئه‌وه‌یان‬ ‫نییه‌ درێژه‌ ب ‌ه خه‌رجكردنی پار‌ه بۆ كرێی‬ ‫خانوو بده‌ن ك ‌ه ئه‌وه‌ش ناچاریان ده‌كات‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ گه‌ڕه‌كه‌كانیان‪.‬‬ ‫هه‌موو ئه‌م پێش���بینیانه‌ش به‌ندن به‌‬ ‫ئومێدی ته‌واوكردنی ئازادكردنی ته‌واوی‬ ‫ش���اره‌كه‌‌و په‌له‌كردن له‌ گێڕانه‌وه‌ی النی‬ ‫كه‌م���ی خزمه‌تگوزاریی���ه‌كان ب���ۆ به‌ری‬ ‫راس���ت كه‌ دووچاری وێرانكارییه‌كی زۆر‬ ‫هاتووه‌‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )583‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/4‬‬

‫مێردمنداڵێک به‌هۆ ‌ی‬ ‫هیوایه‌تێك ‌ی ژیانیه‌و‌ه‬ ‫خۆی ده‌كوژێت‬

‫بێستون‬ ‫له‌پێناوی‌ خۆشه‌ویستییدا‌كوژرا‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫كاتژمێر ‪ 11:30‬خوله‌كی‌ رۆژی‌‬ ‫یه‌كشممه‌ ‪ 2017/6/25‬كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 34‬ساڵ به‌ناوی‌ بێستون عه‌بدول‬ ‫له‌گه‌ڕه‌كی‌ وڵوبه‌ی‌ شاری‌ سلێمانی‌‬ ‫له‌به‌رده‌م ماڵی‌ خوشه‌ویسته‌كه‌یدا‬ ‫به‌فیشه‌كێك ده‌كوژرێت‪ ،‬مه‌ال به‌ختیار‬ ‫له‌یه‌كه‌م كاردانه‌وه‌ی‌ پاسه‌وانه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵتی‌ فه‌یسبوك ده‌ڵێت‬ ‫"برایه‌كی‌ دڵسۆزی‌ به‌نده‌ بوه‌ قوربانی‌‬ ‫كۆنه‌په‌رستی‌‌و گیانی‌ به‌خاك سپارد"‪.‬‬ ‫عوبید هاوڕێ‌‌و دراوسێی ماڵی‌ بێستون‬ ‫كه‌ دوكانی‌ سه‌رتاش���ی‌ هه‌یه‌ له‌ماڵه‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆیدا‌و بێس���تون هه‌ر الی‌ ئه‌و س���ه‌ری‌‬ ‫ده‌تاش���ی‌ باس���ی‌ چۆنیه‌تی‌ كوش���تنی‌‬ ‫بێس���تون ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌ "به‌یانی‬ ‫ب���و ك���ه‌ بێس���تون هات���ه‌ دوكانه‌كه‌م‌و‬ ‫وتی‌ ده‌موچ���اوم بۆچاكك���ه‌و قژێكم بۆ‬ ‫خاوكه‌ره‌وه‌‪ ،‬جه‌ژن���ه‌ ده‌چم به‌و مااڵنه‌دا‬ ‫ده‌گه‌ڕێ���م‌و جه‌ژنه‌ پی���رۆزه‌ ده‌كه‌م‪ ،‬من‬ ‫كاره‌كه‌م بۆكردو رۆیشت زۆری‌ نه‌خایاند‬ ‫هه‌واڵیان بۆ هێنام بێستون له‌كۆاڵنێكی‌‬ ‫گه‌ڕه‌كی‌ وڵوبه‌ كوژراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "پێش���تر چه‌ن���د جارێ���ك‬ ‫بێس���تونیان ئاگادار كردب���و نابێت له‌و‬ ‫كۆاڵنه‌وه‌ هاتوچۆ ب���كات‪ ،‬چه‌ند رۆژێك‬ ‫پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ بكوژرێت له‌گ���ه‌ڵ چه‌ند‬ ‫كه‌سێكدا شه‌ڕی‌ كردبو كه‌ برا بون‪ ،‬به‌و‬ ‫مه‌رجه‌ ئاشتببونه‌وه‌ له‌گه‌ڵی‌ له‌و كۆاڵنه‌وه‌‬ ‫هاتوچۆ نه‌كات كه‌ ماڵی‌ خوشكه‌كه‌یانی‌‬ ‫لێیه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ فیشه‌كێكی‌‬ ‫كاڵش���ینكۆف به‌ناو ده‌می‌ بێس���تونه‌وه‌‬ ‫ن���راوه‌و ه���ه‌ر ئه‌وكاته‌ی‌ فیش���ه‌كه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ركه‌وتوه‌ گیانی‌ له‌ده‌س���تداوه‌و فریای‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ نه‌كه‌ت���وه‌‪ ،‬دواتری���ش‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ چه‌ند هاواڵتیه‌ك���ه‌وه‌ له‌نزیك‬ ‫روداوه‌كه‌ كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ بێستون ئاگادار‬ ‫ده‌كرێت‌و ده‌گه‌یه‌نرێته‌ نه‌خۆشخانه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئه‌وكات له‌گ���ه‌ڵ چه‌ند هاوڕێیه‌كم‬ ‫چوینه‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ سلێمانی‌ بۆ‬ ‫وه‌رگرتنه‌و‌هی‌ ته‌رمی‌ بێستون"‪.‬‬ ‫یه‌كێكی‌ دیكه‌ له‌هاوڕێكانی‌ بێس���تون‬ ‫به‌ناوی‌ سۆران س���ه‌باره‌ت به‌ڕوداوه‌كه‌‪،‬‬ ‫وتی‌ "بێسون له‌س���اڵی‌ ‪2003‬وه‌ كچێكی‌‬ ‫خۆشده‌ویست نزیك له‌ماڵی‌ خۆیان‪ ،‬زیاد‬ ‫له‌ده‌ جار داخ���وازی‌ ئه‌و كچه‌ی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم كه‌سوكاره‌كه‌ی‌ نه‌یانده‌دایه‌"‪.‬‬

‫ بێستون عه‌بدول‬ ‫وتیشی‌ "ماوه‌ی‌ مانگێك ده‌بو بێستون‬ ‫ته‌واو ژیانی‌ گۆڕابو‪ ،‬زۆر خه‌مباربو رۆژان ‌ه‬ ‫ده‌هات���ه‌ الم باس���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌كرد كه‌‬ ‫ئه‌مشه‌و نه‌خه‌وتوه‌ سێ‌ پاكه‌ت جگه‌ره‌ی‌‬ ‫كێشاوه‌‌و نازانێت چی‌ بكات"‪.‬‬ ‫هه‌رچ���ی‌ براو ئام���ۆزاو كه‌س���وكاری‌‬ ‫بێسوتونیش���ه‌ كه‌ له‌پرسه‌كه‌ی‌ بێستوندا‬ ‫وه‌س���تابون‌و په‌یامنێ���ری‌ ئاوێنه‌ داوای‌‬ ‫لێك���ردن له‌وباره‌یه‌وه‌ قس���ه‌بكه‌ن ئه‌وان‬ ‫ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ نه‌بێت كه‌ كوژرانی‌ بێستون‬ ‫كێش���ه‌یه‌كی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی���ه‌و غه‌درێ���ك‬ ‫له‌كوڕه‌كه‌ی���ان ك���راوه‌‪ ،‬ئاماده‌نه‌ب���ون‬ ‫ورده‌كاری‌ كوشتنی‌ كوڕه‌كه‌یان بگێڕنه‌وه‌‌و‬ ‫باسبكه‌ن‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د ره‌ئوف‪ ،‬ك���ه‌ چه‌ندین جار‬ ‫كه‌وتۆته‌ نێوان هه‌ردو ئه‌م ماڵه‌ ناكۆكه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ كێشه‌و ناكۆكییان نه‌بێت‪ ،‬وتی‌‬ ‫"ماوه‌ی‌ مانگێگ ده‌بێت خۆشه‌ویسته‌كه‌ی‌‬ ‫بێس���تونیان داوه‌ به‌خزمێك���ی‌ نزیك���ی‌‬ ‫خۆی كه‌ به‌ڕه‌گ���ه‌ز عه‌ره‌به‌و له‌ئه‌مه‌ریكا‬ ‫داده‌نیشت‪ ،‬چونكه‌ دایكی‌ كچه‌كه‌ عه‌ره‌ب‬ ‫بوه‌‌و سااڵنێكی‌ زوو باوكی‌ له‌به‌غدا ژیاوه‌‌و‬ ‫ژیانی‌ هاوسه‌رگیری‌ له‌گه‌ڵ ئه‌نجامداوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و شه‌وه‌ی‌ شیرینی‌ كچه‌كه‌‬ ‫ده‌خورایه‌وه‌‪ ،‬من‌و برایه‌كم‌و ئامۆزایه‌كم‌و‬ ‫چه‌ند كه‌س���ێكی‌ دیكه‌ی‌ خزمی‌ خۆمان‬ ‫بانگ كراین‌و بۆ ماره‌كردنه‌كه‌‪ ،‬دواتر كه‌‬ ‫هه‌ستاین هه‌ریه‌كه‌مان بڕۆینه‌وه‌ بۆ ماڵی‌‬

‫ماوه‌ ‌ی مانگێك ده‌بو‬ ‫بێستون ته‌واو ژیانی‌‬ ‫گۆڕابو‪ ،‬زۆر خه‌مباربو‬ ‫رۆژان ‌ه ده‌هات ‌ه الم‬ ‫باس ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی ده‌كرد‬ ‫ك ‌ه ئه‌مشه‌و نه‌خه‌وتو‌ه‬ ‫س ‌ێ پاكه‌ت جگه‌ره‌ ‌ی‬ ‫كێشاوه‌‌و نازانێت چ ‌ی‬ ‫بكات‬ ‫خۆمان كاتێك گه‌یشتمه‌ به‌رده‌رگای‌ ماڵی‌‬ ‫خۆمان بێستونم بینی‌ وه‌ستابو چاوه‌ڕێ ‌ی‬ ‫منی‌ ده‌كرد ئاخۆ بزانیت ئه‌و میوانانه‌ كێ‬ ‫بون‌و چی‌ بوه‌‪ ،‬بێس���تون له‌گه‌ڵ من زۆر‬

‫به‌ینی‌ خۆشبو زۆركات قسه‌م بۆ ده‌كردو‬ ‫كه‌ واز له‌و كچه‌كه‌ بهێنێت‪ ،‬به‌ڵێنیش��� ‌ی‬ ‫دابو كه‌ دڵم نه‌شكێنێت‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ هه‌رچی‌‬ ‫هه‌بوایه‌ بۆم باسده‌كرد پێم وت ئه‌مشه‌و‬ ‫فاڵن ماره‌ كراوه‌‪ ،‬هه‌ر له‌وێدا بێس���تون‬ ‫س���وێندی‌ خوارد‌و وت���ی‌ نایه‌ڵم ئه‌وكاره‌‬ ‫سه‌ربگرێت‌‪ ،‬من ئه‌و كچه‌م خۆشده‌وێت‌و‬ ‫رۆیشت"‪.‬‬ ‫محه‌م���ه‌د ره‌ئوف باس له‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كه‌ چه‌ند رۆژێك پێش ئه‌وه‌ی‌ بێس���تون‬ ‫بكوژرێت له‌گه‌ڵ برای‌ كچه‌كه‌ ش���ه‌ڕیان‬ ‫ده‌بێت‌و ناوبژی‌ ده‌كرێن‌و ئاشت ده‌بنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "ش���ه‌ڕیان ده‌بێت‌و په‌الماری‌‬ ‫یه‌ك ده‌ده‌ن له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بێستون‬ ‫نابێت ب���ه‌و كۆاڵنه‌دا ب���ڕوات‪ ،‬تاكچه‌كه‌‬ ‫ده‌ڕوات ب���ه‌الی‌ ژیانی���ه‌وه‌‪ ،‬ش���ه‌وێك‬ ‫بێس���تون‌و براو كه‌س���وكاره‌كه‌ی‌ هاتنه‌‬ ‫ماڵی‌ برای‌ كچه‌كه‌و من له‌دانیش���تنه‌كه‌دا‬ ‫بوم‪ ،‬بێستون به‌ڵێنیدا كه‌ له‌و كۆاڵنه‌وه‌‬ ‫هاتوچۆ نه‌كات‌و كاری‌ به‌و كچه‌وه‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ر دو هه‌فته‌ی���ه‌ك نه‌هات دواتر‬ ‫رۆژانه‌ به‌و كۆاڵنه‌دا ده‌ڕۆیش���ت تادواجار‬ ‫به‌داخه‌وه‌ ئه‌و روداوه‌ی‌ لێكه‌وته‌وه‌"‪.‬‬ ‫پ���اش روداوه‌ك���ه‌‪ ،‬م���ه‌ال به‌ختی���ار‬ ‫لێپرسراوی‌ ده‌سته‌ی‌ كارگێڕی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ یه‌كێتی ده‌رب���اره‌ی‌ كوژرانی‌‬ ‫پاس���ه‌وانه‌كه‌ی‌ له‌ئه‌كاوه‌نت���ی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫خ���ۆی‌ له‌تۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك‬ ‫رایگه‌یاند "به‌داخ‌و ئه‌س���ه‌فێكی زۆره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌یه‌كه‌م رۆژی جه‌ژندا‪ ،‬برایه‌كی دڵسۆزو‬ ‫به‌ئه‌مه‌ك���ی به‌ن���ده‌‪ ،‬به‌كاره‌س���اتێكی‬ ‫ناخهه‌ژێن‪ ،‬بوه‌ قوربانی كۆنه‌په‌رس���تی‌و‬ ‫گیانی پاكی به‌خاك س���پارد‪ ،‬هیوادارم‬ ‫ئه‌م���ه‌ دواناخۆش���ی كه‌س���وكاری‬ ‫جوانه‌مه‌رگ‌و هه‌موالیه‌كمان بێت‪ .‬رۆحت‬ ‫شاد كاكه‌ بێستون"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌وباره‌یه‌وه‌‪ ،‬وته‌بێژی‌ پۆلیس���ی‌‬ ‫پارێزگای‌ س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب سه‌ركه‌وت‬ ‫ئه‌حمه‌د به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند " كاتژمێر‬ ‫‪ 11:30‬خوله‌كی‌ رۆژی‌ یه‌كشه‌ممه‌ كوڕێكی‌‬ ‫ته‌مه‌ن‪ 34‬ساڵ به‌ناوی‌ بێستون عه‌بدول‬ ‫به‌فیش���ه‌كێك ده‌كوژرێت كه‌ له‌ناو ده‌می‌‬ ‫داوه‌‌و پیشه‌ی‌ پاسه‌وانی‌ مه‌البه‌ختیاره‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " هێزه‌كان���ی‌ به‌ڵگه‌ی‌ تاوان‬ ‫گه‌یش���تونه‌ته‌ شوێنی‌ روداوه‌كه‌و په‌ڕاوی‌‬ ‫یاس���ایی‌ ب���ۆ روداوه‌ك���ه‌ كراوه‌ت���ه‌وه‌‌و‬ ‫كوژراوه‌كه‌ ره‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌‬ ‫كراوه‌‌و بكوژه‌كه‌ ده‌س���تگیركراوه‌‌و دانی‌‬ ‫به‌تاوانه‌كه‌یدا ناوه‌ كه‌ له‌سه‌ر كێشه‌یه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ئه‌و كه‌سه‌ی‌ كوشتوه‌"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫كاتژمێر‪10:15‬خوله‌ك ‌ی شه‌و ‌ی‬ ‫یه‌كشەممه‌‪ ،2017/6/25‬كوڕێك ‌ی ته‌مه‌ن‪14‬‬ ‫ساڵ به‌ناو ‌ی مسته‌فا محه‌مه‌د له‌ژوره‌كه‌ ‌ی‬ ‫خۆیدا له‌گه‌ڕه‌ك ‌ی باخان له‌شار ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫به‌فیشه‌كێك خۆی ده‌كوژێت‪.‬‬ ‫مسته‌فا ئه‌و ئێواره‌ی ‌ه به‌ڕویه‌ك ‌ی خۆشه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ماڵه‌وه‌‌و له‌گه‌ڵ خوش���ك‌و‬ ‫براكان��� ‌ی پێك���ه‌و‌ه نان ‌ی ئێ���وار‌ه ده‌خۆن‬ ‫تادرەنگانێ���ك پێكه‌و‌ه قس���ه‌ده‌كه‌ن دواتر‬ ‫ده‌چێت ‌ه ژوره‌كه‌ ‌ی خۆی‌‌و ده‌نگ ‌ی فیشه‌كێك ‌ی‬ ‫كاڵش���ینكۆف له‌ژوره‌كه‌ی���دا ئه‌ندامان��� ‌ی‬ ‫خێزانه‌كه‌ ‌ی به‌ئاگادێنێت‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌نگ ‌ی فیشه‌ك له‌ژوره‌كه‌ ‌ی مسته‌فا‪،‬‬ ‫دایك‌و باوك‌و خوش���ك‌و براكان��� ‌ی دیكه‌ ‌ی‬ ‫ده‌گه‌ن��� ‌ه ژوره‌كه‌ی‌‌و كاتێك س���ه‌یرده‌كه‌ن‬ ‫فیشه‌كێك له‌س���ه‌ر ‌ی داوه‌و به‌ده‌مدا له‌سه‌ر‬ ‫زه‌ویه‌ك��� ‌ه كه‌وت���وه‌و خوێن ‌ی لێ���ده‌ڕوات‌و‬ ‫چه‌كه‌كه‌ ‌ی به‌ده‌سته‌وه‌‌و جه‌سته‌ ‌ی خه‌ڵتان ‌ی‬ ‫خوێن بوه‌‌و به‌حاڵ هه‌ناس ‌ه ده‌دات‪.‬‬ ‫له‌كات ‌ی بردن ‌ی مس���ته‌فا بۆ نه‌خۆشخان ‌ه‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌دا گی���ان له‌ده‌س���تده‌دا‪ ،‬فری���ا ‌ی‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ ‌ی فریاكه‌وتن ناكه‌وێت‌و دواتر‬ ‫ته‌رمه‌ك���ه‌ ‌ی ره‌وانه‌ ‌ی پزیش���ك ‌ی دادوه‌ر ‌ی‬ ‫ده‌كرێ���ت‌و دوا ‌ی چه‌ن���د كاتژمێرێ���ك‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌ ‌ی ته‌رمه‌كه‌ ‌ی وه‌رده‌گرنه‌وه‌‪.‬‬ ‫بورهان‪ ،‬مام ‌ی مس���ته‌فا ك ‌ه له‌پرس���ه‌ ‌ی‬ ‫مس���ته‌فادا وه‌س���تابو باس��� ‌ی ئه‌و شه‌و‌ه‬ ‫ده‌كات ك ‌ه هه‌واڵ ‌ی مه‌رگ ‌ی مس���ته‌فایان بۆ‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وت ‌ی "ئه‌و ش���ه‌و‌ه له‌ماڵه‌و‌ه‬ ‫بوم ته‌له‌فونیان بۆ كردم‌و خه‌به‌ری‌ مه‌رگ ‌ی‬ ‫مس���ته‌فایان پێدام ك ‌ه ده‌س���تكار ‌ی چه‌ك ‌ی‬ ‫كردوه‌‌و خۆ ‌ی كوشتوه‌‌و ته‌رمه‌كه‌ ‌ی ره‌وانه‌ ‌ی‬ ‫پزیشك ‌ی دادوه‌ر ‌ی كراوه‌‪ ،‬كاتێك گه‌یشتم ‌ه‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ ‌ی پزیشك ‌ی دادوه‌ر ‌ی ته‌رمه‌كه‌یم‬ ‫بین ‌ی ك ‌ه فیش���ه‌كێك له‌ال ‌ی راست ‌ی سه‌ر ‌ی‬ ‫دابو له‌ال ‌ی چه‌پ ‌ی سه‌ر ‌ی ده‌رچوبو"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "مس���ته‌فا هیوایه‌ت ‌ی چه‌ك بو‪،‬‬ ‫زۆرب���ه‌ ‌ی كاته‌كان چه‌ك ‌ی ده‌كرد‌ه ش���انی‌‌و‬ ‫به‌ده‌س���تیه‌و‌ه ده‌گ���رت‌و ره‌س���م ‌ی پێ���و‌ه‬ ‫ده‌گرت‌و له‌ت���ۆڕ‌ه كۆمه‌الیه‌تی���ه‌كان باڵو ‌ی‬ ‫ده‌ك���رده‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ش���ه‌وه‌ش وه‌ك كاته‌كان ‌ی‬ ‫دیكه‌ی‌ ته‌مه‌نی‌‌و ئاره‌زو ‌ی په‌س���ه‌ندكراو ‌ی‬ ‫ژیان ‌ی ده‌س���تكار ‌ی چه‌ك���ی كردبو‪ ،‬نازانین‬ ‫چۆن‌و به‌چ ‌ی ش���ێوه‌یه‌ك ده‌س���تكار ‌ی ئه‌و‬ ‫چه‌كه‌ ‌ی ك���ردو‌ه به‌اڵم زۆر ل���ه‌و‌ه دڵنیاین‬ ‫روداوه‌ك ‌ه خۆكوشتن نیه‌و مسته‌فا كێشه‌ ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌س نه‌بوه‌‌و تائه‌و ده‌قیقه‌یه‌ش ك ‌ه‬

‫ده‌چێت ‌ه ژوره‌كه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ خوشك‌و براكان ‌ی‬ ‫پێكه‌و‌ه قسه‌ ‌ی خۆیان بۆ یه‌ك كردوه‌‌و هیچ‬ ‫كێش ‌ه به‌ڕوخس���اریه‌و‌ه دیار نه‌بوه‌‌و هیچ ‌ی‬ ‫باس نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫شكار‪ ،‬هاوڕێ ‌ی مسته‌فا ك ‌ه پێكه‌و‌ه قوتاب ‌ی‬ ‫پۆل ‌ی هه‌شت بون له‌قوتابخانه‌ ‌ی نالی‌‪ ،‬چه‌ند‬ ‫رۆژێك پێش ئه‌وه‌ ‌ی مسته‌فا خۆ ‌ی بكوژێت‬ ‫یه‌كتریان بینیو‌ه پێكه‌و‌ه قس���ه‌یان كردوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "مس���ته‌فا له‌قوتابخان ‌ه زۆر زیره‌ك‬ ‫بو‪ ،‬ئه‌مس���اڵ پێكه‌و‌ه نمره‌مان وه‌رگرته‌و‌ه‬ ‫هیچ ‌ی باس نه‌كرد نازانم بۆچ ‌ی توش��� ‌ی ئه‌و‬ ‫روداو‌ه ب���وه‌‪ ،‬زۆربه‌ ‌ی كاته‌كان له‌قوتابخان ‌ه‬ ‫پێكه‌و‌ه قس���ه‌مان ده‌كرد باس��� ‌ی وانه‌كان ‌ی‬ ‫ده‌كردو كار ‌ی به‌كه‌س نه‌بو مامۆستاكانیش‬ ‫زۆریان خۆشده‌ویست له‌وانه‌كانیدا زۆرباش‬ ‫ب���و به‌داخ���ه‌و‌ه زۆر خه‌مب���ارم بۆمه‌رگ ‌ی‬ ‫هاوڕێكه‌م"‪.‬‬ ‫وته‌بێ���ژ ‌ی پۆلیس��� ‌ی پارێ���زگا ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬نه‌قی���ب س���ه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌و‌ه به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند "ش���ه‌و ‌ی‬ ‫یه‌كشه‌ممه‌‪2017/6/25‬كوڕێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪14‬‬ ‫ساڵ به‌ناو ‌ی مس���ته‌فا محه‌مه‌د ك ‌ه پیشه‌ ‌ی‬ ‫خوێندكار‌ه له‌ژوره‌ك���ه‌ ‌ی خۆیدا له‌گه‌ڕه‌ك ‌ی‬ ‫باخان به‌فیشه‌كێك ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫وتیش ‌ی "تیمه‌كانمان گه‌یشتونه‌ت ‌ه شوێن ‌ی‬ ‫روداوه‌ك���ه‌و ته‌رمه‌ك��� ‌ه ره‌وانه‌ ‌ی پزیش���ك ‌ی‬ ‫دادوه‌ر ‌ی كراو‌ه ك ‌ه فیشه‌كێك ‌ی كاڵشینكۆف‬ ‫له‌سه‌ر ‌ی داوه‌‪ ،‬په‌ڕاو ‌ی یاسای ‌ی بۆ روداوه‌ك ‌ه‬ ‫كراوه‌ت���ه‌وه‌‌و لێكۆڵین���ه‌و‌ه له‌ڕوداوه‌ك��� ‌ه‬ ‫به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬

‫مسته‌فا هیوایه‌تی‌ چه‌ك‬ ‫بو‪ ،‬زۆربه‌ی‌ كاته‌كان‬ ‫چه‌كی‌ ده‌كرده‌ شانی‌‌و‬ ‫به‌ده‌ستیه‌وه‌ ده‌گرت‌و‬ ‫ره‌سمی‌ پێوه‌ ده‌گرت‌و‬ ‫له‌تۆڕه‌ كۆمه‌الیه‌تیه‌كان‬ ‫باڵوی‌ ده‌كرده‌وه‌‬

‫چوپی‌ خلیسكانێ ‌ی مندااڵن‪..‬‬ ‫له‌كۆاڵن‌و شه‌قامه‌كان قه‌ده‌غه‌كراوه‌و له‌شوێن ‌ه گه‌شتیارییه‌كان رێگه‌پێدراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫به‌بڕیاری‌ قایمقامی‌ سلێمانی‌ هه‌مو‬ ‫چوپه‌كانی‌ خلیسكانێی‌ مندااڵن كۆكرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫خاوه‌ن چوپێك ده‌ڵێت "بۆ ئه‌وه‌ كۆكرانه‌وه‌‬ ‫تا بازاڕی‌ شوێنه‌ گه‌شتیارییه‌كان گه‌رم‬ ‫بێت"‪ ،‬قایمقامیش ده‌ڵێت "هه‌ر خاوه‌ن‬ ‫چوپێك مۆڵه‌ت وه‌ربگرێت ئێمه‌ رێگه‌ی‬ ‫دانانی‌ پێده‌ده‌ین"‪.‬‬ ‫ش����ه‌وێكی‌ دره‌نگوه‌ختی‌ پێ����ش جه‌ژنه‌و‬ ‫له‌سه‌ر شه‌ستییه‌كی‌ سلێمانی‌‌و نزیك پرد ‌ی‬ ‫ده‌باشان ده‌یان منداڵ‌ فڕكانفڕكانیانه‌ به‌سه‌ر‬ ‫چوپی‌ خلیس����كانێوه‌و خه‌ریكی‌ یاریكردنن‪،‬‬ ‫كه‌ له‌پڕ دو ئوتومبێلی‌ پڕ له‌پۆلیس ده‌گاته‌‬ ‫ش����وێنه‌كه‌و به‌توڕه‌ییه‌وه‌ ب����ه‌دوای‌ خاوه‌نی‌‬ ‫چوپه‌كه‌دا ده‌گه‌ڕێن‪ ،‬م����ه‌زن كه‌ منداڵێكی‌‬ ‫ته‌مه‌ن هه‌شت س����ااڵنه‌ كاتێك پۆلیسه‌كان‬ ‫ده‌بینێ‌ به‌خاوی‌‌و بێده‌نگی‌ به‌ره‌و خواره‌وه‌ی‌‬ ‫چوپه‌ك����ه‌و ب����ۆ الی‌ باوكی‌ ده‌خلیس����كێ‌‌و‬ ‫به‌ترسه‌وه‌ به‌باوكی‌ ده‌ڵێت "با بڕۆینه‌وه‌"!‬ ‫باوكی‌ مه‌زن كاتێك به‌نیگه‌رانییه‌وه‌ به‌دیار‬ ‫فش����كردنه‌وه‌ی‌ چوپه‌كانه‌وه‌ راوه‌س����تابو‪،‬‬ ‫ده‌ستی‌ منداڵه‌كه‌ی‌ گرت‌و وتی‌ "هه‌ر ئه‌مه‌مان‬ ‫هه‌ب����و هه‌رزان‌و منداڵ‌ دڵ����ی‌ پێخۆش بێت‪،‬‬ ‫رێگه‌ی‌ ئه‌وه‌ش به‌منداڵه‌كانمان مه‌ده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "من خاوه‌ن����ی‌ دو منداڵم رۆژانه‌‬ ‫بۆ ئه‌و یاریانه‌ منداڵه‌كانم ده‌هێنا كه‌ نزیك‬ ‫بو له‌ماڵه‌وه‌‌و ده‌شمتوانی‌ خۆم به‌دیاریانه‌وه‌‬ ‫بم"‪.‬‬

‫ئه‌و چوپی‌ یاریانه‌ی‌‬ ‫البراون مۆڵه‌تی‌‬ ‫یاساییان نه‌بوه‌و هه‌ر‬ ‫كه‌سێك مۆڵه‌تی‌ بۆ‬ ‫وه‌ربگرێت رێگه‌ی‌‬ ‫پێده‌ده‌ن‬ ‫بڕیاره‌كه‌ی‌ قایمقامیه‌تی‌ س����لێمانی‌ كاری‌‬ ‫كردوه‌ته‌ س����ه‌ر پیشه‌ی‌ به‌ش����ێك له‌وانه‌ ‌ی‬ ‫خاوه‌نی‌ ئ����ه‌م چوپان����ه‌ بون یاخ����ود ئه‌و‬ ‫گه‌نج‌و هه‌رزه‌كارانه‌ی‌ به‌دیار ئه‌م چوپانه‌وه‌‬ ‫ده‌وه‌ستان‪.‬‬ ‫نه‌ژاد ئه‌بوبه‌كر‪ ،‬كه‌ خاوه‌نی‌ چوپی‌ یاری‌‬ ‫مندااڵنه‌ له‌گه‌ڕه‌كێكی‌ س����لێمانی‌‌و له‌ئێستادا‬ ‫ده‌ستگیراوه‌ به‌سه‌ریدا‪ ،‬پێیوایه‌ به‌و ئامانجه‌‬ ‫ده‌ستگیراوه‌ به‌سه‌ر چوپه‌كانی‌ خلیسكانێدا‬ ‫تاب����ازاڕی‌ ش����وێنه‌ گه‌ش����تیارییه‌كان گه‌رم‬ ‫بێت‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "وه‌ك كاری رێگه‌پێنه‌دراو‬ ‫كاره‌كه‌م هه‌ژمار ده‌كرێت له‌الیه‌ن لیژنه‌كانی‌‬ ‫قایمقامیه‌ت����ه‌وه‌‌و نازانم چی‌ بك����ه‌م؟ ئه‌وه‌‬

‫چوپی خلیسکانێ فۆتۆ‪ :‬مەزهەر‬ ‫س����ه‌رچاوه‌ی‌ داهات����م بو ك����ه‌ رۆژانه‌ زیاتر‬ ‫له‌بیست‌و پێنج هه‌زارم ده‌ستده‌كه‌وت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "نازانم چۆت مۆڵ����ه‌ت وه‌ربگرم‬ ‫لیژنه‌ی‌ قایمقامیه‌ت داوای‌ جێگه‌م لێده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫من جێگه‌م له‌كوێ بو؟ كاره‌كه‌م به‌شی‌ ئه‌وه‌‬ ‫ناكات تاجێگه‌ی‌ بۆ به‌كرێ بگرم‪ ،‬هیوادارم‬ ‫چاو به‌و بڕیاره‌دا بخشێننه‌وه‌"‪.‬‬ ‫زۆرێك له‌كه‌س����وكاری‌ من����دااڵن‌و خاوه‌ن‬ ‫چوپه‌كانی����ش پێیانوایه‌ ئه‌م بڕیاره‌ خزمه‌ت‬ ‫به‌ش����وێنه‌ گه‌ش����تیارییه‌كان ده‌كات‪ ،‬ب����ۆ‬ ‫ئ����ه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ له‌ب����ری‌ بردن����ی‌ مندااڵن‬ ‫بۆ ئ����ه‌م خلیس����كێیانه‌ ببرێن بۆ ش����وێنه‌‬ ‫گه‌شتیارییه‌كان‪ ،‬كه‌ هه‌ر چونه‌ ژووره‌وه‌یان‬

‫به‌پاره‌یه‌ نه‌ك هه‌ر یارییه‌كان كه‌ به‌نرخێكی‌‬ ‫زیاترن‪.‬‬ ‫ئێس����تا چاڤی‌ الند یه‌كێكه‌ له‌و ش����وێنه‌‬ ‫گه‌ش����تیاریانه‌ی‌ كه‌ چوپی‌ ی����اری‌ مندااڵنی‌‬ ‫تێدا دانراوه‌‪ ،‬به‌اڵم نرخ����ی‌ یاریكردنی‌ هه‌ر‬ ‫منداڵێك‪ 3‬هه‌زار دیناره‌‪ ،‬كه‌ له‌سه‌ر شه‌قام‌و‬ ‫كۆاڵنه‌كان بۆ ئه‌م یارییه‌ ته‌نها‪ 1‬هه‌زار دینار‬ ‫وه‌رده‌گیرا‪.‬‬ ‫دابان كه‌مال‪ ،‬سه‌رپه‌رش����تی‌ چوپی‌ یاری‌‬ ‫له‌ش����اری‌ یاری‌ چاڤی‌ الند‪ ،‬له‌مباره‌وه‌ وتی‌‬ ‫"ئه‌وه‌ ماوه‌ی‌ مانگێك ده‌بێت ئه‌و یاریانه‌مان‬ ‫هێناوه‌ت����ه‌ چاڤی‌ كه‌ به‌ش����ێوه‌ی‌ بلیت ئه‌و‬ ‫مندااڵنه‌ به‌شدار ده‌بن"‪.‬‬

‫وتیش����ی‌ "بۆ ه����ه‌ر بلیتیك س����ێ‌ هه‌زار‬ ‫وه‌رده‌گیرێت‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی‌ زیاتر له‌كاتژمێرێك‬ ‫ئه‌و منداڵه‌ ده‌توانێ‌ بمێنێته‌وه‌‌و یاری‌ بكات‪،‬‬ ‫كاره‌بای‌ به‌رده‌واممان هه‌ی����ه‌و چاودێریمان‬ ‫هه‌یه‌ بۆ هه‌ر روداوێكی‌ نه‌خوازراو"‪.‬‬ ‫ه����اوكات قایمقام����ی‌ س����لێمانی‌‪ ،‬ئاوات‬ ‫محه‌مه‌د ئ����ه‌وه‌ رونده‌كاته‌وه‌ كه‌ ئه‌و چوپی‌‬ ‫یاریانه‌ی‌ البراون مۆڵه‌تی‌ یاس����اییان نه‌بوه‌و‬ ‫هه‌ر كه‌س����ێك مۆڵه‌تی‌ بۆ وه‌ربگرێت رێگه‌ی‌‬ ‫پێده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫قایمقام����ی‌ س����لێمانی‌ ئ����اوات محه‌م����ه‌د‬ ‫به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یان����د م����اوه‌ی‌ مانگێ����ك‬ ‫ده‌بێت له‌كۆنگره‌یه‌كی‌ رۆژنامه‌نوس����یدا ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌یان ئاگاداركردۆته‌وه‌ ك����ه‌ دانانی‌‬ ‫چوپی‌ ی����اری‌ له‌كۆاڵنه‌كان رێگه‌ پێنه‌دراوه‌و‬ ‫ئه‌و كه‌س����انه‌ی‌ س����ه‌رپێچی‌ بكه‌ن توش����ی‌‬ ‫به‌رپرسیارێتی‌ یاسایی‌ ده‌بن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "هه‌ر‬ ‫كه‌سێك ئه‌و كاره‌ ده‌كات پێویسته‌ جێگه‌ی‌‬ ‫خۆی‌ هه‌بێت‪ ،‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ چوپی‌ یارییان‬ ‫داناوه‌ شوێنی‌ خۆیان نیه‌‌و هیچ رێوشوێنێكی‌‬ ‫س����ه‌المه‌تی‌ تێدا نیه‌ بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫یاریان����ه‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬چه‌ند قوربان����ی‌‌و روداوی‌‬ ‫ناخۆش به‌ه����ۆی‌ ئه‌و یاریانه‌وه‌ تۆماركراوه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك مردن‌و قۆڵ ش����كاندن‌و ده‌ستش����كان‌و‬ ‫له‌هه‌موی‌ ترس����ناكتر هه‌ركاتێ����ك كاره‌بای‌‬ ‫لێببڕێت ئه‌گ����ه‌ری‌ زۆری‌ هه‌یه‌ منداڵی‌ تێدا‬ ‫بخنكێت كه‌ چه‌ندین روداوی‌ له‌و ش����ێوه‌یه‌‬ ‫تۆماركراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌ده‌ر له‌وه‌ی‌ هیچ رێوشوێنێكی‌‬ ‫ئه‌من����ی‌ تێدانی����ه‌ بوه‌ته‌ ه����ۆی‌ بێزاركردنی‌‬

‫هاواڵتیانی‌ ئه‌و گه‌ڕه‌كانه‌ كه‌ رۆژانه‌ هاواڵتی‌‬ ‫ئه‌و گه‌ڕه‌كان����ه‌ دێن س����كااڵ تۆمارده‌كه‌ن‌و‬ ‫داواده‌كه‌ن ئه‌و جۆره‌ یارییانه‌ دوربخرێنه‌وه‌‬ ‫ك����ه‌ بوه‌ته‌ مای����ه‌ی‌ بێزاربونیان‌و س����كااڵی‌‬ ‫هاواڵتی‌ هۆكاری‌ س����ه‌ره‌كی‌ بوه‌ له‌ البردنی‌‬ ‫چوپی‌ یاری‌ مندااڵن له‌كۆاڵنه‌كانی‌ شار"‪.‬‬ ‫ئاوات محه‌مه‌د جه‌غت����ی‌ له‌وه‌ش كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ هه‌ر ده‌یانه‌وێت ئه‌و جۆره‌‬ ‫یارییانه‌ له‌كۆاڵنه‌كان دابنێن داوایان لێكراوه‌‬ ‫بچ����ن مۆڵه‌ت وه‌ربگرن ك����ه‌ روبه‌ڕوی‌ چه‌ند‬ ‫فه‌رمانگه‌یه‌كی����ان ده‌كه‌ن����ه‌وه‌ تایبه‌تن به‌م‬ ‫جۆره‌ كارانه‌ وه‌ك ش����اره‌وانی‌‌و ئاس����ایش‌و‬ ‫به‌رگ����ری‌ شارس����تانی‌‌و هه‌ركاتێك ئه‌وان‬ ‫رێگه‌یاندا ئه‌وا رێگری‌ ناكه‌ن كه‌ ده‌بێت ئه‌و‬ ‫الیه‌نه‌ به‌رپرسیارێتی‌ له‌ئه‌ستۆ بگرن‪.‬‬ ‫ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌كرد ئه‌وان به‌رده‌وام ده‌بن‬ ‫له‌گرتنه‌به‌ری‌ ئه‌و رێوش����وێنانه‌ی‌ ده‌ستیان‬ ‫پێك����ردوه‌ له‌ڕێگه‌پێن����ه‌دان‌و ده‌س����تگرتن‬ ‫به‌س����ه‌ر چوپی‌ یاری‌ مندااڵن له‌الیه‌ن لیژنه‌‬ ‫هاوبه‌ش����ه‌كانی‌ قایمقامیه‌ت����ی‌ س����لێمانی‌‌و‬ ‫لیژنه‌ی‌ سه‌المه‌تی‌ كه‌ پێشتر ئه‌و كه‌سانه‌یان‬ ‫ئاگاداركردۆت����ه‌وه‌ نابێت ئه‌و جۆره‌ یارییانه‌‬ ‫له‌و جێگایانه‌دا هه‌بێت‌و رێگه‌پێدراو نیه‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌هه‌بونی‌ ئه‌و جۆره‌ یارییانه‌‬ ‫له‌ش����اری‌ یاریی����ه‌كان رێگه‌پێنه‌دان����ی‌ ئه‌و‬ ‫یاریانه‌ ئه‌وانی����ش ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬قایمقام وتی‌‬ ‫"ئه‌و جێگایانه‌ خۆیان به‌رپرس����یارن‌و چه‌ند‬ ‫مه‌رجێكیان تێدای����ه‌ وه‌ك هه‌بونی‌ كاره‌بای‌‬ ‫ب����ه‌رده‌وام‌و جێگه‌كه‌ ه����ی‌ خۆیانه‌‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫سكااڵی‌ نیه‌ له‌سه‌ریان"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫موزیسیان نامدار قه‌ره‌داغی‌‪:‬‬

‫وم وه‌ك توركێك‬

‫ئیره‌یم پێ‌ براوه‌‌و به‌ربه‌ست‬

‫دم كرد‬

‫كاری‌ چاپك���ردن‌و باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ به‌رجه‌س���ته‌ بكات‌و س���ه‌ركه‌وتویش‬ ‫كتێب���ی‌ ك���وردی‌ ده‌ك���ه‌ن‌و دواجار بێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌س���ه‌ركه‌وتنی‌ ئه‌و له‌و‬ ‫ئاس���كه‌ كه‌ كچێكی‌ ناو گروپه‌كه‌یه‌‬ ‫ش���ه‌هید ده‌كرێ���ت‌و هاوڕێكانیش���ی‌ رۆڵه‌ی‌ به‌رجه‌س���ته‌ی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬وتی‌‬ ‫ده‌س���تبه‌رداری‌ دوا وه‌سیه‌تی‌ ئاسكه‌ "به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ گش���تی‌ ده‌رهێنه‌ر‬ ‫نابن‌و به‌دوای‌ ئه‌س���په‌ ره‌ش���ه‌كه‌یدا له‌ڕۆڵه‌ك���ه‌م رازی‌ بو‪ ،‬خۆیش���م لێی‌‬ ‫ده‌گه‌رێن هه‌تا ده‌یدۆزنه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ رازی���م ب���ه‌اڵم س���ه‌ركه‌وتن‌و ب���اش‬ ‫بۆ دواجار ته‌رمه‌كه‌ی‌ ببینێت‌و پاشان ئه‌داكردن���ی‌ رۆڵه‌ك���ه‌ ب���ۆ بینه‌ری‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ به‌جێده‌هێڵم‌و ده‌بێت بینه‌ر‬ ‫ئه‌سپه‌رده‌ی‌ خاكی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ڤیل���دان له‌ب���اره‌ی‌ رۆڵ���ی‌ خۆی‌ ئه‌و وه‌اڵمه‌ بداته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ڤیل���دان وتیش���ی‌ "فیلمه‌ك���ه‌‬ ‫له‌فیلمه‌ك���ه‌ وت���ی‌ "م���ن رۆڵی‌ ڤیان‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ده‌كه‌م كه‌ یه‌كێكه‌ له‌كچه‌ له‌فێستیڤاڵی‌ پوسان‌و ئاسیا پاسفیك‌و‬ ‫كورده‌كانی‌ نێو گروپه‌كه‌و خۆشحاڵم ئیف ئیسته‌نبوڵ‌و فێستیڤاڵی‌ دهۆك‌و‬ ‫وه‌ك توركێ���ك به‌رجه‌س���ته‌ی‌ رۆڵی‌ چه‌ند فێس���تیڤاڵێكی‌ تر به‌ش���داری‌‬ ‫كچه‌ كوردێك ده‌ك���ه‌م كه‌ ده‌یه‌وێت كردوه‌و خه‌اڵتیشی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌"‪.‬‬ ‫ئاماده‌نه‌بون���ی‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌‬ ‫خزمه‌ت به‌زمان‌و نوس���ین‌و كلتوری‌‬ ‫له‌فێستیڤاڵه‌كانی‌ دهۆك‌و سلێمانی‌‪،‬‬ ‫خۆی بكات"‪.‬‬ ‫ئه‌و له‌ب���اره‌ی‌ كاركردن���ی‌ له‌گه‌ڵ ڤیڵ���دان وت���ی‌ "به‌داخ���ه‌وه‌ به‌هۆی‌‬ ‫ده‌رهێنه‌رێك���ی‌ ك���وردو چیرۆكێكی‌ هه‌بونی‌ پڕۆژه‌و سه‌رقاڵیم نه‌متوانی‌‬ ‫كوردی‌‌و قسه‌كردن به‌زمانی‌ كوردی‌‪ ،‬ئاماده‌ی���م هه‌بێت له‌فێس���تیڤاڵه‌كان‬ ‫وتی‌ "راسته‌ فیلمه‌كه‌ به‌زمانی‌ كوردی‌ به‌تایبه‌تی���ش خۆش���حاڵ ده‌ب���وم‬ ‫ب���و ده‌رهێنه‌ره‌كه‌ش كورد بو‪ ،‬به‌اڵم به‌ئاماده‌بونم له‌فێس���تیڤاڵی‌ دهۆك‬ ‫به‌ه���ۆی‌ هه‌بونی‌ وه‌رگێڕ له‌نێوانماندا ب���ه‌و هیوای���ه‌ی‌ له‌ئاین���ده‌دا بتوانم‬ ‫بێمه‌ كوردس���تان‌و ئاماده‌ییم هه‌بێت‬ ‫ئاسته‌نگ‌و زه‌حمه‌تی‌ كه‌م بو"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ كرده‌وه‌ "ش���تێك كه‌ له‌فێستیڤاڵه‌كاندا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌"خۆش���حاڵم بینه‌ران���ی‌‬ ‫زۆر مان���دوی‌ ك���ردم ل���ه‌م فیلمه‌دا‬ ‫نه‌بونی‌ سیناریۆ بو‪ ،‬چونكه‌ شه‌هرام فیلمه‌كه‌ له‌كوردستان هه‌م فیلمه‌كه‌و‬ ‫عه‌لیدی‌ به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ س���یناریۆ بدات هه‌م رۆڵه‌كه‌ی منیان به‌دڵ بوبێت"‪.‬‬ ‫ڤیڵ���دان جه‌غ���ت له‌س���ه‌ر ئ���ه‌وه‌‬ ‫به‌من رۆڵه‌كه‌ی‌ پێ ده‌بینیم‌و كاتێك‬ ‫ده‌چوین���ه‌ ش���وێنی‌ وێنه‌گرتن پێی‌ ده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ "خۆش���حاڵ ده‌بێت‬ ‫ی بڵێم‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌گ���ه‌ر س���یناریۆی‌ ب���اش هه‌بێت‬ ‫ده‌وتم چی‌ بكه‌م‌و چ ‌‬ ‫ئه‌زمونی‌ ت���ر له‌گ���ه‌ڵ ده‌رهێنه‌رانی‌‬ ‫ی كردم"‪.‬‬ ‫تاڕاده‌یه‌ك ماندو ‌‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌هه‌م���ان كات���دا ئه‌وه‌ كورد دوباره‌ بكاته‌وه‌"‌و وتی‌ "بۆ من‬ ‫ی باش‌و‬ ‫ی باش���یش ب���و به‌تایبه‌ت جیاوازییه‌ك نیه‌ ته‌نیا له‌كار ‌‬ ‫ئه‌زمونێك ‌‬ ‫كه‌ ئه‌كته‌ر ئه‌توانێ���ت به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ خراپدا جیاوازی‌ ده‌كه‌م‌و هه‌ر كارێك‬ ‫س���یناریۆی‌ به‌ده‌س���ته‌وه‌ بێ���ت‌و خزمه‌تی‌ مرۆڤایه‌تی‌ بكات‌و باش بێت‬ ‫ئاخاوتنه‌كان له‌ب���ه‌ر بكات رۆڵه‌كه‌ی‌ ئاماده‌م رۆڵی‌ تیادا ببینم"‪.‬‬

‫رهه‌مده‌هێنێت‬

‫رزو به‌ڕێوه‌به‌ری به‌رهه‌م‪ :‬ئازاد خان"‪.‬‬ ‫س���ۆران س���ۆرانی جه‌غ���ت ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫"ه���ه‌وڵ‌و ماندوبون‌و یارمه‌ت���ی بێپایانی‬ ‫(كۆمپانیای���ی له‌نگویج فڕیند ش���پ ئاند‬ ‫ك���ۆ)ی كاك(حاج���ی كه‌ریم س���ابیر)و‬ ‫ماڵی (خاتو س���وهام به‌ڵقی���س) نه‌بوایه‌‬ ‫بۆ پێدانی لۆكه‌یش���ن هه‌رگیز ئه‌م فیلمه‌‬ ‫روناكی نه‌ده‌بینی‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئه‌كته‌ره‌كانی‌ فیلمه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫سۆران سۆرانی‌ وتی‌ "فیلمه‌كه‌ له‌نواندنی‌‬ ‫رزگار كه‌ریم‌و قه‌شه‌نگ عه‌بدواڵو ئه‌حمه‌د‬ ‫تاهی���رو نیك���ۆڵ ریس‌و لیل���ی كارتیه‌رو‬ ‫میلیسا هیریبلیانۆڤیج‌و بالنكابۆدزینسكاو‬ ‫ئازادخان‌و ئاكۆ عه‌لی‌و كامه‌ران موڕادی‌و‬

‫س���وهام ئه‌بوبه‌كرو ماریا لیگه‌ن‌و ئه‌لیسن‬ ‫ده‌یزو چه‌ند ئه‌كته‌رێكی‌ تره‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "به‌گش���تی‌ فیلمه‌كه‌ ده‌رباره‌ی‬ ‫تاراوگ���ه‌و ئاواره‌ب���ون‌و ده‌رب���ه‌ده‌ری‬ ‫كه‌س���ایه‌تیه‌كانه‌ ك���ه‌ ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن‬ ‫په‌نجه‌مۆری خۆی���ان له‌نێو كۆمه‌ڵگاكانی‬ ‫رۆژئاوادا ده‌ستنیشان بكه‌ن به‌اڵم هه‌رده‌م‬ ‫كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌و نه‌ریتی میلله‌ته‌كانی‬ ‫خۆیان له‌بیر ناكه‌ن‌و له‌بیریان ده‌چێت كه‌‬ ‫له‌شارستانیه‌تێكی مه‌زندا ده‌ژین‌و ده‌بێت‬ ‫به‌پێی په‌یڕه‌وو یاس���اكانی ئ���ه‌م واڵتانه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ بك���ه‌ن به‌تایبه‌تی له‌مه‌س���ه‌له‌ی‬ ‫كێش���ه‌ی"نێرو مێ‪ -‬ره‌گ���ه‌ز"و رێزلێنانی‬ ‫ئافره‌تان‌و مافه‌ ره‌واكانیاندا"‪.‬‬

‫بۆ كاره‌كانم دروستكراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ موزیسیان نامدار قه‌ره‌داغی‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت "هه‌رچی‌ كاربكات‌و بجوڵێت‬ ‫له‌م كۆمه‌ڵگه‌ی ‌هی‌ ئێمه‌دا ئیره‌یی‌ پێ‌‬ ‫ئه‌برێت‌و به‌ربه‌ستی‌ توش ئه‌بێت‪ .‬بێگومان‬ ‫منیش له‌وه‌ به‌ده‌ر نه‌بوم"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ جیابونه‌وه‌ی����ان له‌كۆمه‌ڵ���� ‌ی‬ ‫هونه‌ره‌جوان����ه‌كان‌و دامه‌زراندن����ی‌ تیپ����ی‌‬ ‫مۆس����یقای‌ مه‌ول����ه‌وی‌‪ ،‬نام����دار قه‌ره‌داغی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندی‌ موزیس����یان له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌‬ ‫تایب����ه‌ت به‌ئاوێنه‌ رایگه‌یاند "كۆمه‌ڵ ئه‌وكاته‌‬ ‫له‌هونه‌ر‌و وێژه‌ پێكهاتبو به‌هه‌مو به‌ش����ه‌كانی‌‬ ‫هونه‌ره‌وه‌‪ ،‬ده‌س����ته‌ی‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كۆمه‌ڵ له‌‬ ‫‪ 13‬ئه‌ن����دام‌و دو یه‌ده‌گ پێكهاتبو‪ ،‬ته‌نها من‬ ‫له‌به‌شی‌ مۆسیقا هه‌ڵبژێردرابوم‌و له‌ده‌سته‌ی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ردا بوم"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئێم����ه‌ زۆر چ����االك بوی����ن‌و‬ ‫داواكاری‌‌و پێویس����تییه‌كان‌و بۆچ����ون‌و‬ ‫ئاره‌زوه‌كانمان به‌باش����ی‌ گوێی‌ لێ‌ نه‌ئه‌گیرا‌و‬ ‫لێی‌ تێنه‌ئه‌گه‌یشتن"‪.‬‬ ‫قه‌ره‌داغ����ی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش����دا جه‌غت له‌وه‌‬ ‫ده‌كات����ه‌وه‌ "كارێكی‌ ئاس����ان نه‌بو ئه‌م هه‌مو‬ ‫به‌ش����ه‌ی‌ هونه‌ر‌و وێژه‌ش پێكه‌وه‌ له‌ژێر یه‌ك‬ ‫چه‌تردا پێكه‌و‌ه كاربكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و جیابونه‌وه‌ك����ه‌ به‌جیابونه‌وه‌یه‌ك����ی‌‬ ‫سروش����تی‌ ده‌بینێ����ت‌و نایخات����ه‌ قاڵب����ی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌‌و ملمالنێی‌ كه‌سی‌‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌و به‌رهه‌مانه‌ی‌ ك����ه‌ له‌كاتی‌‬ ‫رژێمی‌ به‌عس����دا بۆ پرس����ی‌ كورد‌و سیاسه‌ت‬ ‫كردویانه‌‌و مه‌ترسی‌ ئاشكرابونیان له‌وكاته‌دا‪،‬‬ ‫نامدار قه‌ره‌داغی‌ وتی‌ "كاری‌ زۆرم بۆ پرسی‌‬ ‫ك����ورد ك����ردوه‌‌و ئاش����كرابونیان ئه‌بوه‌ هۆی‌‬ ‫كاره‌ساتی‌ زۆر گه‌وره‌‌و له‌ناوچون‪ ،‬ده‌مویست‬ ‫به‌و كاران����ه‌ به‌ر به‌و ش����ااڵوانه‌ بگرم كه‌ بۆ‬ ‫له‌ناوبردنی‌ میلله‌ته‌كه‌م ده‌نرا"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ك����ه‌م هونه‌رمه‌ند هه‌ب����ون كه‌‬ ‫توانیبێتیان وه‌ها كاری‌ مه‌ترس����یدار ئه‌نجام‬ ‫بده‌ن"‪.‬‬ ‫"ئه‌وه‌ش له‌بیر ناكه‌ی����ن كه‌ هونه‌رمه‌ندانی‌‬ ‫كورد به‌گش����تی‌ ته‌سلیمی‌ ئه‌و واقیعه‌ نه‌بون‌و‬ ‫كاری‌ هونه‌رییان ه����ه‌ر ئه‌نجامداوه‌‌و خزمه‌تی‌‬ ‫هونه‌ری‌ كوردیان ك����ردوه‌" نامدار قه‌ره‌داغی‌‬ ‫وای‌ وت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ دامه‌زراندنی‌ تیپێكی‌ مۆس����یقای‌‬ ‫مندااڵنیش‪ ،‬قه‌ره‌داغی‌ وتی‌ "له‌س����اڵی‌ ‪1977‬‬ ‫تیپی‌ مۆس����یقای‌ مندااڵنی‌ بێخودم دامه‌زراند‪،‬‬ ‫چونكه‌ مناڵ پیاو‌و ژنی‌ دواڕۆژن‌و الپه‌ڕه‌یه‌كی‌‬ ‫بێگ����ه‌ردن‪ ،‬چ����ۆن بیاننه‌خش����ێنیت واڕه‌نگ‬ ‫ئه‌ده‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "جگه‌ له‌خۆشه‌ویس����تی‌ زۆرم بۆ‬ ‫منااڵن‌و مۆس����یقا‪ ،‬حه‌زم نه‌ك����رد ئه‌و ئازار‌و‬

‫ناڕه‌حه‌تیانه‌ی‌ من به‌مناڵی‌ چه‌شتومه‌ منااڵن ‌ی‬ ‫كورد بیچێ����ژن‪ ،‬له‌پێن����اوی‌ خزمه‌تی‌ گه‌ل‌و‬ ‫نیشتیماندا"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتیش له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫"هه‌رچی‌ كاربكات‌و بجوڵێت له‌م كۆمه‌ڵگه‌یه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌دا ئیره‌یی‌ پێ‌ ئه‌برێت‌و به‌ربه‌ستی‌ توش‬ ‫ئه‌بێت‪ .‬بێگومان منیش له‌وه‌ به‌ده‌ر نه‌بوم"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌زمونی‌ كاری‌ هونه‌رییان له‌واڵتی‌‬ ‫هۆڵه‌ندا له‌دوای‌ به‌جێهێش����تنی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫نامدار قه‌ره‌داغی‌ وتی‌ "كاتێك چومه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت به‌ناچاری‌‪ ،‬هه‌س����تم به‌بۆشاییه‌كی‌ زۆر‬ ‫ك����رد له‌نه‌بونی‌ تیپێكی‌ مۆس����یقای‌ جێگیر‌و‬ ‫قوتابخانه‌یه‌كی‌ مۆسیقای‌ كوردی‌‪ ،‬جا گیانی‌‬ ‫كوردایه‌تی‌‌و خزمه‌ت به‌گه‌ل‌و نیش����تیمان وای‌‬ ‫لێكردم كه‌ تیپی‌ هونه‌ری‌ ئاواره‌ دابمه‌زرێنم‌و‬ ‫چاالكی‌ گه‌وره‌‌و سه‌ركه‌وتو ئه‌نجام بده‌ین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "قوتابخانه‌یه‌كی‌ مۆسیقام دامه‌زراند‬ ‫بۆ من����دااڵن‌و گه‌نجانی‌ كورد به‌ناوی‌ (نامۆ)‌و‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و ناوه‌م لێن����ا چونكه‌ هه‌مومان نامۆ‬ ‫بوین له‌واڵتی‌ غه‌ریبی‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتی����ش ده‌كات����ه‌وه‌ ك����ه‌ ل����ه‌و واڵته‌‬ ‫كۆنس����رفاتۆیۆی‌ خوێندوه‌ ب����ۆ ماوه‌ی‌ پێنج‬ ‫س����اڵ‌و له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ وت����ی‌ "له‌خوێندن����ی‌‬ ‫پراكتیكی‌ مۆس����یقادا كۆنسرفاتۆیۆم بااڵترین‬ ‫پل����ه‌ی‌ خوێندنه‌‪ .‬دوای‌ ئه‌وه‌ ب����وم به‌ئه‌ندام‬ ‫له‌س����ه‌ندیكای‌ هونه‌رمه‌ندانی‌ مامۆس����تایانی‌‬ ‫مۆس����یقا‌و ب����وم به‌مامۆس����تای‌ مۆس����یقا‬ ‫له‌قوتابخانه‌ ئه‌هلی‌‌و حكومییه‌كانی‌ هۆڵه‌ندا"‪.‬‬ ‫نامدار قه‌ره‌داغی‌ له‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌ میدیای‌‬

