Uitgave januari 2011
AARDAPPEL KOERIER 'Middenblok met InFinito heeft zijn waarde bewezen'
Pootgoed sorteren voor Algerije ,,Doordat de afzet van pootgoed tot nu toe behoorlijk vlot doorloopt, gaat
Consumptie-aardappeltelers die tijdens de regenachtige periode in juli en augustus met InFinito hebben gespoten, hebben over het algemeen het minste last gehad van Phytophthora, zo blijkt uit een inventarisatie van Agrifirm Plant. Teeltspecialist Fokko Prins licht de resultaten toe.
het sorteren wat hectischer dan in andere jaren'', vertelt Popko de Boer
Meer op pagina 2
in Pieterzijl (Gr.). Een week voor Kerst is hij druk bezig om voor Stet Holland een partij Timate te sorteren met als
'InFinito heeft prima werk afgeleverd'
bestemming Algerije. De kwaliteit van het pootgoed is dit jaar ronduit goed, zo constateert De Boer. Schurft en Rhizocotina komen wel wat voor, maar vormen tot op heden geen probleem. Wél lastig is harde grond die rondom de poters zit. Vooral de wat later gerooide pootaardappelen hebben
Een strak doorspuitschema met liefst wat kleinere intervallen en een iets lagere dosering. Zo vatten John en Corné Jacobs in Steenbergen (N-Br.) hun spuitstrategie voor poot- en tafelaardappelen samen. Het afgelopen seizoen kreeg het middel InFinito een prominente plek in het middenblok.
Meer op pagina 3
vaak een heel vast smeerlaagje om de knol zitten. Om deze poters enigszins schoon te krijgen laat De Boer ze twee keer over de sorteerlijn lopen. Door onderlinge wrijving, met name in de bunkers, komen ze dan redelijk schoon in de zakken. Voor Algerije - dat als norm 'praktisch vrij van grond' heeft - is zo'n tweede sorteergang voldoende.
Zonder rhizoctonia-bestrijding geen pootgoedteelt ,,Pootgoed telen zonder een grondbehandeling tegen Rhizoctonia? Dat kun je in dit gebied gewoon vergeten. Daarvoor is de ziektedruk veel te groot'', zegt Ed Groot in Wieringerwaard. De afgelopen drie seizoenen behandelde hij al z'n pootgoed met Subliem.
Meer op pagina 4
'De aardappelteelt staat hier behoorlijk onder druk'
Rhizoctonia blijft een sluipmoordenaar ,,Zolang ik me kan herinneren gebruiken we op ons bedrijf al Moncereen. Het is en blijft dé standaard tegen Rhizoctonia'', zegt Gert ten Hool in Holsloot (Dr.). Voor hem is Moncereen al vele jaren een belangrijke teeltmaatregel, zowel bij zetmeelaardappelen als bij consumptieaardappelen.
Verder specialiseren in zetmeel - of fritesaardappelen? Of juist inzetten op andere teelten of zelfs een geheel andere tak van landbouw? Ook bij Duitse akkerbouwers spelen dit soort vragen, zo blijkt tijdens een bezoek aan twee grote aardappeltelers, enkele kilometers over de grens bij Emmen. Beide verbouwen zowel zetmeel- als consumptie-aardappelen. Vooral de teelt van zetmeelaardappelen zal de komende jaren fors afgebouwd worden, zo verwachten zij. Voor fritesaardappelen blijft plaats, al wordt de concurrentie van maïs voor biogas en de 'grondhonger' van intensieve veebedrijven steeds groter.
Meer op pagina 5
,,Van de ruim 200 hectare aardappelen die we afgelopen jaar verbouwden is krap een
'Sencor en Challenge vullen elkaar heel mooi aan'
hectare in de grond blijven zitten. Al met al mogen we dus niet klagen; er zijn collega's die er slechter vanaf zijn gekomen.'' Aan het woord is Heinz Bröker, akkerbouwer in Stavern (iets boven Meppen). In een terugblik op het oogstseizoen herinnert hij zich vooral de vele
Heinz en Mechthild Bröker: 'Pachtprijzen zijn hier als een komeet omhoog geschoten'
avond- en nachturen die hij op de rooier heeft doorgebracht. ,,Als het elk jaar zo zou moeten, dan zou de lol er toch wel wat vanaf gaan'', zo wil hij best bekennen.
Een vroege na-opkomstbespuiting met Sencor en Challenge is de beste start voor een schoon gewas zetmeelaardappelen. Die conclusie trekt Frits Weites van WPARobertus op basis van een uitgebreide onkruidbestrijdingsdemo in Roswinkel.
Meer op pagina 6
Fritesaardappelen goed, zetmeelaardappelen matig Voor wat betreft de oogstresultaten van 2010 maakt Bröker een duidelijke scheiding tussen de consumptie- en zetmeelaardappelen. De consumptie-aardappelen - hoofdzakelijk bestemd voor frites - hebben het met een gemiddelde opbrengst van 50 tot 55 ton per hectare redelijk goed gedaan. Volgens de akkerbouwer is dit vooral te danken aan intensief beregenen tijdens de droge (voor)zomer. ,,Dat maakt een enorm verschil op de relatief lichte en droogtegevoelige gronden in dit gebied'', zo stelt hij. De zetmeelaardappelen - die niet beregend worden - hebben het met een gemiddeld uitbetalingsgewicht van iets meer dan 30 ton/ha beduidend minder gedaan als in andere jaren. ,,Hier missen we toch gauw tien tot Franz Schepergerdes: 'Aardappelteelt is mooiste tak, maar ook zwakste schakel',
vijftien ton per hectare'', zo stelt Bröker.
lees verder op pagina 7 Verder groeien naar 300 tot 350 hectare aardappelen, lees verder op pagina 3
Schoon schip met Calypso Calypso is een zeer breedwerkend, vloeibaar insecticide. Het bestrijdt alle luizen, inclusief de moeilijk te bestrijden wegedoorn- en vuilboomluis. Ook worden alle stadia van coloradokevers door Calypso goed bestreden. Calypso mag ook tijdens de bloei worden gespoten.
