Aardappel Koerier jan 2012 by Bayer CropScience SA-NV

AARDAPPEL KOERIER Uitgave januari 2012

Fritesaardappelen houden zich prima

NIEUW! Moncereen Pro!

Eric Willemssen in Overloon (N-Br.) contro-

Moncereen® Pro is een nieuw knolbehande-

leert de kwaliteit van zijn fritesaardappelen.

lingsmiddel tegen Rhizoctonia en zilverschurft.

Samen met zijn broer René verbouwt hij

Daarnaast heeft het ook een goede nevenwer-

jaarlijks ongeveer 225 hectare aardappe-

king op fusarium. Moncereen Pro is toegelaten

len. Het overgrote deel daarvan wordt

in poot-, consumptie- en zetmeelaardappelen.

op huurpercelen geteeld. De oogst wordt Meer op pagina 2

opgeslagen in vier verschillende schuren, waarvan de grootste 5500 ton kan herbergen. Omdat alle aardappelen op zandgrond geteeld worden en het bedrijf bovendien in

'Streven naar blanke schil loont'

een wratziekteregio ligt, is de rassenkeuze enigszins beperkt. Op dit moment teelt het

,,De teelt van tafelaardappelen staat of valt

bedrijf Fontane, Ramos en Asterix; deze

met een goede schilkwaliteit'', zegt Bas

gaan naar Farm Frites, Weuthen en Aviko.

Ampt, akkerbouwer in het Zuid-Hollandse

Over de afzet van de ca. 12.000 ton aardappelen zijn leveringsafspraken gemaakt, maar de prijzen zijn daarbij niet vastgelegd.

Goudswaard. Met een jaarlijks areaal van 80 tot 90 hectare is de tafelaardappel veruit het belangrijkste gewas in zijn bouwplan.

,,We houden graag de ruimte om onze

Meer op pagina 2

aardappelen op eigen tijdstip en naar eigen inzicht te verkopen'', aldus Eric. 'Rhizoctonia prima onder controle' Lees de hele reportage over het bedrijf op pagina 7

50 tot 70 procent van de vervuiling van

probleem op ons bedrijf. Maar sinds Subliem de rol van Moncereen heeft overgenomen

Jan den Boer, Nedato:

Afvalwater verwerken zonder restafval

,,Rhizoctonia was al nauwelijks meer een

is het alleen nog maar beter geworden.

'We willen blijvend voorop lopen met schilkwaliteit' ,,De consument koopt met zijn ogen. Daarom mogen er uitsluitend mooie tafelaardappelen in een zak zitten. Dit vraagt om een volledige controle van de schilkwaliteit.''

factoren voor ondermeer schurft, Rhizoctonia en zilverschurft krijgt elke partij een aantal

Aantastingen van enige betekenis komen we nog maar zelden tegen'', zegt pootgoedteler Stan Simons in Steenbergen. Meer op pagina 4

'Consument wil geen rotje meer zien'

punten (van 0 tot 10) voor schilkwaliteit toe-

oppervlaktewater door gewasbeschermingsmiddelen is afkomstig van puntbe-

Met deze woorden vat accountmanager Jan den Boer van Nedato zijn missie voor de komen-

bedeeld. Hierbij kan de extra kwaliteitspremie

,,In heel Europa worden consumenten steeds

lastingen, zo blijkt uit onderzoek in diverse

de jaren samen. ,,Als het om schilkwaliteit gaat willen we zowel in Nederland als daarbuiten

oplopen tot 25% van de uitbetalingsprijs.

mondiger. Zij willen gewoon geen rotje of

Europese landen. Deze puntbelastingen

blijvend voorop lopen. Daarom doen we er samen met onze telers en afnemers alles aan om

Bij 50 ton opbrengst en een marktprijs van

andere kwaliteitsgebreken meer tegenkomen

ontstaan vooral bij het vullen en reinigen

alleen puntgave aardappelen in de schappen te krijgen'', zo verduidelijkt hij nog maar eens.

pakweg `15 per 100 kg is dat een bedrag

in het product. Een hoge knolkwaliteit zal dus

van spuitapparatuur. Om dit te voorkomen

Een belangrijke aanzet voor kwaliteitsverbetering van tafelaardappelen was de invoering

van `1800 à `1900 per hectare. ,,Het loont

nóg belangrijker worden dan het al was'', zegt

kunnen restvloeistoffen het beste via een

van een puntensysteem voor de schilkwaliteit, nu zes jaar geleden. Op basis van wegings-

daardoor ook echt om de schilkwaliteit te

Adrie Omtzigt, Product Advisor bij Agrico.

gesloten systeem worden opgevangen en

maximaliseren'', zo stelt de Nedato-man. Meer op pagina 5

verwerkt. Speciaal hiervoor heeft Bayer CropScience Frankrijk, samen met univer-

Schilkwaliteit met stappen vooruit

siteiten en instituten, PhytoBac® ontwik-

gegaan

keld. Een systeem zonder restafval.

Volgens Den Boer is de schilkwaliteit sinds 2005 dan ook met stappen vooruit gegaan.

