Awene 588

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)588‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/8/8‬‬

‫ریکالم‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫دۆشاوی‌ ته‌ماته‌ی‌‬ ‫شاره‌زوور‬ ‫تاكه‌ به‌رهه‌می‌‬ ‫خۆماڵی كه‌ هیچ‬ ‫مادده‌یه‌كی‌ حافیزه‌ی‌‬ ‫تێدانیه‌‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫سەرۆكی سەنتەری زانیاری‌و لێكۆڵینەوەی ستراتیژی كوردستان‪:‬‬

‫حكومەتی هەرێم لەئێستادا ‪ ٦‬ملیارو ‪ ٧٠٠‬ملیۆن دۆالر‬

‫قەرزاری فەرمانبەرەكانیەتی‬

‫حكومەت����ی هەرێ����م لەئێس����تادا ‪٦‬‬ ‫ملی����ارو ‪ ٧٠٠‬ملی����ۆن دۆالر قەرزاری‬ ‫فەرمانبەرەكانیەتی‬ ‫س����ەرۆكی س����ەنتەری زانی����اری‌و‬ ‫لێكۆڵینەوەی س����تراتیژی كوردستان‬ ‫ئام����اژە ب����ەوە دەکات ک����ە س����ێ‬ ‫س����یناریۆیان ب����ۆ دەس����تكاریكردنی‬ ‫سیستمی موچە‌و پاشەكەوتی موچە‬ ‫خستوەتە بەردەم حکومەتی هەرێمی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ئەو دەڵێت "حكومەتی‬

‫هەرێم لەئێس����تادا زیاتر لە‪ 8‬ترلیۆن‬ ‫دینار قەرزاری فەرمانبەرەكانیەتی كە‬ ‫دەكاتە نزیكەی ‪ 6.7‬ملیار دۆالر"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬هەولێر‪ :‬د‪ .‬ئاراس خۆش����ناو‪،‬‬ ‫س����ەرۆكی س����ەنتەری زانی����اری‌و‬ ‫لێكۆڵینەوەی س����تراتیژی كوردستان‬ ‫بەئاوێنەی راگەیاند س����ێ س����یناریۆ‬ ‫لەس����ەر بنەمای زیادبونی داهات بۆ‬ ‫دەستكاریكردنی سیس����تمی موچە‌و‬ ‫پاش����ەكەوت خراوەت����ە بەردەس����ت‬

‫ئەنجومەن����ی وەزی����ران‪ ،‬ئ����ەو وتی "‬ ‫س����یناریۆی یەكەمیان ئەوەیە بڕێك‬ ‫لەپاش����ەكەوتی موچەی فەرمانبەران‬ ‫بەڕێژەی لەس����ەدا ‪ 10‬كەم بكرێتەوە‪،‬‬ ‫كە ئەمەش زیاتر لەس����ەر حكومەت‬ ‫دەكەوێ����ت‌و چانس����ی جێبەجێكردنی‬ ‫كەمترە"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەی بەوە کرد سیناریۆی‬ ‫دوەم ئەوەیە كە سەرجەم فەرمانبەران‬ ‫لەس����ەدا ‪70‬ی موچ����ە تەواوەكەیان‬

‫بدرێتێ‪ ،‬ئەو وتی "بەاڵم پرس����یارەکە‬ ‫ئەوەیە ئایا ئەو لەس����ەدا ‪30‬یەی كە‬ ‫دەمێنێتەوە وەك پاشەكەوت مامەڵەی‬ ‫لەگەڵ����دا بكرێت یاخود ئەو لەس����ەدا‬ ‫‪70‬ی����ەی ئەگەر بدرێت����ە فەرمانبەران‬ ‫وەك موچ����ەی ب����ێ پاش����ەكەوت‬ ‫رێكبخرێت؟"‪.‬‬ ‫وتیشی "حكومەتی هەرێم لەئێستادا‬ ‫زیات����ر لە ‪ 8‬ترلیۆن دین����ار قەرزاری‬ ‫فەرمانبەرەكانیەتی كە دەكاتە نزیكەی‬

‫‪ 6.7‬ملیار دۆالر‌و لەنێو س����یناریۆی‬ ‫سێیەم بیر لەدانەوەی ئەو قەرزانەش‬ ‫كراوەتەوە‪ ،‬بەش����ێوەیەك كە لەڕێی‬ ‫باڕكۆدی بایۆمەتری فەرمانبەرەكەوە‬ ‫بخرێتە س����ەر ژمارەیەكی حسابێكی‬ ‫بانك����ی‪ ،‬بەاڵم ل����ە ئێس����تدا داخراو‬ ‫بێت‌"‪.‬‬ ‫د‪ .‬ئاراس باس لەوە دەکات کە پرۆسەكە‬ ‫تەنیا ماوەتەوە ئەوەی حكومەت بڕیار‬ ‫لەس����ەر یەكێك لەسیناریۆكان بدات‌‪،‬‬

‫الیەنە سیاسییەكان چاوەڕوانی وەاڵمی بزوتنەوەی گۆڕانن‬ ‫ئێس���تا الیەنە سیاسییەكان چاوەڕوانی‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان دەك���ەن بۆ ئەوەی‬ ‫وەاڵمی پارت���ی بدات���ەوە‌‌‪ ،‬ئەندامێکی‬ ‫خانەی راپەڕاندن دەڵێت "لەم هەفتەیەدا‬ ‫گۆڕان كۆدەبێتەوە‌‌و بڕیار دەدات‌‌"‪.‬‬ ‫ئاوێنە‪ ،‬سلێمانی‪ :‬د‪ .‬رەئوف عوسمان‪،‬‬ ‫ئەندامی خانەی راپەڕاندنی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان بەئاوێنەی راگەیاند هەڵوێس���تی‬

‫دەكات‌‌و بۆچون���ی خ���ۆی دەردەبڕێت‌‌و س���ەرەكییە لەخەباتی ئەوان‪ ،‬ئەو وتی‬ ‫خانەی راپەڕاندنیش ئەو بۆچونانە وەك "تاوەك���و لەگ���ەڵ پارتی دانەنیش���ین‬ ‫بەرچاومان رون نابێت‌‌و نازانین دەگەینە‬ ‫بڕیار جێبەجێدەكات"‪.‬‬ ‫ئ���ەم ئەندام���ەی خان���ەی راپەڕاندنی رێككەوت���ن ی���ان نا‪ ،‬چونك���ە ئەوەی‬ ‫بزوتن���ەوەی گ���ۆڕان پێیوای���ە لەڕوی ئەوان باس���ی دەكەن بۆ كاراكردنەوەی‬ ‫مەبدەئیی���ەوە گۆڕان وەاڵم���ی ئەرێنی پەرلەمان تا ڕادەیەك ناڕونە"‪.‬‬ ‫دەبێ���ت بۆ دانیش���تن لەگ���ەڵ پارتی‪،‬‬ ‫چونكە گفتوگۆ‌‌و دانوس���تاندن بەشێكی‬

‫‪3‬‬

‫سكرتێری‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ :‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گومركی‌ باشماخ‪:‬‬

‫په‌رله‌مان كراوه‌ به ‌ڕۆبۆت ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ كۆمپانیا ‌ی دڵنیای ‌ی وه‌ریده‌گرێت‬ ‫نه‌بۆ حكومه‌ته‌‌و نه‌ئێمه‌ ئاگادار ‌ی وه‌رگرتنین‬

‫فه‌خره‌دین قادر‪ ،‬سكرتێری‌ په‌رله‌مان ‌‬ ‫ی‬ ‫كوردس����تان ئاماژه‌ ب����ه‌وه‌ ده‌كات كه‌‬ ‫كورسییه‌كه‌ی‌ گۆچانی‌ سیحری‌ نیی ‌ه تا‬ ‫لێیوه‌ربگرنه‌وه‌و چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫پێبكه‌ن‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "په‌رله‌مان كراوه‌‬ ‫به‌رۆبۆت‪ ،‬مه‌گه‌ر به‌كوده‌تا‌و پیالنێكی‌‬ ‫حیزبی‌ ئه‌گینا له‌‪13‬ی‌ ئابدا په‌رله‌مان‬ ‫كارا ناكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاوێن����ه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬فه‌خره‌دین قادر‬ ‫له‌گفتوگۆیه‌ك����ی‌ تایب����ه‌ت به‌ئاوێنه‌دا‬ ‫رایگه‌یاند كه‌ ئاگاداری‌ كاراكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان نییه‌ ل����ه‌‪13‬ی‌ ئابدا‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وت����ی‌ "بڕوام وانییه‌ به‌م ده‌س����توبردو‬ ‫نزیكان����ه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان كارا‬ ‫بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ئه‌گه‌ری‌ بانگهێشت كردنی‌‬ ‫په‌رله‌مانتاران له‌ ‪13‬ی‌ ئابدا‌و چونه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ په‌رله‌مان‪ ،‬ئه‌و وت����ی‌ "ده‌كه‌وێته‌‬

‫س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئ����ه‌م كاراكردنه‌وه‌یه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌مان چ����ۆن‌و ئه‌جنداكه‌ی‌ چییه‌‪،‬‬ ‫ئایا په‌رله‌مانێكی‌ خاوه‌ن ئیراده‌یه‌ یان‬ ‫په‌رله‌مانێكه‌ هه‌ندێك به‌ڵێ‌ ده‌كه‌ن بۆ‬ ‫هه‌ندێك داواكاری����ی حیزبی‌ كه‌ لێیان‬ ‫ده‌كرێت؟ ئه‌و كاته‌ بڕیار ده‌ده‌ین‪ ،‬من‬ ‫پێموای����ه‌ مه‌گ����ه‌ر به‌پیالنێكی‌ حیزبی‌‬ ‫‪13‬ی‌ ئاب په‌رله‌مان كارا بكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ئه‌گ����ه‌ر پارت����ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫یه‌كگرت����و به‌زۆرین����ه‌و كه‌مین����ه‌و‬ ‫به‌كوده‌تای����ه‌ك جارێكیتر په‌رله‌مانێك‬ ‫كارا بكه‌نه‌وه‌‪ ،‬كه‌ حیزبێكی‌ بااڵده‌ست‬ ‫ل����ه‌م هه‌رێمه‌دا پێیخۆش����ه‌‌و ئه‌وانیش‬ ‫ده‌س����كه‌وتێك به‌ده‌س����تبهێنن‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫به‌رامبه‌ر به‌خواو خه‌ڵكی‌ كوردس����تان‬ ‫به‌رپرسیارن"‪.‬‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫‪2‬‬

‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گومرك���ی‌ باش���ماخ‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئه‌و كۆمپانیانه‌ی‌‬ ‫ل���ه‌ده‌روازه‌ س���نورییه‌كان ه���ه‌ن‪،‬‬ ‫كۆمپانیای‌ حیزبین چونكه‌ كه‌س���ی‌‬ ‫ئاسایی‌ ناتوانن له‌و شوێنانه‌ كۆمپانیا‬ ‫دابنێن‌و پاره‌ له‌خه‌ڵك بس���ه‌نن‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێ���ت "ئه‌و پاره‌ی���ه‌ی‌ كۆمپانیای‌‬ ‫دڵنیای���ی‌ له‌بازرگانان���ی‌ وه‌رده‌گرێت‬ ‫نه‌ب���ۆ حكومه‌ته‌‌و نه‌ئێم���ه‌ ئاگاداری‌‬ ‫وه‌رگرتنین"‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬شاخه‌وان ئه‌بوبه‌كر‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌ب���ه‌ری‌ گومرك���ی‌ باش���ماخ‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند هه‌ر كۆمپانیایه‌ك‬ ‫له‌ده‌روازه‌ س���نورییه‌كان هه‌بێت هی‌‬ ‫حیزبه‌‪ ،‬چونكه‌ كه‌س���ێكی‌ ئاس���ایی‌‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫‪3‬‬

‫ماڵئاوا كریس‬

‫ئەندامێكی خانەی راپەڕاندن‪ :‬گۆڕان ئەم هەفتەیە كۆدەبێتەوە‌‌و بڕیار دەدات‌‌‬ ‫گۆڕان‌و وەاڵمدان���ەوەی پەیامی پارتی‬ ‫دەبێ���ت بەڕێ���كارە ناوخۆییەكان���ی‬ ‫بزوتنەوەك���ەدا تێپەڕێت‪ ،‬ئەو وتی "لەم‬ ‫هەفتەیەدا جڤاتی گش���تی بزوتنەوەی‬ ‫گ���ۆڕان كۆدەبێت���ەوە‌‌و پێش���نیار‌‌و‬ ‫بۆچونەكانی دەداتە جڤاتی نیشتمانی‌‌‪.‬‬ ‫لە هەفتەی داهاتوشدا جڤاتی نیشتمانی‬ ‫كۆدەبێتەوە‌‌و گفتوگۆی ئەو پێشنیارانە‬

‫ئەو وتی "حکومەت هێشتا دیراسەی‬ ‫س����یناریۆكان دەكات‪ ،‬بەاڵم چەندین‬ ‫جار گوێم لەسەرۆكی حكومەت بوە کە‬ ‫هەمیشە وتویەتی هەر گۆڕانكارییەك‬ ‫بكەن لە سیس����تمی موچەدا دەبێت‬ ‫بتوانین بەردەوام بین لەسەری"‪.‬‬

‫ناتوانێ���ت بێت ل���ه‌وێ‌ كۆمپانیایه‌ك‬ ‫دابنێ���ت‌و پاره‌ له‌خه‌ڵك بس���ه‌نێت‪،‬‬ ‫هه‌ر كۆمپانیایه‌كیش به‌هه‌ر ناوێكه‌وه‌‬ ‫پاره‌ وه‌ربگرێت دڵنیام كه‌ پاره‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ حكومه‌ت نییه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌مباره‌وه‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گومركی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬هاوژین س���االر سه‌باره‌ت‬ ‫به‌و كۆمپانیای‌ دڵنیاییه‌ی‌ كه‌ ئێستا‬ ‫پاره‌ له‌خ���اوه‌ن ب���ارو بازرگانه‌كان‬ ‫وه‌رده‌گرێ���ت‪ ،‬به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"كۆمپانی���ای‌ دڵنیای���ی‌ په‌یوه‌ن���دی‌‬ ‫به‌گومركه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ به‌ره‌زامه‌ندی‌‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ دارایی‌‌و گش���تی‌ گومرك‬ ‫دانراوه‌‪ ،‬من هیچ كه‌سێكم له‌خۆمه‌وه‌‬ ‫نه‌هێن���اوه‌ دایبنێ���م‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ بۆچی‌‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫دانراوه‌؟ ئه‌م���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌منه‌وه‌‬ ‫نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "نازانم ئه‌م كۆمپانیایه‌ هی‌‬ ‫حكومییه‌ یان نا"‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ به‌ش���ێكی‌ زۆر‬ ‫له‌بازرگانان دادو بێدادیانه‌ به‌ده‌ست‬ ‫ئه‌و باج‌و گومركه‌ زۆره‌وه‌ له‌ده‌روازه‌‬ ‫س���نورییه‌كان لێیانده‌س���ه‌نرێت‌و‬ ‫پێیانوای���ه‌ هۆكاری‌ سس���ت كردنی‌‬ ‫جوڵ���ه‌ی‌ بازرگانییه‌ له‌كوردس���تان‬ ‫به‌گشتی‌‌و له‌سلێمانی‌ به‌تایبه‌تی‌‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫‪7‬‬

‫بیر‌ه نه‌وته‌کان‬ ‫کێشەی کۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بۆ خه‌ڵک‌و‬ ‫به‌هه‌شتی بۆ‬ ‫به‌رپرسان ئافراند!‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫‪5‬‬

‫لەخەیاڵی‬ ‫ئەلبومێکی‬ ‫گۆرانیدام‬ ‫‪11‬‬ ‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫الیەنە سیاسییەكان چاوەڕوانی وەاڵمی بزوتنەوەی گۆڕانن‬

‫‪3‬‬

‫ئەندامێکی خانەی راپەڕاندن‪ :‬تا لەگەڵ پارتی دانەنیشین نازانین دەگەینە رێککەوتن یان نا؟‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫بەدور دەزانرێت پەرلەمانی كوردستان‬ ‫لەو ماوەیەدا كارابكرێتەوە كە‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی ریفراندۆم داوای‬ ‫كردبو‪ ،‬ئەوەش بەهۆی ئەوەی‬ ‫هێشتا گۆڕان وەاڵمی پارتی بۆ‬ ‫كۆبونەوە نەداتەوە‪ .‬پارتی باس لەوە‬ ‫دەكات كە كاتی ئەوە نەماوە بۆ‬ ‫كاراكردنەوەی پەرلەمان بەدیار هیچ‬ ‫كەسێكەوە دابنیشن‪.‬‬ ‫كۆبونەوەی پارتی‌‌و گۆڕان‬ ‫پارت���ی دیموكرات���ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫لەماوەی رابردودا دەستی لە‌مەرجەكانی‬ ‫بۆ كاراكردنەوەی پەرلەمان هەڵگرت‌و‬ ‫بە‌رەسمی تۆپەكەی خستەوە گۆڕەپانی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‌‌و داوای كۆبونەوەی‬ ‫روبەڕوی لەگەڵ ئەو بزوتنەوەیە كرد‪.‬‬ ‫ئێس���تا الیەن���ە سیاس���ییەكان‬ ‫چاوەڕوان���ی بزوتنەوەی گۆڕان دەكەن‬ ‫بۆ ئ���ەوەی وەاڵمی پارت���ی بداتەوە‌‌و‬ ‫ئ���ەو كۆبونەوەی���ەی نێوانی���ان ك���ە‬ ‫چاوەڕواندەكرێ���ت ببێتە هەنگاوێك بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكانی نێوانیان‪،‬‬ ‫ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫گۆڕان تاوەكو ئێستا رەتی نەكردۆتەوە‬ ‫كە وەاڵمی پارتی بداتەوە‪ ،‬بەاڵم وەك‬ ‫ئەندامێكی خانەی راپەڕاندنی حزبەكە‬ ‫باس���ی دەكات هەڵوێس���تی ئ���ەوان‌‌و‬ ‫وەاڵمدانەوەی پەیام���ی پارتی دەبێت‬ ‫بە‌ڕێكارە ناوخۆییەكانی بزوتنەوەكەدا‬ ‫تێپەڕێت‪.‬‬ ‫دكتۆر رەئوف عوس���مان‪ ،‬ئەندامی‬ ‫خان���ەی راپەڕاندنی بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫ئاشكرایكرد كە لەم هەفتەیەدا جڤاتی‬ ‫گشتی بزوتنەوەی گۆڕان كۆدەبێتەوە‌‌و‬

‫پێشنیار‌‌و بۆچونەكانی دەداتە جڤاتی‬ ‫نیش���تمانی‌‌‪ .‬لە‌هەفتەی داهاتوش���دا‬ ‫جڤات���ی نیش���تمانی كۆدەبێت���ەوە‌‌و‬ ‫گفتوگ���ۆی ئەو پێش���نیارانە دەكات‌‌و‬ ‫بۆچون���ی خ���ۆی دەردەبڕێت‌‌و خانەی‬ ‫راپەڕاندنیش ئەو بۆچونانە وەك بڕیار‬ ‫جێبەجێدەكات‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئەندامەی خان���ەی راپەڕاندنی‬ ‫بزوتن���ەوەی گۆڕان پێ���ی وایە لەڕوی‬ ‫مەبدەئییەوە گ���ۆڕان وەاڵمی ئەرێنی‬ ‫دەبێت بۆ دانیش���تن لەگ���ەڵ پارتی‪،‬‬ ‫چونك���ە بەب���ڕوای ئ���ەو گفتوگ���ۆ‌‌و‬ ‫دانوس���تاندن بەش���ێكی س���ەرەكییە‬ ‫لە‌خەباتی ئەوان‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم پێدەچێت ئەو سس���تییەی‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬پارتیی زۆر نیگەران كردبێت‬ ‫لەكاتێك���دا چاوەڕوانییەك���ی زیاتری‬ ‫لە‌س���ەركردایەتی نوێ���ی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان هەبو‪.‬‬ ‫ف���ازڵ بەش���ارەتی‪ ،‬ئەندام���ی‬ ‫س���ەركردایەتی پارتی ئاماژەی بەوەدا‬ ‫كە ئەوس���ا الیەن���ەكان هەمو پارتیان‬ ‫وەك لەمپ���ەر لەبەردەم كاراكردنەوەی‬ ‫پەرلەماندا دەبینی‪ ،‬بەاڵم ئێستا كاتێك‬ ‫پارتی هیچ مەرجێكی نەماوە‪ .‬ئەوانەی‬ ‫ئەمڕۆ ئامادەی كۆبونەوە نین‌‌و نایەن‬ ‫بەدەم كاراكردن���ەوەی پەرلەمانەوە‪،‬‬ ‫لە‌رابردوش���دا لەمبارەیەوە "راستیان‬ ‫نەكردوە"‪.‬‬ ‫فەری���د ئەسەس���ەرد‪ ،‬ئەندام���ی‬ ‫س���ەركردایەتی یەكێت���ی پێ���ی وایە‬ ‫كۆبونەوەی نێوان پارتی‌‌و گۆڕان كاتی‬ ‫ئاس���اییكردنەوەی پەرلەم���ان دیاری‬ ‫دەكات‪ ،‬ن���ەك ئەوەی بانگەش���ەی بۆ‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫بەاڵم ش���وان راب���ەر‪ ،‬بڕی���اردەری‬ ‫ئەنجوم���ەن یس���ەرکردایەتی کۆمەڵی‬

‫سیناریۆی‬ ‫كاراكردنەوەی پەرلەمان‬ ‫بەبێ گۆڕان‌‌و كۆمەڵ‬ ‫كاریگەری دەبێت‬ ‫لەسەر گەرموگوڕی‬ ‫هاواڵتیان بۆ بەشداری‬ ‫لە‌ریفراندۆمدا‬ ‫ئیس�ل�امی‪ ،‬بە‌قورس���ی دەزانێ���ت تا‬ ‫ئەو كات���ە پەرلەم���ان كارابكرێتەوە‪.‬‬ ‫هەرچەندە پێی وایە كە كاراكردنەوەی‬ ‫پەرلەم���ان هێن���دە دواكەوتوە ئەگەر‬ ‫لەئێستاش���دا كارابكرێت���ەوە "هی���چ‬ ‫خێ���ری نەماوە"‪ ،‬ب���ەاڵم باس لەوەش‬ ‫دەكات ك���ە ترس���ی ئەوەی���ان هەیە‬ ‫دوای كاراكردنەوەش���ی كە دەس���تبرا‬ ‫بۆ هەمواركردنەوە‌‌و دەركردنی هەندێ‬ ‫یاس���ا یاخود چاودێری‌‌و لێپێچینەوەی‬ ‫حكومەت دوبارە كێش���ەكانی جارانی‬ ‫لێبكەوێتەوە‪.‬‬ ‫سیناریۆی سێ قوڵی‬ ‫بۆ كاراكردنەوەی پەرلەمان‬ ‫وێ���ڕای ئەوەی هێش���تا الیەنەكان‬ ‫چاوەڕوان���ی كۆبون���ەوەی گ���ۆڕان‌‌و‬

‫پارتی دەك���ەن‪ ،‬بەاڵم باس لەوەیش‬ ‫دەكرێت كە سیناریۆی دیكە هەبێت‬ ‫بۆ وەگەڕخستنەوەی پەرلەمان بەبێ‬ ‫گ���ۆڕان‌‌و كۆمەڵی ئیس�ل�امی‪ .‬واتە‬ ‫پارتی‌و یەكێتی‌‌و یەكگرتوی ئیسالمی‬ ‫پێک���ەوە پەرلەم���ان کارا بکەنەوەو‬ ‫سەرۆكی پەرلەمان بدرێتە یەكگرتوی‬ ‫ئیسالمی كوردستان‪.‬‬ ‫مس���تەفا عەب���دواڵ‪ ،‬ئەنجومەن���ی‬ ‫جێبەجێكردنی یەكگرتوی ئیس�ل�امی‬ ‫رەتیکردوە هیچ سیناریۆیەكی دیكە‬ ‫هەبێ���ت‌‌‪ .‬جەختیش���ی ك���ردەوە كە‬ ‫یەكگرتو لەم قۆناغەدا لە‌دەس���تەی‬ ‫سەرۆكایەتی پەرلەمان هیچ پۆستێك‬ ‫وەرناگرێت‌‌و وتیش���ی "كاراكردنەوەی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان بەم دەستەی‬ ‫ئێس���تایەوە‪،‬‬ ‫س���ەرۆكایەتییەی‬

‫هەڵوێس���تی رەس���می یەكگرت���وی‬ ‫ئیسالمییە"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم بە‌وتەی فازڵ بەش���ارەتی‪،‬‬ ‫پارتی لەب���ارەی بونی س���یناریۆی‬ ‫دیك���ەوە قس���ەی ت���ەواوی لەگەڵ‬ ‫الیەن���ەكان ك���ردوە‌‌و دەش���یكات‪.‬‬ ‫وتیشی"پێموایە ئیتر كاتی ئەوە نییە‬ ‫پارتی‌‌و یەكێت���ی بەدیار هیچ كەس‌‌و‬ ‫الیەنێكەوە دابنیشن"‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد كە بەپێی قسەی‬ ‫هەندێ لە‌بەرپرسە بااڵكانی یەكێتی‌‌و‬ ‫یەكگرتو‪ ،‬بەدڵنیاییەوە ئەوان لەگەڵ‬ ‫كاراكردنەوەی پەرلەماندان‌‌‪ .‬پارتیش‬ ‫هەمو ئەوەی داوای لێكراوە ئەنجامی‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئەگ���ەری جێبەجێكردن���ی‬ ‫سیناریۆی دیكەش دەخاتە ئەستۆی‬

‫كۆمەڵی ئیس�ل�امی‌‌و گۆڕان‌‌و پێشی‬ ‫وایە لەم كاتەدا كە بەرەو ریفراندۆم‬ ‫دەچی���ن‪ ،‬ئ���ەوان دەبنە ه���ۆكاری‬ ‫یەكنەخس���تنی دەنگ���ی خەڵك���ی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەسەسەرد پێی وایە لەهەمو‬ ‫حاڵەتێكدا چاكترین سیناریۆ ئەوەیە‬ ‫كە كاراكردنەوەی پەرلەمان بەبەشداری‬ ‫هەرپێنج الیەنە س���ەرەكییەكە بێت‌و‬ ‫پێک���ەوە لەناوپەرلەم���ان كاربكەن‬ ‫بۆپرس���ی ریفراندۆم‌و ئەركەكانی تر‌‌‪،‬‬ ‫جگەل���ەوە س���یناریۆكانی ترهەموی‬ ‫خراپ���ن‌‌‪ .‬پێش���یوایە س���یناریۆی‬ ‫كاراكردنەوەی پەرلەمان بەبێ گۆڕان‌‌و‬ ‫كۆم���ەڵ‪ ،‬كاریگەری دەبێت لەس���ەر‬ ‫گەرموگوڕی هاواڵتیان بۆ بەش���داری‬ ‫لە‌ریفراندۆمدا‪.‬‬ ‫ئ���ەو ئەندام���ەی س���ەركردایەتی‬ ‫یەكێتی ئاشكراشیكرد كە بۆ یەكێتی‬ ‫دەبێت حس���اب بۆئ���ەوە بكرێت كە‬ ‫هەمو ئەگ���ەرەكان بۆ كاراكردنەوەی‬ ‫پەرلەمان ك���راوەن بە‌ئەگەرە باش‌و‬ ‫خراپەكانیشەوە‪.‬‬ ‫بەاڵم شوان رابەرپێی وایە زەحمەتە‬ ‫دەست بۆ بژاردەی دیكە بە‌بێ گۆڕان‌‌و‬ ‫كۆم���ەڵ ببرێ���ت‪ .‬چونك���ە بەبڕوای‬ ‫ئەوهەرالیەنێ���ك بچێت���ە ژێرب���اری‬ ‫كارێك���ی وا لەنێ���و جەماوەرەكەی‬ ‫باجەكەی دەدات بەتایبەت یەكێتی‌و‬ ‫یەكگرتو‪.‬‬ ‫رەئوف عوس���مان باسی لەوە كرد‬ ‫كە تاوەكو لەگەڵ پارتی دانەنیش���ن‬ ‫بەرچاویان رون نابێت‌‌و نازانن دەگەنە‬ ‫رێككەوت���ن یان نا‪ ،‬چونكە وەك ئەو‬ ‫وتی"ئەوەی ئەوان باس���ی دەكەن بۆ‬ ‫كاراكردن���ەوەی پەرلەمان تاڕادەیەك‬ ‫ناڕونە"‪.‬‬

‫وردەكاری سێ سیناریۆی حكومەت‬ ‫بۆ دەستكاریكردنی سیستمی موچە‌و پاشەكەوتی موچە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز‬

‫حكومەتی هەرێم‬ ‫لەئێستادا زیاتر لە‪8‬‬ ‫ترلیۆن دینار قەرزاری‬ ‫فەرمانبەرەكانیەتی كە‬ ‫دەكاتە نزیكەی ‪6.7‬‬ ‫ملیار دۆالر‬

‫دكتۆر ئاراس خۆشناو‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫سەنتەری زانیاری‌و لێكۆڵینەوەی‬ ‫ستراتیژی كوردستان‪ ،‬كە بەردەوام‬ ‫راوێژی داوەتە ئەنجومەنی وەزیران‪،‬‬ ‫باس لە‌وردەكاری سێ سیناریۆی‬ ‫حكومەت دەكات بۆ دەستكاریكردنی‬ ‫سیستمی موچە‌و پاشەكەوتی‬ ‫موچەی موچەخۆرانی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫بەپێی قس����ەی دكتۆر ئ����اراس‪ ،‬كە‬ ‫مامۆستای زانكۆ‌و پسپۆڕی كارگێڕی‬ ‫داراییە‪ ،‬ئەو س����ێ سیناریۆیە لەسەر‬ ‫بنەم����ای زیادبون����ی داه����ات بیریان‬ ‫لێكراوەتەوە كە لەئێس����تادا لەبەردەم‬ ‫ئەنجومەنی وەزیراندان‪.‬‬ ‫سیناریۆی یەكەم‬ ‫دكت����ۆر ئاراس باس ل����ەوەدەكات كە‬ ‫س����یناریۆی یەكەمیان ئەوەیە بڕێك‬ ‫لەپاش����ەكەوتی موچەی فەرمانبەران‬ ‫بەڕێژەی لەس����ەدا ‪ 10‬یاخود ش����تێك‬ ‫زیاتر ك����ەم بكرێت����ەوە‪ ،‬كە ئەمەش‬ ‫زیاتر لەس����ەر حكوم����ەت دەكەوێت‌و‬ ‫چانسی جێبەجێكردنی كەمترە‪.‬‬ ‫ئاراس خۆشناو رونیش����یكردەوە كە‬ ‫بەپێی ئ����ەو ژماران����ەی الی ئەوانە‌و‬ ‫بەپێی ئەوەش ك����ە وەزارەتی دارایی‬ ‫رایگەیان����دوە‪ ،‬حكوم����ەت مانگان����ە‬ ‫ب����ڕی ‪ 650‬ملیار دین����ار وەك موچە‪،‬‬ ‫ئەگەر موچەی خانەنشینانیش بدات‪،‬‬ ‫دابەشدەدات‪ .‬لەكاتێكدا كۆی گشتی‬ ‫موچ����ەی موچەخۆران����ی هەرێم بەبێ‬ ‫پاش����ەكەوت ‪ 875‬ملیار دینارە‪ .‬واتە‬ ‫ئەوەی بە‌پاشەكەوتەوە دابەشدەكرێت‬ ‫دەكاتە لەس����ەدا ‪74‬ی كۆی گش����تی‬ ‫موچ����ە بەب����ێ پاش����ەكەوت‪ .‬ئ����ەو‬

‫موچەخۆران چاوەڕوانی نەمانی پاشکەوتی موچەن‬ ‫مانگانەش����ی كە موچەی خانەنشینی‬ ‫دابەش ناكات لەسەدا ‪ 71‬بۆ لەسەدا‬ ‫‪72‬ی كۆی گشتی موچەی تەواوەتی‬ ‫دەدات‪ ،‬وات����ە حكومەت لەئێس����تادا‬ ‫لە‌هەردو حاڵەتەكەدا زیاتر لەس����ەدا‬ ‫‪70‬ی موچەی بێ پاشەكەوت‪ ،‬مانگانە‬ ‫دابەشدەكات‪.‬‬ ‫سیناریۆی دوەم‬ ‫دكتۆر ئ����اراس ئاماژەی ب����ەوەدا كە‬ ‫سیناریۆی دوەم ئەوەیە كە سەرجەم‬ ‫فەرمانب����ەران لەس����ەدا ‪70‬ی موچە‬ ‫تەواوەكەیان بدرێتێ‪.‬‬ ‫ئەم س����یناریۆیە وەك دكتۆر ئاراس‪،‬‬ ‫باس����ی ك����رد‪ ،‬دو لق����ی لێدەبێتەوە‪،‬‬ ‫یەكێكی����ان ئەوەی����ە ك����ە ئای����ا ئەو‬ ‫لەسەدا ‪30‬یەی كە دەمێنێتەوە وەك‬ ‫پاشەكەوت مامەڵەی لەگەڵدا بكرێت‬

‫یاخود ئەو لەس����ەدا ‪70‬ی����ەی ئەگەر‬ ‫بدرێتە فەرمانبەران وەك موچەی بێ‬ ‫پاشەكەوت رێكبخرێت‪.‬‬ ‫سیناریۆی سێیەم‬ ‫بەبڕوای دكت����ۆر ئاراس‪ ،‬باش����ترین‬ ‫سیناریۆیەیە‪ ،‬چونكە رەچاوی بنەمای‬ ‫دادپ����ەروەری تێ����دا دەكرێت‌و لەروی‬ ‫داراییشەوە دروستترە‪.‬‬ ‫بەپێی قس����ەی ئەو پسپۆڕە موچەی‬ ‫بنەڕەتی فەرمانبەران تەنیا لەس����ەدا‬ ‫‪43‬ی كۆی گش����تی موچەی تەواوەتی‬ ‫فەرمانب����ەران پێكدێنێت‌و لەس����ەدا‬ ‫‪57‬ی بریتییە لەدەرماڵەكان‪ .‬دەرماڵە‬ ‫جێگیرەكانی����ش (بڕوانامە‪ ،‬خێزان‪،‬‬ ‫منداڵ) تەنیا لەس����ەدا ‪ 20‬بۆ لەسەدا‬ ‫‪22‬ی كۆی دەرماڵ����ەكان پێكدێنێت‌و‬ ‫زیات����ر لە‌س����ەدا ‪35‬ی ب����ۆ دەرماڵە‬

‫پیشەییەكان دەڕوات‪.‬‬ ‫ئ����ەو ب����اس ل����ەوە دەكات ل����ەم‬ ‫س����یناریۆیەدا بیر لەوە كراوەتەوە كە‬ ‫پێداچونەوە بە‌دەرماڵە پیشەییەكاندا‬ ‫بكرێت����ەوە‪ .‬وەک د‪.‬ئ����اراس دەڵێت‪،‬‬ ‫یاس����ا‌و دەس����توری عێراقیش رێگەی‬ ‫پێدەدات‌و لە‌دەسەاڵتی حكومەتدایە‪.‬‬ ‫ئ����ەو دەرماڵە پیش����ەییانە لەس����ەدا‬ ‫‪35‬ی كۆی گشتی موچەی تەواوەتی‬ ‫فەرمانب����ەران پێك دێنێت كە دەكاتە‬ ‫نزیكەی ‪ 310‬ملیار دینار‪.‬‬ ‫باس����ی لەوەش����كرد لەكاتێك����دا‬ ‫حكومەت لە‌ئێستادا بەپێی سیستمی‬ ‫پاش����ەكەوتی موچ����ە نزیك����ەی ‪230‬‬ ‫ملی����ار دین����ار پاش����ەكەوت دەكات‌و‬ ‫ئەگ����ەر ‪ 310‬ملیار دین����ار كە پارەی‬ ‫دەرماڵە پیشەییەكانە ‪ 230‬ملیاری لێ‬ ‫دەربكەی‪ ،‬هێش����تا ‪ 80‬ملیار دیناری‬

‫دەمێنێتەوە ب����ەم پێیەش حكومەت‬ ‫دەتوانێت دەرماڵە جێگیرەكان لەگەڵ‬ ‫موچەی بنەڕەتی بەتەواوی بدات‌و ‪80‬‬ ‫ملیاریشی بۆ بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫رونیشیكردەوە بیرلەوەش كراوەتەوە‬ ‫ئ����ەو ‪ 80‬ملیارە دەكرێ����ت بەگوێرەی‬ ‫یاس����ا‌و رێنمای����ی وەك دەرماڵ����ەی‬ ‫پیش����ەیی بدرێتە ئەو فەرمانبەرانەی‬ ‫بەڕاس����تی شایس����تەی دەرماڵ����ەی‬ ‫پیشەیین‌و زیاتر كاردەكەن‪.‬‬ ‫هەروەها باسی لەوەشكرد كە ئەو ‪80‬‬ ‫ملیارەی دەمێنێت����ەوە بۆ دەرماڵەی‬ ‫پیش����ەیی نزیك����ەی لەس����ەدا ‪25‬ی‬ ‫دەرماڵە پیش����ەییەكانی س����ەرجەم‬ ‫فەرمانبەران دابین دەكات‪.‬‬ ‫بەپێ����ی قس����ەی دكت����ۆر ئ����اراس‬ ‫خۆشناو حكومەتی هەرێم لە‌ئێستادا‬ ‫زیاتر ل����ە‌‪ 8‬ترلیۆن دین����ار قەرزاری‬

‫فەرمانبەرەكانیەتی كە دەكاتە نزیكەی‬ ‫‪ 6.7‬ملیار دۆالر‌و لەنێو س����یناریۆی‬ ‫سێیەم بیر لەدانەوەی ئەو قەرزانەش‬ ‫كراوەتەوە‪ ،‬بەش����ێوەیەك كە لەڕێی‬ ‫باڕكۆدی بایۆمەتری فەرمانبەرەكەوە‬ ‫بخرێتە س����ەر ژمارەیەكی حسابێكی‬ ‫بانكی‪ ،‬بەاڵم لە‌ئێس����تدا داخراو بێت‌‪.‬‬ ‫هەروەها لە‌قۆناغی سەرەتادا بیر لەوە‬ ‫بكرێتەوە فەرمانبەر بتوانێت لەو پارە‬ ‫پاش����ەكەوتكراوە كە الی حكومەتە‪،‬‬ ‫پ����ارەی كارەبا‌و ئاو‌و چەند ش����تێكی‬ ‫دیكەی لێ بدات‌و لە‌قۆناغی پاشتریشدا‬ ‫مانگانە بڕێك لەو پاشەكەوتە بەڕێژەی‬ ‫لەس����ەدا پێنج بۆ لەسەدا دە بتوانێت‬ ‫رابكێشێت‪.‬‬ ‫دكتۆر ئاراس وەك خۆی دەڵێت لەسەر‬ ‫پێش����نیاری ئەو بانك����ی نێودەوڵەتی‬ ‫هێنراوەتە نێو پرۆس����ەكەوە‌و ماوەی‬ ‫زیات����ر لە‌س����اڵێكە لەس����ەر فەرمانی‬ ‫مەسعود بارزانی بەشدارە لە‌پرۆسەی‬ ‫پێداچونەوەی موچەی فەرمانبەراندا‪،‬‬ ‫ه����ەر س����ێ س����یناریۆكەی خراوەتە‬ ‫بەردەس����ت‌و زیاتر لەگەڵ سیناریۆی‬ ‫سێیەمدان‪.‬‬ ‫بە‌بڕوای دكتۆر ئاراس پرۆسەكە تەنیا‬ ‫ماوەتەوە ئ����ەوەی حكوم����ەت بڕیار‬ ‫لەس����ەر یەكێك لە‌سیناریۆكان بدات‌و‬ ‫هەركاتیش بڕیاری لێ بدات‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫لە‌مانگی داهاتوتردا جێبەجێی بكات‪.‬‬ ‫لەب����ارەی ئ����ەوەی حكوم����ەت زیاتر‬ ‫لەگ����ەڵ كام س����یناریۆیە ئ����ەو وتی‬ ‫"هێش����تا دیراس����ەی س����یناریۆكان‬ ‫دەكات‪ ،‬ب����ەاڵم م����ن چەندی����ن جار‬ ‫لە‌س����ەرۆكی حكومەت گوێ����م لێبوە‪،‬‬ ‫هەمیش����ە جەخت دەكاتەوە كە هەر‬ ‫گۆڕانكاریی����ەك بكەن لە‌سیس����تمی‬ ‫موچ����ە‪ ،‬یەكەم‪ ،‬بەرەو باش����تر بێت‪،‬‬ ‫دوەم‪ ،‬لەبەرژەوەن����دی فەرمانبەراندا‬ ‫بێت بەگش����تی‪ ،‬س����ێیەمیش بتوانین‬ ‫بەردەوام بین لەسەری"‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫سكرتێری‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان‪ :‬په‌رله‌مانیان کردوە بەڕۆبۆت‬

‫له‌‪‌ 13‬ی ئابدا په‌رله‌مان كارا ناكرێته‌وه‌ مه‌گه‌ر به‌كوده‌تا‬

‫چونكه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان برینێكی‌ قوڵه‌‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫له‌جه‌سته‌ی‌ ئه‌م میلله‌ته‌دا به‌م شێوه‌یه‌ كارا‬ ‫فه‌خره‌دی����ن ق����ادر‪ ،‬س����كرتێری‌ په‌رله‌مانی‌ ناكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬به‌اڵم هه‌وڵێك هه‌یه‌ له‌گ ‌هڵ‌ گۆڕان‪،‬‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌م گفتوگۆیه‌ی‌ ئاوێنه‌دا ده‌ڵێت‬ ‫"مه‌گه‌ر به‌پیالنێك����ی‌ حیزبی‌ ئه‌گینا له‌‪13‬ی‌ پێتوانییه‌ ئه‌گ����ه‌ر گۆڕان‌و پارتی‌ رێكبكه‌ون‬ ‫ئه‌مه‌ كارێكی‌ قورس نییه‌؟‬ ‫ئابدا په‌رله‌مان كارا ناكرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫فه‌خره‌دین‪ :‬ئێس����تا به‌داخه‌وه‌ پرسه‌كان‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬قسه‌و باس����ی‌ ئه‌وه‌ گه‌رمه‌ ‪13‬ی‌ له‌كوردس����تاندا هه‌م����وی‌ بونه‌ت����ه‌ پرس����ی‌‬ ‫ئ����ه‌م مانگ����ه‌ په‌رله‌م����ان كارا ده‌كرێته‌وه‌‪ ،‬حیزبی‌‪ ،‬دامه‌زراوه‌ شه‌رعییه‌كان رۆڵێكی‌ زۆر‬ ‫ئایا تۆ وه‌ك س����كرتێریی‌ په‌رله‌مان ئاگادار الوه‌كییان هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر په‌رله‌مانی‌ كوردستان‬ ‫بااڵترین ده‌سه‌اڵتی‌ یاسادانانی‌ كوردستان‌و‬ ‫كراویته‌وه‌؟‬ ‫فه‌خره‌دی����ن‪ :‬دی����اره‌ ئ����ه‌و به‌روارانه‌ كه‌ مه‌رجه‌عی‌ سیاسی‌‌و یاس����ایی‌ كوردستانه‌‪،‬‬ ‫ده‌وترێن هه‌ر له‌سه‌ر زاری‌ به‌رپرسه‌ بااڵكانی‌ دو ئه‌رك����ی‌ له‌س����ه‌ره‌ ك����ه‌ چاودێریكردنی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ نیش����تمانی‌ كوردستانه‌وه‌ ده‌وترێن‪ ،‬حكوم����ه‌ت‌و ده‌ركردن����ی‌ یاس����ایه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر‬ ‫نازان����م جگ����ه‌ له‌پارت����ی‌ كه‌ قس����ه‌یه‌كیان نه‌توانێ����ت ئه‌م دو رۆڵه‌ ببینێت به‌بڕوای‌ من‬ ‫هه‌بوبێ����ت‪ ،‬حیزبه‌كانی‌ تر ئ����اگاداری‌ ئه‌و كارانه‌كردنه‌وه‌ی‌ باشتره‌‪ .‬په‌رله‌مان كه‌ كارا‌و‬ ‫واده‌یه‌ نین‪ .‬بڕوام وانییه‌ به‌م ده‌س����توبردو ئاسایی‌ بكرێته‌وه‌ نابێت وه‌ك رۆبۆتێك بێت‪،‬‬ ‫نزیكانه‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان كارا بكرێته‌وه‌‪ ،‬له‌راستیدا ده‌بێت خاوه‌نی‌ ئیراده‌ی‌ سه‌روه‌ری‌‬ ‫كه‌ پێویس����ته‌ پێش كاراكردن����ه‌وه‌ی‌‪ ،‬پێنج یاسایی‌ به‌س����ه‌ریدا زاڵ‌ بێت نه‌ك ئیراده‌ی‌‬ ‫حیزبە‌س����ه‌ره‌كیه‌كه‌ گفتوگۆیه‌كیان هه‌بێت‌و حیزبی‌‪ ،‬چونك����ه‌ قه‌یرانه‌كانی‌ ئێمه‌ قه‌یرانی‌‬ ‫له‌سه‌ر هێڵه‌ س����ه‌ره‌كیه‌كانی‌ كاراكردنه‌وه‌ی‌ حیزبین‌و حیزب قه‌یرانی‌ دروس����تكردوه‌ له‌م‬ ‫په‌رله‌مان‌و هێڵه‌ سیاس����یه‌كانی‌ رێكبكه‌ون‪ ،‬هه‌رێمه‌دا‪.‬‬

‫فه‌خره‌دین قادر‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئای����ا كاراكردن����ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‬ ‫له‌م كات����ه‌دا په‌یوه‌ندی‌ به‌ده‌س����تبه‌ركردنی‌‬ ‫پشتیوانی‌ بۆ پرۆسه‌ی‌ ریفراندۆم نییه‌؟‬ ‫فه‌خره‌دین‪ :‬ریفراندۆم پرۆس����ه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫پیرۆزه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستانداو هیواو ئاواتی‌‬ ‫هه‌م����و تاكێكی‌ ك����ورده‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم ریفراندۆم‬

‫به‌داخه‌وه‌ ب����ه‌م فۆرمه‌ی‌ ئێس����تا كه‌ هه‌یه‌‬ ‫فۆرمێك����ی‌ حیزبیه‌و نیش����تمانی‌ نییه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫ده‌نگی‌ ن����اڕازی‌ هه‌یه‌ به‌رامبه‌ر به‌ریفراندۆم‌و‬ ‫ئێس����تا باس له‌وه‌ ده‌كرێ����ت كاراكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌رله‌م����ان ب����ۆ ده‌ركردنی‌ یاس����ایه‌كه‌ بۆ‬ ‫شه‌رعیه‌تدان به‌و فۆرمه‌ی‌ كه‌ چه‌ند حزبێك‬ ‫كۆبونه‌ت����ه‌وه‌و بڕیاری����ان داوه‌ ریفران����دۆم‬ ‫بكرێت‪ ،‬كه‌ له‌ڕاستیدا پێویسته‌ له‌په‌رله‌مان‬ ‫بڕیار له‌س����ه‌ر میكانیزم‌و كات����ی‌ ریفراندۆم‬ ‫بدرێت نه‌ك له‌باره‌گا حیزبییه‌كان‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئایا تۆ پش����تیوانی‌ له‌كه‌مپه‌ینی‌‬ ‫"نه‌خێر" بۆ ریفراندۆم ده‌كه‌یت؟‬ ‫فه‌خره‌دین‪ :‬من ناچمه‌ ناو ئاڕاس����ته‌یه‌وه‌‪،‬‬ ‫ناچم����ه‌ ناو ئه‌و مه‌عمه‌یه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم من بڕوام‬ ‫وای����ه‌ ریفراندۆم به‌م فۆرمه‌ حیزبییه‌ی‌ هه‌یه‌‬ ‫سه‌ركه‌وتو نابێت‪ ،‬ریفراندۆم ده‌بێت رێكاره‌‬ ‫یاس����اییه‌كانی‌ خۆی‌ ببڕێ����ت له‌په‌رله‌مان‌و‬ ‫كۆده‌نگی‌ بۆ دروس����ت بكه‌ین‌و زه‌مینه‌سازی‌‬ ‫بۆ بكه‌ین‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئێس����تا له‌الی����ه‌ن یه‌كێتیه‌وه‌ زۆر‬ ‫باسی‌ وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌ كورسییه‌كه‌ی‌ سكرتێری‌‬ ‫په‌رله‌مان ده‌كرێ����ت‪ ،‬ئایا ئێوه‌ له‌مباره‌یه‌وه‌‬

‫ئاگاداركراونه‌ته‌وه‌؟‬ ‫فه‌خره‌دی����ن‪ :‬یه‌كێت����ی‌ نیش����تمان ‌ی‬ ‫كوردستان په‌كی‌ له‌س����ه‌ر پۆست‌و كورسی‌‬ ‫نه‌كه‌وتوه‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردس����تانداو پۆست‌و‬ ‫به‌رپرس����یاریه‌تی‌ گه‌وره‌یان هه‌ی����ه‌‪ ،‬بڕوام‬ ‫وانییه‌ كورس����ییه‌كه‌ی‌ من گۆچانی‌ سیحری‌‬ ‫بێ����ت چاره‌س����ه‌ری‌ كێش����ه‌كانی‌ پێبكه‌ن‪.‬‬ ‫م����ن كاتی‌ خۆی‌ كه‌ س����كرتێری‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس����تانم به‌متمانه‌ له‌الی����ه‌ن ئه‌ندامانی‌‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردس����تانه‌وه‌ پێ����درا‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫بۆشاییه‌ك هه‌بو له‌ده‌س����ته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‬ ‫په‌رله‌مان����دا‪ ،‬ئێم����ه‌ ئ����ه‌و بۆش����اییه‌مان‬ ‫پ����ڕ ك����رده‌وه‌و له‌كه‌س����مان وه‌رنه‌گرتوه‌و‬ ‫به‌ده‌نگدان����ی‌ ئه‌ندامان����ی‌ په‌رله‌مانیش بوه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ به‌كورس����ییه‌وه‌ نه‌لكاوی����ن‪ ،‬بۆیه‌ ئێمه‌‬ ‫رێگ����ر نابین له‌به‌رده‌م هه‌ر كارو پڕۆژه‌یه‌كدا‬ ‫كه‌ دۆخی‌ كوردس����تان‌و بژێوی����ی‌ هاواڵتیان‬ ‫باش ب����كات‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر كاتێ����ك یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردس����تان به‌فه‌رمی‌ داوای‌ ئه‌و‬ ‫پۆسته‌ی‌ كرد‪ ،‬ئێمه‌ ئه‌وكات قسه‌ی‌ خۆمان‬ ‫ده‌بێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئه‌گ����ه‌ر ‪13‬ی‌ ئاب بانگهێش����تی‌‬

‫په‌رله‌مانت����اران كرا بگه‌ڕێن����ه‌وه‌ په‌رله‌مان‪،‬‬ ‫ئێوه‌ ده‌چنه‌وه‌؟‬ ‫فه‌خره‌دی����ن‪ :‬ده‌كه‌وێت����ه‌ س����ه‌ر ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئ����ه‌م كاراكردنه‌وه‌ی����ه‌ی‌ په‌رله‌م����ان چۆن‌و‬ ‫ئه‌جنداكه‌ی‌ چییه‌‪ ،‬ئایا په‌رله‌مانێكی‌ خاوه‌ن‬ ‫ئیراده‌ی����ه‌ یان په‌رله‌مانێك����ه‌ هه‌ندێك به‌ڵێ‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن بۆ هه‌ندێ����ك داواكاریی حیزبی‌ كه‌‬ ‫لێیان ده‌كرێت؟ ئه‌و كاته‌ بڕیار ده‌ده‌ین‪ ،‬من‬ ‫پێموایه‌ مه‌گه‌ر به‌پیالنێكی‌ حیزبی‌ ‪13‬ی‌ ئاب‬ ‫په‌رله‌مان كارا بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ :‬ئ����ه‌ی‌ ئه‌گه‌ر پارت����ی‌‌و یه‌كێتی‌‌و‬ ‫یه‌كگرتو گه‌یشتنه‌ رێككه‌وتن؟‬ ‫فه‌خره‌دی����ن‪ :‬جا قه‌ی����دی‌ چییه‌ با ئه‌وان‬ ‫به‌زۆرینه‌و كه‌مینه‌و به‌كوده‌تایه‌ك جارێكیتر‬ ‫په‌رله‌مانێ����ك كارا بكه‌ن����ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ حیزبێكی‌‬ ‫بااڵده‌ست له‌م هه‌رێمه‌دا پێیخۆشه‌‌و ئه‌وانیش‬ ‫ده‌سكه‌وتێك به‌ده‌ستبهێنن‪ ،‬به‌اڵم به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌خواو خه‌ڵكی‌ كوردس����تان به‌رپرس����یارن‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌و شێوه‌یه‌ كوده‌تاییه‌ ئیراده‌ی‌ ئه‌و‬ ‫فراكس����یۆنانه‌ی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫خاوه‌نی‌ س����ه‌دان ه����ه‌زار ده‌نگ����ی‌ خه‌ڵكی‌‬ ‫كوردستانن‪ ،‬پێشێل بكه‌ن‪.‬‬

‫ئەندامێكی سەرکردایەتی یەکێتی‪:‬‬ ‫جێبەجێكردنی رێككەوتنەكان لەگەڵ پارتی‌و گۆڕان وەك خۆیان کارێكی سەختە‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬

‫وێڕای ئەوەی لەقۆناغی جیاجیادا‬ ‫رێككەوتن‪ ،‬هاوپەیمانی‌و كاری هاوبەش‬ ‫لەنێوان الیەنە سیاسییەكانی هەرێمدا‬ ‫هاتۆتە ئاراوە بەاڵم زۆرێك لە‌رێكەوتنەكان‬ ‫روبەڕوی شكست بونەتەوە‌و تەمەنی كاری‬ ‫پێكەوەیی‌و هاوپەیمانێتییەكانیش كورتتر‬ ‫بوە لەوەی الیەنەكان بگەیەنێتە ئامانجە‬ ‫بانگەشە بۆ كراوەكان‪.‬‬ ‫الیەنە سیاس���ییەكانی هەرێم بۆچونیان‬ ‫جیاوازە لەبارەی هۆكارەكانی جێبەجێنەبونی‬ ‫درێژەنەكێش���انی‬ ‫رێككەوتن���ەكان‌و‬ ‫هەندێكی���ان‬ ‫هاوپەیمانێتییەكان���ەوە‪،‬‬ ‫الیەنەكان���ی بەرامبەریان تۆمەتبار دەكەن‌و‬ ‫هەندێكی دیكەش���یان پێیانوایە كە هێشتا‬ ‫بنەمای قبوڵكردنی یەكدی‌و پێكەوەكاركردن‬ ‫لە‌ژینگەی سیاسی كوردستاندا بونی نییە‌و‬ ‫بەش���ێكی دیكەش زاڵكردن���ی بەرژەوەندی‬ ‫حزبی بەسەر بەرژەوەندی گشتیدا بە‌هۆكار‬ ‫دەزانن‪.‬‬

‫چەند ساڵی رابردوی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫رێككەوتن���ی س���تراتیژی نێ���وان یەكێتی‌و‬ ‫پارتی‪ ،‬رێككەوتنی پێكهێنانی دواكابینەی‬ ‫حكومەت‪ ،‬كاری فراكسیۆنە هاوبەشەكانی‬ ‫یەكێت���ی‪ ،‬گ���ۆڕان‪ ،‬یەكگرت���و‌و كۆمەڵ���ی‬ ‫ئیس�ل�امی‪ ،‬رێككەوتن���ی نێ���وان یەكێتی‌و‬ ‫گۆڕانی بەخۆیەوە بینیوە‪.‬‬ ‫لەتی���ف ش���ێخ عوم���ەر‪ ،‬بەرپرس���ی‬ ‫مەڵبەندی یەكی سلێمانی یەكێتی پێی وایە‬ ‫جێبەجێكردنی رێككەوتنەكان وەك خۆیان‬ ‫بەكارێكی سەخت ناودەبات‪.‬‬ ‫ئەو پێ���ی وای���ە رێككەوتنی���ان لەگەڵ‬ ‫پارتی ب���ۆ س���ەردەمێك ك���راوە كە هەم‬ ‫یەكێتییەكان‌و هەم پارتییەكان ویس���تویانە‬ ‫هەمواركردن���ەوەی تێ���دا بكرێت بۆ ئەوەی‬ ‫لەگەڵ ئەم بارودۆخەی ئێس���تا بگونجێت‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێستا ئەوە نەكراوە‪.‬‬ ‫یەكێتی لەگ���ەڵ گۆڕانیش رێككەوتنێكی‬ ‫سیاس���ی‌و رێككەوتنێكی ئیداری خۆجێیی‬ ‫هەیە بەاڵم ئەوان لە‌جێبەجێكردندا توش���ی‬ ‫كێش���ە بونەت���ەوە‪ .‬لەتیف ش���ێخ عومەر‬ ‫لەوبارەی���ەوە وتی"ئ���ەو رۆژگارە ك���ە ئەو‬

‫رێككەوتنانەمان كردوە هەردوالمان لەگەڵ‬ ‫گۆڕان زانیومانە‪ ،‬جێبەجێكردنیان ئاس���ان‬ ‫نیی���ە‌و درێژخایەنە‌و پێویس���تە خەباتی بۆ‬ ‫بكەین بۆ ئەوەی جێبەجێ بكرێت"‪.‬‬ ‫سەبارەت بە‌هۆكاری ئەوەی رێككەوتنەكان‬ ‫بەو ئاس���انییە ناتوانرێت جێبەجێ بكرێن‪،‬‬ ‫لەتیف ش���ێخ عوم���ەر بۆچون���ی وایە كە‬ ‫دیراس���ەی ئەوە نەكراوە بەاڵم هەلومەرجی‬ ‫بابەت���ی كوردس���تان‌و ژیان���ی حزبایەتی‌و‬ ‫سیاسەتكردن لێرە بۆخۆی قورس‌و ئاڵۆزە‌و‬ ‫بنەم���ای پێكەوەژی���ان‌و پێكەوەهەڵكردن‌و‬ ‫پێكەوەحوكمڕانیكردن هێشتا نەچەسپیوە‌و‬ ‫لەوەشدا ئیرادەی حزبەكان رۆڵ دەبینێت‪.‬‬ ‫وتیشی"ئەس���ڵەن حزبەكان رەنگە تاكو‬ ‫ئێس���تاش وەك بەش���ێك لەبیركردنەوەی‬ ‫گش���تیان ئ���ەو بنەم���ای یەكترقبوڵكردنە‬ ‫بەتەواوی لەالیان نەچەسپیبێت"‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم زمناكۆ ج���ەالل‪ ،‬ئەندامی جڤاتی‬ ‫نیش���تمانی بزوتنەوەی گ���ۆڕان الیەنەكانی‬ ‫بەرامبەر تۆمەتبار دەكات بە‌جێبەجێنەكردنی‬ ‫رێككەوتن‌و بەڵێنەكان‪.‬‬ ‫گ���ۆڕان یەكێ���ك بو لەو چ���وار الیەنەی‬ ‫ریکالم‬

‫پێكەوە كاریان لەس���ەر گۆرینی سیستمی‬ ‫حوكمڕانی ك���رد‪ ،‬زمناكۆ جەالل باس لەوە‬ ‫دەكات كە بزوتنەوەكەیان هێش���تا س���ورە‬ ‫لەس���ەر گۆڕین���ی سیس���تمەكە‌و كاركردن‬ ‫لەسەر كێشەی س���ەرۆكایەتی هەرێم‌و هیچ‬ ‫پاشەكشەیەكی نەكردوە‪.‬‬ ‫جەختیش دەكاتەوە كە ئەوان سەبارەت‬ ‫بە‌رێككەوتنەكان���ی دیك���ە پابەندب���ون‬ ‫بە‌هەمویان���ەوە‌و لە‌هیچ یەكێكیاندا هۆكاری‬ ‫جێبەجێ نەبونیان بزوتنەوەی گۆڕان نەبوە‌و‬ ‫نییە‌و سوریشین لەسەر جێبەجێكردنیان‪.‬‬ ‫ئ���ەو رەتیش���یدەكاتەوە كاتێ���ك‬ ‫بزوتنەوەكەی���ان لەرێگ���ەی پەرلەمان���ی‬ ‫كوردس���تانەوە دەس���تی بۆ هەمواركردنی‬ ‫یاس���ای س���ەرۆكایەتی هەرێم ب���رد‪ ،‬ئەوە‬ ‫پێش���ێلكردنی رێككەوتن���ی پێكهێنان���ی‬ ‫دواكابین���ەی حكوم���ەت‌و دابەش���كردنی‬ ‫پۆس���تەكان بوبێ���ت‌و وتیش���ی"ئەوە‬ ‫پێشێلكردنی هیچ رێككەوتنێك نەبوە بەڵكو‬ ‫پەرلەمان كاری یاسایی خۆی كردوە"‪.‬‬ ‫بەاڵم وتەبێژی ئەنجومەنی سەركردایەتی‬ ‫س���لێمانی پارتی‪،‬عەتا شێخ حەسەن‪ ،‬باس‬

‫لەوە دەكات كە رێككەوتنیان لەگەڵ گۆڕان‬ ‫ب���ۆ پێكهێنانی حكوم���ەت لەچوارچێوەی‬ ‫رێككەوتنێك���دا بو كە بەڵێنی چوار س���اڵ‬ ‫ئارامی تیابوە بەاڵم گۆڕان باپەندنەبوە بەو‬ ‫بەڵێن���ەوە بۆیە پارتی بە‌مافی خۆی زانیوە‬ ‫لەو رێككەوتنە بچێتە دەرەوە‪.‬‬ ‫وێ���ڕای ئ���ەوەی یەكێتی گلەی���ی هەبوە‬ ‫لە‌رێككەوتنی س���تراتیژی بەاڵم عەتا شێخ‬ ‫حەس���ەن ئەو رێككەوتنە بە‌رێككەوتنێكی‬ ‫باش وەسف دەكات‌و پێی وایە دەستكەوتی‬ ‫زۆری هەب���وە ك���ە ئەوانی���ش گەش���ەی‬ ‫كوردستان‌و بەدەستهێنانی دەستكەوت بوە‬ ‫لەسەر ئاستی عێراق‪.‬‬ ‫عەتا ش���ێخ حەس���ەن‪ ،‬پێیوای���ە هەمو‬ ‫رێككەونێكی سیاس���ی پێویستی سێ شتە‬ ‫یەكەم‪ ،‬متمانە‌و دوەم راس���تگۆیی‌و سێیەم‬ ‫جێبەجێكردن���ی بەندەكانی رێككەوتنەكان‪،‬‬ ‫كە ئەمانە پارتی بردونیەتە سەر‌و پێیانەوە‬ ‫پابەندبوە‪.‬‬ ‫ئەبوبەك���ر هەڵەدن���ی‪ ،‬ئەندام���ی‬ ‫س���ەركردایەتی یەكگرت���و‪ ،‬دان ب���ەوەدا‬ ‫دەنێت ك���ە رێككەوتنی نێ���وان الیەنەكان‬

‫ناچنە ب���واری جێبەجێكردنەوە ئەوەش بۆ‬ ‫ئەوە دەگێڕێتەوە كە نەفەس���ی حزبی زاڵە‬ ‫لە‌پرس���ەكاندا‌و بەرژەوەن���دی حزبی پێش‬ ‫بەرژەوەندییە گشتییەكان دەخرێن‪.‬‬ ‫یەكگرتوی ئیس�ل�امی كە یەكێك بو لەو‬ ‫چوار الیەنەی كاریان بۆ گۆڕینی سیستمی‬ ‫حوكمڕان���ی كرد پێ���ی وایە ئ���ەوە تەنیا‬ ‫روئیایەكی هاوبەش���ی نێوان چوار الیەنەكە‬ ‫بوە‌و نەچۆت���ە چوارچێ���وەی رێككەوتنی‬ ‫هاوبەشەوە‪.‬‬ ‫الیەنە ئیسالمییەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫ماوەیەك كار بۆ دروس���تكردنی بەرەیەكی‬ ‫هاوبەش‌و تەنانەت لیس���تی هاوبەش���یش‬ ‫دەكەن بەاڵم هەڵەدن���ی باوەڕناكات الیەنە‬ ‫ئیس�ل�امییەكانیش بگەنە رێككەوتن چونكە‬ ‫ئەوانی���ش وەك حزبە‌علمانییەكان وان‌و بیر‬ ‫لە‌بەرژەوەندی تەسكی حزبایەتی دەكەنەوە‬ ‫نەك بیر لە‌بەرژەوەندی گشتی جواڵنەوەی‬ ‫ئیسالمی بكەنەوە‪.‬‬ ‫وتیش���ی"من ب���ۆ خ���ۆم زۆر نائومێ���دم‬ ‫بتوانرێت لیستێكی هاوبەشی ئیسالمی پێك‬ ‫بێت"‪.‬‬

‫عیادەی شەوانەو رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دکتۆر فائق محەمەد گوڵپی‬ ‫ئەندامی کۆلیژی نەشتەرگەری شاهانەی بەریتانی‬ ‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری زانکۆی سلێمانی‬ ‫بکالۆریۆسی هەناوی‌و نەشتەرگەری زانکۆی موصڵ‬ ‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری هەناوبینی هیندستان‪ ،‬نیودەلهی‬ ‫ئەندامی کۆمەڵەی هەناوبینی نەشتەرگەری جیهانی‬

‫‪MRCSEd MRCS UK‬‬ ‫‪HDGS‬‬ ‫‪MBChB‬‬ ‫‪D MAS‬‬ ‫‪WALS‬‬

‫بۆ نەشتەرگەری‪ :‬بەردی زراو ـ ریخۆڵە کوێرە ـ هەمو‬ ‫جۆرەکانی فتق بەئامێری هەناوبینی پێشکەوتو (ناظور)‬

‫چارەسەری نەخۆشییەکانی‪ :‬مایەسیری‬ ‫قڵیشی کۆم ـ دومەڵی کۆم ـ ناسوری پشت‬

‫تەنها‬ ‫‪ 5000‬دینار‬

‫چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی‪ :‬غودەی دەرەقی ـ سورێنچک ـ گەدە‬ ‫دوانزەگرێ ـ جگەر ـ ریخۆڵە کوێرە ـ ریخۆڵە ئەستورە‬

‫‪053 329 2900‬‬

‫‪0770 7711 011‬‬

‫سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ـ تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫رێکخراوێک راپرسی بۆ هەڵبژاردنی سەرۆکی هەرێم دەکات‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫تۆڕی پەرەپێدانی تواناكانی خەڵك‪،‬‬ ‫دەستی كردوە بە ئەنجامدانی‬ ‫راپرسییەكی مەیدانی لەبارەی‬ ‫هەڵبژاردنەكان‌و ریفراندۆمی هەرێمی‬ ‫كوردستانەوە كە ناوی یەکەمی‬ ‫بە بەرهەم ساڵح دەستپێدەکات‪،‬‬ ‫بەاڵم سەرۆکی رێکخراوەکەو‬ ‫رۆژنامەنوسێکی نزیک لەبەرهەم‬ ‫ساڵح رەتی دەکەنەوە راپرسییەکەو‬ ‫رێکخراوەکەش هیچ پەیوەندییەکیان‬ ‫بە بەرهەم ساڵحەوە هەبێت‪.‬‬ ‫ل���ە فۆڕم���ی راپرس���ییەكەدا كە‬ ‫وێنەیەكی دەس���ت ئاوێن���ە كەوتوە‪،‬‬ ‫بەشی دوەمی راپرس���ییەكە تایبەتە‬ ‫بە هەڵبژاردنی س���ەرۆكایەتی هەرێم‪.‬‬ ‫لەوەاڵمی ئەو پرس���یارەدا كە "دەنگ‬ ‫بەكام كەسایەتی دەدەیت ئەگەر خۆی‬ ‫بۆ س���ەرۆكی هەرێم كاندیدبكات؟"‪،‬‬ ‫ناوی یازدە كەس���ایەتی وەك بژاردە‬ ‫خراونەتەڕو‪ ،‬بەرهەم ئەحمەد س���اڵح‬ ‫لە ناوی یەكەمدا دانراوە‪.‬‬ ‫لە بەشی یەكەمی راپرسییەكەشدا‬ ‫كە تایبەتە بە هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بۆ بژاردەی دەنگدان بە‬ ‫لیس���تەكان‪ ،‬وێڕای ئەو لیستانە كە‬ ‫هەن‪ ،‬لیس���تی نوێ وەك بژاردەیەك‬ ‫خراوەت���ە بەردەم ئ���ەو هاواڵتیانەی‬ ‫كە بەش���داری راپرس���ییەكەی تۆڕی‬ ‫پەرەپێدان���ی تواناكان���ی خەڵ���ك‬ ‫دەكەن‪.‬‬

‫رێكخراوی وا بكات‌و وتیش���ی "كاك‬ ‫بەرهەم لە هیچ شوێنێك ناوی خۆی‬ ‫ناخاتە ریزبەن���دی یەكەمەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئەوە خەڵك���ە دەبێت ن���اوی بخاتە‬ ‫ریزبەن���دی یەكەمەوە ی���ان نەیخات‪.‬‬ ‫بۆیە ئێمە نە ئاگامان لەو راپرس���یە‬ ‫هەیە‪ ،‬نە پەیوەندی بە ئێمەش���ەوە‬ ‫هەیە"‪.‬‬ ‫لەب���ارەی ئەوەی ك���ە ئایا بەرهەم‬ ‫س���اڵح نی���ازی ئ���ەوەی هەیە خۆی‬ ‫بۆ پۆستی س���ەرۆكی هەرێم كاندید‬ ‫ب���كات ئەگ���ەر هەڵب���ژاردن بكرێت‪،‬‬ ‫وت���ی "هێس���تا ئەنجومەن���ی بااڵی‬ ‫س���ەربەخۆی هەلبژاردن‌و راپرس���ی‬ ‫ئ���ەو كات���ەی ب���ۆ هەڵبژاردن���ەكان‬ ‫پشتڕاس���ت نەكردۆتەوە كە لەالیەن‬ ‫مەس���عود بارزانیی���ەوە ئاراس���تەی‬ ‫كراوە‪ ،‬هەر كاتێك كۆمس���یۆن رۆژی‬ ‫بۆ هەڵب���ژاردن پشتڕاس���تكردەوە‪،‬‬ ‫ئەوكاتە كاك بەره���ەم ئەگەر نیازی‬ ‫خۆ هەلبژاردنی هەبێت دەچێت ناوی‬ ‫خۆی تۆم���اردەكات وەك كاندید بۆ‬ ‫پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم بێت یان‬ ‫هەر پۆس���تێك بێت‪ ،‬بەاڵم ئێستا كە‬ ‫هیچ ش���تێك لە ئارادا نییە زوە ئەم‬ ‫قسەیە بكرێت"‪.‬‬

‫دەنگ بەكام‬ ‫كەسایەتی‬ ‫دەدەیت ئەگەر‬ ‫خۆی بۆ‬ ‫سەرۆكی هەرێم‬ ‫كاندیدبكات؟‬

‫وێنەیەکی فۆرمەکە‬ ‫س���ەرچاوەیەک ک���ە نەیویس���ت‬ ‫ن���اوی ب�ڵ�او بکرێتەوە ب���ە ئاوێنەی‬ ‫راگەیاند "ئ���ەو تۆڕە لەالیەن بەرهەم‬ ‫ئەحم���ەد س���اڵحەوە پش���تیوانی‬ ‫دەكرێت‌و ئەو راپرس���ییەش بەشێكە‬

‫ل���ە ئامادەكارییەكان���ی ناوب���راو بۆ‬ ‫هەڵبژاردنەكان‪ .‬د‪.‬بەرهەم جگەلەوەی‬ ‫بەنیازە لیستێكی نوێ بۆ هەڵبژاردنی‬ ‫پەرلەمان پێكبهێنێت‪ ،‬نیازی ئەوەشی‬ ‫هەیە ئەگەر هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی‬

‫هەرێمیش ئەنجام بدرێت خۆی بۆ ئەو‬ ‫پۆستە كاندیدبكات"‪.‬‬ ‫بەاڵم س���لێمان عەب���دواڵ یونس‪،‬‬ ‫رۆژنامەنوس‌و كەسی نزیك لە بەرهەم‬ ‫سالح رەتیكردەوە ناوبراو پشتیوانی‬