‫ك����وردی‌ بۆ خزمه‌تی‌ هون����ه‌ری‌ كوردی‌ رۆڵ ‌ی‬ ‫باش‌و خراپی����ان بینیوه‌‌و وت����ی‌ "به‌داخه‌وه‌‬ ‫كوالیت����ی‌‌و نه‌بون����ی‌ فلته‌رێك����ی‌ هون����ه‌ری‌‌و‬ ‫ئه‌ده‌بی‌ كه‌لتوری‌ س����ه‌رده‌میانه‌ی‌ ش����اره‌زای‌‬ ‫پێویس����ت وای‌ كردوه‌ هه‌مو شتێك به‌ئاسانی‌‬ ‫باڵوبێته‌وه‌‌و كه‌لتور‌و هونه‌ری‌ میلله‌ته‌كه‌مانی‌‬ ‫پ ‌ێ تێكبده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "گوێچكه‌‌و چێژ‌و كه‌لتور بشێوێنن‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ مه‌ترس����ییه‌كی‌ گه‌وره‌ی����ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئێس����تا به‌راورد به‌س����ااڵنی‌ نه‌وه‌ده‌كان‌و دو‬ ‫هه‌زاره‌كان باشتره‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و هۆش����داری‌ ئه‌وه‌ش����یدا كه‌ "نابێ‌ ئه‌م‬ ‫كه‌نااڵنه‌ ش����ه‌و‌و رۆژ له‌م ج����ۆره‌ به‌رهه‌مانه‌‬ ‫باڵوبكه‌ن����ه‌وه‌ ك����ه‌ هیچ مۆركێك����ی‌ كوردی‌‌و‬ ‫پێش����كه‌وتوی‌ سه‌رده‌میان پێوه‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ته‌نها وشه‌كان كوردین"‪.‬‬ ‫قه‌ره‌داغی‌ جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫كه‌ هه‌ر كارێك����ی‌ كردبێ����ت له‌ژیانیدا كه‌س‬ ‫ب����ه‌زۆر پێی‌ نه‌كردوه‌‌و به‌ئاره‌زو‌و بڕوای‌ خۆی‌‬ ‫كردویه‌تی‌‌و له‌س����ه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش وتی‌"بۆیه‌‬ ‫هه‌رگیز چاوه‌ڕوانی‌ پاداشت نه‌بوم"‪.‬‬ ‫ئه‌و موزیسیانه‌ ئاماژه‌ به‌دیارده‌ی‌ شێواندنی‌‬ ‫هونه‌ری‌ مۆس����یقای كوردی‌ ده‌دات‌و جه‌غت‬ ‫له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ "كورد له‌ئێس����تادا له‌هه‌مو‬ ‫كاتێك زیاتر پێویس����تی به‌مانه‌وه‌ی‌ كه‌لتور‌و‬ ‫هاوكاری‌‌و كاری‌ زیاده‌"‪.‬‬ ‫ده‌شڵێ‌ "هه‌لێكی‌ مێژویی‌ هه‌ڵكه‌وتوه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫زیره‌كانه‌‌و هۆشیارانه‌ كار نه‌كه‌ین ئه‌شێ‌ زۆر‬ ‫له‌مه‌ زیاتر بكه‌وینه‌ قه‌یرانه‌وه‌"‪.‬‬ ‫نامدار قه‌ره‌داغی‌ گله‌یی‌ له‌وه‌ش ده‌كات كه‌‬ ‫مافی‌ به‌رهه‌می‌ هونه‌رمه‌ندان نه‌پارێزراوه‌‌و له‌و‬ ‫بڕوایه‌دایه‌ به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ له‌كوردس����تان یاسا‬ ‫س����ه‌روه‌ر نییه‌ ماف����ی‌ هونه‌رمه‌ندانیش وه‌ك‬ ‫هه‌مو چه‌مكه‌كانی‌ تری‌ ژیان پێشێلكراوه‌‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ دامه‌زراندن����ی‌ فێرگه‌یه‌ك����ی‌‬ ‫مۆس����یقاش له‌ش����اری‌ س����لێمانی‌‪ ،‬نام����دار‬ ‫قه‌ره‌داغی‌ وتی‌ "به‌ئه‌ركی‌ سه‌رش����انی‌ خۆمم‬ ‫زان����ی‌ له‌م قواڵیی‌ قه‌یرانه‌دا له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫بگه‌ڕێمه‌وه‌‌و فێرگه‌یه‌ك دابنێم بۆ به‌رهه‌ڵستی‌‬ ‫له‌م قه‌یرانه‌‌و بۆ گه‌ڕان����ه‌وه‌ی‌ ژیانی‌ رۆژانه‌ی‌‬ ‫ئاس����ایی‌ منااڵن‌و گه‌نجانمان بۆ بزه‌ خستنه‌‬ ‫سه‌ر لێوی‌ منااڵنی‌ میلله‌ته‌ك ‌هم‌و بۆ ئاوه‌دانی‌‌و‬ ‫چاندنی‌ خۆشه‌ویس����تی‌‌و رێز‌و كولتور‌و گیانی‌‬ ‫نیش����تیمانپه‌روه‌ری‌‌و مرۆڤایه‌ت����ی‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫مۆسیقاوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "نزیكه‌ی‌ پێنج مانگه‌ فێرگه‌كه‌مان‬ ‫ده‌س����تی‌ به‌كار كردوه‌‌و توانیویه‌تی‌ به‌شێك‬ ‫له‌ئامانجه‌كانی‌ به‌دیبهێنێت‌و به‌ره‌و پێش����ه‌وه‌‬ ‫ئه‌ڕوات"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ "له‌سه‌ر داوای‌ دۆست‌و‬ ‫براده‌ران ناوی‌ فێرگه‌كه‌مان به‌ناوی‌ خۆمه‌وه‌‬ ‫ن����را ه����ه‌م وه‌ك وه‌فای����ه‌ك ب����ۆ كاره‌كانی‌‬ ‫رابردوم"‪.‬‬

‫(ئێوار ‌هی‌ په‌روانه‌) به‌شاره‌كانی‌ ئێران دا گه‌شت ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫رۆمانی‌ (ئێواره‌ی‌ په‌روانه‌)ی‌ به‌ختیار‬ ‫عه‌لی‌‪ ،‬وه‌رگێڕانی‌ مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ بۆ‬ ‫سه‌ر زمانی‌ فارسی‌ له‌چه‌ند شارێكی‌ واڵتی‌‬ ‫ئێران مه‌راسیمی‌ ناساندن‌و خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ره‌خنه‌یی‌ بۆ ئه‌نجام ده‌درێت‪.‬‬ ‫مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ وه‌رگێڕی‌ رۆمانه‌ك ‌ه‬ ‫بۆ س����ه‌ر زمانی‌ فارسی‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"مه‌راس����یم‌و ك����ۆڕه‌ ره‌خنه‌ییه‌كانی‌ رۆمانی‌‬ ‫(ئێواره‌ی‌ په‌روانه‌) ده‌ستی‌ پێكردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌و چوارچێوه‌یه‌دا رۆژی‌ ‪28‬ی‌‬ ‫حوزه‌یرانی‌ ‪ 2017‬له‌ناوه‌ندی‌ كتێبس����ه‌رای‌‬ ‫چیستا له‌شاری‌ كه‌ره‌ج مه‌راسیمی‌ واژوكردنی‌‬ ‫رۆمانی‌ (ئێ����واره‌ی‌ په‌روان����ه‌) به‌ڕێوه‌چو‌و‬ ‫مه‌راسیمه‌كه‌ نزیكه‌ی‌ ‪ 3‬سه‌عاتی‌ خایاند"‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی����ی‌ ئام����اژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫واهەس���ت دەكەیت ل���ەڕوی دەرونی‌و‬ ‫تەندروس���تیەوە باش���یت‪ ،‬لەبەرئ���ەوە‬ ‫كاتێك���ی گونجاوە ب���ۆ ئەنجامدانی ئەو‬ ‫بەرنامانەی كە دواتخستون ئەگەر هیچ‬ ‫بەرنامەیەكت نییە بۆ ئێستا‪.‬‬

‫"له‌مه‌راس����یمه‌كه‌دا هه‌ریه‌ك له‌ره‌خنه‌گران‌و‬ ‫رۆماننوس����انی‌ ئێرانی‌ ره‌زا عابد‌و ئیبراهیم‬ ‫ده‌مش����ناس‌و ئه‌حم����ه‌د دره‌خش����ان‌و ته‌ال‬ ‫حه‌س����ه‌ن نه‌ژاد‌و ره‌حیم ره‌س����وڵی‌‌و غوالم‬ ‫نیعمه‌ت����ی‌‪ ،‬باس����یان له‌گرنگ����ی‌ رۆمانه‌كه‌‌و‬ ‫ته‌كنیك����ی‌ گێڕان����ه‌وه‌‌و زمانی‌ ش����اعیرانه‌‌و‬ ‫دیدی‌ ره‌خنه‌گریی رۆماننوس����یان بۆ ئاین‌و‬ ‫ئایدۆلۆژیا‌و پیاوساالری‌‌و كۆمه‌ڵگه‌ی‌ نه‌ریتی‌‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "وه‌رگێڕانه‌كه‌ی����ان وه‌ك‬ ‫وه‌رگێڕانێكی‌ زۆر سه‌ركه‌وتو وه‌سف كرد"‪.‬‬ ‫مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ جه‌غ����ت ده‌كاته‌وه‌‬ ‫"له‌س����ه‌ره‌تای‌ كۆڕه‌ك����ه‌ چه‌ن����د به‌ش����ێك‬ ‫له‌رۆمانه‌ك����ه‌ خوێنراوه‌ت����ه‌وه‌‌و ره‌خنه‌گران‬ ‫ئاماژه‌یان به‌خاڵه‌ هاوب����ه‌ش‌و جیاوازه‌كانی‌‬ ‫ئێ����واره‌ی‌ په‌روانه‌‌و جه‌مش����یدخانی‌ مامم‌و‬ ‫دواهه‌مین هه‌ناری‌ دونیا كردوه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ "ره‌خنه‌گران‬

‫دوپشک‬ ‫ئەو هەمو کاتە ناخۆشانەی ماوەیەک‬ ‫بەر لەئێستا بەسەرتبردن‪ ،‬ئیتر کۆتاییان‬ ‫دێت‌و ژیان���ت بەرەو باش���تر دەڕوات‪،‬‬ ‫لەبیری مەکە هاوس���ەرەکەت هاوکاری‬ ‫زۆری کردویت‪.‬‬

‫ئاماژ ه‌یان‬ ‫ب����ه‌وه‌داوه‌ ك����ه‌ نوس����ه‌ری‌ رۆمانه‌ك����ه‌ زۆر‬ ‫به‌جوانی‌ كه‌ڵكی‌ له‌میراتی‌ كۆنی‌ رۆژهه‌اڵت‌و‬

‫که‌‌وان‬ ‫لەوانەیە هەندێک لەو هەاڵنەی پێشتر‬ ‫لە کارەکەتدا کردوتن کێشەت بۆ دروست‬ ‫بکەن‌و بێتاقەتت بکەن‪ ،‬بەاڵم زۆر گوێی‬ ‫پێ مەدە لە کۆتاییدا دەزانرێت بەتەنها‬ ‫هەڵەی تۆ نەبوە‪.‬‬

‫رۆژئ����اوا وه‌رگرت����وه‌‌و توانیویه‌ت����ی‌ خۆی‌‬ ‫له‌گێڕانه‌وه‌‌و ته‌كنیكی‌ تایبه‌تدا به‌باش����ترین‬ ‫شێوه‌ بخاته‌ڕو"‪.‬‬ ‫به‌ختیار عه‌لی‌ رۆمانی‌(ئێواره‌ی‌ په‌روانه‌)ی‌‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 1998‬نوسیوه‌‌و رۆمانه‌كه‌ به‌زمانی‌‬ ‫فارسی‌ له‌پاش ‪ 17‬س����اڵ له‌قه‌ده‌غه‌كردنی‌‬ ‫له‌واڵت����ی‌ ئێران دواجار به‌سانس����ۆره‌وه‌ دو‬ ‫مانگ له‌مه‌وبه‌ر له‌پێش����انگه‌ی‌ نێونه‌ته‌وه‌یی‌‬ ‫كتێبی‌ ت����اران‪ ،‬باڵوبوه‌وه‌‌و دابه‌ش����كردنی‌‬ ‫سه‌رتاسه‌ری‌ رۆمانه‌كه‌ش له‌واڵتی‌ ئێران له‌م‬ ‫رۆژانه‌دا ده‌ستی‌ پێكردوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ هۆكاری‌ دواخستنی‌ دابه‌شكردنی‌‬ ‫سه‌رتاس����ه‌ری‌ رۆمانه‌كه‌ له‌و واڵته‌‪ ،‬مه‌ریوان‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی����ی‌ وت����ی‌ "له‌مانگ����ی‌ ره‌مه‌زاندا‬ ‫خانه‌كان����ی‌ باڵوكردن����ه‌وه‌ كتێ����ب ن����اده‌ن‬ ‫به‌خانه‌كانی‌ باڵوكردنه‌وه‌ چونكه‌ ئه‌و مانگه‌‬ ‫هه‌م به‌هۆی‌ مانگ����ی‌ ره‌مه‌زانه‌‌وه‌و هه‌روه‌ها‬ ‫به‌ه����ۆی‌ تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ زانكۆ‪ ،‬خراپترین‬

‫گیسک‬ ‫ئەو نهێنیانەی ماوەی پێشو كەسێك‬ ‫دەیویست لێت بشارێتەوە ئەمڕۆ ئاشكرا‬ ‫دەبن‪ ،‬گرنگی ئەو نهێنیانەش لەس���ەر‬ ‫خ���ۆت وەس���تاوە‪،‬بەاڵم هەرچۆنێكبێت‬ ‫دەبێت هێمنانە قبوڵیكەیت‪.‬‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫‪11‬‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فیلمی‌(سه‌مای‌ ئه‌سپه‌كان)‬ ‫سیناریۆو ده‌رهێنان‪ :‬سه‌ردار خه‌لیل‬ ‫ماو‌هی‌ فیلم‪ 82 :‬خوله‌ك‬ ‫لۆكه‌یشن‪ :‬باشوری‌ كوردستان‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬نیكۆالس شرۆیده‌ر‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬هایدای‌ سه‌فیاری‌‬ ‫دیزاینی‌ ده‌نگ‪ :‬به‌هروز شه‌هامت‬ ‫مۆسیقا‪ :‬كارزان محه‌مه‌د‬ ‫ره‌نگ‌و‪ :DCP‬ستودیو به‌دیی‌‬ ‫دۆلپی‌ وسراوند‪ :‬ستۆدیۆ به‌همه‌ن‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ به‌رهه‌م‪ :‬شیروان عیزه‌ت‬ ‫به‌رهه‌می‌‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ س����ینه‌مای‌‬ ‫سلێمانی‌ (‪2014‬بۆ ‪)2015‬‬ ‫نواندن‪ :‬عوم����ه‌ر دڵپاك‪ ،‬زاهیر عه‌لی‌‪،‬‬ ‫نزار سه‌المی‌‪ ،‬ژیان ئیبراهیم‪ ،‬كاوه‌ قادر‪،‬‬ ‫عه‌بدولڕه‌زاق محه‌مه‌د‪ ،‬س����ۆلین دڵپاك‪،‬‬ ‫ج����ه‌زا محه‌مه‌د‪ ،‬سه‌ربه‌س����ت ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫ئیبراهیم كاشی‌‪ ،‬كه‌مال عه‌لی‌‪ ،‬به‌همه‌ن‬ ‫حاجی‌‪.‬‬ ‫چیرۆك����ی‌ فیلمه‌ك����ه‌ له‌ڕوداوێك����ی‌‬ ‫راسته‌قینه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌‌و باس له‌كۆتایی‌‬ ‫جه‌نگ‌و تێكش����كاندنی‌ هێزه‌كان ده‌كات‪،‬‬ ‫له‌نێوان كورد‌و عه‌ره‌ب له‌س����اڵی‌ ‪،1991‬‬ ‫ئه‌و جه‌نگه‌ی‌ كه‌ به‌درێژایی‌ مێژوی‌ كورد‌و‬ ‫عه‌ره‌ب به‌زۆر به‌س����ه‌ریدا ئه‌سه‌پێنرێت‬ ‫به‌هۆی‌ سیاس����ه‌تی‌ هه‌ڵه‌‌و سیاس����ه‌تی‌‬ ‫زلهێزه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫فیلمه‌كه‌ ئه‌یه‌وێ����ت ئه‌وه‌ ده‌رخات كه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد‌و عه‌ره‌ب ئه‌توانن پێكه‌وه‌‬ ‫بژین به‌ئاشتی‌‌و دور له‌جه‌نگ‪ ،‬به‌جیاوازیی‌‬ ‫ئاینه‌كان����ه‌وه‌‪ ،‬ئاینی‌ مه‌س����یحی‌‌و ئاینی‌‬ ‫ئیسالم‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا فیلمه‌ك����ه‌ به‌جۆرێك باس‬ ‫له‌پێش����مه‌رگه‌ ده‌كات وه‌ك هێزێك����ی‌‬ ‫ئاشتیخواز‪.‬‬ ‫فیلمه‌ك����ه‌ له‌چه‌ن����د فێس����تیڤاڵێكی‌‬ ‫س����ینه‌مایی‌ له‌ئیتاڵیا‌و كه‌نه‌دا‌و مه‌درید‌و‬ ‫ئیس����پانیا‌و ئه‌مری����كا‌و له‌ناوخ����ۆی‌‬ ‫كوردستان به‌ش����داری‌ كردوه‌‌و چه‌ندین‬ ‫خه‌اڵتی‌ فێستیڤاڵه‌ سینه‌مایی ‌ه نێوخۆیی‌‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی‌ به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا له‌س����ه‌ر داوای‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫نوێنه‌ران����ی‌ عێ����راق له‌ن����او هۆڵ����ی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ عێراق نمایش����كرا‌و رێزلێنانی‌‬ ‫تایبه‌ت����ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ نوێنه‌رانی‌ عێراقی‌‬ ‫پێبه‌خش����راوه‌‌و یه‌كه‌م فیلم����ی‌ كوردییه‌‬ ‫كه‌ له‌ناو ئه‌نجومه‌ن����ی‌ نوێنه‌ران نمایش‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫سه‌ردار خه‌لیل له‌سلێمانی‌ له‌دایكبوه‌‌و‬ ‫له‌س����اڵی‌ ‪1985‬ه‌وه‌ ده‌س����تی‌ ب����ه‌كاری‌‬ ‫هونه‌ری‌ فیلمسازیی‌ كردوه‌‌و له‌ئه‌كادیمیای‌‬ ‫هونه‌ره‌جوان����ه‌كان له‌س����وریا خول����ی‌‬ ‫سیناریۆ‌و ده‌رهێنانی‌ ته‌واو كردوه‌‪.‬‬ ‫له‌چه‌ن����د كارێكی‌ درامای‌ ته‌له‌فزیۆنیدا‬ ‫وه‌ك یاری����ده‌ده‌ری‌ ده‌رهێنه‌رو ئه‌كته‌ر‌و‬ ‫له‌چه‌ندین كورته‌فیلم‌و فیلمی‌ بڵند وه‌ك‬ ‫یاریده‌ده‌رو ده‌رهێنه‌رو ئه‌كته‌ر به‌شداری‌‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫سێ‌ كورته‌ فیلمی‌ به‌ناوه‌كانی‌ (خه‌ون‌و‬ ‫ی����اری‌‪ ،‬تابلۆیه‌ك‪ ،‬ئه‌فس����ه‌ره‌كه‌ ماوه‌)‬ ‫ده‌رهێناوه‌‌و فیلمی‌ (سه‌مای‌ ئه‌سپه‌كان)‬ ‫یه‌كه‌مین فیلمی‌ بڵندی‌ ئه‌وه‌‪.‬‬

‫مانگه‌ بۆ كتێبفرۆشی‌"‪.‬‬ ‫مه‌ریوان هه‌ڵه‌بجه‌یی‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد‬ ‫كه‌"له‌پایزدا له‌‪ 13‬ش����اری‌ ئێران مه‌راسیمی‌‬ ‫واژۆكردن‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌ رۆمانه‌كه‌ ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ جگ����ه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ ك����ۆڕی‌ ره‌خنه‌‌و‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ڕۆمانی‌ (جه‌مشیدخانی‌ مامم)‬ ‫ی‌ به‌ختیار عه‌لی‌ كه‌ له‌وه‌رگێڕانی‌ مه‌ریوان‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌یی‪-‬یه‌ له‌واڵت����ی‌ ئێران به‌رده‌وامی‌‬ ‫هه‌یه‌‌و رۆژی‌ یه‌كش����ه‌ممه‌ ‌ی رابردو له‌شیراز‬ ‫كۆڕێك����ی‌ ره‌خنه‌ی����ی‌ بۆ ئه‌نجام����درا‌و دو‬ ‫نوسه‌ری‌ گه‌وره‌ی‌ ئێران به‌ناوه‌كانی‌ ئه‌بو‬ ‫توراب خوس����ره‌وی‌‌و محه‌مه‌د كش����اوه‌رز‬ ‫ده‌رب����اره‌ی‌ رۆمانه‌ك����ه‌ قس����ه‌یان كرد‌و‬ ‫به‌گش����تی‌ ئه‌مه‌ هه‌شته‌مین شاری‌ ئێرانه‌‬ ‫كه‌ تیایدا كۆڕی‌ ره‌خنه‌‌و لێكۆڵینه‌وه‌ بۆ‬ ‫رۆمانی‌ (جه‌مش����یدخانی‌ مامم) ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫یەکێک لەئەندامی خیزانەکەت کەمێک‬ ‫ت���وڕەت دەکات‌و بەم���ەش ناکۆکیەک‬ ‫لەنێوانتان���دا رودەدات‪ ،‬ب���ەاڵم بی���رت‬ ‫نەچێت لەکۆتاییدا ئەو کەس���ی نزیکی‬ ‫تۆی���ەو پێویس���تە خ���ۆت لەتوڕەبون‬ ‫بپارێزیت‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ئەمڕۆ هەواڵێكی ت���ازەت پێدەگات‬ ‫س���ەبارەت بەهاوڕێیەکت‪ ،‬کە دەمێکە‬ ‫ئ���اگاداری نی���ت‌و تام���ەزرۆ بوی���ت‬ ‫هەواڵێکیت پێب���گات‪ ،‬ئەمڕۆ ئاواتێکت‬ ‫دێتە دی‌و دڵخۆش دەبیت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ری جوانی ڤیلدان ئاتاسێڤه‌ر‪ :‬خۆشحاڵ بو‬ ‫سوده‌كانی‌‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫ی رۆڵی‌ كچێكی‌ كورد‬ ‫به‌رجه‌سته‌ ‌‬

‫فازه‌لین بۆده‌موچاو‬

‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌غه‌ریب‬

‫فازه‌لی����ن یه‌كێك����ه‌ ل����ه‌و كرێمانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ س����ودێكی‌ زۆری‌ هه‌ی����ه‌ له‌چه‌ندین‬ ‫بواری‌ جوانكاریدا به‌كارده‌هێنرێت‪ .‬ئه‌و‬ ‫به‌شانه‌ی‌ ده‌موچاو كه‌ ده‌توانن سودی‌‬ ‫لێوه‌ربگرن بریتین له‌‪:‬‬ ‫ به‌كاردێ����ت ب����ۆ درێ����ژ كردنه‌وه‌ی‌‬‫برژان����گ‪ .‬ئه‌گه‌ر تۆ له‌وكه‌س����انه‌ی‌ كه‌‬ ‫حه‌ز به‌ به‌كار هێنانی‌ بابه‌تی‌ جوانكاری‌‬ ‫ناكه‌ی����ت بۆبرژان����گ ئ����ه‌وه‌ فازه‌لی����ن‬

‫به‌كاربێنه‌ بۆبریقه‌داركردن‌و درێژكردنی‌‪.‬‬ ‫ پێ����ش خه‌وتن كرێم����ی‌ فازه‌لین ل ‌ه‬‫پێس����تت بده‌ بۆئه‌وه‌ی‌ ل����ه‌ چرچ بوون‬ ‫بیپارێزیت‪.‬‬ ‫ تۆزێك فازه‌لین له‌گه‌ڵ شه‌كر تێكه‌ڵ‬‫بكه‌و بیده‌ له‌لێوت‌و ته‌قش����یری‌ پێبكه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ لێوێكی‌ جوانت هه‌بێت‪.‬‬ ‫ ده‌توانیت پاش البردنی‌ مو به‌كاری‌‬‫بهێنیت‪ .‬هه‌ندێ����ك كه‌س پاش البردنی‌‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫موی‌ جه‌سته‌ی‌ پێس����تی‌ سورده‌بێته‌وه‌‬ ‫توش����ی‌ هه‌وكردن ده‌بێت به‌كارهێنان ‌ی‬ ‫فازه‌لی����ن ل����ه‌م كات����ه‌دا به‌س����وده‌و‬ ‫ده‌تپارێزیت له‌و كێشانه‌‪.‬‬ ‫ بۆپێس����تی‌ وش����ك‪ .‬ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬‫پێس����تیان وش����كه‌ ده‌توان����ن كه‌مێك‬ ‫فازه‌لی����ن به‌قه‌ب����اری‌ ده‌نك����ه‌ نۆكێك‬ ‫له‌پێستیان بده‌ن بۆهێشتنه‌وه‌ پێستیان‬ ‫به‌ته‌ڕی‌‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫خانمه‌ ئه‌كته‌ری‌ تورك (ڤیلدان‬ ‫ئاتاسێڤه‌ر) یه‌كێك له‌ئه‌كته‌ره‌‬ ‫دیاره‌كانی‌ سینه‌ماو ته‌له‌فزیۆنی‌‬ ‫توركیایه‌و تائێستا له‌چه‌ندین درامای‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنی‌‌و فیلمی‌ سینه‌مایی‌‬ ‫به‌شداری‌ كردوه‌و براوه‌ی‌ چه‌ندین‬ ‫خه‌اڵته‌ وه‌ك باشترین ئه‌كته‌ر بۆ‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانی‌‪ ،‬ئه‌و له‌ساڵی‌‪2015‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌رهێنه‌ری‌ كورد (شه‌هرام‬ ‫عه‌لیدی‌) له‌فیلمی‌ سینه‌مایی‌ كوردی‌‬ ‫(بیره‌وه‌ری‌ ئه‌سپی‌ ره‌ش) رۆڵی‌‬ ‫بینی‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ به‌شداریكردنی‌ له‌و فیلمه‌‬ ‫كوردیی���ه‌دا‌و له‌دیدارێك���ی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫وتی‌"به‌ش���داریكردنم‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌‪،‬‬ ‫له‌فیلمی‌ (بیره‌وه‌ری‌ ئه‌س���پی‌ ره‌ش)‬ ‫ئه‌زمونێك���ی‌ باش ب���و به‌تایبه‌ت كه‌‬ ‫فیلمه‌كه‌ به‌زمانی‌ كوردی‌ بو‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌رهێنه‌ره‌كه‌شی‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ توركیا‬ ‫ب���و‪ ،‬چی���رۆك و بابه‌ته‌كه‌ش بۆ من‬ ‫س���ه‌رنجڕاكێش بو‪ .‬خۆشحاڵبوم له‌و‬ ‫فیلمه‌دا پێكه‌وه‌ كارمان كردوه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چیرۆكی‌ فیلمه‌كه‌ش‬ ‫كه‌ باس له‌زمان���ی‌ كوردی‌‌و فێربونی‌‬ ‫زمان���ی‌ ك���وردی‌ ده‌كات‪ ،‬ڤیل���دان‬ ‫وتی‌"هونه‌رمه‌ن���د هه‌میش���ه‌ ئه‌بێت‬ ‫بابه‌ته‌ هه‌س���تیاره‌كان هه‌ڵبژێرێت بۆ‬ ‫كارك���ردن‪ ،‬منیش ئه‌و حه‌زه‌م هه‌یه‌‪،‬‬ ‫كورد نه‌ته‌وه‌و پێكهاته‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫توركیان‌و ناكرێ���ت نكوڵی‌ له‌زمان‌و‬ ‫كلتورو فه‌رهه‌نگی‌ كورد بكرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "م���ن ب���ڕوای‌ ت���ه‌واوم‬ ‫به‌چی���رۆك‌و بابه‌ت���ی‌ فیلمه‌كه‌ هه‌بو نه‌ب���وه‌و بابه‌تێك���ی‌ ل���ه‌و جۆره‌ش فیلمه‌كه‌ باس له‌گروپێك كوڕو كچی‌‬ ‫گه‌ن���ج ده‌كات كه‌ ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن بۆ‬ ‫بۆی���ه‌ش بڕیارمدا به‌ش���داری‌ تیادا له‌واقیعدا بونی‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "چیرۆكی‌ ئه‌وه‌ی‌ زمانی‌ كوردی‌ په‌ره‌پێ بده‌ن‌و‬ ‫بك���ه‌م‌و هیچ مه‌ترسیه‌كیش���ی‌ تیادا‬

‫ی خۆی‌ له‌به‌ریتانیا به‌ر‬ ‫ی نوێرتین فیلم ‌‬ ‫سۆران سۆران ‌‬ ‫ئا‪:‬شۆڕش‬

‫هونه‌رمه‌ند سۆران سۆرانی‌ نوێترین‬ ‫فیلمی‌ خۆی‌ به‌ناوی‌ (هاوژین) له‌واڵتی‌‬ ‫به‌ریتانیا به‌رهه‌مده‌هێنێت‌و زۆرینه‌ی‌‬ ‫ستافی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ فیلمه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌هونه‌رمه‌ندانی‌ كوردی‌ ئه‌و واڵته‌‬ ‫پێكدێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ فیلمه‌كه‌‌و له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫به‌ئاوێنه‌دا‪ ،‬س���ۆران س���ۆرانی‌ نوس���ه‌ر‌و‬ ‫ده‌رهێنه‌ری‌ فیلمه‌كه‌ رایگه‌یاند "فیلمه‌كه‌‬ ‫داده‌نرێ���ت به‌س���تایلی فره‌كه‌ڵچ���ه‌ری‌و‬ ‫فره‌زمانی‌و ده‌رباره‌ی كه‌سه‌ رۆژهه‌اڵتیه‌كانه‌‬

‫كه‌ ه���ه‌وڵ‌و ماندوبونێكی زی���اد له‌به‌ده‌ر یش سۆران سۆرانی‌ وتی‌ "پیاوێكی ته‌مه‌ن‬ ‫ده‌ده‌ن تابتوانن له‌تاراوگه‌ جێگای خۆیان ‪ 50‬س���اڵی ژیانێكی خۆش ده‌باته‌ س���ه‌ر‬ ‫له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی‌و ك���وڕه‌ تاقانه‌كه‌یداو‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگای به‌ریتانیدا بكه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌وان به‌دوای خودی خۆیاندا هه‌رده‌م به‌زمان���ی (دۆمێنانت–واڵته‌كه‌)‬ ‫ویڵ���ن تاشوناس���نامه‌ی میلله‌ته‌كه‌ی���ان كه‌ ئینگلیزیه‌ قسه‌ ده‌كات به‌اڵم كه‌ دێته‌‬ ‫بدۆزنه‌وه‌و نیش���انی ئه‌و واڵته‌ی بده‌ن كه‌ س���ه‌ر ئه‌وه‌ی ژنه‌كه‌ی له‌و باش���تر بێت‌و‬ ‫توانایان هه‌یه‌ ببنه‌ كه‌سانێكی سودمه‌ندو ببێت���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری كاره‌كه‌ی‪ ،‬بۆی قبوڵ‬ ‫ناكرێت و ده‌كه‌وێته‌ هه‌راسانكردنی‌و داوای‬ ‫خزمه‌تی مرۆڤایه‌تی‌ بكه‌ن"‪.‬‬ ‫سۆرانی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "به‌اڵم لێده‌كات ك���ه‌ واز له‌ئیش���ه‌كه‌ی بهێنێت‬ ‫به‌داخه‌وه‌ رۆژهه‌اڵتیه‌كان پیاوس���االری‌و تائه‌می پیاو س���االر ببێت���ه‌ به‌رێوه‌به‌ری‬ ‫كه‌ڵچه‌ری نایه‌كسانی به‌رامبه‌ر تواناكانی كاره‌كه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ب���ه‌اڵم له‌ئاكامدا ش���تێكی‬ ‫ئافره‌تانیان له‌گه‌ڵ خۆیاندا هێناوه‌ته‌ نێو‬ ‫ئه‌و واڵتانه‌وه‌و ناتوانن لێی ده‌رباز بن"‪ .‬س���ه‌یرو ناخوازراو روده‌دات‌و كابرا توشی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌چیرۆكی‌ فیلمی‌(هاوژین) نه‌هامه‌تیه‌كی چاوه‌ڕواننه‌كراو ده‌بێت"‪.‬‬

‫فیلمه‌كه‌ به‌رهه‌م���ی‌ تایبه‌تی ده‌رهێنه‌ر‬ ‫س���ۆران س���ۆرانی‌و(زانۆكی له‌ن���ده‌ن‬ ‫میترۆپۆڵیتان)ه‌ بۆ فیلمسازی‌و سه‌باره‌ت‬ ‫به‌س���تافی‌ به‌رهه‌مهێنان���ی‌ فیلمه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫سۆران سۆرانی‌ وتی‌ "ستافی‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‬ ‫فیلمه‌ك���ه‌ بریتین له‌نوس���ینی‪ :‬س���ۆران‬ ‫سۆرانی‌و مه‌هش���ید تۆركان‌و ده‌رهێنانی‪:‬‬ ‫سۆران سۆرانی‌و ده‌رهێنه‌ری فۆتۆگرافی‌و‬ ‫سینه‌ماتۆگرافی‪ :‬ئیتیال تۆپ‌و به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫هونه‌ری‌و دیزاین‪ :‬س���االر سه‌عیدو ده‌نگ‪:‬‬ ‫ش���اكۆ ‌حه‌س��� ‌هن‌و ئاكۆ حه‌مه‌خورشیدو‬ ‫یاریده‌ده‌ری به‌رهه‌م‪ :‬مه‌هش���ید تۆركان‌و‬ ‫یاریده‌ده‌ری ده‌رهێنه‌ری یه‌ك‪ :‬پێش���ڕه‌و‬ ‫نامۆو یاریده‌ده‌ری ده‌رهێنه‌ری دوه‌م‪ :‬ئاریا‬

‫رۆژی جیهانی په‌نابه‌ران له‌سلێامنی به‌رز راده‌گیرێت‬ ‫رۆژی‌ (‪20‬ی‌ حوزه‌یران����ی‌ ‪،)2017‬‬ ‫به‌ئاماده‌بون����ی بابه‌كر دڕه‌یی به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گش����تی رۆش����نبیری‌و هونه‌ری سلێمانی‌و‬ ‫نوێنه‌ران����ی ‪UNHCR‬و ژماره‌ی����ه‌ك‬ ‫له‌ڕێكخراوی داكۆكیكار له‌مافی په‌نابه‌ران‌و‬ ‫چاالك����وان‪ ،‬رۆژی جیهان����ی په‌ناب����ه‌ران‬ ‫له‌سلێمانی به‌رزراگیرا‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای بۆنه‌كه‌دا‪ ،‬پێشانگایه‌كی‬ ‫ش����ێوه‌كاری‌و فۆت����ۆ ب����ۆ به‌هره‌مه‌ندانی‬ ‫ئاواره‌ی كه‌مپه‌كانی س����لێمانی كرایه‌وه‌و‬ ‫پاش����ان بۆنه‌ك����ه‌ له‌ت����ه‌الری هون����ه‌ری‬ ‫س����لێمانی ده‌س����تی پێك����رد‪ ،‬س����ه‌ره‌تا‬

‫وته‌ی به‌خێرهاتن له‌الی����ه‌ن رێكخه‌رانه‌و‌ه‬ ‫پێشكه‌شكرا‪ ،‬پاش����ان وتاری كۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرت����وه‌كان بۆ په‌نابه‌ران‬ ‫پێش����كه‌ش كرا‪ ،‬دواتر وتاری پایته‌ختی‬ ‫رۆش����نبیری له‌الی����ه‌ن بابه‌ك����ر دڕه‌ی����ی‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری گش����تی رۆشنبیری‌و هونه‌ری‬ ‫س����لێمانییه‌وه‌ پێش����كه‌ش كراو سه‌ره‌تا‬ ‫پیرۆزبای����ی رۆژی جیهان����ی په‌نابه‌ران����ی‬ ‫كردو وتی"شه‌س����ت‌ودو س����اڵ له‌مه‌و به‌ر‬ ‫كۆنڤانسیۆنی په‌نابه‌ران به‌په‌سه‌نی شورای‬ ‫گش����تی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان گه‌یشت‪..‬‬ ‫دامه‌زراندنی"كۆمیس����ۆنی ب����ااڵی نه‌ته‌وه‌‬

‫یه‌كگرتوه‌كان بۆ په‌نابه‌ران"‪UNHCR‬‬ ‫بێگومان به‌مانای دامه‌زراندنی گه‌وره‌ترین‬ ‫رێكخ����راوه‌ی جیهان����ی بو بۆ ه����اوكاری‌و‬ ‫پشتیوانی كه‌س����انێك كه‌ به‌هه‌ر هۆیه‌ك‬ ‫ناتوانن له‌س����نوری واڵتی خۆیاندا بژین‪.‬‬ ‫ل����ه‌وه‌ش گرنگتر‪ ،‬به‌یاننام����ه‌ی مافه‌كانی‬ ‫م����رۆڤ بو كه‌ پێش����تر له‌الی����ه‌ن نه‌ته‌وه‌‬ ‫یه‌كگرتوه‌كانه‌وه‌ له‌ساڵی‪1948‬دا په‌سه‌ند‬ ‫كرابو دو ماده‌ی سه‌ربه‌خۆی بۆ په‌نابه‌ران‬ ‫ته‌رخان كردبو"‪.‬‬ ‫پاشان له‌درێژه‌ی وتاره‌كه‌یدا به‌ڕێوه‌به‌ری‬ ‫گش����تی وت����ی" هه‌وڵده‌ین به‌ه����اوكاری‬

‫‪ ،UNHCR‬كارێ بكه‌ین ببینه‌ مایه‌ی‬ ‫ژیانێكی پڕ كه‌رام���� ‌هت‌و ئه‌مین بۆ مرۆڤ ‌ه‬ ‫به‌دبه‌خته‌كانی س����وریا ك����ه‌ له‌دۆزه‌خی‬ ‫جه‌نگێكی بێویژدانانه‌دا‪ ،‬سه‌دان هه‌زاریان‬ ‫لێ هه‌اله����ه‌ال بو‪ ..‬بێگوم����ان ئێمه‌ وه‌ك‬ ‫ده‌زگای س����ه‌ره‌كی رۆش����نبیری‌و هونه‌ر‬ ‫له‌‪ 13‬ش����ار و ش����ارۆچكه‌ی كوردستاندا‪،‬‬ ‫به‌ش����انازییه‌وه‌ رایده‌گه‌یه‌نی����ن ك����ه‌‬ ‫ئاماده‌بوین‌و ئاماده‌ین بۆ هه‌ر هاوكارییه‌ك‬ ‫به‌رێزان له‌‪ UNHCR‬پێمان بس����پێرن‬ ‫یان پێیان سپاردبین"‪.‬‬ ‫پاشان چه‌ند وتارو چاالكییه‌كی هونه‌ری‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬ ‫کاوڕ‬ ‫دودڵ مەب���ە ل���ەو بڕیارانەی ژیانت‬ ‫کە دەتەوێت بیاندەی���ت‪ ،‬رەنگە ببنە‬ ‫ه���ۆکاری گۆڕانکاری گەورە لە ژیانتاو‬ ‫دڵخۆشت بکەن‪ ،‬خێزانەکەشت دڵخۆش‬ ‫دەبن بەم گۆڕانکارییە‪.‬‬

‫گا‬ ‫کۆمەڵێک روداوی بێ بایەخ نیگەرانیان‬ ‫کردوی���ت‪ ،‬ب���ەاڵم ت���ۆ بەخۆڕایی خۆتت‬ ‫بێتاقەت ک���ردوە چونکە ئ���ەم روداوانە‬ ‫دەستی تۆی تێدا نییەو بەنیگەران بون‌و‬ ‫توڕەبونی تۆ باش نابێت‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫ژیانت کەمێک قورس���تر بوە لەجاران‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستت بەهەوڵ‌و ماندوبونی زیاتر‬ ‫هەیە‪ ،‬رەنگ���ە ئەندامێک بۆ خێزانەکەت‬ ‫زیاد بکات‌و دڵخۆش ببیت‪.‬‬

‫به‌مبۆنه‌ی����ه‌وه‌ پێشكه‌ش����كراو یاده‌ك����ه‌‬ ‫به‌رزراگیرا‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬ ‫قرژاڵ‬

‫ئەم ماوەیە بەهۆی باشبونی کارەکەت‬ ‫کەمێک ب���اری داراییت باش���تر دەبێت‪،‬‬ ‫هەروەه���ا کەمێک پارەت دێتە دەس���ت‬ ‫کە دەتەوێت خەرج���ی بکەیت بۆ کڕینی‬ ‫شتێک‬

‫شێر‬ ‫ئەمڕۆ کەسێکی نەناسراو پەیوەندیت‬ ‫پێوە دەکات‌و قس���ەی نام���ۆ دەکات‪،‬‬ ‫واباشترە ئاگادار بیت رەنگە ئەو کەسە‬ ‫تۆ بەباشی بناسێت‌و بیەوێت لێت نزیک‬ ‫ببێتەوە‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫لەوانەیە ئەمڕۆش كۆمەڵێك كێشەی‬ ‫شاراوە لەپڕو بێ چاوەڕوانی دەربكەون‪،‬‬ ‫لەوانەی���ە زۆربەی كاتەك���ەت لەماڵەوە‬ ‫ببەیتە سەر بۆ چاككردنەوەی هەندێك‬ ‫شتومەك‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫سوپاس ئه‌وروپا‬ ‫به‌راوردێك له‌نێوان مه‌ال كرێكارو مریه‌م ‌ی فه‌یروزدا‬

‫‪13‬‬

‫رێژەن سه‌ردار‬ ‫ی فه‌یروز‪،‬‬ ‫م���ه‌ال كرێ���كارو مریه‌م��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���ه‌ر ب���ه‌دو ئایدۆلۆژیا ‌‬ ‫دو مرۆڤ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ت���ه‌واو پێچه‌وانه‌و هاواڵت���ی‌ دو واڵت ‌‬ ‫دراوس���ێی شانبەش���انی‌ یه‌كترن‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی س���اڵ ‌ه‬ ‫دانیش���توانه‌كانیان س���اڵه‌ها ‌‬ ‫خ���ه‌ون به‌دیموكراس���ی‌‌و كران���ه‌وه‌و‬ ‫ی مرۆڤه‌و‌ه‬ ‫ی ماف ‌‬ ‫ی بنه‌ماكان ‌‬ ‫چه‌سپاندن ‌‬ ‫ده‌بینن‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌یر ئه‌وه‌یه‌ مریه‌م تا‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌ر ئێسقان عه‌ش���ق‌و خۆشه‌ویست ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌واڵته‌ك��� ‌هی‌ ده‌رده‌بڕێت ك ‌ه‬ ‫جگ��� ‌ه له‌ئ���ازار‌و ئه‌ش���كه‌نجه‌و زیندان‬ ‫ی‬ ‫ی لێنه‌چنییه‌وه‌‪ ،‬كه‌چ ‌‬ ‫هیچی‌ دیكه‌ش��� ‌‬ ‫مه‌ال كرێكار به‌هه‌مو تواناو بڕس���ته‌و‌ه‬ ‫نه‌فره‌ت له‌واڵته‌ك��� ‌هی‌ ده‌كات ك ‌ه جگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌ ‌‬ ‫له‌توندوتیژی‌‌و توندڕەویی هیچ ‌‬ ‫پێنه‌به‌خشی‌‪.‬‬

‫مریه‌می‌ فه‌یروز‬ ‫ئه‌و كێوانه‌تان كه‌ به‌فر دایپۆش���یون‪،‬‬ ‫سه‌یرێكم كردو وتم‪ :‬ئه‌ی‌ خودا ده‌شێت‬ ‫رۆژێ���ك من ئاس���مانی‌ دور‌و كێوی‌ ب ‌ه‬ ‫به‌فر داپۆش���راوی‌ واڵته‌كه‌م ببینمه‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌ هاتمه‌وه‌و خرامە ‌زیندانەوە‪ ،‬کاتێک‬ ‫ی‬ ‫ی زیندان���ه‌وه‌ س���ه‌یرێك ‌‬ ‫له‌په‌نج���ه‌ره‌ ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و هه‌م���و‬ ‫ئاس���مانم ك���ردو دوا ‌‬ ‫ئه‌ش���كه‌نجه‌و ئازار‌ه وتم خۆشحاڵم ك ‌ه‬ ‫له‌زیندانم به‌اڵم له‌ئێرانم"‪.‬‬

‫"دخت���ر فرمانفرما"‪ ،‬یه‌كێك ‌ه له‌فیلم ‌ه‬ ‫سه‌رنجڕاكێش��� ‌ه‬ ‫دیكۆمێنتاریی���ه‌‬ ‫ی‬ ‫ی "مریه‌م ‌‬ ‫ی ژیان ‌‬ ‫ئێرانیه‌كان ك ‌ه چیرۆك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ناوه‌ند ‌‬ ‫فه‌ی���روز" ئه‌ندامی‌ كۆمیت���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئێ���ران‌و هاوس���ه‌ر ‌‬ ‫ی ت���وده‌ ‌‬ ‫حزب��� ‌‬ ‫ی سكرتێری‌ ئه‌و حزب ‌ه‬ ‫ی كیانور ‌‬ ‫نوره‌دین ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬مریه‌م س���ااڵنێكی‌ زۆر ‌‬ ‫ی به‌ناچ���ار له‌ئه‌وروپا له‌ئاواره‌یی‌‌و‬ ‫ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫غوربه‌تدا به‌س���ه‌ربردوه‌و پاش روخان ‌‬ ‫"لینكی‌ فیلمه‌كه‌‪:‬‬ ‫ی‬ ‫شا كه‌ گه‌ڕایه‌وه‌ ئێران له‌گه‌ ‌ڵ كیانور ‌‬ ‫‪https://www.youtube.com/‬‬ ‫ی له‌الیه‌ن كۆماری‌ ئیسالمییه‌و‌ه‬ ‫هاوسه‌ر ‌‬ ‫‪watch?v=mKGki8rmj9I".‬‬ ‫ی بیروباوه‌ڕی‌ چه‌پانه‌یانه‌و‌ه خران ‌ه‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پێش���و ‌‬ ‫به‌اڵم مه‌ال كرێكار‪ ،‬ئه‌میر ‌‬ ‫زیندانه‌وه‌‪ .‬سه‌ره‌تای‌ فیلمه‌كه‌ به‌م قسه‬ ‫سەرنجڕاکێشەی مریه‌م ده‌ستپێده‌كات‪ ،‬ئه‌نس���ار ئیس�ل�ام‪ ،‬كه‌ یه‌كێك بو له‌و‬ ‫ی له‌قۆناغێكدا‬ ‫ی وتم‪ :‬خانم توندڕه‌و‌ه ئیس�ل�امییانه‌ ‌‬ ‫ی پێ��� ‌‬ ‫"خانمێك���ی‌ ئه‌ڵمان ‌‬ ‫ئێ���وه‌ ئێرانی���ن؟ وتم‪ :‬به‌ڵ���ێ‌‪ .‬وتی‌‪ :‬كوردس���تانیان پڕك���رد له‌توندوتیژی‌‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پڕ له‌ناخۆش��� ‌‬ ‫ئۆفففف من نازان���م ئێوه‌ چۆن ده‌ژین له‌م���اوه‌ی‌‪ 27‬س���اڵ ‌‬ ‫ئه‌و ئاسمانه‌تان كه‌ ئه‌وه‌نده‌ دور دووره‌‪ ،‬رابردوش���دا خ���اوو خێزانه‌ك��� ‌هی‌ وه‌ك‬

‫ی‬ ‫خۆی‌ ده‌ڵێت ژیانیان له‌خۆشگوزه‌ران ‌‬ ‫ئه‌وروپا به‌سه‌ربردوه‌‪ ،‬ئێستا له‌و دور‌ه‬ ‫واڵته‌ش���ه‌وه‌ نه‌ك هه‌ر خۆشه‌ویستی‌ بۆ‬ ‫ێ‬ ‫كوردستان دەرنابڕێ‌‪ ،‬به‌ڵكو تاده‌توان ‌‬ ‫ی ده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫بی���ر له‌ناش���یرین كردن��� ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌و‌هی‌ وه‌ك "مری���ه‌م" جیاواز ‌‬ ‫له‌نێوان نیشتمان‌و ش���ا‌و ده‌سه‌اڵتدار‌و‬ ‫فه‌رمانڕه‌واكانیدا بكات‪.‬‬ ‫م���ه‌ال كرێ���كار له‌نوێتری���ن ڤیدیۆدا‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك ‌ه "كوردس���تان‬ ‫جه‌نگه‌ڵس���تانه‌"‌و له‌ئه‌وروپ���ا م���رۆڤ‬ ‫ی خ���ۆی ده‌دۆزیت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كه‌رامه‌ت��� ‌‬ ‫ده‌ڵێت "لێر‌ه ‪ 20‬س���اڵ ده‌ژی‌‪ 20 ،‬دان ‌ه‬ ‫ی گه‌رمت لێنه‌بڕاوه‌‪ 20 ،‬دان ‌ه‬ ‫س���اڵ‌ ئاو ‌‬ ‫سا ‌ڵ گڵۆپێكت لێنه‌كوژاوه‌ته‌وه‌‪ 20 ،‬دان ‌ه‬ ‫ساڵ‌ سه‌د جنێو به‌پۆلیسه‌ك ‌ه ئه‌ده‌یت‪،‬‬ ‫پۆلی���س بنێش���تێك ده‌كات���ه‌ ده‌می‌‌و‬ ‫ناتوانێت هیچت به‌رامبه‌ر بكات"!‬ ‫بەخەڵکی کوردس���تانیش ده‌شڵێت‬

‫مه‌ال كرێكار‬

‫ی جوامێ���ری‌ تیای���ه‌و جیه���اد بكه‌ن‪،‬‬ ‫ی به‌پێش���مه‌رگه‌؟ ب���ۆ ئه‌ب ‌‬ ‫"ب���ۆ ئه‌ب ‌‬ ‫ی تاڵیبان ببینن"!‬ ‫به‌دژه‌تی���رۆر؟ بۆ ئه‌بی‌ به‌ئاس���ایش؟ یان بڕۆن خه‌ڵك��� ‌‬ ‫تۆ كه‌ موس���ڵمانیت ده‌توانی‌ هیجره‌ت‬ ‫"بڕوانه‌ ئه‌م لینكه‌‪:‬‬ ‫ی نابیت بچیت‬ ‫بكه‌یت بۆ توركیا‪ ،‬بۆ راز ‌‬ ‫‪https://www.youtube.com/‬‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫دوای‬ ‫‌و‬ ‫ت‬ ‫بكڕی‬ ‫ب���ۆ توركیا ئه‌رزه‌ی���ه‌ك‬ ‫‪watch?v=VtySlrnuh0k".‬‬ ‫ی وه‌ربگریت؟!"‬ ‫بچیت جنسیه‌ی‌ تورك ‌‬ ‫دی���اره‌ زۆرب���ه‌ی‌ ه���ه‌ر‌ه زۆرم���ان‪،‬‬ ‫م���ه‌ال كرێ���كار ك���ه‌ ته‌نان���ه‌ت‬ ‫ی س���ه‌رباری‌ هه‌م���و س���ته‌مكارییه‌ك‌و‬ ‫له‌بیریده‌چێت���ه‌وه‌ به‌پێی‌ فه‌رموده‌ ‌‬ ‫ی ل���ه‌م واڵته‌دا‬ ‫ی ئه‌و هه‌مو ناخۆش���یانه‌ ‌‬ ‫پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ش���ی‌ "خۆشه‌ویس���ت ‌‬ ‫نیش���تمان له‌ئیمانه‌"وه‌ی���ه‌‌و وه‌ك چه‌شتومانه‌‪ ،‬بەپێچەوانەی هەڵوێستی‬ ‫زۆرێك له‌گه‌نه‌خ���ۆره‌كان دڵی‌ به‌و‌ه مەال کرێکارەوە نه‌ك هه‌ر كوردستانمان‬ ‫خۆش���ه‌ ل���ه‌و ئه‌وروپای���ه‌ له‌س���ه‌ر خۆشده‌وێ‌‪ ،‬به‌ڵكو نیشتمان به‌ به‌شێك‬ ‫ی له‌جه‌سته‌ی‌ خۆمان ده‌زانین‪.‬‬ ‫سۆش���یاڵ ئ���ه‌ژی‌‌و غه‌نیی���ه‌ به‌وه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وروپا‬ ‫هه‌تا ماویش���ین سوپاس ‌‬ ‫ی هه‌ی���ه‌‪،‬‬ ‫ئاووكاره‌ب���ای‌ به‌رده‌وام��� ‌‬ ‫ی دەکه‌ی���ن‪" ،‬س���وپاس ئه‌وروپ���ا" ك ‌ه‬ ‫بانگه‌وازی‌ ئ���ه‌وه‌ش ده‌كات خه‌ڵك ‌‬ ‫ی وه‌ك م���ه‌ال كرێكارو هه‌زاران‬ ‫كوردستان "هه‌ستن هیجره‌ت كه‌ن"‪ ،‬بنیاده‌م ‌‬ ‫ێ ئه‌ده‌ب‌و خۆ به‌شتزانت‬ ‫ی ده‌ڵێت دەستبەتاڵی ب ‌‬ ‫به‌اڵم بۆ ك���وێ‌؟ وه‌ك خۆ ‌‬ ‫ی ئه‌م س���ی‌ س���اڵه‌دا له‌كۆ ‌ڵ‬ ‫"بۆ توركیا‌و به‌سه‌ردانیش خۆ بكه‌ن له‌م���اوه‌ ‌‬ ‫ی كردینه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌س���وریادا بزانن چه‌ند موجاهید ‌‬

‫سوپاس ئه‌وروپا ك ‌ه‬ ‫بنیاده‌می‌ وه‌ك مه‌ال‬ ‫كرێكارو هه‌زاران‬ ‫دەستبەتاڵی ب ‌ێ‬ ‫ئه‌ده‌ب‌و خۆ به‌شتزانت‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م س ‌ی‬ ‫ساڵه‌دا له‌كۆڵ‌ كردینه‌وه‌‬

‫ده‌وڵه‌ت‌و تێگه‌یشتنێکی نوێ‬ ‫محەمەد سەعید‬ ‫چه‌مک���ی ده‌وڵ���ه‌ت وه‌ک���و هه‌م���و‬ ‫چه‌مک‌و کۆنسێپت ‌ه فکری‌و فه‌لسه‌فی‌و‬ ‫سیاس���یه‌کان به‌پێ���ی پێش���که‌وتنی‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تی گۆڕانکاری به‌سه‌ردا هاتوه‌‪.‬‬ ‫له‌میکیاڤیلی���ه‌وه‌ بۆ هۆبزو جۆن لۆک‌و‬ ‫رۆس���ۆو هیگڵ‌و هت���د‪ ....‬هه‌ریه‌که‌یان‬ ‫به‌ش���ێوازێکی جی���اواز خوێندنه‌وه‌یان‬ ‫ب���ۆ هه‌یک ‌هل‌و میکانیزم‌و دروس���تبونی‬ ‫ده‌وڵه‌ت کردوه‌‪ .‬لێره‌دا نامه‌وێ باس���ی‬ ‫بۆچونیان بکه‌م سه‌باره‌ت به‌پێناسه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬به‌اڵم هه‌مویان له‌وه‌دا کۆکن‬ ‫که‌ ده‌وڵه‌ت به‌رهه‌می دونیای مۆدێرن‌و‬ ‫شارنشینه‌ بۆ رێکخستن‌و کۆکردنه‌وه‌ی‬ ‫جیاوازیه‌کان���ه‌ له‌پێن���او دابینکردن���ی‬ ‫ئازادی‌و دادوه‌ری‌و یه‌کسانی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بۆ مرۆڤه‌کان به‌بێ جیاوازی ره‌گه‌زی‌و‬ ‫ئه‌تنی‌و ده‌وڵه‌مه‌ندی‌و هه‌ژاری‌و ئاینی‌و‬ ‫سیاسی له‌نێوان ئینسانه‌کاندا‪ .‬به‌پێی‬ ‫ئ���ه‌م پێناس��� ‌ه س���اده‌یه‌ی ده‌وڵ���ه‌ت‬ ‫چه‌مک���ی هاواڵت���ی به‌مانا سیاس���ی‌و‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌تییه‌که‌ی سه‌نته‌ری ده‌وڵه‌ته‌‪.‬‬ ‫لێره‌دا پرس���یارێ دروست ده‌بێ ک ‌ه‬ ‫ئایا ده‌وڵه‌تانی رۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫(بێجگ���ه‌ لەئیس���رائیل) ده‌توانن ئه‌م‬ ‫پێناسه‌یەی ک ‌ه له‌س���ه‌ره‌و‌ه ئاماژه‌مان‬ ‫پێدا بیانگرێت���ه‌وه‌؟ یاخود به‌مانایه‌کی‬ ‫ت���ر هاواڵت���ی بون بۆت ‌ه ه���ه‌م‌و غه‌می‬ ‫ئ���ه‌م به‌ن���او واڵتان���ه‌؟ ئای���ا مرۆڤ‬ ‫به‌پێی جاڕنامه‌ی مافه‌کانی مرۆڤ له‌م‬ ‫واڵتانه‌دا ته‌ماش���ا کراوه‌ یاخود به‌ناوی‬ ‫دروس���تبون‌و پاراس���تنی ده‌وڵه‌ته‌و‌ه‬ ‫مرۆڤ بوەته‌ قوربانی ده‌وڵه‌ت؟‬ ‫بۆ وه‌اڵمی ئه‌م پرسیارانه‌ سه‌ره‌تا ده‌بێ‬ ‫باسێکی مێژویی کورتی ده‌وڵه‌تانی ئه‌م‬ ‫ناوچه‌ی ‌ه بکه‌ین(خۆرهه‌اڵتی ناه‌ڕاست)‪.‬‬ ‫خۆرهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست له‌دوای که‌وتنی‬ ‫ئیمڕاتۆری عوس���مانی‌و دابه‌ش���بونی‬ ‫زۆرب���ه‌ی واڵتانی خۆرهه‌اڵت به‌س���ه‌ر‬ ‫ب���راوه‌ی جه‌نگی یه‌که‌م���ی جیهانیدا‪،‬‬ ‫زاراوه‌ی ده‌وڵه‌ت���ی نه‌ته‌وه‌ بوه یه‌کێک‬ ‫له‌ه���ه‌ر‌ه خه‌ونه‌کانی نه‌ت���ه‌وه‌و گه‌النی‬ ‫ناوچه‌که‌ له‌ناویشیاندا نه‌ته‌وه‌ی کورد‪.‬‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی زۆربه‌ی گه‌النی ناوچه‌ی‬ ‫خۆره���ه‌اڵت توانیی���ان خۆی���ان له‌ژێر‬

