ZooBranża Grudzień 2023 by Bernadeta

12/2023

SPECJALISTYCZNY MAGAZYN BRANŻY ZOOLOGICZNEJ DLA PRACOWNIKÓW SKLEPÓW I HURTOWNI ZOOLOGICZNYCH W CAŁEJ POLSCE

GRUDZIEŃ 2023

NR 12 (89) ISSN 2450-0372

ROK ZMIAN W AMIPLAY Rozmowa z Państwem Bogumiłą i Januszem Jankiewiczami, właścicielami Grupy Aquael oraz Łukaszem Budą, Dyrektorem Zarządzającym amiplay i Łukaszem Putzem, Dyrektorem ds. marketingu amiplay

Szanowni Państwo, docieramy do Państwa z ostatnim w tym roku numerem magazynu „ZooBranża”, z dużymi nadziejami patrząc na nadchodzący Nowy Rok. W 2023 roku sektor karm dla zwierząt domowych w Polsce był wyceniany na 4,3 miliarda PLN, a według Gfk rynek ma rosnąć o 5–7% każdego roku. Do tego według Polskiego Instytutu Ekonomicznego Polska stała się piątym co do wielkości eksporterem karm dla psów i kotów na świecie. Karma należy do czołowych grup towarowych polskiego eksportu. W 2022 roku nasze produkty dotarły do 76 krajów. Najwięksi odbiorcy to Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Czechy. Ale polskie karmy pojawiły się też w USA czy Australii. Pod koniec czerwca 2023 roku otworzył się dla naszych karm rynek chiński, który ma ogromny potencjał. Sytuacja wygląda też dobrze na rynku rodzimym. Z prognoz wynika, że do roku 2028 karma dla zwierząt przesunie się do top 10 najczęściej kupowanych kategorii produktowych w Polsce. Na tę chwilę polski klient najchętniej wybiera karmę mokrą, a z karm suchych opakowania do 5 kg. W prognozach światowych na lata 2023–2028 CAGR dla karm mokrych jest przewidywany na 4,5%. A wartość rynku ma wzrosnąć z 25,5 miliarda $ w 2023 roku do 31,7 mld $ na koniec 2028 roku. Do tej pory to karmy i przysmaki dla psów były najdynamiczniej rozwijającymi się kategoriami pet food na świecie. Jednak wraz ze zwiększaniem się świadomości żywieniowej opiekunów kotów oraz rosnącą liczbą tych zwierząt jako domowych pupili w produktach dla kotów widzimy najbardziej dynamiczne zmiany, a wzrosty w tej grupie produktów prognozowane są na kolejne trzy lata na poziomie 3% w skali roku. 35% gospodarstw domowych w USA ma kota, według FEDIAF w 2022 roku krajami europejskimi o największej liczbie kotów (per capi-

ta) były Węgry, Francja i Austria. Polska nie znalazła się w czołówce, ale według Euromonitora w tym roku liczba kotów w Polsce zwiększyła się w porównaniu z rokiem poprzednim o 150 tysięcy i kotów w naszych domach przybyło więcej niż psów. Jak wiemy, koty mają specyficzne potrzeby i charaktery, zatem warto odpowiednio z nimi pracować. W bieżącym numerze „ZooBranży” przedstawiamy Państwu często niedoceniany temat treningu pielęgnacyjno-medycznego kotów. Wracamy do raportu Euromonitora na temat trendów konsumenckich na 2024 rok, tym razem konkretnie w odniesieniu do branży zoologicznej. Ponieważ opiekunowie zwierząt szukają w karmach i przysmakach formuł holistycznych, zapewniających zdrowie i dobre samopoczucie pupili oraz rozwiązań dopasowanych do indywidualnych potrzeb zwierzęcia, to przedstawiamy Państwu temat wartościowych przysmaków dla psów i kotów – wszak okres świąteczny to typowy czas przyjemności dla podniebienia… Jak zawsze inspirujemy też Państwa do podążania za nowościami, tym razem sprawdzamy, czy adaptogeny to gorący temat tylko w odniesieniu do dobrostanu ludzi. Wymieniłam tylko niektóre ciekawe tematy poruszane w tym numerze, zajrzyjcie, co jeszcze interesującego dla Was przygotowaliśmy i jak wspieramy Wasze działania sprzedażowe. Przypominamy też, że zbliża się duże międzynarodowe wydarzenie branżowe, na którym z przyjemnością się z Państwem spotkamy – INTERZOO 2024. Zapraszamy! Joanna Zarzyńska Redaktor naczelna

REKLAMA

SPIS TREŚCI

W numerze

Michał Adamek jeden z najbardziej rozpoznawalnych aqauscaperów w Polsce. Uczestnik oraz sędzia międzynarodowych konkursów. Współtwórca marki Aqua Show.

03 Od redakcji 06 Lider branży - Rok zmian w amiplay 10 Echa Branży 12 Jak trendy konsumenckie 2024 wpłyną na branżę zoologiczną? 14 Marketing zrównoważony 18 Podstawowe reguły psychologii sprzedaży 24 Wartościowe przysmaki i przekąski

Adrianna Iwan mgr mikrobiologii, technik weterynarii, zoopsycholog, studentka medycyny weterynaryjnej na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, współpracuje z Fundacją Badamy Suplementy.

Aleksandra Ledwoń lekarz weterynarii, adiunkt w Zakładzie Chorób Ptaków, Zwierząt Egzotycznych i Ryb SGGW. Obecnie zajmuje się głównie pracą naukową, której tematyka związana jest z chorobami ptaków egzotycznych i dzikich. Prowadzi wykłady dla studentów weterynarii i słuchaczy studiów podyplomowych związane z diagnostyką i chorobami zwierząt egzotycznych.

32 Czy zwierzęta lubią zmiany? 38 Giardia - zagrożenie pasożytnicze 44 Adaptogeny dla psów i kotów 48 Trening pielęgnacyjno-medyczny kotów

Natalia Młodnicka behawiorystka, trenerka i zoopsycholożka psów. Absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie. Od lat związana z branżą zoologiczną. Prowadzi bloga „Na każdą łapę” gdzie dzieli się wiedzą z zakresu wychowania oraz opieki nad psami. Prywatnie opiekunka dwóch psów.

54 Zioła w diecie królików i gryzoni 58 Co trzeba wiedzieć o potrzebach papug? 62 Vivarium 2023: relacja z wydarzenia 66 Co nowego na rynku? 74 Krzyżówka

mgr Berenika Niesłuchowska-Kasprzycka dietetyk zwierzęcy, specjalizuje się w żywieniu psów i kotów. Układa plany żywieniowe zarówno dla zdrowych, jak i chorych zwierząt. Dyplomowana behawiorystka kotów, ukończyła studia podyplomowe na WSE w Krakowie. Autorka edukacyjnego bloga Kotuszkowo.pl. Prywatnie opiekunka trzech kotów i pieska.

dr Jacek Wilczak specjalista w zakresie żywienia, dietoprofilaktyki schorzeń metabolicznych i promocji zdrowia. Adiunkt w Zakładzie Biochemii i Dietetyki Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Opiekun czekoladowego labradora retrievera – więc z autopsji wie, jak ważna jest właściwie zbilansowana dieta dla prawidłowego wzrostu i rozwoju psa. Autor publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu żywienia, dietoprofilaktyki, wykorzystania związków biologicznie czynnych w żywieniu człowieka i zwierząt.

dr n. wet. Joanna Zarzyńska doktor nauk weterynaryjnych, lekarz medycyny weterynaryjnej, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Studium Doktoranckiego przy Wydziale Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Od 2006 r. pracuje naukowo na stanowisku adiunkta w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Publicznego WMW SGGW. Prowadzi m.in. zajęcia fakultatywne dla studentów z zakresu pielęgnacji zwierząt egzotycznych i słuchaczy Studiów Podyplomowych.

Podziel się wiedzą!

Zostań autorem „ZooBranży”. Skontaktuj się z nami. redakcja@zoobranza.com.pl

Laura Zarzyńska studentka psychologii na prestiżowej warszawskiej uczelni humanistycznej. Pasjonatka zwierząt – jest opiekunką psa chihuahua, świnki morskiej oraz myszy. Interesuje się kryminologią, dobrą książką, sztuką oraz filmem.

Producent i oficjalny dystrybutor

+48 696 607 221

a m i p l a y @ a m i p l a y. e u

w w w. a m ipla y. eu

LIDER BRANŻY

Rok 2023 dobiega już końca. Jak oceniacie Państwo ten rok z punktu widzenia Grupy Aquael i jej rozwoju? J.J. Był to bardzo pracowity i ważny rok inwestycji, co do których teraz mamy spore oczekiwania. Po pandemii nastąpiło spowolnienie, które dotknęło wszystkie sektory gospodarki. Jest to jednak czas, który jest już za nami, i widać, że rynek zoologiczny odbudowuje się i zaczyna coraz prężniej funkcjonować, co bardzo cieszy i niewątpliwie nastraja pozytywnie na kolejne lata. Jest też bodźcem do dalszego rozwoju, na który nieustannie kładziemy nacisk we wszystkich działaniach naszej Grupy. amiplay w tym roku zmienił lokalizację. Jakie zmiany to przyniosło? J.J. Powiększając Grupę o firmę amiplay, zdawaliśmy sobie sprawę, że pewne obszary wymagają zmian i doinwestowania. Rozszerzenie możliwości produkcyjnych wiązało się przede wszystkim ze zwiększeniem przestrzeni. W dotychczasowej siedzibie amiplay tego brakowało, a niektóre jednostki organizacyjne były rozbite na kilka lokalizacji. Obecnie doprowadziliśmy do centralizacji zakładu produkcyjnego, magazynu oraz wszystkich działów. Pozwoli to zwiększyć efektywność pracy zależnych od siebie komórek, co wpłynie na szybszy rozwój firmy oraz pomoże zredukować koszty.

LIDER BRANŻY Jak tę zmianę ocenia amiplay? Ł.B. Jest to dla nas ogromna zmiana, która znacząco otwiera możliwości rozwoju w najbliższych latach, zarówno w kontekście produkcyjnym, jak i rozszerzenia grupy klientów biznesowych oraz detalicznych. Obecnie dysponujemy zapleczem, które pozwoli na usprawnienie procesów produkcyjno-magazynowych. Przełoży się na wyższą sprzedaż i możliwość wprowadzania nowych produktów. Zmiana lokalizacji i centralizacja zakładu była dla nas wielkim wyzwaniem, któremu stawiliśmy czoła w komplecie. Z punktu widzenia zarządzania przedsiębiorstwem to dla mnie bardzo ważna kwestia, że cały personel przeszedł z nami przez tę niemałą rewolucję i nadal wspólnie możemy tworzyć markę amiplay. Z tego miejsca chciałbym serdecznie podziękować wszystkim, którzy nieśli nam pomoc w tym okresie, zarówno z Grupy Aquael oraz pracownikom amiplay. Wasze zaangażowanie, wytrwałość i zrozumienie pozwoliło nam znaleźć się w miejscu, w którym dziś jesteśmy. Wszystkie te działania przyniosły powiew świeżości, wpłynęły na atmosferę i komfort, w którym zdecydowanie lepiej pracuje nam się nad nowymi projektami. Wszyscy mieliśmy wkład w to, by zmiany i momentami nieprzychylne warunki nie wpłynęły na codzienną realizację zadań i wyniki firmy. Dziś z pełną odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że razem to osiągnęliśmy. Zanotowaliśmy rokroczny wzrost sprzedaży oraz rozszerzyliśmy ofertę o kolejne nowości, utrzymując zakładany poziom jakości. Jak w Państwa oczach rozwinął się amiplay od momentu wejścia do Grupy Aquael i jaki to miało wpływ na jej całokształt? J.J. Na rozwój trzeba patrzeć wielotorowo. Od strony klienta, rynku oraz przez pryzmat procesów zachodzących wewnętrznie. Niewątpliwie największy wpływ na rozwój amiplay miały wspomniane już zmiany związane

z lokalizacją i te zmiany rzutują na każdy z wymienionych przeze mnie aspektów. Będąc częścią Grupy, firma została zobligowana do ulepszeń w zakresie struktur i standardów, począwszy od systemu zarządzania, poprzez włączenie w standardy Grupy. Jest jednak jednostką samodzielną, posiada wykwalifikowanych pracowników, ma jasno ustalony cel i do niego dąży. B.J. Jednym z powodów, dla których tak chętnie przyjęliśmy do naszego grona amiplay, jest fakt, że posiadamy wspólną strukturę odbiorców. Większość to sklepy zoologiczne, które poza akwarystyką mają w swojej ofercie także asortyment dla psa i kota. Chcieliśmy rozwinąć portfolio o kolejne dobrej jakości produkty dla osób, które poszukują najlepszych rozwiązań na rynku europejskim, a w szczególności w Polsce, niekoniecznie będąc zainteresowanym produktem z dalekiego Wschodu. W naszych szeregach pojawił się zespół ludzi, którzy mają mnóstwo wspaniałych pomysłów, potrafią stworzyć bardzo dobrej jakości produkty i podać je klientowi w pożądanej dziś medialnej formie. Dla amiplay wejście do Grupy przyniosło z pewnością nowych kontrahentów oraz możliwość dotarcia do szerszego grona odbiorców, a także korzystanie ze wspólnych rozwiązań. Mam tu na myśli m.in. platformę zakupową, w ramach której nasz partner handlowy ma dostęp do produktów amiplay, Aquael, Diversa, Comfy, jak również marek dystrybuowanych: KONG i innych. Już podczas początkowego okresu wdrożenia otrzymaliśmy bardzo pozytywny feedback i widzimy zadowolenie klientów. Dostrzegają oni różnicę, doceniając intuicyjność i łatwość składania zamówień. Podczas tego przedsięwzięcia zależało nam przede wszystkim na optymalizacji i dostosowaniu do potrzeb użytkowników. Dołożyliśmy wszelkich starań, by usprawnić proces komunikacji, w tym przekazywanie informacji m.in. o nowych produktach.

Jak amiplay ocenia ten rok i zmiany, które przyniósł? Ł.B. Ten rok jest dla nas czasem wyjątkowym, pełnym zmian i wyzwań. Będąc częścią organizacji, po raz pierwszy mamy okazję planować przyszłe lata, korzystając z doświadczenia i dojrzałości całej Grupy. To daje nam ogrom możliwości, m.in. uczenia się i korzystania ze wsparcia i wiedzy ludzi, którzy mają wieloletnie doświadczenie. Dotychczas byliśmy w zupełnie innym miejscu, jeśli chodzi o strukturę przedsiębiorstwa. Myślę, że połączenie przyniosło obopólną korzyść. Pozwoliło poszerzyć perspektywę nie tylko nam, lecz całej spółce. Mimo że dzielą nas pewne różnice w specyfice biznesu, zarządzaniu czy budowaniu relacji z klientem, to zestawienie młodości, finezji z dojrzałością dobrze się łączy i razem pozwala na rozwój, a przecież wszystkim nam o to właśnie chodzi. Ł.P. Ten rok przyniósł także możliwość pojawienia się na wielu imprezach targowych, czy to w USA podczas Global Pet Expo w Orlando, w Europie podczas ZOOMARK w Bolonii, ale również na największym wydarzeniu w polskiej branży zoologicznej – Targach PetExpo w Łodzi. Dzięki temu cały czas utwierdzamy naszą pozycję lidera w kraju, a także coraz szerzej docieramy na rynki europejskie. Ostatnie 12 miesięcy przyniosło również zmiany w ofercie sprzedażowej marki amiplay. Pojawiło się wiele nowości, które cieszą się ogromnym zainteresowaniem zarówno wśród naszych partnerów biznesowych, jak i klientów ostatecznych. Zostaliśmy docenieni przez najbardziej opiniotwórcze środowisko w branży podczas tegorocznej edycji plebiscytu Top For Dog. To bardzo budujące, zwłaszcza że niezmiennie w planach mamy dalszy rozwój produktów w oparciu o różnorodne potrzeby klientów. Dążymy do tego, żeby nasza oferta była skierowana szerzej. Nowe produkty budujemy na podstawie ustalonej persony. Kluczowe jest określenie, do kogo chcemy skierować konkretną ofertę i dlaczego. Staramy się myśleć globalnie, dopasować produkt do zdefiniowanego segmentu rynku, dbając o zadowolenie miłośników zwierząt, a nie tylko rozszerzenie oferty. To pozwala nam

tworzyć niepowtarzalne produkty, wykonane z wysokiej jakości materiałów, bezpieczne, a tym samym korespondujące z najnowszymi trendami w modzie. To z całą pewnością wyróżnia nas na tle konkurencji. Czego możemy się spodziewać w nadchodzącym roku? Jakie macie Państwo plany i oczekiwania? J.J. Praktycznie to wszystkie inwestycje są finalizowane i czekamy na owoce, które przyniosą oraz dalszy rozwój firmy. B.J. Będzie to z pewnością kolejny rok, w którym zamierzamy poszukiwać synergii w Grupie. Przekuwać potencjał na możliwości wzrostu. Z ogromną ufnością patrzymy też na to, co przyniosą przyszłoroczne największe w Europie Targi Interzoo w Norymberdze. Już dziś, korzystając z okazji, chcielibyśmy zaprosić wszystkich na nasze stoisko, na którym cała Grupa połączy siły. Czekamy na Państwa w dniach 7–10 maja 2024 r. w hali numer 1. Serdecznie wszystkich zapraszamy, tym bardziej że firma Aquael będzie obchodzić w nadchodzącym roku czterdziestolecie działalności. Przez te wszystkie lata poznaliśmy niesamowitych ludzi, z którymi dane nam było i jest współpracować. Mamy poczucie, że razem zrobiliśmy naprawdę wiele, ale wciąż mamy nadzieję, że dużo przed nami. Dziękujemy, że jesteście Państwo z nami. Czego możemy się spodziewać ze strony amiplay? Ł.B. Ten rok był dla nas czasem dużych zmian. W przyszłym bardzo mocno nastawiamy się na to, by jak najlepiej wykorzystać to w praktyce. Rozwój, rozwój i jeszcze raz rozwój. Myślimy o nowych produktach, które mają uatrakcyjnić ofertę naszych partnerów, a w efekcie znaleźć się w większości domów miłośników zwierząt w Polsce i Europie. B.J. Korzystając z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, w naszym wspólnym imieniu pragniemy złożyć wszystkim Państwu najlepsze życzenia. Niech ten świąteczny czas będzie pełen wytchnienia oraz radosnych i promiennych chwil w gronie najbliższych. Życzymy wiary i nadziei w lepsze jutro oraz spełnienia na gruncie zawodowym i osobistym w nadchodzącym Nowym Roku. Wszystkiego dobrego, Kochani!

