Do A ao Z de Dahl

Na biblioteca do IES Fernando Esquío no Día das Bibliotecas Escolares

AMUNDSEN O explorador noruegués, Roald Amundsen (1872-1928), foi o primeiro home en chegar ao Polo sur. A fazaña produciuse o 16 de decembro de 1911 aínda que, a consecuencia dos rudimentarios medios de comunicación da época, non se daría a coñecer ata marzo de 1912. A partir dese momento, Amundsen sería un heroe en todo o mundo, especialmente en Noruega. Os pais de Dahl, noruegueses de nacemento, decidiron chamarlle Roald en homenaxe ao aventureiro.

BOY «Unha autobiografía é un libro que escribe unha persoa sobre a súa propia vida e polo xeral está cheo de tediosos pormenores de todas clases.

Isto non é unha autobiografía. Eu nunca escribiría unha historia de min mesmo. Por outra banda, durante os meus días mozos na escola e nada máis saír dela sucedéronme unhas cantas cousas que xamais esquecín.»

Así describíu esta obra cargada de anécdotas da súa propia vida.

CHOCOLATE Un dos libros máis coñecidos de Roald Dahl é Charlie e a fábrica de chocolate (1964).

Nela, un neno pobre é elixido xunto a outros nenos e nenas da súa idade para poder visitar a fábrica de Willy Wonka. O enigmático e excéntrico xenio dos doces, que está a buscar alguén que poida sucederlle na dirección da súa compañía, poñerá a proba a todos os nenos que visitan as instalacións e descartará a aqueles que se comportan mal.

Finalmente, o elixido é Charlie que, a pesar do tentador da oferta, prefire non aceptala para non ter que separarse da súa familia. A estreita amizade que existe entre Wonka e Charlie fará que se atopen nunha aventura posterior, que lles levará ata o espazo. Todos os detalles en Charlie e o gran ascensor de cristal (1972).

DOURADO O Golden Ticket ou Billete Dourado é o salvoconducto que permite acceder á fábrica de chocolate.

Para atopar ao seu sucesor, Willy Wonka decidiu repartir 5 deses billetes dentro dos envoltorios dos seus chocolatinas.

Aos poucos os medios de comunicación de todo o mundo foron informando da aparición dos billetes e da identidade dos afortunados: un neno que se pasa todo o día vendo a tele; unha nena rica e consentida; un neno que non para de zampar; unha competitiva nena que está continuamente

mascando chicle; e Charlie, que conseguiu o Billete Dourado grazas ao diñeiro que lle daba o seu avó, a pesar das estreitezas económicas da familia.

ENCEFALiTiS A encefalitis é unha enfermidade caracterizada pola inflamación do encéfalo, normalmente causada por un virus. Olivia, a filla maior de Roald Dahl, morreu de encefalitis provocada por un sarampión, á idade de 7 anos, en 1962 Un feito que afectaría profundamente a Dahl e á súa esposa.

Antes de producirse esta desgraza, o seu fillo Theo sufriu hidrocefalia tras ser atropelado por un taxi en Nova York e golpearse a cabeza. O accidente provocaríalle diferentes secuelas, entre elas, a cegueira. Estes feitos fixeron que Dahl implicásese con diferentes proxectos para mellorar a vida dos nenos enfermos, como o desenvolvemento dun dispositivo para aliviar a hidrocefalia -a válvula de Wade-Dahl-Till, que aínda se utiliza- ou a creación da Roald Dahl Marvelous Children Charity, a través da cal se dá apoio aos nenos con enfermidades graves e ás súas familias.

FLEMiNG Entre as creacións do moi famoso escritor e xornalista inglés, Ian Fleming (1908-2964), atópanse o

personaxe do axente secreto por antonomasia, James Bond, e o inventor tolo de “Chitty, Chitty, Bang, Bang”. Cando, nunha mala época, Dahl necesitou ingresos extra, adaptou ao cinema un par de novelas de Ian Fleming como a xa citada “Chitty, Chitty” e You only live twice (Só vívese dúas veces), unha aventura Bond protagonizada por Sean Connery.

GIPSY HOUSE Cando Roald Dahl decidíu dedicarse á escritura escolleu unha cabana no xardín da súa casa Gipsy House onde creou a maior parte dos seus personaxes. Un lugar pequeno repleto de obxectos; un pequeno avión que lembra o seu paso pola RAF, decenas de papeis de chocolatinas que conforman unha bóla e infinidade de fotos. Alí traballaba metodicamente de 10 a 12 pola mañá e de 4 a 6 pola tarde, porque estaba convencido de que a concentración se esfuma despois de dúas horas de tarefa. Sempre sentaba no mesmo orejero, que preparara cun buraco posterior para as súas dores de costas, cunha táboa cuberta de tapete verde como escritorio, e co mesmo modelo de seis lapis recentemente afiados e idénticas

cuartillas a raias de cor amarela nas que escribía a man. Á beira pode lerse nun cartel o consello que lle deu Ernest Hemingway e que seguiu a machada: "Cando todo vaia moi ben, deixa de escribir". Sen tentar á sorte de máis.

