Bloembollen koerier 2013 by Bayer CropScience SA-NV

UItgave augustus 2013

BLOEMBOLLEN KOERIER 'Behoorlijke variatie in stand en vitaliteit' De stand en vitaliteit van tulpen varieert behoorlijk per teeltgebied, zo constateert de studieclub tulp teelt/broei West-Friesland na een dagje 'bollen kijken'. Elk seizoen bezoekt de groep telers vlak voor de oogst een aantal van elkaars percelen in WestFriesland, Wieringermeer, Flevoland en de Noordoostpolder. Hierbij wordt onder andere de gewasstand en de te verwachten bolopbrengst met elkaar besproken. ,,Dit keer hebben we ook tamelijk uitgebreid over de plantdichtheid gesproken. Voor de eigen broei hebben we liever geen dikke 12 maar een maat 11'', vertelt Joris Roskam van Bayer Cropscience (tweede van rechts) die als enige 'niet-teler' bij de groep aanwezig is. Over de bolopbrengst en de aantallen durft de groep nu (begin juli, red.) nog niets concreets te zeggen. ,,Bovengronds lijken de gewassen soms wat mager, maar ondergronds blijkt het vaak toch wel weer wat mee te vallen'', zo geeft Roskam de algemene indruk van de groep weer.

'Verpakkingen kunnen beter'

'We moeten met z'n allen naar méér stabiliteit en méér kwaliteit'

Movento toegelaten in bloembollen Met de toelating van Movento hebben bollentelers een nieuw wapen in handen gekregen tegen bladluizen en andere zuigende insecten. Movento behoort tot een geheel nieuwe chemische groep en is daardoor een ideale afwisselpartner in het schema. Meer op pagina 2

Bayer CropScience lanceert regenmeter app Regenval kan grote invloed hebben op de teelt van bloembollen. Vanaf nu kunt u ook de gevallen neerslag monitoren met behulp van de regenmeter app, beschikbaar voor smartphone en tablet. Meer op pagina 3

'Licht besmette percelen komen weer in beeld'

Gekscherend noemt hij zichzelf ook wel de 'Don Quichot van de verpakkingen'; bollenkweker Piet Warmerdam uit Den Helder (N-H.).

,,Met de toelating van Luna PRIVILEGE als grondbehandelingsmiddel tegen droogrot, komen licht besmette percelen weer in beeld als teeltlocatie voor gladiolen. Daardoor kan ik de teelt stap-voor-stap weer wat dichter bij huis halen'', zegt bollenteler Rob Balk in Ens.

Regelmatig bestookt hij fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen met praktische adviezen en tips om verpakkingen gebruiksvriendelijker te maken. ,,Want daar schort het in de praktijk toch nog regelmatig aan'', zo

Meer op pagina 5

durft hij wel te stellen. Aan de hand van twaalf praktijkvoorbeelden laat hij zien waar het handiger, duidelijker en slimmer kan. ,,Ik doe dit

Innovatiefonds beloont telers

niet om zwarte pieten uit te delen, maar wél om verpakkingen boervriendelijker te krijgen. Wij moeten er immers mee werken.'' 'Het kan allemaal wel wat boervriendelijker', lees verder op pagina 6.

Wat zijn op dit moment de grootste knelpunten in de bollenteelt? En welke oplossingen zijn daarvoor in zicht? Met deze twee lastige vragen klopte Bloembollen Koerier aan bij bollenteler Wim Langelaan in Julianadorp (N-H.). ,,Met stip op één staan de virussen; daar krijgen we maar geen vat op. Maar ook stengelaaltjes en Erwinia blijven uiterst gevaarlijk en onvoorspelbaar'', zo stelt hij met enige zorg vast.

zo wil hij graag vooraf gezegd hebben. Maar hij

Het nieuwe ‘Innovatiefonds voor telers’ wil agrarische ondernemers in de akker- en tuinbouw met een financiële impuls voor vernieuwende ideeën stimuleren om op het eigen bedrijf innovaties te ontwikkelen. Acht organisaties in de agrarische sector, waaronder Bayer CropScience, hebben het voortouw genomen tot dit initiatief.

erkent dat er ook meer dan genoeg problemen zijn, met name op het vlak van ziekten en plagen.

Meer op pagina 7

Op verzoek van Bloembollen Koerier zet hij de belangrijkste knelpunten in tulp, lelie en hyacint op een rij.

Praten over problemen in de bollenteelt? Wim Langelaan kijkt aanvankelijk

Blijf op de hoogte van de actuele zaken.

wat bedenkelijk bij het verzoek. ,,De bollenteelt is een prachtig vak waar ook

Volg ons op Twitter of Facebook:

veel mooie dingen gebeuren. Kijk maar eens naar de samenwerkingsverban-

'En wéér hebben we er een virus bij',

den tussen kwekers waar heel veel mooie, nieuwe dingen uit voortkomen'',

lees verder op pagina 3.

BayercropNL

Movento toegelaten in de teelt van bloembollen

Bladluizen en andere zuigende insecten de baas Met de toelating van Movento hebben bollentelers een nieuw wapen in handen gekregen tegen bladluizen en andere zuigende insecten. Movento behoort tot een geheel nieuwe chemische groep en is daardoor een ideale afwisselpartner in het schema. Movento heeft een overwegend systemische en een geringe contactwerking. Maximale opname door de plant is daarom van groot belang voor een goede werking. Pas Movento toe op een goed groeiend gewas en gebruik daarbij veel water (> 300 l/ha). Meng Movento niet met andere middelen en meststoffen.

