Litouwen

Grootste zuivelconcerns Litouwen klimmen uit het dal

In Litouwen heeft zowel de melkveehouderij als de zuivelindustrie een aantal moeilijke jaren achter de rug. Bij de vier grootste zuivelondernemingen lijkt een kentering gaande.

Tekst: Hermann-Josef Martin

Qua inwoneraantal zijn de Baltische staten kleine landjes. De meest zuidelijke van de drie, Litouwen, telt 2,8 miljoen mensen. Kijk je naar de oppervlakte, dan is datzelfde land net zo groot als Nederland en België samen. De zuivelsec tor wordt er gedomineerd door vier grote beursgenoteerde bedrijven: Rokiškio su¯ris, Žemaitijos Pienas, Pieno žvaigžde˙s en Vilkyškiu pieniné. Internationaal gezien zijn het kleine spelers. Hun omzet ligt tussen de € 114 miljoen en € 208 miljoen per jaar. Maar door een breed productportfolio, met vrijwel alle internationaal gewilde kaasvariëteiten aan boord, plus naar verhouding hoge exportquota, springen de vier er in het internationale veld toch uit.

De grootste: Rokiškio suˉris

De grootste zuivelproducent van Litouwen is gezeteld in de provinciestad en is gezeteld in de provinciestad Rokikis, 160 kilometer ten noordwesten van hoofdstad Vilnius. De Rokiškio suˉrisgroep is gevormd vanuit vier dochterondernemingen. Twee van de vier komen van oorsprong uit buurland Letland. In Litouwen is de groep marktleider op het gebied van boter, natuurgerijpte kaas, verwerkte kaas, kefir en karnemelk. In het boekjaar 2019 behaalde het bedrijf een nettowinst van € 4,1 miljoen, 114 procent meer dan in het voorafgaande jaar. Het concern exporteert zuivel naar veertig landen. Terwijl de uitvoer binnen de EU stagneerde, floreerde de handel met het Midden-Oosten (+344 procent) en Noord-Amerika (+256 procent). Ook in Oost-Azië (+9,3 procent) werden goede deals gesloten. Door krimpende afzet op andere markten en tegenvallende resultaten bij de verkoop van verse melkproducten bleef de totale omzetgroei in 2019 beperkt tot 2,3 procent.

Sterke verschillen per divisie

De belangrijkste divisie Kaas & andere melkproducten, zorgde voor een omzetstijging van 6 procent. Goed lopende producten waren vooral gerijpte kaas, weiconcentraten, lactose en room. De divisie die verse melkproducten levert, verging het in 2019 minder goed. De verkoopresultaten daalden met 3,1 procent, waardoor de brutowinst van dit onderdeel ten opzichte van 2018 met bijna een derde kelderde. Er is dus nog volop werk aan de winkel, maar na twee verliesgevende jaren koestert het concern het positieve bedrijfsresultaat over 2019.

Pieno žvaigžde˙ s: kleiner en toch marktleider

Qua volume is Pieno žvaigžde˙ s de nummer drie van het land, maar omdat het concern zich meer dan de concurrentie richt op de binnenlandse afzetmarkt is het op nationaal niveau wel degelijk marktleider. De joint venture zetelt in hoofdstad Vilnius, van waaruit leiding wordt gegeven aan de vier zuivelfabrieken elders in het land. Het boekjaar 2019 zorgde voor een lichte omzetstijging (+1,1 procent) met een totaalwaarde van € 170,6 miljoen. Bijna 60 procent daarvan werd in eigen land verdiend. Daarnaast zijn Italië en buurland Letland belangrijke afzetmarkten voor Pieno. Runner-up is Duitsland (+13,8 procent) terwijl ook de export naar Israël in de lift zit (+17,8 procent). Het concern produceert meer dan vijfhonderd verschillende zuivelproducten, waarvan oude kaas, weipoeder en verse zuivel voor de meeste opbrengst zorgen.

Goede vooruitzichten

Inmiddels heeft het management alvast een doorkijkje gegeven wat betreft de verwachtingen voor 2020. Het bedrijf verwacht een omzetstijging van 3,5 procent te realiseren. Tegelijk geeft men aan dat de gevolgen van de covid-19-pandemie dit resultaat nog fors kunnen beïnvloeden.

Een kaasproductielijn van Rokiškio su¯ris. De kaasdivisie van het bedrijf zag de omzet het afgelopen jaar met 6 procent toenemen. (Foto: René van Buitenen)

Topjaar voor Žemaitijos Pienas

Qua omzet is Žemaitijos Pienas de nummer twee van Litouwen. Het hoofdkantoor staat in Telšiai, in het westen van het land. Door verschillende fusies ontstond in de afgelopen veertig jaar een zuivelconglomeraat. De nieuwste loot aan de stam is een vorig jaar overgenomen mineraalwater- en frisdrankfabrikant. Dat voegt nieuwe mogelijkheden (onder andere mixdranken) toe aan het toch al brede zuivelassortiment. In het boekjaar 2019 verwerkte het concern ruim 400.000 ton rauwe melk, 4,7 procent meer dan in 2018. Het zorgde voor een nettowinst van € 10,8 miljoen, een stijging van 0,7 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Er werd voor in totaal € 185,6 miljoen omgezet. De helft daarvan (49,3 procent) betreft exportopbrengsten. Nadat de export in 2018 met bijna 9 procent kromp, noteerde het bedrijf over 2019 een stijging van bijna 5 procent.

Legendarische kaas

Met Džiugas heeft het concern een specialiteit met een beschermde status in huis. De EU heeft de kaas de Beschermde Geografische Aanduiding verleend. Het is een vrij harde kaassoort die zijn naam dankt aan een Litouwse legende. Het merk weet inmiddels z’n weg te vinden naar tal van landen. Kaas is sowieso een belangrijke inkomstenbron voor Žemaitijos Pienas, naast boter, verse melkproducten, gemengde vetten en melkpoeder.

Advertentie

De worsteling van Vilkyškiu pieniné

De drie grootste zuivelconcerns van Litouwen lijken de wind weer in de zeilen te hebben, maar nummer vier Vilkyškiu pieniné dook ook in 2019 in de rode cijfers. Er zijn zeker ook lichtpuntjes te melden, maar feit is dat 2019 onder de streep een verlies van bijna € 500.000 opleverde. Vergeleken met de € 1,9 miljoen verlies over 2018 een stap vooruit, maar ‘Vilky’ heeft het lek nog niet boven. De uit drie dochterondernemingen opgebouwde groep is vooral actief in het zuidwesten van het land, richting buurland Polen. Het moederbedrijf is gespecialiseerd in de productie en verkoop van diverse kazen en weiproducten, room en rauwe melk. De dochterondernemingen hebben elk nog weer andere specialiteiten. In 2019 zette het concern bijna € 115 miljoen om. In eigen land daalde de omzet met 8,4 procent ten opzichte van 2018.

Stijgende export

Dan naar de wapenfeiten waar het bedrijf moed uit kan putten. Allereerst zijn dat de goede exportcijfers. Vilky levert aan 350 zakelijke klanten in 58 landen. Vergeleken met 2018 steeg de export met 11,1 procent. Vooral buiten Europa (Azië, Afrika, Zuid- en Midden-Amerika) klonken de resultaten als de spreekwoordelijke klok, met een gemiddelde omzetverbetering van ruim 34 procent. Voor 2020 wil de groep onder meer haar sterke positie in China, Maleisië, Indonesië en de Arabische landen uitbouwen. Het management wil ook extra investeren in de ontwikkeling van nieuwe producten en in betere arbeidsomstandigheden voor de medewerkers.