Contact Het magazine van
AxionContinu
Nummer
3
jaargang 9|juli 2014
Dagje Dolfinarium Mengelmoes
Kas voor groene vingers Palliatieve zorg
Laatste stukje leven Tijdelijke plek
Zuilenstein bevalt prima Contact | jaargang 9 | juli 2014
1
Contact Het magazine van AxionContinu | Nummer 3 | jaargang 9 |juli 2014
3
4
Dagje Dolfinarium
Kas voor ‘Ingelanders’ met groene vingers
Met honderd bewoners
Verbinding met de buurt
8
12
Het laatste stukje Eropuit met van het leven ‘Continu op weg’ Netwerk palliatieve zorg
Van dierentuin tot pannenkoeken eten en van boottochtje tot rondrit door Utrecht
13
14
Vier sterren voor gastvrijheid
Tevreden in Zuilenstein
Grote stappen gezet
Tijdelijke huisvesting bewoners Mariënstein
Verder in dit nummer Mijn verhaal Kabouters, welpen en een vogelspin 6 Locatie Centraal Zorghotel De Wartburg 10
10
Locatie Centraal
Zorghotel De Wartburg
Kort Contact IJs en roze koeken 16 CultuurContact Belichte tekeningen 18 Vrijwillig in beeld Anita Hotie-Adhin 20
Bijna honderd bewoners op pad
Dagje Dolfinarium Als rond 11.00 uur twee touringcars met bewoners uit De Bijnkershoek en Tolsteeg stoppen op de parkeerplaats voor het Dolfinarium in Harderwijk, staan zo’n honderd buddy’s klaar om zich over hen te ontfermen. Al snel trekt een lange sliert bewoners in rolstoelen, voortgeduwd door mannen en vrouwen in blauwe poloshirts het park in.
H
et grootschalige uitje naar het Dolfinarium, waaraan zo’n 95 rolstoelgebonden bewoners van beide woonzorgcentra deelnamen, werd mogelijk gemaakt door Bidvest Deli XL, een groot foodservicebedrijf, en het Nationaal Ouderenfonds. “Er staan vandaag honderd man tot uw beschikking om u een fantastische dag te bezorgen,” zei Deli XLdirecteur Dick Slootweg in zijn welkomstwoord. “Met eten en drinken kunnen wij veel, het zal u aan niets ontbreken.” En dat klopte: de lunch was erg uitgebreid. Met broodjes, fruitsalade en een door het Dolfinarium aangeboden broodje kroket en een ijsje toe. Na het maken van een groepsfoto kregen de bewoners en hun buddy’s de kans om het park op eigen gelegenheid te verkennen. Via een zestig meter lange
glazen wand kijken hoe de dolfijnen en walrussen zich onder water bewegen, of naar het bassin met de zeeleeuwen. Als sluitstuk van de dag werd een bezoek aan de dolfijnenshow gebracht.
Dankbaar Het was de vierde keer dat het foodservicebedrijf samen met het Nationaal Ouderenfonds een groep senioren een ontspannend dagje uit bezorgde. Het bedrijf doet dit om invulling te geven aan hun doelen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. “Het is niet alleen heel dankbaar vrijwilligerswerk, het is ook ontzettend leuk,” zei Jan Romme, directeur van het Nationaal Ouderenfonds. “We hopen dat andere bedrijven dit initiatief ook zullen volgen.” (KM) Contact | jaargang 9 | juli 2014
3
Kas voor ‘Ingelanders’ met groene vingers Een kas waarin bewoners van De Ingelanden, samen met kinderen uit de hoogste klassen van de Montessorischool Arcade, groente en fruit kunnen telen. Dat was in een notendop het doel van het project Mengelmoes, dat vorig jaar oktober van start ging met een benefietdiner om de bouw van de kas te bekostigen. Nu, eind juni, stáát de kas er.
W
erklieden zijn nog druk bezig de kas af te bouwen: er wordt stroom aangelegd en de vloer moet nog worden bestraat. De kas is zo ingericht dat rolstoelers er goed uit de voeten kunnen. Daarvoor heeft De Ingelanden speciale kweektafels en werktafels - bijvoorbeeld om planten te verpotten laten maken. De draagconstructie van deze tafels is aan één kant open gelaten, zodat bewoners in een rolstoel er gemakkelijk onder kunnen rijden. De tafels zijn bovendien voorzien van wieltjes, zodat ze bij lekker weer naar buiten te rijden zijn. De kas is niet alleen bedoeld om bewoners een nuttige tijdsbesteding te bieden. Het project Mengelmoes zoekt nadrukkelijk ook verbinding met de buurt. Het
4
streven is om restaurant Zuiver in Leidsche Rijn te voorzien van ‘vergeten’ groentes, zoals aardpeer en postelein. Ook de samenwerking met de nabijgelegen Montessorischool Arcade is een goed voorbeeld. “Het is de bedoeling dat kinderen uit groep zes en zeven hier wekelijks komen tuinieren,” vertelt Lieke Sonderman, medewerkster welzijn. “Het wordt als
zodanig ook in het lesprogramma opgenomen.” De schoolkinderen zijn medio juni al begonnen met hun activiteiten, toen ze op De Ingelanden kruidenolie hebben gemaakt. “We gaan direct aan de slag in de kas. Tuinman Kees van der Laan heeft voor ons in de tuin van Tolsteeg allerlei planten opgekweekt. Bovendien hebben we een zaaiplan opgesteld, zodat we in elk seizoen passende planten kunnen kweken,” zegt Lieke. De kas wordt op 18 september officieel en feestelijk geopend.