Advies in tulp Movento bestrijdt bladluizen en voorkomt de overdracht van virus. Ook beperkt het eventuele aantastingen door insecten in de bewaring. Toepassing: • Maximaal 2 toepassingen per seizoen (toelating alleen ná de bloei). • Eerste bespuiting een week na het koppen toepassen, na 14 dagen herhalen. • Movento niet gemengd verspuiten en niet gebruiken in een schema waar ook minerale olie wordt toegepast. • Dosering: 0,5 l/ha De wachttijd tussen een voorafgaande bespuiting en de daarop volgende Movento-toepassing is bij insecticiden en fungiciden 2 dagen en bij herbiciden 5 dagen. Bij een bespuiting ná de Movento toepassing geldt voor insecticiden en fungiciden een wachttijd van 2 dagen en voor herbiciden een wachttijd van 3 dagen.

Advies in lelie en overige bolgewassen Ter bestrijding van bladluizen en andere zuigende insecten (o.a. trips), en om virusoverdracht te voorkomen. Toepassing: • Maximaal 4 toepassingen per seizoen ( toelating alleen ná de bloei)

De kracht van Movento

• Spuitinterval: 14 dagen • Movento niet gemengd verspuiten

• Uniek werkingsmechanisme, dus een ideale afwisselpartner in het schema

• Dosering: 0,5 l/ha

• Snelle en effectieve opname door OD-formulering • Zeer weinig milieubelastingspunten

Goede ervaringen met Movento

• Snel regenvast • Lange duurwerking

Met de toelating van Movento hebben bollentelers een nieuw, krachtig wapen in handen gekregen tegen bladluizen en andere zuigende insecten. In de fruitteelt, boomteelt en in vollegrondgroenten is het middel al één of meerdere seizoenen in gebruik. Hier zijn telers enthousiast over Movento. Jos Schelling, spruitenteler in Mijnsheerenland (Z-H.):

Bert Radstake, boomkweker in Zelhem (Gld.):

,,In de spruitenteelt is Movento een zeer belangrijke

,,We hebben Movento onder andere toegepast tegen

schakel in de bestrijding van wittevlieg en luis. De beste

bladluizen in eik en carpinus. En dat heeft echt uitste-

optie om beide lastposten stevig aan te pakken is een

kend gewerkt. Niet alleen de bladluizen, maar ook kop-

vroege inzet van Movento. Dat wil zeggen: ergens tus-

stekers werden heel erg goed bestreden. Ter vergelijking

sen half en eind juli spuiten. Hiermee zijn de vroegste

hebben we ook een paar rijen niet gespoten. En dat was

rassen tot op het eind voldoende beschermd. Voor de

te zien! De 'Movento-bomen' waren niet alleen ruim

latere rassen kan er vanaf half september nog een keer

een halve tot een hele meter langer, ook oogden ze veel

gespoten worden. Belangrijk is vooral om goed vooruit

vitaler en hadden ze een duidelijk betere vertakking. Als

te kijken. Liever wat aan de vroege kant spuiten in een

je dat ziet, dan mag je toch wel stellen dat Movento een

goed groeiend gewas dan risico lopen op een mindere

heel mooie aanwinst is voor onze sector.''

opname later in het seizoen.''

Jos Verweij, fruitteler in Tull aan 't Waal (U.):

Gert-Jan Lutterveld, fruitteler in Kesteren (Gld.):

,,Voor een goede werking van Movento moeten de

,,De afgelopen twee seizoenen hebben we nauwelijks

bomen goed aan de groei zijn. Er moet dus al wat jong

problemen meer gehad met bloedluis. Dat is vooral te

blad aan zitten, anders ben je nog te vroeg. Verder moet

danken een forse versterking van de biologie in de boom-

je er rekening mee houden dat het een paar dagen

gaard, waardoor allerlei nuttigen de bloedluizen steeds

duurt voordat het middel overal zit. Als je dat goed in de

beter afvangen en de startdruk daardoor steeds lager is

vingers hebt, is Movento absoluut een aanwinst tegen

geworden. Daarnaast heeft ook de introductie van het

bloedluis en schildluis. Verder heeft Movento als groot

middel Movento een mooie bijdrage geleverd aan de

voordeel dat het geen schade toebrengt aan nuttige

bloedluisbestrijding, vooral omdat het heel goed samen-

insecten. Daarmee is het een middel waar we in de

gaat met de inzet van nuttigen. In 2011 en 2012 hebben

praktijk écht wat aan hebben.''

we Movento ingezet op het moment dat de bloedluizen gingen zwermen. En beide keren heeft dat tot een prima resultaat geleid. De bloedluisexplosie in de zomer was aanmerkelijk kleiner dan in de jaren daarvoor.''