‫کۆنت���رۆڵ‌و ده‌س���ه‌اڵتی ئیس���تعماری‬ ‫ئینگلیزه‌کان‌و فه‌ڕەنسیه‌کان رزگار کرد‬ ‫بوه‌هۆی دروستبونی چه‌نده‌ها ده‌وڵه‌تی‬ ‫گ���ه‌وره‌و بچوکی نه‌ته‌وه‌ی���ی( بێجگ ‌ه‬ ‫له‌کورد)‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی ئ���ه‌و ده‌وڵه‌ت���ه‌ پۆس���ت‬ ‫کۆڵۆنیانه‌ی که‌ دروستبون ل ‌ه ناوچه‌که‌دا‬ ‫به‌ناوی دژ‌ه ئیستعمارو کافرو مولحیدو‬ ‫زایۆنی‌و رۆژئاوای���ی چه‌نده‌ها نه‌ته‌وه‌و‬ ‫گه‌النی ناوچه‌که‌یان جینۆسایدو قڕکرد‬ ‫ته‌نها له‌پێناو دروستکردنی ده‌وڵه‌تێکی‬ ‫ناسیۆنالستی توندڕه‌وی فاشیدا وه‌کو‬ ‫سه‌دام‌و ئه‌تاتورک‌و ده‌واڵتانی کەنداوو‬ ‫به‌شێکی زۆری ئه‌فریقیاش‪....‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی نه‌ته‌و‌ه سه‌رده‌س���ته‌کانی‬ ‫خۆرهه‌اڵت به‌ناوی دروستکردنی ده‌وڵه‌تی‬ ‫ناسیۆنالستییه‌وه‌ قه‌سابخانه‌یان دروست‬ ‫کرد نه‌ک ته‌نها بۆ که‌مه‌نه‌ته‌وه‌کانی تر‪،‬‬ ‫به‌ڵکو هه‌مان نه‌ته‌وه‌ی خۆش���یان بون ‌ه‬ ‫قوربان���ی ئه‌و ده‌وڵه‌ت ‌ه فاش���یانه‌ی ک ‌ه‬ ‫له‌ناوچه‌که‌دا دروس���تیان کرد‪ .‬ئه‌وه‌ی‬ ‫کاری ئاس���ان ک���رد بۆ دروس���تبونی‬ ‫ئ���ه‌م مۆدێل��� ‌ه له‌ده‌وڵه‌ت���ی فاش���ی‬ ‫چه‌نده���ا هۆکاری جی���اواز هه‌بو به‌اڵم‬ ‫گرینگترینیان دروش���می سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫له‌چن���گ ئیس���تیعمارو خه‌ون���ی بون ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌تی نه‌ته‌وەیی‌و خۆش���گوزه‌رانی‬ ‫بۆ هاواڵتیان‪ ،‬هه‌روه‌ها هه‌مو ئه‌مانه‌ش‬ ‫له‌ڕێ���گای ئ���ه‌وه‌وه‌ ده‌هات��� ‌ه دی ک ‌ه‬ ‫دروستکه‌ری ده‌وڵه‌ت ده‌بێ مێژویه‌ک‌و‬ ‫زمانێ���ک‌و که‌لتورێکی هاوبه‌ش له‌نێوان‬ ‫ئه‌ندامه‌کانی���دا بدۆزێت���ه‌وه‌ تاوه‌ک���و‬ ‫ده‌وڵه‌تیان بۆ دروست بکات‪.‬‬ ‫که‌وات ‌ه بونی زمان‌و خه‌ونی هاوبه‌ش‌و‬ ‫رابردوی ‌هک‌و که‌لتورێکی هاوبه‌ش یه‌کێک‬ ‫بوه‌ له‌ه���ه‌ر‌ه کۆڵه‌‌که‌کان���ی ده‌وڵه‌تی‬ ‫ناسیۆنالیستی له‌ناوچه‌که‌دا‪ .‬ئه‌م تێز‌ه‬ ‫بۆ دروس���تکردنی ده‌وڵ���ه‌ت‌و ئینتیماو‬ ‫خۆشه‌ویس���تی بۆی زیاتر کالسیکیی ‌ه‬ ‫له‌ئێس���تادا زۆر کاری پێناک���رێ‪.‬‬ ‫بۆچونی تازه‌ بۆ دروستبونی ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫خۆشه‌ویستی‌و ئینتیما بۆی ئه‌وه‌یه‌ ک ‌ه‬ ‫ن ‌ه مێ���ژوو زمان‌و که‌لتورو هتد هیچیان‬ ‫گرن���گ نییه‌ به‌ڵک���و ئ���ه‌وه‌ی گرنگ ‌ه‬ ‫کۆکردنه‌وه‌ی مرۆڤه‌کان ‌ه به‌بێ جیاوازی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و ئاینی‌و زم���ان‌و مێژو هتد‬ ‫له‌ژێر س���ایه‌ی حوکمێکی دادپه‌روه‌رو‬ ‫یه‌کس���اندا به‌رامب���ه‌ر به‌مرۆڤ���ه‌کان‌و‬

‫‌پاراس���تنی که‌رامه‌تی���ان ئ���ه‌وکات‬ ‫پێیده‌وترێ ده‌وڵه‌ت‪ .‬که‌وات ‌ه لەڕابردودا‬ ‫ڕاس���ته‌ به‌ن���اوی مێژوو زم���ان‌و ئاین‌و‬ ‫رابردوی هاوبه‌ش���ه‌وه‌ ده‌وڵه‌ت دروست‬ ‫ک���راو‌ه ب���ه‌اڵم هیچی���ان نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫ئ���ه‌رک‌و فه‌رم���ان‌و مه‌هام���ی ده‌وڵه‌ت‬ ‫جێبه‌جێبک���ه‌ن وات ‌ه ته‌نه���ا هه‌یکه‌لی‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت هه‌ب���و‌ه به‌اڵم ل ‌ه ن���اوەوە‌دا‬ ‫جه‌هه‌نه‌م���ێ بۆ ک���ۆی ئینس���انه‌کان‬ ‫دروس���ت کراوه‌‪ .‬گه‌ر سه‌رنجێکی به‌ناو‬ ‫ده‌وڵه‌تانی خۆرهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست بده‌ین‬ ‫ک ‌ه زۆربه‌یان به‌ش���ێوه‌ کالسیکییەکه‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت دروس���ت بون بوەته‌ شوێنی‬ ‫هه‌اڵتن���ی زۆربه‌ی خه‌ڵکه‌ک���ه‌ی به‌بێ‬ ‫جیاوازی بۆ ئه‌و واڵت‌و ده‌وڵه‌تانه‌ی ک ‌ه‬ ‫مرۆڤ‌و هاواڵتی چه‌ق‌و س���ه‌نته‌ر‌ه نه‌ک‬ ‫ئه‌وه‌ی له‌ڕۆژهه‌اڵتدا ده‌گوزه‌رێ‪.‬‬ ‫ئایا له‌کوردستاندا خه‌ڵکی کوردستان‬ ‫کێشه‌ی ده‌وڵه‌تی هه‌ی ‌ه یاخود گیرۆده‌ی‬ ‫نه‌بون���ی دادپ���ه‌روه‌ری‌و س���ه‌روه‌ری‬ ‫یاسایه‌؟‬ ‫ل���ه‌دوای روخانی ڕژێمی س���ه‌دامه‌و‌ه‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ک ده‌توانم بڵێم ده‌س���ه‌اڵتی‬ ‫ک���وردی س���ه‌ر به‌خۆب���و‌ه له‌ده‌وڵه‌تی‬ ‫عێ���راق‪ ،‬چ له‌کای���ه‌ی ئابوری(نه‌وت)‬ ‫داو‌چ له‌بواری س���ه‌ربازی‌و دبلۆماسی‌و‬ ‫سیاس���ی( بونی په‌رله‌مان)و‌چه‌نده‌ها‬ ‫کایه‌ی ت���ری حکومڕانیدا په‌یوه‌س���ت‬ ‫نه‌بوه‌ به‌حکومه‌تی عێراقه‌وه‌ ک ‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫ب���ۆ خ���ۆی جۆرێکه‌ له‌س���ه‌ربه‌خۆیی‌و‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ک ده‌توان���م بڵێ���م نیمچ��� ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌تێکی شه‌رقی‪.‬‬ ‫که‌وات ‌ه خه‌ڵکی کوردستان که‌ بوەت ‌ه‬ ‫ده‌س���تکه‌ال به‌ده‌س���ت ده‌س���ه‌اڵته‌و‌ه‬ ‫گیرۆده‌ی نه‌بون���ی ده‌وڵه‌ت نین به‌ڵکو‬ ‫گی���رۆده‌ی نادادپه‌روه‌ریی���ن له‌ کۆی‬ ‫سیس���تمی ژیان‌و حکومڕانیدا‪ .‬سوریاو‬ ‫لیبیاو تونس‌و میس���ر ئه‌مان ‌ه هه‌مویان‬ ‫ده‌وڵه‌ت ب���ون هه‌رچه‌ن���د‌ه بارودۆخی‬ ‫خه‌ڵکی ئه‌وێ زۆر له‌کوردستان باشتر‬ ‫بو به‌اڵم به‌چ ده‌ردێک گه‌یشتن‪ ،‬که‌وات ‌ه‬ ‫له‌دونیای ئێستادا ئه‌وه‌ی ئ ‌هو‌لەویه‌ت‌و‬ ‫گرنگ��� ‌ه ئ���ازادی‌و دادپه‌روه‌ریی���ه‌ بۆ‬ ‫مرۆڤ���ه‌کان به‌ب���ێ جی���اوازی ن���ه‌ک‬ ‫ده‌وڵه‌تێکی بۆشی شه‌رقی که‌ ته‌نها بۆ‬ ‫دروستکردنی فاشییه‌ته‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌کی تری دونیای ئێم ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫که‌ یه‌کێ���ک به‌نه‌رێ ده‌ن���گ بدات بۆ‬

‫له‌دونیای‬ ‫هاوچه‌رخدا‬ ‫ده‌وڵه‌ت نابێت ‌ه‬ ‫ئامانج به‌ڵکو‬ ‫ده‌بێته‌ وه‌سیله‌و‬ ‫هۆکار بۆ‬ ‫خۆشگوزه‌رانی‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬نابێ‬ ‫هاواڵتیان بکرێن ‌ه‬ ‫قوربانی بۆ‬ ‫دروستکردنی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‬ ‫ریفراندۆم راسته‌وخۆ ته‌خوین ده‌کرێ‪،‬‬ ‫ک���ه‌ ئه‌مه‌ ن���ه‌ک هه‌ڵه‌یه‌ک���ی فکری‌و‬ ‫‌سیاس���یی ‌ه به‌ڵکو دژی هه‌مو مافێکی‬ ‫ئینس���انی‌و مۆدێرنیشه‌‪ ،‬چونک ‌ه مرۆڤ‬ ‫ئازاده‌ ل���ه‌وه‌ی ک ‌ه ئاره‌زو بکات له‌گه‌ڵ‬ ‫کێدا ب���ژی‌و چ ج���ۆر‌ه حکومڕانییه‌ک‬ ‫هه‌ڵبژێرێ‪ ،‬له‌ڕیفراندۆمی سکۆتله‌نده‌ی‬ ‫بریتانیادا زۆرینه‌ی خه‌ڵکی سکۆتله‌ندی‬ ‫ده‌نگیاندا ب���ه‌وه‌ی له‌گ���ه‌ڵ بریتانیادا‬ ‫بمێنن���ه‌و‌ه وات ‌ه ده‌نگی���ان به‌نه‌خێری‬ ‫ریفراندۆمدا‪ ،‬به‌اڵم نه‌که‌س ته‌خوین کرا‬ ‫ن ‌ه ستایشی که‌سیش کرا چونکه‌ دواجار‬ ‫په‌یامی ریفراندۆم بۆ هه‌ر مه‌به‌س���تێک‬ ‫ب���ێ ده‌ب���ێ پاراس���تنی حورم���ه‌ت‌و‬ ‫که‌رامه‌تی م���رۆڤ بێ‪ ،‬مرۆڤیش ئازاد‌ه‬ ‫ل���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ کێدا دەژی‪ .‬کێش���ه‌ک ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ بۆ ده‌س���ه‌اڵتدارانی کوردستان‬

‫ترسی ئه‌وه‌یان هه‌ی ‌ه خه‌ڵکی ده‌نگ بۆ ناوچان ‌ه خیانه‌ته‌ له‌خوێنی شه‌هیدان‪.‬‬ ‫که‌مو کوڕێکی ت���ر ئه‌وه‌ی ‌ه ک ‌ه هه‌مو‬ ‫نه‌رێ بدا له‌ڕیفراندۆم���دا؟ وه‌اڵمه‌که‌ی‬ ‫ئاس���ان ‌ه چونکه‌ کارێک���ی وایان کردو‌ه ریفراندۆمێک ک ‌ه له‌دونیادا ده‌کرێ ده‌بێ‬ ‫به‌خه‌ڵک���ی کوردس���تان ک��� ‌ه ته‌نانه‌ت له‌الیه‌ن نوێنه‌ری نه‌ته‌و‌ه یه‌گرتوه‌کانەوە‬ ‫شعوری کوردبونیشیان له‌تاکی کوردیدا چاودێری بکرێ تاوه‌کو باوه‌ڕپێکراو بێ‬ ‫س���ڕیوه‌ته‌وه‌‪ .‬نابێ خه‌ڵکی به‌خائین‌و به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی ک ‌ه ده‌س���ه‌اڵتی کوردی‬ ‫خۆف���رۆش له‌قه‌ڵه‌م ب���ده‌ن به‌وه‌ی ک ‌ه ده‌یکات هه‌تاوه‌کو ئێستا هیچ نوێنه‌رێکی‬ ‫ده‌ن���گ ناده‌ن به‌ڕیفران���دۆم ده‌بێ ئه‌و فه‌رمی له‌سه‌ر ئاستی نێوده‌وڵه‌تی رازی‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارانه‌ی ک ‌ه ئه‌م کوردستانه‌یان نه‌بون بۆ به‌ش���داریکردن له‌ڕیفراندۆمی‬ ‫له‌خه‌ڵک���ی کردۆت���ه‌ دۆزه‌خ به‌خائین‌و کوردس���تاندا‪ ،‬بۆی ‌ه گه‌ر ریفراندۆمیش‬ ‫بکرێ به‌بێ چاودێری نێوده‌وڵه‌تی هیچ‬ ‫خۆفرۆش لەقه‌ڵه‌م بدرێن‪.‬‬ ‫خاڵێکی ت���ر به‌کارهێنانی وش���ه‌ی به‌هایه‌کی نابێ‪.‬‬ ‫له‌دونی���ای هاوچه‌رخ���دا ده‌وڵ���ه‌ت‬ ‫ده‌وڵه‌تی س���ه‌ربه‌خۆی ‌ه ک ‌ه ئه‌م وشه‌ی ‌ه‬ ‫له‌ڕاس���تیدا هه‌ڵه‌یه‌کی فکری سیاسیی ‌ه نابێت ‌ه ئامانج به‌ڵکو ده‌بێت ‌ه وه‌س���یله‌و‬ ‫بۆ چه‌واش���ه‌کردنی خه‌ڵک���ی‌‪ ،‬چونک ‌ه هۆکار بۆ خۆش���گوزه‌رانی هاواڵتیان‪،‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت له‌هه‌مو دونیادا س���ه‌ربه‌خۆی ‌ه ناب���ێ هاواڵتیان بکرێن���ه‌ قوربانی بۆ‬ ‫واته‌ ک���ه‌ تۆ ده‌بیت ‌ه ده‌وڵه‌ت وش���ه‌ی دروس���تکردنی ده‌وڵ���ه‌ت‪ .‬هه‌رێم���ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی ناوێ له‌گه‌ڵی���دا بوترێ کۆسۆڤۆ له‌ڕێگای ریفراندۆمه‌وه‌ زۆربه‌ی‬ ‫وات��� ‌ه ناوترێ "ده‌وڵه‌تی س���ه‌ربه‌خۆی هاواڵتی���ان ده‌نگیاندا بۆ دروس���تبونی‬ ‫ئیس���ڕایلی" به‌ڵک���و ده‌وترێ"ده‌وڵه‌تی ده‌وڵ���ه‌ت ب���ه‌اڵم ئێس���تا خه‌ڵک���ی‬ ‫ئیسرایلی"‪ .‬که‌وات ‌ه بۆ ده‌سه‌اڵتی کوردی کۆس���ۆڤۆ له‌دۆزه‌خی ده‌وڵه‌تدا ده‌ژین‪،‬‬ ‫وش���ه‌ی س���ه‌ربه‌خۆیی به‌کارده‌هێنێ؟ س���ودانی باش���ور له‌دوای ڕاگه‌یاندنی‬ ‫به‌کارهێنانی ئه‌م ده‌سته‌واژه‌ی ‌ه ته‌نها بۆ ده‌وڵ���ه‌ت جیابونه‌وه‌ی���ان له‌س���ودانی‬ ‫له‌بیربردنه‌وه‌ی ئه‌وه‌یه‌ ک ‌ه ‌‌خه‌ڵکی بیر گ���ه‌ور‌ه هاواڵتیانی���ان بونه‌ته‌ کۆیله‌ی‬ ‫نه‌کاته‌وه‌ چ ج���ۆر‌ه ده‌وڵه‌تێکی ده‌وێ ده‌وڵه‌ته‌که‌ی���ان چونکه‌ هاواڵتیه‌کانیان‬ ‫ئایا ده‌وڵه‌تێکی دیموکراتی په‌رله‌مانی پ���اروی بژێوییان نیی��� ‌ه جاده‌وڵه‌ت چ‬ ‫ده‌وێ یاخود کۆماری یاخود سوڵتانی‌و به‌هایه‌کی هه‌یه‌ بۆ باش���وری سودان؟‬ ‫ئیمامی عەلی قس���ه‌یه‌کی جوانی هه‌ی ‌ه‬ ‫پاشایه‌تی هتد‪..‬‬ ‫به‌و پێیه‌بێ ده‌سه‌اڵتی کوردی نیازی ده‌ڵێ" سه‌روه‌ت‌و س���امان له‌غه‌ریبیدا‬ ‫نیی ‌ه ده‌وڵه‌ت دروس���ت ب���کات چونک ‌ه نیشتمانته‌‪ ،‬هه‌ژاری‌و نه‌بونیش له‌واڵتی‬ ‫پێم���ان ناڵێ ن���اوی ده‌وڵه‌ته‌ک ‌ه چیی ‌ه خۆتدا غەریبیی���ه‌" که‌وات ‌ه گه‌ر مرۆڤ‬ ‫ته‌نها بەلکاندنی ‌وش���ه‌ی س���ه‌ربه‌خۆ هه‌ژار بو له‌باوه‌شی حکومه‌ت‌و ده‌وڵه‌تی‬ ‫به‌ده‌وڵه‌ته‌و‌ه ده‌یه‌وێ خه‌ڵکی چه‌واش ‌ه خۆش���یدا بو هیچ ئه‌رزش���ێکی نییه‌‪،‬‬ ‫به‌س���ه‌دان گه‌نجی خوێنگه‌رم له‌دوس‌و‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫یه‌کێکی تر له‌و قوڕبه‌س���ه‌رییه‌ی ک ‌ه خانه‌قی���ن ده‌بن ‌ه حه‌ش���دی ش���ه‌عبی‬ ‫بۆ خه‌ڵکیان دروس���ت ک���ردوه‌ ئه‌ویش ته‌نه���ا له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی ه���ه‌ژارن ئه‌گینا‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ تائێس���تا ک���ه‌س نازانێ ناوچ ‌ه له‌زۆربه‌ی ده‌س���ه‌اڵتدارانی کوردستان‬ ‫داب���ڕاوه‌کان یاخ���ود ناوچ���ە کێش��� ‌ه کوردپه‌روه‌رترن‪.‬‬ ‫له‌س���ه‌ره‌کانی کوردس���تان به‌تایبه‌تی ‌بانگه‌ش��� ‌ه بۆ دروستکردنی ده‌وڵ ‌هت‌و‬ ‫که‌رک���وک‌و ش���ه‌نگال‌و مه‌خم���ورو راگه‌یاندن���ی کارێک���ی زۆر ئاس���ان ‌ه‬ ‫قه‌ره‌ته‌پ���ه‌و هت���د ‪ ...‬ریفراندۆمیان ئ���ه‌وه‌ی ک��� ‌ه دژواره‌ ماهیی ‌هت‌و جۆری‬ ‫تیادا ده‌کرێ یاخود ناکرێ؟ کاره‌سات ده‌وڵه‌ته‌ک���ه‌و خۆڕاگ���ری به‌رامب���ه‌ر‬ ‫له‌وه‌دای ‌ه هه‌مو قوربانیانی گه‌لی کوردو هه‌مو فاکته‌رێک���ی ده‌ره‌کی‌و ناوه‌کی‌و‬ ‫خوێنی شه‌هیدان له‌پێناو ئه‌وناوچانه‌دا چۆنێتی مامه‌ڵه‌کردن���ی ده‌وڵه‌ته‌که‌ی ‌ه‬ ‫بوه‌‪ ،‬چونکه‌ رژێمی س���ه‌دامیش هه‌مو به‌رامبه‌ر به‌هاواڵتییەکانی‌و دابینکردنی‬ ‫ناوچه‌کانی تری کوردستانی به‌جێهێشت دیموکراسی‌و خۆش���گوزه‌رانی بۆیان‪،‬‬ ‫ته‌نها ئه‌م ناوچ ‌ه کێش���ه‌ له‌س���ه‌رانه‌ی گه‌ر ده‌وڵه‌ت نه‌یتوانی ئه‌مان ‌ه جێبه‌جێ‬ ‫ئێستا نه‌بێ‪ ،‬که‌واته‌ ریفراندۆم بێ ئه‌م بکات نه‌بونی باشتره‌ له‌دروست بونی‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫میدیاو راگه‌یاندن ‌ی كوردی‬ ‫له‌نێوان (رۆژنامه‌نوس ‌ی كاسب)و (ده‌زگای ئیعالمی ئه‌جێندایی)دا‬ ‫راستگۆ محه‌مه‌د‬ ‫ئه‌رك���ی س���ه‌ره‌كی راگه‌یان���دن‬ ‫به‌هه‌رس���ێ جۆره‌ك���ه‌ی‌ (بین���راوو‬ ‫بیستراوو خوێنراو) بریتیه‌ له‌گه‌یاندنی‬ ‫زۆرتری���ن زانیاری‌و هه‌واڵی راس���ت‌و‬ ‫دروست به‌هاونیش���تمانیان‪ ،‬هاوكات‬ ‫له‌گه‌ڵ به‌خشینی كۆمه‌ڵێك هه‌قائیقی‬ ‫جێگیرو رون به‌بینه‌رو بیسه‌رو خوێنه‌ر‪،‬‬ ‫دیاره‌ ئه‌مه‌ش له‌ڕێگه‌ی‌ پیش���اندان‌و‬ ‫گواس���تنه‌وه‌یه‌كی راس���تگۆیانه‌ی‌‬ ‫ه���ه‌واڵ‌و روداوه‌كان‌و ش���رۆڤه‌یه‌كی‬ ‫وردو هاوسه‌نگ‌و بێالیه‌نانه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫به‌ڕه‌چاوكردن‌و حسابكردن بۆ راوڕای‬ ‫به‌رامبه‌ر‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌ركێكی دیكه‌ی‌ راگه‌یاندن‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پێویسته‌ به‌رده‌وام له‌هه‌وڵی‬ ‫گۆڕینی واقیعدا بێت به‌ره‌و باش���ترو‬ ‫به‌هه‌مو بونیه‌وه‌ خۆی بخاته‌ خزمه‌ت‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ به‌جۆرێك هاونیش���تمانیان‬ ‫ئه‌وه‌ی���ان الجێگی���ر بێ���ت ك���ه‌ ئه‌و‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌ ته‌عبیره‌ له‌ه���زرو رۆح‌و‬ ‫خواس���ت‌و مه‌یله‌كانیان له‌یه‌ككاتداو‬ ‫ئه‌گه‌ر ئامانج له‌ئیعالم به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫گش���تی گه‌ش���ه‌دان نه‌بێت به‌الیه‌نی‬ ‫هزری‌و ده‌رون���ی‌و رۆحی مرۆڤه‌كان ‪،‬‬ ‫ئه‌وا بێگومان زیاده‌یه‌و هیچ پێویست‬ ‫نیه‌و بگره‌ زیانیشی هه‌یه‌!‬ ‫هه‌ندێك ده‌ڵێن ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫(االمن القومی) زۆر گرنگه‌‪ ،‬هه‌ندێكی‬ ‫دیك���ه‌ ده‌ڵێ���ن ئاسایش���ی خۆراكی‬ ‫(االمن الغذائی) له‌و گرنگتره‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫پێموایه‌ له‌هه‌ردوكیان گرنگتر بریتیه‌‬ ‫له‌ئاسایش���ی فیكری (االمن الفكری)‬ ‫كه‌ په‌یوه‌ندی راس���ته‌وخۆی به‌كاری‬ ‫ده‌زگاكان���ی راگه‌یاندن���ه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌‬ ‫چۆن كاریگه‌ری ئیجابی له‌سه‌ر فیكری‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ دروس���ت بكه‌ن‌و لێنه‌گه‌ڕێن‬ ‫فیكری فاس���دو ش���ازو نه‌گونجاو به‌‬

‫به‌های ئه‌م گه‌ل‌و نه‌ته‌وه‌و ناس���ازگار‬ ‫له‌گه‌ڵ ره‌وش���تی ره‌سه‌نی كوردایه‌تی‬ ‫دزه‌ ب���كات‌و نه‌هێڵن بۆش���ایی وه‌ها‬ ‫دروس���ت ببێ���ت‪ ،‬خێ���را به‌فیكری‬ ‫ت���ازه‌و جوانی كوردی‌و خۆماڵی پڕی‬ ‫بكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێس���تا لێره‌‬ ‫ده‌بینرێت راگه‌یاندن تاڕاده‌یه‌كی زۆر‬ ‫پێچه‌وانه‌ی‌ مه‌به‌س���ت‌و ئامانجه‌كانی‬ ‫كارده‌كات‪ ،‬زۆرج���ار كه‌س‌و ده‌زگای‬ ‫ئیعالمی حه‌زو مه‌زاج‌و مه‌یل‌و ویستی‬ ‫(فكری���ی‌و ئایدۆلۆژی‌و حیزبی) خۆی‬ ‫تێكه‌ڵ به‌داڕشتن‌و روماڵ‌و گواستنه‌وه‌ی‬ ‫هه‌واڵ‌و زانیارییه‌كه‌ ده‌كات‌و به‌ویستی‬ ‫خۆی ش���رۆڤه‌ی‌ بابه‌ته‌كه‌ ئاڕاس���ته‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬دی���اره‌ ئه‌ویش بۆ خزمه‌ت‌و‬ ‫پاڵپش���تی‌و سه‌رخس���تنی ئه‌جێنداو‬ ‫به‌رنام���ه‌ی‌ الیه‌نێك���ی دیاریك���راو‬ ‫یان ب���ۆ ب���ره‌ودان به‌ئایدۆلۆژیایه‌كی‬ ‫تایب���ه‌ت‪ ،‬یان به‌پێچه‌وانه‌وه‌ بۆ لێدان‬ ‫له‌الیه‌نێكی دیاریكراو‪ ،‬یان زۆرجار كار‬ ‫له‌س���ه‌ر ته‌وقیتی هه‌واڵه‌كه‌ ده‌كرێت‌و‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌واڵێك���ی دیك���ه‌ له‌یه‌كی‬ ‫ده‌دات ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و گریمانه‌و‬ ‫ئه‌نجامگیریی‌و ش���رۆڤه‌یه‌ی‌ كه‌ خۆی‬ ‫دایناوه‌ فه‌رزی بكات‌و بیسه‌له‌مێنێت‪،‬‬ ‫یان ده‌بینی���ن به‌رنامه‌ ده‌كرێت‌و رای‬ ‫شه‌قام وه‌رده‌گیرێت بۆ دروستكردنی‬ ‫حه‌شدێك له‌س���ه‌ر ئه‌و داتاو هه‌واڵ‌و‬ ‫زانیارییه‌ی‌ كه‌ ئه‌و ده‌زگا دیاریكراوه‌‬ ‫ده‌یه‌وێ���ت ته‌رویجی بداتێ‌و ئیش���ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ب���كات‪ ،‬یان دروس���تكردنی‬ ‫راپرس���ی‌و ده‌نگدانی درۆو س���اخته‌‪،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش بۆ فش���ار له‌س���ه‌ر الیه‌نێكی‬ ‫دیاریك���راو ی���ان به‌ده‌س���تهێنانی‬ ‫مه‌كسه‌ب‌و مه‌نس���ه‌بێكی دیاریكراو‪،‬‬ ‫ب���ه‌وه‌ی‌ كه‌س���ێك ده‌هێنرێ���ت فوی‬ ‫تێده‌كرێت‌و ماوه‌یه‌ك ده‌كرێته‌ واجیهه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ دواجار بكرێت���ه‌ ئایكۆن‬ ‫ب���ۆ وه‌رگرتنی پۆس���تێكی حكومی‌و‬

‫ئیداری‪ ،‬ی���ان بۆ ش���ه‌ڕی ده‌رونی‌و‬ ‫لێدانی كه‌سانی دیكه‌‪.‬‬ ‫زۆرج���ار ده‌بینین هه‌نێ���ك میدیاو‬ ‫ده‌زگای ئیعالمی خه‌ریكی خه‌لقكردنی‬ ‫قه‌رین���ه‌و س���یناریۆی س���ه‌یرن بۆ‬ ‫چه‌واش���ه‌كردن‌و به‌الڕێ���دا بردن���ی‬ ‫هاونیشتمانیان له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌یه‌ك‪،‬‬ ‫یان دروس���تكردنی ته‌پوتۆز له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌قیقه‌تی بابه‌تێ���ك بۆئه‌وه‌ی‌ وه‌ك‬ ‫خۆی نه‌بینرێ���ت‪ ،‬بۆیه‌ لێره‌ ده‌كرێت‬ ‫خه‌س���ته‌خانه‌و به‌نزینخان���ه‌و زانكۆو‬ ‫بانك‌و مۆلیده‌ی‌ ئه‌هلی هه‌بێت به‌اڵم‬ ‫ناتوانم ب���ڕوا به‌بونی كه‌ناڵ‌و میدیای‬ ‫ئه‌هلی‌و بێالیه‌ن بكه‌م‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌و جگه‌ له‌وه‌ی‌ هه‌ندێك كه‌ناڵ‌و‬ ‫س���ایت‌و ده‌زگای راگه‌یاندن به‌رده‌وام‬ ‫خه‌ریكن ره‌ش���بینی په‌خش ده‌كه‌ن‌و‬ ‫شه‌وانه‌ دنیایه‌كی دیكه‌ خه‌م‌و په‌ژاره‌و‬ ‫نائومێ���دی ئه‌خه‌نه‌ س���ه‌ر كێش���ه‌و‬ ‫خه‌فه‌ته‌كان���ی ئه‌م خه‌ڵكه‌ هه‌ناس���ه‌‬ ‫سارده‌و هێنده‌ی‌ دیكه‌ مه‌عنه‌ویاتیان‬ ‫داده‌ڕوخێن���ن به‌هه‌ڵڕش���تنی هه‌واڵی‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ نادیارو وه‌همی‌و فڕێدانی‬ ‫ره‌ق���ه‌م‌و دات���ای ب���ێ س���ه‌روبه‌ر‪،‬‬ ‫ی���ان باڵوكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌واڵگه‌لێ���ك‬ ‫ك���ه‌ ئیس���اره‌ی‌ غه‌ری���زه‌ی‌ زایه‌ندی‬ ‫ده‌كات به‌تایب���ه‌ت الی الوان‌و ت���ازه‌‬ ‫پێگه‌یشتوان‪ ،‬ده‌ش���گونجێت له‌پێناو‬ ‫راكێش���انی خوێنه‌رو پڕفرۆشكردنی‌‬ ‫گۆڤارو رۆژنامه‌كه‌ی‌‌و پڕ بینه‌ركردنی‬ ‫س���ایته‌كه‌ی‌ ئه‌و كاران���ه‌ بكه‌ن!! كه‌‬ ‫پێموایه‌ ئه‌مانه‌ی‌ كه‌ ئاماژه‌م بۆ كرد‬ ‫قه‌یرانێكه‌ له‌پاڵ قه‌یران‌و ئه‌زمه‌ زۆرو‬ ‫زه‌وه‌نده‌‌كان���ی‌ ئ���ه‌م مه‌مله‌كه‌ته‌ كه‌‬ ‫به‌ت���ه‌واوی ته‌نگی���ان به‌هاواڵتی ئه‌م‬ ‫نیش���تمانه‌ هه‌ڵچنی���وه‌‪ ،‬كه‌ بێگومان‬ ‫جێك���ه‌وت‌و كاریگه‌رییه‌كانی ئه‌وه‌نده‌‬ ‫ترسناكه‌ كه‌ نابێت نادیده‌ بگیردرێت‌و‬ ‫پێویسته‌ الیه‌نی په‌یوه‌ندیدار له‌خه‌می‬ ‫ئه‌م كاره‌ساته‌دا بن‪.‬‬

‫دی���اره‌ به‌نه‌مان���ی ئیتی���ك‌و‬ ‫به‌ڕه‌چاونه‌كردن���ی ئه‌خالقیاتی كاری‬ ‫میدیایی‌و به‌كاركردن به‌م ش���ێوازه‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی متمانه‌یان نامێنێت‌و ده‌زگاو‬ ‫كه‌ناڵه‌ك���ه‌ میس���داقیه‌ت له‌ده‌س���ت‬ ‫ده‌دات‪ ،‬ئه‌وكات ئیعالم له‌بری ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێنوماییكه‌رو ه���اوكارو یارمه‌تیده‌ری‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬ده‌سه‌اڵتی چواره‌م بێت‪ ،‬خۆی‬ ‫ده‌بێته‌ چه‌كێكی كوشنده‌و كاولكه‌ری‬ ‫فكری مرۆڤ و دواجار كۆمه‌ڵگه‌ش‪..‬‬ ‫له‌م نێوه‌نده‌دا نابێت رۆڵی خراپ‌و‬ ‫ناشایس���ته‌ی‌ هه‌ندێك رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫هه‌واڵفرۆش ب���اس نه‌كه‌ین كه‌ چۆن‬ ‫لێی���ان تێكچ���وه‌ و بیری���ان نه‌ماوه‌‬ ‫ك���ه‌ (رۆژنامه‌ن���وس) وه‌ك چ���اوی‬ ‫سێیه‌می خه‌ڵك وه‌هایه‌‪ ،‬ده‌بێ پێگه‌‌و‬ ‫مه‌كانه‌تی خۆی بزانێت‌و پابه‌ندبێ به‌‬ ‫به‌هاو ئه‌خالقیاته‌ پیش���ه‌ییه‌كان نه‌ك‬ ‫له‌هه‌ركوێ گه‌اڵی س���ه‌وزی ئه‌مریكی‬ ‫بین���ی وه‌ك گ���ه‌اڵی‌ زه‌ردی پاییزی‬ ‫سوك سوك هه‌ڵوه‌رێت!‬ ‫راسته‌ كاری رۆژنامه‌نوسی‌و میدیایی‬ ‫وه‌ك پیشه‌(حرفه‌)ی لێهاتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نابێت تاكه‌ پاڵن���ه‌ری‌ رۆژنامه‌نوس‌و‬ ‫میدیاكار ته‌نها به‌ده‌ستهێنانی (پاره‌و‬ ‫پارو) بێ���ت‪ ،‬ل���ه‌م ڕوه‌وه‌ به‌داخه‌وه‌‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌ڕاگه‌یان���دكار ده‌بینی���ن‬ ‫به‌ب���ێ حس���ابكردن بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ویژدان‌و چاوی سێیه‌می كۆمه‌ڵگه‌ن‪،‬‬ ‫كه‌ پێویس���ت وای���ه‌ ئامانجێكی بااڵو‬ ‫په‌یامێكی رونی هه‌بێت له‌كاره‌كه‌یدا‪،‬‬ ‫دێن (وه‌ك یاریزان –خۆیان واته‌نی)‬ ‫له‌چ نادیی���ه‌ك بۆندو گرێبه‌س���ته‌كه‌‬ ‫چه‌ورترو ئیمتیازات باش���تر بو خێرا‬ ‫س���ه‌نگه‌ر ده‌گوازنه‌وه‌و ده‌ڕۆن له‌وێ‬ ‫یارییان پێده‌كرێ���ت‪ ،‬ئیتر گرنگ نیه‌‬ ‫ئه‌و ده‌زگای���ه‌ی‌ بۆی ده‌ڕوات تاچه‌ند‬ ‫ته‌ریبه‌ یان دژه‌ به‌و ده‌زگایه‌ی‌ پێشتر‬ ‫كاری تێدا ده‌ك���ردو یان ئایا كامیان‬ ‫له‌ب���ه‌ره‌ی‌ هاونیش���تمانیانه‌و كامیان‬

‫سێبه‌ری ده‌سه‌اڵته‌‪!..‬؟‬ ‫هه‌ندێ���ك به‌مانای وش���ه‌ خه‌ریكی‬ ‫كاری سیخوڕین‌و ناویشیان له‌خۆیان‬ ‫ناوه‌ (رۆژنامه‌نوس) كه‌ له‌ڕاس���تیدا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كاری (رۆژنامه‌نوسی) له‌كاری‬ ‫(جاسوس���ی) جیاده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬بنه‌ما‬ ‫یاس���ایی‌و مۆراڵیه‌كان‌و ره‌چاوكردنی‬ ‫ئه‌خالقیاتی پیش���ه‌یی‌و پاراس���تنی‬ ‫میس���داقیه‌ت‌و په‌رۆشیه‌ بۆ گه‌یاندنی‬ ‫زانیاری‌و هه‌واڵی راس���ت‌و دروس���ت‬ ‫ب���ۆ كۆمه‌ڵگ���ه‌ به‌گش���تی‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫رۆژنامه‌نوس‌و جاس���وس ته‌نها یه‌ك‬ ‫ت���اڵ موی���ان فه‌رق���ه‌‪ ،‬تاله‌مویه‌كی‬ ‫ناسك‌و بێڕه‌نگ‌و شه‌فاف‪!!..‬‬ ‫زۆرج���ار بارودۆخ���ی سیاس���ی‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌و هاوكێش���ه‌و الس���ه‌نگه‌‬ ‫ئاڵ���ۆزه‌كان‌و ئه‌زم���ه‌و قه‌یرانه‌كان‌و‬ ‫گه‌رم���ی روداوه‌كان زۆر به‌خێرای���ی‬ ‫ماكیاجه‌كان ده‌توێنێته‌وه‌و ورده‌ ورده‌‬ ‫نوس���خه‌ ئه‌س���ڵیه‌كه‌ ده‌رده‌كه‌وێت‌و‬ ‫به‌ته‌واوی روی راسته‌قینه‌ی‌ هه‌ندێك‬ ‫كه‌ناڵی ئیعالمی‌و س���ایت‌و رۆژنامه‌ی‌‬ ‫ئه‌لكترۆنی‌و گۆڤارو ته‌نانه‌ت نوسه‌رو‬ ‫رۆژنامه‌نوس‌و رۆش���نبیرو موحه‌لیل‌و‬ ‫چاودێ���ری سیاس���ی‌و چاالك���وان‬ ‫ده‌ركه‌وێ���ت‪ ،‬وه‌ك پێش���تر بینیمان‬ ‫كه‌ چ���ۆن نه‌یانتوانی به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫عه‌قاڵنی‌و بابه‌تیانه‌ شرۆڤه‌ و روماڵی‬ ‫دۆخه‌كه‌ بك���ه‌ن‪ ،‬به‌ڵكو خێرا كه‌وتنه‌‬ ‫ژێ���ر كاریگه‌ری حه‌زو ویس���ت‌و بیره‌‬ ‫حیزب���ی‌و ئایدۆلۆژیه‌كانیان���ه‌وه‌و‬ ‫كه‌وتنه‌ خزمه‌تی ئه‌جێندای الیه‌نێكی‬ ‫دیاریك���راو بۆ لێدان���ی ئه‌وانی دیكه‌‪،‬‬ ‫بینیمان چ���ۆن (بێالیه‌نی)ـان كه‌وته‌‬ ‫ژێ���ر پرسیاره‌وه‌و(هاوس���ه‌نگی)ـان‬ ‫السه‌نگ بو‪( ،‬راستگۆیی)ـشیان بوه‌‬ ‫(چه‌پ) گۆیی‪!..‬‬ ‫ئ���ه‌وكات هه‌م���و ئومێده‌كه‌مان ك ‌ه‬ ‫وه‌یس بو‪ ،‬ئه‌ویش به‌شیعه‌ ده‌رچو‪!.‬‬

‫هه‌ندێك به‌مانای‬ ‫وش ‌ه خه‌ریكی‬ ‫كاری سیخوڕین‌و‬ ‫ناویشیان‬ ‫له‌خۆیان ناو‌ه‬ ‫(رۆژنامه‌نوس)‬ ‫كه‌ له‌ڕاستیدا‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ كاری‬ ‫(رۆژنامه‌نوسی)‬ ‫له‌كاری‬ ‫(جاسوسی)‬ ‫جیاده‌كاته‌وه‌‪،‬‬ ‫بنه‌ما یاسایی‌و‬ ‫مۆراڵیه‌كان‌و‬ ‫ره‌چاوكردنی‬ ‫ئه‌خالقیاتی‬ ‫پیشه‌یی‌‬

‫کۆبونەوە یا کوێربونەوە؟!‬ ‫کەریمەسور‬ ‫ل���ەو ڕۆژەوە قابیل دەس���تی چوە‬ ‫خوێنی هابیلی برای‪ ،‬شەڕو کوشتارو‬ ‫داگیرکردن بەردەوامە تائەمڕۆ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���ەوەی ئەبێت مرۆڤایەت���ی لەیادی‬ ‫نەکات‪ ،‬رێککەوتن‌و پەیماننامەکانیش‬ ‫کەمنین لەبەرامبەردا‪ ،‬رەنگە جێگەی‬ ‫خۆیبێ هەندێ پەیماننامەو کۆبونەوەو‬ ‫رێککەوتننام���ە بهێنین���ەوە یادمان‬ ‫ک���ە بەپێی کات‌و ش���وێن‌و تەرازوی‬ ‫هێز رێ���ڕەوی مێژویان گۆڕیوە‪ ،‬وەک‬ ‫مێ���ژو بۆم���ان ئەگێڕێت���ەوە یەکەم‬ ‫پەیماننامەی نوسراو لە(‪ )١٢٧٤‬ساڵ‬ ‫پێش لەدایک بونی مەس���یح لەنێوان‬ ‫حیسیەکان‌و فیرعەونیەکاندا لەشاری‬ ‫قادش کە ئەکەوێتە سوریای ئێستاوە‬ ‫مۆرکراوە‪ ،‬لەئاکامی ئەو ‌هێرش���ەدا‬ ‫ک���ە فیرعەون(رەمسیس���ی دوهەم)‬ ‫کردیە سەر حیسیەکان‪ ،‬دواجار شەڕ‬ ‫نەیتوانی ئ���ەم جەنگە یەکالبکاتەوە‬ ‫بۆیە هەردوال ناچاربون کۆبونەوەیەک‬ ‫ئەنج���ام ب���دەن‌و رێککەوتننامەیەک‬ ‫مۆر بکەن‪ ،‬کە تائێس���تا ئەو خشتە‬ ‫قوڕینەیەی پەیماننامەکەی لەس���ەر‬ ‫نوس���راوە م���اوەو لەمۆزەخان���ەی‬ ‫ئەس���تەمبوڵ پارێ���زراوە‪ ،‬هەرلەبەر‬ ‫ئەو هۆیەشە بەیەکەم رێکەوتننامەی‬ ‫نوسراو لەمێژودا ئەژمار دەکرێت‪ ،‬زۆرن‬ ‫ئەو کۆبونەوانەی کە رێڕەوی مێژویان‬ ‫گۆڕی���وە لەوان���ە رێککەوتننام���ەی‬ ‫ڤێرس���ای‪ ،‬رێککەوتننامەی سیڤەر‪،‬‬ ‫ل���ۆزان‪ ،‬کام���پ دێڤ���د‪ ،‬هەروەه���ا‬ ‫رێککەوتننامەی تاران کە نەخش���ەی‬ ‫دنی���ای گ���ۆڕی‪ ،‬کاتێ���ک رۆزفێلت‌و‬ ‫ستالین‌و چەرچل لە(‪ /٢٨‬نۆڤەمبەر‬ ‫تا ‪/١‬دیس���ەمبەری ‪ )١٩٤٣‬کە تەنها‬ ‫چوار رۆژی خایاند‪ ،‬ئەم س���ێ کەسە‬ ‫لەڕاستیدا دۆستی یەک نەبون بەاڵم‬ ‫س���ەرزارەکی هاوپەیمان بون‪ ،‬لەسێ‬ ‫نەتەوەی جیاواز لەتارانی پایتەختی‬ ‫ئێران کە واڵتی کەس���یان نەبو لەو‬ ‫ماوە کورت���ەدا رێک کەوتن‌و توانیان‬

‫رێ���ڕەوی جەنگی جیهان���ی دوهەم‌و‬ ‫نەخشەی سیاسی جیهانی تیابگۆڕن‬ ‫ک���ە هەمو دنیای تێوەگال بو‪ ،‬یاخود‬ ‫رێککەوتنی کام���پ دێڤد کە ئەنوەر‬ ‫سادات س���ەرۆکی ئەوس���ای میسر‬ ‫لەگەڵ مەناحیم بێگن کە گەورەترین‬ ‫دوژمنی سەرس���ەختی یەکدی بون‪،‬‬ ‫لەس���اڵی (‪ )١٩٧٨‬کە تەنها دوانزە‬ ‫رۆژی خایاند هەڵوێس���تی هەردوالی‬ ‫گ���ۆڕی تائەمڕۆ ش���ەڕ لەنێوان ئەم‬ ‫دو دوژمنە دێری���ن‌و ئەبەدیەدا روی‬ ‫نەداوە‪ ،‬ئ���ەوەی کە باس���مان کرد‬ ‫ئەو نەتەوانەن ک���ە عەقڵ‌و مەنتیق‌و‬ ‫س���ەرکردەی مێژوی���ی ئاش���ەکەیان‬ ‫ئەگێڕێ‪ ،‬کاتێ���ک کۆئەبنەوە لەگەڵ‬ ‫نەیارەکانی���ان هەم���و خەیاڵێکیان‬ ‫الی نیش���تمان‌و میللەتەکەی���ان‌و‬ ‫س���نورەکانیانە نەک خەیاڵیان الی‬ ‫گەندەڵ���ی‌و ئاودیوکردنی س���امانی‬ ‫واڵت‌و تااڵنی‌و قۆڵبادانی یەکتری بێ‪،‬‬ ‫لەس���اڵی(‪ )١٩٦١‬وە کە لەگەڵ ئەو‬ ‫یاخیبونەی کە ناومانلێنا شۆڕش دژ‬ ‫بەدەسەاڵتی حکومەتە یەک لەدوای‬ ‫یەکەکان���ی عێراق حیزب���ی کوردی‌و‬ ‫دەس���ەاڵتی ک���وردی کۆئەبێت���ەوە‬ ‫ناگاتە ئەنجام‪ ،‬لەساڵی (‪ )١٩٦٤‬وە‬ ‫کوردی ئەم بەشەی کوردستان یەکتر‬ ‫دائەپاچێ‪ ،‬پاشان کۆئەبێتەوە‪‌،‬هیچی‬ ‫دیارنیە! هەمیش���ە ئامادەین لەگەڵ‬ ‫دوژمنەکانمان کۆبینەوە بەاڵم لەگەڵ‬ ‫براکانم���ان دڕدۆنگی���ن‌و کۆنابینەوە‬ ‫ب���ەزۆری دوژمنەکانم���ان نەبێ���ت‪،‬‬ ‫لەپ���اش راپەڕینی گ���ەل‌و وەدرنانی‬ ‫رژێم���ی دکتات���ۆری لەگۆڕن���راوی‬ ‫عێ���راق‪ ،‬حیزب���ە کوردس���تانیەکان‬ ‫بەربون���ە گیان���ی یەکتر‪ ،‬س���ەدان‌و‬ ‫هەزارانیان لەڕۆڵەی فەقیرو هەژاری‬ ‫ئەم میللەت���ە کردە قوربانی خۆیان‌و‬ ‫بەرژەوەندیەکانیان‌و بنەماڵەکانیان‪،‬‬ ‫زلهێ���زەکان بەزەییان پیامانا هاتەوە‬ ‫بەاڵم حیزب���ە کوردییەکان رەحمیان‬ ‫پێنەکردی���ن بەردەوام ب���ون لەوەی‬ ‫کە میلل���ەت بکەنە دو بەرەو س���ێ‬ ‫بەرە‪ ،‬خۆش���یان زیات���ر لەچارەکە‬

‫س���ەدەیەکە کۆئەبنەوە دوای هەمو‬ ‫کوش���تارێک کۆئەبنەوە‪ ،‬دوای هەمو‬ ‫تااڵنیەک کۆ ئەبن���ەوە پێش هەڕاج‬ ‫کردن‌و دوای هەڕاج کردنی نیشتمان‬ ‫ک���ۆ ئەبن���ەوە‪ ،‬هەرحیزب���ەو بەجیا‬ ‫ساڵی س���ێ چوار جار لەگەڵ دەرو‬ ‫جیرانان کۆبونەوەی تایبەت ئەنجام‬ ‫ئ���ەدا‪ ،‬حیزب���ەکان بەردەوام���ن لە‬ ‫کۆبونەوە تایبەت‌و گش���تیەکانیان‪،‬‬ ‫ئ���ەوی کۆنابێت���ەوە تەنها حوکمەتە‬ ‫داماوەکەیە کە هەروەکو هەتیوی بێ‬ ‫جلوبەرگی بەر ڕەش���ەباو زریان هەر‬ ‫بەحیزبەکانا هەڵئەڕوانێ‪ .‬کۆبونەوە‬ ‫بەکۆبونەوە ئەسپێرن‪،‬تەنانەت لەسەر‬ ‫مێ���زی مەیخواردنەوە کۆئەبنەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫چەواشەکردن‌و گەوجاندن‌و گێالندنی‬ ‫میلل���ەت کۆئەبن���ەوە‪ ،‬ئیحس���اس‬ ‫الی بەرپرس���ی ک���ورد فیوزەک���ەی‬ ‫س���وتاوە‪ ،‬هەرهیچ نەبێت لەخۆتان‬ ‫بپرس���ن ئێمەی چ���ارەڕەش چەندی‬ ‫تر چاوەڕوان بین ئێوە دواکۆبونەوە‬ ‫بکەن‌و بمانگەیەنن���ە کەناری ئارام‪،‬‬ ‫کەی لە دەست ئێوەو کۆبونەوەکانتان‬ ‫رزگارم���ان ئەبێت؟ زۆرێکتان تاپۆلی‬ ‫سێو چواری سەرەتاییتان خوێندبو‪،‬‬ ‫بون بەخاوەن بڕوانامەی ماس���تەرو‬ ‫دوکتۆرا بێکۆبونەوە‪ ،‬بون بەخاوەنی‬ ‫کۆمپانی���او بزن���س کۆبون���ەوەی‬ ‫نەویس���ت‪ ،‬بونە ملوێنێ���رو ملیاردێر‬ ‫دورلەکۆبونەوە‪،‬کاتێ���ک فەرم���و‬ ‫لەهێزێکی دوژم���ن ئەکەن کۆبونەوە س���ەد! کۆبون���ەوە بەردەوام���ە‪،‬‬ ‫ناک���ەن‪ ،‬کاتێ���ک س���ەدامی چنگ پاس���ەوانەکانتان ئاوی پێیان داهات‬ ‫بەخوێنی ک���وردو پاڵەوانی ئەنفال‌و لەدەرەوەی هۆڵ���ەکان لەچاوەڕوانی‬ ‫کیمیابارانتان پەلکێش���ی کوردستان ئێوەدا‪ ،‬کورسیەکان‌و چراو ڕوناکیەکان‬ ‫ک���رد ب���ۆ ناوت���ەالری پەرلەم���ان تاقەتی���ان چو ئێوە تاقەتتان ناچێ‪،‬‬ ‫کۆبونەوەی نەویس���ت‪ ،‬تەنها لەگەڵ رەنگ���ە ئەگ���ەر کۆبون���ەوە نەبێت‬ ‫خۆتانا یەک قۆڵی کۆبونەوە! کاتێک هەندێکتان بچنە لیس���تی بێکارانەوە‬ ‫پەرلەمان ئیفلیج ئەکەن کۆبونەوەی ئەوکات���ە رێ���ژەی بێ���کاری لەواڵتا‬ ‫ناوێ‪ ،‬بەاڵم هەمو میللەت پێتان ئەڵێ بەرزئەبێتەوە‪،‬بەرزبون���ەوەی ئ���ەو‬ ‫وانابێ‌و داوات���ان لێئەکات بیخەنەوە رێژەیەش بۆ سومعەی هەرێمەکەمان‬ ‫گەڕ‪ ،‬ش���کۆی بۆ بگێڕن���ەوە چونکە جوان نیە‪ ،‬کۆبونەوەی پێنچ قۆڵی‌و‬ ‫تاکە س���ونبولێکە ک���ە خەڵک بەهی سێ قۆڵی‌و یەک قۆڵیش لەداهێنانە‬ ‫خۆی بزان���ێ‪ ،‬کۆبونەوەی بۆ ئەکەن م���ەزن‌و ناوەزاکان���ی ئێوەیە‪ ،‬ئەرێ‬ ‫کۆبونەوەیەک‌و دوان‌و س���یان‌و دەو تاقەتت���ان نەچ���و؟ لەجیات���ی ئەو‬

‫باش بزانن ئێمە‬ ‫تاقەتمان لەئێوە‬ ‫چوە‪ ،‬خۆزگە ئیتر‬ ‫لەجێی کۆبونەوە‬ ‫باڵوئەبونەوەو‬ ‫بەرۆکی ئەم گەلە‬ ‫خێرنەدیوەتان‬ ‫بەرئەدا‬

‫کۆبونەوان���ە پەڵپینەت���ان بڕوانایە‬ ‫ئێستا ش���وتی ئەگرت! رێککەوتنی‬ ‫س���تراتیجی لەژورێکی نیمچەتاریکدا‬ ‫بۆ دابەش���کردنی داهات‌و سەروەت‌و‬ ‫دەس���ەاڵت بەکۆبونەوەیەکی کەمتر‬ ‫لەکاتژمێرێ���ک کۆتای���ی هات‌و وەک‬ ‫برا بەش���تان کرد‪ ،‬بەاڵم بۆ کۆتایی‬ ‫هێن���ان بەخوێنڕش���تنی رۆڵەی ئەم‬ ‫گەلە خێ���ر لەخۆنەدیوە لەش���ەڕی‬ ‫نەگریس���ی ناوخۆدا نزیکی هەش���ت‬ ‫س���اڵ کۆبونەوەکرا ب���ێ ئەنجام بو‬ ‫تائ���ەو رۆژەی مادلی���ن ئۆڵبرایت���ی‬ ‫وەزیری دەرەوەی ئەوس���ای ئەمریکا‬ ‫لەکۆبونەوەیەکی چارەکە س���ەعاتیدا‬ ‫بەیەک چاوسورکردنەوەو گوێبادانی‬ ‫سیاس���یانە بەش���اهێدی هەمو دنیا‬ ‫لەس���ەر کەناڵ���ی(‪ )CNN‬وە رێکی‬ ‫خس���تنەوەو دو ئیدارەکەتان���ی‬ ‫سرێشلەمەکردو بەیەکیەوە لکاننەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی ل���ەم مەملەکەت���ەی ئێمەدا‬ ‫س���ەیرو س���ەمەرەیە ئێمە لەشوێنی‬ ‫تایبەت���ی کۆبون���ەوەدا کۆنابینەوە‪،‬‬ ‫دەرگای پەرلەم���ان کڵ���ۆم ئەکەین‬ ‫تیا کۆنابینەوە‪ ،‬وەک ئەوەی بوبێت‬ ‫بەحەمام���ی جاران خێ���وی هەبێت‌و‬ ‫بترسین دەس���تمان لێبوەشێنن بۆیە‬ ‫تیا کۆنابینەوە! ب���ەاڵم ئامادەن لە‬ ‫س���ەر س���ەکۆی مزگەوت‌و دیوەخان‬ ‫یا لەمەیدانی حەیوان���ان کۆببنەوە‪،‬‬ ‫ئێوە ئام���ادەن لەگەڵ شەیتانیش���ا‬ ‫کۆببن���ەوە ب���ەاڵم ئامادەنین لەگەڵ‬ ‫میلل���ەت کۆببن���ەوە‪ ،‬دەس���ەاڵتی‬ ‫تەنفیزیەکەم���ان بەش���ەش مان���گ‬ ‫جارێک کۆبونەوەی���ەک ئەنجام نادا‪،‬‬ ‫لە کاتێکدا س���ااڵنە چەن���د جارێک‬ ‫لەگەڵ دوژمنەکان کۆبونەوە ئەنجام‬ ‫ئ���ەدرێ‪ ،‬حیزبی واهەیە وەکو حەبی‬ ‫کۆڵنج‌و سەریەش���ە‪ ،‬ڕۆژی سێ ژەم‬ ‫کۆئەبێتەوە‪،‬خانم���ە پەرلەمانتارمان‬ ‫هەیە ئەگەر بەسیستمی کۆتا نەبوایە‬ ‫مەگەر لەخەویا بەکورسی پەرلەمان‬ ‫ش���ادبوایە‪ ،‬ئەوانەی دەنگیان بۆداوە‬ ‫پاسێکی کۆس���تەر پڕ ناکەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەس���ەرۆکایەتیەکانا کۆبون���ەوەی‬

