UItgave JUNI 2014
AARDBEIEN KOERIER Vroege seizoensstart met prima kwaliteit Aardbeienteler Henk van der Burght (rechts) uit Zaltbommel werpt samen met Jack van Wijk van Veiling Zaltbommel een laatste blik op een partij Elsantaaardbeien voordat ze naar de veiling gaan. ,,De productie is dit jaar ongeveer een week eerder op gang gekomen dan normaal. Hoewel ik de afgelopen winter tamelijk licht gestookt heb, hadden we de eerste pluk toch al ruim een week voor Pasen'', zo blikt Van der Burght terug op de start van het seizoen. De kwaliteit van de aardbeien ziet er tot dusver prima uit. Het percentage Suprimo TOP ligt ruim boven de 90 procent. Volgens veilingman Van Wijk zijn er in de eerste weken meteen al behoorlijk volumes aangeleverd. Toch bleven de prijzen in de eerste helft van mei met gemiddeld €1,75 tot €2,00 per pond nog redelijk intact. 'Veiling Zaltbommel: specialist in aarbeien', lees verder op pagina 3.
'Phytophthora mag gewoon geen kans krijgen'
'Een mooie aanwinst tegen vruchtrot en echte meeldauw' ,,Dat het middel heel goed werkt tegen een groot aantal schimmels, dat wisten we eigenlijk al vanuit andere teelten. Het is daarom goed nieuws dat het nu ook beschikbaar is in de onbedekte teelt van aardbeien. Zowel voor de vermeerderingsteelt als voor de productieteelt is het zonder meer een aanwinst.'' Henk Ritter, verkoopleider fruitteelt bij Mertens in Horst reageert verheugd op de recente toelating van Luna SENSATION (fluopyram + trifloxy-
stobine) in de onbedekte teelt van aardbeien. De afgelopen seizoenen maakte hij al uitgebreid kennis met de nieuwe werkzame stof fluopyram, dat de basis vormt voor alle Luna-producten. ,,Vanuit andere teelten weten we al aardig goed wat fluopyram allemaal kan. Zo heeft het een prima werking tegen botrytis in tomaten en bloembollen en werkt het ook heel goed tegen droogrot in gladiolen. Verder zijn er goede proef-
Jorrit de Vries
resultaten opgedaan tegen sclerotinia in sla en bonen en tegen meeldauw in onder andere vruchtbomen. Het is, kortom, een zeer sterke en breedwerkende chemische groep waar we de komende jaren nog veel plezier aan hopen te beleven.'' 'Echte meeldauw voortdurende bedreiging voor vermeerderingsteelt', lees verder op pagina 3.
,,Phytophthora blijft een van de lastigste schimmels in de opkweekfase van aardbeien. Daarom kiezen we voor een krachtige bestrijding met de beste middelen'', zegt Jorrit de Vries van opkweekbedrijf West Plant Group. Een belangrijke basis hiervoor is Fenomenal; een middel dat niet alleen actief sporen doodt, maar ook de weerbaarheid van de planten versterkt. ,,De kunst is om vanaf het begin zo hygiënisch mogelijk te werken en het de planten daarna zo goed mogelijk naar de zin te maken. Hoe beter je dat proces in de vingers hebt, hoe kleiner de kans op Phytophthora is.'' Met deze woorden vat Jorrit de Vries de basis van de phytophthora-bestrijding bij West Plant Group samen. Veel is er volgens hem 'de goede kant op te sturen' met een goede klimaatbeheersing en een uitgekiende bemesting. Om die reden investeert het bedrijf doorlopend in het verfijnen van kennis met betrekking tot deze twee factoren. Toch blijven ook chemische behandelingen hard nodig om het percentage uitval door Phytophthora zo laag mogelijk te houden. De Vries verwijst daarbij graag naar vorig seizoen, toen de schimmel weer eens flink om zich heen greep. Een precieze verklaring voor deze 'opleving' is volgens hem lastig te geven. ,,De toenemende gevoeligheid van rassen speelt zeker een rol. Daarnaast krijg ik de indruk dat middelen in de loop van de jaren soms minder effectief lijken te worden’''
Henk Ritter
'Resultaten met Fenomenal verbluffend goed', lees verder op pagina 2. Blijf op de hoogte van de actuele zaken. Volg ons op Twitter of Facebook: BayercropNL
Luna SENSATION:
optimale bestrijding van vruchtrot en echte meeldauw Luna SENSATION is een nieuw fungicide in de onbedekte teelt van aardbeien. Het heeft een brede werking op meeldauw en alle belangrijke vruchtrotsoorten. Ook is er een uitstekend resistentiemanagement ingebouwd. Luna SENSATION bevat twee werkzame stoffen: fluopyram en trifloxystobine. Fluopyram was al solo onder de naam Luna PRIVILEGE toegelaten in de bedekte teelt van aardbeien. De extra werkzame stof in Luna SENSATION, trifloxystobine, is onder andere bekend van het middel Flint. De combinatie van beide werkzame stoffen zorgt voor brede werking op meeldauw en alle belangrijke vruchtrotsoorten.
