Ons Begijnhof / 223
Wat schuilt er achter de namen van onze huizen?
Tekst: Marc
De heilige Rosa, vinden we terug bij huisnummer 223. De heilige Rosa, vandaag nog altijd een vrij populaire basis voor een meisjesnaam. Waar komt die naam vandaan? D’as een goede vraag, want ook bij deze naam is het niet duidelijk naar wie onze begijnen toendertijd verwezen. Twee Rosa’s maken zeker kans: die van Lima en die van Viterbo. Rosa van Lima is wat jonger, maar kan voor ons. Zij was dochter (geboren als Isabella) van Spaanse conquistadores in de 16e – begin 17e eeuw. Het was een meisje dat heel vroom opgroeide én leefde in vaders tuin in een kluis. Alle leven was haar lief, zelfs de insecten die zorgden voor verraderlijke beten en steken. Waarschijnlijk waren zij de oorzaak voor haar vele ziekten en aandoeningen. Boete, versterving, armoede waren haar vrijwillige deel. Zij werd niet oud, 31 jaar… Zij zou lid geweest zijn van de dominicanessen, maar dat werd toen wel een beetje raar bekeken in samenhang met haar leven in de tuin van haar vader. Haar stoffelijke resten liggen in het Dominicanenklooster in Lima. Zij heeft haar naamfeest op 23, 24 , 26 en/ of 30 augustus. Jullie mogen kiezen, maar de 23e is wel haar sterfdatum. Zij werd de bloem van Lima genoemd. Zij is de beschermheilige van heel Zuid-Amerika, Peru, Lima en in het bijzonder de haven van Lima. Alhoewel de eerste officiële Amerikaanse heilige is zij ook patroonheilige van WestIndië en de Filipijnen. Ook Sittard (Nederland) koos haar recent als beschermheilige. Zij is de patrones van bloemkwekers, rozenkwekers en allerlei tuinlieden. Zij wordt aanroepen bij allerlei besmettelijke ziektes en… bij familievetes. Afbeeldingen tonen haar in habijt, dikwijls met een rozen kroon (die een doornenkroon verborgen houdt). Een kruis en een kindje Jezus kunnen ook. Een vroom voorbeeld voor onze begijnen. Of kijken we eerder naar Rosa van Viterbo (dat stadje ligt noordelijk van Rome). Zij is al wat ouder, dertiende eeuw. Al jong genas zij van een verraderlijke, eigenlijk een ongeneeslijke ziekte. Zij predikte al heel jong en was ook strijdvaardig: zij koos de zijde van paus Innocentius IV in zijn conflict met de Roomse
16
Keizer Frederik II. Toen deze laatste Viterbo kon veroveren, werd onze Rosa verbannen. Na Frederik’s dood kon ze terugkeren naar de stad. Zij wou graag toetreden tot de orde van de Clarissen (vrouwelijke tak van de franciscanen), maar werd geweigerd. Ook zij overleed jong, pas 23 jaar. Zij werd opgebaard in de kerk van de Clarissen in een glazen kist en trekt zelfs vandaag nog veel pelgrims. Een bijzonderheid in haar verering: jaarlijks trekt een processie door de straten van Viterbo. Om de paar jaren wordt een letterlijk huizenhoog staketsel gemaakt dat meegedragen wordt door de straten. Voorwaar een huzarenstukje. Die processies zijn telkens heel spectaculair. Niet dikwijls geven we hier in deze teksten een
extra beeldlink, maar wie tijd heeft… (een beetje veel zelfs) kan op You Tube met de volgende link een (heel) lang sfeerbeeld meevolgen van de processie van 2019: https://www. youtube.com/watch?v=ppNsvLmbTX0 (kijk op ongeveer vijf minuten of op een halfuur in de video voor een korte impressie). Volksdevotie krijgt hier een andere dimensie. In Italië is zij de patroonheilige van de katholieke meisjes. Haar dossier voor haar heiligverklaring is, raar maar waar, nog steeds niet afgesloten. Zij wordt ook gemakkelijk afgebeeld met een krans van rozen op haar hoofd of in haar schoot. Soms ook met broden (een beetje eenzelfde verhaald als met de h. Elisabeth (zie onze Nieuwsbrief van nov/dec 17 nr 98). Haar naamfeest wordt gevierd op 6 maart. ‘t Ja, wie van de twee? Vanuit een (eigentijds) aanvoelen van onze begijnen, is een keuze voor Rosa van Lima misschien eerder gepast, maar Rosa van Viterbo, met haar nog altijd bloeiende en spectaculaire verering, kan evengoed. Beiden waren gekend ten tijde van de bouw van onze begijnenhuizen. Hoe ouder de naam in de tijd terugkeert, hoe meer kans dat het Rosa van Viterbo is die het haalt. Informatie over de ouderdom van de naamgeving van huize 223 ontbreekt echter (althans in ons archief).
