Awene 584

‫ریکالم‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌‬ ‫شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌‬ ‫تێدانیه‌‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)584‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/7/11‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫خاوه‌ندارێتی‌ كۆمپانیا ‌ی وش ‌ه‬ ‫له‌نه‌وشیروان مسته‌فاو‌ه ده‌گوازرێته‌و‌ه بۆ "چیا"ی‌ كوڕی‌‬ ‫مه‌حمود ره‌زا‪ :‬چیا ته‌ماعی‌ ئه‌وه‌ی‌ نیی ‌ه ببێت به‌رێكخه‌ری‌ گشتی‌‬

‫نەوشیروان مستەفاو چیا‬

‫دوای‌ گواس����تنه‌وه‌ی‌ خاوه‌ندارێت���� ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمپانی����ای‌ وش����ه‌و پش����كی‌ ‪%15‬‬ ‫كارگه‌یه‌كی‌ چیمه‌نتۆ‪ ،‬له‌نه‌وش����یروان‬ ‫مس����ته‌فاوه‌ بۆ چیای‌ كوڕی‌‪ ،‬مه‌حمود‬ ‫ره‌زا هه‌ڵس����وراوی‌ گ����ۆڕان ئ����ه‌وه‌‬ ‫ره‌تده‌كاته‌وه‌ كه‌ به‌پشتیوانی‌ گروپێك‬ ‫ئاماده‌كاری‌ بۆ ئه‌وه‌ بكرێت "چیا" ببێته‌‬ ‫خاوه‌نی‌ بڕیاری‌ سیاسی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "چیا ته‌ماعی‌ ئه‌وه‌ی‌ نییه‌‬ ‫ببێت به‌رێكخه‌ری‌ گشتی‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬مه‌حم����ود ره‌زا‪،‬‬ ‫هه‌ڵس����وڕاوی‌ گ����ۆڕان‌و ئام����ۆزای‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫كه‌ له‌دوای‌ كۆچی‌ دوایی‌ نه‌وش����یروان‬ ‫مسته‌فاوه‌‪ ،‬له‌الیه‌ن نه‌یارانی‌ گۆڕانه‌وه‌‬ ‫پاگه‌نده‌یه‌ك����ی‌ زۆر ب����ۆ بزوتنه‌وه‌كه‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "من به‌هیچ جۆرێك‬ ‫ئ����ه‌و ته‌ماعه‌م له‌چی����ادا نه‌بینیوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ببێ����ت به‌رێكخه‌ری‌ گش����تی‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵك پڕوپاگه‌نده‌ ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ س����ه‌ر به‌حزب����ی‌ بنه‌ماڵه‌ن‌و‬ ‫ده‌یانه‌وێ‌‌و زۆریش����یان پێخۆش����ه‌ كه‌‬ ‫ئێمه‌ش وامان لێبێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌رچه‌نده‌ چیا حه‌قی‌ هه‌یه‌‬ ‫وه‌كو حه‌ق‪ ،‬چونك����ه‌ چیاو نماو من‌و‬

‫هه‌مو یه‌كێ����ك له‌ئێمه‌ بۆم����ان هه‌یه‌‬ ‫خۆم����ان كاندید بكه‌ین ب����ۆ رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫گش����تی‌‪ ،‬به‌اڵم چی����ا ته‌ماع����ی‌ وای‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌م����ه‌ له‌كاتێكدای����ه‌ ك����ه‌ ل����ه‌دوای‌‬ ‫گواستنه‌وه‌ی‌ خاوه‌ندارێتی‌ كۆمپانیای‌‬ ‫وش����ه‌ له‌نه‌وش����یروان مس����ته‌فاوه‌ بۆ‬ ‫چیای‌ كوڕی‌‪ ،‬كه‌ كۆمپانیاكه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫گرده‌ك����ه‌ی‌ زه‌رگه‌ته‌و كه‌ناڵی‌ ‪‌KNN‬و‬ ‫چه‌ندین مومته‌له‌كاتی‌ مادی‌ تره‌‪ ،‬باس‬ ‫له‌چڕكردنه‌وه‌ی‌ جۆرێك له‌ده‌س����ه‌اڵت‬ ‫له‌ده‌ستی‌ چیادا ده‌كرێت‪ ،‬مه‌حمود ره‌زا‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ كۆمپانیای‌ وشه‌‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌كی‌ مه‌عنه‌وی‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌م كه‌س����ایه‌تییه‌ مه‌عنه‌وییه‌ ده‌بێت‬ ‫كه‌س����ایه‌تییه‌كی‌ م����ادی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كاك نه‌وش����یروان دو‬ ‫س����اڵه‌ پێش����بینی‌ كردو‌ه كه‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫ئه‌وه‌ند‌ه نه‌م����اوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌بێت‬ ‫ئ����ه‌و ش����تانه‌ ش����ێوازێكی‌ قانونییان‬ ‫بدرێتێ‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ خاوه‌ندارێتییه‌كه‌ی‌‬ ‫گواستوه‌ته‌وه‌ بۆ چیا"‪.‬‬

‫"لەهەندێک شوێن ‪ 5‬كیلۆمه‌تر له‌كه‌ركوكه‌وه‌ دورن"‬

‫س���ه‌دان چه‌ك���داری‌ داع���ش دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫تێكشكاندنیان له‌موس���ڵ‌‪ ،‬رو ده‌كه‌نه‌‬ ‫ناوچه‌كان���ی‌ حه‌ویجه‌و چیای‌ حه‌مرین‪،‬‬ ‫فه‌رمانده‌یه‌كی‌ پێشمه‌رگه‌ ئاماژه‌ به‌بونی‌‬ ‫پیالنێكی‌ ئاڕاس���ته‌كراوی‌ ئێران له‌سه‌ر‬ ‫ناوچه‌كانی‌ كه‌ركوك‌و گه‌رمیان ده‌كات‪،‬‬ ‫كه‌ مه‌به‌ست لێی‌ ده‌ستگرتنی‌ حه‌شدی‌‬ ‫شه‌عبییه‌ به‌سه‌ر ئه‌و ناوچانه‌دا‪.‬‬

‫كه‌ به‌س���ه‌دان كیلۆمه‌ت���ره‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"بونی داعش له‌و ناوچانه‌ مه‌ترس���یی ‌ه‬ ‫بۆ س���ه‌ر كه‌ركوك‪ ،‬له‌هه‌ندێ ش���وێن‬ ‫‪ 5‬ت���ا ‪ 10‬كیلۆمه‌ت���ر له‌كه‌ركوك���ه‌وه‌‬ ‫دورن"‪.‬‬

‫هێمن هه‌ورامی‌‪ :‬ئێستا كاك مه‌سعود تاكه‌ سه‌ركرده‌ی گۆره‌پانه‌كه‌یه‌‬ ‫هێم���ن هه‌ورام���ی‌‪ ،‬ئه‌ندام���ی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی پارتی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ره‌نگه‌ له‌نێو پارتیشدا هه‌بێت مه‌سه‌له‌ی‬ ‫ریفراندۆم���ی پێباش نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"ئێستا كاك مه‌سعود تاكه‌ سه‌ركرده‌ی مێژو‬ ‫كردی كورده‌ كه‌ له‌گۆره‌پانه‌كه‌ مابێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬هه‌ولێر‪ :‬هێمن هه‌ورامی‪ ،‬به‌رپرس‬

‫له‌به‌دواداچونی كاره‌ سیاسی‌و په‌یوه‌ندییه‌‬ ‫گش���تیه‌كانی مه‌كته‌بی س���ه‌رۆكی پارتی‬ ‫له‌چاوپێكه‌وتنێك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌ئاوێن���ه‌دا‬ ‫رایگه‌یان���د ئه‌وان���ه‌ی له‌ن���او یه‌كێتیدا كه‌‬ ‫ده‌ڵێن قوب���اد تاڵه‌بانی‌‌و نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی یه‌كێتی ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان خۆیان‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی یه‌كێتی ناك ‌هن‌و كێش���ه‌ بۆ‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫یه‌كێتی‌ دروس���ت ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كاك‬ ‫قوب���اد ك���ه‌ (له‌كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌ ش���ه‌ممه‌ ‌ی‬ ‫رابردو) قسه‌ی كرد یه‌كه‌مجار گوتی با من‬ ‫وه‌كو یه‌كێتی قس���ه‌ بكه‌م‪ ،‬دروشمی مافی‬ ‫چاره‌نوس له‌س���اڵی (‪)1983‬وه‌ دروشمی‬ ‫ستراتیژی یه‌كێتی نیشتمانی بوه‌‪ ،‬له‌كه‌س‬ ‫قبوڵناكه‌ین له‌پرسی مافی چاره‌نوس پێش‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ئێمه‌ بكه‌وێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد كه‌ قه‌ته‌ر‬ ‫تائێس���تا ئام���اده‌ نه‌ب���وه‌ دان به‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تاندا بنێ���ت‌و نوێنه‌رایه‌تیه‌ك���ی‬ ‫دبلۆماس���ی بكات���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "ئه‌گه‌ر‬ ‫بڵێین له‌نێوان قه‌ته‌رو ئیمارات‌و س���عودیه‌‪،‬‬ ‫كامیان زیاتر به‌قازانجی كوردستان كاریان‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫‪8‬‬

‫‪3‬‬

‫سه‌دان چه‌كدار ‌ی داعش روده‌كه‌ن ‌ه سنور ‌ی كه‌ركوك‌و گه‌رمیان‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬كه‌ركوك‪ :‬حس���ێن یه‌زدانپه‌نا‪ ،‬حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌ ده‌ست به‌سه‌ر ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی قه‌زا و ناحیه‌كانی‬ ‫س���ه‌رۆكی پارتی ئازادی كوردس���تان شاره‌دا بگرن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئێمه‌ نزیكترین كه‌رك���وك‪ ،‬باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ تا‬ ‫ك���ه‌ وه‌ك فه‌رمانده‌یه‌كی پێش���مه‌رگه‌ هێزی���ن له‌ق���ه‌زای‌ حه‌ویج���ه‌وه‌‌و ‪ 22‬ئێستاش داعش سنورێكی به‌رفراوانی‬ ‫له‌س���نوری پارێ���زگای كه‌رك���وك دژ كیلۆمه‌تر له‌و قه‌زایه‌وه‌ دورین‪ ،‬ئاگامان له‌ژێر ده‌س���تدایه‌ كه‌ خ���ۆی له‌ قه‌زای‬ ‫به‌داع���ش ده‌جه‌نگێت‪ ،‬ئام���اژه‌ به‌وه‌ له‌جموجۆڵه‌كانی‌ داعش هه‌یه‌‌و له‌س���ێ‌ حه‌ویج���ه‌و چ���وار ناحی���ه‌و زیاتر له‌‬ ‫ده‌كات ئێران له‌ڕێگه‌ی‌ دروس���تكردنی‌ مانگی‌ رابردودا وه‌كو س���اڵی‌ ‪2015‬دا ‪ 400‬گونددا ده‌بینێت���ه‌وه‌‌و به‌ هه‌زاران‬ ‫چه‌كداریان له‌و سنوره‌دا هه‌یه‌و زنجیره‌‬ ‫مه‌ترس���ی‌ داعشه‌وه‌ بۆ سه‌ر كه‌ركوك‪ ،‬جموجۆڵیان ده‌ستپێكردۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ی هه‌روه‌ه���ا عه‌می���د س���ه‌رحه‌د قادر‪ ،‬شاخی حه‌مرینیش���یان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‬ ‫پاساو بهێنێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ هێزه‌كان ‌‬

‫گه‌نجێك ‌ی‬ ‫تەمەن ‪ 16‬ساڵ‬ ‫لەسلێمانی له‌سه‌ر‬ ‫‪ 15‬هه‌زار دینار‬ ‫ده‌كوژرێت‬

‫كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م‬ ‫هه‌ژاره‌كان ‌ی‬ ‫هه‌ژارتر‌و‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌ندتر كرد‬ ‫‪6‬‬

‫‪3‬‬

‫كردوه‌؟ من ده‌توانم پێتبڵێم كه‌ س���عودیه‌و‬ ‫ئیمارات"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌وه‌ی تائێستا به‌ئاشكرا دژایه‌تی‬ ‫بۆ ریفران���دۆم راگه‌یاندبێت‪ ،‬ته‌نها كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران بوه‌"‪.‬‬

‫"مام جه‌الل‬ ‫بۆ هه‌وا گۆڕین‬ ‫له‌تارانه‌"‬

‫‪5‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪2‬‬ ‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫‪3‬‬

‫خاوه‌ندارێتی‌ كۆمپانیا ‌ی وشه‌ له‌نه‌وشیروان مسته‌فاوه‌ ده‌گوازرێته‌وه‌ بۆ چیای‌ كوڕی‌‬

‫مه‌حمود ره‌زا‪ :‬چیا ته‌ماعی‌ ئه‌وه‌ ‌ی نیی ‌ه ببێت به‌رێكخه‌ر ‌ی گشت ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫ی‬ ‫ی خاوه‌ندارێت ‌‬ ‫دوای‌ گواستنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی ‪%15‬ی‬ ‫ی وشه‌و پشك ‌‬ ‫كۆمپانیا ‌‬ ‫كارگه‌یه‌كی‌ چیمه‌نتۆ له‌نه‌وشیروان‬ ‫ی كوڕی‌‪ ،‬باس‌و‬ ‫مسته‌فاو‌ه بۆ چیا ‌‬ ‫خواسی‌ ئه‌وه‌ له‌ئارادایه‌ ك ‌ه ناوبراو‬ ‫ی گروپێك ئاماده‌ ده‌كرێت‬ ‫به‌پشتیوان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی بڕیار ‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ببێت ‌ه خاوه‌ن ‌‬ ‫سیاسی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ش‪ ،‬به‌اڵم مه‌حمود‬ ‫ی‬ ‫ره‌زا هه‌ڵسوڕاوی‌ گۆڕان‌و ئامۆزا ‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا ده‌ڵێت "هه‌رچه‌ند‌ه‬ ‫ی هه‌یه‌ وه‌كو حه‌ق‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫چیا حه‌ق ‌‬ ‫چیاو نماو من‌و هه‌مومان بۆمان هه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫خۆمان كاندید بكه‌ین بۆ رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی وای‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫گشتی‌‪ ،‬به‌اڵم چیا ته‌ماع ‌‬ ‫ی‬ ‫رێكخه‌ری‌ گشت ‌‬ ‫له‌م مانگه‌دا هه‌ڵده‌بژێردرێت‬ ‫مه‌حمود ره‌زا‪ ،‬ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه بڕی���اره‌ له‌م مانگ���ه‌دا رێكخه‌رێك ‌‬ ‫ی گۆڕان دیاریبكرێت‪،‬‬ ‫نوێ‌ بۆ بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی "تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی‌ رێكخه‌ر‬ ‫ئه‌و وت��� ‌‬ ‫له‌ده‌ستوری‌ گۆڕاندا دیارینه‌كراوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی‬ ‫ی دیاریكراون‌و ده‌س���ه‌اڵته‌كان ‌‬ ‫كاره‌كان ‌‬ ‫زۆر پرۆتۆكۆلین"‪،‬‬ ‫ی بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫وتیشی‌ "ده‌ستور ‌‬ ‫ی دیاریكردوه‌ كاندیده‌كان ده‌توانن‬ ‫ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌ناو جڤاتی‌ نیش���تمانی‌و له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫جڤاتیش خۆیان كاندید بكه‌ن‌و له‌جڤات ‌‬ ‫نیشتمانی هه‌ڵبژێردرێن"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌ش رونده‌كاته‌و‌ه كه‌ هیچ‬ ‫ی‬ ‫به‌رپرسیارێتییه‌ك نییه‌ له‌ناو بزوتنه‌وه‌ ‌‬ ‫گۆڕان���دا به‌هه‌ڵبژاردن���دا تێنه‌په‌ڕێت‌و‬ ‫ته‌عیی���ن كردن له‌ناو گۆڕاندا نییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بۆ هه‌ڵبژاردن ‌‬ ‫ی "ئێستا جڤات خۆ ‌‬ ‫وت ‌‬ ‫ی راپه‌ڕاندن‌و رێكخ���ه‌ر ئاماد‌ه‬ ‫خان���ه‌ ‌‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌شێگی‌ گش���تی‌ هه‌ی ‌ه له‌ناو‬ ‫ی‬ ‫ی گۆڕان���دا بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫هه‌م���و بزوتنه‌و‌ه ‌‬ ‫ی كاك نه‌وشیروانه‌وه‌ ئیتر‬ ‫له‌دوای‌ چله‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خۆمان ئام���اده‌ بكه‌ین بۆ پڕكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی رێكخه‌رو خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن"‪.‬‬ ‫جێگه‌ ‌‬ ‫ی بێ‌ ئیش ناتوانێت‬ ‫وتیشی‌ "كه‌س��� ‌‬

‫ی راپه‌ڕاندن‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ی خان ‌ه ‌‬ ‫ببێت ‌ه ئه‌ندام ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فراكس���یۆنه‌كان‌و به‌رپرس ‌‬ ‫سكرتێر ‌‬ ‫ژووره‌كان���ن‪ ،‬ئ���ه‌و پۆس���تانه‌ی‌ ده‌بن‬ ‫ی خانه‌ی‌ راپه‌ڕاندن دیارن"‪.‬‬ ‫به‌ئه‌ندام ‌‬ ‫پڕ‌وپاگه‌ند‌ه بۆ "چیا" ده‌كرێت‬ ‫ی نه‌وش���یروان‬ ‫ی كۆچی‌ دوای ‌‬ ‫ل���ه‌دوا ‌‬ ‫ی ئ���ه‌و‌ه‬ ‫مس���ته‌فاوه‌‪ ،‬قس���ه‌و باس��� ‌‬ ‫له‌ئارادا بو ك ‌ه گروپێك له‌رۆش���نبیران‌و‬ ‫ی گۆڕان‬ ‫په‌رله‌مانت���اران‌و هه‌ڵس���وڕاوان ‌‬ ‫ی‬ ‫كار بۆ هێنان ‌ه پێش���ه‌وه‌ی‌ چیای‌ كوڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫ده‌كه‌ن تا ببێت ‌ه خاوه‌نی‌ بڕیار ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم مه‌حمود ره‌زا ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫زانیاریانه‌ به‌پاگه‌ند‌ه ناوده‌بات‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫"ئه‌و‌ه پڕوپاگه‌نده‌ی ئه‌وانه‌یه‌ كه‌ خۆیان‬ ‫ی‬ ‫به‌نه‌یاری‌ گ���ۆڕان ده‌زانن‪ ،‬هه‌ڵمه‌تێك ‌‬ ‫زۆر گه‌وره‌ هه‌ی ‌ه بۆ فشار دروستكردن‬ ‫له‌سه‌ر بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "م���ن به‌هی���چ جۆرێ���ك‬ ‫پشتگیریی‌ له‌كارێكی‌ وا ناكه‌م كه‌ چیا‬ ‫ی گش���تی‌‌و قورسیش���ه‌‪،‬‬ ‫ببێت ‌ه رێكخه‌ر ‌‬ ‫به‌هی���چ جۆرێكی���ش ئ���ه‌و ته‌ماع���ه‌م‬ ‫لێنه‌بینیوه‌‪ ،‬خۆی‌ ته‌ماعێكی‌ وای‌ نییه‌و‬ ‫ی‬ ‫خه‌ڵك پڕوپاگه‌ند‌ه ده‌كات‪ ،‬به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی حزب���ی‌ بنه‌ماڵه‌ن‌و ده‌یانه‌وێ‌‌و‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌‬ ‫زۆریش���یان پێخۆش��� ‌ه كه‌ ئێمه‌ وامان‬ ‫ی بڵێن ئ���ه‌و هه‌مو‬ ‫لێبێ���ت‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی بنه‌ماڵ ‌ه‬ ‫ی له‌دژی‌ حیزب ‌‬ ‫پڕ‌وپاگه‌ندانه‌ ‌‬ ‫وتویان ‌ه خۆیش���یان زۆریان حه‌ز لێیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ك په‌ن���د‌ه كوردییه‌كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫په‌ت���ی‌ درۆ كورته‌‪ ،‬ئه‌م پۆس���ته‌ هه‌ر‬ ‫ێ كێ‌‌و‬ ‫به‌بۆشیی‌ نامێنێته‌وه‌و ده‌رده‌كه‌و ‌‬ ‫چۆن پڕ ده‌كرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌كاتێكیش���دا ك��� ‌ه ناوب���راو جه‌غت‬ ‫ی وا نیی ‌ه له‌ناو‬ ‫له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه ش���تێك ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه‬ ‫گۆڕاندا‪ ،‬به‌اڵم پێیوایه‌ چییا حه‌ق ‌‬ ‫وه‌كو حه‌ق هه‌ر پۆس���تێك وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و وتی‌ "چونكه‌ له‌ناو جڤات‌و خانه‌ ‌‬ ‫ی ئه‌وانیش‪ ،‬چیاو‬ ‫راپه‌ڕاندن‌و له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫نماو من‌و هه‌مومان بۆمان هه‌یه‌ خۆمان‬ ‫ی گش���تی‌‪،‬‬ ‫كاندی���د بكه‌ین بۆ رێكخه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌اڵم ئاخۆ ده‌نگده‌هێنین؟ ئه‌و‌ه جڤات ‌‬ ‫نیشتمانی‌ ده‌نگ ده‌دات"‪.‬‬

‫كاك نه‌وشیروان‬ ‫ی‬ ‫دو ساڵه‌ پێشبین ‌‬ ‫كردوه‌ ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نی‌ ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫نه‌ماوه‌ له‌به‌رئه‌و‌ه‬ ‫ده‌بێت ئه‌و‬ ‫شتان ‌ه شێوازێکی‬ ‫قانونییان بدرێتێ‌‌‌و‬ ‫ی‬ ‫خاوه‌ندارێتییه‌كه‌ ‌‬ ‫گواستوه‌ته‌و‌ه‬ ‫بۆ چیا‬ ‫نەوشیروان مستەفاو چیا‬ ‫"چیا" خاوه‌نی‌ كۆمپانیای‌ وشه‌یه‌‬ ‫ل���ه‌دوای‌ گواس���تنه‌وه‌ی‌ خاوه‌ندارێت ‌ی‬ ‫كۆمپانیای‌ وش��� ‌ه له‌نه‌وشیروان مسته‌فاوه‌‬ ‫بۆ چیای‌ كوڕی‌‪ ،‬كه‌ كۆمپانیاكه‌ خاوه‌نی‌‬ ‫گرده‌ك���ه‌ی‌ زه‌رگه‌ت���ه‌و كه‌ناڵی‌ ‪‌KNN‬و‬ ‫چه‌ندین مومته‌له‌كاتی‌ م���ادی‌ تره‌‪ ،‬باس‬ ‫له‌چڕكردن���ه‌وه‌ی‌ جۆرێ���ك له‌ده‌س���ه‌اڵت‬ ‫له‌ده‌س���تی‌ چیادا ده‌كرێت‪ ،‬وێڕای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ كوڕی‌ نه‌وش���یروان ب���ون ئیمتیازێكه‌‬ ‫له‌ڕوی‌ ناوو ناوبانگه‌وه‌ بۆ ناوبراو‪.‬‬

‫مه‌حمود ره‌زا ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫كۆمپانیای‌ وشه‌ كه‌سایه‌تییه‌كی‌ مه‌عنه‌و ‌ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م كه‌سایه‌تییه‌ مه‌عنه‌وییه‌‬ ‫ده‌بێت كه‌سایه‌تییه‌كی‌ مادی‌ نوێنه‌رایه‌تی‌‬ ‫بكات‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "كاك نه‌وش���یروان دو‬ ‫س���اڵه‌ پێش���بینی‌ كردوه‌ ك���ه‌ ته‌مه‌نی‌‬ ‫ئه‌وه‌نده‌ نه‌م���اوه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌بێت ئه‌و‬ ‫بدرێتێو‌‬ ‫‌‌‬ ‫ش���تانه‌ س���یغه‌یه‌كی‌ قانونییان‬ ‫خاوه‌ندارێتییه‌ك���ه‌ی‌ گواس���توه‌ته‌وه‌ بۆ‬ ‫چیا"‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "كۆمپانی���ای‌ وش���ه‌ وه‌ك‬ ‫ده‌زگایه‌ك���ی‌ مه‌عن���ه‌وی‌ له‌بنه‌ڕه‌ت���دا بو‬ ‫به‌ه���ۆكاری‌ دروس���تكردنی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‌و ده‌ش���بێت هه‌ر بخرێته‌ خزمه‌تی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ چه‌ندین كه‌سایه‌تی‌‬ ‫س���ه‌ر به‌الیه‌نه‌كانی‌ دیكه‌ كار ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ناو گۆڕانیشدا هاوشێوه‌ی‌ خۆیان‬ ‫دروس���تبك ‌هن‌و هانی‌ هاتنه‌پێشه‌وه‌ی‌ چیا‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬مه‌حمود ره‌زا وتی‌ "هه‌ر كه‌سێك‬ ‫دێت ب���ۆ ئه‌و گ���ردو ئه‌و ماڵ���ه‌ رێگه‌ی‌‬ ‫لێناگیرێت‪ ،‬ڤیتۆمان له‌س���ه‌ر كه‌س نییه‌و‬

‫رێگه‌ش له‌كه‌س نه‌گیراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "منداڵه‌كانی‌ كاك نه‌وشیروان‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك په‌روه‌رده‌ نه‌كراون ته‌ماعی‌‬ ‫شتی‌ وایان هه‌بێت‪ ،‬ته‌ماعیان نه‌ له‌میراتی‬ ‫مادی‌ هه‌یه‌‪ ،‬نه‌له‌میراتی‌ سیاس���ی‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕانی���ش هێزێ���ك نیی���ه‌‬ ‫به‌ئاسانی‌ به‌ئاڕاسته‌ی‌ ته‌وریسدا ببرێت"‪.‬‬ ‫‪ KNN‬یه‌كالیی‌ نه‌بۆته‌وه‌‬ ‫ئێس���تا دو رای‌ جی���اوازو ناكۆك هه‌ی ‌ه‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كه‌ناڵ ‌ی ‪ ،KNN‬به‌ش���ێك‬ ‫له‌گ���ۆڕان ده‌یان���ه‌وێ‌ به‌پێ ‌ی ده‌س���تور‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان جیابكه‌نه‌وه‌و‬ ‫بیخه‌نه‌ س���ه‌ر كۆمپانیا ‌ی وشه‌‪ ،‬به‌شێك ‌ی‬ ‫دیكه‌ش پێیانوایه‌ كه‌ پێویسته‌ كه‌ناڵه‌ك ‌ه‬ ‫تێكه‌اڵو به‌بزوتنه‌وه‌ك ‌ه بكرێته‌وه‌‪ ،‬مه‌حمود‬ ‫ره‌زا ئاماژ‌ه به‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌ پش���تیوان ‌ی‬ ‫له‌وه‌ ده‌كات ‪ KNN‬ببێ���ت به‌كه‌ناڵێك ‌ی‬ ‫پرۆفیشنالی‌ نیش���تمانی‌‌و هیچ مۆركێك ‌ی‬ ‫حزب ‌ی پێوه‌ نه‌بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "تا ئێس���تا‬ ‫ئێمه‌ له‌و چ���وار هه‌ڵبژاردنه‌ ‌ی كردومانه‌‪،‬‬ ‫نه‌یاره‌كانمان كه‌ یه‌كێتی‌‌و پارت ‌ی بون ‪400‬‬ ‫تا ‪ 500‬كه‌ناڵ‌‌و رۆژنامه‌و گۆڤار‌و ده‌زگا ‌ی‬ ‫راگه‌یاندنی���ان به‌هه‌مو هێ���ز ‌ی خۆیانه‌و‌ه‬ ‫له‌دژمان به‌كارهێناوه‌‪ ،‬له‌به‌رامبه‌ریش���دا‬ ‫ئێم���ه‌ ده‌زگایه‌ك���ی‌ زۆر بچوكمان هه‌بو‌ه‬ ‫ك ‌ه ‪ KNN‬ب���وه‌‌و به‌ناچاری‌ به‌س���تراو‌ه‬ ‫به‌گۆڕان���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گین���ا به‌پێ ‌ی ده‌س���تور‬ ‫جی���اوازه‌ له‌بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و س���ه‌ر‬ ‫به‌كۆمپانیا ‌ی وشه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌مدوایی��� ‌ه هه‌وڵێ���ك درا‬ ‫جیاكرێته‌وه‌‪ ،‬چونكه‌ رادیۆك ‌ه هی‌ گۆڕانه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم وه‌ختی‌ خۆ ‌ی رۆژنامه‌كه‌و سایته‌كه‌و‬ ‫كه‌ناڵه‌كه‌ ه��� ‌ی كۆمپانیا ‌ی وش���ه‌ بون‌و‬ ‫هه‌رس���ێكیان به‌ده‌س���تور جیان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌دیفاكت���ۆ تێك���ه‌اڵو بونه‌ت���ه‌وه‌ له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫گۆڕان به‌هۆ ‌ی ئه‌و دۆخ���ه‌ی‌ رابردوه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێس���تاش را هه‌ی���ه‌ به‌پێ��� ‌ی ده‌س���تور‬ ‫بڕۆی���ن‌و جیابكرێت���ه‌وه‌و راش هه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫تێكه‌اڵوبكرێت���ه‌وه‌‪ ،‬هێش���تا ئه‌مه‌ له‌ناو‬ ‫گۆڕان���دا یه‌كالیی‌ نه‌بۆت���ه‌وه‌و له‌كۆتایدا‬ ‫ده‌بێت جڤاتی‌ نیش���تمانی‌ بڕیار له‌س���ه‌ر‬ ‫ئه‌م ‌ه بدات"‪.‬‬

‫داعش به‌سه‌دان چه‌كدار ‌ی له‌موسڵه‌و‌ه ده‌گوازێته‌و‌ه بۆ حه‌ویجه‌و چیای‌ حه‌مرین‬ ‫ئا‪ :‬نیاز ـ شۆڕش‬ ‫سه‌دان چه‌كداری‌ داعش دوای‌ تێكشكاندنیان‬ ‫له‌موسڵ‌‪ ،‬رو ده‌كه‌نه‌ ناوچه‌كانی‌ حه‌ویجه‌و‬ ‫چیای‌ حه‌مرین‪ ،‬فه‌رمانده‌یه‌كی‌ پێشمه‌رگه‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌بونی‌ پیالنێكی‌ ئاڕاسته‌كراوی‌‬ ‫ئێران له‌سه‌ر ناوچه‌كانی‌ كه‌ركوك‌و گه‌رمیان‬ ‫ده‌كات‪ ،‬كه‌ مه‌به‌ست لێی‌ ده‌ستگرتنی‌‬ ‫حه‌شدی‌ شه‌عبییه‌ به‌سه‌ر ئه‌و ناوچانه‌دا‪.‬‬ ‫حس���ێن یه‌زدانپه‌ن���ا‪ ،‬س���ه‌رۆكی پارت���ی‬ ‫ئازادی كوردس���تان كه‌ وه‌ك فه‌رمانده‌یه‌كی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ له‌سنوری پارێزگای كه‌ركوك دژ‬ ‫به‌داعش ده‌جه‌نگێت‪ ،‬ئاشكرای‌ ده‌كات به‌پێی‌‬ ‫زانیارییه‌كانی‌ ئ���ه‌وان پیالنێك له‌ئارادایه‌ بۆ‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ كه‌ركوك توش���ی‌ كێش���ه‌ بكرێت‌و‬ ‫نه‌كه‌وێت���ه‌ ناو پرۆس���ه‌ی‌ ریفراندۆمه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت���ی‌ "پیالنه‌كه‌ له‌الیه‌ن تاران���ه‌وه‌ دانراوه‌‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ ئێ���ران به‌س���ودوه‌رگرتن له‌وه‌ی‌‬ ‫كۆنترۆڵی‌ له‌ ‪ %95‬دامه‌زراوه‌ ده‌وڵه‌تییه‌كانی‌‬ ‫عێراقی‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‪ ،‬سیاسه‌تێكی‌ سه‌ربازی‌‬ ‫په‌یڕه‌و ده‌كات كه‌ سود له‌هه‌مو ده‌رفه‌ته‌كان‬ ‫وه‌ربگرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌و مه‌به‌سته‌ بگات"‪.‬‬ ‫یه‌زدانپه‌ن���ا نمون���ه‌ به‌كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫گوندی‌ به‌شیر ده‌هێنێته‌وه‌ كه‌ به‌و بیانوه‌وه‌‬ ‫هێزێكی‌ زۆری‌ حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبیان هێنایه‌‬ ‫ن���او ش���اری‌ كه‌رك���وك‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌ "ئێس���تا‬ ‫حه‌ویج���ه‌ش به‌هه‌م���ان ش���ێوه‌یه‌‌و به‌غ���دا‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ سیاس���ه‌ته‌كانی‌ ئێران ده‌كات له‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌دا"‪.‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و زانیارییانه‌ی‌ له‌به‌رده‌س���تدان‪،‬‬ ‫ئێ���ران ده‌یه‌وێ���ت له‌ڕێگه‌ی‌ دروس���تكردنی‌‬ ‫مه‌ترسی‌ داعشه‌وه‌ بۆ سه‌ر كه‌ركوك‪ ،‬پاساو‬ ‫بهێنێت���ه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‌ حه‌ش���دی‌‬ ‫شه‌عبی‌ ده‌س���ت به‌سه‌ر ش���اری‌ كه‌ركوكدا‬ ‫بگرن‪.‬‬ ‫یه‌زدان په‌نا جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ ئازادكردن���ی‌ حه‌ویج���ه‌ كه‌وتوه‌ته‌ دوای‌‬ ‫كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ قه‌زای‌ ته‌له‌عفه‌ر‌و به‌نیازن‬ ‫به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌و هێزه‌ی‌ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‬ ‫كه‌ له‌ده‌وروبه‌ری‌ ش���اری‌ موس���ڵن به‌بیانوی‌‬ ‫بون���ی‌ داعش له‌حه‌ویجه‌‌و ح���ه‌وزی‌ حه‌مرین‬ ‫بهێنرێنه‌ ده‌وروبه‌ری‌ ش���اری‌ كه‌ركوك‪ .‬ئه‌و‬ ‫دواخستنی‌ كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ حه‌ویجه‌ی‌ بۆ‬

‫هێزێکی پێشمەرگە‬ ‫ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ تا هێزی‌ زیاتری‌ حه‌ش���دی‌‬ ‫شه‌عبی‌ له‌ده‌وروبه‌ری‌ كه‌ركوك كۆبكرێته‌وه‌‌و‬ ‫ببێته‌ هه‌ڕه‌ش���ه‌ بۆ سه‌ر ش���اری‌ كه‌ركوك‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "ئێمه‌ نزیكتری���ن هێزین له‌قه‌زای‌‬ ‫حه‌ویج���ه‌وه‌‌و ‪ 22‬كیلۆمه‌ت���ر ل���ه‌و قه‌زایه‌وه‌‬ ‫دوری���ن‪ ،‬ئاگام���ان له‌جموجۆڵه‌كانی‌ داعش‬ ‫هه‌یه‌‌و له‌س���ێ‌ مانگی‌ رابردودا وه‌كو س���اڵی‌‬ ‫‪2015‬دا جموجۆڵیان ده‌ستپێكردۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "رێ ب���ۆ ش���لكردن هه‌ی���ه‌ بۆ‬ ‫چه‌كداره‌كانی‌ داعش تا له‌حه‌ویجه‌ كۆببنه‌وه‌‌و‬ ‫له‌حه‌وزی‌ حه‌مرینیش كۆمه‌ڵێكی‌ زۆر پێگه‌ی‌‬ ‫گ���ه‌وره‌‌و گرنگیان هه‌یه‌‪ ،‬له‌گ���ه‌ڵ زیادبونی‌‬ ‫جموجۆڵی‌ چه‌كداره‌كانی‌ داعشدا له‌ده‌وروبه‌ری‌‬ ‫شاری‌ كه‌ركوك هێزه‌كانی‌ حه‌شدی‌ شه‌عبیش‬ ‫له‌م ناوچه‌یه‌ زیادی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئه‌وه‌شی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ له‌باشوری‌‬ ‫كه‌ركوك له‌ناوچه‌ی‌ دوز چه‌ندین سه‌ربازگه‌ی‌‬ ‫حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌ بونی‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫فه‌رمانده‌كان���ی‌ هێ���زی‌ قودس���ی‌ س���وپای‌‬ ‫پاسدارانه‌وه‌ ئیداره‌ ده‌كرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌مه‌‬

‫پالنێكی‌ ئیقلیمییه‌ له‌سه‌ر كه‌ركوك‌و ده‌بێت‬ ‫به‌جددی‌ وه‌ربگیرێت‌و هی���وادارم ئه‌و پیالن ‌ه‬ ‫تێكبشكێت"‪.‬‬ ‫هێزه‌كانی‌ پێشمه‌رگه‌ ئاگادارن كه‌ به‌شێك‬ ‫له‌هێزه‌ تێكش���كاوه‌كانی‌ داعش له‌موسڵه‌وه‌‬ ‫رویان كردوه‌ته‌ حه‌ویجه‌‌و جموجۆڵیش���یان‬ ‫له‌هه‌ڵكشاندایه‌‪.‬‬ ‫به‌رپرس���ی‌ میح���وه‌ری‌ چواری‌ باش���وری‌‬ ‫كه‌ركوكی‌ هێزه‌كانی‌ پێش���مه‌رگه‌‪ ،‬وه‌س���تا‬ ‫ره‌س���وڵ‌ نه‌یش���ارده‌وه‌ ك���ه‌ چه‌كداره‌كانی‌‬ ‫داعش له‌ناوچ���ه‌ی‌ حه‌ویجه‌‌و چیای‌ حه‌مرین‬ ‫جموجۆڵیان زیادی‌ كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ره‌نگه‌‬ ‫سێ‌ هه‌زار چه‌كدارێكیان له‌و ناوچه‌یه‌ هه‌بێت‌و‬ ‫مۆڵگه‌یه‌ك���ی‌ گه‌وره‌ی‌ داعش���ه‌‌و له‌موس���ڵ‬ ‫تێكش���كاون‌و هێزی‌ تێكشكاویشیان هاتۆته‌‬ ‫ئه‌و ناوچه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ك���رده‌وه‌ ئه‌و‬ ‫چه‌كداران���ه‌ی‌ داع���ش ك���ه‌ گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ ناو‬ ‫قه‌زای‌ حه‌ویجه‌ وه‌كو هێ���ز نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‌و‬ ‫وه‌ك مه‌ف���ه‌ره‌زه‌‌و دان���ه‌ دان���ه‌‌و په‌ڕاگه‌نده‌‌و‬

‫تێكش���كاو هاتونه‌ته‌وه‌‪ ،‬كه‌ له‌موس���ڵ‌ شه‌ڕ‬ ‫تێكش���اوه‌ خه‌ڵكی‌ ئ���ه‌و ناوچه‌یه‌ی‌ حه‌ویج ‌ه‬ ‫بوه‌‌و شاره‌زای‌ رێگه‌ بوه‌‌و خۆی‌ گه‌یاندۆته‌وه‌‬ ‫ناوچه‌ك���ه‌‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌"بێگوم���ان هه‌مو كون‌و‬ ‫قوژبنێكی���ش له‌الی���ه‌ن س���وپای‌ عێراقه‌وه‌‬ ‫نه‌گیراوه‌ هه‌تا رێگه‌ی‌ هاتوچۆیان نه‌بێت"‪.‬‬ ‫وه‌س���تا ره‌س���وڵ ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌دا كه‌‬ ‫له‌ناوچه‌ی‌ ئه‌واندا ته‌نها یه‌ك لیوای‌ حه‌شدی‌‬ ‫شه‌عبی‌ لێیه‌‌و له‌ژێر فه‌رمانی‌ پێشمه‌رگه‌دان‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "له‌ناوچه‌ی‌ حه‌مرین هه‌ندێك هێزی‌‬ ‫حه‌ش���دی‌ شه‌عبی‌ هه‌یه‌‌و هه‌مو رۆژێك لێیان‬ ‫ده‌درێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌و بڕوایه‌داین حه‌ویجه‌ كه‌ ‪200‬‬ ‫كیلۆمه‌ت���ر درێژییه‌كه‌یه‌ت���ی‌‌و له‌مه‌خموره‌وه‌‬ ‫ده‌س���تپێده‌كات هه‌ت���ا دوز‪ ،‬س���ێ‌ ه���ه‌زار‬ ‫چه‌كدارێكی‌ داشی‌ لێبێت"‪.‬‬ ‫كۆكردنه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی‌ داعش له‌حه‌ویجه‌و‬ ‫نزیك كه‌ركوك‌و زیادبونی‌ جموجۆڵه‌كانیان‪،‬‬ ‫مه‌ترسی‌ بۆ سه‌ر شاره‌كه‌ دروستكردوه‌‪.‬‬ ‫عه‌مید سه‌رحه‌د قادر‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری پۆلیسی‬

‫تا ئێستاش داعش‬ ‫سنورێكی به‌رفراوانی‬ ‫له‌ژێر ده‌ستدایه‌ لەقه‌زای‬ ‫حه‌ویجه‌و چوار ناحیه‌و‬ ‫زیاتر ل ‌ه ‪ 400‬گونددا ب ‌ه‬ ‫هه‌زاران چه‌كداریان له‌و‬ ‫سنوره‌دا هه‌یه‌و زنجیر‌ه‬ ‫شاخی حه‌مرینیشیان‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌ كه‌‬ ‫به‌سه‌دان كیلۆمه‌ترە‬

‫قه‌زا‌و ناحیه‌كانی كه‌ركوك‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ تا ئێستاش داعش سنورێكی به‌رفراوانی‬ ‫له‌ژێر ده‌ستدایه‌ كه‌ خۆی له‌ قه‌زای حه‌ویجه‌و‬ ‫چوار ناحیه‌و زیاتر له‌ ‪ 400‬گونددا ده‌بینێته‌وه‌‌و‬ ‫به‌ هه‌زاران چه‌كداریان له‌و س���نوره‌دا هه‌یه‌و‬ ‫زنجیره‌ شاخی حه‌مرینیشیان به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ به‌سه‌دان كیلۆمه‌تره‌‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ی به‌وه‌ش���دا كه‌ به‌هۆی ش���ه‌ڕی‬ ‫موس���ڵه‌وه‌ ژماره‌ی���ه‌ك چه‌كداری���ان له‌وێوه‌‬ ‫هاتونه‌ت���ه‌ ناوچه‌كانی حه‌ویج���ه‌‪ ،‬له‌باره‌ی‬ ‫چۆنیه‌تی گه‌ڕانه‌وه‌شیان‪ ،‬ئه‌و وتی "چه‌كداری‬ ‫داعش ده‌توانێت بچێته‌ ناو ئه‌مریكاو به‌ریتانیاو‬ ‫ئه‌ڵمانیا كاری تیرۆریستی ئه‌نجامبدات‪ ،‬ئیتر‬ ‫چۆن ده‌توانرێت رێگری له‌جموجوڵیان بكرێت‬ ‫له‌كاتێكدا سنورێكی گه‌وره‌ی وه‌ك پارێزگای‬ ‫موسڵ ته‌لبه‌ند نه‌كراوه‌ كه‌ هه‌مو مه‌ترێك دو‬ ‫سێ چه‌كدار دانرابێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئێس���تاش ده‌توان���ن بچنه‌وه‌‬ ‫موس���ڵ‌و بێنه‌وه‌‪ ،‬ده‌ش���تی رومادییان هه‌مو‬ ‫به‌ده‌س���ته‌وه‌یه‌ ته‌نی���ا ناوه‌ن���دی پارێزگاكه‌‬

‫نه‌بێت‪ ،‬له‌دیاله‌ش ده‌ش���تی دیاله‌ تا ئێس���تا‬ ‫به‌ده‌ست ئه‌وانه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌ده‌یان گوندو قه‌زاو‬ ‫ناحیه‌ ده‌بێت"‪.‬‬ ‫عه‌مید س���ه‌رحه‌د باسی له‌وه‌ش كه‌ ئه‌وان‬ ‫هه‌ر له‌ س���ه‌ره‌تاوه‌ وتویانه‌ كه‌ بونی داعش‬ ‫له‌و ناوچانه‌ مه‌ترس���ییه‌ بۆ س���ه‌ر كه‌ركوك‌و‬ ‫ده‌بوایه‌ شه‌ڕی رزگاركرنه‌وه‌ی حه‌ویجه‌ پێش‬ ‫موس���ڵ بخرای���ه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا به‌پێی قس���ه‌ی‬ ‫ئه‌و له‌هه‌ندێ ش���وێن ‪ 5‬ت���ا ‪ 10‬كیلۆمه‌تر له‌‬ ‫كه‌ركوك���ه‌وه‌ دورن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ج���اری وایه‌‬ ‫س���ێ چه‌كداری داعش ده‌چنه‌ پارێزگایه‌كی‬ ‫گه‌وره‌وه‌‪ ،‬دۆخی ئه‌و پارێزگایه‌ تێكده‌چێت‪،‬‬ ‫ئێس���تا ب���ه‌و هه‌م���و چه‌ك���دارو ئۆتۆمبیله‌‬ ‫بۆمبڕیژك���راوه‌وه‌ چه‌ك���داری داع���ش ل���ه‌م‬ ‫س���نوره‌ هه‌ن به‌دڵنیاییه‌وه‌ مه‌ترسین له‌سه‌ر‬ ‫كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ه‌ داعش ژماره‌ی‌ هێرش���ه‌كانی‌‬ ‫ب���ۆ س���ه‌ر هێ���زی‌ پێش���مه‌رگه‌ ل���ه‌دوزو‬ ‫ده‌روبه‌ری‌ له‌زیادبوندای���ه‌‪ ،‬كه‌ هۆكاره‌كه‌ی‌‬ ‫گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌ چه‌كداره‌كانیانه‌ له‌موس���ڵه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ ده‌وروبه‌ری‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌‌و س���ه‌رله‌نوێ‌‬ ‫خۆرێكخستنه‌وه‌یان‪.‬‬ ‫عه‌بدواڵ بۆر‪ ،‬به‌رپرس���ی میحوه‌ری سێی‬ ‫هێزی پێشمه‌رگه‌ له‌ دوزخورماتو‪ ،‬باس له‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ جموجۆڵه‌كانی چه‌كدارانی داعش‬ ‫له‌و به‌ره‌ی���ه‌ی ئه‌وان زیادی كردوه‌ له‌ماوه‌ی‬ ‫دو مانگی رابردودا رابردودا زیاتر له‌ ش���ه‌ش‬ ‫جار په‌الم���اری س���ه‌نگه‌ره‌كانی هێزه‌كانی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌یان داون‪ ،‬ب���ه‌اڵم هێزه‌كان���ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ هه‌رده‌م له‌ ئاماده‌باش���یدان بۆ‬ ‫وه‌اڵمدانه‌وه‌ی هه‌ر هێرشێك‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و جه‌خت له‌وه‌ ده‌كات���ه‌وه‌ كه‌ به‌هۆی‬ ‫په‌رته‌وازه‌بونی چه‌كدارانی داعش له‌موسڵ‪،‬‬ ‫له‌ ناوچه‌ی حه‌مرین ژماره‌ی چه‌كدارانی ئه‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌ زیادی كردوه‌ له‌ چاو پێش���وتر‌و‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی دیكه‌ ل���ه‌و ناوچه‌یه‌ خۆیان‬ ‫رێكخس���تۆته‌وه‌‌و داعش له‌و ناوچه‌یه‌ به‌پێی‬ ‫قسه‌ی عه‌بدواڵ بۆر "چه‌ند گوندێكی زۆر"یان‬ ‫له‌ژێر ده‌ستدایه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و ره‌تیده‌كات���ه‌وه‌ ل���ه‌و به‌ره‌ی���ه‌ی‬ ‫ئ���ه‌وان داعش توانای ئه‌نجامدانی هێرش���ی‬ ‫ب���ۆ داگیركردن���ی ش���وێن مابێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫هێرشه‌كانیان زیاتر له‌ش���ێوه‌ی پارتیزانی‌و‬ ‫دانانه‌وه‌ی بۆمبی چێنراودان‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫نوێنه‌ر ‌ی حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌تاران‪:‬‬

‫مام جه‌الل بۆ هه‌وا گۆڕین له‌تارانه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫نوێنه‌ر ‌ی حكومه‌تی‌ هه‌رێم له‌تاران‪ ،‬نازم‬ ‫ده‌باغ له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"وه‌فد ‌ی یاوه‌ری‌ مام جه‌الل بۆ تاران ته‌نها‬ ‫بریتین له‌براده‌ران ‌ی مه‌كته‌بی‌ سكرتاریه‌ت"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌م سه‌ردانه‌ی‌ مام جه‌الل بۆ تاران‬ ‫له‌م كاته‌ ‌ی ئێس���تادا جێگه‌ی‌ پرسیاره‌ له‌م‬ ‫كاته‌دا بۆچی‌؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬له‌و ڕۆژه‌ ‌ی مام جه‌الل توش��� ‌ی‬ ‫نه‌خۆش���یه‌كه‌ی‌ بوه‌‪ ،‬ده‌یان جار بانگێشت ‌ی‬ ‫تاران ك���راوه‌ به‌مه‌به‌س���تی‌ س���ه‌ردان ك ‌ه‬ ‫نه‌كراوه‌ یان نه‌گونجاوه‌ مام جه‌الل سه‌ردان ‌ی‬ ‫تاران بكات‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م سه‌ردانه‌ ‌ی ئێستا ‌ی‬ ‫بۆ تاران به‌مه‌س���تی‌ ه���ه‌وا گۆڕین بوه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫له‌شوێنی‌ تایبه‌ت له‌تاران ده‌مێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬واته‌ س���ه‌ردانی‌ م���ام جه‌الل بۆ‬ ‫تاران بۆ چاره‌سه‌ری‌ نه‌خۆشییه‌و په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫به‌سیاسه‌ته‌و‌ه نییه‌؟‬ ‫ن���ازم ده‌باغ‪ :‬م���ام جه‌الل هی���چ بۆنه‌‌و‬ ‫دیدارێك��� ‌ی سیاس���ی‌ نیه‌‌و ته‌نه���ا ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫دۆس���ت‌و براده‌رو خۆشه‌ویست ‌ی مام جه‌اللن‬

‫س���ه‌ردانی‌ ده‌ك���ه‌ن‌و حه‌زده‌ك���ه‌ن بیبینن‬ ‫له‌شوێن ‌ی حه‌وانه‌وه‌ی‌ خۆی‌ له‌تاران چاویان‬ ‫به‌مام ج���ه‌الل ده‌كه‌وێت‪ .‬خۆت���ان ده‌زانن‬ ‫مام جه‌الل توانای‌ دانیش���تن‌و قسه‌كردن‌و‬ ‫گفتوگۆ ‌ی سیاس���ی‌ نه‌ماوه‌‌و ئه‌وه‌ ‌ی كه‌ بۆ‬ ‫س���ه‌ردان ‌ی مام جه‌الل دێ���ت ته‌نها چاو ‌ی‬ ‫پێیده‌كه‌وێ���ت‌و ده‌ ده‌قه‌ پێنج ده‌قه‌ چاو ‌ی‬ ‫به‌مام ج���ه‌الل ده‌كه‌وی���ت‌و وێنه‌ ‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫ده‌گرێت‌و ده‌ڕوات‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا نه‌ده‌كرا ئازیزان‌و دۆس���تان ‌ی‬ ‫مام جه‌الل بێنه‌ س���لێمانی‌‌و چاویان به‌مام‬ ‫جه‌الل بكه‌‌وێت؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬من نامه‌‌وێت پرسیاره‌كانتان‬ ‫پۆلیس ‌ی بێت‌و زۆر بچنه‌ ورده‌كاریه‌وه‌‪ ،‬بۆ نا‬ ‫له‌سلێمانیش ده‌بو دۆست‌و هاوڕێ‌‌و ئازیران ‌ی‬ ‫سه‌ردانی‌ بكه‌ن‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و دۆستانه‌ ‌ی دێن ‌ه‬ ‫سلێمانی‌ چه‌ند كه‌سێك ‌ی كه‌م‌و دیاریكراون‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌تاران مام جه‌الل چاو ‌ی به‌كه‌س��� ‌ی‬ ‫زیاتر ده‌كه‌وێت‪ ،‬له‌سه‌رجه‌م چین‌و توێژه‌كان‬ ‫چاویان به‌مام جه‌الل ده‌كه‌وێت‌و ژماره‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زیات���ر له‌دۆس���ت‌و هاوڕێیانی‌ م���ام جه‌الل‬ ‫ده‌بینین ك���ه‌ زۆر كات گلله‌ییان ده‌كرد تا‬ ‫چاویان به‌مام جه‌الل بكه‌وێت‌و س���ه‌ردانیان‬

‫بكات‪ ،‬ئێم���ه‌ به‌ڵێنمان پێدابون مام جه‌الل‬ ‫سه‌ردانی‌ تاران بكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬وه‌فدی‌ ی���اوه‌ر ‌ی مام جه‌الل بۆ‬ ‫تاران كێن؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬وه‌فد ‌ی یاوه‌ری‌ مام جه‌الل بۆ‬ ‫تاران ته‌نها براده‌رانی‌ مه‌كته‌بی‌ سكرتاریه‌ت ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ ب���ون‌و هیچ وه‌فدو كه‌س��� ‌ی دیكه‌ ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵ نه‌بو‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مام جه‌الل چه‌ند ڕۆژ ‌ی پێده‌چیت‬ ‫له‌سه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ له‌تاران؟‬ ‫نازم ده‌ب���اغ‪ :‬مام جه‌الل ئ���ازاده‌‌و هیچ‬ ‫كاتێ���ك دیار ‌ی نه‌ك���راوه‌ ب���ۆ گه‌ڕانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ له‌تاران‪ ،‬دیارینه‌كراو‌ه چه‌ند‬ ‫ڕۆژ ‌ی پێده‌چێ���ت‌و چه‌ن���د ڕۆژ ده‌مێنێته‌و‌ه‬ ‫ب���ه‌اڵم پێموای ‌ه زو بگه‌ڕێت���ه‌و‌ه بۆ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كورس���تان له‌و كاته‌ی‌ ب���ۆی‌ دیاری‌ كراوه‌‪،‬‬ ‫كات���ی‌ س���ه‌ردانه‌كه‌ی‌ كراوه‌ی���ه‌‪ ،‬چه‌ند ‌ی‬ ‫پێده‌چێ���ت‌و چه‌ن���د بمێنێت���ه‌و‌ه له‌تاران‬ ‫به‌ئاره‌زوی‌ خۆی ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬مام جه‌الل له‌س���ه‌ردانه‌كه‌یدا بۆ‬ ‫ئێران ته‌نها له‌تاران ده‌مێنێته‌وه‌ یان مه‌رج‬ ‫نیه‌ ده‌چێته‌ شاره‌كانی‌ دیكه‌ش؟‬ ‫ن���ازم ده‌باغ‪ :‬نا هی���چ جێگه‌یه‌ك ‌ی دیكه‌‬

‫ناچێت ته‌نها له‌ش���وێن ‌ی حه‌وانه‌وه‌ی‌ خۆ ‌ی‬ ‫له‌ت���اران ده‌مێنێته‌وه‌‌و دوات���ر ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌و كه‌س���انه‌ كێن كه‌ له‌ئاست ‌ی‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تی‌ بااڵدان‌و تاڵه‌بانی‌ ده‌بینن؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬من ناتوانم بۆت بژمێرم كێن‬ ‫ئه‌وانه‌ ‌ی سه‌ردان ‌ی مام جه‌الل ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مام جه‌الل كه‌س���ێك ‌ه خه‌ڵكی‌ شانازی‌ پێو‌ه‬ ‫ده‌كه‌ن‌و كه‌سایه‌تیه‌كی‌ ناسراو دیاره‌‌و ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پێ خۆشبێت سه‌ردان ‌ی ده‌كات به‌دڵنیایه‌و‌ه‬ ‫دیارن ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌ی دۆستی‌ مام جه‌اللن‌و‬ ‫سه‌ردان ‌ی ده‌كه‌ن‪ .‬مام جه‌الل خۆ ‌ی له‌ئاست ‌ی‬ ‫بااڵی‌ خۆیدایه‌تی‌‌و ئه‌و كه‌سانه‌ش ‌ی سه‌ردان ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن له‌ئاست ‌ی بااڵی‌ خۆیدان‪ ،‬ماده‌م مام‬ ‫جه‌الل گه‌وره‌یه‌‌و ئه‌و كه‌سانه‌ ‌ی به‌رامبه‌ر ‌ی‬ ‫خۆ ‌ی سه‌ردانی‌ ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬سه‌ردانه‌كه‌ ‌ی مام جه‌الل بۆ تاران‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌ پرسی‌ ریفراندۆمه‌و‌ه نیه‌؟‬ ‫نازم ده‌باغ‪ :‬ئه‌م س���ه‌ردانه‌ی‌ مام جه‌الل‬ ‫هیچ په‌یوه‌ندیه‌كی‌ به‌پرس���ی‌ ریفراندۆمه‌و‌ه‬ ‫نی���ه‌و ته‌نها ب���ۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ م���ام جه‌الل‬ ‫ته‌ندروس���تی‌ باش���ه‌و توانای‌ ئ���ه‌و جۆر‌ه‬ ‫سه‌ردان‌و بۆنانه‌ی‌ هه‌یه‌‌و هیچی‌ دیكه‌‪.‬‬

‫تاڵەبانی‬

‫لەدژی "فریاد رەواندزی" پەرلەمانتارانی عێراق هەوڵی واژۆکۆکردنەوە دەدەن‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫ژمارەیەك پەرلەمانتاری عێراق‬ ‫یاداشتێكیان ئاڕاستەی حەیدەر عەبادی‪،‬‬ ‫سەرۆك وەزیرانی عێراق و دەستەی‬ ‫نەزاهە كردوە كە تێیدا باسیان لە‌بە‬ ‫هەدەردانی چەندین ملیۆن دینار مانگانە‬ ‫لەدارایی گشتی‌و پەیڕەوكردنی "جیاكاری"‬ ‫لەنێوان كوردو عەرەبدا لەالیەن فریاد‬ ‫رەواندزی وەزیری رۆشنبیری عێراق كردوە‬ ‫ئەوەشیان بە "گەندەڵی ئیداری و دارایی"‬ ‫ناوبردوە‪.‬‬ ‫بەپێ���ی زانیارییەكان���ی ئاوێن���ە ل���ەو‬ ‫یاداش���تەدا (کە کۆپییەکی دەست ئاوێنە‬ ‫کەوت���وە"‪ ،‬ئ���ەو پەرلەمانتاران���ە وەزیری‬ ‫رۆش���نبیریان تۆمەتبارك���ردوە بەوەی كە‬

‫لە‌نەسریەی مانگانەی نوسینگەی تایبەتی‬ ‫خۆی كە ‪ 20‬ملی���ۆن دینارە‪ ،‬جگە لە‌چا و‬ ‫ئ���او و قاوە هیچی دیكەی لێ خەرج ناكات‬ ‫و ه���ەروەك ‪ 27‬ملیۆن دین���ار مانگانە بۆ‬ ‫بەنزین���ی ‪ 50‬ئۆتۆمبێلەكەی خەرجدەكرێت‬ ‫لەكاتێكدا لەو ‪ 50‬ئۆتۆمبێلەی وەزیر تەنیا‬ ‫‪ 10‬ئۆتۆمبێلیان لەكاردان و بەش���ێك لەو‬ ‫پارەیە ب���ۆ بەنزینی ئۆتۆمبێلەكانی مێردی‬ ‫ژنێك���ی نزیكی و بەش���ێكی دیكەش���ی بۆ‬ ‫حزبەكەی و رۆژنامەكەی خەرج دەكرێن‪.‬‬ ‫ئ���ەوان باس���یان لەوەش���كردوە كە ‪62‬‬ ‫ملی���ۆن دیناری مانگانە كە بۆ پش���تیوانی‬ ‫كەلتوری عێراقی دانراوە بەشێكی زۆری بۆ‬ ‫گەش���تەكانی خۆی خەرجكردوە كە سااڵنە‬ ‫ئەو پارەیە ‪ 744‬ملیۆن دیناری عێراقییە و‬ ‫سااڵنە نزیكەی ‪ 3‬ملیار دینارە و ئاماژەیان‬ ‫بەوەش���داوە كە ئ���ەو بڕە پاران���ە بەپێی‬

‫"پسوڵەی وەهمی" خەرجكراون‪.‬‬ ‫هەروەك لە‌بەشێكی دیكەی یاداشتەكەدا‬ ‫ئاماژەیان بەوەداوە كە شەش ملیۆن دینار‬ ‫مانگان���ە دەدرێت ب���ە گازی مۆلیدەكانی‬ ‫ماڵەك���ەی خۆی كە تەنی���ا چەند رۆژێكی‬ ‫كەم���ی مانگەكە لەو ماڵەیدا دەمێنێتەوە و‬ ‫سەردانی سلێمانی دەكاتەوە‪.‬‬ ‫لە‌بەش���ێكی دیكەدا ئاماژەیان بەوەداوە‬ ‫ك���ە لە‌بودج���ەی وەزارەتی رۆش���نبیریدا‬ ‫بڕگەی���ەك بەن���اوی بەرنام���ە تایبەتەكان‬ ‫بە ب���ڕی ‪ 400‬ملیۆن دین���ار تەرخانكراوە‬ ‫بەاڵم وەزیر بە پێچەوان���ەی رێنماییەكانی‬ ‫خەرجكردنەوە كە ب���ۆی دیاریكراوە وەك‬ ‫نەسریەی تایبەتی خۆی مامەڵەی لەگەڵدا‬ ‫دەكات و لەو بودكەیە بۆ گەشتەكانی خۆی‬ ‫و پاسەوانەكانی خەرجدەكات كە ژمارەیەك‬ ‫زیاتر لە‌‪ 20‬كەسە‪ .‬باسیان لەوەشكردوە لەو‬

‫ریکالم‬

‫پارەیە پاداش���تی فەرمانبەرە كوردەكانی‬ ‫نێو نوسینگەكەی دەكرێت بەاڵم پاداشتی‬ ‫فەرمانب���ەرە عەرەب���ەكان ناكرێت یاخود‬ ‫ئەگەر بكرێن بڕی پاداش���تەكە زۆر كەمترە‬ ‫لە‌چاو كوردەكاندا‪.‬‬ ‫ه���ەروەك وتوش���یانە ك���ە وەزی���ری‬ ‫رۆش���نبیری هەڵس���اوە بە تەرخانكردنی‬ ‫‪ 300‬ملی���ۆن دین���ار ب���ۆ نۆژەنكردنەوەی‬ ‫خانویەك ك���ە هی وەزارەتی رۆش���نبیری‬ ‫نییە بە مەبەس���تی نیشتەجێبون تێیدا كە‬ ‫بەبڕوای ئەو پەرلەمانتارانە ئەو بڕە پارەیە‬ ‫دەك���را خانویەكی پێ بكڕدرایە كە ئەوەش‬ ‫پێچەوانەوەی رێنماییەكانی خەرجكردنە كە‬ ‫لەو بڕە پارەیە ناوماڵیش���ی بۆ خانوەكەی‬ ‫كڕیوە‪.‬‬ ‫ئەوان تۆمەتباریش���یان ك���ردوە بەوەی‬ ‫ك���ە دەس���تی گرت���وە بەس���ەر جومگە‬

‫س���ەرەكییەكانی وەزارەتەك���ەدا و لەنێ���و‬ ‫ئەوانەش���دا كەس���ێكی وەك بەڕێوەبەری‬ ‫بەش���ی س���ەرچاوە مرۆییەكان داناوە كە‬ ‫هاوڕێ���ی خۆیەتی‪ ،‬بەاڵم خاوەنی خزمەت‬ ‫و ئەزمون نییە لەبوارەكەدا كە ئەو بەش���ە‬ ‫لێپرس���راوی دامەزراندن���ی فەرمانبەرانە و‬ ‫تۆمەتباریش���یان كردوە بەوەی رێژەیەكی‬ ‫زۆر فەرمانب���ەری ك���وردی لە‌چاو عەرەبدا‬ ‫دامەزراندوە‪.‬‬ ‫عادل ن���وری وتەبێژی لیژن���ەی نەزاهە‬ ‫لە‌پەرلەمان���ی عێراق ب���ە ئاوێنەی وت كە‬ ‫ش���ت گەیش���تۆتە لیژنەكە ئەوان لەس���ەر‬ ‫وەزارەتی رۆش���نبیری بەاڵم هیچ ش���تێك‬ ‫الی ئەوان���ەوە وەك پێشكەش���ی حەیدەر‬ ‫عەب���ادی نەكراوە‪ .‬بەاڵم ئام���اژەی بەوەدا‬ ‫كە بەر لە‌دەس���تپێكردنەوەی ئەم وەرزەی‬ ‫دانیش���تنەكانی پەرلەمانی عێ���راق لەنێو‬

‫پەرلەمانتاراندا هەوڵ هەبوە بۆ كۆكردنەوەی‬ ‫واژۆ لەسەر وەزیری رۆشنبیری‪.‬‬ ‫بە وتەی ئەو ئاس���ایی پێشێلكارییەكان‬ ‫یان ئیدارین یان دارایین یان پەیوەندیان بە‬ ‫دامەزراندنەوە هەیە‪.‬‬ ‫ئەو هەرچەندە بەداخەوەیە كە لەس���ەر‬ ‫وەزیرە كوردەكان دۆسیە بجوڵێنرێت بەاڵم‬ ‫وتیش���ی كە ئەوە كاری پەرلەمانە و چۆن‬ ‫لەس���ەر وەزیری عەرەبەركان دۆسییەكان‬ ‫دەجوڵێنرێن لەس���ەر وەزیرە كوردەكانیش‬ ‫ئەو كارانە دەكرێن و ئەوەشی بە چاالكبونی‬ ‫پەرلەمانی عێراق ناوبرد‪.‬‬ ‫بەاڵم رێبوار تەها‪ ،‬پەرلەمانتاری یەكێتی‬ ‫و ئەندام���ی لیژنەی نەزاه���ە لە‌پەرلەمانی‬ ‫عێراق رەتیكردەوە الی ئەوان هیچ شتێكی‬ ‫لەب���ارەی گەندەڵی وەزارەتی رۆش���نبیری‬ ‫هەبێت‪.‬‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫دکتۆر سروە ئەرکان ساڵح‬ ‫پزیشکی پسپۆڕی نەخۆشییەکانی مندااڵن‬ ‫دکتۆرا (بۆرد) لەنەخۆشییەکانی‬ ‫مندااڵن‌و تازە لەدایکبوان‬ ‫‪M.B.Ch.B, F.I.B.M.S, ped.‬‬ ‫)‪(Baghdad‬‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫سلێمانی گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی‬ ‫تابان تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬ ‫‪ 07707711011‬‬ ‫‪0533292900‬‬

‫ریکالم‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫هێمن هه‌ورامی‌‪ :‬پارتی ئاماده‌ی ‌ه گفتوگۆی سیاسی له‌گه‌ڵ گۆران بكات‬

‫‪5‬‬

‫ئه‌وانه‌ی كه‌ له‌ناو یه‌كێتیدا ده‌ڵێن كاك قوبادو نه‌جمه‌دین كه‌ریم نوێنه‌رایه‌تی یه‌كێتی ناكه‌ن‪ ،‬كێشه‌ بۆ یه‌كێتی دروستده‌كه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬نزار گزالی‬

‫هێمن هه‌ورامی‪ ،‬ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌و به‌رپرس له‌به‌دواداچونی‬ ‫كاره‌ سیاسی‌و په‌یوه‌ندیه‌گشتیه‌كانی‬ ‫مه‌كته‌بی سه‌رۆكی پارتی له‌م گفتوگۆیه‌ ‌ی‬ ‫ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت "ئێستا كاك مه‌سعود‬ ‫تاك ‌ه سه‌ركرده‌ی مێژو كردی كورد‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌گۆره‌پانه‌كه‌ مابێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ش���ه‌ممه‌ی‌ راب���ردو كۆبوونه‌وه‌ی‬ ‫كۆمیته‌ی ریفراندۆم ئه‌نجامدراو كۆم ‌هڵ‌و گۆڕان‌و‬ ‫یه‌كێتی یه‌كگرتو كه‌ چوار الیه‌نی س���ه‌ره‌كین‬ ‫ئاماده‌نه‌بون ‪ ،‬ئایا هه‌ستناكه‌ن خه‌ریك ‌ه ئه‌م‬ ‫پرۆسه‌یه‌ ته‌گه‌ره‌ی‌ تێده‌كه‌وێت؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورام���ی‪ :‬چ���ۆن ئاماده‌نه‌بوون؟‬ ‫یه‌كگرتوو له‌وێ بوو‪ ،‬كاك خه‌لیل به‌ره‌س���می‬ ‫به‌ن���اوی یه‌كگرتووی ئیس�ل�امی له‌وێ بووه‌‪،‬‬ ‫یه‌كێت���ی كاك قوب���ادو كاك نه‌جمه‌دی���ن‬ ‫به‌ره‌سمی به‌ناوی یه‌كێتی له‌وێ بون‪ .‬ئه‌سڵه‌ن‬ ‫كاك قوباد كه‌ قس���ه‌ی ك���رد له‌كۆبوونه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫یه‌كه‌مج���ار گوتی با من وه‌كو یه‌كێتی قس��� ‌ه‬ ‫بكه‌م‪ ،‬دروش���می مافی چاره‌نوس له‌س���اڵی‬ ‫(‪)1983‬وه‌ دروش���می س���تراتیژی یه‌كێت���ی‬ ‫نیشتمانی بوه‌‪ ،‬له‌كه‌س قبوڵناكه‌ین له‌پرسی‬ ‫ماف���ی چاره‌ن���وس پێش ئێم���ه‌ش بكه‌وێت‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ش���ه‌ریكین له‌م بابه‌ته‌و ئه‌م ‌ه بابه‌تێكی‬ ‫ستراتیژیه‌ به‌الی‌ ئێمه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم چه‌ندین سه‌ركرده‌ی یه‌كێتی‬ ‫ده‌ڵێ���ن ئه‌مان نوێنه‌ری یه‌كێتی نه‌بون‪ ،‬وه‌ك‬ ‫جێگ���ری حكوم��� ‌هت‌و پارێ���زگاری كه‌ركوك‬ ‫هاتون؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬ره‌نگه‌ ئه‌وانه‌ی كه‌ ده‌ڵێن‬ ‫كاك قوب���ادو كاك نه‌جمه‌دی���ن نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌وان خۆی���ان نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی ناكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ كاك قوباد كوڕی مام‬ ‫جه‌الله‌‪ ،‬جێگری سه‌رۆكی حكومه‌ته‌‪ ،‬نوێنه‌ری‬ ‫یه‌كێتیه‌و بااڵترین پۆستی یه‌كێتی نیشتمانی‬ ‫هه‌ی��� ‌ه له‌نێ���و حكومه‌ت���ی هه‌رێم���دا‪ .‬كاك‬ ‫نه‌جمه‌دین كه‌ریم ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسیه‌‪،‬‬ ‫كه‌ هاتۆته‌ كۆبونه‌وه‌ك���ه‌ دوێنی ته‌له‌فزیۆنی‬ ‫گه‌لی كوردس���تان ده‌ڵێ���ت نه‌جمه‌دین كه‌ریم‬ ‫نوێنه‌ری یه‌كێتی نیش���تمانی بوه‌ له‌كۆمیته‌ی‬ ‫بااڵی ریفراندۆم‪ .‬ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌ی كه‌ له‌‪-7‬‬ ‫‪ 2017-6‬كراوه‌ جێگری یه‌كه‌می س���كرتێری‬ ‫گشتیو به‌رپرسی ده‌سته‌ی كارگێری مه‌كته‌بی‬ ‫سیاسی‌و ئه‌ندامی مه‌كته‌بی سیاسی یه‌كێتی‬ ‫به‌شداربون له‌بڕیاردان له‌‪ .9/25‬جگ ‌ه له‌وه‌ش‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی ریفراندۆم ش���تێكی ت���ازه‌ نیه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌‪ 2016-1-26‬یه‌كێتی نیش���تمانی‌و هه‌موو‬ ‫حزبه‌كوردس���تانیه‌كان جگه‌ له‌گۆڕان‌و كۆمه‌ڵ‬ ‫دیسان له‌گه‌ڵ س���ه‌رۆكی هه‌رێم كۆبونه‌ته‌وه‌و‬ ‫چوار بڕی���اردراوه‌‪ ،‬بڕی���اری دوه‌میان خاڵی‬ ‫ژماره‌(‪ )2‬ئه‌نجامدانی ریفراندۆم ‌ه له‌كوردستان‪،‬‬ ‫خۆ ئه‌م بابه‌ته‌ تاز‌ه نیه‌‪ .‬ئه‌وانه‌ی كه‌ ده‌ڵێن‬ ‫كاك قوب���اد و نه‌جمه‌دین كه‌ریم نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫یه‌كێتی ناكه‌ن ئێمه‌ پێمانوایه‌ ئه‌وانه‌ن كێش ‌ه‬ ‫بۆ خودی یه‌كێتی دروستده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا هه‌ست ناكه‌ن به‌هۆی عینادی‌و‬ ‫پێداگی���ری پارتی له‌س���ه‌ر كارانه‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان خه‌ریك���ه‌ پرۆس���ه‌ی ریفراندۆم‬ ‫ته‌گه‌ره‌و ساردی تێده‌كه‌وێت؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬ب���ۆ عین���ادی پارتیه‌؟‬ ‫الی ئێمه‌ س���تراتیژیترین بابه‌ت سه‌رخستنی‬ ‫پرسی ریفراندۆم ئه‌و رۆژ‌ه بو كه‌ دیاریكراوه‌‪،‬‬ ‫مه‌به‌ستم (‪ )9-25‬ئه‌م ‌ه هیچ پاشه‌كشه‌یه‌كی‬ ‫تێدانی���ه‌‪ ،‬ب���ۆ مه‌س���ه‌له‌ی كاراكردن���ه‌وه‌ی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬ئێم���ه‌ پێمانوای ‌ه په‌رله‌مان كاتێك‬ ‫كارای��� ‌ه كه‌ بتوانێت یاس���ا ده‌ربكات‌و یاس���ا‬ ‫هه‌موارب���كات‌و بۆس���ه‌رۆكی هه‌رێمی بنێرێت‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی ئیم���زای بكات‪ ،‬ئێمه‌ پێش���ترو‬ ‫به‌ڕاش���كاوانه‌ش ده‌یڵێم له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه نه‌بوین‬ ‫ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تی ئێستای په‌رله‌مان وه‌ك‬ ‫خۆی بمێنێته‌وه‌‪ ،‬یان گ���ۆڕان وه‌ریگرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه له‌به‌ر خاترو له‌ب���ه‌ر ئیحترامی یه‌كێتی‬ ‫نیشتمانی‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كێتی دوجار پێشنیاری‬ ‫بۆ ئێم���ه‌ كردوه‌ ك���ه‌ په‌رله‌م���ان كۆبێته‌و‌ه‬ ‫به‌بێ ئاماده‌بوونی ده‌س���ته‌ی سه‌رۆكایه‌تی‌و‬ ‫به‌س���ه‌رۆكایه‌تی به‌ته‌مه‌نتری���ن ئه‌ندام���ی‬ ‫په‌رله‌م���ان‪ ،‬یان ئێم ‌ه قبوڵبكه‌ین ده‌س���ته‌ی‬ ‫س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان ب���ۆ جارێك بێته‌و‌ه‬ ‫ئێره‌‪ ،‬دوایی ده‌سته‌كه‌ بگۆڕین‌و سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫بۆ گۆران بێ���ت‌و له‌په‌رله‌مانتارێكی دیكه‌یان‬ ‫بێت‪ .‬ئێمه‌ ئه‌وه‌ش���مان قبوڵك���ردوه‌‪ ،‬پارتی‬ ‫ل���ه‌م نه‌رمی نواندنه‌ زیاتر ده‌بێت چی بكات؟‬ ‫ده‌بێت ئه‌م پرس���یاره‌ له‌عین���ادی براده‌رانی‬ ‫گۆران بكرێت‪ ،‬چونك���ه‌ ئێمه‌ له‌پێش گۆران‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كاراكردن���ه‌وه‌ی په‌رله‌مانداین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاراكردنه‌وه‌یه‌ك كه‌ بتوانێت یاسا ده‌ربكات‪،‬‬ ‫پرس���یاری من بۆ براده‌ران���ی گۆڕان‌و بۆ رای‬ ‫گش���تیش ئه‌مه‌ی ‌ه ئه‌گه‌ر كاك یوسف بێته‌و‌ه‬ ‫ن���او په‌رله‌مان‪ ،‬ی���ان ه���ه‌ر په‌رله‌مانتارێكی‬ ‫دیكه‌ی گۆران س���ه‌رۆكایه‌تی دانیشتنه‌كانی‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان ب���كات‪ ،‬كه‌ یاس���ا‬ ‫ده‌ركه‌ن ده‌ینێرن بۆ سه‌رۆكی هه‌رێم؟ ئه‌گه‌ر‬ ‫بڵێی���ن ناینێرین كه‌وات��� ‌ه په‌رله‌مان ناتوانێت‬ ‫یاس���ا ده‌ربكات‪ ،‬كه‌وات ‌ه په‌رله‌مان ناتوانێت‬ ‫كارابێت‪ ،‬كه‌واته‌ ئێمه‌ پێویستمان به‌وه‌ هه‌ی ‌ه‬ ‫گفتوگۆیه‌كی سیاسی كراوه‌مان له‌گه‌ڵ گۆراندا‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬پارتی ئاماده‌یه‌ گفتوگۆی سیاس���ی‬

‫له‌گه‌ڵ گ���ۆران بكات‪ .‬ئ���ه‌م بابه‌تانه‌ ده‌بێت‬ ‫چاره‌س���ه‌ر بكه‌ی���ن پێش ئ���ه‌وه‌ی په‌رله‌مان‬ ‫به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك كۆببێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ئه‌و الیه‌نانه‌ش ئاماده‌ نه‌بن‬ ‫بێن��� ‌ه ناو كۆمیته‌كه‌وه‌‪ ،‬ئایا ئێو‌ه هه‌ر س���ور‬ ‫ده‌بن له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬ئه‌م بابه‌ت��� ‌ه په‌یوه‌ندی‬ ‫به‌ستراتیژیه‌تی ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تانه‌و‌ه هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئێس���تاش ده‌رگا بۆ‬ ‫گۆران‌و كۆمه‌ڵی ئیس�ل�امی كراوه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وان ‌ه‬ ‫برای ئێمه‌ن‪ ،‬كه‌سوكارو خزمی ئێمه‌ن‪ ،‬رۆڵه‌ی‬ ‫ئه‌م واڵته‌ن‪ ،‬له‌بابه‌تێكی نیش���تمانی سه‌روی‬ ‫حزبیدا‪ ،‬ئێم��� ‌ه قه‌ت له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا نین رۆڵی‬ ‫گۆڕان یان كۆمه‌ڵ الته‌ریب بكرێت‪ ،‬به‌اڵم ئێم ‌ه‬ ‫ده‌مانه‌وێت پرۆسه‌ی ریفراندۆم نه‌به‌ستینه‌و‌ه‬ ‫به‌بابه‌ت���ه‌ سیاس���یه‌ نێوخۆی���ه‌كان‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ناشكرێت به‌بیانوی ریفراندۆم پرسه‌ سیاسی ‌ه‬ ‫نێوخۆیه‌كانیش چاره‌سه‌ر نه‌كه‌ین‪ .‬پێویستمان‬ ‫به‌هه‌وڵێكی هاوته‌ریب هه‌یه‌ بۆ سه‌رخس���تنی‬ ‫پرۆس���ه‌ی ریفران���دۆم‌و بۆ چاره‌س���ه‌ركردنی‬ ‫پرس���ه‌ سیاس���یه‌كان‪ ،‬ب���ه‌اڵم نابێ���ت هیچ‬ ‫كامێكی���ان پرۆس���ه‌كه‌ په‌كبخ���ه‌ن‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫ریفراندۆم ببێته‌ ده‌رفه‌تێك بۆ چاره‌س���ه‌ری‬ ‫پرس���ه‌ سیاس���یه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ناكرێت پرس��� ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان‌و چارس���ه‌رنه‌بوونی ببێته‌ كێش ‌ه‬ ‫بۆ پرۆس���ه‌ی ریفراندۆم‪ .‬دوباره‌ی ده‌كه‌مه‌و‌ه‬ ‫ئێس���تاش خوازیارین گ���ۆڕان‌و كۆمه‌ڵ بێن ‌ه‬ ‫نێو پرۆس���ه‌ی ریفراندۆم‪ ،‬بێن ‌ه نێو پرۆسه‌ی‬ ‫ریفراندۆم ئازادن ده‌نگ به‌نه‌خێر بده‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئازاد نین له‌وه‌ی ڤیتۆیان له‌س���ه‌ر ریفراندۆم‬ ‫هه‌بێ���ت‌و نه‌هێڵن ریفران���دۆم ئه‌نجامبدرێت‪،‬‬ ‫چونكه‌ ریفراندۆم هه‌ر ئه‌نجامده‌درێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬هه‌ستناكه‌ن پرۆس���ه‌ی‌ ریفراندۆم‬ ‫له‌ئاستی‌ ناوخۆو ده‌ره‌وه‌ش���دا زه‌مینه‌ساز ‌ی‬ ‫ت���ه‌واوی‌ بۆ نه‌كراوه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ حاڵی‌ ناوخۆیه‌و‬ ‫بۆ نمونه‌ش پری���ت ماكگۆرك رایگه‌یاند ئێم ‌ه‬ ‫به‌ڕونی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ ریفراندۆممان له‌هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستان ره‌تكردۆه‌ته‌وه‌؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬ئێم ‌ه وه‌ك گه‌لی كوردستان‬ ‫به‌هه‌مو پێكهاته‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌بین‬ ‫ك���ه‌ به‌ئینگلی���زی پێی (ئایدی���اڵ مۆمێنت)‬ ‫واتا زه‌مین���ه‌ی نمونه‌یی‪ ،‬كه‌ هه‌مو ش���تێك‬ ‫له‌ب���ار بێت‪ ،‬قه‌ت ئه‌م ‌ه نایه‌ت���ه‌ ئارا‪ .‬دواجار‬ ‫ئه‌م بڕیاره‌ بڕیاری گه‌لی كوردس���تانه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌یاننام���ه‌ی وه‌زاره‌ت���ی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا‬ ‫ببینیت خاڵی یه‌كه‌می ده‌لێت (ئێمه‌ رێزمان‬ ‫بۆ خواس���تی مه‌ش���روعی گه‌لی كوردستان‬ ‫هه‌یه‌)‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئ���ه‌وان ته‌وقیته‌كه‌یان به‌الو‌ه‬ ‫باش نیه‌‪ ،‬پرس���یاری ئێم ‌ه بۆ ئه‌مریكیه‌كان‬ ‫ئه‌مه‌ ب���وه‌‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر واده‌ی ‪ 9-25‬باش نیه‌‪،‬‬ ‫پێمانبڵێن چ كاتێك باشتره‌‪ ،‬تا ئێمه‌ بیخه‌ین ‌ه‬ ‫ئه‌و كاته‌‪ .‬با ئه‌مریكا له‌رێگه‌ی به‌یاننامه‌یه‌كی‬ ‫وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ یان كۆش���كی سپی‪ ،‬بڵێت‬ ‫ئێمه‌ داوامان له‌هاوپه‌یمانه‌ كورده‌كانمان كرد‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی واده‌ی ‪ 9-25‬له‌بار نیه‌‪ ،‬داوامان‬ ‫لێكردون ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ دواخه‌ن بۆ ‪2018‬و‬ ‫ئه‌وكات پشتیوانی لێده‌كه‌ین‪ .‬ئه‌وه‌ش ناكه‌ن‪.‬‬ ‫كه‌واته‌ ئێمه‌ نابێت راوه‌س���تین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ ك ‌ێ له‌كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌ڵه‌تی ته‌وقیته‌كه‌ی‬ ‫پێباش���ه‌ یان نا‪ ،‬چونك ‌ه ئه‌گ���ه‌ر چاوه‌ڕوانی‬ ‫ئه‌م��� ‌ه بین بۆ هه‌ت���ا هه‌تایی هی���چ واڵتێك‬ ‫پێمان ناڵێت فالنه‌ كات بۆ ئێوه‌ باشتره‌ بچن‬ ‫بیكه‌ن‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هوش���یار زێب���اری‌ ب���اس له‌و‌ه‬ ‫ده‌كات به‌مه‌به‌ستی‌ كاراكردنه‌وه‌ ‌ی په‌رله‌مان‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كی‌ گونجاوت���ان داوه‌ته‌ گۆڕان‪ ،‬ئایا‬ ‫مه‌به‌س���ت له‌وه‌یه‌ كه‌ رازی���ن په‌رله‌مان به‌م‬ ‫ده‌سته‌ی‌ س���ه‌رۆكایه‌تییه‌وه‌ كارا بكرێته‌و‌ه تا‬ ‫كات ‌ی هه‌ڵبژاردن؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬پرۆژه‌كه‌ی ئێمه‌ ئاش���كرا‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬ئێس���تا ئیم��� ‌ه نه‌ڤیتۆم���ان له‌س���ه‌ر‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی گۆران هه‌یه‌‪ ،‬نه‌ڤیتۆمان له‌س���ه‌ر‬ ‫كاك یوس���ف هه‌یه‌‪ ،‬ده‌توانێت بۆ دانیشتنێك‬ ‫بێته‌وه‌ س���ه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌م���ان بكات‪ ،‬له‌م‬ ‫دانیشتنه‌ بڕیار له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك شت بدرێت‪،‬‬ ‫به‌نمون ‌ه وه‌ك رای شه‌خس���ی خۆم‪ ،‬ده‌كرێت‬ ‫له‌دانیش���تنی یه‌كه‌می په‌رله‌مان���دا ده‌كرێت‬ ‫په‌رله‌مانی كوردس���تان بڕیارێ���ك بدات نه‌ك‬ ‫یاس���ا‪ ،‬بڕیار بدات كه‌ په‌رله‌مانی كوردستان‬ ‫پشتگیری له‌ئه‌نجامدانی ریفراندۆم ده‌كات ل ‌ه‬ ‫‪ ،9-25‬ئه‌گه‌ر ناشتوانێت یاسا ده‌ركات وه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی په‌رله‌مانی كوردس���تان ده‌یان بڕیاری‬ ‫ده‌ركردو‌ه له‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵێك حاڵه‌تی دیكه‌‪،‬‬ ‫ده‌توانێت بڕیارێك پشتگیری لێبكات‪ .‬به‌اڵم بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی هه‌م بزوتنه‌وه‌ی گۆران توشی ئیحراجی‬ ‫نه‌بێت‌و هه‌م كێش���ه‌كان چاره‌س���ه‌ر بكرێت‪،‬‬ ‫ده‌كرێت ده‌س���ته‌یه‌كی تازه‌ بۆ سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مان هه‌ڵبژێرێت‪ ،‬خۆ نابێت ‌ه كاره‌س���ات‬ ‫بۆ هی���چ الیه‌نێكی دیك���ه‌‪ ،‬به‌ڵك���و هاوكار‬ ‫ده‌بێت‪ .‬مادام ئێمه‌ پێشتر ئه‌م رێككه‌وتنه‌مان‬ ‫له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی گ���ۆران هه‌بوه‌‪ ،‬ده‌كرێت‌و‬ ‫ئێم���ه‌ ئاماده‌ی���ن رێككه‌وتنێك���ی تازه‌تریش‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ بزوتن���ه‌وه‌ی گۆران بكه‌ین له‌س���ه‌ر‬ ‫دابه‌ش���كردنه‌وه‌ی پۆس���ته‌كان له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫له‌حكومه‌تی���ش‪ ،‬ئه‌مه‌ی���ه‌ پڕۆژه‌كه‌ی پارتی‪.‬‬ ‫ئیدی باگ���ۆران بێت‌و ئاماده‌بێت دانیش���ێت‬ ‫له‌گه‌ڵ پارتیدا‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وان پرۆژه‌ی دیكه‌یان‬ ‫پێبێ���ت‪ ،‬به‌ڵكو ئێم ‌ه بگه‌ینه‌ كۆمه‌ڵێك خاڵی‬ ‫هاوب���ه‌ش‪ ،‬ئێم ‌ه داوا له‌برایان���ی بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆران ده‌كه‌ین‪ ،‬ئه‌گه‌ر كوردستان سه‌ركه‌وتو‬