Braakliggend land De kas is nog niet eens in gebruik, of de volgende stap is al gezet. De Ingelanden heeft in juni een aanvraag bij de gemeente ingediend om het braakliggende stuk land achter het zorgcentrum zolang als moestuin te mogen gebruiken. “Er zijn vooralsnog geen plannen voor dit stuk grond; het ligt ook al zes jaar braak. Samen met tuinman Kees hebben we nu een plan ontwikkeld om er een moestuin van te maken,” vertelt Lieke. Als de gemeente de wens van De Ingelanden honoreert, komt er een omheinde moestuin van tien bij tien meter, waar ook plaats is voor een paar volken stadsbijen. Om de moestuin heen wordt een ‘pluktuin’ met bloemen aangelegd, vrij toegankelijk voor buurtbewoners die er een wild boeketje bijeen willen scharrelen. (KM)
Ontspanning door inspanning Mario Ekelschot, bewoner van De Ingelanden, kan amper wachten tot de kas in gebruik is. Hij heeft vroeger, toen hij nog in Amstelveen woonde, jarenlang als vrijwilliger in de kassen van de Hortus Botanicus in Buitenveldert gewerkt. “Toen ik naar AmsterdamNoord verhuisde, moest ik er met een taxi heen. Dat ging vaak mis en toen heb ik er maar een streep onder gezet. Dat vond ik wel erg jammer,” vertelt Mario. Hij heeft alvast een voorschot op de opening van de kas genomen en kweekt zelf plantjes in het atrium bij zijn woning. “Elke ochtend zeg ik ze gedag. Als ik met planten werk, slaap ik ‘s nachts beter. Het is voor mij echt ontspanning door inspanning.”
Lieke Sonderman:
“Het terrein ligt al zes jaar braak en samen met tuinman Kees hebben we een plan voor een moestuin ontwikkeld.” Contact | jaargang 9 | juli 2014
5
Kent u of bent u ook zo’n bewoner met een bijzonder verhaal? Mail de redactie van ContACt en misschien staat uw verhaal de volgende keer hier. communicatie@axioncontinu.nl
Mevrouw Maria Tolmeijer-Gunsing, ‘Riet’ voor intimi, werd in 1923 geboren in Arnhem en groeide op aan de Grote Markt. “We woonden prachtig, tegenover het chique Hôtel des Pays-Bas. Mijn vader werkte op het Provinciehuis, dat ook aan de Grote Markt was gevestigd.” Ze zou bijna haar hele leven in deze stad blijven wonen.
Kabouters, welpen en een vogelspin Tijdens de oorlog was het gezin genoodzaakt elders huisvesting te zoeken omdat veel huizen aan de Grote Markt waren verwoest. Zo kwam Maria Gunsing tijdelijk in Barneveld terecht. In het laatste oorlogsjaar verhuisde de familie Gunsing weer terug naar Arnhem en vond een vaste plek op het Roermondsplein. “Ik heb de bevrijding van Arnhem meegemaakt. De Engelsen lagen al in Oosterbeek. Ik was op de
Grote Markt en de eerste Engelsman kwam onder de Sabelspoort door. Hij werd meteen doodgeschoten door de Duitsers.” Hun huis aan het Roermondsplein grensde overigens aan een pand waarin een importeur van noten en zuidvruchten huisde, ook dat zorgde soms voor angstige momenten. “Het gebeurde weleens dat er zo’n grote vogelspin uit een tros bananen ont-
snapte. Ik was eens op het dak toen ik zo’n spin zag lopen. Mijn moeder heeft hem toen gevangen.”
Bendeleden Na de bevrijding brak een vrolijker tijd aan. Riet vond al snel werk, eerst in een magazijn, en daarna als ‘schrijfster’ bij de politie. “Daar heb ik tien jaar gewerkt. Eerst op de typekamer, later op de werkkamer van de hoofd-
Riet als baby, toen nog de jongste dochter van het gezin.
6
Gieren van het lachen met haar woonbegeleidster, Elcke Mijnbeek.
inspecteur. Het was een heel andere tijd. Er waren geen agenten op straat, die rukten pas uit als er iets was gebeurd. Soms werd ik ‘s nachts opgeroepen om een bekentenis op te tekenen of een proces-verbaal uit te typen. Je hoorde over de meest afschuwelijke misdrijven, bendeleden, noem het maar op. Het was natuurlijk allemaal vertrouwelijk. Ik vond het soms wel moeilijk dat ik er met niemand over kon praten.” Maar bovenal bewaart Riet toch prettige herinneringen aan die tijd. “Het was heel gezellig, ik ging bijna elke ochtend zwemmen met mijn vrouwelijke collega’s - geen agenten, vrouwelijke agenten had je toen nog niet. Ik was lid van allerlei politiesportclubs en ook na mijn huwelijk bleef ik sporten met mijn collega’s.” Werken was er na het huwelijk echter niet meer bij; zo ging dat in die tijd. Na tien jaar bij de politie trouwde Riet met Willem Tolmeijer. “Ik heb wel wat vriendjes gehad, hoor. Ik ging vaak dansen op zaterdagavond. Toen ik Willem ontmoette, wist ik meteen dat het goed zat. Hij was knap en goed bij.” Willem werkte als tandtechnicus in het bedrijf van zijn vader, waar kunstgebitten werden gemaakt.
sportieve vrouw. Ze liep vijf keer de Nijmeegse Vierdaagse uit en zette zich jarenlang met hart en ziel in als leidster van de kabouters en de welpen bij de padvinderij. “Ook met mijn man ging ik altijd zwemmen. Twee keer per week, elke week; dat hielden we vol tot aan mijn 85-ste.” Het stel maakte vele verre reizen: de westkust van de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Oostenrijk, Zwitserland en in 1995 naar Tunesië, om het veertigjarige huwelijk te vieren. “Nooit iets te klagen gehad, mijn man hield van reizen.” In 2009 ging het fout: Willem viel ten prooi aan een slopende serie longontstekingen. “Hij was op,” vertelt Riet. “Niet in z’n koppie;, hij was nog steeds goed bij, was veel met computers bezig. Maar zijn lichaam wilde niet meer.”
