Visie

Tweede Kamerverkiezingen Zo moet de landbouwsector worden volgens de politiek

Wat wil de politiek met de landbouwsector de komende jaren? Gaan we na de Kamerverkiezingen van volgende maand op dezelfde weg voort? Of moet het helemaal anders? Met een korte beschrijving van de visie, enkele opvallende wensen én met een karakteristiek citaat uit het verkiezingsprogramma schetsen we van elke partij een beeld.

Tekst: René van Buitenen

De VVD stelt vast dat we niet zonder een betrouwbare voedselvoorziening kunnen. Daarom vindt de partij dat Nederland en Europa vanuit strategisch oogpunt niet afhankelijk moeten worden van de import uit de rest van de wereld. De partij ziet dat de ruimte schaars is en dat de uitstoot van vervuilende stoffen moet verminderen. Om de landbouw toch de ruimte te geven, zet de VVD in op innovatie.

• Geen krimp veestapel • Geen verplichte weidegang: sector zorgt zelf voor zijn doelstellingen • Mededingingswet versoepelen • ACM ziet er op toe dat er hogere prijzen voor producten met bovenwettelijke eisen worden betaald • Scherpere controle op voedselveiligheid door NVWA • Fosfaatplafond afschaffen (staat innovatie in de weg) • Herijking van Natura 2000-gebieden

‘Als liberalen met een optimistische levenshouding hebben wij hoge verwachtingen van de productie van kweekvlees’

De huidige land- en tuinbouw in Nederland is niet houdbaar, vindt D66. De partij bepleit een grote systeemverandering: kringlooplandbouw. Daarin staat een efficiënte en duurzame omgang met de aarde centraal. Alleen zo kan de wereldbevolking binnen de grenzen die aarde stelt, worden gevoed. Dat vraagt volgens de partij om een andere visie op voer, mest, bodem en dierenwelzijn. Concreet: meer grond voor plantaardig voedsel voor mensen, meer restproducten gebruiken voor veevoer en minder vlees eten.

• Duurzaamheidsvoorwaarden opleggen aan voedingsindustrie en supermarkten • Substantiële vermindering aantal koeien • Beprijzing van emissies • Kringloopboeren betalen een lagere prijs voor hun uitstoot. Ook het vasthouden van CO 2 wordt beloond • Doorverkoop van bedrijven zonder opvolger aan boeren bij Natura 2000-gebieden die worden uitgekocht • Afschaffen EU-inkomenssteun; alleen subsidie voor kringloopboeren • Duurzaamheidsheffing op vlees

‘Wij willen een nieuw progressief kapitalisme, met markten die werken voor iedereen’

PvdA

Volgens de PvdA is de landbouwsector in Nederland uit balans: er zijn te veel dieren op een te klein oppervlak. Dat belast de natuur, het klimaat het milieu, de dieren en de leefomgeving, meent de partij. Zij wil het evenwicht herstellen.

• Subsidie voor diervriendelijke en klimaat neutrale landbouw • Actief uitkoopbeleid om de sector te verduurzamen • Schrappen van subsidies voor intensieve bedrijven • Grondgebonden melkveebedrijven met volledige weidegang • Import veevoer beperken

‘Onze sociaaldemocratische waarden zijn het kompas waarop we varen, juist ook in tijden van grote onzekerheid’ CDA

Het CDA vindt dat de strategische waarde van een sterke agrarische sector meer aandacht verdient. De partij meent dat de eigen markt, de voedselkwaliteit en de voedselproductie beschermd moeten worden. Europese samenwerking en handelsverdragen zijn daarvoor onmisbaar. Het CDA stelt ook vast dat weinig andere sectoren in de afgelopen jaren zoveel milieuwinst hebben behaald als de agrarische sector.