HiTCHCOCK As figuras de Roald Dahl e de Alfred Hitchcock están máis relacionadas do que puidese parecer, aínda que non polos relatos infantís. Nos contos para adultos, que o escritor británico publicou nalgunhas das máis importantes cabeceiras dos anos 40 e 50, como New Yorker, Harper’s Bazaar ou Collier’s, desenvolveu un humor negro que chamou a atención do director de cinema. Cando Hitchcock necesitou historias para a súa serie “Alfred Hichcock presenta…”, recorreu a Dahl. Entre os relatos que se adaptaron destaca “O home do sur”, no que Peter Lorre reta a Steve McQueen a acender un chisqueiro zippo dez veces consecutivas. Se o consegue, regalaralle un automóbil.

Se falla, cortaralle un dedo. Quentin Tarantino repetiría a historia no seu capítulo para “Four Rooms" (1995).

iNFANCiA A infancia de Roald Dahl non foi sinxela. A súa irmá faleceu de apendicitis e o seu pai morreu cando el apenas tiña 4 anos. Ademais, a férrea disciplina dos colexios ingleses faría madeixa nel. Por esa razón, moitos dos libros de Dahl mostran a nenos en circunstancias pouco envexables, con pais que non se preocupan por eles, con familiares que os atormentan ou con profesores que os castigan. Como resposta a este trato, os personaxes de Roald Dahl son nenos intelixentes, audaces, capaces de valerse por si mesmos e que desafían a autoridade mal exercida por parte dos adultos.

JAMES James é un neno de 4 anos que queda orfo e vese obrigado a ir vivir coas súas tías, que non lle tratan especialmente ben. Grazas a un encontro fortuíto cun ancián, consegue unhas linguas de crocodilo con poderes máxicos. Por accidente, as linguas caen o chan, facendo que frutifique un xigantesco pexego. A partir de entón, as aventuras sucédense.

James coñece a uns curiosos personaxes que viven dentro do pexego que, un bo día, bota a rodar e esmaga ás súas tías.

KENiA Durante a II Guerra Mundial, Roald Dahl pasou tempadas en África, concretamente en Nairobi, capital de Kenia. Alí recibiu instrución e adestrouse no manexo de avións. Tamén entraría en contacto coa fauna do lugar, que en ocasións incorporaría nas súas historias.

James (de James e o pexego xigante), por exemplo, perde aos seus pais porque llos comen uns rinocerontes, animais que, ata onde nos sabemos, non abundan nas Illas Británicas.

LiBROS A produción de Roald Dahl como escritor supera os 40 títulos entre contos, novelas para adultos, teatro, libros de memorias e libros para nenos. Os seus textos foron traducidos a máis de 50 idiomas e as súas vendas superan os 100 millóns de exemplares o que equivalería á gran pirámide de Giza.

MATiLDA Matilda é unha nena extremadamente intelixente, que ten uns pais extremadamente groseiros e maleducados que se pasan o día vendo a televisión. Como non se ocupan dela, Matilda aproveita para frecuentar a biblioteca pública e ler centos de libros cuxa lectura a fai aínda máis intelixente.

Aos poucos, a nena descobre que ten poderes telequinéticos que aproveitará para axudar á señorita Honey, a súa profesora, á que a directora da escola faille a vida imposible.

NORUEGA Os pais de Roald Dahl procedían de Noruega.

Cando o seu pai, Harald Dahl, que tiña un negocio de artigos náuticos, faleceu, a súa nai, Sofie Magdalene Dahl, decidiu quedar para que os seus fillos puidesen estudar en escolas británicas que, en opinión do seu defunto pai, eran as que tiñan unha mellor calidade educativa do mundo. A pesar de residir en Gales, Dahl pasaba as vacacións en Noruega, coa familia materna, cuxos membros lle contaban historias e lendas do norte de Europa, moitas das cales lle servirían á hora de desenvolver os seus propios contos.

