ZooBranża wrzesień 2018 by Bernadeta

SPECJALISTYCZNY MAGAZYN BRANŻY ZOOLOGICZNEJ DLA PRACOWNIKÓW SKLEPÓW I HURTOWNI ZOOLOGICZNYCH W CAŁEJ POLSCE

WRZESIEŃ 2018

nr 9 (32)

ISSN 2450-0372

/ZOOBRANZA

s. 30

N w

Od redakcji

Szanowni Państwo, końcówka lata i początek jesieni zapowiadają się w polskiej zoologii nad wyraz interesująco, będą bowiem obfitować w rozmaite imprezy branżowe, skierowane zarówno do sklepów zoologicznych, jak i do ich klientów, czyli posiadaczy zwierząt domowych. W najbliższych tygodniach czekają nas liczne zloty, dni otwarte, zawody, wystawy itp. Nasza redakcja, w miarę swoich możliwości, będzie w nich aktywnie uczestniczyć. Największa z tych imprez to European Dog Show, czyli Europejska Wystawa Psów organizowana pod patronatem FCI. To wyjątkowe wydarzenie kynologiczne w tym roku odbędzie się w Polsce, w gościnnych halach Centrum Targowo-Kongresowego PTAK WARSAW EXPO. Magazyn „ZooBranża” jest jednym z patronów medialnych Wystawy – już dziś zapraszamy na nasze stoisko gdzie będziemy oczekiwać na Państwa z najnowszymi wydaniami czasopism! W bieżącym numerze publikujemy wywiad z przedstawicielem PTAK WARSAW EXPO, który przedstawi liczne atrakcje czekające na gości European Dog Show. Naprawdę trzeba tam być, bo na kolejne wydarzenie tej rangi przyjdzie nam zapewne poczekać w Polsce co najmniej kilka lat! Jednym z tematów bieżącego numeru „ZooBranży” jest żywienie psów na różnych etapach ich życia. Wraz z wiekiem zmieniają się bowiem znacząco potrzeby tych czworonogów w zakresie zapotrzebowania na rozmaite składniki odżywcze. W sukurs ich właścicielom idą producenci karm, którzy oferują gotowe produkty przeznaczone dla szczeniąt, psów dorosłych oraz psich seniorów. Wyjaśniamy, czym się one od siebie różnią, i wskazujemy, na co zwrócić uwagę podczas polecania ich kupującym. Coraz więcej zwierząt domowych – podobnie zresztą jak i ludzi – boryka się z problemem alergii. Na szczęście w ofercie wielu firm są już specjalistyczne kosmetyki dla psów i kotów wrażliwych oraz uczulonych na rozmaite składniki. Warto posiadać je w swojej ofercie. W bieżącym wydaniu „ZooBranży” podpowiadamy, jak zachęcić kupujących do zainteresowania tymi produktami i jak skuteczniej je sprzedawać. Ponieważ sklep – również zoologiczny – powinien dobrze zarabiać, jest niezwykle istotne, aby zatrudniony

w nim doradca potrafił polecić możliwie wiele akcesoriów, a nie tylko podstawowe produkty. Tym razem zajmujemy się wszystkim, co może zainteresować opiekunów kotów. Przypominamy, że zwierzak ten potrzebuje o wiele więcej produktów niż tylko karma i żwirek. I wystarczy tylko zaprezentować je w umiejętny sposób klientom, aby „same” zaczęły się sprzedawać. Jesienią zwyczajowo „aktywizują” się akwaryści, którzy w tym okresie chętnie dokonują zakupów sprzętu, no i oczywiście ryb. To doskonała okazja na ich skuteczną sprzedaż, jednak do tego konieczne jest właściwe wyeksponowanie tych zwierząt w sklepie. Oczywiście, najważniejszy jest ich dobrostan, należy więc zrobić wszystko, aby warunki w sklepowych zbiornikach były możliwie korzystne dla poszczególnych ich gatunków i zapewniały im jak największy komfort. Dodatkowo warto jednak pamiętać, że podczas rozlokowywania ryb w regałach z akwariami warto uwzględnić również choćby podstawowe zasady merchandisingu. Doradzamy więc, na co zwrócić uwagę, a także poruszamy bardzo ważny temat zapobiegania i zwalczania chorób ryb w warunkach sklepowych. Ponieważ jest to zagadnienie stosunkowo obszerne, będziemy kontynuować je w kolejnych numerach „ZooBranży”. Nie zapominamy również o miłośnikach gryzoni. Przedstawiamy sylwetkę pozornie doskonale znanego, ale wciąż zaskakującego kolejne pokolenia hodowców chomika syryjskiego. Ten sympatyczny zwierzak doskonale nadaje się na pupila zarówno dla odpowiedzialnych nastolatków, jak i osób dorosłych, a my podpowiadamy, co warto polecić jego właścicielowi dla zapewnienia nowemu domownikowi beztroskiego i szczęśliwego życia.

Zapraszam Państwa do lektury

Joanna Zarzyńska dr n. wet. Joanna Zarzyńska Redaktor Naczelna

Planujesz wydarzenie, promocję a może organizujesz dni otwarte?

POINFORMUJ BRANŻĘ! Wyślij newsa na adres: redakcja@zoobranza.com.pl i skorzystaj z zasięgów ZooBranży. Magazyn drukowany

Newsletter

Aktualności na WWW

Facebook

Instagram

Spis treści

Sabina Janikowska

W numerze 03 Od redakcji Sklep miesiąca

06 Sklep Miesiąca: ANIMALS Włocławek 08 Echa branży 11 Certyfikat Jakości 12 Recenzje 14 PTAK WARSAW EXPO – wywiad 16 Nie przepraszaj! Usłysz! 22 Od szczeniaka do seniora – żywienie dostosowane do wieku psa 30 O HMB raz jeszcze

trener rozwoju osobistego (NVC, w latach: 2008-2010, Szkoła Trenerów Rozwoju Osobistego oparta na metodzie Nonviolent Communication w Warszawie). Coach (wewnętrzna certyfikacja, roczne szkolenie, w latach 2010–2011, Szkoła Coachów Akademii TROP w Warszawie). Terapeuta w trakcie szkolenia (Instytut Integralnej Psychoterapii Gestalt w Krakowie w latach: 2012–2015, obecnie podejmuje dalszą część nauki w innym ośrodku szkoleniowym). W latach 2010–2011 roczny Program Pomocy Psychologicznej w ujęciu Gestalt w Warszawie. Pasjonatka logoterapii Frankla. Wszystko, o czym pisze Victor Frankl, jest zgodne z jej filozofią życia.

Dr hab. Michał Jank doktor habilitowany nauk weterynaryjnych, jest pracownikiem Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Prowadzi zajęcia z farmakologii zwierząt oraz dietetyki weterynaryjnej dla studentów medycyny weterynaryjnej oraz uczestników specjalizacyjnego studium podyplomowego „Choroby psów i kotów”. Jest autorem i współautorem kilkudziesięciu publikacji naukowych i popularno-naukowych dotyczących żywienia psów i kotów. Prowadzi również wykłady i szkolenia dotyczące żywienia psów i kotów dla lekarzy weterynarii. Jest autorem lub współautorem kilkunastu suplementów pokarmowych dla małych zwierząt dostępnych na polskim rynku.

38 Nie tylko karma i żwirek – jak zarabiać więcej na sprzedaży produktów dla kotów 44 Kosmetyki dla zwierząt wrażliwych i alergików 50 Pchły – problem wciąż aktualny 54 Ryby w sklepie zoologicznym – estetyka i… merchandising 58 Choroby ryb w sklepie zoologicznym (1).

dr inż. Krzysztof Kazuń od najmłodszych lat zafascynowany światem podwodnym, z zamiłowania akwarysta, z zawodu ichtiolog. Ukończył studia na dawnej Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, kierunek rybactwo śródlądowe. Od 26 lat jest pracownikiem Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie, Zakładu Patologii i Immunologii Ryb w Żabieńcu, zajmuje się zagadnieniami związanymi z hodowlą i zdrowiem ryb słodkowodnych, ostatnio również krewetek.

Co powoduje największe straty finansowe, jeśli chodzi o oferowane w sklepach ryby akwariowe? 62 Chomik syryjski 66 Co nowego na rynku? 74 Krzyżówka

Podziel się wiedzą!

Zostań autorem ZooBranży. Skontaktuj się z nami. redakcja@zoobranza.com.pl

Dr n. wet. Grzegorz Madajczak z wykształcenia lekarz weterynarii. Doktoryzował się z mikrobiologii w wiodącym ośrodku akademickim w Polsce, a następnie przez wiele lat prowadził badania naukowe z zakresu występowania i diagnostyki zoonoz. Jest autorem licznych publikacji naukowych i popularnych z zakresu szeroko pojętej mikrobiologii i zarządzania jakością w mikrobiologii. Przez wiele lat pracował w strukturach unijnych jako ekspert z zakresu diagnostyki molekularnej chorób zakaźnych. Obecnie zajmuje się doradztwem i edukacją z zakresu diagnostyki laboratoryjnej chorób zakaźnych. Mikrobiologia jest nie tylko przedmiotem jego pracy, lecz także pasją.

prof. dr hab. Piotr Ostaszewski lekarz medycyny weterynaryjnej, profesor tytularny w Zakładzie Dietetyki Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie, wybitny znawca dietetyki i żywienia zwierząt towarzyszących. Posiada dwa patenty dotyczące opracowania suplementów pokarmowych dla tych zwierząt. Ma duży i ważki dorobek naukowy – jest autorem ponad 150 oryginalnych prac naukowych. W ramach działalności dydaktycznej prowadzi wykłady i seminaria z zakresu fizjologii, dietetyki i żywienia dla studentów Wydz. Med. Wet. a także wykłady dla słuchaczy Podyplomowego Studium Specjalizacyjnego Chorób Psów i Kotów.

Maxi Kani

150

250

NOWOŚĆ

350

MAXI KANI Prosty i skuteczny

120 16

Indeks

120 17

120 18

120 19 NOWOŚĆ PRODUKT POLSKI

EAN

Prosta konstrukcja - wygoda użytkowania

Wysoka wydajność przy niskim zużyciu energii

Bezawaryjny

Nowoczesny silnik

Idealne warunki hodowli zwierząt i roślin słodkowonych

Praca w płytkiej wodzie

Duża pojemność filtracyjna

Uniwersalny

ON Efektywny

Wygoda użytkowania

Praktyczny

Odpowiednio dobrane media filtracyjne

Zintegrowany system odcinający

Dowolna konfiguracja filtracji

Gotowy do pracy Kompletny zestaw

Pojemność akwarium [l] 50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

MAXI KANI 150 MAXI KANI 250 MAXI KANI 350 TM

Maxi Kani Indeks EAN

MAXI KANI 500

Taste life in New Zealand Zelandii Zasmakuj życia w Nowej 150

250

350

500

120016

120017

120018

120019

Delikatnie powietrzem suszony pokarm dla psów i kotów oraz pokarmy w puszkach bez zbóż, ryżu, soi, ziemniaków.

AQUAEL Janusz Jankiewicz Sp. z o. o. 02 - 849 Warszawa, Krasnowolska 50 Producent: AQUAEL Sp. z o. o. 16 - 400 Suwałki, Dubowo II 35

+48 22 644 76 16

sprzedazkraj@aquael.pl

www.aquael.pl

Joanna Zarzyńska, „ZooBranża”: Jak długo istnieją sklepy ANIMALS i co sprawiło, że zdecydowali Państwo zająć się właśnie zoologią? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Nasz pierwszy sklep otworzyliśmy dwadzieścia lat temu, motorem tego jest towarzysząca nam przez całe życie miłość do zwierząt oraz chęć dzielenia się naszymi doświadczeniami i zarażania tą pasją także innych. Joanna Zarzyńska: Mają Państwo doskonałą opinię wśród klientów. Wielu z nich przyjeżdża do Waszych sklepów nawet z daleka. Co jest tym przysłowiowym magnesem przyciągającym do Was kupujących? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Jest nam niezmiernie miło słyszeć takie słowa. Rzeczywiście przez lata działalności wokół sklepu powstała społeczność naszych klientów. Od pierwszego klienta, który 20 lat temu przekroczył próg naszego sklepu, każdego traktujemy indywidualnie. Dzielimy się naszą najlepszą wiedzą, znamy naszych klientów, ich pupili i ich szczególne potrzeby. Dbamy o naszych klientów, tak aby zadowolone były ich zwierzaki niezależnie, czy odwiedzają nasz sklep z właścicielem czy nie. Joanna Zarzyńska: Perfekcyjna obsługa klienta to potężna przewaga na rynku. Aby jednak taka była, konieczne jest wpojenie pracownikom umiejętności handlowych, interpersonalnych oraz wiedzy branżowej. W jaki sposób rozwijają Państwo kompetencje swojej ekipy? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Jednym z istotnych elementów scalających zespół jest współpraca, dzielenie się doświadczeniami i wiedzą. Tak jak my dzielimy się swoją, tak samo i my czerpiemy od naszych współpracowników. Udział w szkoleniach, współpraca z firmami także w istotny sposób wpływa na rozwój kompetencji. Zachęcamy do zadawania sobie wzajemnie pytań, dzielenia się pomysłami, budowania pozytywnej atmosfery, która przekłada się także na relacje z naszymi klientami. Joanna Zarzyńska: W sierpniu ubiegłego roku odebrali Państwo nagrodę „Mistrzowie Handlu” w plebiscycie „Gazety Pomorskiej”. Proszę opo-

Sklep zoologiczny

ANIMALS

we Włocławku

wiedzieć coś więcej o tej nagrodzie. Co sprawiło, że to właśnie Państwa sklepy zostały jej laureatami? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Nagroda ta jest dla nas niezwykle cenna, gdyż otrzymaliśmy ją dzięki naszym klientom, którzy brali udział w głosowaniu. Budujemy dobrą atmosferę, co cieszy nas, gdy zostaje docenione przez naszych klientów. Nasz sukces budują nasi klienci, to ich zadowolenie przyświeca naszym aktywnościom. Jesteśmy bardzo dumni i szczęśliwi, że zdecydowali się oddać swoje głosy właśnie na sklepy Animals, gdyż konkurencja także była znakomita. Joanna Zarzyńska: Sukces sprzedażowy nie byłby dzisiaj możliwy, gdyby nie starannie dobrana oferta. Czym kierują się Państwo podczas konstruowania swojej oferty? Jakie marki są obecne na półkach Waszych sklepów? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Dobierając asortyment do naszej oferty, przede wszystkim kierujemy się jakością produktów, są to rzeczy, których sami używamy dla naszych zwierząt i co do których mamy pewność, że służą one pupilom traktowanym jak członkowie rodziny. Nie bez znaczenia jest także jakość współpracy z dostawcami – dzięki temu nasza oferta

jest atrakcyjna, a my także mamy dostęp do wiedzy, dzięki której rosną nasze kompetencje, abyśmy mogli także służyć radą i wsparciem. Na naszych półkach można znaleźć między innymi produkty firm: Tropical, Bozita, Flexi, Aquael, Over Zoo, Dolina Noteci, Purina oraz wiele innych. Joanna Zarzyńska: Współcześni klienci są „rozpieszczeni” przez różnego rodzaju promocje i inne akcje marketingowe. Czy w swojej codziennej pracy stosują Państwo podobne narzędzia?

Perfekcyjna obsługa klienta to klucz do sukcesu każdego sklepu, a zwłaszcza sklepu zoologicznego, gdzie większość kupujących przychodzi z problemami dotyczącymi ich pupili w nadziei na to, że wykwalifikowany doradca pomoże im je rozwiązać. Doskonale wie o tym zespół trzech sklepów ANIMALS zlokalizowanych we Włocławku przy ul. Kruszyńskiej 57, Cmentarnej 10 i Pułaskiego 6. Choć w mieście tym nie brak innych sklepów zoologicznych, to klienci przyjeżdżają tu nawet z odległych dzielnic, a także spoza Włocławka. Mogą bowiem mieć pewność, że zostaną wysłuchani, zaś wykwalifikowany personel doradzi im to, co będzie najlepsze dla ich zwierzaków. O historii sklepów ANIMALS, obowiązujących w nich standardach oraz planach rozwoju na przyszłość rozmawiamy z Małgorzatą i Robertem Wasielewskimi. Joanna Zarzyńska: Słyną Państwo ze świetnej obsługi, więc zapytam trochę przewrotnie – jakie są największe błędy popełniane przez sprzedawcę w sklepie zoologicznym w kontaktach z klientem? Czego za wszelką cenę należy unikać? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Naszym zadaniem największym grzechem

Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: To prawda, klienci poszukują promocji i takie też robimy, jednak staramy się, aby nasza bieżąca oferta była naturalnie atrakcyjna – dbamy o dostępność towaru, ekspozycję oraz konkurencyjne ceny. Takie podejście przekłada się także na zdrowie zwierząt, gdyż klienci, wybierając produkt, zostają z nim na dłużej, a nie zmieniają co chwilę w zależności od promocji, co nie zawsze służy szczególnie wymagającym zwierzakom.

Sklep 1: Cmentarna 10; Sklep 1: Kruszyńska 57; Włocławek tel: 500 297 900 fb.pl/AnimalsWloclawek

sprzedawcy jest „wszechwiedztwo”. Dokładamy starań, aby jak najlepiej poznać potrzeby każdego naszego klienta i jego zwierzaka i przedstawić ofertę, która zaspokoi ich potrzeby. Podjęcie decyzji, co zaoferować, przed poznaniem tych potrzeb to ślepa uliczka. To klient zna swojego zwierzaka, naszym zadaniem jest zaspokojenie tych potrzeb, doradzenie. Zdrowy, dobrze rozwijający się, aktywny pupil to zadowolony klient. Joanna Zarzyńska: Czy czytują Państwo prasę branżową, taką jak „ZooBranża”? A jeśli tak, to jakie informacje w niej zawarte przydają się najbardziej w pracy w sklepie? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Tak, to jedno z istotnych źródeł dostępu do wiedzy, która w tej branży jest niezwykle ważna. Także informacje o nowościach pozwalają nam zapoznać się z produktami, które wzbogacają naszą ofertę. Joanna Zarzyńska: 28 marca bieżącego roku otworzyli Państwo swój trzeci sklep przy Galerii Wzorcownia. Jakie są plany na przyszłość? Czy we Włocławku lub okolicach pojawią się następne ANIMALSY? Małgorzata i Robert Wasielewscy, ANIMALS Włocławek: Na tę chwilę nie mamy żadnych planów, ale w przyszłości… Kto wie…? Joanna Zarzyńska: Dziękuję za rozmowę.

Echa branży ERBE ANIMALS na wystawie we Wrocławiu ERBE Animals kolejny raz zaprasza do odwiedzenia swojego stoiska! Tym razem do Wrocławia na Stadion Olimpijski, gdzie 29 i 30 września odbędzie się Międzynarodowa Wystawa Psów Rasowych CACIB 2018. W biało-zielonym namiocie z logo Nature’s Protection będzie można wypić pyszną kawę oraz wpisać się do Klubu Hodowców. Przedstawiciele firmy chętnie udzielą informacji nt. karm Nature’s Protection i Araton, akcesoriów marki Hippie Pet oraz kosmetyków K9. To już ostatni moment, aby skorzystać z promocji – do każdego zakupu ekipa ERBE dodaje gratis praktyczną beczkę do przechowywania karmy! Kontakt: biuro@erbeanimals.pl, tel. 32 302 23 81-84; 32 230 02 72; 32 335 05 02; 32 231 21 70

Jak prawidłowo czyścić zęby u psów? Na stronie www.fb.com/AkademiaZdrowiaKotaiPsa prowadzonej przez firmę ScanVet Poland opiekunowie zwierząt mogą zapoznać się z edukacyjnymi filmami poświęconymi pielęgnacji jamy ustnej u psów. Dr n. wet. Katarzyna Jodkowska prezentuje, jak prawidłowo czyścić zęby u psów, oraz w przystępny spo-

sób wyjaśnia, dlaczego higiena jamy ustnej u zwierząt ma takie duże znaczenie. Filmy cieszą się dużą popularnością i są udostępniane na profilach wielu lecznic weterynaryjnych i sklepów zoologicznych. Naszych Czytelników także zachęcamy do udostępniania video i szerzenia wiedzy na temat zdrowia zwierząt.

Kolejne zabawki dla psów i kotów w ofercie PET NOVA! Pet Nova poszerza swoją ofertę o kolejne zabawki dla psów oraz kotów. Po premierze marki na Targach Pet Fair i gorącym przyjęciu ich wśród hurtowni i sklepów producent zdecydował się na poszerzenie swojego portfela produktów. W ofercie pojawi się 150 nowych produktów, a wśród nich zabawki pluszowe dla psów oraz zabawki dla kotów, smycze, obroże, szelki. Zapraszamy do dalszej współpracy nowych odbiorców – nasze produkty to cena gwarantująca dobrą marżę, superopakowanie, sprawdzony design. Zapraszamy do współpracy nowych odbiorców – nasze produkty wyróżnia dobre opakowanie, ciekawy design i super ceny!

Podaj hasło: „ZOOBRANŻA” i skorzystaj z wyjątkowej promocji! Przez cały wrzesień firma ERBE Animals ma dla Czytelników naszego czasopisma rewelacyjną promocję! Do każdego zamówienia 15 kg karmy dla kotów Araton – drugie, dowolnie wybrane opakowanie 15 kg dodaje GRATIS!!! Szczegóły promocji na platformie B2B (www.erbe.co), u przedstawicieli handlowych oraz w telefonicznym dziale sprzedaży. Zamówienia można składać przez B2B, telefonicznie lub e-mailem – zadzwoń lub napisz i podaj hasło „ZooBranża”, aby skorzystać z tej niesamowitej okazji! Kontakt: biuro@erbeanimals.pl, tel. 32 302 23 81-84; tel. 32 230 02 72; tel. 32 335 05 02; tel. 32 231 21 70

Karmy Ziwi Peak od teraz w ofercie AQUAEL! Marka Ziwi Peak to ekskluzywne, naturalne pożywienie dla psów Zapraszamy do zapoznania się z bogatą ofertą marki Ziwi Peak. i kotów pochodzące z czystej i nieskażonej przez człowieka Nowej Obejmuje ona pokarmy suszone dla psów i kotów, przysmaki Zelandii. W procesie jego przyrządzania korzystamy z wielowieko- dla psów oraz pokarmy w puszkach. wej techniki konserwacji mięs. Delikatny, dwufazowy proces suszenia ciepłym powietrzem eliminuje bakterie, takie jak Salmonella i Listeria, jednocześnie chroniąc wszystkie wartości odżywcze gotowego produktu. Nie ma przy tym potrzeby dodawania sztucznych konserWyłączny dystrybutor na Polskę: AQUAEL Janusz Jankiewicz Sp. z o.o. wantów, cukrów czy gliceryny, nasze jedzenie 02-849 Warszawa, ul. Krasnowolska 50 jest bezpieczne, czyste i wygodne w podaniu tel. 22 644 76 16 oraz tak odżywcze i strawne, jak całkowicie suwww.aquael.pl rowa dieta! Uważamy, że natura w swojej najprostszej postaci zapewnia obfitość odżywienia. Dlatego nasze receptury są wolne od jakichkolwiek antybiotyków, stymulatorów wzrostu czy dodanych hormonów. Zostały tak skomponowane, że Twój pupil zadowoli się mniejszą porcją jedzenia, ponieważ zawiera ono dużą ilość białka oraz kalorii i tym samym dostarcza więcej energii niż karmy tradycyjne czy surowe produkty. A do tego pysznie smakuje.

Nasze karmy zawierają prawdziwe mięso, a nie mączki mięsne. W ich składzie znajduje się jagnięcina, wołowina, makrela oraz dziczyzna, jak również niezwykle cenne dla zdrowia psów podroby zwierzęce, a także liczne dodatki funkcjonalne, które uchronią Twojego pupila przed wieloma chorobami i przypadłościami oraz zapewnią mu długie, zdrowe i pełne energii życie!

Echa branży Dolina Noteci wspólnie z Master Chefs 4 Dogs pomaga czworonogom Poznaniu 12 sierpnia 2018 r. odbyła się już XVI edycja imprezy Master Chefs 4 Dogs. Pomysłodawcami wydarzenia oraz głównymi organizatorami są kucharze Marcin Kaczmarek-Pielin oraz Joanna Pielin-Kaczmarek. A Dolina Noteci kolejny raz z rzędu mocno wsparła tak szczytną inicjatywę, oraz zaangażowała się jako partner strategiczny. Podobnie jak w poprzednich edycjach firma wsparła tę akcję 300 kg karmy dla podopiecznych schroniska w Skałowie. Impreza jak zawsze miała na celu zebranie największej ilości karmy, którą każdy z odwiedzających mógł przekazać, w zamian za skosztowanie przysmaków przygotowywanych przez mistrzów kuchni, którzy brali udział w telewizyjnym show Master Chef oraz Hell’s Kitchen. Dolina Noteci oczywiście miała swoje stoisko, które cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem wśród właścicieli czworonogów, a na nim można było otrzymać próbki karm w zamian za wypełnienie krótkiej ankiety oraz dowiedzieć się więcej na temat rodzimych produktów. Na evencie pojawiło się wielu gości ze swoimi pupilami, którzy wspólnie czynili dobro.

Producent VetExpert wprowadza linię karm dla psów – RAW PALEO VetExpert to znana marka na rynku weterynaryjnym. Od 10 lat opracowuje, rozwija i oferuje w ponad 20 krajach testy diagnostyczne, kosmetyki, suplementy i diety weterynaryjne. Firma jest znana z tego, że szczególny nacisk kładzie na naukowe dowody skuteczności swoich produktów. Nowością VetExpert jest linia super premium karm RAW PALEO dostępna dla sklepów zoologicznych. RAW PALEO to powrót do korzeni i naturalnego żywienia psa na każdym etapie jego życia. To nawiązanie do pierwotnej diety paleolitycznej. Karma na nowo definiuje bogactwo składników – w każdych 100 g produktu jest 80 g indyka. W środku znajdziemy świeżo przygotowane tuszki z indyka z dodatkiem świeżych, sezonowych warzyw oraz słodkich ziemniaków. Karma zawiera jedno źródło białka z indyków z wolnego wybiegu. Bez zbóż, glutenu i konserwantów. Rezultatem jest znakomita strawność i wyjątkowy smak, by zapewnić naturalną witalność i zdrowie. Opinia eksperta na temat Raw Paleo dr hab. Michała Janka (Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW) Wydaje mi się, że jedną z najciekawszych właściwości karmy Raw Paleo jest fakt, że przed wprowadzeniem na rynek została ona przebadana w badaniach żywieniowych przeprowadzonych w wiodącym ośrodku weterynaryjnym w Polsce i oceniających nie tylko jej smakowitość i strawność, lecz także wskaźniki hematologiczne i biochemiczne u psów żywionych nią przez sześć

miesięcy. Dzięki temu właściciele wiedzą, czego się spodziewać po nowym produkcie, a producent ma możliwość zweryfikowania swojej koncepcji żywienia psów odwołującej się do diety paleolitycznej. Nowe technologie produkcji nareszcie umożliwiają wprowadzenie tak dużej ilości świeżego mięsa. Oczywiście przełożenie założeń tej diety na suchą karmę dla psów jest swego rodzaju wyzwaniem, ale tylko w takich badaniach można się przekonać, czy to się udało.

Więcej o karmie na www.vetexpert.pl.

CERTYFIKAT JAKOŚCI Karmy w saszetkach dla kotów

POESIE DELI SAUCE firmy VITAKRAFT

za doskonałą recepturę, szeroki wachlarz produktów i wspaniały smak, który odpowiada nawet najbardziej wybrednym kotom!

Karmy dla kotów POESIE DELI SAUCE w saszetkach to innowacyjne połączenie naturalnych kawałków mięsa i ryby z pysznym, delikatnym, gęstym sosem. Ich smak to czysta poezja! Receptura produktów nie zawiera zbóż ani cukru, odpowiada więc naturalnym potrzebom żywieniowym kotów. Są one przy tym łatwe do podania, zaś ich konsystencja

i zapach zachęcają nawet najbardziej wybrednych kocich koneserów smaku. Karmy POESIE DELI SAUCE są dostępne w szerokiej gamie smaków w wersji dla kotów dorosłych, jak również dla kociąt. Oryginalna stylistyka opakowań sprawia, że są łatwe do wyeksponowania w sklepie i zwracają na siebie uwagę kupujących, którzy chętnie po nie wracają!

WARSZAWA − WRZESIEŃ 2018

− wyróżniamy produkty godne polecenia!

Recenzje „Księga zdrowia psa i kota. Zintegrowana opieka i żywienie” doktora Gary’ego Richera Wydawnictwo GALAKTYKA oddaje w Państwa ręce ciekawą pozycję książkową „Księga zdrowia psa i kota. Zintegrowana opieka i żywienie” doktora Gary’ego Richera, któremu w 2015 roku Amerykańska Fundacja Medycyny Weterynaryjnej przyznała tytuł Ulubionego Weterynarza Ameryki! Doktor Richer od 2009 roku prowadzi placówkę Holistyczna Medycyna Weterynaryjna – i właśnie idee holistycznego podejścia do zapewniania zdrowia i dobrostanu zwierząt przekazuje w swojej książce. Jest ona napisana przystępnym językiem, zatem można polecać ją nie tylko lekarzom weterynarii, ale wszystkim osobom, dla których jakość życia zwierząt towarzyszących jest ważna. Doktor Richer wskazuje, że tylko zintegrowane, całościowe spojrzenie na pacjenta, pozwoli przywrócić mu zdrowie. Na przykładzie powszechnie występujących chorób, jak alergie, cukrzyca, choroby serca itd. opisuje podejście diagnostyczno-terapeutyczne. Oprócz standardowych narzędzi medycyny weterynaryjnej konwencjonalnej książka przedstawia możliwości terapii alternatywnych (jak akupunktura, homeopatia, ziołolecznictwo, chiropraktyka). Podawane są przykłady z praktyki doktora Richera. Jak również podkreśla rolę prawidłowo dobranej diety oraz suplementacji. Bardzo interesujący jest rozdział

prezentujący jak skomponować posiłki domowe dla konkretnych potrzeb (np. szczenięta, psy starsze, psy/koty chore) – wraz z przykładowymi przepisami. Książka jest interesującym kompendium wiedzy na szeroko rozumiane tematy zdrowia psów i kotów. Dzięki konkretnym informacjom praktycznym może pomóc właścicielom zwierząt zmierzyć się z nie zawsze łatwymi zagadnieniami i je zrozumieć, poszerza też horyzonty lekarzy weterynarii. Wskazuje jak ważna jest współpraca między nimi – dla dobra pacjenta. Myślę, że warto promować tę pozycję wśród młodych ludzi, wchodzących w świat zwierząt towarzyszących – czyta się dobrze, dostarcza rzetelnej wiedzy, wprowadza dobre nawyki, daje wskazówki z zakresu dietoprofilaktyki. Zapewnia wszystko, co potrzebne dla zwiększenia świadomości właścicieli zwierząt, a oni w obecnych czasach bardzo są zainteresowani tematyką dobrostanu. Czytając czuje się prawdziwą pasję Autora oraz głębokie przemyślenia i efekty wieloletniego doświadczenia lekarza praktyka. Ja, również jako lekarz weterynarii, znalazłam w książce wiele ciekawych informacji. Gorąco polecam…wciągająca lektura! A do tego wartościowa!