‫هێمن هەورامی‬

‫ئێستا كاك مه‌سعود‬ ‫تاك ‌ه سه‌ركرده‌ی‬ ‫مێژوكردی كورد‌ه‬ ‫كه‌ له‌گۆره‌پانه‌ك ‌ه‬ ‫مابێته‌وه‌‬ ‫بێ���ت ب���ۆ هه‌موم���ان س���ه‌ركه‌وتو ده‌بێت‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر روبه‌روی شكس���تیش بێن���ه‌وه‌ به‌خوا‬ ‫شكس���ته‌ك ‌ه ته‌نها بۆ پارت���ی نیه‌‪ ،‬بۆ هه‌موو‬ ‫خه‌ڵك���ی كورس���تان ده‌بێ���ت به‌بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆرانیش���ه‌وه‌‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌بێت پێكه‌وه‌ ش���ان‬ ‫بده‌ینه‌ به‌ری‪ ،‬ده‌بێت به‌یه‌كه‌وه‌ش ته‌حه‌مولی‬ ‫به‌رپرسیاریه‌تیه‌كان بكه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گ���ۆران ده‌بێت له‌و عینادیه‌ی خۆی بێته‌خوار‬ ‫له‌مه‌سه‌له‌ی سه‌رۆكایه‌تی په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گه‌ر ئێ���وه‌ پێداگی���ری ئه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌ر مان���ه‌وه‌ی س���ه‌رۆكی په‌رله‌م���ان‬ ‫به‌عینادی ده‌بینین‪ ،‬ئێوه‌ وه‌كو پارتی بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌تان كردۆته‌ هێلی سور‪ ،‬ئێو‌ه ك ‌ه‬ ‫خۆتان به‌په‌رۆشی ئه‌نجامدانی ریفرانم ده‌زانن‬ ‫بۆ داواكاریه‌كه‌ی ئه‌وان قبوڵناكه‌ن؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬ن���ا نه‌مانكردۆت ‌ه هێلی‬ ‫س���ور‪ ،‬ئه‌گه‌ر هێڵی س���ور بوایه‌ ده‌مانگوت‬ ‫ده‌بێت گۆران راسته‌وخۆ رایبگه‌یه‌نێت‌و بڵێت‬ ‫فاڵن ‌ه كه‌س له‌جێی یوسف محه‌مه‌د سه‌رۆكی‬ ‫په‌رله‌مان بێت‪ ،‬به‌ڵكو گوتومان ‌ه با په‌رله‌مان‬ ‫بێت���ه‌وه‌ كارابێت���ه‌وه‌و كۆبونه‌وه‌كانی خۆی‬ ‫ده‌س���تپێكاته‌وه‌‪ ،‬كاك یوسف‌و سه‌رۆكایه‌تی‬ ‫په‌رله‌مان ده‌س���تبه‌كاری خۆی���ان بكه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌م ‌ه له‌به‌ر خاتری ریفراندۆم‌و ئیحترامه‌ن بۆ‬ ‫یه‌كێتی كه‌ پێش���تریش ئام���اژه‌م بۆكرد‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پێشنیاری ئه‌وان بوه‌‪ .‬هه‌ره‌وه‌ها وه‌ك رێزێك‬ ‫بۆ كۆمیت���ه‌ی بااڵی ریفراندۆم به‌م داخوازیی ‌ه‬ ‫رازی بوین‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت بزوتنه‌وه‌ی گۆرانیش‬ ‫رایگه‌یه‌نێت ئه‌گه‌ر كاك یوس���ف بێته‌وه‌ یان‬ ‫هه‌ر كه‌س���ێكی دیكه‌ بێت‪ ،‬ئایا ئه‌گه‌ر یاسای‬ ‫ریفران���دۆم له‌په‌رله‌مان ده‌ركه‌ن‪ ،‬ده‌ینێرن بۆ‬ ‫سه‌رۆكی ئێس���تای هه‌رێم‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی ئیمزای‬ ‫بكات‌و ببێت ‌ه یاسا؟ یان ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌ كێشه‌و‬ ‫په‌رله‌مان یه‌و شێوه‌یه‌ ناتوانێت یاسا ده‌ركات؟‬ ‫ك ‌ه په‌رله‌مان نه‌توانێت یاسا ده‌ركات واتا كارا‬ ‫نه‌بوه‌‪ ،‬واتا كێش���ه‌كان ده‌ست پێده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫جا بۆ ئه‌وه‌ی كێشه‌كان ده‌ست پێنه‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫پێویس���تمان به‌رێكه‌وتنێكی سیاس���ی هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌گه‌ڵ بزوتنه‌وه‌ی گۆراندا‪ ،‬ئایا چۆن مامه‌ڵ ‌ه‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ كاراكردنه‌وه‌ی په‌رله‌مان���دا ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫لێ���ره‌وه‌ رایده‌گه‌یه‌ن���م پارت���ی دیموكرات���ی‬ ‫كوردس���تان هێڵ���ی‌ س���وری له‌س���ه‌ر هیچ‬ ‫خاڵێك بۆ گفتۆگۆكردن ك���ردن نیه‌‪ ،‬به‌كاك‬ ‫یوسفیشه‌وه‌‪ ،‬به‌پۆسته‌كانی دوای ئه‌وه‌شه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم خۆ ده‌بێت له‌سه‌ر مێزی گفتوگۆ ئێمه‌و‬ ‫گۆران ئه‌م خاڵ ‌ه یه‌كالیی بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئێمه‌و گۆڕان‌و یه‌كێتی‌و حزبه‌كانی دیكه‌ی نێو‬ ‫په‌رله‌مانی���ش بگه‌ینه‌ رێكه‌وتنێكی سیاس���ی‬ ‫پێش ئه‌م دانیش���تنه‌ی په‌رله‌مان‪ ،‬نه‌ك ته‌نها‬ ‫به‌ش���ه‌فه‌یی بێت‪ ،‬ده‌بێت گفتۆگ���ۆ بكه‌ین‌و‬ ‫بگه‌ین��� ‌ه رێككه‌وتن‪ ،‬ب���ا براده‌ران���ی گۆڕان‬ ‫ئ���ه‌م بابه‌ت ‌ه له‌وێ ته‌رح بك���ه‌ن‪ ،‬من پێموای ‌ه‬ ‫پارتی ده‌توانێ���ت بیر له‌بژارده‌و نه‌رمی زیاتر‬ ‫بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬س���لێمان ‌ی به‌درێژایی‌ س���ه‌د ساڵ ‌ی‬ ‫راب���ردودا پێش���ه‌نگ ب���و‌ه بۆ بانگه‌ش���ه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس���تان‪ ،‬ئایا ئه‌مه‌ جێ ‌ی‬ ‫پرس���یار نییه‌ بۆ ئێو‌ه ك ‌ه به‌ش���ێكی‌ به‌رچاو‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ ئه‌و شاره‌و ئه‌و هێزانه‌ی‌ نوێنه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫ده‌كه‌ن دروشمی‌ نه‌خێریان به‌رز كردوه‌ته‌وه‌؟‬

‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬كێ گوزارش���ت له‌خه‌ڵكی‬ ‫سلێمانی ده‌كات؟ خه‌ڵكی سلێمانی سه‌رمه‌شقی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی ناسیۆنالیزمی كوردی بو‌ه له‌رووی‬ ‫سیاسی و له‌روه‌ فه‌رهه‌نگیه‌كه‌یه‌وه‌‪ ،‬كه‌سیش‬ ‫ناتوانێت خۆی به‌خاوه‌نی س���لێمانی بزانێت‬ ‫جگ���ه‌ له‌خه‌ڵكی س���لێمانی‪ ،‬بۆی��� ‌ه نه‌گۆڕان‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی هه‌م���وو خه‌ڵك���ی س���لێمانی‬ ‫ده‌كات‪ ،‬نه‌یه‌كێتی نوێنه‌رایه‌تی هه‌مو خه‌ڵكی‬ ‫س���لێمانی و نه‌پارتیش به‌ته‌نیا نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫هه‌ولێرو دهۆك ده‌كات‪ ،‬ئه‌م بابه‌ت ‌ه له‌سه‌روی‬ ‫حزبه‌كانه‌وه‌ی���ه‌‪ .‬بابه‌ته‌ك���ه‌ ده‌گه‌رێته‌و‌ه بۆ‬ ‫خه‌ڵك‪ ،‬بابه‌تێكی شه‌خسیه‌‪ ،‬بابه‌تی ریفراندۆم‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی دیموكراس���یه‌‪ ،‬په‌یوه‌ن���دی‬ ‫به‌ئ���ازادی تاك خۆیه‌و‌ه هه‌یه‌‪ ،‬له‌گوزارش���ت‬ ‫له‌رای خۆی‪ .‬ره‌نگه‌ له‌نێو پارتیش���دا هه‌بێت‬ ‫مه‌س���ه‌له‌ی ریفراندۆم���ی پێب���اش نه‌بێ���ت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا م���ن دڵنیام‌و قسه‌ش���مان كردوه‌‪،‬‬ ‫له‌ن���او گۆڕان���دا خه‌ڵكی زۆر ب���ااڵ هه‌ی ‌ه كه‌‬ ‫زۆر له‌ئێم ‌ه به‌جۆش���تره‌ بۆ ریفراندۆم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌به‌ر ئیرهابی فیكری نێو سلێمانی ئیرهابی‬ ‫فیكری نێو گۆڕان ناتوانن گوزارشتی لێبكه‌ن‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاریان هه‌ی ‌ه له‌گ���ه‌ڵ ریفراندۆمدایه‌‪،‬‬ ‫وه‌زیری پێشویان هه‌ی ‌ه له‌گه‌ڵ ریفراندۆمدایه‌‪،‬‬ ‫به‌رپرس���ی بااڵی س���ه‌ربازی له‌نێو یه‌كه‌كانی‬ ‫(‪ )70‬كه‌ س���ه‌ر به‌بزوتنه‌وه‌ی گۆرانه‌ له‌گه‌ل‬ ‫پرس���ی ریفراندۆمدایه‌‪ ،‬به‌اڵم وه‌ك وتم له‌به‌ر‬ ‫ئ���ه‌م ئیرهابه‌ فیكری���ه‌ ناتوانن گوزارش���تی‬ ‫لێبكه‌ن‪ .‬ئاس���اییه‌ له‌نێو حزبێكی سیاس���یدا‬ ‫دو رای جی���اواز هه‌بێت‪ .‬ئێم ‌ه ده‌ڵێین ده‌بێت‬ ‫هه‌مومان پشتگیری له‌سه‌رخستنی پرۆسه‌ی‬ ‫ریفراندۆم بكه‌ین‪ ،‬به‌اڵم ناتوانین فه‌رزی بكه‌ین‬ ‫كه‌ خه‌ڵك به‌به‌ڵ ‌ێ ده‌نگ بدات‪ ،‬ئه‌وانه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫نین بابێن كامپه‌ین بكه‌ن‌و قه‌ناعه‌ت به‌خه‌ڵك‬ ‫بكه‌ن ك ‌ه بڵێن به‌نه‌خێر وه‌اڵم بده‌مه‌وه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫پێش���تریش گوتم نابێت رێگ���ر بن له‌وه‌ی ك ‌ه‬ ‫پرۆسه‌ك ‌ه ئه‌نجام بدرێت‪.‬دڵنیاین‌و ده‌شبینی‬ ‫ته‌نها ئه‌م ریفراندۆمه‌ ئه‌نجامبدرێت‪ ،‬خه‌ڵكی‬ ‫سلێمانی ئه‌گه‌ر له‌هه‌ولێرو دهۆك زیاتر ده‌نگ‬ ‫به‌ریفراندۆم نه‌دات‪ ،‬كه‌متر نایدات‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی تائێستا‬ ‫به‌ئاشكرا دژایه‌تی‬ ‫بۆ ریفراندۆم‬ ‫راگه‌یاندبێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫كۆماری ئیسالمی‬ ‫ئێران بوه‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم ب���ه‌ره‌ی‌ نه‌خێر هۆكاره‌كه‌ ‌ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنن���ه‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ ك���ه‌ باوه‌ڕیان به‌و‌ه‬ ‫نییه‌ پارتی‌‌و بارزانی‌ ئامانجیان له‌م ریفراندۆم ‌ه‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی ‌ی بێت‪ ،‬به‌ڵكو بۆ به‌ده‌ستهێنان ‌ی‬ ‫ئیمتیازه‌ له‌به‌غداو واڵتان ‌ی ده‌ره‌وه‌؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬پێش هه‌مو ش���تێك جار ‌ێ‬ ‫كوردس���تان نه‌بۆته‌ دو به‌ره‌ی نه‌خێر و به‌ڵ ‌ێ‬ ‫به‌ئاش���كرا‪ ،‬چونكه‌ له‌كۆبون���ه‌وه‌ی كۆمیته‌ی‬ ‫بااڵی ریفراندۆم هه‌مو حزبه‌كان جگه‌ له‌گۆران‌و‬ ‫كۆم���ه‌ڵ ته‌ئكیدی���ان له‌س���ه‌ر ئه‌نجامدان���ی‬ ‫ریفران���دۆم كردۆت���ه‌وه‌‪ ،‬له‌راگه‌یاندراوه‌كه‌ی‬ ‫رۆژی ش���ه‌ممه‌ش ئه‌مه‌ خرای���ه‌رو‪ .‬بۆیه‌ من‬ ‫ئه‌وه‌ به‌دروس���ت نازانم بڵێین له‌كوردس���تان‬ ‫ب���ه‌ره‌ی نه‌خێر‌و به‌ره‌ی به‌ڵێ‌ هه‌یه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان به‌ته‌نها خاوه‌نی‬ ‫ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ نیه‌ تابتوانێت مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ل‬

‫ئه‌م بابه‌ته‌ بكات‪ ،‬ریفراندۆم بۆ سه‌ربه‌خۆییه‌‪،‬‬ ‫ریفران���دۆم ب���ۆ وه‌رگرتنی ئیمتی���ازات نی ‌ه‬ ‫له‌به‌غدا‪ .‬ئیم ‌ه وه‌ك خه‌ڵكی كوردس���تان هیچ‬ ‫ئومێدیكم���ان به‌ به‌غدا نه‌م���اوه‌ كه‌ بتوانین‬ ‫هاوبه‌ش بین تیای���دا‪ .‬ئێمه‌ رێفراندۆممان بۆ‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆییه‌‪ ،‬گفتۆگۆی دوای ریفراندۆمیش‬ ‫بۆ مه‌س���ه‌له‌ی س���ه‌ربه‌خۆییه‌كه‌یه‌‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫ئێم��� ‌ه بیر له‌و‌ه ده‌كه‌ینه‌وه‌ ك���ه‌ بڕیار بده‌ین‬ ‫له‌هه‌ڵبژاردن���ی په‌رله‌مان���ی ئاینده‌ی عێراقدا‬ ‫به‌ش���دار نه‌بی���ن به‌و یاس���ایه‌ی كه‌ ئێس���تا‬ ‫هه‌یه‌‪.‬كه‌وات���ه‌ ریفران���دۆم ده‌بێ���ت بكرێت‪،‬‬ ‫گریم���ان ئه‌گ���ه‌ر نه‌ش���كرێت پێموانی ‌ه ئێم ‌ه‬ ‫وه‌كو پارتی دیموكراتی كوردس���تان به‌هه‌مان‬ ‫یاس���ای هه‌لبژاردنی عێراقی به‌شدار بینه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئێم ‌ه هیچ پۆس���ت‌و ئیمتیازێكم���ان له‌به‌غدا‬ ‫ناوێت‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌ی ئێمه‌ ته‌نها مه‌سه‌له‌یه‌كی‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تی���ه‌‪ ،‬بۆ س���ه‌ربه‌خۆییه‌‪ ،‬ریفراندۆم‬ ‫ئه‌گه‌ر بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی نه‌بێت پارتی ئاماد‌ه‬ ‫نی ‌ه له‌و ریفراندۆمه‌ش به‌شداری بكات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا ل���ه‌رووی‌ هێ���ز ‌ی به‌رگری‌‌و‬ ‫ئابوری‌‌و دیبلۆماسییه‌وه‌ ئاماده‌كار ‌ی ته‌واو بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ كراوه‌ یاخود ئه‌مه‌ ته‌نها ریس���ك كردن ‌ه‬ ‫به‌چاره‌نوس ‌ی میلله‌تێك؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬له‌سیاسه‌ت ریسك نه‌كردن‬ ‫گه‌وره‌ترین ریس���كه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێم��� ‌ه نه‌هاتوین‬ ‫ریس���ك به‌چاره‌نوس���ی میلل���ه‌ت بكه‌ی���ن‪.‬‬ ‫ئێم ‌ه ده‌ڵێین ئه‌و مه‌ترس���یانه‌ی له‌دو س���ێ‬ ‫س���اڵی ئاینده‌ روبه‌روی ئێستای كوردستان‬ ‫ده‌بێت���ه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ریفران���دۆم نه‌كات زۆر زۆر‬ ‫گه‌وره‌ت���ره‌ له‌وه‌ی كه‌ ئێس���تا ریفراندۆمه‌ك ‌ه‬ ‫بكات‪ ،‬چونكه‌ ئێستا دۆخی سیاسی سوریاو‬ ‫دۆخی سیاس���ی ئێس���تای عێ���راق‪ ،‬قۆناغی‬ ‫پاش داعش‪ ،‬كۆمه‌ڵگ���ه‌ی نێوده‌وڵه‌تی‪ ،‬ئه‌و‬ ‫هه‌لومه‌رج���ه‌ی كه‌ له‌رۆژهه‌اڵتی ناوه‌راس���تی‬ ‫تازه‌دا هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌لومه‌رجی بابه‌تی ئێس���تا‬ ‫له‌بارتری���ن هه‌لومه‌رج ‌ه كه‌ له‌دوای رێكه‌وتنی‬ ‫س���ایكس بیكۆ ب���ۆ ئێم���ه‌ هاتبێت���ه‌ ئارا‪،‬‬ ‫له‌(‪ )100‬ساڵی رابردودا ئه‌م ‌ه یه‌كه‌مجار‌ه ئه‌و‬ ‫هه‌لومه‌رج��� ‌ه بابه‌تیه‌‪ ،‬به‌قازانجی دۆزی كورد‬ ‫له‌كوردس���تانی عێراقدا هاتبێته‌ ئارا‪ .‬له‌روی‬ ‫خودیش���ه‌وه‌ پێكهات���ه‌ی ناوخۆیی‪ ،‬ئێس���تا‬ ‫هێ���زی پێش���مه‌رگه‌ی كوردس���تان ئه‌زمون ‌ی‬ ‫له‌ش���ه‌ڕی داعش‌و ئه‌و پێگ ‌ه دیبلۆماس���یه‌ی‬ ‫هه‌رێمی كوردس���تان هه‌یه‌تی‪ ،‬هه‌موو ئه‌مان ‌ه‬ ‫زه‌مینه‌ی له‌بارترن‪ ،‬به‌اڵم پێمبڵێن ئایا سه‌د‬ ‫له‌سه‌د هه‌موو زه‌مینه‌یه‌كی نێوخۆیی له‌باره‌‪،‬‬ ‫ناتوانم ئ���ه‌و قه‌ناعه‌ته‌ به‌خۆم بكه‌م ك ‌ه بڵێم‬ ‫به‌ڵێ‌ هه‌م���وو زه‌مینه‌یه‌كی نێوخۆیی له‌باره‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم دیس���ان ده‌یڵێینه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ئێم ‌ه ئێستا‬ ‫ریفراندۆم نه‌كه‌ین به‌ره‌و سه‌ربه‌خۆیی نه‌ڕۆین‪،‬‬ ‫دوای دو (‪ )3-2‬س���اڵ ده‌بین���ی به‌ش���ێك‬ ‫له‌حه‌شدی ش���ه‌عبی دێت‪ ،‬ده‌ڵێن پێشمه‌رگ ‌ه‬ ‫نابێ���ت له‌كه‌رك���وك‌و خانه‌قی���ن‌و ش���نگال‬ ‫بمێنێت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات دوای (‪ )1800‬ش���ه‌هید‬ ‫چی به‌گه‌لی كوردس���تان بڵێین‪ ،‬بڵێین باش ‌ه‬ ‫ل���ه‌و ناوچان ‌ه نامێنینه‌وه‌! ئێم ‌ه ئه‌گه‌ر ش���ه‌ڕ‬ ‫بكه‌ین ده‌بێت ش���ه‌ڕ له‌پێناوی س���ه‌ربه‌خۆی‬ ‫كوردس���تاندا بكه‌ین‪ ،‬راس���ته‌ هی���چ واڵتێك‬ ‫نه‌هاتوه‌ یه‌ئاشكرا بڵێت برۆن ریفراندۆم بكه‌ن‬ ‫پش���تگیریتان لێده‌كه‌ین‪ .‬ب���ه‌اڵم ئه‌مری واقع‬ ‫كه‌ دروستبو ده‌بینین كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌ڵه‌تی‬ ‫ئه‌وكات چۆن مامه‌ڵه‌یه‌كی پۆزه‌تیڤتر له‌گه‌ڵ‬ ‫كوردستاندا ده‌كات‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئایا هه‌س���تده‌كه‌ن هه‌ڵوێس���ت ‌ی‬ ‫ئه‌نق���ه‌ره‌ به‌رامبه‌ر به‌ریفران���دۆم نه‌رمتر بێت‬ ‫له‌تاران؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬ئه‌وه‌ی تائێستا به‌ئاشكرا‬ ‫دژایه‌ت���ی بۆ ریفران���دۆم راگه‌یاندبێت‪ ،‬ته‌نها‬ ‫كۆماری ئیسالمی ئێران بوه‌‪ ،‬ك ‌ه ئێمه‌ ره‌نگ ‌ه‬ ‫له‌هه‌ندێك ته‌حه‌فوزاتی ئه‌وان تێبگه‌ین‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌ڵێین به‌ش���ێك له‌بڕی���اری كۆمیته‌ی بااڵی‬ ‫ریفراندۆم ئه‌وه‌یه‌ ئێم ‌ه ئاماده‌ی گفتۆگۆیه‌كی‬ ‫ستراتیژی قوڵین له‌گه‌ڵ ئێرانیه‌كان بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫تێیانبگه‌یه‌نین‪ ،‬ئه‌سڵه‌ن عێراق به‌م شێوازه‌ی‬ ‫ك���ه‌ ئێس���تا هه‌ی��� ‌ه له‌قازانجی ئێ���ران نیه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر كوردس���تانی عێراق س���ه‌ربه‌خۆ‬ ‫بێت‌و به‌ش���ی عه‌ره‌بی ش���یعه‌ له‌عێراق ببێت ‌ه‬ ‫ده‌وڵه‌تێكیش پێمانوای ‌ه ئه‌م ‌ه له‌قازانجی ئێران‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬ئێم��� ‌ه به‌ئێرانیه‌كان ده‌ڵیین له‌(‪)26‬‬ ‫ساڵی رابردودا سه‌لماوه‌ كه‌مترین هه‌ڕه‌ش ‌ه بۆ‬ ‫سه‌ر ئاسایشی ئێران له‌كوردستانی عێراقه‌و‌ه‬ ‫بوه‌‪ ،‬زۆرترین هه‌ڕه‌شه‌ش له‌سنوره‌كانی دیكه‌ی‬ ‫ئێ���ران بوه‌‪ ،‬ئێم ‌ه له‌گ���ه‌ڵ ئێران دژی رژێمی‬ ‫عێراق جه‌نگاوین‌و باش���تر یه‌كتری ده‌ناسین‌و‬ ‫هه‌رگیز نه‌بوینه‌ته‌ هه‌ڕه‌شه‌و هه‌رگیزیش نابین‬ ‫به‌هه‌ڕه‌شه‌و س���ه‌رچاوه‌ی هه‌ڕه‌شه‌ بۆ ئێران‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئ���ه‌و نیگه‌رانی ‌ه ئه‌منیان���ه‌ی ك ‌ه ئیران‬ ‫هه‌یه‌تی له‌جێگه‌ی خۆی نیه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتانوانی���ه‌ ئه‌گه‌ر ئ���ه‌م واڵتان ‌ه‬ ‫بیان���ه‌وێ‌ ده‌توان���ن پرۆس���ه‌ی‌ ریفران���دۆم‬ ‫په‌كبخه‌ن؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬ئه‌مه‌ ئی���راده‌ی خه‌ڵكی‬ ‫كوردس���تانه‌‪ ،‬هیچ واڵتێك له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نه‌بو‬ ‫كوردستان راپه‌ڕین بكات‪ ،‬كردیشی سه‌ریش‬ ‫ك���ه‌وت‪ ،‬هی���چ واڵتی���ك له‌گه‌ڵ‌ ئ���ه‌و‌ه نه‌بو‬ ‫كوردس���تان هه‌ڵبژاردن ب���كات‌و په‌رله‌مان‌و‬ ‫حكومه‌تی هه‌بێت كردیش���ی‌و سه‌ریشكه‌وت‪،‬‬ ‫هیچ واڵتێ���ك له‌گه‌ڵ ئه‌و‌ه نه‌ب���و فیدراڵیه‌ت‬ ‫بۆ كوردس���تان وه‌ك هه‌رێمێك���ی جوگرافی‬ ‫بچه‌سپێنرێت‪ ،‬هیچ واڵتێك له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ نه‌بو‬

‫قه‌ته‌ر تائێستا ئاماد‌ه‬ ‫نه‌بوه‌ دان به‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستاندا بنێت‌‬ ‫ئااڵی كوردستان له‌كه‌ركوك هه‌ڵبكرێت‪ ،‬هیچ‬ ‫واڵتێك له‌گ ‌هڵ‌ ئه‌وه‌ نه‌بو هێزی پێش���مه‌رگ ‌ه‬ ‫بمێنێت‪ ،‬هه‌موو ئه‌مانه‌ی كردو سه‌ریشكه‌وت‪.‬‬ ‫ئێمه‌ ئه‌و پرس���یاره‌مان بۆ ئه‌و واڵتان ‌ه هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر س���ه‌ربه‌خۆیی بۆ ك���ورد خراپه‌‪ ،‬ئه‌ی‬ ‫بۆچ���ی بۆ ئه‌و نه‌ته‌وانه‌ی تر باش���ه‌؟ بۆچ ‌ی‬ ‫بۆ ف���ارس‌و بۆ عه‌ره‌ب‌و ت���ورك ره‌وایه‌؟ بۆ‬ ‫ئه‌م ده‌رفه‌ت ‌ه به‌كورد ره‌وا نابینن؟ كورد چی‬ ‫له‌وان كه‌متر‌ه سه‌ربه‌خۆ نه‌بێت؟‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ملمالنێ���ی‌ س���عودیه‌و قه‌ت���ه‌ر‬ ‫ره‌نگدان���ه‌وه‌ی‌ له‌س���ه‌ر ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ چ ‌ی‬ ‫ده‌بێ���ت وه‌ك ده‌وترێت ئیمارات‌و س���عودی ‌ه‬ ‫پش���تیوانی‌ ریفراندۆمن‌و قه‌ت���ه‌ر له‌دژییه‌تی‌‌و‬ ‫باش���ترین نمونه‌ش پشتیوانی‌ نه‌كردنی‌ عه‌ل ‌ی‬ ‫قه‌ره‌داغییه‌ له‌ریفراندۆم؟‬ ‫هێمن هه‌ورامی‪ :‬ئێم ‌ه ناچین ‌ه نێو مالمالنێی‬ ‫قه‌ته‌ری‪-‬سعودی‪ ،‬به‌اڵم به‌راشكاوانه‌ ده‌ڵێین‬ ‫ئیم���ارات له‌مه‌س���ه‌له‌ی داع���ش‌و كۆمه‌ك���ی‬ ‫ئاواره‌كان‌و له‌ئاوادانكردنه‌وه‌ی كوردستان رۆڵی‬ ‫باشیان بینیوه‌‪ ،‬كونس���ولخانه‌یه‌كی كارایان‬ ‫له‌كوردس���تان هه‌یه‌‪ ،‬هه‌ریه‌ك له‌س���عودیه‌و‬ ‫كویت به‌هه‌مان شێوه‌ كونساڵخانه‌ی كارایان‬ ‫له‌هه‌رێمی كوردستان هه‌یه‌‪ .‬له‌رووی سیاسی‌و‬ ‫دیبلۆماسی هاوكاری باشی كوردستان بون‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كی باشمان له‌گه‌ڵیان هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قه‌ته‌ر تائێس���تا ئاماد‌ه نه‌بو‌ه دان به‌هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تاندا بنێت‌و تا ئێس���تا ئاماده‌ نه‌بو‌ه‬ ‫نوێنه‌رایه‌تیه‌كی دبلۆماس���ی لێره‌دا بكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ب���ۆ زانیاریتان له‌هه‌موو ئ���ه‌و دۆخانه‌ی‌‬ ‫به‌سه‌ر هه‌رێمی كوردس���تاندا هاتون‪ ،‬قه‌ته‌ر‬ ‫ته‌نها جارێك ویس���تی ی���ه‌ك ملیۆن دۆالر بۆ‬ ‫هاوكاری حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بنێریت‬ ‫بۆ ئاواره‌و په‌نابه‌ره‌كان‪ ،‬ئه‌س���ڵه‌ن هه‌رێمی‬ ‫كوردستان هه‌ر وه‌ریشی نه‌گرت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌م ‌ه‬ ‫ئیهانه‌ی��� ‌ه تۆ ته‌نها به‌یه‌ك ملیۆن دینار بێیت‬ ‫پڕ‌وپاگه‌نده‌یه‌ك���ی‌ سیاس���ی بۆخۆت بكه‌یت‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئیمه‌ ناچینه‌ نێو ئه‌م ملمالنێیه‌ی ئه‌وان‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر بڵێین له‌نێوان قه‌ته‌رو ئیمارات‌و‬ ‫سعودیه‌‪ ،‬كامیان زیاتر به‌قازانجی كوردستان‬ ‫كاری���ان كردوه‌؟ م���ن ده‌توان���م پێتبڵێم كه‌‬ ‫س���عودیه‌و ئیمارات‌و واڵتانی دیكه‌ی عه‌ره‌بی‬ ‫زیاتر به‌قازانجی ناساندنی هه‌رێمی كوردستان‬ ‫كاریان كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پێتانوایه‌ ئیس���رائیل ده‌توانێت‬ ‫كۆمه‌ك به‌سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان بكات وه‌ك‬ ‫خۆیان ده‌ڵێن؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورامی‪ :‬ئێم���ه‌ هه‌س���تیاریمان‬ ‫به‌رانبه‌ر هیچ كۆمه‌ڵگایه‌كی مرۆیی‌و به‌رانبه‌ر‬ ‫به‌هیچ واڵتێك نی���ه‌‪ .‬ئێمه‌ به‌رژه‌وه‌ندی بااڵی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس���تانمان هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌وڵده‌ده‌ین‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی هه‌رێمایه‌ت���ی (توركی���ا‪،‬‬ ‫ئێ���ران‪ ،‬عێ���راق) یه‌كه‌مجار له‌گ���ه‌ڵ عێراق‬ ‫قس���ه‌بكرێت‪ ،‬دوات���ر له‌س���ه‌ر كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‬ ‫نێوده‌ڵه‌تیش قسه‌ بكرێت‪ .‬بۆی ‌ه هه‌ر واڵتێك‬ ‫له‌روانگه‌ی داننان به‌دیموكراسیه‌ت‌و خواستی‬ ‫خه‌ڵكی كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬دان به‌سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫كوردس���تانه‌وه‌ بنێ���ت‪ ،‬ئیم���ه‌ سوپاس���یان‬ ‫ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬دوا پرسیارم ئه‌وه‌یه‌ نه‌یاره‌كانتان‬ ‫پێیانوای ‌ه ك ‌ه پارتی‌ هه‌مو هه‌نگاوو پڕۆژه‌كان ‌ی‬ ‫به‌ریفراندۆمیش���ه‌و‌ه له‌پێن���اوی‌ مان���ه‌وه‌‌و‬ ‫به‌رده‌وامبون��� ‌ی ده‌س���ه‌اڵت‌و س���ه‌رۆكایه‌ت ‌ی‬ ‫بارزانیدای���ه‌‪ ،‬ئایا له‌دیدی‌ ئێوه‌و‌ه مه‌س���عود‬ ‫بارزانی‌ قائیدی‌ زه‌روره‌یه‌؟‬ ‫هێم���ن هه‌ورام���ی‪ :‬ك���ورد كۆمه‌ڵێ���ك‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی مێژوی���ی هه‌ب���وه‌‪ ،‬جه‌ناب���ی‬ ‫س���ه‌رۆك بارزان���ی یه‌كێكیان ب���وه‌‪ ،‬جه‌نابی‬ ‫م���ام جه‌اللیش یه‌كێكیان بوه‌‪ ،‬ئێس���تا كاك‬ ‫مه‌سعود تاك ‌ه سه‌ركرده‌ی مێژو كردی كورد‌ه‬ ‫ك���ه‌ له‌گۆره‌پانه‌كه‌ مابێت���ه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م ‌ه ن ‌ه‬ ‫به‌ئێمه‌ ده‌كرێته‌ قائیدی زه‌روره‌ نه‌به‌كه‌س���ی‬ ‫دیكه‌ ده‌كرێت‪ .‬كاك مه‌س���عود مێژوو خه‌ڵكی‬ ‫كوردس���تان‌و بزوتن���ه‌وه‌ی رزگاریخ���وازی‬ ‫كوردس���تان كردویه‌ت���ی ب���ه‌و س���ه‌ركرد‌ه‬ ‫كاریزمییه‌ی كه‌ ئێس���تا هه‌یه‌‪ .‬به‌اڵم ده‌یانجار‬ ‫كاك مه‌س���عود رایگه‌یاندوه‌‪ ،‬م���ن مه‌منونی‬ ‫هه‌ركه‌سێكی دیكه‌ ده‌بم‪ ،‬له‌كوردستان بێت‌و‬ ‫سه‌رمه‌شقی پرۆسه‌ی سه‌ربه‌خۆیی بێت تا من‬ ‫پێشمه‌گه‌ی‌ ئه‌و كه‌سه‌ بم‪ .‬بۆیه‌ ئه‌مه‌ ئه‌سڵ‌و‬ ‫ئه‌ساس���ی نی ‌ه ك ‌ه ئه‌م بابه‌ت ‌ه به‌شه‌خس���ی‬ ‫بكرێت‪ ،‬داخ���وازی منیش بۆ ئه‌و براده‌رانه‌ی‬ ‫كه‌ خۆی���ان به‌نه‌ی���اری ریفران���دۆم ده‌زانن‪،‬‬ ‫له‌روانگه‌ی ئه‌نتی پارت���ی‌و ئه‌نتی بازرانیه‌و‌ه‬ ‫س���ه‌یری ریفراندۆم نه‌كه‌ن‪ ،‬واتا له‌س���ه‌روی‬ ‫پارتی‌و بارزانیه‌و‌ه سه‌یری هه‌لومه‌رجه‌ بابه‌تی‬ ‫خودیه‌كانی ئێم ‌ه بكه‌ن‌و ئه‌م بابه‌ت ‌ه له‌سه‌روی‬ ‫پارتی‌و كاك مه‌سعوده‌و‌ه ببینن‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫له‌گه‌ڵ كۆتای ‌ی داعش بایه‌خ ‌ی نێوده‌وڵه‌ت ‌ی به‌بارزان ‌ی كاڵ ده‌بێته‌وه‌!‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫به‌الی‌ چاودێرانی‌ سیاسییه‌وه‌ شكستی‌‬ ‫داعش له‌شاری‌ موسڵ ئاماژه‌یه‌كی‌ دیاری‌‬ ‫كۆتایی‌ ئه‌و رێكخراوه‌یه‌ له‌سه‌رانسه‌ری‌‬ ‫عێراق‪ ،‬له‌نێوخۆی‌ كوردستانیش زۆرێك‬ ‫له‌و بڕوایه‌دایه‌ به‌كۆتایی‌ داعش هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان بای ‌هخ‌و گرنگییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌‬ ‫له‌ده‌ستده‌دات‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ جڤاتی‌ نیش����تیمانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕانیش جه‌غت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫سه‌ردانی‌ شاندی‌ واڵتان كه‌ده‌هاتنه‌ هه‌رێم‌و‬ ‫چاویان به‌بارزانی‌ ده‌ك����ه‌وت له‌بنه‌ڕه‌تدا بۆ‬ ‫به‌س����ه‌ركردنه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانی����ان ده‌هات����ن‌و‬ ‫به‌الی‌ ئه‌وانه‌وه‌ گرنگ نه‌بوه‌ له‌كوردس����تان‬ ‫كێ‌ ده‌بینن‪.‬‬ ‫ئه‌ندامێكی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌ پارتیش ده‌ڵێت‬ ‫"به‌كۆتایی‌ داعش بایه‌خ‌و گرنگی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫مه‌سعود بارزانی‌ له‌ده‌ست ناچێت"‌و به‌بڕوای‌‬ ‫ئه‌و "بااڵنس����ی‌ كه‌س����ایه‌تی‌ بارزانی‌ له‌دوای‌‬ ‫ش����ه‌ڕی‌ داعش زۆر له‌مه‌ی‌ ئێس����تا به‌رزتر‬ ‫ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌بدول����ره‌زاق ش����ه‌ریف ئه‌ندام����ی‌ جڤاتی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ ،‬رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"ئێم����ه‌ كاتی‌ خۆش����ی‌ ه����ه‌ر ئه‌مانوت ئه‌م‬ ‫س����ه‌ردان‌و هاتوچۆیه‌ له‌به‌ر شه‌ڕی‌ داعشه‌‌و‬ ‫ئه‌وانه‌ ده‌هاتن����ه‌ الی‌ هێزه‌كان����ی‌ خۆیان‌و‬ ‫ده‌هاتنه‌ الی‌ تیمه‌كانی‌ خۆیان‌و ئێستاش كه‌‬ ‫دێنه‌ هه‌رێ����م هه‌روا ده‌كه‌ن‌و هه‌رده‌چنه‌ الی‌‬ ‫هێزه‌كانی‌ خۆیان"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و وه‌فدانه‌ ئه‌وه‌یان به‌الوه‌ گرنگ‬ ‫نییه‌ كه‌ ئه‌وان ك����ێ‌ ده‌بینن"‌و ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ له‌سه‌رده‌می‌ جۆرج بوشدا هاتوه‌‬ ‫له‌ئه‌نب����ار له‌خێمه‌یه‌كدا س����ه‌رۆك هۆزێكی‌‬ ‫بینیوه‌‪.‬‬ ‫شه‌ریف جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ "ئه‌و شاندانه‌ی‌‬ ‫واڵتانی‌ جیهان به‌پێی‌ پێداویس����تی‌ خۆیان‌و‬ ‫بۆ به‌س����ه‌ركردنه‌وه‌ی‌ هێزه‌كانیان له‌شه‌ڕی‌‬ ‫داعشدا هاتونه‌ته‌ هه‌رێم"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌ بارزانیش بۆ ئه‌وروپا‪،‬‬ ‫عه‌بدولره‌زاق شه‌ریف وتی‌ "ئه‌و سه‌ردانه‌ هه‌ر‬ ‫بۆ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ فۆكۆس‌و چاوی‌ خه‌ڵك له‌سه‌ر‬

‫ئێمه‌ له‌سه‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫كارمان نه‌كردو‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌گه‌ر شه‌ڕ‬ ‫نه‌بێت كه‌س‬ ‫دۆستایه‌تیمان‬ ‫ناكات‬

‫بارزانی‌و وەزیری بەرگریی کەنەدا‬ ‫ئه‌و بابه‌تی‌ ریفراندۆمه‌ی‌ كه‌ بۆ مه‌به‌س����ت ‌ی‬ ‫شه‌خسی‌ به‌كاریده‌هێنێت بگوێزێته‌وه‌ سه‌ر‬ ‫خودی‌ خۆی‌ كه‌ گوای����ه‌ ئه‌و له‌هه‌وڵدایه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش����دا كه‌ "پرس����ی‌ ریفراندۆم‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ به‌درێژایی‌ چوار بۆ پێنج ساڵه‌‬ ‫باس ده‌كرێت له‌الیه‌ن مه‌س����عود بارزانییه‌‌وە‬ ‫ه����ه‌ر ئ����ه‌و كات‌و ئێس����تاش وتومان����ه‌ كه‌‬ ‫كاك مه‌س����عود ئه‌م بابه‌ته‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫شه‌خسی‌ خۆیی‌‌و بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ حزبه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌كارده‌هێنێت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و بابه‌ته‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ بۆ ئیستیهالكی‌‬

‫نێوخۆییه‌ ئه‌وه‌نده‌ بۆ دروستكردنی‌ ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستان نییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌رچ����ی‌ ف����ازڵ به‌ش����اره‌تی‌ ئه‌ندام����ی‌‬ ‫سه‌ركردایه‌تی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ل����ه‌و بڕوایه‌دایه‌ ئه‌وه‌ بۆچونێك����ی‌ هه‌ڵه‌یه‌‬ ‫كه‌ پێی‌ وابێت ل����ه‌دوای‌ كۆتایهاتنی‌ داعش‬ ‫بایه‌خی‌ نێونه‌ته‌وه‌یی‌ بۆ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و‬ ‫بارزانی‌ رو له‌كه‌می‌‌و كوژانه‌وه‌ بكات‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "دۆس����تایه‌تی‌ ئێمه‌ له‌گه‌ڵ واڵتانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ له‌س����ه‌ر بنه‌م����ای‌ ش����ه‌ڕی‌ داعش‬ ‫پێكنه‌هێنراوه‌‌و ئێمه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كین كه‌ ده‌یان‬ ‫س����اڵه‌ په‌یوه‌ندی‌‌و دۆس����تایه‌تیمان له‌گه‌ڵ‬

‫ریکالم‬

‫واڵتانی‌ ده‌ره‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌ئێستاشدا كه‌ به‌ره‌و ریفراندۆم‌و‬ ‫دروس����تكردنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردستان ده‌چین‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانمان له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ش����ه‌ڕ‌و دور‬ ‫له‌ش����ه‌ڕ پته‌وت����ر ده‌كه‌ین له‌گ����ه‌ڵ واڵتانی‌‬ ‫دونیا"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ ك����رده‌وه‌ "ئێمه‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫كارمان نه‌ك����ردوه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر ش����ه‌ڕ نه‌بێت‬ ‫كه‌س دۆستایه‌تیمان ناكات"‪.‬‬ ‫فازڵ به‌ش����اره‌تی‌ ئاماژه‌ش به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫"دۆس����تایه‌تی‌ بارزانی‌ له‌گه‌ڵ سه‌ركرده‌كانی‌‬ ‫جیهان له‌كاتی‌ شه‌ڕی‌ داعشدا به‌فریای‌ گه‌لی‌‬

‫كوردستان كه‌وتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئ����ه‌و دۆس����تایه‌تیه‌ی‌ بارزانی‌ بو‬ ‫به‌گه‌وره‌ترین س����ه‌رمایه‌‌و گه‌وره‌ترین چه‌ك‬ ‫بۆ داكۆكیكردنی‌ گه‌لی‌ كوردس����تان له‌كاتی‌‬ ‫په‌الماردانی‌ تیرۆریس����تانی‌ داعش بۆ سه‌ر‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫به‌شاره‌تی‌ جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌ كه‌ به‌كۆتایی‌‬ ‫داعش ن����ه‌ك بایه‌خ‌و گرنگ����ی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‬ ‫مه‌س����عود بارزانی‌ له‌ده‌س����ت ناچێت به‌ڵكو‬ ‫به‌بڕوای‌ ئه‌و "بااڵنس����ی‌ كه‌سایه‌تی‌ بارزانی‌‬ ‫له‌دوای‌ ش����ه‌ڕی‌ داعش زۆر له‌مه‌ی‌ ئێس����تا‬ ‫به‌رزتر ده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬

‫وتیش����ی‌ "بارزانی‌ بۆت����ه‌ كه‌س����ایه‌تیه‌كی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‌و جیهانی‌‌و بارزانی‌ هه‌میش���� ‌ه‬ ‫به‌كه‌س����ێكی‌ ئاش����تیخواز‌و میان����ڕه‌و‌و‬ ‫دیموكراتیخواز له‌دونیا ناسراوه‌‌و دۆستایه‌تی‌‬ ‫بارزانی‌‌و خۆشه‌ویستی‌ بارزانی‌ له‌الی‌ هه‌مو‬ ‫سیاس����ه‌تمه‌داره‌كانی‌ دونی����ا ره‌نگدانه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌كه‌ی‌ خۆیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ئه‌نوه‌ر سه‌نگاوی‌ ئه‌ندامی‌ مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫كۆمه‌ڵی‌ ئیسالمی‌ كوردستان له‌و بڕوایه‌دایه‌‬ ‫كه‌ واڵتانی‌ دونیا ل����ه‌و كاتانه‌ی‌ كه‌ كاریان‬ ‫به‌هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌بێت‌و پرۆسه‌یه‌كی‌‬ ‫سیاس����ی‌‌و به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‌ تایبه‌تی‌ خۆیان‬ ‫دێته‌ پێش����ه‌وه‌ گرنگییه‌ك����ی‌ زیاتر به‌هه‌رێم‬ ‫ده‌د‌هن‌و چاوێك����ی‌ زیات����ر ده‌خه‌نه‌ س����ه‌ر‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ده‌سه‌اڵتدارانی‌ ئێمه‌ به‌بێ‌ به‌رنامه‌‬ ‫مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌ڵوێستانه‌دا كردوه‌‌و‬ ‫هه‌ربۆی����ه‌ له‌كۆتایی‌ ئه‌و كارانه‌دا بێ‌ ئه‌نجام‬ ‫لێیی‌ دێنه‌ ده‌ر"‪.‬‬ ‫سه‌نگاوی‌ جه‌غت ده‌كاته‌وه‌ "له‌و روداوانه‌دا‬ ‫سه‌ركرده‌كانی‌ كورد نه‌یانتوانیوه‌ سودێكی‌‬ ‫سیاس����ی‌ تۆماركراو له‌و واڵتان����ه‌ بكه‌ن كه‌‬ ‫له‌هه‌م����و قۆناغه‌كاندا هه‌رێمی‌ كوردس����تان‬ ‫ته‌نها به‌كارنه‌هێنرێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "به‌هۆی‌ شه‌ڕی‌ داعش����ه‌وه‌ چاوی‌‬ ‫جیهان خرابوه‌ س����ه‌ر هه‌رێم به‌ش����ێوه‌یه‌ك‬ ‫هاوكاری‌ ئه‌و الیه‌نانه‌ی‌ كه‌ هاوپه‌یمانێتیان‬ ‫هه‌ی����ه‌ دژی‌ داعش زیاتر بو‌و له‌گه‌ڵ كۆتایی‌‬ ‫داعش����دا ئه‌و بایه‌خ����ه‌ی‌ جیهانیش به‌هه‌رێم‬ ‫كه‌مده‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ سه‌ردانه‌كه‌ی‌ بارزانی‌ بۆ ئه‌وروپاش‪،‬‬ ‫ئه‌نوه‌ر س����ه‌نگاوی‌ وتی‌ "ئه‌وه‌ س����ه‌لماندنی‌‬ ‫ئه‌و قس����انه‌ی ئێمه‌یه‌ وه‌كو كۆمه‌ڵ كه‌ هیچ‬ ‫ئاماده‌سازییه‌كی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ هه‌م له‌ئاستی‌‬ ‫واڵتان����ی‌ ئه‌وروپ����ی‌‌و ه����ه‌م هه‌رێمایه‌تی‌‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌ نه‌كراوه‌ بۆ پرۆسه‌ی‌ ریفراندۆم‌و‬ ‫ئه‌م پرۆس����ه‌یه‌ پرۆس����ه‌یه‌كی‌ هه‌ڵكڕوزاوه‌‌و‬ ‫به‌ب����ێ‌ ئاماده‌س����ازییه‌كی‌ نێوده‌وڵه‌ت����ی‌‌و‬ ‫نێوخۆیی‌ ده‌ستی‌ پێكردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ده‌بو ئاماده‌كارییه‌كان به‌جۆرێك‬ ‫بن كه‌ خه‌ڵك نه‌ترس����ێت له‌م پرۆس����ه‌یه‌‌و‬ ‫وابزانێت كه‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم گرفتێكی‌‬ ‫تره‌و روی‌ تێده‌كات"‪.‬‬

‫نوێنه‌ران ‌ی كورد له‌به‌غدا‬ ‫له‌باره‌ی‌ ریفراندۆم ناكۆكن‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫هاوشێوه‌ی‌ نێوخۆی هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫نوێنه‌رانی‌ كورد له‌به‌غدا له‌باره‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفراندۆم له‌هه‌رێمی‌ كوردستان ناكۆكن‌و‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ پارتیش رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫"هیوادارم نوێنه‌رانی‌ كورد له‌ئاستی‌ متمانه‌ی‌‬ ‫پێشمه‌رگه‌‌و ئه‌و هه‌مو شه‌هیدانه‌ بن كه‌‬ ‫وه‌كو كورد داومانه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ش����واق ج����اف ئه‌ندام����ی‌ په‌رله‌مان���� ‌ی‬ ‫عێ����راق له‌فراكس����یۆنی‌ پارت����ی‌ به‌ئاوێن ‌هی‌‬ ‫راگه‌یان����د "به‌داخه‌وه‌ تائێس����تا فراكس����یۆنه‌‬ ‫كوردس����تانییه‌كان كۆنه‌بوینه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌و‌هی‌‬ ‫گفتوگ����ۆ بكه‌ی����ن له‌ب����ار‌هی‌ ئاماده‌كردن����ی‌‬ ‫الئیحه‌یه‌ك����ی‌ یاس����ایی‌ بۆ ئ����ه‌وه‌ی‌ له‌بار‌هی‌‬ ‫ریفراندۆم‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ كوردستانه‌وه‌ وه‌اڵمی‌‬ ‫ناحه‌زانی‌ كورد بده‌ینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هیوادارم نوێنه‌رانی‌ كورد له‌ئاستی‌‬ ‫متمانه‌ی‌ پێشمه‌رگه‌‌و ئه‌و هه‌مو شه‌هیدانه‌ بن‬ ‫كه‌ وه‌كو كورد داومان����ه‌‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و بابه‌ته‌‬ ‫بابه‌تێك����ی‌ حزبی‌ نیی����ه‌‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌هه‌مو‬ ‫گه‌لی‌ كورده‌وه‌ هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ش����واق جاف داوای‌ ئه‌وه‌ی‌ كرد كه‌ كێشه‌‬ ‫نێوخۆییه‌كانی‌ كوردستان چاره‌سه‌ر بكرێت تا‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر هه‌ڵوێستی‌ نوێنه‌رانی‌ كورد‬ ‫له‌به‌غدا دروست نه‌كات‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتی‌ له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ كرده‌وه‌ كه‌ "وه‌ك‬ ‫فراكس����یۆنی‌ پارت����ی‌ به‌ش����داری‌ كۆبونه‌وه‌‌و‬ ‫سه‌ردانیكردنی‌ هیچ س����ه‌ركرده‌یه‌كی‌ عێراقی‌‬ ‫ناك����ه‌ن ئه‌گه‌ر پێش����تر ئه‌جندای‌ س����ه‌ردان‌و‬ ‫قسه‌كانی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ نه‌زانن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌"ئێمه‌ ناچینه‌ ن����او كۆبونه‌وه‌ی ‌هك‌و‬ ‫سه‌ردانی‌ كه‌س����ێك ناكه‌ین كه‌ هێرش بكاته‌‬ ‫س����ه‌ر هه‌رێمی‌ كوردستان‌و س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫كورد"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌"ه����ه‌ر كۆبونه‌وه‌ی����ه‌ك‬ ‫له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ گه‌لی‌ كوردستان بێت ده‌چین‌و‬ ‫الریمان لێی‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ كۆبون����ه‌وه‌ی‌ چه‌ند فراكس����یۆنی‌‬ ‫كوردستانیش له‌گه‌ڵ عه‌ممار حه‌كیم‪ ،‬ئه‌شواق‬ ‫جاف وت����ی‌"زۆر به‌دره‌نگه‌وه‌ له‌ب����ار‌هی‌ ئه‌و‬ ‫س����ه‌ردانه‌وه‌ به‌فراكس����یۆنی‌ پارتی‌ وتراوه‌"‌و‬ ‫جه‌غتی‌ كرده‌وه‌ ك����ه‌ بۆ زۆرێك له‌كۆبونه‌وه‌‌و‬

‫سه‌ردانه‌كان به‌فراكس����یۆنی‌ پارتی‌ ناوترێت‌و‬ ‫وت����ی‌ "وه‌ك����و فراكس����یۆنی‌ پارتی‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫هه‌ندێك له‌و سه‌ردان‌و كۆبونه‌وانه‌ كۆمێنتمان‬ ‫هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫حاكم سامان فه‌تاح ئه‌ندامی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫له‌فراكس����یۆنی‌ یه‌كێتی‌‪ ،‬ل����ه‌و بڕوایه‌دایه‌ كه‌‬ ‫هه‌ر فراكس����یۆنه‌‌و گوزارشت له‌رای‌ سیاسی‌‌و‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی‌ سیاس����ی‌ خۆی‌ ده‌كات‌و وتی‌‬ ‫"له‌ناو فراكسیۆنه‌كانیش ده‌نگی‌ تر هه‌یه‌ كه‌‬ ‫بۆچونی‌ بریتیه‌ له‌رای‌ تایبه‌تی‌ خۆی‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا وتی"ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ هه‌ی����ه‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كان زۆر به‌ڕاشكاوانه‌ له‌باره‌ی‌ پرسی‌‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌ رای‌ خۆیان ده‌ربڕیوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و بۆچونانه‌ به‌الی‌ ئێمه‌وه‌ شتێكی‌‬ ‫ته‌ندروسته‌‌و راوبۆچونی‌ دیموكراسیه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ره‌تیك����رده‌وه‌ ك����ه‌ هی����چ یه‌كێ����ك‬ ‫له‌فراكسیۆنه‌كان چوبێتنه‌ ژێر كاریگه‌ری‌ هێز‌و‬ ‫كه‌سایه‌تیه‌ عێراقییه‌كان‌و وتی‌ "كۆبونه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫فراكسیۆنه‌كان له‌گه‌ڵ عه‌ممار حه‌كیم له‌باره‌ی‌‬ ‫ره‌واندنه‌و‌هی‌ ئه‌و مه‌ترس����یانه‌ بو كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫كورده‌ فه‌یلیه‌كان‌و كورده‌كانی‌ تری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫هه‌رێم بو‌و هه‌روه‌ها باسمان له‌ریفراندۆم كرد‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ تاچه‌ند بیر‌و بۆچونی‌ ئه‌وان‬ ‫له‌و باره‌یه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئێم ‌ه ده‌گونجێت"‪.‬‬ ‫حاكم س����امان وتیش����ی‌ "به‌داخ����ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌له‌گه‌ڵ فراكس����یۆنه‌كانی‌ ئێمه‌ چوبونه‌ الی‌‬ ‫حه‌كیم زیاتر وتاری‌ جیایان هه‌بو‌و به‌داخه‌وه‌‬ ‫گوزارش����تیان له‌ناوه‌ڕۆك����ی‌ كۆبونه‌وه‌ك����ه‌‬ ‫نه‌كرد"‪.‬‬ ‫جه‌غتیشی‌ كرده‌وه‌"ویس����تیان له‌و نێوه‌نده‌دا‬ ‫خۆیان به‌پاڵ����ه‌وان ده‌ربخه‌ن‌و الیه‌نه‌كانی‌ تر‬ ‫به‌دژی‌ پرۆسه‌كه‌ دابنێت"‪.‬‬ ‫كاوه‌ محه‌م����ه‌د ئه‌ندام����ی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫له‌فراكس����یۆنی‌ گۆڕان جه‌غت له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات����ه‌وه‌ كه‌"هیچ فراكس����یۆنێكی‌ كوردی‌‬ ‫نه‌چۆته‌ ژێر باری‌ هێز‌و سه‌ركرده‌ عێراقییه‌كان‬ ‫له‌مه‌س����ه‌له‌ی‌ ریفراندۆمی‌ كوردستان"‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌و قس����انه‌ له‌چوارچێو‌هی‌ ئ����ه‌و هه‌ڵمه‌ته‌‬ ‫ناڕه‌وا‌و ناڕاس����ته‌ دێت ك����ه‌ به‌تایبه‌تی‌ پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس����تان له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ده‌ستی‌ داوه‌تێ‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "درێژكراو‌هی‌ ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌یه‌ كه‌ چۆن‬ ‫هه‌ر كه‌س����ێك تێبینی‌ له‌سه‌ر ئه‌و ریفراندۆم‌و‬ ‫پرۆسه‌ حزبییه‌ هه‌بێت كه‌ مه‌سعود بارزانی‌‌و‬

‫پارتی‌ ده‌س����تیان داوه‌تێ‌‌و به‌هه‌مان ش����ێوه‌‬ ‫ده‌یانه‌وێ����ت ب����ۆ ته‌خوینكردن����ی‌ الیه‌نه‌كان ‌ی‬ ‫به‌رامبه‌ریان باس له‌وه‌ بكه‌ن كه‌ ئه‌و الیه‌نانه‌‬ ‫یان فاڵن فراكس����یۆن له‌به‌غدا چونه‌ته‌ سه‌ر‬ ‫بیروباوه‌ڕ‌و هه‌مان سیاسه‌تی‌ ئه‌و هێز‌و الیه‌نه‌‬ ‫عێراقییانه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش����ی‌ به‌وه‌ كرد "ئێمه‌ وه‌كو فراكسیۆنه‌‬ ‫كوردیی����ه‌كان زۆر په‌رۆش����ترین ب����ۆ ئه‌و‌هی‌‬ ‫كه‌ كورد ببێته‌ خاوه‌ن����ی‌ كیانی‌ خۆی‌ به‌اڵم‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئ����ه‌وه‌دا نین به‌م ش����ێوه‌ حزبی‌‌و بۆ‬ ‫موزایه‌ده‌‌و به‌بێ‌ ئه‌و‌هی‌ ریفراندۆم به‌دامه‌زراوه‌‬ ‫شه‌رعییه‌كاندا تێبپه‌ڕێت ئه‌و كاره‌ بكرێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئێم���� ‌ه له‌پارتی‌ زیات����ر داكۆكیمان‬ ‫له‌دروس����تكردنی‌ ده‌وڵه‌ت كردوه‌‪ ،‬به‌اڵم نه‌ك‬ ‫ده‌وڵه‌تێ����ك بۆ مه‌س����عود بارزانی‌ دروس����ت‬ ‫بكرێت‌و كه‌رامه‌ت����ی‌ مرۆڤی‌ تی����ادا پارێزراو‬ ‫نه‌بێت‌و خه‌ڵك له‌ده‌وڵه‌ته‌كه‌ هه‌ڵبێت"‪.‬‬ ‫جه‌م����ال كۆچه‌ر ئه‌ندام����ی‌ په‌رله‌مانی‌ عێراق‬ ‫له‌فراكس����یۆنی‌ یه‌كگرتو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ بۆ "كێش����ه‌ س����ه‌ره‌كییه‌كانی‌ كوردستان‬ ‫ك����ه‌ گرێدراوی‌ دوارۆژی‌ میلله‌تێك بێت نابێت‬ ‫ته‌فره‌قه‌‌و ناكۆكی‌ هه‌بێت‌و ش����ه‌رعیش رێگه‌‬ ‫به‌وه‌ نادات"‪.‬‬ ‫كۆچه‌ر جه‌غتیش له‌س����ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫"ئ����ه‌و ته‌فره‌قه‌یه‌ بۆته‌ خاڵ����ی‌ الوازی‌ كورد‬ ‫له‌به‌غ����دا‌و به‌غدا ئه‌و دۆخ����ه‌ ناكۆك ‌هی‌ الیه‌نه‌‬ ‫سیاسیه‌كانی‌ قۆستۆته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌ر فراكس����یۆنه‌ كوردییه‌كانیش‬ ‫به‌تایب����ه‌ت هه‌ردو الیه‌نه‌ س����ه‌ره‌كییه‌كه‌ ئه‌و‬ ‫هه‌له‌یان داوه‌ته‌ به‌غدا ك����ه‌ ئه‌و ناكۆكیان ‌هی‌‬ ‫نێوخ����ۆی‌ هه‌رێ����م‌و ره‌نگدان����ه‌و‌ه ‌ی له‌س����ه‌ر‬ ‫نوێنه‌رانی‌ كورد له‌به‌غدا بقۆزنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ك����ه‌ له‌كۆبونه‌وه‌ی‌‬ ‫س����ه‌رۆكی‌ فراكس����یۆنه‌كان له‌س����ه‌ر ئ����ه‌وه‌‬ ‫رێككه‌وتون كه‌ كێش����ه‌كانی‌ به‌غ����دا نه‌برێته‌‬ ‫به‌غدا‪.‬‬ ‫جه‌غتیش����ی‌ كرده‌وه‌ كه‌ وه‌ك فراكس����یۆنی‌‬ ‫یه‌كگرت����و داكۆكی‌ له‌ئه‌نجامدان����ی‌ ریفراندۆم‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‌و ب����ه‌و هۆیه‌ش����ه‌وه‌ چ له‌هه‌رێم����ی‌‬ ‫كوردستان‌و له‌به‌غدا روبه‌ڕوی‌ ئیرهابی‌ فیكری‌‬ ‫بونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هه‌ندێك هێز پێ����ی‌ وایه‌ كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ ئه‌وان����دا نه‌بیت ئه‌وا ئ����ه‌وا خائین‌و‬ ‫خۆفڕۆشیت"‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫نه‌سره‌دین سندی‌‪ :‬بارودوخێ‌ شنگالێ‌ نه‌هێته‌ چاره‌سه‌ركرن‬ ‫ئێزد ‌ی دێ‌ توش ‌ی كاره‌ساته‌كا مه‌زن بن‬ ‫ئا‪ :‬ئه‌كره‌م گولی‌‪ -‬دهوك‬ ‫نه‌سره‌دین سه‌عید سندی‌‪ ،‬وه‌زیر ل‬ ‫جڤاتا وه‌زیرێن هه‌رێما كوردستانێ‌‌و‬ ‫ی‬ ‫لسه‌ر پشكا یه‌كگرتووی‌ ئیسالم ‌‬ ‫كوردستان به‌رپرسێ‌ ده‌سته‌یا‬ ‫ی‬ ‫ده‌ڤه‌رێن كوردستانی‌ یێن ده‌رڤه‌ ‌‬ ‫ێ یدارێ‌ دا‬ ‫ئیدارا هه‌رێمێ‌ یه‌‪ ،‬دڤ ‌‬ ‫دگه‌ل ئاوێنه‌ به‌حس ل چه‌ندین‬ ‫ێ‬ ‫پرسا دكت‪‌،‬و دبێژیت گه‌ر بارودوخ ‌‬ ‫ێ‬ ‫شنگالێ‌ نه‌هێت ‌ه چاره‌سه‌ركرن د ‌‬ ‫ئێزدی‌ توشی‌ كاره‌ساته‌كا مه‌زن بن‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بریارا ئه‌نجامدا نا ریفراندومێ‌‬ ‫دنوكه‌ دا چه‌ند گونجای‌ بی‌؟‬ ‫نه‌سره‌دین س���ندی‪ :‬سه‌ر به‌خوبونا‬ ‫هه‌رێما كوردستانێ‌ خه‌ونا هه‌رتاكه‌كێ‌‬ ‫ك���ورده‌ وهه‌ر پێنگاڤ���ه‌كا به‌ره‌ڤ وی‌‬ ‫ب���واری‌ بچی���ت پێدڤیه‌ ه���ه‌ر كه‌س‌و‬ ‫ێ لێ‌ بكت‌و نابیت‬ ‫الیه‌نه‌ك پش���ته‌ڤانی ‌‬ ‫ژی‌ ڕیفراندوم بب���ت ملكێ‌ چ پارتان‬ ‫یان كه‌س���ه‌كێ‌‪ ،‬پێدڤیه‌ ئ���ه‌م هه‌می‌‬ ‫جدی‌ بین تاكو بش���ێن پشته‌ڤان بین‬ ‫بۆ ریفراندومێ‌‪ ،‬گه‌ر مه‌ ناكوكی‌ هه‌بن‬ ‫دڤێت چاره‌س���ه‌ركین‌و ئ���ه‌م كاره‌كی‌‬ ‫بكین ڤێ‌ ده‌س���ت كه‌فتێ‌ ژ ده‌س���ت‬ ‫نه‌دی���ن‪ ،‬چه‌ندین ج���اران ژ ئه‌گه‌رێ‌‬ ‫ناكوكیێن سیاس���ی‌ ده‌رفه‌تێن مه‌زن‌و‬ ‫گرنگ كوردان ژده‌س���ت داینه‌‪ ،‬شه‌رێ‌‬ ‫داعش بی‌ ئه‌گه‌ر گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ر خراب‬ ‫ببن‌و بهێن���ه‌ تێك دان‌و ئێ���زدی‌ ژی‌‬ ‫بكه‌ڤن به‌ر كاره‌ساتێن مه‌زن‌و رودانێن‬ ‫نه‌خوه‌ش‪ ،‬ل���ێ‌ ژ رویێ‌ نێڤ ده‌وله‌تی‌‬ ‫ڤ���ه‌‌و دبوارێ‌ دبلوماس���ی‌ دا چ جاران‬ ‫هوس���ا ده‌رفه‌ت بۆ ك���ودان نه‌هاتیه‌‪،‬‬ ‫ل���ه‌وا پێدڤیه‌ ب ده‌رف���ه‌ت وه‌ربگرین‪،‬‬ ‫لێ‌ نابی���ت ڕیفراندوم ببی���ت ئه‌گه‌ر‬ ‫كێشێن دیتر بهێنه‌ پشت گوه ئاڤێتن‪،‬‬ ‫پێدڤیه‌ ل الیه‌كێ‌ ئه‌م كێشێن ب ژیانا‬ ‫خه‌لكی‌ ڤه‌ گرێدای‌ چاره‌س���ه‌ربكین ژ‬ ‫الیه‌كێ‌ دیتر ڤه‌ پرس���ا ڕیفراندومێ‌ ب‬ ‫ڕێڤه‌ببین‪.‬‬

‫ئه‌نجامدان‪،‬ل����ێ‌ هند الی����ه‌ن دبێژن ل‬ ‫كه‌ركوكێ‌ ناهێته‌كرن؟‬ ‫نه‌سره‌دین سندی‪ :‬ژبه‌ری‌ ‪ 6‬هه‌یڤان‬ ‫مه‌ نڤیساره‌ك ئاراسته‌ی‌ جڤاتا وه‌زیران‬ ‫كریه‌ لسه‌ر ڤێ‌ پرسێ‌‪ ،‬ئه‌م دگه‌ل هندێ‌‬ ‫نه‌ ڕیفراندوم ل وان ده‌ڤه‌رێن كێش����ه‌‬ ‫لس����ه‌ر بهێتكرن‪ ،‬هه‌ر چه‌نده‌ هنده‌ك‬ ‫ئام����اژه‌ هه‌نه‌ ژ س����ه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ‌‬ ‫ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره‌ به‌شداریێ‌ دڕیفراندومێ‌‬ ‫ێ تانوكه‌ چ تش����ته‌ك فه‌رمی‌‬ ‫دابكن‪ ،‬ل ‌‬ ‫نه‌گه‌هش����تیه‌ مه‌‪ ،‬كیتابه‌ك بۆ هه‌می‌‬ ‫وه‌زاره‌ت‌و ده‌س����ته‌یێن سه‌ر ب جڤاتا‬ ‫وه‌زی����ران هاتی ‌ه ژ الیێ‌ س����ه‌روكاتیا‬ ‫هه‌رێم����ێ‌ ڤه‌ كو هاریكاربن بۆ س����ه‌ر‬ ‫خستنا ڕیفراندومێ‌‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ :‬وه‌ هه‌ماهه‌نگی����ه‌ك دگه‌ل‬ ‫كومسیونا هه‌لبژارتن‌و ڕاپرسیا هه‌رێمێ‌‬ ‫هه‌یه‌ لسه‌ر بابه‌تێ‌ ڕیفراندومێ‌ ل وان‬ ‫ده‌ڤه‌رێن مادێ‌ ‪140‬؟‬ ‫نه‌س����ره‌دین س����ندی‪ :‬كومس����یونا‬ ‫هه‌لبژارتن����ان ل ڕوژا ‪ 14‬حزیران����ێ‌‬ ‫س����ه‌ردانا مه‌ كریه‌‌و داخ����از كریه‌ كو‬ ‫هه‌ماهه‌نگ����ی‌ دناڤبه‌را م����ه‌دا هه‌بیت‬ ‫لس����ه‌ر پرس����ا ریفراندومێ‌‪ ،‬مه‌ژی‌ ژ‬ ‫ده‌س����ته‌یا ده‌ڤه‌رێن كوردستانی‌ یێن‬ ‫ده‌رڤ����ه‌ی‌ ئی����دارا هه‌رێم����ێ‌ لیژنه‌ك‬ ‫دروست كریه‌ كو هه‌ماهه‌نگ بیت دگه‌ل‬ ‫كومسیونێ‌‌و هه‌ر ده‌ما تشته‌ك نوی‌ ژ‬ ‫حكومه‌تێ‌ بۆمه‌ هات ئه‌م ئاماده‌بین‌و‬ ‫ئه‌ڤ لیژنه‌ ژی‌ دێ‌ س����ه‌ره‌دانا هه‌می‌‬ ‫ده‌ڤه‌رێن كوردس����تانی‌ یێ����ن ده‌رڤه‌ی‌‬ ‫ئیدارا هه‌رێمێ‌ كن بۆ ئه‌نجامدانا كارێ‌‬ ‫پێدڤی‌‪.‬‬

‫ئاوێن���ه‌‪ :‬ئه‌گ���ه‌ر هات���و ڕیفراندوم‬ ‫ل ده‌ڤه‌رێ���ن كێش���ه‌ لس���ه‌ر نه‌هێت ‌ه‬ ‫ئه‌نجامدان چ مه‌ترس���یه‌ك لسه‌ر وان‬ ‫ده‌ڤه‌ران هه‌یه‌؟‬ ‫نه‌س���ره‌دین س���ندی‪ :‬دڤ���ی‌ ده‌مێ‌‬ ‫دوماهیێ‌ دا هنده‌ك ڕاپورت یێت هه‌ین‬ ‫كو فشار لس���ه‌ر كه‌ركوكێ‌ زێده‌تر لێ‌‬ ‫هاتین���ه‌‪ ،‬هنده‌ك واڵت‌و الی���ه‌ن بزاڤا‬ ‫دكن كه‌ركوك‌و ده‌ڤه‌رێن دی‌ به‌شداریێ‌‬ ‫دراپرسیێ‌ دانه‌كن‪ ،‬له‌وا ل ڤێ‌ دوماهیێ‌‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬بری����ار هاتیه‌ دان ڕیفراندوم بزاڤا داعش ل وان ده‌ڤه‌ران زێده‌بیه‌‪،‬‬ ‫ی بهێت����ه‌ هێرش���ێن وان ل ده‌ڤه‌رێ سه‌نگه‌رێن‬ ‫ل ده‌ڤه‌رێ����ن ڤه‌قه‌تی����ا ‌‬

‫نه‌سره‌دین سندی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ی‌ لێ‌ دیاری‌‌و ئاشكرایه‌‪ ،‬ل ‌‬ ‫ێ‬ ‫ب هیچ ره‌نگه‌كی‌ نابیت ئه‌ڤ ده‌ڤه‌ره‌‬ ‫به‌شداری‌ ریفراندومێ‌ نه‌بن‪.‬‬

‫ی یێ‌ سیاسییان ‌ه‬ ‫ی یێ‌ هه‌ ‌‬ ‫ده‌نگێ‌ نه‌راز ‌‬ ‫كو ژم���ارا وان كێمه‌ نه‌یێ‌ وه‌التیان ب‬ ‫گشتی‌ یه‌‪.‬‬

‫ئاوێنه‌‪ :‬ب بوچونا وه‌ وه‌كو ده‌سته‌یا‬ ‫ێل‬ ‫ده‌ڤه‌رێن كێشه‌ لسه‌ر‪ ،‬ڕیفراندوم د ‌‬ ‫وان ده‌ڤه‌ران سه‌ركه‌ڤیت؟‬ ‫نه‌سره‌دین س���ندی‪ :‬ده‌ڤه‌رێن پێشتر‬ ‫ێ دا‌و كه‌تبین‬ ‫ێ عێراق ‌‬ ‫ێ سوپای ‌‬ ‫دده‌س���ت ‌‬ ‫ێ داعش‪،‬وپاشی‌ كونترولكرنا وان‬ ‫ده‌ست ‌‬ ‫ی ڤه‌‪ ،‬سومعه‌ته‌كا باش‬ ‫ێ پێشمه‌رگه‌ ‌‬ ‫ژالی ‌‬ ‫ێ دروست كریه‌‪،‬‬ ‫بۆ هه‌رێما كوردس���تان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كونترولكر ‌‬ ‫ێ پێش���مه‌رگ ‌ه ‌‬ ‫هه‌رجهه‌ك ‌‬ ‫ئارامی‌ بخوه‌ ڤه‌دیتیه‌‪ ،‬په‌قین‌و كوشتن‌و‬ ‫ڕه‌ڤاندن ل وان ده‌ڤ���ه‌ران گه‌له‌ك كێم‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌م ‌‬ ‫یو‌‬ ‫بی��� ‌ه ی���ان نه‌مایه‌‪ ،‬ژب���ه‌ر ‌‬ ‫ی هه‌بین‪،‬‬ ‫گه‌له‌ك كێش���ێن ب ڤی‌ ره‌نگ ‌‬ ‫ێ‬ ‫ێ به‌ل ‌‬ ‫له‌وا ئه‌ڤ ‌ه دێ‌ بیت ئه‌گه‌ر ده‌نگ ‌‬ ‫ێ س���ه‌ركه‌فتنێ‌ بینت ژ‬ ‫ب���ۆ ریفراندوم ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ نه‌خێر ل ده‌ڤه‌رێ كوردس���تان ‌‬ ‫ده‌نگ ‌‬ ‫ی ئی���دارا هه‌رێم���ێ‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫یێ���ن ده‌رڤه‌ ‌‬

‫ێ‬ ‫ێ د‌‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬پش���تی‌ ریفراندوم��� ‌‬ ‫ئێكس���ه‌ر ئه‌و ده‌ڤه‌ر‌ه ڤه‌گه‌رن س���ه‌ر‬ ‫هه‌رێمێ‌؟‬ ‫نه‌سره‌دین سندی‪ :‬قوناغێن دیتر هه‌ن ‌ه‬ ‫ی م ‌ه‬ ‫ێ ژ‌‬ ‫ی ریفراندومێ‌‪ ،‬بو ڤ ‌‬ ‫بۆ پش���ت ‌‬ ‫ێ‬ ‫پرۆژه‌ك لبه‌ره‌ ئاماده‌بكین بۆ حكومه‌ت ‌‬ ‫بۆ چه‌وانیا چاره‌كرنا كێش���ه‌یان ل وان‬ ‫ده‌ڤه‌ێ���ن ناكوك���ی‌ هه‌ی���ن‪ ،‬دگه‌ل دا‬ ‫چه‌ندی���ن نه‌ت���ه‌وه‌‌و پێكهاته‌یێن جودا‬ ‫هه‌نه‌‪ ،‬پێدڤی���ه‌ حكومه‌ت كاربكت وان‬ ‫ی بكت چونكی‌ ریفراندوم بۆ‬ ‫پێكهاتا راز ‌‬ ‫ێ هێته‌كرن‌و‬ ‫ێ د‌‬ ‫سه‌ر به‌خوبونا هه‌رێم ‌‬ ‫ڕیفراندوم ب���ۆ ڤه‌گه‌ریانا وان ده‌ڤه‌ران‬ ‫درێكێ‌ دایه‌‪ ،‬له‌وا ژ حكومه‌تا هه‌رێمێ‌‌و‬ ‫الیه‌نێن سیاسی‌ دهێت ‌ه خاستن‪ ،‬كاره‌ك‬ ‫ی‬ ‫وه‌س���ا بكن ئه‌ڤ پێكهاته‌‌و الیه‌ن ‌ه راز ‌‬ ‫ێ پێ‌ بكن د ئیدارا وان‬ ‫بن‌و به‌ش���داری ‌‬

‫جهێ‌ داخێ‌ یه‌ هه‌ر‬ ‫هێزه‌كێ‌ ل شنكالێ‌‬ ‫هێزه‌كا چه‌كداری‌‬ ‫ژ ئێزیدان دروست‬ ‫كریه‌‌و هه‌رهێزه‌ك بزاڤا‬ ‫دكت ئێزدییا بۆ خوه‌‬ ‫ڕاكێشیت‌و هه‌مێ‌ الیه‌نێن‬ ‫ل شنگال هێزێن چه‌كدار‬ ‫ژ ئێزدیان چێكرینه‌ وه‌كو‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ وپه‌كه‌كێ‌‌و‬ ‫حه‌شدا شه‌عبی‌‬ ‫ده‌ڤه‌ران دا‪ ،‬چونكی‌ خوه‌نابینن به‌شدار‬ ‫ێ‬ ‫د ئی���دارا ده‌ڤه‌رێن خ���وه‌دا‪ ،‬ل ده‌م ‌‬ ‫ێ ژی‌ من ئه‌ڤ ‌ه‬ ‫سه‌ره‌دانا خو بۆ كه‌ركوك ‌‬ ‫گوت ‌ه پارێزگارێ‌ كه‌ركوكێ‌‪.‬‬ ‫ێ ی���ا‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬حكومه‌ت���ا هه‌رێم��� ‌‬ ‫ی كریه‌ ب���ۆ ڤه‌گه‌راندنا ده‌ڤه‌رێن‬ ‫پێدڤ ‌‬ ‫ی‬ ‫ڤه‌قه‌تی���ای‌؟‌و دس���الێن ده‌رب���از بو ‌‬ ‫دا كه‌مت���ه‌ر خه‌می‌ هاتی ‌ه كرن لس���ه‌ر‬ ‫ڤه‌گه‌راندنا وان ده‌ڤه‌ران؟‬ ‫ێ داخێ‌ یه‌‌و‬ ‫نه‌سره‌دین س���ندی‪ :‬جه ‌‬ ‫ێ‬ ‫راستیه‌كا ته‌حلە‌وه‌كو پێدڤی‌ حكومه‌ت ‌‬ ‫ی ده‌ما‬ ‫كاره‌ك وه‌س���ا نه‌كری���ه‌‪ ،‬هه‌م��� ‌‬ ‫داخازییا ڤه‌گه‌راندن���ا وان ده‌ڤه‌ران ل‬ ‫ی‬ ‫دوماهیا داخازیێن سه‌ركردایه‌تیا كورد ‌‬ ‫دابین‪ ،‬ئه‌وله‌ویه‌تا داخازییا پێك دهات‬ ‫ژ بودجه‌ی‌‌و موچ���ه‌ی‌‪ ،‬موچه‌‌و بودج ‌ه‬ ‫ی‬ ‫گرنگتربین ل ده‌ڤ سه‌ركردایه‌تیا كورد ‌‬ ‫ی‬ ‫ژ كه‌ركوك���ێ‌‌و ده‌ڤه‌رێن كوردس���تان ‌‬ ‫ێ دا‪ ،‬ئه‌ڤ ‌ه‬ ‫یێن ده‌رڤه‌ی‌ ئی���دارا هه‌رێم ‌‬ ‫ی بریمه‌ر ئاشكراكر‬ ‫دبیرهاتنێن خوه‌دا ژ ‌‬ ‫ی ل جهێ‌ داخازا‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تیا كورد ‌‬

‫‪7‬‬

‫ێ داخازا زێده‌كرنا‬ ‫ڤه‌گه‌راندن���ا كه‌ركوك ‌‬ ‫میزانیا خو‌ه كرینه‌‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ :‬هه‌بونا په‌كه‌كێ‌‌و حه‌ش���دا‬ ‫ی چه‌وا دبینن ل شنگالێ‌؟‬ ‫شه‌عب ‌‬ ‫ێ داخێ‌ یه‌ هه‌ر‬ ‫نه‌سره‌دین سندی‪ :‬جه ‌‬ ‫ێ ل شنكالێ‌ هێزه‌كا چه‌كداری‌ ژ‬ ‫هێزه‌ك ‌‬ ‫ئێزیدان دروست كریه‌‌و هه‌رهێزه‌ك بزاڤا‬ ‫ێ‬ ‫دكت ئێزدییا بۆ خوه‌ ڕاكێشیت‌و هه‌م ‌‬ ‫الیه‌نێن ل ش���نگال هێزێ���ن چه‌كدار ژ‬ ‫ی‬ ‫ئێزدیان چێكرین ‌ه وه‌كو پارتی‌‌و یه‌كێت ‌‬ ‫وپه‌كه‌كێ‌‌و حه‌ش���دا ش���ه‌عبی‌‪ .‬هه‌بونا‬ ‫ڤان هه‌می‌ هێزان ل جهه‌كی‌ مه‌ترسییا‬ ‫توشبون‌و دروست بونا ئالوزیان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫ی هێزێن‬ ‫ل���ه‌وا مه‌ داخ���از كریه‌ هه‌م��� ‌‬ ‫ی ده‌ركه‌ڤن‌و كێش���ێن‬ ‫چه‌ك���دار ژ باژار ‌‬ ‫ێ‬ ‫خوه‌ یێن سیاسی‌ ژی‌ ب دانوستاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫ی توش ‌‬ ‫ی ئێزد ‌‬ ‫چاره‌س���ه‌ركن‪ ،‬چونك ‌‬ ‫كاره‌س���اته‌كا م���ه‌زن بوین���ه‌‪‌،‬و ئه‌گه‌ر‬ ‫بارودوخێ‌ شنگالێ‌ نه‌هێت ‌ه چاره‌سه‌ركرن‬ ‫ی یا‬ ‫ی كاره‌ساته‌ك د ‌‬ ‫ی توش ‌‬ ‫دبیت ئێزد ‌‬ ‫ی هه‌می‌ الیه‌نان هێز‬ ‫م���ه‌زن ببن‪ ،‬چونك ‌‬ ‫ی‬ ‫ژ ئێزدی���ان چێكریه‌ گه‌ر خودێ‌ نه‌كر ‌‬ ‫ی ئێك ببن ره‌نگ ‌ه‬ ‫ئه‌ڤ هێزه‌ روی‌ ب رو ‌‬ ‫كاره‌ساتا دروست كن‪.‬‬ ‫ێ‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ناكوكیێ���ن پارتی‌‌و په‌كه‌ك ‌‬ ‫ێ به‌ره‌ڤ‬ ‫ێ دێ‌ ش���نگال ‌‬ ‫لسه‌ر ش���نگال ‌‬ ‫كیڤ ‌ه بن؟‬ ‫نه‌س���ره‌دین س���ندی‪ :‬هه‌ر الیه‌نه‌ك‬ ‫ێ‬ ‫ی ژالی ‌‬ ‫دزانی���ت كه‌مته‌ر خه‌م���ی‌ هه‌ب ‌‬ ‫پارت���ی‌ ڤه‌ ژبۆ پاراس���تنا ش���نگالێ‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ی باش���تر ئاماده‌كار ‌‬ ‫ی ب‌‬ ‫ی پێدڤ ‌‬ ‫چونك ‌‬ ‫هاتبان كرن بۆ به‌رسینگرتنا رێكخراوا‬ ‫ێ پێدڤیه‌ په‌كه‌ك ‌ه‬ ‫تیرورستییا داعش‪ ،‬ل ‌‬ ‫ێ چول بكت‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ كاره‌ك‬ ‫شنگال ‌‬ ‫ێ وێ‌ ب دوماهیك‬ ‫ێ ماده‌م ئه‌رك ‌‬ ‫باشكر ل ‌‬ ‫ێ ڤاال بكت‪ ،‬كا‬ ‫هاتی ‌ه پێدڤیه‌ ش���نگال ‌‬ ‫ی‬ ‫چه‌وا پێش���مه‌رگه‌ چو كوبانێ‌‌و پشت ‌‬ ‫ێ وان جاره‌كا‬ ‫دوماهی���ك هاتنا ئه‌رك��� ‌‬ ‫دیتر ڤه‌گه‌ریان هه‌رێمێ‌‪‌،‬و هاتنا حه‌شدا‬ ‫ی ئه‌گه‌ره‌ك زێده‌تر شنگال‬ ‫ی ب‌‬ ‫ش���ه‌عب ‌‬ ‫ێ‬ ‫داب���ه‌ش بیت به‌لكو ه���ه‌ر هێزه‌كا و ‌‬ ‫ێ بویه‌ خ���ودان جهه‌ك‪ ،‬پێدڤی ‌ه‬ ‫ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫ناكوكیێن ناڤبه‌را الیه‌نێن سیاسی‌ بهێت ‌ه‬ ‫ێ‬ ‫چاره‌سه‌ركرن داكو ئارامی‌ بۆ ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ێ ژ‌‬ ‫ڤ ‌ه گه‌ریت‌و خه‌لك���ێ‌ دێ‌ ده‌ڤه‌ر ‌‬ ‫ڤه‌گه‌رن سه‌ر جه ومالێن خوه‌‪.‬‬