ECHA BRANŻY ZOOMARK na targach Marca w Chinach Zoomark znajdzie się w centrum uwagi branży zoologicznej w Chinach dzięki przygotowaniu Pawilonu dla Zwierząt (Pet Pavilion powered by Zoomark) – przestrzeni dedykowanej branży zoologicznej na trzeciej edycji targów marek własnych „Marca China”. Odbędą się one w dniach 26–28 czerwca 2024 r. w Centrum Kongresowo-Wystawienniczym Futian w Shenzhen – ponad 20 tys. mkw. powierzchni wystawienniczej. Spodziewany jest udział ponad 400 wystawców, również z Europy, oraz 10 tys. odwiedzających targi organizowane przez BolognaFiere China. Będzie to wyjątkowa szansa, której nie można przegapić, dla wszystkich firm zoologicznych działających pod marką własną i co-brandingiem, zainteresowanych rozszerzeniem swojej działalności na rynku chińskim, szczególnie w kanale detalicznym na dużą skalę lub na platformach e-commerce. Obszar ten jest jak dotąd pomijany przez inne targi w Chinach, które skupiają się głównie na specjalistycznej sprzedaży detalicznej. Uczestnicząc w Pet Pavilion, firmy skorzystają również z pełnego dnia szkolenia, pierwszego dnia targów (26 czerwca) Marca China, który obejmuje

seminaria i dyskusje przy okrągłym stole z grupą specjalnie wybranych nabywców oraz wizytę w kilku reprezentatywnych sklepach zoologicznych w Shenzhen. W pawilonie znajdzie się także znana już Państwu strefa Pet Vision, rewolucyjna formuła wystawy nowych produktów opracowana przez Zoomark, poświęcona innowacjom w branży i badaniu przyszłych trendów rynkowych w Chinach. Firmy zainteresowane wzięciem udziału mogą uzyskać dalsze informacje, pisząc na adres china@zoomark.it Strona tragów: www.marcachinafair.com/en

Betta życzy Wesołych Świąt Betta Sp. z o.o. składa wszystkim swoim klientom (zarówno obecnym, jak i przyszłym) najlepsze życzenia: zdrowych i wesołych Świąt oraz wielu sukcesów w nadchodzącym Nowym Roku! Serdecznie zapraszamy do współpracy sklepy działające w branży zoologicznej. Jesteśmy importerem i dystrybutorem Marek: Almo Nature, FidoVet, Gosbi, M-Pets, MenForSan, Naturo, Oasy, Plutos. Wszystkie produkty, które znajdziesz w naszej ofercie, wyróżniają się bardzo wysoką jakością. Jesteśmy przekonani, że zdrowie każdego zwierzaka zaczyna się w jego misce, dlatego oferujemy karmy i przysmaki tworzone z najlepszych składników, zgodnie z najwyższymi standardami jakości, a akcesoria i kosmetyki stanowią doskonałe uzupełnienie naszej oferty. Dział Obsługi Klienta: tel. 22 763 19 90; e-mail: biuro@betta.pl; platforma B2B: www.betta.pl

Calitti – wprowadź topowe produkty do swojej oferty! Masz sklep, hurtownię? Napisz do nas. Oferujemy atrakcyjne warunki handlowe: • posiadamy szybko rotujący produkt, • zapewniamy atrakcyjne ceny i marże, • promocja i marketing są po naszej stronie, • nie prowadzimy sprzedaży detalicznej. Szukamy nowych partnerów handlowych do dalszej ekspansji na rynku polskim. W ofercie posiadamy żwirki silikonowe i bentonitowe stworzone z najwyższej jakości surowców. Produkty, które pokochali kociarze. Napisz do nas: meow@calitti.com www.calitti.com

Naturalne suplementy dla psów i kotów skuteczność potwierdzona przez wielu czworonożnych ekspertów! Zapraszamy do współpracy: marcin.piwowarczyk@onesano.pl

VET RESPONSE VETERINARY DIET – NOWOŚĆ OD PUPIL FOODS NA RYNKU DIET WETERYNARYJNYCH Sposób żywienia, wszechobecny stres i dewastacja środowiska to prócz genetyki obecnie najczęstsze przyczyny chorowania zwierząt. Linia diet weterynaryjnych powstała z myślą o wsparciu procesu leczenia psów i kotów, borykających się z najczęściej występującymi chorobami. W dietetycznych karmach linii VET RESPONSE VETERINARY DIET proporcje białka, tłuszczu, węglowodanów czy obecność witamin, minerałów i prebiotyków są różne od karm bytowych, ponieważ w zależności od przeznaczenia mają zapewnić zwierzęciu nie tylko zdrowie, lecz także uczucie sytości przy obniżonej kaloryczności albo odwrotnie, dostarczyć mniejszą porcję pokarmu nieobciążającą układu pokarmowego, ale charakteryzującą się wysokim potencjałem energetycznym. Linia VET RESPONSE charakteryzuje się nie tylko znakomitymi składami i strawnością, ale też smakowitością, co jest ważnym atutem tych karm, zwłaszcza w przypadku karmienia chorego zwierzęcia, które zwykle traci apetyt. Zapraszamy do kontaktu z naszymi przedstawicielami: partner@vetresponse.pl

Nagroda kapituły Top For Dog 2023 INNOWACJE dla karm z owadów TEDS Karmy mokre z owadów TEDS otrzymały nagrodę Kapituły Top for Dog 2023 w kategorii Innowacje. W imieniu Kapituły uzasadnienie wyboru wygłosił dr inż. Jacek Wilczak: (…) Innowacyjność z definicji polega na zdolności do wprowadzania czegoś nowego, czegoś, co przełamuje i wyznacza nowe trendy. Wprowadza na rynek pewne rozwiązania, nawet w szerokim aspekcie, ogólnospołecznym. Wyjątkowo akurat karmy mokre, które kocham i uwielbiam, jeszcze dodatkowo wzbogacone o owady, na pewno takie trendy wyznaczają. Z drugiej strony są produktami innowacyjnymi, na bardzo szeroką skalę. Bo każda innowacyjność wynika z połączenia wiedzy, nauki i praktycznego zastosowania. Tutaj mamy przede wszystkim odwagę firmy, która nie boi się, która wprowadza na rynek karmę na bazie białka owadziego, wymagającego bardzo dużo informacji dodatkowych (…) Karmy mokre są przedmiotem mojego uwielbienia jako zdrowego i alternatywnego modelu żywienia wykorzystywanego w żywieniu psów i kotów. Tutaj ta innowacyjność polega przede wszystkim na ryzyku, które producent ponosi, chcąc wprowadzać tak innowacyjne produkty. Produkty trochę przełamujące tabu (…) Bardzo się cieszę, że tego typu nagroda w tym roku przez Kapitułę została przyznana tej firmie za serię karm mokrych z białkiem owadzim (…)

Nagroda FIRMA ROKU 2023 dla Best 4 Animal Care W X jubileuszowej edycji Plebiscytu Top for Dog nagroda Firma Roku przyznana została firmie Best 4 Animal Care. Uzasadnienie wyboru przedstawiła Nina Gowin, twórczyni Plebiscytu i przewodnicząca Kapituły: Firma ta zaskoczyła nas niezwykle szybkim i dynamicznym rozwojem, szczególnie w ostatnim roku. Mimo trudnej sytuacji rynkowej wprowadziła na rynek nowe marki i produkty. Wszystkie te produkty są zdrowe i odpowiednio dopasowane dla naszych psów. Wyznaczanie trendów, podążanie za konsumentem, dbałość o dobrostan zwierząt, otwartość i komunikacja to cechy firmy, z którą każdy chce współpracować i wprowadzać nowe marki i produkty. Jesteśmy bardzo dumni z nagród przyznanych nam przez Kapitułę Top for Dog. To wyjątkowo cenne wyróżnienia przyznane przez grono cenionych ekspertów branży zoologicznej. Kapituła

wyróżniła nas za odwagę we wprowadzaniu innowacyjnych produktów, przełamujących tabu i wyznaczających trendy, przyznając nagrodę w kategorii INNOWACJE karmom mokrym z owadów TEDS. Od początku powstania naszej firmy koncentrujemy się na wprowadzaniu do oferty produktów najwyższej jakości, niejednokrotnie bardzo innowacyjnych, podnoszących jakość żywienia psów i kotów. Przełamywanie schematów, odwaga we wprowadzaniu nowości, otwartość w komunikacji i współpracy to nasza recepta na rozwój. Firma Roku 2023 Top for Dog to kolejne wyróżnienie dla naszej firmy w tym roku doceniające nasz dynamiczny rozwój. Ale ten rozwój nie byłby możliwy bez naszych Klientów! Dziękuję Wam za zaangażowanie, otwartość i inspirujące rozmowy. Dziękuję naszym Partnerom i Dostawcom za zaufanie i wsłuchiwanie się w potrzeby polskiego rynku. I przede wszystkim dziękuję całemu Zespołowi – Zespołowi Firmy Roku – mówi Joanna Kawecka, Prezes Zarządu Best 4 Animal Care Sp. z o.o.

WSPARCIE SPRZEDAŻY

JAK TRENDY KONSUMENCKIE 2024 WPŁYNĄ NA BRANŻĘ ZOOLOGICZNĄ? Ekaterina Tretyakova konsultant w EUROMONITOR INTERNATIONAL Z j. angielskiego tłumaczyła J. Zarzyńska

Opracowanie na podstawie raportu EUROMONITOR INTERNATIONAL.

Co roku Euromonitor International identyfikuje pojawiające się i szybko zmieniające się trendy, które, jak się oczekuje, nabiorą dynamiki w nadchodzącym roku i będą miały największy wpływ na rynek. Trendy te zapewniają wgląd w zmieniające się wartości konsumenckie, badają, w jaki sposób zmieniają się zachowania konsumentów i jak mogą powodować zakłócenia w światowym biznesie. Euromonitor International stwierdził, że z analizowanych trendów (informowaliśmy o nich w ZBR nr 88, listopad 2023) trzy: hakerzy wartości, wspaniałe rozrywki – rozpraszacze uwagi i pragmatycy dobrego samopoczucia (wellness) należą do światowych trendów konsumenckich kształtujących rynek opieki nad zwierzętami w 2024 roku. 12

Nasze zwierzęta sprawiają nam radość, więc wszelkie rozrywki związane ze zwierzętami stanowią szansę dla biznesu. 1. Hakerzy wartości W odpowiedzi na wysoką inflację i rosnące koszty konsumenci uciekają się do zachowań ograniczających koszty, próbując „przechytrzyć system” poprzez przyjęcie bardziej kreatywnego podejścia w celu dalszego wykorzystania swoich pieniędzy. Szukają alternatyw, wykorzystują zebrane punkty bonusowe do płatności, przechodzą na marki własne i dyskonty. Producenci odpowiadają na ten trend, wprowadzając innowacje w postaci programów lojalnościowych, stawek za wczesną rezerwację (tzw. early-bird), przekierowań i usług uzupełniających. Skupiając się na konsumentach wrażliwych na cenę, sprzedawcy detaliczni coraz częściej włączają opcje premium do swoich linii produktów i karm dla zwierząt domowych pod marką własną.

2. Wspaniałe rozrywki Konsumenci odczuwają potrzebę ucieczki od codziennej rutyny i problemów. Zwierzęta służą jako doskonała ucieczka i dają chwile radości i ulgi. Firmy dostosowują się, aby wspierać konsumentów innowacyjnymi produktami i usługami, pomagając im przy tym uzasadnić zakup – ponieważ nasze zwierzęta sprawiają nam radość, więc wszelkie rozrywki związane ze zwierzętami stanowią szansę dla biznesu. W związku z tym trendem smakołyki i mixery dla psów i kotów należą do najszybciej rozwijających się kategorii w opiece nad zwierzętami. Tymczasem sklepy zoologiczne coraz częściej oferują usługi dla zwierząt, takie jak spa, salony, centra zdrowia i odnowy biologicznej, baseny i studia fitness, zapewniając konsumentom nowe doświadczenia dla ich ukochanych zwierząt.

3. Pragmatycy dobrego samopoczucia (wellness) Konsumenci przyjmują pragmatyczne podejście do swojego zdrowia psychicznego i fizycznego, a ze względu na rosnącą humanizację zwierząt domowych trend ten rozszerza się na rynek zwierząt domowych. Ludzie poszukują zdrowej i funkcjonalnej karmy dla swoich zwierząt, chcąc zapewnić im dobrą kondycję, zdrowie i jak najlepszy wygląd. Pragmatycy wellness odchodzą od czasochłonnych, wieloetapowych procesów wymagających dużego zaangażowania. Zamiast tego szukają łatwiejszych i bardziej praktycznych opcji, które można płynnie zintegrować z codziennymi czynnościami i które przynoszą natychmiastowe rezultaty. W związku z tym rośnie popularność karmy funkcjonalnej, zwłaszcza suplementów diety dla zwierząt domowych, która zapewnia korzyści zdrowotne przy najwyższej wygodzie. Firmy wprowadzają innowacje w zakresie spersonalizowanych, bogatych w składniki odżywcze planów posiłków dla zwierząt domowych, dostosowanych do wieku, stanu zdrowia i stylu życia zwierzęcia, aby zapewnić najskuteczniejsze narzędzia zapewniające zdrowie zwierząt.

Ryc. 1. Przemyślane i rozważane strategie biznesowe na świecie w 2023 roku. Źródło: Euromonitor International Voice of the Industry: Retail Survey, czerwiec/ lipiec 2023 (n=171).

Budowanie lub wzmacnianie programów lojalnościowych Rabaty łączone Oferowanie specjalnych rabatów dla nowych klientów Promocje ograniczone w czasie Promocje oferowane po wydarzeniu Kup jeden, drugi gratis Stworzenie programu kierowania do sprzedawców detalicznych Obniżki typu early-bird lub pre-order nowych produktów 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

% przedsiębiorców

WSPARCIE SPRZEDAŻY

MARKETING ZRÓWNOWAŻONY Słowo „zrównoważony” jest w tej chwili szalenie modne i tym prośrodowiskowym przymiotnikiem określa się zarówno cele rozwoju Unii Europejskiej, działania produkcyjne firm, jak i nastawienie konsumentów. Wszyscy mamy dokonywać zmian, prowadzących do lepszego wykorzystania zasobów i ograniczenia negatywnego wpływu na planetę, a jednocześnie przynoszących korzyści społeczne. Bez deklaracji o zrównoważeniu firmom ciężko będzie funkcjonować na rynku oraz zyskiwać pozytywne opinie klientów. Czy zrównoważenie dotyczy tylko obszaru produkcji, czy możemy też mówić o zmianach w strategiach marketingowych, prowadzących do zrównoważenia? 14

Niektórzy rozdzielają obszary marketingowe zgodnie z tzw. marketingową ewolucją na: marketing społecznie zaangażowany, marketing interesariuszy i marketing środowiskowy/ekologiczny, jednak zintegrowane, kompleksowe działania w marketingu przynoszą najlepsze i spójne efekty.

Koncepcja zrównoważonego marketingu Wraz ze wzrostem zainteresowania problemami środowiskowymi i tematyką działań proekologicznych pojawiła się także nowa koncepcja marketingu, którego celem byłaby integracja aspektów społeczno-ekonomicznych z wymiarem ekologicznym i zwiększenie odpowiedzialności biznesu. Zwraca się uwagę na konieczność angażowania się firm w szeroko rozumiane działania o charakterze prospołecznym obok opracowywania rozwiązań produkcyjnych i produktowych zmniejszających emisję GHG, bezpieczniejszych i „zielonych”. Implementacja koncepcji marketingu zrównoważonego wymaga zmian w komunikacji z partnerami biznesowymi i klientami oraz przejrzystej filozofii działania firmy w kontekście zwiększonego poziomu innowacyjności. Niektórzy rozdzielają obszary marketingowe zgodnie z tzw. marketingową ewolucją na|: marketing społecznie zaangażowany, marketing interesariuszy i marketing środowiskowy/ ekologiczny, jednak zintegrowane, kompleksowe działania w marketingu przynoszą najlepsze i spójne efekty. Marketing zrównoważony musi nie tylko zaspokajać potrzeby dzisiejszego konsumenta, lecz także wybiegać daleko w przyszłość, prognozować i zadbać o potrzeby kolejnych pokoleń konsumentów i ich dobrostan. Wymaga to zmian w kampaniach reklamowych firmy czy komunikacji produktowej i często wiąże się z koniecznością implementacji nowych rozwiązań w całym łańcuchu produkcyjnym i poszukiwaniu np. nowych surowców, dostawców czy technologii. W ramach marketingu zrównoważonego przedsiębiorstwo planuje osiąganie celów w obszarach tzw. 3Es: ekologicznym (ang. environmental), społecznym (ang. equity) i ekonomicznym (ang. economic). Jest to dość duże wyzwanie, bo z ekonomicznego punktu widzenia chcielibyśmy stymulować konsumpcjonizm, ale jednocześnie powinniśmy ograniczać wykorzystanie zasobów materialnych i negatywny wpływ na środowisko, wspierając społeczeństwo i edukując konsumentów, również poprzez dawanie dobrego przykładu i inspirowanie do „zielonych działań”.

Implementacja zasad zrównoważonego rozwoju

Nowoczesny marketing nie może się jedynie koncentrować na poszukiwaniu zysków dla firmy. Wymaga generowania (oraz właściwego promowania) wartości dodanych dla konsumentów, pracy nad budowaniem trwałych relacji zarówno z klientem, jak i biznesowych oraz przynoszenia korzyści w obszarach „3Es”. Zaproponowano

zmiany w narzędziach marketingowych z 4P (marketing mix) na 4C. Tradycyjne budowanie planu marketingowego wprowadzania produktu na rynek w formule 4P (produkt, cena, dystrybucja, promocja; później zmienione na 7P – dodano do analizy takie elementy, jak ludzie, proces i świadectwo materialne, które wpływa na odczucia konsumentów) opierało się na koncepcji, że tworzymy produkt, który będzie dostępny we właściwym miejscu i czasie, do tego w rozsądnej cenie, a będziemy go promować za pośrednictwem przemyślanych kanałów. W systemach zrównoważonych przekształcamy plan marketingowy na 4C, który bardziej koncentruje się na punkcie widzenia klienta – podejście konsumocentryczne. W skład koncepcji marketing mix 4C wchodzą: potrzeby i pragnienia klienta (consumer value), koszty dla konsumenta (cost), wygoda zakupu (convenience) oraz komunikacja (communication). Dzięki doskonaleniu organizacji firmy, odpowiadaniu na trendy konsumenckie i podejmowaniu różnorodnych działań marketingowych oraz komunikacji omnichannel jesteśmy w stanie lepiej, szybciej i efektywniej reagować na potrzeby i oczekiwania konsumenta, a także być bardziej konkurencyjni. Struktura preferencji jest utożsamiana ze strukturą potrzeb konsumenta i jest jednym z trzech czynników, obok dochodu i polityki cenowej, które tworzą określony plan konsumpcji. Marketing mix uznaje się za przydatny w procesie wdrażania produktu, koncepcję 7P wykorzystuje się do sprzedaży usług. Niektórzy eksperci przestrzegają, że używanie tylko marketingu 4C jako głównej strategii przedsiębiorstwa może niekorzystnie wpłynąć na poziom innowacyjności działań i nieumiejętnie stosowany może zbytnio uzależnić rozwój firmy od opinii klientów. Z drugiej strony patrząc, klient powinien być centrum każdej strategii marketingowej. Jeśli klient nie kupi Twojego produktu lub usługi, jest mało prawdopodobne, że osiągniesz zysk. Firmy muszą przede wszystkim poważnie traktować aspekt satysfakcji klienta, ponieważ ostatecznie doprowadzi to do większych przychodów. Koszt marketingu jest również istotny, ponieważ rozwinięcie skutecznej tożsamości marki i dostarczenie przekonującego przekazu we wszystkich kanałach komunikacji wymaga pieniędzy i inwestycji. Złożoność marketingu zależy również od charakteru branży i grupy docelowej. Im bardziej złożona jest Twoja firma, tym większe prawdopodobieństwo, że będziesz musiał wydać pieniądze na strategie marketingowe. A komunikacja jest niezbędna dla każdego rodzaju działalności, ponieważ pozwala budować relacje z grupą docelową, co ostatecznie prowadzi do większego zaangażowania i sprzedaży.

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Czym jest produkt zrównoważony? Patrząc z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, produkty i usługi powinny nie tylko odpowiadać na potrzeby i rozwiązywać problemy klientów, lecz także rozwiązywać problemy społeczno-środowiskowe. Czysty rozwój produktu (clear development) i czysta produkcja (clear production) dominują w fazie powstawania produktu. Zatem jako produkt zrównoważony uznamy taki, który oprócz satysfakcji u konsumenta znacząco wpływa na poprawę otoczenia społecznego i środowiska naturalnego podczas całego cyklu życia produktu, w porównaniu z produktem konwencjonalnym lub oferowanym przez konkurencję. Do cech zrównoważonego produktu zalicza się: 1. Zadowolenie klienta – znacząco wpływa ono na czas, w jakim produkt jest obecny na rynku, jeśli bowiem nie spełnia on potrzeb klientów i nie daje im satysfakcji z użytkowania, to nie ma szans na jego utrzymanie na rynku – zwłaszcza w dobie silnej konkurencji rynkowej i łatwości dostępu do opinii konsumenckich, które, jeśli są pozytywne, często są podstawą decyzji zakupowych kolejnych klientów. Poza tym zadowolony klient wraca po swoje ulubione produkty i jest lojalny wobec firmy. 2. Podwójna koncentracja – w stosunku do produktów, które wpisują się w trend „eko” i tylko w ten sposób są komunikowane, produkt zrównoważony jest tworzony i komunikowany w sposób podkreślający zarówno aspekty ekologiczne, jak i społeczne. Czyli w tym rozumieniu nie każdy produkt ekologiczny jest produktem zrównoważonym. 3. Analiza pełnego cyklu życia produktu – kiedy pisaliśmy o greenwashingu, podkreślaliśmy zwłaszcza ten aspekt jako kluczowy w rozważaniu o produktach „zielonych”. Bardzo często w komunikacji firmy podkreślają np. zmniejszenie zużycia plastiku w opakowaniach czy korzystanie z plastiku z recyklingu. Natomiast innowacyjność zrównoważonego produk-

tu polega na tym, że opracowując go, analizujemy i projektujemy go od początku do końca (czyli w pełnym cyklu życia) w sposób prośrodowiskowy i prospołeczny. Czyli należy uwzględnić dobór surowców, ich transport, przetwarzanie, procesy produkcyjne, opakowanie, dystrybucję, czas użytkowania oraz utylizację. Produkt ma być bezpieczny i trwały – co wydłuża cykle wymiany, zmniejsza marnotrawstwo i ogranicza ilość odpadów. 4. Znacząca poprawa – kolejne wyzwanie w procesie projektowania i komunikowania produktu, ponieważ nasz innowacyjny, zrównoważony produkt ma wnieść znaczący wkład w rozwiązywanie problemów społeczno-ekologicznych (najlepiej na poziomie globalnym – makro). Jako społeczeństwo i konsumenci mamy wyraźnie wiedzieć, jak pozytywnie wpływamy na środowisko i przyszłe pokolenia, jeśli wybieramy właśnie ten produkt albo dodatkowo – jak wspieramy potrzebujących (odpowiedzialność społeczna). 5. Ciągłe doskonalenie – wspominaliśmy o dynamice zmian rynkowych i oczekiwaniach konsumenckich, to pociąga za sobą konieczność stałego poszukiwania innowacji i udoskonaleń. Bowiem nawet produkt, który dziś uznamy za zrównoważony, w niedalekiej przyszłości, dzięki osiągnięciom naukowym, nowemu stanowi wiedzy, nowszym rozwiązaniom technologicznym i w obliczu nowych wyzwań społecznych czy środowiskowych, nowych przepisów prawnych itp., może przestać spełniać oczekiwania i zatracić swoją innowacyjność, traci status nowości, przestaje odpowiadać normom. Zatem firmy muszą być nieustannie gotowe na poszukiwania nowych rozwiązań i doskonalenie swoich produktów. Szczególnie, jeśli zależy im na pozycji lidera na rynku i wyprzedzaniu konkurencji. 6. Konkurencyjna oferta – skoro o konkurencji mowa, to jest to doskonały motor napędowy do innowacji. Zawsze istnieje ryzyko, że konkurencja stworzy produkt lepszy od naszego, lepiej odpowiadający na potrzeby klientów albo lepiej i skuteczniej go wypromuje.