In maart 2013, op de eerste zomerse dag, een paar dagen voor haar verjaardag, ging Riet met haar rollator de stad in, zoals ze wel vaker deed. Koffie drinken, een lekker saucijzenbroodje eten. Wat er toen is gebeurd, weet ze niet meer. “Ze is waarschijnlijk achterover gevallen toen ze probeerde haar rollator tegen een stoeprand op te duwen,” vertelt haar zoon René Tolmeijer. “Ze kreeg een hersenbloeding, waarschijnlijk door de val, zelfs de artsen konden dat niet met zekerheid zeggen.” Na het ziekenhuis volgde de revalidatie in zorgcentrum De Geinsche Hof, waarna ze in juni vorig jaar in Albert van Koningsbruggen terechtkwam. Op de Amaliahof heeft de nu 91-jarige het prima naar haar zin. “Je moet het zelf gezellig zien te maken, een ander doet dat niet voor je. Ik mis mijn huis bij park Sonsbeek nog wel eens, maar het is niet anders. Mijn zoon, die in Nieuwegein woont, heeft wat meubels uit mijn oude huis overgenomen. Een setje bijzettafels bijvoorbeeld, ooit door een bevriende meubelmaker gemaakt. Een secretaire, een oud kerkbankje. Het doet me echt genoegen als ik zie dat hij die meubels nog heeft.” (KM)
Kabouters en welpen Het stel trouwde in 1955 en drie jaar later werd zoon René geboren. Ook na haar huwelijk bleef Riet een actieve, Contact | jaargang 9 | juli 2014
Riet en Willem tijdens hun reis naar NieuwZeeland, in 1988.
Jan aan het duiken op Curaçao
7
I
n Nederland zijn 66 regionaal georganiseerde Netwerken Palliatieve Zorg, die zich inzetten om de kwaliteit en de samenhang van de zorg in de laatste levensfase te bevorderen. AxionContinu is actief lid van het Netwerk Utrecht stad & Zuidoost, waarvan Margriet Wanders coördinator is. Ze houdt kantoor bij AxionContinu. “Het netwerk ontvangt subsidie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, maar heeft geen eigen kantoor. Het is fijn dat we hiervoor bij netwerkpartner AxionContinu terechtkunnen.”
Palliatieve zorg
Het laatste stukje van het leven Zorgverlening in de laatste fase van het leven vraagt om bijzondere kennis en vaardigheden. Dit najaar krijgen medewerkers van AxionContinu een training in het gebruik van de ‘signaleringsbox’, een denk- en werkmethode voor palliatieve zorg. “Het is goed om te weten waar je op moet letten als je mensen verzorgt die in de laatste fase van het leven zijn,” zegt Margriet Wanders van het Netwerk Palliatieve Zorg.
8
Samenhang Om de samenhang in de palliatieve zorg te vergroten, investeert het Netwerk in het versterken van de contacten tussen de verschillende hulpverleners. Margriet Wanders: “Iemand die te horen heeft gekregen dat genezing niet meer mogelijk is, gaat vaak een zorgtraject in met veel overdrachtsmomenten. Vanuit het ziekenhuis ga je wellicht eerst naar huis. Daar neemt de huisarts het over van de specialist. Mogelijk is er thuiszorg nodig en hulp van vrijwilligers. Nog weer later kun je doorgaan naar een verpleeghuis of hospice, een plek die speciaal is ingericht om de laatste weken door te brengen. Het is heel belangrijk dat de hulpverleners goed met elkaar samenwerken en communiceren om die overgangen voor de cliënt zo soepel mogelijk te laten verlopen.” Praten Palliatieve zorg is bijzonder omdat genezing niet langer voorop staat. ‘Comfortzorg’ wordt het ook wel genoemd. Het gaat bijvoorbeeld over pijnbestrijding, maar ook over andere zaken. Want in de laatste fase van iemands leven komt veel meer in beeld dan louter lichamelijke zorg. “Vragen over leven, dood en
Margriet Wanders
“In de laatste fase van iemands leven komt veel meer in beeld dan louter lichamelijke zorg” zingeving bijvoorbeeld. Daar kan iemand die de dood in de ogen kijkt mee worstelen. Het is belangrijk om ook de behoefte aan geestelijke of psychologische zorg te signaleren.
Vragen Op de website van Netwerk Palliatieve Zorg Utrecht stad & Zuidoost (www.netwerkpalliatievezorg.nl/utrechtstadenzuidoost) is veel informatie te vinden. Er is een uitgebreid overzicht van hulpverleners en vrijwilligersorganisaties die zich in de regio op deze zorg richten. Bijzonder is het actuele overzicht van de vrije plaatsen in de hospices. Op één partner wil Margriet Wanders in het bijzonder attenderen: het Palliatie Team Midden Nederland (PTMN). “Dit team is 24 uur per dag en zeven dagen per week bereikbaar voor iedere zorgverlener met vragen omtrent palliatieve zorg. En dat geldt voor alle vragen. Je krijgt snel antwoord of wordt adequaat doorverwezen.” Telefoon: 088 - 755 55 55 (Vragen naar het Palliatie Team.)