Meer informatie: ga naar movento.bayer.nl

Bloembollen Koerier

Vervolg van voorpagina

'En wéér hebben we er een virus bij' In lelie is en blijft virus hét grote probleem. Na de 'overval' door het PlAMV-virus is er nu het nieuwe aardbeienlatentkringvlekkenvirus (SLRSV) dat de kop op steekt. ,,Op dit moment weten we nog bijna niks van dit virus. En dat is zorgelijk, want daardoor lopen we weer achter de feiten aan'', zo stelt Wim Langelaan met enige verontrusting vast. Ook de bekendere varianten als ArMV en TVX blijven jaarlijks weer voor onaangename verrassingen zorgen. Behalve de daarmee gepaard gaande problemen bij export ('met name de eisen van China worden steeds strenger en grilliger'), signaleert hij dit seizoen ook de nodige tegenvallers bij binnenlandse broeiers. ,,Door het koude voorjaar is de groei behoorlijk vertraagd en zijn de planten bepaald niet op hun sterkst. Daar komt bij dat veel broeiers hun kassen vanwege de hoge gasprijs wat aan de koele kant hebben gehouden. Virussen hebben daardoor alle kans gekregen om zich te manifesteren.'' Om het virusprobleem zo goed mogelijk te tackelen zet Langelaan de laatste jaren vol in op het maximaal opschonen van de teelt. Daarvoor wordt vanaf de weefselkweek zo 'schoon en gescheiden' mogelijk gewerkt. ,,De doorteelt in kassen hebben we de laatste jaren weer heel serieus opgepakt. Ook hebben we de teelt en verwerking van schubben helemaal geïsoleeerd van de overige teelt. Met deze maatregelen hopen we de basis weer écht schoon te krijgen.'' Hoewel Langelaan geen klaagzang wil houden over het mogelijk verdwijnen van middelen, hoopt hij dat Admire voor de bollenteelt behouden blijft. ,,Als Admire weg zou vallen, dan komen ook de op dit moment beheersbare virussen als LMoV en LSV weer terug. In dat geval zijn we helemáál terug bij af.''

'TVX blijft ongrijpbare sluipmoordenaar' Ook in tulp zijn de virussen hét grote knelpunt in de teelt, zo stelt Langelaan. ,,Vooral TVX - dat we ondertussen toch

Wim Langelaan heeft samen met zijn broer Frans en neef Jack een bloembollenbedrijf in Julianadorp (N-H.). Rondom de

al een jaar of twaalf kennen - blijft een ongrijpbare sluipmoordenaar. We weten in mijn ogen nog steeds veel te weinig

thuisbasis kweekt het bedrijf tulpen, hyacinten en narcissen; op locaties in Limburg worden lelies en krokussen geteeld.

over de werkwijze van dit virus. Waar zitten de infectiebronnen? Wat is de rol van stro- en galmijten? We hebben daar

Het bedrijf Langelaan heeft twee vaste medewerkers in dienst en vier losse krachten met een jaarcontract. Verder wordt

allerlei vermoedens en veronderstellingen bij, maar tot nu toe blijkt telkens weer dat het virus slimmer is dan wij.''

in drukke periodes gebruik gemaakt van Poolse medewerkers en scholieren.

Naast een vroege bolbehandeling tegen mijt, zoekt de bollenteler de oplossing vooral in het vroeger afscheid nemen van besmette partijen. ,,Dat is weliswaar een kostbare en pijnlijke maatregel, maar we móeten er gewoon meer naar toe. Kwaliteit en stabiliteit zijn in mijn ogen dé kernbegrippen voor de toekomst. Als je niet bereid bent om daar aan

10 hyacintentelers waarvan er tot voor kort twee waren die nog nooit met Erwinia te maken hadden gehad. Júist

te werken, dan raak je op den duur je bollen gewoon niet meer kwijt.''

die twee bedrijven zijn vorig jaar keihard getroffen door de bacterie. Dat zegt denk ik genoeg over de volstrekte

Een andere, niet te onderschatten bedreiging voor de tulpenteelt is het stengelaaltje. ,,Ook daar krijgen we als sector

onvoorspelbaarheid van Erwinia.''

de vingers maar niet goed achter'', zo stelt Langelaan met de nodige zorg vast. Het afgelopen jaar is er door het PT een recordbedrag uitgekeerd aan getroffen telers. En ook dit jaar zijn er door het koude voorjaar weer behoorlijk wat

Lange termijnmaatregelen

stengelaaltjes gevonden, zo weet de teler. Zelf probeert hij het risico van een besmetting zo klein mogelijk te houden

Behalve per teelt, probeert Langelaan ook in bouwplanverband ziekten en plagen zo veel mogelijk buiten de deur te

door een combinatie van ruime teeltwisselingen, grondontsmetting, inundatie en intensieve grondbemonstering.

houden. De rode draad hierbij is het weerbaar maken van de grond. Hiervoor is de laatste jaren veel geïnvesteerd in het verbeteren van de drainage, het optimaliseren van de bemesting en het opkrikken van het organische stofgehalte.