‫الی خۆیش���ییەوە جەالل هۆرێنی‪،‬‬ ‫س���ەرۆكی ت���ۆڕی پەڕەپێدان���ی‬ ‫تواناكان���ی خەڵك‪ ،‬رەتیكردەوە هیچ‬ ‫پەیوەندییەكی���ان لەگ���ەڵ بەره���ەم‬ ‫س���اڵح هەبێت‌و وتیش���ی "تەنانەت‬ ‫دانیشتنیشمان نیە لەگەڵیدا"‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫س���ەبارەت بە دانانی ناوی بەرهەم‬ ‫س���اڵح بە یەكەم ناو لە لیستی ئەو‬ ‫بژاردانەی لە فۆڕمەكەدا وەك كاندید‬ ‫بۆ س���ەرۆكایەتی هەرێم خراونەتەڕو‪،‬‬ ‫س���ەرۆكی تۆڕەكە وتی "ئەو كەسەی‬ ‫تایپ���ی فۆڕمەكانی كردوە بەڕێكەوت‬ ‫ب���ەو ش���ێوەیە ناوەكان���ی داناوە‌و‬ ‫بەمەبەست نەبوە‪ ،‬بەرهەم ساڵح هیچ‬ ‫ئاگایەكی لەو كارە نییە"‪.‬‬ ‫بەپێ���ی قس���ەی ج���ەالل هۆرینی‬ ‫راپرس���ی تۆڕەكەی���ان ل���ە دو فۆڕم‬ ‫پێكدێ���ت ك���ە یەكێكی���ان تایبەتە‬ ‫بە بەش���داری هاواڵتیان���ی هەرێم لە‬ ‫ریفران���دۆم‌و ئەویدیكەی���ان تایبەتە‬ ‫بە بەش���داریان ل���ە هەڵبژاردنەكانی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‌و سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬بە ئامانجی زانینی ئاس���تی‬ ‫بەشداری هاواڵتیانی هەرێم‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد كە ئەو راپرسییە‬ ‫لەڕێگەی ‪ 10‬تیمەوە لەنێو هاواڵتیانی‬ ‫ش���ارو ش���ارۆچكەكانی كوردستاندا‬ ‫ئەنج���ام دەدەن‪ ،‬ت���ا ئێس���تاش لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬هەڵەبجە‪ ،‬گەرمیان‪ ،‬هەولێر‬ ‫دەستیان پێكردوە‌و بڕیارە لە هەفتەی‬ ‫داهات���وەوە لە دەڤ���ەری راپەرینیش‬ ‫دەست بە كارەكەیان بكەن‪.‬‬ ‫وتیشی "ئەو س���امپڵەی دەستمان‬ ‫دەكەوێت لەڕێگەی دابەشكردنی ‪100‬‬ ‫هەزار فۆڕمەوە دەبێت"‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش���دا ك���ە چاوەڕوان‬ ‫دەك���ەن ل���ە ‪15‬ی ئ���ەم مانگ���ەدا‬ ‫ئەنجامی راپرسیەكەیان لە سلێمانی‬ ‫رابگەیەنن‪.‬‬

‫بیره‌ نه‌وته‌کانی کوردستان‬ ‫کێشەی کۆمه‌اڵیه‌تی بۆ خه‌ڵک‌و به‌هه‌شتی بۆ به‌رپرسان ئافراند!‬ ‫ئا‪ :‬جوتیار شه‌ریف‬ ‫کوڕێک لەچەمچەماڵ دوای ئەوەی‬ ‫مافی خۆی دەکات لەمیراتی‪،‬‬ ‫کەسوکارەکەی قاچی دەشکێنن‌‪،‬‬ ‫بەناچار بۆ ئەوەی نەکوژرێت بەرەو‬ ‫ئەوروپا هەڵدێت‪.‬‬ ‫ده‌سپێکی کێشه‌که‌ لە‌کوردستانه‌وه‬ ‫'م‪،‬ح' له‌دایکبوی����ی ‪1995‬ی‬ ‫قه‌زای����ی چه‌مچه‌ماڵه‪ ،‬کێش����ه‌که‌ی‬ ‫له‌وه‌وه‌ ده‌ست پێده‌کات وه‌ک کوڕه‌‬ ‫تاقان����ه‌ی م����اڵ داوای مافی میراتی‬ ‫ماڵ����ه‌ باپیرانی لە‌ه����ه‌ردو مامه‌که‌ی‬ ‫ده‌کات‪ ،‬وه‌ک 'م‪،‬ح' ب����ۆ ئاوێن����ه‌ی‬ ‫گێڕایه‌وه‌‪ :‬بیر‌ه نه‌وت له‌زه‌وییه‌کانی‬ ‫ماڵ����ی باپیری لە‌ناوچه‌ی س����ه‌نگاو‬ ‫دۆزراونه‌ت����ه‌وه‌و له‌به‌رامبه‌ردا ماڵی‬ ‫مامه‌کانی پاره‌یه‌کی زۆر وه‌رده‌گرن‌و‬ ‫ئه‌مانیان بێ به‌شکردوه‪' ،‬م‪،‬ح' وتی‬ ‫دوای ئه‌وه‌ی باوکی بێده‌نگی نواندوه‌‬ ‫لە‌ئاس����ت مافه‌کانی خۆی‪ ،‬ئه‌م ڕوی‬ ‫له‌دادگا کردوه‌و داوای یاسایی له‌سه‌ر‬ ‫هه‌ردو مامه‌که‌ی تۆمارکردوه‌‪.‬‬ ‫‌‌‌‌وه‌ک ده‌ڵ����ێ ه����ه‌ردوا ب����ه‌دوای‬ ‫س����کااڵ یاس����اییه‌که‌ له‌الیه‌ن مام‌و‬ ‫ئامۆزاکانیه‌وه‌ هه‌ڕه‌شه‌ی ڕاسته‌وخۆ‬ ‫بە‌ته‌له‌فون بۆ خۆیی‌و باوکی هاتوه‌‌و‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان گوێیان بە‌هه‌ڕه‌ش����ه‌کان‬ ‫نه‌داوه‌و چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌یان نه‌کردوه‌‬ ‫بگاته‌ ئ����ه‌و ڕاده‌ی ماڵی مامه‌کانی‬ ‫په‌الماریان بده‌ن‪ ،‬به‌اڵم ڕۆژێک پێش‬ ‫دادگا 'م‪،‬ح' له‌ب����ه‌رده‌رگای خۆی����ان‬ ‫ده‌که‌وێته‌ به‌رده‌ستڕێژی دوچه‌کداری‬ ‫ده‌مامکدار لە‌ناو پاترۆڵێکی ڕه‌شداو‬ ‫قاچه‌کان����ی برین����دار ده‌ب����ن‌و زیاد‬ ‫لە‌‪30‬فیشه‌ک به‌ر ماڵیان ده‌که‌وێت‌و‬ ‫دو فیشه‌کیش به‌ر قاچه‌کانی 'م‪،‬ح'‬ ‫ده‌که‌وێت‪.‬‬ ‫به‌گوت����ه‌ی 'م‪،‬ح' هه‌ردو مامه‌که‌ی‬ ‫لە‌ناو یه‌کێتی نیشتیمانی کوردستان‬ ‫ده‌ستیان ئه‌ڕوات به‌تایبه‌ت مامێکی‬ ‫له‌گه‌ڵ ده‌زگای دژه‌ تیرۆر کارده‌کات‪،‬‬ ‫وه‌ک ده‌ڵێ هه‌ر ئه‌وه‌ش سه‌رچاوه‌ی‬ ‫هێزی ئه‌وانه‌!‬ ‫ه����ۆکاری هه‌اڵوێردکردن����ی ماڵی‬ ‫'م‪،‬ح' له‌به‌شه‌ میراتی ماڵی باپیری‬ ‫بۆ خواس����تنی دایک����ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫له‌الی����ه‌ن باوکیه‌وه‌ به‌ب����ێ ڕازیبونی‬ ‫مامه‌کان����ی‪ ،‬چونکه‌ دایک����ی 'م‪،‬ح'‬ ‫سه‌ر بە‌ئاینزای کاکه‌یی‌و ئه‌مه‌ش بۆ‬

‫م‪ .‬ح لەئەلمانیا‬

‫به‌چاوی پڕ ئومێده‌وه‌ لە‌واڵتی ئه‌ڵمانیا‬ ‫ده‌ڕوانێ که‌ گرفتی قاچی بۆ چاره‌سه‌ر‬ ‫بکاو مافی ژیانی پێبدات!‬ ‫قاچی بەبرینداری‬ ‫مامه‌کان����ی قبوڵ نه‌کراوبوه‌ لە‌کاتی‬ ‫خۆیدا‪.‬‬ ‫ماوه‌ی برینداری له‌کوردستان‬ ‫'م‪،‬ح' بە‌برین����داری ده‌برێت���� ‌ه‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌و دوای دورین����ه‌وه‌ی‬ ‫قاچی پزیش����کی به‌رپ����رس قاچی‬ ‫له‌گه‌چ ده‌گرێ‌و ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌ هۆی‬ ‫گه‌نینی برینه‌که‌ی‌و دواتر به‌ش����ێکی‬ ‫زۆر لە‌گۆشته‌ گه‌نیوه‌که‌ی قاچی فڕێ‬ ‫ده‌درێت‌و له‌کوردستان پزیشکه‌کان‬ ‫پێی ده‌ڵین ده‌بێت قاچی ڕاس����تت‬ ‫ببڕین����ه‌وه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم 'م‪،‬ح'ی گه‌ن����ج‬ ‫بە‌بڕیاری پزیشکه‌کان ڕازینابێت!‬ ‫به‌م هۆیه‌وه‌ 'م‪،‬ح' ناتوانێ له‌ڕۆژی‬ ‫دادگا ئاماده‌بێ����ت‌و دادگاش داواکه‌‬ ‫دواده‌خات‪.‬‬ ‫له‌م ماوه‌یه‌ش����دا گۆشاری مامی‬

‫لە‌باوک����ی ب����ه‌رده‌وام ده‌بێت‌و دوا‬ ‫گوش����اری ‪ 5‬ڕۆژ بۆ باوکی داده‌نێت‬ ‫گه‌ر کوڕه‌که‌ی لە‌کوردس����تان نه‌باته‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ ئ����ه‌وا ده‌یک����وژن چونک����ه‌‬ ‫پێیان وابوه‌ ته‌نها 'م‪،‬ح' کێشه‌یه‌ بۆ‬ ‫ئه‌وان‪.‬‬ ‫هه‌ربۆیه‌ باوک����ی 'م‪،‬ح' به‌ناچاری‬ ‫کوڕه‌ تاقانه‌ک����ه‌ی ڕه‌وانه‌ی تورکیا‬ ‫ده‌کات‌و ده‌ینێرێت بۆ الی ناسراوێکی‬ ‫تا چاره‌یه‌کی بۆ بدۆزێته‌وه‌و بینێرێته‌‬ ‫هه‌نده‌ران‪.‬‬ ‫چۆن 'م‪،‬ح' ده‌گاته‌ ئه‌ڵمانیا؟‬ ‫'م‪،‬ح' ب����ه‌و برین����ه‌وه‌ ده‌گات���� ‌ه‬ ‫ئه‌س����ته‌مبوڵ ل����ه‌و م����اوه‌ی له‌وێیه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌رکی خۆی چه‌ند جارێک‬ ‫دکت����ۆر ده‌بینێت ب����ۆ ده‌رمانکردنی‬ ‫برینه‌کانی قاچی‪ ،‬کاره‌سات له‌وێوه‌‬

‫ده‌س����ت پێ����ده‌کات 'م‪،‬ح' کوڕێکی ڕێگای پێ����ی تێده‌که‌وێت‌و 'م‪،‬ح' ی‬ ‫گه‌نجی ته‌مه‌ن ‪20‬ساڵ ده‌ناسیت که‌ برین����دار‌و محه‌مه‌د ه����ادی نه‌خۆش‬ ‫خه‌ڵکی ته‌کی����ه‌ی الی چه‌مچه‌ماڵه‌و ماندو ده‌بن‌و له‌وێشه‌وه‌ به‌ڕێده‌کرێن‬ ‫ئه‌وی����ش نه‌خۆش ده‌بێ����ت هه‌ربۆیه‌ ب����ۆ س����ربیا له‌ڕێ����گادا محه‌م����ه‌د‬ ‫وه‌ک دو هاوده‌رد ده‌بنه‌ دو هاوده‌می هادی دو س����ێو ده‌خ����وات‌و ئه‌مه‌‌ش‬ ‫ڕۆحی‪' ،‬م‪،‬ح' له‌گه‌ڵ محەمەد هادی ڕێ����ژه‌ی ش����ه‌کره‌ی به‌رزده‌کاته‌وه‌و‬ ‫هاوڕێی پێک����ه‌وه‌ بڕیاری گه‌ش����ته‌ دوای ئ����ه‌وه‌ی چه‌ندجارێ����ک ده‌ڵی‬ ‫قاچاغ‌و پڕ مه‌ترس����یه‌که‌یان ئه‌ده‌ن‌و ده‌مم وش����ک ده‌بێ����ت‌و ده‌می ته‌ڕ‬ ‫وه‌ک هه‌میش����ه‌ قاچاغچی����ه‌ مرۆڤ ده‌کات له‌سه‌رش����انی 'م‪،‬ح' گیان����ی‬ ‫ک����وژه‌ ده‌س����تبڕه‌کان په‌یمانی����ان ده‌رده‌چێت‪.‬‬ ‫مردن����ی ه����اوڕێ‌و هاوده‌رده‌که‌ی‬ ‫پێ����ده‌ده‌ن بە‌س����ه‌یاره‌ بیانگه‌یه‌ننه‌‬ ‫ئه‌ڵمانیا‪ ،‬ئه‌م دو گه‌نجه‌ وه‌ک هه‌مو گه‌وره‌تری����ن خه‌م‌و ی����اده‌وه‌ری پڕ‬ ‫کۆچبه‌رێکی تر ب����اوه‌ڕ بە‌قاچاغچی له‌خه‌م بۆ 'م‪،‬ح' جێدێڵێت‌و له‌وێشه‌وه‌‬ ‫ناهێنن‌و محەمەد هادی که‌ نه‌خۆشی شۆفێری ئه‌و ئۆتۆمبێله‌ی ڕێبه‌ریان‬ ‫شه‌کره‌ی هه‌یه‌ به‌ڵێن بە‌'م‪،‬ح' ئه‌دات ب����وه ڕاده‌کات‌و 'م‪،‬ح'ی برین����دارو‬ ‫لە‌هه‌رکوێ په‌کی که‌وت ئه‌م ده‌یکات ته‌رمی هاوڕێکه‌ی به‌جێدێڵێت‪.‬‬ ‫'م‪،‬ح' هه‌رچۆنێک ببێت په‌یوه‌ندی‬ ‫بە‌کۆڵه‌وه‌‪.‬‬ ‫دوایی ئ����ه‌وه‌ی ڕێگای بوڵگاریایان به‌ک����ه‌س‌و کاری محه‌م����ه‌د هادیه‌وه‌‬

‫ده‌کات‌و مامێک����ی محه‌م����ه‌د هادی‬ ‫لە‌ئه‌وروپ����اوه‌ ده‌گاته‌ الیان‌و ته‌رمی‬ ‫ئه‌و گه‌نج����ه‌ جوانه‌مه‌رگ����ه‌ ده‌به‌نه‌‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌کانی س����ربیاو ل����ه‌وێ‬ ‫پزیش����که‌کان پشتڕاستی ده‌که‌نه‌وه‌‬ ‫به‌رزبونه‌وی شه‌کره‌ هۆکاری مردنی‬ ‫محه‌مه‌د هادی بوه‌!‬ ‫لێره‌وه‌ 'م‪،‬ح' باوکی خۆی ئاگا‌دار‬ ‫ده‌کاته‌وه‌و باوکیشی قاچاغچیه‌کی تر‬ ‫ئه‌دۆزێته‌وه‌ تا کوڕه‌که‌ی بگه‌یه‌نێته‌‬ ‫واڵتێکی ئارام لێره‌ش قاچاغچیه‌که‌‬ ‫'م‪،‬ح' ده‌گه‌یه‌نێت����ه‌ ڕۆمانی����ا‌و پێی‬ ‫ده‌ڵی����ت ئیت����ر ناتوانم له‌م����ه‌ زیاتر‬ ‫بتبه‌م‪.‬‬ ‫'م‪،‬ح' لە‌ڕۆمانی����ا ئاواره‌ی س����ه‌ر‬ ‫شه‌قام‌و پارکه‌کان ده‌بێت‌و ماوه‌یه‌کی‬ ‫زۆر لە‌پارک‌و سه‌ر شه‌قام ده‌خه‌وێت‬ ‫بە‌قاچیکی برینداره‌وه‌‌و له‌م ماوه‌ قاچ‌و‬ ‫په‌نجه‌کانی پێی توش����ی هه‌وکردن‬ ‫ده‌بن‌و 'م‪،‬ح' چ����اری نامێنێت خۆی‬ ‫ڕاده‌ستی پۆلیس����ی ڕۆمانیا ده‌کات‬ ‫لە‌شاری تیمیشواره‌ی ئه‌و واڵته‌‪.‬‬ ‫کاتێک پۆلی����س 'م‪،‬ح' ده‌گه‌یه‌ننه‌‬ ‫نه‌خۆش����خانه‌ دکتۆره‌کان ‪2‬په‌نجه‌ی‬ ‫قاچی ده‌بڕنه‌وه‌ دیاره‌ هه‌وکردنه‌که‌‬ ‫گه‌ش����توه‌ته‌ ڕاده‌یه‌کی مه‌ترسیدارو‬ ‫نه‌شته‌رگه‌رییه‌کیش بۆ قاچی ڕاستی‬ ‫ده‌ک����ه‌ن‌و له‌وێوه‌ 'م‪،‬ح' دارش����ه‌قه‌‬ ‫ده‌گرێته‌ ده‌س����تی‌و ئیت����ر ناتوانێ‬ ‫له‌سه‌ر قاچه‌کانی بە‌باشی بڕوات‪.‬‬ ‫زۆری‬ ‫ڕه‌خنه‌یه‌ک����ی‬ ‫'م‪،‬ح'‬ ‫لە‌مامه‌ڵ����ه‌ی دژبه‌ران����ه‌ی مافه‌کانی‬ ‫م����رۆڤ هه‌ی����ه‌ لە‌واڵت����ی ڕۆمانیاو‬ ‫ئه‌ڵێت حه‌یفه‌ ئه‌و واڵته‌ بە‌به‌ش����ێک‬ ‫لە‌ئه‌وروپا هه‌ژماربکرێ چونکه‌ وه‌ک‬ ‫خۆی ده‌ڵێ دوای نه‌شته‌رگه‌رییه‌که‌ی‬ ‫ده‌یبه‌ن����ه‌ که‌مپێك����ی قه‌ره‌باڵ����خ‌و‬ ‫ژیانێکی سه‌خت به‌ڕیده‌کات!‬ ‫'م‪،‬ح' ناچ����ار ده‌بێ����ت بڕیار بدات‬ ‫ڕۆمانی����ا به‌جێبێڵێ����ت‌و ده‌گات����ه‌‬ ‫ئه‌ڵمانی����ا‪ ،‬ئێس����تا لە‌ش����اری بۆن‬ ‫له‌که‌مپ����ی ئه‌لبانیه‌کانه‌و ئه‌م که‌مپه‌‬ ‫زۆر قه‌ره‌باڵغ����ه‌و ژماره‌یه‌کی زۆری‬ ‫په‌ناب����ه‌ر لە‌ژورێکدایه‌ نان خواردن‌و‬ ‫ج����ل ش����ۆرین‌و زۆربه‌ی ش����ته‌کان‬ ‫به‌س����ه‌ره‌یه‌ بۆ 'م‪،‬ح' ب����ه‌و قاچه‌وه‬ ‫گونجاو نیه‌ لە‌ش����وێنێکی وادا بژی‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم له‌هه‌مان کات����دا به‌چاوی پڕ‬ ‫ئومێده‌وه‌ لە‌واڵتی ئه‌ڵمانیا ده‌ڕوانێ‬ ‫که‌ گرفتی قاچی بۆ چاره‌سه‌ر بکاو‬ ‫مافی ژیانی پێبدات!‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫هیچ كه‌سێك ناپرسێت‪ :‬كێ‌ به‌رپرسه‌ له‌داخستی‌ په‌رله‌مان؟‬

‫په‌رله‌مانتارێكی‌ یه‌كێتی‌‪ :‬ئه‌و الیه‌نه‌ی‌ ده‌رگای‌ په‌رله‌مانی‌ داخست‪ ،‬كه‌ی‌ بیه‌وێت دایده‌خات‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬

‫بۆ ماوه‌ی‌ دوساڵ ده‌چێت په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستان وه‌ك دامه‌زاروه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫شه‌رعی‌‌و قانون ‌ی ده‌رگای‌ به‌ڕو ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانتاراندا داخراوه‌‪ .‬له‌سه‌روبه‌ند ‌ی‬ ‫ئه‌نجامدان ‌ی پرسی‌ گشتپرس ‌ی هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستاندا سه‌رجه‌م الیه‌نه‌كان‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ كاراكردنه‌وه‌ی‌ په‌رله‌ماندان‪.‬‬ ‫ئه‌م بابه‌ت ‌ه باس‌و خواسێكی‌ گه‌رم ‌ی‬ ‫ئه‌مڕۆ ‌ی شه‌قامی‌ كوردیه‌‪ ،‬به‌اڵم هیچ‬ ‫كه‌سێك باسی‌ ئه‌و‌ه ناكات ك ‌ێ به‌رپرس ‌ه‬ ‫له‌داخست ‌ی په‌رله‌مان؟‬ ‫ئار ‌ی هه‌رس���ین په‌رله‌مانت���اری‌ پارت ‌ی‬ ‫دیموكراتی‌ كوردس���تان ك��� ‌ه حیزبه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ب ‌ه به‌رپرس���ی‌ یه‌كه‌م ده‌زانرێت سه‌باره‌ت‬ ‫به‌داخس���تی‌ ده‌رگا ‌ی په‌رله‌مان رایگه‌یاند‬ ‫"بزوتنه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان‌و پارتی‌ دیموكرات ‌ی‬ ‫كوردستان به‌رپرسیارن له‌كاراكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬چونك ‌ه هه‌ردوال یارمه‌تیده‌ر ‌ی‬ ‫یه‌كد ‌ی بون تا په‌رله‌مان په‌كبخرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "مانگێ���ك پێ���ش ئ���ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان دابخرێت‪ ،‬ته‌شویش���ێك كه‌وت ‌ه‬ ‫نێوان ئێم���ه‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‪ .‬یه‌كێك‬ ‫له‌وان���ه‌ ئه‌و‌ه بو جه‌نابی‌ س���ه‌رۆك هات ‌ه‬ ‫س���لێمانی‌ س���ه‌ردانی‌ ڕه‌حمه‌تی‌ جه‌ناب ‌ی‬ ‫كاك نه‌وش���یروانی‌ نه‌ك���رد‪ .‬هه‌روه‌ه���ا‬ ‫لێدان ‌ی برا ‌ی به‌رێزمان عه‌ل ‌ی حه‌م ‌ه ساڵح‬ ‫له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان‌و‪ ...‬هتد‪ .‬ئه‌و‬

‫كه‌ڵه‌كه‌بون ‌ه ‪23‬ی‌ حوزه‌یرانی‌ دروستكرد‬ ‫كه‌ ل���ه‌ده‌ره‌وی‌ ئ���ه‌و دامه‌زراوه‌یه‌ بو ك ‌ه‬ ‫حكومه‌ت ‌ی هه‌رێم له‌سه‌ری‌ دامه‌زرابو"‪.‬‬ ‫ئاری‌ هه‌رس���ین ئاماژه‌ش��� ‌ی به‌وه‌كرد‬ ‫پارتی‌‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان سیاس���ه‌تێك ‌ی‬ ‫باش���یان نه‌ك���ردوه‌ وت���ی‌ "هه‌رچه‌ن���د‌ه‬ ‫په‌رله‌م���ان كارا بكرێته‌وه‌ یان نه‌كرێته‌و‌ه‬ ‫زۆر گرن���ك نی���ه‌ له‌به‌رئ���ه‌وه‌ ‌ی ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫بڕیاریان به‌ده‌س���ته‌ هیچ كامیان ئه‌ندام ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان نین"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كاك نه‌وشیروان چاك ده‌یزان ‌ی‬ ‫كلیل ‌ی په‌رله‌مان له‌الی‌ ئێمه‌یه‌‪ .‬ئه‌و باش‬ ‫ده‌یزان���ی‌ ئێمه‌و یه‌كێتی‌ خ���اوه‌ن هێز ‌ی‬ ‫س���ه‌ربازین‌و خاوه‌نی‌ پاره‌ش���ین‪ ،‬بۆچ ‌ی‬ ‫كات ‌ی خۆ ‌ی بزوتنه‌وی‌ گۆڕان له‌گه‌ڵ ئێم ‌ه‬ ‫حكومه‌تی‌ دروس���تكرد؟ ئ���ه‌وه‌ ‌ی ‪‌ 23‬ی‬ ‫حوزه‌یران موفاجه‌ئ ‌ه بو‪ .‬ئێمه‌ قس���ه‌مان‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ‌ گۆڕان كرد ك ‌ه له‌گ���ه‌ڵ ئێم ‌ه ب ‌ه‬ ‫ته‌واف���وق ڕێكه‌تبوین‪ ،‬ئه‌گ���ه‌ر زۆرینه‌و‬ ‫كه‌مینه‌م���ان له‌گ���ه‌ڵ ده‌ك���ه‌ن فه‌رمون‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ زۆرینه‌‌و كه‌مینه‌‪ .‬كاك مه‌البه‌ختیار‬ ‫ساڵ ‌ی ‪ 2013‬وتی‌ یه‌ك كورسیش بهێنین‬ ‫یه‌كێیه‌تی���ن‪ .‬وتی‌ ئێم���ه‌ چه‌كمان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫هیچ كه‌سیشمان گوێ لێنه‌بو له‌و شاره‌ ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ ده‌نگ ‌ی به‌رزبكاته‌وه‌‌و بڵی‌ ئه‌مان ‌ه‬ ‫چۆن وا قس���ه‌ده‌كه‌ن‪ .‬ئێم��� ‌ه به‌ كردار ‌ی‬ ‫كردمان‌و وتمان ئێم ‌ه چه‌كمان هه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ش���ێركۆ ج���ه‌وده‌ت په‌رله‌مانت���ار ‌ی‬ ‫یه‌كگرتوی‌ ئیس�ل�امی‌ جیاواز له‌قسه‌كان ‌ی‬

‫ئار ‌ی هه‌رس���ین به‌مباره‌یه‌و‌ه به‌ ئاوێنه‌ی‬ ‫راگه‌یاند "پارت ‌ی به‌رپرس���ه‌ له‌داخس���ت ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان‪ .‬به‌هێز ڕێگری‌ كرد له‌سه‌رۆك ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان تا له‌بینای‌ په‌رله‌ماندا كاره‌كان ‌ی‬ ‫خ���ۆی بكات‪ .‬ئه‌وه‌ ئاماژه‌ب���و بۆ ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫گه‌ربێت‌و بڕیاره‌كان��� ‌ی په‌رله‌مان به‌دڵ ‌ی‬ ‫الیه‌نێك��� ‌ی دیاریكراو نه‌بێ���ت‪ ،‬ئه‌وا ئه‌و‬ ‫الیه‌نه‌ هێز ‌ی به‌ده‌سته‌و ئه‌توانێت به‌كار ‌ی‬ ‫بهێنێت ب���ۆ مه‌رامی‌ خ���ۆی‌‌و زاڵكردن ‌ی‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ی هێز به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی نایاسای ‌ی‬ ‫به‌سه‌ر ده‌سه‌اڵت ‌ی په‌رله‌ماندا"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "داخستی‌ په‌رله‌مان كاره‌سات ‌ه‬ ‫له‌ دونی���ای‌ حكومڕانیدا‪ .‬ئه‌وه‌ ‌ی كه‌ڕویدا‬ ‫هه‌ڵه‌یه‌ك��� ‌ی گه‌وره‌ب���و‪ .‬چ���ۆن ده‌كرێ‬ ‫حیزبێك��� ‌ی وه‌ك بزوتن���ه‌وی‌ گ���ۆڕان‬ ‫به‌داخس���تنی‌ په‌رله‌م���ان س���زابدرێت؟‬ ‫خ���ۆ په‌رله‌م���ان ته‌نها تایب���ه‌ت نیه‌ ب ‌ه‬ ‫بزوتنه‌ ‌ی گۆڕان‪ .‬په‌رله‌مان هی‌ هه‌مومان‪.‬‬ ‫داخستن ‌ی په‌رله‌مان حكومڕان ‌ی خستۆت ‌ه‬ ‫ژێر پرسیارێكی‌ گه‌وره‌"‪.‬‬ ‫گه‌ش��� ‌ه دارا په‌رله‌مانت���ار ‌ی یه‌كێیه‌ت ‌ی‬ ‫نیش���تمانی‌ كوردس���تان بڕوای‌ وایه‌ به‌م‬ ‫دۆخه‌ی‌ ئێستاوه‌ په‌رله‌مان كاراشبكرێته‌و‌ه‬ ‫هی���چ بایه‌خێكی‌ ئه‌و تۆ ‌ی نابێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫داخس���تنی‌ په‌رله‌مان بۆ چه‌ندین جار ‌ی‬ ‫دیك ‌ه له‌الی���ه‌ن حزبێك���ی‌ دیاریك���راو‌ه‬ ‫ئه‌گه‌رێكی‌ دورنیه‌‪ .‬وتی‌ "پارتی‌‌و سه‌رجه‌م‬ ‫حیزبه‌كانی‌ دیكه‌ ل ‌ه داخستنی‌ په‌رله‌مان ‌ی‬ ‫كوردستان به‌رپرسن‪ ،‬چونكه‌ حیزبه‌كانی‬ ‫دیك���ه‌ش به‌رامبه‌ر داخس���تن ‌ی په‌رله‌مان‬

‫گۆڕان‌و پارت ‌ی‬ ‫به‌رپرسیارن‬ ‫له‌كاراكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫هه‌ردوال یارمه‌تیده‌ر ‌ی‬ ‫یه‌كدی‌ بون تا په‌رله‌مان‬ ‫په‌كبخرێت‬ ‫نه‌رمیی���ان نوان���د‌و هیچ هه‌ڵوێس���تێك ‌ی‬ ‫ئه‌و تۆی���ان نه‌بو‪ .‬جد ‌ی نه‌بون له‌س���ه‌ر‬ ‫كاراكردن���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان‪ .‬یه‌ك قس���ه‌و‬ ‫ی���ه‌ك ده‌نگ نه‌ب���ون به‌رامب���ه‌ر پارتی‌‌و‬ ‫هیچ گوش���ارێكیان نه‌بو‪ .‬گه‌ر گوشاریان‬ ‫هه‌بوایه‌‪ ،‬ئایا پارتی‌ ده‌یتوانی‌ دو س���اڵ‬ ‫په‌رله‌م���ان دابخ���ات؟ ئه‌و هه‌ڵوێس���ت ‌ه‬ ‫نه‌رمه‌ی‌ حیزبه‌كان‪ ،‬ده‌شێت وا ل ‌ه پارت ‌ی‬ ‫بكات له‌خۆی‌ ڕاببینێت جارێكی‌ دیكه‌ش‬ ‫هه‌ڵه‌ی‌ وه‌ها گه‌وره‌ بكاته‌وه‌‪ .‬به‌ڕاس���ت ‌ی‬

‫ئه‌وه‌ تاوان بو پارت ‌ی ئه‌نجامیدا‪ .‬په‌ڵه‌یه‌ك ‌ه‬ ‫به‌ناوچاوانمان���ی ئه‌م هه‌رێم���ه‌وه‌‪ .‬تاك ‌ه‬ ‫دامه‌زراوه‌ كه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ دیموكراس��� ‌ی‬ ‫تێدا ده‌كرا له‌م هه‌رێمه‌ داخراوه‌‪ .‬گه‌ر به‌م‬ ‫شێوه‌ی‌ ئێس���تا په‌رله‌مان كارابكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫هیچ سودێك ‌ی نابێت‪ ،‬چونكه‌ ئه‌و الیه‌نه‌ ‌ی‬ ‫ده‌رگا ‌ی په‌رله‌مان���ی‌ داخس���ت‪ ،‬دوا ‌ی‬ ‫كاراكردنه‌وه‌ ‌ی په‌رله‌مانیش كه‌ ‌ی بیه‌وێت‬ ‫دایده‌خات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌رژه‌وه‌ندی‌ كه‌سه‌كانی‌ ناو‬ ‫حیزبه‌كان وایكردوه‌ چاوپۆش��� ‌ی له‌پارت ‌ی‬ ‫بكه‌ن بۆ كارانه‌كردن���ه‌وه‌ی‌ په‌رله‌مان بۆ‬ ‫ئه‌و ماوه‌ دورو درێژه‌‪ .‬ئه‌مه‌ش وایكردو‌ه‬ ‫كه‌ پرس���ێكی‌ وه‌ها گرنك ب��� ‌ێ ئه‌رزیش‬ ‫س���ه‌یربكرێت‪ .‬له‌كاتێكدا ك��� ‌ه ده‌بو ڕۆژ‬ ‫به‌ڕۆژ پ���ڕۆژه‌ی‌ دیموكراس���ی‌‌و خه‌بات ‌ی‬ ‫په‌رله‌مان ‌ی گه‌شه‌یپێبده‌ین‪ ،‬ئێستا وامان‬ ‫لێهاتوه‌ ڕوماننایه‌ت باس��� ‌ی دیموكراس ‌ی‬ ‫بكه‌ین له‌م هه‌رێمه‌دا"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌كرد له‌كارانه‌كردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌ماندا سه‌ركرده‌ی‌ حیزبه‌كان زه‌ره‌ر‬ ‫ناكه‌ن‪ ،‬خه‌ڵكی‌ زه‌ره‌ر ده‌كه‌ن وت ‌ی "ده‌بێت‬ ‫ش���ه‌ڕبكه‌ین له‌س���ه‌ر به‌دامه‌زراوه‌كردن ‌ی‬ ‫داموده‌زگاكانی حكومه‌ت‪ ،‬به‌جۆرێك ك ‌ه‬ ‫تاكه‌كه‌س���ێك نه‌توانێ���ت وه‌ك دوكانێك‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ ‌ی له‌گه‌ڵب���كات ك���ه‌ی‌ بیه‌وێت‬ ‫بیكات���ه‌وه‌‌و ك���ه‌ ‌ی بیه‌وێ���ت دایبخات‪.‬‬ ‫په‌رله‌مان به‌ده‌نگ���ی‌ خه‌ڵكی‌ كراوه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫پێویست ‌ه ئیتر حیزبه‌كان ئه‌وه‌یان هه‌بێت‬ ‫كه‌ جارێك��� ‌ی دیكه‌ داخس���تنی‌ ده‌رگا ‌ی‬

‫په‌رله‌مان قبوڵ نه‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانت���ار ‌ی كۆمه‌ڵ���ی‌ ئیس�ل�امی‬ ‫هه‌ورامان حه‌مه‌شه‌ریف له‌باره‌ی‌ داخست ‌ی‬ ‫په‌رله‌مانی‌ كوردستانه‌وه‌ وت ‌ی " له‌ئێستادا‬ ‫نامه‌وێ���ت هی���چ قس���یه‌ك له‌س���ه‌ر ك ‌ێ‬ ‫به‌رپرس ‌ه له‌داخس���تن ‌ی په‌رله‌مان بكه‌م‪.‬‬ ‫دوایی‌ كاراكردنه‌وه‌ ‌ی په‌رله‌مان قس���ه‌مان‬ ‫ده‌بێت"‪.‬‬ ‫بێس���تون فایه‌ق په‌رله‌مانتاری‌ گۆڕان‬ ‫جیاواز له‌په‌له‌مانتاران ‌ی فراس���یۆنه‌كان ‌ی‬ ‫دیك���ه‌ ‌ی په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تان وت ‌ی‬ ‫"داخس���تن ‌ی په‌رله‌م���ان پارت���ی‌ لێی��� ‌ی‬ ‫به‌رپرسیاره‌‪ .‬به‌ئاش���كراو به‌شانازییه‌و‌ه‬ ‫باس���ی‌ داخس���تنی‌ په‌رله‌م���ان ده‌كات‪.‬‬ ‫به‌داخه‌وه‌ ئ���ه‌و ملمالنێ قانونه‌یه‌ ‌ی له‌ناو‬ ‫په‌رله‌ماندا هه‌بو‪ ،‬پارتی بردی ‌ه ده‌ره‌وه‌ ‌ی‬ ‫په‌رله‌م���ان ب���ۆ بازگه‌ی‌ پ���ردێ‌‌و رێگه‌ ‌ی‬ ‫هه‌ولێر‌و هێز ‌ی به‌كارهێن���ا‪ .‬ملمالنێكه‌ ‌ی‬ ‫له‌موناقه‌ش���ه‌ی‌ په‌رله‌مانتارانه‌و‌ه گۆڕی‬ ‫بۆ رێگریكردن‌و جیاكردنه‌وه‌ ‌ی پایته‌خت‌و‬ ‫ش���وێنه‌كانی‌ دیك���ه‌و ڕێگ���ه‌ گرت���ن‌و‬ ‫ملمالنێیه‌كی‌ ناته‌ندروس���ت‌و ناشه‌ریفانه‌‪.‬‬ ‫بابهاتایه‌ته‌ ناو په‌رله‌م���ان‌و ده‌ پرۆژه‌ ‌ی‬ ‫پێش���كه‌ش بكردایه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر نیس���ابێك‬ ‫كۆبۆته‌وه‌‪ ،‬ده‌ نیسابی‌ كۆكردایه‌ته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " گواس���تنه‌وه‌ی‌ ملمالن��� ‌ێ‬ ‫له‌نێو په‌رله‌مانه‌وه‌ بۆ س���ه‌نگه‌ره‌كان‌و بۆ‬ ‫دێگه‌ڵه‌‪ ،‬هه‌ولێكی‌ خراپ بو بۆ ئاڕاسته‌ ‌ی‬ ‫دیموكراس���ی‌‌و په‌رله‌مان���ی‌ ك���ه‌ ئێم��� ‌ه‬ ‫بانگه‌شه‌ی‌ بۆده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫لێدوانی‌ هه‌ندێك به‌رپرس ‌ی سیاسی بارودۆخی‌ هه‌رێم ئالۆزتر ده‌كه‌ن‬ ‫"قسه‌ی ئیستفزازی‌‪ ،‬هیچ زه‌مینێك بۆ چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌كان ناڕه‌خسێنێت"‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫ی‬ ‫لێدوانه‌كانی‌ ئه‌مدواییه‌ی‌ بارزان ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌برۆكسل‌و هوشیار زێبار ‌‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‌و‬ ‫ی‬ ‫مه‌البه‌ختیار به‌توانجه‌و‌ه ناوهێنان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی زۆربه‌ ‌‬ ‫د‪.‬یوسف محه‌مه‌د‪ ،‬به‌بڕوا ‌‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نه‌كان نه‌ك هه‌ر نه‌بونه‌ هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫هێوركردنه‌وه‌ی‌ دۆخی‌ ئاڵۆز ‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬به‌ڵكو په‌یوه‌ندیی‬ ‫نێوان الیه‌نه‌كانی‌ گرژو ئاڵۆزتر‬ ‫ی‬ ‫ی خانه‌ی‌ راپه‌راندن ‌‬ ‫كرد‪ ،‬ئه‌ندام ‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان ده‌ڵێت "قسه‌ی‬ ‫ناڕاست‌و ئیستفزازی‌ بكات به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌هێزو الیه‌نێكی‌ سیاسی‌ تر‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وا جگه‌ له‌وه‌ی‌ هیچ زه‌مینێك ‌‬ ‫چاره‌سه‌ر ناره‌خسێنێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ئه‌گه‌ر هه‌وڵێكیش هه‌بێت بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ر‪ ،‬ده‌بێت ‌ه كۆسپ‬ ‫له‌به‌رده‌میدا"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫په‌رله‌مانت���اری‌ پارتی‌ له‌په‌رله‌مان ‌‬ ‫كوردس���تان فرسه‌ت س���ۆفی‌ ئاماژ‌ه‬ ‫ب���ه‌و‌ه ده‌كات كه‌ "ئێمه‌ له‌ئێس���تادا‬ ‫ب���ه‌ره‌و ریفران���دۆم ده‌ڕۆی���ن‌و كاتی‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی ‌ه ته‌بایی‌‌و یه‌كبون له‌نێوان گه‌ل ‌‬ ‫كوردس���تان هه‌بێت‪ ،‬بۆی ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫ی به‌رۆژه‌ ناخۆشه‌كان بهێنین‌و‬ ‫كۆتای ‌‬ ‫الپه‌ره‌یه‌كی‌ س���پی هه‌ڵده‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌ب���اره‌ی‌ لێدوانی‌ تون���دی هه‌ندێك‬ ‫ی "من‬ ‫به‌رپرس���ی‌ سیاس���ییه‌وه‌ وت��� ‌‬ ‫ی هیچ كه‌سێك‬ ‫قسه‌م له‌س���ه‌ر لێدوان ‌‬ ‫ی ده‌كه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫نیه‌و هه‌ر كه‌س���ه‌و ئازاد چۆن بریار تێك���داوه‌و ئه‌وان چاك��� ‌‬ ‫ی‬ ‫قس���ه‌كانیان خۆڵكردن���ه‌ چ���او ‌‬ ‫ده‌دات‌و چۆن بیر ده‌كاته‌وه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌لێدوان���ی‌ هه‌ندێ���ك خه‌ڵك���ه‌و ته‌واو دوره‌ له‌راس���تیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫ی چونك ‌ه هه‌مو خه‌ڵ���ك گه‌واه ‌‬ ‫ی له‌باره‌ی‌ باردوخ ‌‬ ‫ی سیاس ‌‬ ‫به‌رپرس ‌‬ ‫ی ده‌ده‌ن كه‌وا په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و كاراكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی به‌ه���ۆی‌ ده‌س���تبردنی‌ ب���ۆ پرس��� ‌‬ ‫ی خانه‌ی‌ راپه‌راندن ‌‬ ‫په‌رله‌مان ئه‌ندام ‌‬ ‫ی سه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان شۆرش حاجی‌ بۆ هه‌مواری‌ یاسای ‌‬ ‫ئاوێن���ه‌ وتی‌ "بێگوم���ان هه‌ر كه‌س‌و داخراوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه ئه‌و قس���ه‌یه‌ ته‌نها بۆ‬ ‫ی خه‌ڵكی‌ كوردستانه‌"‪.‬‬ ‫الیه‌نێك به‌دیوێك ب���اس له‌و‌ه بكات چه‌واشه‌كردن ‌‬ ‫ی "بۆ كۆبونه‌وه‌مان له‌گه‌ڵ‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫گوای ‌ه ئاش���تی‌‌و ته‌بایی‌‌و چاره‌سه‌ر ‌‬ ‫ی ده‌وێت‪ ،‬به‌اڵم پارتی‌ ئێم��� ‌ه له‌نزیكتری���ن ده‌رفه‌ت‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫پرۆس���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ب ‌ه دیوه‌كه‌ی تردا قس���ه‌ی ناڕاست‌و كۆبونه‌و‌ه له‌گه‌ڵ جڤاتی‌ نیش���تیمان ‌‬ ‫ی بكات به‌رامبه‌ر به‌هێزو گۆڕان ده‌كه‌ین‌و ئه‌و پرس��� ‌ه تاوتوێ‬ ‫ئیس���تفزاز ‌‬ ‫ی سیاس���ی‌ تر‪ ،‬ئ���ه‌وا جگ ‌ه ده‌كه‌ی���ن‪ ،‬ئه‌وج���ا وه‌اڵم���ی‌ پارتی‌‌و‬ ‫الیه‌نێك ‌‬ ‫ی هی���چ زه‌مینێكی‌ چاره‌س���ه‌ر خه‌ڵكی‌ كوردستانیش ده‌ده‌ینه‌وه‌"‪.‬ا‬ ‫له‌وه‌ ‌‬ ‫ی سه‌ركردایه‌تی‌ یه‌كێتیش‬ ‫ئه‌ندامێك ‌‬ ‫ناره‌خس���ێنێت‪ ،‬به‌ڵك���و ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫هه‌وڵێكی���ش هه‌بێت بۆ چاره‌س���ه‌ر‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات ئه‌وان هه‌میش��� ‌ه‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ چاره‌سه‌ر كردنی‌ كێشه‌كاندا‬ ‫ده‌بێته‌ كۆسپ له‌به‌رده‌میدا"‪.‬‬ ‫ی كردو‌ه بون كه‌ دو س���اڵ پێش ئێس���تا دو‬ ‫ناوب���راو ئاماژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی نامه‌مان بۆ پارت���ی‌‌و گۆڕان نارد‌وه‌و‬ ‫"ئه‌وانه‌ی‌ ده‌ڵێن خه‌ڵ���ك په‌رله‌مان ‌‬

‫هوشیار زێباری‬ ‫باسی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌ كێشه‌كانیان‬ ‫له‌گه‌ڵ كردون‪.‬‬ ‫فه‌ری���د ئه‌سه‌س���ه‌رد به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫ی هه‌رێم‬ ‫راگه‌یاند لێدوانه‌كانی‌ سه‌رۆك ‌‬ ‫ی خراپی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ كاریگه‌ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌رێم هه‌ب���وه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫بارودۆخ ‌‬ ‫ی هه‌رێم له‌ده‌ره‌و‌ه‬ ‫ی سه‌رۆك ‌‬ ‫"قسه‌كان ‌‬ ‫بارودۆخه‌ك���ه‌ی‌ ئاڵۆزت���ر ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫به‌وه‌ی‌ یه‌كه‌مجاره‌ الیه‌نێكی‌ سیاس ‌‬ ‫كێش���ه‌كانی‌ هه‌رێم ده‌باته‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫ی لێ���و‌ه ده‌كات‌و هێرش���یش‬ ‫باس��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی پرۆسه‌ ‌‬ ‫ده‌كاته‌ سه‌ر الیه‌نێكی‌ تر ‌‬ ‫سیاسی‌"‪.‬‬ ‫ی مه‌ال به‌ختیار‬ ‫له‌باره‌ی‌ قس���ه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سیاس��� ‌‬ ‫كارگێ���ری‌ مه‌كته‌ب��� ‌‬ ‫ی "ئه‌و‬ ‫یه‌كێتی���ش‪ ،‬ئه‌سه‌س���ه‌رد وت ‌‬ ‫لێدوانان���ه‌ كاریگ���ه‌ری‌ خراپی���ان‬ ‫ی ره‌وش���ی‌ هه‌رێم‬ ‫نابێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌‬ ‫خ���ۆی ئاڵۆزه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی‌ گرنگ ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی په‌رله‌م���ان مه‌رج ‌‬ ‫كاراكردن���ه‌وه‌ ‌‬

‫مەسعود بارزانی‬ ‫ی ریفراندۆم‬ ‫ی بو‌ه بۆ ئه‌نجامدان ‌‬ ‫یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌وان هۆكار ‌‬ ‫ی به‌وه‌ ‌‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ پارت ‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ بون"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌ندامی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ سه‌ركردایه‌ت ‌‬ ‫یه‌كگرت���وی‌ ئیس�ل�امی‌‪ ،‬عوس���مان‬ ‫كاروانی‌ له‌ب���اره‌ی‌ بارودۆخی‌ هه‌رێم‬ ‫ی نێوان الیه‌نه‌كان بۆ ئاوێن ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ند ‌‬ ‫وت���ی‌ "ئێم ‌ه وه‌كو یه‌كگرتو پێمانوای ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی الیه‌نه‌كان پانتای ‌‬ ‫لێكدوركه‌وتنه‌وه‌ ‌‬ ‫جیاوازیی���ه‌كان فراوانت���ر ده‌كات‌و‬ ‫لێكنزیبونه‌وه‌ش���یان ئ���ه‌و پانتاییه‌‬ ‫ی هه‌رێم‌و ئه‌و‬ ‫كه‌مده‌كاته‌وه‌‪ ،‬بارودۆخ ‌‬ ‫ی خه‌ڵك ئێس���تا هه‌یه‌تی‌‪،‬‬ ‫گوزه‌رانه‌ ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئ���ه‌و چاوه‌ڕوانییه‌كانی خه‌ڵك‬ ‫بۆ داهاتو‪ ،‬پێویس���تی‌ كردو‌ه الیه‌ن ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان زیاتر لێكنزیك ببنه‌وه‌‌و‬ ‫به‌گفتوگ���ۆ كێش���ه‌كان چاره‌س���ه‌ر‬ ‫ی توندو‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬چونكه‌ هه‌ر لێدوانێك ‌‬ ‫دوركه‌وتنه‌وه‌یه‌ك له‌نێوان الیه‌نه‌كان‬ ‫ی له‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬كاریگه‌ری‌ خراپ ‌‬

‫بارودخی‌ هه‌رێم‌و خه‌ڵكیش ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ی هه‌ندێ���ك‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌لێدوان��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی له‌باره‌ی‌ دۆخ ‌‬ ‫به‌رپرس���ی‌ سیاس��� ‌‬ ‫ی په‌رله‌مان‬ ‫هه‌رێ���م‌و كاراكردن���ه‌وه‌ ‌‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات "نابێت‬ ‫ی سیاس���ی‌‪ ،‬هه‌ر كه‌س‌و‬ ‫هیچ الیه‌نێك ‌‬ ‫ی‬ ‫الیه‌نێك بێت‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی‌ استفزاز ‌‬ ‫مامه‌ڵه‌ له‌گ���ه‌ڵ بارودۆخه‌كان بكات‪،‬‬ ‫ی‬ ‫چونك ‌ه هیچ خزمه‌تێك به‌ئاش���ته‌وای ‌‬ ‫ن���او ماڵی‌ ك���ورد ناكات‪ .‬له‌ئێس���تا‬ ‫ی خه‌ڵك زۆر‬ ‫بارودۆخ���ی‌ گوزه‌ران��� ‌‬ ‫خراپه‌ ئه‌گه‌ر بارودۆخی‌ سیاس���یش‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌رون ‌‬ ‫تێكبچێت‪ ،‬ئه‌وا بارگرانییه‌ك ‌‬ ‫تر بۆ س���ه‌ر ش���انی‌ هاواڵتیان زیاد‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫به‌ بۆچوونی كاروانی "كاراكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫په‌رله‌مان به‌لێدوانی‌ س���ه‌ر شاش��� ‌ه‬ ‫ناكرێ���ت‪ ،‬به‌ڵك���و به‌گفتوگ���ۆ‌و‬ ‫لێكتێگه‌یش���تنی‌ نێ���وان الیه‌ن��� ‌ه‬ ‫سیاسیه‌كان ده‌بێت"‪.‬‬

‫مەال بەختیار‬

‫یه‌كه‌مجاره‌ الیه‌نێكی‌‬ ‫سیاسی‌ كێشه‌كانی‌‬ ‫هه‌رێم ده‌باته‌ ده‌ره‌وه‌و‬ ‫باسی‌ لێوه‌ ده‌كات‌و‬ ‫هێرشیش ده‌كاته‌ سه‌ر‬ ‫الیه‌نێكی‌ تری‌ پرۆسه‌ی‌‬ ‫سیاسی‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫"كریس" ده‌یوت چۆن ده‌بێت كورد كورد بكوژێت؟‬

‫‪7‬‬

‫"دۆست پەیداکردن لەچەک پەیداکردن سەخترە"‬ ‫ئا‪ :‬رێژه‌ن سه‌ردار‬ ‫سێشه‌ممه‌ی‌ رابردو‪ ،‬یه‌كێك له‌دۆسته‌‬ ‫دڵسۆزه‌كانی‌ كورد له‌پاریسی‌‬ ‫پایته‌ختی‌ فه‌ره‌نسا چاوی‌ لێكنا‪،‬‬ ‫هاوڕێیه‌كی‌ كریس كۆچێرا ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫رۆڵی‌ هه‌بو له‌ناساندنی‌ تراژیدیاكانی‌‬ ‫كورد به‌ڕای‌ گشتی‌ ئه‌وروپا‌و جیهان"‪.‬‬

‫كریس كۆچێرا‪ ،‬ناوێكی‌ ناسراوه‌‬ ‫به‌الی‌ زۆرب ‌هی‌ خوێنده‌وارانی‌‬ ‫كورده‌وه‌‪ ،‬کە زۆربەی ژیانی بۆ‬ ‫تۆژینەوە لەکلتورو مێژوی سیاسی‬ ‫کورد تەرخان کردوە‪" ،‬مێژووی‬ ‫کورد لەسەدەی ‪20-19‬دا‪ ،‬کتێبی‬ ‫رەشی سەدام حسێن‪- ،‬بزوتنەوەی‬ ‫نەتەوایەتی کوردو هیوای‬

‫سەربەخۆیی‪ ،‬ئالەنگاری کوردو‬ ‫خەونی سەربەخۆیی‪ ،‬کوردستان‬ ‫رێبەری ئەدەبیات‪ ،‬گەشتی‬ ‫دوورودرێژی کوردەکان کۆکراوەی‬ ‫ریپۆرتاژەکانی ‪ 40‬ساڵ لەسەر‬ ‫کوردستان" بەشێکن لەو توێژینەوە‬ ‫بەنرخانەی سەبارەت بەکوردو‬ ‫کوردستان نوسیویەتی‪.‬‬

‫"كۆچێرا دژ به‌ناكۆكی‌‬ ‫ناو ماڵی‌ كورد بو"‬

‫"مه‌رگی‌ كریس‬ ‫زیانێكی‌ گه‌وره‌بو‬ ‫بۆ كورد پێش‬ ‫گه‌ل ‌ی فه‌ره‌نسی‌"‬

‫س���یامه‌ندی‌ عه‌زیزی‌‪ ،‬ك���ه‌ چاالكوانێك ‌ی‬ ‫سیاسی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ كوردستانه‌و له‌پاریس ‌ی‬ ‫پایته‌خت���ی‌ فه‌ره‌نس���ا ده‌ژی‌‪ 35 ،‬س���اڵ ‌ه‬ ‫له‌نزیكه‌وه‌ كریس كۆچێرا ده‌ناس���ێت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بۆ مه‌رگی‌ ئه‌م رۆژنامه‌نوس���ه‌ فه‌ره‌نس���یی ‌ه‬ ‫به‌داخه‌‪ ،‬كه‌ له‌هه‌مو ئان‌و ساتێكدا دۆست ‌ی‬ ‫دڵسۆزی‌ كورد بوه‌‪.‬‬ ‫س���یامه‌ند وت���ی‌ "‪ ٣٥‬س���اڵە من كریس‬ ‫دەیناس���م‪ ،‬یەکەمج���ار لەس���اڵی ‪١٩٨٢‬‬ ‫لەده‌وروبه‌ر ‌ی مه‌هاباد ئه‌وم بینی‌‪ ،‬پاش���ان كۆنگره‌ ‌ی رۆژنامه‌نوسی‌ هه‌بو‪ ،‬کریس هات ‌ه‬ ‫چه‌ندجارێ���ك له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و بوم له‌به‌غداوه‌ بۆ المه‌وه‌و زۆر نارەحەت بو لەشەری براکوژی‬ ‫پاریس‌و به‌پێچه‌وانه‌ش���ه‌وه‌‌و له‌پاریس���یش نێوان پارتی‌‌و یه‌كێتی‌‪ ،‬ئه‌و رۆژه‌ وتی ئێمە‬ ‫ئەو هەموو کارە بۆ ك���ورد دەکەین كه‌چ ‌ی‬ ‫زۆرتر ئاشنای‌ یه‌كدی‌ بوین"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "ئەو رۆژنامەنوسێکی ناسراوی ئه‌وان ئاوا دەکەن‪ ،‬ئێمە چەند ساڵە هەوڵ‬ ‫ئەوروپ���ا بو‪ ،‬خۆی‌‌و هاوسەرەکەش���ی زۆر ئەدەی���ن ک���ورد لەناوخ���ۆدا یەگرتو بێت‪،‬‬ ‫بەرگرییان لەپرسی کورد ده‌كردو كوردیان دوژمنی‌ براك���ۆژی‌‌و ناكۆكی‌ ناو ماڵی‌ كورد‬ ‫بو‪ ،‬بەڕاس���تی پێی ناخۆش بو کورد کورد‬ ‫خۆشده‌ویست"‪.‬‬ ‫س���یامه‌ند ئه‌وه‌ رونده‌كاته‌و‌ه كه‌ كریس بکوژێت‪ ،‬ده‌یوت چ���ۆن ده‌بێت كورد كورد‬ ‫رۆژنامه‌نوس���ێكی‌ ن���اوداری‌ ئه‌وروپا بوه‌‌و بكوژێت؟ ئەبنێت کورد یەكگرتو بێت"‪.‬‬ ‫س���یامه‌ند ئام���اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات ك��� ‌ه‬ ‫رۆڵێك ‌ی گه‌وره‌ ‌ی هه‌بوه‌ له‌ناساندنی‌ تراژیدیا ‌ی‬ ‫كورد به‌دنیا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌سه‌رده‌می‌ شۆڕش ‌ی له‌ماڵه‌ك���ه‌ی‌ كریس���دا ه���ه‌زاران فۆت���ۆی‌‬ ‫ئه‌یلوله‌وه‌ كه‌ س���ه‌ردانی‌ مەال مس���تەفای جیاواز س���ه‌باره‌ت به‌رۆژهه‌اڵت ‌ی ناوه‌ڕاست‌و‬ ‫ک���ردوە بەس���ەدان راپۆرتی لەس���ەر کورد كوردس���تان‌و ئه‌مه‌ریكا ‌ی التین ئه‌رش���یف‬ ‫نوس���یوه‌و له‌رۆژنامه‌‌و گۆڤاره‌ ناوداره‌كان ‌ی ك���راون‪ ،‬به‌مه‌ش خ���ۆی‌و ھاوس���ه‌ره‌كه‌ ‌ی‬ ‫فه‌ره‌نس���ادا باڵویكدونه‌ته‌وه‌‪ ،‬به‌ئه‌ندازه‌یه‌ك كارێك���ی‌ گه‌وره‌یان ك���ردو‌ه وێنەی قۆناخە‬ ‫به‌رگ���ر ‌ی له‌كورد كردوه‌ ک���ە هیچ کوردێک جیاوازەکان���ی کوردس���تان‌و کەس���ایەتییە‬ ‫نەیتوانیوە بیکات‪ ،‬رۆڵێك ‌ی گرنگیشی‌ هه‌بو بەناوبانگەکانی کوردیان پاراستوه‌و بەشێک‬ ‫لەئاش���ناکردنی ئەوروپیەکان بەتاوانەکانی لەوێنە‌و گرتە ڤیدیۆییەکانی شۆڕش���ەکانی‬ ‫سەدام‌و پێش���ێلكارییه‌كانی‌ رژێم ‌ی به‌عس کورد‪ ،‬لەالیەن ئه‌مانه‌وه‌ تۆمارکراو‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی‬ ‫"کریس لەهەموو ش���وێنێکی ئه‌م دنیایه‌دا‬ ‫بەرامبەر بەکورد"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "زۆرجار ده‌یوت ئێو‌ه ‪ 40‬ملیۆن دڵسۆزانه‌ به‌رگر ‌ی له‌كورد ده‌كرد‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫مرۆڤ ‌ی ب���ێ‌ ماف���ن‌و ده‌چه‌وس���ێنرێنه‌وه‌‪ ،‬کاتێک ئەحمەد کایا لەتورکیا به‌ره‌و ئه‌وروپا‬ ‫پێیخ���ۆش بو ک���ورد بەمافەکان���ی بگات‪ ،‬هەڵهات‪ ،‬یەکەم کەس کریس بوو بابه‌تێك ‌ی‬ ‫له‌بیرم���ه‌ س���اڵ ‌ی ‪ 1994‬دانی���ال میت���ران سه‌رنجڕاكێشی‌ لەسەر نوسی"‪.‬‬

‫قاسملوو كریس‌و‬

‫سیاس����ه‌مه‌ند ئام����اژه‌ ب����ه‌و‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌كات كه‌ كریس كۆچێرا دۆس����ت ‌‬ ‫نزیكی‌ قاس����ملوو بارزانی‌ بوه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی حه‌فتاكانی‌ س����ه‌ده‌ ‌‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تا ‌‬ ‫ی‬ ‫رابردودا س����ه‌ردانی‌ مسته‌فا بارزان ‌‬ ‫كردوه‌‪ ،‬به‌قاس����ملوش ئاشنا بوه‌و‬ ‫ی سه‌رسام بوه‌‪.‬‬ ‫پێ ‌‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "کریس دوات����ر زۆر‬ ‫نزی����ک ب����وو لە‌حزب����ی دیموکراتی‬ ‫كوردستانی‌ ئێران‌و قاسملوه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ی ‪1980‬دا وه‌ك‬ ‫ی ده‌یه‌ ‌‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تا ‌‬ ‫رۆژنامەنوس����ێکی سیاسی هات بۆ‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ كوردس����تان‌و دواتریش‬ ‫دکت����ۆر فریدریك تیس����ۆ‌و دکتۆر‬ ‫ی‬ ‫بێرنارد کۆش����نێر وەک پزیشکان ‌‬ ‫بێ‌ س����نور هاتنە کوردستان‪ ،‬هه‌مو‬ ‫ئه‌مانه‌ ئاشنایەتیان لەگەڵ قاسملۆ‬ ‫ی له‌گه‌ڵیان‬ ‫هەبو ك���� ‌ه به‌فه‌ره‌نس���� ‌‬ ‫ده‌دواو بون����ه‌ هاوڕێ����ی‌ قاس����ملو‬

‫ی ماڵییان‬ ‫بون‌و له‌پاریس هاتوچۆی ‌‬ ‫هه‌بوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "دكتۆر قاسملو له‌سااڵن ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫ی ‪1980‬دا منی دەنارد تا‬ ‫س����ه‌ره‌تا ‌‬ ‫کریس کۆچێراو کۆشنێرو دكتۆر تیسۆ‬ ‫له‌به‌غداو‌ه ببه‌مه‌وه‌ بۆ فەرەنس����ا‪،‬‬ ‫یاخود به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌"‪.‬‬ ‫س����یامه‌ند ئه‌وه‌ی‌ رونكرده‌و ‌ه ك ‌ه‬ ‫تەواوی دۆس����تانی ک����ورد بەدکتۆر‬ ‫قاس����ملۆ سەرس����ام بون‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫ی‬ ‫"له‌بیرم���� ‌ه له‌میانه‌ی‌ س����ه‌ردانێك ‌‬ ‫كاك مه‌سعود بارزانیدا بۆ فه‌ره‌نسا‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئێواره‌خوانێكی‌ بۆ دوانز ‌ه كه‌سایه‌ت ‌‬ ‫فه‌ره‌نس����ی‌ رێكخس����ت‪ ،‬من له‌گ ‌ه ‌ڵ‬ ‫وه‌زیرێ����ك چوم‪ ،‬له‌دانیش����تنه‌كه‌دا‬ ‫كۆشنێر رویكرده‌ سه‌رۆك بارزانی‌‌و‬ ‫پێیوت‪ :‬قاسملو منی‌ نزیك كرده‌و‌ه‬ ‫له‌كورد‪ .‬خۆم ئه‌م قسه‌یه‌م بۆ كاك‬ ‫ی وه‌رگێڕا"‪.‬‬ ‫مه‌سعود بارزان ‌‬

‫حه‌م����ه‌ كه‌ری����م ع����ارف‪ ،‬یه‌كێك����ه‌‬ ‫ل����ه‌و وه‌رگێڕه‌ ده‌س����تڕه‌نگینانه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫كتێبه‌كه‌كان����ی‌ كری����س كۆچێرای����ان‬ ‫وه‌رگێڕاوه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت "هیچ کوردێک‬ ‫وەک ئەو به‌ئینس����اف‌و ب����ێ الیەنانە‬ ‫باسی مێژووی‌ کوردی‌ نەکردوه‌"‪.‬‬

‫ی كورد‬ ‫"دۆست ‌‬ ‫له‌فه‌ره‌نسازۆرن"‬ ‫بارزانی‌‬

‫ی‬ ‫وتیش����ی‌ "كریس����یش وا بی����ر ‌‬ ‫ده‌كرده‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم پاش ساڵی‌ ‪،٢٠٠٣‬‬ ‫کریس زیاتر له‌پارتی‌‌و بارزانی‌ نزیك‬ ‫ی‬ ‫ی نه‌مریش���� ‌‬ ‫ی بارزان ‌‬ ‫بۆوه‌‌و مه‌دلیا ‌‬ ‫پێبه‌خشرا"‪.‬‬ ‫ئه‌و هۆكاری‌ ئ����ه‌م نزیكبونه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ده‌گه‌ڕێنێت����ه‌وه‌ ب����ۆ ئ����ه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌رمانگ����ه‌ ‌‬ ‫ی له‌ڕێگ����ه‌ ‌‬ ‫پارت���� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ره‌و ‌ه پرۆتۆكۆل ‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫س����ه‌ردانی‌ كری����س‌و وه‌فده‌كان���� ‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ دیاریده‌كات‌و دوه‌میش����یان‬ ‫ی كریسیان‬ ‫ی زۆربه‌ی‌ كتێبه‌كان ‌‬ ‫پارت ‌‬ ‫ی خۆیان چاپ ده‌كردو‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌رك ‌‬ ‫بایه‌خیان پێ����ده‌دا‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌م ‌ه‬ ‫ناكاته‌ ئ����ه‌وه‌ی‌ ك����ه‌ بڵێین كریس‬ ‫ی بوه‌و دژ به‌یه‌كێتی‌‌و‬ ‫موریدی‌ بارزان ‌‬ ‫نه‌وش����یروان مس����ته‌فا بوه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه‬ ‫ی‬ ‫ی راست نییه‌‪ ،‬ئه‌و دڵسۆز ‌‬ ‫قسه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌مو كورد بو"‪.‬‬

‫سیاس����ه‌مه‌ند ئام����اژه‌ به‌و ‌ه‬ ‫ده‌كات كه‌ فه‌ره‌نسا سااڵنێكی‌‬ ‫زۆره‌ به‌مه‌ڵبه‌ندی‌ دۆس����تانی‌‬ ‫ك����ورد ده‌ناس����رێت‪ ،‬ه����ه‌ر‬ ‫له‌دانیال میتران����ه‌وه‌ بگره‌ تا‬ ‫ده‌گات به‌كریس‌و كۆش����نێر‌و‬ ‫تیس����ۆ‌و لیڤی‌‪ ،‬كه‌ زیاتر ئه‌م‬ ‫كه‌س����ایه‌تیانه‌ له‌كوردستاندا‬ ‫ناس����راون‪ ،‬ب����ه‌اڵم وه‌ك ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت "له‌فه‌ره‌نس����ا زۆرێكی‌‬ ‫تر دۆس����تی‌ نزیك����ی‌ كوردن‌و‬ ‫له‌كوردستان زۆر نه‌ناسراون"‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "له‌ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫پی����ران‪ ،‬چه‌ندی����ن دۆس����تی‌‬ ‫نزیكیی‌ ك����ورد هه‌ن‪ ،‬بەدەیان‬ ‫پەرلەمانتار دۆس����تی کوردن‌و‬ ‫به‌شێكیش����یان س����ه‌ردانی‌‬ ‫كوردس����تانیان ك����ردوه‌ وه‌ك‬ ‫پش����تگیرییه‌ك ب����ۆ ك����ورد‪،‬‬ ‫لەوەزارەتەکانی فەرەنس����اش‬ ‫دۆستی کورد هه‌ن‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت����ی‌ به‌رگریدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە حکومەتی هه‌رێمی‌‬ ‫کوردس����تان وه‌ك پێویس����ت‬ ‫گرنگی بەم کەسانە نادات"‪.‬‬ ‫"هه‌رچه‌ن����ده‌‬ ‫وتیش����ی‌‬ ‫ماكرۆن س����ه‌باره‌ت به‌ناوچه‌ی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاس����ت ئاگادار‬ ‫نیی����ه‌‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌كۆمه‌ڵێ����ك‬ ‫راوێژكاری‌ ش����اره‌زاو دۆستی‌‬ ‫ك����ورد ده‌وره‌دراوه‌‪ ،‬وه‌زی����ری‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێس����تای‌ فه‌ره‌نسا‬ ‫پێش����تر وه‌زیری‌ به‌رگری‌ بوه‌‌و‬ ‫سه‌ردانی‌ كوردستانی‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫بێرنارد كوش����نێر راوێژكاری‌‬ ‫دیبلۆماسی‌ ماكرۆنه‌و دۆستی‌‬ ‫نزیكی‌ كورده‌‪ ،‬دیسان ئیمانویل‬ ‫بۆنێ‌ یەکێکە لەو دیبلۆماسییه‌‬

‫هه‌ره‌ نزیكان����ه‌ی‌ ماكرۆن كه‌‬ ‫شاره‌زایی‌ ناوچه‌ی‌ رۆژهه‌اڵت ‌‬ ‫ی‬ ‫ناوه‌ڕاسته‌و دۆستی‌ كورده‌"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك����ه‌ ئ����ه‌م دیبلۆماتكاران����ه‌‪،‬‬ ‫كوردس����تان وه‌ك س����ه‌نگه‌ر‌و‬ ‫قه‌ڵغان����ی‌ ئه‌وروپ����ا به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌تیرۆری����زم س����ه‌یر ده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "هه‌موش����یان‬ ‫هه‌واداری‌ ئه‌وه‌ن دیموكراسی‌‬ ‫له‌كوردس����تاندا س����ه‌قامگیر‬ ‫بێ����ت‌و نایه‌نه‌وێ‌ كوردس����تان‬ ‫وه‌ك واڵت����ه‌ عه‌ره‌بیه‌كان����ی‌‬ ‫لێبیچ����ت ك����ه‌ لەالیەن چەند‬ ‫کەس‌و بنەماڵەیەکەوە حکوم‬ ‫ده‌کرێت"‪.‬‬

‫بەداخەوە‬ ‫حکومەتی‬ ‫هه‌رێمی‌‬ ‫کوردستان‬ ‫وه‌ك پێویست‬ ‫گرنگی بەم‬ ‫دۆستانە نادات‬

‫حه‌مه‌ كه‌ریم گرنگی کریس کۆچێرا‬ ‫ل����ەوەدا دەبینێت زۆر بەئینس����افەوە‬ ‫باسی پرسی کوردی کردوە‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌م ئینسافییه‌ به‌ئه‌نداه‌یه‌كه‌ كه‌ هیچ‬ ‫کوردێک وەک ئەو بێالیەنانە باس����ی‬ ‫مێژووی‌ کوردی‌ نەکردوە‪ ،‬تەنانەت ئەو‬ ‫کەسانەشی بەش����داریان لە‌بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫چەکداریی کورددا کردوە‪ ،‬جاری‌ وایه‌‬ ‫زۆر بەرقەوە باس����ی هەندێک مەسەلە‬ ‫دەک����ەن کە تۆزقاڵێك ئینس����افی تیا‬ ‫نی����ە‪ ،‬هەوڵئەدەن لەس����ەر حس����ابی‬ ‫خەڵکی تر خۆی����ان بکەن بەقارەمان‪،‬‬ ‫ب����ه‌اڵم كۆچێرا فێری‌ كردین بێالیه‌نانه‌‬ ‫مێژوو بگێڕینه‌وه‌‪ .‬نه‌ك ئه‌وه‌ی‌ به‌هۆی‌‬ ‫كۆمه‌ڵێك گرێ����ی‌ به‌قاره‌مانی‌ بونه‌وه‌‬ ‫له‌سه‌ر حسابی‌ خه‌ڵكی‌ تر شانازی‌ بۆ‬ ‫خۆمان دروستبكه‌ین"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "مردن����ی کری����س کۆچێرا‬ ‫بەزیانێکی گ����ەورە دەزانم بۆ میللەتی‬ ‫کورد پێش گەلی فەرەنسا"‪.‬‬ ‫ناوب����راو ئ����ه‌وه‌ رونده‌كات����ه‌وه‌ كه‌‬ ‫كری����س كۆچێرا زۆر گرنگ����ی بەگه‌لە‌‬ ‫ژێردەس����تەکان داوه‌ ه����ه‌ر له‌ك����وردو‬ ‫فەڵەس����تینەکانه‌وه‌ بگره‌ ت����ا گه‌النی‌‬ ‫چه‌وس����اوه‌ی‌ ئه‌مه‌ری����كای‌ التین‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "چه‌ند جارێك كریس����م بینیوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ س����ه‌رنجی‌ زۆر راده‌كێشام ئەو‬ ‫پی����اوە به‌رامبه‌ر به‌پیش����ه‌كه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫وەک رۆژنامەن����وس‌و فۆتۆگرافەر زۆر‬ ‫دڵس����ۆزو ڕاس����تگۆ بو‪ ،‬بەعەشقەوە‬ ‫ئیش����ەکەی خۆی دەکرد‪ ،‬كه‌ من ئەمە‬ ‫لەناو نوسەری کوردا کەم ده‌ەبینم"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "كریس بۆشاییه‌كی‌ گەورەی‬ ‫لە‌مێژووی ک����وردا بۆ پڕکردوینەتەوە‪،‬‬ ‫ئەگ����ەر ئەو نەبوایە ناڵێم کەس����ی تر‬ ‫نەدەبو‪ ،‬ب����ەاڵم ره‌نگ����ه‌ په‌یداكردنی‌‬ ‫دۆس����تێكی‌ وه‌ك ئه‌و قورس بێت‪ ،‬كه‌‬ ‫بەڕای من په‌یداكردنی‌ ئه‌م دۆس����تانه‌‬ ‫گرنگتری����ن ئه‌رك����ی‌ س����ه‌ركردایه‌تی‌‬ ‫سیاسی‌ كورده‌‪ ،‬چونكه‌ پەیدا کردنی‬ ‫دۆس����تێکی وه‌ها زۆر گرنگتره‌ لە‌پەیا‬ ‫کردن����ی تانك‌و فڕۆك����ه‌‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫دەنگ����ی ک����ورد دەگەیەنن����ە ناوه‌نده‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی����ی‌‌و مرۆییه‌كان����ی‌ دنی����ا‪،‬‬ ‫لەبه‌رئه‌وه‌ دۆست په‌یداكردن له‌چەک‬ ‫پەیدا کردن سەخترە‪ ،‬چونكه‌ دۆستێك‬ ‫جێگه‌ی‌ زۆر چه‌ك ده‌گرێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫حه‌م����ه‌ كه‌ری����م‪ ،‬مه‌رگ����ی‌ كری����س‬ ‫كۆچێرای‌ له‌م سه‌روه‌خته‌دا به‌كۆست‌و‬ ‫كاره‌س����اتێكی‌ گه‌وره‌ ناوبرد كه‌ وه‌ك‬ ‫دڵس����ۆزێكی‌ كورد دەتوان����را راوێژی‬ ‫پێبکرێت لەزۆر مه‌سه‌له‌ی‌ هه‌ستیاری‌‬ ‫سیاس����یدا‪ ،‬ئ����ه‌و وتی‌ "ل����ەم قۆناغه‌‬ ‫هەس����تیارەی ئێس����تەماندا دۆستێکی‬ ‫دڵس����ۆزو گه‌وره‌و گرنگمان لەدەستدا‪،‬‬ ‫كه‌س����انی‌ وه‌ك كریس كۆچێرا ده‌كرا‬ ‫راوێژی����ان پێبكرێ����ت‪ ،‬کریس کۆجێرا‬ ‫دەیتوان����ی دەنگی ک����ورد بگەیەنێتە‬ ‫هەندێ����ک ناوه‌ند كه‌ بۆ كورد ئاس����ان‬ ‫نیی����ه‌ ده‌نگ����ی‌ خ����ۆی‌ پێبگه‌یه‌نێت‬ ‫لەدنیادا"‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫بازرگانان دادو بێدادیان ‌ه به‌ده‌ست باج‌و گومرك‌و سه‌رانه‌وه‌‬