Lees verder op pagina 3

Niet alleen vanwege het puntensysteem, maar ook omdat de banden met telers veel nauwer zijn geworden. ,,We hebben nu een aantal studieclubs waarin telers met veel enthousiasme deelnemen. Ook organiseren we relatiedagen, waarin we telers collectief op de hoogte stellen van nieuwe ontwikkelingen

Nieuwe service-tool: de Sencor-app Bayer CropScience heeft een speciale app ontwikkeld die informatie geeft over de gevoeligheid van aardappelrassen voor Sencor. De app is ontwikkeld voor Apple I-Phone en de Androïd smartphones. Meer op pagina 5

en inzichten. Verder betrekken we telers veel meer dan voorheen bij proeven die verschillen in schilkwaliteit weergeven. Zoiets werkt uitstekend, want resultaten die je met eigen ogen ziet blijven veel beter hangen, zo hebben we gemerkt.''

'Voorkomen is beter én goedkoper dan genezen' ,,Onze spuitstrategie is van begin tot eind gericht op het voorkómen van Phytophthora'', zegt Eric Willemssen uit Overloon, ,,En dat

Blijf op de hoogte van de actuele zaken. Volg ons op Twitter @BayercropNL

betekent heel simpel: een sluitend spuit'Knolbehandeling essentieel voor kwaliteit',

schema aanhouden met daarin de sterkste middelen voor elke groeifase.''

lees verder op pagina 3 Meer op pagina 7

Moncereen Pro: ijzersterk tegen Rhizoctonia én zilverschurft Moncereen® Pro is een nieuw knolbehandelingsmiddel tegen Rhizoctonia en zilverschurft. Daarnaast heeft het ook een goede nevenwerking op fusarium. Moncereen Pro is toegelaten in poot-, consumptie- en zetmeelaardappelen. Al jarenlang is Moncereen - met als werkzame stof pencycuron - hét belangrijkste knolbehan-

Toepassing & dosering

Veiligheid

Moncereen Pro is een vloeibaar, wit gekleurd product. Het kan door middel van aardappeldouche

Moncereen Pro kan veilig worden toegepast

of schijfvernevelaar worden toegepast. Moncereen Pro is zeer flexibel qua toepassingsmoment. Het

in alle knolstadia. Wél kan het een trage op-

kan worden ingezet vanaf de laatste keer (na)lezen tot vlak voor het poten. Dosering: 0,6 l per ton

komst van verouderd of verzwakt pootgoed

aardappelen, aangevuld tot 1,0 of tot maximaal 2,0 l vloeistof per ton aardappelen.

iets versterken.

delingsmiddel tegen Rhizoctonia. Het nieuwe Moncereen Pro bevat naast pencycuron ook prothioconazool. Door deze toevoeging ontstaat een product met een zeer hoog bestrijdingsniveau tegen zowel Rhizoctonia als zilverschurft en een nevenwerking op fusarium. Deze brede werking zorgt voor een prima schilkwaliteit. Onderzoek De afgelopen jaren is veel (vergelijkend) onderzoek uitgevoerd met Moncereen Pro. Hieruit kwam naar voren dat de effectiviteit van het middel tegen Rhizoctonia vergelijkbaar is met die van het bekende Moncereen vloeibaar (grafiek 1). Ook bleek uit de proeven dat Moncereen Pro een uitstekende werking heeft tegen zilverschurft (grafiek 2) en bovendien een zeer goede nevenwerking heeft op Fusarium (grafiek 3).

De kracht van Moncereen Pro • Zeer sterk tegen Rhizoctonia én zilverschurft • Nevenwerking tegen Fusarium • Brede werking zorgt voor prima schilkwaliteit • Flexibel toepassingstijdstip • Toegelaten in poot-, consumptie- en zetmeelaardappelen

2. Moncereen Pro heeft uitstekende werking tegen zilverschurft

1. Moncereen Pro net zo sterk tegen Rhizoctonia als Moncereen vlb.

3. Moncereen Pro heeft een goede nevenwerking op fusarium coeroleum

onbehandeld Rhizoctonia- Index: 55

% bezetting zilverschurft

8 2

19,1

90%

% bestrijding

100%

100

80%

51 70%

60%

50%

40%

66 30%

5 3,4

20%

zware infectie lichte infectie

10%

Moncereen

Moncereen Pro

gezond

Onbehandeld

Moncereen Pro

onbehandeld

imazalil

imazalil/thiabendazool

Moncereen Pro

'Streven naar blanke schil loont' ,,Waarom ik voor tafelaardappelen kies? Dat is puur een kwestie van rekenen. Gemiddeld ligt het saldo hoger dan dat van fritesaardappelen. Voorwaarde is wél dat je altijd aardappelen kunt leveren met een goede schilkwaliteit.'' Aan het woord is Bas Ampt, akkerbouwer in het Zuid-Hollandse Goudswaard. Met een jaarlijks areaal van 80 tot 90 hectare (op een totaal van krap 200 hectare) is de tafelaardappel veruit het belangrijkste gewas in zijn bouwplan. De afgelopen jaren teelde hij o.a. Melody, Victoria en Eigenheimer. Ongeveer driekwart van de oogst gaat naar Nedato in Oud-Beijerland. Hoe blanker de schil, hoe hoger de premie Het rendement van de teelt draait volgens Ampt voor een belangrijk deel om de schilkwaliteit. Want: hoe blanker de schil, hoe hoger de premie die afnemer Nedato uitbetaald. Vooral in jaren met goede prijzen - zoals 2010 - kan de premie flink oplopen. ,,Vorig jaar konden we aardappelen van een uitstekende kwaliteit leveren en kregen we een premie van 20 procent voor de schilkwaliteit. Dat betekende zo'n 4 cent bovenop de kale uitbetalingsprijs van rond de 20 cent. Bij een opbrengst van 50 à 55 ton per hectare levert dat zo'n 2000 euro extra op. Dat is dus zeker de moeite waard'', zo rekent Ampt voor. Hij benadrukt overigens dat de premie dit seizoen veel lager uit zal vallen, omdat zowel de schilkwaliteit als de uitbetalingsprijs op een behoorlijk lager niveau liggen. ,,Door de relatief vroege en warme oogst en doordat er relatief veel intacte moederknollen zijn meegrooid was de kwaliteit in de bewaring minder dan in andere jaren. Om die reden hebben we de partij ook al in november afgeleverd, terwijl ze anders pas in december of januari uit de schuur gaan'', zo licht de akkerbouwer toe. Over meerdere jaren gezien is het echter zeker de moeite waard om te investeren in een goede schilkwaliteit. Ampt doet dat onder andere door tijdens het poten zowel een grond- als knolbehandeling tegen Rhizoctonia en zilverschurft toe te passen. ,,Deze dubbele behandeling heeft zich door de jaren heen