met een cliënt. Zij kunnen zien of iemand pijn lijdt, waarnemen of de familie het nog aankan of gewoon een ‘niet pluis-gevoel’ hebben. Niet zelden zijn ze een klankbord. Dat kan zwaar zijn.” En er moet aandacht zijn voor de sociale omgeving. Hoe gaan naasten om met de situatie? Kunnen zij het aan? Het is echt multidisciplinair.” Vrijwilligers zijn vaak onmisbare schakels in de palliatieve zorg en ook verpleegkundigen en verzorgenden spelen een belangrijk rol. “Of ze nu iemand thuis of op een verpleegafdeling bijstaan, ze hebben veel contact
Denken Deskundigheidsbevordering is volgens Margriet Wanders dan ook nog steeds geboden. “In het reguliere onderwijs komt palliatieve zorg te weinig aan bod.” De meerdaagse trainingen en themabijeenkomsten die het Netwerk organiseert worden druk bezocht. Ook AxionContinu
‘Goed voor Elkaar’ Het Netwerk Palliatieve Zorg stimuleert bijzondere samenwerkingsprojecten. Margriet Wanders: “Er bestaan raakvlakken tussen verschillende vormen van zorg. Bij het project ‘Goed voor Elkaar’ wordt palliatieve zorg gekoppeld aan dementiezorg. Een onderdeel van het project is dat vrijwilligers met ervaring in het bijstaan van terminale patiënten ook hun diensten aanbieden in woonzorgcentra, waaronder locatie Tolsteeg van AxionContinu. De kennis van deze vrijwilligers op het gebied van stervensbegeleiding en de aandacht die zij bieden, wordt door de medewerkers en de familie heel waardevol gevonden.” Contact | jaargang 9 | juli 2014
biedt trainingen palliatieve zorg aan voor verzorgenden en helpenden. “Er is veel behoefte aan kennis. Neem alleen al de grote beslissingen die soms genomen moeten worden als het lijden ondraaglijk is geworden en palliatieve sedatie of euthanasie ter sprake komen. Beslissingen die artsen moeten nemen, maar die ook verpleegkundigen en verzorgenden aangaan. Zij brengen immers veel tijd door met de cliënt en de familie. In ieder geval moeten ze op de hoogte zijn van de procedures.” Om verzorgenden een extra instrument te geven voor goede zorg in die laatste fase, is met het Integraal Kankercentrum Nederland een ‘signaleringsbox’ samengesteld. Een uitgebreide denk- en werkmethode met achtergrondinformatie, praktische checklists en formulieren. Het is niet de bedoeling om deze box zonder verdere toelichting op het bordje van de medewerkers te leggen en daarom biedt AxionContinu dit najaar hiervoor een training aan. Margriet Wanders: “In die laatste levensfase staat de kwaliteit van het leven centraal. En uiteindelijk de kwaliteit van het sterven. Dat vraagt om een net iets andere denkwijze.” (LN)
9
A
xionContinu realiseerde vorig jaar haar eerste zorghotel in het historische gebouw van de oude Wartburg, dat daartoe grondig is gerenoveerd. In het zorghotel kunnen gasten in een comfortabele hotelsetting herstellen van een operatie, revalideren of voor een korte periode van (medische) zorg gebruikmaken. Het zorghotel heeft een eigen team van verpleegkundigen, verzorgenden, artsen en paramedici. “De meeste gasten revalideren hier na een knie- of heupoperatie,” zegt manager Heleen Engbers. “De combinatie van intensieve behandeling en een comfortabele leefomgeving zorgt voor een spoedig en prettig herstel.” Het zorghotel heeft een moderne en stijlvolle uitstraling. Er zijn onder meer een grand café, fitnessruimtes en een schoonheidssalon.
Locatie In Locatie Centraal iedere keer een anderelocatie in beeld. Deze keer: Zorghotel De Wartburg
Mevrouw Vreeswijk, de honderdste gast van dit jaar, kreeg een bloemetje aangeboden.
Het maandelijkse ‘gastgesprek’ onder het genot van een high tea. Het gastgesprek is vooral bedoeld om feedback van de gasten te krijgen om zo de zorg en het verblijf nog verder te kunnen verbeteren.
10
Mevrouw Van Unen oefent het traplopen met behulp van krukken. Ze is zeer te spreken over het zorghotel. “Ik geef het zorghotel een één als rapportcijfer. Ik heb namelijk in Duitsland op school gezeten en daar geldt één als ‘sehr gut’. Er hangt hier een goede sfeer, iedereen is vriendelijk en je weet waar je aan toe bent. Ook de inrichting is smaakvol en goed doordacht.”
Rijke historie. De Wartburg was van oorsprong een Luthers wees- en bejaardenhuis. De oude ‘regentenkamer’ is nu een loungeruimte, waarin tal van oorspronkelijke elementen zijn teruggebracht.
Zorghotel De Wartburg Staat in: Utrecht | Kortdurend verblijf, vooral gericht op revalidatie en herstel. | 24 hotelkamers, waarvan 7 geschikt voor paren. | Het oorspronkelijke gebouw stamt uit de jaren dertig en is vorig jaar ingrijpend gerenoveerd. | Aantal gasten per jaar: ongeveer 250.
Ahmed El Kondrouch werkt al sinds de opening van het zorghotel in het restaurant. Hij heeft veel horeca-ervaring, werkte eerder op cruiseschepen, in casino’s en hotels. “Maar ik werk ook als kok in de keuken. Als iemand bijvoorbeeld geen vlees eet, leg ik voor diegene een lekkere moot zalm in de pan. Op dit moment eten vier van onze gasten vegetarisch; ook die maaltijden bereid ik hier dagelijks in de keuken.”
Het zorghotel heeft een uitstekend toegeruste fitnessruimte. Fysiotherapeut Leon de Winter begeleidt hier een van de gasten tijdens een loopoefening.
11
“We hebben het razend druk nu. Mei is de drukste maand, de bus is vrijwel elke dag in gebruik. Deze week zijn we bijvoorbeeld al twee keer naar Dierenpark Amersfoort geweest.” Mart van der Putten geniet duidelijk van de drukte. Samen met zijn vrouw Lucia is hij al sinds 2004 de drijvende kracht achter het reisbureau van De Bijnkershoek. Lucia en Mart van der Putten
Eropuit met ‘Continu op weg’ Het reisbureau is elke donderdagochtend van tien tot twaalf ‘geopend’ in het kantoor van welzijn. Maar niet alleen bewoners van De Bijnkershoek kunnen een reisje boeken bij Mart en Lucia; de Mercedesbus van het reisbureau rijdt ook voor andere locaties van AxionContinu. In 2004 leidde de stichting ‘Continu op weg’, die het reisbureau mogelijk maakt, een slapend bestaan. Samen met Ton van Schaik, de secretaris van de stichting, blies Mart de stichting nieuw leven in. “Lucia werkte al vrijwillig in De Bijnkershoek. Ik heb een achtergrond in de autotechniek en het leek mij wel wat om voor de bus te zorgen.” Mart werd ook penningmeester van de stichting, een functie die hij later verruilde voor die van voorzitter. Naast Mart en Lucia bestaat het bestuur momenteel uit penningmeester Gerard Schrijven en secretaris Ton van Schaik, die ook de planning van de chauffeurs bewaakt.
Wandelen en visje eten Dankzij het reisbureau zijn bewoners van AxionContinu in staat allerlei leuke uitstapjes te maken, zoals varen op de Linge of op het Braassemermeer. “Vooral korte uitjes zijn populair, zoals een bezoek aan Spakenburg, even rondwandelen en een visje eten, of pannenkoeken eten in Hollandsche Rading. En natuurlijk verzorgen we rondritten door Utrecht, zodat bewoners hun oude wijkje nog eens kunnen zien,” vertelt Lucia.