‫بازرگانێك ‌ی سلێمانی‌‪ :‬ئه‌گه‌ر پار ‪ 300‬كۆنتێنه‌رمان هه‌بوبێت ئێستا ‪ 100‬كۆنتێنه‌رمان هه‌یه‌‬ ‫ئا‪ :‬رێژه‌ن سه‌ردار‬

‫باج‌و گومرگ‌و وه‌رگرتنی‌ چه‌ندین جۆر پار‌ه‬ ‫به‌ناوی‌ جیاوازه‌وه‌‪ ،‬بازرگانانی‌ هه‌راسان‌و‬ ‫جوڵه‌ی‌ بازرگانی‌ له‌كوردستان به‌گشتی‌‌و‬ ‫له‌سلێمانی‌ به‌تایبه‌ت ‌ی سست‌و الواز كردوه‌‪،‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گومركی‌ باشماخ ده‌ڵێت "ئه‌و‬ ‫كۆمپانیایانه‌ی‌ له‌ده‌رواز‌ه سنورییه‌كان‬ ‫به‌ناو ‌ی دڵنیاییه‌وه‌ یان شتێك ‌ی تره‌و‌ه‬ ‫پاره‌ له‌بازرگانان وه‌رده‌گرن‪ ،‬پاره‌كه‌ نه‌بۆ‬ ‫حكومه‌ت ده‌گه‌ڕێته‌وه‌و نه‌ئێمه‌ ئاگادار ‌ی‬ ‫وه‌رگرتنین"‪.‬‬ ‫حاج��� ‌ی به‌ك���ر‪ ،‬خاوه‌ن���ی‌ كۆمپانی���ا ‌ی‬ ‫ش���اره‌زور‪ ،‬كه‌ كۆمپانیای‌ گواس���تنه‌وه‌یه‌‪،‬‬ ‫بێزارو په‌س���ته‌ له‌و هه‌مو رۆتینه‌ ئیداری‌‌و‬ ‫گومرك‌و باجانه‌ی‌ خراوه‌ته‌ سه‌ر باره‌كانیان‪،‬‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "جگه‌ له‌پاره‌ی‌ گه‌راجانه‌و قه‌پان‌و‬ ‫مه‌نفێست‌و كوالێت ‌ی كۆنترۆل‪ ،‬ئێستا بۆ هه‌ر‬ ‫بارێك ‪ 20‬هه‌زار دینار پاره‌ی‌ دڵنیایش���مان‬ ‫لێوه‌رده‌گرن"!‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌م دڵنیاییه‌ی‌ دایانناو‌ه هیچ‬ ‫س���ودێكی‌ بۆ ئێمه‌ نیی���ه‌‌و ئیجبارییه‌‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫بارێكمان ب���ۆ دێت ده‌بێ���ت له‌مه‌رزه‌كه‌وه‬ ‫‪20‬هه‌زار دین���ار دڵنیای ‌ی بده‌ین‪ ،‬ئه‌مه‌ هیچ‬ ‫ده‌سكه‌وتێكیشی‌ بۆ ئێم ‌ه تیا نییه‌‪ ،‬به‌یان ‌ی‬ ‫ئوتومبێله‌كه‌م وه‌رده‌گه‌ڕێت بۆم نابژێرێت‪،‬‬ ‫به‌یانی‌ ئوتۆمبێله‌كه‌م بس���وتێ‌‌و ده‌عمیش‬ ‫ب���كات هه‌ر ب���ۆم نابژێرێ���ت‪ ،‬كه‌واته‌ هه‌ر ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ ب���ۆ گومرك دان���ان له‌نێوان‬ ‫هه‌رێمی‌ كوردس���تان‌و عێراقدا‪ ،‬س���لێمانی‌‌و‬ ‫سه‌رانه‌یه‌و لێمانوه‌رده‌گرن"‪.‬‬ ‫ناوب���راو جه‌غت ل���ه‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌مو كه‌ركوكدا‪ ،‬هه‌ولێر‌و كه‌ركوكدا"‪.‬‬ ‫ناوبراو باس له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ گه‌وره‌ترین‬ ‫ئه‌و پارانه‌ ‌ی لێیانوه‌رده‌گیرێت‪ ،‬س���ه‌ره‌نجام‬ ‫له‌گیرفانی‌ هاواڵتیان ده‌رده‌چن‌و نرخ له‌سه‌ر كێش���ه‌ بۆ بازرگانان ئه‌وه‌یه‌ كاتێك بارێك‬ ‫كااڵ‌و پێداویستییه‌كانی‌ ئه‌وان زیاد ده‌كرێت‪ ،‬له‌پێنجوێن���ه‌وه‌ ده‌هێنرێ���ت بۆ س���لێمان ‌ی‬ ‫ئه‌و وت ‌ی "من زیان بكه‌م ئیشه‌كه‌ ناكه‌م‪ ،‬من هه‌ندێكجار باره‌كه‌ت له‌رێگه‌ به‌بیانوی‌ جیاواز‬ ‫زیان ناكه‌م‪ ،‬ب���ه‌اڵم هاواڵتی‌ زیان ده‌كه‌ن‪ ،‬ده‌گرن‌و ده‌یهێننه‌وه‌ بۆ گومرگی‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ له‌ئێم ‌ه وه‌رده‌گیرێت ئێمه‌ له‌هاواڵت ‌ی شه‌ش حه‌وت رۆژ گیرده‌خۆن به‌ده‌ستیه‌وه‌‪،‬‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ سه‌رله‌نوێ‌ په‌ڵپ‌و بیانوی‌ ناو ‌ی‬ ‫وه‌رده‌گرینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫حاج���ی‌ به‌كر ئ���ه‌و‌ه رونده‌كات���ه‌و‌ه ك ‌ه كااڵكه‌ت لێده‌گرن‌و كۆمه‌ڵێك سه‌ریه‌ش���ه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌م رێوش���وێنانه‌ ‌ی گومرك‌و باج وه‌رگرتن تریان بۆ دروس���تده‌كرێت‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "زۆر‬ ‫وایكردو‌ه جوڵه‌ی‌ بازرگان���ی‌ به‌راورد به‌دو هه‌وڵمان���داوه‌ له‌گه‌ڵ‌ الیه‌ن ‌ه به‌رپرس���ه‌كان‬ ‫سا ‌ڵ له‌مه‌وبه‌ر كه‌متر بێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "چه‌ند بۆ چاره‌سه‌ری‌ ئه‌م كێش���انه‌ به‌اڵم سود ‌ی‬ ‫هۆكارێ���ك بونه‌ت���ه‌ هۆی‌ ئ���ه‌وه‌ ‌ی جوڵه‌ ‌ی نه‌بوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ن���ده‌ داواكارییمان كردو هیچ ‌ی‬ ‫بازرگان���ی‌ له‌كوردس���تان الواز بێت‪ ،‬وه‌ك جێبه‌ج ‌ێ نه‌بو‪ ،‬وام���ان لێهاتو‌ه بڵێین هیچ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ئێس���تا گومركێكیان داناوه‌ له‌بان ‌ی داواكاریمان نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ئه‌گه‌ر تۆ ده‌ته‌وێ���ت جوڵه‌ ‌ی‬ ‫مه‌قان یان ش���ێراوه‌ كه‌ بارێ���ك ده‌هێنیت‬ ‫له‌باشوری‌ عێراقه‌و‌ه وه‌سڵێك ‌ی گومركت بۆ بازرگان ‌ی گه‌ش���ه‌ بكات ده‌بێت گومرك كه‌م‬ ‫ده‌كات‌و ده‌نوسێت پسوڵه‌ی‌ هێنانه‌ناوه‌وه‌ ‌ی بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ ‌ی وه‌ك بازرگانی‌ مۆز ‌ی‬ ‫ناو هه‌رێ���م‪ ،‬واته‌ ن���اوه‌وه‌ی‌ هه‌رێم له‌بان ‌ی لێنه‌یه‌ت كه‌ هه‌م���و بازرگانی‌ مۆزی‌ ئێران‬ ‫مه‌قانه‌وه‌ ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬لێره‌ش بۆ هه‌ر له‌رێگه‌ ‌ی ئه‌م كوردستانه‌و‌ه بو‪ ،‬به‌اڵم هاتن‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك كێش���ه‌یان بۆ ئ���ه‌و بازرگانییه‌‬ ‫بارێك گومركێكی‌ ترت لێوه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "جوڵه‌ی‌ بازرگانی‌ له‌س���لێمان ‌ی دروس���تكرد‪ ،‬تا وایلێهات ی���ه‌ك كیلۆ مۆز‬ ‫‪ %80‬په‌یوه‌س���ته‌ به‌ئێرانه‌وه‌‌و ته‌نها ‪‌ %20‬ی له‌كوردس���تانه‌وه‌ نه‌چێت بۆ ئێران‌و هه‌مو ‌ی‬ ‫بۆ ناوخۆیه‌‪ ،‬جوڵه‌ی‌ بازرگانی‌ وه‌ك جوڵه‌ ‌ی له‌به‌نده‌ر عه‌باس���ه‌وه‌ بڕوات ‌ه ناو ئێرانه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئاو وایه‌ له‌هه‌ر ش���وێنێكه‌وه‌ رێره‌و هه‌بێت به‌مه‌ش زیانی‌ گه‌وره‌ به‌كوردستان به‌گشتی‌‌و‬ ‫رێ���ره‌و بۆ خ���ۆی‌ دروس���تده‌كات ده‌چێت ‌ه به‌سلێمانی‌ به‌تایبه‌ت ‌ی گه‌یه‌نرا"‪.‬‬ ‫ئه‌وێ‌‪ ،‬ئه‌م گومركدانانه‌وه‌ی ‌ه له‌بانی‌ مه‌قان‌و‬ ‫خه‌م‌و س���كاالی‌ حاج ‌ی به‌كر‪ ،‬به‌ش���ێك ‌ه‬ ‫شێراوه‌ وایكردوه‌ ئێستا بیر له‌و‌ه بكه‌ینه‌و‌ه‬ ‫باره‌كانمان به‌گره‌نتی‌ له‌دوبه‌یه‌و‌ه بنێرین بۆ له‌خه‌م���و س���كااڵی‌ هه‌م���و بازرگانه‌كان ‌ی‬ ‫كوردس���تان كه‌ داواكارن بۆ ئه‌وه‌ی‌ جوڵه‌ ‌ی‬ ‫تاران له‌ڕێگه‌ی‌ به‌نده‌ر عه‌باسه‌وه‌"‪.‬‬ ‫حاج���ی‌ به‌ك���ر ئام���اژه‌ ب���ه‌و‌ه ده‌كات بازرگان���ی‌ الواز نه‌بێت‪ ،‬باج‌و گومرك‌و پار‌ه‬ ‫گرتنه‌به‌ر ‌ی ئه‌م رێوش���وێنه‌ وایكردو‌ه ئه‌و سه‌ندن له‌سه‌ر باره‌كانیان كه‌م بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫كااڵیانه‌ی‌ په‌یوه‌ندیی���ان به‌ئێرانه‌وه‌ی ‌ه ‪%90‬‬ ‫بازرگانێ���ك ك ‌ه له‌س���نور ‌ی نێوده‌وڵه‌ت ‌ی‬ ‫كه‌م���ی‌ كردوه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "به‌ڕێژه‌ی‌ ‪%200‬‬ ‫جوڵه‌ی‌ گواستنه‌وه‌‌و بازرگانی‌ كه‌می‌ كردوه‌‪ ،‬ئیبراهیم خه‌لیل���ه‌وه‌ كااڵ هاورده‌ی‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫واته‌ ئه‌گه‌ر پار ‪ 300‬كۆنتێنه‌رمان هه‌بوبێت‪ ،‬كوردس���تان ده‌كات‌و پێی‌ ب���اش بو ناو ‌ی‬ ‫ئێستا ‪ 100‬كۆنتێنه‌رمان هه‌یه‌‪ ،‬هۆكاره‌كه‌ ‌ی ئاشكرا نه‌كرێت‪ ،‬ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كاتێك‬

‫مەرزی باشماخ‬ ‫له‌سنوری‌ ئیبراهیم خه‌لیله‌و‌ه بار ده‌هێنن تا‬ ‫ده‌گات ‌ه مه‌رزی‌ باش���ماخ چه‌ندین جۆر باج‌و‬ ‫گومركیان لێوه‌رده‌گیرێ���ت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "ئه‌م‬ ‫رێوش���وێنان ‌ه جوڵه‌ی‌ بازرگانییان سس���ت‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ساڵی‌ رابردو ‪ 1000‬ترێله‌م هێناو‌ه بۆ‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مسا ‌ڵ نیواونیو كه‌می‌ كردوه‌‪،‬‬ ‫ت���ا بارێکمان لەزاخۆوە دەگاتە س���لێمانی‬ ‫چوار جار روسماتی لێوەردەگیرێت‪ ،‬لەزاخۆ‬ ‫رس���ومات ئەدەین‪ ،‬دوای ئەوە لەکەرکوک‬ ‫جارێکی تر رسوماتمان لێدەسەنن‪ ،‬لەبانی‬ ‫مەق���ان رس���وماتمان لێوەردەگ���رن‪ ،‬ئەو‬ ‫ش���ۆفێرە ت���ورک‌و ئێرانیان���ەی بارمان بۆ‬ ‫دەهێنن دەچن���ەوە واڵتی خۆیان گاڵتەمان‬ ‫پێدەکەن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "س���ه‌یر ئه‌وه‌یه‌ ئێس���تا شتێك‬ ‫له‌گومرك ‌ی سلێمان ‌ی په‌یدا بو‌ه مه‌نه‌فێست ‌ی‬ ‫دڵنیایی‌ پێده‌ڵێن ك���ه‌ پاره‌ له‌هه‌مو بارێك‬ ‫وه‌رده‌گرن"!‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریشدا‪ ،‬الیه‌ن ‌ه په‌یوه‌ندیداره‌كان‬ ‫پێیانوایه‌ هه‌مو ئه‌و رێوشوێنانه‌ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌جوڵ���ه‌ی‌ بازرگان ‌ی ده‌كرێ���ت به‌فه‌رمان ‌ی‬ ‫سه‌رۆكایه‌ت ‌ی ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیران‌و وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫دارایی‌ بڕیاریان له‌سه‌ر دراوه‌‪.‬‬

‫هه‌ر كۆمپانیایه‌ك‬ ‫له‌ده‌روازه‌ سنورییه‌كان‬ ‫هه‌بێت ه ‌ی حزبه‬ ‫کۆمپانیای دڵنیایی‌و‬ ‫هه‌ر كۆمپانیایه‌كی‬ ‫تریش به‌هه‌ر ناوێكه‌و‌ه‬ ‫پاره‌ وه‌ربگرێت دڵنیام‬ ‫كه‌ پاره‌كه‌ ‌ی بۆ‬ ‫حكومه‌ت نییه‬

‫گومرك ناكرێن‌و رێوشوێن ‌ی ته‌واو به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گومركی‌ س���لێمانی‌‪ ،‬هاوژین به‌م باران���ه‌ ناگیرێنه‌به‌ر‪ ،‬بۆی���ه‌ جارێكیتر‬ ‫س���االر عه‌بدولره‌حمان به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند گومرك ده‌كرێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌و بنك���ه‌ی‌ گومركه‌ ‌ی له‌بان���ی‌ مه‌قان ك ‌ه‬ ‫وتیشی‌ "له‌سه‌ر بنه‌ما ‌ی هه‌ندێ‌ زانیاریش‬ ‫سه‌ر به‌گومركی‌ سلێمانیه‌‪ ،‬بنكه‌ی‌ گومرك ‌ی ئیجرائ���ات به‌رامبه‌ر به‌ش���ێك ل���ه‌و باران ‌ه‬ ‫شێراوه‌ كه‌ سه‌ر به‌گومركی‌ هه‌ولێره‌‌و گومرك ده‌كرێ���ت كه‌ له‌پێنجوێن���ه‌وه‌ ده‌هێنرێن بۆ‬ ‫له‌و باران ‌ه وه‌رده‌گرن له‌ناوه‌ڕاست‌و باشور ‌ی س���لێمانی‌‪ ،‬ئه‌ویش ئه‌وه‌نده‌ گل نادرێنه‌و‌ه‬ ‫عێراقه‌و‌ه ده‌هێنرێنه‌ هه‌رێم ‌ی كوردستانه‌وه‌‪ ،‬له‌گومركی‌ سلێمانی‌‪ ،‬مه‌گه‌ر خاوه‌ن باره‌ك ‌ه‬ ‫به‌پێ���ی‌ فه‌رمان��� ‌ی ئه‌نجومه‌ن���ی‌ وه‌زیران‌و ئیمزاو په‌نجه‌مۆری‌ ش���ۆفێره‌كه‌ی‌ دوابخات‬ ‫وه‌زاره‌ت���ی‌ دارای���ی حکومەت���ی هەرێم‌ ك ‌ه یان دره‌نگ نوسراو بگات ‌ه الی‌ ئێم ‌ه ئه‌گینا‬ ‫له‌نێوان هه‌رێم‌و ش���اره‌كانی‌ عێراق دانراوه‌‌و هه‌ندێك ب���ار یه‌كس���ه‌ر ئیجرائاته‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫ئه‌مه‌ش كاریگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر كاری‌ بازرگان ‌ی ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫له‌هه‌رێ���م ك���ردوه‌‪ ، ،‬ئه‌و وت���ی‌ "هۆكار ‌ی‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌و كۆمپانی���ا ‌ی دڵنیاییه‌ش‬ ‫ئه‌م���ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌و‌ه بۆ ئه‌وه‌ی‌ ل���ه‌ده‌رواز‌ه كه‌ ئێس���تا پاره‌ له‌خاوه‌ن بارو بازرگانه‌كان‬ ‫س���نوریه‌كانی‌ عێراق ب���اره‌كان به‌ته‌واو ‌ی وه‌رده‌گرێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "كۆمپانیا ‌ی دڵنیای ‌ی‬

‫په‌یوه‌ن���دی‌ به‌گومرك���ه‌وه‌ نیی���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‌ه‬ ‫به‌ره‌زامه‌ن���دی‌ وه‌زاره‌تی‌ دارایی‌‌و گش���ت ‌ی‬ ‫گومرك دانراوه‌‪ ،‬من هیچ كه‌سێكم له‌خۆمه‌و‌ه‬ ‫نه‌هێناوه‌ دایبنێم ئه‌وه‌ بۆچی دانراوه‌؟ ئه‌م ‌ه‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌منه‌وه‌ نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "نازانم ئه‌م كۆمپانیای ‌ه حكومیی ‌ه‬ ‫یان نا"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌ری‌ گومركی‌ باشماخیش جه‌غت‬ ‫له‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه هه‌ر كۆمپانیایه‌ك له‌ده‌رواز‌ه‬ ‫س���نورییه‌كان هەبن كۆمپانی���ای‌ حیزبین‪،‬‬ ‫چونك ‌ه كه‌س ‌ی ئاسای ‌ی ناتوانن له‌و شوێنان ‌ه‬ ‫كۆمپانیا دابنێن‌و پاره‌ له‌خه‌ڵك بسه‌نن‪.‬‬ ‫شاخه‌وان ئه‌بوبه‌كر محه‌مه‌د‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ر ‌ی‬ ‫گومرك��� ‌ی باش���ماخ به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ه���ه‌ر بارێك كه‌ دێت ‌ه مه‌رزی‌ باش���ماخه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێك ئیجرائاتی‌ ئس���وڵی‌ هه‌یه‌ ده‌بێت‬ ‫له‌گه‌ڵ���ی‌ بكرێ���ت‪ ،‬قه‌پان ‪ 5‬ه���ه‌زار دینار‬ ‫ده‌درێت ك ‌ه پێویست ‌ه له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئیجرائات ‌ی‬ ‫گومرك ‌ی له‌س���ه‌ر پسوڵه‌ی‌ قه‌پان ده‌كرێت‌و‬ ‫بۆ هه‌ر كیلۆیه‌ك ‪ 50‬دین���ار وه‌رده‌گیرێت‪،‬‬ ‫كه‌ هه‌مویان به‌س���تراونه‌ته‌و‌ه به‌سیسته‌م ‌ی‬ ‫ئه‌لكترۆن ‌ی گومركه‌وه‌‪ ،‬دواتر به‌پێی‌ یاسا ‌ی‬ ‫س���اڵ ‌ی ‪ 1993‬په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان باج‬ ‫ده‌سه‌پێنن به‌سه‌ر ئه‌و بارانه‌ ‌ی دێنه‌ هه‌رێم ‌ی‬ ‫كوردستانه‌وه‌‪ ،‬مه‌نه‌فێس���ت ‌ی گواستنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫وش���كان ‌ی تایبه‌ت���ه‌ به‌حكومه‌ت��� ‌ی عێراق ‌ی‬ ‫له‌هه‌م���و ده‌روازه‌ س���نوریه‌كانی‌ عێراق���دا‬ ‫هه‌ن‌و گرێبه‌س���تیان له‌گ���ه‌ڵ‌ كۆمپانیایه‌ك‬ ‫كردوه‌و داویانه‌ ب���ه‌و كۆمپانیای ‌ه ك ‌ه هه‌مو‬ ‫ئوتومبێلێ���ك ‪ 25‬دۆالر ‌ی لێوه‌رده‌گ���رن‌و‬ ‫مه‌نه‌فێست ‌ی بۆ ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "ئه‌م س ‌ێ‬ ‫ش���ته‌‪ ،‬ك ‌ه یه‌كێك ‌ی ه ‌ی حكومه‌تی‌ عێراقه‌و‬ ‫دوانیشیان تایبه‌ت ‌ه به‌حكومه‌تی‌ هه‌رێم ته‌نها‬ ‫باج‌و رسومات ‌ی فه‌رمین‪ ،‬باقی بابه‌ته‌كانی‌ تر‬ ‫هه‌ر پاره‌یه‌كی���ان لێوه‌ربگیرێت ئێم ‌ه وه‌كو‬ ‫گوم���رك نه‌ئاگامان لێیه‌تی‌‌و نه‌پش���تیوان ‌ی‬ ‫وه‌رگرتنیشی‌ ده‌كه‌ین"‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬ئاوێنە‬

‫وتیشی‌ "نایش���ارمه‌و‌ه هه‌ندێك كۆمپانیا‬ ‫له‌م ده‌روازان ‌ه هه‌ن‪ ،‬ك ‌ه به‌ش���ێكیان به‌ناو ‌ی‬ ‫دڵنیاییه‌وه‌‌و به‌شێكیش���یان به‌ناوی‌ شتێك ‌ی‬ ‫ت���ره‌وه‌ پاره‌ وه‌رده‌گرن‪ ،‬ئ���ه‌م پارانه‌ نه‌بۆ‬ ‫حكومه‌ته‌‌و نه‌ئێمه‌ ئاگادار ‌ی وه‌رگرتنین"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئام���اژه‌ ‌ی به‌وه‌ ك���رد ك ‌ه ئه‌وان‬ ‫گرفتێك���ی‌ ئیداریی���ان هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌وی���ش‬ ‫ئه‌وه‌ی���ه‌ بنك���ه‌ی‌ پێنجوێ���ن زۆر نزیك��� ‌ه‬ ‫له‌باشماخه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم بنكه‌ی‌ پێنجوێن سه‌ر‬ ‫ب ‌ه به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت ‌ی گومركی‌ سلێمانییه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئێمه‌ش سكااڵی‌ بازرگان‌و هاواڵتیانمان‬ ‫ب���ۆ هات���وه‌ ك���ه‌ له‌پێنجوێ���ن جارێك ‌ی تر‬ ‫باره‌كانمان داده‌گرنه‌و‌ه یان باره‌كان ده‌به‌ن‬ ‫بۆ گومرك ‌ی س���لێمانی‌‌و له‌و ‌ێ پێنج شه‌ش‬ ‫رۆژ دواممان ده‌خ���ه‌ن‪ ،‬ئه‌م گلله‌ییه‌ هه‌یه‌و‬ ‫ئاگاداریش���ین‌و ئه‌م سكااڵیانه‌ش���مان به‌رز‬ ‫كردوه‌ت���ه‌وه‌ ب���ۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گش���ت ‌ی‬ ‫گومرك‌و وه‌زاره‌تی‌ دارای ‌ی كه‌ چاره‌س���ه‌ر ‌ی‬ ‫ئه‌م كێشه‌ی ‌ه بكه‌ن"‪.‬‬ ‫ش���اخه‌وان ئام���اژه‌ ب���ه‌وه‌ ده‌دات ك��� ‌ه‬ ‫له‌مه‌رزی‌ باشماخ بازرگانان به‌كه‌مترین كات‬ ‫كاره‌كانیان ب���ۆ رایی‌ ده‌كرێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫سیس���ته‌م ‌ی ئه‌لكترۆن���ی‌ دان���راوه‌‌و كه‌متر‬ ‫له‌كاتژمێرێك هه‌مو رێكارێكی‌ یاس���ایان بۆ‬ ‫ده‌كرێت‌و ده‌چنه‌ ده‌ره‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت به‌كۆمپانی���ای‌ دڵنیایی���ش‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ه���ه‌ر كۆمپانیایه‌ك ل���ه‌ده‌رواز‌ه‬ ‫س���نورییه‌كان هه‌بێت ه��� ‌ی حیزبه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫كه‌س���ێك ‌ی ئاس���ایی‌ ناتوانێت بێ���ت له‌و ‌ێ‬ ‫كۆمپانیای���ه‌ك دابنێ���ت‌و پ���ار‌ه له‌خه‌ڵك‬ ‫بس���ه‌نێت‪ ،‬ه���ه‌ر كۆمپانیایه‌كی���ش به‌هه‌ر‬ ‫ناوێك���ه‌وه‌ پ���ار‌ه وه‌ربگرێ���ت دڵنی���ام ك ‌ه‬ ‫پاره‌كه‌ ‌ی بۆ حكومه‌ت نییه‌"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "منیش له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌دام گوناح ‌ه‬ ‫بازرگان���ی‌ خۆماڵی‌ ئ���ازار بدرێت‪ ،‬گوناح ‌ه‬ ‫وای‌ لێبكه‌یت توش���ی‌ زی���ان بێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫ئێستا جوڵه‌یه‌ك له‌بازاڕدا هه‌بێت له‌ڕێگه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌یه‌و پێویس���ته‌ ئاس���انكارییان بۆ‬ ‫بكه‌ین‌و ته‌گه‌ره‌یان بۆ دروست نه‌كه‌ین"‪.‬‬

‫خاوەنی کۆمپانیایەکی بواری خۆراک‪:‬‬

‫دەنگۆی داخستنی سنورەکان فرۆشی ‪ ٪٢٠٠٠‬زیادکردین‬ ‫ئا‪ :‬رێژەن‬

‫خاوەنی کۆمپانیای دۆلفین سی‪ ،‬کە‬ ‫کۆمپانیایەکی تایبەت بەخۆراکە‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بەوە دەکات باڵوبونەوەی دەنگۆی‬ ‫داخستنی سنورەکان فرۆشی ئەوانی بیست‬ ‫قات زیادکردوە‪ ،‬بەاڵم بەئەوەی نرخەکانیان‬ ‫زیاد بکات‪ ،‬بازگانێکیش دەڵێت " ئەگەر‬ ‫زەوی کشتوکاڵی سەد ساڵ بیهیڵیتەوە‬ ‫ملیۆنیک دۆالر پەیدا ناکات‪ ،‬ئیتر بۆچی‬ ‫کارگەیان لەسەر دروست نەکرێت؟"‪.‬‬ ‫دارا عەلی حەس���ەن‪ ،‬خاوەنی کۆمپانیای‬ ‫کۆمپانیای���ی دۆلفی���ن س���ی‪ ،‬ئام���اژە بەوە‬ ‫دەکات ک���ە لەکاتی باڵوبون���ەوەی دەنگۆی‬ ‫داخستنی س���نورەکان‌و سەرهەڵدانی گرانی‌و‬ ‫ترسی خەڵک لەدەرئەنجامەکانی ریفراندۆم‪،‬‬

‫فرۆش���یان بەرێژەی لەسەدا دو هەزار زیادی‬ ‫کردوە‪ ،‬بەبێ ئەوەی هیچ جۆرە مەترسیەک‬ ‫لەئارادا بێت‌و نرخی هیچ مادەیەکی خۆراکی‬ ‫زیادی کرد بێت‪ ،‬ئەو وتی "ئێستا بازار وەک‬ ‫دۆخ���ی جارانی لێهاتۆتەوەو ترس���ی خەڵک‬ ‫رەویوەت���ەوە‪ ،‬بەجۆرێک فرۆش���یار هەبوە‬ ‫داوای ‪ ١٠‬ت���ەن خۆراکی کردوە‪ ،‬بەاڵم دواتر‬ ‫لەداواکەی پاشگەز بوەتەوە"‪.‬‬

‫ه���اوکات بەش���ێک لەبازرگان���ان رەخنە‬ ‫ئاڕاستەی حکومەتی هەرێم دەکەن کە وەک‬ ‫پێویست کاری بۆ دابینکردنی بژێویی خۆراک‬ ‫نەکردوە‪.‬‬ ‫عوم���ەر یاروەیس‪ ،‬کە لەب���واری خۆراکدا‬ ‫بازرگان���ی دەکات ئام���اژە ب���ەوە دەکات‬ ‫"لەکوردس���تان هیچ کارگەیەک نیە بتوانێت‬ ‫پێداویستی بازاڕ پڕ بکاتەوە‪ ،‬هۆکارەکەشی‬

‫ئەوەیە لەچەند س���اڵی ڕاب���ردودا حکومەتی‬ ‫هەرێم بازرگانان���ی کۆ نەکردەوە هەر یەکەو‬ ‫بەپێی توانای ئاب���وری خۆیان وەکالەتێکی‬ ‫بازرگانی���ان بدات���ێ‌و کارگ���ەکان لێ���رە‬ ‫دروستبکات‪ ،‬ئەو وتی "کاتێک داوای مۆڵەت‬ ‫لەحکومەتی هەرێم دەکەین بۆ دروستکردنی‬ ‫کارگ���ە ن���ەک زەویم���ان نادات���ێ‪ ،‬بەڵکو‬ ‫رێگریش���مان لێدەکات خۆمان زەوی بکڕین‪،‬‬ ‫کۆمەڵێ���ک دەزگای چاودێریی دروس���تبون‬ ‫بەناوی ژینگەو ڕێگاوبان‌و گەش���توگوزارەوە‬ ‫ڕێگریمان لێدەکەن‪ ،‬دەڵێن دەبێت کارگەکان‬ ‫لەس���ەر زەوی س���ەکەنی دروس���ت بکرێت‪،‬‬ ‫تائێستاش لەسەر سیستەمە کۆنەکەی حزبی‬ ‫بەعس دەڕۆن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "م���ن وەک خ���ۆم خاوەنی دو‬ ‫کارگەی ئاردم یەکێکیان لەشارەزورەو ئەوی‬ ‫تریان لەتاس���لوجەیە ک���ە تێچوەکەیان ‪٢٥‬‬

‫ملیۆن دۆالرە‪ ،‬حکوم���ەت بیانوم پێدەگرێت‬ ‫لەکۆمەڵێ���ک حاڵەت���دا‪ ،‬ئەگەر م���ن ئەمەم‬ ‫لەتورکی���ا دروس���تبکردایە ئیقام���ەم نەک‬ ‫بۆ خ���ۆم‌و خێزانەکەم وەردەگ���رت‪ ،‬بەڵکو‬ ‫ئیقامەیان ئەدا بەعەشرەتەکەشم"‪.‬‬ ‫یاروەیس وەک ئاماژەی پێدەکات ئێس���تا‬ ‫گەیشتوەتە ئەو باوەرەی لەکوردستان‌و عێراق‬ ‫کاری بازرگانی نەکات‪ ،‬کۆمپانیاکەی بردوەتە‬ ‫تورکیا‪ ،‬ئەو وتی "لەوێ کۆمپانیەکەم تورکییە‬ ‫بەاڵ‌م سەرمایەکەی هی منە‪ ،‬چەندین دیاری‌و‬ ‫سوپاسنامەم لەوەزیری بازرگانی‌و کشتوکاڵی‬ ‫تورکیاوە وەرگرتوە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی "ئەگەر زەوی کشتوکاڵی سەد‬ ‫س���اڵ بیهیڵیت���ەوە ملیۆنی���ک دۆالر پەیدا‬ ‫ناکات‪ ،‬ب���ەاڵم کاتێک کارگەیەکی لەس���ەر‬ ‫دروس���تدەکەیت ‪ ١٠٠‬گەنج کاری تیادەکات‪،‬‬ ‫دەش���بێت بەپرۆژەیەکی س���تراتیژی بۆ ئەم‬

‫واڵتە"‪.‬‬ ‫یاروەیس داوا دەکات لەحکومەتی ئایندەدا‬ ‫ه���ەر کادێ���ری حزبی نەهێنرێتە پێش���ەوە‪،‬‬ ‫بەڵکو کەس���انی بەتوانای خاوەن ئەزمون‌و‬ ‫تەکنۆکرات پێشبخرێن کە زیاتر پەی بەکاری‬ ‫ئابوری‌و بازرگانی دەبەن‌و پشتگیری دەکەن‪،‬‬ ‫ئەو وتی "ئێمە لێ���رە خۆمان ئەرەتێنین تا‬ ‫کارگەی���ەک دروس���تدەکەین‪ ،‬لەبانکەکان���ی‬ ‫دەرەوە پ���ارە ق���ەرز دەکەی���ن‌و دەیهێنین‬ ‫لەکوردس���تان کارگەی پێ دروس���تدەکەین‪،‬‬ ‫بەاڵم نەک یارمەتیمان نادرێت بەڵکو ئەوەندە‬ ‫دەزانین کاربەدەستێک دێت ئەمدات بەدادگاو‬ ‫پۆیسلێک بەشۆفلێکەوە دێتە بەر کارگەکەو‬ ‫دەڵیت دیوارێکت تەجاوزە چاکی ئەکەی یان‬ ‫بیڕوخێنین‌و بووبەین بۆ گرتوخانە‪ ،‬بەمەش‬ ‫وەبەرهێنەکە دڵ���ی لەوەبەرهێنان‌و کارکردن‬ ‫لەم واڵتە دەشکێت"‪.‬‬

‫کاتێک داوای مۆڵەت‬ ‫لەحکومەتی هەرێم‬ ‫دەکەین بۆ دروستکردنی‬ ‫کارگە نەک زەویمان‬ ‫ناداتێ‪ ،‬بەڵکو‬ ‫رێگریشمان لێدەکات‬ ‫خۆمان زەوی بکڕین‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫وته‌بێژی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‪:‬‬

‫ریفراندۆم دواناخرێت‌و دراوسێیه‌كی‌ باش ده‌بین بۆ عێراق‌و ئێران‬ ‫نیقاش‪ ،‬ئاواره حه‌مید‬ ‫وته‌بێژی‌ پارتی‌ دیموكراتی‌ كوردستان‬ ‫رایده‌گه‌یه‌نێت ریفراندۆمی‌ هه‌رێمی‌‬ ‫كوردستان مه‌ترسی‌ نییه‌ بۆ هیچ واڵتێك‌و‬ ‫له‌كاتی‌ دیاریكراویی‌ خۆیدا ئه‌نجام‬ ‫ده‌درێت‪.‬‬ ‫ه‌پێی‌ بڕیاری‌ مه‌سعود بارزانی‌‌و زۆربه‌ی‌‬ ‫حیزبە‌كوردییه‌كان ده‌بێ‌ رۆژی‌ ‪25‬ی‌ ئه‌یلول ‌ی‬ ‫پرۆس���ه‌ی‌ راپرس���ی‌ له‌هه‌رێمی‌ كوردستان‬ ‫ئه‌نجام بدرێت بۆ بڕیاردان له‌س���ه‌ر مانه‌وه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ عێ���راق یا جیابون���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م‬ ‫بڕیاره‌ له‌سه‌ر ئاستی‌ ناوخۆی‌ كوردستان‌و‬ ‫ده‌ره‌وه‌ش ناڕه‌زای���ی‌ لێكه‌وتووه‌ت���ه‌وه‌و‬ ‫به‌"بڕیارێكی‌ به‌په‌له‌" ده‌زانرێت‪.‬‬ ‫ئێستا له‌باره‌ی‌ ریفراندۆمه‌وه‌ له‌كوردستان‬ ‫دوب���ه‌ره‌ی‌ دی���ار هه‌ن‪ ،‬یه‌كێكی���ان پارتی‌‬ ‫دیموكراتی‌ كوردستان رێبه‌رایه‌تی‌ ده‌كات‌و‬ ‫له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌دای���ه‌ كه‌ ریفران���دۆم ئه‌نجام‬ ‫بدرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ كورد بڕیار له‌چاره‌نووسی‌‬ ‫خۆی‌ بدات‪ ،‬به‌ره‌ی‌ دوه‌م بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫رێبه‌رایه‌ت���ی‌ ده‌كات‌و دژی‌ پرۆس���ه‌كه‌یه‌و‬ ‫پێیان وایه‌ ریفراندۆم ته‌نیا بانگه‌شه‌یه‌كه‌ بۆ‬ ‫په‌رده‌پۆشكردنی‌ كێشه‌ زۆرو زه‌وه‌نده‌كانی‌‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫مه‌حم���ود محه‌مه‌د ئه‌ندام���ی‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس���ی‌‌و وته‌بێ���ژی‌ پارت���ی‌ دیموكراتی‌‬ ‫كوردس���تان له‌چاوپێكه‌وتنێكی‌ (نیقاش)‬ ‫دا س���ه‌رنجی‌ حزبه‌كه‌ی‌ ده‌خاته‌روو‪ ،‬باس‬ ‫له‌وه‌ش ده‌كات كه‌ ئه‌وان س���وورن له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ریفراندۆم له‌كاتی‌ دیاریكراوی‌ خۆیدا‬ ‫بكرێ‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬گرنگتری���ن بابه‌ت���ی‌ ئه‌م���ڕۆ‬ ‫له‌كوردس���تان باس‌و خواس���ی‌ پرۆس���ه‌ی‌‬ ‫ریفراندۆمه‌‪ ،‬ئێستا به‌كوێ‌ گه‌یشتووه‌؟‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬پرسی‌ ریفراندۆم وه‌ك‬ ‫پرس���ێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌ نیش���تمانی‌ بڕیارێك‬ ‫بو له‌الیه‌ن هه‌موو حزبه‌كانی‌ كوردس���تان‬

‫درا جگه‌ له‌بزووتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌‪ ،‬لیژنه‌یه‌كی‌ ب���ۆ پێكهێنراو كار‬ ‫بۆ الیه‌نی‌ سیاس���ی‌و دبلۆماسی‌‌و میدیایی‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬ئێس���تا له‌هه‌وڵی‌ ره‌خس���اندنی‌‬ ‫زه‌مین���ه‌ی‌ ناوخۆییدای���ه‌‪ ،‬لیژن���ه‌ی‌ بااڵی‌‬ ‫سه‌رپه‌رشتی‌ پرۆس���ه‌كه‌ به‌پێویستی‌ زانی‌‬ ‫س���ه‌ردانی‌ واڵت���ان ب���كات‌و ریفراندۆم بۆ‬ ‫واڵتانی‌ دونیاو ده‌روبه‌ر شیبكاته‌وه‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬وا باس���كره‌ له‌دواهه‌می���ن‬ ‫كۆبون���ه‌وه‌ی‌ دو هێ���زه‌ س���ه‌ره‌كییه‌كه‌ی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌ باس���ی‌‬ ‫دواخستنی‌ ریفراندۆم كراوه‌؟‬ ‫مه‌حم���ود محه‌مه‌د‪ :‬ئێرانیه‌كان باس���ی‌‬ ‫دواخستیان كردوه‌ نه‌وه‌ك یه‌كێتی‌‪ ،‬شاندی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ گوێی‌ له‌قسه‌ی‌ ئێرانیه‌كان گرتوه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان (ئێران) خۆش حاڵ نین به‌ریفراندۆم‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك مه‌ترسیان نیشانداوه‌و پێویسته‌‬ ‫مه‌ترس���یه‌كانیان ب���ۆ رونبكه‌ین���ه‌وه‌ كه‌‬ ‫ریفراندۆم مافێكی‌ خه‌ڵكی‌ كوردستانه‌‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬به‌رپرس���انی‌ ئێ���ران به‌روونی‌‬ ‫وتیانه‌ دژ به‌ریفراندۆم���ن‪ ،‬ئه‌مه‌ گرفتێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ نییه‌؟‬ ‫مه‌حم���ود محه‌م���ه‌د‪ :‬پێ���م وانییه‌ هیچ‬ ‫كاتێ���ك ئێران بڕیار ب���دات‌و بڵێت فه‌رموو‬ ‫ریفران���دۆم بك���ه‌ن‪ ،‬ده‌بێت ئێم���ه‌ هه‌نگاو‬ ‫بنێی���ن‌و ئه‌وانیش قه‌ناع���ه‌ت پێبكه‌ین كه‌‬ ‫ریفراندۆم مه‌ترسی‌ نییه‌‪ ،‬وه‌ك چۆن له‌كاتی‌‬ ‫راگه‌یاندنی‌ فیدراڵی‌ كه‌ مه‌ترسیان نیشانداو‬ ‫پێیان ناخۆش بو دژایه‌تیان نیشاندا‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ك���ه‌ راگه‌یاندرا دژ به‌ئ���ه‌وان نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫زیاتر ه���ه‌وڵ ب���ۆ پاراس���تنی‌ ئه‌منیه‌تی‌‬ ‫ئه‌واندرا‪ ،‬هه‌روه‌ها به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌وان زیاتر‬ ‫پارێ���زراو دوایی‌ گرفتی���ان له‌گه‌ڵی‌ نه‌ما‪،‬‬ ‫ئێس���تا به‌هه‌مان ش���ێوه‌ دڵنیام هه‌روایه‌و‬ ‫زیاتر هه‌س���ت به‌به‌رپرس���یارێتی‌ ده‌كه‌ین‌و‬ ‫ئه‌منیه‌تی‌ ئه‌وان‌و به‌رژه‌وه‌ندی‌ ئه‌وان زیاتر‬ ‫ده‌پارێزین‪.‬‬ ‫نیق���اش‪ :‬یه‌كێ���ك له‌گه‌وره‌تری���ن هێزه‌‬ ‫ناڕازیی���ه‌كان بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان���ه‌‪ ،‬بڕیاره‌‬

‫پێم وانییه‌ هیچ‬ ‫كاتێك ئێران بڕیار‬ ‫بدات‌و بڵێت فه‌رموو‬ ‫ریفراندۆم بكه‌ن‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‬

‫ئێوه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ ئه‌وان كۆببنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌ی‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫گۆڕان ه���ه‌ر ناڕازیی‌ بوو‪ ،‬ئای���ا ریفراندۆم‬ ‫ده‌كرێت؟‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌گه‌ر هه‌ر نه‌یه‌ن‪ ،‬بۆ‬ ‫ناكرێت‪ ،‬شانزه‌ حزب بڕیاریانداوه‌و له‌سه‌ر‬ ‫یه‌ك حزب دواناخرێت‪ ،‬چونكه‌ بڕیاری‌ یه‌ك‬ ‫حزب نیی���ه‌‪ ،‬بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیس�ل�امی‌ ده‌ڵێن دوابخرێت ده‌بێت بزانین‬ ‫ه���ۆكار چییه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر دواش بخرێت ده‌بێت‬ ‫كۆمس���یۆن بڕیاری‌ دواخستن بدات‌و بڵێت‬ ‫بۆمان ناكرێ���ت به‌هۆی‌ ئه‌م ه���ۆكاره‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌گه‌ر بۆ دو مانگیش دوابخرێت پێویسته‌‬ ‫بزانرێ چی‌ ده‌گۆڕێت‪ ،‬ئه‌گه‌ر هه‌ر دواخستن‬ ‫بێ���ت بێ هیچ هۆكارێك‪ ،‬ئه‌م���ه‌ له‌دونیای‌‬ ‫سیاسه‌ت ناگونجێت‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬به‌ش���ێك له‌حزبه‌كان ترس���یان‬ ‫هه‌یه‌ ل���ه‌وه‌ی‌ دوای‌ ریفراندۆم هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫په‌رله‌مان‌و س���ه‌رۆكایه‌تی‌ هه‌رێم نه‌كرێت‪،‬‬ ‫بۆیه‌ ده‌ڵێن پێویس���ته‌ هه‌موو پرۆسه‌كان‬ ‫به‌یه‌كه‌وه‌ بكرێت یا هه‌ڵبژاردن زوتر بكرێت‪،‬‬ ‫چی‌ كراوه‌ بۆ ره‌واندنه‌وه‌ی‌ ئه‌و ترسه‌؟‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬ریفراندۆم بابه‌تێكه‌و‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن بابه‌تێك���ی‌ ت���ره‌‪ ،‬ریفراندۆم‬ ‫ش���تێك نییه‌ دژ به‌یه‌ك حزب‌و كه‌س���ێك‬

‫بێ���ت‪ ،‬هه‌روه‌ها هی���چ پڕوپاگه‌نده‌ی‌ تێدا‬ ‫نییه‌ كه‌ الیه‌نێك بڵێت ئه‌مه‌ ده‌كه‌م ئه‌گه‌ر‬ ‫ریفران���دۆم بكرێت‪ ،‬بۆی���ه‌ ده‌مانه‌وێت رای‌‬ ‫خه‌ڵك���ی‌ بزانین ك���ه‌ به‌ڵێ‪-‬یه‌ ی���ا نه‌خێر‬ ‫وه‌ك هه‌نگاوی‌ یاسایی‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردن‬ ‫پ���ڕۆژه‌ هه‌یه‌و هه‌ر الیه‌ن���ه‌و ده‌ڵێت ئه‌مه‌‬ ‫ده‌كه‌م‌و تێگه‌یشتنمان بۆ هه‌موو پرسه‌كان‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ش‌و هه‌وای‌ ریفراندۆم‌و هه‌ڵبژاردن‬ ‫جیایه‌‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬پشتگیری‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ چۆنه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم؟‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬ئه‌وه‌ی‌ تائێستا هه‌یه‌‬ ‫خراپ نه‌ب���ووه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر واڵتان به‌ئاش���كرا‬ ‫پشتیوانی‌ نه‌بن ئه‌وا مه‌سه‌له‌یه‌كه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫دبلۆماسی‌ له‌گه‌ڵ عێراق‌و كونسوڵخانه‌یان‬ ‫له‌عێراق هه‌یه‌و ناڵێن پشتیوانی‌ پارچه‌یه‌ك‬ ‫ده‌كه‌م‪ ،‬ئه‌گه‌ر ریفران���دۆم بكرێت مامه‌ڵه‌‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌نجامی‌ ریفراندۆم ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬ب���اس له‌وه‌ ده‌كرێ���ت ئه‌مریكا‬ ‫نێوه‌نگیری‌ هه‌ولێرو به‌غدایه‌ بۆ گه‌یش���تن‬ ‫به‌رێكه‌وتن���ی‌ ن���وێ له‌گ���ه‌ڵ به‌غ���داو‬ ‫جێبه‌جێكردنی‌ چه‌ن���د داواكاریه‌كی‌ كورد‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر دوا خستنی‌ ریفراندۆم‪ ،‬ئه‌مه‌ تا‬ ‫چه‌ند راسته‌؟‬

‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬داواكاری‌ ئێمه‌ ئه‌وه‌یه‌‬ ‫كه‌ زیاتر به‌شێوه‌یه‌كی‌ دیموكراتی‌‌و یاسایی‌‌و‬ ‫ش���ه‌رعی‌ ریفراندۆم بكه‌ین‪ ،‬هه‌نگاو بنرێت‬ ‫به‌ره‌و سه‌ربه‌خۆیی‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ دو دراوسێی‌‬ ‫باش بین‌و به‌رژه‌وه‌ن���دی‌ یه‌كتر بپارێزین‪،‬‬ ‫ئه‌وه‌ داواكاری‌ ئێمه‌ی���ه‌و داواكارییه‌كانمان‬ ‫وه‌ك رابردو نه‌ماوه‌‪ ،‬چونكه‌ جێبه‌جێنه‌كراون‬ ‫هه‌ر له‌س���ه‌رده‌می‌ پادشایه‌تییه‌وه‌ تائێستا‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ له‌ده‌ستوری‌ عێراقدا باسكراوه‌‪،‬‬ ‫بۆنمون���ه‌ م���ادده‌ی‌ ‪140‬و ماده‌كانی‌ تری‌‬ ‫ده‌ستور دابه‌ش���كردنی‌ سه‌روه‌ت‌و سامان‪،‬‬ ‫ته‌واف���ق‌و پێكهێنان���ی‌ هێ���زی‌ چه‌ك���دارو‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كانمان‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬زۆربه‌ی‌ ناكۆكییه‌ سیاسییه‌كانی‌‬ ‫كوردس���تان له‌نێوان پارت���ی‌ دیموكرات‌و‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان���دا بوو‪ ،‬ئێس���تا ئێوه‌‬ ‫داوای‌ كۆبونه‌وه‌ت���ان له‌گ���ۆڕان ك���ردوه‌‪،‬‬ ‫هیچ ده‌ستپێش���خه‌رییه‌كی‌ نوێتان پێیه‌ بۆ‬ ‫چاره‌سه‌ری‌ كێشه‌ سیاسییه‌كان؟‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬ده‌ست پێشخه‌ری‌ ئێمه‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ ك���ه‌ په‌رله‌مان كارا بكرێته‌وه‌ به‌بێ‬ ‫مه‌رج‌و كۆبونه‌وه‌ بۆ ئاس���ایی‌ كردنه‌وه‌یه‌و‬ ‫چاوه‌ڕێی‌ ئه‌وه‌ین ك���ه‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫كاتی‌ كۆبونه‌وه‌كه‌ دی���اری بكات‪( .‬پارتی‌‬

‫دیموكراتی‌ كوردس���تان پێشتر ته‌نیا به‌و‌ه‬ ‫رازی‌ بو په‌رله‌مانی‌ كوردس���تان بكه‌وێته‌وه‌‬ ‫كار س���ه‌رۆكه‌كه‌ی‌ بگۆڕدرێ���ت كه‌ ئه‌ویش‬ ‫له‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌)‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬پرۆس���ه‌ی‌ ریفراندۆم بۆ زانینی‌‬ ‫رای‌ خه‌ڵكه‌‪ ،‬به‌اڵم ئێس���تا ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬ ‫له‌حیزبه‌ك���ه‌ی‌ ئێوه‌وه‌ نزیك���ن ده‌ڵێن ئه‌و‬ ‫كه‌سانه‌ی‌ به‌به‌ڵێ‌ ده‌نگ ناده‌ن خۆفرۆشن‪،‬‬ ‫باشه‌ كه‌ خه‌ڵك ناچاره‌ ته‌نیا به‌به‌ڵێ‌ ده‌نگ‬ ‫بدات بۆچی‌ ریفراندۆم ده‌كه‌ن؟‬ ‫مه‌حم���ود محه‌م���ه‌د‪ :‬ئ���ه‌وه‌ی‌ ده‌وترێ‌‬ ‫له‌سه‌ر ناچاركردنی‌ خه‌ڵك ته‌نیا بابه‌تێكی‌‬ ‫میدیاییه‌و قسه‌ی‌ ناو كۆبونه‌وه‌كانی‌ پارتی‌‌و‬ ‫حزبه‌كان نییه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ قس���ه‌ی‌ فه‌یسبووك‌و‬ ‫هه‌ندێ‌ له‌میدیاكانه‌‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬ده‌وترێت هه‌رێمی‌ كوردس���تان‬ ‫نه‌یتوانی‌ نمونه‌یه‌كی‌ جوانی‌ دیموكراس���ی‌‬ ‫بێ���ت‌و نه‌یتوانی‌ مووچ���ه‌ی‌ موچه‌خۆرانی‌‬ ‫دابین بكات‪ ،‬ئێستا چۆن متمانه‌ی‌ پێبكرێت‬ ‫بۆ ده‌وڵه‌ت؟‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬ده‌وڵه‌تمان بۆئه‌وه‌یه‌‬ ‫مووچه‌و دیموكراس���ی‌ چاره‌س���ه‌ر بكه‌ین‪،‬‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ ده‌وڵه‌ت نین ناتوانین هه‌موو‬ ‫بڕیارێك بده‌ین بۆ باش���تركردنی‌ ئابووری‌‬ ‫هه‌رێم‪ ،‬یاس���ایی‌ تایبه‌ت په‌سند بكه‌ین بۆ‬ ‫فه‌راهه‌مكردنی‌ دیموكراسی‌‪ ،‬بۆیه‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫راده‌گه‌ینین ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م���ه‌ هه‌ردوكی‌‬ ‫باشتر بكه‌ین‪.‬‬ ‫نیقاش‪ :‬له‌ئێس���تادا ته‌مه‌نی‌ په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان له‌ته‌واوب���ون نزیكبووه‌ته‌وه‌و‬ ‫ئاس���ۆی‌ ئه‌نجامدان���ی‌ هه‌ڵبژاردنیش روون‬ ‫نیی���ه‌‪ ،‬ئایا ته‌مه‌ن���ی‌ په‌رله‌مان‌و حكومه‌ت‬ ‫درێژ ده‌كرێنه‌وه‌؟‬ ‫مه‌حمود محه‌مه‌د‪ :‬ئومێد ده‌كه‌ین نه‌گات‬ ‫به‌درێژكردنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم ئه‌گه‌ر له‌ناچاری‌ بو‬ ‫چار نییه‌‪ ،‬س���ه‌رۆك بارزانی‌ داوایكردوه‌ كه‌‬ ‫له‌كات���ی‌ خۆی‌ هه‌ڵب���ژاردن بكرێت‌و ئه‌گه‌ر‬ ‫هه‌ر نه‌كرێت چاره‌ نییه‌‪.‬‬

‫شادی‌ له‌جۆرێكی‌ نوێ‌‬

‫ژنانی عێراق ئاهه‌نگ بۆ جیابونه‌وه‌یان ده‌گێڕن‬ ‫نیقاش‪ ،‬رامی ساڵح‬ ‫گێڕانی ئاهه‌نگی هاوسه‌رگیری له‌عێراق‬ ‫شتێكی ئاسایی‌و باوه‌‪ ،‬به‌اڵم گێڕانی‬ ‫ئاهه‌نگی جیابونه‌وه‌ له‌الیه‌ن ژنانه‌وه‌‬ ‫شتێكی نوێ‌و سه‌رنجڕاكێشه‌‪.‬‬ ‫دیمه‌نێكی سه‌یر بوو‪ ،‬ئاهه‌نگێكی قه‌ره‌باڵغ‌و‬ ‫چه‌ند ژنێك كه‌ خۆیان جوانكردبوو‪ ،‬سه‌مایان‬ ‫ده‌كرد‌و ش����یرینیان به‌س����ه‌ر ئاماده‌بوواندا‬ ‫ده‌به‌خش����یه‌وه‌‪ ،‬خاوه‌نی ئاهه‌نگه‌كه‌ ژنێك‬ ‫بو جلوبه‌رگی ره‌نگاوڕه‌نگی پۆشیبو خشڵی‬ ‫زێڕی لە‌گه‌ردن كردبو رووخساری بە‌ده‌رمانی‬ ‫جوانكاری داپۆشیبوو‪.‬‬ ‫ئه‌و ئاهه‌نگه‌ی دالیا محه‌مه‌د (‪ 39‬ساڵ)‬ ‫ی فه‌رمانب����ه‌ر لە‌كه‌رت����ی حكوم����ی عێراق‬ ‫س����ازی كردبوو‪ ،‬ئاهه‌نگی منداڵ له‌دایكبون‬ ‫یان ماره‌بڕی����ن نه‌بوو‪ ،‬به‌ڵك����و راگه‌یاندنی‬ ‫جیابونه‌وه‌ی بوو‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنه‌ دڵخۆشه‌ مۆمێكی له‌سه‌ر قاڵبێك‬ ‫كێك داگیرس����اندبو وه‌ك ئ����ه‌وه‌ی چووبێته‌‬ ‫ژیانێك����ی نوێ����وه‌‌و ئ����ه‌و جیابونه‌وه‌ی����ه‌ی‬ ‫پرۆژه‌یه‌ك بێت بۆ ژیانێكی جیاواز‌و ده‌رگای‬ ‫له‌س����ه‌ر ژیانی پێش����ووی نا س����ه‌قامگیری‬ ‫داخس����تبێت كه‌ تێیدا به‌درێژایی س����ااڵنێك‬ ‫دوچاری لێدان‌و ئازاری ده‌روونی‌و جه‌سته‌یی‬ ‫ببووه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رچاوگرت����ن‌و په‌رۆش����ی ب����ۆ‬ ‫په‌روه‌رده‌كردن����ی منداڵه‌كان����ی له‌س����ایه‌ی‬ ‫هاوسه‌رگیرییه‌كی ناس����ه‌قامگیردا هۆكاری‬ ‫دواخس����تنی ئه‌م بڕیاره‌ی بوو‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫س����ااڵنی ته‌نازولكردن����ی تێپه‌ڕی����ون‪ ،‬ئه‌و‬ ‫له‌وباره‌ی����ه‌وه‌ ده‌ڵێت "ده‌س����تبه‌رداری زۆر‬ ‫ش����ت بووم وه‌ك هه‌وڵێك بۆ سه‌رخس����تنی‬ ‫ژیانی هاوس����ه‌رێتی‌و درێژه‌پێدانی سه‌ره‌ڕای‬

‫س����ه‌ختییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم هاوس����ه‌رگیرییه‌كه‌م‬ ‫سه‌ری نه‌گرت‌و رۆژی جیابونه‌وه‌شم باشترین‬ ‫رۆژی ژیانمه‌"‪.‬‬ ‫ئه‌ری����ج س����ه‌لمان خانمێك����ی دیكه‌یه‌ كه‌‬ ‫هێنده‌ نابێت له‌ده‌س����ت مێرده‌كه‌ی رزگاری‬ ‫بووه‌‪ ،‬ئه‌و ته‌نیا بە‌پارچه‌یه‌ك كێك به‌بۆنه‌ی‬ ‫جیابون����ه‌وه‌ی لە‌مێرده‌ك����ه‌ی وازی نه‌هێنا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئاهه‌نگێكی سه‌مائامێزی له‌گه‌ڵ ژنانی‬ ‫هاوڕێیدا س����ازكرد‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی به‌ره‌نگاری‬ ‫ژیانه‌ كۆنه‌كه‌ی‌و ئه‌و داب‌و نه‌ریتانه‌ ببێته‌وه‌‬ ‫كه‌ هه‌ناسه‌دانیان كپكردبوو‪.‬‬ ‫ئه‌ریج به‌گوڕ‌و دڵخۆشیه‌وه‌ له‌سه‌ر ئاوازی‬ ‫گۆران����ی (تابخین لنومی) س����ه‌مای ده‌كرد‬ ‫ك����ه‌ گۆرانییه‌ك����ی میللیی����ه‌‌و عێراقییه‌كان‬ ‫لە‌ئاهه‌نگه‌كانی ژنهێناندا س����ه‌مای له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬ب����ه‌اڵم ئه‌م����ڕۆ لە‌ئاهه‌نگه‌كان����ی‬ ‫جیابونه‌وه‌دا به‌كارده‌هێنرێت‪.‬‬ ‫ئه‌ریج هه‌ست بە‌دڵخۆشییه‌كی زۆر ده‌كات‬ ‫پاش كۆتاییهاتنی هاوس����ه‌رگیرییه‌كه‌ی كه‌‬ ‫به‌وته‌ی خۆی تێیدا وه‌كو كه‌س����ێكی نیمچه‌‬ ‫مردو بووه‌ تا ئه‌و كاته‌ی مافی جیابونه‌وه‌ی‬ ‫به‌ده‌س����تهێناوه‌‌و له‌ده‌ست ئه‌و ژیانه‌ خێرایه‌‬ ‫رزگاری بووه‌ كه‌ ته‌نیا دو ساڵی خایاند‪.‬‬ ‫ئه‌و ژنه‌ بیست سااڵنه‌یه‌ سوور‌و به‌په‌رۆش‬ ‫بو بۆئه‌وه‌ی به‌ته‌واوی خشڵ‌و جوانییه‌كه‌یه‌وه‌‬ ‫ده‌ربكه‌وێت‌و سه‌ردانی یه‌كێك لە‌ساڵۆنه‌كانی‬ ‫جوانكاری لە‌به‌غدا كرد بۆ خۆئاماده‌كردن بۆ‬ ‫ئاهه‌نگی جیابونه‌وه‌كه‌ی رێك ئه‌وه‌ی لە‌رۆژی‬ ‫هاوس����ه‌رگیرییه‌كه‌یدا كردبووی‪ ،‬ئه‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫ژنه‌ هاوڕێكانیدا س��ڵ�اویان له‌یه‌كتر ده‌كرد‌و‬ ‫ورده‌كاری نه‌هامه‌تی ژیانی هاوس����ه‌رگیری‌و‬ ‫دڵخۆشی بە‌جابونه‌وه‌ی بۆ ده‌گێڕانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ری����ج بە‌"نیق����اش"ی وت "دوای چه‌ند‬ ‫مانگێ����ك لە‌هاوس����ه‌رگیری كاروب����ار به‌ره‌و‬ ‫خراپی رۆیش����ت‌و كێشه‌كان به‌ره‌به‌ره‌ زیاتر‬

‫ئاهه‌نگێكی گه‌وره‌م‬ ‫سازكردو ‪ 100‬ژنم‬ ‫لە‌خزم‌و هاوڕێ‌و‬ ‫ناسیاوانم بانگهێشت‬ ‫کرد‪ ،‬چونكه‌ گرنگترین‬ ‫ساتی ژیانمه‬ ‫بون‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ش وای لێك����ردم چه‌ند جارێك‬ ‫داوای جیابون����ه‌وه‌ بكه‌م‪ ،‬پاش����ان چوومه‌‬ ‫ماڵی كه‌سوكارم‌و چه‌ند مانگێك له‌وێ ژیام‬ ‫به‌رله‌وه‌ی به‌ڕه‌سمی جیاببمه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێت "كۆمه‌ڵگ����ه‌ی عه‌ره‌بی‬ ‫به‌تایبه‌تی����ش عێراق����ی داواكاری ژن ب����ۆ‬ ‫جیابون����ه‌وه‌ لە‌مێرده‌ك����ه‌ی قب����وڵ ناكات‪،‬‬ ‫ته‌نان����ه‌ت ئه‌گ����ه‌ر پیاوه‌ك����ه‌ش ل����ه‌رووی‬ ‫ده‌روونییه‌وه‌ نه‌خ����ۆش بێت یاخود ئالووده‌‬ ‫بێت یان گرفتێك����ی تری هه‌بێت‪ ،‬به‌تایبه‌ت‬ ‫لە‌خێزان����ه‌ موحافزكاره‌كان����دا‪ ،‬بۆیه‌ دوای‬ ‫ده‌س����تبه‌رداربون لە‌هه‌موو مافه‌كانی خۆم‬ ‫لە‌پێش����ه‌كی‌و پاش����ه‌كی‌و خه‌رج����ی‪ ،‬مافی‬ ‫جیابونه‌م به‌ده‌س����تهێنا‪ ،‬بۆی����ه‌ ئاهه‌نگێكی‬ ‫گه‌وره‌م س����ازكرد تا به‌و بۆنه‌یه‌وه‌ ئاهه‌نگ‬ ‫بگێڕم‌و ‪ 100‬ژنم لە‌خزم‌و هاوڕێ‌و ناس����یاوانم‬ ‫بۆ بانگهێش����ت‪ ،‬چونكه‌ گرنگترین س����اتی‬ ‫ژیانمه‌"‪.‬‬

‫ئاهه‌نگی‌ جیابونه‌وه‌‌‬ ‫ساره‌ حه‌یده‌ر (‪ 31‬ساڵ) خانمێكی تره‌‌و‬ ‫مافی جیابون����ه‌وه‌ی به‌ده‌س����تهێناوه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫بە‌"نیقاش"ی وت "په‌یوه‌ندی هاوسه‌رگیریم‬ ‫زۆر شكستخواردو بو لە‌هه‌موو روویه‌كیشه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونك����ه‌ مێرده‌ك����ه‌م بە‌ش����ێوه‌یه‌كی خراپ‬ ‫مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كردم‌و هه‌میش����ه‌ هه‌وڵم‬ ‫ده‌دا بگه‌ڕێم����ه‌وه‌ ب����ۆ ژیان����ی زگورتی كه‌‬ ‫ئازادییه‌كی زیاتری تێدابوو"‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه����ا ده‌ڵێ����ت "كاتێ����ك جیابونه‌وه‌‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی كۆتایی رووی����دا‪ ،‬هاوڕێیانم‬ ‫پێش����نیاریان كرد ئاهه‌نگێك به‌وبۆنه‌وه‌یه‌وه‌‬ ‫ساز بكه‌م‪ ،‬منیش به‌توندی پشتیوانیم كرد‪،‬‬ ‫بۆیه‌ چ����ووم عه‌زیه‌كی په‌مبه‌ییم كڕی وه‌ك‬ ‫ره‌نگی ئ����ه‌و ژیانه‌ نوێیه‌ی دوای جیابونه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تی پێده‌كه‌م‪ ،‬لە‌ئاهه‌نگه‌كه‌شدا له‌سه‌ر‬ ‫ئ����اوازی گۆرانیی����ه‌ك س����ه‌مامان ك����رد كه‌‬ ‫ئامۆژگاری گه‌نجان ده‌كات ژن نه‌هێنن"‪.‬‬ ‫س����اره‌ پێیوای����ه‌ "ئاهه‌نگگێ����ڕان له‌دوای‬

‫وێنه‪ :‬ئەحمەد ئەلروبەیعی‪ :‬گێتی‬

‫جیابون����ه‌وه‌ بیرۆكه‌یه‌كی سه‌رنجڕاكێش����ه‌‌و‬ ‫متمانه‌به‌خۆب����ون ب����ۆ ژن ده‌گێڕێت����ه‌وه‌‌و‬ ‫له‌ڕێیش����یه‌وه‌ به‌ره‌ن����گاری بیرۆك����ه‌ی‬ ‫ره‌تكردنه‌وه‌ی ژن����ی ته‌اڵقدراو لە‌كۆمه‌ڵگه‌ی‬ ‫عه‌ره‌بیدا ده‌بێته‌وه‌‌و سه‌رله‌نوێ ژیانمان بۆ‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬لە‌هه‌مان كاتیش����دا س����ازدانی‬ ‫ئه‌م جۆره‌ ئاهه‌نگانه‌ بە‌به‌رنگاربونه‌وه‌یه‌كی‬ ‫پیاوان داده‌نرێت به‌وه‌ی به‌رده‌وامبونی ژیانی‬ ‫ژنان له‌س����ه‌ر بونی پیاوان یان شووكردنی‬ ‫ژنان ناوه‌ستێت"‪.‬‬ ‫نی����ران یوس����ف توێ����ژه‌ری كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫بە‌"نیق����اش"ی وت "دی����ارده‌ی جیابونه‌وه‌‬ ‫لە‌كۆمه‌ڵگ����ه‌ی عێراقی����دا به‌خێرای����ی‬ ‫باڵوده‌بێت����ه‌وه‌‌و ب����ه‌م دواییان����ه‌ رێ����ژه‌ی‬ ‫جیابونه‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌كی زۆر به‌رزبووه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌و پێی����ه‌ش جیابونه‌وه‌ بووه‌ته‌ ش����تێكی‬ ‫ئاس����ایی‌و ناچێته‌ چوارچێوه‌ی لیستی شته‌‬ ‫حه‌رامكراو‌و شه‌رمهێنه‌كانی دابونه‌ریته‌وه‌"‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ش����ی وت "چه‌ندین هۆكار هه‌ن پاڵ‬ ‫به‌ژنان����ه‌وه‌ ده‌نێن ل����ه‌دوای جیابونه‌وه‌یان‬ ‫ئاهه‌نگ سازبكه‌ن‪ ،‬له‌وانه‌ زیادبونی كێشه‌كان‬ ‫له‌نێوان ژن‌و مێرد‌و گه‌یشتنیان بە‌رێگایه‌كی‬ ‫داخ����راو‌و س����ووربونی مێرده‌ك����ه‌ له‌س����ه‌ر‬ ‫ده‌ستنه‌بردن بۆ بژارده‌ی جیابونه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مانه‌‬ ‫هه‌موویان ه����ۆكارن‌و بۆ ئاهه‌نگگێڕانی ژنان‬ ‫به‌بۆنه‌ی جیابونه‌وه‌یان وه‌ك گوزارش����تێك‬ ‫لە‌رزگاربونیان لە‌ژیانی هاوسه‌رگیری"‪.‬‬ ‫نیران پێش����یوایه‌ "كران����ه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌‬ ‫ب����ه‌ڕووی ژی����ان‌و گه‌ش����ه‌كردنی به‌تایبه‌تی‬ ‫له‌دوای ساڵی ‪ 2003‬له‌و هۆكارانه‌ داده‌نرێت‬ ‫كه‌ یارمه‌تیده‌رن بۆ ژنان كه‌ ئه‌و ئاهه‌نگانه‌‬ ‫س����از بك ‌هن‌و بە‌رێزلێنانێ����ك داده‌نرێت بۆ‬ ‫رزگاربونیان له‌و س����ه‌ختیانه‌ی به‌ده‌س����ت‬ ‫مێرده‌كانیانه‌وه‌ رووبه‌ڕوویان ده‌بونه‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌م دواییان����ه‌ حاڵه‌ته‌كان����ی جیابونه‌وه‌‬ ‫لە‌عێ����راق به‌رزبونه‌وه‌یه‌ك����ی زۆریان تۆمار‬ ‫كردوه‌ ب����ه‌و راده‌یه‌ی بونه‌ته‌ به‌رزترین رێژه‌‬ ‫له‌نێ����و ئه‌و كێش����انه‌ی چوونه‌ته‌ دادگاكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬زۆر كه‌س����یش ئه‌م دیارده‌یه‌ بۆ ئه‌و‬ ‫جه‌نگان����ه‌ ده‌گێڕنه‌وه‌ ك����ه‌ واڵت ماوه‌ی ‪36‬‬ ‫ساڵه‌ لە‌گێژاویاندا ده‌خولێته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی ئام����اره‌ ره‌س����مییه‌كانی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی بااڵی دادوه‌ری لە‌عێراق نزیكه‌ی‬ ‫له‌سه‌دا ‪20‬ی حاڵه‌ته‌كانی هاوسه‌رگیری له‌م‬ ‫‪ 10‬س����اڵه‌ی دواییدا‪ ،‬بە‌جیابونه‌وه‌ كۆتاییان‬ ‫هاتووه‌‌و ژم����اره‌ ره‌س����مییه‌كان باس له‌وه‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن كه‌ كۆی حاڵه‌ته‌كان����ی جیابونه‌وه‌‬ ‫لە‌‪ 10‬س����اڵی رابردودا گه‌یش����تووه‌ته‌ ‪517‬‬ ‫هه‌زار حاڵه‌ت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫ژنێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ له‌به‌رچاوی‌ هاوسه‌رو‬ ‫منداڵه‌ ‪ 6‬مانگانه‌كه‌ی خۆی ده‌سوتێنێت‬ ‫ئا‪ :‬مەزهەر کەریم‬ ‫كاتژمێر ‪ 9:30‬خوله‌كی‌ به‌یانی‌ ڕۆژی‌‬ ‫دو شه‌ممه‌ی‌ ڕابردو ‪2017/7/31‬‬ ‫ژنێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ به‌ناوی‌‬ ‫"سه‌دا" له‌به‌رچاوی‌ هاوسه‌رو منداڵه‌‬ ‫شه‌ش مانگانه‌كه‌ی له‌ماڵكه‌ی‌ خۆیدا‬ ‫له‌شاروچكه‌ی‌ ڕانیه‌ به‌نه‌وت خۆی‬ ‫ده‌سوتێنێ‌‪.‬‬ ‫(ه م) هاوس���ه‌ری‌ سه‌دا‪ ،‬كه‌ ماوه‌ی‌‬ ‫دو س���اڵ ده‌بێت ژیانی‌ هاوسه‌رگیریان‬ ‫پێكهێناوه‌‪ ،‬وت���ی‌ "ئه‌و ڕۆژه‌ له‌ماڵه‌وه‌‬ ‫بوم له‌گه‌ڵ س���ه‌دا ده‌نگه‌ ده‌نگمان بو‬ ‫ئه‌و توڕه‌بو وتی‌ ده‌چم خۆم ه‌سوتێنم‪،‬‬ ‫ده‌رگای‌ ژوره‌ك���ه‌ی‌ له‌م���ن‌و منداڵ���ه‌‬ ‫ش���ه‌ش مانگانه‌ی‌ داخس���ت‌و ڕۆشت‬ ‫كاتێكم زانی‌ ئاگ���ر به‌رزبوه‌وه‌ هاواری‌‬ ‫ده‌كرد‌و به‌گڕه‌وه‌ ده‌هات‌و ده‌چو دواتر‬ ‫ئاگره‌ك���ه‌م كوژرانده‌وه‌‌و ته‌له‌فونم كرد‬