Bas Ampt heeft een akkerbouwbedrijf in Goudswaard (Z-H). Jaarlijks verbouwt hij zo'n 80 tot 90 hectare tafelaardappelen. Ongeveer driekwart

zeker bewezen. Niet alleen op mijn bedrijf, maar ook in allerlei proeven die Nedato de afgelopen jaren

van de oogst gaat naar Nedato in Oud-Beijerland.

hiermee uitgevoerd heeft. Telkens kwam naar voren dat een grond- en knolbehandeling lonend is.''

Aardappel Koerier

Vervolg voorpagina

'Knolbehandeling essentieel voor schilkwaliteit' Een belangrijke maatregel om de schilkwaliteit te verbeteren (of op peil te houden) is een knolbehandeling tijdens het poten. Volgens Den Boer heeft zeker driekwart van alle Nedato-telers de afgelopen jaren geïnvesteerd in toedieningstechnieken voor op de pootmachine. Ook kiezen zij - vanwege de hoge kwaliteitspremies - vrijwel uitsluitend voor de beste middelen tegen Rhizoctonia en zilverschurft. Met de komst van Moncereen Pro - dat zeer goed scoort op Rhizoctonia en zilverschurft - verwacht Den Boer nog meer telers over de streep te kunnen trekken om iets extra's te doen voor een betere schilkwaliteit. ,,Vrijwel al onze telers zijn doordrongen van het feit dat een goede schilkwaliteit essentieel is voor onze kansen op de thuis- en exportmarkt en dus ook voor de toekomst van het bedrijf. Een knolbehandeling tijdens het poten zien we daarom als een belangrijke basis voor een mooi eindproduct.''

'Dat is zo zonde, vooral als je bedenkt dat je daar als boer het hele jaar voor hebt gewerkt...' Nog meer aandacht voor bewaring De komende jaren wil Den Boer de aandacht vooral vestigen op het handhaven van de kwaliteit in de bewaring. ,,Elk seizoen worden er weer fouten gemaakt die een partij helemaal de vernieling in helpen. Zo komen we tijdens het laden soms partijen tegen die bovenin nog helemaal vochtig zijn en daardoor onder de zilverschurft zijn gelopen. Onderin is zo'n partij vaak weer zo droog dat het stikt van de drukplekken. Dat is zo zonde, vooral als je bedenkt dat je daar als boer het hele jaar voor hebt gewerkt...'', zo illustreert hij het belang van een goede bewaarkennis. Hoewel Den Boer de echte adviezen liever over laat aan de mensen in het veld (die per bewaarplaats maatwerk kunnen leveren), geeft hij toch graag een algemene tip: zorg voor voldoende interne ventilatie! ,,In de goed geïsoleerde schuren van tegenwoordig is er nauwelijks meer natuurlijke trek. Daar zul je als teler dus meer zelf op moeten letten. Regelmatig

Jan den Boer, accountmanager bij Nedato

intern ventileren is essentieel om aardappelen mooi blank uit de bewaring te kunnen halen.''

Zilverschurft: een lastig probleem Hoewel de schilkwaliteit de laatste jaren sterk verbeterd is door de inzet van grond- en knol-

king, wordt sinds kort een klein deel van elke

behandelingsmiddelen, blijft Nedato verder zoeken naar mogelijkheden om de aardappelen zo

partij in zogenaamde hotbox geplaatst. Deze

blank mogelijk in de winkels te krijgen. De komende jaren zal de aandacht voor een belangrijk

versnelt de ontwikkeling van zilverschurft op

deel gericht zijn op zilverschurft. Jan den Boer licht toe: ,,Kwaliteitsgebreken zoals Rhizoctonia

de knollen, waardoor vroegtijdig duidelijk

en schurft zijn redelijk goed zichtbaar en kunnen we tijdens het verpakken dan ook redelijk

wordt óf en in welke mate de schimmel zich

goed uitselecteren. Bovendien breiden deze ziekten zich niet verder uit als ze eenmaal in de

doorzet. Den Boer: ,,Met deze voorspellende

zak zitten. Zilverschurft is veel lastiger te detecteren en nog erger: niet zelden komt het pas tot

informatie kunnen we de afzet zonodig iets

uiting als de aardappelen al verpakt zijn. Dat maakt de ziekte behoorlijk ongrijpbaar.'' Om een

versnellen of wijzigen, waardoor zilverschurft

indicatie te krijgen van de (mogelijke) zilverschurftontwikkeling in de eerste weken na verpak-

minder kans krijgt om zich te openbaren.''