Meer op pagina 7
Het sterkste schild én het hoogste rendement InFinito heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een absoluut topmiddel tegen blad- en knolphytophthora. Het behoort tot de sterkste middelen die momenteel voor de praktijk beschikbaar zijn. InFinito werkt zowel curatief als preventief maar is niet duurder dan puur preventieve middelen. InFinito® bevat de werkzame stoffen fluopicolide en propamocarb-waterstofchloride. Fluopicolide gooit de celstructuur van de phytophthora-schimmel in de war en stopt de aanmaak van eiwitten. Propamocarb-waterstofchloride werkt als een soort hulpstof voor fluopicolide. Het zorgt ervoor dat een deel van de fluopicolide verder in het blad dringt. Daarnaast geeft propamocarb-waterstofchloride extra curatieve werking en zorgt het door een ander werkingsmechanisme voor een ingebouwd resistentiemanagement.
Tijdstip van toepassing InFinito kan het hele groeiseizoen worden toegepast. Maar door zijn combinatie van een zeer goede preventieve en curatieve werking, de herverdeling naar nieuw blad en de uitstekende knolbescherming, komt InFinito het meest tot zijn recht in het midden van het teeltseizoen wanneer de knolzetting begint.
afspuiten indien nodig
Technische vergelijking InFinito met fluazinam en cyazofamid vanaf de knolzetting
Flexibele dosering: 0,9 - 1,6 l/ha
Contactfungide (l/ha)
Het standaardadvies voor InFinito is 1,2 l/ha. De hogere dosering (tot 1,6 l/ha) is van toepassing bij een zware phytophthoradruk. Bij een zeer lage phytophthoradruk kan de
product
laagste dosering toegepast worden. De flexibele dosering draagt bij aan een hoog rendement
bladbescherming preventief
doordat niet meer gespoten wordt dan noodzakelijk is.
fluazinam (0.3)
De kracht van InFinito
stopt sporenvorming
knolbescherming
++
curatief
++
-
(+)
fluazinam (0,4)
+++
-
(+)
+++
cyazofamid (0,2)
++++
-
(+)
+++(+)
Contact + lokaal-systemisch + systemisch (l/ha)
• preventieve én curatieve werking tegen Phytophthora • uitstekende werking tegen knolphytophthora
InFinito (0,9)
++(+)
(+)
+(+)
+++
InFinito (1,2)
+++(+)
++(+)
++(+)
+++(+)
• snel regenvast
InFinito (1,6)
++++
+++
+++
++++
• uiterst bedrijfszeker
– = geen werking
• vloeibare formulering
++++ = excellente werking
Bron: Bayer CropSience
'Middenblok met InFinito heeft zijn waarde bewezen' Consumptie-aardappeltelers die tijdens de regenachtige periode in juli en augustus met InFinito hebben gespoten, hebben over het algemeen het minste last gehad van Phytophthora, zo blijkt uit een inventarisatie van Agrifirm Plant. Teeltspecialist Fokko Prins licht de resultaten toe. ,,Dit seizoen zijn we behoorlijk wat Phytophthora tegengekomen in de Polder. En dat is iets dat we eigenlijk niet gewend waren.'' Met deze woorden blikt Fokko Prins terug op het - in vele opzichten - extreme teeltjaar 2010. Met name de hevige regenval in de laatste week van juli en de eerste weken van augustus heeft de phytophthoradruk behoorlijk aangewakkerd.
Fokko Prins is teeltspecialist bij
,,Na een periode van droogte in juli maakten de gewassen in augustus plotseling weer een
Agrifirm Plant
flinke groeispurt. Daardoor kwam er veel meer loof bij dan normaliter het geval is. Het gevolg hiervan was dat het nieuwe loof niet altijd bedekt is geweest met fungicide, waardoor de Phytophthora-schimmel her en der toch vrij gemakkelijk toe heeft kunnen slaan'', aldus Prins.
bleek verder dat telers die drie middelen - met in het middenblok InFinito - hebben ingezet,
passingen en noodmaatregelen', adviseert
gemiddeld genomen minder last hadden van Phytophthora dan telers die het bij twee mid-
hij - zéker gezien de ervaringen van 2010
Inventarisatie onder 100 telers
delen hielden. Volgens Prins is dit achteraf ook goed te verklaren: ,,In de overgangsperiode
- om InFinito mee te nemen in een apart
Ook is dit seizoen gebleken dat de gangbare combinatie van een bedekkingsfungicide en
van blad- naar knolbescherming is InFinito veruit het sterkste middel. Als er dan ook nog eens
middenblok van vier of vijf bespuitingen.
een middel met knolbescherming niet altijd sterk genoeg is om de schimmel uit het gewas te
sprake is van kritisch weer - zoals afgelopen seizoen zeker het geval was - dan maakt zo'n
,,Ik weet dat veel telers om praktische reden
houden. ,,Gaandeweg het seizoen kregen we steeds meer signalen dat telers die een apart
middel ook écht een verschil.'' Volgens Prins is vooral de propamocarb-component belangrijk
het liefst met zo min mogelijk middelen
middenblok met InFinito in hun spuitschema hadden opgenomen, over het algemeen minder
geweest, omdat deze langzaam opbouwt in de plant en daardoor langer beschikbaar is voor
spuiten. Maar daar zet ik tegenover dat een
last hadden van Phytophthora'', zo blikt Prins terug. Om deze signalen te kunnen onder-
de nieuwe, onbeschermde delen van de plant. ,,Wat dat betreft is InFinito net een diesel; hij
middenblok met InFinito zijn meerwaarde
bouwen deed hij samen met zeven regio-vertegenwoordigers een inventarisatie onder de
moet even op gang komen, maar dan blijft 'íe ook op volle kracht doorgaan.''
ondertussen ruimschoots heeft bewezen. En die meerwaarde weegt in mijn ogen abso-
100 grootste aardappeltelers in de Noordoostpolder. Hieruit kwam allereerst naar voren dat meeste telers - ongeveer tweederde - slechts twee verschillende middelen gebruiken tegen
Advies 2011 mét InFinito
luut op tegen een extra middel in de kast en
Phytophthora. Het overige deel van de telers gebruikt er drie (of meer). Uit de inventarisatie
Hoewel Prins in zijn spuitadvies voor 2011 graag wat ruimte laat voor eventuele 'aan-
in het spuitschema.''