‫بۆ دایكی‌‌و بردمانه‌ نه‌خۆشخانه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "من ئێس���تا نازانم چیبكه‌م‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌ دانیش���توم‪ ،‬منداڵه‌ ش���ه‌ش‬ ‫مانگانه‌كه‌م به‌خێوده‌كه‌م هیچ قسه‌یه‌كی‌‬ ‫دیكه‌م نیه‌ بیكه‌م ته‌نها ئه‌وه‌نده‌ نه‌بێت‬ ‫ئه‌و مرد‌و منی‌ به‌جێهێش���ت‪ ،‬من زۆرم‬ ‫خۆشده‌ویست"‪.‬‬ ‫باوك���ی‌ س���ه‌دا جی���اواز ل���ە‌(ه)ی‌‬ ‫هاوس���ه‌ری‌ چیرۆك���ی‌ مه‌رگی‌ س���ه‌دا‬ ‫ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌‌و وتی‌ "سه‌دا سكااڵی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئامۆزایه‌ك���ی‌ خ���ۆی‌ هه‌بوه‌‬ ‫به‌ناوی‌ (س) ماوه‌یه‌ك پێش ئێس���تا‬ ‫له‌رێگه‌ی‌ فه‌یسبوكه‌وه‌ نامه‌‌و وێنه‌یان‬ ‫ئاڵوگۆڕكردوه‌‌و قس���ه‌یان كردوه‌ دواتر‬ ‫داوای‌ خۆشه‌ویس���تی‌ له‌سه‌دا كردوه‌‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ لێكردوه‌ گه‌ر ڕازی‌ نه‌بێت‬ ‫وێنه‌كانی‌ باڵو ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم س���ه‌دا‬ ‫ب���ه‌وه‌ ڕازی‌ نه‌بوه‌‌و به‌هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ده‌ڵێ���ت ك���ه‌ ئامۆزاك���ه‌ی‌ وازی‌‬ ‫لێناهێنێت"‪.‬‬

‫وتیش���ی‌ "ل���ه‌دوای‌ ئاگاداربون���ی‌‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ س���ه‌دا به‌كێشه‌كه‌یان‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ی‌ لێ���ده‌كات ك���ه‌ له‌ی���ه‌ك‬ ‫منداڵه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫جیاده‌بن���ه‌وه‌‌و‬ ‫لێده‌س���تێنێته‌وه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د له‌گه‌ڵ‬ ‫هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ قس���ه‌ده‌كات كه‌ تاوانی‌‬ ‫ئ���ه‌وی‌ تێدا نیه‌ به‌اڵم هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ڕه‌ت���ی‌ ده‌كات���ه‌وه‌ هه‌ربۆی���ه‌ س���ه‌دا‬ ‫بڕیاری‌ خوس���وتاندن ده‌دات‌و ده‌چێته‌‬ ‫ژوره‌كه‌ی‌ دواوه‌ نه‌وت ده‌كات به‌خۆیداو‬ ‫خۆیده‌سوتێنێت"‪.‬‬ ‫ئام���اژه‌ش ب���ه‌وه‌ ده‌كات س���ه‌دای‌‬ ‫كچی‌ چه‌ن���د ڕۆژێك له‌نه‌خۆش���خانه‌‬ ‫ژیاوه‌ ئ���ه‌وكات م���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"سه‌دا سوتاویه‌كه‌ی‌ جه‌سته‌ی‌ هێنده‌‬ ‫زۆر نه‌بو ل���ه‌دوای‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ڕه‌وانه‌ی‌‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ ده‌كرێت ته‌ندروس���تی‌‬ ‫جێگیربو قس���ه‌ی‌ ده‌ك���رد‌و خواردنی‌‬ ‫ده‌خ���وارد هی���چ كێش���ه‌یه‌كی‌ نه‌ب���و‬ ‫پزیشكه‌كان ئاگاداریان كردین كه‌به‌ره‌و‬

‫چاك بونه‌وه‌ ده‌چێت مه‌ترسی‌ له‌سه‌ر بۆیه‌ لێیان خۆش���نابین ده‌بێت دادگا‬ ‫مافی‌ كچه‌كه‌مان بۆ وه‌ربگرێت"‪.‬‬ ‫ژیانی‌ نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌‬ ‫وته‌بێ���ژی‌‬ ‫خاڵۆیه‌ك���ی‌ س���ه‌دا كه‌ نه‌یویس���ت‬ ‫ناوی‌ بهێنرێت‪ ،‬وتی‌ "س���ه‌دا دوس���اڵ به‌ره‌نگاربونه‌وه‌ی‌ توندوتیژی‌ ئافره‌تانی‌‬ ‫پێش ئێستا هاوس���ه‌رگیریی‌ ئه‌نجامدا راپه‌رینو مالزمی‌ یه‌ك ڕێبوار ئه‌سعه‌د‬ ‫به‌ڕه‌زامه‌ندی‌ خۆی‌ ژیانی‌ دروس���تكرد به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند "ڕۆژی‌ ‪2017/7/31‬‬ ‫هیچ كێش���ه‌یه‌كی له‌گ���ه‌ڵ ئه‌و كوڕه‌دا كچێك���ی‌ ته‌م���ه‌ن ‪ 16‬س���اڵ به‌ناوی‌‬ ‫نه‌ب���و‪ ،‬خزمایه‌تیم���ان له‌گ���ه‌ڵ ماڵی‌ س���ه‌دا خۆی‌ ده‌س���وتێنی‌‪ ،‬ه���ۆكاری‌‬ ‫هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ س���ه‌دا هه‌ب���و ئه‌وان خۆستاندنه‌كه‌ش���ی‌ ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆ‬ ‫دڵپیسی‌ له‌گه‌ڵ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ كه‌ سه‌دا‬ ‫خزمانن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " له‌گ���ه‌ڵ دایكی‌ س���ه‌دا له‌گه‌ڵ ئامۆزایه‌كی‌ به‌فه‌یسوبك قسه‌ی‌‬ ‫ك���ه‌ خوش���ك‌و برای���ن س���ه‌ردانی‌ كردوه‌‌و ب���ه‌و هۆیه‌وه‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫دادگامان ك���ردوه‌‌و ئ���ه‌وان گومانیان گومانی‌ هه‌بوه‌‌و ب���ه‌رده‌وام چاودێری‌‬ ‫له‌خۆس���وتاندنی‌ كچه‌كه‌ی���ان هه‌یه‌‌و كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "باوكی‌ سه‌دا سكااڵی‌ له‌سه‌ر‬ ‫س���كااڵیان لە‌هاوس���ه‌ركه‌ی‌و كوڕێكی‌‬ ‫ئام���ۆزای‌ تۆمارك���ردوه‌ ك���ه‌ هۆكاری‌ هاوس���ه‌ره‌كه‌ی‌ س���ه‌داو ئامۆزاك���ه‌ی‌‬ ‫خۆس���وتاندنی‌ كچه‌كه‌یان بوه‌ بۆ ئه‌و تۆمارك���ردوه‌‌و پ���ه‌ڕاوی‌ یاس���ای‌ بۆ‬ ‫گوش���اره‌ ده‌رونی���ه‌ ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ كه‌ ڕوداوه‌كه‌ كراوه‌ته‌وه‌‌و ئه‌و دو كه‌س���ه‌‬ ‫له‌الیه‌ن هاوسه‌رو ئامۆزاكه‌یه‌وه‌ كراوه‌ته‌ به‌هۆكاری‌ خۆس���وتاندنی‌ كچه‌كه‌یان‬ ‫سه‌ری‌‌و ناچاربوه‌ خۆی‌ بسوتێنێت هه‌ر ده‌زانن"‪.‬‬

‫ئێستا نازانم چیبكه‌م‬ ‫له‌ماڵه‌وه‌ دانیشتوم‬ ‫منداڵه‌ شه‌ش مانگانه‌كه‌م‬ ‫به‌خێوده‌كه‌م هیچ‬ ‫قسه‌یه‌كی‌ دیكه‌م نیه‌‬ ‫بیكه‌م ته‌نها ئه‌وه‌نده‌‬ ‫نه‌بێت ئه‌و مرد‌و منی‌‬ ‫به‌جێهێشت‪ ،‬من زۆرم‬ ‫خۆشده‌ویست‬

‫هه‌رزه‌كارێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ له‌پێناوی‌ كوڕان له‌فه‌یسبوك‬ ‫به‌ناوو وێنه‌ی‌ كچانه‌وه‌ به‌شدار ده‌بن‬ ‫هه‌نده‌راندا خۆی‌ ده‌خنكێنێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫كاتژمێر ‪ 9:45‬خوله‌كی‌ شه‌وی‌ هه‌ین ‌ی‬ ‫‪ 2017/8/4‬كوڕێكی‌ ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ‬ ‫به‌ناوی‌ محه‌مه‌د ڕێبوار له‌كه‌الوه‌یه‌كی‌‬ ‫ته‌نیشت ماڵی‌ خۆیان له‌گوندی‌‬ ‫به‌سته‌سێن له‌سه‌نگه‌سه‌ر به‌په‌تێك‬ ‫خۆی‌ ده‌خنكێنێت‪.‬‬ ‫ڕه‌س���وڵ حه‌س���ه‌ن‪ ،‬مام���ی‌ محه‌مه‌د‬ ‫چیرۆكی‌ مه‌رگی‌ برازاکه‌ی‌ گێڕایه‌وه‌و وتی‌‬ ‫"ئه‌و ئێواره‌یه‌ له‌ماڵ���ی‌ برایه‌كی‌ دیكه‌م‬ ‫بوین بۆ میوانی‌ له‌گوندی‌ به‌سته‌س���ێن‬ ‫كه‌چه‌ن���د هه‌نگاوێك له‌ماڵ���ی‌ ڕێبواری‌‬ ‫برامه‌وه‌ دوره‌ هه‌واڵی‌ محه‌مه‌دم پرس���ی‌‬ ‫ئاخۆ بۆ دیارنیه‌ برا بچوكه‌كه‌ی‌ وه‌اڵمی‬ ‫دامه‌وه‌ كاكه‌ محه‌مه‌د نه‌یویست‌ بێت بۆ‬ ‫ئێره‌ له‌ماڵه‌وه‌ به‌ته‌نیا ده‌مێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " ل���ه‌دوای‌ گه‌ڕان���ه‌وه‌ی‌‬ ‫خوش���ك‌و دایك‌و براكان���ی‌ محه‌مه‌د بۆ‬ ‫ماڵ���ه‌وه‌ پارچه‌یه‌كی‌ وه‌رەقه‌ی‌ س���پی‌‬ ‫كه‌ بە‌قه‌ڵه‌می‌ ڕه‌س���اس به‌ده‌ستوخه‌تی‌‬ ‫محه‌مه‌د نوس���راوه‌‌و له‌ب���ه‌رده‌م ده‌رگای‌‬ ‫ژوره‌ك���ه‌ی‌ ده‌دۆزرێته‌وه‌‪ ،‬نوس���یویه‌تی‌‬ ‫م���ن له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ ئ���اره‌زوی‌ ده‌ره‌وەی‌‬ ‫واڵت ده‌كه‌م‌و ناتوانم سه‌فه‌ر بكه‌م ئه‌وه‌‬ ‫هیوایەتی‌ ژیانمه‌‪ ،‬ده‌چم���ه‌ كه‌الوه‌كه‌ی‌‬ ‫ته‌نیشتی‌ ماڵی‌ خۆمان‌و خۆم ده‌خنكێنم‌و‬ ‫نامه‌وی���ت بژی���م‌و تاقه‌تی‌ ئ���ه‌م ژیانه‌م‬ ‫نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫به‌وته‌ی‌ چه‌ند كه‌سێكی‌ نزیكی‌‪ ،‬محه‌مه‌د‬ ‫ماوه‌ی‌ چه‌ند مانكێ���گ ده‌بێت ئاره‌زوی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‌و سه‌فه‌ری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‬ ‫ژیانی‌ محه‌مه‌دی‌ هه‌راسان كردبو‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌ه���ۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ محه‌مه‌د هی���چ كارێكی‌‬ ‫نه‌ده‌ك���ردو هیچ پاره‌یه‌كی‌ دانراویش���ی‌‬ ‫نه‌بو‪ ،‬باوكیش���ی‌ نه‌یده‌ویست كوڕه‌كه‌ی‌‬ ‫به‌ته‌مه‌نێك���ی‌ وه‌ها كه‌مه‌وه‌ س���ه‌فه‌ری‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت ب���كات‪ ،‬ئاماده‌نه‌بو هیچ‬ ‫كارێكی‌ بۆ ب���كات‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رێبواری‌ باوكی‌ محه‌مه‌د كاری‌ شۆفێری‌‬ ‫ئۆتومبیلی‌ بارهه‌ڵگربو به‌مانگانه‌ كاری‌‬ ‫ده‌كرد‪ ،‬كه‌ ته‌نها ده‌یتوانی‌ بژێوی‌ ژیانی‌‬ ‫ڕۆژانه‌ی‌ منداڵه‌كانی‌ په‌یدابكات‪".‬‬ ‫ڕه‌س����وڵ ئاماژه‌ش ب����ه‌وه‌ش ده‌كات‬ ‫كاتێ����ك ده‌گه‌نه‌ فریای‌ محه‌مه‌د له‌ژیاندا‬ ‫نه‌ماوه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌گ����ه‌ڵ دۆزینه‌وه‌ی‌‬ ‫نام����ه‌ی‌ ماڵئاوای����ی‌ محه‌م����ه‌د دایك����ی‌‬ ‫به‌گریان خه‌ب����ه‌ری‌ هێنا كه‌ ماڵه‌كانمان‬ ‫له‌گوند پێكه‌وه‌یه‌ به‌په‌لە‌گه‌ش����تینه‌ ئه‌و‬ ‫جێگه‌یه‌ی‌ محه‌مه‌د له‌نامه‌دا نوسیبوی‌‪،‬‬ ‫كه‌ دو مه‌ترێك له‌ماڵیانه‌وه‌ دوره‌‪ ،‬كاتێك‬ ‫سه‌یرمانكرد په‌تێك كه‌ درێژیه‌كه‌ی‌ سێ‌‬ ‫مه‌ترێك ده‌بو به‌ئاس����نێكی‌ ئه‌ستوره‌وه‌‬ ‫هه‌ڵواسیوه‌ به‌سه‌ر دیواری‌ كه‌الوه‌كه‌وه‌‬ ‫ڕاكێش����رابو‪ ،‬دوات����ر په‌ته‌ك����ه‌ی‌ كردبو‬ ‫به‌ملیداو به‌هه‌ڵواس����راوی‌ س����ه‌ری‌ بۆ‬ ‫خواره‌وه‌ ش����ۆڕیبوه‌‌و ده‌ست‌و قاچی‌ بۆ‬ ‫خواره‌وه‌ شۆرببونه‌وه‌‌و هه‌ناسه‌ی‌ نه‌ده‌دا‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌وكات به‌په‌لە‌ڕه‌وانه‌ی‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌‬ ‫ڕانیه‌مان كرد‌و پێیانڕاگه‌یاندین نه‌ماوه‌‌و‬

‫ی وای ‌ه نه‌مێنێت‌و‬ ‫ناته‌ندروس���ته‌و هیوا ‌‬ ‫ئا‪ :‬نیكی محه‌مه‌د‬ ‫ئام���اژ‌ه بۆ ئ���ه‌و‌ه ده‌كات ك ‌ه چه‌ندین‬ ‫ی‬ ‫ی لە‌فه‌یس بوك ناو ‌‬ ‫ی كچی‌ بیان ‌‬ ‫وێنه‌ ‌‬ ‫ی فه‌ی���س بوك‬ ‫ت���ۆڕی كۆمه‌اڵیه‌ت��� ‌‬ ‫ی تۆس���قاڵێك‬ ‫ی له‌س���ه‌ره‌و ئه‌وه‌ ‌‬ ‫كورد ‌‬ ‫ی هه‌یه‌و زۆرترین‬ ‫زۆترین به‌ش���داربوو ‌‬ ‫ی بكاته‌و‌ه‬ ‫ی هه‌بێت‌و مێشك ‌‬ ‫بیروهۆش��� ‌‬ ‫زانیاری‌ له‌وێو‌ه ئاڵوگۆڕ ده‌كرێت‌و چه‌ند‬ ‫ی‬ ‫ی كچ ‌‬ ‫ده‌زانێت ئه‌م ڕوخسار‌ه ڕوخسار ‌‬ ‫ی‬ ‫ساڵێكیش ‌ه لە‌كوردستاندا به‌شداربووان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هی���چ مۆركێك ‌‬ ‫كورد نی���ه‌و جله‌كان ‌‬ ‫ی سه‌یر‬ ‫ڕوو لە‌زیادبونه‌‪ ،‬به‌اڵم دیارده‌یه‌ك ‌‬ ‫كوردییان پێو‌ه دیار نیه‌و ته‌نها بۆ گاڵت ‌ه‬ ‫ی‬ ‫لێره‌دا بونی‌ هه‌یه‌ ئه‌ویش به‌شداربون ‌‬ ‫ی‬ ‫كردن ‌ه بە‌ئه‌و كه‌س���ان ‌هی‌ لە‌ئاس���تێك ‌‬ ‫كوڕانه‌به‌ناو و وێن ‌هی‌ كچانه‌وه‌‪.‬‬ ‫نزمدا خۆیان ده‌نوێنن‪ ،‬ئه‌و مامۆستای ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش بە‌گرفت ده‌زانێت هه‌مو كه‌سێك‬ ‫ی ڕزگار)ی‌ ته‌مه‌ن (‪ )25‬ساڵ‌و‬ ‫(هه‌رد ‌‬ ‫ی كه‌مدا به‌ش���دار‬ ‫ده‌توانێت لە‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫فه‌رمانبه‌ر به‌ئاوێنه‌ی ڕاگه‌یاند "وێنه‌ ‌‬ ‫ی هه‌مو جۆر‌ه الدانێك‬ ‫بێت‌و بە‌خۆڕای��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ی جوانی‌ له‌سه‌ر ناوه‌ ساخته‌كه‌ ‌‬ ‫كچێك ‌‬ ‫ئه‌نجام بدات بە‌تایب���ه‌ت به‌رامبه‌ر به‌و‬ ‫داناوه‌و بە‌پێكه‌نینه‌و‌ه ده‌ڵێت ئه‌مه‌م بۆ‬ ‫ی خۆیانه‌و‌ه به‌شدارن‪،‬‬ ‫كچانه‌ی‌ ك ‌ه به‌ناو ‌‬ ‫ئه‌وه‌ كردوه‌ تا بە‌ئه‌و كوڕان ‌ه ڕابوێرم ك ‌ه‬ ‫ی ئه‌وه‌یه‌ حه‌یف ‌ه‬ ‫(ش���ه‌نگه‌) دوا وت���ه‌ ‌‬ ‫ی كچدا ده‌گه‌ڕێن‌و ئه‌دیان‬ ‫هه‌میشه‌ به‌دوا ‌‬ ‫به‌نرخترین ته‌كنه‌لۆژیاو داهێنانی‌ مرۆڤ‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‌و ده‌یانه‌وێ���ت زۆرترین كچیان‬ ‫ی به‌رامبه‌ر بە‌مرۆڤ‬ ‫بۆ بێنرخترین بێڕێز ‌‬ ‫لە‌ده‌ور بێت‌و له‌و ڕێگه‌یه‌وه‌ ئیستیغاللیان‬ ‫ی كه‌سه‌ك ‌ه غیاب‬ ‫به‌كاربهێنرێت‌و ویژدان ‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬چونك ‌ه من هاوڕه‌گه‌زه‌كانی‌ خۆم‬ ‫ی‬ ‫ی ڕزگار‪ ،‬ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫باش ده‌ناسم‪ .‬هه‌رد ‌‬ ‫ی‬ ‫بێت‌و بە‌دی���و‌ه نه‌رێنییه‌كه‌یدا مامه‌ڵه‌ ‌‬ ‫زۆره‌ ئه‌م ‌ه پیشه‌یه‌تی‌‌و بێتاقه‌ت نابێت‬ ‫له‌گه‌ڵدا بكات‪.‬‬ ‫ل���ه‌م ڕه‌فتاره‌ی‌‪ ،‬چونك���ه‌ بە‌بڕوای‌ ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫توێژه‌رێكی‌ كۆمه‌اڵیه‌تیش به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫كوڕێ���ك ئه‌وه‌نده‌ گه‌م���ژه‌ بێت وه‌كو‬ ‫راگه‌یان���د "ئ���ه‌م حاڵه‌ت���ه‌ ب���ۆ ئه‌و‌ه‬ ‫ی كچداو‬ ‫كۆاڵنگ���ه‌ڕ بگه‌ڕێ���ت ب���ه‌دوا ‌‬ ‫ده‌گێڕێت���ه‌وه‌ ئه‌و كه‌س���ان ‌ه ده‌یانه‌وێت‬ ‫ی چیه‌و هیچ‬ ‫نه‌ش���زانێت پرۆفایله‌ك���ه‌ ‌‬ ‫ل���ه‌و ڕێگه‌یه‌وه‌ زوت���ر بكرێنه‌و‌ه له‌گه‌ڵ‬ ‫ی نه‌بێت هه‌ر بۆ‬ ‫په‌یوه‌ندیه‌كیشی‌ پێوه‌ ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر‌ه ئه‌سڵیه‌كه‌یانداو غه‌ریزه‌كانیان‬ ‫ی پێبكات‪.‬‬ ‫ئه‌و‌ه باشه‌ گاڵته‌ ‌‬ ‫ی بكه‌نه‌وه‌‪،‬ئاراس حه‌سه‌ن ئه‌حمه‌د‪،‬‬ ‫خاڵ ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن‬ ‫وریا حه‌ی���ده‌ر‪ ،‬كوڕێكی‌ تر ‌‬ ‫ی ئه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه‬ ‫پێیوای��� ‌ه ئه‌مه‌ش هۆك���ه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی یاریزان���ه‌و به‌ئاوێن���ه‌ ‌‬ ‫(‪ )27‬س���اڵ ‌‬ ‫وێنه‌ی‌ كچ لە‌چاوی‌ زۆرێك لە‌تاكه‌كاندا‬ ‫ی‬ ‫ڕاگه‌یاند "به‌ش���داربویه‌ك ‌ه دو ئیمه‌یل ‌‬ ‫وه‌ك پێشتر نیه‌و نهێنییه‌كان ئاشكراتر‬ ‫هه‌یه‌و یه‌كێكی���ان بە‌ناو ‌‬ ‫ی كچێكه‌وه‌یه‌و تێگه‌ش���توو‌ه ئه‌و كوڕان ‌هی‌ هیچ كچێك بون‌و زیاتر بە‌ڕونی‌ شته‌كان ده‌بینرێن‪،‬‬ ‫بۆ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ناوێك‬ ‫‌كات‬ ‫ی ده‬ ‫ی باس��� ‌‬ ‫وه‌ك خ���ۆ ‌‬ ‫ێ ئه‌و توێ���ژه‌ره‌ ئاماژه‌ش بە‌ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫نایه‌وێن‌و ناش���رین‌و بێ سه‌قافه‌ت‌و ب ‌‬ ‫داناو‌ه كوڕان ش���ه‌و نی ‌ه ئه‌د ‌‬ ‫ی ده‌رونیه‌و بۆ ئه‌وه‌یش��� ‌ه‬ ‫ی نه‌كه‌ن‌و بڕوانامه‌و بێ ئیشن ناچارن فه‌یس بوك ئه‌م ‌ه گرێیه‌ك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌ هه‌ڵسوكه‌وت‌و بیركردنه‌و‌هی‌ كه‌س ‌‬ ‫هه‌میشه‌ پێڕێك له‌س���ه‌ر خه‌تن بۆی‌‌و تاقیبكه‌نه‌وه‌ تا به‌ڵكو ده‌رویه‌ك به‌ڕو ‌‬ ‫به‌رامبه‌ر له‌م ڕێگه‌یه‌وه‌ بە‌هه‌ڵه‌دا ببرێت‬ ‫ی ئه‌وه‌ند‌ه گه‌رمه‌ ده‌ڵێ ‌‬ ‫بازاڕ ‌‬ ‫ی هه‌ركه‌س به‌دبه‌ختیاندا بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی به‌رژه‌وه‌ندییه‌كی‌ خود ‌‬ ‫ی ته‌مه‌ن (‪ )26‬به‌و مه‌به‌ست ‌ه ‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كچ‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ئ‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫‌ر‬ ‫ه‬ ‫‌س‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫كراو‬ ‫‌رز‬ ‫ه‬ ‫ف‬ ‫بو‬ ‫داخڵ‬ ‫شه‌نگ ‌ه فارس‪ ،‬كچێك ‌‬ ‫ی خۆی‌‪ ،‬وریا حه‌یده‌ر‪ ،‬له‌و‌ه ساڵ مامۆستایه‌و نیگه‌رانه‌ له‌و دیارد‌ه بۆ بێته‌ به‌رهه‌م‪.‬‬ ‫بكات ‌ه هاوڕێ ‌‬

‫وێنه‌ی‌ كچ لە‌چاو ‌ی‬ ‫زۆرێك لە‌تاكه‌كاندا‬ ‫وه‌ك پێشتر‬ ‫نیه‌و نهێنییه‌كان‬ ‫ئاشكراتر بون‌و‬ ‫زیاتر بە‌ڕون ‌ی‬ ‫شته‌كان ده‌بینرێن‬

‫محه‌مه‌د ڕێبوار‬ ‫جێگه‌ی‌ په‌ته‌ك����ه‌ به‌ملیه‌وه‌ دیاره‌و هیچ‬ ‫به‌ركه‌وتێك����ی‌ دیك����ه‌ به‌جه‌س����ه‌ته‌یه‌و‌ه‬ ‫نیه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "پێش ئه‌وه‌ی‌ محه‌مه‌د خۆی‌‬ ‫بخنكێنێت هیچ كاتێك باسی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵتم لێنه‌بیستوه‌‪ ،‬ئه‌و قوتابی‌ قۆناغی‌‬ ‫چوار بو چه‌ندینجار پێمانده‌گوت گرنگی‌‬ ‫به‌خوێندنه‌ك����ه‌ی‌ بدات‪ ،‬كه‌س����ێكی‌ زۆر‬ ‫بێده‌ن����گ بو ئاره‌زوی‌ قس����ه‌كردنی‌ زۆر‬ ‫نه‌بو‪ ،‬چه‌ن����د هاوڕێیه‌ك����ی‌ دیاریكراوی‌‬ ‫خۆی‌ نه‌بێت هاوڕێیه‌تی‌ كه‌سی‌ نه‌ده‌كرد‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و زۆر س����ه‌یری‌ ئه‌و فلی����م‌و زنجیره‌‬ ‫درامایانه‌ی‌ ده‌كرد ڕه‌نگه‌ ئه‌وه‌ هۆكارێك‬ ‫بوبێت بۆ خۆكوش����تنی‌ كه‌ كاریگه‌ریان‬ ‫له‌س����ه‌ر داناوه‌‪ ،‬ئه‌و هیچ كات كێشه‌ی‌‬ ‫ده‌رونی‌ نه‌بوه‌‌و باری‌ ده‌رونی‌ جێگیربو‪،‬‬ ‫هیچ خ ‌هم‌و بێتاقه‌تیه‌كمان به‌دی‌ نه‌كردوه‌‬ ‫له‌ژیانی‌ ڕۆژانه‌یدا"‪.‬‬ ‫وته‌بێژی‌ پۆلیس����ی‌ ڕاپه‌ری����ن‪ ،‬ڕائید‬ ‫شۆڕش ئیس����ماعیل به‌ئاوێنه‌ی‌ ڕاگه‌یاند‬ ‫"ئێواره‌ی‌ ڕۆژی‌ هه‌ینی‌ رابردو‪ ،‬كورێكی‌‬ ‫ته‌مه‌ن ‪ 16‬ساڵ به‌ناوی‌ محه‌مه‌د رێبوار‬ ‫كه‌ پیش����ه‌ی‌ خوێندكاره‌‪ ،‬له‌كه‌الوه‌یه‌كی‌‬ ‫ته‌نیش����ت ماڵ����ی‌ خۆی����ان له‌گون����دی‌‬ ‫به‌سته‌س����ێن له‌سه‌نگه‌س����ه‌ر به‌په‌تێك‬ ‫خۆی‌ خنكاندوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "هێزه‌كانی‌ پۆلیس گه‌شتونه‌ته‌‬ ‫شوێنی‌ روداوه‌كه‌و ته‌رمه‌كه‌یان ره‌وانه‌ی‌‬ ‫پزیش����كی‌ دادوه‌ری‌ س����لێمانی‌ كردوه‌‌و‬ ‫وت����ه‌ی‌ كه‌س����وكاره‌كه‌ی‌ وه‌رگی����راوه‌‌و‬ ‫ده‌ركه‌وتوه‌ كه‌ حاڵه‌ته‌كه‌ خۆكوژیه‌"‪.‬‬

‫من له‌به‌رئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ئاره‌زوی‌ ده‌ره‌وە ‌ی‬ ‫واڵت ده‌كه‌م‌و ناتوانم‬ ‫سه‌فه‌ر بكه‌م ئه‌و‌ه‬ ‫هیوایەتی‌ ژیانمه‌‪،‬‬ ‫ده‌چمه‌ كه‌الوه‌كه‌ ‌ی‬ ‫ته‌نیشت ‌ی ماڵ ‌ی‬ ‫خۆمان‌و خۆم‬ ‫ده‌خنكێنم‌و نامه‌ویت‬ ‫بژیم‌و تاقه‌تی‌ ئه‌م‬ ‫ژیانه‌م نه‌ماوه‌‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ه‌وامین"‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫‪11‬‬

‫ومێکی گۆرانیدام‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ەرزاد‪ :‬لەخەیاڵی ئە‬ ‫ی بوم‬ ‫خه‌ریكی‌ ش���وانی ‌‬ ‫ف‬ ‫ی مه‌ریوانه‌و ‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌گوندێك ‌‬ ‫ی‌ وتنم الدروستبو‬ ‫ی گۆران‬ ‫خولیا ‌‬

‫مەتێک بکەم لەڕێگای‬ ‫یە چونکە دەتوانم خز‬ ‫دا ئه‌م بەرزم هە‬ ‫ی‌ وتن بوم‪ ،‬دواتریش له‌قۆناغەکانی خوێندنردەوامم دەنگمەوە"‪.‬‬ ‫ۆگرامی ک���ورد ئایدڵدا‬ ‫گۆران‬ ‫دو ماوەی سێ ساڵە بە‬ ‫ئه‌و دوەم بون���ی خۆی لەپر‌و ژینداش به‌شایسته‌ی‌‬ ‫كر‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫���‬ ‫ش‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫"‪.‬‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫دڵ‬ ‫یای‬ ‫ئای‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬ ‫خول رانی وتن‪ ،‬تا هاتنم بۆ بەرنامەی کورد ورێكی‌ به‌د‌هسكه‌وتێكی‌ گه‌وره‌ ده‌زانێتكوردئایدل بوه‌‪ ،‬فەرزاد‬ ‫لت‬ ‫گۆ‬ ‫ك‬ ‫لە‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫رو‬ ‫���‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌م‬ ‫ون‬ ‫ه‬ ‫رد‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫کو‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌ن‬ ‫ه‬ ‫ی‬ ‫ك‬ ‫پێیوایه‌ هه‌ورامان خاو‬ ‫ئایدڵی پرۆگرام‬ ‫دا‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ ده‌زانێت‬ ‫کێشا تا پله‌ی‌ دو‌همم‬ ‫رزاد‬ ‫ۆرانی‬ ‫فه‌رزاد مەهدی نی���ا‪ ،‬دوەم ه‌مێكه‌ خەونی‌ بەوەوە‬ ‫فه‌زه‌‌و مۆركێكی‌ تایب��� ‌هت به‌خۆی‌ هه‌یه‌ له‌گ مێژوی وتی‌ "به‌ڕاستی زەحمەتێکی زۆرمنەبو چونکە بەربژێری‬ ‫ده‌كات كه‌ د‬ ‫ئایدڵ ئاماژه‌ به‌وه‌ تانی باش���ورو هونەر پێش���کەش به‌هێ چڕینی هۆرەو س���یاچەمانە‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "���ەران به‌ده‌ستهێنا‪ ،‬کارێکی ئاس���ان زۆر سوپاس بۆ خودا‬ ‫ورام���ان‪ ،‬وه‌ك لێکۆڵ‬ ‫دیوه‌ بێتە کوردس���‬ ‫وه‌ك‬ ‫زار کەسێک بوین ئێمە‪،‬‬ ‫���ەری ناوچ���ەی هه‌‬ ‫ەگەڕێتەوە‪ ،‬چەند هە‬ ‫ەیشتمە ئەو قۆناغە"‪.‬‬ ‫بکات‪.‬‬ ‫هون یدەخەن بۆ هەزاران ساڵ بەر لەئێستا د بەزمی بەپاڵپشتی دەنگی خەڵک گ مبونی ژیندا پەیوەندی‬ ‫نە‬ ‫کە‬ ‫ەر‬ ‫مو‬ ‫د‬ ‫یە‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫بۆ‬ ‫ك‬ ‫ند‬ ‫یە‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌یا‬ ‫‌و‬ ‫هە‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫راگ‬ ‫رد‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫ئه‌وه‌شی‌ ره‌تك‬ ‫�دی‌ نی���ا به‌ئاوێن���ه‌ی‌‬ ‫سەپکێکی تایب ‌هت به‌خۆ‬ ‫وە هەبوبێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫ی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ه��‬ ‫ف���ه‌رزادی‌ مه‌ له‌دایكبون‌و به‌س���ه‌ربردنی‌ ژیانی‌ چەندپڵە‪ ،‬سیاچەمانە‪ ،‬بەزمی دەرەیی‌و شێخان ەکان دا بە‌پرس���ی سیاس���ی‌و کۆبانییە منەوە‪ ،‬لەسەر ستەیج‬ ‫كه‌ ش���وێن ‌ی‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫کی‬ ‫چە‬ ‫ئاینیی���ە زۆرت���ر لەتە‬ ‫ی‌ له‌نێ���و سروش���تی‌‬ ‫"ژینداش دەنگی خۆش���ە بەال ەربڕی بۆئ���ەو‪ ،‬دەبێ‬ ‫ی‬ ‫ێک‬ ‫ار‬ ‫زم‬ ‫‌ك‬ ‫ه‬ ‫بە‬ ‫رز‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫ی‬ ‫���‬ ‫خان‬ ‫ه‬ ‫��ێ‬ ‫د‬ ‫‌‌و‬ ‫منداڵ���ی‬ ‫یگه‌ری‌ له‌س���ه‌ر ش�‬ ‫���تانی هەس���تی خۆش���حاڵی خ���ۆم خۆی ببورێ‪.‬ناش���بێ‬ ‫ار‬ ‫ك‬ ‫دا‬ ‫مان‬ ‫ورا‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫"‪.‬‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫‌‬ ‫رێ‬ ‫���‬ ‫س‬ ‫وت‬ ‫ێن‬ ‫ی‬ ‫رد‬ ‫دڵڕف ه‌لیقه‌ی‌ هونه‌ریی‌ هه‌بوه‌‪ ،‬كه‌ بە‌‪ 27‬دە ەب���ارەی دەرکەوت���ن‌و ناس���ینی لەکو ‌كه‌ناڵی‌ مرۆڤیش هەن���دێ کات لەماف ی بەرژەوەندی خۆمان‬ ‫س���‬ ‫وبه‌ر له‌گوندی‌ ژینواری‬ ‫ل ���ور لەڕێگەی پرۆگرام���ی‌ كوردئایدل كه‌ له‌ڕاستی هەمو ش���تەکانمان لەچوارچێوە دەین بەوەی کەیەکەم‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫‌م‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ڵ‬ ‫‌‬ ‫��ا‬ ‫س�‬ ‫ش كرا‪ ،‬فەرزاد وتی‌ "به‬ ‫کە هەس���تی جوان ب‬ ‫ش‬ ‫کانی تری بوێ‪ ،‬چون‬ ‫س���ەر بەناوچ���ەی هەورام���ان با ردس���اته‌وه‌ پێش���كه‌‬ ‫چە‬ ‫ار‬ ‫ەپ‬ ‫ب‬ ‫"‪.‬‬ ‫رد‬ ‫تر‬ ‫���‬ ‫ش‬ ‫ەک‬ ‫با‬ ‫تەختی له‌مەریوان چاوی‌ به‌دنیا كو لەمنداڵیەوە ح���ەزم د‬ ‫ی بێ بوە بۆ کاری‬ ‫بۆ دوای ک���ورد ئایدڵ‪،‬‬ ‫نگ‬ ‫ه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ م���ن‬ ‫هە‬ ‫اد‬ ‫بم‪ ،‬چی ب���ەکاری فەر‬ ‫لەب���ارەی پرۆژەی ف���ەرز بەدەس���تەوەیە‪ ،‬پێش‬ ‫���‬ ‫نا‬ ‫���‬ ‫ش‬ ‫ئا‬ ‫ان‬ ‫کە‬ ‫��ت‬ ‫ت‬ ‫س�‬ ‫دی‬ ‫رد‬ ‫دە‬ ‫ەم‬ ‫هه‌ڵهێن���اوه‌‪ ،‬ئ ه‌ر لەمنداڵییەوە کو‬ ‫ەڕاستی خەونم بەوەوە‬ ‫هونەر ئه‌و وتی "به‌رنامه‌یەکی گەور ەریکی کاری فیلم بوم‬ ‫راگه‌یان���د "ه���‬ ‫ن‪،‬ب‬ ‫وت‬ ‫ان گۆرانی گ‬ ‫مە کوردستانی باشورو‬ ‫هاتنم بۆ کورد ئایدڵ لەتاران خبەردەوامم لەو بوارەش‪،‬‬ ‫ئاش���نای گۆرانی بوم‪ ،‬چونكه‌ ی ەمش���ێوەیەی ئێستا بێ‬ ‫‌ر ب‬ ‫بەهێز جێمهێش���ت‪ ،‬تا ئێستاش هەر ئەلبومێکی گۆرانیدام‬ ‫دایکم دەنگی زۆر خۆش���بو‪ ،‬ههی‌ پێشکەش بکەم"‪.‬‬ ‫كورد ئایدل پرۆگرامێكی‌‬ ‫تریش���ەوە لەخەیاڵی‬ ‫مێشك‌و هه‌ستم به‌ده‌نگ‬ ‫وتیش���ی "پرۆگرامی‌‬ ‫له‌مداڵییه‌وه‌‬ ‫انتوانی کورد کۆبکه‌نه‌وه‌ لەالیەکی زانێكی‌ گەورەی کورد"‪.‬‬ ‫"‪.‬‬ ‫‌و پاراو بو‬ ‫نەی‬ ‫��تێکی لەگەڵ موزیك‬ ‫ئه‌وو گۆرانییه‌ هه‌ورامییه‌كانی‌ ئه شوانیم دەکرد بو‪ ،‬چونکە سیاسییەکان‌وه‌‪ ،‬لەئێس���تادا هەس�‬ ‫پرۆگرامه‌ كۆی‌ كردنه‬ ‫لەو وتی‌ "لەوسەردەمەی کە ���ه‌وه‌ خولیای‌ ئەم‬ ‫ن���ده‌ جوانه‌ی‌ هه‌ورامان‬ ‫له‌و گو‬

‫هاتوه‌ت ‌ه ناو تیپه‌كه‌وه‌ خوش���كی‌ مامۆستا‬ ‫باك���ور ‌ی دامه‌زرێنه‌ر ‌ی تیپه‌كه‌ بوه‌‌و گۆڕان ‌ی‬ ‫وتوه‌ ب���ه‌دوای‌ ئه‌وه‌ش چه‌ندین ئافره‌تی تر‬ ‫به‌ش���داریان كردوه‌ له‌وانه‌ نادی ‌ه كه‌ریم هه‌م‬ ‫گۆران ‌ی وتوه‌‌و هه‌میش بیژه‌ر ‌ی ئه‌و تیپه‌ش‬ ‫بو‌ه هه‌روه‌ها روقیا خانم چه‌ندین گۆڕان ‌ی‬ ‫له‌و تیپ ‌ه وتوه‌ هه‌م له‌شاری‌ كۆیه‌و هه‌میش‬ ‫له‌ش���اره‌كانی‌ ت���ره‌وه‌ بانگیش���ت ده‌كرا‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵتیش به‌تایبه‌ت ‌ی‬ ‫بانگیشت ‌ی تیپی‌ باواجی‌ كۆیه‌ كراوه‌"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌داهات‌و چۆنیه‌ت ‌ی به‌رێوه‌چون ‌ی‬ ‫ئه‌و تیپه‌ س���ه‌فین عه‌بدول���ره‌زاق وتی‌"ئه‌و‬ ‫تیپ ‌ه سه‌ر به‌وه‌زاره‌ت ‌ی رۆشنبیر ‌ی حكومه‌ت ‌ه‬ ‫له‌رابردو له‌الی���ه‌ن حكومه‌ت���ه‌و‌ه بودجه‌ ‌ی‬ ‫ب���ۆ دابین ده‌ك���را‪ ،‬به‌اڵم به‌ه���ۆی‌ قه‌یران ‌ی‬ ‫داراییه‌و‌ه ئه‌و پاره‌ی ‌ه نه‌ماوه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش‬ ‫كاریگه‌ری‌ ئه‌وتۆ ‌ی له‌س���ه‌ر ئێمه‌ نه‌كردوه‌و‬ ‫ه���ه‌ر به‌رده‌وامی���ن له‌س���ه‌ر كاروچاالك��� ‌ی‬ ‫خۆم���ان به‌تایبه‌ت���ی‌ له‌ئێس���تا كه‌س���انی‌‬ ‫دڵس���ۆزو خه‌مخۆر هه‌یه‌ به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ك‬ ‫بێت هاوكار ‌ی ده‌كات‪،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا هه‌ر‬ ‫به‌و ج���ۆره‌ نابێت ده‌بێ���ت الیه‌نێك ‌ی وه‌كو‬ ‫حكوم���ه‌ت هاوكاری‌ ئه‌و تیپ��� ‌ه بكات تاكو‬ ‫ئێمه‌ به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی باشتر به‌رده‌وام بین"‪.‬‬

‫"هه‌رمۆته‌" كۆنرتین په‌رستگای مه‌سیحیه‌كان له‌باوه‌ش ده‌گرێت‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ‬ ‫كه‌نیسه‌ی‌ حه‌زره‌تی‌ مه‌ریه‌م‬ ‫له‌هه‌رمۆته‌ی‌ شاری‌ كۆیه‌ كۆنترین‬ ‫په‌ره‌ستگای‌ مه‌سیحیه‌كانه‌ كه‌تائێستا‬ ‫ماوه‌ته‌وه‌‪ ،‬مێژوه‌كه‌ی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 150‬ساڵ له‌مه‌وبه‌ر‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌‬ ‫پێش ئه‌وه‌ چه‌ند كه‌نیسه‌یه‌كی‌‬ ‫تر هه‌بون‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێكیان‬ ‫له‌ناوچون‌و دو كه‌نیسه‌ی‌ تریش ته‌نها‬ ‫شوێنه‌واره‌كه‌یان ماوه‌‪ ،‬شه‌ماشی‌ ئه‌و‬ ‫كه‌نیسه‌ش ده‌ڵێت "مه‌سیحیه‌كانی‌‬ ‫شاره‌كانی‌ تریش له‌سایه‌ی‌ ئه‌م‬ ‫كه‌نیسه‌یه‌وه‌ ده‌رچون"‪.‬‬ ‫گوندی‌ هه‌رمۆته‌ی‌ سه‌ر به‌شاری‌ كۆی ‌ه‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی‌ دانیش���توانه‌كه‌ی‌ مه‌سیحیه‌‬ ‫له‌كۆندا ش���ار بوه‌‪ ،‬شه‌ماشی‌ كه‌نیسه‌ی‌‬ ‫حه‌زره‌تی‌ مه‌ریه‌م‪ ،‬یوسف تۆما بۆ ئاوێنه‌‬ ‫وتی‌ "س���ه‌ره‌تا هه‌رمۆته‌ ناوی‌ عه‌رمۆته‌‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬كه‌ وش���ه‌یه‌كی‌ ئارامی���ه‌ به‌هۆی‌‬ ‫زۆریی‌ ره‌زو باخی‌ هه‌ناره‌وه‌ ئه‌و ناوه‌ی‌‬ ‫لێنراوه‌ پێش هاتنی‌ ئیسالم‪ ،‬هه‌ندێكیش‬ ‫پێیانوای���ه‌ به‌ه���ۆی‌ زۆری‌ كوش���ت‌و‬ ‫كوشتاركردنه‌وه‌ له‌مه‌سیحییه‌كانی‌ ئه‌م‬ ‫شوێنە ئه‌م ناوه‌ی‌ لێنراوه‌"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "عه‌رمۆته‌ له‌ئه‌سڵدا مه‌ڵبه‌ندی‌‬ ‫ئێمه‌ی‌ ئاشورییه‌كان بوه‌‪ ،‬دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫خوێندكاره‌كان���ی‌ حه‌زره‌ت���ی‌ مه‌س���یح‬ ‫ئایینه‌ك���ه‌ ده‌هێننه‌ رۆژه���ه‌اڵت‌و ده‌بنه‌‬ ‫مه‌س���یحی‌‪ ،‬په‌ی���ڕه‌وی‌ نه‌س���تۆریۆس‬ ‫كه‌نیسه‌ی‌ حه‌زره‌تی‌ مه‌ریه‌م‬ ‫ده‌ك���ه‌ن‪ ،‬له‌گه‌ڵ هاتنی‌ ئاینی‌ ئیس�ل�ام‬ ‫ناوبراو س���ه‌باره‌ت به‌مه‌س���یحیه‌كانی‌‬ ‫به‌شێكی‌ زۆر له‌مه‌س���یحیه‌كانی‌ باشور عێراق‌و مه‌سیحیه‌كانی‌ په‌یڕه‌وی‌ رێبازی‌‬ ‫ده‌بنه‌ ئیس�ل�ام‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ پاپای‌ ئه‌و نه‌س���تۆریۆس ده‌كات سه‌ر به‌كه‌نیسه‌ی‌ هه‌رمۆته‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌وا "ساڵی‌‬ ‫‪ 1779‬مه‌ترانێك���ی‌ كلدانی‌ كاس���ۆلیك‬ ‫كاته‌ی‌ رۆما چه‌ند كه‌سێك ده‌نێرێت بۆ كاسۆلیك"‪.‬‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫هەندێ����ک ڕووداوی ن����وێ لە‌ژیانت����دا‬ ‫ڕوودەدەن‌و ئەم����ەش وا دەکات ژیانێکی‬ ‫ن����وێ دەس����تپێدەکات‪ ،‬هاوس����ەرەکەت‬ ‫دڵخۆش����ە بە‌بوونی کەس����ێکی وەک تۆ‬ ‫لە‌ژیانیدا‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫ی ته‌ندروس���تیته‌و‌ه‬ ‫ی بارودوخ ‌‬ ‫به‌هۆ ‌‬ ‫هه‌ست به‌ناره‌حه‌تی‌‌و نامۆی‌ ده‌كه‌یت‪،‬‬ ‫ی هاورێیه‌كت پێ���ده‌گات ك ‌ه‬ ‫هه‌واڵ��� ‌‬ ‫ماوه‌یه‌كه‌ ده‌نگی‌ نه‌بووه‌‪.‬‬

‫که‌‌وان‬ ‫بەهۆی هەندێک هەڵەوە کە لە‌کارەکەتدا‬ ‫کردووتن زیاد لە‌پێویس����ت خۆت دڵگران‬ ‫کردووە‪ ،‬پێویس����ت بەوە ناکات چونکە‬ ‫هەمووان دەزانن تۆ کەسێکی خەمخۆر‌و‬ ‫بە‌توانایت‪.‬‬

‫ی له‌ئاش���ورییه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫به‌ن���اوی‌ پۆلۆس كه‌ نێ���ردراوی‌ پاپا ‌‬ ‫رۆم���ا بوه‌ هاتوه‌ته‌ كوردس���تان‌و پاش به‌كلدانی‌‌و ده‌یانخاته‌ س���ه‌ر كه‌نیسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ دیانه‌كانی‌ عه‌نكاوه‌و ش���ه‌قاڵوه‌ كاسۆلیك‪ ،‬به‌هه‌مان شێوه‌ش دیانه‌كانی‌‬

‫گیسک‬ ‫زی����اد لە‌پێویس����ت خ����ۆت ب����ۆ‬ ‫خۆشەویستەکەت نیگەران کردووە چونکە‬ ‫وا هەس����ت دەکەیت لە‌دەستت دەچێت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم دەبێت کەمێک ئارام بگریت تاکو‬ ‫هەموو شتێک بەرەو باشبوون بڕوات‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫کارەکانت بە‌باش����ی بەڕێ����وەدەڕۆن‪،‬‬ ‫خۆشەویستەکەت کەمێک ماندووە بۆیە‬ ‫ئەو هەڵس����وکەوتانە ل����ە‌دڵ مەگرە کە‬ ‫بەرامبەرت دەی����کات‪ ،‬چونکە ئەو تۆی‬ ‫زۆر خۆشدەوێت‪.‬‬

‫هه‌رمۆت���ه‌ له‌نه‌س���تۆرییه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫به‌كاسۆلیك"‪.‬‬ ‫به‌دوای‌ ئه‌وه‌شدا كه‌نیسه‌ی‌ "حه‌زره‌تی‌‬ ‫مه‌ریه‌م" له‌هه‌رمۆت���ه‌ بنیاتده‌نرێت كه‌‬ ‫كۆنترین په‌ره‌س���تگای‌ مه‌سیحیه‌كانه‌‌و‬ ‫تاوه‌ك���و ئێس���تا ماوه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬مێژوی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ نزیكه‌ی‌‬ ‫‪ 150‬س���اڵ له‌مه‌وبه‌ر كه‌ له‌الیه‌ن یوسف‬ ‫س���ه‌رفیان له‌س���اڵی‌ ‪ 1868‬بنیاتنراوه‌‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می‌ عوس���مانیه‌كان‪ ،‬ل���ه‌و‬ ‫كات���ه‌وه‌ش دو ج���ار نۆژه‌نكراوه‌ته‌وه‌‪:‬‬ ‫یه‌كه‌مج���ار له‌س���اڵی‌ ‪ 1979‬له‌الی���ه‌ن‬ ‫قه‌شه‌ مه‌تی‌ كۆس���ه‌‌و جاری‌ دوه‌میش‬ ‫له‌الی���ه‌ن قه‌ش���ه‌ دنحا تۆما له‌س���اڵی‌‬ ‫‪ .2009‬ئ���ه‌و وتی‌ "رۆژانی‌ یه‌كش���ه‌مان‬ ‫له‌م كه‌نیس���ه‌یه‌دا مه‌سیحیه‌كانی‌ كۆیه‌و‬ ‫هه‌رمۆته‌ش پێكه‌وه‌ نوێژ ده‌كه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "ئێمه‌ له‌هه‌رمۆته‌ پێویستمان‬ ‫به‌كه‌نیسه‌یه‌كی‌ گه‌وره‌تر هه‌یه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫كاتێك ئه‌و كه‌نیس���ه‌ دروس���ت كراوه‌‬ ‫هه‌رمۆت���ه‌و كۆی���ه‌‬ ‫چه‌ن���د خێزانێك‬ ‫ب���ون‪ ،‬ب���ه‌اڵم‬ ‫ئێستا زۆر گه‌وره‌‬ ‫ب���وه‌‪ ،‬به‌تایبه‌تی‌‬ ‫له‌چه‌ژ ن���ه‌كا ن‬ ‫جێ���گا نابێته‌وه‌‌و‬ ‫خه‌ڵك ل���ه‌ده‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌وه‌ستن‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ده‌كه‌ی���ن‬ ‫داوا‬ ‫به‌ه���ه‌ر جۆرێ���ك‬ ‫بێت كه‌نیس���ه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ت���ر دروس���ت‬ ‫بكرێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ ئێره‌ س���ودی‌‬ ‫لێببینن"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫ڕەنگە پۆس����تێکی نوێ لە‌کارەکەتدا‬ ‫وەربگری����ت‪ ،‬بەم����ەش ب����ۆ هەمووانی‬ ‫دەس����ەلمێنێت ت����ۆ کەس����ێکی‬ ‫س����ەرکەوتوویت‌و دەتوانی����ت هەم����وو‬ ‫کارێک بکەیت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫تیپی‌ باواجی‌ كۆیه‌ بو بە‌‪ 60‬ساڵ‌‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی "سه‌ڕه‌رای‌ قه‌یرانی‌ داراییش هێشتا به‌رده‌‬

‫هۆكاری‌ دروست بوونی‌ بالوكه‌‬

‫تیپی‌ باواجی‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬ ‫تیپی‌ باواجی‌ كۆیه‌ یه‌كه‌م تیپی‌ مۆسیقا ‌ی‬ ‫كۆیه‌ بوه‌‪ ،‬ك ‌ه ‪ 60‬ساڵ‌ له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫دامه‌زراوه‌و تاكو ئێستاش به‌رده‌وام ‌ه‬ ‫له‌كاروچاالكی‌‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌ ئه‌و تیپه‌ش‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌رچه‌ند‌ه قه‌یرانی‌ دارایی‬ ‫كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر ئێمه‌ش هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫نه‌یوه‌ستاندوین‌و به‌رده‌وامین"‪.‬‬

‫نه‌خۆشییه‌كی‌ پێس����ته‌ كه‌به‌هۆی‌‬ ‫جۆره‌ ڤایرۆس����ێكه‌وه‌ توشی‌ مرۆڤ‬ ‫ده‌بێ����ت‪ ،‬ئ����ه‌م نه‌خۆش����یه‌ به‌هۆی‌‬ ‫به‌ركه‌وتنه‌وه‌ له‌یه‌كێكه‌وه‌ بۆیه‌كێكی‌‬ ‫ت����ر ده‌گوێزرێت����ه‌وه‌ یاخودبه‌ه����ۆی‌‬ ‫به‌كارهێنانی‌ كه‌لوپه‌ل����ی‌ یه‌كتره‌وه‌‬ ‫به‌هه‌مان شێوه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌‪،‬بالوكه‌‬

‫ بالوكه‌ی‌ ناو ل����ه‌ش‪ .‬كه‌به‌هۆی‌‬‫چه‌ند جۆرێكه‌ له‌وانه‌‪-:‬‬ ‫ بالوكه‌ی‌ پێ‌‪ .‬كه‌ره‌نگی‌ گۆشتن ‌ه سێكس����ه‌وه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌ توش���� ‌‬‫ی‬ ‫به‌ش����ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ناو له‌ش ده‌بێت‌و‬ ‫یاخود قاوایی‌ كاڵه‌‪.‬‬ ‫ بالوك����ه‌ی‌ ته‌خت‪ .‬ئ����ه‌م جۆره‌ ره‌نگ����ی‌ گۆش����تی‌ ی����ان په‌مه‌ییه‌‪.‬‬‫زیاتر له‌منداڵدا باوه‌و زۆرتر له‌س����ه‌ر زۆرجار به‌ش����ێوه‌ی‌ كۆمه‌لە‌دروست‬ ‫قاچ����ه‌كان ده‌رده‌كه‌وێ����ت زیاتریش ده‌بن‌و هه‌ن����دی ج����ار زۆربه‌خێرای‌‬ ‫ته‌شه‌نه‌ده‌كات‌و گه‌وره‌ ده‌بن‬ ‫لە‌مێینه‌‪.‬‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫ئ���ه‌و تیپ���ه‌ س���ه‌ره‌تای‌ دروس���ت بون ‌ی‬ ‫ده‌گه‌رێت���ه‌وه‌ ب���ۆ كۆتاییه‌كان���ی‌ نی���وه‌ ‌ی‬ ‫س���ه‌ده‌ی‌ راب���ردو كه‌ له‌الی���ه‌ن هونه‌رمه‌ند‬ ‫مامۆس���تا باكورییه‌وه‌ دامه‌زراوه‌‪ ،‬س���ه‌فین‬ ‫عه‌بدلره‌زاق ئه‌ندامی‌ تیپی‌ باواجی‌ كۆی ‌ه ك ‌ه‬ ‫ماو‌ه ‪ 35‬ساڵه‌ له‌و تیپه‌ كارده‌كات له‌باره‌ ‌ی‬ ‫سه‌ره‌تاكانی‌ دروستبونیه‌و‌ه بۆ ئاوێن ‌ه وت ‌ی‬ ‫"ئ���ه‌و تیپ���ه‌ س���ه‌ره‌تاكان ‌ی ‪ 1957‬له‌الیه‌ن‬ ‫هونه‌رمه‌ند مامۆستا باكورییه‌و‌ه دامه‌زراوه‌‪،‬‬ ‫كه‌ ئ���ه‌و خه‌ڵك ‌ی كۆیه‌ بوه‌و به‌هۆ ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی‬ ‫باوكی‌ پۆلیس بوه‌ زۆربه‌ی‌ شاره‌كان گه‌ڕاو‌ه‬ ‫دواتر له‌كۆیه‌ گیرس���انه‌ته‌وه‌‌و حه‌زی‌ كردو‌ه‬ ‫هاوش���ێوه‌ی‌ تیپ���ی‌ مۆس���یقا ‌ی مه‌وله‌و ‌ی‬ ‫تیپێك دامه‌زرێنێت‪ ،‬به‌وه‌ش له‌قوتابخانه‌ ‌ی‬ ‫دواناوه‌ن���د ‌ی كۆیه‌ی‌ ك���وڕان كۆمه‌ڵێك له‌و‬

‫خوێندكارانه‌ ‌ی به‌هره‌یان هه‌یه‌ كۆده‌كاته‌وه‌و‬ ‫چاالك���ی‌ ده‌كات‌و له‌بۆن���ه‌كان گۆرانی���ان‬ ‫پێده‌ڵێ���ت هه‌تاكو س���اڵێك به‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫به‌رده‌وام ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ به‌وه‌ش ك���رد كه‌وا‬ ‫"هه‌میش���ه‌ مامۆس���تا باكوری‌ ده‌یویس���ت‬ ‫ئ���ه‌و خوێندكارانه‌ ‌ی به‌هره‌ی���ان هه‌یه‌ له‌و‬ ‫تیپه‌ی‌ كۆبكاته‌وه‌و دوای‌ ده‌وام راهێنانیان‬ ‫پێبكات‪،‬هه‌ر بۆی ‌ه ‪ 1958/3/23‬به‌شێوه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫ره‌سم ‌ی له‌بۆنه‌یه‌ك ‌ی نه‌ورۆزدا به‌تیپ ‌ی باواج ‌ی‬ ‫كۆیه‌ ده‌ناسرێت به‌سه‌رپه‌رشت ‌ی هونه‌رمه‌ند‬ ‫مامۆستا باكوری‌ كه‌له‌دوای‌ دروست بونیه‌و‌ه‬ ‫خه‌ڵك��� ‌ی تر‌و هونه‌رمه‌نده‌ هاتونه‌ت ‌ه ناو ئه‌و‬ ‫تیپه‌‪،‬به‌اڵم سه‌ره‌تاكانی‌ شه‌سته‌كان به‌هۆ ‌ی‬ ‫به‌جێهێشتنی‌ مامۆس���تا باكور ‌ی ئه‌و تیپ ‌ه‬ ‫توش���ی‌ ش���ڵه‌ژان‌و په‌رته‌واز‌ه ده‌بێت‌و به‌و‬ ‫هۆیه‌وه‌ش كاروچاالكیان كه‌مده‌بێته‌وه‌ تاكو‬ ‫هونه‌رمه‌ند زاهیر محه‌مه‌د ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كۆی ‌ه‬ ‫جارێك���ی‌ تر تیپه‌ ده‌بوژێنێته‌وه‌و ده‌س���ت‬ ‫ده‌كرێته‌و‌ه به‌كاروچاالكی‌ له‌س���اڵ ‌ی ‪1973‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌ی فه‌رم��� ‌ی مۆڵه‌تی‌ یاس���ای ‌ی‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت���ی‌ رۆش���نبیری‌‌و گه‌نجان ‌ی عێراق‬ ‫وه‌رده‌گرێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ ‌ی تیپی‌ باواجی‌ كۆیه‌ ئه‌وه‌ش ‌ی‬ ‫خس���ته‌رو كه‌وا "هه‌رچه‌نده‌ له‌ماوه‌ ‌ی رابردو‬

‫له‌س���ه‌رده‌می‌ رژێمی‌ به‌عس فشارێكی‌ زۆر‬ ‫هه‌بو له‌سه‌ر تیپ ‌ی باواجی‌ كۆی ‌ه كه‌وا گۆڕان ‌ی‬ ‫بۆ به‌عس‌و س���ه‌دام بڵێت یان له‌بۆنه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌وان���دا به‌ش���داری‌ بكات‪،‬ب���ه‌اڵم به‌هی���چ‬ ‫شێوه‌یه‌ك ئه‌و تیپه‌ به‌وه‌ راز ‌ی نه‌بوه‌و له‌و‬ ‫بواره‌دا خۆی‌ نه‌دۆراندوه‌‪،‬هه‌ر بۆی ‌ه توش��� ‌ی‬ ‫چه‌ندین ناخۆشی‌‌و رێگری‌ كردن له‌چاالكی‌‌و‬ ‫فشار دروست كردن له‌س���ه‌ر ئه‌ندامه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌و تیپه‌ بۆته‌وه‌‪،‬به‌اڵم له‌كاروچاالك ‌ی خۆیان‬ ‫به‌رده‌وام بون"‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ ‌ی له‌و كاته‌دا‬ ‫گۆڕانیان ده‌وت له‌تیپ ‌ه له‌بۆنه‌كاندا سه‌فین‬ ‫وتی‌"مامۆس���تا باك���ور ‌ی كه‌دامه‌زرێن���ه‌ر ‌ی‬ ‫تیپه‌كه‌ بو خ���ۆ ‌ی یه‌كێك بو له‌هونه‌رمه‌ند‌ه‬ ‫ناس���راوه‌كانی‌ ئه‌و كات���ه‌ هه‌روه‌ها زۆربون‬ ‫ئ���ه‌و هونه‌رمه‌ندان���ه‌ گۆرانی���ان ده‌وت‌و‬ ‫هه‌روه‌ه���ا موزیكژه‌نیش بون له‌وانه‌ (زاهیر‬ ‫محه‌مه‌د‪،‬مه‌ال ئه‌نوه‌ر‪،‬سه‌ردار ئه‌حمه‌د‪،‬مه‌ال‬ ‫س���ه‌الح‪،‬ئیبراهیم س���ابیر‪ ،‬بش���ار كه‌مال‪،‬‬ ‫س���ه‌الح باوك ‌ی هونه‌رمه‌ند هه‌رد ‌ی سه‌الح)‬ ‫ئه‌وان��� ‌ه له‌گ���ه‌ڵ چه‌ن���دان هونه‌رمه‌ند ‌ی تر‬ ‫به‌شداریان كردوه‌"‪.‬‬ ‫له‌باره‌ ‌ی رۆڵی‌ ئافره‌ت‌و به‌ش���داریان له‌و‬ ‫تیپ��� ‌ه ئه‌ندامه‌كه‌ی‌ تیپ��� ‌ی باواجی‌ ئاماژه‌ ‌ی‬ ‫ب���ه‌وه‌ ك���رد ك���ه‌وا "یه‌كه‌م ئاف���ره‌ت كه‌وا‬

‫پەردە له‌سه‌ر پەیکەری شێرکۆ بێکەس الدرا‬ ‫ی‬ ‫ی كۆچ ‌‬ ‫ی رابردو ساڵیاد ‌‬ ‫ئێواره‌ی‌ هه‌ین ‌‬ ‫دوایی شاعیرو ئەدیبی گەورەی کورد‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ش���ێرکۆ بێک���ەس له‌س���ه‌ر گڵكۆكه‌ ‌‬ ‫ی بەسپۆنس���ەری‬ ‫ی ئ���ازاد ‌‬ ‫له‌پارك��� ‌‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گش���تی رۆشنبیری‌و‬ ‫هونەری سلێمانی به‌ڕێوه‌چو‪.‬‬ ‫به‌ئاماده‌بوانی‌ نوس���ه‌ران‌و ش���اعیران‌و‬ ‫ی‬ ‫كه‌سوكارو هاوڕێیانی‌‪ ،‬له‌پاركی‌ ئازاد ‌‬ ‫ی مه‌راس���یمێك بۆ یادی چوار‬ ‫سلێمان ‌‬ ‫س���اڵ ‌هی‌ كۆچی دوایی شێركۆ بێكه‌س‬ ‫به‌ڕێوچو‪.‬‬

‫ئه‌ی هه‌ژاری‬ ‫تۆ به‌ته‌مای دادپه‌روه‌ری‬ ‫ئێر‌ه مه‌به‬ ‫چونکه‌ نایه‌ت‬ ‫ئه‌گه‌ر بێتیش‬ ‫…ده‌مامکردار ئه‌گڕێت‌و‬ ‫ل‌ه ژێره‌وه‌یش ده‌ستی له‌گه‌ڵ‬ ‫گه‌ور‌ه دزاندا تێکه‌ڵه‌‬

‫ی‬ ‫له‌مه‌راسیمه‌كه‌دا وێڕای‌ پێشكه‌شكردن ‌‬ ‫چه‌ندین گۆرانی‌‌و مقام‌و وتارو ش���یعرو‬ ‫په‌خشان له‌الیه‌ن شاعیران‌و نوسه‌رانه‌وه‌‪،‬‬ ‫هاوكات پەردە الدرا له‌س���ه‌ر پەیکەری‬ ‫شێرکۆ بێکەس ك ‌ه له‌الیه‌ن هونەرمەند‬ ‫هۆشیار سەعیده‌وه‌ دروستكراوه‌‪.‬‬

‫بەشێك لەقەسیدەی "ئێستا کچێک نیشتمانمە"‬

‫دواتر چه‌ند كورته‌ ش���یعرێكی له‌الیه‌ن‬ ‫هه‌ڵۆ ش���ێركۆ بێكه‌س���ه‌وه‌ پێشكه‌ش‬ ‫به‌ئاماده‌بوان كرا‪.‬‬ ‫ش���ێرکۆ بێکەس‪ ،‬ش���اعیری ناسراوی‬ ‫ی ‪ 2013/8/4‬بەنەخۆش���یی‬ ‫کورد‪ ،‬رۆژ ‌‬ ‫ش���ێرپەنجە لەواڵت���ی س���وید کۆچی‬ ‫دوایی کردو لەس���ەر وەس���یەتی خۆی‬ ‫لەپارکی ئازادی لەش���اری س���لێمانی‬ ‫بەخاکسپێردرا‪.‬‬

‫ی دوایی شاعیر‪ ،‬شێرکۆ بێکەس‬ ‫ی كۆچ ‌‬ ‫ساڵیاد ‌‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬ ‫کاوڕ‬ ‫هاوپیشەکانت هەندێک جار ئیرەیی‬ ‫بە‌س����ەرکەوتوییت دەب����ەن‪ ،‬باش����ترە‬ ‫بە‌وریاییەوە مامەڵە بکەیت‌و ئاگاداری‬ ‫هەڵس����وکەوتەکانت بیت‪ ،‬نەوەکو ببنە‬ ‫هۆکاری زیان پێگەیاندنت‪.‬‬

‫گا‬ ‫هەوڵ����ی زۆرت دا بۆ بەدەس����ت هێنانی‬ ‫کارێکی باش بەاڵم زۆرب����ەی هەوڵەکانت‬ ‫بێسوود بوون‪ ،‬ئەمەش تۆی زۆر بێتاقەت‬ ‫کردب����وو‪ ،‬ئیتر لێ����رەوە خۆش����ی ژیانت‬ ‫دووبارە دەست پێدەکاتەوە‬

‫دوانه‌‬ ‫واباشترە هەوڵ بدەیت سود لەو هەالنە‬ ‫وەربگری����ت‌و ببنە هۆکاری خۆش����کردنی‬ ‫ژیان����ت‪ ،‬کەمێ����ک لەس����ەرخۆتر مامەڵە‬ ‫بکە چونک����ە لەس����ەرخۆبون کردنەوەی‬ ‫دەرگاکانی بەختی تۆیە‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬ ‫قرژاڵ‬ ‫ئەم ماوەی����ە گۆڕانکاری گەورە لە‌ژیانت‬ ‫ڕوودەدات‌و هەن����گاوی ن����وێ دەنێی����ت‪،‬‬ ‫هەروەها ڕەنگە بیر لە‌چوونە ناو ژیانێکی‬ ‫ن����وێ بکەیت����ەوە‌و دڵی کەس����انی چوار‬ ‫دەوریشت خۆش بکەیت‪.‬‬

‫شێر‬ ‫دانانی پالنێکی س���ەرکەوتوو زیاتر‬ ‫س���ەرکەوتووت دەکات‌و کاتی زیاترت‬ ‫ب���ۆ دەگەڕێنێت���ەوە‌و لە‌بەهەدەردانی‬ ‫کاتەکان���ت بە‌ش���تی ب���ێ س���وود‬ ‫دوورتدەخاتەوە‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫زیاد لە‌پێویست خۆت بەرامبەر کەسانی‬ ‫دیک����ە توڕە دەکەیت ئەمەش بۆتە هۆی‬ ‫بێتاقەت بوونی ئەوان‌و دڵگرانیان لە‌تۆ‪،‬‬ ‫بۆیە ئاگادار بە‌دڵش����کاندنی کەس����انی‬ ‫دەوروبەری زیانت پێدەگەیەنێت‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫لەدەوڵەتی قوتریی عێراقییەوە‌و بۆ "دەسەاڵتدارێتی پیاز"ی کوردیی‬ ‫ئاراس فه‌تاح‬ ‫بەشی یەکەم‬ ‫دەوڵەت وەک چوارچێوە‌و‬ ‫کۆمەڵگا وەک ئاوێنە‬ ‫پرۆژەی دروستکردنی نەتەوە لە‌دەوڵەتی‬ ‫عێراقدا تاوەکو ئەم چرکەساتە پرۆسەیەکی‬ ‫توندوتی���ژ‌و س���ەربازیی ب���و‪ .‬یەکێ���ک‬ ‫لە‌ئامانجەکانی ئەم دەوڵەتە لە‌س���ەرەتای‬ ‫دروس���تبونیەوە بریتیی بو لە‌ئامێزانکردنی‬ ‫‪ Integration‬ب���ەزۆر‌و تواندن���ەوەی‬ ‫(‪ )Assimilation‬ئەتن���ی‌و گروپ���ە‬ ‫ئایینییەکانی ناو ئەو سنورە دەوڵەتییەی کە‬ ‫سەر بە‌نەتەوە یان تائیفەی سەردەست نین‪.‬‬ ‫لەم پرۆس���ەیەدا دەزگاکانی دەوڵەت دەبن‬ ‫بەماشێنێک بۆ دروستکردنی سیستەمێکی‬ ‫ئایدیۆلۆژیی‌و ئیداریی‌و زمانیی‌و ئەخالقیی‬ ‫بۆ ش���ەرعییەتدان بەم گەلە دروستکراوە‪.‬‬ ‫من لە‌چەندی���ن لێکۆڵینەوەمدا لە‌س���ااڵنی‬ ‫نەوەدەکان���ەوە تاوتوێی ئەم پرۆس���ەیەم‬ ‫لە‌عێراقدا کردوە کە لەس���ەرەتای تەمەنیدا‬ ‫بە‌دانانی پاش���ایەک‌و دروستکردنی ئااڵیەک‬ ‫دەستپێدەکات‌و بە‌نوس���ینەوەی مێژویەکی‬ ‫دروستکراو‌و کولتورێکی دۆزراوە تێدەپەڕێت‌و‬ ‫تا دەگات بە‌بنیاتنانی لەشکرێکی زەبەالح‌و‬ ‫دەزگای ئیس���تیخبارات‌و ئەمنی���ی تۆقێنەر‬ ‫ب���ۆ ئ���ەم دەوڵەت���ە‪ .‬لە‌قۆناغی پۆس���ت‬ ‫کۆلۆنیالیی���دا ئەزمونی دەس���ەاڵتدارێتیی‬ ‫س���تەمگەرایی‌و دیکتات���ۆری س���ەربازیی‌و‬ ‫تۆتالیتاری���زم دەبن بە‌تاک���ە رێگایەک بۆ‬ ‫راگرتنی شەرعییەتی سیاسیی بۆ دەوڵەت‌و‬ ‫نەتەوە دروستکراوەکەی عێراق‌و‪ ،‬بنیاتنانی‬ ‫لەشکرێکی گەورە دەبێت بەتاکە زەمانەتێک‬ ‫بۆ پاراستنی ئاساییشی ناوەوە‌و دەرەوەی‌و‬ ‫توندوتیژیش دەبێت بە‌تاکە زمانی گفتوگۆی‬ ‫دەوڵەت لەگەڵ کۆمەڵگا ناش���ێلگیرەکەیدا‬ ‫‪( Heterogen‬غیر متجانسه‌)‪.‬‬ ‫لەزانس���تە سیاس���ییەکاندا کاتێک باس‬ ‫لە‌گرنگتری���ن ڕەگەزی ئایدی���ای دەوڵەتی‬ ‫نەتەوەی���ی دەکرێ���ت‪ ،‬دەبێ���ت ب���اس‬ ‫لە‌چەمکی ”س���ەروەرێتی“ بکرێت‪ .‬چەمکی‬ ‫س���ەروەرێتییش لەس���ەر س���ێ رەگەز یان‬ ‫س���ێ کۆڵەک���ەی س���ەرەکیی بەن���دە کە‬ ‫پێکهاتون لە‌”خاک“‌و ”خەڵک“‌و ”سامان“‪.‬‬ ‫نەتەوەش لە‌چەمکی دەوڵەتی نەتەوەییدا‪،‬‬ ‫بەشێوەیەکی گش���تیی‪ ،‬پابەندی هەندێک‬ ‫ڕەگ���ەزی گرنگە کە ش���ەرعییەتی مێژویی‬ ‫خۆی لەس���ەر بنیاتدەنێت؛ ئەو ڕەگەزانەش‬ ‫دەشێت ئێتنی بێت یان ئایینی‪ ،‬زمان بێت‬