12
Er kunnen maximaal zeven bewoners en een begeleider in de bus; meer mag ook niet volgens de speciale vrijstelling die de stichting heeft gekregen. De zeven vrijwillige chauffeurs zijn vrijwel allemaal gecertificeerd door de ANWB, na een rijtest bij deze organisatie. “Je moet als chauffeur bovendien wel wat met ouderen hebben,” zegt Mart. “Je zorgt voor gezelligheid, vertelt onderweg wat en luistert ook naar je passagiers. Het gaat niet zozeer om het vervoer, maar het gaat erom dat de mensen het naar hun zin hebben. Daarom rijden we ook zelden via snelwegen; liever pakken we een toeristische route.”
Onderscheiding Lucia kreeg dit jaar een koninklijke onderscheiding in de Orde van Oranje Nassau. Haar aandeel in het succes van het reisbureau is dan ook niet uit te vlakken. “Ouderen nemen vaak niet zelf het initiatief meer, soms moet ik echt een beetje lobbyen om de bus vol te krijgen,” vertelt Lucia. “Een tijdje geleden probeerde ik een mevrouw uit Georgië die hier woont, mee te krijgen. Ze begreep me niet, dus vroeg ik haar zoon te tolken. Ze ging mee naar de dierentuin en vond het geweldig. Toen we weer terug waren, was ze heel dankbaar. Ze pakte me beet en zoende me op beide wangen.” (KM)
Albert van Koningsbruggen
Vier sterren voor gastvrijheid Het was een wat bitterzoete ervaring: genomineerd worden voor de Gastvrijheidsaward 2014 en hem niet winnen. Toch behoort Albert van Koningsbruggen tot één van de tien meest gastvrije woonzorgcentra van Nederland. Regiomanager Henriet Groenendijk is dan ook tevreden. “We hebben de afgelopen jaren keihard gewerkt. Niet om de puntjes op de i te zetten, nee, we hebben grote stappen gezet.” Albert van Koningsbruggen haalde dan ook een welverdiende vierde ster op het Nationaal Congres Gastvrijheidszorg, dat op 12 juni in Utrecht werd gehouden. De sterren zijn vergelijkbaar met wat Michelinsterren voor de gastronomische wereld betekenen. In 2011 haalde het woonzorgcentrum nog drie sterren - toen al was er de ambitie om bij de volgende ronde hoger te scoren. Albert van Koningsbruggen was trouwens het enige zorgcentrum uit de vier grote steden dat het tot de top tien van genomineerden wist te schoppen.
Kapsalon Volgens het juryrapport scoort Albert van Koningsbruggen bovengemiddeld hoog op de deelgebieden beleid, faciliteiten, eten en drinken en ambiance. Het rapport roemt de sfeer, warmte en gezelligheid in huis. Vooral Central Park, de speciale jongerenhuiskamer, maakte indruk. Omdat er 45 revalidatieplaatsen zijn, komt het nogal eens voor dat jongeren in het woonzorgcentrum terechtkomen. De gemiddelde twintiger zit niet te wachten op activiteiten als Contact | jaargang 9 | juli 2014
bloemschikken. Vandaar dat er een speciale ruimte voor jongeren is ingericht, met een dvd-speler, spelcomputer, wifi en een kleine keuken met magnetron. “We willen dat iedereen zich welkom voelt in ons huis. We zijn altijd bereid te zoeken naar mogelijkheden om het iedereen naar de zin te maken,” zegt Henriet.
Kapsalon De verbeteringen van de afgelopen jaren zijn vooral zichtbaar in het atrium. Daar is nu een restaurantbuffet voor revalidatiecliënten, met keuze uit diverse gerechten. Niet alleen prettig, maar het bevordert ook de zelfstandigheid van de cliënten. Er is een nieuwe kapsalon gekomen naast de multiculturele ruimte Medina. Alle gangen van de afdelingen hebben nieuwe verlichting en opvallend, kleurrijk behang gekregen. De binnentuin is door vrijwilligers uit een werkproject opgeknapt. De vergaderruimte tegenover de kerk is door een flamenco-dansgroep onder handen genomen: er hangen nu spiegels en er is een dansvloer aangelegd. De ruimte wordt nu drie keer per week in de avonduren benut, met als tegenprestatie twee dansuitvoeringen per jaar voor de bewoners. “Het is eigenlijk heel simpel,” bekent servicemanager Frans Tienhooven. “Telkens als er een ruimte vrijkomt, bedenken we wat we ermee kunnen doen om ons huis nog gastvrijer te maken. En vervolgens doen we dat, met minimaal budget, maar met maximale inzet en creativiteit.” (KM)
13
Bewoners Mariënstein tevreden in Zuilenstein Tijdens de verbouwing van Mariënstein hebben achttien bewoners tijdelijk een plek gevonden in het Nieuwegeinse zorgcentrum Zuilenstein van Zorgspectrum. “We hebben de eerste week verschrikkelijk hard gewerkt om de verhuizing goed te laten verlopen,” vertelt afdelingsmanager Bep van den Engel. “De inzet daarvoor kwam echt uit alle hoeken: het team, de verhuizers en niet in de laatste plaats de familieleden. Alles om te zorgen dat de bewoners zich snel thuis zouden voelen.”
Mevrouw Heijkamp:
“In het park kun je heerlijk wandelen en er is ook een dierenweide.” 14
De verhuizing vond plaats op 28 en 29 april en kende een lang voortraject. “We hebben vooraf heel zorgvuldig gekeken welke bewoners mee konden. Wie mee wílde. Hoe de familie er tegenaan keek. De meeste bewoners zagen de noodzaak wel, dus de bereidheid om tijdelijk hier te komen wonen was er. Je mag nooit vergeten dat verhuizen heel ingrijpend is,” zegt Bep. Bewoners van afdeling Oost, voor wie de verhuizing te grote gevolgen zou
hebben, bijvoorbeeld omdat ze voor hun sociale leven sterk op IJsselstein zijn aangewezen, werden op afdeling West ondergebracht. Vrijwel het gehele vaste team van ‘Oost’ werkt nu in Nieuwegein, aangevuld met twee medewerksters van ‘West’.