‫هه‌ردو حزبی دیموكرات پشتگیر ‌ی ریفراندۆم ده‌كه‌ن‬

‫"پێش ئه‌و‌هی‌ ئێمه‌ بیر له‌سه‌ربه‌خۆی ‌ی بكه‌ینه‌وه‌ پێویسته‌ كورد له‌ناوخۆیدا یه‌كگرتو بێت"‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫هه‌ردو حزبی‌ دیموكرات ‌ی كوردستان ‌ی‬ ‫ئێران‌و حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫پشتگیری‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم ده‌ك ‌هن‌و‬ ‫پێیان وایه‌ هه‌مو كاتێك گونجاو‌ه بۆ ماف ‌ی‬ ‫چاره‌ ‌ی خۆنوسین‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ ده‌فته‌ر ‌ی‬ ‫سیاس ‌ی حزبی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫ده‌ڵێت "ئه‌گه‌ر الیه‌ن ‌ه سیاسیه‌كانی‌‬ ‫ناوخۆی‌ هه‌رێم له‌سه‌ر ریفراندۆم‬ ‫رێكنه‌كه‌ون ئه‌وا ئه‌و پرۆسه‌ی ‌ه ناته‌واو‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ ده‌فت���ه‌ر ‌ی سیاس��� ‌ی حزب��� ‌ی‬ ‫دیموكرات���ی‌ كوردس���تانی‌ ئێ���ران‪ ،‬كه‌ریم‬ ‫په‌روێ���زی‌ له‌باره‌ی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ ریفراندۆم‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند"گشتپرس ‌ی ماف ‌ی هه‌مو‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك��� ‌ه به‌تایبه‌ت ‌ی نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ كورد‬ ‫ئێمه‌ش وه‌كو حزبی‌ دیموكرات ‌ی كوردستان ‌ی‬ ‫ئێران پش���تگیر ‌ی ریفراندۆم ده‌كه‌ین ‪،‬به‌اڵم‬ ‫بۆ سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ ئایا كاته‌كه‌ ‌ی گونجاو‌ه‬ ‫یاخود نا ئه‌وه‌ی���ان په‌یوه‌ندی‌ به‌خۆیانه‌و‌ه‬ ‫هه‌یه‌‌و الیه‌ن ‌ه سیاس���یه‌كان پێویس���ت ‌ه ئه‌و‬ ‫بریار‌ه بده‌ن له‌س���ه‌ر كاتێك���ی‌ دیار ‌ی كراو‬ ‫رێكبكه‌ون ئێم ‌ه ناتوانین تیبینیمان هه‌بێت‬ ‫له‌سه‌ر كاته‌كه‌ ‌ی "‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌پشتگیر ‌ی نه‌كردنی‌ واڵتان ‌ی بكه‌ین واڵتان پێمان بڵێن فه‌رمو ئه‌وجا ئێم ‌ه‬ ‫دراوسێ‌و ئه‌مریكا بۆ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم ده‌س���تبكه‌ین به‌چاره‌ی‌ خۆنوسین‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد ك���ه‌وا "ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ به‌ستراوه‌ته‌وه‌ به‌ئیراده‌ ‌ی كورده‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ ‌ی ده‌فته‌ر ‌ی سیاس���ی‌ حزب ‌ی‬ ‫كورد چاوه‌ڕیی ئه‌وه‌ بكات واڵتانی‌ ده‌ره‌و‌ه‬ ‫پێ ‌ی بڵین ئه‌وه‌ به‌رژه‌وه‌ندیته‌‌و ئه‌نجامی‌ بد‌ه دیموكرات ئه‌وه‌ش���ی‌ خسته‌رو كه‌وا "له‌هیچ‬ ‫ئه‌وا هه‌رگیز ناگاته‌ هیچ مه‌به‌س���تێك هیچ ش���وێنكی‌ دونی���ا جیابون���ه‌وه‌و ده‌وڵه‌ت‬ ‫جۆره‌ مافێكیش به‌ده‌س���تناهێنێت‪ ،‬چونك ‌ه دروس���ت كردن ئاس���ان نی��� ‌ه له‌قۆناغێك ‌ی‬ ‫كورد له‌باكور‌و باش���ور‌و رۆژئاوا‌و رۆژهه‌اڵت پێش ده‌وڵه‌ت بچیت ‌ه ناو قۆناغێكی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫خه‌باتی‌ ك���ردوه‌و هه‌م���و واڵتانیش ناڕاز ‌ی بونه‌وه‌‌و له‌نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان نوێنه‌ر ‌ی‬ ‫بونه‌‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ نابێت ئێمه‌ چاوه‌ڕیی ئه‌و‌ه خۆت هه‌بێ���ت‌و له‌هه‌مو دونی���ادا واڵتێك ‌ی‬

‫پێشمەرگەی حزبی دیموکرات‬ ‫دیكه‌ له‌دایك بێت‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ ره‌سم ‌ی‬ ‫بناس���رێت زۆر ئاساییه‌ ئه‌گه‌ر كێشه‌شی‌ بۆ‬ ‫دروست بكرێت "‪.‬‬ ‫هه‌ر س���ه‌باره‌ت به‌ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم‪،‬‬ ‫حزب���ی‌ دیموكرات���ی‌ كوردس���تان جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌وا پێویسته‌ پێش‬ ‫ریفراندۆم الیه‌نه‌كان بگه‌ن ‌ه رێكه‌وتن ئه‌گینا‬ ‫ئه‌و پرۆس���ه‌ی ‌ه ناته‌واو ده‌بێ���ت‪ ،‬قادر وریا‬ ‫ئه‌ندام ‌ی ده‌فته‌ری‌ سیاس ‌ی حزبی‌ دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردستان بۆ ئاوێنه‌ وتی‌ "ئێم ‌ه وه‌كو حزب ‌ی‬

‫دیموكراتی‌ كوردستا رێز ده‌گرین له‌ئیراده‌ ‌ی‬ ‫خه‌ڵكی‌ باش���وری‌ كوردس���تان ب���ۆ دیاری‌‬ ‫كردنی‌ مافی‌ چاره‌ی‌ خۆنوس���ین‌و به‌ده‌ست‬ ‫هێنانی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ئیراده‌یه‌ س���ه‌ركه‌وتو بێت پێویس���ت ‌ه كار‬ ‫بكرێت بۆ ته‌بایی‌ نێوان هێز‌ه سیاسیه‌كان‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێش���ه‌كانی‌ پرۆس���ه‌ ‌ی‬ ‫سیاسی‌ هه‌رێم "‪.‬‬ ‫ناوب���راو پێ���ی‌ وای���ه‌ "ئه‌گ���ه‌ر واڵتانی‌‬ ‫دراوسێ‌و ده‌ره‌وه‌ش پشتیوانی‌ بكه‌ن ئه‌وا‬

‫كورد له‌باكور‌و باشور‌و‬ ‫رۆژئاوا‌و رۆژهه‌اڵت‬ ‫خه‌باتی‌ كردوه‌و هه‌مو‬ ‫واڵتانیش ناڕاز ‌ی بونه‌‪،‬‬ ‫هه‌ر بۆیه‌ نابێت ئێم ‌ه‬ ‫چاوه‌ڕیی ئه‌و‌ه بكه‌ین‬ ‫واڵتان پێمان بڵێن‬ ‫فه‌رمو ئه‌وجا ئێم ‌ه‬ ‫ده‌ستبكه‌ین به‌چاره‌ ‌ی‬ ‫خۆنوسین‬

‫قادر وریا ته‌كید له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ئه‌و پرۆسه‌یه‌ به‌ئاسانی‌ سه‌ركه‌وتو ده‌بێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێنن���ه‌وه‌ بۆ رابردو دوای‌ كه‌وا "پێش ریفراندۆم پێویس���ته‌ په‌رله‌مان‬ ‫پرۆسه‌ی‌ ئازادی‌ كاتێك په‌رله‌مان پێكهات‌و كارا بكرێت���ه‌وه‌‌و گوزه‌رانی‌ هاواڵتیان باش‬ ‫حكومه‌ت دروس���ت بو ئه‌وان پش���تیوان‌و بكرێت‌و زه‌مینه‌یه‌كی‌ باش بۆ ئه‌و پرۆسه‌یه‌‬ ‫هاوكار نه‌بون‪ ،‬به‌ڵكو كورد خۆی‌ بریاریداو بڕه‌خس���ێت ئه‌و كاته‌ ریفراندۆم سه‌ركه‌وتو‬ ‫ئه‌وانی���ش ناچار بون قبوڵ���ی‌ بكه‌ن‪ ،‬هه‌ر ده‌بێ���ت هه‌روه‌ها پێویس���ته‌ هه‌مو الیه‌نه‌‬ ‫بۆیه‌ پێش ئه‌و‌هی‌ ئێمه‌ بیر له‌سه‌ربه‌خۆیی‌ سیاسیه‌كان له‌سه‌ر ریفراندۆم یه‌كگرتو بن‪،‬‬ ‫بكه‌ین���ه‌و‌ه پێویس���ته‌ ك���ورد له‌ناوخۆیدا ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر الیه‌نێك یان زیاتر به‌تایبه‌تی‌‬ ‫یه‌كگرتو بێت‌و هیزه‌ سیاسیه‌كانیش بگه‌نه‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ئه‌گه‌ر پشتگیر ‌ی نه‌كات‬ ‫ئه‌وا ئه‌و پرۆسه‌یه‌ ناته‌واو ده‌بێت"‪.‬‬ ‫رێكه‌وتن"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫كارنامه‌ ‌ی ئابوری‌ كابین ‌هی‌ هه‌شته‌م‪:‬‬

‫هه‌ژاره‌كانی‌ هه‌ژارتر‌و ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان ‌ی ده‌وڵه‌مه‌ندتر كرد‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫زیاتر لە‌سێ‌ ساڵ‌ به‌سه‌ر پێكهێنانی‌‬ ‫كابینه‌ی‌ هه‌شته‌می‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستاندا به‌سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫"نێچیرڤان بارزانی‌" تێده‌په‌ڕێت‪،‬‬ ‫نێچیرڤان له‌رێوره‌سمی‌ سوێندخواردنیدا‬ ‫له‌په‌رله‌مان به‌ڵێنی‌ دا كه‌ له‌ماوه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫كابینه‌یه‌دا گه‌شه‌ی‌ ئابوری‌ به‌دیبهێنێت‌و‬ ‫گوزه‌رانی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستانیش باشتر‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم كابینه‌كه‌ی‌ ئه‌و له‌م سێ‌‬ ‫ساڵه‌دا چی‌ كرد؟ ئابوریناسێك ده‌ڵێت‬ ‫"كابینه‌ی‌ هه‌شته‌می‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان له‌ئابوریدا گه‌وره‌ترین‬ ‫شكستی‌ هێناو وه‌به‌رهێنانی‌ په‌كخست"‪.‬‬ ‫مامۆس���تای‌ زانك���ۆ‌و ئابورین���اس‪،‬‬ ‫د‪.‬نیاز نه‌جمه‌دین س���ه‌باره‌ت به‌كابینه‌ی‌‬ ‫هه‌شته‌می‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‌و كارنامه‌ی‌‬ ‫ئابورییه‌ك���ه‌ی‌ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د‬ ‫كابینه‌ی‌ هه‌ش���ته‌می‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان له‌بواری‌ ئابورییدا بریتییه‌‬ ‫له‌زنجیره‌یه‌ك شكستی‌ گه‌وره‌ی‌ هێناوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "له‌س���ایەی‌ ئه‌م كابینه‌یه‌دا بێ‌‬ ‫بازاڕییه‌كی‌ گه‌وره‌ روی‌ له‌كوردستان كرد‪،‬‬ ‫رێ���ژه‌ی‌ بێكاری‌ به‌رز بۆوه‌‪ ،‬بێ‌ موچه‌یی‌‬ ‫ده‌س���تیپێكرد‌و ژماره‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ چونه‌‬ ‫هێڵی‌ ه���ه‌ژاری‌‌و خوار هێڵی‌ هه‌ژارییه‌وه‌‬ ‫زیادیان كرد‪ ،‬وه‌به‌رهێنان پاشه‌كش���ێی‌‬ ‫گه‌وره‌ی‌ كرد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زیات���ر گه‌ش���ه‌ی‌ ئابوری‌‬ ‫له‌سێكته‌ردا رویدا كه‌ ئه‌ویش سێكته‌ری‌‬ ‫نه‌وت ب���و‪ ،‬كه‌رته‌كانی‌ دیك���ه‌ په‌راوێز‬ ‫خراون‪ ،‬ئۆباڵی‌ ئه‌م دۆخه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و پالنه‌كانی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫هه‌ش���ته‌م‌و ئاماده‌نه‌بونی‌ كاربه‌ده‌ستانی‌‬ ‫ئه‌و كابینه‌یه‌ كه‌ده‌رفه‌ت بۆ وه‌به‌رهێنان‬ ‫بڕه‌خسێنن"‪.‬‬ ‫به‌ڵێنه‌كانی‌ نێچیرڤان بارزانی‌ سه‌باره‌ت‬ ‫به‌باشتر كردنی‌ گوزه‌ران‌و به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاستی‌ بژێویی‌ ژیان نه‌ك هه‌ر له‌سایه‌ی‌‬ ‫ئ���ه‌م كابینه‌ی���ه‌دا نه‌هات���ه‌دی‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌سێ‌ س���اڵی‌ رابردودا له‌بواری‌‬ ‫ئابوری‌ رویدا‪ ،‬داخورانی‌ یه‌كجاری‌ چینی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���ت بو له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ نه‌دان���ی‌ موچ���ه‌و نزمبونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاستی‌ بژێویی‌ ژیان‌و توانای‌ كڕینه‌وه‌‪.‬‬ ‫د عیزه‌ت س���ابیر‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌‬ ‫ئابوری‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان كارنامه‌ی‌‬ ‫ئابوری‌ كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م به‌كارنامه‌یه‌كی‌‬ ‫ره‌ش ناوده‌بات‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "هه‌رچه‌نده‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تای‌ پێكهێنان���ی‌ كابینه‌كه‌وه‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك چاكس���ازی راگه‌یه‌ندرا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫تا ئێس���تا وه‌ك پێویست به‌رهه‌می‌ ئه‌م‬ ‫چاكسازییه‌مان نه‌بینیوه‌‌و دیار نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و چاكس���ازیانه‌ی‌ كابینه‌ی‌‬

‫له‌سایەی‌ ئه‌م كابینه‌یه‌دا‬ ‫بێ‌ بازاڕییه‌كی‌ گه‌ور‌ه‬ ‫روی‌ له‌كوردستان كرد‬ ‫رێژه‌ی‌ بێكاری‌ به‌رز‬ ‫بۆوه‌‪ ،‬ب ‌ێ موچه‌ی ‌ی‬ ‫ده‌ستیپێكرد‌و ژماره‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ چون ‌ه هێڵ ‌ی‬ ‫هه‌ژاری‌‌و خوار هێڵ ‌ی‬ ‫هه‌ژارییه‌وه‌ زیادیان‬ ‫كرد‪ ،‬وه‌به‌رهێنان‬ ‫پاشه‌كشێ ‌ی‬ ‫گه‌وره‌ی‌ كرد‬ ‫هه‌شته‌م ده‌یكات هاوسه‌نگ نین‌و خه‌ڵك ‌ی‬ ‫ه���ه‌ژار هه‌ژارت���ر ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫ده‌وڵه‌مه‌نتر ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌‬ ‫منه‌ بۆ كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م"‪.‬‬ ‫له‌س���ایه‌ی‌ كابین���ه‌ی‌ هه‌ش���ته‌مدا‪،‬‬ ‫وه‌به‌رهێنان له‌پاشه‌كش���ه‌ی‌ به‌رده‌وامدا‬ ‫ب���و‪ ،‬ده‌یان پ���ڕۆژه‌ راگی���ران‌و زۆربه‌ی‌‬ ‫ئه‌وانه‌ش���ی‌ س���ه‌ر به‌كه‌رت���ی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫راسته‌قینه‌ن ناڕازین له‌وه‌ی‌ بازاڕ بۆ چه‌ند‬ ‫كۆمپانیایه‌كی‌ گه‌وره‌ی‌ سه‌ر به‌دو حیزبی‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار قۆرخ كراوه‌ ‪ ،‬دنیاز نه‌جمه‌دین‬ ‫پێیوایه‌ چۆنیه‌تی‌ مامه‌ڵه‌كردنی‌ كابینه‌ی‌‬ ‫هه‌ش���ته‌م له‌گه‌ڵ‌ به‌ڵێنده‌ران نادروست‬ ‫ب���و‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "حكومه‌ت ده‌س���تی‌ بۆ‬ ‫پاره‌ی‌ پاشه‌كه‌وتی‌ خه‌ڵكی‌ له‌بانكه‌كاندا‬ ‫ب���رد‌و ئه‌و هه‌م���و به‌ڵێنان���ه‌ی‌ داویه‌تی‌‬ ‫بە‌به‌ڵێنده‌ران نه‌یبردوته‌سه‌ر"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ترس‌و دڵه‌ڕاوكێیه‌كی‌ زۆر‌و‬ ‫ملمالنێیه‌ك���ی‌ سیاس���ی‌ زۆر هه‌ب���وه‌‌و‬ ‫قۆرخكاری‌ ئیداری���ی‌ له‌الیه‌ن گروپێكی‌‬ ‫دیارك���راوه‌وه‌ جوڵ���ه‌ی‌ وه‌به‌رهێنانیان‬ ‫په‌كخست"‪.‬‬ ‫له‌به‌ارمبه‌ریش���دا‪ ،‬ئه‌وان���ه‌ی‌ داكۆكی‌‬ ‫له‌كارنامه‌ی‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م ده‌كه‌ن‬

‫نێچیرڤان بارزانی‬ ‫پێیانوایه‌ هۆكاری‌ پاشه‌كش���ه‌ی‌ ئابور ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌سێ‌ س���اڵی‌ رابردودا‪ ،‬دابه‌زینی‌ نرخی‌‬ ‫نه‌وت‌و هه‌ڵگیرس���انی‌ ش���ه‌ڕی‌ داعش‌و‬ ‫بڕینی‌ بودجه‌و موچه‌ له‌الیه‌ن به‌غداوه‌‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ پارت���ی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬شیرین حوس���نی‌ ڕه‌مه‌زان‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ س���ه‌رجه‌می‌‬ ‫ی له‌هه‌رێمی‌‬ ‫ئه‌و دۆخ���ه‌ی‌ ئابورییه‌ی‌ ڕو ‌‬ ‫كوردس���تان ك���ردوه‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫كێش���ه‌و ملمالنێكانی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ عێراقی‌‪،‬‬ ‫ئه‌و وت���ی‌ "چه‌ند هۆكارێ���ك هه‌بوه‌ بۆ‬ ‫پاشه‌كش���ه‌ی‌ ئاب���وری‌‪ ،‬وه‌ك بڕین���ی‌‬ ‫موچه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان به‌بڕیارێك‬ ‫له‌الیه‌ن سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ پێشوی‌ عێراق‬ ‫ن���وری‌ مالیكی‌‌و هاتنی‌ ش���ه‌ڕی‌ داعش‌و‬ ‫دابه‌زین���ی‌ نرخ���ی‌ نه‌وت‪ ،‬ك���ه‌ هۆكاری‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ بون كاری‌ كرده‌ س���ه‌ر كارو‬ ‫پڕۆژه‌كانی‌ كابینه‌ی‌ هه‌شته‌م‌و خه‌ڵكی‌‬ ‫توشی‌ قه‌یرانی‌ دارایی‌ كردوه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و په‌له‌مانتاری‌ پارت���ی‌ جه‌ختیش‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ كابینه‌ی‌‬ ‫حه‌وت زۆرباش بوه‌‌و هیچ كێش���ه‌یه‌كی‌‬

‫ئابوری‌ نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا‬ ‫كابین���ه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م به‌مدوایی���ه‌ چه‌ند‬ ‫گرێبه‌سێكی‌ باش���یان ئه‌نجامداوه‌ وه‌ك‬ ‫گرێبه‌س���ت له‌گه‌ڵ‌ كۆمپانیای‌ ڕۆزنه‌فتی‌‬ ‫روس���ی‌ كه‌ له‌ڕوی‌ سیاس���ی‌‌و ئابوریه‌وه‌‬ ‫كاریگه‌ری‌ باش���ی‌ ده‌بێت كه‌لە‌داهاتودا‪،‬‬ ‫به‌تایب���ه‌ت كه‌ ئێمه‌ له‌به‌رده‌م پرس���ی‌‬ ‫ریفراندۆمداین"‪.‬‬ ‫به‌اڵم زۆرێك له‌ئابوریناس���ان پێانوایه‌‬ ‫سه‌رچاوه‌ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ قه‌یرانی‌ ئابوری‌‬ ‫له‌وه‌دایه‌ كه‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م ئابوری‌‬ ‫به‌الیه‌وه‌ ئه‌وله‌ویه‌ت نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫د نیاز جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌كابینه‌ی‌ هه‌شته‌مدا ئه‌وله‌ویه‌ت نه‌دراوه‌‬ ‫به‌كارنامه‌ی‌ ئابوری‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كۆمه‌ڵێك‬ ‫به‌رژه‌وه‌ن���دی‌‌و پاڵن���ه‌ری‌ دیكه‌ هه‌ن كه‌‬ ‫زۆر زاڵ���ن به‌س���ه‌ر نوخبه‌ی‌ سیاس���ی‌‌و‬ ‫حیزب���ه‌كان‪ ،‬كارێكی‌ وه‌های���ان كردوه‌‬ ‫ژیان���ی‌ هاواڵت���ی‌‌و ئابوری‌ كوردس���تان‬ ‫نه‌بێته‌ ئه‌وله‌ویه‌ت"‪.‬‬ ‫ه���اوكات ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ش ده‌كرێت‬ ‫ك���ه‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‬ ‫دۆس���یه‌ی‌ ئاب���وری‌‌و هه‌ڵبژاردنی‌ تیمی‌‬

‫ئاب���وری‌ به‌توان���ای‌ زانس���تی‌‌و كرده‌دا‬ ‫سه‌ركه‌وتو نه‌بوه‌‪.‬‬ ‫د‪.‬نی���از وتی‌ "له‌ناوخ���ۆی‌ حكومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان تیمێك���ی‌ به‌هێزی‌‬ ‫ئاب���وری‌ بونی‌ نیه‌و پس���پۆڕی‌ باش���ی‌‬ ‫ئابوریش���مان نی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ده‌ك���را‬ ‫ئ���ه‌وه‌ چاره‌س���ه‌ربكریت به‌وه‌ی‌ س���ود‬ ‫له‌ئابوریناسی‌ باش وه‌ربگیرێت‌و تیمێك‬ ‫دروس���تبكرایه‌ بە‌به‌ش���داری‌ پسپۆڕیی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ده‌بێت حكومه‌ت‌و ده‌سه‌اڵت‬ ‫واز له‌ته‌كه‌ت���والت بهێنێ���ن‌و خه‌م���ی‌‬ ‫گه‌وره‌یان خه‌می‌ خه‌ڵك هاواڵتی‌ نهێنت‌و‬ ‫واز له‌خه‌می‌ سه‌رۆك‌و حیزب‌و عه‌شایه‌ر‬ ‫نه‌هێنن ئه‌وكات سه‌ركه‌وتونابن‌و ناتوانن‬ ‫ڕۆڵیان هه‌بێت بۆ گۆڕانكاری‌ ئابوری‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆس���تایایه‌ی‌ زانكۆ بڕواش���ی‌‬ ‫وای���ه‌ ڕۆتیناتی‌ ئی���داری‌ زۆر زۆره‌و كه‌‬ ‫ده‌سته‌ی‌ ده‌س���تپاكی‌ ده‌یان دۆسیه‌یان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌گه‌نده‌ڵی‌ داوه‌ به‌دادگا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كابینه‌ی‌ هه‌ش���ته‌م‬ ‫هه‌ڕه‌مێكی‌ ئی���داری‌ دورو درێژی‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫ئه‌م ده‌سه‌اڵتانه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ئه‌نجومه‌نی‌‬

‫وه‌زیران‌و الی‌ وه‌زیر كه‌ ئه‌م ده‌سه‌اڵتان ‌ه‬ ‫بهاتایه‌ته‌وه‌ ئاس���تی‌ خواره‌وه‌‌و به‌نمونه‌‬ ‫وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ بااڵ ئه‌و ده‌سه‌اڵتانه‌‬ ‫بدرایه‌ت���ه‌وه‌ به‌زانك���ۆكان‌و ڕاگره‌كان‌و‬ ‫سه‌رۆكی‌ به‌ش���ه‌كان‌و ده‌كرا گرێبه‌ستی‌‬ ‫تازه‌‌و كۆنه‌كان پیاچونه‌وه‌ی‌ بۆ بكرایه‌‌و‬ ‫گرێبه‌س���تی‌ ئه‌ب���ه‌دی‌ نه‌مای���ه‌ له‌هیچ‬ ‫جێگه‌یه‌كی‌ حكومه‌ت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ندێ���ك كاری‌ ورد‬ ‫ب���ۆ چاكس���ازی‌ ك���راوه‌ وه‌ك نه‌م���ان‌و‬ ‫كه‌مكردن���ه‌وه‌ی‌ موچه‌خ���ۆری‌ بندیوار‌و‬ ‫چاره‌سه‌ركردنی‌ دوو موچه‌و سێ‌ موچه‌و‬ ‫به‌ره‌و ژوور"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم د‪.‬عێزه‌ت س���ابیر جه‌غت له‌وه‌‬ ‫ده‌كات ك���ه‌ "ئه‌وكاته‌ی‌ په‌رله‌مان كارابو‬ ‫باش���ترین یاس���ایان ده‌ركردوه‌ به‌ناوی‌‬ ‫س���ندوقی‌ یاس���ای‌ نه‌وتی‌ كه‌ به‌داخه‌وه‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ یان نه‌ك���رد‪ ،‬ئه‌وكاته‌ داهاتی‌‬ ‫نه‌وت له‌ژێرده‌ستی‌ وه‌زیرێك‌و وه‌زاره‌تێك‬ ‫ده‌هاته‌ ده‌ره‌وه‌‌و ده‌چوه‌ ئه‌و سندوقه‌وه‌‌و‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ دادپه‌روه‌ر‌و به‌شه‌فافیه‌ت‬ ‫دابه‌شده‌كرا‌و خه‌ڵكی‌ به‌م دۆخه‌ی‌ ئێستا‬ ‫نه‌ده‌گه‌شت"‪.‬‬

‫هێڵەکانی گازی سروشتی چارەنوسی گەالن‌و واڵتان دیاریدەکەن‬

‫"كوردستان‌ كارتێكی گرنگی نێو ملمالنێكانی گواستنەوەی گازی سروشتی رۆژهەاڵتی ناوەڕاستە"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫ملمالنێكانی ناوچەی رۆژهەاڵتی ناوەراست‪،‬‬ ‫بەشێكی پەیوەندی بە‌شەڕی پالنی ئەو‬ ‫بۆریە گازانەوەیە كە رۆژئاوا دەیەوێت‬ ‫لەناوچەكەوە بۆ كیشوەرە پیرەكە‬ ‫رایبكێشێت تاوەكو شوێنی ئەو گازە‬ ‫بگرێتەوە كە لەروسیا وەریدەگرێت‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەی باس لەوە دەكرێت كە رەنگە‬ ‫لە‌داهاتودا هەرێمی كوردستان بتوانێت‬ ‫لەو ڕوەوە ببێتە كارتێكی نێو ملمالنێكان‪،‬‬ ‫بەاڵم شارەزایەكی بواری وزە پێی وایە‬ ‫باشترین شت بۆ هەرێم لە‌ئێستادا ئەوەیە‬ ‫پێویستییەكانی ناوخۆی بۆ گازی سروشتی‬ ‫دابین بكات‪.‬‬ ‫ئەوروپ����ا بەه����ۆی هەلومەرج����ە‬ ‫جوگرافییەكانەوە لە‌س����ەرچاوەكانی نەوت‌و‬ ‫گاز بێبەش����ە‪ .‬روسیا وەك تەنیا دابینكەری‬ ‫گازی ئەوروپا بە‌بەكارهێنانی كارتی گازەكەی‬ ‫وەك فشار لەسەر ئەوروپا بۆتە دۆستێك كە‬ ‫پش����تی پێ نابەسترێت بۆ ئەوروپا‪ .‬یەكێك‬ ‫لەو رێگایانەی كە ئەوروپا بیری لێكردەوە‪،‬‬ ‫پرۆژەی ناس����راو بە‌نابۆكۆ ب����و‪ ،‬كە بڕیاربو‬ ‫لە‌رێگەی ئ����ەو پرۆژەی����ەوە زۆربەی گازی‬ ‫سروش����تی رۆژهەاڵتی ناوەڕاس����ت‌و ئێران‌و‬ ‫واڵتانی چواردەوری دەریای خەزەر‪ ،‬بەهۆی‬

‫بۆرییەكەوە كە بەناو توركیادا دەڕوات بگاتە‬ ‫بازاڕەكانی گازی سروشتی ئەوروپا‪.‬‬ ‫بەاڵم دكتۆر قەیوان سیوەیلی‪ ،‬شارەزای‬ ‫بواری نەوت‌و گازی سروش����تی‪ ،‬باس لەوە‬ ‫دەكات ك����ە ئەو پرۆژەیە س����ەركەوتو نەبو‬ ‫بەهۆی ئەوەی نەتوانرا بڕی گازی سروشتی‬ ‫پێویس����ت بۆ ئ����ەو بۆڕییە پەی����دا بكرێت‪،‬‬ ‫ئێران بەهۆكاری سیاس����ی‌و واڵتانی دیكەی‬ ‫چ����واردەوری دەریای خەزەری����ش بەهۆی‬ ‫كاریگەری روس����یاوە ك����ە گازی خۆیان بەو‬ ‫دەفرۆشن بەالی روسیادا شكانەوە‪.‬‬ ‫ه����ەر ئەوروپ����ا نیی����ە ك����ە دەیەوێ����ت‬ ‫س����ەرچاوەیەكی دیكە بۆ دابینكردنی گازی‬ ‫سروش����تی بدۆزێتەوە بەڵكو ئەو واڵتانەشی‬ ‫خاوەنی گازی سروشتین وەكو ئێران‌و قەتەر‬ ‫كە خاوەنی لەس����ەدا ‪40‬ی گازی سروشتی‬ ‫دنی����ان ب����ەدوای ئ����ەو ب����ازاڕە گەورەیەدا‬ ‫دەگەڕێن‪.‬‬ ‫لە‌س����اڵی ‪2013‬دا پرۆژەی����ەك لەالی����ەن‬ ‫ئێرانەوە خرایەڕو بۆ راكێشانی بۆریەكی گاز‬ ‫لە‌كێڵگەی پارس����ی باشورەوە بۆ گەیاندنی‬ ‫بەئەوروپا لەڕێگەی عێراق‌و سوریاو پاشان‬ ‫دەریاوە‪ .‬ئەوروپاش بۆ دروس����تكردنی ئەو‬ ‫هێڵەی ئامادەی سەرمایەگوزاری بوە‪.‬‬ ‫دروس����تبونی داعش وا لێكدەدرێتەوە بۆ‬ ‫شكس����ت پێهێنانی ئەو بۆریی����ە بوبێت كە‬ ‫لەماوەیەكی كەمدا توانی بەشی رۆژهەاڵتی‬

‫سوریا‌و باكوری عێراق داگیربكات كە ئەوە‬ ‫ئەو ش����وێنەیە بڕیاربوە هێڵی بۆری نەوتی‬ ‫ئێرانی پێدا بڕوات‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئەمری���كا چ���اوی لەوە ب���وە كە‬ ‫ئ���ەو بۆریی���ە لەڕێگەیەكی دور لە‌دەس���تی‬ ‫هاوپەیمانەكان���ی روس���یاوە رابكێش���رێت‪،‬‬ ‫لە‌قەتەرەوە بەرەو سعودیە‪ ،‬ئوردن‪ ،‬سوریا‌و‬ ‫ئینجا توركیا‌و لەوێش���ەوە ب���ۆ بازاڕەكانی‬ ‫ئەوروپا‪.‬‬ ‫گۆڕانكاری هەڵوێست‌و پێگەكان لە‌ناوچەكە‬ ‫تائێس���تا بەو ئاڕاستەیەن كە هێڵە نوێكانی‬ ‫گاز لە‌ئێران‌و توركیا‌وە تێدەپەڕن‌و دەكرێت‬ ‫پ���رۆژە پێش���نیاری ئەمریكا بۆ س���عودیە‬ ‫ئەوەبێت كە هێڵێك لەڕێگەی ئوردن‌و پاشان‬ ‫بۆ ئیس���رائیل‌و لەوێش���ەوە لەڕێی دەریاوە‬ ‫بگەیەنرێت���ە ئەوروپا‪ ،‬بەاڵم ئ���ەم پڕۆژەیە‬ ‫بەهۆی كێش���ەكانی واڵتان���ی كەنداو لەگەڵ‬ ‫قەتەر بەتەواوەتی كەوتۆتە ژێر پرسیارەوە‬ ‫لەكاتێكدا ك���ە چاوەڕوانناكرێت س���عودیە‬ ‫بەئاسانی واز لە‌دژایەتی قەتەر بهێنێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی قەت���ەر لەهەردو بارەكەدا‬ ‫دەیەوێ���ت گازی خ���ۆی بفرۆش���ێت بەاڵم‬ ‫بێگومان ئەو رێگەی���ەی لە‌ئێران‌و توركیاوە‬ ‫تێدەپەڕێ���ت بۆ ئ���ەو دڵخوازت���رە تاوەكو‬ ‫لە‌رێگەی ئیسرائیلەوە‪.‬‬ ‫دكت���ۆر قەیوان لەب���ارەی كاریگەری وزە‬ ‫لەس���ەر ملمالنێكا وتی"بێگومان كاریگەری‬

‫لەس���ەر ملمالنێكان هەبوە‌و دەبێت"‌و وەك‬ ‫خ���ۆی دەڵێت لەس���اڵی ‪ 2010‬پێش���بینی‬ ‫ئ���ەو گۆڕانكاریان���ەی كردوە كە لە‌س���وریا‬ ‫رودەدەن ئەم���ەش وایكردوە ئێس���تا پێی‬ ‫وایە كە گەیاندنی گازی سروشتی ناوچەكە‬ ‫بە‌ئەوروپا لەڕێگەی س���وریاوە بۆتە شتێكی‬ ‫ئەستەم‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئ���ەوەی رێگەی توركی���ا بە‌تاكە‬ ‫رێگ���ە دەزانێت كە لەدواج���اردا بمێنێتەوە‬ ‫ب���ەاڵم ئاماژە بەوەش���دەدات ك���ە ئەویش‬ ‫گرفتێكی دیكەی هەیە بۆ ئەوروپییەكان كە‬ ‫نایانەوێت لە‌گرفتێكی وەكو روسیا رزگاریان‬ ‫ببێ���ت‌و بێنە باوەش���ی گرفتێكی ترەوە كە‬ ‫توركیایە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی باس لەوە دەكرێت كە کار‬ ‫کردن بۆ دروستکردنی دەوڵەتی كوردستان‌و‬ ‫جیاکردن���ەوەی رۆژئ���اوای كوردس���تان‬ ‫بە‌پشتیوانی ئەمریكا رەنگە ببنە بەربەست‬ ‫لەسەر رێی ئەو هێڵی گازەدا‪ .‬بەاڵم دكتۆر‬ ‫قەی���وان پێی وای���ە هەرێم لەئێس���تادا بیر‬ ‫لەدابینكردنی پێداویستییەكانی ناوخۆی بۆ‬ ‫وزە بكاتەوە باشترە‪.‬‬ ‫هەرێمی كوردس���تان خاوەن���ی كێڵگەی‬ ‫گازی كۆرمۆر‪ ،‬چەمچەماڵ‪ ،‬میران‪ ،‬كێڵگەی‬ ‫كەرك���وك كە ئەمەیان لەگ���ەڵ نەوت گازی‬ ‫سروشتیش دێتە دەرەوە‌و هەروەها كێڵگەی‬ ‫بنەداوێ‪-‬ی���ە‪ .‬لەس���اڵی ‪2007‬ەوە هەرێمی‬

‫كوردستان دەس���تی كردوە بە‌ئامادەكردن‌و‬ ‫پەرەپێدان���ی كێڵگەكانی گازی سروش���تی‬ ‫بەاڵم تا ئێس���تا دەتوانێت س���ااڵنە ‪ 4‬بۆ ‪5‬‬ ‫ملیار مەتر س���ێجا گازی سروشتی بەرهەم‬ ‫بهێنێت كە ئەمەش بەپێی قس���ەی دكتۆر‬ ‫قەیوان هێش���تا بەش���ی پێداویستییەكانی‬ ‫ناوخۆی هەرێم ناكات‪.‬‬ ‫دكتۆر قەیوان وتیش���ی"ئەگەر لەئێستاوە‬ ‫بە‌باش���یش كاربكەین ئینج���ا دەتوانین لە‌‪5‬‬ ‫س���اڵی داهاتودا بەش���ی پێداویستییەكانی‬ ‫ناوخۆم���ان گاز دابی���ن بكەی���ن پاش ئەوە‬ ‫دەتوانی���ن بی���ر لە‌هەناردەكردن���ی گازی‬ ‫سروشتی بكەینەوە"‪.‬‬ ‫عێ���راق لەس���ەدا ‪2‬ی گازی سروش���تی‬ ‫هەم���و دنیای هەیە مەزەن���دە دەكرێت بە‌‪4‬‬ ‫تا ‪ 5‬ترلیۆن مەتر س���ێجا‪ ،‬لەوەش ئەوەی‬ ‫كوردستان ش���تێك لە‌‪ 2‬ترلیۆن مەتر سێجا‬ ‫كەمتر بێت‪.‬‬ ‫دكت���ۆر قەیوان پێش���ی وای���ە كە گازی‬ ‫سروش���تی یەكێك���ە لە‌ه���ەرە باش���ترین‬ ‫س���ەرچاوەكانی وزە كە هەرێ���م دەتوانێت‬ ‫زۆربەی پێداویس���تییەكانی وزەی خۆی پێ‬ ‫دابین بكات‌و وتیش���ی"بێگومان ئەمەش وا‬ ‫دەكات پێگەی هەرێ���م لەناوچەكە بەهێزتر‬ ‫ببێ���ت گەر بتوانیت ئەم هەنگاوانە لەناوخۆ‬ ‫بنێی���ت كە بەهۆیەوە واڵتێكی پێش���كەوتو‬ ‫دروست بكات"‪.‬‬

‫باشترین شت بۆ هەرێم‬ ‫لە‌ئێستادا ئەوەیە‬ ‫پێویستییەكانی ناوخۆی‬ ‫بۆ گازی سروشتی‬ ‫دابین بكات‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫ریفراندۆم كوردستان ‌ی له‌تكردووه‌‬ ‫هه‌ستیار قادر‬ ‫دیاریكردنی‌ واده‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم بۆ‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی هه‌رێمی‌ كوردستان وه‌ك زۆر‬ ‫بابه‌تی‌ تر دانیشتوانی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانی‌‬ ‫كردووه‌ به‌دوو كه‌رته‌وه‌‪ ،‬به‌شێك له‌گ ‌هڵ‌و‬ ‫به‌شه‌كه‌ی‌ دیكه‌ دژن‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪7‬ی‌ حوزه‌ی���ران مه‌س���عود بارزانی‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان له‌گه‌ڵ نوێنه‌ر ‌ی‬ ‫زۆربه‌ی‌ هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی‌ كوردس���تان‬ ‫كۆبووه‌وه‌و بڕیاریاندا ‪25‬ی‌ ئه‌یلولی‌ داهاتوو‬ ‫وه‌ك رۆژی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ راپرس���ی‌ دیاری���ی‌‬ ‫بكرێت ب���ۆ جیابوونه‌وه‌ له‌عێراق‌و پێكهێنانی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ كوردستان‪ ،‬هه‌ر بۆ‬ ‫هه‌مان مه‌به‌س���ت بارزانی‌ كۆمسیۆنی‌ بااڵی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ كوردستانی‌ راسپارد رێكاره‌‬ ‫یاساییه‌كانی‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌ بگرنه‌ به‌ر‪.‬‬ ‫ئه‌م بڕیاره‌ به‌س ب���وو بۆ ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستان به‌ره‌ی‌ به‌ڵێ‌‌و نه‌خێر رابگه‌یه‌نن‪،‬‬ ‫ئاس���انترین رێگاش بۆ گوزارشتكردن له‌رای‌‬ ‫هه‌ردوو به‌ره‌كه‌‪ ،‬سه‌ر په‌ڕه‌و ئه‌كاونتی‌ تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌‪.‬‬ ‫به‌ره‌ی‌ به‌ڵێ بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی پاس���اوی‌‬ ‫خۆی���ان هه‌یه‌ بۆ ئ���ه‌و هه‌ن���گاوه‌و به‌ره‌ی‌‬ ‫نه‌خێریش دیس���انه‌وه‌ پاس���اویان هه‌یه‌ بۆ‬ ‫ره‌تكردن���ه‌وه‌ی‌‪ ،‬هه‌ریه‌كه‌ش���یان س���ێبه‌ری‌‬ ‫یه‌كێك له‌و دووبه‌ره‌ سیاس���ییه‌ن كه‌ له‌سه‌ر‬ ‫چه‌ندین پرس ناكۆكن‪.‬‬ ‫ئه‌حم���ه‌د فه‌ت���اح (‪ 56‬س���اڵ) پرۆفایلی‌‬ ‫ئه‌كاونت���ی‌ تایبه‌ت���ی‌ خ���ۆی‌ له‌فه‌یس���بوك‬ ‫كردووه‌ به‌س���ومبولی‌ "به‌ڵێ بۆ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫كوردستان" ئه‌و وه‌ك خۆی‌ ده‌ڵێت ئامانجی‌‬ ‫له‌و هه‌نگاوه‌ هاندانی‌ هاواڵتیانه‌ بۆ ده‌نگدان‬ ‫به‌به‌ڵێ‌ له‌ریفراندۆمدا‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د فه‌تاح به‌"نیق���اش"ی وت "تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵتیی���ه‌كان هۆكارێك���ی گرنگ���ن ب���ۆ‬ ‫جواڵندن‌و راكێش���انی سۆزی زیاتر بۆ ئه‌ركه‌‬ ‫نه‌ته‌وایه‌تی‌و نیشتیمانییه‌كان"‪.‬‬ ‫دیدار ئه‌نوه‌ر (‪ 27‬س���اڵ) هاوڕایه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌حمه‌د فه‌تاح له‌پاڵپش���تی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‌‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان‪ ،‬به‌اڵم ئامانجیان جیاوازه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و به‌"نیق���اش"ی وت "دانانی‌ س���ومبولی‌‬ ‫به‌ڵێ بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی له‌فه‌یسبوكه‌كه‌مدا بۆ‬

‫ئاشكراكردنی هه‌ڵوێستی خۆم‌و به‌رچاوڕوونی‬ ‫هاوڕێیانم بوو‪ ،‬بۆ ئ���ه‌وه‌ی درك به‌و ئه‌ركه‌‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫له‌به‌رانب���ه‌ر ب���ه‌ره‌ی‌ به‌ڵێ���ی‌ نێ���و‬ ‫تۆڕه‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان���دا ب���ۆ پاڵپش���تی‬ ‫ریفراندۆم ب���ه‌ره‌ی‌ نه‌خێری���ش له‌ئه‌كاونتی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ به‌ش���ێك له‌هاواڵتیاندا سه‌ریهه‌ڵداوه‌‬ ‫كه‌ س���ومبولی‌ نه‌خێریان بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫به‌كارهێناوه‌‪ ،‬ئه‌وانیش پاس���اوی‌ خۆیان بۆ‬ ‫ئه‌و هه‌ڵوێسته‌یان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫مه‌هدی‌ ئه‌بوبه‌كر مامۆستای‌ زانكۆ یه‌كێكه‌‬ ‫له‌و هاواڵتیان���ه‌ی‌ هه‌رێمی‌ كوردس���تان كه‌‬ ‫له‌رێگ���ه‌ی‌ ئه‌كاونه‌ته‌كه‌یه‌وه‌ له‌فه‌یس���بووك‬ ‫دژایه‌تی‌ خۆی‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی راگه‌یاندووه‌‪،‬‬ ‫ئ���ه‌و به‌"نیقاش"ی‌ وت "من دژی ریفراندۆمم‪،‬‬ ‫به‌مش���ێوازه‌ی ئێس���تا ك���ه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‬ ‫نایاس���ایی‌و بێ روئیاو بێ مه‌به‌ست ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت"‪.‬‬ ‫مه‌هدی‌ ئه‌بوبه‌كر پێی‌ وایه‌ دانانی‌ لۆگۆی‌‬ ‫"ن���ا ب���ۆ س���ه‌ربه‌خۆیی" له‌ئه‌كاونته‌كه‌ی���دا‬ ‫هاوسۆزی‌ بۆ دروست بووه‌و ده‌ڵێت "له‌ماوه‌ی‬ ‫‪ 24‬س���ه‌عاتدا له‌دوای‌ من زیاتر له‌سه‌د كه‌س‬ ‫پرۆفایله‌كه‌ی���ان ك���ردووه‌ به‌نه‌خێ���ر‌و زیاتر‬ ‫له‌سه‌د مامۆستای زانكۆ‪ ،‬روناكبیرو نوسه‌ر‪،‬‬ ‫له‌ناوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی واڵت كه‌مپه‌ینێكمان دژی‬ ‫ریفراندۆم رێكخس���تووه‌و له‌ماوه‌ی داهاتوودا‬ ‫ده‌ست به‌چاالكییه‌كانمان ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫پاس���اوه‌كانی‌ ره‌تكردنه‌وه‌ی‌ س���ه‌به‌خۆیی‬ ‫له‌الی‌ ئه‌رده‌اڵن س���ه‌اڵح (‪ 34‬ساڵ) جیاوازه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ مه‌هدی‌ ئه‌بوبه‌كر‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ هه‌ردوال‬ ‫هه‌م���ان لۆگۆی‌ "ن���ا بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی"یان‬ ‫له‌ئه‌كاونته‌كانیان داناوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌رده‌اڵن به‌"نیق���اش"ی‌ وت "ده‌بێ���ت‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ كه‌سی‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌م ریفراندۆم���ه‌ ب���ۆ مه‌رامی‌ سیاس���ی‌و‬ ‫داپۆشینی‌ دزی‌‌و بۆ هه‌ڵمه‌تی‌ هه‌ڵبژاردنه‌"‪.‬‬ ‫ده‌س���تپێكردنی‌ ئ���ه‌و ملمالنێی���ه‌ له‌تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان���دا له‌كاتێكدای���ه‌ بڕی���اره‌‬ ‫س���ێ مانگ���ی‌ ت���ر پرۆس���ه‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفران���دۆم ئه‌نجامبدرێ���ت‌و له‌ئێس���تاوه‌‬ ‫كۆمس���یۆنی‌ هه‌ڵب���ژاردن ده‌س���تی‌ كردووه‌‬ ‫به‌ئاماده‌سازییه‌كانی‌ خۆی‌‪.‬‬ ‫به‌بڕوای‌ شیروان زرار وته‌بێژی‌ كۆمسیۆنی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و راپرس���ی له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬

‫ئااڵی کوردستان‬ ‫ئ���ه‌و دیارده‌ی���ه‌ی‌ له‌تۆڕه‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‬ ‫س���ه‌ریهه‌ڵداوه‌ به‌ش���ێك نیی���ه‌ له‌هه‌ڵمه‌تی‌‬ ‫پێش���وه‌ختی‌ هه‌ڵب���ژاردن‌و ب���ۆ "نیق���اش"‬ ‫وت���ی‌ "ئێمه‌ ته‌نیا هان���ی‌ هاواڵتیان ده‌ده‌ین‬ ‫ب���ۆ به‌ش���داریكردن‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ش���ێكمان‬ ‫هه‌ی���ه‌ ك���ه‌ چاودێریكردن���ی‌ میدی���او تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌و به‌دواداچوونی‌ بۆ ده‌كه‌ین‬ ‫تا بزانی���ن له‌گه‌ڵ بنه‌ماكان���ی‌ ره‌فتاركردندا‬ ‫له‌كاتی‌ ئه‌و پرۆسه‌یه‌دا ده‌گونجێت"‪.‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌چ���اوی‌ چاودێری‌ كۆمس���یۆنی‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كان دروستبوونی‌ ئه‌و دوو ره‌وته‌‬ ‫له‌نێو تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا به‌ش���ێكه‌ له‌و‬ ‫دابه‌شبوونه‌ سیاسییه‌ی‌ كه‌ ئێستا له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس���تان هه‌یه‌‪ ،‬ناكۆكی‌ الیه‌نه‌كان له‌سه‌ر‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‌و كێشه‌ی‌‬ ‫پۆستی‌ سه‌رۆكی‌ هه‌رێم‪ ،‬پرسی ریفراندۆمی‌‬ ‫كردۆته‌ كرۆك���ی‌ ناكۆكیه‌كانی���ان به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌نێ���وان پارت���ی‌ دیموكراتی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕاندا‪.‬‬ ‫له‌كاتێكدا پارتی‌ پاڵپشتی له‌و پرۆسه‌كه‌‬ ‫ده‌كات به‌ئاڕاس���ته‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬گۆڕان تێبینی‌ له‌سه‌ر ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفراندۆم هه‌یه‌ به‌بێ چاره‌س���ه‌ری‌ كێش���ه‌‬ ‫سیاسییه‌كان‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪10‬ی‌ حوزه‌ی���ران ش���ۆرش حاج���ی‌‬ ‫وته‌بێژی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا‬ ‫ریفراندۆمی‌ به‌پرس���ێكی‌ "حزبی‌و نایاسایی"‬ ‫ناوبردو تیایدا پارتی‌ دیموكراتی‌ تۆمه‌تبار كردو‬ ‫رایگه‌یاند "نابێت ئه‌و پرس���ه‌ بۆ خۆدزینه‌وه‌‬ ‫له‌كێشه‌ سیاسییه‌كان به‌كاربهێندرێت"‪ .‬ئه‌و‬ ‫هه‌ڵوێس���ته‌ ئه‌وه‌نده‌ی‌ تر ئاگ���ری‌ ملمالنێی‌‬ ‫نێو تۆڕه‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ له‌س���ه‌ر پرس���ی‬

‫ریفراندۆم گه‌رمتركرد‪.‬‬ ‫ئاسۆ مه‌حمود ئه‌ندامی‌ جفاتی‌ نیشتمان ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان پێیوایه‌ دۆسیه‌ی‌ ریفراندۆم‬ ‫به‌"هه‌ڵه‌" به‌كارهێندراوه‌و ئه‌وه‌ش وایكردووه‌‬ ‫كه‌ ژماره‌ك له‌هاواڵتیان له‌دژی‌ بوه‌ستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ره‌ت���ی‌ ده‌كاته‌وه‌ ك���ه‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ی‌‬ ‫له‌به‌ره‌ی‌ دژی‌ ریفراندۆم بێت‪.‬‬ ‫ئاس���ۆ مه‌حم���ود نكوڵیش ل���ه‌وه‌ ناكات‬ ‫كه‌ گۆڕان تێبینی‌ هه‌یه‌ له‌س���ه‌ر پرس���ه‌كه‌‌و‬ ‫به‌"نیقاش"ی‌ وت "س���ه‌ربه‌خۆیی پێویس���تی‌‬ ‫به‌هه‌نگاوی‌ ورد هه‌یه‌و سه‌ربه‌خۆیی به‌ده‌ست‬ ‫نایه‌ت تا هێزه‌س���ه‌ربازییه‌كان به‌نیشتیمانی‌‬ ‫نه‌كرێ���ن‌و ژێرخانی‌ ئاب���وری‌ به‌هێز نه‌كرێن‪،‬‬ ‫به‌اڵم له‌هه‌رێم ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌ ئاوه‌ژووكراوه‌و‬ ‫پێویس���ت نه‌بوو هه‌رێم سه‌ربه‌خۆیی خۆی‌‬ ‫بخاته‌ ریفراندۆمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ی‌ له‌دژی‌ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ده‌ستی‌ پێكردووه‌ له‌تۆڕ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كاندا‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌دووركه‌وتن���ه‌وه‌ی‌ خه‌ڵ���ك‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵته‌ له‌یه‌كتر كه‌ كارێك���ی‌ وایكردووه‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت هه‌ر هه‌نگاوێك بنێت خه‌ڵكانێك‬ ‫له‌دژیی‌ ده‌بن"‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ تێبینییه‌كانی‌ گۆڕان بۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفران���دۆم زیات���ر په‌یوه‌ن���دی‌ به‌پ���اش‌و‬ ‫پێش���كه‌وتنی‌ هه‌نگاوه‌كان���ه‌وه‌ هه‌بێ���ت كه‌‬ ‫پێی‌ وایه‌ ئه‌و پرۆس���ه‌یه‌ پێویسته‌ به‌فلته‌ری‌‬ ‫په‌رله‌ماندا بڕوات له‌پاش كاراكردنه‌وه‌ی‌‪.‬‬ ‫به‌هۆی‌ ناكۆكی‌ نێ���وان پارتی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردستان‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ساڵ‌و نیوێكه‌‬ ‫په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان په‌ك���ی‌ كه‌وتووه‌‪،‬‬ ‫گ���ۆڕان ده‌ڵێت هه‌ت���ا له‌په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌نگ‬ ‫ب���ۆ ئه‌نجامدان���ی‌ ریفران���دۆم نه‌درێت‪ ،‬ئه‌و‬

‫شه‌ڕی‌ به‌ڵێ‌و نه‌خێر‬ ‫بۆ سه‌ربه‌خۆیی له‌تۆڕ‌ه‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان‬ ‫ده‌ستیپێكردووه‌‬ ‫پرۆس���ه‌یه‌ ناش���ه‌رعی‌ ده‌بێ���ت‪ ،‬پارت��� ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تانیش س���ووره‌ له‌سه‌ره‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ پرۆس���ه‌كه‌ ئه‌نجام بدرێت‪ ،‬جا له‌رێی‌‬ ‫په‌رله‌مان���ه‌وه‌ بێ���ت‪ ،‬یاخود ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان‪.‬‬ ‫دروس���تبوونی‌ دووبه‌ره‌ی‌ دژو پاڵپش���تی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كاندا‪ ،‬به‌الی‌‬ ‫عه‌بدولس���ه‌الم به‌رواری‌ ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫س���ه‌ركردایه‌تی‌ پارتییه‌وه‌ ده‌رهاویش���ته‌ی‌‬ ‫ده‌مارگیریی‌ نێو كۆمه‌ڵگای‌ هه‌رێم‌و هه‌ڵوێسته‌‬ ‫سیاس���ییه‌كانه‌كه‌ ك���ه‌ گواس���تراوه‌ته‌وه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌وان���ه‌ی‌ دژی‌ ریفراندۆمن له‌تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كان كاردانه‌وه‌یان له‌دژی‌ پارتییه‌‬ ‫نه‌ك له‌دژی‌ سه‌ربه‌خۆیی"‪.‬‬ ‫به‌رواری‌ دان به‌وه‌دا ده‌نێت كه‌ به‌ش���ێكی‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌وانه‌ی‌ له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان له‌گه‌ڵ‬ ‫ریفراندۆم���ن له‌پارتیه‌وه‌ نزیكن‌و ئه‌وانه‌ش���ی‌‬ ‫له‌دژی ده‌وه‌ستنه‌وه‌ له‌گۆڕانه‌وه‌ نزیكن‪ ،‬له‌م‬ ‫رووه‌وه‌ ب���ۆ "نیقاش" وت���ی‌ "كادیرانی‌ ئێمه‌‬ ‫یه‌كه‌مجار ده‌ستیان به‌و هه‌ڵمه‌ته‌ نه‌كردووه‌‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌تۆڕه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان كاردانه‌وه‌‬ ‫ب���ووه‌ بۆ به‌ره‌ی‌ به‌رامبه‌ر‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ئه‌ركی‌‬ ‫خۆش���مانی‌ ده‌زانی���ن كار بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫بكه‌ی���ن هه‌رچه‌نده‌ به‌ره‌س���می‌ ده‌س���تمان‬ ‫به‌هه‌ڵمه‌ت نه‌كردووه‌"‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ نزیك بوونه‌وه‌ی‌ واده‌ی‌ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفران���دۆم ره‌نگ���ه‌ هه‌وی���ری‌ ش���ه‌ڕی‌ نێو‬ ‫تۆڕه‌كۆمه‌اڵتییه‌كان له‌س���ه‌ر س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ئاوی‌ زیاتر بكێش���ێت‌و ئاستی‌ نزیكبوونه‌وه‌و‬ ‫دووركه‌وتن���ه‌وه‌ی‌ الیه‌ن���ه‌ ناكۆكه‌كانی���ش‬ ‫له‌ره‌وتی‌ ئه‌و ملمالنێیه‌ بگۆڕێت‪.‬‬

‫ئ���ارام جه‌م���ال به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ په‌یمانگای‌‬ ‫كوردی‌ بۆ هه‌ڵبژاردن جه‌خت له‌وه‌ ده‌كاته‌و‌ه‬ ‫ك���ه‌ ئاڕاس���ته‌ی‌ ئ���ه‌و هه‌ڵمه‌ت���ه‌ی‌ له‌تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیی���ه‌كان بۆ دژایه‌تی‌‌و پاڵپش���تی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی ده‌ستیپێكردووه‌ كه‌وتۆته‌ سه‌ر‬ ‫پێش���هاته‌كانی‌ ئاینده‌ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌ نێوان‬ ‫الیه‌نه‌ سیاس���ییه‌كان كه‌ ئه‌گه‌ر گۆڕانكاریی‌‬ ‫ل���ه‌و په‌یوه‌ندییان���ه‌دا روب���دات له‌ت���ۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی���ش گۆڕانكاری���ی‌ ده‌بێت‬ ‫له‌نێ���وان به‌ڵ���ێ‌و نه‌خێر بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‪،‬‬ ‫به‌وپێی���ه‌ی‌ به‌وته‌ی‌ ئه‌و به‌ش���ێكی‌ زۆر له‌و‬ ‫كه‌س���انه‌ ‌ی كه‌ له‌و تۆڕانه‌دا هه‌ڵوێس���تیان‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌و پرس���ه‌ وه‌رگرتووه‌ بێالیه‌ن نین‌و‬ ‫نزیكن له‌پارته‌ سیاسییه‌كانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئارام جه‌مال به‌"نیقاش"ی‌ وت "ئێستا دوو‬ ‫ئاڕاسته‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ هه‌یه‌ كه‌ پارتی‌‌و گۆڕانن‌و‬ ‫الیه‌نگ���رو نه‌یاری‌ س���ه‌ربه‌خۆییش ده‌چنه‌وه‌‬ ‫نێ���و ئه‌و دوو ئاڕاس���ته‌یه‌‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌تۆڕه‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كان نه‌خێری‌ بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫هه‌ڵبژاردووه‌ به‌شێوه‌یه‌ك له‌شێوه‌كان له‌ژێر‬ ‫كاریگه‌ری���ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕاندایه‌و ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ڵێش���ی هه‌ڵب���ژاردووه‌ له‌ژێ���ر كاریگه‌ریی‌‬ ‫پارتیدایه‌"‪.‬‬ ‫كێشه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ له‌كوردستان‬ ‫وه‌ك���و زۆربه‌ی‌ ب���اس‌و خواس���ه‌كانی‌ دیكه‌‬ ‫ئه‌م پرۆس���ه‌یه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ سروش���تی‌‬ ‫خ���ۆی‌ له‌دایك نابێت‪ ،‬له‌كاتێك���دا به‌هه‌موو‬ ‫پێوه‌رێك راپرسی‌ به‌مانای‌ ئه‌وه‌ دێت خه‌ڵك‬ ‫سه‌ربه‌س���ت له‌ده‌نگدان‪ ،‬كه‌چی‌ له‌كوردستان‬ ‫هه‌ردوو به‌ره‌ی‌ ناكۆك هه‌ڵمه‌تێكیان ده‌ست‬ ‫پێكردووه‌ بۆ ترساندنی‌ خه‌ڵكی‌‌و زه‌وتكردنی‌‬ ‫ئه‌و سه‌ربه‌ستییه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌ره‌ی‌ یه‌ك���ه‌م ك���ه‌ پارت���ی‌ دیموكرات‬ ‫نوێنه‌رایه‌تی‌ ده‌كات ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی‌ به‌"به‌ڵێ‌"‬ ‫ده‌نگ بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‌ كوردس���تان نه‌دات‬ ‫"خایین‌و خۆ فرۆش���ه‌"‪ ،‬ب���ه‌ره‌ی‌ دووه‌میش‬ ‫كه‌ گۆڕان رێبه‌رایه‌تی‌ ده‌كات ده‌ڵێت ئه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌"نه‌خێر" ب���ۆ ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم ده‌نگ‬ ‫نه‌دات "گه‌نده‌ڵ‌و دژه‌ دیموكراس���ییه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫مانه‌وه‌ی‌ ده‌سه‌اڵتی‌ ناشه‌رعی‌ بارزانیدایه‌"‪.‬‬ ‫ت���ا ئ���ه‌م دوو به‌ره‌ی���ه‌ش به‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫بمێننه‌وه‌‪ ،‬زه‌حمه‌ت���ه‌ خه‌ڵكی‌ رازی‌‌و ناڕازی‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ دیموكراس���یانه‌ ئه‌نجامه‌ك���ه‌‬ ‫له‌یه‌كتری‌ قبوڵ بكه‌ن‪.‬‬

‫وته‌بێژ ‌ی حه‌شد ‌ی شه‌عبی‌ له‌كه‌ركوك‪:‬‬ ‫شه‌ڕی‌ حه‌ویج ‌ه ئاسانه‌و جارێك ‌ی تر پێشمه‌رگه‌و حه‌شد رووبه‌رووی‌ یه‌ك نابنه‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬شااڵو محەمەد‬ ‫وته‌بێژی‌ هێزه‌كانی‌ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‬ ‫له‌پارێزگای‌ كه‌ركوك رایده‌گه‌یه‌نێت‬ ‫هه‌ماهه‌نگی‌ ته‌واویان له‌گه‌ڵ پێشمه‌رگه‌‬ ‫هه‌یه‌و جارێكی‌ تر گرژی‌‌و پێكدادان‬ ‫دروست نابێته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ تائێس���تا دووج���ار‬ ‫گ���رژی‌‌و پێك���دادان له‌نێوان پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌ له‌كه‌ركوك‌و سه‌الحه‌دین‬ ‫رووی���داوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم عه‌ل���ی‌ حوس���ێنی‌‬ ‫وته‌بێ���ژی‌ هێزه‌كانی‌ حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌‬ ‫له‌كه‌رك���وك له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ "نیقاش"دا‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت‪ ،‬مه‌ترسی‌ رووبه‌روبوونه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌وان‌و پێشمه‌رگه‌ ره‌ویوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫وته‌بێژه‌ك���ه‌ی‌ حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێ���ت ئه‌وان بۆ ش���ه‌ڕی‌ حه‌ویجه‌‬ ‫ئام���اده‌ن‌و به‌ش���داری‌ ده‌كه‌ن س���ه‌ره‌ڕای‌‬ ‫ناڕه‌زایی‌ الیه‌نه‌كانی‌ دیك���ه‌‪ ،‬پێی‌ وایه‌ ئه‌و‬ ‫ش���ه‌ڕه‌ ئاس���ان ده‌بێت‌و چه‌ند س���ه‌عاتێك‬ ‫ده‌خایه‌نێت‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬بارودۆخی‌ هێزه‌كانی‌ حه‌ش���دی‌‬ ‫ش���ه‌عبی‌ له‌چی‌ ئاس���تێكدایه‌‪ ،‬ئایا ئێوه‌ش‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ هێزه‌كان���ی‌ دیك���ه‌ گرفت���ی‌‬ ‫پێداویستی‌ سه‌ربازییتان هه‌یه‌؟‬ ‫عه‌لی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬هێزه‌كانی‌ حه‌ش���دی‌‬ ‫شه‌عبی‌ له‌سنوری‌ كه‌ركوك له‌دوو لیوا پێك‬ ‫هات���ووه‌ ئه‌وانیش لی���وای‌ ‪16‬و لیوای‌ ‪،52‬‬ ‫به‌رپرس���یارێتیان له‌گوندی‌ سه‌رحه‌ی‌ سه‌ر‬ ‫به‌قه‌زای‌ دووزخورماتووه‌ ده‌س���ت پێده‌كات‬ ‫تاكو ده‌گاته‌وه‌ گوندی‌ به‌ش���یر له‌باشوری‌‬ ‫رۆژئ���اوای‌ كه‌رك���وك‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ گرفتی‌‬ ‫پێداویس���تی‌ س���ه‌ربازیمان هه‌ب���ووه‌ به‌اڵم‬ ‫هه‌وڵمان���داوه‌ ئ���ه‌و گرفته‌ن���ه‌ نه‌بێت رێگر‬ ‫له‌به‌رانبه‌ر شه‌ڕی‌ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ تیرۆر‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬به‌پێی‌ ئه‌وه‌ی‌ باس���ی‌ ده‌كه‌یت‬

‫هێزه‌كه‌ی‌ ئێوه‌ له‌هه‌ردوو پارێزگای‌ كه‌ركوك‌و‬ ‫س���ه‌الحه‌دین هه‌ن‪ ،‬باش���ه‌ هه‌ماهه‌نگیتان‬ ‫له‌گه‌ڵ هێزه‌كانی‌ دیكه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫عه‌لی‌ حوسێنی‌‪ :‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ دانیشتوانی‌‬ ‫گوندی‌ به‌شیر له‌الیه‌ن چه‌كدارانی‌ داعشه‌وه‌‬ ‫كوش���تارگه‌ریان به‌رانب���ه‌ر ئه‌نجام���دراو‬ ‫ئ���اواره‌ی‌ كه‌مپه‌كانی‌ كه‌ركوك بوون‌و دواتر‬ ‫غازی‌ خه‌رده‌ل دژی‌ دانیش���توانی‌ ناحیه‌ی‌‬ ‫ت���ازه‌ به‌كارهێن���را‪ ،‬لی���وای‌ ‪16‬و لی���وای‌‬ ‫‪ 52‬به‌بڕی���اری‌ مه‌رجه‌عیه‌تی‌ ب���ااڵی‌ ئاینی‌‬ ‫دروس���تبووه‌ تاكو بتوانین له‌ش���ه‌ڕی‌ دژه‌‬ ‫تیرۆر به‌ش���داری‌ بكه‌ین‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫به‌بڕیاری‌ لیژنه‌ی‌ ئه‌منی‌ یان فه‌رمانی‌ هێزه‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی‌ عێراق دروست نه‌بووین‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ هه‌م���وو الیه‌ن���ه‌كان هه‌ماهه‌نگیمان‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ گوندی‌ به‌ش���یر‬ ‫ئه‌و هه‌ماهه‌نگییه‌ی‌ ده‌رخست كه‌ ده‌توانین‬ ‫به‌و په‌پوه‌ندییه‌ی‌ له‌نێوان هێزه‌ ئه‌منیه‌كان‬ ‫هه‌ی���ه‌ داعش به‌ره‌و له‌وناچوون ببه‌ین‪ ،‬هه‌ر‬ ‫بۆ زانیاریتان ئ���ه‌و دوو لیوایه‌ كه‌ زۆرینه‌ی‌‬ ‫توركمان���ی‌ ش���یعه‌ مه‌زهه‌ب���ن له‌خه‌ڵك���ی‌‬ ‫ناوچه‌كانی‌ تس���عین‌و تازه‌و داقوق‌و به‌شیرو‬ ‫خورماتوو پێكهاتووه‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬ب���ه‌اڵم ك���ورد گومان���ده‌كات‬ ‫دروستبوونی‌ حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌ له‌سنوری‌‬ ‫كه‌رك���وك‌و دووزخورمات���وو ئامانجێك���ی‌‬ ‫سیاسی‌ هه‌بێت؟‬ ‫عه‌ل���ی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬نه‌خێ���ر ئامانج���ی‌‬ ‫سیاس���یمان نیی���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ به‌بڕی���اری‌‬ ‫حزبی‌ دروس���ت نه‌بووی���ن‪ ،‬به‌ڵكو به‌فتوای‌‬ ‫مه‌رجه‌عی‌ بااڵی‌ ئاینی‌ دروس���ت بووین كه‌‬ ‫ده‌مانه‌وێ���ت ناوچه‌كانی‌ كه‌ركوك به‌تایبه‌ت‬ ‫ناوچه‌ شیعه‌نیش���ینه‌كان به‌ه���اوكاری‌ برا‬ ‫پێشمه‌رگه‌كان بپارێزین‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌ له‌كه‌ركوك‬ ‫بڕی���ار له‌كێ‌ وه‌رده‌گرێت بۆ هه‌ر جوڵه‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌ربازی‌؟‬

‫عه‌لی‌ حوسێنی‌‪ :‬فه‌رمان له‌به‌رێز حه‌یده‌ر‬ ‫عه‌ب���ادی‌ فه‌رمانده‌ی‌ هێ���زه‌ چه‌كداره‌كانی‌‬ ‫عێ���راق وه‌رده‌گری���ن‪ ،‬هه‌روه‌ه���ا فه‌رمانی‌‬ ‫به‌رێزان هادی‌ عامری‌ س���ه‌رۆكی‌ رێكخراوی‌‬ ‫به‌درو مه‌هدی‌ ئه‌بو موهه‌ندیس فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫بااڵی‌ هێزه‌ چه‌كداره‌كانی‌ حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‬ ‫جێبه‌جێ‌ ده‌كه‌ین‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬هێزه‌ كوردیی���ه‌كان ده‌ڵێن ئێوه‌‬ ‫له‌واڵتانی‌ دراوس���ێوه‌ هاوكاری‌ س���ه‌ربازی‌‬ ‫ده‌كرێن؟‬ ‫عه‌لی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬ئێم���ه‌ خوازیار بووین‬ ‫واڵتانی‌ دراوسێ‌ هاوكاری‌ ئێمه‌یان بكردایه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هاوكاری‌ نه‌كراوین‪ ،‬ته‌واوی‌ پێداویستیه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كانمان له‌حكومه‌تی‌ ناوه‌ندییه‌وه‌‬ ‫وه‌رگرتوه‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬ئه‌ی‌ بۆچی‌ هێ���زه‌ كوردییه‌كان‬ ‫ده‌ڵێن ئێران هاوكاریتان ده‌كات؟‬ ‫عه‌ل���ی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬نه‌ده‌ترس���م‌و‬ ‫نه‌ده‌یش���ارمه‌وه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ ق���ه‌رزاری‌ ئێرانین‬ ‫له‌رووی‌ پێداویستی‌ سه‌ربازی‌‌و هاوكاریكردنی‌‬ ‫برینداره‌كانمان‪ ،‬ده‌مه‌وێت ئه‌م هاوكارییه‌ش‬ ‫هه‌م���وو جیه���ان بزانێت كه‌ ش���انازی‌ به‌و‬ ‫هاوكاریی���ه‌ی‌ ئێران���ه‌وه‌ ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێران كردویه‌تی‌ دڵنیام مێژوونوسان‬ ‫به‌ئ���اوی‌ ئاڵت���وون ناویان ده‌نوس���ێته‌وه‌‪،‬‬ ‫كاتێك به‌غداد له‌الیه‌ن چه‌كدارانی‌ داعشه‌وه‌‬ ‫گه‌مارۆدرا به‌هه‌مان ش���ێوه‌ ئێران نه‌یهێشت‬ ‫بكه‌وێته‌ ژێر ده‌ستی‌ داعش‪ ،‬ئه‌م هاوكارییه‌ی‌‬ ‫ئێرانیش به‌شێوه‌یه‌كی‌ نافه‌رمی‌ نییه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫به‌رێكه‌وتن ب���ووه‌ له‌گه‌ڵ حكومه‌تی‌ عێراقی‌‬ ‫تاك���و جارێكی‌ تر عێراقێكی‌ نوێ‌ دروس���ت‬ ‫ببێته‌وه‌ كه‌ ئاسایشی‌ تێدا جێگیر بێت‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬ئێ���ران راس���ته‌خۆ چ���ه‌ك‌و‬ ‫پێداویستیی‌ سه‌ربازی‌ به‌ئێوه‌ داوه‌؟‬ ‫عه‌لی‌ حوسێنی‌‪ :‬نه‌خێر‪ ،‬به‌ڵكو پێداویستیه‌‬ ‫سه‌ربازییه‌كان ده‌درێت به‌حكومه‌تی‌ ناوه‌ند‬ ‫دواتر دابه‌ش ده‌كرێته‌وه‌ به‌س���ه‌ر لیواكانی‌‬

‫وتەبێژی حەشدی شەعبی لەکەرکوک‬ ‫حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ ‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬په‌یوه‌ندیت���ان له‌گه‌ڵ هێزه‌كان ‌ی‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ له‌میحوه‌ره‌كان���ی‌ كه‌رك���وك‌و‬ ‫خورماتوو له‌ چ ئاستێكدایه‌؟‬ ‫عه‌ل���ی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬په‌یوه‌ندییه‌كانم���ان‬ ‫زۆر توندوتۆڵ���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ هه‌ردووالم���ان‬ ‫بووی���ن به‌ئه‌م���ری‌ واقی���ع‌و ناتوانین یه‌كتر‬ ‫بكوژێنین���ه‌وه‌‪ ،‬ن���ه‌ك ته‌نی���ا له‌كه‌ركوك‌و‬ ‫خورماتوو‪ ،‬به‌ڵكو له‌موسڵ چه‌ند ناوچه‌یه‌ك‬ ‫به‌هه‌ماهه‌نگی‌ نێوان حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌ ده‌پارێزن‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬س���ه‌ركردایه‌تی‌ ك���ورد زۆركات‬ ‫هێزه‌كانی‌ ئێوه‌ تۆمه‌تبار ده‌كات به‌رفاندن‌و‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ توندتیژی‌ به‌رانب���ه‌ر خه‌ڵكی‌‬ ‫ناوچ���ه‌ جێناكۆك���ه‌كان‪ ،‬بۆچوون���ی‌ ئێوه‌‬ ‫چییه‌؟‬ ‫عه‌لی‌ حوسێنی‌‪ :‬هه‌موو س���ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫ك���وردی‌ ئه‌و بۆچوونه‌ی‌ نیی���ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫گ���وێ‌ له‌بۆچوون���ه‌ جی���اوازه‌كان ده‌گرین‌و‬ ‫به‌رێزه‌وه‌ قبوڵی‌ ده‌كه‌ین‪ ،‬من ئه‌مه‌ن به‌الوه‌‬ ‫س���ه‌یره‌‪ ،‬هه‌ندێ‌ له‌و هێزه‌ كوردیانه‌ بۆچی‌‬

‫بوونی‌ ئێمه‌ به‌مه‌ترسی‌ ده‌زانن كه‌ له‌خوێن‌و‬ ‫گۆش���تی‌ یه‌كن‪ ،‬به‌اڵم هاتن���ی‌ هێز توركیا‬ ‫به‌ئاسایی‌ ده‌زانن‌و پێشوازی‌ لێده‌كه‌ن؟‬ ‫نیقاش‪ :‬س���ه‌باره‌ت به‌كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫قه‌زای‌ حه‌ویجه‌‪ ،‬عه‌ره‌به‌ سوونه‌كان ره‌زامه‌ند‬ ‫نین حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ به‌شداری‌ بكات‪ ،‬ئێوه‌‬ ‫چی‌ ده‌ڵێن؟‬ ‫عه‌لی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬له‌لیوای‌ ‪ 16‬حه‌شدی‌‬ ‫ش���ه‌عبی‌ خه‌ڵك���ی‌ حه‌ویج���ه‌و ناحیه‌كانی‌‬ ‫ده‌روبه‌ری‌ تێدایه‌‪ ،‬تێناگ���ه‌م بۆ ئاماده‌نین‬ ‫حه‌شدی‌ شه‌عبی‌ به‌شداری‌ ئه‌و ئۆپه‌راسیۆنه‌‬ ‫بكات له‌كاتێكدا ئێمه‌ ئاماده‌كاریمان كردووه‌‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌كۆنترۆڵكردن���ه‌وه‌ی‌ حه‌ویجه‌‬ ‫به‌شداری‌ بكه‌ین‪ ،‬رۆژانه‌ دانیشوانی‌ حه‌ویجه‌‬ ‫كه‌ ئاواره‌ ده‌ب���ن له‌الیه‌ن هێزه‌كانی‌ ئێمه‌وه‌‬ ‫پێش���وازیان لێده‌كرێت‪ ،‬دواتر ده‌بێت په‌له‌‬ ‫بكه‌ین له‌كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ حه‌ویجه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وه‌ن���ده‌ی‌ ئێمه‌ زانیاریمان هه‌یه‌ ژیانی‌ ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ داعش زۆر سه‌خت بووه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫به‌هۆی‌ كه‌مخۆراكی‌و پێداویستی‌ ته‌ندروستی‌‬ ‫رووبه‌رووی‌ مه‌رگ بوونه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬ل���ه‌رووی‌ س���ه‌ربازییه‌وه‌‬ ‫كۆنترۆڵكردن���ه‌وه‌ قه‌زای‌ حه‌ویجه‌ س���ه‌خت‬ ‫نابێت؟‬ ‫عه‌لی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬به‌وت���ه‌ی‌ فه‌رمانده‌ی‌‬ ‫هێزه‌كان���ی‌ رێكخ���راوی‌ ب���ه‌در ش���ه‌ڕی‌‬ ‫كۆنترۆڵكردن���ه‌وه‌ی‌ ق���ه‌زای‌ حه‌ویجه‌ چه‌ند‬ ‫كاتژمێرێ���ك ده‌خایه‌نێ���ت‪ ،‬چونكه‌ داعش‬ ‫توانای‌ به‌رگری‌‌و هێرشبردنی‌ نه‌ماوه‌ شه‌ڕی‌‬ ‫ئه‌وان ته‌نیا بۆته‌ چاندنی‌ بۆمبی‌ چێنراو‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬فه‌رمانده‌یه‌ك���ی‌ پێش���مه‌رگه‌‬ ‫ده‌ڵێت ئه‌گه‌ر حه‌ش���دی‌ شه‌عبی‌ به‌شداری‌‬ ‫كۆنترۆڵكردن���ه‌وه‌ی‌ ق���ه‌زای‌ حه‌ویجه‌ بكات‬ ‫فرۆكه‌ی‌ هاوپه‌یمانان به‌شداری‌ ناكه‌ن‪ ،‬ئه‌وه‌‬ ‫تا چه‌ند راسته‌؟‬ ‫عه‌ل���ی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬به‌راش���كاوی‌ پێ���ت‬ ‫ده‌ڵێ���م‪ ،‬له‌كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ موس���ڵ كه‌‬

‫حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌‌و پێش���مه‌رگه‌و فرۆك ‌ه‬ ‫جه‌نگیه‌كان���ی‌ عێراق به‌ش���داریان كردووه‌‬ ‫ئامانجی‌ زیاتر پێكاوه‌ له‌و شه‌ڕه‌ی‌ فرۆكه‌ی‌‬ ‫هاوپه‌یمانان به‌ش���داریان ك���ردووه‌‪ ،‬ئینجا‬ ‫له‌كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ گوندی‌ به‌ش���یر هێزی‌‬ ‫هاوپه‌یمان���ان هه‌مان بۆچوونی���ان هه‌بوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم دواتر هه‌ر خۆیان به‌شداریان كرد‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬له‌دوای‌ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ داعشه‌وه‌‪،‬‬ ‫دووجار به‌ریه‌كه‌وتن له‌نێوان پێش���مه‌رگه‌و‬ ‫حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌ روویدا‪ ،‬گه‌ره‌نتی‌ چییه‌‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و رووبه‌رووبوونه‌وانه‌ دروس���ت‬ ‫نه‌بنه‌وه‌؟‬ ‫عه‌لی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬م���ن نامه‌وێت بچمه‌وه‌‬ ‫ئه‌و كاته‌ی‌ ش���ه‌ڕو پێكدادان له‌نێوان ئێمه‌و‬ ‫پێش���مه‌رگه‌ دروس���ت بووه‌‪ ،‬چونكه‌ ئێستا‬ ‫گرنگه‌ كه‌ تێگه‌یش���تن له‌نێوان به‌رپرسانی‌‬ ‫حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی‌‌و هێزی‌ پێشمه‌رگه‌ هه‌یه‌‬ ‫ك���ه‌ ئه‌رك���ی‌ س���ه‌ره‌تاو كۆتایم���ان ببێته‌‬ ‫به‌ره‌نگاربون���ه‌وه‌ی‌ تی���رۆرو پاراس���تنی‌‬ ‫خورمات���وو‪ ،‬ئه‌مه‌ش وایكردووه‌ له‌ئێس���تا‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌ك���ی‌ زۆر به‌هێ���ز له‌نێوان ئێمه‌‌و‬ ‫ئی���داره‌ی‌ خورماتوو هه‌بێ���ت‌و جارێكی‌ تر‬ ‫گرژی‌‌و پێكدادان له‌نێوان حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‌و‬ ‫پێشمه‌رگه‌دا رووناداته‌وه‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬هه‌ندێ‌ الی���ه‌ن ده‌ڵێ���ن هێزه‌‬ ‫ش���یعه‌كان ب���ۆ هه‌ڵبژاردن���ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پارێ���زگای‌ كه‌ركوك ئه‌گ���ه‌ر بكرێ‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫ئێران���ی‌ ده‌هێنن له‌كه‌رك���وك ده‌نگ بدات‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ تاچه‌ند راسته‌؟‬ ‫عه‌لی‌ حوس���ێنی‌‪ :‬من له‌ئێرانه‌وه‌ هاتووم‪،‬‬ ‫به‌اڵم ناس���نامه‌م عێراقیه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم هه‌ندێ‌‬ ‫ك���ه‌س ده‌یان���ه‌وێ‌ ئێم���ه‌ ه���ه‌ر به‌ئێرانی‌‬ ‫بناس���ێنن‪ ،‬حاڵی‌ ئێمه‌ وه‌ك كوردێك وایه‌‬ ‫كه‌ له‌ئه‌ڵمانیا ماف���ی‌ په‌نابه‌ری‌ وه‌ربگرێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم له‌كه‌ركوك ده‌توانێ���ت ده‌نگ بدات‪،‬‬ ‫چونكه‌ خه‌ڵكی‌ كه‌ركوكه‌و دۆخێكی‌ تایبه‌ت‬ ‫وایكردووه‌ له‌ئه‌ڵمانیا بژی‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫گه‌نجێكی‌ تەمەن ‪ 16‬ساڵ له‌سه‌ر ‪ 15‬هه‌زار دینار ده‌كوژرێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫كاتژمێر ‪ 8:30‬خوله‌كی‌ شه‌وی‌‬ ‫سێشمم ‌هی‌ رابردو ‪ ،7/6‬كورێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ به‌ناوی‌ سه‌رگورد‬ ‫سابیر له‌گه‌ڕه‌كی‌ كانی‌ سپیكه‌ی‌‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌ له‌سه‌ر ‪ 15‬هه‌زار‬ ‫دینار له‌الیه‌ن هاوڕێیه‌كیه‌وه‌ به‌چه‌قۆ‬ ‫ده‌كوژرێت‪.‬‬

‫هاوڕێكه‌ی‌ حه‌وت س����اڵ له‌سه‌رگورد‬ ‫گه‌وره‌تره‌‌و ماڵه‌كانی����ان زۆر لێكه‌و‌ه‬ ‫دورنی����ه‌و به‌ه����ۆی‌ كاری‌ ش����اگردی‌‬ ‫بۆیاخ����ی‌ ئۆتۆمبیل����ی‌ له‌نزیك ماڵی‌‬ ‫خۆیان ئه‌و كه‌س����ه‌ی‌ ناسیوه‌‌و بوه‌ته‌‬ ‫هاوڕێی‌‪.‬‬