2
Aardappel Koerier
'InFinito heeft prima werk afgeleverd' Een strak doorspuitschema met liever wat kleinere intervallen en een iets lagere dosering, dan net even te grote intervallen met alle risicio's van dien. Zo vatten John en Corné Jacobs in Steenbergen (N-Br.) hun spuitstrategie voor poot- en tafelaardappelen samen. Het afgelopen seizoen kreeg het middel InFinito een prominente plek in het middenblok, vooral vanwege zijn goede loof- en knolbescherming maar ook vanwege z'n flexibele dosering. Een belangrijke basis voor al hun spuitwerkzaamheden is het gewasbeschermingsplan dat de broers elke winter samen met CZAV-adviseur Ad Prinse opstellen. ,,Dit plan is voor ons een belangrijke ruggesteun voor het hele seizoen. Van hieruit sturen we - afhankelijk van de omstandigheden in het seizoen - onze spuitstrategie bij'', zo vertelt John. Voor pootaardappelen hanteren de broers al jaren een vast doorspuitschema. ,,Dit doen we vooral vanwege de luizen; die moeten vanaf het begin tot het eind van het seizoen optimaal bestreden worden. De phytophthora-bestrijding is dus eigenlijk afgestemd op de luisbestrijding'', aldus John. De tafelaardappelen - die afgelopen jaar naast de pootaardappelen stonden - werden om praktische redenen met de pootaardappelen mee gespoten. Dat scheelt tijd. ,,Verder is het sowieso niet verkeerd om tafelaardappelen die zo dicht bij pootgoed staan ook luisvrij te houden, vooral omdat het ook nog eens om hoogwaardig S-materiaal gaat'', zo stellen de broers.
Consequente bescherming loont Het afgelopen seizoen werd in het middenblok vijf keer met InFinito gespoten. ,,Hoewel de phytophthoradruk aan het begin van de zomer nog tamelijk laag was, hebben we telkens 0,9 tot 1,0 liter InFinito aan de luisbestrijding toegevoegd. Hierdoor is het gewas altijd goed
John en Corné Jacobs (rechts en
bedekt geweest, ook toen het loof na een aantal flinke regenbuien plotseling weer stevig
Sterktes en zwaktes van middelen blootgelegd
midden) hebben een akkerbouw-
in de groei kwam'', zo vertelt Corné. Problemen met Phytophthora hebben de broers dan
Volgens Prinse heeft het grillige weer van 2010 sowieso goed de sterktes en de zwaktes van
bedrijf in Steenbergen (N-Br.). Op
ook niet gehad. Volgens adviseur Prinse hebben telers die consequent hun gewassen heb-
de beschikbare phytophthora-middelen blootgelegd. ,,Lang niet alle middelen hebben hun
een kleine 100 hectare verbouwen
ben beschermd, duidelijk minder problemen gehad met Phytophthora dan telers die grote
beloftes waar kunnen maken, zo kunnen we achteraf wel stellen. Maar bij InFinito was dat
ze 30 hectare pootaardappelen en
risico's hebben genomen door te ruime intervallen te hanteren. ,,Vooral in de tweede helft
zeker wél het geval. Met name preventief heeft dit middel prima werk afgeleverd.''
10 hectare tafelaardappelen.
van augustus zijn er hier en daar zeer zware combinaties ingezet om de ziekte een halt
Volgens Prinse zal InFinito zeker weer een plek krijgen in de adviseringschema's van 2011.
Ad Prinse (links) is adviseur gewas-
toe te roepen. Dat heeft deze bedrijven behoorlijk wat extra geld gekost door gebruik van
Hij voegt hier tenslotte nog graag aan toe dat hij de actie waarbij telers e10 per can terug
bescherming bij CZAV.
duurdere middelen en in een aantal gevallen Phytophthora in de knol'', zo weet hij.
konden krijgen als 'een mooi gebaar' ziet.
Vervolg van voorpagina
Verder groeien naar 300 tot 350 hectare aardappelen Met 207 hectare aardappelen op een totaal areaal van 280 hectare heeft Heinz Bröker zich de afgelopen jaren zeer sterk gespecialiseerd in de aardappelteelt. En die specialisatie zal naar verwachting nog verder doorzetten. ,,Als onze zoon volgend jaar in het bedrijf komt willen we verder groeien naar 300 tot 350 hectare aardappelen'', zo geeft hij de toekomstplannen alvast weer. Die groei zal dan volledig in de richting van fritesaardappelen gaan, want voor
Ruim eenderde van Bröker's per-
zetmeelaardappelen ziet hij de komende jaren steeds minder perspectief. De akkerbouwer
celen ligt binnen een groot mili-
rekent voor dat de bruto-opbrengst van zetmeelaardappelen - bij 35 ton/ha x e4,50 per 100
tair schietterrein ligt. ,,Voor de
kg + hectare-steun - iets boven de e2000 per hectare uitkomt. Bij fritesaardappelen is dit
toegang tot dit terrein gelden
- uitgaande van 50 ton x e9 per 100 kg - e4500 per hectare; ruim het dubbele dus. Volgens
zeer strikte voorwaarden; je komt
Bröker is dit bedrag ook hard nodig om de alsmaar stijgende kosten op te kunnen vangen.
er alleen op afspraak binnen. Op werkdagen kunnen we er vaak pas na vier uur 's middags terecht.''
dus nog scherper naar het rendement van de teelt moeten kijken; elke euro die we minder
willen we daarom extra slagvaardig zijn. Met
uitgeven of meer verdienen is belangrijk.''
twee machines tegelijk kunnen werken zie ik daarom niet als overbodige luxe.''