Familie helpt In Zuilenstein zijn vooraf de muren van de kamers in een vertrouwde kleur gesausd, in sommige gevallen werd een andere vloer aangelegd. Ook konden de bewoners al hun eigen meubilair meenemen. “De familie heeft enorm geholpen de kamers volgens de wensen van de bewoners in te richten,” zegt Bep. “Verder hebben we de eerste weken ook heel duidelijk een vast ritme aangehouden, met bekende activiteiten en zo nodig vervoer naar Mariënstein, zodat de bewoners snel hun draai zouden vinden.” Zo gaat er elke vrijdag een pendelbusje naar Mariënstein voor de bewoners die daar de kapper willen bezoeken. Ook voor activiteiten wordt vervoer geregeld, zodat de ‘Zuilensteiners’ niet vervreemd raken. De verbouwing is waarschijnlijk eind maart 2015 afgerond; dan kunnen
de bewoners hun intrek nemen in hun nieuwe appartementen.
Heerlijk wandelen “Ik heb bewust gekozen om te verhuizen, ik had geen zin in al die herrie van een verbouwing,” zegt mevrouw Heijkamp. “Ik ben een bevoorrecht mens, want ik heb vrijwel niets van de verhuizing gemerkt; die heeft mijn dochter samen met de medewerksters geregeld. Ik red het wel, dat jaartje hier. Maar als ik morgen terug zou kunnen, zou ik dat doen.” Mevrouw Heijkamp is evenwel vol lof over de ligging van Zuilenstein, met een winkelcentrum vlakbij en grenzend aan het park Kokke Bogaard, waar de 85-jarige heerlijk kan wandelen en waar ook een dierenweide is. “En het eten, dat is hier geweldig.”
Mariënstein nieuwe stijl:
van oud bruin naar fris wit
Mevrouw Kamerbeek:
“Als we straks terug verhuizen nemen we deze kok mee!”
Buiten zitten Ook mevrouw Kamerbeek heeft niets te klagen over de verhuizing. “Alles is heel gebleven. En dan te bedenken dat het elf dozen waren, met hulp van mijn familieleden voor mij in- en uitgepakt. Het grote verschil met Mariënstein is dat je in Zuilenstein, met zijn grote balkons, gemakkelijker buiten kunt zitten. En de omgeving is gezellig, dit is het oude dorp Jutphaas.” Ook mevrouw Kamerbeek is zeer te spreken over de keuken. “Je kunt hier bijvoorbeeld dagelijks kiezen uit twee soorten soep. Nee, als we straks terug verhuizen, nemen we deze kok mee!” (KM) Contact | jaargang 9 | juli 2014
De verbouwing van Mariënstein is de eerste stap die AxionContinu zet om wonen en zorg te scheiden; een operatie die nodig is omdat de overheid verlangt dat ouderen langer ‘thuis’ blijven wonen. Maar zover is het nog niet: voor de huidige bewoners blijft alles zoals ze gewend zijn. Door de verbouwing kunnen de zorgappartementen op termijn worden omgezet naar scheiden wonen-zorg voor bewoners zonder verblijfsindicatie. De woonruimtes van het in 1984 gebouwde Mariënstein worden per paar samengevoegd tot ruime serviceappartementen. Van vijfentwintig vierkante meter naar vijftig, met een badkamer die geschikt is voor mindervaliden, een grote slaapkamer en een volwaardige keuken, die ‘onderrijdbaar’ te maken is voor bewoners die aan een rolstoel gebonden zijn. Uiteindelijk worden zo vierenveertig ruime appartementen en zes logeerkamers voor familie of voor kortdurende opvang gerealiseerd. In het hele gebouw komt een draadloos zorgoproepsysteem, een wifi-verbinding, voldoende parkeerplek en oplaadpunten voor scootmobielen. De nieuwe appartementen krijgen bovendien een veel modernere uitstraling, met marmoleum op de vloer en een keuze uit twee kleurenschema’s voor het interieur. De eerste fase van de verbouwing is eind april van start gegaan en moet vóór de bouwvak zijn afgerond. De vierde fase moet aan het einde van het voorjaar van 2015 zijn afgerond. “Het was een razendsnel proces, want er was weinig tijd,” vertelt Ruben de Haan, projectleider Bouw & Beheer bij AxionContinu. “We hebben onze eisen aan de aannemer gepresenteerd en voor de precieze uitwerking een beroep gedaan op zijn expertise. Je kunt nu eenmaal niet alles vooraf uitpuzzelen.” (KM)
15
Roze koeken voor Roze Lopers Alle bewoners en medewerkers van AxionContinu kregen op woensdag 25 juni een roze koek om te vieren dat nu ook de thuiszorg van AxionContinu de Roze Loper heeft. De Roze Loper is een officieel keurmerk voor (roze) tolerantie. AxionContinu wil dat iedereen, zowel cliĂŤnten als medewerkers, zichzelf kan zijn binnen de organisatie. Ongeacht afkomst, geloof, seksuele geaardheid en dergelijke. Locatie Tolsteeg kreeg in 2009 als eerste woonzorgcentrum in Utrecht de Roze Loper. De andere locaties hebben het keurmerk sinds 2013. De thuiszorg kreeg de Roze Loper uitgereikt op 24 juni tijdens het
Midzomergracht Festival in Utrecht. Seksuele diversiteit is het thema van het festival. Op alle locaties hangen inmiddels plaquettes. Zo is duidelijk dat het woonzorgcentrum homovriendelijk is. (BS)
Berichten vanuit AxionContinu
IJsconcerten met warme muziek Musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest hebben in juni op tien locaties van AxionContinu Italiaanse IJsconcerten gegeven. Zij speelden warmbloedige, lichtklassieke muziek van Mozart en Schubert. Ook een tango van Piazolla en het