‫س����ابیر‪ ،‬باوكی‌ س����ه‌رگورد باسی‌‬ ‫ئه‌وكات����ه‌ ده‌گێرێت����ه‌وه‌ كه‌هاوڕێكه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫سه‌رگورد پاره‌ی‌ لێوه‌رگرتوه‌‌و هاتۆته‌‬ ‫هه‌ڵكه‌وتی‌ برای‌ سه‌رگورد چیرۆكی‌ س����ه‌ر ماڵیان‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "س����ێ‌ ساڵ‬ ‫كوش����تنی‌ براكه‌ی‌ گێڕای����ه‌وه‌و وتی‌ پێش كوژرانی‌ سه‌رگورد ئێواره‌یه‌كیان‬ ‫"دوای‌ ن����ان خواردن����ی‌ ئێواره‌ب����و دو گه‌نج����ی‌ هاوڕێ����ی‌ ل����ه‌ده‌رگای‌‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌ دانیش����تبوم ب����را بچوكه‌م ماڵه‌وه‌یان����داو ده‌رگام لێكردن����ه‌وه‌‬ ‫به‌په‌له‌ خۆی‌ كرد به‌ژوره‌كه‌مدا‌و وتی‌ یه‌كی����ان ئه‌و كه‌س����ه‌ بو كه‌ ئێس����تا‬ ‫كاكه‌ فریاكه‌وه‌ س����ه‌رگورد له‌پش����ت كوڕه‌كه‌ی‌ كوشتوم‪ ،‬ساڵوی‌ كردو وتی‌‬ ‫ماڵ����ی‌ خۆمانه‌وه‌ له‌گ����ه‌ڵ هاوڕێكه‌ی‌ سه‌رگورد پاره‌ی‌ الیه‌ منیش پرسیارم‬ ‫ش����ه‌ڕیه‌تی‌‪ ،‬كاتێك چومه‌ شوێنه‌كه‌ لێكرد كه‌ سه‌رگورد پاره‌ی‌ چی‌ الیه‌؟‬ ‫س����ه‌رگورد له‌س����ه‌ر زه‌ویه‌كه‌ به‌پشتا وتی‌ له‌كافتریا شتی‌ خواردوه‌و پاره‌ی‌‬ ‫كه‌وتبو چه‌قۆیه‌ك له‌س����نگی‌ درابو‪ ،‬نه‌داوه‌‌و پانزه‌ ه����ه‌زاری‌ الیه‌‪ ،‬منیش‬ ‫ده‌ستی‌ ش����ۆڕببونه‌وه‌‌و چاوه‌كانی‌ بۆ بانگی‌ س����ه‌رگوردم ك����رد ئاخۆ وایه‌‬ ‫نه‌ده‌كرانه‌وه‌‌و دڵ����ی‌ له‌لێدان كه‌وتبو‪ ،‬یان نا‪ ،‬به‌اڵم هاورێكه‌ی‌ س����ه‌رگورد‌و‬ ‫ئه‌و كوڕه‌ی‌ دیكه‌ سوێنیان خوارد كه‌‬ ‫گیانی‌ له‌ده‌ست دابو"‪.‬‬ ‫هه‌ڵگ����ورد وتیش����ی‌ "هاوڕێك����ه‌ی‌ قه‌رزی‌ الیه‌و منی����ش پاره‌كه‌م دانێ‌‌و‬ ‫س����ه‌رگوردیش برینداربو له‌ته‌نیشتی‌ وتم بابڕۆن ئه‌وه‌بو ڕۆشتن"‪.‬‬ ‫به‌رهه‌م‪ ،‬كه‌ته‌مه‌ن����ی‌ ته‌نها دوانزه‌‬ ‫س����ه‌رگورد بوراب����وه‌وه‌‌و چه‌قۆی����ه‌ك‬ ‫به‌رش����انی‌ كه‌وتب����و له‌به‌رخۆی����ه‌وه‌ س����اڵ ده‌بیت برا بچوكی‌ سه‌رگورده‌‬ ‫وڕێن����ه‌ی‌ ده‌كرد له‌‌وكات����ه‌دا خه‌ڵكی‌ باسی‌ ئه‌و ئێواره‌یه‌ ده‌كات هاوڕێكه‌ی‌‬ ‫لێم����ان كۆبون����ه‌وه‌‌و ئۆتۆمبیل����ی‌ س����ه‌رگورد هه‌ڕه‌ش����ه‌ی‌ له‌براك����ه‌ی‌‬ ‫فریاكه‌وتن هات����ن‌و برنداره‌كانیان برد كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "چه‌ند ده‌قه‌یه‌كی‌‬ ‫بۆ نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاكه‌وتن‪ ،‬باوكم‌و مابو بانگی‌ ئێواره‌ بدات له‌س����وچی‌‬ ‫چه‌ن����د پیاوێك����ی‌ دیكه‌ گه‌ش����تینه‌ ده‌رگای‌ حه‌وشه‌ی‌ ماڵه‌وه‌ وه‌ستابوم‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌ی‌ فریاكه‌وتن پێیانوتین كاك����ه‌ س����ه‌رگورد‌و هاورێكه‌ی‌ چه‌ند‬ ‫یه‌كێ����ك له‌برین����داره‌كان گیان����ی‌ مه‌ترێك له‌منه‌وه‌ دوربون‪ ،‬هاوڕێكه‌ی‌‬ ‫له‌ده‌س����تداوه‌‌و دوای‌ نی����و كاتژمێ����ر داوای‌ پاره‌ی‌ له‌كاكه‌ سه‌رگورد ده‌كرد‬ ‫ئه‌ویش وه‌اڵم����ی‌ داوه‌‌و وتی‌ پێم نیه‌‬ ‫ته‌رمی‌ براكه‌مان وه‌رگرته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاماژه‌ش����ی‌ به‌وه‌كرد كه‌ ناده‌مێ‌ بۆچی‌ بده‌مێ‌‪ ،‬هاورێكه‌ی‌ وتی‌‬

‫ده‌بێت كارێكت به‌سه‌ربینم هه‌ڕه‌شه‌ی‌‬ ‫لێده‌كرد"‪.‬‬ ‫قادر مامی‌ س����ه‌رگورد كه‌سه‌باره‌ت‬ ‫به‌خوێنی‌ س����ه‌رگورد قس����ه‌ی‌ ده‌كرد‬ ‫له‌پرس����ه‌كه‌یدا وتی‌ "ئێم����ه‌ له‌خوێنی‌‬ ‫كوڕه‌كه‌مان خۆش����نابین‌و سكااڵمان‬ ‫تۆمارك����ردوه‌‌و بكوژه‌ك����ه‌ش كیراوه‌و‬ ‫ئێمه‌ ده‌یده‌ینه‌ ده‌ست یاسا تا هه‌قی‌‬ ‫كوڕه‌كه‌م����ان به‌فی����ڕۆ ن����ه‌ڕوات داوا‬ ‫له‌حكومه‌ت ده‌كه‌ین تاوانبار به‌سزای‌‬ ‫خۆی‌ بگات‌و یاسا سه‌روه‌ربیت"‪.‬‬ ‫په‌یامنێری‌ ئاوێنه‌ به‌مه‌بستی‌ لێدوان‬ ‫سه‌ردانی‌ ماڵی‌ هاورێكه‌ی‌ سه‌رگوردی‌‬ ‫ك����رد ك����ه‌تۆمه‌تب����اره‌ به‌كوش����تنی‌‬ ‫سه‌رگورد‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی‌ ئه‌و ڕوداوه‌وه‌‬ ‫ماڵه‌كه‌یان به‌جێهێشتبو ڕۆشتبون‪.‬‬ ‫هاوڕێیه‌ك����ی‌ نزیكی‌ س����ه‌رگورد كه‌‬ ‫نه‌یویست ناوی‌ بهێنرێت باسی‌ كوشتی‌‬ ‫هاوڕێكه‌ی‌ كردو وتی‌ "س����ه‌رگورد زۆر‬ ‫هاوڕێی‌ ئه‌و كه‌سه‌ نه‌بو كه‌ كوشتنی‌‬ ‫به‌ڵكو ته‌نها ده‌یناسی‌ ئه‌و ڕۆژه‌ داوای‌‬ ‫پانزه‌ هه‌زاری‌ لێكرد‪ ،‬به‌اڵم سه‌رگورد‬ ‫پێینه‌بو هه‌ربۆیه‌ په‌الماری‌ یه‌كیانداو‬ ‫سه‌رگورد كوژرا"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌ پارێزگای‌ سلێمانی‌‬ ‫نه‌قیب سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د له‌‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یان����د "كاتژمێر ‪8:30‬‬ ‫خوله‌كی‌ ش����ه‌وی‌ سێشەممه‌ كوڕێكی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 16‬س����اڵ له‌گه‌ڕه‌ك����ی‌ كانی‌‬ ‫س����پیكه‌ی‌ شاری‌ س����لێمانی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫هاوڕێیه‌كیه‌وه‌ به‌چەقۆ ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هێزه‌كان����ی‌ پۆلیس����ی‌‬ ‫نه‌هێشتنی‌ تاوان گه‌یشتونه‌ته‌ شوێنی‌‬ ‫ڕوداوه‌ك����ه‌ لێكۆلین����ه‌وه‌ له‌ڕوداوه‌كه‌‬ ‫به‌رده‌وام����ه‌ پ����ه‌ڕاوی‌ یاس����ای‌ ب����ۆ‬ ‫ڕوداوه‌كه‌ كراوه‌ته‌‌وه‌ وته‌ی‌ كه‌سوكاری‌‬ ‫كوژراوه‌كه‌ وه‌رگیراوه‌"‪.‬‬

‫له‌سوچی‌ ده‌رگا ‌ی‬ ‫حه‌وشه‌ی‌ ماڵه‌وه‌‬ ‫وه‌ستابوم كاكه‌‬ ‫سه‌رگورد‌و هاورێكه‌ی‌‬ ‫چه‌ند مه‌ترێك‬ ‫له‌منه‌وه‌ دوربون‬ ‫هاوڕێكه‌ی‌ داوای‌‬ ‫پاره‌ی‌ له‌كاكه‌‬ ‫سه‌رگورد ده‌كرد‬ ‫ئه‌ویش وه‌اڵمی‌‬ ‫داوه‌‌و وتی‌ پێم نیه‌‬ ‫ناده‌مێ‌ بۆچی‌ بده‌مێ‬ ‫هاورێكه‌ی‌ وتی‌ ده‌بێت‬ ‫كارێكت به‌سه‌ربینم‬ ‫ سه‌رگورد سابیر‬

‫دو برا له‌سه‌ر باخ ئاودان ده‌كوژرێن بۆچ ‌ی ژنان ئه‌ڵقه‌كانیان فڕێ ده‌ده‌ن؟‬ ‫ئا‪ :‬نیكی محه‌مه‌د‬

‫ئا‪ :‬مەزهەر‬ ‫كاتژمێر ‪ 10:30‬خوله‌كی‌ شه‌و ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنجشممه‌ ‪ 2017/7/6‬دو برا‬ ‫به‌ناوی‌ زانا‌و بیالل له‌به‌رده‌م‬ ‫ماڵه‌كه‌ی‌ خۆیاندا له‌ناحیه‌ی‌‬ ‫ڕزگاری‌ سه‌ر به‌شاروچكه‌ی‌ كه‌الر‬ ‫به‌ده‌ستڕێژی‌ گولله‌ ده‌كوژرێن‬ ‫كه‌سوكاره‌كه‌شیان ده‌ڵێن "ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ند ساڵێك ده‌بێت به‌هۆی‌ سه‌ره‌ی‌‬ ‫باخ ئاودان له‌گوندی‌ خیری‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫دراوسێیه‌كیان توشی‌ كێشه‌ی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ بون"‪.‬‬ ‫ع���ادل‪ ،‬دراوس���ێی‌ هاوماڵی‌ زاناو‬ ‫بیالل كه‌ماڵه‌كانی���ان چه‌ند مه‌ترێك‬ ‫لێكه‌وه‌ دوره‌‪ ،‬سه‌باره‌ت به‌ڕوداوه‌كه‌‬ ‫وتی‌ "ش���ه‌و بو له‌ماڵه‌وه‌ دانیشتبوم‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌نده‌م زانی‌ ده‌نگی‌ ده‌س���تڕێژی‌‬ ‫گولل���ه‌ هات كاتێك چوم���ه‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫س���ه‌یرمكرد له‌ب���ه‌رده‌رگای‌ خۆیان ‬ ‫فیشه‌كێك له‌سنگی‌ زانای‌ دابو له‌سه‌ر‬ ‫زه‌ویه‌ك���ه‌ كه‌وتبو‪ ،‬بیاللی‌ براش���ی‌‬ ‫فیشه‌كێك له‌الی‌ ڕاستی‌ سه‌ری‌ دابو‬ ‫له‌س���ه‌ر زه‌ویه‌كه‌ كه‌وتبو‪ ،‬خوێنیان‬ ‫لێده‌ڕۆشت له‌گه‌ڵ دراوسێكان ته‌رمی‌‬ ‫زانامان ڕه‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ داوه‌ری‌‬ ‫كردو بیالل هێش���تا ماب���و ڕه‌وانه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆشخانه‌ی‌ فریاكه‌وتنی‌ سلێمانی‌‬ ‫كرا‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ڕێگادا ئه‌ویش كۆتایی‌‬ ‫به‌ژیانی‌ هات"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "زانا‌و بیاللی‌ برای‌ ئه‌و شه‌وه‌‬ ‫سه‌رقاڵی‌ دروستكردنی‌ كه‌پرێك بون‬ ‫له‌حه‌وشه‌ی‌ ماڵه‌كه‌یان تا ماڵه‌كه‌یان‬ ‫له‌گه‌رم���ای‌ هاوین بپارێ���زن‪ ،‬له‌گه‌ڵ‬ ‫وه‌س���تایه‌ك ك���ه‌ هاتب���و كاریان بۆ‬ ‫بكات‪ ،‬وه‌س���تاكه‌ بۆی گێڕاینه‌وه‌ كه‌‬ ‫ئۆتۆمبێلێك���ی‌ جۆری‌ ناڤ���ارا چه‌ند‬ ‫كه‌س���ێكی‌ تێداب���و له‌جامه‌كانیه‌وه‌‬ ‫ته‌قه‌یان لێكردین‌و ڕۆشتن‪ ،‬زاناو بیالل‬ ‫بریندار بون‌و یه‌كێك له‌شاگرده‌كانیش‬ ‫بریندار بو‪ ،‬به‌اڵم برینه‌كه‌ی‌ س���وكه‌‌و‬ ‫ئێستا له‌نه‌خۆشخانه‌یه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ شایه‌تحاڵه‌كان زانا‌و بیالل‬ ‫سێ‌ س���اڵ پێش ئێس���تا له‌گوندی‌‬ ‫گخیری‌" س���ه‌ر به‌قه‌زای‌ كه‌الر له‌گه‌ڵ‬ ‫خێزانه‌كه‌یان سه‌رقاڵی‌ كشتوكاڵ بون‬ ‫به‌هۆی‌ كێشه‌ی‌ سه‌ره‌ی‌ ئاودانی‌ باخ‬ ‫له‌گه‌ڵ دراوسێیه‌كیان‪ ،‬باوك‌و برایه‌كی‌‬

‫ی‬ ‫بەهۆی‌ كه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ته‌مه‌ن‌و كوژران ‌‬ ‫ێ‬ ‫باوكیان به‌ب ‌‬ ‫تاوان‪ ،‬به‌رده‌وام‬ ‫ی‬ ‫ده‌یانویست هه‌ق ‌‬ ‫باوكیان بكه‌نه‌وه‌‌و‬ ‫گوێیان له‌كه‌س‬ ‫نه‌ده‌گرت‬

‫زان���او بیالل ده‌بێت���ه‌ ده‌مه‌بۆڵه‌یان‌و‬ ‫ش���ه‌ڕ له‌نێ���وان ئ���ه‌و دوو خێزانه‌دا‬ ‫دروس���ت ده‌بێت‪ ،‬س���ه‌رۆك خێزانی‌‬ ‫دراوس���ێكه‌یان به‌ده‌س���تی‌ ب���اوك‌و‬ ‫برایه‌كی‌ زان���او بی�ل�ال ده‌كوژرێت‪،‬‬ ‫دواتر له‌س���ه‌ر ڕوداوه‌كه‌ باوك‌و برای‌‬ ‫زاناو بیالل ده‌س���تگیرده‌كرێن‌و دان‬ ‫به‌تاوانه‌كه‌یاندا ده‌نێن‌و له‌الیه‌ن هێزه‌‬ ‫ئه‌منیه‌كانه‌وه‌ س���زای‌ بیس���ت ساڵ‬ ‫زیندان���ی‌ ب���ۆ براكه‌ی‌‌و پانزه‌ س���اڵ‬ ‫زیندانیش بۆ باوكی‌ ده‌بڕێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌روه‌ت عبدولكه‌ریم‪ ،‬كه‌ خزمی‌‬ ‫نزیكی‌ زاناو بیالله‌ چه‌ند كاتژمێرێك‬ ‫پێش ئه‌و ڕوداوه‌ زانای‌ بینیوه‌‌و زۆربه‌ی‌‬ ‫كات���ه‌كان پێكه‌وه‌بون‌و له‌یه‌ك جێگه‌‬ ‫كاریان كردوه‌‪ ،‬وتی‌ "به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫باوك‌و برایه‌كی‌ زانا ده‌ستبه‌سه‌ربون‬ ‫زانا هه‌رگیز له‌و ب���اوه‌ڕه‌دا نه‌بو ئه‌و‬ ‫ماڵه‌ تۆڵه‌یان لێبكه‌نه‌وه‌‌و چه‌ند جار‬ ‫ده‌یوت باوك‌و براكه‌م كارێكی‌ باشیان‬ ‫نه‌ك���رد من ئاگاداری‌ نی���م‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫زۆر بی���ری‌ لێنه‌ده‌كردوه‌ به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫كێش���ه‌یه‌وه‌ باخ‌و زه‌ویه‌كانیان به‌جێ‌‬

‫هێش���ت‌و چونه‌ ناحیه‌ی‌ ڕزگاری‌ تا‬ ‫ل���ه‌و ماڵه‌وه‌ دوربن وازی���ان له‌كار ‌‬ ‫ی‬ ‫كشتوكاڵی‌ هێنا"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌داخ���ه‌وه‌ چه‌ن���د‬ ‫جارێك���ی‌ دیكه‌ش ئ���ه‌و ماڵه‌ هه‌وڵی‌‬ ‫تۆڵه‌كرنه‌وه‌ی���ان داوه‌ چه‌ندی���ن جار‬ ‫هه‌وڵمان���داوه‌ به‌ڕێگه‌ی‌ عه‌ش���ایه‌ری‌‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ ئه‌و كێشه‌یه‌ بكه‌ین به‌اڵم‬ ‫ئه‌وان ئاماده‌نه‌بون"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ش���ی‌ به‌وه‌ك���رد "ئێمه‌ هیچ‬ ‫كاردانه‌وه‌یه‌كم���ان نه‌ب���وه‌‌و نابێت‪،‬‬ ‫بكوژانی‌ زاناو بیالل ده‌ستگیركراون‌و‬ ‫ده‌مانه‌وێ���ت یاس���ا س���ه‌روه‌ر بێت‪،‬‬ ‫بكوژه‌كان به‌هه‌قی‌ یاس���ایی‌ خۆیان‬ ‫بگه‌ن"‪.‬‬ ‫ج���ه‌الل محه‌مه‌د ئه‌می���ن‪ ،‬خاڵۆی‌‬ ‫منداڵه‌كانی‌ پش���تیوان كه‌ دو س���اڵ‬ ‫پێش ئێس���تا له‌س���ه‌ر ب���اخ ئاودان‬ ‫له‌الیه‌ن باوك‌و برایه‌كی‌ زاناو بیالله‌وه‌‬ ‫ك���وژراوه‌‪ ،‬وت���ی‌ "زۆركات له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫كوڕه‌كانی‌ پشتیوان قسه‌مان ده‌كرد‬ ‫وه‌ك خاڵۆیه‌ك ب���ه‌اڵم ئه‌وان بەهۆی‌‬ ‫كه‌می‌ ته‌مه‌ن‌و كوژرانی‌ باوكیان به‌بێ‌‬ ‫تاوان‪ ،‬به‌رده‌وام ده‌یانویس���ت هه‌قی‌‬ ‫باوكیان بكه‌ن���ه‌وه‌‌و گوێیان له‌كه‌س‬ ‫نه‌ده‌گرت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "داوا ده‌كه‌م هه‌رچی‌ خزم‌و‬ ‫د‌وس���ت‌و پیاو ماقوڵی‌ هه‌ردوال هه‌یه‌‬ ‫بێنه‌ ناوكێش���ه‌كه‌وه‌‌و چاره‌س���ه‌رێك‬ ‫بدۆزینه‌وه‌ نه‌ك سێ‌ كه‌س چه‌ندینی‌‬ ‫دیك���ه‌ش بكوژرێ���ت هه‌رده‌بێ���ت‬ ‫دانیش���ین‌و س���وڵح بكه‌ی���ن باچیتر‬ ‫له‌وه‌ زیاتر خوێن نه‌ڕژێت له‌ئێس���تادا‬ ‫خوشكه‌زاكه‌م گیراوه‌"‪.‬‬ ‫وته‌بیژی‌ پۆلیسی‌ گه‌رمیان‪ ،‬ڕائید‬ ‫علی‌ جه‌م���ال به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند‬ ‫"دره‌نگانێكی‌ شه‌وی‌ پێنجشه‌مه‌ دوو‬ ‫برا به‌ن���اوی‌ زانا‌و بی�ل�ال له‌ناحیه‌ی‌‬ ‫ڕزگاری‌ به‌فیشه‌ك ده‌كوژرێن كه‌چه‌ند‬ ‫س���الێك پێش ئێستا باوك‌و برایه‌كی‌‬ ‫ئه‌و دوكه‌س���ه‌ له‌س���ه‌ر كێشه‌ی‌ ئاو‬ ‫له‌گون���دی‌ خی���ری‌ هاوماڵێكی���ان‬ ‫ده‌كوژن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "هێزه‌كانمان گه‌شتونه‌ته‌‬ ‫ش���وێنی‌ ڕوداوه‌ك���ه‌و ك���وژراوه‌كان‬ ‫ڕه‌وانه‌ی‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ كراون‌و‬ ‫ده‌س���تگیركراون‌و‬ ‫تۆمه‌تب���اران‬ ‫دانیاناوه‌ به‌تاوه‌نه‌كه‌یاندا لێكۆلینه‌وه‌‬ ‫به‌رده‌وامه‌"‪.‬‬

‫ی‬ ‫ئه‌ڵقه‌ گۆڕینه‌و‌هی‌ كاتی‌ پرۆس ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ژیانێك ‌‬ ‫ی ڕه‌مز ‌‬ ‫هاوسه‌رگیر ‌‬ ‫هاوبه‌شه‌و پێویسته‌ له‌الیه‌ن هه‌ردوو‬ ‫الوه‌ ئه‌و په‌یمان ‌ه بپارێزرێت كه‌ پێشتر‬ ‫ی‬ ‫ی ئاسمانی‌‌و زه‌مین ‌‬ ‫به‌ یاسایه‌ك ‌‬ ‫( دینی‌‌و مرۆیی‌) بڕیاریان له‌سه‌ر‬ ‫داوه‌‪،‬به‌اڵم ئێستا له‌ كوردستاندا‬ ‫ی‬ ‫ده‌بینین به‌شێك له‌و ژنان ‌ه ‌‬ ‫هاوسه‌رگیرییان كردووه‌ ئه‌ڵقه‌كانیان‬ ‫ی‬ ‫فڕێداوه‌و هه‌ر یه‌كه‌شیان قس ‌ه ‌‬ ‫جیاوازیان له‌سه‌ر ئه‌م حاڵه‌ته‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫(نه‌خشین س���یروان) ژنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمانبه‌ره‌و دانیشتو ‌‬ ‫(‪ )32‬س���اڵ ‌‬ ‫ی دوو‬ ‫ی س���لێمانیه‌و خاوه‌ن��� ‌‬ ‫پارێ���زگا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌نج ‌ه ‌‬ ‫منداڵه‌‪ ،‬ئه‌و ئێستا ئه‌ڵقه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی دا ل ‌ه ماڵه‌و‌ه هه‌ڵگرتووه‌‌و‬ ‫ل ‌ه تاكه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی یه‌و‌ه بۆ ئاوێن ‌ه وتی‌"مێرده‌كه‌م‬ ‫ب ‌ه كز ‌‬ ‫ی ل ‌ه من‬ ‫ی كچ ‌‬ ‫ئێس���تاش ك��� ‌ه دو منداڵ ‌‬ ‫ی فرتوفێ���ڵ‌و بازدان ‌ه‬ ‫هه‌ی��� ‌ه خه‌ریك��� ‌‬ ‫ی نه‌خش���ین بۆ‬ ‫به‌س���ه‌ر من دا‪ ،‬به‌ڵگ ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پاس���ۆرد ‌‬ ‫ئه‌م ‌ه ئه‌وه‌ی��� ‌ه مێرده‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی داناوه‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر مۆبایل‌و الپتۆپه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ل ‌ه ڕێگ ‌ه ‌‬ ‫ش���ه‌وانه‌ش تا ده‌مه‌و به‌یان ‌‬ ‫ی ئافره‌ت‬ ‫ی ئینته‌رنێته‌و‌ه ب���ه‌دوا ‌‬ ‫هێڵ��� ‌‬ ‫ی ب ‌ه‬ ‫دا ده‌گه‌ڕێت‪،‬ئ���ه‌م ژن��� ‌ه متمان��� ‌ه ‌‬ ‫ی نه‌م���اوه‌و ده‌ڵێت ئیتر من‬ ‫مێرده‌ك��� ‌ه ‌‬ ‫چ دڵێكم ب���ه‌و ئه‌ڵقه‌ی ‌ه خۆش بێت ك ‌ه‬ ‫ئه‌و كردوویه‌تی ‌ه په‌نجه‌م‪ ،‬نه‌خش���ین ب ‌ه‬ ‫گریانه‌و‌ه به‌رده‌وام ده‌دوێ‌‪ ،‬هه‌ر كاتێك‬ ‫ی ئاهه‌نگه‌كه‌م ده‌كه‌م‌و‬ ‫ی ڤیدیۆ ‌‬ ‫س���ه‌یر ‌‬ ‫ی هه‌ردوكمان‬ ‫ی ده‌س���ت ‌‬ ‫ئ���ه‌و ئه‌ڵقه‌ی ‌ه ‌‬ ‫ده‌بین���م ح���ه‌زم ل��� ‌ه مردن���ه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫مێرده‌كه‌م درۆی‌ له‌گه‌ڵ كردم"‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫(الن ‌ه هۆشمه‌ند) یش ژنێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ماڵه‌وه‌یه‌و دانیش���تو ‌‬ ‫(‪ )28‬س���اڵ ‌‬ ‫ی كوڕێكه‌‪،‬‬ ‫ی ش���ه‌هیده‌وخاوه‌ن ‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌‬ ‫ئه‌وی���ش نیگه‌ران ‌ه ل ‌ه مێرده‌ك ‌هی‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی سه‌یرتر‬ ‫ئه‌م وه‌ك نه‌خشین نیه‌و باس ‌‬ ‫ی بۆ ئاوێن ‌ه ده‌ڵێت"‬ ‫ده‌كات‌و له‌لێدوانێك ‌‬ ‫ی مێرده‌كه‌م‬ ‫ی كۆن ‌ه هاوڕێ ‌‬ ‫ده‌زانم كچێك ‌‬ ‫ی بۆ كڕی���وه‌و ئه‌ویش ئه‌و‬ ‫ئه‌ڵقه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی فرۆش���توو‌ه بە‌زه‌ڕه‌نگه‌رێك ك ‌ه‬ ‫ئه‌ڵق ‌ه ‌‬ ‫ی بۆم كڕیوه‌‌و‬ ‫ی من ب ‌ه دیار ‌‬ ‫ی خ���ۆ ‌‬ ‫كات ‌‬ ‫ی وه‌ك‬ ‫ی كردووه‌ت ‌ه په‌نج ‌ه ‌‬ ‫ی هاوڕێك ‌ه ‌‬ ‫ه‌‬ ‫ی‬ ‫من بێگانه‌بم‪ ،‬هه‌روه‌ها ده‌شزانم عه‌یب ‌‬ ‫ی ماڵه‌وه‌م‌و هه‌میش��� ‌ه‬ ‫لێدێت من ژن��� ‌‬ ‫ی ئه‌و مه‌الی ‌ه س���اغ‬ ‫پێمده‌ڵێ���ت له‌ش��� ‌‬ ‫ی بۆ مار‌ه ك���ردم‪ ،‬ئه‌بووای ‌ه‬ ‫نه‌بێت تۆ ‌‬ ‫من موچ ‌ه خۆرێكم بهێنای ‌ه نه‌ك تۆ هیچ‬

‫ده‌زانم كچێكی‌ كۆنه‌‬ ‫هاوڕێی‌ مێرده‌كه‌م‬ ‫ئه‌ڵقه‌یه‌كی‌ بۆ‬ ‫كڕیوه‌و ئه‌ویش ئه‌و‬ ‫ئه‌ڵقه‌ی‌ فرۆشتووه‌ به‌‬ ‫زه‌ڕه‌نگه‌رێك كه‌ كاتی‌‬ ‫خۆی‌ من به‌ دیاری‌‬ ‫بۆم كڕیوه‌‌و هی‌‬ ‫هاوڕێكه‌ی‌ كردووه‌ته‌‬ ‫په‌نجه‌ی‌ وه‌ك من‬ ‫بێگانه‌بم‬ ‫ی خۆت‬ ‫ی میكیاج‌و جله‌كان ‌‬ ‫نه‌بێت به‌ش ‌‬ ‫پاره‌ت وه‌رده‌گرت‪ ،‬الن ‌ه ل ‌ه وته‌كانیه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی دیاره‌و په‌ش���یمانیش داد ‌‬ ‫بێهیوای��� ‌‬ ‫ن���ادات‪ ،‬چونك ‌ه ئ���ه‌وه‌ش ده‌خاته‌ڕوو‬ ‫ی‬ ‫ی توش��� ‌‬ ‫ی باوك ‌‬ ‫بچێت���ه‌و‌ه ب���ۆ ماڵ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫تانه‌و ته‌ش���ه‌ر ده‌بێت‌و منداڵه‌كه‌ش��� ‌‬ ‫لێوه‌رده‌گرنه‌و‌ه نه‌ش���چێت هه‌مدیسان‬ ‫ڕۆژان ‌ه خه‌فه‌ت خواردن پیشه‌یه‌تی‌"‪.‬‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫ئیسماعیل ئه‌حمه‌د) پیاوێك ‌‬ ‫ی ده‌ربه‌ندیخانه‌و‬ ‫ی دانیشتو ‌‬ ‫(‪ )38‬ساڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی (‪ )4‬منداڵ���ه‌‌و وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫خاوه‌ن��� ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌م‬ ‫ده‌ڵێت گاڵته‌م لێدێت پرسیار ‌‬ ‫ی ئه‌ڵقه‌م ل��� ‌ه په‌نجه‌دا‬ ‫لێده‌ك���ه‌ن بۆچ ‌‬ ‫نیه‌‪ ،‬ئیسماعیل ئاماژ‌ه بۆ ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫ی‬ ‫ی منداڵ ‌‬ ‫ی له‌دای���ك بوون��� ‌‬ ‫ه���ه‌ر دوا ‌‬ ‫ی ل ‌ه ماڵه‌و‌ه داناوه‌و‬ ‫ی ئه‌ڵقه‌ك ‌ه ‌‬ ‫یه‌كه‌م��� ‌‬ ‫ی ون بووه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫پاش ماوه‌یه‌كیش لێ ‌‬

‫ی‬ ‫ی بۆ ئه‌و نیه‌و ل ‌ه په‌نج ‌ه ‌‬ ‫هیچ بایه‌خێك ‌‬ ‫دا بێت یان ب��� ‌ه پێچه‌وانه‌و‌ه تاز‌ه ئه‌م‬ ‫پیاوێكه‌و نابێت نرخ بۆ ئه‌وان ‌ه دابنێت‌و‬ ‫ی ئه‌وانه‌ی ‌ه‬ ‫ی ئه‌و ئه‌م ‌ه ئیش��� ‌‬ ‫ب ‌ه ب���ڕوا ‌‬ ‫خۆیان ته‌س���ك ده‌كه‌ن���ه‌وه‌و واده‌زانن‬ ‫ی ژنه‌كانی���ان داوه‌‪،‬‬ ‫ڕۆش���نبیرن‌و ماف ‌‬ ‫ل��� ‌ه دوا دێڕیدا ئیس���ماعیل ئه‌و‌ه ڕوون‬ ‫ده‌كاته‌و‌ه ئه‌ڵقه‌ت ل��� ‌ه په‌نجه‌دا نه‌بێت‬ ‫ل���ه‌و‌ه باش���تر‌ه خیانه‌ت ل��� ‌ه ژنه‌كه‌ت‬ ‫بكه‌ی���ت‌و دوو ئه‌ڵقه‌ش���ت ل��� ‌ه په‌نج ‌ه‬ ‫كردبێ���ت‪ ،‬چونك ‌ه چیتر دی���ار‌ه ئێم ‌ه‬ ‫هاوس���ه‌رگیریمان كردووه‌و ڕوخسارمان‬ ‫هی‌ گه‌نج نیه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫(ئاراس حه‌سه‌ن) وه‌ك توێژه‌رێك ‌‬ ‫ی ئه‌م ‌ه ده‌كات‌و بۆ‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی ل ‌ه‬ ‫ئاوێن��� ‌ه وتی‌"هه‌ر مرۆڤێك ك ‌ه ده‌ژ ‌‬ ‫ی هه‌ی ‌ه ل ‌ه‬ ‫دونیادا په‌یوه‌ندی‌‌و كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی وروژێنه‌ره‌كانداو ل ‌ه ڕێگ ‌ه‬ ‫چوارچێ���و‌ه ‌‬ ‫ڕاس���ته‌وخۆو‌ه ك ‌ه زمان ‌ه ده‌ری ده‌بڕێت‬ ‫یان ل��� ‌ه ڕێگ��� ‌ه ناڕاس���ته‌وخۆكانه‌و‌ه‬ ‫ده‌یانگه‌یه‌نێ���ت‌و ئه‌ڵقه‌ش ده‌چێت ‌ه ئه‌و‬ ‫خانه‌یه‌وه‌‪ ،‬چونك��� ‌ه ئه‌م ‌ه هێماو ڕه‌مزو‬ ‫ی كۆمه‌ڵگه‌ك ‌ه‬ ‫ی تێگه‌یشتن ‌‬ ‫كۆده‌و به‌پێ ‌‬ ‫ی خۆی���دا ده‌هێنێت‬ ‫ڕێككه‌وت���ن به‌دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫ی تایبه‌ت ‌‬ ‫ی ك ‌ه ئه‌م ڕه‌فتار‌ه مانا ‌‬ ‫به‌و‌ه ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و ل ‌ه پش���ت ئ���ه‌م ئه‌ڵق ‌ه ل ‌ه‬ ‫خۆ ‌‬ ‫په‌نج ‌ه كردن‌و ئه‌ڵق ‌ه فڕێدانه‌و‌ه كۆمه‌ڵێك‬ ‫بیر كردنه‌وه‌و مانا ه���ه‌ن‌و زۆرجاریش‬ ‫ی ی ‌ه ل ‌ه نێوان ژنان دا‌و‬ ‫ئه‌م ‌ه چاولێگه‌ر ‌‬ ‫ی سه‌یر كردنه‌"‪.‬‬ ‫ب ‌ه ئاسای ‌‬ ‫ی ئه‌م توێ���ژه‌ر‌ه ئه‌مه‌ش‬ ‫ب��� ‌ه ب���ڕوا ‌‬ ‫ی ب���اوه‌ڕ به‌خۆ بوون��� ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫نه‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫ئه‌نجامده‌ره‌كه‌یه‌وه‌و گرێیه‌ك ‌‬ ‫ی ده‌خولقێنێ‌‌و وا هه‌ست‬ ‫بۆ خاوه‌نه‌ك ‌ه ‌‬ ‫ده‌كات له‌الی���ه‌ن ده‌وروبه‌ری���ه‌و‌ه ب��� ‌ه‬ ‫ی ده‌ڕوان���ن‪ ،‬به‌اڵم ب ‌ه‬ ‫س���وك‌و كه‌م لێ ‌‬ ‫هه‌موو ماناكانیه‌و‌ه ئه‌مه‌ش دیس���انه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی ی���ه‌و په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫كێش���ه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی كه‌سه‌كه‌و‌ه‬ ‫ی خود ‌‬ ‫ی ب ‌ه ناخ ‌‬ ‫ڕاسته‌وخۆ ‌‬ ‫هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫(ئومێد ڕه‌حیم) د‌ه س���اڵ ‌ه ل ‌ه بازاڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی شه‌هید دوكان ‌‬ ‫ێ ل ‌ه هه‌ڵه‌بج ‌ه ‌‬ ‫ش���نرو ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و ل ‌ه بابه‌ت ئه‌و ژنانه‌و‌ه‬ ‫زه‌ڕه‌نگه‌ر ‌‬ ‫ی ال ده‌فرۆشن له‌و‌ه ده‌دوێت"‬ ‫ك ‌ه ئه‌ڵق ‌ه ‌‬ ‫ی بۆ قوتابی‌‌و‬ ‫زۆرینه‌یان له‌به‌ر ه���ه‌ژار ‌‬ ‫مناڵه‌ بچوكه‌كانیان ده‌یفرۆشن"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ل���ه‌و كاته‌دا ك��� ‌ه ئومێ���د خه‌ریك ‌‬ ‫قس���ه‌كردن بو‪ ،‬ژنێك وتی "من هه‌موو‬ ‫ی خۆم ئه‌ڵقه‌یه‌ك‬ ‫ئاواتێكم ئه‌وه‌ی ‌ه به‌دڵ ‌‬ ‫بكه‌مه‌و‌ه په‌نج���ه‌م‪ ،‬چونك ‌ه پیاوه‌كه‌مم‬ ‫خۆش���ده‌وێت‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ند‌ه موحتاج‬ ‫بووم ئه‌وه‌تا ئه‌ڵقه‌كه‌مم فرۆشت"‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫(هه‌رای‌) ئامێزێك بۆ ژنانی‌ كوردی‌ خۆراسان‬

‫‪»æêīµ »ËĠňĥŎð‬‬

‫ئا‪ :‬زانا حه‌مه‌ غه‌ریب‬ ‫(گروپی‌ موزیكی‌ هه‌رای‌) یه‌كێك‬ ‫له‌گروپه‌ موزیكیه‌كانی‌ ناوچه‌ی‌‬ ‫قوچانی‌ خۆراسان‪ ،‬له‌الیه‌ن چه‌ند‬ ‫ژنێكی‌ كوردو فارس دامه‌زراوه‌و‬ ‫"نه‌سترن ئه‌بولحه‌سه‌ن زاده‌ قوچانی‌"‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ ده‌كات‌و ئه‌ندامانی‌‬ ‫گروپه‌كه‌ بریتین لە‌(موژگان خۆش‬ ‫ئه‌ندام‪ ،‬مه‌رجان خۆش ئه‌ندام‪،‬‬ ‫ئازاده‌ ره‌زا زاده‌‪ ،‬ئه‌میره‌ ئارش‬ ‫قاسمی‌) ئه‌وان توانیویانه‌ خزمه‌تێكی‌‬ ‫به‌رچاو بكه‌ن‌و له‌كۆنسێرت‌و‬ ‫ئاهه‌نگه‌كانیاندا ئاوازو گۆرانی‌‬ ‫كوردی‌ پێشكه‌ش بكه‌ن‪.‬‬ ‫نه‌سترن زاده‌ سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی‌‬ ‫دامه‌زراندنی‌ گروپێكی‌ له‌و ش���ێوه‌ی ‌ه‬ ‫ب���ۆ ئاوێن���ه‌ وتی‌"خۆراس���انی‌ ئێران‬ ‫ناوچه‌یه‌كی‌ به‌رفراوانه‌و خاوه‌ن كلتورو‬ ‫فه‌رهه‌نگ‌و موزیك‌و مه‌قامات‌و گۆرانی‌‬ ‫تایب���ه‌ت به‌خۆیه‌تی‌‪ ،‬دروس���تكردنی‌‬ ‫گروپه‌كه‌‌ بۆ زیاتر خزمه‌ت گه‌یاندن بو‬ ‫به‌موزیك‌و به‌تایبه‌تیش ئاوازو گۆرانی‌‬ ‫ناوچه‌ی‌ خۆراسان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌قۆچان زۆر ژنی‌ ده‌نگ‬ ‫خ���ۆش‌و ئاره‌زومه‌ن���د ب���ۆ موزیك‬ ‫بونیان هه‌یه‌ كۆكردنه‌وه‌ی‌ به‌ش���ێك‬ ‫له‌وان���ه‌ گرنگ بو بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ گۆرانی‌‬ ‫به‌ده‌نگێكی‌ ره‌سه‌نی‌ ژنانه‌ پێشكه‌ش‬ ‫بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وان‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا وه‌ك گروپێك���ی‌ بچوك‬ ‫ب���ۆ ناوچه‌كه‌ دامه‌زراون به‌اڵم به‌هۆی‌‬ ‫سه‌رنجراكێش���ی‌ ئ���ه‌و به‌رهه‌مان���ه‌ی‌‬ ‫كه‌پێشكه‌ش���یان ك���ردوه‌ توانیویانه‌‬ ‫له‌سه‌رانس���ه‌ری‌ ئێ���ران كۆنس���ێرت‬ ‫س���ازبكه‌ن‌و گوێگرو ه���ه‌واداری‌ زۆر‬ ‫له‌هه‌رای‌ كۆبكه‌نه‌وه‌و وتی‌ "توانیمان‬ ‫ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێ���ران‌و له‌ئاس���تی‌‬ ‫دنیاش���دا له‌چه‌ندین واڵت كۆنسێرت‬ ‫به‌رێوه‌ببه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌می���ره‌ ئ���ارش قاس���می‌ یه‌كێك‬ ‫له‌ژه‌نیارانی‌ گروپه‌كه‌ سه‌باره‌ت گرنگی‌‬ ‫به‌ش���داری‌ ژنان له‌ب���واری‌ موزیك‌و‬ ‫گۆرانی‌ ده‌ڵێت"به‌ش���داری‌ ژن له‌هه‌ر‬ ‫كایه‌یه‌ك���ی‌ هون���ه‌ری‌ تایبه‌تمه‌ندی‌‌و‬ ‫گرنگ���ی‌ خ���ۆی‌ هه‌ی���ه‌ به‌تایبه‌تیش‬ ‫بۆ ئێ���ران‪ ،‬به‌و پێی���ه‌ی‌ ئێران وه‌ك‬ ‫واڵتێكی‌ تاراده‌یه‌ك داخراو ده‌بینرێت‬ ‫له‌ئاستی‌ دنیادا به‌اڵم به‌هۆی‌ گه‌شه‌ی‌‬ ‫فه‌رهه‌نگی‌ توانیویه‌تی‌ ببێته‌ یه‌كێك‬ ‫له‌واڵته‌ گرنگه‌كان له‌بواری‌ هونه‌ری‌‌و‬ ‫كلتوری‌"‪.‬‬

‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫فیلمی‌ (خه‌ونه‌ ره‌نگا‌و ره‌نگه‌كان)‬

‫وتیشی‌ "به‌ش���داری‌ ئێمه‌ وه‌ك ژن‬ ‫له‌نێ���و گروپی‌ ه���ه‌رای‌ زیاتر بۆ ئه‌و‬ ‫مه‌به‌س���ته‌ ب���وه‌ كه‌توان���ای‌ خۆمان‬ ‫به‌ده‌ربخه‌ی���ن‌و ئه‌زمون���ی‌ خۆم���ان‬ ‫پێش���كه‌ش بكه‌ین‌و موزیك‌و گۆرانی‌‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ تایب���ه‌ت‌و جی���اواز‬ ‫پێشكه‌ش بكه‌ین"‪.‬‬ ‫موژگان خ���ۆش ئه‌ندام گۆرانیبێژی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ گروپه‌كه‌ی���ه‌و ژنێك���ی‌‬ ‫كوردی‌ ناوچه‌ی‌ قوچانه‌‪ ،‬س���ه‌باره‌ت‬ ‫به‌كاركردن���ی‌ ل���ه‌م گروپ���ه‌دا‪ ،‬وتی‌‬ ‫"له‌منداڵیم���ه‌وه‌ ح���ه‌زم به‌گۆران���ی‌‬ ‫هه‌بو‪ ،‬زۆر ج���ار له‌نێو خانه‌واده‌كه‌م‬ ‫گۆرانیم ده‌وت به‌اڵم گواستنه‌وه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫ده‌نگ���ه‌ له‌نێو خانه‌واده‌وه‌ بۆ ده‌ره‌وه‌‬ ‫له‌س���ه‌ره‌تادا قورس بو ب���ه‌اڵم دواتر‬ ‫هه‌رای‌ ئه‌و ده‌رفه‌ته‌ی‌ بۆ ره‌خساندم‌و‬ ‫توانیم ئازادانه‌ گۆرانی‌ بچرم به‌زمانی‌‬ ‫كوردی‌‌و فارس���ی‌‌و خزمه‌تی‌ گۆرانی‌‬ ‫بكه‌م"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌و به‌ربه‌س���تانه‌ی‌ كه‌‬ ‫هاتونه‌ته‌ پێش���ی‌ له‌بواری‌ هونه‌ردا‪،‬‬

‫موژگان وت���ی‌ "به‌دڵنیایی‌ له‌زۆربه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌كانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌راس���ت‬ ‫به‌گش���تی‌ كاتێك كه‌س���ێك بیه‌وێـت‬ ‫له‌بواری‌ هونه‌ی‌ كاربكات ئاس���ته‌نگی‌‬ ‫ب���ۆ دێته‌ پێش جا چ ل���ه‌الی‌ خێزان‬ ‫یاخود له‌الی‌ كۆمه‌ڵگه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "منیش وه‌ك ژنێك بێبه‌ش‬ ‫نه‌بوم له‌و پێش���هاتانه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌الیه‌ن‬ ‫خێزانه‌كه‌م���ه‌وه‌ ن���ا چونك���ه‌ ئه‌وان‬ ‫هانده‌رێكی‌ سه‌ره‌كیم بون‌و هه‌میشه‌‬ ‫پش���تیوانیان لێكردوم به‌اڵم له‌الیه‌ن‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌وه‌ روبه‌روبون���ه‌وه‌ هه‌بو‌و‬ ‫پێمده‌وت���را كه‌نابێ���ت گۆرانی‌ بڵێم‬ ‫چونكه‌ ئه‌وه‌ دژی‌ كلتوری‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌و‬ ‫رێگه‌ی‌ پێ نادرێت‌و عه‌یبه‌"‪.‬‬ ‫موژگان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات "ته‌نانه‌ت‬ ‫له‌سه‌ره‌تای‌ دروستبونی‌ گروپی‌ هه‌رای‌‬ ‫واته‌ چه‌ند ساڵێك پێش ئێستا یه‌كێك‬ ‫له‌مه‌الو موفتیه‌كانی‌ ناوچه‌ی‌ قۆچان‬ ‫باسی‌ له‌وه‌كردبو كه‌ئه‌و ژن‌و كچانه‌ی‌‬ ‫گۆران���ی‌ ده‌ڵێ���ن با قۆچ���ان به‌جێ‌‬ ‫بهێڵن‌و بچنه‌ شوێنێكی‌ تر چونكه‌ ئه‌و‬

‫كاره‌ پێچه‌وانه‌ی‌ شه‌ریعه‌تی‌ ئیسالمه‌و‬ ‫حه‌رامه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتی���ش ده‌كاته‌وه‌ "به‌راس���تی‌‬ ‫ئێم���ه‌ له‌دوای‌ ئه‌و فتوای���ه‌ چاوه‌رێی‌‬ ‫كاردان���ه‌وه‌ی‌ خراپم���ان هه‌بو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫كاردانه‌وه‌كان باش���ترو ه���ه‌واداران‌و‬ ‫پش���تیوانانمان زیاتر ب���ون‪ ،‬ئێمه‌ش‬ ‫به‌حه‌ماس���تر ب���ه‌رده‌وام بوین هه‌تا‬ ‫گه‌یش���تین ب���ه‌و ئاس���ته‌ی‌ خۆمان‌و‬ ‫موزی���ك‌و گۆرانیه‌كانم���ان پێ���ش‬ ‫بخه‌ین"‪.‬‬ ‫م���وژگان ئاماژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫"جگ���ه‌ له‌ناوخۆی‌ ئێ���ران له‌واڵتانی‌‬ ‫دنی���ا پێش���وازییان لێده‌كرێ���ت‌و‬ ‫هه‌وادارانی‌ موزیك‌و گۆرانی‌ ئاماده‌ی‌‬ ‫ئاهه‌نگه‌كانی���ان ده‌ب���ن"‪ .‬ده‌رباره‌ی‌‬ ‫ئاماده‌بونی‌ له‌ش���اری‌ وان له‌باكوری‌‬ ‫كوردس���تان ب���ۆ پێشكه‌ش���كردنی‌‬ ‫كۆنس���ێرت‪ ،‬وتی‌"ئه‌م���ه‌ یه‌كێك بو‬ ‫له‌خه‌ون���ه‌ گه‌وره‌كان���ی‌ م���ن وه‌ك‬ ‫كوردێك رۆژێك بێمه‌ نێو خوش���ك‌و‬ ‫براكان���م‌و به‌ده‌نگ���ی‌ خ���ۆم گۆرانی‌‬

‫كوردیان پێش���كه‌ش بكه‌م‪ ،‬خۆشحاڵ‬ ‫بوم به‌بینی‌ ئه‌وان‌و ش���اری‌ وان به‌و‬ ‫هیوای���ه‌ی‌ بتوانم له‌هه‌مو ش���وێنێكی‌‬ ‫كوردس���تان گۆرانی‌ بڵێم‌و كۆنسێرت‬ ‫سازبكه‌م"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هیوا ده‌خوازم رۆژێك بێمه‌‬ ‫هه‌ولێرو س���لێمانی‌‌و له‌وێش گۆرانی‌‬ ‫پێشكه‌ش بكه‌م به‌زمانی‌ كوردی‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كاتێك له‌ئێران‬ ‫گۆرانی‌ كوردی‌ ده‌ڵێ���ن نابێته‌ هۆی‌‬ ‫نیگه‌ران���ی‌ گوێگره‌كانیان به‌و پێیه‌ی‌‬ ‫فارسن‪ ،‬موژگان وتی‌"نه‌خێر ئه‌سڵه‌ن‬ ‫له‌ئێ���ران گۆرانی‌‌و موزیك���ی‌ كوردی‌‬ ‫توانیویه‌تی‌ ش���وێنی‌ خۆی‌ بكاته‌وه‌و‬ ‫بچێت���ه‌ ناو دڵی‌ هه‌مو ئێرانیه‌ك‪ ،‬ئه‌و‬ ‫كاته‌ی‌ كامكاره‌كان به‌كوردی‌ گۆرانی‌‬ ‫ده‌چڕن هه‌مو ئێران گوێیان بۆ ده‌گرێت‪،‬‬ ‫ئێمه‌ش هه‌روا له‌هه‌مو كۆنسێرته‌كان‬ ‫ب���ۆ چه‌ن���د س���اتێك گوێگره‌كانمان‬ ‫تێكه‌ڵ به‌گۆرانی‌ كورد ده‌كه‌ین‌و زۆر‬ ‫جارانی���ش داوای‌ دوباره‌كردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆرانیه‌ كوردییه‌كانمان لێده‌كه‌ن"‪.‬‬

‫هه‌ردی‌ عومه‌ر‪ :‬زۆرن ئەوانەی حه‌ز ده‌كه‌ن كاریان له‌گه‌ڵ بكه‌م‬ ‫ئا‪ :‬شۆڕش محه‌مه‌د‬ ‫هه‌ردی‌ عومه‌ر ده‌رهێنه‌ر‌و كامێرامان ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌ناوبانگ رایده‌گه‌یه‌نێت"هیچ شتێك‬ ‫ئاسان نیه‌ به‌اڵم كه‌ واڵتێك ئاسان‬ ‫بو به‌رێوه‌ ببرێت كلیپ چییه‌ بكرێت‬ ‫یان نا‪ ،‬كێ توانای هه‌یه‌ با بیكات‬ ‫هونه‌ركردن له‌زۆر شتی تر باشتره‌"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ به‌ده‌س���تهێنانی‌ ناوبانگ ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌بواره‌ك���ه‌ی‌ خۆیدا‪ ،‬ه���ه‌ردی‌ عومه‌ر‬ ‫له‌دیدارێكی‌ تایبه‌ت به‌ئاوێنه‌ رایگه‌یاند‬ ‫"به‌ده‌س���تهێنانی ناو وناوبانگ ئه‌و كات‬ ‫وه‌ك ئێستا ئاس���ان نه‌بو ساڵی ‪1992‬‬ ‫كاتێك كاری كلیپمان ده‌كرد زۆر دیار بو‬ ‫به‌اڵم زه‌حمه‌تی له‌به‌رده‌وام بوندایه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئاس���ان نییه‌ بتوانیت بۆ‬ ‫ماوه‌ی ‪ 25‬ساڵ به‌رده‌وام كار بكه‌یت‌و‬ ‫شانبه‌شانی پێش���كه‌وتنه‌كان به‌رده‌وام‬ ‫بی���ت وتوان���ات دانه‌به‌زێ���ت‌و بتوانیت‬ ‫یارمه‌تی زۆربه‌ی هونه‌رمه‌ندان بده‌یت"‪.‬‬ ‫هه‌ردی‌ عومه‌ر ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫له‌سه‌ره‌تای دروستبونی تیڤی كوردیدا‬ ‫كاركردن بۆ كاری‌ كلیپ زه‌حمه‌ت بوه‌‌و‬ ‫وتی‌ "به‌اڵم توانیمان سه‌ره‌تایه‌كی جوان‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫لەالی���ەن ه���اوڕێ و خێزانەكەتەوە‬ ‫پش���تگیری دەكرێیت‪ .‬پەیوەندیت بە‬ ‫هاوبەش���ەكەتەوە باش دەبێت‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئ���ەوە ب���ە درێژایی ڕۆژ هەس���ت بە‬ ‫دڵخۆشی و گەشبینی دەكەیت‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫دروست بكه‌ین‪ ،‬ئێستا ئاسانه‌ كاركردن‬ ‫به‌اڵم گرنگه‌ رابردو له‌بیر نه‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌بایه‌خی‌ كلی���پ‌و كاره‌‬ ‫هونه‌ریی���ه‌كان ل���ه‌الی‌ به‌ڕێوه‌به‌ران���ی‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌ كوردییه‌كان‪ ،‬هه‌ردی‌ عومه‌ر‬ ‫وتی‌ "س���ه‌ره‌تای كاركردنم���ان له‌تیڤی‬ ‫هه‌مو شتێك ئاسان بو دابه‌زێت چونكه‌‬ ‫س���ه‌ره‌تا هیچ نه‌بو پێشكه‌ش���ی بكه‌ن‬ ‫له‌تیڤی ته‌نه���ا كاری ئێمه‌‌و هاوه‌ڵه‌كانم‬ ‫بو به‌اڵم ئێس���تا خۆشتره‌ كه‌ كۆنترۆڵ‬ ‫هه‌یه‌ بۆ كاره‌كان"‪.‬‬ ‫هه‌ردی‌ عومه‌ر جه‌غت له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ ك���ه‌ كاركردن له‌ئێس���تای‌‬ ‫ب���واری‌ كلیپك���ردن‌و ده‌رهێنانی‌ كلیپدا‬ ‫ئاسانه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌و وته‌نی‌ "گرنگ توانا‌و‬ ‫به‌رده‌وامیی���ه‌‪ ،‬گرن���گ ئه‌وه‌یه‌ بتوانیت‬ ‫به‌ره‌و پێش بچیت"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كێ حه‌زی لێیه‌ ده‌توانێت كار‬ ‫بكات‪ ،‬به‌اڵم كێ ده‌توانێت بمێنێته‌وه‌‪.‬‬ ‫گرنگ���ی له‌مانه‌وه‌ی���ه‌ به‌كوالیتی نه‌ك‬ ‫كاركردن"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئ���ه‌و بێس���ه‌روبه‌رییه‌ی‌ كه‌‬ ‫له‌و ب���واره‌دا به‌دی‌ بكرێ���ت‌و هه‌ندێك‬ ‫به‌بێ‌ شاره‌زای‌‌و پسپۆڕی‌ ده‌ستده‌ده‌نه‌‬ ‫ئه‌نجامدان���ی‌ كاری‌ كلی���پ‌و ده‌رهێنان‪،‬‬

‫دوپشک‬ ‫لەوانەی���ە ئەم���ڕۆ بارودۆخەكە زۆر‬ ‫ش���ڵەژاوبێت‪ ،‬بەاڵم ب���ە زیرەكیی و‬ ‫دانایی خۆت هەموو ش���تێك ئاسایی‬ ‫دەكەیتەوە سێشه‌مه‌ به‌ختی‌ تۆیه‌‪.‬‬

‫هه‌ردی‌ عومه‌ر وتی‌ "هیچ شتێك ئاسان‬ ‫نیه‌ به‌اڵم كه‌ واڵتێك ئاسان بو به‌رێوه‌‬ ‫ببرێت كلیپ چی���ه‌ بكرێت یان نا‪ ،‬كێ‬ ‫توان���ای هه‌ی���ه‌ ب���ا بیكات‬ ‫هونه‌ركردن له‌زۆر شتی تر‬ ‫باشتره‌"‪.‬‬ ‫هه‌ردی‌ عومه‌ر جه‌غت له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ كاركردن خۆش���تره‌‬

‫که‌‌وان‬ ‫وریایی زیاد لە‌ڕادە هەلی زۆر گرنگت‬ ‫لە‌دەستدەدات‪ .‬هەوڵ بدە بۆ گەیشتن‬ ‫بە ئامانجەكانت و پش���ت بە كەسی‬ ‫تر مەبەستە‪ .‬كارەكانت بەو شێوەیە‬ ‫ئەنجامبدە كە حەزی لێدەكەیت‪.‬‬

‫له‌ب���اره‌ی‌ دواهه‌می���ن كاری‌ هونه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫بۆ ئه‌وانه‌ی هونه‌ریان به‌راس���تی گرتوه‌‬ ‫خۆشی‌ وتی‌ "دوای كاری نه‌ریمان بابان‬ ‫نه‌ك ته‌نها حه‌زێك بێت‌و ته‌واو"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆرن حه‌ز ده‌كه‌ن كاریان كارێكی تازه‌مان كردوه‌ بۆ رۆژ كه‌ریم‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ بكه‌م ب���ه‌اڵم كه‌من ئه‌وانه‌ی‌ رێز ب���ه‌م نزیكان���ه‌ باڵوده‌بێت���ه‌وه‌ به‌ناوی‬ ‫له‌كاری خۆیان ده‌گرن‪ ،‬ئه‌وانه‌ی خۆیان (بچرپێنه‌)"‪.‬‬ ‫ئه‌و جه‌غتیش له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌‬ ‫له‌ت���ۆ زیات���ر ه���ه‌وڵ ده‌ده‌ن كاركردن‬ ‫ك���ه‌ ل���ه‌كاری‌ كلیپك���ردن‌و كارك���ردن‬ ‫خۆشتره‌ له‌گه‌ڵیان"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌ستی‌ خۆی‌ به‌وه‌ی‌ كه‌ له‌ته‌له‌فزیۆندا هه‌ردوكیان چێژی‌ تایبه‌تی‌‬ ‫هه‌میش���ه‌ وه‌ك سه‌ربازێكی‌ ون له‌پشت خۆیان هه‌یه‌ به‌اڵم به‌الی‌ ئه‌وه‌وه‌ "كاری‬ ‫كاره‌كانه‌وه‌یه‌‪ ،‬هه‌ردی‌ وتی‌ "ئاسان بو كلیپ خۆشتره‌‌و جیاوازتره‌"‪.‬‬ ‫پڕۆفایل‪:‬‬ ‫منیش بێمه‌ به‌رده‌می كامێرا‪ ،‬به‌اڵم من‬ ‫هه‌ردی عوم���ه‌ر له‌دایكبوی ش���اری‬ ‫رێزم ل���ه‌كاری خۆم گرت هه‌ر به‌رده‌وام‬ ‫سلێمانی‬ ‫بوم له‌كاری پشتی كامێرا"‪.‬‬ ‫له‌ساڵی ‪ 1992‬لە‌بواری راگه‌یاندن كار‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ر زو زانیم كه‌ خه‌ڵكێك‬ ‫ده‌كات‬ ‫هه‌یه‌ ته‌نها به‌رده‌م كامێرا ده‌بینن"‪.‬‬ ‫ساڵی‌‪ 1994‬به‌رپرسی به‌شی كامێرای‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ كرده‌وه‌ كه‌ ئه‌وه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫ناخۆش نییه‌‌و وت���ی‌ "توانیم رێزێك بۆ ته‌له‌فیزیۆنی گه‌لی كودستان بوه‌‬ ‫له‌س���اڵی ‪ 1998‬چوه‌ت���ه‌ واڵت���ی‬ ‫ناوی خۆم دروست بكه‌م"‪.‬‬ ‫ه���ه‌ردی‌ س���ه‌باره‌ت به‌كۆكردنه‌وه‌ی‌ سوید‌و له‌دروستبونی كوردسات بوه‌ته‌‬ ‫س���تاف بۆ كاری‌ هون���ه‌ری‌ له‌ئه‌وروپا‪ ،‬به‌رپرسی ده‌ره‌وه‌ی كه‌ناڵه‌كه‌‬ ‫زۆرتری���ن كاری‌ ب���ۆ هونه‌رمه‌ندان‬ ‫ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌كات ك��� ‌ه "س���تاف‬ ‫ك���ردوه‌ وه‌ك كلی���پ‌و به‌رنام���ه‌ی‬ ‫دروستكردن له‌ئه‌وروپا ئاسان نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌مه‌ وای ك���ردوه‌ زۆربه‌ی هونه‌ری‬ ‫تائیس���تاش به‌رده‌وام���ه‌ له‌كاری‬ ‫كاره‌كان ته‌نه���ا ب���م كه‌س���م له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫ده‌رهێنان‌و وێنه‌گرتن‬ ‫نه‌بێت"‪.‬‬

‫گیسک‬ ‫ئ���ەو چاالك���ی و كاران���ەی ئەمڕۆ‬ ‫دەیانكەی���ت دەبنە مایەی س���ەرنج و‬ ‫دڵخۆش���ی دەوروبەرت چ هاوكارەكان‬ ‫و بەڕێوبەرەكەت لە‌شوێنی كارەكەت‬ ‫یان ئەندامانی خێزانەكەت‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫کاتێکی خۆش لەگەڵ خۆشەویستەکەتدا‬ ‫بەسەر دەبەیت‪ .‬هەڵوێستەكانی ئەمڕۆت‬ ‫لەگەڵ خۆشەویس���تەكەتدا دەریدەخات‬ ‫ك���ە چەند پێ���ی سەرس���امیت و چەند‬ ‫خۆشتدەوێت‪.‬‬

‫سیناریۆ‌و ده‌رهێنان‌و به‌رهه‌مهێنان‪:‬‬ ‫مانۆ خه‌لیل‬ ‫وێنه‌گرتن‪ :‬ستیف بوسیرت‬ ‫مۆنتاژ‪ :‬بیته‌ر كۆرداك‬ ‫مۆسیقا‪ :‬سیمۆن هوستتله‌ر‬ ‫به‌رهه‌می‌‪ :‬سویسرا‪2003-‬‬ ‫نوان����دن‪ :‬دیڤی����د ئه‌مهۆف‪ ،‬ماكس‬ ‫رودلنغر‪ ،‬ساندرا فوره‌ر‪ ،‬رزان جیتن‪.‬‬ ‫چیرۆك����ی‌ فیلمه‌ك����ه‌ ب����اس‬ ‫لە‌هونه‌رمه‌ندێكی‌ نیگاركێش����ی‌ كورد‬ ‫ده‌كات كه‌ ناچار بوه‌ نیشتیمانی‌ خۆی‌‬ ‫به‌جێبهێڵێت‌و وه‌ك ونبویه‌ك له‌نێوان‬ ‫دو جیهان����دا بژی‌‪ ،‬جیهانێكیان خۆی‌‬ ‫له‌و نیشتیمانه‌كه‌یی‌‌و داب‌و نه‌ریته‌كان‬ ‫ده‌بینێته‌وه‌‌و جیهانێكی‌ تریشیان ئه‌و‬ ‫واڵته‌یه‌ ك ‌ه په‌نای‌ بۆ بردوه‌‌و دواجار‬ ‫له‌هه‌مو شته‌كاندا شكستده‌هێنێت‪.‬‬ ‫ده‌رهێن����ه‌ر مانۆ خه‌لی����ل له‌باره‌ی‌‬ ‫فیلمه‌ك����ه‌وه‌ ده‌ڵێ����ت "ك����ورده‌كان‬ ‫له‌كۆچكردن����دان‌و‬ ‫هه‌میش����ه‌‬ ‫كێشه‌كانیش����یان به‌هه‌موان ئاشنایه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وان به‌ده‌ست كێشه‌ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫ده‌رونیی����ه‌وه‌ ده‌ناڵێن����ن‌و ئه‌مه‌ش����م‬ ‫له‌یه‌كه‌می����ن فیلم����ی‌ ریوای����ی‌ خۆم‬ ‫(خه‌ون����ه‌ ره‌نگاوره‌نگ����ه‌كان) به‌یان‬ ‫كردوه‌"‪.‬‬ ‫مانۆ هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێت "كورده‌كان‬ ‫خه‌ون‌و خولیا ده‌بینن به‌اڵم توانایی‌‬ ‫به‌دیهێنانی‌ خه‌ونه‌كانیان نییه‌"‪.‬‬ ‫مانۆ خه‌لیل ده‌رهێنه‌رێكی‌ كوردی‌‬ ‫له‌دایكب����وی‌ رۆژئاوای‌ كوردس����تانه‌‌و‬ ‫ساڵی‌ ‪ 1964‬له‌دایك بوه‌‪.‬‬ ‫مێ����ژو‌و ماف����ی‌ له‌زانك����ۆی‌‬ ‫دیمه‌ش����ق خوێندوه‌‌و س����اڵی‌ ‪1986‬‬ ‫خوێندنه‌كه‌ی‌ ته‌واوكردوه‌‌و پاش����ان‬ ‫به‌ره‌و چیكۆس����لۆڤاكیا چوه‌‌و له‌وێ‌‬ ‫ده‌رهێنان����ی‌ س����ینه‌مایی‌ خوێندوه‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت له‌بواری‌ فیلمه‌ ریواییه‌كان‬ ‫خوێندویه‌تی‌‪.‬‬ ‫مانۆ له‌ساڵی‌ ‪1996‬ه‌وه‌ له‌سویسرا‬ ‫ده‌ژی‌‌و نیشته‌جێیه‌‌و هه‌تا ئێستا زیاتر‬ ‫لە‌‪ 14‬فیلمی‌ ده‌رهێناوه‌‪ .‬ئه‌و هه‌میشه‌‬ ‫بای����ه‌خ به‌وه‌ ده‌دات ك����ه‌ فیلمه‌كانی‌‬ ‫هه‌ڵگری‌ په‌یام‌و پ����رس‌و قواڵییه‌كی‌‬ ‫واقیعیان����ه‌ بێ����ت‌و هه‌ڵگری‌ پرس����ی‌‬ ‫نه‌ت����ه‌وه‌‌و شوناس����نامه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ی‌‬ ‫كورده‌ بۆ هه‌ر كوێیه‌ك بچێت‪.‬‬ ‫له‌فیلمه‌كان����ی‌ "برای‌ دونیا ‪،1988‬‬ ‫ئازار‌و هیواكان����م ‪ ،1989‬باڵیۆزخانه‌‬ ‫‪ ،1990‬باوك ‪ ،1991‬ئه‌و كاته‌ی‌ خوا‬ ‫لێره‌ ئه‌خه‌وێت ‪ ،1992‬چاوی‌ سینه‌ما‬ ‫‪ ،1994‬س����ه‌ركه‌وتنی‌ ئاسن ‪،1998‬‬ ‫ئه‌نفال به‌ناوی‌ خودا‌و به‌عس‌و سه‌دام‬ ‫‪ ،2006‬دیڤید تۆلهه‌ڵدان ‪‌2006‬و چه‌ند‬ ‫فیلمێكی‌ تر"‪.‬‬ ‫فیلمه‌كانی‌ له‌چه‌ندین فێس����تیڤاڵی‌‬ ‫نێونه‌ته‌وه‌یی‌ جیهانی‌ نمایش����كراوه‌‌و‬ ‫له‌پێشبڕكێی‌ سه‌ره‌كی‌ فێستیڤاڵه‌كاندا‬ ‫به‌ش����داری‌ كردوه‌‌و چه‌ندین خه‌اڵتی‌‬ ‫جیهان����ی‌ به‌ده‌س����تهێناوه‌‌و فیلم����ی‌‬ ‫(په‌ره‌سێلكه‌) دواین كاری‌ ئه‌وه‌‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫بی���ر‬ ‫زی���اد لە‌پێویس���ت‬ ‫لە‌ڕووداوەکان دەکەیتەوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫كێش���ە س���ۆزدارییەكانت لەگ���ەڵ‬ ‫خۆشەویس���تەكەتدا ئەمڕۆ جۆرێك‬ ‫لە‌دڵەڕاوكێت بۆ دروستدەكەن‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫پاك كردنه‌و ‌ه پێست‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫له‌م وه‌رزه‌دا زۆر پێویسته‌‬

‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئێمه‌واڵته‌كه‌م���ان ب���ه‌دوو جۆرده‌كرێ���ت به‌ئامێ���رو‬ ‫له‌هاوین���دا وش���ك وته‌پوتۆزاوی���ه‌ به‌ده‌ست به‌اڵم باش���تروایه‌ به‌ئامێر‬ ‫هه‌ربۆیه‌ پ���اك كردنه‌وه‌ی‌ پێس���ت بكرێ���ت و له‌سه‌نته‌ره‌پزیش���كێكان‪،‬‬ ‫زۆر پێویس���ته‌‪ ،‬چونكه‌ئه‌وته‌پوتۆزو مه‌به‌ست لە‌پاكردنه‌وه‌ بۆ كردنه‌وه‌ی‌‬ ‫ئه‌و كونیالنه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ی‌ ئۆكسجینی‌‬ ‫خۆ اڵ نه‌ئه‌چنه‌س���ه‌ر كو نیله‌كا نی‌‬ ‫سه‌رپێست وناهێڵن هه‌وای‌ پێویست ته‌واو بچێت بۆپێس���ت‪ ،‬له‌م كاته‌ش‬ ‫بچێت بۆپێست وه‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ چه‌وری‌ كه‌سه‌كه‌ هه‌س به‌ئیسراحه‌تی‌ پێست‬ ‫له‌و شوێنانه‌ كۆده‌بێته‌وه‌هه‌ربۆیه‌ پاك ده‌كات و گ���ه‌ش ده‌بێته‌وه‌ هیالكی‌ و‬ ‫كردنه‌وه‌ پێویسته‌‪ ،‬ئه‌م پاكردنه‌وه‌ش ماندوێتی‌ پێست له‌ناوده‌بات وهه‌ندێك‬ ‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫ی پێشمه‌رگه‌وه‌ كێبڕكێ ‌‬ ‫ی‬ ‫فیلمێك له‌باره‌ ‌‬ ‫بردنه‌وه‌ی‌ خه‌اڵتی‌ فێستیڤاڵێكی‌ جیهانی‌ ده‌كات‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كورته‌ فیلمی‌ (فڕین) له‌سیناریۆ‌و‬ ‫ده‌رهێنانی‌ عه‌بدولوه‌هاب شوانی‌ وه‌ك‬ ‫تاكه‌ فیلمی كوردی‌و عێراقی له‌فیستڤاڵی‬ ‫نێوده‌وڵی (ڤیڤا)‌و له‌پێشبڕكێی سه‌ره‌كی‌‬ ‫فێستیڤاڵه‌كه‌دا به‌شداری‌ ده‌كات‌و كێبركێی‌‬ ‫بردنه‌وه‌ی خه‌اڵت‪ ،‬ده‌كات‪.‬‬

‫جاریش چه‌ن���د په‌ڵه‌یه‌ك���ی‌ بچوك‬ ‫الده‌بات و خاڵه‌ره‌ش���ه‌كان كه‌به‌هۆی‌‬ ‫تۆزوخۆڵ و چه‌وری‌ دروس���ت ده‌بێت‬ ‫پاك ده‌كاته‌وه‌و‪،‬هه‌روه‌ها به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫جواڵنه‌ی‌ بۆماس���ولكه‌كانی‌ پێس���ت‬ ‫ده‌كرێ���ت له‌كاتی‌ پ���اك كردنه‌وه‌ئه‌و‬ ‫ماده‌كوالجینه‌ی‌ ژێر پێست ده‌جوڵێت‬ ‫وژیانه‌وه‌ بۆده‌موچاوه‌كه‌ ده‌گه‌رێته‌وه‌‬ ‫گه‌شده‌بێته‌وه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫له‌ب����اره‌ی‌ فێس����تیڤاڵه‌كه‌‌و له‌لێدوانێك����ی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌ئاوێن����ه‌‪ ،‬ده‌رهێنه‌ر عه‌بدولوه‌هاب‬ ‫ش����وانی‌ وتی‌ "فیس����تڤاڵی ڤیڤا‪ ،‬روداوێكی‬ ‫گ����ه‌وره‌ی هونه‌ریی����ه‌ كه‌ دام����ه‌زراوه‌ی ڤیڤا‬ ‫له‌س����ه‌رایڤۆ پێی هه‌ڵده‌س����تێت له‌بوس����نه‌‌و‬ ‫هه‌رس����ك‪ ،‬بۆ پێشبركێی فیلمی نێوه‌خۆیی‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت����ی‪ ،‬هه‌مو س����اڵێك س����ازده‌كرێ‌‬ ‫له‌مانگی س����ێبته‌مبه‌ر‌و بۆ ماوه‌ی چوار رۆژ‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "كورت����ه‌ فیلمی (فڕی����ن) تاكه‌‬ ‫فیلم����ی ك����وردی عێراقییه‌ له‌فیس����تڤاڵه‌كه‌‬ ‫به‌شداره‌ له‌پێش����بڕكێی بردنه‌وه‌ی خه‌اڵت‌و‬ ‫فێستیڤاڵه‌كه‌ له‌رۆژانی‌ (‪ 13‬بۆ ‪17‬ی‌ مانگی‬ ‫سێبتێمبه‌ر)‪ ،‬به‌ڕێوه‌ده‌چێت"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌چیرۆكی‌ فیلمه‌كه‌شی‌‪ ،‬شوانی‌‬ ‫وتی‌ "فیلمه‌كه‌ باس له‌دو قه‌ناس به‌ده‌س����تی‬ ‫پێشمه‌رگه‌‌و داعش ده‌كات‪ ،‬له‌گه‌ڵ كۆترێكی‬ ‫س����پی كه‌ ڕۆڵێگ����ی گرن����ك ده‌بینێت وه‌ك‬ ‫سیمبوڵیكی جیهانی"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "فیلمه‌كه‌ له‌و چیرۆكه‌ راسته‌قینانه‌‬ ‫ره‌نگیداوه‌ت����ه‌وه‌ ك����ه‌ له‌ش����ه‌ڕه‌كانی دژ به‌‬ ‫تیرۆرستان رویانداوه‌‪ ،‬كه‌ تیایدا پرسیارگه‌لێك‬ ‫لە‌زیهن����ی بینه‌ر دروس����ت ده‌كات‌و ناچار به‌‬ ‫وه‌اڵمی ده‌كات"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئام����اژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ ئه‌مه‌ چواره‌م‬ ‫به‌رهه‌می‌ ئه‌وه‌ له‌بواری‌ س����ینه‌مادا‌و وتی‌ "‬ ‫(فڕین)به‌سپۆنسه‌ری رێكخراوی (‪‌)JKH‬و‬ ‫(به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هونه‌ری سینه‌مای هه‌ولێر)‌و‬ ‫له‌به‌رهه‌مهێنانی كۆمپانیای (س����كای ئارت)‬ ‫ه‌"‪.‬‬ ‫له‌ب����اره‌ی‌ ئه‌كته‌ره‌كان����ی‌ فیلمه‌ك����ه‌ش ‪،‬‬ ‫عه‌بدولوه‌هاب ش����وانی‌ وت����ی‌ "له‌فیلمه‌كه‌دا‬ ‫شاخه‌وان مسته‌فا رۆڵی پێشمه‌رگه‌‌و ئیبراهیم‬

‫ره‌مه‌زان رۆڵی‌ داعش به‌رجه‌سته‌ ده‌كات"‪.‬‬ ‫س����ه‌باره‌ت به‌س����تافی‌ به‌رهه‌مهێنان���� ‌ی‬ ‫فیلمه‌ك����ه‌ش‪ ،‬ش����وانی‌ وت����ی‌ "ئ����ه‌م فیلمه‌‬ ‫له‌وێنه‌گرت����ن‌و مونت����اژی ش����وكری عه‌لی‌و‬ ‫سه‌رپه‌رش����تی به‌رهه‌م ئارین كوردی‌و الوه‌ند‬ ‫حه‌م����ه‌د‌و كاری ده‌نگ‌و موزیك له‌الیه‌ن توانا‬ ‫خاڵه‌ حه‌مرین‪ ،‬ئه‌نجامدراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "فیلمه‌ك����ه‌ له‌میح����وه‌ری خازر‬ ‫له‌گوندی حه‌سه‌ن شام وێنه‌گیراوه‌"‪.‬‬ ‫عه‌بدولوه‌ه����اب ش����وانی‪ ،‬نوس����ه‌ر‌و‬

‫ده‌رهێن����ه‌ر‪ ،‬هه‌ڵگ����ری بڕوانامه‌ی ماس����ته‌ر‬ ‫له‌كارگێڕی گش����تی‌و به‌ڕێوه‌به‌ری كارگێڕی‬ ‫له‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی هونه‌ری سینه‌مای هه‌ولێر‪،‬‬ ‫نوس����ه‌رو سیناریستی یه‌كه‌م زنجیره‌ درامای‬ ‫مندااڵن به‌ن����اوی (وانه‌) س����اڵی (‪،)2012‬‬ ‫هه‌روه‌ها ده‌رهێنه‌ری هه‌ر سێ‌ كورته‌ فیلمی‬ ‫(بیگه‌ر‪ ،‬به‌رده‌كانی س����ه‌ر ڕێگه‌‪ ،‬مێگه‌ل)‪،‬‬ ‫له‌ساڵی (‪ )2000‬وه‌ ده‌ستی به‌نوسین‌و كاری‬ ‫هونه‌ری كردوه‌‌و دواكاریش����ی كورته‌ فیلمی‬ ‫(فڕین)ه‌‪.‬‬

‫ئێنسایكلۆپێدیای هونه‌ری مۆدێرن‌و هاوچه‌رخ به‌كوردی‌ باڵوده‌كرێته‌وه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫به‌رگ ‌ی یه‌كه‌م ‌ی كتێب ‌ی‬ ‫(ئێنسایكلۆپێدیای هونه‌ری مۆدێرن‌و‬ ‫هاوچه‌رخ) له‌ئاماده‌كردنی‌ ئارام‬ ‫محه‌مه‌دی‌‌و به‌قه‌باره‌ی‌ زیاتر لە‌‪600‬‬ ‫الپه‌ڕه‌ له‌الیه‌ن چاپه‌مه‌ن ‌ی مانگ‪ ،‬چاپ‌و‬ ‫باڵوكرایه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ارام محه‌م���ه‌دی‌ ئام���اده‌كار ‌ی‬ ‫كتێبه‌كه‌ له‌باره‌ی‌ بایه‌خ��� ‌ی ئه‌م كتێبه‌‌و‬ ‫له‌لێدوانێك ‌ی به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "نوسینی‬ ‫ئێنس���ایكلۆپێدیای هونه‌ر‪ ،‬پێویستی به‌‬ ‫گروپێكی توێژینه‌وه‌‌و پاڵپش���تی دارایی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم به‌ ه���ۆی نه‌ره‌خس���انی‬

‫ده‌رفه‌تێك���ی له‌م جۆره‌‪ ،‬له‌س���اڵی ‪2011‬‬ ‫به‌دواوه‌‪ ،‬به‌ته‌نیا ده‌ستم به‌ كۆكردنه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌رگێڕان‌و نوسینی ئه‌م ئێنسایكلۆپێدیای ‌ه‬ ‫كرد‌و هه‌ڵبه‌ت لە‌هه‌ر قۆناغێكدا س���ودم‬ ‫له‌یارمه‌تی كه‌سانی شاره‌زا وه‌رگرتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "له‌په‌یمانگاكان‌و كولێژه‌كانی‬ ‫هونه‌ر‪ ،‬به‌زۆری تێڕوانینێكی كۆن به‌سه‌ر‬ ‫فێركاری هونه‌ردا زاڵه‌‌و هه‌مان پرۆگرامی‬ ‫حه‌فتاكان‌و هه‌ش���تاكانی به‌غدا‌و هه‌مان‬ ‫سیس���ته‌می فێركاری په‌ی���ڕه‌و ده‌كرێت‪،‬‬ ‫هێشتا هونه‌ر له‌چوارچێوه‌ی پێناسه‌كانی‬ ‫س���ه‌ده‌ی نۆزده‌ی���ه‌م ده‌ناس���ێنێت‪.‬‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی ئ���ه‌م بابه‌ته‌ ب���ۆ كاركردن‬ ‫هه‌وڵێك بو بۆ پڕكردنه‌وه‌ی كه‌لێنێك له‌م‬ ‫بواره‌دا"‪.‬‬

‫جه‌غ���ت‬ ‫محه‌م���ه‌دی‌‬ ‫ئ���ارام‬ ‫ده‌كاته‌وه‌"هه‌وڵمداو‌ه له‌م كتێبه‌دا نوێترین‌و‬ ‫گرنگترین زانیارییه‌كان كۆبكه‌مه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "زۆری بابه‌ته‌كان‪ ،‬پێویستی بۆ‬ ‫س���اده‌كردنه‌وه‌ی ده‌قه‌كان به‌هۆی الوازی‬ ‫ئه‌ده‌بیاتی بابه‌ته‌ك���ه‌ له‌زمانی كوردیدا‌و‬ ‫نه‌بونی كاری هاوش���ێوه‌ ل���ه‌م زمانه‌دا‪،‬‬ ‫به‌شێك بون له‌كێشه‌كانم"‪.‬‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ قه‌ب���اره‌‌و به‌ش���ه‌كان ‌ی‬ ‫ئێنس���ایكلۆپێدیاكه‌ش‪ ،‬ئارام وتی‌ "ئه‌م‬ ‫ئێنسایكلۆپێدیای ‌ه لە‌‪ 662‬الپه‌ڕه‌‪1072 ،‬‬ ‫زارگ���ه‌‌و نزیك ب ‌ه ‪ 1200‬وێنه‌‌و پێنج به‌ش‬ ‫پێكهاتوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "له‌م ئێنس���ایكلۆپێدیایه‌دا‪ ،‬بۆ‬ ‫پێشكه‌ش���كردنی زیاترین زانیاری‪ ،‬جگ ‌ه‬

‫له‌وتارێكی س���ه‌ربه‌خۆ ب���ۆ هه‌ر بابه‌تێك‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی زارگه‌یه‌ك���دا‪ ،‬به‌ زۆری‬ ‫ئام���اژه‌ به‌چه‌ن���د زارگه‌یه‌ك���ی دیكه‌ش‬ ‫كراوه‌‪ .‬بۆیه‌ به‌گش���تی خوێنه‌ر ده‌توانێت‬ ‫زانیارییه‌كی به‌رباڵو له‌سه‌ر هه‌ر بابه‌تێك‬ ‫بدۆزێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫جه‌غتیش���ی‌ ك���رده‌وه‌ "هه‌وڵ���ده‌ده‌م‬ ‫له‌س���ااڵنی داهات���ودا دو به‌رگ���ی دیكه‌‬ ‫بخه‌مه‌ س���ه‌ر ئ���ه‌م كتێب���ه‌‪ ،‬یه‌كێكیان‬ ‫له‌سه‌ر هونه‌ر له‌سه‌ره‌تای مێژوه‌وه‌ هه‌تا‬ ‫پێش هون���ه‌ری مۆدێرن‌و ئه‌وی دیكه‌یان‬ ‫له‌سه‌ر هونه‌ری هاوچه‌رخی كوردستان‌و‬ ‫چ���وار واڵتی ده‌وروب���ه‌ری كه‌ تێكه‌اڵوی‬ ‫ته‌واوی���ان له‌گه‌ڵ هون���ه‌ری هاوچه‌رخی‬ ‫كوردستاندا هه‌یه‌"‪.‬‬

‫پێشنیاری بەخشینی خه‌اڵتێكی ئاڵتونی دەکرێت‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی رۆشنبیری‌‌و هونه‌ر‬ ‫له‌س���لێمانی‌ له‌یۆبیل���ی زێڕین���ی تیپ���ی‌‬ ‫مۆس���یقای‌ س���لێمانیدا رایگه‌یاند " تیپی‬ ‫مۆس���یقای س���لێمانی توانیویتی په‌نجا‬ ‫س���اڵی تێپه‌رێنێت بێ‌ ئه‌وه‌ی ده‌زگایه‌كی‬ ‫ره‌س���می‌و حكومی بێ���ت‌و ئه‌مه‌ش خاڵی‬ ‫هه‌ره‌ به‌هێزی ئه‌و تیپه‌یه‌"‪.‬‬ ‫رۆژی ‪ ،2017/7/5‬ئاهه‌نگ���ی ی���ادی‬ ‫‪ 50‬س���اڵه‌ی تیپی مۆس���یقای سلێمانی‪،‬‬ ‫به‌ ئاماده‌بونی لێپرس���را‌و و كه‌سایه‌تی‌و‬ ‫هونه‌رمه‌ندو روناكبیران له‌ته‌الری هونه‌ری‬

