Awene 591

‫جەژنتان‬ ‫پیرۆز‬

‫ریکالم‬

‫‪www.awene.com‬‬

‫ژماره‌ (‪)591‬‬ ‫سێشەممە ‪2017/8/29‬‬

‫ریکالم‬

‫سێشەممەی داهاتو‬ ‫ئاوێنە دەرناچێت‬

‫رۆژنامه‌یه‌كی‌ سیاسیی‌ گشتییه‬ ‫کۆمپانیای ئاوێن ‌ه ده‌ریده‌کات‬

‫عیادەی شەوانە رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫ریکالم‬

‫بۆ نەخۆشییەکانی‪:‬‬ ‫ژنان و مناڵبون و نەزۆکی‬ ‫قورگ و لوت و گوێ‬ ‫البردنی موو بە لێزەر‬

‫نەشتەرگەری گشتی‬ ‫هەناوی و دڵ‬ ‫مندااڵن‬ ‫پێست‬ ‫گەڕەکی ئاشتی پشت شیرینی تابان‬

‫تەنها‬ ‫هەزار‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫مه‌كۆی‌ سه‌ره‌كی‌ گۆڕان له‌سه‌ر "نما"و "چیا" تاپۆ ده‌كرێت‬ ‫پ���اش تێپه‌ڕینی‌ دو مانگ به‌س���ه‌ر‬ ‫كۆچی‌ دوایی‌ نه‌وشیروان مسته‌فادا‪،‬‬ ‫وه‌ره‌س���ه‌كانی‌ موڵ���ك‌و داراییه‌كانی‌‬ ‫باوكی���ان به‌پێی‌ قه‌س���ام ش���ه‌رعی‌‬ ‫به‌س���ه‌ر خۆیاندا داب���ه‌ش ده‌كه‌ن‌و‬ ‫له‌‪2017/7/25‬دا به‌ به‌نوسراوی‌ ژماره‌‬ ‫‪ 63/48‬پشكه‌كانی‌ كۆمپانیای‌ وشه‌‬ ‫كه‌ ‪ 300‬ملیۆن پشكن ده‌گوازرێته‌وه‌‬ ‫بۆ س���ه‌ر نما‌و چیای‌ ك���وڕی‌‪122 ،‬‬ ‫دۆنم گ���ردی‌ زه‌رگه‌ته‌ش كه‌ مه‌كۆی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ گۆڕانه‌ له‌س���ه‌ر نما‌و چیا‬ ‫تاپۆ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬به‌پێ���ی‌‬ ‫زانیارییه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌‪ ،‬پاش ئه‌وه‌ی‌‬ ‫چرای‌ كچ���ه‌ تاقانه‌ی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مسته‌فا له‌به‌شه‌كه‌ی‌ خۆی‌ خۆشبوه‌‬ ‫بۆ دو براك���ه‌ی‌‪ ،‬رۆژی‌ ‪2017/7/25‬‬ ‫به‌نوسراوی‌ ژماره‌ ‪ 63/48‬پشكه‌كانی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ وشه‌ كه‌ ‪ 300‬ملیۆن پشكن‬ ‫گوازراوه‌ته‌وه‌ بۆ سه‌ر نما‌و چیا‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ كه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫پێش ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆچ���ی‌ دوایی‌ بكات‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪2016‬دا پشكی كۆمپانیای‬

‫وش���ەی‌ لەكارگەی چیمەنتۆی گاسن‬ ‫لەناوی خۆیه‌وه‌ خستبوه‌ سەر ناوی‬ ‫(چیا)ی كوڕی‪.‬‬ ‫ئێس���تا ل���ه‌روی‌ یاس���اییه‌وه‌ نما‌و‬ ‫چی���ا خاوه‌ن���ی‌ ‪ 122‬دۆن���م زه‌وی‌‬ ‫گ���ردی‌ زه‌رگه‌ت���ه‌و باڵه‌خانه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫چاودێریی‌ دارای���ی‌‌و ‪%25‬ی‌ قازانجی‌‬ ‫سۆپه‌رماركێتی‌ میترۆ‌و ‪%15‬ی‌ پشكی‌‬ ‫كارگه‌ی‌ چیمه‌نتۆی‌ گاس���ن‌و كه‌ناڵی‌‬ ‫كه‌ی‌ ئێن ئێن‌و چه‌ندین باڵه‌خانی‌ ناو‬ ‫گرده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ به‌ده‌یان ملیۆن دۆالر‬ ‫مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا‪،‬‬ ‫گ���ۆڕان خاوه‌نی‌ هی���چ موڵك‌و هیچ‬ ‫س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ داهات���ی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫به‌خ���ۆی‌ نییه‌‪ ،‬به‌مه‌كۆ س���ه‌ره‌كی‌‌و‬ ‫كه‌ناڵی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌شیه‌وه‌‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫نەوشیروان مستەفاو نماو چیا‬

‫فه‌رهاد سه‌نگاو ‌ی سكااڵ له‌سه‌ر داخستن ‌ی مه‌كته‌بی‌ یه‌كێتی‌ له‌ئه‌نقه‌ره‌‬

‫له‌سه‌ر مه‌كته‌ب ‌ی سیاس ‌ی به‌هرۆز گه‌اڵڵ ‌ی داوا له‌مه‌كته‌ب ‌ی‬ ‫یه‌كێت ‌ی تۆمار ده‌كات سیاس ‌ی ده‌كات به‌یاننام ‌ه ده‌ربكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌قسه‌ ‌ی ناكه‌ن‬ ‫فه‌رهاد س����ه‌نگاوی‌ له‌سه‌ر رفاندن ‌‬ ‫ی‬ ‫له‌الی����ه‌ن ژماره‌یه‌ك چه‌ك����داره‌وه‌‪،‬‬ ‫س����كااڵ له‌س����ه‌ر مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ تۆمار ده‌كات‌و پاش ئیفاده‌‬ ‫لێوه‌رگرتن����ی‌ له‌الی����ه‌ن دادوه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫كوردستان به‌جێده‌هێلێت‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬سلێمانی‌‪ :‬وته‌بێژی‌ پۆلیسی‌‬ ‫سلێمانی‌‪ ،‬نه‌قیب سه‌ركه‌وت ئه‌حمه‌د‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند فه‌رهاد سه‌نگاوی‌‬ ‫له‌بنكه‌ی‌ پۆلیسی‌ ئیبراهیم ئه‌حمه‌د‬ ‫سكااڵی‌ له‌س����ه‌ر مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ تۆمار كردوه‌ له‌سه‌ر رفاندنی‌‬ ‫له‌الیه‌ن ژماره‌یه‌ك چه‌كداره‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "دوێن����ێ‌ دوش����ه‌ممه‌ ‪،8/28‬‬ ‫له‌الی����ه‌ن داده‌وه‌ره‌وه‌ ئیف����اده‌ی‌‬

‫لێوه‌رگیراو دادوه‌ر داوای‌ خستنه‌ڕوی‌‬ ‫به‌ڵگه‌و ش����اهیدی‌ لێكرد بۆ ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫رێوش����وێنی‌ یاس����ایی‌ بگیرێته‌به‌ر‌و‬ ‫بڕیاری‌ له‌سه‌ر ده‌ربكات"‪.‬‬ ‫فه‌ره����اد س����ه‌نگاوی‌ پ����اش‬ ‫ئیفاده‌ك����ه‌ی‌‬ ‫پێشكه‌ش����كردنی‌‬ ‫ب����ه‌دادوه‌ر‪ ،‬دوێن����ێ‌ له‌ڕێگ����ه‌ی‌‬ ‫فڕۆكه‌خان����ه‌ی‌ س����لێمانیه‌وه‌ به‌ره‌و‬ ‫واڵتی‌ ئه‌ڵمانیا به‌ڕێكه‌وتوه‌‪.‬‬ ‫فه‌رهاد س����ه‌نگاوی‌‪ ،‬په‌رله‌مانتاری‌‬ ‫كوردس����تان یه‌كش����ه‌ممه‌ی‌ رابردو‬ ‫‪ ،8/20‬له‌گه‌ڕه‌ك����ی‌ كان����ی‌ ب����ای‌‬ ‫شاری‌ س����لێمانی‌ له‌الیه‌ن ژماره‌یه‌ك‬ ‫چه‌ك����داره‌وه‌ بۆ ماوه‌ی����ه‌ك رفێنراو‬ ‫پاشان ئازاد كرا‪.‬‬

‫پاش داخس����تنی‌ مه‌كته‌ب����ی‌ یه‌كێت ‌‬ ‫ی‬ ‫نیش����تمانی‌ كوردس����تان له‌ئه‌نقه‌ره‌و‬ ‫ره‌وان����ه‌ كردن����ه‌وه‌ی‌ نوێنه‌ره‌كه‌ی‌ بۆ‬ ‫س����لێمانی‌‪ ،‬به‌ه����رۆز گه‌اڵل����ی‌ داوای‌‬ ‫له‌مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ حزبه‌كه‌ی‌ كردوه‌‬ ‫له‌س����ه‌ر ئه‌و ج����ۆره‌ مامه‌ڵ����ه‌ كردنه‌‬ ‫هه‌ڵوێس����تی‌ هه‌ب����ێ‌‌و به‌یاننامه‌یه‌ك‬ ‫ده‌رب����كات‪ ،‬به‌اڵم مه‌كته‌بی‌ سیاس����ی‌‬ ‫به‌قسه‌یان نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫ئاوێنه‌‪ ،‬س����لێمانی‌‪ :‬س����ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئاگادار به‌ئاوێن����ه‌ی‌ راگه‌یاند به‌هرۆز‬ ‫گه‌اڵڵ����ی‌ پ����اش ره‌وانه‌كردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫ب����ۆ كوردس����تان له‌الی����ه‌ن وه‌زاره‌تی‌‬

‫هەشت کاسێتی‬ ‫حەمەساڵح دیالنم الیە‬ ‫تا ئێستا هیچی‬ ‫باڵونەکراوەتەوە‬

‫‪11‬‬

‫ ‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێامنی ته‌الری زارا ‪ -‬نهۆمی سێیه‌م ‪ -‬شوقه‌ی ژماره‌ ‪32‬‬

‫ته‌له‌فۆن‪ 3202416 :‬‬

‫ده‌ره‌وه‌ی‌ توركی����اوه‌ له‌گه‌ڵ‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌كۆسره‌ت ره‌س����ول‌و هێرۆ ئیبراهیم‬ ‫ئه‌حمه‌د‌و حاكم ق����ادر‌و عومه‌ر فه‌تاح‬ ‫كۆبوه‌ته‌وه‌و پێیڕاگه‌یاندون داخستنی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ یه‌كێتی‌ له‌ئه‌نقه‌ره‌ روداوێكی‌‬ ‫كه‌م نیی����ه‌‌و وا ده‌خ����وازێ‌ مه‌كته‌بی‌‬ ‫سیاس����ی‌ هه‌ڵوێس����تی‌ رونی‌ هه‌بێت‌و‬ ‫به‌یاننامه‌یه‌ك له‌مب����اره‌وه‌ ده‌ربكات‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان به‌قسه‌یان نه‌كردوه‌‪.‬‬ ‫سه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "ئه‌و دو ئه‌فسه‌ره‌ی‌‬ ‫میت ك����ه‌ په‌كه‌ك����ه‌ رفاندون����ی‌‪ ،‬دو‬ ‫ئه‌فس����ه‌ری‌ پایه‌ب����ه‌رزی‌ ده‌زگای‌‬ ‫هه‌واڵگ����ری‌ توركی����ان‪ ،‬یه‌كێكی����ان‬

‫له‌شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌م ‌ی‬ ‫ئه‌مساڵدا ‪ 258‬حاڵه‌ت ‌ی‬ ‫سوتاوی‌ له‌سلێمان ‌ی‬ ‫تۆماركراوه‌‬

‫به‌شی ریکالم ‪ 07700600659 :‬ـ ‪ 07500600659‬‬

‫‪4‬‬

‫به‌رپرس����ی‌ دۆس����یه‌ی‌ په‌كه‌كه‌ی���� ‌ه‬ ‫له‌وه‌زاره‌ت����ی‌ می����ت‌و ئه‌ویتریش����یان‬ ‫به‌رپرسی‌ ئۆپه‌راسیۆنه‌‪ ،‬بۆیه‌ توركیا‬ ‫ئاوا هاواری‌ لێهه‌ستاوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ " په‌كه‌كه‌ به‌لێپرس����راوانی‌‬ ‫یه‌كێتی‌ راگه‌یاندوه‌ كه‌ هاوكات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئه‌م دو ئه‌فسه‌ره‌دا‪ ،‬تۆڕێكی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫س����یخوڕیی‌ س����ه‌ر به‌میتیان ئاشكراو‬ ‫ده‌ستگیر كردوه‌ كه‌ ئه‌ندامی‌ پارتی‌‌و‬ ‫یه‌كێتیشیان تیایه‌"‪.‬‬

‫بەیاننامەكەی‬ ‫مەكتەبی‬ ‫سیاسی یەكێتی‬ ‫حزبەكانی‬ ‫رۆژهەاڵتی‬ ‫نیگەران كردوە‬

‫‪3‬‬

‫لەخەمی‬ ‫سیاسەتەوە‬ ‫بۆخەمی خواردن‬ ‫‪8‬‬

‫پاش ‪9/25‬‬ ‫چی‌ روده‌دات؟‬

‫‪5‬‬

‫‪14‬‬

‫کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی ‪ 1000‬دینار‬

‫تیراژ‪4500 :‬‬

‫‪2‬‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫پێنج کورد بەتاوانی دەستدرێژی سێکسی‌و پێدانی مەشرو ‌ب‬ ‫بەکچانی منداڵ لەبەریتانیا دادگایی دەکرێن‬

‫ئاوێنه‌ی روداوه‌کان‬

‫مێژووی‌ کۆمەڵەو‬ ‫رۆژهەاڵتییەکان‬ ‫ئەنوەر حسێن (بازگر)‬

‫تاوانباران‬ ‫ئا‪ :‬کاوە ڕەش‬ ‫پێنج پیاوی کورد‪ ،‬کە دانیشتوی شاری‬ ‫نیوکاسڵی واڵتی بەریتانیان‪ ،‬لەبەرامبەر‬ ‫پێدانی مەشروب‌و مادەی هۆشبەر بەمەستی‬ ‫لەشەوە ئاهەنگەکان‪ ،‬لەگەڵ کچانێک کە‬ ‫تێیاندایە تەمەنی ‪ ١٣‬سااڵن بوە ئاهەنگیان‬ ‫گێراوەو سێکسیان کردوە‪ ،‬دادگایی دەکرێن‪.‬‬ ‫تاوانب���ارەکان کە لەڕێ���گا ‌ی وەرگێڕێکی‬ ‫کوردەوە قس���ەیان دەکرد لەدادگا‪ ،‬هەمویان‬ ‫حاش���ایان ل���ەو ‪ ٣١‬تۆمەتان���ە دەک���رد‪،‬‬ ‫دژی ئ���ەوان بەرزکرابون���ەوە‪ .‬هەرچەن���دە‬ ‫دادگا ڕاگەیان���دوە ک���ە هێندێ���ک لەکردارە‬ ‫سێکسیەکان بەڕەزامەندی هەردووال ئەنجام‬ ‫دراون‪ ،‬چونکە قوربانیەکان وەک پاداش���ت‬ ‫لەبەرامبەر مەشروب‌و ماددەی هۆشبەر ناچار‬ ‫ب���وون مل بۆ ئارەزووەکانی���ان بدەن‪ .‬بەاڵم‬ ‫داواکاری گشتی‪ ،‬ئان ریچەدسەن دەڵێ‪ ،‬کچە‬

‫توشبوەکان کاتێک مامەڵەی توندو سێکسیان‬ ‫لەگەڵ کراوە‪ ،‬هێندە مەست‌و شەکەت بون‪،‬‬ ‫کە نەیانزانیوە چیان بەسەر هاتووە‪ ،‬خاتوو‬ ‫ئان ریچەدسەن‪ ،‬لەداواکاری گشتی دیسانەوە‬ ‫دەڵێ‪" ،‬ئ���ەوان‌وەک کااڵ مامەڵەیان لەگەڵ‬ ‫ئەو کچ‌و ژنانە کردوە‪ ،‬هێندێکجار بۆ پیاوی‬ ‫دیکەش���یان بردون ک���ە هاوڕێیان بون‪ ،‬کچ‌و‬ ‫ژنەکان لەو بروایەدا بون‌و وایان هەستکردوە‬ ‫کە ئەوان وەک دۆست‌و دەزگیران لەگەڵ ئەو‬ ‫پیاوانەدا بون"‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی دەس���تەی داواکاری گشتی‬ ‫ڕایگەیان���دوە‪" ،‬ئەو کەیس���ە بەش���ێکە لەو‬ ‫بەدواداچ���ون‌و لێکۆڵینەوانەی کە لەس���ەر‬ ‫چەوساندنەوەی سێکس���ی‪ ،‬بەرامبەر کچان‌و‬ ‫ژن���ان‪ ،‬لەناوچ���ەی ‪Newcastle Upon‬‬ ‫‪Tyn‬و باک���وری ڕۆژهەاڵت���ی ئینگلت���ەرا‬ ‫ئەنجامدەدرێ���ن"‪ .‬بەپێ���ی لێکۆڵین���ەوەکان‬ ‫پێشینەی ئەو تاوانانە دەگەڕێتەوە بۆ نێوان‬ ‫س���ااڵنی ‪ ٢٠٠٧‬بۆ ‪ ،٢٠١٤‬لەکاتێکدا بەش���ی‬

‫فه‌رهاد پیرباڵ‪ :‬عه‌ل ‌ی باپیرو شۆڕش حاج ‌ی‬ ‫له‌پرسی‌ سه‌ربه‌خۆ ‌ی تێناگه‌ن‬ ‫فه‌ره���اد پیرباڵ ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات‬ ‫ك���ه‌ رۆژی‌ ‪25‬ی‌ ئه‌یل���ول ‪ 25‬خول���ه‌ك‬ ‫پێش كردنه‌وه‌ی‌ كاتی‌ ده‌نگدان‪ ،‬له‌سه‌ر‬ ‫س���ندوقه‌كانی‌ ده‌نگدانه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ده‌ڵێت‬ ‫"عه‌لی‌ باپیر‌و ش���ۆڕش حاجی‌ له‌پرسی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ تێناگه‌ن"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬مه‌زه���ه‌ر كه‌ری���م‪ :‬فه‌رهاد‬ ‫پیرب���اڵ‌ نوس���ه‌رو مامۆس���تای‌ زانك‌و‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند پێویست به‌وه‌ ناكات‬ ‫ش���یكردنه‌وه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی‌ بكات‪ ،‬ئه‌و‬

‫وتی‌ "چه‌ند كات به‌هه‌ده‌ر بده‌ین ئه‌وه‌ند‌ه‬ ‫له‌پرسی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ دورده‌كه‌وینه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ عه‌لی‌ باپیرو ش���ۆڕش جاجی‌‬ ‫له‌پرس���ی‌ س���ه‌ربه‌خۆی‌ تێناگه‌ن‌و یه‌ك‬ ‫تۆزق���اڵ مه‌عریفه‌یان هه‌بێت له‌پرس���ی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‌ تێده‌گه‌ن‌و له‌وقسه‌یه‌ی‌ من‬ ‫تێده‌گه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیشی‌ "‪9/25‬ـ بیس���ت‌و پێنج ده‌قه‌‬ ‫پێش ده‌نگدان له‌س���ه‌ر س���ندوقه‌كانی‌‬ ‫ده‌نگدانم ده‌نگ ده‌ده‌م به‌ به‌ڵێ‌"‪.‬‬

‫زۆری قوربانییەکان کەسانی منداڵ‌و ناکامڵ‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫یەکێک لەقوربانییەکان دەڵێ‪" ،‬من تەمەنم‬ ‫تەنها ‪١٣‬س���اڵ بوو‪ ،‬کە "دو ج���ار لەالیەن‬ ‫یەکێک لەشکات لێکراوەکانەوە ماچ کراوم"‪.‬‬ ‫یەکێکی دیکە س���کااڵی کردوە کە "ئەوکات‬ ‫من���داڵ‌و ه���ەرزەکار بوە‪ ،‬بۆی���ە لەبەرامبەر‬ ‫پێدانی حەش���یش‌و کۆکاین‪ ،‬سێکسی لەگەڵ‬ ‫کردوە"‪.‬‬ ‫سکااڵکارێکی دیکە دەڵێ‪" ،‬پێیان گوتوم‬ ‫لەبەرامبەر پێدانی مەش���روب‌و دەرمان دەبێ‬ ‫شتێک بدەیتەوە بەئێمە"‪.‬‬ ‫یەکێک���ی دیک���ەش دەڵ���ێ "لەکات���ی‬ ‫ئاهەنگگێ���ڕان‌و خواردنەوەدا لەگەڵ گروپێک‬ ‫لەو کەس���انە‪ ،‬داخوازی سێکسیان لێکردوە‬ ‫بۆ یەکێکیان"‪.‬‬ ‫لەدادگای ش���اری نیوکاسڵ‪ ،‬ڕوون بۆتەوە‬ ‫ک���ە س���کااڵلێکراوەکان‪ ،‬ک���چ‌و ژنەکانی���ان‬ ‫بەبەردەوامی بانگهێش���ت کردوە بۆ شوقەو‬

‫خانوو ش���وێنی جۆراوجۆر‪ ،‬لەکاتێکدا هەمو‬ ‫خواردن���ەوە‌و ماددە هۆش���بەرەکان‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫شوێنی حەوانەوەیان‪ ،‬بێ بەرامبەرو بەئازادی‬ ‫بۆ قوربانییەکان فەراهەم کردون‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا دادوەر دەڵێ‪" ،‬قوربانیەکانیش‬ ‫چ���او ب���ەرەو ژوور دەب���ون‪ ،‬تا ئ���ارەزوە‬ ‫سێکسیەکانی پیاوەکان بەجێبهێنن‪ ،‬تەنانەت‬ ‫بەهۆی مەش���روب‌و دەرمان خواردنەوە‪ ،‬کچ‌و‬ ‫ژنەکان زۆر کات هێندە مەس���ت‌و ش���ەکەت‬ ‫ب���ون‪ ،‬نەی���ان توانیوە ناڕەزای���ی دەرببڕن‪،‬‬ ‫لەوەی چیان بەس���ەردێت‪ ،‬نەک وەک ئەوەی‬ ‫خۆیان دەیانەوێت"‪.‬‬ ‫(س‪.‬ع)‪ ،‬تەمەن ‪ ٢٦‬س���اڵ‪ ،‬ئەو لەدادگا‬ ‫حاش���ای لەو تۆمەتە کرد کە گوایە سێکسی‬ ‫لەگەڵ کچ���ی منداڵدا کردبێ���ت‌و پارەی بۆ‬ ‫سێکس دابێتە کچانی ناکامڵ‪.‬‬ ‫(ه‪.‬م)‪ ،‬تەم���ەن ‪ ٢٦‬س���اڵ‪ ،‬ئەوی���ش کە‬ ‫لەدادگا ئامادە بووە‪ ،‬تۆمەتی دەس���تدرێژی‬ ‫سێکس���ی بۆ س���ەر مندااڵن خرابووە پاڵی‪،‬‬

‫بەرگری لەخۆی کردو حاشای لەتۆمەتەکەی‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫(پ‪.‬پ)‪ ،‬تەم���ەن ‪ ٢٥‬س���اڵ‪ ،‬ئەوی���ش‬ ‫حاشای لەو پێنج تۆمەتانە کردوە‪ ،‬کە دادگا‬ ‫خستبویە پاڵی‪.‬‬ ‫(س‪.‬ع)‪ ،‬تەم���ەن ‪٢٨‬س���اڵ‪ ،‬ئەوی���ش‬ ‫ل���ەدادگای نیوکاس���ڵ‪ ،‬حاش���ای لەتۆمەتی‬ ‫بەزۆر دەستدرێژی سێکس���ی بۆ سەر کچی‬ ‫منداڵ���کار‌و هەروەها بەکارهێنانیان بۆ پارە‪،‬‬ ‫لەنێو بەریتانیادا ڕەتکردۆتەوە‪.‬‬ ‫(ڕ‪.‬ئ)‪ ،‬تەمەن ‪٢٩‬ساڵ‪ ،‬ئەویش هاوشیوەی‬ ‫چوار کوردە تۆمەتبارەکانی دیکە‪ ،‬حاش���ای‬ ‫کردوە لەوەی پەالماری سێکسی ژن‌و کچانی‬ ‫دابێت‪ ،‬یاخود پارەی لەبەرامبەر سێکس���دا‬ ‫بەمندااڵن دابێت‪.‬‬ ‫کەیسی تۆمەت‌و دادگایی کردنی ئەو پێنج‬ ‫ک���وردە‪ ،‬چاوەڕوان دەکرێت ش���ەش هەفتە‬ ‫درێژە بکێش���ێ‪ ،‬وەک ڕۆژنامەی "زە سەن"‬ ‫باڵویکردۆتەوە‪.‬‬

‫"هێنانی دەرمان بەشێوەی نایاسایی كۆنترۆڵ ناكرێت"‬ ‫دكت���ۆر میران محەم���ەد‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫گشتی تەندروستی س���لێمانی رایگەیاند‬ ‫لە ماوەی رابردودا لیژنەیەكی هاوبەش���ی‬ ‫وەزارەتی تەندروستی و بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫گشتی تەندروستی سلێمانی شەش كۆگای‬ ‫دەرمانیان لە سلێمانی داخستوە ئەوەش‬ ‫بەهۆی س���ەرپێچی رێنماییەكانەوە‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "هێنانی‌ ده‌رمان به‌شێوه‌ ‌ی نایاسایی‬ ‫له‌سه‌دا سه‌د كۆنترۆڵ ناكرێت"‪.‬‬ ‫ئاوێن���ه‌‪ ،‬س���لێمانی‌‪ :‬دكت���ۆر می���ران‬ ‫به‌ئاوێنه‌ ‌ی راگه‌یاند هۆكاری داخس���تنی‬

‫ریکالم‬

‫ك���ۆگاكان بونی دەرمانە ل���ەو كۆگایانە‬ ‫كە بەش���ێوەیەكی نایاس���ایی هێنراون و‬ ‫بەبێ ئەوەی پكش���نینی ب���ۆ كرابێت و‬ ‫ئەوانەی پشكنینیان دەرمانەكانیان نییە‬ ‫بۆ ماوەی هەفتەیەك دایاندەخەن تاوەكو‬ ‫پشكنینەكان دێنن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‪.‬‬ ‫س���ەبارەت بەوەی ئایا ئ���ەو كۆگایانە‬ ‫جگە لە داخس���تن س���زای دیكە نادرێن‪،‬‬ ‫دكتۆر میران وتی "داخس���تنەكە بۆخۆی‬ ‫سزایە چونكە كۆگایەك یەك رۆژ دابخرێت‬ ‫نزیك���ی ‪ 10‬هەزار دۆالر(ی���ەك دەفتەر)‬

‫زەرەر دەكات كە ب���ۆ ماوەی هەفتەیەك‬ ‫دەكاتە ‪ 7‬دەفتەر دۆالر ئەمەش رێگەیەكی‬ ‫باشترە لە سزادانی دیكە"‪.‬‬ ‫وتیش���ی"بازرگان ق���ەد ح���ەز ناكات‬ ‫لیژنە بچێتە س���ەری‪ ،‬ئافرەت هەبوە لە‬ ‫ئارایشتگا هاتۆتە دەرەوە هەزار جنێوی‬ ‫ب���ە لیژنەی ئێمە داوە ج���ا وەرە خاوەن‬ ‫كۆگای دەرمان دەبێ���ت چی بكات بۆیە‬ ‫ب���ەردەوام لیژنەكانمان توش���ی ش���ەڕ‬ ‫دەبن ب���ەاڵم تا س���ەر ناتوانرێت بەر لە‬ ‫رێكارەكانمان بگرن"‪.‬‬

‫عیادەی شەوانەو رۆژی پسپۆڕیی ئاشتی‬

‫ریکالم‬

‫دکتۆر فائق محەمەد گوڵپی‬ ‫ئەندامی کۆلیژی نەشتەرگەری شاهانەی بەریتانی‬

‫‪MRCSEd MRCS‬‬ ‫‪HDGS‬‬ ‫‪MBChB‬‬

‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری زانکۆی سلێمانی‬ ‫بکالۆریۆسی هەناوی‌و نەشتەرگەری زانکۆی موصڵ‬ ‫دبلۆمی بااڵی نەشتەرگەری هەناوبینی هیندستان‪ ،‬نیودەلهی‬

‫‪D MAS‬‬ ‫‪WALS‬‬

‫بۆ نەشتەرگەری‬ ‫بەردی زراو ـ ریخۆڵە کوێرە ـ هەموو جۆرەکانی فتق‬ ‫بەئامێری هەناوبینی پێشکەوتو (ناظور)‬ ‫چارەسەرکردنی نەخۆشییەکانی غودەی دەرەقی‬ ‫ـ سورێنچک ـ گەدە ـ دوانزەگرێ‬ ‫جگەر ـ ریخۆڵە کوێرە ـ ریخۆڵە ئەستورە‬

‫تەنها‬ ‫‪ 5000‬دینار‬

‫چارەسەری نەخۆشییەکانی‬ ‫مایەسیری ـ قڵیشی کۆم ـ دومەڵی کۆم ـ ناسوری پشت‬ ‫‪053 329 2900‬‬

‫‪0770 771 1011‬‬

‫سلێمانی ـ گەڕەکی ئاشتی ـ پشت شیرینی تابان ـ تەنیشت باخچەی ساوایانی هەنگ‬

‫دەرئەنجام����ی‌ هەڵەیەک����ی‌ پێش����مەرگەکان ‌ی‬ ‫کۆمەڵ����ەی‌ شۆڕش����گێڕی‌ زەحمەتکێش����انی‌‬ ‫کوردس����تانی‌ ئێ����ران لەگ����ەڵ بنەماڵەیەک����ی‌‬ ‫تێکۆش����ەری‌ باڵەکایەت����ی‌‪ ،‬دوو کادری‌ ی‌‪.‬ن‪.‬ک‬ ‫بوونە قوربانی‌و گیانیان لەدەستداو کارەساتێکی‌‬ ‫دڵتەزێن‌و نەخوازراو بوو‪.‬‬ ‫رووداوەکە‪ ،‬جیالەوەی‌ کارەساتە‪ ،‬بەاڵم هەندێک‬ ‫میدیا‪ ،‬کە دۆس����تی‌ کۆمەڵەو رۆژهەاڵتییەکانیش‬ ‫نین‪ ،‬زیاد لەپێویس����ت گەورەی����ان کردو خەڵکی‌‬ ‫ناوچەکەیان ل����ەدژی‌ هەردوو کۆمەڵەو (حدک)و‬ ‫(حدکا) هاندا‪ ،‬تا رق‌و ناڕەزایەتی‌ خەڵک لەدژیان‬ ‫ئەنجامبدەن‪( ،‬بەمەبەستی‌ سیاسی ئەو کارەیان‬ ‫کرد)‪ ،‬ب����ەاڵم هەم بنەماڵ����ەی‌ گیانبەختکردوان‬ ‫کادری‌ (ی‌‪.‬ن‪.‬ک)نن‪ ،‬ه����ەم خەڵکی‌ باڵەکایەتی‌‬ ‫النکەی‌ شۆڕش‌و پێش����مەرگایەتی‌ بووە‪ ،‬درکیان‬ ‫بەوە ک����رد‪ ،‬کە ئ����ەوەی‌ رووی����داوە‪ ،‬نەئامانج‌و‬ ‫مەبەس����تی‌ کۆمەڵ����ە ب����ووە‪ ،‬نەخوازی����ار بووە‬ ‫ئاکامەکەی‌ وایلێبێت‌و چۆڵکردنی‌ بارەگاکانیشیان‬ ‫ئەو نییەتپاکییە نیش����اندەدات‪ .‬ب����ەاڵم ئەوەی‌‬ ‫مایەی‌ هەق����ە‪ ،‬بنەماڵەی‌ قوربانییەکان‌و خەڵکی‌‬ ‫باڵەکایەتیی����ن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‌ جێ����ی‌ نیگەرانی‌‌و‬ ‫ش����ۆکە‪ ،‬ئەو لێ����دوان‌و نووس����ین‌و کۆمێنتانەن‬ ‫بەرامبەر کۆمەڵە‪ ،‬دیموکرات‌و خەڵکی‌ رۆژهەاڵت‬ ‫نوسراوەو دەوترێت‪ ،‬کە هەندێکیان نانیشتمانی‌‌و‬ ‫ب����ێ مۆڕاڵ����ی‌ پێوەدی����ارەو دوورە لەهەس����تی‌‬ ‫هاونیش����تمانی‌‌و تێڕوانینی‌ خەباتی‌ هاوبەش����ی‌‬ ‫نێوان ئەم دوو پارچەیەی‌ کوردستان‪.‬‬ ‫رۆژه����ەاڵت‌ خەڵکەکەی‌‪ ،‬نەک تێکۆش����ەرن‌و‬ ‫شۆڕش����گێڕن‪ ،‬بەڵکو زیاد لەپێویس����ت خزمەتی‌‬ ‫باش����وری‌ کوردس����تانیان کردووە لەکارەسات‌و‬ ‫شۆڕشی‌ (ی‌‪.‬ن‪.‬ک)دا‪ ،‬شایس����تەی‌ رێزلێگرتنن‬ ‫ن����ەک س����وکایەتی‌‪ .‬کۆمەڵەو دیموک����رات وەکو‬ ‫دوو هێزی‌ شۆڕش����گێڕی‌ رۆژه����ەاڵت‪ ،‬زۆریان بۆ‬ ‫کوردو بۆ کوردی‌ باشورو پشتیوانی‌ بزووتنەوەی‌‬ ‫شۆڕشگێڕانەی‌ (ی‌‪.‬ن‪.‬ک) بوون لەدەیەی‌ حەفتاو‬ ‫هەشتاکاندا‪.‬‬ ‫ش����ەهید قاس����ملۆ‪ ،‬د‪.‬جەعفەری‌ ش����ەفیعی‌‪،‬‬ ‫خان����ەی‌ موعینی‌‪ ،‬فوئادی‌ مس����تەفا س����وڵتانی‌‬ ‫لەناو شەهیدەکان‌و لەناو تێکۆشەرانی‌ ئێستاش‪،‬‬ ‫ئیبراهی����م عەلی����زادە‪ ،‬عەبدوڵ��ڵ�ای‌ موهتەدی‌‪،‬‬ ‫عەبدوڵاڵ حەسەن زادە‪ ،‬مستەفا هیجری‌‪ ،‬عومەری‌‬ ‫ئیلخانیزادە‪ ،‬خالیدی‌ عەزیزی‌‌و س����اعیدی‌ وەتەن‬ ‫دۆست لەسیما دیارو ناسراوەکانی‌ رۆژهەاڵتن‪ ،‬کە‬ ‫دۆستی‌ دێرین‌و بەوەفاکانی‌ جەنابی مام جەالل‌و‬ ‫(ی‌‪.‬ن‪.‬ک)نن‌و هەمیشە مام بەدۆست‌و پشتیوانی‌‬ ‫باشور ناویبردون‪.‬‬ ‫س����ەردەمی‌ بەعسیش ئەم هێزو کەسایەتییانە‬ ‫م����اڵ‪ ،‬داه����ات‪ ،‬س����ەروەت‪ ،‬س����امان‪ ،‬چەک‌و‬ ‫چۆڵیان لەگەڵ باش����وور (ی‌‪.‬ن‪.‬ک) کردۆتە دوو‬ ‫کەرت‌و س����فرەی‌ هەژارانەی‌ خۆیان بەتوێشووی‌‬ ‫پێش����مەرگەو لێقەوماوانی‌ باشورو کۆلیتەکانیان‬ ‫ن����وای‌ بێ سەرپەرش����تان بوەو مێ����ژووی‌ دوای‌‬ ‫بەعسیش نیشانیدا ئەم هێزانە‪ ،‬لەیەک مەحفەل‌و‬ ‫هەڵوێستدا نەک دژی‌ باشوورو (ی‌‪.‬ن‪.‬ک) نەبوون‪،‬‬ ‫بەڵکو لەسەر خەباتی‌ باشوور دەیان پێشمەرگەی‌‬ ‫کۆمەڵەو دیموک����رات لەبۆتێ‪ ،‬قەندیل‌و هەڵەبجە‬ ‫کیمیاباران کران‌و شەهیدبوون‪ ،‬چونکە هاوکاری‌‬ ‫هێزی‌ پێشمەرگەو (ی‌‪.‬ن‪.‬ک)یان کردبوو‪ .‬لەدوای‌‬ ‫راپەڕینیش����ەوە‪ ،‬تا ئەوپەڕی‌ س����ەیری‌ ئەیوب‪،‬‬ ‫رێزو ئیحترامی‌ س����ەروەری‌ باش����ورو حکومەتی‌‬ ‫هەرێ����م‌و عێراقییان کردووەو سەلماندووش����یانە‬ ‫دۆس����تی‌ باش����وورن‌و شۆڕشگێڕیش����ن‪ .‬ئ����ەوە‬ ‫دیووە رەهەندە سیاس����ییەکەیەتی‌ پەیوەس����تی‌‬ ‫حکومەت‌و ئەو هێزانەیەو ئەوەی‌ تریش����ی دیووە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکەت����ی‌‪ ،‬کە بنەماڵەی‌ ئەو دووگیان‬ ‫بەختکردووەو راگەیاندنێکی‌ جوامێرانەیان داوە‪،‬‬ ‫کە هەر چاوەڕێی‌ ئەوەیان لێدەکرێت‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم دەبێ ئەوە بزانی����ن‪ ،‬چ بنەماڵەی‌ ئەو‬ ‫دووگیان بەختک����ردووە‪ ،‬چ کۆمەڵە‪ ،‬هەردوکیان‬ ‫قوربانین‪ ،‬بەاڵم رووداوێکی‌ نەخوازراو روویداوە‪،‬‬ ‫کە دڵنی����ام کۆمەڵەو ی‌‪.‬ن‪.‬ک چارەس����ەری‌ بۆ‬ ‫دەدۆزنەوەو ئەرکی‌ (ی‌‪.‬ن‪.‬ک)یش وەکو دۆستی‌‬ ‫کۆمەڵ����ەو خەڵکی‌ رۆژه����ەاڵت و هێزەکانی‌ ئەو‬ ‫پارچەی����ەو خاوەن����ی‌ ئەو بنەماڵە تێکۆش����ەرە‪،‬‬ ‫ک����ە کادری‌ (ی‌‪.‬ن‪.‬ک)ن ب����ێ دودڵی‌ کێش����ەکە‬ ‫چارەس����ەربکات‌و رێگری‌ لەو هێرش����ە میدیاییە‪،‬‬ ‫پۆپۆلیستی‌‌و هێرش����ە سۆسیال میدیایە بگرێت‪،‬‬ ‫کە خەریک����ە پەیوەن����دی‌ ی‌‪.‬ن‪.‬ک‌و رۆژهەاڵت‪،‬‬ ‫بەباشوورو رۆژهەاڵت ناشرین دەکات‪.‬‬ ‫چونکە خەڵکی‌ رۆژهەاڵت هێش����تا چاوەڕوانی‌‬ ‫زۆر زیاتری����ان لەباش����وورییەکان‌و ی‌‪.‬ن‪.‬ک هەیە‬ ‫ب����ۆ بەدەس����تهێنانی‌ مافەکانی����ان‌و ش����ۆڕش‌و‬ ‫تێکۆشانیان نابێتە ئەم رووداوەو هەر رووداوێکی‌‬ ‫ت����ری‌ وەها نەخ����وازراو ببێتە مای����ەی‌ دڵتەنگی‌‬ ‫رۆژهەاڵتییەکان‪.‬‬ ‫ئەوان����ەش س����وکایەتی‌ بەرۆژهەاڵتیی����ەکان‌و‬ ‫هێزەکانیان دەکەن‪ ،‬هێش����تا مێژووی‌ رابردوویان‬ ‫باش نەخوێندۆتەوەو لەداهاتووش ناچارن سەدان‬ ‫لێبوردن‌و پۆزش بنوسن‪.‬‬ ‫بەرزو بەڕێزی‌ یادی‌ ئەو دوو کادرەی‌ ریزەکانی‌‬ ‫ی‌‪.‬ن‪.‬ک‪ ،‬کە شەهید بوون‌و دڵنیام شەهیدبوونی‌‬ ‫ئەوان خەبات‌و تێکۆشانی‌ نێوان بنەماڵەکەیان‌و‬ ‫باڵەکایەتی‌‌و باش����وورییەکان ی‌‪.‬ن‪.‬ک رۆژهەاڵت‪،‬‬ ‫دەبێتە پتەوکردنی‌ رووحی‌ هاوکاری‌‪ ،‬نەک ئەوەی‌‬ ‫نەیارانی‌ کورد چاوەڕوانی‌ دەکەن‪.‬‬

‫‌هه‌نوکه‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫له‌‪‌ 25‬ی حه‌وتی‌ ‪2017‬دا ‪ 122‬دۆنم‬

‫‪3‬‬

‫مه‌كۆی‌ سه‌ره‌كی‌ گۆڕان له‌سه‌ر "نما"و "چیا" تاپۆ ده‌كرێت‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫نه‌وشیروان مسته‌فا‪ ،‬له‌‪19‬ی‌‬ ‫ئایاری‌ رابردودا كۆچی‌ دوایی‌ كرد‪،‬‬ ‫ئه‌و له‌دوای‌ خۆی‌ "منداڵه‌كانی‌"‌و‬ ‫"بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان"‌و "كۆمپانیای‌‬ ‫وشه‌"ی‌ به‌جێهێشت‪ ،‬له‌م هاوكێشه‌یه‌دا‬ ‫ئێستا "منداڵه‌كان" خاوه‌نی‌ هه‌مو‬ ‫پشكه‌كانی‌ "كۆمپانیای‌ وشه‌"و مه‌كۆی‌‬ ‫سه‌ره‌كی‌ "بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان"یشن‪.‬‬ ‫كۆمپانیای‌ وشه‌‬ ‫تاڵه‌بان���ی‌‌و نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‬ ‫پ���اش زیاتر له‌ ‪ 40‬س���اڵ‌ هاوڕێیه‌تی‌‌و‬ ‫هاوخه‌بات���ی‌‪ ،‬ل���ه‌‪2005‬دا په‌یوه‌ندیی‌‬ ‫نێوانی���ان ته‌ق���ه‌ی‌ تێده‌كه‌وێ���ت‪،‬‬ ‫سه‌ره‌نجام نه‌وش���یروان مسته‌فا وه‌ك‬ ‫جێگری‌ س���كرتێری‌ گش���تی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫ده‌ست له‌كارده‌كێشێته‌وه‌و تاڵه‌بانیش‬ ‫ئاس���انكاریی‌ دارای���ی‌ ب���ۆ ده‌كات تا‬ ‫كۆمپانیایه‌ك به‌ناوی‌ "كۆمپانیای‌ وشه‌"‬ ‫دابمه‌زرێنێت‪.‬‬ ‫ل���ه‌‪2017/12/11‬دا‪ ،‬نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا داواكاریی���ه‌ك ب���ۆ جێگری‌‬ ‫س���ه‌رۆكی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ ئه‌وكات‬ ‫"عوم���ه‌ر فه‌تاح" ب���ه‌رز ده‌كاته‌وه‌ كه‌‬ ‫بینایه‌ك به‌مه‌به‌س���تی‌ ته‌ملیك كردنی‌‬ ‫له‌س���ه‌ر كۆمپانی���ای وش���ه‌ ته‌رخان‬ ‫بكات‪ ،‬ك���ه‌ به‌كۆمپانیایه‌كی‌ ناوده‌بات‬ ‫"له‌پێناوی‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ رۆش���نبیری‌‪،‬‬ ‫فه‌رهه‌نگی‌‌و كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و به‌رجه‌س���ته‌‬ ‫كردنی‌ مافه‌كانی‌ مرۆڤ‌و دیموكراسیه‌ت‬ ‫دروستبوه‌"‪.‬‬ ‫به‌دوای‌ ئه‌وه‌شدا مام جه‌الل دو نامه‌‬ ‫ئاڕاس���ته‌ی‌ هه‌ر یه‌ك له‌عومه‌ر فه‌تاح‌و‬ ‫دلێری‌ سه‌ید مه‌جید ده‌كات بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بیناكه‌ی‌ دیوانی‌ چاودێری‌ دارایی‌‌و ‪10‬‬ ‫ملیۆن دۆالر بۆ كارێكی‌ رۆش���نبیریی‌‬ ‫ته‌رخان بكرێت كه‌ نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫پێی‌ هه‌ڵده‌ستێت‪.‬‬ ‫كۆمپانیای‌ وش���ه‌ كه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌م پ���ڕۆژه‌ رۆش���نبیرییه‌دا له‌كۆتایی‌‬ ‫س���اڵی‌ ‪2006‬دا ده‌بێت���ه‌ خاوه‌ن���ی‌‬ ‫باڵه‌خان���ه‌ی‌ چاودێری���ی‌ دارایی‌‌و ‪122‬‬ ‫دۆن���م زه‌وی‌ گردی‌ زه‌رگه‌ته‌ش���ی‌ بۆ‬ ‫ته‌رخان ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ ئه‌م دامه‌زراوانه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌رن‪:‬‬ ‫‪ .1‬هۆڵی بۆنەكان���ی گۆڕان كە زۆر‬ ‫مۆدیرن‌و گەورەیە‬ ‫‪ .2‬باڵەخانەی گردەكە كە پێش���تر‬ ‫لەس���ەر بوجەی وەزارەتی كش���توكاڵ‬ ‫كراوە‪.‬‬

‫نماو چیا‬ ‫‪ .3‬باڵەخان���ەی خ���وارەوە ك���ە ب���ۆ دو خاوه‌ن���كار دابی���ن ده‌كات‌و‬ ‫لەس���ەربوجەی كۆمپانیایەك جێبەجێ له‌به‌رامبه‌ریشدا به‌پێی‌ گرێبه‌ستێك بۆ‬ ‫ماوه‌ی‌ ‪ 25‬س���اڵ‌ ‪%25‬ی‌ قازانجی‌ ئه‌و‬ ‫كراوە‪.‬‬ ‫‪ .4‬كافیتیری���ای گ���ۆڕان كە ئەمیش بازاڕه‌ هاوچه‌رخه‌ وه‌رده‌گرێت‪.‬‬ ‫لەسەربودجەی كۆمپانیایەك كراوە‪.‬‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫‪ .5‬كه‌ناڵی‌ كەی ئێن ئێن كە لەسەر‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان كه‌ له‌سه‌روه‌ختی‌‬ ‫بودج���ە دە ملیۆنیەك���ەی مام جەالل‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ‪2009‬ی‌ كوردس���تاندا‬ ‫كراوە‪.‬‬ ‫‪ .6‬باڵەخانەی شوقەكان كە پێكهاتوە بون���ی‌ خۆی‌ راگه‌یان���دو دواتر له‌الیه‌ن‬ ‫ل���ە چەند ش���وقەیەك‌و نەوش���یروان وه‌زاره‌ت���ی‌ ناوخۆوه‌ مۆڵه‌تی‌ پێدرا‪ ،‬نه‌‬ ‫له‌به‌رنامه‌ی‌ سیاس���ی‌‌و نه‌ له‌په‌یڕه‌وی‌‬ ‫مسته‌فا ژیانی تیا بەسەر دەبرد‪.‬‬ ‫‪ .7‬چەند بینایەكی بچوكی تر وەك ناوخۆیدا ئاماژه‌ به‌چۆنیه‌تی‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫بین���ای ڕادیۆ‪ ،‬بینای پرس���گە‪ ،‬بینای كۆمپانیای‌ وشه‌ به‌بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانه‌وه‌‬ ‫پێشمەرگە دێرینەكان‪ ،‬بینای پۆلیسی نه‌ك���راوه‌‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت له‌په‌ی���ڕه‌وه‌ی‌‬ ‫ناوخۆدا س���ه‌باره‌ت به‌شوێنی‌ چاالكیی‌‬ ‫پاسەوان‪...‬هتد‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا ك���ه‌ به‌تاكه‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ كراوه‌ "باره‌گای‌‬ ‫دامه‌زرێن���ه‌ری‌ كۆمپانیاك���ه‌ هه‌ژم���ار سه‌ره‌كی‌ له‌شاری‌ س���لێمانییه‌"‪ ،‬به‌بێ‌‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬له‌ڕوی‌ یاسایش���ه‌وه‌ ده‌بێته‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ ئاماژه‌ به‌گرده‌ك���ه‌ بكرێت كه‌‬ ‫تاكه‌ خاوه‌ن���داری‌ كۆمپانیای‌ وش���ه‌‪ ،‬هه‌ر له‌سه‌ره‌تای‌ دروستبونیه‌وه‌ ده‌بێته‌‬ ‫كه‌ دواتر هه‌م���ان كۆمپانیا كاره‌كانی‌ مه‌كۆی‌ س���ه‌ره‌كی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و‬ ‫په‌لده‌هاوێژێت بۆ كاری‌ بازرگانی‌‌و ده‌بێته‌ ئه‌گه‌ر ئه‌م گرده‌ش نه‌بوایه‌ هه‌ڵكشانی‌‬ ‫خاوه‌ن���ی‌ ‪%15‬ی‌ كارگ���ەی چیمه‌نتۆی‌ چاالك���ی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ هه‌رچ���ی‌ زیاتر‬ ‫(گاس���ن)‌و پاشان پارچه‌ زه‌وییه‌ك بۆ قورس‌و گران‌و ئه‌سته‌متر بو‪ .‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫دروستكردنی‌ س���ۆپه‌رماركێتی‌ میترۆ گرده‌ك���ه‌ی‌ زه‌رگه‌ت���ه‌ وه‌ك دیارترین‬ ‫له‌به‌ش���ی‌ خواره‌وه‌ی‌ گ���ردی‌ زه‌رگه‌ته‌ ره‌مزو هێمای‌ گۆڕان هه‌ژمار كراوه‌‪.‬‬

‫س���ه‌باره‌ت به‌دارایی‌ بزوتنه‌وه‌كه‌ش‪،‬‬ ‫په‌یڕه‌وی‌ ناوخۆ ته‌نها ئاماژه‌ به‌"ئابونه‌و‬ ‫كۆمه‌ك���ی‌ ئه‌ن���دام‌و دۆس���ته‌كانی‌‌و‬ ‫كه‌سایه‌تییه‌ مه‌عنه‌وییه‌كان‌و مینحه‌ی‌‬ ‫حكومه‌ت‌و له‌كاتی‌ پێویس���تدا پیتاك‬ ‫كۆكردن���ه‌وه‌" ده‌كات‪ .‬به‌ب���ێ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ بكرێت كه‌ كۆمپانیای‌ وشه‌‬ ‫ی دارایی‌‬ ‫پاره‌ په‌یدا ده‌كات‌و پێداویست ‌‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گ���ۆڕان دابی���ن ده‌كات‪.‬‬ ‫كۆمپانیای‌ وش���ه‌و بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‬ ‫س���ه‌رباری‌ تێهه‌ڵكێش���بونیان له‌روی‌‬ ‫كرده‌كییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌ڕوی‌ قانونییه‌وه‌‬ ‫وه‌ك دو دام���ه‌زراوه‌ی‌ جی���اواز ب���ێ‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ رایه‌ڵێك به‌یه‌كیانه‌وه‌ ببه‌ستێت‬ ‫دامه‌زراون‪ .‬ئێس���تا ك���ه‌ خاوه‌نداریی‌‬ ‫هه‌مو دارای���ی‌‌و موڵكه‌كانی‌ كۆمپانیای‌‬ ‫وش���ه‌ گواس���تراوه‌ته‌وه‌ بۆ نما‌و چیای‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‌و مه‌كۆی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫بزوتنه‌وه‌كه‌ش له‌س���ه‌ر نما‌و چیا تاپۆ‬ ‫كراون‪ ،‬بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان خاوه‌نی‌ هیچ‬ ‫موڵ���ك‌و هیچ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ داهاتی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌خۆی‌ نییه‌‪ ،‬به‌مه‌كۆ سه‌ره‌كی‌‌و‬ ‫كه‌ناڵی‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كه‌ش���یه‌وه‌‪ .‬ئێستا‬ ‫بزوتن���ه‌وه‌ی‌ گۆڕان ل���ه‌روی‌ داراییه‌وه‌‬ ‫ته‌واو ده‌ستبه‌تاڵه‌‪.‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ "له‌روی‌‬ ‫قانونییه‌وه‌"‬ ‫منداڵه‌كانی‌‬ ‫نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫میراتگری‌ موڵك‌و‬ ‫دارایی‌ كۆمپانیای‌‬ ‫وشه‌ن‪ ،‬به‌اڵم "له‌روه‌‬ ‫سیاسیه‌كه‌وه‌"‬ ‫بزوتنه‌و‌هی‌ گۆڕان‬ ‫خۆی‌ به‌میراتگری‌‬ ‫ده‌زانێت‬ ‫منداڵه‌كان‬ ‫دو مان���گ ب���ه‌ر له‌كۆچ���ی‌ دوای��� ‌‬ ‫ی‬ ‫نه‌وش���یروان مس���ته‌فا‪ ،‬ش���وعله‌ی‌‬ ‫هاوس���ه‌ری‌ ماڵئاوای���ی‌ ژی���ان كرد‪،‬‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ میراتگره‌كانی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا ل���ه‌دوای‌ خۆی‌ ته‌نها س���ێ‌‬ ‫منداڵه‌كه‌ی‌ بون‪ :‬نما‌و چیاو چرا‪ .‬ئه‌م‬ ‫دو كوڕ‌و كچه‌ هیچیان هاوسه‌رگیرییان‬ ‫نه‌كردووه‌‪ ،‬له‌روی‌ یاس���اییه‌وه‌ ده‌بنه‌‬ ‫میراتگ���ری‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فای‌‬ ‫خاوه‌نی‌ "كۆمپانیای‌ وش���ه‌"‌و ده‌بێت‬ ‫به‌گوێره‌ی‌ "قه‌سام ش���ه‌رعی‌" پشكی‌‬ ‫كۆمپانیاكه‌ی���ان ب���ۆ بگوازرێت���ه‌وه‌‬ ‫ت���ا به‌ر له‌كۆتایی‌ س���اڵ‌ "حس���اباتی‌‬ ‫ختامیان" به‌پێی‌ یاسای‌ كۆمپانیاكان‬ ‫لێوه‌ربگیرێت‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ زانیاریه‌كان���ی‌ ئاوێنه‌ چرا‬ ‫له‌به‌ش���ه‌كه‌ی‌ خ���ۆی‌ خۆش���بوه‌ بۆ‬ ‫دو براك���ه‌ی‌‌و رۆژی‌ ‪2017/7/25‬‬ ‫به‌نوسراوی‌ ژماره‌ ‪ 63/48‬پشكه‌كانی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ وشه‌ كه‌ ‪ 300‬ملیۆن پشكن‬ ‫گوازراوه‌ته‌وه‌ بۆ سه‌ر نما‌و چیا‪ .‬ئه‌مه‌‬ ‫له‌كاتێكدایه‌ كه‌ نه‌وش���یروان مسته‌فا‬ ‫پێ���ش ئ���ه‌وه‌ی‌ كۆچی‌ دوای���ی‌ بكات‬ ‫له‌س���اڵی‌ ‪2016‬دا پش���كی كۆمپانیای‬

‫وش���ە لەكارگەی چیمەنتۆی گاس���ن‬ ‫لەناوی خۆیه‌وه‌ خسته‌وه‌ته‌ سەر ناوی‬ ‫(چیا)ی كوڕی‪.‬‬ ‫ئێس���تا ل���ه‌روی‌ یاس���اییه‌وه‌ نما‌و‬ ‫چی���ا خاوه‌ن���ی‌ ‪ 122‬دۆن���م زه‌وی‌‬ ‫گ���ردی‌ زه‌رگه‌ت���ه‌و باڵه‌خانه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫چاودێری���ی‌ دارای���ی‌‌و ‪%25‬ی‌ قازانجی‌‬ ‫سۆپه‌رماركێتی‌ میترۆ‌و ‪%15‬ی‌ پشكی‌‬ ‫كارگه‌ی‌ چیمه‌نتۆی‌ گاس���ن‌و كه‌ناڵی‌‬ ‫كه‌ی‌ ئێن ئێن‌و چه‌ندین باڵه‌خانەی‌ ناو‬ ‫گرده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌ به‌ده‌ی���ان ملیۆن دۆالر‬ ‫مه‌زه‌نده‌ ده‌كرێت‪.‬‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌وان���ه‌ی‌ له‌نزیك���ه‌وه‌‬ ‫هاوڕێیه‌تی‌ نه‌وش���یروان مس���ته‌فایان‬ ‫كردوه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ ناوبراو‬ ‫نه‌ك هه‌ر له‌ژیانی‌ سیاسیدا وریا‌و دوربین‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌ڵكو له‌ژیانی‌ تایبه‌تی‌ خۆشیدا‬ ‫به‌هه‌مانشێوه‌‪ ،‬كه‌ له‌م سااڵنه‌ی‌ دواییدا‬ ‫له‌ڕێگه‌ی‌ داهاتی‌ كۆمپانیای‌ وش���ه‌وه‌‬ ‫خه‌رجی���ی ژیانی‌ خ���ۆی‌‌و خێزانه‌كه‌ی‌‬ ‫مس���ۆگه‌ر كردوه‌‪ .‬نه‌وشیروان مسته‌فا‬ ‫به‌جۆرێ���ك ژیانی‌ تایبه‌تی‌‌و سیاس���ی‌‬ ‫ته‌رتی���ب ك���ردوه‌‪ ،‬كه‌ ه���ه‌م له‌دیدی‌‬ ‫هه‌وادارییان���ه‌وه‌ به‌هۆی‌ هه‌ڵوێس���ته‌‬ ‫سیاس���یه‌كانیه‌وه‌ وه‌ك "قه‌دیس"ێ���ك‬ ‫س���ه‌یر بكرێت‌و هه‌م به‌وریایش بیری‌‬ ‫له‌پاش���ه‌ڕۆژی‌ منداڵه‌كانی‌ كردوه‌ته‌وه‌‬ ‫تا له‌روی‌ یاساییه‌وه‌ گه‌وره‌ترین پارچه‌‬ ‫زه‌وی‌ ناو ش���اری‌ س���لێمانی‌‌و موڵك‌و‬ ‫داراییه‌كی‌ زۆروزه‌به‌ندیان به‌میرات بۆ‬ ‫به‌جێبهێڵێت‪.‬‬ ‫ره‌نگه‌ به‌ش���ێكی‌ دروس���تبونی‌ ئه‌م‬ ‫هاوكێشه‌ ئاڵۆزه‌ له‌نێوان "منداڵه‌كان‌و‬ ‫بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان‌و كۆمپانیای‌ وشه‌"دا‬ ‫په‌یوه‌ندی‌ به‌وه‌وه‌ بێت كه‌ هه‌ڵسوڕاوانی‌‬ ‫س���ه‌ره‌كی‌ بزوتنه‌وه‌ك���ه‌ له‌كات���ی‌‬ ‫خۆیدا به‌رچاورونی���ان نه‌بوه‌‌و بیریان‬ ‫له‌گرێبه‌س���تێك نه‌كردوه‌ته‌وه‌ له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫رێكخه‌ری‌ گشتیدا سه‌باره‌ت به‌ئاینده‌ی‌‬ ‫مه‌كۆی‌ س���ه‌ره‌كی‌ گ���ۆڕان‌و چۆنیه‌تی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ‌ موڵك‌و داهاته‌كانی‌‬ ‫كۆمپانیای‌ وشه‌دا‪ .‬هه‌رچه‌نده‌ "له‌روی‌‬ ‫قانونییه‌وه‌" منداڵه‌كانی‌ نه‌وش���یروان‬ ‫مس���ته‌فا میراتگری‌ موڵ���ك‌و دارایی‌‬ ‫كۆمپانی���ای‌ وش���ه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم "له‌روه‌‬ ‫سیاسیه‌كه‌وه‌" بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕان خۆی‌‬ ‫به‌میراتگری‌ ده‌زانێت‪.‬‬ ‫ئێس���تا پرس���یاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌‪ :‬كێ‌‬ ‫میراتگریی‌ ش���ه‌رعی‌ موڵ���ك‌و دارایی‌‬ ‫كۆمپانی���ای‌ وش���ه‌یه‌‪ ،‬منداڵه‌كان���ی‌‬ ‫نه‌وشیروان مس���ته‌فا یان بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان؟‬

‫په‌كه‌كه‌ به‌ڵێنی‌ به‌یه‌كێتی‌ داوه‌ دو ئه‌فسه‌ره‌ رفێندراوه‌كه‌ ‌ی میتی‌ توركیا ئازاد بكات‬

‫بەهرۆز گەاڵڵی داوا لەمەکتەبی سیاسی دەکات بەیاننامە دەربکات‬ ‫لەسەر داخستنی مەکتەبی یەکێتی‪ ،‬بەاڵم بەقسەی ناکەن‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬

‫په‌كه‌كه‌ به‌لێپرسراوانی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫راگه‌یاندوه‌ "هاوكات له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و دو‬ ‫ئه‌فسه‌ره‌ی میتدا کە رفاندویانن‪،‬‬ ‫تۆڕێكی‌ گه‌وره‌ی‌ سیخوڕیی‌ سه‌ر‬ ‫به‌میتیان ئاشكراو ده‌ستگیر كردوه‌‬ ‫کە لەناو پارتی‌و یەکێتیش خەڵکیان‬ ‫لەگەڵە"‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی‌ لێدوان���ی‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‬ ‫ئ���اگادار ب���ۆ ئاوێنه‌‪ ،‬كه‌ نه‌یویس���ت‬ ‫ناوی‌ ئاشكرا بكرێت‪ ،‬پاش داخستنی‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ یه‌كێتی‌ نیشتمانی‌ كوردستان‬ ‫له‌ئه‌نق���ه‌ره‌و ره‌وان���ه‌ كردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫نوێنه‌ره‌ك���ه‌ی‌ بۆ س���لێمانی‌‪ ،‬به‌هرۆز‬ ‫گه‌اڵل���ی‌ داوای‌ له‌مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌‬ ‫حزبه‌ك���ه‌ی‌ كردوه‌ له‌س���ه‌ر ئه‌و جۆره‌‬ ‫مامه‌ڵ���ه‌ كردنه‌ی‌ توركیا هه‌ڵوێس���تی‌‬ ‫هه‌بێ‌‌و به‌یاننامه‌یه‌ك ده‌ربكات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاسی‌ به‌قسه‌یان نه‌كردوه‌‪،‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ وتی‌ "به‌ه���رۆز گه‌اڵڵی‌‬ ‫پاش گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ بۆ كوردستان ئه‌وه‌ی‌‬ ‫بۆ مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ رونكردوه‌ته‌وه‌‬

‫له‌سه‌رچی‌ له‌الیه‌ن وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫توركیاوه‌ بانگ كراوه‌‌و له‌گه‌ڵ‌ هه‌ریه‌ك‬ ‫له‌كۆسره‌ت ره‌سول‌و هێرۆخان‌و حاكم‬ ‫ق���ادر‌و عوم���ه‌ر فه‌ت���اح كۆبوه‌ته‌وه‌و‬ ‫به‌هه‌رچواریانی‌ وتوه‌ مه‌كته‌بی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫له‌ئه‌نقه‌ره‌ داخراوه‌و نوێنه‌ره‌كه‌ی‌ ره‌وانه‌‬ ‫كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ روداوێكی‌ كه‌م نییه‌‪،‬‬ ‫مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌ وا گرنگ وا ده‌خوازێ‌‬ ‫مه‌كته‌بی‌ سیاس���ی‌ هه‌ڵوێس���تی‌ رونی‌‬ ‫هه‌بێت‪ ،‬به‌اڵم به‌قسه‌یان نه‌كردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌هرۆز گه‌اڵڵی‌ پێیوتون‬ ‫ناڵێم ب���ا هه‌ڵوێس���ت‌و رای‌ توندتان‬ ‫هه‌بێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ناڕه‌زای���ی‌ ده‌رده‌بڕین‬ ‫به‌رامب���ه‌ر ئه‌وه‌ی‌ مه‌كته‌ب���ی‌ یه‌كێتی‌‬ ‫نیشتمانی‌ كوردستان داخراوه‌ له‌سه‌ر‬ ‫روداوێك كه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌یه‌كێتییه‌وه‌‬ ‫نییه‌‌و لێش���ی‌ ئاگادار نیی���ه‌‪ ،‬كارێكی‌‬ ‫پێویس���ته‌ به‌یاننامه‌ ده‌ربك���ه‌ن‪ ،‬كه‌‬ ‫ته‌نان���ه‌ت دوای‌ ئ���ه‌و روداوه‌ هه‌ده‌په‌‬ ‫به‌یاننامه‌ی‌ ده‌ركردو رایگه‌یاند ده‌بێت‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ی‌ توركی���ا داوای‌ لێب���وردن‬ ‫له‌یه‌كێت���ی‌ نیش���تمانی‌ كوردس���تان‌و‬ ‫به‌هرۆز گه‌اڵڵی‌ بكات"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌‬

‫بڕی���اره‌ له‌رۆژانی‌ داهات���ودا جارێكیتر‬ ‫به‌ه���رۆز گه‌اڵڵی‌ ت���ا په‌یوه‌ندییه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫نێوان توركیا‌و یه‌كێتی‌ ئاسایی‌ ده‌بنه‌وه‌‬ ‫وه‌ك نوێن���ه‌ری‌ یه‌كێت���ی‌ بگه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌نق���ه‌ره‌و چاوه‌ڕوانی‌ ئه‌و‌ه ده‌كات‬ ‫یه‌كێتی‌ نوێنه‌رێكی‌ نوێ‌ دیاریبكات تا‬ ‫گه‌اڵڵی‌ده‌ورو ته‌سلیمی‌ له‌گه‌ڵ‌ بكات‌و‬ ‫به‌وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ بناسێنێت وه‌ك‬ ‫نوێن���ه‌ری‌ یه‌كێتی‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌ "به‌اڵم‬ ‫تا ئێس���تا له‌الی���ه‌ن یه‌كێتیه‌وه‌ كه‌س‬ ‫دیارینه‌كراوه‌ بۆ وه‌رگرتنی‌ ئه‌و پۆسته‌‪،‬‬ ‫ی ده‌مێكه‌ داوا‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌هرۆز گه‌اڵڵ ‌‬ ‫ده‌كات كه‌ پاش زیاتر له‌حه‌ڤده‌ س���اڵ‌‬ ‫مانه‌وه‌ له‌ئه‌نق���ه‌ره‌ ده‌یه‌وێ‌ بیگۆڕن‌و‬ ‫كه‌س���ێكی‌ تر دیاریبكرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم تا‬ ‫ئێس���تا هێرۆخان قبوڵ���ی‌ نه‌كردوه‌و‬ ‫وتویه‌تی‌ مام جه‌الل تۆی‌ داناوه‌‌و تۆش‬ ‫باشتر ئاگات له‌ئیش‌و كاره‌كانه‌"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌كه‌ ئاگاداره‌ك���ه‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫رونك���رده‌وه‌ ك���ه‌ یه‌كێتی‌ له‌ش���ێوه‌ی‌‬ ‫مامه‌ڵه‌كردن���ی‌ په‌كه‌ك���ه‌ نیگه‌ران���ه‌‬ ‫له‌رفاندنی‌ ئه‌و دو ئه‌فس���ه‌ره‌ی‌ میتی‌‬ ‫توركیاو ئه‌مه‌شیان به‌وان راگه‌یاندوه‌و‬ ‫ئه‌وانی���ش له‌به‌رامب���ه‌ردا به‌ڵێنی���ان‬

‫به‌یه‌كێت���ی‌ داوه‌ ك���ه‌ له‌م���اوه‌ی‌ دو‬ ‫هه‌فته‌ی‌ داهاتودا هه‌ردو ئه‌فسه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫میت ئازاد بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "یه‌كێتی‌ نه‌‬ ‫له‌هاتنی‌ ئه‌فسه‌ره‌كانی‌ میت بۆ سلێمانی‌‬ ‫ئاگادار بوه‌و نه‌ له‌رفاندنیشیان له‌الیه‌ن‬ ‫په‌كه‌كه‌وه‌‪ ،‬ته‌نانه‌ت تا به‌هرۆز گه‌اڵڵی‌‬ ‫بانگ نه‌كراوه‌ ب���ۆ وه‌زاره‌تی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫توركیا نه‌یزانیوه‌و له‌وانی‌ بیس���توه‌ كه‌‬ ‫دو ئه‌فس���ه‌ری‌ میت چونه‌ته‌ سلێمانی‌‌و‬ ‫رفێن���دراون‪ ،‬لێپرس���راوانی‌ یه‌كێتیش‬ ‫له‌كوردس���تان نه‌یانزایوه‌ تا وه‌فدێكی‌‬ ‫ده‌زگای‌ میت له‌ئه‌نقه‌ره‌وه‌ گه‌یشتونه‌ته‌‬ ‫سلێمانی‌‌و وتویانه‌ دو كه‌سمان هاتونه‌ته‌‬ ‫ئێره‌‌و له‌الیه‌ن په‌كه‌كه‌وه‌ رفێندراون"‪.‬‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ جه‌غ���ت له‌كه‌موكورتیی‬ ‫ده‌زگا ئه‌منییه‌كان���ی‌ كوردس���تان‬ ‫ده‌كات‌و پێیوای���ه‌ ئه‌مه‌ش هه‌ڕه‌ش���ه‌و‬ ‫مه‌ترس���ی‌ بۆ سه‌ر ئاس���ایش‌و ئارامی‌‬ ‫ی "ئه‌م‬ ‫هه‌رێم دروس���تده‌كات‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫دو ئه‌فس���ه‌ره‌ پایه‌ به‌رزه‌ی‌ میت چه‌ند‬ ‫جارێكی‌ تریش هاتون بۆ س���لێمانی‌‌و‬ ‫كۆمه‌ڵێك سیخوڕیی‌ متمانه‌ پێكراویان‬ ‫هه‌ب���وه‌‪ ،‬په‌كه‌ك���ه‌ش ك���ه‌ زانیویه‌تی‌‬ ‫خه‌ریك���ی‌ جموجۆڵێك���ن‪ ،‬ئه‌ندامێكی‌‬

‫خۆیان ناردوه‌ته‌ ناویان‌و وتویانه‌ بڕۆن‬ ‫بڵێن ته‌سلیم ده‌بینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ئه‌ندامه‌ی‌‬ ‫په‌كه‌ك���ه‌ش زانی���اری‌ پێ���داون هه‌تا‬ ‫متمانه‌یان پێكردوه‌‪ ،‬كه‌ جاری‌ سێهه‌م‬ ‫هاتونه‌ت���ه‌وه‌‌و زانیویان���ه‌ پیالنێكیان‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌یه‌‪ ،‬په‌كه‌كه‌ به‌ئه‌ندامه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی���ان وت���وه‌ بیانهێنه‌ ب���ۆ ناوچه‌ی‌‬ ‫دوكان‪ ،‬كه‌ هێناونی‌ له‌وێ‌ به‌ئاس���انی‌‬ ‫ده‌س���تگیریان كردون‌و به‌ره‌و قه‌ندیل‬ ‫بردویانن"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "په‌كه‌كه‌ به‌كاربه‌ده‌ستانی‌‬ ‫یه‌كێت���ی‌ راگه‌یاندوه‌ ك���ه‌ له‌گه‌ل ئه‌م‬ ‫دو ئه‌فس���ه‌ره‌دا تۆڕێك���ی‌ گ���ه‌وره‌ی‬ ‫س���یخوڕیی‌ س���ه‌ر به‌میتیان ئاشكراو‬ ‫ده‌س���تگیر كردوه‌‪ ،‬راش���یانگه‌یاندوه‌‬ ‫كه‌ میت له‌كوردس���تان چاالكه‌‌و له‌ناو‬ ‫یه‌كێتی‌‌و پارتی���ش خه‌ڵكیان له‌گه‌ڵه‌‪،‬‬ ‫ئه‌و دو ئه‌فس���ه‌ره‌ش ك���ه‌ رفێندراون‬ ‫دو ئه‌فس���ه‌ری‌ پایه‌ب���ه‌رزی‌ میت���ن‬ ‫كه‌ یه‌كێكیان به‌رپرس���ی‌ دۆس���یه‌ی‌‬ ‫په‌كه‌كه‌ی���ه‌ له‌می���ت‌و ئه‌ویتریش���یان‬ ‫به‌رپرس���ی‌ ئۆپه‌راسیۆنه‌‪ ،‬بۆیه‌ توركیا‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ده‌س���تگیركردنیان ئاوا‬ ‫هاواری‌ لێهه‌ستاوه‌"‪.‬‬

‫ئه‌و دو ئه‌فسه‌رە ‌ی‬ ‫رفێندراون دو ئه‌فسه‌ر ‌ی‬ ‫پایه‌به‌رز ‌ی میتن ك ‌ه‬ ‫یه‌كێكیان به‌رپرس ‌ی‬ ‫دۆسیه‌ ‌ی په‌كه‌كه‌ی ‌ه‬ ‫له‌میت‌و ئه‌ویتریشیان‬ ‫به‌رپرسی‌ ئۆپه‌راسیۆن ‌ه‬ ‫بۆیه‌ توركیا له‌به‌رامبه‌ر‬ ‫ده‌ستگیركردنیان ئاوا‬ ‫هاوار ‌ی لێهه‌ستاوه‬

‫‪4‬‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫پاش ‪ 9/25‬چی‌ روده‌دات؟‬

‫"دنیا كۆتایی نایەت‪ ،‬بەاڵم پێشبینی دەكرێت‬ ‫هەرێم روبەڕوی مەترسی بێتەوە"‬ ‫ئا‪ :‬نیاز‬ ‫‪ 27‬رۆژی ماوە بۆ وادەی ئەنجامدانی‬ ‫ریفراندۆمی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫سەركردەكانی الیەنە سیاسییەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان پێشبینی‬ ‫جیاجیایان بۆ دوای ‪25‬ی ئەیلول‬ ‫كە بڕیارە ریفراندۆمی تێدا ئەنجام‬ ‫بدرێت هەیە‪ .‬هەندێك پێیانوایە هەرێم‬ ‫روبەڕوی مەترسی دەبێتەوە‌و هەندێك‬ ‫بەگەشبینییەوە لە‌روداوەكان دەڕوانن‪.‬‬ ‫پارت����ی دیموكرات����ی كوردس����تان كە‬ ‫خاوەنی لەگ����ەڵ ژمارەیەك الیەنی دیكە‬ ‫بڕیاری ئەنجامدانی ریفراندۆمیان داوە لەو‬ ‫وادەیەدا دوای ‪25‬ی ئەیلول بە‌قۆناغێكی‬ ‫نوێ بۆ هەرێمی كوردستان ناودەبات‪.‬‬ ‫دڵشاد شەهاب‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫پێشبینی دەكات پاش ‪25‬ی ئەیلول پێ‬ ‫دەنێتە قۆناغێكی نوێوە كە ئیجابی ترە‌و‬ ‫هەنگاوەكانی بونیاتنانی دەوڵەت دەست‬ ‫پێدەكەن‌و ئەو نیگەرانیانەی كە ئێس����تا‬ ‫خەڵك هەیەتی دەربارەی دەرئەنجامەكانی‬ ‫ریفران����دۆم دەڕەوێن����ەوە‌و پێش����یوایە‬ ‫لەدواجاردا هێزە كوردستانییەكان لەسەر‬ ‫پرس����ی بڕیاردان لە‌ئایندەی كوردستان‬ ‫تاڕادەیەكی زۆر كۆدەنگ دەبن‪.‬‬ ‫ه����ەروەك پێش����بینیش دەكات ك����ە‬ ‫نیگەرانییەكانی واڵتانی دراوس����ێ‌و ئەو‬ ‫واڵتانەشی كە بایەخ بە‌دۆخی كوردستان‬ ‫دەدەن كەمببنەوە‌و دەشڵێت"لەئێستاشدا‬ ‫ب����ەاڵم پێش����ی وای����ە لەبەرئ����ەوەی دەستور سەر بە‌حكومەتی عێراقن بۆیە‬ ‫تێگەیش����تنێكی باش����تر هەی����ە لەالیەن ریفراندۆم پەیوەندی بە‌بڕیاری مەس����عود عێراق پشتیوانی دەستوری‌و یاسایی بۆ‬ ‫واڵتانەوە لەچاو س����ەرەتای پرس����ەكە‌و بارزانی‌و پارتییەوە هەیە ئەو ریفراندۆمە هێرش����ەكانی دەدۆزێتەوە‌و پێشبینیش‬ ‫لە‌ئایندەش����دا ئەو تێگەیش����تنە رونتر‌و لەكات����ی خۆیدا هەر دەكرێ����ت‪ ،‬چونكە دەكات كە واڵتان پشتیوانی بكەن‪.‬‬ ‫مەترس����ی دوەمیش بە‌بڕوای س����اماڵ‬ ‫باشتر دەبێت‌و دۆخێكی ئیجابی تر دێتە هەم هێزی چەك‌و ه����ەم هێزی پارەیان‬ ‫ئاراوە"‪.‬‬ ‫عەبدواڵ ئەوەیە ك����ە بەهۆی ریفراندۆمە‬ ‫لەبەردەستدایە‪.‬‬ ‫بزوتنەوەی گ����ۆڕان لە‌كۆبونەوەی ئەو‬ ‫ئ����ەو ئەندام����ی جڤات����ی نیش����تمانی هەرێمی كوردستان ناوچە جێناكۆكەكان‬ ‫‪ 15‬حزب‌و الیەنە سیاس����ییەدا بەش����دار بزوتن����ەوەی گ����ۆڕان لەگ����ەڵ ئ����ەوەی بدۆڕێنێت‪.‬‬ ‫ئەو پێی وا نییە ئێران‌و توركیا بتوانن‬ ‫نەبو ك����ە رۆژی حەوت����ی مانگی رابردو دەڵێ����ت"دوای ‪25‬ی ئەیلول دنیا كۆتایی‬ ‫لەپیرمام بە‌سەرپەرشتی مەسعود بارزانی نایەت" بەاڵم پێش����بینی دەكات هەرێم لەداوی ‪25‬ی ئەیلول مەترسی بۆ هەرێم‬ ‫دروست بكەن‪.‬‬ ‫بڕیاریان����دا لە‌‪25‬ی ئەیل����ول ریفراندۆمی روبەڕوی دو مەترسی ببێتەوە‪.‬‬ ‫هەرێمی كوردستان ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫یەكێتی نیش����تمانی كوردس����تان كە‬ ‫مەترسی یەكەم بە‌مەترسی حكومەتی‬ ‫س����اماڵ عەب����دواڵ ئەندام����ی جڤاتی عێ����راق دەزانێ����ت كە پێ����ی وایە ئەگەر س����ەركردایەتییەكەی لەگ����ەڵ پارت����ی‬ ‫نیش����تمانی بزوتن����ەوەی گ����ۆڕان وەك بە‌گفتوگۆ نەگات����ە ئەنجام لەگەڵ هەرێم تاوەكو ئێس����تا پێداگ����ری لە‌ئەنجامدانی‬ ‫خ����ۆی ئاماژەی پێ����دەكات ئەوان وەەك ئ����ەوا دەس����ت بۆ ب����ژاردەی هێرش����ی ریفراندۆم دەكات بەاڵم س����ەركردەیەكی‬ ‫بزوتن����ەوەی گۆڕان دۆخ����ی دوای ‪25‬ی س����ەربازی دەبات بەتایب����ەت لە‌ناوچە ئەو حزبە‌پێی وایە هێشتا زوە بتوانرێت‬ ‫ئەیلول بە‌باش نابینن هەر لەبەرئەوەشە جێناكۆك����ەكان‌و هەروەها پێش����ی وایە پێش����بینی ئەوە بكرێ����ت كە پاش ‪25‬ی‬ ‫داوای دواخستنی ریفراندۆمیان كردوە‪ .‬ئەو ناوچانە ل����ەڕوی كارگێڕیەوە بەپێی ئەیلول چی رودەدات‬

‫لەبەرئەوەی‬ ‫ریفراندۆم‬ ‫پەیوەندی بە‌بڕیاری‬ ‫مەسعود بارزانی‌و‬ ‫پارتییەوە هەیە‬ ‫ئەو ریفراندۆمە‬ ‫لەكاتی خۆیدا هەر‬ ‫دەكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫هەم هێزی چەك‌و‬ ‫هەم هێزی پارەیان‬ ‫لەبەردەستدایە‬ ‫پێشمەرگەیەک بەئااڵی کوردستانەوە‬ ‫لەتی����ف ش����ێخ عوم����ەر‪ ،‬ئەندام����ی‬ ‫س����ەركردایەتی یەكێت����ی دەڵێت رەنگە‬ ‫چەن����د رۆژێك����ی دیكە پێویس����ت بێت‬ ‫تاوەكو بتوانرێت سەردێڕی پێشهاتەكانی‬ ‫دوای ‪25‬ی ئەیلول بخوێنرێنەوە‪.‬‬ ‫چونكە ئەو سەركردەیەی یەكێتی وەك‬ ‫خۆی دەڵێت پێشبینی دەكات لەو چەند‬ ‫رۆژەی ماوە ب����ۆ ‪25‬ی ئەیلول دەكرێت‬ ‫زۆر ش����ت هەن روبدەن بۆ ئەوەی پاش‬ ‫‪25‬ی ئەیلول رونببێتەوە‪ .‬بەاڵم لەبارەی‬ ‫ئەو روداوانەوە هیچی نەوت‪.‬‬ ‫یەكگرتوی ئیسالمی كوردستان‪ ،‬وێڕای‬ ‫ئەوەی پش����تیوانی خۆی بۆ ئەنجامدانی‬ ‫ریفراندۆم لە‌‪25‬ی ئەیلولدا دەربڕیوە بەاڵم‬ ‫سەركردەكی ئەو حزبە‌پێشبینی دەكات‬ ‫ریفراندۆم لەو وادەیە بەڕێوەنەچێت‪.‬‬ ‫ئەبوبەك����ر هەڵەدن����ی‪ ،‬ئەندام����ی‬ ‫ئەنجومەنی سیاسی یەكگرتوی ئیسالمی‬

‫وتی"بەب����ڕوای م����ن دوای ‪25‬ی ئەیلول‬ ‫ئاسایی دەبێت چونكە پێشبینی دەكەم‬ ‫ریفراندۆم دوابخرێت"‪.‬‬ ‫هەڵەدنی پێش����بینی ئ����ەوەش دەكات‬ ‫كە ت����ا دوای ‪25‬ی ئەیل����ول پەرلەمانی‬ ‫كوردستان كارابكرێتەوە‌و ئەوكاتە هەمو‬ ‫هێزە كوردستانییەكان لەسەر بەروارێكی‬ ‫دیكە رێكبكەون‌و یاسایەك لە‌پەرلەمانی‬ ‫كوردس����تانەوە بۆ ریفراندۆم دەربكەن‌و‬ ‫ك����ورد بە‌گ����وڕ‌و تی����ن‌و بەش����ێوەیەكی‬ ‫سیستماتیكی خۆی بۆ ریفراندۆم ئامادە‬ ‫بكات‌و رۆڵ‌و ئەركەكان دابەشبكرێن‪.‬‬ ‫وتیشی"بەبڕوای من ئەو بەروارە نوێیەی‬ ‫دیاریدەكرێت ب����ۆ ئەنجامدانی ریفراندۆم‬ ‫دەكەوێت����ە دوای هەڵبژاردنەكانی عێراق‬ ‫لە‌س����اڵی ‪ 2018‬واتە النیكەم س����اڵێك‬ ‫دوادەخرێت"‪.‬‬ ‫ش���وان رابەر‪ ،‬بڕیاردەری ئەنجومەنی‬

‫س���ەركردایەتی كۆمەڵی ئیسالمی‪ ،‬پێی‬ ‫وای���ە ئەنجامدانی ریفران���دۆم‌و ئەنجام‬ ‫نەدانی لەب���ەردەم ئەگەرێكدایە ئەویش‬ ‫ئەوەیە ئەگەر ئەمریكا پش���تیوانی بكات‬ ‫دەكرێت‌و ئەگەرنا ناكرێت‪.‬‬ ‫پێش���ی وایە ریفراندۆم‌و سەربەخۆیی‬ ‫دو شتی جیاوازن‌و واڵتان زیاتر دژایەتی‬ ‫س���ەربەخۆیی دەكەن ن���ەك ریفراندۆم‬ ‫بۆی���ە پێش���بینی دەكات ب���ۆ پێكانی‬ ‫هەندێ ئامانجی خۆیان‌و تاقیكردنەوەی‬ ‫كورد‌و زانینی ئەنجامەكەی ئاسایی بێت‬ ‫ریفراندۆم بكرێت‪.‬‬ ‫پێشبینی ئەكات ئەگەر ریفراندۆمیش‬ ‫بكرێت پاش ‪25‬ی ئەیلول س���ەربەخۆیی‬ ‫راناگەیەنرێ���ت‌و پارت���ی بە‌ئەنجامەكەی‬ ‫لەگ���ەڵ بەغ���دا‌و واڵت���ان دانوس���تان‬ ‫ب���كات‌و هەن���دێ دەس���تكەوتی پ���ێ‬ ‫بەدەستبهێنێت‪.‬‬