‫یان کولتور‪ .‬بەم چەش���نە یەکێک لەئایدیا‬ ‫سەرەکییەکانی دەوڵەتی نەتەوەیی بریتییە‬ ‫لەدروستکردنی نەتەوەیەکی شێلگیر‪ ،‬واتە‬ ‫هۆمۆگێ���ن ‪( Homogen‬متجان���س)‬ ‫لەرێگەی دروس���تکردنی کولتور‌و مێژویەکی‬ ‫پێکەوەیی بۆ کۆمەڵێک خەڵک کە لەناو ئەو‬ ‫سنورە سیاس���ییەدا دەژین‪ .‬ئەم پرۆسەی‬ ‫هۆمۆگێنێتیی���ە لە‌زۆرین���ەی حاڵەتەکاندا‬ ‫مان���ای ئەوەیە کە دەوڵەت هەڵدەس���تێت‬ ‫بە‌کۆنت���رۆڵ‌و دیس���پلینکردنی کۆمەڵ���گا‌و‬ ‫س���نورەکانی‪ ،‬دەستدەکات بە‌س���ڕینەوە‌و‬ ‫تواندنەوەی هەمو ئەو شوناس���ە لۆکاڵیی‌و‬ ‫ناکۆکانەی کە دەش���ێت ببن بەمەترسییەک‬ ‫بۆ ئایدیا بااڵو سەرەکییەکەی دروستکردنی‬ ‫چەمکی نەت���ەوە‪ .‬هەرئەمەش���ە وادەکات‬ ‫لە‌زۆرینەی ئ���ەو واڵتانەی کە ئایدیۆلۆژیای‬ ‫دەوڵ���ەت نەتەوەییە ی���ان ئایینییە یاخود‬ ‫تێکەڵێکە لە‌هەردوکیان‪ ،‬پڕۆژەی سەرەکی‬ ‫نوخبە‌سیاس���ییەکەی بریت���ی دەبێ���ت‬ ‫لە‌دروس���تکردنی نەتەوەی���ەک ک���ە تەواو‬ ‫هاوتابێت لەگەڵ سنور‌و پێکهاتی ئەتنی یان‬ ‫ئایینیی ئەو دەوڵەت���ەدا کە هەیەتی‪ .‬واتە‬ ‫هەمو س���تراتیژێک دەخرێتە گەڕ بۆئەوەی‬ ‫نەتەوەیەک���ی پاک���ژ بەرهەمبهێنرێ���ت کە‬ ‫ئەمەش لەڕێگای ئامێزانکردنی توندوتیژانە‬ ‫ی���ان تواندن���ەوەی کولتوری���ی یاخ���ود‬ ‫جینۆس���ایدی کەمەنەتەوەی���ی‌و زمانی���ی‌و‬ ‫ئایین���ی‌و ئایینزانییەکان���ی ت���ر دروس���ت‬ ‫دەکرێت‪.‬‬ ‫تێگەیشتنی سیاسیی بۆ دەوڵەت لە‌عێراق‬ ‫وەک زۆرین���ەی دەوڵەت���ە کۆلۆنیی���ەکان‪،‬‬ ‫سەرەتا بە‌دروس���تکردنی دەزگای دەوڵەت‬ ‫دەس���تپێدەکات‌و لەپاش���اندا پرۆس���ەی‬ ‫دۆزین���ەوەی نەتەوەیەک ب���ۆ ئەم دەوڵەتە‬ ‫دروستکراوە دەس���تپێدەکات‪ .‬لە‌سەرەتای‬ ‫دروس���تکردنی عێراق���دا ئ���ەم پڕۆژەیە بو‬ ‫بە‌پ���ڕۆژەی تائیفەی س���وننە کە لە‌قۆناغی‬ ‫پۆس���ت کۆلۆنیالیزم���دا لە‌سیس���تەمی‬ ‫بەعسیزمدا کۆتایی پێهات‪ .‬بەعسیزم توانی‬ ‫دەوڵەتێک دروستبکات کە نەتەوەکەی لەسەر‬ ‫وێن���ای ئایدیۆلۆژیای خۆی بەرهەمبهێنێت‪.‬‬ ‫بەعس���ییبون بو ب���ەو ئایدیۆلۆژیایەی کە‬ ‫هاوتەریب بو بە‌عێراقییب���ون‪ ،‬واتە بەعس‬ ‫بەم کۆنس���ێپتە کێش���ەیەکی گەورەی ناو‬ ‫گوتاری قوگریب���ون‌و قەومییبونی دەوڵەتی‬ ‫عێراقی چارەس���ەرکرد‪ .‬هەمو بەعسییەکی‬ ‫باش ئۆتۆماتیکی دەبو بە‌عێراقییەکی باش‪.‬‬ ‫ئەم س���تراتیژەش بەشێک بو لە‌دۆزینەوەی‬ ‫چارەسەر بۆ کێشەی موزمن‌و قوڵی ئینتیمای‬ ‫جیاواز‌و ناکۆکی لۆکاڵیی‌و ئەتنی‌و ئایینزایی‬ ‫لەناو کۆمەڵگای عێراقیی لەالیەک‌و کێشەی‬ ‫دابەشبونی جیهانی عەرەبیی بەسەر چەندین‬ ‫دەوڵەتی قوگرییدا کە دژ بە‌پرنس���یپی پان‬ ‫عەرەبیزمی بەعسیزم بو‪.‬‬ ‫ئەم مۆدێل‌و کۆنس���ێپتە ئایدیۆلۆژییە بۆ‬ ‫دەوڵەتسازیی تاوەکو ئەو شوێنە سەرکەوتو‬ ‫دەبێت ک���ە رێ���گا لە‌چەکەرەکردنی هەمو‬ ‫بەرگرییەکی سیاسیی‌و ئۆپۆزیسیۆنێک لەناو‬ ‫کۆمەڵگادا بگرێت کە مەترسی دابەشبون‌و‬

‫هەڕەش���ە بۆ یەکپارچەیی‌و س���ەروەرێتی‬ ‫دەوڵەت دروس���تبکات‪ ،‬وەک���و لە‌ئەزمونی‬ ‫دەوڵەتی تۆتالیتاری بەعسیزمدا بینیمان‪.‬‬ ‫کێش���ەی دەوڵ���ەت‌و نەت���ەوە لە‌عێراقدا‬ ‫کێش���ەی شکس���تی پڕۆژەی دروستکردنی‬ ‫دەوڵەتی نەتەوەییەیە لە‌جیهانی عەرەبییدا‬ ‫کە لەنێ���وان قوگریبونی خۆی‌و قەومیبونی‬ ‫گوت���اری پ���ان ناس���یۆنالیزمی عەرەبییدا‬ ‫گیریخواردبو‪ ،‬وەکو جۆرج تەرابیشی هێمای‬ ‫بۆدەکات‪ .‬کێشەی دروستکردنی دەوڵەتێکە‬ ‫وەکو چوارچێوەیەک ب���ۆ کۆمەڵگایەک کە‬ ‫هەم���و گروپەکانی بەب���ێ جیاوازیی وەکو‬ ‫ئاوێنەیەک وێن���ەی خۆیانی تێدا ببیننەوە‪.‬‬ ‫کێش���ەی کوردیش لە‌عێراقدا دەرئەنجامی‬ ‫شکس���تی نوخبەی سیاس���ییە لە‌پرۆسەی‬ ‫ئامێزانکردنی مەدەنییانە‌و دیموکراسییانەی‬ ‫ئ���ەم ئەتنیی���ە لەن���او چوارچێوەیەک���ی‬ ‫سیاس���ییدا کە ئینتیمای ب���ۆ ئەم دەوڵەتە‬ ‫قوگریی���ە هەبێ���ت ک���ە خۆی بە‌بەش���ێک‬ ‫لە‌جیهانی عەرەبیی دەزانێت‪ .‬دروستکردنی‬ ‫ئینتیمای ب���ەزۆر‌و ئامێزانکردن���ی بەزەبر‬ ‫لە‌هیچ دەوڵەتێک���ی نەتەوەییدا پڕۆژەیەکی‬ ‫س���ەرکەوتو نەبوە‪ .‬پاش رۆخانی دەوڵەتی‬ ‫بەعس‌و بااڵدەستی شیعەی عێراق پڕۆژەی‬ ‫دروس���تکردنی دەوڵەت‌و نەتەوە لە‌پڕۆژەی‬ ‫تائیفەی سوننەوە گۆڕا بۆ پڕۆژەی تائیفەی‬ ‫شیعە‌و کورد‪ .‬دانانی دەستوری نوێی عێراق‬ ‫بە‌سەرپەرش���تی ئەمریکا هەنگاوێکی نوێ‬ ‫بو بۆ دۆزین���ەوەی چارەس���ەرێک بۆ ئەم‬ ‫کێش���ە مێژویی‌و سیاس���ییە‪ .‬لەئەمڕشۆدا‬ ‫تائیفەی ش���یعە بەتایبەت پاش گرتنەوەی‬ ‫موس���ڵ لە‌عێراق���دا خ���ۆی بە‌بەرپرس���یار‬ ‫دەزانێت بەرامبەر بە‌درێژەدان بەم کولتوری‬ ‫س���ەروەرێتییەی ک���ە دەوڵەت���ی عێ���راق‬ ‫بەدەس���ت خاک‌و نەتەوە دروستکراوەکەی‬ ‫گی���رۆدەی خ���واردوە‪ .‬بۆیە ئەم���ڕۆ هەر‬ ‫شکس���تێکی پاراستنی س���ەروەرێتیی ئەم‬ ‫دەوڵەت���ە بۆماوەیەی عێراق لە‌س���وننەوە‬ ‫ب���ۆ ش���یعە‪ ،‬دەبێت بە‌شکس���تێکی گەورە‬ ‫بۆ نیشتیمانپەروەرێتی ش���یعیی لە‌عێراقدا‬ ‫بەتایبەت‌و لە‌جیهانی عەرەبیی‌و ئیسالمییدا‬ ‫بەگشتیی‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی جێ���گای س���ەرنجە لۆژێک���ی‬ ‫دروستکردنی دەوڵەت‌و نەتەوە لە‌عێراق وەک‬ ‫زۆرینەی دەوڵەتە پۆست کۆلۆنیالییەکان‪،‬‬ ‫لۆژیک���ی ئایدیۆلۆژی���ی‌و س���ەربازیی بوە‪.‬‬ ‫ئەم تێگەیش���تنەش بۆ دەوڵەت هەمیش���ە‬ ‫فۆرمێ���ک لە‌دیکتاتۆرییەت بەرهەمدەهێنێت‬ ‫بۆئەوەی بتوانێت پارێزگاریی لەو کەلەپورە‬ ‫کۆلۆنیی���ە بۆ دەوڵەت‌و نەت���ەوە بکات کە‬ ‫لە‌الی���ەن دەوڵەت���ە کۆلۆنیالیس���تەکانەوە‬ ‫ب���ۆی بەجێم���اوە‌و لەڕێگای���ەوە بەرگریی‬ ‫لە‌شەرعییەتی مێژویی خۆی دەکات‪.‬‬ ‫لەدوای شکستی پڕۆژەی پان عەرەبیزم‌و‬ ‫بەعس���یزم لە‌عێراق چی���دی ئایدیۆلۆژیای‬ ‫ناس���یۆنالیزم‌و پ���ان عەرەبی���زم گەرانتیی‬ ‫نییە ب���ۆ ڕاگرتن���ی یەکپارچەی���ی خاک‌و‬ ‫گەلی عێ���راق‪ ،‬بەڵکو ب���و بەهۆکارێک بۆ‬ ‫دروستکردنی سیس���تەمێکی دیکتاتۆریی‌و‬

‫پارچەب���ون‌و لەبەریەکهەڵوەش���اندنەوەی‬ ‫دەوڵ���ەت‌و دابەش���بونی ئینتیم���اکان‪.‬‬ ‫پڕۆژەی دروس���تکردنی نەت���ەوە کە ڕژێمە‬ ‫دیکتاتۆرەکانی س���ەدەی ڕابردو لە‌عێراقدا‬ ‫پێیهەڵسان‪ ،‬شکستێکی گەورەی هێنا‪ .‬ئەم‬ ‫شکستەش بەتەنها شکستێکی سەربازیی‌و‬ ‫سیاس���یی نەب���و‪ ،‬بەڵک���و لەهەمانکات���دا‬ ‫شکس���تێکی ئایدیۆلۆژی���ی‌و مێژوی���ی‌و‬ ‫ئەخالقیی���ش ب���و‪ .‬ئەمڕۆ ش���یعەی عێراق‬ ‫نوێنەری ئەو نوخبە‌سیاس���ییەیە کە عێراق‬ ‫وەکو دەوڵ���ەت دەپارێزێت‌و بەڕێوەیدەبات‪.‬‬ ‫ش���یعەبونیش وەکو هەمو پێکهاتەکانی تر‬ ‫لەخودی خۆیدا جەوهەرێکی سیاسیی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو لە‌پرۆس���ەیەکی مێژویی سیاس���یی‌و‬ ‫ئابورییدا دەبێت بە‌پڕۆژەیەکی سیاس���یی‪.‬‬ ‫شیعەبون هەروەکو کوردبون لە‌پرۆسەیەکی‬ ‫ئامێزانک���ردن‌و غەدرێک���ی کۆمەاڵیەتی���ی‌و‬ ‫سیاسیی‌و ئابوری‌و کولتوری‌و دینییدا دەبێت‬ ‫بە‌کایەیەکی سیاسیی‌و رەهەندی ئەتنیبون‌و‬ ‫تائیفیب���ون وەردەگرێ���ت‪ .‬کێش���ەی کورد‬ ‫لەگەڵ ش���یعەدا لە‌داهاتودا هەمان کێشەی‬ ‫س���وننە دەبێ���ت لەگەڵ ک���ورددا‪ ،‬چونکە‬ ‫لەم���ڕۆدا خۆیان بە‌پارێزەری س���ەروەرێتی‬ ‫خاک‌و دەوڵەت‌و گەلی عێراق دەزانن‪.‬‬ ‫پرسیارە بنەڕەتییەکە ئەوەیە‪ :‬کورد بە‌چ‬ ‫لۆژیکێکی سیاس���یی ڕوبەڕوی ئەم کێشەیە‬ ‫دەبێتەوە؟‬ ‫بەبۆچون���ی م���ن لۆژیک���ی پارت���ی بۆ‬ ‫دەوڵ���ەت‌و لۆژیکی حیزبە‌ئایدیۆلۆژیس���تە‬

‫قەومیی‌و دینییە س���وننیی‌و شیعییەکان بۆ‬ ‫دەوڵەت لە‌یەک س���ەرچاوە ئاودەخۆنەوە‪،‬‬ ‫ئەویش دروس���تکردنی دەوڵەت ‪ -‬نەتەوەیە‬ ‫بەپڕۆژەی زەب���ری حیزبێک‪ ،‬ئەتنیەک یان‬ ‫تائیفەیەکی دینیی کە س���ەرۆکێکی مێژویی‬ ‫ی���ان مەرجەعێک���ی سیاس���یی ‪ -‬ئایینیی‬ ‫س���ەرچاوەی ش���ەرعییەتەکەیەتی‌و بونی‬ ‫خۆی وەکو زەرورەتێک یان پێداویستییەکی‬ ‫مێژوی���ی نماییش���دەکات‪ .‬گ���ەر مێ���ژوی‬ ‫دەوڵەت���ی عێراق مێ���ژوی غەدرێکی گەورە‬ ‫بێت لە‌کورد‌و ش���یعە‪ ،‬چونکە قورباییەکی‬ ‫سیاس���یی پ���ڕۆژەی ئامێزانکردنی بەزۆر‌و‬ ‫تەرەکردن‌و ڕاونان‌و کوش���تن بون لەالیەن‬ ‫نوخبەیەکی س���وننی‪ ،‬ک���ە لە‌کۆتاییەکەیدا‬ ‫لە‌پڕۆژەی جینۆس���ایدکردنی کورددا لەناو‬ ‫پڕۆژەی دروس���تکردنی دەوڵەت‌و نەتەوەی‬ ‫بەعسیزمدا گیرسایەوە‪ ،‬ئەوا دوای ڕوخانی‬ ‫ڕژێمی س���ەدام ئەم غەدرە بە‌پلەی یەکەم‬ ‫لە‌تائیفەی سوننە دەکرێت‪.‬‬ ‫ل���ەم قۆناغەش���دا ن���ە ئایدیۆلۆژیایەکی‬ ‫س���ەروی تائیفیی‌و ئەتنی هەیە کە بتوانێت‬ ‫هەمو عێراقیی���ەکان کۆبکاتەوە‌و ئینتیمای‬ ‫سیاس���یی بۆ ئەم پێکهاتە نوێیەی عێراق‬ ‫دروستبکات‌و نە هێزێکی سیاسیی عێراقیی‬ ‫هەی���ە کە بتوانێت لەس���ەروی ئەم ئینتیما‬ ‫دابەش���بو پارچەپەرچەیەدا تەعبیر لە‌کۆی‬ ‫”عێراقییەکان“ بکات‪.‬‬ ‫لەمڕۆدا دەوڵەت���ی عێراق چواچێوەیەکی‬ ‫شلوش���ێواوی دەزگاییە بۆ ڕاگرتنی ئاوێنە‬ ‫ش���کاوەکەی کۆمەڵگای عێراق‪ .‬ئاوێنەیەک‬ ‫کە هەر هێزەی پارچەیەکی بەدەستەوەیەو‬ ‫بەتەنها تەماشای وێنەی خۆی دەکات‌و تیایدا‬ ‫تەنها وێنەی خ���ۆی دەبینێت‪ .‬ئەم پارچە‬ ‫ئاوێنانەش مەترس���ی ئەوە دروس���تدەکەن‬ ‫کە هەر تائیفە‌و ئەتنییەک هێزێکی وەهمی‬ ‫بەبینەرەکەی���ان ببەخش���ێت‌و هەریەکەیان‬ ‫وابزانێ���ت تەنها ئەو لەن���او ئاوێنەکەدایە‌و‬ ‫بەتەنها وێنەی ئەو نیش���اندەدات‪ ،‬چونکە‬ ‫کەسی تری تیادا نابینێت‪ .‬هەر یەکێک لەم‬ ‫پارچە ئاوێنانە وێنایەکی درۆزنانە‌و وەهمیی‬ ‫بەتەماش���اکەرەکەی وات���ە جەماوەرەکەی‬ ‫دەبەخشێت بەوەی کە ئەو تاکە سەروەری‬ ‫ناوچەکەی خۆیەتی‪.‬‬ ‫ئەم واقیعە سیاس���ییە نوێیەی دەوڵەتی‬ ‫عێ���راق وەهمی گەورە‌و مەترس���یداری الی‬ ‫نوخب���ە‌و گروپ���ە ئەتن���ی‌و تائیفییەکانی‬ ‫کۆمەڵگای عێراق دروستکردوە‪ .‬وەهمگەلێک‬ ‫کە هەریەکەیان خۆی لێ بوە بە‌دەسەاڵتداری‬ ‫ڕەهای ناوچەکەی خۆی‌و دەیەوێت سەروەر‬ ‫بێت بەس���ەر خاک‌و نیشتیمانە تائفییەکەی‬ ‫خۆی���دا‌و بەرژەوەندییەکان���ی بپارێزێ���ت‌و‬ ‫بەرگریی لە‌سنورەکانی بکات‪ .‬ئەم دۆخەش‬ ‫وادەکات ک���ە هەر ئایدیۆلۆژی���ا‌و حیزبێک‬ ‫بیەوێ���ت ببێت بەو هێزەی ک���ە هەمو ئەم‬ ‫پارچ���ە ئاوێنانە بەیەک���ەوە لەحیم بکات‪،‬‬ ‫هەڵگری پ���ڕۆژەی دیکتاتۆرییەت دەبێت‪.‬‬ ‫ئەم وەهم���ە لەوێدا کۆتایی دێت کە چیدی‬ ‫هیچ پارچەیەک پارچەکەی تەنیشتی خۆی‬ ‫نادۆزێت���ەوە‌و هی���چ پارچەیەکیش نایەوێت‬

‫دکت���ۆر عەل���ی وه‌ردی جه‌خ���ت ده‌کاته‌و‌ه‬ ‫زیاتر له‌س���ه‌ر ده‌وروبه‌ر بۆی ‌ه له‌قسه‌یه‌کی‬ ‫نایابی���دا ده‌ڵێ "بارودۆخی م���رۆڤ بگۆڕ‌ه‬ ‫هه‌ڵسوکه‌وتیشی ده‌گۆڕێ"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی له‌دونی���ای هاوچ���ه‌رخ‌و بواری‬ ‫سۆس���ۆلۆجیاو ئه‌نس���رۆپۆلۆجیادا پشتی‬ ‫پێده‌به‌س���ترێ بۆچونه‌که‌ی زانایانی وه‌کو‬ ‫دکتۆر عەلی وه‌ردییه‌‪ ،‬چونکه‌ هه‌مو مرۆڤێک‬ ‫به‌پێ فسیۆلۆجی ده‌شێ هه‌ڵگرێ غه‌ریزه‌ی‬ ‫شه‌ڕانگێزی بێ وه‌کو هه‌مو گیانله‌به‌رانی تر‬ ‫ک ‌ه چ���ۆن له‌کاتی ته‌نگانه‌دا به‌کاریده‌هێنن‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ ژی���ان‌و بارودۆخه‌ وه‌کو ئه‌وه‌ی‬ ‫عەل���ی وه‌ردی ده‌ڵ���ێ "م���رۆڤ‌ ده‌کات��� ‌ه‬ ‫گورگه‌ک���ه‌ی هۆبز بۆ براک���ه‌ی‌و غه‌ریزه‌ی‬ ‫توندوتیژی تیادا سه‌وز ده‌کات"‪.‬‬ ‫هه‌مو کرده‌یه‌ک���ی تیرۆرس���تی بریتیی ‌ه‬ ‫له‌جێبه‌جێکردن���ی کاری توندڕه‌وی له‌هه‌ر‌ه‬ ‫پل ‌ە بااڵکه‌یدا که‌ کوشتن‌و له‌ناوبردنه‌ لە‌ژێر‬ ‫به‌رنامه‌یه‌کی سیاسی بۆداڕێژراودا‪.‬‬ ‫کۆمه‌ڵ���گای ڕۆژهه‌اڵت���ی له‌س���ه‌ر‬ ‫ستراکتۆرێکی توندڕه‌وانه‌‌و توندوتیژ بونیاد‬ ‫نراوه‌‪ ،‬له‌خێزانه‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌‌و فه‌رمانگه‌و‬ ‫ده‌زگای دینی‌و ڕێکخراو تاده‌گاته‌ ده‌وڵه‌ت‌و‬ ‫کۆی په‌یوه‌ندییه‌ کۆمه‌اڵیه‌تییه‌کان‪.‬‬ ‫ل���ه‌م جۆره‌ ژینگه‌ی���ه‌دا مرۆڤێک له‌دایک‬ ‫ده‌بێ ک ‌ه پڕ ده‌ک���رێ لە‌توندڕه‌وی‌و یه‌کتر‬ ‫قه‌بوڵ نه‌کردن‪ ،‬ئاره‌زوی ژیان‌و خۆشه‌ویستی‬ ‫بۆ خۆم���ان‌و ده‌وربه‌رمان تی���ادا ده‌کوژن‪،‬‬ ‫ده‌مانکه‌ن ‌ه گیانله‌به‌رێکی گورگ ئاس���اکه‌ی‬ ‫هۆبز‪ ،‬بۆی ‌ه نابێ به‌المانه‌وه‌ نامۆبێ که‌ له‌م‬ ‫کۆمه‌ڵگا رۆژهەاڵتیانەدا قه‌زافی‌و س���ه‌دام‌و‬ ‫به‌ش���ارو عەلی عەبدواڵ س���اڵح‌و خومه‌ینی‬ ‫هاوشێوه‌کانی دروست ده‌بێ‪.‬‬

‫دکت���ۆر عەل���ی وه‌ردی ده‌ڵێ "ئاس���تی به‌رهه‌مهێنانی فاش���یزم له‌خۆرهه‌اڵتدا‪ .‬ئه‌م‬ ‫هۆش���یاری مرۆڤێک ب���ه‌وه‌ پێوان ‌ه ده‌کرێ جۆره‌ش له‌ده‌سه‌اڵتی فاشستی له‌م ناوچانه‌دا‬ ‫که‌ ت���ا چ ئه‌ندازه‌یه‌ک به‌رگ���ه‌ی جیاوازی له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی له‌دایکب���وی ئ���ه‌م کۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌رامبه‌ر ده‌گ���رێ"‪ ،‬کۆمه‌ڵگای رۆژهەاڵتی رۆژهەاڵتیان���ەن وه‌کو ئه‌وه‌ی له‌س���ه‌ره‌وە‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی گش���تی پێکهاته‌یه‌ک��� ‌ه له‌‌و ئاماژه‌م���ان پێدا ک ‌ه کۆمه‌ڵگایه‌ک تاس���ه‌ر‬ ‫مرۆڤان���ه‌ی ک ‌ه ناتوانن ئه‌و مرۆڤانه‌ قه‌بوڵ ئێسقان له‌سه‌ر توندوتیژی دروستبوه‌‪ ،‬بۆی ‌ه‬ ‫بک���ه‌ن که‌ جیاوازتر ل���ه‌وان دونیا ده‌بینن‪ ،‬ده‌س���ه‌اڵتێکی وێرانکه‌ر دروست ده‌کات ک ‌ه‬ ‫یاخود س���تراکتۆرێکی هه‌ی ‌ه ئیش له‌س���ه‌ر بێجگه‌ لە‌خۆی هیچ ڕه‌نگێکی تر نابینێ‪.‬‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداران‌و حکومڕانانی ده‌واڵتانی‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌کات که‌ ک���ۆی کۆمه‌ڵگاو ته‌نانه‌ت‬ ‫خۆره���ه‌اڵت به‌زه‌بری هێ���زو توندوتیژیه‌و‌ه‬ ‫دونیاش له‌سه‌ر یه‌ک ریتم‌و ئاواز بڕوات‪.‬‬ ‫جۆرج باالندیه‌ لە‌کتێبی "ئه‌نسرۆپۆلۆجیای ماونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی که‌ئ���ه‌م ده‌وڵه‌تانه‌ی‬ ‫سیاس���یدا" باس له‌و‌ه ده‌کات که‌ ئه‌قڵیه‌تی ڕاگرتوه‌ سس���تمی دیموکراسی نی ‌ه به‌ڵکو‬ ‫سیاسی ڕه‌نگدانه‌وه‌ی مێنتاڵتی‌و هۆشیاری میلیش���یاو هێزی س���ه‌ربازییه‌ پش���تیوان‬ ‫خه‌ڵکیی���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ ناک���رێ له‌واڵتێکی وه‌کو بە‌بازرگانی نه‌وت‪ .‬واڵتێکی وه‌کو سعودیه‌ی‬ ‫فه‌ڕه‌نس���او بەریتانیاو ئه‌ڵمانی���او نه‌رویج‌و عەره‌بی که‌ خ���ۆی به‌باوکی موس���ڵمانان‬ ‫که‌ن���ه‌داو هیت���د‪ ،‬حکومڕانیه‌کی تۆلیتاری ده‌زان���ێ و‌ه بە‌پاش���اکه‌یان ده‌وترێ "خادم‬ ‫فاشستی ده‌س���ه‌اڵت بگرێته‌ ده‌ست چونک ‌ه ئەلحه‌ره‌مه‌ین���ی ش���ه‌ریفه‌ین" ب���ه‌اڵم ئه‌و‬ ‫له‌م جۆره‌ واڵتان���ه‌دا هاواڵتیه‌کانیان ئاوی بێحورمه‌تییه‌ی ک ‌ه ئه‌و واڵته‌ بە‌که‌مینه‌یه‌کی‬ ‫شۆڕش���ی فه‌ڕه‌نس���ییان خواردۆت���ه‌و‌ه‌و شیعه‌ مه‌زهه‌بی ده‌یکات جوله‌که‌ بە‌عه‌ره‌بی‬ ‫ئیلهامیان له‌ئه‌قڵی سه‌رده‌می ڕۆشنگه‌ری‌و ن���اکات‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت خه‌ڵکانی ش���یع ‌ه له‌و‬ ‫ڕێنیساسه‌و‌ه وه‌رگرتوه‌‪ .‬خه‌ڵکانی ڕۆژهه‌اڵت واڵت���ه‌دا لە‌هه‌م���و چاالکیه‌کی سیاس���ی‌و‬ ‫تاس���اتی ئه‌م نوس���ینه‌ش وه‌ک���و ئه‌وه‌ی رۆشنبیری‌و ته‌نانه‌ت خوێندنیش بێبه‌شن‪،‬‬ ‫نوسه‌ری گه‌وره‌ی سوری هاشم ساڵح ده‌ڵێ ئه‌مه‌ س���ه‌ره‌رای ئ���ه‌وه‌ی ک���ه‌ بنه‌ماڵه‌ی‬ ‫بە‌ئه‌قڵیه‌تی رابردویه‌کی مردو ئێس���تایه‌کی ئال ‌س���عود بۆ ماوەیه‌کی زۆره‌ پشتاوپشت‬ ‫زیندو ڕاڤه‌ده‌که‌ن وات��� ‌ه خه‌ڵکی رۆژهەاڵت لە‌خێروبێری‌و پیرۆزیه‌کانی واڵتی س���عودی ‌ه‬ ‫نه‌یانتوانیو‌ه له‌‌و ته‌فس���یر‌و شیکردنه‌وه‌ی ده‌خۆن ک ‌ه ئه‌م���ه‌ش دژی هه‌مو به‌هایه‌کی‬ ‫که‌ هه‌زاران س���اڵ کراوه‌ ب���ۆ دیارده‌یه‌کی دین‌و دونیاشه‌‪ .‬تورکیای که‌مالیشمان هه‌ی ‌ه‬ ‫کۆمه‌اڵیه‌ت���ی تێپه‌ڕێن���ن‌و خوێندنه‌وه‌یه‌کی ک ‌ه خۆی به‌ئه‌وروپ���ی ناوزه‌ند ده‌کات ئه‌م‬ ‫ده‌سه‌اڵت ‌ه به‌درێژایی مێژوی ئیمپراتۆرییه‌تی‬ ‫جوانترو سه‌رده‌میانه‌تر به‌رهه‌مبهێنن‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌یه‌ کۆی کۆمه‌ڵ���گای رۆژهەاڵتییی عوسمانی تا ئه‌ردۆگان نوسینه‌وه‌ی مێژوی‬ ‫به‌رهه‌مهێن���ه‌ری ده‌س���ه‌اڵتی توندوتی���ژو تورکیایه‌ بە‌خوێنی کوردو ئه‌رمه‌ن‪.‬‬ ‫حکومڕانی فاش���یزمه‌ وه‌کو ئه‌وه‌ی که‌ کاک‬ ‫»» ‪19‬‬ ‫به‌ختیار عەل���ی ناوی ده‌ن���ێ به‌مه‌کینه‌ی‬

‫تێگەیشتنی سیاسیی‬ ‫بۆ دەوڵەت لە‌عێراق‬ ‫وەک زۆرینەی دەوڵەتە‬ ‫کۆلۆنییەکان‪ ،‬سەرەتا‬ ‫بە‌دروستکردنی‬ ‫دەزگای دەوڵەت‬ ‫دەستپێدەکات‌و‬ ‫لەپاشاندا پرۆسەی‬ ‫دۆزینەوەی‬ ‫نەتەوەیەک بۆ ئەم‬ ‫دەوڵەتە دروستکراوە‬ ‫دەستپێدەکات‬

‫له‌تێکشکانی داعشه‌و‌ه بۆ مانه‌وه‌ی فاشیزم‬ ‫ئایدیۆلۆجیای فاش���یزمی دینی "داعشیزم"‬ ‫محەمەد سەعید‬ ‫کۆتای���ی دێ؟ چ گه‌ره‌نتی���ه‌ک هه‌ی��� ‌ه ک ‌ه‬ ‫له‌دواڕۆژدا دروستنه‌بێته‌وه‌؟ ئایا توندڕه‌وی‌و‬ ‫به‌درێژایی س���ه‌د س���اڵی ڕاب���ردو هیچ توندوتیژی ب���ه‌و جۆره‌ی که‌ داعش���ه‌کان‬ ‫ڕێکخراوێ���ک به‌ئه‌ن���دازه‌ی ڕێکخ���راوی ده‌یانکرد له‌کوێو‌ه سه‌رچاوه‌ی گرتوه‌؟ ئایا‬ ‫تیرۆرس���تی داعش جیهان���ی ڕانه‌چڵه‌کاندو ئایینه‌ داعش دروست ده‌کات یاخود مرۆڤ ‌ه‬ ‫فۆبیای دروس���ت نه‌کرد‪ ،‬له‌ماوه‌یه‌کی زۆر تێکس���ت ‌ه دینیه‌کان بۆ به‌رژه‌وندی‌و مه‌رامی‬ ‫کورتدا توانی ده‌وڵه‌تی جیهادی س���ه‌له‌فی خۆی به‌کارده‌هێنێ‌و ‌دواجار تێگه‌یشتنێکی‬ ‫ئیس�ل�امی دابمه‌زرێن���ێ‌و له‌جوگرافیایه‌کی توندره‌وانه‌ بۆ ده‌قه‌کان ده‌کات؟ ئایا ته‌نها‬ ‫به‌رته‌س���کی لۆکاڵیی���ه‌و‌ه ته‌ش���ه‌ن ‌ه بکات خۆرهه‌اڵتی ناوه‌ڕاس���ته‌ بۆته‌ خاکی به‌پیت‬ ‫به‌ره‌و ئاس���تێکی گڵوباڵی چ له‌سه‌ر ئاستی بۆ س���ه‌وزبونی توندڕه‌وی‪ ،‬یاخود شوێنی‬ ‫فکری‌و سه‌ربازیش‪ ،‬له‌سه‌رانسه‌ری دونیاو‌ه تریش هه‌یه‌؟‬ ‫ب���ۆ تێگه‌ش���تن له‌کرۆک���ی په‌یدابون���ی‬ ‫خه‌ڵک���ی هاتن بۆ به‌یعه‌ت���دان بە‌ڕێكخه‌ری‬ ‫ئه‌م ڕێكخ���راوه‌ خوێنڕێ���ژه‌و جیهاد کردن داعش‌و هۆکاری په‌یدابون‌و گه‌شه‌سه‌ندنی‪،‬‬ ‫سه‌ره‌تا ده‌بێ ئاوڕێک له‌چه‌مکی توندوتیژی‬ ‫له‌پێناویدا‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌ن���د‌ه له‌س���ه‌ره‌تای دروس���تبونی بده‌ین���ه‌وه‌‪ .‬توندوتی���ژی چیی���ه‌؟ چ���ۆن‬ ‫داعش���ه‌و‌ه چه‌نده‌ها قس���ه‌وباس‌و دیبه‌یت‌و س���ه‌رهه‌ڵده‌دات؟ ئایا م���رۆڤ بونه‌وه‌رێکی‬ ‫نوس���ین لێکۆڵین���ه‌وه‌ ک���ران س���ه‌باره‌ت به‌سروش���ت توندڕه‌وه‌ یاخ���ود کۆمه‌ڵگای ‌ه‬ ‫به‌هۆکاره‌کانی دروس���تبونی ئه‌م ڕێکخراو‌ه ده‌یکاته‌ توندڕه‌و؟‬ ‫توندوتی���ژی بریتیی��� ‌ه له‌کرده‌یه‌ک���ی‬ ‫س���ه‌له‌فییه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌ئێس���تادا که‌ خۆری‬ ‫ئه‌م ڕێكخ���راو‌ه به‌ره‌و ئاوابون ده‌چێ ده‌بێ توندڕه‌وان���ه‌ی مه‌به‌س���تدار بۆ ئ���ازاردان‌و‬ ‫جارێکیتر خوێندنه‌وه‌یه‌کی سایکۆسۆلۆجی ئه‌ش���که‌نجه‌دانی به‌رامبه‌رو زۆرجار ده‌گات ‌ه‬ ‫بۆ س���ه‌رهه‌ڵدانی ئ���ه‌م رێكخراوه‌یه‌ بکرێ‌و کوشتنیش‪‌.‬به‌ش���ێوه‌یه‌کی گشتی زانایانی‬ ‫هۆکاری گه‌شه‌س���ه‌ندن‌و نه‌ش���ونماکردنی بواری مرۆڤناسی (ئه‌نسرۆپۆلیجیسته‌کان) و‬ ‫دوب���اره‌ ڕاڤه‌بکرێت���ه‌وه‌‪ ،‬واته‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی کۆمه‌ڵناس���ه‌کان هه‌ندێکیان باوه‌ڕیان وای ‌ه‬ ‫لە‌ڕه‌گ‌و ڕیشه‌ی داعش‌و داعشیزم تێبگه‌ین که‌ م���رۆڤ بونه‌وه‌رێکی ش���ه‌ڕانگێزه‌ وات ‌ه‬ ‫ده‌بێ ل���ه‌دوای تێکشکانیش���یان جارێکیتر هیچ جیاوازییه‌کی نی ‌ه له‌گه‌ڵ گیانله‌به‌رێکی‬ ‫خوێندن���ه‌وه‌ی ن���وێ ب���ۆ بک���رێ تاوه‌کو دڕه‌ن���ده‌دا‪ ،‬وه‌ک���و ئ���ه‌وه‌ی فه‌یله‌س���وفی‬ ‫ئینگیل���زی هۆب���ز وای بۆده‌چێ که‌ مرۆڤ‬ ‫نه‌گه‌ڕێته‌وه‌‪.‬‬ ‫راس���ته‌ داع���ش وه‌ک���و هه‌یکه‌ل���ی گورگه‌ بۆ مرۆڤی ب���رای‪ ،‬به‌پێی ئه‌م تێز‌ه‬ ‫س���وپایی‌و چه‌کداریی تێکش���کاوه‌‌و به‌ره‌و مرۆڤ به‌سروشت شه‌ڕانگێزه‌‪.‬‬ ‫تێزێکی تر هه‌یه‌ وای بۆ ده‌چێ ک ‌ه مرۆڤ‬ ‫له‌ناوچ���ون ده‌چێ‪ ،‬به‌اڵم پرس���یار ئه‌وه‌ی ‌ه‬ ‫ئای���ا‌ به‌توان���ه‌وه‌ی چه‌کداران���ی داع���ش به‌سروش���ت پاکه‌‪ ،‬به‌اڵم ئ���ه‌و‌ه کۆمه‌ڵگاو‬

‫ئایا ئایینه‌ داعش‬ ‫دروست ده‌کات‬ ‫یاخود مرۆڤ ‌ه‬ ‫تێکسته‌ دینیه‌کان بۆ‬ ‫به‌رژه‌وندی‌و مه‌رامی‬ ‫خۆی به‌کارده‌هێنێ‌و‬ ‫‌دواجار تێگه‌یشتنێکی‬ ‫توندره‌وان ‌ه بۆ‬ ‫ده‌قه‌کان ده‌کات؟‬ ‫ده‌وروبه‌ر‌ه ده‌یکاته‌ که‌سایه‌تیه‌کی توندڕه‌و‪.‬‬ ‫ه���ه‌ردو بۆچونه‌ک���ه‌ له‌هه‌مانکاتدا هه‌ڵگری‬ ‫ڕاس���تی‌و هه‌ڵه‌ش���ن‪ .‬دکتۆر عەلی وه‌ردی‬ ‫سایکۆسۆلۆجیس���تی عێراقی باوه‌ڕی وایه‌‬ ‫ک ‌ه که‌س���ێتی مرۆڤ ده‌رئه‌نجامی بۆماوه‌و‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌‪ ،‬واته‌ که‌سێتی مرۆڤ ماده‌یه‌کی‬ ‫خ���اوی بۆماوه‌ی سروش���تییه‪ ‌‌،‬به‌اڵم ئه‌و‌ه‬ ‫کۆمه‌ڵ���گاو ده‌وروب���ه‌ر‌ه ده‌یکاته‌ مرۆڤێکی‬ ‫دروس���ت یاخود به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ .‬هه‌رچه‌ند‌ه‬

‫‪13‬‬

‫وێن���ەی ئەوی تر لەن���او ئاوێنەکەی خۆیدا‬ ‫ببینێت‪.‬‬ ‫دەوڵ���ەت لە‌عێراق���دا س���ااڵنێکی زۆر‬ ‫لەرێگای توندوتیژیی���ەوە وێنای جیاجیای‬ ‫بەکۆمەڵ���گا دەبەخش���ی‪ .‬کۆمەڵگایەک کە‬ ‫هیچ بژاردەیەکی نەبو لە‌هەڵبژاردنی وێنەی‬ ‫خۆیدا‪ .‬ئەزمون���ی دەوڵەتە توندوتیژەکەی‬ ‫بەعس���یزمیش لەدوای خۆی کۆمەڵگایەکی‬ ‫نوێ���ی پ���ڕ لە‌توندوتی���ژی بەرهەمهێن���ا‪،‬‬ ‫کۆمەڵگایەک���ی پارچەپارچ���ە‪ ،‬ک���ە هەر‬ ‫پارچەی���ەی بەتەنها وێنەی خۆی دەبینێت‪،‬‬ ‫کۆمەڵگای���ەک کە هیچ بەش���ێکی ئاگاداری‬ ‫کێش���ەکانی پارچەکەی تر نییە‌و ش���تێک‬ ‫نییە بەناوی ”کۆمەڵگای عێراقیی“ چ لە‌ڕوە‬ ‫سیاسییەکەی‌و چ لە‌ڕوە کولتورییەکەی‪.‬‬ ‫بەشێوەیەکی گشتیی دەتوانین بڵێین چ‬ ‫دەوڵەت‌و چ کۆمەڵگا لە‌عێراقدا دو پێکهاتی‬ ‫بەیەکترنامۆن‌و متمانەیان بەیەکتر نەماوە‪.‬‬ ‫لەم قۆناغەدا هەر ی���ەک لەم دو بونه‌وەرە‬ ‫کۆمەاڵیەتی‌و سیاسییە هێندە الوازبون کە‬ ‫ن���ە هێزی پێکەوەژیانیان م���اوە‌و نە هێزی‬ ‫لەیەکترجیابونەوەش‪.‬‬ ‫پارت���ی‌و بارزانی���ش لەم���ڕۆدا ب���ون‬ ‫بە‌س���ەرقافڵەی پ���ڕۆژەی دروس���تکردنی‬ ‫نەت���ەوە‌و دەوڵەتێکی وێناک���راوی کوردیی‬ ‫کە نەهێ���زی ئابوری‌و س���ەربازیی‌و دارایی‬ ‫هەیە ب���ۆ جیابونەوە لە‌عێ���راق‌و نە هێزی‬ ‫سیاس���یی‌و مەعنەوی‌و ئەخالقیی مانەوە‌و‬ ‫بەردەوامیی هەیە بەو مۆدێلە سوڵتانییەی‬ ‫تاوەکو ئەمڕۆ لە‌ناو هەرێمی کوردس���تاندا‬ ‫حوکمداریی پێدەک���ەن‪ .‬بارزانی لەکاتێکدا‬ ‫ه���ۆکاری س���ەرەکیی‌و ژم���ارە یەک���ی‬ ‫دابەشبون‌و پارچەبونی کۆمەڵگای سیاسیی‬ ‫هەرێمی کوردس���تانە‌و ئاوێنەیەکی شکاوی‬ ‫پارچەپارچەبوی لەناوەوەی کوردس���تاندا‬ ‫بەرهەمهێن���اوە‪ ،‬دەیەوێ���ت بە‌پ���ڕۆژە‬ ‫پۆپۆلیس���تییەکەی بۆ ریفراندۆم وێنەیەکی‬ ‫ناڕاستانەی چوارچێوەی ئاوێنەیەکی کوردیی‬ ‫بەرامب���ەر بە‌ئاوێن���ە پارچەپارچەبوەکەی‬ ‫دەوڵەت‌و کۆمەڵگای عێراق نماییش���بکات‪.‬‬ ‫ئەم سیاس���ەتمەدارە کە لە‌ساڵی ‪١٩٧٩‬وە‬ ‫بەتەنها س���ەرکردایەتی حیزبەکەی دەکات‪،‬‬ ‫زیاتر لە‌چارەکەسەدەیەکە لەگەڵ یەکێتیدا‬ ‫دەسەاڵتدارێتییەکی س���وڵتانیی بنیاتناوە‌و‬ ‫‪ ١٢‬ساڵیشە سەرۆکی شەرعیی‌و ناشەرعیی‬ ‫هەرێم���ی کوردس���تانە‪ ،‬بەب���ێ ئ���ەوەی‬ ‫بچوکترین وێناو فەلس���ەفەی سیاس���یی بۆ‬ ‫دەوڵەت‌و نەتەوەس���ازیی هەبێت‌و لە‌ماوەی‬ ‫حوکمڕانییەکەیدا کاری بۆکردبێت‪ ،‬لەمڕۆدا‬ ‫بازاڕی سیاسیی لە‌کوردستاندا بە‌گوتارێکی‬ ‫پۆپۆلیس���تییانە بۆ دەوڵەتێک���ی کوردیی‬ ‫گەرمکردوە کە خ���ۆی‌و حیزبەکەی بە‌تەنها‬ ‫بڕیاردەدەن کێ سەر بەو نەتەوە‌و دەوڵەتە‬ ‫وێناکراوەی���ە‌و کێش دەتوانێت وێنەی خۆی‬ ‫لەن���او ئەو ئاوێنەیەی ئەودا ببینێت کە ئەو‬ ‫چوارچێوەیەکەی بۆ دروستکردوە‪.‬‬ ‫بابەتی داهاتو تایبەت دەبێت بە‌پەیوەندیی‬ ‫نێوان دەوڵەت‌و ئەخالق‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫كاره‌سات ‌ه گه‌وره‌كه‌‬

‫سه‌باحی‌ غالیب‬ ‫بۆ دروس����تبونی‌ نه‌ت����ه‌وه‌و دامه‌زراندن ‌ی‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬گه‌لێك هه‌لومه‌ج‌و فره‌الی ‌هن‌و هۆكار‬ ‫هه‌ن‪ .‬یه‌كێتی‌ ریزه‌كانی‌ ناو خه‌ڵك‪ ،‬یه‌كێكه‌‬ ‫له‌ه����ه‌ره‌ بناغه‌ س����ه‌ره‌كییه‌كان‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫ئه‌وه‌ جگه‌ له‌ڕه‌گی‌ سروش����تی‌‌و خۆڕسك‪،‬‬ ‫پێویستی‌ بە‌په‌روه‌رده‌‌و فێركردنیش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫لە‌په‌روه‌رده‌دا‪ ،‬ده‌بێ‌ كه‌س����انی‌ مامۆستا‬ ‫ئاس����ایی‌‪ ،‬كه‌ خۆیان پڕ ب����ن له‌به‌رزێتی‌‌و‬ ‫بیر‌و هۆشیاری‌‪ ،‬ئه‌وجا ده‌توانن لێیانبڕژێ‌‌و‬ ‫بیبه‌خشن‪ .‬هه‌ر له‌س����ه‌ره‌تای‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتی‌ كوردیی����ه‌وه‌ ل����ە‌‪1992‬دا‪،‬‬ ‫لە‌باشووری‌ كوردستان‪ ،‬ئه‌گه‌ر رێگا بدرایه‌‬ ‫دڵسۆزان‌و ش����اره‌زایانی‌ كورد ده‌یانتوانی‌‪،‬‬ ‫ورده‌ ورده‌ الیه‌نه‌كانی‌ ده‌سه‌اڵت‌و بواره‌كانی‌‬ ‫حكومه‌تسازی‌ به‌ره‌و پێشه‌وه‌ به‌رن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫بە‌داخه‌وه‌‪ ،‬نه‌بونی‌ تێڕوانین‌و تێنه‌گه‌یشتنی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیش����تمانی‌‌و وێڵكردنی‌ بناغه‌ی‌‬ ‫كارگێڕی‌‌و په‌یوه‌ندیی����ه‌ فه‌رمانگاییه‌كان‪،‬‬ ‫لە‌عه‌قڵ‌و كارامه‌یی‌ سیاسه‌تمه‌داری‌ كورددا‪،‬‬ ‫نه‌بون‪ ،‬نه‌ رێگایان بە‌دڵسۆزان‌و شاره‌زایان‬ ‫دا‪ ،‬نه‌خۆشیان لە‌باریاندا بو ئه‌و كاره‌ مه‌زنه‌‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬بۆیه‌ رۆژ بە‌ڕۆژ‪ ،‬مه‌سه‌له‌ی‌ كوردی‌‬ ‫لە‌چوارچێوه‌یه‌كی‌ حیزبایه‌تیدا هێش����ته‌وه‌‪،‬‬ ‫خۆ ئه‌وه‌ش ئاش����كرایه‌‪ ،‬كه‌ حزبی‌ كوردی‌‬

‫بیر لە‌گۆش����كردن‌و په‌روه‌رده‌كردنی‌ مرۆڤی‌‬ ‫كورد ناكه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫كێبڕكێی‌ به‌رژه‌وه‌ن����دی‌‌و چاوچنۆكی‌ بۆ‬ ‫پله‌‌و پاره‌‪ ،‬كارێكیانكرد‪ ،‬هه‌ر حیزبە‌ئازابێ‌‪،‬‬ ‫زۆرتری����ن خه‌ڵ����ك لە‌خ����ۆی‌ كۆبكاته‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌وان ه����ه‌ر ژماره‌ كۆده‌كه‌ن����ه‌وه‌‌و كاریان‬ ‫بە‌چۆنێتی‌ ئه‌ندام����ان‌و مرۆڤه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬جا‬ ‫با ئه‌و ژمارانه‌ش پاشخانی‌ چاكیان نه‌بێ‌‪،‬‬ ‫حیزب وه‌ك غوس����ڵخانه‌ی‌ لێهات‪ ،‬سه‌دان‌و‬ ‫ه����ه‌زاران تاوانبار‪ ،‬له‌م س����ه‌ره‌وه‌ خۆیان‬ ‫تێهه‌ڵده‌كێش����ا‌و له‌و س����ه‌ره‌وه‌ شه‌هاده‌ی‌‬ ‫كوردایه‌تیی‌‌و ئازایه‌تییان ده‌درایه‌‪ ،‬ئێس����تا‬ ‫زۆر له‌وانه‌ داڕێژه‌ری‌ سیاسه‌تی‌ ئه‌م حیزب‌و‬ ‫ئه‌و حیزبن‪ .‬ئه‌وانه‌ به‌شێك بون كه‌ گیانی‌‬ ‫دوبه‌ره‌كی‌ په‌ره‌پێبده‌ن‪ ،‬ه����اوكات‪ ،‬زیاتر‬ ‫هێ����ز لە‌كه‌س����ایه‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌ت����ی‌ حیزبی‌‬ ‫بس����تێننه‌وه‌‪ ،‬تا ئه‌نجام به‌وه‌ گه‌یشتووین‪،‬‬ ‫سیاس����ه‌تمه‌داران‪ ،‬گه‌وره‌ی����ی‌ خۆی����ان‬ ‫ته‌نه����ا لە‌پله‌وپایه‌‌و س����امان كۆكردنه‌وه‌‌و‬ ‫چه‌كدارگه‌ل����ی‌ به‌ده‌وریاندا ببیننه‌وه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫له‌به‌ر ه����ه‌ر هۆیه‌ك بێ‌‪ ،‬ئه‌گ����ه‌ر ئه‌ندامی‌‬ ‫س����ه‌ركردایه‌تی‌ حیزب یا به‌رپرس����یارێك‪،‬‬ ‫ل����ە‌كار دورخرای����ه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا له‌ب����ه‌ر الوازی‌‬ ‫كه‌س����ایه‌تی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‪ ،‬بزر ده‌بێ‌‌و لە‌ناو‬ ‫كۆمه‌ڵدا‪ ،‬خۆی‌ بە‌نام����ۆ ده‌زانێ‌‪ .‬كه‌‌وابێ‌‪،‬‬ ‫س����ه‌ركرده‌كانی‌ حیزب چۆن ب����ه‌وه‌ رازی‌‬ ‫ده‌بن‪ ،‬ده‌س����تبه‌رداری‌‪ ،‬پله‌‌و س����امان بن‪،‬‬ ‫ئه‌وان كه‌س����انه‌‪ ،‬سیاس����ه‌تی‌ هه‌ڵشه‌یی‌‌و‬ ‫هه‌ڵپه‌یی‌‌و هه‌لپه‌رستییان لە‌ناو حیزبه‌كاندا‬ ‫دروس����تكرد‪ ،‬بووش����ه‌ ترازانێ����ك لە‌نێوان‬ ‫خه‌ڵك‌و حیزبدا‪.‬‬ ‫لە‌ماوه‌ی‌ بیست‌و پێنج ساڵی‌ رابووردودا‪،‬‬ ‫وه‌ك چ����ۆن نه‌توان����راوه‌ سیاس����ه‌تێكی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نیشتمانی‌ ناوخۆ‪ ،‬پیاده‌بكرێ‌‪،‬‬ ‫هه‌ر ئ����اواش نه‌توان����راوه‌‪ ،‬سیاس����ه‌تێكی‌‬ ‫یه‌كگرت����ووی‌ حكومه‌ت����داری‌ ده‌ره‌وه‌ش‬ ‫دابڕێژرێ‌‪ .‬له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ئیراده‌ی‌ فێربون‌و‬ ‫تێگه‌یشتن لە‌ژیانی‌ حیزبایه‌تی‌‌و رێكخستن‬ ‫له‌ناواندا نه‌بووه‌‪ ،‬س����ه‌رانی‌ حیزبی‌ هه‌ر بۆ‬ ‫په‌ره‌پێدان����ی‌ سیس����ته‌می‌ حیزبیی‌ كاریان‬ ‫ك����ردوه‌‪ ،‬زاڵبونی‌ پاراس����تنی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫حیزب به‌سه‌ر نه‌ته‌وه‌‌و خاكدا‪ ،‬له‌ناوخۆدا‪،‬‬

‫راسته‌وخۆ گه‌یشتووشه‌ته‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ش����یان‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت ئه‌وه‌ش وایكردو‌ه‬ ‫ك����ه‌ خۆیان ناهێڵن ك����ورد‪ ،‬ببێته‌ خاوه‌نی‌‬ ‫سیس����ته‌مێكی‌ دامه‌زراوه‌ی����ی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫نیشتمانیی‌ سیاسی‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ بە‌ناوی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كان����ی‌ ده‌ره‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬درێژه‌ی‌‬ ‫ئه‌و جۆره‌ په‌یوه‌ندییه‌یه‌ كه‌ لە‌س����ه‌ره‌تادا‬ ‫حیزب����ی‌ ك����وردی‌ له‌گ����ه‌ڵ داگیركه‌ران����ی‌‬ ‫كوردس����تاندا دایانمه‌زراندوه‌‪ .‬كه‌س����ێكی‌‬ ‫چاودێری‌ په‌یوه‌ندیی����ه‌ ده‌ره‌كییه‌كان بكا‪،‬‬ ‫زوو ئه‌وه‌ی‌ بۆ ده‌رده‌كه‌وێ‌ كه‌ هه‌ر حیزبه‌‌و‬ ‫خاوه‌نی‌ ج����ۆره‌ تێڕوانینێكی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‬ ‫خۆیه‌تی‌ له‌گه‌ڵ داگیركه‌رانی‌ كوردس����تان‌و‬ ‫واڵتانی‌ دیكه‌دا‪ ،‬لە‌س����ه‌رده‌می‌ بزووتنه‌وه‌‬ ‫چه‌كدارییه‌كه‌ی‌ دوای‌ هه‌ره‌س����ی‌ شۆڕشی‌‬ ‫ئه‌یلوول‪ ،‬چه‌ند حیزب هه‌بوو‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ش‪،‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت����ی‌ جیاوازی����ان لێ����ره‌‌و له‌وێ‌‪،‬‬ ‫بە‌تایب����ه‌ت لە‌ت����اران‌و لە‌دیمه‌ش����ق‌و دواتر‬ ‫لە‌ئه‌نقه‌ره‌ هه‌بوو‪.‬‬ ‫ئه‌و جۆری‌ په‌یوه‌ندییه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ حیزبی‌‬ ‫كوردی‌‪ ،‬كه‌ بە‌داخه‌وه‌ تا ئێستاش درێژه‌ی‌‬ ‫هه‌ی����ه‌‪ ،‬یه‌كێك����ه‌ لە‌بنه‌ما مه‌ترس����ییه‌كان‬ ‫له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ی‌ كورد‌و مافی‌ چاره‌نووس‌و‬ ‫دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ كوردی‌‪ .‬مه‌س����ه‌له‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ن����دی‌ ده‌ره‌وه‌‪ ،‬مه‌س����ه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫س����تراتیژی‌‌و ئاساییشی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬ناكرێ‌‬ ‫هه‌ر حیزبه‌‌و بە‌ئاره‌زووی‌ خۆی‌ له‌گه‌ڵ ئه‌م قه‌به‌‌و زه‌ب����ه‌الح‪ ،‬لە‌س����لێمانییه‌وه‌ ده‌چێ‌‬ ‫حكوم����ه‌ت‌و الیه‌نانه‌كانیان����دا‪ ،‬په‌یوه‌ندی‌ ب����ۆ واڵت����ه‌ یه‌كگرتووه‌كان����ی‌ ئه‌مه‌ریكا‌و‬ ‫ژێربه‌ژێر دابمه‌زرێنێ‌‪ ،‬مه‌خابن ئه‌و ش����ێوه‌ په‌یوه‌ن����دی‌ بە‌ده‌زگاكان����ی‌ ئ����ه‌و واڵته‌وه‌‬ ‫په‌یوه‌ندیان����ه‌ له‌ن����او حیزب����ی‌ كوردی����دا‪ ،‬ده‌كا‪ ،‬ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌و لە‌دژی‌ راپرسی‌ گشتی‌‬ ‫بۆته‌ میراتێك����ی‌ مه‌ترس����یدار له‌ناوه‌ندی‌ ش����ااڵوی‌ (نه‌خێر)‌و دژایه‌تی‌ ده‌ستپێده‌كا‪،‬‬ ‫حیزبایه‌تی����دا‪ ،‬دیاره‌ لە‌ش����وێنێك كورد‌و هه‌ڵب����ه‌ت ئ����ه‌و كه‌س����ه‌ش‪ ،‬بێ‌ ئ����ه‌وه‌ی‌‬ ‫كوردستان نه‌بونه‌ته‌ مه‌سه‌له‌یه‌كی‌ هاوبه‌ش حیزبێكی‌ مۆڵتدراوی‌ هه‌بێ‌ یا الیه‌نێك بێ‌‬ ‫لە‌نێوان حیزبە‌كورددس����تانییه‌كاندا‪ ،‬بۆیه‌ لە‌ده‌س����ه‌اڵتی‌ كوردیدا‪ ،‬ده‌بێ‌ بە‌چ حه‌قێك‬ ‫هه‌ر یه‌كه‌ بە‌س����ه‌ربه‌خۆ په‌یوه‌ندی‌ به‌م ال‌و جگه‌ لە‌ئاژاوه‌‌و بێ‌ سه‌ر‌و به‌ری‌ لە‌سیاسه‌تی‌‬ ‫ئه‌و الوه‌ ده‌كا‪ ،‬بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ كه‌س����ێك بزانێ‌ كوردیدا‪ ،‬چ مانایه‌كی‌ دیكه‌ی‌ هه‌بێ‌؟ ئه‌مه‌‬ ‫چ����ی‌ ده‌كه‌ن!ئه‌و جۆری‌ ئاژاوه‌یه‌ وایكردوه‌ باجی‌ تێگه‌یش����تنی‌ حیزب����ی‌ كوردییه‌ بۆ‬ ‫ك����ێ‌ ده‌ی����ه‌وێ‌ په‌یوه‌ن����دی‌ بە‌ده‌زگاكانی‌ په‌یوه‌ندی‌ ده‌ره‌وه‌‪ .‬لێره‌دا‪ ،‬بە‌پێویس����ت‬ ‫ده‌زانرێ‌ سیاسه‌تمه‌دارانی‌ حیزبیی‌ كوردی‌‬ ‫واڵتانه‌وه‌ ده‌كا‪.‬‬ ‫سیاس����ه‌تی‌ هه‌ڵ����ه‌‌و په‌ڵ����ه‌ی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ به‌ئاگابهێنرێنه‌وه‌ كه‌ تازووتره‌‪ ،‬سنووورێك‬ ‫حیزبه‌كان‪ ،‬كاره‌ساتێكی‌ وایان خولقاندوه‌‪ ،‬بۆ په‌یوه‌ندییه‌ تاك الیه‌نی‌‌و تایبه‌تییه‌كانی‌‬ ‫كه‌س����ێكی‌ خاوه‌نی‌ ده‌زگایه‌ك����ی‌ میدیایی‌ خۆیان به‌‌واڵتانه‌وه‌ بهێنن‌و نه‌خش����ه‌یه‌كی‌‬

‫بار‌ودۆخی‌ ئێستا ‌ی‬ ‫كوردستان‌و‬ ‫به‌رده‌وامی‌ دابه‌ش‬ ‫بون ‌ی جه‌ماوه‌ریی‌‌و‬ ‫رێكنه‌كه‌وتن له‌سه‌ر‬ ‫مه‌سه‌لە‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫نیشتمانییه‌كان‌و‬ ‫سه‌رفرازی‌‌و ده‌وڵه‌ت‬ ‫هه‌تا بڵێی‌ جێگا ‌ی‬ ‫حه‌په‌سان‌و داخه‌‬

‫زانستانه‌ بۆ سیسته‌می‌ سیاسی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫نیش����تمانیی‌ ده‌ره‌وه‌ دابڕێ����ژن‌و په‌یڕه‌و ‌ی‬ ‫لێبك����ه‌ن‪ ،‬ل����ه‌وەش زیات����ر مه‌ترس����ی‌ بۆ‬ ‫ئاینده‌‌و چاره‌نووس����ی‌ نه‌ته‌وه‌ داگیركراو‌و‬ ‫په‌رتكراوه‌ك ‌ه دروست نه‌كه‌ن‪.‬‬ ‫بار‌ودۆخ����ی‌ ئێس����تای‌ كوردس����تان‌و‬ ‫به‌رده‌وام����ی‌ دابه‌ش بون����ی‌ جه‌ماوه‌ریی‌‌و‬ ‫رێكنه‌كه‌وتن له‌س����ه‌ر مه‌س����ه‌لە‌نه‌ته‌وه‌یی‌‌و‬ ‫نیش����تمانییه‌كان‌و س����ه‌رفرازی‌‌و ده‌وڵه‌ت‪،‬‬ ‫هه‌ت����ا بڵێی‌ جێ����گای‌ حه‌په‌س����ان‌و داخه‌‪،‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك كه‌ بە‌درێژایی‌ مێژو‪ ،‬ژێر ده‌سته‌‌و‬ ‫داگیرك����راوه‌‪ ،‬لە‌الیه‌ن حیزبه‌كانییه‌وه‌‪ ،‬وای‌‬ ‫لێبكرێ‌ له‌س����ه‌ر هیچ ش����تێك یه‌ك ده‌نگ‬ ‫نه‌بن‪ ،‬بە‌ڕاس����ت نابێ‌ حیزبی‌ كوردی‌ تاكه‌‬ ‫یه‌ك پرس����یار لە‌خۆی‌ بكا‪ ،‬بۆ ده‌بێ‌ ته‌نها‬ ‫لە‌كوردس����تاندا‪ ،‬خه‌ڵكێك����ی‌ زۆر‪ ،‬هێن����د‬ ‫نیگه‌ران ب����ن ته‌نانه‌ت بۆ س����ه‌ربه‌خۆیی‌‌و‬ ‫ده‌وڵه‌ت لە‌س����ایه‌ی‌ ئه‌وان����دا‪ ،‬وه‌ڕز بن؟!‬ ‫حه‌ق����ه‌ بیرێكی‌ جی����ددی‌ له‌و پرس����یاره‌‬ ‫بكرێت����ه‌وه‌‪ ،‬لە‌ڕوانگ����ه‌ی‌ به‌رپرس����یارێتی‌‬ ‫ئه‌خالقی‌‌و مێژوییه‌وه‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ته‌واوی‌‬ ‫له‌س����ه‌ر بكرێ‌‌و وه‌اڵمی‌ دروست‌و زانستانه‌‬ ‫بدرێته‌وه‌‪ .‬لێ����ره‌دا‪ ،‬پیاو بە‌زه‌یی‌ بە‌هه‌موو‬ ‫حیزب‌و س����ه‌ركردایه‌تی‌ حیزب����ی‌ كوردیدا‬ ‫دێته‌وه‌‪ ،‬لە‌پێش هه‌موویانه‌وه‌ پارتی‌‪ ،‬وایان‬ ‫لێبێ‌ كه‌س حیسابێكیان بۆ نه‌كا‪ ،‬هه‌ڵبه‌ت‬ ‫له‌وه‌شدا‪ ،‬خۆیان خۆڵیان به‌سه‌ری‌ خۆیاندا‬ ‫كردوه‌‪.‬‬ ‫دیاره‌ له‌سه‌ر راپرس����ی‌ گشتی‌‪ ،‬چه‌ندان‬ ‫پرسیار‌و ره‌خنه‌ به‌رامبه‌ر بە‌ده‌سه‌اڵتدارانی‌‬ ‫كورد هه‌ڵده‌گرێ‌‪ ،‬به‌اڵم له‌هه‌ر حاڵه‌تێكدا‪،‬‬ ‫ناك����رێ‌ دوژمنایه‌تی‌ بكرێ‌‪ ،‬ناش����ێ‌ لە‌ڕقی‌‬ ‫ئه‌م حی����زب‌و ئه‌و حیزب‪ ،‬دژی‌ راپرس����ی‌‬ ‫گشتی‌‪ ،‬ش����ااڵوی‌ (نه‌خێر) بكرێ‌‪ .‬راپرسی‌‬ ‫گشتی‌ بۆ س����ه‌ربه‌خۆیی‌‪ ،‬یه‌كێكه‌ لە‌بنه‌ما‬ ‫سه‌ره‌كییه‌كان لە‌مه‌س����ه‌له‌ی‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تدا‪ ،‬ش����تێك نییه‌ له‌به‌ر خاتری‌ ئه‌م‬ ‫سه‌رۆكی‌ حیزب یا ئه‌و سكرتێری‌ گشتی‌ یا‬ ‫لە‌ڕق‌و تۆڵه‌ لە‌كه‌سێ یا لە‌الیه‌نێك‪ ،‬ده‌نگ‬ ‫بە‌(به‌ڵێ‌) ن����ه‌درێ‌‪ .‬من ده‌زانم راپرس����ی‌‬ ‫گش����تی‌ كراوه‌ بە‌ئه‌مری‌ واقی����ع‪ ،‬دۆخێكی‌‬ ‫یه‌كج����ار مه‌ترس����یداره‌‪ ،‬ت����ازه‌ كار له‌كار‬

‫ت����رازاوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ هه‌بونی‌ ده‌یان‌و س����ه‌دان‬ ‫ره‌خنه‌ له‌وان����ه‌ی‌ بڕیاریان له‌س����ه‌ر داوه‌‪،‬‬ ‫لە‌زه‌مینه‌‌و كاته‌كه‌ی‌‪ ،‬لە‌نه‌بونی‌ ئاماده‌كاری‌‬ ‫پێویس����ت‪ ،‬هه‌روه‌ه����ا نه‌بون����ی‌ یه‌كێت����ی‌‬ ‫ریزه‌كان����ی‌ نه‌ته‌وه‌كه‌‌و حیزب����ه‌كان‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ناكرێ‌ ئه‌و واقیعه‌ سه‌پێنراوه‌ ره‌تبكرێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ده‌م پرس����یاری‌ سه‌ربه‌خۆییت ده‌وێ‌‬ ‫یا ژێرده‌س����تی‌؟ بە‌خه‌و بێ‌‪ ،‬یا بە‌خه‌یاڵ‪،‬‬ ‫بە‌ڕاست بێ‌ یا نیوه‌ راست‪ ،‬بە‌درۆ بێ‌ یا بۆ‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی‌! وه‌اڵمه‌كه‌ی‌ هه‌ر هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫(به‌ڵێ‌)یه‌‪.‬‬ ‫لە‌قۆناغه‌كان����ی‌ راب����ردودا‪ ،‬گه‌لێ����ك‬ ‫ده‌رفه‌تمان لە‌كیس چ����ووه‌‪ ،‬ئه‌م هه‌له‌‪ ،‬با‬ ‫زۆریش بە‌دڵ����ی‌ هه‌موو الیه‌ك نه‌بێ‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫شتێكه‌ سه‌ران‌و حیزبی‌ كوردی‌ هێناویانه‌ته‌‬ ‫پێش����ه‌وه‌‪ ،‬لە‌به‌ش����ه‌ داگیركراوه‌كان����ی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ كوردس����تان‪ ،‬خه‌ڵكی‌ ده‌س����تیان‬ ‫له‌س����ه‌ر دڵیانه‌‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌ ئ����ه‌و رۆژه‌ن‬ ‫باش����ووری‌ كوردس����تان هه‌نگاوێكی‌ دیكه‌‬ ‫لە‌س����ه‌ربه‌خۆیی‌‌و ده‌وڵه‌ت بچنه‌ پێشه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وان هه‌رگیز بۆ ئ����ه‌وه‌ ناڕوانن كه‌ یه‌ك‬ ‫ده‌ن����گ بە‌(نه‌خێر) بێ‌‪ .‬له‌س����ه‌ر كه‌وتندا‪،‬‬ ‫چه‌نده‌ بە‌سه‌ركه‌وتنی‌ خۆیانی‌ ده‌زانن‪ ،‬خودا‬ ‫نه‌خواسته‌‪ ،‬لە‌تێكشكاندا‪ ،‬ئه‌وه‌ندەی‌ دیكه‌‬ ‫سه‌ر كز‌و نائومێد ده‌بن‪ ،‬ئه‌وجا مه‌گه‌ر هه‌ر‬ ‫خودا بزانێ‌‪ ،‬داگیركه‌ره‌كان چۆن تۆڵه‌یان‬ ‫لێده‌كه‌ن����ه‌وه‌‌و پت����ر ده‌چه‌وس����ێنرێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ش زیاتر‪ ،‬لە‌ناوه‌ن����ده‌ ناوچه‌ییه‌كان‌و‬ ‫نێوده‌وڵه‌تییه‌كاندا‪ ،‬ئه‌م راپرسی‌ گشتییه‌‪،‬‬ ‫به‌ن����اوی‌ نه‌ت����ه‌وه‌ی‌ كورد‌و له‌س����ه‌ر كورد‬ ‫حیس����ابه‌‪ ،‬ئه‌وانه‌ی‌ دۆس����تمانن لە‌نزیك‌و‬ ‫لە‌دور‪ ،‬چاوه‌ڕوانی‌ بڕیاری‌ چاره‌نووسسازی‌‪،‬‬ ‫خه‌ڵكی‌ باش����ووری‌ كوردستانن‪ .‬بە‌درێژایی‌‬ ‫مێژو‪ ،‬یه‌كێ����ك لە‌گه‌وره‌ترین كاره‌س����اتی‌‬ ‫نه‌ت����ه‌وه‌ی‌ ك����ورد‪ ،‬نه‌بون����ی‌ پێش����ه‌وا‌و‬ ‫رێكنه‌كه‌وتنی‌ س����ه‌رانی‌ سیاس����ی‌‌و حیزبی‌‬ ‫كوردییه‌‪ ،‬دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ ئه‌و مه‌س����ه‌النه‌‪،‬‬ ‫لە‌چه‌رخی‌ بیس����ت‌و یه‌كدا‪ ،‬كاره‌س����اته‌كه‌‬ ‫گه‌وره‌تر ده‌كا‪.‬‬ ‫له‌نده‌ن ـ ‪28‬ی‌ ته‌ممووزی‌ ‪2017‬‬