Werkingsspectrum Behalve echte meeldauw en vruchtrot (Botrytis) bestrijdt Luna SENSATION ook Colletotrichum, Mycosphaerella, Phytophthora, Gnomonia,
Alternaria, Rhizopus en Mucor.
Toepassing & dosering Luna SENSATION komt het best tot zijn recht op het moment dat de risico's van infecties het grootst zijn. Dit is vooral aan het begin van de hoofdbloei, als veel bloemen opengaan. Luna SENSATION kan afgewisseld worden met bijvoorbeeld Teldor en/of Frupica®, gevolgd door een
1
tweede bespuiting met Luna SENSATION. Deze tweede toepassing geeft ook een beter uitstalleven van de aardbeien. Dosering: 0,8 l/ha (max. 2 toepassingen per teelt)
Resistentiemanagement Bij toepassing volgens het onderstaand schema worden meeldauw en vruchtrot het beste bestreden en wordt gelijktijdig het resistentierisico sterk verkleind door een goede afwisseling van middelen uit verschillende chemische groepen. Hierdoor blijven middelen met verschillende werkingsmechanismen zo lang mogelijk voor de praktijk behouden. Frupica® is een geregistreerd handelsmerk van Certis Europe
2
Foto 1 - Botrytis - de belangrijkste veroorzaker van vruchtrot - is een wondparasiet. Meeldraden die breken en bloemblaadjes die vroegtijdig afvallen zijn ideale invalspoorten voor de schimmel. Kenmerkend is het grijze tot witte schimmelpluis op aangetaste vruchten, die zacht worden. Vooral bij warm en vochtig weer kan de schimmel zich snel
Frupica
Frupica
Frupica
Frupica
Teldor
Teldor
Teldor
Teldor
uitbreiden. Foto 2 - Bij meeldauw is het blad bedekt met een fijne, witte laag. Na enige tijd krult het blad vanaf de bladrand om en krijgt het een roodachtige kleur. De bladkrulling is zeer onregelmatig; anders dan bij droogte waarbij alle blad gelijkmatig krult. Ook vruchten kunnen worden aangetast. Deze verkleuren wit-grijs.
Vervolg voorpagina
'Resultaten met Fenomenal verbluffend goed' Van de zes rassen die West Plant Group opkweekt zijn Sonata en Lambada het meest
Dat deze manier van werken ook resultaat oplevert, blijkt uit het lage percentage uitval bij de
Jorrit de Vries is teeltspecialist aardbeien bij
gevoelig voor Phytophthora. Deze worden tijdens de opkweek minimaal vier keer gespoten.
productiebedrijven. Bij het ras Elsanta ligt het meerjarig gemiddelde tussen 0 en 1,5 procent,
West Plant Group in Venlo (Lb.). Het bedrijf
Elsanta, Gariquette en Charlotte zijn iets minder gevoelig en worden twee tot drie keer
bij het (gevoelige) ras Sonata tussen de 2 en 4 procent. ,,En dit seizoen zitten we met som-
produceert jaarlijks ongeveer 12 miljoen
behandeld tegen Phytophthora. Clery is het enige weinig gevoelige ras waarbij één keer
mige rassen, zoals Lambada, zelf op nul procent'', zo voegt De Vries er nog graag aan toe.
aardbeien-trayplanten.
spuiten voldoende is. Om Phytophthora goed onder de duim te houden worden alle daarvoor beschikbare middelen ingezet. Na een startbehandeling met Paraat® volgen er meestal twee behandelingen met Fenomenal. Daarna worden beide middelen afgewisseld met Aliette om resistentievorming te voorkomen. Van de drie middelen is De Vries duidelijk het meest enthousiast over Fenomenal. Hij vertelt: ,,Ik kende het middel al vanuit mijn vorige baan bij een toeleverancier van gewasbeschermingsmiddelen. We hebben het toen een keer als uiterste redmiddel ingezet bij een bedrijf waar bijna alle planten waren aangetast door roodwortelrot. Het resultaat was echt verbluffend goed. Nadat de planten eerst op sterven na dood waren, begonnen ze een dag of vier na toepassing weer volop te gutteren. Het was mij toen wel duidelijk dat Fenomenal een prima werking tegen Phytophthora had.''