‫كوردستان ده‌بێته‌ مه‌یدانی‌ ته‌راتێنی‌ میت‌و ئیتالعات‌و‬ ‫ده‌زگا هه‌واڵگرییه‌كان ‌ی جیهان‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محه‌مه‌د‬ ‫شارەزایەكی سەربازی پێی وایە‬ ‫هەرێمی كوردستان بەهۆی قۆرخكردنی‬ ‫حوكمڕانییەوە لەالیەن یەكێتی‌و‬ ‫پارتییەوە بۆتە مەیدانی تەراتێنی دەزگا‬ ‫هەواڵگرییەكانی جیهان‌و واڵتانی ناوچەكە‪.‬‬ ‫یەكێتی‪-‬ش وێڕای ئەوەی رەتیناكاتەوە‬ ‫كە ئیتالعاتی ئێران لەهەرێم چاالك بێت‬ ‫بەاڵم باس لەوە دەكات كە پانتاییەكی‬ ‫بەرفراوانی جوگرافی لەبەردەم میتی‬ ‫توركیادا كراوەیە بۆ چاالكی‌و پارتیش‬ ‫داوا دەكات چاالكییەكانی الیەنەكانی‬ ‫پارچەكانی دیكەی كوردستان لە‌هەرێم‬ ‫سنورداربكرێن‪.‬‬ ‫چەند رۆژێك لەمەوب���ەر توركیا بەهرۆز‬ ‫گەاڵڵ���ی نوێن���ەری یەكێت���ی ل���ەو واڵتە‬ ‫رەوان���ەی هەرێم���ی كوردس���تان كردەوە‪.‬‬ ‫پاش گەیشتنەوەش���ی ناوب���راو رایگەیاند‬ ‫كە لەس���ەر روداوێكی ئەمن���ی لەناوچەی‬ ‫دەسەاڵتی یەكێتی لە‌توركیا نێردراوەتەوە‌و‬ ‫وتیش���ی"ناكرێت ئێ���رە ببێت���ە مەیدانی‬ ‫تەراتێنی هەمو كەسێك"‪.‬‬ ‫روداوی ناردن���ەوەی نوێن���ەری یەكێتی‬ ‫لە‌توركیا‪ ،‬بەپێی وتەی بەرپرسانی یەكێتی‬

‫پەیوەندی بە‌دیارنەمانی دو دیپلۆماتكاری‬ ‫توركیاوە هەبوە لەژێر دەسەاڵتی یەكێتی‌و‬ ‫توركیاش داوای ئەو دو كەس���ە لە‌یەكێتی‬ ‫دەكاتەوە‪.‬‬ ‫پاشتر كۆما جڤاكێن كوردستان رایگەیاند‬ ‫ك���ە هێزەكانی پەكەكە چەن���د ئەندامێكی‬ ‫دەزگای میتی توركیان رفاندوە‪.‬‬ ‫ق���ادر وەتمان‪ ،‬پەرلەمانت���اری یەكێتی‌و‬ ‫بڕیاردەری لیژنەی لیژنه‌ی‌ ناوخۆ وئاسایشی‬ ‫پەرلەمانی كوردس���تان پارت���ی تۆمەتبار‬ ‫دەكات ب���ەوەی ك���ە بەوپ���ەڕی توان���اوە‬ ‫هاوكاری میتی تورك���ی‌و دەوڵەتی توركیا‬ ‫دەكات‌و بەوه���ۆی ئەوەی س���ەربازگەكانی‬ ‫دەوڵەتی توركیا لە‌هەرێمی كوردس���تانن‪،‬‬ ‫ئ���ەوەی كە میتی توركی دەیكات لەمپەری‬ ‫لەبەردەم���دا نیی���ە ئەم���ەش ب���ۆ ئ���ەوە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە كە پەیوەندییەكان لەس���ەر‬ ‫بنەمای حزبی‌و شەخس���ین‌و بەرژەوەندییە‬ ‫حزبییەكان رەچ���او دەكرێن بۆ بەهێزبونی‬ ‫پێگەی سیاسی حزب‌و شەخسەكان‪.‬‬ ‫جەختیش دەكات���ەوە "یەكێتی هاوكاری‬ ‫دەوڵەت���ی توركیا نییە لە‌گوشارخس���تنە‬ ‫س���ەر پەكەك���ە لە‌بەڕێوەچون���ی كارە‬ ‫هەواڵگرییەكانی میتی توركیا بۆیە توركیا‬ ‫هاتوە س���زای یەكێتی دەدات نوێنەرەكەی‬ ‫دەنێرێت���ەوە بۆ ئ���ەوەی یەكێت���ی بچێتە‬

‫ژێر باری ئەجێندای سیاس���ی‌و هەواڵگری‬ ‫توركیا"‪.‬‬ ‫ئەو قسانەی قادر وەتمان لەكاتێكدان كە‬ ‫لە‌پاش راپەڕینەوە چەندین كەسی سیاسی‬ ‫س���ەر بە‌حزبەكانی رۆژهەاڵت لەناوچەكانی‬ ‫ژێر دەسەاڵتی یەكێتیدا تیرۆركراون‪.‬‬ ‫قادر وەتم���ان لەوبارەیەوە پێی وایە كە‬ ‫ئ���ەو تیرۆرانەی لەناوچەكانی دەس���ەاڵتی‬ ‫یەكێتی ك���راون دژ بە‌پارتەكانی رۆژهەاڵت‬ ‫لە‌سەردەمێكدا بوە كە دامودەزگاكان وەك‬ ‫پێویس���ت رۆڵیان نەب���وە‌و ئاماژە بەوەش‬ ‫دەكات كە ئێران هەر لە‌كوردستان تیرۆری‬ ‫نەكردوە گەورەترین س���ەركردەكانی حزبی‬ ‫دیموكراتی لە‌واڵتە ئەوروپییەكان تیرۆركردوە‬ ‫بەاڵم هەر خۆی دەڵێت"ئەمەش پاساو نییە‬ ‫بۆ رێگەدان‪ ،‬بۆی���ە دوای ئەوەی ماوەیەك‬ ‫تیرۆركردن لە‌ریزەكانی ئۆپۆزسیۆنی ئێرانی‬ ‫لێرە بەرباڵوبو كۆنترۆڵ كرا"‪.‬‬ ‫ئەو باس لەوەدەكات لەئێستادا لە‌هەرێمی‬ ‫كوردس���تان بنك���ەی س���ەربازی توركیای‬ ‫لێیە‌و پانتاییەك���ی بەرفراوانی جوگرافیش‬ ‫لەبەردەم میتی توركیدا كراوەیە بۆ چاالكی‌و‬ ‫دەش���ڵێت"ئێمە راشكاوانە قس���ەدەكەین‬ ‫ناڵێی���ن ئیتالعات���ی ئێرانی���ش بونی نییە‬ ‫بەاڵم ئەو بونە س���ەربازی‌و س���یخوڕییەی‬ ‫توركیا هەیەتی بۆ ئیتالعاتی ئێرانی راست‬

‫نییە‌و بنكەی س���ەربازی ئاشكرای كۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران لە‌هەرێم بونی نییە"‪.‬‬ ‫س���ەعید كاكەیی‪ ،‬ش���ارەزای كاروباری‬ ‫سەربازی پێی وایە قۆرخكردنی حوكمڕانی‬ ‫لەالیەن پارت���ی‌و یەكێتییەوە كە باوەڕیان‬ ‫بە‌پاراس���تنی ئاسایشی نیش���تمانی نییە‌و‬ ‫تەنی���ا بەرژەوەندیە حزبیی���ەكان دەبینن‬ ‫هەرێ���م ببێت���ە مەیدان���ی تەراتێنی دەزگا‬ ‫هەواڵگرییەكان���ی واڵتان بەتایبەت توركیا‌و‬ ‫ئێران‌و واڵتانی دیكەی ناوچەكە‌و بە‌ئارەزوی‬ ‫خۆیان هاتوچۆ بكەن‌و كەسیش نەبێت بڵێ‬ ‫بەری چاوتان كلی پێوەیە‪.‬‬ ‫باس لەوەش���دەكات كە تاوەكو ئێس���تا‬ ‫دەزگای زانی���اری‌و دەزگای پاراس���تن دو‬ ‫دەزگای حزبی���ن‌و هی���چ هەمانگییەك نییە‬ ‫لەنێوانیاندا‌و ئ���ەوەش بە‌كەلێنێكی گەورە‬ ‫دەبینێت كاتێك���ی دەزگایەكی هەواڵگری‬ ‫نیشتمانی كوردس���تانی نییە‌و پێشی وایە‬ ‫ئەوە زەمینەی خۆش���كردوە بۆ دەزگاكانی‬ ‫دیك���ەی هەواڵگ���ری بیان���ی ب���ۆ ئەوەی‬ ‫بە‌ئارەزوی خۆیان لێرە تەراتێن بكەن‪.‬‬ ‫وتیشی"ئاستی بونی هەواڵگری توركیا‌و‬ ‫ئێران لێرە زۆر جێی مەترس����ییە بۆ نمونە‬ ‫گرتن����ی ئەو ئەندامان����ەی میت بو بەهۆی‬ ‫تێكچون����ی پەیوەندی یەكێت����ی‌و توركیا‪.‬‬ ‫هەروەه����ا ئ����ەو روداوان����ەی باڵەكایەتی‬

‫بە‌هەڕەمەكی رویان نەداوە‪ ،‬تەنیا لەس����ەر‬ ‫ئ����ەوە نیە كە ئەو پێش����مەرگانە چونەتە‬ ‫س����ەر موڵك‌و ماڵی خەڵك بەڵكو دەستی‬ ‫دیكەی تێدایە"‪.‬‬ ‫بەاڵم ئاواز حەمید ئەفەندی پەرلەمانتاری‬ ‫پارتی‌و ئەندامی لیژنه‌ی‌ ناوخۆ وئاسایشی‬ ‫لە‌پەرلەمان����ی كوردس����تان بە‌پێویس����تی‬ ‫دەزانێت كە هەمو ئەو حزبانەی پارچەكانی‬ ‫دیكەی كوردس����تان كە لە‌هەرێم چاالكیان‬ ‫س����نورێكیان بۆ دابنرێت بەشێوەیەك كە‬ ‫نەبنە پاس����او ب����ۆ واڵتان����ی دەوروبەر تا‬ ‫دەس����توەربدەنە كاروب����اری هەرێم‌و ئێرە‬ ‫بكەنە مەیدانی روبەڕوبونەوەكانیان‪.‬‬ ‫ئەو لە‌پەیوەس����ت بە‌كاردانەوەی توركیا‬ ‫بەرامب����ەر یەكێت����ی پارت����ی كرێ����كاری‬ ‫كوردس����تان تۆمەتب����ار دەكات بەوەی كە‬ ‫پاس����اوی داوەتە دەزگا هەواڵگرییەكانی‬ ‫توركیا تا دەستوەربدەنە كاروبای هەرێمی‬ ‫كوردستان ئەوە وەك ئەو دەڵێت"پەكەكە‬ ‫بەن����اوی پرس����ی نەتەوەیی����ەوە زیات����ر‬ ‫لە‌قەب����ارەی خۆی لە‌هەرێمی كوردس����تان‬ ‫پێی راكێش����اوە كە ئەوەش قابیلی قبوڵ‬ ‫نییە"‪.‬‬ ‫دەش����ڵێت"ئەگەر رێگ����ری لە‌هەژمونی‬ ‫پەكەكە نەكرێت رەنگە سلێمانی‪-‬ش وەكو‬ ‫قەندیلی لێ بێت"‪.‬‬

‫تاوەكو ئێستا‬ ‫دەزگای زانیاری‌و‬ ‫دەزگای پاراستن دو‬ ‫دەزگای حزبین‌و هیچ‬ ‫هەمانگییەك نییە‬ ‫لەنێوانیاندا‌‪ ،‬ئەوەش‬ ‫‌كەلێنێكی گەورەیە‬ ‫کە دەزگایەكی‬ ‫هەواڵگری‬ ‫نیشتمانیمان نییە‌‬

‫هەنوکە‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫بنەماڵەی شەهیدانی روداوەكەی باڵەکایەتی داوا دەكەن یاسا سەروەر بێت لەكەیسەكەدا‬

‫‪5‬‬

‫بەیاننامەكەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی حزبەكانی رۆژهەاڵتی نیگەران كردوە‬ ‫زۆر جار رویداوە‬ ‫ئەندامی ئێمە‬ ‫لەباشور شەهیدبون‬ ‫بەاڵم نەك كەسیان‬ ‫تۆمەتبار نەكردوە‌و‬ ‫هەڕەشەیان لە‌كەس‬ ‫نەكردوە بەڵكو‬ ‫دانیان بەخۆیاندا‬ ‫گرتوە‌و هەوڵیانداوە‬ ‫دۆخەكە ئارام‬ ‫بكەنەوە بۆ ئەوەی‬ ‫برایەتی نێوان‬ ‫كوردانی پارچەكان‬ ‫تێك نەچێت‬

‫بەیاننامەکەی مەکتەبی سیاسی یەکێتی پێشمەرگەی رۆژهەاڵت بەچەکدار ناودەبات‬ ‫ئا‪ :‬نیاز محەمەد‬ ‫حزبەكانی رۆژهەاڵتی كوردستان‬ ‫نیگەرانن لەكاردانەوەی یەكێتی‬ ‫بەرامبەر روداوەكەی ناوچەی‬ ‫باڵەكایەتی‌و سەركردەیەكی یەكێتیش‬ ‫دەڵێت "ئەگەر تاوانبارەكان‬ ‫ئیجرائاتی یاساییان لەگەڵ نەكرێت‬ ‫بێگومان روداوەكە كاریگەری لەسەر‬ ‫پەیوەندییەكانی ئێمەو حزبەكانی‬ ‫رۆژهەاڵت دەبێت"‪.‬‬ ‫سەر لەئێوارەی رۆژی هەینی رابردو‬ ‫پاش دروس����تبونی دەمەقاڵێ لەسەر‬ ‫بڕینی درەخت لەبێستانی بنەماڵەیەكی‬ ‫گوندی (گوندەژور)ی سەر بەناحیەی‬ ‫چۆمان لەناوچەی باڵەكایەتی لەالیەن‬ ‫پێشمەرگەكانی كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێرانەوە‪،‬‬ ‫ئەو پێش����مەرگانە تەقە لە‌چوار برای‬ ‫ئەو بنەماڵەیە دەك����ەن‌و لەئەنجامدا‬ ‫دوانی����ان دەكوژرێ����ن‌و دوانەك����ەی‬ ‫دیكەشیان بریندار دەکەن‪.‬‬ ‫حزبەکانی رۆژهەاڵت دەربارەی‬ ‫بەیاننامەکەی یەکێتی دەڵێن چی؟‬ ‫رۆژێ����ك پ����اش روداوەك����ەی‬ ‫باڵەکایەت����ی‪ ،‬مەكتەب����ی سیاس����ی‬ ‫یەكێتی لەبەیاننامەیەك����دا رایگەیاند‬

‫كە ئەو دو كەسەی لەالیەن ژمارەیەك‬ ‫"چەك����دارەوە ش����ەهیدكراون هەڤاڵی‬ ‫یەكێتین"و لەبەرامبەرهەر دەستدرێژی‌و‬ ‫ستەمكردنێك لەهەڤاڵەكانیان بێدەنگ‬ ‫نابن‌و داواش����ی كردبو بەزوترین كات‬ ‫تاوانباران دادگایی بكرێن‪.‬‬ ‫مەكتەبی سیاسی وتبوشی ”پێمانوایه‌‬ ‫ئه‌مجۆره‌ ره‌وش����ه‌ عه‌سكه‌ریه‌ له‌الیه‌ن‬ ‫هێزه‌كانی به‌ش����ه‌كانی كوردستانه‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌خزمه‌تی ئاش����ته‌وایی نییه‌‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫دۆخی سیاس����ی‌و ئیقلیمی باش����وری‬ ‫كوردستاندا ناگونجێ”‪.‬‬ ‫ئەو بەیاننامەیەی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتی نیگەرانی حزبەكانی رۆژهەاڵتی‬ ‫لێكەوتۆت����ەوە‌و پێیانوای����ە دەبوایە‬ ‫یەكێتی بەئاڕاس����تەی هێوركردنەوەی‬ ‫دۆخەكە قسەی هەبوایە‪.‬‬ ‫عەبدواڵ ئازەربار‪ ،‬ئەندامی دەفتەری‬ ‫سیاس����ی‌و بەرپرس����ی كۆمس����یۆنی‬ ‫س����ەربازی كۆمەڵەی شۆڕش����گێری‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردس����تان ئاماژە‬ ‫ب����ەوەدەكات ك����ە ئ����ەوان زمان����ی‬ ‫بەیاننامەك����ەی یەكێتی����ان پێ باش‬ ‫نەبوە‌و هەق ب����و هەمو الیەك كار بۆ‬ ‫هێوركردنەوەی دۆخەكە بكەن‪.‬‬ ‫تەیمور مستەفایی‪ ،‬ئەندامی دەفتەری‬ ‫سیاس����ی حزبی دیموكراتی‪-‬ش باسی‬ ‫لەوە كرد كە بەیاننامەكەی مەكتەبی‬ ‫سیاس����ی یەكێتیان پێ ب����اش نەبوە‬

‫بەتایبەت ناوبردنی پێش����مەرگەكانی‬ ‫الیەنەكان بە‌"چەكدار"‪.‬‬ ‫باس����ی لەوەش����كرد كە زۆر جار‬ ‫روی����داوە ئەندامی حزبەك����ەی ئەوان‬ ‫لە‌كوردستانی باشور شەهیدبون بەاڵم‬ ‫نەك كەس����یان تۆمەتب����ار نەكردوە‌و‬ ‫هەڕەش����ەیان لە‌كەس نەكردوە بەڵكو‬ ‫دانیان بەخۆیاندا گرتوە‌و هەوڵیانداوە‬ ‫دۆخەك����ە ئارام بكەن����ەوە بۆ ئەوەی‬ ‫برایەت����ی نێوان كوردان����ی پارچەكان‬ ‫تێك نەچێت‪.‬‬ ‫ب����ەاڵم ئارێ����ز عەب����دواڵ‪ ،‬ئەندامی‬ ‫س����ەركردایەتی یەكێتی وتی"بێگومان‬ ‫ئەگەر ئەو كەس����انە نەدرێنە دادگا‌و‬ ‫ئیجرائاتی یاس����اییان لەگەڵ نەكرێت‬ ‫ئ����ەوكات ئ����ەوە كاریگەری لەس����ەر‬ ‫پەیوەندییەكان����ی ئێم����ە‌و حزبەكانی‬ ‫رۆژهەاڵت دەبێت"‪.‬‬ ‫جەختیش����ی كردەوە ك����ە ئەوانەی‬ ‫تەقەی����ان كردوە‌و ئەو دو كەس����ەیان‬ ‫شەهیدكردوە دەبوایە نەك بە‌چەكدار‬ ‫بەڵك����و بە‌تاوانب����ار لە‌بەیاننامەكەدا‬ ‫ناوی����ان ببردرای����ە چونك����ە ئەوان����ە‬ ‫"چەكداری تاوانبارن"‪.‬‬ ‫وتیشی"ئەوانە دو كەسیان شەهید‬ ‫كردوە‌و دو كەسیشیان برینداركردوە‬ ‫ئ����ەی ئەگەر پێی����ان نەڵێین چەكدار‬ ‫چیی����ان پێ بڵێی����ن‪ ،‬پێی����ان بڵێین‬ ‫شۆڕشگێر‌و یاساپارێز؟"‪.‬‬

‫وتیش����ی"ئێمە نەمانوت����وە ئ����ەوە‬ ‫كێش����ەیەكی سیاس����ییە‪ ،‬ئێم����ە‬ ‫بە‌تاوانێكی قەزائی س����ەیری دەكەین‬ ‫نەك بە‌تاوانێكی سیاس����ی‌و دادگاش‬ ‫ه����ەر بڕیارێك����ی دا پێ����وەی پابەند‬ ‫دەبین"‪ .‬‬ ‫بنەماڵەی شەهیدانی روداوەكە‪:‬‬ ‫دەبێت حزبەكانی رۆژهەاڵت‬ ‫ناوچەكە چۆڵ بكەن‬ ‫خ����در عومەر ئاغ����ای گوندەژۆری‪،‬‬ ‫مام����ی دو ش����ەهیدەكەی روداوەكە‬ ‫جەخت����ی ل����ەوە كردەوە ك����ە ئەوان‬ ‫لە‌یاس����ا دەرناچن‌و هیواشی خواست‬ ‫تاوانب����اران س����زای یاس����ایی خۆیان‬ ‫وەربگرن ن����ەك دوای ماوەیەك ئازاد‬ ‫بكرێن‌و وتیشی"ئەگەر شتی وا بكرێت‬ ‫ئێمە لەوە خۆش نابین‌و پێش����مانوایە‬ ‫ناگاتە ئەو رادەیە"‪ .‬‬ ‫بنەماڵەی خدر عومەر ئاغا بەهۆی‬ ‫ئەوەی لە‌پرس����ەدا ب����ون دەرفەتیان‬ ‫نەبوە لەگ����ەڵ نوێن����ەری كۆمەڵەدا‬ ‫دابنیش����ن كە بڕیار بوە س����ەردانیان‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫لەبارەی چۆنیەتی چارەسەركردنی‬ ‫كێش����ەكەوە وتیش����ی"ئێمە پ����اش‬ ‫كۆتاییهاتن����ی پرس����ەكە كۆبونەوەی‬ ‫خۆم����ان‌و راوێژی خۆم����ان دەكەین‌و‬ ‫هەورەه����ا راوێ����ژ لەگ����ەڵ كۆمەڵێك‬

‫خەڵك����ی باڵەكایەتی����ش دەكەی����ن‌و‬ ‫لە‌قسەشیان دەرناچین"‪.‬‬ ‫بەپێی قس����ەی عەب����دواڵ ئازەربار‬ ‫رۆژی دوات����ری روداوەك����ە ئ����ەوان‬ ‫هەمو ئەو پێش����مەرگانەیان رادەستی‬ ‫دەزگا پەیوەندی����دارەكان ك����ردوە كە‬ ‫لە‌روداوەكەدا بون‌و پێیان راگەیاندون‬ ‫كە وتەیان لێوەربگرن‌و ئەوانەی گومان‬ ‫دەكرێت تەقەیان كردوە بهێڵرێنەوە‌و‬ ‫ئەوانی دیكەشیان رادەست بكەنەوە‪.‬‬ ‫ئام����اژەی بەوەش����دا كە ب����ە‌دەزگا‬ ‫پەیوەندیدارەكانی����ان راگەیاندوە كە‬ ‫ئیجرائاتی یاسایی لە‌گەڵ تۆمەتباران‬ ‫بكرێت‌و جەختیشی كردەوە كە وەك‬ ‫حزب بەهیچ شێوەیەك دەستوەرنادەنە‬ ‫رەوتی یاساو سزای پێشمەرگەكانیان‬ ‫لەالیەن یاس����اوە هەرچیی����ەك بێت‬ ‫قبوڵی دەكەن‪ .‬‬ ‫بەپێی وت����ەی ئەو لەئێس����تادا دو‬ ‫پێش����مەرگەیان بە‌دەستبەسەركراوی‬ ‫الی پۆلی����س ماونەت����ەوە كە گومانی‬ ‫ئەوەی����ان لێدەكرێ����ت تەقەك����ەری‬ ‫روداوەكە بن‪.‬‬ ‫خ����در عومەرئاغا جەخت لەس����ەر‬ ‫ئ����ەوە دەكاتەوە دەبێ����ت حزبەكانی‬ ‫رۆژه����ەاڵت ناوچەكەیان چۆڵ بكەن‌و‬ ‫ئ����ەوەش ب����ە‌داواكاری خەڵكی هەمو‬ ‫ناوچەكە دەزانێت چونكە ئەو حزبانە‬ ‫بونەت����ە مایەی ناڕەحەتی بۆ خەڵكی‬

‫ناوچەكە‪.‬‬ ‫وتیشی"بۆیە ئێمە بەهیچ شێوەیەك‬ ‫قب����وڵ ناكەی����ن جارێك����ی دیك����ە‬ ‫بارەگاكانیان لێرە بكرێنەوە"‪.‬‬ ‫هەرچەن����دە پاش ئ����ەوەی لەالیەن‬ ‫خەڵك����ی ناوچەك����ەوە بارەگاكانیان‬ ‫سوتێنران‪ ،‬حزبەكانی رۆژهەاڵت هێشتا‬ ‫نەگەڕاونەت����ەوە ناوچەكە بەاڵم باس‬ ‫لەوە دەكەن ك����ە نیازی گەڕانەوەیان‬ ‫بۆ بارەگاكانیان هەیە‪.‬‬ ‫عەبدواڵ ئازەرب����ار ئاماژەی بەوەدا‬ ‫ك����ە دەیانەوێ����ت لەگ����ەڵ خەڵك����ی‬ ‫ناوچەكە رێكبكەون بۆ گەڕانەوەیان‌و‬ ‫وتیش����ی"نامانەوێت بەبێ رەزامەندی‬ ‫خەڵكی ناوچەكە لەوێ بین"‪.‬‬ ‫جەختیش����ی ك����ردەوە ك����ە هەمو‬ ‫كێشەكانیشیان لەگەڵ ئەو بنەماڵەیە‬ ‫چارەسەردەكەن‌و ئەوانیش دەبێ لەوە‬ ‫بگەن كە ئەوە روداوێكی تاوانكارییەو‬ ‫هەڵەیەكە ی����ەك دو كەس كردویانەو‬ ‫بە‌هەم����و خەڵك����ی دیك����ەی حزبەوە‬ ‫پەیوەست نییە‪.‬‬ ‫تەیمور مس����تەفایی‪-‬ش وتی"ئێمە‬ ‫دەب����ێ لەگ����ەڵ ئەواندا دابنیش����ین‌و‬ ‫بابەتەكەیان بۆ رونبكەینەوە كە بونی‬ ‫ئێمە لەوێ گەورەترە لەوەی لەس����ەر‬ ‫روداوێكی وا ئەو ناوچانە چۆڵ بكەین‌و‬ ‫بونی ئێمە لەوێ بەش����ێكە لە‌خەبات‌و‬ ‫تێكۆشانی ئێمە"‪.‬‬

‫هاوكات له‌گه‌ ‌ڵ نزیكبونه‌و‌ه له‌واده‌ ‌ی ریفراندۆمی هەرێمی کوردستان‬

‫فڕۆكه‌خانه‌كان جموجۆڵێك ‌ی زیاتر ‌ی گه‌شتكردن بۆ ده‌ره‌وه‌ به‌خۆیانه‌و‌ه ده‌بینن‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫واده‌ی‌ دیاریكراو بۆ ئه‌نجامدانی‌‬ ‫ریفراندۆم سات به‌سات نزیكتر‬ ‫ده‌بێته‌وه‌‪ ،‬هاوكات له‌گه‌ڵ‌‬ ‫ئه‌مه‌شدا هه‌ست به‌جموجۆڵێكی‌‬ ‫زیاتری‌ گه‌شتكردنی‌ هاوالتیان‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌كانه‌وه‌ به‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی‌‬ ‫واڵت ده‌كرێت‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ "مانگی‌ ئاب‬ ‫به‌راود به‌مانگی‌ ته‌موز گه‌شتی‌‬ ‫هاواڵتیانی‌ سلێمانی‌ له‌فڕۆكه‌خانه‌وه‌‬ ‫زیادیكردوه‌"‪ ،‬به‌اڵم ده‌ڵێت "ئه‌م‬ ‫جموجۆڵه‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ به‌پرسی‌‬ ‫ریفراندۆمه‌وه‌ نیه‌"‪.‬‬ ‫كاوان عه‌ب����دواڵ‪ ،‬كوڕێك����ی‌ ته‌مه‌ن‬ ‫‪ 28‬س����اڵه‌و ماوه‌ی‌ چه‌ن����د مانگێك ‌ه‬

‫له‌ئه‌ڵمانی����اوه‌ گه‌ڕاوه‌ت����ه‌وه‌ ب����ۆ‬ ‫كوردستان‪ ،‬نیوه‌شه‌وی‌ هه‌فته‌ی‌ رابردو‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانیه‌وه‌ گه‌ڕایه‌وه‌‬ ‫به‌ره‌و ئه‌ڵمانیا‪ ،‬به‌ر له‌وه‌ی‌ س����ه‌فه‌ر‬ ‫بكات ترس����ی‌ خۆی‌ به‌رامبه‌ر به‌دۆخی‌‬ ‫كوردس����تان دوای‌ ‪ 9/25‬نه‌شارده‌وه‌‪،‬‬ ‫ئ����ه‌و وت����ی‌ "لێ����ره‌ له‌چه‌له‌حانێ����ی‌‬ ‫ریفراندۆم‌و له‌گه‌رم����او له‌بێ‌ پاره‌یی‌‌و‬ ‫بێ‌ ئیشی‌ بێزار بوم‌و ده‌مه‌وێ‌ بڕۆم بۆ‬ ‫خۆم پشوییه‌ك بده‌م"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "ده‌ڕۆم له‌وێ����وه‌ س����ه‌یر‬ ‫ده‌كه‌م بزان����م دوای‌ ‪25‬ی‌ ئه‌یلول چی‌‬ ‫روده‌دات"‪.‬‬ ‫ه����اوكات له‌گ����ه‌ڵ‌ ئ����ه‌م هاوالتیه‌دا‬ ‫ك����ه‌ ره‌گه‌زنامه‌ی‌ واڵتێك����ی‌ ئه‌وروپ ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬چه‌ندین هاواڵتی‌ كوردستانیش‬ ‫له‌هه‌وڵی‌ به‌جێهێشتنی‌ واڵتدان‪ ،‬ئه‌مه‌ش‬ ‫به‌قه‌ره‌باڵغیی‌ ئێستای‌ فڕۆكه‌خانه‌كانی‌‬

‫كوردستانه‌وه‌ ده‌بینرێت‪.‬‬ ‫به‌رێوەبه‌ری‌ فرۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌‪،‬‬ ‫ئه‌ندازی����ار تایه‌ر عه‌ب����دواڵ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یاند گه‌شتی‌ هاواڵتیان له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫فڕۆكه‌خان����ه‌وه‌ بۆ واڵتان����ی‌ ده‌ره‌وه‌‬ ‫به‌گشتی‌‌و بۆ واڵتی‌ توركیا به‌تایبه‌تی‌‬ ‫روو له‌زیادبونه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "خه‌ڵك زیاتر‬ ‫ده‌چنه‌ توركیا‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ده‌روازه‌ی‌‬ ‫چونه‌ ئه‌وروپایه‌‌و گه‌ش����تكردن له‌وێوه‌‬ ‫بۆ ئه‌وروپا ئاسانه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "گه‌ش����تی‌ هاواڵتی����ان بۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت زیادی‌ كردوه‌‌و سه‌رجه‌م‬ ‫چین‌و توێژه‌كان����ی‌ تێدایه‌ له‌دوكاندارو‬ ‫ب����ازرگان‌و به‌رپ����رس‌و خوێن����دكارو‬ ‫مامۆس����تاوه‌ بگره‌ ت����ا ده‌گات به‌پیرو‬ ‫گه‌نج‌و منداڵ‌و نه‌خۆش‌و ساخ"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئ����ه‌وه‌ی‌ رون ك����رده‌وه‌ كه‌‬ ‫وه‌ك كاربه‌ده‌شتانی‌ فڕۆكه‌خانه‌ نازانن‬ ‫هاواڵتیان بۆچی‌ گه‌شت ده‌كه‌ن‌و به‌كام‬

‫مه‌به‌ست ده‌ڕۆنه‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ واڵت‪ ،‬ئه‌و‬ ‫وتی‌ "ئ����ه‌وه‌ی‌ كاری‌ ئێمه‌ی����ه‌ رێكار‌ه‬ ‫یاس����ایه‌كانیان بۆ ئه‌نج����ام ده‌ده‌ین‌و‬ ‫پش����كنینیان بۆ ده‌كرێت‌و س����ه‌یری‌‬ ‫پاساپۆرته‌كه‌یان ده‌كرێت‌و كاره‌كانیان‬ ‫بۆ رایی‌ ده‌كرێت"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هاواڵت����ی‌ ده‌توانێ����ت‬ ‫له‌فرۆكه‌خان����ه‌وه‌ گه‌ش����ت بك����ه‌ن بۆ‬ ‫ئیم����ارات‌و قه‌ته‌رو لوبن����ان‌و توركیا‌و‬ ‫تاران‌و عه‌مان‌و قاهیره‌و مشن‌و له‌نده‌ن‪،‬‬ ‫به‌اڵم زۆرترینی‌ گه‌شته‌كانی‌ هاواڵتیانی‌‬ ‫سلێمانی‌ بۆ واڵتی‌ توركیایه‌"‪.‬‬ ‫هۆكاره‌كه‌شی‌ گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫كه‌ توركیا واڵتێكی‌ گه‌ش����تیاریه‌و سێ‌‬ ‫كۆمپانیایی‌ گه‌وره‌ی‌ توركی‌ له‌هه‌رێمی‌‬ ‫كوردس����تان‌و س����لێمانی‌ كارده‌كه‌ن‪،‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ ب����ه‌راورد به‌مانگ����ی‌ رابردو‬ ‫ل����ه‌م مانگ����ه‌دا گه‌ش����تی‌ هاواڵتیانی‌‬ ‫سلێمانی‌ له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانییه‌وه‌‬

‫زیادیكردوه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "بڕواناكه‌م ئه‌م زیادبون ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌شتكردنه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌نزیكبونه‌وه‌‬ ‫ل����ه‌واده‌ی‌ ئه‌نجامدان����ی‌ ریفران����دۆم‌و‬ ‫دۆخی‌ سیاسی‌ هه‌رێمه‌وه‌ بێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫بۆ ئ����ه‌و كرانه‌وه‌ی����ه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌‬ ‫كارئاس����انی‌ كراوه‌ ب����ۆ هاواڵتیان تا‬ ‫بتوانن به‌ئاسانی‌ گه‌شته‌كانیان ئه‌نجام‬ ‫بده‌ن له‌شاره‌كه‌ی‌ خۆیانه‌وه‌ له‌رێگه‌ی‌‬ ‫فرۆكه‌وه‌"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌شی‌ بۆ ئه‌وه‌ كرد ك ‌ه له‌ئێستادا‬ ‫گه‌شته‌كانی‌ فڕۆكه‌خانه‌ی‌ سلێمانی‌ بۆ‬ ‫ی "به‌رنامه‌ی‌‬ ‫توركیا رانه‌گیراوه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫گه‌ش����ته‌كان ب����ۆ توركی����ا له‌ڕێگه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ عێراقیه‌وه‌ داده‌نرێت زۆركات‬ ‫گه‌ش����ته‌كان بۆ توركیا ل����ه‌و ژماره‌یه‌‬ ‫زیات����ره‌ كه‌ به‌پێی‌ خش����ته‌كان بۆمان‬ ‫دان����راوه‌‪ ،‬به‌هۆی‌ ئه‌و ژم����اره‌ زۆره‌ی‌‬ ‫گه‌شتیاران بۆ واڵتی‌ توركیا"‪.‬‬

‫به‌راورد به‌مانگ ‌ی‬ ‫رابردو له‌م مانگه‌دا‬ ‫گه‌شت ‌ی هاواڵتیان‬ ‫له‌فڕۆكه‌خانه‌وە‬ ‫بۆ دەرەوەی‬ ‫واڵت زیادیكردو‌ه‬ ‫بەتایبەتی بۆ تورکیا‬

‫‪6‬‬

‫ئابوری‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫یه‌كه‌م قوربان ‌ی كه‌مبونه‌وه‌ ‌ی به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وتی‌ له‌كێڵگه‌ ‌ی‬ ‫شیواشۆك كرێكار‌ه كورده‌كان بون‬ ‫ئا‪ :‬شاهۆ ئه‌حمه‌د‬

‫به‌هۆی‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وتی‌ كێڵگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫شیواشۆكه‌وه‌‪ 64 ،‬كریكاری‌ كورد‬ ‫كه‌ زۆربه‌ی‌ خه‌ڵكی‌ گونده‌كانی‌‬ ‫ده‌وروبه‌ری‌ ته‌قته‌قن له‌كاره‌كانیان‬ ‫دورده‌خرێنه‌وه‌‌و بێکار ده‌بن‪.‬‬ ‫چه‌ند رۆژێكیش بۆ فشار دروست‬ ‫كردن دژی‌ دورخستنه‌وه‌یان‬ ‫گه‌مارۆی‌ كێڵگه‌كه‌ ده‌ده‌ن‌و كار‬ ‫كردن له‌كێڵگه‌كه‌ په‌كیده‌كه‌وێت‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتارێكی‌ كوردستان ده‌ڵێت‬ ‫"یه‌كه‌م قوربانی‌ كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ نه‌وتی‌ له‌كێڵگه‌ی‌‬ ‫شیواشۆك كرێكاره‌ كورده‌كان بون"‪.‬‬ ‫عه‌زیز ش���ه‌ریف نوێنه‌ری‌ كرێكاره‌‬ ‫ده‌ركراوه‌كانه‌و خۆش���ی‌ یه‌كێك بو‌ه‬ ‫ل���ه‌و كریكاران���ه‌‌و خاوه‌نی‌ هه‌ش���ت‬ ‫منداڵ���ه‌‪ .‬له‌باره‌ی‌ دورخس���تنه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌كاره‌كه‌ی‌ له‌بیره‌ نه‌وتی‌ شیواشۆك‬ ‫بە‌ئاوێن���ه‌ی راگه‌یاند "ب���ێ ئاگاداری‌‬ ‫خۆم���ان‌و ب���ێ ویس���تی‌ خۆم���ان‬ ‫دوریانخس���تینه‌وه‌ له‌كاره‌كانم���ان‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ هه‌ر له‌س���ه‌ره‌تاوه‌ بڕیاربو‬ ‫دانیش���توانی‌ گونده‌كان���ی‌ نزی���ك‬ ‫ئ���ه‌و كێڵگه‌یه‌ س���ودمه‌ند بن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌داخه‌وه‌ ئه‌و كرێكارانه‌ی‌ ده‌ركراون‬ ‫زۆربه‌ی‌ هی‌ گونده‌كانی‌ ئه‌و ناوچه‌یه‌‬ ‫ب���ون‌و موچ���ه‌ی‌ هیچ كه‌س���ێكمان‬ ‫نه‌گه‌یش���توه‌ته‌ ملیۆنێ���ك دین���ار‪.‬‬ ‫كاره‌كه‌شمان كرێكاری‌و پاك كردنه‌وه‌‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ش كرد "چه‌ند‬ ‫رۆژێك ئێمه‌ ته‌نكه‌ره‌كانمان راگرت‌و‬ ‫ئ���ه‌و كێڵگانه‌مان گه‌م���ارۆدا‪ ،‬دژی‌‬ ‫ئه‌و زوڵم���ه‌ی‌ به‌رامبه‌رم���ان كراوه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌داخه‌وه‌ ه���ه‌م كۆمپانیاكه‌‌و‬ ‫هه‌م الیه‌نی‌ په‌یوه‌ندی���دار وه‌اڵمیان‬ ‫نه‌دایه‌وه‌‪ .‬هه‌روه‌ها هیچ به‌ڵینش���یان‬ ‫پێنه‌داوی���ن جارێك���ی‌ ت���ر بچینه‌وه‌‬ ‫س���ه‌ر كاره‌كانمان‪ ،‬بۆی���ه‌ به‌ناچاری‌‬

‫کێڵگەی شیواشۆک‬

‫ش���وێنه‌كه‌مان چ���ۆڵ ك���ردوه‌و‬ ‫ئێس���تاش به‌بێ���کاری‌ له‌ماڵه‌وه‌ین"‪.‬‬ ‫ئه‌و وتی‌ "زۆربه‌ی‌ ئ���ه‌و كرێكارانه‌ی‌‬ ‫دورخراونه‌ته‌وه‌ خێزان���دارن‌و بژێوی‌‬ ‫ژیانی���ان له‌س���ه‌ر ئ���ه‌و كاره‌ بوه‌‪،‬‬ ‫به‌موچه‌یه‌كی‌ ك���ه‌م كارێكی‌ زۆریان‬ ‫ده‌كرد"‪.‬‬ ‫ئه‌و هاواڵتیه‌ ئه‌وه‌شی‌ خسته‌رو كه‌وا‬ ‫دورخس���تنه‌وه‌ی‌ ئه‌وان له‌كاره‌كانیان‬ ‫كاریگه‌ری‌ خراپی‌ له‌س���ه‌ر دروس���ت‬ ‫كردون‪ .‬له‌و باره‌یه‌وه‌ وتی ‌"ئه‌وانه‌ی‌‬ ‫له‌و كاره‌ دورخراونه‌ت���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌موی‬ ‫خه‌ڵكی‌ هەژارن‪ .‬كرێ���كاری‌ تێدایه‌‬ ‫ته‌مه‌ن���ی‌ په‌نج���ا س���اڵه‌‪ ،‬خاوه‌نی‌‬ ‫هه‌ش���ت كچه‌و له‌ماڵه‌وه‌ ته‌نها خۆی‌‬

‫كار ده‌كات‪ .‬ئێس���تا ئ���ه‌و بێ���کار‬ ‫بوه‌و له‌ماڵه‌وه‌یه‌‪ .‬به‌ه���ۆی‌ قه‌یرانی‌‬ ‫داراییش���ه‌وه‌ زۆر قورس���ه‌ كاری‌ تر‬ ‫بدۆزێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتاری‌ یه‌كێتی‌ له‌په‌رله‌مانی‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬عه‌باس فه‌تاح له‌باره‌ی‌‬ ‫دورخس���تنه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌و كریكاران���ه‌‬ ‫ل���ه‌و كێڵگ���ه‌ نه‌وتی���ه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‬ ‫راگه‌یان���د "به‌داخه‌وه‌ له‌كه‌مبونه‌وه‌ی‌‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی‌ نه‌وتدا ته‌نها خه‌ڵكی‌‬ ‫هەژار‌و ره‌ش‌و روت ده‌بنه‌ قوربانی‌‪.‬‬ ‫من كاتی‌ خ���ۆی‌ بە‌بریكاری‌ وه‌زیری‌‬ ‫س���امانه‌ سروش���تیه‌كانم وت ئه‌گه‌ر‬ ‫به‌رهه‌مهێنان���ی‌ ن���ه‌وت كه‌می‌ كرد‪،‬‬ ‫له‌خه‌ڵكی‌ هەژاری‌ ئ���ه‌و ناوچانه‌وه‌‬

‫ریکالم‬

‫"كێڵگ���ه‌ی‌ نه‌وت���ی‌ شیواش���ۆك‬ ‫له‌ئێس���تادا رۆژانه‌ ‪ 14‬هه‌زار به‌رمیل‬ ‫ن���ه‌وت به‌رهه‌مده‌هێنێ���ت‪ .‬ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫بیری‌ تازه‌ لێنه‌درێت‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫زانستیش نه‌وت ده‌رنه‌هێنرێت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫له‌و رێژه‌ی���ه‌ش كه‌مت���ر ده‌بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئەو کرێکارانەی بێکار کراون‬ ‫هه‌رچه‌ن���ده‌ دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ ئێمه‌ چه‌ند‬ ‫جارێ���ك الیه‌ن���ی‌ په‌یوه‌ندیدارم���ان‬ ‫ده‌ست پێمه‌كه‌ن‪ ،‬چونكه‌ كۆمه‌ڵێك له‌و بابه‌ته‌ ئ���اگادار كرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌وان‬ ‫خه‌ڵك هه‌یه‌ ل���ه‌و كێڵگه‌یه‌ موچه‌ی‌ لیژنه‌یه‌كیان نارد بۆ س���یانه‌كردنی‌‬ ‫زۆر به‌رزه‌‪ .‬به‌اڵم ئ���ه‌وان بە‌بیانوی‌ بی���ره‌كان‌و لێدان���ی‌ بی���ری‌ ت���ازه‌‬ ‫كه‌مكردنی‌ نه‌وت ئ���ه‌و كرێكارانه‌یان به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ زانستی‌‪ ،‬به‌اڵم چه‌ند‬ ‫دروخس���توه‌ته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ خه‌رجی بیرێكیان س���یانه‌ كرد ی���ه‌ك بیری‌‬ ‫كه‌مبكرێت���ه‌وه‌‪ .‬جگ���ه‌ له‌وان���ه‌ش ده‌رچوه‌‪ .‬هه‌روه‌ها بیرێكی‌ تازه‌شیان‬ ‫كۆمه‌ڵێ���ك كارمه‌ن���دی‌ بیانی���ش لێدا‌و سه‌ركه‌وتو نه‌بون"‪.‬‬ ‫كێڵگ���ه‌ی‌ نه‌وت���ی‌ شیواش���ۆك ‪5‬‬ ‫دورده‌خرێن���ه‌وه‌‌و به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌‬ ‫ناچاریش ده‌بێ���ت هه‌ردوال قه‌ناعه‌ت كیلومه‌تر له‌ش���اری‌ كۆی���ه‌وه‌ دوره‌و‬ ‫ب���ه‌وه‌ بك���ه‌ن‪ .‬له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وه‌ش���دا رۆژان���ه‌ زیاتر له‌‪ 140‬ه���ه‌زار به‌رمیل‬ ‫ئ���ه‌و كۆمپانیایی���ه‌ وه‌ك���و قه‌ره‌بو نه‌وتی‌ به‌رهه‌م ده‌هێنا‪ ،‬به‌اڵم ماوه‌ی‌‬ ‫چه‌ن���د موچه‌یه‌ك به‌س���ه‌ر یه‌كه‌وه‌ دو س���اڵه‌ ئه‌و رێژه‌ی���ه‌ كه‌میكردوه‌‬ ‫ده‌دات بە‌كرێ���كاره‌كان به‌ه���ۆی‌ به‌جۆرێ���ك له‌ئێس���تادا ده‌توانێ���ت‬ ‫رۆژان���ه‌ ته‌نه���ا ‪ 14‬ه���ه‌زار به‌رمیل‬ ‫دورخستنه‌وه‌یان"‪.‬‬ ‫ناوب���راو ئام���اژه‌ی‌ ب���ه‌وه‌ش كرد به‌رهه‌مبهێنێت‪.‬‬

‫زۆربه‌ی‌ ئه‌و‬ ‫كرێكارانه‌ی‌‬ ‫دورخراونه‌ته‌وه‌‬ ‫خێزاندارن‌و بژێوی‌‬ ‫ژیانیان له‌سه‌ر‬ ‫ئه‌و كاره‌ بوه‌‪،‬‬ ‫به‌موچه‌یه‌كی‌ كه‌م‬ ‫كارێكی‌ زۆریان‬ ‫ده‌كرد‬ ‫ریکالم‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫سه‌نگ‌و پێگه‌ی حیزبه‌كان له‌سلێمانی به‌داتاو ژمار‌ه‬ ‫هه‌ڵبژاردن نه‌خشه‌ی سیاسی هێزه‌كان ده‌گۆڕێت‬

‫‪7‬‬

‫ئا‪ :‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‬ ‫پرۆس���ه‌ی هه‌ڵب���ژاردن له‌هه‌رێم���ی‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬وه‌ك تاكه‌ پرۆسه‌یه‌ك ك ‌ه‬ ‫س���ه‌نگ‌و پێگه‌ی حیزب���ه‌كان به‌روونی‬ ‫ده‌خات���ه‌روو‪ ،‬ئه‌گه‌رچی س���اخته‌كاری‬ ‫س���ه‌نگی راس���ته‌قینه‌ی هه‌ڵبژاتردنیشی‬ ‫گۆڕیوه‌‪ ،‬له‌س���نوری پارێزگای سلێمانی‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن كاریگه‌ری له‌س���ه‌ر گۆڕینی‬ ‫نه‌خشه‌ی سیاسی هێزه‌كان درووستكردوه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ���ك له‌س���نوری پارێ���زگای‬ ‫س���لێمانی هه‌میش���ه‌ له‌هه‌ڵبژاردنێكه‌وه‌‬ ‫بۆ هه‌ڵبژاردنێك���ی دیكه‌ گۆڕان له‌پێگه‌و‬ ‫س���ه‌نگی حیزبه‌كان���دا دروس���تبوه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونه‌ له‌هه‌ڵبژاردنی ساڵی ‪ 1992‬پارتی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تان له‌پارێ���زگای‬ ‫س���لێمانی ( ‪ ) %26.6‬ده‌نگه‌كانی ئه‌و‬ ‫پاریزگایه‌ی به‌ده‌ستهێناوه‌ كه‌ (‪)92.449‬‬ ‫ده‌نگ���ی هێناوه‌ له‌ك���ۆی (‪) 349.164‬‬ ‫ده‌نگ���ده‌ر‪ ،‬به‌اڵم له‌دوایی���ن هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ل���ه‌ ‪2014‬ی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگاكان‬ ‫(‪‌)%9.6‬و ده‌نگه‌كانیش���ی (‪)86.655‬‬ ‫بوه‌ له‌كۆی (‪ ) 906.643‬ده‌نگده‌ر‪ ،‬واتا‬ ‫ئاس���تی ده‌نگه‌كانی به‌رێژه‌ی (‪) %17‬‬ ‫كه‌میكردووه‌‪ ،‬به‌هه‌مان ش���ێوه‌ی ده‌نگی‬ ‫یه‌كێت���ی نیش���تیمانی كوردس���تانیش‬ ‫كه‌می ك���ردووه‌‪ ،‬له‌هه‌ڵبژاردنی س���اڵی‬ ‫‪ 1992‬یه‌كێت���ی له‌پارێزگای س���لێمانی‬ ‫(‪ )%59.9‬ده‌نگه‌كان���ی ئه‌و پارێزگایه‌ی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌ كه‌ (‪ )207.168‬ده‌نگی‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم له‌دوایی���ن هه‌ڵبژاردندا‬ ‫ل���ه‌ ‪2014‬ی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگاكان‬ ‫(‪‌)%35.1‬و ده‌نگه‌كانیشی (‪)318.723‬‬ ‫بووه‌‪ ،‬واتا ئاس���تی ده‌نگه‌كانی یه‌كێتی‬ ‫به‌رێژه‌ی (‪ )%24.8‬كه‌میكردوه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌و پێیه‌ی���ش له‌ماوه‌ی ‪ 22‬س���اڵی‬ ‫رابردوی نێوان یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردن‌و دوایین‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‪ ،‬ده‌نگی یه‌كێت���ی به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪ )%24.8‬ده‌نگ���ی پارت���ی به‌رێ���ژه‌ی‬ ‫(‪ )%17‬كه‌میان ك���ردوه‌‪ ،‬بۆیه‌ یه‌كێتی‌و‬ ‫پارتی���ش وه‌رده‌گیری���ت له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‬ ‫له‌نێ���وان ئ���ه‌و دو هه‌ڵبژاردن���ه‌دا ئه‌وان‬ ‫به‌شدار بوون‪.‬‬ ‫سه‌باره‌ت به‌هه‌ڵبژاردنی ‪1992/5/19‬ی‬ ‫په‌رله‌مان���ی كوردس���تان له‌پارێ���زگای‬ ‫س���لێمانی ك���ه‌ (‪ )450.000‬كه‌س مافی‬ ‫ده‌نگدانی هه‌بووه‌‪ ،‬جگ���ه‌ له‌ناوچه‌كانی‬ ‫سنوری كه‌ركوك‪ ،‬له‌و رێژه‌یه‌ كه‌ شێوازی‬ ‫هه‌ڵبژاردن بازنه‌یی بووه‌‪ ،‬واتا كوردستان‬ ‫دابه‌ش���كرابو به‌س���ه‌ر چوار بازنه‌دا‪ ،‬له‌و‬ ‫ژماره‌یه‌ (‪ )349.164‬ده‌نگیدا به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪ ) %77.6‬ل���ه‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا كه‌ (‪)7‬‬ ‫لیس���ت به‌ش���داری تێدا كردو شێوازی‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ش رێژه‌ی���ی بو‪ ،‬واتا هه‌ر‬ ‫حێزبێ���ك (‪ )%7‬ده‌نگ���ه‌كان نه‌هێنێت‬ ‫ناتوانێت بچێته‌ په‌رله‌مانه‌وه‌و ده‌نگه‌كانیان‬ ‫دابه‌شده‌كرێت به‌سه‌ر حیزبه‌ براوه‌كاندا‪،‬‬ ‫به‌پێی ئه‌نجام���ی هه‌ڵبژاردنه‌كانیش كه‌‬ ‫له‌الیه‌ن لیژنه‌ی بااڵی هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‬ ‫خرایه‌ رو‪ ،‬له‌پارێزگای سلێمانی‪ ،‬یه‌كێتی‬ ‫نیش���تیمانی كوردس���تان (‪)207.168‬‬

‫له‌نێوان یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌و دوایه‌مین‬ ‫هه‌ڵبژاردندا له‌پارێزگای‬ ‫سلێمانی گۆڕانی‬ ‫گه‌ور‌ه له‌ده‌نگی‬ ‫هێزه‌كاندا دروست‬ ‫بوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك ده‌نگی‬ ‫یه‌كێتی به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪‌)%24.8‬و پارتی‬ ‫به‌رێژه‌ی (‪)%17‬‬ ‫كه‌میان كردووه‬

‫ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێناوه‌ به‌ڕێ���ژه‌ی‬ ‫(‪ )%59.9‬له‌پل���ه‌ی یه‌كه‌مدایه‌‪ ،‬پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان (‪ )92.449‬ده‌نگ‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی (‪ )%26.6‬له‌پله‌ی دووه‌مدا‪،‬‬ ‫لیس���تی ئیس�ل�امی (‪ )29334‬به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪ )%8.4‬له‌پله‌ی سێیه‌مدا له‌سه‌ر ئاستی‬ ‫سلێمانی بزووتنه‌وه‌ی ئیسالمی‌ (‪)%8.4‬‬ ‫به‌ده‌س���تهێنا‪ ،‬به‌اڵم له‌س���ه‌ر ئاس���تی‬ ‫هه‌رێمی كوردستان (‪)%5‬ی به‌ده‌ستهێنا‬ ‫بۆی���ه‌ نه‌چ���ووه‌ په‌رله‌مان���ه‌وه‌‪ ،‬حیزبی‬ ‫سۆسیالیس���تی كوردستان (‪‌)11.978‬و‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی (‪‌)%3.4‬و حزب���ی ش���یوعی‬ ‫(‪ )5.693‬ده‌ن���گ‌و به‌ڕێژه‌ی(‪‌)%1.6‬و‬ ‫پارت���ی گ���ه‌ل (‪‌)1.118‬و به‌ڕێ���ژه‌ی‬ ‫(‪‌)%0.3‬و دیموكراتخ���وازه‌ بێالیه‌نه‌كان‬ ‫(‪ )213‬ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێنا به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪.)%0.06‬‬

‫ب���ه‌اڵم له‌هه‌ڵبژاردنی ‪30‬ی نیس���انی‬ ‫‪2014‬ی ئه‌نجومه‌ن���ی پارێ���زگاكان‪،‬‬ ‫له‌پارێزگای س���لێمانی دوای ‪ 22‬س���اڵ‬ ‫گ���ۆڕان له‌س���ه‌نگ‌و پێگ���ه‌ی حیزبه‌كان‬ ‫روویداوه‌‪ ،‬به‌جۆرێك له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا كه‌‬ ‫(‪ )1.168.199‬ك���ه‌س مافی ده‌نگدانی‬ ‫هه‌ب���و‪ ) 906.643 ( ،‬ده‌نگی���دا (‬ ‫‪ ) %77.6‬له‌و هه‌ڵبژاردنه‌دا بزوتنه‌وه‌ی‬ ‫گۆڕان (‪ )359.600‬ده‌نگی به‌ده‌ستهێنا‬ ‫به‌رێ���ژه‌ی (‪ )%39.7‬ده‌ن���گ‌و یه‌كێتی‬ ‫نیش���تیمانی كوردس���تان (‪)318.723‬‬ ‫ده‌ن���گ‌و به‌رێ���ژه‌ی (‪‌)%35.1‬و پارتی‬ ‫دیموكرات���ی كوردس���تان (‪)86.655‬‬ ‫ده‌نگ‌و به‌رێژه‌ی (‪‌)%9.6‬و یه‌كگرتووی‬ ‫ئیسالمی كوردستان (‪ )66.097‬ده‌نگی‬ ‫به‌ده‌س���تهێناوه‌ به‌رێ���ژه‌ی (‪‌)%7.3‬و‬ ‫كۆمه‌ڵی ئیسالمی كوردستان (‪)55.457‬‬

‫ده‌نگی به‌ده‌ستهێناوه‌ به‌رێژه‌ی (‪)%6.1‬‬ ‫لیس���تی هاوپه‌یمانی (‪ )10.512‬ده‌نگی‬ ‫به‌ده‌ستهێناوه‌ به‌رێژه‌ی (‪ )%1.2‬ئه‌وه‌ش‬ ‫ئه‌و لیستانه‌یه‌ كه‌ كورسیان له‌پارێزگای‬ ‫سلێمانی به‌ده‌ستهێناوه‌‪.‬‬ ‫به‌و پێیه‌ش هه‌ڵبژاردن له‌نێوان یه‌كه‌م‬ ‫هه‌ڵب���ژاردن‌و دوایه‌می���ن هه‌ڵبژاردن���دا‬ ‫له‌پارێزگای س���لێمانی گۆڕان���ی گه‌وره‌‬ ‫له‌ده‌نگ���ی هێزه‌كان���دا دروس���ت ب���وه‌‪،‬‬ ‫به‌جۆرێ���ك ده‌نگ���ی یه‌كێت���ی به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪‌)%24.8‬و پارت���ی به‌رێ���ژه‌ی (‪)%17‬‬ ‫كه‌میان كردووه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌هۆی هه‌یمه‌نه‌ی‬ ‫پۆست‌و پاره‌و هێزه‌وه‌ هه‌ر له‌ده‌سه‌اڵتی‬ ‫یه‌كێتیدا ماوه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫ن���ه‌ك ته‌نها ب���ۆ یه‌كێت���ی‌و پارتی بۆ‬ ‫الیه‌نه‌كانی دیكه‌ش گۆڕانكاری دروستبوه‌‬ ‫له‌سه‌نگی هێزه‌كان له‌پارێزگای سلێمانی‬

‫ئه‌گه‌ر ب���ه‌راوردی هه‌ڵبژاردن���ی ‪‌2010‬و‬ ‫‪ 2014‬بكه‌ین بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌رانی عێراق بۆ لیسته‌كانی (گۆڕان‌و‬ ‫كۆمه‌ڵ‌و یه‌كگرتوو) له‌پارێزگای سلێمانی‬ ‫له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌وان له‌و دوو هه‌ڵبژاردنه‌دا‬ ‫له‌س���ه‌ر ئاس���تی پارێزگای س���لێمانی‬ ‫به‌ش���داربوون‪ ،‬ئه‌وا گۆڕان���كاری گه‌وره‌‬ ‫ده‌بینی���ن‪ ،‬به‌جۆرێ���ك له‌هه‌ڵبژاردن���ی‬ ‫‪2010‬ی پارێزگای سلێمانی بۆ ئه‌نجومه‌نی‬ ‫نوێنه‌ران‪ ،‬لیس���تی گۆڕان (‪)298.621‬‬ ‫ده‌نگی به‌ده‌ستهێنا به‌ڕێژه‌ی (‪،)%35.8.‬‬ ‫یه‌كگرت���ووی ئیس�ل�امی كوردس���تان‬ ‫(‪ )103.188‬ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێناوه‌‬ ‫به‌ڕێژه‌ی (‪ ،)%12.4‬كۆمه‌ڵی ئیسالمیی‬ ‫كوردس���تان (‪‌)79.140‬و به‌ده‌ستهێناوه‌‬ ‫به‌ڕێ���ژه‌ی (‪ )%9.5‬ب���ه‌اڵم له‌دوایی���ن‬ ‫هه‌ڵبژاردن���ی ئه‌نجومه‌ن���ی نوێنه‌ران���ی‬

‫عێ���راق ‪ 2014‬له‌ك���ۆی (‪)893.226‬‬ ‫ده‌نگده‌رلیس���تی گ���ۆڕان (‪)347.799‬‬ ‫ده‌نگ���ی به‌ده‌س���تهێناوه‌ به‌رێ���ژه‌ی‬ ‫(‪‌)%38.9‬و یه‌كگرت���ووی ئیس�ل�امی‬ ‫كوردس���تان (‪ )81.392‬ده‌نگ به‌رێژه‌ی‬ ‫(‪ )%9.1‬كۆمه‌ڵی ئیسالمی (‪)57.102‬‬ ‫ده‌نگی به‌ده‌ستهێنا به‌رێژه‌ی (‪.)%6.4‬‬ ‫به‌و پێی���ه‌ش له‌نێوان دوو هه‌ڵبژاردندا‬ ‫‪ 2010‬ب���ۆ ‪ 2014‬ئاس���تی ده‌نگه‌كان���ی‬ ‫یه‌كگرتووی ئیس�ل�امی (‪)%12.4‬وه‌ بۆ‬ ‫(‪ )%9.1‬دابه‌زیوه‌و ده‌نگه‌كانی كۆمه‌ڵی‬ ‫ئیسالمیش (‪ )%9.5‬بۆ (‪ )%6.4‬دابه‌زیوه‌‬ ‫ته‌نها ده‌نگی گۆڕان له‌(‪)%35.8.‬وه‌ بۆ‬ ‫(‪ ) %38.9‬به‌رزبۆته‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌پێ���ی ش���یكاری ده‌نگ���ی هێزه‌كان‬ ‫له‌نێ���وان زۆرین���ه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كان���دا‬ ‫له‌س���نوری پارێ���زگای س���لێمانی‪،‬‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێ���ت هه‌ڵب���ژاردن گۆڕانكاری‬ ‫له‌نه‌خش���ه‌ی سیاسی‌و س���ه‌نگ‌و پێگه‌ی‬ ‫هێزه‌كاندا دروستكردوه‌‪ ،‬به‌اڵم كاریگه‌ری‬ ‫دو ئیداره‌ی���ی‌و هه‌یمه‌ن���ه‌ی یه‌كێت���ی‬ ‫به‌س���ه‌ر داموده‌زگاو پۆس���ت‌و پله‌كانی‬ ‫ئ���ه‌و پارێزگایه‌ هه‌رماوه‌و گۆڕانكاری زۆر‬ ‫رووی ن���ه‌داوه‌ به‌ب���ه‌راورد به‌گۆڕانكاری‬ ‫له‌ده‌نگ���ی هێزه‌كان���دا‪ ،‬به‌‌واتایه‌ك���ی تر‬ ‫هاواڵتی���ان له‌رێگ���ه‌ی هه‌ڵبژاردن���ه‌وه‌‬ ‫توانیویان���ه‌ گۆڕان له‌نه‌خش���ه‌و پێگه‌ی‬ ‫هێزه‌كاندا دروس���تبكه‌ن‌و له‌سندوقه‌كانی‬ ‫ده‌نگدانه‌وه‌ گۆڕانكاریان دروستكردووه‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هه‌ڵب���ژاردن نه‌یتوانی���وه‌ گۆڕان‬ ‫له‌حوكمی خۆجێی‌و پۆس���ت‌و دامه‌زراوه‌‬ ‫كارگێریه‌كاندا بكات‪.‬‬

‫حزبواڵ‌و حه‌شد‪ ،‬بازوی‌ به‌هێز ‌ی ئێران له‌ڕۆژهه‌اڵت ‌ی ناوه‌ڕاست‬ ‫ئا‪ :‬ئاوێنه‌‬ ‫كۆماری‌ ئیسالمی‌ ئێران‪ ،‬له‌دوای‌‬ ‫روخانی‌ رژێمی‌ سه‌دام‌و هه‌ڵگیرسانی‌‬ ‫شۆڕشه‌كانی‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بییەوە‪،‬‬ ‫رۆڵێكی‌ گه‌وره‌ له‌ملمالنێكانی‌‬ ‫رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا ده‌بینێت‪،‬‬ ‫حزبواڵ له‌لوبنان‪ ،‬حه‌شدی‌ شه‌عبی‌‬ ‫له‌عێراق‌و حوسییه‌كان له‌یه‌مه‌ن‪ ،‬بازوی‌‬ ‫به‌هێز‌و ئامڕازی‌ گرنگی‌ سیاسه‌تی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ ئێرانن‪.‬‬ ‫چه‌كداران���ی‌ حزب���واڵی‌ لوبن���ان‬ ‫له‌جموجۆڵێك���ی‌ كاراو گ���ه‌وره‌دان‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫س���نوری‌ لوبنان به‌ره‌و سوریا‌و عێراق‌و‬ ‫یه‌مه‌ن تێده‌په‌ڕێنێت‪ ،‬هه‌ر له‌به‌شداریی‌‬ ‫كردن���ی‌ چاالكانه‌یان���ه‌وه‌ له‌ش���ه‌ڕ‌و‬ ‫ملمالنێكانی‌ ئ���ه‌م واڵتانه‌دا‪ ،‬تا ده‌گات‬ ‫به‌مه‌شق‌و راهێنان به‌و میلشیا شیعانه‌ی‌‬ ‫جموجۆڵی‌ سه‌ربازییان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫حزب���واڵی‌ لوبن���ان ن���ه‌ك ه���ه‌ر‬ ‫له‌تێكش���كاندنی‌ گروپه‌ توندڕه‌وه‌كاندا‬ ‫كارا ب���ون‪ ،‬به‌ڵك���و له‌ژێرخس���تنی‌‬ ‫سوننه‌كانیش���دا چاالك ب���ون‪ ،‬حزبواڵ‬

‫سه‌رباری‌ ئه‌وه‌ی‌ هێزێكی‌ سه‌ره‌كی‌ بوه‌‬ ‫له‌وه‌ی‌ رێگه‌ی‌ له‌كه‌وتنی‌ به‌شار ئه‌سه‌د‬ ‫له‌س���وریا گرتوه‌‪ ،‬له‌مه‌ش���ق‌و راهێنان‬ ‫كردن‌و رێكخستنی‌ حه‌شدی‌ شه‌عبیشدا‬ ‫رۆڵی‌ گه‌وره‌ی‌ بینی���وه‌ لەعێراق‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگه‌ له‌وه‌ی‌ پێش���تریش له‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫كاری‌ "ته‌قاندنه‌وه‌و تیرۆر"دا له‌چه‌ندین‬ ‫واڵت���ی‌ كه‌نداودا كه‌ دوژمنی‌ ئێران بون‬ ‫ده‌ستی‌ هه‌بوه‌‪.‬‬ ‫له‌ملمالنێكانی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‪،‬‬ ‫هه‌ڵكش���انی‌ رۆڵ���ی‌ حزب���واڵ ئه‌گ���ه‌ر‬ ‫جێ���ی‌ مه‌ترس���ی‌ گ���ه‌وره‌ بوبێ���ت بۆ‬ ‫س���ه‌ر س���وننه‌كان‌و جێ���ی‌ نیگه‌رانی‌‬ ‫مارۆنی���ه‌كان‌و دروزو كوردی���ش بێت‪،‬‬ ‫ئه‌وا بۆ ئیس���رائیلیش هه‌ڕه‌ش���ه‌یه‌كی‌‬ ‫گه‌وره‌ی���ه‌‪ .‬حزبواڵ ته‌نه���ا هێزێكه‌ كه‌‬ ‫دوای‌ كۆتایهاتن���ی‌ جه‌نگ���ی‌ ناوخۆی‌‬ ‫لوبن���ان له‌س���اڵی‌ ‪1990‬دا‪ ،‬چه‌كه‌كانی‌‬ ‫راده‌ستی‌ ده‌وڵه‌تی‌ لوبنان نه‌كردوه‌‌و له‌و‬ ‫كاته‌ش���ه‌وه‌ تا ئێستا چه‌ندین جار ئه‌م‬ ‫چه‌كه‌ی‌ له‌دژی‌ ئیسرائیل به‌كارهێناوه‌‪.‬‬ ‫ئێستا له‌میدیا‌و ناوه‌نده‌ سیاسیه‌كانی‌‬ ‫ئه‌مڕۆی‌ ئیس���رائیلدا قس���ه‌و باسێكی‌‬ ‫گه‌رم س���ه‌باره‌ت به‌هه‌ڵكش���انی‌ رۆڵی‌‬

‫حزبواڵی‌ لوبنان‬ ‫حزب���واڵی‌ هاوپه‌یمان���ی‌ به‌هێزی‌ ئێران‬ ‫له‌ئارادایه‌‪ ،‬به‌پێی‌ ئاماژه‌ی‌ جوله‌كه‌كان‬ ‫ئه‌مڕۆ قه‌ڵه‌مڕه‌وی‌ كۆماری‌ ئیس�ل�امی‌‬ ‫ئێران به‌هاوكاری‌ حزب���واڵی‌ لوبنان تا‬ ‫س���ه‌ر كه‌ناره‌كانی‌ ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫درێژ ده‌بێته‌وه‌‌و س���نوری‌ وا به‌سنوری‌‬ ‫ئیس���رائیله‌وه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر له‌باش���وری‌‬ ‫لوبنانه‌وه‌ جێی‌ مه‌ترسییه‌ بۆ ئیسرائیل‪،‬‬ ‫به‌ڵكو له‌قونه‌یتره‌و جۆالنی‌ سوریاشه‌وه‌‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌‪ ،‬س���ه‌رۆكی‌ موس���ادی‌‬

‫ئیس���رائیل رایگه‌یان���دوه‌ كه‌ "ئێس���تا‬ ‫م���ه‌ودای‌ نێ���وان حزبواڵ‌و ئیس���رائیل‬ ‫به‌ئه‌ندازه‌ی‌ هاویش���تنی‌ قۆچه‌قانییه‌ك‬ ‫دوره‌"‪.‬‬ ‫هێزێكی‌ دیك���ه‌ی‌ گرنگی‌ هاوپه‌یمانی‌‬ ‫ئێ���ران‪ ،‬حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبییه‌‪ .‬ك���ه‌‬ ‫ئێس���تا وه‌ك گه‌وره‌ترین هێزی‌ مرۆیی‌‬ ‫جه‌ن���گاوه‌ری‌ رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫ئاماژه‌ی‌ بۆ ده‌كرێت‪ ،‬كه‌ رۆڵی‌ گه‌وره‌ی‌‬ ‫هه‌بو له‌كۆتایهێنان به‌ده‌سه‌اڵتی‌ داعش‬

‫له‌ناوچه‌ سوننه‌نش���ینه‌كان‌و پێشبینی‌‬ ‫ده‌كرێت له‌قۆناغی‌ داهاتوش���دا حه‌شد‬ ‫رۆڵێكی‌ گرن���گ له‌ملمالنێكانی‌ عێراق‌و‬ ‫بگره‌ رۆژهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستیشدا ببینێت‪ .‬‬ ‫ئێس���تا حزبواڵ‌و حه‌ش���د له‌لوبنان‌و‬ ‫عێراق���دا وه‌ك ده‌وڵه‌تێ���ك له‌ن���او‬ ‫ده‌وڵه‌تێك���دا ئاماژه‌ی���ان پێده‌كرێت‌و‬ ‫ته‌نانه‌ت س���وپای‌ لوبن���ان‌و عێراقیش‬ ‫وه‌ك باڵێك���ی‌ حزب���واڵ‌و باڵێك���ی‌‬ ‫حه‌شدی‌ ش���ه‌عبی هه‌ژمارده‌كرێن‪ ،‬كه‌‬ ‫به‌ته‌نها توان���ای‌ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی‌ گروپه‌‬ ‫تیرۆریس���تییه‌كانیان نییه‌‪ .‬پێش���بینی‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ده‌كرێ���ت رۆژ به‌رۆژ زیاتر ئه‌م‬ ‫دو هێ���زه‌ به‌هێزت���ر بن به‌س���ه‌رنجدان‬ ‫له‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌و چه‌كانه‌ی‌ وه‌ك یارمه‌تی‌‬ ‫له‌الیه‌ن واڵتان���ی‌ ئه‌وروپا‌و ئه‌مه‌ریكاوه‌‬ ‫بۆ ئه‌م دو سوپایه‌ دێن ده‌كه‌ونه‌ ده‌ست‬ ‫حزبواڵو حه‌شدی‌ شه‌عبییه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئێس���تا رۆژهه‌اڵت���ی‌ ناوه‌ڕاس���ت‬ ‫له‌س���ایه‌ی‌ ملالنێی‌ گ���ه‌وره‌دا‌ رۆژگاری‌‬ ‫به‌سه‌رده‌بات‌و پێبینی‌ ئه‌وه‌ش ده‌كرێت‬ ‫كه‌ جه‌نگی‌ گه‌وره‌تر به‌ڕێو‌ه بێت‪ ،‬له‌م‬ ‫جه‌نگانه‌ش���دا حزبواڵ‌و حه‌شد رۆڵێكی‌‬ ‫گه‌وره‌ ده‌بینن‪.‬‬

‫ئێستا رۆژهه‌اڵت ‌ی‬ ‫ناوه‌ڕاست له‌سایه‌ی‌‬ ‫ملالنێ ‌ی گه‌وره‌د‌ا‬ ‫رۆژگار ‌ی به‌سه‌رده‌بات‌و‬ ‫پێبین ‌ی ئه‌وه‌ش ده‌كرێت‬ ‫كه‌ جه‌نگ ‌ی گه‌وره‌تر‬ ‫به‌ڕێو‌ه بێت‪ ،‬له‌م‬ ‫جه‌نگانه‌شدا حزبواڵ‌و‬ ‫حه‌شد رۆڵێك ‌ی گه‌ور‌ه‬ ‫ده‌بینن‬

‫‪8‬‬

‫کۆمەاڵیەتی‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫له‌شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مساڵدا ‪ 258‬گەرمیان‪ :‬لەماوەی‌شه‌ش مانگد‌ا ‪381‬‬ ‫حاڵه‌تی‌ سوتاوی‌ له‌سلێمانی‌ تۆماركراوه‌ حاڵه‌ت ‌ی توندوتیژ ‌ی تۆماركراوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫له‌شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مساڵدا‬ ‫‪ 258‬حاڵه‌تی‌ سوتاوی‌ له‌نه‌خۆشخانه‌ ‌ی‬ ‫سوتاوی‌ تۆماركراوه‌ به‌راورد به‌شه‌ش‬ ‫مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ساڵی‌ پار ‪ 182‬حاڵه‌ت‬ ‫تۆماركراوه‌‪ ،‬به‌رێوه‌به‌ری‌ نه‌خۆشخانه‌ ‌ی‬ ‫سوتاوی‌ سلێمانی‌ ده‌ڵێت "له‌‪ %80‬حاڵه‌ت ‌ی‬ ‫خۆسوتاندنه‌كان ژنان‌و كچان بون"‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ر ‌ی نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���وتاو ‌ی‬ ‫له‌سلێمانی‌‪ ،‬د‪ .‬شاخه‌وان سایب به‌ئاوێنه‌ ‌ی‬ ‫ڕاگه‌یاند نه‌خۆشخانه‌ی‌ سوتاو ‌ی سلێمان ‌ی‬ ‫ل���ه‌دو به‌ش���ی‌ س���ه‌ره‌كی‌ پێكهات���و‌ه ك ‌ه‬ ‫به‌ش���ێكیان له‌چاره‌س���ه‌ركردنی‌ نه‌خ���ۆش‬ ‫پێكدێت‌و كۆی‌ حاڵه‌ته‌كان ‌ی سوتاوی‌ له‌خۆ ‌ی‬ ‫ده‌گرێت‌و به‌بێ‌ به‌رامبه‌ر نه‌خۆش چاره‌سه‌ر‬ ‫وه‌رده‌گرن‪ ،‬به‌ش��� ‌ی دوه‌می���ش جوانكاریه‌‌و‬ ‫له‌م به‌ش��� ‌ه به‌هۆی‌ جوانكاری ‌ی به‌نه‌خۆش ‌ی‬ ‫هه‌ژمار ناكرێت بڕێك پار‌ه بۆ نه‌شته‌رگه‌ری ‌ی‬ ‫جوان���كاری‌ له‌و كه‌س���ان ‌ه وه‌رده‌گیرێت ك ‌ه‬ ‫جوانكاری��� ‌ی لوت‌و گوێ‌‌و س���نگ‌و س���ك‌و‬ ‫ڕوخسار ئه‌نجام ده‌درێت‪ ،‬ئه‌و وت ‌ی "به‌ش ‌ی‬ ‫س���وتاویش له‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���وتاو ‌ی‬ ‫سلێمانی‌ ده‌بێته‌ چه‌ند به‌شێك وه‌ك به‌ش ‌ی‬ ‫س���وتاوی‌ مندااڵن‌و ژنا‌و پی���اوان‪ ،‬زۆرینه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌و مندااڵنه‌ی‌ دێنه‌ نه‌خۆشخانه‌ی‌ سوتاو ‌ی‬ ‫برینه‌كانیان س���وكه‌و چاره‌سه‌ریان ئاسانه‌و‬ ‫رێژه‌یه‌ك��� ‌ی كه‌می‌ جه‌س���ته‌یان س���وتاوه‌‪،‬‬ ‫به‌ه���ۆ ‌ی گه‌رمكه‌ره‌وه‌‌و ئاوی‌ گ���ه‌رم‌و ئاگر‬ ‫به‌ڕێككه‌وت شوێنێكی‌ جه‌سته‌یان سوتاوه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌رچی‌ سوتاوی‌ پیاوان جۆره‌كانیان‬ ‫جیاوازه‌و به‌شێكی‌ س���وتاوییه‌كانی‌ پیاوان‬ ‫ده‌بێت جوانكاریشیان بۆ ئه‌نجام بدرێت ك ‌ه‬ ‫ژماره‌یه‌كی‌ زۆریان پێش���مه‌رگه‌ن‌و به‌شێك ‌ی‬ ‫دیكه‌ش���یان به‌هۆ ‌ی كاره‌كانیانه‌و‌ه توش��� ‌ی‬ ‫ڕوداوی‌ س���وتاوی‌ هاتون زیات���ر په‌له‌كان ‌ی‬ ‫سه‌ره‌وه‌یان س���وتاون وه‌ك سنگ‌و پشت‌و‬ ‫س���ك ك ‌ه رێژه‌ی‌ م���ردن له‌پیاوان���دا كه‌م ‌ه‬ ‫به‌هۆی‌ كه‌می‌ رێژه‌ی‌ سوتاویه‌كه‌یان"‪.‬‬ ‫وتیش��� ‌ی "زۆربه‌ی‌ حاڵه‌ته‌كانی‌ س���وتاو ‌ی‬ ‫دێن��� ‌ه نه‌خۆش���خانه‌كه‌مان ژن���ان‌و كچان‌و‬ ‫وته‌یان لێوه‌رده‌گیرێت ك���ه‌ ده‌لێن له‌كات ‌ی‬

‫سوتاو ‌ی له‌س���لێمان ‌ی له‌باره‌ی‌ بڕی‌ تێچون ‌ی‬ ‫چاره‌س���ه‌ری‌ ئ���ه‌و نه‌خۆش���انه‌ی‌ دێن��� ‌ه‬ ‫نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���وتاوی‌‪ ،‬رایگه‌یاند "گه‌ر‬ ‫نه‌خۆش���ێك لە‌‪ %50‬جه‌س���ته‌ی‌ سوتابێت‬ ‫ئه‌و‌ه پێویسته‌ جوانكاری‌ بۆ ئه‌نجامبدرێت‌و‬ ‫س���كین گرافی‌ بۆ ئه‌نجام بدرێت كه‌ بریتی ‌ه‬ ‫له‌پێس���تی‌ جوانكاری‌‌و له‌ده‌ره‌وه‌ ‌ی واڵته‌و‌ه‬ ‫بۆمان دێت‌و پێستی‌ ده‌س���تكرده‌‌و به‌گرام‬ ‫ده‌یكڕی���ن‌و له‌الی���ه‌ن پزیش���كی‌ تایب���ه‌ت‬ ‫به‌جوانكاری‌ نه‌ش���ته‌رگه‌ری‌ ب���ۆ نه‌خۆش‬ ‫ئه‌نجامبدرێ���ت كه‌ بڕ ‌ی په‌نجا هه‌زار دۆالر ‌ی‬ ‫تێده‌چێت‌و م���اوه‌ی‌ چه‌ند مانگێك ‌ی ده‌وێت‬ ‫به‌پی‌ێ ‌ی نه‌خۆشه‌كه‌"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و وت���ی‌ "ژماره‌ی���ه‌ك له‌پێداویس���تیی ‌ه‬ ‫س���ه‌ره‌تاییه‌كان وه‌ك له‌ف���اف‌و ده‌رم���ان‌و‬ ‫كاردا به‌ه���ۆی‌ ئاگ���ره‌وه‌ س���وتاون‪ ،‬به‌اڵم پێداویس���تی‌ دیك��� ‌ه له‌الی���ه‌ن حكومه‌ته‌و‌ه‬ ‫به‌داخ���ه‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئ���ه‌وان ده‌یڵێن له‌كات ‌ی دابینده‌كرێت داوامانك���ردو‌ه له‌ئه‌نجومه‌ن ‌ی‬ ‫وه‌رگرتنی‌ وته‌كانیان ئێمه‌ ده‌زانین زۆربه‌یان وه‌زیران��� ‌ی حكومه‌ت��� ‌ی هه‌رێ���م پێس���ت ‌ی‬ ‫به‌ه���ۆی‌ كێش���ه‌یه‌ك ‌ی كۆمه‌اڵت���ی‌ له‌گه‌ڵ ده‌ستكردمان بۆ دابینبكات ك ‌ه نرخه‌ی‌ زۆر‬ ‫باوك ‌ی یان براو هاوس���ه‌ره‌‌و كه‌سان ‌ی دیك ‌ه گرانه‌ ئه‌گه‌ر حكومه‌ت پاره‌كه‌ی‌ له‌ئه‌س���تۆ‬ ‫په‌نایان بۆ خۆس���وتاندن بردو‌ه كه‌ لە‌‪ %80‬نه‌گرێت‪ ،‬ئ���ه‌وكات نه‌خۆش خۆ ‌ی ده‌یكڕێت‬ ‫ژماره‌ی ئ���ه‌و نه‌خۆش���ان ‌ه پێكده‌هێنن ك ‌ه ئه‌گ���ه‌ر نه‌خۆش نه‌یتوان ‌ی بیكڕێت‪ ،‬ئه‌وكات‬ ‫له‌نه‌خۆشخانه‌كه‌ماندا چاره‌سه‌ر وه‌رده‌گرن‪ ،‬جه‌س���ته‌ ‌ی تێكده‌چێ���ت‌و پێس���تی‌ چرچ‬ ‫زۆرب���ه‌ی‌ ئه‌و نه‌خۆش���انه‌ی‌ به‌هۆی‌ زۆریی ده‌بێت‌و ژیانی‌ قورس ده‌بێت توانای‌ جواڵن ‌ی‬ ‫رێژه‌ی‌ سوتاویه‌كه‌یان له‌ژیاندا نامێنن‪ ،‬ئێم ‌ه جه‌سته‌ی‌ په‌له‌كانی‌ الواز ده‌بێت"‪.‬‬ ‫پێشوه‌خت كه‌سوكاره‌كه‌یان ئاگادار ده‌كه‌ین ژاڵ���ه‌ (ناوێك���ی‌ خ���وازراوه‌) یه‌كێك ‌ه له‌و‬ ‫ك ‌ه شانسی‌ ژیانیان زۆر كه‌مه‌"‪.‬‬ ‫نەخۆش���انەی نه‌خۆش���خانه‌ی‌ س���وتاوی‌‪،‬‬ ‫د شاخه‌وان ئاماژه‌ش ‌ی به‌رێژه‌ی‌ سوتاو ‌ی كرد چیرۆك���ی‌ ڕوداوی‌ خۆس���وتاندنی‌ خ���ۆ ‌ی‬ ‫كه‌ لە‌‪ %50‬به‌ره‌و ژوربێت ئه‌وا نه‌خۆش���ه‌ك ‌ه ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "به‌هۆی‌ كێش���ه‌كان ‌ی‬ ‫ئه‌گ���ه‌ری‌ ژیان ‌ی نیه‌‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "رێژه‌كان ‌ی نێوان خۆم‌و هاوس���ه‌ره‌كه‌م كه‌ مامۆستای ‌ه‬ ‫سوتاوی‌ به‌پێ ‌ی په‌له‌كان‌و جه‌سته‌ی‌ مرۆڤ دوو مان���گ پێش ئێس���تا به‌یانی���ه‌ك بیرم‬ ‫دیار ‌ی كراو‌ه بۆ چه‌ند به‌ش���ێك كه‌ ڕێژه‌ ‌ی له‌وه‌كردوه‌ ك ‌ه چیتر نه‌ژیم خۆم بس���وتێنم‬ ‫س���وتای‌ س���ه‌ر لە‌‪‌%7‬و رێژه‌ی‌ س���وتاو ‌ی ك ‌ه كێشه‌كانم چاره‌س���ه‌ر نابێت‪ ،‬هه‌ر بۆی ‌ه‬ ‫باڵه‌كان له‌س���ه‌دا ‪‌%28‬و رێژه‌وی‌ س���وتا ‌ی چومه‌ به‌شی‌ دواوه‌ ‌ی ماڵه‌كه‌م كه‌ ده‌به‌یه‌ك‬ ‫س���ك لە‌‪ %9‬رێژه‌ی‌ سوتاوی‌ سنگش لە‌‪‌%9‬و نه‌وت ‌ی لێبو سه‌ره‌تا نه‌وتم كرد به‌ڕانه‌كانمدا‌و‬ ‫رێژه‌ی‌ س���وتاوی‌ پش���ت ل���ە‌‪‌%18‬و رێژه‌ ‌ی به‌چه‌رخێك ئاگ���رم به‌ردایه‌ جله‌كانم‌و خۆم‬ ‫س���وتاوی‌ ڕانه‌كانیش لە‌‪ %29‬پێكده‌هێنێت‌و سوتاند"‪.‬‬ ‫جۆری‌ س���وتایه‌كه‌ش به‌پێ���ی‌ جۆری‌ برین ‌ه وتیش���ی‌ "ئێس���تا به‌هۆی‌ رێ���ژه‌ ‌ی كه‌م ‌ی‬ ‫پێست ‌ی یه‌كه‌می‌ س���وتاندبێت یان برینه‌ك ‌ه س���وتاویه‌كه‌م باش���تربوم چاره‌س���ه‌رم‬ ‫زۆر قوڵبوبێته‌وه‌ چاره‌س���ه‌ری‌ ئاس���ان نی ‌ه وه‌رگرت���وه‌‪ ،‬داواده‌كه‌م باچیتر ژنان‌و كچان‬ ‫ماوه‌یه‌كی‌ زۆری‌ ده‌وێت تا له‌نه‌خۆش���خان ‌ه بیر ل���ه‌وه‌ نه‌كه‌ن���ه‌وه‌ خۆیان بس���وتێنن‪،‬‬ ‫بمێنێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌خۆستوتاندن چاره‌س���ه‌ری‌ كێشه‌كانمان‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ كارگێ���ڕ ‌ی نه‌خۆش���خان ‌ه ‌ی ناكرێت زۆر په‌شیمانم"‪.‬‬