‫لەگەڵ ئەکرێت‪ ،‬لەوەش گاڵتەجاڕی‬ ‫تر ئەوەیە پاش هەمو کۆبونەوەیەک‬ ‫ئەماندەن���ە بەر دەس���ڕێژی بەڵێنی‬ ‫درۆ‪ ،‬ئەرێ خەڵکینە ئەم دەس���ەاڵتە‬ ‫بۆ بیرناکاتەوەو نابینێ‌و سەیر ناکاو‬ ‫دیقەت نادا کۆبونەوەو قسەکردنەکانی‬ ‫زۆرت���رن ل���ەکارو دەس���کەوت‌و‬ ‫چاالکیەکان���ی‪ ،‬جگە لەدرۆی قەڵەوو‬ ‫بەڵێن���ی پانوپۆڕ‪ ،‬ک���وا پێگەیاندنی‬ ‫نەوەیەک نیش���تمانی خۆش���بوێ؟‬ ‫ئ���ەوەی گەنجی ک���ورد رازیە واڵت‬ ‫جێبهێڵێ؟ لەدەریای ئیجەدا ماس���ی‬ ‫بیخ���وات؟ ئێوە هێش���تا کۆئەبنەوە‬ ‫بۆ ئ���ەوەی رێک نەک���ەون‪ ،‬ئەی بۆ‬ ‫رێکناکەون؟ حزبە کوردیەکان لەمێژە‬ ‫لەسەر یەک خاڵ رێککەوتون! ئەویش‬ ‫ئەوەیە رێکنەکەون‪ ،‬ئیتر ناحەقمانە‬ ‫بەکۆبونەوە بڵێین کوێربونەوە‪ ،‬ئەرێ‬ ‫کاکە کۆبونەوە فەردە دۆالرە تێری لێ‬ ‫نەخۆن؟ پاڵوو گۆش���تە مڕتان نەکاو‬ ‫ورگت���ان نەئاوس���ێنێ؟ کار وابڕوات‬ ‫ئێوە بەنیازن تانیو س���ەدەی تر هەر‬ ‫کۆببنەوە کۆبونەوەکانتان بس���پێرن‬ ‫بەکوڕەکانت���ان‌و بەنەوەکانت���ان‪،‬‬ ‫کۆبون���ەوەو سیاسەتیش���تان ک���رد‬ ‫بەمیراتی‪ ،‬ئێمەی میللەتیش سەبرمان‬ ‫س���وا چاومان رواو ئێ���وە تاقەتتان‬ ‫لەکۆبونەوە ناچێ بەردەوامن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب���اش بزانن ئێم���ە تاقەتمان لەئێوە‬ ‫چوە‪ ،‬خۆزگە ئیتر لەجێی کۆبونەوە‬ ‫باڵوئەبون���ەوەو بەرۆکی ئ���ەم گەلە‬ ‫خێرنەدیوەتان بەرئ���ەدا‪ ،‬هەر بۆیە‬ ‫ئەمەی ئێ���وە ئەیکەن کۆبونەوە نیە‬ ‫کوێربونەوەی���ە بەختی میلەتێکتان‬ ‫کوێرک���ردەوە‪ ،‬ح���ەق وای���ە ئێم���ە‬ ‫لەم���ەودوا دەس���تەواژەی کۆبونەوە‬ ‫لەفەرهەنگی کوردی���دا بەقەڵەمێکی‬ ‫رەش���ی وەک بەخت���ی رەش���ی ئەم‬ ‫گەل���ە بکوژێنین���ەوەو الی بەری���ن‪،‬‬ ‫بان���گ بەگوێی ن���ەوەی نوێدا بدەین‬ ‫پێیان بڵێی���ن کۆبونەوەم���ان ناونا‬ ‫کوێربونەوە‪،‬مێ���ژوی قوربانی���دان‌و‬ ‫بەرخۆدانت���ان کوێرک���ردەوە رۆژگار‬ ‫بەختتان کوێرکاتەوە‪.‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫‪15‬‬

‫نیشانه‌كان ‌ی كه‌می ‌ی‬ ‫ڤیتامین د ‌ی له‌منداڵدا‬ ‫ی‬ ‫ی ڤیتامی���ن د ‌‬ ‫ی هه‌بو زۆرج���ار نیش���انه‌كان ‌‬ ‫گه‌ر منداڵه‌كه‌ت ئه‌م نیش���انانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی نیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌كات ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و له‌منداڵ���دا دیار ‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ كێش��� ‌هی‌ ڤیتامی���ن د ‌‬ ‫هه‌س���ت كردن به‌نیش���انه‌كانی‌ ده‌بێت‬ ‫پێویست ‌ه چاره‌سه‌ر وه‌ربگیرێت‪.‬‬ ‫به‌زوتری���ن كات چاره‌س���ه‌ر بكرێ���ت‪.‬‬ ‫باش���ترین س���ه‌رچاوه‌ی‌ ئه‌م ڤیتامین ‌ه‬ ‫ ئازاری‌ ئێسك‪.‬‬‫ی هه‌تاو‌ه به‌اڵم ده‌بێت پێش‬ ‫له‌تیش���ك ‌‬ ‫ هیالكی‌‪.‬‬‫ی‬ ‫كاتژمێر ‪ 10‬به‌یان���ی‌ بۆماوه‌ی‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫ زو ئێسكیان ده‌شكێت‪.‬‬‫ی كاتژمێر ‪3‬‬ ‫نیو كاتژمێر یاخود بۆدوا ‌‬ ‫ی ماسولكه‌كان‪.‬‬ ‫ الوازبون ‌‬‫ی بۆهه‌مان ماوه‌ منداڵ هه‌تاو وه‌ربگرێت‪.‬‬ ‫ی ددان���ه‌كان‌و الوازی‌ پوك ‌‬ ‫ كه‌وتن��� ‌‬‫ددان‪.‬‬

‫ئه‌مان ‌ه ئازاری‌ مه‌مك دروست ده‌كه‌ن‬

‫كاتێك ئه‌م نیشانانه‌ت هه‌بو‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك پشتگوێی مه‌خه‌‬

‫پێویس����ته‌ هه‌موو كه‌سێك كاتێك چه‌ند‬ ‫نیشانه‌یه‌كی‌ نامۆ ئه‌بینێت به‌زوترین كات‬ ‫به‌دوای‌ چاره‌س����ه‌ردا بگه‌ڕێت‪ ،‬ئه‌مانه‌ی‌‬ ‫خواره‌وه‌ به‌ش����ێكن له‌و نیشانانه‌ی‌ كه‌‬ ‫ده‌بێ����ت ه����ه‌رزو ب����ه‌دوای‌ هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫بگه‌ڕێیت و پشتگوێی نه‌خه‌یت‪.‬‬

‫ی‬ ‫ی ئازار ‌‬ ‫ی ئافره‌تان توش ‌‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر ‌‬ ‫مه‌م���ك ده‌بن‪ ،‬هه‌ندێكیان راس���ته‌وخۆ‬ ‫ی ئه‌و‌ه له‌خۆی���ان ده‌كه‌ن ك ‌ه‬ ‫مه‌ترس��� ‌‬ ‫ش���ێرپه‌نجه‌ی‌ مه‌مكیان بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی زۆریان هۆكاره‌كانیان ئه‌مانه‌ ‌‬ ‫به‌شێك ‌‬ ‫خواره‌وه‌ن‌و مه‌ترسیدار نیه‌‪.‬‬ ‫‪ -‬نزیكبونه‌و‌ه له‌سوڕی‌ مانگانه‌‪ .‬به‌پێی‬

‫ێ ئافره‌تێك‬ ‫توێژین���ه‌وه‌كان له‌هه‌ر س��� ‌‬ ‫ی ئ���ازاری‌ مه‌مك ده‌بن‬ ‫دوانیان توش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م���ه‌ش ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆگۆڕانكار ‌‬ ‫هۆرمۆنات له‌و ماوه‌یه‌دا‪.‬‬ ‫ نزیكبون���ه‌وه‌ له‌ته‌مه‌ن���ی‌ نائومێدی‌‪.‬‬‫ی‬ ‫ئه‌م���ه‌ش به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌ به‌ه���ۆ ‌‬ ‫گۆڕانكاری‌ له‌هۆرمونات روده‌دات‪.‬‬

‫ دابه‌زین����ی‌ كێ����ش‌ زۆر له‌ماوه‌یه‌ك���� ‌‬‫ی‬ ‫كورتدا به‌ب����ێ‌ ئه‌وه‌ی‌ هیچ به‌رنامه‌یه‌كی‌‬ ‫رێجیم بكرێت‪.‬‬ ‫ تای‌ به‌رده‌وام‪ .‬گه‌ر به‌رده‌وام هه‌ستت‬‫به‌گه‌رمی‌ له‌ش����ت ك����رد له‌وانه‌یه‌ ئه‌مه‌‬ ‫هۆكاره‌كه‌ی‌ بێت‪.‬‬ ‫• هه‌وكردنی‌ كۆئه‌ندامی‌ میزه‌رۆ‪.‬‬ ‫• هه‌ندێ‌ جۆری‌ ده‌رمان‪.‬‬ ‫• نه‌خۆشی‌ شێرپه‌نجه‌‪.‬‬

‫ی قورسایی‌‌و‬ ‫ی وه‌رزشه‌وه‌ وه‌ك هه‌ڵگرتن ‌‬ ‫ به‌كارهێنان���ی‌ س���تیان‪ .‬به‌پێ��� ‌‬‫ی ئافره‌تان ئه‌و ئه‌و وه‌رزش���انه‌ی‌ ك ‌ه بۆسینگ‌و شان‌و‬ ‫توێژین���ه‌وه‌كان زۆرینه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌هێنن قه‌باره‌یان قۆڵ���ه‌كان ده‌كرێت‌و كارده‌كه‌نه‌ س���ه‌ر‬ ‫س���تیانانه‌ی‌ به‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی مه‌م���ك به‌تایبه‌ت��� ‌‬ ‫نه‌گونجاو‌ه بۆی���ان یان زۆر بچوكه‌ یان ماس���ولكه‌كان ‌‬ ‫ی وه‌رزشكردن‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تا ‌‬ ‫زۆر گه‌وره‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی وه‌رزش‪ .‬زۆرجار ئازار ‌‬ ‫ هه‌ندێ‌ جۆر ‌‬‫ ته‌نگه‌نه‌فه‌سی‌‪.‬‬‫ی‬ ‫ێ جۆر ‌‬ ‫ی هه‌یه‌ به‌هه‌ند ‌‬ ‫مه‌مك په‌یوه‌ند ‌‬

‫ره‌نگه‌هۆكاری‌ ته‌نگه‌نه‌فه‌س����ی‌ ئه‌مانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خواره‌وه‌ب����ن هه‌ربۆیه‌ زو چاره‌س����ه‌ری‌‬ ‫پێویستی‌ بۆبدۆزه‌وه‌‪.‬‬ ‫• هه‌وكردنی‌ سییه‌كان‪.‬‬ ‫• نه‌خۆشییه‌كانی‌ دڵ‪.‬‬ ‫• هه‌وكردنی‌ بۆری‌ هه‌ناسه‌دان‌و چه‌ندین‬ ‫نیشانه‌ی‌ تر‪.‬‬ ‫ گۆڕان����كاری‌ له‌ڕه‌نگی‌ پیس����ایی‌ به‌بێ‌‬‫هۆ‪.‬‬ ‫ هه‌ستكردن به‌تێربون پاش خواردنێكی‌‬‫كه‌م‪ .‬له‌م كات����ه‌دا له‌وانه‌یه‌ هۆكاره‌كه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مانه‌ بێت‪:‬‬ ‫كێشه‌ له‌ بۆری‌ خواردن‪.‬‬ ‫• برینی‌ كۆئه‌ندامی‌ هه‌رس‪.‬‬ ‫• شێرپه‌نجه‌ی‌ په‌نكریاس‪.‬‬

‫ئه‌و ده‌ردراوان ‌هی‌ له‌كات ‌ی دوگیانیدا دروست ده‌بن‬ ‫به‌گش���تی‌ ئافره‌ت���ان له‌كات���ی‌ دوگیانیدا‬ ‫كێش���ه‌ی‌ ده‌ردراوی‌ كۆئه‌ندامی زاوزێیان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌شێكیان زۆرن‌و به‌شێكیتریان كه‌م‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پێویس���ته‌ هه‌موان بیزانن ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ جۆره‌كانی‌ ئ���ه‌و ده‌ردراوانه‌ ده‌گۆڕێن‬ ‫به‌هۆی‌ جۆری‌ نه‌خۆشییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫• هه‌وكردنی‌ جۆری‌ كه‌ڕو‬ ‫ئه‌وكه‌س���انه‌ی‌ ئه‌م هه‌وكردنه‌ی���ان هه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر دوگیان بن یاخود ن���ا ئه‌وه‌ ئه‌م‬ ‫نیشانانه‌یان ده‌بێت‪:‬‬

‫ خوران‬‫ سوربونه‌وه‌‪.‬‬‫ ئازار له‌ناو له‌ش‪.‬‬‫ ده‌ردراوێكی‌ سپی‌ بێ‌ بۆنه‌‪.‬‬‫ هه‌ندێ‌ جار ئازار دروست ده‌بێت له‌كاتی‌‬‫جوت بوندا‪.‬‬ ‫ ئه‌م ده‌ردراوه‌ ئاساییه‌ له‌كاتی‌ دوگیانیدا‬‫به‌هۆی‌ گۆڕانكاری���ه‌ هۆرمۆنیه‌كان‌و چه‌ند‬ ‫هۆكارێكی‌ تر روئه‌دات‪ .‬بۆچاره‌س���ه‌ریش‬ ‫پێویس���ته‌ پزیش���ك ئاگاداربكرێت���ه‌وه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌ری‌ پێویستی‌ بۆبكرێت‪.‬‬

‫• هه‌وكردنی‌ به‌كتریا‬ ‫ئ���ه‌م ج���ۆره‌ هه‌وكردنه‌ به‌ه���ۆی‌ ناڕێك ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌كتریایه‌ له‌كۆئه‌ندام���ی‌ زاوزێ‌‪ .‬زۆربه‌ی‌‬ ‫جار نیشانه‌ی‌ نیه‌ گه‌ر نیشانه‌ی‌ ده‌ركه‌وت‬ ‫ئه‌وه‌ به‌م شێوه‌یه‌ ده‌بێت‪:‬‬ ‫ بون���ی‌ ده‌ردراوێ���ك ل���ه‌دوای‌ كردرای‌‬‫س���ێكس‌و بۆنه‌ك���ه‌ی‌ ل���ه‌ بۆنی‌ ماس���ی‌‬ ‫ده‌چێت‪.‬‬ ‫ خ���وران‌و هه‌س���تیاری‌ ل���ه‌و ش���وێنه‌و‬‫ده‌وروبه‌ری‌‪.‬‬ ‫‪-‬ئه‌م جۆره‌ هه‌وكردنه‌ ئاس���ایی‌ نیه‌و گه‌ر‬

‫چاره‌سه‌ر نه‌كرێت هه‌وكردنه‌كه‌ ئه‌ڕوات بۆ‬ ‫منداڵدان و له‌وانه‌یه‌ ببێته‌ هۆی‌ له‌باربردن ‌‬ ‫ی‬ ‫منداڵه‌كه‌‪.‬‬ ‫• ده‌ردراوی‌ خوێناوی‌‬ ‫ئاساییه‌ گه‌ربێت خانمانی‌ دوگیان له‌پاش‬ ‫جوتبون چه‌ند دڵۆپه‌ خوێنێكیان هه‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر زو نه‌وه‌س���تا ئه‌وه‌ پێویسته‌‬ ‫به‌زوترین كات س���ه‌ردانی‌ پزیشك بكات‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ مه‌ترس���یداره‌ خوێ���ن له‌كات���ی‌‬ ‫دوگیانی‌‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫مـه‌سـه‌لــه‌ ‌ی ویــژدان‬

‫سه‌ره‌تایه‌ك بۆ ره‌خنه‌ ‌ی ئه‌خالقی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌سه‌اڵت‪ ،‬له‌مێژوی‌ نوێی كورددا‬ ‫سامان مسته‌فا ره‌شید‬ ‫"مه‌س����ه‌له‌ی‌ وی����ژدان" یان چ����ۆن بوم‬ ‫به‌خان����ه‌دان‪ ،‬سه‌رگوزش����ته‌یه‌كی‌ ئه‌ده‌بییه‌‬ ‫له‌تایپی تێكس����ته‌كانی‌ س����ه‌ربه‌قوتابخان ‌هی‌‬ ‫ریالیزم����ی‌ ره‌خنه‌یی����ه‌ له‌الیه‌ن ش����اعیری‌‬ ‫ناس����راوی‌ كورد ئه‌حم����ه‌د موختارجافه‌وه‌‬ ‫نوس����راوه‌‪.‬ئه‌گه‌رچی‌ ئه‌م سه‌رگوزش����ته‌یه‌‬ ‫له‌ساڵه‌كانی‌ (‪ )1928_1927‬نوسراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌كه‌ی‌ دواكه‌وتوه‌ بۆ (‪1970‬ز) ‪.‬‬ ‫كاره‌كته‌ری‌ س����ه‌ره‌كی‌ ئه‌م سه‌رگوزه‌شته‌یه‌‬ ‫كه‌س����ێكه‌ به‌ناوی‌"زۆراب ئه‌فه‌ن����دی‌"‪ .‬له‌م‬ ‫سه‌رگوزش����ته‌یه‌دا بۆیه‌كه‌مینج����ار له‌مێژوی‌‬ ‫نوێی كورداتێكس����تێك "وی����ژدان" ده‌كاته‌‬ ‫ت����ه‌وه‌ری‌ باس����وخواس‌و ده‌یگۆڕێ����ت ب����ۆ‬ ‫میكانیزمێك بۆ كه‌شفكردن‌و البردنی‌ هه‌مو‬ ‫ماسكه‌كانی‌ سه‌رڕوی‌ جه‌وروسته‌م‌و ره‌فتاره‌‬ ‫نائه‌خالقییه‌كانی‌ چین‌و توێژه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌‬ ‫جی����اوازه‌كان‌و ده‌س����ته‌اڵتدارانی‌ كۆمه‌ڵگه‌‪.‬‬ ‫له‌وێ����دا ویژدان ده‌بێته‌ بابه‌تی‌ س����ه‌ره‌كی‌‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌ ناو تێكستێكی‌ ئه‌ده‌بی‪.‬‬ ‫كاره‌كت����ه‌ری‌ زۆراب ئه‌فه‌ن����دی‌‪ ،‬له‌س����ه‌ر‬ ‫گوزشته‌كه‌دا به‌دو وێس����تگه‌دا تێده‌په‌ڕێت‪:‬‬ ‫وێستگه‌ی‌ یه‌كه‌م كه‌س����ێكی‌ ویژدانزیندوی‌‬ ‫پرس����یاركه‌ره‌ كه‌ زۆر به‌ته‌نگ مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫ویژدان‌و چاكه‌ی‌ گشتییه‌وه‌ دێت‪ .‬وێستگه‌ی‌‬ ‫دوه‌م ب����اس له‌ژیان����ی‌ ناوب����راو ده‌كات‬ ‫دوای‌ ده‌س����تبه‌ردابون له‌وی����ژدان‌و گۆڕانی‌‬ ‫به‌كه‌سێكی‌ سته‌مكه‌رو خۆپه‌رست‪ .‬به‌وه‌ش‬ ‫گۆڕانێكی‌ گه‌وره‌ به‌س����ه‌ر ژیان‌و گوزه‌رانیدا‬ ‫دێ����ت‌و ده‌بێت به‌خانه‌دان! هه‌وڵده‌ده‌ین له‌م‬ ‫نوسینه‌ كورته‌دا سۆراغی‌ چه‌ند پرسیارێكی‌‬ ‫گرنگ بكه‌ین له‌وان����ه‌ش‪ :‬ئایا ده‌كرێت ئه‌م‬ ‫تێكسته‌ به‌ده‌س����تپێك‌و سه‌ره‌تای‌ ره‌خنه‌ی‌‬ ‫ئه‌خالقی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌س����ه‌اڵت له‌مێژوی‌‬ ‫نوێی كورددا بده‌ینه‌ قه‌ڵه‌م؟ بۆ له‌ئێس����تادا‬ ‫گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ "مه‌س����ه‌له‌ی‌ ویژدان" گرنگه‌؟‬ ‫ئایا خوێندنه‌وه‌و شرۆڤه‌كردنی‌ ئه‌م تێكسته‌‬ ‫چ سودێك به‌ئێستای‌ ئێمه‌ ده‌گه‌یه‌نێت؟ ئایا‬ ‫دیارترین ئ����ه‌و ره‌زیله‌ته‌ ئه‌خالقییانه‌ چیین‬ ‫كه‌ ئه‌م تێكسته‌ ره‌خنه‌ی‌ ئاڕاسته‌ كردون؟‬ ‫هۆكاری‌ ئه‌و وه‌رگه‌ڕان‌و قڵپونه‌وه‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫چ����ی ب����و له‌كاره‌كت����ه‌ری‌ زۆراب ئه‌فه‌ندیدا‬ ‫رویدا؟ ئایا چۆن ل����ه‌م وه‌رگه‌ڕانه‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫تێبگه‌ی����ن؟ ئه‌مانه‌و چه‌ندین پرس����یاری‌ تر‬ ‫بابه‌تی‌ سه‌ره‌كی‌ ئه‌م نوسینه‌ پێكده‌هێنن‪.‬‬ ‫مه‌سه‌له‌ی‌ ویژدان وه‌ك پرۆسه‌ی ره‌خنه‌ی‌‬ ‫ئه‌خالقی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌سه‌اڵت!‬ ‫س����ه‌ره‌ڕای‌ له‌به‌رچاوگرتن����ی‌ جی����اوازی‬ ‫به‌رچ����اوی‌ نێوان كۆنس����ێپته‌كانی‌‪(:‬ویژدان‬ ‫‪ ، Conscience‬ئ����اكار‪، Ethics‬‬ ‫ئه‌خ��ل�اق‪ .) Morals‬ده‌كرێت تێكس����تی‌‬ ‫مه‌س����ه‌له‌ی‌ وی����ژدان وه‌ك پرۆس����ه‌یه‌ك بۆ‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ ئه‌خالقی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫بدرێته‌ قه‌ڵه‌م له‌به‌ر ئه‌م هۆكارانه‌‪:‬‬ ‫یه‌ك����ه‌م‪ :‬ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌م تێكس����ته‌و ئه‌و‬ ‫بابه‌تان����ه‌ی‌ باس����ی لێوه‌ ك����راوه‌ به‌ته‌واوی‌‬ ‫پرس����ی‌ئه‌خالق‌و ره‌خن����ه‌ی‌ ئه‌خالقیی����ن‪.‬‬ ‫تێكس����ته‌كه‌ له‌ڕێگ���� ‌هی‌ زۆراب ئه‌فه‌ندییه‌وه‌‬ ‫له‌وێس����تگه‌ی‌ یه‌كه‌می‌ ژیانیدا بانگه‌ش����ه‌و‬ ‫بازاڕگه‌رم����ی‌ ده‌كات ب����ۆ‪ :‬راس����تگۆیی‪،‬‬ ‫ئینس����انییه‌ت‪ ،‬عه‌دال����ه‌ت‪ ،‬م����اف‪،‬‬ ‫به‌ته‌نگه‌وه‌هاتن����ی‌ ئه‌وی‌ ت����ر‪ ..‬هتد ئه‌مانه‌‬ ‫ئ����ه‌و فه‌زیله‌تانه‌ن كه‌ خاوه‌نی‌ تێكس����ته‌كه‌‬ ‫چاوی تێبڕیوه‌‪ .‬له‌به‌رامبه‌ردا چ له‌وێستگ ‌هی‌‬ ‫یه‌كه‌م‌و وێستگ ‌هی‌ دوه‌می‌ ژیانی‌ كاره‌كته‌ری‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ تێكسته‌كه‌ ره‌خنه‌ی‌ توند ئاڕاست ‌هی‌‬ ‫ره‌زیله‌ت����ه‌ ئه‌خالقییه‌كانی‌ وه‌كو‪ :‬س����ته‌م‪،‬‬ ‫دزی‌‪ ،‬گ����زی‌‌و فێڵ‪ ،‬خیانه‌ت‪ ،‬واس����ته‌كاری‌‪،‬‬ ‫چاپلوسی‌و ماس����تاوچێتی‌‪ ،‬ریاكاری‌‪...‬هتد‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫دوه‌م‪ :‬به‌له‌به‌رچاوگرتنی‌ ئه‌و كۆنتێكسته‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و فه‌رهه‌نگ����ی‌و مێژوییه‌ی‌ كورد‬ ‫كه‌ تێكس����ته‌كه‌ی‌ تیا له‌دایكبوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌مان‬ ‫ب����ۆ رونده‌بێت����ه‌وه‌ كه‌ چه‌م����ك‌و زاراوه‌كان‬ ‫به‌تایب����ه‌ت زاراوه‌ فه‌لس����ه‌فییه‌كان‌و هه‌ت����ا‬ ‫كایه‌ی‌ فه‌لس����ه‌فه‌ش ئه‌وه‌نده‌ گه‌ش����ه‌كردو‬ ‫نه‌بوه‌ له‌فه‌رهه‌نگی‌ كوردیدا كه‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫میكانیكی‌ ئه‌م زاراوانه‌ لێك جیاكرابێتنه‌وه‌و‬ ‫سنوری‌ مه‌عریفیان بۆ دیاری‌ كرابێت‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫جیا ل����ه‌و‌هی‌ له‌بیروباوه‌ڕی‌ ب����اودا ئه‌وكات‬ ‫زیات����ر ئه‌خالقوه‌ك پێناس����ێك بۆ ئه‌خالقی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌ به‌كارب����راوه‌‪ .‬وێ����ڕای‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌وان����ه‌ش نابێ����ت بیرمان بچێ����ت ئه‌حمه‌د‬ ‫موختار ئه‌دیب بوه‌ نه‌ك لێكۆڵه‌ری‌ فه‌لسه‌فی‌‌و‬ ‫تێكسته‌كه‌شی تێكس����تێكی‌ ئه‌ده‌بییه‌ نه‌ك‬ ‫فه‌لس����ه‌فی‌ تاچه‌مك����ه‌كان ب����ه‌وردی‌ جی����ا‬ ‫بكات����ه‌وه‌‪ .‬هه‌وڵم����ان داوه‌ له‌خوێندنه‌و‌هی‌‬ ‫ته‌نها ئه‌م تێكس����ته‌دا پش����ت له‌پره‌نسیپی‌‬ ‫پریس����ایزی‌ كۆنس����ێپته‌ فه‌لس����ه‌فییه‌كان‬ ‫بكه‌ی����ن‌و خۆم����ان له‌گیروگرفت����ی‌ جیاوازی‌‬ ‫تیۆری‌ نێ����وان ویژدان‌و ئه‌خ��ل�اق ببوێرین‌و‬ ‫چاو له‌وجیاوازییانه‌ بنوقێنین‪ .‬ئه‌ڵبه‌ت ئه‌م‬ ‫یه‌كس����انكردنه‌ ل����ه‌ڕوی‌ تێرمینۆلۆژییه‌وه‌ نا‬

‫به‌ڵكو وه‌ك هه‌اڵواردنێكی‌ به‌مه‌به‌ست‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتنی‌ ئه‌و به‌ڵگانه‌ی‌ سه‌ره‌و‌ه‬ ‫ده‌توانی����ن بگه‌ینه‌ ئ����ه‌و به‌رئه‌نجامه‌ی‌ كه‌‬ ‫ره‌خنه‌كانی‌"مه‌سه‌له‌ی‌ ویژدان"ه‌كه‌ی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫موختار جاف ده‌كرێت وه‌ك پرۆس����ه‌یه‌كی‌‬ ‫ج����دی‌ ره‌خن���� ‌هی‌ ئه‌خالق����ی‌ له‌كۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتبخوێنرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬هه‌روه‌ها سه‌باره‌ت به‌دانانی‌ ئه‌م‬ ‫تێكسته‌ به‌س����ه‌ره‌تای‌ پرۆس����ه‌ی‌ ره‌خنه‌ی‌‬ ‫ئه‌خالق����ی‌‪ ،‬به‌گوێ����ره‌ی‌ زانیارییه‌كانی‌ ئێمه‌‬ ‫به‌رله‌"مه‌س����ه‌ل ‌هی‌ وی����ژدان" تێكس����تێكی‌‬ ‫كوردیمان له‌به‌رده‌س����تدا نیه‌ ب����ه‌و رونی‌‌و‬ ‫راش����كاوی‌‌و س����ه‌ربه‌خۆییه‌"ویژدان ی����ان‬ ‫ئه‌خالق"ی‌ كردبێته‌ئامرازێك بۆ ره‌خنه‌گرتن‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگ����ه‌و ده‌س����ه‌اڵت‪ .‬تێكس����تێكم‬ ‫به‌رچ����او نه‌كه‌وت كه‌ ئه‌خالق����ی‌ كۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ كردبێته‌ بابه‌تی‌ سه‌ره‌كی‌ خۆی‌‌و‬ ‫كێشابێتیه‌ ناو گفتوگۆو دیالۆگێكی‌ توالنی‌و‬ ‫جدیی����ه‌وه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ ئه‌حم����ه‌د موختار‬ ‫جاف له‌"مه‌س����ه‌له‌ی‌ وی����ژدان"دا ئه‌وكار‌هی‌‬ ‫ك����ردوه‌‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌"مه‌س����ه‌له‌ی‌ وی����ژدان"‬ ‫به‌ڕۆڵی‌ خۆی‌ ده‌بێته‌ پێش����ه‌نگی‌ ئه‌م ره‌وته‌‬ ‫له‌ڕه‌خنه‌گرتن له‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌س����ه‌اڵت له‌ناو‬ ‫رۆش����نبیری‌ ك����وردی له‌س����ه‌رده‌می‌ نوێدا‪.‬‬ ‫ده‌شێت ئه‌حمه‌د موختار جاف به‌داهێنه‌ری‌‬ ‫ئه‌مكایه‌ له‌ڕۆش����نبیری كوردی����دا دابنرێت‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هه‌وڵێك بۆ گێڕانه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫تێكسته‌بۆ جێگه‌و پێگه‌ی‌ گونجاوی‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫بۆ له‌ئێس����تادا گه‌ڕانه‌وه‌بۆ "مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫وی����ژدان" گرنگ����ه‌؟ ئای����ا خوێندن����ه‌وه‌و‬ ‫ش����رۆڤه‌كردنی‌ ئه‌م تێكس����ته‌ چ س����ودێك‬ ‫به‌ئێس����تای‌ ئێم����ه‌ ده‌گه‌یه‌نێ����ت؟ ئایا ئه‌و‬ ‫دۆخ����ه‌ی‌ تێكس����ته‌كه‌ ره‌خن����ه‌ی‌ لێگرتوه‌‬ ‫له‌ئێستادا چی لێ به‌سه‌ر هاتوه‌؟‬ ‫هاواری‌به‌رزی‌"مه‌س����ه‌له‌ی‌ ویژدان" له‌په‌نا‬ ‫گوێی قورسی كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی دا!‬ ‫له‌فیلم����ی‌ "‪ "Pinocchio‬دیالۆگێ����گ‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬ده‌ڵێ‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ ببیته‌ (كوڕێكی‌)‬ ‫مرۆڤێك����ی‌ راس����ته‌قینه‌ ده‌بێ����ت له‌نێ����وان‬ ‫راس����ت‌و هه‌ڵ����ه‌دا هه‌ڵبژێری����ت‪ .‬كاتێك كه‌‬ ‫پینۆكی����ۆ ده‌پرس����ێت چۆن ئ����ه‌وه‌ بكه‌م؟‬ ‫له‌وه‌اڵمدا پێی ده‌ڵێ����ت‪ :‬ویژدانتپێتده‌ڵێت‪.‬‬ ‫وی����ژدان‬ ‫ده‌پرس����ێت‪(:‬‬ ‫كاتێ����ك‬ ‫چیی����ه‌‪) conscience_what are‬‬ ‫دا؟ جیمنی‌ كریكت پێی ده‌ڵێ‌‪" :‬ویژدان ئه‌و‬ ‫ده‌نگه‌ كزو الوازه‌یه‌‪ ،‬ك����ه‌ مرۆڤه‌كان گوێی‬ ‫بۆ ناگرن‪ .‬ئ����ه‌وه‌ش ئه‌و گرفته‌یه‌ كه‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫جیهان پێوه‌ی‌ ده‌ناڵێنێت!"‬ ‫ئ����ه‌و گفتوگۆی����ه‌ تاڕاده‌یه‌ك س����ه‌ره‌تای‌‬ ‫كاره‌ك����ه‌ی‌ بۆ ئێمه‌ ئاس����ان ك����ردوه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫ئێمه‌ لێره‌دا پرس����یاره‌كه‌ هه‌ڵده‌گێڕینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئایا كۆمه‌ڵگ����ه‌و چین‌و توێژه‌ جیاوازه‌كانی‌‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی‌ ك����وردی‌ گوێیان ب����ۆ ده‌نگی‌‬ ‫جێگی����رو نه‌گ����ۆڕی‌ "مه‌س����ه‌له‌ی‌ وی����ژدان‬ ‫"راگرت؟ باسۆراغێكی‌ ئه‌و پرسیاره‌ بكه‌ین‌و‬ ‫دواتر بڕیار بده‌ین‪.‬‬ ‫یه‌ك����ه‌م‪ :‬وه‌ك دوات����ر ل����ه‌م تێكس����ته‌دا‬ ‫بۆم����ان ده‌رده‌كه‌وێت ‪ ،‬زۆربه‌ی‌ ئه‌و گرفت‌و‬ ‫كه‌موكوڕییه‌ ئه‌خالقیانه‌ی‌ ئه‌وكات ئه‌حمه‌د‬ ‫موختار جاف به‌یانی‌ كردوه‌و ره‌خنه‌ی‌ كردون‬ ‫ئێستا نه‌ك له‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌سه‌اڵتی‌ كوردیدا‬ ‫ماون به‌ڵكو له‌وپه‌ڕی‌ بازاڕگه‌رمییدان‪ .‬دوه‌م‪،‬‬ ‫به‌بڕوای‌ ئێمه‌ ئه‌م تێكس����ته‌ قه‌باره‌ بچوكه‌و‬ ‫په‌یامه‌ گه‌وره‌كانی‌ ناوی‌ به‌جدی‌ وه‌رنه‌گیران‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ناوه‌ڕۆك‌و ره‌خنه‌كانی‌ ناوتێكسته‌كه‌‬ ‫ن����ه‌ك باش الی‌ ب����ه‌الدا نه‌كراوه‌ته‌وه‌ به‌ڵكو‬ ‫تائه‌ن����دازه‌ی‌ پشتگوێخس����تن وه‌النراوه‌‪ .‬كه‌‬ ‫ده‌كرا ئه‌م تێكس����ته‌ خزمه‌تێك����ی‌ گه‌ور‌هی‌‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌ ب����كات له‌بابه‌ت خۆیدا‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ وێنایه‌ك����ی‌ واقیع����ی‌ كۆمه‌ڵگ ‌هی‌‬ ‫كوردیی����ه‌ ك����ه‌ نوس����ه‌ره‌كه‌ی‌ راس����ته‌وخۆ‬ ‫ب����ه‌ر ره‌فت����اره‌ نائه‌خالقیی����ه‌كان كه‌وتوه‌و‬ ‫راس����تگۆیانه‌و راشكاوانه‌ بۆی دیاریكردوین‪.‬‬ ‫س����ێیه‌م‪ :‬ناوه‌ڕۆكی‌ ئه‌م تێكسته‌ نه‌ك الی‌‬ ‫عامی‌ خوێنده‌واران به‌گرنگی پێویس����ته‌وه‌‬ ‫وه‌رنه‌گیراوه‌ ئه‌وه‌ی‌ خراپه‌ ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫قسه‌ش����یان له‌س����ه‌ر پرس����ی هاوش����ێوه‌ی‌‬ ‫ناوه‌ڕۆك‌و بابه‌ته‌كانی‌ ناو ئه‌م سه‌رگوزشته‌یه‌‬ ‫كردوه‌ به‌ئه‌نقه‌ست بێ یان بێ ئاگایی الیان‬ ‫ب����ه‌الی‌ ئه‌م تێكس����ته‌دا نه‌كردۆت����ه‌وه‌‪ .‬كه‌‬ ‫ئه‌مه‌ش ره‌نگه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌و خوه‌خراپه‌ی‌‬ ‫رۆشنبیری‌ ئێمه‌وه‌ هه‌بێت كه‌ مێژوی‌ خۆمان‌و‬ ‫یه‌كتر ناخوێنین����ه‌وه‌‪ .‬ئیدی‌ ره‌نگه‌ هۆكاری‌‬ ‫ئه‌مه‌ش خۆبه‌كه‌مزانین بێ به‌رامبه‌ر رابردوی‌‬ ‫خۆمان یان رژدی‌‌و حه‌س����ودی‌ بێ له‌ئاست‬ ‫یه‌كت����ردا‪ .‬ئه‌مه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ له‌ئه‌ده‌بیاتی‌‬ ‫جیهانیدا دۆخه‌كه‌ ته‌واو پێچه‌وانه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫الی‌ ئێمه‌یه‌‪ .‬ئه‌وه‌ت����ا به‌پێچه‌وان ‌هی‌ ئێمه‌وه‌‬ ‫باشترین‌و نه‌فه‌س����درێژترین رۆماننوسه‌كانی‌‬ ‫روس پێیان نه‌نگی‌ نیه‌ بڵێن "ئێمه‌ هه‌مومان‬ ‫له‌نێو پاڵتۆك����ه‌ی‌ گۆگۆڵه‌وه‌ هاتوینه‌ته‌ده‌ر"‬ ‫ك����ه‌ تێكس����تێكی‌ به‌قه‌باره‌ بچوك����ه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫تائێس����تا به‌گوێ����ره‌ی‌ زانی����اری‌ من‪ ،‬كه‌س‬ ‫نه‌یوتوه‌ من له‌مه‌سه‌له‌ی‌ ویژدانه‌ك ‌هی‌ ئه‌حمه‌د‬

‫موختار سودم وه‌رگرتوه‌! ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌‬ ‫ده‌كرا س����ودی‌ گ����ه‌وره‌ی‌ لێوه‌ربگیرێت بۆ‬ ‫به‌رچاوڕونی‌‌و ده‌ستنیش����انكردنی‌ سه‌ره‌تای‌‬ ‫"ره‌خن ‌هی‌ ئه‌خالقی‌" له‌كۆمه‌ڵگه‌و ده‌سه‌اڵت‬ ‫له‌مێژوی‌ رۆش����نبیری‌ كوردیدا یان النیكه‌م‬ ‫وه‌ك هه‌وڵ����ی‌ ده‌س����تپێك‌و س����ه‌ره‌تایی‬ ‫بخوێنرێته‌وه‌‪ .‬كه‌واته‌ ئێس����تا به‌دڵنیاییه‌وه‌‬ ‫ده‌توانین بڵیین نا‪ .‬كورد به‌گشتی‌ گوێی بۆ‬ ‫په‌ی����ام‌و ره‌خنه‌ ئه‌خالقییه‌كانی‌ هاواری‌ ئه‌م‬ ‫ویژدانه‌ نه‌گ����رت‪ .‬ده‌ی‌ كه‌وایه‌ ئه‌وه‌ش ئه‌و‬ ‫گرفته‌یه‌ ئێس����تا كۆمه‌ڵگای‌ كوردی‌ پێوه‌ی‌‬ ‫گرفتاره‌!‬ ‫ئای����ا دیارترین ئ����ه‌و ره‌خنانه‌ چین ئه‌م‬ ‫تێكست ‌ه ئاڕاسته‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌و ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫ئێمه‌ی‌ ك����ردون؟ ب����ۆ س����ۆراغكردنی‌ ئه‌و‬ ‫پرس����یاره‌ هه‌وڵده‌ده‌ین ژیان����ی‌ زۆراب به‌گ‬ ‫له‌هه‌ردو وێستگه‌ گرنگه‌ك ‌هی‌ ناو تێكسته‌كه‌دا‬ ‫بخه‌ینه‌ڕو له‌و رێگه‌یه‌و‌ه ئاشنابین به‌دیارترین‬ ‫ره‌خنه‌كان‪.‬‬ ‫وێستگه‌ی‌ یه‌كه‌م‪:‬‬ ‫زۆراب به‌گ وه‌ك ویژدانێكی‌ زیندو‬ ‫ئ����ه‌م وێس����تگه‌یه‌ی‌ ژیان����ی‌ زۆراب به‌گ‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تای‌ چیرۆكه‌ك����ه‌داو ل����ه‌دوای‌‬ ‫مردن����ی‌ باوكیی����ه‌وه‌ ده‌س����ت پێ����ده‌كات‬ ‫تائه‌وكاته‌ی‌ له‌س����ه‌ر نوس����ینی‌ سكااڵیه‌ك‬ ‫بۆ كه‌س����ێك له‌الیه‌ن ده‌س����ه‌اڵتی‌ میرییه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تگیر ده‌كرێ����ت‪ .‬ل����ه‌م وێس����تگه‌یه‌دا‬ ‫ئه‌حم����ه‌د موخت����ار ج����اف‪ ،‬زۆرابئه‌فه‌ندی‌‬ ‫وه‌ك نمون����ه‌ی‌ ویژدانێك����ی‌ زین����دو ده‌كاته‌‬ ‫مه‌حه‌ك‌و(پرس����یاركردن‌و ئیس����تدالگه‌ری‌)‬ ‫و(رۆحیه‌ت����ی‌ به‌ته‌نگه‌وه‌هاتنی‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫ئه‌ویتر ) ده‌كاته‌ دو القی‌ ئه‌م ویژدانه‌ زیندوه‌‬ ‫تاوه‌كو گه‌ش����تێكی‌ پێ ب����كات به‌ناوپێچه‌‬ ‫تاریكه‌كان����ی‌ ژیان����ی‌ نائه‌خالق����ی‌ چین����ه‌‬ ‫جیاوازه‌كان����ی‌ كۆمه‌ڵگه‌و ده‌س����ه‌اڵتداراندا‪.‬‬ ‫به‌مه‌ش په‌رده‌ له‌سه‌ر چه‌ندین گرفت‌و بیماری‌‬ ‫ویژدان����ی‌‌و خزان����ی‌ ئه‌خالق����ی‌ له‌بواره‌كانی‌‬ ‫ئابوری‌‪ ،‬كۆمه‌اڵیه‌تی‌و ده‌س����ه‌اڵتدا الده‌دات‪.‬‬ ‫بۆمان رونده‌كاته‌وه‌ ك����ه‌ له‌كۆمه‌ڵی‌ ئێمه‌دا‬ ‫تاچ ئاستێكی‌ ترس����ناك ئه‌خالق‌و فه‌زیله‌ته‌‬ ‫ئه‌خالقیی����ه‌كان له‌قه‌یران����دان! بۆی����ه‌ وه‌ك‬ ‫ده‌نگێك����ی‌ جێگی����رو نه‌گۆڕ پ����ڕ به‌گه‌روی‌‬ ‫هاوار ده‌كات تاوه‌كو مه‌س����ه‌له‌ی‌ ویژدانمان‬ ‫بیربێنێته‌وه‌‪ .‬ئه‌كرێت ئه‌م وێس����تگه‌یه‌ وه‌ك‬ ‫وێس����تگ ‌ه ‌ی ژیانی‌ تاكێك����ی‌ ئه‌خالقی له‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵگایه‌كدا كه‌ له‌ئاس����ته‌ گش����تییه‌كه‌یدا‬ ‫كه‌م تازۆر خه‌ریكه‌ ده‌ستبه‌رداری‌ فه‌زیله‌ته‌‬ ‫ئه‌خالقییه‌كانی‌ وه‌ك‪:‬راستگۆیی‌‪ ،‬ده‌ستپاكی‌‪،‬‬ ‫دڵسۆزی‌و به‌ته‌نگه‌وه‌هاتنی‌ ئه‌ویترو عه‌داله‌ت‬ ‫ده‌بێ‪ .‬دۆخی‌ زۆراب به‌گ له‌م وێسته‌گه‌یه‌دا‬ ‫دۆخی‌ مرۆڤێك����ی‌ غه‌مخۆرو پرس����یاركه‌ره‌‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگایه‌كدا كه‌ ده‌رگیری‌ دواكه‌وتویی‌‌و‬ ‫خۆپه‌رستی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندیخوازی‌ كه‌سی بوه‌‪.‬‬ ‫ئیس����تا باش����تر وای����ه‌ كه‌ڵ����ك له‌خودی‌‬ ‫سه‌رگوزش����ته‌كه‌ خ����ۆی‌ وه‌ربگری����ن ب����ۆ‬ ‫دیاریكردن����ی‌ دیارترین ئه‌و خزانه‌ ئه‌خالقی‌‌و‬ ‫بێویژدانییانه‌ی‌ ك����ه‌ چینه‌ جیاوازه‌كان تێی‬ ‫كه‌وتون‪ .‬س����ه‌ره‌تا به‌ڕه‌خنه‌یه‌كی‌ گش����تی‌‬ ‫له‌دۆخ����ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ ده‌س����تپێده‌كات كه‌‬ ‫چۆن له‌كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا منداڵه‌ هه‌ژارو بێ‬ ‫سه‌رپه‌رشته‌كان بێ ماف‌و بێبه‌ریین‌و ده‌بێت‬ ‫له‌ته‌مه‌نێك����ی‌ كه‌م����ه‌وه‌ به‌ناچاری‌ ده‌س����ت‬ ‫له‌خوێن����دن هه‌ڵبگرن‌و ده‌س����ت به‌كاركردن‬ ‫بك����ه‌ن له‌پێناو مان����ه‌وه‌و ژیان����دا به‌قه‌ولی‌‬ ‫زۆراب به‌گ"هه‌مو ئه‌مه‌لیش����م ئه‌وه‌بو كه‌ دو‬ ‫خه‌پل���� ‌هی‌ هه‌رزن‌و چایه‌كی‌ ش����یرین حه‌الڵ‬ ‫بكه‌م‪( .‬مه‌سه‌له‌ی‌ ویژدان ‪ ،‬ل‪ ."16‬هه‌روه‌ها‬ ‫باس ل����ه‌وه‌ده‌كات ك����ه‌ له‌ته‌مه‌نێكی‌ كه‌مدا‬ ‫له‌زۆرێ����ك له‌كاره‌س����ه‌خته‌كاندا له‌نمونه‌ی‌‬ ‫دارتاش����ی‌و ئاس����نگه‌ری‌‌و پینه‌دۆزی‌ كاری‌‬ ‫ك����ردوه‌‪ .‬ده‌یه‌وێ پێمان بڵێ ئه‌مه‌ چیرۆكی‌‬ ‫منداڵه‌ هه‌ژاره‌كانی‌ نیش����تیمانی‌ ئێمه‌یه‌ كه‌‬ ‫چ����ۆن له‌ته‌مه‌نێكی‌ كه‌م����ه‌وه‌ بێبه‌ش ده‌بن‬ ‫له‌به‌شی زۆری‌ مافه‌ ژیانییه‌كانیان‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫ره‌خنه‌یه‌ك����ی‌ زۆر پێش����كه‌وتو تازه‌ی����ه‌ بۆ‬ ‫زه‌مه‌ن����ی‌ خۆی‌‌و ئه‌مه‌ش ئ����ه‌و بابه‌ته‌یه‌ كه‌‬ ‫له‌ئێستادا پێی‌ ده‌وترێت (‪)child labor‬‬ ‫كه‌ ئێسته‌ به‌گوێره‌ی‌ یاسا قه‌ده‌غه‌یه‌!‬ ‫دواتر ئه‌حمه‌د موختار روی‌ نه‌ش����ته‌ری‌‬ ‫ره‌خن����ه‌ی‌ ده‌كات����ه‌ چین����ی‌ "ئه‌س����ناف"و‬ ‫په‌رده‌ له‌س����ه‌ر بێویژدانیی����ه‌كان‌و مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫نائه‌خالقیی����ان‌و غه‌ل‌وغه‌ش����ی‌ زۆری‌ ئ����ه‌م‬ ‫چین����ه‌ له‌گ����ه‌ڵ خه‌ڵك����ی‌ ر‌هش‌و روت‌و‬ ‫كڕیارداهه‌ڵده‌ماڵێ����ت‪ .‬تاده‌گاته‌ جێگه‌یه‌ك‬ ‫به‌وه‌س����تاكه‌ی‌ بڵێ‪":‬ئای����ا به‌ش����ه‌ریعه‌ت‬ ‫غه‌لوغه‌ش����كردن له‌تیجاره‌تا حه‌اڵڵه‌؟ دواتر‬ ‫وه‌ك خۆی‌ ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌كات وه‌س����تاكه‌ی‌‬ ‫به‌نیوه‌مۆڕی‌‌و نیوه‌ ته‌عه‌جوبێكه‌وه‌س����ه‌یری‌‬ ‫ده‌كات‌و پێ����ی ده‌ڵ����ێ‌‪ :‬هه‌رچی‌ ته‌س����هیلی‌‬ ‫مه‌عیش����ه‌ت بكات بۆ خه‌ڵك����ی‌ جائیزه‌ به‌و‬ ‫ش����ه‌رته‌ی‌ قه‌ت����ڵ‌و عه‌رزونام����وس بردنی‌‬ ‫تیانه‌بێ‪".‬‬ ‫دیس����ان زۆراب ب����ه‌گ وه‌ك ویژدانێك����ی‌‬ ‫زین����دو‪ ،‬ده‌پرس����ێت‪ ":‬ئ����ه‌ی‌ مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫ویژدانچییه‌؟ل����ه‌وه‌ش زیات����ر زۆراب ب����ه‌گ‬

‫وه‌ك دواتر له‌م‬ ‫تێكسته‌دا بۆمان‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‬ ‫زۆرب ‌هی‌ ئه‌و گرفت‌و‬ ‫كه‌موكوڕییه‌‬ ‫ئه‌خالقیانه‌ی‌‬ ‫ئه‌وكات ئه‌حمه‌د‬ ‫موختار جاف به‌یانی‌‬ ‫كردوه‌و ره‌خنه‌ی‌‬ ‫كردون ئێستا‬ ‫نه‌ك له‌كۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ كوردیدا‬ ‫ماون به‌ڵكو له‌وپه‌ڕی‌‬ ‫بازاڕگه‌رمییدان‬ ‫بۆم����ان رون ده‌كات����ه‌وه‌ چ����ۆن ئه‌س����ناف‬ ‫كاتێ����ك ده‌س����تبه‌رداری‌ وی����ژدان ده‌ب����ن‬ ‫ده‌كه‌ون����ه‌ روتكردن����ه‌وه‌و س����ته‌مكردن‬ ‫له‌خه‌ڵ����ك‌و كڕی����ار‪ .‬زۆراب ب����ه‌گ له‌بار‌هی‌‬ ‫وه‌ستاكه‌یه‌وه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ له‌به‌ر مه‌سروفی‌‬ ‫زۆری‌ خێزانه‌كه‌ی‌‪ ،‬س����بحه‌ینێ كه‌ ئه‌چو بۆ‬ ‫دوكان ئه‌نواع����ی‌ س����اخته‌كاری‌‌و بێویژدانی‌‬ ‫ئه‌كرد بۆئه‌وه‌ی‌ زه‌ره‌ری‌ ده‌س����ته‌ جله‌كه‌ی‌‬ ‫خێزانی‌ پێ پڕبكاته‌وه‌! پاش����تر مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫پاكوخاوێنی‌‌و ژینگه‌و حیفزولسیحه‌ له‌ماڵی‌‬ ‫وه‌ستاكه‌ی‌ ده‌وروژێنێت(بڕوانه‌ ل‪)27_26‬‬ ‫‪ .‬زۆراب به‌گ له‌سه‌ر ره‌خنه‌كانی‌ خۆی‌ له‌م‬ ‫بواره‌دا به‌رده‌وام ده‌بێت‌و كۆی‌ ئه‌و كارانه‌ی‌‬ ‫وه‌ستاكه‌ی‌ وه‌ك میتافۆری‌ (چینی‌ ئه‌سناف)‬ ‫كه‌ ده‌رحه‌ق به‌خه‌ڵكی‌ هه‌ژارو ره‌ش����وڕوت‬ ‫كردویان����ه‌ به‌كارگه‌لێك����ی‌ نائه‌خالقی‌‌و دور‬ ‫له‌ویژدانی‌ مرۆیی ده‌داته‌ قه‌ڵه‌م‌و ده‌یانخاته‌‬ ‫ژێر پرس����یارییه‌لێكی‌ س����ه‌ختی‌ وه‌هاو‌ه كه‌‬ ‫وه‌ستاكه‌ی‌ له‌ئاستیدا ده‌سته‌وسان ده‌بێت‪.‬‬ ‫تاده‌گات����ه‌ ئه‌و قۆناغه‌ی‌ ئیدی‌ مانه‌و‌هی‌ الی‌‬ ‫ئه‌و وه‌س����تایه‌ به‌هۆی‌ پرسیاره‌كانی‌ ده‌بێته‌‬ ‫كارێك����ی‌ نه‌ك����رده‌و ئ����ه‌وێ جێده‌هێڵێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌م جێهێش����تنه‌ ب����ۆ ئه‌وه‌ی����ه‌ له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫زۆراب ئه‌فه‌ندیی����ه‌وه‌ بمانگوازێته‌وه‌ بۆ ناو‬ ‫ده‌رون����ی‌ چینێكی‌ تر‪ .‬چونك����ه‌ ئه‌م زۆراب‬ ‫ئه‌فه‌ندییه‌ ئه‌یه‌وێ����ت بچێته‌ قواڵیی‌ هه‌ندێ‬ ‫جێگه‌ی‌ ناوده‌رونی‌ كۆمه‌ڵگه‌و ده‌س����ه‌اڵتی‌‬ ‫كوردییه‌وه‌ كه‌ پێش����تر كه‌مت����ر رێگه‌ی‌ پێ‬ ‫براوه‌‪ .‬لێ����ره‌ ب����ه‌دواوه‌ به‌ریه‌ككه‌وتنه‌كانی‌‬ ‫زۆراب به‌گ به‌دیواره‌كانی‌ نائه‌خالقی چین‌و‬ ‫توێژه‌كان����ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ توندت����ر ده‌بێته‌وه‌و‬ ‫ناچار به‌ده‌ركردن‌و له‌ده‌ستدانی‌ یه‌كله‌دوای‌‬ ‫یه‌كی‌ كاره‌كان����ی‌ ده‌كه‌ن‪ .‬زۆراب به‌گ وه‌ك‬ ‫مه‌له‌وانێكی‌ ش����اره‌زا ده‌یه‌وێ بچێته‌ قواڵیی‌‬ ‫ن����او ده‌رونی‌ كۆمه‌ڵگ����ه‌و وێنه‌ی‌ ش����وێنه‌‬ ‫نه‌بینراوه‌كانمان بۆ بگوازێته‌وه‌‪.‬‬ ‫پاشتر رۆشنایی‌ ده‌خاته‌سه‌ر كه‌چڕه‌فتاری‌‬ ‫بازرگان����ه‌كان‪ ،‬باس ل����ه‌وه‌ده‌كات كه‌ چۆن‬ ‫ئه‌وبازرگانه‌ی‌ ئ����ه‌و كاری‌ الكردوه‌ خه‌ریكی‌‬ ‫پێوانه‌ بوه‌ ب����ه‌دو گه‌زی‌ جی����اواز (بڕوانه‌‬ ‫ل‪ .)21_20‬ئینج����ا له‌وێ����وه‌ ئه‌گوازێت����ه‌وه‌‬ ‫ب����ۆ په‌یوه‌ن����دی‌ جوتی����ارو خاوه‌نموڵ����ك‌و‬ ‫گ����زی‌‌و دزیكردن‪ .‬هه‌رچه‌ند ئ����ه‌و ده‌یه‌وێت‬ ‫تێیانبگه‌یه‌نێ����ت ك����ه‌ دزی‌‪ ،‬داخڵی‌ ویژدان‬ ‫نیه‌! لێ به‌وه‌ وه‌اڵمی‌ ده‌ده‌نه‌وه‌ كه‌"به‌حسی‌‬ ‫ئینس����انییه‌ت‌و ویژدانك����ردن لێ����ره‌ پ����اره‌‬ ‫ناكات!ل‪ ."22_21‬به‌وه‌شه‌وه‌ ناوه‌ستێ وێڕای‌‬ ‫گه‌نده‌ڵبونی‌ ده‌وروبه‌ره‌كه‌‪ ،‬لێ خۆی‌ سه‌خت‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ پێداده‌گرێت كه‌ ئه‌و خیانه‌ت‬ ‫ن����اكات‪ .‬به‌اڵم ئه‌وه‌مان ب����ۆ رون ده‌كاته‌وه‌‬ ‫له‌بری‌ پاداشتكردنی‌ له‌پای‌ ئه‌و دڵسۆزییه‌ی‌‬ ‫خراپ به‌س����ه‌ریدا ده‌ش����كێته‌وه‌‪ .‬چون دزو‬ ‫خیانه‌ت����كاران له‌دۆخ����ی‌ هاوپه‌یمانیه‌ك����ی‌‬ ‫تۆكم����ه‌دان‌و بااڵده‌س����تن! ئه‌م����ه‌ش ئ����ه‌و‬ ‫دۆخ����ه‌ به‌ناوبانگه‌ی‌ ن����او ڕۆمانی‌"جه‌نگ‌و‬ ‫ئاش����تیدا" لیۆ تۆڵس����تۆیمان بیردێنیته‌وه‌‬ ‫له‌مه‌ڕ "هاوپه‌یمانێت����ی‌ گه‌نده‌ڵكاران له‌دژی‌‬ ‫چاكه‌خوازان" به‌یانی‌ كردوه‌‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا زۆراب ئه‌فه‌ن����دی‌ پ����ه‌رده‌‬ ‫له‌س����ه‌ر دیارده‌یه‌كی‌ دزێ����وو نائه‌خالقی تر‬ ‫هه‌ڵده‌دات����ه‌وه‌ ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ كاتێك كه‌ به‌‬