Vrijwillig toetsen op Erwinia

,,Het zijn stuk voor stuk kostbare maatregelen, maar ze zijn allemaal nodig om op de langere termijn de stabiliteit en

In hyacint is de Erwinia-bacterie veruit de grootste bedreiging, en dan met name een nieuwe, agressieve Dickeya-

kwaliteit van onze bollenteelt veilig te stellen'', zo benadrukt de bollenteler nog maar eens.

stam die de laatste jaren uiterst schadelijk is gebleken voor de teelt. Langelaan probeert eventuele problemen voor

Dat dit soort lange termijnmaatregelen uiteindelijk ook geld op gaan leveren, daarvan is hij overtuigd. Als voorbeeld

te blijven door al het uitgangsmateriaal vrijwillig te laten toetsen op Erwinia. ,,Dit geeft niet alleen meer inzicht in

haalt hij de telersgroep aan waarmee hij acht jaar geleden een veredelingsprogramma voor lelies is gestart en die

mogelijke probleempartijen, maar biedt onze afnemers ook meer zekerheid rondom eventuele bacteriële bemettingen

ondertussen een aantal fraaie dubbele oriëntals hebben voortgebracht. ,,Zonder geduld, vasthoudendheid en - niet te

('leeglopers')'', zo stelt hij. Hoewel Erwinia zich de laatste jaren nauwelijks heeft laten zien op het bedrijf, weet

vergeten - samenwerking waren we nooit zover gekomen. Deze nieuwe cultivars vormen een belangrijke basis voor

Langelaan dat dit geen enkele garantie is voor nog een bacterievrij seizoen. ,,Ik zit al jaren in een studiegroep met

onze toekomst. En zeker zo belangrijk: ze geven een hoop energie om verder te gaan in dit prachtige vak.''

In de laatste week van juni - twee weken later dan normaal - rooit het bedrijf Langelaan de eerste hyacinten.

Breed Innovatiefonds beloont telers en akkerbouwers Het nieuwe ‘Innovatiefonds voor telers’ wil agrarische ondernemers in akker- en tuinbouw met een financiële impuls voor vernieuwende ideeën stimuleren om op het eigen bedrijf innovaties te ontwikkelen. Acht organisaties in de agrarische sector, waaronder Bayer CropScience, hebben het voortouw genomen tot dit initiatief. Het ‘Innovatiefonds voor telers’ is een doorstart van het ‘Wim Luykx Innovatiefonds’ dat in 2009 door Agrifirm is opgericht bij het afscheid van Wim Luykx als directeur akkerbouw van het bedrijf.

akkerbouwers en tuinders creatief zijn in praktische oplossingen binnen hun bedrijf. Deze expertise blijft echter in veel gevallen op het eigen erf. Agrariërs ontbreekt het vaak aan netwerk of tijd om hun idee te delen of te perfectioneren. Het Innovatiefonds roept deze ondernemers op om hun idee wel te delen om de hele sector op een hoger niveau te krijgen.

Award en 10.000 euro als stimulans Op de site www.innovatiefondsvoortelers.nl kunnen agrariërs jaarrond hun innovatieve dienst, product of toepassing motiveren. Een onafhankelijke vakjury - onder voorzitterschap van professor Rudy Rabbinge, verbonden aan de WUR - inventariseert, beoordeelt en test de innovatie eventueel in de praktijk. Op basis daarvan kunnen inzenders beloond

Kennis gaat verder dan het erf

worden met een financiële ondersteuning van maximaal 10.000 euro. Aan het

De Nederlandse agrarische sector onderscheidt zich door hoog opgeleide ondernemers.

eind van het jaar wordt het brede publiek gevraagd haar voorkeur te geven voor

Ervaring en voorgaande edities van het Innovatiefonds hebben uitgewezen dat veel

de beste inzending. Diegene wint dan tevens de ‘Innovatie van het jaar’-award.

Bloembollen Koerier

'Luna PRIVILEGE waardevolle aanvulling tegen droogrot' ,,Droogrot is en blijft een sluimerend gevaar voor gladiolenteelt. Het is daarom goed nieuws dat er een nieuw grondbehandelingsmiddel is toegelaten. Vooral in droogrotgevoelige cultivars en op risicovolle gronden zal het zeker zijn weg vinden.'' Dat zegt Annette Bulle, onderzoeker gewasbescherming bij PPO Lisse. De eerste ervaringen met fluopyram - de werkzame stof van Luna PRIVILEGE - deed zij eind 2007 op in een laboratoriumtoets. ,,Omdat het destijds veel gebruikte middel Sumisclex kwam te vervallen, zochten we - in een door het Productschap Tuinbouw gefinancierd onderzoek - naar alternatieve middelen en werkzame stoffen met een goede werking tegen droogrot. Toen al viel fluopyram in positieve zin op tussen de andere andere middelen in de proef'', zo weet Bulle nog goed. Een veldproef in 2008 bevestigde dat beeld nog eens extra; een grondbehandeling met fluopyram had het beste effect op de stromatinia-schimmel in vergelijking met andere nieuwe grondbehandelingsmiddelen. In vervolgproeven in 2009 en 2010 werd fluopyram met nog vier droogrotmiddelen - twee dompel- en twee grondbehandelingsmiddelen - solo en in verschillende combinaties ingezet. Hiervoor werden met droogrot besmette kralen geplant op (zwaar) besmette grond. ,,Met deze proef wilden we vooral onderzoeken in hoeverre middelen elkaar kunnen versterken en welke combinaties dan het meest effectief zijn'', zo licht Bulle toe. In het eerste proefjaar bleek opnieuw dat een grondbehandeling met fluopyram de ziektedruk fors kan verlagen. In het twee proefjaar was de ziektedruk helaas zodanig groot dat bijna alle grondbehandelingsmiddelen moeite hadden om droogrot aan te pakken. Bulle verwacht dat Luna PRIVILEGE vooral in droogrot-gevoelige cultivars en op risicovolle gronden zijn weg zal vinden. ,,Een grondbehandeling met Luna PRIVILEGE geeft een zeer goed bestrijdingsresultaat.''