‫شاری سلێمانی به‌ڕێوه‌چو‪ ،‬كه‌ تێیدا چه‌ند‬ ‫چاالكییه‌ك���ی گۆرانی‌و موزیك���ی تیپه‌كه‌‬ ‫پێشكه‌شكراو له‌گه‌ڵ دابه‌شكردنی خه‌اڵتی‬ ‫رێزلێنان به‌سه‌ر ئه‌ندامانی تیپه‌كه‌‪.‬‬ ‫له‌ئاهه‌نگه‌كه‌دا‪ ،‬تیپی مۆسیقای سلێمانی‬ ‫وێڕای سوپاس وپێزانیان بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‬ ‫گشتیی رۆش���نبیری‌و هونه‌ری سلێمانی‌و‬ ‫داوای���ان له‌به‌ڕێوه‌به‌ری گش���تی كرد كه‌‬ ‫به‌ش���داری له‌داگیرس���اندنی‪ 50‬مۆمه‌كه‌ی‬ ‫تیپی مۆس���یقای سلێمانی بكات‌و هاوكات‬ ‫له‌وتارێكدا كه‌ له‌میدی���اكان‌و له‌كتێبێكی‬

‫تایبه‌ت به‌یاده‌ك���ه‌ باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬بابه‌كر‬ ‫دڕه‌یی به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی ده‌ڵێت "تیپی‬ ‫مۆس���یقای س���لێمانی توانیویه‌تی په‌نجا‬ ‫س���اڵی تێپه‌رێنێت بێ‌ ئه‌وه‌ی ده‌زگایه‌كی‬ ‫ره‌س���می‌و حكومی بێ���ت‌و ئه‌مه‌ش خاڵی‬ ‫هه‌ره‌ به‌هێزی ئه‌و تیپه‌یه‌"‪.‬‬ ‫له‌به‌ش���ێكی تری وتاره‌كه‌ی���دا‪ ،‬دڕه‌یی‌‬ ‫چه‌ند پێش���نیازێك ده‌خات���ه‌ رو‌و ده‌ڵێت‬ ‫"پێشنیاری من ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬خه‌اڵتێك به‌ناوی‬ ‫خه‌اڵتی ئاڵتونی تیپی مۆسیقای سلێمانی‬ ‫دابمه‌زرێت‌و هه‌رچه‌ند ساڵ جارێك بدرێت‬

‫به‌كه‌س���ێك كه‌توانیوێتی كارێكی ناواز‌ه‬ ‫له‌ناوخۆ یان ده‌ره‌وه‌ی كوردستان له‌بواری‬ ‫مۆسیقادا پێشكه‌ش بكات"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گشتی‌ رۆشنبیری‌‌و هونه‌ری‌‬ ‫سلێمانی‌ پێشنیاریش ده‌كات "پێشنیاریش‬ ‫ده‌ك���ه‌م حكوم���ه‌ت بوجه‌یه‌ك���ی تایبه‌ت‬ ‫بۆ مه‌راس���یمی خه‌اڵت به‌خشی مه‌دالیی‬ ‫ئاڵتونی تیپی مۆسیقای سلێمانی ته‌رخان‬ ‫بكات‌و به‌رێوه‌به‌رایه‌تی گشتی رۆشنبیری‌و‬ ‫هون���ه‌ری س���لێمانی راس���پێردرێت ب���ۆ‬ ‫جێبه‌جێكردنی"‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬ ‫کاوڕ‬ ‫ئەم���ڕۆ چەن���دە زیات���ر خ���ۆت‬ ‫ماندوبكەی���ت ئەوەندە چاالكتر و پڕ‬ ‫وزەتر دەبیت‪ .‬تۆ كەسێكیت هەست‬ ‫ب���ە چاالك���ی ناكەی���ت تاوەكو بە‬ ‫كۆمەڵێك كارەوە سەرقاڵ نەبیت ‪.‬‬

‫گا‬ ‫خۆت لە‌دەوروبەرت مەشارەوە‌و چی‬ ‫ڕاس���تی هەیە پێیان بڵێ‌و ئیتر لە‌دڵدا‬ ‫مەیهێڵ���ەرەوە‪ .‬هەروەه���ا كاتی ئەوە‬ ‫هات���ووە لە‌جیهان���ە بچوكەكەی خۆت‬ ‫بێیتە دەرەوە‪.‬‬

‫دوانه‌‬ ‫ڕۆژێك���ی جوان و باش���ە و هەموو‬ ‫ش���تێك ئاس���اییە ‪ ،‬ب���ەاڵم دەبێ���ت‬ ‫ئاگاداری هەڵس���وکەوتەکانت بیت و‬ ‫بزانیت چۆن مامەڵە دەکەیت‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬ ‫قرژاڵ‬

‫شێر‬

‫بەهۆی هەندێک هەڵەوە کە کردووتە‬ ‫ب���اری س���ۆزداریت ب���ە ڕێژەیەكی‬ ‫دیاریكراو سەقامگیر دەبێت‪ .‬متمانەت دڵ���ی کەس���ە نزیکەک���ەن لە‌خ���ۆت‬ ‫بە خ���ۆت هەبێ و هەڵەكانت ڕاس���ت ئێش���اندووە‪ ،‬ئەوانیش بەرامبەر بەم‬ ‫کارەی تۆ بە خۆپەرستییەكی زۆرەوە‬ ‫بكەرەوە و دووبارەیان مەكەرەوە‪.‬‬ ‫مامەڵەت لەگەڵدا دەكەن‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫لەوانەیە هەندێک کەس س���ەرنجی‬ ‫خۆیان ب���ۆ الی تۆ رابکیش���ن بەاڵم‬ ‫ئاگادار بە بە ئاسانی نەکەویتە داوی‬ ‫هیچ کەسێک نەکا زیانت پێبگات‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫شۆڕشی‬ ‫خەڵك‬

‫نەجات نوری‬

‫ناسیونالیزم ‌ی كوردی‌‌و ده‌وڵه‌ت‌و كێشه‌ ‌ی وێناكردنی‌ نه‌ته‌وه‌‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬

‫(كوشتنی مێرولە فیل تەمبێ ناكات)‬ ‫پەندێك‬ ‫هەندێ���ك وێن���ە هەیە‪ ،‬هەندێك راس���تی‬ ‫هەی���ە پێ دەچێت درەنگ بگاتە بەر دیدەی‬ ‫زۆربەمان‪ ،‬ئەوەی دوای س���ااڵنێكی درەنگ‬ ‫زیات���ر چێژی ئ���ەو وێنەو راس���تیانەی پێ‬ ‫گەیاندین‪ ،‬هێز‌و قسەی ئەو هەزاران خەڵكە‬ ‫جۆر بەجۆرە بوو‪ ،‬بەدەركەوتنی ئەو هەزاران‬ ‫مرۆڤە بەش���مەینەت بوو‪ ،‬ئیرادەی ئەو پیر‬ ‫و الو‌و ژن‌و كچ‌و من���داڵ‌و كەمئەندامانە بوو‬ ‫كە هەر لە بەرەبەیانەوە تا ئێستاش لەگەڵ‬ ‫كۆچی رابەرێكی مەزنی وەكو (نەوش���یروان‬ ‫مس���تەفا)دا هاتنە دەنگ‌و ش���ەقام‌و كۆاڵن‌و‬ ‫هەم���وو الیەكی���ان هێنایە ج���ۆش‌و گریان‪.‬‬ ‫ئ���ەم دیاردەیە ك���ە دەكرێت ب���ە دیاردەی‬ ‫(نەوش���یروان مس���تەفا) ناو بهێندرێت‪ ،‬کە‬ ‫دەكاتە شۆڕشی خەڵك لە رۆژگارێكی تردا‪،‬‬ ‫شۆڕش���ێك كە ژنێكی پیری رەش پۆش لە‬ ‫ئێوارەیەكی درەنگدا بە دەم داگیرس���اندنی‬ ‫مۆمێكەوە لە نزیك ئارامگاكەی (نەوشیروان‬ ‫مس���تەفا) لە چ���ل رۆژەی مەریگدا‪ ،‬بە دەم‬ ‫گریان���ەوە ب���ە خەڵكی دەوت (ئێس���تا لە‬ ‫شۆڕش���ی خەڵك تێدەگەم‪ ،‬ئەگەر ئاپۆڕای‬ ‫ئەم خەڵكە ش���ۆڕش نەبێت ئ���ەی چییە؟)‬ ‫ئەم دەنگە‌و یەك بەیەكی وێنەی روخساری‬ ‫ئەو هەزاران كەس���انەی تر كە بەشداربوون‬ ‫ل���ە یادی ئ���ەم مرۆڤە مەزنەدا دەریخس���ت‬ ‫كە ئەمە شۆڕش���ێكە ت���ا رۆژگارێكی زۆر تر‬ ‫گڵپەو هێزی خۆی لە دەس���ت نادات چونكە‬ ‫شۆڕشی ئەو مرۆڤە چەوساوانەیە كە پەنایان‬ ‫بۆ شۆڕشێكی ئاوا هەژارنە بردووە‪.‬‬ ‫ل���ەم ناوچەی ئێمەدا ب���ە درێژای مێژوی‬ ‫جواڵن���ەوەكان‌و گروپە رۆش���نبیریەكان لە‬ ‫قۆناغ���ە جۆراو جۆرەكاندا هەمیش���ە چەند‬ ‫كەسێك رێگا نیش���اندەری خەڵك بوون بۆ‬ ‫گەیش���تن ب���ە ئامانجەكانی���ان‪ ،‬دواجاریش‬ ‫هەر ئەم گروپانە خۆی���ان بوونەتە هێزێكی‬ ‫چەوس���ێنەرو تێكدانی ئامانجە مەزنەكان كە‬ ‫خۆی ل���ە دادی كۆمەاڵیەت���ی‌و بنەبڕكردنی‬ ‫ئازارو چەوس���اندنەوەدا دەبینی���ەوە‪ .‬بۆیە‬ ‫هەمیشە زۆركەسی سیاسی‌و رۆشنبیرەكانی‬ ‫دەوروبەری���ان وایان ویس���تووە كە ئیرادەی‬ ‫خۆیان بە هەندێك وێنەو گوتارو نوس���ین‌و‬ ‫دەركەوتنی درۆزنانە بە سەر كۆی كۆمەڵگادا‬ ‫بس���ەپێنن‌و چۆنیانویس���ت ئ���اوا تواناكانی‬ ‫خەڵك بۆ خۆیان زەوتبكەن‪ ،‬ئەم هەواڵنە بۆ‬ ‫زەمەنێك لەالی ئێمە هۆكارێكی گەورەبووە‬ ‫بۆ هێنانەكایەی دەس���ەاڵتێكی خۆسەپێن‌و‬ ‫چەوسێنەر‌و شوم‪ ،‬زەمەنێك خەڵك بە گوتارو‬ ‫بە بینینی بەشێك لە بەناو شۆڕشگێڕەكانی‬ ‫كورد كەوتبونە ژێر كاریگەری ئەم هێزە بێ‬ ‫بەرنامەو ناسیاسیانەوە‪.‬‬ ‫ئاخۆ دەب���وو ئیتر خەڵك���ی ئێمە لەژێر‬ ‫كاریگ���ەری ئ���ەم گوتارو وێن���ە داڕزاوانەی‬ ‫بەش���ێك ل���ە بەناو سیاس���ی‌و رۆش���نیری‬ ‫كاڵفامی ك���ورددا ئاوا ژیان ب���ەڕێ بكەن؟‬ ‫ب���ێ گومان ئەم جۆرە ژیان���ە نەدەكرا ئیتر‬ ‫جێگەی قب���وڵ كردن بێ���ت‪ ،‬نەدەبوو ئیتر‬ ‫خەڵك بە دەركەوتنی جەستەی بۆگەنی زۆر‬ ‫سیاسی‌و گوتاری بەناو رۆشنبیری‌و وەهمی‬ ‫دەس���ەاڵتدارانی ك���ورد فریوبخ���ۆن ‪ .‬بۆیە‬ ‫وردە وردە دەمانبین���ی غەدری ئەم كەس���ە‬ ‫شومانە ئیتر ئێسكی خەڵكی دەشكاند‪ ،‬بەرە‬ ‫بەرە بە بەرنامە ئەم كەس���ە بێ هەیبەتانە‬ ‫كۆمەڵگایان دەخستە س���ەر رێگای مردن‌و‬ ‫قڕك���ردن‪ .‬ئالێ���رەوە بە تایبەتی���ش دوای‬ ‫دەركەوتن���ی (بزوتنەوەی گ���ۆڕان) خەڵك‬ ‫هێواش هێواش بە ه���ۆش خۆیان هاتنەوەو‬ ‫ئیتر كاتی ئەوەب���وو خۆیان لە گوتارو وێنە‬ ‫شومەكان دوربخەنەوە و ببنەوە بە خاوەنی‬ ‫بی���ر‌و دوا رۆژی خۆیان‪ ،‬ئیتر خەڵك لەگەڵ‬ ‫هەموو ماندوبونەكان���ی خۆیاندا توانیان لە‬ ‫زۆرشوێن پاشەكش���ە بە گوتاری زۆركەسی‬ ‫بە ناو شۆڕش���گێڕو بە ناو رۆش���نبیربكەن‪،‬‬ ‫توانی���ان پاڵ ب���ەو دەنگ���ە خراپەكارانەوە‬ ‫بنێن بۆ ناو زبڵدان���ی مێژو كە هیچیان پێ‬ ‫نەب���وو بۆ ئایندەی خەڵ���ك‪ ،‬ئەم هەواڵنەی‬ ‫خەڵكی بەشمەینەت بۆ خۆی شۆڕشێكە كە‬ ‫خەڵ���ك خۆیان بۆ بەرگرتن لە مردن‌و تااڵنی‬ ‫ژیانی���ان بەرپایان كردووە‪ ،‬ئ���ەوە خەڵكە‬ ‫ك���ە ئیتر ناخوازن گوێ ل���ە گوتاری بە ناو‬ ‫رۆشنبیرەكانی دەوروبەریان بگرن‪ ،‬ناخوازن‬ ‫كە ئیتر لە دوریش���ەوە س���ێبەری ئەو بەناو‬ ‫سیاسیە ش���ومانە ببینن كە درۆیان لەگەڵ‬ ‫كۆی كۆمەڵگادا كرد‪ .‬ئەمە ئەو شۆڕش���ەیە‬ ‫ك���ە زۆر بە خێ���رای پاڵی نا ب���ە ئیرادەی‬ ‫زۆركەسی نەزانەوە‪،‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫‪13‬‬

‫هه‌وڵده‌دوین ل���ه‌م وت���اره‌دا لە‌‌ڕوانگه‌ ‌ی‬ ‫پێناس���ه‌‌و تێزه‌كه‌ ‌ی (بندكت ئه‌نده‌رس���ن)‬ ‫ه‌وه‌ ده‌رب���اره‌ ‌ی نه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئام���اژ‌ه بە‌‌یه‌ك ‌ێ‬ ‫لە‌‌كێش���ه‌كان ‌ی ناس���یونالیزمی‌ ك���وردی‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌تیش لە‌‌كوردستان ‌ی باشوور لە‌‌ئێستادا‬ ‫بكه‌ین‪ .‬ك ‌ه زه‌مه‌ن���ه‌ مێژوییەكه‌ی‌ هاوكات ‌ه‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ بانگه‌ش��� ‌ه بۆ دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫لە‌‌باش���ووردا وه‌ك ئامانج ‌ی سروشت ‌ی هه‌ر‬ ‫ناسیونالیستی لە‌‌جیهاندا‪ .‬دیاره‌ لە‌‌ئه‌زموون ‌ی‬ ‫كوردیدا هۆشیار ‌ی ناس���یونالیزم ‌ی رۆڵێك ‌ی‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ لە‌‌دروستكردن ‌ی قه‌واره‌ ‌ی نه‌ته‌وه‌یدا‬ ‫ده‌گێڕێ���ت‪ .‬به‌حوكم���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ل���ه‌دوا ‌ی‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ مۆدێرنه‌وه‌ خاوه‌ن ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫قه‌واره‌ی‌ خۆمان نه‌بووین‪ ،‬تاكو ناسیونالیزم‬ ‫له‌و چوارچێوه‌دا گه‌ش��� ‌ه بكات‌و لە‌‌دووبار‌ه‬ ‫پێناس���ه‌كردنه‌وه‌ ‌ی نه‌ت���ه‌وه‌‌و رۆڵه‌كانیدا‪،‬‬ ‫به‌شدار بێت‪.‬‬ ‫ئه‌نده‌رس���ن نه‌ت���ه‌وه‌ به‌گروپێك��� ‌ی‬ ‫سیاس���ی خه‌یاڵلێك���راو یاخ���ود به‌خه‌یا ‌ڵ‬ ‫وێناكراو(متخیله‌) پێناسه‌ ده‌كات به‌جۆرێك‬ ‫ك��� ‌ه خه‌یاڵكردنه‌وه‌ك���ه‌ س���نوردار بێ���ت‌و‬ ‫له‌بنه‌ڕه‌تیشدا خودسه‌روه‌ر بێت‪.‬‬ ‫دواتری���ش هه‌وڵی���داوه‌ هه‌ری���ه‌ك ل���ه‌و‬ ‫موفره‌دانه‌ی‌ لە‌‌پێناس���ه‌كه‌یدا ب���ۆ نه‌ته‌و‌ه‬ ‫ب���ه‌كاری‌ هێن���اون (ك���ه‌ ده‌بن���ه‌ پایه‌ی‌‬ ‫بۆچوونه‌كه‌ی‌) شی‌ بكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌ره‌تا مه‌به‌س���تی‌ لە‌‌خه‌یاڵلێك���راو‬ ‫(المتخی���ل) روون ده‌كات���ه‌وه‌‪ ،‬له‌م روه‌و‌ه‬ ‫ئاماژه‌ به‌و‌ه ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه هیچ كه‌س‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫ئه‌ندام���ی‌ بچوكترین نه‌ت���ه‌وه‌ش ناتوانێ‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رجه‌م هاونه‌ته‌وه‌كانی‌ خۆی‌ بناس���ێ‌‪،‬‬ ‫یاخود گوێبیس���تیان بێ���ت‪ ،‬كه‌چ ‌ی له‌گه‌ ‌ڵ‬ ‫ئ���ه‌وه‌دا وێنه‌ی‌ هاوبه‌ش���یكردن‌و به‌یه‌كه‌و‌ه‬ ‫ژیان���ی‌ هه‌ریه‌ك له‌وان لە‌‌هۆش���ی‌ هه‌ریه‌كێ‬ ‫لە‌‌ئه‌ندامان��� ‌ی نه‌ت���ه‌وه‌دا زین���دووه‌ ‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نابێ‌ وابزانێت هه‌موو گروپێك ‌ی خیاڵلێكراو‬ ‫نه‌ت���ه‌و‌ه پێكده‌هێنێ‌‪ .‬چونك ‌ه ئێمه‌ جۆره‌ها‬ ‫گروپی‌ تری‌ نانه‌ته‌وه‌یمان هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ هه‌مان‬ ‫ئه‌م وه‌سفه‌یان بە‌‌سه‌ردا ده‌چه‌سپێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌ت���ه‌و‌ه بە‌‌بوون��� ‌ی تایبه‌تمه‌ن���د ‌ی تر له‌م‬ ‫گروپانه‌ جیاده‌كرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌به‌ست ‌ی لە‌‌سنورداری‌ نه‌ته‌وه‌ش ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ك ‌ه هیچ نه‌ته‌وه‌یه‌ك هه‌رچه‌ند گه‌وره‌ بێت‪،‬‬ ‫س���نوری‌ كۆی‌ مرۆڤایه‌ت��� ‌ی پێكناهێنێت‌و‬ ‫لە‌‌ش���وێنێكدا كۆتای��� ‌ی پێ‌ دێ���ت‌و نه‌ته‌و‌ه‬ ‫گه‌لێكی‌ تری‌ لە‌‌پشته‌وه‌یه‌‪.‬‬ ‫وێناكردنی‌ نه‌ته‌وه‌ش لە‌‌به‌رگی‌ گروپێك ‌ی‬ ‫خودسه‌روه‌ردا ئاماژه‌ی ‌ه بە‌‌ماف‌و تامه‌زرۆی ‌ی‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌كان ب���ۆ رزگاری‌‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‌‌و‬ ‫ده‌رچوون لە‌‌ژێرده‌ستی‌‪ .‬هه‌موو نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫خه‌ون به‌وه‌و‌ه ده‌بینێت‪ ،‬راسته‌وخۆ له‌خوار‬ ‫خوداو‌ه بێت‌و لە‌‌ژێر كۆنترۆڵ‌‌و ده‌س���ه‌اڵت ‌ی‬ ‫هی���چ هێ���ز‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ك���ی‌ ت���ردا نه‌بێت‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا ل���ه‌ڕێ‌ی‌ سیس���تمه‌ بۆماوه‌ییە‬ ‫پادشاییە س���ته‌مكاره‌كانه‌وه‌ بە‌‌ناوی‌ ماف ‌ی‬ ‫خوداییەوه‌ حوكمڕان���ی‌ نه‌كرێت‪ .‬ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫ئازاد‌و س���ه‌ربه‌خۆش هێم���ا‌و پێوه‌ری‌ ئه‌م‬ ‫ئازادییه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئه‌نده‌رس���ن به‌م پێناس���ه‌ی‌ بۆ نه‌ته‌و‌ه‬ ‫ت���ا ڕاده‌یه‌ك ‌ی به‌رچاو ده‌چێت���ه‌ ریزی‌ ئه‌و‬ ‫به‌ش��� ‌ه لە‌‌بیرمه‌ندانه‌وه‌ ك��� ‌ه بوونی‌ نه‌ته‌و‌ه‬ ‫بە‌‌ده‌وڵه‌ت���ه‌و‌ه ده‌به‌س���تنه‌وه‌‌و ل���ه‌ڕێ‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وه‌وه‌ پێناس���ه‌ی‌ ده‌ك ‌هن‌و لە‌‌ده‌ره‌وه‌یه‌و‌ه‬ ‫بوونێكی‌ راس���ته‌قینه‌ ‌ی نابیننه‌وه‌‪ .‬چونك ‌ه‬ ‫ئه‌ن���دام نه‌ته‌وه‌كه‌ ‌ی وه‌ك گروپێكی‌ خاوه‌ن‬ ‫س���ه‌روه‌ری‌ ده‌هێنێته‌ پێش چاوی‌ خۆی‌‌و‬ ‫ن���او خه‌یاڵدان���ی‌‪ .‬ب���ۆ نموون��� ‌ه ئه‌نتۆن ‌ی‬ ‫جیدین���ز (‪ )Antony Giddens‬نه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌وه‌ پێناس���ه‌ ده‌كات كه‌‪ :‬ده‌فرێكی‌ سنور‬ ‫دیاریكراو‌ه بۆ ده‌سه‌اڵت‪ ،‬وات ‌ه نه‌ته‌و‌ه بوون ‌ی‬ ‫نی���ە تا ده‌وڵ���ه‌ت ده‌س���ه‌اڵتێكی‌ كارگێڕ ‌ی‬ ‫یه‌كگرتووی‌ به‌س���ه‌ر ئه‌و هه‌رێمه‌دا نه‌بێت‬ ‫كه‌ الف ‌ی سه‌روه‌ر ‌ی به‌س���ه‌ریه‌و‌ه لێده‌دات‪.‬‬ ‫بە‌‌ك���رده‌وه‌ش كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت��� ‌ی‬ ‫له‌سایه‌ی‌ رێكخراو ‌ی نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كاندا‪،‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌ له‌ڕێ‌ ‌ی بوون‌و نه‌بوونی‌ ده‌وڵه‌ته‌و‌ه‬ ‫پێناس���ه‌ كردووه‌‪ ،‬نه‌ته‌وه‌ ‌ی ب ‌ێ ده‌وڵه‌تی‌‪،‬‬ ‫وه‌ك نه‌ته‌وه‌ ته‌ماش���ا نه‌كردووه‌‌و مامه‌ڵه‌ ‌ی‬ ‫له‌گه‌ڵدا نه‌كردووه‌‌و ته‌نانه‌ت دانیش���ی‌ پێدا‬ ‫نه‌ن���اوه‌‪ .‬كوردی���ش له‌م روه‌وه‌ باش���ترین‬ ‫نموونه‌ی���ه‌‪ .‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌م پێناس���ه‌‌و تێزه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌ندرس���ن ده‌رباره‌ی‌ نه‌ت���ه‌وه‌ تاڕاده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر بۆ ئه‌م قۆناغه‌ ‌ی ناسیونالیزمی‌ كورد ‌ی‬ ‫لە‌‌باشووری‌ كوردستاندا گونجاوه‌‌و ده‌توانێت‬ ‫خزمه‌تێك ‌ی زۆرمان پێبكات‌ودیدێكی‌ تۆكمه‌ ‌ی‬ ‫هه‌مه‌الیه‌نه‌ش���مان ده‌رب���اره‌ ‌ی ئه‌ركه‌كان ‌ی‬ ‫قۆناغه‌كه‌ پێ‌ ببه‌خش���ێت‪ .‬چونكه‌ پرس���ی‬ ‫ناسیونالیزم بە‌‌دوو ئه‌ركی‌ به‌دینه‌هاتوومانه‌و‌ه‬

‫ده‌به‌س���تێته‌وه‌ ك ‌ه سه‌ربه‌خۆیی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫ده‌وڵ���ه‌ت‌و دیموكراس��� ‌ی بوونی‌ سیس���تم‬ ‫پێك��� ‌ی ده‌هێنن‪ .‬بە‌‌واتای‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی چه‌مك ‌ی‬ ‫س���ه‌روه‌ری‌ ال ‌ی ئه‌نده‌رس���ن لە‌‌په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫بە‌‌پێناس���ه‌ ‌ی نه‌ت���ه‌وه‌وه‌‪ ،‬له‌ڕویه‌ك���ه‌و‌ه‬ ‫په‌یوه‌ت ‌ه بە‌‌چوارچێوه‌كانی‌ یاس���ای‌ گشت ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‌و ئاماژه‌ی��� ‌ه بە‌‌رزگارب���وون‬ ‫لە‌‌ژێرده‌سته‌یی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و بوون بە‌‌ئه‌ندام ‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆ ‌ی كۆمه‌ڵگ���و‌ه نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‪،‬‬ ‫له‌ڕوویه‌كی‌ تره‌و‌ه ئه‌م چه‌مكه‌ تا راده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫زۆر بە‌‌ناوه‌رۆك���ه‌ رۆس���ۆبیه‌كه‌یه‌وه‌ به‌كار‬ ‫ده‌هێنێت‌و بە‌‌س���ه‌روه‌ری‌ گ���ه‌ل لە‌‌ناوخۆ ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تدا به‌س���ه‌ر خۆی���دا‌و ره‌تكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫فۆرمه‌كانی‌ ده‌س���ه‌اڵت له‌الی���ه‌ن گروپێك ‌ی‬ ‫دیاریكراوه‌وه‌ گرێ‌ ده‌دات‪.‬‬ ‫پێناس��� ‌ه كردنی‌ نه‌ت���ه‌وه‌ش بە‌‌(گروپ)‌و‬ ‫وێناكردنی‌ به‌و جۆره‌‪ ،‬بۆ جیاكردنه‌وه‌یه‌ت ‌ی‬ ‫لە‌‌چه‌مك���ی‌ (كۆمه‌ڵگ���ه‌)‪ ،‬چونكه‌ گروپ‬ ‫(الجماعه‌) ئاماژه‌ی ‌ه بە‌‌بوونی‌ په‌یوه‌ندییه‌ك ‌ی‬ ‫ئاسۆیی‌ قو‌وڵ‌ گه‌رم‌و گوڕی‌ ئه‌ندامانی‌ له‌نێو‬ ‫یه‌كتردا‪ ،‬بە‌‌جۆرێك ك ‌ه پاڵیان پێو‌ه بنێت بۆ‬ ‫بە‌‌پیره‌وه‌چوون ‌ی مه‌رگ‌و ش���ه‌هید ‌ی له‌پێناو‬ ‫ئه‌م خه‌یاڵكردنه‌وه‌‌و وێنا كردنه‌دا‪ .‬كه‌ به‌ش ‌ێ‬ ‫له‌وه‌ش لە‌‌ئه‌زموونی‌ خۆرئاوادا په‌یوه‌س���ت ‌ه‬ ‫بە‌‌رۆڵی‌ ناس���یونالیزم لە‌‌پڕكردنه‌وه‌ی‌ به‌ش ‌ی‬ ‫له‌و كه‌لێن‌و بۆش���ایی‌ ی���ه‌ ‌ی لێدانی‌ ئاین‌و‬ ‫پاشه‌كش ‌ه پێكردنی‌ له‌س���ه‌ر ئاستی‌ تاك‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ خوڵقاندبووی‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌گه‌یه‌نێت ناسیونالیزم سه‌ره‌ڕای‌ عه‌لمان ‌ی‬ ‫بوون���ی‌ بە‌‌كۆمه‌ڵێ‌ هه‌س���ت‌و هێما‌و به‌ها ‌ی‬ ‫ئاینی‌ بارگاو ‌ی كراوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت���ه‌ گرنگ���ه‌ ل���ه‌م ش���وێنه‌دا‬ ‫خه‌یاڵلێك���راوه‌‌و به‌هۆی‌ خه‌یاڵ���ه‌وه‌ هێنان ‌ه‬ ‫پێش���چاو له‌گ���ه‌ ‌ڵ (خه‌یاڵ���ی‌)دا لە‌‌یه‌كد ‌ی‬ ‫جی���ا بكه‌ین���ه‌وه‌‪ .‬چونك���ه‌ خه‌یاڵكردنه‌و‌ه‬ ‫ئاماژه‌ی���ه‌ بە‌‌فراوانكردن���ی‌ تواناكان��� ‌ی‬ ‫م���رۆڤ ب���ۆ وێناك���ردن‌و ئاس���ۆ ‌ی بینین‬ ‫فراوانكردن‌و له‌خۆگرتن‌و چاره‌س���ه‌ر كردن ‌ی‬ ‫كێش���ه‌ی‌ سنورداری ‌ی س���ه‌رچاوه‌كانی‌ تر ‌ی‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ فكره‌وه‌‪ .‬له‌كاتێكدا (خه‌یاڵ ‌ی‬ ‫بوون) یه‌كسانه‌ بە‌‌بوون له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ بوون‪،‬‬ ‫وات ‌ه نه‌بوون‌و ب���ێ‌ بناغه‌بوون‌و بیركردنه‌و‌ه‬ ‫لە‌‌چوارچێوه‌ی‌ تراویلكه‌دا‪.‬‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ ئه‌و پێناس���ه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ش‬ ‫ناسیونالیزم بە‌‌واتا ‌ی بزوتنه‌وه‌ ‌ی نه‌ته‌وایه‌ت ‌ی‬ ‫ده‌بێته‌ هه‌وڵ‌‌و تێكۆش���ان ب���ۆ هێنانه‌ د ‌ی‬ ‫ئ���ه‌و پێناس���ه‌ی‌ نه‌ت���ه‌و‌ه لە‌‌چوارچێوه‌ ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و واقیع���دا‪ ،‬واته‌ بون ‌ی‬ ‫نه‌ته‌و‌ه له‌ڕوو ‌ی سیاس���ی‌ ی���ه‌و‌ه لە‌‌دنیا ‌ی‬ ‫خه‌یاڵ���ه‌وه‌ بێته‌ دنی���ای‌ واقی���ع‌و لە‌‌دام‌و‬ ‫ده‌زگا نه‌ته‌وه‌ییه‌كاندا به‌رجه‌س���ت ‌ه ببێت‌و‬ ‫ببێته‌ ئه‌ندام���ی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ كۆمه‌ڵگه‌ ‌ی‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی‌‪.‬‬ ‫لە‌‌دۆخی‌ نه‌بوون���ی‌ ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌یدا‪،‬‬ ‫لە‌‌وێنه‌ی‌ ناسیونالیزمی‌ كوردی‌‪ ،‬ناسیونالیزم‬ ‫كار له‌س���ه‌ر هۆش���یاری‌ نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‌و‬ ‫په‌ره‌پێدانی‌‌و هه‌س���ت بە‌‌خودی‌ نه‌ته‌وه‌ی ‌ی‬ ‫جیاوازی‌ ئه‌ندامانی‌ نه‌ته‌وه‌‪ ،‬یاخود راستتر‬ ‫وای ‌ه بڵێین گروپی‌ ب���ه‌ره‌و نه‌ته‌و‌ه ده‌كات‪.‬‬ ‫گه‌ر گوته‌زا ‌ی رێبه‌رێكی‌ ئیس�ل�ام ‌ی لێره‌دا‬ ‫بێنین‌و بیخه‌ینه‌ چوارچێوه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ كوردی‌ ی���ه‌وه‌‪ ،‬ك��� ‌ه ده‌ڵێت‪:‬‬ ‫"ده‌وڵه‌تی‌ ئیسالم ‌ی لە‌‌دڵه‌كانتادا به‌رپا بكه‌ن‬ ‫له‌سه‌ر زه‌مینه‌كه‌تاندا به‌رپا ده‌بێت"‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫بڵێین‪ :‬ناسیونالیزمی‌ كورد ‌ی پێویسته‌ كار‬ ‫له‌سه‌ر دروستكردنی‌ ده‌وڵه‌ت لە‌‌بیركردنه‌وه‌‌و‬ ‫دڵ‌‌و ده‌روونه‌كاندا بكات یاخود كردبێتی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ لە‌‌واقیعدا ده‌وڵه‌ته‌كه‌ دابمه‌زرێت‪.‬‬ ‫ب���ه‌م جۆره‌ ده‌وڵه‌ته‌ك���ه‌ ببێت ‌ه به‌رهه‌م ‌ی‬ ‫قه‌ناعه‌تێك���ی‌ ل���ه‌وه‌‌و پێ���ش‌و ڕوێن���راو‌و‬ ‫جێگیرك���راوی‌ فك���ری‌‌و ده‌روونی‌‪ .‬به‌ش��� ‌ێ‬ ‫لە‌‌الوازینه‌كانی‌ گوتاری‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردستان‌و‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیش له‌م خاڵه‌دا خۆ ‌ی حه‌ش���ار‬ ‫داوه‌‪ .‬ل���ه‌و س���ۆنگه‌و‌ه ك ‌ه ناس���یونالیزم ‌ی‬ ‫كورد ‌ی بە‌‌حوكمی‌ جه‌بره‌ سیاس���ی یه‌كان‌و‬ ‫پاش���خانی‌ مه‌عریفی‌‌و نا كامڵ ‌ی نوخبه‌كان ‌ی‬ ‫ناوی‌‪ ،‬نه‌یتوانیوه‌‪ ،‬لە‌‌قۆناغه‌كانی‌ رابردوودا‬ ‫گوت���اری‌ س���ه‌ربه‌خۆخوازی ‌ی لە‌‌ئاس���تێك ‌ی‬ ‫ق���وڵ‌‌و به‌رفراواندا بخات���ه‌ ڕوو‪ ،‬هه‌وڵبدات‬ ‫ئه‌ندامان ‌ی نه‌ته‌وه‌‌و جه‌ماوه‌ر ‌ی كوردستان ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر گۆش بكات‌و بیكات بە‌‌به‌ش���ێك ‌ی‬ ‫جیانه‌كراوه‌ی‌ بیركردنه‌وه‌‌و خۆوێناكردنیان‬ ‫وه‌ك تاكێكی‌ خ���اوه‌ن كه‌رام ‌هت‌و ئه‌ندام ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك���ی‌ بێبه‌ش���كراو لە‌‌مافه‌كان���ی‌‌و‬ ‫له‌وان���ه‌ش ماف���ی‌ پێكهێنان���ی‌ ق���ه‌واره‌ ‌ی‬ ‫سه‌ربه‌خۆی‌‪.‬‬ ‫بە‌‌جۆرێك ك ‌ه هه‌ر به‌و جۆره‌ ‌ی ئه‌نده‌رسن‬ ‫ده‌یخات���ه‌ ڕوو‪ ،‬ئ���ه‌م پرس���ه‌ بە‌‌ب���وون‌و‬ ‫نه‌بوون��� ‌ی نه‌ت���ه‌وه‌ی‌ ك���ورد‌و ئینتیم���ا ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ خۆیانه‌وه‌ ببه‌س���تنه‌وه‌‪ .‬مرۆڤ ‌ی‬ ‫ك���ورد لە‌‌مێ���ژوو ‌ی هاوچه‌رخ���ی‌ خۆی���دا‬ ‫جگ��� ‌ه لە‌‌دابه‌زاندنی‌ س���ه‌قفی‌ داخواز ‌ی ی ‌ه‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی‌‌و بانگه‌شه‌ بۆ هه‌ندێ‌ فۆرم‌و‬ ‫چاره‌س���ه‌ر ‌ی وه‌كو المه‌ركه‌زی‌‌و ئۆتۆنۆمی‌‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ سه‌ركوتی‌ وه‌حشیانه‌ ‌ی ناسیونالیزم ‌ه‬ ‫بااڵده‌س���ته‌كان‪ ،‬بێ‌باك��� ‌ی كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‪ ،‬ناكۆك���ی‌ یه‌ خوێن���او ‌ی ی ‌ه‬ ‫درێژخایه‌نه‌كان ‌ی نێوان باڵه‌كان ‌ی بزوتنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كوردایه‌ت���ی‌‪ ،‬به‌رده‌وام ترس���اندن ‌ی له‌وه‌ ‌ی‬

‫دۆخه‌كه‌ بە‌‌جۆرێك ‌ه‬ ‫كه‌من ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫بە‌‌كرده‌و‌ه بتوانن‬ ‫لە‌‌خه‌یاڵ ‌ی‬ ‫وێناكردنی‌ نه‌ته‌وه‌و‌ه‬ ‫بۆ ناسنامه‌ ‌ی‬ ‫سیاسی‌و حیزبی‌‌و‬ ‫ناوچه‌ییه‌كانیان‬ ‫بگه‌ڕێنه‌وه‌‬

‫خۆی‌ وه‌ك���و نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ خ���اوه‌ن ماف ‌ی‬ ‫س���ه‌روه‌ری ‌ی ببینێ‌‪ ،‬له‌دوای‌ راپه‌ڕینیشه‌و‌ه‬ ‫به‌ه���ۆی‌ خ���راپ به‌كارهێنانی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و ناعه‌داله‌ت���ی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و ب ‌ێ‬ ‫به‌رنامه‌ی���ی‌ حیزبە‌‌حوكمڕانه‌كان���ه‌وه‌‪ ،‬وا ‌ی‬ ‫لێكراوه‌‪ ،‬س���ه‌ربه‌خۆخوازی‌ ل���ه‌ال ‌ی نه‌گات ‌ه‬ ‫ئه‌و ئاس���ته‌ لە‌‌قواڵیی‌ ئاگایی‌‌و نائاگایی‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫لە‌‌هه‌ل‌و مه‌رج���ه‌ جیاوازه‌كان توانای‌ راڕای ‌ی‬ ‫بۆ دروس���تكردن‌و خ���ۆ ال بچووكبوونه‌وه‌‌و‬ ‫ره‌شبینی‌ ال دروستكردنیان نه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌ڕویه‌ك��� ‌ی تره‌وه‌ تێزه‌كه‌ ‌ی ئه‌نده‌رس���ن‬ ‫له‌م���ه‌ڕ نه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ك خ���ۆی‌‌و كۆمه‌ڵ ‌ێ‬ ‫بیرمه‌ندی‌ تری���ش ئاماژه‌ی���ان پێكردووه‌‪،‬‬ ‫تێپه‌ڕاندن���ی‌ ناس���نامه‌ لۆكاڵیه‌كانی‌ خوار‬ ‫نه‌ت���ه‌وه‌‌و س���ه‌روو نه‌ت���ه‌وه‌ ده‌خوازێ���ت‪،‬‬ ‫خوازیاری‌ هێنان���ه‌ ده‌ره‌وه‌ ‌ی مرۆڤه‌ لە‌‌بازن ‌ه‬ ‫بچووكه‌كان��� ‌ی خێڵ‌‌و ناوچه‌‌و مه‌زهه‌ب‌و زار‌و‬ ‫ته‌ریقه‌ت‌و هاوشێوه‌كان‪ ،‬به‌ره‌و ناسنامه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫گش���تگیرتر‌و فراوانت���ر‌و كۆكه‌ره‌وه‌تر‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌وی���ش ناس���نامه‌ ‌ی نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ یاخ���ود‬ ‫نیش���تمانی‌ یه‌‪ .‬ب��� ‌ێ ئه‌وه‌ ‌ی ئه‌م��� ‌ه مانا ‌ی‬ ‫س���ڕینه‌وه‌ی‌ ئه‌و بازنان���ه‌ ‌ی ئینتیما بێت‪،‬‬ ‫به‌ڵكو به‌و واتایه‌ ‌ی ك ‌ه هیچ یه‌ك له‌و بازنان ‌ه‬ ‫ناب ‌ێ ببنه‌ س���نوری‌ كۆتای���ی‌ خه‌یاڵكراو ‌ی‬ ‫ئه‌ندامێتی‌‌و ئینتیمای‌ تاك‌و هۆش���یاربوون‬ ‫به‌و بازنه‌ فراوان‌و ناس���نامه‌ گش���ت ‌ی یه‌ ‌ی‬ ‫ش���وێنكه‌وتوو ئه‌ندامان���ی‌ س���ه‌رجه‌م ئه‌و‬ ‫گروپان ‌ه بە‌‌یه‌كه‌وه‌ كۆده‌كاته‌وه‌‌و ده‌یانكات‬ ‫بە‌‌خ���اوه‌ن تێگه‌یش���تن‌و‌و هه‌س���ت‌و ماف ‌ی‬ ‫وه‌ك ی���ه‌ك‌و هاوبه‌ش‪ .‬ئه‌مه‌ش یه‌كس���ان ‌ه‬ ‫بە‌‌كۆتایی‌ هێن���ان بە‌‌ناكۆك ‌ی نێوان گروپ‌و‬ ‫بازنه‌‌و ناسنامه‌كان ‌ی خوار نه‌ته‌وه‌‌و دووبار‌ه‬ ‫خۆپێناس���ه‌كردنه‌وه‌ لە‌‌چوارچێوه‌یه‌ك��� ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و كلتوری‌ نوێ���دا‪ ،‬ك��� ‌ه ناكۆك ‌ی‬ ‫یه‌كان ده‌كات بە‌‌جیاوازی‌‪ ،‬جیاوازیه‌كانیش‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ ‌ی هه‌س���ت بە‌‌ناس���نامه‌ ‌ی‬ ‫هاوب��� ‌هش‌و دامه‌زراوه‌ نه‌ته‌وه‌ی��� ‌ی یه‌كاندا‪،‬‬ ‫بە‌‌ئاش���تی‌ له‌گه‌ڵ‌ یه‌كتردا ده‌ژین‌و یه‌كتر ‌ی‬ ‫ته‌واو ده‌ك���ه‌ن‌و واتا بە‌‌گ���روپ (جماعه‌)‌و‬ ‫كۆمه‌ڵگه‌ به‌خشن‪.‬‬ ‫ناسیونالیزمی‌ كوردی‌‌و‬ ‫كێشه‌ی‌ وێناكردن ‌ی نه‌ته‌وه‌‌و جواڵنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی ‌ی‬ ‫كورد‌و ناس���یونالیزمی‌ كورد ‌ی جگ ‌ه له‌و‬ ‫ئاماژانه‌ی‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬كێشه‌ ‌ی راسته‌قینه‌یان‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ خود‌و وێناك���ردن‌و خه‌یاڵكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ دا هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ ‌ی له‌مڕۆشدا له‌سه‌ر‬ ‫ئاستی‌ پارچه‌كانی‌ كوردستان‌و به‌تایبه‌تیش‬ ‫كوردس���تانی‌ باش���ووردا ده‌بینی���ن‌و‬ ‫بە‌‌به‌رچاومانه‌وه‌یه‌‪ ،‬ره‌نگدانه‌وه‌ی‌ ئه‌و كێش ‌ه‬ ‫بونیادییه‌ی‌ ناسیونالیزمی‌ كوردی‌‌و خه‌یاڵ ‌ی‬ ‫شێواوی‌ ناسیونالیس���تانه‌ی‌ كورده‌‪ .‬ئه‌گه‌ر‬ ‫رێكه‌وتننامه‌ی‌ (س���ایكس ـ بیكۆ) زه‌برێك ‌ی‬ ‫كوشنده‌ ‌ی لە‌‌خه‌یاڵدان ‌ی عه‌ره‌به‌كان دابێت‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ���ك نه‌یانتوانبیبێت تا ئه‌م س���ات ‌ه‬ ‫وه‌خته‌ش لە‌‌ده‌س���تی‌ رزگار ببن‌و نه‌ته‌وه‌ ‌ی‬ ‫عه‌ره‌ب وه‌ك ئه‌وه‌ ‌ی ناسیونالیزم ده‌یخوازێت‪،‬‬ ‫له‌چوارچێ���وه‌ی‌ ده‌وڵه‌تێكدا به‌رجه‌س���ت ‌ه‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬وه‌ مه‌سه‌له‌ی‌ نیش���تیمانێتی‌ یه‌ك ‌ی‬ ‫س���اخته‌ لە‌‌چوارچێوه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت ‌ی (قطر)‬ ‫یدا بووبێته‌ به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م تێركردن ‌ی‬ ‫هه‌س���ت ‌ی نه‌ته‌وه‌یی‌ ع���ه‌ره‌ب‌و به‌دیهێنان ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ نه‌ته‌وه‌ی ‌ی ‪ ،‬ئه‌وا پرسه‌ك ‌ه سه‌باره‌ت‬ ‫بە‌‌كورد لە‌‌هه‌ندێ‌ ڕوه‌وه‌ ئاڵۆزتر كه‌وتۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫بە‌‌حوكم���ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ (س���ایكس – بیكۆ)‬ ‫س���ه‌باره‌ت بە‌‌كورد‪ ،‬ته‌نها لە‌‌یه‌كگرتوویی‌‌و‬ ‫دامه‌زراندن ‌ی قه‌واره‌ی‌ یه‌كگرتوو ‌ی نه‌ته‌وه‌ی ‌ی‬ ‫ب ‌ێ به‌شی‌ نه‌كرد‪ ،‬به‌ڵكو ته‌نانه‌ت رێگه‌ش ‌ی‬

‫گرت له‌وه‌ی‌ كۆمه‌ڵ ‌ێ قه‌واره‌ی‌ نیش���تمانی‌‌و‬ ‫(قط����ر) ‌ی له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ پارچه‌كان��� ‌ی‬ ‫كوردستانیش���دا دابمه‌زرێنێت‪ .‬لە‌‌س���ایه‌ ‌ی‬ ‫دۆخی‌ س���ه‌ختی‌ س���ه‌ركوتی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫داپڵۆس���ین ‌ی ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ ناسیونالیس���ت ‌ه‬ ‫دواكه‌وتووه‌كانیشدا‪ ،‬كه‌ كوردیان به‌سه‌ردا‬ ‫دابه‌ش���كرا‪ ،‬خه‌م ‌ی یه‌كگرتنه‌وه‌‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫دامه‌زراندن���ی‌ قه‌واره‌ ‌ی نه‌ته‌وه‌ی ‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ئاس���تی‌ ه���ه‌ر پارچه‌یه‌كی‌ كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫جێگ���ه‌ی‌ خ���ۆ ‌ی بۆ خه‌م���ی‌ پارێ���زگاری‌‬ ‫له‌خۆكردن له‌به‌رده‌م هه‌ڕه‌شه‌ی‌ تواندنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫فیزیكی‌‌و مه‌س���خ بوون پاشه‌كش ‌ه پێكرد!!‬ ‫ئه‌م واقیع ‌ه تاڵه‌ لە‌‌س���ایه‌ی‌ زه‌بر‌و زه‌نگێك ‌ی‬ ‫هه‌مه‌الیه‌ن���ه‌‌و پێداگرتنی‌ نائینس���انیانه‌ ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵگ���ه‌ی‌ نێوده‌وڵه‌ت��� ‌ی له‌س���ه‌ر‬ ‫پره‌نسیپی‌ رێزگرتن لە‌‌س���ه‌روه‌ری‌ واڵتان‌و‬ ‫ده‌ستنه‌خس���تنه‌ كار‌وباری���ان لە‌‌لێكدانه‌و‌ه‬ ‫هه‌ره‌ نائینس���انیه‌كه‌یدا‪ ،‬وه‌ لە‌‌س���ۆنگه‌ ‌ی‬ ‫نه‌بوونی‌ ئامراز‌و ده‌رف���ه‌ت تا نه‌وه‌ده‌كان ‌ی‬ ‫سه‌ده‌ی‌ رابردوو بۆ گواستنه‌وه‌ی‌ به‌شێ‌ له‌و‬ ‫جینۆساید‌و نه‌هامه‌تیه‌ ‌ی دژ بە‌‌كورد ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪ ،‬بۆ ڕای‌ گشت ‌ی جیهانی‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫بۆ باش ئاگاداربوونی‌ كورد ‌ی هه‌رپارچه‌یه‌ك‬ ‫لە‌‌ق���ه‌واره‌ی‌ راس���ته‌قینه‌‌و ره‌هه‌نده‌كان��� ‌ی‬ ‫كاره‌س���اتی‌ نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ پارچه‌كان���ی‌ تر‪،‬‬ ‫زه‌برێك ‌ی گه‌وره‌ی‌ لە‌‌خه‌یاڵدانی‌ سیاس���ی‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ كورد دا‪ .‬راس���ت ‌ه هه‌س���تكردن ‌ی‬ ‫مرۆڤ���ی‌ كورد به‌وه‌ی‌ ك���وردان نه‌ته‌وه‌یه‌ك‬ ‫پێكده‌هێن���ن‪ ،‬به‌درێژایی‌ مێژووی‌ هاوچه‌رخ‬ ‫ب���ه‌رده‌وام ب���ووه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌م���ه‌ ئ���ه‌و‌ه‬ ‫ناگه‌یه‌نێت‪ ،‬ك ‌ه هه‌س���تكردنه‌كه‌ گه‌یشتبێت ‌ه‬ ‫ئه‌و ئاس���ت ‌ه لە‌‌خه‌یاڵكرنه‌وه‌ ك ‌ه ئه‌نده‌رسن‬ ‫باس���ی ده‌كات‪ ،‬له‌وه‌ش كاره‌ساتتر له‌دوا ‌ی‬ ‫س���ه‌رهه‌ڵدان ‌ی حیزبی‌ كوردی‌‌وبه‌تایبه‌تیش‬ ‫قۆناغی‌ س���ه‌رهه‌ڵدانی‌ ش���وم ‌ی فره‌حیزبی‬ ‫چه‌ك���دار لە‌‌چوارچێ���وه‌ی‌ بزوتن���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫چه‌كدارێتی‌ كوردا‪ ،‬پرس���ی ش���ێوانی‌ ئه‌م‬ ‫خه‌یاڵدان���ه‌ی‌ مرۆڤ���ی‌ كورد‪ ،‬پ���ێ‌ی‌ نای ‌ه‬ ‫قۆناغێكی‌ تری‌ پڕئازاری��� ‌ی تره‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫فره‌ی ‌ی سیاسی چه‌كدار له‌سایه‌ ‌ی ئه‌زموون ‌ی‬ ‫كوردایه‌ت���ی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ به‌رهه‌ڵس���تكار ‌ی‬ ‫چه‌كداریی‌ كوردا‪ ،‬به‌كاریگه‌ری‌ ئایدۆلۆژیا ‌ی‬ ‫چ���ه‌پ‌و پاش���ماوه‌ دابه‌ش���بوونه‌ ته‌قلید ‌ی‬ ‫یه‌كان ‌ی له‌ن���او هه‌ناوی‌ حی���زب‌و بزوتنه‌و‌ه‬ ‫ناسیونالیس���تی‌ یه‌ك���ه‌دا‪ ،‬دابه‌ش���بووه‌ك ‌ه‬ ‫له‌سه‌ر ئاست ‌ی هه‌ر پارچه‌یه‌ك دابه‌شبووه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌وه‌ی‌ كوردب���وون‌و كوردایه‌تی‌‌و‬ ‫ناس���نامه‌ ‌ی نه‌ته‌وه‌ی���ی‌ ئ���ه‌و چوارچێوان ‌ه‬ ‫نه‌مان‌و له‌و‌ه ده‌رچوون هه‌س���ت‌و ئامانج ‌ی‬ ‫هاوب���ه‌ش بۆ هێ���زه‌كان دروس���ت بكه‌ن‪.‬‬ ‫به‌ڵكو له‌وه‌ش كه‌متر نه‌یانتوانی‌ ببن ‌ه رێگر‬ ‫له‌به‌رده‌م ته‌قینه‌وه‌ ‌ی ناكۆك ‌ی یه‌كان‌و یه‌كتر‬ ‫بە‌‌خائینكردن‌و لێس���ه‌ندنه‌وه‌ی‌ ناس���نامه‌ ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی ‌ی لە‌‌یه‌كتر!! ئه‌وه‌ ‌ی لە‌‌كوردس���تان ‌ی‬ ‫باشووریش���دا ده‌یبینی���ن‪ ،‬لە‌‌س���ه‌روبه‌ند ‌ی‬ ‫وروژاندنی‌ باس���ی‌ گشتپرس���ی‌و ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫كوردستان له‌م پارچه‌یه‌دا‪ ،‬درێژكراوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫خه‌مناكی‌ هه‌مان ئه‌و واقیع ‌ه مێژوویی‌ ی ‌ه‬ ‫ته‌واوه‌وه‌ییه‌یه‌‪ ،‬گه‌ر س���ه‌رده‌مێك باڵه‌كان ‌ی‬ ‫كوردایه‌تی‌‌و هێزه‌ كورد ‌ی یه‌كان بە‌‌گش���ت ‌ی‬ ‫ملمالنێیان له‌سه‌ر تۆخكردنی‌ نوێنه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫كردنی‌ رۆح ‌ی نه‌ته‌وه‌‌و قس���ه‌كردن به‌ناو ‌ی‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ناس���یونالیزمی‌ ك���وردی‌ یه‌و‌ه‬ ‫بووبێ���ت‪ ،‬ئ���ه‌وا لە‌‌ئێس���تادا لە‌‌په‌یوه‌ند ‌ی‬ ‫بە‌‌باش���ووری‌ كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬خه‌ریك ‌ه ال ‌ی‬ ‫هه‌ن���دێ‌ كه‌س ده‌گاته‌ گومانكردن له‌س���ه‌ر‬ ‫خودی‌ نه‌ته‌وایه‌تی‌‌و بایه‌خ ‌ی ناسیونالیزم ‌ی‬ ‫كوردی‌‪ ،‬لە‌‌س���ۆنگه‌ی‌ خ���راپ نوێنه‌رایه‌ت ‌ی‬ ‫كردنیه‌وه‌ لە‌‌ده‌یان ساڵی‌ رابردوودا؟! پرسی‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ باش���ووریش ل���ه‌و چوارچێوه‌دا‌و‬ ‫له‌س���ایه‌ ‌ی نه‌بوونی‌ گوتارێك���ی‌ نه‌ته‌وه‌ی ‌ی‬ ‫س���ه‌رو حیزبی‌‌و كۆكه‌ره‌وه‌ دا‪ ،‬تاڕاده‌یه‌ك ‌ی‬ ‫به‌رچاو بێ‌ هه‌یبه‌ت كراوه‌‌و لە‌‌به‌شێ‌ لە‌‌ئاماژ‌ه‬ ‫ره‌مزی‌‌و نه‌ته‌وه‌ی ‌ی یه‌كانی‌ داڕنراوه‌!‪.‬‬ ‫واقیع���ی‌ باش���ووری‌ كوردس���تان پێمان‬ ‫ده‌ڵێ���ت‪ :‬هۆش���یار ‌ی نه‌ته‌وه‌ی��� ‌ی له‌گ���ه‌ ‌ڵ‬ ‫ئاس���ته‌نگی‌ راس���ته‌قینه‌دا رووب���ه‌ڕووه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێك زۆر زه‌حمه‌ته‌ باوه‌ڕ به‌و‌ه بێنین‪،‬‬ ‫كه‌ سنور ‌ی خه‌یاڵكردنه‌و‌ه بنه‌ڕه‌ت ‌ی یه‌كان‪،‬‬ ‫كه‌ ره‌فتار‌و مامه‌ڵه‌ی‌ سیاسی دروستده‌ك ‌هن‌و‬ ‫سروش���ت‌و جۆر ‌ی په‌یوه‌ند ‌ی نێوان هێز‌ه‬ ‫سیاسی یه‌كان داده‌ڕێژن‪ ،‬درێژ ده‌بنه‌وه‌ بۆ‬ ‫سنوره‌كان ‌ی نه‌ته‌وه‌‪ .‬ئه‌و دابه‌شبوون ‌ه قوڵ‌‌و‬ ‫مه‌ترسیداره‌ ‌ی لە‌‌ئێستادا كۆمه‌ڵگا به‌خۆیه‌و‌ه‬ ‫ده‌بینێت‪ ،‬پێناس���ه‌ ‌ی نه‌ته‌وه‌ی‌ لە‌‌هۆش��� ‌ی‬ ‫هه‌زاران كوردا خس���تۆته‌ ژێ���ر ته‌م ‌ی چڕ ‌ی‬ ‫خۆیه‌وه‌‪ .‬چونكه‌ ئه‌گه‌ر نه‌بوونی‌ س���نوور ‌ی‬ ‫چه‌س���پاو‌و دانپیانراو ‌ی نه‌ته‌وه‌یی‌‪ ،‬كێش��� ‌ه‬ ‫بۆ دیاریكردنی‌ سنوری‌ نه‌ته‌وه‌‌و خاكه‌كه‌ ‌ی‬ ‫دروس���ت بكات‪ ،‬ئه‌وا ئه‌م دابه‌شبوونه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫بە‌‌جۆرێ‌ لە‌‌جۆره‌كان سیمایه‌كی‌ جوگرافی‌‌و‬ ‫ناوچه‌یشی‌ بە‌‌خۆوه‌ گرتووه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر ئه‌و‬ ‫كێشه‌یه‌ی‌ قوڵتر كردۆته‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو پێناسه‌‌و‬ ‫وێنای‌ نه‌ته‌وه‌ی‌ لە‌‌خه‌یاڵدانی‌ زۆرێكیش���دا‬ ‫شێواندووه‌‪ .‬بە‌‌واتایه‌ك ‌ی تر به‌ش ‌ێ له‌و شه‌ڕ‌و‬ ‫ملمالن���ێ‌‌و ناكۆك ‌ی یه‌ی‌ ئێس���تا لە‌‌ئارادای ‌ه‬ ‫له‌س���ه‌ر پانتایی‌ پێناسه‌‌و وێناكردنی‌ كورد‬ ‫وه‌كو نه‌ته‌و‌ه به‌ڕێوه‌ ده‌چێت!‬ ‫دۆخه‌ك���ه‌ بە‌‌جۆرێك���ه‌ كه‌م���ن ئه‌وانه‌ ‌ی‬

‫بە‌‌ك���رده‌و‌ه بتوانن لە‌‌خه‌یاڵ���ی‌ وێناكردن ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌وه‌ بۆ ناس���نامه‌ ‌ی سیاسی‌و حیزبی‌‌و‬ ‫ناوچه‌ییه‌كانی���ان بگه‌ڕێن���ه‌وه‌!‪ .‬ئ���ه‌وه‌ش‬ ‫هه‌روه‌ك پێشتریش لە‌‌هه‌ند ‌ێ لە‌‌كتێبه‌كانمدا‬ ‫ئاماژه‌م پێك���ردووه‌‪ ،‬كه‌ یه‌ك ‌ێ لە‌‌به‌ره‌نجام ‌ه‬ ‫خراپه‌كان ‌ی ش���ه‌ڕی‌ ناوخ���ۆ ‌ی نه‌وه‌ده‌كان‬ ‫ال ‌ی مرۆڤ ‌ی كورد‌و كوردستانیان شێواندن‌و‬ ‫ده‌ستكاریكردنێك ‌ی خراپ ‌ی وێنا‌و ناوه‌رۆك ‌ی‬ ‫چه‌مكی‌ نیشتمان‌و راستتر خاكی‌ نه‌ته‌وه‌ی ‌ی‬ ‫ب���وو‪ .‬دابه‌ش���بوونی‌ ئیداری‌‌و سیاس���ی‌و‬ ‫س���ه‌ربازیی‌ هه‌رێ���م وه‌ك به‌ره‌نجامێك��� ‌ی‬ ‫ش���ه‌ڕه‌كه‌‪ .‬ده‌ڤ���ه‌ری‌ كرده‌ وش���ه‌یه‌ك بۆ‬ ‫گوزارش���تدانه‌و‌ه لە‌‌واقیعێكی‌ میرنش���ین ‌ی‬ ‫سیاس���ی‌و حیزبیی‌ خ���وار نه‌ته‌وه‌یی‌‪ ،‬تاكو‬ ‫ئێستاش��� ‌ی له‌گه‌ڵدا بێت ده‌ڤه‌ری‌ س���ه‌وز‌و‬ ‫زه‌رد جێ���گای‌ خۆیان ب���ۆ خاك ‌ی خاكیی‌‌و‬ ‫نیمچ ‌ه نیش���تمان ‌ی بێ‌ ده‌وڵه‌ت���ی‌ هه‌رێم‌و‬ ‫باش���وور چۆ ‌ڵ نه‌كردووه‌‪ .‬ئ���ه‌م كه‌رتبوون ‌ه‬ ‫ك���ه‌ لە‌‌قواڵیی���دا درێژك���راوه‌ی‌ كه‌رتبوون ‌ی‬ ‫شه‌سته‌كان ‌ی سه‌ده‌ی‌ ناوه‌ڕاستی‌ ریزه‌كان ‌ی‬ ‫پارتی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ ناسیونالییستی‌ كورد ‌ی‬ ‫ئه‌م پارچ���ه‌ی‌ كوردس���تانه‌‪ ،‬ره‌نگدانه‌وه‌ ‌ی‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی‌ بیركردنه‌وه‌‌و وێناكردن ‌ی‬ ‫چه‌مكی‌ نه‌ته‌و‌ه لە‌‌هۆشیاری‌ خه‌ڵكێكی‌ زۆر‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬به‌جۆرێك گه‌ر الف ‌ی ئه‌وه‌ش لێبدرێت‬ ‫ئ���ه‌م واقیعه‌‌و ناكۆكی‌ یه‌ سیاس���ی یه‌كان ‌ی‬ ‫چه‌ند س���اڵ ‌ی رابردوو رێگه‌ ‌ی لە‌‌وێناكردن ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ نه‌گرتووه‌‪ ،‬واقیع‌و ره‌فتار ‌ی سیاسی‬ ‫هێزه‌كان پشتڕاس���تی‌ ناكاته‌وه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫وێن���ای‌ نه‌ت���ه‌وه‌ به‌ه���ۆی‌ دابه‌ش���كردن ‌ی‬ ‫زۆره‌ملێیان���ه‌‌و زۆرداران���ه‌ی‌ كورد به‌س���ه‌ر‬ ‫زیاد لە‌‌واڵتێكدا هه‌ر لە‌‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ كێش���ه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ .‬بۆی ‌ه ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا لە‌‌باش���ووردا‬ ‫پێویست ‌ه خه‌بات ‌ی بۆ بكه‌ین‪ ،‬ته‌نها توانا ‌ی‬ ‫وێناكردنێكی‌ راس���ته‌قینه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌ی‌ كورد‬ ‫ن ‌ی یه‌ له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌ی هه‌موو پارچه‌كان ‌ی‬ ‫كوردس���تاندا‪ ،‬به‌ڵكو النی‌ كه‌م وێناكردن ‌ی‬ ‫گه‌ل ‌ی كوردستانی‌ باش���وور‌و یه‌كگرتووی ‌ی‬ ‫خ���اك‌و دۆزه‌كه‌یه‌ت���ی‌‪ .‬چونك��� ‌ه نه‌بوون ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‌و ناهۆش���یاری‌‌و نه‌بوون ‌ی هه‌س���ت‬ ‫بە‌‌لێپرس���راوێت ‌ی یه‌كی‌ پێویست‪ ،‬كارێكیان‬ ‫كردووه‌‪ ،‬ئێمه‌ وه‌ك كورد بكه‌وینه‌ دۆخ ‌ی خوار‬ ‫ده‌وڵه‌ت ‌ی (قطر)ی ‌ی عه‌ره‌به‌كانیشه‌وه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌كرێت لێ���ره‌دا پێناس‌و تێزه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌نده‌رس���ن ده‌رب���اره‌ ‌ی نه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬گه‌ر بۆ‬ ‫ماوه‌یه‌ك���ی‌ كاتی���ش ب���ووه‌‪ ،‬دابه‌زێنین بۆ‬ ‫ئاستی‌ گه‌لی‌ كوردس���تانی‌ باشوور‌و(گه‌ل)‬ ‫بخه‌ین ‌ه (ش���وێنی‌) نه‌ته‌وه‌‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌م ‌ه‬ ‫سه‌باره‌ت بە‌‌هێزه‌كان ‌ی كوردستانی‌ باشوور‪،‬‬ ‫ده‌نا بۆ گه‌یش���تن بە‌‌س���اته‌وه‌خت ‌ی یه‌كتر‬ ‫ته‌واوكردن��� ‌ی نه‌ته‌وه‌ی ‌ی له‌س���ه‌ر ئاس���ت ‌ی‬ ‫كوردس���تان ‌ی دایك‌و پارچه‌كان���ی‌‌و هێز‌ه‬ ‫سیاس���ی یه‌كانیان‪ ،‬پێویس���ت ‌ه كار له‌سه‌ر‬ ‫الن���ی‌ كه‌م���ی‌ وێناكردنێك���ی‌ یه‌كگرتوو ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییان���ه‌ی‌ كورد بكرێت‪ ،‬ب���ا له‌ڕوو ‌ی‬ ‫تیۆریشه‌وه‌ لە‌‌سۆنگه‌ ‌ی نه‌بوونی‌ ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یش���ه‌وه‌ قورس بێت‪ .‬به‌اڵم كێشه‌ ‌ی‬ ‫گه‌ور‌ه له‌سه‌ر ئاستی‌ باشوور‌و پارچه‌كانیشدا‬ ‫س���نورداربوونی‌ خه‌یاڵ���ی‌ نوخب���ه‌ ‌ی خۆ‬ ‫بە‌‌ناسیونالیس���ت زان‌و سه‌ركرده‌ سیاسی‌و‬ ‫حیزبی‌ یه‌كانه‌‪ .‬به‌ڵكو هه‌ر ئه‌م سنورداریه‌ی ‌ه‬ ‫سێبه‌ری‌ خستۆت ‌ه سه‌ر بیركردنه‌وه‌ی‌ تاك ‌ی‬ ‫ئاسایی‌‌و ئاپۆڕه‌ ‌ی جه‌ماوه‌ر‌و له‌گه‌ڵ‌ واقیع ‌ی‬ ‫بە‌‌یه‌كدادان ‌ی ناسنام ‌ه حیزبی‌‌و ناوچه‌ی ‌ی ی ‌ه‬ ‫خوار نه‌ته‌وه‌یی‌ ی���ه‌كان ده‌رگیری‌ كردووه‌‌و‬ ‫وای‌ لێك���ردووه‌‪ ،‬لە‌‌هه‌ند ‌ێ كات‌و ش���وێندا‪،‬‬ ‫بە‌‌چاو ‌ی دوژمن سه‌یر ‌ی به‌رامبه‌ری‌ سیاسی‬ ‫له‌ناو خودی‌ ماڵی‌ نه‌ته‌وه‌یدا بكات؟!‪.‬‬ ‫ره‌نگدانه‌وه‌یه‌كی‌ تر ‌ی سنورداری ‌ی خه‌یاڵ ‌ی‬ ‫سیاس���ی نوخبه‌ ‌ی سیاس���ی‌و حیزبیه‌ ك ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ بە‌‌واقیع ‌ی ناسیونالیزمی‌ كورد ‌ی‬ ‫یه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تیش لە‌‌باشووردا‪.‬‬ ‫سه‌نگه‌ر به‌ندییه‌ حیزبی‌‌و ناوچه‌ییه‌كان‌و‬ ‫نه‌بوونی‌ دید‌و س���تراتیژ‌و نه‌خشه‌رێگایه‌ك ‌ی‬ ‫هاوبه‌ش بۆ تێگه‌یشتن لە‌‌سروشت ‌ی قۆناغه‌كه‌‪،‬‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندن ‌ی به‌ربه‌س���ت‌و ئه‌گه‌ره‌كان‪،‬‬ ‫ده‌ستنیشانكردن ‌ی ئامانجه‌كان‌و دابه‌شكردن ‌ی‬ ‫رۆڵ���ه‌كان‌و قۆس���تنه‌وه‌ ‌ی ده‌رفه‌ت���ه‌كان‪،‬‬ ‫كارێكیان كردووه‌‪ ،‬پرس���یار بخرێته‌ س���ه‌ر‬ ‫بوون‌و نه‌بوونی‌ خودی‌ ناسیونالیزمی‌ كورد ‌ی‬ ‫لە‌‌باشوور‪ ،‬كه‌ لە‌‌سایه‌ ‌ی نه‌بوون ‌ی ده‌وڵه‌تدا‪،‬‬ ‫ناس���یونالیزم ب���ۆ نه‌ته‌وه‌ی���ه‌ك ده‌بێت تا‬ ‫گه‌یش���تن بە‌‌س���اته‌وه‌خت ‌ی بە‌‌ده‌وڵه‌تبوون‬ ‫به‌ش���ێ‌ لە‌‌ئه‌ركه‌كان ‌ی ده‌وڵ���ه‌ت‌و له‌وانه‌ش‬ ‫دروستكردنی‌ هه‌ست‌و ناسنامه‌ی‌ هاوبه‌ش‬ ‫بۆ نه‌ته‌و‌ه خوازان‌و رۆڵه‌كان ‌ی به‌دیبێنێت‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم بە‌‌پێچه‌وان���ه‌ی‌ ئ���ه‌و چاوه‌ڕوان���ی‌‌و‬ ‫ئه‌ركه‌‌وه‌ به‌هۆی‌ واقیع���ی‌ نیمچ ‌ه ده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫(‪)25‬س���اڵیی‌ راب���ردووه‌ تێك���ه‌ ‌ڵ بوون ‌ی‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و خراپ به‌كاهێنانی‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫هه‌س���تیاریی ‌ه مێژوویی‌ ی���ه‌كان بە‌‌ملمالن ‌ێ‬ ‫سیاس���یه‌كان‪ ،‬بونه‌ت ‌ه هۆ ‌ی له‌ده‌ستدانی‌‌و‬ ‫وێناكردنێك ‌ی یه‌كگرتووانه‌ی‌ ناسیونالیزم ‌ی‬ ‫كورد ‌ی ‌وته‌نانه‌ت جواڵن���ه‌وه‌ بە‌‌عه‌قڵیه‌ت ‌ی‬ ‫بوونی‌ زی���اد لە‌‌گه‌ل‌و نه‌ته‌وه‌یه‌ك لە‌‌جیات ‌ی‬ ‫(گه‌لی‌ كوردستانی‌ باش���وور)‌و (نه‌ته‌وه‌ ‌ی‬ ‫كورد)كه‌ ئ���ه‌وه‌ش بابه‌تێكه‌ خوا حه‌زكات‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ین لە‌‌وتارێكی‌ تردا زیاتر له‌سه‌ر ‌ی‬ ‫بوه‌ستین‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫مەریوان‌و ئاراس بسوتێنن‬ ‫ئەودیو چی����ا نییە‪ .‬بەڵك����و دونیا میالن‬ ‫كوندێرا‌و ئەدۆرنۆ‌و ماركیز‌و برۆدیلیش����ی‬ ‫لە‌خ����ۆ گرت����وە‪ .‬بۆئ����ەوەی بیركەیتەوە‬ ‫بخوێنەرەوە‪ ،‬بۆ ئەوەشی بنوسیت دەبێت‬ ‫س����ەردانی ماڵی كتێبە‌قەب����ەكان بكەیت‪.‬‬ ‫نەك لە‌نامیلكە‌و قس����ە دوب����ارە بوەكانی‬ ‫بەیان‌و ه����اوكاری خۆت بزر بكەیت‪ .‬بۆیە‬ ‫ئەستەمە ئەو مێژوەی ئەمان خولقاندیان‬ ‫لە‌بیربچیتەوە‬ ‫محەمەد نورى‬

‫‪ -١‬بیریارەكان لەسەردەمی شەوەزەنگدا‬ ‫عەبدواڵ قەس����یمی دەڵێت‪ :‬الت سەیر‬ ‫نەبێ����ت ئەگەر س����بەی بەردی����ان گرتە‬ ‫عاقڵەكان‪ ،‬چونكە ئێمە لەس����ەردەمی بێ‬ ‫عەقڵەكاندا دەژین‪ .‬ساڵی ‪ ١٩٩٨‬لە‌كتێبكمدا‬ ‫لەس����ەر پیرەمێرد‌و ئەو جیه����ان بینیەی‬ ‫پیرەمێرد هەیبوە ك����ە جودایی دەكاتەوە‬ ‫لەسەردەمەكەی‪ ،‬ئاماژەم بە‌چەند تێزێكی‬ ‫مەریوان دا‪ .‬لەویدا نوسیم مەریوان وەك‬ ‫بیریارێ����ك هاوكارمان دەبێ����ت بۆ ئەوەی‬ ‫لە‌مانای ونی شتەكان تێبگەین‪ ،‬هاوكارمانە‬ ‫ل����ەوەی چ����ۆن دەق����ەكان ببس����تینەوە‬ ‫بە‌زەمەنەوە‪ .‬لەوێدا وتم بیریارە ئێستاش‬ ‫هەمان پێناسەی بۆ دادەنێم‪ .‬لەبەرئەوەی‬ ‫كاری ئەوان بیركردنەوە‌و هەڵس����ەنگاندنی‬ ‫دەق‌و واقع‌و دۆخەكان����ە لەڕێی تێڕوانینە‬ ‫عەقاڵنییەكان����ەوە‪ .‬مەری����وان‌و ئ����اراس‬ ‫كەمترنین لە‌جابری‌و سەفەدی‌و تەرابیشی‌و‬ ‫ع����ەروی‪ .‬گوناهی مەری����وان‌و ئاراس نییە‬ ‫كەلت����وری كوردی نەیتوانی����وە خەلدون‌و‬ ‫ئیبن رشد‌و فارابی بەرهەمبهێنێت تائەمان‬ ‫شیكاری بۆ بكەن‪ .‬بەاڵم گوناهیشە ئاراس‌و‬ ‫مەری����وان‌و بەختیار‌و رێبین بەش����كێنەری‬ ‫بیركردنەوە تەقلیدییەكان ناو نەبەین‪ ،‬بەر‬ ‫لەوەی ئەمان بێن تاكە كتێبی فەلس����ەفی‬ ‫ئەم واڵت����ە كتێبەكان����ی حەمید عەزیزو‬ ‫كەم����ال میراودەلی بو كە هەردو كتێبەكە‬ ‫ئامادەكردنن‪ .‬بەرلەوەی ئەمان پرسیاری‬ ‫گ����ەورە بخەن����ە مێش����كی خوێن����ەرەوە‪،‬‬ ‫رۆش����نبیری كوردی بەدەوری ئەم قس����ە‬ ‫بێ تامانە دەس����وڕایەوە‪ ،‬نالی نالییە یان‬ ‫ناڵییە‪ ،‬مەح����وی كوردایەتی كردوە؟ ئایا‬ ‫رەخنە دەبێت روخێنەر بێت یان بونیادنەر‬ ‫(وەك ئ����ەوەی پاچ����كاری بێ����ت)‪ ،‬چۆن‬ ‫ئەس����پی خۆمان تاوبدەین (وەك ئەوەی‬ ‫لە‌مەیدان����ی ئاژەاڵن����دا بین)‪ .‬س����ەردەمی‬ ‫مەریوان‌و ئاراس ئ����ەو نەوەیەی بە‌نەوەی‬ ‫گۆڤ����اری ئازادی ناس����ران‪ ،‬س����ەردەمی‬ ‫ئاشنابونی خوێنەری كوردبو بە‌پرسیاری‬ ‫گ����ەورە ی فیكر‪ ،‬س����ەردەمی گ����ەڕان بو‬ ‫بەدوای كتێبەكانی فۆكو تا لەوە تێبگەین‬ ‫دەسەاڵت لەهەمو شوێنكدایە‪ ،‬سەردەمی‬ ‫دوزین����ەوەی پرس����یارە رەخنەیی����ەكان‬ ‫بو لەس����ەر دەقەكان‪ .‬مەری����وان‌و ئاراس‬ ‫دەرگای بیركردن����ەوەی نوێی����ان لەس����ەر‬ ‫رۆش����نبیری كوردی كردەوە‪ .‬دەركەوتنی‬ ‫ئەوان دەركەوتنی گوتارو فیكری تازەبوو‪،‬‬ ‫دەركەوتنی ئاڕاستەیەكی تەواو پێچەوانەبو‬ ‫لە‌رۆش����نبیری تەقلیدیمان‪ .‬بۆیە ئاراس‌و‬ ‫مەری����وان خوێنەرێكی����ان بە‌ئاگاهێنایەوە‬ ‫كە دونیا تەنها رۆمان����ی دایك‌و كاریتەی‬

‫‪-٢‬بخوێنەرەوە تا بیناسیت‬ ‫پەندێكی كوردی هەیە رێك بەسەر ئەم‬ ‫بابەتەدا دێتەوە‪ ،‬كورد دەڵێت قەدری زێڕ‬ ‫الی زەڕەنگەرە‪ .‬پێش چەند سەدەیەكیش‬ ‫لەمەوەب����ەر ئەبش����ەهی(خاوەنی كتێبە‬ ‫‌نایابەكەی موس����تەزرف) دەڵێت‪ :‬ش����تە‬ ‫بەنرخ����ەكان الی خەڵكی بەنرخ نرخدارن‪.‬‬ ‫نرخی مەریوان‌و ئ����اراس الی ئەوانەیە كە‬ ‫دۆستی كتێب‌و عاشقی پیتەكانن‪ .‬ئاخر چۆن‬ ‫داوا لە‌كەسانێك بكرێت رێز لەم دو كەسە‬ ‫بگرن ك����ە بەدیار حیكایەتی چل توتیەوە‬ ‫بگرین‌و خوێندنەوەی چێشتی مجەوەر الی‬ ‫دەسكەوت بێت‪ .‬ئەوانە دەزانن مەریوان‌و‬ ‫ئاراس كێن كە كان����ت‌و دیكارت‌و هیگڵ‌و‬ ‫هوركایم����ەر دەناس����ن‪ .‬ئەوانە رێز لەم دو‬ ‫ناوە دەگرن كە ملمالنییە كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫بچوك ناكەنەوە لە‌كێشەی نێوان دو گوند‬ ‫یان سیاس����ەت لەوەدا نابینن كە ئێس����تا‬ ‫هەركەسێك بێ ئیش����بێت دەتوانێت لەم‬ ‫واڵتەدا بچێتە حزبێكەوە ببێ بە‌سیاسی‪.‬‬ ‫ئەوانەی بەدیار ئەدوارد س����ەعید‌و هومی‬ ‫بابا پرس����یاریان الدروست نەبوبێت نازانن‬ ‫مەریوان‌و ئاراس چ نرخدارێكن‪ .‬چۆن داوا‬ ‫بكرێت لە‌كەس����انێك رێز ل����ەم دوانەبگرن‬ ‫كە ئێس����تاش الیان وابێت هەناسەكانیش‬ ‫ك����ە دەیدەی����ن لەس����ایەی ئ����ەم حزب‌و‬ ‫بەرپرسانەیە‪ .‬كەسێك پرسیاركەر نەبێت‬ ‫ناتوانێ����ت كاڵوی رێز بۆ مەریوان‌و ئاراس‬ ‫دابگرێت‪ ،‬كەسێك خوێنەر نەبێت بەمانای‬ ‫خوێنەر ناتوانێت پەی بە‌رس����تەكانی ئەم‬ ‫دوانە بەرێت‪ .‬جێی پێكەنینە بە‌كەسانێك‬ ‫بوترێ����ت رێز ل����ەم دو قەڵەم����ە بگرە كە‬ ‫تەمەنا بكات وێنە لەگەڵ بەرپرس����ەكانی‬ ‫واڵتی ن����ەوت دزدا بگرێت‪ .‬ج����ارێ زووە‬ ‫تەقدیری زێ����ڕ‪ ،‬هەرواش����بوە لەناوقەمی‬ ‫بەسیتا قەدری سەنعەتكار وەكو عەكسی‬ ‫قەمەڕ وایە لەناو حەوزێكی لیخندا‪.‬‬ ‫‪-٣‬كوێلەی سەر پردەكان‬ ‫بۆ مەریوان‌و ئاراس خائینن؟ وەاڵمێكی‬ ‫ئاس����ان‪ ،‬چونكە ئەوان بە‌دەهوڵی كوتراو‬ ‫بە‌ناوی كوردایەت����ی بەرژەوەندخوازییەوە‬ ‫سەما ناكەن‪ .‬ئەوان نایانەوێت گوێڕایەڵی‬ ‫می����رەكان ب����ن‪ .‬بەقس����ە س����ەدبارەی‬ ‫بەرپرسەكان ناخڵەتێن‪ .‬ئەوان دەیانەوێت‬ ‫لەس����ەر پردی ئاڵتون بە‌می����رەكان بگەن‬ ‫نەك ببنە گروپی هەرچی میرەكان‪ ،‬وتیان‬ ‫ئەمان بێن تەفس����یر بۆ قسە سادەكانیان‬ ‫بكەن‪ .‬ئەرك����ی رۆش����نبیر‌و بیریارەكان‬ ‫پاڕانەوە نییە لەبەردەم دەرگای س����وڵتان‬ ‫بەڵك����و هاواركردن����ە بە‌گوێی س����وڵتان‬ ‫خۆیدا‪ ،‬ئەركی رۆش����نبیر موجامەلەكردنی‬ ‫دیمەنە س����اختەو ویژدان����ە گەندەڵەكان‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو پیاكردنی خوێیە بەش����وێنی‬

‫برین����ەكان تا تامی ئازارەكان بگەیەنرێت‪.‬‬ ‫كاری مەریوان‌و ئاراس كاری چەپڵەلێدان‬ ‫نییە‪ ،‬دەس����تی ئەوان بۆ چەپڵە نەكراوە‬ ‫بەڵك����و ب����ۆ ئەوەك����راوە ئ����ەوەی بیری‬ ‫لێدەكەنەوە بەدەس����تیان بینوسن‪ .‬ئەوە‬ ‫ئەركی میرەكانە لەس����ەر پردەكان بەمان‬ ‫بگەن‪ .‬بۆ ئەوەی س����ادەتر ئەم رس����تانە‬ ‫ب����گات‪ .‬س����ود لە‌بۆچونێكی رۆش����نبیر‌و‬ ‫داكۆکی����كار لە‌دیموكراس����ی س����ەعدەدین‬ ‫ئیبراهیم وەردەگرین‪ ،‬س����ەعدەدین س����ێ‬ ‫ج����ۆر پرد باس دەكات كە رۆش����نبیر‌و‬ ‫دەس����ەاڵت(میر‌و بیری����ارەكان) بەی����ەك‬ ‫دەگەینێت‪ ،‬كە ئەوانیش بریتین لە‌‪:‬‬ ‫ئەلف ‪-‬پردی ئاڵتونی‪ ،‬لەسەر ئەم جۆرە‬ ‫راێڵە‌و پردە‪ ،‬رۆش����نبیرو دەس����ەاڵتداران‬ ‫بەی����ەك دەگەن‪ ،‬بەاڵم درك بەو قەیرانانە‬ ‫دەكەن ك����ە نەت����ەوە تێیكەوت����وە بۆیە‬ ‫دەس����ەاڵت دەبێت����ە گوێگرێكی باش����ی‬ ‫تەڕحەكان����ی رۆش����نبیر ت����ا قەیرانەكان‬ ‫تێپەڕێنێت‪.‬‬ ‫ب‪ -‬پردی زیووی‪ ،‬لەم رایڵەدا دەسەاڵت‬ ‫هەندێ ش����ت بە‌گوێی رۆش����نبیر دەكات‌و‬ ‫ئ����ەوە لە‌تەڕحەكان����ی هەڵدەبژێرێ����ت كە‬ ‫بە‌كەڵكی دێت‪ ،‬قس����ە‌و بۆچوونەكانی تر‬ ‫فەرامۆش دەكات‪.‬‬ ‫پ‪ -‬پ����ردی تەختەی����ی‪ ،‬رایڵەكە الواز‌و‬ ‫وێ����ران‌و داڕماوە‪ .‬لەم پردەدا دەس����ەاڵت‬ ‫دەیەوێت رۆشنبیران ببنە گوێڕایەڵ‌و جێ‬ ‫بەجێك����ەری داخوازییەكانی‪ .‬لەبەرامبەردا‬ ‫میر ژیان‌و ئاسایشی بۆ دابین دەكات‪ .‬لە‌م‬ ‫رایڵەیەدا ئەركی رۆش����نبیر پرسیاركردن‌و‬ ‫گومانك����ردن نیی����ە‪ ،‬بەڵك����و بەڵێكردن‌و‬ ‫چەپڵ����ە لێدانە ب����ۆ هەم����و هەنگاوێكی‬ ‫دەس����ەاڵت‪ .‬میر چی وت دەبێت رۆشنبیر‬ ‫بڵێ����ت وایە‪ ،‬هەنگاو‌و بڕیارەكانی میریش‬ ‫ئەگەر ه����ۆكاری وێرانكردنی واڵتیش بێت‬ ‫دەبێت رۆشنبیرەكان هەر ستایشی بكەن‪.‬‬ ‫دەس����ەاڵتی ك����وردی دەیەوێ����ت ئاراس‌و‬ ‫مەری����وان لەس����ەر ئەم پردە بوەس����تن‪.‬‬ ‫دەیانەوێ����ت ش����ار بەش����ار بگەڕێن بڵێن‬ ‫واڵت لەخەم رەخس����ێوە ب����ا بەڵێ بكەین‬ ‫ب����ۆ ریفراندۆم‪ .‬ئەوان دەیانەوێت ئاراس‌و‬ ‫مەری����وان بەهاواڵتیان بڵێن ب����ا قەیرانی‬ ‫ئاب����وری‌و خزمەتگوزاری‌و ئ����ازادی‌و مافە‬ ‫س����ەرەتاییەكان هەبێت‪ ،‬جاڕ بە‌جەهەنەم‬ ‫گرنگ ئەوەیە میرەكان وتوویانە ریفراندۆم‬ ‫دەكەی����ن دەبێ����ت بكرێ����ت‪ .‬بە‌كورت����ی‬ ‫دەیانەوێ����ت وەزیف����ەی رەخنەیی لەم دو‬ ‫مرۆڤە وەربگرنەوە‌و‪ ،‬وەك پیاهەڵدەرەكانی‬ ‫س����وڵتان قس����ە بكەن‪ .‬كەی سوڵتانیش‬ ‫تاقەت����ی چ����وو دەریان بكات����ە دەرەوە‪.‬‬ ‫دەگێڕنەوە ئارش پاشا هەمو رۆژێك چەند‬ ‫الپەڕەیەكی لە‌كتێبی میری مەكیاڤێلی بۆ‬ ‫محەمەد عەلی‪ ،‬والی میسر دەخوێندەوە‪،‬‬ ‫دو رۆژی خایەند‪ ،‬لە‌سێیەم رۆژدا پادشای‬ ‫بەڕێز ئارش ئەفەندی كردە دەرەوە‌و پێی‬ ‫وت من زیاتر فێڵ‌و س����اختەچێتی دەزانم‬ ‫وەك ل����ەوەی ل����ەم كتێبەدا باس����كراوە‪.‬‬ ‫میرەكان ساختەچین دەیانەوێت عەقڵەكان‬ ‫دەستەمۆ بكەن‪ ،‬ئینجا بیانكەنە دەرەوەی‬ ‫حەرەم‌و كۆشكەكان‪.‬‬