'Voldoende na-regenen belangrijk' Om de werking van Fenomenal goed tot zijn recht te laten komen is het volgens De Vries belangrijk om voldoende na te regenen. ,,Twee à drie millimeter water - wat veel bedrijven aanhouden - is echt te weinig. Je moet minimaal vijf à zes millimeter toedienen; pas dan wordt dit systemische middel goed en breed opgenomen, zowel in de plant als in de wortels'', zo stelt de adviseur. Paraat® is een geregistreerd handelsmerk van BASF
2
Aardbeien Koerier
Vervolg voorpagina
'Echte meeldauw voortdurende bedreiging voor vermeerderingsteelt' In de onbedekte teelt van aardbeien zal Luna SENSATION met name tegen vruchtrot en echte meeldauw worden toegepast, waarbij de inzet tegen vruchtrot vooral belangrijk is voor de productieteelt en de inzet tegen echte meeldauw vooral voor de vermeerderingsteelt. Omdat Ritter in zijn werkgebied vooral te maken heeft met vermeerderingsbedrijven, is zijn focus vooral gericht op de toepassing tegen echte meeldauw. En die focus is volgens hem ook ĂŠcht nodig omdat de ziekte - met name bij een weersomslag naar droog en warm weer - zeer snel toe kan slaan. ,,Tel daar bij op dat in Limburg en Brabant naar schatting zo'n 80 procent van alle vermeerderingsbedrijven liggen en dat een aantal rassen behoorlijk gevoelig zijn voor echte meeldauw, dan weet je dat de schimmel voortdurend een flinke dreiging vormt voor de teelt'', aldus Ritter. Omdat enkele van de bestaande middelen volgens hem maar 'zo zo' tegen echte meeldauw werken, is Luna SENSATION zonder meer een aanwinst tegen deze schimmel. Dat is ook gebleken uit een praktijkproef bij een vermeerderaar van aardbeienplanten, waarbij twee seizoenen achter elkaar een baan Luna SENSATION is gespoten op een meeldauwgevoelige cultivar. ,,Daar waar we met de bestaande middelen hadden gespoten kwamen we regelmatig wat knijpend blad met rode vlekken en schimmelpluis eronder tegen; kenmerkend voor echte meeldauw. De baan die we met Luna hadden gespoten bleef daarentegen helemaal gezond'', zo blikt Ritter terug. Bij demoproeven met Luna SENSATION op de aardbeiendemodag in Sint Oedenrode en het Vollegrondsgroenten Platform in Etten-Leur waren volgens de adviseur vergelijkbaar goede resultaten te zien. Hoewel de werking tegen echte meeldauw en vruchtrot voorop staan, wil Ritter de nevenwerking tegen Colletotrichum en Alternaria niet ongenoemd laten.,,Met name Colletotrichum is best lastig te bestrijden; de nevenwerking van Luna SENSATION hierop is dus op z'n minst mooi meegenomen.''
Zuinig toepassen Om Luna SENSATION zo lang mogelijk voor de praktijk beschikbaar te houden, is het volgens Ritter van groot belang dat telers de (wettelijke) limiet van twee toepassingen per seizoen (2 x 0,8 l/ha) aanhouden. ,,Elke teler weet ondertussen wel dat overmatig gebruik van middelen resistentievorming in de hand werkt. Dat geldt ook Luna SENSATION. Laten we dus vooral zuinig zijn op dit middel, want het is maar de vraag of we de komende jaren weer zo'n goed
Henk Ritter is verkoopleider bloembollen/boomkwekerij/fruitteelt bij Mertens B.V. in Horst
middel erbij krijgen.''
Vervolg voorpagina
Veiling Zaltbommel: specialist in aardbeien Foto 1 - Bij Veiling Zaltbommel komt jaarlijks zo'n 1,5 miljoen kilo aardbeien voor de klok. Ongeveer 40 procent van de totale veilingomzet komt uit de aardbeien. Het overgrote deel wordt aangevoerd door zo'n 30 tot 35 professionele telers. Vanwege het zachte weer en de hoge nachttemperaturen is de aanvoer zo'n twee weken eerder op gang gekomen dan in voorgaande jaren. Ook de aangeboden volumes zijn wat groter dan normaal.
Foto 2 - Hoofd kwaliteitscontrole Henk Bekkers controleert een zojuist binnengekomen partij aardbeien op maatsortering, vorm, kleur, drukplekken en rijpheid. ,,Bij de start van het seizoen kwamen we wat partijen tegen met zachte, beschadigingsgevoelige aardbeien, maar op dit moment (half mei, red.) is de kwaliteit van het aangevoerde product
1
2
gewoon goed'', zo vat hij de stand van zaken samen. Omdat de vroege kasteelt op z'n zijn eind loopt, controleert Bekkers nu weer wat meer op kleine aardbeien.
