Ciencia en galego 2012

Boletín da Biblioteca Nº 46

CURSO 2012/13 ESPECIAL

DÍA DA CIENCIA EN GALEGO

IES Fernando Esquío Empedrón nº 16 Neda 15572 A Coruña

Visítanos na páxina: www.blogfesquio.blogspot.com

No III ano da Ciencia en Galego imos a lembrar a dous persoaxes imprescindibles para o desenrolo da nosa vida: Ramón Verea Leonardo da Vinci Se non sabes moito deles aquí vos deixamos unha pinceladas sobre a súa contribución a ciencia e tecnoloxía na historia da humanidade.

Ramón Verea Nos depósitos da sede central da IBM, en White Plains (Nueva York), custodiase unha estraña e antiga máquina construída en 1878 e que resulta ser a primeira calculadora capaz de multiplicar e dividir de

A valiosa peza forma parte da colección particular iniciada en 1930 Thomas

J.

Watson

Sr.,

presidente fundador de la IBM, que intuía que aquel aparello formaba parte

da

esquecer que Leonardo tamén foi un estudoso da natureza, de feito dela sacou ideas para os seus inventos.

Saberías identificar algunhas destas imaxes?

maneira automática.

por

Despois de todo este repaso tecnolóxico non debemos

prehistoria

da

computación.

A calculadora pesa 22 kilogramos, está feita de ferro e aceiro amarelo ten un lugar reservado na historia da informática, e debería ter tamén un lugar na historia de Galicia, o home que a deseñou, construíu e patentou chamábase Ramón Verea e era natural de A Estrada.

Emigrante en Cuba, primeiro e Estados Unidos despois, escribiu dúas novelas e traballou como periodista. Canso das críticas dos seus colegas sobre o atraso tecnolóxico en España decide demostrar que “un español pode inventar igual cun americano”. En 1978 recibe a medalla de ouro da Exposición Mundial de Inventos en Cuba.

Seu avance neste campo resulta asombroso, tendo en conta que Verea era periodista, escritor e non home de ciencia.

A sumadora mecánica Pascal e Leibniz realizaron intentos de resolver o problema do cálculo mecánico e moitos outros científicos traballaron sobre os mesmos principios, pero ata que Ramón Verea creou a súa máquina non se conseguira máis que sumar e restar cun sistema lento e tedioso. A calculadora de este galego era capaz, ademais, de multiplicar y dividir, de forma exacta e instantaneamente e de permitir hasta quince cifras no Leonardo tamén fixo bosquexos da primeira calculadora mecánica denominada

resultado.

El Scientific American, el New York Herald e

codex no ano 1500.

moitos outros medios de comunicación deron

A bicicleta

a coñecer o invento.

En Europa, as primeiras noticias que se

Patentou súa máquina o 10 de setembro de

teñen sobre unha bicicleta datan do ano

1878

1490

aproximadamente.

No

"Codex

Atlanticus" de Leonardo da Vinci pode verse o bosquexo dunha bicicleta con transmisión de cadea impulsada por uns

(patente

asombrosamente

número rechazou

207.918), intentos

de

comercializala o de continuar traballando nese campo, según declarou ao Herald:

pedais, o mesmo método empregado polas actuais.

pero

«Sólo me movía el afán de contribuir con algo al avance de la ciencia y un poco de amor propio.

Yo soy un periodista y no un científico y, además, lo que yo pretendía demostrar… ya está demostrado».

A cidade ideal

Leonardo da Vinci Frecuentemente descrito como un arquetipo e símbolo do home do Renacemento, xenio universal, ademais de filósofo humanista cuxa curiosidade infinita só pode ser equiparable á súa capacidade inventiva, Leonardo da Vinci é considerado como un dos máis grandes pintores de tódolos tempos e, probablemente, é a persoa co maior número de coñecemento en múltiples

Vivindo en Milán, cando estaba asolada pola peste, Da Vinci imaxinou unha

disciplinas que xamais existiu.

cidade máis eficiente, a que el estaría orgulloso de chamar fogar. Seus deseños arquitectónicos teñen un alto grado de detalle e incluso inclúen cortes para

Por todo iso imos a repasar as súas ideas máis recoñecidas.

cabalos con tomas de ventilación para a entrada de aire fresco.