Stosuj marketing zrównoważony

1. Ukierunkowanie na ekologię Zaspokajaj potrzeby klienta, ale nie wpływaj negatywnie na środowisko i ekosystemy; komunikuj swoje dążenia do zeroemisyjności i działania prośrodowiskowe.

Planuj długoterminowo

Eksperci uważają, że jeśli firma wprowadzi zasady marketingu zorientowanego na zrównoważony rozwój, to zapewni sobie silną pozycję rynkową. Obrazuje to akronim forEVER, który wskazuje klucz do opracowywania rozwiązań skutecznie dopowiadających na potrzeby współczesnego klienta: Jeśli chcesz, żeby Twoja firma odniosła sukces, zrównoważony marketing powinien znaleźć się na liście Twoich priorytetów. Mimo że czasem może się wydawać, że zrównoważony marketing stoi w sprzeczności z zyskami, to nie są to pojęcia wykluczające się. Trzeba tylko dodać tzw. wyższe cele, zgodne ze strategią marki, i orientację na konsumenta, a także przygotować się na systematyczne działania i efekty odroczone w czasie. Temat zrównoważonego marketingu jest ściśle powiązany z transparentnością firmy, budowaniem zaufania klienta do marki i nie ma tu miejsca na greenwashing. Dobrze, kiedy Twoja firma kojarzy się klientom z aktywnościami na rzecz środowiska naturalnego lub działaniami prospołecznymi. Oprócz promocji zrównoważonych produktów firmy mają też kształtować świadomość oraz wrażliwość społeczną i ekologiczną konsumentów.

2. Bądź konkurencyjny Konkurencyjny w rozumieniu rynkowym, ale pamiętaj, że konkurencyjność powinna być wielopłaszczyznowa, połączona z wygodą dla konsumenta i korzyściami dla środowiska. 3. Bądź etyczny Włącz się w promowanie sprawiedliwości społecznej i równego dostępu, inwestuj zyski w inicjatywy celowe wspierające rozwój społeczności i ekosystemy. 4. Zarządzaj relacjami W nowoczesnym ujęciu biznesu oprócz koncentrowania się na zyskach dbaj także o zarządzanie relacjami z różnymi interesariuszami, między biznesem oraz z klientami w aspekcie lojalizacji, ale także wypracowywania długoterminowych rozwiązań. Ma to na celu uświadamianie współzależności między wszystkimi uczestnikami rynku oraz wyrażanie gotowości do dzielenia się (willingness to share).

REKLAMA

PREMIUM MOUSSE

*Wersja 400 g dostepna wkrótce.

Indyk

Królik

Łosoś

Wołowina

Pełnoporcjowa karma mokra dla dorosłych kotów, dostępna w 4 smakach i 2 rozmiarach*:

WSPARCIE SPRZEDAŻY

PODSTAWOWE REGUŁY PSYCHOLOGII SPRZEDAŻY Tekst: Laura Zarzyńska Każdy z nas miał w życiu sytuację, kiedy impulsywnie dokonał zakupu rzeczy tylko dlatego, że miała ładne opakowanie, ciekawy opis czy po prostu nam się spodobała. Takie zakupy są motywowane naszymi zachciankami i emocjami, a nie racjonalnymi potrzebami. Z naukowego punktu widzenia 95% decyzji zakupowych jest podejmowanych podświadomie i są one oparte na uczuciach, nie na logicznych argumentach. Na tym właśnie powinniśmy się skupić, jeśli chcemy, aby nasza firma przynosiła zyski.

Czym jest psychologia sprzedaży? Psychologia sprzedaży to dziedzina naukowa stosowana w marketingu. Ma ona na celu zrozumienie tego, jak działają procesy myślowe konsumentów w czasie dokonywania zakupu. Zajmuje się poszukiwaniem odpowiedzi na pytania o to, dlaczego ludzie kupują, co kupują, kiedy to robią i jak różne czynniki, zarówno świadome, jak i podświadome wpływają na ich decyzje. Dodatkowo zawarte są w niej analizy potrzeb i pragnień konsumentów i prognozowanie tego, co może być w bliskiej przyszłości popularne.

Dlaczego psychologia sprzedaży jest tak istotna?

Jeśli chcemy, żeby nasza firma czy dany produkt stał się popularny lub postrzegany jako zaufany przez naszych klientów, musimy zwracać uwagę na ich potrzeby

i sugestie. To właśnie dzięki analizowaniu rynku i przetwarzaniu przeróżnych zachowań społecznych możemy odnaleźć perfekcyjny pomysł na rozwój naszego biznesu. Psychologia sprzedaży nie tylko pomaga firmom zwiększać swoje obroty, lecz także umożliwia budowanie trwałych relacji z klientami. Istnieje wiele znanych technik sprzedażowych, opierających się na wykorzystaniu schematów psychologicznych. Niżej opisałam piętnaście najpopularniejszych i najczęściej stosowanych technik w handlu. Jestem przekonana, że każdy z nas, jako klient, spotkał się z którąś z nich. 1. Dowód zaufania. Taki dowód to opinie ekspertów czy użytkowników, np. odnalezione w sieci. Ale jeszcze lepiej, jeśli w opisie naszego produktu wstawimy dane o liczbie sprzedanych egzemplarzy albo na półce umieścimy informację „bestseller”, „nr 1 w tej kategorii” itp. Lub dodamy liczbę pozytywnych recenzji klientów (np. zdobyte zaufanie 96% Polek, sprzedanych sto

tysięcy egzemplarzy). Takie przekonanie klienta, że nasze produkty zdobywają duże zaufanie konsumentów, może zachęcić go do zakupu naszego produktu. 2. Trudny dostęp produktu. Ludzie z natury pragną tego, co jest dla nich niedostępne, dlatego jeśli zareklamujemy nasz produkt jako unikatowy bądź dostępny jedynie w szczególnych miejscach, możemy uzyskać efekt ekskluzywności. Dodatkowo informacje na stronie produktów „na wyczerpaniu” pobudzają chęć pozyskania towaru, który się kończy. Inną opcją jest informacja o promocji ograniczonej czasowo (np. świątecznej czy choćby związanej z Black Friday) czy regionalnie. To komunikat z odliczaniem czasu do zakończenia promocji wprowadzi konsumenta w poczucie, że nabywa coś specjalnie wybranego i do tego w wyjątkowych okolicznościach zdobywania, co podbudowuje ego (łowienie okazji, korzyść finansowa z promocji cenowej). 3. Ryzyko utraty. Ludzie nie lubią czegoś tracić, dlatego możemy wykorzystać informację, że rabat na jakiś produkt jest dostępny np. tylko do piątku w tak atrakcyjnej cenie, wówczas jest spora szansa sprzedania większej liczby artykułów z danej kategorii. Albo inna opcja – „kup trzy, czwarta gratis/ za złotówkę” – tutaj stracić można szansę zaoszczędzenia, jeśli nie skorzysta się z promocji (nawet jeśli akurat nie potrzebujemy aż tylu produktów – jeśli jednak są to towary, które mogą poleżeć, to działa strategia „przyda się/ nie zmarnuje się”). 4. Autorytet. Jeśli ekspert (np. lekarz weterynarii, behawiorysta, dietetyk zwierzęcy, trener) lub celebryta – influencer będzie reklamował lub opowiadał o naszych produktach, wzrasta poziom zainteresowania

nimi. Wykorzystujemy to, zapraszając ekspertów do udziału w kampaniach reklamowych lub umieszczając na opakowaniach produktu rekomendacje znanych twarzy. Ludzie są w stanie zaufać specjaliście lub osobie, której są followersami, i nabyć ów produkt. 5. Anchoring. Polega na tym, że pierwsza informacja, jaką otrzymamy na temat ceny produktu, będzie miała wpływ na naszą ocenę kolejnych ofert. Możemy go wykorzystać, najpierw pokazując klientowi wyższą cenę, natomiast później prezentujemy obniżkę, dzięki czemu towar staje się bardziej interesujący. Przykładem mogą być pakiety usług, pierwszy będzie miał małą zniżkę, a najwyższy będzie miał absurdalną cenę. Zamysłem sprzedającego staje się to, aby klient kupił środkową usługę. Jako przykład możemy podać zestawy akwariowe, wyprawki dla gryzoni czy segmentację cenową karm dla zwierząt. 6. Perswazja emocjonalna. Emocje odgrywają ważną rolę w podejmowaniu decyzji zakupowych, dlatego stosuje się marketing emocjonalny. Wykorzystuje się emocje do tworzenia reklam, które mają budzić pożądanie. Emocje, które chcemy wywołać, to radość, szczęście czy zadowolenie. Możemy stosować historie sukcesu lub opowieści, które wzbudzą emocje i pozytywne skojarzenia z naszymi usługami – storytelling. 7. Zasada wzajemności. Zasada wzajemności opowiada o tym, że jeśli oferuje się klientowi jakiś drobny upominek do zakupu (np. przysmak, próbki karmy, zabawkę dla zwierzaka), to klienci odczują potrzebę odwdzięczenia się nam za ten miły gest. Dzięki wykorzystaniu tej metody możemy zyskać większe prawdopodobieństwo nabycia produktów. REKLAMA

WSPARCIE SPRZEDAŻY 8. Przyczynowość społeczna. Jako konsumenci mamy tendencję do szukania przyczyn i sensu w swoich zakupach (np. ulubiony krem jest na promocji, dlatego kupię na zapas). Możemy wykorzystać te tendencje, aby tworzyć narracje, dlaczego dany produkt jest nam potrzebny do życia – potrzebny do spełnienia potrzeb zwierzęcia, zapewnienia prawidłowej opieki. Koncentrujemy się tutaj na korzyściach, które klient zdobędzie dzięki zakupom (np. zdrowie zwierzęcia, dobra cena – oszczędność). 9. Zderzenie z drzwiami – drzwi w twarz. Jest to technika, mająca na celu podanie klientowi bardzo wygórowanej oferty, a następnie zaproponowanie mniej kosztownej opcji. Po odrzuceniu początkowej, wygórowanej oferty ta druga wydaje się bardziej atrakcyjna i bardziej dostępna. 10. Scenariusze społeczne. Ta metoda ma na celu zbliżyć do nas klienta, opowiadamy mu historię bądź sytuację, która może być identyfikowana przez klientów, scenariusz, który wiąże się z życiem klienta. Wykorzystując to działanie, pokazujemy, jak dany produkt może pomóc klientowi rozwiązać jego bolączki lub pomóc mu osiągnąć wymarzony cel (np. aktywizować pupila, pozbyć się glonów z akwarium, zebrać punkty i odebrać nagrodę). 11. Utrzymanie spójności. Lubimy być konsekwentni w swoich postanowieniach, dotyczy to również zakupów. W sprzedaży można to wykorzystać, zapewniając klientom możliwość podjęcia początkowego zobowiązania lub wyrażenia zgody na coś mniejszego, a następnie konsekwentnie budować na tej podstawie, zachęcając do większych zakupów lub dłuższej współpracy (np. oczekiwane efekty przy stosowaniu suplementu konsument zobaczy dopiero po dwóch miesiącach, naliczanie rabatu po określonych zakupach). 12. Prezentowane wartości. Klienci przy zakupie produktów starają się odnaleźć w nich wartości, których sami poszukują lub przestrzegają. Możemy podkreślać wartości naszych produktów jako innowacyjne, rozwojowe czy wspierające środowisko lub np. kupując dany produkt, klient wspiera bezdomne zwierzęta. Dzięki takim krokom zbliżymy do siebie konsumenta i możemy liczyć na jego zakup. 13. Przywilej. Ludzie lubią czuć się wyjątkowo, uprzywilejowanie, dotyczy to również sprzedaży. Możemy zaoferować wyjątkowe promocje dla stałych bywalców lub przedsprzedaż czy chociażby możliwość uczestniczenia w ekskluzywnych wydarzeniach. 14. Zasada uproszczenia wyboru. Gdy mamy zbyt wiele opcji do wyboru, zaczynamy odczuwać problem z decyzją zakupienia odpowiedniej rzeczy. Dlatego żeby ułatwić klientowi zakupy, należy ograniczyć wybór lub zaoferować swoje profesjonalne usługi doradcze. Dzięki temu klient poczuje się spokojniejszy i zwiększa się prawdopodobieństwo zakupu danej usługi. 15. Technika porównań. Każdy z nas na pewno nieraz porównywał ze sobą produkty w sklepach (lub przed wizytą w sklepie robił research w Internecie). To właśnie różny skład, inna cena lub zaufana firma skłaniają nas do zakupu produktu. Jeśli jako doradcy w sklepie opowiemy klientowi, jakie są różnice między produktami i który polecamy, zyskamy jego zaufanie. Dlate-

go podczas szkoleń produktowych warto pozyskiwać od firm tzw. argumenty sprzedażowe – dlaczego dany produkt jest lepszy, czym się wyróżnia. Należy pamiętać, że w psychologii sprzedaży istnieje przekonanie, że sprzedaż nie polega na sprzedawaniu produktów czy usług, lecz na rozwiązywaniu problemów klientów. Jeśli sprzedawca koncentruje się na zrozumieniu potrzeb klienta i oferowaniu skutecznych rozwiązań, osiągnie większy sukces w sprzedaży.

Jakie czynniki wpływają na decyzje zakupowe?

Decyzje zakupowe są wynikiem skomplikowanego procesu, który jest determinowany przez różnorodne czynniki. Każdy z nich pełni bardzo istotną funkcję podczas relacji sprzedający – klient. Psychologia sprzedaży wyróżnia kilka najważniejszych punktów:

• Motywacja klienta, czyli każdy klient posiada indywidualną motywację, aby kupić dany produkt.

• Emocje, które są bardzo istotne, bo to od nich zależy

zawartość naszego koszyka (np. kiedy jesteśmy smutni, w naszym koszyku znajdzie się więcej słodyczy czy przekąsek). • Barwy produktów czy opakowań – jeśli produkt posiada ciekawy design opakowania, ma większą szansę skusić nas do zakupu, dotyczy to zwłaszcza klientek. • Komunikacja niewerbalna, czyli np. mimika i gesty sprzedającego, może nas zachęcić albo wręcz odwrotnie – zniechęcić do kupna produktów. • Kształty i wzory są również bardzo istotne, ponieważ jeśli nasz produkt będzie wyróżniał się innowacyjnym opakowaniem (np. w ciekawym kształcie), mamy większą szansę zdobyć zainteresowanie konsumenta i jego pieniądze.

Możliwość pułapki Podczas korzystania z technik psychologii sprzedaży ważna jest również pamięć o zagrożeniach, jakie mogą one za sobą pociągać. Niektóre techniki mogą być bowiem manipulacyjne lub wpływać na klientów w sposób nieuczciwy. W końcu każdy z nas zachowuje się inaczej w przeróżnych sytuacjach, a niektóre z technik wymienionych wyżej mogą drażnić potencjalnego nabywcę. Dlatego istotne jest, aby stosować je w odpowiedzialny sposób i stawiać na uczciwość w relacji z klientem – jest to ważne zwłaszcza dla młodszych pokoleń nabywców. Nie należy wprowadzać klientów w błąd, używać sztucznych technik presji ani wykorzystywać ich emocji w negatywny sposób. Każdy z nas odczuwa takie same emocje i uczucia, dlatego warto zwracać uwagę, żeby sprzedający pamiętali o empatii i szacunku do klienta. Praktyczne zastosowanie psychologii sprzedaży wymaga więc równowagi między skutecznym wpływem na klientów a przestrzeganiem etycznych standardów. Ważne jest, aby kierować się zasadą wzajemnej korzyści i dążyć do zbudowania długoterminowej relacji z klientem opartej na wzajemnym zaufaniu. Dodatkowo musimy pamiętać, że rynek cały czas się zmienia i żeby nadążyć za nadchodzącymi nowinkami, sami musimy się doszkalać i poszukiwać, co może sprawdzić się właśnie w naszym sklepie.

PIES

WARTOŚCIOWE PRZYSMAKI I PRZEKĄSKI Tekst: dr inż. Jacek Wilczak Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Według statystyk Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI) przybliżona całkowita liczba psów rasowych i nie tylko na całym świecie wynosi obecnie około 147 milionów. Pokrycie zapotrzebowania energetycznego psów opiera się głównie na karmach przemysłowych suchych i mokrych, a dynamika ich rozwoju stale rośnie. Jednocześnie wzrastająca świadomość opiekunów psów i kotów związana z postrzeganiem jakości gotowych karm zmusza producentów, także tych produkujących karmy bytowe, do poszerzania asortymentu, który będzie nie tylko produktem codziennego wykorzystania, lecz stanie się także przekąską o wyjątkowych właściwościach. Z drugiej strony coraz liczniejsza część opiekunów zwierząt zadaje pytanie o potrzebę istnienia tego typu produktów oraz ich bezpieczeństwo wynikające z technologii produkcji i wykorzystanych dodatków. Rolą żywieniowców i dietetyków jest edukacja opiekunów odnośnie do m.in. kaloryczności, funkcjonalności i zasad wykorzystania tego typu produktów. A ponieważ jest ich na rynku zoologicznym obecnie bardzo dużo: od chrupiących ciasteczek, miękkich przysmaków do żucia, liofilizowanego mięsa i gryzaków dentystycznych, po elementy całkowicie niestrawne, to stają się one ważnym elementem w diecie współczesnego psa. 24

Najpopularniejsze formy przysmaków to: odwodnione mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, sprasowane fragmenty skór i ścięgien, przekąski w postaci pieczonych ciastek, przekąski ekstrudowane, np. z wypełnieniem, czy przekąski funkcjonalne. Formy przysmaków

Z założenia przysmaki dla psów są nie tylko smacznym dodatkiem do ich diety, lecz także ważnym elementem w procesie szkolenia, nagradzania i budowania więzi między opiekunem a zwierzęciem. Pisząc o przysmakach, należy pamiętać, że nie ma produktów w tej kategorii produktowej, które nie stwarzają ryzyka dla zwierząt: bądź to poprzez swój skład surowcowy, bądź to poprzez metodę produkcji oraz formę. Najpopularniejsze formy przysmaków to: odwodnione mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, spasowane fragmenty skór i ścięgien, przekąski w postaci pieczonych ciastek, przekąski ekstrudowane, np. z wypełnieniem, czy przekąski funkcjonalne. Powszechnie obecną formą przekąsek są suszone bądź liofilizowane mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego. Ich zaletą jest wysoka wartość odżywcza, możliwości wykorzystania surowców wcześniej nieprzetworzonych, natomiast wadą może być wykorzystanie substancji konserwujących i przeciwutleniających w czasie produkcji. Co prawda taka technika przetwórcza jak liofilizacja nie wymaga dodawania substancji tego typu, ale już w przypadku suszenia i przechowywania chęć wydłużenia czasu przydatności do spożycia może prowokować wykorzystanie substancji o charakterze konserwującym. Ich systematyczna podaż w diecie psa może wpływać na funkcjonowanie przewodu pokarmowego i być powodem objawów nietolerancji pokarmowej. Prostota składu stanowi dość silny argument za korzy-

staniem z tego typu przekąsek w codziennej interakcji z psem lub kotem. Taka forma przekąsek, szczególnie liofilizowanych, zachowując wysoką wartość odżywczą surowców, z których zostały wyprodukowane, daje jednocześnie wygodę ich wykorzystania w czasie spacerów i innych aktywności z psem. Warto podkreślić, że wśród liofilizowanych przekąsek znajdują się zarówno liofilizowane mięsa i produkty pochodzenia zwierzęcego, jak i liofilizowane warzywa i owoce, które są cennym źródłem związków biologicznie czynnych, tak pozytywnie wpływających na większość funkcji organizmu psa i kota. Przekąski do gryzienia w postaci chemicznie oczyszczonych kości, produktów swoim kształtem przypominających kości, ale wyprodukowanych ze skór, ścięgien i innych elementów pochodzenia zwierzęcego również w dużej ilości obecne są na rynku. Ich zdecydowaną zaletą jest wyłącznie czas ich wykorzystywania w aktywności gryzienia i żucia. Z kolei wadą jest skład takich produktów, które poza nielicznymi wyjątkami zawierają dodatki substancji konserwujących. Produkty, które są wytworzone w odpowiednich warunkach i przy odpowiednim zabezpieczeniu takich dodatków nie wymagają, a producenci na opakowaniu powinni ten fakt mocno akcentować. Bezpieczną alternatywą dla sprasowanych skór w kształtach kości, piłek itp. są skóry suszone w małych kawałkach oraz dystrybuowane w opakowaniach chroniących je przed działaniem czynników zewnętrznych. Produkcja takich przekąsek najczęściej nie wymaga stosowania substancji chemicznych. Dodatkowo, jeżeli są to na przykład suszone skóry ryb, to jest to dodatkowo źródło składników odżywczych, m.in. wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Często zdarza się, że tego typu produkty znajdują się w kategorii wspomagających higienę jamy ustnej czy wspomagających zabezpieczenie przed odkładaniem kamienia nazębnego. Odwodnione suszone skóry odgrywają ważną rolę w zapewnieniu komfortu szczeniętom oraz psom wymagającym wsparcia behawioralnego. Ale czy jest coś niebezpiecznego w gryzakach z surowej skóry? Są one dostępne we wszystkich kształtach i rozmiarach, które pasują do rasy, wielkości, wieku i preferencji gryzienia/ żucia każdego psa. Psy małych ras, takich jak chihuahua czy maltańczyk, mają słabsze szczęki i niekoniecznie radzą sobie z żuciem surowej skóry. Chociaż gryzaki z surowej skóry stopniowo staną się wystarczająco miękkie w czasie „żucia”, to mogą ulegać rozerwaniu na mniejsze kawałki i powodować zadławienie się, niedrożność przewodu pokarmowego i problemy żołądkowo-jelitowe. Szczenięta i starsze psy mają również mniej sprawne szczęki, co oznacza, że gryzienie/ żucie surowej skóry może potencjalnie wyrządzić im więcej szkód niż pożytku.