‫ی‬ ‫له‌‪ %80‬حاڵه‌ت ‌‬ ‫خۆسوتاندنه‌كان‬ ‫ژنان‌و كچان بون‬

‫توندوتیژی‌ گه‌رمیان‪ :‬زۆرب ‌هی‌ توندوتیژیه‌كان دژی‌ ژنان بوه‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬

‫له‌ماوه‌ی‌ شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌مساڵی‌ ‪2017‬دا‪ 381 ،‬حاڵه‌تی‌‬ ‫نوندوتیژیی‌ تۆماركراوه‌ كه‌ ‪230‬‬ ‫حاڵه‌تیان هه‌ڕه‌شه‌‌و توندوتیژی‌‬ ‫ده‌رونی‌ بوه‌‪ ،‬به‌ڕێوه‌به‌ری‌‬ ‫توندوتیژیی‌ خێزانی‌ ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات زۆری سكااڵ بۆ هۆشیاری‌‬ ‫خێزانه‌كان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫ده‌ڵێت " زۆربه‌ی‌ توندوتیژیه‌كانی‌‬ ‫ژنان به‌هۆی‌ فه‌یسبوك‌و هۆیه‌كانی‌‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌وه‌ بوه‌"‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌ب���ه‌ری‌ توندوتی���ژی‌ خێزان ‌‬ ‫ی‬ ‫گه‌رمی���ان‪ ،‬عه‌قی���د له‌میعه‌ محه‌مه‌د‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ راگه‌یان���د ب���ه‌راود‬ ‫به‌س���ه‌رجه‌م ناوچه‌كان���ی‌ دیك���ه‌ی‌‬ ‫كوردستان ژماره‌ی‌ توندوتیژی دژی‌‬ ‫ژنان به‌ڕێژه‌یه‌كی‌ به‌رچاو له‌گه‌رمیان‬ ‫كه‌می‌ كردوه‌ كه‌ ئه‌ویش ئه‌گه‌ڕێته‌وه‌‬ ‫بۆ چه‌ن���د هۆكارێك‪ ،‬ئه‌و كه‌س���ه‌ی‌‬ ‫توندوتیژی���ی‌ ئه‌نجامده‌ده‌ن ده‌درێت‬ ‫ب���ه‌دادگاو فه‌رمان���ی‌ گرتنی���ان بۆ‬ ‫ده‌رده‌چێت‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "دادگایه‌كی‌‬ ‫تایبه‌ت���ی‌ هه‌ی���ه‌ كه‌ كه‌یس���ه‌كانی‌‬ ‫ژنانی‌ س���كااڵكار دواناكه‌وێت به‌ده‌ر‬ ‫له‌هه‌بونی‌ سه‌نته‌رێكی‌ ڕاوێژكاری‌ بۆ‬ ‫كاره‌كانی‌ ژنان"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "به‌رده‌وام رێكخراوه‌كانی‌‬ ‫یوئێ���ن هاوكاریم���ان ده‌ك���ه‌ن له‌و‬ ‫پڕۆژانه‌ی‌ تایبه‌ته‌ به‌هۆشیاركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫هاواڵتی���ان ل���ه‌ده‌ره‌وه‌و ن���اوه‌وه‌ی‌‬ ‫شارۆچكه‌ی‌ كه‌الرو له‌ناو ئاواره‌كانی‌‬ ‫ئه‌و سنوره‌‪ ،‬له‌شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫ئه‌مساڵدا سێ‌ س���ه‌دو هه‌شتاو یه‌ك‬ ‫حاڵه‌ت���ی‌ توندوتیژی‌ تۆماركراوه‌ كه‌‬ ‫توندوتیژی‌ له‌ڕێگه‌ی‌ فه‌یس���بوكه‌وه‌‬ ‫هه‌ش���تا حاڵ���ه‌‌ت ب���وه‌ له‌رێگ���ه‌ی‌‬ ‫ته‌له‌فون‌و هۆكاره‌كانی‌ په‌یوه‌ندیه‌وه‌‬

‫‪ 150‬حاڵه‌ت تۆماركراوه‌‪ ،‬له‌ش���ه‌ش‬ ‫مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مساڵدا ته‌نها چوار‬ ‫حاڵه‌تی‌ كوشتن له‌سنوری‌ گه‌رمیان‬ ‫تۆمار كراو‌ه كه‌ س���اڵی‌ پار رێژه‌كه‌‬ ‫زۆر زیاتر بوه‌"‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌ كرد كه‌ زیادبونی‌‬ ‫تۆماره‌كانی‌ حاڵه‌ته‌كانی‌ توندوتیژیی‌‬ ‫وات���ای‌ ئ���ه‌وه‌ نی���ه‌ توندوتیژیه‌كان‬ ‫زی���ادی‌ ك���ردوه‌‪ ،‬به‌ڵك���و وات���ای‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ هاواڵتی‌ هۆش���یار بوەته‌وه‌‌و‬ ‫بۆ یه‌كالیكردنه‌وه‌‌و چاره‌سه‌ركردنی‌‬ ‫كێشه‌كانی په‌ناده‌باته‌ به‌ر داموده‌زگا‬ ‫په‌یوه‌ندیداره‌كان���ی‌ حكوم���ه‌ت بۆ‬ ‫چارەسه‌ركردنی‌ كێشه‌كانی تا كێشه‌ی‌‬ ‫زیاتری‌ لێنه‌كه‌وێته‌وه‌و به‌س���وڵحی‌‬ ‫عه‌شایه‌ری‌ چاره‌سه‌ر نه‌كرێت‌و دادگا‬ ‫س���ه‌روه‌ر بێت‪ ،‬ئه‌و وت���ی‌ "له‌كۆی‌‬ ‫حاڵه‌ته‌كانی‌ توندوتیژیی‌‪ ،‬هه‌ش���تاو‬ ‫پێنج حاڵه‌تیان هه‌ڕه‌ش���ه‌كردن بوه‌‬ ‫به‌مۆبای���ل‌و فه‌یس���بوك‌و تۆڕه‌كانی‌‬ ‫دیكه‌ی‌ په‌یوه‌ندیكردن بوه‌‪ ،‬حاڵه‌تی‌‬ ‫دیك���ه‌ی‌ توندوتیژی���ی ك���ه‌ تۆمار‬ ‫كراوه‌ لێدان‌و سه‌رش���كان بوه‌‌و جێ‌‬ ‫به‌نچه‌ی‌ لێدان به‌كه‌س���ه‌كه‌وه‌ دیاره‌‬ ‫ئه‌گه‌ر حاڵه‌ته‌كان���ی‌ لێدانی‌ چه‌قۆو‬ ‫دارو چه‌كی‌ به‌جه‌سته‌ی‌ كه‌سه‌كه‌وه‌‬ ‫دیاربێ���ت ئ���ه‌وه‌ ده‌چێت���ه‌ خانه‌ی‌‬ ‫هه‌وڵدان بۆ كوشتنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫عه‌قید له‌میعه‌ وتیش���ی‌ "به‌ش���ێكی‌‬ ‫س���كااڵكان ئ���ه‌و ژن‌و كچان���ه‌ن كه‌‬ ‫ته‌مه‌نیان له‌شانزه‌ ساڵ بۆ بیست‌و‬ ‫پێن���ج س���اڵیدایه‌‪ ،‬زۆربه‌ی���ان ئه‌و‬ ‫ژنانه‌ن كه‌ پڕۆس���ه‌ی‌ هاوسه‌رگیریان‬ ‫له‌ته‌مه‌نێك���ی‌ كه‌م���دا پێكهێن���اوه‌‌و‬ ‫ڕوب���ه‌ڕوی‌ لێ���دان‌و توندوتی���ژی‌‌و‬ ‫هه‌ڕه‌ش���ه‌ ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬له‌دوای‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫دێنه‌ توندوتیژی‌ خێزانی‌ كێشه‌كانیان‬ ‫بۆ چاره‌س���ه‌رده‌كرێت جارێكی‌ دیكه‌‬ ‫به‌بڕی���اری‌ دادگا ده‌گه‌ڕێن���ه‌وه‌ ناو‬ ‫خێزانه‌كانیان"‪.‬‬

‫به‌شێك ‌ی سكااڵكان‬ ‫ئه‌و ژن‌و كچانه‌ن ك ‌ه‬ ‫ته‌مه‌نیان له‌شانز‌ه‬ ‫ساڵ بۆ بیست‌و پێنج‬ ‫ساڵیدایه‬

‫ناوبراو باس���ی‌ ل���ه‌وه‌ش ك���رد ك ‌ه‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌چاره‌س���ه‌ر‪ ،‬لێكۆلینه‌وه‌‬ ‫له‌كه‌یسه‌كانی‌ توندوتیژیی‌ دژی‌ ژنان‬ ‫به‌رده‌وامه‌و هه‌ڵمه‌تی‌ هۆشیاریشیان‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌ك���ۆڕو س���یمیناره‌كاندا‌و‬ ‫په‌یوه‌ندیی���ان به‌داموده‌زگاكان���ی‌‬ ‫س���نوری‌ گه‌رمیان���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬وه‌ك‬ ‫راگه‌یاندن���ه‌كان‌و زانكۆكان‌و الیه‌نی‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌‌و رێكخراوه‌كان���ی‌ ژنان‌و‬ ‫دامه‌زراوه‌ حكومیه‌كان به‌مه‌به‌س���تی‌‬ ‫كه‌مكردنه‌وه‌ی‌ رێژه‌ی‌ توندوتیژیی‌ دژ‬ ‫به‌ژنان‪.‬‬

‫عومه‌ر له‌به‌یانیه‌كی‌ زودا له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا به‌فیشه‌ك ده‌كوژرێت‬ ‫زۆر كات كێشه‌و‬ ‫ده‌مه‌ بۆڵه‌ی‌ زۆر‬ ‫ئاسای ‌ی چه‌ك ‌ی تێدا‬ ‫به‌كارده‌هێنرێت‬

‫نێوانیان‌و ده‌بێت ‌ه شه‌ڕیان‪.‬‬ ‫عومه‌ر فازیلی‌ ته‌مه‌ن ‌ی ‪ 38‬س���اڵ به‌یان ‌ی‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ڕۆژی‌ یه‌ك ش���ه‌مم ‌ه ‪ 2017/8/20‬له‌سه‌ر‬ ‫ڕێگه‌ی‌ بازی���ان له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا به‌دوو‬ ‫عومه‌ر له‌شارۆچكه‌ ‌ی چه‌مچه‌ماڵ‬ ‫فیش���ه‌ك ك ‌ه به‌ر سه‌رو ش���ان ‌ی كه‌وتو‌ه‬ ‫نیشته‌ج ‌ێ بو‪ ،‬سه‌رله‌به‌یه‌یانی‌ یه‌ك‬ ‫شه‌ممه‌ ‌ی رابردو ‪ 8/20‬بۆ كارێك هاتبو‌ه ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫ئاراز خاڵ���ۆزای عومه‌ر وتی‌ "ئه‌و به‌یانی ‌ه‬ ‫شاری‌ سلێمانی‌‪ ،‬به‌وته‌ی‌ كه‌سێك ‌ی‬ ‫له‌رێگ���ه‌ ‌ی چه‌ند خزمێكی‌ نزیكمانه‌وه‌ ك ‌ه‬ ‫نزیكیی "له‌كاتی‌ گه‌ڕانه‌وه‌یدا له‌گه‌ڵ‬ ‫له‌ده‌شتی‌ بازیان كار ‌ی كشتوكاڵ ده‌كه‌ن‬ ‫عه‌لی‌ هاوڕێی ده‌بێت به‌ده‌نگه‌ده‌نگیان‌و‬ ‫به‌چه‌كه‌كه‌ی‌ برینداری‌ ده‌كات‌و هه‌ڵدێت‪ ،‬ته‌له‌فونم���ان بۆ كرا كه‌ عومه‌ر له‌س���ه‌ر‬ ‫رێگه‌ی‌ بازیان له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا كوژراوه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم دواتر برایه‌كی‌ عه‌لی‌ لە‌تۆڵه‌ ‌ی‬ ‫تا ئێم���ه‌ گه‌یش���تینه‌ بازیان پۆلیس��� ‌ی‬ ‫براكه‌یدا له‌سه‌ر ڕێگه‌ی‌ بازیان عومه‌ر‬ ‫نه‌هێش���تنی‌ ت���اوان ته‌رم��� ‌ی عومه‌ریان‬ ‫به‌ر فیشه‌ك ده‌دات"‪.‬‬ ‫ڕه‌وان���ه‌ی‌ پزیش���كی‌ دادوه‌ری‌ كردب���و‪.‬‬ ‫عومه‌رو عه‌ل���ی‌‪ ،‬ماوه‌ ‌ی چه‌ند س���اڵێك من چومه‌ س���ه‌ر الش���ه‌كه‌ی‌‪ ،‬دو فیشه‌ك‬ ‫ده‌بو له‌ش���ارۆچكه‌ ‌ی چه‌مچه‌ماڵ پێكه‌و‌ه به‌ر سه‌رو ش���انی‌ كه‌وتبو ده‌ست به‌ج ‌ێ‬ ‫هاوڕێ بون‌و سه‌ودا‌و مامه‌ڵه‌ له‌نێوانیاندا له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا گیانی‌ له‌ده‌ستدابو"‪.‬‬ ‫هه‌بوه‌‪ ،‬به‌اڵم به‌مدوایان ‌ه كێشه‌ ده‌كه‌وێت ‌ه ب ‌ه وته‌ی‌ هاوڕێ‌ نزیكه‌كان ‌ی عومه‌رو عه‌لی‌‪،‬‬

‫پێش���تر هیچ كێش���ه‌یه‌ك ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و چه‌ك چاره‌س���ه‌ربكات‪ ،‬به‌ڵكو به‌رێگه‌ ‌ی وته‌بێ���ژی‌ پۆلیس���ی‌ ق���ه‌زاو ناحیه‌كان ‌ی‬ ‫ئابوری‌ له‌نێوانیاندا نه‌بوه‌‌و هیچ كێشه‌یه‌ك ‌ی یاسایی‌ سكااڵی‌ له‌سه‌ر بكوژی‌ كوڕه‌كان ‌ی پارێزگا ‌ی سلێمانی‌‪ ،‬ڕائید ئیقباڵ محه‌مه‌د‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یان���د "به‌یان��� ‌ی ڕۆژ ‌ی‬ ‫پێشینه‌ش���یان نه‌بوه‌‪ .‬پێده‌چێت له‌سه‌ر تۆماركردوه‌"‪.‬‬ ‫ده‌نگه‌ ده‌نگێك ‌ی ئاسایی‌ بوبێته‌ شه‌ڕیان‌و ئاراز ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌ كرد به‌هۆی‌ نزیك ‌ی یه‌كش���ه‌مم ‌ه ‪ 8/20‬پیاوێك ‌ی ته‌مه‌ن ‪38‬‬ ‫چه‌كیان له‌ی���ه‌ك ڕاكێش���ابێت‪ .‬عومه‌رو ناوچه‌ی‌ چه‌مچه‌ماڵ لە‌ناوچه‌ سنوریه‌ك ‌ی س���اڵ به‌ناو ‌ی عومه‌ر به‌ده‌ست ‌ی برایه‌ك ‌ی‬ ‫نێ���وان عێراق‌و هه‌رێم‪ ،‬به‌رده‌وام ش���ه‌ڕو هاورێكه‌ی‌ به‌ناو ‌ی عوسمان له‌سه‌ر رێگه‌ ‌ی‬ ‫عه‌لی‌ به‌رده‌وام چه‌كیان پێبوه‌"‪.‬‬ ‫ئاراز وتیش���ی‌ "خالۆزاكه‌م ماوه‌ی‌ س��� ‌ێ ملمالن���ێ‌ ل���ه‌و ناوچه‌كه‌ بون���ی‌ هه‌بوه‌‪ .‬بازیان سلێمان ‌ی له‌ئۆتۆمبیله‌كه‌یدا ب ‌ه دو‬ ‫مانگێ���ك ده‌بێت له‌زیندان ئ���ازاد كراوه‌‪ .‬بۆیه‌ كێش���ه‌ ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و دوژمنایه‌ت ‌ی فیشه‌ك ده‌كوژرێت"‪.‬‬ ‫ساڵ ‌ی پار به‌هۆ ‌ی ئه‌وه‌ی‌ تۆمه‌ت ‌ی كوشتن ‌ی به‌رێژه‌یه‌كی‌ به‌رچ���او زیادی‌ كردوه‌‪ .‬ئه‌و وته‌بێژی‌ پۆلی���س وتیش��� ‌ی "هێزه‌كان ‌ی‬ ‫كه‌سێكی‌ درابوه‌ پاڵ زیندانی‌ كرابو‪ ،‬به‌اڵم وتی‌ "هه‌مو ماڵێك چه‌كی تایبه‌ت به‌خۆ ‌ی پۆلیس گه‌شتونه‌ته‌ ش���وێنی‌ ڕوداوه‌كه‌‌و‬ ‫دواتر ئه‌و تۆمه‌ته‌ ‌ی له‌سه‌ر ساخ نه‌بوه‌وه‌و هه‌یه‌‪ .‬زۆر كات كێشه‌و ده‌م ‌ه بۆڵه‌ ‌ی زۆر ته‌رمه‌كه‌یان ڕه‌وانه‌ی‌ پزیش���ك ‌ی دادوه‌ر ‌ی‬ ‫ئ���ازاد كرا‪ .‬چه‌ند س���اڵێك پێش ئه‌وه‌ ‌ی ئاس���ایی‌ چه‌كی‌ تێ���دا به‌كارده‌هێنرێت‪ .‬س���لێمانی‌ ك���ردوه‌‪ .‬وته‌ ‌ی كه‌س���وكار ‌ی‬ ‫بچێت���ه‌ زیندان برایه‌ك���ی‌ دیكه‌ی‌ كوژراو زۆرینه‌ی‌ كێش���ه‌كان به‌چه‌ك چاره‌س���ه‌ر كوژراوه‌ك��� ‌ه وه‌رگی���راو‌ه كه‌ به‌ده‌س���ت ‌ی‬ ‫دایك‌و ب���اوك‌و براكانی‌ زۆر خه‌مبارن ك ‌ه ده‌ك���ه‌ن‪ .‬حكومه‌تیش چاره‌س���ه‌رێك بۆ برایه‌ك���ی‌ هاورێكه‌ی‌ ك���وژراوه‌‌و بڕیار ‌ی‬ ‫ئه‌و‌ه دو هه‌م كوڕیان ‌ه ده‌كوژرێت‪ ،‬باوك ‌ی ئه‌و ژماره‌ زۆر‌ه ‌ی چه‌ك له‌س���نوره‌كه‌مان گرتن بۆ بكوژه‌كه‌ ده‌رچوه‌"‪.‬‬ ‫عومه‌ر ده‌یه‌وێت له‌رێگه‌ی‌ دادگاوه‌ بكوژ ‌ی نادۆزێته‌وه‌ ك ‌ه مامه‌ڵ���ه‌ی‌ پێوه‌ده‌كرێت‪.‬‬ ‫كوڕه‌كان ‌ی به‌سزا بگه‌ن‪ ،‬نایه‌وێت جارێك ‌ی هۆكاری‌ س���ه‌ره‌كی بۆ ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ ‌ی تێبینی‌‪ :‬هه‌مو ناوه‌كانی‌ ئه‌م ڕاپۆرت ‌ه‬ ‫دیكه‌ كێش���ه‌كانی‌ خێزانه‌كه‌ی‌ به‌ڕێگه‌ ‌ی چه‌ك ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ لێپرسینه‌وه‌ نیه‌"‪ .‬ناوی‌ خوازراون‪.‬‬

‫ڕزگاربوییه‌كی‌ ئه‌نفال كۆمه‌ك بۆ ژنانی‌ شه‌هید كۆده‌كاته‌وه‌‬ ‫ده‌دات‌و هه‌رچییه‌كی‌ ده‌ستبكه‌وێت‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫له‌پاره‌و ش����ه‌كرو چا‌و برنج‌و ڕاخه‌ر‬ ‫بۆی����ان ده‌بات‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "له‌ده‌رگای‌‬ ‫ژیان كه‌ رزگاربوییه‌كی‌ شااڵوی‌‬ ‫چه‌ندین كاربه‌ده‌س����ت‌و ده‌وڵه‌مه‌ند‬ ‫ئه‌نفاله‌‪ ،‬ماوه‌ی‌ چوار ساڵه‌ ماڵ‌‬ ‫ده‌ده‌م تا كۆمه‌ك كۆبكه‌وه‌ بۆ ژن‌و‬ ‫به‌ماڵی‌ شه‌هیدانی‌ ده‌ستی‌ داعش‬ ‫منداڵی‌ ش����ه‌هیدان كه‌پێویس����تیان‬ ‫به‌سه‌رده‌كاته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫پێیه‌تی‌"‪.‬‬ ‫"دوایین كارم بۆ ژن‌و منداڵی‌‬ ‫شه‌هید كۆكردنه‌وه‌ی‌ هاوكاری‌ بوه‌ ژیان كه‌ ئێستا له‌گه‌ڕه‌كی‌ ڕاپه‌ڕینی‌‬ ‫ش����اری‌ س����لێمانی‌ ده‌ژی‌و ژیان����ی‌‬ ‫بۆ ‪ 80‬ماڵی‌ شه‌هید "‪.‬‬ ‫هاوسه‌رگیریی‌ پێكهێناوه‌‌و خاوه‌نی‌‬ ‫ژیان حس����ێنی‌ ته‌مه‌ن ‪ 36‬س����اڵ‌‪ ،‬سێ‌ منداڵه‌‪ ،‬وتی‌ " له‌دوای‌ گه‌ڕانه‌وه‌م‬ ‫به‌رده‌وام به‌ڕێی‌ شه‌هیدانی‌ ده‌ستی‌ له‌پرۆس����ه‌ی‌ ئه‌نف����ال‌و بێس����ه‌رو‬ ‫داعشه‌وه‌یه‌و ش����ارو شارۆچكه‌كانی‌ ش����وێنكردنی‌ خوشك‌و براكانم ئه‌و‬ ‫ی هه‌س����ته‌م بۆ دروستبو كه‌ هاوكاری‌‬ ‫كوردس����تان ده‌گه‌ڕێ‌‌و ل����ه‌ده‌رگا ‌‬ ‫ماڵ����ی‌ ژن����ان‌و منداڵی‌ ش����ه‌هیدان ژن‌و منداڵی‌ شه‌هید بكه‌م‪ ،‬سه‌ره‌تا‬

‫س����ه‌ردانی‌ ژنانی‌ ش����ه‌هیدم ده‌كرد‬ ‫له‌ئاوایی‌ خێڵی‌ حه‌مه‌ شه‌هیدبون كه‌‬ ‫وه‌ك پێویست هاوكاری‌ نه‌ده‌كران‌و‬ ‫ئاوریان لێنه‌ده‌درایه‌وه‌"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "له‌كات����ی‌ قه‌یرانه‌كان����ی‌‬ ‫كوردستان‌و شه‌ڕی‌ داعشدا به‌رده‌وام‬ ‫س����ه‌ردانی‌ كه‌سوكاری‌ ش����ه‌هیدانم‬ ‫كردوه‌‪ ،‬كه‌ زۆربه‌ی ماڵه‌ شه‌هیده‌كان‬ ‫چ����وار مان����گ جارێ����ك موچه‌یان‬ ‫وه‌رده‌گ����رت‪ ،‬زۆركات چومه‌ته‌ ماڵه‌‬ ‫ش����ه‌هید نانی‌ ئێواره‌یان نه‌بوه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫له‌س����نوری‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ سلێمانی‌ ژیان‬ ‫به‌س����ه‌رده‌به‌ن‪ ،‬به‌داخ����ه‌وه‌ كه‌س‬ ‫نازانێت"‪.‬‬ ‫ئاماژه‌ به‌وه‌ش ده‌كات به‌شێكی‌ زۆریی‌‬

‫ژن‌و منداڵی‌ ش����ه‌هیدان له‌س����نور ‌‬ ‫ی‬ ‫شاره‌زورو چه‌مچه‌ماڵ‌و كه‌الرو ڕانیه‌و‬ ‫قه‌اڵدزی‌‌و پێنجوێن‌و قه‌ره‌داغ ده‌ژین‪،‬‬ ‫كه‌ ئه‌و ناوچانه‌ له‌دۆخێكی‌ ئابوری‌‬ ‫خراپدان‌و زۆركات كه‌سوكاریش����یان‬ ‫له‌دۆخێكی‌ خراپدان‌و وه‌ك پێویست‬ ‫ناتوان����ن هاوكاریان بكه‌ن‪ ،‬ئه‌و وتی‌‬ ‫"ژنانی‌ شه‌هید به‌هۆی‌ له‌ده‌ستدانی‌‬ ‫هاوس����ه‌ره‌كانیان‌و ناله‌باری‌ دۆخی‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌تی‌ زۆر كات بێده‌نگ ده‌بن‌و‬ ‫له‌ب����ه‌ر گێچه‌ڵ‌و ش����وێن خس����تنی‌‬ ‫قس����ه‌ی‌ بێبنه‌ما ناتوان����ن به‌رگری‌‬ ‫له‌داخوازیه‌كانیشیان بكه‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "هاوكاریه‌كانی‌ من مادی‌‌و‬ ‫مرۆیی‌ ب����ون زۆركات كه‌س����وكاری‬

‫ژنه‌ ش����ه‌هید هه‌ب����وه‌ پێویس����تی‌‬ ‫به‌نه‌ش����ته‌رگه‌ری‌ هه‌ب����وه‌‌و پاره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫پێنه‌ب����وه‌ چومه‌ته‌ نه‌خۆش����خانه‌ی‌‬ ‫فریاکەوتن‌ داوام له‌پزیشکه‌كان كردوه‌‬ ‫تا سه‌ره‌ی‌‌و كاتی‌ نه‌شته‌رگه‌ریه‌كه‌ی‌‬ ‫بۆ وه‌ربگرم كه‌ ئ����ه‌وه‌ یه‌كێك بوه‌‬ ‫له‌پێویستی‌ ژنانی‌ شه‌هید"‪.‬‬ ‫ناوب����راو باس����ی‌ له‌وه‌ش ك����رد كه‌‬ ‫دوایین هاوكاری����ی‌ بۆ ژن‌و مندااڵنی‌‬ ‫شه‌هید كۆمه‌كی بۆ‪ 80‬ماڵی‌ شه‌هید‬ ‫كۆكردوه‌ت����ه‌وه‌ به‌ب����ڕی‌ ‪ 16‬هه‌زار‬ ‫دۆالر‪ ،‬ك����ه‌ ه����ه‌ر ماڵه‌و ب����ڕی‌ ‪200‬‬ ‫دۆالریان به‌ركه‌وتوه‌‪ ،‬كه‌ كه‌سوكاری‌‬ ‫ش����ه‌هیدی‌ ڕۆژه����ه‌اڵت‌و ڕۆژئ����اواو‬ ‫باشوریشی‌ تێدایه‌‪.‬‬

‫ژنان ‌ی شه‌هید‬ ‫به‌هۆی‌ له‌ده‌ستدان ‌ی‬ ‫هاوسه‌ره‌كانیان‌و‬ ‫ناله‌بار ‌ی دۆخ ‌ی‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌ی زۆر كات‬ ‫بێده‌نگ ده‌بن‬

‫تایبەت‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫ ‬

‫هه‌مو شتێک له‌باره‌ی کوردستان‌و عێراقه‌وه‌‬

‫‪www.niqash.org‬‬

‫‪9‬‬

‫ئه‌م الپه‌ڕه‌یه‌ به‌سپۆنسه‌ری رێکخراوی‬ ‫راگه‌یاندن له‌هه‌ماهه‌نگی‌‌و گواستنه‌وه‌‪،‬‬ ‫ئه‌کادیمیای راگه‌یاندنی ئه‌ڵامنی‬

‫شان ‌ه نوستووه‌كانی داعش‪ ..‬مه‌ترسییه‌ك به‌سه‌ر شان ‌ی كه‌ركوكه‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬شااڵو محەمەد‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌ك ‌هی‌ داعش له‌سه‌ر گۆڕه‌پان به‌ره‌و‬ ‫له‌ناوچ����وون ده‌چێت‪ ،‬به‌اڵم مه‌ترس����ییه‌كی‌‬ ‫گه‌ور‌هی‌ ئه‌و هێزه‌ توندڕه‌وه‌ له‌كه‌ركوك له‌رێی‌‬ ‫شانه‌ نوستووه‌كانه‌وه‌ خۆی‌ ده‌نوێنێت‪.‬‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ به‌هۆی‌ پوكانه‌و‌هی‌ داعش����ه‌وه‌‬ ‫زۆرب����ه‌ی‌ ناوچه‌كان����ی‌ تری‌ عێ����راق خه‌ریك ‌ه‬ ‫له‌خه‌م ئه‌ڕه‌خس����ن‪ ،‬كه‌چی‌ دڵه‌راوكێی‌ ده‌زگا‬ ‫ئه‌منییه‌كان����ی‌ كه‌ركوك تازه‌ زی����اد ده‌كات‪،‬‬ ‫چونكه‌ ده‌زانن جموجۆڵی‌ شانه‌ نوستووه‌كانی‌‬ ‫داع����ش ل����ه‌و پارێزگای����ه‌ روو له‌زیادب����وون‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫سێ‌ ساڵه‌ قه‌زای‌ حه‌ویجه‌ (‪ 55‬كم باشووری‌‬ ‫خۆرئاوای‌ كه‌ركوك)‌و ناحیه‌كانی ریازو زاب‌و‬ ‫ره‌شادو عه‌باسیه‌ی سه‌ر به‌ قه‌زاكه‌ كه‌ لە‌‪%32‬‬ ‫خاكی‌ پارێ����زگای‌ كه‌ركوك پێ����ك ده‌هێنێت‬ ‫به‌ده‌ست داعشه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئێس����تا كه‌ مقۆمقۆی‌‬ ‫ئازادكردن����ی‌ ئ����ه‌و ناوچانه‌ س����ه‌ریهه‌ڵداوه‌‪،‬‬ ‫فه‌رمانده‌ ئه‌منی‌‌و س����ه‌ربازییه‌كانی‌ كه‌ركوك‬ ‫پێش����بینی‌ ئه‌وه‌ ده‌ك����ه‌ن وه‌ك����و دوا كارت‬ ‫داعش په‌ن����ا بباته‌ به‌ر ئاكتیڤكردنی‌ ش����انه‌‬ ‫نوستووه‌كانی‌ له‌ناو كه‌ركوكدا‪.‬‬ ‫هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی‌ كه‌ركوك ده‌ڵێن له‌ماوه‌ی‌‬ ‫راب����ردوودا چه‌ندین كه‌س����یان له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫شانه‌ نوستووه‌كانی‌ داعشدا ده‌ستگیركردووه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌و‌هی‌ راست‌و دروستی‌ ئه‌و زانیاریانه‌ زیاتر‬ ‫بس����ه‌لمێنن رێیان به‌په‌یامنێ����ری‌ "نیقاش"دا‬ ‫له‌گه‌ڵ یه‌كێك له‌و ده‌ستگیركراوانه‌دا گفتوگۆ‬ ‫بكات ك����ه‌ به‌مدواییه‌ له‌الیه‌ن به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌‬ ‫پۆلیسی‌ گشتی‌ كه‌ركوكه‌وه‌ ده‌ستگیركراوه‌‪.‬‬ ‫(ف‪.‬م) ئه‌و كه‌س����ه‌ ته‌مه‌ن ‪ 34‬س����اڵه‌یه‌‬ ‫كه‌ له‌الی����ه‌ن ده‌زگا ئه‌منیه‌كانی كه‌ركوكه‌وه‌‬ ‫ده‌س����تگیركراوه‌و دانی‌ ب����ه‌وه‌دا ناوه‌ داعش‬ ‫ناردویانه‌ت����ه‌ ناو كه‌ركوك ب����ۆ ئه‌و‌هی‌ وه‌ك‬ ‫ش����ان ‌هی‌ نوس����توو بمێنێته‌وه‌و ل����ه‌و كاته‌ی‌‬ ‫داوایان لێده‌كه‌ن ده‌ست به‌كار بێت‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و به‌پێ����ی لێدوانه‌ك ‌هی‌ بێ����ت به‌ناوی‌‬ ‫ئ����اواره‌وه‌ له‌مانگ����ی‌ ئ����ازاری‌ ئه‌مس����اڵه‌وه‌‬ ‫هاتۆت����ه‌ ناو كه‌ركوك‌و دواتر له‌‪19‬ی‌ ته‌ممووز‬

‫ئەوکاتەی داعش هێرشی کردە سەر کەرکوک لەساڵی رابردوو‬ ‫له‌الیه‌ن پۆلی����س‌و ده‌زگای‌ هه‌واڵگری‌ عێراق‬ ‫ده‌ستگیركراوه‌‪.‬‬ ‫ئه‌ندام����ه‌ ده‌س����تگیركراوه‌كه‌ی‌ داع����ش‬ ‫له‌گرتوخان���� ‌هی‌ پۆلی����س به‌"نیق����اش"ی‌ وت‬ ‫"له‌پێش هاتنی‌ ده‌وڵه‌تی‌ ئیس��ل�امی‌ له‌الیه‌ن‬ ‫دوو كه‌سی‌ ناحی ‌هی‌ ره‌شاد كه‌ ماوه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫پێك����ه‌وه‌ كاری‌ جوتیارمان ئه‌ك����رد بڕیاماندا‬ ‫ئیش����ی‌ كش����توكاڵ بۆ ده‌وڵه‌تی‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬س����ه‌ره‌تا ئه‌وان پاره‌ی����ان بۆ ناردین‬ ‫به‌گرێبه‌س����ت زه‌وی كش����توكاڵیمان له‌قه‌زای‌‬ ‫حه‌ویجه‌و ناحی ‌هی‌ ره‌شاد كڕی‌"‪.‬‬ ‫له‌بار‌هی‌ چۆنێتی‌ دابه‌شكردنی‌ قازانجه‌كه‌یان‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ داعش ده‌ڵێت "خێره‌ك����ه‌ی‌ ‪ %40‬بۆ‬ ‫ئێم����ه‌ بوو ل����ە‌‪ %60‬بۆ ده‌وڵه‌تی‌ ئیس��ل�امی‌‬ ‫بوو‪ ،‬ماو‌هی‌ دوو ساڵ‌و نیو به‌رده‌وام بووین‪،‬‬ ‫به‌اڵم كاتێك فرۆك����ه‌ جه‌نگیه‌كان بۆردومانی‌‬ ‫ناوچه‌كه‌یان ده‌كرد زیانێكی‌ زۆر به‌ر به‌روبومه‌‬ ‫كش����توكاڵیه‌كانمان ده‌كه‌وت بۆیه‌ كاره‌كه‌مان‬ ‫وه‌ستاندو دواتر له‌الیه‌ن والی‌ قه‌زای‌ حه‌ویجه‌‬ ‫داوام����ان لێك����را به‌ن����اوی‌ ئ����اواره‌وه‌ بچینه‌‬ ‫كه‌ركوك‌و ل����ه‌وێ‌ به‌ نهێنی‌ كاربكه‌ین‌و له‌هه‌ر‬ ‫كارێك قازانجمان كرد‪ ،‬به‌ش����ه‌ك ‌هی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫ئیسالمی‌ به‌حه‌واڵه‌ بنرێن بۆیان"‪.‬‬

‫ده‌ش����ڵێت "مانگی‌ ئازاری‌ ئه‌مساڵ هاتینه‌‬ ‫كه‌ركوك‪ ،‬له‌گه‌ڵ جوتیارێكی‌ سنوری‌ گوند ‌ی‬ ‫م����ه‌ال عه‌ب����دواڵ رێكه‌وتی����ن زه‌وییه‌كانیمان‬ ‫پێبده‌ن تاكو بتوانین كاری‌ تێده‌بكه‌ین‪ ،‬چه‌ند‬ ‫مانگێك كارم����ان كردو له‌الیه‌ن پۆلیس����ه‌وه‌‬ ‫ده‌ستگیركراین"‪.‬‬ ‫به‌وت ‌هی‌ قس���� ‌هی‌ ئه‌و ده‌ستگیركراوه‌ بێت‪،‬‬ ‫ئێس����تا له‌حه‌ویجه‌ ژیان زۆر س����ه‌خت بووه‌و‬ ‫خواردن زۆر ك����ه‌م بۆته‌وه‌‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ داعش‬ ‫بیری‌ له‌رێگ����ه‌ی‌ جی����اواز كردووه‌ته‌وه‌ تاكو‬ ‫پاره‌ی‌ خ����واردن‌و چ����ه‌ك له‌رێگ ‌هی‌ ش����انه‌‬ ‫نوستووه‌كانه‌وه‌ په‌یدا بكات‌و ئه‌و شانانه‌ هه‌ر‬ ‫كاتێكی����ش داوایان لێكرا چاالكی‌ س����ه‌ربازی‌‬ ‫بنوێن����ن "تاك����و خه‌ڵك هه‌س����ت ب����ه‌الوازی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تی‌ ئیسالمی‌ ناكه‌ن"‪.‬‬ ‫به‌گوێ����ره‌ی ئامارێك����ی به‌رێوه‌به‌رایه‌ت����ی‌‬ ‫پۆلیس����ی‌ ق����ه‌زاو ناحیه‌كان����ی‌ كه‌رك����وك‬ ‫له‌ماوه‌ی ش����ه‌ش مانگی ڕابردوودا ‪ 52‬كه‌س‬ ‫ده‌س����تگیركراون كه‌ زۆرینه‌ی����ان داواكراوی‌‬ ‫ده‌زگا ئه‌منی����ه‌كان بوون‌و به‌ش����ێكیان له‌ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی داعش به‌ناسنامه‌ی‌ ساخته‌ خۆیان‬ ‫خس����تۆته‌ ناو ئاواره‌ هه‌ڵهات����ووه‌كان‌و دواتر‬ ‫له‌نێ����و گه‌ره‌ك����ه‌ عه‌ره‌بنش����ینه‌كان‌و كه‌مپی‌‬

‫وێنه‪:‬‬

‫وكالة االناضول‬

‫ئاواره‌كان نیشته‌جێ‌ بوون‪.‬‬ ‫عه‌مید سه‌رحه‌د قادر به‌رێوه‌به‌ری‌ پۆلیس ‌ی‬ ‫ق����ه‌زاو ناحیه‌كان����ی‌ كه‌رك����وك به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "ه����ه‌ر له‌پ����اش س����اڵی‌ ‪2004‬ه‌وه‌ گروپه‌‬ ‫چه‌كداره‌كانی ئه‌نس����ار سوونه‌و قاعیده‌ تاكو‬ ‫ده‌گات����ه‌ چه‌كدارانی داع����ش له‌پارێزگاكانی‬ ‫كه‌رك����وك‌و س����ه‌اڵحه‌دین‌و نه‌ینه‌وا ش����انه‌ی‬ ‫نوستوویان به‌كارهێناوه‌ بۆ ئه‌و درێژه‌ به‌كاری‌‬ ‫توندڕه‌وی‌ بده‌ن"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "رۆژی‌ ‪4‬ی‌ ئابی‌ ئه‌مساڵ یه‌كێك‬ ‫له‌ترسناكترین ش����انه‌ نوستوه‌كانی‌ داعشمان‬ ‫ده‌س����تگیركرد‪ ،‬كه‌ له‌سێ‌ كه‌س پێكهاتبوون‬ ‫كاری‌ بازرگانی‌ گه‌نمیان ده‌كردو قازانجی‌ ئه‌و‬ ‫كاره‌یان بۆ داعش ده‌نارد‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی‌‬ ‫له‌هه‌مان رۆژدا ژنێك كه‌ به‌رپرس����ی‌ دیوانی‌‬ ‫فێركردنی‌ داعش بووه‌ له‌گه‌ڵ هاوس����ه‌ره‌كه‌ی‌‬ ‫ك����ه‌ به‌رپرس����ی‌ باڵی‌ س����ه‌ربازی‌ داعش بوو‬ ‫له‌شه‌رگات ده‌ستگیركران كه‌ به‌ناوی‌ ئاواره‌وه‌‬ ‫هاتبوون بۆ كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫به‌رێوه‌به‌ری‌ پۆلیس����ی‌ ق����ه‌زاو ناحیه‌كانی‌‬ ‫كه‌رك����وك ده‌ش����ڵێت "چه‌كداران����ی‌ داع����ش‬ ‫به‌ناس����نامه‌ی‌ س����اخته‌و به‌ناوی‌ ئ����اواره‌وه‌‬ ‫دێن���� ‌ه كه‌رك����وك‪ ،‬ب����ه‌اڵم به‌ه����ۆی‌ بوون����ی‌‬

‫س����ه‌رچاو‌هی‌ زانیاری‌ ئێم����ه‌و هاوكاریكردن ‌ی‬ ‫هاونیش����تیمانیانی‌ كه‌ركوك به‌ش����ێكی‌ زۆری‌‬ ‫ئه‌ندامی‌ شان ‌هی‌ نووس����تووه‌كانی‌ چه‌كدارانی‌‬ ‫داعش ده‌ستگیكراون"‪.‬‬ ‫هێزه‌ ئه‌منییه‌كان����ی‌ كه‌ركوك خۆیان باش‬ ‫ده‌زان����ن داعش چ����اوی‌ بڕیوه‌ت����ه‌ كه‌ركوك‪،‬‬ ‫چونكه‌ هه‌ر كارێك ئه‌و گروپه‌ له‌پارێزگاكه‌دا‬ ‫بی����كات ده‌نگدان����ه‌وه‌ی‌ زۆری‌ ده‌بێ����ت‪ ،‬به‌و‬ ‫پێی����ه‌ی‌ ناوچه‌یه‌ك����ی‌ هه‌ره‌ دی����اری‌ ناكۆكی‌‬ ‫له‌س����ه‌ری‌ نێوان به‌غ����داو هه‌ولێره‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌و‬ ‫هێزان����ه‌ش وه‌ك خۆیان ده‌ڵێ����ن چاوكراوه‌تر‬ ‫له‌جاران مامه‌ڵ ‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫لی����وا محه‌مه‌د حاج����ی‌ قادر به‌رپرس����ی‌‬ ‫میح����وه‌ری‌ پێنج����ی‌ كه‌ركوك����ی‌ هێزه‌كانی‌‬ ‫پێش����مه‌رگه‌ی‌ كوردس����تان به‌"نیقاش"ی‌ وت‬ ‫"هێزه‌كانی‌ پێش����مه‌رگه‌ به‌پش����ت به‌س����تن‬ ‫به‌زانیاریی����ه‌ هه‌واڵگرییه‌كان له‌ته‌واوی‌ پالنی‌‬ ‫داع����ش تێگه‌یش����تووه‌‪ ،‬ئه‌م����ه‌ش وایكردووه‌‬ ‫هێزه‌كانمان چاوكراوه‌ت����ر مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و‬ ‫كه‌س����انه‌ بكه‌ن كه‌ به‌ناوی‌ ئ����اواره‌وه‌ له‌ژێر‬ ‫ده‌سه‌اڵتی‌ داعش هه‌ڵدێن‌و دێنه‌ كه‌ركوك"‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێت "دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ فه‌رمانده‌ی‌ هێزه‌‬ ‫چه‌كداره‌كان����ی‌ عێ����راق كۆنترۆڵكردن����ه‌وه‌ی‌‬ ‫موس����ڵی‌ راگه‌یان����د‪ ،‬داع����ش له‌حه‌ویج����ه‌و‬ ‫ده‌وربه‌ری‌ زیاتر ترسی‌ ئه‌وه‌یان لێ نیشتووه‌‬ ‫كۆتایی‌ به‌ده‌س����ه‌اڵتی‌ توندره‌ویان بێت‪ ،‬بۆیه‌‬ ‫په‌نا بۆ شانه‌ی‌ نوستوو ده‌به‌ن"‪.‬‬ ‫ئه‌م پێشبینی‌‌و گریمانه‌یه‌ وایكردووه‌ هێزه‌‬ ‫ئه‌منی‌‌و هه‌واڵگیرییه‌كان وه‌ك خۆیان ده‌ڵێت‬ ‫قورس����اییه‌كی‌ زۆر بخه‌نه‌ سه‌ر كه‌ركوك‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ به‌ر به‌دووباره‌بوونه‌و‌هی‌ ئه‌و رووداوانه‌‬ ‫بگرن كه‌ ئارامی‌ كه‌ركوكیان ده‌شێواند‪.‬‬ ‫ئه‌فس����ه‌رێكی‌ ده‌زگای‌ هه‌واڵگ����ری‌ عێراق‬ ‫له‌كه‌ركوك كه‌ له‌به‌رهه‌س����تیاری‌ پۆسته‌كه‌ی‌‬ ‫نه‌یویس����ت ناوی‌ باڵوبكرێته‌وه‌ به‌"نیقاش"ی‌‬ ‫وت "زۆركات تۆڕو گروپ����ی‌ جیاجیا له‌الیه‌ن‬ ‫ده‌زگا ئه‌منی����ه‌كان ده‌س����تیگرده‌كرێن ك����ه‌‬ ‫به‌ش����ێكیان به‌ناوی‌ ئاواره‌وه‌ دێن‌و به‌شێكی‌‬ ‫دیكه‌ش����یان ئه‌و كه‌س����انه‌ن كه‌ له‌ناو شاردا‬ ‫هاوسۆزیان بۆ ئه‌و گروپه‌ هه‌یه‌‪ ،‬پالنه‌كه‌شیان‬ ‫ئه‌وه‌یه‌ تۆڕێكی‌ به‌رفراوان له‌شانه‌ی‌ نوستوو‬

‫له‌ناو كه‌ركوكدا پێكبهێنن‌و له‌كاتی‌ پێویسته‌‬ ‫په‌المار بده‌ن"‪.‬‬ ‫ده‌ش����ڵێت "به‌رده‌وام له‌هه‌وڵ����ی‌ ئه‌وه‌داین‬ ‫ته‌واوی‌ ئه‌ندامانی‌ شانه‌ نوستووه‌كانی‌ داعش‬ ‫ده‌س����تگیربكه‌ین‪ ،‬تاكو روداوێكی‌ هاوشێوه‌ی‌‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ مانگی‌ تشرینی‌ یەکەمی‌ ساڵی‌ رابردوو‬ ‫له‌كه‌ركوك دووباره‌ نه‌بێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫رۆژی‌ ‪21‬ی‌ تش����رینی‌ یەکەم����ی‌ ‪2016‬‬ ‫ده‌یان چه‌ك����داری‌ داعش دزه‌ی����ان كرده‌ ناو‬ ‫كه‌ركوك‌و به‌هاوكاری‌ ش����انه‌ نوس����تووه‌كانی‌‬ ‫ئه‌و گروپه‌ چوونه‌ چه‌ند گه‌ڕه‌ك‌و ش����وێنێكی‌‬ ‫جیاوازی‌ كه‌ركوك‪ ،‬له‌چه‌ند باڵه‌خانه‌یه‌كیشدا‬ ‫به‌چه‌ك����ی‌ قه‌ناس����ه‌وه‌ جێگیرب����وون‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫زۆرینه‌ی‌ هێرشه‌كانیان له‌الیه‌ن هێزه‌ ئه‌منی‌و‬ ‫سه‌ربازیه‌كانه‌وه‌ به‌رپه‌رچدرایه‌وه‌‌‌و شكستیان‬ ‫پێهێنرا‪ ،‬هێزه‌ ئه‌منییه‌كان دواتر رایانگه‌یاند‬ ‫"به‌ه����ۆی‌ ئ����ه‌و رووداوه‌وه‌ ‪ 85‬كه‌س له‌هێزه‌‬ ‫ئه‌منییه‌كان‌و خه‌ڵكی مه‌ده‌نی ش����ه‌هیدكران‌و‬ ‫زیاتر له‌و ژماره‌ی����ه‌ش برینداربوون‪ ،‬هه‌روه‌ها‬ ‫نزیكه‌ی‌ ‪ 100‬چه‌ك����داری‌ داعش كوژراون‌و ‪13‬‬ ‫چه‌كداریشیان خۆیان ته‌قانده‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌له‌به‌رچاوگرتنی‌ ئه‌و مه‌ترس����ییه‌ی‌ ئێستا‬ ‫له‌سه‌ر كه‌ركوك هه‌یه‌‪ ،‬به‌رپرسانی‌ پارێزگاكه‌‬ ‫پێی����ان وایه‌ تاكه‌ چاره‌ ئه‌وه‌یه‌ ده‌س����توربرد‬ ‫بكرێ����ت له‌ئازادكردن����ی‌ قه‌زان����ی‌ حه‌ویجه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ بووته‌ مۆڵگه‌ی‌ سه‌ره‌كی‌ كۆبوونه‌و‌هی‌‬ ‫چه‌كدارانی‌ داعش له‌ناوچه‌كه‌‪.‬‬ ‫د‪ .‬نه‌جمه‌دین كه‌ریم پارێزگارو س����ه‌رۆكی‌‬ ‫لیژن���� ‌هی‌ ئه‌منی‌ كه‌رك����وك به‌"نیقاش"ی‌ وت‬ ‫"داع����ش په‌یت����ا په‌یت����ا ناوچه‌كان����ی‌ له‌ژێر‬ ‫ده‌س����ه‌اڵت نامێنێت‪ ،‬بۆی����ه‌ ده‌بێت په‌له‌ش‬ ‫بكرێت له‌كۆنترۆڵكردنه‌وه‌ی‌ قه‌زای‌ حه‌ویجه‌‪،‬‬ ‫چونكه‌ مانه‌و‌هی‌ ئه‌و قه‌زایه‌ له‌ژێر ده‌سه‌اڵتیان‬ ‫مه‌ترسی‌ له‌سه‌ر كه‌ركوك دروست ده‌كات"‪.‬‬ ‫پارێ����زگاری‌ كه‌رك����وك وه‌ك خ����ۆی‌‬ ‫ده‌ڵێ����ت ئه‌گه‌ر داع����ش ئه‌ندام����ی‌ به‌نهێنی‌‬ ‫له‌نێ����و كه‌ركوكیش����دا هه‌بێت گه‌ش����بینین‬ ‫له‌ده‌س����تیگركردنیان چونكه‌ "توانای‌ ده‌زگا‬ ‫ئه‌منی����ه‌كان‌و هێزی‌ پێش����مه‌رگه‌ به‌هێزتره‌و‬ ‫هه‌میش����ه‌ گروپه‌ چه‌ك����داره‌كان مێژووییه‌كی‌‬ ‫ره‌ش و شكستیان بۆ ماوه‌ته‌وه‌"‪.‬‬

‫داعش قورسایی دیپلۆماسی بۆ عێراق ده‌گێڕێته‌وه‌‬ ‫نیقاش‪ ،‬موسته‌فا حه‌بیب‬ ‫پێده‌چێت ئه‌و س���ه‌ركه‌وتنانه‌ی عێراق به‌سه‌ر‬ ‫داعش���دا به‌ده‌س���تیهێناون ته‌نی���ا هێزێكی‬ ‫س���ه‌ربازی نوێی پێ نه‌به‌خش���یبێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫قورساییه‌كی دیپلۆماسی نوێشی پێدابێت‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م مانگ���ه‌ مانگێكی پڕئی���ش‌و كار بوو‬ ‫بۆ دیپلۆماس���یه‌تی عێراق‪ ،‬ده‌یان به‌رپرسی‬ ‫ع���ه‌ره‌ب‌و كه‌ن���داو س���ه‌ردانی به‌غدایان كرد‬ ‫له‌به‌رامبه‌ر س���ه‌ردانی چه‌ند وه‌فدێكی عێراق‬ ‫ب���ۆ ده‌وڵه‌تانی عه‌ره‌بی‌و هه‌رێمی دراوس���ێ‪،‬‬ ‫پێده‌چێت گالیس���كه‌ی گه‌ڕاندن���ه‌وه‌ی عێراق‬ ‫بۆ ده‌وروبه‌ره‌ عه‌ره‌بییه‌كه‌ی له‌پاش سااڵنێك‬ ‫له‌دابڕان كه‌وتبێته‌ رێ‪.‬‬ ‫له‌ماوه‌ی مانگی رابردوودا به‌غدا پێش���وازی‬ ‫له‌هه‌ریه‌ك له‌خالید ب���ن ئه‌حمه‌د ئال خه‌لیفه‌‬ ‫وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی به‌حره‌ین‌و ئه‌یمه‌ن سه‌فه‌دی‬ ‫وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئوردن‌و عه‌بدولقادر موساهیل‬ ‫وه‌زیری كاروباری ده‌ره‌وه‌ی جه‌زائیر‌و سامیح‬ ‫شوكری وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی میسر‌و مشعه‌ل بن‬ ‫فه‌هم سه‌لمی س���ه‌رۆكی په‌رله‌مانی عه‌ره‌بی‬ ‫كرد له‌گ���ه‌ڵ چه‌ند وه‌فدێكی س���ه‌ربازی كه‌‬ ‫بریتیبوون لە‌فه‌ریق عه‌بدولڕه‌حمان بن س���اڵح‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌ركانی سعودیه‌‌و یه‌عقوب سه‌راف‬ ‫وه‌زی���ری به‌رگری لوبن���ان‌و محه‌مه‌د فریحات‬ ‫سه‌رۆكی ئه‌ركانی ئوردن‪ ،‬هه‌موو میوانه‌كانیش‬ ‫ستایشی س���ه‌ركه‌وتنه‌كانی سوپای عێراقیان‬ ‫كرد به‌سه‌ر توندڕه‌واندا‪.‬‬ ‫له‌به‌رامبه‌ریش���دا چه‌ن���د كه‌س���ایه‌تییه‌كی‬ ‫سیاس���ی‌و ئایینی عێراق س���ه‌ردانی هه‌ردوو‬ ‫ركاب���ه‌ره‌ مێژووییه‌كه‌ی ناوچ���ه‌ی عه‌ره‌بییان‬ ‫كرد‪ ،‬له‌م ڕووه‌وه‌ موقته‌دا س���ه‌در سه‌ركرده‌ی‬ ‫ره‌وتی سه‌در س���ه‌ردانی هه‌ریه‌ك لە‌سعودیه‌‌و‬ ‫ئیمارات���ی ك���رد‪ ،‬هه‌روه‌ك قاس���م ئه‌عره‌جی‬ ‫وه‌زیری ناوخۆ سه‌ردانی سعودیه‌‌و ئێرانی كرد‪،‬‬

‫وادیاره‌ ئه‌م س���ه‌ردانانه‌ش مه‌دروس بن وه‌ك‬ ‫ئاماده‌كارییه‌ك بۆ قۆناغێكی دیپلۆماسی نوێ‬ ‫له‌س���ایه‌ی چه‌ند قه‌یرانێكی سیاسی‌و ئه‌منی‬ ‫تونددا كه‌ ناوچه‌ی عه‌ره‌بییان گرتووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌م���اوه‌ی چه‌ن���د س���اڵی راب���ردوودا‬ ‫دیپلۆماس���یه‌تی عێراق بب���ووه‌ جێی ره‌خنه‌‬ ‫به‌ه���ۆی شكس���تهێنانی لە‌كران���ه‌وه‌ به‌ڕووی‬ ‫ده‌وروبه‌ره‌ عه‌ره‌بییه‌كه‌یدا‪ ،‬هه‌روه‌ك كه‌وتبووه‌‬ ‫ژێر كاریگ���ه‌ری دوو ركاب���ه‌ری دژبه‌یه‌ك كه‌‬ ‫ئه‌وانیش واڵت���ه‌ یه‌كگرتووه‌كان���ی ئه‌مریكا‌و‬ ‫ئێرانن‪ ،‬ئه‌وه‌ش ئه‌ركی عێراقی قورس���تر كرد‬ ‫لە‌ده‌ستنیش���انكردنی رێچكه‌یه‌ك���ی روون بۆ‬ ‫سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی به‌تایبه‌تی كه‌ سیستمی‬ ‫پشككاری تایفی دابه‌ش���كردنی پۆسته‌كانی‬ ‫له‌نێوان حزبه‌ شیعه‌‌و س���وننه‌‌و كوردییه‌كان‬ ‫به‌سه‌ردا سه‌پاندبوو كه‌ هه‌ر یه‌كه‌یان ئامانج‌و‬ ‫هاوپه‌یمانی تایبه‌ت به‌خۆی هه‌یه‌‪.‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و جه‌نگه‌ی عێراق لە‌هاوینی ساڵی‬ ‫‪2014‬وه‌ ل���ه‌دژی رێكخراوی "داعش" به‌ڕێوه‌ی‬ ‫ده‌بات‌و ئه‌و سه‌ركه‌وتنانه‌ی هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی‬ ‫عێراق به‌سه‌ر توندڕه‌واندا به‌ده‌ستیان هێناوه‌‪،‬‬ ‫هاوكێشه‌ی ئه‌و سیاس���ه‌ته‌ی گۆڕی‪ ،‬چونكه‌‬ ‫له‌الی���ه‌ك عێراقیه‌كانی یه‌كخس���ت‌و له‌الیه‌كی‬ ‫تریش���ه‌وه‌ باوه‌ڕی ب ‌ه ده‌وروب���ه‌ره‌ عه‌ره‌بی‌و‬ ‫هه‌رێمییه‌كه‌ی هێنا كه‌ توانایه‌كی به‌رزی هه‌یه‌‬ ‫لە‌رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی سه‌ختییه‌كاندا‪.‬‬ ‫عه‌ب���اس به‌یات���ی ئه‌ندام���ی لیژن���ه‌ی‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی په‌رله‌مانی عێراق به‌‬ ‫"نیقاش"ی وت "ئه‌و كرانه‌وه‌ عه‌ره‌بییه‌ به‌ڕووی‬ ‫عێراقدا له‌به‌ر چه‌ند هۆكارێك بوو‪ ،‬س���ه‌ره‌تا‬ ‫ئه‌و س���ه‌ركه‌وتنه‌ی هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی عێراق‬ ‫به‌سه‌ر داعشدا به‌ده‌س���تیان هێنا به‌تایبه‌تی‬ ‫لە‌موس���ڵ‪ ،‬هه‌ندێ���ك ع���ه‌ره‌ب پێش���بینیان‬ ‫ده‌ك���رد ئه‌زموونی سیاس���ی لە‌عێراق لە‌دوای‬ ‫س���اڵی ‪2003‬وه‌ شكست بهێنێت‪ ،‬به‌اڵم ئێستا‬ ‫خه‌ریك���ه‌ به‌خۆدا ده‌چن���ه‌وه‌‌و واز لە‌دوودڵی‬

‫ئه‌م هه‌فته‌یه‌ له‌‬ ‫بۆ خوێندنه‌وه‌ی ئه‌م راپۆرتانه‌و چه‌ندین راپۆرتی سه‌رنجراکێشی تر‬ ‫به‌زمانه‌کانی کوردی‌و عه‌ره‌بی‌و ئینگلیزی‪ ،‬سه‌ردانی نیقاش بکه‌ ‪www.niqash.org‬‬

‫لە‌ده‌ستپێكردنی په‌یوه‌ندی دیپلۆماسی له‌گه‌ڵ‬ ‫به‌غدا ده‌هێنن‌و الپه‌ڕه‌یه‌كی نوێ ده‌كه‌نه‌وه‌"‪.‬‬ ‫كاتێ���ك داع���ش له‌حوزه‌یران���ی ‪2014‬دا‬ ‫له‌س���ه‌رده‌می نوری مالیكی سه‌رۆك وه‌زیرانی‬ ‫پێشوودا هێرشی كرده‌ سه‌ر عێراق‪ ،‬توندڕه‌وان‬ ‫توانیان سێیه‌كی رووبه‌ری عێراق داگیربكه‌ن‌و‬ ‫پارێزگاكانی ئه‌نبار‌و سه‌اڵحه‌دین‌و نه‌ینه‌وایان‬ ‫كۆنت���رۆڵ كرد‌و گه‌یش���تنه‌ ده‌وروبه‌ری به‌غدا‬ ‫لە‌باكوور‌و باش���ووره‌وه‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌مڕۆ ته‌نیا‬ ‫س���ێ ش���ارۆچكه‌ی بچووكیان به‌ده‌س���ته‌وه‌‬ ‫ماوه‌ ك���ه‌ ئه‌وانی���ش ته‌لعف���ه‌ر لە‌خۆرئاوای‬ ‫موسڵ‌و حه‌ویجه‌ لە‌باشووری كه‌ركوك‌و قائیم‬ ‫لە‌خۆرئاوای ئه‌نباره‌‪.‬‬ ‫به‌یات���ی ده‌ش���ڵێت "س���ه‌ره‌ڕای ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫باج���ی جه‌نگ ل���ه‌دژی توندڕه‌وان قورس���ه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم عێراق به‌ هێزێكی س���ه‌ربازی گه‌وره‌وه‌‬ ‫لە‌ش���ه‌ڕه‌كان هاتووه‌ت���ه‌ ده‌ره‌وه‌ به‌هۆی ئه‌و‬ ‫شاره‌زاییه‌ی په‌یدای كردووه‌‌و ئێستاش هێزی‬ ‫لێهات���ووی لە‌س���وپا‌و پۆلی���س‌و دژه‌تیرۆردا‬ ‫هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م به‌ره‌وپێش���چوونه‌ش وای لێده‌كات‬ ‫لە‌هاوسه‌نگییه‌كان‌و س���ه‌قامگیری ناوچه‌كه‌دا‬ ‫كاریگه‌ر بێت‪ ،‬له‌به‌رئه‌وه‌ ده‌وڵه‌تانی دراوسێ‬ ‫ده‌خوازن له‌گه‌ڵیدا بن"‪.‬‬ ‫به‌گوێ���ره‌ دوا توێژین���ه‌وه‌ ك���ه‌ س���ایتی‬ ‫"‪"globalfirepowe‬ی تایبه‌تمه‌ن���د‬ ‫لە‌كاروب���اری س���ه‌ربازی ب�ڵ�اوی كردۆته‌وه‌‪،‬‬ ‫س���وپای عێراق لە‌پله‌ی ‪ 59‬یه‌میندایه‌ له‌نێو‬ ‫‪ 133‬ده‌وڵه‌تداو لە‌خۆرهه‌اڵتی ناوه‌ڕاستیش���دا‬ ‫لە‌پله‌ی حه‌وته‌مدایه‌ لە‌دوای توركیا‌و میس���ر‌و‬ ‫ئیسرائیل‌و ئێران‌و سعودیه‌‌و سوریا‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها ئ���ه‌و وێرانكارییه‌ش كه‌ دووچاری‬ ‫واڵت هاتووه‌ له‌میانی ئه‌م جه‌نگه‌دا به‌تایبه‌تی‬ ‫لە‌ئه‌نب���ار‌و س���ه‌اڵحه‌دین‌و نه‌ین���ه‌وا له‌گ���ه‌ڵ‬ ‫پێویس���تیه‌كانی بنیاتنان���ه‌وه‌ له‌م���اوه‌ی ده‌‬ ‫س���اڵی داهاتوودا فاكته‌رێكی راكێش���ه‌رن بۆ‬ ‫وه‌به‌رهێنه‌كان‪ ،‬بڕی ئه‌و پاره‌یه‌ش كه‌ عێراق‬

‫پێویستی ده‌بێت بۆ ئه‌و كاره‌ ‪ 100‬ملیار دۆالر‌ه‬ ‫كه‌ ئه‌وه‌ش هانده‌رێكه‌ بۆ زۆرێك لە‌ده‌وڵه‌تانی‬ ‫به‌شدار تێیدا به‌ ده‌وڵه‌تانی عه‌ره‌بیشه‌وه‌ وه‌ك‬ ‫په‌رله‌مانتار به‌یاتی ده‌ڵێت‪.‬‬ ‫سه‌نگه‌ربه‌ندی عه‌ره‌بی‌و‬ ‫ملمالنێ له‌گه‌ڵ ئێران‬ ‫سه‌ردانه‌كه‌ی پیاوی ئایینی شیعه‌ موقته‌دا‬ ‫سه‌در بۆ سعودیه‌‌و ئیمارات به‌ بانگهێشنامه‌ی‬ ‫ره‌سمی به‌رپرس���انی هه‌ردوو واڵته‌كه‌‪ ،‬بووه‌‬ ‫جێی بایه‌خی ناوه‌نده‌ عه‌ره‌بی‌و ناوخۆییه‌كان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ ئ���ه‌و س���ه‌دره‌ی چه‌ندی���ن ج���ار‬ ‫ره‌خن���ه‌ی لە‌رژێمی س���عودیه‌ گرتووه‌ به‌هۆی‬ ‫به‌رته‌س���ككردنه‌وه‌ی مه‌ودای به‌رده‌م تایفه‌ی‬ ‫ش���یعه‌‌و جه‌نگی یه‌م���ه‌ن‪ ،‬به‌گه‌رمی له‌الیه‌ن‬ ‫به‌رپرس���انی هه‌ردوو واڵته‌وه‌ پێش���وازی لێ‬ ‫كرا‪ ،‬به‌اڵم سه‌در له‌ناوخۆی عێراقدا ره‌خنه‌ی‬ ‫لێگیرا به‌تایبه‌تی له‌الیه‌ن گرووپه‌ ش���یعه‌كانی‬ ‫نزیك لە‌ئێرانه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌وه‌ت���ه‌ی حكومه‌تی ئێس���تای عێراقیش‬ ‫لە‌ئاب���ی ‪2014‬دا پێكهێنراوه‌ ح���زب‌و گرووپه‌‬ ‫ش���یعه‌كان بوون به‌دوو به‌شه‌وه‌ ‪ ،‬یه‌كه‌میان‬ ‫نوێنه‌رایه‌ت���ی حه‌ی���ده‌ر عه‌ب���ادی س���ه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران ده‌كات له‌گه‌ڵیشیدا موقته‌دا سه‌دری‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی ره‌وتی س���ه‌در‌و عه‌ممار حه‌كیم‬ ‫س���ه‌ركرده‌ی "ره‌وتی حیكمه‌ی نیش���تمانی"‪،‬‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كانی عه‌لی سیس���تانی مه‌رجه‌عی‬ ‫ش���یعه‌ لە‌نه‌جه‌فی���ش له‌گه‌ڵ ئ���ه‌م گرووپه‌دا‬ ‫یه‌كده‌گرن���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌رچی گرووپی دووه‌میش���ه‌‬ ‫ئه‌وا نوری مالیكی س���ه‌رۆك وه‌زیرانی پێشو‌و‬ ‫حزبه‌ ش���یعه‌كانی هاوپه‌یمان���ی نوێنه‌رایه‌تی‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ه���ا گرووپ���ه‌ ش���یعه‌كان ل���ه‌ڕووی‬ ‫دلس���ۆزی ئایینی‌و ئامانجیشه‌وه‌ دابه‌شبوون‬ ‫ب���ۆ دوو گ���رووپ‪ ،‬یه‌كه‌میان دڵس���ۆزیان بۆ‬ ‫عه‌لی سیس���تانی مه‌رجه‌عی شیعه‌‌و "سه‌رایا‬

‫دوای ئازادی موسڵ‬ ‫ئه‌نتیكه‌‌و كتێب‌و موزیك‬ ‫ده‌بنه‌ چیرۆكی پاش جه‌نگ‬

‫سه‌الم"ه‌ به‌ س���ه‌ركردایه‌تی موقته‌دا سه‌در‪،‬‬ ‫ئه‌م گرووپان���ه‌ش رێز لە‌بڕیاره‌كانی حكومه‌ت‬ ‫ده‌گرن‌و چ���ه‌ك لە‌وه‌زاره‌ت���ی به‌رگری عێراق‬ ‫وه‌رده‌گرن‌و كۆكن له‌س���ه‌ر هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی‬ ‫گرووپه‌ شیعه‌كان پاش له‌ناوبردنی توندڕه‌وان‌و‬ ‫ئه‌وه‌ش ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌ جه‌نگاوه‌رانیان ره‌وانه‌ی‬ ‫سوریا بكه‌ن‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم گرووپ���ی دووم ئ���ه‌و گرووپان���ه‌ن‬ ‫كه‌ دڵس���ۆزیان بۆ عه‌لی خامنه‌ی���ی رابه‌ری‬ ‫ئێرانه‌‪ ،‬دیارترینیش���یان "به‌در"‌و "عه‌س���ائب‬ ‫ئه‌هللحه‌ق"‌و "نوجه‌با"‌و "كه‌تائیب حزبوڵاڵ"ن‬ ‫كه‌ به‌چه‌كی ئێرانی پڕچه‌ككراون‌و راوێژكاری‬ ‫ئێرانیی���ان له‌گه‌ڵه‌‌و جه‌نگاوه‌ریان لە‌س���وریا‬ ‫هه‌یه‌‌و رازی نین لە‌ئاینده‌دا گرووپه‌ شیعه‌كان‬ ‫هه‌ڵبوه‌ش���ێندرێنه‌وه‌‌و هه‌وڵی هێشتنه‌وه‌یان‬ ‫ده‌ده‌ن وه‌ك هێزێكی ئه‌منی‪.‬‬ ‫ه���ه‌ردوو گرووپه‌ك���ه‌ش س���ه‌باره‌ت ب���ه‌‬ ‫زۆرێ���ك لە‌مه‌سه‌لە‌سیاس���ی‌و ئه‌منییه‌كان به‌‬ ‫ناڕاس���ته‌وخۆ ره‌خنه‌ له‌یه‌كده‌گرن‪ ،‬بۆ نموونه‌‬ ‫س���ه‌در هه‌ندێك لە‌گرووپه‌ نزیكه‌كان لە‌ئێران‬ ‫به‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كات كه‌ له‌میانی شه‌ڕه‌كانی‬ ‫دژ ب���ه‌ داعش كاری توندوتیژی تایفی ئه‌نجام‬ ‫ده‌ده‌ن‪ ،‬له‌كاتێكدا گرووپه‌ نزیكه‌كان لە‌ئێران‬ ‫س���ه‌در به‌وه‌ تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن كه‌ به‌مدواییانه‌‬ ‫لە‌سعودیه‌ی وه‌هابی نزیك بووه‌ته‌وه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌دریش وه‌اڵمی ئه‌و تۆمه‌تانه‌ی دایه‌وه‌‌و‬ ‫له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا رایگه‌یاند كه‌ سه‌ردانه‌كانی‬ ‫بۆ ده‌وڵه‌تانی عه‌ره‌بی‌و هه‌رێمی به‌هه‌ماهه‌نگی‬ ‫بووه‌ له‌نێوان خۆی‌و حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌رۆك‬ ‫وه‌زیران���دا‌و له‌چوارچێ���وه‌ی كرانه‌وه‌ی عێراق‬ ‫به‌ڕووی ده‌وڵه‌تانی دراوس���ێدایه‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش���ی‬ ‫ره‌تك���رده‌وه‌ كه‌ مه‌به‌س���تی ئه‌و س���ه‌ردانانه‌‬ ‫دژایه‌تیكردنی ئێران بێت‪ ،‬دووپاتیشی كرده‌وه‌‬ ‫كه‌ ده‌بێت عێ���راق به‌بێ الیه‌ن���ی بمێنێته‌وه‌‬ ‫له‌به‌رامب���ه‌ر ملمالنێ���ی هاوپه‌یمانیی���ه‌كان‬ ‫لە‌ناوچه‌ی عه‌ره‌بیدا‪.‬‬

‫زۆرینه‌ی هێزه‌ سیاس���ییه‌كانی س���وننه‌‌و‬ ‫كوردی عێراق‌و هه‌ندێك لە‌الیه‌نه‌ ش���یعه‌كان‬ ‫پێشوازیان له‌سه‌ردانه‌كه‌ی سه‌در بۆ سعودیه‌‌و‬ ‫ئیمارات كرد‌و به‌ كلیلی به‌س���تنی په‌یوه‌ندی‬ ‫دیپلۆماسی نوێ لە‌قه‌ڵه‌میان دا له‌پاش چه‌ند‬ ‫ساڵێك لە‌دابڕانی عه‌ره‌بی‪.‬‬ ‫زی���اد ئه‌حمه‌د ش���رۆڤه‌كاری سیاس���ی به‌‬ ‫"نیق���اش"ی وت "گۆڕانكاری لە‌هه‌ڵوێس���تی‬ ‫كه‌نداو به‌رامبه‌ر عێراق بۆ خواس���تی هه‌ریه‌ك‬ ‫لە‌س���عودیه‌‌و ئیمارات ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ بۆئه‌وه‌ی‬ ‫عێراق ببه‌نه‌ ریزی خۆی���ان له‌دژی به‌ره‌كه‌ی‬ ‫ت���ر كه‌ خ���ۆی لە‌قه‌ت���ه‌ر‌و توركی���ا‌و ئێراندا‬ ‫ده‌بینێت���ه‌وه‌‌و بۆ به‌دیهێنانی ئه‌وه‌ش ئه‌و دوو‬ ‫ده‌وڵه‌ت���ه‌ی كه‌نداو بڕیاری���ان داوه‌ لە‌ره‌وتی‬ ‫ش���یعه‌ی میانڕه‌وی عێراق نزی���ك ببنه‌وه‌ كه‌‬ ‫دیارترین كه‌سایه‌تییه‌كانی موقته‌دا سه‌دره‌"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‪" :‬دواجار ده‌وڵه‌تان���ی عه‌ره‌بی‌و‬ ‫كه‌نداو گه‌یش���تنه‌ ئه‌و باوه‌ڕه‌ی كه‌ دژایه‌تیان‬ ‫ب���ۆ حكومه‌ته‌كانی عێراق كه‌ له‌دوای س���اڵی‬ ‫‪2003‬وه‌ فه‌رمانڕه‌وایی���ان ك���ردووه‌‪ ،‬ئێران���ی‬ ‫هان���داوه‌ هه‌ژموون���ی خۆی لە‌عێ���راق پته‌و‬ ‫بكات‪ ،‬ئێستاش ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ هه‌وڵ ده‌ده‌ن‬ ‫كاروباره‌كان راست بكه‌نه‌وه‌‌و به‌ڕووی عێراقدا‬ ‫بكرێنه‌وه‌ بۆ ركابه‌ریكردنی ئێران‪ ،‬به‌اڵم كه‌س‬ ‫نازانێت له‌وه‌دا سه‌ركه‌وتوو ده‌بن یان نا؟"‪.‬‬ ‫تائێس���تا عێراقییه‌كان س���ه‌رقاڵی شه‌ڕی‬ ‫دژ به‌داعش���ن‌و سێ ش���ه‌ڕی یه‌كالكه‌ره‌وه‌یان‬ ‫له‌به‌رده‌مدایه‌ بۆ له‌ناوبردن���ی‪ ،‬لە‌ته‌له‌عفه‌ری‬ ‫خۆرئاوای موس���ڵ كه‌ چه‌ند رۆژێك له‌مه‌وبه‌ر‬ ‫شه‌ڕه‌كه‌ی ده‌ستیپێكرد‌و لە‌حه‌ویجه‌ی باشووری‬ ‫كه‌رك���وك‌و لە‌قائیمی خۆرئاوای ئه‌نبار‪ ،‬دوای‬ ‫ئه‌وه‌ش عێراق ئاڵنگاری گه‌وره‌ی سیاس���ی‌و‬ ‫دیپلۆماس���ی‌و ئابووری له‌به‌رده‌م���دا ده‌بێت‬ ‫ب���ۆ تێپه‌ڕاندنی ئه‌و كاره‌س���اته‌ی توندڕه‌وان‬ ‫به‌جێیان هێشتووه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ جگه‌ لە‌كاركردن بۆ‬ ‫دووباره‌ نه‌بوونه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی روویدا‪.‬‬

‫ئه‌زموونێكی هاوچه‌رخ له‌نارسیه‌‬ ‫ش��انۆیچه‌وس��اوه‌كانجه‌ماوه‌ر‬ ‫له‌چاره‌سه‌ردا به‌شداری پێده‌كات‬

‫‪10‬‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫س‬ ‫ی‬ ‫ح‬ ‫ر‬ ‫هونه‌رمه‌ندان له‌گ ‌هڵ‌ به‌ره‌ی‌ "به‌ڵێ‌"ن یان‬ ‫ی‬ ‫ج‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫په‌یوه‌ند جاف‪ :‬خۆم یه‌كالیی‌ كردوه‌ته‌و ‌ه‬ ‫چه‌ند رێگه‌یه‌كی‌ رسوشتی‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫بۆ جوانكاری‌ خۆت به‌كاربێنه‌‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر كه‌ریم‬ ‫ته‌نها ‪ 27‬رۆژی‌ ماوه‌ بۆ واده‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ریفراندۆم‪ ،‬زۆربه‌ی‌‬ ‫هونه‌رمه‌ندان رای‌ خۆیان سه‌باره‌ت‬ ‫به‌وه‌ ئاشكرا ناكه‌ن كه‌ سه‌ر بە‌به‌ره‌ی‌‬ ‫"به‌ڵێ‌" یان "نه‌خێر"ن بۆ ریفراندۆم‪،‬‬ ‫ئه‌وان ده‌ڵێن "رای‌ خۆمان ناڵێین‌و‬ ‫نامانه‌وێ‌ بكه‌وینه‌ به‌ر لێشاوی‌ قسه‌ی‌‬ ‫خه‌ڵكی‌‌و جوێن‌و تان‌و ته‌شه‌ری‌‬ ‫په‌یجه‌كان"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ند "كامه‌ران عومه‌ر" سه‌باره‌ت‬ ‫به‌رای‌ له‌سه‌ر به‌ڵێ‌‌و نه‌خێری‌ ریفراندۆم‪،‬‬ ‫وتی‌ "نامه‌وێت ئێس���تا هیچ بلێم ئه‌وه‌‬ ‫باواز لێ بێنین بۆ كاتی‌ خۆیی‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "هێش���تا ماوه‌ك ‌هی‌ ماویه‌ت ‌‬ ‫وتیش ‌‬ ‫نازانم كامیان هه‌ڵبژێرم‪ ،‬دو دڵم نازانم‬ ‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫بڵێم به‌ڵ���ێ‌ یان نه‌خێر ك ‌ه رۆژ ‌‬ ‫هات قسه‌م ده‌بێت"‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم هونه‌رمه‌ن���د "په‌یوه‌ند جاف"‬ ‫ی "له‌گ���ه‌ڵ به‌لێدام بۆ‬ ‫راش���كاوان ‌ه وت ‌‬ ‫پرسی‌ ریفراندۆم به‌مه‌رجێك ئه‌مپرس ‌ه‬ ‫له‌په‌رله‌مان قس ‌هی‌ له‌سه‌ربكرێت‌و هێز‌ه‬ ‫سیاس���ه‌كان له‌س���ه‌ری‌ یه‌ك ده‌نگبن‬

‫به‌پشت به‌ستن چه‌ند خۆراكێكی‌‬ ‫ماڵه‌ك����ه‌ت ده‌توانی����ت چه‌ن����د‬ ‫جوانكاری����ه‌ك ب����ۆ پێس����ت‌و قژو‬ ‫برژانگه‌كانت بكه‌یت‬ ‫ ب����ۆ ده‌س����كه‌وتنی‌ قژێك����ی‌‬‫بریق����ه‌دارو ج����وان ‪ 2‬بۆ‪ 3‬كه‌وچك‬ ‫چێش����ت خوێ‌ بكه‌ره‌ شامپۆكه‌ت‌و‬ ‫قژتی‌ پێبشۆ‪.‬‬ ‫‪ -‬بۆنه‌هێش����تنی‌ ره‌ش����ی‌ ژێ����ر‬

‫شوێنه‌هه‌س����تیاره‌كه‌ن‪.‬‬ ‫باڵ����و‬ ‫په‌تاته‌یه‌ك له‌ره‌نده‌ بده‌وژێر باڵت‌و‬ ‫شوێنه‌هه‌ستیاره‌كانتی‌ پێچه‌ور بكه‌و‬ ‫پاش����ان پێوه‌ی‌ بهێڵه‌ بۆماوه‌ی‌ ‪30‬‬ ‫خوله‌ك ودواتر بیشۆ‪( .‬هه‌فته‌ی‌ ‪3‬‬ ‫جار ئه‌م كرداره‌ دوباره‌بكه‌ره‌وه‌)‪.‬‬ ‫ بۆ نه‌هێشتنی‌ هیالكی‌و ماندوێتی‌‬‫ژێر چاو‪ .‬قاوه‌ له‌گه‌ڵ زه‌یتی‌ گوێزی‌‬ ‫هین����دی‌ تێكه‌ڵ به‌ی����ه‌ك بكه‌وه‌ بۆ‬

‫س���ەنتەری میدیکاڵ‪ :‬به‌ختیاری ـ ش���ه‌قامی‌ سه‌ره‌كی‌‬ ‫به‌رامبه‌ری‌ سالۆن ئه‌سته‌نبوڵ‬

‫م����اوه‌ی‌ ‪ 15‬خول����ه‌ك له‌ژێرچاوت ‌‬ ‫ی‬ ‫بده‌‌و پاشان بیشۆ( ئه‌م گیراوه‌یه‌‬ ‫هه‌فته‌ی‌ سێ‌ جار دوباره‌بكه‌ره‌وه‌)‪.‬‬ ‫ بۆ ده‌س����ت كه‌وتن����ی‌ برژانگ‌و‬‫برۆیه‌كی‌ ج����وان‪ .‬زه‌یتی‌ گه‌رچه‌ك‬ ‫له‌گه‌ڵ زه‌یتی‌ ئالۆڤیراو ڤیتامین ‪E‬‬ ‫تێكه‌ڵ به‌یه‌ك بكه‌و به‌مه‌سكاره‌یه‌كی‌‬ ‫پاك هه‌مووش����ه‌وێك بۆماوه‌ی‌ یه‌ك‬ ‫مانگ برژانگ‌و برۆتی‌ پێچه‌وربكه‌‪.‬‬

‫ژماره‌ ته‌له‌فۆنی‌ ‪0533183536 - 07706581971‬‬ ‫فه‌یسبوك‪medicalclinicsuly :‬‬

‫هه‌نار كامه‌ران‪:‬‬ ‫ی نواندن بۆ كچان كارێكی‌ ئاسان نیه‌‬ ‫كار ‌‬ ‫كارگێڕی‌‌و ئابورییه‌ له‌زانكۆی‌ س���لێمانی‌‪،‬‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫ئام���اژه‌ به‌وه‌ ده‌كات باوك���ی‌‌و دایكی‌ زۆر‬ ‫هاوكارییان كردوه‌‌و هانده‌رێكی‌ باشی‌ بون‪،‬‬ ‫هه‌نار كامه‌رانی‌ ته‌مه‌ن ‪ 21‬ساڵ‌‪ ،‬كه‌‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئه‌ گه‌ر ه���اوكاری‌ دایك‌و باوكم‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 2013‬وه‌ك ئه‌كته‌ر به‌شداری‌‬ ‫نه‌بوایه‌ ئه‌و خه‌ونه‌ی‌ مندالیم نه‌ده‌هاته‌دی‌‪،‬‬ ‫چه‌ندین دراماو كورته‌ فلیمی‌ وه‌ك‬ ‫كه‌له‌منداڵیه‌وه‌ كاری‌ نواندن خولیای‌ ژیانم‬ ‫"تارمایی‌ تاوان"‌و "پڕۆفیشاڵ"‌و‬ ‫بوه‌"‪.‬‬ ‫"ساته‌كانی‌ ژیان"‌و "هه‌ناسه‌كانی‌‬ ‫وتیش���ی‌ "هه‌ركاتێك ده‌رهێنه‌رێك داوام‬ ‫ڕۆژگار"ی‌ كردوه‌‌و دواین كاریشی‌‬ ‫له‌درامای‌ "سه‌راب"دا بوه‌‪ ،‬ده‌ڵێت "كاری‌ لێده‌كات به‌ش���داری‌ درامایه‌ك بكه‌م ئه‌وه‌‬ ‫نواندن به‌ته‌نیا نابێته‌ سه‌رچاوه‌ی‌ داهاتی‌ له‌گه‌ڵ دایك‌و ب���اوك كۆده‌بینه‌وه‌‌و ئه‌وان‬ ‫بڕیارده‌ده‌ن ئه‌و رۆڵه‌ ببینم یان نا"‪.‬‬ ‫ڕۆژانه‌ی‌ ژیانم"‪.‬‬ ‫هه‌نار ئه‌وه‌ی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌ ئه‌و رۆاڵنه‌ی‌‬ ‫هه‌نار كه‌ ئێس���تا خوێن���دكاری‌ كۆلیژ ‌ی وه‌ك كچێك به‌ش���داری‌ تیادا كردوه‌ زۆر‬