16
Ave Maria van Gounod werden met dezelfde charme gespeeld. In de pauze was er voor iedereen Italiaans ijs. Niet alleen de bewoners van de locaties konden genieten, maar ook bewoners uit de wijk mochten de concerten gratis bezoeken. (BS)
Wensen in vervulling
Wij doen ’t
Vijf bewoners van Albert van Koningsbruggen zien een hartenwens in vervulling gaan. In de centrale hal van het woonzorgcentrum heeft een wensboom gestaan, waarin bewoners hun persoonlijke wens konden hangen. GOM, het bedrijf dat schoonmaakt in deze locatie, vervult een aantal van deze wensen. Welke wensen dat zijn, werd op 27 juni bekendgemaakt. Vier bewoners gaan een dagje naar het strand, een ander bezoekt het graf van haar man en zoon. Eén bewoner gaat
Veel medewerkers hebben al met groot enthousiasme meegedaan: het ‘Wij doen ’t’ innovatieproject van AxionContinu bestaat nu vier jaar en met succes. Medewerkers dragen goede ideeën aan voor het verbeteren, vergemakkelijken of efficiënter maken van de zorg of het werk. Wordt het project gehonoreerd, dan krijgt het team geld uit het innovatiefonds om het uit te voeren. Mede door alle veranderingen die AxionContinu doormaakt, is dit jaar besloten om ‘Wij doen ’t’ op een iets andere manier in te richten. Medewerkers kunnen nu het hele jaar door nieuwe ideeën aanmelden. Vier keer per jaar komt de stuurgroep Innovatie bijeen om de ingeleverde ideeën te beoordelen. Dus borrel je van de inspiratie om je werk nog beter te maken of heb je goede ideeën over de transitie? Doe dan mee. Kijk voor meer informatie op intranet onder ‘Wij doen ’t’. (MH)
daarnaast ook nog pannenkoeken eten. Met de vijf bewoners wordt individueel een afspraak gemaakt om de wens te realiseren. (BS)
‘Wandelen’ door De Wartburg Wandelen door woonzorgcentrum De Wartburg, maar dan vanachter je computer of tablet? Dat kan binnen kort met de zogenoemde 360-gradenfoto's op de website van AxionContinu. Met deze virtuele rondleiding door het woonzorgcentrum is het mogelijk om van de ene naar de andere ruimte te 'wandelen' en een ruimte letterlijk van alle kanten te bekijken.
serviceappartementen, zowel in de ‘oude’ als de ‘nieuwe’ Wartburg. Daarnaast kan een kleinschalige woning van dementerende cliënten worden bezocht.
De rondleiding in De Wartburg is een proef. Bij succes worden voor meer locaties van AxionContinu virtuele rondleidingen gemaakt die via de website te bezichtigen zijn. (BS)
De opnamen voor deze rondleiding zijn begin juni gemaakt. Een fotograaf maakte daarvoor in een ruimte met een speciale camera vanaf één punt in vier richtingen een foto. Deze worden aan elkaar geplakt en zo ontstaat de 360graden-opname. In De Wartburg zijn opnamen gemaakt in algemene ruimtes als het restaurant, de vide en de kapsalon. Ook is het mogelijk straks een kijkje te nemen in Contact | jaargang 9 | juli 2014
17
Met vele kunst & cultuur projecten wil AxionContinu haar bewoners in contact brengen met poëzie, muziek, dans, toneel en beeldende kunst.
Belichte tekeningen
Pas afgestudeerd kunstenares Marieke Meijer maakte voor De Drie Ringen tekeningen die gebaseerd zijn op levensverhalen van bewoners. De eerste tekeningen zijn gemaakt naar aanleiding van een aantal gesprekken met bewoners. Vervolgens konden mensen tijdens open ateliersessies op de locatie oude foto’s van zichzelf meenemen, de tekeningen van Marieke bekijken en hierop reageren. Deze input diende als inspiratie voor het uiteindelijke resultaat: een kunstwerk genaamd ‘Belicht’. Het bestaat uit verschillende lichtbakken met fraaie pentekeningen van herkenbare taferelen van vroeger. Op 30 juni is het kunstwerk feestelijk gepresenteerd in De Drie Ringen. De tekeningen zijn gebundeld in een klein boekje dat binnenkort verschijnt. Het kunstwerk is door de K.F. Hein Stichting geschonken aan De Drie Ringen. Jaarlijks verstrekt deze stichting een jonge kunstenaar een opdracht voor een kunstparticipatieproject. Het doel is om samen met bewoners kunst te maken ter verfraaiing van het gebouw. (MH)
18
Colofon
Woonzorgcentra Albert van Koningsbruggen Beneluxlaan 924 3526 KJ Utrecht tel. (030) 282 23 11 avk@axioncontinu.nl
’t Huis aan de Vecht Costa Ricadreef 9 3563 TA Utrecht tel. (030) 264 66 68 hadv@axioncontinu.nl
De Schutse Anna van Burenstraat 40 3411 AK Lopik tel. (0348) 55 17 24 schutse@axioncontinu.nl
De Bijnkershoek Van Bijnkershoeklaan 250 3527 XL Utrecht tel. (030) 296 85 00 bijnkershoek@axioncontinu.nl
De Ingelanden Louis Armstronglaan 800 3543 EB Utrecht tel. (030) 686 78 00 ingelanden@axioncontinu.nl
Tolsteeg Saffierlaan 10 3523 RC Utrecht tel. (030) 256 75 67 tolsteeg@axioncontinu.nl
De Componist Georg Jarnostraat 14-20 3543 BX Utrecht tel. (030) 686 63 30 componist@axioncontinu.nl
Isselwaerde Kronenburgplantsoen 3 3401 BN IJsselstein tel. (030) 688 19 14 isselwaerde@axioncontinu.nl
Voorhoeve Van Heuven Goedhartlaan 3 3527 CE Utrecht tel. (030) 295 38 53 voorhoeve@axioncontinu.nl