ÑATO En dúas ocasión na súa vida Dahl estivo ñato, é dicir, coa súa naríz chata e aplanada. A primeira vez no verán de 1925, tras o primeiro paseo no coche familiar conducido pola súa medio irmán Ellen, doce anos maior que él. O coche saíu do camiño nunha curva e Dahl atravesou, precedido posa súa nariz, o parabrisas para aterrar no céspede. Tras unha nada rápida intervención, lograron reconstruírlle o apéndice que ameazaba por desaparecer. Dezasete anos despois, en plena II Guerra Mundial Dahl sufriu un accidente no seu avión e tamén a súa nariz quedou totalmente desfigurada, menos mal que no hospital onde o trataron contaban cun cirurxián plástico que lle deixou o nariz como a dos galáns de cine da época.

OOMPA LOOMPAS Os oompa loompa (traducidos ao castelán como umpa lumpa) son os traballadores da fábrica de chocolate de Willy Wonka, que segundo as recentes edicións da historia, son animais de Loompalandia, que foron domesticados por Wonka a cambio de noces e cacao. Con todo, nas primeiras versións publicadas, os oompa loompa eran pigmeos africanos semi escravizados polo dono da fábrica.

(A) PIECE OF CAKE Este conto pretendía ser un conxunto de apuntamentos autobiográficas para entregar ao escritor C.S. Forester quen tería que darlles forma literaria a fin de que fose publicado para que o gran público americano coñecese as vicisitudes e aventuras dun piloto de guerra que xa combatese, xa que os Estados Unidos acababan de entrar na II Guerra Mundial e Dahl xa experimentara os rigores do combate contra a Alemaña nazi, como piloto da RAF. Resultou que as notas por se soas constituían un auténtico relato literario polo que o sorprendido Forester envío o conto tal e como Dahl entregoullo, ao mesmo tempo que lle facía saber os seus dotes como escritor e o interese do editor en ter máis. Así comezou todo.

QUENTiN BLAKE (SiR) O ilustrador británico Quentin Blake (1932) está estreitamente ligado ao universo de Roald Dahl.

Os seus divertidos debuxos de espontáneo trazo acompañaron case todas as edicións dos libros do autor galés. Ademais de ilustrador, Blake é licenciado en lingua inglesa, materia que ensinaba como profesor antes de dedicarse á arte, e escribiu varios libros. O seu labor no campo da cultura foi recoñecida

pola súa Maxestade a Raíña Isabel II de Inglaterra, quen o nomeou Caballero do Imperio Británico, o que lle habilita para usar o título de Sir.

RAF En 1939 Roald Dahl alistouse na Royal Air Force para combater na II Guerra Mundial. Durante un voo sobre Exipto e Libia, viuse obrigado a realizar unha aterraxe de emerxencia que lle provocou graves feridas na cabeza e fíxolle perder momentaneamente a visión. Tras repoñerse, reincorporouse ao combate. En 1942 escribiu un relato inspirado nesa experiencia que foi publicado no Saturday Evening Post e iniciou a súa carreira como escritor.

SPiELBERG Steven Spielberg dirixiu recentemente a adaptación do conto O gran xigante bonachón, de Dahl, estreada en Estados Unidos co título de “The BGF”, e en

España como “O meu amigo o xigante”. Aínda que a película é bastante fiel ao texto orixinal, o feito de estar producida por Disney fixo que se suavizasen aqueles elementos máis perturbadores, escuros ou terroríficos da historia.

TWiTS O señor e a señora Twit son os protagonistas doutro dos libros de Roald Dahl. Este peculiar matrimonio, que vive nunha casa horrible, sen xanelas e chea de sucidade, pásase o día facéndose bromas uno a outro e o seu maior pracer é facer pastel os mércores, para o que teñen que matar uns poucos paxaros todas as semanas. As aves, fartas de que as maten, deciden aliarse cunha familia de monos que os Twits teñen encerrada en casa, para gastarlles unha gran broma que lles sirva de escarmento. En España o libro foi traducido como “Os cretinos”; e a verdade é que o título lles senta como unha luva á señora e o señor Twit.

UN NOVENTA E OITO Dahl, como bo británico, contaba en millas e yarda, pesaba en libras e onzas, falaba de galóns e medíase en pés e polgadas. A súa altura era de 6-6, seis pés e seis polgadas, un metro noventa e oito. Unha altura descomunal para a súa época, que lle causou problemas nos seus anos de piloto de guerra. Esta estatura desde a que vía o

mundo vese reflectida en moitas das súas novelas, nas que adopta o punto de vista do pequeno neno ou nipa sorprendido ante grandes tamaños humanos ou o panorama da súa galería de xigantes.

VERUCA SALT Veruca é unha nena consentida á que lle compran todo o que desexa en canto comeza a gritar.