‫به‌ڵگه‌ بۆ خاوه‌ن موڵكه‌ك ‌هی‌ ده‌س����ه‌لمێنێت‬ ‫ك����ه‌ جوتیاره‌كانی‌ دزییان لێك����ردوه‌ له‌بر ‌ی‬ ‫پاداش����تكردن زۆر خراپ لێ����ی توڕه‌ ده‌بێ‌و‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ����ێ رس����ته‌ی ترس����ناك وه‌اڵم����ی‌‬ ‫ده‌داته‌وه‌"تۆ درۆ ده‌كه‌یت! من پیاوی‌ خۆم‬ ‫ئه‌ناس����م دزی‌ له‌من ناكه‌ن‪ .‬ئه‌مانه‌ هه‌ر ئه‌و‬ ‫پیاوانه‌ن كه‌ تائێس����تا ده‌ كه‌س����یان به‌بێ‬ ‫قه‌باح����ه‌ت هه‌ر له‌به‌ر ئ����اره‌زوی‌ من بۆیان‬ ‫كوشتوم‪ ،‬سه‌د كاروانیان بۆ روت كردومه‌وه‌و‬ ‫ئه‌م موڵكانه‌ كه‌ من هه‌مه‌ له‌س����ایه‌ی‌ چوار‬ ‫پێنج پیاوی‌ وه‌ك ئه‌مانه‌وه‌یه‌‪".‬‬ ‫زۆراب ئه‌فه‌ن����دی‌ به‌نیش����اندانی‌ ئ����ه‌و‬ ‫كه‌چڕه‌فتارییان ده‌یه‌وێت كۆمه‌ڵگ ‌ه له‌زاڵبون‌و‬ ‫ته‌ش����ه‌نه‌كردنی‌ دۆخێك����ی‌ مه‌ترس����یدار‬ ‫ئاگاداربكات����ه‌وه‌ ‪ ،‬ك����ه‌ ئه‌گ����ه‌ر رێگه‌ی‌ لێ‬ ‫نه‌گیرێت‪ ،‬تێی����دا‪ :‬فه‌زیله‌ته‌ ئه‌خالقییه‌كان‬ ‫ده‌گۆڕێن بۆ ره‌زیل ‌هت‌و "سیس����تمی‌ به‌ها"ی‬ ‫ئه‌خالقی كۆمه‌ڵگه‌ تێكده‌چێت‌و بیروباوه‌ڕی‌‬ ‫خه‌ڵك����ی‌ توش����ی تێكچ����ون‌و گه‌نده‌ڵبون‬ ‫ده‌بێت‪ .‬مه‌ترس����ی ئه‌م دۆخ����ه‌ش به‌به‌دبین‬ ‫بون له‌ئاست راستگۆیی‌و دڵسۆزی‌‌و كلتوری‌‬ ‫به‌ته‌نگه‌وه‌هاتن����ی‌ خ����ودو ئه‌وانیتر ده‌گاته‌‬ ‫لوتكه‌‪ .‬دواتریش ده‌گاته‌ ئ����ه‌و به‌رئه‌نجامه‌‬ ‫مه‌ترس����یداره‌ی‌ ك����ه‌ گۆڕانی‌س����ه‌داقه‌تبۆ‬ ‫خیان����ه‌ت‌و خیانه‌تیش بۆس����ه‌عاده‌ت ببێته‌‬ ‫حه‌قیقه‌تێك����ی‌ حاش����اهه‌ڵنه‌گر‪ .‬هه‌رخودی‌‬ ‫زۆراب ئه‌فه‌ن����دی‌ ئه‌م رس����ته‌یه‌ به‌م جۆره‌‬ ‫به‌ی����ان ده‌كات "مه‌علوم بو كه‌ س����ه‌داقه‌ت‬ ‫خیانه‌ته‌و خیانه‌ت سه‌عاده‌ته‌(مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫وی����ژدان‪ ،‬ل ‪ ."23‬رۆش����نبیری‌ ك����وردی‌‌و‬ ‫خوێنده‌وارانی‌ كورد ده‌بو زۆر به‌گرنگییه‌وه‌‬ ‫له‌مه‌ڕ ئه‌م رسته‌ راوه‌ستابان‌و هه‌ڵوه‌سته‌ی‌‬ ‫جدی‌ له‌س����ه‌ر ئ����ه‌م رس����ته‌یه‌ بكرایه‌‪ .‬ئه‌م‬ ‫جۆره‌ رستانه‌ ته‌نها له‌ناوه‌ندێكی‌ رۆشنبیری‌‬ ‫نه‌خۆش‌و قانگدراو ب����ه‌ژاوه‌ژاوو بێ په‌روای‌‬ ‫به‌رامب����ه‌ر ده‌نگی‌ جدی‌ وه‌ك رۆش����نبیری‌‬ ‫كوردیدا به‌ئاس����انی‌‌و بێده‌نگی‌ تێپه‌ڕده‌بن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش ئه‌ونه‌خۆشیه‌یه‌ كه‌ رۆشنبری‌ كوردی‌‬ ‫له‌سه‌د ساڵی‌ رابردودا پێو‌هی‌ تالوه‌ته‌وه‌!‬ ‫كاتێك "راس����تگۆیی‌" به‌هه‌مو ماناكانی‌‌و‬ ‫له‌گش����ت بواره‌كان����دا ن����ه‌ك ه����ه‌ر وه‌ك‬ ‫رێسایه‌كی‌ ئه‌خالقی‌ بااڵ پێگه‌وجێگه‌ی‌ خۆی‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات له‌كۆمه‌ڵگه‌دا‪ ،‬به‌ڵكو ده‌گۆڕێت‬ ‫ب����ۆ "خیان����ه‌ت "و به‌خیان����ه‌ت ده‌زانرێت‪.‬‬ ‫خیانه‌تیش وه‌ك دزێوییه‌كی‌ ئه‌خالقی له‌بری‌‬ ‫س����وك ته‌ماش����اكردن‌و دوره‌په‌رێزی‌ كردن‬ ‫لێی ده‌گۆڕێت بۆ "س����ه‌عاده‌ت" بۆ كه‌سانی‌‬ ‫خیانه‌تكار هه‌ڵبه‌ت پێویسته‌ ئه‌وه‌ش بڵێین‬ ‫خیانه‌تكاران ئه‌گ����ه‌ر بتوانن به‌"ره‌فاهیه‌ت"‬ ‫بگه‌ن ب����ه‌اڵم ناتوانن به‌س����ه‌عاده‌ت بگه‌ن‪،‬‬ ‫له‌مه‌دا ئه‌حمه‌د موختار س����ه‌ركه‌وتو نه‌بوه‌‬ ‫له‌هه‌ڵبژادن����ی‌ ئ����ه‌و ده‌س����ته‌واژه‌یە‌دا ك����ه‌‬ ‫ده‌ب����و له‌بری‌ " س����ه‌عاده‌ت " ره‌فاهیه‌ت"ی‌‬ ‫به‌كارببردایه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ه����ا دۆخێك����دادوای‌ نزیكه‌ی‌ س����ێ‬ ‫چاره‌كه‌ س����ه‌ده‌ له‌دوای‌ ئه‌و رسته‌یه‌‪ ،‬جگه‌‬ ‫له‌گه‌نده‌ڵب����ون‌و نه‌خۆش����كه‌وتنی‌ ویژدانی‌‬ ‫تاكه‌كان"ویژدانێكی‌ بیمار" و به‌ره‌و هه‌ڵدێر‬ ‫ملنان����ی‌ كۆمه‌ڵگ����ه‌و ده‌س����ه‌اڵت "هه‌ڵزنان‬ ‫به‌ره‌و هه‌ڵدێر"ناكرێت چاوه‌ڕێی هاتنه‌كایه‌ی‌‬ ‫ش����تێكی‌ تر ببین‪ .‬ئه‌وه‌ش ئه‌و بانگه‌ گوێ‬ ‫لێنه‌گی����راوه‌و دۆخه‌ پێش����چاوخراوه‌ بو كه‌‬ ‫ئێمه‌ سێ چاره‌گه‌ سه‌ده‌یه‌ گوێمان له‌ئاست‬ ‫بانگه‌ك����ه‌دا ئاخنی����وو چاومان له‌حاس����ت‬ ‫پێشچاوخستنه‌كه‌یدا نوقاندوه‌‪ .‬بۆیه‌ ریشه‌ی‌‬ ‫ئه‌م بیم����اری‌ ویژدان‌و ب����ه‌ره‌و هه‌ڵدێرچونه‌‬ ‫له‌ڕوی‌ زه‌مه‌نیه‌وه‌ النیكه‌م له‌س����ێ چاره‌كه‌‬ ‫سه‌ده‌ پێش ئێستاو له‌ڕوی‌ مه‌كانیه‌وه‌ له‌ناو‬ ‫خاكی‌"مه‌س����ه‌له‌ی‌ ویژدان" ه‌كه‌ی‌ ئه‌حمه‌د‬ ‫موختار جاف دا بدۆزینه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوات����ر زۆراب به‌گباس ل����ه‌وه‌ده‌كات كه‌‬ ‫چۆن كابرای‌ بارزگان ره‌فتاری‌ خراپ له‌گه‌ڵ‬ ‫جوتیاره‌كاندا ده‌كات ئه‌وكاته‌ی‌ ئه‌وان دێن بۆ‬ ‫داوای‌ ماف‌و پاره‌ی‌ توتنه‌ فرۆشراوه‌كانیان‪.‬‬ ‫كاتێك ئه‌م ده‌یه‌وێ����ت بازرگانه‌كه‌ی‌ ئاگادار‬ ‫بكاته‌وه‌‪ ،‬قوربان له‌خسوس����یویژدانه‌وه‌ چی‬ ‫ده‌فه‌رمویت؟‬ ‫قس���� ‌هی‌ قۆڕ مه‌ك����ه‌! ئه‌گه‌ر له‌س����اڵێكدا‬ ‫ده‌س����تی‌ ئه‌هال����ی‌ چوار دێ نه‌ب����ڕم‪ ،‬چۆن‬ ‫ئیدار‌ه كه‌م؟‬ ‫ئه‌حم����ه‌د موخت����ار ج����اف زۆر وردو‬ ‫وه‌ستایانه‌ سه‌رنجمان بۆ زاڵبونی دۆخێكی‌‬ ‫ب����ه‌د ده‌كات‪ ،‬دۆخێك ك����ه‌ تێیدا خوێندن‌و‬ ‫خوێنده‌واران س����وك‌و ریس����واكراون‪ ،‬هیچ‬ ‫پێگ����ه‌و رۆڵێك����ی‌ ش����یاویان نی����ه‌ به‌ڵكو‬ ‫له‌به‌رده‌ستخس����تنی‌ بژێوی‌‌و ژیانیان ناچار‬ ‫به‌كاركردن ده‌بن له‌ژێرده‌ستی‌ پاره‌داره‌كاندا‪.‬‬ ‫(مه‌س����ه‌ل ‌هی‌ وی����ژدان‪،‬ل‪ ،18_16‬ل ‪.)40‬‬ ‫نیش����انمان ده‌دات چۆن له‌الیه‌ن چینه‌كانی‌‬ ‫ترو دۆخی‌ زاڵه‌وه‌ له‌چه‌ند الوه‌ گورز له‌باشی‬ ‫خوێندن‌و خوێنده‌واری‌ ده‌درێ‌و وه‌ك شتێكی‌‬ ‫بێكه‌ڵك نیش����انده‌درێت‪ .‬له‌و س����ۆنگه‌یه‌وه‌‬ ‫ئه‌حم����ه‌د موخت����ار چه‌ندین ج����ار ره‌خنه‌‬ ‫له‌دواكه‌وتوی����ی‌ كۆمه‌ڵگ ‌هی‌ كوردی‌‌و گرنگی‌‬ ‫نه‌دان به‌خوێندن‌و خوێن����ده‌واری‌ ده‌گرێت‪.‬‬

‫زۆر هه‌وڵده‌دات به‌ به‌ڵگه‌ ئه‌وه‌ بسه‌لمێنێت‬ ‫ك����ه‌ یه‌كێ����ك له‌هۆكاره‌كان����ی‌ دواكه‌وتویی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌‌و پشتبه‌س����تن‌و په‌نابردن بۆ‬ ‫خۆراف����ات به‌ه����ۆی‌ نه‌خوێنده‌وارییه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫چه‌ند جارێك ره‌خنه‌ له‌وه‌ ده‌گرێت كه‌ چۆن‬ ‫ده‌كرێت له‌كۆمه‌ڵگه‌دا نه‌خوێنده‌واری‌ زاڵ بێ‬ ‫به‌سه‌ر خوێنده‌واریداو به‌باشتر بزانرێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ره‌خنه‌ له‌كه‌م مه‌عریفه‌یی‌ مه‌الی‌‬ ‫ئایینی‌‌و ش����وێنكه‌وت ‌هی‌ كوێران ‌هی‌ خه‌ڵك بۆ‬ ‫ئایین ده‌گرێت(بڕوانه‌‪ :‬ل‪ . )33_32‬هه‌روه‌ها‬ ‫له‌الیه‌ك����ی‌ تره‌وه‌ ره‌خنه‌ ل����ه‌و گه‌نج‌و الوانه‌‬ ‫ده‌گرێ����ت كه‌ په‌نا ده‌به‌نه‌به‌ر به‌نگكێش����ی‌‌و‬ ‫ئالوده‌بون به‌مه‌یخ����ۆری‌‪ ،‬له‌ئاكامی‌ خراپی‬ ‫ئه‌و ره‌فتاره‌یانكۆمه‌ڵگ����ه‌ ئاگادارده‌كاته‌وه‌و‬ ‫به‌له‌ناوبه‌رو تیابه‌ری‌ عه‌قڵی‌ الوانی‌ ده‌زانێت‬ ‫(ل ‪.)42_41‬‬ ‫ل����ه‌م قۆناغه‌دا وێ����ڕای‌ ئ����ه‌و ره‌خنان ‌هی‌‬ ‫سه‌ره‌وه‌ له‌چینه‌جۆراوجۆره‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌‪،‬‬ ‫ره‌خنه‌گرتنی‌ له‌ده‌س����ه‌اڵت پشتگوێناخات‪،‬‬ ‫به‌ڵك����و پالرێكی‌ توند ده‌گرێته‌ ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫كه‌ چۆن كه‌س����انی‌ نه‌خوێنده‌وارو ناشایسته‌‬ ‫خراونه‌ته‌ ش����وێنه‌ ئیداریی����ه‌ گرنگه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ت����ا دوای‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ ده‌س����تگیرده‌كرێت‬ ‫ب����ه‌م ج����ۆره‌ له‌م����ه‌ڕ س����ه‌رۆكی‌ دائیره‌كه‌‬ ‫دێته‌ گ����ۆ‪":‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ره‌ئیس����ی‌ دائیره‌‬ ‫ئه‌وراقه‌كه‌می‌ حه‌واڵه‌ كردو دای‌ به‌ده‌ستمه‌وه‌‬ ‫كه‌ تێفكریم ئه‌و خه‌ته‌ پیس���� ‌هی‌ من هێشتا‬ ‫زور له‌خه‌ت����ی‌ ره‌ئی����س جوانت����ره‌‪ .‬له‌دڵی‌‬ ‫خرمدا وت����م (خودایه‌ قودره‌ت قابیلی‌ تۆیه‌‬ ‫یه‌كێ له‌س����ه‌ر خه‌ت ناش����یرینی‌ موحاكه‌مه‌‬ ‫ده‌كرێ����ت‌و یه‌ك����ێ له‌به‌ر خه‌ت ناش����یرینی‌‬ ‫مه‌س����عود ب����وه‌و به‌ختی����اره‌) ل‪"29_28‬‬ ‫شكس����تی‌ كۆمه‌ڵگ ‌هی‌ كوردی‌ له‌دیاریكردنی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتدار و كاربه‌ده‌س����تانی‌‌و شكستی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتداره‌كانله‌به‌ڕێوه‌بردنی‌ كۆمه‌ڵگ����ه‌‬ ‫یه‌كێك له‌نه‌خۆشیه‌ هه‌ره‌ پیس‌و بێچاره‌كانی‌‬ ‫مێ����ژوی‌ كورده‌‪ .‬ئ����ه‌م ده‌رده‌ ئه‌كرێت وه‌ك‬ ‫یه‌كێك له‌سه‌رچاوه‌كانی‌ ته‌واوی‌ نه‌هامه‌تی‌و‬ ‫كاره‌س����اته‌كانی‌ مێ����ژوی‌ كوردی‌ ته‌ماش����ا‬ ‫بكرێت!‬ ‫وێستگه‌ی‌ دوه‌م‪:‬‬ ‫ده‌ستبه‌رداربون له‌ویژدان‌و بون به‌خانه‌دان‬ ‫هه‌ن����گاوی‌ یه‌كه‌م����ی‌ ده‌س����تبه‌رداربون‬ ‫له‌ئه‌خالق‌و خزانه‌ ئه‌خالقیه‌كانی‌ كۆمه‌ڵگه‌و‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت له‌م چیرۆك����ه‌دا له‌به‌په‌نابردنی‬ ‫زۆراب ئه‌فه‌ندی‌ بۆ واس����ته‌و واس����ته‌كاری‌‬ ‫(موعته‌می����د) ده‌س����ت پێ����ده‌كات‪ .‬دواتر‬ ‫به‌وێس����تگه‌ی‌ چاپلوس����ی‌و خۆبردنه‌پێش‌و‬ ‫ماس����تاوكردن‌و ئاموش����ۆكردنی‌ ئی����ش‬ ‫به‌ده‌س����ته‌كان‌و مه‌دح و سه‌ناو دیاری‌ بردن‬ ‫بۆیان به‌ب����ێ بۆن����ه‌و له‌بۆنه‌داتێده‌په‌ڕێت‌و‬ ‫به‌وێس����تگه‌ی‌ "م����ه‌زه‌ڕه‌ت بۆ هاوجینس����ی‌‬ ‫خ����ۆت"و "درۆزن����ی‌ "و"خیانه‌ت"داگه‌ش����ت‬ ‫ده‌كات‪ .‬پاشتریش به‌قه‌ولی‌ خۆی‌ له‌مه‌نزڵی‌‬ ‫(ناڕاستی‌‌و نه‌خوێنده‌واری‌‌وساحێب پاره‌یی‬ ‫) كه‌ به‌واسیته‌ی‌ ته‌ره‌قی‌ زه‌مانی‌ له‌قه‌ڵه‌می‌‬ ‫ده‌دات ده‌گات����ه‌ لوتكه‌‪ .‬له‌وان����ه‌ش خراپتر‬ ‫به‌ده‌ستگرتن به‌سه‌ر موڵك‌و ماڵ‌و داگیركردنی‌‬ ‫زه‌وی‌‌وزارو باخ‌و باخات‌و گه‌یشتنه‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫خراپبه‌كارهێنانی‌ ده‌س����ه‌اڵت له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫كه‌س����ی‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ن����ادادی‌ دوابزمار‬ ‫له‌تابوتی‌ ئه‌خالق‌و ویژدان ده‌درێت‪.‬‬ ‫له‌م وێستگه‌دا زۆراب ئه‌فه‌ندی‌ ئیدی‌ ورده‌‬ ‫ورده‌ ده‌ستبه‌رداری‌ ویژدان ده‌بێت‌و گوێ بۆ‬ ‫ه����اوارو ده‌نگه‌ جێگره‌ك���� ‌هی‌ ناوناخی خۆی‌‬ ‫ناگرێت‪ .‬له‌م وێستگه‌یه‌شدا ئه‌حمه‌د موختار‬ ‫جاف ده‌یه‌وێ����ت له‌ڕێگ����ه‌ی‌ زۆراب به‌گه‌وه‌‬ ‫دیسانه‌وه‌ په‌رده‌ له‌سه‌ر ئه‌والدانه‌ ئه‌خالقی‌‌و‬ ‫ویژدانیانه‌ هه‌ڵبماڵێ����ت‌و هۆكاره‌كانیمان بۆ‬ ‫رونباكات����ه‌وه‌ تاله‌وێوه‌ چه‌ن����د ره‌خنه‌یه‌كی‌‬ ‫ئه‌خالقی‌ بگرێته‌ ده‌س����ه‌اڵتداران‪ .‬ئه‌گه‌رچی‬ ‫له‌وێس����تگ ‌هی‌ یه‌كه‌م����دا به‌ش����ی زۆری‌‬ ‫ره‌خنه‌كان����ی‌ ته‌رخانكرابون بۆ ره‌خنه‌گرتن‬ ‫له‌كۆمه‌ڵگ����ه‌و چین‌و توێژه‌كانی‌ ناوكۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ئه‌وا له‌م قۆناغ����ه‌دا ئه‌حمه‌د موختار جاف‬ ‫دزه‌ده‌كاته‌ ناو ده‌رون‌و ویژدانی‌ ده‌س����ه‌اڵت‌و‬ ‫رۆحییه‌ت����ی‌ گه‌نده‌ڵبوی‌ ده‌س����ه‌اڵتدارانمان‬ ‫نیش����انده‌دات‪ .‬ئیدی‌ لێره‌ به‌دواوه‌ چه‌مكی‌‬ ‫به‌ته‌نگه‌وه‌هاتنی‌ ئه‌ویتر س����ه‌خت ده‌گۆڕێت‬ ‫ب����ۆ خۆپه‌رس����تی‌ تاده‌گاته‌ ئه‌و ئاس����ته‌ی‌‬ ‫له‌جێگه‌یه‌ك����دا زۆراب ئه‌فه‌ن����دی‌ خ����ۆی‌‬ ‫به‌ڕاش����كاوی‌ بڵێ‪ ":‬به‌ڵی‌‪ ،‬هه‌مو شه‌خسێ‬ ‫س����ه‌عاده‌تی‌ خۆی‌ له‌فه‌الكه‌تی‌ هاوجینس‌و‬ ‫هاوزمانه‌كانی‌ خۆیدا ئه‌بینێ‪ ،‬من س����ه‌رفی‌‬ ‫نه‌زه‌رم ك����رد له‌ویژدانم‪ ،‬به‌جه‌هه‌نه‌م ئه‌مرن‬ ‫له‌برس����ا‪ .‬به‌گونی‌ بارگیرم����ه‌وه‌!" (بڕوانه‌‪:‬‬ ‫ل‪. )31_30‬‬ ‫ئه‌حمه‌د موختار له‌كۆتایی سه‌رگوزشته‌كه‌دا‬ ‫زۆر لێزانانه‌ سه‌رنجی‌ خوێنه‌ر بۆ گفتوگۆی‌‬ ‫دو منداڵ����ی‌ خوێن����ده‌وار راده‌كێش����ێ كه‌‬ ‫له‌مه‌ڕ ده‌س����ه‌اڵتی‌ خ����وداو زۆراب ئه‌فه‌ندی‌‬ ‫مش����تومڕیانه‌‪ .‬كاتێك یه‌كی����ان له‌ویتریان‬ ‫ده‌پرسێ‪:‬‬ ‫_ تۆ ئه‌زانی‌ خودا كێیه‌؟‬

‫»» ‪19‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫فه‌رهاد عه‌ونی‌‪:‬‬ ‫كاك مه‌سعود وتی‌ ئه‌گه‌ر چاكسازی‌ بكه‌م ده‌بێت پارتی‌ هه‌ڵبوه‌شێنمه‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحی‌‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌و ئه‌ندام سه‌ركردایه‌تیه‌ی‌ ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌یبنین بریتیه‌ له‌وه‌ی‌ رۆژان ‌ه ماستاوچێت ‌ی‬ ‫بكه‌یت‪ ..‬هه‌تا ئه‌گه‌ر له‌پێش راپه‌ڕین‬ ‫(جلوبه‌رگی‌ زه‌یتونیشت) له‌به‌ركردبێت‬ ‫ده‌گه‌یته‌ پله‌یه‌ك ‌ی حزبی‌ به‌رز یاخود‬ ‫وه‌رگرتن ‌ی پۆستی‌ وه‌زاره‌تێك‪ ..‬مرۆڤ‬ ‫داخ‌و خه‌فه‌ت ده‌یكوژێ‌ كه‌ ئه‌م حزب ‌ه‬ ‫تێكۆشه‌ره‌ی‌ بارزانی‌ نه‌مر گه‌یشتۆته‌ ئه‌و‬ ‫ئاسته‌‪ .‬فه‌رهاد عه‌ونی‌ ل ‌ه بیره‌وه‌رییه‌كانیدا‬ ‫واده‌نوسێت‪.‬‬ ‫نه‌قیبی‌ پێشوی‌ سه‌ندیكا ‌ی رۆژنامه‌نوسان ‌ی‬ ‫كوردستان فه‌رهاد عه‌ونی‌‪ ،‬بیره‌وه‌رییه‌كان ‌ی‬ ‫خ���ۆ ‌ی به‌ناونیش���ان ‌ی رۆژگارم ئاوا تێپه‌ڕ ‌ی‬ ‫له‌دوتوێ��� ‌ی دو به‌رگ���دا باڵوكردۆت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌رگ���ی‌ یه‌كه‌م��� ‌ی (‪ )900‬الپ���ه‌ڕه‌و به‌رگ ‌ی‬ ‫دوه‌می‌ (‪ )700‬الپه‌ڕه‌ی���ه‌‪ .‬ناوبراو ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫بیره‌وه‌رییه‌كانم راس���تگۆیانه‌ نوس���راون‪،‬‬ ‫تاك���و پێمكرابێ���ت خ���ۆم له‌برینداركردن‌و‬ ‫له‌كه‌داركردن��� ‌ی نه‌یارانم پاراس���توه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫سڵم له‌ڕاستییه‌كان نه‌كردۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌شیوعیه‌وه‌ بۆ پارتی‌‬ ‫فه‌رهاد عوسمان حه‌بیب له‌(‪)1946/11/28‬‬ ‫له‌كۆی���ه‌ له‌دایكبوه‌‪ .‬ل���ه‌(‪ )1970‬كۆلێژ ‌ی‬ ‫ئابوری‌‌و زانس���ته‌ سیاس���ییه‌كانی‌ زانكۆ ‌ی‬ ‫به‌غدا ‌ی ته‌واوكردوه‌‪ .‬باوكی‌ "عه‌ونی‌" وه‌كو‬ ‫نازناوی‌ ش���یعر ‌ی به‌كارهێناوه‌و دیوانه‌كه‌ ‌ی‬ ‫تائێس���تا دوجار چاپكراوه‌‪ .‬ساڵی‌ (‪)1960‬‬ ‫فه‌ره���اد ده‌بێت ‌ه ئه‌ندام له‌حزبی‌ ش���یوعی‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم دوا ‌ی دو س���اڵ به‌هۆی‌ جی���اواز ‌ی‬ ‫بیروبۆچون له‌باره‌ی‌ شۆڕش���ی‌ ئه‌یلوله‌وه‌‪،‬‬ ‫واز له‌و حزبه‌ ده‌هێنێت‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ حزبی‌ ش���یوعیه‌وه‌ ده‌ڵێت‪ :‬هیچ‬ ‫كات چاكه‌ ‌ی حزبم بیرنه‌چو‌ه كه‌ فێری‌ زۆر‬ ‫ش���تی‌ باش‌و به‌كه‌ڵكیان كردم‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫له‌قۆناغی‌ ه���ه‌رزه‌كاری‌‪ .‬پ���اش ئه‌و هه‌مو‬ ‫ساڵه‌ ‌ی حزبم به‌جێهێشتوه‌‪ ،‬قسه‌ ‌ی ناڕه‌واو‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی‌ نابه‌جێم ده‌رحه‌قی‌ نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫فه‌رهاد له‌هاوینی‌(‪ )1963‬ده‌چێته‌ ریزه‌كان ‌ی‬ ‫پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانه‌وه‌‪ ،‬له‌(‪1970‬‬ ‫ ‪ )1972‬بوه‌ته‌ س���كرتێر ‌ی گشت ‌ی یه‌كێت ‌ی‬‫قوتابیانی‌ كوردس���تان‪ .‬له‌ساڵی‌ (‪)1974‬‬ ‫بوه‌ت���ه‌ ئه‌ندام���ی‌ ناوچ���ه‌‪ ،‬تاوه‌كو پاش‬ ‫راپه‌ڕی���ن هیچ كاتێك پله‌وپایه‌ی‌ له‌ئه‌ندام ‌ی‬ ‫ناوچه‌ زیاتر نه‌ب���وه‌‪ ،‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫هی���چ كاتێك نه‌مویس���توه‌ ب���ه‌دوای‌ پله‌ ‌ی‬ ‫پارتایه‌تیدا بگه‌ڕێم‪ ،‬زۆریشم له‌باردابوه‌ ك ‌ه‬ ‫زیاتر پێش���بكه‌وم‪ ،‬به‌اڵم به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫هه‌وڵم بۆ نه‌داوه‌‪.‬‬ ‫پارتی‌ ئه‌وساو پارت ‌ی ئێستا‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تا ‌ی س���اڵ ‌ی (‪ )1972‬ده‌بێت��� ‌ه‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ كارگێڕ ‌ی رۆژنامه‌ی‌ (التأخی‌‌و‬ ‫برایه‌ت���ی‌) له‌به‌غدا كه‌ پارت��� ‌ی ده‌ریده‌كرد‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌رپه‌رشتی‌ بابه‌ته‌كانی‌ رۆژنامه‌ ‌ی‬ ‫برایه‌ت���ی‌ ك���ردوه‌‪ .‬یه‌كێ���ك له‌ڕوداوه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌وكات ‌ه تێكچون���ی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ نێوان‬ ‫پارت���ی‌‌و حزبی‌ ش���یوعی‌ عێراق���ه‌‪ .‬عه‌ون ‌ی‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬یه‌كێ���ك له‌هۆكاره‌كان ‌ی تێكچون ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوان پارتی‌‌و ش���یوع ‌ی كوشتن ‌ی‬ ‫(‪ )12‬الو ‌ی ش���یوع ‌ی بو ك ‌ه له‌سۆڤیه‌ته‌و‌ه‬ ‫له‌ڕێگا ‌ی قاچاغی‌ س���وریاوه‌ بۆ كوردستان‬ ‫گه‌ڕابونه‌وه‌‪ .‬ئه‌و روداوه‌ چ به‌رژه‌وه‌ندییه‌ك ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وایه‌ت���ی‌ بۆ میلله‌تی‌ كوردو شۆڕش��� ‌ی‬ ‫كوردس���تان تێدانه‌ب���و‪ ،‬چونك���ه‌ له‌وانه‌یه‌‬ ‫رۆژێك له‌ڕۆژان هه‌ندێك له‌و الوانه‌ بهاتنای ‌ه‬ ‫ناو شۆڕش ‌ی كوردستان‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌جیاوازییه‌كان����ی‌ پارت����ی‌‬ ‫له‌وكاته‌و ئێس����تادا‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬زۆرجار له‌گه‌ڵ‬ ‫خ����ۆم به‌راوردی‌ رۆژان‌و س����ه‌رده‌می‌ زێڕینی‌‬ ‫ئ����ه‌و پارته‌م له‌گه‌ڵ رۆژانی‌ ئێس����تام ده‌كه‌م‬ ‫كه‌ نێوانیان ئاس����مان‌و رێس����مانه‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وكاته‌ ده‌س����پڵین‌و چاالكی����ی‌ پارتایه‌تی‌‌و‬ ‫دڵسۆز ‌ی راسته‌قینه‌‌و پیاده‌كردنی‌ پرۆگرام‌و‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆ‌و خه‌ڵكی‌ ش����یاو بۆ شوێنی‌‬ ‫شیاوو گیانی‌ هه‌ڤاڵێتی‌ دور له‌درۆو ده‌له‌سه‌و‬ ‫پێهه‌ڵگوتنی‌ شه‌رمه‌زارانه‌ هه‌بو‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ره‌خنه‌گرتن����ی‌ له‌پارتی‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫هه‌میش����ه‌ به‌تێڕوانینێك����ی‌ ره‌خنه‌گران����ه‌‬ ‫له‌هه‌ڵوێست‌و سیاس����ه‌تی‌ پارتیم ده‌ڕوانی‌‪،‬‬ ‫چونك ‌ه له‌پاش نس����كۆی‌ ساڵی‌ (‪)1975‬ه‌وه‌‬ ‫گه‌یشتومه‌ته‌ ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ ئه‌گه‌ر به‌بۆچون‌و‬ ‫لێكدانه‌وه‌ی‌ ره‌خنه‌ئامێز سیاسه‌ت نه‌كرێت‪،‬‬ ‫وه‌كو (داشی‌ دامه‌) ته‌ماشا ده‌كرێیت‌و سودت‬ ‫نابێت ته‌نها (جێگری‌ نانخۆر) ده‌بیت‪.‬‬ ‫شه‌ڕی‌ براكان له‌ڕۆژنامه‌دا‬ ‫ل���ه‌دوای‌ راپه‌ڕی���ن‌و به‌دیاریك���راو ‌ی‬ ‫له‌(‪ )1993/10/26‬بوه‌ته‌ سه‌رنوس���ه‌ری‌‬ ‫رۆژنامه‌ی‌ رۆژانه‌ی‌ برایه‌تی‌‌و لێپرس���راوی‌‬ ‫كارگێ���ڕی‌ ده‌زگای‌ برایه‌ت���ی‌‌و خه‌ب���ات‪،‬‬

‫تاوه‌ك���و (‪ )2000/2/20‬ل���ه‌و پۆس���ته‌دا‬ ‫ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ه���ا بوه‌ت���ه‌ ئه‌ندامی‌‬ ‫مه‌كته‌به‌كان���ی‌ راگه‌یان���دن‌و ناوه‌ن���دی‌‬ ‫دیراس���ات‌و توێژین���ه‌وه‌ی‌ پارتی‌‪ .‬عه‌ونی‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬ده‌رچونم له‌برایه‌تی‌ به‌ویس���ت‌و‬ ‫ئ���اره‌زوی‌ خ���ۆم نه‌بو‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌رچونم‬ ‫له‌مه‌كته‌ب���ی‌ ناوه‌ن���دی‌ راگه‌یاندن بڕیاری‌‬ ‫یه‌كالیه‌نه‌ی‌ خۆم بو‪.‬‬ ‫ل���ه‌و ماوه‌ی���ه‌ی‌ عه‌ون ‌ی سه‌رنوس���ه‌ری‌‬ ‫ئۆرگانی‌ فه‌رمی‌ پارتی‌ "برایه‌تی‌" ده‌بێت‪،‬‬ ‫له‌چه‌ند قۆناغێكی‌ جیاوازدا شه‌ڕ له‌نێوان‬ ‫پارت���ی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬پارتی‌‌و‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌‪ ،‬پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌ روده‌دات‪.‬‬ ‫عه‌ونی‌ ده‌ڵێت‪ :‬دوای‌ ش���ه‌ڕی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئیسالمی‌‌و یه‌كێتی‌ كاك مه‌سعود سه‌ردانی‌‬ ‫برایه‌تی‌ كردو لێم پرسی‌‪ :‬ترسی‌ ئه‌وه‌تان‬ ‫نییه‌ رۆژێك له‌ڕۆژان شه‌ڕ له‌نێوان یه‌كێتی‌‌و‬ ‫پارتی‌ روبداته‌وه‌؟ وتی‌‪ :‬هه‌رگیزاوهه‌رگیز‬ ‫بیر له‌و كاره‌ ناپه‌سه‌نده‌ ناكه‌مه‌وه‌‪ ..‬وه‌عد‬ ‫بێت ئه‌گه‌ر به‌هه‌اڵتن له‌گۆڕه‌پانی‌ سیاسی‌‬ ‫بۆم حیس���اب نه‌كرێت له‌كاتی‌ رودانه‌وه‌ی‌‬ ‫ش���ه‌ڕی‌ ناوخ���ۆ له‌الی���ه‌ن ه���ه‌ر كه‌س‌و‬ ‫الیه‌نێكه‌وه‌ بێت كوردستان به‌جێده‌هێڵم‪.‬‬ ‫عه‌ونی‌ ره‌خنه‌ له‌و كه‌سانه‌ ده‌گرێت كه‌‬ ‫وه‌كو یه‌كێك له‌قه‌ڵه‌مه‌كانی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‬ ‫ناوی‌ ده‌به‌ن‪ ،‬چونكه‌ وه‌كو خۆی‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ قۆناغی‌ یه‌كه‌می‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆدا‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی‌ مانش���ێت‌و باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫بانگه‌وازه‌كانی‌ هه‌ردو س���ه‌رۆك‌و هه‌ردوال‬ ‫به‌هه‌مو شێوه‌یه‌ك به‌ئاراسته‌ی‌ كپكردنی‌‬ ‫ده‌نگی‌ تفه‌نگه‌كان بون‪ ،‬به‌هیچ شێوه‌یه‌ك‬ ‫نه‌مانده‌ویس���ت كه‌لێنی‌ نێوانیان فراوانتر‬ ‫بێ���ت‪ ...‬كه‌چ���ی‌ لێره‌ول���ه‌وێ‌ به‌وپه‌ڕی‌‬ ‫داخه‌وه‌ باس له‌قه‌ڵه‌مه‌كانی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆ‬ ‫ده‌كرێت‌و ئێمه‌شی‌ تێوه‌گلێنراوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ شه‌ڕی‌ ناوخۆو به‌رپرسیارێتی‌‬ ‫الیه‌نه‌كان‪ ،‬راش���كاوانه‌ ده‌ڵێت‪ :‬ده‌مێكه‌‬ ‫هاتومه‌ت���ه‌ ئ���ه‌و قه‌ناعه‌ت���ه‌ ویژدان���ی‌‌و‬ ‫سیاسییه‌ كه‌ هه‌ر هه‌مو الیه‌كمان هه‌ڵه‌مان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬گوناهه‌كانیش هێنده‌ زۆرو فراوانن‬ ‫به‌شی‌ هه‌مو الیه‌كمان ده‌كات‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫الیه‌نێك به‌ته‌نیا تۆمه‌تبار بكه‌م‌و به‌ش���ه‌‬ ‫زۆره‌كه‌ی‌ بده‌مێ‌‪.‬‬ ‫سه‌رنوسه‌ریی‌ سه‌ری‌ سپی‌ كردم‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئه‌زمونی‌ ئه‌و حه‌وت ساڵه‌ ‌ی‬ ‫سه‌رنوسه‌ری‌ برایه‌تی‌ بوه‌‪ ،‬عه‌ونی‌ ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ من له‌و حه‌وت ساڵه‌دا دیتم سه‌ری‌‬ ‫س���پی‌ ده‌كرد‪ .‬هه‌ر ئه‌ندامێك���ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌ خۆی‌ به‌ئیمپراتۆرێ���ك ده‌زانی‌‪،‬‬ ‫هه‌میشه‌ به‌میزاج‌و له‌ڕوانگه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫خۆیه‌وه‌ مامه‌ڵه‌ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌كردین‪ ،‬حه‌فته‌‬ ‫نه‌بو له‌س���ه‌ر هه‌واڵێك‪ ،‬هه‌ڵه‌یه‌كی‌ چاپ‪،‬‬ ‫شوێنی‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ هه‌واڵه‌كه‌ به‌ به‌راورد‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌واڵی‌ خۆی‌ له‌هه‌مان ئاس���تدا‪،‬‬ ‫گ���ه‌وره‌و بچوكی‌ وێن���ه‌‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ هه‌موی‌‬ ‫هۆكاری‌ سه‌رئێش���ه‌ بون‌و ده‌بونه‌ هۆكاری‌‬ ‫دڕدۆنگ���ی‌ ئه‌و براده‌ران���ه‌‪ ،‬ئینجا تۆمه‌تی‌‬ ‫س���ه‌ر به‌و ئه‌ندامه‌و پیاوی‌ ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌و‬ ‫خزمی‌ ئ���ه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‬ ‫یاخود كۆمیته‌ی‌ ناوه‌ندی‌ ده‌درانه‌ پاڵ‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ ئه‌و حه‌وت س���اڵه‌دا مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌ دوجار‪ ،‬نێچیرڤان بارزانی‌ جارێك‪،‬‬ ‫چه‌ن���د جارێكیش س���امی‌ عه‌بدولڕه‌حمان‌و‬ ‫فره‌نسۆ هه‌ریری‌ سه‌ردانی‌ برایه‌تی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫عه‌ونی‌ ده‌ڵێت‪ :‬هی���چ ئه‌ندامێكی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاسی‌ سه‌ردانیان نه‌كردین‪ ،‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫هه‌واڵێك یان وێنه‌یه‌ك له‌شوێنی‌ دڵخوازی‌‬ ‫ئه‌وان باڵونه‌كرایه‌ته‌وه‌ ده‌كه‌وتنه‌ ش���ه‌ڕی‌‬ ‫برایه‌تی‌‌و شكات‌و ش���كاتكاری‌‪ .‬وه‌لێ‌ هیچ‬ ‫كاتێك فش���ار رێڕه‌وی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ منی‌‬ ‫نه‌گۆڕیوه‌‪.‬‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‌و ماستاو‬ ‫له‌به‌ش���ێكی‌ دیك���ه‌ی‌ بیره‌وه‌رییه‌كانیدا‪،‬‬ ‫عه‌ونی‌ ره‌خنه‌كانی‌ ئاڕاسته‌ی‌ سه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫پارتی‌ ده‌كات‌و ده‌ڵێت‪ :‬هه‌ندێ‌ له‌و ئه‌ندام‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیه‌ی‌ ئه‌م���ڕۆ ده‌یبنین بریتیه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ ماكینه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ ماس���تاوت‬ ‫هه‌بێ���ت‌و رۆژان���ه‌ ماس���تاوچێتی‌ بكه‌یت‪،‬‬ ‫ئه‌وج���ا به‌هه‌مو بارێك���ه‌وه‌ یاخود ده‌بێت‬ ‫ببی���ت به‌پی���اوی‌ یه‌كێ���ك له‌س���ه‌ركرده‌‬ ‫ده‌ستڕۆیشتوه‌كانی‌ سه‌ركردایه‌تی‌ كه‌ تێیدا‬ ‫به‌قودره‌تی‌ ق���ادر هه‌تا ئه‌گه‌ر (جلوبه‌رگی‌‬ ‫زه‌یتونیشت) له‌پێش راپه‌ڕین له‌به‌ركردبێت‬ ‫ده‌گه‌یت���ه‌ پله‌یه‌ك���ی‌ حزبی‌ ب���ه‌رز یاخود‬ ‫وه‌رگرتنی‌ پۆستی‌ وه‌زاره‌تێك یان پله‌یه‌كی‌‬ ‫وه‌زیفی‌ گه‌وره‌‪.‬‬ ‫له‌پایانی‌ ئه‌م باسه‌دا‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬خه‌ڵكانێك‬ ‫هه‌ن گه‌یشتونه‌ته‌ ئه‌م پله‌و پایه‌ كه‌ مرۆڤ‬ ‫داخ‌و خه‌ف���ه‌ت ده‌یك���وژێ‌ كه‌ ئ���ه‌م حزبه‌‬ ‫تێكۆش���ه‌ره‌ی‌ بارزان���ی‌ نه‌مر ك���ه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫حه‌فتا ساڵه‌ له‌ڕێڕه‌وی‌ خه‌بات‌و تێكۆشاندا‬ ‫قاڵبۆته‌وه‌ گه‌یش���تۆته‌ ئه‌و ئاس���ته‌ی‌ كه‌‬

‫ز ۆ ر ێك‬ ‫له‌ئه‌ندامه‌ ره‌س���ه‌ن‌و تێكۆشه‌ره‌ دێرینه‌كان‬ ‫لێی‌ رازی‌ نه‌بن‌و لێی‌ دوربكه‌ونه‌وه‌‪.‬‬ ‫گواڵن‌و برایه‌تی‌‬ ‫یان روداوو كوردستان تیڤی‌؟‬ ‫س���اڵی‌ (‪ )1993‬نێچیرڤ���ان بارزان���ی‬ ‫ده‌زگای‌ رۆش���نبیری‌ گواڵن داده‌مه‌زرێنێت‪،‬‬ ‫عه‌ون���ی‌ ده‌ڵێت‪ :‬ه���ه‌ر ل���ه‌ڕۆژی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫دروس���تبونیه‌وه‌ له‌الیه‌ن كاك نێچیرڤانه‌وه‌‬ ‫گرنگییه‌ك���ی‌ تایبه‌ت���ی‌ پێ���ده‌درا‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئاگاداری‌ هیچ كرابین س���ه‌رۆ قادر‬ ‫ئه‌ندامی‌ ده‌س���ته‌ی‌ نوسه‌رانی‌ برایه‌تی‌ كرا‬ ‫به‌لێپرس���راوی‌ ده‌زگاكه‌‪ .‬هه‌ردو رۆژنامه‌ی‌‬ ‫برایه‌تی‌‌و خه‌ب���ات ئیمكاناتی‌ مادی‌ نیوه‌ی‌‬ ‫ده‌زگای‌ گواڵن���ی‌ نه‌بو‪ .‬گ���واڵن به‌زیاده‌وه‌‬ ‫بودجه‌ی‌ بۆ دابی���ن ده‌كراو له‌ڕوی‌ ئازادیی‌‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ه���ه‌واڵ‌و بابه‌تی‌ جۆراوجۆر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ ب���ۆ ئه‌وان ره‌خس���ابو ب���ۆ ئێمه‌‬ ‫نه‌ده‌شیا‪.‬‬ ‫كاتێك به‌راوردی‌ گواڵنی‌ ئه‌وكاته‌و كه‌ناڵی‌‬ ‫روداو له‌ئێستادا ده‌كات‪ ،‬ده‌ڵێت‪ :‬ئێستا كه‌‬ ‫به‌راوردی‌ (روداو تیڤی‌‌و كوردستان تیڤی‌)‬ ‫ده‌كه‌یت هه‌م���ان جیاوازیی‌ نێوان ده‌زگای‌‬ ‫گواڵنی‌ ئه‌و س���ه‌رده‌مه‌و ده‌زگای‌ برایه‌تی‌‌و‬ ‫خه‌بات���ی‌ (‪ )1994‬به‌دواوه‌ به‌دی‌ ده‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ئه‌وجا نازانم ئه‌وه‌ چ جۆره‌ سیاس���ه‌تێكه‌‬ ‫كه‌ په‌یڕه‌و ده‌كرێ���ت كه‌ تێیدا ئۆرگانه‌كان‬ ‫برس���ی‌‌و ده‌زگاكانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ئۆرگانه‌كان‬ ‫تێرو ته‌سه‌ل‪.‬‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ سعودییه‌‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ دروس���تبونی‌ په‌یوه‌ندی‌ نێوان‬ ‫پارتی‌‌و سعودییه‌‪ ،‬عه‌ونی‌ ده‌ڵێت بۆ مێژوو‬ ‫نه‌ك ب���ۆ پیاهه‌ڵ���دان چیرۆكه‌ك���ه‌ی‌ به‌م‬ ‫جۆره‌یه‌‪ :‬هه‌فته‌ی‌ كۆتایی‌ ساڵی‌ (‪ )1991‬بو‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ كۆیه‌ ‌ی حزبی‌ شیوعی‌ ژماره‌یه‌كی‌‬ ‫گۆڤاری‌ (الثقافة‌ الجدیدة)م ده‌ستكه‌وت‪،‬‬ ‫بابه‌تێك���ی‌ تێدابو له‌س���ه‌ر رۆڵ���ی‌ واڵتی‌‬ ‫سعودییه‌ له‌یارمه‌تی‌‌و دروستكردنی‌ ده‌زگای‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ بینراوو بیستراوو نوسراو‪ .‬پاش‬ ‫نیوه‌ڕۆی‌ (‪ )1991/12/31‬س���ه‌ردانی‌ كاك‬ ‫مه‌س���عودم كردو گۆڤاره‌كه‌م دایه‌ ده‌ستی‌‌و‬ ‫داواملێك���رد ئ���ه‌و بابه‌ت���ه‌ بخوێنێت���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش ل���ه‌ده‌ خوله‌ك���دا خوێندییه‌وه‌‪.‬‬ ‫پێیوتم مه‌به‌س���تت چییه‌؟ منیش باس���ی‌‬ ‫رۆڵی‌ سعودییه‌م كردو وتم گرنگه‌ پردێكی‌‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ دروس���ت بكه‌ین‪ .‬كاك مه‌سعود‬ ‫وتی‌‪ :‬له‌گه‌ڵ رێزم سیس���تمی‌ فه‌رمانڕه‌وایی‌‬ ‫سعودییه‌ زۆر كۆنه‌په‌رستانه‌یه‌‪ .‬منیش وتم‬ ‫كاك مه‌س���عود شۆڕشی‌ ئه‌یلول په‌یوه‌ندی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ خه‌ڵ���كان‌و واڵتان���ی‌ زۆر ره‌جعیتر‬ ‫كردوه‌‪ ،‬دواتر هیچ قسه‌ی‌ نه‌كرد‪.‬‬ ‫دوای‌ هه‌فته‌ی����ه‌ك ل����ه‌و دی����داره‌ كاك‬ ‫نێچیرڤانم دی����ت‪ ،‬وتی‌ لێت ناش����ارمه‌وه‌‬ ‫مامم رای‌ س����لبی‌ بو له‌باره‌ی‌ س����عودییه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و رۆژه‌ م����ام جه‌الل هات بۆالی‌‌و‬ ‫منیش ئام����اده‌ی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ بوم‌و داوای‌‬ ‫له‌مام ج����ه‌الل كرد ده‌رگای����ه‌ك بكه‌نه‌وه‌‬ ‫بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ په‌یوه‌ندی‌ له‌گه‌ڵ س����عودییه‌‬ ‫دروس����ت بكرێت‪ .‬له‌و بابه‌ت����ه‌دا مامم زۆر‬ ‫له‌مام جه‌الل مكوڕتر بو‪.‬‬

‫جه‌وهه‌ر نامیق‬ ‫نیگه‌ران ده‌بێت ك ‌ه‬ ‫به‌بێ‌ ئه‌وه‌ ‌ی پرس ‌ی‬ ‫پ ‌ێ بكه‌ن فازڵ‬ ‫میرانی‌ ده‌خرێت ‌ه‬ ‫شوێنه‌كه‌ی‌‬ ‫خه‌سڵه‌ته‌كانی‌ مه‌سعود بارزانی‌‬ ‫له‌باره‌ی‌ كه‌س���ایه‌تی‌ س���ه‌رۆكی‌ پارت ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تان مه‌سعود بارزانی‌‪،‬‬ ‫فه‌ره���اد عه‌ون���ی‌ ده‌ڵێت‪ :‬كاك مه‌س���عود‬ ‫پیاوێك���ی‌ راس���ت‌و بێ‌ فڕوفێڵ���ه‌‪ ،‬مرۆڤی‌‬ ‫به‌ش���ه‌ره‌ف‌و كوردپ���ه‌روه‌رو دڵس���ۆزی‌‬ ‫رێب���از باش ده‌ناس���ێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم چی‌ بكات‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خه‌ڵكانێ���ك كه‌ له‌چ���وار الی‌ ئه‌و‬ ‫كۆبونه‌ته‌وه‌‌و بۆ مه‌رامی‌ خۆیان سپی‌ ره‌ش‬ ‫ده‌كه‌ن‌و پارتی‌ به‌ره‌و هه‌ڵدێر ده‌به‌ن‪ ..‬زۆر‬ ‫به‌(ره‌وش���تبه‌رزی‌) مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ روداوو‬ ‫ئه‌ندامان ده‌كات‪ ،‬هه‌میشه‌ له‌برینداركردنی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ناگ���ه‌ڕێ‌‌و ئه‌گه‌ر گه‌یشتیش���ه‌‬ ‫راس���تی‌‪ ،‬راش���كاوانه‌و به‌هێمن ‌ی رای‌ خۆی‌‬ ‫ده‌رده‌بڕێ‌‪.‬‬ ‫مه‌س���عود بارزان���ی‌ ل���ه‌(‪)1999/2/16‬‬ ‫له‌ده���ۆك وتارێك���ی‌ پێش���كه‌ش ده‌كات‪،‬‬ ‫باس���ی‌ دوركه‌وتن���ه‌وه‌ی‌ ده‌زگا حزب���ی‌‌و‬ ‫له‌ش���كری‌‌و حكومی‌ له‌جه‌ماوه‌ر‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌‬ ‫نێوان پارت���ی‌‌و حكومه‌ت‪ ،‬ئ���ه‌و یارمه‌تیه‌‬ ‫ناهاوس���ه‌نگه‌ی‌ پێش���كه‌ش به‌خانه‌واده‌ی‌‬ ‫ش���ه‌هیدان ده‌كرێ‌‪ ،‬بردنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ماڵی‌‬ ‫هه‌ندێ‌ كاربه‌ده‌س���تی‌ حزبی‌‌و حكومی‌ بۆ‬ ‫هه‌نده‌ران كه‌ خۆیان له‌كوردس���تان ده‌ژین‪،‬‬ ‫گه‌نده‌ڵی‌ دارایی‌‌و كارگێڕی‌‌و بونی‌ مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫بیرۆكراتیان���ه‌ له‌هه‌ندێ���ك ل���ه‌ده‌زگاكان‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫جارێكی���ان له‌كۆبون���ه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌‬ ‫راگه‌یاندن‪ ،‬عه‌ونی‌ له‌بارزانی‌ ده‌پرس���ێت‪:‬‬ ‫بۆچی‌ ئه‌و چاكسازییانه‌ جێبه‌جێ‌ نه‌كران؟‬ ‫ئه‌ویش له‌وه‌اڵمدا ب���ه‌ده‌ق ده‌ڵێت‪ :‬خۆ من‬ ‫نابم به‌گۆرباچۆڤ حزبه‌كه‌ هه‌ڵوه‌شێنمه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ عه‌ونی‌ ده‌ڵێت‪ :‬لێ���ره‌دا ده‌رده‌كه‌وێ‌‬ ‫(كارتل) ی‌ ناو مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‌و كۆمیته‌ی‌‬ ‫ناوه‌ن���دی‌‌و ده‌وروبه‌ری‌ س���ه‌رۆك ئه‌وه‌نده‌‬ ‫به‌هێزه‌ كه‌ نه‌هێڵی‌ ده‌ستكاری‌ هیچ كام له‌و‬ ‫ئیمتیازانه‌ بكرێ‌ كه‌ ب���ه‌ر ئه‌و ئه‌ندامانه‌ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌‌و ده‌وربه‌ری‌ كه‌وتوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر ئه‌و خااڵنه‌ به‌جدی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫كۆمیت���ه‌ی‌ ناوه‌ندی‌‌و مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‬ ‫نه‌خشه‌ڕێگای‌ بۆ دابندرایه‌ وه‌رچه‌رخانێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ له‌ڕه‌وت���ی‌ پارتی‌ روی���ده‌دا‌و رۆژی‌‬ ‫به‌وه‌ نه‌ده‌گه‌یشت كورس���یه‌كانی‌ له‌(‪)51‬‬ ‫كورسیه‌وه‌ بۆ(‪ )38‬كورسی‌ دابه‌زێت‪.‬‬

‫به‌ڵێنه‌ به‌دینه‌هاتوه‌كانی‌‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌‬ ‫له‌دوتوێ����ی‌ بیره‌وه‌رییه‌كانی����دا‪،‬‬ ‫عه‌ونی‌ باس له‌وه‌ ده‌كات نێچیرڤان‬ ‫بارزانی‌ به‌ڵێنی‌ ش����ه‌ش پۆس����تی‌‬ ‫جی����اوازی‌ پێداوه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم هیچیانی‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ نه‌كردوه‌‪ .‬به‌نمونه‌ له‌ساڵی‌‬ ‫(‪ )1992‬له‌س����ه‌روه‌ختی‌ پێكهێنانی‌‬ ‫یه‌كه‌م كابین����ه‌ی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫به‌عه‌ونی‌ ده‌ڵێت‪ :‬پێش����نیارم كردوه‌‬ ‫پۆستی‌ س����ه‌رۆكی‌ دیوانی‌ چاودێری‌‬ ‫دارایی‌ وه‌ربگریت‪ ،‬ب����ه‌اڵم دواتر ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ی‌ نادرێتی‌‪.‬‬ ‫له‌ساڵی‌ (‪ )1993‬بارزانی‌ به‌عه‌ونی‌‬ ‫ده‌ڵێت حه‌زده‌ك����ه‌م له‌كۆنگره‌ی‌ یانزه‌‬ ‫خ����ۆت بپاڵێوی‌ بۆ كۆمیته‌ی‌ ناوه‌ندی‌‌و‬ ‫من یارمه‌تی‌ ته‌واوت ده‌ده‌م‪ .‬كۆنگره‌كه‌‬ ‫ل����ه‌(‪ )1993/8/26 – 16‬له‌هه‌ولێ����ر‬ ‫به‌ڕێوه‌چو‪ .‬عه‌ون����ی‌ ده‌ڵێت‪ :‬نه‌ له‌كاتی‌‬ ‫پێش كۆنگ����ره‌و نه‌ له‌ڕۆژان����ی‌ كۆنگره‌‬ ‫چاوم به‌كاك نێچیرڤان نه‌كه‌وت‪ .‬منیش‬ ‫ژماره‌ دوم بۆ ئه‌و په‌یمانشكێنییه‌ دانا‪.‬‬ ‫ل����ه‌(‪ )2000/3/1‬ل����ه‌ كۆبونه‌وه‌یه‌كدا‬ ‫نێچیرڤ����ان بارزانی‌ به‌عه‌ون����ی‌ ده‌ڵێت تۆ‬ ‫ئیختی����ار ده‌كه‌م بۆ پارێ����زگاری‌ هه‌ولێر‪،‬‬ ‫به‌اڵم "كاك نێچیرڤ����ان دواتر هه‌رگیز لێی‌‬ ‫نه‌پرسیمه‌وه‌و منیش داوای‌ دیتنیم نه‌كرد‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ س����ێیه‌مین وه‌عدی‌ كاك نێچیرڤان بو‬ ‫به‌من كه‌ بێ‌ ئاكام ده‌رچو"‪.‬‬ ‫له‌كۆتای����ی‌ مانگ����ی‌ یان����زه‌ی‌ (‪،)2001‬‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ شه‌وكه‌ت شێخ‬ ‫یه‌زدین����ه‌وه‌ داوا له‌عه‌ون����ی‌ ده‌كات ببێت����ه‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ بااڵی‌ وه‌رزش‪ ،‬دوای‌‬ ‫قبوڵكردن����ی‌ ئه‌و پۆس����ته‌‪ ،‬بارزان����ی‌ پێی‌‬ ‫ده‌ڵێت "مادام تۆ ئه‌م ئیش����ه‌ت قبوڵكرد با‬ ‫كاك شه‌وكه‌ت ش����اهێد بێت وه‌زیرییه‌كه‌ت‬ ‫له‌ئه‌س����تۆی‌ م����ن‪ ،‬تۆ مه‌غ����دوری‌‌و ده‌مێكه‌‬ ‫ئ����ه‌م وه‌ع����ده‌م داوه‌‪ ،‬به‌اڵم تاكو ئێس����تا‬ ‫رێكنه‌كه‌وتوه‌"‪ .‬ب����ه‌اڵم وه‌كو عه‌ونی‌ ده‌ڵێت‬ ‫"ئه‌وه‌ی‌ جێگ����ه‌ی‌ نیگه‌ران����ی‌‌و داخ بو ئه‌و‬ ‫هه‌مو په‌یمان‌و به‌ه����ار هێنانه‌چۆكان بو كه‌‬ ‫له‌كۆتاییدا (پێم ره‌وا نه‌بیندرا!!)"‪.‬‬ ‫له‌مانگی‌ نیسانی‌ (‪ )2002‬جه‌وهه‌ر نامیق‬ ‫ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌ پارتی‌ به‌عه‌ونی‌‬ ‫راده‌گه‌یه‌نێت كاك مه‌سعودو كاك نێچیرڤان‬ ‫بڕیاریانداوه‌ عه‌ونی‌ به‌رپرسیارێتی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫پارتی‌ له‌قاهیره‌ وه‌ربگرێت‌و ده‌بێت له‌ماوه‌ی‌‬ ‫پان����زه‌ رۆژدا خ����ۆی‌ ئاماده‌ب����كات‪ .‬عه‌ونی‌‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ئ����ه‌م ئه‌رك����ه‌م تاڕاده‌یه‌كی‌ گه‌وره‌‬ ‫به‌دڵ بو‪ ،‬كه‌چی‌ پاش ماوه‌یه‌ك كه‌سێكی‌ تر‬ ‫بۆ ئه‌و پۆسته‌ دانراو بێئه‌وه‌ی‌ عوزخواییه‌كم‬ ‫ب����ۆ بهێنن����ه‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا خۆی����ان منیان‬ ‫ده‌ستنیشان كردبو‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫لێپرسراوێتی‌ سه‌ربازی‌ بدرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ناكۆكییه‌كانی‌ د‪.‬رۆژو به‌رواری‌‬ ‫له‌گه‌ڵ جه‌وهه‌ر نامیق‬ ‫س����اڵی‌ (‪ )1998‬فه‌ره����اد عه‌ونی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئاس����ۆ كه‌ریم به‌ڕێوه‌به‌ری‌ نوسینی‌ برایه‌تی‌‬ ‫ده‌چن چاوپێكه‌وتنێكی‌ رۆژنامه‌وانی‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ ئی����داره‌ی‌ هه‌ولێ����ری‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێ����م د‪.‬رۆژ ن����وری‌ ش����اوه‌یس ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫كاتێك لێی‌ ده‌پرس����ن په‌یوه‌ندیتان له‌گه‌ڵ‬ ‫پارله‌مان چۆنه‌؟ له‌وه‌اڵمدا ده‌ڵێت بچن ئه‌و‬ ‫پرس����یاره‌ له‌ جه‌وهه‌ر بكه‌ن‪ .‬واته‌ جه‌وهه‌ر‬ ‫نامیقی‌ س����ه‌رۆكی‌ پارله‌مان‪ .‬پاشان به‌و دو‬ ‫رۆژنامه‌نوسه‌ ده‌ڵێت "بڕۆنه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌چن پۆلیس����تان بۆ بانگ ده‌كه‌م"‪ .‬عه‌ونی‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت "ل����ه‌و رۆژه‌وه‌ په‌یوه‌ندیمان پچڕاو‬ ‫جارێكی‌ دیكه‌ یه‌كترمان روبه‌ڕو نه‌دیته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وه‌كو عه‌ونی‌ باس����یده‌كات ئازاد به‌رواری‌‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ له‌گه‌ڵ جه‌وه����ه‌ر نامیق خۆش‬ ‫نه‌بوه‌‪ .‬له‌وباره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت "به‌رواری‌ رۆڵێكی‌‬ ‫ئه‌رێنی‌ به‌رانبه‌ر برایه‌تی‌ نه‌بو‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫خ����اوه‌ن ئیمتیازه‌ك����ه‌ی‌ كاك جه‌وه����ه‌رو‬ ‫سه‌رنوسه‌ره‌كه‌ش����ی‌ من ب����وم‪ ..‬كاك ئازاد‬ ‫دانی‌ خێری‌ به‌كاك جه‌وهه‌ر نه‌ده‌هێنا"‪.‬‬ ‫دوای‌ باسكردن ‌ی ئه‌و ناكۆكییانه‌‪ ،‬عه‌ون ‌ی‬ ‫ده‌ڵێت‪ :‬ده‌بێت چاره‌نوس���ی‌ ئه‌و حزبه‌ چ ‌ی‬ ‫بێت ك ‌ه به‌م ش���ێوه‌یه‌ كێشه‌كان چاره‌سه‌ر‬ ‫بكرێ���ن‪ ،‬به‌تایبه‌ت���ی‌ ل��� ‌ه جومگه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫هه‌س���تیار ‌ی وه‌كو مه‌كته‌بی‌ سیاس��� ‌ی ك ‌ه‬ ‫هه‌ڤاڵ ‌ی یه‌ك س���ه‌ركردایه‌تی‌‌و یه‌ك حزب‌و‬ ‫یه‌ك رێباز بن‪.‬‬