PIES

Joanna Kołodziejczyk-Kobyłecka OFiuFiuPL www.ofiufiudlafirm.pl

Szukasz idealnego sposobu na odżywienie futrzanego przyjaciela? Marka PAWFECT oferuje szeroką gamę wyśmienitych produktów, które są nie tylko niezwykle smaczne, lecz także zawierają wszystkie niezbędne składniki odżywcze potrzebne dla zwierzaka. PAWFECT używa do produkcji wyłącznie najlepszych składników klasy human grade, dzięki czemu każdy kęs jest zarówno bezpieczny, jak i pożywny. Brak jest sztucznych dodatków, konserwantów i barwników – produkty PAWFECT są w 100% naturalne i tworzone z miłością. Polecamy jogurtowo-owocowe przysmaki, które zawierają prebiotyki i probiotyki dla zdrowego układu trawiennego. Rekomendujemy również liofilizowane owoce i warzywa oraz funkcjonalne przysmaki serowe wzbogacone naturalnymi dodatkami, które dbają o zdrowie skóry i sierści, wspomagają trawienie, przynoszą spokój i relaks oraz wspierają zdrowe stawy. To, co wyróżnia te przysmaki, to innowacyjna metoda liofilizacji, która pomaga zachować pełnię smaku i wartości odżywczych. Nie zapominamy też o liofilizowanych przysmakach mięsnych z dodatkiem warzyw, owoców i ziół – prawdziwa rozkosz, która nie tylko zaspokaja kubki smakowe, lecz także poprawia ogólne samopoczucie zwierzaka.

Mimo że wydają się być przydatne, gryzaki ze skóry surowej mogą również stanowić zagrożenie dla zdrowia psa ze względu na specyficzny proces produkcyjny, który dopuszcza obróbkę chemiczną wykorzystującą substancje chemiczne, sztuczne aromaty. Wśród produktów suszonych produkowanych ze skór niedopuszczalne w diecie psa są te poddawane wędzeniu, odymianiu oraz moczeniu w roztworach preparatów dymu wędzarniczego. Powszechnie w żywieniu psów wykorzystywane są przekąski, które najczęściej dostarczają wartość odżywczą, a ponieważ muszą być one smaczne, to składnikiem odżywczym znajdującym się w nich w dużych ilościach są tłuszcze. To one są odpowiedzialne za budowanie wysokiej atrakcyjności sensorycznej i smakowej. O ile składy przekąsek są bardzo różne i wyłącznie inwencja producentów ogranicza wykorzystanie surowców do ich produkcji, o tyle jednak stanowią one źródło składników odżywczych dostarczanych w skondensowanej i bardzo atrakcyjnej formie. Niezmiernie ważną rolą opiekuna jest precyzyjne przestrzeganie ilości podawanych zwierzętom tego typu produktów. Systematyczne, wieloletnie i niekontrolowane wykorzystanie przekąsek jest przyczyną powstawania nadwagi i otyłości u psów i kotów.

Pamiętajmy, że przysmak o wysokiej smakowitości jest jednocześnie wysokoenergetycznym elementem diety zwierząt. Z tego też powodu, jeżeli już w budowaniu relacji ze zwierzętami decydujemy się na korzystanie z przekąsek, to bezpieczniejszą ich formą będą tzw. przekąski funkcjonalne. Są to takie produkty, które poza wartością odżywczą dostarczają także składniki wykazujące silne i bezpieczne oddziaływanie na organizm, a tym samym mogące stanowić podstawę prewencji chorób dietozależnych. Pojęcie „żywność funkcjonalna” dla ludzi jest bardzo precyzyjnie opisane na podstawie wyników prac naukowych. Zostały określone aspekty prawne, kwestie bezpieczeństwa i zasady wprowadzania takich produktów do obrotu. Regulacje te nie objęły jednak jeszcze rynku karm dla zwierząt – przysmaki należy traktować jako karmy uzupełniające, które w swoim składzie zawierają specjalnie dobrane surowce i substancje biologicznie czynne, mogące wykazywać efekt dietoprofilaktyczny w stosunku do najczęściej występujących dietozależnych jednostek chorobowych. Opiekun, stosując tego typu produkty, intensyfikuje oddziaływanie cennych substancji biologicznie czynnych na organizm zwierzęcia. Do surowców dostarczających najcenniejszych dla zwierząt

Celine Schnur

Manager kategorii Małe Ssaki w zakresie żywności i higieny Nowa gama przysmaków naturalnych dla psów marki ZOLUX to gwarancja niezwykle apetycznych produktów najwyższej jakości, bez sztucznych dodatków i konserwantów. Przekąski z mięsa wołowego, wieprzowego, baraniego, drobiowego, a także dziczyzny sprawią psu wiele radości, a dodatkowo korzystnie wpłyną na higienę jego jamy ustnej. Poza mięsnymi przysmakami w ofercie ZOLUX znalazły się także gryzaki w postaci poroża daniela i jelenia. Naturalne przekąski sprawdzą się podczas treningu, spaceru, a także na co dzień jako uzupełnienie podstawowego pożywienia. Gama naturalnych przysmaków została podzielona ze względu na rodzaj mięsa, a także ze względu na funkcjonalność – np. przysmaki odżywcze, zajmujące czas czy treningowe. Dzięki temu łatwiej dobrać odpowiedni produkt dla potrzeb psa.

Przekąski funkcjonalne to takie produkty, które poza wartością odżywczą dostarczają także składniki wykazujące silne i bezpieczne oddziaływanie na organizm, a tym samym mogące stanowić podstawę prewencji chorób dietozależnych. związków biologicznie czynnych należą kwasy tłuszczowe n-3, prebiotyki, polifenole, substancje o działaniu chondroprofilaktycznym, beta-glukany, witaminy i substancje mineralne. Stosowanie tego typu przekąsek nie zdejmuje z opiekuna obowiązku dbania o odpowiednią ich ilość podaną zwierzęciu – napisałbym nawet, że nakłada obowiązek ścisłego przestrzegania sugerowanych ilości przez producenta.

Aspekty zagrożeń mikrobiologicznych Całkowicie odrębnym problemem staje się bezpieczeństwo wykorzystywania tych produktów w żywieniu psów i kotów. Bezpieczeństwo rozumiane w aspekcie zarówno zagrożeń chemicznych, fizycznych, jak i mikrobiologicznych. Dane literaturowe podają wiele przykładów przenoszenia chorób odzwierzęcych (zoonoz) na ludzi. Problem ten zauważono już ponad 20 lat temu. Na przykład wykazano, że Salmonella enterica, występująca w gryzakach dla psów produkowanych z uszu świńskich, była przyczyną salmonellozy u ludzi. Ponieważ u zdrowych dorosłych psów Salmonella enterica zwykle

nie powoduje objawów klinicznych, wykrycie zakażenia u psów w wyniku spożycia skażonego smakołyku jest problematyczne. Z kolei u ludzi może wystąpić zapalenie żołądka i jelit. Objawy kliniczne zgłaszane u osób dotkniętych salmonellozą są bardzo zróżnicowane i obejmują ciężką gorączkę, anoreksję, ból brzucha, biegunkę (często krwotoczną) i wymioty. Przykładem mniej powszechnego, ale równie niebezpiecznego zagrożenia mikrobiologicznego u ludzi są bakterie z rodzaju Clostridium, a prawdopodobnym źródłem skażenia mogą być produkty mięsne przeznaczone do spożycia przez zwierzęta domowe. Podobnie jak w przypadku skażenia Listeria monocytogenes, która jest jednym z patogenów izolowanych z pożywienia, zwierzęta spożywające skażoną żywność mogą zostać nosicielami L. monocytogenes, nie wykazując objawów klinicznych, co czyni je możliwym źródłem infekcji w gospodarstwie domowym. Pocieszające jest tylko to, że bakterie te są łatwo usuwalne w czasie standardowej obróbki termicznej, a zachowanie higieny także w czasie domowej produkcji przysmaków nie stanowi czynnika ryzyka. REKLAMA

Nowości

JUŻ W POLSCE!

OFICJALNY DYSTRYBUTOR MARKI

www.ofiufiudlafirm.pl

PIES Joanna Kawecka

Dyrektor sprzedaży i marketingu Best 4 Animal Care Sp. z o.o. www.b4ac.pl

RENSKE CHHURPI Golddust – funkcjonalne gryzaki z sera himalajskiego dla psów Gryzaki z sera Renske oprócz ogromnej przyjemności z żucia i wspomagania higieny jamy ustnej psów zadbają też o ich piękną sierść, zdrowe stawy i dobry sen. Gryzaki RENSKE CHHURPI GOLDDUST zostały wzbogacone o naturalne suplementy Renske Golddust. Dzięki autorskiej recepturze powstały unikalne na rynku funkcjonalne gryzaki z sera himalajskiego w trzech wersjach: •

Renske Chhurpi Golddust Sierść i skóra – zawiera dodatek Golddust 1, który zapewnia lśniącą i mocną sierść, odżywia skórę i wspiera jej zdolności regeneracyjne oraz wzmacnia pazury.

•

Renske Chhurpi Golddust Stawy i mięśnie – zawiera dodatek Golddust 3, który wspiera utrzymanie elastycznych stawów, mięśni i ścięgien, budowę chrząstki stawowej oraz pomaga w regeneracji po wysiłku fizycznym lub sportowym.

•

Renske Chhurpi Golddust Wyciszenie – zawiera dodatek Golddust 6, który działa uspokajająco, zmniejsza stres i stany napięcia oraz wspiera dobry sen.

RENSKE CHHURPI GOLDDUST polecane są dla psów od 4. miesiąca życia. Dostępne w sześciu rozmiarach – od XS do Giganta. www.b4ac.pl

Bezpieczeństwo przysmaków Pamiętajmy, że zakłady produkujące przysmaki na cele komercyjne powinny być zatwierdzone oraz mieć wdrożony system HACCP. Warto zapoznać się z Kodeksem FEDIAF (Kodeks dobrej praktyki do produkcji bezpiecznej karmy dla zwierząt domowych), aby zrozumieć, jakie kwestie są kluczowe na poziomie zakładu przetwórczego. Przysmaki wytwarzane przez opiekunów samodzielnie w domu też mogą być obarczone zagrożeniami. Jeśli wydaje nam się, że manufaktury będą wytwarzały lepsze przysmaki niż zakłady przemysłowe, zawsze bierzmy pod uwagę aspekty bezpieczeństwa – czy wytwórca dysponuje odpowiednimi pomieszczeniami, jak dobiera surowce i opracowuje receptury, czy prowadzi badania jakości i bezpieczeństwa mikrobiologicznego produktów oraz badania przechowalnicze, czy zakład jest nadzorowany. Niezmiernie ważnym aspektem w kontekście bezpieczeństwa tego typu artykułów jest właściwe postępowanie dystrybutorów oraz personelu sklepów zoologicznych. Każdy produkt, który poprzez swój skład chemiczny jest narażony na zmiany w aspekcie bezpieczeństwa mikrobiologicznego i chemicznego, powinien być chroniony przed działaniem czynników znoszących to bezpieczeństwo. Dlatego tak ważne są szczelne opakowania zarówno indywidualne, jak i zbiorcze. Opakowanie chroni przed skażeniem krzyżowym oraz zagrożeniami fizycznymi. Opakowania barierowe ograniczają dostęp tlenu, który przyczynia się do psucia np. tłuszczów. Dla celów promocyjnych często przekąski czy gryzaki są eksponowane luzem, w otwartych pojemnikach, mogą być dotykane przez wiele osób, często opiekunowie pozwalają też na wąchanie ich czy wręcz łapanie przez psy. Jest to istotny aspekt zagrożenia mikrobiologicznego. Jeśli sprzedajemy drobne przysmaki na wagę/ sztuki, zadbajmy o odpowiednie pojemniki, które będą utrzymywane w czystości. A do tego klient powinien uzyskiwać informację z deklaracji producenta (ważne np. w przypadku poszukiwania przysmaków dla zwierząt z alergiami).

W przysmakach mogą się też rozwijać owadzie szkodniki sanitarne, jeśli ich przechowywanie nie jest prawidłowe. Zatem rola sklepów zoologicznych jest bardzo ważna, nie tylko w promowaniu wartościowych przysmaków, lecz także w odpowiednim ich obrocie. Rada dla opiekunów psów: warto zwracać uwagę na wielkość i kolor przekąsek ze skór, sprasowane duże fragmenty skór w przeciwieństwie do małych fragmentów skór wymagają wykorzystania substancji konserwujących i przeciwutleniających, przez co podawane psu do ciągłego gryzienia/ żucia stanowią realne ryzyko zatrucia.

PIES/KOT

CZY ZWIERZĘTA LUBIĄ ZMIANY? Tekst: Natalia Młodnicka trenerka, behawiorystka, zoopsycholog, nakazdalape.pl

Zachowanie zwierząt wobec zmian może się różnić w zależności od gatunku, osobniczych preferencji i doświadczeń życiowych. Ogólnie rzecz biorąc, niektóre zwierzęta mogą być bardziej skłonne do akceptacji zmian niż inne, zwłaszcza te dobrze przystosowane do różnych środowisk mogą być bardziej elastyczne i tolerancyjne wobec zmian. Inne, na przykład te bardziej strefowe w swoich preferencjach środowiskowych, mogą reagować na zmiany stresem lub niepokojem. 32

Wprowadzanie zmian stopniowo i dostosowywanie zwierząt do nowych warunków może pomóc w zminimalizowaniu stresu. Warto pamiętać, że każde zwierzę jest oddzielną jednostką, a nawet jeśli zwierzęta funkcjonują w grupie, to indywidualne reakcje na zmiany mogą być różne. Ważne jest obserwowanie zachowań zwierząt i dostosowywanie się do ich potrzeb, aby zapewnić im zdrowie i dobre samopoczucie. Przede wszystkim ostrożność Wprowadzenie zmian w środowisku zwierząt powinno być dokonywane ostrożnie, zwłaszcza jeśli chodzi o zmiany w ich klatkach, terytoriach czy codziennych rutynach. Wprowadzanie zmian stopniowo i dostosowywanie zwierząt do nowych warunków może pomóc w zminimalizowaniu stresu. Warto pamiętać, że każde zwierzę jest oddzielną jednostką, a nawet jeśli zwierzęta funkcjonują w grupie, to indywidualne reakcje na zmiany mogą być różne. Ważne jest obserwowanie zachowań zwierząt i dostosowywanie się do ich potrzeb, aby zapewnić im zdrowie i dobre samopoczucie. Podobnie jak w przypadku innych zwierząt, preferencje co do zmian różnią się między psami. Psy są zazwyczaj bardziej elastyczne niż niektóre inne gatunki, a wiele zależy od rasy, indywidualnej osobowości psa, jego doświadczeń życiowych i stopnia socjalizacji. Niektóre psy uwielbiają nowości i są ciekawe świata wokół siebie. Mogą być podekscytowane nowymi miejscami, ludźmi, zabawkami czy sytuacjami i z ochotą podchodzić do nowych wyzwań, zwłaszcza jeśli towarzyszy im ukochany opiekun. Inne psy, zwłaszcza te bardziej konserwatywne, o stałych schematach w życiu i ograniczonej liczbie bodźców lub te, które doświadczyły traumy, mogą reagować na zmiany z niepokojem lub strachem. Wprowadzanie zmian do życia psa powinno być stopniowe i oparte na pozytywnych doświadczeniach. Jeśli chcesz wprowadzić nowe elementy do otoczenia psa, zacznij od małych kroków, nagradzając psa za pozytywne

reakcje. Ważne jest, aby obserwować sygnały ciała psa i dowiedzieć się, czy dany element jest dla niego stresujący, czy przyjemny. W każdym przypadku kluczowe jest indywidualne podejście do psa, z uwzględnieniem jego charakteru i potrzeb. Niektóre psy będą entuzjastycznie reagować na zmiany, podczas gdy inne będą wymagały więcej czasu na przystosowanie się.

REKLAMA

ONE ANIMAL PROTEIN KARMA IDEALNA DLA PSÓW Z NIETOLERANCJĄ POKARMOWĄ

Dystrybutor OASY w Polsce: Betta Sp. z o.o. - tel. 22 7631990 biuro@betta.pl - www.betta.pl - www.oasy.com/pl

PIES/KOT Justyna Guzielak

Dyrektor działu marketingu PUPIL Foods Sp. z o.o.

Wprowadzanie nowej karmy musi przebiegać stopniowo. Szczególnie trzeba o tym pamiętać zwłaszcza w przypadku zwierząt z wrażliwym układem trawiennym, które są wyjątkowo narażone na niepożądane reakcje związane ze zmianą karmy. Dla psów cierpiących na zaburzenia wchłaniania jelitowego, z zewnątrzwydzielniczą niewydolnością trzustki oraz dla wsparcia prawidłowego odżywiania i w każdym przypadku, gdy zalecana jest łatwostrawna karma przygotowaliśmy karmę mokrą VET Response Veterinary Diet Gastrointestinal. Produkt charakteryzuje się wysoką strawnością, zawartością elektrolitów (sodu i potasu) oraz obniżonym współczynnikiem tłuszczu, dzięki czemu karma nie obciąża trzustki i ułatwia trawienie. Źródłem wartościowego białka zwierzęcego jest lekkostrawny indyk, a jedyny łatwoprzyswajalny węglowodan to ryż. Zapraszamy gabinety weterynaryjne do kontaktu z naszym przedstawicielem w celu nawiązania współpracy: partner@pupilfoods.pl

Psy, zwłaszcza te bardziej konserwatywne, o stałych schematach w życiu i ograniczonej liczbie bodźców lub te, które doświadczyły traumy, mogą reagować na zmiany z niepokojem lub strachem.

Rutyna dobra dla psów

Psy lubią rutynę. Sposób, w jaki postrzegają otaczający je świat, zależy od tego, jak się czują i czy są szczęśliwe w swoim najbliższym otoczeniu. Aby mieć pozytywne nastawienie do życia i móc radzić sobie z wszelkimi zmianami i nowymi rzeczami, które przecież się zdarzają, psy muszą mieć pewną rutynę i być traktowane konsekwentnie. Chcą wiedzieć, czego oczekują od nich opiekunowie. A oni powinni to komunikować w sposób jasny i czytelny dla zwierząt. Wówczas ich zachowanie będzie odpowiedzią na te oczekiwania. Psy, które nie mają wystarczająco uporządkowanego życia lub czują się niepewnie, bo ludzie, którzy się nimi

opiekują, są niekonsekwentni lub traktują je różnie, w zależności od widzimisię i humoru, są bardziej narażone na stres, niepokój lub depresję. Z kolei psy, które czują się bezpieczne w swoim środowisku, rutynie i codziennym życiu, znacznie łatwiej znoszą wszelkie zmiany lub niepokoje pojawiające się od czasu do czasu, niezależnie od tego, czy są planowane, czy nie. Codzienna rutyna jest podstawą życia psa i jednym z kluczowych obszarów, obok konsekwencji, który jest dla niego szczególnie ważny. Postaraj się, aby Twój pies wstawał mniej więcej o tej samej porze każdego dnia i mniej więcej o tej samej porze kończył dzień. W jego codziennym harmonogramie powinny się znaleźć takie czynności, jak karmienia, spacery, zabawy i chwile ciszy – wszystko według planu, na którym może polegać. Wprowadzenie regularności w znacznym stopniu pomoże Twojemu psu poczuć się kochanym i bezpiecznym, a ponadto jest częścią procesu tworzenia więzi między nim a Tobą. Uczy też psa dobrego odpoczywania. Dodatkowe spacery, zabawy i inne czynności oraz zmiany, takie jak wspólne chodzenie do nowych miejsc, są w porządku – jeśli podstawowa struktura tego, jak mija dzień psa, pozostaje spójna niezależnie od tego, co robisz. Niezależnie też od tego, jak bardzo zależy Ci na tym, aby Twój pies miał określony porządek dnia, musisz zaakceptować fakt, że na pewnym etapie będziesz musiał jednak dokonać jakiejś zmiany. To, jak Ty sobie z tym poradzisz, przełoży się bezpośrednio na to, jak łatwo Twój pies się dostosuje. Jeśli wcześniej w jego życiu była przewidywalność, z powodzeniem przetrwa zmianę – bo jest szczęśliwy i pewny siebie. Psy, które znają swoją rutynę

i są z niej zadowolone, mają tendencję do akceptowania zmian o wiele lepiej niż psy, które nie są pewne, co przyniesie każdy kolejny dzień. Kiedy musisz wprowadzić coś nowego do otoczenia swojego psa lub zmienić coś w jego codziennym życiu, postaraj się robić to możliwie małymi krokami. Ponadto zmieniaj tylko jedną rzecz naraz – nie próbuj wprowadzać wielu nowych rzeczy jednocześnie. Oceń, jak Twój pies na bieżąco radzi sobie ze zmianami i nowymi rzeczami, i pamiętaj, aby zawsze traktować go konsekwentnie tak samo, aby mógł nadal mieć w Tobie oparcie i przekonanie, że mimo pewnych nowości, to nadal „stary” Ty – godny szacunku opiekun, szef i najukochańszy człowiek na świecie.