‫ژنێك ماوه‌ی‌ ‪ 20‬ساڵه‌‬

‫ماڵه‌كه‌ی‌ به‌كاره‌ ده‌ستیه‌كانی‌ ده‌ڕازێنێته‌وه‌‬ ‫ی خۆم���ن‌و چه‌ندین كاتژمێر‬ ‫بیرۆكه‌و ‌‬ ‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫س���ه‌رقاڵی‌ كارێ���ك ده‌بم ت���ا بتوانم‬ ‫ی‬ ‫ی نوێ‌‌و سه‌رنجڕاكێش��� ‌‬ ‫ش���ێوازێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ژنێكی‌ دانیشتوی‌ شاری‌ سلێمان ‌‬ ‫پێببه‌خشم‪ ،‬ئه‌و‌ه خولیای‌ منداڵیمه‌‌و‬ ‫ی‬ ‫سه‌رجه‌م ماڵه‌كه‌ی‌ به‌كاری‌ ده‌ست ‌‬ ‫تامردن به‌رده‌وام ده‌بم له‌كاره‌كانم"‪.‬‬ ‫خۆی‌ ڕازاندۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و ده‌ڵێت‬ ‫ئه‌و باس ل���ه‌وه‌ ده‌كات كارمه‌نده‌و‬ ‫ی‬ ‫"سه‌رجه‌م كاره‌كانم له‌كه‌لوپه‌ل ‌‬ ‫ی له‌ده‌وام‪،‬‬ ‫هه‌مو رۆژێك پاش گه‌ڕانه‌وه‌ ‌‬ ‫به‌كارهاتو پێكهاتوه‌‌و زۆركاتش‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌بێت‌و به‌شێك ‌‬ ‫به‌نرخی‌ جیاواز ده‌یانفرۆشم‌و به‌شێك سه‌رقاڵی‌ ئه‌م كاره‌ ‌‬ ‫زۆری‌ ئه‌و كه‌لوپه‌النه‌ی‌ دروستیده‌كات‬ ‫له‌پێداویستی‌ ژیانم بۆ ده‌سته‌به‌ر‬ ‫به‌رهه‌می‌ كش���توكاڵی‌‌و گه‌اڵو گوڵ‌و‬ ‫ده‌كات"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫دارو توێكڵی‌ دار پێكهاتون‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی‬ ‫هێ���رۆ عه‌ب���دواڵ رایگه‌یان���د "ئه‌و "بیرۆكه‌ی‌ كاره‌كانم ته‌نها له‌ڕازانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی من ده‌یكه‌م س���ه‌رجه‌میان ماڵه‌كه‌مدا خۆی‌ نابینێته‌وه‌ س���ااڵن ‌ه‬ ‫كاران���ه‌ ‌‬

‫کاوڕ‬ ‫کەسێکی س���ەرکەوتوویت بەاڵم‬ ‫متمان���ە بە‌خ���ۆت ناکەیت ئەمەش‬ ‫هەمیش���ە هۆکاربووە بۆ شکس���ت‬ ‫هێنانی کارەکانت‪ ،‬ئاگاداربە‌ئەوەندە‬ ‫دوودڵی زیان بە‌ژیانت دەگەیەنێت‪.‬‬

‫ئەمڕۆ بە‌ڕۆژی بەختی تۆ دادەندرێت‌و‬ ‫هەروەها ئارامی دەگەڕێتەوە بۆ ژیانت‪،‬‬ ‫لە‌هەمان کاتدا ئیتر کارەکانت بە‌باشی‬ ‫دەڕۆن‌و لەوانەیە خەونی زۆر لەمێژەت‬ ‫بێتە دی‪.‬‬

‫ی چه‌ندی���ن پێش���انگاو‬ ‫س���ه‌ردان ‌‬ ‫ی‬ ‫هه‌فته‌بازاری‌ ژن���ان ده‌ك ‌هم‌و خه‌ڵك ‌‬ ‫ی له‌كاره‌كان���م‬ ‫به‌گه‌رم���ی‌ پێش���واز ‌‬ ‫ده‌كه‌ن‌و تاڕاده‌یه‌ك هاوكارێكی‌ مادیم‬ ‫ی‬ ‫بوه‌ بۆ ژیان���ی‌ ڕۆژان ‌هم‌و ه���اوكار ‌‬ ‫خێزانه‌كه‌م پێكردوه‌"‪.‬‬ ‫ی من‬ ‫وتیش���ی‌ "ئ���ه‌و كه‌لوپه‌الن���ه‌ ‌‬ ‫دروس���تی‌ ده‌كه‌م بریتیه‌ له‌سه‌رمێزو‬ ‫ی‬ ‫ی گوڵی‌ س���ه‌رمێزو جێگه‌ ‌‬ ‫ڕازانه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دیوارو‬ ‫مۆم‌و فواره‌ی‌ ئاو‌و ڕازاندنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی دانیشتن‌و چه‌ندین‬ ‫س���ه‌قف‌و جێگه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دیكه‌ ك��� ‌ه ته‌نها ئه‌ندێش���ه‌ ‌‬ ‫ش���ت ‌‬ ‫ی منداڵین"‪.‬‬ ‫خه‌یاڵ‌و بیر ‌‬

‫له‌كه‌س���ایه‌تی‌ خۆی���ه‌وه‌ دوره‌‪ ،‬ئ���ه‌و وتی‌‬ ‫"ب���ه‌اڵم زۆر ئاس���ایی‌ ده‌توانم ئ���ه‌و رۆڵ ‌ه‬ ‫به‌باش���ی‌ ببینم‌و ئه‌و كه‌سایه‌تیه‌ له‌خۆمدا‬ ‫به‌رجه‌س���ته‌ بكه‌م به‌هۆی‌ ئه‌وه‌ی‌ كاره‌كه‌م‬ ‫زۆر خۆشده‌وێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "كاری‌ نوان���دن به‌ته‌نیا نابێته‌‬ ‫س���ه‌رچاوه‌ی‌ داهاتی‌ ڕۆژان���ه‌ی‌ ژیانم‪ ،‬له‌م‬ ‫واڵت���ه‌دا هونه‌رمه‌ند ده‌بێ���ت له‌گه‌ڵ كاری‌‬ ‫هونه‌رییدا كارێكی‌ دیكه‌ بكات‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫هونه‌ر له‌كوردستان گرنكی‌ پێنادرێت‪ ،‬ئه‌مه‌‬ ‫جگ���ه‌ له‌وه‌ی‌ كه‌ كاری‌ نوان���دن بۆ كچان‬ ‫كارێكی‌ ئاسان نیه‌و زۆركات توشی‌ كێشه‌‌و‬ ‫تانه‌و ته‌شه‌ر ده‌بنه‌وه‌ له‌كۆمه‌ڵگادا"‪.‬‬

‫پەیجی بەڕێوەبەرێتی گشتی رۆشنبیری‌و هونەری سلێامنی‬ ‫گا‬

‫ی‬ ‫ی خۆ ‌‬ ‫ی الیه‌نێ���ك ره‌ئ ‌‬ ‫ن���ه‌ك به‌بڕیار ‌‬ ‫ی دیك ‌ه‬ ‫ێ بە‌الیه‌كان��� ‌‬ ‫فه‌رزبكات‌و گ���و ‌‬ ‫ی الیه‌نێك‬ ‫نه‌دات بۆ مه‌به‌ستێكی‌ سیاس ‌‬ ‫بێت"‪.‬‬ ‫ی "به‌ڵێ‌ من له‌گ���ه‌ڵ به‌ڵیدام‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ب���ۆ ریفران���دۆم‌و ب���ۆ س���ه‌ربه‌خۆ ‌‬ ‫كوردستان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د "ڕه‌وا جه‌مال"‪ ،‬یه‌كێك ‌‬ ‫ی نایه‌وێت‬ ‫دیكه‌ی ‌ه ل���ه‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ ‌‬ ‫ی به‌ڵێ‌‌و‬ ‫هیچ بڵێت له‌س���ه‌ر مه‌س���ه‌له‌ ‌‬

‫ێ‬ ‫ی ریفراندۆم‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "نامه‌و ‌‬ ‫نه‌خێ���ر ‌‬ ‫ی‬ ‫ش���تێك بڵێ���م‌و بكه‌وم ‌ه به‌ر لێش���او ‌‬ ‫ی‬ ‫قسه‌ی‌ خه‌ڵكی‌‌و جوێن‌و تانه‌‌و ته‌شه‌ر ‌‬ ‫په‌یجه‌كان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی "هی���چ ناڵێم ئ���ه‌و كات ‌ه ‌‬ ‫وتیش��� ‌‬ ‫ی‬ ‫ریفران���دۆم ئه‌نجام���درا‪ ،‬وه‌ك خه‌ڵك ‌‬ ‫ده‌چمه‌ سه‌ر س���ندوقه‌كانی‌ ده‌نگدان‌و‬ ‫ێ یان نه‌خێر هه‌ڵده‌بژێرم"‪.‬‬ ‫به‌ڵ ‌‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د ئه‌ی���وب عه‌لی���ش‬ ‫ی‬ ‫ی "بۆ پرس��� ‌‬ ‫ی واڵته‌‪ ،‬وت ‌‬ ‫كه‌له‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬

‫دوانه‌‬ ‫لە کارەکانت باشترە کەمێک زیاتر‬ ‫ئاگادار بیت چونکە تۆ بەرپرسیارێتی‬ ‫زیاترت هەیە لە‌چاو هاوپیش���ەکانت‪،‬‬ ‫ئەمەش وا دەکات تۆ ماوەیەکی زیاتر‬ ‫کار بکەیت‪.‬‬

‫‪www.facebook.com/www.dcysul.org‬‬ ‫قرژاڵ‬

‫دڵخ���ۆش دەبیت ئەم���ڕۆ‪ ،‬هەروەها‬ ‫چانسی زۆر گەورە هەیە بۆ بەدیهێنانی‬ ‫خەونەکانت‪ ،‬هەروەها ناسینی کەسێکی‬ ‫نوێ لە‌ژیانت خۆشیت بۆ دەگەڕێنێتەوە‌و‬ ‫دڵخۆشت دەکات بۆ هەمیشە‪.‬‬

‫شێر‬ ‫هەموو کارە پیشەی‌‌و کەسیەکانت‬ ‫بە‌باش����ی‌ دەڕۆن‪ ،‬هەست بە‌بەهێزی‌‬ ‫خ����ۆت دەکەیت‪ ،‬بەالم وا هەس����ت‬ ‫دەکەی����ت بە‌ئاس����انی‌ خەیاڵ����ت‬ ‫دەڕوات‪.‬‬

‫فه‌‌ریک‬ ‫هەلی کارێکی نوێ دێتە بەردەمت‌و‬ ‫باش���ترە بە‌وریای���ی بڕی���ار بدەیت‬ ‫نەوەک زیانت پێبگەیەنێت‌و توش���ی‬ ‫بارودۆخێک���ی خراپت ب���کات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���اگاداری بارودۆخی تەندروس���تیت‬ ‫بە‪.‬‬

‫‌ره‌نگاڵه‬

‫‪rangalayawene@gmail.com‬‬

‫ن "نه‌خێر" بۆ ریفراندۆم؟‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫‪11‬‬

‫هەڵبەست حەمەساڵح دیالن‪:‬‬ ‫لەباوباپیرامنانەوە ده‌نگخۆشیامن بۆ ماوەتەوە‬

‫هەشت کاسێتی حەمەساڵح دیالنم الیە‬ ‫تا ئێستا هیچی باڵونەکراوەتەوە‬ ‫ئا‪ :‬ئازاد بایز‬

‫ریفراندۆم دێمه‌وه‌ كوردستان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ب���ه‌اڵم ئه‌می���ش وه‌ك زۆرب���ه‌ ‌‬ ‫ی "ت���ا‬ ‫هونه‌رمه‌ندان���ی‌ دیك���ه‌ وت��� ‌‬ ‫ی كوردس���تان قسه‌م‬ ‫نه‌یه‌مه‌و‌ه هه‌رێم ‌‬ ‫نابێت ب���ۆ ریفران���دۆم‪ ،‬نامه‌وێت هیچ‬ ‫بڵێم ج���ارێ یه‌كالینه‌بومه‌ت���ه‌و‌ه ئه‌و‌ه‬ ‫پرسێكی‌ نیش���تمانی ‌ه پێویست ‌ه وردبین‬ ‫له‌بڕیاردان"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫له‌س���ه‌ر پرس���ی‌ به‌ڵ���ێ‌‌و نه‌خێر ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئاوێن ‌ه په‌یوه‌ند ‌‬ ‫ریفراندۆم په‌یامنێر ‌‬

‫ك���رد به‌چه‌ندی���ن هونه‌رمه‌ن���ده‌وه‌ بۆ‬ ‫ی رایان له‌سه‌ر ریفراندۆم‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫وه‌رگرتن ‌‬ ‫ئاماد‌ه نه‌بون قس��� ‌ه بكه‌ن‌و ناویشیان‬ ‫بهێنرێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ئه‌م���ه‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ له‌چه‌ند رۆژ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی میلل ‌‬ ‫رابردودا‪ ،‬چه‌ن���د هونه‌رمه‌ندێك ‌‬ ‫وه‌ك "ئاوات بۆكانی‌"‌و "كه‌ریم گواڵنی‌"‌و‬ ‫ی گۆرانییه‌و‌ه‬ ‫"فاخیر هه‌ریری‌" له‌ڕێگه‌ ‌‬ ‫ی خۆی���ان ب���ۆ ریفران���دۆم‬ ‫پش���تیوان ‌‬ ‫راگه‌یاندوه‌‪.‬‬

‫ی سه‌الح داوده‌‪:‬‬ ‫عه‌باس ‌‬ ‫باوكم ته‌نها خه‌ف ‌هت‌و‬ ‫ده‌ردی‌ بۆ به‌جێهێشتوین‬ ‫ئه‌م واڵت ‌ه واڵتی‌ هونه‌ر نییه‌‬

‫ئا‪ :‬مه‌زهه‌ر‬ ‫هونه‌رمه‌ند عه‌باس سه‌اڵح داوده‌‬ ‫كوڕی‌ هونه‌رمه‌ندی‌ كۆچكردوی‌ دیاری‌‬ ‫شاری‌ كه‌ركوك سه‌اڵح داوده‌ ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات هونه‌ر خه‌فه‌ت‌و ده‌رده‌‌و‬ ‫باوكی‌ ته‌نها خه‌فه‌ت‌و ده‌ردی‌ بۆ‬ ‫به‌جێهێشتون‪ ،‬ئه‌و ده‌لێت "په‌شیمانم‬ ‫له‌كاری‌ هونه‌ریی‌"‪.‬‬ ‫هونه‌رمه‌ن���د عه‌ب���اس س���ه‌الح داود‌ه‬ ‫به‌ئاوێن���ه‌ی‌ ڕاگه‌یاند له‌س���اڵی‌ ‪1985‬‬ ‫له‌شاری‌ كه‌ركوك له‌دایك بوه‌و له‌ساڵی‌‬ ‫‪ 1995‬ده‌س���تیكردوه‌ به‌كاری‌ هونه‌ری‌‌و‬ ‫س���ه‌ره‌تا له‌كاره‌كانی‌ س���ه‌اڵح داوده‌ی‌‬ ‫باوكیه‌وه‌ ده‌ستیپێكرد‌وه‌و چه‌ندین كاری‌‬ ‫هونه‌ری‌ باوكی‌ نوێكردۆته‌وه‌‌و سااڵنێك‬ ‫خولی���ای‌ ژیان���ی‌ بوه‌‪ ،‬ئه‌وت���ی‌ "به‌اڵم‬

‫ته‌‌رازو‬ ‫س���ەرکەوتنی‌ خ���ۆت‌و کەس���انێک‬ ‫لە‌ماڵەکەت���دا زۆر هەس���تیارت دەکەن‪،‬‬ ‫مێشکت پڕ دەبێت لە‌بیرۆکە بۆ داهاتووت‬ ‫کە هەندێکیان کارپێکراو دەبن‌و هەندێکی‌‬ ‫تریشیان ناکرێت جێبەجێ بکرێن‬

‫له‌ئێس���تادا نامه‌وێت هی���چ گۆرانیه‌ك‬ ‫بڵێ���م‪ ،‬كام گۆرانی‌ ئه‌م���ڕۆ بیڵێ‌‪ ،‬دو‬ ‫به‌یانی‌ باوی‌ نامێنێ���ت‌و خه‌ڵكی‌ گوێی‌‬ ‫لێناگرێت"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ " هونه‌ر بۆكه‌سی‌ خواپێداو‬ ‫باش���ه‌‪ ،‬پاره‌یه‌كی‌ باش���ی‌ هه‌بێت‌و بۆ‬ ‫كه‌یف‌و سه‌فا بیكات نه‌ك چاوه‌ڕێكه‌یت‬ ‫هونه‌ر بتژیه‌نێت‪ ،‬ی���ان پاره‌ بۆ هونه‌ر‬ ‫سه‌رفبكه‌یت‪ ،‬زۆر دڵخۆشم یه‌ك دینارم‬ ‫بۆ هونه‌ر خه‌رج نه‌كردوه‌‌و خه‌رجیش���ی‌‬ ‫ناكه‌م هه‌رچ���ی‌ به‌رهه‌می‌ هونه‌ریش���م‬ ‫هه‌بو زۆرینه‌یم س���وتاندوه‌‌و خستومه‌ته‌‬ ‫ته‌نه‌كه‌ی‌ خۆڵه‌وه‌‪ ،‬ل���ه‌دوای‌ وازهێنانم‬ ‫ل���ه‌كاری‌ هونه‌ری���ی‌ به‌ئازادانه‌ ده‌ڕۆم‌و‬ ‫دێم‌و زۆر دڵخۆش���ه‌‪ ،‬ئه‌مڕۆ هونه‌ر واته‌‬ ‫گاڵته‌جاری‌ ئێستا به‌ملیۆن گۆرانی‌ بێژ‬ ‫په‌یدابوه‌‌و كه‌س���یش گوێی لێناگیرێت‪،‬‬ ‫ئه‌م واڵته‌ واڵتی‌ هونه‌ر نیه‌"‪.‬‬

‫دوپشک‬ ‫بەرزبوونەوەت‌و سەرکەوتنەکانت‬ ‫وای���ان ل���ێ کردووی���ت هەندێ���ک‬ ‫کەلوپەلی کەشخە بکڕیت‪ ،‬ئەمە تا‬ ‫ئەو شوێنە ئاس���اییە کە زیادەڕۆی‌‬ ‫نەکەیت‪.‬‬

‫هه‌ڵبه‌ست حه‌مه‌ ساڵح دیالن‪ ،‬ئاماژه‌‬ ‫به‌وه‌ ده‌كات كه‌ خه‌ریكی‌ پرۆژەی‬ ‫به‌رهه‌مهێنانی‌ ئه‌لبومێكی‌ مه‌قاماته‌‪،‬‬ ‫ئه‌و ده‌ڵێت "ئێمه‌ لەباوباپیرانمانەوە‬ ‫بەهرەی ده‌نگخۆشیمان بۆ‬ ‫ماوەتەوە"‪.‬‬ ‫هەڵبەست محەمەد س����اڵح دیالن‪،‬‬ ‫كه‌ س����اڵ‪ ١٩٦١‬لەگەڕەک����ی گۆیژەی‬ ‫ش����اری س����لێمانی لەدایکبوه‌‌و ساڵی‬ ‫‪١٩٧٩‬ب����ۆ ‪ ١٩٨٠‬لەزانکۆی س����لێمانی‬ ‫لەکۆلێژی ئەدەبیات بەشی کۆمەڵناسی‬ ‫وەرگیراوه‌‌و س����اڵی ‪ ١٩٨٥‬پەیوەندی‬ ‫بەشۆڕش����ەوە ک����ردوه‌و س����اڵی‪١٩٩٠‬‬ ‫په‌ن����ای‌ بردوه‌ته‌ به‌ر واڵتی س����وید‌و‬ ‫ئێس����تا فەرمانبەره‌ لە‌بەڕێوبەرایەتی‬ ‫کۆمەاڵیەت����ی ش����ارەوانی یۆتۆبۆری‌و‬ ‫له‌ساڵی ‪١٩٩٤‬ه‌وه‌ خێزانی‌ پێکەوەناوه‌و‬ ‫خاوەنی سێ کچ‌و کوڕێکه‌‪ ،‬ئاماژه‌ به‌وه‌‬ ‫ده‌كات كه‌ باسی دیالن دەکات دەبێ‬ ‫الیەنی ک����وڕو باوکی البب����ات‌و وەکو‬ ‫س����امانێکی نەتەوەیی‌و کەسایەتیەکی‬ ‫پارێزراو بدوێت‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "کەسایەتی‬ ‫دیالن چەند بەهرەیەکی تێدا کۆببۆوە‪،‬‬ ‫مرۆڤێک����ی رۆش����نبیربو‪ ،‬ئەدیبێک����ی‬ ‫بێوێنەش بو‪ ،‬هەرلەقەس����یدەکانیەوە‬ ‫ت����ا ئ����اوازە ناوازەکانی‪ ،‬ک����ە وێردی‬ ‫سەرزوبانی ئەدەبپەروەرانە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "گەر بچمە سەر بەهرەی‬ ‫دەنگخۆش����ی لەالی دی��ل�ان دەتوانم‬ ‫بڵێ����م ئێم����ە لەباوباپیرانمانەوە ئەم‬ ‫بەهرەیەمان ب����ۆ ماوەتەوە‪ ،‬دیالنیش‬ ‫بۆخۆی لەدیۆکیۆمێتێکدا ئەوێ کاتێ‬ ‫لەپایزێکی درەنگ����دا دانی پیا دەنێت‬ ‫دەڵێت ئ����ەم بەهرەی دەنگخۆش����یە‬ ‫لەئێم����ەدا ماوەتەوە‪ ،‬باس����ی باپیرم‌و‬ ‫خۆیی‌و من دەکات"‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌س����ت ب����اس ل����ه‌وه‌ ده‌كات‬ ‫كه‌ دی��ل�ان پێی ناخۆش ب����وه‌ پێیت‬ ‫بگوتای����ە دەنگخۆش‌و لەگۆڤاری ژینی‌‬ ‫ژمارە ‪١‬ی‌ س����اڵی ‪١٩٦٣‬شدا وتارێکی‬ ‫باڵوکردۆتەوە‪ ،‬ئه‌و وتی‌ "بەدەستنوس‬ ‫وتارێكم الیە‪ ،‬كه‌ دەڵێت من سەربەرزم‬ ‫بەوەی دەنگخۆش����م‪ ،‬سەربەزم بەوەی‬ ‫کە لەپرۆس����ەی هونەری����دا کاروانێک‬ ‫بەڕێخەی����ن‪ ،‬دەتوان����م بڵێ����م ئ����ەو‬ ‫کێش����ەی نەبوە لەگەڵ دەنگخۆشیدا‬ ‫بەڵکو کێش����ەی لەگەڵ هەڵسوکەوتی‬ ‫ئەوکاتەو دیدی ئەوکاتەی خەڵکدا بوە‬ ‫بۆهەڵسەنگاندنی بواری هونەری"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "ناکرێ����ت ئێم����ە هەوڵی‬ ‫تیپی مۆسیقای مەولەوی لەبیربکەین‬ ‫لەوس����ەردەمەدا ک����ە لەس����اڵی‬ ‫‪ ١٩٥٤‬دام����ه‌زراوه‌ لەالی����ەن چەن����د‬ ‫رۆشنبیرێکەوە‪ ،‬لەهەموی گرنگتر کە‬ ‫سوتابون بۆمەسەلە نەتەوایەتییەکە‪،‬‬ ‫ئەگ����ەر کەمێ����ک بگەڕێین����ەوە ب����ۆ‬ ‫پێشترو س����اڵی ‪١٩٤٦‬دیالن بەشداری‬ ‫لەش����انۆییەک کردوە بەن����اوی لەڕێی‬ ‫نیش����تیمان کە خۆی رۆڵی‌ پاڵەوانی‬ ‫تێدا بینیوە‌و تەمەنی ‪١٩‬ساڵ بوە"‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌س����ت ئه‌وه‌شی‌ رونكرده‌وه‌ كه‌‬ ‫ئەو ش����انۆگه‌ریانه‌ی‌ دیالن به‌شداری‌‬ ‫تیا كردوه‌ له‌گه‌ڵ‌ چه‌ندین كه‌سایه‌تی‌‬ ‫ناوداری‌ چله‌كانی‌ س����ه‌ده‌ی‌ رابردودا‬ ‫له‌ش����اری‌ س����لێمانی‌‪ ،‬داهاته‌ك����ه‌ی‌‬ ‫ته‌رخان كراوه‌ بۆ مندااڵنی‌ لێقه‌وماوی‌‬ ‫الفاوه‌ك����ه‌ی‌ پێنجوێ����ن كه‌ له‌س����اڵی‌‬ ‫‪١٩٤٦‬دا رویداوه‌‪.‬‬ ‫هه‌ڵبه‌س����ت وتی‌ "دیالن خۆیش����ی‬ ‫دەیگ����وت گۆرانی خەس����ڵەتی دوەم‌و‬

‫که‌‌وان‬ ‫دڵخۆشیت بەرامبەر بە‌پیشەکەت‪،‬‬ ‫ئ���ارەزووی‌ ئ���ەوە دەکەی���ت بەرەو‬ ‫پێش���ەوە بڕۆیت‪ ،‬الیەنە خراپەکەی‌‬ ‫ئەم ماوەیە ئەوەی���ە نازانیت متمانە‬ ‫بە‌چی‌‌و کێ بکەیت‪.‬‬

‫س����ێیەممە‪ ،‬من یەکەم کارم شاعیرم‪،‬‬ ‫بەدەم����ی خۆی ئەو قس����ەیەی بۆ من‬ ‫کردوە‪ ،‬بەتایبەت لەباره‌ی گۆرانیەوە‬ ‫ئەوەی پێناخۆش بوە کە بەو ش����ێوە‬ ‫خراپ����ە گۆرانی مه‌قامەکان����ی تۆمار‬ ‫کراوەو بەبێ پرسی ئەو لەچایخانەکاندا‬ ‫لێدراوە"‪.‬‬ ‫لەبارەی وتووێژێکی رابردوی ئەنوەر‬ ‫قەرەداخی لەسەر ژیان‌و مه‌قامەکانی‬ ‫س����اڵح دی��ل�ان‪ ،‬هەڵبەس����ت دیالن‬ ‫وت����ی‌ "لەگەڵ رێزم ب����ۆ کاک ئەنوەر‬ ‫قەرەداخی کاتێ����ک کە دیالن گۆرانی‬ ‫گوتوە لەماڵی باپیرم وتویه‌تی‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ماڵی ب����رازاو لەماڵی م����ەال ئەحمەی‬ ‫دی��ل�ان‌و جەاللی حاج����ی ئەحەڕەش‌و‬ ‫ماڵی حەمەی س����ەڵتە‌و لەماڵی کاک‬ ‫کەریمی ئەحمەدی هۆم����ەر‌و لەماڵی‬ ‫عەبەی ف����ەرەج وتویه‌تی‌‪ ،‬ئیتر نازانم‬ ‫لەش����وێنێکدا ئەگەر مامۆستا ئەنوەر‬ ‫قەرەداخ����ی دەنگ����ی دیالن����ی تۆمار‬ ‫کردب����ێ‪ ،‬ک����وێ بوە؟ بەڕاس����تی من‬ ‫ئەوەم نەبیستوە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی‌ "م����ن ت����ا ئ����ەم ئاخ����رو‬ ‫ئۆخرەی س����ااڵنی ژیانی لەگەڵیا بوم‪،‬‬ ‫پەیوەندییەکی ئەوتۆشی لەگەڵ کاک‬ ‫ئەنوەر نەبو‪ ،‬ئەو گۆرانی‌و مه‌قامانەی‬ ‫تۆم����اری کردون س����ەرلەبەری لەگه‌ڵ‬ ‫برادەرانی تیپی‌ مۆس����یقای‌ مەولەوی‬ ‫ب����وە‪ ،‬کاک ولیەم یۆحەن����ا‌و نەجاتی‬ ‫عەبدە‌و بەهجەتی سەعاتچی‌و حاتەمە‬ ‫رەش‌و هادی عەمبەرو قایەرە رەش����ە‬ ‫هاوڕێ����ی‌ ب����ون‪ ،‬کاک ئەنوەری����ش‬ ‫لەتەمەنی ئەواندا نیە بەڕاستی"‪.‬‬ ‫هەڵبەس����ت ئەوەش����ی ئاشکرا کرد‬ ‫کە هەش����ت کاس����ێتی حەمەس����اڵح‬ ‫دیالنی الی����ە تاوەکو ئێس����تا هیچی‬ ‫باڵونەکراوەت����ەوە‪ ،‬لەب����ارەی گۆرانی‬ ‫نەتەوەیی ن����ەورۆزەوە کە ش����یعری‬ ‫پیرەمێ����ردەو ئاوازی س����اڵح دیالنەو‬ ‫دوات����ر هونەرمەند حەس����ەن زیرەک‬ ‫وتویه‌تی����ه‌وه‌‪ ،‬وتی‌ "ش����یعری نەورۆز‬ ‫لەس����اڵی ‪ ١٩٤٧‬لەالیەن حەمەساڵح‬ ‫دیالنەوە ئاوازی لەسەر دانراو گوتی‪،‬‬ ‫بەاڵم س����اڵی ‪١٩٧١‬بەدەنگی حەسەن‬ ‫زیرەک بەش����ێوەیەکی تر لەکرماشان‬ ‫باڵوب����وەوە‪ .‬ئ����ه‌م گۆرانییه‌ س����اڵی‌‬ ‫‪ 1947‬لەن����ەورۆزی تویمەلیکدا باوکم‬ ‫وتویەت����ی‪ ،‬ئ����ه‌وكات س����اڵی دیالن‬ ‫پەیوەندی بەشادڕەوان پیرەمێردەوە‬ ‫دەکات‪ ،‬پیره‌مێ����رد دەڵێ وەرە بۆالم‬ ‫بەرانبەر گازینۆی ش����ارەوانی دوکانی‬ ‫کاک مەجی قادری حەمامچی دەبێت‪،‬‬ ‫پیرەمێرد لەوێ دادەنیشێت کە دەچێت‬ ‫روینایه‌ بچێت����ە ژورەوە باوکم بەپێوە‬ ‫دەوەستێت تا پیرەمێرد دێتەدەرەوە‬ ‫لەس����ەر پاکەتی جگ����ەرەی جمهوری‬ ‫لەب����ارەی ئ����ەو یادکردنەوانەش كه‌‬ ‫کۆن ش����یعرەکەی بۆ دەنوس����ێت تا س����ااڵنە بۆ کۆچی دیالن دەکرێتەوە‪،‬‬ ‫ئ����ەم دواییانە ئ����ەو دۆکیۆمێنتەمان هه‌ڵبه‌ست وتی‌ "ئێمە لێرە بەهاوکاری‬ ‫ماب����و‪ ،‬کە ش����یعرەکەی لێوەردەگرێ گروپی موس����یکی ن����ەوا‪ ،‬كه‌ خەڵکی‬ ‫دەچێتەوە ماڵ����ەوە لەگەڵ مامم قادر باکوری تێدایە‪ ،‬خەڵکی کرماش����ان‌و‬ ‫دیالن بەیەکەوە دەبن‪ ،‬دیالن ئاوازەکە س����لێمانی‌و مەش����هەدی تیایە چەند‬ ‫دادەنێت قادر دیالنی مامیشم ئاوازەکە جارێک کۆنس����ێرتمان ک����رد‪ ،‬زۆریان‬ ‫رێکدەخ����ات لەبەرئەوەی مەس����ەلەی پێباش ب����و‪ ،‬هەر ئ����اوازە کۆنەکانی‬ ‫نەتەوەی����ی لەالی باوکم ئەوەندە قانی نەم����ر دیالنم����ان دەوت����ەوەو چەند‬ ‫تیا خواردۆتەوە ئەم ئاوازە بەوشێوە جارێکیش لەگەڵ بەس����تەی قەدیمی‬ ‫حەماسییە دادەنێت‪.‬ئەمە بەسەرهاتی تردا تێکەڵکێشمان کردوە"‪.‬‬ ‫نەورۆزە بەڕاستی"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "م����ن بیرۆكه‌یه‌ك����م هەیە‬ ‫وتیش����ی‌ "لەس����ەر تاوانی ئەنفال‌و كه‌ لە‪١٠/٢٨‬ی ئەمس����اڵدا س����اڵیادی‬ ‫هەڵەبج����ە دیالن����ی باب����م لەب����اری دیالنه‌‪ ،‬ئەگەر فریا بکەوین بەهاوکاری‬ ‫ده‌رونیی����ه‌وه‌ توش����ی داڕوخانێک����ی وەزارەت����ی رۆش����نبیری‌و ئەدیب����ان‌و‬ ‫بەرچ����او هات‪ ،‬ک����ە ئەویش بۆ الیەنە نوس����ەرانی کورد بەرنامەیەکی باش‌و‬ ‫نەتەوەییەکەی دەگەڕێتەوەو شیعری ڤیس����تیڤاڵێکی هونەری گ����ەورە کە‬ ‫بۆ ئەو دو کارەساتەش نوسیوە"‪.‬‬ ‫هەموالیەنەکانی دیالن بگرێتەوە کاری‬

‫گیسک‬ ‫لەوانەی���ە نەگەی���ت بە‌هەموو ئەو‬ ‫کەسانەی‌ دەتەوێت قسەیان لەگەڵدا‬ ‫بکەیت‪ ،‬مەهێڵە ئەمە پاشەکش���ەت‬ ‫پێ بکات‪ ،‬تەنها کار بکە‌و لە‌کۆتایدا‬ ‫دەگەیت بەوەی‌ دەتەوێت‪.‬‬

‫سه‌‌تڵ‬ ‫ئەوەی‌ ماوەی‌ پێش���وو رووی‌داوە‬ ‫کاریگەری‌ هەبووە لەس���ەرت‪ ،‬الیەنە‬ ‫هەس���تیارەکەت پێت دەڵێت بەرەو‬ ‫پێش���ەوە دەڕۆیت‪ ،‬ب���ەاڵم ئەقڵت‬ ‫گومان دروست دەکات‪.‬‬

‫لەسەر بکەین"‪.‬‬ ‫هەڵبەست دیالن سه‌باره‌ت به‌کاری‬ ‫گۆران����ی گوتن����ی خۆیش����ی‪ ،‬وت����ی‌‬ ‫"دەمەوێ����ت ئەوە بڵێم هه‌رگیز دەنگی‬ ‫من ب����ه‌راورد ناكرێ����ت له‌گه‌ڵ‌ دەنگی‬ ‫دیالندا‪ ،‬بەاڵم من چەند کۆنسێرتێکم‬ ‫ئەنجامدا لەواڵتی س����ویدو دانیمارک‌و‬ ‫پۆڵۆنی����او نەرویج بۆ پاراس����تنی ئەو‬ ‫سامانە نەتەوەییە"‪.‬‬ ‫وتیش����ی "پ����رۆژەی س����ێدێیەکم‬ ‫بەدەس����تەوەیە بەهاوکاری کۆمپانیای‬ ‫گۆیژە‌و کاک کامەرانی تاپۆ سپۆنسەری‬ ‫کردوی����ن‪ ،‬دابەش����کردنی مه‌قامەکان‬ ‫کارزان مەحم����ودە‪ ،‬ح����ه‌وت ك����ه‌س‬ ‫موزیک ده‌ژه‌نن‌و مه‌قامەکانی راس����ت‪،‬‬ ‫ش����ور‪ ،‬هەروەها چەند بەس����تەیەکی‬ ‫تریش����ی لەگەڵدایە‪ ،‬بەهی����وام پێش‬ ‫زستانی ئەمساڵ باڵوبێتەوە"‪.‬‬

‫نه‌‌هه‌‌نگ‬ ‫هەرچەندە خەونەکانت بۆ پیشەکەت‬ ‫گەورەتردەبن‪ ،‬بەاڵم الیەنێکی‌ خراپ ‌ی‬ ‫هەیە‪ ،‬یەکەم هەندێک بەرپرسیاریەت ‌ی‬ ‫تازە هەن کە لەوانەیە گومان لە‌تواناکان ‌ی‬ ‫خۆت بکەیت بۆ هەڵگرتنیان‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫بیروڕا‬

‫گشتپرسی‌‌و بایه‌خ ‌ی جیاكردنه‌وه‌ ‌ی ئه‌رك‌و بازنه‌كان‬ ‫ئه‌بوبه‌كر عه‌لی‌‬ ‫هه‌روه‌ك ده‌بینین له‌ئێس���تای‌ كوردس���تان ‌ی‬ ‫باش���وور‌و له‌په‌یوه‌ندی‌ به‌پرسی‌ گشتپرسی‌‌و‬ ‫وروژاندن���ی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆییه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌توانین بڵێین س���ێ‌ بۆچ���ون له‌ئارادان‪:‬‬ ‫بۆچونی‌ به‌ڵێ‌‪ ،‬نه‌خێر‪ ،‬داواكردنی‌ دواخستن‬ ‫بۆ كاتێك���ی‌ نادیار بێ‌ نه‌خێ���ر‪ .‬گه‌ر دواتر‬ ‫ل���ه‌م روه‌وه‌ هه‌ڵوێس���ته‌كانی‌ نه‌گ���ۆڕێ‌‪.‬‬ ‫بۆچون���ی‌ یه‌ك���ه‌م م���ه‌ودا ده‌خات���ه‌ نێوان‬ ‫مه‌سه‌لە‌نه‌ته‌وه‌یی‌و پرسه‌ ریفۆرمخوازیه‌كان‌و‬ ‫مۆدیلی‌ حوكمڕانیه‌وه‌‪ .‬به‌اڵم به‌دو ئاڕاسته‌ی‌‬ ‫جی���اواز‪ .‬ئاڕاس���ته‌یه‌ك جه‌ختكردن���ه‌وه‌ی‌‬ ‫له‌مه‌سه‌لە‌نیش���تیمانیه‌كان یه‌كس���ان نی���ه‌‬ ‫به‌ڕه‌خنه‌گرتنێكی‌ ئۆپۆزس���یۆنانه‌ له‌مۆدێلی‌‬ ‫حوكمڕانی‌‪ ،‬چونكه‌ خ���ۆی‌ خوڵقاندویه‌تی‌‌و‬ ‫به‌ره‌كه‌ی‌ خواردوه‌‌و خاوه‌نیه‌تی‌‪ .‬كه‌ به‌پله‌ی‌‬ ‫جیاواز هه‌ریه‌ك له‌پارتی‌‌و یه‌كیه‌تی‌ ده‌گرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫رایه‌ك���ی‌ تر هه‌یه‌ كه‌ م���ه‌ودا ده‌خاته‌ نێوان‬ ‫ئه‌م دو پرس���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌سۆنگه‌ی‌ ئه‌وه‌وه‌‬ ‫به‌بیانووی‌ ئه‌نجامنه‌دانی‌ ریفۆرمه‌وه‌ ده‌رفه‌تی‌‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی له‌ده‌س���تنه‌درێت‪ .‬چونك���ه‌‬ ‫ئه‌وه‌ش ئه‌ركێكی‌ پیرۆز‌و ناوكۆیی هێزه‌كانه‌‌و‬ ‫په‌یوه‌ستیشه‌ به‌ده‌رفه‌تی‌ مێژوییه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌هه‌مانكاتدا خۆی‌ له‌ب���ه‌ره‌ی‌ ریفۆرمخواز‌و‬ ‫ناڕازی‌ له‌فۆرمی‌ حوكمڕانی‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌دات‪،‬‬ ‫كه‌ ره‌نگ���ه‌ یه‌كگرتووی‌ ئیس�ل�امی حیزبی‌‬ ‫ش���یوعی‌ به‌ئاس���تی‌ جیاواز بكه‌ونه‌ ژێر ئه‌م‬ ‫ناونیشانه‌‌و پۆڵێنكردنه‌وه‌‪ .‬بۆ ئێمه‌مانانیش‬ ‫ك���ه‌ ره‌خنه‌گرێك���ی‌ به‌رده‌وام���ی‌ فۆرم���ی‌‬ ‫حوكمڕانی���ی هه‌رێم بووی���ن‪ ،‬گرنگه‌ بزانرێت‬ ‫لە‌چ روانگه‌یه‌كه‌وه‌ له‌پرس���ی‌ س���ه‌ربه‌خۆیدا‬ ‫ده‌ڵێی���ن به‌ڵ���ێ‌‪ ،‬له‌كاتێك���دا ره‌خنه‌كانمان‬ ‫له‌مۆدێلە‌حوكمڕانیه‌كه‌ی‌ هه‌رێم گه‌ر له‌جاران‬ ‫توندت���ر نه‌بووبێ���ت‪ ،‬كاڵت���ر‌و كه‌مڕه‌نگتر‬ ‫نه‌بووه‌‪ .‬بۆیه‌ ده‌خوازین بۆ ئه‌م مه‌به‌س���ته‌‬ ‫له‌هه‌ن���دێ روه‌وه‌ گفتوگۆیه‌ك له‌گه‌ڵ‌ به‌ره‌ی‌‬ ‫(نه‌خێر)‌و به‌ره‌ی‌ دواخستنی‌ گشتپرسی‌ بێ‌‬ ‫نه‌خێ���ر بكه‌ین‪ ،‬ئ���ه‌وه‌ش رون بكه‌ینه‌وه‌ كه‌‬ ‫(به‌ڵێ‌)ی‌ ئێمه‌مانان به‌ر مه‌بنای‌ تێگه‌یشتن‌و‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ دیاریك���راوه‌ ب���ۆ بازن���ه‌‬ ‫جی���اوازه‌كان‌و زه‌رفه‌ مێژوییه‌ك���ه‌‌و ‌واقیعی‌‬ ‫سیاس���ی‌ ناوخ���ۆ‌و ناوچه‌ك���ه‌‌و هاوكاتبونی‌‬ ‫ئه‌رك���ه‌كان‌و جه‌ده‌لیه‌تی‌ نێوانیان‪ .‬هه‌وڵیش‬ ‫ده‌ده‌ین پوخته‌ی‌ مه‌به‌س���ت‌و بۆچونه‌كانمان‬ ‫بخه‌ینه‌ روو‪:‬‬ ‫‪ .1‬كێش���ه‌ی‌ نه‌ته‌وایه‌ت���ی‌ ك���ورد‌و گه‌ل���ی‌‬ ‫كوردستانی‌ باشوور له‌گه‌ڵ‌ قه‌واره‌ی‌ عێراقدا‪،‬‬ ‫كێشه‌یه‌كی‌ س���اخته‌ نیه‌‪ ،‬ده‌ستكردی‌ پارته‌‬ ‫ده‌س���ه‌اڵتداره‌كان نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو پرس���ێكی‌‬ ‫مێژوی���ی‌و ‌واقیعی‌ راس���ته‌قینه‌یه‌‪ ،‬ملیۆنان‬ ‫م���رۆڤ له‌پێناویدا چه‌زربه‌یان چه‌ش���تووه‌‌و‬ ‫له‌س���ه‌ر ئه‌م كێش���ه‌یه‌ ‌واڵته‌كه‌ سیاسه‌تی‌‬ ‫زه‌وی‌ س���وتماكی‌ ده‌ره���ه‌ق په‌یڕه‌وكراوه‌‪.‬‬ ‫ئێمه‌ چواره‌م نه‌ته‌وه‌ی‌ گه‌وره‌ی‌ خۆرهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاس���تین‪ ،‬ده‌بو له‌س���ه‌ره‌تای‌ سه‌ده‌ی‌‬ ‫راب���ردوه‌وه‌‌وه‌ك نه‌ته‌وه‌كانی‌ تری‌ ناوچه‌كه‌‬ ‫ده‌وڵه‌تمان هه‌بێت‪ ،‬عێراق له‌باش���وور‌واڵتی‬ ‫ئێمه‌ نیه‌‪ ،‬ب���ه‌زۆر‌و له‌ڕوانگه‌ی‌ سیاس���ه‌تی‌‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندیخوازان���ه‌ی‌ زلهێزه‌كانه‌وه‌ پێوه‌ی‌‬ ‫لكێنراوین هه‌ربۆیه‌‪ ،‬كێش���ه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌‬ ‫‌وه‌ك ئێمه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌ ئه‌ودا چاره‌س���ه‌ر‬ ‫نابێت‪ ،‬چاره‌س���ه‌ری‌ ریش���ه‌یی‌و عادیالنه‌ی‌‬ ‫كێشه‌كه‌ پێویستی‌ به‌سه‌ربه‌خۆ بونه‌‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫هیچ ده‌رفه‌تێ‌ له‌و پێناوه‌دا له‌ده‌ستنه‌درێت‌و‬ ‫ئه‌م پرس���ه‌‌وه‌ك ئه‌ركێك���ی‌ به‌دینه‌هاتووی‌‬ ‫نیشتیمانی‌ سه‌یر بكرێت‪.‬‬ ‫‪ .2‬بۆ تێگه‌یش���تن له‌جه‌وهه‌ری‌ پرس���ه‌كه‌‌و‬ ‫نادژبه‌یه‌كی‌ ئه‌و له‌گه‌ڵ‌ ئه‌ركه‌ ریفۆرمخوازه‌كاندا‬ ‫ك���ه‌ روو ده‌كاته‌ ناوخۆ‌و چاوی���ان له‌دوباره‌‬ ‫بیناكردنه‌وه‌ی‌ سیستم‌و چاكسازیی سیاسی‌و‬ ‫ئاب���ووری‌‌و هه‌مه‌الیه‌ن���ه‌ بڕی���وه‌‪ ،‬گرنگ���ه‌‬ ‫له‌بیرم���ان نه‌چێت‪ ،‬ك���ه‌‌وه‌ك رۆڵه‌‌و هێزی‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ بێ‌ ده‌وڵه‌ت‌و له‌هه‌مانكاتدا بونی‌‬ ‫حوكمڕانیه‌ك���ی‌ خۆماڵی كێش���ه‌دار‪ ،‬بازنه‌ی‌‬ ‫جیاوازم���ان هه‌یه‌‪ :‬بازنه‌ی‌ یه‌ك���ه‌م بازنه‌ی‌‬ ‫نیش���تیمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬كه‌ له‌س���ه‌رجه‌م‬ ‫هێزه‌كان به‌جیاوازی‌ ئاڕاسته‌‌و بیركردنه‌وه‌ی‌‬ ‫سیاسیه‌وه‌ به‌ئۆپۆزسیۆن‌و حوكمڕانه‌وه‌ (گه‌ر‬ ‫ئۆپۆزسیۆن هه‌بوو) له‌خۆده‌گرێت‪ .‬ئه‌م بازنه‌‬ ‫له‌ده‌وری‌ مه‌سه‌لە‌نیش���تیمانیه‌ هاوبه‌شه‌كان‬ ‫كۆمانده‌كات���ه‌وه‌‌و په‌یوه‌ندی‌ به‌ده‌س���ه‌اڵت‌و‬ ‫ناده‌س���ه‌اڵته‌وه‌ نی���ه‌‪ .‬ب���ه‌اڵم بازنه‌یه‌ك���ی‌‬ ‫ترم���ان هه‌ی���ه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌دابه‌ش���بونه‌‬ ‫سیاس���یه‌ ناوخۆییه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‪ ،‬له‌وانه‌ش‬ ‫حیزبە‌حوكمڕانه‌كان‌و حیزبە‌ئۆپۆزسۆنه‌كان‪.‬‬ ‫ب���ون له‌بازن���ه‌ نیش���تمانیه‌كه‌دا په‌یوه‌ندی‌‬ ‫له‌ڕازیبون به‌فۆرمی‌ حوكمڕانیی باوو له‌گه‌ڵ‌‬ ‫بونی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌ نیه‌‪ ،‬به‌ڵك���و په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌ئه‌رك‌و چه‌سپاوه‌ نیشتیمانیه‌كانه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫هه‌ربۆیه‌ ن���ه‌ك هه‌ر بون له‌م بازنه‌دا نامۆیی‬ ‫نیه‌‪ ،‬به‌ڵكو نه‌بون تیایدا بۆ هێز‌و كه‌سانێك ‌ی‬ ‫نیش���تیمانپه‌روه‌ر جێگای‌ پرسیاره‌‪ .‬ره‌خنه‌‬ ‫لە‌میكانیزم‌و رێكاره‌كان‌و بونی‌ ك ‌هم‌و كورتی‌‬ ‫ل���ه‌م روه‌وه‌ كه‌حه‌قیقه‌ت���ه‌‪ ،‬له‌جه‌وه���ه‌ری‌‬ ‫مه‌س���ه‌له‌كه‌ ناگۆڕێ‌‪ .‬پرس���ی‌ سه‌ربه‌خۆیش‬ ‫س���ه‌ر به‌بازنه‌ی‌ پرسه‌ نیشتیمانیه‌ هاوبه‌شه‌‬ ‫كۆكه‌ره‌وه‌كانه‌‪ .‬به‌ڵێكردن بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫الیه‌نگیری���ه‌ بۆ گه‌ل‌و نه‌ته‌وه‌‌و نیش���تیمان‪،‬‬ ‫ب���ه‌ده‌ر له‌پ���ارت‌و پێكهات���ه‌‌و ناس���نامه‌‬ ‫فه‌رمیه‌كانیان‪.‬‬ ‫له‌م بازنه‌ش���دا ب���ه‌و ئه‌ندازه‌ی‌ پێش���نیاری‌‬ ‫پارتێك���ی‌ ئۆپۆزس���یۆن گرن���گ‌و ره‌وایه‌‪،‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ش هی پارتێك���ی‌ حوكمڕان‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ په‌یوه‌ندی‌ به‌مۆدیل���ی‌ حوكمڕانی‌‌و‬ ‫پرس���ه‌ سیاس���یه‌ ناوخۆییه‌كان���ه‌وه‌ نی���ه‌‪.‬‬ ‫له‌ئه‌زمون���ی‌ كورد‌و گه‌لی‌ كوردستانیش���دا‪،‬‬ ‫له‌س���ۆنگه‌ی‌ ناس���ه‌ربه‌خۆییه‌وه‌ ئه‌رك���ه‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ی���ی‌و ریفۆرمخوازیی���ه‌كان هاوكاتن‪.‬‬ ‫بۆی���ه‌ ب���ه‌و ئه‌ن���دازه‌ی‌ ب���ۆ سیس���تمێكی‌‬ ‫ب���اش‌و مۆدیلێك���ی‌ حوكمڕان���ی‌ هاوچه‌رخ‬ ‫هه‌وڵده‌ده‌ی���ن‪ ،‬ده‌بێت به‌هه‌مانش���ێوه‌ بۆ‬ ‫ئه‌نجامدانی‌ ئه‌ركه‌ نیش���تیمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌یییه‌‬ ‫ته‌واو نه‌كراوه‌كانیش���مان تێبكۆش���ین‪ .‬هه‌ر‬ ‫یه‌كه‌ش���یان خزمه‌ت به‌وی‌ تری���ان ده‌كات‌و‬ ‫له‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌ راسته‌وانه‌دان‪.‬‬ ‫بۆیه‌ ئه‌و دروش���مه‌ی‌ كه‌ ده‌ڵێ‌‪ :‬نه‌خێر‌وتن‬ ‫ب���ۆ گشتپرس���ی‌ له‌ئێس���تادا‪ ،‬ده‌نگنه‌دانه‌‬ ‫به‌(‪ )26‬س���اڵ‌ حوكمڕانی‌ پارتی‌‌و یه‌كیه‌تی‌‌و‬ ‫به‌ڵ���ێ‌ ب���ۆ نه‌كردنیانه‌‪ .‬جۆرێ‌ ناڕاس���تی‌‌و‬ ‫س���ته‌می‌ تێدایه‌‪ ،‬له‌قواڵیش���دا خزمه‌تكردنه‌‬ ‫به‌و دو هێزه‌‪ ،‬ب���ه‌وه‌ی‌ ده‌یانكات به‌خاوه‌نی‌‬ ‫نیمچه‌ ره‌های‌ مه‌س���ه‌لە‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كان‪ .‬رای‌‬ ‫سێهه‌میش ده‌كوژێ‌‌و رێگای‌ بونی‌ پێنادات‪.‬‬ ‫چونكه‌ ریفۆرمخوازێكی‌‌وه‌كو ئێمه‌ له‌كاتێكدا‬ ‫ده‌ڵێم (به‌ڵێ‌) بۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‪ ،‬له‌هه‌مان‬ ‫كاتدا چه‌ندین س���اڵه‌ ده‌ڵێین نه‌خێر بۆ ئه‌م‬ ‫فۆرمه‌ له‌حوكمڕانیی له‌هه‌رێمی‌ كوردستاندا‪.‬‬ ‫(به‌ڵ���ێ‌) ك���ه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌ئه‌نجامدان���ی‌‬ ‫ئه‌رك���ه‌ هاوبه‌شه‌نیش���تمانیه‌كه‌وه‌ هه‌ی���ه‌‌و‬ ‫(نه‌خێر)ه‌كه‌ش په‌یوه‌ن���دی‌ به‌جیهانبینی‌‌و‬ ‫تێگه‌یش���تنی‌ ئێمه‌وه‌ هه‌یه‌ بۆ سیاس���ه‌ت‌و‬ ‫ده‌س���ه‌اڵت‌و مافه‌كانی‌ هاواڵتی‌‌و ئه‌و رۆڵه‌ی‌‬ ‫‌وه‌ك خ���اوه‌ن فك���ر‌و سیاس���ه‌تمه‌دارێك بۆ‬ ‫خۆمان دیاریمان كردوه‌‪ ،‬پێشموایه‌ ده‌وڵه‌ت‬ ‫به‌و ئه‌ندازه‌ی‌ پێویس���تیه‌كی‌ نیش���تیمانی‌‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‪ ،‬بۆ چاره‌س���ه‌ر كردنی‌ كێش���ه‌ی‌‬ ‫كورد له‌م به‌شه‌ی‌ كوردس���تان‌و گێڕانه‌وه‌ی‌‬ ‫(اعتبار)‌و (كه‌رامه‌ت) بۆ گه‌لی‌ كوردستان‪،‬‬ ‫به‌هه‌مانش���ێوه‌ پێویس���تیه‌كی‌ دیموكراسی‌‌و‬ ‫ریفۆرمخوازانه‌یش���ه‌‪‌ ،‬وات���ه‌ ه���ه‌روه‌ك‬ ‫له‌ڕابردودا نوسیومانه‌‌و ئاماژه‌مان پێكردوه‌‪،‬‬ ‫چوارچێوه‌یه‌كی‌ سروش���تیتر‌و گونجاوتر‌و پڕ‬ ‫ئومێدترمان ب���ۆ بردنه‌پێش���ه‌وه‌ی‌ خه‌باتی‌‬ ‫عه‌داله‌تخوازان���ه‌‌و دیموكراس���یخوازانه‌‌و‬ ‫ریفۆرمخوازانمان پی‌ ده‌به‌خش���ێت‪ .‬لێشمان‬ ‫تێكنه‌چێ‌ س���ه‌ربه‌خۆ ب���ون جوانییه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫كه‌س���ێ‌ باس���ی‌ ك���رد‌و "به‌ڵێ‌"ی‌ ب���ۆ كرد‬ ‫بخرێت���ه‌ پ���اڵ‌ پارت���ی‌ ئ���ه‌و كاره‌ خزمه‌ت‬ ‫كردن‌و جوانكردنیه‌تی‌‪ .‬شه‌ره‌فێكی‌ گه‌وره‌یه‌‬ ‫ده‌درێته‌ پاڵ‌ حیزبە‌حوكمڕانه‌كان‪ .‬راستیش‬ ‫نی���ه‌ دژایه‌ت���ی‌ پارت���ی‌‌و یه‌كێت���ی‌ تێكه‌ڵ‌‬ ‫به‌دژایه‌ت���ی‌ كردنی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی بكرێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ له‌به‌ره‌نجام���ی‌ كۆتایی���دا ئه‌وه‌ش‬ ‫له‌قازانجی‌ پارته‌ حوكمرانه‌كان ده‌شكێته‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌ئاینده‌شدا پێگه‌ی‌ ته‌وژمی‌ ریۆرمخواز الواز‬ ‫ده‌كات‌و ره‌نگه‌ ن���اوی‌ عێراقیچیه‌ نوێكانیش‬ ‫به‌سه‌ر ئه‌و هێز‌و گروپانه‌ ببڕن‪.‬‬ ‫‪ .3‬كێش���ه‌ له‌وه‌دایه‌ كه‌ ب���ه‌ره‌ی‌ (نه‌خێر)‌و‬ ‫(داواكاری‌ دواخس���تن) ده‌زان���ن چی���ان‬ ‫ن���اوێ‌‪ ،‬ب���ه‌اڵم نازانن چی���ان ده‌وێت‪ .‬هیچ‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كم���ان ده‌رباره‌ی‌ ئ���ه‌و ئاینده‌‬ ‫چاوه‌ڕوانك���راوه‌ ئایدی���اڵ‌‌و گونج���اوه‌ ب���ۆ‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆیی ناخه‌نه‌ پێشچاو‌و پێمانناڵێن‪،‬‬ ‫چ گره‌نتیه‌ك هه‌یه‌ به‌گۆڕانی‌ هاوكێشه‌كان‌و‬ ‫زه‌رفه‌ مێژویه‌كه‌‌و شكڵگرتنه‌وه‌ی‌ سه‌رله‌نوێی‌‬ ‫نه‌خش���ه‌ی‌ ناوچه‌ك���ه‌‪ ،‬ئێم���ه‌ ده‌رفه‌ت���ی‌‬ ‫پیاده‌كردنی‌ مافی‌ چاره‌نوس���مان له‌به‌رده‌م‬ ‫ده‌مێنێ‌؟ چۆن قه‌ناعه‌ت بكه‌ین له‌عێراقێكی‌‬ ‫پڕ له‌كێش���ه‌‌و قه‌یران‌و نیمچه‌ هه‌ڵوه‌شاوەدا‪،‬‬ ‫ئێمه‌ ده‌توانین ره‌وشی‌ خۆمان به‌شێوه‌یه‌كی‌‬ ‫چۆنایه‌ت���ی‌ به‌رینه‌پێش���ه‌وه‌‌و ده‌س���تكاری‌‬ ‫بكه‌ین؟ عێراقیه‌كان ك���ه‌ دڵنیان ئێمه‌ هه‌ر‬ ‫جیاده‌بین���ه‌وه‌‪ ،‬چۆن ری���گا ده‌ده‌ن ناوچه‌‬ ‫كوردستانیه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێم بگێڕینه‌وه‌‬ ‫سه‌ر خاكی‌ دایك؟ كه‌ له‌ئێستادا به‌گوێره‌ی‌‬ ‫یاس���ا عێراقیه‌ كارپێكراوه‌كان نایاس���اییه‌‬ ‫ل���ه‌و ناوچانه‌ بمێنینه‌وه‌‌و النیكه‌م س���وپای‌‬ ‫عێراقی‌‌و حه‌ش���دی‌ ش���ه‌عبی‌ ده‌س���ه‌اڵتمان‬ ‫له‌گه‌ڵ���دا دابه‌ش ن���ه‌كات؟ بۆی���ه‌ به‌دیلی‌‬ ‫ئه‌وان درێژه‌دانه‌ به‌دۆخی‌ ئێس���تای‌ هه‌رێم‌و‬ ‫مه‌حكوم بون���ه‌ به‌چوارچێوه‌كانی‌ ده‌وڵه‌تی‌‬ ‫نیمچه‌ شكس���تخواردوی‌ عێراق‪ ،‬هیچ ئاسۆ‌و‬ ‫س���تراتیژ‌و جێگره‌وه‌یه‌كی‌ تری���ان پێ‌ نیه‌‪.‬‬ ‫س���ه‌باره‌ت ب���ه‌وه‌ش كه‌ پارت���ی‌‌و یه‌كیه‌تی‌‬ ‫له‌س���ۆنگه‌ی‌ خراپ به‌كارهێنانی‌ ده‌سه‌اڵت‌و‬ ‫گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و ناعه‌دالیه‌تی���ه‌وه‌ ئه‌هلیه‌ت���ی‌‬ ‫دامه‌زراندن���ی‌ ده‌وڵه‌تیان نی���ه‌ بۆیه‌ ده‌بێت‬

‫دۆخی‌ دۆخی‌ ئێس���تا چاك بكه‌ین ئینجا بیر‬ ‫له‌دامه‌زراندن���ی‌ ده‌وڵه‌ت بكه‌ینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكاته‌‬ ‫ده‌پرسێت‪ :‬ئه‌گه‌ر ده‌ڵێن ئه‌م دۆخه‌ به‌بونی‌‬ ‫پارتی‌‌و یه‌كیه‌تیه‌وه‌ چاك ده‌كه‌ین پێمانناڵێن‬ ‫كه‌ی‌‌و چۆن؟ یان ئه‌گ���ه‌ر له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ بونی‌‬ ‫ئه‌وانه‌وه‌ بی���ر له‌چاككردنی‌ ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بە‌چ‬ ‫شێوه‌یه‌ك‌و ئه‌و شێوه‌ په‌یڕه‌وكراوه‌ش چه‌ند‬ ‫ده‌توانێت سه‌ركه‌وتوو بێت؟ هه‌ربۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫گشتپرس���ی‌ ریس���كی‌ تێدابێ���ت‪ ،‬النی‌ كه‌م‬ ‫جۆرێ‌ له‌دینامیكیه‌ت بۆ دۆخی‌ چه‌قبه‌ستوو‬ ‫به‌بنبه‌ستگه‌یش���تنی‌ سیاس���ه‌ت له‌ئێستای‌‬ ‫كوردستاندا ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬نه‌ك هه‌ر له‌ئاسته‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌یه‌ك���ه‌دا به‌ڵكو ئاقاری‌ ناوخۆش���دا‪،‬‬ ‫س���ه‌رله‌نوێ‌ پرس���ی‌ مۆدێل���ی‌ حوكمڕانی‌‌و‬ ‫ده‌ستورێكی‌ مه‌ده‌نی‌‌و بیناكردنه‌وه‌ی‌ سیستم‬ ‫به‌گه‌رم‌و گوڕیه‌وه‌ مه‌ت���ره‌ح ده‌كاته‌وه‌‪ ،‬له‌و‬ ‫بازن���ه‌ داخراوانه‌ی‌ ئێس���تا رزگاری‌ ده‌كات‪،‬‬ ‫ك���ه‌ له‌ئێس���تادا تێی‌ كه‌وت���ووه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا‬ ‫به‌ره‌ك���ه‌ی‌ تر گه‌ل���ی‌ كوردس���تان به‌هێزه‌‬ ‫حوكمڕانه‌كان‌و ته‌وژمی‌ ریفۆرمخوازیش���ه‌وه‌‬ ‫ده‌خاته‌ ب���ه‌رده‌م چاره‌ن���وس‌و ئاینده‌یه‌كی‌‬ ‫ته‌مومژاوی‌ نادیار‌و نامسۆگه‌ره‌وه‌‪ .‬هه‌ربۆیه‌‬ ‫ده‌توانی���ن بڵێن له‌هه‌ندێ‌ روه‌وه‌ ئه‌و به‌ره‌یه‌‬ ‫ئامانج ناڕۆشنه‌‪.‬‬ ‫چونك���ه‌ ه���ه‌روه‌ك ش���اره‌زایان‌وتوویان���ه‌‬ ‫ئامان���ج ده‌بێت رۆش���ن‌و دیاریك���راو بێت‪.‬‬ ‫به‌ڵكو ت���ا میكانی���زم‌و رێ���كار‌و چۆنیه‌تی‌‬ ‫گه‌یش���تن به‌ئامانجه‌ك���ه‌ش رون نه‌بێ‌ پێی‌‬ ‫ناوترێ���ت ئامان���ج‪ .‬به‌وج���ۆره‌ش (نه‌خێر)‬ ‫ب���ۆ ریفران���دۆم ئامانجه‌‪ .‬چونكه‌ رۆش���ن‌و‬ ‫دیاریك���راوه‌‌و میكانیزمه‌كه‌ش���ی‌ رون���ه‌‪.‬‬ ‫ب���ه‌اڵم ئامانجی‌ دوای‌ ئه‌و له‌هه‌ردو ئاس���تی‌‬ ‫چۆنیه‌تی‌ ده‌ستڕاگه‌یش���تن به‌سه‌ربه‌خۆیی‌و ‪ .4‬پێشنیاركردنی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌ گشتپرسی‌‌و‬ ‫چاكسازیی ناڕۆش���ن‌و نادیاریكراوه‌‪ .‬له‌هه‌مو س���ه‌ربه‌خۆیی له‌الیه‌ن بارزان���ی‌‌و پارتیه‌وه‌‪،‬‬ ‫حاڵه‌تێكدا ده‌بێت به‌ره‌ی‌ نه‌خێر به‌شه‌به‌نگه‌ هه‌قبونی‌ مافی‌ س���ه‌ربه‌خۆبونی‌ گه‌لی‌ ئێمه‌‬ ‫جۆراوجۆره‌كانیه‌وه‌ س���ه‌رنجی‌ ئه‌م خااڵنه‌ی‌ ناكات به‌ناهه‌ق‪ ،‬چونكه‌‌وه‌ك‌وتراوه‌ هه‌قه‌كان‬ ‫به‌پیاوه‌كان���ه‌وه‌ ناس���ڕێته‌وه‌‪ .‬هه‌ر ش���تێ‌‬ ‫خواره‌و‌ه بدات‪:‬‬ ‫‪ .1‬ده‌بێ���ت ئه‌گ���ه‌ری‌ ئ���ه‌وه‌ دابنێ���ت‪ ،‬بارزانی‌‌و پارتی‌‌وتیان‪ ،‬یاخود له‌به‌رامبه‌ره‌وه‌‬ ‫ده‌رهاویش���ته‌كان به‌وجۆره‌ كاره‌ساتبار‌و پڕ گۆڕانه‌كان‌وتی���ان ده‌بێت ره‌تبكرێته‌وه‌‪ ،‬بێ‌‬ ‫مه‌ترسییه‌ نه‌بن‪ ،‬كه‌ ئه‌وان پێشبینیان كردوه‌ ئه‌وه‌ی‌ س���ه‌رنج بدرێت‌و داخۆ ئه‌و پرس���انه‌‬ ‫به‌ڵكو له‌گه‌ڵ‌ بونی‌ هه‌ندێ‌ ئازار‌و سه‌ختیدا‪ ،‬له‌خ���ودی‌ خۆیاندا هه‌ق یان ناهه‌ق‪ ،‬باش���ه‌‬ ‫ده‌س���كه‌وتی‌ گه‌وره‌ به‌دوای‌ خۆیدا بێنێت‪ ،‬یاخود خراپ‪ ،‬به‌رژه‌وه‌ندی‌ تێدایه‌ یاخود نا‪،‬‬ ‫هه‌ڵبه‌ت له‌په‌یوه‌ندی‌ به‌نزیكبونه‌وه‌ له‌گه‌یشتن نیشانه‌ی‌ ئه‌وپه‌ڕی‌ ده‌مارگیری‌‌و ته‌نگنه‌زه‌ری‌‌و‬ ‫به‌سه‌ربه‌خۆیی‌و دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئه‌و داخراوییه‌‪.‬‬ ‫كاته‌ی���ش ئه‌گه‌ری‌ ئه‌وه‌ هه‌یه‌ هه‌ندێ‌ كه‌س‌و به‌تایبه‌تیش له‌پرسێكدا كه‌ ‌وه‌ك ئاماژه‌مان‬ ‫ناوه‌ند به‌كورتبینی‌ سیاسی‌‌و نه‌بونی‌ بوێری‌ پێك���رد ك���ه‌ په‌یوه‌س���تی‌ مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌‬ ‫پێویست له‌مه‌سه‌لە‌نه‌ته‌وه‌یه‌كه‌دا تاوانباریان نیش���تیمانی‌‌و نه‌ته‌وه‌یی���ه‌وه‌ هه‌بێت‪ ،‬نه‌ك‬ ‫چاكس���ازیی‌و عه‌داله‌تخ���وازی‪ .‬چونك���ه‌‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫‪ .2‬له‌ئه‌گ���ه‌ری‌ شكس���تی‌ ریفراندۆمیش���دا له‌مه‌س���ه‌له‌ی‌ چاكس���ازیدا‪ ،‬هه‌ر دروش���مێ‌‬ ‫ئه‌وانیش به‌هه‌مانش���ێوه‌ی‌ ئه‌وانه‌ی‌ له‌پشت س���ه‌ركرده‌و حیزبە‌حوكمڕان���ه‌كان ب���ه‌رزی‌‬ ‫ئه‌نجامدانیه‌وه‌ بون‪ ،‬لێپرسراوێتیان ده‌خرێته‌ بكه‌ن���ه‌وه‌‪ ،‬بن���ه‌ڕه‌ت تیایدا راس���ت نه‌بون‌و‬ ‫ئه‌س���تۆ‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌گه‌ری‌ ئ���ه‌وه‌ هه‌یه‌ ئه‌وان ‌وانه‌بون���ه‌‪ ،‬ت���ا به‌ك���رده‌وه‌ پێچه‌وانه‌ك���ه‌ی‌‬ ‫بكرێن���ه‌ ه���ۆكار‌و س���ه‌به‌بكاری‌ س���ه‌ره‌كی‌ ده‌چه‌س���پێت‪ ،‬به‌حوكم���ی‌ ئ���ه‌و ئه‌زمون���ه‌‬ ‫خراپ���ه‌ی‌ ل���ه‌ڕووی‌ گه‌نده‌ڵ���ی‌‌و خ���راپ‬ ‫شكسته‌كه‌‪.‬‬ ‫‪ .3‬هه‌ر شكس���ت‌و دۆخێكی‌ نه‌خوازراو له‌م به‌كارهێنان���ی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌وه‌ هه‌یانه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫روه‌وه‌ به‌سه‌ر كوردستاندا بێت‪ ،‬به‌سروشتی‌ له‌مه‌سه‌لە‌نیش���تیمانیه‌كاندا‪ ،‬ك���ه‌ لێهات���ن‌و‬ ‫حاڵ‌ روو له‌هه‌مو گه‌لی‌ كوردس���تان ده‌كات‌و پێداویس���تیه‌كانی‌ به‌دیهێنان���ی‌ ئامانجه‌كان‬ ‫ئه‌وانیش ده‌گرێته‌وه‌‪ ،‬ناتوانن له‌به‌رامبه‌ریدا به‌جۆرێك���ی‌ ت���رن‌و به‌ش���ێكی‌ گرنگی���ان‬ ‫بێب���اك بن‌و به‌رگ���ری‌ له‌گه‌له‌كه‌یان نه‌ك ‌هن‌و په‌یوه‌ندی���ان به‌مێ���ژو‪ ،‬بونی‌ هێ���ز‌و پاره‌‌و‬ ‫شان نه‌ده‌نه‌ ژێر ئه‌ركی‌ قۆناغه‌كه‌وه‌‪ ،‬كه‌ روو ده‌سه‌اڵت‌و ناس���راوی‌و په‌یوه‌ندی‌‌و مامه‌ڵه‌ی‌‬ ‫له‌سه‌راپای‌ گه‌له‌كه‌ ده‌كات‪ .‬بۆیه‌‌وا باشتره‌ ده‌ره‌وه‌‌و ده‌ر‌و دراوس���ێوه‌ هه‌یه‌‪ ،‬كه‌ ره‌نگه‌‬ ‫هه‌رچه‌ن���د پێیانوابێت كه‌ هه‌نگاوه‌كانی‌ ئه‌م هێزه‌ ریفۆرمخوازه‌كان له‌م روه‌وه‌ له‌سۆنگه‌ی‌‬ ‫كاره‌ كه‌موكورت���ی‌‌و نات���ه‌واوی‌ تێدایه‌‪ ،‬هه‌ر بێ‌ به‌ش���بونیان له‌به‌شێ‌ له‌و خااڵنه‌‪ ،‬توانای‌‬ ‫له‌ئێستاوه‌ ببن بە‌به‌شێك له‌و هه‌نگاوانه‌ش‌و ئه‌وه‌ی���ان نه‌ب���ێ‌ له‌و رووه‌ رۆڵی‌ پێش���ه‌نگ‬ ‫به‌ش���ێك له‌هه‌ڵ���ه‌كان راس���تبكه‌نه‌وه‌‌و بگێڕن به‌ڵكو ته‌نها بتوانن رۆڵێكی‌ ته‌واوكه‌ر‬ ‫چاره‌نووس���ی‌ میله‌ته‌كه‌ی���ان ب���ۆ دو هێزی‌ بگێڕن مه‌سه‌له‌كه‌ بە‌جۆرێكی‌ تره‌‌و جیاوازه‌‪.‬‬ ‫حوكم���ڕان به‌جێنه‌هێڵ���ن‪ ،‬ك���ه‌ ه���ه‌روه‌ك لە‌ڕوویه‌ك���ی‌ ت���ره‌وه‌‪ ،‬به‌هێزی‌‌وه‌ره‌ق���ه‌كان‬ ‫ده‌ڵێ���ن چه‌نده‌ها كێش���ه‌‌و ئیش���كاڵیه‌تیان هه‌ڵوێس���تی‌ پارتی‌ ل���ە‌ڕووی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‪ .‬له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ ئه‌و دو هێزه‌ س���ه‌ره‌نجام لە‌ئه‌م���ڕۆدا‪ ،‬الن���ی‌ ك���ه‌م ل���ه‌و به‌ش���ه‌یدا‬ ‫له‌پێگه‌یه‌ك���دان كه‌ ده‌توان���ن به‌ناوی‌ هه‌مو په‌یوه‌سته‌ بە‌بڕیاردان‌و هه‌نگاونان‪،‬له‌وانه‌ش‬ ‫گه‌لی‌ كوردس���تانه‌وه‌ قس���ه‌ بكه‌ن‌و هه‌نگاو له‌پرسی‌ گشتپرس���ی‌‌و ‌وروژاندنی‌ مه‌سه‌له‌ی‌‬ ‫بهاون‌و له‌ڕووی‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ دۆخی‌ دیفاكتۆ س���ه‌ربه‌خۆییدا‪ ،‬ته‌نه���ا په‌یوه‌ندی‌ به‌خودی‌‬ ‫دروس���تبكه‌ن‪ .‬به‌ره‌نجام���ی‌ ئ���ه‌م هه‌نگاو‌و پارتی���ه‌وه‌ نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو به‌ش���ێكی‌ گرنگی‌‬ ‫سیاس���یه‌تانه‌ش‪ ،‬به‌س���ه‌ر ك���ۆی‌ گه‌له‌كه‌دا په‌یوه‌ن���دی‌ به‌نه‌مانی‌ هیچ س���ه‌ركرده‌یه‌كی‌‬ ‫ده‌ش���كێته‌وه‌ نه‌ك بە‌ته‌نها خۆیان‪ .‬س���به‌ی‌ دی���ار‌و هێزێك���ی‌ كاریگ���ه‌ری‌ به‌رامبه‌ره‌وه‌‬ ‫به‌ره‌نجامه‌ نێگه‌تیڤه‌كان به‌هه‌ر ش���ێوه‌یه‌ك هه‌ی���ه‌‪ ،‬كه‌ لێ���ره‌دا به‌پله‌ی‌ یه‌كه‌م باس���ی‌‬ ‫بن‪ ،‬خه‌ڵكی‌ به‌گشتی‌ باجه‌كه‌ی‌ ده‌ده‌ن‪ .‬بۆیه‌ له‌یه‌كێتی‌ نیش���تیمانیه‌‪ .‬گه‌رچی‌ تا راده‌یه‌ك‬ ‫ئێمه‌مانان‌وا به‌ڕاست ده‌زانین كه‌ پێشئه‌وه‌ی‌ بزوتنه‌وه‌ی‌ گۆڕانی���ش ده‌گرێته‌وه‌‪ .‬یه‌كێتی‌‬ ‫ش���ته‌كان بكه‌ون���ه‌ ب���واری‌ پیاده‌كردنه‌وه‌‪ ،‬هه‌مومان ده‌زانین له‌دۆخێكدا نیه‌ ئه‌و جۆره‌‬ ‫له‌ئاسه‌واره‌ خراپه‌ چاوه‌ڕوانكراوه‌كانیان كه‌م له‌ده‌ستپێش���خه‌ریه‌ ب���كات‪ ،‬گه‌رچی‌ به‌پێی‌‬ ‫به‌ش���داری‌ ئه‌و ئاسان نیه‌ بیر له‌ئه‌نجامدانی‌‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ڕاستیه‌كیش هه‌یه‌ خۆ لێبواردنی‌ ئاسان نیه‌‪ .‬بكرێته‌وه‌‌و ره‌خنه‌گرتن ل���ه‌وه‌ی‌ پارتی‌ ئه‌م‬ ‫ئه‌ویش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خودی‌ له‌گه‌ڵ‌ نه‌بونه‌كه‌‪ ،‬مه‌س���ه‌له‌یه‌ی‌ جواڵندوه‌ ك���ه‌‌وه‌ك حیزبێك‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ ئاسه‌واره‌ خراپه‌كان زۆرتر ده‌كات‪ ،‬ماف���ی‌ ئه‌وه‌ی‌ هه‌ی���ه‌ بیجوڵێنێ���ت‪ ،‬نابێته‌‬ ‫چونكه‌ ئ���ه‌و هێ���ز‌و ده‌وڵه‌تان���ه‌ی‌ نه‌یاری‌ بیانووی‌ قبوڵكردن یاخ���ود ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‪،‬‬ ‫هه‌نگاوه‌كان‪ .‬ئه‌و ناكۆك���ی‌‌و له‌گه‌ڵ‌ نه‌بونه‌ به‌اڵم ره‌خنه‌گرتن له‌ش���ێوه‌ی‌ جواڵندنه‌كه‌‌و‬ ‫ده‌ك���ه‌ن به‌بیانووی‌ ده‌س���تێوه‌ردانی‌ زیاتر‪ ،‬داواكردن بۆ پڕكردن���ه‌وه‌ی‌ كه‌م‌و كوڕیه‌كان‬ ‫هانی���ان ده‌دا فش���اری‌ زۆرتر له‌باش���ووری‌ شتێكی‌ ئاسایی‌و به‌ڵكو پێویستیشه‌‪.‬‬ ‫كوردس���تان بك���ه‌ن‌و هه‌وڵ���ی‌ زیات���ر بۆ ‪ .5‬چاوپۆش���ین له‌به‌ش���ێ‌ له‌ناته‌واویه‌كان‌و‬ ‫شكس���تهێنانی‌ گشتپرسی‌‌و س���ه‌ربه‌خۆیی به‌ڵ���ێ‌ كردن���ی‌ ئێم���ه‌ ب���ۆ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫كوردس���تانی‌ باش���وور‌و ده‌س���تبه‌رداری‌و‬ ‫بده‌ن‪.‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌‪ ،‬هه‌مو كۆده‌نگی‌‌و یه‌كده‌نگی‌ بێزاریم���ان له‌ق���ه‌واره‌ی‌ عێراقی‌‌و ناس���نامه‌‬ ‫ی���ه‌ك له‌م روه‌وه‌‪‌،‬وا له‌وان ده‌كات‪ ،‬دره‌نگتر به‌زۆر سه‌پاوه‌كه‌ی‌‪ ،‬له‌ناهوش���یاربونمانه‌وه‌‬ ‫بیر له‌فش���ار‌و هه‌نگاوی‌ نه‌رێن���ی‌ بكه‌نه‌وه‌‪ .‬به‌ناته‌واویه‌كان���ی‌ هه‌نگاوه‌كان���ه‌وه‌ نی���ه‌‪.‬‬ ‫چونكه‌ پرۆس���ه‌كه‌ مۆركێكی‌ نیش���تیمانیتر نه‌خێر چونكه‌ كاتێك س���ه‌ركرده‌‌و الیه‌نێك‬ ‫به‌خ���ۆوه‌ ده‌گرێت‌و ش���كۆیه‌كی‌ گه‌وره‌تری‌ كه‌ڵكه‌ڵ���ه‌ی‌ گشتپرس���ی‌‌و س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ده‌بێت‌و رێزێكی‌ زۆرتری‌ خۆی‌ به‌سه‌ر ده‌ورو له‌مێش���كیاندا بێ���ت‪ ،‬نه‌ده‌بو له‌دوس���اڵی‌‬ ‫رابردودا به‌وجۆره‌ له‌گه‌ڵ‌ په‌رله‌مان‌و ناكۆكی‌‬ ‫به‌ردا ده‌سه‌پێنێت‪.‬‬

‫كێشه‌ له‌وه‌دایه‌ ك ‌ه‬ ‫به‌ره‌ی‌ (نه‌خێر)‌و‬ ‫(داواكاری‌ دواخستن)‬ ‫ده‌زانن چیان‬ ‫ناوێ‌‪ ،‬به‌اڵم نازانن‬ ‫چیان ده‌وێت‪ .‬هیچ‬ ‫خوێندنه‌وه‌یه‌كمان‬ ‫ده‌رباره‌ی‌ ئه‌و ئایند‌ه‬ ‫چاوه‌ڕوانكراوه‌ ئایدیاڵ‌‌و‬ ‫گونجاوه‌ بۆ سه‌ربه‌خۆیی‬ ‫ناخه‌ن ‌ه پێشچاو‌و‬ ‫پێمانناڵێن‬