Groeien zonder grote investeringen
Ook de bewaarcapaciteit - op dit moment
Om de geplande groei van het aardappelareaal op te kunnen vangen zullen er in eerste
ruim 5000 ton - zal voorlopig niet worden
instantie niet veel grote investeringen nodig zijn. Nu al beschikt het bedrijf over twee relatief
uitgebreid. Bröker: ,,Omdat veel percelen
nieuwe getrokken twee-rijige aardappelrooiers en twee veldspuiten van 39 meter breed.
in ons werkgebied stenen bevatten, is de
Deze overmechanisatie is deels handig ('vooral afgelopen najaar hebben we er veel profijt
kans op knolbeschadiging hier groter dan
van gehad') maar deels ook noodzakelijk omdat ruim eenderde van alle percelen binnen een
elders. Om die reden leveren we de meeste
groot militair schietterrein ligt. Bröker: ,,Voor de toegang tot dit terrein gelden zeer strikte
aardappelen meteen afland; langdurige
voorwaarden; je komt er alleen op afspraak binnen. Op werkdagen kunnen we er vaak pas
opslag is gewoonweg te riskant. Omdat de
na vier uur 's middags terecht. Voor belangrijke werkzaamheden zoals spuiten en rooien
areaaluitbreiding ook grotendeel op licht stenige grond zal plaatsvinden, willen we in eerste instantie de afland-levering verder uitbreiden.''
Heinz en Mechthild Bröker hebben een akkerbouwbedrijf in Stavern (Dld.). Het afgelopen jaar verbouwden ze 140 hectare consumptie-aardappelen (vooral bestemd voor frites) en 65 hectare zetmeelaardappelen, hoofdzakelijk op pachtgrond. Van de consumptie-aardappelen wordt ongeveer tweederde afland geleverd. Het grootste
De bewaarcapaciteit - op dit moment
deel gaat weg als fritesaardappelen, een kleiner deel gaat naar de vlokkenindustrie.
ruim 5000 ton - zal voorlopig niet worden uitgebreid. Bröker: ,,Omdat
Vooral de pachtprijs is de afgelopen jaren als een komeet de lucht in geschoten. ,,Vijf jaar
veel percelen in ons werkgebied ste-
geleden betaalden we hier nog e400 tot e450 per hectare. Nu betalen we met e700 tot
nen bevatten, is de kans op knolbe-
e800 bijna het dubbele.'' Als oorzaak wijst Bröker de enorme 'grondhonger' van intensieve
schadiging hier groter dan elders. Om
veebedrijven aan. Door voldoende grond bij het bedrijf te betrekken kunnen zij de status
die reden leveren we de meeste aard-
'landbouwbedrijf' behouden, hetgeen belangrijke fiscale voordelen biedt. Daarnaast drijft
appelen meteen afland; langdurige
ook de alsmaar uitdijende maïsteelt voor biogasinstallaties de pachtprijzen steeds verder op.
opslag is gewoonweg te riskant.''
Voor de komende jaren ziet Bröker de pachtprijzen alleen maar verder stijgen. ,,We zullen
3 Aardappel Koerier
Subliem: de nummer één tegen Rhizoctonia Subliem® biedt de best mogelijke bescherming tegen Rhizoctonia en heeft bovendien een goede nevenwerking op zwarte spikkel en zilverschurft. Subliem bestaat uit de werkzame stoffen pencycuron en fluoxastrobine. Beide stoffen vullen elkaar uitstekend aan waardoor er een ongekend hoog en consistent bestrijdingsniveau van lakschurft (Rhizoctonia solani) wordt bereikt. In meerjarige proeven (2003 - 2010) gaf Subliem een structureel betere werking dan andere middelen tegen Rhizoctonia (zie
grafiek). Behalve tegen Rhizoctonia heeft Subliem ook een goede werking tegen zwarte spikkel
(Colletotrichum coccodes) en zilverschurft (Helminthosporium solani).
Toepassing Subliem moet door middel van een rijenbehandeling bij het poten worden toegepast. Het middel moet goed worden verdeeld door de op te bouwen rug. De grondbehandeling met Subliem beschermt zowel de stengels als de nieuw te vormen knollen tegen een Rizoctoniaaantasting vanuit de grond. Na loofvernietiging wordt de vorming van Rhizoctonia op de knollen sterk tegen gegaan. Hierdoor kan later worden geoogst, waardoor de knollen beter af kunnen harden.
Veiligheid Subliem is zeer veilig voor de aardappel. Tijdens het poten kunnen de aardappelen worden geraakt met de spuitvloeistof zonder dat dit resulteert in een opkomstvertraging.
De kracht van Subliem • Hoogste bestrijdingsniveau van Rhizoctonia
Subliem meest effectief tegen Rhizoctonia
• Goede werking op zwarte spikkel en zilverschurft
Samengevat resultaat van 33 proeven (2003-2010)
• Perfecte schilkeur en hoogste netto-opbrengsten
100
Alternaria in prei
• Veilig voor de aardappel
Roest in prei
• Ingebouwd resistentie management
81
69
% bestrijding
50
0
Subliem
azoxystrobine
Gemiddelde rhizoctonia index in onbehandeld = 23
Rhizoctonia
zwarte spikkel
zilverschurft
'Zonder rhizoctonia-bestrijding geen pootgoedteelt' ,,Pootgoed telen zonder een grondbehandeling tegen Rhizoctonia? Dat kun je in dit gebied gewoon vergeten. Daarvoor is de ziektedruk veel te groot'', zegt Ed Groot in Wieringerwaard. De afgelopen drie seizoenen behandelde hij al z'n pootgoed met Subliem. ,,Zonder meer een prima opvolger van Moncereen'', zo vat hij zijn ervaringen samen.
helemaal mee eens: ,,In pootgoed mag er maximaal 25 procent zeer lichte Rhizoctonia in een
te kunnen besparen op het gebruik van
partij zitten. Maar als teler mag je daar nooit op sturen. Je móet - zeker in dit gebied waar
Moncereen. In plaats van de adviesdosering
veel Rhizoctonia voorkomt - altijd koersen op volledig schone poters.'' De pootgoedteler
van tien liter per hectare gebruikte hij maar
weet overigens uit eigen ervaring hoe erg het uit de hand kan lopen met Rhizoctonia. ,, Een
acht liter. Nou, dat hebben we geweten! We
aantal jaren geleden dacht een collega - waarvoor ik pootgoed sorteer - een paar centen
hebben véél meer werk gehad tijdens het sorteren. Het moge duidelijk zijn dat de extra
,,Zoals het er nu uit ziet lijkt het een goed pootaardappeljaar te worden. De oogst is hier met
kosten daarvan vele malen groter waren de
dik 40 ton per hectare zonder meer goed geweest en met een prijsverwachting van rond de
kosten van enkele liters Moncereen.''