• Langjarige duurzaamheidsdoelen, waaraan elke boer naar eigen inzicht een bijdrage aan levert • Compensatie voor vrijwillige bedrijfsbeeindiging. Geen gedwongen onteigening • Natuur en landbouwgrond ontzien bij de aanleg van windmolens en zonneparken • Beschermde status voor vitale landbouwgronden • Oprichting van ketencoöperaties, waarin partijen afspraken maken over productie, kwaliteit, gezamenlijk toezicht en een eerlijke prijs

‘Nederland zonder boeren, tuinders en vissers is als het Rijksmuseum zonder Rembrandts’

ChristenUnie

De ChristenUnie is trots op de agrarische sector. Maar de partij vindt wel dat de sector moet veranderen. Omdat de huidige wijze van voedselproductie de biodiversiteit en de bodemkwaliteit schaadt. De partij bepleit daarom een meer extensieve landbouwsector, met een kleinere veestapel en minder geïmporteerd veevoer.

• Volledig grondgebonden melkveehouderij binnen tien à vijftien jaar • Maximum op aantal koeien en melkproductie per hectare • Belemmeringen voor weidegang wegnemen • Dierrechten voor geiten en kalveren • Beloning voor CO2-opslag in de bodem • Subsidie voor boeren die bovenwettelijke prestaties leveren • Verduurzaming in de keten algemeen verbindend verklaren • Hogere Europese importtarieven op soja, maïs en granen • Bevorderen van plantaardig eiwit ten koste van dierlijk eiwit

‘De ChristenUnie wil krachtig inzetten op de hoopvolle beweging die gaande is naar een groene, duurzame economie die zich houdt aan de grenzen van de aarde en aan de norm van ecologische en sociale gerechtigheid’ GroenLinks

Ons eten is een pijnlijke afspiegeling van een verstoorde relatie tussen onszelf en anderen, tussen mens en planeet en tussen mens en dier, vindt Groen Links. De partij wil een fundamenteel andere manier van landbouw in Nederland. Een waarin de gezondheid van mensen en dieren het uitgangspunt is en waar schaalvergroting niet noodzakelijk is om te overleven.

• Halvering van de veestapel • Subsidie voor natuurinclusieve bedrijven • Invoering van CO2-heffing en stikstofheffing in de landbouw • Verplichte weidegang • Geen nieuwe megastallen • Aanleg van 100.000 ha nieuwe natuur

‘Dieren zijn geen productiemiddelen die ten dienste staan van de mens, maar levende wezens die ruimte en bescherming verdienen’

FvD

Voor Forum voor Democratie is de agrarische sector in Nederland een technologisch hoogwaardige bedrijfstak. Die moet behouden en versterkt worden. De partij wil ruim baan voor de boer en tuinder.

• Grondgebonden veehouderij • Stikstofbeleid moet op de schop • Geen krimp van de veestapel • Steun voor boeren die op hun land de natuur de ruimte geven • Natuur in stand houden door invoering immigratiestop • Bescherming boeren en vee tegen de wolf • Nederland uit Europese Unie (en uit de euro)

‘De kern van ons program is onze liefde voor Nederland’

PVV

De PVV zegt blij te zijn met boeren omdat ze voor ons eten, zoals melk, kaas en vlees, zorgen. De partij vindt dat boeren het ten onrechte zwaar moeten ontgelden. Onder het mom van milieu, natuur en klimaat wordt de Nederlandse boerenstand vakkundig de nek omgedraaid, constateert de partij. De PVV stelt dat boeren moeten kunnen blijven boeren en tegelijk moeten zorgen voor het mooie Nederlandse landschap.

• Verlaging btw op boodschappen • Intrekken Klimaatwet en Stikstofwet • Stoppen met CO2 -reductie • Behouden van gezins- en familiebedrijven • Stoppen met schaalvergroting in de landbouw • Gecontroleerde afschaffing bio-industrie • Dierrechten opnemen in Grondwet • Nederland uit Europese Unie • Geen EU-bemoeienis met onze boeren

‘Wij gaan Nederland weer opbouwen en sterker maken dan ooit tevoren’

PvdD

De Partij voor de Dieren vindt dat de landbouw op een doodlopende weg is beland. Het huidige voedselsysteem is niet meer houdbaar en de dieren betalen daarvoor de prijs. Dat wil de partij radicaal veranderen. Zij beschouwt zich als de aanjager van de voedselrevolutie die aanstaande is.