‫نێوان هێزه‌ سیاس���یه‌كان‌و مه‌سه‌له‌ی‌ ژیان‌و‬ ‫گوزه‌ران���ی‌ هاواڵتیاندا بجوڵێن���ه‌وه‌‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫ده‌بوایه‌ زۆر زوو زه‌مینه‌یان بۆ دروستكردنی‌‬ ‫كۆده‌نگی‌ نیشتیمانی‌ س���ازبكردایه‌‪ ،‬بڕیاری‌‬ ‫گشتپرس���یش له‌په‌رله‌مانه‌وه‌‌و به‌شكۆیه‌كی‌‬ ‫زۆرتره‌وه‌ ده‌ربچوایه‌‪ .‬ئه‌مه‌ هه‌موی‌ راس���ته‌‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم به‌ب���ڕوای‌ ئێم���ه‌ كاتێ‌ ئ���ه‌م الیه‌نه‌‬ ‫پرس���ی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی ده‌وروژێنێت‌و الیه‌نی‌‬ ‫دوه‌می‌ حوكمڕانیش ‌وه‌اڵم���ی‌ بۆی‌ ده‌بێت‌و‬ ‫ده‌رفه‌تێك���ی‌ مێژوی���ی راس���ته‌قینه‌ش بۆ‬ ‫به‌دیهێنانی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی باش���ور له‌ئارادا‬ ‫ده‌بێت‪ ،‬عێراقیش به‌وجۆره‌ بێت كه‌ ده‌یزانین‌و‬ ‫ده‌بینی���ن‪ ،‬بڕی���اری‌ سیاس���ی‌‌و ئابووری‌‌و‬ ‫سه‌ربازیش بە‌ده‌س���ت ئه‌و دو هێزه‌وه‌ بێت‪،‬‬ ‫نابێ���ت ئه‌وه‌‌وام���ان لێ‌ ب���كات له‌به‌ر كه‌م‌و‬ ‫كورتی���ه‌كان پش���ت بكه‌ینه‌ پرس���ه‌كه‌‪ ،‬كه‌‬ ‫پرسی‌ گه‌لێكه‌‌و بیكه‌ین به‌پرسێكی‌ رۆتینیی‬ ‫ملمالنێ‌‌و ناكۆكیه‌ حیزبیه‌كان‪ .‬چونكه‌‪:‬‬ ‫أ‌‪ -‬هه‌م���وان چ���اك ده‌زانین ك���ورد‌و گه‌لی‌‬ ‫كوردستان له‌باشووردا‪ ،‬به‌گوێره‌ی‌ ده‌قه‌كانی‌‬ ‫ده‌ستوری‌ عێراق‌و یاسای‌ گشتی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و‬ ‫په‌یماننام���ه‌ی‌ نه‌ت���ه‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كانی���ش‬ ‫مافی‌ دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌ت‌و سه‌ربه‌خۆبونی‌‬ ‫نی���ه‌‪ .‬چونكه‌ له‌ڕوانگه‌ی‌ یاس���ای‌ گش���تی‌‬ ‫نێوده‌وڵه‌تی���ه‌وه‌ ئێم���ه‌ ه���ه‌ر لە‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌‬ ‫گ���ه‌ل یاخود نه‌ته‌وه‌ نین‌و ئه‌و پێناس���ه‌مان‬ ‫به‌س���ه‌ردا ناچه‌س���پێت‌و مافی‌ دیاریكردنی‌‬ ‫چاره‌نوسیش���مان نیه‌‪ .‬به‌دامه‌زرادنی‌ قه‌واره‌‬ ‫نوێكان���ی‌ عێراق‌و توركیا‌و س���وریا‌و ئێران‪،‬‬ ‫گه‌النی‌ ئه‌م‌واڵتانه‌ به‌سه‌ربه‌خۆ ناوزه‌دكراون‌و‬ ‫بون���ی‌ كۆلۆنیانیزم له‌په‌یوه‌ن���دی‌ بە‌دۆخی‌‬ ‫داگیركراوبونی‌ به‌ش���ێ‌ له‌مان���ه‌وه‌ هه‌بووه‌‪.‬‬ ‫‌واته‌ ه���ه‌ر لە‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ ئێمه‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‬ ‫یاسادا مافه‌كه‌ پیاده‌ ناكه‌ین‪ .‬به‌ڵكو له‌ڕووی‌‬ ‫سیاسیه‌وه‌ هه‌وڵی‌ س���ه‌پاندنی‌ دیفاكتویه‌ك‬ ‫ده‌ده‌ی���ن بۆ ئه‌وه‌ی‌ به‌دانپیانان رووپۆش���ی‌‬ ‫یاسایی نێوده‌وڵه‌تی‌ بۆ په‌یدا بكه‌ین‪ .‬ئه‌وه‌ی‌‬ ‫په‌یوه‌ستیش���ه‌ به‌په‌رله‌مان���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌ركردنی‌‬ ‫یاس���ا له‌په‌رله‌مان���ی‌ كوردس���تانه‌وه‌‪ ،‬ب���ۆ‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ خۆمان‌و له‌ڕووی‌ یاسایی رووته‌وه‌‪،‬‬ ‫هیچ ل ‌هو‌واقیعه‌ی‌ باس���مكرد ناگۆڕێت‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫له‌ڕووی‌ سیاس���ی‌‌و مه‌عنه‌ویی���ه‌وه‌ خزمه‌تی‌‬ ‫پرۆس���ه‌كه‌ ده‌كات‪ .‬بۆ ده‌ره‌وه‌ قورساییه‌كی‌‬ ‫زیاتری‌ سیاس���ی‌ پێ‌ ده‌به‌خشێت‪ ،‬له‌ڕووی‌‬ ‫ناوخۆشه‌وه‌ به‌ش���ێكه‌ لە‌پێش���مه‌رجه‌كانی‌‬ ‫دروس���تكردنی‌ كۆده‌نگ���ی‌ نیش���تیمانی‌‌و‬ ‫چاره‌سه‌ر كردنی‌ ناكۆكیه‌ سیاسیه‌كان‪.‬‬ ‫ب‌‪ -‬چاره‌سه‌ركردنی‌ كێشه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌مان‪،‬‬ ‫ئه‌وی���ش ئه‌ركێك���ی‌ ته‌واونه‌ك���راو هه‌روه‌ك‬ ‫‌وتم���ان چاوه‌ڕێ���ی‌ جێبه‌جێ‌ كردن���ه‌‪ .‬بۆیه‌‬ ‫گ���ه‌ر هه‌لومه‌رجێك���ی‌ له‌ب���ار‌و ده‌رفه‌تێكی‌‬ ‫مێژوی���ی به‌قازانج���ی‌ چاره‌س���ه‌ركردنی‌‬ ‫هاته‌پێش (كه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌كی‌ راسته‌قینه‌‌و‬ ‫بنچینه‌یی به‌س���ه‌ربه‌خۆیی ده‌بێت‌و دێته‌دی‌)‬ ‫نابێ���ت له‌ده‌س���تبدرێت‌و به‌دی���ار ئه‌رك���ه‌‬ ‫ریفۆرمخوازه‌كان���ه‌وه‌ دابنرێت‪ .‬چونكه‌ هه‌مو‬ ‫پێشڤه‌چونی‌ له‌مه‌سه‌لە ‌نه‌ته‌وه‌ییه‌كه‌دا جگه‌‬ ‫ل���ه‌وه‌ی‌ له‌و روه‌وه‌ ماف���ه‌ زه‌وتكراوه‌كانمان‬ ‫‌وه‌ك گه‌لێك بۆ ده‌گێڕێته‌وه‌‪ ،‬له‌باریشیایه‌تی‌‬ ‫زه‌مینه‌یه‌كی‌ له‌بارمان بۆ به‌جێهێنانی‌ ئه‌ركه‌‬ ‫ریفۆرمخوازه‌كانم���ان بخات���ه‌ به‌رده‌س���ت‌و‬ ‫بچێته‌ خزمه‌ت ئه‌و س���تراتیژه‌وه‌‪ .‬به‌حوكمی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‌ له‌بۆن���ه‌ی‌ تریش���دا ئاماژه‌م���ان‬ ‫پێك���ردوه‌ ‌وه‌ره‌قه‌ی‌ نه‌ته‌وه‌یی له‌ده‌س���تی‌‬ ‫حوكمڕانه‌كان ده‌سێنێته‌وه‌‌و ترسی‌ هاواڵتی‌‬ ‫ب���ۆ له‌ده‌س���تدانی‌‌واقیعی‌ ئێس���تای‌ هه‌رێم‬ ‫كه‌متر ده‌كاته‌وه‌‌و ته‌وه‌ره‌ی‌ سیاس���ه‌تكردن‌و‬ ‫جی���اوازی‌‌و ملمالنێكان ده‌بنه‌ پرس���ه‌كانی‌‬ ‫تایبه‌ت به‌مۆدێلی‌ حوكمڕانی‌‌و گه‌شه‌پێدان‌و‬ ‫چۆنیه‌تی‌ خزمه‌تكردنی‌ هاواڵتی‌‌و نیشتیمان‌و‬ ‫نه‌ته‌وه‌س���ازی‌‌و قوڵكردن���ه‌وه‌ی‌ عه‌قڵیه‌تی‌‬ ‫ده‌وڵه‌تمه‌داریی‪.‬‬ ‫خه‌بات���ی‌ مه‌ده‌نی���ش ده‌توانێت گ���ورژم‌و‬ ‫‌وات���ا‌و ناوه‌ڕۆكێك���ی‌ پ���ڕ ره‌نگت���ر به‌خۆی‌‬ ‫ببه‌خش���ێت‪ .‬جۆرێك به‌تێپه‌ڕین���ی‌ رۆژگار‬ ‫حیزبە‌ده‌سه‌اڵتداره‌كانی‌ ئێستا ببن بە‌به‌شێ‌‬ ‫له‌مێ���ژو‪ ،‬یاخ���ود جڵ���ه‌وی‌ ده‌س���ه‌اڵتیان‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌ نه‌مێنێت‪ .‬به‌وجۆره‌ی‌ له‌هه‌ندێ‌‬ ‫‌واڵتدا ده‌بینین‪.‬‬ ‫ج‪ -‬مه‌س���ه‌له‌ی‌ س���ه‌ربه‌خۆیی ب���ۆ گه‌لێكی‌‬ ‫‌وه‌ك ئێمه‌ له‌‌واقیعی‌ خۆرهه‌اڵتی‌ ناوه‌ڕاستدا‬ ‫به‌هه‌م���و ئاڵۆزیه‌كانی���ه‌وه‌‪ ،‬په‌یوه‌س���ته‌‬ ‫به‌قۆستنه‌وه‌ی‌ ده‌رفه‌تی‌ مێژوییه‌وه‌‪ ،‬چونكه‌‬ ‫گه‌لی‌ ئێمه‌ له‌پارچه‌ جیاوازه‌كانیدا له‌وانه‌ش‬ ‫كوردستانی‌ باشوور‪ ،‬له‌‌واڵتێك ‌ی سه‌قامگیر‌و‬ ‫خ���اوه‌ن ئه‌زمونێك���ی‌ حوكمڕانی���ی دێرینی‌‬ ‫له‌‌وێن���ه‌ی‌ به‌ریتانیا‌و كه‌نه‌دا‌و ئیس���پانیادا‬ ‫ناژین‪ .‬تاوه‌ك هێزه‌ س���ه‌ربه‌خۆ خوازه‌كانی‌‬ ‫س���كوتله‌نده‌‌و كیوبك‌و باسك‪ ،‬بتوانین هه‌ر‬ ‫ناو به‌ناو‌و كه‌ی‌‌ویستمان‪ ،‬به‌حوكمی‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌ستور‌و سیس���تمی‌ باو رێگایان پێده‌دات‪،‬‬ ‫گشتپرس���ی‌ بكه‌ی���ن‌و داوای‌ س���ه‌ربه‌خۆیی‬ ‫بكه‌ین‪ .‬مه‌س���ه‌له‌كه‌ الی‌ ئێم���ه‌ په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌هاوكێشه‌ سیاسی‌‌و سه‌ربازییه‌كان‌و‌واقیعی‌‬ ‫دوای‌ جه‌ن���گ‌و گۆڕانكاریی���ه‌ گ���ه‌وره‌كان‌و‬ ‫الوازی‌‌و به‌هێ���زی‌ رژێمه‌كان‌و دروس���تبونی‌‬ ‫كه‌له‌به‌ره‌كان���ه‌وه‌ هه‌یه‌‪ .‬ب���ه‌و‌واته‌یه‌ی‌ گه‌ر‬ ‫ئامانجێكی‌‌وامان بۆ بێته‌ دی‌‪ ،‬په‌یوه‌س���ته‌‬

‫ب���ه‌الوازی‌ ده‌وڵه‌تی‌ عێراق‌و ئه‌و داڕوخاویه‌ ‌ی‬ ‫لە‌ناوچه‌كه‌دا هه‌یه‌‌و ئه‌و‌واقیعه‌ی‌ جه‌نگی‌ دژ‬ ‫به‌داعش خولقاندویه‌تی‌‌و ئه‌و رۆڵه‌ی‌ كورد له‌و‬ ‫نێوه‌نده‌ بینیویه‌تی‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و دیفاكتۆیه‌ی‬ ‫به‌هۆی‌ ئه‌و شه‌ڕه‌وه‌ له‌ناوچه‌ كوردستانیه‌كانی‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌ی‌ هه‌رێ���م خوڵقاوه‌‌و ئ���ه‌و (اعتبار)‬ ‫ه‌ی‌ له‌م روه‌وه‌ بۆ كورد‌و پێش���مه‌رگه‌ په‌یدا‬ ‫بووه‌‪ .‬ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌ش‌واقیع بێت‌و سه‌لماندنی‌‬ ‫پێچه‌وانه‌كه‌ی‌ ئاس���ان نه‌بێ���ت‪ ،‬به‌حوكمی‌‬ ‫دۆخ���ی‌ ناوچه‌ك���ه‌‌و نادیموكراس���ی‌ بون���ی‌‬ ‫رژێمه‌كانه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وس���ا داواكردنی‌ دواخستنی‌‬ ‫گشتپرس���ی‌ بۆ ئاینده‌یه‌كی‌ نادیار‌و دۆخێكی‌‬ ‫ئایدیاڵی‌ كه‌ تیای���دا هه‌لومه‌رجه‌كانی‌ هاتنه‌‬ ‫كار‌ی‌ ده‌وڵ���ه‌ت به‌تێر‌و ته‌واوی‌ دێنه‌كایه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌كرده‌وه‌ یه‌كس���ان ده‌بێت‪ .‬بە‌له‌ده‌ستدانی‌‬ ‫ده‌رفه‌ته‌ك���ه‌‌و به‌هه‌ندنه‌گرتنی‌ مه‌س���ه‌له‌ی‌‬ ‫سه‌ربه‌خۆیی‪ .‬چونكه‌ گوتاری‌ باوی‌ رابردوی‌‬ ‫ئه‌و هێزانه‌ی‌ داوای‌ دواخستنی‌ گشتپرسی‌ بۆ‬ ‫كاتێك���ی‌ نادیار ده‌ده‌ن له‌وانه‌ش بزوتنه‌وه‌ی‌‬ ‫گۆڕان‪ ،‬داننان ب���ووه‌ به‌بونی‌ ده‌رفه‌ته‌كه‌دا‪،‬‬ ‫به‌ڵكو ئێستاش نكوڵی‌ له‌بونی‌ ده‌رفه‌ته‌كه‌‌و‬ ‫له‌باربونی‌ هه‌لومه‌رج���ه‌ بابه‌تیه‌كان ناكه‌ن‪،‬‬ ‫كێش���ه‌یان له‌ڕوانگه‌ی‌ خۆیان���ه‌وه‌‪ ،‬نه‌بونی‌‬ ‫زه‌مینه‌سازی گونجاوه‌ له‌ناوخۆی‌ كوردستان‌و‬ ‫هه‌رێمدا‪ .‬كه‌ بڕوا ناكه‌م هیچ هێز‌و سیاسیه‌ك‬ ‫له‌دنیادا له‌دۆخێكی‌ هاوشێوه‌ی‌ خۆرهه‌اڵتی‌‬ ‫ناوه‌ڕاستدا پشت بكاته‌ ده‌رفه‌تی‌ دامه‌زراندنی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت له‌س���ۆنگه‌ی‌ نه‌بونی‌ زه‌مینه‌سازی‌‬ ‫ناوخۆی���ی‪ ،‬ئ���ه‌و‌واڵت���ه‌ی‌ تیاش���ی‌ ده‌ژین‬ ‫له‌‌وێنه‌ی‌ عێراق بێت‌و به‌وجۆره‌ داڕوخابێت‌و‬ ‫ببێته‌ مه‌ڵبه‌ندێ‌ بۆ رق‌و ملمالنێی‌ خوێناوی‌‬ ‫مه‌زهه‌بی‌‌و گه‌نده‌ڵی‌‌و ملیش���اگه‌ری‌‪ .‬چونكه‌‬ ‫پرس���ی‌ ته‌واوكردن���ی‌ پایه‌كانی‌ ن���اوه‌وه‌ی‌‬ ‫ده‌وڵه‌ت‪ ،‬په‌یوه‌سته‌ به‌خۆمانه‌وه‌‌و ده‌توانین‬ ‫كاری‌ ب���ۆ بكه‌ی���ن‌و ده‌رفه‌تم���ان له‌به‌رده‌م‬ ‫كراوه‌یه‌ له‌كاتێك���دا دامه‌زراندنی‌ ده‌وڵه‌ته‌كه‌‬ ‫به‌وجۆره‌ نی���ه‌‪ ،‬له‌ڕوویه‌كی‌ ت���ره‌وه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫نه‌بونی‌ له‌ش���كرێكی‌ یه‌كگرتوو‪ ،‬ئابووریه‌كی‌‬ ‫به‌هێ���ز‌و حوكم���ی‌ دام���ه‌زراوه‌كان‪‌ ،‬وه‌ك‬ ‫كه‌موكورت���ی‌ ئاماژه‌ی���ان پێبكرێ���ت‪ ،‬ئه‌وا‬ ‫خودی‌ چوارچێوه‌كان���ی‌ ده‌وڵه‌ت نه‌ك هه‌ر‬ ‫یارمه‌تی���ده‌ری‌ به‌دیهێنانی���ان‪ ،‬به‌ڵك���و له‌و‬ ‫روه‌وه‌ پێش���مه‌رجێكی‌ گرنگ‌و بنه‌ڕه‌تیشه‌‪.‬‬ ‫له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌ دۆخ���ی‌ ناده‌وڵه‌ت‌و س���نوری‌‬ ‫پێناسه‌ نه‌كراو‌و دانپیانراو‌و‪ ،‬مانه‌وه‌ له‌دۆخی‌‬ ‫ناجێگی���ر‌و مۆله‌قی‌ مانه‌وه‌ له‌ن���او عێراق‌و‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ عێراق نه‌بون‌و مانه‌وه‌ی‌ دابه‌ش���بونی‌‬ ‫كوردس���تان‌و زۆنی‌ ده‌س���ه‌اڵته‌ حیزبیه‌كان‪،‬‬ ‫هیچ كامیان یارمه‌تی���ده‌ری‌ به‌دیهێنانی‌ ئه‌و‬ ‫خواسته‌ نین‪ .‬به‌ڵكو گه‌ر دوای‌ (‪ )10‬ساڵی‌‬ ‫تر ده‌وڵه‌ت دابمه‌زرێنن له‌هه‌ندێ‌ روه‌وه‌ هه‌ر‬ ‫ده‌بێت له‌سه‌ره‌تاوه‌ ده‌ستپێبكه‌ین‪.‬‬ ‫به‌مجۆره‌ ده‌نگدانی‌ ئێمه‌مانان به‌رمه‌بنای‌ هه‌م‬ ‫شروقه‌‌و خوێندنه‌وه‌ی ‌ه نه‌ك به‌هه‌ندگرتنی‌ ئه‌م‬ ‫حیزب یان ئه‌وی‌ تری‌ حوكمڕان‪ ،‬به‌ره‌نجامی‌‬ ‫خۆداڕنیمان���ه‌ له‌هه‌ندێ‌ گ���رێ‌‌و گۆڵی‌‌و رقی‌‬ ‫مێژویی نێوان ناوچه‌‌و زار‌و هه‌ندێ‌ له‌گروپ‌و‬ ‫ناسنامه‌كان كه‌ به‌كرده‌وه‌ مانایه‌كی‌ بۆ گه‌لی‌‬ ‫كوردستانی‌ باشوور نه‌هێشته‌وه‌‌و له‌ئێستادا‬ ‫‌وه‌ك كۆمه‌ڵ���ێ‌ تۆپه‌ڵه‌ خه‌ڵك���ی‌ جیاوازی‌‬ ‫له‌یه‌كدابڕاو‪ ،‬كه‌ هیچ ناسنامه‌یه‌كی‌ هاوبه‌شی‌‬ ‫به‌هێز‌و راس���ته‌قینه‌ نایانبه‌ستێت به‌یه‌كه‌وه‌‬ ‫ده‌رده‌كه‌وێت‪ ،‬هاواری‌ ئێمه‌مانان بۆ ده‌رچون‬ ‫له‌م ‌واقیعه‌ به‌بنبه‌ستگه‌یشتووه‌ی‌ ئێستایه‌‪،‬‬ ‫كه‌ له‌خزمه‌ت خه‌ڵك‌و ته‌وژم‌و ریفۆرمخوازدا‬ ‫نیه‌‪ ،‬مه‌ترس���ی‌ ئێمه‌ له‌وه‌وه‌یه‌‪ ،‬كه‌ یاسیڤ‬ ‫ب���ون یاخ���ود دژ ب���ون ل���ه‌م قۆناغ���ه‌دا‪،‬‬ ‫به‌پێچه‌وانه‌ی‌ هه‌ندێ‌ خوێندنه‌وه‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ری‌‬ ‫ئه‌وه‌ هه‌یه‌ ش���ه‌رعیه‌تی‌ ئ���ه‌م ته‌وژمه‌ الواز‬ ‫ب���كات‌و پارتی‌‌و یه‌كیه‌تی���ش زیاتر هانبدات‬ ‫كه‌ به‌شێوه‌ی‌ جاران به‌هاوبه‌شی‌ كوردستان‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رن‪ .‬ته‌وژمی‌ ریفۆرمخوازیش دوچاری‌‬ ‫نائومێ���دی‌‌و ته‌نانه‌ت له‌به‌رلێكهه‌ڵوه‌ش���ان‬ ‫نه‌وه‌ی‌ هه‌ندێكیش���یان بكه‌ن‪ .‬بۆیه‌‌وا چاكه‌‬ ‫ته‌وژمی‌ ریفۆرمخ���واز به‌عه‌قڵێ‌ تۆماركردنی‌‬ ‫هه‌ڵوێست‌و ده‌ستگرتنێكی‌ ئه‌رسه‌دۆكسیانه‌‬ ‫به‌هه‌ندێ‌ كه‌له‌پوری‌ سیاس���ی‌‌و هه‌ڵبژاردنی‌‬ ‫رووت���ه‌وه‌‪ ،‬مامه‌ڵ���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ‌ بارودۆخه‌كه‌دا‬ ‫نه‌كات‪ .‬به‌ڵكو سیاسه‌تێكی‌ نه‌فه‌سدرێژانه‌تر‬ ‫بگرێته‌پێش‪ ،‬پێ���ی‌ ‌وانه‌بێت ئێس���تا كاتی‌‬ ‫به‌الداخستنی‌ ملمالنێكانه‌‪ ،‬چونكه‌ به‌هه‌ندێ‌‬ ‫ده‌س���تكاری‌ كردنی‌ باری‌ گوزه‌رانی‌ خه‌ڵك‪،‬‬ ‫به‌ش���ێك له‌هاوكێش���ه‌كه‌ ده‌گۆڕێن‪ ،‬ده‌بێت‬ ‫حساب بۆ ئه‌وه‌ش بكات كه‌ رێگری‌ لێبكرێت‬ ‫سوود له‌قۆستنه‌وه‌ی‌ ناڕه‌زایه‌تیه‌كانی‌ خه‌ڵك‬ ‫به‌مه‌به‌ستی‌ به‌هێزی‌ پێگه‌ی‌ خۆی‌‌وه‌ربگرێت‬ ‫له‌ڕێی‌ یاریكردن به‌كاتی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌‪،‬‬ ‫یاخود گه‌ر ئه‌وه‌شی‌ بۆ چووه‌ سه‌ر له‌دۆخێكی‌‬ ‫‌وه‌ك ئێس���تادا‪ ،‬گ���ه‌ر گۆڕانكاری‌ به‌س���ه‌ر‬ ‫هه‌ڵوێسته‌كاندا رونه‌دات‪ ،‬نه‌توانێت نه‌یه‌ت‪،‬‬ ‫س���ه‌رمایه‌گوزاری‌ گه‌وره‌‌و كاریگه‌ریان تێدا‬ ‫بكات‪ .‬گرنگه‌ ئه‌وله‌ویاتی‌ خۆمان یه‌كس���ان‬ ‫نه‌كه‌ین به‌ئه‌وله‌ویات���ی‌ قۆناغێكی‌ مێژویی‪.‬‬ ‫‌واش���مان لێنه‌یه‌ت ش���ه‌رعیه‌تی‌ تێكۆش���ان‬ ‫له‌پێن���او س���ه‌ربه‌خۆییمان له‌ده‌س���تبچێت‌و‬ ‫ریفۆرمیش���مان ده‌س���تنه‌كه‌وێت‪ ،‬كه‌ ئه‌وه‌‬ ‫دۆخێك���ی‌ نه‌خوازراو‌و هه‌رگی���ز نابێت پێی‌‬ ‫رازی‌ بین‪.‬‬

‫بیروڕا‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫‪birura. awene@gmail. com‬‬

‫‪13‬‬

‫پێنج سەرنج لەسەر پەیوەندیی نێوان پارچەکانی کوردستان‌و خەباتی چەکداریی‬

‫مەریوان وریا قانیع‬ ‫یەکەم‪:‬‬ ‫یەکێ���ک لەخەس���ڵەتە س���ەرەکییەکانی‬ ‫بزوتن���ەوەی رزگاریخوازی���ی میلەت���ی ئێمە‬ ‫ئەوەی���ە کە بەردەوام باڵ���ی ”پان کوردیزم“‬ ‫لەناوی���دا الوازبووە‪” ،‬پان کوردیزم“ بەمانەی‬ ‫باوەڕهێنان بەم دو خاڵە سەرەکییە‪ :‬یەکەم‪،‬‬ ‫کورد یەک میلەتەو کێشەکەی یەک کێشەیەو‬ ‫کوردس���تانیش ی���ەک نیش���تیمانە‪ .‬دوهەم‪،‬‬ ‫لەس���ەر بنەمای ئەم باوەڕب���ون بەوەی ئەم‬ ‫مەس���ەلەیە ی���ەک تاقە چارەس���ەری هەیە‬ ‫ک���ە بریتیی���ە لەدروس���تکردنی دەوڵەتێکی‬ ‫یەگرتو بۆ ک���وردی هەر چ���وار پارچەکەی‬ ‫کوردس���تان‪ ،‬بۆ گەیش���تن بەم مەبس���تەش‬ ‫دروس���تکردنی یەک پارتی سیاس���یی لەهەر‬ ‫چ���وار پارچەکەداو دیتن���ی هەمو پارچەکان‬ ‫وەک رووبەرێک بۆ چاالکی سیاس���یی خۆی‪.‬‬ ‫بەم مانایە ”پ���ان کوردیزم“ لەمێژوی خۆیدا‬ ‫ه���ەم الواز بووەو هەم لەئێستاش���دا الوازە‪،‬‬ ‫لەمێژوی سیاس���یی میللەتی ئێمەدا نەپارتی‬ ‫سیاسیی‌و نەکەسەیاتی سیاسیی‌و نەخەونی‬

‫سیاسیی لەمجۆرە بونی هەبووە‪ ،‬یان بونێکی‬ ‫تەواو الوازو پەراوێزیی هەبوە‪ .‬بۆ نیشاندانی‬ ‫ئەم الوازییە دەکرێت ”پان کوردیزم“ بە”پان‬ ‫عەرەبی���زم“ ب���ەراورد بکەی���ن‪ .‬عەرەبەکان‬ ‫ناس���ریزمیان وەک ئایدیۆلۆژیایەکی سیاسی‬ ‫هەب���و کە دەربڕی خەون���ی ”پان عەرەبزیم“‬ ‫بوو‪ ،‬ناسر خۆشی وەک سەرۆکێکی کاریزمی‬ ‫بەرجەس���تەکەری ئ���ەم پ���ان عەرەبیزم���ە‬ ‫بوو‪ ،‬چەن���دان پارتی سیاس���یی تری وەک‬ ‫بەعس‌و هاوش���ێوەکانی لەسەر هەمان بنەما‬ ‫دروس���تبووبون‌و کاری���ان دەک���رد‪ ،‬رادیۆو‬ ‫کەناڵی تەلەفیزیۆنی‌و مییدیای تایبەتی پان‬ ‫عەرەبیستانە هەبووەو هەیە‪ ،‬لەقۆناغێکیشدا‬ ‫لەڕووی کردەیەوە بەشێک بووە لەسیاسەتی‬ ‫عەرەبی���ی لەناوچەکەداو لەس���اڵی ‪ ١٩٥٨‬تا‬ ‫‪ ١٩٦١‬میس���رو سوریا بەکردەوە یەکیانگرت‌و‬ ‫ی���ەک جمهوریەتی���ان دروس���تکرد‪ .‬دەڵێم‬ ‫بە‌ب���ەراورد بە"پ���ان عەرەبی���زم“‪” ،‬پ���ان‬ ‫کوردیزم“ هیچ یەکێک لەو ش���تانەی نەبووەو‬ ‫نیی���ە‪( .‬ئەزمونی پەکەک���ەی لێدەرچێت کە‬ ‫لەقۆناغێک���ی دیاریک���راودا ب���اوەڕی بەپان‬ ‫کوردی���زم هەب���ووەو کاری بۆ ک���ردوە)‪ .‬کە‬ ‫ئەم���ە دەڵێم مانای ئەوە نییە کوردی پارچە‬ ‫جیاوازەکانی کوردس���تان هاوسۆزو هاوخەم‌و‬ ‫ه���اوکاری یەکتری���ی نەبون‌و نی���ن‪ ،‬لەکاتی‬ ‫تەنگان���ەدا بەدەم یەک���ەوە نەچون‌و ناچن‌و‬ ‫لەکاتی خۆش���یی‌و س���ەرکەوتندا هاوبەشی‬ ‫خۆش���ییەکانی یەکتر نابن‪” .‬پان کوردیزم“‬ ‫دەشێت لەئاستی ئیحساساتدا بونی هەبێت‌و‬ ‫ئامادەبێت‪ ،‬لەناو ئەدەبیات‌و شیعرو گۆرانیدا‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم لەئاس���تی سیاسیدا بونی نییە‪،‬‬ ‫یان بونێکی زۆر الوازی هەیە‪.‬‬

‫دوهەم‪:‬‬ ‫دەتوانین لەو خاڵەی سەرەوەوە ئەنجامگیریی‬ ‫بکەی���ن‌و بڵێین کە کوردی ه���ەر پارچەیەک‬ ‫لەپارچەکانی کوردستان خەریکی چارەسەری‬ ‫کێش���ەکەی خۆیەتی لەناو سنوورەکانی ئەو‬ ‫پارچەیەدا کە تیایدای���ە‪ .‬هەر پارچەیەکیش‬ ‫پ���ارت‌و ئ���ۆرگان‌و کەس���ایەتی سیاس���یی‌و‬ ‫رێکخ���راوو میدی���ای تایبەت بەخ���ۆی هەیە‬ ‫کە س���ەرقاڵی کێش���ەکانی ئ���ەو پارچەیەیە‬ ‫لەگەڵ ئەو دەوڵەت���ە مەرکەزییەدا کە تیایدا‬ ‫نیش���تەجێیە‪ .‬ک���وردی ه���ەر پارچەیەکیش‬ ‫لەگەڵ تایپ‌و مۆدێلێکی سیاس���یی جیاوازدا‬ ‫دەرگی���رە‪ ،‬فۆرم���ی چەوس���اندنەوەکان‌و‬ ‫میکانیزم‌و ئامرازەکانی���ی لەهەر پارچەیەکدا‬ ‫هەڵگ���ری تایبەتمەندێت���ی خۆیەت���ی‪ ،‬جگە‬ ‫لەوانەش مەس���ەلەی وەدەستهێنانی مافەکان‬ ‫لەه���ەر پارچەیەک���دا لەقۆناغێک���ی تایبەت‌و‬ ‫جیاوازدایە‪ .‬راس���تە لەهەر شوێنێکی دونیادا‬ ‫بێت چەوس���اندنەوەی نەتەوەی���ی‌و ئەتنیی‌و‬ ‫دینیی هەر چەوساندنەوەیە‪ ،‬بەاڵم فۆرمەکانی‬ ‫ئ���ەم چەوس���اندنەوەیەو ش���ێوازی دابەزین‌و‬ ‫بەرجەس���تەبونیان لەمێ���ژودا جیاوازە‪ .‬بەاڵم‬ ‫دیس���انەوە ئەمە ئەوە ناگەیەنێت کە جۆرێک‬ ‫لەهاریکاری���ی‌و هاودەنگی���ی‌و تەنانەت کاری‬ ‫پێکەوەی���ی لەنێوان ئۆرگانە جیاوازەکانی ناو‬ ‫پارچە جیاوازەکانی کوردستاندا بونی نەبووەو‬ ‫بونی نەبێت‪.‬‬ ‫سێهەم‪:‬‬ ‫خەبات���ی چەکداری���ی‪ ،‬بەبۆچون���ی م���ن‪،‬‬ ‫لەعنەتێکی سیاس���یی گەورەی���ەو لەکوردانی‬ ‫هەمو پارچەکانی کوردستان کراوە‪ .‬بەتایبەتی‬ ‫لەدونی���ای ئەمڕۆدا کە تەکنۆلۆژیای ش���ەڕو‬

‫هیچ بەهانەیەکی‬ ‫عەقاڵنیی‌و سیاسیی‬ ‫نەماوەتەوە بۆ‬ ‫درێژەدان بەخەباتی‬ ‫چەکداریی وەک‬ ‫ئامرازی دەستبەرکردنی‬ ‫مافە نیشتیمانیی‌و‬ ‫نەتەوەییەکان لەهەر‬ ‫پارچەیەکی کوردستاندا‬ ‫ش���ێوازەکانی وێرانکاریی بەئاس���تێکی تەواو‬ ‫بەربەریانەو کوش���ندە گەیشتوە کە وایکردوە‬ ‫ئەگەری وێرانکاریی ئەگەرێکی سەرتاسەریی‌و‬ ‫ریش���ەیی بێت‪ .‬رەنگ���ە لەقۆناغێکدا خەباتی‬ ‫چەکداریی ش���ەرعیەتی سیاسیی‌و ئەخالقیی‬ ‫هەبووبێت‌و ئامرازێک بووبێت‪ ،‬گەر مەبەست‬

‫ناهه‌قییه‌ك لە‌ئاست ‌ی بااڵ زیاتر‬ ‫فوئاد حه‌م ‌ه ئه‌مین سه‌راج‬ ‫لە‌ژماری‌(‪ )590‬رۆژنامه‌ی‌ ئاوێنه‌دا‪ ،‬وتارێك ‌ی‬ ‫به‌رێ���ز دكتۆر ئه‌حمه‌د ئاباڵخ��� ‌ی له‌ژێر ناوی‬ ‫(جه‌م���ال نه‌به‌ز ‪ -‬ده‌م���ار گیر ‌ی نه‌ته‌وه‌ ‌ی تا‬ ‫ئاستی‌ بااڵ) باڵوكراوه‌ته‌وه‌و گوایه‌ ده‌رباره‌ ‌ی‬ ‫(كتێبی‌ بیره‌وه‌رینامه‌ ‌ی ئه‌و رۆژانه‌ی‌ جارێك ‌ی‬ ‫د ‌ی ناگه‌رێن���ه‌وه‌) ك ‌ه له‌م مانگه‌دا له‌ش���ار ‌ی‬ ‫س���لێمانی‌ باڵوكرایه‌وه‌و هه‌روه‌ه���ا به‌دیار ‌ی‬ ‫به‌خشرا به‌خوێنه‌ران‪.‬‬ ‫له‌م���ه‌ر ئه‌م ئه‌م كتێبه‌و ئه‌ز ناچم ‌ه ناوه‌رۆك ‌ی‬ ‫ئ���ه‌م كتێب���ه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم زیات���ر توخنی‌ بار ‌ی‬ ‫سه‌رنجی‌ بابه‌ته‌كه‌ی‌ دكتۆر ئه‌حمه‌د ده‌كه‌وم‪،‬‬ ‫ك���ه‌ ده‌مه‌وێ���ت ئ���ه‌و ناهه‌قیان���ه‌ ‌ی ك ‌ه ئه‌و‬ ‫نوس���یویه‌ت ‌ی به‌پێی‌ باری‌ س���ه‌رنجی‌ خۆم‬ ‫راس���تیان بكه‌م���ه‌وه‌ زیات���ر به‌رچ���او رون ‌ی‬ ‫به‌خوێن���ه‌ر ببه‌خش���م‪ ،‬تا به‌و ش���ێوه‌ توندو‬ ‫دڵڕه‌قانه‌‪ ،‬نه‌كه‌وێته‌ داوی‌‌و په‌نجه‌ی‌ توڕه‌یی‌و‬ ‫زمانی‌ ناڕاسته‌ ‌ی سه‌پاندنی‌ هزری‌ توندڕه‌وانه‌‪،‬‬ ‫نوسه‌ر به‌شێوه‌یه‌ك پێناسه‌ی‌ دكتۆر جه‌مال‬ ‫نه‌به‌ز بكات ك ‌ه ئه‌و نوسیویه‌تی‌‪ .‬له‌سه‌ره‌تادا‬ ‫ده‌ڵێ���م‪ :‬ئ���ه‌ز ناچم���ه‌ نێ���و گۆش���ه‌یه‌ك ‌ی‬ ‫سۆزدارییه‌وه‌‪ ،‬ناشبمه‌ كۆیله‌یه‌كی‌ راسپێردراو‪،‬‬ ‫بە‌اڵم له‌ڕاستیدا ده‌بمه‌ هاوبیرێكی‌‪ ،‬ئاماده‌شم‬ ‫چ راس���تییه‌كی‌ مێژوی ‌ی هه‌ڵوێس���تی‌ دیار ‌ی‬ ‫(دكتۆر جه‌مال)ه‌‪ ،‬ك ‌ه له‌پێناوی‌ كوردایه‌تی‌‌و‬ ‫ئه‌و قه‌ڵه‌م ‌ه پڕ له‌به‌خشین‌و فره‌ به‌رهه‌مانه‌ ‌ی‬ ‫كه‌ پێشكه‌ش���ی‌ كردوه‌ له‌هه‌م���و بواره‌كاندا‬ ‫(ئه‌ده‌بی‌‪ ،‬رامیاری‌‪ ،‬رۆش���نبیری‌‪ ،‬زانس���تی‌‌و‬ ‫زانی���اری‌‪ ،‬زمانه‌وانی‌‪ ،‬وه‌رگێ���ڕان‪ ،‬چیرۆك‪،‬‬ ‫هه‌روه‌ها سه‌دان وتارو سیمنارو كۆڕ له‌باره‌ ‌ی‬ ‫مێ���ژوی‌ ك���ورده‌وه‌‪ ،‬دانانی‌ كتێبی‌ زانس���ت ‌ی‬ ‫له‌بابه‌ت فیزی���او ماتماتیك هیتد‪ )...‬كه‌وات ‌ه‬ ‫ئه‌م���ه‌ هی���چ چاوداخس���تن‌و خۆنه‌بانكردنی‌‬ ‫ناوێ���ت‪ ،‬ت���ا به‌قه‌ڵه‌مێكی‌ تیژی‌ بێس���نوور‬ ‫بكه‌وێت���ه‌ وێزه‌ی‌ خودی‌ دكت���ۆر جه‌مال‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫ئه‌وه‌ش هیچ په‌یوه‌ند ‌ی به‌سه‌ر خوێندنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫كتێبه‌كه‌وه‌ نییه‌‪ ،‬ته‌نیا ئه‌وه‌ی‌ مه‌به‌سته‌ ورد‬ ‫ورد باوێش���كی‌ خ���ۆ ‌ی ئه‌داو ش���ه‌لم‌و كوێرم‬ ‫هاتۆت���ه‌ ده‌س���ت‪ ،‬خ���ۆ ‌ی له‌هی���چ ش���تێك‬ ‫ناپارێزێ���ت‪ .‬هه‌ت���ا س���نور ‌ی كه‌س���ایه‌تی‌‌و‬ ‫ئه‌ده‌بیش ده‌ڕوشێنێت‪ ،‬كه‌ هه‌ق نه‌بو نوسه‌ر‬ ‫ئ���ه‌م رێچكه‌یه‌ی‌ بگرتایه‌‪ ،‬وه‌ل���ێ‌ بۆ ‌ی هه‌بو‬ ‫دیدو س���ه‌رنج‌و قس���ه‌ ‌ی له‌باب���ه‌ت ناوه‌ڕۆك ‌ی‬ ‫كتێبه‌كه‌ بكردای���ه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر ویستوش���یه‌تی‌‪،‬‬ ‫به‌رگ���ر ‌ی له‌چه‌ند ك���ه‌س‌و الیه‌نێكیش بكات‪،‬‬ ‫چیت���ر پێویس���ت نه‌ب���و به‌ب���ێ بیركردنه‌و‌ه‬ ‫كۆمه‌ڵێك وش���ه‌ی‌ نابه‌جێ‌‌و ناش���یرین بخات ‌ه‬ ‫س���ه‌ر روپ���ه‌ڕی‌ رۆژنام���ه‌‪ ،‬چونك���ه‌ ه���ه‌ر‬ ‫له‌ده‌س���پێكی‌ وتاره‌كه‌یدا‪ ،‬م���رۆڤ بۆن به‌و‬ ‫وشه‌و رست ‌ه ناهه‌ستان ‌ه ده‌كات‌و ده‌زانێت لە‌چ‬ ‫كونێك���ه‌وه‌ دێ���ت‪ .‬له‌مه‌ڕ ئه‌م قس���انه‌ دێم ‌ه‬ ‫ده‌ن���گ ئه‌وه‌ ‌ی له‌و نوس���راوه‌دا هاتۆته‌ بون‌و‬ ‫پشتی‌ پێبه‌س���تراوه‌‌و كردویه‌تیی ‌ه هه‌اڵیه‌ك‪،‬‬ ‫ئه‌و جۆره‌ ش���ۆڕبونه‌وه‌ی ‌ه ك ‌ه ه���ی‌ ئه‌مڕۆك ‌ه‬ ‫نین‪ ،‬لە‌س���ه‌ره‌تا ‌ی شه‌س���ته‌كانه‌وه‌ تا دوا ‌ی‬ ‫هه‌فتاكانی���ش باوی‌ بو‪ ،‬به‌اڵم ئه‌مڕۆ فلس��� ‌ه‬ ‫سۆرێكی‌ ئه‌و (عه‌وامه‌) ناهێنێت‪ ،‬نه‌ده‌بو ئه‌و‬ ‫په‌ن���ای‌ بۆ بب���ات‪ .‬چونك ‌ه نه‌یاران���ی‌ هزر ‌ی‬ ‫نه‌ته‌وه‌یی‌ به‌تایبه‌ت (كاژیك) هه‌رزو له‌الیه‌ن‬ ‫فه‌ریكه‌ ماركس���ی‌‌و هه‌ندێك چه‌پی‌ ناشاره‌زا‬ ‫بڕێ���ك له‌الیه‌نێك ‌ی كه‌‪ ،‬به‌هه‌ندێك دروش���م ‌ی‬

‫زه‌ق‌و نه‌ش���یاوو ناج���ۆرو بێن���اوه‌ڕۆك‪ ،‬بۆ‬ ‫جواڵندن ‌ی شه‌قام بۆلێدانی‌ بیر ‌ی نه‌ته‌وایه‌ت ‌ی‬ ‫ب���ون‪ ،‬ئ���ه‌وان ب���ه‌زۆر ده‌یانخنیی���ه‌ گوێ ‌ی‬ ‫ه���ه‌رزه‌كاران‌و ن���ه‌زان‌و مرۆڤ��� ‌ه داماوه‌كان ‌ی‬ ‫حیزبه‌كانی‌ ئه‌و س���ه‌رده‌مه‌‪ ،‬ئێس���تاش وه‌ك‬ ‫نوسینه‌كه‌ی‌ دكتۆر ئه‌حمه‌د هه‌مان هه‌ناسه‌و‬ ‫پێداگی���ری‌ ل���ه‌و بابه‌ته‌ كۆنان��� ‌ه كه‌ ئه‌میش‬ ‫جارێك ‌ی ك ‌ه ئه‌و قوڕه‌ ده‌ش���ێلێت ده‌یداته‌و‌ه‬ ‫ب���ه‌ڕووری‌ دكت���ۆر جه‌م���ال‌و هه‌روه‌ه���ا‬ ‫هاوبیرانیش���ه‌وه‌‪ ،‬دیار‌ه لە‌پێش���دا ده‌یه‌وێت‬ ‫پێمانبڵێت ك ‌ه خه‌ڵك چۆن نیشتیمان‌و گه‌ل ‌ی‬ ‫خۆی‌ خۆشده‌وێت‪ .‬بۆی ‌ه هه‌ر له‌پێشدا بزانێت‬ ‫چ���ۆن به‌په‌له‌پڕوزێ ‌ی پێكه‌وت���ووه‌ ده‌كه‌وێت ‌ه‬ ‫هه‌ڵ���ه‌وه‌‪ .‬به‌ره‌س���وڵ حمه‌زه‌ ت���ۆف ده‌ڵێت‬ ‫(نوس���ه‌رێكی‌ كوردی‌ ش���یوعی‌ سۆڤیه‌تییه‌)‬ ‫راستكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م قس���ه‌یه‌ ئه‌مه‌یه‌ ره‌سۆڵ‬ ‫حه‌م���زه‌ تۆف (كورد نیی���ه‌‪ ،‬توركه‌ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫سۆفییه‌ت نییه‌‪ ،‬داغس���تانییه‌)‪ ،‬گرینگ نیی ‌ه‬ ‫ش���یوعی‌ بێت یاخ���ود نه‌ته‌وه‌ی���ی‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫زۆربه‌ی‌ ش���اعیرو رۆشنبیران هه‌روه‌ك (نازم‬ ‫حیكم���ه‌ت‪ ،‬ئاراگ���ۆن‪ ،‬گ���ۆران‪ ،‬هیت���د) ك ‌ه‬ ‫ده‌شێت كۆمۆنیس���تیش ببوبن‪ ،‬به‌اڵم خاك‌و‬ ‫نیش���تیمانی‌ خۆیان خۆشویستوو‌ه ئه‌م ‌ه هیچ‬ ‫خه‌وشێكی‌ تێدا نابینرێت‪ .‬لە‌دونیای‌ ئه‌مڕۆدا‬ ‫ئ���ه‌م دێ���ت دكتۆر جه‌م���ال نه‌ب���ه‌ز ده‌كات ‌ه‬ ‫هاوبیر ‌ی (هیتله‌رو‪ ،‬نه‌ژادپه‌رست‌و نازییه‌ت)‪،‬‬ ‫جا نازانم چۆن ئه‌و بڕیاره‌ س���ه‌خت ‌ه ده‌دات‪،‬‬ ‫ئایا له‌خۆی‌ پرس���یوو‌ه لە‌چ بێویژدانییه‌كه‌و‌ه‬ ‫بێڕه‌حمانه‌‪ /‬سوژن ئاسا ده‌یكات به‌جه‌سته‌یدا‬ ‫ئه‌م���ه‌ ده‌دركێنێت؟! ئه‌مج���ۆره‌ تێڕوانینان ‌ه‬ ‫نیش���انه‌ ‌ی ناتێگه‌یشتنه‌ له‌كه‌سانی‌ به‌رامبه‌ر‪،‬‬ ‫له‌الیه‌ن ئه‌و ده‌س���ه‌اڵت‌و واڵتانه‌ ‌ی كه‌ خه‌ڵك ‌ی‬ ‫دیكتاتۆریان په‌روه‌رده‌ ك���ردوه‌‪ ،‬خۆ جه‌مال‬ ‫نه‌ب���ه‌ز نه‌ده‌س���ه‌اڵت ‌ی هه‌ی���ه‌‌و نه‌‌واڵتێك��� ‌ی‬ ‫س���ه‌ربه‌خۆی ‌ی هه‌ی��� ‌ه نه‌ته‌رس���انه‌ چ���ه‌ك‌و‬ ‫ته‌قه‌مه‌نی‌ نه‌وه‌ی ‌ی هه‌ی���ه‌‪ ،‬پێمانناڵێت چۆن‬ ‫ئه‌و ماف ‌ه به‌خۆی‌ ده‌دات تا ئه‌و ئاسته‌ بدوێت‬ ‫ك���ه‌ هی���چ به‌ڵگه‌یه‌كی‌ ئه‌وت���ۆ ‌ی النییه‌‪ .‬جا‬ ‫ئه‌گه‌ر به‌س���ه‌رجه‌م بابه‌ت‌و به‌رهه‌م ‌ی جه‌مال‬ ‫نه‌ب���ه‌ز بڕوانین هه‌تا له‌(كاژیك)نامه‌وه‌‪ ،‬هه‌تا‬ ‫دوابه‌رهه‌م ‌ی یه‌ك وش���ه‌و رسته‌ ‌ی نییه‌ دژ ‌ی‬ ‫هی���چ نه‌ته‌وه‌یه‌كی‌ ئ���ه‌م س���ه‌رزه‌مینه‌ بێت‬ ‫به‌داگیركه‌رانی‌ كوردستانیش���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌توانێت‬ ‫هه‌رچ���ی‌ نوس���ینی‌ جه‌م���ال نه‌ب���ه‌ز هه‌ی ‌ه‬ ‫بیانخوێنێت���ه‌وه‌ ب���ۆ ئه‌وه‌ی‌ بگات���ه‌ ترۆپك ‌ی‬ ‫راستی‌‪ ،‬ده‌كرێت ئه‌وه‌ش بزانێت ته‌نیا‌و ته‌نیا‬ ‫له‌خه‌بات���ی‌ كوردایه‌تیی���ه‌ دژ به‌داگیركه‌ران‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ واڵتیان س���وتماك ده‌ك���رد جه‌مال‬ ‫نه‌به‌زو هاوبیران‌و هه‌مو هێزه‌ شۆڕشگێڕه‌كان ‌ی‬ ‫ك���ورد ك ‌ه له‌دژی���ان تێكۆش���اون‌و خه‌باتیان‬ ‫كردوه‌‪ ،‬ئه‌ویش به‌قه‌ڵه‌مه‌ به‌هه‌ڵویسته‌ دیارو‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانیان به‌دیارخستووه‌‪ .‬خه‌بات ته‌نیا‬ ‫ش���ه‌ڕه‌ تفه‌نگ نییه‌‪ .‬له‌الیه‌كی‌ دیكه‌وه‌ دكتۆر‬ ‫ئه‌حم���ه‌د قه‌ڵه‌مه‌ك���ه‌ی‌ تیژت���ر ده‌كات‌و‬ ‫ده‌یچه‌قێنێت وه‌ك ده‌روناس���ێك ئه‌و ریسه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌كات���ه‌وه‌ به‌خ���وری‌‪ .‬ج���ا نازان���م خۆ ‌ی‬ ‫پشكنینی‌ بۆكردوه‌و چۆته‌ ال ‌ی یان له‌دوره‌و‌ه‬ ‫س���یڕه‌ی‌ لێگرت���وو‌ه ئه‌وا بێ قه‌ید‌و ش���ه‌رت‬ ‫ره‌چه‌ته‌ ‌ی نه‌خۆشییه‌كه‌ی‌ داوه‌تێ‌‪ .‬كه‌ ده‌ڵێت‬ ‫(نه‌خۆشه‌و ده‌مارگیری ‌ی نه‌ته‌وه‌ی ‌ی هه‌یه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫جۆر‌ه نه‌خۆشانه‌ واخۆیان ده‌رناخه‌ن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌به‌رده‌وام��� ‌ی هه‌وڵده‌ده‌ن كه‌س���ی‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫بچوك بكه‌ن���ه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ بیهێنه‌ ئاس���ت ‌ی‬

‫ده‌بوایه‌ نوسه‌ر ئه‌و‬ ‫شتانه‌ی‌ نه‌خستایه‌ته‌‬ ‫ئه‌ستۆی‌ خۆی‌‪ ،‬ده‌كرا‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ واده‌زانن‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وانیه‌تی‌ ئه‌وا‬ ‫خۆیان بهاتنایه‌ته‌‬ ‫ده‌نگ‌و به‌رگرییان‬ ‫له‌خۆیان بكردایه‌‪ ،‬جا‬ ‫ئه‌وكات نه‌خۆشییه‌كه‌ی‌‬ ‫ساخ ده‌بۆیه‌وه‌‪،‬‬ ‫ده‌مارگیرییه‌ یان نا؟‬ ‫هه‌ستی‌ خۆبه‌زلزانیی‌‬ ‫هه‌یه‌ یان نا؟‬ ‫خۆی���ان‪ ،‬بۆی���ه‌ ل���ه‌م كتێب���ه‌ی‌ دوای���دا‬ ‫(بیره‌وه‌رینامه‌ ‌ی ئه‌و رۆژانه‌ی‌ جارێك ‌ی دیك ‌ه‬ ‫ناگه‌ڕێن���ه‌وه‌) هه‌وڵی‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ داو‌ه ك ‌ه هه‌مو‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ رۆژێك له‌خ���ۆی‌ ناودارتر‌و به‌تواناتر‬ ‫بون بیانش���كێنێت‌و له‌ئاس���تی‌ رۆشنبیری‌‌و‬ ‫كه‌سێتیان كه‌م بكاته‌وه‌)‪ ،‬لێره‌دا میزه‌اڵنه‌ك ‌ه‬ ‫ده‌ته‌قێ���ت‪ .‬ده‌بوایه‌ نوس���ه‌ر ئه‌و ش���تانه‌ ‌ی‬ ‫نه‌خس���تایه‌ت ‌ه ئه‌ستۆی‌ خۆی‌‪ ،‬ده‌كرا ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫واده‌زان���ن له‌گ���ه‌ڵ ئه‌وانیه‌تی‌ ئ���ه‌وا خۆیان‬ ‫بهاتنایه‌ت���ه‌ ده‌ن���گ‌و به‌رگری���ان له‌خۆی���ان‬ ‫بكردایه‌‪ ،‬جا ئه‌وكات نه‌خۆش���ییه‌كه‌ی‌ س���اخ‬ ‫ده‌بۆی���ه‌وه‌‪ ،‬ده‌مارگیریی ‌ه یان نا؟ هه‌س���ت ‌ی‬ ‫خۆبه‌زلزانیی‌ هه‌یه‌ یان نا؟ خۆ دكتۆر جه‌مال‬ ‫روی‌ ل���ه‌وان نه‌ك���ردوه‌‪ ،‬ئ���ه‌و ته‌نی���ا وه‌ك‬ ‫روناكبیرێك مێژوی‌ ژیانی‌ خۆی‌ ده‌گێڕێته‌وه‌‪،‬‬ ‫وه‌ك ئه‌وان نیی ‌ه كارگه‌و كۆمپانیای‌ فابریقه‌ ‌ی‬ ‫هه‌بێت‌و بریقه‌ بدات���ه‌وه‌‪ ،‬دیار‌ه ئه‌وه‌ بۆنێك ‌ی‬ ‫كاسی‌ لێدێت‪ ،‬زۆربه‌مان له‌مه‌به‌ست ده‌گه‌ین‪،‬‬ ‫دكت���ۆر جه‌مال‌و هاوبیرانیش��� ‌ی له‌و فیكه‌ی ‌ه‬ ‫ده‌گه‌ن كه‌ ئ���ه‌وه‌ ئه‌ركی‌ تۆ نه‌ب���و‪ ،‬نه‌ده‌بو‬ ‫س���ه‌وڵی‌ والێبده‌یت‪ .‬به‌اڵم نووسه‌ر ده‌یتوان ‌ی‬ ‫ره‌خن���ه‌ی‌ ج���وان‌و وردی‌ لێبگرتای���ه‌‪ ،‬نه‌ك‬ ‫له‌چه‌ن���د الی���ه‌ن‌و ده‌رگاكردنه‌وه‌دا توش��� ‌ی‬ ‫كۆمه‌ڵێك هه‌ڵه‌ی‌ دیارو نارۆش���نبیری‌ بووه‌‪.‬‬ ‫هه‌مان پ���ڕو پاگه‌نده‌ ‌ی ئه‌وانه‌ی‌ تر ده‌ڵێته‌و‌ه‬ ‫كه‌ ده‌ڵێت ئه‌مانه‌ چوار پارچه‌ن ش���ۆڤێنین‌و‬ ‫ك���ورد كوژه‌ن‪ ،‬ره‌گه‌ز په‌رس���تن‪ ،‬دژی‌ هه‌مو‬ ‫گه‌ل‌و نه‌ته‌وه‌یه‌كن‪ .‬ئه‌و‌ه ده‌نگۆ ‌ی فه‌لسه‌فه‌ ‌ی‬ ‫چه‌په‌كانی‌ دوێن���ی‌‌و ئه‌مڕۆن‪ .‬ك���ه‌ دژایه‌ت ‌ی‬ ‫كوردایه‌تی‌‌و نه‌ته‌وایه‌ت���ی‌ پێده‌كرا‪ ،‬له‌الیه‌ك ‌ی‬

‫دیكه‌ ده‌ڵێت (له‌په‌نابردن بۆ بیر ‌ی ته‌س���ك ‌ی‬ ‫ش���ۆڤێنیزم) هیچی‌ تری‌ نه‌كردوه‌‪ ،‬نه‌ك وه‌ك‬ ‫دكتۆرێكیش‪ ،‬خزمه‌تێكی خوێندكاران ‌ی كورد‬ ‫بكات)‪ ،‬له‌راس���تیدا ئه‌وه‌ نه‌زانییه‌‪ ،‬نابێت وا‬ ‫خ���ۆی‌ وێڵ‌و گێل پیش���ان ب���دات‪ ،‬ئه‌م ‌ه زۆر‬ ‫ناهه‌قی‌ تیایه‌‪ ،‬با بزانین راس���تییه‌كان له‌مه‌دا‬ ‫ده‌بینرێ���ت‪ .‬ه���ه‌روه‌ك مامۆس���تایه‌ك چۆن‬ ‫به‌خوێنده‌واران���ی‌ به‌خش���یوه‌‌و خوێن���دكار ‌ی‬ ‫پێگه‌یاندوه‌‪ ،‬چه‌نده‌ها بابه‌تی‌ زانست‌و زانیار ‌ی‬ ‫له‌رووی‌ زمانی‌ ئه‌ده‌بیات‌و خوێندن به‌كوردی‌‌و‬ ‫داواكار ‌ی كردنی‌ خوێن���دن بكرێت به‌كورد ‌ی‬ ‫له‌یاداش���تێكدا‪ ،‬بۆ وه‌زاره‌ت���ی‌ مه‌عاریفی‌ ئه‌و‬ ‫س���ه‌رده‌مه‌وه‌‪ .‬دانان��� ‌ی فه‌رهه‌ن���گ‌و گوڕین ‌ی‬ ‫وان���ه‌ی‌ فیزیاو ماتماتیك بۆ ك���وردی‌‪ ،‬رۆڵ ‌ی‬ ‫گرینگی‌ له‌قوتابخانه‌كانی‌ كه‌ركوك‌و هه‌ولێردا‌و‬ ‫باڵو كردنه‌وه‌ ‌ی هه‌س���ت‌و بی���ری‌ كوردایه‌ت ‌ی‬ ‫به‌ب ‌ێ (ڕه‌گه‌ز په‌رس���تی‌‌و ش���ۆڤێنێت) چۆن‬ ‫به‌قه‌ڵه‌مێك���ی‌ رق���اوی‌‌و ره‌ش هه‌م���و ‌ی‬ ‫ده‌س���ڕدرێته‌وه‌؟!‪ .‬كه‌واته‌ ئه‌م ‌ه خزمه‌تكردن‬ ‫نه‌بێت ئه‌ی‌ چ���ی‌ خزمه‌ته‌؟ كه‌ ده‌ش���ڵێیت‬ ‫"مامۆس���تا جه‌م���ال نه‌ب���ه‌ز له‌ئه‌وروپ���ا‬ ‫نه‌هاتۆته‌وه‌"‪ ،‬به‌اڵم جه‌م���ال نه‌به‌ز بێده‌نگ‌و‬ ‫خام���ۆش نه‌ب���ووه‌‪ ،‬له‌كوردایه‌ت���ی‌‌و ف���ر‌ه‬ ‫به‌رهه‌مه‌كانی���دا‪ ،‬چ به‌زوبان���ی‌ ئه‌ڵمان���ی‌‌و چ‬ ‫له‌نێ���و رێكخراوه‌كانی‌ تاراوگه‌‪ ،‬به‌درێژایی‌ ئه‌و‬ ‫مێ���ژوه‌ مێژوییه‌ك���ی‌ پرش���نگدار ‌ی هه‌ی���ه‌‪.‬‬ ‫له‌الیه‌ك ‌ی كه‌وه‌ ده‌رباره‌ ‌ی زمان قس���ه‌ده‌كات‬ ‫له‌گۆڕین ‌ی پیتی‌ (ع‪ ،‬ئه‌) بۆ نمونه‌ (عومه‌ر‪،‬‬ ‫هۆم���ه‌ر‪ ،‬عه‌باس‪ ،‬هه‌ب���اس‪ ،‬عل���ی‌‪ ،‬ئه‌لی‌‪،‬‬ ‫عوسمان‪ ،‬ئوسمان‪ ،‬عێزه‌دین‪ ،‬ئێزه‌دین) ساخ‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م بابه‌ته‌‪ ،‬به‌ره‌و روی‌ پس���پۆڕ ‌ی‬ ‫زمان ده‌كه‌ین���ه‌وه‌‌و ئه‌وكات به‌ه���ه‌ر بارێكدا‬ ‫بكه‌وێت جێگه‌ی‌ ده‌ستخۆش���ییه‌‪ .‬نووس���ه‌ر‬ ‫رامان ده‌كێش���ێته‌ كێش���ه‌یه‌ك ‌ی دیكه‌و‌ه ك ‌ه‬ ‫له‌پێش���ێلكردنی‌ ئازادییه‌كانی‌ ت���اك ئه‌ژمار‬ ‫ده‌كرێت‪ ،‬دور له‌تانه‌و ته‌شه‌ر پێكردن‪ ،‬گوای ‌ه‬ ‫رۆژێك له‌ڕۆژان (دكتۆر جه‌مال) كراسی‌ گوڵ‬ ‫گوڵی‌ له‌به‌ركردوه‌‌و به‌دوایدا هه‌ندێك وش���ه‌ ‌ی‬ ‫ناڕه‌وا ده‌نووسێت كه‌ ئه‌مه‌ بۆخۆی‌ هێرشێك ‌ی‬ ‫ناعقاڵنیی���ه‌ بۆ س���ه‌ر ئ���ازادی‌ كه‌س���ێتی‌‪،‬‬ ‫تانه‌یه‌كی‌ ره‌ش‌و قێزه‌ونه‌‪.‬‬ ‫دكتۆر جه‌مال له‌مێژه‌وه‌ ناس���راو‌ه خاوه‌ن ‌ی‬ ‫هیچ په‌ڵه‌ی ‌هك‌و لۆمه‌یه‌ك نییه‌ بكرێت ‌ه سه‌ری‌‪،‬‬ ‫هه‌ركه‌سێكیش په‌ڵه‌یه‌كی‌ كۆن‌و نوێی‌ هه‌بێت‬ ‫دیاره‌‌و شاردنه‌وه‌ ‌ی نییه‌ له‌هه‌ر كونجێك ‌ی دنیا‬ ‫بێت‪ .‬به‌داخه‌وه‌ ئه‌م وتاره‌ زۆر كه‌لێن ‌ی تێدای ‌ه‬ ‫بابه‌تی‌ زۆره‌ملێی‌ گرتۆته‌ خۆ‪ .‬كه‌ نووس���ه‌ر‬ ‫هی���چ ئه‌رك ‌ی ئه‌م فه‌رم���ان‌و راوێژانه‌ ‌ی نه‌بو‪.‬‬ ‫به‌رامبه‌ر كه‌س���ێكی‌ كه‌‪ ،‬بۆیه‌ جارێك ‌ی دیك ‌ه‬ ‫ده‌یڵێم���ه‌وه‌ ناهه‌قییه‌ك���ی‌ گه‌وره‌یه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫(دكتۆر جه‌م���ال‌و هاوبیران)یش���ی‌‪ ،‬خاوه‌ن‬ ‫ره‌وش���تێكی‌ ب���ه‌رزو بااڵن هی���چ ناهه‌قییه‌ك‬ ‫ناتوانن بچوكیان بكاته‌وه‌‪ ،‬نووسه‌ر ده‌بێت بۆ‬ ‫ره‌خنه‌ی‌ زمان‌و ناوه‌ڕۆك‌و ئه‌ده‌بیات‪ ،‬پش���ت‬ ‫به‌زانستی‌ ئه‌كادیمی‌‌و سه‌رچاوه‌كان ببه‌سێت‪،‬‬ ‫نه‌ك خۆنووس‌و ده‌رهاویش���ته‌ی‌ خۆسه‌ری‌‌و‬ ‫بێفك���ر بدوێ���ت‪ ،‬هه‌رچ ‌ی‌وتاره‌ك���ه‌ ‌ی ئه‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌هه‌ند له‌مه‌ڕ زانس���ت ‌ی ره‌خن ‌ه ‌وه‌رناگیرێت‪،‬‬ ‫چونك���ه‌ هیچ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ به‌ڵگ���ه‌دار ‌ی‬ ‫نیی ‌ه ته‌نیا وش���ه‌یه‌كی‌ بس���ه‌لمێنێت‌و پشت ‌ی‬ ‫بێبه‌س���ترێت‪ ،‬ئه‌م جۆره‌ وتاران���ه‌ ده‌ردان ‌ی‬ ‫تیژ تێپه‌ری‌ جه‌نگی‌ ده‌رونی‌ نووس���ه‌ره‌ نه‌ك‬ ‫شێواز ‌ی دیسپلین ‌ی سه‌رچاوه‌ی ‌ی ره‌خنه‌یی‌‪.‬‬

‫لێی س���ەرکەوتن‌و بەالداخس���تنی کێش���ەی‬ ‫کورد لەڕووە سەربازییشەوە نەبووبێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫بۆ دروس���تکردن‌و بەرجەس���تەکردنی خودی‬ ‫ئەم مەس���ەلەیە گرنگ بووبێ���ت‪ .‬لەدونیای‬ ‫ئەمڕۆدا س���ەرکەوتنی س���ەربازیی بەس���ەر‬ ‫دەوڵەت���ە مەرکەزییەکاندا لەمەحاڵ نزیکە تا‬ ‫هەر ئەگەرێکی س���ەربازیی راستەقینە‪ ،‬بۆیە‬ ‫دۆزینەوەی ئەلتەرناتیڤ بۆ خەباتی چەکداریی‬ ‫تەح���ەدای ژمارە یەکەی مەس���ەلەی کوردە‬ ‫لەهەر پارچەیک لەپارچەکانی کوردستاندا‪.‬‬ ‫چوارەم‪:‬‬ ‫لەس���ەرەتای س���ااڵنی نەوەدەوە وردە وردە‬ ‫مەسەلەی کورد لەوە کەوتوە کە مەسەلەیەکی‬ ‫سیاس���یی نەبێ���ت‌و هەمو دونی���ا لەهەندێک‬ ‫لە‌وردەکارییەکانی ئاگادار نەبێت‪ .‬دروستبونی‬ ‫هەرێمی کوردس���تان‪ ،‬دەس���تگیرکردنی ئۆچ‬ ‫ئ���االن‌و جەنگ لەگەڵ داعش���دا‪ ،‬مەس���ەلەی‬ ‫کوردی لەهەمو کات زیاتر وەک مەسەلەیەکی‬ ‫سیاسیی بە‌دونیا ناساندوە‪ ،‬بونی چەند ملیۆن‬ ‫کۆچبەری ک���ورد لەدەرەوەی کوردس���تاندا‪،‬‬ ‫بەتایبەت���ی لە‌واڵت���ە خۆرئاواییەکاندا‪ ،‬مانا‬ ‫سیاس���ییەکانی ئەم مەس���ەلەیەی گەورەتر‌و‬ ‫هەنووکەییتر کردوە‪.‬‬ ‫بۆی���ە‪ ،‬بەبۆچونی م���ن‪ ،‬هی���چ بەهانەیەکی‬ ‫عەقاڵنی���ی‌و سیاس���یی نەماوەت���ەوە ب���ۆ‬ ‫درێ���ژەدان بەخەبات���ی چەکداری���ی وەک‬ ‫ئامرازی دەس���تبەرکردنی مافە نیشتیمانیی‌و‬ ‫نەتەوەییەکان لەهەر پارچەیەکی کوردستاندا‪.‬‬ ‫کات���ی ئەوە هاتووە کێش���ەی ک���ورد لەهەر‬ ‫پارچەیەکدا بۆ ئاس���تی کێشەیەکی سیاسیی‬ ‫بەرزبکرێت���ەوە‌و بی���ر لەوەبکرێتەوە بەڕێگای‬ ‫سیاسیی‌و مەدەنیی چارەسەر بکرێت‌و خەبات‬

‫بۆ وەدەستهێنانی مافەکان بکرێت‪.‬‬ ‫پێنجەم‪:‬‬ ‫بێگوم���ان گرتنەب���ەری ئەم رێگا سیاس���ییە‬ ‫ناچەکداریی���ە لەن���او ئەو دۆخە سیاس���یی‌و‬ ‫س���ەربازییەی ئەمڕۆک���ە ناوچەک���ەی پێ���دا‬ ‫تێدەپەڕێ���ت‌و لەپ���اڵ ئ���ەو رژێم���ە بکوژو‬ ‫توندوتیژان���ەدا ک���ە ئەم���ادەن‪ ،‬لەوان���ەش‬ ‫بەتایبەتی مۆدێلی ئێرانیی‌و تورکیی‪ ،‬کارێکی‬ ‫ئاسان نییە‪ .‬بەدەستهێنانی مافە نیشتیمانی‌و‬ ‫نەتەوەییەکان لەڕێگای سیاسیی‌و مەدەنییەوە‬ ‫لەخەباتی چەکدار قورسترو زەحمەتتر نەبێت‬ ‫ئاس���انتر نیی���ە‪ .‬خەباتێکە پش���وودرێژیی‌و‬ ‫قوربانیی‌و زەحمەتی زۆرو بەردەوامی دەوێت‪.‬‬ ‫(ئەزمون���ی بزوتنەوەی گ���ۆڕان لەناو کایەی‬ ‫سیاس���یی لەهەرێمدا تەنانەت ئەو راس���تییە‬ ‫لەناو خودی کوردستان خۆشیدا نیشانئەدات‬ ‫گەر پارتێک یان بزوتنەوەیەکی سیاسی هێزی‬ ‫سەربازیی نەبێت بەردەوام رووبەڕووی کێشەی‬ ‫گەورەو هەڕەش���ەی هەمەالیەن دەکرێتەوە)‪.‬‬ ‫بەاڵم س���ەرەڕای ئەم راس���تییە تاڵە‪ ،‬رەنگە‬ ‫ب���ڕو رادەی ئەو زیانان���ەی لەڕێگای خەباتی‬ ‫مەدەنیی‌و سیاسییەوە لەکۆمەڵگاو مرۆڤەکان‬ ‫دەکەون‪ ،‬دەڵێم رەنگە‪ ،‬لەو زیانانە کەمتربن کە‬ ‫لەڕێ���گای خەباتی چەکدارەوە لێیاندەکەوێت‪.‬‬ ‫ل���ەڕووی چەکداریی���ەوە هی���چ میللەتێک���ی‬ ‫ناوچەکە دەرەقەتی ئ���ەو حوکمڕانانە نایەت‬ ‫کە لەئارادان‪ ،‬لەمەش بترازێت ئامادەگییەکی‬ ‫گەورە لەالیەن دەسەاڵتدارانی ناوچەکەوە بۆ‬ ‫وێنرانکاریی سەرتاسەری هەیە‪ .‬هیچ یەکێک‬ ‫ل���ەو حوکمڕانانە س���ڵ لە‌بە‌”حەڵەب“کردنی‬ ‫هەم���و ش���ارەکان‌و بەپەناهەدەکردنی هەمو‬ ‫دانیشتوانەکەی‪ ،‬ناکاتەوە‪.‬‬

‫جەمال نەبەز بیری‬ ‫نەتەوەیی ڕاستەقیینە‬ ‫تا ئاستی بااڵ‬ ‫د‪ .‬تابلۆ حەسەن‬ ‫لە وتاریک���ی بەڕێز ئەحمەد محەمەد‬ ‫ئاباڵخی لەژیر ناونیشانی جەمال نەبەز‬ ‫(دەمارگیری���ی نەتەوەیی تا ئاس���تی‬ ‫ب���ااڵ) لەژمارە (‪ )٥٨٩‬هێرش���یکی پڕ‬ ‫لەڕەخنەی بێبنەمای کردۆتە سەر پڕۆ‬ ‫‪.‬د‪ .‬جەمال نەبەز‪ ،‬خۆزگە ڕەخنەکانی‬ ‫ئەو بەرێ���زە ڕەخن���ە بوای���ە لەبیرو‬ ‫فەلسەفەی نەبەز کە پتر لەنیو سەدەیە‬ ‫پێشەوایەتی فەلس���ەفەی کوردایەتی‬ ‫دەکات لەکوردس���تانداو هەزاران کەس‬ ‫بەمەرجەعی فکری خۆیان دەیژمێرن‪.‬‬ ‫بڕوان���ن بەرێ���ز ئەحم���ەد محەم���ەد‬ ‫ئاباڵخی رەخنە دەگرێت لەجۆری ئەو‬ ‫جلوبەرگانەی نەبەز لەبەری دەکات یان‬ ‫بێبنەما دەبێژێت جەمال نەبەز ناوێریت‬ ‫سواری فڕۆکە بێت یان کتێبەکانی ئەو‬ ‫بونەتە مایەی ئاژاوە لەواڵتدا‪ ،‬ئەز ژی‬ ‫وەکو ئەوەی س���ەرجەم بەرهەمەکانی‬ ‫نەبەزم چەن���د جارێ���ک خۆێندۆتەوە‬ ‫تەنها درکم بەوە کردوە کە مامۆس���تا‬ ‫نەب���ەز تەنه���او تەنها راس���تییەکانی‬ ‫وت���وە‪ ،‬ک���ورد وتەنی قس���ەی حەق‬ ‫رەقە‪ ،‬ئەمەش بۆیە دەماری کۆمەڵیک‬ ‫خەڵ���ک دەجوڵێنێتەوەو س���ەنگەری‬ ‫لێدەگ���رن‌و دەس���تڕێژی رەخن���ەی‬ ‫لێدەکەن‪ .‬لەشوێنێکی دیکەدا ئاباڵخی‬ ‫دەفەرموێ���ت "گوای���ە نەب���ەز وەک���و‬ ‫دکتۆرێک هیچ خزمەتێکی پێش���کەش‬ ‫نەکردوە"‪ ،‬ئەمەش س���ەیر بوو بۆ من‬ ‫جگە لەوەی جەمال نەبەز یەکەم کەسە‬ ‫دەس���تی داوەتە دانانی فەرهەنگێکی‬ ‫زانیاری بۆ خوێندکاری کوردو چەندین‬ ‫کتێبی زانس���تی لەپەنجاکانی سەدەی‬ ‫پێش���ودا کردوەت���ە زمانی ش���یرینی‬ ‫کوردی‪ ،‬بەردەوام‌و تا ئیس���تاش هەر‬ ‫بەردەوام���ە لەو ب���وارەدا لێکۆڵینەوەو‬ ‫تۆژین���ەوەی زانس���تی پیش���کەش‬ ‫دەکات لەبوارەکان���ی زمانەوانی‌و مێژو‬ ‫ڕامیاری���دا هەر لەو ب���وارەدا چەندین‬ ‫کەس س���ودی لەئامۆژگاریەکانی ئەم‬ ‫زاتە وەرگرت���وە کە بەندە یەکێکە لەو‬ ‫کەسانە‪ .‬لەش���وێنێکی تری وتارەکەی‬ ‫ئاباڵخیدا باس لەوە دەکرێت کە گوایە‬ ‫جەم���ال نەبەز تا ئیس���تاش لەبواری‬ ‫رێنوس���ی کوردیدا هیچ گۆڕانکاریەکی‬ ‫نەکردوە‪ ،‬س���ەیر لەوەدایە ئەم بەڕێزە‬ ‫باس���ی پیتی عەرەبی دەکات‌و ناشزانم‬ ‫بەڵگ���ەی ئەوە چییە ل���ەوەی کە ئەم‬ ‫پیتانەئ ئێمە پێیدەنوس���ینەوە پیتی‬

‫عەرەب���ی ب���ن ک���ە لەڕاس���تییدا ئەم‬ ‫پیتانە پیتی ئارام���ی کۆنن‌و هەندێک‬ ‫گۆڕانکاری���ی بەس���ەرداهاتوە‪ .‬ئەمەو‬ ‫سەبارەت بەنوس���ین بەپیتی التیینی‬ ‫نەبەز ڕاوبۆچونی جیاوازی خۆی هەیە‬ ‫لەم بوارەدا‪ ،‬ئ���ەو وا دەزانێت کە ئەو‬ ‫ڕێنوس���ە التیینیەی لەباکورو رۆژئاوای‬ ‫واڵتدا بەکاردێت تەنها کۆپی‌و السایی‬ ‫کردنەوەی ئەو ڕێنوس���ە التینیەیە کە‬ ‫تورک���ەکان بەکاریدەهێن���ن بۆ نمونە‬ ‫لەجیاتی (واو) ئەوان (‪ )Ü‬بەکاردێنن‬ ‫لەکاتێکدا ئەو دوو خاڵەی لەسەر (‪)U‬‬ ‫هی���چ واتایەک نابەخش���ێت‪ .‬جا بۆیە‬ ‫ئەگەر بێتو کۆڕێک���ی زانیاری کوردی‬ ‫بڕیار بدات کە ڕینوسی کوردی بکرێت‬ ‫بەالتیینی‪ ،‬دەبێت ش���ێوە رێنوس���ێک‬ ‫بێ���ت تایب���ەت بەکورد نەک الس���ایی‬ ‫کردنەوەی هی���چ رێنوس���ێکی دیکە‪.‬‬ ‫ئەمەو دەیان چەندین ش���تی دیکە لەو‬ ‫وتارەدا هاتوە شایەنی ئەوەیە بەرپەرچ‬ ‫بدرێتەوە‪ ،‬ب���ەاڵم زەمەن زەمەنی درێژ‬ ‫دادڕی���ن نیی���ە‪ ،‬بۆیە ه���ەر بەکورتی‬ ‫دەبێژم ئەگەر ئێم���ە توانای ئەوەمان‬ ‫نییە پەیکەرێک بۆ زاناکانمان دروست‬ ‫بکەین با بەڕەخنەی بێبەها تیربارانیان‬ ‫نەکەی���ن یان وەکو پەن���دە چینییەکە‬ ‫ئێ���ژێ "لەجیاتی ئەوەی بڵێس���ەکان‬ ‫خامۆش بکەیت مۆمێک داگیرسێنە"‪.‬‬

‫ئەگەر ئێمە توانای‬ ‫ئەوەمان نییە‬ ‫پەیکەرێک بۆ‬ ‫زاناکانمان دروست‬ ‫بکەین با بەڕەخنەی‬ ‫بێبەها تیربارانیان‬ ‫نەکەین‬

‫‪14‬‬

‫بیرورا‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫مانگاكە‬ ‫فڕی‬

‫لەخەمی سیاسەتەوە بۆخەمی خواردن‬

‫محەمەد نوری‬ ‫تۆما ئەكوینی یەكێك بو لەفەیلەسوفە‬ ‫بەناوبانگەكانی س���ەدەی ناوەڕاس���ت‌و‬ ‫ب���اوەڕی ب���ەوە هەب���و باش���ەو چاكە‬ ‫خەسڵەتی س���ەرەكی‌و بنەڕەتی مرۆڤن‪.‬‬ ‫رۆژێ���ك كۆمەڵ���ی قەش���ەی هاوڕێ���ی‬ ‫دەیانەوێ���ت گاڵتەی پێبك���ەن‪ ،‬چونكە‬ ‫دەیانزانی دڵپاك���ەو باوەڕیان پێدەكات‪.‬‬ ‫هاوار دەكەن‪ :‬تۆما راكە تەماشاكە ببینە‬ ‫كۆمەڵێ مانگا دەفڕێت‪ ،‬تۆما ئەكوینیش‬ ‫رادەكاتە بەردەم پەنجەرەكە‌و س���ەیری‬ ‫ئاس���مان دەكات‪ ،‬لەوكاتەدا هاوڕێكانی‬ ‫دەدەنە قاقای پێكەنین‪ ،‬چونكە باوەڕی‬ ‫بە‌قسەكەیان كردوە‪ ،‬لەوەاڵمی پێكەنین‌و‬ ‫گاڵتەپێكردن���ی ئ���ەو هاوڕێیانەیدا تۆما‬ ‫ئەكوینی دەڵێت‪ :‬من باوەڕم بەوەنەكرد‬ ‫كە مانگا بفڕێت‪ ،‬بەاڵم نەشمویست ئێوە‬ ‫بەدرۆ بخەمەوە‪ ،‬الم قورسبو بە‌كۆمەڵێ‬ ‫قەشە بڵێم درۆدەكەن‪.‬‬ ‫كە هاتنەوە لەش���اخ درۆی گەورەتان‬ ‫بۆكردی���ن‪ ،‬حیكایەت���ی رەنگاورەن���گ‌و‬ ‫بەڵێن���ی پڕ وەهمتان پێداین‪ .‬س���ەرەتا‬ ‫الم���ان وابو شۆڕش���گێرەكان درۆناكەن‪.‬‬ ‫ئەوان لەشاخ ماندوبون بۆئەوەی راستی‬ ‫بهێننە دی‌و خەونەكانمان بگۆڕن بۆسەر‬ ‫واقع‪ .‬لەس���ەرەتای راپەرینەوە چیرۆكی‬ ‫درۆك���ردن‌و س���اختەچیتی‌و بەڵێن���ی‬ ‫س���اختەتان دەركەوت‪ .‬لەوكاتەوە ئێوە‬ ‫بەڵێن دەدەن‌و ئێمەش چەپڵە لێدەدەین‌و‬ ‫ش���ەوان بەدەم بەڵێنی ئێوەوە دەنوین‪.‬‬ ‫كە هاتنەوە وتتان‪ :‬بەیەكەوە ئەم واڵتە‬ ‫ئ���اوەدان دەكەینەوە‪ ،‬كەچی دوای چەند‬ ‫س���اڵێكی كەم لەپێناو گیرفان‪ ،‬بەربونە‬ ‫یەكتر‌و دەی���ان هەزار هاواڵتی ئەم واڵتە‬ ‫ب���و بە‌قوربان���ی ملمالنێ���ی ناوخۆیی‪،‬‬ ‫دواتری���ش وەك بەرزەك���ی بان���ان بۆی‬ ‫دەرچون وكەوتنە م���اچ وموچی یەكتر‪.‬‬ ‫وتتان‪ :‬ئیتر جارێكی تر دوژمن نایەتەوە‬ ‫خاكمان‪ ،‬چیرۆكی پەنابردنە بەر سوپای‬ ‫بێگانە تەواو بو‪ ،‬وتتان ئێمە حیكایەتی‬ ‫میرەكانی بابان‌و سۆران دوبارەناكەینەوە‪،‬‬ ‫كەچی هەرخۆتان دەعوەتی بەعس���تان‬ ‫كرد بۆ سەر خاكی هەرێم‌و بەتەقدیرەوە‬ ‫پاسدارتان بانگیشتكرد‪ ،‬ئەو دەبابەنەی‬ ‫گوند‌و الدێكان���ی نیش���تیمانی روخان‪،‬‬ ‫لە‌‪٣١‬ئ���اب لە‌حەوش���ەی پەرلەمان���ی‬ ‫كوردس���تان س���یڵڤیان دەگرت‪ .‬وتتان‪:‬‬ ‫جارێك���ی تر نایەڵی���ن كەرامەتی مرۆڤی‬ ‫كورد بش���كێت‪ ،‬نابێ���ت هاواڵتی كورد‬ ‫لەبرس���ێتی‌و ترس‌و دڵەراوكێ���دا بژی‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم لەمەش���دا درۆتانك���رد‪ ،‬هاواڵتی‬ ‫كورد ب���ۆ موچەی خ���ۆی كەرامەتیتان‬ ‫ش���كاند‪ ،‬خەڵكتان بۆ نان‌و ئاو گریاند‪،‬‬ ‫هەموش لە‌دەس���تی رەشتان دەترسن‪،‬‬ ‫چونك���ە ئ���ەوەی لەگەڵتان���دا نەبێت‌و‬ ‫دوای دروشمە س���اختەكانتان نەكەوێت‬ ‫ئێ���وە بە‌دوژمنی دادەنێن‌و ژیانی دەكەن‬ ‫بە‌دۆزەخ‪ ،‬سەردەش���ت‌و كاوە‌و سۆران‌و‬ ‫وی���داد دوژمنەكانی ئێوە ب���وون‪ .‬ئێوە‬ ‫میلەتێكتان برسی كرد بۆیە خۆتان تێربن‪،‬‬ ‫میلەتێكت���ان روتك���ردەوە بۆیە خۆتان‬ ‫پۆش���تەبن‪ ،‬میلەتێكتان زەلیل كرد بۆیە‬ ‫خۆتان لەس���ەر كورسی بمێننەوە‪ .‬ئێوە‬ ‫داهێنتان كرد بەاڵم داهێنان لەدرۆكردن‪،‬‬ ‫ئێوە نەتانوت مانگا دەفڕێت بەاڵم وتتان‬ ‫‪ ٢٢‬كۆپت���ەر بەیەك فیش���ەك دەخەینە‬ ‫خوارەوە‪ ،‬ئێوە نەتانوت مانگا دەفڕێت‪،‬‬ ‫وتتان دەتانخەینە سەر نەخشەی ئابوری‬ ‫جیهان بەاڵم بەهۆی ئێوەوە خرایەنە سەر‬ ‫نەخشەی هەژاری جیهان‪ .‬ئێوە نەتانوت‬ ‫مان���گا دەفڕێت‪ ،‬ب���ەاڵم هەرچی خەون‌و‬ ‫خەیاڵ‌و هی���وا هەبو لە‌چ���اوی ئێمەتان‬ ‫فڕان���د‪ .‬ئێوە ئەو شۆڕش���گێڕانەبون كە‬ ‫لەدوای راپەرین���ەوە مەچەكی خەباتان‬ ‫هەڵكرد وكەوتنە خزمەتكردنی درۆ‪ .‬ئیوە‬ ‫ئەو س���ەركردانەبون لە‌دوای راپەرینەوە‬ ‫شێرانە بەربونە سامانی گشتی‌و هەڵۆئاسا‬ ‫تااڵنتان كرد‪ ،‬ئێ���وە لەدوای راپەرینەوە‬ ‫بوێران���ە وتتان یان نەوتی كوردس���تان‬ ‫بۆخۆمان یان نەمان‪ .‬هاوارتانكرد ژیانتان‬ ‫وا خراپدەكەی���ن بەزەییت���ان بە‌خۆتاندا‬ ‫بێت���ەوە‪ .‬ئێ���وە هەم���وو هەڵبژاردنێك‬ ‫ئێمەتان بە‌كۆمەڵێك بەڵێن بانگهێش���ت‬ ‫دەكردەوە بۆالی خۆتان‪ ،‬ئێمە دەماننزانی‬ ‫درۆ دەك���ەن ب���ەاڵم نەشماندەویس���ت‬ ‫بەكۆمەڵی شۆرش���گێڕبڵێن درۆدەكەن‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ئای���ا ئەمجارە كە وتت���ان وەرن‬ ‫تەماشاكەن مانگاكان چۆن دەفڕن‪ ،‬ئایا‬ ‫رادەكەینەوە ب���ەردەم پەنجەرەكە؟ یان‬ ‫ل���ە‌دورەوە پێیتان دەڵێن‪ :‬بەرۆیش���تنی‬ ‫ئێوە راس���تگۆیی دەگەڕێتەوە‪ ،‬بە‌كورتی‬ ‫ئێوە حیكایەتخوانی درۆن‪.‬‬