Foto 3 - Met een kavellijst in de hand loopt commissionair Martinus van den Oord alle binnengekomen partijen langs voor een visuele beoordeling. ,,Ik zit al 47 jaar in het vak. Dus ja, ik weet onderhand wel waar ik op letten moet. Elk klant heeft zo zijn eigen eisen en wensen voor wat betreft de prijs en kwaliteit van de aardbeien. Ik probeer zo goed mogelijk in te schatten welke partij bij welke klant past'', zo legt hij uit. Van den Oord koopt dagelijks voor zo'n tien tot vijftien klanten aardbeien in. De hoeveelheid wisselt sterk, ,,soms zijn het 500 kisten, maar soms ook wel 2000.''
Foto 4 - Alle aardbeien worden dagelijks om 10:00 uur geveild. ,,Woens-
3
4
dag is de druktste dag; dan zitten we hier met ongeveer honderd man. Zes daarvan zijn net als ik commissionair, de rest zijn marktlui en winkelinkopers'', zo vertelt Van den Oord. In de ochtend voor de veiling overlegt hij met zijn klanten welke hoeveelheid en kwaliteit ze willen en tot welke prijs er gekocht kan worden. Aan de hand van de kavellijst en zijn eigen aantekeningen, wordt het 'drukmoment' bepaald. De prijsvorming van aardbeien is volgens de commissionair grillig en daardoor enigszins vergelijkbaar met een toverbal, ,,je weet nooit wat het gaat worden; het kan zomaar omslaan.'' De afgelopen weken schommelde de prijs rond de 1,75 Ă 1,80 per pond. ,,Da's geen topprijs, maar je kunt er wel aardbeien voor telen'', zo besluit Van den Oord.
3
Aardbeien Koerier
COLOFON Concept en realisatie: l
Bayer CropScience SA-NV
Vormgeving en opmaak: l
Claudia Roorda
Fotografie: l
Bayer CropScience SA-NV
Drukwerk: l
HH Global
Dit is een uitgave van: Bayer CropScience SA-NV Energieweg 1 P.O. Box 231 NL-3640 AE Mijdrecht
,,Dat Luna Sensation heel goed werkt tegen een groot aantal schimmels, dat wisten we eigenlijk al
,,Ik kende Fenomenal al vanuit mijn vorige baan bij een toeleverancier van gewasbeschermings-
vanuit andere teelten. Het is daarom goed nieuws dat het nu ook beschikbaar is in de onbedekte
middelen. We hebben het toen een keer als uiterste redmiddel ingezet bij een bedrijf waar bijna alle
teelt van aardbeien. Zowel voor de vermeerderingsteelt als voor de productieteelt is het zonder
planten waren aangetast door roodwortelrot. Het resultaat was echt verbluffend goed.''
meer een aanwinst.'' Henk Ritter, verkoopleider fruitteelt bij Mertens in Horst.
Jorrit de Vries is teeltspecialist aardbeien bij West Plant Group in Venlo.
Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide proefnemingen. Wij adviseren naar beste weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en toepassing zich aan onze controle onttrekken. Beschrijvingen van een product, resp. gegevens over de eigenschappen daarvan betekenen niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.
Breed Innovatiefonds beloont telers Het nieuwe ‘Innovatiefonds voor telers’ wil agrarische ondernemers in akker- en tuinbouw met een financiële impuls voor vernieuwende ideeën stimuleren om op het eigen bedrijf innovaties te ontwikkelen. Acht organisaties in de agrarische sector, waaronder Bayer CropScience, hebben het voortouw genomen tot dit initiatief. Het ‘Innovatiefonds voor telers’ is een doorstart van het ‘Wim Luykx Innovatiefonds’ dat in 2009 door Agrifirm is opgericht bij het afscheid van Wim Luykx als directeur akkerbouw van het bedrijf.
bedrijf. Deze expertise blijft echter in veel gevallen op het eigen erf. Agrariërs ontbreekt het vaak aan netwerk of tijd om hun idee te delen of te perfectioneren. Het Innovatiefonds roept deze ondernemers op om hun idee wel te delen om de hele sector op een hoger niveau te krijgen.
Award en 10.000 euro als stimulans Op de site www.innovatiefondsvoortelers.nl kunnen agrariërs jaarrond hun innovatieve dienst, product of toepassing motiveren. Een onafhankelijke vakjury - onder voorzitterschap van professor Rudy Rabbinge, verbonden aan de WUR - inventariseert, beoordeelt en test de innovatie eventueel in de praktijk. Op basis daarvan kunnen inzenders beloond worden met een financiële onder-
Kennis gaat verder dan het erf
steuning van maximaal 10.000 euro. Aan het eind van het
De Nederlandse agrarische sector onderscheidt zich door hoog opgeleide onderne-
jaar wordt het brede publiek gevraagd haar voorkeur te
mers. Ervaring en voorgaande edities van het Innovatiefonds hebben uitgewezen
geven voor de beste inzending. Diegene wint dan tevens
dat veel akkerbouwers en tuinders creatief zijn in praktische oplossingen binnen hun
de ‘Innovatie van het jaar’-award.
4
Aardbeien Koerier