Fonterra

Melkaanvoer Nieuw-Zeeland onder druk door strengere milieuregels Top Fonterra wil kapitaalstructuur herzien

Om de toekomst van Fonterra veilig te stellen is een herziening van de kapitaalstructuur nodig, zegt de top van de Nieuw-Zeelandse coöperatie. Komend najaar moet er een besluit vallen en tot die tijd bespreekt het bestuur opties met de leden en aandeelhouders. Daarbij legt het een eigen voorkeur op tafel: versoepeling van de aandelennorm voor levering van melk en afschaffing of indammen van het beursgenoteerde aandeelhoudersfonds van de coöperatie.

Tekst: Bert Westenbrink

Aanpassing is nodig, want de huidige kapitaalstructuur is vormgegeven toen de melkaanvoer in Nieuw-Zeeland snel groeide. Die situatie is veranderd. De melkaanvoer staat onder druk. Een gevolg van klimaatverandering, strengere en kostenverhogende milieuregels en alternatieve vormen van grondgebruik, stelt de raad van bestuur. De top van het zuivelconcern vindt veiligstellen van de melkaanvoer essentieel. Zeker nu na jaren van mondiale expansiedrift en zwaar verlieslatende resultaten in 2018 en 2019, in de nieuwe strategie het vermarkten van melk uit Nieuw-Zeeland weer centraal staat. “Een van de belangrijkste voorwaarden voor een duurzame coöperatie is een duurzame melkaanvoer”, zei Marc Rivers, financieel directeur van Fonterra, op de persconferentie in mei waar de plannen tot herziening van de kapitaalstructuur werden gepresenteerd.

Concurrentie

Die melkaanvoer staat ook onder druk omdat concurrentie toeneemt van melkverwerkers die in tegenstelling tot Fonterra geen aandelen koppelen aan de levering van melk. Deze verwerkers trekken makkelijker melk aan en zijn aantrekkelijk voor Fonterra-boeren die willen overstappen omdat ze prestaties van hun eigen coöperatie te mager vinden. Het Fonterra-bestuur wil de drempel om lid te worden verlagen door de koppeling tussen aandelen en levering van melk te versoepelen. Nu moet elke melkveehouder voor elk kilogram milksolids die hij levert één aandeel bezitten, het bestuur stelt voor die eis op te rekken tot één aandeel per 4 kilogram geleverde milksolids. Ledenmelkveehouders zouden daarnaast aandelen mogen bezitten tot maximaal vier keer hun melkleverantie.

Sterke melkprijs voor seizoen 2021/22

Fonterra verwacht voor het melkseizoen 2021/22 een beste melkprijs uit te betalen. Het concern maakt eind mei een verwachtingsprijs bekend van 7,25 tot 8,75 NZ dollar per kilogram milksolids. De melkprijs gaat komend melkseizoen naar recordhoogte met dank een aantrekkende wereldeconomie en een sterke vraag naar zuivel, met name door China. “De wereldwijde vraag naar zuivelproducten, met name uit Nieuw-Zeeland, blijft groeien”, zei ceo Miles Hurrell bij de presentatie van de verwachte melkprijs. “China is koploper nu zijn economie zich sterk blijft herstellen. In reactie op Covid-19 zoeken mensen naar de gezondheidskenmerken van melk en willen klanten hun aanvoer van Nieuw-Zeelandse zuivelproducten en ingrediënten veiligstellen.” De prijzen voor volle melkpoeder op het mondiale onlinehandelsplatform van Global Dairy Trade liggen 54 procent hoger dan een jaar geleden en zullen volgens analisten waarschijnlijk hoog blijven. Toch waarschuwde Hurrell voor mogelijk risico’s die veelal verband houden met de Covid-19-pandemie, zoals het afbouwen van stimuleringspakketten door landen. Voor het nu lopende seizoen stelde de melkverwerker de melkprijs naar beneden bij van 7,60 NZ dollar per kilogram milksolids naar 7,55 NZ dollar per kilogram milksolids. “Sinds maart hebben we gezien dat de prijzen zich enigszins hebben gestabiliseerd, vandaar dat we onze middenprijs met 5 cent hebben verlaagd”, aldus Hurrell.

