Uitgave juli 2011
VOLLEGRONDSGROENTEN KOERIER Meer dan 200.000 kroppen per week Een medewerker van Heemskerk Fresh Convenience in Rijnsburg controleert bij binnenkomst een partij sla op de juiste specificaties. Wekelijks verwerkt
'Vroege bestrijding wittevlieg beslist lonend' ,,Wittevlieg heeft vorig jaar veel schade veroorzaakt in spruitkool. Alleen de kleine groep telers die vroeg Movento heeft ingezet is er zonder kleerscheuren doorheen gekomen.'' Dat zegt Andy Richardson, teeltspecialist spruitkool bij het Allium & Brassica Centre in Kirton, Engeland.
het bedrijf meer dan 200.000 kroppen sla in allerlei salades.
Meer op pagina 2
Heemskerk behoort tot de grotere spelers op het gebied van groentebewerking. Zo'n 400 medewerkers verwerken dagelijk zo'n 60 verschillende soorten groenten tot zo'n 300 verschillende eindproducten. Wekelijks rollen er zo'n 1,5 miljoen zakjes en schaaltjes met
'MRL belangrijke factor bij middelenkeuze' Om MRL-overschrijdingen zo veel mogelijk uit te sluiten, kiest spruitkoolteler André Noordhoek in Bleiswijk bij de laatste twee schimmelbestrijdingen voor Rudis.
gemengde groenten van de band. De belangrijkste groenten voor het be-
Meer op pagina 4
drijf zijn ijsbergsla, winterpeen, prei, diverse soorten kool en andijvie. Van ijsbergsla wordt wekelijks zo'n 100 ton
'Collectief overstappen op Gaucho-behandeling'
ingekocht, van de andere groenten rond de 50 ton per week. Het grootste deel van de benodigde groenten wordt bij een vaste groep van zo'n 25 Nederlandse telers ingekocht.
Jogchem van Daalen, Heemskerk Fresh Convenience:
Afvalwater verwerken zonder restafval
'Voedselveiligheid groenten prima gewaarborgd'
50 tot 70 procent van de vervuiling van
,,Global Gap en MRL zie ik nog steeds als een prima basis voor de voedselveiligheid. Maar onze afnemers willen meer zekerheden en
oppervlaktewater door gewasbeschermings-
stellen daarom vrijwel allemaal bovenwettelijke eisen aan de MRL. Willen we aan hen kunnen leveren, dan zullen we aan deze extra
middelen is afkomstig van puntbelastingen,
eisen moeten voldoen. Zo simpel ligt het.'' Dit zegt Jogchem van Daalen, inkoopmanager bij Heemskerk Fresh Convenience in Rijnsburg.
zo blijkt uit onderzoek in diverse Europese
In een vraaggesprek vertelt hij welke rol voedselveiligheid binnen zijn bedrijf speelt en welke ontwikkelingen hij de komende jaren ziet.
,,Als spruitkooltelers zouden we volgend seizoen collectief over moeten stappen op een zaadbehandeling met Gaucho'', zegt Marcel Verkerk in Ter Aar. ,,Het werkt namelijk goed en langdurig tegen luizen en is veel milieuvriendelijker dan de huidige behandelmethoden.''
Meer op pagina 5
Nieuwe internetapplicatie: Bayer DressCode Bayer DressCode is een nieuwe tool om telers te stimuleren om in alle omstandigheden met de meest geschikte beschermende kleding te werken. Speciaal hiervoor is een internetapplicatie ontwikkeld.
Meer op pagina 5
landen. Deze puntbelastingen ontstaan vooral bij het vullen en reinigen van spuit-
Veel telers hebben moeite met de bovenwettelijke eisen die door supermarktketens opgelegd worden.
apparatuur. Om dit te voorkomen kunnen
Hoe gaan jullie daarmee om?
restvloeistoffen het beste via een gesloten systeem worden opgevangen en verwerkt.
,,Zoals gezegd zullen we als bedrijf aan deze
Speciaal hiervoor heeft Bayer CropScience
eisen moeten voldoen. Anders mogen we
Frankrijk, samen met universiteiten en insti-
niet leveren. Maar uiteraard communiceren
tuten, PhytoBac® ontwikkeld. Een systeem
we wél dat dit op sommige punten een hele
zonder restafval.
opgave voor onze telers is en dat het soms ook allerlei onbedoelde neveneffecten heeft die de voedselveiligheid eerder schade toebrengen dan dat ze iets goeds opleveren.''
Eerste bespuiting standaard met Nativo Sinds vorig seizoen voert Peter Matthijssen in Kraggenburg zijn eerste bespuiting in peen standaard met Nativo uit. ,,Nativo heeft laten zien dat het een zeer sterke en brede werking heeft op alle belangrijke schimmels in peen'', vindt hij.
Meer op pagina 6
Geeft u eens een voorbeeld?
,,Eén van onze afnemers stelt eisen aan het aantal middelen dat toegepast mag worden op groente. Dat leidt er soms toe dat telers noodgedwongen méér moeten spuiten om het gewas schoon te houden. Volgens ons kan dat niet de bedoeling zijn en dat vertellen we hen uiteraard ook.'' Lees verder op pagina 3 Lees verder op pagina 3
Mooie aanwinst tegen bladvlekkenziekte ,,Met Flint hebben we een prima middel erbij gekregen tegen bladvlekkenziekte in knolselderij'', zegt loonwerker Joop Lokers in Zevenbergen. Hij denkt dat het middel dit jaar wel eens eerder nodig kan zijn dan in andere jaren... Meer op pagina 7
Movento: tegen moeilijk te raken insecten Movento is een nieuw insecticide in de teelt van vollegrondsgroenten. Het bestrijdt niet alleen een groot scala aan blad- en wortelluizen, maar ook koolwittevlieg en koolgalmug. Door z'n dubbel systemische werking worden moeilijk bereikbare delen van de plant en het wortelgestel van de plant uitstekend beschermd. Movento is een systemisch middel dat zich verplaatst van zowel ouder naar jonger blad als andersom, en van het blad naar het wortelgestel van de plant. Met Movento worden dus ook jonge onbehandelde bladeren en moeilijk bereikbare delen van de plant - inclusief het wortelgestel - uitstekend beschermd. Het werkingsmechanisme van Movento berust op de verstoring van de vetopbouw van insecten. Dit mechanisme is uniek, waardoor er geen kruisresistentie met andere insecticiden mogelijk is. Movento past daardoor uitstekend in resistentiemanagement-strategieën.