O home vitruviano Da Vinci modelou a forma humana perfecta

O sistema de irrigación

baseándose nas proporcións postuladas por

Leonardo foi o primeiro en

Vitruvius, un antigo arquitecto romano. O

levar á práctica o Principio de

bosquexo que Da Vinci realizou buscando as

Arquímedes, base teórica do

proporcións divinas do ser humano está

"parafuso sen fin". Facendo

acompañado dunha larga nota na o mestre

xirar esta peza, a auga podía

adxunta as indicacións métricas e proporcionais do corpo e algunhas

ser trasladada a un nivel máis

observacións como esta: “a apertura dos brazos do home é igual

alto, mediante unha serie de

a súa

altitude”

xiros helicoidais.

Actualmente é considerado unha das figuras humanas máis recoñecibles do

É o mesmo mecanismo que se usa nos actuais sistemas de irrigación.

mundo.

Equipo de inmersión

Eras xeolóxicas

A fascinación de Da Vinci polo mar

A maioría dos seus contemporáneos explicaban a presenza de fósiles de

deu

moluscos nas cimas das montañas como restos do gran diluvio universal, Da

lugar

encamiñados

a

moitos á

deseños

exploración

Vinci

razonou

dunha

forma

acuática. Seu traxe de mergullo,

distinta, dicindo que as montañas

estaba feito de coiro e conectábase

deberon estar unha vez por

a unha manga de aire fabricada con

debaixo da liña costeira, e que

cañas e a unha campá que flotaba na superficie. Unha proba de que o artista

posteriormente se moveron ao

era ademais un home práctico se aprecia ao ver que o traxe incluía unha

longo de moitos anos de elevación

pequena bolsa para que o submarinista puidera mexar nela.

gradual.

Escritura especular

O vehículo autopropulsado Os deseños de Da Vinci para un vehículo autopropulsado foron revolucionarios para súa época. Seu “coche” de madeira, accionábase pola interacción de muelles con rodas dentadas. Os científicos dun museo de Florencia construíron unha réplica en 2004 e descubriron que funcionaba tal como Da Vinci pretendía.

Foi unha estratexia para frustrar aos “copións” do renacemento que miraban súas notas, ou so unha forma de evitar as manchas de tinta de un zurdo ao escribir?

Sexa cal sexa o motivo, a Da Vinci seguramente

gustáballe a escritura

especular: a maioría de seus escritos están garafeteados en modo invertido.

O tornillo aéreo

O planeador alado Os científicos modernos están acordo

A imaxinación de Da Vinci era

en que xamais se elevaría do chan,

fértil en ideas relacionadas con

pero o deseño deste “helicóptero” de

máquinas

Da Vinci sigue sendo unha das súas

varios planadores equipados con

obras máis famosas. Este curioso

ás abatibles. Este modelo de

aparello estaba pensado para ser

carcasa aberta, equipado con

operado por un equipo de catro

asentos e mandos para o piloto,

persoas e podería haberse inspirado

no inclúe o deseño dun casco

nun molinete de xoguete popular en

contra impactos.

voadoras,

incluíndo

tempos de Leonardo.

A ponte pregable O canón de tres troneiras Sendo un pensador máis que un combatente, o pouco aprecio de Da Vinci polos conflitos non o detivo á hora de imaxinar deseños para canons máis eficientes como este. Con súas tres troneiras é elevable mediante un gato.

Sería unha arma temible no campo de batalla, rápido, lixeiro e cunha potencia de fogo extra.

Sempre defensor das retiradas rápidas, Da Vinci pensou que a súa ponte xiratorio podería empregarse en tempo de guerra. Os lixeiros, pero robustos materiais, unidos a un sistema de enrolado a base de cordas e poleas, permitían a un exército recollelo e marcharse.