30 eurocent per kilo zit het ook niet verkeerd.'' Ed Groot schetst in een paar zinnen hoe hij
Broekhuizen ziet dit gevaar ook bij het
het seizoen 2010 heeft ervaren. Hij klopt daarbij meteen af dat alle pootgoed bij hem nog
gebruik van Subliem. ,,Soms krijgen we een
onder redelijke omstandigheden is binnengekomen. ,,Echte moeilijkheden tijdens de oogst
paar liter Subliem terug omdat mensen 2 of
hebben we niet gekend; we waren net op tijd klaar'', zo blikt hij terug. Wel kost het nu meer
2,5 liter in plaats van 3 liter per hectare heb-
tijd en moeite om de poters enigszins schoon in de zakken te krijgen. Groot heeft hiervoor
ben gebruikt. Meestal gebeurt dat op bonte
ondermeer een extra poets-unit tussen de sorteerlijn geplaatst.
grond met grote verschillen in afslibbaarheid. Op de zwaardere stukken wordt er dan even
Beste middel tegen Rhizoctonia
wat minder middel gebruikt. Ik zeg: neem dat
Hoewel de poters wat vuiler zijn dan in andere jaren, loopt het sorteren goed door. Dit heeft
risico nou niet, want je komt een keer op de
volgens Groot vooral met de goede gezondheid van het pootgoed te maken. ,,We doen er tij-
koffie. De schade is dan vele malen groter dan
dens het seizoen alles aan om kwalitatief goed pootgoed te telen. Een vast onderdeel daarbij
de extra kosten van het middel.''
is een grondbehandeling tegen Rhizoctonia. Op dit punt doen we geen enkele concessie: het moet helemaal goed gebeuren én met het best werkende middel.'' Sinds drie jaar wordt er uitsluitend met het middel Subliem gewerkt. Volgens Jan Broekhuizen van Van Gent Van der Meer Nuyens - die jarenlang als vaste middelenadviseur bij Groot aan tafel zat en zijn taken nu heeft overdragen aan opvolger Jeroen Groot - heeft dit middel vrijwel naadloos het stokje
Ed Groot (links) is pootaardappel-
overgenomen van Moncereen. ,,Op diverse proefvelden heeft Subliem laten zien dat het de
teler in Wieringerwaard (N-H).
beste werking heeft tegen Rhizoctonia'', zo stelt hij. Nog een plus van het middel is dat het
Jaarlijks verbouwt hij zo'n 15 hectare
over twee werkzame stoffen beschikt, waardoor het gevaar van resistentievorming kleiner is
pootgoed op eigen land. Daarnaast
dan bij andere Rhizoctonia-middelen.
teelt en sorteert hij nog eens 55 tot 65 hectare pootgoed voor een vijftal
Niet bezuinigen op dosering!
telers in de buurt. Jan Broekhuizen is
Voor een goede werking van Subliem is het belangrijk dat er niet op de adviesdosering (van
gewasbeschermingsadviseur bij Van
3 l/ha) wordt bezuinigd, zo stelt Broekhuizen. ,,Óf je doet het goed met een volle dosering,
Gent Van der Meer Nuyens.
óf je doet het niet. Een tussenweg zoeken heeft geen zin.'' Pootgoedteler Groot is het daar
4
Aardappel Koerier
'Rhizoctonia blijft een sluipmoordenaar' ,,Zolang ik me kan herinneren gebruiken we op ons bedrijf al Moncereen. Het is en blijft dé standaard tegen Rhizoctonia.'' Akkerbouwer Gert ten Hool in Holsloot (Dr.) schetst in een paar woorden hoe hij tegen Moncereen aankijkt. Voor hem is het middel al vele jaren een belangrijke teeltmaatregel, zowel bij zetmeelaardappelen als bij consumptieaardappelen. ,,Op deze gronden heeft Rhizoctonia een behoorlijke invloed op de opkomst, de sortering en de opbrengst. Voor een fatsoenlijke opbrengst en kwaliteit kun je eigenlijk niet zonder een knolbehandeling'', zo stelt hij. Peter Hulst, teeltspecialist bij Agrifirm Plant, sluit zich graag bij deze opvatting aan. Volgens hem is het gebruik van Moncereen in zetmeelaardappelen vrijwel altijd lonend. Hij haalt hiervoor de resultaten van een Rhizoctonia-proef uit 2009 op proefboerderij 't Kompas in Valthermond aan. Hieruit komt naar voren dat toepassing van Moncereen tijdens het poten gemiddeld vier procent meer veldgewicht (104), drie procent hoger onderwater-gewicht (103) en acht procent hoger uitbetalingsgewicht (108) geeft ten opzichte van onbehandeld. Ten Hool rekent voor dat dit bij een opbrengst van 40 ton aardappelen, een meeropbrengst van 3,2 ton/ha oplevert. Bij een uitbetalingsprijs van grofweg e35 per ton betekent dit een financiële meeropbrengst van e112 per hectare. Daarmee worden de kosten van het middel - welke dosering daarbij ook toegepast wordt
bij ogenschijnlijk schone partijen met een index van onder de tien komen we elk jaar weer fikse
- altijd ruimschoots goedgemaakt.
tegenvallers tegen. Wat dat betreft is en blijft Rhizoctonia een echte sluipmoordenaar.''