Gebruiksadvies in onbedekte teelt van sla en andijvie Ter bestrijding van bladluizen: spuiten rond kropvorming (ongeveer 3 à 4 weken na planten). Aan de basis een behandeling met Gaucho handhaven (lage dosering is dan voldoende). Dosering: 0,5 l/ha
Gebruiksadvies in onbedekte teelt van amsoi, boerenkool, chinese kool, paksoi, rode kool, savooie kool, spitskool, witte kool, bloemkool, broccoli, spruitkool en koolrabi Ter bestrijding van bladluizen: zodra aantasting van bladluizen wordt waargenomen een bespuiting uitvoeren. Dosering: 0,5 l/ha
Bij aantasting van koolwittevlieg: • Bij een vroege aantasting (juni - begin juli) interval van ongeveer zes weken aanhouden
• In de eerste weken van de teelt een
om teeltseizoen te overbruggen met twee bespuitingen.
De kracht van Movento
pyrethroïde (b.v. Decis) toepassen.
• Bij een latere aantasting (eind juli - begin augustus) interval van twee tot drie weken
• Aan de basis een trayplaatbehandeling
aanhouden.
met Admire of een behandeling met
• Eerste bespuiting uiterlijk begin augustus uitvoeren. Daarna altijd een tweede bespuiting uitvoeren.
• Zeer breed werkingsspectrum (o.a. groene perzikluis, melige koolluis,
Gaucho handhaven. koolwittevlieg, koolgalmug, wortelluis en groene slaluis)
Dosering: 0,5 l/ha
• Langdurige werking
• Aan de basis een trayplaatbehandeling met Admire of een behandeling met Gaucho
Opmerkingen
handhaven.
• Dubbelsystemische werking; van blad naar blad en van blad naar wortel
• Pas uitstekend in geïntegreerde teelten
Dosering: 0,5 l/ha
• Voor voldoende opname Movento alleen
Bij een aantasting door koolgalmug:
• Movento apart toepassen (dus niet combineren met andere insecticiden, fungiciden, bladmeststoffen of uitvloeiers).
• In de derde tot vierde week na planten een behandeling uitvoeren. Daarna een tweede
• Om opbouw van resistentie te voorkomen Movento niet vaker gebruiken dan twee keer per teelt.
toepassen op een actief groeiend gewas met voldoende blad.
behandeling uitvoeren met een interval van 10 tot 14 dagen.
Koolgalmug op broccoli
Meer informatie: www.movento.bayer.nl
Luis op sluitkool
Melige koolluis op spruitkool
Witvlieg op spruitkool
'Vroege bestrijding wittevlieg beslist lonend' ,,Wittevlieg heeft het afgelopen jaar veel schade veroorzaakt in spruitkool. Vooral telers die pas laat in augustus of in september konden spuiten hebben al gauw 15 tot 20 procent opbrengstverlies moeten incasseren. De kleine groep telers die vroeg Movento heeft ingezet was achteraf het beste af.''
van afgelopen seizoen beslist mogelijk. Hij raadt zijn telers daarom aan om vroeg dat wil zeggen tussen midden en eind juni - met Movento te starten. Na drie weken kan er het beste worden afgewisseld met
Dat zegt Andy Richardson, onafhankelijk teeltspecialist spruitkool bij het Allium & Brassica
een middel uit een andere groep, waarna
Centre in Kirton, Engeland. Met grote gedrevenheid vertelt hij hoe telers in zijn werkgebied
er - wederom na drie weken - weer met
- het graafschap Lincolnshire - het afgelopen jaar worstelden met wittevlieg. ,,Veel spruit-
Movento kan worden gespoten.
kooltelers hebben zich laten verrassen door de massale opkomst van wittevlieg. Omdat de
Hoewel Richardson nog maar een jaar erva-
luisdruk in het voorjaar relatief laag bleef, zijn veel insecticiden in de kast blijven staan. Toen
ring heeft met Movento, is hij er toch al zeer
in juli de wittevlieg massaal op kwam zetten hebben velen getwijfeld of ze er iets tegen
enthousiast over. ,,In vergelijking met de
moesten doen. De meeste telers hebben - achteraf bezien - te lang gewacht; eind juli ging het
conventionele insecticiden heeft Movento een
regenen en hield het niet meer op. Toen men begin september weer kon spuiten was het te
veel betere werking. Omdat het middel zich
laat.'' Terugblikkend heeft de kleine groep telers die eind juni/begin juli Movento heeft inzet,
door de hele plant verspreidt, worden vooral
veruit de beste resultaten geboekt, zo stelt Richardson. ,,Het gewas was toen nog redelijk in
de luizen in de top en onderin de plant veel
de groei waardoor het middel goed is opgenomen. Dat is achteraf doorslaggevend geweest
beter bestreden.'' Voorwaarde voor een goede
bij de wittevliegbestrijding.''
werking is wél dat de planten goed in de groei zijn. ,,Dat hebben we het afgelopen seizoen
Herhaling van vorig jaar?
goed gezien. Telers die hun drogere percelen
Het droge en warme voorjaar van 2011 heeft tot nu toe veel weg van vorig jaar, zo con-
vooraf nog even beregend hadden, hadden
stateert Richardson. En gezien de langetermijn weersvoorspellingen acht hij een herhaling
veruit de beste resultaten met Movento.''