Joanna Zarzyńska

„Pielęgnice jezior Tanganika i Malawi” Nowa książka akwarystyczna już w sprzedaży! Na rynku pojawiła się nowa publikacja przeznaczona dla akwarystów. „Pielęgnice jezior Tanganika i Malawi” to poradnik dla pasjonatów ryb pochodzących z tych wielkich afrykańskich akwenów ze znawstwem napisany przez dwóch niekwestionowanych specjalistów w tej dziedzinie: Lechosława Łątkę (Tanganika) i Wojciecha Sierakowskiego (Malawi). Książka została wydana przez firmę Tan-Mal. Publikacja składa się z dwóch bogato ilustrowanych części przedstawiających ryby z poszczególnych jezior. Autorzy opisują biotopy tych akwenów, szczegółowo klasyfikują zamieszkujące je gatunki pielęgnic oraz podają wskazówki dotyczące urządzenia odpowiedniego dla nich zbiornika akwariowego ze szczególnym uwzględnieniem filtracji i przygotowania wody akwariowej, wystroju zbiornika oraz kwarantanny samych ryb. Wiele miejsca poświęcają kwestiom prawidłowego karmienia pielęgnic, które są kluczowe dla ich utrzymania w dobrym zdrowiu i kondycji. Jednym z najcenniejszych dla Czytelnika rozdziałów w książce jest część poświęcona doborowi obsady akwariowej, który często sprawia wiele kłopotów nie tylko początkującym, ale nawet bardziej zaawansowanym pasjonatom. Autorzy – bazując na swym wieloletnim doświad-

czeniu – proponują sprawdzone i przetestowane rozwiązania w tym zakresie. Nie zabrakło również rzetelnych informacji dotyczących rozmnażania pielęgnic oraz rozpoznawania i leczenia najczęściej trapiących je chorób. Najobszerniejszą częścią książki jest opis gatunków ryb zamieszkujących Tanganikę i Malawi. Ogółem uwzględniono w nim 43 pielęgnice z Tanganiki i 60 z Malawi. Obszerne opisy obejmują występowanie danego taksonu, osiąganą przez niego wielkość, kwestie dymorfizmu płciowego, zamieszkiwany biotop, preferowane pokarmy, tajniki rozmnażania, a także ewentualne odmiany i uwagi, a w przypadku gatunków malawijskich również szczegółowe przykłady obsad akwarium. Wielką ozdobą opisów są piękne fotografie ryb wykonane przez Autorów oraz zaprzyjaźnionych z nimi akwarystów. „Pielęgnice jezior Tanganika i Malawi” Lechosława Łątki i Wojciecha Sierakowskiego to pozycja obowiązkowa w biblioteczce każdego miłośnika tych ryb. Doskonale wypełnia widoczną na rynku wydawniczym lukę i może być świetnym poradnikiem dla każdego, kto chciałby poszerzyć swoją wiedzę na temat wymagań tych niezwykłych mieszkanek wielkich afrykańskich jezior.

Paweł Zarzyński

Wybierz naturalnie z PU R INA® DOG CHOW® Dzięki nowej, naturalnie bogatszej recepturze, PURINA® DOG CHOW® łączy codzienny racjonalny wybór karmy pełnoporcjowej bez zbędnych sztucznych dodatków, dopasowanej do potrzeb i etapu życia psa. Wybór karmy dla psa to przeważnie próba dopasowania przekazu producenta do stylu życia właściciela. Opiekunowie w różnym stopniu starają się kontrolować różne elementy środowiska ich psa. Dlatego naturalnie radosny przekaz nowego PURINA® DOG CHOW® łączący emocje i naturalne zaangażowanie właściciela psa, przemawia do konkretnej grupy klientów.

ZOBACZ JAK DOG CHOW® JEST NATURALNIE LEPSZY NA 5! 1. Bogatszy w mięso, gdyż w nowej karmie PURINA® DOG CHOW® podwojono zawartość surowca do 16%, co odpowiada 32% składu surowca świeżego . 2. Bogatszy w naturalne składniki, gdyż 75% receptury stanowią naturalne składniki – pełnoziarniste zboża, warzywa i składniki mineralne. 3. Z formułą Naturium™, która przez specjalne połączenie włókna z naturalnych źródeł oraz naturalnych prebiotyków wspomaga równowagę w jelitach, poprawę procesów trawiennych i odporności psa. 4. Naturalnie dba o higienę jamy ustnej, poprawę trawienia poprzez dokładniejsze i wolniejsze gryzienie karmy, dzięki charakterystycznym dwóm unikatowym kształtom i rozmiarom granulek, dobranym na podstawie badań z udziałem psów. 5. Nie zawiera sztucznych dodatków: koloryzujących, aromatycznych czy konserwujących. A to wszystko w sprawdzonych i znanych opiekunowi psa formułach i smakach: z jagnięciną, z kurczakiem, z indykiem i z łososiem.

Z JAGNIĘCINĄ

Z KURCZAKIEM

Z INDYKIEM

Z ŁOSOSIEM

PURINA®, bazując na prawie 100 latach doświadczenia w produkcji karm dla zwierząt domowych, stara się dostarczać najbardziej optymalne rozwiązania potrzebne w danym momencie życia psa w przystępnej cenie. Opiekun psa wybierając karmę PURINA® DOG CHOW® dla swojego ulubieńca na podstawie jego: wielkości, wieku lub potrzeb specjalnych, zyskuje dodatkowe korzyści dzięki specjalnie opracowanej recepturze.

Naturalne to w świetle przepisów znaczy, że surowce nie były poddawane przetwarzaniu czy obróbce chemicznej, tylko procesom fizycznym takim jak np. suszenie, mielenie czy gotowanie. Zgodnie z obowiązującym prawem w karmach dla zwierząt w ramach kategorii mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, uznaje się nie tylko tkankę mięśniową, lecz również inne tkanki miękkie, takie jak np. podroby: flaki, wątroba, serca, nerki itp., które są wysoce odżywcze dla zwierząt domowych. 3 oprócz wariantu z łososiem, którego receptura nie uległa zmianie 1 2

PURINA® DOG CHOW® Puppy

PURINA® DOG CHOW® Puppy Large Breed

PURINA® DOG CHOW® Active

Dostępna z kurczakiem lub z jagnięciną Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Dostępna z indykiem Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Dostępna z kurczakiem Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Dzięki optymalnemu poziomowi kwasu Omega 3 DHA, zapewnia prawidłowy rozwój mózgu i wzroku u szczeniąt. Prawidłowy wzrost zębów i kości, zapewnia odpowiedni poziom składników mineralnych oraz witamin. Nad wsparciem silnej odporności czuwa optymalny poziom naturalnych przeciwutleniaczy.

Optymalny poziom i jakość białka zapewniają silne umięśnienie i wsparcie po aktywności. Bardziej odżywczy i bogatszy w białko i tłuszcz, aby dostarczać więcej energii psom pracującym i aktywnym. Z wysokim udziałem przeciwutleniaczy, aby wspomóc regenerację po intensywnej aktywności.

PURINA® DOG CHOW® Adult

PURINA® DOG CHOW® Adult Large Breed

PURINA® DOG CHOW® Sensitive

Dostępna z kurczakiem lub z jagnięciną Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Dostępna z indykiem Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Dostępna z łososiem Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Optymalny poziom i jakość białka wspomagają silne umięśnienie. Dzięki dobranym witaminom, pierwiastkom śladowym oraz kwasom tłuszczowym Omega 3 i 6, wspiera zdrowie skóry i piękną sierść. Nad mocnym układem ruchu oraz zdrowiem zębów i kości czuwa optymalny poziom składników mineralnych i witamin.

Optymalnie dobrany poziom i jakość białka, wspomaga prawidłowe funkcje serca i kluczowych narządów. Wyższy poziom kwasów Omega 3 wspomaga sprawne stawy i układ ruchu. Dzięki dobranym witaminom, pierwiastkom śladowym oraz kwasom tłuszczowym Omega 3 i 6, wspiera zdrowie skóry i piękną sierść.

Karma zawiera dobrze przyswajalne wysokiej jakości białko z łososia, które wspiera optymalne trawienie. Dzięki dobranym witaminom, pierwiastkom śladowym oraz kwasom tłuszczowym Omega 3 i 6, wspiera zdrowie skóry i piękną sierść. Nad wsparciem silnej odporności czuwa optymalny poziom naturalnych przeciwutleniaczy.

PURINA® DOG CHOW® Mature

PURINA® DOG CHOW® Senior

PURINA® DOG CHOW® Light

Dostępna z kurczakiem lub z jagnięciną Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Dostępna z jagnięciną Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Dostępna z indykiem Opakowania: 2,5kg lub 14kg

Zawiera witaminę A wspierającą dobry wzrok i prawidłowe funkcje widzenia. Optymalnie dobrany poziom i jakość białka, wspomaga prawidłowe funkcje serca i kluczowych narządów. Dzięki dobranym witaminom, pierwiastkom śladowym oraz kwasom tłuszczowym Omega 3 i 6, wspiera zdrowie skóry i piękną sierść.

Wyższy poziom kwasów Omega 3 wspomaga sprawne stawy i układ ruchu, dzięki optymalnemu poziomowi białka do tłuszczu. Optymalnie dobrany poziom i jakość białka, wspomaga prawidłowe funkcje serca i kluczowych narządów. Nad wsparciem silnej odporności czuwa optymalny poziom naturalnych przeciwutleniaczy.

Karma ta wspomaga proces odchudzania oraz utrzymywania prawidłowej sylwetki i masy ciała, dzięki o 20% niższemu poziomowi tłuszczu i optymalnie wysokiemu poziomowi białka. Dodatek włókna z pulpy buraczanej, wspomaga równowagę jelit i zwarte stolce.

III EDYCJA

Wielki finał 29.03.2019 r.

podczas Gali Biznesu Animals Days Jest organizowany w kategoriach: „Handlowiec Roku”, „Firma Roku” i „Produkt Roku”. Zgłoszenia kandydatury można dokonać w okresie od 1.09.2018 do 31.12.2018 r. na kuponie zgłoszeniowym znajdującym się w kolejnych numerach „ZooBranży” lub za pośrednictwem strony internetowej www.zoobranza.com.pl. Od 1 stycznia do 17 marca 2019 r. będzie można oddawać na nich głosy za pośrednictwem SMS-ów. Dochód z głosowania SMS zostanie przekazany na cel charytatywny. Ogłoszenie zwycięzców Plebiscytu oraz uroczyste wręczenie nagród odbędzie się 29 marca 2019 roku podczas Gali Biznesu ZooBranża i Animals Days. Już dziś zgłoś produkt, firmę oraz handowca oraz umotywuj swój wybór. Na autorów najciekawszych zgłoszeń czeka pięć nagród po 100 zł ufundowanych przez Organizatora Plebiscytu – redakcję magazynu ZooBranża!

Zgłoś kandydata już dziś! www.zoobranza.com.pl

Wywiad

Europejska Wystawa Psów

już w październiku w Polsce! W październiku bieżącego roku Polska będzie gospodarzem jednej z najważniejszych i największych światowych imprez kynologicznych – Europejskiej Wystawy Psów. Odbędzie się ona w dniach 11-14 października w Ptak Warsaw Expo. To jedyne w swoim rodzaju wydarzenie na niespotykaną w Polsce skalę. W jednym miejscu pojawi się wiele tysięcy najpiękniejszych czworonogów z całego świata oraz dziesiątki tysięcy ich opiekunów, a także gości wystawy. To również okazja dla producentów i dystrybutorów z branży kynologicznej do zaprezentowania nowych marek oraz ugruntowania pozycji rynkowej tych już istniejących. O tym, jakie atrakcje przygotowano dla przedsiębiorców i zwiedzających podczas Europejskiej Wystawy Psów rozmawiamy z Maciejem Topolskim, rzecznikiem prasowym Ptak Warsaw Expo.

Joanna Zarzyńska, ZOOBRANŻA: Panie Macieju, proszę na początek przypomnieć czym jest Europejska Wystawa Psów i dlaczego to takie ważne wydarzenie dla każdego miłośnika kynologii? Maciej Topolski, Ptak Warsaw Expo: Mówiąc w skrócie, na European Dog Show, przez cztery dni, na około 80 ringach zobaczymy najpiękniejsze psy z całej Europy. Będą ich tysiące. Wystawę organizujemy wspólnie ze Związkiem Kynologicznym w Polsce. Trzeba podkreślić, że będzie to pierwsza w historii naszej stolicy impreza kynologiczna o takiej skali. Wcześniej wystawa o randze europejskiej odbyła się w Polsce 18 lat temu, w Poznaniu. Powierzenie nam tak dużej, międzynarodowej imprezy jest dowodem uznania dla środowiska polskich hodowców przez międzynarodowe władze kynologiczne. JZ: Wystawa Europejska to nie jedyna impreza kynologiczna jaka odbędzie się w tych dniach w PTAK WARSAW EXPO. Co jeszcze czeka na wystawców? MT: Związek Kynologiczny w Polsce zaprezentuje także Jubileuszową Wystawę 80-lecia. Odbędą się również XXXI Klubowa Wystawa Polskich Owczarków Nizinnych oraz Wystawa Międzynarodowego Klubu Sznaucera i Pinczera (ISPU). Ponadto, przez wszystkie cztery dni trwania wystawy, w jednej z hal odwiedzający znajdą część handlową ze stoiskami wystawców z branży kynologicznej – producentów i dystrybutorów produktów dedykowanych psom oraz usługodawców. JZ: W chwili przygotowywania tego wywiadu trwają jeszcze zgłoszenia na Wystawę (ich termin upływa 31 sierpnia – przyp. red.). Czy jednak może Pani/Pan uchylić rąbka tajemnicy i powiedzieć jak dużej liczny czworonogów można będzie się podziewać na tej imprezie? I na przyjęcie ilu gości się przygotowujecie?

MT: W przypadku liczby czworonogów biorących udział w wystawie możemy mówić o tysiącach – na tę chwilę spodziewamy się ich około 12 tysięcy. To będzie naprawdę imponujące widowisko dla wszystkich miłośników psów. Trudno oszacować ile ludzi dokładnie przyciągnie, przewidujemy, że w ciągu kilku dni odwiedzi nas około 200 tysięcy gości z kraju i zagranicy. Wystawa odbędzie się na ponad 100 000 metrów kwadratowych, w 5 halach, dlatego mogę spokojnie zapewnić, że wszyscy chętni się pomieszczą. JZ: Co najmniej kilkadziesiąt tysięcy pasjonatów psów w jednym miejscu to niepowtarzalna okazja dla przedsiębiorców. Czy można jeszcze zarezerwować stoisko firmowe i na jakich warunkach? MT: Sprzedaż jeszcze trwa, choć zostały nam już tylko pojedyncze lokalizacje. Żeby zarezerwować stoisko należy przesłać do nas wypełniony formularz rezerwacji dostępny na stronie www.eurodogshow2018.pl/ stoiska-handlowe/ lub po prostu skontaktować się z nami. Sprzedawcy przeprowadzą zainteresowanych przez cały proces zakupu oraz wyjaśnią wszystkie wątpliwości. Równocześnie trwa także sprzedaż powierzchni wystawienniczej na marcowe targi zoologiczne Animals Days, które również odbędą się w Ptak Warsaw Expo. JZ: A co przygotowali Państwo dla gości Wystawy? MT: Wszyscy lubimy emocje, a wystawa to dla psów oraz ich właścicieli prawdziwa rywalizacja. W końcu marzeniem każdego hodowcy jest wrócić z imprezy, szczególnie wystawy o takiej randze, z nagrodą. Psy będą oceniane w różnych kategoriach. Ostatniego dnia spośród najlepszych psów z każdej grupy zostanie wybrany Best in Show. Podczas European Dog Show 2018 ciekawostką będzie konkurs na najlepszego psa rasy polskiej. Przewidziano też pokazy różnych aktywności z psami, między

innymi takich jak dog dancing czy posłuszeństwo sportowe oraz wiele dodatkowych atrakcji i konkursów. JZ: Tak duża impreza nie mogłaby się odbyć bez sponsorów biznesowych. Jakie firmy są zaangażowane w jej przygotowanie? MT: Przede wszystkim Centrum Targowo-Kongresowe Ptak Warsaw Expo, które będzie gościć tegoroczną wystawę. Pracownicy ośrodka odpowiadają za stronę techniczną wydarzenia oraz część handlową. Sponsorem generalnym wystawy jest Royal Canin – producent karm dla psów, w tym karmy weterynaryjnej i do diet specjalistycznych. Wśród sponsorów są także Botaniqua, która podczas Euro Dog Show odpowiada za strefy groomerskie oraz Bosch Petfood Concept – producent karm. JZ: Dziękuję za rozmowę.

Wsparcie sprzedaży

Nie przepraszaj! Usłysz! Sabina Janikowska coach, www.manikowska.eu

Zawsze trzeba jakoś zacząć J. Więc zacznę od tego, że dziękuję Ci, że czytasz ten artykuł. Napisałam go dla Ciebie. Ale też dla siebie samej, ponieważ bardzo lubię dzielić się swoją wiedzą i refleksją. Lubię czuć stan flow między mną a tym, co robię. Pisząc te słowa, mam też wdzięczność dla moich Zleceniodawców, że mi ufają i dają mi zlecenia, całkiem fajnie płacąc za moją pracę. I dlatego proszę Cię, przeczytaj ten tekst uważnie. Proszę Cię o to, bo wkładam w to, co robię sporo, Serca, i zależy mi, aby moje słowa na coś Ci się przydały. W Twoim życiu. Nie tylko zawodowym. Brzmi trochę dziwacznie? Jak Ci jest, kiedy czytasz te słowa? Napisałam je „od Serca”, więc jest spora szansa, że mi uwierzysz J. Ale mogłam też napisać tak: Zapraszam Cię do mojego tekstu. Trochę się postarałam, to sobie przeczytaj, jak chcesz. Może na coś Ci się przyda… Jak nie, to trudno. Dlaczego tak zaczęłam? Chcę Ci pokazać różnicę między formułowaniem wypowiedzi opartych na Modelu Porozumienia bez Przemocy a, nazwijmy to, „zwykłym” komunikatem, który w jakimś stopniu przekazuje tę samą treść merytoryczną, jednak jego odbiór jest zupełnie inny.

Co to jest NVC? Jest to język Porozumienia bez Przemocy. NVC (Non violent Communication) stworzył już nieżyjący Marshall Rosenberg. W wielkim skrócie główne założenia dotyczą tego, że każdy z nas komunikuje się zarówno ze sobą, jak i światem zewnętrznym za pomocą dwóch języków – dwóch jakości. Tak jak mówimy do siebie, tak mówimy do świata. I odwrotnie. Pierwszy komunikat jest nazwany Językiem Żyrafy. Żyrafa to takie zwierzę, które ma dobre i wielkie Serce. Jest łagodne, ale potrafi też strzec własnych granic. Drugi komunikat został nazwany Językiem

Szakala i, nie umniejszając żadnemu ze zwierząt, szakal podgryza, bywa złośliwy, manipulacyjny, bardzo wyczulony na swoim punkcie. To podstawy. Ale przejdźmy dalej… Czy wiesz, że każdy z nas jest wyposażony w całą gamę rozmaitych potrzeb? Za potrzebami kryją się emocje. Tożsame dla nas wszystkich. System uczy nas walki, rywalizacji, oceny. Język NVC proponuje patrzenie na życie drugiego człowieka „okiem kamery”. Po prostu jesteś kamerą. Nie oceniasz. Nie przyklejasz etykietek, Nie formułujesz sądów. Obserwujesz. To wystarczy. I być może banalnie to zabrzmi, lecz

za każdą frustracją, gniewem i agresją stoi niewyrażona potrzeba. Nie wyrażamy potrzeb, ponieważ najczęściej się wstydzimy, nie nauczono nas, że mamy prawo mówić o sobie i prosić w swoim imieniu. Jednym słowem nauczono nas rywalizacji. Niestety, czynimy to na ogół nieświadomie wobec samych siebie. W każdej sytuacji, w której chcemy być perfekcjonistami, usiłujemy się „wyrobić” ze wszystkim, na ogół przedkładamy obowiązki i pracę ponad odpoczynek. To tak niepopularne WYPOCZYWAĆ. Trzeba mieć zawsze dużo pracy – to jest dobre. Wypoczynek jest zły. Skądś to znasz? Aby przybliżyć Ci, nazwijmy to, listę potrzeb, wymienię kilka z nich, i uwierz, jest to naprawdę i dosłownie tylko kilka z nich. Pamiętaj, proszę, że dla wszystkich nas są one tożsame: potrzeba pożywienia, powietrza, wody, dotyku, seksu, ochrony i bezpieczeństwa, potrzeba autonomii i swobody wybierania własnych marzeń i ich realizacji, integralności, uczciwości, posiadania znaczenia, ekspresji, poczucia sensu, potrzeba pokoju, spokoju, harmonii, równowagi i piękna, inspiracji i zabawy, potrzeba współzależności, akceptacji, szacunku, wsparcia, bliskości, przynależności, troski, szczerości, ciepła, zaufania, zrozumienia, bezpieczeństwa, potrzeba bycia usłyszanym i zauważonym. I pytanie: jak się to ma do Twojej pracy? Jak to się ma do Ciebie?. Już odpowiadam. Każda z wymienionych wyżej potrzeb może być spełniona lub nie. Z całą pewnością hierarchizujesz je w zależności od aktualnej sytuacji życiowej, każda z nich zajmuje adekwatne miejsce w Twoim osobistym rankingu, ale… Wyobraź sobie, że któraś z tych najważniejszych dla Ciebie w danym momencie potrzeb nie jest spełniona. Powiedzmy jest poniedziałek. Jesteś po urlopie. Było super. W niedzielę wieczór dostajesz maila od koleżanki z pracy, że od jutra jej nie ma i masz zrobić przysłowiowych 100 rzeczy na raz. Z tego żalu, że już po urlopie, i smutku, że jutro do pracy, i złości, że ten mail… postanawiasz zrobić sobie drinka… Dalej nie przytoczę, bo wiem, że każdy z nas przynajmniej mniej więcej zna tę historię. No więc jest poniedziałek rano. Pada deszcz. Zaspałeś, a wiesz, że dzisiaj „jesteś sam”. Wstajesz wściekły. Nie zdążysz już nic zjeść ani wypić kawy. W ostatniej chwili zdążyłeś do pracy. Ale jakim kosztem! Zauważ, co się stało. Jak wiele Twoich potrzeb nie zostało spełnionych. Wymienię: potrzeba odpoczynku, bezpieczeństwa emocjonalnego, pożywienia, spokoju. Zapewne w swoim dialogu wewnętrznym nazwałeś się: idiotą, niezorganizowanym głupcem, jak mogłeś się tak zachować,

NVC to język Porozumienia bez Przemocy. NVC (Nonviolent Communication) stworzył już nieżyjący Marshall Rosenberg. W wielkim skrócie główne założenia dotyczą tego, że każdy z nas komunikuje się zarówno ze sobą, jak i światem zewnętrznym za pomocą dwóch języków – dwóch jakości. Tak jak mówimy do siebie, tak mówimy do świata. I odwrotnie.

SENSITIVE SKIN & STOMACH DLA PSÓW WSZYSTKICH RAS I DLA RAS MAŁYCH

Karma z jagnięciną dla dorosłych psów posiadających problemy z wrażliwą skórą i delikatnym układem trawiennym. JAKIE PROBLEMY ROZWIĄZUJE KARMA SENSITIVE SKIN & STOMACH? • problemy z wrażliwym układem trawiennym, • podatność na alergie, • problemy z wrażliwą skórą, • nietolerancja glutenu i kukurydzy.

NOWOŚĆ

DLA PSÓW MAŁYCH RAS

DLA PSÓW WSZYSTKICH RAS

IMPORT I DYSTRYBUCJA W POLSCE:

www.erbeanimals.pl biuro@erbeanimals.pl

Wsparcie sprzedaży i po co wieczorem do cholery wypiłeś o tego jednego drinka za dużo. Widzisz, co się dzieje? Jak prozaiczna sytuacja wywołuje w Tobie frustrację, której w większości przypadków być może nawet nie zauważasz. I o tym jest właśnie NVC. O tym, jak widzieć siebie i innych. Bez oceny. Jak zobaczyć w sobie i drugim człowieku człowieka, który zawsze ma prawo do błędu, ponieważ któraś z najważniejszych dla niego w tym momencie życia potrzeb została pominięta. Wyobraź sobie albo po prostu przypomnij sytuację zawodową, która była trudna. Może nawet bardzo, bo czułeś się wściekły, ignorowany, „napadnięty”. Zdaję sobie sprawę, że to, co Ci teraz zaproponuję, w pierwszej chwili może wydać Ci się niemożliwe do wykonania, ale spróbujmy. Ok? To, co mam do zaproponowania, nazywa się MODELEM POROZUMIENIA BEZ PRZEMOCY. Główną tezą modelu jest wyrażenie w sposób szczery tego, jak się czuję bez oskarżania lub krytykowania: 1. OBSERWACJA: czyli konkretne działania, które obserwuję (widzę, słyszę, pamiętam, wyobrażam sobie), a które przyczyniają się lub nie do mojego dobrego samopoczucia. Komunikujesz to zdaniem: „Kiedy słyszę, widzę…”. 2. UCZUCIE: czyli jak się czuję w stosunku do tych działań.

Język NVC proponuje patrzenie na życie drugiego człowieka „okiem kamery”. Po prostu jesteś kamerą. Nie oceniasz. Nie przyklejasz etykietek. Nie formułujesz sądów. Obserwujesz. To wystarczy. I być może banalnie to zabrzmi, lecz za każdą frustracją, gniewem i agresją stoi niewyrażona potrzeba. Nie wyrażamy potrzeb, ponieważ najczęściej się wstydzimy, nie nauczono nas, że mamy prawo mówić o sobie i prosić w swoim imieniu.

Komunikujesz to zdaniem: „Czuję się…”. 3. POTRZEBA: czyli energia życia w postaci potrzeb, wartości oczekiwań i myśli, która powoduje moje uczucia. Komunikujesz to zdaniem: „Ponieważ potrzebuję…”. 4. PROŚBA/ŻYCZENIE: czyli jasne, wyraźne życzenie bez żądania o to, co mogłoby przyczynić się do mojego dobrego samopoczucia. Konkretne działania, które chciałbym, aby się wydarzyły. Komunikujesz to zdaniem: „I chciałbym… I dlatego proszę Cię…”. Zakładam, że przeczytałeś ten tekst do tego momentu. Bardzo mnie to cieszy i sprawia mi radość. Bardzo zależy mi, aby to, co piszę, dało Ci jakąś wartość, być może pomogło w życiu. Dlatego proszę, wróć teraz do początku tego tekstu i przeczytaj dwa pierwsze akapity. Czy już widzisz różnicę w sposobie tworzenia komunikatów i jej skuteczności? Bardzo zachęcam Cię do stosowania tego modelu w życiu zawodowym. Zauważ, że po drugiej stronie jest człowiek. Taki sam jak Ty. Człowiek, który tak jak Ty chce być zauważony i wysłuchany. Ktoś, kto tak jak Ty mógł dzisiaj wstać zdenerwowany, bo jego potrzeba odpoczynku nie została spełniona. Ktoś, kto tak jak pewnie czasem Ty wpadł tylko na chwilę, bo bardzo się śpieszy, a jest akurat długa kolejka, jest wściekły, jego mama jest chora i chce zdążyć do szpitala, przy okazji jest głodny i potwornie zmęczony. Odpuść mu wściekłość. Zobacz w nim siebie. Odpuszczaj też sobie. To nic złego być wściekłym. Usłysz, co do Ciebie

mówi Twoja wściekłość. Jaka Twoja niezaspokojona potrzeba za nią stoi. Masz prawo wiedzieć. Być może jesteś zmęczony i potrzebujesz odpocząć? Być może jesteś wściekły, bo szef nie powiedział Ci nawet głupiego „dziękuję” za Twoją pracę, nie mówiąc już o gratyfikacji finansowej. I Twoja potrzeba bycia widzianym i usłyszanym nie została spełniona. I, co najważniejsze, postaraj się stosować zaproponowany przez Rosenberga schemat komunikacyjny. Nie bój się mówić o tym, co się dzieje, co w związku z tym czujesz, jak się z tym masz i o co prosisz. Większość konfliktów jest wynikiem strachu lub wstydu. Błędnego przekonania, czego uczą nas od dziecka, że życie to walka. Tak nie jest. Zauważ, że większość sytuacji konfliktowych, także tych zawodowych, w tym dotyczących komunikacji z klientami, sprowadza się do rywalizacji. W walce nie ma wygranych, ponieważ „zwycięzca” ponosi odpowiedzialność za czyjąś krzywdę. A taka świadomość zawsze w konsekwencji obciąża system nerwowy. Czy warto? I, na koniec, mała dygresja, wyrażona w niemieckiej historii ludowej: Był kiedyś człowiek, który nie mógł znaleźć swojej siekiery. Podejrzewał, że ukradł ją chłopiec z sąsiedztwa. Chłopiec chodził jak złodziej, wyglądał jak złodziej i rozmawiał jak złodziej. Lecz pewnego dnia człowiek odnalazł siekierę w lesie. Następnego razu, gdy spotkał chłopca, wyglądał on, chodził i mówił jak każdy inny chłopiec. Pisząc ten tekst, korzystałam z książki Liv Larsson „Porozumienie bez Przemocy w mediacjach”, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2009.