Vervolg voorpagina

Verwerking van afvalwater zonder restafval Het principe van de PhytoBac is afgeleid van het biobed. De basis kan een kant-en-klaar kunststofsysteem zijn (verkoop door enkele Franse bedrijven, o.a. Biotise en Hermex), maar ook een grote prefab of ter plaatse gestorte, gesloten betonnen bak met overkapping en irrigatie of druppelsysteem. De bak wordt gevuld met een mengsel van stro (30%) en grond (70%). De grond is afkomstig van het bedrijf waar de PhytoBac wordt geïnstalleerd. Vanuit de opvang- of buffertank waarin alle afvalstromen worden verzameld, kan het afvalwater geleidelijk over de bak worden verdeeld zodat deze steeds optimaal vochtig is (bij voorkeur rondom de 20%, minimaal 5% en maximaal 50%). De aanwezige micro-organismen breken de middelen af. De PhytoBac wordt door een plastic kap afgeschermd van regen. De verdeling van de afvalstromen over de PhytoBac gebeurt door middel van een sprenkelinstallatie, vernevelaars of druppelleidingen. Voor een optimale verdamping kan de PhytoBac het beste in de zon en op de wind worden geplaatst. De inhoud van de bak moet eens per jaar worden omgezet en er moet stro worden aangevuld (15 tot 20 kg stro per m3 substraat) voor een optimale werking van de micro-organismen. Géén afvalwater of afvalgrond Groot voordeel van de PhytoBac is dat er geen restafval is in de vorm van afvalwater of afvalgrond. Afvalstromen van water met gewasbeschermingsmiddelen worden volledig verwerkt en er zijn geen resten. Met de inzet van een PhytoBac - gekoppeld aan een goed ingerichte vul- en spoelplaats - kan de belasting van gewasbeschermingsmiddelen dus sterk worden verminderd en hoeven er geen resten van het bedrijf afgevoerd te worden.

Bayer PhytoBac: geen restafval in de vorm van afvalwater of afvalgrond

Aardappel Koerier

Bayer PhytoBac

Subliem: de nummer één tegen Rhizoctonia Subliem® biedt de best mogelijke bescherming tegen Rhizoctonia en heeft bovendien een goede nevenwerking op zwarte spikkel en zilverschurft. Subliem bestaat uit de werkzame stoffen pencycuron en fluoxastrobine. Beide stoffen vullen elkaar uitstekend aan waardoor er een ongekend hoog en consistent bestrijdingsniveau van lakschurft

(Rhizoctonia solani) wordt bereikt. In meerjarige proeven (2003-2011) gaf Subliem een structureel betere werking dan andere middelen tegen Rhizoctonia (zie grafiek). Behalve tegen Rhizoctonia heeft Subliem ook een goede werking tegen zwarte spikkel

(Colletotrichum coccodes) en zilverschurft (Helminthosporium solani). Toepassing Subliem moet door middel van een rijenbehandeling bij het poten worden toegepast. Het middel moet goed worden verdeeld door de op te bouwen rug. De grondbehandeling met Subliem beschermt zowel de stengels als de nieuw te vormen knollen tegen een Rizoctonia-aantasting vanuit de grond. Na loofvernietiging wordt de vorming van Rhizoctonia op de knollen sterk tegen gegaan. Hierdoor kan later worden geoogst, waardoor de knollen beter af kunnen harden. Veiligheid Subliem is zeer veilig voor de aardappel. Tijdens het poten kunnen de aardappelen worden geraakt met de spuitvloeistof zonder dat dit resulteert in een opkomstvertraging.

Subliem meest effectief tegen Rhizoctonia Samengevat resultaat van 33 proeven (2003-2011)

De kracht van Subliem • Hoogste bestrijdingsniveau van Rhizoctonia

100

• Goede werking op zwarte spikkel en zilverschurft • Perfecte schilkeur en hoogste netto-opbrengsten

• Veilig voor de aardappel 70

• Ingebouwd resistentie management

% bestrijding

Subliem

azoxystrobine

Gemiddelde rhizoctonia index in onbehandeld = 24

Rhizoctonia

zwarte spikkel

zilverschurft

'Rhizoctonia al jaren prima onder controle' ,,Eigenlijk is Rhizoctonia al jaren geen echt probleem meer op ons bedrijf. Met de komst van Moncereen - ergens halverwege de jaren tachtig - hebben we deze ziekte prima onder controle gekregen. En sinds Subliem de rol van Moncereen heeft overgenomen is het eigenlijk alleen maar beter geworden. Aantastingen van enige betekenis komen we nog maar zelden tegen.''

plantvoor en eentje bovenop de plantvoor - wordt via een spuitcomputer geregeld. ,,Daarmee kan ik de dosering zeer nauwkeurig afstemmen op de zwaarte en rhizoctonia-gevoeligheid van de grond'', zo licht hij toe. Behalve uit oogpunt van een goede Rhizoctonia-bestrijding, is nauwkeurig doseren ook belangrijk om de kosten enigszins in de hand te houden, zo stelt Simons.

