Duitse zuivelindustrie

‘Ongezonde situatie: grondstoffen zijn duurder dan bewerkt product’ Duitsland: grote impact van corona en kostenontwikkeling

Hoge prijzen door goede vraag op de wereldmarkt, de coronapandemie en hoge kosten hebben grote impact op de zuivelmarkten. Dat beeld blijft zo de komende maanden, met melkprijzen van meer dan 40 cent en extra uitdagingen op het gebied van dierenwelzijn. Dat verwacht de organisatie van de Duitse zuivelindustrie MIV.

Tekst: Bert Kleiboer

De coronapandemie heeft de melkmarkt de afgelopen paar jaar beïnvloed en heeft begin 2022 nog steeds stevige greep. De markt is volatieler dan ooit. Waar in 2020 een deel van de productprijzen bleef steken op interventieniveau, zijn er momenteel recordniveaus voor mager melkpoeder, volmelkpoeder en boter. Dat zegt Peter Stahl, voorzitter van de Duitse zuivelorganisatie Milchindustrie-Verband (MIV), eind januari tijdens een onlinepersgesprek vanuit Berlijn. Ondanks de hoge opbrengstprijzen schat Stahl, naast – MIV-voorzitter ook ceo van zuivelconcern Hochland – de situatie allerminst rooskleurig in. De kosten zijn ook uitzonderlijk. Hij noemt

‘Race om hoogste standaard dierenwelzijn is begonnen’

Het thema dierenwelzijn is nog belangrijker geworden in Duitsland, nu de grote supermarkten hun viertrapsetikettering Haltungsform.de gaan toepassen voor zuivel. Dat stelt voorzitter Peter Stahl van de Duitse zuivelindustrie-organisatie Milchindustrie-Verband (MIV). De Haltungsform-aanduiding wordt al langer gehanteerd voor vlees. Voor zuivel gaat het van start met consumptiemelk. De eerste producten met een Haltungsform-label liggen al in de winkels.

Haltungsform is opgezet om voor dierenwelzijn duidelijkheid te bieden in de grote verscheidenheid aan labels en keurmerken. (Afbeelding: Hhaltungsform.de)

De systematiek is opgezet om het niveau van dierenwelzijn te typeren, net als het Nederlandse Beter Leven keurmerk. Het Duitse systeem heeft vier niveaus. Daarbij is niveau 1 het wettelijk minimum en niveau 4 de hoogste standaard. Voor melkveehouderij is weidegang onderdeel van niveau 2, bij niveau 3 hoort jaarrond toegang tot het buitenklimaat. Haltungsform is opgezet om duidelijkheid te bieden in de grote verscheidenheid aan labels en keurmerken. De grote supermarktconcerns zijn aangesloten: Aldi, Aldi Süd, Kaufland, Lidl, Netto, Penny, Rewe en Bünting. MIV verwacht dat de retail in korte tijd zoveel mogelijk melk van de hogere niveaus 3 en 4 wil inkopen en de lagere niveaus uitsluiten. “Een race voor de hoogste standaard en de gunst van de consument is begonnen”, stelt MIV in een persbericht. De MIV onderschrijft het belang van dierenwelzijn. Maar het moet volgens voorzitter Stahl ook duidelijk zijn dat een hoge mate van dierenwelzijn niet tegen “een nultarief” geleverd kan worden. “We verwachten dan ook dat de levensmiddelenhandel en daarmee de consument bijdragen in de hogere productie- kosten voor melkproducenten en zuivel”, zegt Stahl. De zuivelsector staat in dit verband voor twee uitdagingen. Enerzijds brengen gescheiden productstromen extra kosten met zich mee. Aan de andere kant levert niet alle melk van gecertificeerde melkveehouders de meerprijs op.

MIV-voorzitter Peter Stahl: “We kunnen de lage consumentenprijzen niet volhouden.” (Foto: Hochland)

onder meer energie, maar ook uitgaven en investeringen voor nieuwe duurzaamheidseisen voor verpakkingen, zoals het gebruik van gerecyclede materialen en de statiegeldverplichting voor plastic flessen vanaf 2024. Ook loonkosten is een punt van zorg. Daarbij komt dat het in de bedrijven momenteel kraakt door de gevolgen van de coronapandemie: ziekteverzuim van personeel en langere levertijden voor verpakkingsmaterialen en reserveonderdelen. Stahl voegt eraan toe dat niet alleen bij de melkverwerkers de productiekosten stijgen. Ook de producenten van melk, de veehouders, worden zwaar getroffen door hoge voer- of energieprijzen.

Melkprijs 40 cent

Door de grote wereldwijde vraag naar zuivel komt de gemiddelde Duitse prijs voor boerderijmelk in 2021 volgens het Bundesanstalt für Landwirtschaft und Ernährung (BLE) Bonn uit op ongeveer 36 cent/kg (4,0 procent vet). Dat is zo’n 10 procent hoger dan in het jaar ervoor. De motor van het succes in 2021 was opnieuw de kaasmarkt. Duitsland blijft de grootste kaasproducent van Europa. Bijna de helft van de Duitse melk stroomt naar de kaasproductie. De markt voor verse producten is de laatste jaren wisselend. Aan het begin van de pandemie was de vraag van huishoudens naar houdbare consumptiemelk erg hoog, wat in de loop van 2021 afkoelde. Stahl noemt ook concurrentie door het verkoopsucces van veganistische dranken. De groeicijfers van de verkoop van dranken vlakken echter alweer af, zegt hij. Voor 2022 verwacht Stahl dat de melk duur blijft. “In januari betalen veel Duitse zuivelfabrieken 40 cent/kg, andere bedrijven zullen volgen. De uitbetalingsprestaties van de individuele zuivelfabrieken zijn echter afhankelijk van hun productportfolio en klantenbestand. De huidige tendens lijkt: hoe meer product in bulk worden aangeboden, hoe hoger de uitbetaalde melkprijzen. “Deze ontwikkeling kan niet gezond zijn: grondstoffen die meer toegevoegde waarde genereren dan een hoogwaardig verwerkt product”, waarschuwt de voorzitter. Hij voorziet dat de ontwikkelingen resulteren in een hoger prijsniveau voor afnemers en de consumenten. “Gezien de gestegen productie- en verwerkingskosten kunnen we de lage consumentenprijzen niet volhouden. De waarde van de producten en de waardering moeten tot uiting komen in de prijs”, vindt Stahl.

Industriële koeling Highcare Kaasrijping Cleanrooms Airconditioning Maatwerk

Voets & Donkers ontwikkelt met grote precisie luchtbehandelingssystemen die exact de juiste condities creëren voor kaasrijping.