‫نەوزاد جەمال‬ ‫وەنەبێت خۆراک بۆ زیندەچاالکی رۆژانەو‬ ‫گەشەی جەستەیی مرۆڤ پێویست نەبێت‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬پێدەچێت هێشتا الی ئێمە خۆراک‬ ‫وزە‪ -‬لەخواردن جیا نەکرابێتەوە‪ .‬چونکە‬‫زۆری خواردن‌و پەیوەن���دی بەوەرگرتنی‬ ‫خۆراکی پێویستەوە نییە‪ .‬بەپێی ئامارێک‬ ‫لەسایتی 'دوارۆژ’دا‪ ،‬سلێمانی رۆژانە (‪)٩٠‬‬ ‫تۆن گۆشتی س���ورو (‪ )٧٠‬تۆن مریشک‬ ‫ئەخوات‪ .‬لەمانگێکیش���دا (‪ )٤٥٠٠٠‬ئاژەل‬ ‫س���ەربڕدراون! ئەگەر هەمو کوردس���تان‬ ‫وەرگرین‪ ،‬ژمارەکان‪ ،‬تۆقێنەر دەبن‪ .‬بۆیە‪،‬‬ ‫دەپرس���م‪ :‬ئاخۆ لەبەردەم جینۆس���ایدی‬ ‫ئاژەڵ‌و گیانلەبەرەکانی ترداین یا نا؟‬ ‫ئ���ەم ژماران���ە چ���ی دەگەیەنێت جگە‬ ‫لەسەرکردنە سەر خواردن وەک خوویەک‪.‬‬ ‫بنواڕە نۆرەی دکتۆرەکان چەندە درێژەو‬ ‫لەجەژنەکان���دا خەس���تەخانەکان چییان‬ ‫لێدێ���ت‪ .‬پرس���یارەکە ئەوەی���ە‪ :‬بۆچی‬ ‫چەندێت���ی خ���واردن‪ ،‬دەبێت���ە خەمێکی‬ ‫گەورەی خەڵک‪ ،‬لەکاتێکدا بەردەس���تە؟‬ ‫دی���ارە‪ ،‬نەئام���ۆژگاری ک���ەس دەک���ەم‬ ‫بەکەمکردن���ەوەی خواردن‪ ،‬نەپس���پۆڕی‬ ‫تەندروستیش���م ت���ا رێ���ژەی پێویس���تی‬ ‫خۆراک دەستنیشانکەم‪ .‬ئەشزانم خواردن‬ ‫لەکەس���ێکەوە بۆ یەکێکیتر بەپێی حەزو‬

‫پەروەردەو پێکهاتەی فیزیکی دەگۆڕێت‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬ئەوەی لەماوەی دەساڵ گەڕانەوەم‬ ‫لەئەورپ���اوە ب���ۆم دەرکەوت���ووە‪ :‬ئێمە‬ ‫ئەوەندە زۆر ئەخۆین‪ ،‬لەبەرئەوەی خومان‬ ‫پێوەگرتووە‪ .‬بیرۆکەیەکی ناتەندروستمان‬ ‫لەسەر خواردن داڕشتووە‪ :‬ژەمە خۆراک‬ ‫دەبێت زۆرو قورس‌و چەورو بەگۆش���ت‌و‬ ‫بەزو برنج‌و شلەی خەستبێت‪ .‬زۆرجار کە‬ ‫سەرنجی زانکۆیەکانم ‪-‬خوێندکاری زانکۆ‪-‬‬ ‫دەدا چ���ی دەخ���ۆن‪ ،‬دەمپرس���ی ئەمانە‬ ‫چەندە کاتیان پێویس���تە تا ئەو خواردنە‬ ‫قورسە هەرس بکەن‌و پاشتر بەوردی گوێ‬ ‫بۆ وانەکانم رادێرن؟ بێگومان ئەو کاتە کە‬ ‫دەهات‪ ،‬ئیتر دەوام تەواو ببوو!‬ ‫هەرک���ەس الی خۆی���ەوە س���ەرنجێکی‬ ‫خێرای وێنەی ئەندامانی خێزانەکەی پێش‬ ‫(‪ )٢٠٠٣‬بکات‪ ،‬بەزەقی جیاوازی قەبارەو‬ ‫بارس���تایی الش���ەی ب���ۆ دەردەکەوێت‪.‬‬ ‫ئەوکات لەڕترو الواز‪ ،‬ئەمێستا پێچەوانە‪.‬‬ ‫ئەش���زانم لەم س���ااڵنەی دواییدا‪ ،‬بایەخ‬ ‫بەلەشجوانی‌و خۆ باریککردنەوە دەدرێت‪.‬‬ ‫وەک چ���ۆن س���ااڵنێک دەموچ���او پانی‌و‬ ‫خرت‌و خۆڵی���ی نیش���انەی جوانی بوو‪،‬‬ ‫ئێس���تا بەه���ۆی نەش���تەرگەرییەوە ئەو‬ ‫ناڕێکییانە راستدەکرێنەوە‪.‬‬ ‫ئەی مەپرسە بەکاربردنی برنج‌و بەرهەمە‬ ‫خۆراکیەکان���ی تر چەندە‪ .‬جەژنی قوربان‬ ‫ک���ە لەناوەکەیڕا دی���ارە‪ ،‬خوانی چەورو‬ ‫گۆشتاویی‌و برنجاوییە‪ .‬لەئێستاوە کێردو‬ ‫چەقۆکان لەهەسان دەدرێن بۆ سەربڕینی‬ ‫بێزمان���ەکان‪ .‬لەکاتێک���دا دەس���تەواژەی‬ ‫'بێزمان’ بۆ ئ���اژەڵ لەزمانی کوردیدا زۆر‬ ‫رامدەگرێ���ت‪ .‬گیانلەبەرێ���ک دەگرێتەوە‬ ‫کە توان���ای بەرگ���ری‌و دەربڕینی ئێش‌و‬ ‫ئازارەکانی نییە‪ .‬ئەمەش س���ەلیقەیەکی‬ ‫کوردەوارییە‪ .‬بەاڵم‪ ،‬دیسان خواردنی ئەو‬ ‫رێژە زۆرەی بێزمان‪ ،‬ناچێتە ئەقڵەوە!‬

‫ئەوەندەی مرۆڤ بێزارە‬ ‫لە‌قسە سواوەکانی‬ ‫سیاسەت‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫وەڕسم لەباسوخواسی‬ ‫کامە برنج باشە؟ کامە‬ ‫رێستورانت خۆشە؟‬ ‫دەمێکە بایکۆتی‬ ‫بانگهێشتێکی مااڵن‌و‬ ‫خوانی هاوڕێیانم کردوە‬ ‫کە بەالی چێش���تخانەو قەس���ابخانەکاندا‬ ‫رەت دەبم‪ ،‬هەستدەکەم ئێمە گەدەیەکی‬ ‫زەبەالحی���ن تێربونمان نیی���ە‪ .‬ئەوەندە‬ ‫بخۆرین کە ئیتر هیچ کاتمان بۆ چاالکیەکە‬ ‫پێویستەکانی ژیان نەهێشتۆتەوە‪ .‬ئیدی‪،‬‬ ‫ئێم���ە ناخۆین لەبەرئ���ەوەی دەبێت وزە‬ ‫بەدەستخەین‪ .‬بەڵکو‪ ،‬ئەوەندە زۆر دەخۆین‬ ‫کە ئالودە بووین پێوەی‪ .‬لەپشت ئەمەوە‬ ‫ژێدەرێکی س���ایکۆلۆجی‌و سیاسی هەیە‪.‬‬ ‫ئەگەرچی‪ ،‬سیاسەتی خۆراکی‌و سیاسەتی‬

‫تەندروس���تی ئێمە لەپەروەردەو خوێندندا‬ ‫رەنگدەداتەوە ک���ە کۆڵەوارە‪ .‬کە منداڵ‌و‬ ‫گەنج‌و تەمەنەکانیتر لەسەر شەقام‌و شوێنە‬ ‫گش���تیەکان دەبینم‪ ،‬بەشێوازی رێکردن‌و‬ ‫جوڵەکانیاندا دڵگران دەبم‪ .‬هەستدەکەم‬ ‫کەرسەکێک ‪-‬کوتلەیەک‪ -‬لەچەوری‌و بەزو‬ ‫گۆشت‌و نیشاستەو کالۆری لەبەردەمدایە‪.‬‬ ‫رەنگە‪ ،‬هەبونی ورگی زل س���ەرمایەیەکی‬ ‫کۆمەاڵیەت���ی‌و ه���اوکات نیش���انەی تێرو‬ ‫تەسەلی‌و زەنگینی بێت‪.‬‬ ‫شاراوەش نییە‪ ،‬لەپشت هاوردەکردنەوە‬ ‫قازانجێک���ی ئابوری زەب���ەالح هەیە‪ .‬کە‬ ‫ریکالمی تیڤیەکان دەبینم‪ ،‬مرۆڤم لەبەرچاو‬ ‫دەکەوێت‪ .‬وەک ئەوەی ئەم واڵتە پێویستی‬ ‫بەهیچ ش���تێکی وەک هونەر‪ ،‬فەلسەفەو‬ ‫زانس���ت نەبێ���ت جگە لەبرنج‌و گۆش���ت‌و‬ ‫قوتومەن���ی! بۆ خ���واردن بۆتە خەمێکی‬ ‫گەوەرەی ئێمە؟ لەبەرئەوەی خەمی ترمان‬ ‫نییە یا لەبەرئەوەی ئێمە هێش���تا لەرۆح‌و‬ ‫ناخدا برسی‌و رەشوڕووتین؟‬ ‫رەهەندێکی تری سەرکردنە سەر خواردن‬ ‫سیاس���ەتە‪ .‬چەن���دە کایەی سیاس���ەت‬ ‫ئاڵۆزکاو ناڕون‌و شڵەقاو بێت‪ ،‬ئەوەندەش‬ ‫مرۆڤ���ی ئێم���ە پەنا بۆ خ���واردن دەبات‬ ‫وەک رێگەچارەیەک بۆ فەرامۆش���کردن‌و‬ ‫خۆپڕک���ردن‌و خۆخاڵیکردن���ەوە ل���ەو‬ ‫گێژاوە‪ .‬زۆرجار لەبەرخۆمەوە دەپرس���م‪:‬‬ ‫خۆ ئێمە لەئەفریقیا ناژین تا دەس���تمان‬ ‫بەخ���ۆراک ن���ەگات‪ .‬ئاخر‪ ،‬بایەقوش���ی‬ ‫برس���ێتی بەس���ەرماندا قیراندویەت���ی تا‬ ‫هەڵپەو پەلەپورزێ بۆ کیلۆیەک گۆشت‌و‬ ‫مریشکێک بکرێت‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی وەاڵم���ەی بیس���توومە ئەمەیە‪:‬‬ ‫ئەوەن���دە بێزارین کە نازانین جی بکەین‪.‬‬ ‫ئیتر خواردن بۆتە باس���ی رۆژانەو خەمی‬ ‫سەرەکیمان بەخواردن‌و باسکردنی کاتی‬ ‫بەسەردەبەین‪ .‬هاوکێشەکە بەپێچەوانەی‬

‫هەم���و گەالن���ی دونیاوە لەبات���ی ئەوەی‬ ‫بخۆی���ن بۆئەوەی بژین‪ ،‬ئەخۆین بۆئەوەی‬ ‫کێشەوخەمەکان لەبیرکەین‪.‬‬ ‫پێدەچێت تا کێش���ەی ئابوری‌و قەیرانی‬ ‫سیاس���ی هەڵکش���ێت‪ ،‬مرۆڤەکان زیاتر‬ ‫لەخەمی ورگ‌و س���ەرکردنە سەر خواردن‬ ‫دەب���ن‪ .‬وەک ئ���ەوەی دواهەمی���ن ژەم‬ ‫بێت ل���ەم س���ەدە نەفرەتیی���ەدا‪ .‬وەک‬ ‫ئ���ەوەی تەنها دەرووی���ەک خواردن بێت‌و‬ ‫ئیت���ر ماڵئ���اوا ژی���ان‪ .‬سەرکردنەس���ەر‬ ‫خواردن لەرووی س���ایکۆلۆجیەوە‪ ،‬رەنگە‬ ‫نیش���انەیەکی خەمۆکی بی���ت‪ .‬جۆرێکی‬ ‫مرۆڤە خەمۆکەکان ئەگەری قەڵەوبونیان‬ ‫زیاتر هەیە‪.‬‬ ‫بێگومان‪ ،‬ئەوەندەی مرۆڤ بێزارە لە‌قسە‬ ‫سواوەکانی سیاسەت‪ ،‬ئەوەندەش وەڕسم‬ ‫لەباسوخواس���ی کامە برنج باش���ە؟ کامە‬ ‫رێس���تورانت خۆش���ە؟ دەمێکە بایکۆتی‬ ‫بانگهێش���تێکی مااڵن‌و خوان���ی هاوڕێیانم‬ ‫ک���ردوە‪ .‬خۆناڵێم با لەخ���واردن خۆمان‬ ‫بگرینەوە‪ .‬نا‪ ،‬با بەدوای خۆراکی پێویستدا‬ ‫بگەڕێن‌و دەرفەت‌و کاتیش بۆ شتی گرنگتر‬ ‫لەژیان���دا بهێڵین���ەوە‪ .‬خۆراک���ی قورس‬ ‫کاتی هەرس���کردنی درێژدەکاتەوەو دواتر‬ ‫تەمەڵ���ی خەوهێنەر دەبێ���ت‌و رۆژگارمان‬ ‫لەنیوان ژەمێک‌و پێخەودا قەتیس دەکات‪.‬‬ ‫چڵێسی‌و نەوسنی‌و چاوچنۆکی‪ ،‬دەرخەری‬ ‫ئەو حاڵەتە س���ەرەتاییە ک���ە غەریزەی‬ ‫ئاژەڵیی ئاراستەکەرو هەڵسوڕێنەرە‪.‬‬ ‫زۆرج���ار دەبیس���تم‪ ،‬کاک���ە هیچمان بۆ‬ ‫نەماوتەوە جگ���ە لەخواردن نەبێت‪ .‬وەک‬ ‫ئ���ەوەی دەس���تهەڵگرین لەهەمو بەهرەو‬ ‫تواناو هەوڵ‌و چاالکیەکی گرنگ‌و پێوست‬ ‫ب���ۆ ژیان‪ .‬ئاخ���ۆ ئیمە ه���ەر زیندوین یا‬ ‫ئەژین؟ خۆتان وەاڵمدەنەوە‪ .‬ئەوەم الڕونە‬ ‫کە تا ژەمێک���ی تێرو پڕ ئەخۆین‪ ،‬خەمی‬ ‫نەخواردن مێشکی زۆرمان دەخوات‪.‬‬

‫شەرەنیخا هەرێمایەتی یا ئیران ــ توركیا‪:‬‬ ‫گشتپرسی یا كوردستانێ‬ ‫د‪ .‬سەردار موسی شەریف*‬ ‫س����ەرەرایێ هەبونا ناكوكیێن سیاس����یێ‬ ‫ناڤخوی هەرێما كوردس����تانێ ل سەر كومەك‬ ‫پرسێن چارەنوسساز‪ ،‬بەلێ بابەتێ پتر ژ هەمی‬ ‫یان بویە هوكار مش����تومری‪ ،‬ئەو ژی پرسا "‬ ‫بەلێ"‌و " نەخێر" یا ‪‎‬گرێدایێ ب چارەنفیسێ‬ ‫گشتپرسی یا هەرێما كوردستانێ یە‪ .‬بەالم "‬ ‫بەلێی‌و " نەخێر" یا دەولەتان‪‎‬ل سەر ئاستێ‬ ‫هەرێمایەتی‌و جیهانی‪ ،‬نەك ب هەمان ئاواز‌و‬ ‫ریتما كەش‌و هەوای سیاس����ی یێ ناڤخو تێتە‬ ‫زمان‪ ،‬چونكە هونەر‌و كولتورێ دانوستاندنێ‬ ‫جی����اوازە‪ .‬واتە‪ ،‬جیاوازی د ناڤبەرا كولتورێ‬ ‫سیاس����ەتا ناڤخو‌و دەرڤە دبێت ل بەر چاڤ‬ ‫بێتە گرتن‪ .‬ل س����ەر ئاس����تێ سیاسەتا نێڤ‬ ‫نەتەوەی دەربرین ب رێكا زمانێ‪‎‬دیپلوماسی‬ ‫ی����ە‪‌،‬و خ����ودان " كودێن تایبەت����ە"‪ .‬ڤێ ژی‬ ‫تایبەتمەندی یەك خوە هەیە بو كەسایەتیێن‬ ‫بریاردەر‌و ش����رۆڤەكاران‪ .‬گەل����ەك جاران ل‬ ‫س����ەر " دەستەواژە یان ووشەیەكێ" ناكوكی‬ ‫دكەڤیت����ە ناڤب����ەرا ش����رۆڤەكاران‪ ،‬چونكە‬ ‫تێگەهیش����تنەك " دوس����ەرە" دش����رۆڤەكرنا‬ ‫دەسەتەواژان تێتە دیتن‪ .‬بگرە‪ ،‬سەركردەیێن‬ ‫سیاس����ی‌و بریاردەرێ����ن وەالت‌و نەتەوەیان‪،‬‬ ‫ل گور زانس����تێ ش����رۆڤەكاریێ سایكولوژی‪،‬‬ ‫وەكی "تێگەهیش����تن ‪ ،‬پێكڤەگرێدان‌و نێزیك‬ ‫كرنا ئالوزی یا"‪‌،‬و هەروەها "تایبەتمەندیێن‬ ‫كەسایەتی‪ ،‬هەلسەنگاندنێن شاش‌و خەلەت"‬ ‫ب����و پەی����ام‌و دەربرینا‪ ‎‬س����ەركردێن وەالتێن‬ ‫جیهانێ دكەن‪ .‬ئەڤ ئێك ژی دبیتە هوكارێ‬ ‫تێكچونا پەیوەندی‌و دروستبونا ئالوزی یان‪‌،‬و‬ ‫هندەك جاران ژی هەلسەنگاندنا شاش بویە‬ ‫هوكارێ دەرئەنجامێن نەخوازراو ب تایبەتی‬ ‫ش����ەرێن مەزن‪ ‎.‬بو نمونە‪ ،‬كوێت كو ژ ئالی‬ ‫عێراقێ ڤە هاتییە داگیركرن‪ ،‬سەدام حسێن‬ ‫ژ بەر هەلس����ەنگاندنێن ش����اش سەبارەت ب‬ ‫هەلوێس����تا ئەمریكا‌و كومەلگەه����ا جیهانی‪،‬‬ ‫كوێت داگیر كر‌و شەرەك مەزن‌و مالرێرانی بو‬ ‫گەلێ ئێراقێ بویە بەرهەم‪.‬‬ ‫سەبارەت ب پرس����ا گشتپرسی یا هەرێما‬ ‫كوردس����تانێ كو ئیرو بویە م����ژارەك جدی‬ ‫ه����ەم د راگەیاندنا جیهانی‌و هەرێمایەتی ڤە‪،‬‬ ‫ل ئال����ی دی ڤە بویە تەوەرا دانوس����تاندن‌و‬ ‫هەلس����ەنگاندنێن ج����دی ژ ئال����ی دەولەتێن‬ ‫هەرێمایەتی‌و زلهێزان‪‎.‬پرس����ا س����ەرخوەبونا‬ ‫هەرێما كوردس����تانێ‌و گشتپرسی‪ ،‬ژ بلی كو‬ ‫پرسەك مێژوی سیاس����ی یە یا چەوساندن‌و‬ ‫تەپەس����ەركرنا نەتەوەی����ەك ماف����دارە ل‬

‫گ����ورەی پەیماننامەیێن نێڤ نەتەوەی وەكی‬ ‫پەیمانناما لوزان ساال ‪ ،1920‬كو مافێ هەبونا‬ ‫دەولەتەك سەربخوە بو گەلێ كورد دابینكری‬ ‫یە‪ ،‬پرس����ەك جدی یە ژ بوی چارەسەركرنا‬ ‫كێش����ە‌و ئالوزیێن روژهەالتا ناڤین‪ .‬كێشەیا‬ ‫ك����ورد‌و كاریگەری یا ش����ەرێ داعش‌و تیرورا‬ ‫ئیس��ل�امی‪ ،‬بویە ئێك ژ وان كێش����ەیان كو‬ ‫تەركیزەك مەزن ژ ئالی راگەیاندن‌و هەروەها‬ ‫بریاردەرێن سیاسی ڤە تێتە كرن‪ ،‬ب تایبەتی‬ ‫كو پرس����ا كوردی‪ ،‬ب تایبەتی ل عێراقێ‪ ،‬ب‬ ‫جدی ژی مەزندە تێتە كرن كو ببیتە هوكارێ‬ ‫گورانكاری دروس����تكرن ل س����ەر نەخشەیا‬ ‫سیاسی‌و جوخرافی یا دەوڵەتێن روژهەالت‪.‬‬ ‫هەلوێستا دەولەتا توركیا‌و ئیرانێ سەبارەت‬ ‫ب پرسا گشتپرسی‌و دەرئەنجامێن وێ‪ ،‬واتە‬ ‫دروس����تبونا دەولەت����ا كوردس����تانێ‪ ،‬جورە‬ ‫جی����اوازی یەك تێتە دیتن‪ ،‬ب ش����ێوەیەكێ‬ ‫توركیا هەتا نوكە پەیامێن جیاواز ئاراس����تە‬ ‫هەرێم����ێ كرین����ە‪‌،‬و خواندن����ەك ژ بوی ڤی‬ ‫هەلس����وكەوتێ توركیا دشێت ئەڤە بیت‪ ،‬كو‬ ‫توركیا پتر بەلكو چاڤ����ەرێ كوملگەها نێڤ‬ ‫نەت����ەوەی‌و هەروەها هەلوێس����تا دەوڵەتێن‬ ‫عەرەبی یێن روژهەالتا ناڤین بیت سەبارەت ب‬ ‫پرسا گشتپرسی‌و سەرخوەبونا كوردستانێ‪.‬‬ ‫چونك����ە بو توركیا گرینگە كو ببیتە ئێك ژ‬ ‫وان دەوڵەتێن سەرەكی كو ئەگەر كومەلگەها‬ ‫نێڤ����ە نەت����ەوەی ب ئاوایەك ئەرێنی پرس����ا‬ ‫گشتپرسی یا كوردستانێ هەلسەنگاند‪ ،‬ئەڤ‬ ‫خواستە ل دەڤ توركیا بەرجەستە بویە كو‬ ‫تێكچونا پەیوەندیێن سیاسی‌و ئابوری ل گەل‬ ‫هەرێمێ نەئێتە ئ����ارا‪ ،‬بەلكو پتر پەرەپێدان‬ ‫ژی د ڤی بروای دا بێتە كرن‪ .‬ئێك ژ هوكارن‬ ‫ژی ئەوە ك����و هەرێما كوردس����تانێ عومقێ‬ ‫ستراتێژیكێ توركیایە ل روژهەالت‪‌،‬و ئەز دڤێ‬ ‫باوەرێ دا مە ژی‪ ،‬كو س����ەبارەت ب كێشەیا‬ ‫كەرك����وك‌و توركمان����ان‪ ،‬توركی����ا پتر حەز‬ ‫دكەت‪ ،‬كو كەركوك‌و توركمان بەش����ەك بێن‬ ‫ژ هەرێما كوردستانێ‪ ،‬هەتا دەولەتا عێراقێ‪،‬‬ ‫ئەگەر پرسا سەرخوەبونا كوردستانێ پشتی‬ ‫گشتپرسی بویە پرسەك جدی‪.‬‬ ‫پرسا گشترسی یا هەرێما كوردستانێ‪ ،‬بویە‬ ‫هوكارەك كو ئیران‌و توركیا پتر نێزیكی ئێك‬ ‫بن‪ ،‬بەس ئەرێ دێ ئەڤ نێزیكی یە ل سەر‬ ‫حیسابا هەرێما كوردس����تانێ بیت؟ یان ژی‬ ‫د دانوس����تاندنێ خوە د گەل ئیرانێ‪ ،‬توركیا‬ ‫دێ رەچاوا بەرژوەندیێن س����تراتێژیك كەت‪‌،‬و‬ ‫ئ����ەڤ بەرژەوەندی ژی ن����ەك د هندێ دا نە‬ ‫كو عێراق ئێكگرتوو بمینیت‪ .‬ئیران‌و توركیا‬ ‫هەرچەن����دە هەگەر ل س����ەر گەلەك بابەتان‬

‫ژ بوی بەردەوام‬ ‫بونا گەشەیا ئابوری‬ ‫یا توركیا‪ ،‬توركیا‬ ‫پێویستی ب هندێ‬ ‫هەیە كو سیاسەتەك‬ ‫باشتر‌و نەرمتر‬ ‫هەبیت د گەل‬ ‫كوردان‬

‫ئێك دەنگ‌و ستراتێژی نەبن‪ ،‬بەلێ سەبارەت‬ ‫ب پرس����ا گەلێ كورد هەت����ا رادەیەكێ ئێك‬ ‫بوچون هەنە‪ ،‬هەر چەن����دە ژی هەردو ئالی‬ ‫رێكخراوێن كوردستانی بو الوازكرنا پێگەهێ‬ ‫ئێك ل روژهەالتا ناڤین بكار تینین‪ .‬د كەش‌و‬ ‫هەوایێ هەنوكی‪‎‬یێ سیاسی یێ گرێدراوی ب‬ ‫روژهەالتا ناڤین‪ ،‬كومەك پرس����ێن سەرەكی‌و‬ ‫ستراتێژیك هەنە كو هەردو دەوڵەتێن ئیران‌و‬ ‫توركیا‪ ،‬مرۆڤ دشێت ئاماژە ب ڤێ راستیێ‬ ‫بكەت‪ ،‬گەل����ەك ژێك دویرن‪ .‬جهێ ئاماژەیە‪،‬‬ ‫كومەك كێش����ە‌و بابەتێن سیاسی‪ ،‬ئابوری‪،‬‬ ‫لەشكەری‌و كولتوری رێگرن كوهەردو دەوڵەت‬ ‫س����تراتێژی ی����ەك هاوبەش جێبج����ێ بكەن‬ ‫سەبارەت ‪‎‬ب پرسا گشتپرسی‌و سەرخوەبونا‬ ‫هەرێما كوردستان‪.‬‬ ‫ئێكەم‪ ،‬سیاس����ی‪ -‬س����تراتێژیك‪ ،‬ئێكەم‌و‬ ‫گرینگترین وێستەگەیێ ناكوكیێن سیاسی د‬

‫ناڤبەرا هەردو دەولەتان عێراقە‪ ،‬كو ش����یعە‬ ‫بو ئیران‌و س����وننە( توركمان) ب����و توركیا‬ ‫گەلەك گرینگن‪ .‬ئیران هەتا رادەیەك بەرفرە‬ ‫ل عێراقێ س����ەركەفتن بەرامب����ەر ب توركیا‬ ‫دەس����ت ڤە ئینایە‪‌،‬و ش����یایە ببیتە هوكارێ‬ ‫هندێ كو پێگەها توركیا د سیاسەتا عێراقێ‬ ‫دا الواز ببی����ت‪ .‬توركم����ان ژی ك����و ئێك ژ‬ ‫فاكتەرێ����ن گرینگ بون ب����و توركیا‪ ،‬دابەش‬ ‫بونە ل سەر بەرەی شیعە‪ -‬سوننە‪‌،‬و ل گەل‬ ‫ڤێ ژی كوردستانی‪ .‬هێزێن هەرە گرینگ كو‬ ‫توركیا بشێت پش����تەڤانی یا وان بو خوەڤە‬ ‫دەس����تەبەر بكەت‪ ،‬هەرێما كوردستانێ یە‪‌،‬و‬ ‫بەرەی توركمانی ژی‪ ،‬هندی كێشە پەیوەندی‬ ‫ب الوازكرن����ا مافداری یا كودرس����تانی بونا‬ ‫كەركوكێ ڤە هەبی����ت‪ ،‬عێراق وەكی عێراقی‬ ‫ی����ان ل توركمانان دنێریت‪ ،‬ئەم هەگەر پرس‬ ‫هاتە سەر ناسنامەیا نەتەوەی‪ ،‬عێراق گەلەك‬ ‫دلگرانە ب هەلس����وكەوتێ بەرەی توركمانی‌و‬ ‫ئەو هێزێن كو پەیوەندی ب توركیا ڤە هەنە‪.‬‬ ‫لەورا‪ ،‬توركیا ل ڤێ دەرێ ژ بوی كو بش����ێت‬ ‫پێگەهەك بهێز هەبی����ت‪ ،‬تەركیزەك بەرفرە‬ ‫ل س����ەر دروستكرنا پەیوەندیێن بهێز د گەل‬ ‫هەرێما كوردستان كری یە‪‌.‬و ب هاتنا داعش‌و‬ ‫كەفتنا موس����ل‌و رزگاركرنا موسل‌و دەڤەرێن‬ ‫گرێدایێ وێ‪ ،‬ئێدی ئەو پێگەها كو بو توركیا‬ ‫گرین����گ بو‪ ،‬ب تایبەتی س����وننە‌و توركمانی‬ ‫بونا تلعەفەر‌و دەوروبەران‪ ،‬پش����تی شكەستا‬ ‫داعش‪ ،‬ئێ����دی ئەڤ ناوچەی����ە بویە ئێك ژ‬ ‫وان ناوچەیێن س����تراتێژیك كو ئیران‌و شیعە‬ ‫گەل����ەك گرینگی پ����ێ ددەن‪‌،‬و هەمی ئاماژە‬ ‫بەرەو هندێ ڤە دچن‪ ،‬كو س����وننە ژی ئێدی‬ ‫نەشێن پشتا خوە ب دەوڵەتا توركیا ڤە گەرم‬ ‫بكەن‪ ،‬بەلكو دێ زڤرنە ناڤ ماال عەرەبی‪ ،‬ب‬ ‫تایبەتی وەالتێن عەرەب‪ .‬لەورا‪ ،‬د ڤی بواری‪،‬‬ ‫هەرێما كوردستانێ باشترین پێگە‌و فاكتەرە‬ ‫كو توركیا دشێت ببیتە خاوەن پێگە‌و بشێت‬ ‫كێبەركێ د گەل ئیرانێ بكەت‪.‬‬ ‫دوی����ەم‪ ،‬جیو ئاب����وری‪ -‬وزە‪ ،‬پەیوەندیێن‬ ‫توركیا‌و عێراقێ یێن ئابوری ب دروس����تكرنا‬ ‫بوری����ا نەفت ی����ا كەركوك‪ -‬جیه����ان بەرەڤ‬ ‫پێش����ڤەچونەك باش دیت‪‌،‬و پش����تی شەرێ‬ ‫كوێ����ت‪ ،‬توركیا زەرەەك مەزن كر‪‌،‬و ب هاتنا‬ ‫ئاك پارتی‌و روخانا سەدام ل ‪2003‬ێ‪ ،‬هەرێما‬ ‫كوردس����تانێ بویە ئەو دەرگە كو نەفەسەك‬ ‫نوی دای����ە ئابوری یا توركی����ا‪ .‬هەروەها ب‬ ‫یاس����ا وەبەرهێنان یا هەرێما كوردستانێ‪‌،‬و‬ ‫جێگیر بونا پتر ئ ‪ 1000‬كومپپانیاێن توركی‬ ‫ل هەرێمێ‪ ،‬پەیوەندیێن ئابوری گەش����ەیەك‬ ‫بهێز كر‪ ،‬ب تایبەتی كو هەرێما كوردس����تانێ‬

‫ئێك ژ ‪ 5‬وەالتانە ل سەر ئاستێ جیهانێ كو‬ ‫رێژەیا هناردەیا بەرهەمێن توركیا گەشەیەك‬ ‫مەزن كری یە‌و گەهیش����تی ی����ە نێزیكی ‪12‬‬ ‫ملی����ار دوالران‪ .‬ژ بل����ی ڤێ یەك����ێ‪ ،‬هەرێما‬ ‫كوردستانێ د سیاس����ەتا نەفتێ‪ ،‬كو توركیا‬ ‫ژی هاودەنگ����ە د گەل هەرێما كوردس����تانێ‬ ‫سەبارەت ب پێگەها یاسایی یا مافێن هەرێما‬ ‫كوردس����تانێ‪ ،‬ش����یایە وەبەرهێنانێن مەزن‬ ‫د ب����وارێ نەف����ت‌و گازا هەرێمێ دا بكەت‪ .‬د‬ ‫هەمان دەم ژی‪ ،‬توركیا هەولێن جدی ددەت‬ ‫كو كوردستان بێتە گرێێدان ب تورا( شبكە)‬ ‫یا وزەیا توركیاڤە‪ .‬توركیا ژی گرینگی یەك‬ ‫مەزن ددەت ب����وارێ جیوپولیتی����كا وزەی‌و‬ ‫دیپلوماسی یەك چاالك دڤی بواری دا هەیە‪.‬‬ ‫ئیرانێ ژی هەولێن ج����دی داینە كو هندەك‬ ‫پروتوكوالن د گەل هەرێما كوردس����تانێ ڤاژو‬ ‫بك����ەت ك����و نەف����ت‌و گازا وێ ب رێكا یرانێ‬ ‫بنهێریتە بازاران جیهان����ی‌و یا دوماهیك ژی‬ ‫پروتوكوال د ناڤبەرا ئیران‌و عێراقێ سەبارەت‬ ‫ب پرسا نەفتا كەركوك بویە‪ ،‬كە هەم هەرێم‌و‬ ‫هەم ژی توركیا( نە ئەش����كەرە) نەرازیبونا‬ ‫خوە دی����ار كرینە‪‌،‬و نە ب دل����ێ توركیا یە‪.‬‬ ‫د هەمان دەم ژی دێ كێش����ەیان بو هەرێما‬ ‫كوردس����تانێ دروس����ت بك����ەت‪ ،‬ب تایبەتی‬ ‫كو ئیدارەیا ترامپ ل س����ەر ئاستێ جیهانی‬ ‫گەف����ان ل ئیرانێ دك����ەت‌و د ڤی بواری ژی‬ ‫پێویستی ب هندێ هەیە كو هەرێم پێداچون‬ ‫ب سیاس����ەتەك وەها دا بك����ەت‪ ،‬كو نەبیتە‬ ‫هوكارێ بهێز بونا پێگەها ئابوری یا ئیرانێ‪.‬‬ ‫ل����ەورا‪ ،‬د ڤی ب����واری دا ژی توركیا‌و ئیران‬ ‫سەبارەت ب هەرێما كوردستانێ د كێبەركێ‬ ‫دا نە‪‌،‬و توركیا نەڤێت كو بازارێن هەرێمێ چ‬ ‫یێ����ن ئابوری چ ژی ئێن وزەی رێكخوش����كەر‬ ‫بیت بو ئیرانێ‪.‬‬ ‫س����ێیەم‪ ،‬جیوپولیتی����كا كوردس����تانێ‪،‬‬ ‫توركی����ا ب باش����ی ژ پێگەه����ا هەنوك����ی یا‬ ‫ك����وردان ل روژهەالت����ا ناڤین تێگەهیش����تی‬ ‫یە‪ .‬هەرێما كوردس����تانێ‌و بگرە روژئاڤا ژی‪،‬‬ ‫ب تێرمانین����ەك س����تراتێژیك هەمی ئاماژە‬ ‫ب هن����دێ دكەن‪ ،‬كو ژ بوی ب����ەردەوام بونا‬ ‫گەشەیا ئابوری یا توركیا‪ ،‬توركیا پێویستی‬ ‫ب هندێ هەیە كو سیاسەتەك باشتر‌و نەرمتر‬ ‫هەبیت د گەل كوردان‪ ،‬چوكە سنورەك پتر ژ‬ ‫‪ 1300‬كیلومێتران د گەل هەرێما كوردستان‌و‬ ‫هەرێم����ا روژئاڤ����ا هەیە‪ .‬هەم����ی دەرگەهێن‬ ‫بازرگانی یا ئەردی ب خاكا كوردس����تانێ دا‬ ‫دەرباس دبن‪.‬‬

‫»» ‪19‬‬

‫تەندروستی‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی منداڵه‌كه‌ت نه‌سوتێته‌و‌ه ئه‌مانه‌له‌بیر مه‌كه‌‬

‫‪15‬‬

‫هه‌رچه‌نده‌ س���وتانه‌و‌ه له‌منداڵدا ئه‌س���اییه‌و‬ ‫ئه‌گه‌ری‌ رودان ‌ی هه‌یه‌له‌هه‌مو منداڵێك‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ده‌كرێت دایكان ئه‌م ئامۆژگاریانه‌ له‌بیر نه‌كه‌ن‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ ‌ی كه‌مترین جار له‌ش���ی‌ منداڵه‌كانیان‬ ‫ئه‌م گرفته‌یان بۆ دروست بێت‪.‬‬ ‫ زوزو دایب��� ‌ی منداڵه‌ك���ه‌ت بگۆره‌‪ ،‬هه‌روه‌ها‬‫نابێت دایبی‌ زۆر به‌توندی‌ ببه‌سترێت چونكه‬ ‫‌ئ���ه‌وه‌ واده‌كات كه‌هه‌وای‌ پێویس���ت بۆ ئه‌و‬ ‫شوێن ‌ه نه‌ڕوات‌و هه‌میشه‌شوێنه‌ك ‌ه به‌شێدار ‌ی‬ ‫بمێنێته‌وه‌و له‌ش ‌ی منداڵه‌كه‌ بسوتێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ هه‌ندێك ج���ار جۆر ‌ی دایبێكه ‌به‌پێس���ت ‌ی‬‫منداڵه‌ك���ه‌ناكه‌وێت‌و هه‌س���تیاری‌ دروس���ت‬ ‫ده‌كات‪ ،‬هه‌ربۆی���ه‌ پێویس���ته ‌چه‌ند جۆرێك‬ ‫تاقی‌ بكه‌یت���ه‌و‌ه تاوه‌كو دڵنی���ا ده‌بێت كام‬ ‫جۆره‌یان بۆ منداڵه‌كه‌ت باشه‌‪.‬‬ ‫ زۆر به‌كه‌م ‌ی كلێنس ‌ی ته‌ڕ به‌كاربێنه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬‫زۆر جار ئه‌و مادده‌یه‌ ‌ی كه‌له‌و كلێنس���انه‌دا‬ ‫هه‌ی ‌ه هه‌ستیاری‌ بۆ منداڵ دروست ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫ رۆژانه ‌چه‌ند جارێ���ك دایب ‌ی له‌منداڵه‌كه‌ت‬‫بك���ه‌ره‌وه‌ ب���ۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ پێس���تی‌ ش���وێن ‌ه‬ ‫هه‌ستیاره‌كانی‌ پشو وه‌رگرێت‪.‬‬ ‫ له‌كات���ی‌ پاككردن���ه‌وه‌ ‌ی منداڵه‌كه‌ت پاش‬‫ش���ۆردنی‌ راس���ته‌وخۆ وش���كی‌ بك���ه‌ره‌وه‌‪،‬‬ ‫له‌به‌ر ئه‌وه‌ی‌ ش���وێنی‌ وش���ك كه‌متر توش ‌ی‬ ‫سوربونه‌وه‌و هه‌وكردن ده‌بێت‪.‬‬

‫له‌كاتی‌ شیرداندا‌‬ ‫ئاگادار ‌ی ئه‌م خااڵنه‌ به‌‬

‫ئه‌م نیشانان ‌ه ئاماژه‌ن‬ ‫بۆ تێكچونی‌ هۆرمۆن‬

‫زۆرجار م���رۆڤ هه‌س���ت به‌بونی‌ چه‌ند‬ ‫گرفتێكی‌ ته‌ندروس���تی‌ ئه‌كات لە‌له‌شیدا‬ ‫به‌ب���ێ‌ ئ���ه‌وه‌ی‌ هۆكاره‌ك���ه‌ی‌ بزانێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم هه‌ركاتێك چه‌م چه‌ند نیش���انانه‌ی‌‬ ‫خواره‌وه‌ت هه‌بو ئه‌وه‌ كێشه‌ی‌ تێكچونی‌‬ ‫هۆرمۆنت هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ هه‌ست كردن به‌گه‌رمی‌ له‌ش به‌تایبه‌تی‌‬‫له‌كات���ی‌ وه‌س���تانی‌ س���وری‌ مانگانه‌‪،‬‬

‫هه‌ربۆیه‌پێویس���ته‌ س���ه‌ردانی‌ پزیشك‬ ‫بكه‌یت ل���ه‌و كاتانه‌ ئه‌گه‌رماوه‌یه‌كی‌ زۆر‬ ‫بو له‌شت گه‌رم بوو‪.‬‬ ‫ هه‌ڵوه‌رینی‌ قژه‪ .‬به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌وانه‌ی‌‬‫قژیان هه‌ڵده‌وه‌رێت چی‌ له‌پیاوان یاخود‬ ‫ژنان هۆكاره‌كه‌ی‌ تێكچونی‌ هۆرمۆنه‌‪.‬‬ ‫ زیاد بونی‌ كێش یاخود دابه‌زینی‌ كێش‬‫له‌ماوه‌یه‌كی‌ كورت په‌یوه‌ندی‌ به‌تێكچونی‌‬

‫هۆرمۆنه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ هه‌ست كردن به‌ش���ه‌كه‌تی‌‌و ماندوێتی‌‬‫زۆر‌و به‌بێ‌ هۆكارێكی‌ دیاری‌ كراو‪.‬‬ ‫ خه‌مۆكی‌ تێكچونی‌ مه‌زاجی‌ مرۆڤ به‌بێ‌‬‫هوكارێكی‌ دیاری‌ كراو به‌تایبه‌تی‌ لە‌ژناندا‬ ‫ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆتێكچونی‌ هۆرمۆن‪.‬‬ ‫ تێكچون���ی‌ ئیش���تیهای‌ خ���واردن‪،‬‬‫گه‌رهه‌س���تت ك���رد ماوه‌یه‌ك���ی‌ زۆره‌‬ ‫خواردنت تێكچو زۆت خوارد یاخود كه‌م‬ ‫ده‌خۆیت ئه‌وه‌ بزانه‌ كێش���ه‌ی‌ هۆرمۆنت‬ ‫هه‌یه‌چونكه‌زۆرج���ار گرفت���ی‌ تێكچونی‌‬ ‫هۆرم���ۆن كارده‌كاته‌ س���ه‌ركۆئه‌ندامی‌‬ ‫هه‌رس‪.‬‬ ‫ تێكچونی‌ سوری‌ مانگانه‌ په‌یوه‌ندیه‌كی‌‬‫ته‌واوی‌ به‌تێكچون���ی‌ هۆرمۆنه‌وه‌ هه‌یه‌‪،‬‬ ‫پێویس���ته‌ ئافره‌تان ئه‌م خاڵه‌پشتگوێ‌‬ ‫نه‌خه‌ن‌و به‌زوترین كات سه‌ردانی‌ پزیشك‬ ‫بكه‌ن‪.‬‬ ‫ نه‌زۆكی‌‪ .‬به‌شێكی‌ زۆری‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌‬‫نه‌زۆكیان هه‌یه‌ له‌هه‌ردو ره‌گه‌ز په‌یوه‌ندی‌‬ ‫به‌تێكچونی‌ هۆرمۆنه‌وه‌ هه‌یه‌‪.‬‬

‫ی دایك زۆر به‌سود‌ه‬ ‫هه‌رچه‌نده‌ ش���یر ‌‬ ‫بۆ كۆرپه‌له‌‪ ،‬به‌اڵم گ���ه‌ر بێت‌و دایكان‬ ‫ی چه‌ند خاڵێ���ك نه‌كه‌ن ئه‌و‌ه‬ ‫ره‌چ���او ‌‬ ‫زیانه‌كان���ی‌ زۆرتر ده‌بێ���ت لە‌قازانجی‌‪،‬‬ ‫زۆربه‌ی‌ دای���كان هه‌ندێك خ���و ته‌نها‬ ‫ی وازی‌ لێدێنن‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ی دوگیان��� ‌‬ ‫له‌كات ‌‬ ‫ی شیردانیش‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌بزانن كه‌كات ‌‬ ‫پێویس���ته‌ ب���ه‌دور بن ل���ه‌و خوان ‌ه بۆ‬ ‫ی منداڵه‌كه‌یان‬ ‫ی زیان به‌ته‌ندروست ‌‬ ‫ئه‌و‌ه ‌‬ ‫نه‌گات‪.‬‬ ‫ دوركه‌وتن���ه‌و‌ه لە‌جگه‌ره‌كێش���ان‌و‬‫ی‬ ‫ی توتن‌و ئه‌و ش���وێنانە ‌‬ ‫به‌رهه‌مه‌كان��� ‌‬ ‫جگه‌ره‌ی‌ تێداده‌كێشرێت‪.‬‬ ‫ی ده‌رمان‬ ‫ دوركه‌وتنه‌و‌ه لە‌به‌كارهێنان ‌‬‫ی‬ ‫به‌گشتی‌‌و ئازارش���كێنه‌كان به‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی راوێژكردن به‌پزیش���ك‬ ‫ته‌نه���ا له‌كات ‌‬ ‫ده‌بێت بخورێت‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ ه���ه‌ر كێمێ���ك یاخ���ود مه‌ڵهه‌م��� ‌‬‫ی‬ ‫ئازارش���كێنه‌كان ده‌بێت به‌ئ���اگادار ‌‬ ‫پزیشك به‌كاربهێنرێت‪.‬‬ ‫ ده‌رمان���ی‌ نه‌هێش���تنی‌ ع���ەره‌ق‬‫ی‬ ‫به‌كارمه‌هێن���ه ‌چونك���ه دئه‌بێت ‌ه هۆ ‌‬ ‫ی بۆ منداڵ‪.‬‬ ‫هه‌ستیار ‌‬ ‫ی‬ ‫ زۆرجار ئ���ه‌و خواردنه‌وان ‌هی‌ مادده‌ ‌‬‫كافاینیان تێدای ‌ه كێش ‌ه بۆ كۆرپه‌له‌كه‌ت‬ ‫دروس���ت ده‌كات هه‌ربۆی���ه‌ به‌دورب���ە‬ ‫‌له‌خواردنه‌وه‌یاندا‪.‬‬ ‫ هه‌ركاتێك هه‌س���تت كرد منداڵه‌كه‌ت‬‫ی هه‌ی ‌ه خۆت به‌دوربگر‌ه‬ ‫ی ناوسك ‌‬ ‫غازات ‌‬ ‫له‌خواردنی‌ پاقله‌مه‌نییەكان‪.‬‬

‫چۆن خۆت له‌بونی‌ ناخۆش ‌ی ده‌م رزگارده‌كه‌یت؟‬ ‫بۆنی‌ ناخۆش���ی‌ ده‌م ته‌نها گرفت ‌ی بۆ خۆت‬ ‫نیه‌به‌ڵكو كارده‌كاته‌س���ه‌ر چوارده‌وره‌ك ‌هت‌و‬ ‫ئه‌بێته‌ هۆی‌ ناره‌حه‌تی‌ ب���ۆت‪ ،‬له‌به‌ر ئه‌و‌ه‬ ‫ده‌توانیت به‌م شێوه‌یه‌ خۆت به‌دورگی‌ ڵی‌‪.‬‬

‫رۆژانه‌ دوجار ددانت بش���ۆ‌و ش���ه‌وانیش‬ ‫پێ���ش چونه‌خه‌وت���ن په‌ت���ی‌ ددان به‌كار‬ ‫بێنه‌ بۆ پاككردن���ه‌وه‌ی‌ نێوان ددانه‌كان‪،‬‬ ‫چونكه‌كۆبونه‌وه‌ی‌ ئه‌وخواردنانه‌جگه‌له‌وه‌ ‌ی‬ ‫زی���ان ب���ۆ ددان���ه‌كان دروس���ت ده‌كات‬ ‫ئه‌بێته‌هۆی‌ دروس���ت بون ‌ی بۆنی‌ ناخۆ ‌ی‬ ‫ده‌م‪.‬‬

‫رۆژان���ه‌ زمانت پاك بك���ه‌ره‌و‌ه بە‌فلچه‌ ‌ی‬ ‫تایبه‌تی‌ خۆ ‌ی یاخود به‌كلك ‌ی فڵچه‌كه‌ت‪،‬‬ ‫چونكه‌به‌ش���ێكی‌ زۆر ‌ی به‌كتریا له‌س���ه‌ر‬ ‫زمان كۆده‌بنه‌وه‌و بۆنی‌ ناخۆش دروس���ت‬ ‫ده‌كه‌ن‪.‬‬

‫هه‌ركاتێك كلۆر ‌ی ددانت هه‌بو س���ه‌ردان ‌ی‬ ‫پزیش���ك بكه‌ بۆ ئ���ه‌وه‌ی‌ چاره‌س���ه‌ر ‌ی‬ ‫بكه‌ی���ت‪ ،‬چونكه‌ كلۆربون���ی‌ ددان بۆن ‌ی‬ ‫ناخۆش دروست ده‌كات‪.‬‬

‫دوربكه‌وه‌ره‌وه‌ لە‌خواردنی‌ س���یرو پیازو‬ ‫تور له‌كاتی‌ چونه‌ ده‌ره‌و‌ه له‌ماڵه‌وه‌‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫خوێندن‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫"نازانرێت كه‌ ‌ی پڕۆسه‌ی‌ خوێندن ده‌ستپێده‌كاته‌وه‌"‬ ‫ئا‪ :‬سرو‌ه جه‌مال‬ ‫ی‬ ‫ی رابردو به‌نوسراو ‌‬ ‫ی سااڵن ‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌و‌ه ‌‬ ‫ی سه‌رجه‌م به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌‌و قوتابخانه‌كان‬ ‫فه‌رم ‌‬ ‫ی رۆژی‌ په‌یوه‌ندیكردنی‌ مامۆستایان‌و‬ ‫له‌باره‌ ‌‬ ‫كردنه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌ قوتابخانه‌كان ئاگادار‬ ‫ی‬ ‫ده‌كرانه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم تا ئێستا نازانرێت كه‌ ‌‬ ‫ی ‪2018-2017‬‬ ‫ی ساڵ ‌‬ ‫پڕۆسه‌ی‌ خوێندن ‌‬ ‫ده‌ستپێده‌كات‪.‬‬ ‫ی‬ ‫عومه‌ر محه‌مه‌د ئه‌مین‪ ،‬به‌ڕێوبه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ده‌ربه‌ندیخان له‌وباره‌ی���ه‌وه‌ به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫ی هیچم پێنه‌وتراوه‌‪،‬‬ ‫"تا ئه‌م چركه‌یه‌ به‌فه‌رم��� ‌‬ ‫بۆنمون���ه‌ به‌نوس���راوێكی‌ فه‌رم���ی‌ بڵێت فاڵن‬ ‫ی ئه‌و‌ه‬ ‫رۆژ ده‌وام ده‌كرێ���ت‪ ،‬به‌اڵم ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫بیس���توم ‌ه كه‌ نۆی‌ مانگ له‌گه‌ڵ ده‌س���تپێك ‌‬ ‫ی دوه‌می‌ پۆلە‌ناكۆتاكان‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كانی‌ وه‌رز ‌‬ ‫ی‬ ‫رۆژی‌ په‌یوه‌ندیكردن���ه‌‪ ،‬هه‌رچه‌ن���د‌ه به‌پێ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫رێنمایی‌ كۆن ‪ 9-20‬دیاریكراوه‌‪ ،‬په‌یوه‌ندیكردن ‌‬ ‫مامۆس���تاش ‪ 9-1‬بو ك ‌ه به‌ر جه‌ژن ده‌كه‌وێت‪،‬‬ ‫ی ‪9-9‬په‌یوه‌ندیه‌و‬ ‫به‌اڵم به‌ئه‌ڵێنی‌ خه‌ڵ���ك رۆژ ‌‬ ‫ده‌وامیش دوائه‌كه‌وێت بۆ ‪."10-1‬‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ی‌ ده‌ربه‌ندیخان وتیش ‌‬ ‫به‌رێوبه‌ر ‌‬ ‫"ئه‌گ���ه‌ر موچ ‌ه چاك ببێت‌و پێداچونه‌و‌ه بكرێت‬ ‫باوه‌ڕناكه‌م هیچ گرفتێكمان بۆ دروس���ت ببێت‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌گ���ه‌ر موچ ‌ه چ���اك نه‌بێت ئ���ه‌وا ئه‌و‬ ‫ی رابردو دوب���ار‌ه ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫گرفتانه‌ی‌ س���اڵ ‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ باش نه‌بێت ئ���ه‌م واڵته‌ باش نابێت‬ ‫ی مامۆستا باش بكرێت"‪.‬‬ ‫بۆیه‌ گرنگ ‌ه ژیان ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ده‌ربه‌ندیخان‪ ،‬ئاماژه‌ ‌‬ ‫به‌ڕێوبه‌ری‌ په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ی موچه‌یان نیه‌‪،‬‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ش كرد ته‌نها كێش���ه‌ ‌‬ ‫ئه‌و وتی‌ "ئێمه‌ پێویستمان به‌وه‌یه‌ پێداچونه‌و‌ه‬ ‫ی قوتابخان��� ‌ه‬ ‫بكه‌ی���ن به‌پڕۆگرام���دا‪ ،‬به‌بین���ا ‌‬ ‫به‌سه‌دان بینامان هه‌یه‌ له‌سه‌دا د‌هی‌ ماوه‌‪ ،‬بۆ‬

‫نمون���ه‌ له‌ده‌ربه‌ندیخاندا باخچه‌یه‌كی‌ مندااڵنمان‬ ‫ی ماوه‌ دو س���اڵه‌ ك���رێ ده‌ده‌ین‬ ‫هه‌ی���ه‌ له‌‪‌ %10‬‬ ‫ی ئه‌وه‌مان بۆ‬ ‫به‌خان���و‪ ،‬نه‌توانراوه‌ چاره‌س���ه‌ر ‌‬ ‫ی ئه‌و س���ه‌دا ده‌ی��� ‌ه كرێمانداوه‌و‬ ‫بكرێت هێنده‌ ‌‬ ‫خانومان گرتوه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش پێویس���تمان‬ ‫به‌بودج ‌ه هه‌یه‌ بۆ نۆژه‌نكردنه‌وه‌و ئاوو ئاوه‌ڕۆو‬ ‫ی تر‪ ،‬هه‌روه‌ها میالكمان بۆ‬ ‫پێداویس���ته‌یه‌كان ‌‬ ‫ی موچه‌مان نی ‌ه‬ ‫دابمه‌زڕن���ن ئێمه‌ ته‌نها كێش���ه‌ ‌‬ ‫ێ‬ ‫به‌هه‌زاران گرفتمان هه‌ی ‌ه ناكرێت په‌روه‌رده‌ ب ‌‬ ‫دامه‌زراندن بێت‪ ،‬له‌بێ‌ مامۆس���تایدا پۆله‌كان‬ ‫تێك���ه‌ڵ ئه‌كه‌ی���ن ی���ان رایان ئه‌گری���ن‪ ،‬ئێم ‌ه‬ ‫ی كه‌مه‌و‌ه‬ ‫نوقوم بوین له‌ناو كێش���ه‌كاندا به‌الیه‌ن ‌‬ ‫پێویس���تمان به‌دوس���ه‌د مامۆس���تا هه‌ی���ه‌ ك ‌ه‬ ‫ی تر‬ ‫ی بچوكین ئیتر ئه‌بێت ئه‌وان ‌‬ ‫په‌روه‌رده‌یه‌ك��� ‌‬ ‫چۆن بن ئێس���تا‪ ،‬به‌اڵم سه‌ره‌ڕایی‌ ئه‌و كێشان ‌ه‬ ‫پێویست ‌ه له‌پێش هه‌مویانه‌وه‌ موچه‌ی‌ مامۆستا‬ ‫باش بكرێت"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی یه‌كێتی‌ مامۆس���تایان ‌‬ ‫جێگ���ری‌ س���كرتێر ‌‬ ‫كوردس���تان‪ ،‬عه‌ت���ا ئه‌حمه‌د ل���ه‌و باره‌یه‌و‌ه‬ ‫به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "تا ئێستا دودڵییه‌ك هه‌ی ‌ه‬ ‫ی ده‌بێت ‪ 9-20‬ده‌وام‬ ‫به‌هۆی‌ ریفراندۆمه‌وه‌‪ ،‬خۆ ‌‬ ‫بكرێت بۆیه‌ گه‌ر ریفراندۆم لە‌‪ 9-25‬بكرێت باوه‌ڕ‬ ‫ئه‌كه‌م دوابخرێ���ت بۆ ‪ 10-1‬وات ‌ه له‌نێوان ‪9-20‬و‬ ‫‪ 10-1‬ئه‌بێت"‪.‬‬ ‫ی ئاماده‌كارییه‌كان‌و‬ ‫عه‌تا ئه‌حم���ه‌د له‌ب���ار‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫ی س���اڵ ‌‬ ‫دوباره‌نه‌بون���ه‌وه‌ی‌ ره‌وش���ی‌ خوێندن ‌‬ ‫ی راگه‌یان���د "هه‌رچه‌ند‌ه تا‬ ‫راب���ردو‪ ،‬به‌ئاوێنه‌ ‌‬ ‫ی وانی ‌ه تا مامۆس���تا‬ ‫ئێس���تا هیچ گۆڕانكاریه‌ك ‌‬ ‫ی خوێن���دن‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌گه‌ر‬ ‫بچێت���ه‌وه‌ ناوه‌نده‌كان ‌‬ ‫ی نه‌كرێت به‌نیازی‌ ده‌وام نه‌بن‬ ‫موچه‌ ده‌ستكار ‌‬ ‫ی ده‌بێت‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫مامۆستا خۆڕسكان ‌ه هه‌ڵوێست ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئابوری���ان ئه‌وه‌ند‌ه خراپ ب���و‌ه به‌گوێ ‌‬ ‫ب���ار ‌‬ ‫كه‌س ناكه‌ن بۆنمونه‌ تۆ به‌بڕیارێك له‌س���ه‌ره‌و‌ه‬

‫ئه‌گه‌ر موچه‌ چاك ببێت‌و‬ ‫پێداچونه‌وه‌ بكرێت‬ ‫باوه‌ڕناكه‌م هیچ گرفتێكمان‬ ‫بۆ دروست ببێت‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫ئه‌گه‌ر موچه‌ چاك نه‌بێت‬ ‫ئه‌وا ئه‌و گرفتانه‌ی‌ ساڵی‌‬ ‫رابردو دوباره‌ ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬تا‬ ‫په‌روه‌رده‌ باش نه‌بێت ئه‌م‬ ‫واڵته‌ باش نابێت بۆیه‌ گرنگه‌‬ ‫ژیانی‌ مامۆستا باش بكرێت‬ ‫ی ئاوابێت هه‌ڵوێس���ت‬ ‫داوابكه‌ی���ت ئه‌و كه‌ دۆخ ‌‬ ‫ی مامۆستایان ناتوانێت هیچ‬ ‫وه‌رده‌گرێت یه‌كێت ‌‬ ‫بكات‌و هه‌تا پشتگیریشیان ده‌كات"‪.‬‬ ‫وتیش���ی‌ "ده‌نگۆ هه‌ی ‌ه موچه‌ ب���اش بكرێت‬ ‫ی حه‌وت به‌سیسته‌می‌ تاز‌ه بێت ئومێدمان‬ ‫مانگ ‌‬ ‫وای ‌ه ئه‌و‌ه بكرێت گه‌ر وابێت ئه‌وا پاره‌ی‌ هاندان‬

‫نامێنێت گ���ه‌ر ئه‌وه‌ش نه‌بێت‪ ،‬پێویس���ت بو‬ ‫ێ به‌ڵێن ‌ه‬ ‫هان���دان رانه‌گیرایه‌‪ ،‬به‌اڵم حكومه‌ت ب ‌‬ ‫ی چیی ‌ه ئه‌و به‌ڵێن ‌هی‌ ده‌دات‬ ‫ی راست ‌‬ ‫نازانیت قسه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ك ‌هی‌ ده‌یباته‌ سه‌ر هیچ دڵنیاییه‌ك نی ‌ه له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی هاندان‬ ‫ی پاره‌ ‌‬ ‫چاكردنی‌ موچه‌و دابه‌ش���كردن ‌‬ ‫ی خۆمان خۆش بكه‌ین"‪.‬‬ ‫ته‌نها مه‌گه‌ر دڵ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی سه‌رپه‌رشتیكردن ‌‬ ‫س���ه‌میر هه‌مزه‌‪ ،‬به‌هۆ ‌‬ ‫ی‬ ‫الپه‌ڕه‌یه‌ك���ی‌ تایب���ه‌ت به‌پ���ه‌روه‌رده‌ له‌تۆڕ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی فه‌یس���بوك ئاگاداری‌ دیدو بۆچون ‌‬ ‫كۆمه‌اڵیه‌ت ‌‬ ‫ی "پێ���م وای ‌ه هه‌ر وه‌ك‬ ‫مامۆس���تایانه‌‪ ،‬ئه‌و وت ‌‬ ‫ی رابردو لە‌هه‌ولێرودهۆك ده‌وام ده‌كرێت‌و‬ ‫سااڵن ‌‬ ‫له‌س���لێمانی‌‌و گه‌رمیان‌و هه‌ڵه‌بجه‌ بۆ ماوه‌یه‌ك‬ ‫ی‬ ‫بایكۆت ده‌كرێت‪ ،‬چونكه‌ هه‌مو ئه‌و به‌ڵێنانه‌ ‌‬ ‫ی چاكردنی‌ موچ ‌ه به‌مامۆستایان‬ ‫له‌ڕابردو له‌بار‌ه ‌‬ ‫ی ناڕاست بون بۆی ‌ه مامۆستایان هیچ‬ ‫درا به‌ڵێن ‌‬ ‫بڕوایه‌كیان به‌به‌ڵێنه‌كان نه‌ماوه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫س���ه‌میر ك��� ‌ه مامۆس���تای ‌ه له‌قوتابخانه‌یه‌ك ‌‬ ‫ی هه‌ولێر‬ ‫س���ه‌ر به‌به‌ڕێوبه‌رایه‌ت���ی‌ پ���ه‌روه‌رد‌ه ‌‬ ‫ی‬ ‫پێی‌ وای ‌ه "ئه‌س���ته‌مه‌ ئه‌مس���اڵ ده‌س���تكار ‌‬ ‫موچ ‌ه بكرێ���ت به‌جۆرێك به‌دڵی‌ مامۆس���تایان‬ ‫بێت بۆی���ه‌ بایكۆتكردنه‌كه‌ دوب���اره‌ ده‌بێته‌وه‌‪،‬‬ ‫ی‬ ‫باش���ترین میكانیزم‌و تاكه‌ چاره‌سه‌ر چاككردن ‌‬ ‫موچه‌یه‌"‪.‬‬ ‫ی‬ ‫ی نێوان مامۆستایان به‌هۆكار ‌‬ ‫سه‌میر ناكۆك ‌‬ ‫ی فشاره‌كان داده‌نێت "باشترین‬ ‫نه‌بونی‌ ئه‌نجام ‌‬ ‫میكانی���زم له‌ب���ه‌رده‌م مامۆس���تایاندا ب���ه‌ر‬ ‫ی‬ ‫له‌كردنه‌وه‌ی‌ ده‌رگای‌ قوتابخانه‌كان خۆپیشاندان ‌‬ ‫مه‌ده‌نیانه‌ی���ه‌‪ ،‬به‌اڵم دوس���اڵی‌ رابردو ئه‌وه‌ش‬ ‫ی نیه‌‪ ،‬جگه‌له‌وه‌ش‬ ‫س���ه‌لمێنرا كه‌ هیچ سودێك ‌‬ ‫ی مامۆس���تایان به‌س���ه‌ر دوبه‌ردا‌و‬ ‫دابه‌ش���بون ‌‬ ‫دابه‌ش���بونیان به‌س���ه‌ر حیزبه‌كان���دا وایكردو‌ه‬ ‫ی كوردس���تان هه‌ڵوێستێكی‌ رون‌و‬ ‫مامۆس���تایان ‌‬ ‫هاوبه‌ش���یان نه‌بێت بۆی ‌ه فشاره‌كان پچڕپچڕن‌و‬ ‫ئه‌نجامیان نیه‌"‪.‬‬

‫"به‌ش ‌ی زۆر ‌ی مامۆستایان به‌كورد ‌ی توانا ‌ی‬ ‫وتنه‌وه‌ ‌ی زانستیان نیه‌‪ ،‬چ جا ‌ی به‌ئینگلیزی‌"‬ ‫ئا‪ :‬سروه‌‬ ‫چه‌ند ساڵێكه‌ پڕۆژه‌ی‌ به‌ئینگلیزیكردنی‌‬ ‫قوتابخانه‌كان‌و بابه‌ته‌كانی‌ زانست‌و بیركاری‌‬ ‫له‌قۆناغی‌ بنه‌ڕه‌تیه‌وه‌ ده‌ستیپێكردوه‌ ساڵ‬ ‫به‌ساڵیش ژماره‌ی‌ ئه‌و قوتابخانانه‌ زیاد ده‌كرێن‪،‬‬ ‫مامۆستایه‌كی‌ زانست ده‌ڵێت " ئه‌گه‌ر مامۆستایه‌ك‬ ‫به‌كوردی‌ نه‌توانێ‌ زانست بڵێته‌وه‌ ئێستا چۆن‬ ‫به‌خولێكی‌ یه‌ك مانگی‌ وای‌ لێده‌كه‌ی‌ به‌ئینگلیزی‌‬ ‫بیڵێته‌وه‌"‪.‬‬ ‫به‌ك���ر محه‌م���ه‌د‪ ،‬سه‌رپه‌رش���تیاری‌ یه‌ك���ه‌م‬ ‫له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌ س���لێمان ‌ی‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌و پڕۆژه‌یه‌ ده‌ڵێت "دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌ت‬ ‫بۆی‌ ده‌ركه‌وت كه‌ قوتابخانه‌ ناحكومیه‌كان داوایه‌كی‌‬ ‫زۆریان له‌س���ه‌ره‌ بۆیه‌ هه‌وڵیدا كوالێتی‌ حكومیه‌كان‬ ‫ب���ه‌م ش���ێوه‌یه‌یی‌ ئه‌هلیه‌كان لێب���كات كه‌ ئه‌وه‌ش‬ ‫یارمه‌تیه‌ك���ه‌ ب���ۆ منداڵی‌ ه���ه‌ژارو جگه‌له‌وه‌ش بۆ‬ ‫خوێندكار له‌ئاماده‌یی‌ كه‌ئ���ه‌و بابه‌تانه‌ به‌ئینگلیزی‬ ‫ده‌خوێنن بۆیه‌ گه‌ر ئێس���تا بە‌ئینگلیزی‌ بخوێنرێت‬ ‫ئه‌وا ئامانجی‌ خۆی‌ ده‌پێكێت"‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م پڕۆژه‌یه‌ له‌الیه‌ن وه‌زاره‌ت���ه‌وه‌ ماوه‌ی‌ چوار‬ ‫ساڵه‌ جێبه‌جێده‌كرێت‪ ،‬به‌كر محه‌مه‌د ده‌ڵێت "دوای‌‬ ‫هه‌ڵسه‌نگاندنمان بۆ ساڵی‌ پار رێژه‌ی‌ سه‌ركه‌وتنمان‬ ‫ل���ە‌‪ %50‬بو‪ ،‬بۆیه‌ پێم���ان وایه‌ گه‌ر به‌رده‌وام بێت‬ ‫ئه‌وا باش ده‌بێت‪ ،‬ناڵێین سه‌ركه‌وتنێكی‌ نمونه‌ییه‌‬ ‫به‌اڵم گه‌ڕان���ه‌وه‌ش بۆ دواوه‌ خراپ���ه‌‪ ،‬چونكه‌ تۆ‬ ‫پڕۆژه‌یه‌كت ده‌س���ت یاوه‌تێ‌ س���ێ‌ س���اڵه‌ هه‌ندێك‬ ‫لە‌قوتابخانه‌كان بونه‌ته‌ ئینگلیزی‌ ئێستا واز لێهانانی‌‬ ‫ده‌بێته‌هۆی‌ چه‌واش���ه‌بونی‌ ئه‌وانه‌ی‌ به‌و ش���ێوه‌یه‌‬ ‫خوێندویان���ه‌‪ ،‬بۆیه‌ به‌رده‌وامبونی‌ كارێكی‌ باش���ه‌و‬ ‫وه‌زاره‌ت به‌ڕێوبه‌رایه‌تیه‌كان���ی‌ سه‌رپش���ك كردوه‌‬ ‫كه‌ به‌پێ���ی‌ گونجاندن‌و ئه‌و توان���ا داراییه‌یی‌ هه‌یه‌‬ ‫قوتابخانه‌كان بكرێن به‌ئینگلیزی‌"‪.‬‬ ‫چرا عه‌بدواڵ كه‌ زیاتر له‌ده‌س���اڵه‌ وانه‌ی‌ بیركاری‌‬ ‫قۆناغ���ی‌ حه‌وت بۆ نۆی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ده‌ڵێته‌وه‌و ماوه‌ی‌‬ ‫دوساڵیش���ه‌ وانه‌كه‌ بە‌ئینگلیزی‌ ده‌ڵێته‌وه‌ باس���ی‌‬ ‫كێشه‌و گیروگرفته‌كانیان ده‌كات‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند‬ ‫"ئێم���ه‌ له‌قوتابخان���ه‌ی‌ كوردی‌ بوی���ن گوێزراینه‌وه‌‬ ‫بۆ ئینگلی���زی‌‌و خولێكی‌ یه‌ك مانگیم���ان بینی‌ كه‌‬ ‫س���ودی‌ د‌ه وش���ه‌ ‌ی نه‌بوو‪ ،‬خۆم ه���ه‌وڵ ده‌ده‌م‬ ‫فێ���ری‌ ئینگلی���زی‌ ببم له‌به‌رئه‌وه‌ ئه‌گه‌ر مامۆس���تا‬ ‫هه‌رچیه‌كیش بزانێت هه‌م���وی‌ بە‌هه‌وڵ‌و ماندوبونی‌‬ ‫خۆیه‌تی‌ نه‌ك به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ په‌روه‌رده‌"‪.‬‬ ‫چرا به‌پێویس���تی‌ ده‌زانێت ئه‌و مامۆس���تایانه‌ی‌‬ ‫كه‌ وان���ه‌ی‌ بی���ركاری‌ ی���ان زانس���ت به‌ئینگلیزی‌‬ ‫ده‌ڵێنه‌وه‌"پێشتر خولێكیان بۆ بكرێته‌وه‌ به‌شێوازی‌‬ ‫گفتوگۆكردن بێت"‪.‬‬ ‫چ���را عه‌بدواڵ به‌رده‌وام بو له‌س���ه‌ر باس���كردنی‌‬ ‫گرفته‌كانیان "جگه‌له‌وه‌ش زۆربه‌ی‌ ئه‌و خوێندكارانه‌‬

‫پێش���تر له‌قوتابخانه‌یه‌ك بون ك���ه‌ به‌زمانی‌ كوردی‌‬ ‫خوێندویانه‌ بۆیه‌ ئێمه‌یان له‌و به‌ینه‌دا هێش���تۆته‌و‌ه‬ ‫نازانی���ن وانه‌ك���ه‌ ب���ه‌چ زمانێ���ك ش���ه‌رح بكه‌ین‬ ‫هه‌ندێكیان به‌كوردی‌‌و هه‌ندێكیش���یان بە‌ئینگلیزی‌‬ ‫تێده‌گ���ه‌ن‪ ،‬زۆرب���ه‌ی‌ مامۆس���تا كێش���ه‌ی‌ له‌گ ‌هڵ‌‬ ‫زمانه‌ك���ه‌دا هه‌یه‌جگه‌له‌وه‌ی‌ خوێندكاریش���ی‌ تیایه‌‬ ‫ئاستیش���ی‌ هیچ باش نیه‌ وه‌ پێش���تریش نمره‌كه‌ی‌‬ ‫ب���اش نه‌بوه‌ ب���ه‌س ئیت���ر لە‌تاقیكردنه‌وه‌كه‌دا خوا‬ ‫وه‌كیالن���ه‌ ده‌رچ���وه‌و وه‌رگی���راوه‌ هه‌روه‌ها دایك‌و‬ ‫باوكه‌كانیش داواكاری‌ س���ه‌یریان هه‌ی���ه‌ وا ئه‌زانن‬ ‫منداڵه‌كه‌یان بۆ قوتابخانه‌یه‌كی‌ ئه‌هلی‌ هێناوه‌ سی‌‌و‬ ‫پێنج وه‌ره‌قه‌ی‌ بۆ یاوه‌ نازانێت قوتابخانه‌كه‌ی‌ ئێمه‌‬ ‫حكومیه‌‌و تواناكانمان دیاریكراوه‌ ئه‌وه‌شی‌ ده‌كه‌ین‬ ‫له‌سه‌ر خۆمان ده‌كه‌وێت كه‌ خۆشمان ده‌یكه‌ین نه‌ك‬ ‫په‌روه‌رده‌ یان پاره‌ لە‌خوێندكاره‌كان وه‌ربگرین"‪.‬‬ ‫هه‌ورام���ان وریا قانع كه‌ ماوه‌ی‌ ده‌س���اڵه‌ وانه‌ی‌‬ ‫زانس���ت به‌قۆناغی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ ده‌ڵێت���ه‌وه‌‪ ،‬پڕۆژه‌ی‌‬ ‫به‌ئینگلیزیكردنی‌ وانه‌كانی‌ بیركاری‌‌و زانس���تی‌ پێ‬ ‫باش نیه‌و به‌ئاوێنه‌ی‌ راگه‌یاند "وانه‌ی‌ زانس���ت وه‌ك‬ ‫وانه‌یه‌كی‌ س���اده‌ نه‌م���اوه‌ پاش ده‌س���تكاریكردنی‌‬ ‫له‌ساڵی‌ ‪ 2008‬گۆڕانی‌ گه‌وره‌ی‌ به‌سه‌رداهاتوه‌ له‌وانه‌‬ ‫بابه‌ته‌كه‌ زۆرترو قورستر بوه‌و پێویستی‌ بە‌تاقیگه‌ی‌‬ ‫گه‌وره‌و پێشكه‌وتو هه‌یه‌‪ ،‬بۆیه‌ ئه‌م وانه‌یه‌ له‌به‌شێكی‌‬ ‫زۆری‌ قوتابخانه‌كان���دا وه‌ك پێویس���ت ناوترێته‌وه‌‬ ‫به‌تایبه‌ت به‌هۆی‌ ئه‌م دۆخ���ه‌وه‌‪ ،‬هه‌روه‌ها دڵنیام‬ ‫به‌شێكی‌ به‌رچاوی‌ مامۆس���تایانی‌ زانستی‌ قۆناغی‌‬ ‫بنه‌ڕه‌تی‌ به‌تایبه‌ت پۆله‌كانی‌ چوارو پێنج‌و ش���ه‌ش‬ ‫به‌كوردیش توانای‌ وتنه‌وه‌ی‌ وانه‌كه‌یان نییه‌ چ جای‌‬ ‫ئینگلیزی‌‪ ،‬بۆچی‌ چونكه‌ لە‌بنه‌ڕه‌تدا پسپۆڕیه‌كه‌یان‬ ‫زانست نیه‌‌و ناچاركراون زانست بڵێنه‌وه‌"‪.‬‬ ‫هه‌ورامان وریا قانع كه‌ كتێبێكی‌ تایبه‌تی‌ له‌باره‌ی‌‬ ‫هه‌ڵه‌كانی‌ پڕۆگرامی‌ زانس���تی‌ قۆناغی‌ بنه‌ڕه‌تیه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌‌و هه‌روه‌ها ساڵی‌ رابردوش توێژینه‌وه‌یه‌كی‌ هه‌ر‬ ‫له‌س���ه‌ر وانه‌ی‌ زانست ئه‌نجامداوه‌ ده‌ڵێت "مامۆستا‬ ‫بۆ ئه‌وه‌ی‌ بتوانێ‌ به‌س���ه‌ركه‌وتویی‌ وانه‌ی‌ زانس���تی‌‬ ‫قۆناغ���ی‌ بنه‌ڕه‌تی‌ بڵێت���ه‌وه‌ ده‌بێت ش���اره‌زایه‌كی‌‬ ‫باش���ی‌ له‌زینده‌وه‌رزانی‌‌و فیزیاو جیۆلۆجی‌‌و ژینگه‌و‬ ‫ته‌ندروس���تی‌‌و ئاووهه‌وا هه‌بێت دیاره‌ مامۆستایه‌ك‬ ‫ده‌رچوی‌ به‌ش���ێكی‌ تر بێت ك���وردی‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‬ ‫میوزیك‌و هونه‌ر توانای‌ به‌سه‌ر ئه‌م وانانه‌ ناشكێت‪،‬‬ ‫به‌پێی‌ ئه‌و راپرسیه‌یی‌ بۆ توێژینه‌وه‌كه‌مم ئه‌نجامداوه‌‬ ‫ئه‌و پس���پۆڕیانه‌ی‌ س���ه‌ره‌وه‌ به‌به‌بێ‌ حه‌ز‌و ویستی‌‬ ‫خۆیان وانه‌ی‌ زانس���تیان پێدراوه‌و لە‌وتنه‌وه‌ش���دا‬ ‫س���ه‌ركه‌وتو نه‌بون‪ ،‬كه‌واته‌ ئه‌گه‌ر تۆ مامۆس���تات‬ ‫هه‌بێت به‌كوردی‌ نه‌توانێ‌ زانست بڵێته‌وه‌ ئێستا چۆن‬ ‫به‌خولێكی‌ یه‌ك مانگ���ی‌ وای‌ لێده‌كه‌ی‌ به‌ئینگلیزی‌‬ ‫بیڵێته‌وه‌‪ ،‬مامۆس���تایه‌ك نه‌توانێ‌ به‌كوردی‌ وانه‌كه‌‬ ‫ش���ه‌رح بكات‌و قوتابیه‌كه‌ی‌ تێبگه‌یه‌نێت ئێ‌ چۆن‌و‬ ‫بە‌چ شێوه‌یه‌ك بە‌ئینگلیزی‌ شه‌رحی‌ بكات‌و قوتابی‌‬ ‫تێبگه‌یه‌نێت‪ ،‬س���ه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ی‌ زانست پێویستی‌‬

‫بە‌گفتوگۆی‌نێ���وان مامۆس���تاو قوتابی‌‌و پرس���یارو‬ ‫وه‌اڵم���ی‌ دوالیه‌نه‌یه‌ هه‌روه‌ها گۆڕین���ه‌وه‌ی‌ زانیار ‌ی‬ ‫له‌نێ���وان خ���ودی‌ قوتابیی���ه‌كان خۆی���ان‌و له‌گه‌ڵ‬ ‫مامۆس���تاكه‌یان‌و پێویس���تیان به‌تاقیگ���ه‌و وانه‌ی‌‬ ‫كرداریه‌ كه‌ئه‌وه‌ش پێویس���تی‌ به‌لێك تێگه‌یش���تن‌و‬ ‫بیروڕاگۆڕینه‌وه‌و گوێگرتن هه‌یه‌ كه‌ مه‌حاڵه‌ بە‌زمانی‌‬ ‫ئینگلی���زی‌ بێت���ه‌دی‌‪ ،‬به‌داخه‌وه‌ مامۆس���تا هه‌بوه‌‬ ‫نێردراوه‌ بۆ خولی‌ وتنه‌ی‌ زانس���ت به‌ئینگلیزی‌ كه‌‬ ‫خوله‌كه‌ی‌ ته‌واوك���ردوه‌ هاتۆته‌وه‌ هه‌مو زاره‌وه‌كان‌و‬ ‫ناوی‌ ئاژ‌هڵ‌و رووه‌ك‌و ئامێره‌كانی‌ به‌كوردی‌ له‌س���ه‌ر‬ ‫ئینگلیزیه‌كه‌ نوس���یوه‌ته‌وه‌‪ ،‬چونك���ه‌ نه‌یتوانیوه‌‬ ‫بیخوێنێته‌وه‌ ئاخر مامۆس���تایه‌ك نه‌زانێت ‪ after‬و‬ ‫‪‌weather‬و ‪ plant‬به‌ك���وردی‌ بخوێنێته‌وه‌ چۆن‬ ‫ده‌توانێت ئه‌و بابه‌ته‌ قورس���ه‌ی‌ زانست به‌ئینگلیزی‌‬ ‫بڵێته‌وه‌"‬ ‫هه‌ورمان وریا ده‌پرسێت "باشه‌ بۆچی‌ لە‌بنه‌ڕه‌ته‌وه‌‬ ‫وان���ه‌ی‌ زانس���ت به‌ئینگلی���زی‌ بخوێنرێ���ت ئه‌گه‌ر‬ ‫پاس���اوه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌ خوێندكار بگات���ه‌ زانكۆ‌و فێری‌‬ ‫ئینگلیزی‌ نه‌بوبێت بۆ گه‌ڕان به‌دوای‌ سه‌رچاوه‌كاندا‬ ‫ئه‌وه‌ په‌یوه‌ن���دی‌ به‌وه‌ نیه‌ كه‌ زانس���تی‌ به‌كوردی‌‬ ‫نه‌خوێندوه‌ به‌ڵكو په‌یوه‌ندی‌ بە‌وانه‌ی‌ ئینگلیزییه‌وه‌‬ ‫هه‌یه‌ بۆیه‌ پێویس���ته‌ گۆڕانكاری‌ له‌و وانه‌ی ‌ه بكرێت‬ ‫نه‌ك زانست"‪.‬‬ ‫هۆم���ه‌ر قه‌ره‌داغ���ی‌‪ ،‬وه‌ك مامۆس���تایه‌ك‬ ‫له‌واڵتی‌ س���وید‌و ش���اره‌زایه‌كی‌ بواری‌ پ���ه‌روه‌رده‌‪،‬‬ ‫به‌ئینگلیزیكردن���ی‌ وانه‌كان���ی‌ بیركاری‌‌و زانس���تی‌‬ ‫پێباش���ه‌و ده‌ڵێت " به‌بۆچونی‌ من كارێكی‌ زۆرباشه‌‬ ‫كه‌ وانه‌كانی‌ بیركاری‌‌و زانس���ت بكرێن به‌ئینگلیزی‌‬ ‫چونك���ه‌ زمانی‌ ئینگلیزی‌ زمانێكی‌ جیهانی گه‌وره‌یه‌‬ ‫كه‌لە‌زۆر ش���وێن وه‌ك س���تانده‌ر به‌كارده‌هێنرێت‪،‬‬ ‫زمانی‌ كوردی‌ سنورداره‌و داگیركه‌ران نه‌یان هێشتوه‌‬ ‫وه‌ك زمانی‌ زانست گه‌شه‌ بكات‪ .‬بۆنمونه‌ لە‌رۆژئاوا‬ ‫منداڵه‌كانم���ان بە‌عه‌ره‌ب���ی‌ ده‌خوێن���ن لە‌رۆژهه‌اڵت‬ ‫بە‌فارس���ی‌ له‌باك���ور به‌توركی‌ ئ���ه‌وه‌ش بۆته‌هۆی‌‬ ‫كه‌زمانی‌ كوردی‌ له‌بیركاری‌‌و زانستدا گه‌شه‌ی‌ خۆی‌‬ ‫نه‌كردبێت"‪.‬‬ ‫ئه‌و پس���پۆڕه‌ی‌ بواری‌ پ���ه‌روه‌رده‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌ی‌‬ ‫پێی‌ باش���ه‌ "به‌اڵم پێویس���ته‌ بۆماوه‌ی‌ س���ێ‌ ساڵ‬ ‫ئاماده‌كاری‌ بكرێت ئه‌وه‌ش به‌دابینكردنی‌ مامۆستا‬ ‫ك���ه‌ زمان���ی‌ ئینگلیزیه‌كه‌ی���ان زۆر زۆر باش بێت‬ ‫له‌ڕێگای‌ خوێندن لە‌زانكۆكانی‌ كوردستانو هه‌روه‌ها‬ ‫له‌زانكۆكانی‌ ئه‌و واڵتانه‌ی‌ كه‌ ئینگلیزی‌ زمانن وه‌ك‬ ‫ئه‌مری���كا‪ .. ،‬هه‌روه‌ها دابین كردن���ی‌ كادر كه‌كار‬ ‫له‌سه‌ر پڕۆگرامی‌ وانه‌كان بكات‌و ده‌كرێت له‌زۆربه‌ی‌‬ ‫حاڵه‌تیش���دا به‌ش���ێكی‌ زۆری‌ كتێبی‌ ئ���ه‌و واڵتانه‌‬ ‫به‌كاربهێنرێ���ت‌و به‌ش���ێكیش وه‌ربگێڕێت بۆ س���ه‌ر‬ ‫زمانی‌ كوردی‌"‪.‬‬ ‫له‌س���نوری‌ به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌ په‌روه‌رده‌ی‌ رۆژهه‌اڵتی‌‬ ‫س���لێمانی‌‪ ،‬له‌ناو ش���اری‌ س���لێمانی‌ تا ئێستا چل‬ ‫قوتابخانه‌ كراون به‌ئینگلیزی‌و ئه‌مس���اڵیش س���ی‌‬