Czym karmić szczenięta z wrażliwym przewodem pokarmowym? Dlaczego Purina® PRO PLAN®? Karmy Purina® PRO PLAN® dostarczają pełnoporcjową dawkę pokarmu, optymalnie zbilansowaną pod kątem niezbędnych

PRAWIDŁOWA KONSYSTENCJA ODCHODÓW

w diecie składników. Gwarantują nie tylko ponadpodstawowy poziom składników odżywczych, ale także dodatkowe formuły OPTINutrition™,

pozwalające

rozwiązać

najpowszechniej

spotykane problemy funkcjonalne u rosnących psów. Dzięki temu opiekun może skupić się nad optymalnym rozwojem szczenięcia, nie borykając się z zaburzeniami odporności, problemami skórnymi czy niestrawnościami. W linii karm dla szczeniąt Purina® PRO PLAN® Puppy

PREBIOTYKI

znajdziemy produkty wzbogacone trzema opatentowanymi formułami: OPTIStart®, OPTIDigest® oraz OPTIDerma®. Ich skuteczność została potwierdzona klinicznie, co oznacza udowodnioną, widoczną poprawę kondycji i stanu zdrowia, zaobserwowaną u 8 psów na 10.

LEKKOSTRAWNA FORMUŁA

BOGATA W JAGNIĘCINĘ

Jak pomóc szczenięciu stopniowo budować barierę jelitową? Karma dla szczeniąt Purina® PRO PLAN® Medium Puppy

Jak pokazują to badania, pulpa buraczana obecna w karmie

OPTIDigest® bogata w jagnięcinę, cechuje się funkcjonalnymi

na poziomie około 5-6% wpływa na równowagę mikroflory

właściwościami, dzięki dodatkowej kompozycji specjalnych

jelitowej i promuje wyższy udział bakterii kwasu mlekowego.

składników

korzystnym

Dzięki temu stymulowany jest rozwój przestrzenny jelita oraz

wpływie na organizm psa. Warto pamiętać, że korzystne

poprawia się jego pofałdowanie, a także zwiększa powierzchnia

efekty substancji odżywczych obserwujemy tylko przy podaży

wydzielnicza enzymów oraz wchłaniania i przyswajania

odpowiedniego poziomu danego składnika (podczas gdy jego

składników odżywczych. Jelito wraz ze swoimi strukturami

większa lub mniejsza ilość, może nie mieć żadnego wpływu lub

i obecnymi w nich bakteriami tworzą barierę jelitową, która

wręcz negatywny).

chroni zwierzę przed patogenami

odżywczych

o potwierdzonym

próbującymi wniknąć ze

środowiska zewnętrznego. Dodatek specjalnej dietetycznej Karmy dla szczeniąt z zastrzeżoną formułą OPTIDigest®

glinki bentonitowej wpływa na wiązanie toksyn oraz nadmiaru

zawierają kompozycję prebiotyków w oparciu o lekkostrawną

wody, co widocznie poprawia jakość i regularność wypróżnień

recepturę o wzbogaconym profilu biodostępności białka.

już na przestrzeni 10 dni .

Purina® PRO PLAN® Medium Puppy OPTIDigest® to unikatowa karma, która widocznie poprawia funkcje trawienne i zapewnia prawidłowy wzrost szczeniąt z wrażliwym przewodem pokarmowym, stopniowo wzmacniając ich rozwijającą się barierę jelitową, a także odporność. Optymalny poziom przeciwutleniaczy oraz unikatowy dodatek wyciągu z pierwszego mleka (1mg siary na 100g karmy), widocznie i mierzalnie podnosi odporność bierną u szczeniąt nawet o połowę. Okres szczenięcy to newralgiczny czas, kiedy prewencja potencjalnych chorób przynosi największe korzyści, gdyż zwierzę jest na nie najbardziej narażone. Dzieje się też tak ze względu na słabe mechanizmy adaptacyjne, które dopiero się u szczeniąt wykształcają wraz z dobrymi nawykami.

Na skuteczność formuły PRO PLAN® OPTIDIGEST® składa się kompozycja składników: Łatwostrawne składniki (takie jak jajo) dla psów z wrażliwym przewodem pokarmowym.

Zawiera prebiotyki (takie jak pulpa buraczana), które jak udowodniono wpływają na wzrost korzystnych bakterii w przewodzie pokarmowym psa, poprawiając w ten sposób równowagę w jelitach psa.

Wzbogacony specjalnym składnikiem (odmiana glinki bentonitowej), który działając jak bandaż na przewód pokarmowy, pomaga usuwać z niego nadmiar wody i toksyny, wspomagając jednocześnie zwartość odchodów.

Dla małego czy dużego? W linii karm Purina® PRO PLAN® znajdziemy też produkty dedykowane dla szczeniąt ras małych i miniaturowych (Purina® PRO PLAN® Small & Mini Puppy)

oraz dużych

i olbrzymich (Purina® PRO PLAN® Large Robust, Large Athletic

Puppy).

Różnice

pomiędzy

przedstawicielami

ras mniejszych w porównaniu do tych największych, na poziomie zapotrzebowania na niektóre składniki odżywcze są kilkudziesięciokrotne. Dlatego ten sam pokarm dla małego czy dużego może w porcji dziennej dostarczyć dużo za mało lub dużo za dużo składników odżywczych. Koncentracja karmy powinna być dostosowana do wielkości docelowej psa, bo nieprawidłowa podaż składników w dziennej porcji, w tym mineralnych, może odbić się na prawidłowym wzroście szczeniąt.

Rasy małe i miniaturowe

Rasy duże i olbrzymie

Satyaraj, E. et al. 2013

Pies

Od szczeniaka do seniora Żywienie dostosowane do wieku psa dr hab. Michał Jank

Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie

Pierwsze karmy dla psów w różnym wieku, uwzględniające ich specyficzne potrzeby pokarmowe, pojawiły się na rynku dopiero w latach 70. XX wieku. Od tego czasu prowadzone są coraz dokładniejsze badania naukowe nad określeniem norm żywienia psów rosnących i dorosłych, chociaż wraz z upływem czasu coraz większe zainteresowanie rynku wzbudza żywienie psów starszych. W przypadku tych ostatnich nadal brakuje jednak jasnych kryteriów wiekowych, według których należałoby zmienić skład pokarmu podawanego psom starszym.

Karmy dla szczeniąt Teoretycznie karmę dla szczeniąt powinny otrzymywać psy od odsadzenia do osiągnięcia wieku dorosłego, czyli do ukończenia 1. roku życia u psów ras małych i średnich oraz ukończenia 18 lub nawet 24 miesięcy u psów ras dużych i olbrzymich. Ta różnica wieku wejścia psa rosnącego w wiek dorosły ma kluczowe znacznie

z punktu widzenia żywienia, ponieważ oznacza, że u szczeniąt ras małych cały proces wzrostu (a co za tym idzie – podwyższonego zapotrzebowania pokarmowego) kończy się znacznie szybciej niż w przypadku szczeniąt ras dużych. Generalnie karmy dla szczeniąt różnią się od karm dla psów dorosłych wyższą wartością energetyczną (gęstością kaloryczną) i wyższą zawartością białka. W obrębie karm dla szczeniąt istnieją jednak także pewne

różnice, ponieważ karmy dla szczeniąt ras dużych (osiągających w wieku dorosłym więcej niż 25 kg m.c.) zawierają nieco mniej energii (o około 5–10% mniej) i nieco mniej wapnia (o około 0,3–0,4% mniej) niż karmy dla szczeniąt ras małych i średnich. Mniejsza ilości kalorii oraz wapnia w karmach dla szczeniąt ras dużych ma na celu spowolnienie tempa wzrostu, rozciągnięcie w czasie procesu wzrostu i w ten sposób uniknięcie zaburzeń rozwojowych kości, które są jednym

z najpoważniejszych problemów rozwojowych szczeniąt psów ras dużych. Jest to najczęściej spowodowane nadmiarem kalorii w okresie wzrostu prowadzącym do bardzo szybkiego przyrostu masy mięśniowej w sytuacji wolniejszego rozwoju kości. Dlatego w żywieniu szczeniąt ras dużych chodzi o to, aby wolniej zwiększały masę mięśni i za zwiększającą się masą mięśni nadążał rozwój kości, a zwierzę nie będzie wykazywało w okresie wzrostu żadnych kulawizn. Szczenięta ras dużych nie powinny także otrzymywać nadmiernych ilości wapnia (wbrew powszechnemu przekonaniu, że zwiększanie ilości wapnia w pokarmie zapewnia „mocne kości”). Nadmiar wapnia w pokarmie może powodować zahamowanie przebudowy kości, co u rosnącego psa może spowodować katastrofalne skutki. Karmy komercyjne przeznaczone dla szczeniąt są zbilansowane w taki sposób, że spełniają także zapotrzebowanie suk w ciąży i laktacji. Może to ułatwić odsadzenie szczeniąt odkarmianych przez matkę na karmę komercyjną. Jednym z nowych trendów na rynku jest także oferowanie karm przeznaczonych dla szczeniąt bardzo młodych, jeszcze przed odsadzeniem. Tego rodzaju karmy, zwane starterami, mają na celu dostarczenie składników pokarmowych szczeniętom w wieku kilku tygodni. Są oferowane w postaci karm suchych o specjalnej budowie krokietów, które są niewielkie i łatwo je namoczyć w wodzie. W efekcie taką karmę można podawać w postaci wilgotnej i często zawiera ona także składniki funkcjonalne, w tym także ograniczające

potencjalne biegunki, które najczęściej są związane z przechodzeniem z mleka matki na pokarm stały.

Karmy dla psów dorosłych Podstawowa różnica między karmą dla psów dorosłych a karmą dla szczeniąt jest taka, że karmy dla psów dorosłych z zasady zawierają mniej białka i mniej energii. Wartość energetyczna przeciętnej karmy dla psów dorosłych jest o około 300–400 kcal/kg m.c. mniejsza niż karmy dla szczeniąt, zaś zawartość białka w karmach dla psów dorosłych wynosi około 22–25% w suchej masie, podczas gdy dla szczeniąt 26–30%. Istnieją również karmy wysokobiałkowe dla psów dorosłych, zawierające około 28–30% białka. Karmy dla psów dorosłych odpowiadają przede wszystkim za utrzymanie wszystkich funkcji życiowych i ewentualnie specjalnych form aktywności, choć w tym przypadku każda forma aktywności wymaga dodatkowych kalorii. W żywieniu psów dorosłych ważne jest także unikanie nadmiaru kalorii, ponieważ może to prowadzić do otyłości. W żywieniu psów dorosłych i starszych coraz ważniejszą rolę odgrywa poszukiwanie różnic rasowych, które pozwalałyby na opracowywanie racjonalnych karm dla psów poszczególnych ras. Co prawda, na rynku istnieją chyba dziesiątki karm rasowych, jednak rzeczywista wiedza dotycząca różnic w zapotrzebowaniu pokarmowym psów różnych ras (szczególnie ras

o zbliżonej wielkości) jest niewielka. W przeprowadzonych dotychczas badaniach stwierdzono jednak, że np. u psów ras dużych wielkość bytowego zapotrzebowania energetycznego jest zbliżona do około 100 kcal/kg m.c.0.75, podczas gdy u młodych beagle może sięgać 140 kcal/kg m.c.-0,75. Bez wątpienia więc gęstość energetyczna karmy przeznaczonej dla psów dużych ras (labradorów, owczarków niemieckich) powinna być mniejsza niż dla psów ras małych i średnich (jamniki itp.). Ale nie jest to reguła, ponieważ np. nowofundlandy mają zapotrzebowanie energetyczne mniejsze o około 16% od przeciętnego (co wydaje się logiczne), podczas gdy dogi (także psy ras dużych) mają zapotrzebowanie pokarmowe większe od przeciętnego

W żywieniu szczeniąt ras dużych chodzi o to, aby wolniej zwiększały masę mięśni i za zwiększającą się masą mięśni nadążał rozwój kości, a zwierzę nie będzie wykazywało w okresie wzrostu żadnych kulawizn. Szczenięta ras dużych nie powinny także otrzymywać nadmiernych ilości wapnia (wbrew powszechnemu przekonaniu, że zwiększanie ilości wapnia w pokarmie zapewnia „mocne kości”).

Raw Paleo to powrót do korzeni i naturalnego żywienia psa na każdym etapie życia. Więcej o nowej karmie na www.vetexpert.pl

Pies Renata Góral

Marketing Manager Tropical www.tropidog.pl

Oleje w ofercie marki TropiDog. Oleje TropiDog odgrywają rolę wartościowych, ważnych suplementów diety. Mogą być dodawane do suchej karmy, przy okazji wpływając na jej natłuszczenie, do posiłków przygotowywanych w domu oraz bezpośrednio jako uzupełnienie diety. W linii znajdują się: Olej rzepakowy z dodatkiem oleju lnianego i dyniowego, Olej z łososia i lnu oraz Olej z łososia. Produkty są dostępne w szklanych, ciemnych butelkach. TROPICAL – Tadeusz Ogrodnik, ul. Opolska 25, 41-507 Chorzów o około 25%. Tak więc widać wyraźnie, że to nie wielkość rasy jest czynnikiem decydującym o wielkości zapotrzebowania pokarmowego, ale specyficzne cechy tej rasy. Istnieje także wiele konkretnych predyspozycji rasowych związanych z wchłanianiem lub metabolizmem wybranych składników pokarmowych, które można by było uwzględnić w specjalistycznych karmach bytowych przeznaczonych dla psów konkretnej rasy. I tak np. Bedlington terier, West Highland white terier, doberman czy cocker spaniel mają tendencje genetyczne do spichrzania miedzi, więc przeznaczona dla nich karma powinna zawierać więcej cynku (utrudnia wchłanianie miedzi w przewodzie pokarmowym). Sznaucery miniaturowe mają predyspozycje genetyczne do hiperlipidemii, więc powinny standardowo otrzymywać karmę niskotłuszczową, ewentualnie ze specjalnym dodatkiem kwasów tłuszczowych omega-3. Setery irlandzkie mogą chorować na genetycz-

ną nadwrażliwość na gluten, dlatego powinny być im oferowane karmy niezawierające glutenu – czyli de facto bezzbożowe. Karma dla cocker spanieli, sznaucerów miniaturowych oraz labradorów powinna zawierać więcej witaminy A, ponieważ psy tych ras mogą chorować na zależny od witaminy A idiopatyczny łojotok. Takich przykładów istnieje więcej. W ostatnim czasie bardzo duże zainteresowanie właścicieli i producentów karm wzbudzają produkty posiadające nowe, unikatowe cechy wynikające ze składu karmy. Coraz większą popularność wzbudzają karmy jednobiałkowe, czyli zawierające jedno źródło białka pochodzenia zwierzęcego, oraz karmy bezzbożowe. Trendy te wydają się być uzasadnione także ze zdrowotnego punktu widzenia, ponieważ podawanie karm jednobiałkowych czy karm pozbawionych glutenu zbożowego może zdecydowanie ułatwić żywienie psów z alergiami. Nie wiadomo jednak, czy produkty opracowywane zgodnie z wymagania-

mi tego rodzaju trendów żywieniowych faktycznie przyniosą spodziewane efekty, i dlatego potrzeba na pewno kilku lat, aby zweryfikować ich skuteczność. Tym bardziej że bardzo łatwo niekiedy przypisać określonemu składnikowi cechy, za które on nie zawsze odpowiada. Tak stało się bowiem z kurczakiem jako źródłem białka zwierzęcego w karmach, który jest uważany za jeden z poważniejszych alergenów pokarmowych dla psów. W praktyce tak nie jest, ale opinia na ten temat żyje na rynku swoim życiem już od kilku lat.

Karmy dla psów starszych Obecność na rynku karm dla zwierząt starszych może sugerować, że żywienie starych psów jest dokładnie zbadane i tak jak poznano dość dokładnie zapotrzebowanie pokarmowe psów rosnących i dorosłych, tak samo wiadomo, co powinny jeść psy star-

Daniel Kuchenbecker

Kierownik Kategorii Pokarmy i Zwierzęta Janusz Jankiewicz Sp. z o.o., www.aquael.pl

Potrzeby żywieniowe psa zmieniają się wraz z jego wiekiem i przechodzeniem przez kolejne etapy życia, od szczenięcia, poprzez osobnika dorosłego po psiego seniora. Zmiany te dotyczą przede wszystkim zróżnicowanego popytu na poszczególne składniki odżywcze w karmie, ale również wiążą się ze wzmożonym zapotrzebowaniem na rozmaite dodatki funkcyjne mające chronić zwierzę przed wystąpieniem niepożądanych problemów zdrowotnych. Linia karm TRAINER NATURAL doskonale koresponduje z potrzebami psa od szczenięcia do seniora, a składające się na nią produkty zapewniają mu wszystko co niezbędne dla długiego i zdrowego życia. W karmach PUPPY znajduje się zwiększona ilość białka konieczna dla wzrostu szybko rozwijającego się organizmu, dodatki dla zdrowych stawów, jak małż nowozelandzki oraz wyjątkowo bogata w składniki odżywcze spirulina. Karmy ADULT – przeznaczone dla psów dorosłych – zawierają pulpę buraczaną i drożdże browarniane dbające o naturalną florę bakteryjną zwierzęcia i ułatwiające mu trawienie. Z kolei karmy SENIOR zostały wzbogacone w kwasy rybonukleinowe wspomagające naturalną odporność organizmu Zawierają również ekstrakt roślinny z białej fasoli, który zmniejsza wchłanianie węglowodanów wspomagając tym samym utrzymanie prawidłowej masy ciała. Wyciąg z kadzidłowca wzmacnia tkankę chrzęstną zapewniając sprawne funkcjonowanie stawów a mieszanka przeciwutleniaczy pochodzących z owoców cytrusowych zapobiega starzeniu się komórek. Dzięki regularnemu stosowaniu karm TRAINER każdy pies może pozostawać zdrowy i pełen energii od szczenięcia do seniora i do końca swoich dni w pełni cieszyć się komfortowym i szczęśliwym życiem!

CZY WSPIERASZ JEGO DŁUGOLETNIE ZDROWIE?

Podaruj mu optymalny start z OPTISTART®

www.optymalnystart.pl

Pies Renata Góral

Marketing Manager Tropical www.tropidog.pl

TropiDog Premium Adult MEDIUM & LARGE BREEDS – Rich in SALMON, with RICE Karma bogata w zdrowego i smacznego łososia, przeznaczona dla dorosłych psów ras średnich i dużych. Karma zawiera wysoko przyswajalne białko z łososia (suszony łosoś 14%) oraz olej z łososia (10%), a także warzywa, owoce i glony kelp. Dodatek jabłka, marchewki i groszku jest źródłem naturalnych witamin i błonnika, który sprzyja poprawie pasażu jelitowego. TROPICAL – Tadeusz Ogrodnik, ul. Opolska 25, 41-507 Chorzów

Podstawowe zalecenia żywieniowe dla psów starszych wynikają z faktu, że wraz z wiekiem wzrasta u psów częstość występowania przewlekłej niewydolności nerek. Psy z przewlekłą niewydolnością nerek powinny otrzymywać pokarm o zmniejszonej zawartości białka oraz fosforu, ponieważ w ten sposób oszczędzane są nerki i spowalniany jest proces pogłębiania się niewydolności. sze. Niestety, nic bardziej mylnego. Nikt dotychczas nie spróbował nawet określić wymagań żywieniowych psów starszych, a wszystko, co na ten temat wiadomo, to przypuszczenia i informacje przeniesione z innych gatunków zwierząt oraz z człowieka. Trudności w określeniu zapotrzebowania pokarmowego psów starszych zaczynają się od tego, że właściwie

nadal jednoznacznie nie określono, od jakiego wieku pies zaczyna być „w podeszłym wieku”, a większość producentów karm komercyjnych przyjmuje, że stare są psy, które mają 7 lat (w przypadku ras małych i średnich) lub 5 lat (rasy duże i olbrzymie). O tym, że jest to granica niedoskonała, najlepiej świadczy fakt, że u psów starszych często wyróżnia się także wiek geriatryczny, który jest zarezerwowany dla psów „naprawdę starych”. Ale kryteriów wejścia w wiek geriatryczny także brak. Podstawowe zalecenia żywieniowe dla psów starszych wynikają z faktu, że wraz z ich wiekiem wzrasta częstość występowania przewlekłej niewydolności nerek. Psy z przewlekłą niewydolnością nerek powinny otrzymywać pokarm o zmniejszonej zawartości białka oraz fosforu, ponieważ w ten sposób oszczędzane są nerki i spowalniany jest proces pogłębiania się niewydolności. I są to właściwie jedyne konkretne zalecenia żywieniowe dotyczące psów starszych. Wszystkie pozostałe są uzależnione od indywidualnych przypadków i najczęściej są formą przeciwdziałania występującym u starszych psów zaburzeniom. Obecnie jednym z popularniejszych

składników pokarmowych wykorzystywanych w karmach dla psów starszych stała się żurawina, co mogłoby sugerować wzrost częstości występowania zakażeń dróg moczowych u starszych psów. Wszelkie pozostałe składniki aktywne dodawane do karm dla psów starszych to tylko i wyłącznie własna aktywność i koncepcje producentów poszczególnych karm.

Podsumowanie Ostatnie 50 lat to okres bardzo szybkiego rozwoju wiedzy dotyczącej żywienia psów i kotów. Bez wątpienia jednak bardzo wiele zagadnień pozostało nieodkrytych i dlatego w najbliższych latach należy spodziewać coraz to nowych odkryć bezpośrednio przekładających się na sposób żywienia naszych ulubieńców. Takim przykładem są chociażby wyniki badań dotyczących higieny jamy ustnej z ostatnich 5 lat, które całkowicie zmieniły nasze podejście do tego zagadnienia u psów i jednoznacznie potwierdziły, że przenoszenie wyników badań naukowych i sposób postępowania profilaktycznego z ludzi na zwierzęta towarzyszące niekiedy jest całkowicie nieuzasadnione.

Robert Rozenblat

właściciel firmy Erbe Animals www.erbeanimals.pl

NATURE’S PROTECTION – MLEKO DLA SZCZENIĄT OD PIERWSZEGO DNIA ŻYCIA Opieka nad szczeniętami podczas pierwszych tygodni ich życia wymaga szczególnej odpowiedzialności i wiedzy. Mleko matki jest bogate w składniki odżywcze, które są niezbędne do prawidłowego wzrostu i dobrego zdrowia. Jednakże jeżeli miot jest duży, a matka nie ma wystarczającej ilości mleka – szczenięta będą potrzebowały specjalnej suplementacji. Mleko zastępcze Nature’s Protection zostało stworzone, aby używać go zamiast mleka matki. Posiada niską zawartość laktozy (poniżej 24%), więc nie powoduje biegunek. Skład mleka jest maksymalnie zbliżony do mleka matki. Zapewnia prawidłowy wzrost, dostarczając wszelkich niezbędnych witamin, minerałów i mikroelementów. Mleko jest również zalecane jako uzupełnienie pokarmu matki; przygotowanie do okresu odstawiania, a także jako suplement diety dla karmiących suk. Dostępne opakowania: 200 g Produkt w proszku, szybki i łatwy do przygotowania.

Najwyższa jakość, odpowiednio skomponowany skład – Dolina Noteci dla małych ras

PROMOCJA

facebook.com/DolinaNoteciKarma www.instagram.com/dolina-noteci www.youtube.com/DolinaNoteciTV

Jesienna promocja karm dla małych ras! Skorzystaj z niej już dziś!

* Szczegóły u dystrybutorów

Pies

Artykuł sponsorowany

ODPOWIEDNIE ˚YWIENIE PSÓW MAŁYCH RAS według receptury

Doliny Noteci Premium

Pies, spośród wszystkich gatunków zwierząt został udomowiony jako pierwszy. Zajął on wyjątkowe miejsce w gronie wszystkich zwierząt w sercach ludzi. Czworonożny pupil jest niezastąpionym pomocnikiem człowieka, jest także partnerem zabaw i najlepszym przyjacielem. Jego niebywałe umiejętności odczytywania ludzkich gestów, nastrojów i emocji sprawiły, że więź pomiędzy człowiekiem, a psem jest silna.

DOLINA NOTECI GWARANCJA JAKOÂCI Rynek karm dla zwierząt towarzyszących w sposób kompleksowy umożliwia właścicielowi utrzymanie zdrowia psa na odpowiednim poziomie przez długi okres. Wysokiej jakości karmy zapewniają bezpieczeństwo w aspekcie wartości gotowego produktu oraz pewności, co do pokrycia wszystkich składników odżywczych zgodnie z zaleceniami żywieniowymi. Dolina Noteci wie, że każdy pies ma inne wymagania żywieniowe – dlatego z myślą o tych potrzebach opracowała szeroką gamę produktów dedykowaną psom małych ras. Karmy Dolina Noteci Premium dla małych ras występują w mniejszych gramaturach,

www.wiecejnizkarma.pl

które pozwalają właścicielowi na wygodniejszy transport, są łatwiejsze w obsłudze i dostosowane do stylu życia człowieka i potrzeb żywieniowych małych psów. Coraz więcej osób świadomie podejmuje decyzje zakupowe, mniejsze opakowania dają możliwość wypróbowania produktu w celu np. zmiany, bądź urozmaicenia diety pupila. Dzięki poręcznym opakowaniom właściciel otrzymuje możliwość zakupu mniejszej ilości, które są szczelnie zamknięte i dają gwarancję świeżości.

DOLINA NOTECI ODPOWIEDNIE ˚YWIENIE Pies jest zwierzęciem mięsożernym, wie o tym każdy właściciel, dlatego Dolina Noteci Premium wychodzi im naprzeciw, produkując najwyższej jakości karmy o dużej zawartości mięsa. Psi przyjaciel do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje produktu pełnowartościowego, który każdego dnia zadba o jego dobre samopoczucie oraz zdrowie. Polski producent karm mokrych Dolina Noteci bazując na naukowych obserwacjach, normach i zaleceniach żywieniowych opracowuje innowacyjne podejście do żywienia psów. Umiejętne połączenie surowców pozwala na osiągnięcie najwyższych parametrów jakości biologicznej białka, gwarantując wysoką jego strawność i wchłanianie. W swoich recepturach firma bierze pod uwa-

gę wymogi żywieniowe dla małych ras, a także ich upodobania smakowe.

DOLINA NOTECI ROZPIESZCZA PODNIEBIENIA Siła karm Dolina Noteci to przede wszystkim naturalnie wysoka jakość. Wszystkie karmy powstają w jednym z najnowocześniejszych zakładów w Europie, który zaprasza do odwiedzania, by osobiście poczuć zapach świeżych surowców wykorzystywanych do produkcji. Świeże warzywa i owoce są wolne od GMO, pochodzą od lokalnych dostawców, a obróbce poddawane są dopiero w zakładzie. Klienci cenią sobie najwyższą jakość, dlatego Dolina Noteci nieustannie ukierunkowuje się do ich wyjątkowych oczekiwań. Małe rasy charakteryzują się specyficznymi wymaganiami żywieniowymi, które spełniają

karmy Dolina Noteci Premium. Bogaty wachlarz produktów, który został opracowany przez ekspertów żywieniowych zapewnia małym rasom zbilansowane żywienie każdego dnia. W naszym portfolio można znaleźć różnorodne smaki karm bogate w wartościowe dodatki m.in.: kaczkę z ziemniakami, kurczaka z makaronem, łososia z marchewką i ryżem, wołowinę z papryką i makaronem, wątróbkę z królika z ozorami jelenia, żołądki z kurczaka z wątróbką cielęcą, żołądki jagnięce, serca z indyka z wątróbką z gęsi, gęś z jabłkiem, wołowinę z ryżem brązowym, jagnięcinę, kaczkę, dziczyznę, kurczaka, indyka, dorsza, wołowinę, królika z żurawiną, kaczkę z dynią, pstrąga oraz dorsza. Takie smaki na pewno znajdą swoich wielbicieli, którzy docenią ich jakość.

DOLINA NOTECI OPTYMALNE ˚YWIENIE Karmy Dolina Noteci Premium dla małych ras są idealnie zbilansowane pod kątem zawartości składników mineralnych i witamin, w oparciu o nowoczesne normy żywieniowe. Gwarantują prawidłowe zmineralizowanie kości i zębów oraz właściwy przebieg wszystkich procesów metabolicznych. Bazują na świeżym mięsie, którego wartość sięga aż 65%. Dzięki odpowiedniej metodzie produkcji oraz precyzyjnemu doborowi surowców produkty charakteryzują się wysokimi współczynnikami strawności wszystkich składników odżywczych i są idealnie dopasowane do wymogów żywienia psów małych ras.