Najczęstsze zmiany Jednym z „gorących” okresów w roku są zbliżające się wielkimi krokami święta Bożego Narodzenia. Jest to czas niezwykle trudny dla naszych zwierząt, ponieważ ich tryb życia jest wówczas mocno zaburzony. Postarajmy się w te dni zapewnić naszemu podopiecznemu chociaż minimum normalności. Zadbajmy o to, żeby rytm dnia był w miarę zachowany – nawet jeśli spacery i inne codzienne aktywności miałyby być krótsze i mniej intensywne. Jeśli spodziewamy się w okresie świąteczno-noworocznym gości, zadbajmy o to, aby zwierzę miało gdzie się schować lub pójść spać. Legowisko nie powinno stać w salonie, gdzie przyjmujemy gości. Zwierzę może nie mieć wówczas możliwości zasnąć w naturalnym dla sie-

bie momencie, ponieważ gwar, hałas i obecność obcych osób będą to skutecznie uniemożliwiały. Poza tym czworonóg może być niepokojony przez gości, w tym dzieci, albo kuszony zapachami ze stołu. Kolejnym bardzo trudnym momentem dla naszych zwierząt jest powiększenie się rodziny. Ważne jest w tym przypadku to, aby postarać się przyzwyczajać zwierzę do nowej rzeczywistości jeszcze zanim na pokładzie pojawi się nowy członek rodziny. Dzięki temu o wiele łatwiej uda się wprowadzić potrzebne zmiany. Zwierzę łatwiej i szybciej się do nich przyzwyczai, a moment pojawienia się dziecka nie będzie aż tak drastyczny. Przyzwyczajajmy psa do dziecięcych akcesoriów, dźwięków, ale także do nowego rytmu dnia, który będzie nieodłącznym elementem naszego życia. Nauczmy zwierzaka zajmowania się samym sobą poprzez na przykład samodzielną zabawę. Sprawi to, że wszystkim nam będzie o wiele łatwiej. Następnym bardzo ważnym aspektem w kontekście zmian są zmiany dietetyczne. Może się zdarzyć, że z jakiegoś powodu będziemy musieli zmienić zwierzęciu rodzaj podawanego pożywienia lub przesunąć porę podawania posiłku. Również tego typu zmiany są dla psów niezwykle dotkliwe. Zwierzę doskonale orientuje się w tym, kiedy zbliża się pora karmienia, i nagłe odstawienie posiłku o konkretnej porze może być frustrujące. Warto więc także te zmiany wprowadzać stopniowo. Jeśli musimy zmienić porę posiłku, przesuwajmy porę karmieREKLAMA

PIES/KOT Joanna Kawecka

Dyrektor sprzedaży i marketingu Best 4 Animal Care Sp. z o.o. www.b4ac.pl

ICEPAW Calm Down Sensitive – preparat uspokajający dla psów Preparat polecamy każdemu psu w codziennych sytuacjach stresujących, jak burza, fajerwerki, hałas ulicy, remont, przeprowadzka, nowy domownik, wizyta gości, podróż, wizyta u weterynarza lub groomera, zabiegi pielęgnacyjne, rehabilitacja i wiele innych, mogących wywołać niepokój u psa. Preparat redukuje objawy stresu, zmniejsza niepokój oraz łagodzi objawy zaburzeń behawioralnych do 6–8 godzin od podania. Polecany jest przez lekarzy weterynarii także psom niespokojnym i potrzebującym wyciszenia, nadpobudliwym oraz osobnikom cierpiącym na przewlekły stres i lęki. Preparat zawiera składniki pomagające złagodzić objawy stresu: passiflora, melisa, waleriana, zielona herbata i pozyskiwana z jej liści L-teanina oraz L-tryptofan.

Psy, które znają swoją rutynę i są z niej zadowolone, mają tendencję do akceptowania zmian o wiele lepiej niż psy, które nie są pewne, co przyniesie każdy kolejny dzień. nia stopniowo, aby było to łatwiejsze dla psa czy kota. Gdy zaś musimy zmienić podawaną karmę, przestawiajmy zwierzę na nowe jedzenie przez około dwa tygodnie. Należy bardzo powoli, stopniowo do poprzedniej karmy dokładać odrobinę nowej. Wpłynie to pozytywnie nie tylko na aspekt behawioralny, lecz także zdrowotny. Zbyt szybka zmiana podawanego pokarmu może doprowadzić do frustracji, dyskomfortu, ale również problemów

żołądkowych. Zadbajmy więc o to, aby nową karmę wprowadzić stopniowo – wtedy też łatwiej ocenić, jak jest ona przyjmowana, i uniknąć kłopotów z funkcjonowaniem przewodu pokarmowego. Często właśnie opiekun zwierzęcia wyrabia sobie złą opinię o produkcie, bo niby lepszej jakości, z wyższej półki, taki zachwalany, a tu np. biegunka… zapominamy, że nawet do dobrego trzeba się przyzwyczaić. Do behawiorystów bardzo często zgłaszają się klienci obserwujący u swoich psów problemy, które pojawiły się po przeprowadzce do nowego miejsca zamieszkania. Zmiana otoczenia to kolejny aspekt, nad którym powinniśmy popracować. Warto jest zabierać psa w miejsca, gdzie będzie miał okazję żyć, jeszcze zanim finalnie się przeprowadzimy. Nawet jeśli nie jesteśmy w stanie wejść wcześniej do domu czy mieszkania, zabierajmy zwierzę w okolicę, w której będziemy za jakiś czas mieszkać. To pozwoli na poznanie nowego terenu w sposób łagodny i przyjazny dla zwierzęcia. Jeśli nieopodal będą znajdować się szkoła, szpital, centrum handlowe, zwierzęta gospodarskie (jeśli na przykład przenosimy się na wieś) – postarajmy się pokazać naszemu zwierzęciu bodźce, budynki, przedmioty, dźwięki, z którymi będzie musiał się zmierzyć, jeszcze przed przeprowadzką. Wszelkie zmiany w życiu zwierząt są dla nich niezwykle trudne i dotkliwe. To my – jako opiekunowie – musimy zrobić wszystko, aby wprowadzić je jak najbardziej łagodnie i płynnie. Jest to niezwykle ważne nie tylko w kontekście zmian, które wprowadzamy na dłużej, lecz również takich, które są zmianami chwilowymi (na przykład wyjazdy lub wizyty gości). Bądźmy odpowiedzialni i nie wystawiajmy pupili na zbyt drastyczne zmiany, a unikniemy dzięki temu całej masy problemów.

MADE IN AUSTRIA Wszystkie karmy mokre w puszkach oraz wszystkie rodzaje suchej karmy CAT’S LOVE produkowane są w Austrii z wykorzystaniem lokalnych surowców.

WYSOKA ZAWARTOSĆ MIESA I RYB CAT’S LOVE oferuje Twojemu kotu dokładnie to, czego potrzebuje z natury: niezbędne do życia białko w najbardziej naturalnej formie.

Z KWASAMI OMEGA 3 I 6 Produkty zawierają idealną proporcję niezbędnych kwasów tłuszczowych, które zapewniają zdrową i lśniącą sierść.

RECEPTURA BEZ ZBÓZ Wszystkie produkty CAT’S LOVE nie zawierają zbóż i są lekkostrawne - są więc idealne także dla wrażliwych kocich żołądków.

Z TAURYNA I WITAMINAMI Dzięki wartościowym dodatkom każda z naszych pełnoporcjowych karm spełnia wymagania żywieniowe Twojego kota.

100 % NATURALNE Nasze naturalne produkty nie zawierają syntetycznych wzmacniaczy smaku, konserwantów ani dodatków chemicznych.

CENTRALA: PetCo GmbH Hasnerstraße 123 1160 Wien, Österreich +43 1 795 10 hello@catslove.com

www.b44ac.pl www.b catslove_polska catslove_polska

IMPORTER I DYSTRYBUTOR: Best 4 Animal Care Sp. z o.o. ul.Waszyngtona 34/36 81-342 Gdynia www.b4ac.pl kontakt@b4ac.pl tel. 782 633 779

<KATEGORIA> PIES/KOT

GIARDIA – ZAGROŻENIE PASOŻYTNICZE Tekst: Adrianna Iwan Giardia intestinalis (syn. G. duodenalis, G. lamblia) po raz pierwszy została zauważona w mikroskopie już w 1681 roku przez ojca mikrobiologii – Leeuwenhoeka. Jednak dopiero prawie 200 lat później dwóch naukowców: Wilhelm Dusan Lambl i Alfred Mathieu Giard odkryło i opisało tego pasożyta ponownie oraz nadało mu nazwę, która do dziś potrafi spowodować ból głowy u opiekunów zwierząt. 38

Jest to pierwotniak z grupy wiciowców, powszechnie występujący na świecie. W jego cyklu rozwojowym występują dwa główne stadia rozwojowe: cysty i trofozoity – aktywne, poruszające się stadia o kształcie gruszki. Cysty wykazują niską aktywność metaboliczną, a ich ściana jest głównie zbudowana z białek CWP-1 i CWP-2, tworzących heterodimery o masie cząsteczkowej 65kDa – określane jako specyficzne antygeny Gardia. Problematyczny wiciowiec Giardioza, nazywana również często lambliozą, to choroba pasożytnicza wielu gatunków zwierząt, a także człowieka, więc zachorować może zarówno pies, kot, jak i opiekun. Jest jedną z najczęściej obserwowanych inwazji pasożytniczych u psów. Pasożyt ten to pierwotniak z grupy wiciowców, powszechnie występujący na świecie. W jego cyklu rozwojowym występują dwa główne stadia rozwojowe: cysty i trofozoity – aktywne, poruszające się stadia o kształcie gruszki. Cysty wykazują niską aktywność metaboliczną, a ich ściana jest głównie zbudowana z białek CWP-1 i CWP-2, tworzących heterodimery o masie cząsteczkowej 65kDa – określane jako specyficzne antygeny Giardia. U różnych gatunków zwierząt inwazje są powodowane przez różne genotypy pasożyta, które są oznaczone od A do H. Inwazje u psów powodują genotypy A, B, C i D. U kotów wyizolowano genogatunek F. Warto wiedzieć, że chorobę u ludzi mogą spowodować genotyp A i B. Dostępne dane sugerują jednak, że źródłem większości zarażeń u ludzi są ludzie, a nie psy. Choć ryzyko przeniesienia z psów na ludzi jest uważane za bardzo niskie, należy mieć na uwadze potencjał zoonotyczny. Trzeba również zaznaczyć, że możliwe jest przenoszenie pasożyta z człowieka na zwierzęta, ponieważ zarażony człowiek również wydala cysty z kałem, które mogą zanieczyszczać środowisko. Przypadki przeniesienia zarówno ze zwierzęcia na człowieka, jak i z człowieka na zwierzę są rzadkie, ale warto mieć taką informację na uwadze. U innych zwierząt towarzyszących, jak szynszyle, szczury czy chomiki, też stwierdzano obecność pasożyta.

Jak dochodzi do zarażenia? Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez spożycie cyst inwazyjnych (znajdujących się na zanieczyszczonej żywności lub w zanieczyszczonej wodzie lub poprzez koprofagię), które są wydalane z kałem żywiciela. Do rozwoju zarażenia wystarczy 10 cyst przyjętych doustnie, a w przypadku zwierząt z obniżoną odpornością jeszcze mniej. Pasożyt powszechnie występuje w środowisku, więc o zarażenie nie jest trudno. Najczęściej spotykany jest w gęsto zasiedlonych środowiskach (schroniska, hodowle), ale nie oznacza to, że zwierzęta poza skupiskami nie są narażone na zarażenie. Po połknięciu cysty, pod wpływem niskiego pH soku żołądkowego, w dwunastnicy uwalniają się po dwa trofozoity.

Uwolnione trofozoity przyczepiają się do nabłonka jelita cienkiego za pomocą tarczy przyssawkowej. Pierwotniak nie posiada otworu gębowego, pokarm wchłania całą powierzchnią ciała. Okres prepatentny u psów wynosi 3–10 dni (średnio około 5), u kotów 5–16 dni. Najpierw zasiedlają początkowy odcinek jelit, najczęściej w okolicy krypt jelitowych, potem dwunastnicę i jelito czcze. U kotów Giardia ma tendencję do przebywania w dalszym odcinku jelita cienkiego, więc próbki pobierane z dwunastnicy podczas badania endoskopowego nie wykażą jej obecności. Czasami trofozoity zawędrują nieco dalej i zasiedlają przewody żółciowe, powodując ich zapalenie, czy też do przewodów trzustkowych. Nieprzyczepione trofozoity, przesuwając się wraz z treścią pokarmową, ulegają encystacji. Cysty wydalane z kałem są bardzo oporne na warunki środowiskowe. Siewstwo cyst stwierdza się zarówno u zwierząt z objawami, jak i bez objawów klinicznych i trwa ono od kilku dni do kilku miesięcy. U osobników młodych z objawami klinicznymi największą liczbę wydalanych cyst stwierdza się między 7. a 14. dniem od momentu zarażenia. Odnotowano też dobową zmienność w liczbie wydalanych cyst – więcej ich jest w kale wydalanym w godzinach wieczornych i nocnych.

PIES/KOT Joanna Kawecka

Dyrektor sprzedaży i marketingu Best 4 Animal Care Sp. z o.o. www.b4ac.pl

ICEPAW Intestinal Pro Sensitive – wsparcie przy problemach jelitowych i biegunce u psa To preparat wspierający zdrową florę jelitową i błonę śluzową jelit u psów. Zalecany przy zaburzeniach trawienia w celu odbudowy flory jelitowej, przy biegunkach i zaparciach, a także po podaniu antybiotyków czy odrobaczeniu. Preparat dostarcza do organizmu witaminy i minerały oraz dobrze przyswajalne węglowodany i błonnik. Wspomaga także przywrócenie prawidłowego nawodnienia organizmu. Zawarte w składzie łuski nasion babki płesznik zwiększają lepkość treści jelitowej, poprawiają stan flory bakteryjnej w jelitach i chronią ich błonę śluzową. www.b4ac.pl

Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez spożycie cyst inwazyjnych, które są wydalane z kałem żywiciela, a znajdujących się na zanieczyszczonej żywności lub w zanieczyszczonej wodzie lub poprzez koprofagię. Do rozwoju zarażenia wystarczy 10 cyst przyjętych doustnie, a w przypadku zwierząt z obniżoną odpornością jeszcze mniej. Jak przebiega inwazja pasożyta? Inwazja zwykle przebiega bezobjawowo. Ciekawe jest też to, że u psów ten wiciowiec może być komensalem (dla porównania u kotów Giardia prawie zawsze jest patogenna). Patogeneza nie jest w pełni poznana. Zarażenie tak naprawdę może wywołać całą kaskadę odpowiedzi immunologicznej w błonie śluzowej jelit, z tego względu Giardia intestinalis jest trudnym przeciwnikiem. Ciekawym mechanizmem prawdopodobnie odpowiedzialnym za wywołanie choroby u zwierzęcia jest zmiana warunków środowiska w jelicie cienkim. Według badań trofozoity G. intestinalis uwalniają czynniki immunomodulujące GALT (jest to tkanka limfatyczna błony śluzowej i podśluzowej przewodu pokarmowego, nazywana często generatorem odporności organizmu) jeszcze przed przyczepieniem się do powierzchni jelita cienkiego. Dzięki temu alkalizują środowisko i przygotowują je do optymalnego przyjęcia pasożyta na powierzchni enterocytów, czyli komórek budujących nabłonek jelita. Trofozoity, po przyczepieniu się do komórek jelita, powodują znaczne uszkodzenia i tym samym przyczyniają się do rozpadu połączeń ścisłych między enterocytami. W ten sposób bariera jelitowa zostaje przełamana, a to z kolei prowadzi do wzrostu przepuszczalności bariery jelitowej. Alkalizacja środowiska przyczynia się również do nieprawidłowego trawienia, zaburzeń wchłaniania oraz wtórnych

infekcji bakteryjnych ze względu na zmianę warunków środowiska korzystnych dla bakterii patogennych. Innym ciekawym mechanizmem G. intestinalis jest możliwość unikania odpowiedzi immunologicznej dzięki zmiennym powierzchniowym białkom VSP. Białka te tworzą swego rodzaju płaszcz (jest to płaszcz antygenowy). Na wspomnianym płaszczu znajdują się białka, przeciw którym układ odpornościowy zwierzęcia wytwarza przeciwciała. Na czym polega magia tego płaszcza? Kiedy organizm wytworzy przeciwciała, pasożyt na swojej powierzchni w pewien sposób zmienia swój płaszcz, ponieważ eksponuje nową odmianę białek VSP. Wytworzone przeciwciała nie reagują z nowymi białkami i w ten sposób pasożyt unika swoistej odpowiedzi immunologicznej. Wskazuje się, że giardioza może się przyczyniać do przewlekłych robaczyc.

Objawy towarzyszące zarażeniu Nie u wszystkich zwierząt występują objawy. Podobnie jest u ludzi. W wielu przypadkach inwazja przebiega bezobjawowo, jednak u niektórych zwierząt może dojść do rozwoju objawowej choroby. Objawową postać choroby rozpoznaje się rocznie u ok. 300 mln osób (w Polsce rocznie ok. 3000 przypadków). W Europie średnia ekstensywność u psów wynosi 19,8%, a u kotów to 15,9%, jednak wyższy jest odsetek u zwierząt młodych, poniżej 1. roku życia, u których Giardia jest najczęściej występu-

Siewstwo cyst stwierdza się zarówno u zwierząt z objawami, jak i bez objawów klinicznych i trwa ono od kilku dni do kilku miesięcy. U osobników młodych z objawami klinicznymi największą liczbę wydalanych cyst stwierdza się między 7. a 14. dniem od momentu zarażenia. Odnotowano też dobową zmienność w liczbie wydalanych cyst – więcej ich jest w kale wydalanym w godzinach wieczornych i nocnych. jącym pasożytem wewnętrznym. Na świecie prewalencja osiąga poziom ponad 15% u psów i 12% u kotów. Objawy kliniczne częściej występują u kotów niż u psów. Ciężki przebieg choroby jest najczęściej obserwowany u szczeniąt, kociąt oraz zwierząt mających inne choroby współistniejące (pasożytnicze i zakaźne). U zwierząt, u których występują objawy, obserwuje się najczęściej ostrą biegunkę na tle zapalenia jelita cienkiego, która charakteryzuje się płynnym lub półpłynnym kałem, zwiększeniem objętości mas kałowych i częstszą defekacją. Biegunka może pojawić się już pięć dni po zarażeniu. Kał ma bardzo nieprzyjemny zapach. U psa mogą pojawić się również wzdęcia, utrata apetytu i masy ciała, wymioty oraz reakcje alergiczne na skórze. U niektórych zwierząt może rozwinąć się trzustkowo-wątrobowa postać giardiozy, która charakteryzuje się obecnością stolca acholicznego (jego konsystencja jest gliniasta, a barwa może być biała, bladożółta, jasnozielona, a nawet pomarańczowa, co jest związane z obecnością dużej ilości kwasów tłuszczowych nieprzyswojonych przez organizm zwierzęcia). U kotów często obserwuje się nadmiar śluzu w kale. U zdrowych zwierząt z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym biegunka ma samoograniczający się charakter, w większości przypadków do 28 dni od zarażenia, jednak nierzadko obserwuje się u nich zjawisko reinwazji lub autoinwazji. Przebieg inwazji zależy od jej intensywności, chorób współistniejących, statusu immunologicznego zwierzęcia oraz składu mikrobioty jelitowej. Badania z ostatnich lat sugerują, że trofozoity wytwarzają metabolity stwarzające korzystne warunki do rozwoju niektórych drobnoustrojów, które mogą powodować dysbiozę jelitową. W zwalczaniu giardiozy warto zatem uwzględnić stosowanie probiotyków – obecnie jest to kanonem w leczeniu. Wysokostrawna i lekkostrawna dieta bogata w białko pomaga ograniczać biegunki i namnażanie pasożyta.

