Duurzaam

Het aandeel duurzaam opgewekte energie in de totale energiebehoefte van de zuivelketen, is ook in 2019 verder toegenomen. (Foto: NZO)

Wageningen analyseert duurzame prestaties Zuivelketen boekt opnieuw vooruitgang in verduurzaming

De Nederlandse zuivelketen is opnieuw duurzamer geworden. Melkveehouders en zuivelondernemingen zijn op verschillende thema’s een stap dichter bij hun doelen gekomen, blijkt uit de jaarlijkse tussenbalans, opgemaakt door Wageningen Economic Research.

Tekst: René van Buitenen

De Nederlandse zuivelsector heeft in 2019 progressie gemaakt geboekt bij de verduurzaming van de keten. Uit de deze maand verschenen rapportage van Wageningen Economic Research blijkt dat melkveehouders en zuivelonder- nemingen op vrijwel alle duurzaamheidsdoelen beter presteerden dan in het jaar daarvoor. Het Wageningens onderzoeksinstituut bekijkt elk jaar hoe het staat met de verduurzaming van de zuivelsector. Dat doet het op verzoek van de Duurzame Zuivelketen, het samenwerkingsverband (gefinancierd door ZuivelNL) waarin melkveehouders en zuivelondernemingen streven naar een toekomstbestendige zuivelsector.

Thema’s

De prestaties worden gemeten aan de hand van elf thema’s. Daaraan zijn doelstellingen gekoppeld die in 2020 behaald zouden moeten zijn. Dat is inmiddels bij vijf thema’s het geval. De doelen voor verantwoord antibiotica- gebruik, energie-efficiëntie, weidegang, verantwoorde soja en voor de excretie van fosfaat zijn inmiddels gerealiseerd. Op de andere thema’s zijn de doelen nog niet behaald. Maar ook daar zien de

opstellers van het rapport wel vooruitgang. Zo komt bij de reductie van broeikasgassen het doel ‘klimaatneutrale groei’ (ten opzichte van 2011) na drie achtereenvolgende jaren van reductie in zicht.

Broeikasgassen

De totale uitstoot van broeikasgassen van de hele zuivelsector (berekend van voer tot en met de verwerking en verpakking in de zuivelfabriek) daalde in 2019 verder met ruim 4 procent ten opzichte van 2018. Dat kwam door de afname van het aantal melkkoeien en jongvee, het gebruik van eiwitarmer krachtvoer, het gebruik van meer groene in plaats van grijze elektriciteit en omdat veehouders minder ruwvoer aankochten in vergelijking met het droge jaar 2018. Om de beoogde klimaatneutrale ontwikkeling te behalen is een verdere daling van de CO2 -uitstoot over 2020 nodig van 0,5 Mton CO2 equivalenten (-2,3 procent). Of de sector daar inmiddels in is geslaagd wordt pas aan het eind van dit jaar duidelijk als Wageningen de monitoringsgegevens over 2020 heeft geanalyseerd. Om de doelstelling ‘20 procent reductie ten opzichte van 1990’ te halen is een grotere inspanning nodig. Dan zou er in 20202 nog 2,4 Mton aan broeikasgassen moeten worden gereduceerd. Dat is 11 procent ten opzichte van 2019 nodig. Maar de onderzoekers maken daarbij de kanttekening dat de vergelijking tussen 1990 en recente jaren niet geheel zuiver is vanwege methodologische verschillen.

Zonne-energie

Dankzij een toename van productie van zonne-energie wekte de sector in 2019 meer duurzame energie op. Inmiddels wordt 6,3 procent van de totale energiebehoefte gedekt door productie van duurzame energie. In 2018 lag het aandeel duurzame energie in de totale de energieconsumptie van de keten nog op 5,6 procent. De afstand tot het doel voor 2020 (16 procent) is nog groot. Dat komt volgens Wageningen mede door de gehanteerde methode. Daarbij worden alleen de windmolens en de covergistingsinstallaties die in eigendom zijn van het melkveebedrijf meegeteld. Zou alle duurzame energieproductie op landbouwgrond van melkveebedrijven in de telling worden meegenomen, dan zou dit doel ruimschoots zijn behaald. Overigens liep de CO2 -uitstoot van een kilogram melk een fractie op. Die bedroeg in 2019 1.232 gram (21 gram meer dan in 2018). De toename verklaren de onderzoekers met de relatief geringe afvoer van dieren. Waardoor een groter deel van de totale broeikasgasemissie werd toegerekend aan melk. “In 2018 was de situatie juist tegengesteld en werden er vanwege de introductie van fosfaatrechten juist relatief veel dieren afgevoerd waardoor een kleiner deel van de emissie aan melk is toegerekend.”

Levensduur

Met de levensduur van melkkoeien ging het in 2019 weer de goede kant op. Na drie jaren van daling kwam de gemiddelde levensduur van een melkkoe in 2019 ruim twee maanden hoger uit vergeleken met 2018. De gemiddelde leeftijd van alle melkkoeien die van het melkveebedrijf worden afgevoerd naar de slacht of die op het bedrijf sterven, bedroeg in 2019 5 jaar, 8 maanden en 25 dagen. De afstond tot het doel voor 2020 is nog groot. Om dat te realiseren moet de gemiddelde levensduur met nog eens 169 dagen toenemen.

Ammoniak

In 2019 ging het ook beter met de reductie van ammoniak. Voor het tweede achtereenvolgende jaar nam de ammoniakemissie af. Op basis van voorlopige cijfers ging het in 2019 om een daling van 4 procent ten opzichte van 2018 tot 53,5 miljoen kilogram. Dat kwam door een afname van het aantal stuks melk- en jongvee en door lagere gehalten stikstof in het mengvoer en in het kuilgras. Om het doel te realiseren is nog een forse reductie nodig. De maximale hoeveel ammoniak die de sector voor 2020 heeft beoogd, bedraagt 42,3 miljoen kilogram.

Industriële koeling Highcare Kaasrijping Cleanrooms Airconditioning Maatwerk

Voets & Donkers ontwikkelt met grote precisie luchtbehandelingssystemen die exact de juiste condities creëren voor kaasrijping.