Annette Bulle is onderzoeker gewasbescherming bij PPO Lisse

Luna PRIVILEGE toegelaten als grondbehandeling in gladiool

Nieuwe dimensie in bestrijding van droogrot Luna staat voor een nieuwe generatie van fungiciden, gebaseerd op de werkzame stof fluopyram. Fluopyram biedt een oplossing tegen een zeer breed spectrum aan schimmels, waaronder Stromatinia (droogrot) in gladiool. Luna PRIVILEGE is ook toegelaten in de onbedekte teelt van scilla, muscari, allium en anemoon.

Advies • voer eerst een optimale bolontsmetting uit (met onder andere 0,2% Rudis) • dien bij het planten 1 l/ha Luna PRIVILEGE toe middels een veurtoepassing (infrezen of andere methoden van aanbrengen vermindert de werking!)

De werkzame stof fluopyram heeft unieke eigenschappen; • Het beschermt het gewas langdurig doordat een gedeelte van de werkzame stof op het oppervlak aanwezig blijft en kleine hoeveelheden actieve stof over langere tijd blijven doordringen in het blad; • Het is opwaarts systemisch: er vindt herverdeling van de actieve stof in het blad door de houtvaten (xyleem transport) plaats; • Er is een duidelijke translaminaire effectiviteit en daardoor een goede bescherming van niet-behandelde plantendelen.

Toepassing in gladiool Droogrot (of Stromatinia) behoort tot de familie van Sclerotiniaceae. Deze schimmels overleven in de grond door middel van sclerotiën. Deze uiterst taaie rustsporen kunnen tot wel 25 jaar in de grond overleven. Met Luna PRIVILEGE krijgen gladiolentelers er een zeer effectief middel tegen droogrot bij. 1 liter per hectare, aangebracht in de veur, geeft een ongekend goede droogrotbestrijding met als resultaat een maximale opbrengst en een optimale bolkwaliteit.

De kracht van Luna PRIVILEGE • Langdurige werking tegen breed spectrum aan schimmels, waaronder Stromatinia gladioli (droogrot) en Sclerotinia-rot. • Uitstekende stengel- en bladbescherming • Door translaminaire effectiviteit ook een goede bescherming van niet-behandelde plantendelen • Positieve invloed op opbrengst, kwaliteit, vitaliteit en bewaarbaarheid van het geoogste product

Interactieve tool voor

Luna PRIVILEGE Onlangs is een speciale website voor Luna PRIVILEGE gelanceerd. Op deze website leest u van alles over de effectiviteit van Luna PRIVILEGE in gladiool en de eigenschappen van het middel. Op de site vindt u ook brochures, videomateriaal en de “Luna wereld”. Deze interactieve tool laat visueel de verschillen zien tussen een Luna-toepassing en onbehandeld. Neem gerust een kijkje op lunaprivilege.bayer.nl.

Scan bijgevoegde QR-code om direct de Luna PRIVILEGE website te raadplegen.

Bloembollen Koerier

'Licht besmette percelen komen weer in beeld' ,,Met de toelating van Luna PRIVILEGE als grondbehandelingsmiddel tegen droogrot, komen licht besmette percelen weer in beeld als teeltlocatie voor gladiolen. Daardoor kan ik de teelt stap-voor-stap weer wat dichter bij huis halen.'' Met deze woorden vat Rob Balk de waarde van het nieuwe grondbehandelingsmiddel Luna PRIVILEGE samen. Omdat Balk al vele jaren een kleine huiskavel beschikbaar stelt voor (gewasbeschermings)proeven van Bayer CropScience, kent hij het middel al wat langer. ,,Acht jaar geleden werden hier de eerste proeven met fluopyram, de werkzame stof van Luna PRIVILEGE, ingezet. Een klein bundertje direct naast de spoelkuil bleek daarvoor een prima locatie, temeer we daar al jaren restmateriaal op uitbrengen. Van oudsher zat daar dus al een behoorlijke droogrotbesmetting; zeer geschikt dus voor de proeven'', zo licht de bollenteler toe. Hoewel de proeven onder nummer zijn uitgevoerd - en dus niet zichtbaar is welke middelen er toegepast zijn - was het voor Balk niet moeilijk om te raden waar een grondbehandeling met Luna PRIVILEGE was toegepast. ,,Je kon duidelijk zien waar dit middel was ingezet; de bollen kwamen daar vele malen gezonder uit de grond.''