‫قوتابخانه‌ی‌ تر‪ ،‬له‌په‌روه‌رده‌ی‌ رۆژئاواش ئه‌مس���اڵ‬ ‫چل قوتابخانه‌ ده‌بن به‌ئینگلیزی‌ واته‌ له‌ناو ش���اری‌‬ ‫سلێمانی‌ لە‌‪ %100‬قوتابخانه‌كان ده‌كرێن به‌ئینگلیزی‌‬ ‫جگه‌ له‌ناحیه‌كان كه‌ ئه‌وانیش به‌ڕێژه‌یی‌ كراوه‌‪.‬‬ ‫له‌باره‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ مامۆس���تایان پێیان وایه‌ ناتوانن‬ ‫له‌و خوالنه‌ س���ودمه‌ندبن سه‌رپه‌رشتیاری‌ یه‌كه‌می‌‬ ‫پ���ه‌روه‌رده‌ی‌ رۆژه���ه‌اڵت ده‌ڵێت "مامۆس���تا خۆی‌‬ ‫كه‌س���ێكی‌ ئه‌كادیمیه‌ توانایه‌كی‌ زانستی‌ لە‌وانه‌كه‌ی‌‬ ‫خۆی���دا هه‌ی���ه‌ ماوه‌ته‌وه‌ ئه‌وه‌ی‌ ئه‌م كه‌س���انه‌ ئه‌و‬ ‫زاراونه‌ی‌ كه‌ له‌و وانه‌ی���ه‌دا به‌كارده‌هێنن‌و هه‌روه‌ها‬ ‫گفتوگۆكردن كه‌ پێویس���تیانه‌ ئه‌وه‌ش ده‌خوێنرێن‪،‬‬ ‫ب���ه‌اڵم گ���ه‌ر مامۆس���تایه‌ك به‌نابه‌دڵ���ی‌ چوبێ���ت‬ ‫باوه‌ڕناك���ه‌م س���ودی‌ لێوه‌ربگرێت‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌گه‌ر‬ ‫كه‌س���ێك به‌حه‌زه‌وه‌ چوبێت ئه‌وه‌ دوای‌ خوله‌كه‌ش‬ ‫له‌ڕێگ���ه‌ی‌ ئینته‌رنێته‌وه‌ ده‌گه‌ڕێتو زیاتر فێرده‌بێت‪،‬‬ ‫منیش ده‌ڵێ���م نه‌خوله‌كه‌و كاته‌كه‌ی‌ به‌كه‌ڵكی‌ ئه‌وه‌‬ ‫دێت بڵێت لە‌‪ %100‬باش���ه‌ نه‌ توانای‌ مامۆستاكان‌و‬ ‫نه‌ ئه‌و ش���وێنه‌ش ك���ه‌ وانه‌كه‌ی‌ تی���ا ئه‌وترێته‌وه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌و خوالنه‌ به‌رده‌وام ده‌بێت‌و سه‌رپه‌رشتیاران‬

‫كارێكی‌ زۆرباشه‌ ك ‌ه‬ ‫وانه‌كانی‌ بیركاری‌‌و‬ ‫زانست بكرێن به‌ئینگلیز ‌ی‬ ‫چونكه‌ زمانی‌ ئینگلیز ‌ی‬ ‫زمانێكی‌ جیهانی گه‌وره‌ی ‌ه‬ ‫كه‌لە‌زۆر شوێن وه‌ك‬ ‫ستانده‌ر به‌كارده‌هێنرێت‪،‬‬ ‫زمانی‌ كوردی‌ سنورداره‌و‬ ‫داگیركه‌ران نه‌یان هێشتو‌ه‬ ‫وه‌ك زمانی‌ زانست گه‌ش ‌ه‬ ‫بكات‬

‫ته‌خته سپی‬

‫هه‌رجاره‌و که‌سێک ده‌ینوسێت‬

‫تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫وه‌ك هه‌نگاوێكی‌‬ ‫تۆقێنه‌ر‬ ‫سه‌ریاس سه‌مین‬ ‫ی ك ‌ه په‌روه‌رده‌ی‌ ئێم ‌ه‬ ‫یه‌كێك له‌و كێشانه‌ ‌‬ ‫بە‌ده‌ستیه‌وه‌ ده‌ناڵێنێت پرسی‌ تاقیكردنه‌وه‌و‬ ‫ی به‌ڕێوه‌چ���ون‌و ئ���ه‌و میكانیزمانه‌ن‬ ‫ش���ێواز ‌‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌كان���ی‌ تێ���دا ئی���داره‌ ده‌درێن‪،‬‬ ‫ئه‌ڵبه‌ت ده‌بێت تیشك بخه‌ینه‌سه‌ر ئه‌وه‌ی‌ ك ‌ه‬ ‫هه‌مو چاره‌نوسی‌ خوێندكاران كورتكراوه‌ته‌و‌ه‬ ‫لە‌تاقیكردنه‌وه‌كان و‪ ،‬به‌ده‌س���تهێنانی‌ نمره‌‪،‬‬ ‫ئی���دی‌ چۆن‌و بە‌چ ش���ێوازێك ئ���ه‌م نمره‌ی ‌ه‬ ‫ی‬ ‫بە‌ده‌س���ت دێت گرفت نی���ه‌‪ ،‬به‌ڵكو ئه‌وه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی هه‌ی ‌ه نمره‌ی‌ به‌رزو‪ ،‬له‌به‌رچاونه‌گرتن ‌‬ ‫به‌ها ‌‬ ‫توان���ا ش���اراوه‌كانی‌ خوێندكاران���ه‌‪ ،‬ئ���ه‌و‬ ‫ی‬ ‫ی پرسیاره‌كانداو بە‌تایبه‌ت ‌‬ ‫ی لە‌دانان ‌‬ ‫شێوازه‌ ‌‬ ‫ی پۆلە‌كۆتاییه‌كاندا‬ ‫ی تاقیكردنه‌وه‌ ‌‬ ‫پرس���یار ‌‬ ‫ی ده‌كرێت‪ ،‬ده‌رفه‌ت ده‌ڕه‌خس���ێنێت بۆ‬ ‫به‌د ‌‬ ‫ی الواز بە‌ئاسانی‌ بتوانێت‬ ‫ئه‌وه‌ی‌ خوێندكارێك ‌‬ ‫ی به‌رز به‌ده‌س���ت بهێنێت و‪ ،‬ئه‌و‬ ‫نمره‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ی زانستیه‌وه‌ ئاستیان‬ ‫خوێندكارانه‌ش ك ‌ه لە‌روو ‌‬ ‫به‌رز‌ه نه‌توانن نمره‌ی‌ به‌رز به‌ده‌ست بهێنن و‪،‬‬ ‫بە‌خواستی‌ خۆیان درێژ‌ه بە‌خوێندن بده‌ن‪.‬‬ ‫ی دو‬ ‫ده‌بێت ئه‌وه‌ش بزانین تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك ‌‬ ‫یا سێ‌ كاتژمێری‌ ناتوانێت پێوانیه‌كی‌ دروست‬ ‫بێ���ت بۆ ده‌رخس���تنی‌ توان���ای‌ خوێندكاران‬ ‫تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك���ی‌ نوس���ینه‌كی‌‌و‬ ‫و‪،‬‬ ‫ی كورتی‌ دیاریك���راودا‪ ،‬ناتوانێت‬ ‫لە‌ماوه‌یه‌ك ‌‬ ‫هه‌ڵس���ه‌نگاندنێكی‌ ت���ه‌واوت ب���ۆ ده‌ربخات‪،‬‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ پێویس���ت ‌ه‬ ‫ی وه‌زاره‌ت ‌‬ ‫كاری‌ یه‌كه‌م ‌‬ ‫ی له‌م رووه‌و‌ه‬ ‫پێداچونه‌وه‌بێت ب���ه‌و رێكارانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ه���ه‌ن‪ ،‬گه‌ر پێوانه‌و هه‌ڵس���ه‌نگاندن بڕبڕه‌ ‌‬ ‫ی په‌روه‌رده‌بێت ئه‌وا تاقیكردنه‌وه‌كان‬ ‫پش���ت ‌‬ ‫ی ئه‌م هه‌ڵسه‌نگاندنه‌ن‪ ،‬هه‌ركه‌سێك‬ ‫به‌ش���ێك ‌‬ ‫ی بنه‌ما په‌روه‌رده‌ییه‌كان‬ ‫ی ئه‌لیف‌و با ‌‬ ‫شاره‌زا ‌‬ ‫ی له‌وه‌ تێده‌گا كه‌ س���اده‌ترین‬ ‫بێت بە‌ئاس���ان ‌‬ ‫باب���ه‌ت ل���ه‌م رووه‌و‌ه ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ (مهار‌ه‬ ‫ی‬ ‫ كارامه‌ی���ی‌) چ���ۆن بە‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬‫ی ده‌خرێته‌ڕوو؟‬ ‫نوسینه‌ك ‌‬ ‫پێ���ش ده‌س���تپێكردنی‌ تاقیكردن���ه‌وه‌كان‬ ‫ی تاقیكردنه‌وه‌كانیشدا‬ ‫بە‌چه‌ند رۆژێك‌و لە‌كات ‌‬ ‫ی ئه‌وتۆ لە‌هه‌مو الیه‌كه‌و‌ه‬ ‫ی تۆقێنه‌ر ‌‬ ‫كه‌ش���ێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ی كه‌سێت ‌‬ ‫ی شوناس ‌‬ ‫ده‌خوڵقێنرێت‪ ،‬كه‌ به‌زۆر ‌‬ ‫خوێن���دكار لە‌قاڵ���ب ده‌دات و‪ ،‬زۆرجاریش‬ ‫ده‌یش���ارێته‌وه‌‪ ،‬گه‌ر لە‌خێزانه‌وه‌ بڕوانین ك ‌ه‬ ‫سه‌رجه‌میان خه‌مبارن بۆ به‌ده‌ستهێنانی‌ نمر‌ه‬ ‫ی‬ ‫تاوه‌كو مامۆستاو ئیداره‌ی‌ خوێندنگه‌و‪ ،‬لە‌ئاست ‌‬ ‫بااڵشدا به‌رپرس ‌ه په‌روه‌رده‌ییه‌كان ته‌نها ئه‌و‬ ‫ی‬ ‫خوێندكاران��� ‌ه خه‌اڵت ده‌كه‌ن ك���ه‌ نمره‌یه‌ك ‌‬ ‫به‌رزی���ان به‌ده‌س���تهێناوه‌و‪ ،‬بە‌ڕاس���ته‌وخۆ‬ ‫ئه‌وه‌ ده‌سه‌لمێنن كه‌ ئامانج لە‌خوێندن ته‌نها‬ ‫ی ئه‌م نمر‌ه‬ ‫ی به‌ده‌س���تهێنان ‌‬ ‫نمره‌یه‌‪ ،‬رێگه‌ ‌‬ ‫ب���ه‌رزه‌ش تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی‌ نوس���ینه‌كیه‌و‬ ‫به‌س!‬ ‫ی‬ ‫ی پێشكه‌وتوو به‌شێك ‌‬ ‫سیس���ته‌می‌ خوێندن ‌‬ ‫ی جه‌ختكردنه‌وه‌ی ‌ه لە‌توانا زاره‌كیه‌كان‬ ‫گرنگ��� ‌‬ ‫ی‬ ‫و‪ ،‬بره‌ودان بە‌باش���كردنی‌ مامه‌ڵه‌و ره‌فتار ‌‬ ‫ی‬ ‫خوێندكارو ته‌ركیزكردن له‌سه‌ر ئه‌و چه‌مكانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌ لە‌زانس���ته‌كانی‌ پ���ه‌روه‌رده‌و دروس���ت ‌‬ ‫ی‬ ‫ده‌رونیدا هه‌ن‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی‌ لە‌په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫ێ هیچ پشت به‌ستنێكی‌ به‌و‬ ‫هه‌رێمدا ده‌گوزه‌ر ‌‬ ‫بنه‌مایانه‌ تێدا نیه‌و‪ ،‬چاودێریكردنێكی‌ سه‌رباز‬ ‫ی‬ ‫ئاسایه‌ لە‌هۆڵێكدا بۆ ئه‌وه‌ی‌ چاره‌نوسی‌ خۆ ‌‬ ‫دیاریبكات‪.‬‬ ‫ی بۆ په‌روه‌رد‌ه‬ ‫لە‌س���اده‌ترین ئه‌و پێناسانه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫ی دۆخێك ‌‬ ‫ه���ه‌ن ئه‌وه‌ی���ه‌ ك���ه‌ پێشخس���تن ‌‬ ‫ناهه‌موار‌ه به‌ره‌ دۆخێكی‌ باشتر‪ ،‬ده‌بێت بزانین‬ ‫ی ئێمه‌ ناتوانێت دۆخه‌ك ‌ه‬ ‫ی په‌روه‌رده‌ ‌‬ ‫كه‌ بۆچ ‌‬ ‫ی پێبدات؟‬ ‫پێش���بخات و‪ ،‬هه‌نگاوێك پ���ه‌ره‌ ‌‬ ‫دروست كێش���ه‌ك ‌ه له‌وكاته‌وه‌ سه‌رهه‌ڵده‌دات‬ ‫ی‬ ‫ك ‌ه سه‌رجه‌می‌ ئامانجه‌ گشتیی‌‌و تایبه‌تیه‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫كه‌رت���ی‌ پ���ه‌روه‌رده‌ لە‌تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك��� ‌‬ ‫ئه‌بس���تراكتدا ك���ورت كراوه‌ت���ه‌وه‌و‪ ،‬گ���ه‌ر‬ ‫ی سایكۆلۆجیه‌و‌ه لە‌پرسه‌كه‌ بڕوانین‬ ‫لە‌دیدێك ‌‬ ‫ی‬ ‫ئه‌و‌ه بۆم���ان رون ده‌بێت���ه‌وه‌‪ ،‬كه‌ هۆكار ‌‬ ‫ی‬ ‫ی په‌روه‌رد‌ه بە‌ش���ێوه‌یه‌ك ‌‬ ‫ئه‌م دواكه‌وتووییه‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫گشتی‌ چیه‌‪ ،‬خوێندنی‌ رۆژانه‌و وانه‌ وتنه‌وه‌ ‌‬ ‫ی پرسیارو بابه‌ت‬ ‫مامۆستاش ته‌نها دیاریكردن ‌‬ ‫ی چه‌ندین بابه‌ت له‌نێو‬ ‫گرنگه‌كانه‌! وه‌ك ئه‌وه‌ ‌‬ ‫پرۆگرامه‌كاندا هه‌بن گرنگیان نه‌بێت و‪ ،‬ته‌نها‬ ‫به‌شێكیان گرنگ بن!‬ ‫ی‬ ‫ی داهاتو ‌‬ ‫له‌ئەرک���ە گرنگه‌كانی‌ كۆنگ���ره‌ ‌‬ ‫ی‬ ‫په‌روه‌رده‌یی‌ ده‌بێ���ت پێداچونه‌وه‌یه‌كی‌ جد ‌‬ ‫ی‬ ‫ی ئه‌م شێوازه‌ ‌‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ نه‌هێش���تن‌و البردن ‌‬ ‫تاقیكردن���ه‌وه‌و‪ ،‬كارك���ردن بێ���ت له‌س���ه‌ر‬ ‫ده‌رخستنی‌ توانا ش���اراوه‌كانی‌ خوێندكاران‪،‬‬ ‫ی‬ ‫ئیدی‌ لە‌رێی‌ زاره‌كیه‌وه‌ بێت یان په‌ره‌پێدان ‌‬ ‫الیه‌نه‌ هزریه‌كانی‌ خوێندكاران‪.‬‬

‫کتێب‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫ئازاری ویژدان‌و چاکه‌و خراپ ‌ه له‌که‌سێتی مرۆڤدا‬

‫‪17‬‬

‫خوێندنه‌وه‌یه‌ک بۆ رۆمانی " تاوان‌و سزا" ی دۆستۆڤیسکی‬ ‫ئا‪ :‬محەمەد سەعید‬ ‫دۆستۆڤسکی نوسه‌ری گه‌وره‌ی‬ ‫روسی له‌ساڵی ‪ 1821‬له‌مۆسکۆ‬ ‫له‌خانه‌واده‌یه‌کی ئه‌ره‌سه‌دۆکسی‬ ‫مه‌سیحی له‌دایک بووه‌ لە‌‪1881‬‬ ‫کۆچی دوایی کردووه‌‪ ،‬چۆته‌‬ ‫کۆلیجی سه‌ربازی بۆ خوێندن‪،‬‬ ‫به‌هۆی تاوانبارکردنی به‌په‌یوه‌ندی‬ ‫له‌گه‌ڵ باڵی سۆشیالستی روسی‬ ‫دورده‌خرێته‌وه‌ بۆ به‌ندیخانه‌ی‬ ‫سیبیریا‪ ،‬لە‌به‌ندیخانه‌دا زیاتر هۆگری‬ ‫بۆ ئاینی مەسیحی زیاتر ده‌بێ‪.‬‬ ‫دۆستۆڤسکی زۆر به‌هه‌ژاری ژیان‬ ‫ده‌باته‌سه‌ر‪ ،‬ته‌نانه‌ت له‌نوسینه‌کانیدا‬ ‫هه‌ژاری‌و فکری دینی ده‌ورێکی بااڵیان‬ ‫هه‌یه‪ ،‬هه‌روه‌ها کاریگه‌ری هیگڵ‬ ‫به‌کاره‌کته‌ره‌کانیه‌وه‌ دیاره‌‪.‬‬ ‫دۆستۆڤیسکی سه‌ره‌تای ده‌رکه‌وتنی‬ ‫س���ایکۆلۆجیایه‌ لە‌ڕۆمان���دا وات���ه‌‬ ‫پێش���ه‌نگی خوێندنه‌وه‌ی که‌س���ایه‌تی‬ ‫مرۆڤه‌ له‌ڕێگای ئه‌ده‌به‌وه‌‪ ،‬که‌م نوسه‌ر‬ ‫هه‌یه‌ وه‌ک���و ئه‌م زاته‌ توانیبێتی دونیا‬ ‫په‌نهان‌و تاریکایه‌که‌ی مرۆڤی که‌ش���ف‬ ‫کردب���ێ‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت ده‌رون ش���یکاری‬ ‫گ���ه‌وره‌ فرۆید سه‌رس���امی ب���ۆ ئه‌م‬ ‫نوس���ه‌ره‌ واده‌کات کتێبێکی له‌س���ه‌ر‬ ‫بنوس���ێ‪ ،‬نیچ���ه‌ی فه‌یله‌س���وفیش‬ ‫کاریگ���ه‌ری پێوه‌دیاره‌‪ .‬نوس���ینه‌کانی‬ ‫دۆستۆڤس���کی وه‌کو زۆربه‌ی نوسه‌ره‌‬ ‫نه‌مره‌کان ش���یکردنه‌وه‌ی زۆر جیاوازی‬ ‫بۆ ده‌ک���رێ واته‌ ته‌نها خوێندنه‌وه‌یه‌ک‬ ‫تونێت���ی خوێنه‌ر ناش���کێنێ‪ ،‬چونکه‌‬ ‫کاره‌کته‌ره‌کان���ی ن���او چی���رۆک‌و‬ ‫رۆمانه‌کانی پرس���یاری ب���ێ وه‌اڵم بۆ‬ ‫خوێنه‌ر به‌جێ ده‌هێڵن یا خود لە‌دوایی‬ ‫خۆیان گومانێکی زۆر ده‌ورۆژێنن‪.‬‬ ‫دۆستۆڤس���کی‬ ‫پاڵه‌وانه‌کان���ی‬ ‫به‌پێچه‌وان���ه‌ی کاف���کاوه‌ ده‌گه‌ن���ه‌‬ ‫پاکبوون���ه‌وه‌ ل���ه‌و تاوانه‌ی ک���ه‌دێته‌‬ ‫ژیانیانه‌وه‌ واته‌ سه‌رچاوه‌ی تاوانه‌کانیان‌و‬ ‫گه‌یشتن به‌س���زا‌و لێخۆشبون به‌شێکه‌‬ ‫له‌قه‌ده‌ریان‪ ،‬به‌اڵم پاڵه‌وانه‌کانی کافکا‬ ‫نه‌ س���ه‌رچاوه‌ی تاوه‌نه‌کانیان ده‌زانن‌و‌‬ ‫نه‌ده‌گه‌نه‌ س���زای راس���ته‌قینه‌ به‌ڵکو‬ ‫له‌سه‌ره‌تاوه‌ به‌ته‌مومژاوییه‌وه‌ ملمالنێ‬ ‫ده‌که‌ن تاوه‌کو مه‌رگێکی ته‌لیس���ماوی‬ ‫ده‌بێته‌ چاره‌نوس���یان‪ ،‬بۆ نمونه‌ "ک"‬ ‫پاڵه‌وان���ی دادگایی کافکا به‌بێ زانینی‬ ‫ئه‌و تۆمه‌ته‌ی که‌ بۆی دروس���ت کراوه‌‬ ‫ێو‌ دواجاریش به‌چه‌قۆ‬ ‫تۆمه‌ت بارده‌کر ‌‬ ‫ده‌ک���وژرێ وات���ه‌ خوێن���ه‌ر ده‌که‌وێته‌‬ ‫گ���ه‌ڕان به‌دوای ش���تێکی نادی���اره‌وه‌‬ ‫که‌ له‌کۆتایش���دا ناتوان���ێ ئه‌نجامێکی‬ ‫ده‌ستکه‌وێ‪.‬‬ ‫ڕۆمانی تاوان‌و سزا یه‌کێکه‌ له‌شاکار‌ه‬ ‫ه���ه‌ره‌ جوانه‌کانی مێژوی ئه‌ده‌ب‪ ،‬که‬ ‫‌ب���اس لە‌گه‌نجێکی جوانی قۆز ده‌کات‬ ‫لە‌په‌ترسپۆرگی روس���یا لە‌به‌ر هه‌ژاری‬ ‫ناتوان���ێ خوێندنی زانک���ۆ ته‌واوکات‪،‬‬ ‫ته‌نان���ه‌ت کارده‌گات���ه‌ ئ���ه‌وه‌ی کرێ‬ ‫ش���وقه‌که‌ی بۆ نه‌درێ‪.‬ش���اره‌که‌ به‌وه‌‬ ‫وه‌س���ف ک���راوه‌ که‌ خه‌ڵکێک���ی زۆر‌و‬ ‫قه‌ره‌باڵغێکی له‌ڕاده‌به‌ده‌رو‌ هه‌وایه‌کی‬ ‫گه‌رم‌و دانیشتوانێکی هه‌ژار ئه‌تمۆسفیرو‬ ‫لۆکه‌یش���نی رۆمانه‌ک���ه‌ی پێکهێناوه‌‪.‬‬ ‫گه‌نجه‌که‌ ناوی" راس���کۆڵینکۆفه‌"‪ ،‬که‌‬ ‫دایک‌و خوشکێکی هه‌یه‌‪ ،‬خوشکه‌که‌ی‬ ‫که‌ناوی" دونیایه‌" له‌به‌ر خاتری براکه‌ی‬ ‫ده‌یه‌وێ هاوس���ه‌رگیری ب���کات له‌گه‌ڵ‬ ‫کاره‌کته‌رێک���ی به‌دی خراپ���دا به‌ناوی‬ ‫"لۆژینه‌وه‌"‪ ،‬که‌ ئه‌م روداوه‌ راسکۆڵین‬ ‫نیگه‌ران ده‌کات‌و ‌نایه‌ڵێ خوشکه‌که‌ی‬ ‫ببێته‌ قوربانی هه‌ژاری ئه‌و‪.‬‬ ‫راسکۆڵینکۆف رۆژێ بڕیاری کوشتنی‬ ‫پیره‌ژنێکی سوخور ده‌دات له‌و کاته‌شدا‬ ‫توشی کوشتنی خوشکی پیره‌ژنه‌که‌ش‬ ‫ده‌بێ‪ ،‬له‌دوای���دا پ���اره‌ی پیره‌ژنه‌که‌‬ ‫ده‌بات له‌ش���وێنێک ده‌یشارێته‌وه‌ به‌بێ‬ ‫ئه‌وه‌ی ئه‌و پاره‌ی���ه‌ به‌کاربێنێ‌و ‌دڵی‬ ‫پێخۆش بێ‪.‬‬ ‫به‌هۆی ئه‌م تاوانه‌وه‌ راسکۆڵین توشی‬ ‫ته‌نگه‌ژه‌یه‌کی ده‌رونی ده‌بێ‪ ،‬ته‌نانه‌ت‬ ‫هه‌ڵسوکه‌ت‌و ره‌فتاریشی ده‌گۆڕێ ئه‌و‬ ‫رۆژنام���ه‌و باڵوکراوانه‌ش ده‌خوێنێته‌وه‌‬ ‫که‌ب���اس له‌کوش���تن ده‌کات‪ ،‬له‌کاتی‬ ‫بانگکردن���ی ب���ۆ مه‌رک���ه‌زی پۆلیس‬ ‫پش���ێوی‌و شڵه‌ژان به‌قس���ه‌کردنه‌وه‌ی‬ ‫ده‌رده‌که‌ێ‪.‬‬ ‫ڕاس���کۆڵین رۆژێک توشی پیاوێکی‬ ‫عه‌ره‌بانچ���ی به‌ن���اوی "مامیل���ۆدۆڤ"‬ ‫ده‌بێ ک���ه ‌توش���ی روداوێ���ک ده‌بێ‬ ‫ده‌یه‌وێ یارمه‌تی ب���دات‪ ،‬به‌هۆی ئه‌م‬

‫"دیمزده‌یڵی" قه‌ش���ه‌ی رۆمانی "نامه‌‬ ‫قورمزێک���ه‌"ی نوس���ه‌ری ئه‌مه‌ریک���ی‬ ‫"هۆپ���رن" ده‌چ���ێ‪ ،‬ک���ه‌به‌کردن���ی‬ ‫تاوانێک���ی نهێن���ی ئ���ازاری ویژدانی‌و‬ ‫چه‌شتنی عه‌زابی به‌رده‌وام له‌کوڕێکی‬ ‫گه‌نجی جوانه‌وه‌ ده‌کاته‌ پیاوێکی پیری‬ ‫الواز ته‌نان���ه‌ت خه‌ڵکی نایناس���نه‌وه‌‪،‬‬ ‫تاوه‌ک���و رۆژێ ناچارده‌ب���ێ له‌به‌رده‌م‬ ‫خه‌ڵکی���دا دان به‌تاوانه‌که‌ی���دا ده‌نێ‪،‬‬ ‫ئه‌وکات رزگاری ده‌بێ له‌و ناخۆش���یه‌‬ ‫ده‌رونییه‌ی که‌تێکه‌وتووه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی‬ ‫دوای‬ ‫ڕاس���کۆڵین‬ ‫لە‌به‌رده‌م س���ۆنیای خۆشه‌ویس���تیدا‬ ‫دان به‌تاوانه‌که‌ی���دا ده‌ن���ێ ده‌چێت���ه‌‬ ‫به‌ندیخانه‌وه‌و‌ دوای ماوه‌یه‌ک مانه‌وه‌ی‪،‬‬ ‫که‌دێته‌ ده‌ره‌وه‌ ده‌بێته‌ که‌سێکی پاک‬ ‫له‌گوناح‪ .‬به‌پێی په‌یامی ئه‌م نوس���ینه‌‬ ‫م���رۆڤ بوونه‌وه‌رێکه‌ هه‌ڵگ���ری تاوانه‌‬ ‫ته‌نه���ا ده‌روازیه‌ک ب���ۆ پاکبونه‌وه‌ له‌و‬ ‫گوناح���ه‌ له‌ڕێگای ئ���ازاره‌و ده‌توانین‬ ‫پێبگه‌ین‪ ،‬واته‌ دۆستۆڤس���کی باوه‌ڕی‬ ‫به‌ئاسوده‌یی هه‌میش���ه‌یی نییه‌ به‌ڵکو‬ ‫باوه‌ڕی به‌ئازاری هه‌میشه‌یییه‌ واته‌ گه‌ر‬ ‫مرۆڤ ئازارێکی زۆر نه‌کێش���ێ ناتوانێ‬ ‫بگات���ه‌ پله‌ی مرۆڤایه‌ت���ی وه‌کو چۆن‬ ‫راسکۆڵینکۆف به‌هۆی ئازاره‌وه‌ توانی‬ ‫به‌یارمه‌تی س���ۆنیا بگاته‌ ئارامی روح‌و‬ ‫پاکبونه‌وه‪.‬‬

‫روداوه‌ راس���کۆڵین ده‌چێت���ه‌ ماڵیان‪،‬‬ ‫له‌وێ "س���ۆنیای" کچ���ی مامیلۆدڤ‌و‬ ‫خێزانه‌که‌ی "کاترین���ا" ده‌بینێ‪ ،‬بۆی‬ ‫ده‌رده‌ک���ه‌وێ ک���ه‌ئ���ه‌م خێزانه‌ چۆن‬ ‫له‌هه‌ژاریدا توش���ی کێشه‌ی ئه‌خالقی‬ ‫بون‪ ،‬سۆنیا به‌هۆی نه‌بونییه‌وه‌ ده‌بێته‌‬ ‫له‌شفرۆش‪ ،‬پاش���ان کاتریناش له‌به‌ر‬ ‫هه‌ژاری له‌خه‌فتدا سه‌رده‌نێته‌وه‌‪.‬ئه‌وه‌ی‬ ‫جێگایی س���ه‌رنجه‌ ئه‌وه‌یه‌ راس���کۆلین‬ ‫ل���ه‌دوای نااڵندن‌و ئازارێک���ی ده‌رونی‬ ‫ناتوان���ێ دان به‌تاوانه‌که‌ی���دا بن���ێ‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌بینینی س���ۆنیا که ‌ده‌که‌وێته‌‬ ‫خۆشه‌ویس���تیه‌وه‌ له‌گه‌ڵی���دا ‌له‌دوایدا‬ ‫خۆشه‌ویستی‌و یارمه‌تی سۆنیا ده‌بێته‌‬ ‫ئه‌وه‌ی که‌ راسکۆڵین دان به‌تاوانه‌که‌یدا‬ ‫بنێ‌و له‌و ئازاره‌ رزگاری بێ‪ .‬له‌‌کۆتاییدا‬ ‫به‌ره‌و دادگا ده‌یبه‌ن‌و ‌لە‌زینداندا دوای‬ ‫به‌س���ه‌ربردنی چه‌ند س���اڵێک ده‌بێته‌‬ ‫که‌سێکی دینی پاک‪.‬‬ ‫ده‌مه‌وێ باس���ی چه‌ند ته‌وه‌ره‌یه‌کی‬ ‫س���ه‌ره‌کی بکه‌م که‌هێڵی س���ه‌ره‌کی‬ ‫رۆمانه‌که‌ پێکده‌هێنن‪ ،‬هه‌رچه‌نده‌ وه‌کو‬ ‫له‌س���ه‌ره‌وه‌ ئاماژه‌م پێدا نوسینه‌کانی‬ ‫دۆستۆڤسکی ناتوانرێت ته‌نها له‌چه‌ند‬ ‫ته‌وه‌ره‌یه‌ک���دا خوێندن���ه‌وه‌ی قه‌تیس‬ ‫کراوی بۆبکرێ‪ ،‬ب���ه‌اڵم ئه‌وه‌ی لێره‌دا‬ ‫رونده‌کرێته‌وه‌ به‌ش���ێوه‌یه‌کی سه‌ره‌کی‬ ‫فه‌زای رۆمانه‌که‌ی داگیرکردوه‌‪.‬‬ ‫کوشتنی پیرێژنه‌که‌‪...‬‬ ‫وه‌ک���و چۆن لە‌مێ���ژوی مرۆڤایه‌تیدا‬ ‫هه‌ن���دێ رووداو هه‌یه‌ تاوه‌کو ئێس���تا‬ ‫نه‌توانراوه‌ وه‌اڵمێکی دروستی بۆبکرێ‪،‬‬ ‫بۆنمونه‌ کوشتنی ئه‌بوعه‌الی موعه‌ڕی‪،‬‬ ‫شاعیری گه‌وره‌ی عەره‌ب که‌لە‌سعودیه‌‬ ‫ده‌گه‌ڕێت���ه‌وه‌ له‌الی���ه‌ن ده‌س���تێکی‬ ‫نادی���اره‌وه‌ ده‌کوژرێ تاوه‌کو ئێس���تا‬ ‫هۆکاری کوشتنه‌که‌ی نازانرێ‪ ،‬کوشتنی‬ ‫س���ه‌رۆکی ئه‌مریکا که‌نه‌دی‪ ،‬راکردنی‬ ‫س���ێ تاوانبار لە‌به‌ندیخانه‌ی گه‌وره‌ی‬ ‫ئه‌مه‌ریکادا که ‌تاوه‌کو ئێستاش که‌س‬ ‫نازانێ ماون یاخ���ود نه‌ماون‪ ،‬چه‌ندها‬ ‫فیلمی له‌سه‌ر ده‌رکراوه‌‪.‬‬ ‫به‌هه‌مان ش���ێوه‌ له‌دونیای ئه‌ده‌بدا‬ ‫چه‌ند روداوێکی س���ه‌رنجڕاکێش هه‌یه‌‪،‬‬ ‫که‌ بونه‌ته‌ لوغز مه‌ته‌ڵێکی بێ وه‌اڵمی‬ ‫رۆژگار‪ ،‬واته‌ ناتوانین به‌ته‌نها راڤه‌یه‌ک‬ ‫وه‌اڵم���ی بێگومانم���ان ده‌س���تکه‌وێ‬ ‫بۆیان‪ ،‬بۆنمون���ه‌ له‌درامای"هاملێت"ی‬ ‫شه‌کیسپیردا ئه‌و گومانه‌ی که‌هاملێت‬ ‫به‌رامبه‌ر مامی الدروست ده‌بێ له‌سه‌ر‬ ‫کوش���تنی باوکی‪ ،‬خوێنه‌ر له‌وه‌ سه‌ری‬ ‫ده‌س���وڕمێ ب���ۆ ناگات���ه‌ یه‌قینێ���ک‌و‬ ‫‌دواجار مامی به‌س���زای خۆی بگه‌ینێ‪،‬‬ ‫له‌ڕۆمانی "تاوان‌و س���زادا " کوش���تنی‬ ‫پیره‌ژنه‌که‌ له‌الیه‌ن راس���کۆڵینکۆفه‌وه‌‬ ‫یه‌کێکه‌ له‌هه‌ره‌ گرێکوێره‌کانی ئه‌ده‌ب‬ ‫که ‌ئه‌وه‌نده‌ی ت���ر رۆمانه‌که‌ی جوانتر‬ ‫ک���ردوه‌‪ ،‬چونک���ه‌ به‌ه���ۆی نه‌زانینی‬ ‫هۆکاری کوشتنه‌که‌ چه‌ندها ره‌خنه‌گری‬ ‫ئه‌ده‌بی‌و ساکۆلۆجیش���ی هانداوه‌ که‬ ‫‌له‌س���ه‌ر نهێنی هۆکاری کوش���تنه‌که‌‬ ‫چه‌نده‌ه���ا توێژین���ه‌وه‌ی ئه‌کادیم���ی‌و‬ ‫ئه‌ده‌بی بنوسرێ‪.‬‬ ‫دوو بۆچ���وون ب���اس ده‌ک���ه‌م ک���ه‬ ‫‌هۆکاری کوشتنی پیرێژنه‌که‌ به‌ده‌ستی‬ ‫راسکۆڵین کۆف روون ده‌که‌نه‌وه‌‪:‬‬ ‫*به‌پێ ئه‌م بۆچونه‌‪ ،‬دۆستۆڤس���کی‬ ‫وه‌کو له‌س���ه‌ره‌وه‌ باس���کرا ده‌که‌وێته‌‬ ‫ژێر کاریگه‌ری فه‌لس���ه‌فه‌ی هیگڵه‌وه‌‪،‬‬ ‫ک���ه‌ به‌پێی بۆچونی ئه‌م فه‌یله‌س���وفه‌‬ ‫له‌مێ���ژودا" مرۆڤ���ی بااڵ"ده‌ورێک���ی‬ ‫کاریگه‌ری هه‌یه‌ لە‌ژیاندا‪ ،‬که‌لە‌الیه‌کی‬ ‫ت���ره‌وه‌ "مرۆڤی ئاس���ایی‪ ،‬عه‌وام"‬ ‫هه‌یه‌ که‌هی���چ رۆڵێکی گرنگ نابینن‪،‬‬ ‫به‌ڵکو زۆرجار ده‌بن���ه‌ رێگر له‌به‌رده‌م‬ ‫پێش���که‌وتنی کۆمه‌ڵ���گادا بۆی���ه‌ ئه‌م‬ ‫مرۆڤه‌ زیانبه‌خش���انه‌ ش���تێکی باشه‌‬ ‫له‌الیه‌ن مرۆڤه‌ بااڵکانه‌وه‌ له‌ناو ببرێن‪،‬‬ ‫ته‌نانه‌ت هیگڵ زۆر سه‌رسامی خۆی بۆ‬ ‫ناپلیۆن وه‌کو مرۆڤێکی بااڵ ده‌ربڕیوه‌و‌‬ ‫ئه‌و هێرش���انه‌ی که ‌کردویه‌تییه‌ سه‌ر‬ ‫ئه‌ڵمانیاو میسر به‌کارێکی باشی زانیوه‌‬ ‫چونک���ه‌ ناپلیۆن له‌م ش���ه‌ڕانه‌دا ئه‌و‬ ‫که‌س���انه‌ی که‌ رێگربون له‌پێشکه‌وتنی‬ ‫ئ���ه‌و کۆمه‌ڵگایانه‌دا له‌ن���اوی بردون‪.‬‬ ‫لێره‌وه‌یه‌ ک���ه ‌ئه‌م بۆچون���ه‌ی هیگڵ‬ ‫کارده‌کاته‌ دۆستۆڤسکی‌و له‌کاره‌کته‌ری‬ ‫راس���کۆڵۆنکۆفدا ره‌ن���گ ده‌دات���ه‌وه‌‪،‬‬ ‫چونکه‌ راس���کۆڵین خۆی به‌که‌سێکی‬ ‫ب���ااڵو به‌رزتر له‌خه‌ڵکی س���اده‌ خۆی‬ ‫نمای���ش ده‌کات‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت ده‌گات���ه‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی زۆر تێکه‌ڵی خه‌ڵکی نه‌کات‪‌،‬‬ ‫پیرێژنه‌که‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی پاره‌ی س���وو‬

‫تـاوان ‌و‬ ‫ سزا‬

‫مێژوی مرۆڤ شه‌ڕێکی به‌رده‌وامه‌ لە‌به‌رامبه‌ر‬ ‫چاکه‌و خراپه‌دا که‌لە‌بونیادی مرۆڤدا‬ ‫به‌رده‌وام ناکۆکیدان‬ ‫له‌خه‌ڵک���ی وه‌رده‌گ���رێ‌و‌زیانی زیاتر‌ه‬ ‫وه‌ک له‌چاک���ه‌ بۆیه‌ بڕیاڕی کوش���تنی‬ ‫ده‌دات به‌مانایه‌کی تر راس���کۆڵینکۆف‬ ‫خ���ۆی به‌مرۆڤێکی جیاوازتر له‌وانی تر‬ ‫ده‌بێن���ێ‌و ‌پیره‌ژنه‌ک���ه‌ش به‌مرۆڤێکی‬ ‫عه‌وام بێجگه‌ له‌زی���ان هیچ به‌هایه‌کی‬ ‫نییه‌ له‌بووندا بۆیه‌ ده‌بێ بکوژرێ‪.‬‬

‫زۆر ده‌خ���وات له‌ئه‌نجام���دا ده‌مرێت‪،‬‬ ‫"س���ۆنیای" کچی نه‌بوون���ی ده‌یکات ‌ه‬ ‫له‌ش���فرۆش‪ ،‬دایکی س���ۆنیا "کاترینا"‬ ‫لە‌هه‌ژاری���دا س���ه‌رده‌نێته‌وه‌ ته‌نانه‌ت‬ ‫کارده‌گات���ه‌ ئ���ه‌وه‌ی ک���ه‌له‌پاڕانه‌وه‌‬ ‫له‌یه‌زدانی���ش بێهیواب���ێ‪ ،‬چه‌نده‌ه���ا‬ ‫دیمه‌نی تر که ‌پ���اره‌ تیادا جه‌وهه‌ری‬ ‫کێشه‌کانه‌ تیادا‪.‬‬

‫* کاریگه‌ری پاره‌و هه‌ژاری‪...‬‬ ‫ئازاری ویژدان مرۆڤ ده‌گه‌یه‌نێت ‌ه‬ ‫به‌پێ ئه‌م بۆچونه‌ راس���کۆڵین له‌به‌ر‬ ‫ئ���ه‌وه‌ی ناتوان���ێ درێ���ژه‌ به‌خوێندن مرۆڤ بوون‌و پاک بوونه‌وه‌ لە‌گوناح‬ ‫به‌ش���ی یه‌که‌می رۆمانه‌که‌ ته‌رخان‬ ‫ب���دات چونکه‌ ه���ه‌ژاره‌‪ ،‬هه‌ر به‌هۆی‬ ‫نه‌بونییه‌وه‌ی���ه‌ که‌ دونیای خوش���کی ک���راوه‌ ب���ۆ پرۆس���ه‌ی کوش���تنه‌که‌‪،‬‬ ‫ژیان���ی ده‌کات���ه‌ قوربان���ی ده‌ی���ه‌وێ هه‌مو به‌ش���ه‌کانی تر فۆکس ده‌خه‌نه‌‬ ‫هاوس���ه‌رگیری له‌گه‌ڵ "لۆژیندا " بکات س���ه‌ر ئ���ازارو هه‌وڵدان ب���ۆ ئیعتراف‬ ‫که‌ هه‌رچه‌نده‌ که‌سایه‌تیەکی خراپه‌‪ ،‬کردن‌و داننان به‌کوش���تنه‌که‌ له‌الیه‌ن‬ ‫بۆئ���ه‌وه‌ی یارمه‌تی براک���ه‌ی بدات بۆ راس���کۆڵینکۆفه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م���ه‌ش گرنگی‌و‬ ‫ته‌واوکردنی زانکۆ‪ ‌،‬کرێ ش���وقه‌که‌ی بایه‌خ���ی نوس���ه‌ره‌ به‌پاکبوون���ه‌وه‌ی‬ ‫مرۆڤ له‌ڕێگای ئازارچه‌ش���تن‌و عه‌زابی‬ ‫بۆبدات که‌ خۆی ناتوانێ بیدات‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م بۆچون���ه‌ ره‌خن���ه‌ی ئ���ه‌وه‌ی ویژدان���ه‌وه‌‪ .‬راس���کۆڵین ل���ه‌دوای‬ ‫ل���ێ ده‌گیرێ ک���ه‌ راس���کۆڵین کاتێ کوش���تنه‌که‌وه‌ گیرۆده‌ی ش���له‌ژانێکی‬ ‫که‌ پیره‌ژنه‌ک���ه‌ ده‌کوژێ ئه‌وه‌ی که ده‌رون���ی ده‌ب���ێ‪ ،‬کارده‌گات���ه‌ ئه‌وه‌ی‬ ‫‌به‌الیه‌وه‌ جێ بایه‌خ نابێ پاره‌که‌یه‌ که هه‌ڵسوکه‌وت‌و ره‌فتاریشی به‌شێوه‌یه‌کی‬ ‫‌ده‌یبات‪ ،‬چونکه‌ راس���ته‌وخۆ ده‌یبات دی���ار ده‌گۆڕێ‪ ،‬ک���ه ‌ئه‌وه‌ن���ده‌ی تر‬ ‫له‌شوێنێکدا زۆر بێباکانه‌ ده‌یشارێته‌وه‌‪ .‬گۆش���ه‌رگیرتری ده‌کات‪ ،‬ته‌نان���ه‌ت‬ ‫کاریگه‌ری پاره‌ ته‌نها به‌ راسکۆڵینه‌وه‌ ئاره‌زوناکات خوشک‌و دایکیشی ببینێ‪.‬‬ ‫نییه‌ به‌ڵکو زۆربه‌ی که‌س���ایه‌تییەکان تاوانه‌ک���ه‌ی راس���کۆڵین را‌س���ته‌ هیچ‬ ‫گیرۆده‌ی نه‌بوونین بۆنمونه‌ مارمیلۆڤ ده‌زگایه‌کی ئه‌من���ی‌و به‌رپرس ناتوانن‬ ‫به‌هۆی نه‌بوونییه‌وه‌یه‌ که‌ مه‌شروبێکێ تاوانب���ار بدۆزنه‌وه‌‪ ،‬به‌اڵم راس���کۆڵین‬

‫به‌هۆی ئازارێکی سایکۆلۆجی‌و ویژدانی‬ ‫ئارامی‌و ئاس���وده‌یی ل���ێ هه‌ڵده‌گیرێ‬ ‫وات���ه‌ به‌مانایه‌کی تر ئه‌م���ه‌ ئاماژه‌یه‌‬ ‫به‌وه‌ی م���رۆڤ کاتێک تاوانێک ده‌کات‬ ‫گه‌ر هێزێکی ده‌رکیش نه‌توانێ سزای‬ ‫بدات ئ���ه‌وا ویژدانی به‌ئ���ازاره‌وه‌ گه‌ر‬ ‫نه‌شی کوش���ێ ئه‌وا به‌ره‌و وێرانه‌یه‌کی‬ ‫کوش���نده‌ی ده‌بات‪ ،‬هه‌ر ئ���ه‌م ئازاری‬ ‫ویژدانه‌ش راس���کۆڵین به‌ره‌و رێگای‬ ‫لێخ���ۆش بوون ده‌بات‪ ،‬ب���ه‌وه‌ی رۆژێ‬ ‫ده‌چێ بۆالی س���ۆنیای خۆشه‌ویستی‬ ‫دان به‌تاوانی کوشتنه‌که‌دا ده‌نێ‪ ،‬ئه‌م‬ ‫ئیعت���راف کردنه‌ ئاماژه‌ی���ه‌ بۆ گرنگی‬ ‫که‌س���ی خۆشه‌ویس���ت‌و ئافره‌ت الی‬ ‫دۆستۆڤسکی‌و ‌ئاماژه‌یه‌کی تره‌ به‌وه‌ی‬ ‫مرۆڤ پێویس���تی به‌وانی تره‌ بۆ پاک‬ ‫بوون���ه‌وه‌ له‌گون���اح‪ .‬دۆستۆڤس���کیی‬ ‫له‌زۆربه‌ی رۆمانه‌کانی���دا پاڵه‌وانه‌کانی‬ ‫تاوانبارن‌و‌ئاف���ره‌ت رۆڵی بااڵده‌بینێ‬ ‫لە‌ده‌س���ت گرتنی تاوانبار ب���ۆ دانان‬ ‫به‌ت���اوان‌و ‌دواج���ار ب���ه‌ره‌و لێخۆش‬ ‫ب���وون وه‌کو چۆن له‌ڕۆمان���ی برایانی‬ ‫کارامازۆڤی���ش دا‪" ،‬کریش���تینا" ک���ه‬ ‫‌ئافره‌تێکه‌ ده‌ورێکی کاریگه‌ری ده‌بێ‬ ‫له‌به‌ره‌و چاکردنی که‌سایه‌تی " دیمیتی"‬ ‫تاوانب���اردا‪ ،‬وات���ه‌ دوای ئازارێکی زۆر‬ ‫ئافره‌ت کلیلی به‌ره‌و ئیعتراف کردنه‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌م ئ���ازار چه‌ش���تنه‌ ک���ه‌ روحی‬ ‫راسکۆڵین ده‌خوات‪ ،‬زۆر له‌ئازاره‌که‌ی‬

‫*دوالیستی چاکه‌و خراپه‌‬ ‫نه‌بونی مرۆڤی پێرفێکت‪....‬‬ ‫به‌درێژای���ی رۆمانه‌ک���ه‌ راس���کۆڵین‬ ‫ده‌که‌وێته‌ ته‌نگه‌ژه‌ی���ه‌ک‌و ملمالنێیه‌ک‬ ‫له‌به‌ین���ی چاک���ه‌و خراپ���ه‌دا له‌الیه‌ک‬ ‫تاوانب���اره‌ به‌کوش���تنی مرۆڤێ���ک‌و‌‬ ‫له‌له‌الیه‌ک���ی ت���ره‌وه‌ ه���ه‌وڵ ده‌دات‬ ‫یارمه‌ت���ی‌و چاک���ه‌ له‌گ���ه‌ڵ ه���اوڕێ‌و‬ ‫دۆستانی بدات‪ ،‬یارمه‌تی ماڵی کاتیرینا‬ ‫مامیلۆدۆڤ یه‌کێکه‌ له‌نمونه‌ چاکه‌کان‌و‌‬ ‫س���ۆزو به‌زه‌ییه‌کی مرۆڤان���ه‌ به‌رامبه‌ر‬ ‫دایک‌و دونیای خوش���کی‌و به‌وه‌فایی‬ ‫به‌رامبه‌ر سۆنیای خۆشه‌ویستی چه‌ندها‬ ‫نمون���ه‌ی به‌رزی تر که‌له‌که‌س���ایتیدا‬ ‫به‌رجه‌سته‌بو‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌ ئاماژه‌یه‌کی فه‌لس���ه‌فی گرنگه‌‬ ‫به‌وه‌ی مرۆڤ بونه‌وه‌رێکه‌ که‌هه‌ڵگری‬ ‫چاکه‌‌و خراپه‌یه‌‪ ،‬واته‌ مرۆڤێکی پێرفێکتی‬ ‫ته‌واو لە‌کۆمه‌ڵگادا بونی نییه‌‪ .‬مێژوی‬ ‫مرۆڤ شه‌ڕێکی به‌رده‌وامه‌ لە‌به‌رامبه‌ر‬ ‫چاکه‌و خراپ���ه‌دا که‌لە‌بونیادی مرۆڤ‬ ‫دا به‌رده‌وام لە‌کۆنفلێکت‌و ناکۆکیدان‪.‬‬ ‫"له‌سه‌رده‌می عیس���ادا پیاوانی ئایینی‬ ‫ئافره‌تێ���ک ده‌هێن���ن بۆالی عیس���ای‬ ‫پێغه‌مب���ه‌ر که‌تاوانبار ک���راوه‌ به‌زینا‬ ‫بۆ ئ���ه‌وه‌ی ره‌جمی که‌ن (به‌ردباران)‪،‬‬ ‫ژماره‌یه‌ک لە‌خه‌ڵکی ده‌وری ئافره‌ته‌که‌‬ ‫ده‌ده‌ن تاوه‌کو ده‌ست که‌ن به‌هاویشتنی‬ ‫به‌رد‪ ،‬له‌و کاته‌دا مه‌س���یح ده‌ڵێ ده‌بێ‬ ‫یه‌که‌مین به‌رد له‌الیه‌ن که‌سێکه‌وه‌ بێ‬ ‫ک���ه‌ هه‌رگیز تاوان‌و خراپه‌ی نه‌کردبێ‪،‬‬ ‫له‌و کاته‌دا هه‌مو خه‌ڵکه‌که‌ به‌رده‌کانی‬ ‫ده‌س���تیان فڕی ده‌ده‌ن "ئ���ه‌م روداوه‌‬ ‫ئاماژه‌ی���ه‌ به‌وه‌ی ک���ه‌ ته‌نانه‌ت مرۆڤه‌‬ ‫له‌خواترس���ه‌کانیش ناتوانن له‌خراپه‌و‬ ‫ت���اوان بێب���ه‌ری بن‪ .‬دۆستۆڤس���کی‬ ‫کاریگه‌ری ئاینی مەسیحی پێوه‌ دیاره‌‬ ‫له‌نوسینه‌کانیدا‪ ،‬به‌اڵم ئه‌م توانیوێتی‬ ‫به‌ش���ێوه‌یه‌کی ئه‌ده‌ب���ی‌و فه‌لس���ه‌فی‬ ‫په‌یامه‌ک���ه‌ی بگه‌یه‌ن���ێ‪ .‬زۆرب���ه‌ی‬ ‫پاڵه‌وانه‌کانی دۆستۆڤس���کی گیرۆده‌ی‬ ‫کرده‌ی خراپه‌یه‌کن که‌ئه‌مه‌ش ده‌بێته‌‬ ‫خاڵی ده‌س���تپێکردنی زۆربه‌ی ش���ه‌ڕو‬ ‫ملمالنێکان له‌پێناو گه‌یشتن به‌چاکه‌و‬ ‫لێخۆشبون‪ .‬ئیتالۆکالڤینۆی رۆماننوس‪،‬‬ ‫له‌ڕۆمانی "مرۆڤی دوکه‌رت بودا " ئه‌م‬ ‫دوالیس���ته‌ی که‌س���ایه‌تی مرۆڤی که‌‬ ‫له‌شه‌یتان‌و ئه‌هریمه‌ن پێکهاتوه‌ جوان‬ ‫ده‌رخس���توه‌‪ ،‬که‌پاڵه‌وانی رۆمانه‌که‌ی‬ ‫ده‌بێته‌ دو به‌ش���ه‌وه‌ که‌هه‌ر یه‌که‌یان‬ ‫کاری خۆی ده‌کات تاوه‌کو له‌کۆتاییدا‬ ‫الیه‌نی چاکه‌ده‌یباته‌وه‌‪ ،‬واته‌ مرۆڤێکی‬ ‫ته‌واو بێگه‌رد لە‌سه‌رزه‌وی بونی نییه‌‪.‬‬ ‫پرسیارێک دێته‌ پێشه‌وه‌‪ ،‬ئایا مرۆڤ‬ ‫ده‌توانێ خ���ۆی لە‌خراپه‌ پاکبکاته‌وه‌؟‬ ‫یاخود م���رۆڤ ده‌توانێ به‌س هه‌ڵگری‬ ‫چاکه‌بێ؟‬ ‫مرۆڤ ناتوانێ له‌کۆمه‌ڵگادا بژی ته‌نها‬ ‫هه‌ڵگری س���یفاتی خواوه‌ند بێ به‌ڵکو‬ ‫ده‌بێ شه‌یتان‌و ئه‌هریمه‌نیش هێالنه‌ی‬ ‫خۆیان له‌ڕوحیدا دروس���تبکات‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫به‌پێی ئه‌م ش���اکاره‌ی دۆستۆڤس���کی‬ ‫مرۆڤ ده‌توان���ێ بگاته‌ پاکبونه‌وه‌ له‌و‬ ‫خراپه‌یه‌ی که‌ ئه‌نجامی ده‌دات ئه‌ویش‬ ‫له‌ڕێگای ئازارێکی زۆرو داننان به‌تاواندا‪،‬‬ ‫وه‌کو ئه‌وه‌ی راسکۆڵین کردی‪.‬‬

‫‪18‬‬ ‫كونسڵخانه‌ی‌ توركیا له‌هه‌ولێر چی ده‌كات؟‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫سه‌رتیپ جه‌وهه‌ر‬ ‫هه‌وڵدان����ی میتی توركیا ب����ۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫ئۆپه‌راس����یۆنێكی ئه‌من����ی له‌قواڵی����ی خاك����ی‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬ته‌نها چاالكییه‌كی ئ����ه‌و ده‌زگای ‌ه‬ ‫نه‌ب����وو‪ ،‬له‌باش����وری كوردس����تان ویس����تبێتی‬ ‫جێبه‌جێی بكات‪ ،‬به‌ڵكو درێژكراوه‌و لێكه‌وته‌ ‌ی‬ ‫ئه‌جێندایه‌كی زۆر فراوانت����ری رژێمی توركیای ‌ه‬ ‫له‌باش����وری كوردس����تان‪ ،‬به‌اڵم ئ����ه‌و هه‌وڵه‌ ‌ی‬ ‫لە‌سلێمانی درا هه‌قیقه‌تی جموجۆڵ‌و بااڵده‌ستی‬ ‫رژێم����ی توركی����ا ‌ی له‌باش����وری كوردس����تان‬ ‫ده‌رخست‪.‬‬ ‫جموجۆڵ����ی رژێم����ی توركی����ا له‌باش����وری‬ ‫كوردستان له‌ماوه‌ی‌ ‪ 25‬ساڵی رابردوو به‌رده‌وام‬ ‫به‌ش����ێوه‌یه‌كی به‌رفراوان بونی هه‌بووه‌‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫له‌دوا ‌ی هاتن����ی داعش‌و دوات����ر ئینقیالبه‌كه‌ ‌ی‬ ‫‪ 2016‬ئه‌وه‌ن����ده‌ ‌ی دیكه‌ زیاتر ب����ووه‌‪ ،‬چونك ‌ه‬ ‫له‌چوارچێ����وه‌ی‌ قانون����ی ب����اری نائاس����ایی‬ ‫رێوشوێنی توندو نامرۆڤانه‌ به‌رامبه‌ر نه‌یارانیان‬ ‫جێبه‌جێده‌ك����ه‌ن‌و به‌ش����ێك له‌و رێوش����وێنان ‌ه‬ ‫گه‌یشتۆت ‌ه هه‌رێمی كوردستان‪ ،‬ته‌نانه‌ت بنكه‌و‬ ‫باره‌گاكانیان زیاترك����رد‪ ،‬به‌پێی‌ زانیارییه‌كانی‬ ‫لە‌میدیاكانی كوردس����تان باڵوكراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫بنكه‌كانی میت‌و جه‌ندرمه‌ی‌ تورك ‪ 18‬بنكه‌یه‌و‬ ‫هه‌مویان لە‌سنوری هه‌ولێرو دهۆكن‪.‬‬ ‫هه‌ڵسوكه‌وتی كونسڵخانه‌ی‌ توركیا لە‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌هه‌ڵس����وكه‌وتی كونسڵخانه‌یه‌كی‬ ‫ئاسایی ناچێت‪ ،‬به‌ڵكو ناڕاسته‌وخۆ له‌ده‌زگایه‌كی‬ ‫ئه‌منیی ده‌چێت دژ به‌كوردانی باكور‪ ،‬هه‌ندێجار‬ ‫جموجۆڵ����ی ده‌زگا ئه‌منییه‌كان����ی توركی����ا‬ ‫لە‌كوردس����تان ده‌گاته‌ ئاس����تی كاری تیرۆریی‪،‬‬ ‫باش����ترین به‌ڵگه‌‪ ،‬هه‌وڵدان ب����ۆ جێبه‌جێكردنی‬ ‫پالنێكی ئه‌منی بوو لە‌س����نوری س����لێمانی‪ ،‬ك ‌ه‬ ‫پێده‌چێت پالنی تیرۆركردنی كه‌س����ێكی بااڵی‬ ‫په‌كه‌كه‌ بوبێت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ ‌ی گرنگه‌ خستنه‌رووی چه‌ند زانیارییه‌كی‬ ‫نوێی����ه‌ لە‌باش����وری كوردس����تان‪ ،‬به‌پێی‌ ئه‌و‬ ‫زانیارییانه‌ی‌ به‌رده‌س����تن‪ ،‬كونسڵخانه‌ ‌ی توركیا‬ ‫له‌هه‌ولێ����ر‪ ،‬داوا ‌ی له‌س����ه‌ر ده‌ی����ان ك����وردی‬ ‫له‌دادگاكان����ی هه‌ولێر تۆمارك����ردووه‌ به‌تۆمه‌تی‬ ‫ت����اوان (جینائی)‪ ،‬وات ‌ه ئه‌وكه‌س����ان ‌ه تاوانیان‬ ‫ك����ردووه‌‪ ،‬له‌كاتێكدا ئه‌وانه‌ی‌ داوایان له‌س����ه‌ر‬ ‫تۆمارك����راو‌ه به‌ه����ۆی بارودۆخی سیاس����ی‌و نا‬ ‫مرۆیی رژێمی توركیا به‌ره‌و باشور رایانكردووه‌و‬ ‫له‌باش����ور نیش����ته‌جێبون‪ ،‬له‌كاتێك����دا زۆربه‌ ‌ی‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ داوایان له‌سه‌ر تۆماركراوه‌‪ ،‬رێكخستنی‬ ‫هاده‌پ یان په‌كه‌كه‌ بوون‌و له‌ترسی راوه‌دونانی‬ ‫دام����وده‌زگا ئه‌منییه‌كانی توركی����ا رایانكردوو‌ه‬ ‫له‌باش����وری كوردستان نیش����ته‌جێن‪ ،‬به‌شێك‬ ‫له‌وانه‌ له‌زیندانه‌كانی هه‌ولێرن‪ ،‬كونس����ڵخانه‌ ‌ی‬ ‫توركیا داوا ده‌كات راده‌س����تی رژێمی واڵته‌كه‌ ‌ی‬ ‫بكرێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ����ه‌و رێوش����وێن ‌ه ئه‌منییه‌ی‌ كونس����ڵخانه‌ی‌‬ ‫توركیا له‌باش����وری كوردس����تان ده‌یگرێته‌به‌ر‪،‬‬ ‫جێ���� ‌ی دڵه‌ڕاوكێیه‌ بۆ كوردانی باكور! ئێس����تا‬ ‫هه‌ر كوردێكی باكوری كوردس����تان س����ه‌ردانی‬ ‫كونس����ڵخان ‌ه بكات‌و مامه‌ڵ����ه‌ی‌ نوێكردنه‌وه‌ ‌ی‬ ‫ره‌گه‌زنام����ه‌ ی����ان ده‌ركردنی پاس����پۆرت یان‬ ‫ه����ه‌ر مامه‌ڵه‌یه‌كی قانونی����ی تایبه‌تیی هه‌بێت‪،‬‬ ‫ئ����ه‌وا داوای‌ پش����تگیریی موخت����اری گه‌ڕه‌كی‬ ‫لێده‌ك����ه‌ن‪ ،‬مه‌به‌س����ت له‌م رێوش����وێنه‌ زانینی‬ ‫ش����وێن ‌ی هه‌موو كوردێكی باكور‌ه له‌باش����وری‬ ‫كوردستان‪ ،‬له‌كاتێكدا كونسڵخان ‌ه به‌پێ ‌ی قانون‬ ‫به‌هیچ ش����ێوه‌یه‌ك مافی داواكردنی نوس����راوی‬ ‫موختاری گه‌ڕه‌كی له‌هیچ كه‌س����ێك نییه‌‪ ،‬ئه‌م‬ ‫داوایه‌ به‌شێك ‌ه له‌ڕێوش����وێنی‌ ئه‌منی به‌رامبه‌ر‬ ‫كوردانی باكورو زانینی شوێنی نیشته‌جێبونیان ‌ه‬ ‫لە‌باشوری كوردستان‪.‬‬ ‫یه‌كێكی دیك����ه‌ له‌و رێوش����وێنه‌ ئه‌منیانه‌ ‌ی‬ ‫گرتویانه‌ته‌ب����ه‌ر‪ ،‬ه����ه‌ر هاواڵتییه‌ك����ی باكوری‬ ‫كوردس����تان ئه‌گ����ه‌ر داوای‌ نوێكردن����ه‌وه‌ ‌ی‬ ‫پاس����پۆرته‌كه‌ی ب����كات لە‌كونس����ڵخانه‌‪ ،‬دوای‬ ‫لێكۆڵین����ه‌و‌ه ئه‌گ����ه‌ر گومانی����ان لێك����رد ئه‌وا‬ ‫پاسپۆرتێكی پێده‌ده‌ن ماوه‌ی‌ كاركردپێكردنی‬ ‫ی����ه‌ك هه‌فته‌بێت‌و ته‌نها بۆ گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ توركیا‬ ‫به‌كاربێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش بۆئه‌وه‌ی ‌ه ئه‌وكه‌سه‌ بگه‌ڕێته‌و‌ه‬ ‫باكوری كوردستان‌و له‌وێ‌ ده‌ستگیری بكه‌ن‪.‬‬ ‫ته‌نها كونسڵخانه‌ ‌ی توركیا رێوشوێنی‌ ئه‌منی‬ ‫به‌رامبه‌ر كوردانی باك����ور نه‌گرتۆته‌به‌ر‪ ،‬به‌ڵكو‬ ‫داموده‌زگاكان����ی ئاسایش����ی هه‌رێ����م‪ /‬هه‌ولێرو‬ ‫دهۆك‪ ،‬رێوش����وێن ‌ی ئه‌منی ناجۆریان به‌رامبه‌ر‬ ‫كوردان����ی باكور گرتۆته‌به‌ر‌و گوش����اری زۆریان‬ ‫خستونه‌ته‌سه‌ر‪.‬‬ ‫له‌س����ه‌ره‌تا ‌ی به‌ه����اری ئه‌مس����اڵ ژماره‌یه‌ك‬ ‫چاالك����وان‌و كه‌س����ایه‌تی دی����اری هه‌ولێ����ر‬ ‫گردبونه‌وه‌یه‌كی����ان له‌نزی����ك پاركی ش����انه‌ده‌ر‬ ‫رێكخست‪ ،‬له‌دژی كورد كوژیی له‌نێوان هێزه‌كانی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‌و هێزه‌كانی نزیك‬ ‫په‌كه‌ك ‌ه لە‌خانه‌س����ۆر‪ ،‬ئاسایش����ی هه‌ولێر ‪34‬‬ ‫كه‌سی لێ ده‌ستگیركردن‪ ،‬له‌و ژماره‌یه‌ زۆربه‌یان‬ ‫ئازادكران‪ ،‬به‌اڵم له‌و ژماره‌یه‌ ش����ه‌ش ئه‌ندامی‬ ‫ه����اده‌پ ئازاد نه‌ك����ران‪ ،‬تیایاندابوو ‪ 21‬س����اڵ‬ ‫لە‌زیندانی تورك مابویه‌وه‌‪ ،‬چوار له‌و گیراوانه‌ ‌ی‬ ‫هاده‌پ شوێنیان دیاربوو له‌به‌ندیخانه‌ی‌ هه‌ولێر‬ ‫بوون‪ ،‬دوانه‌كه‌ی دیكه‌ شوێنبزربوون تا ماوه‌ ‌ی‬ ‫ماوه‌ی‌ مانگێك‪ ،‬دواتر هه‌واڵیان دای ‌ه نوسینگه‌ ‌ی‬ ‫هاده‌پ لە‌باش����ور‪ ،‬كه‌ ئه‌و دووكه‌س ‌ه له‌پۆلیسی‬ ‫نه‌هێشتنی تاوانن لە‌هه‌ولێر‪.‬‬ ‫به‌قسه‌ی‌ لێپرس����راوی ئه‌وكاته‌ی‌ نوسینگه‌ ‌ی‬ ‫هاده‌پ‪ ،‬كاتێ����ك ویس����تویه‌تی هه‌ندێك پاره‌و‬ ‫پێویس����تی ره‌وانه‌ی‌ ئه‌و چوار كه‌س����ه‌ گیراو‌ه‬ ‫(ئاشكرایه‌) بكات لە‌هه‌ولێر‪ ،‬به‌رپرسی به‌ندیخان ‌ه‬ ‫پێ����ی‌ ووت����وه‌ ناتوان����ن هیچ ش����تێك بگه‌ینن ‌ه‬

‫به‌ندییه‌كان‪ ،‬ده‌بێ‌ پرس به‌كونسڵخانه‌ی‌ توركیا‬ ‫بكه‌ن؟!‬ ‫قس����ه‌ ‌ی ئه‌و به‌رپرسه‌‪ ،‬ئاماژه‌و مانا ‌ی گه‌ور‌ه‬ ‫هه‌ڵده‌گرێ����ت‪ ،‬ده‌كرێ����ت ئه‌م ووته‌ی���� ‌ه بكه‌ین ‌ه‬ ‫به‌ڵگه‌یه‌ك����ی روون بۆ قه‌ب����اره‌ی‌ هه‌وژم‌و بونی‬ ‫كاریگه‌ری‌ توركیا به‌س����ه‌ر باشوری كوردستان‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت هه‌ولێر‌و دهۆك!‬ ‫ئه‌و هه‌یمه‌نه‌و بونه‌ ‌ی توركیا به‌سه‌ر باشوری‬ ‫كوردس����تان‪ ،‬له‌وه‌ زیاتره‌ ك����ه‌ ئێمه‌ ده‌یبینین‌و‬ ‫هه‌س����تی پێده‌كه‌ین‪ ،‬ده‌توانی����ن بڵێین رۆچۆت ‌ه‬ ‫ناو بارودۆخی سیاس����ی‌و حوكمڕانی له‌هه‌رێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫باشترین به‌ڵگه‌ له‌ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵی رابردوو‬ ‫ده‌یان هاواڵتی باكوری كوردس����تان لە‌ش����اری‬ ‫هه‌ولێرو دهۆك‪ ،‬به‌گومانی په‌یوه‌ندی سیاسی‌و‬ ‫هه‌ندێجار ی����ان هۆكاری نادیار‪ ،‬ب����ۆ رۆژئاوای‬ ‫كوردس����تان یان سلێمانی راگوێزراون‪ ،‬ئه‌وانه‌ ‌ی‬ ‫راگوێزراون زۆربه‌یان یان به‌هۆی كاری سیاسی‌و‬ ‫له‌ترس����ی رژێم����ی توركیا هاتونه‌ته‌ باش����وری‬ ‫كوردستان‌و لێر‌ه نیشته‌جێبون‪ ،‬كه‌چی له‌الیه‌ن‬ ‫ئاسایش����ی هه‌ولێر بۆ رۆژئاوای كوردستان یان‬ ‫سنوری زۆنی سه‌وز راگوێزراون‪.‬‬ ‫كه‌نع����ان ده‌میر‪ ،‬وه‌ك خ����ۆی ووتی لە‌‪2011‬‬ ‫و‌ه له‌هه‌ولێر نیش����ته‌جێ بوو‪ ،‬چێشتخانه‌یه‌كی‬ ‫له‌س����ه‌ر رێ���� ‌ی كه‌س����نه‌زان داناب����وو‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫ئاسایش����ی پارتی بۆ چه‌ند رۆژێك ده‌ستبه‌سه‌ر‬ ‫ده‌كرێت‌و دواتر ده‌یبه‌نه‌ س����ه‌ر سنور به‌رامبه‌ر‬ ‫باك����ورو رۆژئاوای كوردس����تان‪ ،‬ل����ه‌و ‌ێ هه‌موو‬ ‫دیكۆمێنت شه‌خس����ییه‌كانی لێ ده‌ستێنن‌و پێ ‌ی‬ ‫ده‌ڵێن باكور (توركیا) یان رۆژئاوای كوردستان‬ ‫هه‌ڵده‌بژێ����ری‪ ،‬ئه‌وی����ش ده‌ڵێی����ت رۆژئ����اوای‬ ‫كوردس����تان! به‌زۆر كه‌نعان ره‌وانه‌ی‌ رۆژئاوای‬ ‫كوردس����تانی ده‌كه‌ن! ئێستا كه‌نعان لە‌قامیشلۆ‬ ‫ده‌ژیت‌و له‌بارودۆخێكی زۆر خراپدایه‌‪ ،‬قس����ه‌م‬ ‫له‌گه‌ڵ ك����رد‪ ،‬ووتی به‌داخه‌وه‌ ئێمه‌ له‌ترس����ی‬ ‫فاش����یزمی ت����ورك له‌باكور رامانك����رد‪ ،‬كه‌چی‬ ‫له‌باش����ور روب����ه‌رووی چی بوی����ن؟! پێی‌ وابو‬ ‫ده‌ركردن����ی ئ����ه‌و په‌یوه‌ندی به‌گوش����اره‌كانی‬ ‫رژێمی توركیاو‌ه هه‌ی ‌ه له‌س����ه‌ر كوردانی باكور‪،‬‬ ‫به‌تایب����ه‌ت ئه‌ندامان����ی ه����اده‌پ‪ ،‬ووتی كارتی‬ ‫مانه‌وه‌و پاس����پۆرت‌و پاره‌و هه‌رچی دیكۆمێنت‬ ‫هه‌ی���� ‌ه لێیان وه‌رگرتی����ن‌و به‌جل����ی به‌رمانه‌و‌ه‬ ‫ره‌وانه‌ی‌ رۆژئاوای كوردستانیان كردین!‬ ‫بوه����ار یه‌كێكی دیكه‌ی����ه‌ له‌وانه‌ی‌ ماوه‌یه‌كی‬ ‫درێژ له‌هه‌ولێر نیش����ته‌جێ بوو‪ ،‬هاوڕێ ‌ی كه‌نعان‬ ‫بوو‪ ،‬ئه‌ویش ده‌ستگیرده‌كرێت‌و به‌ره‌و رۆژئاوای‬ ‫كوردس����تان راده‌گوێزرێت‪ ،‬ئێستا لە‌له‌رۆژئاوای‬ ‫كوردس����تان نیش����ته‌جێیه‌و له‌بارێك����ی خراپدا‬ ‫ده‌ژیت‪ ،‬ئه‌وان ده‌یانووت ته‌نها ئه‌وان نین به‌زۆر‬ ‫لە‌هه‌ولێرو دهۆك راگوێزرابن‪ ،‬به‌ڵكو خه‌ڵكێكی‬ ‫زۆر له‌الی����ه‌ن ئاسایش����ی هه‌ولێ����رو دهۆكه‌وه‌‬ ‫راگوێزراون‪.‬‬ ‫یه‌كێك����ی دیك���� ‌ه به‌ن����اوی (م‪ ،‬سانس����ار)‬ ‫خاوه‌نی س����ێ‌ منداڵ ب����وو‪ ،‬ماوه‌یه‌كی درێژبوو‬ ‫بوو له‌باش����ور بوو‪ ،‬ژنه‌كه‌ ‌ی خه‌ڵكی باش����وری‬ ‫كوردستان بوو‪ ،‬ئه‌ندامی پارتی گه‌النی هاده‌پ‬ ‫بوو‪ ،‬لە‌ناوه‌ڕاس����تی ‪ 2016‬له‌الیه‌ن ئاسایش����ی‬ ‫زاخۆ‪ ،‬ب����ه‌زۆر ره‌وانه‌ی‌ رۆژئاوای كوردس����تان‬ ‫كرابوو‪ ،‬ژن‌و منداڵه‌كه‌یش����ی له‌زاخۆ مابونه‌وه‌و‬ ‫نه‌یانده‌توانی بچن����ه‌ رۆژئاواو له‌بارێكی ده‌رونی‬ ‫زۆر خراپ‌و ناسه‌قامگیربوون‪.‬‬ ‫(م‪ .‬ز)‪ ،‬كوردێكی دیكه‌ ‌ی باكور بوو‪ ،‬قسه‌م‬ ‫له‌گ����ه‌ڵ كرد ووتی ئێم ‌ه لە‌س����ه‌نته‌ری‌ ش����اری‬ ‫هه‌ولێر له‌نزیك بازاڕی نیشتیمان كارمانده‌كرد‪،‬‬ ‫ئه‌ندام����ی هاده‌پ‪-‬ین‪ ،‬رۆژێك ئاس����ایش هات‌و‬ ‫به‌ب����ێ‌ لێپێچین����ه‌وه‌و به‌ب����ێ‌ ئ����ه‌وه‌ ‌ی بزانین‬ ‫هۆكاره‌ك����ه‌ی‌ چییه‌‪ ،‬من‌و هاوڕێیه‌كمیان به‌ناوی‬ ‫(ع‪ ،‬م) راپێچ����او لە‌دێگه‌ڵ����ه‌ ئازادیان كردین‌و‬ ‫ووتیان بڕۆن لە‌سلێمانی بژیین‪ .‬ئێستا من‌و ئه‌و‬ ‫هاوڕێیه‌م لە‌سلێمانی ده‌ژین‌و له‌بارودۆخێكی زۆر‬ ‫خراپداین‪ ،‬چونكه‌ كارمان له‌ده‌ستداو پاره‌یه‌كی‬ ‫ئه‌وتۆش����مان نه‌بوو ت����ا بتوانی����ن بكه‌وینه‌وه‌‬ ‫سه‌رپێ‌‪.‬‬ ‫لێره‌ من پرسیارێك ده‌كه‌م‪ ،‬بۆ له‌دێگه‌لە‌ئازادی‬ ‫ده‌كه‌ن؟ بۆ ئه‌ودیوی دێگه‌ڵ ‌ه وواڵتێكی دیكه‌یه‌؟‬ ‫ئه‌م ‌ه یه‌كه‌مجار نیی ‌ه پۆلیس‌و ئاسایشی هه‌ولێر‬ ‫خه‌ڵك ده‌به‌نه‌ دێگه‌ڵه‌و ل����ه‌و ‌ێ به‌زۆر ره‌وانه‌ ‌ی‬ ‫س����لێمانیان ده‌ك����ه‌ن‪ ،‬وه‌ك ئه‌وه‌ی‌ س����لێمانی‬ ‫وواڵتێكی دیك���� ‌ه بێت‌و هه‌ولێری����ش وواڵتێكی‬ ‫دیكه‌ بێت! ئێستا دێگه‌ڵه‌ بۆته‌ نیشانه‌و ره‌مزی‬ ‫ئاواره‌بون‌و راگوێزانی به‌زۆر‪ ،‬به‌دڵنیاییه‌وه‌ رۆژێك‬ ‫دێت دێگه‌ڵ����ه‌ ده‌بێته‌ ناونیش����انی چیرۆكێكی‬ ‫سه‌رنجڕاكێش بۆ نه‌وه‌كانی داهاتوومان‪.‬‬ ‫ئه‌مانه‌ی‌ سه‌ره‌و‌ه به‌ش����ێكن لە‌راستییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌دڵنیایی����ه‌وه‌ چیرۆك����ی زیات����رو زیاتر هه‌یه‌‪،‬‬ ‫به‌تایبه‌ت حكومه‌تی توركیا هه‌وڵده‌دات له‌ڕێ ‌ی‬ ‫پۆلیس����ی ئینته‌رپول به‌تۆمه‌تی جینایه‌تكردن‌و‬ ‫تاوان كوردانی باكور لە‌هه‌ولێر ده‌ستگیربكات‪،‬‬ ‫ئه‌و تۆمه‌تانه‌ ‌ی ده‌خرێته‌ پاڵ ئه‌وانه‌ی‌ ئه‌ندامی‬ ‫هاده‌پ ی����ان ئه‌ندامی په‌كه‌كه‌ بوون‌و ئێس����تا‬ ‫له‌باش����وری كوردستان نیش����ته‌جێن‪ ،‬له‌الیه‌ن‬ ‫داواكاری گش����تیی له‌توركی����ا تۆمارك����راوه‌ ك ‌ه‬ ‫راس����ته‌وخۆ په‌یوه‌ندییان به‌می����ت‌و داموده‌زگا‬ ‫سیخوڕیی‌و داپڵۆسێنه‌ره‌كانی توركیاو‌ه هه‌یه‌!‬ ‫ئه‌وانه‌ی‌ لێره‌ن گرفتی سیاسییان هه‌یه‌و رژێمی‬ ‫توركیا ده‌یه‌وێت به‌تۆمه‌تی تاوان‌و جینایه‌تكردن‬ ‫له‌ڕێی‌ پۆلیس����ی هه‌ولێر ده‌س����تگیریان بكات‌و‬ ‫بیانبات����ه‌وه‌ توركی����او ل����ه‌وێ‌ زانیاریی����ان ل ‌ێ‬ ‫وه‌رگرێت‌و دواتریش دادگاییان بكات‪.‬‬ ‫بێگومان هه‌ندێ زانیاریی دیكه‌ هه‌یه‌ په‌یوه‌ندی‬ ‫بە‌پۆلیس����ی ئینته‌رپول����ی س����ه‌ربه‌حكومه‌تی‬ ‫هه‌رێم����ه‌و‌ه هه‌یه‌ ره‌نگه‌ نه‌توانین لێره‌ باس����ی‬ ‫بكه‌ین‪ ،‬چونك ‌ه به‌شێك لە‌زانیارییه‌كان به‌ئاسانی‬ ‫پشتڕاستناكرێنه‌وه‌‪.‬‬

‫"نەقیب بەرپرسیاری یەکەمی کەموکورتیەکانی‬ ‫سـەنـدیکـا ‌ی رۆژنامەنوسانە"‬ ‫ئا‪ :‬حەمید ئەبوبکر‬ ‫لەگفتوگۆیەدا سەبارەت بەسەندیکای‌‬ ‫رۆژنامەنوسانی‌ کوردستان‌و دواخستن ‌ی‬ ‫کۆنگرەی‌ سەندیکا‪ ،‬فەرهاد عەونی‌‪ ،‬نەقیبی‌‬ ‫پێشووی‌ رۆژنامەنووسان‌و مستەفا ساڵح‬ ‫کەریم‪ ،‬جێگری‌ پێشوو‪ ،‬ئەنوەر حسێن‪،‬‬ ‫جێگری‌ نەقیبی‌ رۆژنامەنووسانی‌ کوردستان‬ ‫لەئێستادا‪ ،‬باس لەکێشەو گرفتەکانی‌ ناو‬ ‫سەندیکا دەکەن‌و بەشێکی‌ زۆری‌ گرفتەکانی‌‬ ‫سەندیکاو رۆژنامەنووسان‌و داوخستنی‌‬ ‫کۆنگرە دەخەنە ملی‌ (ئازاد حەمەدەمین)‬ ‫نەقیبی‌ ئێستای‌ رۆژنامەنووسان‪.‬‬ ‫حەمید ئەبوبەکر‪ :‬ئاشکرایە بەپێی‌ یاسا ‌ی‬ ‫ژمارە ‪ ،35‬پێویس����تە هەر ‪ 3‬س����اڵ جارێک‬ ‫س����ەندیکاکان کۆنگرە ببەس����تن‪ ،‬بەتایبەتی‌‬ ‫س����ەندیکای‌ رۆژنامەنووس����انی‌ کوردستان‪،‬‬ ‫پێتوانیی����ە پاش ‪ 6‬س����اڵ تێپەڕبوون‪ ،‬کاتی‌‬ ‫ئەوە هاتووە‪ ،‬رۆژنامەنووسان خەریکی‌ ماڵی‌‬ ‫خۆی����ان بن‪ ،‬لەبەرامبەر ئ����ەوەی‌ کە کۆنگرە‬ ‫ئەنجامبدەن؟‬ ‫فەره����اد عەون����ی‌‪ :‬دەرب����ارەی‌ ئ����ەو‬ ‫س����ەندیکاییەی‌ کە رۆژێک لە‌رۆژان گۆڕەپانی‌‬ ‫رۆژنامەنووس����ی‌ سیاس����ی‌ ئەم کوردستانەی‌‬ ‫ئاوەدان کردبۆوە‪ ،‬س����ەرەڕای‌ ئ����ەوەی‌‪ ،‬کە‬ ‫یەک����ەم رێکخ����راو ب����وو‪ ،‬کە ب����وو بەئەندام‬ ‫لە‌فیدڕاسیۆنی‌ رۆژنامەنووسانی‌ نێودەوڵەتی‌‪.‬‬ ‫م����ن پێم س����ەیرە‪ ،‬لەپاش س����اڵی‌ ‪2011‬ەوە‬ ‫کە ماوەی‌ ‪ 6‬س����اڵ تێپەڕب����ووە‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫دوا کۆنگرە لە‌مانگ����ی‌ ‪7‬ی‌ ‪ 2011‬ئەنجامدرا‪،‬‬ ‫ئەنجومەن����ی‌ س����ەندیکای‌ رۆژنامەنووس����انی‌‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬بەتایبەت����ی‌ نەقی����ب‌و جێگری‌‬ ‫نەقیب‌و ئەندامان����ی‌ ئەنجوومەن‪ ،‬هەوڵنادەن‬ ‫ک����ە کۆنگرەیەک����ی‌ رێکوپێ����ک ببەس����تن‪،‬‬ ‫بەمەبەس����تی‌ چارەسەرکردنی‌ ئەو کێشانەی‌‪،‬‬ ‫کە بەداخەوە س����ەندیکای‌ رۆژنامەنووس����انی‌‬ ‫کوردستانی‌ تێکەوتووە‪ .‬وەک پێشتر ئاماژەم‬ ‫پێدا‪ ،‬سەندیکای‌ رۆژنامەنووسانی‌ کوردستان‬ ‫یەکێکب����وو لەریزی‌ پێش����ەوەی‌ س����ەندیکاو‬ ‫ڕێکخراوەکان����ی‌ کوردس����تان‪ ،‬ک����ە پێ����ش‬ ‫یەکگرتنەوەی‌ هەردوو ئیدارەی‌ کوردس����تان‪،‬‬ ‫توانی‌ سەندیکای‌ رۆژنامەنووسانی‌ کوردستان‌و‬ ‫یەکێت����ی‌ رۆژنامەنووس����انی‌ کوردس����تان‪،‬‬ ‫بەهەوڵی‌ دڵس����ۆزان بکات بەیەک ڕێکخراوی‌‬ ‫سەرتاس����ەری‌‌و بیکاتە ئەندام لەفیدڕاسیۆنی‌‬ ‫رۆژنامەنووس����انی‌ نێودەوڵەتی‌‪ ،‬وەکو ئایدن‬ ‫وایت (کە سکرتێری‌ گشتی‌ فیدڕاسیۆن بوو)‬ ‫وتی‌‪ :‬ئەو سەندیکاییەی‌ کە توانی‌ لەماوەیەکی‌‬ ‫کورتدا ‪ 3‬پرۆژە یاسا پێشکەش بەپەرلەمانی‌‬ ‫کوردستان بکات‪ ،‬ببێتە یاسا‪ ،‬لەبەرژەوەندی‌‬ ‫ئ����ازادی‌ رۆژنامەنووس����ی‌و دابینکردنی‌ مافی‌‬ ‫رۆژنامەنووس����ان لە‌کوردس����تان‪ ،‬بۆی����ە من‬ ‫جارێکیت����ر روو لە‌نەقیب‪ ،‬جێگ����ری‌ نەقیب‌و‬ ‫ئەندامانی‌ ئەنجوومەنی‌ سەندیکا دەکەم‪ ،‬کە‬ ‫بەداخەوە لەسەر رووی‌ هەندێک لە‌الپەڕەکانی‌‬ ‫رۆژنامەکان����ی‌ کوردس����تان ئ����ەو بابەتان����ە‬ ‫دەبینرێ����ت‪ ،‬کە کێش����ە لەن����او ئەنجوومەنی‌‬ ‫س����ەندیکادا هەیە‪ ،‬کە بەداخ����ەوە نەدەبوو‬ ‫ببێت‪ ،‬چونکە نابێت نەقیبی‌ رۆژنامەنووسانی‌‬ ‫کوردس����تان‪ ،‬نەقیبی‌ الیەنێ����ک بێت‪ ،‬نابێت‬ ‫نەقیبی‌ الیەنێکی‌ سیاس����ی کوردستان بێت‪،‬‬ ‫بەڵکو دەبێت نەقیبی‌ هەموو رۆژنامەنووسانی‌‬ ‫کوردستان بێت‪( .‬ئەنوەر حسێن) دەزانێت‪،‬‬ ‫من پێش����تر لەرۆژنام����ەی‌ رێبازی‌ ئ����ازادی‌‬ ‫رامگەیاندو وت����م "ئەگەر رۆژنامەنووس����انی‌‬ ‫کوردستان رازیبن‪ ،‬من وەکو رۆژنامەنووسێکی‌‬ ‫سەربەخۆ‪ ،‬خۆم بۆ کۆنگرەی‌ دووەمی‌ گشتی‌‬ ‫هەڵدەبژێرم"‪ ،‬هەمووان ئەوە دەزانن‪ ،‬کە من‬ ‫هیچ کاتێ����ک تەرەفگی����ری‌‌و الیەنگیری‌ هیچ‬ ‫الیەنێک نەب����ووم‪ ،‬هەموو رۆژنامەنووس����انی‌‬ ‫کوردس����تانم بەیەک چاو سەیرکردووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویس����تە نەقیب‪ ،‬یان کەسی یەکەمی‌ هەر‬ ‫الیەنێک‪ ،‬سیاس����ی بێت‪ ،‬ی����ان رێکخراوەیی‌‬ ‫دەبێت بەمشێوەیە رەفتاربکات‪ ،‬ئەگەرنا ئەو‬ ‫پێکهاتەیەی‌‪ ،‬کە لیێی دروس����تبووە تووشی‬ ‫ئەو لێکترازانە دەبێت‪ ،‬وەکو ئەو بارودۆخەی‌‬ ‫کە ئێس����تای‌ س����ەندیکای‌ رۆژنامەنوس����انی‌‬ ‫کورستانی‌ تێکەوتووە‪.‬‬ ‫حەمید ئەبوبەکر‪ :‬ئەنجامنەدانی‌ کۆنگرەی‌‬ ‫سەندیکای‌ رۆژنامەنووسانی‌ کوردستان‪ ،‬دوای‌‬ ‫‪ 6‬ساڵ بۆ چ هۆکارێک دەگەڕێنیتەوە؟‬ ‫مس����تەفا س����اڵح کەریم‪ :‬ئەوکات رێس����او‬ ‫نەری����ت بەش����ێوەیەک بوو‪ ،‬ک����ە دوای‌ هەر‬ ‫کۆنگرەیەکی‌ نێودەوڵەت����ی‌‪ ،‬کە دەهاتینەوە‬ ‫ئێم����ەش کۆنگرەی‌ خۆمان دەگرت‪ ،‬س����اڵی‌‬ ‫‪ 2014‬کاتێ����ک ئەمان چوونە کۆنگرەی‌ دبلن‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی‌ ‪ 3‬س����اڵ بەس����ەر ئەنجوومەنی‌‬ ‫س����ەندیکای‌ رۆژنامەنووس����انی‌ کوردستاندا‬ ‫تێپەڕێب����وو‪ ،‬دەبووایە راس����تەوخۆ کۆنگرە‬ ‫بگرن‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە ئەنجامنەدرا‪ ،‬لەساڵی‌‬ ‫‪2017‬شدا پێویس����تبوو دیسان دوای‌ ‪ 3‬ساڵ‬ ‫کۆنگرە بگرن‪ ،‬بەاڵم دووبارە کۆنگرە نەگیرا‪،‬‬ ‫واتا ‪ 2‬ج����ار کۆنگرەیان بەس����ەردا تێپەڕی‌‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە بەپێی‌ یاسا لەدوای‌ ساڵی‌ ‪2014‬ەوە‬ ‫ئەو کارانەی‌‪ ،‬کە س����ەندیکا دەیکات کارێکی‌‬