Met deze woorden vat pootgoedteler Stan Simons samen hoe Rhizoctonia op zijn bedrijf wordt aangepakt. Een grondbehandeling tijdens het

,,Grondbehandelingsmiddelen vormen ongeveer een kwart van de totale middelenkosten in

poten (in de rij) is al vele jaren een standaardtoepassing bij alle rassen die hij teelt. De afgifte van de spuitdoppen - twee aan de zijkanten van de

pootaardappelen. Het is dus zeker de moeite waard om daar zuinig en efficiënt mee om te gaan.'' Praktijkproef met Subliem Sinds 2009 voert Simons alle grondbehandelingen uit met Subliem. In het jaar ervoor - 2008 - was hij nog één van de 'proefkonijnen' die het middel met ontheffing toepaste op een van zijn percelen. ,,Ik werd door BayerCropScience benaderd om een vergelijkende praktijkproef uit te voeren met Subliem, Moncereen en een stukje onbehandeld. In die proef kwam Subliem duidelijk als beste uit de bus. Er zat zichtbaar minder Rhizoctonia op de knol dan bij toepassing van Moncereen; dat heeft me heel snel overtuigd van de kracht van Subliem.'' Overigens heeft de proef ook nog eens goed duidelijk gemaakt wat de gevolgen zijn van het achterwege laten van een behandeling. Simons: ,,Ik had voor de proef een hele werkgang van vier rijen breed niet behandeld. Achteraf was dat niet zo handig, want er zat heel veel Rhizoctonia op de knollen. Het heeft behoorlijk wat extra werk gekost om die allemaal uit te sorteren.'' Wellicht ook Moncereen Pro op proef Voor komend seizoen is Simons benaderd om een veldproefje uit te voeren met het nieuwe middel Moncereen Pro. Doel is om te laten zien hoe dit middel op praktijkschaal werkt tegen zilverschurft. Hoewel er nog geen concrete afspraken zijn gemaakt, denkt de akkerbouwer dat het middel goed tot zijn recht zou komen in Adora, één van de meest zilverschurftgevoelige rassen die hij momenteel teelt.

Stan Simons heeft een akkerbouwbedrijf in Steenbergen (N-Br.) Jaarlijks teelt hij 40 tot 50 hectare pootgoed. De rassen Felsina, Adora en Mondial worden afgezet via HZPC. Spunta en Bintje worden vrij geteeld.

Aardappel Koerier

Adrie Omtzigt, Agrico

'Consument wil geen rotje meer tegenkomen in product' ,,In heel Europa worden consumenten steeds mondiger. Zij willen gewoon geen rotje of andere kwaliteitsgebreken meer tegenkomen in het product. Een hoge knolkwaliteit zal dus nóg belangrijker worden dan het al was. Niet alleen visueel, maar ook inwendig moet het product honderd procent in orde zijn.''

in de bewaring en zijn lastig te verwerken. Als deze knollen in het laboratorium worden onderzocht komt vaak de ziekteverwekker Phoma

eupyrena naar voren. Volgens Omtzigt lijkt het erop dat deze schimmel in een volvelds

Met deze woorden vat Adrie Omtzigt, Product Advisor bij handelshuis Agrico, samen waar

doodgespoten gewas meer kans krijgt om zich

de uitdagingen liggen op het gebied van knolkwaliteit. Met name Rhizoctonia, zilverschurft,

te ontwikkelen. Pas bij het sorteren worden de

zwarte spikkel en droogrot vormen een blijvend gevaar voor alle Europese (poot)aardappeltelers.

symptomen goed zichtbaar.

Volgens Omtzigt is er echter een duidelijk verschil hoe men in de verschillende landen hiermee omgaat. ,,Nederlandse telers zijn over het algemeen goed doordrongen van het belang van een goede Rhizoctonia-bestrijding. Maar dat geldt nog lang niet altijd voor telers in de

Adrie Omtzigt, Product Advisor

Zuidelijke Europese landen. Daar komen we veel onbehandelde percelen tegen die uiteindelijk

bij handelshuis Agrico

een zeer lage netto-opbrengsten geven'', zo stelt hij. Ter illustratie toont hij een aantal foto's

'witte knollen manifesteren zich meestal vanaf half december' van aardappelvelden op het Italiaanse eiland Sicilië. De opkomst- en kwaliteitsverschillen tussen wél en niet behandelde percelen zijn méér dan duidelijk zichtbaar. Omtzigt benadrukt overigens dat in Zuid-Europese landen het beschikbare middelpakket niet altijd even breed is als in Nederland. ,,Moncereen als grondbehandeling mag bijvoorbeeld niet in Italië.'' Fusarium en 'witte knollen' Actueel voor Nederlandse pootgoedtelers is fusarium. Door de latere oogst zijn de poters over het algemeen wat warmer binnengekomen, waardoor het ventileren wat meer tijd en moeite heeft gekost. ,,Het zou dus kunnen zijn dat sommige partijen wat moeilijker houdbaar zijn dan in andere jaren'', zo waarschuwt Omtzigt. Ook zijn er volgens hem her en der percelen juist te vroeg geoogst; ook die aardappelen blijken nu zeer lastig houdbaar omdat ze niet voldoende huidvast zijn en nog vellen tijdens het sorteren. Nog een kwaliteitsgebrek dat volgens Omtzigt aandacht vraagt zijn de zogenaamde 'witte knollen'.

Nederlandse telers zijn over het algemeen goed doordrongen van het belang van een goede Rhizoctonia-bestrijding.