Diagnostyka Rozpoznanie opiera się na identyfikacji pasożyta, wykryciu DNA lub antygenu pasożyta. W tym celu wykorzystuje się badania mikroskopowe, molekularne oraz

testy immunologiczne. Do metod mikroskopowych zalicza się badanie rozmazu bezpośredniego mokrego oraz badanie metodą flotacji w roztworze siarczanu cynku. Czułość tych badań jest zależna od liczby próbek. Cysty (o wymiarach 8–15 x 7–10 µm) są wydalane nieregularnie i w zmiennych ilościach, przez co diagnostyka jest utrudniona, ponieważ w jednej próbce może być duża liczba cyst, a w innej może ich nie być wcale. Zaleca się przebadanie trzech próbek w odstępstwach dwu-, trzydniowych. Nierzadko wykonuje się badanie z próbki zbiorczej z trzech dni. W przypadku testów immunologicznych wyróżnia się testy immunofluorescencji, testy immunoenzymatyczne (ELISA) oraz immunochromatograficzne. W praktyce weterynaryjnej największe znaczenie mają obecnie szybkie testy immunochromatograficzne. Umożliwiają one wykrywanie białka – glikoproteiny GSA 65 (ang. Giardia specific antigen). Istotną informacją jest to, że test ten jest charakterystyczny dla całego rodzaju Giardia, a nie tylko gatunku G. intestinalis.

Zapobieganie, leczenie i zwalczanie Profilaktyka i zwalczanie tej choroby nie jest łatwym zadaniem. Cysty w środowisku mogą przetrwać wiele miesięcy, są odporne na niesprzyjające warunki środowiskowe (chlorowanie wody wodociągowej nie niszczy cyst, w wodzie o temperaturze 4°C przeżywają miesiąc, a w temp. -20°C ponad sześć miesięcy, niszczone są w gorącej wodzie > 65°C). W naszych warunkach klimatycznych mogą zachować zdolność przeżycia przez 60 dni po wydaleniu. Posłania zwierząt powinno się prać w temperaturze 60°C. Niezbędnymi elementami zapobiegania przenoszenia pasożyta są mycie i suszenie pomieszczeń. Pojemniki na karmę i miski powinny być codziennie wyparzane wrzątkiem. W eliminacji cyst pomocne może być używanie szamponów z chlorheksydyną. Warto używać myjki ciśnieniowej z zastosowaniem pary o temperaturze 60°C. Dość wysoką skuteczność w niszczeniu cyst pasożyta wykazuje dokładne czyszczenie powierzchni czwartorzędowymi związkami amonowymi. Przed wprowadzeniem nowego zwierzęcia na teren, na którym są już inne zwierzęta, wskazane jest wykonanie testów. Leczone powinny być

PIES/KOT

Agata Puk

Kierownik marki Comfy

Dużo mądrości tkwi w twierdzeniu, że jelita są drugim mózgiem. To porównanie tyczy się również zdrowia naszych czworonogów. Równowaga bakterii jelitowych ma kluczowe znaczenie dla utrzymania u zwierzęcia dobrej kondycji, odporności na wirusy i bakterie, a także ładnego wyglądu. Co robić, by układ pokarmowy psa działa prawidłowo? Podstawą jest zbilansowana dieta i systematyczne odrobaczanie. Jako wsparcie pracy układu trawiennego mogę polecić przysmaki funkcyjne Comfy Appetit. Te bezzbożowe smaczki zawierają probiotyki, prebiotyki, a także nukleotydy oraz witaminy i minerały. Prebiotyki FOS i MOS to włókna pokarmowe, które są doskonałą pożywką dla dobrych bakterii. Za sprawą wysokiego poziomu włókna pokarmowego i celulozy przysmaki funkcyjne efektywnie wspierają pracę jelit. Chrupiące granulki nie zawierają barwników ani konserwantów, a na pierwszym miejscu w składzie znajduje się świeże mięso z kaczki. Linia przysmaków Comfy Appetit obejmuje również produkty poprawiające odporność, bogate przede wszystkim w dobre tłuszcze.

Niezbędnymi elementami zapobiegania przenoszenia pasożyta są mycie i suszenie pomieszczeń. Pojemniki na karmę i miski powinny być codziennie wyparzane wrzątkiem. W eliminacji cyst pomocne może być używanie szamponów z chlorheksydyną. Warto używać myjki ciśnieniowej. psy wykazujące objawy i mające dodatnie wyniki na obecność cyst Giardia lub koproantygenów. Cysty są podatne na wysychanie, ich liczba jest ograniczana w środowisku w porze letniej. Szczyt zachorowań u zwierząt towarzyszących to okres od października do kwietnia. Często pojawia się pytanie, czy jeśli u zwierzęcia stwierdzono giardiozę, to należy od razu podać leki również ludziom przebywającym ze zwierzęciem. Giardioza jest jedną z najczęstszych przyczyn biegunek u ludzi na całym świecie, jednak ludzie zarażają się przede wszystkim poprzez zanieczyszczoną cystami wodę lub pokarm. Zarażenie od psa jest zdecydowanie znacznie rzadsze i występowanie choroby u pupila nie powinno być podstawą do włączenia leczenia u domowników, zwłaszcza jeśli nie obserwują u siebie objawów klinicznych. Dla spokoju umysłu warto wykonać badania profilaktyczne. Po przebytej i skutecznie leczonej giardiozie mogą występować zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego o charakterze zespołu jelita nadwrażliwego czy zespół zmęczenia. Psy i koty z objawami żołądkowo-jelitowymi i dodatnim wynikiem na obecność cyst lub koproantygenów powinny być leczone. Zwierzęta z uporczywą biegunką

bez innej etiologii powinno się ponownie zbadać. Zwierząt bezobjawowych klinicznie pozytywnych w kierunku Giardia nie zaleca się leczyć. Według zaleceń ESCCAP należy leczyć koty mające kontakt z osobami o obniżonej odporności, a także jeśli w domu przebywa wiele zwierząt razem (psów i kotów), a część ma objawy, to zaleca się leczyć wszystkie zwierzęta. Skutecznymi środkami przeciwko temu pasożytowi u psów i kotów są fenbendazol (lek pierwszego wyboru według zaleceń ESCAAP) i metronidazol, podawane w cyklach leczenia 3–5-dniowych powtarzanych co dwa tygodnie. Jedynie fenbendazol można podawać ciężarnym samicom. Najskuteczniejszym sposobem chronienia zwierzęcia oraz ludzi jest systematyczne profilaktyczne odrobaczanie pupila. Literatura: • Szczepaniak K., Klimiuk P., Mucha P., Leśniak P., Tomczuk K. (2023), Giardioza psów i kotów, Weterynaria w Praktyce; 1–2. • Zygner W. (2019), Giardioza u psów i kotów: patogeneza – powikłania – frustracje. Cz. I., Weterynaria w Praktyce; 10. • Zygner W. (2020), Giardioza u psów i kotów: patogeneza – powikłania – frustracje. Cz. III., Weterynaria w Praktyce; 1–2.

PIES/KOT

ADAPTOGENY DLA PSÓW I KOTÓW Tekst: dr n. wet. Joanna Zarzyńska O adaptogenach często się teraz słyszy w kontekście suplementów czy kosmetyków dla ludzi. Czy jednak wiemy, co kryje się pod tym pojęciem i jakie jest działanie adaptogenów? A także, w dobie humanizacji naszych czworonożnych podopiecznych, czy możemy je bezpiecznie stosować także dla zwierząt? Na te pytania odpowiemy w artykule.

Czym są adaptogeny? Adaptogeny, to wbrew pozorom wcale nie nowe odkrycie, są z nami od bardzo dawna, były stosowane w medycynie tradycyjnej Dalekiego Wschodu. Stały się bardzo popularne ostatnio wraz z trendem powrotu do natury i poszukiwania naturalnych substancji, które mogą wspomagać funkcjonowanie organizmu. Adaptogeny to… rośliny, które cechują się specyficznym wpływem zarówno na ciało, jak i na psychikę. Nazwa „adaptogen” wywodzi się od łacińskiego „adaptare” i oznacza przystosowywanie/ dopasowywanie. Zwykle stosowane są w celu obniżania skutków stresu i adaptacji organizmu do niesprzyjających warunków zewnętrznych. Aby roślina została zakwalifikowana jako adaptogen musi spełniać pewne kryteria. Po pierwsze nie może być toksyczna, mieć działania uzależ-

niającego ani nie może wywoływać negatywnych skutków dla zdrowia fizycznego czy psychicznego. Do tego wspiera sprawne funkcjonowanie organizmu w momencie działania czynników stresogennych, jest to niespecyficzna odpowiedź organizmu, w formie holistycznej (czyli wpływ na cały organizm, nie jeden organ), bez negatywnych skutków utraty zapasów energetycznych (w porównaniu np. do kofeiny, która może być czynnikiem stresogennym, często organizm potrzebuje coraz większej jej dawki do pobudzenia). Kolejną cechą jest przywracanie naturalnej równowagi w organizmie (homeostazy). W opracowaniach anglojęzycznych wspomina się, że adaptogen musi spełniać zasadę 4N: nourishing, normalising, non-specific, non-toxic. Stosowane są jako suplementy diety, niewiele dostępnych jest w postaci leków.

Adaptogeny to… rośliny, które cechują się specyficznym wpływem zarówno na ciało, jak i na psychikę. Nazwa „adaptogen” wywodzi się od łacińskiego „adaptare” i oznacza przystosowywanie/dopasowywanie. Zwykle stosowane są w celu obniżania skutków stresu i adaptacji organizmu do niesprzyjających warunków zewnętrznych. Trochę historii Wiele ludów pierwotnych korzystało z wiedzy na temat roślin o specyficznym działaniu na organizm. Niektóre rośliny uznawano za magiczne czy święte. Wiele z nich rosło w trudno dostępnych miejscach i nie były łatwe do pozyskania. Wytwarzano z nich eliksiry na początku przeznaczane tylko dla władców i elit. Rośliny adaptogenne cieszyły się popularnością w kulturze Chin, Indii, Iranu, wśród ludów syberyjskich, plemion afrykańskich i amerykańskich Indian. Podobno miłośnikiem eliksirów był sam Czyngis-chan…Dużo później, w latach 50-tych XX wieku rosyjscy naukowcy zaczęli badać rośliny w celu znalezienia takich, które mogą zawierać substancje czynne wspierające organizm i zwiększające zdolności przystosowawcze w trudnych warunkach otoczenia. Termin „adaptogen” został wprowadzony do literatury naukowej w 1957 roku przez rosyjskiego toksykologa Mikołaja Lazareva, który jako pierwszy zbadał i opisał te substancje. Z przebadanych ponad 4000 gatunków roślin 12 wykazało obiecujące właściwości. Adaptogeny były stosowane przez astronautów, czy zawodowych sportowców i olimpijczyków. Pierwszy raz sportowcy rosyjscy przygotowywali się poprzez suplementację adaptogenów do olimpiady w Monachium w 1972 roku. A olimpijczycy amerykańscy wykorzystali wsparcie adaptogenami do przygotowań do olimpiady w Atlancie. Świadomość powszechna o adaptogenach zaczęła być większa, gdy medycyna ajurwedyjska stała się popularna. Obecnie prowadzi się wiele badań naukowych nad adaptogenami i stosowaniem ich jako uzupełnienie diety lub uzupełnienie terapii farmakologicznych konwencjonalnych. Bardzo wiele publikacji i badań pojawiło się w ostatnich latach, a coraz liczniejsza grupa konsumentów kojarzy nazwy roślin adaptogennych, a liczba produktów je zawierających stale rośnie.

Jaki jest mechanizm działania adaptogenów? Adaptogeny działają na organizm na poziomie komórkowym. Naukowcy uznają, że mechanizm działania może się opierać na stymulowaniu niespecyficznych reakcji organizmu na stres poprzez oddziaływanie na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (oś HPA). Substancje aktywne w adaptogenach działają pobudzająco na odporność nieswoistą poprzez układ neuroendokrynny za pośrednictwem wielu szlaków metabolicznych. Podkreśla się, że adaptogeny wspomagają organizm w walce ze skutkami stresu, zarówno psychicznego, jak i środowiskowego (np. wywołanego nieprawidłową dietą, działaniem wolnych rodników – stres oksydacyjny, życiem w mocno zanieczyszczony środowisku, częste infekcje,

brak aktywności fizycznej). Dzięki ich systematycznemu stosowaniu wspomagana jest kondycja i regeneracja organizmu, ograniczane skutki starzenia się. No i oczywiście poprawia się stan psychiczny – czyli ogólnie dobrostan organizmu. Organizm nieustannie dąży do utrzymania stanu homeostazy – czyli naturalnej równowagi wewnętrznej, czyli adaptuje się do zmian zachodzących w środowisku zewnętrznym. Jednak jego możliwości są ograniczone, zwłaszcza przy nasileniu czynników stresowych. Zatem zastosowanie naturalnych substancji aktywnych o działaniu adaptogennym ma wpłynąć na zwiększenie zdolności adaptacyjnych organizmu, podnosząc tym samym odporność na stres środowiskowy. Wiadomym jest, że długotrwały stres wpływa negatywnie na jakość życia, jest też czynnikiem ryzyka zwiększającym prawdopodobieństwo rozwoju wielu chorób, w tym tzw. cywilizacyjnych. Dodatkowo adaptogeny wspierają procesy regeneracyjne. Siła adaptogenu zależy od jakości pozyskanej rośliny i jej wieku, metody obróbki surowca, a także jakości ekstraktu z niej sporządzonego (koncentracji). Preparaty adaptogenne na bazie roślin mogą mieć różną postać, nie tylko ekstraktów płynnych, ale również tabletek, kapsułek czy suszu. Ważne jest systematyczne stosowanie i odpowiednie dawkowanie. Istnieje ryzyko występowania uczulenia na składniki preparatów. Ważne jest sprawdzenie czy suplement jest przebadany i np. czy posiada certyfikację. W przypadku brania leków lub istniejących stanów chorobowych należy skonsultować się z lekarzem przed wprowadzeniem suplementacji adaptogenami, ponieważ mogą zachodzić interakcje z lekami. Zaleca się przyjmowanie adaptogenów pojedynczo w danym czasie, ponieważ mechanizmy ich działania i związki czynne się różnią, zachodzi także ryzyko interakcji.

Najbardziej znane adaptogeny 1. Ashwagandha (witania ospała; Withania somnifera); roślina występująca w rejonie Indii. Nazwa ashwagandha nawiązuje do zapachu zioła – zapachu konia, inne nazwy to żeń-szeń indyjski i czereśnia zimowa. Jak dotąd zidentyfikowano ponad 30 substancji czynnych, głównymi związkami są witanolidy: laktony steroidowe oraz alkaloidy. Najbogatszy w składniki aktywne jest jej korzeń. Wspomaga prawidłowe samopoczucie, procesy zapamiętywania, wspiera organizm w przypadku osłabienia i wyczerpania oraz podnosi odporność organizmu na stres, przyczynia się do zachowania równowagi emocjonalnej. Reguluje poziom energii. Ma działanie antyoksydacyjne. Wspomaga zasypianie, wpływa korzystnie na jakość snu. Stosowana jako uzupełnienie terapii przeciwno-

PIES/KOT

dr inż. Aleksandra Smolczyk Kierownik ds. Badań i Rozwoju Kierownik Naukowy onesano S.A.

Nasz najnowszy produkt, ChillPill, to innowacyjny preparat uspokajający dla psów wszystkich ras. Idealnie sprawdzi się jako szybka pomoc w sylwestrową noc, gdyż działa już po godzinie od podania. Uspokaja, wycisza i łagodzi fizjologiczne objawy odczuwanego stresu. Co więcej, ChillPill nie dołuje, a więc nie powoduje efektu oszołomienia, niezborności ruchów czy nadmiernej senności. Jego formuła oparta jest na bazie unikalnych, postbiotycznych drożdży Yarrowia lipolytica, bogatego źródła cennych dla zdrowia składników aktywnych, m.in. witamin z grupy B, wspierających pracę układu nerwowego oraz zdolność postrzegania. Preparat został wzbogacony o tryptofan, słynący z doskonałych właściwości poprawy nastroju, walerianę (kozłka lekarskiego) oraz ashwagandhę, roślinny adaptogen minimalizujący negatywne skutki odczuwanego stresu. Wyjątkowa kompozycja ChillPilla skutecznie zmniejsza lęk i związane z nim pobudzenie psychoruchowe, a jednocześnie wspiera naturalne mechanizmy adaptacyjne psa, zapewniając szybki chillout bez zbędnego doła, nawet w najbardziej stresującej sytuacji.

Adaptogeny polecane są także dla seniorów, dla opóźniania efektów starzenia, poprawy funkcji poznawczych, wspomagania odporności nieswoistej oraz ograniczania problemów ze snem

wotworowej i wspomaganiu leczenia chorób neurodegeneracyjnych. Wykazuje działanie przeciwbakteryjne (S. aureus, Enterococcus spp, E.coli, Salmonella typhimurium, Pseudomonas, Klebsiella). Żeń-szeń (Panax ginseng); zwany ginsengiem, tradycyjnie wykorzystywany w medycynie chińskiej. Substancje czynne wykazują aktywność przeciwutleniającą i immunostymulacyjną. Poprawia kondycję fizyczną, zwiększa witalność, wpływa korzystnie na funkcje mózgu, w tym procesy uczenia i koncentracji. Poprawia samopoczucie. Wpływa na metabolizm lipidów. Gotu Kola (wąkrotka azjatycka, Centella asiatica); wykorzystywane jest ziele. Główna substancja aktywna to azjatykozyd. Wspomaga funkcje poznawcze, wpiera działanie układu pokarmowego i krążenia, stan skóry. Łagodzi stres, poprawia jakość snu. Polecana dla starszych osób – usprawnia pamięć. Stosuje się w leczeniu zakażonych ran. Schisandra (cytryniec chiński, Schisandra chinensis); endemicznie występuje we wschodniej Azji. W substancje aktywne bogate są owoce tej rośliny (w krajach azjatyckich nazywane owocami o pięciu smakach). Źródło antyoksydantów, w tym witaminy C. Wspiera organizm w warunkach stresu i narażeń środowiskowych, wspiera odporność psychiczną, zwiększa ilość neuroprzekaźników, ogranicza efekty starzenia, działa korzystnie na serce i układ krążenia, wspiera regenerację wątroby, wykazuje działanie immunomodulujące i immunostymulujące (dzięki polisacharydom). Różeniec górski (Rhodolia rosea), zwany arktycznym korzeniem, jest rośliną wysokogórską. Substancje aktywne zawarte są w kłączu. Wspiera sprawność i wydolność fizyczną oraz kondycję (stymuluje procesy

anaboliczne), wspomaga system nerwowy i funkcje poznawcze, pomaga radzić sobie ze stresem. Pomaga w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. U ludzi polecany dla sportowców, osób narażonych na stres, dla cukrzyków, przy chorobach układu pokarmowego oraz nowotworowych Szczodrak krokoszowaty (Leuzea carthamoides); substancje aktywne występują w kłączu i korzeniach. Roślina syberyjska. Chętnie wykorzystywana przez sportowców. MACA (pieprzyca peruwiańska, Lepidium meyenii); zwana peruwiańskim żeń-szeniem; substancje aktywne znajdują się w korzeniu; Ma silne działanie antyoksydacyjne, chroni komórki układu kostnego i nerwowego. Wspomaga budowę i wzmacnia wytrzymałość masy mięśniowej (dzięki zawartości steroli). Działa jako środek rewitalizujący, energetyzujący i wzmacniający odporność. Wspomaga płodność. Traganek (traganek błoniasty; Astragalus membranaceus) substancje aktywne mają działanie antyoksydacyjne, immunomodulujące i przeciwzapalne. Chroni komórki wątroby, nerwowe oraz działa na układ krwionośny. Zwykle stosowany w zaburzeniach odporności. Bakopa (bakopa drobnolistna, Bacopa monnieri), tradycyjna roślina medycyny hinduskiej, nazywana brahmi; usprawnia pracę mózgu, poprawiając pamięć i koncentrację. Substancje aktywne (saponiny i alkaloidy) z bacopy wykazują działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i ochronne dla komórek serca oraz przewodu pokarmowego. Nazywana „eliksirem życia”, ponieważ łagodzi stres i napięcie, działa odtruwająco. Poprawia kondycję włosów, stosowana w dermatologii przeciwstarzeniowej.

Adaptogeny działają na organizm na poziomie komórkowym. Naukowcy uznają, że mechanizm działania może się opierać na stymulowaniu niespecyficznych reakcji organizmu na stres poprzez oddziaływanie na oś podwzgórze – przysadka – nadnercza. 10. Eleuterok kolczasty (Eleuterococcus senticosus), zwany żeń-szeniem syberyjskim występuje powszechnie w Azji. W opracowaniach anglojęzycznych nazywany „Eleuthero”. Zaliczany do jednego z silniejszych adaptogenów. Zwiększa tolerancję organizmu na niekorzystne czynniki środowiskowe, poprawie procesy uczenia i zapamiętywania, łagodzi stany lękowe. Badania naukowe wykazały efekt cytotoksyczny na komórki nowotworowe. Pobudza nieswoistą odpowiedź immunologiczną organizmu. Wpływa na trawienie tłuszczów, regulację poziomu cukru we krwi. Stosowany zewnętrznie poprawia jakość skóry i włosów.