‫دەسەاڵتدارانی هەرێم‬ ‫دەیانەوێت بە‌قسەی‬ ‫رۆمانسی‌و شاعیرانە‬ ‫دەوڵەت دروستبكەن‬ ‫لە‌كاتێكدا بنەماكانی‬ ‫دەوڵەتێكی وەكو‬ ‫ئەریتریاشمان نییە‬ ‫دەوڵەت بە‌واقع‬ ‫دروستدەكرێت نەك‬ ‫بە‌خەیاڵ‬

‫بیربكات����ەوە دەبێ����ت واڵت بەجێبهێڵێت‪،‬‬ ‫نابێت بە‌قس����ەكانی گەنجان توشی الدان‬ ‫ب����كات‪ .‬عەبدولرەحمان بەدەوی عەقڵێكی‬ ‫گەورەی كەلتوری عەرەبی لە‌یاداشتەكانیدا‬ ‫ناس����رییەت بە‌بەاڵ ناودەب����ات كە هەوڵی‬ ‫كوش����تنی هەمو بیركردنەوەیەكی جیاواز‬ ‫دەدا (ئەوی����ش میس����ر بەجێدەهێڵێت)‪.‬‬ ‫كوردایەت����ی ل����ە‌دوای راپەڕی����ن كە ئەم‬ ‫حزبانە دەیانویس����ت نوێنەرایەتی بكەن‪،‬‬ ‫بەتایبەت پارتی‌و پاشان یەكێتی‪ .‬هەمان‬ ‫ئەو دروش����م‌و رێگایانە بون‪ .‬كە پرۆژەی‬ ‫نەتەوایەتی ناس����رییەتی لەس����ەر بونیاد‬ ‫ن����راوە‪ .‬نەتەوایەتییەك هەمو حیكایەتێك‬ ‫دەكات بۆ خەڵك كە بەدرۆش دەكەویتەوە‬ ‫ش����ەرم ن����اكات بێدەن����گ بێ����ت بەڵكو‬ ‫حیكایەتێكی تریان بۆ دروست دەكاتەوە‪.‬‬ ‫ئەم جۆرە نەتەوایەتییە ئەوەندەی لەسەر‬ ‫دروش����م‌و ش����اردنەوەی قەیران‌و شكستی‬ ‫ب����ەردەوام كاردەكات ئەوەندە هەس����تی‬ ‫ئینتیماو هەڵسانەوە دروست ناكات‪ .‬ناسڕ‬ ‫پاش شكستی گەورەی ‪ ١٩٦٧‬هاتە سەر‬ ‫شاش����ە وتی من وازدەهێنم‪ ،‬بەاڵم پێشتر‬ ‫لەش����كرێك ئامادەكرابو بە‌گریانەوە بچنە‬ ‫سەر ش����ەقامەكان بڵێن نابێت بڕۆێت‪ ،‬تۆ‬ ‫وازبهێنیت ئێمە پشتمان دەشكێت‪ .‬هەمان‬ ‫ی����اری لە‌كوردس����تان بەكاردەهێنرێتەوە‪،‬‬ ‫بەرپرسەكان كورس����ییەكان بەجێناهێڵن‬ ‫چونك����ە الیان وایە ئەوان بڕۆن پش����ەكە‬ ‫هەم����وان دەخوات‪ .‬نەتەوایەتی س����اختە‪،‬‬ ‫بەبیان����وی پاراس����تنی نەت����ەوەوە هەمو‬ ‫ش����تێك وێ����ران دەكات‪ ،‬وەك ئەوەی كە‬ ‫پاش چەندان س����ەدە لەسەر ئەوەی ئیبن‬ ‫خەلدون دەڵێت‪ :‬عەرەب����ەكان لە‌هەناودا‬ ‫دەشتەكین‌و دورن لە‌شارستانییەوە‪ ،‬لەسەر‬ ‫ئەم بۆچونانە ناسیونالیزمە داخراوەكانی‬ ‫ع����ەرەب‪ ،‬لە‌جیاتی لەماناكان����ی تێبگەن‬ ‫هەوڵیاندا كتێبەكانی بسوتێنن‌و گۆڕەكەی‬ ‫هەڵتەكێنن‪ .‬ئەم مۆدێلە تەنها س����تایش‌و‬ ‫پێهەڵ����دان دەزانێت ب����اوەڕی بە‌رەخنە‌و‬ ‫خۆخوێندن����ەوە نیی����ە‪ .‬توێ����ژەری بواری‬ ‫فیكری سیاس����ی‌و كۆمەڵناس����ی خەلدون‬ ‫نەقیب دەڵێت‪ :‬ئەم شێوازی نەتەوایەتییە‬ ‫ماناكان����ی نەتەوایەت����ی كاڵترك����ردەوە‬ ‫الی خەڵ����ك‪ .‬هەم����ان رس����تە بەس����ەر‬ ‫دەسەاڵتداری كوردییدا جێبەجێ دەبێت‪.‬‬ ‫حزبەكان مۆدێل����ی كاركردنی حزبایەتی‌و‬ ‫كوردایەتیی����ان ئینتیمابونیان كاڵكردەوە‪.‬‬ ‫مەری����وان‌و ئ����اراس تەنه����ا ئەوەیان وت‬ ‫ك����ە نەتەوایەت����ی بە‌حیكایەتی درۆ‌و كات‬ ‫كوشتن‌و ش����اردنەوەی قەیرانەكان بەڕێ‬ ‫ناكرێت‪.‬‬

‫پرۆژەیەك����ی ش����اعیرانە ب����و پرۆژەیەك‬ ‫نەبو بۆ دروس����تكردنی مان����او ئەركەكانی‬ ‫نەتەوایەت����ی‪ .‬هەربۆیە تا شەس����تەكانی‬ ‫س����ەدەی پێش����وش زۆربەی ش����ۆرش‌و‬ ‫راچەڵكین����ەكان لە‌كوردس����تان خێاڵیەتی‬ ‫بون‌و زیات����ر بۆ پاوانخ����وازی‌و زاڵكردنی‬ ‫خێڵێك بەسەر ئەوانەی دەوروبەریدا بوە‪.‬‬ ‫ش����تێك نەبوە ناوی پ����رۆژەی دەوڵەتی‬ ‫ك����وردی‌و یەكخس����تنی نەتەوایەتی بێت‪.‬‬ ‫دوای راپەرینیش جۆرێكی تر لە‌خێاڵیەتی‬ ‫ن����وێ لە‌ن����او حزبەكان����دا پەی����ڕەو كرا‪.‬‬ ‫خیاڵیەتییەك كە گەیشتە ئەو قەناعەتەی‬ ‫ی����ان لەگەڵ من����دای بە‌خ����راپ‌و چاكەوە‬ ‫ی����ان ئەوەتا تۆ دوژمن����ی نەتەوە‌و كوردو‬ ‫ئایندەی ئ����ەم گەلەی‪ .‬ل����ەدوای راپەڕین‬ ‫حزبەكان لە‌جیاتی كار بۆ مۆدێلێكی نوێی‬ ‫نەتەوایەت����ی بكەن ك����ە بنەماكانی بریتی‬ ‫بێت لە‌گەڕانەوەی رێز بۆ هاونیشتیمانان‌و‬ ‫پێدانەوەی كەرامەت‌و قورس����ایی بە‌تاكی‬ ‫كورد‪ .‬لە‌جیاتی ئەوەی ئینتیما بۆ نەتەوە‌و‬ ‫خاك لەس����ەر بنەمای پێشكەش����كردنی‬ ‫ژیانێك����ی باش����بێت‪ .‬ئەمان����ە هیچ����ی‬ ‫نەك����ران‪ .‬بەڵكو هاتن مۆدێلی نەتەوایەتی‬ ‫عەرەبی‌و بەتایبەت ناس����رییەتیان هێنا بۆ‬ ‫كوردس����تان‪ .‬ئەو مۆدێلەی ئاسانە هەمو‬ ‫خەڵك بكەیت بە‌دوژمن تەنها لە‌پێناو یەك‬ ‫كەس����دا‪ .‬مۆدێلی ناس����ریییەت مۆدێلێكە‬ ‫لەس����ەر بنەمای شەرعیەتی شۆڕش هەمو‬ ‫‪ -٥‬وەك شاعیر دونیا مەبینە‬ ‫كارەساتێك بەسەر میلەتەكەدا دەهێنێت‬ ‫كێش����ەی كوردایەتی الی ئێمە ئەوەیە‬ ‫بێ ئەوەی لێپچن����ەوەی لەگەڵدا بكرێت‪ .‬ئێس����تاش بە‌چاوی ش����اعیرانە دەڕوانینه‬ ‫ل����ەم مۆدێل����ەدا دەوڵ����ەت بەرامبەر گەل دونی����ا‪ .‬دەمانەوێ����ت عال����ەم ش����اهیدی‬ ‫دەوەس����تێتەوە‪ ،‬ئەرك����ی فەرمانرەواكان فەزڵمان بێ����ت‪ .‬دەمانەوێت ب����ۆ عالەمی‬ ‫تەنها پاراس����تنی خۆیانە نەك باشكردنی ئیس����پات بكەین میللەتێكین قارەمانین‌و‬ ‫ژیانی هاواڵتیان(بورهان غەلیون لەس����ەر دەب����ێ سەربەس����ت بژی����ن‪ .‬دەمانەوێت‬ ‫ئەم جۆرە دەس����ەاڵتانە كتێبێکی بەناوی‪ :‬جیهان بزانێت ئێم����ە خاوەنی قوربانین‌و‬ ‫تراژیدیای عەرەب����ی‪ ،‬دەوڵەت لەبەرامبەر ئێمە نەوەی سەاڵحەدینی ئەیوبین‪ .‬كاری‬ ‫گەل‪ ،‬هەیە)‪ .‬مۆدێلی نەتەوایەتی ناسڕییەت كوردایەت����ی الی ئێم����ە بریتی بوە لەوەی‬ ‫‪-٤‬نەتەوایەتی‌و كەوتنی حیكایەتە درۆكان مۆدێلێك����ە هەركەس����ێك رەخنەبگرێ����ت بە‌جیه����ان بڵێن‪ :‬كە روبارێ����ك خوێنمان‬ ‫پ����رۆژەی كوردایەتی الی كورد ئەوەندە دەبێتە پیاوی دوژمن‪ ،‬هەركەسێك جیاواز داوە‪ ،‬پەنجا ساڵە بەشاخەوەین‌و سەرمان‬

‫نەوی نەكردە‌و الدێ‌و گوندمان س����وتاوە‪.‬‬ ‫دەمانەوێ����ت بەهەڵەبج����ە بیانگرێنی����ن‌و‬ ‫بە‌ئەنفال هەنس����كیان پێ بدەین‌و بەدۆڵی‬ ‫بالیس����ان‌و ئەنفالی بارزانیەكان فرمێسك‬ ‫بە‌چاویان����دا بهێنینە خ����وار‪ .‬ئەم روانینە‬ ‫ش����اعیرانەیە بوەتە هۆكاری بەاڵ‪ .‬چونكە‬ ‫سیاسەتكردن لەسەر بنەمای بەرژەوەندی‌و‬ ‫سودو قازانجە‪ .‬چ بەرژەوەندییەكی ئێران‬ ‫هەیە لە‌ئێستادا كە ئێمە سەربەخۆبین؟‬ ‫دەڵێن دەتوانین رێ����ی نەدەین كەلوپەلی‬ ‫ئێرانی لەم واڵتەدا بفرۆشرێت‪ ،‬لە‌كاتێكدا‬ ‫مەسینە‌و تەختەی حەمام‌و خاولی‌و پالك‌و‬ ‫سەوزەشمان لەوێوە بۆ دێت‪ ،‬خۆمان بەس‬ ‫بخۆری����ن‪ .‬لەماوەی ‪٢٦‬س����اڵ حكومڕانی‬ ‫كوردی كارنەكراوە بۆ ئەوەی ئابورییەكی‬ ‫بەهێزم����ان هەبێت‪ ،‬ببینە خاوەن بونیادی‬ ‫ئابوری كە بەشێوەیەك لە‌شێوەكان پشت‬ ‫بە‌خۆمان ببەستین‪ .‬دەسەاڵتدارانی هەرێم‬ ‫دەیانەوێت بە‌قسەی رۆمانسی‌و شاعیرانە‬ ‫دەوڵەت دروستبكەن لە‌كاتێكدا بنەماكانی‬ ‫دەوڵەتێك����ی وەكو ئەریتریاش����مان نییە‪.‬‬ ‫دەوڵ����ەت بە‌واق����ع دروس����تدەكرێت نەك‬ ‫بە‌خەی����اڵ‪ .‬بە‌دام����ودەزگای بەهێ����ز نەك‬ ‫بە‌دێڕە ش����یعر‪ .‬بە‌كەس����انی دەوڵەتمەدار‬ ‫ن����ەك كەس����انی س����امانبەر‪ .‬مەریوان‌و‬ ‫ئاراس دەیانەوێت بەر لەوەی ش����اعیرانە‬ ‫لە‌دونی����ا بڕوانی����ن بەرل����ەوەی گۆران����ی‬ ‫حەماس����ی‌و ئەی رەقیب‌و هاواری رەزازی‬ ‫بمانبزوێنێت‪ ،‬بە‌عەقڵ‌و بیركردنەوە دەبێت‬ ‫هەنگاو ب����ۆ بونیادنانی دەوڵ����ەت بنێن‪.‬‬ ‫دەبێ����ت بەرژەوەن����دی واڵت����ان بەتایبەت‬ ‫ئ����ەم گەلە‌گورگ����ەی لە‌چواردەوەرمان����ن‬ ‫بای����ی ئەوەندەبێت لەكات����ی راگەیاندنی‬ ‫دەوڵ����ەت بس����ڵەمێنەوە لە‌پاراس����تنی‬ ‫بەرژەوەندییەكانیان‪ .‬دەوڵەت بە‌خەیااڵتی‬ ‫زێ����وەر‌و دڵ����دار‌و بێك����ەس‌و ئەس����یری‬ ‫دانامەزرێت‪ .‬بە‌كیان‌و دامودەزگای بەهێز‌و‬ ‫ئابورییەك����ی پت����ەو‌و ماڵێك����ی كۆكراوە‬ ‫دروست دەبێت‪.‬‬ ‫‪-٦‬بارزانی كوایت؟‬ ‫دەبو بارزانی رێی نەدایە هەركەس����ێك‬ ‫زمانی لەدەمدابێ‌و كادیری حزبەكەی بێت‬ ‫رێبدات بەمش����ێوە بێلەزەتە هێرش بكەنە‬ ‫س����ەر مەریوان‌و ئاراس‪ ..‬دەبو بە‌كادیرە‬ ‫نەخوین����دەوار‌و ستایش����كەرەكانی بوتایە‬ ‫هەم����و جوانییەكان لە‌پێن����او ریاییكردندا‬ ‫مەشكێنن‪ ،‬دەبو بانگێشتی ئەم دو كەسەی‬ ‫بكردایە گوێی لێبگرتنایە‪ .‬جەنابی بارزانی‪،‬‬ ‫مەریوان‌و ئاراس دو كەس����ی ئاسایی نین‬ ‫ئەوان بیردەكەنەوە ئینجا دەنوس����ن‪ ،‬كە‬ ‫دەشنوسن لە‌پێناو رق‌و قینە‌و سڕینەوەی‬ ‫الیەنەكانی تر نانوسن‪ ،‬ئەوان نوسین وەك‬ ‫مانایەك بۆ تێگەیش����تن لە‌واقع تەماش����ا‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫بۆئەوەی لە‌هەنگاوەكان تێبگەیت دەبو‬ ‫ئ����اراس‌و مەریوانت بانگێش����ت بكرادیە‪.‬‬ ‫ش����ەرمیش نیی����ە ت����ۆ بچوویتایەبۆ الیان‬ ‫چونك����ە دو عەقڵن دەزان����ن چی دەڵێن‪.‬‬ ‫مەریوان‌و ئاراس دو عەقڵی جیاوازن ئەوان‬ ‫ئەولەش����كرەنین كە ستایش����كەرن‌و واڵت‬ ‫غەرقی قەیران����ی گەورەدەكەن لەدەوری‬ ‫دەس����ەاڵت دەس����وڕێنەوە وكاریان تەنها‬ ‫ماكیاژكردنی شكستەكان بێت‪.‬‬

‫یادی تیپی مۆسیقای سلێمانی‌و چەند سەرنجێ‬ ‫هونەردۆستێک‬ ‫دوای ئەوەی پڕ بەدڵو لە ناخەوە ئەڵێین‬ ‫دەستان خۆش ماندو نەبن‌و پیرۆزباییتان‬ ‫لێئەکەین‪ ،‬بەو هیوایەی نەوەکانمان یادی‬ ‫سەدس���اڵەی تیپی مۆس���یقای سلێمانی‬ ‫بکەنەوە‌و نەوەی نەوەکانیشمان بەردەوام‬ ‫بن‪ ،‬ئ���ەو تیپە ئازیزەش ب���ەردەوام بێت‬ ‫لە بەخش���ش‌و ئەفراندن‌و بەرهەمی تازەو‬ ‫ناوازە بدەن بە‌بیس���تن‪ ،‬بۆ ئاشنا کردنی‬ ‫هونەری کوردی بەجیهان‪ ،‬لێرەدا ئەگەر‪،‬‬ ‫لێم���ان قبوڵ بفەرمون هەن���دێ تێبینی‌و‬ ‫سەرنچ ئەخەینە ڕو‪ ،‬بەو هیوایەی سودی‬ ‫هەبێت‌و بەهەند وەرگیرێ نەک بە‌کۆمێنتی‬ ‫ناحەزان‪.‬‬ ‫* ئاش���کرایە کات لەهەم���و دنیادا‬ ‫پیرۆزەو حس���ابی ب���ۆ ئەکرێت بەتایبەت‬ ‫لەب���واری هونەریدا‪ ،‬بەه���ۆکاری ئەوەی‬ ‫مۆس���یقا کارێک���ی دەس���تەجەمعیەو‬ ‫دواکەوت���ن‌و گوێنەدان بەکات نەش���یاوە‪،‬‬ ‫نازانین چۆن ڕێتان بەخۆتان دا س���یانزە‬ ‫خول���ەک ل���ەوادەی دەس���تپێکردنەکە‬ ‫دواتانخس���ت کە بەڕون‌و ئاش���کرا دیاربو‬ ‫لەچاوەڕوان���ی چەند بەرپرس���ێکدا بون‪،‬‬ ‫رەنگە دواکەوتن لەدەس���تپێکردن لەگەڵ‬ ‫ڕەوش���ت‌و پرەنس���یپی هونەریدا گونجاو‬

‫نەبێت‪.‬‬ ‫* بەڕێ���ز س���ەرۆکی تی���پ وتارێکی‬ ‫پێش���کەش کرد کە زیاتر لەبیس���تویەک‬ ‫خولەکی خایاند‪ ،‬کە دیسانەوە گوێنەدانە‬ ‫ب���ەکات‌و ئەکرا بەوتارێکی پێنچ ش���ەش‬ ‫خولەکی هەمو مەبەستێکی بپێکایە‪ ،‬ئەم‬ ‫وتارە ئەوەی بەیاد هێنامەوە کاتێک جۆرج‬ ‫بوش���ی باوک لە ساڵی (‪ )١٩٩١‬وتارێکی‬ ‫ئاڕاستەی گەالنی عێراق کرد تەنها هەشت‬ ‫خولەکی خایاند‪.‬‬ ‫* ئەوەی بەچاوی هونەری لەپرۆسەکە‬ ‫بڕوانێ���ت هەس���ت ب���ەوە دەکات هەردو‬ ‫بێژەرە بەڕێزەکە پێوەی���ان دیار بوو کە‬ ‫بەبێ پرۆڤە هاتونەتە سەر ستەیج‪.‬‬ ‫* هەم���و ژەنیارەکان پۆش���اکی یەک‬ ‫ڕەنگ‌و شایستەیان پۆشیبو جگە لەچوار‬ ‫کەس���یان ک���ە بۆینباخەکانی���ان جیاواز‬ ‫ب���وو‪ ،‬هەروەها تەنها ژەنیارێک کراس���و‬ ‫بۆینباخەک���ەی ڕەش ب���و بەب���ێ ئەوەی‬ ‫نەس���ەرۆکی ئۆرکسترا بێت نەشوێنەکەی‬ ‫لەدەستەی ژەنیارەکاندا ئەوە بخوازێت کە‬ ‫جیابکرێتەوە لەهاوەڵەکانی‪.‬‬ ‫* هەندێ���ک لەگۆرانی بێژەکان بەڕونی‬ ‫پێان���ەوە دی���ار ب���و پرۆڤەیەک���ی تێرو‬ ‫تەس���ەلیان پێنەکراب���وو‪ ،‬بە‌هیچ جۆریک‬ ‫وەستانیان یان جوڵەیان نەبو واتە چاالک‬ ‫نەبون خاوبونەوەیەکی جەستەیی ئاشکرا‬

‫بەدیئەکرا‪.‬‬ ‫* کاتێ���ک هونەرمەند کاک "ناس���ری‬ ‫ڕەزازی" گۆرانی وت هەس���ت بەیەک دوو‬ ‫هەڵ���ەی ئیقاعی کرا خۆش���تان ئەتوانن‬ ‫بەڕیکۆردەکاندا بچنەوە‪.‬‬ ‫* س���ەیرە تیپێکی وا لەیادێکی وادا‬ ‫هونەرمەندێک���ی وەک (مامۆس���تا ولیەم‬ ‫یۆحەن���ا) لەی���اد ئ���ەکات‌و لەکولەکەی‬ ‫تەڕێشدا ناوی نا‌هێنین‪.‬‬ ‫* لەکاتێکا س���ەرجەمی بەرنامەکان‬ ‫تەنها گۆرانی بون‪ ،‬پارچە مۆس���یقای بێ‬ ‫گۆرانی تیا نەبوو کە جوانتر بوو پارچەیەک‬ ‫یا دوان مۆس���یقای تیا بوایە جوانتریش‬ ‫ئەبو‪ ،‬پارچەیەکیان لە کارەکانی مامۆستا‬ ‫ولیەم بوایە کە مامۆستای هەموتان بوو‪.‬‬ ‫* ئەو فلمە دۆکۆمێنتاریەی پێشکەش‬ ‫کرا ل���ەڕوی کوالێتیەوە هێج���گار خراپو‬ ‫وێ���ران ب���و لەکاتێکدا تیپی مۆس���یقای‬ ‫س���لێمانی زۆرێک لەبەرهەمەکانی کۆپی‬ ‫باش���یان لەبەردەستایە‪ ،‬لەالی زۆر کەس‬ ‫چنگ ئەکەوێ‪.‬‬ ‫* وابزانم باوی ئەوە نەماوە مۆسیقاژەن‬ ‫کاتێک دێتە س���ەر س���تەیج ئەوسا بیری‬ ‫بکەوێت���ەوە ئامێرەکەی نەس���ب بکا کە‬ ‫ئەم کۆککردنی ئامێرە بۆ تیپێکی خاوەن‬ ‫ئەزمونی وەک تیپی مۆس���یقای سلێمانی‬ ‫زۆر نەشیاوە‪.‬‬

‫* هەڵبژاردن���ی میوانەکان مەزاجی‬ ‫کەس���ێتی پێوە دیار بوو کە تیایاندا بوو‬ ‫فڕی بەسەر مۆس���یقاوە نەبوو‪ ،‬بەڵگەش‬ ‫بۆ ئەم قس���ەیە‪ ،‬ئەوە ب���وو میوانێک کە‬ ‫ش���وێنی تایبەت بۆ خ���ۆی‌و دوو یاوەری‬ ‫لەڕیزی پێش���ەوە قۆرغ کرابوو‪ ،‬هێش���تا‬ ‫دوان لە گۆرانیەکان پێش���کەش کرابوون‬ ‫هەڵساو ماڵئاوایی لە کەستان نەکرد تەنها‬ ‫تەوقەی لەگەڵ بەرپسێکدا کردو ڕۆشت‪،‬‬ ‫بەاڵم هونەرمەندێکی وەک مامۆستا "کامیل‬ ‫ئەحم���ەد" لەڕێی کارتێک���ی داوەتنامە‬ ‫نەگیرا داوەت نەکرابوو‪ ،‬سەیرە! بۆ ؟‬ ‫* ئەک���را داگیرس���اندنی مۆم���ەکان‬ ‫لەالی���ەن چەند مناڵێک یا دوس���ێ کەس‬ ‫لەهونەرمەندە بەتەمەنەکانی سلێمانیەوە‬ ‫بوایە نەک بەرپرس���ان‪ ،‬جوانتر نەبوو؟‬ ‫کە وادیاربوو پاشوپێشی ناوەکانیان بوە‬ ‫ه���ۆی ئیحراجی بۆ خۆش���تان‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئ���ەم نەریتە ئەک���را بۆ داب���ەش کردنی‬ ‫خەاڵتەکانیش پەیرەوتان بکردایە خۆتان‬ ‫بەدور بگراتایە لێی وەتیپەکەتان پێشەنگ‬ ‫بوایە لەش���کاندنی ئەو نەریتی بەرپرس‬ ‫کۆکردنەوەو پیاهەڵدانەدا‪.‬‬ ‫* هەروەها بۆ شکۆی تیپەکە وا جوانتر‬ ‫بوو سوپاس نامەکان بە‌گشتگیری بوایە‪،‬‬ ‫ناو خوێندنەوەی یەکەکەی کەسەکانی تیا‬ ‫نەبوایە‪.‬‬

‫* ئ���ەو باڵوکراوە چاپک���راوەش کە‬ ‫بەسەر هەندێک لەمیوانەکاندا دابەشکرا لە‬ ‫ئاستی تیپێکی وا گەورەدا نەبو‪ ،‬جوانتر‬ ‫بوو ئەگەر زۆرێک لە مێژوو چاالکیەکانی‬ ‫تیپەک���ە بوایە‪ ،‬ن���ەک لەالی���ەن هەندێ‬ ‫کەسەوە هەموی پیاهەڵدانێکی ساردوسڕ‬ ‫بوایە‪ ،‬یا ئ���ەوە لەئیتیک���ی چاپەمەنیدا‬ ‫دروس���تە نوس���ەرێک لەیەک باڵوکراوەی‬ ‫تایبەت بەبۆنەیەکی لەمجۆرەدا دو بابەتی‬ ‫هەبێت؟!‬ ‫* لەگەڵ ئەم ڕەخنانەشدا بۆنەکەتان‬ ‫نامەیەکی جوانی ئاڕاس���تەی هەندێ بۆ‬ ‫چونی سەقەت‌و ئاوەژوو کرد‪ ،‬کە ڕەنگە‬ ‫خۆڕس���ک‌و ڕیکەوتیش بوبێت‪ ،‬ئەویش‬ ‫ئەوەبو مامۆس���تایەکی ئاینی بەمێزەرە‬ ‫س���پیەکەیەوە ئامادەی ئ���ەو یادە بو‬ ‫کە بەڕاس���تی زۆرێک لەهونەردۆستانی‬ ‫خۆشحاڵ کرد بەوەی کە ئەوانەی بەدرۆ‬ ‫خس���تەوە کە ئەڵێن مۆس���یقا لەگەڵ‬ ‫ئاین���دا دورن لەیەک‪ ،‬جێ���ی خۆیەتی‬ ‫وێڕای بەخێرهاتنی مامۆستا سوپاسی‬ ‫بکرێ���ت‌و دیاریەکی لە تیپەکەتانەوە بۆ‬ ‫بنێرن‪.‬‬ ‫لەکۆتای���دا ئاواتەخوازین بەگیانێکی‬ ‫هونەرمەندانەوە ئ���ەم ڕەخنانەمان لێ‬ ‫قبوڵ بکەنو بەهیوای سەرکەوتنی زیاتر‬ ‫بۆ تیپی مۆسیقای سلێمانی‪.‬‬

‫سەیرە تیپێکی‬ ‫وا لەیادێکی وادا‬ ‫هونەرمەندێکی‬ ‫وەک مامۆستا‬ ‫ولیەم یۆحەنا لەیاد‬ ‫ئەکات‌و لەکولەکەی‬ ‫تەڕێشدا ناوی‬ ‫نا‌هێنین‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫به‌چی‌ شێوه‌یه‌ك دایكان ‌ی دوگیان بخه‌ون باشه‌؟‬

‫ی خانم���ان له‌كات���ی‌ دوگیانیدا‬ ‫زۆربه‌ ‌‬ ‫ی ناره‌حه‌تی‌ خه‌ویان هه‌یه‌و نازانن‬ ‫كێشه‌ ‌‬ ‫كام ش���ێوازه‌ی خه‌وتن باشه‌بۆخۆیان‌و‬ ‫ی‬ ‫ی بوار ‌‬ ‫كۆرپه‌له‌كانی���ان‪ ،‬ش���اره‌زایان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاماژه‌به‌چه‌ند شێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫نوستن ئه‌كه‌ن ك ‌ه بۆدایك‌و منداڵه‌كه‌ش‬

‫‪15‬‬

‫ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌سه‌ر پشت‌و سك‬‫ی جگه‌رو منداڵ‌و منداڵدان سكت‪.‬‬ ‫ی به‌قورس���ای ‌‬ ‫ده‌م���اره‌ی‌ كه‌به‌رپرس���ه‌ له‌گه‌رانه‌وه‌ ‌‬ ‫ته‌ندروسته‌ له‌وانه‌‪:‬‬ ‫ی له‌س���ه‌ر كورس���ی‌ جواڵو مه‌خه‌وه‌‪.‬‬ ‫ ئه‌توان��� ‌‬‫ نوس���تن له‌س���ه‌ر الكان‌و له‌گ���ه‌ڵ خوین ل��� ‌ه پێیه‌كانه‌و‌ه بۆ دڵ‌و به‌مه‌ش ده‌كه‌یت‪.‬‬‫ئه‌م شێواز‌ه نوستن ‌ه ناره‌حه‌ت ‌ه بۆمنداڵ‌و‬ ‫ی بخه‌ویت‪.‬‬ ‫ ئه‌گ���ه‌ر تۆ له‌وكه‌س���ان ‌هی‌ كه‌له‌كات ‌‬‫كه‌سه‌ك ‌ه هه‌ست به‌پشوده‌كات‪.‬‬ ‫نوشتانه‌وه‌ی‌ ئه‌ژنۆ‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ج���ۆر‌ه خه‌وتنه‌ هه‌س���ت كردن دایكه‌كه‌و ناهێڵێت پشوبده‌ن‌و هه‌روه‌ها‬ ‫خه‌ودا زۆر ئه‌م دیوئه‌ودیوئه‌كه‌یت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ش���ێواز‌ه نوس���تنه ‌ناهێڵی���ت ‪ -‬له‌سه‌رالی چه‌پ بخه‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ جگه‌رله‌الی راست ‌ه كاتێك ئه‌و‌ه سه‌رینێكی‌ بچوك یان مام ناوه‌ند به‌ماندوب���ون وناره‌حه‌ت���ی‌ ناهێڵی���ت‪ ،‬په‌ستان ئه‌خاته‌س���ه‌ركۆرپه‌له‌و له‌ش ‌‬ ‫منداڵه‌كه‌په‌س���تان بخاته‌س���ه‌ر پشت ‌‬ ‫دایكه‌كه‌ به‌گشتی‌‪.‬‬ ‫دایكه‌كه‌‪،‬هه‌روه‌ه���ا به‌دورده‌بێ���ت له‌و له‌س���ه‌ر الی راس���ت ده‌خه‌ویت هه‌ست بخه‌ره‌نێ���وان قاچه‌كان���ت یاخود ژێر باشتروای ‌ه سه‌رینێك بخه‌یته‌ بشتت‪.‬‬

‫هیچ كاتێك به‌بیرت هاتوه‌ ئه‌مانه‌دڵه‌كزێ‌ دروست بكه‌ن‬

‫شیری‌ دایك دوا ‌‬ ‫ی‬ ‫دوساڵی‌ زیان به‌خشه‌‬

‫هه‌ندێك جار چه‌ند خویه‌كی‌ رۆژانه‌ توشی‌‬ ‫دڵ ‌ه كزێامن ده‌كات به‌شێك له‌وانه‌‪:‬‬ ‫‪ -‬خەوزڕاندن‬

‫به‌پێ‌ توێژینه‌وه‌یه‌كی نوێ‌ ده‌ركه‌وتوه‌ كه‌م‬ ‫ی‬ ‫خه‌وتن له‌شه‌ودا یاخود بێخه‌وی‌ ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫دڵه‌كزێ‌‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ هه‌میش ‌ه ‪7‬بۆ‪ 8‬كاتژمێر‬ ‫بخه‌وه‌‪.‬‬

‫‪ -‬رارایی‌‬

‫ی ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كه‌ن‬ ‫پسپۆرانی‌ ته‌ندروست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دروست بوون ‌‬ ‫كه‌راری‌و دودڵی‌ ئه‌بێته‌هۆ ‌‬ ‫ی دروست‬ ‫ترشه‌ڵۆكی‌ گه‌ده‌ودواتر ئه‌بێته‌هۆ ‌‬ ‫بوونی‌ برینی‌ گه‌ده‌‪.‬‬

‫ی ته‌سك‬ ‫‪ -‬له‌به‌ركردنی‌ جلوبه‌رگ ‌‬

‫ی تسكت‬ ‫كاتێك نان ده‌خوێت وپانتۆڵێك ‌‬ ‫ێ‬ ‫له‌به‌ردایه‌ ئه‌وه‌ به‌دڵنیایه‌وه‌ توشی‌ دڵه‌كز ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌بیت‪ ،‬چونكه‌پانتۆڵه‌ته‌سكه‌كه‌ په‌ستان ‌‬ ‫زیاتر ئه‌كات ‌ه سه‌رگه‌ده‌و سكت به‌مه‌ش‬ ‫ی گه‌رانه‌وه‌ی‌ خواردن له‌گه‌ده‌و‌ه‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆ ‌‬ ‫بۆ بۆری‌ خۆاردن‌و پاشان دڵه‌كزێ‌‪.‬‬

‫مه‌ترسێكانی‌ به‌ركه‌وتن‬ ‫به‌تیشكی‌ هه‌تاو‬

‫برێكی‌ زۆر‬ ‫خواردن بخۆرێت‬

‫ی‬ ‫هه‌میش ‌ه زۆر خواردن كێشه‌ ‌‬ ‫هه‌رس دروست ده‌كات‪ ،‬باشتر وای ‌ه‬ ‫بری‌ خواردنه‌كان دابه‌ش بكرێت‬ ‫ی‬ ‫ی زیاترو برێك ‌‬ ‫به‌سه‌ر چه‌ند ژه‌مێك ‌‬ ‫كه‌متر بخورێت واتا كه‌مخۆری‌ دایم‬ ‫خۆر‪.‬‬

‫به‌پ���ی‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك���ی‌ ن���وێ‌ ده‌ركه‌وتو‌ه‬ ‫ش���یری‌ دایك تاوه‌ك���و دوس���اڵی‌ ته‌مه‌ن ‌ی‬ ‫منداڵ بێكێش���ه‌یه‌و هیچ زیانێك ‌ی نیه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫دوا ‌ی ئه‌وته‌مه‌نه‌ هیچ س���ودێك ‌ی نیه‌و بگر‌ه‬ ‫زیانبه‌خ���ش ده‌بێت‪ .‬به‌پ���ێ‌ توێژینه‌وه‌یه‌ك‬ ‫كه‌ له‌واڵت��� ‌ی به‌رازیل له‌س���ه‌ر زیاتر ‪1000‬‬ ‫منداڵ ئه‌نجام دراوه‌ ك ‌ه ته‌مه‌نیان له‌س���ه‌رو‬ ‫دو س���اڵه‌وه‌ بوه‌و شیری‌ دایكیان خواردوه‌‪.‬‬ ‫ده‌ركه‌وت���و‌ه له‌پ���اش ته‌مه‌ن��� ‌ی ‪ 5‬س���اڵ‬ ‫به‌رێژه‌ ‌ی ‪ 2.5‬زیاتر له‌مندااڵنی‌ تر توش��� ‌ی‬ ‫كلۆربون���ی‌ ددانه‌كان بون���ه‌‪ .‬توێژینه‌وه‌ك ‌ه‬ ‫هۆكارێك ‌ی ئ���ه‌وه‌ ‌ی گه‌رانۆت���ه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ك ‌ه زۆرجار منداڵه‌كان له‌نیوه‌ش���ه‌ودا داوه‌ ‌ی‬ ‫ش���یر ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌وه‌ش خواردن ‌ی هه‌رشتێك‬ ‫له‌نیوه‌ش���ه‌ودا زیان به‌دانه‌كان ده‌گه‌یه‌نێنن‬ ‫وئه‌بنه‌ه���ۆی‌ كلۆربون���ی‌ ددان‌و پاش���ان‬ ‫كه‌وتنیان‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه شیری‌ دایك به‌سود‌ه‬ ‫بۆمنداڵ‌و له‌چه‌ندین نه‌خۆشی‌ ده‌یپارێزێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌مه‌ته‌نها بۆئه‌و مندااڵنه‌ی ‌ه كه‌تاوه‌كو‬ ‫دوساڵی‌ شیری دایكیان ده‌خۆن‪.‬‬

‫هه‌ندێ‌ جۆری‌ خواردن‬

‫ی خواردن وه‌ك‬ ‫ێ جۆر ‌‬ ‫به‌گشتی‌ هه‌ند ‌‬ ‫پیازو ته‌ماته‌و مزره‌مه‌نێكان‌و خواردنه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫گازییەكان‌و وزه‌به‌خشه‌كان ترشه‌ڵۆك ‌‬ ‫گه‌ده‌دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫ی‬ ‫هه‌تاو یه‌كێك ‌ه له‌پێویستێكان بۆله‌ش به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی له‌ش‬ ‫ی ڤیتامین دی‌‌و پاراستن ‌‬ ‫بۆدروس���ت كردن ‌‬ ‫ی‬ ‫به‌توش بون به‌ئێسكه‌نه‌رمه‌‪ ،‬به‌اڵم زۆربه‌ركه‌وتن ‌‬ ‫ی زیان‬ ‫ی هه‌تاوبه‌تایبه‌تی‌ سه‌رو وه‌نه‌وشه‌ ‌‬ ‫به‌تیشك ‌‬ ‫ی دروست‬ ‫به‌خش���ه‌و چه‌ند گرفتێكی‌ ته‌ندروس���ت ‌‬ ‫ده‌كرێت گرنگترینیان‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ دروس���ت بوونی‌ خاڵه‌ره‌ش���ه‌كانی‌ ده‌وروبه‌ر ‌‬‫ی‬ ‫ل���وت‌و ده‌م���و رومه‌ت���ه‌كان‪ ،‬ئه‌مه‌چگه‌ل���ه‌و‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫تۆخبونی‌ هه‌ندێك ناوه‌چ ‌هی‌ ده‌موچاوبه‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ژێرچاو‪.‬‬ ‫ی پێست‬ ‫پیربوونی‌ هه‌ندێ‌ ناوچ ‌ه ‌‬ ‫ ‬‫ی‬ ‫ی ئه‌وش���وێنان ‌هی‌ تیش���ك ‌‬ ‫به‌تایبه‌ت ‌‬

‫ی زیاتر به‌رئه‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫هه‌تاو ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ندێك شوێن ‌‬ ‫ ئه‌س���مه‌ر بون‌و ره‌ش بوون ‌‬‫ی هه‌تاویان‬ ‫ی ئه‌و ش���وێنان ‌ه ‌‬ ‫جه‌س���ته‌ به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ هه‌تاو ‌‬ ‫به‌رده‌كه‌وێت به‌به‌راورد به‌وشوێنانه‌ ‌‬ ‫به‌رناكه‌وێت وه‌ك سك‌و پشت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ هه‌ندێ���ك ج���ار زۆربه‌ركه‌وت���ن به‌تیش���ك ‌‬‫ی له‌س���ه‌ر هه‌م���و جه‌س���ت ‌ه‬ ‫هه‌ت���او گاریگ���ه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌بێ���ت‌و چه‌ندنیش���انه‌یه‌ك له‌كه‌س��� ‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت‬ ‫به‌هه‌ت���او‬ ‫به‌رك���ه‌وت‌و‬ ‫وه‌ك(هێلنج‪،‬گه‌ش���كه‌‪،‬گێژبون‪،‬بێهێزی‌‪ ،‬دڵتێكه‌ڵ‬ ‫ی ماسولكه‌كان‌و‬ ‫ی لێدانی‌ دڵ‪ ،‬ئازار ‌‬ ‫هاتن‪ ،‬تێكچون ‌‬ ‫ی تر)‬ ‫سه‌رئێشه‌و چه‌ندین نیشانه‌ ‌‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫کێشەی بونیادی ریفراندۆم‬

‫جەعفەر عەلی‬ ‫ریفراندۆم یەکێکی دیکە لەم پرسانەیە‪ ،‬کە‬ ‫وەک باقی پرسەکانی دی‪ ،‬کۆمەڵگەی سیاسی‬ ‫ئێمەی بەرەو گوزارش���تی زیاتر لە‌جیاوازییە‬ ‫ناوەکییەکانی ب���ردووە‪ .‬کۆمەڵگەی کوردی‬ ‫لە‌ناوەوە لە‌قەیرانی بونیادی گەورەدا دەژی‪،‬‬ ‫وێ���ڕای قەیران���ی ئاب���ووری‌و کۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫قەیرانی سیاس���ی‌و متمانەش ئامادەبونێکی‬ ‫گەورەی���ان هەی���ە‪ .‬قەیرانەکانی کۆمەڵگەی‬ ‫ئێمە‪ ،‬قەیرانی بچووک‌و س���ادە نین‪ ،‬بەڵکو‬ ‫لەمجۆرە قەیرانانەن‪ ،‬کە ئەگەر چارەسەری‬ ‫گونجاوی���ان ب���ۆ نەدۆزرێت���ەوە‪ ،‬دوور نییە‬ ‫کارەس���ات‌و نەهامەتی گەورەی سیاس���ی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی بە‌دوای خۆیدا بهێنێ‌و شیرازەی‬ ‫کۆمەاڵیەتیم���ان بخاتە بەردەم هەڕەش���ەو‬ ‫مەترسی گەورەوە‪.‬‬ ‫ریفران���دۆم بۆ ه���ەر پ���رس‌و بابەتێکی‬ ‫دیاریکراو‪ ،‬ک���ە گەلێک بڕی���اری لێدەدات‪،‬‬ ‫مافێک���ی سیاس���ی‌و یاس���اییە‪ .‬ریفراندۆم‬ ‫ب���ۆ دیاریکردنی فۆرمی ج���ۆری پەیوەندی‬ ‫نەتەوەیەک بە‌دەوڵەتی ناوەند‪ ،‬یان بڕیاردان‬ ‫لە‌شێوەی سیستمی سیاسی‪ ،‬یان هەمواری‬ ‫دەس���توری واڵت‌و پرس���ی بەش���داری یان‬ ‫دەرچوون لە‌پەیماننامەیەکی نێودەوڵەتی‪ ،‬یان‬ ‫هەر پرس‌و بابەتێکی نەتەوەیی‌و نیشتمانی‬ ‫دیکە‪ ،‬مافی هەر گەل‌و نەتەوەیەکە‪ ،‬پەنای‬ ‫بۆ ببات‌و دەنگی هاواڵتیانی بکاتە س���ەنگی‬ ‫مەحەک بۆ یەکالکردنەوەی پرس���ەکە‪ .‬بڕوا‬ ‫ناکەم هیچ کەس‌و هێزێکی سیاسی کێشەی‬ ‫لەگ���ەڵ خ���ودی پرس���ەکە وەک بابەتێکی‬ ‫نیش���تمانی هەبێت‪ .‬کێش���ە لەگەڵ خودی‬ ‫ریفران���دۆم‌و دروس���تکردنی دەوڵەتدا نییە‪،‬‬ ‫بەڵک���و لەگەڵ ئ���ەو عەقڵیەتە سیاس���ی‌و‬ ‫هێ���زە سیاس���ییانەدایە‪ ،‬کە لە‌م���اوەی ‪٢٦‬‬ ‫س���اڵی رابردوودا شکس���تیان خ���واردووە‬ ‫لە‌دابینکردنی کەمترین داواو خواس���تەکانی‬ ‫خەڵک���ی کوردس���تان‌و نەیانتوانی���وە‬ ‫س���ەرەتاییترین پێداویس���تییەکانی ژیان���ی‬ ‫مرۆڤی ئەم س���ەردەمەیان بۆ دابین بکەن‪،‬‬ ‫کەچی لە‌بەرامب���ەردا دێن‌و داوای هاوکاری‌و‬ ‫بەش���داریان لە‌پرۆس���ەیەکدا لێدەکەن‪ ،‬کە‬ ‫باشترین سیاسی ئەم واڵتە ناتوانێ گرەنتی‬ ‫ئ���ەوە بە‌هاونیش���تمانییەکانی ب���دات‪ ،‬کە‬ ‫دوای ریفراندۆم بەرەو کوێ دەچین‪ ،‬س���ەر‬ ‫لە‌کام بەهەش���ت یان تونێڵ���ی دۆزەخییەوە‬ ‫دەردەهێنی���ن‪ .‬لێ���رەوە دەب���ێ بزانین کە‬ ‫بۆچی پرس���ەکانی ئێم���ە چەندیش گرنگ‬ ‫بن‪ ،‬چەندیش نیشتمانی‌و چارەنوسساز بن‪،‬‬ ‫هێشتا لە‌ئاستی ناوەکیدا رووبەڕووی گرفتی‬ ‫بونیادی قوڵ دەبنەوە‪.‬‬ ‫گرفتێکی بونیادی کۆمەڵگەی ئێمە لە‌باشور‬ ‫دابەش���بوونیەتی لە‌ناوەوە لەسەر بنەڕەتی‬ ‫رەش‌و س���پی‪ .‬ئەم گرفتە لە‌هەر ش���وێنێک‬ ‫زیاتر لە‌نێو کایەی سیاسیدا رەنگیداوەتەوە‪،‬‬ ‫بە‌جۆرێک سیاس���ەت لە‌واڵت���ی ئێمەدا لەوە‬ ‫دەرچ���ووە بچێتە خزمەت خ���ودی کایەکەو‬ ‫پەروەردەو هۆشیاری سیاسی‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫دیموکراس���یانە‪ ،‬سیاس���ەت لەم هەرێمەی‬ ‫ئێمەدا لە‌گۆمێکی وەستاوی بۆگەن دەچێ‪،‬‬ ‫سیاسییەکان نە تەنها بە‌دوای پاککردنەوەی‬ ‫ئەم گۆمە وەس���تاوەوە نین ب���ۆ دەرچوون‬ ‫لە‌بۆگەنەک���ە‪ ،‬بەڵکو کۆی کایەکانی دیکەی‬ ‫ژیانی کۆمەاڵیەتی‌و ئابووری‌و رۆش���نبیری‌و‬ ‫میدیایی‌و هونەری‌و وەرزشیشیان لە‌نێو ئەم‬ ‫گۆمە وەستاوەدا بۆگەن کردووە‪.‬‬ ‫لە‌کۆمەڵگ���ەی کوردی���دا ش���تێک نەماوە‬ ‫سیاس���ەت ناش���یرین‌و بێبەهای نەکردبێ‪،‬‬ ‫حکوم���ەت‪ ،‬پەرلەمان‪ ،‬کۆمەڵگەی مەدەنی‪،‬‬ ‫میدی���ا‪ ،‬س���وپا‪ ،‬زانکۆ‪ ،‬ئاب���ووری‪ ،‬هونەر‌و‬ ‫وەرزش‌و ‪...‬هت���د‪ ،‬هەم���وو ئەمان���ە لە‌نێو‬ ‫گۆمی وەستاوی بۆگەنی سیاسەتی حزبیدا‪،‬‬ ‫بۆگەنی���ان کردووە‪ .‬حزبی ک���وردی بەهۆی‬ ‫ئەوەی خاوەنی گوتاری دروستی نیشتمانی‬ ‫نیی���ە‪ ،‬نەیتوانیوە ل���ە‌دەرەوەی هەوادارانی‬ ‫خ���ۆی‪ ،‬وەک هەڵگری ئەم گوت���ارە قبوڵ‬ ‫بکرێت‪ .‬حزب���ی کوردی ناتوانێ نیش���تمان‬ ‫لە‌خ���ۆی‌و هی���چ دەزگایەکی نیش���تمانیش‬ ‫ل���ە‌دەزگاو ئۆرگان���ە حزبییەکان���ی خۆی‪،‬‬ ‫گەورەتر ببینێ‪ ،‬بەڵکو هەمیش���ە نیشمان‌و‬ ‫دامەزراوە نیش���تمانییەکانی لە‌خوار خۆی‌و‬ ‫بچووکت���ر لە‌خۆی س���ەیر ک���ردووە‪ .‬حزبی‬ ‫کوردی‪ ،‬هەمیشە حزبێکی برسییە‪ ،‬برسییە‬ ‫بۆ پەالماردان‌و داگیرکردنی هەموو ش���تێک‪،‬‬ ‫بۆ بچووککردنەوە‌و بێ نرخکردنی کۆی ئەو‬ ‫ش���تانەی لە‌خۆی گەورەترن‌و پێویستیش���ە‬

‫گرفتێکی بونیادی‬ ‫کۆمەڵگەی‬ ‫ئێمە لە‌باشور‬ ‫دابەشبوونیەتی‬ ‫لە‌ناوەوە لەسەر‬ ‫بنەڕەتی رەش‌و‬ ‫سپی‪ .‬ئەم گرفتە‬ ‫لە‌هەر شوێنێک‬ ‫زیاتر لە‌نێو‬ ‫کایەی سیاسیدا‬ ‫رەنگیداوەتەوە‬ ‫گەورەت���ر ب���ن‪ .‬ئێم���ە لەب���ەردەم جۆرێک‬ ‫لە‌هێزی سیاس���یداین ناتوان���ێ تێر بێت‪ ،‬تا‬ ‫زیاتر پەالمار دەدات‪ ،‬تا زیاتر داگیردەکات‪،‬‬ ‫چاوی لەسەر پەالمار‌و کۆنتڕۆڵ‌و داگیرکاری‬ ‫گەورەت���رە‪ ،‬حزبێک���ە ت���ا دوا ئەن���دازە‬ ‫خودش���ەیداو نەرگس���ی‪ ،‬ئیگۆیەکی هێندە‬ ‫کوش���ندەی هەیە‪ ،‬بەبێ ئ���ەوەی لە‌دونیای‬ ‫فیک���ر‌و مەعریفەدا‪ ،‬بەبێ ئەوەی لە‌ملمالنێی‬ ‫ژیانی سیاس���ی‌و دیموکراسیدا‪ ،‬کاتی خۆی‬ ‫بە‌فیڕۆ بدات‪ ،‬لە‌رێی بەکارهێنانی ئەزموون‌و‬ ‫میکانیزمەکانی حزبە‌ئایدیۆلۆژی‌و ش���مولی‌و‬ ‫فاشس���تەکانی دونیادا‪ ،‬بەردەوام خەریکی‬ ‫تێرکردنی ئەم ئیگۆ کوشندەی خۆیەتی‪.‬‬ ‫حزبی ک���وردی هێندە دەتوان���ێ لەگەڵ‬ ‫قبوڵکردنی دونیای فرەڕەنگی سیاسیدا بژی‪،‬‬ ‫کە کایە سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەت���ی‌و ئیداری‌و‬ ‫قانونییەکە بەپێی بەرژەوەندییە حزبییەکانی‬ ‫ئەو‪ ،‬بەپێ���ی دیدو بۆچوون���ە حزبییەکانی‬ ‫ئ���ەو بچێتە پێ���ش‪ .‬ت���ا ئ���ەو جێگەیەی‬ ‫دەس���ەاڵتی رێگەی پێ���دەدات‪ ،‬فرەڕەنگی‬ ‫بەمج���ۆرە قبوڵە‪ ،‬کە ک���ۆی جوڵەکانی نێو‬ ‫کایە سیاس���ییەکە بڕژێت���ە خزمەتی پرۆژە‬ ‫حزبییەکانی ئەوەوە‪ .‬قبوڵکردنی فرەڕەنگی‬ ‫سیاس���ی بە‌تەنها بریتی نییە لە‌قسەی سەر‬ ‫شاش���ەی تیڤیەکان‌و نێو رووپەڕی رۆژنامەو‬ ‫گۆڤارەکان‪ ،‬بەڵکو ب���ەر لەوەی بریتی بێت‬ ‫لە‌قس���ەکردن لەس���ەر بەرامب���ەر‪ ،‬بریتییە‬ ‫لە‌قسەکردن لەبارەی خودی خۆت‪ ،‬لەبارەی‬ ‫پێگە‌و پۆس���ت‌و ئیمتیازە شەخس���ییەکانی‬ ‫خۆت‪ ،‬تۆ ئەوکاتە دەتوانی قس���ە لە‌بوونی‬ ‫فرەڕەنگ���ی سیاس���ی‌و دیموکراتیزەکردنی‬ ‫ژیان‌و کۆمەڵگ���ە بکەی‪ ،‬کاتێ���ک بااڵترین‬ ‫دەزگای قانونی نیش���تمان گفتوگۆ لەبارەی‬ ‫پێگ���ە‌و پۆس���تە سیاس���ییەکەت دەکات‪،‬‬ ‫نەگەڕێیتەوە بۆ نەریت‌و مێنتاڵیتی خێڵ و‪،‬‬ ‫چەک بەشانی حزبی بە‌قەراغی شەقامەکاندا‬ ‫ریز نەکەی بۆ رێگری لە‌س���ەرۆکی بااڵترین‬ ‫دەزگای یاسادانان‌و چاودێری‪ ،‬کە بگەڕێتەوە‬ ‫پایتەختی هەرێم‌و ش���وێنی کارەکەی خۆی‪،‬‬ ‫دواتریش دوای ئەم س���وکایەتییە بە‌دەنگی‬ ‫خەڵک‌و بە‌نیشتمان‪ ،‬وەک ئەوەی ئاوی خێری‬ ‫س���ەر رێگەی رێبواران بێت‪ ،‬کورسییەکەی‬ ‫بۆ ئ���ەم‌و ئەو پێش���نیار بک���ەی‌و بە‌دوای‬ ‫حزب���ی دڵخ���وازی خۆتدا بگەڕێ���ی تا وەک‬ ‫دەس���تکەوت‌و غەنیمەی ش���ەڕ بە‌ئارەزووی‬ ‫خۆت‪ ،‬بیبەخشی‪.‬‬ ‫لە‌بڕوای مندا کێشەی بونیادی کۆمەڵگەی‬ ‫ئێمە ل���ەم فۆرمی عەقڵی���ەت‌و بیرکردنەوە‬ ‫سیاس���ییەدایە‪ ،‬ل���ەم بە‌بچ���ووک بینینەی‬ ‫دەزگا‌و دامەزراوە نیش���تمانییەکاندایە‪ ،‬بۆیە‬ ‫گرنگە ش���ەڕی س���ەرەکی هەموو ئەوانەی‬ ‫ب���ەم دونیابینیی���ە رازی نین‪ ،‬ش���ەڕی ئەم‬ ‫عەقڵی���ەت‌و دیدگا ترس���ناک‌و تاریکە بێت‪،‬‬ ‫نەک شەڕی هەبوون یان نەبوونی پەرلەمان‪،‬‬ ‫یان ه���ەر دەزگایەکی دیکەی نیش���تمانی‪.‬‬ ‫بێگومان پەرلەمان‌و دەزگا نیشتمانییەکانی‬ ‫دیکەیش گرنگن‌و بەش���ێکن لە‌ناس���نامەی‬ ‫نیش���تمانی ئێم���ە‪ ،‬ئەرک���ی ئەخالقی هەر‬ ‫هاواڵتییەکی کوردستانیشە تا ئەو جێگەیەی‬ ‫ئەم دەزگایانە دەچنە خزمەتی بەرژەوەندی‬ ‫نیشتمانی‌و ناسنامەی نیشتمانیبوونی خۆیان‬ ‫دەپارێزن‪ ،‬لە‌پشتیانەوە بوەستین‌و داکۆکیان‬ ‫لێبکەی���ن‪ ،‬ب���ەاڵم لە‌ب���وون‌و ئامادەبوونی‬ ‫هەژموونی عەقڵی ب���ەر لە‌نەتەوە‪ ،‬عەقڵێک‬ ‫ئەگەر هاوشان‌و تەریب بە‌بۆچوونەکانی ئەو‬ ‫هەنگاو هەڵنەگری‪ ،‬نەک سڵ لە‌ناو زڕاندن‌و‬ ‫پەالماردانی کەسایەتی مرۆڤەکان ناکاتەوە‪،‬‬ ‫بەڵکو لەس���ەر زاری گەن���ج‌و پیری ئۆرگانە‬ ‫حزبیەکانییەوە‪ ،‬لەس���ەر زاری خوێندەوار‌و‬

‫‪‎‎‬گشتپرسی كورد‬ ‫لەناو بەینی كەوانەكان‬

‫پەرلەمانت���ار‌و زانایان���ی ئایینییەوە‪ ،‬فتوای‬ ‫تەخوین‌و تەکفیر‌و دەرکردن لە‌نیشتمانت بۆ‬ ‫دەردەچێت‪ ،‬بێگومان لەس���ەر ئەوە نا‪ ،‬کە‬ ‫ئەم دەنگە جیاوازانە س���امانی نیشتمانیان‬ ‫تااڵنکردووە‌و دەس���تیان بۆ بڕینی گیرفانی‬ ‫هاواڵتی���ان بە‌کەمدەرامەتتری���ن توێ���ژی‬ ‫کۆمەڵگەش���ەوە بردووە‪ ،‬ی���ان خیانەتیان‬ ‫لە‌نیشتمان کردووەو رۆژێک لەشکری بەعس‪،‬‬ ‫رۆژێکی دی لەش���کری تورکیا‌و ئێرانیان بۆ‬ ‫قواڵیی نیش���تمان دەعوەتک���ردووە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫تەنها بە‌هۆی ئەوەوەیە کە سەرنج‌و تێبینیان‬ ‫لەبارەی ئەم پرس���ەوە هەیە‪ ،‬کە پێیدەڵێن‬ ‫ریفراندۆم‪.‬‬ ‫پارتی‌و ئەوانەی لە‌ژێر هەژمونی سیاسەتی‬ ‫پارتیدان‪ ،‬پارتی‌و ئەوانەی لە‌نێو مەش���قی‬ ‫پرۆس���ەی بە‌پارتیبوون���دان‪ ،‬پارتییەکان‌و‬ ‫ئەوانەیشی وەک ئەوان بیردەکەنەوە‪ ،‬مافی‬ ‫خۆیانە‌و ئازادیش���ن لەوەی بانگەشە بۆ هەر‬ ‫پرسێک بکەن‪ ،‬کە پەیوەندی بە‌ژیانی حزبی‌و‬ ‫رێکخراوەیی‌و پەیوەندی پارتی بە‌ئۆرگانەکانی‬ ‫خۆی‌و هێزەکانی دیک���ەوە هەبێ‪ ،‬بەاڵم نە‬ ‫مافی ئەوەی���ان هەیە‌و نە دەب���ێ ئازادیش‬ ‫ب���ن لە‌س���ەپاندنی دید‌و بۆچوون���ی پارتی‬ ‫بەس���ەر ئەوانیدیک���ەی دەرەوەی خۆیاندا‪،‬‬ ‫ه���ەر وەکچۆن نابێ دەس���تکراوەو ئازادیش‬ ‫بن لە‌س���وکایەتی بەم دەزگا‌و دامەزراوانەی‪،‬‬ ‫ک���ە ه���ی ک���ۆی هاونیش���تمانیانن‪ ،‬نەک‬ ‫بە‌تەنها هی پارتی‪ .‬دەبێ ئەم پارادۆکس���ە‬ ‫هەڵبوەش���ێنرێتەوە‪ ،‬کاتێک تۆ دێیت لە‌رێی‬ ‫پەکخس���تنی دەزگایەک���ی نیش���تمانی کە‬ ‫بە‌دەنگی خەڵک پێکهێنراوە‪ ،‬س���ووکایەتی‬ ‫بە‌دەنگ���ی میللەت دەکەی‪ ،‬کەچی لەالیەکی‬ ‫دیکەوە داوای گەڕان���ەوە بۆ دەنگی خەڵک‬ ‫دەکەی بە‌ناوی پرسێکی نیشتمانی دیکەوە‪.‬‬ ‫نابێ هیچ پاس���اوێک رێگە نە بە‌پارتی‌و نە‬ ‫بە‌هیچ حزبێکی دیکەی چەکدار بدات‪ ،‬لە‌کاتی‬ ‫بوونی ملمالنێی سیاس���یدا‪ ،‬بیر لە‌بەزاندنی‬ ‫سنورە حەرامەکان بکاتەوە‪.‬‬ ‫لە‌هەر کوێیەکی دونیادا ئەگەر نوزەیەکی‬ ‫دیموکراسی‌و بڕوابوون بە‌ئازادی بوونی هەبێ‪،‬‬ ‫دەزانین کە پرسە نیش���تمانییەکان‪ ،‬پرسی‬ ‫کۆی هاونیش���تمانیانن‪ ،‬پرسی کۆی حزب‌و‬ ‫رێکخ���راو‌و توێژ‌و چین���ە کۆمەاڵیەتییەکانە‪،‬‬ ‫بۆی���ە لە‌رێی دەزگاکان���ی کاریگەریدانانەوە‬ ‫هەوڵ���دەدەن خەڵک هانب���دەن‌و کۆدەنگی‌و‬ ‫پشتگیری نیشتمانی بۆ کۆبکەنەوە‪ ،‬چونکە‬ ‫بەبێ بەش���داری‌و رازیکردن���ی زۆرینەیەکی‬ ‫گەورەی خەڵک‪ ،‬هیچ سیاسییەکی ژیر رێگە‬ ‫بەخۆی نادات پرس���ێکی چارەنوسس���ازی‬ ‫لە‌وێن���ەی بڕی���ار لە‌دیاریکردن���ی ماف���ی‬ ‫چارەنووسی سیاس���ی‪ ،‬بخاتە نێو ئەگەری‬ ‫دەنگی شکست‪ ،‬یان دەنگێکی سەرکەوتنی‬ ‫الوازەوە‪ .‬بۆی���ە زۆر گرنگە بەر لە‌پەنابردن‬ ‫ب���ۆ داواکردنی دەنگ لە‌خەڵک‪ ،‬لە‌نیگەرانی‌و‬ ‫ناڕەزایەتییەکان���ی خەڵ���ک تێگەیش���تبی‪،‬‬ ‫لە‌ماوەی دەس���ەاڵتی سیاس���یتدا‪ ،‬بەش���ی‬ ‫ئەوەن���دە ژی���ان‌و گوزەران���ی هاواڵتیان���ت‬ ‫باش���کردبێ لە‌رووت بێت داوای بەش���داری‬ ‫پرۆسەیەکی نیشتمانی لە‌وێنەی ریفراندۆمیان‬ ‫لێبکەی���ت‪ .‬کاتێ���ک ت���ۆ لە‌جێبەجێکردنی‬ ‫دادپ���ەروەری کۆمەاڵیەت���ی‪ ،‬پرینس���یپی‬ ‫هاواڵتیبوون‪ ،‬رێزگرتن لە‌ماف‌و ئازادییەکان‪،‬‬ ‫شکس���تت خواردب���ێ‌و نەتتوانیب���ێ بەپێی‬ ‫ئەو داهاتەی لە‌بەردەس���تتدا بووە خزمەت‬ ‫بە‌هاونیشتمانییەکانت بکەی‌و بەشێکی کەم‬ ‫لە‌خواستە گشتی‌و تایبەتییەکانیان بۆ دابین‬ ‫بکەیت‪ ،‬ئەی چۆن لەسەر بنەڕەتی پشتبەستن‬ ‫بە‌دەن���گ‌و پش���تیوانی ئەوان‪ ،‬پرس���ێکی‬ ‫نیش���تمانی دەخەیتە بەردەم چارەنوسێکی‬ ‫نادیارەوە‪ ،‬ئەمە لەالیەک‪ ،‬لەالیەکی دیکەوە‪،‬‬ ‫پرس���ی بەشداری‌و بەش���دارینەکردن لە‌هەر‬ ‫پرۆس���ەیەکی دیموکراس���ی بە‌دەنگدان بۆ‬ ‫پرسە نیشتمانیەکانیش���ەوە‪ ،‬پرسێکە ماف‬ ‫بە‌هەر ک���ەس‌و الیەنێکی سیاس���ی دەدات‬ ‫بەو پاس���اوانەی ک���ە هەیەت���ی‌و رەوایەتی‬ ‫بە‌بەش���دارینەکردنی دەدات‪ ،‬دەب���ێ رێزی‬ ‫لێبگیرێت‪ .‬پرس���ی دیموکراسی بریتی نییە‬ ‫لە‌پرسی منی هەمیشە راست‌و تۆی بەردەوام‬ ‫هەڵە‪ ،‬منی نیشتمانپەروەر‌و تۆی خۆفرۆش‪،‬‬ ‫تەنها لەبەرئەوەی ه���اوڕا نین‪ ،‬هاوڕانەبوون‬ ‫پرینسیپێکی بنچینەیی‌و رێزلێگیراوی ژیانی‬ ‫دیموکراسییە‪ .‬کاتێک پرسی نیشتمانی بەم‬ ‫ئاقارەدا رێگە دەبڕێ���ت‌و بەم تێزە نەزۆک‌و‬ ‫ترس���ناکە دەخوێنرێتەوە‪ ،‬دەبێ بزانین لە‌چ‬ ‫دۆخێکی نادیموکراس���ی‌و ترسناکدا دەژین‪،‬‬ ‫دەب���ێ بزانی���ن بۆش���ایی گ���ەورە لە‌ژیانی‬ ‫دیموکراسی‌و لە‌کایەی سیاسی‌و کۆمەاڵیەتیدا‬ ‫بوون���ی هەی���ە‪ ،‬دەبێ لە‌بری بەش���ینەوەی‬ ‫تۆمەت���ی ب���ازاڕی‌و تەخوی���ن‌و تەش���هیر‬ ‫بە‌ئەوانیدی جی���اواز لە‌خۆمان‪ ،‬بە‌دوای ئەم‬ ‫هۆکارانەدا بگەڕێین ک���ە خەڵکانێکی زۆری‬ ‫گەیاندۆت���ە ئاس���تی بێمتمانەی���ی نە تەنها‬ ‫بە‌کۆی پرۆسەی سیاس���ی لە‌باشور‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەم سیاسییانەش‪ ،‬کە گەرەکیانە بە‌تەنیشت‬ ‫درەختی ریفراندۆمەوە جارێکی دی سێبەری‬ ‫قورسی خۆیان لە‌وێنەی پاڵەوانی نیشتمانی‪،‬‬ ‫پیشانی هاونیشتمانیان بدەنەوە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫د‪ .‬سەردار موسا شەریف‬

‫دەرئەنجامی هەڵوەشاندنەوەی ئیمپراتوری‬ ‫عوسمانی نەك تەنیا ئاسایش‌و پێشكەوتنی‬ ‫ئاب���وری لەڕوژهەاڵت���ی ناوەڕاس���تدا دابین‬ ‫نەكرد‪ ،‬بەڵك���و بێ مافكردن‪ ،‬زوڵملێكردن‌و‬ ‫تەپەس���ەركردنی نەت���ەوەی ك���وردو‬ ‫دابەشكردنی بەسەر كومەڵێك دەوڵەت دور‬ ‫لەخواس���تی خۆیان‪ ،‬ئێمە دەتوانین پەنجە‬ ‫ئاراس���تی زلهێزەكان بكەین ك���ە تاوانبارن‬ ‫بەرامبەر بەكورد‪ .‬ئێس���تا دوای تێپەڕینی‬ ‫نێزیكەی س���ەد س���اڵ بەس���ەر نەخشەی‬ ‫نوێی رۆژهەاڵتی ناوەڕاس���ت‪ ،‬كاتی ئەوەیە‬ ‫كە واڵتە زلهێ���زەكان قەرەبوی گەلی كورد‬ ‫بكەن‪ ،‬ئەگەر بەكردەوەش پشتگیری لەمافی‬ ‫س���ەربەخۆی كورد ناك���ەن‪ ،‬دەم‌و زاریان‬ ‫بگرن‌و پشتگیری لەدەوڵەتە داگیركەرەكانی‬ ‫كودرستانیش نەکەن كاتێك پرسەكە دێتە‬ ‫سەر پرسی مافداری گەلی كورد‪ .‬كاتەكە بۆ‬ ‫جیه���ان‌و دەوڵەتانی زلهێزی جیهان گونجاو‬ ‫بێت یان ن���ا‪ ،‬ئەوان گەیش���تبنە ئارمانجە‬ ‫سەرەكییەكانی بەرژەوەندی نەتەوەیی خۆیان‬ ‫یان نا‪ ،‬ب���ۆ گەلی كورد بەتایبەتی هەرێمی‬ ‫كوردس���تان ئەمڕۆكە باش���ترین دەرفەتە‪.‬‬ ‫لەهەم���ان كاتی���ش كاتێكی گونج���اوە بۆ‬ ‫بڕیاردەرانی جیهان‪ ،‬نەتەوە یەكگرتوەكان‌و‬ ‫ئەوانەی لەماوەی سەدەی رابردو ئەكتەری‬ ‫س���ەرەكی داڕشتنی سیس���تەمی سیاسی‌و‬ ‫یاس���ای جیهانن‪ ،‬كە لەژێردەس���تی ئەوان‬ ‫كومەڵێ���ك پەیماننان���ەی وەك���و ماف���ی‬ ‫چارەی خۆنوسینی نەتەوەكان‪ ،‬بەیاننامە‪،‬‬ ‫پەیماننامە داڕێژراون‌و ڤاژوكراون سەبارەت‬ ‫بەماف���ی كەمەنەت���ەوەكان‪ ،‬نەتەوەكان���ی‬ ‫ژێردەست‌و كۆڵۆنیاڵكراو‪ ،‬بەئەركی خویان‬ ‫هەس���تن كە رێگە بەنەت���ەوەی كورد بدەن‬ ‫س���ەرەكیترین ماف���ی مرۆڤایەتی خوی كە‬ ‫دەنگدانە سەبارەت بەداهاتوی پێگەی خۆی‬ ‫رای ئازادانەی خۆی دەربرێت‪ .‬گشتپرس���ی‬ ‫هەرێمی كوردستان‌و پشتگیری جیهان لەم‬ ‫گشتپرسییە بەكەمایەتی دەرمانێك دەكرێت‬ ‫بەسەر برینێكی قوڵی مێژوی سەدساڵە كە‬ ‫لەجەستەی نەتەوەی كورددا كراوەو ئێستا‬ ‫دەرمان���ی ئ���ەم برینەش گشتپرس���ییە كە‬ ‫دەتوانێت ساڕێژی بكات‪.‬‬ ‫بۆی���ە جێگای داخە كە ئێس���تا دەبینین‬ ‫رێكخراوێكی وەكو نەتەوە یەكگرتوەكان كە‬ ‫یونامی لەعێراق نوێنەرایەتی دەكات‪ ،‬دەنگی‬ ‫خۆی بەرزكردۆتەوە كە‪ ‎‬دژی گشتپرسی گەلی‬ ‫كوردستان لەهەرێمی كوردستانن‌و هەروەها‬ ‫ب���ەوەش نەوەس���تاوە‪ ،‬بەڵكو پش���تگیری‬ ‫لەداگیركاری‌و سیاس���ەتی تەپەسەركردن‌و‬ ‫بێبەش���كردنی كورد لەماف���ی خۆی دەكات‬ ‫لەسەر دەستی دەوڵەتی عێراق‪ .‬گشتپرسی‬ ‫هەرێمی كوردس���تان دەب���و ببێتە بابەتێك‬ ‫ك���ە نەت���ەوە یەكگرتوەكان بەش���ێوەیكی‬ ‫ئەرێنی پێش���وازی لێبكات‪ ،‬ن���ەك لەپێناو‬ ‫پاراستنی جەس���تەی بریندارو بۆگەنكراوی‬ ‫دەوڵەتی عێراق‪ ،‬بەڵكو ئاوڕێكیش���ی لەالی‬ ‫دیكەی كێشەكەی وەردابا‪ ،‬ئەویش لەپێناو‬ ‫سەرڕاستكردنی هەڵەی مێژویی كە بەرامبەر‬ ‫بەكورد كراوە‪ ،‬واتە مافە س���ەرەتاییەكانی‬ ‫لەسەر دەس���تی رێكخراوێكی وەكو نەتەوە‬ ‫یەكگرتوەكان لێیزەوتكراون‪.‬‬ ‫لێرە‪ ،‬دەكرێت ئام���اژە بەهەندێك خاڵی‬ ‫باش���ی رێكخراوی نەت���ەوە یەكگرتوەكان‬ ‫بكرێت س���ەبارەت بەپاراس���تنی نەتەوەی‬ ‫ك���ورد لەهەرێم���ی كوردس���تان‪ ،‬ئەوی���ش‬ ‫كومەڵێ���ك بڕی���اری دوای راپەرین���ی‬ ‫س���اڵی‪ 1991‬وەكو بڕیارەكانی ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی نێونەتەوەیی(‪5‬ی نیسانی‪)1991‬‬ ‫‪ 688 UNSCR‬ك���ە پەیوەندی���دار ب���و‬ ‫بەپاراس���تنی كورد لەڕێگای دروستكردنی‬ ‫ناوچ���ەی دژەفڕی���ن لەباك���وری عێ���راق‪/‬‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ .‬ئەم هەنگاوەی نەتەوە‬ ‫یەكگرتوەكان بەدەستپێش���خەری هەندێك‬ ‫لەدەوڵەت���ە زلهێزەكانی وەكو فەرەنس���ا‪،‬‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬ئەڵمانی���او بەریتانیا‪‎،‬دەرگای بۆ‬ ‫بنیاتنانەوەی دەوڵەتداری كوردی رێكخست‬ ‫ك���ە‪‎‬دەرئەنجام���ی هەڵبژاردن���ی‪ 19‬مانگی‬ ‫ئایاری ‪ 1992‬پارلەمانی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ل���ە‪ 4‬مانگی ‪10‬ی ‪ 1992‬حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردس���تان دروس���تكراو ب���ەم ش���ێوەیە‬ ‫بنەماكان���ی دەس���ەاڵتی یاس���ادانان‌و‬ ‫جێبەجێك���ردن لەهەرێم���ی كوردس���تان‬ ‫دەس���تی پێكرد‪ ،‬كە لەدروستكردنی تۆڕی‬ ‫پەیوەن���دی نێودەوڵەتی‌و هەرێمایەتی هەتا‬ ‫رادەیەك سەركەوتنی بەدەستهێنا‪ .‎‬لەدوای‬ ‫پرۆسەی گۆڕینی سیستەمی سیاسی عێراق‬ ‫ساڵی‪ ‎2003‬بۆ كورد زۆر گرینگ بو‪‎‬بەشداری‬ ‫كارای هەبێ���ت لەداڕش���تن‌و رێكخس���تن‌و‬ ‫بەڕێوەبەرایەت���ی دەوڵەت���ی عێراقێ نوێ‪،‬‬

‫لەسەر بنەمای دەس���تورێكی پەسەندكراو‬ ‫ك���ە كومەڵێك مافی سیاس���ی‪ ،‬یاس���ایی‌و‬ ‫ئابوری بۆ هەرێمی كوردس���تان دەستەبەر‬ ‫كردبو‪ .‬بەاڵم هەڵس���وكەوتە پێچەوانەكانی‬ ‫بنەماكانی دەس���توری لەالی���ەن زورینەی‬ ‫شیعە كە سەرۆكایەتی حكومەتیان دەكردو‬ ‫‪"‎‬بایكوتكردنی سوننە"كان لەبەشداریكردن‬ ‫لەپروسەی سیاسی‌و دروستبونی تەسفیاتی‬ ‫مێژویی لەنابەینی ش���یعەو س���وننە‪ ،‬كورد‬ ‫ئێس���تا دوای لێكۆڵین���ەوە‪ ،‬بڕیاری ئەوەی‬ ‫داوە ك���ە نەبێ���ت بە‌بەش���ێك لەعێراقێك‬ ‫لەهەمو بنەماكانی یاسایی‌و دەستوری رۆژ‬ ‫لەدوای رۆژ زۆرتر پێشێل دەكرێن‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بەپێگ���ەی یاس���ایی ك���ورد‬ ‫لەدەس���توری عێ���راق‪ ،‬كۆمەڵێ���ك بڕگەی‬ ‫دەس���توری هەن كە ئەرك‌و مافداری‪ ،‬واتە‬ ‫جیاوازی نێوان "دەسەاڵتی" ناوەند‪ -‬هەرێم‌و‬ ‫پارێزگاكان دەكات‪ ،‬كە بەپێی دەقی یاسایی‬ ‫‪‎‎‬هەرێ���م خاوەنی دەس���ەاڵتی "یاس���ادانان‬ ‫(پارلەم���ان) جێبەجێكردن(حكوم���ەت)و‬ ‫دەسەاڵتی دادوەری(قەزایی) سەربەخۆیە"‬ ‫كە لەدەرەوەی دەس���توەردانی ناوەندییە‪.‬‬ ‫هەروەه���ا ‪ ‎‬پەیوەندی���دارە بەپرس���ی‬ ‫دیاركردن���ی س���نوری هەرێ���م واتە خاك‌و‬ ‫جوگرافییای كوردس���تان كۆمەلێك بڕگەی‬ ‫تایب���ەت بەئاس���اییكردنەوەی ناوچەکانی‬ ‫تەعریبك���راو ك���ە بەناكۆكی لەس���ەرەكان‬ ‫ناوزەد دەكرێن(ناوچە كوردس���تانییەكانی‬ ‫دەرەوەی هەرێم) بۆ دیاریكردنی چارەنوسی‬ ‫ناوچەكە لەڕوی مافداری‌و بەڕێوەبردن‪ ،‬كە‬ ‫كورد ئیدیع���ای موڵكدارێت���ی دەكات‪ ،‬كە بەوە دەكات كە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی‌و‬ ‫ل���ەڕوی بەلگەنامە مێژوییەكانیش���ەوە ئەم جیهانی بابەتگەلێكی جدی‌و مەترس���یداری‬ ‫راس���تییە س���ەلمێندراوە‪ .‬لەكاتی ئێستادا دیك���ە هەن كە رەنگە ه���ەر ئەم فاكتەرانە‬ ‫بەهۆی ش���ەڕی داعش‪ ،‬ئەم ناوچەیە بوەتە ببنە هوكارێكی مەترسیدار بو سەر پرۆسەی‬ ‫ئەم���ری واقیع‌و كەوتوەتە ژێر دەس���ەاڵت‌و گشتپرسی كوردستان‪ ،‬بەشێوەیەك دەبێت‬ ‫كونترۆڵی هەرێمی كوردستان‪ .‬زۆر گرینگە هەرێمی كوردستان هەڵسەنگاندنی جدی بو‬ ‫كە بەس���ودوەرگرتن لەهێزی لەشكەری ( ئەم بابەتانە بكات‪ ،‬ئەمە مانای ئەوە نایەت‬ ‫پێشمەرگە) رێگە نەدرێت كە هیچ هێزێكی كە لەجێبەجێكردنی گشتپرس���ی پەشیمان‬ ‫دیكە لەم ناوچەیە بێتە دروس���تكردن‪ ،‬یان بین‪ ،‬ن���ا‪ ،‬دەبێت ئی���رادە هەبێت‪ ،‬چونكە‬ ‫بونی هەبێت‪ ،‬ئەگەر ك���ورد دەیەوێت ئەم ئەمە بەش���ێكە لەئارمانجە س���ەرەكییەكە‪،‬‬ ‫دەرفەتە لەدەستنەدات‌و نەكەوێتە رەوشێك ن���ەك خەونبینین بەس���ەربەخۆیی‪ ،‬بەڵكو‬ ‫كە دەكرێت بەهی فەلەس���تین‌و ئیس���رائیل س���ەربەخۆیی ئارمانج���ی س���ەرەكییەو‬ ‫بێتە وێنەكردن سەبارەت بەپرسی خاك‪ ‎.‬دەبێت كاریش���ی ب���ۆ بكرێت‌و لەس���نوری‬ ‫بۆیە لەحاڵەتی هەرێم‪ ،‬كوردس���تانیبونی خ���ەون بێتە دەر لەپێناو بونی بە‌بەش���ێك‬ ‫ناوچەكە لەچوارچێوەی دەس���تورو سنوری لەستراتیژی سیاس���ی‌و گوتاری نەتەوەیی‬ ‫جوگرافی‪ ‎‬عێراق بەجیا پێناسە كراوەو هەر كورد‪‎ .‬لەكۆی گش���تی بەیان���ی دەوڵەتان‬ ‫‪‎‬ئەم پێناسەكردنەش فاكتەری بەهێزكردنی سەبارەت بەپرس���ی گشتپرسی كوردستان‬ ‫هەرێمی كوردس���تانە لەڕوی "س���ەروەری دەكرێت ئەم خوێندنەوەیەش���ی بۆ بكرێت‪،‬‬ ‫نەتەوەی���ی" ی���ەوە‪ .‬س���ەروەری لەپێناو كە دەڵێت"هەرێم لەگەڵ بەغدا كێشەكانی‬ ‫خاوەندارێت���ی كوردس���تان وەك���و خاك‌و بەڕێ���گای گفتوگ���ۆ" چارەس���ەربكات؟!‬ ‫دەسەاڵت وەكو هەرێمی كوردستان یانیش ئەم���ە بەواتای ئەوە نای���ەت كە دەوڵەتان‬ ‫كوردس���تانی داهاتو‪ ،‬پێویستی بەفاكتەری دژی س���ەربەخۆیی كوردس���تانن‪ .‬ن���ا‪،‬‬ ‫هێزی توند( وشك) هەیە‪‎‬لەپێناو سەپاندنی بەڵكو باش���ترین رێگا ئەوەیە كە لەپرسی‬ ‫دەسەاڵت‌و كردنەوەی بەئەمری واقیع وەكو دەرئەنجامی گشتپرس���ی‪ ،‬نابێت بڕیارێكی‬ ‫بەشێك لەس���نوری ‪‎‬جوگرافی كوردستان‪ .‬یەكالیەن���ە بدرێت‪ ،‬كە رەنگ���ە ببێتە هۆی‬ ‫یەكێك لەهەرە گرینگتری���ن بابەتەكان كە دەرئەنجامێكی ناگونج���او بۆ گەلی كورد‪،‬‬ ‫جێگای ئاماژەپێدانە بۆ ئەوەی س���ەروەری بەڵكو بەبونی دەرئەنجامی گشتپرسی‪ ،‬كورد‬ ‫نەتەوەی���ی‌و خاك���ی كوردس���تان لێ���رەدا وەرەقەیەكی "ش���ەرعی داخوازی" یەكانی‬ ‫بیس���ەلمێنێت‪ ،‬ئەویش بەپێی دەس���توری سیاس���ی لەناو دەس���تیدا دەبێت لەپێناو‬ ‫عێراق���ی س���اڵی‪ 2005‬رێگ���ە پێنەدان���ە دانوس���تاندنی نوێ لەگەڵ بەغ���دا لەپێناو‬ ‫بەهاتنەن���اوەوەی هێزی لەش���كەری عێراق مس���ۆگەركردنی ئارمانجەكانی س���ەرەكی‪.‬‬ ‫بو ناو س���نوری هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەڵكو بۆیە‪ ،‬لەم حاڵەتەدا بۆ كورد زور گرینگە كە‬ ‫تەنی���ا‪‎‬لەڕێگای دامەزراوە ش���ەرعییەكانی لەكاتی دانوستاندن لەگەڵ بەغدا سەقفێكی‬ ‫هەرێم���ەوە‪ ،‬كە پێویس���تی بەپەس���ەندی زەمەنی دیاریكراو دەستنیش���ان بكرێت بۆ‬ ‫پارلەمانە‪ ،‬كە نوێنەری راستەقینەو شەرعی كۆتاییهێنان بەكێشەی بەغدا‪ -‬هەولێر لەڕوی‬ ‫خەڵك���ی هەرێمی كوردس���تانە‪ .‬بۆیە ئەم سیاسییەوە‪ .‬ئەگەر لەم ماوەیەدا كێشەكان‬ ‫پێناسەكردنەو بەخشینی دەسەاڵت لەیاسای چارەسەرنەكران‪ ،‬ئەوا هەرێم مافی خویەتی‬ ‫دەس���توری عێراقی س���اڵی‪ ،2005‬جۆرێكە دەوڵەت���ی س���ەربەخۆی خ���ۆی یەكالیەنە‬ ‫لە"س���ەروەری نەتەوەیی" كە بەشێوەیەكی راگەیەنێ���ت بەبردنی پرس���ەكە بۆ دادگای‬ ‫راستەوخۆ كورد سەرپشکكراوە لەداهاتوشدا نێودەوڵەت���ی لەپێناو دانپیان���ان بەبڕیاری‬ ‫بڕیار لەسەر داهاتوی پێگەی سیاسی خۆی یەكالكەرەوەی سەربەخۆیی لەالیەن هەرێمی‬ ‫ب���دات‪ .‬بەتایبەتی دانپیانانی دەس���توری كوردس���تانەوە‪ .‬بەم شێوەیە بەدیاریكردنی‬ ‫م���ادەی‪ 175‬بڕگەی ‪ 5‬دەس���توری عێراق س���ەقفی زەمەنی‌و هەروەها بەسودوەرگرتن‬ ‫بە‪‎‬دەس���ەاڵتداری هەرێم‌و‪ ‎‬پەس���ەندی هەمو لەدادگای نێودەوڵەتی‪ ،‬پێگەی كورد لەسەر‬ ‫یاس���اكانی ماوەی ‪2003-1992‬ی پارلەمانی ئاستی نێودەوڵەتی زۆرتر شەرعییەتی خوی‬ ‫وەردەگرێت‌و دژایەتیكردنی س���ەربەخۆیی‬ ‫كوردستان دەكات‪.‎‬‬ ‫لەكۆتای���ی بەلێكدان���ەوە راگەیاندن���ی كوردستان زور الوازتر دەبێت‪ .‬ئەم راستییە‬ ‫دەوڵەتان���ی هەرێمایەت���ی‌و نێودەوڵەت���ی گرینگ���ەو س���ەركردایەتی كوردی���ش باش‬ ‫سەبارەت بەپرسی گشتپرسی گرینگە ئاماژە ئاگادارە كە بەغدا ئەو ش���وێنەیە لەئێستاو‬ ‫بەشێوازی داڕشتن‌و چوارچێوەی زمانەوانی لەداهات���ودا كێش���ەكان یەكالی���ی بكرێت‪،‬‬ ‫بەیان‌و بەالغەكانی دەوڵەتانە‪ ،‬بەتایبەتیش س���ەبارەت بە‪‎‬داهاتوی چارەنوس���ی كورد‪.‬‬ ‫توركیا‪ ،‬ك���ە زۆر نەرمیی���ان تێدایە‪ .‬بگرە هەروەها بەغدا لەداهاتوشدا دەبێتە بەشێك‬ ‫لەوەش زیات���ر ئاماژە بەم���ەش كراوە كە لەعومقی س���تراتیژی سیاسەتی دەرەوەی‬ ‫س���نورەكان داناخرێ���ن‪ .‬بوی���ە دەتوانین كوردس���تان هاوش���ێوەی توركیا‪ ،‬سوریاو‬ ‫وەكو س���ەرەتایەك ئەم خوێندنەوەیەی بۆ ئێران بەهۆی چەند بابەتێكی ستراتێژیك‌و‬ ‫زیادبكرێت‪‎،‬هەمو ئەم دەوڵەتانە لەموعاناتی جیوپولیتی���ك لەوانە بونی رێژەیەكی زۆری‬ ‫گەلی كورد تێدەگەن‌و رەنگە هەندێكیشیان كورد لەم دەوڵەتانە‪ ،‬پەیوەندی كولتوری‪/‬‬ ‫خۆیان بە‌بەرپرسیار ببینن بەوەی لەمێژوی دین���ی‪ ،‬پەیوەن���دی ئاب���وری دەوڵەت���ە‬ ‫سەد س���اڵی رابردو بەس���ەر گەلی كورددا ئاماژەپپێكراوەكان بەشێكی دانەبڕاوی ئەو‬ ‫هات���وە‪ .‬چونكە خۆیان بەش���ێك بون لەو دەرگایان���ەن كە كورد پێویس���تی پێیەتی‬ ‫هێزانەی كە بونەتە هۆی پێشێلكردنی مافی لەپێن���او دابینكردن���ی ئاسایش���ی ناوخۆو‬ ‫كورد‪ .‬هەروەها ئەم خوێندنەوەیەش ئاماژە دەرەكی‪.‬‬