‫جه‌وهه‌ر نامیق‪ ..‬ده‌نگه‌ جیاوازه‌كه‌‬ ‫سه‌ره‌تا ‌ی ناسین ‌ی عه‌ونی‌‌و جه‌وهه‌ر نامیق‬ ‫ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ س���اڵی‌ (‪ .)1970‬له‌ساڵ ‌ی‬ ‫(‪ )1993‬نامی���ق له‌گه‌ڵ نێرگزی‌ خوش���ك ‌ی‬ ‫عه‌ونی‌ هاوس���ه‌رگیری‌ ده‌كات‪ .‬عه‌ونی‌ زۆر‬ ‫ب���ه‌ورد ‌ی باس له‌هه‌ڵوێس���ته‌كان ‌ی جه‌وهه‌ر‬ ‫نامی���ق ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌ له‌س���ه‌روه‌خت ‌ی‬ ‫روداوه‌كان���ی‌ (‪/31‬ئ���اب‪ )1996/‬كاتێ���ك‬ ‫به‌یانێك���ی‌ ناڕه‌زای���ی‌ ده‌رده‌كات‌و ده‌ڵێت‬ ‫"چ���ۆن كۆبون���ه‌و‌ه له‌باڵه‌خانه‌یه‌ك ده‌كه‌م‬ ‫عه‌س���كه‌ر ‌ی حكومه‌ت���ی‌ عێراق���ی‌ چوه‌ت ‌ه‬ ‫ناوی‌‪ ..‬وه‌كو س���ه‌رۆكی‌ پارله‌مان ش���ه‌رم‌و‬ ‫الوازی‌‌و ناحه‌قییه‌ ئه‌گه‌ر بێتو ب ‌ێ هه‌ڵوێست‬ ‫بم‪ ...‬له‌وانه‌ی ‌ه له‌ دواڕۆژ ئه‌م هه‌ڵوێس���ته‌م‬ ‫باج ‌ی هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم من له‌باج باكم نییه‌"‪.‬‬ ‫عه‌ون ‌ی هۆكاری‌ ناڕه‌زایی‌‌و دوركه‌وتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫جه‌وهه‌ر نامیق بۆ چه‌ند خاڵێك ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌وانه‌‪ :‬البردن ‌ی له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌ پارله‌مان‬ ‫ل���ه‌(‪ ،)1999/12/21‬چونكه‌ "چاوه‌ڕوان بو‬ ‫تاكۆتایی‌ خوله‌ك ‌ه له‌و پۆسته‌دا بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫هۆكارێك���ی‌ دیكه‌ ئه‌وه‌ب���و‌ه له‌كۆبونه‌وه‌ ‌ی‬ ‫مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی پارتی‌ له‌(‪،)2003/4/19‬‬ ‫فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‌‪ ..‬سه‌رقاڵ‌و شپرزه‌‬ ‫له‌باره‌ ‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی رێكخستنه‌كانی‌ پارت ‌ی‬ ‫له‌دوای‌ رێككه‌وتننامه‌ی‌ (‪/11‬ئازار‪ )1970/‬بۆ به‌غدا‪ ،‬مه‌س���عود بارزانی‌ ده‌ڵێت "شت‬ ‫عه‌ونی‌‌و فه‌له‌كه‌دین كاكه‌یی‌ یه‌كتر ده‌ناسن‪ .‬كراوه‌و خه‌ڵكی‌ ئێمه‌ ‌ی لێیه‌‪ ،‬ئێوه‌ بۆ هێند‌ه‬ ‫پاش����ان له‌س����ێ‌ قۆناغ پێكه‌وه‌ كارده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌نانین ئه‌گه‌ر شتێك له‌ڕێگای‌ ئێوه‌ نه‌كراب ‌ێ‬ ‫ئه‌وانیش له‌(التأخی‌ ‪ ،)74 - 1972‬له‌شۆڕش واده‌زانن هیچ نه‌ك���راوه‌"‪ .‬له‌وكاته‌دا نامیق‬ ‫(‪ )75 - 1974‬ل����ه‌ده‌زگای‌ برایه‌تی‌‌و خه‌بات لێپرس���راو ‌ی دۆس���یه‌ ‌ی به‌غدا بوه‌‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫(‪ .)2000 - 1993‬عه‌ون����ی‌ ده‌ڵێت‪ :‬كاكه‌یی‌ ئه‌و قس���ه‌یه‌ ت���وڕ‌ه ده‌بێ���ت‌و كۆبونه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫كه‌ سه‌رنوس����ه‌ری‌ هه‌فته‌نامه‌ی‌ خه‌بات بو‪ ،‬جێده‌هێڵێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌دوای‌ ئ���ه‌و كۆبونه‌وه‌ی���ه‌وه‌ نامی���ق‬ ‫به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌خه‌می‌ ده‌رچونی‌ خه‌باتدا‬ ‫نه‌بو‪ .‬به‌حوكمی‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ ناچێت���ه‌وه‌ هیچ كۆبونه‌وه‌یه‌ك���ی‌ مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫سیاسی‌‌و وه‌زیر ‌ی رۆشنبیری‌ بو نه‌ده‌په‌رژایه‌ سیاس���ی‌‌و ته‌نانه‌ت تاوه‌ك���و رۆژی‌ مردن ‌ی‬ ‫س����ه‌ر ورده‌كاریی‌ كاری‌ رۆژنامه‌ی‌ خه‌بات‪ ،‬موچه‌ی‌ مانگان���ه‌ ‌ی ئه‌ندامێتی‌ له‌مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫هه‌فته‌ ‌ی جارێك بۆ یه‌ك دو سه‌عات ده‌هات‌و سیاس��� ‌ی ره‌تده‌كات���ه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها له‌وه‌ش‬ ‫خه‌ریكی‌ نوس����ینی‌ س����ه‌روتار ‌ی رۆژنامه‌كه‌ نیگه‌ران ده‌بێت ك ‌ه به‌ب ‌ێ ئه‌وه‌ی‌ پرس ‌ی پ ‌ێ‬ ‫ده‌ب����و‪ .‬زۆربه‌ی‌ كاره‌كان له‌ئه‌س����تۆی‌ كاك بكه‌ن فازڵ میرانی‌ ده‌خرێته‌ شوێنه‌كه‌ی‌‪.‬‬ ‫سه‌عید یه‌حیا بو‪.‬‬ ‫نه‌قیب ‌ی نوێ‌ چۆن دانرا؟‬ ‫فه‌رهاد عه‌ون ‌ی له‌(‪ )2011-1998‬نه‌قیب ‌ی‬ ‫سامی‌ عه‌بدولره‌حمان گۆڕا‬ ‫له‌كۆتاییه‌كانی‌ س���اڵی‌ (‪ )1979‬عه‌ونی‌‌و سه‌ندیكا ‌ی رۆژنامه‌نوسانی‌ كوردستان بوه‌‪.‬‬ ‫سام ‌ی عه‌بدولره‌حمان ئاشنای‌ یه‌كتر ده‌بن‪ ،‬دوا ‌ی ته‌واوبون��� ‌ی دو خولی‌ س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫به‌حوكمی‌ كاره‌كانیان له‌قۆناغه‌ جیاوازه‌كاندا س���ه‌ندیكا ده‌چێت��� ‌ه الی‌ ف���ازل میران���ی‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ نێوانیان پته‌و ده‌بێت‪ ،‬ته‌نانه‌ت داواده‌كات ش���ێركۆ حه‌بی���ب به‌رپرس��� ‌ی‬ ‫دوای‌ راپه‌ڕی���ن نێچیرڤ���ان بارزانی‌ عه‌ونی‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ س���ه‌ندیكا ببێت ‌ه‬ ‫راده‌س���پێرێت بۆ ئاش���تكردنه‌وه‌ی‌ سامی‌‌و كاندید ‌ی پارتی‌ بۆ نه‌قی���ب‌و ئه‌ویش راز ‌ی‬ ‫ده‌بێ���ت‪ .‬ب���ه‌اڵم دواتر ئ���ازاد حه‌مه‌ئه‌مین‬ ‫هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی‌ پارتی‌ گه‌ل‪.‬‬ ‫عه‌ون���ی‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬پاش ئ���ه‌وه‌ی‌ كاك ده‌كرێته‌ نه‌قیب‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ ئ���ه‌و ئاڵوگ���ۆڕه‌و‌ه ده‌ڵێ���ت‪:‬‬ ‫س���امی‌ بو به‌جێگری‌ س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌ت‬ ‫گرنگی‌ به‌هه‌واڵه‌كانی‌ خۆی‌ ده‌دا‪ ،‬به‌رده‌وام مومتاز حه‌ی���ده‌ری‌ بۆی‌ گێڕام���ه‌و‌ه چه‌ند‬ ‫گله‌ی���ی‌‌و گازنده‌ی‌ له‌برایه‌تی‌ هه‌بو‪ .‬تاوه‌كو رۆژێك به‌ر له‌كۆنگ���ره‌‪ ،‬له‌لقی‌ دوی‌ پارت ‌ی‬ ‫له‌(‪ )1999/12/30‬له‌سه‌ر باڵونه‌كردنه‌وه‌ی‌ پشتیوان سادق به‌رپرس ‌ی لق كۆبونه‌وه‌یه‌ك‬ ‫وێنه‌ی���ه‌ك په‌یوه‌ندیمان پچ���ڕاو له‌(‪ )2002‬به‌ڕۆژنامه‌نوس‌و كادیران ‌ی راگه‌یاندنی‌ پارتی‌‌و‬ ‫لێپرسراوه‌كانیان ده‌كات‌و ئازاد حه‌مه‌ئه‌مین‬ ‫ئاشت بوینه‌وه‌‪.‬‬ ‫رۆژی‌ (‪ )1996/5/26‬دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌كو كاندید ‌ی پارتی‌ ده‌ناس���ێت‌و ئه‌وانیش‬ ‫پارتی‌ هه‌ولێ���ر بۆ یه‌كێت���ی‌ چۆڵده‌كات‪ ،‬په‌سه‌ند ‌ی ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫عه‌ونی‌ ده‌ڵێت‪ :‬به‌ڕاس���تی‌ سه‌یره‌ پاش‬ ‫س���امی‌ به‌عه‌ون���ی‌ ده‌ڵێ���ت‪ :‬نه‌مانتوانی‌‬ ‫موحاس���ه‌به‌ی‌ ئه‌و مه‌س���ئوالنه‌ بكه‌ین كه‌ نزیك���ه‌ی‌ پێنج س���اڵ به‌م ش���انۆگه‌رییه‌م‬ ‫هه‌ولێری���ان له‌ده‌س���تداین‪ ،‬ئێس���تاكه‌ش زان���ی‌‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش نیش���انه‌ی‌ ب��� ‌ێ ئاگایی‌‌و‬ ‫هه‌مان مه‌سئولین حه‌له‌قاتی‌ عه‌سكه‌رییان داب���ڕان‌و په‌رته‌وازه‌ی��� ‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان��� ‌ی‬ ‫له‌ده‌س���ته‌‪ ،‬له‌دونیادا نه‌بوه‌ لێپرس���راوی‌ نێوان مه‌كته‌ب ‌ی سیاسی‌‌و لقه‌كان‌و مه‌كته‌ب ‌ه‬ ‫س���ه‌ربازی‌ شكس���تخواردو جارێكی‌ دیكه‌ ناوه‌ندییه‌كان‌و لێپرسراوه‌كانیانه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫‌كان‬ ‫ه‬ ‫‌و‬ ‫ه‬ ‫‌تاقیكرن‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫‌وتن‬ ‫ه‬ ‫دواك‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌قیق‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫بیست‬ ‫ته‌خته سپی‬ ‫خه‌ون ‌ی بون به‌یه‌كه‌می‌ سارای‌ له‌ناوبرد‬ ‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬ ‫چیم نه‌دی؟!‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬

‫خوێندكارێكی‌ پۆلی‌ دوازده‌ی‌ ئاماده‌یی‌‬ ‫له‌تاقیكردنه‌وه‌ی‌ بیركاری‌ بێبه‌ش ده‌كرێت‬ ‫به‌هۆی‌ ئاماده‌نه‌بونی‌ له‌كاتی‌ دیاریكراودا‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‬ ‫به‌هۆكار دائه‌نرێت‌و ئه‌ویش ده‌ڵێت‬ ‫"من ئاگادارنه‌بوم‪ ،‬گه‌ر داوای‌ لێبوردنم‬ ‫لێنه‌كه‌ن داوای یاسایی‌ تۆمار ده‌كه‌م"‪.‬‬

‫وان���ه‌ی‌ بی���ركاری‌ له‌ڕیزبه‌ن���دی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ پۆلی‌ دوازده‌ی‌ ئاماده‌ییدا‬ ‫سێیه‌م تاقیكردنه‌وه‌ی‌ به‌كالۆرییه‌ كه‌ ‪-22‬‬ ‫‪2017-6‬ئه‌نجام���درا‪ ،‬ئه‌و رۆژه‌ بۆ س���اراو‬ ‫خێزانه‌ك���ه‌ی‌ زۆر جیاوازب���و "به‌یانیه‌ك���ی‌‬ ‫خه‌مگی���ن وه‌ك بڵێ���ی‌ ئازیزترین كه‌س���م‬ ‫له‌به‌رده‌س���تا پارچه‌پارچ���ه‌ ده‌كرێ‌" ئه‌وه‌‬ ‫وته‌ی‌ به‌س���ۆزی‌ دایكی‌ س���ارایه‌‪ ،‬س���ارا‬ ‫تادره‌نگانی‌ شه‌و خه‌ریكی‌ كۆششكردن بوه‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ په‌یوه‌ندیكردنی‌ به‌مامۆستایه‌كیه‌وه‌‬ ‫له‌هه‌ولێر‪ ،‬كاتژمێ���ر ده‌بێت به‌پێنج‌و نیوو‬ ‫به‌س���ۆزی‌ دایكی‌ داوای‌ لێده‌كات كه‌ ئیتر‬ ‫ماندو ب���وه‌و بخه‌وێت "له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ س���ێ‌‬ ‫رۆژبو نه‌خه‌وتبو به‌رده‌وام س���ه‌عی‌ ده‌كرد"‬ ‫دواتر موبایل ته‌وقیت ده‌كه‌ن‌و شه‌ش‌و نیو‬ ‫هه‌ڵده‌س���ێت تاحه‌وت‌و نیو كۆشش ده‌كات‬ ‫وه‌ك دایكی‌ ده‌یگێڕێته‌وه‌ "له‌كاتژمێر هه‌شت‬ ‫رێژه‌ی‌ ش���ه‌كر ل���ه‌ له‌ش���یدا دائه‌به‌زێت‌و‬ ‫س���ارا له‌هۆش خۆی‌ ده‌چێت‪ ،‬دواتر پاش‬ ‫هه‌وڵێك���ی‌ زۆر به‌ه���ۆش خ���ۆی‌ دێته‌وه‌"‬ ‫سارا جیاواز له‌دڵه‌ڕاوكێی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫فش���ارێكی‌ زۆرت���ری‌ له‌س���ه‌ره‌‪ ،‬چونك���ه‌‬ ‫دواكه‌وتوه‌ له‌كاتی‌ دیاریكراوی‌ ده‌ستپێكی‌‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌كان‪ ،‬ئ���ه‌و له‌گ���ه‌ڵ دایكی‌‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌وێ���ت بۆ قوتابخان���ه‌‪ ،‬به‌اڵم ئیتر‬ ‫كات دره‌نگ بوه‌ "له‌وێ هه‌وڵی‌ زۆرمدا وتم‬ ‫موراعاتی‌ كچه‌ك���ه‌م بكه‌ن نه‌موت له‌هۆش‬ ‫خۆی‌ چ���وه‌‪ ،‬چونكه‌ س���ارا رازینه‌بو وتم‬ ‫نه‌خۆش���ه‌و س���ێ‌ رۆژه‌ نه‌خه‌وتوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆڵه‌كه‌ گوێی‌ به‌قس���ه‌كانمان‬ ‫نه‌داو خاوه‌خاوی‌ كرد تا كاته‌كه‌ رۆیش���ت‌و‬ ‫سه‌رپه‌رشتیارو به‌ڕێوه‌به‌ری‌ هۆڵه‌كه‌ تێلیان‬ ‫بۆ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‬ ‫كرد كه‌ ئه‌وه‌ش تانۆونیوی‌ پێچو ئیتر دواتر‬ ‫نه‌یانهێشت بچێته‌ ژوره‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ارا ه���ه‌ر له‌یه‌ك���ی‌ س���ه‌ره‌تاییه‌وه‌‬ ‫تاپۆل���ی‌ دوازده‌ هه‌م���و س���اڵێك یه‌كه‌می‌‬ ‫خوێندنگاكه‌ی‌ ب���وه‌و وه‌ك دایكی‌ ده‌ڵێت‬

‫"هیچ���كات دوانه‌كه‌وت���وه‌ له‌قوتابخان���ه‌و‬ ‫ئه‌مساڵیش به‌نیازبو ببێته‌ یه‌كه‌می‌ هه‌رێم‪،‬‬ ‫دڵنیاش بو له‌بیركاریش س���ه‌د ئه‌هێنێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ئاوای‌ لێهات"‪.‬‬ ‫به‌س���ۆز عوسمان نوس���راوێكی‌ له‌تۆڕی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌ فه‌یس���بوك باڵوك���رده‌وه‌و‬ ‫مامۆس���تاكانی‌ س���ه‌ره‌ڕای‌ ده‌ربڕین���ی‌‬ ‫هاوخه‌میان "داوایان لێكردم ئه‌و پۆس���ته‌‬ ‫البه‌رم‪ ،‬به‌اڵم الم نه‌بردو پۆس���ته‌كه‌م بۆ‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و هه‌م���و ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ندیان پێوه‌ی‌ هه‌یه‌ ناردوه‌و وته‌بێژی‌‬ ‫وه‌زاره‌تی���ش وه‌اڵمی‌ داومه‌ت���ه‌وه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ك���ه‌ خۆتان ئیهمال بون بۆچ���ی‌ ئاگاداری‌‬ ‫نه‌بون‪ ،‬وتم له‌و مانگه‌ س���ێ‌ جار بردومه‌ته‌‬ ‫الی‌ دكتۆر تاكۆنتڕۆڵی‌ شه‌كره‌ی‌ بكات به‌‬ ‫به‌ڵگه‌ هه‌مویتان بۆ ده‌سه‌لمێنم هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ب���ێ‌ س���وده‌ زۆری���ش چونكه‌ ت���ازه‌ هیچ‬ ‫ناكرێت"‪.‬‬ ‫پاش باڵوكردنه‌وه‌ی‌ نوسراوه‌كه‌ی‌ دایكی‌‬ ‫س���ارا له‌ ت���ۆڕی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌ فه‌یس���بوك‬ ‫كۆمێن���ت‌و كاردان���ه‌وه‌كان له‌باره‌ی���ه‌وه‌‬ ‫جیاوازبون هه‌ندێك سه‌رزه‌نشت‌و هه‌ندێكیش‬ ‫نیگه‌رانی‌‌و هاوسۆزییان ده‌ربڕیوه‌‪.‬‬ ‫هه‌مزه‌ عه‌ب���اس فه‌قێ‌‪ ،‬سه‌رنوس���ه‌ری‌‬ ‫گۆڤاری‌ ژیاری‌ په‌روه‌رده‌یی‌ به‌نیگه‌رانییه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "به‌داخه‌وه‌ روداوه‌كانی‌‬ ‫ئه‌م واڵته‌ ئه‌وه‌نده‌ ئاڵۆز ده‌كرێن كه‌ ئاسان‬ ‫نییه‌ م���رۆڤ بتوانێت به‌ڕون���ی‌ رای‌ خۆی‌‬ ‫له‌باره‌یه‌وه‌ بخاته‌ڕو‪ ،‬ئه‌گه‌رچی‌ یاسا وه‌ك‬ ‫كه‌لوه‌ بچوكه‌كانی‌ تۆڕ‪ ،‬ماسیه‌ بچوكه‌كان‬ ‫باشتر ده‌گرێ‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ش مانای‌ ئه‌وه‌نییه‌‬ ‫هێڵی‌ راست‌و چه‌وت به‌سه‌ر هه‌مو شتێكدا‬ ‫بهێنرێت‪ ،‬یاسا نابینایه‌و ئه‌گه‌ر مه‌ودایه‌ك‬ ‫بۆ جێبه‌جێكردنی‌ هه‌بێت ئه‌وا له‌ده‌س���تی‌‬ ‫كه‌سی‌ به‌رپرس‌و جێبه‌جێكاری‌ یاساكه‌دایه‌‬ ‫كه‌ له‌و پێگه‌یه‌دا بریتیه‌ له‌به‌رپرسی‌ هۆڵی‌‬ ‫ئه‌زمونی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و راهێن���ه‌ره‌ی‌ گه‌ش���ه‌پێدانی‌ مرۆیی‌‬ ‫وتیش���ی‌ "ناكرێت هه‌مو جارێك له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫بابه‌تی‌ جواڵنی‌ سۆزه‌وه‌ بڕوانینه‌ بابه‌ته‌كان‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌كرێ‌ هه‌م���ان بابه‌ت كه‌ دره‌نگ‬ ‫كه‌وتنی‌ ‪20‬خوله‌كی‌ قوتابیه‌كه‌یه‌ به‌شێوازی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌ كاری‌ له‌س���ه‌ر بكرێ���ت‌و ده‌یان‬ ‫گومان‌و قس���ه‌ڵۆك به‌دوای‌ خۆیدا بهێنێت‪.‬‬ ‫جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ هه‌مو‬ ‫هه‌وڵه‌كانی‌ خۆی‌ خستۆته‌ گه‌ڕ بۆ پاراستن‌و‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ ش���كۆی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان‬

‫به‌داخه‌وه‌ له‌م شار‌ه‬ ‫هه‌رچی‌ ڕوبدات‬ ‫هه‌مو ‌ی ده‌ڵێن‬ ‫مامۆستا دڵشاده‌و‬ ‫ئیتر كه‌س خۆ ‌ی‬ ‫به‌ به‌رپرسیار نازانێت‬ ‫من ئێستا ده‌توانم‬ ‫داوا قه‌ید بكه‌م ك ‌ه‬ ‫هیچ تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك‬ ‫نه‌كات‬

‫له‌وانه‌ش دوای‌ دابه‌ش���كردنی‌ پرسیاره‌كان‬ ‫رێگه‌ به‌هاتنه‌ ژوره‌وه‌ی‌ قوتابی‌ نه‌درێت ل ‌ه‬ ‫پێناو دروس���تنه‌بونی‌ ده‌نگۆی‌ دزه‌كردنی‌‬ ‫پرس���یار‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌الیه‌ك���ی‌ تریش���ه‌وه‌‬ ‫بڕیاردراوه‌ كه‌ تانی���وه‌ی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫هی���چ قوتابیه‌ك بۆی‌ نییه‌ بێت���ه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر وه‌اڵمیش نه‌داته‌وه‌ واته‌ ‪20‬‬ ‫خوله‌ك دوای‌ تاقیكردنه‌وه‌ هیچ كه‌س���ێك‬ ‫له‌سه‌رتاسه‌ری‌ كوردستان له‌هۆڵی‌ ئه‌زمون‬ ‫نه‌هاتۆته‌ ده‌ره‌وه‌ تاگومانی‌ ئاش���كرابونی‌‬ ‫پرس���یاربكرێت! ب���ه‌اڵم ده‌ك���را ره‌چاوی‌‬ ‫بارودۆخ���ی‌ ئه‌و خوێن���دكاره‌ بكرایه‌و به‌و‬ ‫شێوه‌یه‌ لێكدانه‌وه‌ی‌ بۆ نه‌كرایه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ردا به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گش���تی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬دڵش���اد عومه‌ر‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د "به‌داخ���ه‌وه‌ ئ���ه‌و‬ ‫رۆژه‌ م���ن له‌چه‌مچه‌م���اڵ بوم ئ���اگام له‌و‬ ‫بارودۆخ���ه‌ش نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌م���ڕۆش ناردبوم‬ ‫به‌ش���وێن كه‌س���وكاره‌كه‌یدا ئاماده‌نه‌بون‪،‬‬ ‫خوێندكاره‌ك���ه‌ نۆو بیس���ت ده‌قیقه‌ هاتوه‌‬ ‫به‌هه‌مو یاس���ایه‌كیش ناكرێت دوای‌ په‌نجا‬

‫ده‌قیقه‌ خوێن���دكار بچێته‌ ژوره‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ره‌نگ���ه‌ خوێندكاری‌ ت���ر چوبێته‌ ده‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ م���ن ل���ه‌وێ نه‌بوم س���ه‌عات‬ ‫ده‌ونی���و كه‌ هه‌مو ش���تێك كۆتایی‌ هاتبو‬ ‫له‌پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ رۆژهه‌اڵت���ه‌وه‌ په‌یوه‌ندیم‬ ‫پێوه‌ك���راو ئاگاداری���ان كردم���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫لیژنه‌ی‌ تاقیكردنه‌وه‌ بڕیاری���ان داوه‌ واته‌‬ ‫كاره‌كه‌ یاساییه‌"‪.‬‬ ‫دڵشاد عومه‌ر وتیش���ی ‌"به‌داخه‌وه‌ له‌م‬ ‫ش���اره‌ هه‌رچ���ی‌ ڕوبدات هه‌م���وی‌ ده‌ڵێن‬ ‫مامۆس���تا دڵش���اده‌و ئیتر كه‌س خۆی‌ به‌‬ ‫به‌رپرسیار نازانێت من ئێستا ده‌توانم داوا‬ ‫قه‌ید بكه‌م كه‌ هیچ تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك نه‌كات‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ ئیش���ی‌ منی‌ په‌روه‌رده‌كار نیه‌و‬ ‫ئه‌بێت ئه‌ویش فێربكه‌م په‌روه‌رده‌بێت"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ سلێمانی‌‬ ‫باسی‌ له‌وه‌شكرد "كه‌ له‌سی‌‌و شه‌ش هه‌زار‬ ‫خوێن���دكار له‌س���نوری‌ س���لێمانی‌ ته‌نها‬ ‫یه‌ك حاڵه‌تی‌ وامان هه‌یه‌‪ ،‬ناش���زانی‌ ئه‌م‬ ‫خوێندكاره‌ ئامانجی‌ چییه‌و راس���ت ئه‌كات‬ ‫یان نا‪ ،‬ناكرێت كه‌س���ێك له‌ش���ه‌وی‌ قه‌در‬ ‫دابنیش���ێت‌و به‌یانی‌ خه‌ب���ه‌ری‌ نه‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌بوایه‌ ئه‌و دایك‌و باوكه‌ خۆیان ئێشكیان‬ ‫بگرتایه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت ش���ه‌كره‌ی‌ دابه‌زیوه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر پزیش���كه‌و ئ���ه‌و قس���ه‌یه‌ ده‌كات‬ ‫حه‌قیه‌تی‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ راپۆرتێكی‌ پزیشكی‌‬ ‫نی���ه‌ ئه‌وانه‌ پاس���او نی���ن خوێندكارمان‬ ‫ش���ه‌كره‌و زه‌ختی‌ دائه‌به‌زێت له‌هۆڵه‌كاندا‬ ‫پێداویستیه‌كانیانمان دابینكردوه‌"‪.‬‬ ‫دڵشاد عومه‌ر باسی‌ له‌ئاماده‌كاریه‌كانیان‬ ‫ب���ۆ ئه‌نجامدان���ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان كردو‬ ‫وت���ی‌ "ئێم���ه‌ چه‌ن���د مانگ���ه‌ له‌هه‌وڵ���ی‌‬ ‫دابینكردنی‌ پێداویستیه‌كانین‪ ،‬به‌اڵم دایكی‌‬ ‫نابه‌رپرس���یارانه‌ ره‌فتاری‌ ك���ردوه‌ ناكرێت‬ ‫له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان تۆمه‌تبارم بكه‌ن‌و‬ ‫خه‌ڵكی���ش ده‌س���ت بكه‌ن به‌قس���ه‌كردن‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و خێزان���ه‌ ده‌بێ���ت حه‌ق���ی‌ ئ���ه‌وه‌م‬ ‫بده‌نه‌وه‌ كه‌ من ئاگام له‌هیچ ش���تێك نیه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها كه‌ش���ی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان تایبه‌ته‌‬ ‫خوانه‌خواسته‌ گه‌ر ئه‌م چانسه‌ت له‌ده‌ست‬ ‫ده‌رچێت چانس���ی‌ تر هه‌یه‌ له‌خولی‌ دوه‌م‪،‬‬ ‫ئێستا س���ێ‌ نمره‌كه‌ش نه‌ماوه‌ بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫نه‌ ئه‌و خوێندكاره‌ ده‌ناس���ین نه‌ رقیشمان‬ ‫لێیه‌تی‌‪ ،‬بۆیه‌ پێویسته‌به‌ زوترین كات بێن‌و‬ ‫راستیه‌كانم پێبڵێن‌و داوای‌ لێبوردن بكه‌ن‌و‬ ‫بڵێن هه‌ڵه‌ بوین‪ ،‬چونكه‌ ناكرێت قس���ه‌ت‬ ‫پێبڵێن‌و ئاگاش���ت لێی‌ نه‌بێت ئه‌گه‌رنا من‬ ‫مافی‌ خۆمه‌ كه‌ داوای‌ له‌سه‌ر تۆماربكه‌م"‪.‬‬

‫له‌هۆڵ ‌ی تاقیكردنه‌وه‌كاندا قوتابیه‌ك میز به‌خۆیدا ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫به‌پێی‌ رێنماییه‌كی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫له‌كاتی‌ تاقیكردنه‌وه‌كاندا چون بۆ‬ ‫ته‌والێت قه‌ده‌غه‌یه‌‪ ،‬خوێندكارێك له‌هۆڵی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كاندا كۆنتڕۆڵی‌ خۆی‬ ‫له‌ده‌ست ئه‌دات‌و میز ده‌كات به‌خۆیدا‪،‬‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش ده‌ڵێت‬ ‫"ئێم ‌ه به‌ڕێوه‌به‌ره‌كانمان ده‌ستكراوه‌‬ ‫كردوه‌ له‌حاڵه‌تی‌ پێویستدا هاوكاری‌‬ ‫خوێندكاران بكه‌ن"‪.‬‬ ‫(ر‪ ،).‬س���اڵی‌ راب���ردو تاقیكردن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر له‌وانه‌كانی‌ ده‌كات كۆنمره‌ی‌‬ ‫په‌نجاو هه‌ش���ت به‌ده‌س���ت ده‌هێنێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌مساڵی‌ خوێندن به‌ئامانجی‌ به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫نمره‌ك���ه‌ی‌ ب���ۆ شه‌س���ت بڕی���ارده‌دات‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ هه‌ردو وان���ه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‌و‬ ‫ئینگل���زی‌ بكات‪ ،‬ئه‌و ك���ه‌ ته‌مه‌نی‌ چلودو‬ ‫س���اڵه‌و قوتابیه‌ له‌قوتابخان���ه‌ی‌ خه‌لیفانی‌‬ ‫ئێ���واران بۆ ئاوێنه‌ قس���ه‌ی‌ كردو وتی‌ "له‌‬ ‫نه‌وه‌دو ش���ه‌ش له‌ب���ه‌ر ش���ه‌ڕی‌ براكوژی‌‬ ‫له‌خوێندن وازمهێناو ئه‌وه‌ دو ساڵه‌ ده‌ستم‬ ‫پێكردۆته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم خۆزگه‌ نه‌چومایه‌ چونكه‌‬ ‫په‌ش���یمانم ئه‌مڕۆ ئاوام لێ به‌س���ه‌رهات‪،‬‬ ‫بڕیاریش���م داوه‌ ب���ۆ تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ تر‬ ‫نه‌چم‌و ئه‌و بڕوانامه‌یه‌شم ناوێت"‪.‬‬ ‫(ر‪ ).‬تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ وان���ه‌ی‌ عه‌ره‌بی‌‬ ‫یه‌كه‌م تاقیكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و بوه‌ له‌م س���اڵی‌‬ ‫خوێندن���داو باس���ی‌ ئه‌وكات���ه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫پێویس���تی‌ به‌وه‌ بوه‌ بچێت ب���ۆ ته‌والێت‬ ‫"دوای‌ س���ه‌عاتێك‌و چل ده‌قه‌ شه‌ش جار‬ ‫داوام له‌به‌ڕێوبه‌ره‌ك���ه‌ كرد وتم من ته‌مه‌نم‬ ‫گه‌وره‌یه‌و وه‌زعم ته‌واو نیه‌ ده‌چمه‌ ته‌والێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و وتی‌ سه‌برت هه‌بێت‪ ،‬جارێكی‌ تر‬ ‫پێم وته‌وه‌ وتی‌ نابێت وتم ئاخر من ناچارم‬ ‫لێ���ره‌دا بیكه‌م هه‌تا وتم س���ه‌تڵێك بهێنه‌‬ ‫هۆڵه‌كه‌‪ ،‬دوایی‌ چاوی‌ لێ س���ور كردمه‌وه‌‬ ‫ئیتر خۆم پێ نه‌گی���را له‌هۆڵه‌كه‌دا كردم‪،‬‬

‫دوای‌ ئه‌وه‌ وتی‌ بچۆره‌ ده‌ره‌وه‌ وتم پاش���ی‌‬ ‫چی‌ بڕۆم‪ ،‬ناڕۆم"‪.‬‬ ‫(ر‪ ).‬قوتاب���ی‌ دوانزده‌ی‌ وێژه‌ییه‌ ده‌ڵێت‬ ‫"به‌ڕاس���تی‌ من هه‌ر به‌رپرس���یاریه‌تیه‌كم‬ ‫هه‌بێ���ت لێ���ره‌ وه‌ك قوتابی���ه‌ك چومه‌ته‌‬ ‫ژوره‌وه‌و رێزم گرتون به‌ش���ایه‌تی‌ هه‌موان‬ ‫هه‌تا هاتومه‌ت���ه‌ ده‌ره‌وه‌ش هیچم نه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫مامۆس���تاكان هه‌م���و ب���ه‌ به‌ڕێوه‌به‌ریان‬ ‫وت‪ ،‬ب���ه‌اڵم هیچ‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیاریش وتی‌‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ر حس���ابه‌ هه‌تا وتم ته‌له‌فۆن بۆ‬ ‫به‌ڕێوەبه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ بكه‌ن وتی‌ من خۆم‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رم‌و ئیزنت ناده‌م"‪.‬‬ ‫سااڵنی‌ رابردو چونه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ خوێندكار‬ ‫ب���ۆ ته‌والێ���ت به‌یه‌كێ���ك له‌هۆكاره‌كانی‌‬ ‫دزه‌پێكردنی‌ پرس���یارو پێوتنه‌وه‌ دانراوه‌‪،‬‬ ‫له‌وباره‌یه‌وه‌ (ر‪ ).‬ده‌ڵێت "باشه‌ ئه‌گه‌ر چل‬ ‫ته‌له‌ب���ه‌ له‌ژوره‌وه‌ بێ���ت‌و جیهاز دانرابێت‪،‬‬ ‫كامێ���رای‌ داناوه‌ ئینجا من وتم س���ه‌تڵێك‬ ‫بهێننه‌ هۆڵه‌كه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر من مه‌به‌س���تم‬ ‫خراپ بوایه‌ ئه‌وه‌ پێداگیریم ده‌كرد له‌سه‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ بچم���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬خه‌ڵكیش هه‌یه‌‬ ‫له‌هه‌م���ان هۆڵ���دا له‌پۆلی‌ ن���ۆی‌ بنه‌ڕه‌تی‌‬ ‫ئیهان���ه‌ی‌ مامۆس���تاو سه‌رپه‌رش���تیاری‌‬ ‫كردوه‌و رۆژی‌ دواتری���ش به‌رده‌وام بوه‌ له‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌ ئه‌گه‌ر یاسا هه‌یه‌ بۆ بۆ كوڕی‌‬ ‫خه‌ڵك نی���ه‌ بۆ بۆ من هه‌ی���ه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫ته‌له‌به‌ رۆژی‌ پێشوتر چۆته‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬ ‫(ر‪ ).‬كه‌ خاوه‌نی‌ پێنج منداڵه‌و هاوكات‬ ‫كوڕه‌كه‌یش���ی‌ قوتابی‌ دوازده‌ی‌ ئاماده‌ییه‌‪،‬‬ ‫وتیشی‌ " باش���ه‌ ئه‌گه‌ر ته‌ندروستیم باش‬ ‫بوایه‌ وابزانم كه‌سێك كه‌ چلو دو ساڵ بێت‬ ‫رێگه‌ به‌خۆی‌ نادات له‌ناو ئه‌و ته‌له‌بانه‌ كه‌‬ ‫وه‌ك كوڕی‌ خۆمن ئه‌و كاره‌ بكات‪ ،‬ته‌مه‌ننام‬ ‫ئه‌كرد بمردمایه‌و ئه‌وه‌ روینه‌دایه‌ له‌نیوه‌ڕۆه‌‬ ‫ته‌له‌فون���م داخس���توه‌و تاقه‌تی‌ ئه‌وه‌ش���م‬ ‫نیه‌ بچم���ه‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬هه‌ر بی���ر ئه‌كه‌مه‌وه‌‪،‬‬ ‫جگه‌له‌وه‌ی‌ چ هونه‌رێك ل���ه‌وه‌دا هه‌یه‌ كه‌‬ ‫وه‌زاره‌ت رێگ���ه‌ ن���ادات بچیت���ه‌ ته‌والێت‪،‬‬ ‫وه‌زی���ری‌ په‌روه‌رده‌ كه‌ زۆری���ش براده‌رمه‌‬

‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ هاتومه‌ته‌ ده‌ره‌وه‌ س���ێ‌ جار‬ ‫ته‌له‌فونم بۆ كردوه‌ وه‌اڵمی‌ نه‌بو"‪.‬‬ ‫له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ش���ێركۆ حه‌مه‌ئه‌می���ن‪،‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ لیژن���ه‌ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و خوێندنی‌‬ ‫ب���ااڵ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند "رێگه‌نه‌دان به‌خوێندكار بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫بچێت بۆ ته‌والێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر له‌ڕوانگه‌ی‌ مافی‌‬ ‫مرۆڤیش���ه‌وه‌ س���ه‌یری‌ بكه‌ی‌ نه‌گونجاوه‌‪،‬‬ ‫ده‌كرێ���ت چاودێرێ���ك له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌س���ه‌‬ ‫بچێت‪ ،‬له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌ت قس���ه‌مان كردوه‌و‬ ‫ده‌ڵێن راس���ته‌ ئ���ه‌و بڕیاره‌ هه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌مانوت���وه‌ ك���ه‌ رێگ���ه‌ به‌هیچ كه‌س���ێك‬ ‫نه‌درێت‪ ،‬خه‌ریكی‌ لێكۆڵینه‌وه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫حاڵه‌ته‌ش كه‌ رویداوه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ش‪ ،‬سامان‬ ‫س���یوه‌یلی‌ ده‌ڵێت "ئه‌و پیاوێكی‌ گه‌وره‌یه‌و‬ ‫رۆژان���ی‌ پێش���وش داوای‌ ك���ردوه‌ بچێته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌و جێگه‌ی‌ گومان بوه‌ بۆ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫هۆڵ‪ ،‬كه‌س���ی‌ تریش ئیزن ن���ه‌دراوه‌ له‌و‬ ‫هۆڵه‌ تابوترێت ته‌نها رێگه‌ به‌ئه‌و نه‌دراوه‌‪،‬‬ ‫هه‌س���تیش ئه‌كرێت به‌عه‌مدی ئه‌و كاره‌ی‌‬ ‫كردبێ���ت له‌به‌رامبه‌ر چاودێره‌كان‪ ،‬ئه‌گه‌رنا‬ ‫ئێمه‌ هه‌مو به‌ڕێوه‌به‌ره‌كانمان ده‌ست كراوه‌‬ ‫ك���ردوه‌ كه‌ هاوكاری‌ هه‌ر قوتابیه‌ك بكرێت‬ ‫له‌حاڵه‌تی‌ پێویس���تدا‪ ،‬بۆ ئ���ه‌و روداوه‌ش‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ ناوچه‌كه‌ بانگی‌ كردوه‌و قسه‌ی‌‬ ‫له‌گه‌ڵ كردوه‌و رونكردنه‌وه‌یان پێداوه‌ واته‌‬ ‫شته‌كه‌ كۆتایی‌ پێهاتوه‌"‪.‬‬ ‫توێژه‌رانی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیش باس له‌و بڕیاره‌و‬ ‫كاریگه‌ریه‌كانی‌ ده‌كه‌ن‪ ،‬له‌تیف حوس���ێن‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "به‌داخه‌وه‌ ساڵ دوای‌‬ ‫س���اڵ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌ به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫رێگریكردن له‌غه‌شكردن‌و رێكخستنی‌ هۆڵ‌و‬ ‫پڕۆس���ه‌ی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان بڕیار له‌دوای‌‬ ‫بڕیار ده‌رده‌كات كه‌ هیچ كاتێك ئه‌م بڕیارانه‌‬ ‫نه‌یانتوانیوه‌ ئه‌و ئامانجه‌ بپێكێت كه‌ بۆی‌‬ ‫ده‌رده‌كرێت‪ ،‬راگرتن���ی‌ ئینته‌رنێت له‌كاتی‌‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌كان‌و ئێس���تاش رێگه‌گرتن‬ ‫له‌چون���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ خوێن���دكار له‌هۆڵ���ی‌‬

‫تاقیكردنه‌وه‌كان تائه‌و كاته‌ی‌ ته‌واو ده‌بێت‬ ‫كاریگه‌ری‌ نێگه‌تیڤی‌ له‌س���ه‌ر باری‌ ده‌رون ‌ی‬ ‫خوێندكار ده‌بێت‌و ناتوانرێت وه‌ك پێویست‬ ‫وه‌اڵم بدرێت���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌ب���و وه‌زاره‌ت بی���ری‌‬ ‫له‌وه‌ بكردایه‌ته‌وه‌ ك���ه‌ ئه‌م جۆره‌ بڕیارانه‌‬ ‫متمانه‌ی‌ نێوان خۆی‌و مامۆس���تاو خوێندن‬ ‫كه‌م ده‌كاته‌وه‌و نایهێڵێت"‪.‬‬

‫به‌داخه‌و‌ه ساڵ‬ ‫دوای‌ ساڵ وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫په‌روه‌رده‌ به‌مه‌به‌ست ‌ی‬ ‫رێگریكردن‬ ‫له‌غه‌شكردن‌و‬ ‫رێكخستنی‌‬ ‫هۆڵ‌و پڕۆسه‌ ‌ی‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان بڕیار‬ ‫له‌دوای‌ بڕیار ده‌رده‌كات‬ ‫كه‌ هیچ كاتێك ئه‌م‬ ‫بڕیارانه‌ نه‌یانتوانیو‌ه‬ ‫ئه‌و ئامانج ‌ه بپێكێت‬

‫به‌ڕێز عه‌باس‬ ‫زانكۆ ناوه‌ندێكی مه‌عریفی‌و ئه‌كادیمییه‌‪،‬‬ ‫مرۆڤه‌كانی ده‌بنه‌ ده‌سته‌بژێری كۆمه‌ڵگ ‌ه‬ ‫له‌ بواره‌جیاوازه‌كان‌و پسپۆڕی وه‌رده‌گرن‬ ‫له‌كای���ه‌ هه‌م ‌ه چه‌ش���نه‌كان‪ ،‬ئینس���انی‬ ‫ده‌رچوی زانكۆ سه‌رقافڵه‌ی گۆڕانكاری‌و‬ ‫داهێنانه‌كان���ن له‌كۆمه‌ڵگ���ه‌و چینه‌كانی‬ ‫تری كۆمه‌ڵگه‌ زۆرجار چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ن‬ ‫له‌زانكۆ ب���ه‌وه‌ی بزانن چیان بۆ ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫پێ���م وابێت هه‌ریه‌كێك له‌ئێم ‌ه كه‌م تازۆر‬ ‫له‌گرنگ���ی‌و بایه‌خی زانكۆ تێده‌گات‌و زۆر‬ ‫گرنگ نییه‌ به‌ش���ێوه‌ی گش���تی‌و تیۆری‬ ‫قس ‌ه له‌س���ه‌ر زانكۆ بكه‌ین‌و جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫قه‌باره‌ی ئه‌م ستونه‌ سنوردارو دیاریكراوه‌و‬ ‫جێگه‌ی هه‌موی نابێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی ئێم ‌ه‬ ‫ده‌مانه‌وێت له‌س���ه‌ری بوه‌س���تین‌و باسی‬ ‫بكه‌ین زانكۆكانی كوردستان‌و به‌تایبه‌تیتر‬ ‫ئ���ه‌و زانكۆیانه‌ی ك���ه‌ ل���ه‌م دواییانه‌دا‬ ‫له‌قه‌زاو ناوچه‌ جیاوازه‌كانی كوردستاندا‬ ‫كرایه‌وه‌‪ ،‬كه‌ پێمانوایه‌ كاریگه‌رییه‌كی زۆر‬ ‫خراپ به‌دوای خۆی���ه‌و‌ه به‌جێده‌هێڵێت‌و‬ ‫له‌ئێستاشدا كاریگه‌رییه‌كانی ده‌ركه‌وتوه‌‪،‬‬ ‫ئێم���ه‌ بۆ خۆم���ان بۆ ماوه‌ی دو س���اڵ ‌ه‬ ‫به‌ش���ێوه‌ی وانه‌بێ���ژ له‌یه‌كێ���ك ل���ه‌و‬ ‫زانكۆیانه‌ وانه‌ ده‌ڵێینه‌وه‌و دركمان زیاتر‬ ‫به‌كه‌موكورتی���ی‌و ئاڵۆزییه‌كانی كردوه‌و‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی پ���رس‌و به‌دواداچونیش���مان‬ ‫كردبێ���ت زانكۆ تازه‌ك���راوه‌كان هه‌مویان‬ ‫كه‌م ت���ازۆر له‌یه‌ك ده‌چن! ئه‌م زانكۆیان ‌ه‬ ‫له‌ڕاستیدا وه‌ك ره‌خنه‌یه‌ك زۆرجار پێیان‬ ‫وت���راوه‌ "ورده‌ زانكۆ" یان "دوائاماده‌یی"‬ ‫چونك���ه‌ موماره‌س���ه‌ی راس���ته‌قینه‌ی‬ ‫زانكۆیه‌ك���ی شارس���تانی‌و مۆدێرنی تێدا‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬ئه‌وه‌ی ده‌وترێ���ت ته‌نها به‌ناو‬ ‫زانكۆوه‌ی��� ‌ه له‌ناوه‌ڕۆك���دا بنه‌مایه‌ك���ی‬ ‫زانكۆیی تێدا به‌دی ناكرێت! ئه‌م زانكۆیان ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی بۆ مه‌به‌س���تێكی سیاس���ی‬ ‫كراوه‌نه‌ت���ه‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ پێداویس���تییه‌كی‬ ‫مه‌عریفی نه‌بوه‌ تاوه‌كو وا له‌لێپرسراوه‌كان‬ ‫ب���كات هه‌س���تیان ب���ه‌و پێداویس���تیی ‌ه‬ ‫مه‌عریفیی���ه‌ كردبێت بۆیه‌ ئ���ه‌م هه‌مو‌ه‬ ‫له‌و زانكۆیانه‌ كراونه‌ته‌وه‌‪ ،‬ماوه‌یه‌ك وای‬ ‫لێهاتبو هه‌ر قه‌زایه‌ك كه‌ خۆپیشاندانیان‬ ‫ده‌ك���رد له‌گ���ه‌ڵ داواكارییه‌كانی���ان بۆ‬ ‫دابینكردنی ئاوو كاره‌با داوای كردنه‌وه‌ی‬ ‫زانكۆیه‌كیش���یان ده‌كرد! س���ااڵنی پێش‬ ‫كردنه‌وه‌ی ئه‌م زانكۆیان ‌ه ئه‌و كه‌سانه‌ی ك ‌ه‬ ‫زانكۆیان ته‌واو ده‌كرد دور له‌ ش���اره‌كه‌ی‬ ‫خۆیان النیك���ه‌م ره‌نگدانه‌وه‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫كه‌سایه‌تی دروس���ت ده‌كردو گۆڕانكاری‬ ‫به‌سه‌ر دونیابینی‌و بیركردنه‌وه‌ی ده‌هات‌و‬ ‫كاریگه‌ریش���ی له‌س���ه‌ر ئه‌وانیتر دروست‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی ئێم���ه‌ بینیمان‌و‬ ‫هه‌س���تمان پێك���ردو به‌دواداچونمان بۆ‬ ‫ك���رد له‌وماوه‌یه‌ی له‌زانكۆ بوین دیاره‌ بۆ‬ ‫كۆی زانكۆو هه‌م���و زانكۆ تازه‌كراوه‌كان‬ ‫نه‌وه‌ك ته‌نها ئه‌و زانكۆ یان ئه‌و به‌شه‌ی‬ ‫ئێم���ه‌ لێیبوین‪ ،‬چونكه‌ ئ���ه‌و زانكۆیه‌ی‬ ‫ئێمه‌ لێی بوی���ن نمون���ه‌و بچوككراوه‌ی‬ ‫زانكۆكان���ی دیكه‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی ده‌یبینی‬ ‫به‌ڕاس���تی جێگه‌ی ئومێد نییه‌و ئینسان‬ ‫له‌زۆر حاڵه‌تدا وه‌ك���و كایه‌كانی تری ناو‬ ‫ئه‌م هه‌رێمه‌ توش���ی ش���ۆك ده‌بێت! ئه‌و‬ ‫هه‌مو گرفتانه‌ی له‌قۆناغه‌كانی بنه‌ڕه‌تی‌و‬ ‫ئاماده‌ییدا هه‌ی ‌ه به‌هه‌مانشێوه‌ له‌قۆناغی‬ ‫زانكۆشدا ده‌یبینیت‌و هه‌ستی پێده‌كه‌یت‌و‬ ‫زانكۆ ده‌توانرێت بوترێت ش���تێكی نوێی‬ ‫ئه‌وتۆ پێش���كه‌ش ناكات ك���ه‌ بارته‌قای‬ ‫گرنگ���ی زانكۆ بێت! ئ���ه‌وه‌ی تێبینیمان‬ ‫كرد ئه‌وه‌ب���و زۆرێك له‌فێرخوازانی زانكۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌الیدا ناچن كتێب‌و خوێندنه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫بۆ خۆپێگه‌یان���دن‌و فراوانبونی ئاگاییان‪،‬‬ ‫نه‌وه‌ك هه‌رئه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌شێكی زۆریان‬ ‫بڵێ���ی كتێ���ب بخوێنن���ه‌وه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫پێی���ان بڵێین بڕۆن بۆ ب���ه‌ره‌ی جه‌نگ!‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌كاتێكدا ئه‌وه‌ی فێرخواز به‌زانكۆو‌ه‬ ‫ده‌به‌س���تێته‌وه‌ به‌پله‌ی یه‌ك���ه‌م كتێب‌و‬ ‫مه‌عریفه‌یه‌ كه‌چی به‌الیدا ناچێت! زمان‌و‬ ‫ئه‌ته‌كێت���ی جلوب���ه‌رگ‌و بیركردنه‌وه‌یان‌و‬ ‫ج���ۆری تێڕوانینیان بۆ ژی���ان ئه‌وه‌مان‬ ‫پێده‌ڵێت ئه‌م فێرخوازان ‌ه یه‌كجار هیالك‌و‬ ‫ماندون‌و ب���ۆت ده‌رده‌كه‌وێ���ت زانكۆش‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی تر هیالكی���ان ده‌كات‌و هیچ‬ ‫كاریگ���ه‌ری نه‌بوه‌ له‌س���ه‌ریان! ملمالنێی‬ ‫نێوان مامۆستایان‌و س���ه‌رۆك به‌شه‌كان‬ ‫له‌س���ه‌ر پۆست‌و له‌س���ه‌ریه‌ك خوێندن‌و‬