‫‪sabahghalib@yahoo.co.uk‬‬

‫رۆژگارێك بۆ پێكەنیین‬ ‫(رۆشنبیرو چەپی تاوانكار)‬ ‫نەجات نوری‬ ‫تاوان هەیە لە‌هەواو هەوەسەوە سەرچاوە‬ ‫دەگرێت‪ ...‬ئێمە ئێستا لە‌سەردەمی‬ ‫تاوانی تەواوەتیدا دەژین‪.‬‬ ‫ئەلبێركامۆ‬

‫ئ���ەم دوو هێ���زە حوكمڕانیەك���ی (گوند)‬ ‫نشینیە‪ ،‬بەمەش زیاتر كۆتاییان بە‌خۆیان‬ ‫هێنا ك���ە كوڕانی دوو گون���د لە‌(بارزان‌و‬ ‫تاڵەب���ان) پێكەوە یەكت���ری تەواودەكەن‌و‬ ‫دەسەاڵتێكی حوكمڕانی گوندنشینیان لێرە‬ ‫ب���ۆ بەرژەوەندی خۆیان پێكەوە ناوە‪ .‬ئەم‬ ‫دەس���ەاڵتە گوندنش���ینە خۆی لە‌ژێر هەچ‬ ‫ماناو ناوێكدا حەش���اربدات ناتوانێت ببێتە‬ ‫ناوێك بۆ پێناسەكی باش بۆ خۆی چونكە‬ ‫هەتادێت تاریكایی ئەم دەسەاڵتە باڵ بەسەر‬ ‫كۆمەڵگادا دەكێش���ێت‪ ،‬لەبەرامبەریش���دا‬ ‫كۆمەڵگا هەتادێ ئەم دەسەاڵتە گوندنشینە‬ ‫بەالوەدەنێت‌و ب���ۆ رۆژگارێك دەگەڕێت تا‬ ‫خۆی لەم كەندەاڵنە ش���وومە قورتابكات‪.‬‬ ‫ئەم���ە قەڵەمبازێكی گرنگە ب���ۆ ئایندەی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئێستامان هەرچییەك بێت زۆر نابات‬ ‫كۆمەڵ���گا دواجار ئەم دەس���ەاڵتە بە‌هەمو‬ ‫وەیش���ومەكانیەوە لە‌گۆڕدەنێ���ت چونكە‬ ‫ئێس���تا باوی دەس���ەاڵتی گوندنیشنەكان‬ ‫لە‌جیهاندا كۆتاییان هاتووە‪ .‬ئەمەش تاوانی‬ ‫ئەو كەس���انەیە كە لە‌دەسەاڵت‌و دەوڵەت‌و‬ ‫كۆمەڵگا تێناگەن‌و پش���تیان كردۆتە بنەما‬ ‫شارس���تانیەكان‌و گەم���ە بە‌چارەنوس���ی‬ ‫خۆیان‌و كۆمەڵگاش دەكەن‪.‬‬

‫ئەمانە بۆچی گەیشتنە‬ ‫ئەم ئاستە ترسناكە؟‬ ‫بۆچی سەركردە بەناو‬ ‫چەپ‌و رۆشنبیرەكانیان‬ ‫بایاندایەوە بە‌الی‬ ‫بیری خێڵ‌و دەسەاڵتی‬ ‫خۆسەپێن دا؟ بۆچی‬ ‫نەیانتوانی ببنە هۆكاری‬ ‫گۆڕانكاری گەورە لە‌ناو‬ ‫حیزبەكانیاندا؟‬

‫‪-1‬‬‫رۆشنبیرو چەپی تاوانكار‬ ‫پێ دەچێت ئێس���تا كاتی تێهەڵچوونەوە‬ ‫بێ���ت بە‌ماناو چەمكی زۆر ل���ەو بابەتانەی‬ ‫كە دەب���و زووت���ر گفتوگۆی���ان لەبارەوە‬ ‫بكرای���ە لە‌نمونەكانی (رۆش���نبیر‌و چەپ)‬ ‫ی ن���او حیزبی كوردی‪ ،‬چەپ‌و رۆش���نبیر‬ ‫بۆ ئێم���ە لە‌ناو حیزب���ی كوردیدا دەكرێت‬ ‫لە‌سەرەتاكانی ساڵی حەفتاكانەوە ئیتر پێی‬ ‫نابێتە ئاس���تێكی كامڵ كە دەكرێت وەكو‬ ‫كردار لێ رابمێنی���ن‌و گفتوگۆیان لەبارەوە‬ ‫بكرێت‪ ،‬ب���ەاڵم تێگەیش���تن‌و بەدواچوونی‬ ‫ئ���ەم دوو حالەتە بۆ ئێس���تا گرنگی خۆی‬ ‫هەیە چونكە لەالی���ەك ئیتر تێدەگەین كە‬ ‫حیزبی كوردی بەتایبەت (پارتی‌و یەكێتی)‬ ‫تەمەنی���ان وەكو مێ���ژ‌و ئایدۆلۆژیا كۆتایی‬ ‫بەڵكو بونە كۆس���پ لەبەردەم گۆڕانكاریە‬ ‫‪-2‬‬‫هات���ووە‌و هیچ پێناس���ەیەك نایانخاتە ناو‬ ‫هەر وەكو چۆن ئیت���ر مێژوی یەكێتی‌و گەورەكانیشدا‪.‬‬ ‫حیزب���ی مۆدرێن���ەوە لە‌ئێس���تادا‪ .‬ئەوەی‬ ‫ئەم حەقیقەتانە ئێس���تا دی���ارە‪ ،‬ببینن‬ ‫هەیانە جگ���ە لە‌دەس���ەاڵتێكی قۆرغكاری پارتی ل���ەالی كۆمەڵگای كوردی كۆتاییان‬ ‫مش���ەخۆر‌و سەربازی بێ بنەما ئیتر هیچی هات‪ ،‬ئاواش دەبێت بپرسین ئەی رۆشنبیر‌و كە زۆربەی (چەپ‌و رۆش���نبیرەكانی) ناو‬ ‫ترنیە‪ .‬زۆربەی سەركردەو كادرەكانیشیان چەپەكانی ناو ئەم دوو هێزە چیان لێهات‌و یەكێتی بە‌س���ەركردەی كۆن‌و ئێستایانەوە‬ ‫ل���ەم خوڵگەیەدا دەخولێن���ەوە‪ ،‬خۆئەگەر چیان كرد؟ بەو تێڕامان���ەی هەمانە بووە بەتایبەت���ی‪ ،‬چۆن چۆن���ی بونەتە لەمپەر‬ ‫لەم تێڕوانینە لێیان بڕوانین تێدەگەین كە لەس���ەر ئەخاڵق‌و بیری هەندێك سیاس���ی لەب���ەردەم گۆڕانگاریە گەورەكاندا‌و بونەتە‬ ‫رەفتارو بیری رابەرەكانیان مانایەكیان بۆ كورد لەن���او حیزبەكاندا‪ ،‬جاران گفتوگۆی پاشماوەی هێزە خێڵەكییەكان‌و لەگەڵیاندا‬ ‫ئەوە نەهێاڵوەتەوە تا ئایندەی كۆمەڵگای توندمان دەكرد‌و دەمانگوت كە كۆمەڵگا بەو گەمە بە‌چارەنوسی میللەتێكی بێ دەرەتان‬ ‫پێ بخوێنی���ەوە‪ .‬هیچ بەق���ەدەر ئەوەش رۆشنبیر‌و چەپانەی ناو ئەم حیزبانە رزگار دەك���ەن‪ .‬ئەمان���ە ن���ەك نەیانتوانی ببنە‬ ‫گرەن���گ نیە كە كۆمەڵگا لە‌ئێس���تادا ئیتر ناكرێ���ت چونكە نە چەپن‌و نە رۆش���نبیر‪ ،‬كەس���انی چەپ‌و رۆشبیری پێشكەوتوخواز‬ ‫ل���ەالی خ���ۆی مێ���ژوی ئ���ەم دوو هێزەی ئەمانە ئ���ەو بونەوەرانەن كە زیاتر لە‌هەمو كە ه���ەر لە‌زووەوە گومانمان لەمە نەبووە‪،‬‬ ‫بە‌فەرامۆش���ی س���پاردووە‌و الی گرنگ نیە كەس���ێكی تر زیان بە‌كۆمەڵگا دەگەیەنن‌و بەڵكو لە‌ئێستادا بونەتە ئەو كەسە یاخیانەی‬ ‫كە هەبن یان ن���ا چونكە نەیانتوانی وەكو نەك ئ���ازادی بە‌ڵكو ئ���ازار بەرهەم دێنن‪ ،‬كە بەگژ هەمو بیرو باوەڕی جارانی خۆیاندا‬ ‫كردار ماناكان���ی ئ���ازادی‌و دادپەروەری‌و دەمانوت هەر ئەمانە دواتر لەالیەن سەركردە دەچنەوەو رێگرن لە‌گەیشتن بە‌خواستەكانی‬ ‫شارس���تانیەت‌و عەقڵ بخەنە خزمەت تاك‌و خێڵەكیەكان���ەوە ب���ەكار دەهێنرێنەوە بۆ میللەت‪ .‬پرسی ئەمانە پرسێكە كە ناكرێت‬ ‫س���ەركوتكردنی داخوازیەكان���ی كۆمەڵگا‪ ،‬هی���چ كاتێك وەكو رزگاركەر‌و شۆڕش���گێڕ‬ ‫خێزانی ئەم هەرێمەوە‪...‬‬ ‫مانایەك���ی گرن���گ تری���ش لێ���رە دێتە بە‌دەنگی بەرز دەمانوت ئەمانە نەك ناتوانن ئاوڕیان لێبدەینەوە‪ .‬رەفتارو بیری ئەمانە‬ ‫پێش���ەوە كە زۆر بە‌زەقی دیارە حوكمڕانی مێژوی كۆمەڵ���گا‌و حیزبەكانی���ان بگۆڕن تادێ زیاتر دەخزێنە بەرەی ئەو دەسەاڵتە‬

‫كەی بووە رابەری رۆش���نبیر‌و سۆسیالیزم‬ ‫بانگەش���ە بۆ خێڵ بكات‌و س���ەرۆك خێڵ‬ ‫بە‌فریادرەس بە‌كۆمەڵگا بناس���ێنێت‪ .‬ئەمە‬ ‫چ هەڵهاتنێكە لە‌رۆحیەتی ش���ۆڕش‌و بەگژا‬ ‫چوونەوەی س���تەمكاری؟ تێكش���كاندنی‬ ‫ئەم���ان ه���ەر وا لە‌خۆڕانیی���ە‪ ،‬بنەچ���ەی‬ ‫كۆن���ی هەی���ە‪ ،‬راگرتنیان���ە لەس���ەر زۆر‬ ‫روداو‪ ،‬نەتوانینیان‌و هەڵهاتنیانە لە‌ئاس���ت‬ ‫هەمو ئەو پێش���هات‌و روداوە گەورانەی كە‬ ‫لە‌ناو كۆمەڵگای ئێم���ەدا وردە وردە دێنە‬ ‫پێش���ەوە‌و دەبێت بێنە بەردەم پرسیاری‬ ‫خەڵكەوە‪ ،‬درۆكردنیان بووە لەگەڵ كتێب‌و‬ ‫سۆسالیزم ‌و دادپەوەری‌و كۆی كۆمەڵگای‬ ‫ئێمەدا‪ .‬لەو دەروازانە دەڕوانین كە ئەمانەی‬ ‫لێهاتن���ە ژورەوە بۆ ن���او حیزب‌و كۆمەڵگا‬ ‫وەكو چەپ‌و رۆش���نبیر‪ ،‬كە ئێس���تا دوای‬ ‫دەیان ساڵ پرسیار لە‌كردار‌و ئامانجەكانیان‬ ‫دەكەی���ن‪ ،‬ئەمانە چیبون‌و چیان كرد‌و چی‬ ‫دەك���ەن؟ ئ���ەو وەاڵمە نابووتەت دەس���ت‬ ‫دەكەوێت كە بەڕاس���تی ئەم بەناو چەپ‌و‬ ‫رۆش���نبیرانەی ناو حیزبی ك���وردی جگە‬ ‫لە‌داڕزان���ی كۆمەڵ���گا هیچ���ی تریان پێ‬ ‫بەرهەم نەه���ات‪ ،‬دواجاریش ئەوەی بۆیان‬ ‫ماوەتەوە جگە لە‌هەڵهاتن‌و وەسف‌و سەنای‬ ‫بنەماكانی خێ���ڵ ئیتر كۆمەڵگا چاوەڕوانی‬ ‫هیچی تری���ان لێناكات‪ ...‬بەمەش دەگەینە‬ ‫ئەو راستییەی كە ئەمانە چەپ‌و رۆشنبیری‬ ‫تاونكاربون نەك شتی تر‪ .‬رۆژگاری ئەمانە‬ ‫بۆ پێكەنین���ە نەك ب���ۆ گفتوگۆی جدی‌و‬ ‫جوانی‪.‬‬

‫گوندنشینەوە كە تادێ دۆزەخ بۆ كۆمەڵگا‬ ‫دادەخات؟‬ ‫لێرەدا دەپرسین ئەمانە بۆچی گەیشتنە‬ ‫ئەم ئاس���تە ترس���ناكە؟ بۆچی سەركردە‬ ‫بەناو چەپ‌و رۆش���نبیرەكانیان بایاندایەوە‬ ‫بە‌الی بیری خێڵ‌و دەس���ەاڵتی خۆسەپێن‬ ‫دا؟ بۆچ���ی نەیانتوان���ی ببن���ە ه���ۆكاری‬ ‫گۆڕان���كاری گەورە لە‌ن���او حیزبەكانیاندا؟‬ ‫جارێ دەبێت بەو یەقینە بگەین كە ئەمانە‬ ‫هیچ كاتێك چەپ‌و رۆش���نبیر نەبون بە‌مانا‬ ‫راس���تەقینەكەی‪ ،‬لە‌تێڕوانینی ئێمەوە هەر‬ ‫ئەمانە ناوێك بون بۆ فریودان‌و گەمەكردن‬ ‫لە‌ژێ���ر ناوی ج���ۆر بە‌جۆردا تا بە‌ئێس���تا‬ ‫گەیشتن‪ .‬ئێستاش كە ئیتر زانیان ناتوانن‬ ‫لەگەڵ خەڵك‌و دەس���ەاڵتی مۆدرێن‌و یاسا‌و‬ ‫حوكمڕانی نوێدا بژین‪ ،‬دەیانزانی كە خۆیان‬ ‫لەو جۆرە كاربەدەستانە بون كە دەستیان‬ ‫هەبووە لە‌ئازاردان‌و برسیكردنی كۆمەڵگا‌و‬ ‫داڕزانی دەسەاڵت دا ئیتر دەبێت چیبكەن؟‬ ‫ناچ���ار بەرەو رێگا كۆنەك���ەی خێڵ‌و ژێر‬ ‫خێمە كۆنەكەی دەس���ەاڵتی گوندنش���ین‬ ‫گەڕانەوە‪ .‬خۆ زۆركات لە‌خۆمان دەپرس���ی‬ ‫مرۆڤی چەپ‌و رۆشنبیری راستەقینە گوناه‬ ‫دژ بە‌كۆمەڵ���گا‌و بنەم���ا پیرۆزەكانی بیری‬ ‫خۆی ناكات‪ ،‬نابێتە مرۆڤی دڕندەو بانگەشە‬ ‫بۆ دەس���ەاڵتی پاوانخوازی‌و رابەرانی خێڵ‬ ‫ناكات‪ ،‬ب���ەاڵم زۆركات كە دەمانبینی ئەم‬ ‫س���ەركردە بەناو چەپ‌و رۆش���نبیرانی ناو‬ ‫حیزبی كوردی كە هەزاران جار دژ بە‌بیری‬ ‫خۆی���ان دەجواڵن���ەوە‪ ،‬تێگەیش���تین كە‬ ‫رۆژگاری ئێمە زۆر زوو بەرەو ترس���ناكی‌و‬ ‫‪-3‬‬‫هەڵت���ەكان دەڕوات‪ ،‬دەب���و بزانین���ن كە‬ ‫رۆژگارێك بۆ پێكەنیین‬ ‫ئەمانە ب���ەرەو الی���ەك دەڕۆن كە دواجار‬ ‫بە‌وێنەی ئەوەی كە چەپ‌و رۆشنبیرەكانی‬ ‫دەبنە كۆیل���ەی بەردەم ماڵەباوانی خێڵ و‬ ‫دەچنەوە بەگژ هەمو گۆڕنكاریە گەورەكاندا‪ ،‬ناو حیزبی كوردی جگە لە‌فریودان‌و هەڵهاتن‬ ‫تا بە‌ئێس���تا دەگات ئەمانە لەسەر رەفتارە هیچ���ی تریان بەرهەم نەهێنا لێرەدا ئاماژە‬ ‫ترس���ناكەكانی خۆیان دەجوڵێنەوە‌و (یان بە‌ئەم وشانەش دەكەین‪:‬‬ ‫وەكو دەبینین كۆمەڵگا لەسایەی هەندێك‬ ‫جوڵەی���ان پێ دەكرێت) ب���ۆ هەڵتەكاندنی‬ ‫هەمو بنەما پیرۆزەكانی رۆش���نبیر‌و چەپ‌و دەسەاڵتداردا دەژی كە مانایەكیان بۆ هیچ‬ ‫ئایندەی ئێمە‪ .‬وەستان لەسەر وێنەی ئەم ش���تێك نەهێاڵوەت���ەوە‪ ،‬چۆنی���ان بووێت‬ ‫راب���ەرە بەناو چەپ‌و رۆش���نبیرانە كە هەر ئاوا خەڵك فریودەدەن‌و گەمە بە‌هەس���ت‌و‬ ‫رۆژە لەژێر ناوی جۆر بە‌جۆردا دەردەكەون ئاین���دەی تاك بە‌تاكی ئێم���ە دەكەن‪ ،‬كە‬ ‫لەو پەشیمانبونەوە گەورەیە تێدەگەین كە ئەمەش لە‌سایەی شكستی پڕۆژەكانی ئەو‬ ‫ئەمانە تێكەوتون‌و كار بۆچی دەكەن‪ .‬ئاخر چەپ‌و رۆش���نبیرانەوە ب���و كە نەیانتوانی‬

‫یەك خاڵ���ی لێ جێبەجێ بكەن‪ ،‬ئەمە ئەو‬ ‫رۆژگارەی���ە ك���ە هەر بۆ پێكەنین باش���ە‪،‬‬ ‫ببینن كە رابەرەكانی كۆمەڵەی رەنجدەران‬ ‫وەكو چەپ‌و رۆش���نبیر چۆن چۆنی بونەتە‬ ‫هۆكاری تاریكستان ‌و پش���توپەنای هێزە‬ ‫دواكەوتۆكان‪ .‬تەماشابكەن كە چۆن چۆنی‬ ‫سۆس���یالیزم ك���را بە‌قوربان���ی ژمارەكانی‬ ‫دۆالرو بارزگان���ی‌و بیرە نەوت‪ ،‬ئاخر ئەمە‬ ‫ئ���ەو رۆژگارێ���ك نیە ب���ۆ پێكەنینن؟ لەم‬ ‫خراپتر ب���ەم تێڕوانینانەی ك���ە زۆربەمان‬ ‫هەمانە بۆ بیروكرداری هەندێك رۆش���نبیرو‬ ‫سیاس���ی بە‌ناو چەپ‌ و ئاین���ی‌و نەتەوەی‬ ‫ن���او حیزبی ك���وردی‪ ،‬دەبێ���ت بە‌بێ هیچ‬ ‫گومانێ���ك ئ���ەم دێڕانە بنوس���ین‪ :‬دڵنیام‬ ‫ك���ە زۆرنابات ئ���ەم بە‌ناو چ���ەپ‌و ئاینی‌و‬ ‫بە‌ن���او رۆش���نبیرو بەناو دیموكراس���یانە‬ ‫دێن‌و دەڵێن‪ :‬فاش���یزم‌و س���تەمكاری بۆ‬ ‫قۆناغێكی دیاریك���راوی كۆمەڵگای كوردی‬ ‫لە‌ئەمڕۆدا بۆ رێگرتن لە‌فەوزاو تێكوپێكدان‬ ‫زۆر پێویس���تە وەكو چۆن ئێستا كاری بۆ‬ ‫دەكەن‪ .‬ئەمە س���ااڵنێكە بیروكرداری ئەم‬ ‫مرۆڤ���ە ب���ێ ناوەرۆكانەی ئێم���ەن‪ .‬ئەمە‬ ‫جەوهەری زۆر لەوانەیە بە‌ناوی ش���ۆڕش‌و‬ ‫رۆش���نگەری‌و دیموكراس���ی ‌و ئیمان���ەوە‬ ‫رۆژگاریان پڕە كاری هەڵەو نا عەقاڵنی‪...‬‬ ‫جەوهەرێكی لەرزۆكن كە رۆژگاری ئێمەیان‬ ‫بە‌ئەمڕۆگەیاند‪ .‬مرۆڤ تێناگات ئەمانە چۆن‬ ‫جادوبازێك بون كە تاكو ئێس���تا زۆربەی‬ ‫میللەتیان فری���وداوە‪ ،‬ئەمە جەوهەری ئەو‬ ‫ئینس���انە ناكاماڵنەیە كە زۆركەس ئێستا‬ ‫بە‌(درۆزنانی ناو ش���ۆڕش)یان ناودەبەن‪،‬‬ ‫دەزانن بونەتە بەاڵ بۆ س���ەر ژیانی ئێستاو‬ ‫ئایندەم���ان‪ .‬بۆچوونی ئەوان���ەی كە ئەم‬ ‫دەس���تەواژەیە بەكاردەهێن���ن بۆچونێكی‬ ‫سادەو سەرپێی نییە‪ ،‬لە‌خۆڕا بەوانە ناڵێن‬ ‫درۆزنانی ناو شۆڕش‪ ،‬لە‌كاتێكدا كە چەپ‌و‬ ‫رۆش���نبیرەكانی ناو ئەم شۆڕشانە درۆیان‬ ‫لەگەڵ ئیرادەی خەڵكدا كردو پشتیان كردە‬ ‫ماناكانی دادپەروەری‪ .‬ئەمە كۆی ئەو كارو‬ ‫وێنە نزیكانەیە كە كاركتەرە سەرەكیەكانی‬ ‫ناو شۆڕش���ی كوردی لە‌ماوەی ئەم بیست‌و‬ ‫شەش س���اڵەی دەس���ەاڵتیاندا خستیانە‬ ‫بەردەم خەڵكی ئێمە‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫ی رجیم كردنن‬ ‫ئه‌مانه‌ مه‌رجی‌ سه‌ره‌ك ‌‬

‫‪15‬‬

‫ئه‌مانه‌ی‌ خواره‌وه‌ چه‌د مه‌رجێكن گه‌ر به‌باش���ی‌ بیكه‌یت‬ ‫ئه‌وه‌ به‌مه‌وه‌یه‌كی‌ زۆر كورت كێشت داده‌به‌زێت‬ ‫‪ - 1‬نان‌و برنج‌و په‌تاته‌و مه‌عكه‌رۆنی‌ به‌هیچ ش���ێوه‌یه‌ك‬ ‫ئێواران مه‌یخۆ‬ ‫‪ - 2‬برنج بە‌پاڵو ئامادەی بکەی بەبێ ڕۆن‪ ،‬یان ئەتوانی‬ ‫کوبەی پێ بکەی لە‌نیوه‌رواندا بیخۆ‪.‬‬ ‫‪ - 3‬سێ ژەمە پێش نان خواردن چەن ئاوت پێخورایەوە‬ ‫بیخۆرەوە‪.‬‬ ‫‪ - ٤‬سێ ژەمە پێش نان خواردن قاپێک زەاڵتەی گەورە‬ ‫بخۆ‪ ،‬باش���تر وایە لیمۆ‌و خەیاری تیابێ‪ .‬کە تەواوت کرد‬ ‫ئینجا دەسبکە بە‌نان خواردن‪.‬‬ ‫‪ - ٥‬بەیانیان یان یک پەنیری سێگۆش���ە‪ ،‬یا ‪ 2‬هێلکەی‬ ‫کواڵو‪ ،‬یا قاپێک ماس���تی بێ چەوری یا کوپێک شیری‬ ‫ک���ەم چەوری لەگەڵ یەک لەت نانی بچوک باش���تر وایە‬ ‫بەقەت دەس���تی خۆتبێ بخۆ‪ .‬ئەگەرنان���ی‌ جۆ یا نانی‬ ‫هەورامی بێ باشترە‪.‬‬ ‫‪ - ٦‬نیوەڕوان چیت پێخۆشبوو بیخۆ بەمەرجێک بێ ڕۆن‬ ‫بێ‪ .‬سنگی مریش���کی کوواڵو ماسی برژاو تکە یان هەر‬ ‫جۆرێکی شلە له‌گه‌ڵ نیو نانی‌ تیری‌ جۆ یان ده‌ كه‌وچك‬ ‫برنجی‌ پاڵو‪.‬‬ ‫‪ - 7‬ئێوارە هەر جۆرێکی سووپ بێ گرنگ ئەوەیە ڕۆنی‬ ‫تیانەبی‌ یاخود زۆركه‌م ‪.‬‬ ‫‪ - 8‬زەاڵتە‌و ئاوت بیرنەچێ پێش نان ولەبەینی ژەمەکانا‬ ‫ئاو زۆر بخۆرەوە‪.‬‬ ‫‪ - 9‬لەبەین���ی ژەمەکانا ئەگەر برس���یت ب���وو ئەتوانی‬ ‫جۆرێک���ی میوە یان لەهەرجۆرە تۆزێک بخۆی‪ .‬باش���تر‬ ‫وایە میوە تەنها عەسر بیخۆی‪.‬‬ ‫‪ - 10‬کاتێک هەس���تتکرد برس���یتە ئەو ش���تانە بخۆ کە‬ ‫کالۆریان کەمە وەک چەن دەنکێک بایام‪ ،‬گەنمەش���امی‬ ‫ک���واڵو‌و ب���رژاو‪ ،‬گوێز‪ ،‬چەن دەنکێ���ک زەیتوو‪ ،‬خەیار‌و‬ ‫تەماتە‪ ،‬سندی‪ ،‬قەرنابیت‪ ...‬بەاڵم لەپێشا ئاو بخۆرەوە‬ ‫هەستی تێربوونی زیاترت پێ ئەبەخشێ‪.‬‬ ‫‪ - 11‬كوبە‌و شفتە ئەتوانی بیکەی بەگۆشتی بێ چەوری‬ ‫لەفڕنا بێ ڕۆن‪.‬‬ ‫‪ - 12‬خواردنی‌ ش���یرین‌و ئیش���ی‌ هه‌ویر له‌ماوه‌ی‌ رجیم‬ ‫كردن قه‌ده‌غه‌یه‌‌و ده‌بێت چاش به‌بێ‌ شه‌كر بخورێت‬ ‫‪ - 13‬نان���ی بەیانی مەرجە بخورێ‪ .‬ونابێ هیچ ژەمێک‬ ‫پشت گوێ‌ بخرێت‪.‬‬

‫چۆن له‌م وه‌رزدا پێستت‬

‫ی ئه‌هێڵیته‌وه‌‬ ‫به‌شێدار ‌‬

‫خواردنەوە وزەبەخشەکان چیت لێدەکەن؟‬

‫لەماوەی ‪10‬‬

‫لەماوەی ‪ 12‬ـ ‪24‬‬

‫خولەکدا‬

‫سەرئێشەو هەڵچون‌ دەستپێدەکات‌و خواست‬ ‫لەسەر خواردنەوەی مادەی وزەبەخش زیادەکات‬

‫مادەی کافایین دەچێتە سوڕی‬ ‫خوێن‌و لێدانی دڵ زیاد دەکات‬

‫لەماوەی ‪ 15‬ـ ‪45‬‬

‫خولەک‬

‫ئاستی کافایین لەخوێندا دەگاتە لوتکەو‬ ‫وادەکات مرۆڤ هەست بەگوڕو تین بکات‬

‫ماوەی ‪ 7‬ـ ‪12‬‬

‫لەماوەی ‪ 30‬ـ ‪ 50‬‬

‫خوێن مادەی کافایینەکە‬ ‫هەڵدەمژێت‌و جگەریش‬ ‫هەڵدەستێت بەمژینی شەکر‬

‫مادەی کافایین‌و شەکر‌ لەلەشدا دادەبەزێت‌و‬ ‫مرۆڤ هەست بەماندوبون دەکات‬

‫ئاو یه‌كێكه‌ له‌خواردنه‌و‌ه س���ه‌ره‌كێكان‬ ‫كه ‌له‌چه‌ندین نه‌خۆش���ی‌ ده‌تپارێزێت‌و‬ ‫سودی‌ بۆ ماس���ولكه‌كان‌و جمگه‌كان‌و‬ ‫ی له‌ش‌و گۆرچیله‌كان‬ ‫كۆئه‌ندامی‌ به‌رگ ‌‬ ‫ی بۆ‬ ‫هه‌ی���ه‌‪ ،‬ئه‌م ‌ه جگه‌له‌وه‌ی‌ س���ود ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌كات‪ .‬ئه‌مانه‌ ‌‬ ‫پێست هه‌یه‌و شێدار ‌‬ ‫ی‬ ‫خواره‌و‌ه ئ���ه‌و رێگایانه‌ن كه ‌ش���له‌ ‌‬ ‫پێویستمان لێیانه‌وه‌ ده‌ست ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ی خۆراكه‌وه‌ ئاوت ده‌س���ت‬ ‫ له‌رێگ���ه‌ ‌‬‫ده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫ی پێویس���ته‌ بۆ‬ ‫ی ئه‌‌و ئ���او‌ه ‌‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی هه‌ندێك خۆراكه‌و‌ه‬ ‫له‌ش���مان له‌رێگ ‌ه ‌‬

‫ده‌س���تمان ده‌كه‌وێت ئه‌وانیش بریتین ‪ -‬لیمۆ بخه‌ره‌ئاوه‌كه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ی ئاو ئه‌وه‌ده‌توانیت‬ ‫لە‌كاڵه‌ك‌و ش���وتی‌‌و خه‌ی���ارو كوله‌كه‌‌و گه‌ر بێزاربوی‌ به‌تام ‌‬ ‫لیم���ۆ بخه‌یت��� ‌ه ئاوه‌كه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬لیم���ۆ‬ ‫ته‌ماته‌‪.‬‬ ‫ی به‌س���وده‌و ده‌وڵه‌مه‌ن���د‌ه‬ ‫میوه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ فێری‌ خویه‌كی‌ نوێ‌ ببه‌‪.‬‬‫ی رۆژانه‌ پێش هه‌مو نان به‌پۆتاسیۆم ودژ‌ه ئۆكسانی‌ تێدایه‌‪.‬‬ ‫بیكه‌ به‌خویه‌ك ‌‬ ‫خواردنێك په‌رداخێك بۆ دو په‌رداخ ئاو ‪ -‬هه‌موو كاتێك ئاو بخۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫مه‌رج نی ‌ه تۆكه‌تونیت بوو ئه‌و‌ه ئه‌وكات ‌ه‬ ‫بخۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫ئاو بخۆیته‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ كه‌تونیت بوو‬ ‫ی شۆربا‪.‬‬ ‫ خواردن ‌‬‫ی‬ ‫ی ش���ۆربا زۆر گرنگه‌چونكه ئ���ه‌و‌ه ئه‌وه‌ده‌گه‌یه‌نێت له‌ش���ت زۆر ‌‬ ‫خواردن��� ‌‬ ‫ی ئ���اوه‌و‪ ،‬بۆ ئه‌م پێویس���ت به‌ئاو هه‌ی���ه‌‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه هیچ‬ ‫ی ه���ه‌ره‌زۆ ‌‬ ‫‌به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی مه‌كه‌و هه‌میش��� ‌ه‬ ‫مه‌به‌ست ‌ه ده‌توانی‌ شۆربای‌ مریشك یان كات چاوه‌ری‌ تونێت ‌‬ ‫ئاو بخۆره‌وه‌‪.‬‬ ‫گۆشت یان سه‌وزه‌ بخۆیت‪.‬‬

‫کاتژمێر‬

‫رێژەی کافایین‌ لە لەشدا کەم دەبێتەوە بۆ نیوە‬

‫لەماوەی‬

‫‪12‬‬

‫مەترسی خواردنی‬ ‫مادەی وزەبەخش‬ ‫خواردن���ەوە‬ ‫زۆرب���ەی‬ ‫وزەبەخشەکان رێژەیەکی زۆری‬ ‫شەکرو کالۆریان تێدایە‬

‫کاتژمێر‬

‫لەماوەی ‪ 5‬ـ ‪6‬‬

‫رۆژ‬

‫ئەو ماوەیەیە کە لەش پێویستیەتی بۆ‬ ‫ئەوەی رابێت لەسەر مادەی کافایین‬

‫خولەک‬

‫دوای ‪4‬‬

‫کاتژمێر‬

‫هۆکارە بۆ تێکچون‌و لەناوچونی‬ ‫س���ییەکان‌و جگ���ەر‪ ،‬چونک���ە‬ ‫رێژەیەکی زۆری سۆدای تێدایە‬ ‫مادەی کافایی���ن دەبێتە هۆی‬ ‫میزکردن‌‪ ،‬لەئەنجامدا پێس���ت‬ ‫وش���ک دەبێ���ت بەتایبەت ئەو‬ ‫کەس���انەی کاری جەس���تەیی‬ ‫ئەنجامدەدەن‬

‫کاتژمێر‬

‫رێژەی کافایی ‌ن لەخوێندا نامێنێت‬

‫ی پوك ده‌تپارێزێت‬ ‫ی له‌نه‌خۆشێكان ‌‬ ‫‪ 4‬ئامۆژگار ‌‬ ‫نه‌خۆشێكانی‌ پوك یه‌كێكه‌ له‌وگرفتانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌روبه‌روی‌ هه‌مووكه‌سێك ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ندێك جار به‌چه‌ند رێنماییه‌ك‬ ‫ئه‌و كێشانه‌ چاره‌سه‌ر ده‌بن‪.‬‬ ‫‪ -1‬دوركه‌وتن����ه‌وه‌ له‌جگ����ه‌ره‌و‬ ‫به‌رهه‌مه‌كان����ی‌‪ ،‬به‌رهه‌مه‌كان����ی‌ توتن‬ ‫به‌گش����تی‌ هۆكارن بۆنه‌خۆش����ێكانی‌‬ ‫پ����وك‪ ،‬هه‌روه‌هاده‌می����ش ش����وێنی‌‬ ‫كۆبون����ه‌وه‌ به‌كتریای����ه‌ ك����ه‌ دوات����ر‬

‫ئه‌بنه‌هۆی‌ هه‌وكردنی‌ پوك‪.‬‬ ‫‪ -2‬خواردنی‌ ته‌ندروست‪.‬‬ ‫به‌ش����ێكی‌ زۆری‌ ئ����ه‌و خواردنان����ه‌ی‌‬ ‫ده‌یخۆین مادده‌ی‌ ترش����ی‌ تێدایه‌ كه‌‬ ‫ئه‌بنه‌هۆی‌ هه‌كردن����ی‌ پوك‪ ،‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫بۆپاراس����تنی‌ پوك دوربك����ه‌وه‌ره‌وه‌‬ ‫لە‌خواردن����ی‌ ترش����ی‌‌و خواردن����ه‌وه‌‬ ‫گازییەکان‪.‬‬ ‫‪ -3‬سه‌ردانی‌ پزیشك‪.‬‬

‫پێویسته‌هه‌رش����ه‌ش مان����گ جارێك‬ ‫س����ه‌ردانی‌ پزیش����ك بكرێت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫زۆرب����ه‌ی‌ كات كێش����ه‌ی‌ ددان����ه‌كان‬ ‫ئه‌بنه‌هۆی‌ هه‌وكردنی‌ پوك‪.‬‬ ‫‪ -4‬شۆردنی‌ ددانه‌كان‪.‬‬ ‫ش����ۆردنی‌ ددانه‌كان رۆژان����ه‌ دوجار‌و‬ ‫به‌كارهێنانی‌ ده‌زوی‌ ددان هه‌نگاوێكی‌‬ ‫باش����ه‌ بۆته‌ندروس����تی‌ پ����وك‌و‬ ‫به‌دورخستنی‌ له‌هه‌وكردن‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫جڤاک د ناڤبه‌را‬ ‫قه‌یران‌و په‌یاما‬ ‫حزبێن سیاسی ده‌‬

‫گەڕانەوە‬

‫"بۆ شێرکۆ بێکەسی هاوڕێم"‬ ‫رەووف بێگەرد‬

‫جوان به‌رواری ـ دهۆک‬ ‫هه‌ر تش���ت ل گوری‌ پێكهاتا جڤاك‪ ،‬ئول‪ ،‬نه‌ته‌وه‌‪،‬‬ ‫چاند‪ ،‬هونه‌ر‌و کولتووری دهێته‌ ژیانكرن‌و تێكستكرن‪.‬‬ ‫قه‌یران (سیاسی‌‪ ،‬یاسایی‪ ،‬دارایی‌و ئابۆری) ل گه‌له‌ک‬ ‫وه‌الت���ان روودده‌ن‪ ،‬لێ هه‌رئیك ژ وان ب ئاس���ته‌کێ‬ ‫یه‌‌و هه‌ر وه‌الته‌ک ب میکانیزمه‌کێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل‬ ‫دکت‪ .‎‬د پرانییا وه‌التان ده‌ قه‌یرانان په‌یوه‌ندی دگه‌ل‬ ‫هه‌ڤدوو هه‌یه‌‌و ره‌نگه‌ ئه‌و په‌یوه‌ندی د خاال یاس���ایێ‬ ‫د‌ه دگه‌هن هه‌ڤدوو نه‌مازه‌ ده‌مێ کو س���ه‌روه‌ر بیت‪.‬‬ ‫واته‌‪ ،‬یاسا بنه‌مایه‌کێ موکمه‌ بۆ هه‌ر ئینسیاتیڤه‌کێ‌و‬ ‫زاناییه‌ کو ئ���ه‌و وه‌الت گرنگییه‌كا تایبه‌ت ددن روح‪،‬‬ ‫بوها‌و پره‌نسیپێن یاس���ایێ‪ .‬هه‌روه‌سان‪ ،‬موكومكرنا‬ ‫په‌یوه‌ندێن جڤاكی‌‌و بلندکرنا ئاس���تێ پێكڤه‌ژیانێ د‬ ‫ناڤبه‌را پێکهاتێن جیاواز ده‌‪.‬‬ ‫هه‌ر وه‌الته‌ك د بواره‌کێ ده‌ پێش دکه‌ڤت‌و هنده‌ک‬ ‫وه‌الت د بوارێن ج���ودا جودا ده‌ پێش دکه‌ڤن‪ .‬به‌لێ‬ ‫هنده‌ک ژی پاش دکه‌ڤن‌و سه‌ده‌مێ سه‌ره‌که‌ ژی به‌زاندنا‬ ‫یاس���ایێ یه‌ (روح‪ ،‬بوها‌و پره‌نسیپ)‪ .‬بنێره‌ ئاستێ‬ ‫پێش���که‌ڤتنێ ل وه‌التێن روژهه‌التا ئاسیا‌و ئا‌مه‌ریكا‬ ‫التینی‌ جودا ی ‌ه ژ وه‌التێن رۆژهه‌التا ناڤه‌راستێ ژبه‌ر‬ ‫کو پراکتیزا یاس���ایێ‪ ،‬تێگه‌هێ پێشکه‌ڤتنێ‌و ئاالڤ‌و‬ ‫مێتۆدێ���ن وان دگه‌ل پرس���ان جی���اوازن‪ .‬ل وه‌التێن‬ ‫روژهه‌التا ئاس���یا‪ ،‬گرنگی‌ دانه‌ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ دا‬ ‫کو هه‌ڤوه‌التی هوش���یار‌و ره‌وشه‌نبیر ببت‪ ،‬له‌ورا ژی‬ ‫ئاماده‌ ن���ه‌ داهاته‌كێ مه‌زن خ���ه‌رج بکن به‌لێ ئێک ‌ه‬ ‫مه‌زنتر قازانج بکن‪ ،‬وات ‌ه وه‌ربه‌رهێنانا مرۆڤایه‌تی یه‌‪.‬‬ ‫به‌لێ ل ئا‌مه‌ریكایا التین���ی‌‪ ،‬حوکوومه‌ت گرنگیێ ب‬ ‫هه‌س���تێ نه‌ته‌وه‌یی ددن دا ره‌وشا سیاسی‪ ،‬ئابۆری‌و‬ ‫پێکڤه‌ژیانێ سه‌قامگیر ببت‪ ،‬به‌رژوه‌ندیا گشت ‌ی دگه‌ل‬ ‫یا تاكه‌كه‌س���ی‌ دپارێزت‌و هه‌موو ژی س���ه‌خمه‌راتی‬ ‫ئاڤاکرنا جڤاکه‌کێ خوه‌دان هیمه‌ت‪ .‬به‌لێ ل روژهه‌التا‬ ‫ناڤه‌راستێ‌و هه‌رێما کوردستان ژی دگه‌ل‪ ،‬مخابن هه‌تا‬ ‫نها پارت‌و الیه‌نێن سیاسی جو میکانیزم نه‌بوونه‌‪ ،‬چو‬ ‫ئاالڤ ومێتۆد بۆ س���ه‌ره‌ده‌ریێ دفه‌ل پرسێن جڤاکی‬ ‫(یاس���ا‪ ،‬زانین‌و ت���اک) نه‌بوونه‌‪ ،‬به‌لک���و په‌نایێ بۆ‬ ‫ئه‌قلێن ده‌ره‌کی دبن‪ ،‬ن ‌ه ب تنی ئه‌و‪ ،‬به‌لکو هه‌تا نها‬ ‫نه‌شیاینه‌ ئێکرێزی‌و تفاقێ دناڤبه‌را خوه‌ ده‌ دروست‬ ‫بک���ن‪ ،‬له‌ورا ژی په‌یاما وان د بوارێ نیش���تیمانی ‪/‬‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی ده‌ نه‌وه‌کهه‌ڤ���ه‌‪ .‬بنێ���ره‌ قه‌یرانێن کو ل‬ ‫هه‌ریمێ هه‌ن ‌ه گه‌هش���تن ‌ه ئاسته‌کێ مه‌ترسیدار‌و هێژ‬ ‫حه‌سره‌تا گه‌ل‌و ملله‌تی ئێکرێزی یه‌!‬ ‫ل���ه‌ورا ژی‪ ،‬ب هزرا من پێویس���ت بوو حوکوومه‌تا‬ ‫هه‌رێما کوردستانێ‌و سه‌رجه‌م حزبێن سیاسی هنده‌ک‬ ‫گرینگی دابانه‌ ئاس���تێ هزری‪ ،‬زانستی‌و مه‌عریفی د‬ ‫ناڤ جڤاکێ کوردس���تانی ده‌‪ .‬جڤاكێ كوردس���تانی‬ ‫هه‌رتم خوازتیه‌ بكێری‌ دۆزا خوه‌ بهێت‪ ،‬لێ ژ ‪‌1991‬و‬ ‫هه‌تا نها هێژ وه‌کو داخواز مایه‌ ژبه‌رکو ئاڤاکرنا تاک‌و‬ ‫جڤاکی د د پالن د‌ه نه‌بوویه‌‌و ره‌وش���نگه‌رییێ رۆلێ‬ ‫خوه‌ نه‌دیتییه‌‪ .‬ب راس���تی ژی‪ ،‬مخابن کو هه‌تا نها‬ ‫حوکوومه‌تێ‌و حزبێن سیاسی نه‌شیاین ‌ه وه‌کو پێدڤی‬ ‫خزمه‌ت���ا جڤاکی بکن‌و مافێ���ن و ‌ی یێن ره‌وا ته‌کووز‬ ‫بکن‌و دیس���ان دبێژم سه‌ده‌م ب نه‌بوونا دیتنه‌کا تێبر‬ ‫ڤه‌ گرێدایینه‌‪ ،‬بۆ نموونه‌ د ئاجێندایا وان ده‌ نه‌بووی ‌ه‬ ‫‪‎‬قوربانی‌و تراژیدیێ ئاوایه‌کێ دروست ته‌وزیف بکن‪‌.‬‬ ‫دی���اره‌ جڤاک هینگێ بهێ���ز دبت ده‌مێ کو تاکه‌ک‬ ‫ئ���ازاد‌و به‌رهه‌م���دار ئاڤا دبت‪ ،‬به‌لێ ب���ه‌ری هینگێ‬ ‫گه‌ره‌ک ‌ه زه‌مینه‌‌و حازین ‌ه بۆ تاکی هه‌بت‪‌،‬ئه‌و ژ ئالێ‬ ‫مان���ه‌وی ڤ���ه‌‌و ژ ئالێ ماددی ڤ���ه‌ ژی‪ ،‬چو گرینگی‬ ‫ب ئ���االڤ‌و ئه‌له‌مه‌نتێن ژیانا س���ه‌رده‌م نه‌هاته‌ دان‪،‬‬ ‫داهات‌و س���ه‌رو‌هت‌و س���امان ب جاره‌ک���ێ ب هه‌ده‌ر‬ ‫دچن‪ ،‬ل���ه‌ورا ژی تاک ژ هه‌ردوو ئ���االن ڤه‌ هه‌ژاره‌‪،‬‬ ‫ه���ه‌م ژ ئالێ مان���ه‌وی هه‌م ژی ژ ئال���ێ ماددی ڤه‌‪.‬‬ ‫زێده‌باری وێ باندۆرا خراب ل سه‌ر کارێکته‌را تاکی‪،‬‬ ‫هه‌بوونا هنده‌ک پرس���گرێکێن هالویس���تی‌و قه‌یرانێن‬ ‫جیاواز د بوارێ سیاسی‪ ،‬یاس���ایی‪ ،‬ئابۆری‌و دارایی‬ ‫ده‌‪ ،‬ئالیسه‌نگی د پسیکۆلۆژییا تاکه‌که‌سی د‌ه کرییه‌‪،‬‬ ‫ئیدی هه‌ست ب ئه‌مان‌و ئاشتیێ ناکت‪ ،‬هه‌تا وێ رادێ‬ ‫جوداهی���ێ د ناڤبه‌را خه‌ون ومافێن خو‌ه د‌ه نزانت‪.‬‬ ‫د غیابا تاکه‌که‌س���ه‌ک نه‌هشیار‪ ،‬هه‌ژار‌و نه‌ته‌ندورست‬ ‫ده‌‪ ،‬ن���ه‌کاره‌ ئه‌م وه‌ک���و هه‌رێمێ بب���ن هێزه‌ک کو‬ ‫سه‌رده‌س���ت هزره‌کێ بۆ بکن‪ ،‬ل ده‌مه‌کێ کو ئه‌وان‬ ‫کارێن مه‌زن ل سه‌ر ژێرخانه‌‌و سه‌رخانێن خو‌ه کرینه‌‌و‬ ‫تاکه‌کێ ئام���اده‌ ئاڤاکرینه‌‪ .‬مرۆڤێن کو نه‌خوازن کار‬ ‫بکن‪ ،‬ده‌می دک���ن به‌هانه‌‌و دبێژن دره‌نگه‌‪ ،‬به‌لێ ئه‌ز‬ ‫دبێ���ژم دره‌نگ نینه‌ ب تایبه‌ت بۆ کارێن باش‪ ،‬له‌ورا‬ ‫گه‌ره‌ک ‌ه سیاس���ه‌ته‌کا نوو بهێته‌ دارژتن کو زه‌مینه‌‌و‬ ‫حازینه‌ک خوه‌ش‌و س���از ئاماده‌ بکت‪ ،‬ئه‌ڤجار کار ل‬ ‫سه‌ر هه‌موو ئاستان بهێت ‌ه کرن سه‌خمه‌راتی ئاڤاکرنا‬ ‫تاکه‌کێ هش���یار‪ ،‬زانا‌و ده‌وله‌مه‌ن���د ژ هه‌ر ئالی ڤه‌‌و‬ ‫هینگێ ئه‌م دکارن بێژن کو جڤاکه‌کێ س���اخله‌م دێ‬ ‫په‌یدا ب���ت چونکو تاک بنس���ترا جڤاکی یه‌‌و جڤاک‬ ‫بنسترا ده‌وله‌تێ یه‌‪.‬‬

‫جارێکی تر‪ ،‬لەبەردەم شکۆی باخچەیەکی هەمیشە‬ ‫سەوزا‪ ،‬لەبەردەم قەڵبەزەی ش���یعر‌و زمانی ڕەوانی‬ ‫ئ���او‌و نمەی بارانێک���ی تازە بەر خونچ���ە کەوتوودا‬ ‫ڕادەوەس���تین‪ ،‬ڕاوەس���تانی چرایەک لەبەر هەیوانی‬ ‫مەش���خەاڵنێک‌و هەنگاوێ���ک لە‌ح���زووری ڕێگایەکی‬ ‫دوردا‪ .‬ک���ێ نازانێ���ت ک���ە خۆره���ەاڵت باروبن���ەی‬ ‫ئەس���تێرەکان ب���ۆ کوێ س���ەری خۆهەڵدەگرن! کێ‬ ‫نازانێت کاتێک گەردیلەیەکی خەمی ئەم دنیا بەرینە‪،‬‬ ‫دەبێتە مەراقی ش���یعرێکی غەمگینی ئەم ش���اعیرە‪،‬‬ ‫ئیتر باه���ۆز هەڵدەکات‌و تەم تووم���ان هەواڵی باڵە‬ ‫س���پیەکانی خۆی ڕادەگەیەنێت‌و شەوییش لە‌کڵۆری‬ ‫دار ئەس���پیندارێکدا وەنەوزی حەس���رەتەکانی خۆی‬ ‫دەدات‪ ،‬کێ نازانێت! ئێمە ئێستا لە‌حزوری چراخانی‬ ‫ش���یعر‌و بەهارستانی عەشق‌و پرسیاری دوا کۆچێکی‬ ‫ئەزەلیش���داین کە پڕ پڕە لە‌نهێنی هاوکێش���ەیەکی‬ ‫س���ەختی نێوان مەرگ‌و مانەوە‪ ،‬ی���ان نەمانێکی بێ‬ ‫ئاسەوار‌و نەمریەکی هەمیشەیی‪ .‬مەرگ بۆ زۆربەمان‬ ‫مەس���ەلەیەکی شەخس���یە‪ ،‬بەاڵم لەوەتەی ش���ێرکۆ‬ ‫س���ەفەری کردوە من هەست بە‌بۆش���اییەکی گەورە‬ ‫لە‌ڕۆح���ی زۆربەمان���دا دەک���ەم‪ .‬تەنان���ەت لە‌ڕۆحی‬ ‫خاکێکدا کە ئەڵهای ئاس���وودەیی‌و دەستێکی ئارامە‪.‬‬ ‫دەستێک ش���ەوانە کارەساتەکانی بۆ دەردەڵ بکات‌و‬ ‫وزەی سەرکەوتنیان بداتێ‪ .‬چیرۆکی مێژووە تاریک‌و‬ ‫ڕوونەکانی بۆ بگێڕێتەوە و‪ ،‬شکستەکانی بۆ پەڕپەڕ‬ ‫بکات‌و درزێکیش ل���ە‌دەرگا داخراوەکەی خەونەکانی‬ ‫بکات���ەوە‪ .‬ئای چ گۆڕەپانێک���ی چۆڵە ئەم دەڤەرە!‬ ‫ئێس���تا نە پۆل���ە کۆتری ش���یعری جوان بەس���ەر‬ ‫ماڵەکانمانەوە دەنیشێتەوە‪ ،‬نە زەردەپەڕێک دەستی‬ ‫ئارام دەخاتە س���ەر شانی ش���ەکەتمان‪ ،‬نە کەسێک‬ ‫گۆرانیەکی پڕ لە‌خ���ەم‌و ئەوین بۆ پاییزی ڕۆژەکانی‬ ‫تەمەنم���ان دەڵێت! ئ���ای چ گۆڕەپانێکی چۆڵە ئەم‬ ‫دەڤەرە! ئێس���تا دنیا کپە‪ ،‬کپتر لەوەی ش���اعیرێک‬ ‫بتوانێت بیهەژێنێ���ت‪ ،‬ڕەندانە بە‌ڕوبارێک بڵێت لێڵ‌و‬ ‫بە‌نیش���تمانێک بڵێ���ت ئیتر لەگەڵ ت���ۆدا تەواو‪ ،‬تۆ‬ ‫لە‌ئێستادا چاوێکی چنۆک‌و دەستێکی دز‌و شۆڤارێکی‬ ‫درۆزنیت‪ .‬تۆ ئێستاکە ڕۆحێکی پەژمووردە و‪ ،‬بیرێکی‬ ‫زڕو‌و هەناس���ەیەکی تەواو س���واریت‪ .‬ت���ۆ هەنووکە‬ ‫هەموو بەیانی���ەک بیر لە‌ڕەنگ کردن���ی پیالنەکانی‬ ‫ش���ەوت دەکەیتەوە تا گیانە ئال���وودە بوەکانی پێ‬ ‫تەف���رە بدەیت‪ .‬تۆ چیت جگە لە‌ڕیخۆڵەیەکی کرمن‌و‬ ‫گەدەیەکی لیقن‌و گیرفانێکی پڕپڕ لە‌کا‪.‬‬ ‫ش���ێرکۆ زۆر شەو لە‌دەرگای هەس���ت‌و ویژدانمان‬ ‫دەدات‪ .‬هەواڵ���ی ئ���ەو جوامیران���ە دەگەیەنێت کە‬ ‫تامەزرۆی ش���ەهادەت بوون تا ئەو ش���یعرێکیان بۆ‬ ‫بنووس���ێت‪ .‬چیرۆکی خەم‌و بێزاریی هاوڕێکانی سەر‬ ‫دێم���ان‌و ئاوەژێ‌و بەرگەڵوو دۆڵ���ی جافایەتیمان بۆ‬ ‫دەگێڕێتەوە‪ .‬ئەو بێدەنگ نیە‪ .‬من هەموو ش���ەوێک‬ ‫لە‌کازی���وەدا میوانداریی ئەو هاوڕێ خۆشەویس���تەم‬ ‫دەگەم‪ ،‬پێکەوە‪ ،‬جارێک بە‌کەش���کۆڵی پێشمەرگەدا‬ ‫دەچین���ەوە‪ .‬کەش���کۆڵێکی تەواو غەمگی���ن‪ ،‬لێرەدا‬

‫شیرکۆ بێکەس‌و رەئوف بێگەرد‬ ‫وش���ەیەکی پ���ڕ لە‌حەس���رەت هەڵدەگری���ن‌و لەوێدا تینوویەک���ی بیابانم‪ .‬کە ش���ەوی دوای���ی دەچمەوە‬ ‫وێنەیەکی بە‌ئێس���تا نامۆ‪ .‬تاوێکی دی بەگۆڕستانی هەم���وو لە‌چاوەڕوانیم���دان‪ .‬بەاڵم چ���ۆن؟ یەکێک‬ ‫چراکان���دا دەگەڕێین تا بزانین کامیان بە‌فرمێس���کی س���ترانی ئەس���پێک لە‌پەڕەی گواڵڵەم ب���ۆ دەڵێت‪.‬‬ ‫نا ئومێ���دی چاوی کزبوە‌و لە‌ش���ەق ژن���ی گومان‌و ئەویتر گۆرانیەکی یەکج���ار غەمگینی خێراکە مردن‬ ‫نیگەرانیدا بۆنی مردووی گرتوە‪ .‬جارێک لێم پرس���ی خەریکە بگات‪ ،‬کچێکی یەکجار نازداریش نازانم چۆن‬ ‫بەڕاس���ت شێرکۆ ئێستا لەگەڵ شیعردا چۆنیت‪ .‬وتی باس���ی جوانیەکەی بک���ەم؟ نازانم حاجی حانیە یان‬ ‫س���ەیریت! دیارە نیش���تمانە گەلۆرەکەی ئێس���تات چوارباخی‪ ،‬کانێس���کانیە یان لە‌بەرگەڵوەوە هاتوە‪،‬‬ ‫تۆیش���ی بێ ڕەونەق کردوە "ئەگینا بەفر دەتوانێت ئەچریکێن���ێ‌و هێدی هێدی‪ ،‬زۆر لەس���ەرخۆ بارانی‬ ‫دەس���ت لە‌پرچی لوولی هەڵە ک���ۆک بەربدات؟ وتم ئێستا کچێک نیشتمانمەم بەسەردا دەبارێنێت‪ .‬نازانم‬ ‫مەگەر بمرێت‪ .‬وتی‪ :‬نەورەس دەتوانێت بۆ چرکەیەک لەبەردەم خۆشەویس���تی ئەم هەم���وو خەڵکەدا چی‬ ‫لە‌عەشقی ئاو خۆی دابڕێت؟ وتم مەگەر باڵی بشکێت‪ ،‬بکەم‌و چی بڵێم! تاوێک نیە ناوم لە‌کەناری خولیاکانی‬ ‫وتی من‌و شیعریش هەر بەو جۆرەین‪ .‬وتم ئەی کوا؟ خۆیاندا بس���ڕنەوە‪ .‬نا‪ ،‬ئەوە منم‪ ،‬ش���ێرکۆ بێکەس‪،‬‬ ‫وتی شەوانە هەر لە‌ژوورەکەی خۆتەوە کەمێک دەرگا کە ئێوە‪ ،‬ئێوەی من‌و منی ئێوە‪ ،‬هەمیش���ە سترانی‬ ‫بترازێنە‪ ،‬گ���وێ لە‌ناڵەناڵی کۆت���رە باریکەکانی ناو نەمریم بۆ دەچڕن‌و منیش وەک خۆم "فلووتی چڵ لێ‬ ‫حەوشەکەتان بگرە‪ ،‬تۆزێک سەرت بەرزکەرەوە‌و چرا ئەدەم‌و گۆنتەرباس���ی سنە‌و بەر‌و گوڵجاڕی گیتارتان‬ ‫بە‌شەوقەکەی گۆ ئەستێرەکانیش ببینە‪ .‬گۆرانیەکانی بۆ ئەژەنم‪ .‬ئەوە من���م هەموو ڕۆژێک‪ ،‬چەند جارێک‬ ‫پەپوولە‪ ،‬پرژەپرژی ش���ەتاوەکان‪ ،‬الواندنەوەی چاو ئاوی نۆتەکان ئەدەم‌و حەیران لە‌الوک موتوربە‌ئەکەم‪،‬‬ ‫بە‌فرمێس���کەکانی گەرمی���ان‌و پێنج ه���ەزار ئاوازی پەڕ‌و باڵی بەستەکانییش درەوشاوەتر ڕادەگرم" ئەوە‬ ‫ک���وژراوی هەڵەبجە‪ .‬هەر هەمووی���ان‪ ،‬بێگومانم هەر منم‪ .‬هەموو ش���ەوێک‪ ،‬هەموو ڕۆژێ���ک الی الیە بۆ‬ ‫هەموویان‌و زیاترییش ش���ەوانە گەم���ارۆت دەدەن‪ .‬درەخ���ت‌و گوڵجاڕەکەی دەورم دەک���ەم‪ ،‬ئەوە منم‪،‬‬ ‫ناهێڵن فرمێسکەکانت لە‌هەوارێکی‌‌‌‌حەسانەوەدا ئارام ش���ێرکۆ بێکەس‪ .‬کە بای خۆشەویس���تی ش���یعرە‬ ‫بگرن‪ .‬ئێس���تایش ش���یعرم هەڵەمووتەکەی جارانە‌و هەرە گەنجەکانم بەناو بیر‌و هەس���تی ناسکی ئێوەدا‬ ‫هەموو کەس���ێک قەت ناتوانێت پیاهەڵزنێت‪ ،‬هەموو هەڵدەکەم‪ .‬س�ڵ�او لەدوای ساڵوتان بۆ دەنێرم‪ ،‬ئەوە‬ ‫کەس���ێک وەک من بە‌مەستیەکی شێتانەوە ناتوانێت منم ش���ێرکۆ بێکەس بەهاتنت���ان مەیلی تازەم چرۆ‬ ‫لە‌نیوە ش���ەوێکی تاریکدا چرای شیعر هەڵبکات‌و بۆ دەکا‌و هەر بەئ���اوی دەنگی ئێوەش‪ ،‬لێوان لێو دەبم‬ ‫بەیانی هەر پەیڤێکم پشتێنی ورەی جوامێرێکی ڕێی لە‌عەش���ق‌و لە‌ڕێژنە بارانی وەفا‌و لە‌ئومێدی هەمیشە‬ ‫ئازادی‌و ئومێدی س���واڵکەرێکی سەهۆڵەکە‌و ژنێکی سەوز‪ .‬ساڵو ‪ -‬ساڵو‪.‬‬ ‫ئابی ‪٢٠١٧‬‬ ‫ڕفێنراوی یەزیدی‌و تەتەرێکی ئارەقە لێ هەڵنیشتووی‬ ‫ڕێ���گای دوور بێت‪ .‬تۆ دەزانیت من ش���ەوانە میوانی * ئەم وتەیە لە‌چوارەم ساڵیادی شێرکۆ بێکەسدا‬ ‫الوێکی دلۆڤانی بێ کار‌و کچێکی ش���ەڕڤانی کۆبانی‌و لەسەر گڵکۆکەی خوێندرایەوە‬

‫شێرکۆ زۆر شەو‬ ‫لە‌دەرگای هەست‌و‬ ‫ویژدانمان دەدات‬ ‫هەواڵی ئەو جوامیرانە‬ ‫دەگەیەنێت کە‬ ‫تامەزرۆی شەهادەت‬ ‫بوون تا ئەو‬ ‫شیعرێکیان بۆ‬ ‫بنووسێت‬

‫تكایه‌ سزا ژینگه‌ییه‌كان ڕاگرن‪!..‬‬ ‫مه‌عروف مه‌جید*‬ ‫س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ ‌ی له‌هه‌رێمی‌ كوردس���تان خاوه‌ن ‌ی‬ ‫یاس���ایه‌كین تایبه‌ت به‌پاراستن‌و چاككردنی‌ ژینگه‌ ‌ی‬ ‫هه‌رێم���ی‌ كوردس���تان كه‌ له‌س���اڵ ‌ی ‪ 2008‬ده‌رچوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌داخه‌وه‌ رۆژ به‌ڕۆژ سه‌رپێچیی ‌ه ژینگه‌ییه‌كان‬ ‫زیاد ده‌كه‌ن‌و ئه‌وه‌ش���ی‌ تێی���دا زه‌ره‌رمه‌ندی‌ یه‌كه‌م ‌ه‬ ‫ته‌نها خ���ودی‌ ژینگه‌كه‌یه‌‪ ،‬ن���ه‌ك حكوم ‌هت‌و الیه‌ن ‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندیدار‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌چاوێك ‌ی دۆستی‌ ژینگه‌وه‌ بڕوانینه‌ یاسا ‌ی‬ ‫ژمار‌ه ‪8‬ی‌ ساڵ ‌ی ‪2008‬ی‌ یاسای پاراستن‌و چاككردن ‌ی‬ ‫ژینگه‌ی‌ هه‌رێم‪ ،‬هه‌ر له‌یاس���اكه‌دا گه‌وره‌ترین سته‌م‬ ‫له‌ژینگ���ه‌ ‌ی هه‌رێ���م ك���راوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌نده‌ی‌ به‌ش���ێوه‌ ‌ی‬ ‫بازرگانی‌ ئه‌و یاس���ایه‌ گرنگی‌ پێ���دراوه‌‪ ،‬نیو هێند‌ه‬ ‫له‌خزمه‌تی‌ ژینگه‌دا كاری‌ له‌سه‌ر نه‌كراوه‌‪.‬‬ ‫كۆمه‌ڵێك ش���یكاریی‌ جوان بۆ م���ادده‌و بڕگه‌كان ‌ی‬ ‫ك���راوه‌‪ ،‬به‌اڵم كاتێك دێیته‌ س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌س���ێك‬ ‫سه‌رپێچییه‌ك ئه‌نجام ده‌دات چی‌ به‌رانبه‌ر بكرێت؟‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ مایه‌ی‌ پرس���یاره‌ الی‌ ئێم���ه‌ی‌ چاالكان ‌ی‬ ‫ژینگه‌یی‪ ،‬ئه‌وه‌یه‌‪ :‬ئایا ئه‌و بڕه‌ پاره‌یه‌ ‌ی وه‌رده‌گیرێت‪،‬‬ ‫له‌پێناو ژینگه‌دا خه‌رج ده‌كرێته‌وه‌؟ یان ئه‌ویش وه‌كو‬ ‫س���ه‌رجه‌م داهاته‌كان ‌ی دیكه‌ ‌ی ئه‌م هه‌رێمه‌ به‌نادیار ‌ی‬ ‫خه‌رج ده‌كرێت‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌و یاس���ایه‌دا باس له‌دروستكردن ‌ی سندوقێك‬ ‫ده‌كات به‌ناو ‌ی سندوقی‌ ژینگه‌یی‪ ،‬مایه‌ی‌ خۆشحاڵ ‌ی‬ ‫ب���و ك ‌ه له‌س���اڵی‌‪ 2008‬حكومه‌ت بیر ل���ه‌وه‌ بكاته‌و‌ه‬ ‫س���ندوقێك دروس���ت بكات بۆ ئ���ه‌وه‌ ‌ی هه‌ر كه‌س‌و‬ ‫الیه‌نێك س���ه‌رپێچ ‌ی بكات‪ ،‬ئه‌وا س���زا بدرێت‌و ئه‌و‬ ‫پاره‌یه‌ له‌خزمه‌تی‌ ژینگه‌دا خه‌رج بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وكات ‌ه به‌دواوه‌‪ ،‬ش���تێك نه‌بو‌ه به‌ناو ‌ی سندوق ‌ی‬ ‫ژینگه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌مانكاتیشدا پاره‌ به‌ناوی‌ ئه‌و سندوقه‌و‌ه‬

‫ئه‌گه‌ر ئه‌و پاره‌یه‌ی‌ بۆ‬ ‫ژینگه‌ وه‌رده‌گیرێت له‌پێناو‬ ‫خزمه‌ت ‌ی ژینگه‌دا بێت باوه‌ڕ‬ ‫ناكه‌م هیچ كه‌سێك هه‌ب ‌ێ‬ ‫به‌و سزایانه‌ ناڕازی‌ بێت‬ ‫وه‌رگیراوه‌‪ ،‬له‌هه‌مویشی‌ كاره‌س���اتبارتر ئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌و‬ ‫پاره‌ی���ه‌ بۆ ژینگه‌ خ���ه‌رج نه‌كراوه‌‪ ،‬ب���ۆ نمونه‌‪ :‬تا‬ ‫ئه‌مڕۆش بڕه‌ پاره‌یه‌ك له‌ش���ۆفێران به‌ناوی‌ ژینگه‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌رده‌گیرێت‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌وردی‌ سه‌یر ‌ی سندوقه‌ك ‌ه بكه‌ین له‌یاساكه‌دا‬ ‫به‌م شێوه‌یه‌ باسی‌ لێوه‌كراوه‌‪:‬‬ ‫له‌هه‌رێم ‌ی كوردستاندا سندوقێك به‌ناوی‌ (سندوق ‌ی‬ ‫پاراستن‌و چاككردنی‌ ژینگه‌ له‌هه‌رێم) داده‌مه‌زرێت بۆ‬ ‫خه‌رجكردن لێی‌ بۆ پاراس���تنی‌ ژینگه‌و چاككردنی‌‌و‬ ‫پارێزگارییك���ردن له‌ڕه‌گه‌زه‌كان���ی‌ له‌چوارچێ���وه‌ ‌ی‬ ‫هێنانه‌دی‌ ئامانج‌و مه‌به‌س���ته‌كانی‌ ك���ه‌ له‌ده‌ق ‌ی ئه‌م‬ ‫یاسایه‌و پێڕه‌وو رێنماییه‌كان كه‌ له‌پێناویدا ده‌رچون‪،‬‬ ‫هاتوه‌‪.‬‬ ‫‪ -‬سندوقه‌ك ‌ه كه‌سایه‌تییه‌ك ‌ی مه‌عنه‌و ‌ی سه‌ربه‌خۆی‬

‫دارای���ی‌و كارگێڕی ‌ی هه‌یه‌و س���امانه‌كانی‌ س���امان ‌ی‬ ‫گشتیین‪.‬‬ ‫ـ داهاته‌كان���ی‌ س���ندوقه‌ك ‌ه له‌مان���ه‌ی‌ خ���واره‌و‌ه‬ ‫پێكدێن‪.‬‬ ‫ـ ئ���ه‌و بڕه‌ پاران���ه‌ ‌ی له‌بودج���ه‌ ‌ی هه‌رێمه‌وه‌ بۆ ‌ی‬ ‫ته‌رخان كراوه‌‪.‬‬ ‫ـ ئه‌و بڕه‌ پاره‌و یارمه‌تی‌و به‌خشش‌و به‌خشینانه‌ی‌‬ ‫له‌الی���ه‌ن ده‌وڵه‌تان ‌ی به‌خش���ه‌رو ده‌س���ته‌و كۆمه‌ڵه‌و‬ ‫رێكخ���راوه‌ ناوخۆی���ی‌و هه‌رێم���ی‌‌و نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‬ ‫ده‌س���ته‌و كۆمه‌ڵه‌كانی‌ ئه‌هلی‌‌و تایبه‌ت ‌ی تاكه‌كانه‌و‌ه‬ ‫پێشكه‌شكراون‪.‬‬ ‫ـ كرێ‌‌و ره‌س���م‌و غه‌رامه‌كان���ی‌ ژینگه‌یی ك ‌ه به‌پێ ‌ی‬ ‫ئه‌م یاسایه‌ وه‌رگیراون‪.‬‬ ‫ـ له‌به‌رانب���ه‌ر تێكدانی‌ سروش���ت‌و بڕینه‌وه‌ی دارو‬ ‫دره‌خت‌و پیس���كردنی‌ ئاو‌و هه‌واو هه‌روه‌ها كوشتن‌و‬ ‫راوكردن���ی‌ ئاژه‌ڵ‌و باڵنده‌ی‌ كێ���وی‌‌و چه‌ندین بابه‌ت ‌ی‬ ‫دیكه‌‪ ،‬چه‌ن���د جۆره‌ س���زایه‌ك دیارییك���راون‪ ،‬به‌م‬ ‫شێوه‌یه‌‪:‬‬ ‫به‌پێی‌ س���ه‌رجه‌م ئه‌و س���زایانه‌ی‌ دیارییكراون بۆ‬ ‫الیه‌نی‌ س���ه‌ر پێچیكار‪ ،‬ته‌نها س���زای‌ ماددی‌‌و گرتن‬ ‫دیارییكراوه‌‪ ،‬بۆ نمونه‌ باس له‌وه‌ ده‌كات‪ ،‬كه‌س���ه‌ك ‌ه‬ ‫زیندانی‌ بكرێت كه‌ ماوه‌كه‌ی‌ له‌مانگێك كه‌متر نه‌بێ‌‌و‬ ‫سزاكه‌ی‌ به‌م شێوه‌یه‌ ده‌س���تپێده‌كات‪ ،‬له‌‪ 150‬هه‌زار‬ ‫دینار تا‪ 200‬ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫له‌هه‌رجارێك س���ه‌رپێچییكردن س���زاكه‌ی‌ دوبار‌ه‬ ‫بكرێته‌وه‌‌و بكرێته‌ دوهێنده‌‪.‬‬ ‫ئه‌گ���ه‌ر ئ���ه‌م س���زایانه‌ دوای‌ وه‌رگرتن���ی‌ بخرێته‌‬ ‫س���ندوقه‌كه‌وه‌و دواتر ب���ۆ ژینگه‌ خ���ه‌رج بكرێته‌و‌ه‬ ‫كارێكی‌ باش���ه‌‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ش بڕێ���ك له‌و پاره‌یه‌ له‌و‬ ‫ش���وێن ‌ه خه‌رج بكرێته‌وه‌ كه‌ لێی‌ وه‌رگی���راوه‌‪ ،‬وات ‌ه‬ ‫بۆ ئ���ه‌و فه‌رمانگه‌یه‌ی‌ وه‌ریگرتوه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش هاندانێك‬ ‫ده‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی‌ زیاتر كاربكه‌ن‪.‬‬