95 tot 98% gezonde bollen op zwaar besmet perceel Hoewel de bollenteler duidelijk enthousiast is over Luna PRIVILEGE, houdt hij toch graag nog even een slag om de arm. ,,Op het zwaar besmette proefveldje achter ons bedrijf werden de afgelopen jaren gemiddeld 95 tot 98 procent gezonde bollen geoogst. Daarmee heeft het middel zonder meer laten zien dat het wérkt. De vraag blijft echter: hoe pakt dit uit bij licht besmette gronden?'' Om daar achter te komen heeft hij het middel dit voorjaar toegepast op

deel in Drenthe plaatsvindt - weer wat meer huiswaarts halen, met alle logistieke voordelen

Rob Balk heeft samen met zijn vrouw een

een huiskavel van vier hectare met her en der wat lichte droogrotbesmettingen. ,,Ik ga ervan

van dien. ,,Door naast een bolontsmetting ook een grondbehandeling toe te passen, hoop

bloembollenbedrijf in Ens (Fl.). Het bedrijf

uit dat we hier ruim boven de 98 procent - en hopelijk tegen de honderd procent - gezonde

ik dat licht besmette gronden weer voldoende schoon zullen worden om er weer een aantal

teelt jaarlijks zo'n 30 hectare tulpen en 22

bollen uitkomen. Maar zoals gezegd: dat zal komend najaar toch echt eerst moeten blijken.''

rondes gladiolen op te kunnen telen. Daarmee zouden we rondom het bedrijf weer enkele

hectare gladiolen.

Mochten de resultaten naar behoren zijn, dan wil Balk de teelt - die nu voor een belangrijk

tientallen jaren vooruit kunnen met de teelt.''

Rudis beschermt optimaal tegen Fusarium, Rhizoctonia en droogrot Met Rudis voor de ontsmetting van bloembollen beschikt de sector over een zeer krachtig product met een brede werking. In tulpen laat Rudis niet alleen een uitstekende werking tegen Fusarium zien, maar ook een krachtige werking tegen Rhizoctonia. In gladiool heeft Rudis - naast een goed effect op Fusarium - vooral een zeer belangrijke werking tegen droogrot.

Bolontsmetting Ter bestrijding van Fusarium oxysporum, Rhizoctonia tuliparum, droogrot (Stromatinia

gladioli) en Botrytis. Toepassing uitsluitend toegestaan kort voor het planten. Dosering: 0,2%, bijvulfactor 1,25. Gebruik maximaal 1,25 l/ha Rudis.

Rudis is een fungicide op basis van prothioconazool, een werkzame stof uit de chemische groep van de triazolen. Rudis blokkeert de

Bladtoepassing

synthese of aanmaak van Ergosterol in de schimmelcel. Hierdoor wordt de opbouw van celmembranen in schimmelcellen voorkomen

Ter bestrijding van vuur (Botrytis spp.). Vanaf kort na opkomst Rudis toepassen, gecombi-

en de schimmelgroei gestopt. Rudis beschermt het gewas tegen een zeer breed scala aan ziekten, waaronder Botrytis, Fusarium en

neerd met bedekkingsfungiciden, zoals maneb en mancozeb. Daarnaast Rudis afwisselen

Rhizoctonia, en combineert een uitstekende preventieve werking met een prima curatieve en eradicatieve werking. Rudis werkt niet

in een schema met fungiciden met een ander werkingsmechanisme.

tegen de schimmels uit de groep van de oömyceten zoals Pythium, Phytophthora, omdat oömyceten geen Ergosterol aanmaken maar

Dosering: 0,25 l/ha.

dit uit hun waardplant halen.

Bloembollen Koerier

'Verpakkingen kunnen nog wel wat boervriendelijker' 'De verpakking van gewasbeschermingsmiddelen kunnen in mijn ogen nog wel wat boervriendelijker'', zegt bollenkweker Piet Warmerdam uit Den Helder (N-H.). Aan de hand van 10 praktijkvoorbeelden laat hij zien waar het handiger, duidelijker en slimmer kan.

Niet handig: gevarensymbolen (links) en ondoorzichtige wikkels (rechts) die over de maatverdeling zijn geplakt.

Maatverdeling in gallons; niet erg gebruiksvriendelijk voor Nederlandse gebruikers.

Bollenkweker Piet Warmerdam: ,,Aan de verpakkingen van gewasbeschermingsmiddelen kan nog wel het een en ander verbeterd worden, al merk ik dat fabrikanten wel steeds meer tips en adviezen vanuit de praktijk oppakken. Het gaat dus de goede kant op.'' Sommige jerrycans hebben helemaal geen maatverdeling. ,,Gewoon heel erg onhandig'', vindt Warmerdam.

Kleine doppen = meer knoeien. ,,Bij grotere doppen kan er meer lucht bij tijdens het schenken. Je houdt de boel daardoor echt schoner'', aldus Warmerdam.

Verpakkingen vanaf dit seizoen

gebruiksvriendelijker! Nog een ergernis: doppen waarvan de (kartonnen) afdichting op de can blijft plakken. ,,Op deze manier moet je dat kartonnetje er nóg met je vingers afpeuteren. Doe dat maar eens met handschoen aan... Da's lastig hoor!''

Van veel middelen heb je tegenwoordig maar weinig nodig. Fabrikanten houden daar niet altijd rekening mee bij de maatverdeling op de can, merkt de bollenteler. ,,Als je van dit middel 100 milliliter nodig hebt, dan wordt het toch een beetje gokken. En voor gokken is dit middel niet alleen te duur, maar gooi je ook alle regels rondom netjes en duurzaam werken overboord.''