O seu pai ten tanto diñeiro que, cando se anunciou que había 5 billetes dourados que daban acceso á fábrica de chocolate de Willy Wonka, comprou miles de chocolatinas e puxo a todos os seus empregados a abrir os envoltorios ata dar con el.

WiLLY WONKA É un dos protagonistas de Charlie e a fábrica de chocolate e Charlie e o gran ascensor de cristal. Este peculiar personaxe, propietario dunha importante fábrica de lambetadas e doces, fíxose amigo de Charlie despois de que o neno fose agraciado cunha visita á fábrica. A partir de entón, emprenderán outras aventuras, por exemplo, a que

lles leva ao espazo a bordo dun ascensor de cristal. Un accidente fai que o ascensor se estrague e entre en órbita, o que desencadea unha chea de peripecias. Cando Charlie e Wonka regresan á Terra, son convidados polo Presidente dos EE.UU. a visitar a Casa Branca. A experiencia da parella de amigos en Estados Unidos era o argumento dun terceiro volume, pero Roald Dahl non chegou a escribir máis que un capítulo do libro.

X (RAiOS) Henry Sugar é un home rico e ocioso que non sabe en que empregar o seu tempo. Decide empezar a facer meditación e comproba con sorpresa que é capaz de ampliar a súa percepción ata o punto de ter un poder semellante ao dos raios X. O seu primeiro impulso é ir ao casino, onde gaña unha enorme cantidade de diñeiro no black jack, pero ao regresar a casa, dáse conta de que a certeza de gañar provoca que o xogo perda todo o seu atractivo. A única forma de que poida volver ter sentido é se ese diñeiro dedícase a un fin útil como, por exemplo, mellorando os orfanatos para que os nenos alí aloxados poidan vivir mellor. Entón, Sugar viaxa ás Veigas decidido a saltar a banca dos casinos para crear os Orfanatos Henry Sugar. Esta historia, orientada ao público adolescente, está incluída no volume Historias extraordinarias, no que tamén se inclúe A Piece of Cake (traducido como Pan comido), o primeiro relato escrito por Dahl e que narra o seu accidente de avión no deserto.

YOUTUBE A plataforma de vídeos online ten unha canle oficial dedicada a Roald Dahl. Nel pódense atopar tutoriales para facer o gorro de Willy Woka, cociñar donuts cor púrpura, coñecer as actividades relacionadas co centenario do escritor e mesmo aprender a debuxar un Willy Wonka da man do mismísimo Quentin Blake. Para aqueles a os que se lles de regular o debuxar, Blake tamén lles ensina a facer un oompa loompa, que son máis sinxelos.

ZORRO O Señor Raposo convive coa súa familia nunha apracible localidade. Aínda que lle prometeu á súa esposa non volver roubar galiñas, é algo que non pode remediar e, ás agachadas dela, dedícase a roubar pitos, patos e pavos das granxas da veciñanza. Os granxeiros, enfadados, emprenderán unha persecución do Señor Raposo e a súa familia, que se verán obrigados a escapar da súa casa. Publicado en 1970, este libro de Roald Dahl foi adaptado ao teatro, compúxose unha ópera sobre el e o realizador Wes Anderson fixo unha versión animada coa técnica de stop-motion. Nela, as voces dos personaxes principais son as de George Clooney, Meryl Streep e Bill Murray.

Bibliografía



Revista Peonza nº 72-73 http://www.cervantesvirtual.com/portales/peonza/ob ra-visor-din/peonza-revista-de-literatura-infantil-yjuvenil--72/html/02a1f1b8-82b2-11df-acc7002185ce6064.htm



http://www.roalddahl.com/home/teachers



http://www.elmundo.es/especiales/roald-dahl/



https://www.facebook.com/roalddahl/



https://www.roalddahlfans.com/



http://www.iesxunqueira1.com/dahl/



http://www.revistaelarbolrojo.net/roald-dahl-y-lafabrica-de-cuentos-2/



http://www.imaginaria.com.ar/15/0/dahl.htm



http://www.imaginaria.com.ar/15/0/destacados.htm



http://www.peonza.es/n72-73.html



http://www.diccionariolij.es/2016/02/24/entrevistaimaginaria-con-roald-dahl/



http://www.rtve.es/alacarta/audios/la-estacion-azulde-los-ninos/estacion-azul-ninos-especial-roald-dahl10-09-16/3714070/



http://www.mipetitmadrid.com/mipetitmadrid/web/s eccion-es/9/ninos/articulo/feliz-dia-de-roald-dahldela-ldquoardquo-la-ldquozrdquo

Moitas grazas aos especialistas e namorados das obras do autor por facilitar tan bo material.