Markt

Producenten A2-melk zien nieuwe kansen

A2-melk werd enkele jaren geleden beschouwd als een veelbelovend segment van de zuivelmarkt. De melk van rassen die uit de oerkoe voortkomen zou gezonder zijn dan de gangbare melk. De interesse van de consument bleef beperkt: de veronderstelde gezondheidsvoordelen bleken niet onderscheidend genoeg. Toch zien producenten van A2-melk volop kansen, blijkt uit een rondgang langs verschillende ondernemingen.

Tekst: Ria Besseling

Enkele tientallen Nederlandse melkveebedrijven met Jersey-koeien leveren melk voor de A2-zuivelmarkt.

Een overzicht van het A2-assortiment van Holland Jersey.

Enkele jaren geleden richtte VecoZuivel via dochterbedrijf Blu Cow een eigen A2-stroom op, met melk afkomstig van drie melkveebedrijven. Het werd geen succes. “De verse A2-melk was enige tijd verkrijgbaar bij Plus en Jumbo”, vertelt Edgar Leblans, commercieel directeur bij VecoZuivel. “De reden voor stopzetten was destijds een operationele aangelegenheid. De afzet bleef beperkt, volumes die toen werden weggezet waren te klein om goed te kunnen organiseren.” Leblans is ervan overtuigd dat het toen te vroeg was voor A2-melk. “Er was wel rotatie in het schap maar het duurde te lang voordat volumes op het juiste niveau waren. Bovendien startten we in dagverse A2-melk met risico op derving.” Toch ziet VecoZuivel alsnog mogelijkheden voor A2-zuivelproducten. Leblans signaleert signaleert beweging op deze specifieke markt. “Nu weet ik wel zeker dat het met A2-melk de goede kant op gaat. We zijn met verse biologische A2-melk actief bij biosuper Dennree in Duitsland en in China. Op den duur zal A2-melk ook in Nederland en elders in Europa succes hebben. We brainstormen momenteel over mogelijkheden om vraag te creëren. We willen eerst via social media en onlinedistributie bouwen en dan in fysieke winkels aanwezig worden. A2-melk vergt veel communicatie om bij de consument bekend te maken, omdat dit melk met een verhaal is.”

Jersey Holland Jersey is een van die spelers die in de markt actief zijn gebleven. Het bedrijf zet de melk al langere tijd in het schap. Het zuivelbedrijf, in 2015 opgericht door Peter van Dronkelaar en Harald Hoffmann, verwerkt A2-melk afkomstig van aanvankelijk vijftien melkveebedrijven tot een breed assortiment met dagverse zuivelproducten. “Inmiddels hebben we twintig Jersey-boeren die aan ons leveren”, vertelt marketingmanager Toon Branbergen van Holland Jersey. “Daarnaast verkopen we zo’n 35 miljoen liter Holstein Friesian A2-melk aan de industrie, onder andere voor de

‘We halen er niets uit en voegen niets toe’

A1 en A2

A1 en A2 zijn aanduidingen die samenhangen met de meest voorkomende genetische varianten van het eiwit bèta-caseïne van de koe. A1-melk is melk van Europese koeienrassen die het gen A1 hebben en de eiwitten bèta-caseïne A1 en A2 bevat. Het is in feite de reguliere Nederlandse consumptiemelk. Bij het verteren van A1-caseïne wordt het peptide BMC-7 gevormd. Dat zou de intolerantieverschijnselen voor A1-melkeiwit, zoals verteringsproblemen, veroorzaken. A2-melk is melk van rassen als Jersey, Guernsey en Fleckvieh die uit de oerkoe voortkomen en die bij het consumeren geen BMC-7 vormt. Dit peptide, gevormd vanwege een ander aminozuur op de 67ste positie in de eiwitketen, vormt het verschil tussen bèta-caseïne A1 en A2. A2-melk zou geen maag- en darmklachten veroorzaken. Bij deze veerassen is A2 de meest voorkomende genetische variant. A1 komt ook wel voor, maar wat minder dan bij Holsteins.

productie van babypoeder. We zien de laatste tijd de vraag toenemen onder meer door de vraag naar producten die appelleren aan producten van vroeger. A2-melk wordt gezien als gezonder en meer premium.” De zuivelproducten doen het goed bij de consument, ervaart Branbergen. “We zijn nu gegroeid naar een mooie positie in zowel retail als horeca. De rek is er nog niet uit. De Jersey-categorie laat zien dat het waarde toevoegt en ‘here to stay’ is. We zien in de cijfers van onder andere Albert Heijn dat we een grote groep loyale kopers hebben.” Branbergen noemt enkele verklaringen voor de groeiende populariteit van Jersey A2-melk. “We halen er niets uit en voegen niets toe. Jersey A2-melk heeft van nature meer vet, proteïne, vitaminen, mineralen en omega 3 dan gewone melk. Er is een groeiende groep consumenten die ondanks intolerantie wel dagverse A2-zuivel kan verdragen.” De melk past volgens Branbergen in de trend van producten die puur zijn en zo dicht mogelijk bij de oorsprong blijven.