Deze enigszins gedeukte, wit uitgeslagen knollen manifesteren zich meestal vanaf half december

Nieuwe service-tool: de Sencor-app Bayer CropScience heeft een speciale app ontwikkeld die informatie geeft over de gevoeligheid van aardappelrassen voor Sencor.

De Sencor-app verstrekt gedetailleerde informatie over de gevoeligheid van aardappelrassen voor Sencor-doseringen op basis van veldonderzoek van Bayer CropScience Nederland. De kleuren geven een indicatie van de gevoeligheid van aardappelrassen voor

In pootgoed, consumptie- en zetmeelaardappelrassen bestaat er een zeker verschil in

Sencor. De beschrijving varieert enigszins voor loof en opbrengst. De app is ontwikkeld voor

gevoeligheid voor Sencor. Dit kan onder bepaalde omstandigheden leiden tot lichte nerf-

Apple I-Phone en de Androïd smartphones. Hiervoor is gekozen omdat Apple en Android de

verkleuring en in het ongunstigste geval tot opbrengstderving.

dominante partijen zijn in de markt.

De app geeft aan de hand van de kleuren groen, geel, oranje en rood een inschatting van de kans op gewasreactie en de mate daarvan, voor loof en opbrengst. De inschatting is uitgewerkt voor de voor-opkomsttoepassing én de LDS-toepassing van Sencor voor rassen geteeld voor consumptie of zetmeelproductie. De app is vooralsnog niet geschikt om te worden gebruikt voor de pootgoedteelt.

Voor Apple I-Phone en de Androïd smartphones

BayYou Services 5

Aardappel Koerier

via de De Sencor-app is te dowloaden id Market. Apple app store of via de Andro

Infinito: het sterkste schild én het hoogste rendement InFinito heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een absoluut topmiddel tegen bladen knolphytophthora. Het behoort tot de sterkste middelen die momenteel voor de praktijk beschikbaar zijn. InFinito werkt zowel curatief als preventief maar is niet duurder dan puur preventieve middelen. Tijdstip van toepassing InFinito kan het hele groeiseizoen worden toegepast. Maar door zijn combinatie van een zeer goede preventieve en curatieve werking, de herverdeling naar nieuw blad en de uitstekende knolbescherming, komt InFinito het meest tot zijn recht in het midden van het teeltseizoen wanneer de knolzetting begint. Uit recent onderzoek is gebleken dat InFinito ook zeer effectief is tegen de nieuwste generatie, zeer agressieve phytophthora isolaten zoals “blue 13” en “green 33”.

afspuiten indien nodig

Flexibele dosering: 0,9 - 1,6 l/ha Het standaardadvies voor InFinito is 1,2 l/ha. De hogere dosering (tot 1,6 l/ha) is van toepassing bij

Technische vergelijking InFinito met fluazinam en cyazofamid vanaf de knolzetting

een zware phytophthoradruk. Bij een zeer lage phytophthoradruk kan de laagste dosering toegepast worden. De flexibele dosering draagt bij aan een hoog rendement doordat niet meer gespoten

Contactfungide (l/ha)

wordt dan noodzakelijk is. Door de uitgebalanceerde formulering en de eigenschappen van beide actieve stoffen blijkt dat

product

InFinito ook met lagere waterhoeveelheden kan worden toegepast. Onderzoek heeft uitgewezen

bladbescherming preventief

dat het niet uitmaakt of er met 150 l/ha of met 300 l/ha wordt gespoten. Uiteraard is altijd een goede spuittechniek noodzakelijk.

stopt sporenvorming

knolbescherming

curatief

fluazinam (0.3)

(+)

fluazinam (0,4)

+++

(+)

+++

cyazofamid (0,2)

++++

(+)

+++(+)

De kracht van InFinito

Contact + lokaal-systemisch + systemisch (l/ha)

• preventieve én curatieve werking tegen Phytophthora • uitstekende werking tegen knolphytophthora • snel regenvast

InFinito (0,9)

++(+)

(+)

+(+)

+++

InFinito (1,2)

+++(+)

++(+)

+++(+)

InFinito (1,6)

++++

+++

++++

– = geen werking

• uiterst bedrijfszeker

++++ = excellente werking

Finale: bewezen effectiviteit in pootaardappelen Finale® SL 14 draait al jaren mee als een van de belangrijkste loofdoders in de (poot)aardappelteelt. Het middel kenmerkt zich door een uitstekende effectiviteit. In combinatie met goed klapwerk scoort het bovengemiddeld goed voor wat betreft stengeldoding en onderdrukking van hergroei in de pootgoedteelt. Een extra pluspunt van Finale SL 14 is zijn brede onkruidwerking. Hierdoor worden problemen bij de oogst voorkomen. Toepassing Spuit bij voorkeur op een droog gewas en bij windstil weer. Voor een optimaal effect is na toepassing een periode van 2 tot 4 uur droog weer nodig. Advies consumptie- en zetmeelaardappelen De dosering is 3 l/ha. Afhankelijk van de vitaliteit van het ras en de mate van afsterving van het gewas kan de dosering bijgesteld worden. De waterhoeveelheid is 200 tot 400 l/ha. Wanneer Finale voor het begin van de natuurlijke afsterving wordt toegepast, dient het gewas te worden geklapt. Advies pootaardappelen Finale mag alleen worden toegepast op goed geklapte gewassen. De dosering bij een volveldstoepassing is 2,5 l/ha met ca. 250 l water. Bij een rijentoepassing is de dosering 1,25 l/ha met ca. 125 l water.