Andy Richardson is teeltspecialist spruitkool bij het Allium & Brassica Centre in Kirton (GB)
2
Vollegrondsgroenten Koerier
Vervolg voorpagina
Hoe gaan jullie om met de verschillende bovenwettelijke eisen van jullie afnemers? ,,In principe proberen we iedere afnemer gelijk te behandelen. In de praktijk kan dat ook vrijwel altijd omdat de groenten die we aangeleverd krijgen zo schoon zijn dat ze qua MRLeisen allemaal aan de scherpste eisen voldoen. Bij twijfelgevallen overleggen we met de afnemer en komen we er vrijwel altijd uit.''
Welke groenten leveren de meeste MRL-problemen op? ,,Dat zijn vaak de wat meer open groenten, zoals eikenbladsla, spinazie, andijvie, lollo rosso en lollo biondo. Bij gebruik van gewasbeschermingsmiddelen wordt in deze groenten een relatief groot deel van het plantoppervlak geraakt. De kans op MRL-overschrijding is daardoor groter dan bij gesloten groenten, zoals ijsbergsla en kool. Hiervan halen we de eerste ombladen toch vaak al weg.''
Welke MRL-overschrijding zijn jullie de afgelopen jaren zoal tegengekomen? ,,Met onze Nederlandse telers hebben we maar heel zelden problemen op het gebied van MRL's. Bij hen gaat het hooguit een keertje om een achtergebleven stukje plastic uit de fust of een tijdens het laden ingevlogen luis; zoiets is nooit helemaal te voorkomen. Bij buitenlandse toeleveranciers wil het af en toe voorkomen dat er een - veelal lichte - overschrijding van de (boven)wettelijke eisen wordt vastgesteld. Afgelopen winter bijvoorbeeld vond één van onze afnemers iets teveel resten van middelen in Italiaanse rucola. Hoewel we er vanuit gaan dat deze teler ter goeder trouw heeft gehandeld, is het voor ons wel reden
Vertellen jullie deze telers hoe ze hun problemen moeten lossen, bijvoorbeeld met betrekking tot hun middelenkeuze?
voor een stevig gesprek. Verder hebben we in het verleden wel eens problemen gehad met
Jogchem van Daalen is inkoopmanager bij Heemskerk Fresh Convenience in Rijnsburg
Franse veldsla waar soms wat rommel tussen zat. Inmiddels heeft die teler dat met een eigen
,,In eerste instantie vinden we dit de verantwoordelijkheid van de teler zelf is. Hij moet ervoor
vinding helemaal verholpen.''
zorgen dat hij een schoon product bij ons aanlevert. Uiteraard zijn we wel bereid om mee te denken over hoe het beter of schoner kan.''
maar ook met het inkopen zelf. Immers, je moet deze nóg schonere groenten wél het
Hoe doen jullie dit dan?
hele jaar door in voldoende hoeveelheden kunnen krijgen.
,,Onze Nederlandse teler bezoeken we in principe twee keer per jaar. Dan spreken we
Voor de langere termijn zal de wens van een
behalve over prijzen en leveringsvoorwaarden ook over de knelpunten in teelt. Een belang-
residuvrij product uiteraard aanhouden.''
rijk onderwerp is de veiligheidstermijn van middelen; kunnen telers hiermee uit de voeten of moet er een andere strategie worden ingezet? Verder praten we over het gebruik van zaadcoatings- die we met het oog op lage MRL's uiteraard zeer toejuichen - en bemoeien we ons soms ook met de rassenkeuze. Bij andijvie bijvoorbeeld, zien wij graag een mooie, donkergroene kleur omdat deze beter toont in onze groentepakketten. Ook hebben we het liefst een wat rechtopstaand ras omdat deze makkelijker beet te pakken is om de kern eruit te snijden.''
Tot slot: welke ontwikkelingen ziet u de komende jaren op het gebied van voedselveiligheid en MRL's? ,,Op de korte termijn zie ik op het gebied van MRL weinig veranderingen opkomen. De huidige bovenwettelijke eisen zijn al zodanig scherp dat het niet zinvol lijkt om ze met
Wekelijks rollen er zo'n 1,5 miljoen
Zo'n 400 medewerkers verwerken dagelijk zo'n 60 verschillende soorten
het oog op voedselveiligheid nóg meer aan te scherpen. Bovendien ziet de hele keten dat
zakjes, pakjes en bakjes met gemengde
groenten tot zo'n 300 verschillende eindproducten.
het nu al lastig genoeg is om aan de eisen te voldoen. Zouden supermarktketens het nog
groenten van de band.
verder doordrijven, dan ontstaat er niet alleen grote problemen met de kwaliteitsborging,
Vervolg voorpagina
Verwerking van afvalwater zonder restafval Het principe van de PhytoBac is afgeleid van het biobed. De basis kan een kant-en-klaar kunststofsysteem zijn (verkoop door enkele Franse bedrijven, o.a. Biotise en Hermex), maar ook een grote prefab of ter plaatse gestorte, gesloten betonnen bak met overkapping en irrigatie of druppelsysteem. De bak wordt gevuld met een mengsel van stro (30%) en grond (70%). De grond is afkomstig van het bedrijf waar de PhytoBac wordt geïnstalleerd. Vanuit de opvang- of buffertank waarin alle afvalstromen worden verzameld, kan het afvalwater geleidelijk over de bak worden verdeeld zodat deze steeds optimaal vochtig is (bij voorkeur rondom de 20%, minimaal 5% en maximaal 50%). De aanwezige micro-organismen breken de middelen af. De PhytoBac wordt door een plastic kap afgeschermd van regen. De verdeling van de afvalstromen over de PhytoBac gebeurt door middel van een sprenkelinstallatie, vernevelaars of druppelleidingen. Voor een optimale verdamping kan de PhytoBac het beste in de zon en op de wind worden geplaatst. De inhoud van de bak moet eens per jaar worden omgezet en er moet stro worden aangevuld (15 tot 20 kg stro per m3 substraat) voor een optimale werking van de micro-organismen.