,,Jerrycans met een ontluchtingsdop zijn opzich een prima idee; het schenken gaat er veel gemakkelijker mee'', zegt Warmerdam, ,,maar dan moet je de plastic afdichting van het ontluchtingsgat wél open kunnen krijgen. Dit gaatje was zelfs met een vlijmscherp mes niet open te krijgen.''

Bayer CropScience introduceert dit seizoen een nieuwe verpakkingslijn, onder de naam Smartline. De verpakkingen uit deze lijn zijn gebruiksvriendelijker voor de praktijk. De verpakkingen hebben een duidelijkere maatverdeling en de ‘seals’, de aluminium afdichtingen onder de schroefdop zijn bij bijna alle producten verdwenen (met uitzondering van Finale, Basta en Mesurol SC waar het vanwege de formulering niet mogelijk is een verpakking uit te leveren zonder seal). In plaats van de seals krijgen schroefdoppen voortaan een verzegeling aan de buitenzijde, waardoor direct duidelijk wordt of de verpakking eerder is geopend, en het seal met aanhangend middel niet meer in het milieu terecht kan komen.

Veel doppen hebben een scherp randje (mesje) om de seal eruit te kunnen draaien. ,,Maar dat moet dat mesje wel groot en scherp genoeg zijn om door de seal te kunnen snijden. Mijn ervaring is dat dit in de helft van de gevallen gewoon niet lukt. In dat geval moet je er toch weer een zakmes bijhalen. Het gevolg: eerst weer de handschoenen uit, zakmes openmaken, handschoenen weer aan... Op die manier is de beoogde gebruiksvriendelijkheid ver te zoeken.''

Voordelen

nieuwe verpakkingslĳn Gebruiksgemak t (FFO TFBM NFFS t #FUFS VJU UF TDIFOLFO t 4QBU OJFU

Handzaam t #FUFSF HSJQ t (FNBLLFMŦL UF TQPFMFO t (FNBLLFMŦL UF TDIVEEFO

Maatverdeling t %PPS[JDIUJHF DBOT t (FNBLLFMŦL BG UF MF[FO

Duurzaam Losse ringetjes zijn Warmerdam een doorn in het oog. ,,Ze komen altijd terecht op plekken waar ze niet horen, soms zelfs in de tank van de spuit.'' De oplossing? Gewoon geen ringetjes meer gebruiken.''

Warmerdam pleit ervoor om aan beide kanten van de can de naam van het middel te zetten. Dit voorkomt fouten, vooral wanneer er meerdere middelen in een zelfde type can naast elkaar staan.

Nog drie tips van Piet Warmerdam... • maak handgrepen in de kartonnen dozen. Dit voorkomt dat ze uit handen kunnen glijden • maak meer gebruik van kleuren en/of opvallende logo's op de verpakkingen; dit voorkomt fouten bij gebruikers. • praat eens wat vaker met gebruikers van gewasbeschermingsmiddelen. Zij weten vaak het beste waar het gebruiksvriendelijker kan.

Bloembollen Koerier

t NJOEFS LVOTUTUPG

Herkenbaarheid t -PHP PQ EPQ [FHFM FO DBO t 6OJGPSNF NBBS IFSLFOCBSF WFSQBLLJOHFO

Mens & Werk Naam: Michel Jansen Bedrijf: Bayer CropScience Functie: Technisch Adviseur Bloembollen en bolbloemen

Zo ziet mijn werkdag eruit... ,,Het liefst â&#x20AC;&#x2122;s morgens vroeg uit de veren en thuis opstarten. Dan verschillende activiteiten als klanten bezoeken, proeven bekijken, vergaderen, lezingen geven of kennis opdoen. Geen dag is hetzelfde. Tussendoor email en twitter bijhouden. Als je de saus van de seizoenen hierover heen legt dan is er geen dag saai.''

Het mooiste van mijn vak... ,,De dynamiek tussen de gewassen, de plagen, de omstandigheden en de ondernemers en adviseurs is een fascinerende wereld waarin wij met onze producten een weg moeten vinden. Erg leuk om mee bezig te mogen zijn.''

Dit houdt me het meest bezig... ,,Mijn vrouw en 3 dochters, werk en een hobby als vrijwillige brandweerman. Daarnaast ook een paar vraagstukken: Hoe ziet de wereld er voor mijn 3 dochters straks uit? Zijn we in staat om wereldwijd zo duurzaam mogelijk voldoende voedsel te blijven produceren?''

Over vijf jaar ben ik... ,,...gezond en gelukkig met mijn vrouw en kinderen, familie en vrienden.''

ichelBCSNL)

Volg mij op Twitter voor actualiteiten (@M

Bayer CropScience lanceert regenmeter app Regenval kan grote invloed hebben op een succesvolle teelt. Vanaf nu kunt u ook de gevallen neerslag monitoren met behulp van de Regenmeter app, beschikbaar voor smartphone en tablet. De app geeft gebaseerd op uw GPS-locatie of een gekozen postcodelocatie een overzicht

Android

van de actuele neerslag. De Regenmeter app geeft de hoeveelheid regen weer op basis van neerslagregistratie middels buienradar. U kunt kiezen voor een periode van 3, 6, 12 of 24 uur waarna de app de hoeveelheid gevallen neerslag grafisch afbeeldt. Ook kunt u terugzoeken hoeveel neerslag er gevallen is in de afgelopen weken of maanden en bevat de app de alom bekende buienradar voor een voorspelling van de neerslaggebieden voor de komende uren.