Aardappel Koerier

Bron: Bayer CropSience

Gebroeders Willemssen zetten stevig in op preventieve phytophthorabestrijding

'Voorkomen is beter én goedkoper dan genezen' ,,Onze spuitstrategie is van begin tot eind gericht op het voorkómen van Phytophthora. En dat betekent heel simpel: een sluitend spuitschema aanhouden met daarin de sterkste middelen voor elke groeifase.'' Met deze woorden vat Eric Willemssen uit Overloon (N-Br.) samen hoe hij over de phytophthorabestrijding denkt. Samen met zijn broer René en een vaste medewerker verbouwt hij jaarlijks zo'n 225 hectare fritesaardappelen. Om de werkzaamheden in het seizoen goed rond te kunnen zetten is een strak spuitplan absoluut noodzakelijk. Eric: ,,Met onze zelfrijder van 27 meter breed hebben we ongeveer drie en een halve dag nodig om alle percelen te spuiten. Maar tijdens een regenachtige periode in het seizoen kun je daar al gauw twee à drie dagen bij op tellen. Oók dan mogen er geen gaten vallen; de gewassen móeten continu beschermd zijn.'' Omdat Eric alle percelen - samen zo'n 3000 hectare per jaar - zélf spuit, houdt hij goed zicht op de ontwikkeling van de schimmelziekte. ,,In het seizoen zit ik zowel letterlijk als figuurlijk heel dicht op het gewas. Bijna elke dag zie ik spuitsporen, natte hoeken en bosranden. Dus als er ergens iets afwijkends opduikt, dan zie ik dat vrijwel meteen.''

Waardering voor InFinito Ook Eric Willemssen weet de flexibele dosering van InFinito te waarderen. ,,Als je door

Eric (midden) en René (links) Willemssen

omstandigheden pas na acht of negen dagen terugkomt op hetzelfde perceel, dan is het wel

hebben een akkerbouwbedrijf in Overloon

heel prettig dat je hetzelfde middel kunt blijven gebuiken, maar dan in een effectievere

(N-Br.). Jaarlijks verbouwen ze ca. 225 ha

dosering. ''Behalve in de fritesaardappelen, wordt InFinito ook in het eigen pootgoed inge-

fritesaardappelen. De afgelopen jaren

zet. ,,De afgelopen jaren hebben we InFinito altijd tijdens de laatste drie à vier bespuitingen

werden hoofdzakelijk Fontane, Ramos en

ingezet. En dat is ons tot nu toe altijd heel goed bevallen. Hoewel we het niet echt kunnen

Asterix verbouwd. André van Kessel is teelt-

bewijzen, hebben we de indruk dat het middel naast een prima loof- en knolbescherming, ook

adviseur Open Teelten bij Agro Buren B.V.

een positief effect heeft op bewaarbaarheid en de knolkwaliteit'', zo besluit de aardappelteler.

Alle aardappelen worden gespoten met deze zelfrijdende Agrifac van 27 meter breed. Behalve dat deze werkbreedte handzaam is op vele (huur)percelen, sluit deze ook mooi aan bij de werkbreedte van de regenhaspels. Effectief halen de haspels een werkbreedte van 85 tot 90 meter. Bij een rijspoorafstand van 81 meter kan de spuit (3 x 27 = 81) in hetzelfde spoor rijden als de haspel.

Samen een spuitplan maken Om goed voorbereid te zijn op het drukke teeltseizoen, maken de broers samen met hun vaste teeltadviseur André van Kessel van Agro Buren in de winter alvast een globaal spuitplan. ,,Daarin spreken we niet alleen de basisstrategie en de middelenkeuze door, maar overleggen we ook hoe we de strategie aan kunnen passen als het weer tegenzit of de ziektedruk uit de hand dreigt te lopen'', zo vertelt Eric. In de beginfase wordt er vrijwel altijd voor contactmiddelen met een curatieve component gekozen. ,,Daarmee is het gewas tijdens de start en de fase van sterke loofgroei goed beschermd'', zo stelt adviseur Van Kessel. In het middenblok werd het afgelopen jaar standaard gekozen voor InFinito. ,,Het mooie van dit middel is dat je de dosering aan kunt passen op de dan heersende ziektedruk. Bij een lage ziektedruk is 0,9 tot 1,2 liter per hectare genoeg, maar onder kritieke omstandigheden is er meer nodig voor een goede bescherming en kun je de dosering gemakkelijk opschroeven naar 1,6 liter'', zo weet Van Kessel. Overigens is de dosering niet alleen afhankelijk van de ziektedruk, maar ook van de ontwikkeling van het gewas. ,,Op de Oost-Brabantse zandgronden ontwikkelen de aardappelen relatief veel bladmassa en is het gevaar van onbeschermd loof wat groter dan elders. Met name voor een ras als Asterix, dat veel loof maakt en lang blijft doorgroeien, is het verstandig om - binnen de geldende

De gebroeders Willemssen kunnen in totaal zo'n 12.000 ton fritesaardappelen opslaan, verdeeld over vier schuren. De grootse opslagplaats

adviezen - een aangepaste dosering aan te houden en de spuitintervallen wat korter te maken.''

herbergt zo'n 5500 ton aardappelen. Het bedrijf levert aardappelen aan Farm Frites, Aviko en Weuthen.