• Krimp veestapel met minimaal 75 procent • Maximumaantal dieren per bedrijf en per regio • Stoppen met export; boeren werken voor de eigen markt • Heffing op import goedkoop voedsel • Weilanden in veenweide teruggeven aan natuur • Subsidies voor boeren die omschakelen naar plantaardige voedselproductie

‘We werken aan een samenleving waarin zo min mogelijk dieren worden gebruikt door de mens’

Landbouw en veeteelt zijn uit hun voegen gegroeid, vindt de Socialistische Partij. De SP telt vier slachtoffers: de natuur, het milieu, het dierenwelzijn én de boeren, want die zijn het slachtoffer van de markt. De SP streeft daarom naar een ‘boerenlandbouw’, ofwel een gezonde productie waarmee boeren de kost kunnen verdienen.

• Ondersteuning van boeren die diervriendelijk en duurzaam produceren • Een stevige beperking van de veestapel • Verplichte weidegang

‘Wat niet failliet mag gaan, hoort niet op de markt’

De SGP roemt de landbouwsector. Want die zorgt er voor dat de samenleving kan profiteren van voldoende, veilig en goedkoop voedsel. Het heeft een generatie geduurd om zo ver te komen en zal volgens de SGP ook een generatie duren om de keerzijde van het succes ongedaan te maken. Want de sector moet verduurzamen en dat kost tijd. Boeren moet die tijd krijgen, vindt de SGP.

• Kwetsbare landbouwsectoren buiten schot houden bij handelsakkoorden • Markt- en productieregulering om hevig schommelende landbouwprijzen te voorkomen • Tht-datum schrappen op lang houdbare producten om voedselverspilling tegen te gaan • Directe inkomenssteun niet belasten met vergroeningseisen • Boeren ondersteunen bij ontwikkeling technieken om emissies te reduceren • Versoepeling mededingingsregels voor boeren • Geen zonnepanelen op vruchtbare landbouwgrond

‘Het is dus niet zo dat de situatie nu erger is dan ooit en het steeds slechter gaat. Boeren zetten zich wel degelijk in als rentmeester’ BBB

De BoerBurgerBeweging zegt op te willen komen voor boeren én burgers. Hun stem wordt onvoldoende gehoord in Den Haag en dat moet veranderen vindt de partij. BBB streeft naar een duurzame en langjarige visie op de ontwikkeling en het behoud van het platteland.

• Invoering van wet Recht op Landbouw om bestaansrecht van boeren te waarborgen • Vruchtbare gronden blijven beschikbaar voor voedselproductie • Invoering fonds voor boeren om bovenwettelijke inspanningen vergoed te krijgen; te financieren door supermarkten • Schrappen van alle stikstofmaatregelen • Erkenning van boerennatuur als natuur • Geen zonnepanelen in het buitengebied zolang er nog lege daken zijn • Minister voor het Platteland met een departement op minimaal 100 kilometer afstand van Den Haag

‘BBB wil een halt toeroepen aan de uitverkoop van ons platteland’

JA21

De nieuwe partij JA21 stelt vast dat de agrarische sector onlosmakelijk met Nederland is verbonden. De partij hekelt knellende regelgeving voor boeren en vindt dat de agrarische ondernemers meer waardering verdienen. De partij ziet dat het verdienmodel van de boeren onder druk staat. Maar ‘doordachte regelgeving’ kan volgens JA21 het verschil maken tussen winst of verlies.

• De hele keten verantwoordelijkheid stellen voor het inkomen van boeren • Versoepelde regelgeving voor grondgebonden weidende bedrijven • Proportioneel stikstofbeleid • Herijking van het Natura 2000-beleid. • Innovatie in de landbouw stimuleren

‘Ons programma is een realistische conservatief-liberale koers voor iedereen die de schouders onder Nederland wil zetten’