Géén afvalwater of afvalgrond Groot voordeel van de PhytoBac is dat er geen restafval is in de vorm van afvalwater of afvalgrond. Afvalstromen van water met gewasbeschermingsmiddelen worden volledig verwerkt en er zijn geen resten. Met de inzet van een PhytoBac - gekoppeld aan een goed ingerichte vul- en spoelplaats - kan de belasting van gewasbeschermingsmiddelen dus sterk worden
Bayer PhytoBac: geen restafval in de vorm van afvalwater of afvalgrond
verminderd en hoeven er geen resten van het bedrijf afgevoerd te worden.
3
Vollegrondsgroenten Koerier
Bayer PhytoBac
Rudis: ijzersterke aanwinst in prei en kool
Rudis heeft zich het afgelopen seizoen bewezen als topfungicide in prei en kool. Belangrijke ziekten als roest, Alternaria, Mycosphaerella en echte meeldauw worden er uitstekend mee bestreden. Het middel werkt zowel preventief als curatief.
De kracht van Rudis • zeer sterke preventieve en curatieve werking tegen alle belangrijke
Rudis is een fungicide op basis van prothioconazool. Deze werkzame stof verstoort de opbouw van celwanden van schimmels. Hierdoor
bladvlekkenziekten in prei en kool.
worden alle processen die na de kieming van de schimmels op gang komen geblokkeerd. • mengbaar met alle gangbare fungiciden en insecticiden • ook effectief bij lage temperaturen
Rudis werkt zowel preventief als curatief. Hierdoor heeft het middel een zeer sterke en langdurige werking tegen een groot aantal schimmelgroepen. Diverse bladvlekkenziekten, waaronder roest en Alternaria in prei en Mycosphaerella en echte meeldauw in kool, krijgen hierdoor geen kans om zich te ontwikkelen.
Toepassing & dosering in kool Toepassing & dosering in prei
Rudis is toegelaten in rode en witte kool, savooie kool, spitskool en spruitkool. Middel
Rudis kan preventief worden toegepast óf zodra er een aantasting van roest of Alternaria wordt waargenomen. De dosering is 0,4 l per hectare.
inzetten zodra er een aantasting wordt waargenomen. De dosering is 0,4 l per hectare.
Als er al een aantasting in het gewas is, dan kan het beste met een interval van 14 dagen worden gespoten. Menging met uitvloeiers,
Rudis toepassen in combinatie met een uitvloeier. De behandeling zonodig herhalen (na
superuitvloeiers en hechters wordt ontraden.
minimaal 3 weken).
Voor prei geldt een veiligheidstermijn van 3 weken.
Voor alle koolsoorten geldt een veiligheidstermijn van 3 weken.
Alternaria in prei
Echte meeldauw in kool
Roest in prei
Mycosphaerella in kool
'MRL belangrijke factor bij middelenkeuze' Om geen discussie te hebben over residuen, kiest spruitkoolteler André Noordhoek in Bleiswijk bij de laatste twee schimmelbespuiting voor Rudis.
Komend seizoen wil Noordhoek starten met twee keer Folicur en daarna twee keer Rudis. ,,Daarmee verwacht ik alle belangrijke schimmels prima te kunnen bestrijden en hoef ik me
André Noordhoek is spruitkoolteler
geen zorgen te maken over eventuele residuen'', zo besluit hij.
in Bleiswijk (Z-H). Jaarlijks verbouwt hij 60 tot 80 hectare spuitkool.
Het is inmiddels al weer anderhalf jaar geleden maar hij herinnert het zich nog als de dag van gisteren: het moment dat zijn bedrijf geblokkeerd werd vanwege een vermeend gebruik van een verboden middel in spruiten. Noordhoek: ,,Ik kreeg een telefoontje van het pakstation waar ik veel mee werk. Die vertelde me dat er tijdens een steekproef bij Lidl in Duitsland een verboden middel op mijn spruiten was gevonden. Het bleek om malathion te gaan, een middel dat al heel lang niet meer in Nederland is toegelaten. Een week lang is mijn bedrijf geblokkeerd geweest, totdat uit onderzoek bleek dat er een fout was gemaakt. De naald waarmee de analyse was uitgevoerd bleek daarvoor - zonder schoonmaken - bij een partij sinaasappels te zijn gebruikt. Daarin bleek ook het middel te zijn toegepast. Hoewel de bedrijfsblokkade meteen werd opgeheven en alle blaam is weggenomen, heb ik er toch een paar nachten behoorlijk slecht van geslapen.'' André Noordhoek vertelt zijn verhaal met een zucht. Hoewel de affaire al weer een tijdje achter de rug is, heeft het hem wel alerter gemaakt op de risico's van residuen op geoogste spruiten. ,,Ik wil hoe dan ook uit de gevarenzone blijven'', zo benadrukt hij nog maar eens.
Proef met Rudis Toen Bayer CropScience hem vorige zomer benaderde om een vergelijkende fungicidenproef te doen waarbij ook de residuen op spruiten werden gemeten, stemde hij dan ook graag toe. In de proef werd een standaard spuitschema vergeleken met een schema waarbij drie keer Rudis werd ingezet. ,,Uit de proef kwam duidelijk naar voren dat Rudis voor wat betreft zijn werking tegen Alternaria, Mycosphaerella en echte meeldauw op geen enkele manier onder doet voor andere fungiciden. Verder werden er bij het Rudis-schema geen enkele resten van middelen teruggevonden; bij het standaardschema was dat wel het geval'', zo vat Noordhoek de resultaten kort en bondig samen. Nog iets dat de spruitenteler in de proef opviel was dat Rudis relatief zacht is voor het gewas. ,,Spuitschade - in de vorm van kleine verkurkingen - hebben we op geen enkele plant kunnen vinden'', zo stelt hij.