Rhizoctonia niet altijd zichtbaar
Doseerapparaat niet te zuinig afstellen
hectare consumptie- en zetmeel-
Hoewel het belang van een rhizoctoniabehandeling bij zetmeelaardappelen vrij algemeen
Hoewel het gebruik van Moncereen DS ondertussen ruimschoots is 'ingeburgerd' onder
aardappelen. Peter Hulst is specialist
wordt onderkend, merkt Hulst dat sommige telers toch graag iets van de kosten af willen knab-
zetmeelaardappeltelers, wijst Hulst toch nog even op een goede afstelling van het
akkerbouw bij Agrifirm Plant.
belen. Vooral bij visueel schoon pootgoed is het soms verleidelijk om een behandeling achter-
poederdoseerapparaat en een juiste dosering. ,,In de praktijk zien we nog wel eens dat
wege te laten, zo merkt hij. De teeltspecialist vindt dat echter riskant, omdat gebleken is dat de
het doseerapparaat net iets te zuinig staat afgesteld; er blijft dan eerder een doosje over
schimmel zich vaak concentreert rond moeilijk zichtbare plekken zoals de kiemen en de ogen.
dan dat er eentje bij wordt besteld. Maar voor een goed en betrouwbaar effect heb je echt
,,Met het blote oog kun je lang niet alles zien; daar moet je als teler rekening mee houden. Ook
twee kilo per ton aardappelen nodig.''
Gert ten Hool (links) is akkerbouwer in Holsloot. Jaarlijks verbouwt hij ca. 80
Finale: bewezen effectiviteit in pootaardappelen Finale® SL 14 draait al jaren mee als een van de belangrijkste loofdoders in de (poot)aardappelteelt. Het middel kenmerkt zich door een uitstekende effectiviteit. In combinatie met goed klapwerk scoort het bovengemiddeld goed voor wat betreft stengeldoding en onderdrukking van hergroei in de pootgoedteelt. Een extra pluspunt van Finale SL 14 is zijn brede onkruidwerking. Hierdoor worden problemen bij de oogst voorkomen.
Toepassing Spuit bij voorkeur op een droog gewas en bij windstil weer. Voor een optimaal effect is na toepassing een periode van 2 tot 4 uur droog weer nodig.
Advies consumptie- en zetmeelaardappelen De dosering is 3 l/ha. Afhankelijk van de vitaliteit van het ras en de mate van afsterving van het gewas kan de dosering bijgesteld worden. De waterhoeveelheid is 200 tot 400 l/ha. Wanneer Finale voor het begin van de natuurlijke afsterving wordt toegepast, dient het gewas te worden geklapt.
Advies pootaardappelen Finale mag alleen worden toegepast op goed geklapte gewassen. De dosering bij een volveldstoepassing is 2,5 l/ha met ca. 250 l water. Bij een rijentoepassing is de dosering 1,25 l/ha met ca. 125 l water.
5 Aardappel Koerier
Frits Weites over onkruidbestrijding in zetmeelaardappelen:
'Sencor en Challenge vullen elkaar heel mooi aan' Een vroege na-opkomstbespuiting met Sencor en Challenge is de beste start voor een schoon gewas zetmeelaardappelen. Die conclusie trekt Frits Weites van WPA-Robertus op basis van een uitgebreide onkruidbestrijdingsdemo in Roswinkel.
,,Een vooropkomstbespuiting hebben we bewust eruit gelaten, omdat de afgelopen jaren is gebleken dat je dan vaak toch nog een tussenbespuiting moet uitvoeren om het perceel schoon te houden. Bovendien scheelt één keer minder spuiten ook weer in de kosten'', zo
Welke combinaties van onkruidbestrijdingsmiddelen zijn er zoal mogelijk in zetmeelaardappelen? En welke van die combinaties werkt dan
vertelt Weites.
het beste? En zijn er zaken waar je rekening mee moet houden bij het gebruik van deze middelen? Voor Frits Weites van WPA-Robertus zijn dit soort vragen 'bekende kost'. Al vele jaren zoekt hij voor zijn klanten de beste herbicidencombinaties bij elkaar.
Op tijd met eerste bespuiting beginnen
Om de klantenkring ook op een praktische manier bij de bestrijdingstrategie en middelenkeuze te betrekken, legde WPA-Robertus vorig jaar
Voor de proef zijn 16 verschillende zetmeelrassen uitgepoot. Deze zijn ingedeeld in de afrij-
samen met een aantal enthousiaste telers in de omgeving van Roswinkel een demoveld aan. Uitgangspunt hierbij was om de aanwezige
pingsgroepen vroeg, middenlaat en laat. Tussen de groepen is telkens een spuitrij gelegd,
onkruiden in twee bespuitingen - bij 30% opkomst en net voordat de aardappelen elkaar in de rug raken - volledig te kunnen bestrijden.
met daarin het ras Seresta als algemene referentie. ,,Door in alle drie afrijpingsgroepen het optimale spuittijdstip voor middenlate rassen aan te houden, konden we aan bezoekers laten zien wat de gevolgen zijn van extra vroeg spuiten - in de late rassen en extra laat spuiten - in de vroege rassen'', zo vertelt Weites. Hoewel er hier en daar wat kleine gewasreacties te zien waren - die soms bewust zijn 'opgewekt' met een extra hoge dosering - is er volgens de teeltadviseur geen sprake geweest van noemenswaardige gewasschade. Wél kwam duidelijk naar voren dat een tijdige bespuiting (bij 30% opkomst) over het algemeen het beste bestrijdingsresultaat gaf.