PROMOCJA DOST¢PNA U NAJLEPSZYCH DYSTRYBUTORÓW

Pies

HMB – dbaj o mięśnie psa a przedłużysz mu życie prof. dr hab. Piotr Ostaszewski Zakład Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych Wydział Medycyny Weterynaryjnej, SGGW, Warszawa

Przed niemal trzema laty na łamach „ZooBranży” poruszyliśmy temat stosunkowo wtedy nowego i stosowanego od niedawna suplementu diety dla psów, jakim jest kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy, określany jako HMB. Od tamtego czasu substancja ta znacząco zyskała na popularności i interesuje się nią coraz szersze grono hodowców czworonogów, ale również „ludzkich” dietetyków, a w szczególności specjalistów współpracujących ze sportowcami. Co więcej, naukowcy odkrywają wciąż nowe dobroczynne działania HMB zarówno na organizm psa, jak i człowieka. Współczesne dostępne na rynku dodatki pokarmowe (paszowe), zwane potocznie suplementami, to olbrzymia rodzina preparatów zalecanych zarówno naszym czworonogom, jak i nam samym w celu poprawy zdrowia. Teoretycznie każdy nowy związek wprowadzany na rynek dozwolonych środków wspomagających zdrowie i dobre samopoczucie powinien być gruntownie przebadany. Tak się niestety jednak nie dzieje, a agre-

sywna reklama, stanowiąca skuteczną metodę medialnego wykreowania nowego preparatu, często zastępuje rzetelne badania naukowe, których wyniki są publikowane później w renomowanych czasopismach o zasięgu światowym. W tym kontekście kwas 3-hydroksy-3-metylomasłowy pełni tu funkcję naprawdę wyjątkową, ponieważ odkrywcy tego preparatu, prof. Steven Nissen z Iowa State University i pi-

szący te słowa, od samego początku postanowili zająć się najpierw badaniami nad stosowaniem HMB w organizmach zwierząt i ludzi, a dopiero później, w miarę pozyskiwania nowych wiarygodnych obserwacji, wprowadzać ten suplement do stosowania u zwierząt i ludzi. Badania nad skutecznością stosowania HMB trwają od prawie 30 lat. Od odkrycia tego związku opublikowano prawie 3000 prac, w których przedstawiono wyni-

Badania nad skutecznością stosowania HMB trwają od prawie 30 lat. Od odkrycia tego związku opublikowano prawie 3000 prac, w których przedstawiono wyniki badań prowadzonych zarówno na żywych organizmach, jak i na izolowanych kulturach tkankowych. Obecnie rocznie na świecie ukazuje się około 100 publikacji, z czego połowa to prace kliniczne dotyczące interwencji żywieniowej. ki badań prowadzonych zarówno na żywych organizmach, jak i na izolowanych kulturach tkankowych. Obecnie rocznie na świecie ukazuje się około 100 publikacji, z czego połowa to prace kliniczne dotyczące interwencji żywieniowej. Z satysfakcją odnotowuję, że ostatnio nasz zespół opublikował siedem prac związanych z badaniem skuteczności działania HMB w warunkach in vivo i in vitro.

Mięśnie jako źródło HMB Mięśnie szkieletowe to najbardziej obfita tkanka organizmu stanowiąca około 40% masy ciała ssaka. Również zapotrzebowanie mięśni na energię jest wysokie i stanowi 30% całego wydatku energetycznego. Mięśnie od-

grywają kluczową rolę w aktywności ruchowej, umożliwiając przemieszczanie się, równowagę oraz prawidłową postawę ciała. Co więcej, mięśnie pełnią ważną funkcję w utrzymaniu stałej temperatury ciała, dostarczaniu istotnych substratów energetycznych (bogate źródło glukozy i aminokwasów) oraz przeciwdziałają tzw. oporności insulinowej obserwowanej w cukrzycy. Dla spełnienia tych wszystkich zadań mięśnie muszą mieć optymalną masę i pełną sprawność. Cechuje je także spora plastyczność. W okresie młodzieńczego wzrostu i rozwoju obserwujemy znaczący wzrost masy mięśni i ich siły. Zjawisko przeciwstawne obserwujemy w miarę starzenia się organizmu. Polega ono na zależnej od wieku stopniowej utracie masy i siły mięśniowej i nosi nazwę sarkopenii. Prowadzi to do

pogorszenia sprawności fizycznej. Sarkopenii nie powstrzymamy, ale możemy ją w ograniczonym zakresie opóźniać przez wzmożoną aktywność fizyczną i odpowiednie żywienie. Z kolei czynnikami predysponującymi do wzmożonej sarkopenii są niezbilansowana dieta, choroby chroniczne, brak aktywności fizycznej czy wreszcie sam proces starzenia się. Leucyna, niezbędny aminokwas, składnik białek pokarmowych, jest źródłem wytwarzania kwasu 3-hydro ksy-3-metylomasłowgo (HMB) w tkankach, głównie wątrobie i mięśniach. Dziennie u ludzi powstaje w ten sposób około 0,25 do 1 g HMB, w zależności od zawartości leucyny w diecie. Ilość powstającego HMB jest jednak wysoce niedoborowa, ponieważ dla spełnienia określonego efektu biologicznego potrzebne są u ludzi około

Pies dr n. wet. Joanna Zarzyńska Redaktor naczelna „ZooBranży”

W maju bieżącego roku otrzymałam, dzięki uprzejmości Pana prof. dr hab. Piotra Ostaszewskiego, opracowany przez niego preparat HMB do przetestowania na moich starszych psach. Mamy w domu kilku psich seniorów, w tym obecnie już ponad 10-letniego china japońskiego o imieniu Caesare, który jest ulubieńcem całej naszej rodziny. Niestety, już od wielu miesięcy z żalem obserwowaliśmy zmiany typowe dla starszych psów zachodzące wraz z wiekiem w jego wyglądzie i zachowaniu. Nie tylko posiwiał, także dużo więcej spał i niechętnie wychodził na spacery. Znacznie bardziej widać było u niego upływ czasu niż u dwóch innych naszych starszych psów. Włączyłam do jego diety dwie kapsułki preparatu HMB podawane codziennie wraz z wieczornym posiłkiem. Szczerze powiedziawszy, nie miałam wielkiej nadziei na spektakularną poprawę, ale efekt tej suplementacji przeszedł moje najśmielsze oczekiwania. Już po kilku dniach ospały dotąd pies zaczął odzyskiwać swój młodzieńczy wigor. Na spacerach, zamiast wlec się dostojnie na smyczy, jak przystało na seniora, biegł raźnie i wyprzedzał innych członków swojego psiego stada. Znacznie poprawił mu się też apetyt. Co więcej, powróciły skłonności do zabaw i zaczął bawić się niczym mały szczeniak, czerpiąc z tego wyraźną radość. Wraz z kontynuowaniem suplementacji zauważyłam dalsze zmiany w jego psychice i wyglądzie. Chętniej wychodził na spacery – nawet latem przy upalnych dniach, kiedy wieczorem robiło się chłodniej, wyraźnie się ożywiał. Szczerze mogę powiedzieć, że dzięki preparatowi z HMB Caesare „odmłodniał” o co najmniej kilka lat. Dziś nie wyobrażamy sobie wieczornego posiłku bez dwóch kapsułek tego suplementu. Z pełnym przekonaniem polecam dobrej jakości preparaty HMB wszystkim psom, które osiągnęły wiek seniora (czyli przekroczyły siódmy rok życia) jako coś, co może znacząco poprawić ich samopoczucie i komfort funkcjonowania. 3 g HMB dziennie, a to oznaczałoby konieczność spożycia co najmniej 6 kg wołowiny. Taka ilość jest niebezpieczna dla zdrowia, ponieważ mogłaby szybko prowadzić do uszkodzenia nerek. Stąd zachodzi konieczność suplementacji samego HMB. U zwierząt towarzyszących brak jest danych na temat ilości powstającego endogennego HMB z leucyny. Ponieważ jednak są to zwierzęta mięsożerne, należy się spodziewać, że wartości te są proporcjonalnie wyższe niż u ludzi, ale nadal wysoce niedoborowe, i dlatego tu także wskazane jest podawanie egzogennego HMB w ilości 50–80 mg/kg masy ciała psa lub kota.

HMB jako czynnik opóźniający procesy starzenia W związku z rozwojem cywilizacyjnym wydłuża się długość życia ludzi, co prowadzi do ogólnego światowego wzrostu populacji ludzi starych. Ocenia się, że do 2050 roku populacja ludzi starych podwoi się z obecnych 11% do około 22%. Oznacza to również wzrost przypadków sarkopenii u mężczyzn i kobiet powyżej 65. roku życia. Przypadłością tą może być dotknięte od jednej czwartej do nawet połowy populacji ludzi starych. Niestety, nie dysponujemy szczegółowymi danymi u zwierząt towarzyszących, ale obserwujemy wzrost liczby starzejących się psów w populacji żyjącej w bliskim kontakcie z człowiekiem. Szacuje się,

że nawet jedna czwarta z nich to psy w zaawansowanym wieku. Dzieje się tak za sprawą osiągnięć współczesnej medycyny weterynaryjnej, odpowiednio zbilansowanej diety, niezbyt obciążającego trybu życia oraz troskliwej opieki właścicieli. Starzenie się to zmniejszenie zdolności do odpowiedzi na stres środowiskowy, który pojawia się w organizmach wraz z upływem czasu. Prowadzi do nieodwracalnego nagromadzenia się uszkodzeń wewnątrzkomórkowych, które z czasem przewyższają zdolności organizmu do samonaprawy. Starzenie się powoduje utratę równowagi wewnętrznej organizmu, co zwiększa ryzyko zachorowania. Prowadzi do upośledzenia funkcjonowania komórek, tkanek, narządów i układów, czego następstwem jest wzrost podatności na choroby i wreszcie śmierć. Ostatnio w gerontologii modne stało się określenie „pomyślne starzenie się” (successful aging) jako przeciwstawienie starzenia zwyczajnego. O ile starzenie zwyczajne opisuje postępujące wraz z wiekiem ubytki w funkcjonowaniu fizycznym, społecznym i poznawczym, o tyle w starzeniu pomyślnym minimalizowane są straty, natomiast uwypuklane możliwości rozwojowe, takie jak funkcjonowanie społeczne (zaangażowanie, aktywność, kontakty społeczne), satysfakcja życiowa, zasoby psychiczne (kreatywność, skuteczność, niezależność, wyznaczony cel, poczucie własnej wartości), wreszcie

postrzeganie pomyślnego starzenia się (długowieczność, zdrowie fizyczne i psychiczne). W weterynarii termin „pomyślne starzenie” nie jest stosowany, ale wiele z jego elementów może być wykorzystanych przy opisie zachowań psa w wieku podeszłym. W naturze zwierzęta rzadko dożywają sędziwego wieku. Wyzwania i wymagania dzikiej przyrody są tu zbyt ciężkie, aby starzejący się organizm mógł im sprostać przez dłuższy czas. Natomiast udomowienie i ciągłe przebywanie z ludźmi wyeliminowało zagrożenia dzikiej przyrody. Brak drapieżników oraz stały dostęp do pożywienia doprowadziły do znacznego wydłużenia życia psów przebywających w gospodarstwach domowych. Psy starzeją się w indywidualnym tempie, które zależy nie tylko od wielkości i rasy (u dużych psów starość zaczyna się wcześniej niż u małych), lecz także od dotychczasowego stylu życia, odżywiania i predyspozycji genetycznych. Starość psa to czas powolnej utraty wielu funkcji życiowych. Część psów cierpi na demencję starczą, która jest patologiczną formą starzenia się układu nerwowego. Jest to tak zwany zespół zaburzeń poznawczych obejmujący dezorientację, zmiany w relacjach z właścicielem i innymi psami, zaburzenia snu i czuwania, utratę wyuczonych nawyków i umiejętności, w tym nawyku utrzymania czystości w domu, co staje się bardzo uciążliwe dla właściciela. Zrozumiałe więc jest to, że zarówno u ludzi, jak i zwierząt szuka-

Pies i są także obecne w hipokampie i ciele migdałowatym. Zaangażowane są w kontrolowanie ruchów dowolnych oraz w procesy poznawcze. Gdyby wyniki tych badań potwierdziły się także u innych ssaków, byłby to znaczący sygnał, że HMB może opóźniać procesy demencji starczej, między innymi u psów i ludzi.

Czy HMB może przeciwdziałać dystrofii mięśniowej? Liczne doniesienia w literaturze ostatnich lat jednoznacznie wskazują, że HMB stanowi skuteczną linię obrony przeciwko postępującej wraz z wiekiem sarkopenii oraz chorobom wyniszczającym związanym z nasilonym rozpadem białek, takim jak choroba nowotworowa czy AIDS. Szczególnie interesujące wydają się wyniki badań przeprowadzonych niedawno na zwierzętach laboratoryjnych, w których wykazano, że HMB przedłuża żywotność neuronów piramidowych w mózgu. my skutecznych metod powstrzymania związanej z wiekiem wzmożonej utraty masy mięśniowej i ograniczenia pierwotnej sarkopenii. Liczne doniesienia w literaturze ostatnich lat jednoznacznie wskazują, że HMB stanowi skuteczną linię obrony przeciwko postępującej wraz z wiekiem sarkopenii oraz chorobom wyniszczającym związanym z nasilonym rozpadem białek, takim jak choroba nowotworowa czy AIDS. Szczególnie interesujące wydają się wyniki badań przeprowadzonych niedawno na zwierzętach laboratoryjnych, w których wykazano, że HMB przedłuża żywotność neuronów piramidowych w mózgu. Neurony te stanowią 60% wszystkich neuronów kory mózgowej

Dystrofie mięśniowe są grupą chorób uwarunkowanych genetycznie, które zarówno u ludzi, jak i zwierząt prowadzą do postępującego osłabienia mięśni, znacznego upośledzenia zdolności lokomocyjnych, a w wielu przypadkach nawet śmierci. Jest to zróżnicowana grupa chorób dziedzicznych. Przyczyną dystrofii są nieprawidłowości w budowie białek związanych błoną komórkową, a także innych białek ważnych dla prawidłowego funkcjonowania komórek mięśniowych. W zależności od rodzaju dystrofii choroba może ujawniać się we wcześniejszym lub późniejszym okresie życia, mieć przebieg ostry lub przewlekły oraz uszkadzać większość lub tylko wybrane partie mięśni. Najczęściej występującą i najlepiej poznaną chorobą z tej grupy jest dystrofia mięśniowa Duchenne’a (DMD). Jest najczęściej spotykaną chorobą u mężczyzn, sprzężoną z płcią. Klinicznie objawia się postępującym osłabieniem mięśni, prowadzącym do całkowitego unieruchomienia dziecka w wieku kilkunastu lat. Dystrofie mięśniowe są także obserwowane u psów i kotów. Z uwagi na występujące objawy są one porównywane z dystrofią mięśniową typu Duchenne`a u ludzi. Ta zwyrodnieniowa choroba o cechach autosomalnych recesywnych jest związana z mutacją genu na chromosomie X, odpowiedzialnego za kodowanie dystrofiny – podstawowego białka, które integruje błony komórkowe. Brak dystrofiny uniemożliwia prawidłowe działanie komórek mięśniowych i całych mięśni. W wyniku choroby stwierdza się początkowo przerost mięśni z towarzyszącym ich osłabieniem, a następnie ich stopniowy zanik.

U psów ten typ dystrofii został jak dotąd opisany u następujących ras: seter irlandzki, sznaucer miniaturowy, rottweiler, wyżeł niemiecki, golden retriever, samojed, owczarek belgijski i welsh corgi. Chociaż w wielu ośrodkach naukowych trwają prace nad opracowaniem nowych technik terapeutycznych, takich jak wykorzystanie komórek macierzystych, terapie genowe czy też nowoczesne metody farmakologiczne, nadal jedynym powszechnie stosowanym lekiem są preparaty sterydowe. Sterydy opóźniają w sposób zauważalny postęp choroby i poprawiają zdolności lokomocyjne pacjentów. W świetle przytoczonych informacji istotnego znaczenia nabierają obserwacje na temat korzystnego oddziaływania HMB podawanego w formie pokarmowego suplementu zarówno dzieciom z genetycznie potwierdzoną DMD, jak i psom z kłopotami lokomocyjnymi. W obydwu przypadkach obserwowano poprawę stanu zdrowia wyrażoną lepszymi zdolnościami lokomocyjnymi i zmniejszeniem stanu napięcia mięśni.

Dla kogo HMB? Na podstawie zgromadzonych danych literaturowych i obserwacji klinicznych szczególnego znaczenia nabiera stosowanie HMB u zwierząt i ludzi starszych oraz w chorobach wyniszczających związanych z utratą białka mięśniowego. Zdajemy sobie sprawę, że pewnych procesów biologicznych, a do takich należy starzenie, nie jesteśmy w stanie powstrzymać, natomiast powinniśmy zrobić wszystko, aby ta przysłowiowa jesień życia była komfortowa, a siły witalne jak najdłużej zachowane. Dlatego stworzenie warunków dla tzw. pomyślnego starzenia się powinno być celem naszego działania w kontaktach z pacjentami w wieku podeszłym. HMB wydaje się być tym szeroko zbadanym i udokumentowanym naukowo dodatkiem pokarmowym, który spowalnia procesy starzenia się zarówno mięśni, jak i centralnego układu nerwowego, prowadząc do poprawy samopoczucia pacjenta. Może on być także stosowany we wszelkich stanach związanych z uszkodzeniem komórek mięśniowych i postępującym osłabieniem.

Pies

Wiem, co jem dla psa, czyli PURINA® BEYOND® Simply 9™ dr n. wet. Sybilla Berwid-Wójtowicz specjalistka żywienia klinicznego

Wielu konsumentów sięga po proste rozwiązania i ufa prostym zapisom. Mniejsza ilość składników, z których wyprodukowano karmę, przemawia bezpośrednio do wielu współczesnych konsumentów. Bo naturalnie przyjmujemy proste historie… jak Simply 9 – czyli po prostu 9 składników.

Niezbędne i zbilansowane Polecając karmę w sklepie, wybierz odpowiednio zrównoważone pożywienie, opracowane przez ekspertów na podstawie lat doświadczenia i wiedzy naukowej. Nie daj się zwieść powtarzanym popularnym mitom. Bo dobre karmy dla psów to takie, w których jest równowaga i zbilansowanie, naturalne składniki o wiarygodnym pochodzeniu, produkowane pod kontrolą, która zapewnia odpowiednią jakość karmy Premium. Tak więc duża deklarowana zawartość jakiegoś surowca wcale nie jest wskaźnikiem wysokiej jakości czy odżywczości karmy. W dietetyce zasada „co za dużo, to niezdrowo” może mieć dosłowne znaczenie. Obecnie mamy opracowane międzynarodowe rekomendacje mówiące, jakie ilości składników odżywczych w pożywieniu psa są optymalne, a jakie mogą być niekorzystne. Przewodniki omawiające te wskazówki znajdziesz w języku polskim na stronie www.polkarma.pl. To dzięki tym rekomendacjom ustalane są składni-

ki w analizie podstawowej, takie jak: białko, tłuszcz czy witaminy i minerały. Z etykiety dowiesz się, jakie jest prawidłowe dawkowanie karmy dla psa. Dzienna porcja jedzenia dostarcza optymalnego poziomu energii na cały dzień dla Twojego psa oraz ma zapewniać te kilkadziesiąt składników odżywczych na odpowiednim poziomie. Obowiązek sprawdzenia pełnowartościowości karmy leży po stronie producenta i podobnie jak w przypadku żywności czy suplementów nikt tego regularnie nie kontroluje. Dlatego to renoma i zaplecze producenta dają Ci gwarancję tego, że wiesz, co znajduje się w produkcie. A także to, że nie zawiera on sztucznych dodatków, za to został stworzony z prostych, naturalnych składników, od wybranych, nieprzypadkowych dostawców.

Nie mniej, nie więcej… W karmie Beyond® znajdziesz przynajmniej o połowę więcej kluczowych składników mineralnych niż minimalne rekomendowane wartości dla nich – tak, aby zapewnić Twojemu psu optymalne odżywienie. Karma nie jest

bezbożowa, gdyż nie ma żadnych faktów ani badań mówiących o korzystnym wpływie takiego składu dla psów. Ponieważ wytyczne międzynarodowe podają wyłącznie wartości minimalne dla niektórych składników, wielu producentów wykorzystuje to jako podstawowy próg do spełnienia zapotrzebowania pokarmowego psa.

Tak jak 2 + 2 = 4, tak w analizie podstawowej na etykiecie karmy składniki równają do 100%. Podstawowe wartości wyjściowe to zawartość białka oraz tłuszczu (z narzuconym minimum w międzynarodowych wytycznych żywieniowych). Poziom węglowodanów to wartość uzupełniająca, a aby obiektywnie móc porównać produkty między sobą, należy przeliczyć je na suchą masę. Bo przecież w wodzie białka nie liczymy, a nawet sucha karma odznacza się konkretnym poziomem wilgotności na poziomie od 6 – 4% (podczas gdy w karmie mokrej rozrzut jest jeszcze większy, bo od 72 – 85%).

Łatwostrawna energia z węglowodanów działa oszczędzająco na wykorzystanie białka (którego bogatym źródłem są mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego). Dzięki temu białko uznawane za cenne, może być wykorzystane do kluczowych procesów odbudowy organizmu. Niestety, ale zbyt duży udział białka w diecie może nie być korzystny dla psiego organizmu, obciążając jego układ pokarmowy oraz wydalniczy. Z kolei za dużo energetycznego tłuszczu przy niewielkiej codziennej aktywności prowadzi do nadwagi. Obecnie nadwagę obserwujemy u nawet co trzeciego dorosłego psa, co przyczynia się do wielu chorób i krótszego życia. Kółko się zamyka, gdyż zbyt wysoki poziom łatwo przyswajalnych węglowodanów, czyli cukrów, w diecie także może przyczyniać się do odkładania nadmiernej tkanki zapasowej. Dlatego warto zdać się na przepis przygotowany przez specjalistów, aby zapewnić optymalną równowagę i zdrowe proporcje codziennej diety swojego ulubieńca.

Naturalne i proste, czyli co…? Jak sama nazwa wskazuje, karma została przygotowana z 9 prostych i znanych opiekunom zwierząt składników, których często sami używają w domu (jeśli zdrowo gotują). Ponad połowę składu karmy

PURINA® BEYOND® Simply 9™ stanowią naturalne składniki. Oznacza to zgodnie z definicją FEDIAF (organizacji regulacyjnej dla producentów karm w Europie), że składniki użyte w karmie nie były wcześniej w żaden sposób przetworzone (mogły być tylko mrożone, gotowane lub rozdrobnione). Karma nie zawiera sztucznych dodatków smakowych, kolorystycznych czy konserwujących.

Równowaga i adaptacja Aktualny stan wiedzy naukowej pokazuje, że psy przyzwyczaiły się do diety bogatej w węglowodany, towarzysząc człowiekowi przez tysiąclecia. Porównanie genów wilka i psa pokazało, że geny odpowiedzialne za trawienie węglowodanów są u psów 28 razy bardziej aktywne, dzięki czemu trawią je pięciokrotnie lepiej niż wilki (Axelsson et al. Nature 2013). Dlatego naturalne przysmaki dla psa wcale nie muszą być pozbawione węglowodanów, tak jak jego codzienna dieta, w której od zawsze były. Bo nawet w starożytnych kronikach rzymskich pisano, jak przygotować psu m.in. moczone ziarno jęczmienia z tłuszczem... A w średniowieczu mięso dla psa było czymś nie do pomyślenia! W końcu z trudem zdobywali je ludzie, i to tylko ci najbogatsi. Popularność mięsa w żywieniu psów pojawiła się dopiero w erze przemysłowego chowu zwierząt i w epoce nadmiernej produkcji żywności w krajach rozwiniętych, czyli czasach obecnych. Pies

PURINA® BEYOND® Simply 9™ opiera się na kompozycji pełnoziarnistych źródeł węglowodanów o niskim Indeksie Glikemicznym i optymalnej strawności. Takie zestawienie pozwala na stopniowe uwalnianie energii, zmniejsza uczucie głodu między posiłkami oraz poprawia funkcje trawienne. Zawiera sprawdzoną kompozycję pełnoziarnistych źródeł strawnych węglowodanów (jęczmień, owies i ryż), dzięki którym stopniowo jest uwalniana energia i utrzymywane uczucie sytości. Karma nie zawiera dodatku pszenicy, kukurydzy czy soi.

dostosował się do zupełnie innej diety, żyjąc przy człowieku, dlatego jeżeli nie chcemy przeciążać jego organizmu, powinniśmy postawić na zrównoważone proporcje w jego codziennym odżywianiu. Świadomi opiekunowie psów rezygnują ze sztucznych dodatków, ponieważ sami ich unikają w diecie. PURINA® BEYOND® Simply 9 jest dedykowana dla klientów, którzy dokładnie czytają etykiety, a długa lista obco brzmiących składników ich przeraża. Ten produkt wpisuje się w zrównoważony, naturalny styl życia. PURINA® Beyond® to naturalnie prosta karma, która wykracza dużo dalej poza podstawowe deklaracje oczekiwane na etykiecie…

Składnikiem numer 1, czyli tym. którego jest najwięcej w każdej z karm PURINA® BEYOND™, jest do wyboru: jagnięcina, kurczak lub łosoś (stanowią ok. 17-20% całego przepisu). Każda z formuł jest wzbogacona także w suszone warzywa, tworząc unikatowe kompozycje smakowe: • jagnięcina ze szpinakiem, • kurczak z marchewką i groszkiem, • łosoś ze słodkimi ziemniakami.

Kot

Nie tylko karma i żwirek

Jak zarabiać więcej na sprzedaży produktów dla kotów? Właściciele kotów stanowią znaczny odsetek klientów większości typowych sklepów zoologicznych. Co więcej, klientów bardzo dobrych, bowiem pojawiają się u nas regularnie i zostawiają relatywnie dużo pieniędzy (wbrew temu, co mogłoby się wydawać, kot z reguły jest o wiele kosztowniejszy w utrzymaniu niż np. średniej wielkości pies). By jednak naprawdę dobrze na nich zarabiać, należy pamiętać, że asortyment dostępnych obecnie produktów dla kotów jest o wiele szerszy niż standardowo kupowane karmy i żwirki. Opiekunowi kota można polecić bardzo dużo różnych wyrobów, należy tylko wiedzieć, jakie to produkty i jak się do tego zabrać…

Przysmaki dla kotów O ile karmę dla kota z oczywistych względów kupuje każdy opiekun tego zwierzęcia (pomijając tych, którzy hołdują dietom domowym), o tyle kocie przysmaki nabywa znacznie mniej liczna grupa klientów. Tymczasem ich skuteczna sprzedaż może znacząco zwiększyć nasze zyski. Jak zachęcić kupujących do zainteresowania tą grupą produktów? Szczególnie dobrze sprawdza się tutaj rozbudowane stoisko przykasowe w połączeniu

z… dobrym sprzedawcą. Efektownie wyeksponowane na ladzie (np. w niewielkim regaliku) kocie smakołyki zachęcają bowiem do wkładania ich do koszyka. A jeśli jeszcze poleci

je doradca w sklepie, zadając przy „kasowaniu” zakupów pytanie typu: „A może przysmaczek dla kotka?”, to niejeden klient na pewno się na nie skusi.

MAGIC CLEAN – higieniczny żwirek do kociej toalety wykonany z masy biodegradowalnej. Nie prószy się. Nadaje się dla alergików. Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT CHOVEX www.vitakraft.pl

Bardzo dobrym i chwytliwym sposobem na zachęcenie kupujących do tej grupy produktów jest podarowanie próbek. Do większych zakupów dla kota warto dodawać jakiś drobny przysmak jako „gratis od sklepu”. Praktycznie nic nas to nie kosztuje, a może sprawić, że pomnożą się nasze przyszłe zyski. Jeśli bowiem podarowany smakołyk spotka się z uznaniem kota, to jest bardzo prawdopodobne, że podczas kolejnych zakupów opiekun zwierzaka dołoży go do koszyka.

Zabawki Sklepy zoologiczne są pełne rozmaitych zabawek dla kotów, jednak wielu opiekunów tych zwierząt przechodzi obok nich obojętnie, a gdy im je polecamy, wzruszają ramionami, pytając: „A po co kotu zabawki?”. Tymczasem nie jest to tylko kwestia ludzkiej fanaberii i humanizacji zwierząt. Prawidłowo dobrane zabawki dla kota są niezbędne z co najmniej kilku powodów, przy czym bodaj najważniejszy z nich bywa dla wielu osób nieoczywisty. Otóż koty domowe, zwłaszcza te poddane kastracji lub sterylizacji, bardzo często wykazują tendencję do tycia. Specyfika pobierania przez nie pokarmu (koty muszą konsumować niewielkie ilości jedzenia wiele razy w ciągu dnia) znacznie utrudnia limitowanie im pożywienia, zwłaszcza jeśli właściciel spędza długie godziny poza domem. Co więcej, kot to nie pies, którego w celu zgubienia zbędnych kilogramów możemy brać na długie spacery, uprawiać wraz z nim rozmaite sporty, a nawet zapi-

CAT STICK MINI – uzupełniająca karma dla kotów w formie przepysznych, mięsnych kabanosów o wysokiej zawartości mięsa. Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT CHOVEX www.vitakraft.pl sać do psiego spa. Sam musi stymulować się do aktywności fizycznej, a zabawki świetnie mu w tym pomagają. Dzięki nim, zamiast leżeć całe dnie na kanapie, aplikuje sobie dodatkowe ćwiczenia, dbając o linię. Warto wykorzystać tę wiedzę i polecać dodatkowe zabawki dla kotów wraz z karmami typu „light” czy „sterilized” (dobrze sprawdzają się tutaj wszelkie zabawki jeżdżące po podłodze, np. tradycyjne myszki, na które kot może polować). Może się okazać, że wiele osób zaskakująco chętnie je wtedy kupi. Zabawki warto polecać również jako niezbędny element wyprawki dla każdego, a zwłaszcza młodego kota. W tym przypadku można wskazać produkty przeznaczone do wspólnej zabawy właściciela i zwierzęcia, takie jak rozmaite „wędki” czy patyczki zakończone piórkiem. Te ostatnie są dostępne w wielu różnych kolorach i wzorach. Praktyka uczy, że ich pęk warto wstawić w kubek i ustawić na sklepowej ladzie. Bardzo często kolorowa zabawka jest wtedy dokładana przez klienta do jego zakupów, i to bez żadnej zachęty z naszej strony (choć zawsze możemy zaproponować jej zakup). Do wspólnych zabaw z kotem warto polecać również za-

bawki laserowe (uwaga! ze względów bezpieczeństwa nie sprzedajemy ich dzieciom!). Te ostatnie stanowią nowość dla wielu właścicieli kotów i – po poleceniu przez sprzedawcę – łatwo znajdują nabywców.