4
Vollegrondsgroenten Koerier
'Collectief overstappen op Gaucho-behandeling' ,,Als spruitkooltelers zouden we volgend seizoen collectief over moeten stappen op een zaadbehandeling met Gaucho. Het werkt namelijk goed en langdurig tegen luizen en is ook nog eens veel milieuvriendelijker dan de huidige behandelmethoden.'' Dit pleidooi is afkomstig van Marcel Verkerk in Ter Aar. Hij is één van de weinige spruitkooltelers in Nederland die ervaring heeft met Gaucho als zaadcoating tegen luizen. In 2003, 2004 en 2005 liet hij alle zaad behandelen met dit insecticide. In de jaren daarna kon het niet meer omdat er te weinig belangstelling was vanuit de sector. Anno 2011 is deze toepassing echter weer actueel omdat de dringend vereiste toelating (DVT) voor Admire komt te vervallen. Verkerk pleit er daarom voor om als sector helemaal over te stappen op een zaadbehandeling met Gaucho. ,,Ik heb er drie seizoenen mee gewerkt en ben er zeer tevreden over. In alle drie jaren - waarbij ook een heel heftig luizenjaar zat - ben ik tot aan de laatste oogst in december helemaal luisvrij gebleven'', zo stelt de teler.
'Vrees voor te korte werking ongegrond' Verkerk weet dat er onder collegatelers de vrees heerst dat Gaucho niet tot aan het eind van het teeltseizoen doorwerkt. Maar die vrees is volgens hem ongegrond. ,,Een aantal voorlichters stelde destijds dat Gaucho waarschijnlijk niet lang genoeg zou werken omdat het al bij de kieming van het zaad - ergens in januari - actief wordt. Bij een traybehandeling met Admire komt de werkzame stof pas in april of mei los en werkt deze het hele teeltseizoen door. Dit wil echter niet zeggen dat Gaucho dús drie à vier maanden minder lang werkt en dús ook onvoldoende werkzaam is op het einde van het seizoen. Bij mij is dit in al die jaren in ieder geval nooit gebleken.'' Verkerk wijst erop dat een eventueel wat kortere werking van Gaucho nu ook prima opgevangen kan worden met het nieuwe middel Movento. ,,Mocht we met Gaucho het einde van het seizoen niet halen, dan hebben we met Movento een zeer sterk en veilig luizenmiddel in handen. Met deze middelencombinatie halen we in mijn ogen een hoop werk weg in de drukke plantperiode. Bovendien doen we het milieu ook nog eens een plezier, omdat deze
geleden een hele mooie kans laten lopen om op een makkelijke en milieuvriendelijke manier
middelen veel minder schadelijk zijn dan de huidige behandelmethode.''
luizen te bestrijden. Dat kunnen we nu rechtzetten door gezamenlijk voor een zaadbehandeling met Gaucho te kiezen'', zo stelt hij. De (waarschijnlijk) kleine meerprijs van gecoat zaad
Makkelijk en milieuvriendelijk werken
ten opzichte van een traybehandeling - die destijds enkele tientjes per hectare bedroeg - mag
Verkerk hoopt dat zijn ervaringen met Gaucho aanleiding zijn om als sector nog eens heel
volgens Verkerk geen doorslaggevende rol spelen bij de overstap. ,,We kunnen nú als sector
goed naar de toekomstige luisbestrijding te kijken. ,,In mijn ogen hebben we een paar jaar
laten zien dat óók wij graag schoon willen werken.''
Bayer DressCode: maatwerk voor persoonlijke bescherming Bayer DressCode is een nieuwe tool om telers te stimuleren om in alle omstandigheden met de meest geschikte beschermende kleding te werken. Speciaal hiervoor is een internetapplicatie ontwikkeld waarmee voor alle relevante Bayer CropScience producten snel zichtbaar kan worden gemaakt welke beschermende kleding gebruikt zou moeten worden, zowel bij het klaarmaken van de spuitoplossing, het spuiten zelf als bij het reinigen van de apparatuur. U krijgt gedetailleerde, praktijkgerichte aanbevelingen conform de wettelijke bepalingen.
U verdient dezelfde bescherming als uw gewas!
maar bént u wel evengoed beschermd als uw gewas?
Maak gebruik van Bayer DressCode voor een persoonlijk beschermingsadvies-op-maat. De adviezen kunnen worden opgeslagen als pdf-files, uitgeprint en/of doorgetuurd per e-mail. Ook andere zaken zoals trefwoorden en veelgestelde vragen kunnen in het hoofdmenu van deze applicatie worden geraadpleegd. Draag naast geschikte, ook kwalitatief goede en schone beschermingsmiddelen alvorens u met uw werkzaamheden begint. Daarnaast vindt u daar ook nadere details en goede raadgeving over als u op het blokje “details” van het beschermingsmiddel klikt. Op deze manier beschermt u zich optimaal bij het gebruik van onze producten.
ontvang Meld u aan en een paar gratis nen spuithandschoe
U vindt de Bayer DressCode via www.bayerdresscode.nl.
BayYou Services 5
Vollegrondsgroenten Koerier
Marcel Verkerk is spruitkoolteler in Ter Aar (Z-H). Jaarlijks teelt hij ca. 65 hectare spruiten.
Nativo: maximale bescherming tot aan de oogst Nativo is een breed toepasbaar fungicide in de vollegrondsteelt van prei, peen en diverse koolsoorten. De combinatie van de actieve stoffen trifloxistrobine en tebuconazool zorgt voor een uitstekende bescherming tegen een breed spectrum aan schimmelziekten. De actieve stoffen van Nativo hebben twee verschillende werkingsmechanismen. Hierdoor werkt het middel zowel preventief als curatief. Nativo is daardoor zeer flexibel in te zetten, onafhankelijk van de weersomstandigheden. Ook heeft Nativo een positieve invloed op opbrengst en kwaliteit.