‫ئه‌م زانكۆیان ‌ه‬ ‫له‌ڕاستیدا وه‌ك‬ ‫ره‌خنه‌یه‌ك زۆرجار‬ ‫پێیان وتراو‌ه‬ ‫"ورده‌ زانكۆ" یان‬ ‫"دوائاماده‌یی"‬ ‫چونكه‌ موماره‌سه‌ی‬ ‫راسته‌قینه‌ی‬ ‫زانكۆیه‌كی شارستانی‌و‬ ‫مۆدێرنی تێدا ناكرێت‬ ‫هه‌ڵنه‌سانیان به‌ئه‌ركه‌كانیان‌و ئاشكرابونی‬ ‫ئ���ه‌م نهێنییان���ه‌ الی فێرخ���وازی زانكۆ‬ ‫وایك���ردوه‌ كاریگه‌ری خراپیان له‌س���ه‌ر‬ ‫دروس���ت بكات‌و زانكۆ وه‌كو ش���وێنێك‬ ‫نه‌بینێ���ت كه‌ جێگای زانس���ت‌و مه‌عریف ‌ه‬ ‫بێت!په‌یوه‌ندی نێوان فێرخوازو فێرخواز‪،‬‬ ‫فێرخوازو مامۆس���تا تائه‌ندازه‌یه‌كی زۆر‬ ‫خراپه‌ هه‌ریه‌كه‌یان ئه‌وه‌ی ئێمه‌ هه‌ستمان‬ ‫پێكردبێ���ت له‌وه‌یت���ر بێ���زاره‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫سیسته‌می به‌ڕێوه‌بردنی زانكۆیی خراپه‌‪،‬‬ ‫زۆرێك له‌و به‌شانه‌ی زانكۆكان ده‌یكه‌نه‌و‌ه‬ ‫هه‌رواهیی‌و بێپالنی‌و له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫تایبه‌ت��� ‌ه چونكه‌ هیچ پێداویس���تییه‌كی‬ ‫ئه‌وتۆی���ان له‌به‌رده‌س���تدا نیی���ه‌ كه‌چی‬ ‫به‌شی سه‌یر سه‌یر ده‌كه‌نه‌وه‌و كۆمه‌ڵێك‬ ‫فێرخواز وه‌رده‌گرن‌و هیچ فێرنابن‌و دواتر‬ ‫ده‌بنه‌ بار به‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵگه‌وه‌‪ ،‬جگه‌له‌و‌ه‬ ‫هه‌رزانكۆیه‌و به‌ش���ی زیاتر ده‌كاته‌و‌ه بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی ب���ه‌وه‌ ملمالنێی خ���ۆی پێبكات‬ ‫له‌گه‌ڵ زانكۆك���ه‌ی ت���ردا‪ ،‬ده‌رئه‌نجامی‬ ‫چی ده‌بێت كێش���ه‌ نابێت گرنگ ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫بڵێ���ن به‌ش���مان له‌زانكۆیت���ر زۆرت���ره‌!‬ ‫كردنه‌وه‌ی ئه‌و هه‌مو به‌ش���انه‌ی ئێواران‬ ‫ب���ێ ئه‌وه‌ی مامۆس���تاكانیان به‌ش���ێكی‬ ‫زۆری���ان توانای ئه‌وه‌ی���ان هه‌بێت بتوانن‬ ‫وانه‌ بڵێنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی پاڵیان پێوه‌ده‌نێت‬ ‫ده‌بێت به‌شه‌رمه‌وه‌ باس���ی بكه‌ین بونی‬ ‫پاره‌یه‌كی ئاماده‌وباشتر‌ه له‌چاو ده‌وامی‬ ‫به‌یانی���ان بۆیه‌ ته‌نه���ا كات به‌ڕێكردنه‌و‬ ‫ئه‌مه‌ش بوه‌ به‌ده‌نگوباس الی فێرخوازان‬ ‫خۆی���ان‪ ،‬ئه‌مان���ه‌و چه‌ندی���ن گرفتیت���ر‬ ‫وایكردوه‌ زانكۆ رۆڵی راسته‌قینه‌ی خۆی‬ ‫نه‌بینێت‌و له‌جیاتی دروس���تكردنی ئومێد‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌وه‌ نائومێ���دی زیاتر بكات!‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌س���تی پێده‌كرێت ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌م‬ ‫زانكۆیان���ه‌ زۆرجار درێژك���راوه‌ی هه‌مان‬ ‫دونیابینی كۆمه‌ڵگایه‌و ناش���رینییه‌كانی‬ ‫كۆمه‌ڵگا ته‌واو ده‌كات‌و له‌جیاتی ئه‌وه‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگا ئاراس���ته‌ ب���كات كۆمه‌ڵگا ئه‌و‬ ‫ئاراس���ت ‌ه ده‌كات وه‌ك له‌بونی ملمالنێی‬ ‫حزب���ی‌و به‌ئایدۆلۆژیاكردن���ی وانه‌كان���ی‬ ‫خوێندن‌و بونی ڤیستیڤاڵی خێڵ‌و سازدانی‬ ‫س���یمیناری روكه‌شی به‌ناو زانستی به‌بێ‬ ‫كاریگه‌ریدانان‌و ته‌نها بۆ قه‌ناعه‌تپێكردنی‬ ‫وه‌زار‌هت‌و تادواتر! له‌كۆتاییدا ده‌پرسین‬ ‫ئ���ه‌م زانكۆیانه‌ چیی���ان ئیزافه‌كردوه‌ بۆ‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ی ك���وردی ی���ان كاریگه‌رییان‬ ‫نه‌وه‌ك بۆ كۆمه‌ڵ���گای كوردی به‌ڵكو چ‬ ‫كاریگه‌رییه‌كیان ته‌نانه‌ت بۆ ئه‌وناوچانه‌ی‬ ‫خۆیان هه‌ب���و‌ه كه‌ تیایدا زانكۆكانی تێدا‬ ‫كراوه‌ت���ه‌وه‌ دیار‌ه به‌ق���ه‌د گرنگی زانكۆ‬ ‫وه‌ك خۆی!؟‬ ‫*ناونیش���انی وتاره‌ك���ه‌م ل���ه‌"د‪.‬‬ ‫فه‌رهاد پیرباڵ" خواس���تو‌ه كاتی خۆی‬ ‫ناونیش���انی گۆش���ه‌یه‌كی بو له‌ڕۆژنامه‌ی‬ ‫هاواڵتی‌و دواتریش كردی ب ‌ه كتێب‌و هه‌ر‬ ‫به‌ناوی"چیم دی" باڵویكرده‌وه‌‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫مـه‌سـه‌لــه‌ ‌ی ویــژدان‪ ..‬پاشماوە‬ ‫_ ئه‌ویتریان وه‌اڵمی‌ ده‌داته‌وه‌‪ :‬تۆ قس���ه‌ی‌‬ ‫قۆڕ ئه‌كه‌ی‌‪ ،‬چۆن نازانم ؟ دیاره‌ خوا ره‌ئیس ‌ی‬ ‫ق���ه‌زا زۆراب ئه‌فه‌ندیی���ه‌! _منداڵه‌ك���ه‌ی‌ تر‬ ‫به‌بیستنی‌ ئه‌م وه‌اڵمه‌ ده‌ستده‌كات به‌پێكه‌نین‌و‬ ‫ده‌ڵێ‌‪ :‬په‌ش���یمان ب���ه‌ره‌وه‌‪ ،‬زۆراب ئه‌فه‌ندی‌‬ ‫عه‌بدێكی‌ زه‌عیفه‌ وه‌كو من‌و تۆ! خودا ئه‌وه‌ته‌‬ ‫كه‌ له‌هه‌مو جێگه‌یه‌ك ح���ازره‌و ئه‌م دونیایه‌ی‌‬ ‫دروستكردوه‌و هه‌میش���ه‌ باقییه‌‪ .‬ئه‌مه‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ده‌قیقتری���ن س���ه‌رنجه‌كانه‌ له‌م���ه‌ڕ وێن���ای‌‬ ‫س���ته‌مكار‪ ،‬چونكه‌ له‌هه‌ركوێ سته‌مكار په‌یدا‬ ‫بو ئه‌وا بێگومان بانگه‌ش���ه‌ی‌ ش���تێكی‌ به‌رزتر‬ ‫له‌مرۆڤ ده‌كات‪ ،‬خۆی‌ به‌زیاتر له‌مرۆڤ نمایش‬ ‫ده‌كات تاهه‌ندێ له‌سته‌مكاره‌كان سڵیان له‌وه‌‬ ‫نه‌كردۆته‌وه‌ كه‌ وێنای‌ خۆیان به‌خودا له‌زیهنی‌‬ ‫خه‌ڵكدا بچه‌سپێنن‪ .‬لێ ببینین ئه‌حمه‌د موختار‬ ‫چۆن چاره‌سه‌ی‌ ئه‌م پرسه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫_منداڵی‌ یه‌ك���ه‌م وه‌اڵمده‌داته‌وه‌ جا ئه‌گه‌ر‬ ‫زۆراب ئه‌فه‌ندی‌ خودا نی���ه‌ بۆچی هه‌زار ئه‌مر‬ ‫بدات ئیجرا ئه‌كرێت؟ بۆچی به‌حید‌هت‌و لوتفی‌‪،‬‬ ‫هه‌مو رازین؟ سه‌به‌ب چییه‌ كه‌س نیه‌ كه‌ هه‌قی‌‬ ‫خه‌لقی له‌بستێنن؟‬ ‫_مه‌علومه‌ تۆ ش���ێتی‌‌و تێنه‌گه‌یش���توی‌ كه‌‬ ‫زۆراب ئه‌فه‌ن���دی‌ به‌خ���وا نازانی‌؟ تۆ بۆ خۆت‬ ‫شێت كردوه‌ برام‪ ،‬خودا فه‌وقی‌ هه‌مو عاله‌مه‌‪.‬‬ ‫نیهای���ه‌ت ئ���ه‌م زۆراب ئه‌فه‌ن���دی‌ مه‌ئمورێكه‌‬ ‫له‌ت���ه‌ره‌ف حكومه‌تی‌ خۆی���ه‌وه‌ ته‌عین كراوه‌‪،‬‬ ‫قانونێكی‌ دراوه‌ته‌ ده‌ست معامه‌له‌ی‌ پێ بكات‬ ‫ئه‌مم���ا چونك���ه‌ له‌موحیتی‌ ئێم���ه‌دا قانونه‌كه‌‬ ‫به‌زمان���ی‌ خۆی���ان نیه‌‪ ،‬وه‌ له‌مه‌عن���ای‌ نازانن‬ ‫وه‌یاخود خوێن له‌وجودیان���دا نییه‌‪ ،‬له‌ته‌له‌بی‬ ‫حه‌ق���ی خۆیان عاجزن ه���ه‌زار زوڵم‌وزۆر بكات‬ ‫ك���ه‌س ده‌نگ ناكات له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ بێ‬ ‫عه‌قڵن به‌خودای‌ ده‌زان���ن‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌م كابرایه‌‬ ‫كه‌ تۆ به‌خ���ودای‌ ده‌زانی‌ له‌به‌عزێ مه‌مله‌كه‌تی‌‬ ‫موته‌مه‌دیندا بێ‪ ،‬حه‌تا حه‌ماڵیش���ی ده‌س���ت‬ ‫ناكه‌وێت‪.‬‬ ‫لێ���ره‌دا ئه‌حم���ه‌د موختارج���اف خه‌ریكی‌‬ ‫ش���كاندنی‌ بته‌كانه‌‪ ،‬ئه‌و بتان���ه‌ی‌ كه‌ به‌هۆی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتی‌ ره‌ه���او س���ته‌مكارییانه‌وه‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌خودای���ان ده‌زانێ���ت‪ .‬ئه‌و ژیران���ه‌ رۆڵێكی‌‬ ‫ئیبراهیم ئاسا ده‌داته‌ نه‌وه‌ی‌ نوێی خوێنده‌وار‬ ‫كه‌ چۆن ده‌س���ت بكه‌ن به‌ش���كاندنی‌ بته‌كان‌و‬ ‫گێڕانه‌وه‌ی‌ مرۆڤه‌كان بۆ س���نوری‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌‬ ‫خۆی���ان‌و س���ڕینه‌وه‌ی‌ وێن���ه‌ی‌ مزه‌یه‌ف���ی‌‌و‬ ‫فوتێكراوی‌ دیكتاتۆرو س���ته‌مكاره‌كان‪ .‬له‌وه‌ش‬ ‫زیات���ر ئ���ه‌و زۆر وردو به‌دیق���ه‌ت هۆكاره‌كانی‌‬ ‫به‌رب�ڵ�اوی‌ س���ته‌مكاری‌ له‌نه‌خوێن���ده‌واری‌‌و‬ ‫ناهۆش���یاری‌‌و كه‌مته‌رخه‌م���ی‌‌و پاس���یڤی‌ بێ‬ ‫ده‌ربه‌ستی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ شرۆڤه‌ ده‌كات‪.‬‬ ‫_ بۆچی له‌زۆراب به‌گ عالمتر له‌م موحیته‌دا‬ ‫نییه‌؟‬ ‫_ به‌ڵ���ێ‌ هه‌یه‌‪ ،‬الكین ئیحتیماله‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌‬ ‫ئه‌و قبوڵی‌ ئه‌كا‪ ،‬خوێن���ده‌واره‌كان ته‌حه‌مولی‌‬ ‫ناك���ه‌ن! ئه‌مم���ا هیچ عاجزی���ش مه‌به‌ رۆژێك‬ ‫ئه‌بێ���ت حه‌قیقه‌ت جێگه‌ی‌ خ���ۆی‌ بدۆزێته‌وه‌و‬ ‫ئه‌م میلله‌ته‌ فه‌قی���ره‌ بێداربێته‌وه‌و ئه‌م نه‌وعه‌‬ ‫میقرۆبان���ه‌ ده‌فع بكه‌ن‪ .‬چونك���ه‌ ئه‌مزوڵمه‌ی‌‬

‫ئه‌م���ان كردویانه‌ به‌پیش���ه‌‪ ،‬ئاخ���ری‌ ئه‌هالی‌‬ ‫مه‌جبور ئه‌ب���ن به‌فیكركردنه‌وه‌ بۆ په‌یداكردن ‌ی‬ ‫رێگه‌ی‌ نه‌ج���ات( ل‪ .) 49_48‬له‌كۆتایی ئه‌م‬ ‫گفتوگ���ۆ پڕبایه‌خه‌دا ئاماژه‌ بۆ دو خاڵی‌ گرنگ‬ ‫ده‌كات یه‌كه‌م‪ ،‬كه‌س���ی خوێنده‌وارو هۆشیارو‬ ‫ئه‌خالقی‌ ده‌س���ه‌اڵتی‌ مه‌رجدار به‌كۆیله‌یه‌تی‌‌و‬ ‫جه‌وروس���ته‌م قبوڵ ن���اكات‪ .‬دوه‌م ئاماژه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ده‌كرێت دۆخی‌ س���ته‌مكاری‌‬ ‫به‌هۆش���یاربونه‌وه‌ی‌ میلل���ه‌ت‌و بیركردن���ه‌وه‌‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ رزگاری‌‪ ،‬كۆتایی پێبێت‌و خه‌ڵك مافه‌‬ ‫زه‌وتكراوه‌كانیان بۆ بگه‌ڕێته‌وه‌‪ .‬ئه‌و ئومێده‌ش‬ ‫له‌س���ه‌ر زاری‌ منداڵێكی‌ خوێنده‌واره‌وه‌ به‌یان‬ ‫ده‌كات‪ .‬له‌وه‌شدا زۆر ژیرانه‌ سیمبوڵیكی‌ هونه‌ری‌‬ ‫ب���ه‌رزو مانادار هه‌ڵده‌بژێرێ���ت‪ ،‬كه‌ هه‌م منداڵ‬ ‫چاره‌نوس‌و ئاینده‌ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ن‌و خوێنده‌واریش‬ ‫سیمبوڵی‌ هۆشیاری‌‌و وریابونه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫كاره‌كت���ه‌ری‌ زۆراب ئه‌فه‌ندی‌ له‌ده‌س���ه‌اڵتدا‬ ‫له‌سه‌ر سێ ته‌وه‌ری‌ سه‌ره‌كی‌ جوڵه‌ ده‌كات‪ :‬دو‬ ‫پێوانه‌ی‌ (بانێك‌و دو هه‌وا)‪ ،‬خراپ به‌كارهێنانی‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و داگیركردنی‌ موڵك‌و ماڵی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ب���ه‌زۆر‪ .‬ئیدی‌ ئ���ه‌م پیاوه‌ له‌كه‌س���ێكه‌وه‌ كه‌‬ ‫پێشتر به‌ته‌نگ خه‌می‌ خه‌ڵك‌و چاكه‌ی‌ گشتی‌‌و‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی‌ ویژدانه‌وه‌ ده‌هات ده‌بێته‌ مرۆڤێك‬ ‫كه‌ س���ڵ له‌هیچ فرتوفێڵ‌و چاوس���وركردنه‌وه‌و‬ ‫سته‌م‌و چه‌وس���انه‌وه‌یه‌ك ناكات‌و ته‌نهاو ته‌نها‬ ‫له‌خه‌می‌ زیاتركردنی‌ موڵك‌و ماڵ‌و گه‌شه‌پێدانی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتی خۆیدا ده‌بێت‪.‬‬ ‫به‌س���ه‌رهاتی‌ زۆراب ئه‌فه‌ن���دی‌ تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫به‌س���ه‌رهات‌و چیرۆك���ی‌ به‌سیاس���یبون‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵتداربون بوه‌ له‌مێژوی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ئێمه‌دا‪.‬‬ ‫زۆرن ئه‌وانه‌ی‌ له‌مێژوی‌ ئێمه‌دا به‌گه‌یش���تنیان‬ ‫به‌ده‌س���ه‌اڵت توند گوێییان له‌ئاس���تی‌ هاوارو‬ ‫ده‌نگی‌ به‌رزی‌ ویژدانی‌ خۆیان ئاخنیوه‌و شه‌قیان‬ ‫له‌پره‌نسیپ‌و به‌ها بااڵكان هه‌ڵداوه‌و كه‌وتونه‌ته‌‬ ‫داوی‌ خۆبژیوی‌‌و دزی‌‌و راوڕوت‌و فه‌رهودكردنی‌‬ ‫ماڵ���ی‌ میلله‌ت���ه‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ ره‌نگ���ه‌ نهێنی‌ ئه‌و‬ ‫پرسیاره‌ دێرین‌و جه‌وهه‌رییه‌ بێت‪،‬كه‌ بۆ زۆراب‬ ‫ئه‌فه‌ندییه‌كانی‌ كورد له‌ده‌سه‌اڵتدا زۆربه‌ی‌ جار‬ ‫كه‌چڕه‌فتاره‌‪ ،‬بێ ویژدانه‌‪ ،‬خۆپه‌رسته‌‪ ،‬موزیڕه‌‬ ‫بۆ هاوجینسه‌كانی‌‌و له‌وانه‌ش خراپتر درۆزنه‌!‬ ‫ده‌ب���و ب���ۆ تێگه‌یش���تن له‌ئێس���ته‌مان ورد‬ ‫له‌"مه‌س���ه‌له‌ی‌ ویژدان"مان روانیبا‪ .‬كۆمه‌ڵگه‌ی‌‬ ‫ك���وردی‌ ل���ه‌دوای‌ "مه‌س���ه‌له‌ی‌ وی���ژدان‬ ‫_‪1928_1927‬ز"ئه‌گه‌رێكی‌ گه‌وره‌ی‌ له‌به‌رده‌مدا‬ ‫بو یان راس���تتر بڵێین له‌ب���ه‌رده‌م دوڕیانێكی‌‬ ‫چاره‌نوسسازدا بو‪ :‬درێژه‌دان به‌چه‌په‌ڵییه‌كان‌و‬ ‫كه‌چڕه‌فتارییه‌كانی‌ ناو سه‌رگوزش���ته‌ی‌ زۆراب‬ ‫ئه‌فه‌ن���دی‌ یان به‌جدی‌ وه‌رگرتنی‌ ده‌نگی‌ بڵندو‬ ‫هاواری‌ پڕ دڵس���ۆزی‌ ویژدان‌و راستكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌چڕه‌فتارییه‌كان‪ ،‬رێگرتن له‌بێ ویژدانییه‌كان‬ ‫‪ ...‬لێ ‪!...‬‬ ‫وه‌رگه‌ڕانی‌ زۆراب ئه‌فه‌ندی‌ بۆ؟‬ ‫زۆراب ئه‌فه‌ن���دی‌ له‌سه‌رگوزش���ته‌كه‌دا‬ ‫له‌كه‌سێكی‌ ویژدان زیندوه‌وه‌ گۆڕا بۆ كه‌سێكی‌‬ ‫بێوی���ژدان‌و س���ته‌مكارو خۆپه‌رس���ت‪ .‬ره‌وایه‌‬ ‫بپرس���ین هۆكاری‌ ئه‌و وه‌رگ���ه‌ڕان‌و قڵپونه‌وه‌‬

‫گه‌وره‌ی���ه‌ ‌ی له‌كاره‌كت���ه‌ری‌ زۆراب ئه‌فه‌ندی���دا‬ ‫رویداوه‌ چی ب���و؟ ئایا چۆن ل���ه‌م وه‌رگه‌ڕانه‌‬ ‫گه‌وره‌یه‌ تێبگه‌ین؟‬ ‫به‌بڕوای‌ ئێمه‌ پرس���ی وازهێن���ان له‌ویژدان‌و‬ ‫ده‌ستكردن به‌كاری‌ بێویژدانانه‌ له‌تێكسته‌كه‌دا‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ی‌ ته‌كنیك ‌ی نوسه‌ره‌ بۆ رونكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ژیان له‌س���ایه‌ی‌ نائاماده‌گی‌ ویژداندا‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌‬ ‫پرس���ێكی‌ مه‌بده‌ئی‌و ته‌ش���ویقكردنی‌ نوسه‌ر‬ ‫نیی���ه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئێم���ه‌ش هان ب���دات واز‬ ‫له‌ئه‌خالق‌و فه‌زیله‌ت���ه‌ ئه‌خالقییه‌كان بهێنین‪.‬‬ ‫به‌ڵكو فه‌نتازییای‌ نوس���ه‌ره‌ ب���ۆ دزه‌كردنه‌ ناو‬ ‫ده‌رونی‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ بێویژدان‌و وه‌رگرتنی‌‬ ‫پاسپۆرته‌بۆ بڕینی‌ سنوری‌ چینه‌كان‌و چونه‌ناو‬ ‫كوچ���ه‌ تاریكه‌كان���ی‌ رۆحی‌ ده‌س���ه‌اڵتداران‌و‬ ‫په‌رده‌هه‌ڵماڵی���ن له‌س���ه‌ریان‌و نیش���اندانیانه‌‬ ‫به‌خوێن���ه‌ر‪ .‬هه‌روه‌ه���ا وێنانكردن���ی‌ واقیعی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‌و ئاب���وری‌‌و ئاین���ی‌‌و سیاس���ی‌و‬ ‫ئیداری‌كۆمه‌ڵگه‌ی���ه‌ له‌دیدگای‌ ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫سته‌مكارو خۆپه‌رسته‌وه‌‪.‬‬ ‫من لێره‌ به‌دوا واز له‌و ته‌كنیكه‌ هونه‌رییه‌ی‌‬ ‫نوس���ه‌ر دێنم كه‌ ل���ه‌م گ���ۆڕان‌و وه‌رگه‌ڕانه‌ی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر دۆخی‌ كاره‌كته‌ره‌كه‌ی���دا ده‌یهێنێت‌و‬ ‫ده‌چمه‌ س���ۆراغی‌ ئ���ه‌و وه‌رگه‌ڕانه‌‪ .‬ده‌پرس���م‬ ‫ده‌كرێت چ���ۆن ل���ه‌م وه‌رگه‌ڕان���ه‌ تێبگه‌ین؟‬ ‫ده‌گونجێ���ت له‌یه‌كێ���ك له‌ڕه‌هه‌نده‌كانی���دا‬ ‫ده‌س���تبه‌رداربونی‌ زۆراب ئه‌فه‌ندی‌ له‌ئه‌خالق‌و‬ ‫رێس���ا ئه‌خالقیی���ه‌كان‌و شكس���تی‌ له‌به‌رده‌م‬ ‫پۆس���ت‌و پاره‌و خۆشگوزه‌رانیدا وه‌ك شكستی‌‬ ‫به‌ش���ێ له‌تاكی‌ كورد به‌گش���تی‌‌و مه‌عش���ه‌ری‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدارو سیاسییه‌كان به‌تایبه‌ت له‌مێژوی‌‬ ‫كورددا ته‌ماشا بكرێت‪ .‬ئه‌م هه‌ڵخزان‌و شكسته‌‪،‬‬ ‫شكس���تی‌ كاره‌كته‌رێكی‌ ناو سه‌رگوزشته‌یه‌ك‬ ‫نیی���ه‌ به‌ته‌نه���ا‪ ،‬به‌ڵكو شكس���تی‌ مێژویه‌كی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئیداری‌‌و سیاس���ی‌و رۆش���نبیری‌‬ ‫حه‌فتاوپێنج س���اڵه‌ی ئێمه‌یه‌‪ .‬هه‌ڵخزانی‌ یه‌ك‬ ‫نه‌وه‌ی‌ ئی���داری‌‌و سیاس���ی‌و ده‌س���ه‌اڵتداره‌‪.‬‬ ‫ئه‌م ده‌س���تبه‌رداربونه‌ له‌ناو مێژوی‌ سیاس���ی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئیداری‌ ئێم���ه‌دا هێڵێكی‌ تۆخه‌و‬ ‫تائێس���تای‌ ئێمه‌ش درێژبوه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌مه‌ وێڕای‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ده‌كرێت ته‌واوی‌ خیانه‌ته‌ تاكه‌كه‌س���ی‌و‬ ‫ده‌س���ته‌ جه‌معییه‌كان���ی‌ ن���او راپه‌ڕ‌ینه‌كان‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌كانی‌ كوردایه‌تی‌‌و دیارده‌ی‌ جاشایه‌تی‌‌و‬ ‫خۆفرۆش���ی‌و قه‌ڵه‌مفرۆشی رۆش���نبیران له‌به‌ر‬ ‫ڕۆشنایی "مه‌س���ه‌له‌ی‌ ویژدان "و ئه‌م شكسته‌‬ ‫بخوێندرێت���ه‌وه‌‪ .‬ده‌كرێ���ت زۆراب ئه‌فه‌ن���دی‌‬ ‫له‌وێس���تگه‌ی‌ دوه‌می‌ سه‌رگوزش���ته‌كه‌دا وه‌ك‬ ‫ئایدی���اڵ تایپ���ی‌ زۆربه‌ی‌ خیانه‌ت���كاران‌و دزو‬ ‫گه‌نده‌ڵكاران‌و ده‌س���ه‌اڵتداران‌و سیاسییه‌كان‌و‬ ‫خۆفرۆش���انی‌ ناو مێ���ژوی‌ س���ه‌ده‌ی‌ رابردوو‬ ‫ئێس���تامان له‌قه‌ڵه‌م بدرێ���ت‪ .‬به‌مانایه‌كی‌ تر‬ ‫پێدراوه‌كان���ی‌ دۆخ���ی‌ ئێس���تا پێم���ان ده‌ڵێ‬ ‫به‌ناخۆش���حاڵییه‌وه‌ زۆرب���ه‌ی‌ كۆمه‌ڵگ���ه‌و‬ ‫ه���ه‌ره‌زۆری‌ ده‌س���ه‌اڵتدارانی‌ ك���ورد ل���ه‌دوای‌‬ ‫"مه‌س���ه‌له‌ی‌ ویژدان "رێگه‌ی‌ یه‌كه‌می‌ دوڕێیانی‌‬ ‫باس���كراوی‌ س���ه‌ره‌وه‌یان گرتوه‌و وێس���تگه‌ی‌‬ ‫دوه‌می‌ ژیان���ی‌ زۆراب ئه‌فه‌ندیان هه‌ڵبژاردوه‌‪.‬‬ ‫دروش���می‌ "راس���تگۆیی‌ خیان��� ‌هت‌و خیان���ه‌ت‬

‫ریکالم‬

‫س���ه‌عاده‌ته‌ " تاڕاده‌ی���ه‌ك بوه‌ته‌ پره‌نس���یپ ‌ی‬ ‫ته‌واوی‌ ئه‌و تاك‌وده‌س���ته‌و گروهانه‌ له‌ئینسانی‌‬ ‫ك���ورد كه‌ خۆیان‌و به‌رژه‌وه‌ن���دی خۆیان پێش‬ ‫گه‌ل خستوه‌و پاس���اوی‌ خیانه‌ته‌كانی خۆیان‬ ‫پێداوه‌‪ .‬ئیدی‌ لێره‌دا به‌وه‌نه‌ ده‌وه‌س���تین گه‌ر‬ ‫ده‌فه‌ت هه‌بێ له‌جێگه‌یه‌كی‌ تر درێژتر له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ قسه‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئێس���تا ده‌چینه‌ س���ۆراغی‌ پرس���یارێكی‌‬ ‫ت���ه‌واو گرن���گ‪ ،‬بۆچ���ی‌ وی���ژدان‌و ئه‌خالقی‌‬ ‫تاكی‌ كورد توش���ی ئ���ه‌و نه‌خۆش���ییه‌ بوه‌؟‬ ‫كامان���ه‌ن هۆكاره‌كان���ی‌ ئ���ه‌و نه‌خوش���ییه‌؟‬ ‫ئاوابون‌و كه‌مڕه‌ونه‌قبون���ی‌ ئه‌خالق‌و فه‌زیله‌ته‌‬ ‫ئه‌خالقییه‌كان له‌كۆمه‌ڵگه‌دا هۆكاره‌كه‌ی‌ چییه‌؟‬ ‫زۆرن ئ���ه‌و بیریارو فه‌یله‌س���وفانه‌ی‌ قس���ه‌یان‬ ‫له‌مه‌ڕ په‌یوه‌ندی‌ نێوان"ئه‌خالق‌و س���ته‌مكاری‌"‬ ‫ك���ردوه‌‪ .‬ئێمه‌ لێره‌دا ئام���اژه‌ بۆ خوێندنه‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌ریه‌كه‌ له‌‪ :‬عه‌بدولڕه‌حمانی‌ كه‌واكیبی‌‪ ،‬دكتۆر‬ ‫عه‌بدولكه‌ریمی‌ س���روش (ره‌خنه‌گری‌ ئه‌خالقی‌‬ ‫له‌ده‌س���ه‌اڵت) و دكت���ۆر موس���ته‌فا مه‌لكیان‬ ‫(مامۆس���تای‌ فه‌لس���ه‌فه‌ی‌ ئه‌خالق ) ده‌كه‌ین‬ ‫له‌مه‌ڕ ئه‌م بابه‌ته‌‪.‬‬ ‫كه‌واكیب���ی‌ ی���ه‌ك به‌ش���ی س���ه‌ربه‌خۆی‌‬ ‫له‌كتێب���ی "طبائ���ع االس���تبداد ومص���ارع‬ ‫االس���تعباد "ته‌رخانك���ردوه‌ بۆ قس���ه‌كردن‬ ‫له‌باره‌ی‌په‌یوه‌ندی‌(ئه‌خ�ل�اق‌و س���ته‌مكاری‌ _‬ ‫االستبداد واالخالق) له‌وێدا به‌درێژی‌ له‌مه‌ڕ ئه‌م‬ ‫پرسه‌ دواوه‌و ئێمه‌ لێره‌دا له‌به‌ر كه‌می‌ ده‌رفه‌ت‬ ‫هه‌ندێ بڕگه‌ی‌ ئه‌و بابه‌ته‌ وه‌رده‌گرین‪ .‬دیارترین‬ ‫ئایدیای‌ كه‌واكیبی‌ له‌م باره‌یه‌وه‌ ره‌نگه‌ ئه‌وه‌بێت‬ ‫كه‌ پێ���ی وایه‌ ئی���راده‌ كه‌ دایك���ی‌ ئه‌خالقه‌‪،‬‬ ‫له‌سایه‌ی دۆخی‌ س���ته‌مكاریدا له‌ده‌ست مرۆڤ‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬واتا س���ته‌مكاری‌ م���رۆڤ له‌ئیراده‌ی‌‬ ‫ئازاد داده‌ماڵێ���ت(ل‪ .)76‬له‌جێگه‌یه‌كی‌ تردا‬ ‫ده‌نوسێت"سته‌مكاری‌ كارده‌كاته‌ سه‌ر ئه‌خالقی‌‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬تۆوی چاپلوسی‌و دوڕویی‌ (ریا‌و نیفاق)‬ ‫ده‌چێنێت‪ .‬سته‌مكاری‌ دیس���پیلینی‌ ئه‌خالقی‌‬ ‫رێگرتن له‌خراپه‌و هاندان بۆ چاكه‌ له‌ناوده‌بات‪.‬‬ ‫ل‪ ."76‬دواتر كه‌واكیب���ی‌ له‌مباره‌یه‌وه‌ ده‌گاته‌‬ ‫ئه‌و باوه‌ڕه‌ی‌له‌دۆخی‌ س���ته‌مكاریدا مرۆڤه‌كان‬ ‫ده‌بنه‌ كۆیل���ه‌ی‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانیان‌و به‌نده‌ی‌‬ ‫رۆژگارو ساته‌وه‌ختی‌ ژیانی‌ خۆیان (ل‪.)84‬‬ ‫عه‌بدولكه‌ریم سروش‪ ،‬ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ بۆ كۆمه‌ڵگای‌ ئێم���ه‌ له‌دۆخێكی‌ ئه‌خالقی‬ ‫خراپدایه‌؟ ب���ۆ له‌دۆخێكدایه‌ كه‌ گریانمان بۆی‬ ‫بێت؟ چه‌ندان هۆكار ده‌خاته‌ڕو‪ ،‬س���ته‌مكاری‌‬ ‫به‌گرنگترینیان ده‌زانێت‪ .‬ئه‌وسته‌مكاری‌به‌دایكی‌‬ ‫هه‌م���و ره‌زائیل���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ داده‌نێت‪.‬‬ ‫پێیوایه‌ له‌دۆخی‌ سته‌مكارییدا هیچ فه‌زیله‌تێك‬ ‫گه‌ش���ه‌ ن���اكات‌و س���ه‌وزنابێت‪ .‬چونكه‌ هه‌مو‬ ‫هه‌وڵ ده‌ده‌ن خۆیان نزیك بكه‌نه‌وه‌ له‌لوتكه‌ی‌‬ ‫هه‌ره‌می‌ ده‌س���ه‌اڵت بۆگه‌یش���تنیش به‌و كاره‌‬ ‫خۆی���ان له‌ژێرپێخس���تن‌و پایماڵكردن���ی‌ هیچ‬ ‫حه‌قێك الناده‌ن‌و ئاماده‌ن‪ :‬دزی‌ بكه‌ن‪ ،‬ناڕاستی‌‬ ‫بڵێن‪ ،‬به‌رتیل بده‌ن‪ .‬ئه‌مه‌ش له‌سایه‌ی شومی‬ ‫س���ته‌مكارییه‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌ند نابێت ئه‌مه‌ ببێته‌‬ ‫بیانو بۆ ره‌وایه‌تیدان به‌الدانی‌ ئه‌خالقیمان‪.‬‬ ‫مس���ته‌فا مه‌له‌كیان مامۆس���تای‌ فه‌لسه‌فه‌ی‌‬ ‫ئه‌خ�ل�اق‪ ،‬بابه‌ته‌ك���ه‌ به‌جۆرێك���ی‌ ت���ر‬ ‫چاره‌س���ه‌رده‌كات‌و له‌ده‌القه‌یه‌ك���ی‌ تره‌وه‌ لێی‬ ‫ده‌ڕوانێ���ت‪ .‬ئ���ه‌و بابه‌ته‌كه‌ كێش���ده‌كاته‌ ناو‬ ‫فه‌لس���ه‌فه‌ی‌ ئه‌خالقه‌وه‌‪ .‬ئه‌وتاڕاده‌یه‌كی‌ ته‌واو‬ ‫جیاواز له‌كه‌واكیبی‌و د‪.‬سروشئه‌گه‌رچی ئاماژه‌‬ ‫ب���ۆ رۆڵی‌ س���ته‌مكاری‌‌و قودره‌ت���ی‌ ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫فش���اری‌ بیروبۆچون���ی‌ گش���تی‌ ده‌كات له‌مه‌ڕ‬ ‫لێس���ه‌ندنه‌وه‌و زه‌وتكردن���ی‌ ئ���ازادی‌ ده‌رونی‌‬ ‫مرۆڤ (ئازاده‌گی‌) كه‌ دواجار ئه‌و به‌ئه‌خالقی‌‬ ‫داده‌نێت‪ ،‬لێ پێی وایه‌ ئه‌مه‌ ئه‌سڵی‌ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫نیه‌و پرسیاره‌ سه‌ره‌كییه‌كه‌ نیه‌‪ .‬جه‌خت له‌وه‌‬ ‫ده‌كاته‌وه‌ ه���ۆكاری‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌وانی تر ده‌توانن‬ ‫ئ���ازادی‌ ده‌ره‌كی‌(ئ���ازادی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌) له‌من‬ ‫زه‌وت بك���ه‌ن هۆكاره‌كه‌ی‌ ئه‌وه‌یه‌ من پێش���تر‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌تی‌‬

‫ئازادی‌ ده‌رونی‌(ئازاده‌گی‌)م له‌ده‌س���ت داوه‌‪.‬‬ ‫واتا ت���اك خۆی‌ كه‌له‌به‌رێكی‌ دروس���ت كردوه‌‬ ‫تاوه‌كو ده‌س���ه‌اڵت‌و ئه‌وانیتر لێی بێنه‌ژوره‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌له‌كیان له‌س���ه‌ر ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌ڕوات‌و ئاماژه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ ده‌سه‌اڵت به‌دو ئامڕاز هه‌وڵی‌‬ ‫زه‌وتكردن���ی‌ ئازادی‌ ده‌رونی‌تاك‌و له‌ڕێی الدانی‌‬ ‫ئه‌خالقه‌وه‌ توشی وه‌رگه‌ڕانی‌ ئه‌خالقی‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ئه‌وانیش (تهدید وتطمی���ع)ه‌ ‪ .‬به‌یه‌كه‌میان‬ ‫ده‌تترس���ێنێت به‌زه‌وتكردن‌و لێس���ه‌ندنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ هه‌ته‌‪ :‬له‌ماڵ‌و س���امان‪ ،‬پۆس���ت‌وپله‌‪،‬‬ ‫كارو س���ه‌رچاوه‌ی‌ بژێوی‌‌و ناوبانگ‌وش���ۆره‌ت‬ ‫‪...‬هتد‪ .‬به‌دوه‌میشیان هه‌وڵی ته‌ماحگیركردنت‬ ‫ده‌دا به‌پێدان���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ نیت���ه‌ ده‌تداتێ‪،‬‬ ‫له‌وانه‌‪ :‬ماڵ‌و س���امان‪ ،‬بڕوانامه‌‪ ،‬كار‪ ،‬ناوبانگ‪،‬‬ ‫كردنت به‌په‌بلیك فیگ���ه‌رو كردنه‌وه‌ی‌ ده‌زگای‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆن‌و رۆژنامه‌و گۆڤاره‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫له‌به‌رده‌متدا‪ ،‬فوتێكردن���ت هتد‪ .‬به‌اڵم كاتێك‬ ‫مرۆڤێك به‌قۆناغی‌ ئازادی‌ ده‌رونی‌ گه‌یش���تبوو‬ ‫رایگه‌یان���د ن���ه‌ باك���م هه‌ی���ه‌ به‌زه‌وتك���ردن‌و‬ ‫لێس���ه‌ندنه‌وه‌ی‌ هه‌مو ئه‌و ش���تانه‌ی‌ كه‌ هه‌مه‌‪،‬‬ ‫هه‌تا رۆحیش���م له‌پای‌ ئازادی‌‌و ئه‌خالقی‌ ژیانم‬ ‫بایه‌خێكیان نیه‌! هه‌روه‌ها راش���یگه‌یاند‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌وشتانه‌ی‌ ده‌س���ه‌اڵت بۆی‌ پێشنیاز ده‌كات‌و‬ ‫به‌ڵێنی‌ پێدان���ی‌ ده‌دات‪ ،‬هیچ بۆی‌ گرنگ نیه‌و‬ ‫باكی به‌و ش���تانه‌ نیه‌‪ ،‬ئیدی‌ به‌م كاره‌ هه‌ردو‬ ‫ئامڕازه‌كه‌ی‌ فشاری‌ ده‌ستی‌ ده‌سه‌اڵت سه‌خت‬ ‫له‌كارده‌خات! كاتێك تاكێك یان كۆمه‌ڵێك له‌م‬ ‫قۆناغه‌ له‌ئازادیدا بێت چ هێزێك چ ده‌سه‌اڵتێك‬ ‫ده‌توانێت بیترسێنێت؟ من لێره‌دا زۆرتر له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌م بابه‌ته‌ ناڕۆم له‌ده‌رفه‌تێكی‌ تردا له‌سه‌ر ئه‌م‬ ‫بابه‌ته‌ په‌یوه‌ست به‌مێژوی‌ كورد ده‌وه‌ستم‪.‬‬ ‫تاك‌و كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ك���وردی‌ له‌گه‌ڵ درێژترین‬ ‫مێژوی‌ س���ته‌مكاریدا ده‌س���ت‌و په‌نجه‌ی‌ نه‌رم‬ ‫كردوه‌‪ .‬كورد له‌به‌ره‌به‌یانی‌ مێژوه‌وه‌ له‌س���ای‬ ‫دۆخێكی‌ س���ته‌مكاری‌‌و چه‌وس���انه‌وه‌دا ژیانی‌‬ ‫به‌ڕێكردوه‌‪ .‬تاكی‌ كورد سه‌ره‌ڕای‌ جه‌وروسته‌می‌‬ ‫میلله‌تانی‌ سه‌رده‌س���ت توشی چه‌ندین سته‌می‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و سیاسی‌و ئابوری‌ ناوخۆیش بوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ من ئاگاداربمبه‌تایب���ه‌ت به‌درێژایی‌‬ ‫مێژوی‌ ن���وێ‪ ،‬هه‌رگیز كورد له‌ده‌س���ه‌اڵتێكی‌‬ ‫داپه‌روه‌ر به‌هره‌مه‌ند نه‌بوه‌‪ .‬له‌پێنج س���ه‌ده‌ی‌‬ ‫رابردودا تاكی‌ كورد له‌س���ای ده‌سه‌اڵتێكی‌ پڕ‬ ‫جه‌وروسته‌م‌و شه‌ڕوش���ۆڕو نائارامی سیاسیدا‬ ‫ژیان���ی‌ گوزه‌راندوه‌‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ئه‌م دۆخه‌ پڕ‬ ‫جه‌ورو س���ته‌مه‌ كاری‌ له‌سه‌ر ده‌رون‌و ئه‌خالقی‌‬ ‫ت���اك‌و كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ ك���وردی‌ ك���ردوه‌‪ .‬وێڕای‌‬ ‫س���ته‌مكاری‌ كه‌ خاسیه‌تی‌ زاڵی‌ ده‌سه‌اڵت بوه‌‬ ‫له‌م ده‌ڤ���ه‌ره‌دا كۆمه‌ڵگه‌ی‌ ك���وردی‌ ده‌رگیری‌‬ ‫دۆخێكی‌ پڕ كێش���مه‌كێش‌و نائارامی‌ سیاسی‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ئابوری‌‌و سه‌ربازیش بوه‌‪ .‬هه‌میشه‌‬ ‫له‌ژێر هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ له‌ناوچ���ون‌و قڕكردندا بوه‌‪.‬‬ ‫هه‌رگیز خاوه‌ن ئابورییه‌كی‌ سالم‌و ده‌سه‌اڵتێكی‌‬ ‫دادپ���ه‌روه‌ر نه‌ب���وه‌‪ .‬له‌به‌رئ���ه‌وه‌ كاریگ���ه‌ری‌‬ ‫ئه‌و ه���ۆكاری‌ س���ته‌مكارییه‌ی‌ ك���ه‌ هه‌ریه‌كه‌‬ ‫له‌كه‌واكیبی‌‌و س���روش جه‌ختیان ل���ێ كردوه‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌خالقی‌ تاك‌و كۆمه‌ڵگ���ه‌ له‌ئه‌لیفه‌وه‌‬ ‫بۆ یای به‌ته‌واوی‌ بۆ كورد راس���ت‌و دروس���ته‌‪.‬‬ ‫ك���ورد له‌مێژوی‌ پێنج س���ه‌د س���اڵی‌ رابردودا‬ ‫ئیراده‌ی‌ س���ه‌لب كراوه‌‪ .‬ئازادی‌ لێزه‌وتكراوه‌و‬ ‫جه‌وروس���ته‌می‌ به‌رامبه‌ر كراوه‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌كرێت‬ ‫كه‌ڵ���ك له‌م ه���ۆكاره‌ ببینین ب���ۆ لێكدانه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌چڕه‌فت���اری‌ ئه‌خالق���ی‌‌و بێویژدان���ی‌ زۆراب‬ ‫ئه‌فه‌ندییه‌كانی‌ ناو مێژوی‌ كورد‪.‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای‌ كاریگه‌ری‌ زۆری‌ ئه‌و هۆكاره‌ به‌اڵم‬ ‫ئه‌م���ه‌ نابێت وه‌ه���ا لێك بدرێت���ه‌وه‌ كه‌ كورد‬ ‫خۆی‌ له‌م دۆخه‌دا بێ ت���اوان ببینرێت‪ .‬نابێت‬ ‫ت���ه‌واوی‌ تاوانه‌كه‌ بخرێته‌ ئه‌س���تۆی‌ ئه‌وانیترو‬ ‫خۆمان له‌به‌رپرسیارێتی‌ بدزینه‌وه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌ماوه‌ی‌ رابردودا واكراوه‌‪ .‬بۆیه‌ لێره‌دا ئێمه‌ زۆر‬ ‫پێویستمان به‌لێكدانه‌وه‌كه‌ی‌ مه‌له‌كیان ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئه‌و رێلێگرتنه‌ی‌ ئه‌و له‌هه‌ڵهاتن له‌به‌رپرسیارێتی‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫‪19‬‬

‫خزمه‌تێكی‌ گه‌وره‌ به‌خۆخوێندنه‌وه‌و وه‌س���تان‬ ‫له‌پای‌ به‌رپرس���یارێتی‌ له‌ئاس���ت چاره‌نوسمان‬ ‫ده‌كات‪ .‬به‌ڵی‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌ كوردی‌‌و تاكی‌ كورد‬ ‫خۆی‌ نه‌ك كه‌له‌به‌ر به‌ڵك���و ده‌القه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫كردۆته‌وه‌ بۆ دزه‌كردن‌و هاتنه‌ناوه‌وه‌ی‌ ئه‌وانیتر‪.‬‬ ‫زۆرجار خۆی‌ بێ په‌رواو بێ ده‌ربه‌ست بوه‌‪ .‬جا‬ ‫ئه‌وانیتر چ ده‌سه‌اڵتی‌ داگیركه‌ری‌ بێگانه‌بن یان‬ ‫ده‌سه‌اڵتداری‌ س���ته‌مكاری‌ ناوخۆیی بن‪ .‬بۆیه‌‬ ‫بۆ ئێمه‌ تێهه‌ڵكێش���كردنی‌ ئ���ه‌و دو بۆچونه‌ی‌‬ ‫س���ه‌ره‌وه‌ كارێكی‌ یه‌كجار پێویست‌و ژیانییه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك ده‌بێت له‌ئاس���تی‌ گش���تی‌ كۆمه‌ڵگه‌دا‬ ‫زۆر به‌جدی‌‌و ش���ێلگیرانه‌ له‌ته‌واوی ئاسته‌كانی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت���ی‌‪ ،‬ئاب���وری‌‪ ،‬ئیداری‌‌و سیاس���ییدا‬ ‫كاربكرێت له‌دژی‌ سته‌مكاری‌‌و جه‌ورو بێدادی‌ ‪.‬‬ ‫له‌الیه‌كی‌ تریشه‌وه‌له‌سه‌ر ئاستی‌ تاك كاربكرێت‬ ‫له‌سه‌ر په‌روه‌رده‌كردن‌و بره‌ودان به‌ئازادكردنی‌‬ ‫ت���اك‌و به‌رهه‌مهێنانی‌ تاكێك���ی‌ خاوه‌نئیراده‌و‬ ‫هۆش���یار كه‌ به‌های‌ ئازادی‌ خ���ۆی‌‌و فه‌زیله‌ته‌‬ ‫ئه‌خالقییه‌كان بزانێت‌و به‌هیچ ش���تێكی‌ ماددی‌‬ ‫نه‌یانفرۆشێ‪.‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ ده‌گه‌ینه‌ ئ���ه‌و به‌رئه‌نجامه‌ی‌ هه‌مو‬ ‫هه‌وڵێك بۆ ئه‌خالقی بون���ی‌ كۆمه‌ڵگه‌ ده‌بێت‬ ‫له‌دژایه‌تی‌ كردنی‌ سته‌مكارییه‌وه‌ ده‌ستپێبكات‌و‬ ‫هێنانه‌كای���ه‌ی‌ ژیانێك���ی‌ دادپه‌روه‌ران���ه‌و‬ ‫یه‌كس���ان بۆ هه‌م���و تاكه‌كان بكات���ه‌ ئامانج‪.‬‬ ‫چونك���ه‌ هه‌م���و هه‌وڵێك ب���ۆ ئه‌خالقی‌ بون‌و‬ ‫فه‌راهه‌مكردنی‌ عه‌داله‌ت به‌بێ س���نورداركردن‌و‬ ‫بنیڕكردنی‌ سته‌مكاری‌ بێئاكام ده‌بێ‪ .‬ئه‌مه‌شه‌‬ ‫هۆكاری‌ پش���ت ئه‌و نهێنیه‌یه‌ ك���ه‌ له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫هه‌ره‌زۆری‌ قوتابخانه‌كانی‌ فه‌لس���ه‌فه‌ی‌ ئه‌خالق‬ ‫له‌عه‌داله‌ته‌وه‌ ده‌س���ت پێده‌كه‌ن یان عه‌داله‌ت‬ ‫له‌ڕی���زی‌ پێش���ه‌وه‌ی‌ فه‌زیله‌ت���ه‌كان داده‌نێن‌و‬ ‫به‌بااڵترین ئامانجی‌ ئه‌خالقیان دانراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د موختار جاف‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‌ ویژدان یان‬ ‫‪ :‬چۆن بوم به‌خان���ه‌دان‪ ،‬چیرۆكێكی‌ كوردیه‌‪،‬‬ ‫پێشه‌كی‌ و لێكۆڵینه‌وه‌‪ :‬دكتۆر ئیحسان فواد‪،‬‬ ‫چاپی س���ێیه‌م ( هه‌ولێ���ر _ ده‌زگای‌ چاپ و‬ ‫بالوكردن���ه‌وه‌ی‌ ئاراس _‪ ، )2010‬پێش���ه‌كی‌‬ ‫كتیبه‌كه‌‪ ،‬ل ‪10‬‬ ‫س���ه‌نكه‌ر زراری‌‪ ،‬رومانی‌ كوردی‌‪ ،‬مێژو و‬ ‫سه‌رهه‌ڵدان له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ تا ڕاپه‌رینی‌ ‪،1991‬‬ ‫گۆڤ���اری‌ رامان‪ ،‬ژم���اره‌ ‪،2017 /4/5 / 239‬‬ ‫ل‪.76‬‬ ‫پەراوێزەکان‪:‬‬ ‫‪Pinocchio.1940.1080p.‬‬ ‫‪blu Ray. From the story‬‬ ‫‪by colloid Technicolor،‬‬ ‫‪supervising Directors; Ben‬‬ ‫‪SHARPSTEEN، Animation‬‬ ‫‪Direction ; Fred Moore and‬‬ ‫‪Franklin Thomas.‬‬ ‫* لیو تولستوی‌‪ ،‬الحرب والسالم‪،‬‬ ‫ئاماژه‌یه‌ بۆ دو تێكس���تی‌ ‪ :‬فاروق ره‌فیق‪،‬‬ ‫ماڵێك���ی‌ لیك ت���رازاو وی���ژ دانیك���ی‌ بیمار‪،‬‬ ‫لێكۆڵینه‌وه‌ی���ه‌ك ده‌رب���اره‌ی‌ كورد _ بون _‬ ‫له‌جیهاندا‪ ،‬چاپی‌ دوه‌م‪ _ ،‬چاپخانه‌ی‌ ڕه‌نج (‬ ‫س���لیمانی‌ _‪ ،. )2002‬فاروق ڕه‌فیق‪ ،‬هه‌لزانان‬ ‫ب���ه‌ره‌وه‌ هه‌ڵدێ���ر‪ ،‬ناوه‌ن���دی‌ غه‌زه‌لنوس‪( ،‬‬ ‫سلیمانی‌ _ )‪.‬‬ ‫* عبدالرحمن الكواكبی‌‪ ،‬گبائع االستبداد‬ ‫و المصارع االس���تعباد‪ ( ،‬بغ���داد _ دار‬ ‫المدی‌ للپقافه‌ و النشر _ ‪2004‬‬ ‫* عبدالكریم س���روش‪ ،‬س���خنرانی‌‪ ،‬سلوك‬ ‫اخالق مدارانه‌‪ ،‬دانش���گاه‌ كلگری‌‪ ،‬كانادا‪25 ،‬‬ ‫اگوست ‪.) 2015‬‬ ‫* مصطفی‌ ملكیان‪ ،‬نشس���ت _ هنر‬ ‫_ اخالق _ ازادی‌‪،‬‬ ‫بروان���ه‌ ‪ :‬جیم���ز ریچلز‪ ،‬فلس���فه‌ اخالق‪،‬‬ ‫ترجمه‌ ارش اخگری‌‪ ،‬چاپ س���وم (تهران _‬ ‫مٶسسه انتشارات حكمت _ ‪. )1392‬‬

‫عدد‪1325 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/7/2 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌ی‬ ‫(صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (رابیعه‌ محمد خزر) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )7989‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌ مه‌به‌ستی‌‬ ‫دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌ و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬

‫عدد‪1314 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/6/21 :‬‬

‫س����ه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989-1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگار ‌ی‬ ‫(صم���ود) وه‌رگرتوه‌ ك����ه‌ هاواڵتی‌ (عبدالقادر علی‌ یعقوب) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائ����ی‌ (‪ )10634‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌ به‌‬ ‫مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫ونبون‬

‫* ناس���نامەیەکی پێش���مه‌رگایه‌تی‌‪ ،‬پشتیوانی‌ دوو‪ /‬س���ه‌ربه‌هێزه‌كانی‌ حه‌فتا‪ ،‬به‌ناوی‌(هاوڕێ‌ حسێن عه‌لی‌) ونبوه‌‪ ،‬هه‌ركه‌س‬ ‫دۆزییەوە‌ بیگه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ كتێبخانه‌ی‌ خاك له‌كه‌الر‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی بەناوی (مەحمود عبدالله کریم) ونبوە‪ .‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ پرسگەی رۆژنامەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* دوو ناسنامەی باری شارستانی بەناوی (سۆمان علی محمد)و (واریا عثمان احمد) ونبوە‪ .‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ پرسگەی رۆژنامەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* * ناسنامەیەکی ژوری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی بەناوی (سردار حسین احمد) ونبوە‪ .‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ پرسگەی رۆژنامەی ئاوێنە‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )583‬سێشه‌ممه‌ ‪2017/7/4‬‬

‫كه‌یسی ونبوانی هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫هه‌ڵه‌ی "زانستی" یان هه‌ڵه‌ی "راگه‌یاندن"و كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌!‬ ‫سه‌نته‌ری مایكرۆجین‬ ‫به‌شی‌ یه‌كه‌م‬

‫(رونكردنه‌وه‌یه‌ك ب���ۆ هاواڵتیانی هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان ئازیزمان‌و وه‌اڵمیك بۆ په‌یامنێری‬ ‫كه‌ناڵ ‌ی "‪ "NRT‬سه‌باره‌ت به‌و راپۆرته‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر كه‌یس���ی‌ ونبوان���ی كیمیاباران���ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌و كه‌یس���ی"هاوناز– مه‌ریه‌م"و "چیا‪-‬‬ ‫ئه‌عزه‌م" باڵوكردۆته‌وه‌)‬ ‫ل���ه‌‪ 2017/5/25‬كه‌ناڵی‌"‪ "NRT‬له‌س���ه‌ر‬ ‫یه‌كێك له‌ونبوان ‌ی هه‌ڵه‌بجه‌ به‌ناوی (چیا ته‌یب)‬ ‫راپۆرتێك���ی‌ باڵوكرده‌و‌ه كه‌ ل���ه‌‪2016\3\16‬‬ ‫به‌كه‌س���وكاری‌ به‌تایبه‌ت خوشكه‌كه‌ی (چرۆ‬ ‫ته‌ی���ب) ئاش���ناكرایه‌وه‌‪ .‬ئه‌م���ڕۆ دوای زیاتر‬ ‫له‌س���اڵێك به‌ناو "راگه‌یه‌ندكارێك" له‌كه‌ناڵی‬ ‫"‪ "NRT‬هاتۆته‌گ���ۆو ده‌ڵێت‪(:‬هه‌ڵ���ه‌ی‬ ‫پش���كنینی‌ "‪ "DNA‬وات���ا (چی���او چ���رۆ)‬ ‫خوش���ك نین!؟) به‌بێ ئه‌وه‌ی هیچ ش���تێك‬ ‫له‌ب���اره‌ی پش���كنینی‌ "‪ "DNA‬بزانێت‪ .‬بۆی ‌ه‬ ‫به‌كارهێنانی وشه‌ی "هه‌ڵه‌" لێره‌دا سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئه‌وه‌ی ك ‌ه جێ���ی "پێكه‌نینه‌"! به‌ڕاس���تیش‬ ‫جێ���ی "شه‌رمه‌زاریش���ه‌"! چونكه‌ ئه‌م جۆر‌ه‬ ‫ریپۆرتاژان ‌ه ده‌بو زۆر زانس���تی‌ بێت‌و كه‌سێك‬ ‫ئه‌نجام���ی‌ ب���دات كه‌ زۆر ش���اره‌زایی هه‌بێت‬ ‫له‌زانس���ت ‌ی "‪"DNA‬و پش���كنینه‌كانی‪ ،‬نه‌ك‬ ‫كه‌س���ێك كه‌ هیچ���ی لێنازان���ێ راپۆرتێك‌و‬ ‫ریپۆرتاژێك���ی واكاڵ‌و ك���رچ‌و نازانس���ت ‌ی ك ‌ه‬ ‫ته‌نان���ه‌ت پر‌ه له‌هه‌ڵ���ه‌ی ئه‌ته‌كێت‌و ئێتیك ‌ی‬ ‫"راگه‌یان���دن" باڵوبكات���ه‌و‌ه له‌كه‌ناڵێك ك ‌ه‬ ‫پێگه‌و سه‌نگی‌ خۆی هه‌یه‌ له‌ناو كۆمه‌ڵدا‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئێم ‌ه وه‌كو "س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬ ‫لێره‌دا به‌پێویستمان زان ‌ی كه‌ رونی بكه‌ینه‌و‌ه‬ ‫پش���كنین ‌ی "‪ "DNA‬چیه‌و چۆنه‌! هه‌روه‌ها‬

‫هه‌ڵه‌كانی ئه‌م به‌ڕێز‌ه وه‌ك���و "راگه‌یانكار" ‌ی‬ ‫"‪ "NRT‬چیه‌؟‬ ‫به‌شی‌ یه‌كه‌م‬ ‫پشكنین ‌ی "‪"DNA‬و س���ه‌ره‌تای كاركردن‬ ‫له‌سه‌ر كه‌یسی ونبوانی هه‌ڵه‌بجه‌!‬ ‫پشكنین ‌ی "‪ "DNA‬چییه‌؟‬ ‫به‌ڕێزان‪ ،‬پشكنینی‌ "‪ "DNA‬هیچ په‌یوه‌ندی‬ ‫ب���ه‌وه‌وه‌ نی ‌ه كه‌ به‌ر له‌"‪ "28‬س���اڵ چ جۆر‌ه‬ ‫ملوانكه‌‪ ،‬گواره‌یه‌كت (زێڕ‪ ،‬مس‪ ،‬زیو‪...‬هتد)‬ ‫له‌ملدا یان گوێدا بوه‌!؟‬ ‫پش���كنین ‌ی "‪ "DNA‬ی���ه‌ك سیس���ته‌م ‌ه‬ ‫له‌سه‌رتاس���ه‌ری جیه���ان ب���ۆ ناس���ینه‌وه‌ی‬ ‫كه‌سه‌كان‪ .‬ئه‌ویش یه‌ك جۆر ماتریاڵ (كیت ‌ی‬ ‫"‪)"DNA‬ئ���ه‌م پش���كنینانه‌ی پ���ێ ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێ���ت‪ ،‬كه‌ له‌كوردس���تان "س���لێمانی"و‬ ‫ئه‌مه‌ری���كاو هه‌م���و جیهان هه‌م���ان ماتریاڵ‬ ‫به‌كارده‌هێنین بۆ ناسینه‌وه‌ی كه‌سه‌كان‪.‬‬ ‫ه���ه‌ر بۆ زانی���اری هه‌موالیه‌ك‪ ،‬ن���ه‌ ئێم ‌ه‬ ‫دروس���تمانكردوه‌و ن ‌ه ئه‌و تاقیگانه‌ش���ی ك ‌ه‬ ‫له‌جیهاندا كار له‌س���ه‌ر ناسینه‌وه‌ی كه‌سه‌كان‬ ‫ده‌كه‌ن دروستی ده‌كه‌ن! به‌ڵكو به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫سه‌ره‌ك ‌ی یه‌ك‪ -‬دو كۆمپانیای‌ ناوداری جیهان ‌ی‬ ‫ك ‌ه هه‌م وه‌كو كۆمپانیاو هه‌م به‌رهه‌مه‌كانیشیان‬ ‫له‌سه‌رتاسه‌ری جیهان باوه‌ڕپێكراوه‌‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫"س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین" هه‌روه‌ها هه‌مو ئه‌و‬ ‫تاقیگانه‌ش له‌جیهاندا كار له‌سه‌ر ناسینه‌وه‌ی‬ ‫كه‌س���ه‌كان ده‌كه‌ین ئ���ه‌و به‌رهه‌مان ‌ه (كیتی‬ ‫"‪ )"DNA‬له‌و یه‌ك‪-‬دو كۆمپانیایه‌ی ده‌كرێن‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ به‌پێی وته‌ی كاكی په‌یامنێری"‪"NRT‬‬ ‫بێت كه‌واته‌ ستانداردی هه‌مو جیهان هه‌ڵه‌یه‌و‬ ‫به‌هه‌ڵه‌ كارده‌كات!!؟‬ ‫به‌كورت���ی‌و به‌ك���وردی‪ ،‬بۆم���اوه‌ ماده‌ی‬ ‫خانه‌ی هه‌ر مرۆڤێك له‌‪ 23‬جوت كرۆمۆس���ۆم‬ ‫پێكهاتوه‌‪ ،‬واتا كۆی گشتی‌ كرۆمۆسۆمه‌كانی‬ ‫خانه‌كان���ی ه���ه‌ر مرۆڤێك���ی‌ ئاس���ایی ‪46‬‬