Sencor + Challenge scoort het beste Van alle herbicidencombinaties die in de demo bij opkomst zijn toegepast gaf de combinatie 0,3 liter Challenge + 300 gram Sencor (+ 1 l olie) het beste resultaat. ,,In grote lijnen kun je zeggen dat Sencor de aanwezige onkruiden breed aanpakt en dat Challenge de overgebleven gaten invult. Het gaat dan onder meer om probleemonkruiden zoals melden en zwaluwtong; die worden heel erg goed door Challenge meegepakt'', zo legt Weites uit. Ook mooi van de combinatie Sencor + Challenge is dat deze zowel onder wat drogere als onder natte omstandigheden prima werkt. ,,Dat maakt de toepassing praktisch en bovendien zeer bedrijfszeker'', zo besluit de teeltadviseur, die merkt dat de combinatie steeds meer door de praktijk wordt opgepakt. Frits Weites is vertegenwoordiger bij WPA-Robertus in Winschoten
Schoon schip met Calypso Calypso® is een zeer breedwerkend, vloeibaar insecticide. Het bestrijdt alle luizen, inclusief de moeilijk te bestrijden wegedoorn- en vuilboomluis. Ook worden alle stadia van coloradokevers door Calypso goed bestreden. Calypso mag ook tijdens de bloei worden gespoten.
Advies pootaardappelen
Advies consumptie- en zetmeelaardappelen
Dosering en veiligheidstermijn
• vloeibare formulering
In consumptie- en zetmeelaardappelen kan Calypso worden ingezet zodra de eerste moeilijke
In aardappelen is de adviesdosering 0,15
• veilig voor bijen en hommels
bladluizen, de vuilboom- en/of wegedoornluis, worden waargenomen. In gebieden waar
/ha. Spuit met ruim water (600 l/ha). Voeg
de coloradokever van belang is, kan Calypso rondom het toproltijdstip worden toegepast.
eventueel een uitvloeier toe om de aanvang-
Op dat moment worden, naast de aanwezige luizen, ook de diverse stadia van de
snelheid te bevorderen. De veiligheidstermijn
coloradokever bestreden.
bij toepassing in aardappelen is 14 dagen.
In pootaardappelen kan Calypso ingezet worden tegen bladluizen ter ondersteuning bij het voorkomen van virusoverdracht.
6
Aardappel Koerier
De kracht van Calypso: • toegelaten in een zeer groot aantal land- en tuinbouwgewassen • zeer breed werkingsspectrum (o.a. luizen, kevers, wantsen en cicaden)
• goede duurwerking • regenvast
Vervolg van voorpagina
Komend seizoen flink terug in aardappelen Het bedrijf van Frank Schepergerdes in Klein Fullen (Dld.) steunt op drie poten: een biogasinstallatie, een vleeskuikenbedrijf en een akkerbouwbedrijf met hoofdzakelijk aardappelen. De aardappelteelt vindt hij zonder meer de mooiste tak, maar op dit moment is het ook de zwakste schakel. In welke tak van landbouw ga ik de komende jaren verder? Voor Frank Schepergerdes is deze vraag actueler dan ooit. De afgelopen jaren bouwde de jonge ondernemer - deels in samenwerking met een aantal collega's - een biogasinstallatie en is hij mede-eigenaar van een vleeskuikenbedrijf voor 252.000 dieren. Daarnaast bouwde hij in tien jaar tijd het traditionele, ouderlijke akkerbouwbedrijf uit tot een gespecialiseerd aardappelbedrijf met ruim 180 hectare poot-, zetmeel- en fritesaardappelen. Hoewel de aardappelteelt naar eigen zeggen het meest 'in zijn hart' zit, wil Schepergerdes het areaal het komende seizoen fors afbouwen. Vooral de zetmeelaardappelen - afgelopen seizoen nog goed voor 40 hectare - zullen vanwege het matige saldo voor meer dan de helft uit het bouwplan verdwijnen. Volgens Schepergerdes moeten zetmeelaardappelen minimaal e8 per 100 kilo opleveren om de teelt rendabel te kunnen maken. ,,Op dit moment kom ik uit op ongeveer e6 per 100 kilo, inclusief steun en BTW. Dat is dus absoluut te weinig om er op grotere schaal mee door te gaan.'' Ook in de nabije toekomst verwacht de akkerbouwer niet direct een opleving van de prijs. ,,Daarvoor is de markt voor hoogwaardige toepassingen van aardappelzetmeelproducten gewoonweg nog te gering.''
Geen echt alternatief voor aardappelen Een goed alternatief voor zetmeelaardappelen is er volgens Schepergerdes niet echt. ,,Voor granen is de grond hier te arm. De gemiddelde opbrengst van tarwe en triticale blijft hier rond de 6 ton per hectare steken. Daar word je, zelfs met de huidige hoge prijzen, niet rijk van'', zo stelt hij. Verder uitbreiden in fritesaardappelen - nu goed voor 120 hectare - ziet hij ook niet direct zitten. ,,Het afgelopen seizoen schommelden de contractprijzen hier rond de e7,50 per 100 kilo. In mijn ogen moet dat op z'n minst e9 tot e10 zijn om de teelt hier op langere termijn te behouden. Voor aankomend seizoen komen we vanwege de huidige, wat krappere markt misschien in die richting, maar voor de langere termijn voorzie ik geen structureel hogere prijzen.'' Een andere factor die Schepergerdes tegenhoudt om verder in te zetten op
Frank Schepergerdes heeft een akkerbouwbedrijf in Klein Fullen (Dld.). Het afgelopen jaar verbouwde ca. 180 hectare aardappelen (120 ha frites-, 40 ha zetmeel- en 20 ha pootaardappelen), hoofdzakelijk op pachtgrond. Naast akkerbouwer is Schepergerdes mede-eigenaar van een vleeskuikenbedrijf (totaal: 252.000 dieren) en een biogasinstallatie.
aardappelen is de alsmaar stijgende pachtprijs. In zijn werkgebied ligt deze - voor geschikte aardappelgrond - nu rond de e800 per hectare, maar de akkerbouwer verwacht dat deze komende jaren nog wat verder zal stijgen. ,,De belangrijkste concurrent op de pachtmarkt is de intensieve veehouderij. Die legt steeds meer beslag op de schaarse grond'', zo weet Schepergerdes. ,,Wanneer uitbreidende kippen- en varkenshouders voldoende grond bij hun bedrijf betrekken, kunnen ze de status landbouwbedrijf behouden en vallen ze onder het hoge BTW-tarief van 10,7% in plaats van de 7% die voor industriële bedrijven geldt. Het verschil van 3,7% BTW is voor veel bedrijven zodanig interessant, dat ze bereid zijn om nagenoeg elke pachtprijs te betalen.'' Wat daarnaast ook meespeelt is de voortdurende grondhonger van biogasbedrijven. ,,Om een installatie van pakweg 500 kW gefinancierd te krijgen, moet de ondernemer met enige zekerheid aan kunnen tonen dat hij daarvoor ook de benodigde 200 hectare maïs kan krijgen. Ook die factor legt een relatief hoge bodem in de pachtprijs'', aldus Schepergerdes.