Advies in peen (bos- was- en winterpeen en parijse wortelen) • Toepassen tegen loofverbruining (Alternaria dauci), echte meeldauw (Erysphe heraclei) en rattenkeutelziekte (Sclerotinia sclerotiorum)
• 0,3 kg/ha in 200 tot 500 liter water per ha • Interval: 14 dagen • Veiligheidstermijn: 3 weken
Advies in prei • Toepassen tegen roest (Puccinia allii), bladvlekkenziekte (Alternaria porri) en papiervlekkenziekte (Phytophthora porri)
• 0,4 kg/ha in 200 tot 500 liter water per ha • Interval: 14 dagen • Veiligheidstermijn: 2 weken • Nativo geeft een goede preventieve bescherming tegen papiervlekkenziekte. Op een bestaande infectie moet echter een specifiek curatief fungicide worden gebruikt
Advies in kool (onbedekte teelt van sluitkool, spruitkool, bloemkool en broccoli)
Opmerkingen Voor alle toepassingen geldt:
• Altijd een uitvloeier toevoegen (als er niet
• Toepassen tegen spikkelziekte (Alternaria brassicae), ringvlekkenziekte (Mycosphaerella
gemengd gespoten wordt met andere fungici-
brassicicola) en echte meeldauw (Erysiphe cruciferarum)
• 0,4 kg/ha in 200 tot 500 liter water
den, insecticiden of bladvoeders)
• Altijd eerst Nativo in water oplossen, daarna
• Interval: 14 dagen • Veiligheidstermijn: 3 weken
andere middelen toevoegen
• Tijdens mengen, transport en spuiten de
• Nativo geeft een goede preventieve bescherming tegen witte roest. Op een bestaande infectie van Albugo een specifiek curatief fungicide gebruiken
spuittank constant blijven roeren
• Maximaal 2 toepassingen per seizoen
De kracht van Nativo • Breed werkingsspectum (tegen alle belangrijke schimmelziekten in peen, kool en prei) • Preventieve en curatieve werking • Flexibele toepassing, onder alle weersomstandigheden • Snelle opname en lange nawerking • Zeer goed regenvast • Goed mengbaar met alle gangbare fungiciden en insecticiden • Positieve bijdrage aan opbrengst en kwaliteit
'Een mooi, breed middel om mee te starten' ,,Dit perceel hebben we in maart gezaaid en het heeft zowel de kou als de droogte prima doorstaan. Het loof heeft een mooie frisgroene kleur en staat nog helemaal overeind. Als het een beetje groeizaam weer blijft, dan zijn ze over een week of drie oogstrijp en hebben we een prachtig product in handen.''
bekend stonden als sterke peenfungiden. ,,Nativo is een combinatie van Flint en Horizon. Uit proeven weten we dat deze twee middelen elkaar versterken
Peter Matthijssen (links) is directeur-eigenaar
en daardoor een zeer sterke en brede werking hebben op alle belangrijke
van Top Fresh in Kraggenburg. Het bedrijf is
schimmels in peen. Bovendien hebben veldproeven laten zien dat Nativo het
gespecialiseerd in de teelt, verwerking en handel
loof iets beter overeind houdt dan andere middelen. Dit schept even wat meer
van diverse soorten peen en wortelpeterselie.
Peter Matthijssen is duidelijk in zijn nopjes tijdens een rondgang door één van zijn vroegste
lucht en ruimte in het loof, waardoor het gewas ook net iets minder vatbaar is
Jaarlijks teelt en verwerkt het bedrijf zo'n
peenpercelen. Samen met teeltadviseur Weimar de Ridder van Profyto checkt hij het gewas
voor schimmels. Nativo is daardoor een mooi, breed middel om mee te star-
125 ha fijne peen, 25 ha grove peen en 25 ha
op ziekten en plagen. Het enige 'smetje' dat ze kunnen vinden is een enkel virusplantje,
ten'', zo stelt De Ridder. Voorwaarde voor een goede werking is wél dat altijd
wortelpeterselie. Weimar de Ridder (rechts) is
,,maar die komen we dit jaar in veel meer gewassen tegen'', zo benadrukt teeltadviseur.
een uitvloeier aan Nativo moet worden toegevoegd en dat er met minimaal
teeltadviseur bij Profyto.
Al met al zijn beide mannen dik tevreden over de gewasontwikkeling tot dusver. ,,Als de
400 liter water moet worden gespoten.
groei op deze manier doorzet, dan krijgen we eindelijk weer eens een goed peenjaar'', zo blikt Matthijssen alvast vooruit. Zo'n jaar is volgens hem ook hard nodig om het enigszins 'gedeukte' vertrouwen van buitenlandse afnemers in Nederlandse peen weer wat op te vijzelen. ,,De afgelopen jaren hebben we helaas niet altijd de beschikking gehad over topkwaliteit peen. Het zou mooi zijn als we komend seizoen ons kwaliteitsimago weer wat op kunnen krikken'', zo hoopt Matthijssen, die zich met zijn bedrijf TopFresh helemaal heeft toegelegd op de teelt, verwerking en handel in peen.
Duurzame ziektebestrijding Om ziekten als Alternaria en Sclerotinia uit het gewas te houden, start Matthijssen relatief vroeg met de schimmelbestrijding. Half juni zijn de vroegst gezaaide percelen al een keer gespoten. ,,,Bij een vroege start is het gewas nog mooi open en komt het middel ook goed onderin het gewas. Het gewas blijft daardoor veel beter en langer beschermd. Bovendien voorkom je dat je verderop in het seizoen allerlei dure noodmaatregelen moet nemen, waarmee je je behoorlijk arm kunt spuiten'', zo stelt Matthijssen. Omdat veel percelen om planningstechnische redenen vaak wat langer in de grond blijven staan, vindt hij een duurzame ziektebestrijding sowieso erg belangrijk.