Suplementy diety Kolejną grupę produktów dla kotów, które warto polecać ich opiekunom, są rozmaite suplementy diety. Co prawda, nowoczesne kocie karmy są tak skomponowane, że powinny zawierać wszystkie niezbędne zwierzęciu składniki odżywcze, jednak istnieją sytuacje, gdy suplementacja diety jest zdecydowanie wskazana. Ma to miejsce np. w przypadku problemów zdrowotnych pupila, a także gdy kot wkracza już w wiek seniora. Dostępnych jest wiele rodzajów suplementów, począwszy od preparatów zawierających taurynę (egzogenny aminokwas niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania kociego organizmu), witaminy (zwłaszcza witamina A i z grupy B) i minerały. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie olejów rybnych lub tranu, którymi można

Tomasz Skwarek

Dyrektor Handlowy EURONOVA POLSKA Sp. z o. o. www.aqua-nova.pl

Kot to prawdziwy łowca, każdy właściciel mruczka nie powinien zapominać o prawdziwej naturze swojego pupila. Nasz słodki mruczek uwielbia polować i w środowisku domowym powinniśmy mu to zapewnić. Jak? Oczywiście przez zabawę. Pet Nova wprowadza właśnie do oferty zabawki dla kotów – wędki, myszki, piłeczki o różnych kształtach i fakturach. Interakcja z kotem w postaci zabawy ma głębszy sens – dbamy o zdrowie psychiczne naszego zwierzaka oraz poprawiamy jego kondycję, a sami – nie ma co ukrywać – również czerpiemy z tego ogromną radość. Sprzedaż zabawek to szansa dla sklepu – nie zajmują dużo miejsca, przyciągają wzrok właściciela i mimo swojej niskiej ceny gwarantują sprzedawcy wysoką marżę.

Kot lek. wet. Magdalena Wiśniewska Specjalista Chorób Psów i Kotów www.scanvet.pl

Okrywa włosowa kotów to ich ozdoba i oznaka zdrowia. Dlatego wielu opiekunów szuka sposobów, żeby poprawić jakość sierści u swoich pupili. Godny polecenia produkt o udowodnionym działaniu i doskonałych opiniach to EFA Olie – doustna odżywka w postaci kropli. Właściciele chętnie stosują ten produkt ze względu na szybkie i widoczne efekty (poprawa jakości włosa, ograniczenie linienia, pomoc w problemach dermatologicznych) oraz fakt, że jest smaczny i chętnie zjadany przez koty. EFA Olie zawiera naturalne składniki w idealnie dobranych proporcjach – kwasy tłuszczowe omega 3 i 6 oraz witaminy.

polewać kocie posiłki. Suplementy warto polecać wszystkim, którzy skarżą się na problemy z jakością kociej sierści (a także profilaktycznie, np. osobom kupującym karmę dla kotów długowłosych). Warto je proponować również wraz z karmą dla seniorów. Suplementy diety dla kotów zdecydowanie warto polecać również wszystkim opiekunom kotów, którzy nie kupują gotowej karmy, tylko żywią swoich pupili wszelkiego rodzaju dietami domowymi (typu BARF, Whole prey, Franken). Zawarte w tych dodatkach witaminy, mikroelementy i inne składniki skutecznie chronią zwierzę przed ewentualnymi niedoborami żywieniowymi.

Drapaki Fizjologiczne potrzeby kota obejmują nie tylko jedzenie i korzystanie z toalety, lecz także drapanie. I nie sposób go tego oduczyć. To naturalny odruch, który pozwala na skracanie szybko rosnących pazurów. Poza tym ich ślady na drzewach i innych przedmiotach stanowią formę „podpisu” – informują inne koty, że dane tery-

torium jest zajęte i ma już swojego właściciela. Drapak dla kota powinien więc stanowić niezbędny element jego wyprawki. Co więcej, w dużym mieszkaniu przydaje się nawet kilka takich urządzeń umieszczonych w różnych miejscach. Wraz z drapakiem warto polecać rozmaite atraktanty, którymi można go skrapiać – zwiększa to chęć kota do korzystania z drapaka, jeszcze lepiej chroniąc meble przed zakusami zwierzęcia. Współczesne drapaki dla kotów służą zresztą nie tylko do drapania – wiele z nich jest wyposażonych w rozmaite zabawki, półki i hamaki, które dodatkowo aktywizują kota i zachęcają do wzmożonej dawki wysiłku fizycznego. A to – jak już wspomniano przy okazji zabawek – zapewnia mu bardzo potrzebne ćwiczenia fizyczne oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.

Coś na stres Koty domowe bardzo często źle znoszą sytuacje stresujące, jak choćby wizyta u lekarza weterynarii czy u groomera, a także wszelkie wyjaz-

Krzysztof Albinowski

Kierownik Kategorii Akcesoria dla Zwierząt www.comfypet.pl

Potrzeba drapania leży w naturze każdego kota. Wynika ona zarówno z przesłanek fizjologicznych (skracanie stale rosnących pazurów), jak i behawioralnych (jest elementem znakowania przez kota terenu). Dlatego – obok pokarmu, wypełnionej żwirkiem kuwety i legowiska do spania niezbędnym elementem wyposażenia każdego mruczącego pupila powinien być starannie dobrany drapak. Urządzenie to pozwala kotu na realizację jego naturalnych instynktów, a przy tym chroni meble i inne elementy wystroju mieszkania przed jego ostrymi pazurami. W ofercie marki COMFY znajduje się niezwykle szeroka gama drapaków o różnych rozmiarach, wyposażeniu i wzorach. Łączy je doskonała jakość wykonania, na którą składają się starannie dobrane materiały, takie jak drewno oraz sznurek z włókna sizalowego, wyjątkowo odporny na drapanie. Dzięki temu drapaki COMFY mogą służyć bardzo długo bez widocznego zużycia. Dbamy również o ich stronę estetyczną – nowe modele nawiązują kolorystyką do aktualnych trendów modowych i doskonale komponują się z wystrojem każdego, zarówno klasycznego, jak i nowoczesnego wnętrza.

dy. Takie sytuacje są niekomfortowe również dla ich opiekunów. Skuteczną pomoc stanowią tutaj rozmaite preparaty w formie sprayu. Warto mieć je na półce i polecać klientom, np. wraz z nabywanym przez nich transporterem dla kota. Przed planowaną podróżą wystarczy spryskać wnętrze transportera preparatem – zawarte w nim składniki imitują naturalne kocie feromony, co intryguje zwierzę, zachęca do wejścia do środka i pozwala zapomnieć o stresie. W sprzedaży są też dostępne elektryczne aromatyzery pomieszczeń. Warto je polecać w sytuacjach, gdy kot – mimo posiadanego drapaka – nadal niszczy meble oraz znaczy moczem teren. Często ma to związek z nadmiernym poziomem stresu u zwierzęcia (np. po przeprowadzce do nowego mieszkania). Taki aromatyzer, po umieszczeniu w gniazdku elektrycznym, regularnie rozpyla zapach, który buduje w kocie poczucie bezpieczeństwa. Jego sprzedaż jest dla nas o tyle korzystna, że nabywca będzie regularnie wracać po preparat służący do uzupełniania pojemnika w urządzeniu.

Pomóż kotu czuć się swobodnie w dowolnym miejscu

Zawiera feromony o potwierdzonych klinicznie właściwościach wywoływania u kotów poczucia bezpieczeństwa. Beaphar CatComfort® to seria skutecznych produktów relaksacyjnych, które można bezpiecznie stosować przez cały rok niwelując zachowania niepożądane i pomagając kotom być spokojniejszymi. Poręczne wkłady uzupełniające są również dostępne w sprzedaży.

Artykuł sponsorowany

W kociej misce nie ma nudy! PURINA® CAT CHOW®

Jedzenie to przyjemność, a opiekunowie kotów uwielbiają dogadzać swoim ulubieńcom. Rosnąca świadomość konsumencka powoduje jednak, że rosną również ich wymagania, kiedy wybierają kocią karmę. Zdecydowana większość kupujących deklaruje chęć podawania naturalnych składników, a także ograniczenia sztucznych dodatków w diecie swojego ulubieńca. Naprzeciw tym oczekiwaniom wychodzi nowa linia mokrych Dań na Jeden Raz PURINA® CAT CHOW®, pozwalająca teraz podać kotu, zależnie od preferencji, zarówno pokarm mokry, jak i suchy tej samej marki.

Naturalne urozmaicenie Koty naturalnie preferują nowości – czyli w naturze wybierają zróżnicowane pożywienie, co jest podstawą dla przeżycia. Natomiast ich właściciele należą do grupy deklarującej dwa skrajnie przeciwstawne zachowania konsumenckie. Z jednej strony mamy tych, którzy lubią zmieniać i urozmaicać zawartość kociej miski, a z drugiej strony opiekunów deklarujących, że ich koty nie zjedzą innego: smaku, konsystencji czy nawet kształtu karmy. Warto dla kociego zdrowia fizycznego i psychicznego dostarczać przynajmniej 1/3 dziennej porcji w formie zróżnicowanego posiłku, którym może być saszetka karmy mokrej – naturalnie Danie na Jeden Raz PURINA® CAT CHOW®. Obecnie na podstawie badań kotów zaleca się, aby

na zdrowie układu wydalniczego i funkcjonowanie

„rozcieńczać” porcję dzienną dla kota poprzez łączenie

układu moczowego. Podawanie saszetek wpływa także

karmy suchej oraz mokrej (Alexander i wsp. 2012).

na łatwiejsze utrzymanie prawidłowej sylwetki kota (lub

Naturalnym sposobem urozmaicenia kociego posiłku,

jego odchudzenie), zwiększa naturalne pobranie wody

który nie zaburza procesów trawiennych ani stopnia

z pokarmem. Karmiąc kota jednocześnie pokarmem

zbilansowania dziennej porcji, jest podanie przynajmniej

mokrym z saszetki i karmą suchą, utrzymujemy korzyści

jednej saszetki mokrej karmy typu Danie na Jeden Raz

z jej stosowania: optymalnie małą porcję jedzenia,

jako uzupełnienie dawki dziennej podanej w pokarmie

wyższą spontaniczną aktywność kota oraz profilaktykę

podstawowym – suchej karmie. Jednocześnie w naturalny

powstawania osadu na zębach. Dlatego warto zachęcać

sposób dbamy o to, aby nasz kot uzupełniał wodę

właścicieli kotów, aby karmili je kilka razy dziennie

w swoim organizmie. Jak wiemy, koty niechętnie piją,

w mniejszych porcjach, które mogą być zarówno mokre,

przez co przeważnie za słabo się nawadniają, co wpływa

jak i suche.

Większa wilgotność – mniejsza kaloryczność Naturalna zawartość wody w pokarmie przekłada się na istotną różnicę w gęstości energetycznej między karmą mokrą a suchą. Karma sucha, jak sama nazwa wskazuje, nie zawiera zbyt wiele wody w składzie. Średnio jest to ok. 10%, podczas gdy pokarmy wilgotne mają średnio około 75–80% wilgotności, czyli w większości składają się z wody. Przez to karma sucha jest bardziej energetyczna i szybciej nasyca, bo ma średnio około 3,5–4 kcal/g energii, czyli więcej niż jedzenie wilgotne, które rzadko przekracza 1kcal/g. Oznacza to że, aby pokryć te same potrzeby energetyczne dzienne kota, musi on zjeść średnio 3–4 razy więcej pokarmu wilgotnego niż suchego. Wpływa to na ograniczenie picia wody przez kota w ogóle, ale też zwiększa znacząco objętość posiłków wilgotnych, gdyż jest konsekwencją pobrania wody w posiłku wilgotnym.

ZALETY PODAWANIA SASZETEK PURINA® CAT CHOW® Podając kotu codziennie saszetki. wspomagamy zdrowie kota: 1. Zapobiegamy nadwadze i przejadaniu się – „rozcieńczamy” porcję, kot w większej objętości zjada mniej kalorii. 2. Zwiększamy podaż wody w diecie, podając około 70 ml razem z saszetką. 3. Spełniamy naturalną potrzebę urozmaicenia kociej diety.

Obecnie dużym problemem dotyczącym co czwartego dorosłego kota jest nadwaga i otyłość. Jest to także czynnik wpływający na występowanie takich chorób, jak np. choroby dróg moczowych kotów, cukrzyca czy stany zapalne przewodu pokarmowego. Dużo łatwiej i częściej przekarmia się koty, podając im suchą karmę. Z reguły opiekun pozostawia w misce zbyt duże ilości karmy dostępnej przez cały dzień. Mimo tego, że karma sucha jest 3–4 x bardziej kaloryczna niż mokra, to właśnie do niej właściciel daje nieograniczony dostęp i częściej nią przekarmia niż karmą mokrą. Karmienie ad libitum (do woli) ZAWSZE wiąże się z jedzeniem więcej, niż się kotu należy, dlatego należy zostawiać w misce odmierzone porcje. W przypadku pokarmu wilgotnego trudniej przekarmiać,

porcji na zwierzę. Jeśli saszetki są karmą uzupełniającą,

gdyż pozostały nadmiar w misce szybo się zsycha i jest

czyli są tylko przekąską, a nie karmą pełnowartościową

nieatrakcyjny smakowo dla kota oraz wizualnie dla

w porcji, mogą stanowić tylko uzupełnienie posiłku – czyli

właściciela. Także ilość jedzenia mokrego, które powinno

góra 1 saszetkę z 3–4 podawanych na cały dzień. Dania na

pokryć dzienne potrzeby kota, jest znacznie większa (około

Jeden Raz PURINA® CAT CHOW® to karmy pełnoporcjowe,

kubka jedzenia), co może przekraczać możliwości samego

w przeciwieństwie do niezbilansowanych w porcji saszetek

jej zjedzenia przez niejednego kota. Nie bez powodu

innych producentów, które należy traktować jako karmę

karmy mokre czy suche, jeśli są pełnoporcjowe, powinny

uzupełniającą, czyli przysmaki.

być podawane i bilansowane w swojej rekomendowanej

Wyborne smaki nowych pełnoporcjowych Dań na Jeden Raz PURINA® CAT CHOW® to delikatne kawałki w soczystej galaretce, z naturalnymi składnikami i BEZ sztucznych dodatków – naturalna propozycja dla Twoich klientów. Mając do wyboru 4 smaki: z kurczakiem i cukinią, z łososiem i zieloną fasolką, z wołowiną i bakłażanem oraz z jagnięciną i zieloną fasolką, możemy codziennie dostarczać kotu zupełnie nowych doświadczeń kulinarnych.

Łukasz Nowak, Product Manager marki CAT CHOW® Nestlé PURINA® Saszetki mokrej karmy takiej jak Dania na Jeden Raz wychodzą naprzeciw oczekiwaniom opiekunów kotów, dostarczając pod rozpoznawalną marką PURINA® CAT CHOW® delikatne kawałki w galaretce z kurczakiem, łososiem, wołowiną lub jagnięciną. Tak więc można zaserwować danie opierające się na wyborze od ryby, poprzez mięso białe do czerwonego. Do tego saszetki są starannie przygotowane z wybranymi soczystymi warzywami, jak cukinia, zielona fasolka oraz bakłażan, które dostarczają unikatowych doznań smakowych kotu, jednocześnie dbając o optymalny poziom włókna pokarmowego i umiarkowaną podaż tłuszczu dla zrównoważonego trawienia i zdrowej sylwetki. Jak cała linia PURINA® CAT CHOW®, nowe saszetki karmy mokrej nie zawierają dodatku sztucznych aromatów, barwników czy konserwantów.

Kot i kot Pies

Kosmetyki dla zwierząt wrażliwych i alergików dr n. wet. Joanna Zarzyńska

W dzisiejszych czasach tematyka alergii jest szeroko dyskutowana. Coraz więcej osób ma problemy z wrażliwością układu odpornościowego, mówi się o alergiach pokarmowych, skórnych, nietolerancjach czy atopiach. Dostępność wiedzy wraz ze zwiększającą się świadomością właścicieli zwierząt powodują, że humanizacja obejmuje nie tylko codzienny dobrostan pupili (dobrze dobrane legowiska, wygodne szelki, przysmaki, karmy premium czy wręcz human grade), lecz także baczniejsze zwracanie uwagi na stan ich zdrowia i dobrą kondycję. Czasem opiekunowie zauważają u pupili reakcje nadwrażliwości czy alergie na produkty żywieniowe lub pielęgnacyjne. A czasem po prostu nie chcą ich narażać na bodźce potencjalnie drażniące. Czynniki wpływające potencjalnie na nadwrażliwość i alergie są wielorakie. Wspomina się o rasach z podatnością na alergie, umaszczeniach, u których tendencje są częstsze (np. białe, błękitne), ogólnej kondycji, stresie, zanieczyszczeniu środowiska, znaczącej liczbie środków chemicznych, z którymi także zwierzę-

ta mają styczność w codziennym życiu. Psy miejskie są bardziej narażone na zagrożenia cywilizacyjne. Wrodzone skłonności do alergii ujawniają się zazwyczaj między 6. miesiącem a 3. rokiem życia. Alergikiem jednak zwierzę możne stać się w każdym wieku – podobnie jak ma to miejsce u ludzi, trzeba też być przygotowanym, że alergia może się utrzymywać do końca życia. Wszystko jest kwestią indywidualną – dla danego osobnika drażniące mogą być najrozmaitsze czynniki, stąd

często potrzebna jest bardzo szczegółowa i czasochłonna diagnostyka. Jeśli są to czynniki pokarmowe, to eliminujemy je z diety (najczęściej jakieś źródło białka, zwierzęcego lub roślinnego). Ale kiedy mówimy o podrażnieniach skórnych, dochodzą także czynniki chemiczne czy też pochodzenia naturalnego, których powinno się unikać. Producenci artykułów zoologicznych wychodzą naprzeciw potrzebom właścicieli zwierząt wrażliwych i alergików, wprowadzając do swojej oferty produkty z linii „hypoalergicznych”.

Robert Rozenblat

właściciel firmy Erbe Animals

PET CARE LABORATORY – to linia naturalnych, szwedzkich kosmetyków stworzonych z myślą o czworonogach z problemami wrażliwej skóry. Szampony i odżywki są kompozycją najlepszych naturalnych składników, takich jak: lawenda, granat, proteiny jedwabiu i prowitamina B5. Kosmetyki dokładnie nawilżają skórę, eliminują podrażnienia, zaczerwienienia i stany zapalne skóry. Lawenda posiada właściwości bakteriobójcze, antyreumatyczne, ma też działanie uspokajające. Granat przyspiesza regenerację skóry, ma właściwości antyoksydacyjne i odżywcze oraz niweluje stany zapalne. Jedwab znakomicie nawilża – szczególnie polecany do skóry przesuszonej i bardzo wrażliwej. Szampony oraz odżywki mogą być stosowane zarówno u młodych, jak i u dorosłych zwierząt. Marka PCL to w Szwecji, od 1993 roku, ulubione produkty dla psów i kotów. Rodzaje kosmetyków: szampon witaminowy z jedwabiem, odżywka witaminowa z jedwabiem, szampon i odżywka z granatu, szampon i odżywka lawendowa. Dostępne opakowania: 300 ml, 2,7 l oraz 5,7 l.

Czy to oznacza, że samo oznakowanie produktu jako „hypoalergiczny” pozwala na polecenie go każdemu klientowi przychodzącemu do sklepu zoologicznego z zapytaniem „Mój pies/ kot ma alergię – co macie w ofercie?”. Zdecydowanie nie! Koniecznie trzeba znać specyfikacje produktów podane przez producenta oraz konkretny problem danego zwierzęcia. Ponieważ nie ma uniwersalnego „cudownego” produktu, każdy organizm może reagować inaczej i sama istota problemu zdrowotnego może być inna. Także po raz kolejny polecamy Państwu wnikliwą rozmowę z klientem, żeby faktycznie był on usatysfakcjonowany z zakupu, a nie rozgoryczony. Jeśli chodzi o produkty kosmetyczne, to koniecznie należy wypróbować je najpierw na małej powierzchni skóry i obserwować efekty – żeby w razie czego ograniczyć reakcję do miejscowej. Formuła produktu hypoalergicznego zakłada, że skład jest uproszczony, usunięto czynniki/surowce najczęściej wywołujące reakcje, natomiast mogą być one wzbogacone o składniki poprawiające odporność, wzmacniające np. barierę skórną. Pamiętajmy jednak, że jeśli alergia ma tło pokarmowe i alergen nie zostanie wyeliminowany z diety, to żaden kosmetyk skórze nie pomoże. U zwierząt z alergiami często występuje zaczerwienienie skóry, uporczywy świąd (zwierzak potrafi drapać się do krwi), przeczesy, wypadanie sierści lub jej matowienie. Skóra może być przesuszona. U kotów alergia pokarmowa może również prowadzić do prosówkowego zapalenia skóry, wyłysień, zespołu eozynofilowego lub do idiopatycznych owrzodzeń w strefie głowy i karku. Nietolerancja pokarmowa może występować również pod postacią łojotoku, nawracającego zapalenia zewnętrznego przewodu

słuchowego i obustronnego nawracającego zapalenia skóry opuszek palcowych. Alergia wziewna (np. na pyłki) może również dawać efekt wysypki bądź świądu. Kosmetyków hypoalergicznych szukają także właściciele zwierząt z problemami skórnymi, skórą wrażliwą, skłonną do podrażnień czy przesuszenia. Pamiętajmy wreszcie, że silna inwazja pcheł drastycznie obciąża skórę i sierść (APZS). Wówczas szamponoterapia odgrywa rolę profilaktyczną bądź wspiera farmakoterapię. Wybierając kosmetyk, w pierwszej kolejności sprawdzamy etykiety, na opakowaniu szukając haseł: „hypoalergiczne” czy „sensitive”, „skin care”, „łagodzący”, „gentle”, „kojący”, a także „bezzapachowe“, „wolne od ...“. W formułach są zastosowane łagodne środ-

ki powierzchniowo czynne, o niskim potencjale alergennym. Cechują się one neutralnym dla psiej/kociej skóry pH (które różni się od pH skóry ludzkiej). Szampon ma koić, czyli łagodzić podrażnienia oraz świąd. Dodatkowo wspomagać przez odbudowywanie naturalnej bariery skórnej (np. fitosfingozyna), w tym lipidowej, poprawienie ukrwienia oraz nawilżanie skóry (np. gliceryna, lanolina). Kosmetyki usuwają martwe komórki naskórka. W składzie mogą zawierać substancje nawilżające i natłuszczające (emolienty), często naturalne – pochodzenia roślinnego (np. skrobia ryżowa, olej kokosowy, proteiny owsa – i tutaj uwaga – owies sam w sobie nie zawiera glutenu, ale może być nim zanieczyszczony, jeśli miał kontakt z innymi zbożami, więc nie wszystkie organizmy dobrze reagu-

Wrodzone skłonności do alergii ujawniają się zazwyczaj między 6. miesiącem a 3. rokiem życia. Alergikiem jednak zwierzę możne stać się w każdym wieku – podobnie jak ma to miejsce u ludzi, trzeba być również przygotowanym, że alergia może się utrzymywać do końca życia.

Pies i kot lek. wet. Magdalena Wiśniewska Specjalista Chorób Psów i Kotów www.scanvet.pl

Stosowanie specjalistycznych szamponów u psów i kotów jest często koniecznością. Zwierzęta ze skłonnością do stanów zapalnych skóry i innych problemów skórnych wymagają szczególnej pielęgnacji. Z pomocą przychodzą szampony KetoScan i KetoScan Plus, które oprócz łagodnych składników myjących zawierają składniki o właściwościach przeciwgrzybiczych, a szampon KetoScan Plus dodatkowo zawiera chlorheksydynę o działaniu przeciwbakteryjnym. Taki skład umożliwia przywrócenie równowagi mikrobiologicznej na skórze zwierzęcia, a jednocześnie zapewnia dokładne oczyszczenie i łagodną pielęgnację skóry i sierści. Dla właścicieli istotny może być także fakt, że szampony neutralizują nieprzyjemny zapach, który często towarzyszy stanom zapalnym skóry u zwierząt.

ją na kosmetyki z owsem). Szampony jodoforowe i z chlorheksydyną są polecane podczas terapii stanów zapalnych skóry tła bakteryjnego i grzybiczego (w tym Malassezia) czy pasożytniczego. Alantoina, ekstrakty z arniki czy kasztanowca działają oczyszczająco (również przez przyspieszenie złuszczania martwego naskórka) i antyseptycznie. D-panthenol działa gojąco i regenerująco. W szamponach często znajdziemy też siarkę i kwas salicylowy. Działają one przeciwbakteryjnie. Działanie kojące to także ograniczenie świądu – ulga dla zwierzęcia (np. skrobia). Podobnie jak w kosmetykach ludzkich, w szamponach dla psów/kotów ogranicza się ilość składników pomocniczych o podwyższonym ryzyku alergennym: mydła, olejów mineralnych, konserwantów, emulgatorów, siarczanów, sztucznych barwników, perfum (fragrances), soli (Sodium chloride; nie podrażnia skóry), DEA (dietanoloamid kwasów tłuszczowych oleju kokosowego), substancji ropopochodnych czy parabenów, a wzbogaca się je w substancje aktywne, poprawiające kondycję okrywy włosowej, jak jedwab, keratyna, gliceryna, lanolina, kolagen, olej norkowy, olej arganowy, kwasy omega, witaminy czy ekstrakty roślin-

ne (aloes, kokos, awokado, acai, olejek herbaciany, olej makadamia, olej słonecznikowy, masło shea, hydrolizat pszenicy – uwaga gluten! – i owsa). Szampony te mogą się pienić mniej niż tradycyjne – trzeba o tym uprzedzić nabywcę – ale nie oznacza to, że mają mniejsze zdolności myjące i oczyszczające. Należy też sprawdzić, w jakich proporcjach szampon powinien być rozcieńczany (wiele produktów to koncentraty). Podobnie jak w przypadku karm, może się zdarzyć, że dana linia produktowa nie sprawdzi się u konkretnego osobnika. Oczywiście formuły są łagodne – zakładamy, że niektóre osobniki będą potrzebowały częstszych kąpieli niż zdrowe zwierzęta, zatem częściej będą miały kontakt z kosmetykiem (np. 2–3 razy w tygodniu czy raz w tygodniu). Szampon po naniesieniu na skórę i sierść oraz wmasowaniu najlepiej pozostawić przynajmniej na 5 minut, aby składniki aktywne mogły zadziałać. Ważne jest dokładne spłukanie! Oprócz szamponów uzupełniająco do pielęgnacji stosujemy odżywki – również z linii hypoalergicznych. Dzięki temu szata jest łatwiejsza w rozczesywaniu, nawilżona i wzmocniona. Wszelkie działania muszą być prowadzone delikatnie. Nie powinno się też zwierząt

skłonnych do podrażnień strzyc do przysłowiowej „gołej skóry” – nasila to drapanie. Ważną informacją jest także, czy kosmetyk jest bezpieczny dla kociąt/ szczeniąt. Ze względu na rosnącą popularność linii hypoalergicznych można już znaleźć szampony opracowane dla danego rodzaju sierści (krótka, długa, szorstka). Zaś dla kotów pianki myjące. Są także hypoalergiczne chusteczki – przydatne np. w podróży. Ze względu na aktualność problemu alergii/nadwrażliwości i poszerzającą się ofertę produktów hypoalergicznych warto się nimi zainteresować, posiadać w sklepie i umiejętnie używać argumentów sprzedażowych. Nie zapominajmy również, że nie ma mowy o prawidłowej skórze i pięknej sierści bez odpowiedniego żywienia. Żadne kosmetyki nie pomogą, jeśli nie dostarczymy organizmowi odpowiedniej ilości budulca skóry i włosa, czyli białka, a szczególnie aminokwasów siarkowych. Wspomagająco działają witaminy, substancje mineralne i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (n-3 i n-6) – polecajmy więc np. suplementy na sierść.

Weronika Bukała

Specjalista ds. handlu i marketingu www.selectahtc.com.pl

O sierść i skórę pupila należy prawidłowo dbać bez względu na porę roku. W sezonie zimowym psy są narażone na częste zmiany temperatur, mrozy oraz sól na chodnikach. Latem natomiast na szkodliwe promienie UV, przesuszenie sierści oraz bakterie i zanieczyszczenia, choćby z naturalnych zbiorników wodnych. Zalecamy częstą pielęgnację zwierząt łagodnymi i przyjaznymi dla skóry i sierści szamponami o działaniu nawilżającym i regenerującym. Polecamy nasz Szampon Nawilżający z serii Supreme bez szkodliwych parabenów, SLS/SLES, sztucznych barwników i zapachów. Preparat zawiera w składzie aż trzy oleje: arganowy, sezamowy i rycynowy – bogate w witaminy E, B-6 i D. Olej arganowy doskonale natłuszcza i regeneruje naskórek, dodatkowo odbudowując strukturę sierści. Olej sezamowy ma właściwości nawilżające i przeciwzapalne, a ponadto stymuluje sierść do wzrostu. Olej rycynowy pobudza krążenie, a także sprzyja gojeniu się ran i owrzodzeń. Receptura szamponu jest również bogata w D-panthenol. Ta wspaniała prowitamina wnika w głąb skóry i sierści, zmniejszając utratę wody przez naskórek i nadając mu miękkość i elastyczność. Według nas piękno i zdrowie naszych pupili leży w naturze.