‫ناشەرعییە‪ ،‬چونکە ماوەیان بەسەرچووەو هیچ‬ ‫هۆکارێک نییە‪ ،‬کە پاساو بێت بۆ ئەوەی‌‪ ،‬کە‬ ‫بۆچی‌ کۆنگرە ناگرن‪ .‬ئەگەر مەسەلە داراییە‪،‬‬ ‫چۆن توانیان پ����ارە پەیدابکەن بۆ کۆنگرەی‌‬ ‫پاریس؟ ب����ۆ دەتوان����ن لە‌پاری����س کۆنگرە‬ ‫ئەنجامبدەن‪ ،‬بۆ لێرە ناتوانن؟ پاش����ان کەی‌‬ ‫ئەوان‪ ،‬رۆژنامەنووس����انیان ئاگادارکردۆتەوە‬ ‫هاوکاریی����ان بک����ەن لەمەس����ەلەی‌ ماددیدا‬ ‫بۆئ����ەوەی‌ کۆنگرە بگیرێ����ت‪ ،‬تاکو ئەوانیش‬ ‫یارمەتیدەر بن؟ ئایا حکومەت بەوشێوەیە دڵی‌‬ ‫هێشاوە‪ ،‬کە پارەیان ناداتێ؟ لەکاتێکدا دوای‌‬ ‫ڕۆشتنی‌ ئێمە‪ ،‬میزانییەی‌ مانگانەی‌ سەندیکا‬ ‫بووە بە‌(‪ )100,000,000‬س����ەد ملیۆن دینار‪،‬‬ ‫لەالیەکی‌ ترەوە (‪ )250,000,000‬دووس����ەدو‬ ‫پەنج����ا ملیۆن دینارمان بۆ جێهێش����توون بۆ‬ ‫ئینس����کڵۆپیدیای‌ رۆژنامەنووسی کوردی‌‪ ،‬کە‬ ‫(جەمال خەزنەدار) بیکات‪ ،‬ئەوەش رۆیشت‪،‬‬ ‫لەبەرئ����ەوە هیچ پاس����اوێک نیی����ە‪ ،‬جگەلە‬ ‫مانەوەو خۆسەپاندن نەبێت‪.‬‬ ‫حەمی����د ئەبوبەکر‪ :‬هۆکارەک����ەی‌ بۆ ئەوە‬ ‫ناگەڕێنیت����ەوە‪ ،‬کاتێ����ک کێبڕکێ����ی‌ لەنێوان‬ ‫(ش����ێرکۆ حەبیب‌و ئازاد حەمەدەمین) کراو‬ ‫هەوڵ����درا یەکێک هەڵبژێردرێ����ت بۆ نەقیب‪،‬‬ ‫کاتێک (ئ����ازاد حەمەدەمین) بە‌نەقیب لەناو‬ ‫پارتیدا هەڵبژێ����ردرا‪( ،‬فەرهاد عەونی‌) لەناو‬ ‫خەڵک����دا وت����ی‌‪" :‬لێرەوە س����ەندیکا کۆتایی‬ ‫پێدێت‌و بەرەو هەڵدێر دەچێت"؟‬ ‫ئەنوەر حس����ێن‪ :‬راس����تە پێ����ش ئەوەی‌‬ ‫سەندیکاو دەورو خولی‌ تازە دەستبەکار بێت‪،‬‬ ‫(فەره����اد عەونی‌) ئەو بۆچوون����ەی‌ هەبوو‪،‬‬ ‫(فەره����اد عەون����ی‌) کەس����ێکی‌ دنیادیدەیە‪،‬‬ ‫پیاوێکە سیاس����ەتی‌ ک����ردووە‪ ،‬لە‌حزبەکەی‌‬ ‫خۆیدا کاریکردووە‪ ،‬ئەوکاتە ئەو قس����ەیەمان‬ ‫بەهەن����د وەرنەگ����رت‪ ،‬ب����ەاڵم واقیعیەتەکە‬ ‫بەوشێوەیە‪.‬‬ ‫لەچەند رۆژی‌ رابردوودا لەچاوپێکەوتنەکاندا‬ ‫پێیان وتووین‪ :‬ئەوە کێشەی‌ نێوان یەکێتی‌‌و‬ ‫پارتییە‪ ،‬ب����ەاڵم ئێمە وتومانە‪ :‬ئایا (فەرهاد‬ ‫عەونی‌) پارتی‌ نەبوو‪( ،‬مستەفا ساڵح کەریم)‬ ‫یەکێتی‌ نەب����وو‪ ،‬بۆچی‌ (فەرهاد عەونی‌)مان‬ ‫قبوڵبوو بەبرا گ����ەورە‪ ،‬بە‌نەقیب‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫ئەوی����ش پارتی‌ ب����وو‪ ،‬کەواتە مەس����ەلەکە‬ ‫پەیوەندی‌ بەیەکێتی‌‌و پارتییەوە نییە‪ ،‬بەڵکو‬ ‫پەیوەندی‌ بە‌کەسایەتی‌‌و تایبەتمەندییەکانەوە‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫ئێمە بەردەوام لەکۆنووسەکاندا ئاماژەمان‬ ‫بەوەکردووە‪ ،‬ک����ە دەبێت مانگانە کۆبوونەوە‬ ‫لە‌ش����ارێک بکرێت‪ ،‬داوامانک����ردووە کۆنگرە‪،‬‬ ‫کۆڕ‪ ،‬کۆبوون����ەوەو کۆنفرانس����ەکان لەکاتی‌‬ ‫خۆیدا ئەنجامبدرێت‪ ،‬بەاڵم جار هەبووە بە‌‪6‬‬ ‫مانگ کۆبوونەوە نەک����راوە‪ ،‬بەداخەوە ئێمە‬ ‫لەبەرامب����ەر ئەو بۆچ����وون‌و کارانەی‌ (ئازاد‬ ‫حەمەدەمین) ناچاربووین واز لەکۆبوونەکانی‌‬ ‫س����ەندیکا بهێنی����ن‪ ،‬لەهەمانکات����دا نزیکەی‌‬ ‫‪ 12 – 8‬مان����گ دەبێ����ت نەچووین����ە ئ����ەو‬ ‫کۆبوونەوانەی‌ ئ����ەو بەڕێوەی دەبات‪ ،‬چونکە‬ ‫نەیتوانیوە نەقیبێکی‌ بێ الیەنی‌‪ ،‬پیش����ەیی‬ ‫بێت‪ ،‬تەنانەت نەیتوانیوە خزمەتی‌ حزبەکەی‌‬ ‫خۆی‌‪ ،‬میدیای����ی‌ ئەهلی‌‪ ،‬رۆژنامەنووس����ان‌و‬ ‫سەندیکای‌ رۆژنامەنووسانی‌ کوردستان بکات‪،‬‬ ‫ئێمە ئەم گلەییانەم����ان هەبووە‪ ،‬هەربۆیەش‬ ‫داوامانک����ردووە‪ ،‬ی����ان کۆنگ����رە بگیرێ����ت‌و‬ ‫الیبەرن‪ ،‬یان پارتی‌ دیموکراتی‌ کوردس����تان‬ ‫یەکێک لەئەندامان����ی‌ ئەنجومەن قبوڵبکات‪،‬‬ ‫هەتا قبوڵمان کردووە‪ ،‬کە دووبارە (فەرهاد‬ ‫عەون����ی‌) بگەڕێتەوە‪ ،‬واتا بۆئەوەی‌ ئاش����کرا‬ ‫بێت‪ ،‬ئێم����ە نە کێش����ەمان لەگ����ەڵ پارتی‌‬ ‫هەیە‪ ،‬نە کێش����ەی‌ شەخسیمان هەیە‪ ،‬کێشە‬ ‫تەنها لە‌پەکخس����تنی‌ س����ەندیکاکەدا هەیە‪.‬‬ ‫من خ����ودی‌ خۆم ئەو رەخنەی����ەی‌ (فەرهاد‬ ‫عەونی‌‌و مس����تەفا س����اڵح کەری����م)م قبوڵە‪،‬‬ ‫هەرچی بکەوێتە س����ەر ش����انی‌ من‪ ،‬ئامادەم‬ ‫تەحەموول����ی‌ بەرپرس����یارێتییەکەی‌ دەکەم‪،‬‬ ‫ئەگەر حزبایەتیشم کردبێت ئاشکرایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کەسی‌ یەکەم لەهەر ش����وێنێکدا بێت‪ ،‬ڕۆڵی‌‬ ‫گەورەی‌ هەیە‪.‬‬ ‫حەمید ئەبوبەکر‪( :‬مستەفا ساڵح کەریم)‬ ‫دەڵێت "من پێموانییە رۆژنامەنووسان نەچنە‬ ‫ژێرباری‌ ئەو مەسەلە داراییەی‌ کە هەیە‪ ،‬یان‬ ‫حکوم����ەت کەمتەرخەم بێت"‪ ،‬ت����ۆ هۆکاری‌‬ ‫س����ازنەدانی‌ کۆنگرەی‌ رۆژنامەنووس����ان‪ ،‬بۆ‬ ‫مەس����ەلە داراییەکە دەگەڕێنیت����ەوە‪ ،‬یان بۆ‬ ‫ئ����ەدای‌ نەقیب‪ ،‬جێگری‌ نەقی����ب‌و ئەندامانی‌‬ ‫ئەنجومەن‪ ،‬ی����ان ئەو پێش����بینییەی‌ کە تۆ‬ ‫پێشتر ئاماژەت پێدا؟‬ ‫فەره����اد عەون����ی‌‪ :‬من مەس����ەلەی‌ دارایی‬ ‫بەهۆکارێک دانانێنم بۆ دواخس����تنی‌ کۆنگرە‪،‬‬ ‫ئەگ����ەر نەقیب‪ ،‬ی����ان کەس����ی یەکەمی‌ هەر‬ ‫رێکخراوێ����ک پەرۆش����ی ئ����ەوە بێ����ت‪ ،‬ک����ە‬ ‫رێکخراوەکە لەس����ەر ڕێرەوی‌ خۆی‌ بە‌رێگەی‌‬ ‫راستدا بڕوات‪ ،‬دەتوانێت پارەی‌ بۆ پەیدابکات‪،‬‬ ‫سپۆنس����ەر‌و خەڵک هەیە‪ ،‬خودی‌ خۆم وەکو‬ ‫(فەره����اد عەونی‌) ئەگەر پارە نەبوو‪)500( ،‬‬ ‫دۆالر تەرخاندەکەم بۆ کۆنگرە‪ ،‬دەیان کەسی‬ ‫تریش هەیە‪ ،‬ک����ە هاوکارییان دەکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەکو پێشتر ئاماژەمان پێکرد‪ ،‬ئێمە یەکجار‬

‫ئەنوەر حسێن‪:‬‬ ‫ئازاد حەمەدەمین‬ ‫نەیتوانیوە نەقیبێکی‌‬ ‫بێالیەنی‌‪ ،‬پیشەیی‬ ‫بێت خزمەتی‌‬ ‫حزبەکەی‌ خۆی‌‬ ‫میدیایی‌ ئەهلی‌‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫سەندیکای‌‬ ‫رۆژنامەنووسانی‌‬ ‫کوردستان بکات‬ ‫بۆ ماوەی‌ س����اڵێک کۆنگرەمان دواخستووە‪،‬‬ ‫لەگ����ەڵ ئەوەش����دا بەیاننامەیەکمان دەکرد‪،‬‬ ‫بۆ رای گش����تی‌‌و رۆژنامەنووس����ان‪ ،‬هۆکاری‌‬ ‫دواخس����تنی‌ کۆنگرەم����ان باس����کرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەئێستادا هیچ هۆکارێک نییە‪ ،‬بۆ مەسەلەی‌‬ ‫دواخس����تنی‌ کۆنگرە‪ ،‬ئەوکاتە ‪ 475‬ئەندام‬ ‫چووین����ە دوای����ن کۆنگ����رە‪ ،‬بەاڵم ئێس����تا‬ ‫دەتوانن ب����ە‌‪ 250‬نوێنەر کۆنگرە ببەس����تن‪،‬‬ ‫ئەگەر ئ����ەو ‪ 250‬رۆژنامەنووس����ە بۆ ماوەی‌‬ ‫‪ 2 - 1‬رۆژ‪ )100000( ،‬دین����ار س����ەرفبکەن‪،‬‬ ‫بێگوم����ان ئەو ئیمکانیاتە هەیە‪ ،‬ئەگەر کابان‬ ‫هەبێت‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە کابان لە‌س����ەندیکای‌‬ ‫رۆژنامەنووس����انی‌ کوردس����تان‌و کەسایەتی‌‬ ‫یەکەمی‌ ئەو سەندیکایەدا نییە‪ ،‬بەپەرۆشەوە‬ ‫دەڵێ����م "ئەو س����ەندیکایە وەک پێش����بینیم‬ ‫دەکرد‪ ،‬بەرەو هەڵدێریان برد"‪ ،‬چۆن نیگەران‬ ‫نەبم‪ ،‬لە‌شەوونوخونیمان بۆ رۆژنامەنووسان‪،‬‬ ‫س����ەندیکا‌و ئ����ەو پرۆژانەی‌ کە پێشکەش����ی‬ ‫پەرلەمانی‌ کوردس����تان ک����راوە‪ ،‬ئەو هەموو‬ ‫دەس����تکەوتانە چ بە‌پرۆژە یاسا‪ ،‬چ بە‌زەوی‌‬ ‫وەرگرتن‪ ،‬چ بە‌کۆڕو کۆبوونەوەو ۆرک شۆپ‌و‬ ‫چوون����ە دەرەوە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە هەندێکجار‬ ‫هەندێک قەڵەم بە‌ناحەق غەدر لەو سەندیکایەو‬ ‫لە‌ئەنجومەنی‌ س����ەندیکاو لە‌نەقیب‌و جێگری‌‬ ‫نەقیب دەکەن‪ ،‬بەبێ ئ����ەوەی‌ بگەڕێنەوە بۆ‬ ‫ئ����ەو مێژوەی‌‪ ،‬کە کاتی‌ خ����ۆی تۆمارکراوە‪،‬‬ ‫دەرب����ارەی‌ کارو چاالکییەکانی‌ س����ەندیکای‌‬ ‫رۆژنامەنووسانی‌ کوردستان بە‌داتاو وێنە‪ .‬من‬ ‫وەک پێش����تر ئاماژەم پێدا‪ ،‬دەبمە پاڵپشتی‌‬ ‫ئ����ەوەی‌‪ ،‬کە کۆنگ����رەی‌ رۆژنامەنووس����انی‌‬ ‫کوردس����تان ببەس����ترێت‪ ،‬چونکە ش����ەرمە‬ ‫چیتر لەس����ەر رووپەری‌ رۆژنامەکان باس����ی‬ ‫ناکۆکیی����ەکان بکرێت‪ ،‬لەکاتێکدا پێویس����تە‬ ‫نەقیبی‌ رۆژنامەنووس����انی‌ کوردس����تان‪ ،‬کە‬ ‫کەس����ی یەکەمە ئەم ئەرکە‪ ،‬ئەم ش����ەرەفە‬ ‫بەهەن����د وەربگرێ����ت‌و بەزووتری����ن کات ئەو‬ ‫س����ەندیکایە رزگاربکات لەو بارودۆخەی‌ کە‬ ‫ئێستا رووبەرووی‌ سەندیکای‌ کردۆتەوە‪.‬‬ ‫حەمی����د ئەبوبەکر‪ :‬ئەو پێش����بینییەی‌ کە‬ ‫پێشتر (فەرهاد عەونی‌) کردبووی‌‪ ،‬کە دوای‌‬ ‫ئێوە س����ەندیکا بەرەو هەڵدێ����ر دەڕوات‪ ،‬تۆ‬ ‫پێش����نبیت دەکرد دوای‌ ئێوە س����ەندیکا بەو‬ ‫ئاقارەدا بڕوات؟‬ ‫مستەفا س����اڵح کەریم‪ :‬من پێموابوو دوای‌‬ ‫دوورخس����تنەوەی‌ (فەرهاد عەونی‌) یەکێکی‌‬ ‫تر لەوماڵە سەرەکییەدا تێیدا بمێنێتەوە‪ ،‬کە‬ ‫شارەزای‌ مەس����ەلەکان بێت‪ ،‬بۆنمونە ئەگەر‬ ‫مەس����ەلەکە لەسەر ئەوە نەبووایە‪ ،‬کە دەبوو‬ ‫کەس����ەکە پارت����ی‌ بێت‪ ،‬دەتوان����را (ئەنوەر‬ ‫حس����ێن) بێت‪ ،‬چونکە ئ����ەوو دوو دەورەی‌‬ ‫دی����وەو زیاتر ش����ارەزای‌ هەب����وو‪ ،‬بەداخەوە‬ ‫بەمشێوەیەی‌ لێهات‪ ،‬هەرچەندە من ئەوکاتە‬ ‫داوامک����رد کۆنگ����رە بۆ م����اوەی‌ ‪ 3 – 2‬رۆژ‬ ‫دوابخرێت‪ ،‬ب����ەاڵم دوانەخ����راو منیش ناچار‬ ‫ئامادەنەبووم‪ ،‬چونکە چووم بۆ پاریس‪.‬‬ ‫حەمید ئەبوبەکر‪ :‬سەبارەت بەو بۆچوونەی‌‬ ‫کە هەری����ەک لە‌(فەرهاد عەونی‌‌و مس����تەفا‬ ‫س����اڵح کەریم) ئاماژەیان پێدا‪ ،‬لەهەمانکاتدا‬ ‫پێش چەند رۆژێک تۆ لەگەڵ نێردراوی‌ پارتی‌‬ ‫دیموکراتی‌ کوردس����تان‪ ،‬س����ەبارەت بەوەی‌‬ ‫کە چۆن ئەو کێش����ەو گرفتانەی‌ س����ەندیکا‬ ‫یەکالیبکرێتەوەو رۆژنامەنووس����ان سەندیکا‬ ‫بەماڵ����ی‌ دووەم����ی‌ خۆیان بزانن‪ ،‬قس����ەتان‬ ‫کردووە‪ ،‬ئایا ئێوە ل����ەم هەنگاوانەدا بەکوێ‬ ‫گەیشتوون؟‬ ‫ئەنوەر حسێن‪ :‬لەراستیدا ئێمە لەپێشوودا‬ ‫هەم����وو هەوڵێک����ی‌ خۆمانداوە‪ ،‬هەمیش����ە‬

‫وتوومانە‪ :‬با کۆبوونەوە بکەین‪ ،‬بەاڵم هەموو‬ ‫ئ����ەو کۆبوونەوانەی‌ ک����ە کردوومانە‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەو بڕیارانەی‌ کە داومانەو لە‌کۆنووس����ەکاندا‬ ‫هەیە‪ ،‬بەڕێ����ز نەقیب ئامادەنەب����ووە‪ ،‬کاری‌‬ ‫لەسەربکات‪ ،‬بۆنمونە وتومانە‪ :‬ئەو کەسانەی‌‬ ‫کە خزمەتی‌ رۆژنامەنووس����یمان بۆ حس����اب‬ ‫کردوون‪ ،‬پێویستە پلەکانیان لێوەربگرێتەوە‪،‬‬ ‫چونک����ە ب����وون بەفەرمانب����ەری‌ حکومەت‪،‬‬ ‫وتومانە‪ :‬ئێمە ‪ 7700‬ئەنداممان هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کەمتر لە‌‪ 1000‬کەس ئابوونەی‌ داوە‪ ،‬وتومانە‪:‬‬ ‫دەبێت پێداچوون����ەوە بە‌ئەندامێتیدا بکەین‪،‬‬ ‫وتومانە‪ :‬پێویس����تە س����ندوقی‌ خانەنیشینی‌‬ ‫کە نییە چ����االک بکرێ����ت‪ ،‬وتومانە‪ :‬دەبێت‬ ‫بڕۆین لەگەڵ رۆژنامەنووس����ی‌ کەناڵەکانی‌ تر‬ ‫دانیشتن بکەین‪ ،‬من بیرمە کاتی‌ خۆی‌ کاتێک‬ ‫کۆنفرانس����مان دەگرت‪ ،‬من‪ ،‬فەرهاد عەونی‌‪،‬‬ ‫مس����تەفا س����اڵح‌و زیرەک کەمال دەچووینە‬ ‫رۆژنام����ەی‌ هاواڵتی‌‪ ،‬یان لڤی����ن‪ ،‬یان ئاوێنە‪،‬‬ ‫هیچ شەرم نەبوو‪ ،‬بگرە گەورەیی‌ بوو‪ .‬لەچەند‬ ‫رۆژی‌ رابردوودا نمونەیەکم باسکرد‪ ،‬وتم‪ :‬کاتی‌‬ ‫خۆی‌ کێشەیەک هەبوو لەسەر گۆڤاری‌ لڤین‪،‬‬ ‫کە س����وتێندرابوو لە‌زاخۆ‪( ،‬فەرهاد عەونی‌)‬ ‫لیژنەیەکی‌ پێکهێنا‪ ،‬کە خۆی‌ سەرپەرش����تی‌‬ ‫دەک����رد‪ ،‬من‌و زیرەک کەم����ال ئەندام بووین‪،‬‬ ‫کاتێک چووینە ئ����ەوێ بەرگری‌ لە‌لڤین کرد‪،‬‬ ‫نەک لە‌پارتی‌ دیموکراتی‌ کوردس����تان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫(ئازاد حەمەدەمی����ن) بەپێچەوانەوە کاتێک‬ ‫یەکێ����ک وتارێک دەنووس����ێت‪ ،‬ک����ە لەگەڵ‬ ‫بۆچوونی‌ ئەودا نەبێت‪ ،‬وەکو بەرپرس����ێکی‌‬ ‫حزب وەاڵم دەداتەوە‌و بڕیاردەدات لە‌سەندیکا‬ ‫دەریبکات وەک����و بەرامبەر (کاک بورهان)ی‌‬ ‫لق����ی‌ کەرکوک کردی‌‪ .‬بۆیە بەبڕوای‌ من ئەوە‬ ‫گرفتەکانمانە‪ ،‬مەس����ەلەکە تەنها ئێمە نین‪،‬‬ ‫بەش����ێکی‌ زۆر لەئەندامانی‌ ئەنجومەن نارازی‌‬ ‫بوون لەو سیاس����ەتە‪ ،‬ئەندام����ی‌ ئەنجومەن‬ ‫هەب����ووە ‪ 4 – 3‬جار نەهاتووە بۆ ئەنجومەن‬ ‫وتویەتی‌‪( :‬ئازاد حەمەدەمین) گوێ ناگرێت‪،‬‬ ‫(کاک ئازاد) گەش����تی‌ کردووە بەبێ ئەوەی‌‬ ‫بە‌جێگیرەکەی‌ بڵێت‪ ،‬دەیان س����ەفەرو کۆڕو‬ ‫کۆبوونەوەی‌ هەبووە‪ ،‬پرسی بەئێمە نەکردووە‪،‬‬ ‫لەپێش����تردا هەموو ش����تێک بەڕاوێژ کراوە‪،‬‬ ‫رەنگە م����ن لەگەڵ بەیانێ����ک نەبووبم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پرس����م پێکراوەو بۆچوونم وەرگیراوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئێس����تا لەڕۆژنامەنووس����ان بپرسی‪ ،‬جۆرەها‬ ‫کێش����ەو گرفتیان هەیە‪ ،‬ب����ۆ تازەکردنەوەی‌‬ ‫پێن����اس‪ ،‬ب����ۆ پێناس����ی نێودەوڵەت����ی‌‪ ،‬بۆ‬ ‫گەش����ت کردن بۆ ڤیزە‪ ،‬تەنان����ەت لەو دوو‬ ‫دەورەیەی‌ پێش����وودا‪ ،‬نووسینگەی‌ دەرەوەی‌‬ ‫س����ەندیکا لە‌فیدڕاس����یۆنی‌ رۆژنامەنووسانی‌‬ ‫نێودەوڵەتی‌ (‪ )IFJ‬یەکێکبووە لەنوسینگە‬ ‫چاالک����ەکان‪ ،‬ب����ەاڵم ئێس����تا نەقی����ب کرێی‌‬ ‫خانووەکەش����ی بۆ نادات‪ ،‬چونکە یەکێتییە‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم پیاوێک����ی‌ چاالک����ە‪ ،‬لەهەمانکات����دا‬ ‫دەیەوێت نووسینگەکەش دابخات‪ ،‬لەکاتێکدا‬ ‫ئێمە لەو کۆنگرەیەی‌ کە (مس����تەفا س����اڵح)‬ ‫باسیدەکات لە‌پاریس‪ ،‬پارەیەکی‌ زۆر کەممان‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬کە بەش����ی سەفەرەکەی‌ نەکرد‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم لەبەرامب����ەر کۆنگرەی‌ مۆس����کۆ‪ ،‬کە‬ ‫ه����ەر یەکێکیان وتاریان هەب����وووە‪ ،‬تەنانەت‬ ‫حکومەتی‌ مۆسکۆو بەشێک لە‌سەفیرەکانمان‬ ‫بینی����وە‪ ،‬وات����ا حس����اباتێکی‌ تایبەت����ی‌ بۆ‬ ‫س����ەندیکا کراوە‪ ،‬بەاڵم من ئەمە یەکەمجارم‬ ‫بوو بچم ب����ۆ کۆنگرەی‌ ‪ ،IFJ‬بەوش����ێوەیە‬ ‫نەب����وو‪ ،‬هەتا کێش����ەی‌ لێپەیدابوو‪ .‬بۆیە من‬ ‫پێموایە هۆکاری‌ باشبوونی‌ سەندیکا لەماوەی‌‬ ‫راب����ردوودا‪ ،‬ئەگەر باش����بووبێت ئێوە بوون‪،‬‬ ‫مەبەس����تم (فەرهاد عەونی‌‌و مستەفا ساڵح)‬ ‫و هاوڕێیانی‌ ترە‪ ،‬پێچەوانەکەش����ی‌ راس����تە‪،‬‬ ‫ئێستاش بەهەمانش����ێوەیەو مەسەلەکە هیچ‬ ‫پەیوەندییەکی‌ نییە بەمەس����ەلەی‌ سیاسی‌و‬ ‫حزبیی����ەوە‪ ،‬هەتا خ����ودی‌ (فەرهاد عەونی‌)‬ ‫پێش����بینی‌ کرد‪ ،‬بۆنمون����ە ئێمە جاران کاری‌‬ ‫سەندیکامان دەکرد لەگەڵ (فەرهاد عەونی‌‪،‬‬ ‫مس����تەفا ساڵح کەریم‪ ،‬زیرەک کەمال‪ ،‬ئەکەد‬ ‫م����وراد‪ ..... ،‬هت����د)‪ ،‬ب����ەاڵم کاتێک ئەمانە‬ ‫نەمان‪ ،‬ئێم����ە ناچاربووین لەگەڵ خەڵکی‌ تر‬ ‫کاربکەین‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا هەریەک لە‌گۆڕان‪،‬‬ ‫یەکگرتوو کۆمەڵ بایکۆتیان کرد‪ ،‬ئەوانە هێزو‬ ‫الیەنی‌ س����ەرەکی‌ بوون لەناو سەندیکاکەدا‪،‬‬ ‫ه����ەم کەس����ایەتی‌ بەهێزی����ان ناردبوو‪ ،‬هەم‬ ‫خۆش����یان وەکو هێ����زی‌ سیاس����ی خاوەنی‌‬ ‫رۆژنامەنووس����ی‌ بەهێز ب����وون‌و بۆچوونیان‬ ‫هەبووە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش����دا ئەم بۆچوونانەی‌‬ ‫ئێس����تا تەنها هی‌ ئێمە نییە‪ ،‬بەڵکو نوێنەری‌‬ ‫بزووتن����ەوەی‌ ئیس��ل�امی‌‪ ،‬پارت����ی‌ نوێنەری‌‬ ‫حزبی سۆسیالیس����ت‌و نوێنەری‌ تورکمانەکان‬ ‫بۆچوونیان هەبووە‪ ،‬لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا‬ ‫‪ 2‬نوێنەری‌ تری‌ پارتی‌ دیموکراتی‌ کوردستان‬ ‫لەس����ەندیکا ه����ەن‪ ،‬لە‌ئ����ەداو کاری‌ نەقیبی‌‬ ‫رۆژنامەنووس����ان ناڕازین‪ ،‬بۆیە من قبوڵمە‪،‬‬ ‫ئێوە هەفتەی‌ داهاتوو دەستپێشکەری‌ بکەن‪،‬‬ ‫وەکو راوێ����ژکار‪ ،‬وەک����و لیژنەیەکی‌ بێالیەن‬ ‫بێن‌و هۆکارەکان ئاشکرابکەن‪ ،‬کە پەیوەندی‌‬ ‫هەیە بە‌دواخس����تنی‌ کۆنگرەو بۆ ڕای‌ گشتی‌‬ ‫باڵوبکرێتەوە‪.‬‬ ‫حەمی����د ئەبوبەک����ر‪( :‬فەره����اد عەونی‌)‬

‫تایبه‌ت‬

‫)‪ )591‬سێشه‌مم ‌ه ‪2017/8/29‬‬

‫گشتپرسی یا كوردستانێ‪ ...‬پاشماوە‬

‫فەرهاد عەونی‌‪:‬‬ ‫نەقیب کە بەرپرسیار ‌ی‬ ‫یەکەمە‪ ،‬بۆ ماوە ‌ی‬ ‫‪ 6‬ساڵ نەتوانێت‬ ‫کۆنگرە ببەستێت‬ ‫شایەن ‌ی ئەوە نییە‬ ‫رۆژنامەنووسان‬ ‫ئەم سەندیکایە‬ ‫بەسەندیکا ‌ی‬ ‫راستەقینە ‌ی‬ ‫خۆیان بزانن‬ ‫جگەلەوەی‌ نەقیبی‌ پێش����ووی‌ س����ەندیکای‌‬ ‫رۆژنامەنووس����ان ب����ووی‌‪ ،‬پ����اش ‪ 6‬س����اڵ‬ ‫لە‌دواکەوتنی‌ کۆنگرەی‌ رۆژنامەنووسان‪ ،‬ئەو‬ ‫کارانەی‌ لە‌ئەمڕۆ دەکرێت‪ ،‬یاسایین؟‬ ‫فەرهاد عەونی‌‪ :‬هەمووان دەزانن من هێندە‬ ‫نیگەرانم لەو سەندیکایە‪ ،‬بۆ تەنها دەقەیەک‬ ‫س����ەردانم نەکردووە‪ ،‬چونک����ە هیچ وەفایەک‬ ‫بۆ من وەکو س����ەرۆکی‌ دەستەی‌ دامەزرێنەر‬ ‫نەبووە‪ ،‬لەکاتێکدا ماوەی‌ ‪ 12‬س����اڵ نەقیبی‌‬ ‫رۆژنامەنووسانی‌ کوردس����تان بووم‪ ،‬تووشی‬ ‫زۆر کێش����ە ب����ووم‪ ،‬وەک لە‌بیرەوەرییەکانم‬ ‫باس����مکردووە‪ ،‬لەسەر س����ەندیکاو‌و ئازادی‌‬ ‫رۆژنامەنووسی‌ لە‌کوردستان‪ ،‬ئەمە لەالیەک‪.‬‬ ‫لەالیەکی‌ تر‪ ،‬ئێمە پێش����تر باس����مانکرد‪ ،‬کە‬ ‫تەنه����ا یەکجار ب����ۆ کۆنگ����رە دواکەوتووین‪،‬‬ ‫بەاڵم بەیاننم����ان باڵوک����ردووەو پارێزگامان‬ ‫ئاگادارک����ردووە‪ ،‬ک����ە هۆکاری‌ دواخس����تنی‌‬ ‫کۆنگ����رە ب����ۆ ماوەی‌ س����اڵێک چیی����ە؟ من‬ ‫م����اوەی‌ ‪ 6‬س����اڵە نەمبینی����وە س����ەندیکای‌‬ ‫رۆژنامەنووسانی‌ کوردس����تان‪ ،‬تاکە بەیانێک‬ ‫دەربکات‪ ،‬دەربارەی‌ دواکەوتنی‌ کۆنگرە‪ ،‬بە‌چ‬ ‫ش����ێوەیەک لە‌کۆنگرەی‌ داهاتوو رووبەرووی‌‬ ‫رۆژنامەنووسان دەبنەوە‪ ،‬کە دەڵێن "‪ 6‬ساڵە‬ ‫نەمانتوانیوە کۆنگرەیەک ببەس����تین"‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەنجومەنێک‪ ،‬مەبەس����تم لە‌(ئەنوەر حسێن)‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵکو مەبەستم کەسی یەکەم (نەقیب)‬ ‫ە‪ ،‬کە بەرپرسیاری‌ یەکەمە‪ ،‬کە بۆ ماوەی‌ ‪6‬‬ ‫س����اڵ نەتوانێت کۆنگرە ببەستێت‪ ،‬شایەنی‌‬ ‫ئەوە نییە رۆژنامەنووس����ان ئەم سەندیکایە‪،‬‬ ‫بەسەندیکای‌ راستەقینەی‌ خۆیان بزانن‪.‬‬ ‫حەمید ئەبوبەکر‪ :‬ئەنجوومەنی سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسان لە‌هەواڵێكدا باڵویان كردۆتەوە‪،‬‬ ‫ه����ەر رۆژنامەنوس����ێك دەن����گ بە‌ریفراندۆم‬ ‫نەدات ئەو رۆژنامەنووس����ە خائینە‪ ،‬پێتوایە‬ ‫ئ����ەوە كاری س����ەندیكای رۆژنامەنووس����ان‬ ‫بێ����ت‪ ،‬لەبەرامب����ەر ئەوەی رۆژنامەنوس����ێك‬ ‫ئازادانە‌و دیموكراس����یانە مامەڵە خۆی بكات‪،‬‬ ‫بە‌خیانەتكار لە‌قەڵەم بدرێت؟‬ ‫ئەنوەر حسێن‪ :‬ئەمە بابەتێكی زۆر گرنگە‪،‬‬ ‫(فەره����اد عەونی‌‌و مس����تەفا س����اڵح کەریم)‬ ‫گەیش����توونەتە ئەو قەناعەتەی‌ کێش����ەکانی‌‬ ‫س����ەندیكا خ����ودی نەقیبە‪ ،‬دەبێ����ت هەموو‬ ‫رۆژنامەنوس����ان ئەوە بزانن‪ ،‬كە كێ‌ هۆكارە‪،‬‬ ‫هەمیش����ە کەس����ی یەكەم هۆكارە‪ ،‬ئێس����تا‬ ‫كە (مس����تەفا س����اڵح) پێیوایە لەرابردوودا‬ ‫س����ەندیكا باشبووە‪ ،‬بەش����ێكی بەر خوودی‌‬ ‫خۆی‌و بەش����ێكی زۆریش بە‌(فەرهاد عەونی‌)‬ ‫دەكەوێ����ت‪ ،‬م����ن لە‌كۆبوونەوەكاندا بە‌نەقیبم‬ ‫وت����وە‪ :‬ت����ۆ س����ەندیكات گەیان����دووە بەم‬ ‫بارودۆخە‪ .‬دەكرێت نەقیبێك وەك سكرتێری‬ ‫حزبێك قسە بكات بڵێت هەر كەسێك نەچێت‬ ‫بۆ ریفراندۆم خیانەتكارە ئەمە هەڵوێس����تی‬ ‫نەقیب����ە؟! نەقیبی هیچ ش����وێنێك قس����ەی‬ ‫واناكات‪ ،‬ئەمە هەمان ئەو قسەیەیە‪ ،‬كە ئێمە‬ ‫لە‌میدیا حزبیەكانەوە دەبیبیستین‪ ،‬پێمانوایە‬ ‫ئەمە بێ‌ مۆڕاڵییە‪ ،‬بێ پرەنسیپییە‪ ،‬كەسێك‬ ‫ناچێت بۆ ریفراندۆم بۆچی دەبێت خیانەتكار‬ ‫بێ����ت؟ رەنگە عاجز بووبێ����ت‪ ،‬رەنگە بژێوی‬ ‫ژیان����ی خ����راپ بووبێت‪ ،‬رەنگە لە‌س����ەندیكا‬ ‫گلەی����ی لە‌(ئازاد حەمەدەمی����ن) هەبووبێت‪،‬‬ ‫کەواتە ئەم����ە جیاوازییەكە لە‌نێوان (فەرهاد‬ ‫عەونی‌و ئازاد حەمەدەمین)‪( .‬فەرهاد عەونی)‬ ‫بە‌پارێ����زگاری‌ زاخۆی‌ وت‪ :‬تۆ ئیش����ت چییە‬ ‫لێرە‪ ،‬کاتێک لڤین دەسوتێنرێت‌و تۆ دەڵێیت‬ ‫"من ئاگادار نیم"‪ ،‬بەاڵم (ئازاد حەمەدەمین)‬

‫ل����ەو رۆژەی‌ نەقیبە‌ئام����ادە نەب����ووە رۆژێك‬ ‫سەردانی كوردس����تانی نوێ‌ بكات‪ ،‬ئاساییە‬ ‫بە‌س����ەردانی لڤین‌و ‪ NRT‬ن����ەكات‪ ،‬ئامادە‬ ‫نەبووە س����ەردانی رۆژنام����ەی خەبات بكات‪،‬‬ ‫ئامادەنەب����ووە بڕۆین����ە الی (عەل����ی باپیر‪،‬‬ ‫سەاڵحەدین بەهائەدین‌و نوێنەری حزبەكان)‪.‬‬ ‫ئێس����تا ئاشکرایەو هەموو كەس دەزانێت ئەم‬ ‫س����ەندیكایە بۆچی وایلێهاتوە‪ ،‬شۆفێرەكەی‬ ‫خۆی بە‌كتابی رەسمی ناردووەتە دادگا‪( ،‬کە‬ ‫ئینسانێکی‌ شەریف‌و دڵسۆزە) دەڵێت "ئەمە‬ ‫بەئەزموونە"‪ ،‬ئایا ئەم����ە نەقیبە؟ وەاڵممان‬ ‫دای����ەوە كتابمان ن����ارد ب����ۆ دادگای بەرایی‬ ‫هەولێر‪ ،‬وتمان‪ :‬ئەم كتابە‌تەعبیر لە‌بۆچوونی‌‬ ‫سەندیكای رۆژنامەنووسان ناكات‪ ،‬رایانگرت‪،‬‬ ‫‪ %80 - %70‬س����ەفەرەكانی ب����ۆ خۆی بووە‬ ‫بە‌پارەی س����ەندیكا‌و بەبێ‌ پرسی ئەنجومەن‌و‬ ‫جێگرەكەی رۆیشتووە‪ .‬نوسینگەكانی دەرەوەی‬ ‫داخستووە پەیوەندییەكانمان لەگەڵ (‪)IFJ‬‬ ‫گەیشتۆتە حاڵەتی س����فر‪ ،‬پەیوەندیەكانمان‬ ‫لەگەڵ س����ەندیكای رۆژنامەنووسانی‌ عێراقی‬ ‫گەیشتۆتە س����فر‪ ،‬بەرگری لە‌میدیایی ئەهلی‬ ‫ن����اكات دەڵێت "ئەمانه‌ جنێ����و دەدەن"‪ ،‬لەم‬ ‫قەیران����ەدا ‪ 40,000,000‬ملیۆنم����ان هەبووە‪،‬‬ ‫دوو س����اڵە ‪ 40‬فل����س نەدراوە بە‌كەس����ێک‪،‬‬ ‫ت����ۆ بڕیارتداوە لق‌و نوس����ینگەكان دابخەیت‪،‬‬ ‫ب����ەاڵم لە‌پش����تەوە ‪ 10,000,000‬ملیۆن وەکو‬ ‫هاوكاریداوە بۆ خەڵکانی‌ تر‪ ،‬كە تۆ لقەكانت‬ ‫دادەخەیت‌و پارەت نییە‪ ،‬بۆچی ‪10,000,000‬‬ ‫ملی����ۆن دەدەیتە هاوکاری‌؟ هەم����وو ئەمانە‬ ‫الی بەرپرس����ی دارایی هەی����ە‪ .‬بە‌دەیان جار‬ ‫وتومان����ە‪ :‬با كۆنگرە بكەی����ن‪ ،‬با كۆنفڕانس‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم ‪ 4‬ساڵیش����ە لەگ����ەڵ یەك لق‌و‬ ‫نوس����ینگە دانەنیش����تووە‪ ،‬لەرابردوودا ئێمە‬ ‫هەم����وو ‪ 6‬مان����گ جارێ����ك كۆبوونەوەمان‬ ‫لەگەڵ لق‌و نوس����ینگەكان دەك����رد‪ ،‬راپۆڕتی‬ ‫لیژن����ەی پێش����ێلكارییەكانی لیژنەی داكۆكی‬ ‫بە‌تێڕوانینێك����ی دروس����ت وەرناگرێت‪ ،‬هەر‬ ‫كەسێك قسەیەكی كرد‪ ،‬ئەو دەڵێت "دەبێت‬ ‫دوور بخرێت����ەوە"‪ ،‬بەبێ‌ پرس����ی ئەنجومەن‌و‬ ‫جێگ����ری نەقی����ب‪ ،‬تەنان����ەت بەبێ‌ پرس����ی‬ ‫ح����زب‪ ،‬نوێنەرەكانی یەكێت����ی دەردەكات‪،‬‬ ‫لقی هەڵەبجەمان كردۆتەوە‪ ،‬خودی (ش����ێخ‬ ‫ئەدهەم بارزانی) هاتووە وتویەتی‪ :‬شانازییە‬ ‫بۆ پارتی لقی هەڵەبجە بكریتەوە ئێمە تێیدا‬ ‫بەشدار بین‪ ،‬نوێنەری خۆی ناردووە‌و وتاری‬ ‫هەب����ووە ئەندامێكی پارتی����ش لە‌لقەكەدایە‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێس����تا نەقیبی رۆژنامەنوسان دانی‬ ‫پیدانانێت دەڵێت "من ئ����اگام لەو لقە نییەو‬ ‫دانی پیدانانێم‌و هەڵەبجە شایەنی‌ لق نییە"‪.‬‬ ‫حەمید ئەبوبەکر‪ :‬وتەی‌ تۆ چییە؟‬ ‫مس����تەفا س����اڵح كەریم‪ :‬ئێس����تا نەقیبی‬ ‫رۆژنامەنوس����انی كوردس����تان ل����ەم دەورەدا‬ ‫خۆی حاكمی موتڵەقە‪ ،‬خۆی خاوەنی هەموو‬ ‫ش����تێكە‪ ،‬كە ئەمە راس����ت نیی����ە‪( ،‬ئەنوەر‬ ‫حسێن) ئاماژەی‌ بە‌زۆر مەسەلە کردووە‪ ،‬من‬ ‫دوبارەی‌ ناکەمەوە‪ ،‬بەاڵم مەسەلە داراییەكە‬ ‫مەترس����یدارە‪ ،‬ئەوە بەرپرس����یارێتیەكی زۆر‬ ‫گەورەی����ە‪ ،‬کاتێ����ک س����ەفەردەکات‪ ،‬چۆن‬ ‫بەبێ‌ پرس����ی‌ ئێوە س����ەفەر دەکات؟ کاتێک‬ ‫ئێمە س����ەفەرمان دەکرد‪ ،‬هی����چ پارەیەكمان‬ ‫لە‌س����ەندیكا وەرنەدەگ����رت‪ ،‬کارەکان بەرەو‬ ‫خراپ����ی‌ دەڕوات‪ ،‬بۆیە پێویس����تە بە‌زووترین‬ ‫کات چارەس����ەربکرێت‪ ،‬ئەم����ە لەالی����ەک‪.‬‬ ‫لەالیەکی‌ ترەوە‪ ،‬خاڵێک����ی‌ تر زۆر بەخراپی‌‬ ‫دەنگی داوەتەوە‪ ،‬كە داوای ش����ارەزا دەكەن‪،‬‬ ‫شۆفێر‪ ،‬فەرمانبەر‪ ،‬كاتب حسابات‌و پرسگەكە‬ ‫ش����ارەزان‪ ،‬ئ����ەی ئەم خەڵك����ەی دیكە چی‬ ‫كردووە؟ ئەمانە پیازیان جنیوە؟‬ ‫حەمید ئەبوبەکر‪ :‬ل����ەم دواییانەدا دادگای‬ ‫بەرای����ی هەولێر لە‌كەیس����ێكدا داوای ئەوەی‬ ‫كردووە‪ ،‬كە سەندیكا ناوی شارەزایانی بواری‬ ‫میدیا بنێرێت بۆ ئەوێ‌‪ ،‬دیارە لەم كەیس����ەدا‬ ‫كۆمەڵێك ن����اوی تێدایە نە یاساناس����ن‪ ،‬نە‬ ‫ش����ارەزان لەو بوارەدا‪ ،‬ئایا كاتی ئێوەش كە‬ ‫داوای شارەزایان دەكرد بەوشێوەیە ناوەكان‬ ‫رەوانە دەکران؟‬ ‫مستەفا ساڵح كەریم‪ :‬ئەم پرسیارە نەدەبوو‬ ‫ئاڕاس����تەی‌ من بکرێت‪ ،‬چونک����ە لە‌پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆدا ئەنجوومەنی س����ەندیكا بۆی هەیە‪،‬‬ ‫راوێ����ژكار دەستنیش����ان بكات ب����ۆ هەندێك‬ ‫بابەت كە پەیوەندی بە‌ئازادی رۆژنامەنوسانی‬ ‫كوردس����تانەوە هەی����ە‪ ،‬بەداخ����ەوە لە‌دوای‬ ‫ئێمە ی����ەك راوێژكار‪ ،‬واتا ئ����ەو برادەرانەی‌‬ ‫كە سەندیكایان دروس����تكردووە‪ ،‬دەبوو ببنە‬ ‫راوێژكار‪ ،‬ئەمە لەالیەک‪ .‬لەالیەکی‌ تر‪ ،‬هەندێك‬ ‫لەوانەی كە لە‌ئیدارەی ئەنجومەنی س����ەندیكا‬ ‫كاردەكەن‪ ،‬وەك شارەزا دانراون‪ ،‬لەراستییدا‬ ‫هەست بەش����ەرمەزاری دەكەم‪ ،‬سەندیكایەك‬ ‫بێت����ە ئەو ئاس����تە نەقیبی رۆژنامەنوس����انی‬ ‫پێشوو س����ەرۆكی دەستەی دامەزرێنەری‪ ،‬بۆ‬ ‫ماوەی ‪ 13 - 12‬س����اڵ‪ ،‬کە لە‌هەولێر بوونی‌‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەو ناکەنە شارەزا‪ ،‬شۆفێرێك دەكەنە‬ ‫ش����ارەزا؟ جێگەی ش����ەرمەزاییە‪ ،‬چۆن ئێوە‬ ‫قبوڵی‌ دەک����ەن؟ خەڵكانێك ك����ە ‪50 – 40‬‬ ‫س����اڵە لە‌بواری رۆژنامەنوس����ی كاردەكەن‪،‬‬ ‫یاساناسن نابنە شارەزا‪.‬‬

‫چوارەم‪ ،‬جیوپولیتیكا پرسا كورد‪ ،‬گرێدای‬ ‫ب بابەتێ س���ێیەم‪ ،‬د پرسا سوریادا‪ ،‬ئیران‌و‬ ‫توركیا ل سەر كومەك بابەتان ناكوكن‪ ،‬بگرە‬ ‫د گ���ەل هاوپەیمانێن خوە ژی توركیا ناكوكە‬ ‫ب تایبەت���ی ل نات���و‌و نوك���ە ژی دەوڵەتێن‬ ‫عەرەبی وەكی عەرەبس���تان‪ ،‬ئیمارات‌و هتد‪.‬‬ ‫دو فاكتەرێ���ن كورد‌و ئیران‪ ،‬ئ���ەون ئێن كو‬ ‫توركیا ترس���ەك م���ەزن ژێ هەیە ژ ئەگەرێ‬ ‫بهێزبونا پێگەها وان‪ .‬كورد ئیرو ب پشتگیری‬ ‫یا ئەمریكا ( بگرە ئاماژەیێن هندێ ژی هەنە‬ ‫كو ئیران پشتەڤانی ژ كوردان دكەت) شیانە‬ ‫ئالتەرناتیڤەك بن ژ بوی هێزێن ئوپوزیسیونا‬ ‫س���وریا‌و ش���یانە متمانەیا ئەمری���كا بو خوە‬ ‫دەس���تەبەر بكەن‪ .‬ئەڤ پشتگیری دێ هەتا‬ ‫چ رادەی���ەك‌و كاتەكێ بەردەوام بیت‪ ،‬گرێدای‬ ‫بەردەوامی یا پرسا سوریایە‪ ،‬هەتا وێ رادەیێ‬ ‫كو بگەهیتە چارەس���ەركرنا سیاسی‪ .‬توركیا‬ ‫ترسەك مەزن هەیە ژ بهێز بونا پێگەها ئیرانێ‬ ‫ل س���وریا‪ ،‬چونكە چونا بشار ئەسەد ژ ئالی‬ ‫كومەلگەها نێڤ نەتەوەی ڤە هاتییە كودەنگی‬ ‫یەك دروس���ت بویە كو پێویس���تی ب ئەسەد‬ ‫هەی���ە‪ .‬ل���ەورا‪ ،‬ل ڤێ وێنەیێ‪ ،‬پرس���ا ئازاد‬ ‫كرنا رەقە‌و پالنا داهاتوی یا هێزێێن س���وریا‬ ‫دیموكراتیك‌و ئەمریكا دێ كوی دەر بیت‪ ،‬دێ‬ ‫بو توركیا ژی ئەڤ بابەت گرینگ بیت‪ .‬لەورا‪،‬‬ ‫ب كێمبونا پش���تەڤانی یا ئابوری یا وەالتێن‬ ‫عەرەب���ی بو هێزێن كو توركیا پش���تەڤانی یا‬ ‫وان دك���ەت‪ ،‬توركیا دكەڤیتە تەنگاس���ی‪ .‬ل‬ ‫ئال���ی دی ڤە ئەمریكا هەولێن جدی ددەت كو‬ ‫پەیوەندیێن هەرێم���ا روژئاڤا‌و توركیا بەرەڤ‬ ‫ئاس���ای بونێ ڤە ببەت‪ ،‬ئەگ���ەر ئەڤ بابەت‬ ‫س���ەركەفتن ب دەس���ت ڤە ئینا‪ ،‬توركیا دێ‬ ‫ش���ێت پێگەهەك بهێز بو خوە ل سوریا ژی‬ ‫دروس���ت بكەت‪ ،‬ئەگەر نا‪ ،‬دێ باجەك مەزن‬ ‫ب���دەت‪ .‬د بوارێ ئاڤەدانكرنا س���وریا ژی‪ ،‬ب‬ ‫هەبونا ئەسەد‪ ،‬ب زەحمەت رێك بێتە داین بو‬ ‫كومپانیاێن توركیا كو بەشداری د ئاڤەدانكرنا‬ ‫س���وریا دا بكەن‪ ،‬چونكە ژ ئالی بەرپرس���ێن‬

‫س���وریا ڤە ئاماژە ب هندێ هاتییە كرن‪ ،‬كو‬ ‫د رێزا ئێكەم دا كومپانیایێن روس���یا‪ ،‬ئیران‌و‬ ‫چین تێن‪.‬‬ ‫پێنج���ەم‪ ،‬هەرێم���ا كوردس���تانێ‌و توركیا‬ ‫س���ەبارەت ب س���وریا رەوانگەهەك هاوبەش‬ ‫هەنە ب تایبەتی كو پ‪-‬ی‪.‬د دڤێت رێكخوشكەر‬ ‫بیت ژ بوی بەشداری كرنا هێزێن دیێن كوردی‬ ‫د ئیدارەیا روژئاڤا‌و هەروەها رێكخوشكەر بیت‬ ‫كو چاالكیێن سیاس���ی ئەنجام بدەن‌و ب ڤی‬ ‫رەنگی روژئاڤا ژ بن هەژەمونی یا پ‪.‬ك‪.‬ك بێتە‬ ‫دەر‪ ،‬چونكە نێزیك���ی یا پ‪-‬ی‪.‬د‪‌.‬و پ‪.‬ك‪.‬ك‪.‬‬ ‫ئەشكەرەیە‪ .‬بەلێ‪ ،‬هەبونا پەیوەندیێن باشێن‬ ‫ئێكێت���ی‌و پ‪.‬ی‪.‬د‪‌.‬و پ‪.‬ك‪.‬ك‪‌.‬و ئیرانێ ل ڤێ‬ ‫دەروەكی هاوسەنگی یا سیاسی ل ڤێ دەرێ‬ ‫ژی تێكدان���ە‪‌،‬و هەت���ا نوكە هەولێ���ن پارتی‬ ‫دیموكرات س���ەرەرای كومبون‌و رێككەفتنێن‬ ‫دهوك ‪1‬و ‪‌2‬و هەولێر‪ ،‬بێ ئەنجام ماینە‪.‬‬ ‫شەش���ەم‪ ،‬دەڤ���ەرا ش���نگال‪ ،‬هەرێم���ا‬ ‫كوردستانێ دژی هندێ یە كو پ‪.‬ك‪.‬ك ببیتە‬ ‫خاوەن پێگەه ل دەڤەرا شنگال‌و ڤێ دەڤەرێ‬ ‫وەكی قەندیال دویەم ئاڤەدان بكەت‪ ،‬كو هەم‬ ‫مەترس���ی بیت ل س���ەر هەرێما كوردستانێ‌و‬ ‫ه���ەم ژی ل س���ەر توركی���ا‪ .‬بەل���ێ‪ ،‬هەبونا‬ ‫پێگەها پ‪.‬ك‪.‬ك ل ڤ���ێ دەڤەرێ‌و هاوكاری‌و‬ ‫هاوپەیمانی یا وان د گەل حەش���دا شەعبی‌و‬ ‫هێزێن عێراقی‪ ،‬واتە بهێز بونا ئیرانێ‪ ،‬چونكە‬ ‫ب رێ���كا پ‪.‬ك‪.‬ك‪ .‬ئیران هەولێن جدی ددەت‬ ‫كو كونتروال ڤێ ناوچەیا س���تراتێژیك بكەتە‬ ‫دەروازەیەك بە‌سوریا‌و پێكڤە گرێدانا سوریا‪،‬‬ ‫عێراق ق ئیرانێ‪.‬‬ ‫هەفتەم‪ ،‬رێككەفتنێن لەش���كەری‪ ،‬قەتەر‪-‬‬ ‫توركیا‌و دیمشق‪-‬تەهران‪ ،‬توركیا ل سەردەمێ‬ ‫ئاكپارتی هێدی هێدی پەرە ب سیاس���ەتەك‬ ‫ئیمپریال���ی ددەت‌و هەولێن ج���دی داینە كو‬ ‫بنكەیێن هێزێن لەش���كەری ل دەرڤەی خاكا‬ ‫توركیا ئاڤادان بك���ەت‌و نوكە ژی هێزێن وێ‬ ‫جێگیر بوینە وەكی سومالیا‪ ،‬ئالبانیا‪ ،‬جورجیا‪،‬‬ ‫ئازەربایجان‌و بگرە هەرێما كوردستانێ‌و نوكە‬

‫وه‌زاره‌تی‌ داد‬ ‫به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ گشتی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ر‌ه‬ ‫تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ شارباژێڕ‬ ‫لیژنه‌ی‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ شارباژێڕ‬

‫لەورا دەستوەردان د كاروبوارێن كوردستانێ‪،‬‬ ‫بەرژوەندیێن ئیرانێ ناپارێزیت‪.‬‬ ‫ل ئالی دی ڤە‪ ،‬ئالتەرناتیڤی هەردو دەوڵەتێن‬ ‫ئیران‌و توركیا‪ ،‬هەرێما روژئاڤایا‪ ،‬ئەگەر ئیران‌و‬ ‫توركی���ا بەرەیەك هاوب���ەش ل دژی هەرێما‬ ‫كوردس���تانێ پێك ئانین‪ .‬بەس پێناچیت كو‬ ‫توركیا هندە ب ئاسانی بكەڤیتەداڤا سیاسەتا‬ ‫ئیرانێ‪ ،‬كو بەرەیەك هاوبەش ل دژی هەرێما‬ ‫كوردس���تانێ پێك بینین‪‌،‬و مەترسیێن وێ بو‬ ‫س���ەر ئابوری یا توركیا‪ ،‬پێگەها لەشكەری‌و‬ ‫سیاسی یا وێ ل عێراقێ دێ گەلەك گران بو‬ ‫سەر توركیا راوەس���تیت‪ .‬لەورا‪ ،‬ب دیتنا من‬ ‫گوتارا سەركرادیەتی یا توركیا یا هەنوكی ب‬ ‫بەراوردكرن ل گەل گواتار س���ەركردایەتی یا‬ ‫توركیا یا س���الێن ‪1990‬ێ بەرامبەری هەرێما‬ ‫كوردستانێ توشی گورانكاری یەك مەزن بویە‪.‬‬ ‫‪‎‬توركی���ا نوكە هەرێما كوردس���تانێ ژ بلی كو‬ ‫وەكی مەترسی بو سەر ئاسایشا نەتەوەی یا‬ ‫خوە ببینیت‪ ،‬پتر وەكی هاوپەیمانەك خوەیێ‬ ‫هەرێم���ا روژهەالتا ناڤین دبینیت كو پێكڤە د‬ ‫گەلەك بواران كو ل سەری ئاماژە پێ هاتییە‬ ‫كرن‪ ،‬دێ شێن هەماهەنگی‌و پێكڤەكاركرنەك‬ ‫بەردەوام هەبیت‪ .‬ئەڤ ئێك ژی گرێدایێ هندێ‬ ‫یە كو توركیا پتر دێ چاڤەرێ هەلسوكەوتێ‬ ‫وەالتێن زلهێز وەكی ئەمریكا‪ ،‬روس���یا بیت‪‌،‬و‬ ‫دیتن���ا وان ژی‪‎‬ب تایبەتی ئەمریكا‪ ،‬روس���یا‬ ‫ڤە ئاماژە ب " رێزگرتن" ژ بریارا‌و خواس���ت‌و‬ ‫ویس���تا گەلێ كورد دكەن‪‌،‬و ب ئاماژە پێكرن‬ ‫ب " نەگونج���او بونا كات"‪ ،‬س���ەركردایەتی‌و‬ ‫بریاردرێ���ن كوردس���تانێ بەرەڤ ئاراس���تەیا‬ ‫دوریانەك مبهەم ڤە دچن‪ .‬بەلێ‪ ،‬پرس ئەڤە‪،‬‬ ‫ئ���ەرێ كاتەك ژ ڤێ گونجاو تر بو گەلێ كورد‬ ‫هەی���ە‪ ،‬دەما پش���تگیری‌و یەكگرتنەك مەزن‬ ‫هەیە ل س���ەر ئاس���تێ جیهانێ بەرامبەر ب‬ ‫راگەهاندنا دەوڵەتەك سەربەخوی یا كوردی؟‬ ‫د‪ .‬سەردار موسی شەریف‬ ‫پسپوری پەیوەندی دەرەوە ـ زانكوی دهوك‬

‫هەرێمی کوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫وەزارەتی داد‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گشتی فەرمانگەکانی داد‬ ‫ ‬ ‫فەرمانگەی دادنوسی سلێمانی‪1/‬‬ ‫ئاگاداری‌‬

‫بانگه‌وازی‌‬ ‫(بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ خانووبه‌ره‌ به‌نوێكراوه‌)‬ ‫پاڵپش������ت بە‌س������ه‌لماندنی‌ خاوه‌ندارێت������ی‌ ت������ه‌واوی‌ زنجی������ره‌ی‌ (‪236‬‬ ‫گه‌ڕه‌كی‌‪/‬چوارت������ای‌ ك������ۆن) ب������ۆ داواكاری‌ تۆمارك������ردن به‌رێ������زان‬ ‫(قادر كریم حسن) به‌پێی‌ بڕیاری‌ جێگیركردنی‌ خاوه‌ندارێتی‌ به‌رواری‌ (‪)2017/4/4‬‬ ‫كه‌ له‌م لیژنه‌یه‌وه‌ ده‌رچووه‌‪ ،‬بۆیه‌ بانگه‌وازی‌ ئه‌م بریاره‌ ده‌كه‌ین‌و هه‌ركه‌س������ێكیش په‌ڵپی‌‬ ‫هه‌یه‌ با س������كااڵی‌ خۆی‌ پێش������كه‌ش بە‌دادگای‌ تایبه‌تمه‌ند ب������كات له‌ماوه‌ی‌ (‪)30‬‬ ‫رۆژدا ل������ە‌رۆژی‌ دوای‌ باڵوبونه‌وه‌ی‌ ئ������ه‌م بانگه‌وازه‌وه‌ ده‌س������تپێده‌كات‪ ،‬چونكه‌ پاش‬ ‫ته‌واوبوون������ی‌ ئه‌م ماوه‌یه‌ تێبینه‌رایه‌تی‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ ش������ارباژێر زنجیره‌ی‌‬ ‫ناوب������راو تۆمارده‌كات به‌پێی‌ بریاری‌ ناوبراو ئه‌گه‌ر هیچ ئاگاداركردنه‌وه‌یه‌ك له‌دادگاوه‌‬ ‫نه‌بوو به‌پێشكه‌شكردنی‌ سكااڵ‪.‬‬ ‫ ‬ ‫هیوا محمد جالل‬ ‫ ‬ ‫تێبینه‌ری‌ تۆماركردنی‌ خانووبه‌ره‌ی‌ شارباژێر‬ ‫ ‬ ‫سه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫كارگێری‌‌و خۆیه‌تی‌‬

‫ژی ل قەت���ەر‪ .‬هەمی بنكەیێێ���ن كو توركیا‬ ‫ئاڤەدانكرین���ە‪ ،‬ب تێگەهیش���تن‌و رەزامەندی‬ ‫یا ناتو بوی���ە‪‌،‬و لەورا ژی بنكەیا قەتەر جهێ‬ ‫مەترسی یە بو س���ەر ئیرانێ‌و وەك مەترسی‬ ‫بو س���ەر ئاسایش���ا خوە دبینی���ت‪ .‎‬ل ئالی‬ ‫دی ڤە رێككەفتنا دیمش���ق‪ -‬تەهران تایبەت‬ ‫ب���و ئاڤاكرنا بنكەیێن لەش���كەریێن ئیرانی ل‬ ‫ناوچەیێن التەقیە‌و تەرتوس‪ ،‬نیش���اندانا هێزا‬ ‫لەش���كەری ی���ا ئیرانێ یە هەم ب���و ئەمریكا‪،‬‬ ‫ئوروپا‌و ئیسرائیل‪ ،‬ئەم ژی بو توركیا‪ ،‬كو هەر‬ ‫پێنگاڤەك دژی ئیرانێ‪ ،‬دێ مەترس���یدار بیت‬ ‫بو وان‪ .‬توركیا ژ رێككەفتنا دیمشق‌و تەهران‬ ‫دلگرانە‪‌،‬و‪‎‬هەس���ت ب نەرەحەتی دكەت‌و ڤێ‬ ‫یەكێ وەكی تەهدید ژ بوی ئاسایشا نەتەوەی‬ ‫یا خوە دبینیت‪.‬‬ ‫وەك دەرئەنج���ام‪ ،‬هەمی ئەڤ بابەتێن كو‬ ‫شرۆڤە بو هاتینە كرن‪‌،‬و ب ل بەر چاڤ گرتنا‬ ‫ڤێ یەكێ كو پێویستی ب شرۆڤەكرنا فاكتەرێ‬ ‫سونە‪-‬ش���یعە ژی بێتە ك���رن د پەیوەندیێن‬ ‫توركی���ا‌و ئیرانێ‌و كاریگەری یا وان بو س���ەر‬ ‫هەرێما كوردستانێ‪ ،‬ئاماژە ب هندێ تێتە كرن‪،‬‬ ‫كو گەلەك دژوارە ئیران‌و توركیا سەبارەت ب‬ ‫پرس���ا هەرێما كوردستانێ‌و ب تایبەتی پرسا‬ ‫گشتپپرسی‌و سەرخوەبونا كوردستانێ د ناڤ‬ ‫بەرەیەك هاوبەش جێگیر ب���ن‪ .‬ئالتەرناتیڤێ‬ ‫كو ل بەر دەس���تە‪ ،‬ئام���اژە ب هندێ دكەت‪،‬‬ ‫كو بەرژەوەندیێ���ن ئابوریێن هەردو وەالتان‪‌،‬و‬ ‫هەروەها بەردەوام بونا ئاسایش‌و سەقامگیری‬ ‫یا هەرێم���ا كوردس���تانێ‪ ،‬د بەرژەوەندی یا‬ ‫توركیا‌و ئیرانە ل دژی پروس���ەیا گشتپرسی‌و‬ ‫پێنگاڤێن پشتی وێ نەراوەستن‪ .‬ئالتەناتیڤێ‬ ‫كوردس���تانێ بو ئەنقەرە‪ ،‬بغدادەك شیعە یە‪،‬‬ ‫بو ئیرانێ ئالتەرناتیڤ د الوازبونا بغداد دایە‪.‬‬ ‫زیندو بون‌و پێش���كەفتنا هەرێما كوردس���تان‬ ‫دڤێ���ت ئێك ژ ئارمانجێن ئیرانێ بیت‪ ،‬چونكە‬ ‫د پروژەیێ���ن داهات���و وس���تراتێژیكن وزەی‌و‬ ‫رێكپەیدا كرن‪ ،‬بو س���ەر دەری���ای مدیترانێ‪،‬‬ ‫ئیران پێویستی ب هەرێما كوردستانێ هەیە‪.‎‬‬

‫‪19‬‬

‫عدد‪1435 :‬‬ ‫به‌روار‪2017/7/18 :‬‬

‫بەپێی ئەو داوایەی کە لەالیەن (س������عید علی س������عید) پێشکەش بە‌فەرمانگەکەمان‬ ‫ک������راوە خاوەنی کارگەی (ئاڵێ بۆ کاری پالس������تیکی‪ PVC /‬پرۆژەی بچوک)‪.‬‬ ‫لەب������ەرواری (‪ )2017/8/6‬داوای تۆمارکردن������ی ئ������ەو ئامێرانەی ک������ردوە کە لە‌‬ ‫(س������لێمانی‪ /‬قرگە) دانراون کە ئامێرەکانیان لەخوارەوە دیاری کراوە بەپێی یاس������ای‬ ‫دادنوس������انی ژم������ارە (‪)33‬ی س������اڵی (‪ )1998‬ی ب������ەکار لەهەرێمی کوردس������تان‬ ‫باڵودەکەینەوە‪ .‬هەر کەس������ێ خۆی بەپەیوەندیدار یان خاوەنی هەریەک لەو ئامێرانە‬ ‫دادەنێ لەماوەی (‪ )15‬پانزە رۆژدا س������ەردانی ئەم فەرمانگەیە بکات‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫بەناوی داواکارەوە تۆماری دەکەین‌و بڕوانامەی تۆماری ئامێرەکانی پێدەدرێت‪.‬‬ ‫ ‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫ئامێرەکان‬ ‫‪ .1‬ئامێ������ری تش������ریح دیل������ە‪ /‬تورک������ی‪ /2012 /‬کارەبایی‪ /‬ژم������ارە ‪ 779‬جۆری‬ ‫‪:RTOSEmak‬‬ ‫‪ .2‬ئامێری تش������ریح کیل������ون نەرمادە ‪ /‬تورک������ی‪ /2012 /‬کارەبایی‪ /‬ژمارە ‪/ 780‬‬ ‫هەمان جۆر‬ ‫‪ .3‬ئامێ������ری بڕینی ماس������یکە‪ /‬تورکی‪ /2012 /‬کارەبای������ی‪ /‬ژمارە ‪ / 781‬هەمان‬ ‫جۆر‬ ‫‪ .4‬ئامێری لەحیم ‪ /‬تورکی‪ /2012 /‬کارەبایی‪ /‬ژمارە ‪ / 782‬هەمان جۆر‬ ‫‪ .5‬ئامێری عدل‌و زاویە ‪ /‬تورکی‪ /2012 /‬کارەبایی‪ /‬ژمارە ‪ / 783‬هەمان جۆر‬ ‫دادنوس‬ ‫نازنین خضر عزالدین‬ ‫‪2017/8/28‬‬

‫ ‬ ‫ئاگاداری‌‬ ‫ ‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ ش������اره‌وانی‌ رزگاری‌ ئاگاداری‌ هه‌موو ئ������ه‌و هاواڵتیانه‌ ده‌كاته‌وه‌ ك ‌ه ‬ ‫سااڵنی‌ (‪ )1989 -1987‬زه‌ویان له‌ناحییه‌ی‌ رزگاری‌ (صمود) وه‌رگرتوه‌ كه‌ هاواڵتی‌‬ ‫(عبدللە‌تۆفی������ق جاور) خاوه‌ن زه‌وی‌ ژماره‌ هه‌وائی‌ (‪ )880‬داوای‌ ڕێگا پێدانی‌ كردوه‌‬ ‫بە‌مه‌به‌س������تی‌ دروس������تكردنی‌ خانوو هه‌ر هاواڵتییه‌ك گلدانه‌وه‌ی‌ له‌س������ه‌ر ئه‌و پارچه‌‬ ‫هەرێمی کوردستان ‪ /‬عێراق‬ ‫زه‌وییه‌ هه‌یه‌ له‌ماوه‌ی‌ (‪ )30‬ڕۆژدا لە‌دوای‌ باڵوكردنه‌وه‌ی‌ ئه‌م ئاگادارییه‌‪،‬ئاگاداری‌‬ ‫وەزارەتی داد‬ ‫س������ه‌رۆكایه‌تی‌ شاره‌وانیمان بكاته‌وه‌ بە‌پێچه‌وانه‌وه‌ شاره‌وانیمان كاری‌ یاسایی‌ بۆ ناوبراو‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫بەڕێوەبەرایەتی گشتی فەرمانگەکانی داد‬ ‫ده‌كات‪.‬‬ ‫ ‬ ‫فەرمانگەی دادنوسی سلێمانی‪1/‬‬ ‫ ‬ ‫اراز محمد محمود‬ ‫ ‬ ‫ئاگاداری‌‬ ‫سه‌رۆكی‌ شاره‌وانی‌ رزگاری‌‬ ‫ ‬

‫ئاگاداری‬ ‫ڕۆژنامەیەک������ی ریکالم������ی ده‌ ڕۆژ جارێ������ک لە‌س������لێمانی‬ ‫ده‌رده‌چێ������ت به‌ن������اوی (ڕی������کالم ک������ورد) خاوه‌ن������ی ئیمتی������از‌و سه‌رنوس������ه‌ر‬ ‫(هی������وا محمد جالل) هه‌رکه‌س الری له‌ناوه‌که‌ی هه‌یه‌ یان تێبینی هه‌یه‌ با په‌یوه‌ندی‬ ‫بکات بە‌ژماره‌ مۆبایلی (‪)07701209150‬‬

‫بەپێی ئەو داوایەی کە لەالیەن (اس������ماعیل بکر عزیز) پێشکەش بە‌فەرمانگەکەمان‬ ‫ک������راوە خاوەن������ی کارگەی (نیگا ب������ۆ کاری دارتاش������ی ‪ /‬پ������رۆژەی بچوک)‪.‬‬ ‫لەب������ەرواری ( ‪ )2017/ /‬داوای تۆمارکردن������ی ئ������ەو ئامێرانەی ک������ردوە کە لە‌‬ ‫(س������لێمانی‪ /‬ابراهیم احمد) دانراون کە ئامێرەکانی������ان لەخوارەوە دیاری کراوە بەپێی‬ ‫یاسای دادنوسانی ژمارە (‪)33‬ی س������اڵی (‪ )1998‬ی بەکار لەهەرێمی کوردستان‬ ‫باڵودەکەینەوە‪ .‬هەر کەس������ێ خۆی بەپەیوەندیدار یان خاوەنی هەریەک لەو ئامێرانە‬ ‫دادەنێ لەماوەی (‪ )15‬پانزە رۆژدا س������ەردانی ئەم فەرمانگەیە بکات‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫بەناوی داواکارەوە تۆماری دەکەین‌و بڕوانامەی تۆماری ئامێرەکانی پێدەدرێت‪.‬‬ ‫ ‬ ‫لەگەڵ رێزدا‬ ‫ئامێرەکان‬ ‫‪ .1‬ئامێری مشار ‪ /‬تورکی ‪ /‬کارەبایی‪ / 3kw /‬ژمارە ‪655‬‬ ‫‪ .2‬کۆمپرێسەری هەوا ‪ /‬کارەبایی‪ /‬چینی ‪ 150 /‬لیتری ‪ /‬ژمارە ‪653 /‬‬ ‫‪ .3‬ئامێری لێدانی لەزگە ‪ /‬تورکی ‪ /‬کارەبایی ‪ / 3kw /‬ژمارە ‪654‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫دادنوس‬ ‫نازنین خضر عزالدین‬ ‫‪2017/8/28‬‬

‫‪Awene‬‬

‫خاوه‌نی ئیمتیاز‪ :‬کۆمپانیای ئاوێنه‌‬ ‫سه‌رنوسه‌ر‪ :‬سه‌ردار محه‌مه‌د‬

‫کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه‌گه‌رمیانی‪ ،‬سەردەشت عوسمان‪ ،‬سۆرانی مامە حەمە‪ ،‬عەبدولستار تاهیرو ویدات حسێن؟‬

‫دیوی ناوەوەی‬ ‫رووداوەکانی گوندەژۆر‬ ‫عەزیز شێخانی‬ ‫رۆژی هەینی‪٢٥ ،‬ی مانگی هەشتی ‪٢٠١٧‬ی زایینی لەناوچەی باڵەکایەتی‪،‬‬ ‫لەگوندی گوندەژۆر لەنێوان پێشمەرگەکانی رێکخراوی شۆڕشگێڕی‬ ‫زەحمەتکێشانی کوردستانی ئێران‌و چەند کەسێکی ئەو گوندە گرژی ساز‬ ‫دەبێ‪ .‬لەئاکامدا دوو برا دەکوژرێن‌و دوو برای دیکەش بریندار دەبن‪ .‬وەک‬ ‫ئاشکرایە‪ ،‬رووداوەکە لێکۆڵینەوەی مەیدانی لەسەر نەکراوەو تەنیا بەشێکی‬ ‫رووداوەکە لەرێگای مێدیاکانەوە باڵوکراوەتەوە‪ .‬لەئاکامدا تەتەڵەکردنی‬ ‫رووداوەکە کاریکی دژوارەو قسەکردن لە‌سەر دژکردەوەو لێکەوتەکانی کارێکی‬ ‫ئاسانترە‪ .‬دژکردەوەی خەڵکی باڵەکایەتی‌و هەروەها هێزو الیەنە سیاسییەکانی‬ ‫باشووری کوردستان لەسەر ئەو رووداوە زۆر سنووری بڕیوە‪ .‬ئەو رووداوە‬ ‫دەکرا لەبەستێنێکی دیاریکراودا کۆنتڕۆڵ بکرێ‌و بەمجۆرە تەشەنە نەستێنێ‪.‬‬ ‫گەلەکۆمەکی خەڵکی ناوچەی باڵەکایەتی لەپێشمەرگەی هێزە رۆژهەاڵتییەکان‌و‬ ‫سوتاندنی بنکەکانیان دەرخەری وێرانی ژینگەی سیاسیی‌و هەروەها الوازبوونی‬ ‫مەنتقی تاک‌و کۆی کوردە‪ .‬بەرپرسانی ناوچەکە‪ ،‬مەال ئایینیەکان‪ ،‬نوسەرو‬ ‫رووناکبیرەکان لەرێچکەی یاسا باوەکان دەرچون‌و کردارو هەڵوێستەکانیان‬ ‫داوەتە دەست قەزاو قەدەر‪.‬‬ ‫بنەماڵەی قوربانییەکان زیاتر لەهەمووان داخدارن‌و هیچ دەرمانێک چارەی‬ ‫دەردیان ناکات‪ .‬هەموو الیەک هەست بەئازارو دەردی ئەوان دەکات‌و ئەو رووداوانە‬ ‫بەئاسانی لەدڵی مرۆڤ دەرناچن‪ .‬بەاڵم مرۆڤ لەو سەدان کەسە تێناگات‪ ،‬کە‬ ‫لەپێناوی تۆڵەکردنەوەدا دەستیان بۆ چەک بردوەو کێوماڵی ناوچەکەیان کردوە‪.‬‬ ‫کردارو دژکردەوەی خەڵک بەگشتی دژ بەبنکەی ئەو هێزو حیزبانەی‪ ،‬کە دوورو‬ ‫نیزیک ئاگاداری ئەو رووداوە نەبوون‪ ،‬ئەو پەندە کوردییەمان دەخاتەوە بیر‪ ،‬کە‬ ‫کوردەکان لەبەرامبەر یەکتردا شێرو لەبەرامبەر دوژمندا شکاوو داماون‪ .‬گرتنی‬ ‫گرتەو وێنەی ئەو پێشمەرگانەی کە خۆیان رادەستی خەڵک کردوە‪ ،‬دەرخەری‬ ‫تراژیدیاکە کە کوردی تیا دەژی‪ ،‬ئەو کوردانە لەماوەی ‪ ٢٦‬ساڵی رابردوودا‬ ‫یەکجار نەدیتراوە لەبەرامبەر تورک‌و فارسەکاندا نوزەیەکیان بێ‌و تۆپباران‌و‬ ‫بۆمبارانی ناوچە سنوورییەکان‌و گوندەکانیان بەداماوی قبوڵ کردوە‪.‬‬ ‫دیاره‌ زۆر فاکتەری جیاواز تێکەڵ بەو رووداوە بوون‌و هەر هێزەی بەجۆرێک ئەو‬ ‫رووداوەو ئاکامەکانی تەتەڵە دەکات‪ .‬بەرژەوەندیخوازو دزە سیاسییەکان لەو‬ ‫بازاڕە شێواوەدا نەتەنیا نەبوونە دەستی خێر‪ ،‬بەڵکو ئەو رووداوەیان بەتەپوۆزی‬ ‫بەرژەوەندییەکانیان بارگاوی کردوە‪ .‬بازرگانە سیاسییەکان بەدەرکردنی‬ ‫بەیاننامەو راگەیەندراو‪ ،‬درزی زیاتر دەخەنە نێوان خەڵکی ناوچەکەو هێزە‬ ‫رۆژهەاڵتییەکان‌و دنەی هەڵخڕاندنی هەستی تۆڵەکردنەوەو دەرپەڕاندنی ئەو‬ ‫هێزانە دەدەن‪.‬‬ ‫خەڵکی باڵەکایەتی‌و باشووری کوردستان ئاگادارن‪ ،‬کە لەماوەی زیاتر لە‌‪٢٦‬‬ ‫ساڵی رابردوودا نزیک بە‌‪ ٤٠٠‬کوردی رۆژهەاڵت لەزۆنی سەوزو زەرد تیرۆرکراون‪.‬‬ ‫بارودۆخی شێواوی باشووری کوردستان‪ ،‬فاکتەری سەرەکی سەروەر نەبوونی‬ ‫یاسایەو هێزە سیاسییەکان بۆ درێژەدان بەسیاسەتی خۆیان یاساو رێسایان بۆ‬ ‫زبڵدانی مێژو هەڵداوە‪ .‬لەنیشتمانێکدا کە یاسا سەروەر بێ‪ ،‬خەڵکی ناوچەیەک‬ ‫بە‌چ یاسایەک گەلەکۆمەکی لەبنکەی چەند هێزی رۆژهەاڵت دەکەن؟ بێگومان‬ ‫بەکارهێنانی چەک دژ بەخەڵکی ئاسایی کارێکی نەگونجاوو قبوڵنەکراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هیچ هاوکێشەیەکی هەڵە بەهەڵە چارەسەر ناکرێ ‪.‬‬

‫ریکالم‬

‫کۆمپانیای ئاپت‬ ‫تەنها لەماوەی ‪ 4‬مانگدا‬ ‫ببە‌بەخاوەنی پاسپۆرت‌و‬ ‫رەگەزنامەی کۆماری‬ ‫دۆمەنیکان‬

‫گەشت بکە بۆ زیاتر‬ ‫لە ‪ 120‬وواڵت بەبێ ڤیزا‬ ‫‪07509991000‬‬ ‫‪07509992000‬‬

‫لە ‪ ٣١‬ئابی ‪1996‬دا هەزاران‬ ‫سەربازی عێراقی بە‌سەرپەرشتی‬ ‫فرقەی زرێپۆش کە بەشێک بوون‬ ‫لە‌گاردی کۆماری بەهاوکاری‬ ‫پێشمەرگەکانی (پ‪.‬د‪.‬ک)‬ ‫هێرشیان کردە سەر شاری هەولێرو‬ ‫هێزەکانی یەکێتییان دەرپەڕاند‬

‫لەئەنجامی شەڕی ناوخۆی نێوان‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‌و یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان‬ ‫مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان داوای‬ ‫لە‌حكومەتی عێراق‌و سەدام حسێن‬ ‫كرد بۆ هاوكاری كردنیان لە‌گرتنەوەی‬ ‫شاری هەولێردا‬

‫‪31‬ی ئاب تا ئەندازەیەکی زۆر بوە‬ ‫هۆی یەکالکردنەوەی شەڕی ناوخۆو‬ ‫دابەشکردنی کوردستان بەسەر دو‬ ‫زۆنی زەردو سەوزدا‪ ،‬کە ئەم دو زۆنە‬ ‫سااڵنێکی زۆرە بەردەوامە‬

‫تانك‌و زرێپۆشەكانی‬ ‫حكومەتی بەعس چونە نێو‬ ‫پەرلەمانی كوردستانەوە‬

‫ریکالم‬

‫بااڵدەستی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫لەئێستادا بەشێكی دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫كاریگەرییەكانی ئەو ساتە مێژووییەی‬ ‫هەرێمی كوردستان‬

‫ریکالم‬