Eerste bespuiting met Nativo Sinds vorig seizoen voert Matthijssen de eerste bespuiting standaard met Nativo uit. Volgens Weimar de Ridder van Profyto geniet dit middel inmiddels een goede reputatie in de peenteelt, vooral omdat de werkzame stoffen - tebuconazool en trifloxistrobine - al langer
6
Vollegrondsgroenten Koerier
Flint: vertrouwde kracht met zeer brede toelating Flint heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een zeer sterk en effectief fungicide in een groot aantal vollegrondsteelten. Het bestrijdt een brede reeks van schimmels, waaronder Alternaria, Mycosphaerella, meeldauw, roest en valse meeldauw.
Sla en andijvie Ter bestrijding van Sclerotinia en Botrytis in de bedekte teelt van sla en de bedekte en onbedekte teelt van andijvie. Ook effectief ter bestrijding van valse meeldauw. Dosering: 0,4 kg/ha (400 g/ha)
Prei Ter bestrijding van purpervlekkenziekte (Alternaria porri) en roest (Puccinia alli). Flint preven-
Bleekselderij en knolselderij
tief inzetten met intervallen van 14 dagen. Stemphylium vesicarium en fluweelvlekkenziekte
Ter bestrijding van bladvlekkenziekten (Septoria apiicola) in de onbedekte teelt van bleekselderij en knolselderij.
(Cledosporium allii-porri) worden ook bestreden door Flint.
Dosering: 0,25 kg/ha (250 g/ha)
Als er al een aantasting aanwezig is op het moment van de eerste behandeling, dan de eerste behandeling uitvoeren met een middel met curatieve werking. Dosering: 0,4 kg/ha (400 g/ha)
Witlof en cichorei Ter bestrijding van echte meeldauw (Erisyphe cichoracearum) in de onbedekte pennenteelt van witlof en cichorei. Dosering: 0,25 kg/ha (250 g/ha)
Spruitkool en sluitkool Ter bestrijding van spikkelziekte (Alternaria brassicae) en bladvlekkenziekte (Mycosphaerella
Bos-, was- en winterpeen in de vollegrond
spp.). Zodra de eerste aantasting wordt waargenomen, een behandeling uitvoeren. De
Ter bestrijding van loofverbruining (Alternaria dauci) en meeldauw (Erysiphe heraclei) in bos-, was- en winterpeen in de vollegrond. Zodra
behandeling om de 14 dagen herhalen. De toepassingen met Flint bij voorkeur laten volgen
de eerste aantasting wordt waargenomen een behandeling uitvoeren. De behandeling om de 14 dagen herhalen. De toepassingen met Flint
op bespuitingen met fungiciden uit andere chemische groepen zoals bijvoorbeeld Folicur.
bij voorkeur laten volgen op bespuitingen met fungiciden uit andere chemische groepen zoals bijvoorbeeld triazolen.
Dosering: 0,25 kg/ha (250 g/ha)
Dosering bij bestrijding van meeldauw: 0,25 kg/ha (250 g/ha)
Ter bestrijding van witte roest (Albugo candida).
Dosering bij bestrijding van Alternaria: afhankelijk van de ziektedruk: 0,25-0,4 kg/ha (250-400 g/ha).
Dosering: 0,4 kg/ha (400 g/ha)
De kracht van Flint
Bloemkool, broccoli en boerenkool
• zeer brede toelating in vrijwel alle vollegrondsgroenten, waaronder
Ter bestrijding van witte roest (Albugo candida) in de onbedekte teelt van bloemkool, broccoli en boerenkool.
cichorei, witlof (pennenteelt), knol- en bleekselderij, bloemkool, broccoli
Dosering: 0,4 kg Flint per ha (400 g/ha). Een dosering van 0,25 kg Flint per ha is toereikend
en boerenkool
voor de bestrijding van Mycosphaerella spp. en Alternaria spp.
• effectief tegen een grote reeks van schimmels, waaronder Alternaria,
Veredelings- en zaadteelt van koolgewassen
Mycosphaerella, meeldauw, roest en valse meeldauw
Ter bestrijding van witte roest (Albugo candida) in de bedekte teelt van veredelings- en
• zeer regenvast door snelle opname en sterke binding aan waslaag
zaadteelt van koolgewassen. Dosering: 0,4 kg/ha (400 g/ha)
Mooie aanwinst tegen bladvlekkenziekte ,Met Flint hebben we een prima middel erbij gekregen tegen bladvlekkenziekte in knolselderij'', zegt loonwerker Joop Lokers in Zevenbergen. Hij denkt dat het middel dit jaar wel eens eerder nodig kan zijn dan in andere jaren...
de grond kunnen krijgen. Volgens mij hebben we maar één keer in het weekend hoeven
Lokers is dit best lastig omdat er op dit
doorwerken; in andere jaren is dat vrijwel standaard zo.'' Joop Lokers schetst in het kort
moment slechts twee middelen (Flint en
hoe hij de afgelopen maanden heeft beleefd. Als loonwerker heeft hij zich gespecialiseerd
Score®) toegelaten zijn die elk ook maar
in het planten, verzorgen en oogsten van knolselderij. Om die reden volgt hij de stand van
drie keer per seizoen gebruikt mogen wor-
,,Voor zover ik me kan herinneren is het planten nog nooit zo mooi verlopen als dit jaar. Door
dit gewas dan ook met grote interesse. Nu, half juni, staan de planten in zijn werkgebied
den. Hij refereert daarbij aan de afgelopen
het droge weer hebben we van begin maart tot begin juni vrijwel alles volgens planning in
er prima op. Vanwege de droogte is de aanslag hier en daar iets minder geweest, maar dat
herfst, toen de ziektedruk enorm hoog was.
trekt volgens Lokers gauw bij.
,,Met zes keer spuiten hebben we de ziekte nauwelijks onder controle kunnen krijgen'',
'Bladvlekkenziekte mogelijk vroeger'
zo herinnert hij zich nog goed.