‫جێگای داخە كە‬ ‫ئێستا دەبینین‬ ‫رێكخراوێكی وەكو‬ ‫نەتەوە یەكگرتوەكان‬ ‫كە یونامی لەعێراق‬ ‫نوێنەرایەتی دەكات‬ ‫دەنگی خۆی‬ ‫بەرزكردۆتەوە كە‪‎‬‬ ‫دژی گشتپرسی گەلی‬ ‫كوردستانن‬

‫کتێب‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫‪17‬‬

‫فادیم ‌ه ساهینداڵ‪ ،‬کوشتن‌و کاردانه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا‬ ‫ئا‪ :‬بێریڤان جەمال حەمەسەعید‬ ‫'فادیمه‌ ساهینداڵ‪ ،‬کوشتن‌و‬ ‫کاردانه‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا'‪ ،‬لە‌نووسینی‬ ‫'ئۆلف بروبێری‌و لە‌‌یف ئیریکسۆن'‌و‬ ‫وه‌رگێڕانی لە‌سویدییه‌وه "نوری‬ ‫که‌ریم"ە‪ ،‬یەکێکە لەو کۆمەڵە کتێبەی‬ ‫کە لەالیەن ناوەندی ڕۆشنبیریی‬ ‫ئەندێشەوە چاپ دەکرێت‌و باڵو‬ ‫دەکرێتەوە‪.‬‬

‫فادیــــمە تا‬ ‫حەز بکەیت‬ ‫نەبەز‌و جوان بوو‬ ‫بـــــەاڵم ئابڕووی‬ ‫خێزانەکەی‌و‬ ‫خزمەکانی‬ ‫خۆی بردبوو‬ ‫کەسوکاریشی‬ ‫ئێجگار زۆر‬ ‫بوون‪ .‬لەوانەیە‬ ‫سێ سەد کەس‬ ‫لە‌سوید‌و هەر زۆر‬ ‫زێتریش لە‌زێدی‬ ‫باوباپیرانی‪ .‬ئەوانە‬ ‫بێشمار بوون کە‬ ‫داوای گەڕانەوەی‬ ‫ئەم ئابڕوویەیان‬ ‫دەکرد‪ .‬ئەوە‬ ‫باوکی بوو کە‬ ‫دەستی چووە‬ ‫خوێناوییەوە‬ ‫بەاڵم ئەوە داوای‬ ‫گەلێک خەڵک بوو‬ ‫کە خوێناوەکەی‬ ‫بخورێتەوە‬

‫مه‌رگ����ی فادیمه‌‪ ،‬ه����ه‌ر تراجیدیای‬ ‫رۆمێو‌و جولێتی شکس����پیری س����ه‌ده‌ی‬ ‫ش����انزه‌هه‌م نییه‪ ،‬کە بە‌ته‌نیا ناکۆکی‌و‬ ‫ناته‌بای����ی نێ����وان دوو بنه‌ماڵه‌ی چینی‬ ‫جی����اوازی لە‌خۆگرتبێ����ت‪ ،‬کاره‌س����اتی‬ ‫ئه‌و‪ ،‬چیرۆکی دڵته‌زێن����ی ئه‌و‪ ،‬بەیەک‬ ‫نەگەیش����تنی دوو خۆشەویست نه‌بوو‪،‬‬ ‫بە‌‌ڵک����و بە‌ش����ەاڵڵ خوێنکردن����ی ئ����ەو‬ ‫بە‌دەستی باوکی لە‌‌م سه‌رده‌مه‌ نوێیه‌دا‪،‬‬ ‫کارەس����اتێک بوو لە‌کۆمەڵگای س����وید‬ ‫کەوت‌و لە‌سەرتاسەری جیهاندا دەنگی‬ ‫دای����ەوە‪ .‬درامای ئ����ه‌و‪ ،‬چیرۆکی تاکه‌‬ ‫ک����ه‌س‌و بنه‌ماڵەیەک نه‌بوو‪ ،‬ش����ۆکێک‬ ‫بو سیاس����ه‌تمه‌دارانی سویدی بە‌خه‌بە‌‌ر‬ ‫هێنایەوە‪ ،‬تا دان بەو ڕاستییەدا بنێن‪،‬‬ ‫که بە‌س����ه‌دان کچ‌و ژن����ی گه‌نجی وه‌کو‬ ‫فادیم����ە‪ ،‬لە‌‌ژێر هه‌ڕه‌ش����ه‌‌و مه‌ترس����ی‬ ‫ب����اوک‪ ،‬برا‪ ،‬مامدان‪ ،‬تا بکەونە خۆیان‌و‬ ‫پرس����ی ش����ەرف بە‌هەند وەربگرن‌و لەو‬ ‫پەیوەندەدا‪ ،‬چاو بە‌یاسا‌و ڕێساکانیاندا‬ ‫بخشێننەوە‪ .‬داستانی ئەوینی فادیمە بۆ‬ ‫کوڕێک ل����ە‌دەرەوەی بنەماڵە‌و پێداگری‬ ‫ئەو لەس����ەر ئەوەی خۆی بڕیار لەسەر‬ ‫ژیانی خ����ۆی دەدات‪ ،‬بەڕەی لەژێر پێی‬ ‫داب‌و نه‌ریتی خێڵه‌کییانه‌ی کوردەواری‬ ‫ده‌رهێنا‌و الیەنگرانی هزری پیاوساالری‬ ‫ش����ەرمەزار کرد‪ .‬فادیمە‪ ،‬نەک هەر ئەو‬ ‫"س����ۆزانی" نەبوو‪ ،‬وەک ئەوەی باوکی‬ ‫لەکات����ی پەالم����ار‌و تەقەلێکردنەکەیدا‬ ‫هاواری لێدەکات‪ ،‬بەڵکو کچێکی ئازاو‌و‬ ‫بوێر بوو‪ ،‬ده‌نگێک ب����وو ببووە‌ هێمای‬ ‫ئازادی‌و یه‌کسانی بە‌‌بێ لەبەرچاوگرتنی‬ ‫جێن����ده‌ر‪ ،‬ئایی����ن‌و ن����ه‌ژاد‪ .‬الیه‌نگری‬ ‫تێکەڵبوون‌و دژ بە‌په‌راویزخس����تن بوو‪.‬‬ ‫هه‌ر ئه‌و تاس����ه‌‌و بوێریه‌ی بوو بۆ ژیان‪،‬‬ ‫بووه هۆی لەدەستدانی ژیانی‪‌.‬بێگومان‬ ‫کوش����تنی فادیمه لە‌ئاکامی هه‌ڵچونێکی‬ ‫دەروونی یان دڵپیسیه‌وه‌ نەبوو‪ ،‬بەڵکو‬ ‫وەک باقی کوش����تنە ناموسییەکانی تر‪،‬‬ ‫پالنداڕێژراو بوو‪ ،‬کەسوکاری پێیهەڵساو‌و‬ ‫کۆمەاڵنی بەرینی کوردەواری پشتیوانیان‬ ‫لێکرد‪.‬‬ ‫'فادیم����ه‌ س����اهینداڵ‪ ،‬کوش����تن‌و‬ ‫کاردان����ه‌وه‌ی کۆمه‌ڵ����گا'‪ ،‬لە‌وەرگێڕانی‬ ‫'نوری کەریم'ــە لە‌زمانی س����ویدییەوە‪.‬‬ ‫ئەم کتێبە‌یەکێکە لەو زنجیرە کتێبانەی‬ ‫کە وەرگێڕ لەسەر پرسی یەکسانیخوازی‬ ‫ژن����ان کردوونی بە‌ک����وردی‪ ،‬کە بریتین‬ ‫لە‪ :‬کچانی خوا ـ����ـ جێراڵدین بروکس‪،‬‬ ‫گوڵێ����ک لە‌بیابانی ئه‌فریق����ا ــ واریس‬ ‫دیریه‪ ،‬زینده‌س����ووتێنراو ــ س����وعاد‪،‬‬ ‫بە‌‌ب����ێ کچه‌ک����ه‌م‪ ،‬هه‌رگیز ن����ا ــ بیتی‬ ‫مه‌حمودی‪ ،‬کچه س����ه‌ماکه‌ره‌کانی الهور‬ ‫ــ لویس براون‌و ئاف����رەت لەژێر ڕکێفی‬ ‫ئاینەکاندا ــ ئۆفێلیا بێنسۆن‌و جێریمی‬ ‫ستانگروم‪ .‬هەموو ئەم کتێبانە لە‌زمانی‬ ‫ئینگلیزیی����ەوە وەرگێڕدراون‌و ئاس����تی‬ ‫باڵوبوونەوەیان جیهانی بووە‪.‬‬ ‫بۆ ناس����اندنی 'فادیمه‌ ساهینداڵ‪،‬‬ ‫کوش����تن‌و کاردان����ه‌وه‌ی کۆمه‌ڵ����گا'‪،‬‬ ‫دەگەڕێم����ەوە ب����ۆ پێش����ەکی کتێبەکە‬ ‫وەرگێڕدراوەک����ە‪ ،‬ک����ە وەرگێ����ڕ‬ ‫نووسیویەتی‪.‬‬ ‫ڕۆژی بیست‌و دووی کانوونی دووەمی‬ ‫‪ ،2002‬بۆ من وەک هەر ڕۆژێکی ئاسایی‬ ‫وا ب����وو‪ .‬بەیانی زوو کاتژمێری ش����ەش‬ ‫چووبووم����ە دەرەوە ب����ۆ کار‌و چواری‬ ‫ئێوارێ����ش‪ ،‬خۆم گەیان����دە قوتابخانەی‬ ‫بنەڕەتی کچەکەم بۆئەوەی لەگەڵ خۆم‬ ‫بیبەمە ماڵەوە‪ .‬هەر وەکو ئێوارانی تر‪،‬‬ ‫تەلەفیزیۆنم داگیرساند‌و پێکەوە بە‌دیار کەسێکی نەناس نەبوو بۆ کۆمەڵگاکە‪،‬‬ ‫بەرنامەی مندااڵنەوە دانیشتین‪ .‬زەنگی وەک ه����ەزاران قوربانی تری کوش����تنی‬ ‫تەلەف����ون لێیدا‪ ،‬چووم بۆ وەاڵمدانەوە‌و نامووس����ی‪ ،‬کە تەنیا ناوێ����ک یان ناو‌و‬ ‫گفتوگۆ درێژەی کێش����ا‪ .‬لەپڕ کچەکەم وێنەیەکن ئەگەر ناونیشانێکیان هەبێت‪.‬‬ ‫ه����اواری لێکردم بچم بۆ الی‪ .‬ئەوەندەی فادیمە خەباتگێڕێکی نەبەزی لێهاتووی‬ ‫نەب����رد ئەو هات ب����ۆ الم‪ ،‬بەچاوانی پڕ س����ەنگەری پێش����ەوەی بەرابەرخوازی‬ ‫فرمێسک‌و قورگی پڕگریانەوە‪ ،‬شتێکی بوو‪ ،‬دەنگ����ی ناڕەزایەتی هەزاران کچی‬ ‫پێوت����م تێینەگەیش����تم‪ .‬زۆر ترس����ام‌و پەنابەر بوو‪ ،‬کە بەدەس����ت دابونەریتی‬ ‫پێموت چی بووە‪ ،‬دیس����انەوە قسەکەی نامووسپەرس����تییەوە دەناڵێنن‪ .‬لەدژی‬ ‫بۆ دووبارە کردمەوە‪" ،‬فادیمە بەدەستی ئەم نایەکس����انییە‪ ،‬پڕ بەدەنگی زواڵڵی‬ ‫باوکی کوژراوە"‪ .‬لەگەڵ ئەوەی هەواڵێکی لەناو پەرلەماندا هاواری کرد‪ ،‬ڕۆیش����تە‬ ‫پڕکارەس����ات بوو‪ ،‬بەاڵم پێمسەیر بوو‪ ،‬ب����ەردەم کامێ����رای تەلەفیزیۆن����ەکان‪،‬‬ ‫منداڵێکی تەمەن هەشت ساڵە‪ ،‬فادیمە مایکی ڕادیۆکانی بەدەستەوە گرت‌و کەم‬ ‫لە‌کوێوە دەناسێت‌و بۆ دەبێت پەیوەندی ڕۆژنامە‌و گۆڤار نەما‪ ،‬چەند الپەڕەیەکی‬ ‫تێیدا ڕەش����نەکاتەوە‪ .‬کوشتنەکەش����ی‬ ‫بە‌خۆی‌و منەوە هەبێت‪.‬‬ ‫کوش����تنی فادیمە ساهینداڵ‪ ،‬بوو ئ����ەم چاالکییانەی بەو پ����ەڕی گەیاند‪،‬‬ ‫بە‌هەواڵ����ی یەکەمی تەواوی کەناڵەکانی کاردان����ەوە بەرامبەر ئ����ەم تراجیدیایە‪،‬‬ ‫تەلەفیزیۆنی سوید‌و پاش هەواڵەکانیش سنووری سویدی بەزاند‌و بوو بە‌هەوڵێکی‬ ‫قس����ەوباس هەر لەسەر ئەم تاوانە بوو‪ .‬جیهانی‪ .‬فادیمە ئێستا بووە بە‌سیمبولی‬ ‫کوش����تنی کچێک لەالی����ەن باوکییەوە‪ ،‬ناڕەزایەت����ی‌و هەموو س����اڵێک لە‌یادی‬ ‫لەپەیوەند بە‌کێش����ەیەکی نامووس����یدا‪ ،‬کوشتنیدا‪ ،‬لەگەڵ ناڕەزایەتی دەربڕین‪،‬‬ ‫لە‌ناو کۆمەڵگایەک����دا کە مافی مرۆڤ‌و ئەم چاالکییانە لە‌ئاستێکی سەراسەری‌و‬ ‫مرۆڤدۆس����تی بەهەن����د وەردەگیرێ����ت‌و بااڵتردا بەڕێ����وە دەبرێن‪ .‬لەبەرامبەردا‪،‬‬ ‫ویس����تی بەرابەرخ����وازی لە‌ئاس����تێکی زۆرب����ەی ڕەوەن����دی کوردی لە‌س����وید‪،‬‬ ‫بەرزدای����ە‪ ،‬هەت����ا بە‌ب����ەراورد بە‌باقی بەدەستپێشخەری فیدراسیۆنی کۆمەڵە‬ ‫واڵتانی ئەوروپا‪ ،‬بە‌کارەساتێکی ئاسایی کوردییەکان (ڕێکخراوێکی فەرهەنگییە‪،‬‬ ‫چاوی لێناکرێت‪ .‬لەگەڵ ئەوەش فادیمە کە نوێنەران‌و الیەنگرانی پارت‌و ڕێکخراوە‬

‫بەش����داریم کرد‪ .‬گوێم دەگرت لە‌وتاری‬ ‫وەزیری هاوپەیوەستی بەم بۆنەوە‪ ،‬لەپڕ‬ ‫چاوم بە‌کچێک کەوت کە بۆم نائاش����نا‬ ‫نەبوو‪ ،‬زۆرم لە‌خۆم کرد تا ناس����یمەوە‪،‬‬ ‫سونگوڵی خوشکی فادیمە بوو‪ ،‬کە نزیک‬ ‫دە س����اڵ لەوەوپێش دەب����وو لە‌دادگادا‬ ‫بینیبووم‪ ،‬ڕووبەڕوو‌و چاوبەچاو بەرامبەر‬ ‫بکوژی خوش����کەکەی‪ ،‬ڕەحیمی باوکی‪،‬‬ ‫لەنێ����وان پارێزەری بەرگری‪ ،‬کە یەکێک‬ ‫لە‌نووس����ەرانی ئەم کتێب����ە‌و پارێزەری‬ ‫گشتی دانیشتبوو‪ .‬تەواو ژاکاو‌و لە‌پەلوپۆ‬ ‫کەوتبوو‪ ،‬بەاڵم لە‌گورگێکی بریندارکراو‬ ‫دەچ����وو‪ ،‬کە ب����ەو پ����ەڕی دڕندەییەوە‬ ‫پەالمار دەدا‪ ،‬لەدژی باوکی سەرشکستە‬ ‫ش����ایەتی دەدا‪ .‬لە‌قوواڵی����ی دەروون����ی‬ ‫خۆم����دا ب����ووم‪ ،‬ژنێک کە تا ئاس����تێک‬ ‫بە‌یەکتری ئاشنا بووین‌و لە‌کۆبوونەوەی‬ ‫ژناندا بینیبووم‪ ،‬بە‌چرپە پرس����یارێکی‬ ‫لێکردم‪" ،‬ئەگەر خەڵک لە‌کوردس����تاندا‪،‬‬ ‫بۆ هەر قوربانییەکی کوشتنی نامووسی‬ ‫پەیکەرێک دروس����تبکات‪ ،‬ئاخۆ دەبێت‬ ‫چەن����د دان����ە دابتاش����ێت؟" ماوەیەکی‬ ‫ویس����ت تا وەاڵمم دای����ەوە‪" ،‬ئەو پەڕی‬ ‫یەک یان دوو دانە"‪" .‬مەبەستت ئەوەیە‬ ‫کە لەهەر مەیدان‌و چوارڕێگایەکدا"‪ ،‬ژنە‬ ‫هاوڕێکەم وتی‪ " .‬نا‪ ،‬مەبەس����تم لە‌هەر‬ ‫چ����وار پارچەکەی کوردس����تانە‪ .‬ئەگەر‬ ‫هات����وو دەس����ەاڵت لە‌کۆمەڵ����گادا‪ ،‬ژن‬ ‫لە‌مەیدانەکان����ی سیاس����ی‌و کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەدەر نەکات‪ ،‬هەر ڕۆژە یاسا‌و ڕێسایەک‬ ‫دەرنەکات بۆ هێشتنەوەی ژێردەستەیی‬ ‫ئافرەتان‪ ،‬شەو‌و ڕۆژ مەالی مزگەوتەکان‬ ‫بەرنەداتە گیانی کچان‪ ،‬بکوژانی کوشتنی‬ ‫نامووسی لەجیاتی دەستخۆشی‌و بەڵگە‬ ‫هۆنینەوە بۆیان‪ ،‬لە‌چواردیواری زینداندا‬ ‫حوکمی هەمیش����ەیییان ب����ۆ دەربکات‪،‬‬ ‫خەڵکانێک����ی وەک ئەمانە دێنە ئاراوە‪،‬‬ ‫کە هەر ڕۆژەی بەشێوەیەک لەبەرامبەر‬ ‫نایەکس����انیدا دەوەستنەوە‪ ،‬ئیتر ئەوسا‬ ‫کێ دەوێرێت ژنکوژی بکات"‪.‬‬ ‫تەواوی ئەوەی لێرەدا دەیخوێنیتەوە‪،‬‬ ‫کاردان����ەوەی ناڕەزایەت����ی کۆمەڵ����گای‬ ‫س����ویدە بەرامبەر بە‌کوش����تنی فادیمە‬ ‫ساهینداڵ‪ .‬مەبەستی منیش لە‌وەرگێڕانی‬ ‫ئەم کتێبە‌بۆ س����ەر زمانی کوردی هەر‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬چونکو پێموایە لە‌کوردستاندا‪،‬‬ ‫ئەو خێزانانەی کە دەس����تیان دەچێتە‬ ‫خوێناوی کچەکانیانەوە‪ ،‬زۆر دەگمەنن‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم زۆرب����ەی ه����ەرە زۆری خەڵک‪،‬‬ ‫بە‌قبووڵک����ردن‌و ڕەزایەتدان کاردانەوەی‬ ‫خۆیان پیش����اندەدەن‪ .‬لەم پەیوەندەدا‪،‬‬ ‫لە‌س����اڵی ‪2012‬دا‪ ،‬ماریان����ە س����پانەر‬ ‫لە‌مێزگردی ئافتۆنبالدت دەنووس����ێت‪:‬‬ ‫"فادیــــمە تا حەز بکەیت‪ ،‬نەبەز‌و جوان‬ ‫ب����وو‪ .‬بـــــەاڵم ئاب����ڕووی خێزانەکەی‌و‬ ‫خزمەکانی خۆی بردبوو‪ .‬کەسوکاریشی‬ ‫ئێجگار زۆر بوون‪ .‬لەوانەیە س����ێ سەد‬ ‫کەس لە‌سوید‌و هەر زۆر زێتریش لە‌زێدی‬ ‫باوباپیرانی‪ .‬ئەوانە بێش����مار بوون کە‬ ‫داوای گەڕان����ەوەی ئ����ەم ئابڕوویەی����ان‬ ‫دەک����رد‪ .‬ئەوە باوکی بوو کە دەس����تی‬ ‫چووە خوێناویی����ەوە‪ .‬بەاڵم ئەوە داوای‬ ‫گەلێ����ک خەڵک بوو‪ ،‬ک����ە خوێناوەکەی‬ ‫بخورێتەوە"‪.‬‬

‫سیاس����ییەکانی هەر چ����وار پارچەکەی‬ ‫کوردستانی تێدایە)‪ ،‬سەرسەختانە دژی‬ ‫ئەم چاالکییانە دەوەستنەوە‌و بەتایبەتی‬ ‫لە‌کاتی کوشتنەکەیدا‪ ،‬فادیمەیان تاوانبار‬ ‫کرد بەوەی پێی لە‌ب����ەڕەی دابونەریتی‬ ‫ک����وردەواری زێتر ڕاکێش����اوە‪ ،‬حەیای‬ ‫کوردی بردووە‌و ‪ ....‬ئەم کێشمەکێشە‬ ‫تاکو ئیمڕۆ بەردەوام����ە‪ .‬چاالکییەکانی‬ ‫فادیم����ە‪ ،‬کوش����تنەکەی‌و دادگایییەک‬ ‫ک����ە بەدوای����دا ه����ات‪ ،‬کاریگەرییەکی‬ ‫هەمەالیەنەی داناوە لەس����ەر کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫ئەگ����ەر لەالی����ەک ئاس����تی ئاگاه����ی‌و‬ ‫هەڵوێستی سیاسی لەسەر ئەم کێشەیە‬ ‫بەرز کردەوە‪ ،‬ئ����ەوا لەبەرامبەردا ڕووی‬ ‫ڕاس����تەقینەی دابونەریتی پیاوساالری‬ ‫لەنێو بەش����ێکی بەرفراوان����ی ڕەوەندی‬ ‫کوردیدا هەڵماڵ����ی‌و تەکنیکێکی تازەی‬ ‫ژنکوژی هێنایەکای����ەوە بەناوی 'کچانی‬ ‫باڵکۆنی'‪.1‬‬ ‫دە س����اڵ دواتر‪ ،‬کچەکەم چوو بۆ‬ ‫هەمان کۆلێژ‌و هەم����ان زانکۆی فادیمە‬ ‫س����اهینداڵ لە‌ئوستەرش����ۆند‪ .‬لە‌یەکەم‬ ‫ڕۆژی چوونیدا بۆ کۆلیژەکە لەگەڵ باقی‬ ‫خوێنکاران����ی قبووڵکراو‪ ،‬لەالیەن ڕاگر‌و‬ ‫مامۆس����تایانەوە گەشتێکیان پێدەکرێت‬ ‫بەناو کولێژەکەدا بۆ ناساندنی‪ .‬کاتێک کە‬ ‫خۆیان دەکەن بە‌یەکێک لە‌ساڵۆنەکانی‬

‫وانەخوێندندا‪ ،‬ڕاگرەکە ڕوو بە‌قوتابیان‬ ‫دەڵێ����ت‪" ،‬ئەمە ئ����ەو س����اڵۆنەیە کە‬ ‫فادیمە س����اهینداڵ دوا وەرزی خوێندنی‬ ‫تێیدا خوێن����دووە"‪ .‬وەک کچەکەم بۆی‬ ‫گێڕامەوە‪" ،‬لەپڕ بێدەنگی باڵی کێش����ا‬ ‫بەسەر هەمووماندا‪ ،‬بزە‌و خەندەی سەر‬ ‫لێوان جێگ����ەی دا بە‌داخێک����ی قووڵ‪،‬‬ ‫ک����ە لە‌ڕووخس����اری هاوپۆلەکانمدا بۆم‬ ‫دەرکەوت‪ ،‬فادیمە لە‌دڵی هەر هەموواندا‬ ‫کەسایەتییەکی نەمرە"‪.‬‬ ‫بەبۆنەی هاتنە پێشەوەی یادی دە‬ ‫ساڵەی کوشتنەکەی‪ ،‬هەواڵی داتاشینی‬ ‫پەیک����ەری فادیمە لەالیەن ش����ارەوانی‬ ‫شاری ئۆپساالی نیشینگەی فادیمەوە‪،‬‬ ‫باڵو بۆوە‪ .‬ب����وو بە‌هەراوهوریا‌و دەنگی‬ ‫ناڕەزایەتی نامووسپەرس����تان بەرز بۆوە‬ ‫بەوەی‪" ،‬کە دروس����تکردنی پەیکەر بۆ‬ ‫کچێکی کوردی کۆژراو بەدەستی باوکی‪،‬‬ ‫مایەی ش����ەرمەزارییە بۆ ئێمەی کورد"‪.‬‬ ‫نوێنەرانی شارەوانی ڕێکوڕەوان وەاڵمیان‬ ‫دانەوە‪ ،‬ک����ە "بەڵێ‪ ،‬ئێم����ە بۆ ئۆلوف‬ ‫پاڵم����ە‪ 2‬پەیکەرمان دروس����تکردووە‌و‬ ‫ب����ۆ فادیم����ەش دروس����تی دەکەی����ن‪.‬‬ ‫بەڵێ‪ ،‬ئەمە ڕس����وایییە بۆ دابونەریتی‬ ‫نامووسپەرستی‌و پارێزەرانی"‪.‬‬ ‫لە‌مەڕاس����یمی پەردەالدان لەسەر‬ ‫پەیکەری فادیمە‪ ،‬لەگەڵ سەدان کەس‬

‫‪ .1‬کچانی باڵکۆن‪ :‬تەکنیکێکی تازه‌ی‬ ‫کچکوشتنه‌‪ ،‬هه‌ر وه‌کو تەکنیکی په‌ره‌مێز‬ ‫ته‌قینه‌وه‌کانی کوردستان یان بە‌‌سه‌ردا‬ ‫کەوتنه‌ ناو ته‌نووره‌وه‌ لە‌فه‌لە‌‌ستین‪ .‬ئه‌م‬ ‫ش����ێوه‌ تازه‌یه‌ لە‌داهێنان����ی په‌نابە‌‌رانی‬ ‫دانیشتووی س����ویده‌‪ .‬لە‌‌م ش����ێوه‌یه‌دا‬ ‫کچان����ی بە‌‌س����زمان‪" ،‬هه‌ر لە‌‌خ����ۆوه"‌‬ ‫لە‌باڵکۆن����ی خان����ووه‌ نهۆمییه‌کانیانه‌وه‌‬ ‫ده‌که‌ونه‌ خواره‌وه‌‌و گیانیان ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫الیه‌نی "ئه‌رێنی" ئ����ه‌م داهێنانە تازه‌یه‌‬ ‫ئه‌وه‌ی����ه‪ ‌،‬ک����ه‌ پۆلیس چه‌ن����د گومانی‬ ‫هه‌بێت لەس����ەر ئەوەی‌ ئه‌م کوش����تنه‌‬ ‫پالنداڕێژراوه‪ ‌،‬بە‌‌اڵم زۆر س����ەختە بۆی‬ ‫بتوانێ����ت بیس����ەلمێنێت‪ ،‬بە‌‌پێچه‌وانه‌ی‬ ‫کوشتنی کوردییه‌وه‌‌ بۆ نموونه‌ (ئه‌گه‌ر‬ ‫واژه‌ی میدیای س����وید ب����ە‌‌کار بە‌ێنین‪،‬‬ ‫لە‌‌ئاکام����ی زۆر دووباره‌بوون����ه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫دیارده‌یه‌ لە‌‌ناو په‌نابە‌‌رانی کورددا)‪ ،‬که‌‬ ‫تێیدا کوشتنه‌که‌ بە‌‌ئاشکرا پالنداڕیژراوه‌‌و‬ ‫بکوژ بە‌‌پێی خۆی ده‌چێت بۆ الی پۆلیس‬ ‫ی����ان پۆلیس ئەو زەحمەتە دەکێش����ت‬ ‫ده‌چێت بۆ الی‪.‬‬ ‫‪ .2‬ئۆلۆف پاڵمە ‪:Olof Palme‬‬ ‫(‪ 1927‬ـ����ـ ‪ )1968‬س����ەرکردەیەکی‬ ‫سیاسی سویدی بووە‪ ،‬سەرۆکی پارتی‬ ‫سوس����یال دەیموکرات����ی س����وید بووە‬ ‫لە‌ساڵی ‪1968‬وە‪ .‬لە‌نێوان ساڵی ‪1969‬‬ ‫ــ ‪‌1976‬و ‪ 1982‬تا ڕۆژی کوشتنەکەی‬ ‫لە‌ساڵی ‪1986‬دا‪ ،‬سەرۆکوەزیرانی سوید‬ ‫بووە‪ .‬یەکێ����ک بووە لە‌بەش����داربوونی‬ ‫ناڕەزایەت����ی دژی کوش����تاری ئەمریکا‬ ‫لە‌ڤێتنام‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫"شه‌ش پرسیار ‌ی بایه‌لۆج ‌ی‬ ‫له‌واڵتێك ‌ی بیانیه‌و‌ه وه‌رگیراوه‌"‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫سیستمی‬ ‫پەوەردە‌و هەستی‬ ‫نیشتامنپەروەرێتی‬

‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬

‫سروە نوری ئەزیز‬

‫جگه‌له‌ خوێندكاران‌و قوتابیانی‌ پۆلی‌ دوانزده‌ی‌‬ ‫ئاماده‌یی‌‪ ،‬سه‌رپه‌رشتیارانو مامۆستایانیش‬ ‫سه‌رنجیان له‌سه‌ر پرسیاره‌كانی‌ به‌كالۆری‌ وانه‌ی‌‬ ‫زینده‌وه‌رزانی‌ هه‌یه‌‪ ،‬مامۆستایه‌ك ده‌ڵێت "شه‌ش‬ ‫پرسیاری واڵتێكی‌ بیانی‌ تێدابو‪ ،‬ده‌قی‌ پرسیاره‌‬ ‫ئینگلزیه‌كه‌ی‌ ئه‌و واڵته‌م الیه‌ به‌وه‌رگێڕانێكی‌‬ ‫ناته‌واو"‪.‬‬ ‫پ���اراو ڕۆژی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌ی‌ بایه‌لۆج��� ‌ی‬ ‫به‌خۆش���حاڵییه‌وه‌ ب���ه‌ره‌و هۆڵ���ی‌ تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫به‌ڕێده‌كه‌وێ���ت ئ���ه‌و له‌گ���ه‌ڵ ئ���ه‌وه‌ی‌ وه‌ك ه���ه‌ر‬ ‫خوێندكارێكی‌ ت���ر ترس‌و دودڵی‌ زۆری‌ هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ دڵنیایی‌ پێده‌به‌خشێت ته‌رخانكردنی‌ كاتێكی‌‬ ‫زۆره‌ ب���ۆ كۆشش���كردن "جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌ به‌هۆی‌ ئه‌و‬ ‫بارودۆخه‌ش���ه‌وه‌ ناچار مامۆستای‌ تایبه‌تیشم گرت‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ پرسیاره‌كان له‌ئاستی‌ چاوه‌ڕوانیمدا‬ ‫نه‌بو‪ ،‬واچومه‌ تاقیكردنه‌وه‌ هیچم هه‌ڵه‌ نه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌وه‌اڵمی‌ چه‌ند پرسیارێك دڵنیانیم‪ ،‬چونكه‌ یه‌ك دو‬ ‫پرسیار هه‌ستت ئه‌كرد زیاتر له‌دانه‌یه‌كی‌ بۆ ئه‌بێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌ترسم نازانم چه‌ند ئه‌هێنم"‬ ‫دڵشاد بابانی‌ كه‌ مامۆستای‌ وانه‌ی‌ زینده‌وه‌رزانییه‌‬ ‫باس له‌خاڵه‌ باشه‌كانی‌ پرسیاری‌ ئه‌و وانه‌یه‌ ده‌كات‬ ‫" هه‌رچه‌نده‌ یه‌كس���انی‌ ته‌واو نه‌بو له‌دابه‌شكردنی‌‬ ‫پرس���یاره‌كاندا‪ ،‬ب���ه‌اڵم تاڕاده‌ی���ه‌ك ب���ۆ ئاس���ته‌‬ ‫جیاوازه‌كانی‌ قورس‌و ناوه‌ندو ئاس���ان بو‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بونی‌ پرسیاری‌ فكری‌‌و بیركردنه‌وه‌ی‌ ورد هه‌رچه‌نده‌‬ ‫ئه‌مه‌ ب���ۆ خوێندكار كه‌مێك قورس���ه‌‪ ،‬به‌اڵم وایان‬ ‫لێده‌كات به‌ته‌ركیزێكی‌ ته‌واوه‌وه‌ بابه‌ته‌كان بخوێنن‌و‬ ‫گرنگی‌ به‌تێگه‌یشتن زیاتر بدات نه‌ك له‌به‌ركردن"‬ ‫دڵش���اد بابانی‌ ب���اوه‌ڕی‌ وایه‌ چه‌ند پرس���یارێك‬ ‫وه‌رگی���راوه‌و ئ���ه‌و ده‌قی‌ پرس���یاره‌ ئینگلیزیه‌كه‌ی‌‬ ‫الی���ه‌ "پرس���یاره‌كان الیه‌ن���ی‌ خراپیش���یان هه‌بوه‌‬ ‫له‌وانه‌ بونی‌ وه‌اڵمی‌ لێكچو له‌پرس���یاره‌كاندا یاخود‬ ‫وه‌اڵم���ی‌ نزیك له‌یه‌ك كه‌تاڕاده‌ی���ه‌ك بۆ خوێندكار‬ ‫مایه‌ی‌ س���ه‌ر لێتیكچونه‌و خراپی‌ كوالێتی‌و بێڕه‌نگی‌‬ ‫وێنه‌كان‪ ،‬هه‌روه‌ها وێنه‌ی‌ زۆر گرنگترو ڕونتر هه‌بون‬ ‫به‌به‌راورد له‌وانه‌ی‌ كه‌ له‌ پرسیاره‌كاندا هاتبونه‌وه‌‪،‬‬ ‫جگه‌له‌نایه‌كسانی‌ دابه‌شكردنی‌ پرسیاره‌كان به‌سه‌ر‬ ‫به‌نده‌كان���دا كه‌گرنگ���ی‌ زیات���ر به‌كۆرس���ی‌ دووه‌م‬ ‫درابوو ئه‌مه‌ش له‌گه‌ڵ دۆخی‌ خوێندنی‌ ئه‌مس���اڵدا‬ ‫نه‌ده‌گونج���او‪ ،‬له‌به‌رچاونه‌گرتنی‌ دۆخی‌ خوێندكاران‬ ‫له‌مس���اڵدا له‌ ڕوی‌ خراپی‌ ب���اری‌ ئابوری‌‌و ده‌رونی‌‌و‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌ ده‌بوایه‌ ئه‌م س���اڵ به‌و ماوه‌ كه‌مه‌ی‌‬ ‫خوێندویان���ه‌ پرس���یاره‌كانیش له‌و ئاس���ته‌دابوه‌‪،‬‬ ‫هێنانه‌وه‌ی‌ پرس���یاری‌ واڵتانی‌ بیانی‌ به‌ده‌قاو ده‌ق‬ ‫به‌وه‌رگێڕانێك���ی‌ ناته‌واوه‌ كه‌ ش���ه‌ش پرس���یاری‬ ‫واڵتێكی‌ بیانی‌ تێدابو‪ ،‬ده‌قی‌ پرسیاره‌ ئینگلزیه‌كه‌ی‌‬

‫هۆڵی تاقیکردنەوە‬ ‫ئه‌و واڵته‌م الیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و مامۆستایه‌ به‌ پێویس���تی‌ ده‌زانێت "پرسیار‬ ‫گش���تگیربێت‌و به‌یه‌كس���انی‌ به‌س���ه‌ر به‌نده‌كان دا‬ ‫دابه‌ش بكرێت‌و ده‌ربڕینی‌ زانس���تی‌ س���اده‌و ئاسان‬ ‫بێت‌و وێنه‌كان به‌كوالێتی‌‌و ڕه‌نگی‌ باش بێت‌و پشت‬ ‫به‌ئه‌زمونی‌ مامۆس���تایانی‌ شاره‌زا ببه‌سترێت‌و سود‬ ‫له‌تێبینیه‌كانیان وه‌ربگرێت بۆئه‌وه‌ی‌ س���اڵی‌ داهاتو‬ ‫هه‌م���ان هه‌ڵه‌دوباره‌نه‌كرێته‌وه‌ هه‌ربۆیه‌ پێنش���یار‬ ‫ده‌كه‌م ك���ه‌ وه‌زاره‌تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ دوای‌ ته‌واوبونی‌‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌كان كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ فراوان ڕێك بخات‬ ‫بۆ هه‌م���و بابه‌ته‌كان هه‌ر یه‌كه‌ به‌جی���ا بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫تێبینیه‌كانی���ان بده‌ن���ه‌ وه‌زاره‌ت بۆ باش���تركردنی‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان تا له‌س���ودی‌ خوێندكاران كۆتایی‌‬ ‫پێ بێت‪ ،‬چونكه‌ خوێندكار س���ه‌نته‌ری‌ كاكردنه‌ له‌‬ ‫په‌روه‌رده‌دا پێویسته‌ گرنگی‌ تایبه‌تیان پێدرێت"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ردا دڵش���اد عومه‌ر‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‌ گشتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ی‌ س���لێمانی‌ له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ ده‌ڵێت "هه‌ر‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك له‌ تاقیكردنه‌وه‌كاندا بێت یان دو وه‌اڵمی‌ بۆ‬ ‫ببێت ئه‌وه‌ له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ خوێندكاراندایه‌ هه‌موشی‌‬ ‫چاك ئه‌كرێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر پرسیارێك هه‌ڵه‌بێت ئه‌وا‬ ‫هه‌ر چۆن وه‌اڵم بداته‌وه‌ ئه‌وا هه‌ر به‌ڕاست دائه‌نرێت‪،‬‬

‫بۆیه‌ ئه‌بێت خوێندكار حه‌زبكات كه‌ پرسیار هه‌ڵه‌ی‌‬ ‫تیا بێت‪ ،‬چونكه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندییانه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوب���ه‌ری‌ گش���تی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ س���لێمانی‌‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ بونی‌ پرس���یاری‌ واڵتان���ی‌ ده‌ره‌وه‌ له‌‬ ‫پرس���یاره‌كانی‌ بایه‌لۆجی‌ ئه‌مس���اڵدا ئه‌وه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئاوێنه‌ش ئاش���كراكرد "ئه‌و پڕۆگرامانه‌ی‌ كه‌ لێره‌‬ ‫هه‌یه‌ زۆربه‌ی‌ له‌واڵته‌ پێشكه‌وتوه‌كان‌و کەنداوەوە‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ كۆمپانیاكانه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌و وه‌رگێراوه‌ته‌‬ ‫سه‌ر زمانی‌ كوردی‌‪ ،‬بۆنمونه‌ له‌بابه‌تێكی‌ مێژویدا‬ ‫س���اڵی‌ كۆچكردنی‌ كه‌س���ێكی‌ وه‌ك قازی‌ بێته‌وه‌‬ ‫ئیتر ئه‌وه‌ ل���ه‌ ئێرانیش بێته‌وه‌ ه���ه‌ر ئه‌وه‌یه‌ له‌‬ ‫توركیا یان كوردس���تانیش بێت���ه‌وه‌ هه‌ر ئه‌وه‌یه‌‬ ‫ئه‌وه‌ پڕۆگرامه‌‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌یه‌ وتارێك بخوێنیته‌وه‌‬ ‫من بیخوێنم���ه‌وه‌ یان تۆ هه‌ر ی���ه‌ك وتاره‌ بۆیه‌‬ ‫هه‌ر ی���ه‌ك پرس���یاری‌ تیایه‌ت���ه‌وه‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‬ ‫پڕۆگرام���ه‌كان نزیكن له‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئاس���اییه‌‬ ‫پرسیاره‌كانیش نزیك بن نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ بڵێین ئه‌وه‌‬ ‫پرسیاری‌ ئیماراته‌و وه‌رگیراو‪ ،‬ئیتر نازانم خه‌ڵك‬ ‫ده‌ڵێ���ن پڕۆگرام كۆنه‌‪ ،‬ئه‌گۆڕی���ت به‌ تازه‌ ئاوات‬ ‫لێده‌كات‪ ،‬نایگۆڕیت ئه‌ڵێت هیچ فێرنابین هه‌موی‌‬ ‫بوه‌ بە‌په‌روه‌رده‌كارو تفه‌نگ به‌تاریكیه‌وه‌ ئه‌نێن"‪.‬‬

‫خوێندكار سه‌نته‌ر ‌ی‬ ‫كاكردنه‌ له‌په‌روه‌رده‌دا‬ ‫پێویسته‌ گرنگی‌ تایبه‌تیان‬ ‫پێدرێت‬

‫"ناكرێت هه‌مو زانسته‌كان به‌بازاڕبكرێن"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫ڕاگری‌ كۆلێژی‌ ئه‌ندازیاری‌ زانكۆی‌ سه‌الحدین‬ ‫پێشنیار ده‌كات هه‌ندێك به‌شی‌ وه‌ك مێژوو‬ ‫فه‌لسه‌فه‌و زمانی‌ عه‌ره‌بی‌‌و خوێندنی‌ ئیسالمی‌‌و‬ ‫چه‌ند به‌شێكی‌ تر له‌زانكۆكانی‌ كوردستان‬ ‫دابخرێن‌و به‌ناوی‌ تره‌وه‌ ڕێكبخرێنه‌وه‌ "له‌به‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌بازاڕی‌ كاردا خنكاون" ڕاگری‌ كۆلێژی‌‬ ‫ئه‌ده‌بیاتیش ده‌ڵێت "ناكرێت هه‌مو زانسته‌كان‬ ‫به‌بازاڕبكرێن"‬ ‫ئیبراهیم حه‌مه‌ ڕه‌ش‪ ،‬پڕۆفیسۆرو ڕاگری‌ كۆلێژ ‌ی‬ ‫ئه‌ندازیاری‌ له‌زانكۆی‌ سه‌الحه‌دین له‌باره‌ی‌ داخستنی‌‬ ‫هه‌ندێ���ك له‌به‌ش���كانی‌ زانك���ۆو نوێكردنه‌وه‌ی���ان‬ ‫لە‌ش���ێوه‌ی‌ تردا ده‌ڵێت "هه‌رگیز نامه‌وێت دابخرێن‬ ‫یه‌كێك���م له‌خوێن���ه‌ره‌ هه‌ره‌باش���ه‌كانی‌ فه‌لس���ه‌فه‌‬ ‫به‌س خه‌می‌ داهاتوی‌ منداڵ���ی‌ خه‌ڵكمانه‌ كه‌ دێنه‌‬ ‫زانك���ۆ ‪ ،‬ئ���ه‌و به‌ش���انه‌ له‌ب���ازاری‌ كاردا خنكاون‬ ‫ده‌بێت هه‌ڵوێسته‌ی‌ له‌س���ه‌ر بكه‌ین‪ ،‬هه‌ندێك به‌ش‬ ‫هه‌ی���ه‌ كه‌ ناتوانێت مونافه‌س���ه‌ی‌ بازاڕ بكات نابێت‬ ‫پاره‌ی‌ تیا س���ه‌رف بكه‌یت‪ ،‬ئه‌و به‌شانه‌ ده‌توانرێت‬ ‫بكرێنه‌ س���ه‌نته‌ری‌ توێژینه‌وه‌‪ ،‬یان به‌ناوێكی‌ تره‌وه‌‬ ‫خۆیان ڕێ���ك بخه‌نه‌وه‌ به‌ڕای‌ من فه‌لس���ه‌فه‌ ببێته‌‬ ‫به‌شێكی‌ خزمه‌تگوزاری‌‪،‬له‌هه‌موو به‌شه‌كانی‌ زانكۆی‌‬ ‫سه‌الحدین فه‌لس���ه‌فه‌ بكه‌ینه‌وه‌ به‌ ئه‌ندازیاریشه‌وه‌‬ ‫بۆئه‌وه‌ی‌ ساڵێك بیخوێنن‌و ئه‌و مامۆستایانه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫به‌ش���انه‌ش بێن وانه‌كه‌ بڵێن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بۆ قۆناغی‌‬ ‫به‌كالۆریۆس چوار س���اڵ فه‌لسه‌فه‌ بخوێنێت هه‌ست‬ ‫ده‌كه‌م ئه‌وه‌ له‌گ���ه‌ڵ بازاڕی‌ كار ناگونجێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئه‌وان تائێستا وه‌سفی‌ وه‌زیفه‌یان لە‌وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و ڕاگره‌ی‌ كۆلێژی‌ ئه‌ندازیاری‌ نمونه‌ بۆ وته‌كانی‌‬ ‫ده‌هێنێته‌وه‌ "س���اڵی‌ پار ژماره‌یه‌ك���ی‌ كه‌م قوتابی‌‬ ‫پێشکەشی به‌شی‌ ئه‌ندازیاری‌ میكانیكیان كرد ترسام‬

‫ئه‌گه‌ر ساڵێكی‌ تر كه‌س پێشکەشی نه‌كات چیبكه‌ین‬ ‫دوای‌ پرسو ڕاوێژكردن به‌شه‌كه‌مان كرد به‌میكانیك‌و‬ ‫میكاتڕۆلیك به‌وه‌ش به‌شه‌كه‌ زیندوبویه‌وه‌‪،‬بۆیه‌ پێم‬ ‫سه‌یره‌ وه‌ك سه‌رۆكایه‌تی‌ ئه‌و زانكۆیه‌ بڵێین زانكۆ‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌بازاڕی‌ كاره‌وه‌ نی���ه‌‪ ،‬خه‌ڵك منداڵی‌‬ ‫خ���ۆی‌ ئه‌نێرێت بۆ الی‌ ئێمه‌ ئایا بۆ ئه‌وه‌ نیه‌ دوای‌‬ ‫ئیشێك فێربێت‌و ئه‌نجامیبدات؟ ئێمه‌ باسی‌ بازاڕی‌‬ ‫كار ئه‌كه‌ین پێویس���ته‌ بزانین چه‌ندمان پێویس���ته‌‬ ‫ئه‌گه‌ر لە‌ده‌س���اڵدا هه‌زار ك���ه‌س ده‌رچوبێت‌و هیچ‬ ‫ئیشی‌ ده‌س���ت نه‌كه‌وێت ئی‌ ده‌بێت ئیتر خوێندکار‌‬ ‫نه‌یه‌ته‌ ئه‌و به‌شانه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئیشی‌ زانكۆ وانه‌وتنه‌وه‌‌و‬ ‫توێژینه‌وه‌و خزمه‌تكردنی‌ كۆمه‌ڵگایه‌ با ئه‌و به‌شانه‌‬ ‫گرنگی‌ به‌وانی‌ تر بده‌ن"‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر وته‌كان���ی‌ ڕاگری‌ كۆلێژی‌ ئه‌ندازیاری‌‪،‬‬ ‫زێدان ڕه‌شید برادۆس���تی‌‪ ،‬پڕۆفیسۆری‌ یاریده‌ده‌رو‬ ‫ڕاگ���ری‌ كۆلێژی‌ ئه‌ده‌بیات له‌زانكۆی‌ س���ه‌الحه‌دین‪،‬‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "هه‌ر به‌شێك له‌و به‌شانه‌ گرنگی‌‬ ‫تایبه‌تی‌ خ���ۆی‌ هه‌یه‌ بۆ كۆمه‌ڵگاكه‌م���ان‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئێم���ه‌ی‌ زۆر دڵگ���ران كردوه‌ له‌واڵتان���ی‌ دونیا ئه‌و‬ ‫به‌شانه‌ی‌ كه‌ دكتۆر داوا ئه‌كات دابخرێن له‌پێشه‌وه‌ی‌‬ ‫زۆرێك له‌زانسته‌كانن له‌ڕوی‌ گرنگییه‌وه‌‪ ،‬پێشكه‌وتنی‌‬ ‫زۆرێك له‌واڵتانی‌ ئه‌وروپا به‌هۆی‌ پێشكه‌وتنی‌ كلتورو‬ ‫فه‌لس���ه‌فه‌یانه‌وه‌ بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بۆ ئێمه‌ گرنگه‌ زیاتر‬ ‫گرنگی‌ به‌به‌شه‌كه‌ بدرێت له‌ڕویه‌كی‌ تره‌وه‌ كه‌ ڕه‌نگه‌‬ ‫هه‌ر ئه‌وه‌ش مه‌به‌ستی‌ ئه‌ویش بوبێت"‪.‬‬ ‫ڕاگری‌ كۆلێژی‌ ئه‌ده‌بی���ات باوه‌ڕی‌ وایه‌ بابه‌ته‌كه‌‬ ‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ ب���ێ‌ به‌رنامه‌ییه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‌و ده‌ڵێت‬ ‫"بابه‌ته‌ك���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌ب���ێ‌ به‌رنامه‌ییه‌وه‌ هه‌یه‌‌و‬ ‫بۆنمونه‌ زانكۆی‌ س���ه‌الحدین له‌و كه‌مته‌رخه‌میانه‌ی‌‬ ‫به‌رامب���ه‌ری‌ ده‌كرێ���ت تاوانی‌ نی���ه‌‪ ،‬كه‌مته‌رخه‌می‌‬ ‫له‌قبوڵ مه‌ركه‌زییه‌ كه‌ سااڵنه‌ ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ دابه‌ش‬ ‫ئه‌كرێت به‌سه‌ر به‌شه‌كاندا‪ ،‬زه‌ره‌رمه‌ندی‌ یه‌كه‌میش‬ ‫له‌دابه‌ش���كردنی‌ قبوڵ مه‌ركه‌زی‌ له‌و ده‌سه‌اڵته‌ی‌ كه‌‬ ‫من لە‌ناو زانكۆ بوم زانكۆی‌ سه‌الحدینه‌‪ ،‬چوار ساڵ‬

‫ژمارەیەک بەشی‬ ‫زانکۆ بەکەڵکی بازاڕی‬ ‫کار نایەن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫هه‌ڵوێسته‌یان‌ له‌سه‌ر‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬نابێت پاره‌ ‌ی‬ ‫تیا سه‌رف بكرێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫به‌شانه‌ ده‌توانرێت بكرێن ‌ه‬ ‫سه‌نته‌ری‌ توێژینه‌وه‌‬ ‫پێش ئێستا كه‌سه‌رۆكی‌ به‌ش���ی‌ شوێنه‌واربوم وتم‬ ‫بیس���ت خوێندكار وه‌رده‌گ���رم دوای‌ وتیان ئه‌بێت‬ ‫زیاتری‌ بكه‌ن كردمانه‌ ‪ 25‬دیس���ان نوسراویان كرد‬ ‫كردمانه‌ ‪ 30‬كه‌چی‌ ‪ 170‬قوتابیان بۆ ناردین ئه‌وه‌ بێ‌‬ ‫به‌رنامه‌ییه‌كه‌یه‌ ئه‌وه‌ یه‌كێكه‌ له‌و غه‌درانه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ی‌‬ ‫به‌ش���ی‌ مێژو كه‌ ئه‌و باس���ی‌ كردوه‌ تا ئێستا به‌زۆر‬ ‫قوتابی‌ ده‌چێته‌ ئه‌و به‌شه‌‌و ژماره‌شیان زۆره‌‌و كه‌چی‌‬ ‫كه‌مته‌رخه‌میش بوین له‌به‌رامبه‌ر مێژوی‌ واڵته‌كه‌مان‪،‬‬ ‫بۆیه‌ پالنمانه‌ بیكه‌ین به‌ش���ێوه‌ی‌ ڕاسته‌وخۆ به‌پێی‌‬ ‫نمره‌كان پێشكه‌ش بكرێت كه‌ له‌داهاتوو ئه‌و كادیره‌‬ ‫جیاوازت���ر ئه‌بێت له‌وانی‌ ت���ر‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش ناكرێت‬

‫هه‌مو زانس���ته‌كان به‌بازاڕبكرێن بۆنمونه‌ ده‌توانرێت‬ ‫به‌ش���ی‌ شوێنه‌وار زیاتر به‌بازاڕبكرێت یان كادیرێكی‌‬ ‫مێژوی‌ س���ه‌ركه‌وتومان هه‌بێت ده‌توانێت گۆڕانكاری‌‬ ‫له‌مێژوی‌ واڵتدا بكه‌یت به‌شێوه‌یه‌ك بینوسێته‌وه‌ تا‬ ‫دنیا ماوه‌ شانازی‌ پێوه‌ بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ئیبتیسام ئیسماعیل پڕۆفیس���ۆری‌ یاریده‌ده‌ر‌و‬ ‫ڕاگری‌ كۆلێژی‌ زانس���ته‌ مرۆڤایه‌تیه‌كانی‌ زانكۆ ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ له‌باره‌ی‌ گرنگی‌ ئه‌و به‌شانه‌و خوێندن ‌ی‬ ‫بابه‌ته‌كان ‌ی زانسته‌ مرۆڤایه‌تیه‌كان ده‌ڵێت "ئه‌وان ‌ه‬ ‫جه‌س���ته‌ی‌ هۆش���یار ‌ی كۆمه‌ڵگایه‌ كه‌ عه‌قڵێك ‌ی‬ ‫فیكری‌ الی‌ م���رۆڤ پێك ده‌هێنێ���ت كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫واده‌كات كۆمه‌ڵ���گا هه‌میش���ه‌ لە‌گه‌ش���ه‌كردن‌و‬ ‫پرسیاركردندا بێت‪ ،‬ئه‌و پاڵنه‌ره‌ی ‌ه كه‌ سلبیاته‌كان ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵ���گا دیاریده‌كات���و دواج���ار چاره‌س���ه‌ر ‌ی‬ ‫بكات‪،‬ئه‌و زانس���تانه‌ ده‌توانێ���ت هاواڵتیه‌كی‌ كارا‬ ‫دروس���ت بكات كه‌ به‌شدار بێت له‌پرسه‌ سیاسی‌‌و‬ ‫كۆمه‌الیه‌تی‌و ئابوریی���ه‌كان‌و ڕۆلێك ‌ی گرنگ ‌ی هه‌ی ‌ه‬ ‫له‌به‌رزركردنه‌وه‌ی‌ شارس���تانیه‌تی‌ ناو كۆمه‌ڵگا و‌ه‬ ‫كه‌ڵه‌كه‌بون ‌ی ئه‌و كێشانه‌ ‌ی كه‌ئێستا هه‌یه‌ ده‌لیلێك ‌ی‬ ‫باشه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌ بڵێین گرنگی‌ پێنه‌دراوه‌"‬ ‫ڕاگری‌ كۆلێژی‌ زانس���ته‌مرۆڤایه‌تیه‌كانی‌ زانكۆ ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ وتیش���ی‌ "پێویس���تمان به‌توێژینه‌وه‌‬ ‫هه‌ی���ه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بزانین بۆ ب���ازاڕی‌ كاری‌ نیه‌ بۆ‬ ‫له‌ئێس���تا بایه‌خ به‌ زانس���تی‌ مرۆڤایه‌تی‌ نادرێت‬ ‫له‌كاتێك���دا هه‌مو كایه‌كان په‌یوه‌ن���دی‌ به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر زانس���تی‌ مرۆڤایه‌تی‌ گرنگ نه‌بوایه‌‬ ‫لە‌‪2010‬یونس���كۆ كۆبون���ه‌وه‌ی‌ نه‌ئه‌ك���رد بڵێ���ت‬ ‫له‌ئێستادا مرۆڤایه‌تی‌ له‌هه‌مو كات زیاتر پێویستی‌‬ ‫ب���ه‌ زانس���تی‌ مرۆڤایه‌تی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌داخ���ه‌وه‌ نه‌‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ ئه‌كرێ���ت بۆئ���ه‌وه‌ی‌ بزانرێت بۆ الی‌‬ ‫ئێمه‌ هه‌لی‌ كار نیه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها پش���تگیری‌ مادی‌‬ ‫توێژینه‌وه‌ كانیش ناكرێت ڕه‌نگه‌ ئه‌و پشتگیرییەی‬ ‫ب���ۆ توێژینه‌وەی‌ تاقیگه‌یه‌ك هه‌بێت بۆ توێژه‌رێك‬ ‫لە‌زانسته‌ مرۆڤایه‌تیە‌كان كه‌متربێت"‪.‬‬

‫کۆتایی س���ااڵنی شەس���تەکان‌و س���ەرەتای‬ ‫س���ااڵنی حەفتاکان‪ ،‬لە قوتابخانەی س���ەرەتایی‬ ‫لە ش���اری س���لێمانی دەمخوێند‪ .‬هەموو رۆژێک‬ ‫پێش وان���ەکان‪ ،‬پۆل پۆل لە باخچەی قوتابخانە‬ ‫ڕیزدەبووین‪ .‬ه���اوکات بەڕێوەبەری قوتابخانە بە‬ ‫چەند وتەیەک پێش���وازی ل���ەو رۆژەی خوێندن‬ ‫دەک���رد‌و چەن���د پەی���ام‌و ئامۆژگارییەک���ی بۆ‬ ‫دەناردی���ن‪ .‬لەدوای وتەی بەڕێوەبەر‪ ،‬کاتی وتنی‬ ‫سروودە نیشتمانیەکان بوو‪ .‬ئێمەی قوتابیان پڕ‬ ‫بە قورگی خۆمان هاوارماندەکرد‪" :‬خوایە وەتەن‬ ‫ئاواکەی چەند دڵگیروش���یرینە‪ ،‬دەشتی خۆش‌و‬ ‫رەنگینە‪ ،‬ئاوی کەوس���ەرە خاکی گەوهەرە پر لە‬ ‫گوڵ‌و نەسرینە"‪.‬‬ ‫بەم شێوەیە بە هۆنراوە بەرزەکانی پیرەمێرد‌و‬ ‫بێکەس‌و گۆران‌و چەندین شاعیری دیکەی گەورەی‬ ‫کورد‪ ،‬رۆژی خوێندنمان دەستپێدەکرد‪ .‬زۆر رۆژیش‬ ‫سروودی نیش���تمانی "ئەی رەقیب" لە نێو ئەو‬ ‫س���روودانەدا بوو کە دەمانگوت ‪ .‬قوتابخانە جگە‬ ‫لەوەی کە ش���وێنی خوێندن‌و زانست بوو بۆمان‪،‬‬ ‫هاوکاتیش ببوە جێگای فێرکردنی خۆشەویستی‬ ‫ب���ۆ نیش���تمان‌و فێربوون���ی ناس���نامەی کورد‌و‬ ‫کوردس���تان‪ .‬لەگەڵ ئەوەی کە فێربوونی مێژوو‌و‬ ‫جوگرافیای کوردس���تان ل���ە بەرنامەی خوێندندا‬ ‫نەبوو‪ ،‬بەاڵم بەرێوەبەر‌و مامۆستاکانمان درێغیان‬ ‫لە هیچ دەرفەتێک نەدەک���رد کە ئێمەی منااڵن‌و‬ ‫قوتابیان هەس���تی خۆشەویس���تی کوردستانمان‬ ‫الدروس���ت ببێت‪( .‬ئاش���کرایە کە لە سیستەمی‬ ‫پ���ەروەردەی دەوڵەت���ی عێراق���دا هی���چ کاتێک‬ ‫ڕێگانەدراوە ب���ە خوێندنی مێ���ژوو‌و جوگرافیای‬ ‫کوردس���تان)‪ .‬جگ���ە لەوەی ک���ە زۆربەی زۆری‬ ‫خێزان���ەکان ببوە قوتابخانەیەکی یاخی بۆ ڕژێمە‬ ‫یەک ل���ەدوای یەکەکانی بەغدا‌و دروس���تکردنی‬ ‫هەستی خۆشەویستی بۆ کوردستان‪.‬‬ ‫چەندس���اڵێک لەمەوپێش ل���ە کاتی خوێندنی‬ ‫کۆرس���ێکی یەک هەفتەیی بۆ ش���اری نیویۆرک‬ ‫سەردانی چەند قوتابخانەیەکمان کرد‪ .‬ئەوەی کە‬ ‫جێگای س���ەرنج بوو‪ ،‬قوتابیەکان‪ ،‬هەر بە هەمان‬ ‫دەستووری سەردەمی شەستەکانی قوتابخانەکانی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬قوتابی���ەکان پۆل پ���ۆل لە ریزی‬ ‫خۆیاندا ریزببوون‪ ،‬پاشان یەکێک لە قوتابیەکان‬ ‫ئااڵی ئەمریکای بەرزکردەوە‌و هاوکاتیش سروودی‬ ‫نیشمانی ئەمریکایان دەوت‪ .‬لە دوای چەند وتەیەک‬ ‫لەالیەن بەرێوەب���ەری قوتابخانەکەوە هەر پۆلەی‬ ‫بەرەو ژووری خۆی بۆ دەس���تکردن بە خوێندنی‬ ‫ئەو ڕۆژە رێگایان گرت‪ .‬لە قوتابخانەکانی ئەمریکا‬ ‫هەر لە مناڵیەوە فێردەکرێن کە شانازبن بەواڵتی‬ ‫خۆیان ونیشتمانپەوەربن‪.‬‬ ‫س���وید ده‌وڵه‌تێکی س���ه‌ربه‌خۆیه‌‌و داموده‌سگا‬ ‫دیموکراتیه‌کان���ی زۆر به‌هێ���زن‌و هیچ ده‌وڵه‌تێک‬ ‫نه‌یاری نیه‌‌و ترس���ی داگیرکردنیان له‌الیه‌ن هیچ‬ ‫ده‌وڵه‌تێکه‌وه‌ له‌سه‌ر نیه‌‪ .‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌ستی‬ ‫نیشتمانپه‌روه‌رێتی خه‌ڵک به‌هێزه‌‌و هه‌موو تاکێک‪،‬‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ هه‌بوونی چه‌ندین ڕه‌نگ‌و ده‌نگی جیاواز‪،‬‬ ‫ڕێزی ب���ۆ پیرۆزییه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی خۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫لە سسیتەمی پەروەردەوفێرکردنی‌واڵتی سویددا‬ ‫هەر ل���ە باخچەوە من���اڵ فێری خۆشەویس���تی‬ ‫باخچەکەی‌و گەڕەک‌و واڵت دەکرێت‌و فێردەکرێت‬ ‫ئااڵکەی خۆی خۆشبوێت‪.‬‬ ‫ئەمرۆ لە کوردس���تانی باشوور مەترسیەکی‬ ‫گ���ەورە بۆتە دیاردەیەکی ترس���ناک‪ ،‬ئەوەیش‬ ‫نەبوون���ی هەس���تی نیش���تمانپەروەرێتی‌و‬ ‫خۆشەیس���تیە بۆ کوردس���تان‪ .‬تا ئێس���تاش‬ ‫قوتابیان‌و خوێندکاران هوش���یارنین بە مێژووی‬ ‫نەتەوەکەیان‪ .‬لە قوتابخانەکاندا هیچ زەمینەیەک‬ ‫بۆ قوتابیان س���ازنەکراوە تا شانازی بکەن بە‬ ‫ناسنامە‌و واڵتی خۆیانەوە‌و فێری خۆشەویستی‬ ‫تا ئێس���تاش‬ ‫واڵت‌و ئااڵ‌و مێژوویان ببن‪.‬‬ ‫مێ���ژووی داگیرکردن���ی کوردس���تان‌و مێژووی‬ ‫ئەنفال‌و کیمیابارانکردن‌و سیاسەتی جینۆساید‬ ‫بەرانب���ەر بە نەت���ەوەی کورد ل���ە بەرنامەی‬ ‫خوێندن���دا نیە‪ .‬دەبوایە ئەمە یەکەم هەنگاوی‬ ‫سیستەمی پەروەردە بوایە لە ساڵی ‪١٩٩٢‬دا‪.‬‬ ‫ئەرکی گەورەی سیستەمی پەروەردەوفێرکردنە‬ ‫کە نەوەی���ەک ئامادەبکات لە داهاتوودا ئەرکی‬ ‫بەڕێوەبردن���ی کۆمەڵگەیەکی تەندروس���ت لە‬ ‫ئەس���تۆبگرێت‪ .‬دیارە نەبوونی سیس���تەمێکی‬ ‫پەروەردەوفێرکردنی تەندروست‌و مرۆڤدۆست‪،‬‬ ‫ئ���ەو ئەرکە گ���ەورە‌و پی���رۆزە زۆر س���ەخت‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫سس���یتەمی پ���ەروەردە دەبێ���ت نەوەیەک‬ ‫بەرهەمبهێنێت ک���ە ئامادەبێت بۆ گرتنی ئەو‬ ‫هەل‌و دەرفەتە ناوازە‪ ،‬کە مێژوو دەیرەخسێنێت‬ ‫بەبێ ئەوەی چاوەروانی لێبکرێت‪.‬‬ ‫کەمجار هەڵدەکەوێ���ت‪ ،‬یا تەنانەت هەر زۆر‬ ‫کەمجار هەڵدەکەوێ���ت مێژوو‪ ،‬هەل‌و دەرفەتی‬ ‫چ���اوەروان نەک���راوی زێڕین‪ ،‬کە لە س���وودت‬ ‫بێت‪ ،‬بخوڵقێنێت‪ .‬نەتەوەی هوش���یار‌و بەتوانا‬ ‫نەوەی خۆی بۆ ئەو دەرفەت‌و هەلە چاوەروان‬ ‫نەکراوانە ئامادەدەکات‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫کێشەی بونیادی‬ ‫ریفراندۆم‪ ..‬پاشماوە‬ ‫بۆ زۆر له‌واڵت���ان (ئه‌وروپ���ا)و ئه‌مه‌ریكاو‬ ‫ئوس���ترالیا ره‌وانه‌ كراوه‌و بڕواپێكراو بوه‌!؟‬ ‫چونكه‌ هه‌مان سیس���ته‌مه‌ ك���ه‌ هه‌ردوالمان‬ ‫به‌كاری ده‌هێنین‪.‬‬ ‫‪ )4‬هه‌ڵ���ه‌ی راگه‌یان���دن ن���ه‌ك هه‌ڵه‌ی‬ ‫زانستی‌‪:‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئێمه‌ راگه‌یان���دكار نین‌و زۆر‬ ‫ل���ه‌كاری راگه‌یاندن وه‌كو تی���ۆری نازانین‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هێنده‌ ریپۆرتاژی بیانی‌ (س���ویدی‌‪،‬‬ ‫ئینگلی���زی‌و عه‌ره‌بیم���ان) بینی���وه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫تێگه‌یاندوی���ن كه‌ ریپۆرتاژێك���ی‌ وه‌ك له‌م‬ ‫بابه‌ت���ه‌ی به‌ڕێزت���ان چ���ۆن ده‌توانرێ���ت‬ ‫سه‌ركه‌وتو بێت‪:‬‬ ‫أ‌) هه‌م���و بابه‌تێك���ی‌ زانس���تی‌ یه‌ك���ێ‬ ‫ده‌ینوس���ێت‌و پێشكه‌ش���ی‌ ده‌كات كه‌ زۆر‬ ‫ش���اره‌زایی هه‌بێت له‌كاره‌ زانس���تیه‌كه‌دا!!‬ ‫ئ���ه‌م هه‌ڵه‌و ره‌خنه‌یه‌ ئاراس���ته‌ی ده‌زگای‬ ‫كه‌ناڵی‌"‪ "NRT‬ده‌كرێت‌و ئه‌و به‌رپرسیاره‌!‬ ‫چونك���ه‌ ده‌ب���و به‌رپرس���انی كه‌ناڵه‌ك���ه‌‬ ‫پرس���یاریان بكردایه‌‪ :‬ك���ه‌ به‌ڕێزیان وه‌كو‬ ‫پێشكه‌ش���كاری راپۆرته‌كه‌و ریپۆرتاژه‌كه‌‪،‬‬ ‫چه‌نده‌ شاره‌زاییان هه‌یه‌ له‌بابه‌تی‌ زانستی‌‬ ‫"‪"DNA‬و پش���كنینه‌كانی‌؟ خ���ۆ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫هی���چ زانیاریه‌كیان نه‌بێ���ت یاخود زۆركه‌م‬ ‫بێت ئ���ه‌وا ده‌بو رێ���گای باڵوكردنه‌وه‌یان‬ ‫نه‌دایه‌‪.‬‬ ‫ب‌) راگه‌یه‌ندكار نابێت بریاری ناڕاس���ت و‬ ‫نابه‌جێ بدات وه‌ك له‌م كه‌یسه‌دا كه‌ دو رای‬ ‫جیاوازی هه‌بێ! به‌ڵكو ده‌بێت رای هه‌ردوال‬ ‫له‌سه‌ر كه‌یسه‌كه‌ بزانێت ئه‌وجا بڕیاری خۆی‬ ‫بدات به‌مه‌رج���ێ‪ ،‬بڕیاره‌كه‌ش لۆژیكی بێت‬ ‫خۆ ئه‌گه‌ر نالۆژیكی بو ئه‌وا بۆ بینه‌ر یاخود‬ ‫خوێنه‌ری به‌جێده‌هێڵێت‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر له‌حاڵه‌تێك���دا الیه‌ن���ی‌ دوه���ه‌م‬ ‫ئام���اده‌ی گفتوگ���ۆ نه‌بو یان په‌ی���دا نه‌بو!‬ ‫ئه‌وا به‌دڵنیاییه‌وه‌ وه‌كو پرس���یار كه‌یسه‌كه‌‬ ‫ده‌هێڵیته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی نه‌كه‌وێته‌ هه‌ڵه‌یه‌كی‌‬ ‫زه‌قه‌وه‌ وه‌ك به‌ڕێزت‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ ئێمه‌ داوا له‌به‌ڕێزت���ان ده‌كه‌ین كه‌‬ ‫ئه‌گه‌ر زمانه‌كان���ی (ئینگلی���زی‪ ،‬عه‌ره‌بی‌‬ ‫یاخود هه‌ر زمانێكی‌ دیكه‌ی زیندو ده‌زانیت)‬ ‫ئ���ه‌وا تازیاترو به‌هزره‌وه‌ س���ه‌یری راپۆرت‌و‬ ‫ریپۆرت���اژه‌كان بك���ه‌ له‌كه‌ناڵه‌كانی‌ وه‌كو‪:‬‬ ‫‪BBC‬و الجزیره‌و الشرقیه‌‪....‬هتد‪ .‬بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫بزانی���ت كه‌ راپۆرت‌و ریپۆرت���اژ چۆنه‌! خۆ‬ ‫ئه‌گه‌ر هیچ زمانێكیش نه‌زانیت ته‌نها كوردی‬ ‫بزانیت ئه‌وه‌ كاره‌س���اته‌ ب���ۆ راگه‌یاندكار‪،‬‬ ‫چونكه‌ بابه‌ته‌كانی زانستی‌ هه‌موی به‌زمانی‌‬ ‫ئینگلیزی‌و بیانی نوسراون نه‌ك به‌كوردی‪.‬‬ ‫ت‌) ئه‌وان����ه‌ی ك����ه‌ له‌مایكرۆجی����ن‬ ‫كه‌یس����ه‌كانیان یه‌كالبۆت����ه‌وه‌ ناس����نامه‌ی‬ ‫عیراقی‌و هه‌ندێك ئیمتیازاتیشیان وه‌رگرتوه‌!‬ ‫وات����ا ئ����ه‌و ناس����نامه‌و ئیمتیازان����ه‌ به‌نده‌‬ ‫به‌ئه‌نجام����ی‌ پش����كنینه‌وه‌‪ .‬له‌واڵتێك كه‌‬ ‫یاسا سه‌روه‌ر بێت ناكرێت ناسنامه‌و ئه‌نجام‬ ‫له‌كه‌یسێكی‌ ئاوهادا له‌یه‌ك جیا بكه‌یته‌وه‌!‬ ‫ئه‌م ریپۆرتاژه‌ دوب����اره‌ ئه‌وان ونده‌كاته‌وه‌!‬ ‫چونكه‌ به‌پێی یاسا ده‌بێت ئیمتیازاته‌كان‌و‬ ‫ناسنامه‌یان لێوه‌ربگیرێته‌وه‌و ره‌وانه‌ی ئه‌و‬ ‫شوێنه‌ بكرێن كه‌ لێوه‌ی هاتون‪.‬‬ ‫كاك����ی‌ به‌رێز‪ :‬ت����ۆ وه‌ك����و راگه‌یانكارو‬ ‫په‌یامنێری كه‌ناڵێك "بابه‌تێكی‌" هه‌ستیاری‌‬ ‫گرنگت له‌به‌رده‌س����تدا بو ئه‌ویش (ونبوان‌و‬ ‫چۆنیه‌ت����ی گه‌ڕانه‌وه‌ی����ان بۆ ن����او كۆمه‌ڵ‌و‬ ‫خانه‌واده‌ی ره‌س����ه‌نی خۆی����ان)‪ .‬هه‌روه‌ها‬ ‫كه‌ناڵێكی‌ پر بینه‌ری چاكت له‌به‌ر ده‌ستدا‬ ‫بو‪ ،‬ك����ه‌ ده‌تتوانی زۆر چ����اك هه‌ردوكیان‬ ‫به‌كاربهێنیت بۆ مه‌به‌ستێك‪ :‬كه‌ چۆن ئه‌م‬ ‫كێش����ه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیانه‌ی‌ ونبوان‌و خانه‌واده‌‬ ‫ره‌س����ه‌نه‌كانیان كه‌ دوچ����اری ده‌بن دوای‬ ‫ناسینه‌وه‌یان چاره‌س����ه‌ر بكرێن؟ ئه‌مه‌یان‬ ‫كاری "س����ه‌نته‌ری مایكرۆجین" نیه‌ چونكه‌‬ ‫ئێمه‌ ده‌زگایه‌كی‌ زانس����تین‌و كاری خۆمان‬ ‫ئه‌نجام����داوه‌‪ .‬له‌"س����ه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬ ‫خه‌ڵك ده‌ناسرێته‌وه‌ وه‌ك ئه‌وه‌ی (‪)2=1+1‬‬ ‫هیچ هه‌ڵه‌یه‌ك ل����ه‌و ئه‌نجامه‌دا نیه‌‪ .‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌مه‌ كاری میرییه‌و ده‌بوایه‌ به‌ڕێزتان له‌ڕێی‬ ‫كه‌ناڵی "‪ "NRT‬كه‌ كه‌ناڵیكه‌ بینه‌ری زۆره‌‪،‬‬ ‫حكومه‌ت ئاگادار بكه‌نه‌وه‌و جه‌خت بكه‌نه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ چۆن‌و چ رێگه‌چاره‌یه‌ك‬ ‫بگیرێت����ه‌ به‌ر ب����ۆ چاره‌س����ه‌ركردنی ئه‌م‬ ‫كێشانه‌‪.‬‬ ‫بۆیه‌ كه‌ نه‌تتوانی هه‌م "كه‌ناڵ‌و هه‌م بابه‌ت"‬ ‫به‌پێی سه‌نگینی‌ خۆیان به‌كاربهێنیت! ئه‌وا‬ ‫هه‌ردوكیانت له‌كه‌دار كردوه‌ به‌م ریپۆرتاژه‌‬ ‫ناته‌واوو ناته‌ندروسته‌ت‪.‬‬ ‫له‌كۆتاییدا ده‌ڵێین‪ :‬راگه‌یاندن ئه‌و ده‌مو‬ ‫زمانه‌یه‌ كه‌ ده‌توانێ راستیه‌كان زۆر جوان‬ ‫بكا‪ ،‬س����ه‌ری ئ����ه‌و سه‌كۆیه‌ش����ی‌ پێ به‌رز‬ ‫بكاته‌وه‌ ك����ه‌ لێ����وه‌ی ده‌دوێ‪ .‬خۆ ئه‌گه‌ر‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌ی بو ویستی‌ راستی بشێوێنێ!‬ ‫ئه‌وا خۆی‌و ئه‌و سه‌كۆیه‌ی لێوه‌ی ده‌دوێت‬ ‫له‌ك����ه‌دار ده‌بن‪ ،‬چونكه‌ راس����تیه‌كه‌ خۆی‬ ‫هه‌ی����ه‌و هه‌رچه‌ن����ده‌ به‌خواس���تی ئه‌ویش‬ ‫نه‌بێت‪.‬‬ ‫سلێمانی ‪/‬هه‌رێمی كوردستان‬

‫ئەگەر ریفراندۆم پرسێکی دیموکراسی‌و‬ ‫نیشتمانییە‪ ،‬دەبێ هاونیش���تمانیان ئازاد‬ ‫بن لە‌بارەی خودی پرس���ەکەو ئەم دۆخە‬ ‫سیاس���ی‌و کۆمەاڵیەتی‌و ئابووری‌و تەنانەت‬ ‫ناوچەیی‌و نێودەوڵەتیەش‪ ،‬کە پرس���ەکەی‬ ‫تێ���دا ئەنجام���دەدرێ‪ ،‬قس���ەیان هەبێ‪،‬‬ ‫پرس���یارەکانیان بکەن‪ ،‬گفتوگۆی بکەن‪،‬‬ ‫س���ەرنج‌و رەخنەکانی���ان بخەن���ە روو‪ ،‬کە‬ ‫رەنگە بەشێک لەم قسە‌و سەرنج‌و رەخنانە‪،‬‬ ‫بە‌دڵ���ی م���ن یان ت���ۆ‌و ئەویدیک���ە نەبن‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم بە‌مانای ئەوە نیی���ە‪ ،‬کە بە‌رەهایی‬ ‫هەڵەن‪ ،‬یان دوژمنکارانەو نانیش���تمانین‪.‬‬ ‫ل���ەوەش خراپتر ناکرێت هەر قس���ەیەکی‬ ‫لەب���ارەی ریفراندۆمەوە بک���رێ لە‌بازنەی‬ ‫خیانەت بە‌نیشتمان لە‌چوارچێوەی حزبی‌و‬ ‫بنەماڵەی���ی بگیرێت‪ ،‬کەس���انێکیش ئەم‬ ‫تۆمەتانە ببەشنەوە‪ ،‬کە هەمووان مێژووی‬ ‫بەر لە‌راپەڕین‌و دوای راپەڕینی حزبەکانیان‬ ‫دەزانی���ن‪ ،‬دەزانی���ن ک���ە چ قارەمانێکی‬ ‫هەڵوەش���اندنەوەی تەواوی ئەو پرینسیپ‌و‬ ‫بەها ئەخالقی‌و نیشتمانیانە بوون‪ ،‬کە بەر‬ ‫لە‌هەر ش���تێک بۆ دروستکردنەوەی ئیرادە‬ ‫بۆ مرۆڤ���ی ئێمەو ئینتیم���ای نەتەوەیی‌و‬ ‫نیشتمانی‌و پێکهێنانی دەوڵەت‪ ،‬گرنگ‌و پڕ‬ ‫بایەخ بوون‪.‬‬ ‫ئێم���ە هێش���تا نەچووینەت���ە دۆخ���ی‬ ‫بانگەش���ەی فەرمی ریفراندۆمەوە‪ ،‬کەچی‬ ‫دەیان‌و س���ەدان کادیری حزبی‪ ،‬نوس���ەر‌و‬ ‫زانکۆی���ی‌و مامۆس���تای ئایین���ی‪ ،‬تایبەت‬ ‫س���ەر بە‌پارتی‪ ،‬خەریکی دروس���تکردنی‬ ‫لیس���تن بۆ ئەم نوسەر‌و رۆش���نبیرانەی‪،‬‬ ‫ک���ە پرس���یاریان لە‌رەهەندە ئێس���تایی‌و‬ ‫ئاییندەییەکانی پرۆسەکە هەیە‪ ،‬گفتوگۆی‬ ‫دیوی هەڵوەش���اوەی ناوەوەی کۆمەڵگە‌و‬ ‫مەترس���ییە ناوچەی���ی‌و نێودەوڵەتییەکان‬ ‫دەکەن‪ ،‬رەخنەی ئەو عەقڵیەتە دەکەن‪ ،‬کە‬