Pies i kot

Pchły – problem wciąż aktualny dr n. wet. Grzegorz Madajczak Od wielu lat zarówno lekarze weterynarii, jak i czasopisma fachowe za „problem numer jeden” w zakresie pasożytów zewnętrznych psów i kotów uznają kleszcze. Faktycznie, ze względu na przenoszone choroby te pajęczaki mogą być niebezpieczne. Jednak nie zwalnia to właścicieli zwierząt z pamięci o innych nieproszonych mieszkańcach skóry i sierści, na przykład niemal równie groźnych pchłach. Te nieco bagatelizowane pasożyty również przenoszą wiele chorób, co więcej, sama ich obecność może przysparzać zarówno zwierzętom, jak i ich właścicielom wiele kłopotów. Dlatego też profilaktyczne stosowanie preparatów przeciwko pchłom jest równie ważne, jak używanie tych przeciwko kleszczom.

Czym są pchły? Pchły należą do owadów uskrzydlonych, które wtórnie, w wyniku przystosowywania się do pasożytniczego trybu życia, utraciły skrzydła. Ich cechą charakterystyczną, odróżniającą je od wszy, jest boczne spłaszczenie oraz obecność silnie rozwiniętych tylnych odnóży, umożliwiających wykonywanie długich skoków. Ich wielkość waha się od 1 do 6 mm, a niektóre gatunki mogą osiągać nawet 10 mm. Pchły są owadami kosmopolitycznymi, tzn. występującymi na całym

świecie. Choć długość ich cyklu życiowego jest uwarunkowana temperaturą, to mogą występować praktycznie w każdym klimacie – wszędzie tam, gdzie są gospodarze pcheł. Naukowcy zaobserwowali i opisali około 2500 gatunków tych pasożytów, z czego najbardziej popularnych jest pięć gatunków, przy czym w naszych warunkach kluczową rolę odgrywają pierwsze trzy: pchła ludzka (Pulex irritans), pchła kocia (Ctenocephalides felis), pchła psia (Ctenocephalides canis), pchła szczurza (Xenopsylla cheopis), pchła piaskowa (Tunga penetrans).

Każdy z wymienionych gatunków ma swojego żywiciela, od którego pochodzi nazwa gatunkowa, jednak przy braku właściwego gospodarza pchły mogą pasożytować na wielu innych gatunkach zwierząt. Cecha ta przysparza wiele problemów ze względu na możliwość przenoszenia groźnych chorób między zwierzętami a człowiekiem – w obu kierunkach. Najbardziej jaskrawym przykładem na to jest przenoszenie bakterii Yersinia pestis wywołujących śmiertelną chorobę – dżumę – przez pchłę szczurzą, nazywaną również pchłą dżumową. Te pchły mogą przenosić

zarazki ze szczurów na ludzi i odwrotnie, przyczyniając się do gwałtownego szerzenia się epidemii. Podobny przykład dotyczy pchły ludzkiej, która może przenosić wiele różnych zarazków, wśród których jest jeden z najgroźniejszych – bakteria Rickettsia prowazeki wywołująca tyfus plamisty. Jest to śmiertelna choroba dziesiątkująca w dawnych czasach mieszkańców miast, więźniów, marynarzy – ludzi żyjących w dużym zagęszczeniu i w złych warunkach sanitarnych. Na szczęście obecnie obie te choroby zostały niemalże całkowicie wyparte.

Cykl życiowy pchły Znajomość cyklu życiowego pcheł jest niezwykle ważna w zwalczaniu tych pasożytów. Związane jest to z odmienną ekologią osobników dorosłych oraz larw pcheł oraz z ich różną wrażliwością na preparaty pchłobójcze. Samice pcheł są zdolne do złożenia jaj dopiero po napiciu się krwi gospodarza. Jednorazowo pchła składa kilka jaj w sierści zwierzęcia, które opadają do środowiska. W ciągu życia trwającego do kilkudziesięciu dni pchła może złożyć od 400 do 500 jaj. U psów o złej kondycji zdrowotnej jaja mogą pozostawać na skórze, gdzie wylęgają się larwy. Zwykle jednak znajdują się one i żerują poza zwierzęciem – w środowisku, po 4–5 dniach tworząc kokony, z których po kilku następnych dniach wylęgają się osobniki dorosłe. W fazie larwalnej, w środowisku, pchły odżywiają się głównie złuszczonym naskórkiem zwierząt i ludzi. Dodatkowym źródłem pokarmu są odchody osobników dorosłych opadające do środowiska z powierzchni ciała gospodarza. Zawierają one dużą ilość niestrawionej krwi, przez co przybierają postać czarnych drobinek, mogących barwić zwilżoną bibułę na krwisto-czerwony kolor. Długość pojedynczego cyklu życiowego jest uwarunkowana temperaturą otoczenia i dostępnością pożywienia i wynosi około 10 dni. Niskie temperatury zwalniają rozwój larw i wydłużają cykl życiowy. Stała temperatura panująca w domach, w których ludzie mieszkają wraz ze zwierzętami, sprawia, że pchły mogą rozmnażać się przez cały rok, niezależnie od pór roku i związanych z nimi zmian temperatury. Jak wspomniano wcześniej, pchła zwykle żyje do kilkudziesięciu dni, intensywnie składając w tym czasie jaja.

W skrajnych warunkach, przy braku pożywienia, pchła może przeżyć (wegetować) do 18 miesięcy, powracając do aktywności wraz z pojawieniem się żywiciela.

Choroby przenoszone przez pchły Pchły mogą rozprzestrzeniać wiele chorób – groźnych zarówno dla zwierząt, jak i ludzi. O dwóch najgroźniejszych, skrajnych przypadkach – dżumie i tyfusie wspomniano wcześniej. Są to jednak ekstremalne sytuacje, których trudno spodziewać się obecnie w krajowych warunkach. Pchły mogą przenosić jednak również inne patogeny, stanowiące realne zagrożenie także w Polsce. Jednym z tych patogenów jest Bartonella sp. – bakteria odpowiedzialna za wywoływanie u ludzi choroby kociego pazura. Głównym wektorem rozprzestrzeniającym ten patogen między kotami – zarówno tymi wolno żyjącymi, jak i domowymi, a także mogącym przenieść zakażenie na człowieka są pchły kocie. Bakterie namnażają się w ich przewodzie pokarmowym, wydalane są wraz z kałem na powierzchnię skóry. Koty podczas pielęgnacji zlizują odchody pcheł, ulegając zakażeniu. Koty generalnie nie wykazują objawów zakażenia bakteriami Bartonella sp. Niekiedy można zaobserwować okresowe podwyższenie temperatury ciała, trudności z połykaniem, co ma związek z powiększonymi gruczołami ślinowymi, w których namnażają się bakterie Bartonella sp. W przeciwieństwie do kotów psy i ludzie chorują w wyniku zakażenia bakteriami Bartonella sp. Do zakażenia dochodzi w wyniku pokąsania, np. przez pchłę, lub zadrapania przez zakażonego kota. W miejscu ukąszenia/zranienia obserwuje się czerwoną krostkę (wyniesiony nad powierzchnię skóry, bolesny stan zapalny, z obecnością ropy). Okoliczne węzły chłonne są powiększone i bolesne – łatwo wyczuwalne przez skórę. Ponadto obserwuje się objawy uogólnione, takie jak dreszcze, złe samopoczucie, brak apetytu, ból w mięśniach, nudności. Możliwe są również objawy neurologiczne, zapalenie spojówek (różowe oko) oraz zapalenie wątroby. U psów niekiedy obserwuje się stan zapalny lusterka nosa. Bar-

dzo ważnym następstwem zakażenia, występującym tylko u psów, jest stan zapalny mięśnia sercowego, czego objawem będą zburzenia jego pracy, duszności i kaszel. Możliwe jest również uogólnione zapalenie stawów. Inną chorobą przenoszoną przez pchły jest gorączka plamista wywoływana przez Rickettsia felis. Gorączki plamiste to cała grupa chorób wywoływanych przez różne bakterie z rodzaju Rickettsia, przenoszone przez szeroką gamę stawonogów, w tym pchły. Ich występowanie jest głównie ograniczone do krajów tropikalnych oraz krajów basenu Morza Śródziemnego. Obecność tej bakterii odnotowywano również w Polsce, z tym że był to materiał pochodzący od kleszczy. Istnieje jednak ryzyko rozprzestrzenienia się tej choroby także na ludzi – właśnie za pośrednictwem pcheł. Objawy gorączki plamistej u ludzi sprowadzają się do wysokiej gorączki utrzymującej się przez 2 do 5 dni oraz wysypki – najczęściej plamisto-grudkowej lub pęcherzykowej. Czasem w miejscu pokąsania obserwuje się strup w postaci czarnej plamy.

Pasożyty jelitowe a pchły Poza wymienionymi wyżej chorobami zakaźnymi pchły odgrywają istotną rolę w rozprzestrzenianiu zarażeń pasożytniczych wywoływanych przez tasiemce Dipylidium caninum oraz Hymenolepis nana. W przypadku D. caninum pchły psie (Ctenocephalides canis) lub kocie (Ctenocephalides felis) odgrywają kluczową rolę w cyklu rozwojowym. Zarażony tasiemcem pies lub kot wydala wraz z kałem jaja tasiemca do środowiska, w którym znajdują się również larwy pcheł. Zjadają one jaja tasiemca, po czym w ich przewodzie pokarmowym z jaj powstają inwazyjne formy tasiemca – cysticerkoidy. Pozostają one w przewodzie pokarmowym pchły aż do formy dojrzałej, która pasożytuje na psie lub kocie. Gdy zwierzę domowe podczas lizania połknie pchłę, w przewodzie pokarmowym gospodarza z form inwazyjnych powstają postacie dorosłe tasiemca. W przypadku H. nana pchły mają mniejsze znaczenie w cyklu rozwojowym. Podobnie jak w przypadku D. caninum mogą przenosić inwazyjne formy tasiemca.

Pies i kot Pchły należą do owadów uskrzydlonych, które wtórnie, w wyniku przystosowywania się do pasożytniczego trybu życia, utraciły skrzydła. Ich cechą charakterystyczną, odróżniającą je od wszy, jest boczne spłaszczenie oraz obecność silnie rozwiniętych tylnych odnóży, umożliwiających wykonywanie długich skoków. Należy podkreślić, że oba tasiemce mogą z różną częstotliwością wywoływać zarażenia u ludzi. Szczególnie narażone są na nie dzieci. W przypadku D. caninum do zarażenia dochodzi, podobnie jak u psów i kotów, w wyniku przypadkowego połknięcia pchły przenoszącej cysticerkoidy.

APZS – Alergiczne pchle zapalenie skóry Wszystkie opisane wyżej przypadki chorób przenoszonych przez pchły były spowodowane czynnikiem zakaźnym (bakterią lub pasożytem). Choć mogą stanowić realne zagrożenie, to poza zarażeniem Dipylidium caninum nie są one często spotykane w naszym kraju. Istnieje jednak jednostka chorobowa związana z obecnością pcheł, która jest niemalże codziennością lekarzy weterynarii na całym świecie, także w Polsce. Jest nią właśnie Alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS, Flea Allergy Dermatitis – FAD). Badania przeprowadzone zarówno w USA, jak i w Europie wykazują, że jest to najczęściej występująca przyczyna zapalenia skóry – zarówno psów, jak i kotów, z którą zgłaszają się właściciele zwierząt do lekarzy weterynarii. APZS jest formą wypryskowego zapalenia skóry przebiegającą z intensywnym świądem, powstałą na skutek kontaktu skóry z alergenami pcheł. Należy podkreślić, że do rozwoju APZS nie jest konieczna sama obecność pcheł – wystarczy np. obecność w środowisku zwierzęcia odchodów pcheł. Na pozór wydaje się to dziwne, lecz jednostka ta dotyczy najczęściej zwierząt zadbanych, w dobrej ogólnej kondycji, okresowo lub stale przebywających w domach mieszkalnych. Psy, koty wolno żyjące lub trzymane w obejściu rzadziej zapadają na APZS, co jest związane z ich stałym narażeniem na pchły, przez co zmniejszoną wrażliwością lub niewrażliwością na alergeny pcheł.

Psy z APZS często wykazują utratę włosów i wypryskową wysypkę na dolnej części grzbietu, u nasady ogona, na szyi i grzbietowej części nóg. Koty mogą wykazywać różne problemy skórne, w tym uogólniony ziarniak eozynofilowy, krwawiące zapalenie skóry lub plackowate wyłysienia powstałe na skutek intensywnego wylizywania partii skóry objętych zapaleniem. Alergiczne pchle zapalenie skóry często doprowadza do ropnego zapalenia mieszków włosowych na skutek wtórnych zakażeń. Infekcje te są często trudne do leczenia ze względu na mieszaną etiologię (grzyby drożdżopodobne i bakterie) oraz konieczność stosowania leków przeciwzapalnych.

Inne problemy zdrowotne związane z obecnością pcheł Poza wymienionymi wyżej jednostkami chorobowymi obecność pcheł wiąże się z innymi problemami zdrowotnymi. Podstawowym jest ryzyko powstawania ropnia w miejscu ugryzienia przez pchłę na skutek wtórnego zakażenia bakteryjnego. Nie bez znaczenia jest również możliwość doprowadzenia do anemii u osobników młodocianych, intensywnie zapchlonych. U ludzi pokąsanie przez pchły w większości przypadków nie stanowi poważniejszego zagrożenia dla zdrowia (poza omówionymi wyżej chorobami zakaźnymi). Jest to jednak z pewnością poważny problem ze względu na dyskomfort spowodowany świądem, możliwość powstawania odczynu alergicznego czy też wtórnych zakażeń bakteryjnych miejsc pokąsania.

Profilaktyka Obecność pcheł stanowi złożony problem, do pokonania którego

należy podejść kompleksowo. Tradycyjnie stosowane pudry, zasypki czy też szampony przeciwpchelne, choć mogą krótkotrwale przynosić pożądane efekty przez usunięcie osobników dorosłych ze skóry zwierzęcia, nie są kompleksowym rozwiązaniem ze względu na obecność jaj i larw pcheł znajdujących się w środowisku, na które nie działają stosowane miejscowo preparaty. Skuteczność tego typu preparatów może być zwiększona przez ich kilkukrotne zastosowanie w odstępach kilkudniowych – wynoszących tyle, ile trwa czas potrzebny na wylęganie się larw pcheł. Tym zabiegom zawsze powinno towarzyszyć intensywne sprzątanie otoczenia zwierzęcia mające na celu usunięcie ze środowiska pcheł, larw, jaj i odchodów pcheł. Zdecydowanie lepsze efekty przynosi stosowanie preparatów działających systemowo (na cały organizm), np. w postaci kropli, sprayów podawanych na skórę zwierzęcia. Zabijają one postacie dorosłe, które, ssąc krew zwierzęcia, pobierają preparat, lub przez kontakt z wydalaną wraz z łojem substancją czynną preparatu. Dodatkowo wpływają one na populację larw pcheł w środowisku, zjadających naskórek psa lub kota, zawierający preparat przeciwpchelny, czy też kał padłych pcheł, które spożyły krew zabezpieczonego zwierzęcia. Zważywszy na minimum kilkutygodniowe działanie tego typu preparatów, stanowią one doskonały sposób zwalczania pcheł i profilaktyki przeciwpchelnej.

Podsumowanie Pchły stanowią stały problem w ochronie zdrowia psów i kotów, którego nie należy bagatelizować, zwłaszcza ze względu na powszechność występowania pcheł, możliwość przenoszenia groźnych chorób zakaźnych, innych pasożytów czy też wysokie ryzyko Alergicznego pchlego zapalenia skóry. Doraźne działania preparatami przeciwpasożytniczymi przynoszą jedynie krótkotrwałe efekty. Na całe szczęście jest dostępna skuteczna profilaktyka przeciwpchelna w postaci preparatów działających systemowo, występujących w prostych do stosowania kroplach typu spot-on czy też sprayów nanoszonych na skórę.

Strefa akwarystyki

Ryby w sklepie zoologicznym Estetyka i… merchandising dr inż. Paweł Zarzyński Nowy sezon sprzedażowy w akwarystyce właśnie się rozpoczyna, warto zatem krytycznie spojrzeć na sklepowe regały z rybami akwariowymi. Nie chodzi jednak tylko o uzupełnienie braków i zamówienie nowych okazów. Bardzo często zapominamy, że – jakkolwiek strasznie by to nie brzmiało – ryby, z punktu widzenia sklepu zoologicznego, również są towarem, szczególnym, ale jednak. Tym samym podlegają rozmaitym regułom merchadisingowym, których zastosowanie znacząco zwiększa ich sprzedaż. Jak więc zarabiać więcej na rybach, i to bez wypowiadania choćby jednego, dodatkowego słowa?

Dobrostan przede wszystkim! Dobierając obsadę sklepowych zbiorników z rybami oraz aranżując ich wnętrza, przede wszystkim należy mieć na uwadze dobrostan zwierząt, które będą je zamieszkiwać. Oczywiście, w akwariach sklepowych (z rybami przeznaczonymi na sprzedaż) bardzo trudno jest stworzyć im warunki takie jak w naturze, zbliżone do ich wymagań. Zbiorniki sklepowe muszą być wszak funkcjonalne, proste w obsłudze (przystosowane do łatwego chwytania w nich ryb) i niekłopotli-

we, jeśli chodzi o ich utrzymanie w czystości (do tego dochodzą warunki sanitarne, mające na celu chronienie szybko rotujących zwierząt przed chorobami). Poza tym zazwyczaj panuje w nich spore przegęszczenie. Pewnych elementów nie wolno jednak lekceważyć. Wielkość zbiornika musi być dostosowana do rozmiarów eksponowanych w nim ryb, woda musi mieć odpowiednie dla nich parametry, zaś wyposażenie zbiornika musi zapewniać właściwe warunki do życia (wydajna filtracja i napowietrzanie, oświetlenie dostosowane do potrzeb ryb, ogrzewanie). Należy również dbać o jakość wody, dokonując jej regularnych podmian.

Jeśli chodzi o wystrój wnętrza akwariów, to zazwyczaj jest ono minimalistyczne, należy jednak zapewnić kluczowe elementy konieczne do dobrego samopoczucia ryb. W przypadku gatunków żyjących na dnie i lubiących pozostawać w kryjówkach (np. zbrojniki) konieczne jest umieszczanie w akwariach z nimi łupin orzechów kokosowych czy ceramicznych rurek, w których będą mogły się schować. Ryby potrzebujące dla bezpieczeństwa roślin również powinny znaleźć je w zbiorniku. Z oczywistych przyczyn ryby mogą być łączone tylko z gatunkami o podobnych wymaganiach i nieagresywnymi, niepowodującymi u nich

stresu i niewywołującymi zagrożenia. Dopiero gdy zapewnimy to wszystko, można myśleć o zasadach marketingowych związanych z odpowiednim rozlokowaniem oferowanych przez nas okazów.

Podstawowe reguły merchandisingu Wszyscy znamy podstawowe reguły merchandisingowe, takie jak zasada najlepszej półki czy zasada znajomości klienta. Tym bardziej zaskakujące jest, że w przypadku ryb w akwariach znajdujących się w sklepowych regałach niemal zawsze są one lekceważone. A przecież w tym wypadku sprawdzają się one tak samo dobrze i pozwalają na zwiększenie zainteresowania klientów, a – tym samym – na skuteczniejszą sprzedaż ryb i lepsze zarobki. Zasada najlepszej półki mówi, że nie wszystkie półki na regale (w tym przypadku – nie wszystkie rzędy zbiorników akwariowych w sklepowym regale) są równie dobre pod względem skuteczności sprzedaży. Z przyczyn oczywistych najlepsze są te, które znajdują się mniej więcej na wysokości oczu potencjalnych klientów. Dlaczego? Wyobraźmy sobie następującą sytuację: mamy weekend, a do naszego sklepu wpada jak po ogień typowy pasjonat akwarystyki. Od razu pędzi – rzecz jasna – do regałów z akwariami, bo w przypadku prawdziwego akwarysty to jest to, co „tygryski lubią najbardziej” J. Przed sklepem czeka zniecierpliwiona żona, która naturalnie spieszy się do zupełnie innych sklepów J, więc doświadczony życiowo akwarysta wie, że ma tylko kilka minut czasu dla siebie. Nie zdąży obejrzeć (jak mawiają marketingowcy – zeskanować) wszystkich zbiorników i ich zawartości. Koncentruje się więc na tych, które są na wysokości jego wzroku. Jeśli znajdzie w nich coś, co go zainteresuje, to jest bardzo prawdopodobne, że powróci do nas np. w poniedziałek, kiedy będzie miał więcej czasu, i sfinalizuje transakcję. Ale jeśli w „najlepszych” zbiornikach będą pływały tylko standardowe i „mało ciekawe” ryby, to rozczarowany hobbysta może pochopnie ocenić nasz sklep jako taki, w którym nie ma nic godnego uwagi, i już tu nie powróci. Dlatego warto pamiętać, aby szczególnie dbać o interesującą obsadę zwłaszcza tych „najkorzystniejszych merchandisingowo” rzędów akwariów, a więc leżących na wysokości dogodnej do obserwacji. To tam powinny trafiać wszelkie nowości, rzadkie okazy i inne „rarytasy”. Będą wtedy odgrywać rolę klasycznego „wabika” na klientów i przysparzać nam kupujących. A co z najniższymi rzędami akwariów – tymi „gorszymi”? Tutaj kłania się zasada znajomości klienta. Wśród akwarystów są wszak pasjonaci w każdym wieku, w tym dzieci. Dla nich „najlepsza półka” (czytaj – najlepszy rząd akwariów) leży na zupełnie innej wysokości niż dla ich rodziców. Warto to wykorzystać i zasiedlić dolną część regałów rybami lubianymi przez początkujących fanów akwarystyki, takimi jak popularne żyworódki (gupiki, mieczyki, platki, molinezje), danio, kiryski, gurami, neony. Sprawi to, że również one będą dobrze „pracować”, sprzedając ryby klientom, dla których są wręcz stworzone z punktu widzenia merchandisingu.

Czystość i porządek Choć brzmi to jak banał, nie wolno zapominać o jeszcze jednej, elementarnej zasadzie merchanidisingu, która mówi, że „czyste towary sprzedają się znacznie lepiej”. W przypadku ryb akwariowych jest to szczególnie ważne, bowiem brudne, zarośnięte glonami i po prostu zaniedbane zbiorniki mogą rzutować na stan zdrowotny oferowanych zwierząt. Dlatego

Strefa akwarystyki ZAWSZE jeszcze przed otwarciem sklepu należy skontrolować akwaria i usunąć z nich ewentualne martwe ryby (nic tak nie zniechęca do zakupu ryb jak widok zwłok leżących na dnie akwarium – co więcej, wielu akwarystów wręcz lubuje się w opisywaniu takich sytuacji w mediach społecznościowych i na forach, robiąc sklepowi zupełnie niepotrzebną antyreklamę) oraz przetrzeć szyby, zarówno z zewnątrz, jak i od wewnątrz. Bardzo ważną kwestią podnoszącą naszą wiarygodność w oczach klientów jest kwarantanna nowo sprowadzonych ryb. Teoretycznie powinny one przebywać w oddzielnym zbiorniku przez co najmniej tydzień, zanim trafią do sprzedaży. W praktyce bywa z tym oczywiście bardzo różnie, jeśli jednak rzeczywiście stosujemy kwarantannę ryb, warto się tym pochwalić. Na zbiornikach kwarantannowych można umieścić karteczkę w rodzaju „W trosce o bezpieczeństwo Twojego akwarium przechodzimy właśnie kwarantannę. Już wkrótce będziesz mógł nas kupić. Zapraszamy w dniu …..”. Buduje to zaufanie w oczach tych kupujących, którzy znają się na akwarystyce, i kreuje nasz wizerunek profesjonalnego sklepu zoologicznego. Podobnie rzecz się ma z leczeniem chorych ryb – nie owijając w bawełnę, choroby ryb zdarzają się w każdym, nawet najlepszym sklepie zoologicznym. Jest to całkowicie normalne, bowiem powodujące je patogeny znajdują w takich miejscach wręcz idealne warunki do rozwoju (częsta rotacja ryb, stałe dostawy nowych, stres, odbiegające od optymalnych warunki w zbiornikach, przegęszczenie – szerzej poruszamy ten temat w artykule o chorobach ryb na str. 56 – przyp. red.). Problem jednak w tym, że… wielu akwarystów (zwłaszcza początkujących) po prostu o tym nie wie. Uważają oni, że ryby chorują „z winy sklepu”, bo „jego pracownicy o nie źle zadbali”. Tak więc leczenie ryb należy przeprowadzać w sposób możliwie dyskretny. Zdecydowanie najlepszym wyjściem jest przeniesienie ich do zbiornika na zapleczu tak, by klienci ich nie widzieli. Jeżeli nie jest to możliwe, pozostaje nam tylko zasłonięcie zbiornika z chorymi rybami i umieszczenie tam np. informacji „Kwarantanna”.

„Wabik” na klienta Konstruując ekspozycję ryb w sklepie, nie zapominajmy o bardzo ważnym narzędziu marketingowym, jakim jest tzw. wabik na klienta. Powinien to być jakiś okaz czy też okazy od razu rzucające się w oczy i sprawiające, że odwiedzający nasz sklep zapamiętają je i pochwalą się

tym, że je widzieli np. w sieci (a wtedy inni przyjdą do nas w „realu”, żeby je obejrzeć i – być może – nabyć, a przy okazji na pewno kupią coś jeszcze). Mogą to być rzadkie gatunki lub odmiany ryb (im bardziej oryginalne, tym lepiej – doskonale sprawdzają się w tej roli np. płaszczki czy duże sumy) czy po prostu szczególnie efektowne okazy (np. dyskowce, skalary). Ich zadaniem jest nie tyle sprzedaż sama w sobie (choć oczywiście świetnie, jeśli one również rotują), co przyciąganie uwagi. To bardzo ważne, bowiem bez tego z pozoru nieistotnego elementu możemy stracić wielu potencjalnych klientów. Wabikiem na klienta mogą być też efektowne aranżacje akwariowe przygotowane w zbiornikach dekoracyjnych, np. w stylu akwarium naturalnego czy holenderskiego. Niektórzy właściciele sklepów akwarystycznych idą nawet o krok dalej i kunsztownie aranżują także akwaria sprzedażowe. Oczywiście, pociąga to za sobą sporo pracy i powoduje liczne niedogodności (jak chociażby problemy z odławianiem ryb w takich zbiornikach), ale przynosi również profity. Istnieją sklepy z tak przygotowanymi zbiornikami, że klienci zjeżdżają się niekiedy z dalekich stron tylko po to, żeby je obejrzeć. Nie jest tajemnicą, że ryby w takich miejscach są często znacznie droższe niż w „zwykłych” sklepach, a mimo to… świetnie się sprzedają, przynosząc spore zyski.

Promocja „na początek sezonu” Aby naprawdę dobrze zacząć akwarystyczny sezon sprzedażowy, warto pomyśleć o jakiejś ciekawej promocji. Wielu osobom w tym momencie przychodzi na myśl obniżenie ceny ryb – z punktu widzenia sklepu to jednak nie najlepszy pomysł (zarobimy przez to mniej – a po co?). Zamiast tego można zaproponować coś, co skutecznie zwiększy liczbę sprzedawanych zwierzaków, a jednocześnie przyczyni się do polepszenia ich dobrostanu. Pracownicy sklepów akwarystycznych doskonale wiedzą, że wielu miłośników akwarystyki (i to niekoniecznie początkujących) wykazuje tendencję do kupowania „parki” ryb (a uwzględniając fakt, że w przypadku wielu gatunków rozpoznanie płci u młodych osobników jest niemożliwe – po prostu dwóch sztuk). To typowy przykład antropomorfizacji zwierząt („no bo skoro ludzie dobierają się w pary, to ryby na pewno też” J). Tymczasem, w rzeczywistości, większość pospolitych ryb akwariowych to zwierzaki typowo stadne, dobrze czujące się dopiero w grupach złożonych z co najmniej 6–8

osobników swojego gatunku. Jak „namówić” akwarystę do zakupu takiego stadka i jednocześnie dobrze na tym zarobić? Skutecznym rozwiązaniem może być promocja na wybrane gatunki ryb stadnych: kup pięć ryb jednego gatunku, szósta gratis. Jeżeli umieścimy taki napis na zbiornikach ze stadnymi rybami, to z pewnością niejeden akwarysta skwapliwie skorzysta z takiej okazji. Tym samym ryby będą miały w jego zbiorniku swoje stado (czyli podstawę do zapewnienia im dobrostanu), a my sprzedamy nie dwie, a pięć sztuk (co więcej, dołożenie szóstej ryby nie kosztuje nas wszak zbyt wiele, bo przecież liczymy swoje koszty po cenie zakupu ryby, a nie cenie jej sprzedaży, której większą część stanowi zwykle nasz narzut handlowy). Oczywiście, dla naprawdę mocnego „wejścia w sezon” możemy pomyśleć również o promocji cenowej, ale warto to zrobić w sposób zaplanowany. Współczesny klient jest totalnie „zepsuty” rozmaitymi „przecenami”, którymi sklepy szafują po prostu w nadmiarze. W rezultacie traktuje je jako coś zwyczajnego i wręcz ich oczekuje. Jeżeli promocja ma być naprawdę skuteczna, to po pierwsze, musi zwracać na siebie uwagę, a po drugie, musi opierać się na prostym mechanizmie (tak by klient od razu wiedział, o co chodzi, i nie wietrzył podstępu), a po trzecie, powinna trwać krótko, tak aby kupujący faktycznie uznał ją za niebywałą okazję, a nie za coś normalnego. I jeszcze jedno – aby była skuteczna i ściągnęła dużo kupujących, trzeba ją szeroko rozreklamować. Jak się do tego zabrać? Na przykład możemy już na początku września rozwiesić w sklepie plakaty mówiące, że „Tylko w pierwszy weekend października wszystkie ryby akwariowe będą tańsze o 25%”. Dla klienta to sporo, więc taka akcja powinna cieszyć się sporym zainteresowaniem. Wcześniej rozreklamowana sprawi, że „pocztą pantoflową” (np. za pośrednictwem portali społecznościowych) dowie się o niej wielu akwarystów z całej okolicy, którzy w rzeczony weekend tłumnie nas odwiedzą. Oczywiście, sprzedając o ¼ taniej, zarobimy sporo mniej, ale… tylko na rybach. Wiadomo przecież, że przychodzący do sklepu pasjonat rzadko wychodzi z niego tylko z rybami. Zazwyczaj równolegle nabywa rośliny, krewetki, dekoracje, pokarmy, preparaty, a także drobniejsze lub „grubsze” akcesoria. I wszystko to kupuje w normalnej cenie, dając nam dobrze zarobić. Warto więc równolegle zaopatrzyć się obficie w szczególnie interesujące hobbystów towary. Co więcej, dzięki takiej promocji możemy zyskać wielu nowych kupujących, którzy później będą regularnie odwiedzać nasz sklep.