Fonterra verwacht dat de melkaanvoer de komende jaren zal afnemen. Daarom wil zij haar financieringssysteem herzien.

Deze aanpassingen vergroten de financiële flexibiliteit van leden-melkveehouders, zegt het bestuur. Nieuwe melkveehouders kunnen eenvoudiger toetreden en bestaande boeren kunnen makkelijker kapitaal vrijmaken, bijvoorbeeld bij een opvolging, is de motivering. Met de nieuwe kapitaalstructuur wil de raad van bestuur tevens de zeggenschap van de aandeelhouder/melkveehouder in de coöperatie borgen. Want dat is een andere zorg van de raad van bestuur.

Participaties

Als de melkproductie daalt, houden de boeren aandelen aan die ze niet nodig hebben voor de melklevering. Deze zogeheten droge aandelen kunnen ze omzetten in participaties in het beursgenoteerde Fonterra Shareholders Fund, dat ook openstaat voor externe investeerders. Als bij afnemende aanvoer meer droge aandelen worden omgezet in participaties, verwatert het aandeel van de leden-melkveehouders en daarmee de zeggenschap en de boerenbasis van de coöperatie. Het bestuur is met andere woorden bang dat de impact van het aandeelhoudersfonds in de nieuwe realiteit van afnemende melkaanvoer te groot wordt bij een onveranderde kapitaalsbasis. Het fonds kwam er in 2012 toen Fonterra de Trading Among Farmers-structuur invoerde, waardoor externe investeerders via de aandelenmarkt konden investeren. Het was een manier om extra kapitaal aan te trekken, waar het op expansie gerichte zuivelconcern behoefte aan had. Daarbij gold: de participaties geven recht op dividend, maar bieden geen stemrecht. Het fonds is sinds de introductie niet erg gegroeid. De belangstelling van externe investeerders is nooit groot geweest, iets wat wordt toegeschreven aan de tegenvallende financiële prestaties van de zuivelproducent.

Terugkoop

De raad van bestuur wil nu van deze hybridekapitaalstructuur af en stelt voor het fonds geheel of gedeeltelijk terug te kopen. Dat kost flink wat geld, de marktkapitalisatie van de 107,2 miljoen aandelen wordt geschat op ongeveer 493 miljoen NZ-dollar. Na afschaffing van het fonds zal handel in Fonterraaandelen alleen nog binnen de coöperatie plaatshebben, aldus het voorstel van de raad van bestuur, dat bij de aankondiging van de herstructureringsplannen het omzetten van droge aandelen in participaties heeft stilgelegd. Deze status quo blijft de komende maanden gehandhaafd. Afschaffing van het fonds is niet zomaar geregeld. 75 procent van de boeren en eenzelfde percentage van de participatiehouders moet er mee instemmen. Voorts moet de wetgeving worden aangepast. In de komende maanden krijgen de boeren van de coöperatie de kans om hun mening te geven op een reeks bijeenkomsten, webinars en andere gelegenheden. In die gesprekken worden de voorstellen verfijnd, laat het bestuur weten. Daarbij is het geen uitgemaakte zaak dat het voorkeursplan van het bestuur wordt overgenomen. Er zijn meerdere varianten mogelijk om de kapitaalstructuur aan te passen. Zo zou Fonterra in de toekomst met een dubbele aandelenstructuur kunnen gaan werken met leveringsaandelen en investeringsaandelen. Ook het loskoppelen van aandelen aan melklevering is een mogelijkheid. Komende najaar wil de raad van bestuur knopen doorhakken op de jaarvergade- ring.