Bedrijf helemaal gericht op aardappelen Het bedrijf van Eric en René Willemssen is sinds 2007 helemaal gericht op de teelt van fritesaardappelen. Voor die tijd hadden ze een redelijk breed pakket aan gewassen, waarbij het zwaartepunt vooral bij de aspergeteelt lag. ,,Dat was een periode van hard werken, met veel personeel en té vaak maar weinig verdienen'', zo blikt Eric terug. Het besluit om de asperges vaarwel te zeggen en volledig over te schakelen op fritesaardappelen viel in het het 'glasjaar' 2006. ,,Door intensief beregenen hadden wij relatief weinig last van doorwas en glas. In combinatie met de goede prijzen hebben we een heel best jaar gedraaid. En niet geheel onbelangrijk: we hebben alle werk met maar drie arbeidkrachten rond kunnen zetten. Dat was voor ons de aanzet om - op een enkel maïs- en wortelperceel na - helemaal over te gaan op aardappelen.'' Om enig zicht te behouden op de pootgoedkwaliteit verbouwt het bedrijf zo'n 10 hectare pootgoed zelf via de ATR-regeling. Het overige deel wordt bij handelshuizen aangekocht. Het eigen pootgoed wordt op een aparte locatie buiten het bedrijf in kisten bewaard. ,,Zo houden we poot- en fritesaardappelen fysiek gescheiden en voorkomen we problemen met kiemremmingsmiddelen'', aldus Eric. Omdat alle aardappelen op zandgrond geteeld worden en het bedrijf bovendien in een wratziekteregio ligt, is de rassenkeuze enigszins beperkt. Op dit moment teelt het bedrijf Fontane, Ramos en Asterix; deze gaan naar Farm Frites, Weuthen en Aviko. Over de afzet van de ca. 12.000 ton aardappelen zijn 80 tot 90 procent van alle aardappelen op het bedrijf worden beregend. Hiervoor zijn zes

leveringsafspraken gemaakt, maar de prijzen zijn daarbij niet vastgelegd. ,,We houden graag de ruimte om onze aardappelen op eigen tijdstip

eigen haspels beschikbaar. Bij extreme droogte - zoals afgelopen seizoen - worden er nog een

en naar eigen inzicht te verkopen'', aldus Eric.

stuk of vijf bijgehuurd bij veehouders in de omgeving.

Aardappel Koerier

COLOFON

,,Vrijwel al onze telers zijn doordrongen van het feit dat een goede schilkwaliteit essentieel is voor onze kansen op de thuis- en exportmarkt en dus ook voor de toekomst van het bedrijf.''

,,Over meerdere jaren gezien is het zeker de moeite waard om te investeren in schilkwaliteit. Daarom pas ik zowel een grond- als knolbehandeling toe tegen Rhizoctonia en zilverschurft.''

,,Grondbehandelingsmiddelen vormen ongeveer een kwart van de totale middelenkosten in pootaardappelen. Het is dus zeker de moeite waard om daar efficiënt mee om te gaan.''

,,In heel Europa worden consumenten steeds mondiger. Zij willen gewoon geen rotje of andere kwaliteitsgebreken meer tegenkomen in het product.''

Jan den Boer, accountamanager bij Nedato.

Bas Ampt, tafelaardappelteler in Goudswaard (Z-H).

Stan Simons, pootgoedteler in Steenbergen (N-Br.).

Adrie Omtzigt, Product Advisor bij handelshuis Agrico.

Concept en realisatie: ฀Bayer CropScience B.V. ฀Reed Business B.V. Vormgeving en opmaak: ฀฀Claudia Roorda Fotografie: ฀Bayer CropScience B.V. Drukwerk: ฀Productiemannen B.V. Dit is een uitgave van: Bayer CropScience B.V. Energieweg 1 P.O. Box 231 NL-3640 AE Mijdrecht Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide proefnemingen. Wij adviseren naar beste weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en toepassing zich aan onze controle onttrekken. Beschrijvingen van een product, resp. gegevens over de eigenschappen daarvan betekenen niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Lees voor gebruik altijd eerst het etiket.

Puzzel mee en win een diner voor twee! Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op! Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van `150. De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

AKKERBOUW

INSECTEN

RHIZOCTONIA

BLADEREN

KOERIER

RUGGEN

BOER

LAND

SENCOR

CHIPS

ONKRUID

SPUITMACHINE

FRIETJES

PLANT

SUBLIEM

GEWAS

POOTGOED

VLEKJES

INFINITO

PREVENTIEF

ZIEKTEN

O B S N E R E D A L B A

N E G G U R E E K A I O

K E W W E P R O C N E S

R P C U R W E E O D E P

U S R A O R A T O J R U

I E H E I B C S K B E I

D J E E V O R E P Z E T

E T R A Z E L E O I N M

O E R I D V N T K E H A

G I H P A E N T N K P C

T R M L P L M M I T A H

O F U A S U B L I E M I

O T I N I F N I C N F N

P N E T C E S N I E R E

BON Naam: Adres: Postcode:

Plaats:

Bedrijfstype/aantal hectare aardappelen: De oplossing van de woordzoeker is:

Stuur de ingevulde bon uit deze krant in een ongefrankeerde envelop naar: Actievoorwaarden

Deze prijsvraag loopt van 20 januari t/m 29 februari 2012. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken. Deze prijswinnaars krijgen tussen 1 en 15 maart bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

Aardappel Koerier

Bayer CropScience B.V. T.a.v. Joniek te Giffel Antwoordnummer 55074 3640 WB Mijdrecht