De Drie Ringen Kandinskystraat 40 3544 NW Utrecht tel. (030) 686 69 50 drieringen@axioncontinu.nl
Mariënstein Benschopperweg 14 3401 BV IJsselstein tel. (030) 688 17 14 marienstein@axioncontinu.nl
De Wartburg Kennedylaan 16 3533 KJ Utrecht tel. (030) 294 00 41 wartburg@axioncontinu.nl
Serviceappartementen De Bijnkershoek Van Bijnkershoeklaan 250 3527 XL Utrecht tel. (030) 296 85 00 bijnkershoek@axioncontinu.nl
‘t Huis aan de Vecht Costa Ricadreef 9 3563 TA Utrecht tel. (030) 264 66 68 hadv@axioncontinu.nl
Tolsteeg Saffierlaan 10 3523 RC Utrecht tel. (030) 256 75 67 tolsteeg@axioncontinu.nl
De Hooghe Camp Benschopperweg 14 3401 BV IJsselstein tel. (030) 688 17 14 marienstein@axioncontinu.nl
Schutseplein Anna van Burenstraat 40 3411 AK Lopik tel. (0348) 55 17 24 schutse@axioncontinu.nl
De Wartburg Kennedylaan 16 3533 KJ Utrecht tel. (030) 294 00 41 wartburg@axioncontinu.nl
Centraal Bureau Postbus 2251 3500 GG Utrecht tel. (030) 282 22 00 info@axioncontinu.nl
Marhaban De Gasperilaan 116-118 3527 GH Utrecht tel. (030) 293 45 81
Hospice IJsselstein Benschopperweg 14 3401 BV IJsselstein tel. (030) 686 97 29 hospiceijsselstein@axioncontinu.nl
De Plantage Ondiep Zuidzijde 137 3551 DL Utrecht 06-20368799 plantage@axioncontinu.nl
Zorghotel De Wartburg Kennedylaan 300 3533 KN Utrecht tel. (030) 295 86 60 info@zorghoteldewartburg.nl
En verder
Contact | jaargang 9 | juli 2014
ContACt is het magazine van AxionContinu. AxionContinu levert ouderenzorg, zowel aan huis als in diverse locaties in Utrecht, IJsselstein en Lopik. ContACt wordt vijf keer per jaar verspreid in een oplage van 7.500 exemplaren, onder cliënten, cliënten op de wachtlijst, bewoners van serviceappartementen, vrijwilligers, medewerkers en relaties van AxionContinu. Wij bedanken iedereen die heeft meegewerkt aan dit nummer hartelijk voor hun bijdrage. Vragen of opmerkingen Het is mogelijk dat u naar aanleiding van ContACt vragen heeft. Wij helpen u graag verder. Bel (030) 282 22 00, mail: communicatie@axioncontinu.nl of kijk op www.axioncontinu.nl Redactieadres AxionContinu Afdeling Communicatie & PR Postbus 2251, 3500 GG Utrecht communicatie@axioncontinu.nl Redactie Maaike Hoogland (MH) Rene Leideritz Kees Mollema (KM) Petra van der Sanden (PS) Berber Schrijver (BS) Willem de Bruijn Tekstbijdrage Louis Nouws (LN) Fotografie Willem Mes Kees Mollema Joyce Vlaming en anderen Vormgeving BLADEN&CO/Willem de Bruijn Druk Drukkerij Hendrix
Volg ons ook op:
19
Vrijwilligers zijn onmisbaar voor AxionContinu. Daarom staat achterop elk nummer van ContACt een vrijwilliger van AxionContinu in de schijnwerpers. Wilt u ook vrijwilliger worden? Mail dan naar communicatie@axioncontinu.nl
Anita Hotie-Adhin:
‘Thuiszitten is niets voor mij’ Het vergt enig doorzettingsvermogen om mevrouw Hotie-Adhin te pakken te krijgen binnen zorgcentrum Voorhoeve. Vraag echter naar Anita en iedereen weet wie je bedoelt. Anita Hotie-Adhin is al sinds 1991 actief als vrijwilliger binnen Voorhoeve; onvermoeibaar, drie dagen per week.
“Thuiszitten is niets voor mij,” zegt Anita meteen. “Mijn schoonmoeder kwam hier terecht, ik kwam bij haar op bezoek en kon meteen aan de slag.” Werken in de zorg was niet nieuw voor Anita. Voor haar pensionering werkte de 76-jarige lange tijd betaald in De Bijnkershoek, waar ze drie dagen per week thee en koffie schonk, broodjes voor de bewoners smeerde en licht schoonmaakwerk deed. Anita is van oorsprong SurinaamsHindoestaans. Ze groeide op en trouwde in Suriname. Om gezondheidsredenen van haar echtgenoot verhuisde het stel naar Nederland. In 1993 overleed haar man. “Ik wil niet thuis voor de televisie gaan zitten. Hier ben ik lekker tussen de mensen: je hoort veel, je praat veel. Ik heb lang voor mijn schoonmoeder gezorgd, dus een handje helpen, dat gaat automatisch.”
Eitjes bakken Nu helpt Anita op dinsdag op de afdeling Vredenburg met tafels dekken, eten opscheppen en afruimen. Op woensdag werkt ze beurtelings op Rhijnauwen of Vredenburg, waar ze eitjes voor de bewoners bakt. Ook op donderdag bakt ze eieren, maar dan
20
voor de bewoners van de afdeling Amelisweerd. En op alle afdelingen verzorgt ze de planten. “Maar ik spring soms ook bij op de maandagen, als er optredens zijn, spelletjes worden gespeeld of een bingo wordt gehouden. En als er tijdens feestdagen speciale kerkdiensten zijn, help ik meestal ook een handje.” Het omgaan met de bewoners - al dan niet dementerend - gaat haar goed af, zegt ze zelf. “Psychogeriatrische bewoners zijn soms erg druk, maar daar trek ik me weinig van aan. Ze worden vanzelf weer rustig. Met de ene bewoner heb je een beter contact dan met de ander; dat is nu eenmaal zo. Als iemand zich moeilijk gedraagt, heb ik geleerd, kun je diegene het beste maar met rust laten.” Toch is het contact met de bewoners en de verzorgenden het leukste van het
vrijwilligerswerk, vindt Anita. “Als het een gezellige dag is geweest en ik met iedereen lekker gebabbeld heb, dan ga ik blij naar huis.” (KM)