Hoewel de seizoenstart tamelijk gladjes is verlopen, waarschuwt Lokers ervoor om nu teveel
Niettemin is Lokers verheugd dat sinds
achterover te leunen. Vooral bladvlekkenziekte kan volgens hem wel eens wat vroeger toe-
vorig jaar ook Flint in knolselderij gebruikt
slaan dan in andere jaren. ,,Normaal gesproken komt deze ziekte zo rond half juli opzetten,
mag worden. ,,Daarmee hebben we een
maar vanwege het vroege voorjaar zou dat nu wel eens een paar weken eerder kunnen zijn'',
prima middel erbij gekregen met een sterke
zo stelt hij. Erik Hoogerduijn, akkerbouwspecialist bij Agrifirm Plant en Lokers' gewasbescher-
preventieve werking.'' Ook Hoogerduijn
mingsadviseur, kan zich wel vinden in deze redenatie. Hij trekt een parallel naar de aardap-
ziet Flint als een mooie aanwinst in knol-
pelen: ,,Daarin zien we nu ook al wat Alternaria; dat is ook veel vroeger als normaal.''
selderij. Niet alleen vanwege z'n werking tegen bladvlekken, maar ook met het
Sluitend spuitschema aanhouden
oog op resistentie-management. ,,Flint en
Om bladvlekkenziekte tot aan de oogst goed onder controle te kunnen houden is het zaak
Score® hebben verschillende werkzame
om tijdig preventief te starten en daarna een sluitend spuitschema aan te houden. Volgens
stoffen en passen daarom heel goed bij elkaar. Door beide middelen afwisselend
Joop Lokers (links) heeft samen met zoon Raymond een loonbedrijf in Zevenbergen (N-Br.).
toe te passen neemt de kans op resistentie-
Jaarlijks plant en oogst het bedrijf zo'n 300 tot 350 hectare knolselderij. Daarvoor hebben
vorming flink af.''
ze twee automatische plantmachines en een tot knollenrooier omgebouwde bietenrooier ter beschikking. Erik Hoogerduijn is specialist akkerbouw bij Agrifirm Plant.
Score® is een geregistreerd handelsmerk van Syngenta Crop Protection B.V.
7
Vollegrondsgroenten Koerier
COLOFON
,,Uit de proef kwam duidelijk naar voren dat Rudis voor wat betreft zijn werking tegen Alternaria, Mycosphaerella en echte meeldauw op geen enkele manier onder doet voor andere fungiciden.''
AndrĂŠ Noordhoek, spruitkoolteler in Bleiswijk (Z-H)
,,Ik heb drie seizoenen met een zaadbehandeling met Gaucho gewerkt en ben er zeer tevreden over. In alle drie jaren ben ik tot aan de laatste oogst in december helemaal luisvrij gebleven.''
,,Nativo is een combinatie van Flint en Horizon. We weten dat deze twee middelen elkaar versterken en daardoor een zeer sterke en brede werking hebben op alle belangrijke schimmels in peen.''
,,Met Flint hebben we een prima middel erbij gekregen in de knolselderij. Het heeft een sterke preventieve werking en is ook een aanwinst met het oog op resistentie-management.''
Marcel Verkerk, spruitkoolteler in Ter Aar (Z-H)
Peter Matthijssen, directeureigenaar van Top Fresh in Kraggenburg en Weimar de Ridder, teeltadviseur bij Profyto
Joop Lokers, loonwerker in Zevenbergen (N-Br.) en Erik Hoogerduijn, specialist akkerbouw bij Agrifirm Plant
Concept en realisatie: L Bayer CropScience B.V. L Reed Business B.V. Vormgeving en opmaak: L Claudia Roorda Fotografie: L Bayer CropScience B.V. Drukwerk: L Productiemannen B.V. Dit is een uitgave van: Bayer CropScience B.V. Energieweg 1 P.O. Box 231 NL-3640 AE Mijdrecht Onze gebruiksadviezen, zowel mondeling als schriftelijk verstrekt, berusten op uitgebreide proefnemingen. Wij adviseren naar beste weten volgens kennis van zaken van dit ogenblik, echter zonder daarvoor aansprakelijkheid op ons te nemen, omdat opslag/bewaring en toepassing zich aan onze controle onttrekken. Beschrijvingen van een product, resp. gegevens over de eigenschappen daarvan betekenen niet, dat verantwoordelijkheid wordt gedragen bij eventuele schade. Lees voor gebruik altijd eerst het etiket.
Puzzel mee en win een diner voor twee! Houdt u van lekker eten en drinken in een goed restaurant? Los dan de onderstaande woordzoeker op! Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. Zij krijgen elk een dinerbon ter waarde van `150.
De woorden hieronder zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze af. De overgebleven letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing. ALTERNARIA
MEELDAUW
RUDIS
APPEL
NATIVO
SCHIMMELS
BESSEN
OOGST
SLA
BLAD
PEEN
SPIROTETRAMAT
BROCCOLI
PHYTOPHTHORA
SPRUITKOOL
FLINT
PREI
TEELT
GEWAS
RESISTENTIE
WORTELLUIS
KERSEN
ROEST
W O K G M I F E K I C N
O G E W A S K L S N R S
R B R O C C O L I E R P
T V S E O L E R S N H I
E E E N W M T I E Y T R
L B N A M U S S T S O O
L N E I P T A O I E T T
U T H S E P P D S D E E
I C E N S H E T L L U T
S O T D T E E L T E A R
M I A H E IJ N A N E E A
E L O O K T I U R P S M
B R A I R A N R E T L A
A T N A T I V O O G S T
Š www.puzzelpro.nl
BON Naam: Adres: Postcode:
Plaats:
Bedrijf + aantal ha. groenten: De oplossing van de puzzel is: Stuur de ingevulde bon uit deze krant in een ongefrankeerde envelop naar: Actievoorwaarden Deze prijsvraag loopt van 7 juli t/m 15 augustus 2011. Uit de goede inzendingen worden drie winnaars getrokken. De prijswinnaars krijgen tussen 15 en 31 augustus bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
8
Vollegrondsgroenten Koerier
Bayer CropScience B.V. T.a.v. Jessica Biermann Antwoordnummer 55074 3640 WB Mijdrecht