‫ئه‌گ���ه‌ر نا‪ ،‬له‌هه‌ر ش���ارێك‪ ،‬یان ش���ارۆچكه‌یه‌ك‬ ‫دره‌ختێك ئۆتۆمبیل ده‌یشكێنێته‌وه‌‪ ،‬یان هاواڵتییه‌ك‪،‬‬ ‫ی���ان فه‌رمانگه‌یه‌ك��� ‌ی حكوم ‌ی ده‌یبڕێت���ه‌وه‌‪ ،‬ناكر ‌ێ‬ ‫پاره‌ ‌ی لێوه‌ربگیرێ���ت‌و پاره‌كه‌ش ره‌وانه‌ی‌ وه‌زاره‌ت ‌ی‬ ‫دارایی بكرێت‌و دوات���ر پاره‌كه‌ بۆ كاری‌ دیكه‌ خه‌رج‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫من پێش���نیار ده‌كه‌م‪ ،‬له‌هه‌ر ش���وێنێك سه‌رپێچ ‌ی‬ ‫ژینگه‌یی ئه‌نج���ام درا‪ ،‬پار‌ه وه‌رنه‌گیرێت‪ ،‬له‌به‌رانبه‌ر‬ ‫سه‌رپێچییه‌ك ‌ه سزای‌ ئه‌و كه‌سه‌ بدرێت به‌هه‌مان كار‪،‬‬ ‫بۆ نمون���ه‌ دره‌ختێك ده‌بڕێته‌وه‌‪ ،‬یان ده‌یش���ێلێت‪،‬‬ ‫ئ���ه‌وا له‌ش���وێنی‌ دره‌خته‌كه‌ چه‌ن���د دانه‌یه‌ك ‌ی دیك ‌ه‬ ‫بڕوێنێته‌وه‌‪ ،‬یان ئاژه‌ڵێك‪ ،‬یان باڵنده‌یه‌ك ده‌كوژێت‪،‬‬ ‫له‌به‌رانب���ه‌ر ئه‌و كاره‌یدا چه‌ند دانه‌یه‌ك هاوش���ێوه‌ ‌ی‬ ‫له‌و ش���وێنه‌ ئازادیان بكات‪ ،‬ئه‌گه‌رنا سزادان به‌پاره‌‪،‬‬ ‫س���ه‌ره‌ڕا ‌ی ئه‌وه‌ ‌ی هیچ سودێك به‌ژینگه‌ ناگه‌یه‌نێت‌و‬ ‫ته‌نها حكومه‌ت لێی س���ودمه‌ند ده‌بێ‌‪ ،‬هاندانێكیش ‌ه‬ ‫ب���ۆ ئه‌و كه‌س���انه‌ ‌ی پاره‌یان زۆره‌‪ ،‬یان پش���تیوان ‌ی‬ ‫ده‌كرێن له‌الیه‌ن كه‌سان ‌ی به‌رپرس‌و ده‌ستڕۆیشتوه‌و‌ه‬ ‫به‌رده‌وامی‌ به‌و كاره‌ بده‌ن‪.‬‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ دیك���ه‌ ه���ه‌وڵ بدرێ���ت حوكم��� ‌ی‬ ‫ده‌س���تگیركردنه‌ك ‌ه قورستر بكرێت‌و ئه‌و كه‌سه‌ ته‌نها‬ ‫زیندانی‌ بكرێ���ت‪ ،‬ئه‌گه‌رنا له‌م���اوه‌ی‌ ده‌رچون ‌ی ئه‌و‬ ‫یاس���ایه‌و‌ه به‌ڕێزێك پێم بڵ���ێ‌ چ خزمه‌تێك به‌ژینگ ‌ه‬ ‫ك���راو‌ه به‌و پارانه‌ ك ‌ه به‌ناوی‌ ژینگ���ه‌و‌ه وه‌رگیراون‪،‬‬ ‫جگ ‌ه له‌وه‌ی‌ به‌هۆ ‌ی ئه‌و سزایانه‌وه‌ ژینگه‌ ال ‌ی خه‌ڵك ‌ی‬ ‫ناشیرین كراوه‌‪ ،‬دواتر ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ سزادراون هه‌وڵ ‌ی‬ ‫كاری‌ نه‌شیاوتریان داوه‌ به‌رانبه‌ر ژینگ ‌ه بیكه‌ن‪..‬؟!‬ ‫كه‌واته‌ ئه‌گه‌ر ئه‌و پاره‌یه‌ ‌ی بۆ ژینگ ‌ه وه‌رده‌گیرێت‬ ‫له‌پێن���او خزمه‌ت���ی‌ ژینگه‌دا بێت ب���اوه‌ڕ ناكه‌م هیچ‬ ‫كه‌سێك هه‌بێ‌ به‌و سزایانه‌ ناڕاز ‌ی بێت‪.‬‬ ‫• سه‌رۆكی رێكخراوی ئاینده‌ بۆ پاراستنی ژینگه‌‬

‫کتێب‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫فوكۆ بۆ هه‌موان‬ ‫ده‌ربار‌ه ‌ی كتێبی‌ (ئەخالق‌و بەرگری‌)‬ ‫نەوزاد ئەحمەد ئەسوەد‬ ‫(ئەخ�ڵ�اق‌و بەرگریی‌) كتێبێكی‌ تازە ‌ی‬ ‫(مەریوان وریا قانع)ە كە تایبەت ‌ی كردوە‬ ‫بە‌خوێندن���ەوە‌و ناس���اندنی‌ بڕێکی زۆر ‌ی‬ ‫تێز‌و بۆچوونە سەرەکییەکانی بیرمەند ‌ی‬ ‫فەرەنسی‌ میشێڵ فوكۆ (‪،)1984-1926‬‬ ‫س���اڵ ‌ی ‪ 2017‬لە‌ناوەن���دی‌ رۆش���نبیری‌‌و‬ ‫هونەریی‌ ئەندێش���ە چاپ‌و باڵوكراوتەوە‪.‬‬ ‫ئەم كتێبە‪ ،‬بۆ كەس���ێك بیەوێت بچێتە‬ ‫نێو هزرو بیر ‌ی فوكۆ‌و بخوازێت ئاش���نا ‌ی‬ ‫تێ���زو بۆچوونە بنەڕەتییەكان ‌ی بێت‪ ،‬ئەم‬ ‫كتێبە‌ئێجگار گرنگ‌و پێویستە‪ ،‬نەك تەنها‬ ‫بۆ ناسینی‌ فیكرو كارەكانی‌ فوكۆ‪ ،‬بەڵكو‬ ‫وەك كۆمەڵێک بابەتی‌ كوڵتووری‌‌و هزر ‌ی‬ ‫فەڵسەفی‌‌و سیاسی‌‌و كۆمەاڵیەتیش‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەبەرئەوەی‌ ئەم كتێبە‌بە‌زمانێكی‌ ئاسان‌و‬ ‫روون نووس���راوەو نووسەر هەوڵی‌ جد ‌ی‬ ‫داوە باب���ەت‌و تێزو چەم���ك‌و زاراوەكان ‌ی‬ ‫فوك���ۆ بە‌زمانێك ‌ی روون‌و بەش���ێوازێك ‌ی‬ ‫ئاسان شیبکاتەوە‪ ،‬ئەمەش كارێك ‌ی ئاسان‬ ‫نییە تێزو ش���یكردنەوەكانی‌ بیرمەندێك ‌ی‬ ‫بواری‌ فەڵس���ەفی‌‌و زانستە كۆمەاڵیەتی‌‌و‬ ‫مرۆڤایەتییەكان���ی وەک فوکو بە‌زمانێك‬ ‫دابڕێژیت���ەوە ك���ە زۆرب���ەی خوێنەران‪،‬‬ ‫لە‌ئاستە جیاوازەکاندا‪ ،‬بتوانن تێ ‌ی بگەن‪.‬‬ ‫ب���ۆ کەس���ێک نووس���ینی کاک مەریوان‬ ‫بناسێت دەزانێت ئەمە شێواز ‌ی نووسین ‌ی‬ ‫مەریوانە‌و ئەم شێوازەش تائەندازەیەك ‌ی‬ ‫زۆر لەزۆربەی‌ نووسینەكانیدا ئامادەیە‪.‬‬ ‫مەری���وان هەوڵێکی زۆر دەدات خۆ ‌ی‬ ‫لە‌ئاڵۆزیی ناپێویس���ت‌و رس���تە ‌ی قەبە‌و‬ ‫داڕش���تنی نارۆشن بەدور بگرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئامانج لە‌نووس���یندا بریتییە لە‌گەیاندن ‌ی‬ ‫فیكر‪ .‬لە‌رۆش���نبیری ‌ی عەرەبیشدا هاشم‬ ‫س���اڵح یەكێكە لەو نووس���ەرو وەرگێڕ‌و‬ ‫بیرمەندان���ەی‌ ه���ەوڵ دەدات فیك���ر‌و‬ ‫فەڵسەفە بەزمانێك ‌ی رووون‌و بەشێوازێك ‌ی‬ ‫ئاسان بخاتەڕوو‪ ،‬بۆیە خوێنەرانێك ‌ی زۆر‬ ‫بەدوای‌ كتێبەكانی‌ ئ���ەوەوەن‪ .‬مەریوان‬ ‫لەم كتێبەدا س���وود لە‌شێواز ‌ی نووسین ‌ی‬ ‫ئەكادیمی���ش وەردەگرێت بۆ ناس���اندن ‌ی‬ ‫فیكری‌ فوك���ۆ بەش���ێوازێك ‌ی روون‪ ،‬كە‬ ‫س���ەرەتاو ش���یكردنەوەو دەرەنجام��� ‌ی‬ ‫بەك���ورت‌و پوخت روون���ی‌ بەكارهێناوە‪،‬‬ ‫خوێندنەوەو تێگەیش���تن لە‌فوكۆ بەهەر‬ ‫زمانێك بێت ئاسان نییە‪ ،‬روونكردنەوەو‬ ‫ئاسانكردنیش ‌ی هەر ئاسان نییە‪ ،‬کەسێک‬ ‫بۆئ���ەوەی فوک���ۆ بە‌زمانێکی س���ادە بۆ‬ ‫خوێنەران شیبکاتەوە پێویستە پێشوەخت‬ ‫فیکری فوکۆ بەباش���ی بناسێت‪ ،‬ئەوەی‬ ‫مەریوان کردویەتی داڕشتنەوەی فیکری‬ ‫ئەم فەیلەسوفە فەرەنسییە بە‌زمانێک کە‬ ‫زمانی مەری���وان خۆیەتی‪ .‬وەخت ‌ی خۆ ‌ی‬ ‫كتێبە‌عەرەبییە وەرگێڕدراوەكانی‌ فۆكۆمان‬ ‫دەخوێندەوە تێی‌ نەدەگەیش���تین‌و بێزار‬ ‫دەبووی���ن‪ ،‬لەدوایی���دا كتێبێك چاپ كرا‬ ‫بە‌ناونیش���انی‌ (میش���یڵ فوكو مس���یرە‬ ‫فڵسفیە) كە لەوێدا نووسەر هەوڵی‌ داوە‬ ‫بیری‌ فوكۆ بەئاس���انی‌ بخات���ەڕوو‪ .‬پێم‬ ‫وایە ئ���ەم كتێب���ەی‌ مەریوانیش دەبێتە‬ ‫دەروازەیەك��� ‌ی گرن���گ‌و هاندانێك ‌ی باش‬ ‫بۆ خوێندن���ەوەی‌ فیك���رو بەرهەمەكان ‌ی‬ ‫فوكۆ‪ .‬لێرەدا ه���ەوڵ دەدەین گرنگترین‬ ‫بابەتەكان ‌ی ئەم كتێبە‌بخەینەڕوو‪.‬‬ ‫فوكۆ‌و دەسەاڵت‬ ‫فوكۆ چەمكێكی‌ تەقڵیدی‌‌و باو لەسەر‬ ‫دەسەاڵت ناخاتەڕوو‪ ،‬ئەو باس ‌ی دەسەاڵت‬ ‫لە‌مێژوی‌ نوێدا دەكات كە دەس���ەاڵتێك ‌ی‬ ‫فرەچەش���ن‌و فرە رەهەندە‪ ،‬روانینەكان ‌ی‬ ‫فوكۆ ب���ۆ دەس���ەاڵت وام���ان لێدەكات‬ ‫دەس���ەاڵت لەو شوێنانەش���دا ببینین كە‬ ‫پێمان وایە دەس���ەاڵتی‌ تێدا نییە‪ ،‬وامان‬ ‫لێ���دەكات ئەو میكانیزمانە بناس���ین كە‬ ‫دەسەاڵت بەهۆیانەوە كار دەكات‪ .‬فوكۆ‬ ‫س ‌ێ چەشنی‌ دەس���ەاڵت لەمێژوی‌ نوێدا‬ ‫دەسنیشان دەكات‪ ،‬یەكەمیان ناو دەنێت‬ ‫(دەسەاڵتی‌ سەروەر) كە پتر لەسەدە ‌ی‬ ‫شانزەو حەڤدەو هەژدەدا پرۆسە كراوە‪،‬‬ ‫دەسەاڵتی‌ سەروەر دەسەاڵت ‌ی ئەو پاشاو‬ ‫میرانەی���ە كە لەناو دەوڵەتەوەو لەرێگە ‌ی‬ ‫یاساكانی‌ دەولەته‌وە حوكمڕان ‌ی دەكات‪،‬‬ ‫ئەمانە دەبن بە‌س���ەنتەر ‌ی دەس���ەاڵت‌و‬ ‫لەوێشەوە دەس���ەاڵت بەسەر دەزگاكان‌و‬ ‫تاكەكاندا دابەش دەبێت‪ ،‬ئەم دەسەاڵتە‬ ‫بەپێ ‌ی یاسا دەتوانێت زۆر شت لەمرۆڤ‬ ‫بس���ێنێتەوە‪ ،‬لەوانە هاونیشتیمانیبون‌و‬ ‫نەفیك���ردن‌و لێس���ەندنەوە ‌ی موڵكوماڵ‌و‬ ‫سەروەت‌و سامان‌و تەنانەت لێسەندنەوە ‌ی‬ ‫ژیانیش‪ ،‬لەم مۆدێلەدا دەس���ەاڵت وێنە ‌ی‬ ‫هەرەمێ���ك وەردەگرێت كە پاش���ا خۆ ‌ی‬ ‫لە‌ڵوتك���ەی‌ هەرەمەكەدای���ەو هەم���و‬

‫دەسەاڵتەكانی‌ لەدەستدایە‪.‬‬ ‫چەش���نی‌ دوەم ناودەنێت (دەسەاڵت ‌ی‬ ‫دیسپڵینكەر) كە لەنێوان سااڵن ‌ی ‪1757‬‬ ‫ب���ۆ ‪ 1837‬گواس���تنەوە لە‌دەس���ەاڵت ‌ی‬ ‫سەروەرەوە بۆ دەس���ەاڵتی‌ دیسپڵینكەر‬ ‫دروس���ت دەبێ���ت‪ ،‬ئەم گواس���تنەوەیە‪،‬‬ ‫كە لەس���ەدەی‌ هەژدەیەم‌و نۆزدەیەمەوە‬ ‫دەچەس���پێت‪ ،‬مان���ای‌ گواس���تنەوەیە‬ ‫لە‌س���زا ‌ی جەس���تەیی‌ ئاش���كرا ‌ی‬ ‫تاوانبارانەوە بۆ س���زای‌ زیندانیكردنیان‌و‬ ‫گڵدانەوەیان بەمەبەس���تی‌ چاكسازیكردن‬ ‫لە‌كارەكت���ەرو كەس���ایەتییاندا‪ ،‬ئەم���ە‬ ‫گواس���تەوەیە لە‌ئازاردان���ی‌ مرۆڤەوە بۆ‬ ‫س���ەرلەنوێ‌ داڕش���تنەوەی‌ بیركردنەوەو‬ ‫هەڵسوكەوتەكانی‌‪ ،‬لێرەدا سزا لەبەرچاو‬ ‫الدەبرێ���ت‌و دەخرێت���ە ن���او خەی���اڵ‌و‬ ‫چاوەڕوانییەكان���ی‌ مرۆڤ���ەوە‪ .‬یەكێ���ك‬ ‫لەرەگەزە ه���ەرە گرنگەكان ‌ی ئەم روانینە‬ ‫تازەیە ئەوەیە كە دەس���ەاڵت هەمیش���ە‬ ‫لەشێوەی‌ پەیوەندیدا ئامادەیە‪ ،‬پەیوەند ‌ی‬ ‫لەنێوان زی���اد لە‌بكەرێ���ك‌و دەزگایەك‌و‬ ‫پێگەیەك‌و خاڵێك���دا‪ ،‬ئەمەش وادەكات‬ ‫دەسەاڵت ش���ێوەو فۆرمی‌ تۆڕ (شبكە)‬ ‫‌ی هەبێت‪.‬‬ ‫فوكۆ چەش���نی‌ س���ێیەمی‌ دەسەاڵت‬ ‫ناودەنێت (بیۆدەسەاڵت) كە دەسەاڵتێك ‌ی‬ ‫مۆدێرنە‪ ،‬لەباتی‌ ئەوەی‌ لەسەر تاكەكەس‬ ‫كار بكات‪ ،‬لەسەر دانیشتوان كار دەكات‪،‬‬ ‫ستراتیژی‌ دەسەاڵت لێرەدا هەڕەشەكردن‬ ‫بە‌مردن‌و كوشتن نییە‪ ،‬بەڵكو پاراستن ‌ی‬ ‫ئەو یەكە ئۆرگانیی���ە زیندوەیە كە ناو ‌ی‬ ‫دانیشتووانە‪ ،‬بیۆ دەس���ەاڵت پیشانمان‬ ‫دەدات چەند گرنگە دەولەت بزانێت ژمارە ‌ی‬ ‫دانیش���تووانەكەی‌ چەندەو چەند ‌ی نێرەو‬ ‫چەندی‌ مێیەو رێ���ژەی‌ درێژی‌‌و كورتی ‌ی‬ ‫تەمەنیان چەندەو چەندی‌ پیرەو چەند ‌ی‬ ‫گەنجەو رێ���ژەی‌ مناڵبون تیایدا چەندەو‬ ‫خزمەتگ���وزاری‌ تیایدا چۆنەو‪...‬تاد‪ .‬ئەم‬ ‫دو ش���ێوازە مۆدێرنەی‌ دەس���ەاڵت‪ ،‬واتە‬ ‫(دەسەاڵتی‌ دیسپڵینكەر)‌و (بیۆدەسەاڵت)‬ ‫بە‌پێچەوانەی‌ (دەسەاڵتی‌ سەروەر)ەوە‪،‬‬ ‫كوش���تن میكانیزم���ی‌ كاركردنیان نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو لەسەر پاراستن ‌ی ژیان كار دەكەن‌و‬ ‫لەخەمی‌ ئەوەدان مرۆڤ ژیانێك ‌ی چااڵك‌و‬ ‫خۆش���گوزەران‌و بێنەخۆش���ی‌‌و بێالواز ‌ی‬ ‫بەس���ەر ببات‪ ،‬ئەم چەشنە لە‌دەسەاڵت‬ ‫لەخەمی‌ پەروەردەو تەندروس���تی‌‌و حەزو‬ ‫ئارەزوەكان���ی‌ مرۆڤدای���ە‪ ،‬ت���ا بتوانێت‬ ‫بەرهەمێكی‌ بەسوودی‌ هەبێت‪.‬‬ ‫فوكۆ بۆ ئەوە ‌ی بەشێوەیەك ‌ی ئاسانتر‬ ‫هەر س���ێ‌ چەش���نەكەی‌ دەسەاڵت روون‬ ‫بكات���ەوەو جیاوازییەكانی���ان دەربخات‪،‬‬ ‫نموونەیەك دەهێنێت���ەوە‪ ،‬با وا گریمان‬ ‫بكەین لە‌ش���ارێكدا كەسێك كەسێك ‌ی تر‬ ‫دەكوژێت‌و پۆڵی���س بكوژەكە دەگرێت‪،‬‬ ‫لەدەس���ەاڵتی‌ پاش���ایەتیی‌ كاڵس���یكیدا‬ ‫(واتە دەسەاڵتی‌ سەروەر) پاشا فەرمان ‌ی‬ ‫س���زادان بۆ بكوژەكە دەردەكات كە زۆر‬ ‫جار كوش���تنە بەبەرچ���اوی‌ خەڵكەوە‪،‬‬ ‫لەدەسەاڵتی‌ دیس���پڵینكەردا تاوانبارەكە‬ ‫زیندان���ی‌ دەكرێت‌و دەس���ەاڵت دەیەوێت‬ ‫بزانێ���ت بۆچی‌ ئەو تاوانبارە ئەو تاوانەی‬ ‫ئەنجام���داوە‪ ،‬كەس���ایەتی‌‌و كاراكتەر ‌ی‬ ‫بكوژەكە چییەو هۆكارە سایكۆڵۆژییەكان‬ ‫چی���ن‌و ل���ە‌چ هەلومەرجێك���ی‌ ئابووریدا‬ ‫دەژی‌‌و چ دۆخێك ‌ی خێزانی‌‌و كوڵتووری‌‌و‬ ‫ئایینی‌ لەپش���ت ‌ی ئەم كارەوەیە‪ ،‬ئەمە بۆ‬ ‫ئەوەی‌ چاكسازی ‌ی بۆ بكەن تا جارێك ‌ی تر‬ ‫لەتەك كۆمەڵگەدا خۆی‌ بگونجێنێتەوە‪،‬‬ ‫وات���ە لێرەدا دەس���ەاڵت ه���ەوڵ دەدات‬ ‫تاكەكان‪ ،‬بەتاوانبارەکانیشەوە‪ ،‬لەڕێگای‬ ‫ڕیفۆرمکردن‌و سەرلەنوێ پەروەردەکردنەوە‬ ‫دیسپلین بكات‪ .‬هەرچی‌ چەشنی‌ سێیەم ‌ی‬ ‫دەسەاڵتە (واتە بیۆدەسەاڵت) دەیەوێت‬ ‫بزانێت ژمارەی‌ ئەوان���ەی‌ دەتوانن كار ‌ی‬ ‫لەو جۆرە ئەنجام بدەن چەندە‪ ،‬ئاخۆ ئەو‬ ‫رێژەیە بەرزە یان نزمە‪ ،‬لەناو كام گروپ ‌ی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌‌و ئایینی‌‌و ئیتنی‌‌و جوگرافیدا‬ ‫رووی‌ لەزیادبونە‪...‬تاد‪.‬‬ ‫فوكۆ‌و هیومانیزم‬ ‫بەش���ێك لەكارەكانی‌ فوك���ۆ رەخنەی ‌ه‬ ‫ل���ەو روانینەی‌ هیومانی���زم كە بۆ مرۆڤ‬ ‫بەگش���تی‌‌و بۆ مرۆڤی‌ دونی���ا ‌ی مۆدێرن‬ ‫بەتایبەت ‌ی هەیەتی‌‪ ،‬فوكۆ دژی‌ هیومانیزم‬ ‫نییە بەڵكو رەخنەی‌ ئەوهەلەو ناڕاستییانە‬ ‫دەكات ك���ە چەمك ‌ی هیومانیزم بۆ مرۆڤ‬ ‫هەیەتی‌‪ ،‬ب���ەو پێیەی‌ هیومانیزم یەكێكە‬ ‫لە‌رەوت���ە س���ەرەكییەكانی‌ ن���او فیكر ‌ی‬ ‫رۆشنگەری‌‌و لەسەر ئەو وێنەو گریمانانە‬ ‫كار دەكات ك���ە رۆش���نگەری‌ دەربارە ‌ی‬ ‫مرۆڤ‌و خود پێش���نیازیان دەكات‪ .‬بۆیە‬ ‫فوك���ۆ لەیەك كاتدا رەخنە لە‌هیومانیزم‌و‬ ‫رۆشنگەری‌ پێكەوە دەگرێت‪.‬‬

‫مه‌ریوان زۆر‬ ‫سوور‌ه له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه پێویست ‌ه‬ ‫قسەبکەیت‬ ‫لەسەر بکەرە‬ ‫سەرەکییەکانی‬ ‫سیاسەت‬ ‫لە‌کوردستاندا‬ ‫ئه‌مه‌ش نەک‬ ‫تەنها ئەرکێکی‬ ‫ئەخالقیی‌و‬ ‫سیاسیی گرنگە‬ ‫بەڵکو ئەرکێکی‬ ‫تیوریی‌و فیکریشە‬

‫پێی‌ وایە ئەو دیدە دیدێكی‌ ئەفس���انەی ‌ی‬ ‫ناڕاست‌و گریمانكراوە كە پێی‌ وایە مرۆڤ‬ ‫جەوهەرێكی‌ نەگۆڕی‌ هەیەو ئەم جەوهەرە‬ ‫لەهەمو شوێن‌و كات‌و سەردەمێكدا بە‌ب ‌ێ‬ ‫گۆڕان دەمێنێتەوەو گوایە ئەم جەوهەرە‬ ‫س���ەرچاوەی‌ بەه���ا ئەخاڵقیەكان���ەو‬ ‫س���ەرچاوەی‌ هەڵس���ەنگاندن‌و نرخاندن‌و‬ ‫داوەریكردن���ە ئەخاڵقیەكان���ە‪ .‬لە‌دید ‌ی‬ ‫فوكۆدا خودی‌ م���رۆڤ یەك مێژو ‌ی نییە‬ ‫بەڵكو زیاد لەمێژویەكی‌ هەیە‪ ،‬ئەم خودە‬ ‫لەش���وێنی‌ جی���اوازدا مۆدێڵ���ی‌ جیاوازو‬ ‫ش���ێوازو تەكنیكی‌ جی���اوازو فرە رەنگ‬ ‫دروستی‌ دەكات‪.‬‬ ‫لەم تێڕوانینەوە فوكۆ چەمك ‌ی "كۆتای ‌ی‬ ‫مرۆڤ" یان "مەرگی‌ مرۆڤ" دادەهێنێت‪،‬‬ ‫لێرەدا ئەم چەمكە مەبەس���تی‌ ئەوە نییە‬ ‫كە م���رۆڤ وەك م���رۆڤ كۆتایی‌ دێت‌و‬ ‫لەس���ەر زەوی‌ نامێنێت‪ ،‬بەڵكو مەبەست‬ ‫رەخنەگرتن���ە لەو ش���ێوازە ‌ی فیكر كە‬ ‫بە‌هیومانیزم ناس���راوە‪ ،‬واتە كۆتای ‌ی ئەو‬ ‫وێنەی���ەی‌ مرۆڤ كە هیومانی���زم وێنا ‌ی‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەمە رێ���ك وەك ئەو چەمكەی‌‬ ‫ك���ە نیچ���ە لەب���ارەی‌ "مەرگ���ی‌ خودا"‬ ‫خستیەڕوو كە مەبەستی‌ مردن ‌ی خوا نییە‬ ‫بە‌رەهایی‌‌و مەبەست ‌ی كۆتاییهاتنی‌ ئایین‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵك���و مردنی‌ ئەو تێگەیش���تن‌و‬ ‫ئ���ەو وێنەیەی‌ خودایە كەلەس���ەدەكان ‌ی‬ ‫ناوەڕاس���تدا باو ب���ون‪ .‬كۆتایی‌ مرۆڤیش‬ ‫الی‌ فوكۆ مان���ای‌ كۆتایی‌ ئ���ەو دیدە ‌ی‬ ‫هیومانیزمە كە پێ‌ لەس���ەر سەربەخۆی ‌ی‬ ‫وشیاری‌‌و سەربەخۆیی‌ ئەقڵ دادەگرێت‪،‬‬ ‫بەرامبەر ب���ەوە وێنەیەكی‌ دیكە لەدایك‬ ‫دەبێ���ت ك���ە ب���اس لە‌ئامادەگیی‌ مرۆڤ‬ ‫دەكات لەناو پەیوەندییەكان ‌ی دەسەاڵت‌و‬ ‫پەیوەندییەكانی‌ مان���او پەیوەندییەكان ‌ی‬ ‫بەرهەمهێنان���دا‪ ،.‬وات���ە مەرگ���ی‌ مرۆڤ‬ ‫مەرگی‌ ئ���ەو وێنە س���وپەرمانییەیە كە‬ ‫هیومانیزم بۆ مرۆڤی‌ دروست كردوە‪.‬‬

‫فوكۆ ره‌خنه‌ له‌و تێڕوانینه‌ی‌ هیومانیزم‬ ‫ده‌گرێ���ت ك��� ‌ه پێی‌ وایه‌ مێ���ژوی‌ مرۆڤ‬ ‫بریتییە لە‌مێژوی‌ پێشكەوتنی‌ بەردەوام‪،‬‬ ‫پێش���كەوتن لە‌قۆناغێك���ی‌ خراپەوە بۆ‬ ‫قۆناغێك���ی‌ باش���تر‪ ،‬لەس���ەردەمێك ‌ی‬ ‫پاش���كەوتووەوە ب���ۆ س���ەردەمێك ‌ی‬ ‫پێشكەوتووتر‪ ،‬لە‌فەڵسەفەی‌ هیومانیزمدا‬ ‫”ئەقاڵنیبونی‌ مرۆڤ“ پرەنس���یپی‌ هەرە‬ ‫س���ەرەكی ‌ی بونی‌ مرۆڤە‪ ،‬چونكە مرۆڤ‬ ‫بونەوەرێك���ی‌ ئەقاڵنیی���ە بۆیە دەتوانێت‬ ‫ئازادو س���ەربەخۆ بێت‌و خاوەن خودێك ‌ی‬ ‫ئۆتۆنۆم بێت‪.‬‬ ‫رەهەندێكی‌ تری‌ فیكری‌ هیومانیس���ت ‌ی‬ ‫ك���ە فوكۆ رەخن���ەی‌ لێدەگرێت‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫گوایە مرۆڤ لەهەر شوێن‌و جێیەك بژی‌‌و‬ ‫لەناو هەر سەردەم‌و قۆناغ‌و كوڵتورێكدا‬ ‫ئامادە بێت‪ ،‬ئەوا هەڵگری‌ "جەوهەر"ێك ‌ی‬ ‫ئینس���انیی‌ هاوبەش���ە كە هەمو مرۆڤێك‬ ‫هەڵگریەتی‌‪ ،‬فوكۆ پێ���ی‌ وایە ئەم دیدە‬ ‫بۆ مرۆڤ قابیڵ ‌ی قبوڵكردن نییە چونكە‬ ‫دیدێكی‌ ت���ەواو نامێژویی���ە‌و وێنەیەك ‌ی‬ ‫هەلەی‌ مرۆڤمان پیشان دەدات‪.‬‬ ‫یەكێك���ی‌ تر لەو رەگەزانە ‌ی هیومانیزم‬ ‫كە فوك���ۆ رەخنەی‌ لێدەگرێ���ت بریتییە‬ ‫لە‌"گەش���بینی‌" ك���ە رۆش���نگەری‌‌و‬ ‫بەتایبەتیش هیومانیزم هەڵگریەتی‌‪ ،‬ئەم‬ ‫دیدە پێی‌ وایە مرۆڤایەت ‌ی لەسەر هێڵێك ‌ی‬ ‫راست لە‌بەرەوپێشچوون‌و گەشەكردندایە‪،‬‬ ‫ئەمڕۆی‌ مرۆڤایەتی‌ لە‌دوێنێی‌ باش���ترەو‬ ‫بێگومان سبەینێش���ی‌ لەئەمڕۆی‌ باش���تر‬ ‫دەبێ���ت‪ ،‬فوك���ۆ دژ بە‌س���ەرجەمی‌ ئەم‬ ‫گریمان���ەو روانین���ە هیومانیس���تیەیە‪.‬‬ ‫فوك���ۆ پێی‌ وای���ە م���رۆڤ جەوهەرێك ‌ی‬ ‫جێگیرو نەگ���ۆڕی‌ نییە‪ ،‬بەڵكو لەكردە ‌ی‬ ‫مرۆڤبونێكی‌ بێكۆتای���ی‌‌و بەردەوامدایە‪،‬‬ ‫فوكۆ ئەم پرۆسە ئاڵۆزە ‌ی بەمرۆڤبون گر ‌ێ‬ ‫دەدات بە‌بون‌و ئامادەگیی‌ گوتارەكانەوە‪،‬‬ ‫ب���ەو مانایەی‌ ئ���ەوەی‌ م���رۆڤ دەكات‬ ‫بە‌بونەوەرێك���ی‌ تایبەت لەس���ەردەمێكی‌‬ ‫فوكۆ‌و مەریوان‬ ‫تایبەت���دا‪ ،‬گوتارەكان���ن‪ .‬وات���ە فیكر ‌ی‬ ‫لەپ���اش خوێندنەوەی‌ ئ���ەم كتێبە‪ ،‬تا‬ ‫فوك���ۆ رەخنەیەك��� ‌ی راس���تەوخۆیە لەو‬ ‫وێنە ئەقاڵنی‌‌و گەردون���ی‌و بانمێژوییە ‌ی ئەندازەیەك���ی‌ زۆر لێكچوون���م لەنێ���وان‬ ‫ك���ە هیومانیزم بۆ مرۆڤ‪ ،‬وەك خودێك ‌ی وێن���ەی‌ فوك���ۆ‌و وێن���ەی‌ مەریوان���دا‬ ‫سەربەخۆ‌و ئۆتۆنۆم‪ ،‬دروستیان دەكات‪ .‬هەس���ت پێكرد‪ ،‬لەزۆر ڕووەوە مەریوان‬ ‫فوك���ۆ ب���اوەڕی‌ وای���ە ئ���ەوە ‌ی كەوتۆت���ە ژێ���ر كاریگەریی‌ بی���رو تێزو‬ ‫هیومانیس���تەكان پێ ‌ی دەڵێن "مرۆڤ"‌و تێگەیش���تن‌و چەمكەكان ‌ی فوكۆ كە نەك‬ ‫وەك مۆدێڵێك���ی‌ گەردون���ی‌‌و بانمێژوی ‌ی هەر تەنه���ا لەنووس���ین‌و گفتوگۆكانیدا‬ ‫مامەلەی‌ دەكەن‪ ،‬داهێنراوێكی‌ سەردەم ‌ی ئ���ەم كاریگەریی���ە دەبینرێ���ت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫مۆدێرنەیەو مێژوەك���ەی‌ دەگەڕێتەوە بۆ لە‌هەڵس���وكەوتی‌ ژیان���ی‌ رۆژان���ەو‬ ‫س���ەدەی‌ حەڤدەیەم‌و هەژدەیەم‪ .‬فوكۆ لە‌هەڵوێستی‌ سیاس���ی‌‌و لەمامەلەكردن ‌ی‬

‫لەگەڵ كێشە كۆمەاڵیەتیەكانیشدا هەست‬ ‫بەوە دەك���ەم مەری���وان دەیەوێت ڕۆڵ‌و‬ ‫کاریگەرییەکی فوکۆییانەی هەبێت‪ .‬ئەمە‬ ‫لە‌پێشەكییەكەی‌ مەریوان خۆیدا بەڕوون ‌ی‬ ‫دەردەكەوێ���ت‪ ،‬هەروەها لەباس���كردن ‌ی‬ ‫"پارێس���یا"‌و بوێری‌‌و قسەی‌ ئازاد‪ ،‬وەك‬ ‫ئێس���تا نمونەكان دەخەینەڕوو‪ ،‬تەنانەت‬ ‫لە‌پێشكەش���كردنی‌ كتێبەكەش���دا ئ���ەو‬ ‫ئاماژانە دیارن كاتێك كتێبەكە پێشكەش ‌ی‬ ‫ئەوان���ە دەكات ك���ە لەنێ���وان ئەخاڵق ‌ی‬ ‫رۆژانەی‌ خۆیان‌و ك���ردەی‌ بەرگریكردن ‌ی‬ ‫بەردەوامدان بەرامبەر بە‌ناش���یرینیەكان ‌ی‬ ‫دونیا‪.‬‬ ‫لەپێش���ەكییەكەیدا مەریوان باس لەوە‬ ‫دەکات كە لەس���ەرەتای‌ ناسین ‌ی فوكۆوە‬ ‫بووە بەیەكێك لەو نوسەرانە ‌ی لەگەڵیدا‬ ‫بی���ری‌ كردۆت���ەوەو نوس���یویەتی‌‪ ،‬بگرە‬ ‫دەڵ���ێ‌ "وێناكردن‌و چەم���ك‌و تێزەكان ‌ی‬ ‫فوكۆ بەش���ێك ب���ون ل���ەو وێناكردن‌و‬ ‫چەمك‌و تێزانەی‌ من پێیان ئاشنا بووم‌و‬ ‫بەهۆیانەوە بیرم كردۆتەوە‌و نووسیومە"‪.‬‬ ‫ئێمە دەزانین مەریوان لەتەك نووس���ین‌و‬ ‫تیۆرو تێزەكانی���دا‪ ،‬بەئەندازەیەكی‌ روون‬ ‫هەڵوێستی‌ سیاس���یی‌ خۆی‌ راگەیاندوەو‬ ‫چۆت���ە نێ���و بابەت���ی‌ سیاس���یی‌ وا كە‬ ‫هەندێجار فیكری‌ سیاسییە‌و هەندێجار ‌ی‬ ‫دیش هەڵوێستێكی‌ سیاسیی موجەڕەدە‪.‬‬ ‫مەری���وان بە‌ڕس���تەیەكی‌ رون دەڵێ‌ زۆر‬ ‫هەڵوێس���ت‌و جوواڵن���ەوەی‌ م���ن لەناو‬ ‫دیدگایەک���ی فوكۆییدایە‪ ،‬وات���ە ئەمانە‬ ‫بیركردن���ەوەی‌ ئەویان ئاراس���تە كردوە‪،‬‬ ‫بگرە ئەخاڵقیاتی‌ نووس���ین‌و هەڵوێست‌و‬ ‫دیدگای‌ سیاسیشیان ئاراستە كردوە‪.‬‬ ‫مەری���وان سەرس���امە ب���ەوە ‌ی فوكۆ‬ ‫لەت���ەك نووس���ینی‌ چەندی���ن كتێب��� ‌ی‬ ‫ئەكادیم���ی‌‌و چاوپێكەوتنی‌ رۆژنامەوانی‌‌و‬ ‫میدیایی‌‪ ،‬لەزۆر بۆنەی‌ جیاوازیشدا لەناو‬ ‫خۆپیش���اندەراندا ئامادەب���وەو رۆڵێك ‌ی‬ ‫چااڵكیشی‌ هەبووە‪ ،‬س���ڵی نەکردۆتەوە‬ ‫ببێت بە‌بەشێک لە‌کێشە سەرەکییەکانی‬ ‫س���ەردەمەکەی خ���ۆی‪ ،‬ڕای خ���ۆی‌و‬ ‫ڕوانینی خۆی لەس���ەر هێزەکان‌و دیدگا‬ ‫جیاوازەکان‌و بکەرەکنیان بنووس���ێت‪ .‬با‬ ‫س���ەیرێکی ئەم چەند دێ���ڕەی مەریوان‬ ‫بکەین لە‌ناس���اندنی فوکۆدا‪ :‬كەسایەتی ‌ی‬ ‫ئەم نووس���ەرە تێكەلەیەك���ە لە‪ :‬یەكەم‬ ‫ئەكادیمیەك���ی‌ میت���ۆد ‌ی تیۆریی‌ قووڵ‌و‬ ‫فرەاڵی���ەن‪ .‬دوەم رۆش���نبیرێك ‌ی چااڵك ‌ی‬ ‫ناو ژیانی‌ گش���تی‌‪ .‬سێیەم چااڵكەوانێك ‌ی‬ ‫سیاس���یی‌ بەرگریكەر لەزیاد لە‌مەسەلە‌و‬

‫‪17‬‬

‫لە‌زیاد لەگروپ‌و كێش���ەیەك ‌ی سیاس���ی‌‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌ س���ەردەمەكەی‌‪ .‬لەڕاستیدا‬ ‫لەژیانی‌ زانس���تی‌‌و ئەكادیمی‌‌و سیاسی ‌ی‬ ‫مەریوانیشدا هەرسێ ئەم الیەنە دەبینین‪،‬‬ ‫لەالیەك مامۆس���تای زانكۆی‌ە لە‌زانکۆی‬ ‫ئەمستردام‌و چەندین نووسینی ئەکادیمی‬ ‫بە‌زمانی ئینگلیی���زی‌و کۆمەڵێک كتێب ‌ی‬ ‫ئەكادیمی��� ‌ی بە‌زمان���ی ک���وردی هەیە‪،‬‬ ‫لەمانەشدا خاوەنی‌ میتۆد ‌ی تیۆریی‌ قوڵ‌و‬ ‫فرەاڵیەنە‪ ،‬لەزۆربەی‌ بوارەكانی‌ زانس���تە‬ ‫مرۆڤایەتی‌‌و كۆمەاڵیەتی‌‌و ئەدەبییەكاندا‬ ‫نووسینی‌ هەیە‪ ،‬بۆ نموونە شیكردنەوە ‌ی‬ ‫ئەنترۆپۆڵۆج���ی‌‌و‬ ‫سۆس���یۆڵۆجی‌‌و‬ ‫میتۆدەكانی‌ رەخنەی‌ ئەدەبی‌‌و نووسین ‌ی‬ ‫شیعرو رەخنە ‌ی پراكتیكی‌‪ ،‬لەاڵیەك ‌ی تر‬ ‫رۆشنبیرێك ‌ی چااڵكی‌ ناو ژیان ‌ی گشتییەو‬ ‫لەهەم���و بۆنەو دی���اردەو كێش���ەكاندا‬ ‫ئامادەیی‌ هەیە س���ا بە‌نووسین بێت یان‬ ‫بەچاوپێكەوت���ن یان بە‌ح���زوری‌ فیعڵی‌‪.‬‬ ‫لەاڵیەك���ی‌ دیكە لە‌هەندێک س���اتدا وەک‬ ‫چااڵكەوانێك���ی‌ سیاس���ی دەردەکەوێت‌و‬ ‫بەرگری‌ لەزۆر مەس���ەلەی هەنوکەیی ناو‬ ‫کۆمەڵگای کوردی دەكات‪.‬‬ ‫خاڵێك���ی‌ تری���ش ئەوەیە ك���ە فوكۆ‬ ‫پەیوەندییەكی‌ زۆر تایبەتی ‌ی بە‌رۆژنامە ‌ی‬ ‫"لیبراس���یۆن"ەوە هەبو كە رۆژنامەكە ‌ی‬ ‫بە‌رۆژنام���ەی‌ خ���ۆی‌ دەزان���ی‌‌و لەگەڵ‬ ‫رۆژنامەنوس���ان‌و سەرنوس���ەرەكەیدا‬ ‫بەبەردەوامی‌ كۆدەبون���ەوە‪ .‬مەریوانیش‬ ‫پەیوەندییەك���ی‌ تایبەتی��� ‌ی بە‌رۆژنامە ‌ی‬ ‫"ئاوێن���ە"وە هەی���ەو وابزان���م تەنها لەو‬ ‫رۆژنامەی���ە دەنووس���ێت‪ .‬پێش���تریش‬ ‫پەیوەندییەکی بەهێزی لەگەڵ ڕۆژنامەی‬ ‫هاواڵتی���دا هەب���وو‪ .‬لەڕاس���تیدا خوێنەر‬ ‫دەتوانێت لەپێش���ەكیی کتێبەکەی کاک‬ ‫مەریوان���دا زۆر خاڵی‌ هاوش���ێوە ‌ی دیكە‬ ‫دەرك پێبكات‪.‬‬ ‫مەریوان لەباس���كردنی‌ "پارێس���یا"دا‬ ‫بەئەندازەیەك���ی‌ زۆر دەكەوێت���ە ژێ���ر‬ ‫كاریگەری���ی‌ فوك���ۆوە‪ ،‬فوك���ۆ دەڵێت‪:‬‬ ‫"پارێس���یا ئ���ەو كەس���ەیە هەقیق���ەت‬ ‫دەڵێت" بەبێ ئ���ەوەئ گوێبداتە ئەوەی‬ ‫ئ���ەو هەقیقەت گوتنە چ مەترس���ییەکی‬ ‫ب���ۆ دروس���تدەکات‌و ڕووب���ەڕووی چ‬ ‫کێشەیەکی دکاتەوە‪ .‬لەپشتی‌ قسەكانی‌‬ ‫پارێس���یاوە بوێ���ری‌‌و ئازایەتییەكی‌ زۆر‬ ‫هەیە‌و ئەوەی‌ پارێسیا دەیڵێت وتنێکی‬ ‫مەترسیدارە‪ ،‬خەڵكیی‌ تر ناوێرن بیڵێن‌و‬ ‫بێدەنگی���ی‌ بەرامبەر دەك���ەن‪ ،‬كەواتە‬ ‫كەس���ی‌ پارێس���یایی‌ ریس���ك بە‌ژیان‌و‬ ‫پەیوەنییەكانی‌ خۆی���ەوە دەكات‌و بگرە‬ ‫لەوانەیە لەسەر هەقیقەت وتن رووبەڕووی‌‬ ‫مردنیش بێتەوە‪ .‬لەژیانی‌ شەخس���ی‌‌و‬ ‫سیاس���ی‌‌و كۆمەاڵیەتی���ی‌ مەریواندا تا‬ ‫ئەندازەیەكی‌ زۆر كەسایەتیی‌ پارێسیایی‌‬ ‫دەبینی���ن‪ ،‬بەڕوون���ی‌ دەتوانی���ن بڵێین‬ ‫مەریوان كەسێكی‌ پارێسیاییە‌و بەردەوام‬ ‫ریسك بەژیانی‌ خۆیەوە دەكات‪ ،‬ئەوەی‬ ‫بە‌ڕاستیی دەزانێت دەیڵێت‌و دەرەنجامی‬ ‫وتنەکانی بەالوه‌ گرنگ نییە‪ .‬بەبۆچوونی‌‬ ‫م���ن م���ەرج نییە ئ���ەم ریس���كە‌و ئەم‬ ‫پارێسیایە لەهەمو كاتێكدا بۆ بیرمەندان‬ ‫دیاردەیەك���ی‌ ب���اش‌و پۆزەتی���ڤ بێت‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌تی‌ لە‌ژینگه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ وه‌ك‬ ‫ژینگه‌ی‌ ئئێمه‌‪ ،‬چونكە ژینگەو س���یاق‌و‬ ‫مێ���ژوی‌ مەری���وان جی���اوازە لە‌ژینگەو‬ ‫سیاق‌و مێژوی‌ فوكۆ‪ ،‬پێم وایە مەریوان‬ ‫وەك بیرمەندێ���ك دەتوانێت هەمان ئەو‬ ‫قس���انە بكات‌و هەمان ئەو تێزو تیۆرانە‬ ‫بخاتەڕوو‌و هەمان ئەو رەخنانە ئاراستەی‌‬ ‫دەس���ەاڵت‌و حیزبەكان ب���كات بێئەوەی‌‬ ‫باس���ی‌ كاك مەس���عود‌و م���ام جەالل‌و‬ ‫كاك نەوش���یروان‌و مەال بەختیارو دکتۆر‬ ‫بەره���ەم‌و هتد‪...‬بكات‪ ،‬ئەمە بۆ ئەوەی‌‬ ‫مەری���وان نووس���ەرو بیرمەن���دی‌ هەمو‬ ‫خوێنەران‌و رۆشنبیرانی‌ هەمو الیەنەكان‬ ‫بێت نەك الیەنێكی‌ دیاریكراو‪ ،‬كە لێرەدا‬ ‫كاریگەریی‌ زیاتر دەبێت‪ .‬ئه‌مه‌ بۆچوونی‌‬ ‫منه‌‪ ،‬ئه‌گینا كاك مه‌ریوان زۆر س���ووره‌‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ كه‌ پێویسته‌ قسەبکەیت‬ ‫لەسەر بکەرە سەرەکییەکانی سیاسەت‬ ‫لە‌کوردس���تاندا‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش ن���ەک تەنها‬ ‫ئەرکێکی ئەخالقیی‌و سیاس���یی گرنگە‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەرکێکی تیوریی‌و فیکریشە‪.‬‬ ‫بێگوم���ان ئ���ه‌م كتێب���ە‌زۆر بابه‌ت���ی‌‬ ‫دیك���ه‌ی‌ گرنگ له‌خۆده‌گرێ���ت‪ ،‬كه‌ من‬ ‫لێره‌دا باسم نه‌كردون‪ ،‬وه‌ك‪ :‬مەسەلەی‬ ‫بەرگریی لە‌فیکری فوکۆدا‪ ،‬س���ەرلەنوێ‬ ‫پێناس���ەکردنەوەی ب���ۆ ئەخ�ل�اق‌و‬ ‫پێشکەشکردنی دیدێکی ئەخالقیی نوێ‪،‬‬ ‫تێ���زی ژی���ان وەک کارێک���ی هونەریی‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ی‌ کە فوکۆ بۆچی بۆ کورد‬ ‫گرنگە؟ چی لە‌فیکری ئەم پیاوەدا هەیە‬ ‫کە بۆ ئێمە گرنگییەکی گەورەی هەیە‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫مامۆستایان ‌ی ناڕازیی‌‪ :‬داواكاریه‌كانمان جێبه‌جێ نه‌كرێت‬ ‫خۆپیشاندان ئه‌نجام ده‌ده‌ین‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌ جه‌مال‬ ‫خراپی‌ گوزه‌رانی مامۆستایان‌و جێبه‌جێنه‌كردنی‌‬ ‫داواكانیان هۆكاره‌ بۆ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫خۆپیشاندان‌و چاالكیه‌كانیان‪ ،‬ئه‌نجومه‌نی‌‬ ‫مامۆستایانی‌ ناڕازیی‌ "داواكاریه‌كانمان جێبه‌جێ‬ ‫نه‌كرێت خۆپیشاندان ئه‌نجام ده‌ده‌ین"‬ ‫دڵش���اد بابانی‌‪ ،‬ئه‌ندامی‌ لیژن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاندن ‌ی‬ ‫ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆس���تایانی‌ ناڕازی���ی‌ له‌وباره‌یه‌وه‌‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د " له‌ئاینده‌یه‌ك���ی‌ نزیكدا‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌كی‌ توندو گرنگ ئاڕاسته‌ی‌ ده‌سه‌اڵت‬ ‫ده‌كه‌ین وه‌ك هۆش���داریدانێك به‌حكومه‌ت تا هه‌ر‬ ‫له‌ئێس���تاوه‌ له‌خه‌می‌ ژیانی‌ هاواڵتی���ان‌و كه‌رتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌دابێ���ت‪ ،‬جگه‌ل���ه‌وه‌ی‌ هه‌موڕێگه‌یه‌كی‌‬ ‫مه‌ده‌نیان���ه‌ ب���ۆ ده‌ستخس���تنی‌ مافه‌كانم���ان‬ ‫ده‌گرینه‌به‌ر"‪.‬‬ ‫مامۆس���تایانی‌ ناڕازی‌ جیاواز له‌س���اڵی‌ ڕابردو‬ ‫ته‌نها داوای‌ مافی‌ مامۆس���تا ناكه‌ن به‌ڵكو وه‌ك‬ ‫دڵش���اد بابانی‌ ده‌ڵێت "داواكاریه‌كانمان ئه‌مساڵ‬ ‫فراوانترو گش���تگیرتره‌ داوای‌ مافی‌ هه‌مو چین‌و‬ ‫توێ���ژه‌كان ده‌كه‌ی���ن ت���ا ژیانێكی‌ شایس���ته‌ بۆ‬ ‫هاواڵتی���ان به‌گش���تی‌‌و به‌تایب���ه‌ت فه‌رمانبه‌ران‬ ‫دابین بكه‌ن‌و چاكسازی‌ ئه‌نجام بده‌ن وسێكته‌ری‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ به‌شێوازێكی‌دروس���ت ڕێك بخه‌نه‌وه‌‪،‬‬ ‫گ���ه‌ر ئ���ه‌و داواكاریانه‌و چه‌ن���د داوایه‌كی‌ ترمان‬ ‫جێبه‌جێكرا ئه‌وا په‌نا بۆ خۆپیشاندان نابه‌ین "‪.‬‬ ‫ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ مامۆستایانی‌ ناڕازیی‌‬ ‫هیواخوازه‌ "كه‌ س���ه‌رجه‌م مامۆستایان به‌یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆستایانیش���ه‌وه‌ هه‌روه‌ه���ا فه‌رمانب���ه‌ران‌و‬ ‫ڕێكخراوه‌كان‌و گروپ‌و ده‌س���ته‌كانی‌ دیكه‌ هه‌مو‬ ‫پێكه‌وه‌ هاوكارو هاوهه‌ڵوێس���ت بی���ن‌و پێكه‌وه‌‬ ‫داوای‌ مافه‌خوراوه‌كانمان بكه‌ین‌و به‌رده‌وامبین تا‬ ‫به‌جێهێنانی‌ ئامانجه‌كانمان كه‌ له‌ئێس���تاوه‌ كاری‬ ‫بۆ ده‌كه‌ین"‪.‬‬ ‫سكرتێری‌ یه‌كێتی‌ مامۆس���تایانی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫عه‌ب���دول واحید محه‌مه‌د له‌ب���اره‌ی‌ هه‌وڵه‌كانیان‬ ‫ب���ۆ جێبه‌جێكردنی‌ داواكاریه‌كانی‌ مامۆس���تایان‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "له‌كۆبونه‌وه‌م���ان له‌گه‌ڵ‌‬ ‫وه‌زیری‌ په‌روه‌رده‌ باس���ی‌ كۆمه‌ڵێك گیروگرفتی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یمان كردوه‌و هه‌روه‌ها چ ئاماده‌كاریه‌ك‬ ‫بكرێت بۆس���اڵی‌ خوێندن‌و جه‌ختمان كرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ده‌بێ���ت ژیانی‌ مامۆس���تا باش بكرێ���ت‪ ،‬چونكه‌‬ ‫س���اڵی‌ پ���ار به‌هه‌وڵ���ی‌ هه‌مو الی���ه‌ك خوێندن‬ ‫له‌قوڕگ���ی‌ نه‌هه‌نگ ده‌رهێنرا‪ ،‬بۆیه‌ بۆ ئه‌مس���اڵ‬ ‫زه‌حمه‌ته‌ گه‌ر ژیانی‌ مامۆستا باش نه‌كرێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫لە‌كۆبونه‌وه‌ك���ه‌دا هیچ به‌ڵێنێك ن���ه‌دراوه‌ ته‌نها‬ ‫جه‌ختكردنه‌وه‌ بوه‌له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌تانه‌ تا له‌ساڵی‌‬ ‫داهاتودا ڕوبه‌ڕوی‌ ئه‌و قه‌یرانانه‌ نه‌بینه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وابڕیاره‌ له‌چه‌ند ڕۆژی‌ داهاتودا مامۆس���تایانی‌‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫مندااڵن‬ ‫لە‌هاویندا چی‌ بكه‌ن؟‬ ‫سه‌ریاس سه‌مین‬ ‫زۆرینه‌ی‌ چه‌مكه‌ په‌روه‌رده‌ییه‌ نوێخوازه‌كان‬ ‫جه‌خت له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬منداڵ‌و مێرمندااڵن‬ ‫زه‌رووره‌ت نیه‌ فێربن و‪ ،‬په‌روه‌رده‌ لە‌سه‌روو‬ ‫فێربونه‌وه‌ی����ه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌ ده‌مه‌وێت تیش����كی‌‬ ‫بخه‌مه‌س����ه‌ر به‌ش����ێك لە‌خ����ول‌و په‌یمانگاو‬ ‫س����ه‌نته‌ره‌كانن كه‌ ل����ە‌وه‌رزی‌ هاویندا خولی‌‬ ‫جۆراوج����ۆر ب����ۆ خوێن����دكاران ده‌كه‌نه‌وه‌و‪،‬‬ ‫ی له‌م خوالنه‌‬ ‫زۆرینه‌ی‌ ئه‌وانه‌شی‌ به‌ش����دار ‌‬ ‫ده‌ك����ه‌ن منداڵ‌و مێردمنداڵ����ن‪ ،‬ئه‌و ناوه‌نده‌‬ ‫ئه‌هلیانه‌ش بە‌بێ‌ گوێدانه‌ ئاس����تی‌ ته‌مه‌ن‌و‬ ‫له‌به‌رچاوگرتن����ی‌ دۆخ����ی‌ س����ایكۆلۆجی‌‬ ‫خوێن����دكاران ته‌نها زانیاری����ان پێده‌ده‌ن و‪،‬‬ ‫وه‌ك ده‌وترێت مێشكیان پڕده‌كرێت‪ ،‬ئه‌ڵبه‌ت‬ ‫م����ن ده‌رفه‌تی‌ ئه‌وه‌م نیه‌ ب����اس لە‌چۆنێتی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ی‌ زانس����ت‌و مه‌عریفه‌ بكه‌م‬ ‫و‪ ،‬چۆنیش ده‌توانرێت ئه‌و زانس����ته‌ی‌ پێیان‬ ‫ده‌درێت بە‌مه‌عریفه‌ به‌رهه‌م بهێنرێته‌وه‌‪.‬‬

‫خۆپیشاندانی مامۆستایان‬ ‫ناڕازیی‌ ده‌س���ت به‌ئه‌نجامدان���ی‌ چاالكیه‌كانیان‬ ‫بكه‌نه‌وه‌ سه‌رۆكی‌ یه‌كێتی‌ مامۆستایان له‌وباره‌یه‌و‌ه‬ ‫ده‌ڵێت "هه‌موان ل���ه‌م بارودۆخه‌ ناڕازین‪ ،‬چونكه‌‬ ‫ئ���ه‌و دۆخه‌ داراییه‌ قورس���ه‌ كاریگ���ه‌ری‌ خراپی‌‬ ‫له‌سه‌ر هه‌موان دروست كردوه‌ هه‌تا پێمان بكرێت‬ ‫تواناكان���ی‌ خۆم���ان ته‌رخان ئه‌كه‌ی���ن بۆئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌ستكاری‌ پاشكه‌وت بكرێت‪ ،‬ئومێده‌وارین پێش‬ ‫ده‌س���تپێكردنی‌ ده‌وام بارودۆخه‌كه‌ له‌چاو جاران‬ ‫زۆر باشتر بێت‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێت ماندوبین‌و به‌رده‌وام‬ ‫بین له‌هه‌وڵه‌كانمان"‪.‬‬ ‫عه‌ب���دول واحی���د محه‌م���ه‌د حاجی‌ وتیش���ی‌‬ ‫"قه‌یرانه‌كه‌ پشكی‌ هه‌موی‌ تیایه‌و ته‌نها مامۆستا‬ ‫په‌راوێ���ز نه‌خ���راوه‌‪ ,‬ب���ه‌اڵم له‌م واڵت���ه‌دا به‌بێ‌‬ ‫پڕۆس���ه‌یه‌كی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ ته‌ندروس���ت مه‌حاڵه‌‬ ‫كۆمه‌ڵگا له‌س���ه‌ر پێ بوه‌س���تێت‪ ،‬بۆیه‌ جه‌خت‬ ‫له‌سه‌ر ئه‌وه‌ده‌كه‌ینه‌وه‌ كه‌ ده‌بێت ژیان‌و گوزه‌رانی‌‬ ‫مامۆس���تا باش بكرێت‌و چونكه‌ له‌پ���ه‌روه‌رده‌وه‌‬ ‫ده‌توانین سه‌ركه‌وتوبین"‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ یه‌كێت���ی‌ مامۆس���تایان له‌پێن���او‬ ‫دوباره‌نه‌بون���ه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌س���اڵی‌ ڕابردودا‬ ‫ڕوی���دا چه‌ند داواكاریه‌كی‌ هه‌ی���ه‌ "ئه‌و بارودۆخه‌‬ ‫ئه‌زمونێكی‌ ت���اڵ بو‪ ،‬بۆیه‌ ده‌بێت ده‌س���تكاری‌‬ ‫پاش���كه‌وتی‌ موچه‌ بكرێت‪ ،‬هه‌روه‌ها پێویس���ته‌‬

‫مامۆستایان به‌ئاڕاس���ته‌ی‌ جیاواز كارنه‌كه‌ن كه‌‬ ‫ده‌بێته‌هۆی‌ دابه‌ش���بونی‌ هێزو تواناكان‌و به‌وه‌ش‬ ‫ناتوانین فش���اری‌ ته‌ندروس���ت له‌سه‌ر حكومه‌ت‬ ‫دروست بكه‌ین‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ پێویسته‌ كه‌مێك ئارام‬ ‫بگرین تا بتوانین هه‌نگاوی‌ داهاتومان دروس���ت‬ ‫بێت‌و بۆئه‌وه‌ی‌ كاریگه‌ری‌ دروست بكه‌ین له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ كه‌ به‌رپرسن"‬ ‫بە‌وته‌ی‌ عه‌بدولواحید محه‌مه‌د "بڕیاره‌ یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆستایان لە‌ئاینده‌دا كۆبونه‌وه‌ی‌ جێبه‌جێكاری‌‬ ‫ئه‌نجامبدات كه‌ بااڵترینه‌ ده‌س���ه‌اڵته‌و به‌رپرسی‌‬ ‫هه‌مو لقه‌كان به‌شدار ئه‌بن‌و پرسیش به‌خه‌ڵكانی‌‬ ‫تر ده‌كه‌ین بڕیارێك ده‌رده‌كات كه‌ هه‌مو یه‌كێتی‌‬ ‫مامۆس���تایان پێ���وه‌ی‌ پابه‌ندبن‌و هه‌م���و بژارده‌‬ ‫مه‌ده‌نی���ه‌كان له‌ب���ه‌رده‌م مامۆس���تایاندایه‌ ك���ه‌‬ ‫هه‌ن���گاوی‌ بۆ بنێین‪ ،‬به‌اڵم ده‌بێ���ت لێکۆڵینەوە‬ ‫بكرێت لێكه‌وته‌كه‌ی‌ چی‌ ده‌بێت ئایا باش ده‌بێت‬ ‫یان خراپ كاریگه‌ری‌ له‌سه‌ر قوتابی‌ ده‌بێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ش ڕێگر نیه‌ له‌به‌رده‌م یه‌كێتی‌ مامۆس���تایان‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك هه‌ن���گاوی‌ مه‌ده‌نی‌ له‌به‌رده‌س���تدایه‌‬ ‫ده‌توانێ���ت ئه‌نجامیبدات له‌وانه‌ خۆپیش���اندان‌و‬ ‫گردبون���ه‌وه‌ وته‌نان���ه‌ت هه‌ڵپه‌س���اردنی‌ ده‌وام‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ دروست نه‌ك به‌ده‌ست خاڵی‌ لێی‌‬ ‫بێینه‌ ده‌ره‌وه‌"‪.‬‬

‫داواكاریه‌كانمان ئه‌مساڵ‬ ‫فراوانترو گشتگیرتره‌‬ ‫داوای‌ مافی‌ هه‌مو چین‌و‬ ‫توێژه‌كان ده‌كه‌ین تا‬ ‫ژیانێكی‌ شایسته‌ بۆ‬ ‫هاواڵتیان به‌گشتی‌‌و‬ ‫به‌تایبه‌ت فه‌رمانبه‌ران‬ ‫دابین بكه‌ن‬

‫حیکمەتی "نەخێر" بۆ پەروەردەی مناڵ‬ ‫دەوروب���ەرو خەڵکانی گرێدراوی ئەو پرس���ە چۆن‬ ‫سامانی وەستا بەکر‬ ‫لێت گیرائەکەن و کاردانەوەیان چۆن ئەبێ لەوەشا‬ ‫هەر خۆت بەرپرسیاری‪.‬‬ ‫هەمیش���ە لەبەرامبەر دەس���تەواژەی "بەڵێ"یا‬ ‫"سوپاسگورازی ئەو کەسانەم کە پێیان ووتووم چاوەڕێی دەس���تەواژەی "نەخێر" ئەکرێ ئەمەش‬ ‫"نەخێر"‪ ،‬چونک���ە بوونە ه���ۆکاری ئەوەی خۆم وەک یاس���ایەکی ماتماتیک���ی لێهات���ووە ئەگەرنا‬ ‫موعادەلەک���ە موتەکامیل نابێ‪ ،‬ئەمەش گرێدراوی‬ ‫هەوڵبەم" ئەنشتاین وائەڵێ‪.‬‬ ‫لە واڵتانی ڕۆژئاوا وە بەتایبەتی لە ئەسکەندەنافیا ئەوەیە کە بیرکردن���ەوەو بۆچوونەکان جیاوازیان‬ ‫و بەدی���اری کراوی���ش ل���ە س���وید پێتئەڵێن کە هەیە و هەروەک چۆن کەسمان لە کەسمان ناچین‬ ‫مناڵەکان فێری ووشەی "نەخێر" بکەی تا بتوانن لە ڕەنگ و لە ڕوخس���ارا و قبوڵیش���مانە هەرواش‬ ‫کەس���ایەتیەکی بەهێزیان هەب���ێ و مل بۆ هەموو کاتێ بیروبۆچوونەکانمان جیاوازن ئەبێ ئەویشمان‬ ‫شتێ نەیەن و بێ ئیرادەو الواز نەبن و ببنە خاوەن قبوڵب���ێ‪ ،‬ئاخ���ر ناکرێ دوو هەڵب���ژاردەت هەبێ‬ ‫ووش���ە‪ ،‬ووشەیەک کە بەخواستی و دڵ و مەنقبێ (بەڵێ یان بێ گومان) بۆ هەڵبژاردن و بش���ڵێی‬ ‫و ڕەنگان���ەوەی حەزو ئارەزوەکانبێ‪ ،‬ئاخر چونکە هەڵبژاردنێکی سەرکەوتوو دیموکراسیم بەئەنجام‬ ‫ووشەی نەخێر بەرەنگاربوونەوەی تیایەو ئازایەتی گەیانووە!‬ ‫کاتێ بۆ پرس���ی ڕێفراندۆم هەوڵ ئەیرێت ترس‬ ‫لە دڵی مرۆڤا ئەنێژێ و یەکەم هەنگاوەکانی بوونی‬ ‫خود و بوونی خۆبیری و خۆناس���ی و خۆخاوەنی و تۆق���ان لەناو خەڵکیا باڵوکرێت���ەوە لەبەرامبەر‬ ‫ئەچەس���پێنێ هەم الی خودی کەسەکە هەم الی ب���ەرەی نەخێ���را‪ ،‬ئەم���ە چەندی���ن کاردانەوەی‬ ‫بەرامبەر بەجۆرێک س���یگناڵ ئەنێرێ بۆ کەس���ی سیاس���ی و ڕەنگدانەوەی کۆمەاڵیەتی لە داهاتووا‬ ‫بەرامبەر کە سنوری خۆی دیاریباکا و پێ نەنێتە لێئەکەوێت���ەوە‪ ،‬بەجۆرێ���ک کە ڕەوای پرس���ەکە‬ ‫ئەخاتە ژێر پرس���یارەوە و لەگ���ەڵ ئەوەی کە تا‬ ‫ناو سنوری ئازادیەکانی تۆوە‪.‬‬ ‫گەرچی ووش���ەی "نەخێ���ر" تەواوکەر و نیوە و ئێس���تا هیچ یەکێ لەزل هێزو دۆس���ت و واڵتانی‬ ‫دووانەی ووش���ەی "بەڵێ"یە کەچی لەواڵتی ئێمە دراوس���ێ پاڵ پش���تی خۆیان بۆ پرس���ەکە نەک‬ ‫و هەندێ سیس���تمە ترۆلیت���اری و دیکتاتۆرەکان ڕانەگەیانووە بەڵکو لەگەڵی نەبوون و دژایەتیشیان‬ ‫قەدەغ���ەو تەحریم و تەجری���م کراوە و ئەکرێ و نەشاردۆتەوە بەاڵم لەگەڵ الوز کردن و قەدەغە و‬ ‫بەجۆرێک لەسەر بەکارهێنانی ئەو ووشەیە ئەکرێی بە بڤەکردنی 'نەخێر"ا زۆر ئاستەم ئەبێ کۆمەڵگەی‬ ‫بە خاین و نیشتمان فرۆش و پیاوی داگیرکەرانی نێ���و دەوڵەتی لە داهاتووا مامەڵە لەگەڵ ئەنجامی‬ ‫کوردس���تان و جێبەجێکاری ڕۆژەڤ و خش���تە و کۆمەڵ پرس���ییەکەیا بکەن ئەگەر بەرەی "بەڵێ"‬ ‫پالن���ی بێگانەو ت���ا کار ئەگاتە ئ���ەوەی تەخوین سەرکەوتنیش���ی چنییەوە‪ ،‬چونکوم ئەمڕۆ بەرەی‬ ‫کرێیت و کەس���ایەتی و خێزان و خانەوادەکەت بە لیبراڵ و دیموکراسی لە کۆی دنیایا هێندە بەهێزو‬ ‫چەس���پییوە کە ڕێگەنادرێ بەش���تگیری کردن بۆ‬ ‫ئامانچ بگیرێ‪.‬‬ ‫مرۆڤ گەر بۆی نەبێ بڵێ "نەخێر" باش���تر وایە "بەڵێ"یەکی سەرکەوتووی چەک بەدەست گومان‬ ‫پرس���ی پێنەکەیت و بڕیارەکان مەرکەزی بێ‪ ،‬ئەو لەسەر دۆستایەتی کردن و جاڕنامەی مافی مرۆڤ‬ ‫کات���ە ئەو ئەنجامەی چاوڕێی ئەکەی بێ دوو دڵی دروست کرێ!‬ ‫خۆ ئەگ���ەر ئەم ترس و هەڕەش���ەیە لەس���ەر‬ ‫هەر ئەوە ئەبێ کە خودی خۆت پێتخۆش���ە بەاڵم‬

‫بەرەی "نەخێر" بەردەوامی هەبێ ئەوا کاردانەوەی‬ ‫کۆمەاڵیەتیشی ئەبێ بەجۆرێک لە داهاتووا تاکێکی‬ ‫بێ وورەو ترسێنرا و بێ ئیرادە بەرهەم ئەهێنرێت و‬ ‫دەروێش ئاسا سەر بۆ هەموو فەرمانێکی سوڵتانی‬ ‫ئەلەقێنێ کە ئەمەش هەوێنی بە دیکتاتۆری کردنی‬ ‫ئەو دەوڵەت���ە ئەبێ کە لەداهاتووا هەمووان و باو‬ ‫باپیرانمان لە چاوەڕوانییا بووین‪.‬‬ ‫ئەوەی باوە لە دنیایا هەمیشە ئەوترێ کە دوای‬ ‫خاڵی کۆتای س���ەری دێ���ڕە‪ ،‬کەچی بەداخەوە لە‬ ‫کۆمەڵگەک���ەی لەمەڕ ئێمەیا بەزۆر ئەو چەمکەش‬ ‫ئەش���ێونرێ و کارئەکرێ کە هاواڵتی لەسەر ئەوە‬ ‫پەروەردەبک���رێ و ڕاهێن���رێ کە ل���ە دوای خاڵی‬ ‫کۆتای بڵێ " هەر هەمان دێڕ یان بگەڕێتەوە سەر‬ ‫هەمان دێڕ نەک س���ەری دێ���ڕ" واتە (نوقتە هەر‬ ‫هەمان دێڕ)!‬ ‫ئاخر لە کوێی دنایایا هەبووە چەمکەکانی باش‬ ‫و خراپ‪ ،‬ب���وون و نەب���وون‪ ،‬زۆر و کەم‪ ،‬چاکە‬ ‫و خراپ���ە‪ ،‬دەوڵەمەندی و هەژاری‪ ،‬دیموکراس���ی‬ ‫و دیکتات���ۆری‪ ،‬زوڵ���م و میهرەبان���ی و جوان و‬ ‫ناش���رین‪......‬هتد بەراب���ەر و دووانەی یەک نەبن‬ ‫بەکارهێنان���ی یەکێکیان حەاڵلب���ێ و ئەوی تریان‬ ‫بڤەبێ تا لە هەرێمی کوردستان "بەڵێ" نیشتمان‬ ‫پەروەری بێ و "نەخێر"یش نیشتمان فرۆشی!‬ ‫ئاخر لە واڵتی ئێمەیا هێندە ئارایشت و جوانکاری‬ ‫بۆ ڕق و تۆڵەی سیاس���ی کراوە تا کار گەشتۆتە‬ ‫ئەوەی تاکی سەر لێشێوێنراوی کوردستانی باشور‬ ‫بە ئاس���تەم جیاوازی بۆبکرێ لە نێوان سیاس���یە‬ ‫بازرگانەکان و سیاسیە نیشتمانیەکان یان زۆر بە‬ ‫ئاستەنگەوە بتوانێ و ببینێ کام پرس ڕەهەندێکی‬ ‫س���تراتیجی نیش���تمانی هەی���ە و کام پ���رس بۆ‬ ‫بەرژەوەندی حیزبی و بگرە خێزانێکی دیاری کراو‬ ‫پلە و پۆستی کەسێکە‪.‬‬ ‫ئەوەی گرنگە بوترێ و س���ەرنج ڕاکێش���ە ئەو‬ ‫ت���رس و تەخوین کردنەی ب���ەرەی "نەخێر"ە کە‬ ‫لە ئێس���تایا بەفەرمی بوون���ی نیە وهیچ الیەنێکی‬