Stosowanie adaptogenów u zwierząt towarzyszących

Coraz częściej adaptogeny pojawiają się w opracowaniach dotyczących zwierząt towarzyszących (oraz koni) i wykorzystywane są dokładnie w takim samym celu, jak dla ludzi, głównie do ograniczenia efektów stresowych. Są popularne na rynku amerykańskim. W książce „Zdrowy pies” Rodneya Habiba i dr Karen Shaw Becker wymienione są ashwagandha, bakopa i różeniec. Autorzy książki wspomagali się publikacjami naukowymi podczas jej opracowywania. Zatem w odniesieniu do adaptogenów ashwagandha u psów stosowana jest do wsparcia organizmu w walce ze stresem, wsparcia funkcjonowania mózgu, obniżenia poziomu cukru i kortyzolu we krwi, przy zwalczaniu objawów lękowych, a u starszych psów wspomaga funkcje wątroby. Badania nad bakopą wykazały, że wpływa na pamięć u psów (szybsza nauka) oraz zmniejsza poziom stresu i lęku (działanie anksjolityczne). Różeniec górski to kolejny adaptogen, który pomoże psom lepiej radzić

sobie ze stresem, wpływa na poprawę nastroju i zmniejsza uczucie lęku. Stosowane są też eleuterok, traganek i MACA. Również dla poprawienia koordynacji i wzmacniania mięśni – zwłaszcza u psów sportowych i pracujących. Co ciekawe, w przeciwieństwie do środków pobudzających OUN adaptogeny zwiększają wydajność w stresie (ale nie odpowiadają działaniu sterydów anabolicznych, czyli zwiększaniu wydajności ponad normalne możliwości). W przypadku psów pracujących i psich sportowców adaptogeny mogą poprawić wytrzymałość, wspomagają również zdolność do pracy w stresujących warunkach, a także regenerację po wysiłku fizycznym. Dzięki adaptogenom psy pracujące i psi sportowcy mogą osiągać lepsze wyniki przy mniejszej liczbie kontuzji i chorób. A w przypadku kontuzji lub choroby adaptogeny pomagają im szybciej wrócić do zdrowia. Adaptogeny polecane są także dla seniorów, dla opóźniania efektów starzenia, poprawy funkcji poznawczych, wspomagania odporności nieswoistej oraz ograniczania problemów ze snem oraz stanów lękowych związanych z wiekiem. Inne grupy, dla jakich poleca się adaptogeny, to psy miejskie, psy młode, rosnące oraz zwierzęta z problemami ze skórą, alergiami i trudno gojącymi się ranami. Adaptogeny mogą być stosowane także dla kotów, zwłaszcza w odniesieniu do efektów uspokojenia (calming). Ze względu na rosnące zainteresowanie tematem naturalnych produktów oraz powszechnie występującym problemami lekowymi u zwierząt można się spodziewać, że ilość produktów dla zwierząt opartych na adaptogenach będzie rosła. REKLAMA

Sylwestrowy wybuch stresu? Nie dołujcie się!

odpalcie 47

KOT

TRENING MEDYCZNO-PIELĘGNACYJNY DLA KOTÓW mgr Berenika Niesłuchowska-Kasprzycka dietetyk zwierzęcy, dyplomowana behawiorystka kotów autorka edukacyjnego bloga Kotuszkowo.pl

Trening medyczno-pielęgnacyjny jest praktyką pozwalającą na wypracowanie z kotem zgody i pozwolenia na przeprowadzanie na nim różnych czynności, które są związane ze zdrowiem i zachowaniem higieny. Wyćwiczenie z pupilem tolerancji na zabiegi higieniczne i podawanie leków to długotrwały proces. Podczas treningu medyczno- -pielęgnacyjnego można nauczyć kota wielu różnych rzeczy, zaczynając od tych codziennych i najbardziej podstawowych, a kończąc na specjalistycznych, np. z uwagi na stan zdrowia. W ramach ćwiczeń uczy się kota wyrażania zgody na konkretne działania, co w konsekwencji przynosi olbrzymie ułatwienie w codziennym funkcjonowaniu, zwłaszcza gdy zwierzak zachoruje. 48

Za każdym razem buduj pozytywne skojarzenia. Bądź cierpliwy, mów łagodnie. Podczas czynności nagradzaj pupila jego ulubionymi przysmakami.

Najważniejsze założenia treningu medyczno-pielęgnacyjnego: 1. Zrozumienie sygnałów kota: obserwuj zachowanie kota i naucz się odczytywać jego emocje. Zwierzęta komunikują się między innymi za pomocą postawy ciała, ustawienia i ruchów uszu i ogona, jeżenia sierści czy dźwięków. Nie zmuszaj kota do ćwiczeń, kiedy się boi lub wykazuje zachowania agresywne. 2. Regularność: staraj się jak najczęściej poświęcić kilka minut na pracę z kotem. 3. Cierpliwość: dobre nastawienie i nienakładanie na siebie i zwierzaka presji jest bardzo istotne. Trening to doskonała okazja do budowania i wzmacniania więzi z kotem. 4. Pozytywne skojarzenia: zacznij od budowania pozytywnych skojarzeń z określonymi czynnościami za pomocą jedzenia, smaczków lub zabawy. 5. Używanie pozytywnego wzmocnienia: nagradzaj kota za drobne czynności. Powiedz do niego coś miłego spokojnym głosem i pogłaszcz go w ulubionym miejscu. 6. W razie potrzeby kontakt z behawiorystą oraz korzystanie z jego pomocy i wskazówek w przeprowadzeniu treningu. 7. Praca za pomocą komendy słownej/ dotyku i nagrody lub za pomocą klikera.

Podstawowy trening medyczno-pielęgnacyjny w domu

Najłatwiej jest przyzwyczajać zwierzaka od małego, ale to absolutnie nie oznacza, że nie możesz ćwiczyć z dorosłym kotem. Postaw na regularne, krótkie sesje. Każdy kot jest inny, trzeba więc dostosować trening do

jego indywidualnych potrzeb. Rozpocznij od treningu dotyku, głaszcząc kota. Zaobserwuj, czy dotykanie jakichś okolic go stresuje, na przykład unika smyrania łap albo pyszczka. Stopniowo wprowadzaj kolejne elementy. Najpierw dotyk łapy, potem przesunięcie jej, naciśnięcie opuszków i wysunięcie pazurków. Stopniuj czas i intensywność swoich działań. Na początku wystarczy, że obetniesz pazurki z jednej łapki naraz. Za każdym razem buduj pozytywne skojarzenia. Bądź cierpliwy, mów łagodnie. Podczas czynności nagradzaj pupila jego ulubionymi przysmakami, np. z liofilizowanego mięsa. Podobnie z innymi czynnościami. Delikatnie przesuwaj palec po uszach kota. Naucz też dotyku w okolicy pyszczka, żeby móc zacząć myć kotu zęby.

Czynności pielęgnacyjne do wyćwiczenia z kotem

1. Czesanie i szczotkowanie sierści: pielęgnacja kociej sierści w dużej mierze zależy od jej długości. Koty o krótkiej sierści wystarczy przeczesać raz na tydzień. Koty o długiej i półdługiej sierści wymagają częstszego czesania, nie tylko ze względu na pomoc w pozbyciu się wypadającego futerka, lecz także ze względu na tworzące się kołtuny. Koniecznie dobierz odpowiednią szczotkę dla swojego kota. Najdelikatniejsza jest rękawica, ma wypustki, dzięki czemu można jednocześnie masować i czesać kota. Najpopularniejsze jest zgrzebło w różnych odmianach, które nadaje się zarówno dla kotów krótko-, jak i długowłosych. Szczotki gumowe wykorzystuje się do masażu skóry i usuwania martwego podszerstka. Grzebień z szerokim rozstawem ząbków sprawdzi się do rozczesywania kołtunów i sierści długowłosych kotów.

KOT

lek. wet. Kamil Kowalczyk ekspert ds. żywienia Brit

Jednym ze sposobów na uspokojenie trudnego pacjenta są leki. Ich zastosowanie jest najszybszym rozwiązaniem, choć nie zawsze najlepszym. Tam, gdzie jest to możliwe, powinniśmy stosować inne środki, takie jak trening czy działające uspokajająco suplementy diety pochodzenia naturalnego. Jednym z najczęściej wykorzystywanych w dietoterapii jest L-tryptofan. To naturalny aminokwas, który jest ważnym elementem na szlakach syntezy wielu związków powstających w organizmie, w tym hormonu szczęścia. Jego dodatek w diecie długofalowo wspomaga syntezę serotoniny, która wpływa na emocje i zachowanie kota. Nie wolno także zapominać o współistniejących problemach zdrowotnych, z jakimi borykają się wrażliwe koty, takich jak nawracające, stresozależne zapalenia pęcherza moczowego. Przy jednoczesnej walce ze stresem warto wspomagać zdrowie układu moczowego naturalnymi związkami, takimi jak betaglukany, MOF, FOS czy wyciągi z ziół. Jednym z najważniejszych jest rokitnik zwyczajny – naturalny przeciwutleniacz i źródło prozdrowotnych witamin C, E i B.

Długie pazury mogą zrobić krzywdę opiekunowi podczas zabawy oraz lekarzowi weterynarii przy wizycie w lecznicy. Nigdy nie skracaj kocich pazurów za pomocą nożyczek lub cążków do ludzkich paznokci, bo możesz je trwale uszkodzić. 2. Obcinanie pazurów: obcinanie pazurów nie jest obowiązkowym zabiegiem pielęgnacyjnym, jednak warto to robić u kotów przebywających w domu z kilku istotnych względów. Kot niewychodzący nie ma okazji ścierać pazurów, biegając po różnych powierzchniach czy wspinając się po drzewach. Niedostateczne ścieranie przez kota pazurów prowadzi do przerostu pazura (utrudnia to kotu chodzenie i normalne funkcjonowanie). Długie pazury powodują haczenie o koc, dywan czy inne powierzchnie (może to doprowadzić do poważnego uszkodzenia pazura). Długie pazury mogą zrobić krzywdę opiekunowi podczas zabawy oraz lekarzowi weterynarii przy wizycie w lecznicy. Nigdy nie skracaj kocich pazurów za pomocą nożyczek lub cążków do ludzkich paznokci, bo możesz je trwale uszkodzić. W sklepach zoologicznych znajdziesz specjalne cążki do pazurów zwierząt, lekko wygięte nożyczki lub gilotynki. 3. Czyszczenie uszu: kontrole uszu naszego kota powinniśmy przeprowadzać systematycznie, np. raz w tygodniu. Każde odstępstwo od normalnego woskowinowego osadu powinniśmy skonsultować z lekarzem weterynarii. Świerzbowiec uszny jest bardzo częstą przypadłością, zwłaszcza kotów wolno żyjących. Dodatkowo mogą pojawić się grzybica lub infekcja bakteryjna. Nie czyść kocich uszu patyczkami, bo możesz wyrządzić pupilowi krzywdę. Na rynku zoologicznym dostępne są specjalne preparaty do czyszczenia uszu. Wprowadza się kilka kropli emulsji do przewodu słuchowego, rozprowadza masując podstawę ucha, a następnie usuwa nadmiar za pomocą wacika. 4. Czyszczenie okolic oczu: przemywanie oczu jest szczególnie istotne u kotów, które przez swoją ana-

tomię mają skrócone kanaliki łzowe. Zbiera się wtedy wydzielina i należy ją usuwać każdego dnia (nie mylimy ze stanem zapalnym, kiedy niezbędna jest wizyta u lekarza weterynarii i przepisanie odpowiednich leków). U większości kotów wystarczy raz na jakiś czas wyjąć mały „śpioszek” z kącika oka, i to wszystko. Okolice oczu można przemywać przegotowaną wodą, solą fizjologiczną albo dedykowanymi preparatami dla zwierząt. 5. Mycie zębów: podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym jest higiena kociej jamy ustnej. Regularne mycie zębów pomaga uniknąć problemów z dziąsłami i odkładaniem się kamienia nazębnego. Nagromadzone bakterie w jamie ustnej mogą prowadzić do stanów zapalnych przyzębia i utraty zębów oraz przenikać do krwi i wpływać na inne narządy, np. nerki i serce. Zaniedbanie zębów u kota może skończyć się dużym cierpieniem zwierzęcia i koniecznością usunięcia części lub wszystkich zębów podczas zabiegu stomatologicznego. W sklepach zoologicznych są dostępne pasty do zębów lub żele enzymatyczne, chusteczki do pielęgnacji jamy ustnej i różnego rodzaju szczoteczki oraz czyściki.

Trening medyczno-pielęgnacyjny obejmujący wyjścia z domu i zabiegi zdrowotne

Drugą częścią treningu medyczno-pielęgnacyjnego jest przygotowanie kota do podróży w transporterze, pobytu w poczekalni w lecznicy, procedur medycznych podczas wizyty w gabinecie weterynaryjnym oraz podawania leków i kroplówek, w tym również w domu. Wyjścia z domu mogą być dla kota stresujące, dlatego bardzo

Agata Puk

Kierownik marki Comfy

Podróże ze zwierzakami potrafią być bardzo męczące, ale pamiętajmy, że komfort zarówno opiekuna, jak i pupila zależy w dużej mierze od wyboru odpowiedniego transportera. Podstawą jest dopasowanie go do wagi oraz wielkości zwierzaka. Kot musi mieć możliwość swobodnego poruszania się przy jednoczesnym poczuciu bezpieczeństwa i stabilności. Jako ekspert branży zoologicznej mogę polecić transportery Ecomfy Cosmos Eco, które są dostępne w dwóch rozmiarach – do 6 kg (S) lub do 8 kg (M). Za sprawą przemyślanej konstrukcji transporter Ecomfy zyskuje uniwersalność – sprawdza się w aucie i w transporcie publicznym. Ten solidny produkt (wykonano go z trwałego tworzywa i metalowych elementów) jest wyposażony w szeroko otwierane drzwiczki z mocnymi zaczepami, a dzięki dodatkowej rączce i gumowym nóżkom można go bez trudu przenosić lub na chwilę odstawić. Dodam, że to produkt dostępny w wariancie klasycznym lub w wersji OPEN z dodatkowym wejściem dla kotka w górnej pokrywie. Co ważne, transporter Cosmos Eco gwarantuje zwierzakom znakomitą wentylację, a to zasługa ażurowej konstrukcji. Dla kotów, które słabo znoszą wyjazdy na wakacje czy wyprawy do weterynarza, polecam jako dodatek przysmaki funkcyjne Comfy Appetit z lawendą i rumiankiem o właściwościach wyciszających i relaksujących. Te naturalne przekąski skutecznie łagodzą napięcie u naszych futerkowych przyjaciół.

ważne jest, żeby go do tego możliwie dobrze przygotować. Głównym celem treningu jest zmniejszenie tego stresu, ale również zwiększenie bezpieczeństwa zwierzęcia i osób je obsługujących. Kot wytrącony ze swojej codzienności może próbować uciekać, ale też wykazywać zachowania agresywne. Pamiętaj, żeby podczas samej wizyty stosować się do zaleceń lekarza weterynarii i techników, ale też porozmawiaj z nimi o preferencjach kota, np. co do miejsca pomiaru ciśnienia albo pozycji, w której lepiej znosi podawanie zastrzyku. Omów też w razie potrzeby, jakie środki farmakologiczne możesz podawać swojemu kotu przed bardziej dla niego stresującymi procedurami, takimi jak USG.

Czynności do wyćwiczenia z kotem 1. Jazda w transporterze. Trening pomaga kotom przyzwyczaić się do noszenia w transporterze, co jest ważne chociażby podczas wizyt w gabinecie weterynaryjnym. Po pierwsze, wybierz wygodny transporter. Obecnie na rynku są różne modele i wielkości plastikowych kontenerów, materiałowych toreb, plecaków, a nawet wózków. Transporter ma być bezpieczny, odpowiednio duży i wygodny dla kota. Postaw transporter w domu znacznie wcześniej niż planowane wyjście. Pozwól na wcześniejsze zapoznanie się zwierzęcia z nosidłem. Włóż do środka kocyk z zapachami z domu. Możesz też położyć na kocyku coś smacznego albo spryskać jego wnętrze specjalnymi feromonami. 2. Pobyt w lecznicy. Warto umówić się na konkretną godzinę do przychodni weterynaryjnej. Najlepiej na pierwszy raz wybierz spokojniejszą porę dnia. Usiądź w odstępie od innych czekających. Przez cały pobyt w poczekalni trzymaj kota w transporterze i w miarę możliwości połóż go wyżej na półkę lub krzesło. Możesz go również przykryć cienkim materiałem. W gabinecie otwórz transporter i daj kotu szansę wyjść z niego samodzielnie. Postaraj się nie robić nic na siłę

KOT Barbara Melnyk Brand Manager amiplay

Koty coraz częściej towarzyszą nam podczas podróży. Nie tylko są to wyjazdy do weterynarza, lecz także wspólne eksplorowanie nowych miejsc podczas wakacji czy wolnych weekendów. W naszej ofercie znajduje się wiele akcesoriów umożliwiających bezpieczną podróż. Na nic się to jednak zda, jeśli kot nie będzie chciał z nich korzystać. Aby zachęcić zwierzę i oswoić go z torbą czy transporterem, gorąco polecamy spray z kocimiętką. KONG Catnip Spray jest wygodny w aplikacji i łatwy w użyciu. Większość kotów reaguje na kocimiętkę miauczeniem, mruczeniem, ocieraniem się o różne przedmioty i wzmożonym łaszeniem się. Wszystko to za sprawą nepetalaktonu, substancji, która ze znaczną siłą stymuluje kocie receptory. Powoduje ona odprężenie i działa trochę jak narkotyk. Dlatego kocimiętka bardzo skutecznie pomaga w kreowaniu kocich zachowań. Doskonale sprawdzi się w sytuacji, gdy chcemy zachęcić kota do korzystania z drapaka, transportera czy legowiska. Będzie także pomocna przy treningu innych aktywności.

i absolutnie nie podnoś głosu. Miej pod ręką kocie smaczki i jeśli kot nie musi być na czczo, zaproponuj je zwierzęciu. Czasem warto też, żeby kot był w szelkach po wyciągnięciu z transportera (jeśli nie przeszkadza to w badaniach). Podczas wizyty pomagaj, jeśli wiesz, jak. W przeciwnym razie zdaj się na doświadczenie personelu medycznego. 3. Podawanie leków. Jeśli chodzi o leki, część z nich będziesz mógł mieszać z jedzeniem lub ukrywać w przysmakach. Przydaje się jednak wyćwiczyć z kotem wkładanie mu do pyszczka kapsułek i tabletek ręką lub specjalnym aplikatorem. W tym celu umieść kota między kolanami. Otwórz pyszczek i umieść tabletkę głęboko na kocim języku. Zamknij pyszczek i delikatnie przytrzymaj oraz pogładź gardło. Na koniec nagródź kota smakołykiem, np. takim w formie smacznego sosiku z tubki. Warto też opanować podawanie do pyszczka płynnych leków za pomocą strzykawki.

4. Podawanie zastrzyków i kroplówek. Niekiedy konieczne bywa też podawanie kroplówek podskórnych lub zastrzyków. Zacznij trening od delikatnego dotykania karku i pleców kota. Nagradzaj go za spokojne zachowanie. Kiedy to będzie już opanowane, przećwicz z personelem medycznym lecznicy precyzyjne i w miarę szybkie wbijanie igły w odpowiednie miejsce. Podczas wszystkich czynności zachowuj spokój, a na koniec porozpieszczaj trochę pupila. Wszystkie opisane działania są częścią regularnych aktywności, które będą się w kocim życiu powtarzać. Dlatego ich odpowiednio wczesne wypracowanie pozwoli na ograniczenie stresu u zwierzęcia poprzez przyzwyczajenie i nagradzanie pozytywnych zachowań, a także ułatwi życie opiekunowi czy groomerowi. Doradcy w sklepie zoologicznym powinni przypominać klientom – opiekunom kotów o treningu medyczno-pielęgnacyjnym i polecać odpowiednie niezbędne akcesoria czy smaczki dla nagradzania zwierzęcia.

Igor Kulasik

Właściciel Sandezia Sp. z o.o. www.calitti.com

Zadbaj o komfort Twojego kota z CALITTI® CRYSTALS To żwirek silikonowy dla najbardziej wymagających kotów i ich opiekunów. Bardzo delikatny dla kocich łapek. Błyskawicznie wchłania ciecz i już w kilka sekund eliminuje brzydkie zapachy. Bezpyłowa Dust-Free Formula sprawia, że jest w pełni bezpieczny dla ludzi i kotów z alergią. Dodatkowo zapobiega rozwojowi bakterii, dzięki czemu utrzymanie domu w czystości będzie niezwykle łatwe i długotrwałe. A Ty zaoszczędzony czas poświęcisz na zabawę ze swoim ukochanym kotem. Cechy Calitti® Crystals: błyskawicznie wchłania mocz, eliminuje brzydkie zapachy, antybakteryjny, delikatny dla łapek, bezpyłowy, można wyrzucać do toalety. www.calitti.com

KRÓLIK/GRYZOŃ

ZIOŁA W DIECIE KRÓLIKÓW I GRYZONI Tekst: dr Joanna Zarzyńska W żywieniu królików i wielu gryzoni bardzo ważne jest zapewnienie odpowiedniej ilości włókna pokarmowego. Dlatego podstawą ich diety jest dobrej jakości siano. Jednak ciekawym urozmaiceniem dawki pokarmowej, również w aspekcie prozdrowotnym, są zioła.