Strefa akwarystyki

Choroby ryb w sklepie zoologicznym (cz. 1) dr inż. Krzysztof Kazuń Co powoduje największe straty finansowe, jeśli chodzi o oferowane w sklepach ryby akwariowe? Trudno uznać warunki sklepu zoologicznego za optymalne miejsce dla zwierząt, ryby ozdobne nie są tu wyjątkiem. Z jednej strony, zwykle ograniczona przestrzeń, z drugiej – ciągła rotacja zarówno towarów, jak i pracowników nie są czynnikami pozwalającymi na budowanie długoterminowych planów ograniczenia strat w pogłowiu delikatnego inwentarza, jakim są wspomniane – i często już mające za sobą długą drogę – ryby. Występujące w akwariach sklepowych warunki rzadko sprzyjają długiemu życiu ryb w zdrowiu, akwaria są zwykle urządzone nie tyle pod kątem wystawowym i sprzyjającym rybom, imitując warunki naturalne, lecz w kierunku uzyskania maksymalnie prostej i bezproblemowej obsługi. Sporadycznie też są dobierane odpowiednie dla ryb parametry wody, czasami w przypadku gatunków bardziej

delikatnych i cenniejszych stosuje się obniżanie jej twardości i dostosowuje (zwykle podwyższa) temperaturę. Zagadnienia związane ze stanem zdrowotnym i kondycją ryb w sklepach zoologicznych obejmują wiele elementów, niektóre z nich mogą być zupełnie niezrozumiałe dla osób bez doświadczenia akwarystycznego, chociażby ze względu na odmienność środowisk wodnego i lądowego.

Co może szkodzić rybom? Lista czynników jest dość długa, ale nie wszystkie z nich muszą prowadzić bezpośrednio do śmierci zwierząt. Wystarczy jednak nawet osłabienie organizmu bądź uszczerbek na urodzie ryb, aby konsekwencje zaistnienia takiego czy innego proble-

Renata Góral

Marketing Manager Tropical www.tropical.pl

Pro Defence – pokarmy dla ryb z dodatkiem probiotyku Unikatowa receptura pokarmów z probiotykiem bardzo dobrze oddziałuje na kondycję ryb, pozytywnie wpływa na rozród, a także łagodzi skutki stresu wywołanego np. transportem. Synergiczne działanie probiotyku, beta-glukanu, witamin i karotenoidów silnie oddziałuje na układ immunologiczny ryb, zwiększając jego odporność na chorobotwórcze patogeny. TROPICAL – Tadeusz Ogrodnik, ul. Opolska 25, 41-507 Chorzów

mu były dla sprzedawcy odczuwalne. Dwa elementy mogą przyczynić się do natychmiastowej śmierci ryb: skrajnie niewłaściwe warunki środowiskowe (za szybkie zmiany lub zbyt duże różnice parametrów, takich jak odczyn wody i jej temperatura czy też zasolenie, niewystarczająca do życia ryb ilość rozpuszczonego w wodzie tlenu, zbyt wysoki poziom rozpuszczonych w wodzie trucizn – z amoniakiem na czele) oraz inne (np. drapieżne) zwierzę bytujące w bezpośrednim otoczeniu, mogące pozbawić życia rybę w mgnieniu oka. O ile obecność drapieżnika lub ryby zachowującej się agresywnie w stosunku do innych dość trudno jest przegapić, o tyle właściwości chemiczne i parametry fizyczne wody są często dla laika zupełnie niezrozumiałym i w znacznej części zapomnianym wspomnieniem edukacji szkolnej, stąd kłopoty i śmiertelność ryb często biorą się właśnie z tego powodu. Jednak ryby często same sygnalizują swoim zachowaniem, że środowisko, w jakim się znajdują, im nie odpowiada i jeśli np. próbują wyskoczyć ze zbiornika albo po wpuszczeniu zaczynają gromadzić się przy jego dnie i kładą na boki bądź też wykonują gwałtowne ruchy i jakby się otrząsają – to mogą być oznaki nieodpowiednio dla nich dostosowanych parametrów wody,

najczęściej prowadzące bezpośrednio do śmierci. Kolejnym powodem śmierci ryb w sklepie może być wpływ silnego stresu – czynnik ten zwykle nie działa na ryby tak szybko, jak wymienione wyżej, ale wywołane przez niego zmiany w funkcjonowaniu organizmu mogą okazać się nieodwracalne. Objawami silnego stresu u ryb mogą być oznaki mocnego podniecenia lub przestraszenia, wysoka aktywność wyrażona nieustannym szybkim pływaniem od jednej ściany akwarium do drugiej i czasem próba samobójczego wyskoczenia ze zbiornika albo następujące zwykle potem zachowanie wręcz przeciwne – osowiałe przebywanie w jednym miejscu ze skulonymi płetwami i wygasłymi barwami. Silny stres bardzo negatywnie wpływa na immunologiczne parametry odporności ryb i ich ogólną kondycję metaboliczną, jeśli jego działanie jest zbyt długotrwałe, i obserwuje się wówczas śnięcia ryb.

Choroby ryb Choroby ryb są następnym „poziomem” problemów spotykanych w sklepach zoologicznych. Najszybciej i najdotkliwiej dla organizmu rozwijają się choroby wirusowe o ostrym przebiegu, jednak istnieje niewielka szansa na wystąpienie

Ryby często same sygnalizują swoim zachowaniem, że środowisko, w jakim się znajdują, im nie odpowiada, i jeśli np. próbują wyskoczyć ze zbiornika albo po wpuszczeniu zaczynają gromadzić się przy jego dnie i kładą na boki bądź też wykonują gwałtowne ruchy i jakby się otrząsają – to mogą być oznaki nieodpowiednio dla nich dostosowanych parametrów wody, najczęściej prowadzące bezpośrednio do śmierci. ich w warunkach sklepu, ponieważ często do uaktywnienia wirusa wystarczy stres manipulacyjny związany chociażby z odłowieniem ryb ze zbiornika i związane z nim obniżenie odporności, więc takie ryby mają niewielkie szanse nawet na przeżycie transportu do sklepu i przystosowania się do nowych warunków, a występujące później najczęściej bezobjawowe śnięcia (zdarza się, że giną ryby podczas pobierania pokarmu

Strefa akwarystyki Renata Góral

Marketing Manager Tropical www.tropical.pl

Marine Power Probiotic Soft Formula Miękkie pokarmy z probiotykiem dla ryb morskich. Zawierają śledzie, owady, skorupiaki, mięczaki oraz glony. Dodany do pokarmów probiotyk zawiera żywotne endospory bakterii, które stabilizują mikroflorę jelit, co zwiększa odporność ryb na patogeny oraz wpływa na lepsze wykorzystanie pokarmu, w rezultacie zmniejszając zanieczyszczenie wody odchodami ryb. TROPICAL – Tadeusz Ogrodnik, ul. Opolska 25, 41-507 Chorzów

Choroby bakteryjne o ostrej postaci są zwykle odpowiedzialne za straty notowane w sklepie w okresie od drugiego tygodnia do ok. miesiąca po transporcie ryb, a „walka” z nimi jest zwykle bardzo trudna, jeśli wręcz nie niemożliwa w warunkach sklepowych. Przyczynami najczęściej są tu: szybki – czasem wręcz gwałtowny – przebieg choroby ze względu na zjadliwy charakter atakującego szczepu bakterii i nieodbudowanie jeszcze potransportowego obniżenia odporności ryb. lub bezpośrednio po) nie ułatwiają identyfikacji przyczyny śmierci ryb. Nieco wolniej, ale równie skutecznie, mogą oddziaływać na ryby choroby bakteryjne o ostrej postaci. To zwykle one są odpowiedzialne za straty notowane w sklepie w okresie od drugiego tygodnia do ok. miesiąca po transporcie ryb, a „walka” z nimi jest zwykle bardzo trudna, jeśli wręcz nie niemożliwa w warunkach sklepowych. Przyczynami najczęściej są tu: szybki – czasem wręcz gwałtowny – przebieg choroby ze względu na zjadliwy charakter atakującego

szczepu bakterii i nieodbudowanie jeszcze potransportowego obniżenia odporności ryb. Dodatkowo często kłopotliwe jest dobranie działających skutecznie środków leczniczych, gdyż w warunkach sklepu zoologicznego trudno zastosować prawidłową kurację antybiotykową, zwykle więc podstawowymi dostępnymi medykamentami są jedynie preparaty hamujące rozwój bakterii, a nie je likwidujące. W przypadku wystąpienia choroby bakteryjnej o ostrej postaci często obserwuje się szybką zmianę zachowania ryb, które nie-

mal natychmiast (trwa to czasem ok. 2 godzin) zaprzestają pobierania pokarmu, stają się apatyczne, zaczynają przebywać w odosobnieniu, gdzieś w kącie akwarium, i najczęściej sną, nie wykazując żadnych dodatkowych objawów. Kolejnym problemem wpływającym negatywnie na przeżywalność ryb w sklepie zoologicznym są choroby pasożytnicze. Mimo że generalnie pasożyt nie powinien „być zainteresowany” uśmierceniem swojego żywiciela – gdyż wówczas musi szukać kolejnego – to jednak często brak odpowiedniego leczenia chorób pasożytniczych prowadzi do kompletnego wyniszczenia ryb, a nawet ich śmierci. Najczęściej w warunkach sklepu zoologicznego można się zetknąć z chorobami pasożytniczymi ryb wywołanymi przez organizmy jednokomórkowe – pierwotniaki – lub wielokomórkowe przywry skrzelowe, przy czym ze względu na szybkie tempo rozmnażania się i aktywność pierwotniaków to one są zazwyczaj bardziej niebezpieczne. Pierwotniaki pasożytnicze u ryb znajdujemy na powierzchni ciała i w skrzelach, ale także w świetle przewodu pokarmowego, czasami w narządach wewnętrznych (szczególnie nerkach, rzadziej w mózgu) i krwi. Wywołują one u ryb najczęściej objawy duszności (głębokie i szybkie ruchy oddechowe), apatyczność albo wręcz przeciwnie – nadmierną płochliwość, pewną okresową nadaktywność połączoną z ocieraniem się o elementy wyposażenia akwarium lub podłoże, brak zainteresowania pokarmem i kulenie płetw, pojawienie się szarego nalotu na powierzchni ciała, wygaszenie barw, uszkodzenia powierzchni ciała widoczne jako powiększające się rany powstające zwykle w okolicy płetwy grzbietowej lub na trzonie ogonowym, pojawienie się galaretowatych odchodów, czasami są odpowiedzialne za wychudzenie

ryb lub ich problemy z prawidłowym pływaniem. Ze względu na aktywność pierwotniaków i ich zdolność do głębokiej penetracji tkanek ryb, nieleczone lub leczone niewłaściwie choroby przez nie wywoływane często prowadzą do strat w pogłowiu ryb. Przywry skrzelowe (zwane skrzelowcami) bytują albo na powierzchni ciała, powodując czasem powstanie widocznego gołym okiem nalotu na grzbiecie ryb, albo na skrzelach, wywołując objawy duszności i rozchylenie pokryw skrzelowych, czasami też objawy podrażnienia połączone z ocieraniem się np. powierzchnią wieczka skrzelowego o podłoże lub elementy wyposażenia akwarium. Obecność przywr skrzelowych jest szczególnie dokuczliwa dla ryb młodych lub osłabionych, rzadko prowadzi do śmierci, jednak zaatakowane ryby mogą stanowić rezerwuar pasożytów w zbiorniku i przez zmianę barw i zachowania stracić na atrakcyjności w oczach potencjalnego klienta sklepu.

Najczęściej w warunkach sklepu zoologicznego można się zetknąć z chorobami pasożytniczymi ryb wywołanymi przez organizmy jednokomórkowe – pierwotniaki – lub wielokomórkowe przywry skrzelowe, przy czym ze względu na szybkie tempo rozmnażania się i aktywność pierwotniaków to one są zazwyczaj bardziej niebezpieczne. Ostatnim elementem mającym wpływ na zdrowie i urodę ryb w sklepie zoologicznym są choroby bakteryjne o przewlekłej postaci. Wywoływane są zwykle przez szczepy o zmniejszonej zjadliwości, a nawet stale bytujące na rybach i z którymi ryby osiągają pewnego rodzaju równowagę. Takie bakterie rzadko lub względnie późno objawiają swoją obecność w sposób wyraźnie dostrzegalny gołym okiem, za to często odpowiadają za tzw. kapanie ryb, czyli pojedyncze straty rozciągnięte w czasie, oraz za niezbyt atrakcyjny wygląd ryb, które cechuje np. wygaszenie barw lub mniejsza aktywność. Leczenie ryb w przypadku stwierdzenia pojedynczych śnięć zwykle uznaje się za „nieopłacalne” i jest ono bagatelizowane, jednak utrzymywanie takich ryb prowadzi zwykle do pogłębienia się problemu. W wyniku tego po pewnym czasie często w różnych zbiornikach – ze względu na przeprowadzane rotacje i roznoszenie bakterii na sprzęcie – liczne ryby stają się apatyczne, wychudzone i generalnie niechętne do pobierania pokarmu, osłabione i przeganiane przez ryby zdrowsze, pojawiają się u nich uszkodzenia na powierzchni ciała (zwykle w przedniej części tułowia i na bokach). Często tacy nosiciele bakterii stanowią ognisko poważniejszych problemów w momencie pogorszenia się warunków w akwarium bądź też pojawienia jakiegoś czynnika stresogennego. Ten skrócony opis bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia ryb być może ułatwi chociaż pobieżne rozeznanie w przypadku napotkania problemów. W następnej części zostaną przedstawione podpowiedzi, jak postępować z rybami, aby uniknąć (jeśli to możliwe) strat spowodowanych ich śnięciami w sklepie zoologicznym oraz jak – w razie potrzeby – wykonać możliwie najbardziej skuteczną i dyskretną kurację.

Króliki i gryzonie

Chomik syryjski To pierwszy gatunek chomika, który trafił masowo w ręce hobbystów. Przez długie lata należał do najchętniej kupowanych futrzastych pupili. Dzisiaj, choć musiał nieco ustąpić pola innym, mniejszym gatunkom tych gryzoni, wciąż jest obecny w większości sklepów zoologicznych. Mowa o chomiku syryjskim, zwierzątku nieskomplikowanym w pielęgnacji, niemniej jednak posiadającym swoje specyficzne wymagania. Już za chwilę przyjrzymy mu się nieco bliżej i podpowiemy, jakie produkty polecić, aby mógł cieszyć się życiem w dobrostanie i optymalnym zdrowiu.

Przybysz ze Wschodu Chomiki syryjskie w naturze występowały na stepowych i półpustynnych terenach Azji Mniejszej (w rejonie Halebb). Zostały odkryte jako gatunek w 1839 r. przez brytyjskiego zoologa Georga Waterhouse’a. Późniejsze losy gatunku są niejasne, uznano go nawet za wymarły, dopiero ekspedycja prof. Aharoniego z Uniwersytetu Jerozolimskiego z 1930 r. odkryła gniazdo samicy z młodymi. Podobno z dwóch pozostałych przy życiu osobników w warunkach laboratoryjnych uzyskano w ciągu roku 150 osobników potomnych. Kilka chomików trafiło do Wielkiej Brytanii, gdzie stały się zwierzętami laboratoryjnymi, prezentowano je również

w londyńskim ZOO. Ich popularność stopniowo wzrastała, dzięki dużej płodności zaczęły trafiać do hodowli domowych (ok. 1937). Po raz pierwszy pokazano je na wystawie zwierząt w 1948 r. W międzyczasie zawędrowały do Stanów Zjednoczonych. Powstały pierwsze fermy hodowlane w Anglii i Alabamie. W Polsce chomiki syryjskie pojawiły się dopiero ok. 1950 r.

Jak wygląda chomik? Ciało chomika syryjskiego jest walcowate. Osiąga on długość 15– 18 cm i masę ciała 80–150 g. Ogon jest skrócony, ma ok. 1,2–2 cm. Krótkie, silne nogi są przystosowane do przemierzania długich dystansów.

Łapy są bezwłose, przednie mają wykształcone cztery palce, kciuk jest zredukowany do małego wyrostka. Tylne mają pięć palców i posiadają zgrubienia na podeszwach ułatwiające wspinanie się. Gruczoły zapachowe służące do znaczenia terenu u chomika syryjskiego są położone po bokach ciała, w pobliżu tylnych odnóży. Oczy są duże i wypukłe. Chomiki syryjskie prowadzą bardzo aktywny tryb życia, głównie nocny. Biegają stosunkowo wolno, wydłużając tułów bardziej niż inne gatunki. Dorosłe osobniki są samotnikami, niekiedy tolerują osobnika, z którym dorastały. Na wolności wykopują nory z tunelami i komorami przeznaczonymi na legowisko, magazyn pokarmu oraz „toaletę”. Długość nory dochodzi do dwóch metrów. Dostosowują swoją aktywność do wa-

runków otoczenia, gdy temperatura spada poniżej 6°C zapadają w sen zimowy (hibernacja), a gdy temperatura wzrasta powyżej 37–38°C – w sen letni (estywacja). Obecnie wyhodowano wiele odmian chomików syryjskich, które różnią się umaszczeniem i rodzajem okrywy włosowej. Standardowe umaszczenie, tzw. dzikie, jest opisywane jako białobrzuche aguti. Grzbiet barwy rdzawej, szaro-rudej lub złoto rudej, końcówki włosów czarne. Brzuch kremowy lub biały. Podszerstek i uszy mają kolor szarawy. Chomiki jasnozłociste mają bardziej stonowane barwy i są pozbawione czarnych końcówek włosów. Sierść krótka, aksamitna, ułatwiająca przemieszczanie się w podziemnych tunelach. Do najpopularniejszych odmian jednobarwnych chomików należą: biała albinotyczna (z różowymi uszami i oczami), czarnoucha albinotyczna (uszy w wieku ok. trzech miesięcy stają się czarne), biała czarnooka (z różowymi uszami), kremowa (czarnooka lub rubinowooka), jasna (żółta, miodowa, blond, cynamonowa, cynamonowo-płowa, rdzawa/złota gwinea), szara i czarna (zwana obecnie sobolową). Istnieją też liczne odmiany wielobarwne: szylkret (kombinacja barwy białej lub kremowej z ciemną w równych proporcjach), banded (opasane – przepaska białego futra powinna obejmować środek ciała, dzieląc dwa barwne obszary), pstre, łaciate, cętkowane (białe rozsiane cętki na sierści kolorowej). Poszczególne odmiany chomików mogą mieć też różne typy włosa: standardowy, satynowy, angora (długość włosa min. 2,5 cm) i rex (sierść krótka i falista, wibrysy skręcone).

Pomieszczenie Chomiki syryjskie są typowymi samotnikami i należy pielęgnować je pojedynczo. Wymagają obszernych klatek metalowych z gęstymi prętami, ew. wykonanych z tworzywa sztucznego. Wszelkie elementy plastikowe muszą być trwałe i uniemożliwiać wygryzanie otworów (chomik ma bardzo mocne zęby i chętnie z nich korzysta). Generalnie obowiązuje zasada taka sama jak w przypadku innych gryzoni oraz królików: im większa klatka, tym lepiej. Klatka może być jednopoziomowa lub z półkami, byle nie za wysoka, gdyż spadając ze znacznej wysokości, delikatne zwierzątko może zrobić

sobie krzywdę. Dla chomika można również zaadaptować terrarium typu horyzontalnego. Pomieszczenie należy ustawić w cichym i spokojnym miejscu nienarażonym na bezpośrednie nasłonecznienie i przeciągi. Należy również pamiętać, że chomiki są zwierzętami nocnymi, więc ustawienie klatki czy terrarium w sypialni nie będzie najlepszym pomysłem. Dno klatki należy wysypać podłożem – mogą to być tradycyjne wióry (niepylące, dobrej jakości), jak również coraz popularniejsza ściółka kukurydziana, bawełniana czy papierowa. Warstwa podłoża powinna być dość gruba, aby zwierzak mógł się w nim swobodnie zakopywać. Należy pamiętać o regularnej wymianie ściółki – zapewni to zwierzęciu dobre warunki sanitarne i ograniczy przykry zapach z klatki. Niezbędnym wyposażeniem klatki dla chomika jest domek służący zwierzęciu za bezpieczne schronienie. Najlepsze są domki wykonane z drewna – niestety, chomik będzie go najprawdopodobniej ogryzał. Zamiast klasycznego domku (np. w terrarium) można umieścić dużą łupinę orzecha kokosowego z wyciętym w niej otworem. Dodatkowo w klatce warto umieszczać regularnie wymieniane nieduże pudełka kartonowe (np. po herbatach) – chomik sam będzie wygryzać w nich otwory i adaptować je na schronienie, co dostarczy mu dodatkowej rozrywki. Domek dla chomika warto wyścielić specjalną ściółką bawełnianą. W sprzedaży są też dostępne tekturowe tuby z takim wypełnieniem – wystarczy położyć tubę w klatce, a chomik sam przygotuje sobie w niej wygodne legowisko. W klatce należy umieścić mocne miseczki na pokarm, najlepsze (choć nie najtańsze) są miski ceramiczne – trwałe i odporne na siekacze chomika. Miseczki plastikowe będą permanentnie niszczone. Konieczne bę-

Razem z chomikiem syryjskim polecamy: klatkę dla chomika (możliwie dużą), domek, tubę ze ściółką bawełnianą (do wyścielenia domku), miski (najlepiej ceramiczne), poidło smoczkowe, toaletę narożną, zabawki dla gryzoni, kołowrotek (najlepiej o pełnej bieżni), mały transporter (do przewożenia zwierzęcia np. do gabinetu weterynaryjnego), książkę o gryzoniach. dzie również poidło smoczkowe – nie musi być specjalnie duże, gdyż chomik pije raczej niewiele. W pomieszczeniu chomika warto umieścić także niedużą, narożną toaletę – gryzoń ten jest bardzo czysty z natury i szybko uczy się z niej korzystać. Pozwala to na łatwiejsze utrzymanie czystości w klatce i może ograniczyć częstotliwość wymiany całego podłoża. Bardzo ważnym elementem wyposażenia klatki są zabawki. Chomik – wbrew nieprawdziwej, choć dość powszechnej opinii – to zwierzak inteligentny i ruchliwy, ale potrzebujący licznych bodźców. Zabawki nie tylko rozwijają jego zdolności, lecz także stymulują go do aktywności fizycznej. Pozbawiony ich zwierzak często popada w odrętwienie i nadmiernie przybiera na wadze, co – rzecz jasna – nie jest korzystne dla jego zdrowia. W sklepach zoologicznych są dostępne rozmaite zabawki, najczęściej drewniane. Należy je regularnie wymieniać, bowiem zwierzak traktuje je jako doskonałe narzędzia do skracania stale rosnących siekaczy. W klatce warto również umieścić trwały i mocny kołowrotek, najlepiej o peł-

Z chomikiem NIE POLECAMY: przezroczystej kuli do biegania, w której zamyka się zwierzę – to wynalazek spopularyzowany przez film animowany o przygodach psa Pioruna. Zdecydowana większość ekspertów twierdzi, że stosowanie tego urządzenia jest zwykłym okrucieństwem i powoduje u zwierzęcia duży stres. Lepiej więc zrezygnować ze sprzedawania tego typu produktów i stanowczo odradzać ich zakup posiadaczom chomika. 63

Króliki i gryzonie Klient wraca po: karmę dla chomików (mieszankę lub granulat), podłoże, susze roślinne i owocowo-warzywne, przysmaki dla chomików, suche gałązki, witaminy dla gryzoni, ew. larwy mącznika. nej bieżni – wiele chomików bardzo chętnie z niego korzysta, wyładowując podczas biegania nadmiar energii i… dbając jednocześnie o linię. Niektóre klatki dla chomików są wyposażone w specjalne tunele (niekiedy bardzo rozbudowane) służące do biegania i mające imitować nory. To dobre rozwiązanie, ale należy się upewnić, czy tunele są bezpieczne i nie grożą zakleszczeniem w nich zwierzęcia. Ważna jest również ich trwałość, tak by chomik nie był w stanie wygryźć otworu i wydostać się na zewnątrz. Jest to ze wszech miar niewskazane, bowiem po pierwsze – może wtedy narobić w mieszkaniu sporo szkód (a często niełatwo go schwytać), po drugie – łatwo może stać się łupem innych domowych zwierząt, takich jak kot czy pies.

Żywienie Podstawę diety chomika powinna stanowić specjalistyczna karma w postaci mieszanki ziaren oraz ziół, owoców i warzyw lub w formie gotowego granulatu. To ostatnie rozwiązanie jest o tyle lepsze, że zapobiega selektywnemu pobieraniu karmy (z mieszanki składników sprytny chomik wybiera tylko to, co mu najbardziej smakuje, a resztę pozostawia – powoduje to straty karmy oraz – co ważniejsze – może doprowadzić do poważnych niedoborów żywieniowych w organizmie zwierzęcia). Niewielki dodatek powinny stanowić pokarmy pochodzenia zwierzęcego, np. larwy mącznika (drobne gryzonie uzupełniają w naturze swoją dietę małymi bezkręgowcami). Alternatywnie, od czasu do czasu, można podać jedną „kulkę” dobrej jakości suchej karmy dla psów. Uzupełniająco możemy podawać także orzechy (w bardzo małych ilościach, gdyż są tłuste i wysokokaloryczne), pestki dyni, nasiona słonecznika (również w małych ilościach), lnu, płatki owsiane i kukurydziane. Niektóre chomiki chętnie konsumują

suszone zioła (na rynku są dostępne rozmaite ich rodzaje) czy susze owocowo-warzywne. W celu ścierania zębów warto podawać specjalne smakoszki i suchary dla gryzoni, a także suche gałązki drzew liściastych (ich ogryzanie z kory dostarcza zwierzakowi również rozrywki i zapewnia dodatkową porcję ruchu). Chomikom można również podawać niektóre owoce i warzywa, ale w bardzo małych ilościach. Godne polecenia są: słodkie jabłka, gruszki, banany, marchew, pomidory, ogórki, seler, cukinia, kalarepa, dynia, cykoria. Zamiast świeżych warzyw i owoców można podawać je w wersji suszonej. Chomikowi – od czasu do czasu – można zaserwować również specjalistyczne gryzoniowe smakołyki, takie jak: kolby, dropsy, biszkopty, krakersy, batoniki, kule z ziarna, bakalie. Należy jednak uważnie czytać informacje o ich składzie, wybierać te oparte na naturalnych komponentach i nie przesadzać z ich ilościami, są bowiem często wysokokaloryczne i tuczące. Nie wolno zapominać o stałym dostępie do często wymienianej wody pitnej – można dodawać do niej specjalistyczne witaminy dla gryzoni (dawkując je zawsze zgodnie z zaleceniami ich producenta).

Bieżąca pielęgnacja Pielęgnacja chomika, poza regularnym karmieniem i podawaniem świeżej wody, opiera się na częstym sprzątaniu jego pomieszczenia. Część pokarmu zwierzę umieszcza bowiem w przygotowanej przez siebie spiżarni („chomikuje”). Miejsce to trzeba regularnie kontrolować i czyścić, aby nie pozostawały żadne nadpsute resztki (zjedzone przez chomika mogą mu bardzo zaszkodzić). Nigdy nie należy jednak opróżniać chomiczej spiżarni całkowicie, gdyż może to stresować zwierzę i prowadzić do nawykowego przetrzymywania pokarmu w kieszonkach policzkowych. Wystarczy po prostu usunąć z niej to, co zepsute.

Chomik NIE dla małego dziecka! Wiele osób (rodziców) przychodzi do sklepu zoologicznego po chomika dla dziecka. Zdecydowanie należy im to odradzać – gryzoń ten nie oswaja się bowiem tak jak pies, kot czy nawet

królik, jest indywidualistą, a do tego posiada ostre i mocne zęby. Poza tym jest bardzo delikatny i małe dziecko – nawet w najlepszej wierze – łatwo może go skrzywdzić. Chomiki syryjskie nadają się natomiast na pupili dla odpowiedzialnych nastolatków, a także dla osób dorosłych, które nie mogą sobie pozwolić (z różnych względów) na posiadanie psa czy kota i szukają niekłopotliwego oraz mało absorbującego domowego pupila.

Rozmnażanie Rozpoznawanie płci u chomików syryjskich jest stosunkowo proste. Cechą różnicującą jest odległość między otworem odbytowym a ujściem dróg moczowych, u samicy jest ona mniejsza. Do tego u samca ok. 4-tygodniowego można już wyczuć jądra, położone po obu stronach odbytu, nadające tylnej części ciała kształt bardziej wydłużony i szpiczasty. Samice wydzielają bardziej intensywny zapach i zazwyczaj są bardziej agresywne. Ruja u samicy powtarza się regularnie co 4–6 dni. Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku 60 dni, samice w wieku 30 dni (choć do rozrodu należy przeznaczać zwierzęta nieco starsze). Aby uzyskać potomstwo, samicę wpuszczamy do klatki samca (nigdy odwrotnie). Najkorzystniejsza pora to wieczór. Zaloty chomików przypominają walkę. Zwierzęta ścigają się i szamocą, w końcu zaczynają się obwąchiwać i lizać nawzajem, po czym dochodzi do kopulacji (powtarzanej kilkakrotnie w krótkim czasie). Gdy popęd samicy osłabnie, przegania agresywnie samca. Ciąża trwa 16–20 dni, a w miocie jest średnio 3–12 młodych (do 14). Młode rodzą się nagie i ślepe. Samica zjada osobniki martwo urodzone, a niepokojona może również zagryzać żywe. Matka karmi młode, leżąc na nich. Maluchy rosną bardzo szybko. Trzeciego dnia po urodzeniu jest już widoczna pigmentacja skóry. Piątego dnia pojawia się delikatny meszek pokrywający ciało, jednak brzuch pozostaje jeszcze przez pewien czas nagi. Po 15 dniach następuje otwarcie oczu, a po czterech tygodniach wychodzą z gniazda (są odstawiane w 3. tygodniu życia). W wieku trzech miesięcy osiągają już rozmiary dorosłego osobnika. Przeciętna długość życia wynosi 18–24 miesięcy, choć starannie pielęgnowane w niewoli mogą dożyć nawet do pięciu i więcej lat.