‫سیاس���ی خۆی نەکردووە بە خاوەنی ئەو بەرەیە‪،‬‬ ‫وە دژایەتی پرسی ڕاپرس���ی وەک ماف نەکراوە‪،‬‬ ‫بەڵک���و تەنها ئ���ەوەی باس���ی لێوەئەکرێ کاتی‬ ‫ڕێفراندۆم و بەشەرعی کردنی بڕیارو دیاری کردنی‬ ‫کاتی گونجاوە لەالیەن پەرلەمانەوە بۆ ئەو پرسە‬ ‫گرنگە‪.‬‬ ‫لە ئێس���تایا ئەگەر بەرەی "نەخێر" ڕاگەیەنرێ‬ ‫وات���ە دان بەو بڕیارەیا کە ل���ە دەرەوەی تەالری‬ ‫پەرلەم���ان وەک گرنگتری���ن دەزگای ش���ەرعی‬ ‫و تاک���ە دەزگای پەیوەندی���دار بە بڕی���اردان لە‬ ‫پرسە چارەنووس س���ازەکان لە ناویشیانا پرسی‬ ‫ڕێفران���دۆم‪ ،‬بۆیە ئەو هەاڵیەی لەس���ەر پرس���ی‬ ‫ڕێفراندۆم و بەرەی "نەخێر" نراوەتەوە بێجگە لە‬ ‫هەڵمەتێکی ڕاگەیان���دن لەالیەن بەرەی "بەڵێ"ی‬ ‫ب���ێ ڕکەبەر ب���ۆ بەدێوک���ردن و زل کردنی ئەوە‬ ‫پرسە بۆ ترساندنی ئەوە الیەنانەی کە ڕاستەخۆ‬ ‫بەجۆرێ���ک لەجۆرەکان گرێدراوی و هاوپێچی ئەو‬ ‫بابەتەن هیچی تر نیە‪ ،‬بۆ نمونە بۆ سازشکردنی‬ ‫عێ���راق و ڕازیکردنی بۆ بەدەس���تهێنانی هەندێ‬ ‫دەستکەوتی زیاتر کە ئەمە کارێکی باشە ئەگەر‬ ‫دەس���تکەوتەکان نیش���تمانیبن ب���ۆ حیزبێک و‬ ‫خێزانێک و تاکە کەس���ێ نەبێ وەیان بۆ لەخشتە‬ ‫بردنی شەقامی کوردی سەبارەت بەکاراکردنەوەی‬ ‫بێ مەرجی پەرلەمان کە لەڕاس���تیا مەرجدارە وە‬ ‫لە ئەگەری ڕازینەبوونی بزوتنەوەی گۆڕانیش بەو‬ ‫کاراکردنەوەیە کە گۆڕان داوای ئاسایی کردنەوەی‬ ‫پەرلەمان ئەکا‪ ،‬ئەوا هەندێ الیەن بەدیاری کراویش‬ ‫یەکێتی و یەکگرتوو بیکەن بەبەهانەی پشتگیری‬ ‫کردنی پارت���ی بۆ کاراکردن���ەوەی پەرلەمان بێ‬ ‫بزوتنەوەی گ���ۆڕان و کۆمەڵی ئیس�ل�امی و خۆ‬ ‫دزینەوە و دەم کوت کردنی قاعیدەی جەماوەری‬ ‫خۆیان کە بەش���ێکن لە ش���ەقامی ن���اڕازی کۆی‬ ‫هەرێمی کوردستان‪.‬‬

‫وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ باوه‌ لە‌واڵتانی‌ پێشكه‌وتوودا‬ ‫(‪ )Summer school‬هه‌ی����ه‌‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش‬ ‫دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ خوێندكاران بە‌درێژایی‌ ساڵێكی‌‬ ‫خوێندن كه‌ هه‌شت مانگه‌و‪ ،‬بۆ به‌سه‌ربردنی‌‬ ‫كاته‌كانی����ان لە‌هاوی����ن و‪ ،‬دوركه‌وتنه‌وه‌یان‬ ‫لە‌كه‌ش����ی‌ خوێندنگ����ه‌‪ ،‬ئ����ه‌و قوتابخان����ه‌‬ ‫هاوینه‌ییان����ه‌ دۆخێكی‌ ده‌روونی‌ له‌باریان بۆ‬ ‫ده‌ڕه‌خس����ێنن كه‌‪ ،‬له‌گ����ه‌ڵ هاوته‌مه‌نه‌كانی‌‬ ‫خۆی����ان كاته‌كانی����ان لە‌بابه‌ته‌كان����ی‌ وه‌كو‬ ‫هونه‌رو موزیك‌و وه‌رزش‌و بابه‌ته‌كانی‌ دیكه‌ی‌‬ ‫‪ Entertainment‬دا به‌س����ه‌رببه‌ن‪ ،‬ن����ه‌ك‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ ل����ه‌و ناوه‌ندو په‌یمان����گا ئه‌هلیانه‌ی‌‬ ‫ئێمه‌دا ده‌گوزه‌رێت و‪ ،‬جگه‌ له‌وه‌ی‌ سه‌رقاڵیان‬ ‫ده‌كه‌ن و‪ ،‬هه‌ندێك بابه‌تی‌ كرچ وكاڵ نه‌بێت‪،‬‬ ‫بابه‌تێكی‌ ئه‌وتۆیان پێنادرێت كه‌ شایسته‌ی‌‬ ‫هه‌ڵوه‌سته‌ له‌سه‌ركردن بێت‪.‬‬ ‫لە‌ئێستادا ئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌ جۆرێكه‌ لە‌كه‌سابه‌ت‬ ‫كردن به‌سه‌ر خوێندكار‌و كه‌س وكاریانه‌وه‌‪،‬‬ ‫بانگه‌ش����ه‌كردن ب����ۆ په‌یمانگاو‪ ،‬ناس����اندنی‌‬ ‫مامۆستاكانیان بە‌مامۆستایی‌ نمونه‌یی‌ به‌بێ‌‬ ‫له‌به‌رچاوگرتنی‌ هیچ پێوه‌رێكی‌ په‌روه‌رده‌یی‌‬ ‫لە‌سیما دیاره‌كانی‌ ئه‌م سه‌نته‌ره‌ ئه‌هلیانه‌ن‪،‬‬ ‫هاوكات نه‌بونی‌ هیچ چاودێریه‌ك له‌الیه‌ن ده‌زگا‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان و‪ ،‬نه‌بونی‌ هیچ یه‌كه‌یه‌كی‌‬ ‫سه‌رپه‌رش����تیكردن له‌الیه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫په‌روه‌رده‌كانه‌وه‌‪ ،‬له‌و كێش����انه‌ن كه‌ ناوه‌نده‌‬ ‫ئه‌هلیه‌كان پێیه‌وه‌ گیرۆده‌ن‪.‬‬ ‫زۆرن ئ����ه‌و س����ه‌نته‌رانه‌ی‌ س����ااڵنه‌ خول ‌‬ ‫ی‬ ‫زمان ده‌كه‌نه‌وه‌و‪ ،‬نمونه‌ی‌ زمانزانیشیان نیه‌‬ ‫لە‌خوله‌كانیان����ه‌وه‌ ده‌رچووبێت‪ ،‬ئه‌مه‌و ئه‌و‬ ‫سیس����ته‌مه‌ وێرانه‌ی‌ قوتابخانه‌كانی‌ له‌سه‌ر‬ ‫ده‌چێت‪ ،‬ئه‌مانیش له‌به‌ر كه‌می‌ كات‌و نه‌بونی‌‬ ‫ده‌رفه‌تی‌ پێویس����تی‌ وه‌ك����و بینای‌ گونجاو‪،‬‬ ‫كاتێكی‌ زۆر منداڵ لە‌هۆڵه‌كاندا ده‌هێڵنه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌بێ‌ هه‌بونی‌ ڕێست و‪ ،‬پێدانی‌ ئه‌و بابه‌تانه‌ی‌‬ ‫كه‌ مێشكی‌ منداڵ ده‌كه‌نه‌وه‌‪.‬‬ ‫زۆر ده‌مێكه‌ ئ����ه‌وه‌ لە‌چه‌مكی‌ په‌روه‌رده‌دا‬ ‫یه‌كالی����ی‌ بۆت����ه‌وه‌ كه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ كه‌س����ێك‬ ‫لە‌ماتماتیك ش����اره‌زابێت‪ ،‬پێویس����ته‌ هونه‌ر‬ ‫بخوێنێت‪ ،‬یاخود كه‌سێك زمان ده‌خوێنێت‪،‬‬ ‫پێویس����ته‌ ش����اره‌زای‌ ئه‌ده‌بیاتی‌ ئه‌و زمانه‌‬ ‫بێ����ت‪ ،‬هی����چ یه‌كێ����ك له‌مان����ه‌ لە‌ناوه‌نده‌‬ ‫په‌روه‌رده‌ییه‌ حكومیه‌كاندا بونیان نیه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ناوه‌ندو په‌یمانگا ئه‌هلیانه‌ش به‌سه‌ر هه‌مان‬ ‫هه‌ڵ����ه‌دا تێپه‌ڕ ده‌ب����ن‪ ،‬وه‌ كه‌مترین ته‌ركیز‬ ‫ده‌كرێته‌س����ه‌ر دۆخی‌ ده‌روون����ی‌ مندااڵن كه‌‬ ‫نابێت ته‌نها زانیاری����ان پێبدرێت و‪ ،‬ڕه‌واش‬ ‫نیه‌ پشووی‌ هاوینی‌ مندااڵن بە‌هه‌مان قۆناغی‌‬ ‫نه‌رێنی‌ قوتابخانه‌كاندا بڕوات‪.‬‬ ‫هه‌موان ده‌ستبه‌رداری‌ وه‌زاره‌تی‌ په‌روه‌رده‌‬ ‫بووین كه‌ هیچ پالنێكی‌ بۆ ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێن����دكاران نی����ه‌و‪ ،‬هیچ ڕێنماییه‌كیش����ی‌‬ ‫ب����ۆ چاودێریكردن����ی‌ ئ����ه‌و ژم����اره‌ زۆره‌ی‌‬ ‫په‌یمانگاو سه‌نته‌ره‌ ئه‌هلیه‌كان نیه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌گوزه‌رێـ����ت ئاره‌زوومه‌ندانه‌یه‌و‪ ،‬هه‌ركه‌س‬ ‫چی‌ پێباش بێـت‌و بۆ به‌رژه‌وه‌ندی‌ شه‌خسی‌‬ ‫خ����ۆی‌ گونجاوبێت‪ ،‬ئ����ه‌وه‌ ده‌كات بە‌پالن‌و‬ ‫به‌رنامه‌و لە‌پش����ووی‌ هاویندا بە‌خوێندكارانی‌‬ ‫ده‌ڵێته‌وه‌‪.‬‬

‫ئه‌وه‌ی‌ پێویس����ته‌ بوترێت‌و له‌سه‌ر خود ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێن����دكاره‌‪ ،‬ده‌توانێ����ت پش����ووی‌ هاوین‬ ‫پشوویه‌كی‌ یه‌رهه‌مدار‌و بە‌مه‌عریفه‌بێت بۆی‌‪،‬‬ ‫یاخود ته‌نها به‌ڕێكردنی‌ وه‌رزێك به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫سوید‪-‬ستۆکهۆڵم هیچ سوودێكی‌ لێوه‌ربگرێت‪.‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫هەرێمی کوردستان‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫وەزارەتی شارەوانی‌و گەشت‌و گوزار‬ ‫ ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی شارەوانییەکانی سلێمانی‬ ‫ ‬ ‫سەرۆکایەتی شارەوانی گەرمک ‪ /‬موڵکایەتی‬

‫ئاگاداری‬

‫ژمــــــارە‪261/230 :‬‬ ‫رێکەوت‪2017/7/31 :‬‬

‫ئاماژە بەنوسراوی بەڕێوەبەرایەتی گشتی شارەوانیەکانی سلێمانی‪ /‬ب‪.‬گرێبەستە گشتییەکان ژمارە (‪ )387‬لەبەرواری (‪ )2017/1/15‬ئاگاداری سەرجەم‬ ‫هاواڵتیان دەکەین کە ش������ارەوانیمان هەڵدەس������تێت بەکرێدانی (یاریگای چیمەنی دەست کرد) لەسنوری ش������ارەوانیمان بەشێوەی زیادکردنی ئاشکرا بەپێی‬ ‫یاس������ای (‪ )32‬س������اڵی (‪ )1986‬بۆ ماوەی (‪ )1‬ساڵ‪ ،‬هەرکەس‌و هاواڵتییەک دەیەوێت بەش������داری بکات با لەبینای سەرۆکایەتی شارەوانی گەرمک‬ ‫ئامادەبێت کاتژمێر (‪)11‬ی س������ەرلەبەیانی دوای تێپەڕبونی (‪ )30‬رۆژ بەس������ەر ئەم ئاگاداریەماندا لەیەکێک لەرۆژنامەکانی هەرێم وەبارمتەی یاسایی‬ ‫لەگەڵ خۆیدا بهێنێت بەڕێژەی (‪)%20‬و کرێی ئەم ئاگادارییە دەکەوێتە ئەستۆی ئەو کەسەی زیادکردنەکەی بۆ دەردەچێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫ ‬ ‫کامەران عومەرفەقێ مەحمود‬ ‫سەرۆکی شارەوانی‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫وێنەیەک‪ :‬بۆ‪:‬‬ ‫* بەڕێوەبەرایەتی گشتی شارەوانیەکانی سلێمانی‪ /‬ب‪.‬گرێبەستە گشتییەکان نوسراوی ئاماژەپێدراوی سەرەوەتان بۆئاگاداریتان‪ /‬تکایە‪ ..‬لەگەڵ رێزدا‪..‬‬ ‫* ژمێریاری‬ ‫* موڵکایەتی‬ ‫* دۆسیەی گشتی‬ ‫هەرێمی کوردستان‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران‬ ‫وەزارەتی شارەوانی‌و گەشت‌و گوزار‬ ‫ ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی شارەوانییەکانی سلێمانی‬ ‫ ‬ ‫سەرۆکایەتی شارەوانی گەرمک ‪ /‬موڵکایەتی‬

‫ژمــــــارە‪258/230 :‬‬ ‫رێکەوت‪2017/7/31 :‬‬

‫ئاگاداری‬ ‫ئاماژە بەنوس������راوی بەڕێوەبەرایەتی گشتی شارەوانیەکانی سلێمانی‪ /‬ب‪.‬گرێبەس������تە گشتییەکان ژمارە (‪ )4487‬لەبەرواری (‪ )2017/5/12‬ئاگاداری‬ ‫سەرجەم هاواڵتیان دەکەین کە شارەوانیمان هەڵدەستێت بەکرێدانی (‪ )20‬بیست دوکان لەسنوری شارەوانیمان بەشێوەی زیادکردنی ئاشکرا بەپێی یاسای‬ ‫(‪ )32‬ساڵی (‪ )1986‬بۆ ماوەی (‪ )1‬ساڵ‪ ،‬هەرکەس‌و هاواڵتییەک دەیەوێت بەشداری بکات با لەبینای سەرۆکایەتی شارەوانی گەرمک ئامادەبێت‬ ‫کاتژمێر (‪)11‬ی س������ەرلەبەیانی دوای تێپەڕبونی (‪ )30‬رۆژ بەس������ەر ئەم ئاگاداریەماندا لەیەکێک لەرۆژنامەکانی هەرێم وەبارمتەی یاسایی لەگەڵ‬ ‫خۆیدا بهێنێت بەڕێژەی (‪)%20‬و کرێی ئەم ئاگادارییە دەکەوێتە ئەستۆی ئەو کەسەی زیادکردنەکەی بۆ دەردەچێت‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫ ‬ ‫کامەران عومەرفەقێ مەحمود‬ ‫سەرۆکی شارەوانی‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫وێنەیەک‪ :‬بۆ‪:‬‬ ‫* بەڕێوەبەرایەتی گشتی شارەوانیەکانی سلێمانی‪ /‬ب‪.‬گرێبەستە گشتییەکان نوسراوی ئاماژەپێدراوی سەرەوەتان بۆئاگاداریتان‪ /‬تکایە‪ ..‬لەگەڵ رێزدا‪..‬‬ ‫* ژمێریاری‬ ‫* موڵکایەتی‬ ‫* دۆسیەی گشتی‬

‫عدد‪1487 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/7/30 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989 -1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (محمد ولی‌ علكانه‌) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )3550‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌‬ ‫به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬ ‫عدد‪1505 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/8/2 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989 -1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (حمید بابا ڕه‌حیم) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )10147‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردو‌ه‬ ‫به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌ دوای‌‬ ‫باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫عدد‪1524 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/8/7 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989 -1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (خاوه‌ر اسماعیل جه‌بار) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )11947‬داوای‌ ڕێگا پێدان ‌‬ ‫ی‬ ‫كردوه‌ به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫عدد‪1525 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/8/7 :‬‬

‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ئاگاداری‌‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ كه‌ سااڵنی‌ (‪ )1989 -1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌ (فه‌رمان كه‌ریم حه‌مید) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )6163‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌‬ ‫كردوه‌ به‌ مه‌به‌ستی‌ دروستكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌سه‌ر ئه‌و پارچه‌ زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا له‌‬ ‫دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ‬ ‫ناوبراو ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫رۆژگارێك بۆ پێكەنیین‪ ..‬پاشماوە‬ ‫وێن���ەكان پێكەوە دەكەن���ە موچە بڕین‌و‬ ‫بێكاری‌و تێكدانی بنەماكانی خێزان‌و شەڕی‬ ‫ناوخ���ۆ‌و دزی‌و فڕان���دن‌و كوش���تن‌و تااڵنی‌و‬ ‫نادیموكراس���ی‌و ش���ێواندنی چەمكەكان���ی‬ ‫ئازادی‌و سوسیالیزم‌و گیانی رق‌و پەكخستنی‬ ‫دام���ودەزگا گرنگەكان���ی واڵت‌و بەس���ەدان‬ ‫نمون���ەی خراپت���ر‪ ...‬ئەگەر ئەم���ە رفتاری‬ ‫درۆزنان���ی ناو شۆڕش���ی كوردنیە چی ترە؟‬ ‫ل���ەم وێنانە رەش ت���ر‌و قێزەونترین چی تر‬ ‫هەیە؟ ئەمە ناكاتە رۆژگارێك بۆ پێكەنیین؟‬ ‫رۆژگارێك كە لە‌هەناوی رۆش���نبیرو سیاسی‌‬ ‫چەپ‌و زۆر كاربەدەستی تردا كە بە‌روخسار‌و‬ ‫گفتوگۆ دەكەنە كەسانی فریشتە ئاسا بەاڵم‬ ‫لە‌جەوهەردا كەسانێكن كە ئەوەی لێی نەزانن‬ ‫سیاسەت‌و رۆشنبیری‌و دەسەاڵتە‪ ،‬كەسانێكن‬ ‫كە كار بۆ دەس���ەاڵتێكی ترس���ناك‌و تاریك‬ ‫دەكەن‪ .‬ئاخر ئ���ەم رۆژگارەی ئێمە جێگەی‬ ‫پێكەنین نیە كە دەبینین ئەو ئینس���انانەی‬ ‫زوو زوو وەكو سیاس���ی‌و رۆشنبیری چەپ‌‌و‬ ‫ئیماندار‌و دیموكراس���ی خۆی���ان دەردەخەن‬ ‫كەچی كۆمەڵگایان خستۆتە بەردەم مەرگ‌و‬ ‫ش���ێت بونەوە‪ .‬جێگ���ەی پێكەنیین نیە كە‬ ‫قاتلەبەرە سیاسیەكانی ئێمە بوغرایانە بێن‌و‬ ‫باس لە‌دام���اوی كۆمەڵگابك���ەن‌و لەو دیوو‬ ‫قسەكانیشیانەوە رۆحیان لەگەڵ بازرگانانی‬ ‫نەوتدا تەبایە؟‬ ‫دەبینین كە ب���ون‌و وێنەی ئیماندارە ریش‬ ‫هاتۆكان‌و چەپ‌و بەن���او نەتەوەیەكانی ئێمە‬ ‫پێك���ەوە رۆژگارێكیان خوڵقان���دوە كە زۆر‬ ‫جێگەی پێكەنین���ە‪ .‬ئەمانە پێكەوە هاتوون‬

‫گەم���ەی بە‌ن���او ریفران���دۆم‌و س���ەربەخۆی‬ ‫بە‌گوێی میللەتێكی برس���یدا دەدەن‪ ،‬ئەمانە‬ ‫نازانن ك���ە نە ریفراندۆم ئ���اوا دەكرێت‌و نە‬ ‫دەوڵ���ەت ئ���اوا رادەگەیەندرێت ‪ .‬ئاخر ئەمە‬ ‫رۆژگارێك نیە ب���ۆ پێكەنین؟ رۆژگارێك نیە‬ ‫تا س���ەر ب���ە‌دوا پ���ڕۆژەو بە‌حوكمڕانی ئەم‬ ‫دەس���تە بەناو سیاس���یە پێبكەنین؟ دەستە‬ ‫واژەكان ب���ۆ ناونانی ئەمان���ە لەیەك بەرەدا‬ ‫بۆ هێنانەدی دەسەاڵتێكی ستەمكار لە‌پێناو‬ ‫ئامانجی هەندێك كەس���ی بااڵدەستدا رەنگە‬ ‫زۆر وێنەكەمان بۆ رونت���ر نەكاتەوە چونكە‬ ‫گەمەكان���ی هەندێ���ك الیەن‌و كەس���ایەتی‬ ‫هێش���تا زۆر رون نییە تا ئەو چركەساتانەی‬ ‫كە لە‌ش���ەو رۆژێكدا بە‌ه���اوكاری ئەم گروپە‬ ‫بەرژەوەندخوازانە دەسەاڵتە ستەمكارانەكەی‬ ‫ئێمە بۆ خەڵ���ك رادەگەیەندرێ���ت‪ .‬بڕبڕەی‬ ‫دروس���تكەری ئ���ەم دەس���ەاڵتە تۆقێنەرە‬ ‫كارەكتەرە ترسناكەكانی ناو هێزە ئیسالمی‌و‬ ‫سۆسیال دیمكراتەكان‌و هێزە خێڵەكییەكانن‬ ‫ك���ە پێك���ەوە كار ب���ۆ چەواش���ەكاری‬ ‫كۆمەڵگادەكەن نەك سەربەخۆی‪.‬‬ ‫زوو زوو دەبێ���ت ئ���ەم دەس���تە واژەی���ە‬ ‫ب���ەكار بهێنم (ئەم���ە ئ���ەو رۆژگارەیە كە‬ ‫جێگەی پێكەنینە) چونك���ە ئەوەی تێبینی‬ ‫دەك���ەم‌و بۆ م���ن جێگ���ەی خوێندنەوەیە‪،‬‬ ‫تۆقێن���ەری ئەمانەی���ە‪ :‬رفت���اری هەندێ���ك‬ ‫س���ەركردەی ئیس�ل�امی‌و گەم���ەی هەندێك‬ ‫بە‌ناو چەپ‌و سۆس���یال دیموك���رات‌و بە‌ناو‬ ‫پارت���ە دیموكراتیەكانە‪ ،‬كە ورد ورد پێكەوە‬ ‫كار ب���ۆ س���ەركوتكردنی كۆمەڵ���گا دەكەن‬

‫‪19‬‬

‫لە‌رێگ���ەی راگەیان���دن‌و گفتوگۆ‌و نوس���ین‌و‬ ‫گوتارەكانیان���ەوە‪ ،‬ئەم���ە جگ���ە لە‌دەی���ان‬ ‫كۆبونەوەی ناو ژورە نهێنیەكانیان‪ ...‬كەچی‬ ‫هێش���تا زۆركەس لە‌ناو خ���ۆی ئەم هێزانەدا‬ ‫بڕوادەكەن هیچ مەترسیەك نیەو حیزبەكانیان‬ ‫حیزبی س���ەردەمن‌و بۆ خەڵك تێدەكۆشن‪...‬‬ ‫لە‌كاتێكدا زۆر سیاس���ی‌و رۆش���نبیریان لەم‬ ‫گەمە ترسناكەدا بەش���دارن‌و نیوەی رێگاكە‬ ‫زیاتریان بڕیوە بۆ بەش���داریكردن لەو رۆژەی‬ ‫كە خ���ۆی لە‌دەس���ەاڵتێكی دیكتاتۆریانەدا‬ ‫بەرجەس���تەدەكات‪ ...‬دەس���ەاڵتێك ك���ە‬ ‫زۆر لە‌پی���اوە بە‌ن���او ئیماندارەكان���ی ن���او‬ ‫هێزە ئیس�ل�امیەكان‌و رۆش���نبیر‌و سۆسیال‬ ‫دیموكرات���ەكان‌و ش���یوعیەكان بەش���داری‬ ‫تێدادەكەن‪.‬‬ ‫ئیت���ر بۆ ناكرێت ب���ەم رۆژگارە پێبكەنین‬ ‫كە زۆرجار گوێ لە‌كەسانی ئیماندار دەگرین‬ ‫كە باسی بەهەشت دەكەن‪ ،‬كەسانێك لە‌الی‬ ‫گۆڕی كامۆو س���ارتەرەوە دێنەوە‌و لێرە باس‬ ‫لە‌رۆش���نگەری دەكەن‪ ،‬كەس���انێك هێش���تا‬ ‫بەیادی لینین دەژین‌و لە‌دادپەروەری دەدوێن‪،‬‬ ‫هێزگەلێك لە‌س���ەربەخۆی دەدوێن‪ ...‬كەچی‬ ‫لەپای���ی ئەم هەمو وتن‌و گفتوگۆیانە‪ ،‬ئەمانە‬ ‫پێكەوە بونەتە بەاڵ بۆ س���ەر ژیانی خەڵك‌‌و‬ ‫یەك وش���ەیان نەبۆتە جێگەی ئارامی مرۆڤە‬ ‫بەش���مەینەتەكانی ئێمە‪ ...‬لەس���ەر دەستی‬ ‫ئ���ەم گروپە تێكەڵە بەرژەوەندخوازەدا رۆژی‬ ‫دەسەاڵتە س���تەمكارەكە نزیكە‪ .‬نەك كاری‬ ‫چاكەو مەردایەتی‪ ...‬ئاخر ئیتر ئەم رۆژگارە‬ ‫بۆ بۆ پێكەنین نەبێت؟‬

‫له‌تێکشکانی داعشه‌وه‌‪ ..‬پاشماوە‬

‫ئێرانی����ش بە‌ن����اوی مه‌ترس����ی بۆس����ه‌ر‬ ‫س����ه‌روه‌ری ده‌وڵه‌ت����ی س����ه‌فه‌وی ش����یع ‌ه‬ ‫مه‌زهه‌به‌وه‌ ڕۆژانه‌ چه‌نده‌ها هاواڵتی ئێرانی‬ ‫به‌تایبه‌تی کوردو س����وننه‌ لە‌سێداره‌ده‌‌درێن‪.‬‬ ‫پێوس����ت ناکات یه‌که‌ یه‌که‌ ب����اس لە‌هه‌مو‬ ‫واڵتانی فاش����یز‌می خۆرهه‌اڵت بکه‌ین‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌مه‌وێ ب����اس لە‌ده‌س����ه‌اڵتدارانی عێراق‌و‬ ‫س����وریا بکه‌م که‌ لە‌فاش����یزمێکی فاشستی‬ ‫عەره‌بی سوننه‌ مه‌زهه‌ب‌و شیعه‌ مه‌زهه‌بێکی‬ ‫فاشس����تی عه‌له‌وی س����وری بۆ لە‌دایکبونی‬ ‫داعشی سه‌له‌فی جیهادییه‌وه‌‪.‬‬ ‫دروس����تبونی ده‌وڵه‌تی عێراقی له‌س����ه‌ر‬ ‫بنه‌م����ای دیموکراس����ی‌و ماف����ی هاواڵتیانی‬ ‫دروس����ت نه‌بوه‌ به‌ڵکو به‌هۆی به‌رژه‌وه‌ندی‬ ‫زلهێزان����ی دونی����اوه‌‪ ،‬لە‌ئه‌نجام����ی کۆمه‌ڵێ‬ ‫په‌یماننام����ه‌ی وه‌ک����و س����ایکس بیک����ۆوه‌‪،‬‬ ‫به‌زه‌بری هێزی ناوه‌کی توانییان ده‌وڵه‌تێکی‬ ‫فاشستی له‌س����ه‌ر بنه‌مایه‌کی ناسیۆنالستی‬ ‫عه‌ره‌بی ش����ۆڤێنی سوننه‌ بۆ سه‌رکوتکردنی‬ ‫هه‌مو که‌م����ه‌ نه‌ته‌وایه‌تیه‌کانی تری عێراق‌و‬ ‫ئایینه‌ جیاوازه‌کان دروست بو‪.‬‬ ‫ئه‌م ده‌وڵه‌تی عێراقه‌ له‌س����ه‌رده‌می گرتنه‌‬ ‫ده‌ستی س����ه‌دام حسێندا گه‌یشته‌ دوا پله‌ی‬ ‫دڕندایه‌تی خۆی ئه‌ویش بە‌جینۆسایدکردنی‬ ‫کوردو س����ه‌رکوتکردنی شیعه‌‌و هه‌مو گه‌النی‬ ‫عێراق ‪.‬فاشستی به‌عس تادوا ئه‌ندازه‌ خه‌ڵکی‬ ‫کرده‌ دۆزه‌خی ده‌وڵه‌ته‌وه‌ تاکێکی دروس����ت‬ ‫کرد ک����ه‌ چاوه‌ڕێ ڕۆژێب����کات بە‌دڵه‌ڕقترین‬ ‫ش����ێوه‌ تۆڵه‌ی خۆی بکاته‌وه‌‪ ،‬بۆیه‌ له‌دوای‬ ‫ڕوخان����ی ئ����ه‌م ڕژێمی فاشس����ته‌ لە‌عێراقدا‬ ‫گه‌وره‌تری����ن قه‌س����ابخانه‌ دژی س����وننه‌کان‬ ‫به‌رپابو که‌ ته‌نانه‌ت خه‌ڵکیان له‌س����ه‌ر ناو‬ ‫عومه‌ر بە‌ئامێری درێل ده‌کوشت‪.‬‬ ‫ده‌وڵه‌ت����ی س����وریش به‌هام����ان ش����ێوه‌‬ ‫له‌س����ه‌رده‌می بنه‌ماڵ����ه‌ی ئه‌س����ه‌ده‌وه‌‬ ‫بێحورمه‌ت����ی به‌رامبه‌ر مرۆڤایه‌تی گه‌یش����ته‌‬ ‫لوتک����ه‌‪ ،‬رژێمی فاشس����تی عره‌بی س����وری‬ ‫عه‌له‌وی به‌ناوی به‌عس‌و ش����یعه‌ گه‌راییه‌وه‌‬ ‫خوێنی هه‌زاران لە‌نه‌ته‌وه‌ی کوردو س����وننه‌‬ ‫مه‌زهه‌به‌کانی سوریا (که‌ زۆرینه‌ی خه‌ڵکانی‬ ‫س����وریا پێک ده‌هینن) ڕشت‌و س����وریا بوه‌‬ ‫بنه‌ماڵه‌ی ئه‌س����ه‌دی فاشس����ت ‪ .‬بۆیه‌ نابێ‬ ‫توشی سه‌رس����ورمان بین لە‌سوریادا تاکێک‬ ‫دروس����ت بێ چاوه‌رێ خۆکش����تن بێ ته‌نها‬ ‫لە‌ب����ه‌ر ئ����ه‌وه‌ی تۆڵه‌ ل����ه‌م درندایه‌تی یه‌ی‬ ‫ئه‌سه‌ده‌کان بکاته‌وه‌‪.‬‬ ‫که‌واته‌ ئه‌وه‌ی که‌ داعش دروست ده‌کات‬ ‫دین نیی����ە به‌ڵکو ئ����ه‌وه‌ ده‌س����ه‌اڵتدارانی‬ ‫خۆرهه‌اڵتن ژی����ان لە‌خه‌ڵکی ده‌که‌نه‌ وێرانه‌‪،‬‬ ‫وه‌کو چۆن کۆمه‌ڵگایه‌ک له‌م ناوچانه‌دا هه‌یه‌‬ ‫که‌ به‌توندوتی����ژی ده‌ڕوات به‌ڕێوه‌ به‌هه‌مان‬ ‫شێوه‌ش ده‌سه‌اڵتێکی فاشس����تی هه‌یه‌ که‌‬ ‫بره‌و به‌و جۆره‌ لە‌ژی����ان ده‌دات‪ .‬حکومه‌تی‬ ‫عێراقی نوێ(ش����یعه‌ مه‌زهه‌ب) نه‌یتوانیوه‌‬ ‫هه‌نگاوێ����ک لە‌ڕژێمی س����ه‌دام باش����تر بێ‬ ‫به‌رامب����ه‌ر هاواڵتیه‌کانی به‌تایبه‌تی به‌رامبه‌ر‬ ‫به‌س����وننه‌ ئیتر چۆن داعش‌و هاوشێوه‌کانی‬ ‫دروس����ت نابێ ‪.‬هەمو تێکس����تێک دینی بێ‬ ‫یاخ����ود غه‌ی����ره‌ دینی توانای قس����ه‌کردنی‬ ‫نیی����ە‌به‌ڵک����و ئ����ه‌وه‌ مرۆڤه‌کان����ن ده‌هێنه‌‬

‫قسه‌کردن‌و بە‌گوێره‌ی ئه‌قڵیه‌ت‌و هۆشیاری‬ ‫خۆی����ان مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ����دا ده‌که‌ن‌و ڕاڤه‌ی‬ ‫ده‌که‌ن‪ .‬چی وا لە‌مرۆڤ ده‌کات تێکستێکی‬ ‫دینی داعش ئاس����ا ته‌فس����یر بکات؟ ئه‌وه‌‬ ‫کۆمه‌ڵگاو ده‌س����ه‌اڵتی سیاس����ی یه‌ مرۆڤ‬ ‫ده‌کات����ه‌ ڕاڤاکارێکی توندڕه‌وی س����ه‌له‌فی‪،‬‬ ‫م����رۆڤ که‌له‌الیه‌ن ده‌س����ه‌اڵته‌وه‌ که‌رامه‌تی‬ ‫ش����کێنراو بێڕیزی به‌رامبه‌ر ک����را‪ ،‬نه‌‌یتوانی‬ ‫وه‌ک����و ده‌س����ه‌اڵتداران ژیان به‌رێته‌س����ه‌رو‬ ‫ب����ە به‌ر چاویی����ه‌وه‌ دادگا س����ه‌روه‌ر نه‌بێ‌و‬ ‫تاوانب����اران وه‌ک����و به‌رزه‌ک����ی بان����ان بۆی‬ ‫ده‌رچن چۆن ڕاڤه‌یه‌ک����ی تۆلێرانس ده‌کات‬ ‫بۆتێکس����ته‌کان؟ ئه‌مه‌ هه‌ر به‌سه‌ر تێکستی‬ ‫دینی����ه‌وه‌ جێبه‌ج����ێ ناب����ێ به‌ڵک����و هەمو‬ ‫تێکس����تێکی تریش که‌ دینی����ش نه‌بێ وایه‌‪،‬‬ ‫بۆنمونه‌ فه‌لس����ه‌فه‌ی مارکسی به‌رنامه‌یه‌کی‬ ‫ئینسانییە‌ به‌اڵم که‌س����ێکی وه‌کو ستالینی‬ ‫فاش����ی ده‌قه‌ مارکسه‌یه‌کان ده‌کاته‌ چه‌کێک‬ ‫ب����ۆ لە‌ناوبردن����ی ملوێنان مرۆڤ����ی کرێکارو‬ ‫زه‌حم����ه‌ت کێش له‌جیات����ی کۆمه‌ڵگایه‌کی‬ ‫یه‌کسانی سۆشیالستی دونیایه‌کی خه‌رابات‬ ‫بۆ ئینسانه‌کان ده‌خولقێنێ‪.‬‬ ‫که‌واته‌ داع����ش به‌رهه‌م����ی ناعه‌داله‌تی‌و‬ ‫دزی‌و چه‌ته‌ی ده‌سه‌اڵت دارانه هه‌رده‌سه‌اڵتی‬ ‫نادیمکراس����ی ی����ه‌ ده‌بێت����ه‌ ئیله����ام بۆ‬ ‫ڕاڤه‌کردن����ی ده‌قێ����ک که‌ وێ����ران کردن بۆ‬ ‫مرۆڤه‌کان دروس����ت بکات‪ ،‬ده‌سه‌اڵتێک که‌‬ ‫باوه‌ری به‌سه‌روه‌ری یاساو هه‌ڵبژاردنی پاک‌و‬ ‫بێگه‌ردو‪ ،‬داد پ����ه‌روه‌ری لە‌دابه‌ش کردنی‬ ‫س����امانی واڵتدا بکات چۆن هێزی توند ڕه‌و‬ ‫دروس����ت ده‌بێ گه‌ردروس����تیش بێ ناتوانێ‬ ‫درێژه‌ بکێشێ داعش ئاسا‪.‬‬ ‫له‌وانه‌یه‌ خوێنه‌ر پرس����یارێکی ال دروست‬ ‫بێ ب����ه‌وه‌ی ئایا هه‌زاران ک����ه‌س له‌واڵتانی‬ ‫ئه‌وروپاو ئه‌مه‌ریکاوه‌ ده‌هاتنه‌ ناو داعش که‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ندی عه‌داله‌ت‌و دیمکراسییه‌ بۆچی؟‬ ‫هه‌رچه‌ن����ده‌ ب����ۆ وه‌اڵمی ئه‌م پرس����یاره‌‬ ‫چه‌نده‌ها توێژین����ه‌وه‌ی ده‌رونی‌و کۆمه‌اڵتی‬ ‫کراوه‌ به‌اڵم ئه‌وه‌ی که‌ که‌سێک لە‌فه‌ره‌نساوه‌‬ ‫یاخ����ود ه����ه‌ر واڵتێک����ی ده‌موکراس����ییه‌وه‌‬ ‫ک����ه‌ په‌یوه‌ن����دی به‌داعش����ه‌وه‌ ده‌کات ئه‌وه‌‬ ‫کاریگه‌ری که‌س����ایه‌ته‌ شه‌رقییه‌کانه‌ به‌سه‌ر‬ ‫ئه‌وکه‌س����انه‌وه‌ واته‌ ئه‌وه‌ دڕندایه‌تی شه‌رقه‌‬ ‫لە‌جوگرافیایه‌ک����ی ت����ر ت����ۆوی توندوتیژی‬ ‫باڵو ده‌کاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ س����ه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی که‌‬ ‫زۆربه‌ی تیرۆرسته‌ ئه‌وروپیه‌کان به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ک‬ ‫یه‌کێک لە‌دایک‌و باوکیان شه‌رقی بوه‌ یاخود‬ ‫هاورێ که‌س����ی س����ه‌له‌فی ک����ردوه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ی‬ ‫جێگای س����ه‌رنجه‌ ئ����ه‌م په‌یوه‌ندی����ه‌ کردنه‌‬ ‫ته‌نها به‌س بۆ داعش نه‌بوه‌ به‌ڵکو چه‌نده‌ها‬ ‫که‌س����یش هه‌ب����ووه‌ په‌یوه‌ن����دی بە‌ئه‌نت����ی‬ ‫داعش����ه‌وه‌ کردوه‌ وه‌ک����و یه‌په‌گه‌‌و په‌که‌که‌‪،‬‬ ‫بۆیه‌ زۆرجار ئه‌م جۆره‌ لە‌په‌یوه‌ندییه‌ کردنه‌‬ ‫په‌یوه‌ندی بە‌ڕاکردن لە‌ده‌سه‌اڵتی سیاسیه‌وه‌‬ ‫نییە‌‪ ،‬به‌ڵکو مۆتیڤێکی سایکۆلۆجییه‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌ڕۆژژهەاڵت����دا نادادپه‌روه‌رییه‌ لە‌سس����تمی‬ ‫سیاسیدا‪.‬‬ ‫ڕاسته‌ داعش شکستی هێنا‌و تێکشێکنرا‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئ���ه‌وه‌ی جێگای داخ���ه‌ لە‌ڕۆژهه‌اڵتدا‬ ‫سس���تمی تۆلیت���ارو فاشس���تی به‌رده‌وامه‌‬

‫لە‌حکومڕانی که‌ لە‌دواڕۆژدا هاوشێوه‌ی داعش‬ ‫دروست ده‌کاته‌وه‌ ده‌شێ بە‌فۆرم‌و ستایلێکی‬ ‫نوێی ئایدۆلجییه‌وه‌ که‌ ئه‌گه‌ری ئه‌وه‌ی هه‌یه‌‬ ‫لە‌داعش توندڕه‌وتربێ‪ ،‬دین‌و تێکستی دینی‬ ‫سه‌رچاوه‌ی دروس���تبونی میلیشای توندڕه‌و‬ ‫نین به‌ڵکو ئه‌وه‌ ده‌س���ه‌اڵته‌ ک���ه‌ له‌ڕێگای‬ ‫به‌ڕێوبردنێک���ی توندڕه‌وان���ه‌و نادادپه‌روه‌رو‬ ‫دژه‌ ئازادیی���ه‌وه‌ هه‌زاران لە‌م���رۆڤ ده‌کاته‌‬ ‫گوێڕایه‌ڵ���ی ئه‌میرێک���ی تون���دڕه‌وی وه‌کو‬ ‫ئه‌بو به‌کر به‌غدادی‪ .‬مرۆڤ وه‌کو له‌سه‌ره‌و‬ ‫ئاماژه‌مان پێدا ده‌وروبه‌رو کۆمه‌ڵگا ده‌یکاته‌‬ ‫میان���ڕه‌و یاخود توندڕه‌و‪ ،‬ئه‌وه‌ تێکس���ته‬ ‫‌دینیه‌کان نین که‌ والە‌مرۆڤ ده‌که‌ن به‌هه‌شتی‬ ‫ئه‌ودونیا به‌م ژیان���ه‌ بگۆڕنه‌وه‌ به‌ڵکو ئه‌وه‌‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ی سیاسی یه‌ ژیان ده‌کاته‌ دۆزه‌خ‬ ‫بۆی���ه‌ مرۆڤ���ه‌کان ناچ���ار ده‌کات به‌توندی‬ ‫تیژی���ه‌وه‌ به‌جێی بهێڵن‪ .‬له‌ناو بردنی داعش‬ ‫به‌هۆی خوێن���ی چه‌نده‌ها ڕۆڵ���ه‌ی هه‌ژارو‬ ‫جوانه‌ مه‌رگه‌وه‌ هاتۆته‌دی ڕاس���ته‌ کارێکی‬ ‫ئاس���ان نه‌بو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌وه‌ی که‌ کارێکی زۆر‬ ‫س���ه‌خته‌ لە‌ناوبردنی ئه‌وده‌س���ه‌اڵته‌یه‌ له‌م‬ ‫ناچه‌یه‌دا(خۆره���ه‌اڵت) که‌ م���رۆڤ ده‌کاته‌‬ ‫توندڕه‌وێک���ی خوێن ڕێژ‪ ،‬هی���چ بونه‌وه‌رێک‬ ‫بە‌ئه‌ندازه‌ی مرۆڤ ئاره‌زوی ژین ناکات به‌اڵم‬ ‫ده‌بێ ده‌سه‌اڵت دارانی شه‌رق چ سستمێکی‬ ‫دژه‌ ئینسانی په‌یره‌و بکه‌ن که‌ وا لە‌مرۆڤه‌کان‬ ‫بکات ئه‌و خۆشه‌ویستیه‌ لە‌ژیان الیان ببێته‌‬ ‫خۆشه‌ویستی بۆمه‌رگ‪.‬‬ ‫بۆ ڕزگار بون لە‌داعشیزم (ستراکتۆرێکی‬ ‫دژه‌ ئینس����انی) ده‌ب����ێ لە‌خوێندنگاکانه‌وه‌‬ ‫خوێندکارێک گۆش کرێ که‌ ئازادی‌و ڕێزگرتنی‬ ‫که‌رامه‌تی مرۆڤ قبلە‌نمای ژیانی بێ‪ ،‬ده‌بێ‬ ‫لە‌قوتابخانه‌کاندا مێژوی ئاین بخوێنرێ نه‌ک‬ ‫ته‌نها مێژوی ئاینێکی دیاری کراو‪ ،‬پێویسته‌‬ ‫خوێندکار ڕۆش����نبیر کرێ به‌وه‌ی سه‌نته‌ری‬ ‫ژیانێک����ی دیموکراس����ی‌و تۆلێران����س کاتێ‬ ‫ده‌س����ت پێ ده‌کات که‌ مرۆڤ س����ه‌نته‌ری‬ ‫بیرکردنه‌وه‌ بێ ن����ه‌ک نه‌ته‌وه‌و ئاین‪ .‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌زۆر گرنگ����ه‌ ئه‌وه‌یه‌ هەمو ئه‌مانه‌‬ ‫کاتێ دێته‌ دی که‌ ده‌سه‌اڵتێکی دیموکراسی‬ ‫ره‌گ‌و ڕیشه‌ی خۆی لە‌کۆمه‌ڵگادا داکوتیبێ‪،‬‬ ‫نه‌ک ده‌س����ه‌اڵتێکت هه‌بێ به‌هۆی کرده‌وه‌‬ ‫قێزه‌ونه‌کانیی����ه‌وه‌ هانی خه‌ڵکی بدات په‌نا‬ ‫به‌رنه‌ به‌ر ڕاڤه‌کانی موفه‌س����یرێکی وه‌کو‬ ‫"ئیبن ته‌یمیه‌"‪ ،‬گه‌ر ده‌سه‌اڵت داد په‌روه‌ر‌و‬ ‫دیموکراس����ی بو ژیان ناکاته‌ دۆزه‌خ‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫خه‌ڵک����ی ئه‌وه‌نده‌ی ده‌که‌ونه‌ ژێرکاریگه‌ری‬ ‫" محەم����ەد عەب����ده‌و‪ ،‬ئاراگۆن‪ ،‬ناس����ر‬ ‫ئه‌ب����و زه‌ید‪ ،‬هیت����د‪ "...‬ناکه‌ون����ه‌ ژێر هیچ‬ ‫ڕاڤاکارێکی(مفسر) تونڕه‌وه‌وه‌‪ ،‬به‌مانایه‌کی‬ ‫تر بمانه‌وێ داعش‌و هاوشێوه‌کانی دروست‬ ‫نه‌بنه‌وه‌ ده‌بێ بونیاد‌و ئه‌قڵیه‌تی سیاس����ی‬ ‫ده‌س����ه‌اڵتداران پاراستنی مافی مرۆڤ بێ‪،‬‬ ‫داب����ه‌ش کردن����ی س����امانی واڵت بێ به‌بێ‬ ‫جیاوازی بۆ هه‌موان نابێ کۆمه‌ڵێک خۆیان‬ ‫بکه‌نه‌ خاوه‌ن����ی چاڵه‌ نه‌وت����وو خه‌ڵکیش‬ ‫له‌زس����تاندا نه‌وت نه‌بێ بیس����وتێنێ‪ ،‬گه‌ر‬ ‫وانه‌بێ ئه‌وه‌ فاش����یزم ده‌مێنێته‌وه‌ بۆ به‌ر‬ ‫هه‌مهێنانی داعیشیزم‌و هاوشێوه‌کانی‪.‬‬

‫ونبون‬ ‫* ناسنامەیەکی ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی پلە چوار ونبوە بەناوی (طاهر عبدالحمید محمد)‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە‬ ‫بیگهڕێنێتەوە بۆ نوسینگەی ئاوێنە‪.‬‬ ‫* ناسنامەیەکی ژووری بازرگانی‌و پیشەسازی سلێمانی ونبوە بەناوی (ئامانج ظاهر محمد)‪ ،‬هەرکەس دۆزییەوە بیگهڕێنێتەوە‬ ‫بۆ نوسینگەی ئاوێنە‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )588‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/8‬‬

‫بۆ باشترە ڕیفراندۆم دوابخرێت‪..‬؟‬ ‫عوسمانی حاجی مارف‬ ‫ڕاگەیاندنێک لە‌الیەن "ئەنستتیووتی‬ ‫وۆرک بۆ گەشە پێدانی دیمۆکراسی‪-‬‬ ‫ڕیکخراوەکان���ی کۆمەڵگەی مەدەنی‌و‬ ‫ئەندام پەرلەمانەکان"‪ ،‬باڵوکراوەتەوەو‬ ‫داوادەک���ەن ڕیفران���دۆم دوابخرێت‪،‬‬ ‫بەو پێیەی باس‌و پرس���ی ڕیفراندۆم‬ ‫بۆتە مەس���ەلەیەکی جدی‌و بوارێکی‬ ‫فراوانی داوە بە‌ملمالنێی سیاس���ی‌و‬ ‫لەوەش گرنگ تر پەیوەندە بە‌ئایندەو‬ ‫چارەنوس���ی خەڵکی کوردستانەوە‪،‬‬ ‫لە‌هەمان کات���دا کردنەوەی فەزایەکە‬ ‫بە‌بەش���داری‌و دەوری خەڵ���ک بڕیار‬ ‫لەس���ەر جیابون���ەوە ی���ان مانەوە‬ ‫لەگ���ەڵ عێراق���دا دەدرێ���ت‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویس���تە بە‌وردی مامەڵەی بکرێ‌و‬ ‫کاری لەس���ەربکرێت‪ ،‬ه���ەروەک لەم‬ ‫ڕاگەیاندنەی "ئەنس���تتیووتی وۆرک دەستەبەر نەکات‪ ،‬ئیتر جێگاو ڕێگای دەخاڵەتی زۆرینەی خەڵکە بۆ بڕیار‬ ‫بۆ گەشەپێدانی دیمۆکراسی" هاتوەو ئیرادەو دەوری خەڵک لە‌ئەجندایاندا لەس���ەر چارەنوس���ی خۆیان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەڵێن " ب���ەدور بێت لە‌بەرژەوەندی هیچ مانایەکی نیە‪ ،‬پێویس���تە ئەوە مەرجەکانی "ئەنس���تتیووتی وۆرک"‬ ‫حیزبایەتی‌و کەسایەتی" بەاڵم بابزانین بڵێی���ن دواخس���تنی ڕیفراندۆم لەو تەنه���ا لە‌چوارچێوەی کێش���ەکانی‬ ‫ئایا چۆنیەتی داواو پێش���نیارەکەی الیەن���ەوە پۆزتیفە ک���ە هەوڵبدرێت نێ���وان حزبەکانی دەس���ەاڵتداردایە‬ ‫ئەم "ئەنس���تتیوتی وۆرکە" بۆ خۆی فەزایەکی کراوەترو ئازادانە تر دابین ک���ە دو س���اڵە پەرلەمانەکەی���ان‬ ‫توانیویەتی ڕەچ���اوی دورکەوتنەوە بکات ب���ۆ دەورو دەخاڵەتی خەڵک‪ ،‬داخس���تووەو ئەمس���ەرو ئەوسەری‬ ‫لە‌بەرژەوەن���دی حیزبایەت���ی بکات‪ ،‬بۆ زیاتر ڕۆش���ن کردن���ەوەی خودی پێدەک���ەن‪ ،‬بە‌ئاش���کرا ب���ۆ داوای‬ ‫بە‌بۆچونی من نەخێر وایان نەکردوە‪ ،‬ڕیفراندۆم‌و س���ەربەخۆیی کوردستان دواخستنی ڕیفراندۆم لەیەکەم خاڵدا‬ ‫چونک���ە ئەو چوارچێ���وەو داوایانەو تا بوارێکی زیات���ر هەبێت لەبەردەم دەڵێ���ن "گرنگترینیان کاراکردنەوەی‬ ‫پێش���نیارانەی کە "ئەنس���تتیووتی خەڵکدا بۆ بەشداری زۆرترین کەس‌و پەرلەمان���ە"‪ ،‬ئ���ەم مەرجە بێ پێچ‌و‬ ‫وۆرک" داوای دەکات گوزارش���ە بۆ بیرکردن���ەوە لەو بڕیارەی ئەیدات پەن���ا داواکردنی ب���ەش‌و ئیمتیازی‬ ‫لە‌بەرژەوەندی سیاس���ی‌و حیزبایەتی بە‌بەڵێ یان نەخێر بۆ سەربەخۆیی‪ ،‬زیاترە ب���ۆ دوای ڕیفراندۆم کە چەند‬ ‫چەند الیەنێک بەتایبەتی بزوتنەوەی فەراهەم کردن���ی ئیمکاناتی ماددی‌و الیەنێکی سیاسی دەیانەوێت لەگەڵ‬ ‫میدیایی بە‌یەکسانی بخرێتە بەردەم پارتیدا ش���ەریک بن‪ ،‬ه���ەر بۆ ئەم‬ ‫گۆڕان‪.‬‬ ‫لەڕاس���تیدا پێ���م باش���ە وادەی هەمو الیەن���ەکان‌و فرس���ەتی زیاتر مەبەس���تەیانە نایانەوێت کات دیاری‬ ‫ڕیفراندۆم دوابخرێ���ت بەاڵم نەک بۆ بخوڵقێن���ێ ب���ۆ ملمالن���ێ‌ی الیەنە بکەن‪ ،‬ب���ەاڵم ه���ەرکات پەرلەمانە‬ ‫کاتێکی نادیار بەڵکو بەدیاری کردنی سیاسیەکان تا بانگەشەی سیاسی کارتۆنیەکەیان دەرگای هەولێری بۆ‬ ‫ئ���ەوەی ئایا بۆ س���ێ مانگی تر یا بۆچونەکان���ی خۆی���ان دەرب���ارەی خرایە سەر پشت بەبێ ئەوەی حساب‬ ‫ش���ەش مانگی تر‪ !..‬هۆکەش���ی بۆ دەنگدان‌و چارەنوس���ی کوردستان‌و بۆ دەوری خەڵک‌و هیچ ش���تێکی تر‬ ‫دابین کردنی زیاتری دەورو بەشداری دامەزراندنی دەوڵەت ڕاگەیەنن‪ ،‬لەم بک���ەن ئامادەن قەبوڵ���ی ڕیفراندۆم‬ ‫خەڵک بێت‪ ،‬بەاڵم ئ���ەو مەرجانەی الیەن���ەوە جێگای خۆیەت���ی داوای بکەن‌و بەن���اوی ڕێکخس���تنی ماڵی‬ ‫''ئەنستتیووتی وۆرک" دایان ناوە بۆ دواخستنی ڕیفراندۆم بکرێت بۆ سی کوردەوە دەستدەخەنەوە ناو دەستی‬ ‫دواخس���تنی ڕیفراندۆم مانای ئەوەیە مانگ یان شەش مانگ‪ .‬ئەم شێوازەیە پارتی‪ ،‬هەروەها باقی مەرجەکانی تر‬ ‫نایانەوێت بچنە پای ئەم ڕیفراندۆمە دەتوان���ێ تەعبیر بێت ل���ەوەی کە کە نوسیویانە جگە لەوەی پەیوەندی‬ ‫گ���ەر بەرژەوەندیەکان���ی خۆی���ان ئامانج لەدواخستنی ڕیفراندۆم دەورو بە‌جێبەجێکردن���ی ڕیفراندۆمەوە نیە‬

‫ریکالم‬

‫ئااڵی کوردستان‬ ‫بۆ خۆشیان زۆر گرنگ نیەو باسێکی‬ ‫نامێنێت‪.‬‬ ‫بەش���ێکی ت���ری مەرجەکانی���ان‬ ‫بۆش‌و بێ مانایەو هیچ دەورێكی نیە‬ ‫لە‌بابەتی ئەوەی دەڵین "ئامادەکاری‌و‬ ‫داڕش���تنی پالنی تۆکمەی سیاسی‌و‬ ‫ئابووری‌و س���ەربازی‪ ،‬دەربازکردنی‬ ‫حکومەت���ی هەرێم���ی کوردس���تان‬ ‫لەم هەمو قەیرانەی کە لەئێس���تادا‬ ‫تووش���ی هاتوە‪ ،‬بەنیشتمانی کردنی‬ ‫ڕیفران���دۆم"ە ئەم ج���ۆرە لە‌مەرج‬ ‫جگە ل���ەوەی هیچ مانای���ەک نادات‬ ‫بە‌دواخس���تنی ڕیفران���دۆم‪ ،‬دوبارە‬ ‫مانای داواکردنی ڕێکەوتنی هێزەکانە‬ ‫لەنێ���وان خۆیاندا ب���ە‌دور لەئیرادەو‬ ‫دەوری خەڵک���ی‪ ،‬ڕێکەوتنە لەس���ەر‬ ‫جۆری ئەو دەوڵەت���ەی حزبە‌بۆرجوا‬ ‫ناسیۆنالستەکان مەبەستیانە بە‌ناوی‬ ‫دەوڵەتی کوردیەوە دەسەاڵتی خۆیان‬ ‫بپارێزن‪.‬‬ ‫ئ���ەو خاڵە ک���ە ئام���اژە دەکات‬ ‫بە‌چارەس���ەر کردن���ی قەیرانەکان‪،‬‬ ‫ئ���ەوە نابینێ���ت ک���ە بەش���ێکی‬ ‫س���ەرەکی قەیران���ەکان پەیوەندی‬ ‫بە‌ه���ەل‌و مەرجی نالەب���اری گێژاوو‬ ‫ناجێگیری سیاس���ی ئێستاو پێشوی‬

‫کوردس���تانەوەیە ک���ە دەوڵ���ەت‬ ‫دانەم���ەزراوە‪ ،‬وات���ە بە‌پێچەوانەوە‬ ‫سەربەخۆیی کوردستان‌و دامەزراندنی‬ ‫دەوڵەت دەتوانێت وەاڵمی بەش���ێکی‬ ‫زۆری ئ���ەو قەیرانانە بێت کە خۆیان‬ ‫باس���ی لێوەدەکەن‪ ،‬سوڕانەوەو باس‬ ‫کردن لە‌چارەس���ەری ئەم قەیرانانەو‬ ‫کردنی بەم���ەرج بۆ پێش ڕیفراندۆم‌و‬ ‫س���ەربەخۆی‪ ،‬مان���ای ئەوەی���ە‬ ‫ئامادەکاریەکان هیچ کات پێک نایەت‪،‬‬ ‫نە ڕیفراندۆم دەکرێت‌و نەکوردستان‬ ‫س���ەربەخۆ دەبێ���ت‪ ،‬چونک���ە ئەوە‬ ‫ئاش���کرایە ئەو قەیرانانەی ئێس���تا‬ ‫دەرگی���ری حکومەت���ی هەرێم بووە‪،‬‬ ‫بۆخ���ۆی ئاکامی ئ���ەو هەلومەرجە‬ ‫لە‌ گێ���ژاوو ناجێگیری سیاس���یەیە‬ ‫بە‌مان���ەوەی دەس���ەاڵتی حزبەکانی‬ ‫کوردایەتی لە‌چوارچێ���وەی عێراقی‬ ‫فیدراڵی‌و پەیوەست بون‌و دانەبڕانیانە‬ ‫بە‌دەوڵەتی عێراقەوە‪ ،‬تا هەلومەرجی‬ ‫سیاس���ی کوردس���تان بەم وەزعەی‬ ‫ئێس���تا بمێنێتەوە چارەس���ەری ئەو‬ ‫قەیرانانە بن بەستەو نابێت‪ ،‬ئەتوانم‬ ‫بڵێ���م بە‌پێچەوان���ەوە دامەزراندنی‬ ‫دەوڵەت بۆ خ���ۆی ئەتوانێت دەوری دەستەواژەکەش���یان زۆر الوازە‬ ‫هەبێت لەوەاڵم بە‌بەشێکی زۆری ئەو دەڵین "ئاوڕدان���ەوەی جدی لەژیان‌و‬ ‫گوزەرانی خەڵک‪ "..‬واتە جگە لەوەی‬ ‫قەیرانانە‪.‬‬ ‫تەنها خاڵێک کە جێگای س���ەرنجە ئەم خاڵە ئارایش���دان‌و ڕەنگ کردنی‬ ‫خاڵێ سێ یەمە کەدەڵێن "ئاوڕدانەوەی ڕاگەیاندنەکەیانە‌و جۆرێکە لە‌مامەڵە‬ ‫جدی لەژی���ان‌و گوزەرانی خەڵک کە بە‌ژیان���ی خەڵک���ەوە لەهەمان کاتدا‬ ‫لەئێستادا خراپترین گوزەرانیان هەیە" زۆر بۆشیان مەبەست‌و مەسەلە نیە‪،‬‬ ‫هەڵبەت���ە ژی���ان‌و گوزەرانی خەڵک چونەک���ە ئاوردانەوە مانای پێداگری‬ ‫گرنگترین مەس���ەلەیەو کێش���ەیەکی نی���ەو ڕێ���گا چارەیەکی���ش ناخەنە‬ ‫گەورەیە‪ ،‬ج���ا ڕیفراندۆم بکرێت یان دەستوری کارەوە‪.‬‬ ‫ل���ە کۆتایی���دا ئەوە م���اوە بڵێین‬ ‫نەکرێت‪ ،‬کوردس���تان سەربەخۆ بێت‬ ‫یان س���ەربەخۆ نەبێت‪ ،‬دەبێت ئەم داواک���ەی "ئنس���تتیووتی وۆرک "‌و‬ ‫کێش���ەیە وەاڵم بدرێت���ەوە‪ ،‬نابێت حزبەکانی بەش���دار لە‌دەسەاڵتدا بۆ‬ ‫ببەسترێتەوە بە‌ڕیفراندۆم‌و چارەنوسی دواخستنی ڕیفراندۆم بەردەوامی ئەو‬ ‫کوردس���تانەوە یان نابێ���ت بکرێت هەراو کێشانەی نێوان خۆیانە کەچۆن‬ ‫بە‌مەرج بۆ بەش���داری لە‌ڕیفراندۆمدا‪ ،‬هەرالیەکیان ئیمتیازو بەشی زیاتریان‬ ‫دانانی ئەم خاڵە بە‌مەرج بۆ ڕیفراندۆم هەبێ���ت لەدەس���ەاڵتدا‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫واتە مامەڵەکردن بە‌ژیان‌و گوزەرانی ماوەی دواخس���تنی ڕیفراندۆم دیاری‬ ‫خەڵکەوە دەکرێت‪" ،‬ئنس���تتیووتی ناک���ەن ب���ەاڵم ه���ەرکات پارتی بۆ‬ ‫وۆرک" جگ���ە ل���ەوەی لەس���ەر ئەم ڕۆژێکی���ش دەرگای پەرلەمانەک���ەی‬ ‫خاڵ���ە جدی نین‌و بە‌گرنگ باس���یان ب���ۆ کردن���ەوە خۆی���ان ڕادەس���تی‬ ‫نەک���ردوە‪ ،‬هەروەه���ا بەکارهێنانی جێبەجێکردنی ڕیفراندۆم دەکەن‪.‬‬

‫ژیان و گوزەرانی خەڵک‬ ‫گرنگترین مەسەلەیەو‬ ‫کێشەیەکی گەورەیە‪،‬‬ ‫جا ڕیفراندۆم بکرێت‬ ‫یان نەکرێت‪ ،‬کوردستان‬ ‫سەربەخۆ بێت یان‬ ‫سەربەخۆ نەبێت‪،‬‬ ‫دەبێت ئەم کێشەیە‬ ‫وەاڵم بدرێتەوە‬

‫ریکالم‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫مه‌رجه‌عیه‌تێكمان پێویسته‌‬ ‫ سیروان ره‌شید‬ ‫به‌كرده‌وه‌ ده‌ركه‌وت‪ ،‬لە‌ماوه‌ی‌ ‪ 26‬ساڵی‌ رابردودا‪ ،‬پارتی‌ هیچ كات پابه‌ند‬ ‫نه‌بووه‌ به‌و رێككه‌وتنه‌ سیاسیانه‌ی‌ كه‌ له‌نێوان خۆی‌‌و الیه‌نه‌كان بۆ هه‌ر‬ ‫مه‌سه‌له‌یه‌ك ئه‌نجامیداوه‌‪ .‬كه‌ دواترینیان رێككه‌وتنی‌ سیاسی‌ نێوان پارتی‌‬ ‫وه‌ك لیستی‌ زۆرینه‌ی‌ یه‌كه‌می‌ په‌رله‌مان‌و گۆڕان‌و یه‌كێتی‌‌و یه‌كگرتو‌و كۆمه‌ڵی‌‬ ‫ئیسالمیه‌ بۆ پێكهێنانی‌ ده‌سته‌ی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ په‌رله‌مان‌و كابینه‌ی‌ هه‌شتی‌‬ ‫حكومه‌ت‪ .‬به‌تایبه‌ت له‌گه‌ڵ گۆڕاندا كه‌ یه‌كالیه‌نه‌ كاری‌ به‌رێككه‌وتنه‌كه‌ نه‌كردو‬ ‫كوده‌تای‌ به‌سه‌ر په‌رله‌ماندا كردو وه‌زیره‌كانیشی‌ نارده‌وه‌ بۆماڵه‌وه‌!‬ ‫ئێستا كه‌ له‌سه‌روبه‌ندی‌ دوباره‌ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌ گفتوگۆی‌ ئاسایكردنه‌وه‌ی‌‬ ‫دۆخی‌ په‌كخراوی‌ په‌رله‌مانداین‌و ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌ش ده‌كرێ‌‪ ،‬هاوكێشه‌ك ‌ه‬ ‫بگۆڕدرێ‌‌و رێككه‌وتنی‌ نوێ‌ بێته‌ كایه‌وه‌ له‌نێوان پارتی‌‌و الیه‌نه‌كانی‌ تردا‪.‬‬ ‫پرسیاره‌ گرنگه‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌؛ له‌كاتی‌ دوباره‌بونه‌وه‌ی‌ روداوێكی‌ وه‌ك ‪12‬ی‌‬ ‫ئۆكتۆبه‌ر كێ‌‌و كوێ‌؟ مه‌رجه‌ع‌و زه‌مانی‌ رێگرتن بێت لە‌پارتی‌‪ ،‬له‌كاتی‌ پابه‌ند‬ ‫نه‌بونی‌ بە‌رێككه‌وتنه‌كانه‌وه‌؟‬ ‫لە‌‪ 26‬ساڵی‌ رابردودا‪ ،‬پارتی‌‌و یه‌كێتی‌ به‌یه‌كه‌وه‌‪ ،‬یاخود پارتی‌ به‌جیا له‌گه‌ڵ‬ ‫الیه‌نه‌كانی‌ تر پابه‌ندنه‌بون بە‌رێككه‌وتنه‌كانه‌وه‌و زۆر جار خۆدزراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫لە‌جێبه‌جێكردنی‌ ئیلتیزاماته‌كانی‌ كه‌ هۆكاره‌كه‌ی‌ نه‌بونی‌ مه‌رجه‌عیه‌ته‌‪،‬‬ ‫له‌حاڵه‌تێكدا كه‌ الیه‌ك پابه‌ند بو به‌الم الیه‌كه‌ی‌ تر پابه‌ند نه‌بو به ‌به‌نده‌كانی‌‬ ‫ئه‌و رێككه‌وتنه‌ یاخود كێشه‌ دروست بوو‪ ،‬له‌م حاڵه‌ته‌دا په‌نا بۆكوێ‌ ده‌به‌یت؟‬ ‫ئایا غه‌یری‌ یه‌كسانی‌ لە‌ته‌رازوی‌ هێزی‌ دوالیه‌ن به‌بونی‌ چه‌ك‌و پاره‌و‌ ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫چ شتێك هه‌یه‌ زه‌مانی‌ جێبه‌جێكردنی‌ به‌نده‌كانی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ بكات؟‬ ‫وه‌ك چۆن كۆمپانیاكانی‌ نه‌وت كاتێك رێككه‌وتنێك ده‌كه‌ن یان گرێبه‌ستێك‬ ‫ئیمزا ده‌كه‌ن‪ ،‬یه‌كێك لە‌به‌نده‌كانی‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ ئه‌وه‌ ده‌بێت كه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫كێشه‌ كه‌وته‌ نێوانیانه‌وه‌ به‌یاسای‌ واڵتێك داوه‌ری‌ بكه‌ن‌و پابه‌ند بن‬ ‫به‌رێككه‌وتنه‌كه‌یان‪ ،‬كه‌ ئێستا زۆربه‌ی‌ كۆمپانیا نه‌وتیه‌كانی‌ جیهان دادگاكانی‌‬ ‫به‌ریتانیاو فه‌ره‌نسایان هه‌ڵبژاردوه‌ بۆ داوه‌ریكردنی‌ ئه‌و كێشانه‌‪ .‬به‌اڵم له‌الی‌‬ ‫ئێمه‌ هیچ مه‌رجه‌عیه‌ت‌و ناوه‌ندێكی‌ له‌وشێوه‌یه‌ نیه‌و زه‌مان چیه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌حاڵه‌تێكدا ئه‌گه‌ر گریمان دوالیه‌نیش له‌ساتێكدا به‌هێزبن‌و رێككه‌وتنێك‬ ‫ئیمزا بكه‌ن‪ ،‬دواتر یه‌كێكیان به‌به‌هێزی‌ بمێنێته‌وه‌و الیه‌كیان الواز بێت‪ ،‬ال‬ ‫به‌هێزه‌كه‌ ئیلتیزام به‌رێككه‌وتنه‌كه‌وه‌ نه‌كات! له‌وكاته‌دا په‌نا بۆكێ‌ ده‌برێ‌؟‬ ‫كێ‌ مه‌رجه‌ع بێ‌؟‬ ‫له‌دۆخێكدا ئه‌گه‌ر له‌كوردستان سه‌روه‌ری‌ یاسا‌و دیموكراسیه‌ت به‌رقه‌رار‬ ‫بوایه‌ ئه‌وا ده‌بوایه‌ ده‌ستور‌و ده‌سه‌اڵتی‌ دادوه‌ری‌‌و مه‌حكه‌مه‌ی‌ ده‌ستور ‌‬ ‫ی‬ ‫زه‌مان‌و مه‌رجه‌عی‌ كێشه‌كان بوایه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌كوردستان نه‌ده‌ستورمان هه‌یه‌و‬ ‫نه‌ ده‌سه‌اڵتی‌ دادوه‌ریش به‌كرده‌وه‌ سه‌ربه‌خۆیه‌!‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫‪ 27‬ساڵ‌و ‪ 4‬هەڵبژاردنی پەرلەمان‬ ‫هەڵبژاردن سەرەتاییترین مافی مرۆڤە‪ ،‬لەکوردستاندا بەردەوام‬ ‫ئەم مافە پێشێلکراوە‪ ،‬کە رۆژێک دیارینەکراوە بۆ ئەنجامدانی‬ ‫هەڵبژاردن‌و زۆربەی کات بەبیانوی جیاوازەوە ئەم پرۆسەیە‬ ‫پەکخراوە‌و ماوەی پەرلەما ‌ن درێژکراوەتەوە‪ ،‬هەربۆیە لەماوەی‬ ‫‪ ٢٧‬ساڵی رابردودا تەنها ‪ ٤‬جار پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمان‬ ‫ئەنجامدراوە‬

‫‪1992\5\19‬‬ ‫به‌به‌شدار ‌‬ ‫ی نزیكه‌ ‌‬ ‫ی یه‌ك‬ ‫مل‬ ‫یۆ‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫‌ن‬ ‫گد‬ ‫ه‬ ‫‌ر‬ ‫ی‬ ‫کوردستان‬ ‫ەکەم هەڵ‬ ‫ده‌نگه‌كان ئەمجامدرا‪ ،‬به‌پێ ‌‬ ‫ی هه‌لبژاردن هه‌ر بژاردنی پەرلەمانی‬ ‫ی یاسا ‌‬ ‫به‌ده‌‬ ‫ستبهێنێ بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی په‌رله‌ماحزبێك ده‌بوای ‌ه ‪%7‬‬ ‫ی كور‬ ‫سی‬ ‫ه‬ ‫‌ك‬ ‫‌‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫سۆگه‌ر بكات‬ ‫‪٢٠٠٥/١/٣٠‬‬ ‫خولی دوو‬ ‫كه‌هاوكات ه‌می هه‌ڵبژاردنه‌كان‬ ‫ی‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫رل‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ان‬ ‫ی‬ ‫كو‬ ‫عیراق‌و ه بوو له‌گه‌ڵ هه‌ڵبژاردنه‌كانی ئه‌ ردستان ئه‌نجامدرا‬ ‫ه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكان نجومه‌نی نوێنه‌رانی‬ ‫‪2009/7/25‬‬ ‫هه‌ڵبژاردنی‬ ‫كوردستان خولی سێیه‌می‬ ‫پ‬ ‫ه‬ ‫‌‬ ‫رل‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ان‬ ‫ی‬ ‫كو‬ ‫هاوکات لەگەڵ هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكی هردستان له‌هه‌رێمی‬ ‫ه‌رێم ئەنجامدرا‬ ‫‪2013/9/21‬‬ ‫هه‌ڵبژار‬ ‫نیمچه‌كر دنی خولی چواره‌م‬ ‫ی‬ ‫پ‬ ‫‌‬ ‫ه‬ ‫رل‬ ‫ه‬ ‫‌م‬ ‫ان‬ ‫ی‬ ‫كو‬ ‫او‌ه به‌رێوه‌چو‬ ‫ردستان ب ‌هسیستمی‬

‫حاڵه‌تی‌ ئێستای‌ كوردستان مادام دیموكراسیه‌ت‌و سه‌روه‌ری‌ یاسای‌ تێدا‬ ‫نه‌چه‌سپیوه‌و پێویستی‌ بە‌قۆناغێكی‌ راگوزه‌ر هه‌یه‌ بۆ تێپه‌رین به‌ره‌و‬ ‫دیموكراسی‌و حوكمی‌ قانون‌و بێالیه‌ن كردنی‌ هێزە چه‌كدارو ئه‌منیه‌كان‪ ،‬له‌م‬ ‫حاڵه‌ته‌دا پێویستمان بە‌مۆركردنی‌ په‌یماننامه‌‌و گرێبه‌ستێكی‌ هه‌مه‌الیه‌ن هه‌یه‌‬ ‫به‌ناوبژیوانی‌‌و ئاماده‌یی‌ كۆمه‌ڵگای‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ به‌تایبه‌ت ئه‌مریكاو به‌ریتانیا‌و‬ ‫ئه‌ڵمانیا بۆ ئه‌وه‌ی‌ زه‌مان‌و مه‌رجه‌عی‌ یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌ كێشه‌ بن‪.‬‬

‫دەزگای رۆشنبیریی جەمال عیرفان‬ ‫بۆ چاپ‌و باڵوکردنەوە‬

‫ریکالم‬

‫کاسۆ مۆڵ ـ نهۆمی چوارەم‬ ‫ناو بيناى يه‌كێتى نوسه‌رانى كورد ـ لقى سليمانى ـ شه‌قامى سالم ـ به‌رامبه‌ر ماكسيى مۆڵ‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