‫كرۆمۆسۆمن‪ ،‬كه‌ ‪ 23‬كرۆمۆسۆم له‌دایكه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫(هێلكه‌ی دای���ك) هه‌روه‌ها ‪ 23‬كه‌ی تریش‬ ‫له‌باوكه‌وه‌یه‌ (تۆی باوك "س���پێرم") له‌كات ‌ی‬ ‫جوتبوندا ئه‌و سپێرمه‌ی باوك هێلكه‌ی دایك‬ ‫ده‌پیتێنێت(پیتان���دن) منداڵێك له‌و دایك‌و‬ ‫باوك���ه‌ دروس���ت ده‌بێت‪ .‬چونك���ه‌ ژماره‌ی‬ ‫كرۆمۆسۆمه‌كانی ئه‌و هێلكه‌ پیتێنراو‌ه ده‌بن ‌ه‬ ‫(‪ 46‬كرۆمۆسۆم) ‪.‬‬ ‫پێكهات���ه‌ی س���ه‌ره‌كی‌ "كرۆمۆس���ۆم"‬ ‫ده‌زوله‌ی(‪)DNA‬ه‌ی ‌ه كه‌ سه‌ره‌ڕای"جینه‌كان"‬ ‫بۆماوه‌یش���ی(‪Genetic‬‬ ‫په‌نجه‌م���ۆری‬ ‫‪ )markers‬تێدای���ه‌‪ ،‬كه‌وات��� ‌ه په‌نجه‌مۆری‬ ‫بۆماوه‌ی���ی هه‌ر مرۆڤێك نی���وه‌ی هی‌ دایك ‌ه‬ ‫نیوه‌كه‌ی دیكه‌ش���یان ه ‌ی باوكه‌‪ .‬به‌هۆی ئه‌م‬ ‫په‌نجه‌مۆره‌ بۆماوه‌ییانه‌و‌ه كه‌س���ێكی‌ "وه‌كو‬ ‫به‌ڕێزی���ان" له‌ڕێگه‌ی دایكه‌وه‌ یاخود باوكه‌و‌ه‬ ‫به‌ئاسانی‌ ده‌توانرێت بناسرێته‌و‌ه به‌ڕێژه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ نابێت ‪ %99‬كه‌متربێت‪ .‬به‌هه‌مان ش���ێو‌ه‬ ‫هه‌مان پشكنین بۆ خوشك‌و براو خزمی نزیك‬ ‫ئه‌نجام ده‌درێ���ت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی‬ ‫مه‌رج نی ‌ه كه‌‪ %99‬ده‌ربچێ���ت به‌ڵكو زۆرجار‬ ‫له‌خ���وار ‪ %99‬ده‌رده‌چێت! بۆیه‌‪ ،‬بۆ دڵنیایی‬ ‫زیاتر له‌ناس���ینه‌وه‌ی دو خوشك‌و دو برا یان‬ ‫خوش���ك برا یاخود كه‌س���ی زۆر نزیك ئه‌وا‬ ‫سه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌و پشكنینانه‌‪ ،‬هه‌ندێك پشكنینی‬ ‫دیك ‌ه هه‌ن كه‌ ده‌بێت ئه‌نجام بدرێن به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌"س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین" ئه‌و پش���كنینان ‌ه‬ ‫ده‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی هیچ گومانێك نه‌مێنێته‌و‌ه‬ ‫له‌سه‌ر خوشك‌و براو خزمی نزیك‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ كاك���ی به‌ڕێز‪ ،‬ئه‌م پش���كنین ‌ه هیچ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كی‌ به‌ڕواڵ���ه‌ت‌و جلوبه‌رگه‌و‌ه نیه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵك���و ئه‌م ‌ه په‌یوه‌ندی به‌وه‌و‌ه هه‌ی ‌ه كه‌ ئه‌و‬ ‫كه‌س���ه‌ له‌بنه‌ڕه‌تدا چۆن دروست بوه‌و له‌كام‬ ‫دایك‌و باوك دروست بوه‌‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر سه‌یری‬ ‫رواڵه‌ت بكه‌ین‪":‬مایكل جاكسون " گۆرانیبێژی‬

‫به‌ناوبانگی‌ ئه‌مه‌ریكی‌ ره‌شپێس���ت بو كاتێك‬ ‫ك���ه‌ له‌دایك ب���وه‌! به‌اڵم سپیپێس���ت‌و لوت‬ ‫قنج بو كاتێك كه‌ م���رد!؟ ئایا راپۆرته‌كه‌ی‬ ‫به‌ڕێزتان له‌س���ه‌ر كام بنه‌مایان خۆی س���اغ‬ ‫ده‌كاته‌وه‌؟‬ ‫سه‌نته‌ری مایكرۆجین‌و‬ ‫كاركردنی له‌سه‌ر ونبوانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌‪:‬‬ ‫گ���ه‌ڕان ب���ه‌دوای ونبوی���ه‌ك‌و دۆزینه‌وه‌ی‬ ‫خانه‌واده‌ك���ه‌ی دوای‪ 28‬س���اڵ به‌دڵنیاییه‌و‌ه‬ ‫كارێكی‌ وه‌ها ئاسان نیه‌! به‌تایبه‌ت له‌كه‌یسی‬ ‫ونبوان���ی كیمیاباران ‌ی هه‌ڵه‌بجه‌دا‪ ،‬وه‌ك ئه‌و‌ه‬ ‫وای���ه‌ ك��� ‌ه له‌گۆڕه‌پانێكی‌ گ���ه‌وره‌دا به‌دوای‬ ‫ده‌رزییه‌ك بگه‌ڕێیت!‬ ‫به‌هه‌رح���اڵ‪ ،‬له‌س���ه‌ره‌تای مانگ��� ‌ی ‪/ 7‬‬ ‫‪ 2013‬یه‌كه‌م كه‌یس���ی "ونبوان���ی‌ هه‌ڵه‌بجه‌"‬ ‫به‌ڕێز (ب���ارزان محمد باقر جعف���ر) بو (ك ‌ه‬ ‫دواجار ده‌ركه‌وت "ئ���االن ته‌وفیق"ه‌) له‌گه‌ڵ‬ ‫دو خانه‌واده‌ی به‌ڕێزدا هاتن بۆ "س���ه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجی���ن"‪ .‬یه‌كێك له‌و خانه‌واده‌ به‌ڕێزان ‌ه‬ ‫خوالێخۆشبو (مامۆس���تا فه‌خره‌دین حاج ‌ی‬ ‫سه‌لیم‌و خێزانه‌كه‌ی) بو له‌گه‌ڵ خانه‌واده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫تر كه‌ گومانده‌كرا به‌ڕواڵه‌ت‌و به‌پێی لێكچونی‬ ‫وێنه‌ی منداڵی كه‌ (ب���ارزان) ده‌بێت كوڕی‬ ‫یه‌كێك له‌و دو خانه‌واده‌یه‌ بێت!‬ ‫ب���ه‌اڵم‪ ،‬دوای ئه‌نجامدان���ی پش���كنین ‌ی‬ ‫"‪ "DNA‬بۆ ه���ه‌ردو خانه‌واده‌كه‌و هه‌روه‌ها‬ ‫"بارزان محمد باق���ر"‪ ،‬دواجار به‌راوردكردنی‬ ‫پرۆفایله‌كانیان به‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬به‌داخه‌و‌ه منداڵی‬ ‫هیچیان ده‌رنه‌چو‪.‬‬ ‫به‌ڕێز ئه‌مه‌ "هه‌ڵه‌" نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو لێكنه‌چون ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و په‌نجه‌م���ۆر‌ه بۆماوه‌ییانه‌ی���ه‌ ك ‌ه ده‌بو‬ ‫به‌الی كه‌م���ه‌و‌ه ‪ %99‬له‌دای���ك بچێت‌و ‪%99‬‬ ‫له‌ب���اوك بچێت ئه‌گه‌ر منداڵ���ی ئه‌وان بوایه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ كرۆمۆسۆمه‌كان له‌دایك‌و باوكه‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫دواب���ه‌دوای ئ���ه‌م كه‌یس���ه‌ی (ب���ارزان–‬

‫ئاالن) پرۆس���ه‌ی گ���ه‌ڕان ب���ه‌دوای ونبوانی‬ ‫"هه‌ڵه‌بجه‌"مان ده‌ستپێكرد‪ ،‬واتا له‌مانگه‌كانی‬ ‫كۆتایی‪ .2013‬ئه‌ویش له‌س���ه‌ر داوای "ب‪.‬گ‪.‬‬ ‫گۆڕه‌ به‌كۆمه‌ڵه‌كان به‌ڕێز (په‌ری نوری)" بو‪.‬‬ ‫دوای گفتوگۆ پرسیاركردن كه‌ ژماره‌ی ونبوان‬ ‫چه‌نده‌ هه‌روه‌ها ژماره‌ی خانه‌واده‌كان چه‌نده‌؟‬ ‫له‌وه‌اڵمدا به‌ڕێز "پ���ه‌ری نوری" وت ‌ی ژماره‌ی‬ ‫ونبوان‪ 66-65‬كه‌سه‌و ژماره‌ی خانه‌واده‌كانیش‬ ‫‪ 38‬خانه‌واده‌ن كه‌ كۆی گش���تی ده‌كات ‌ه ‪100‬‬ ‫كه‌س‪ .‬ئێم���ه‌ش له‌"س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬ ‫به‌ب‪.‬گ‪.‬مان راگه‌یاند كه‌‪ :‬هه‌م وه‌كو ئه‌ركێكی‬ ‫نیشتمانی‌و دڵسۆزییه‌ك بۆ تاوانی كیمیاباران ‌ی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌‪ ،‬ئه‌م كار‌ه له‌س���ه‌ر ئه‌رك‌و بودجه‌ی‬ ‫خۆم���ان واتا"مایكرۆجی���ن" ئه‌نجام ده‌ده‌ین‪،‬‬ ‫ك���ه‌ دیاریه‌ك���ی‌ بچوك���ی "مایكرۆجین"‌ه بۆ‬ ‫دانیشتوانی س���ه‌ربه‌رزی هه‌ڵه‌بجه‌ی شه‌هید‪.‬‬ ‫جێ���ی ئاماژه‌یه‌ كه‌ "س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬ ‫سه‌نته‌رێك ‌ی ئه‌هلی‌ ناحكومیه‌ به‌اڵم زۆر كاری‬ ‫خۆبه‌خشانه‌ی بۆ وه‌زاره‌تی‌ شه‌هیدان ئه‌نجام‬ ‫داو‌ه سه‌ره‌ڕای كه‌یسی‌ ونبوانی هه‌ڵه‌بجه‌!!‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ رێكوپێك كار‬ ‫له‌س���ه‌ر كه‌یسی ونبوان بكه‌ین‪ ،‬بڕیارماندا ك ‌ه‬ ‫به‌ر له‌هه‌مو ش���تێك پرۆفایل���ی"‪ "DNA‬ئه‌و‬ ‫خانه‌وادانه‌ ده‌ربهێنین‌و ئه‌رشیڤ ‌ی بكه‌ین الی‬ ‫خۆمان‪ ،‬ئه‌وانه‌ی كه‌سوكاریان ونبوه‌ له‌تاوان ‌ی‬ ‫"هه‌ڵه‌بجه‌"دا‪ .‬واتا ئه‌رشیفی‌ پرۆفایلی‌"‪"DNA‬‬ ‫كه‌سوكاری ونبوانی‌ "هه‌ڵه‌بجه‌" له‌"سه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجی���ن" له‌كوردس���تان به‌تایبه‌تی���ش‬ ‫له‌"س���لێمانی‌" دروس���ت كراوه‌‪ .‬له‌سه‌ره‌تادا‬ ‫له‌كۆی ئه‌و ‪ 38‬خانه‌واده‌یه‌ی‌ ك ‌ه به‌ڕێز "په‌ری‬ ‫نوری" ئام���اژه‌ی پێدا ته‌نه���ا ‪ 31‬خانه‌واد‌ه‬ ‫هاتن بۆ "س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین" پرۆفایلمان‬ ‫ب���ۆ ده‌رهێن���ان‌و له‌ئه‌رش���یف ‌ی مایكرۆجین‬ ‫دانرا‪ .‬تاوه‌ك���و‪ 2015/5/4‬كه‌ ئه‌و به‌رواره‌ی ‌ه‬ ‫"مه‌ریه‌م پاروتچیان" سه‌ردانی "مایكرۆجین"ی‬

‫ك���رد! ل���ه‌دوای ئ���ه‌و ب���ه‌رواره‌وه‌ ژماره‌ی‬ ‫خانه‌واده‌كان تاده‌هات زیاد ده‌بون! كه‌ هه‌ر‬ ‫خانه‌واده‌یه‌كیش ده‌هات به‌نوسراوی فه‌رمی‬ ‫"كۆمه‌ڵ���ه‌ی قوربانیانی هه‌ڵه‌بج���ه‌و ئیمزای‬ ‫خودی لوقمان عبدالقادر" بو! تاوه‌كو ئێس���تا‬ ‫زیاد له‌(‪ )70‬خانه‌واد‌ه به‌كه‌س���وكاری نزیك ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و خانه‌وادانه‌ش پرۆفایلی���ان ده‌رهێنراو‌ه‬ ‫ئه‌رشیڤ كراوه‌ له‌"س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین"‪.‬‬ ‫بۆ زانی���ار ‌ی به‌ڕێزیان‌و هه‌م���و ئه‌وانه‌ی ك ‌ه‬ ‫گرنگ ‌ی به‌م بابه‌ت ‌ه ده‌ده‌ن‪ ،‬ئه‌م كاره‌ تاوه‌كو‬ ‫كۆتای���ی (چیاو ئاالن) یش له‌س���ه‌ر ئه‌رك‌و‬ ‫ماندوبون‌و خه‌رجی‌ خۆمان واتا "مایكرۆجین"‬ ‫ئه‌نجامدراون!؟ هیچ كه‌سێك ده‌ستی‌ یارمه‌ت ‌ی‬ ‫ماددی‌و مه‌عنه‌وی نه‌داوین‪.‬‬ ‫هه‌ر ب���ۆ ئاگاداری‌و زانی���اری هه‌موالیه‌ك‪،‬‬ ‫زۆر ه���ه‌وڵ دراوه‌ تاوه‌كو ئێس���تاش كه‌ ئه‌و‬ ‫پرۆفایالن��� ‌ه له‌"مایكرۆجی���ن" وه‌ربگیرێته‌وه‌و‬ ‫له‌الیه‌كی‌ دیك���ه‌ی "نا په‌یوه‌ندی���دار" كاری‬ ‫له‌س���ه‌ر بكه‌ن!!؟ به‌اڵم ئێم��� ‌ه ئه‌م ‌ه به‌كارو‬ ‫ئه‌ركی‪:‬‬ ‫‪ )1‬نیش���تمانی ده‌زانی���ن كه‌ ب���ۆ میلله‌تی‬ ‫خۆمانمان ئه‌نجامداوه‌‪.‬‬ ‫‪ )2‬س���ه‌ره‌ڕا ‌ی پرۆفایلی كه‌یسی ونبوان‪،‬‬ ‫زی���اد ل���ه‌‪ 600‬پرۆفایل ‌ی دیكه‌مان دروس���ت‬ ‫كردوه‌و ئه‌رش���یفمان كردو‌ه له‌كه‌یسی تردا‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش بزانه‌ كاك���ی په‌یامنێ���ری كه‌ناڵی‬ ‫"‪ ،"NRT‬ئه‌م پرۆفایل���ی "‪"DNA‬ی ‌ه به‌ندن‬ ‫به‌ئاسایش���ی نه‌ته‌وه‌یی���ه‌وه‌! مایكرۆجی���ن‬ ‫ناتوانێ���ت ده‌س���تبه‌رداریان بێ���ت‌و بی���دات‬ ‫به‌كه‌س���انێك یاخود الیه‌نێكی‌ "په‌یوه‌ندیدار‬ ‫نه‌بێ���ت"‪ )3 .‬مایكرۆجی���ن ئومێ���ده‌واره‌ كه‌‬ ‫"س���ه‌نته‌رێك ‌ی ‪ DNA‬نیش���تمانی" دروست‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئه‌وسا به‌هه‌مو توانایه‌كی‌ زانستیه‌وه‌و‬ ‫دڵێكی‌ فراوان���ه‌و‌ه هاوكاری ئه‌و س���ه‌نته‌ر‌ه‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬

‫بۆیه‌كه‌مجار ده‌رونزانی سیاسی ده‌چێته‌ ریزی پسپۆری ‌ه بااڵکان له‌زانكۆكانی هه‌رێم‌و عێراق‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنە‬ ‫له‌هه‌نگاوێكی پێشه‌نگدا‪ ،‬له‌به‌شی‬ ‫ده‌رونزانی كۆلێژی ئه‌ده‌بیات‪،‬‬ ‫گفتۆگۆی نامه‌ی ماسته‌ری هاوكاری‬ ‫رۆژنامه‌نوسمان نزار زرار ئەحمەد‪ ،‬له‌ژێر‬ ‫ناونیشانی (نامۆیی سیاسی‌و په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌بێبه‌شبونی رێژه‌یی الی گه‌نجان‬ ‫له‌شاری هه‌ولێر) له‌پسپۆڕی ده‌رونزانی‬ ‫سیاسی به‌ڕێوه‌چو‪.‬‬ ‫دوای گفتۆگۆكردنی چڕ‪ ،‬به‌ئاماده‌بونی‬ ‫باڵیۆز نه‌زمی حه‌زوری قونس���ڵی گشتی‬ ‫فه‌له‌ستین له‌هه‌رێمی كوردستان‌و پۆلێك‬ ‫له‌ئه‌كادیم���ی‌و رۆژنامه‌نوس‌و چاالكوانانی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی مه‌ده‌نی‪ ،‬نامه‌ك���ه‌ به‌پله‌ی‬ ‫نایاب هه‌ڵس���ه‌نگێندراو وه‌ك خۆی به‌بێ‬ ‫گۆڕانكاری قبوڵكرا‪.‬‬ ‫لێژن���ه‌ی گفتوگۆك���ردن پێكهاتب���و‬ ‫له‌پرۆفیس���ۆر د‪.‬یوس���ف حەمه‌س���اڵح‬ ‫مستەفا(س���ه‌رۆك)‪ ،‬پرۆفیس���ۆر د‪.‬مهند‬ ‫محم���د النعیمی (ئه‌ندام)‪ ،‬پرۆفیس���ۆری‬ ‫یاریده‌ر د‪.‬رشید حسین به‌رواری (ئه‌ندام)‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پرۆفیس���ۆری یاریده‌در د‪.‬فارس‬ ‫كمال عمر نظمی (ئه‌ندام‌و سه‌په‌رشتیار)‬ ‫تایبه‌تمه‌ن���دی پس���پۆڕی ئ���ه‌م نامه‌یه‌‬ ‫له‌وه‌دای���ه‌ ك���ه‌ بۆیه‌كه‌م جاره‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاس���تی كوردس���تان‌و تێك���ڕای عێراق‪،‬‬ ‫وه‌ك پس���پۆڕییه‌كی ورد دان به‌دەرونزانی‬ ‫سیاس���یدا ده‌نرێت‌و بڕوانامه‌ی بااڵی تیا‬ ‫ده‌به‌خش���رێت‪ ،‬دوای ئه‌وه‌ی له‌س���ااڵنی‬ ‫رابردو هه‌ندێك به‌ش���ی ئه‌كادیمی عێراقی‬ ‫وه‌ك ماده‌یه‌كی دیراسی مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ‬ ‫كردوه‌ نه‌ك پسپۆڕییه‌كی فه‌رمی‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌تایبه‌تمه‌ندی تازه‌گه‌ریش‬ ‫له‌نامه‌ك���ه‌دا‪ ،‬توێ���ژه‌ر له‌كۆتای���ی‬ ‫توێژینه‌وه‌كه‌ی���داو دوای زنجیره‌یه‌ك���ی‬ ‫تێ���ر له‌ش���یكاری ئام���اری مۆدێلێك���ی‬ ‫تێوری(‪ )theoretical model‬سه‌ره‌تایی‬ ‫پێشكه‌ش كردوه‌‪ ،‬كه‌ پێشتر واباو نه‌بوه‌‬ ‫نامه‌كان���ی ماس���ته‌ر له‌زانكۆكانی عێراق‌و‬ ‫هه‌رێم���ی كوردس���تان بگه‌ن���ه‌ قۆناغ���ی‬ ‫داتاش���ین‌و پێشكه‌ش���كردنی مۆدێل���ی‬ ‫تیۆری(‪)theoretical model‬‬ ‫ئه‌مه‌ش پوخته‌یه‌كی توێژینه‌وه‌كه‌یه‌‪:‬‬

‫"نامۆیی سیاسی" ‪Political Alienation‬‬

‫له‌پێش���ه‌وه‌ی ئه‌م دی���ارده‌ ده‌رونیانه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌وا رۆڵی الوان له‌په‌ره‌پێدانی به‌هاكانی‬ ‫هاوبه‌ش���ی ك���ردن‌و كارای���ی سیاس���ی‬ ‫په‌كده‌خات له‌كۆمه‌ڵگه‌كانیان‪ ،‬كه ‌ده‌كاته‌‬ ‫ئه‌و دۆخه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌ی هاواڵتی هه‌ست‬ ‫ده‌كات كه‌وا هیچ كاریگه‌ری سیاسی نیه‌‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ست كردنی تاك به‌جیابونه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رونی و بێباك بون به‌رانبه‌ری‪ ،‬نه‌مانی‬

‫متمانه‌ پێی‪ ،‬دوركه‌وتنه‌وه‌ له‌كارتێكردن‪،‬‬ ‫هه‌ڵكه‌وت���ه‌ سیاس���یه‌كه‌ی ده‌گرێت���ه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌كۆی ئ���ه‌م توخمان���ه‌ دیارده‌یه‌كی باو‬ ‫پێكدێ���ت‪ ،‬به‌ڕێژه‌یه‌كی جی���اواز له‌نێوان‬ ‫تاك‌و كۆمه‌ڵه‌كان‪ ،‬به‌تایبه‌ت له‌و واڵتانه‌ی‬ ‫هێشتا له‌قۆناغی گواستنه‌وه‌ی سه‌ختدان‬ ‫ب���ۆ قۆناغی دیموكرات���ی‪ .‬له‌چوارچێوه‌ی‬ ‫تێوری "بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی" ‪Relative‬‬ ‫‪ ،Deprivation‬نامۆیی سیاسی به‌یه‌كێك‬ ‫له‌ئه‌نجامه‌ ده‌رونیه‌ زۆره‌كانی ش���یاو‪ ،‬كه‌‬ ‫ده‌ش���ێ الی ئه‌و تاكان���ه‌ په‌یدابێت كه‌وا‬ ‫هه‌س���ت به‌جیاوازییه‌كی گ���ه‌وره‌ ده‌كه‌ن‬ ‫له‌نێوان ده‌س���تكه‌وت‌و هێ���زێ كه‌هه‌یانه‌‬ ‫له‌الیه‌ك‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی به‌ڕاستی به‌شایانی‬ ‫خۆیانی ده‌زانن له‌الیه‌كی دیكه‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رده‌م‬ ‫س���ته‌مه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‪ ،‬تاك ده‌شێت‬ ‫شۆڕش���گێڕبێت دژی ئ���ه‌و بێبه‌ش���بون‌و‬ ‫چه‌وس���اندنه‌وه‌یه‌ی دوچاری دێت‪ ،‬یاخود‬ ‫به‌شێوه‌یه‌ك بژیت كه‌ راو بیروبۆچونه‌كانی‬ ‫كپ بكات‪ ،‬هه‌وڵده‌دات به‌ڕه‌فتاری دیكه‌ی‬ ‫جێگ���ره‌وه‌‪ ،‬وه‌ك توندوتیژی‌و ئاڵوده‌بون‬ ‫ده‌ری���ان ببڕێت‪ ،‬ه���ه‌ر ئه‌مه‌ش���ه‌ به‌ره‌و‬ ‫نامۆبون���ی ده‌بات‪ .‬كۆمه‌ڵگ���ه‌ له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستانی عێراق زۆر له‌مێژه‌ له‌سه‌رده‌مه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی رابردو‪ ،‬دوچاری دیكتاتۆری‌و‬ ‫تۆقاندن‌و رێگرتن له‌هاوبه‌ش���یكردنی تاك‬ ‫له‌بڕیاری سیاس���ی بۆته‌وه‌‪ ،‬تائێس���تاش‬ ‫ش���وێنه‌واری ئ���ه‌و قۆناغان���ه‌ له‌ڕه‌فتاری‬ ‫الوانی كوردس���تاندا ه���ه‌ن‪ ،‬تێبینیه‌كانی‬ ‫رۆژانه‌ی به‌رچ���او ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌‬ ‫واالوان دورده‌كه‌ونه‌وه‌ له‌هاوبه‌ش���یكردن‬ ‫له‌چاالك���ی سیاس���ی گش���تیدا‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫تاڕاده‌ی���ه‌ك دورده‌كه‌ون���ه‌وه‌ له‌ده‌ربڕینی‬ ‫راوهه‌وڵوێس���ته‌ سیاس���یه‌كانیان‪ .‬ب���ۆ‬ ‫لێكۆڵین���ه‌وه‌ی به‌رایی له‌دروس���تی ئه‌م‬ ‫خه‌ماڵندنانه‌ی كه‌ په‌یوه‌س���تن به‌نامۆیی‬ ‫سیاسی‪ ،‬توێژه‌ر پرسنامه‌یه‌كی په‌یدۆزی‬ ‫‪Pilot Study‬به‌رای���ی ك���ردوه‌و تیای���دا‬ ‫پرسنامه‌یه‌كی ئاماده‌كردوه‌ له‌پێنج پرسیار‬ ‫پێكدێت‪ ،‬ئاراس���ته‌ی(‪ )80‬تاكه‌كه‌س���ی‬ ‫ك���ردوه‌ له‌قوتابیانی زانكۆ‪ .‬له‌ته‌ك ئاماره‌‬ ‫تایبه‌تیه‌كان���ی په‌یوه‌س���ت به‌تێك���ڕای‬ ‫بێبه‌ش���بون له‌هه‌رێمی كوردستان به‌هۆی‬ ‫روتێكردنی ئاواره‌كان‌و ته‌نگه‌ژه‌ی دارایی‌و‬ ‫ئاب���وری ب���ه‌رده‌وام‪ ،‬ئه‌نجامه‌كان���ی ئه‌م‬ ‫توێژینه‌وه‌یه‌ پاڵپشتیه‌كی به‌رایی به‌رچاوی‬ ‫دابی���ن كرد بۆ ئه‌وه‌ی توێژه‌ر دیدی خۆی‬ ‫له‌به‌ر چاوبگرێت له‌داڕش���تنی گیروگرفتی‬ ‫توێژینه‌وه‌ك���ه‌ی‪ ،‬له‌ڕێگ���ه‌ی هه‌وڵدان بۆ‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی پرسیارێكی بنچینه‌یی فره‌‬ ‫ره‌هه‌ند‪« :‬ئایا ده‌شێت بێبه‌شبونی رێژه‌یی‬ ‫یه‌كێك بێت له‌هۆكاره‌كانی پێشبینیكار بۆ‬ ‫نامۆیی سیاسی الی الوان؟ هه‌روه‌ها چۆن‬ ‫ئه‌م دو چه‌مكه‌ له‌چوارچێوه‌ی چه‌مكزانیدا‬ ‫په‌یوه‌ندارن‌و گۆڕانكاریه‌ دیمۆگرافییه‌كانی‬

‫دیكه‌ له‌خۆبگرێت؟"‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی ئ���ه‌م گیروگرفت ‌ه‬ ‫له‌ڕوی رێكاریه‌وه‌و هێنانه‌دی ئامانجه‌كانی‬ ‫توێژین���ه‌وه‌‪ ،‬توێ���ژه‌ر ئ���ه‌م ئامڕازانه‌ی‬ ‫خواره‌وه‌ی په‌ره‌پێدا‪:‬‬ ‫‪ . 1‬پێوان���ه‌ی نامۆبون���ی سیاس���ی‬ ‫فره‌ڕه‌هه‌ن���د ‪Multidimensional Scale‬‬ ‫‪ ،of Political Alienation‬به‌پشتبه‌ستن‬ ‫به‌نمون���ه‌ی "فینفتر"ی ‪ Finifter‬چوارینه‌‪،‬‬ ‫كه‌وا له‌چوار لكه‌ پێوه‌ر پێكدێت‪ :‬بێتوانایی‬ ‫سیاس���ی ‪Political Powerlessness‬‬ ‫(‪ 9‬بڕگه‌)‪ ،‬وله‌ده‌س���تدانی واتای سیاس����ی‬ ‫‪10( Political Meaninglessness‬‬ ‫بڕگ���ه‌)‪ ،‬وبێپێ���وه‌ری (بێپێوادانگی���ی)‬ ‫سیاس���ی ‪Political Normlessness‬‬ ‫(‪ 10‬فق���رات)‪ ،‬ودوره‌په‌رێزیی سیاس���ی‬ ‫‪ 10( Political Isolation‬بڕگه‌)‪.‬‬ ‫‪ . 2‬پێوه‌ری بێبه‌شبونی رێژه‌یی دوانه‌‬ ‫ره‌هه‌ند ‪Two-dimensional Scale of‬‬ ‫نزار زرار ئەحمەد‬ ‫‪ ،Relative Deprivation‬كه‌ پێكدێت له‌‬ ‫پێوه‌ری بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی به‌كۆمه‌ڵی‬ ‫هه‌روه‌ها شیكاری فاكته‌ریی ده‌ریخستوه‌‬ ‫مه‌عریف���ی ‪Fraternal Emotional‬‬ ‫‪ 7( Relative Deprivation‬بڕگ���ه‌)‪ ،‬كه‌وا دیارده‌ی بێبه‌شبونی رێژه‌یی ده‌كرێت‬ ‫و پێوه‌ری بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی هه‌ڵچونی به‌دو ش���ێواز له‌یه‌ككاتدا هه‌ڵس���وكه‌وتی‬ ‫به‌كۆم����ه‌ڵ‪ Fraternal Cognitive Relative‬له‌گه‌ڵ بكرێ���ت‪ :‬یه‌كه‌م وه‌ك دیارده‌یه‌كی‬ ‫ی���ه‌ك فاكته‌ری���ی ‪one-dimensional‬‬ ‫‪ 7( Deprivation‬بڕگ���ه‌)‪.‬‬ ‫ل���ه‌م مه‌رج���ه‌ س���ایكۆمه‌تریانه‌ی ‪ (phenomenon‬له‌ی���ه‌ك پێ���وه‌ری‬ ‫‪ Psychometric‬گشتی پێكدێت)‪،‬ودوه‌م وه‌ك دیارده‌یه‌كی‬ ‫‪conditions‬‬ ‫پێوه‌ره‌كانی سه‌ره‌وه‌ راس���تێندراون‪ ،‬كه‌ دو فاكته‌ری���ی ‪double-dimensional‬‬ ‫بریتی���ن له‌ڕێگ���ه‌ی راس���تگۆیی رواڵه‌تی له‌هه‌مانكات���دا‪( ،‬ل���ه‌دو لك���ه‌ فاكته‌ریی‬ ‫‪ ،Face Validity‬وڕاس���تگۆیی بنی���ات سه‌ربه‌خۆ پێكهاتوه‌‪).‬‬ ‫دوای پراكتیزه‌كردن���ی پێوه‌ره‌كان���ی‬ ‫‪ Construct Validity‬به‌ش���ێوازی‬ ‫گریمانه‌ییه‌كان ‪ Hypotheses‬وش���یكاری توێژینه‌وه‌ له‌س���ه‌ر نمونه‌یه‌كی هه‌ڕه‌مه‌كی‬ ‫فاكته‌ریی ‪ ،Factor Analysis‬وجێگیری له‌قوتابیان���ی كوردی زانك���ۆ له‌خوێندنی‬ ‫‪ Reliability‬ب���ه‌دو رێبازی كۆڵكه‌ی ئه‌لفا به‌یانیانی قۆناغی به‌كالۆریۆس له‌ش���اری‬ ‫كرۆنباخ ‪ Cronbach's Alpha‬وكۆڵكه‌ی هه‌ولێ���ر‪ ،‬پێكهات���وه‌ ل���ه‌(‪ )400‬ك���ه‌س‬ ‫جێگیری‪ ،Stability Factor‬وشیكردنه‌ه‌ی له‌هه‌ردو ج���ۆری حكومی‌و ئه‌هلی‪ ،‬هه‌ردو‬ ‫بڕگ���ه‌كان ‪ Item Analysis‬به‌ه���ه‌ردو تایبه‌تمه‌ندی پراكتیكی‌و مرۆیی‪ ،‬نیوه‌یان‬ ‫شێوازی "هێزی جیاكاری بۆهه‌ر بڕگه‌یه‌ك" له‌زانكۆیه‌ك���ی حكومی (س���ه‌اڵحه‌دین)‬ ‫‪ Discrimination Power of Items‬و نیوه‌ك���ه‌ی دیك���ه‌ی له‌زانكۆیه‌ك���ی‬ ‫دواتر وتوێژ س���ه‌باره‌ت به‌م ئه‌نجامانه‌و‬ ‫و"كۆڵكه‌ی په‌یوه‌ندی ه���ه‌ر بڕگه‌یه‌ك به‌ ئه‌هلی(جیه���ان) بون‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی ببنه‌ ش���یكردنه‌وه‌یان له‌به‌ر رۆش���نایی تیۆری‬ ‫پێوه‌ره‌كه‌ی" ‪ Correlation Coefficient‬نوێنه‌ری گروپی الوان به‌فره‌ جۆری ئاستی بێبه‌ش���بونی رێژه‌ی���ی كرا‪ ،‬تاگه‌یش���تن‬ ‫‪. of Items‬‬ ‫ئابوری‌و پێگ���ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كانیان‪ )71(،‬به‌رێژه‌یی تیوری به‌چه‌ن���دان ئه‌نجامگری‬ ‫ش���یكاری فاكته‌ریی به‌ڕێبازی پێكهاته‌ ئه‌نج���ام ل���ه‌م توێژینه‌وه‌ی���ه‌ هه‌ڵێنج���را (لێهه‌ڵێنجان) دیاركرا‪:‬‬ ‫سه‌ره‌كیه‌كان ‪ Principal Components‬به‌رچاوترینیان ئه‌مانه‌ی خواره‌وه‌ن‪:‬‬ ‫‪ ‬الوان له‌ش���اری هه‌ولێ���ر دوچ���اری‬ ‫ده‌ری خس���توه‌ كه‌وا دی���ارده‌ی نامۆیی‬ ‫‪ ‬الوان دوچ���اری نامۆیی سیاس���ی‌و نامۆیی سیاسی‌و بێبه‌شبونی رێژه‌یی بوین‬ ‫سیاس���ی ده‌ش���ێت له‌یه‌ك كات���دا به‌ دو بێبه‌ش���بونی رێژه‌ی���ی بوی���ن به‌هه‌م���و به‌ئاستێكی به‌رزو راده‌ی باڵوبونه‌وه‌یه‌كی‬ ‫ش���ێواز هه‌ڵس���وكه‌وتی له‌گ���ه‌ڵ بكرێت‪ :‬ره‌هه‌نده‌كانیان‪.‬‬ ‫نائارام‌و نائاسایی‪ ،‬دینامیكیه‌تی په‌یوه‌ندی‬ ‫یه‌ك���ه‌م وه‌ك دیارده‌یه‌كی ت���اك فاكته‌ر‬ ‫‪ ‬نامۆیی سیاسی به‌هه‌ردو ره‌هه‌ندی نێوانیان زۆر به‌ئاش���كرا دیاره‌ به‌تایبه‌تی‬ ‫‪phenomenon‬‬ ‫‪ one-dimensional‬الوه‌ك���ی‌و گش���تی به‌ڕێ���ژه‌ی (‪ - 53،50‬له‌دو حاڵه‌تی نامۆیی سیاس���ی گش���تی‌و‬ ‫(له‌ی���ه‌ك پێ���وه‌ری گش���تی پێكدێت)‪ %)69،25 ،‬باڵوبون���ه‌وه‌ی له‌گروپی الوانی بێپێوه‌ری سیاسی‪.‬‬ ‫دوه‌م وه‌ك دیارده‌یه‌ك���ی چوار فاكته‌ریی خاوه‌ن نامۆیی ئاس���تبه‌رز چڕده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫‪ ‬بنیاتی چه‌مكگ���ه‌ری ‪conceptual‬‬ ‫‪ Four-dimensional phenomenon‬دواب���ه‌دوای ئ���ه‌و گروپی ئاس���تنێوه‌ندو ‪ construct‬ب���ۆ ه���ه‌ر ی���ه‌ك له‌نامۆی���ی‬ ‫هه‌مانكات‪( ،‬له‌چوار پێوه‌ری س���ه‌ربه‌خۆ دواتر ئاس���تنزم‪ ،‬له‌گه‌ڵ به‌رزبونه‌وه‌یه‌كی سیاسی‌و بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی له‌ژینگه‌ی‬ ‫به‌رچ���او له‌ بێپێوه‌ری سیاس���ی به‌رێژه‌ی كوردس���تانیدا به‌ش���ێوه‌یه‌كی دوانه‌ی���ی‪،‬‬ ‫له‌یه‌ك پێكهاتوە‌‪).‬‬ ‫‪..%69،25‬‬ ‫‪ ‬الوانی خاوه‌ن داهاتی گوزه‌رانی كه‌م‬ ‫(خوێندنی حكومی) له‌نامۆیی سیاس���یان‬ ‫به‌هه‌مو ره‌هه‌نده‌كانی له‌پێشترن له‌الوانی‬ ‫خاوه‌ن داهاتی گوزه‌رانی به‌رزتر(خوێندنی‬ ‫ئه‌هلی)‪.‬‬ ‫‪ ‬بێبه‌ش���بونی رێژه‌ی���ی به‌هه‌رس���ێ‬ ‫جۆری���ه‌وه‌ باڵوبون���ه‌وه‌ی كۆده‌بێت���ه‌وه‌‬ ‫له‌گروپ���ی الوانی خاوه‌ن نامۆیی ئاس���ت‬ ‫نێوه‌ن���د به‌رێ���ژه‌ی‪،%54،50-47،75‬‬ ‫دواب���ه‌دوای ئ���ه‌و گروپ���ی ئاس���تبه‌رزو‬ ‫ئینج���ا گروپی نامۆی ئاس���تنزم‪ .‬له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌رزبونه‌وه‌یه‌كی به‌رچاو له‌ بێبه‌ش���بونی‬ ‫رێژه‌یی به‌كۆمه‌ڵی مه‌عریفی ‪..%54،50‬‬ ‫‪ ‬الوان���ی خاوه‌ن داهات���ی گوزه‌رانی‬ ‫كه‌متر(خوێندنی حكومی) له‌بێبه‌ش���بونی‬ ‫رێژه‌ی���ی گش���تی‌و به‌كۆمه‌ڵ���ی مه‌عریفی‬ ‫له‌پێش���ترن له‌الوان���ی خ���اوه‌ن داهاتی‬ ‫گوزه‌ران���ی به‌رزتر (خوێندن���ی ئه‌هلی)؛‬ ‫كه‌چی له‌بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی به‌كۆمه‌ڵی‬ ‫مه‌عریفی هیچ جیاوازیان نیه‌‪.‬‬ ‫‪ ‬نێرین���ه‌كان له‌نامۆی���ی سیاس���ی‌و‬ ‫بێبه‌شبونی رێژه‌یی به‌هه‌مو ره‌هه‌نده‌كانیان‬ ‫له‌پێشترن له‌مێینه‌كان‪.‬‬ ‫‪ ‬پله‌ی نامۆیی سیاسی‌و بێبه‌شبونی‬ ‫رێژه‌یی به‌هه‌مو ره‌هه‌نده‌كانیان په‌یوه‌ندی‬ ‫نیه‌ به‌ئاستی ته‌مه‌ن‪.‬‬ ‫‪ ‬بێبه‌شبونی رێژه‌یی گشتی ده‌توانێت‬ ‫پێشبینی راسته‌وانه‌یی به‌نامۆیی سیاسی‬ ‫به‌هه‌مو ره‌هه‌نده‌كانیه‌وه‌ بكات‪.‬‬ ‫‪ ‬پێوه‌ری بێبه‌شبونی رێژه‌یی هه‌ڵچونی‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ به‌ته‌نیا ی���ان به‌یه‌كه‌وه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫پێوه‌ری بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی به‌كۆمه‌ڵی‬ ‫مه‌عریف���ی ده‌توانێت پێش���بینی نامۆیی‬ ‫سیاسی بكات به‌هه‌مو ره‌هه‌نده‌كانیه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ ‬پێ���وه‌ری بێبه‌ش���بونی رێژه‌ی���ی‬ ‫به‌كۆمه‌ڵ���ی مه‌عریفی به‌ته‌نی���ا ناتوانێت‬ ‫پێشبینی هیچ ره‌هه‌ندێكی نامۆیی بكات‪.‬‬

‫واتا ه���ه‌ردو چه‌مك وه‌ك چه‌مكێكی یه‌ك‬ ‫ره‌هه‌ند (گش���تی)و فره‌ ره‌هه‌ند له‌هه‌مان‬ ‫كات كارده‌كات‪ ،‬ئه‌مه‌یش ده‌وڵه‌مه‌ندیه‌كی‬ ‫تیۆری فه‌راهه‌م كرد كه‌ له‌توێژینه‌وه‌كانی‬ ‫پێشتر نه‌دۆزرابوه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ ‬هه‌رپێن���ج ج���ۆره‌ نامۆیی���ه‌‬ ‫سیاس���یه‌كه ‌(گش���تی ‪ ،total‬بێتوانایی‬ ‫‪ ،powerlessness‬له‌ده‌س���تدانی وات���ا‬ ‫بێپێ���وه‌ری‬ ‫‪،meaninglessness‬‬ ‫‪ normlessness‬ودوره‌په‌رێزی ‪)isolation‬‬ ‫ده‌شێت پێش���بینی بكرێت به‌شێوه‌یه‌كی‬ ‫لێ���ك نزی���ك‪ ،‬چ له‌ڕێگه‌ی بێبه‌ش���بونی‬ ‫رێژه‌یی گش���تی یان به‌چه‌ش���نه‌ كارلێكی‬ ‫بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی به‌كۆمه‌ڵ ‪fraternal‬‬ ‫‪ :relative deprivation‬هه‌ڵچون���ی‌و‬ ‫مه‌عریفی ‪.emotional and cognitive‬‬ ‫‪ ‬ره‌هه‌ن���دی هه‌ڵچونی بێبه‌ش���بونی‬ ‫رێژه‌ی���ی به‌كۆم���ه‌ڵ گرانای���ی بنچینه‌یی‬ ‫پێكدێنێت له‌پێش���بینی نامۆیی سیاسی‬ ‫به‌هه‌م���و ره‌هه‌نده‌كانی���ه‌وه‌‪‌ ،‬ب���ه‌راورد‬ ‫بەڕه‌هه‌ن���دی مه‌عریفی ك���ه‌وا كاریگه‌ری‌و‬ ‫كارای���ی كه‌مت���ره‌‪ ،‬ئه‌مه‌یش وات���ای وایه‌‬ ‫ناڕا‌زای���ی توڕه‌یی له‌بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی‬ ‫له‌بێبه‌شبونی الوان په‌یدا ده‌بێت رۆڵێكی‬ ‫كاریگه‌ر ده‌بینێت له‌به‌رهه‌مهێنانی نامۆییه‌‬ ‫سیاس���یه‌كه‌ی‪ ،‬واده‌رده‌كه‌وێ���ت پێزانینه‌‬ ‫زانیاریه‌كه‌ی بۆ بێبه‌ش���بونه‌كه‌ی گرنگی‬ ‫كه‌متره‌ له‌دروستبونی ئه‌م نامۆییه‌‪.‬‬ ‫‪ ‬هه‌ریه‌ك له‌داهاتی گوزه‌رانی(نزم) و‬ ‫ج���ۆری كۆمه‌اڵیه‌تی(نێرین���ه‌)‪ ،‬رۆڵێكی‬ ‫س���ه‌رباری رۆڵ���ی بێبه‌ش���بونی رێژه‌یی‬ ‫ده‌بینن له‌قوڵكردنه‌وه‌ی نامۆیی سیاسیدا‪،‬‬ ‫س���ه‌رباری رۆڵه‌كه‌ی���ان له‌زێده‌كردن���ی‬ ‫بێبه‌شبونی رێژه‌یی خۆیدا‪.‬‬ ‫‪ ‬پراكتیزه‌كانی روبه‌ره‌و ژێر كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫بنیات���ی تیۆری پێ���وه‌ره‌كان دامه‌زراون‪،‬‬ ‫بونه‌ هۆی شیانی پێشكه‌شكردنی مۆدێكی‬ ‫تی���ۆری ‪ theoretical model‬له‌نێ���و‬ ‫خش���ته‌یه‌كی بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ ئاماده‌كراو‬ ‫– تیای���دا دوائه‌نجامگی���ری توێژینه‌وه‌كه‌‬ ‫بنوێنێت س���ه‌باره‌ت هێزی بێبه‌ش���بونی‬ ‫رێژه‌ی���ی ل���ه‌ڕوی ج���ۆری‌و چه‌ن���دی بۆ‬ ‫پێشكه‌شكردنی گریمانه‌كانی پێشبینیكار‪،‬‬ ‫تایبه‌ت به‌چه‌شنه‌كانی نامۆبونی سیاسی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م نمونه‌یه‌ وێناكردنێكی س���ه‌ره‌تاییه‌‬ ‫پێویس���تی به‌ڵێكۆڵین���ه‌وه‌و پش���كنین‌و‬ ‫په‌ره‌پێ���دان هه‌یه‌‪ ،‬له‌چه‌ندان توێژینه‌وه‌ی‬ ‫دیكه‌ له‌ئاینده‌دا‪.‬‬ ‫له‌ژێ���ر رۆش���نایی ئه‌نجامه‌كان���ی‬ ‫توێژینه‌وه‌ك���ه‌و ئه‌نجامگیریه‌كانی‪ ،‬توێژه‌ر‬ ‫هه‌ندێ���ك راس���پارده‌ی پێش���كه‌ش كرد‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها هه‌ندێك پێشنیاری پێشكه‌شكرد‬ ‫سه‌باره‌ت چه‌ند توێژژینه‌وه‌یه‌كی ته‌واوكاری‬ ‫ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ ب���ۆ چاره‌كردنی پرس‌و‬ ‫گیروگرفته‌كانی په‌یدابون‪.‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫بارزانی ئەیەوێ سەر بەخۆیی بین‬ ‫یان سەربەخۆ بین؟‬

‫له‌سوریا‪ :‬پارسه‌نگی‌ هێزی‌ روسی‌‬ ‫قورستره‌ یان ئه‌مه‌ریكی‌؟‬

‫هەڵــۆ ئەحمەد‪ ،‬رێکان شەریف‬

‫جه‌نگی‌ سوریا به‌جه‌نگێكی‌ گه‌ردونی‌ ناوده‌برێت كه‌ هه‌مو‬ ‫ی تێوه‌گالون‪،‬‬ ‫ی ناوچه‌كه‌و هێزه‌ گه‌وره‌كانی‌ جیهان ‌‬ ‫واڵتان ‌‬ ‫ی هێزی‌ روسی‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ روسیا‌و ئه‌مه‌ریكا‪ ،‬چۆن پارسه‌نگ ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكی‌ له‌سوریا‌و ده‌وروبه‌ریدا دابه‌ش ده‌بن؟‬

‫لەدرێژەی ئەو هەڵمەتی راگەیاندنە گەورەیەی بۆ ریفراندۆم ئەکرێت چەند‬ ‫حیزبێک ئەبینین پارتی‌و خودی بارزانی بەتایبەت سەر بەخۆیی کردون‌و هەر‬ ‫بڕیارێک بدات ئەمان ئامادەن بۆ سەرلەقاندن‪ .‬بارزانی زۆر عاقاڵنە بابەتێک‬ ‫هەڵئەبژێرێت بۆ خۆهێشتنەوە کە زۆرجار بەحەزەرەوە ئەبێ بڵێی نا!‬ ‫خۆی کردوە بەخاوەن پرۆژەی وا کە هەمو جار بۆ ئەو کەسانەی وەاڵمی‬ ‫"نا" وەاڵمیانە زۆر ئاسان تۆمەتبار ئەکرێن‪ ،‬زۆر لێزانانە خۆی کرد بەخاوەن‬ ‫پرۆژەی ریفراندۆم‌و سەربەخۆیی‪ .‬لەسەرەتای دامەزراندنی یەکێتییەوە کە‬ ‫مافی چارەیخۆنوسین دروشمیان بوەو لەبەرامبەردا ئەگەر مێژوی پارتی‌و‬ ‫ماڵباتی بارزانی بخوێنیتەوە ئەوان هەمیشە حوکمی زاتیان ویستوە نەک‬ ‫سەربەخۆیی‌و دەوڵەت‪ .‬فکری سیاسی لەناو یەکێتی تەواو کاڵ بوەتەوە‪،‬‬ ‫کە ئێستا ئەتوانین بڵێین دو فکری سیاسی هەیە لەباشوری کوردستان‬ ‫یەکەمیان لەگەڵ پارتیەو ئەویتر کە فکری سیاسی گۆڕانە لەگەڵی نیە‪،‬‬ ‫فکری سیاسی یەکێتی لەکوردستان‌و نە بەدەست سەرکردایەتی ئێستایانەوە‬ ‫کە هیچ فکرەیەکی جیاوازیان نیە وەک گۆڕان یان وەک پارتی نەبێت‪،‬‬ ‫بەڕادەیەک یەکێتی تەسلیمی پارتی بوە‪ ،‬ئەندام سەرکردایەتیەکانیان‬ ‫دژبەیەکتر وتاردەدەن لەبەرژەوەندی ماڵباتی بارزانی‌و حیزبەکەی‪ ،‬بارزانیش‬ ‫تەواو لەهەوڵی ئەوەدایە دەستبداتە ئەو پرسانەی کە تۆمەتبارکردنی‬ ‫نەیارانی خۆی زۆر ئاسان بکات لەسەردەستی ئەوانەی دۆستی بارزانی‬ ‫کە ئیشیان تەنها بەڵێیەکی شەرمنانەیە‪ ،‬لەئێستادا بارزانی مقاشی زۆری‬ ‫لەخۆی کۆکردۆتەوە بێ ئەوەی دەستی خۆی بسوتێ دژی نەیارەکانی‪.‬‬ ‫لەڕوانگەی ئەوەوە گەر تۆ سەربەخۆییان بیت‌و دوایان بکەویت ئەوا تۆ لەڕیزی‬ ‫نیشتمانپەروەران‌و دڵسۆزانی میللەتیت لەبەرامبەر نەخێرێک دژی بارزانی‬ ‫ئەوا دەیان تۆمەتت بۆهەڵدەبەستن‪ ،‬لەچەند مانگی داهاتو ریفراندۆمێکی کە‬ ‫لەالیەن سەرۆکی ماوەبەسەرچوی هەرێمە بەڕێوەدەبرێت ئەوەش مەرامێکە‬ ‫هێندەی تر جێگاکەی خۆی پێ قایمتر دەکات‌و لەژێرناوی دەوڵەتدا روبکەینە‬ ‫دەرگاکەی ئەو تاپەیمانی ئەوەی بۆ بدەین کە سەربەخۆی بین لەژێر چەتری‬ ‫بەناو سەربەخۆییدا‪.‬‬ ‫هیچ کوردێک نییە لەدنیادا سەربەخۆیی کوردستانی پێخۆش نەبێت‪.‬‬ ‫بەاڵم سەربەخۆبون کەرەستەو دابین کردنی پێداویستی خۆی دەوێت‪ ،‬بەر‬ ‫لەهەر شتێک ئاشتەوایی نێو ماڵی کوردو کرانەوەو بەهێزکردنی بنەماکانی‬ ‫دیموکراسییە‪ ،‬چونکە چەند میللەتێک لەناوخۆیدا کراوەو دیموکراسی بێت‬ ‫بەهەمان ئەندازەش لەمامەڵەکردن لەگەڵ ئەو مەترسییانەدا کە روبەڕوی‬ ‫دەبێتەوە بەهێزتر دەبێت‪.‬‬ ‫لەکۆتاییدا دەڵێین دەوڵەت دروست ئەکرێت نەک رابگەیەنرێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫دەوڵەت خۆی خۆی رابگەیەنێت نەک یەکێک خۆی بکا بەپاڵەوان‪ ،‬تاکی‬ ‫کورد دەوڵەتێکی وەک دەوڵەتەکەی بەشار ئەسەدو موعمەر قەزافی ناوێت‬ ‫پاش ماوەیەک بکەوێتەوە روخانی‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ئەزمونی ئەم کتێبە‪ ،‬ئەزمونی دو کەسە‬ ‫سەر بە دو نەوەی جیاوازن‪ ،‬کە ئەوپەڕی هەوڵیان‬ ‫داوە شیکارییە ئابورییەکان بۆ خوێنەران ئاسان‬ ‫بکەنەوە‬ ‫ی‬ ‫ه به‌ناو تیۆر ‌‬ ‫ه گه‌شتێك ‌‬ ‫ئه‌م په‌رتوك ‌‬ ‫ی ساده‌و ره‌وان‬ ‫ی به‌زمانێك ‌‬ ‫ماكرۆئابوری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫بۆ تێگه‌یشتن له‌قواڵییه‌كان ‌‬ ‫ه پێویست‌و بەسودە‬ ‫ی ئه‌م كتێب ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬

‫ی‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ده‌یان بنك ‌ه ‌‬ ‫ی رێكخراوی‌ هه‌یه‌ ك ‌ه‬ ‫سه‌رباز ‌‬ ‫ی ئیمارات‌و قه‌ته‌رو‬ ‫به‌سه‌ر واڵتان ‌‬ ‫سعودیه‌و به‌حرێن‌و ئوردون‌و‬ ‫ئیسرائیل‌و ناوخۆی‌ سوریادا‬ ‫دابه‌ش بون‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ‪ 10‬فڕۆكه‌هه‌ڵگری‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫ی ناوه‌ڕاستدا هه‌یه‌‪ ،‬جگ ‌ه‬ ‫به‌سوریا له‌ده‌ریا ‌‬ ‫له‌فڕۆكه‌هه‌ڵگرێك به‌رامبه‌ر به‌ئیسرائیل‪ .‬هه‌ر‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ڵگرتن ‌‬ ‫ی توانا ‌‬ ‫فڕۆكه‌هه‌ڵگرێكی‌ ئه‌مه‌ریك ‌‬ ‫‪ 90‬فڕۆك ‌هی‌ هه‌یه‌‬

‫ی‬ ‫ی بنكه‌یه‌ك ‌‬ ‫روسیا ته‌نها خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌ره‌كییه‌ له‌ناو خاك ‌‬ ‫سه‌رباز ‌‬ ‫ی "حه‌مێمیم"ه‌‬ ‫روسیا ك ‌ه بنكه‌ ‌‬

‫ی هه‌یه‌‪ .‬هه‌ر‬ ‫روسیا ته‌نها فڕۆكه‌هه‌ڵگرێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی روسی‌ توانای‌ هه‌ڵگرتن ‌‬ ‫فڕۆكه‌هه‌ڵگرێك ‌‬ ‫ی جه‌نگی‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫‪ 51‬فڕۆك ‌ه ‌‬

‫ی جه‌نگی‌‌و ‪760‬‬ ‫ئه‌مه‌ریكا ‪ 2988‬فڕۆك ‌ه ‌‬ ‫ی ناوه‌ڕاستدا هه‌ی ‌ه‬ ‫هه‌لیكۆپته‌ری له‌ده‌ریا ‌‬

‫ی جه‌نگی‌‌و‬ ‫روسیا ‪ 633‬فڕۆكه‌ ‌‬ ‫‪ 348‬هه‌لیكۆپته‌ری له‌ناو‬ ‫سوریا‌و ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا‬ ‫هه‌یه‌‬

‫له‌روی‌ نه‌وعییه‌وه‌ فڕۆكه‌ ئه‌مه‌ریكییه‌كان‬ ‫به‌نه‌وه‌ی‌ پێنجه‌م ده‌ناسرێن‪ ،‬كه‌ خێراتر‌و‬ ‫ی‬ ‫نیشانشكێنترن له‌فڕۆكه‌ پێشكه‌وتوه‌كان ‌‬ ‫روسیا‬ ‫ی سه‌ربازییه‌و‌ه‬ ‫له‌رووی‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ هێز ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا بااڵده‌ستتره‌ له‌ناوچه‌كه‌دا تا‬ ‫ی‬ ‫ی ‪ 80‬هەزار سه‌رباز ‌‬ ‫روسیا‪ ،‬كه‌ نزیكه‌ ‌‬ ‫هه‌ی ‌ه‬

‫روسیا نزیكه‌ی‌ ‪ 4‬هه‌زار سه‌ربازی‌ لەسوری‌ا‬ ‫هه‌یه‬

‫ی‬ ‫ی موشه‌ك ‌‬ ‫ئه‌مه‌ریكا خاوه‌ن ‌‬ ‫"كروز"ه‌ له‌ناو ده‌ریا‌و وشكانی‌‬

‫ی موشه‌كی‌ "كالیبێرد"ه‌ ك ‌ه‬ ‫روسیا خاوه‌ن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی رژێم ‌‬ ‫ی سپی‌‌و قه‌زوینه‌وه‌ نه‌یاران ‌‬ ‫له‌ده‌ریا ‌‬ ‫ئه‌سه‌دی‌ پێده‌كاته‌ ئامانج‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