Nieuwe lijn houdbaar Deze zomer lanceert het bedrijf een nieuwe lijn houdbare A2-melk en

yoghurt in 1 liter- tot 250 milliliter-verpakking voor de buitenhuismarkt. “Dat doen we samen met onze producent Immergut en Tetra Pak”, vertelt Branbergen. “Dat kan als private label of met ons eigen premium A2-label. Verder leveren we ook A2-melk in bulk en als melkpoeder voor de industrie.” Vanaf september gaat Holland Jersey voor marketing, sales en logistiek samenwerken met Vandersterre Vers Concepten. Verder levert Vandersterre kaas van Jersey-melk onder diverse Jersey-labels aan retail in binnen- en buitenland, aan markthandel en kaasspeciaalzaken. Weerribben Zuivel brengt nu twee jaar volle A2 Jersey-melk in literpak op de

‘Nader inzicht in impact is goede vervolgstap’

Nizo food research merkt een toename van de vraag naar A2-melk door een wereldwijde toename van productintroducties die A2-melk bevatten. “We zien een verbreding van consumentenmelk naar meer complexe producten als zuigelingenvoeding. Deze worden geïntroduceerd door gerenommeerde multinationals, bedrijven die met een sterke promotie inspringen op de consumentenvraag naar producten met A2-melk”, vertelt businessdevelopmentmanager Raymond Kievit. Zuivelbedrijven overwegen meer te focussen op A2-melk omdat ze inmiddels de mogelijkheden en een duidelijke marktvraag hebben, merkt Kievit. “De veestapel van hun veehouders is in staat A2-melk te leveren en deze kan vaak apart worden gehouden in de verwerkingsprocessen. Nu de interesse in zuigelingenproducten stijgt, multinationals instappen en de analysemethodes door de keten beter worden, ontstaan er meer mogelijkheden voor A2-producten. Verdere inzichten in de gezondheidsimpact zijn ons inziens een strategisch goede vervolgstap.” “Melkeiwitten zijn een bron van bioactieve eiwitfragmenten ofwel peptides”, legt projectteamleider Lex Oosterveld uit. “Uit onderzoek komt naar voren dat A2-peptides, vergeleken met A1-peptides, een positief effect kunnen hebben op de spijsvertering en het ontstaan van ontstekingmarkers in de darmen en het bloed. Werkingsmechanismen en andere voorgestelde gezondheidseffecten van A2-eiwitten zullen in de toekomst nader onderzocht moeten worden. Hier draagt Nizo graag actief aan bij.” markt. Het product staat bij Marqt en Ekoplaza en kan worden bezorgd via Crisp en de Odin-bezorgdienst.

Uitbreiden De halfvolle variant, sinds 2016 verkrijgbaar, werd vorig jaar gesaneerd. ”We zien een gestage groei, al kunnen we niet aangeven of dat aan de A2- of aan de Jersey-herkomst ligt. In het begin brachten we alleen A2-melk, maar dit groeide weinig. Na omschakelen naar A2 Jersey denken we het product meer lading te geven”, stelt Klaas de Lange van Weerribben Zuivel. Al is het niet gemakkelijk om met de melk een claim uit te dragen erkent hij. “We werken samen met diëtisten die darmklachten en allergenengedrag in verband met A2-melk onderzochten, maar het onderzoek blijkt te mager om door te zetten naar een goed onderbouwde claim.” Het zuivelbedrijf is in overleg met strategische partners over uitbreiden met yoghurt en karnemelk. De Lange: “We kunnen dan niet enkel een product, maar een lijn met Jersey A2 zuivel in het schap zetten.”

Melkpoeder Melkveehouders Henk Aa en Jan van Dorp van Organic A2 Dairy laten de A2-melk van een vijftiental boeren tot poeder voor de Chinese markt verwerken. Dit gebeurt bij een buitenlands zuivelbedrijf. Aa geeft niet aan welk bedrijf dit is. “We willen de buitenlandse afzet van A2-melkpoeder vergroten en breiden gestaag uit.” Enkele jaren geleden wilden Aa en Van Dorp A2-melk op de Nederlandse markt introduceren. Het plan bleef zonder succes vanwege terughoudendheid van zuivelaars. Zo’n 35 boeren meldden zich destijds aan in afwachting van zekerheid over de afname.

Biologische kaas Bij Biokaas Kinderdijk, een biologische boerderij en kaasmakerij in Alblasserdam, verwerkt André van Houwelingen sinds een jaar of vijf A2-melk tot biologische kaas. De melk komt van enkele melkveebedrijven waarmee de kaasmakerij al jaren

Vecozuivel is met verse biologische A2-melk actief bij biosuper Dennree in Duitsland.

samenwerkt. Sinds de start van de samenwerking is dit reeds biologische A2-melk, vertelt Van Houwelingen, die geen gegevens over het geproduceerde volume geeft. De kaas is te koop in de boerderijwinkel en via kaasspeciaalzaken, maar wordt niet op grote schaal gepromoot. Van Houwelingen: “Daardoor zijn de klanten specifiek die consumenten die willen ontdekken wat A2-kaas kan betekenen in smaak en ervaring en of zij de kaas kunnen eten zonder of met minder intolerantiever schijnselen voor koemelk. Dit zou een belangrijke doelgroep voor nieuwe marktkansen kunnen zijn. Om deze groep actief te bereiken is het noodzake lijk dat er wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar eventuele voordelen van A2-zuivel voor deze consumenten.”