Terug naar 120 tot 140 hectare aardappelen In 2007 bouwde Schepergerdes samen met zes collega's deze biogasinstallatie met een capaciteit van 500 kilowatt.
Komend seizoen denkt Schepergerdes terug te gaan van 180 naar zo'n 120 tot 140 hectare aardappelen. ,,Voor dit areaal hebben we de mechanisatie en beschikbare arbeid redelijk goed op orde. Vooral het gedeelte dat de afgelopen jaren door de loonwerker is gedaan valt met dit scenario af''', zo blikt hij alvast vooruit. De akkerbouwer hoopt met het kleinere areaal ook wat meer tijd en aandacht te hebben voor de gewassen, waardoor zowel de opbrengst als de kwaliteit op een hoger plan kunnen worden gebracht. ,,Op dit moment zitten we met onze fritesaardappelen op 47 à 48 ton gemiddeld. Met wat meer inzet en aandacht moeten we denk ik in de buurt van de 55 ton kunnen komen'', zo besluit hij.
Frank Schepergerdes levert al zijn fritesaardappelen
rechtstreeks
aan Aviko (rassen: Agria, Fontane en Innovator, alles op contract). Een kleine 2500 ton wordt afland geleverd, nog eens 2500 ton wordt opgeslagen. Eind december was 90 procent van alle aardappelen afgeleverd.
7 Aardappel Koerier
COLOFON
,,In de overgangsperiode van blad- naar knolbescherming is InFinito veruit het sterkste middel. Als er dan ook nog eens sprake is van kritisch weer dan maakt zo'n middel ook écht een verschil.''
,,Voor wat betreft de bestrijding van Rhizoctonia doen we geen enkele concessie: het moet helemaal goed gebeuren én met het best werkende middel. Op dit moment is dat Subliem.''
,,Het gebruik van Moncereen in zetmeelaardappelen is vrijwel altijd lonend. De kosten van het middel worden welke dosering er ook wordt toegepast - altijd ruimschoots goedgemaakt.''
Fokko Prins, teeltspecialist bij Agrifirm Plant
Ed Groot, pootgoedteler in Wieringerwaard en Jan Broekhuizen, adviseur bij Van Gent Van der Meer Nuyens
Gert ten Hool, akkerbouwer in Holsloot en Peter Hulst, specialist akkerbouw bij Agrifirm Plant
Concept en realisatie: l Bayer CropScience B.V. l Reed Business B.V. Vormgeving en opmaak: l Claudia Roorda Fotografie: l Bayer CropScience Drukwerk: l HelloGraphics B.V.
,,In grote lijnen kun je zeggen dat Sencor de aanwezige onkruiden in zetmeelaardappelen breed aanpakt en dat Challenge de overgebleven gaten invult. Beide middelen vullen elkaar dus prima aan.''
Dit is een uitgave van: Bayer CropScience B.V. Energieweg 1 P.O. Box 231 NL-3640 AE Mijdrecht Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide proefnemingen. Wij adviseren naar beste weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en toepassing zich aan onze controle onttrekken. Beschrijvingen van een product, resp. gegevens over de eigenschappen daarvan betekenen niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Lees voor gebruik altijd eerst het etiket.
Frits Weites, vertegenwoordiger bij WPA-Robertus in Winschoten
Puzzel mee en win een diner voor twee! Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op! Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van €150. De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.
I N B I T O AARDAPPEL T S T BEDRIJFSZEKER R C O S K S BOER C C P CALYPSO H D Y COLORADOKEVER I E L DOSERINGM Y A M A C INFINITO E L E L R A
F E E L S E U N T H P A
I H D O P I N B P I P I
N I M R S L T C O N A N
E E V K N F I N LUIS E I L B MACHINE A D O K IJ T I R MELKVEE H F I U ONKRUID O N S E PLOEGEN G E R Z O T G O POOTGOED E R P E RHIZOCTONIA D R A A O T C O
L I U E E K R P E H N Z
E T S V K I E K D K H I
M O S E I Z O E N T E H
D E SCHIMMEL R R SEIZOEN S SENCOR L SUBLIEM G H TREKKER O O O R
© www.puzzelpro.nl
I I T R S C H I M M E L
N T S C K C D E Y A L R
B O T O S P Y L A C E A
F E E L S E U N T H P A
I H D O P I N B P I P I
N I M R S L T C O N A N
E N E A IJ H O G O E D O
E F I D T F N E T R R T
V I L O I I S R G P A C
K N B K R U E Z O E A O
L I U E E K R P E H N Z
E T S V K I E K D K H I
M O S E I Z O E N T E H
D E R R S L G H O O O R
© www.puzzelpro.nl
BON Naam: Adres: Postcode:
Plaats:
Bedrijfstype/aantal hectare aardappelen: Stuur de ingevulde bon uit deze krant in een ongefrankeerde envelop naar:
De oplossing van de woordzoeker is:
Actievoorwaarden Deze prijsvraag loopt van 10 januari t/m 15 februari 2011. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken. Deze prijswinnaars krijgen tussen 15 februari en 1 maart bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
8 Aardappel Koerier
Bayer CropScience B.V. T.a.v. Joniek te Giffel Antwoordnummer 55074 3640 WB Mijdrecht