‫‪19‬‬ ‫ریکالم‬

‫لە‌بری دروستکردنی یەکدەنگی نیشتمانی‪،‬‬ ‫لە‌بری تێپەڕاندن���ی گوتاری حزبی‪ ،‬لە‌بری‬ ‫قوڵبوون���ەوە‌و بە‌دواداچوونی هۆکارەکانی‬ ‫بێمتمانەی���ی خەڵکانێک���ی زۆر دەره���ەق‬ ‫بە‌پرس���ێکی نیش���تمانی وەک ریفران���دۆم‬ ‫لە‌پێناوی بڕیار لە‌دیاریکردنی چارەنووسدا‪،‬‬ ‫کەچی دێن لیستی تەخوین‌و دەرکردنی ئەم‬ ‫هاونیشتمانیانە لە‌نیشتمان دروستدەکەن‪،‬‬ ‫کە گومان���ی تێ���دا نییە هەم���وو ئەمانە‬ ‫پشتیوانی راس���تەقینەی بەرینکردنەوەی‬ ‫پانتاییەکانی ئازادی‌و دیموکراسی‌و رێزگرتن‬ ‫لە‌م���اف‌و کەرامەت���ی مرۆڤ���ن‪ ،‬بڕوایەکی‬ ‫قوڵ‌و بەهێزیان بە‌س���ەربەخۆیی‌و دەوڵەتی‬ ‫کوردس���تانی هەیە‪ ،‬ب���ەاڵم دەوڵەتێک کە‬ ‫دوای دروستکردنی‪ ،‬هاواڵتییەکانی ئیرادەو‬ ‫هێزی پش���تیوانی‌و بەرگرییان لێی هەبێت‪،‬‬ ‫نەک دەوڵەتێک بەر لە‌دروستکردنی ئەگەر‬ ‫نەڵێم زیاتر لە‌نی���وەی‪ ،‬ئەوا بە‌النیکەمەوە‬ ‫پێدەچێت نیوەی هاواڵتییەکانی‪ ،‬متمانەیان‬ ‫نەک بە‌دەوڵەتەکە‪ ،‬بەڵکو بەو سیاسییانەی‬ ‫بانگەش���ەی بۆ دەک���ەن‌و بە‌هەنگاوەکانی‬ ‫دروستکردنیشی نەبێت‪.‬‬ ‫لێ���رەوە دەب���ێ سیاس���ییەکان ل���ەوە‬ ‫تێبگ���ەن‪ ،‬ک���ە کێش���ەی بونی���ادی کۆی‬ ‫پرسە نیش���تمانییەکان لە‌باش���ور‪ ،‬بریتی‬ ‫نیی���ە ل���ەوەی ک���ێ پش���تیوانیەتی‌و چ‬ ‫کەس���ێک یان چ هێزێکیش هەڵوێس���تێکی‬ ‫جیاوازتر‪ ،‬یان پرس���یاری لەبارەوە هەیە‪،‬‬ ‫بەڵکو بریتییە لە‌هەوڵدان بۆ ش���اردنەوەو‬ ‫نەبینین���ی ئەم عەقڵیەت���ەی کە بە‌هەموو‬ ‫پێوەرێکی تیۆری‌و زانس���تی‪ ،‬عەقڵی بەر‬ ‫لە‌نەت���ەوەو ناس���یۆنالیزمە‌و ناتوانێ ئەم‬ ‫سنور‌و چوارچێوە سیاسی‌و کۆمەاڵیەتییانە‬ ‫تێپەڕێن���ێ‪ ،‬ک���ە ب���ەر لە‌ه���ەر ش���تێک‬ ‫دروستکردنی نەتەوەو دەوڵەت‪ ،‬پێویستی‬ ‫بە‌تێپەڕاندنیەتی‪.‬‬

‫"طاقە" دەست بە بەرهەمهێنانی نەوت دەکات‬ ‫لە کێڵگەی ئەتروش��ی هەرێمی کوردس��تانی عیراق‬

‫ریکالم‬

‫‪3‬حوزەیرانی ‪ -2017‬ئەبوزەبی‪ ،‬میرنشینی یەکگرتووی عەرەبی‪:‬‬ ‫کۆمپیانی���ای "ئەبوزەب���ی نیش���تیمانی ب���ۆ وزە" ش‪.‬م‪.‬ع‪( .‬طاقە)‪ ،‬کە یەکێکە لە کۆمپانیا ناودارەکانی بواری وزە لەس���ەر ئاس���تی جیهان‌و‬ ‫ئۆفیسی سەرەکی لە ئەبوزەبییە‌و خاوەندارێتی پڕۆسەی وەبەرهێنان دەکات لە زیاتر لە ‪ ١١‬واڵت‪ ،‬رایدەگەیەنێت کە دەستی کردووە بە‬ ‫پڕۆسەی بەرهەم هێنانی نەوت لە کێڵگەی ئەتروشی هەرێمی کوردستانی عیراق‪.‬‬ ‫ل���ە بەیاننامەیەکی���دا کۆمپانیاک���ە رونیکردۆت���ەوە کە پڕۆس���ەی هەڵێنجانی نەوت لە پااڵوگ���ەی موعالەجەی ناوەن���دی کێڵگەی ئەتروش‬ ‫لەبەرواری (‪3‬ی‌ حوزەیران ) دەس���تیپێکردووە کە توانای بەرهەمێنان تێیدا دەگاتە ‪ 30‬هەزار بەرمیل نەوت لە رۆژێکدا‪ .‬ئەمە جگەلەوەی‬ ‫کە پڕۆسەی گەشەپێدانی پااڵوتگەی ئەتروش دەستیپێکردووە کە کۆمپانیای "طاقە" ئەنجامیدەدات ئەمەش بەهاوبەشی لەگەڵ هەریەک لە‬ ‫حکومەتی هەرێمی کوردستان‌و کۆمپانیاکانی شاماران‌و مارا‌پون‪.‬‬ ‫لەب���ارەی دوای���ن گۆڕانکاری‌و بەرەوپێش���چونەکانی ئەو بوارەش‪ ،‬س���ەعید هاجەری‪ ،‬س���ەرۆکی ئەنجومەن���ی بەرێوەبردنی کۆمپانیای‬ ‫ئەبوزەبی نیش���تیمانی بۆ وزە "طاقە" رایگەیاند‪" :‬دەس���تێکردنی پرۆسەکانی بەرهەمهێنانی نەوت لە کێڵگەی ئەتروش دەستکەوتێکی گرنگە‬ ‫بۆ ئێمەو هاوبەشەکانمان‌و بۆ هەرێمی کوردستانی عیراقیش‪ .‬کێڵگەی ئەتروش بۆ مەودایەکی دوور سوودی نەختینەییمان بۆ بەدەست‬ ‫دێنێ‪ ،‬ئێمە بەوردی ئاگاداری پەیوەست بوون بە بەهاو پێوانەکانی سەالمەتی‌و تەندروستی دەبین لە کارکردن لەو کێڵگەیەدا بەشێوەیەک‬ ‫کە زمانەتی پاراستنی ژینگە بکەین‪".‬‬ ‫لەالی خۆش���یەوە س���ەعید ئەلزاهری‪ ،‬س���ەرۆکی جێبەجێکاری پرۆس���ەکانی ئینابە لە کۆمپانیای "طاقە" وتی‪" :‬ئەم دەستکەوتە بە واتای‬ ‫جەختکردنەوە لە ئەزمونەکانی کۆمپانیای طاقە‌و تواناکانمان دێت لە گەشەپێدان‌و خستنەگەڕی پرۆژەکانی نەوت‌و گازی قورس ئەمەش‬ ‫بە پشتبەستن بە ئەزمونە جیهانییەکانمان‪".‬‬ ‫لەالیەک���ی تریش���ەوە عەبدولخال���ق ئەلعام���ری‪ ،‬بەڕێوەبەری پ���ڕۆژەی "طاقە الع���راق" وتی‪" :‬ئێمە ل���ە کۆمپانیای طاقە ئێس���تا لەبەردەم‬ ‫بەرەوپێشچونێکی ناوازەداین کە تیمێک لە فەرمانبەران‌و کرێکارانی کۆمپانیاکە بەدەستیانهێناوە‪ ،‬ئەو تیمە لە کۆمەڵێک کادری ئیماراتی‌و‬ ‫جیهانی‌و کوردی پێکهاتبوون کە هەریەکێکیان ئەزموون‌و زانیاری باش���یان هەبوو لەس���ەر مس���تەوای جیهانی‌و هەر بەهۆی هەوڵەکانی‬ ‫ئەوانیشەوە بوو کە توانیمان بگەینە ئەم دەستکەوتە درەوشاوەیە‪".‬‬ ‫جێ���ی ئاماژەیە کە کێڵگ���ەی ئەتروش دەکەوێتە ‪ 85‬کیلۆمەتر باکوری هەولێر‌و بەیەکێک ل گەورەترین کێڵگە نەوتیە نوێیەکانی هەرێمی‬ ‫کوردس���تان دادەنرێت‪ .‬ئەو کێڵگەیە س���اڵی ‪ ٢٠١١‬دۆزراوەتەوەو لە س���اڵی ‪٢٠١٣‬شدا دەستکراوە بە پرۆس���ەی بەرەوپێشبردنی کێڵگەکە‪.‬‬ ‫پێشبینیشدەکرێت بەرهەمهێنانی چاوەڕوانکراو لە کێڵگەکەدا بگاتە ‪ 30‬هەزار بەرمیل لە رۆژێکدا لە ساڵی ‪.٢٠١٧‬‬ ‫کۆمپانی���ای "ئەبوزەب���ی نیش���تیمانی بۆ وزە" (طاقە) بە الیەن���ی وەگەڕخەری کێڵگەی "ئەتروش" دادەنرێت کە خاوەنی پش���کی کارکردنە‬ ‫بە رێژەی ‪ %39.9‬لە گرێبەس���تی بوونی بەش لە بەرهەمهێناندا‪ .‬پش���کەکانی دیکەی کێڵگەکەش لەنێوان هەر یەک لە هەرێمی کوردس���تان‬ ‫بەرێژەی ‪‌،%25‬و "جەنراڵ ئێکسپلۆریشن پارتنزر" (خاوەنداری گشتی کۆمپانیای "شاماران پترۆلیۆم گروپ") بەڕێژەی ‪‌،%20.1‬و پشکێکیش‬ ‫بە رێژەی ‪ %15‬بۆ کۆمپانیای "ماراپون ئۆیەڵ کەی‪ .‬دی‪ .‬ڤی بی‪ .‬ڤی‪.".‬‬

‫شۆڕشی خەڵك‪ ..‬پاشماوە‬ ‫پاڵ���ی نا ب���ە ئ���ەو هێزان���ەوە كە‬ ‫وایاندەزان���ی میللەت ئیت���ر بە گوتارو‬ ‫وێنەی ئ���ەوان فریودەخ���وات‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەو بە ناو نوس���ەرو بە ناو رۆش���نبیرو‬ ‫بە ناو سیاس���یانەی كە دژی ئیرادەی‬ ‫خەڵك دەجواڵنەوە ئێس���تا كە ئاپۆڕای‬ ‫ئەو خەڵكە دەبینن چۆن چۆنی ش���ەرم‬ ‫بیانگرێ���ت‌و چۆن چۆنی بوێرن جارێكی‬ ‫تر بنوس���ن‌و گوتار بدەن‌و دەربكەون؟‬ ‫ئەوە خەڵكە كە ئێستا بە رۆشنبیرو نا‬ ‫رۆشنبیریانەوە گوتار بۆ مانەوەی خۆیان‬ ‫دەدەن‪ ،‬خۆی���ان قس���ەدەكەن‌و خۆیان‬ ‫بێ ماندوبون بەرنامەی شۆڕش���ەكەیان‬ ‫دادەڕێژن بەبێ ئەوەی پێویس���تیان بە‬ ‫رێنمایی كەس بێت‪ ،‬ئەم شۆڕش���ە كە‬ ‫ه���ی ئیرادەیەكی چەوس���اوەی خەڵكە‬ ‫كە تادێ ب���ەرەو لوتكە دەڕوات‌و هێزە‬ ‫شومەكان بەرەو ونبون پاڵ پێوەدەنێت‬ ‫‌و لە ژیانی خەڵك دایاندەبڕێت‪ ،‬خەرێكە‬ ‫مێژویان دەخاتە ناو زەمەنی تاریكەوە‪.‬‬ ‫ئەوانەی لە شۆڕش���ی خەڵك تێدەگەن‬ ‫دەبێ���ت ئیتر لێ���رەوە خۆی���ان‌و بیرو‬ ‫هۆشیان پاشەكش���ەبكەن‌و بگەڕێنەوە‬ ‫بۆ ن���او رۆژانی نەزان���ی خۆیان‪ ،‬چیتر‬ ‫ناتوانن ب���ە دەیان گوت���ارو بە دەیان‬ ‫نوس���ین‌و بە كردنەوەی دەیان كەناڵ‌و‬ ‫بە دەركردنی دەی���ان گۆڤارو رۆژنامەو‬ ‫بە پیشاندانی هەموو هێزەكانیان خۆیان‬

‫لەناو كۆمەاڵنی خەڵكدا چاك بكەنەوە‪،‬‬ ‫ئێس���تاش ئێوە زۆرب���اش دەبینن كە‬ ‫هیچ وش���ەو هیچ وێنەو هیچ كارێكتان‬ ‫لە سایەی كردارە قێزەونەكانتاندا الی‬ ‫بەش���ێكی زۆری خەڵك هیچ بەهایەكی‬ ‫نەماوە‪ ،‬ئەوە ئێوەن ك���ە دەبێت ئیتر‬ ‫لە ژێر كاریگەری شۆڕش���ی ئەم خەڵكە‬ ‫نەدارو چەوساوەیەدا پاشەكشە بكەن‪،‬‬ ‫ئێ���وە ئیتر كە هەموو تواناكانی خۆتان‬ ‫بۆ ئازاردانی كۆمەڵگا خستەكار ‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئیتر كات���ی ئیرادەی خەڵك���ە بەر بە‬ ‫وەیش���ومەی كارە خراپەكانتان بگرێت‪،‬‬ ‫ئ���ەوە ئێوەن كە درەنگ ب���ە توانكانی‬ ‫خەڵكتان زانی‌و خەڵكیش ئیتر پێویستی‬ ‫بەو شۆڕشە بێدەنگ‌و ناتوندوتیژیەیە كە‬ ‫دوا رۆژی خۆی دیاری بكات‌و نەهێڵێت‬ ‫ئێوەی ناسیاسی‌و بەناو رۆشنبیر لەوە‬ ‫زیاتر ببن���ە ه���ۆكاری داڕمانیان‪ ،‬هەر‬ ‫بۆی���ە ئەم هەواڵنەی خەڵك دەكرێت لە‬ ‫ماوەیەك���ی كورتی ت���ردا زۆر ناوو زۆر‬ ‫كەسی تر لەم هەرێمەدا بەرەو ونبونێكی‬ ‫هەمیش���ە بەرن‪ ،‬بەم���ەش كۆتای بەو‬ ‫تارمایانەدێ���ت ك���ە بەناوی ش���ۆڕش‌و‬ ‫كوردایەتیەوە خەڵكیان گەیاندە لێواری‬ ‫مەرگ‌و برس���ێتی‪ ...‬وەاڵمێکیش���ە بۆ‬ ‫ئ���ەو نەزانانەی کە دەڵێن ش���ۆڕش و‬ ‫قوتابخانەی سیاس���ی ل���ەم دەفەرەدا‬ ‫کۆتایی هاتووە‪.‬‬

‫پیرۆزە‬

‫بەبۆنەی لەدایکبونی کاکە‬ ‫(الوی)یەوە پیرۆزبایی‬ ‫لەهاوکارمان فەوزی‌و‬ ‫ناز خان دەکەین بەو‬ ‫هیوایەی تەمەنی درێژو‬ ‫بەنازی دایەو بابە‬ ‫گەورەبێ‪.‬‬ ‫ستافی ئاوێنە‬

‫ونبون‬

‫* مۆڵەتی کارکردنی بازرگانی خانوبەرە ژمارە (‪ )1010035559‬نوسینگەی زەواڵی بەناوی (حمید کاکە حمە کریم) ونبوە‪.‬‬ ‫هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی رۆژنامەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫*مۆڵەتی کارکردنی بازرگانی کڕین‌و فرۆش���تنی ئۆتۆمبێل ژمارە (‪ )1010000743‬پێش���انگای عەربەت بەناوی (دیار علی حمە‬ ‫کریم) ونبوە‪ .‬هەرکەس دۆزییەوە بیگەڕێنێتەوە بۆ پرسگەی رۆژنامەی ئاوێنە‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )584‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/7/11‬‬

‫كه‌یسی ونبوانی هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫هه‌ڵه‌ی "زانستی" یان هه‌ڵه‌ی "راگه‌یاندن"و كێشه‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌!‬ ‫سه‌نته‌ری مایكرۆجین‬ ‫به‌شی‌ دوەم‌و کۆتایی‬

‫كه‌یسه‌كان‬ ‫كه‌یسی مه‌ریه‌م باروتچیان‪:‬‬ ‫جێ���ی ئاماژه‌یه‌ ك���ه‌ بڵێی���ن به‌داخه‌وه‌‬ ‫نه‌"مه‌ری���ه‌م پاروتچی���ان" و نه‌"لوقم���ان‬ ‫عبالقادر" نه‌ ده‌زگاكانی راگه‌یاندن نه‌ هه‌مو‬ ‫ئه‌وه‌كانی تریش كه‌ په‌یوه‌ست بون به‌كه‌یسی‬ ‫ونبوانه‌وه‌ له‌سروش���تی كاركردنمان‪ :‬وه‌كو‬ ‫پش���كنین‌و دابیكردنی خه‌رجی بۆ كاركردن‬ ‫له‌سه‌ر كۆی كه‌یسه‌كان! تاوه‌كو ئێستاش نه‌‬ ‫تێیگه‌شتون‌و نه‌ تێشی ده‌گه‌ن‪" .‬سه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجین" ده‌زگایه‌ك���ی ئه‌هلیه‌ كه‌ هه‌مو‬ ‫خه‌رجی وه‌كو (كارمه‌ندو كه‌ره‌س���ته‌كڕین‌و‬ ‫كرێ ‪...‬هتد) له‌سه‌ر خۆیه‌تی‌و خۆی دابینی‌‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫"مه‌ری���ه‌م" ه���ه‌روه‌ك له‌س���ه‌ره‌وه‌‬ ‫ئام���اژه‌ی پێكراوه‌ له‌‪ 2015/5/4‬س���ه‌ردانی‬ ‫"مایكرۆجین"ی ك���رد‪ ،‬پرۆفایلی "‪"DNA‬‬ ‫كه‌ له‌ت���اران ئه‌نجامی‌ داب���و له‌گه‌ڵ خۆیدا‬ ‫هێنابوی‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی به‌راورد بكرێت له‌گه‌ڵ‬ ‫ئه‌و خانه‌وادانه‌دا كه‌ كه‌سوكاریان‌و منداڵیان‬ ‫ونب���وه‌ له‌تاوانی هه‌ڵه‌بجه‌ س���اڵی‌ ‪!1988‬‬ ‫مایكرۆجین ئ���ه‌و پرۆفایل���ه‌ی لێوه‌رگرت‪،‬‬ ‫له‌هه‌مانكات���دا راس���ته‌وخۆ سامپڵیش���ی‬ ‫لێوه‌رگ���رت بۆ ئ���ه‌وه‌ی كه‌ له‌س���ه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجین ئه‌و پشكنینه‌ دوباره‌ بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫دوای ئه‌نجامدانی پش���كنین ده‌ركه‌وت كه‌‬ ‫به‌ڵ���ێ ئه‌و پرۆفایله‌ی ت���اران كه‌ "مه‌ریه‌م"‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ خۆی هێنابوی پرۆفایلی "مه‌ریه‌م"‬ ‫خۆیه‌تی‌ چونكه‌ ه���ه‌ردو پرۆفایلی "‪"DNA‬‬ ‫تاران‌و مایكرۆجین وه‌ك یه‌ك ده‌رچون‪.‬‬ ‫هه‌نگاوی دوهه‌م ئه‌وه‌ بو‪ :‬به‌راوردكردنی‌‬ ‫پرۆفایلی "مه‌ری���ه‌م پاروتچیان" به‌پرۆفایلی‬ ‫ئ���ه‌و خانه‌وادانه‌ی كه‌ كه‌س���وكاریان ونبوه‌‬ ‫كه‌ ئه‌ویش ‪ 31‬خان���ه‌واده‌ بون له‌كۆی ‪38‬‬ ‫خانه‌واده‌‪.‬‬ ‫دوای به‌راوردكردن ده‌ركه‌وت كه‌ "مه‌ریه‌م‬ ‫پاروتچیان" نزیكایه‌تی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ خێزانی‬ ‫یه‌كێ���ك ل���ه‌و خانه‌وادان���ه‌دا! بۆی���ه‌ ئێمه‌‬ ‫له‌سه‌نته‌ری مایكرۆجین به‌المانه‌وه‌ گرنگ بو‬ ‫كه‌ له‌و نزیكایه‌تیه‌ بكۆڵینه‌وه‌و پشكنینی‌ بۆ‬ ‫بكه‌ین! بزانین بۆچی‌ ئه‌م نزیكایه‌تیه‌ هه‌یه‌؟‬ ‫راس���تیه‌كه‌ی ه���ه‌ر ئ���ه‌وكات ده‌مانتوانی‬ ‫وه‌اڵمی‌ "كۆمه‌ڵ���ه‌ی قوربانیان"و "وه‌زاره‌تی‌‬ ‫شه‌هیدان" بده‌ینه‌وه‌و بڵێین نه‌خێر هی هیچ‬ ‫یه‌كێك ل���ه‌و ‪ 31‬خانه‌واده‌یه‌ نیه‌و ئه‌وانیش‬ ‫بیانگه‌ڕانایه‌ته‌وه‌ بۆ ئێران‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ئێستا‪ ،‬نزیكایه‌تی له‌پرۆفایلی‬ ‫"‪ "DNA‬له‌نێ���وان دانش���توانی دو واڵت���ی‌‬ ‫دراوسێدا به‌تایبه‌ت وه‌كو كوردستان‌و ئێران‬ ‫یان س���ویدو نه‌رویج یان دانمارك ئاساییه‌‬ ‫كه‌ هه‌بێ���ت! ئه‌مه‌ش هه‌ر خ���ۆی له‌خۆیدا‬ ‫ته‌وه‌رێكه‌ بۆ توێژینه‌وه‌و بپرسی‌ بۆ؟‬ ‫بۆیه‌ له‌س���ه‌روبه‌ندی ئ���ه‌م لێكۆڵینه‌وه‌و‬ ‫به‌دواداچونه‌مان���دا وایك���رد ژم���اره‌ی‬ ‫خانه‌واده‌كان كه‌ كه‌سوكاریان ونبوه‌ زیادی‬ ‫ده‌كرد! ه���ه‌ر هه‌موی به‌نوس���راوی فه‌رمی‬ ‫"كۆمه‌ڵه‌ی قوربانیان���ی هه‌ڵه‌بجه‌" ده‌هاتن‬ ‫بۆ "سه‌نته‌ری مایكرۆجین" به‌هیوای ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ "مه‌ریه‌م" یاخود "بارزان" یان ئه‌وه‌كانی‬ ‫دیكه‌ له‌ونبوان كه‌سی ئه‌وان بێت‪.‬‬ ‫تا به‌وه‌ گه‌یش���ت كه‌ ژماره‌ی كه‌سوكاری‬ ‫ونبوان له‌‪ 31‬خانه‌واده‌ گه‌یشته‌‪ 78‬خانه‌واده‌‬ ‫به‌كه‌سوكاری ده‌وروبه‌ریشیانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌‪" 2015/7/26‬گیالس ئه‌س���كه‌نده‌ر‬ ‫ئه‌فراس���یاو" به‌یاوه‌ری "لوقمان عبدالقادر"‬ ‫هات���ن ب���ۆ "س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین" بۆ‬ ‫وه‌رگرتنی س���امپل بۆ پشكنین‌و ده‌رهێنانی‬ ‫پرۆفایلی "‪ "DNA‬بۆیان‪.‬‬ ‫دوای پرسیار كردن‪" ،‬گیالس خان" وتی‬ ‫(دومنداڵم ون بوه‌)‪:‬‬ ‫‪ )1‬كچێك كه‌ ته‌مه‌نی ‪ 3‬سااڵن بو به‌ناوی‬ ‫"هاوناز ئه‌حمه‌د"‬ ‫‪ )2‬كوڕێك كه‌ ته‌مه‌نی ‪ 25‬رۆژ بو به‌ناوی‬ ‫"نیاز ئه‌حمه‌د"‬ ‫جێی ئاماژه‌یه‌ ك���ه‌ "گیالس" بڕوای وابو‬ ‫ك���ه‌ "بارزان محمد باقر" كوڕه‌كه‌ی ئه‌و بێت‬ ‫"نیاز ئه‌حمه‌د" بێت به‌هۆی رواڵه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ پرۆفایل���ه‌كان دوربون له‌یه‌كه‌وه‌و‬ ‫كوڕه‌كه‌ی ئه‌و ده‌رنه‌چو‪.‬‬ ‫دوای ‪ 3‬رۆژ له‌‪ ،2015/5 /29‬برای "گیالس‬ ‫خان" به‌ڕێز "ئاری ئه‌سكه‌نده‌ر ئه‌فراسیاو"‬ ‫هات بۆ "س���ه‌نته‌ری مایكرۆجی���ن"و ته‌نها‬ ‫ته‌مه‌نه‌كانی ئه‌و دو منداڵه‌ ونبوه‌ی "گێالس‬ ‫ئه‌س���كه‌نده‌ر"ی خوشكی‌ راست كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫وتی‌‪:‬‬ ‫‪ )1‬هاوناز ساڵ‌و نیو بۆ دوساڵ‌و نیو‪ ،‬یان‬ ‫‪ 3‬ساڵ ته‌مه‌نی بوه‌‪.‬‬ ‫‪ )2‬نیاز ‪ 40‬رۆژ بۆ ‪ 45‬رۆژ ته‌مه‌نی بوه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م وتان���ه‌ هه‌م���وی كات���ی خ���ۆی‬ ‫له‌"مایكرۆجی���ن" وه‌ك ش���اهێدحاڵ‬ ‫تۆماركراون‪.‬‬ ‫دوای ئ���ه‌وه‌ی كه‌ ئاش���كرابو "مه‌ریه‌م"‬

‫ن���اوی "هاوناز"ه‌ كچ���ه‌ ونبوه‌كه‌ی "گێالس‬ ‫ئه‌س���كنه‌ده‌ر"ه‌و ئه‌و ش���ه‌وه‌ی ك���ه‌ ده‌بو‬ ‫ئیعالن بكرێت‪" ،‬مامی هاوناز" به‌هه‌ڵه‌داوان‬ ‫به‌یاوه‌ری دیس���انه‌وه‌ "لوقم���ان عبدالقادر"‬ ‫هاتن بۆ "سه‌نته‌ری مایكرۆجین" له‌گه‌ڵمان‬ ‫دانیش���تن‌و وتیان "هاوناز" مردوه‌ مامه‌كه‌ی‬ ‫خۆی ناشتویه‌تی‌ له‌ئێران!؟‬ ‫پرسیاره‌ كه‌ لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌‪ :‬دایك "گێالس‬ ‫ئه‌سكه‌نده‌ر"و خاڵ "ئاری ئه‌سكه‌ندر " ده‌ڵێن‬ ‫ونبوه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌پرۆگرامێكی‌ "كوردسات"‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 2‬ساڵ له‌وه‌وبه‌ر له‌و پرۆگرامه‌شدا‬ ‫"گیالس خان" ده‌ڵێت ه���ه‌ردو منداڵه‌كه‌ی‬ ‫ونب���ون‌و ئومێ���ده‌واره‌ بیاندۆزێته‌وه‌‪ .‬به‌اڵم‬ ‫مامه‌كه‌ی دوای ئاشكرابونی ده‌ڵێت‪ :‬مردوه‌و‬ ‫خۆم ناشتومه‌!؟ فه‌رمون سه‌یری ئه‌و هه‌مو‬ ‫كێشمه‌كێش‌و وته‌ دژ به‌یه‌كه‌ بكه‌ن!‬ ‫ته‌نانه‌ت كه‌ناڵی‌ "‪ "NRT‬له‌س���ه‌ر وته‌ی‬ ‫مامی هاون���از ته‌نها كێلی‌ گۆڕێك نیش���ان‬ ‫ده‌ده‌ن به‌بێ ناو! كه‌واتا س���ه‌نگی‌ مه‌حه‌ك‬ ‫ئ���ه‌و گۆڕه‌یه‌! خ���ۆ ئه‌گه‌ر ئ���ه‌وه‌ نه‌بێت‪،‬‬ ‫ده‌بێ یاس���او دادگا لێپێچین���ه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ‬ ‫بكات‪ ،‬هیوادارین ك���ه‌ دادگا بڕیار بدات بۆ‬ ‫هه‌ڵدانه‌وه‌ی ئه‌و گۆڕه‌و پشكنین "‪ "DNA‬بۆ‬ ‫ئێس���كی‌ ئه‌و مردوه‌ بكرێت تاوه‌كو بزانرێت‬ ‫ئه‌و گۆڕه‌ كێیه‌؟‬ ‫دو خاڵی گرنگ هه‌یه‌ كه‌ باسی لێبكرێت‬ ‫له‌كه‌یسی "مه‌ریه‌م"‪:‬‬ ‫‪ )1‬س���ێ جۆر پش���كنینی جیاوازمان بۆ‬ ‫"مه‌ریه‌م"و كه‌س���وكاره‌كان ئه‌نج���ام داوه‌‬ ‫ئه‌وانه‌ش‪:‬‬ ‫أ‌) پشكنینی ئاسایی ده‌رهێنانی پرۆفایلی‌‬ ‫"‪ "DNA‬بۆ ناسینه‌وه‌ی كه‌سه‌كان‪.‬‬ ‫ته‌نها ئه‌م جۆری پشكنینه‌یان ‪ 60‬ملیۆن‬ ‫دیناری تێچو كه‌ له‌سه‌ر بودجه‌ی مایكرۆجین‬ ‫ئه‌نجام دراوه‌‪.‬‬ ‫ب‌) پشكنینی‌ "‪ "DNA‬مایتۆ كۆندریا بۆ‬ ‫ناسینه‌وه‌ی منداڵ له‌ڕێگه‌ی دایكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ت‌) پش���كنینی‌ "‪ "DNA‬له‌ڕێگ���ه‌ی‬ ‫سیس���ته‌مێكی‌ نوێ���وه‌ ك���ه‌ بیرۆك���ه‌ی‬ ‫"مایكرۆجی���ن"ه‌‪ ،‬بۆ ئه‌و مه‌به‌س���ته‌ش ئه‌م‬ ‫ساڵ له‌‪ 2017/5/26‬به‌ڕێوه‌به‌ری سه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجین به‌فه‌رمی بانگهێشتكرا بۆ وتنه‌وه‌ی‬ ‫وانه‌یه‌ك‌و س���یمینارێك له‌سوید له‌سه‌ر ئه‌و‬ ‫سیسته‌مه‌ نوێیه‌ ئێمه‌ش ئه‌م سیمیناره‌مان‬ ‫پێش���كه‌ش ك���رد‪Chromoquant &(:‬‬ ‫‪.)paternity test‬‬ ‫جێ���ی ئاماژه‌ی���ه‌‪ ،‬تێچ���وی ئ���ه‌م دو‬ ‫پشكنینانه‌ش (ب‪ ،‬ت) سه‌روی ‪ 40‬ملیۆن‬ ‫دینار بو هه‌ر له‌س���ه‌ر بوجه‌ی "سه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجین" بو‪.‬‬ ‫‪ )2‬له‌سه‌ره‌تای گه‌ڕان به‌دوای كه‌سوكاری‬ ‫"مه‌ریه‌م" كه‌ناڵی "كوردس���ات" په‌یوه‌ندی‬ ‫ك���رد به‌مایكرۆجین‌و وتیان ریپۆرتاژ ئاماده‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ن له‌س���ه‌ر "مه‌ریه‌م" له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‬ ‫تاوه‌كو دۆزین���ه‌وه‌ی! ئێمه‌ش هه‌ڵبه‌ته‌ هیچ‬ ‫الرییه‌كمان نه‌بو به‌ڵكو پێش���مان خۆش بو‬ ‫به‌ڕیپۆرتاژێكی‌ له‌و ش���ێوه‌یه‌دا‪ .‬سه‌ره‌ڕای‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش كه‌ناڵ���ی "‪"KNN‬ی���ش هات���ن‌و‬ ‫داوایانكرد كه‌ ریپۆرتاژ بك ‌هن‌و كردیان به‌ر‬ ‫له‌كوردساتیش باڵویان كرده‌وه‌‪.‬‬ ‫كه‌یسی‌‬ ‫(ئه‌عزم موسائیان ره‌حیم‪ -‬چیا ته‌یب)‪:‬‬ ‫له‌مانگ���ی ‪ 2015/8‬له‌دانیش���تنێكی‌‬ ‫فه‌رمی‌ له‌س���لێمانی به‌ئاماده‌بونی‌ به‌ڕێزان‬ ‫(عبداللە‌نه‌ورۆڵ���ی‌و عه‌ل���ی‌ عوس���مان)‬ ‫پارێزگارو یاریده‌ده‌ری پارێزگاری هه‌ڵه‌بجه‌و‬ ‫چه‌ن���د ئه‌ندامێكی‌ دیكه‌ی لیژن���ه‌ی منداڵه‌‬ ‫ونبوه‌كانی هه‌ڵه‌بجه‌ كه‌ له‌ناویاندا "سه‌رۆكی‌‬ ‫كۆمه‌ڵ���ه‌ی قوربانیانی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌" لوقمان‬ ‫عه‌بدولقادر ئاماده‌ بون‪ .‬لوقمان عه‌بودلقادر‬ ‫دو پرۆفایلی "‪ "DNA‬كه‌ له‌"تاران ‪ -‬ئێران"‬ ‫ئه‌نجامدراب���ون دایه‌ ده‌س���تمان‪ ،‬پێی وتین‬ ‫ئه‌م���ه‌ پرۆفایل���ی‌ "دو كچ���ن" له‌"ئێرانن"و‬ ‫پرۆفایله‌كه‌ش���یان له‌"ت���اران" ئه‌نجامداوه‌‪،‬‬ ‫ده‌یانه‌وێ���ت بزان���ن ك���ه‌ ئای���ا‪ :‬له‌ونبوانی‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌ن ی���ان ن���ا؟ ئه‌گ���ه‌ر له‌ونبوانی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ن هی كام له‌و خانه‌وادانه‌ن؟‬ ‫ئه‌و دو كچه‌ش یه‌كیان به‌ناوی (ش���ایلی‌‬ ‫حس���ین شاه س���ه‌وه‌ند) بو ئه‌وی تریشیان‬ ‫به‌ن���اوی (ئه‌عزه‌م موس���ائیان ره‌حیم) بو‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ ئه‌وه‌ی كه‌ درا به‌ده‌س���تمانه‌وه‌‬ ‫تێكه‌ڵ بو‪ ،‬به‌ش���ێوه‌یه‌ك كه‌ نه‌ده‌زانرا كام‬ ‫پرۆفایلیان هی‌ (ش���ایلی)یه‌و كامه‌یان هی‌‬ ‫(ئه‌عزه‌م)‪.‬‬ ‫جێ���ی ئاماژه‌ی���ه‌ ب���ه‌م دو پرۆفایل���ه‌وه‌‬ ‫ژماره‌ی ونبوان كه‌ پرۆفایلیان له‌المان هه‌بو‬ ‫"له‌س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین" بو به‌‪ 7‬ونبو!‬ ‫كه‌ یه‌كێك له‌وان (بارزان – ئاالن) بو‪.‬‬ ‫دوای به‌راوردك���ردن له‌گ���ه‌ڵ پرۆفایلی‌‬ ‫خانه‌واده‌كان���دا‪ ،‬ده‌رك���ه‌وت یه‌كێك له‌و دو‬ ‫كچه‌ (ش���ایلی یان ئه‌عزه‌م) هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌و‬ ‫به‌ڕێ���ژه‌ی ‪ %99‬پرۆفایله‌ك���ه‌ی له‌پرۆفایلی‬ ‫"‪( "DNA‬چ���رۆ ته‌ی���ب) ده‌چێ���ت‪ .‬بۆیه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیمانكرد به‌"كۆمه‌ڵ���ه‌ی قوربانیانی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌"وه‌و داوامانك���رد ئه‌گه‌ر بكرێت‪:‬‬ ‫هه‌ردوكیان بهێنن بۆ "سه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬

‫بۆ ئه‌وه‌ی خۆمان س���امپڵیان لێوه‌ربگرین!‬ ‫یاخ���ود س���امپڵی‌ هه‌ردوكیانمان بۆ په‌یدا‬ ‫بك���ه‌ن‪ ،‬ب���ۆ مه‌به‌س���تی‌ دوباره‌كردنه‌وه‌ی‬ ‫پش���كنینی "‪ "DNA‬چونك���ه‌ تێكه‌ڵ���ه‌و‬ ‫نازانی���ن كامه‌یان كچ���ه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كه‌یه‌؟‬ ‫له‌ب���ه‌رواری (‪( )2015/12/1‬ش���ایلی‌)‬ ‫به‌یاوه‌ری باوكی‌ (حس���ین ش���اه سه‌وه‌ند)‬ ‫و دایكی (فاتمه‌ سه‌نگس���تیان) "كه‌ باوك‌و‬ ‫دایكه‌ به‌خێوكه‌ره‌كه‌ی "شایلی"ن له‌ئێران)و‬ ‫"س���ه‌رۆكی‌ كۆمه‌ڵه‌ی قوربانیانی‌ هه‌ڵه‌بجه‌"‬ ‫هه‌روه‌ها (خاتو س���وهه‌یلە‌ئه‌حمه‌د فه‌قێ)‬ ‫"كه‌ خه‌ڵك‌و دانیش���توی سنه‌یه‌و به‌تایبه‌ت‬ ‫له‌كه‌یس���ی ونبوان���ی‌ هه‌ڵه‌بج���ه‌ له‌دی���وی‬ ‫ئێ���ران كارده‌كات" هات���ن بۆ "س���ه‌نته‌ری‌‬ ‫مایكرۆجین"‪ .‬هه‌روه‌ه���ا په‌یامنێری چه‌ند‬ ‫كه‌ناڵێك له‌هه‌ڵه‌بجه‌ له‌گه‌ڵیاندا ئاماده‌ بون‪،‬‬ ‫نایه‌ت���ه‌وه‌ یادمان ئه‌گه‌ر په‌یامنێری كه‌ناڵی‌‬ ‫"‪ "NRT‬ئاماده‌بوبێتن یاخود نا؟‬ ‫دوای‌ وه‌رگرتنی سامپڵ له‌(شایلی) خاتو‬ ‫"سوهه‌یله‌" كه‌وته‌ گومانه‌وه‌ له‌وه‌ی كه‌ كچه‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كه‌ (شایلی‌) نه‌بێت‌و (ئه‌عزه‌م)‬ ‫بێ���ت‪ ،‬ته‌نانه‌ت وتی‌ ده‌ترس���م (ئه‌عزه‌م)‬ ‫بێت!؟ چونكه‌ ئه‌و خۆی (س���وهه‌یله‌خان)‬ ‫پرۆفایله‌كان���ی بۆ "كۆمه‌ڵ���ه‌ی قوربانیانی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌" ره‌وانه‌كردبو‪ ،‬بۆی���ه‌ تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫دڵنیا بو له‌وه‌ی كه‌ ئه‌و كچه‌ "هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌"‬ ‫"ئه‌عزه‌م"ه‌‪ .‬له‌وه‌اڵم���دا ئێمه‌ وتمان نازانین‬ ‫تاوه‌كو پش���كنینه‌كه‌ ئه‌نج���ام نه‌ده‌ینه‌وه‌‬ ‫ب���ۆ یه‌كالكردنه‌وه‌ی كه‌ ئ���ه‌و پرۆفایلە‌هی‌‬ ‫كامیانه‌؟ به‌اڵم بۆ ده‌ترسیت سوهه‌یله‌خان؟‬ ‫له‌وه‌اڵم���دا به‌ده‌ق وتی‌‪( :‬چ���ون "ئه‌عزه‌م"‬ ‫مش���كیله‌)‪ ،‬ش���وه‌كه‌ی (مێرده‌ك���ه‌ی)‬ ‫حه‌زن���اكات‌و ئه‌م كاره‌ش���ی‌ به‌بێ ئاگاداری‌‬ ‫مێرده‌كه‌ی كردوه‌!‬ ‫دوای ئه‌نجامدانی‌ پشكنینی‌ "‪ "DNA‬بۆ‬ ‫سامپڵی "ش���ایلی"و به‌راورد كردنی‌ به‌و دو‬ ‫پرۆفایله‌ی "ئێران" هی‌ هه‌ریه‌ك له‌(شایلی‌‌و‬ ‫ئه‌ع���زه‌م)‪ ،‬ده‌رك���ه‌وت كه‌ (ش���ایلی‌) ئه‌و‬ ‫پرۆفایله‌یان بو ك���ه‌ نزیكایه‌تی‌ نیه‌ له‌گه‌ڵ‬ ‫"چ���رۆ ته‌ی���ب"‪ .‬كه‌وات���ه‌ ده‌رئه‌نجامه‌كه‌ی‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئه‌و پرۆفایله‌ی كه‌ زۆر نزیكه‌ له‌(چرۆ‬ ‫ته‌ی���ب) (ئه‌عزه‌م)ه‌‪ ،‬وات���ا (ئه‌عزه‌م) كچه‌‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كه‌ی���ه‌‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ له‌وانه‌یه‌ له‌م‬ ‫كه‌یس���ه‌دا هه‌مومان خوازیاری‌ ئه‌وه‌بوبێتین‬ ‫ك���ه‌ كچ���ه‌ هه‌ڵه‌بجه‌ییه‌كه‌ "ش���ایلی" بێت‬ ‫نه‌ك "ئه‌ع���زم"! بۆ ئاس���انكاری‌و هۆكاری‬ ‫ئه‌و موش���كیالنه‌ی ك���ه‌ "س���وهه‌یله‌خان"‬ ‫باس���ی لێكردوه‌ له‌باره‌ی "ئه‌ع���زه‌م"ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ گومانی هه‌بو له‌وه‌ی كه‌ س���امپڵی‌‬ ‫"ئه‌عزه‌م"مان ده‌ستبكه‌وێت!!‬ ‫بۆی���ه‌ جارێك���ی‌ ت���ر‪ ،‬په‌یوه‌ندیمانكرد‬ ‫به‌"كۆمه‌ڵ���ه‌ی قوربانیانی هه‌ڵه‌بجه‌"و داوای‬ ‫س���امپڵی‌ (ئه‌عزه‌م)كرا‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆكاری‬ ‫ئه‌وه‌ی كه‌ خاتو "سوهه‌یله‌" پێشتر وتبوی‬ ‫"ئه‌عزه‌م" موش���كیله‌یه‌! بۆی���ه‌ داوامانكرد‬ ‫ك���ه‌ به‌هه‌ر ش���ێوه‌یه‌ك بێت‌و هه‌رش���تێك‬ ‫بێت به‌س س���امپڵی (ئه‌عزه‌م) بێت وه‌كو‬ ‫(خوێن‪ ،‬لیك‪ ،‬كلینێكسێك كه‌ له‌الیه‌ن ئه‌و‬ ‫كچه‌وه‌ به‌كارهاتبێت‪...‬هتد) بۆ مایكرۆجینی‬ ‫بهێن���ن‪ .‬به‌هه‌رح���اڵ ئێم���ه‌ داوامانكرد و‬ ‫پێمانڕاگه‌یاندن ك���ه‌ ناتوانین هیچ بڕیارێك‬ ‫بده‌ین تاوه‌كو س���امپڵی‌ (ئه‌عزه‌م) نه‌یه‌ت‬ ‫چونكه‌ ده‌مانه‌وێت‪:‬‬ ‫‪ )1‬دوباره‌ی بكه‌ینه‌وه‌‪.‬‬ ‫‪ )2‬هه‌ندێك پش���كنینی دیكه‌ش هه‌یه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێت ئه‌نجامی بده‌ین بۆ ئه‌وه‌ی كه‌یسه‌كه‌‬ ‫به‌دڵنیاییه‌وه‌ یه‌كالبكه‌ینه‌وه‌ كه‌ (ئه‌عزه‌م)‬ ‫و (چرۆ ته‌یب) خوشكن‪.‬‬ ‫له‌ب���ه‌رواری (‪ )2015/12/18‬س���امپڵی‌‬ ‫(ئه‌ع���زه‌م) گه‌یش���ته‌ ده‌س���تمان دوای‌‬ ‫ئه‌نجامدانی پشكنینی‌ "‪"DNA‬و ده‌رهێنانی‌‬ ‫پرۆفایله‌ك���ه‌ی كه‌ هه‌م���ان پرۆفایل ده‌رچو‬ ‫وه‌ك ئه‌وه‌ی كه‌ له‌"ت���اران" ئه‌نجامی‌ دابو‬ ‫هه‌روه‌ها ‪ %99‬لێكچونی‌ هه‌بو له‌گه‌ڵ (چرۆ‬ ‫ته‌یب)‪ .‬بۆ یه‌كالكردن���ه‌وه‌ی كه‌ ئه‌م دوانه‌‬ ‫خوش���كن "مایكرۆجین" هه‌ندێك پشكنینی‌‬ ‫دیك���ه‌ی ئه‌نجام���دا هه‌روه‌كو له‌س���ه‌ره‌وه‌‬ ‫ئام���اژه‌ی پێك���راوه‌‪ ،‬دوای ئه‌نجامدانی ئه‌و‬ ‫پش���كنینانه‌ ده‌ركه‌وت ك���ه‌ جێگه‌ی گومان‬ ‫نیه‌ به‌پێی ئه‌نجامی پشكنینی"‪ "DNA‬ئه‌م‬ ‫دو كچه‌ (ئه‌عزه‌م‌و چرۆ) خوشكن‪ .‬ئه‌مه‌ش‬ ‫زانس���تی‌ "‪ "DNA‬ه‌و په‌یوه‌ن���دی به‌هی���چ‬ ‫ش���تێكه‌وه‌ نیه‌و به‌خواس���تیش نیه‌ كه‌ تۆ‬ ‫بت���ه‌وێ كوڕ یان كچ���ی كێ بیت! "‪"DNA‬‬ ‫یان ره‌شه‌ یان سپی‪.‬‬ ‫بۆچی‌‌و له‌به‌رچی‌ وتمان (ئه‌عزه‌م) ناوی‬ ‫راستی‌ (چیا)یه‌؟‬ ‫به‌پێی لیس���تی خان���ه‌واده‌ی ونبوان كه‌‬ ‫مایكرۆجین دروس���تی‌ كردوه‌‪(،‬چرۆ ته‌یب)‬ ‫سێ "‪ "3‬خوش���كی‌ ونبوه‌ به‌ناوه‌كانی‌‪)1 :‬‬ ‫"چیمه‌ن ته‌یب" له‌دایك بوی ‪ 1983‬مانگ‌و‬ ‫رۆژی نادیاره‌ وات���ا ته‌مه‌نی له‌نێوان ‪6-5‬‬ ‫س���ااڵن بوه‌ له‌كیمیا باران���ی هه‌ڵه‌بجه‌‪)2 .‬‬ ‫"چیا ته‌یب" له‌دایكبوی ‪ 1985‬دیس���انه‌وه‌‬ ‫مان���گ‌و رۆژی‌ له‌دای���ك بون نادی���اره‌ واتا‬ ‫له‌نێ���وان ‪ 3-2‬س���ااڵن بوه‌‪ )3 .‬خوش���كی‌‬ ‫س���ێهه‌م له‌‪ 1988/3/17‬له‌دای���ك بوه‌ كه‌‬

‫تۆی به‌ڕێز‪ ،‬چی‬ ‫له‌زانستی "‪"DNA‬‬ ‫تێگه‌یشتویت؟‬ ‫تاوه‌كو به‌و شێوه‌ی ‌ه‬ ‫ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندن ‌ه‬ ‫نابه‌جێیه‌و ئه‌م بڕیار‌ه‬ ‫نابه‌جێیه‌ش بده‌یت!‬ ‫ده‌كاته‌ رۆژێ���ك دوای كیمیابارانی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫ئه‌میان له‌س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین به‌"بێناو"‬ ‫تۆمار كراوه‌‪.‬‬ ‫بە‌به‌راوردك���ردن له‌گه‌ڵ وێن���ه‌ی منداڵی‌‬ ‫"ئه‌عزه‌م" كه‌ له‌چ ته‌مه‌نێكدا ئه‌و خانه‌واده‌‬ ‫"ئێرانیه‌ فارس���ه‌" هه‌ڵیانگرتۆته‌وه‌‪ ،‬بۆمان‬ ‫ئاش���كرا ب���و ك���ه‌ به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ منداڵی‌‬ ‫س���ێهه‌م واتا"بێناو" نی���ه‌‪ .‬هه‌روه‌ها به‌پێی‬ ‫ته‌مه‌نه‌كه‌ی نابێت خوش���كی یه‌كه‌میش���ی‬ ‫بێ���ت كه‌"چیمه‌ن"ه‌‪ .‬كه‌وات���ه‌ به‌دیله‌كه‌ی‬ ‫ته‌نها "چیا" یه‌ چونكه‌ ته‌مه‌نیان له‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫نزیك���ه‌و ده‌گونجێت‪ .‬جێی ئاماژه‌یه‌ كه‌ ئه‌م‬ ‫گفتۆگۆیان���ه‌ ده‌رباره‌ی "ئه‌ع���زه‌م" له‌گه‌ڵ‬ ‫"س���وهه‌یله‌خان" له‌ڕێگه‌ی ڤایب���ه‌ره‌وه‌ بو‬ ‫ك���ه‌ هه‌ر به‌ناوی "ئه‌ع���زه‌م" بێ ئه‌وه‌ی كه‌‬ ‫بڵێین"ئه‌ع���زه‌م" كێیه‌و ره‌نگی چۆنه‌‪ .‬هه‌مو‬ ‫ئ���ه‌و گفتوگۆیانه‌ش‌و وێنه‌كان���ی‌ "ئه‌عزه‌م"‬ ‫كه‌ "س���وهه‌یله‌خان" ب���ۆی ره‌وانه‌ ده‌كردم‬ ‫پارێزراون‪ ،‬كه‌ ش���تی‌ زۆری���ش هه‌ن لێره‌دا‬ ‫باس���مان لێنه‌كردوه‌‪ .‬بۆیه‌ "ئه‌عزه‌م"به‌پێی‬ ‫ئ���ه‌و ته‌مه‌نه‌ی كات���ی ونبون���ی‌‌و هه‌روه‌ها‬ ‫پشتبه‌س���ت به‌ئه‌نجام���ی‌ پش���كنینه‌كانی‬ ‫"‪ "DNA‬ناوی راس���تی‌ "چیا"یه‌و خوشكی‬ ‫"چرۆ ته‌یب"ه‌و له‌"چرۆ" مناڵتره‌‪.‬‬ ‫پێویس���ته‌ ئ���ه‌وه‌ش بڵێی���ن (ب���ارزان‬ ‫محمد باق���ر) كه‌ زیاتر له‌دوس���اڵ‌و نیو بو‬ ‫له‌چاوه‌ڕوانیدا ب���و بۆ ئه‌وه‌ی خانه‌واده‌كه‌ی‬ ‫بدۆزێته‌وه‌‪ ،‬دوای دۆزینه‌وه‌ی "چیا" به‌چه‌ند‬ ‫هه‌فته‌یه‌ك خان���ه‌واده‌ی ئه‌ویش دۆزرایه‌وه‌‬ ‫كه‌ ن���اوه‌ راس���ته‌كه‌ی (ئ���االن توفیق)ه‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ له‌‪ 2016/3/16‬ه���ه‌ردو كیان (چیاو‬ ‫ئ���االن) به‌خانه‌واده‌كانی���ان ش���ادبونه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ش بزانرێ كه‌ ئێمه‌ بێئاگابوین له‌وه‌ی‬ ‫ملوانكه‌یه‌ك ناونیشانی (ئاالن)بوه‌ له‌نێوان‬ ‫خزمان���ی ئ���ه‌م دیوو كه‌ له‌الی���ه‌ن خزمانی‬ ‫ئه‌و دی���و بۆی پارێزراوه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم ‪ 4‬ونبوی‬ ‫دیكه‌ ه���ه‌ر ماونه‌ته‌وه‌و تاوه‌كو ئێس���تاش‬ ‫خانه‌واده‌یان نه‌دۆزراوه‌ته‌وه‌!؟‬ ‫چۆنیه‌تی‌ مامه‌ڵه‌كردنی راگه‌یاندنی‌ كوردی‬ ‫له‌گه‌ڵ كه‌یسی ونبواندا‬ ‫ئه‌و پرس���یارانه‌ی ك ‌ه ده‌بێت له‌به‌ڕێزتان‬ ‫بكرێت‪:‬‬ ‫ئێم���ه‌ بە‌به‌ڵگ���ه‌ی زانس���تی "‪"DNA‬‬ ‫ده‌ڵێین (چرۆ ته‌یب‌و چیا ته‌یب) خوش���كی‌‬ ‫(بایۆلۆجی‌)ین؟‬ ‫به‌اڵم چه‌ند پرس���یارێكی‌ گرنگ هه‌یه‌ له‌م‬ ‫په‌یامنێره‌و راگه‌یانكاره‌ی ده‌كه‌ین‪:‬‬ ‫‪ )1‬له‌پرۆگرامه‌كه‌تان���دا ده‌ڵێ���ن‪ :‬هه‌ڵه‌ی‬ ‫پش���كنینی "‪ !"DNA‬به‌ب���ێ ئ���ه‌وه‌ی كه‌‬ ‫ده‌ستنیش���انی‌ ج���ۆری هه‌ڵه‌ك���ه‌ بكه‌ن!؟‬ ‫ب���ه‌اڵم من لێره‌وه‌ پێت ده‌ڵێم دو جۆر هه‌ڵه‌‬ ‫هه‌یه‌‪:‬‬ ‫ا) هه‌ڵه‌ی ده‌سته‌نقه‌ست‪ :‬واتا به‌مه‌به‌ست‬ ‫ئه‌و هه‌ڵه‌یه‌ ئه‌نجام بده‌یت!‬ ‫ب) هه‌ڵه‌ی نه‌زانین له‌كاره‌كه‌‪.‬‬ ‫ا) به‌مه‌به‌ست هه‌ڵه‌كرابێت‪:‬‬ ‫راگه‌یانكاری به‌ڕێز‪ ،‬هه‌روه‌ك له‌پێش���وتر‬ ‫باس���مان لێكرد كه‌ یه‌كه‌م كه‌یسی ونبوانی‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ كه‌ هات بۆ "سه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬ ‫به‌نوس���راوی فه‌رم���ی "ب‪.‬گ‪ .‬ش���ه‌هیدانی‬ ‫سلێمانی" له‌سه‌ره‌تای مانگی‌ ‪ 2013 / 7‬بو‪.‬‬ ‫ئه‌ویش به‌ڕێز (ب���ارزان محمد باقر جعفر)‬ ‫بو (كه‌ دواجار ده‌ركه‌وت "ئاالن ته‌وفیق"ه‌)‬ ‫له‌گه‌ڵ دو خان���ه‌واده‌ی به‌ڕێزدا یه‌كێك له‌و‬ ‫خانه‌واده‌ به‌ڕێزانه‌ خوالێخۆشبو (مامۆستا‬ ‫فه‌خره‌دی���ن حاجی‌ س���ه‌لیم‌و خێزانه‌كه‌ی)‪.‬‬ ‫چونكه‌ (بارزان – ئاالن) له‌و دایك‌و باوكه‌‬ ‫نه‌بو! بۆیه‌ رێژه‌ی لێكچونیان نه‌گه‌یشته‌‪%99‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر به‌مه‌به‌س���ت هه‌ڵه‌مان بكردایه‌!‬ ‫ئ���ه‌وا به‌دڵنیایی���ه‌وه‌ (بارزان)م���ان ده‌دا‬

‫به‌خوالێخۆشبو (مامۆستا فه‌خره‌دین حاجی‬ ‫س���ه‌لیم)! چونكه‌ تاكۆچی‌ دواییكرد وێڵ بو‬ ‫تام���ه‌زرۆی دیداری منداڵ���ه‌ ونبوه‌كانی بو‪.‬‬ ‫خۆهیچ نه‌بێت خوالێخۆش���بو به‌ر له‌كۆچی‌‬ ‫دوایی هه‌ندێك دڵخۆش ده‌بو و به‌ئاسوده‌یی‬ ‫كۆچی‌ دوایی ده‌كرد نه‌ك به‌حه‌سره‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئای���ا ده‌زانن كه‌ چ���وار ونبوی دیكه‌ كه‌‬ ‫زۆر ده‌مێكه‌ به‌ر له‌(چیا ته‌یب) پرۆفایلیان‬ ‫وه‌رگی���راوه‌و ئێس���تاش له‌"س���ه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجی���ن"ه‌ ب���ه‌اڵم خانه‌واده‌كانی���ان‬ ‫نه‌دۆزراوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬به‌مه‌رجێك كه‌ زیاد له‌‪70‬‬ ‫خان���ه‌واده‌ پرۆفایلیان هه‌ی���ه‌و چاوه‌ڕوانی‬ ‫هه‌واڵی ئاشنابونه‌وه‌ن به‌ونبوه‌كانیان! ئایا‬ ‫ئێستاپرس���یار له‌خۆتان ناكه‌ن كه‌‪ :‬بۆ ئه‌و‬ ‫چوار ونبوه‌ی كه‌ ماونه‌ته‌وه‌ هه‌ریه‌كه‌ی نه‌درا‬ ‫به‌یه‌كێك له‌و خانه‌وادانه‌ی كه‌ چاوه‌ڕوانن؟‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌مه‌به‌ست هه‌ڵه‌كرابێت! ئه‌ی بۆچی‌‬ ‫ئه‌م چوار كه‌سه‌ ماونه‌ته‌وه‌؟‬ ‫ب) (هه‌ڵ���ه‌ی نه‌زانین)‪ :‬ئێس���تا جێی‬ ‫خۆیه‌تی‌ پرس���یار له‌به‌ڕێزت بكه‌ین ته‌نانه‌ت‬ ‫دوای خوێندن���ه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرته‌ش كه‌ زۆر‬ ‫ئاسانكاریمان تێدا كردوه‌‪ :‬تۆی به‌ڕێز‪ ،‬چی‬ ‫له‌زانس���تی "‪ "DNA‬تێگه‌یشتویت؟ تاوه‌كو‬ ‫به‌و شێوه‌یه‌ ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ نابه‌جێیه‌و‬ ‫ئه‌م بڕیاره‌ نابه‌جێیه‌ش بده‌یت!‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی "س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬ ‫ده‌بێ���ت له‌الیه‌نێك���ه‌و‌ه بێت كه‌ له‌ئاس���تی‌‬ ‫"مایكرۆجی���ن"دا بێ���ت یاخ���ود بااڵتر بێت‬ ‫نه‌ك له‌ئاس���تی خۆی كه‌متر بێت‪ .‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ته‌نان���ه‌ت ن���ه‌ك له‌كوردس���تان‌و هه‌رێمی‬ ‫كوردس���تان به‌ڵك���و له‌عیراقیش���دا به‌دی‬ ‫ناكه‌یت‪ .‬بۆ ئه‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندنه‌‪ ،‬به‌ڕێزتان‬ ‫ده‌توان���ن په‌یوه‌ندی به‌(خاچی‌ س���ور)ه‌وه‌‬ ‫بكه‌ن به‌تایبه‌ت به‌ڕێوه‌به‌ری (فۆرێنسیك)‬ ‫(د‪.‬جاكلین كونزالیس) خه‌ڵكی‌ كۆڵۆمبیایه‌و‬ ‫نزیكه‌ی ‪ 15‬س���اڵه‌ له‌م ب���واره‌ كار ده‌كات‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها پرۆفیس���ۆر (ولیام گود وین) كه‌‬ ‫پرۆفیسۆرێكی‌ ئینگلیزه‌و ‪ 20‬ساڵه‌ له‌م بواره‌‬ ‫كار ده‌كات‌و راوێژكاری زانس���تی‌ پشكنینی‬ ‫"‪( "DNA‬خاچی‌ سور)ه‌‪.‬‬ ‫ئه‌م دو به‌ڕێزه‌ له‌‪ 2017/2/16‬س���ه‌ردانی‌‬ ‫"سه‌نته‌ری مایكرۆجین"یان كرد به‌مه‌به‌ستی‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ له‌ڕوی‪ :‬زانستی‌‌و پراكتیكه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌و هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ی "خاچی سور" ‪ 180‬پله‬ ‫‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌و بیروڕا س���ه‌یره‌ی به‌ڕێزتانه‌‪.‬‬ ‫ده‌توانیت په‌یوه‌ندیان پێوه‌بكه‌یت‌و پرسیار‬ ‫بكه‌ی���ت! یاخ���ود س���ه‌ردانی "س���ه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجی���ن" بك���ه‌ن تاوه‌كو ئ���ه‌و نامه‌یه‌‬ ‫ببینن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها‪ )CyberGene( ،‬كۆمپانیایه‌كی‌‬ ‫س���ویدیه‌و له‌"س���تۆكهۆڵم"ه‌و له‌ن���او‬ ‫به‌ناوبانگرتری���ن ئینس���تیتوتدایه‌ به‌ن���اوی‬ ‫(كارۆلینس���كا)‪ .‬ئه‌م كۆمپانیایه‌ ماتریاڵی‬ ‫(كیتی‌ "‪ )"DNA‬دروست ده‌كات بۆ پشكنینی‌‬ ‫كرۆمۆس���ۆمه‌كان‌و هه‌ڵه‌ له‌كرۆمۆسۆمه‌كان‌و‬ ‫نه‌زۆكی‌‪...‬هتد به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی گشتی‌ هه‌مان‬ ‫سیسته‌می‌ "پشكنینی‌ "‪"DNA‬ه‌یه‌ وه‌كو بۆ‬ ‫ناسینه‌وه‌ی كه‌سه‌كان‪ ،‬به‌اڵم به‌رهه‌مه‌كانی‬ ‫ئه‌م كۆمپانیایه‌ بۆ مه‌به‌س���تی‌ نه‌خۆشی‌‌و‬ ‫هه‌ڵه‌ له‌كرۆمۆس���ۆمه‌كاندا به‌كار ده‌هێنین‪.‬‬ ‫ئه‌م "كۆمپانیا س���ویدیه‌" گرێبه‌ستی له‌گه‌ڵ‬ ‫"سه‌نته‌ری مایكرۆجین‪-‬له‌سلێمانی"هه‌یه‌ بۆ‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنی به‌رهه‌می نوێیان"كیتی‌ نوێ‬ ‫كه‌ دروستی ده‌كه‌ن"‪ .‬واتا به‌رله‌وه‌ی بیخه‌نه‌‬ ‫بازاڕه‌وه‌ ده‌بێت "مایكرۆجین" كاری‌ له‌سه‌ر‬ ‫بكات‌و رای خۆی له‌س���ه‌ر ب���دات (كه‌ پێی‬ ‫ده‌وترێت "‪ ، )"Beta Test‬ئه‌گه‌ر پێویست‬ ‫به‌گۆڕان���كاری‌ ب���كات له‌س���ه‌ر راوبۆچونی‌‬ ‫مایكرۆجین ئه‌و گۆڕانكاریانه‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ن‌و‬ ‫دوای ئه‌وه‌ ده‌یخه‌نه‌ بازاڕه‌وه‌‪ .‬تاوه‌كو ئێستا‬ ‫‪ 2‬دانه‌مان بۆیان هه‌ڵسه‌نگاندوه‌‪ ،‬ئێستاش‬ ‫دانه‌یه‌ك���ی‌ (كیتێكی‌) نوێم���ان الیه‌ (واتا‬ ‫له‌مایكرۆجینه‌) بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ كه‌ هێشتا‬ ‫به‌ته‌واوه‌تی‌ بۆمان هه‌ڵنه‌س���ه‌نگاندون‌و رای‬ ‫خۆمان نه‌نوسیوه‌ بۆ ئه‌و كۆمپانیا سویدیه‌‪.‬‬ ‫ده‌توانیت سه‌ردانی "مایكرۆجین" بكه‌یت بۆ‬ ‫دڵنیایی‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م كۆمپانیا س���ویدیه‌ له‌س���تۆكهۆلم‬ ‫ك���ه‌ "زانك���ۆی س���تۆكهۆلم"ی لێی���ه‌و‬ ‫له‌ن���او "كارۆلینس���كا" كه‌ پ���ڕه‌ له‌گروپی‬ ‫توێژین���ه‌وه‌ی چاك‌و بێوێن���ه‌و به‌ناوبانگ!‬ ‫هه‌روه‌ها "ئۆپس���اال"و "زانكۆی ئۆپساال" كه‌‬ ‫به‌ناوبانگتری���ن زانكۆیه‌ ته‌نها ‪ 60‬كیلۆمه‌تر‬ ‫دور‌ه له‌س���تۆكهۆڵم! سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش خۆ‬ ‫ئ���ه‌م كۆمپانیایه‌ له‌سه‌رتاس���ه‌ری جیهاندا‬ ‫به‌ئێران‌و توركیای به‌ڕێزیش���ته‌وه‌و زۆربه‌ی‬ ‫واڵتان���ی رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌راس���ت پرۆده‌كت‬ ‫(كی���ت) ده‌فرۆش���ێت‪ ،‬زی���اد ل���ه‌‪200-100‬‬ ‫تاقیگ���ه‌ی وه‌ك "مایكرۆجی���ن" له‌و هه‌مو‬ ‫واڵتان���ه‌ كار ب���ه‌و پرۆده‌كتان���ه‌ ده‌ك���ه‌ن‪.‬‬ ‫له‌به‌ڕێزتان ده‌پرس���م‪ :‬بۆ گرێبه‌ست له‌گه‌ڵ‬ ‫"مایكرۆجی���ن" ده‌كات؟ خۆ ئه‌گ���ه‌ر ئه‌مه‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنێكی‌ گه‌وره‌ی له‌ئاستی‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫كه‌ (خاچی‌ سور) بۆ "مایكرۆجینی‌" كردوه‌‬ ‫بگره‌ زیاتر نه‌بێت كه‌متر نیه‌و سه‌رتاپاشی‬ ‫پێچه‌وانه‌ی بیر و بۆچونه‌كانی ئێوه‌یه‌‪.‬‬

‫ئێ���وه‌ وه‌ك���و په‌یامنێ���رو راگه‌یاندكار‪،‬‬ ‫ده‌توانن په‌یوه‌ندی به‌و كۆمپانیا سویدیه‌وه‌‬ ‫بكه‌ن پرس���یار له‌س���ه‌ر توانای زانس���تی‌و‬ ‫پراكتیكی‌ "س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین" بكه‌ن‪،‬‬ ‫یاخ���ود س���ه‌ردانی مایكرۆجی���ن بكه‌ن بۆ‬ ‫بینینی‌ ئه‌و ده‌كومێنتانه‌ چونكه‌ له‌ئه‌رشیفی‬ ‫مایكرۆجیندایه‌! ئه‌وجا وه‌رن به‌راستگۆییه‌وه‌‬ ‫ره‌خنه‌ له‌"سه‌نته‌ری مایكرۆجین" بگرن‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌گه‌ر به‌ڕێزتان به‌م مه‌به‌سته‌ بڵێن‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ ئه‌وه‌ گومانی تێدا نیه‌ كه‌ تاوانێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ت���ان ئه‌نج���ام داوه‌ جێ���گای قبوڵ‬ ‫كردن نیه‌‪ .‬چونكه‌ ئ���ه‌م راپۆرته‌ت كارێكی‌‬ ‫زۆر نانیش���تمانیه‌و تاڕاده‌ی���ه‌ك به‌خیانه‌تی‌‬ ‫نیشتمانی هه‌ژمار ده‌كرێت‪.‬‬ ‫‪ )2‬ئایا پرسیارت له‌خۆت كردوه‌ كه‌ دوای‬ ‫‪ 28‬ساڵ دابڕان چۆن دو كه‌س یه‌كده‌گرنه‌وه‌‬ ‫باخوش���كیش بن؟ به‌و مه‌رجه‌ی كه‌ (چیا)‬ ‫له‌كولتورێكی‌ دیكه‌و زمانێكی‌ دیكه‌و ته‌نانه‌ت‬ ‫مه‌زهه‌بێكی‌ ئاینی‌ جیاواز په‌روه‌رده‌ كراوه‌!‬ ‫كه‌ له‌هه‌م���و روه‌كانه‌وه‌ زۆر جی���اوازه‌ له‌و‬ ‫كولت���ورو زمان‌و مه‌زهه‌ب���ه‌ی (چرۆ ته‌یب)‬ ‫تیایدا په‌روه‌رده‌كراوه‌!‪.‬‬ ‫له‌هه‌موی گرنگتر "چیا" له‌ئێران ش���وی‬ ‫كردوه‌و خاوه‌نی‌ منداڵه‌‪ ،‬ئایا به‌عه‌قڵی‌ كێدا‬ ‫ده‌چێت كه‌ ئ���ه‌و واز له‌منداڵه‌كانی‌ بهێنێت‬ ‫له‌به‌ر خاتری خوشك‌و كه‌سو كاری كه‌ ‪28‬‬ ‫ساڵه‌ نه‌یزانیوه‌ كێن!؟ ئێمه‌ زۆرباش ده‌زانین‬ ‫ك���ه‌ (چیا) چ ئازارێكی‌ ده‌رونی چه‌ش���توه‌‬ ‫له‌ژیان���ی‌ خۆی (كه‌ بێدایك‌و بێكه‌س بوه‌)‪،‬‬ ‫ئایا (چیا) ئه‌مه‌نده‌ كاڵفامه‌و به‌عه‌قڵی كێدا‬ ‫ده‌چێ���ت منداڵی‌ خۆی به‌جێبهێڵێت تاوه‌كو‬ ‫ئ���ه‌و مندااڵن���ه‌ش هه‌مان ئ���ازاری بێدایكی‌‬ ‫له‌ژیاندا ببینن‌و بچێژن؟‬ ‫كورد ئه‌ڵێ‪ ،‬مانگه‌ش���ه‌و س���ه‌ر له‌ئێواره‌‬ ‫دیاره‌‪ :‬ئێمه‌ش هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ ده‌مانزانی‌‬ ‫ك��� ‌ه "مانگ���ی‌ هه‌نگوینی" ئ���ه‌م خێزانه‌ زو‬ ‫كۆتایی دێت! به‌هۆكاری ئه‌وه‌ی كه‌‪( :‬چیا)‬ ‫له‌س���ه‌ر مه‌زهه‌ب���ی ش���یعه‌یه‌و (فارس)ه‌‬ ‫چونكه‌ ‪ 28‬ساڵه‌ئاوا ژیاوه‌‪ ،‬ئایا به‌بۆچونی‌‬ ‫تۆ هه‌روا به‌ئاسانی‌ (چیا) له‌مه‌زهه‌به‌كه‌ی‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ك���ه‌ی خ���ۆی هه‌ڵده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌و‬ ‫ببێ���ت به‌كوردێكی‌ س���ونی‌ مه‌زه��� ‌هب‌و واز‬ ‫له‌منداڵه‌كانیشی بهێنێت؟‬ ‫س���ه‌یره‌ به‌المه‌وه‌ كه‌ به‌ڕێزتان له‌باره‌ی‬ ‫ئه‌م كێش���ه‌یه‌وه‌ ته‌نانه‌ت به‌وش���ه‌یه‌كیش‬ ‫ل���ه‌ڕوه‌ كۆمه‌اڵیه‌تیه‌كه‌وه‌ ن���ه‌دواون! ئه‌گه‌ر‬ ‫په‌یامنێری كه‌ناڵی‌"‪ "NRT‬بیت له‌"هه‌ڵه‌بجه‌"‬ ‫ده‌بێت ئاگاداری ئه‌و كێش���ه‌یه‌ بیت! ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاگادار نه‌بوبێتیت ئه‌وا كاره‌س���اته‌ بۆ كارو‬ ‫كه‌سایه‌تی‌ په‌یامنێر‪.‬‬ ‫پێویس���ت بو به‌ڕێزت له‌ڕوانگه‌ی (باری‬ ‫كه‌سێتی‌و ده‌رونی‌و كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌) باستان‬ ‫له‌كێش���ه‌ی ونبوان بكردای���ه‌ كه‌ تاڕاده‌یه‌ك‬ ‫ده‌توانین بڵێین سه‌ركه‌وتو ده‌بون‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫بۆ كه‌ناڵه‌كه‌شتان ده‌بو به‌سه‌روه‌ری به‌وه‌ی‬ ‫كه‌ باس له‌‪ :‬چۆنیه‌تی‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی كه‌س���ه‌‬ ‫ونبوه‌كان بكه‌ن دوای ناس���ینه‌وه‌یان بۆ ناو‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و خێزانه‌كانیان! كه‌ ئه‌مه‌ش به‌ڕاستی‌‬ ‫پێویس���تی‌ به‌س���ه‌نته‌رێك هه‌یه‌ كه‌س���انی‌‬ ‫پسپۆڕی كۆمه‌ڵناس���ی‌و ده‌رونناسی كاری‬ ‫تێدابك���ه‌ن‪ .‬به‌اڵم به‌داخ���ه‌وه‌ یان ده‌ركتان‬ ‫به‌م كێش���ه‌یه‌ نه‌كردوه‌ (كه‌ كاره‌ساته‌) یان‬ ‫نه‌تانویس���توه‌ خۆتانی‌ لێب���ده‌ن (ئه‌مه‌ش‬ ‫خۆڵكردن���ه‌ چ���اوه‌و تاوان���ه‌)! به‌داخه‌وه‌‬ ‫تائێس���تا خه‌مخ���ۆری ئه‌م حاڵ���ه‌م به‌دی‬ ‫نه‌ك���ردوه‌ جگه‌ له‌ده‌س���توه‌ردان له‌كارێكی‌‬ ‫وا كه‌ ته‌نها ده‌بێته‌ هۆی دروس���تكردنی‌ بێ‬ ‫متمانه‌یی‌و ئاژاوه‌‪.‬‬ ‫‪ )3‬ب���ۆ زانی���اری زیات���ر "س���ه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجی���ن" له‌كۆت���ا مانگه‌كانی ‪2013‬و‬ ‫س���ه‌ره‌تای‌ س���اڵی ‪ 2014‬خۆبه‌خش���انه‌‬ ‫(بێبه‌رابه‌ر) وه‌كو دڵس���ۆزییه‌ك‌و ئه‌ركێكی‬ ‫نیشتمانی ده‌س���تی‌ كرد به‌كاركردن له‌سه‌ر‬ ‫كه‌یس���ی ونبوانی‌ "هه‌ڵه‌بج���ه‌"‪ .‬به‌اڵم به‌ر‬ ‫ل���ه‌وه‌ی ك���ه‌ "مایكرۆجی���ن" ده‌س���ت به‌و‬ ‫كاره‌ ب���كات له‌"الیه‌نی‌ دیكه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردستان" كاریان له‌سه‌ر كه‌یسی‬ ‫ونبوانی هه‌ڵه‌بجه‌ كردوه‌! به‌ڕێزتان ئه‌گه‌ر‬ ‫ئاگادارنین ده‌توانن له‌"كۆمه‌ڵه‌ی قوربانیانی‌‬ ‫هه‌ڵه‌بج���ه‌" پرس���یار بكه‌ن‪ :‬ب���ۆ ئه‌نجامی‌‬ ‫ئه‌و پش���كنینانه‌ رانه‌گه‌یه‌نران‌و هیچ جۆره‌‬ ‫كاردانه‌وه‌یكیش نه‌ب���و؟ هۆیه‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ ئه‌وانه‌ی به‌ر له‌"س���ه‌نته‌ری مایكرۆجین"‬ ‫كاریانكردوه‌ بێگانه‌ن‌و له‌(ده‌ره‌وه‌ی هه‌رێم)‬ ‫كاری له‌س���ه‌ركراوه‌‪ .‬بۆیه‌ ئه‌بێ بڕواپێكراو‬ ‫بێ���ت! ته‌نان���ه‌ت ئه‌گ���ه‌ر هه‌ڵ���ه‌ش بێت‬ ‫بێده‌نگ���ی لێبكرێت!؟ بۆیه‌ لێره‌دا به‌وپه‌ڕی‬ ‫متمانه‌به‌خۆوه‌ داواده‌كه‌ین باكه‌سانی پسپۆڕو‬ ‫شاره‌زا له‌بواری "‪ "DNA‬كه‌ ئه‌زمونیان "یان‬ ‫هێن���ده‌ی ئێمه‌ بێت ی���ان زیاتر بێت" وه‌كو‬ ‫ب���ۆ نمونه‌ "د‪ .‬ولی���ام گودوین‌و د‪ .‬جاكلین‬ ‫كۆنزالیس" بێ���ن به‌راوردێك بكه‌ن له‌نێوان‬ ‫ئه‌و پش���كنینانه‌و پشكنینه‌كانی‌"سه‌نته‌ری‬ ‫مایكرۆجین"‪.‬‬ ‫به‌رێز‪" ،‬سه‌نته‌ری مایكرۆجین" شوره‌ت‌و‬ ‫ناوبانگی‌ خۆی هه‌یه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی كوردستان‪،‬‬ ‫سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ش هه‌مان جۆری پشكنینمان‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫ڕەیپ‌و ڕەشوەی ڕیفراندۆم‬ ‫مەزن عوسمان‬ ‫پەلەکوتەی یارو هاونەغمەکانی پرسی ڕیفراندۆم‌و قەوانی چەند بەهارەگرتووی‬ ‫تەزووی سەربەخۆیی‪ ،‬وەک دەیڕێسن هەڕەدی لەنگەرگرتنیەتی‪ ،‬لەکەناری‬ ‫ئەو روئیایەی کە سیاسییەکان سیناریۆی بۆدەکەن‪ .‬ئەگەرچی لەڕووی‬ ‫یاساییەوە نەک هیچ کۆڵەکەو نیرگەیەک‪ ،‬بەڵکو گورگەیەکی چەپ‌و چیریشی‬ ‫نییە‪ ،‬بۆڕاگرتن‌و کونبڕکردنی تانەی شەرعییەت‌و دەمکوتی دەوڵەتانی‬ ‫ئیقلیمی‌ لەهەمبەر ویستێکی هێندە گەورەدا‪ ،‬کە کورد عەیامێکە خوێنی بۆ‬ ‫دەدات‪ .‬لە‌پاڵیشیدا نەبوونی وەردێکی ڕەخساو لە‌ڕووی ئەمنیەتی ئیکۆنۆمی‌و‬ ‫سۆسیۆلۆجییەوە‪ ،‬بۆ کوجیلەکردنی ئەو ئومێدە لەمێژینەیە‪ ،‬جارێکی دیکە‬ ‫دەمانخاتە ڕیسکێکی ونەوە‪ ،‬کە دوور نییە خورییەکە ببێتەوە بەڕێس‪.‬‬ ‫گەلەکۆمەکی حزبی‌و موریدیی کوێرانە بە‌فرێزی "ئەزبەنی‌و خودانێ من" هیچ‬ ‫سپەیسێکی بۆ تێڕوانینێکی هۆشەکی‌و بیرێکی کامڵ بۆ هەڵوەژێرکردنی ئەو‬ ‫پرسە نەهێشتووەتەوە‪ .‬ئەمجۆرەی مامەڵەکردن لەگەڵ ڕیفراندۆم‪ ،‬سیحری‬ ‫زەروڕەتی ئەو دەوڵەتە کوردییەی کە بارزانی خەونی پێوەدەبینێت‪ ،‬خاڵی‬ ‫دەکاتەوە‪ .‬تخون نەکەوتن‌و نەبوونی تاکە تێڕوانینێکی جیاواز لەناو پارتی‬ ‫بەرانبەر بارزانی‪ ،‬ئەو دەبێژێت‪ ،‬ئەم شکلە ‌لە‌بنیادنان نەدەرهاویشتەی‬ ‫باکگراوندێکی مەعریفییە‌و نەڕۆچوونە بەناو حەقیقەت‌و لێکەوتەی سیاسی‌و‬ ‫کۆمەاڵیەتی ئەم دۆخەی کۆمەڵگەی کوردی بەنێویدا ڕەتدەبێت‪ .‬لەنائامادەگی‬ ‫دەنگی خەڵک لەکاسەی پەرلەمانداو نەبوونی تێفکرینێکی گشتی بۆ‬ ‫وەڕێخستنی ڕیفراندۆم بە‌هەڵەنگوتن کۆتایی دێت‪ ،‬هەڵەنگوتنێک بەکەوتنی‬ ‫سۆسیۆسیاسی‌و ئابوری ئەنجام دەگرێت‪ .‬سەرباری ئەو کۆئاریشەیە‌و‬ ‫پێهەاڵنەچوونەوەی ڕێکارە یاسایی‌و ئاساییەکان‪ ،‬ئەم ڕیفراندۆمە پێماندەڵێت‬ ‫تەنیا بۆنی ڕەیپی سیاسی هەڵدەگرێت‪.‬‬ ‫بەڵێنی پێداچوونەوەی کرێگرتەی حکومەتیش‪ ،‬کە قەپەگۆەڵەکانی‬ ‫دەسەاڵت وەک بەخشش‌و ڕەبەرکەوتن دەیکەن بەبابەتی ڕۆژەڤ‪ ،‬هیچ‬ ‫پێکبەستێکی ئینسانی‌و ڕاقەنینی بەرپرسییەتی ئەخالقی نییە بەرانبەر‬ ‫هەڵتەکینی شیرازەی کۆمەڵگا‪ ،‬جگە لە‌ڕەشوەو ئیقناع کردنی خەڵک بۆ‬ ‫رۆژی ئامانجیان‪ .‬بۆ پەلکێشکردنی هاواڵتییان‪ ،‬ئەگەری پێدانی چەند چەپکە‬ ‫موچەیەک بەسەریەکەوە بەڕوویاندا کراوەیە‪ ،‬هەروەک ئاکاری هەمیشەیی‬ ‫حزبی تەقلیدو دۆگما کە پەنای بۆ دەبات‪ .‬دەستنیشانکردنی مانگی‬ ‫ئەیلول بۆ پێداچوونەوە بە‌قوتی میللەت سیگناڵی تێوەخوڕینە بۆ هەوەسی‬ ‫ڕیفراندۆم‪ ،‬نەک ڕیفۆرم‌و هەڵەبڕکردنەوەی دامەزراوە داڕزیوەکانی حکومەت‪.‬‬ ‫چنینەوەی دەنگیش بە‌تەکنیکی برایب‌و کڕین‪ ،‬دەوڵەتێک سەروەدەردەنێت‪،‬‬ ‫کە لەپسدانی سۆماڵ‌و ئەریتریاو مۆزەنبیقەوە بەربووبێتەوە‪.‬‬ ‫تەختییەی پراکتیکی‌و پالنی درێژخایەنی فرەڕەهەندی لەگشت سێکتەرەکانی‬ ‫دامەزراوە حکومی‌و تایبەتییەکان هەرێم دەگەیەنێتە کیانێکی سەربەخۆ‬ ‫لە‌چوارچێوەی دەوڵەتدا‪ ،‬نەک ڕێککەوتن لەسەر ڕۆژێک لەدیوەخانی‬ ‫سیاسییەکاندا‪ .‬بە‌سپۆنسەری پیاوانی دەوڵەت معادەلەی سەربەخۆیی‬ ‫بەجۆرێک تێکباهەڵدراوە‪ ،‬کە لەجێی ئەوەی میللەت پێویستی بەدەوڵەت بێت‪،‬‬ ‫دەوڵەتەکە پێویستی بە‌میللەتە‪ ،‬ئەمەش پێچەوانەی نەریتە خۆسەرییەکانی‬ ‫دونیایە لە‌بااڵکردنی دەوڵەتی هەرزەکاردا‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫ئەزمونی ئەم کتێبە‪ ،‬ئەزمونی دو کەسە‬ ‫سەر بە دو نەوەی جیاوازن‪ ،‬کە ئەوپەڕی هەوڵیان‬ ‫داوە شیکارییە ئابورییەکان بۆ خوێنەران ئاسان‬ ‫بکەنەوە‬ ‫ی‬ ‫ه به‌ناو تیۆر ‌‬ ‫ه گه‌شتێك ‌‬ ‫ئه‌م په‌رتوك ‌‬ ‫ی ساده‌و ره‌وان‬ ‫ی به‌زمانێك ‌‬ ‫ماكرۆئابوری ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابور ‌‬ ‫ی زانست ‌‬ ‫بۆ تێگه‌یشتن له‌قواڵییه‌كان ‌‬ ‫ه پێویست‌و بەسودە‬ ‫ی ئه‌م كتێب ‌‬ ‫خوێندنه‌وه‌ ‌‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫چه‌ند حیزب له‌كوردستان هه‌یه‌؟‬ ‫ی‬ ‫حیزب هه‌ن به‌سه‌ره‌ك ‌‬ ‫ناوده‌برێن؛ پارتی‌‪ ،‬گۆڕان‪،‬‬ ‫یه‌كێتی‌‪ ،‬كۆمه‌ڵ‌‌و‬ ‫یه‌كگرتو‬

‫حیزبی‌ كلدانی‌‌و سریانی‌‌و ئاشوری‌‌و‬ ‫ی ‪11‬‬ ‫ئه‌رمه‌ن‌و توركومانی‌ خاوه‌ن ‌‬ ‫كورسی‌ په‌رله‌مانن‬

‫حیزب له‌كۆبونه‌و‌هی‌ حیزبه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫له‌گه‌ ‌ڵ بارزانی‌ ئاماد‌ه بون‪ ،‬هاوکات چەند حزبێکی‬ ‫دیکەش هەن بەشدار نەبون‬

‫ریکالم‬

‫ی سه‌رو‬ ‫ی كوردی‌ هه‌ن یه‌ك ‌‬ ‫حیزب ‌‬ ‫كورسییه‌كیان له‌په‌رله‌مان هه‌یه‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ ئیسالمی‌‬ ‫سۆسیالیست‬ ‫شیوعی‌‬ ‫ئاڕاست ‌هی‌ سێهه‌م‬

‫ریکالم‬