Co nowego na rynku?

Dolina Noteci Premium dla psów małych ras – odpowiednie żywienie i dobre samopoczucie Dania Dolina Noteci Premium dla małych ras są idealnie zbilansowane pod względem zawartości składników mineralnych i witamin na podstawie nowoczesnych norm żywieniowych. Gwarantują prawidłowe zmineralizowanie kości i zębów oraz właściwy przebieg wszystkich procesów metabolicznych. Bazują na świeżym mięsie, którego wartość sięga aż 65%. Dzięki odpowiedniej metodzie produkcji oraz precyzyjnemu doborowi surowców produkty charakteryzują się wysokimi współczynnikami strawności wszystkich składników odżywczych, a także

są idealnie dopasowane do wymogów żywienia psów małych ras. Do wyboru saszetki 100 g: kaczka z ziemniakami łosoś z marchewką i ryżem kurczak z makaronem wołowina z papryką i makaronem. www.wiecejnizkarma.pl Promocja dostępna u najlepszych dystrybutorów

Suszone karmy dla psów Ziwi Peak w ofercie AQUAEL! Marka Ziwi Peak to ekskluzywne, naturalne pożywienie dla psów i kotów pochodzące z czystej i nieskażonej przez człowieka Nowej Zelandii. W swojej ofercie posiada pokarmy suszone oraz pokarmy w puszkach. W procesie ich przyrządzania stosuje się specjalnie opracowany, delikatny, dwufazowy sposób suszenia ciepłym powietrzem, który eliminuje patogeny, chroniąc jednocześnie wszystkie wartości odżywcze gotowego produktu. Receptury Ziwi Peak są wolne od jakichkolwiek antybiotyków, stymulatorów wzrostu czy hormonów. Nie ma w nich mączek mięsnych, wypełniaczy, sztucznych konserwantów, cukrów czy gliceryny. To bezpieczne, czyste i wygodne w podaniu jedzenie tak odżywcze i strawne, jak całkowicie surowa dieta! A do tego pysznie smakuje i jest chętnie zjadane nawet przez wyjątkowo wybredne psy! Linia suszonych karm Ziwi Peak dla psów obejmuje następujące produkty: Ziwi Peak JAGNIĘCINA Ziwi Peak WOŁOWINA Ziwi Peak MAKRELA I JAGNIĘCINA Ziwi Peak ŻWACZ I JAGNIĘCINA Ziwi Peak DZICZYZNA.

Wykorzystane do ich produkcji mięso pochodzi z lokalnych farm zapewniających zwierzętom wolny wybieg oraz naturalne, trawiaste pastwiska, zaś niebieska makrela jest rybą poławianą w zrównoważony dla środowiska sposób wśród dziewiczych wód Nowej Zelandii. Karmy zawierają suszone glony morskie jako źródło witamin i minerałów oraz zielonego małża nowozelandzkiego dla naturalnej glukozaminy i chondroityny. Ich regularne stosowanie zapewnia istotne korzyści prozdrowotne: redukuje alergie pokarmowe (wyłącznie jedno lub dwa źródła białka), poprawia kondycję układu trawiennego oraz sprzyja zdrowiu skóry, sierści i stawów! Dostępne opakowania: 454 g, 1 kg, 2,5 kg. Zapraszamy do zapoznania się z bogatą ofertą marki Ziwi Peak. Wyłączny dystrybutor na Polskę: AQUAEL Janusz Jankiewicz Sp. z o. o. 02-849 Warszawa, ul. Krasnowolska 50 tel. 22 644 76 16 www.aquael.pl

Cunipic Naturaliss Nowością w ofercie AQUAEL są doskonałe bezzbożowe pokarmy i przysmaki linii NATURALISS hiszpańskiej firmy CUNIPIC od ponad 30 lat specjalizującej się w żywieniu zwierząt domowych. Linia karm NATURALISS obejmuje specjalistyczne mieszanki dedykowane dla młodych królików, dorosłych królików, świnek morskich, szynszyli i chomików. Na wachlarz przysmaków składają się NATURALISS DELICIOUS, FRUIT MUESLI, NATURAL SALAD oraz TREATS. Wszystkie produkty zostały przygotowane wyłącznie z naturalnych komponentów dopasowanych do potrzeb

i preferencji smakowych poszczególnych gatunków pupili. Składniki, takie jak zioła, nasiona, owoce i warzywa, odzwierciedlają dietę podobną do naturalnego jadłospisu królików i gryzoni, zapewniając im pełnię składników odżywczych i doskonałą kondycję fizyczną. Wyeksponowanie w sklepie ułatwiają trwałe, kolorowe i estetyczne opakowania z czytelnymi piktogramami informującymi kupujących o unikalnych właściwościach tych produktów. www.aquael.pl

Brit PREMIUM BY NATURE Nowa odsłona Brit PREMIUM – już w sprzedaży! W oparciu o najnowszą wiedzę z tematu prawidłowego odżywiania psów opracowano pełnowartościową karmę o nazwie Brit PREMIUM BY NATURE. Specjalnie opracowana formuła, dopasowana do wszystkich potrzeb wagowych i wiekowych psów. Podstawą nowych receptur jest „pół worka” mięsa. Inne składniki to owies pochodzenia lokalnego, kolagen, skorupiaki, olej z łososia oraz owoce i zioła w postaci naturalnej. Zawarte w karmie antyoksydanty i witaminy (jagody, rozmaryn, jabłka) wspierają odporność, zaś olej z łososia (naturalne źródło kwasów omega-3) wspomaga zdrową skórę i sierść. Dostępne opakowania: 1 kg, 3 kg, 8 kg, 15 kg

Dystrybutor: Azan Sp. z o.o. sp.k. www.karmybrit.pl, e-mail: oferty@azan.com.pl

Brit PATE & MEAT BEZ SOI, BEZ GMO! Pyszny mięsny pasztet z prawdziwymi kawałkami podrobów (wątróbka, serca, płuca) oraz dodatkiem oleju z łososia – źródła kwasów tłuszczowych Omega-3. Dostępny w różnych wariantach smakowych: łosoś, wołowina, kurczak, indyk, kaczka, królik, jagnięcina, dziczyzna, (puppy) dla szczeniąt. Dostępne opakowania: 400 g Dystrybutor: Azan Sp. z o.o. sp.k. www.karmybrit.pl, e-mail: oferty@azan.com.pl

Co nowego na rynku? Producent VetExpert wprowadza linię karm dla psów – RAW PALEO! Linia karm Raw Paleo jest dedykowana dla psów wszystkich ras: dla ras mini (do 8 kg) w opakowaniu 750 g i 2,5 kg dla ras średnich/medium (od 8 do 25 kg) w opakowaniu 2,5 kg i 10 kg dla ras dużych/large (od 25 kg) w opakowaniu 2,5 kg i 12 kg W ofercie dla hodowców – cała linia w opakowaniu 16 kg. Karma Raw Paleo ma krótki i transparentny skład. W zależności od wielkości i wieku psa poszczególne warianty różnią się wielkością krokieta oraz dodatkiem składników funkcjonalnych. Dla ras małych/mini: świeżo przygotowany indyk – 50 g / 100 g (48,5 g / 100 g w karmie dla szczeniąt); suszony indyk – 23,5 g / 100 g (25 g / 100 g w karmie dla szczeniąt; bataty, ziemniaki; świeżo przygotowane warzywa 12,8 g / 100 g (14 g / 100 g w karmie dla szczeniąt; drożdże browarnicze; olej z łososia; kwas DHA (w karmie dla szczeniąt); fruktooligosacharydy; mannanooligosacharydy; Enterococcus faecium; olej z ogórecznika. Dla ras średnich/medium: świeżo przygotowany indyk – 50 g / 100 g (48,5 g / 100 g w karmie dla szczeniąt); suszo-

ny indyk – 23,5 g / 100 g (25 g / 100 g w karmie dla szczeniąt); bataty, ziemniaki; świeżo przygotowane warzywa 12,8 g / 100 g (14 g / 100 g w karmie dla szczeniąt); drożdże browarnicze; olej z łososia; kwas DHA (w karmie dla szczeniąt); fruktooligosacharydy; mannanooligosacharydy; Enterococcus faecium; olej z ogórecznika. Dla ras dużych/large: świeżo przygotowany indyk – 50 g / 100 g (48,5 g / 100 g w karmie dla szczeniąt); suszony indyk – 23,5 g / 100 g (25 g / 100 g w karmie dla szczeniąt); bataty, ziemniaki; świeże warzywa – 15,8 g / 100 g (12,8 g / 100 g w karmie dla szczeniąt); olej z łososia; kwas DHA (w karmie dla szczeniąt); chondroityna & glukozamina (w karmie dla szczeniąt); ekstrakt z małża; olej z ogórecznika. Więcej informacji na www.vetexpert.eu Dystrybutor: MACED

Nowa linia produktów przeznaczonych do suplementacji i pielęgnacji zwierząt od VetExpert! Marka VetExpert jest znana od dekady ze specjalistycznych produktów weterynaryjnych, dostępnych w ponad 20 krajach. Nowością VetExpert jest linia produktów przeznaczonych do suplementacji i pielęgnacji, dostępna w specjalistycznych sklepach zoologicznych. W skład portfolio wchodzą: szampony dostosowane do potrzeb psiej i kociej skóry: hypoalergiczne, oparte na naturalnych składnikach, niezawierające silikonów ani detergentów, preparaty wspomagające zdrowie i ułatwiające utrzymanie dobrej kondycji pupili – w wygodnej i unikatowej kapsułce twist off, gwarantującej wysoką smakowitość i łatwość podania, profesjonale produkty do pielęgnacji i ochrony łap, okolic oczu i uszu oraz produkty skutecznie eliminujące przykry zapach. Więcej informacji na www.vetexpert.eu Dystrybutor: MACED

Beaphar CBD Snack Kompletna karma dla psów powyżej 6. miesiąca życia. Beaphar CBD Snack o smaku kurczaka zawiera kanabidiol (CBD 0,92%), który wpływa na ogólne dobre samopoczucie zwierząt. Wspiera też sprawność stanów i mięśni, poprawia witalność i naturalny system immunologiczny. Produkt łatwy w podaniu psu, który bardzo polubi codzienne porcje Przysmaków Beaphar CBD. www.beaphar.com/pl-pl

Schesir BIO

Klienci sklepów zoologicznych coraz częściej poszukują najwyższej jakości produktów pochodzących ze sprawdzonych, certyfikowanych źródeł. Schesir BIO to gama mokrych i suchych karm dla psów i kotów certyfikowanych jako ORGANICZNE i stworzonych wyłącznie na podstawie surowców z ekologicznych ferm i gospodarstw rolnych. Pokarmy są optymalnie zbilansowane i idealnie dopasowane do potrzeb zwierząt. Krótki, prosty skład, białko zwierzęce będące zawsze głównym składnikiem oraz wysoka strawność i smakowitość sprawia, że jest to produkt idealny nawet dla tych najbardziej wybrednych psów i kotów. Producent: RIGA Dystrybutor: Anidis Polska, Błonie ul. Produkcyjna 2, 55-330 Miękinia www.anidis.pl

Beaphar CBD Olej 2,75% Olej Beaphar CBD wspiera utrzymanie dobrej kondycji stawów i mięśni, poprawia naturalny system immunologiczny, podnosi witalność i sprawia, że zwierzęta są mniej podatne na stres. Zawiera olej z nasion konopi oraz wyciąg z kwiatów i liści konopi siewnej. Może być podawany psom i kotom. www.beaphar.com/pl-pl

Beaphar CatComfort Calming Spray, 30 ml Kieszonkowy Beaphar CatComfort Calming Spray jest idealny do użytku podręcznego. Długie podróże i wizyty u lekarzy weterynarii lub hodowców mogą być stresującym doświadczeniem dla kotów, więc spryskanie wnętrza transportera kota na 15 minut przed podróżą zredukuje koci niepokój. www.beaphar.com/pl-pl

Beaphar CatComfort Calming Diffuser Aromatyzer wyciszający na bazie feromonów rozpoznawalnych przez koty. Łatwo obniża stres i kontroluje typowe problemy behawioralne, np. drapanie i znaczenie terenu. Doskonały sposób na nieprzerwane przekazywanie kotu wiadomości upewniającej go, że miejsce jest bezpieczne. www.beaphar.com/pl-pl

STUZZY MONOPROTEIN (saszetka 150 g) Stuzzy Monoprotein to kompletne, hipoalergiczne pokarmy dla psów. Nie zawierają barwników ani konserwantów i są produkowane wyłącznie z najlepszych jakościowo partii mięsa pochodzących z farm gwarantujących surowiec nadający się do konsumpcji przez ludzi. Pokarmy Stuzzy Monoprotein charakteryzuje wysoka zawartość mięsa, brak zboża oraz jedno źródło białka pochodzenia zwierzęcego w obrębie danego rodzaju. Bardzo prosty skład (>90% mięsa w bulionie z minerałami, olej lniany oraz w wybranych produktach 4% warzyw lub owoców), unikalny proces produkcji i najlepszej jakości składniki sprawiają, że jest to idealny produkt dla psów wrażliwych i uczulonych na niektóre składniki diety. Saszetki są dostępne w sześciu smakach: cielęcina z botwiną, cielęcina dla szczeniąt, indyk z cukinią, kurczak, szynka, wołowina z jagodami. Producent: AGRAS DELIC Dystrybutor: Anidis Polska, Błonie, ul. Produkcyjna 2, 55-330 Miękinia www.anidis.pl

Co nowego na rynku? Nowe zestawy GLOSSY WHITE z systemem SAFE TANK – elegancja i bezpieczeństwo! Już wkrótce w sprzedaży pojawią się zupełnie nowe zestawy akwariowe GLOSSY WHITE SAFE TANK. To rewolucyjne rozwiązanie w akwarystyce. Ich ścianki zostały wykonane w innowacyjnej technologii SAFE TANK. Składają się z podwójnych szyb, między którymi znajduje się warstwa folii ochronnej. W rezultacie zapewniają pełną ochronę nawet w przypadku pęknięcia szyby akwariowej. Woda pozostanie wewnątrz zbiornika, a akwarysta ma czas na ewakuowanie jego mieszkańców. System SAFE TANK zapewnia więc poczucie bezpieczeństwa i chroni mieszkanie przed zalaniem. Zestawy GLOSSY WHITE są wykonane ze szkła o podwyższonej przejrzystości sklejonego białym silikonem. Zapewniają wyjątkowy efekt dekoracyjny. Dodatkowo zostały wyposażone w energooszczędne, nowoczesne oświetlenie LED z możliwością łatwej rozbudowy w celu dostosowania go do wymagań roślin akwariowych. Do każdego zestawu producent oferuje dwa rodzaje akcesoryjnych szafek, z drzwiami wykonanymi z laminowanych płyt lub ze szkła. Idealne do zakładania zbiorników roślinnych i naturalnych. www.aquael.pl

Dlaczego warto? bezpieczna technologia SAFE TANK – woda nie wycieka z akwarium nawet po pęknięciu ścianki „pokrywa” wklejona do wnętrza zbiornika = wyjątkowy efekt dekoracyjny podwyższony zbiornik = większa pojemność i więcej miejsca dla ryb możliwość prostej rozbudowy oświetlenia dwa rodzaje akcesoryjnych szafek ścianki wykonane ze szkła o podwyższonej przejrzystości cztery modele do wyboru (od 80 do 150 cm długości)

Naturefood Supreme Plant Naturefood Supreme Plant to kompletny, miękki (oparty na aloesie) pokarm dla roślinożerców i ryb zeskrobujących glony z podłoża. Polecany dla słodkowodnych roślinożerców, które w naturze zeskrobują glony z kamieni i innych stałych podłoży. Ryby w akwariach są często karmione pokarmami o zbyt dużej zawartości białek zwierzęcych, co może prowadzić do otłuszczenia narządów oraz osłabienia układu odpornościowego. Naturefood Supreme Plant, oprócz 6% udziału cyjanobakterii z rodzaju Spirulina, zawiera również aloe vera będący naturalnym środkiem zmiękczającym pokarm. W akwariach z mieszaną, wielogatunkową obsadą używaj Naturefood Supreme Plant jako pokarmu podstawowego!

Składniki: białka – 38,1%; tłuszcze – 10,8%; włókna – 0,6%; popiół – 7,4%. Rozmiary granulek: Supreme Plant S – 0,6–0,9 mm; Supreme Plant M – 1,0–1,5 mm; Supreme Plant L – 1,6–2,2 mm. Opakowania: 55 g, 120 g, 240 g, 970 g Więcej informacji na www.naturefood.com.pl

Innowacyjny szampon dermatologiczny KetoScan PLUS Innowacyjny szampon dermatologiczny KetoScan PLUS zawiera ketokonazol i chlorheksydynę. Jest przeznaczony dla psów i kotów ze skłonnością do łupieżu, dermatoz i stanów zapalnych tła grzybiczego i bakteryjnego. Ketokonazol hamuje rozwój grzybów, w tym drożdżaków Malassezia pachydermatis. Chlorheksydyna działa antyseptycznie, szczególnie wobec bakterii Gram-dodatnich (m.in. gronkowców Staphylococcus pseudintermedius). Szampon posiada naturalne pH, nie zawiera siarczanów i parabenów. Opakowanie 100 ml. www.scanvet.pl

NOWOŚĆ! CARNILOVE SNACK BEZ ZBÓŻ! BEZ ZIEMNIAKÓW! Carnilove SNACK to 10 przysmaków dla psów i 4 dla kotów. Półwilgotne i kruche przysmaki ze świeżym mięsem oraz starannie dobranymi leśnymi owocami. W ofercie m.in. jagnięcina i żurawina, struś i borówka, dzik i róża, łosoś i borówka, makrela i malina, sardynka i czosnek niedźwiedzi, kaczka i rozmaryn, przepiórka i oregano. Dostępne opakowania: 200 g – dla psa oraz 50 g – dla kota Dystrybutor: Azan Sp. z o.o. sp.k. www.carnilove.com.pl, e-mail: oferty@azan.com.pl

Brit MONO PROTEIN 100% JEDNO ŹRÓDŁO BIAŁKA. BEZ SOI, BEZ GMO! Brit MONO PROTEIN są idealne dla psów z wrażliwym przewodem pokarmowym, alergią i nietolerancją pokarmową, dzięki zastosowaniu jednego źródła białka zwierzęcego oraz hypoalergicznych ziemniaków i ryżu. Dostępne w różnych wariantach smakowych: jagnięcina i ryż, wołowina i ryż, tuńczyk i słodkie ziemniaki, indyk i słodkie ziemniaki, wołowina, jagnięcina, indyk oraz królik. Dostępne opakowania: 400 g Dystrybutor: Azan Sp. z o.o. sp.k. www.karmybrit.pl, e-mail: oferty@azan.com.pl

Karma dla czarnych psów wszystkich ras – NATURE’S PROTECTION BLACK COAT Karma Black Coat jest już dostępna w Polsce! Pierwsza na świecie, specjalistyczna karma dla czarnych psów dzięki swojej unikalnej formule – zbalansowanej ilości aminokwasów, fenyloalaniny i tyrozyny, doskonale zabezpiecza sierść przed brązowieniem i pomaga zachować lśniące, gęste czarne futro. Karma bezzbożowa i bezglutenowa. Produkt można już zamawiać przez wyłącznego importera marki – ERBE Animals oraz dystrybutorów. www.erbeanimals.pl

URINARY FORMULA-S dla kotów z problemami dróg moczowych Karma dla kotów Urinary Formula-S Nature’s Protection została zatwierdzona przez lekarzy weterynarii jako dieta weterynaryjna. Produkt jest zalecany w leczeniu i zapobieganiu kamicy moczowej. Obniża ryzyko tworzenia się kamieni struwitowych, jest również odpowiedni do podawania kotom w celu zmniejszenia ilości struwitów i normalizowania poziomu pH moczu. www.erbeanimals.pl

Co nowego na rynku? RIGA – mata do nauki czystości z atraktorem o zapachu lawendowym Wielowarstwowe, wyjątkowo chłonne maty o delikatnym lawendowym zapachu. Doskonałe właściwości absorpcyjne umożliwiają skuteczne usunięcie zapachu moczu i gwarantują zachowanie świeżości w pomieszczeniu. Maty są nasączone atraktorem – środkiem wabiącym psa, dzięki czemu idealnie sprawdzają się w zakresie nauki czystości szczeniaków, a chorym i starszym psom pozwalają na załatwienie potrzeb w określonym miejscu. Opakowanie zawiera 12 mat o wymiarach 60 x 45 cm. Producent: RIGA Dystrybutor: Anidis Polska, Błonie, ul. Produkcyjna 2, 55-330 Miękinia www.anidis.pl

RIGA – RIGALIT BAMBOO 2,5 kg Naturalna, w 100% roślinna ściółka bambusowa w formie granulatu. Dzięki swoim doskonałym właściwościom absorpcyjnym utrzymuje właściwą higienę w kuwecie oraz pochłania nieprzyjemne zapachy. Ściółka nie przykleja się do łap i nie pyli podczas przesypywania, co pozwala na zachowanie czystości w otoczeniu kuwety. W kontakcie z moczem tworzą się zbite bloczki, które łatwo można usunąć łopatką. Ściółka jest biodegradowalna i kompostowalna, składa się w 65% z bambusa, 30% z sosny, a 5% stanowi celuloza. Opakowanie wystarcza średnio na trzy tygodnie dla jednego kota. Producent: RIGA Dystrybutor: Anidis Polska, Błonie, ul. Produkcyjna 2, 55-330 Miękinia www.anidis.pl

LACTOL – pokarmy mlekozastępcze dla szczeniąt i kociąt Lactol Puppy Milk i Lactol Kitten Milk to pokarmy mlekozastępcze dla szczeniąt i kociąt. Doskonale zaspokajają potrzeby młodych, delikatnych, rosnących organizmów przez to, że niemal idealnie naśladują mleko matek – suk i kotek. Dodatek DHA otrzymywanego z glonów, naturalnie obecnego w mleku matki, wpływa na prawidłowy rozwój narządu wzroku i mózgu oraz sprzyja rozwijaniu funkcji poznawczych. Pokarmy mlekozastępcze Lactol można stosować u osieroconych szczeniąt/ kociąt, w przypadku licznych miotów, gdy trzeba dokarmiać oseski, u suk i kotek w okresie laktacji oraz u zwierząt chorych, osłabionych i podczas rekonwalescencji. www.beaphar.com/pl-pl

Łagodny płyn do usuwania plam łzowych i przebarwień Preparat do pielęgnacji okolic oczu i uszu dla psów, kotów i innych zwierząt futerkowych. Preparat działa dezynfekująco oraz zapobiega tworzeniu się stwardnień wokół oczu. Usuwa plamy łzowe, wybarwienia, nacieki. Zawiera MSM (metylosulfonylometan), czyli organiczny związek siarki, korzystnie oddziałujący na funkcjonowanie skóry. www.beaphar.com/pl-pl

Pasta Beaphar CBD Pasta Beaphar CBD o smaku kurczaka zawiera kanabidiol (CBD 0,95%), który wpływa na ogólne dobre samopoczucie zwierząt. Wspiera też sprawność stawów i mięśni, poprawia witalność i naturalny system immunologiczny. Rekomendowana dla psów i kotów. www.beaphar.com/pl-pl

Nowa odsłona produktów Vita Verde od Vitakraft Vitakraft prezentuje nową odsłonę gamy Vita Verde. Odświeżony skład i design oferowanych już wcześniej produktów dopełniają nowe przysmaki, karmy i krackery. Vita Verde Rollinis marchewka&groszek – pyszne warzywne kulki z marchewką i groszkiem – dla pełnej radości chrupania. Vita Verde Nature Fruit banan&jabłko – pyszne płatki owocowe przygotowane z naturalnych składników, 100% bezzbożowe, łatwo strawne. Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT CHOVEX www.vitakraft.pl

Zabawki pluszowe od PET NOVA „Wild Life”, „Farm Life” i „Colour Life” – jakość i konkurencyjna cena! Zabawki pluszowe PET NOVA wyróżniają się dużymi rozmiarami, dobrą jakością oraz konkurencyjną ceną. Seria „Wild Life” to zabawki zbliżone wyglądem do dzikich zwierząt. Seria „Farm Life” to pluszaki, które wyglądają jak zwierzaki z wiejskiej zagrody. „Colour Life” to zabawki przyciągające wzrok swoim nietuzinkowym kolorem. Łącznie 20 nowych, ciekawych modeli. www.petnova.pl

Zabawki dla kota marki PET NOVA! Zabawki dla kota marki PET NOVA są wykonane z naturalnych materiałów i spakowane na dużej etykiecie, żeby zapewnić doskonałą ekspozycję w sklepie. Ciekawa kolorystyka oraz atrakcyjna cena będą czynnikami przyciągającymi uwagę finalnego klienta. Zapraszamy do rejestracji w naszym panelu B2B na w ww.petnova.pl oraz do kontaktu z opiekunami handlowymi.

Rozrywka Na pierwsze trzy osoby, które prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl czekają nagrody w postaci karm dla psów OPTI LIFE ufundowane przez firmę Anidis wyłącznego dystrybutora marki VERSELE-LAGA karm dla zwierząt towarzyszących tj. ptaków, małych ssaków, psów i kotów. POZIOMO: 1) poluje na swoje ofiary 5) szkolna dla dziecka 6) zapobieganie chorobom 7) do przechowywania żywności 9) popularne naczynie laboratoryjne 11) proces starczej utraty mięśni 12) gdy towar przyjeżdża do sklepu 15) oprowadza wycieczkę 20) pomieszczenie dla psów 22) służy do uzupełnienia diety 23) pobudzający składnik kawy 24) wartość energetyczna karmy 25) element wyposażenia wędki PIONOWO 2) inaczej mecenas 3) o wiele za dużo kilogramów 4) w niej dzieła sztuki 6) to co dopiero nas czeka 8) jadalny grzyb rosnący pod brzozami 10) egotyczna przyprawa 13) nie ma go w karmach bezzbożowych 14) wsparcie sprzedaży 15) mówi jak będzie pogoda 16) niejedna w książce 17) nadajesz ją na poczcie 18) np. szampon lub odżywka 19) pierwiastek "dla mocnych kości" 21) tworzą muskulaturę ciała

Fundatorem nagród jest firma Anidis wyłączny dystrybutor marki Versele-Laga. Życzymy miłej zabawy!

Hasło:

Laureatami poprzedniej krzyżówki zostali Państwo: Marta Piwowarska, Aniela Szycko i Adam Kunowski. Zwycięzcy otrzymali nagrody-niespodzianki ufundowane przez firmę AQUAEL – producenta innowacyjnych, nietłukących się grzałek akwariowych ULTRA HEATER. Gratulujemy!

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL Wydawnictwo: FIDELIS PRESS Sp. z o.o. Redaktor naczelna: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl Redaktor prowadzący: dr inż. Paweł Zarzyński pawel.zarzynski@zoobranza.com.pl Sekretarz redakcji: Żaneta Żołnierczuk zaneta.zolnierczuk@zoobranza.com.pl Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000 Adres redakcji: ZooBranża ul. Bankowa 11A/2 05-090 Dawidy Bankowe Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Współpraca autorska: lek. wet. Joanna Iracka Sabina Janikowska dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak lek wet. Beata Milewska-Ignacak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska dr inż. Paweł Zarzyński i inni. Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl Skład i łamanie: MT-DTP Michał Trochimiuk biuro@mt-dtp.pl Korekta: Ewa Wilczyńska Nakład: 4000 egz. ISSN 2450-0372 Druk: Top Druk

/ZOOBRANZA

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji. Materiały publikowane w magazynie ZooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła. Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

11-14 2018 11-14 października 11-14 11-14 października października października 2018 2018 2018

Najlepsze psy psy w Europie www.eurodogshow2018.pl www.eurodogshow2018.pl www.eurodogshow2018.pl www.eurodogshow2018.pl

12 12 000 000 360 360 PSÓW PSÓW PSÓW PSÓW

RÓŻNYCH RÓŻNYCH RÓŻNYCHRAS RAS RAS

ZOSTAŃ ZOSTAŃ WYSTAWCĄ! WYSTAWCĄ! Kontakt: Kontakt: Kontakt: Monika Monika Jaszcza MonikaJaszcza Jaszcza Dyrektor Dyrektor Projektu DyrektorProjektu Projektu +48 +48502 502 775 775 451 451  +48 502 775 451  m.jaszcza@warsawexpo.eu m.jaszcza@warsawexpo.eu  m.jaszcza@warsawexpo.eu

 AlejaKatowicka Katowicka62, 62,  Aleja Aleja Katowicka 62, 05-830 05-830Nadarzyn, Nadarzyn,Warszawa Warszawa 05-830 Nadarzyn, Warszawa  +48518 518 739124 124   +48 +48 518 739 739 124   www.warsawexpo.eu www.warsawexpo.eu  www.warsawexpo.eu

partnerem partnerem medialnym medialnym Euro Dog Show Show 2018 2018 partnerem medialnym Euro Dog Show 2018