Apple

Ook deze apps zijn beschikbaar: Productoverzicht 2013 Deze app is de digitale versie van het productenboek 2013 van Bayer CropScience. De app is beschikbaar voor smartphones en tablets. Ook voor de PC is een digitale versie ontwikkeld. Op deze wijze is het mogelijk de informatie snel beschikbaar en op ieder moment en locatie bij de hand te hebben!

Herbiciden app De herbiciden app biedt de volgende mogelijkheden: het zoeken op onkruiden op zowel de Nederlandse als de Latijnse naam waarbij de herbiciden worden weergegeven die effectief zijn tegen het betreffende onkruid. De herbiciden kunnen gesorteerd of in volgorde worden gezet qua effectiviteit. Omgekeerd is het ook mogelijk om een herbicide te selecteren en om de daarbij behorende onkruiden te zien waar tegen het herbicide effectief is.

Etiketleeswijze app Maak gebruik van de Etiketleeswijzer app om snel terug te vinden onder welke sub- en hoofdgewasgroep uw gewas valt en of een middel dus een toelating heeft in het betreffende gewas.

De Regenmeter app is uw digitale regenmeter. Deze app is verkrijgbaar via de App Store en de Google Playstore.

BayYou Services

Bloembollen Koerier

COLOFON Concept en realisatie: l

Bayer CropScience SA-NV

Vormgeving en opmaak: l

Claudia Roorda

Fotografie: l

Bayer CropScience SA-NV

Drukwerk: ,,Droogrot is en blijft een sluimerend gevaar

,,Door naast een bolontsmetting ook een

'De verpakking van gewasbeschermingsmid-

,,Na het PlAMV-virus is er nu het aardbeien-

voor de gladiolenteelt. Het is daarom goed

grondbehandeling met Luna PRIVILEGE toe

delen? Daar schort het in de praktijk nog

latentkringvlekkenvirus dat de kop op steekt

nieuws dat er een nieuw grondbehandelings-

te passen, hoop ik dat licht besmette gron-

regelmatig aan. Die kunnen in mijn ogen

in lelie. Op dit moment weten we nog bijna

middel is toegelaten.''

den weer voldoende schoon zullen worden

echt nog wel wat boervriendelijker worden

niks van dit virus. En dat vind ik ronduit

om er weer gladiolen op te kunnen telen.''

gemaakt.''

zorgelijk.''

Annette Bulle, onderzoeker

Rob Balk,

Piet Warmerdam,

Wim Langelaan,

gewasbescherming bij PPO Lisse

bloembollenteler in Ens

bollenkweker in Den Helder

bollenkweker in Julianadorp

Puzzel mee en win een diner voor twee!

Productiemannen B.V.

Dit is een uitgave van: Bayer CropScience SA-NV Energieweg 1 P.O. Box 231 NL-3640 AE Mijdrecht Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide proefnemingen. Wij adviseren naar beste weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en toepassing zich aan onze controle onttrekken. Beschrijvingen van een product, resp. gegevens over de eigenschappen daarvan betekenen niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op! Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van € 150. De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing. B BESPUITING T V BOLLEN T BOTRYTIS U DROOGROT L FLINT P S FOLICUR E FREZEN E FUSARIUM E GEWAS W

O O E E V S O I U I E C

L R T N F L I N T R N S

L G F R E Z E N K I I T

E O N G Y T E I N C S V

N E I O O IRIS R D L F T O S KNOL E U I D KOPPEN E S S R LELIE T G A A LUIS N I N N K A S E LUNA R D L P NARCIS E I S P PLANTEN T E S O RESISTENTIE S E N K

O E U N E E R U D I S T

R U C I L O F I L R A E

R O L D S Z U G U T W E

M E T I S C H I M M E L

L BROOIEN ERUDIS S SCHIMMEL P USTERK I TEELT

B T V T U L P S E E E W

TTRIPS I TULP N VIRUS G TWERKINGSDUUR

O O E E V S O I U I E C

L R T N F L I N T R N S

L G F R E Z E N K I I T

E O N G Y T E I N C S V

N O F E E T N K R E T S

E R T U S G I A D I E E

I D O I S A N S L S S N

O L S D R A N E P P O K

O E U N E E R U D I S T

R U C I L O F I L R A E

R O L D S Z U G U T W E

M E T I S C H I M M E L

L B E S P U I T I N G T

BON Naam: Adres: Postcode:

Plaats:

Bedrijfstype/aantal hectare bloembollen: De oplossing van de woordzoeker is: Stuur de ingevulde bon uit deze krant in een ongefrankeerde envelop naar: Actievoorwaarden: Deze prijsvraag loopt van 25 juli t/m 30 augustus 2013. Uit de goede inzendingen worden drie prijswinnaars getrokken. Deze prijswinnaars krijgen tussen 1 en 15 september bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.

Bloembollen Koerier

Bayer CropScience SA-NV T.a.v. Jessica Biermann Antwoordnummer 55074 3640 WB Mijdrecht