W grupie surowców zielarskich wyróżniamy kłącza (rhizoma), korzenie (radix), ziele – czyli liście z niezdrewniałą łodygą (herba), liście (folium), kwiaty (flos), owoce (fructus), nasiona (semen), także korę (cortex) drzew. Czym są rośliny zielarskie? Rośliny zielarskie, potocznie zwane ziołami, mają bardzo długą tradycję stosowania w medycynie tradycyjnej oraz do celów wzbogacania smaku potraw w diecie człowieka. Powszechnie są wykorzystywane w różnych gałęziach przemysłu, nie tylko spożywczego i paszowego, lecz także w kosmetyce i farmacji. Są bogatym źródłem związków biologicznie aktywnych, zwłaszcza o właściwościach przeciwutleniających, a także olejków eterycznych, garbników, śluzów czy saponin oraz związków mineralnych i witamin. Wyróżnia się gatunki lecznicze, przyprawowe i olejkodajne, jednak nie należy zapominać, że pośród ziół znajdziemy też trujące (np. tojad mocny zawiera alkaloid akonitynę). W większości są to rośliny zielne (o niezdrewniałej łodydze) jedno- i dwuroczne, ale także byliny, krzewy czy drzewa. Dawniej rośliny zielarskie pozyskiwano głównie ze stanowisk naturalnych, dzisiaj zazwyczaj się je uprawia, w warunkach domowych może być to uprawa w doniczkach na parapecie okiennym – wtedy na bieżąco możemy podawać rośliny królikom czy gryzoniom. Surowcem zielarskim danej rośliny jest określana ta część, która jest najbogatsza w substancje biologicznie czynne, czyli mogą to być korzenie albo części nadziemne – liście, kwiaty czy owoce. W grupie surowców zielarskich wyróżniamy kłącza (rhizoma), korzenie (radix), ziele – czyli liście z niezdrewniałą łodygą (herba), liście ( folium), kwiaty ( flos), owoce ( fructus), nasiona (semen), także korę (cortex) drzew. Na przykład z pokrzywy możemy wykorzystywać liście, ziele i korzeń, a z krwawnika pospolitego ziele oraz kwiat. Substancje biologicznie aktywne są wytwarzane w roślinach w różnych fazach wegetacji, dlatego niezmiernie ważne jest odpowiednie przeprowadzanie zbiorów, żeby pozyskać roślinę, która nagromadziła

najwięcej tych cennych substancji. Stąd różne surowce są pozyskiwane w różnym czasie sezonu wiosenno-jesiennego: • korzenie i kłącza: zwykle zbiera się w okresie spoczynku rośliny, tj. jesienią lub bardzo wczesną wiosną (ale np. korzenie kozłka lekarskiego przed lub po przekwitnięciu rośliny), • liście: przed kwitnieniem roślin, najbardziej wartościowe są liście młode, • ziele: tuż przed lub na początku kwitnienia roślin, • kwiaty: najlepiej zbierać na początku lub w pełni kwitnienia, • owoce: muszą być dojrzałe i uzyskać odpowiednią barwę. Surowiec zielarski można wykorzystać w formie świeżej. Jednak ze względu na dużą zawartość wody (w częściach wegetatywnych 70–95%, zaś w generatywnych 10–16%) ma on ograniczoną trwałość i dużą podatność na psucie oraz występowanie wad organoleptycznych. Żeby przedłużyć jego trwałość, przeprowadza się proces suszenia, który ogranicza zawartość wody do ok. 12–14%. Prawidłowość procesu suszenia ma ogromne znaczenie dla zachowania wartości biologicznej – dietetycznej surowca. Suszenie jest przeprowadzane jak najszybciej po zbiorach. Proces suszenia naturalnego jest trudny do kontroli, zatem lepiej wykorzystywać suszarnie z regulacją temperatury i warunków suszenia. Różne surowce wymagają odpowiednio dobranej temperatury, np. surowce olejkowe niższych (ok. 30ºC), korzenie np. mniszka 40–50ºC, a korzenie pokrzywy 50–60ºC. Dzięki prawidłowemu procesowi suszenia, oprócz zachowania zawartości substancji biologicznie aktywnych, utrzymujemy także atrakcyjną barwę i niezmieniony wygląd surowca, a przy tym zachowany jest też zapach – bo to właśnie on najczęściej kojarzy się nam z ziołami.

KRÓLIK/GRYZOŃ

Emmanuelle Marlier

Manager ds. produktów marki Laboratoire Francodex

Preparaty wspierające pracę układu pokarmowego królików od Laboratoire Francodex. Króliki to zwierzęta o skomplikowanej budowie układu pokarmowego. W związku z tym są one narażone na występowanie różnego rodzaju schorzeń gastrycznych. Odpowiednia dieta i suplementacja pozwalają uniknąć problemów zdrowotnych i korzystnie wpływają nie tylko na stan fizyczny, także psychiczny zwierzęcia. Marka Laboratoire Francodex oferuje trzy karmy uzupełniające, które pomogą utrzymać prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Preparat Intestinet do mieszania z wodą pitną wspomaga florę bakteryjną oraz reguluje pracę jelit, preparat Vitavit przywraca równowagę żywieniową, a przysmaki zapobiegające zakłaczeniom stymulują pracę żołądka i ograniczają ryzyko powstawania kul włosowych. Stosowanie tych suplementów żywieniowych pomoże zapobiec problemom gastrycznym i poprawi komfort życia zwierząt.

Właściwości antyoksydacyjne ziół związane z zawartością w nich substancji fenolowych pozwalają na zmniejszenie stresu oksydacyjnego i spowalniają procesy starzenia. Wiele roślin ma działanie przeciwpasożytnicze. Jakie zioła wybrać? Co ciekawe, Polska jest w Europie jednym z przodujących krajów uprawiających rośliny zielarskie. W naszym kraju występuje około 2,5 tysiąca gatunków roślin, z czego ok. 450 gatunków stanowią zioła, uprawia się ponad 60 gatunków. Od dawna rozważa się wykorzystywanie ziół na cele paszowe dla zwierząt, także hodowlanych. Jest to związane z faktem, że potwierdzone farmakologicznie działanie związków biologicznie aktywnych w roślinach zielarskich może wspierać organizm zwierzęcia w różny sposób – poprawiając odporność, wpływać pobudzająco na apetyt, zwiększać atrakcyjność posiłków i wspomagać funkcjonowanie przewodu pokarmowego, w tym trawienie, działając leczniczo przy chorobach np. układu oddechowego, poprawiać pracę nerek, działać korzystnie na skórę i szatę włosową itd. Właściwości antyoksydacyjne ziół związane z zawartością w nich substancji fenolowych, takich jak taniny, flawonoidy, terpeny i witaminy C czy E, pozwalają na zmniejszenie stresu oksydacyjnego i spowalniają procesy starzenia. Wiele roślin ma działanie przeciwpasożytnicze.

Ze względu na promowanie dodatku ziół w diecie królików – zajęczaków i wielu gryzoni (herbiworów) w ofercie sklepów zoologicznych pojawiło się sporo produktów z tej kategorii w formie suszu jednogatunkowego, mieszanek ziół, a także ziół dodawanych do siana. Zwracajmy uwagę na ich jakość organoleptyczną i brak zagrożeń fizycznych (np. zapiaszczenia). Zioła mogą zastąpić kaloryczne przekąski i być podawane w formie smakołyków. Włókniste części roślin biorą udział w mechanicznym ścieraniu siekaczy, a włókno pokarmowe jest bardzo ważne dla funkcjonowania przewodu pokarmowego. Nie podajemy dla królików i gryzoni roślin zielnych, które mogą być dla nich niebezpieczne czy trujące, czyli np. roślin z rodziny amarylkowatych (cebula, czosnek), tojadu, naparstnicy i ostróżki. Za to wybór ziół, które można podawać, jest bardzo bogaty. Pokrzywa, rumianek, koniczyna, mniszek lekarski, babka lancetowata, melisa, skrzyp polny, gwiazdnica pospolita, jeżówka – to najpopularniejsze gatunki proponowane dla królików i gryzoni (zwłaszcza szynszyli i koszatniczek oraz kawii domowych). W obrębie mieszanek możemy znaleźć tzw. bazowe – podstawowe (często dedykowane konkretne-

W diecie królików zioła mogą stanowić około 10% dawki, dziennie będzie to około 1–2 garści. Warto zadbać o urozmaicenie i unikać serwowania przez dłuższy czas jednego gatunku ziół. mu gatunkowi) oraz uzupełniające. Walory smakowo-zapachowe pożywienia są zwiększane przez bazylię, tymianek czy oregano. Atrakcyjnym dodatkiem są też kwiaty, jak lawenda, nagietek, rumianek, malwa, hibiskus, chaber czy słonecznik. Z liści szczególnie chętnie wybierane są porzeczki, maliny, brzoza, wierzba czy truskawka, zaś z korzeni – mniszek czy cykoria.

Jak podawać? W diecie królików zioła mogą stanowić około 10% dawki, dziennie będzie to około 1–2 garści. Warto zadbać o urozmaicenie i unikać serwowania przez dłuższy czas jednego gatunku ziół. W oferowanych na rynku produktach jednogatunkowych często znajdziemy opis producenta, na co działa dane zioło, co ułatwia dobór produktu dla zwierzęcia o specjalnych potrzebach – np. kiedy chcemy podnieść odporność nieswoistą, ograniczyć biegunki czy stany zapalne, wesprzeć pracę układu moczowego czy stawów, a także uspokoić zwierzę – wiadomo, że takie działanie ma melisa.

Jeśli decydujemy się na zioła świeże, muszą być umyte i osuszone. Nie mogą pochodzić z rejonów przydrożnych, zawierać pestycydów czy herbicydów. Uwaga na gwałtowne zwiększenie udziału świeżych roślin w diecie – może to prowadzić do biegunek. Serwujemy rośliny w paśniku bądź innym podajniku, żeby nie uległy zabrudzeniu, a niedojady usuwamy z klatki. Gotowe susze są bezpiecznym rozwiązaniem, dobrze polecać różne zestawy, żeby zachować urozmaicenie diety zwierzęcia i przestrzegać przed gwałtownymi zmianami diety. Większość zwierząt ma swoje ulubione smaki, a przyzwyczajenie do nowego produktu wymaga czasu. Zioła, które należą do grupy uzupełniającej dla królików (do podawania 3–4 razy w tygodniu), to: liście gruszy, truskawki i jabłoni, liście brzozy (działają moczopędnie) i kora, liście lipy, liście borówki, bazylia, mięta, płatki nagietka, dziurawiec, skrzyp polny, koperek, cykoria, krwawnik, kozieradka, nać pietruszki czy jarmuż i topinambur. Rośliny bogate w wapń mogą być podawane w większej ilości dla szynszyli, w mniejszej – dla królików czy kawii. REKLAMA

PTAKI OZDOBNE

CO TRZEBA WIEDZIEĆ O POTRZEBACH PAPUG? Tekst: dr n. wet. Aleksandra Ledwoń Katedra Patologii i Diagnostyki Weterynaryjnej, Instytut Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie

Mniejsze zwierzęta, w tym ptaki ozdobne, w wielu krajach zyskują coraz większą popularność i ich liczba stale rośnie. Warto podkreślać, że także ptaki mają określone cechy charakteru i wiążące się z nimi potrzeby psychologiczne oraz potrzeby bytowe – w tym odpowiednio funkcjonalne klatki czy woliery oraz zbilansowaną dietę. 58

Idealnym rozwiązaniem jest woliera z częścią zewnętrzną i wewnętrzną. Takie woliery możemy obserwować najczęściej w ZOO lub u profesjonalnych hodowców. Ptaki mają przestrzeń do lotu, miejsce, w którym mogą się ukryć w razie chłodu, a rozrywką jest dla nich życie stadne, bo najczęściej w wolierze utrzymuje się więcej ptaków. Innym rozwiązaniem są woliery wewnętrzne. Klatka czy wolne loty po mieszkaniu? Opiekunowie pierzastych pupili często wybierają to drugie, chcą im dać jak najwięcej swobody i szczęścia, czy słusznie? Statystyki pokazują, że właśnie utrzymywanie ptaków poza klatką jest najczęściej przyczyną ich śmierci. Dlaczego? Mieszkania nie są przystosowane dla ptaków. Zacznijmy od okien: niejeden ptak rozbił się o szybę, próbując przez nią przelecieć, niejeden wyfrunął przez otwarte okno i już nigdy nie powrócił do domu, ginąc z zimna, głodu, a najczęściej jako ofiara drapieżników. Nielicznym osobnikom się poszczęściło i zostały schwytane i przygarnięte przez dobrych ludzi. Drzwi: są przyczyną wielu urazów, łącznie z pozbawieniem ptaka życia. Meble: zdarzały się przypadki ukrycia się papug w szufladzie lub szafie, a nieświadomi tego opiekunowie nie odnaleźli pupili na czas. Również uwięźnięcie za kanapą lub szafą kończyło się nieraz zgonem papużki. Zatrucia spowodowane zjedzeniem leków, trujących roślin, metalowych elementów, na przykład ołowianych ciężarków z firanki, często są przyczyną ciężkich zachorowań i śmierci ptaków domowych. W końcu inne zwierzęta domowe, jak psy czy koty, czyhają na łatwy łup, a nawet sam opiekun nieraz, niechcący, pozbawił podopiecznego życia, rozdeptując go lub siadając na nim. Dlatego klatka nie jest po to, by ptaka unieszczęśliwiać, ale po to, aby go chronić.

Czy każda klatka jest dobra? A może lepiej kupić wolierę?

Wszystko zależy od tego, jakiej wielkości jest nasz pierzasty pupil, w jakim stanie zdrowia i jakie mamy możliwości lokalowe. Idealnym rozwiązaniem jest woliera z częścią zewnętrzną i wewnętrzną. Takie woliery możemy obserwować najczęściej w ZOO lub u profesjonalnych hodowców. Ptaki mają przestrzeń do lotu, miejsce, w którym mogą się ukryć w razie chłodu, a rozrywką jest dla nich życie stadne, bo najczęściej w wolierze utrzymuje się więcej ptaków. Innym rozwiązaniem są woliery wewnętrzne. Dość szeroką ich ofertę możemy znaleźć w handlu. Wiele modeli jest godnych polecenia, szczególnie jeśli są na tyle szerokie, aby ptak mógł przelecieć choć niewielki odcinek. Przy wyborze woliery należy zwrócić uwagę na kilka szczegółów, a przede wszystkim na odległości między prętami, które muszą być dostosowane do wielkości ptaków w nich utrzymywanych. Chodzi o to, aby ptak nie był w stanie przecisnąć między nimi głowy.

PTAKI OZDOBNE

Klatka dla zdrowego ptaka powinna być tak duża, jak tylko jest to możliwe, i lepiej, aby była szeroka i wysoka niż bardzo wysoka i wąska. Najgorszym modelem klatki są wysokie klatki okrągłe, niestety często eksponowane w mediach, aż uznano je za stylowe. Jakie ptaki nie nadają się do woliery?

Gdzie najlepiej ustawić klatkę?

Do woliery nie nadają się ptaki niepełnosprawne, które nie są w stanie latać, chyba że układ woliery pozwala i takiemu ptakowi na swobodny dostęp do pokarmu i wody, a także wygodnej żerdzi. W innym razie dla takich ptaków lepszym rozwiązaniem jest klatka. Klatka dla zdrowego ptaka powinna być tak duża, jak tylko jest to możliwe, i lepiej, aby była szeroka i wysoka niż bardzo wysoka i wąska. Najgorszym modelem klatki są wysokie klatki okrągłe, niestety często eksponowane w mediach, aż uznano je za stylowe. Ptak nie ma możliwości w takiej klatce na jakikolwiek, choćby najkrótszy lot, a układ prętów znacznie utrudnia papugom wspinanie się po nich.

Kolejnym zagadnieniem jest miejsce ustawienia klatki. Jest to na ogół kompromis między poczuciem bezpieczeństwa pierzastych przyjaciół, którzy najlepiej czują się na „wysokim poziomie”, a względami praktycznymi, do których należy wygodny dostęp do klatki, umożliwiający bezproblemowe karmienie ptaków i sprzątanie. Dlatego ustawianie wielkiej klatki na wysokiej szafie może być bardzo uciążliwe dla jej obsługi. Nie jest również dopuszczalne stawianie klatki na podłodze, chyba że są w niej przepiórki. Ptaki wróblowe i papugi czują się tam wyjątkowo niekomfortowo, a przedłużający się w związku z tym stres może doprowadzić do osłabienia odporności, chorób, a nawet śmierci. Optymalne miejsce to stół, komoda, stojące przy ścianie (ścianę można osłonić, bo często się brudzi). Stawianie klatek w oknie

Jakie znaczenie ma układ prętów w klatce lub wolierze wewnętrznej?

Ma to znaczenie przede wszystkim dla papug, które lubią się po nich wspinać, więc dobrze, aby co najmniej na dwóch ścianach klatki pręty były ułożone poziomo. W przypadku ptaków wróblowych nie jest to istotne.

Czy kanarki należy utrzymywać w małych klatkach?

Spotkałam się kiedyś z opinią, że kanarki nie radzą sobie w dużej klatce. Opinia wydała mi się absurdalna, ale po wielu doświadczeniach z kanarkami wiem, że u tych ptaków stosunkowo często pojawiają się problemy zdrowotne połączone z zaburzeniami widzenia i równowagi. W takim wypadku faktycznie najlepszym rozwiązaniem jest nieduża klatka, jednak z dość dużą powierzchnią podłogi, gdzie ptak będzie miał łatwy dostęp do wody i pokarmu. Ptakom już zupełnie ślepym (zaawansowana zaćma) lepiej nie zmieniać położenia karmideł i poideł, jeśli do nich z powodzeniem trafiają.

Czy ma znaczenie, z jakiego materiału jest wykonana klatka?

Tak, i ma to znaczenie szczególnie w odniesieniu do papug, które częściej chwytają dziobem pręty klatki lub nawet je oblizują. Niestety, większość obecnie dostępnych klatek jest pokrytych cynkiem. Spożycie cynku może doprowadzić do poważnych zatruć u ptaków. Również niektóre farby mogą zawierać toksyny (często metale ciężkie). Klatki ze stali nierdzewnej byłyby prawdopodobnie najlepsze, ale z takimi się jeszcze nie spotkałam. Chromowane lub pokryte nietoksyczną farbą lub inną bezpieczną powłoką wydają się być optymalne.

Poidła, karmidła i basen powinny się znajdować w pobliżu żerdzi, aby ptak miał łatwy do nich dostęp. W klatce nie może zabraknąć również kości mątwy i gritu, które zapewnią suplementację minerałów i pomogą w trawieniu ziarna. Dobrej jakości urozmaicona karma jest podstawą zdrowia naszych podopiecznych. naraża ptaki na przeciągi, mogące bardzo niekorzystnie wpłynąć na ich zdrowie. Ptaki bardzo źle znoszą też obecność wyziewów kuchennych, a opary rozgrzanego teflonu zabiły już niejedno ptasie stadko. Zatem nie ustawiamy klatki w kuchni, nie używamy w obecności ptaków rozgrzanego teflonu, nie zgrzewamy plastikowych rur i w ogóle unikamy wszelkiego rodzaju substancji lotnych, które mogą być dla ptaków szkodliwe. Bardzo ważne dla ptaków jest oświetlenie. Idealne jest światło naturalne, dzienne, wpadające do pomieszczeń przez okna. W przypadku wolier zewnętrznych dodatkowym bonusem jest promieniowanie UVB, które jest ważne tak samo dla ptaków, jak i dla człowieka. Oświetlenie sztuczne niekiedy jest konieczne, ale w takich wypadkach lepiej używać wciąż jeszcze dostępnych żarówek tradycyjnych (żarowych), a światło to dodatkowo daje ciepło, co jest ważne w sytuacji, kiedy ptak jest np. chory. Pamiętajmy, że ptaki normalnie aktywne za dnia nie żerują, kiedy jest ciemno. Trawiastozielone, skąpe odchody znajdywane rano na dnie klatki mogą być znakiem, że głodówka trwała zbyt długo i musimy wydłużyć dzień świetlny poprzez zastosowanie oświetlenia wieczorem, co szczególnie jest ważne zimą. Idealnie, jeśli światło nie jest gaszone nagle, lecz symulujemy fazę zmierzchu, używając na przykład lampki stołowej, wtedy ptaki chętniej pobierają karmę, aby mieć co trawić w ciągu nocy.

Wyposażenie klatki Kiedy klatka już stoi w idealnym miejscu, trzeba ją jeszcze wyposażyć. Bogaty wybór w handlu, jak i w naturze pozwala na wybranie odpowiednich dla wielkości zwierzęcia żerdzi drewnianych (co najmniej dwóch), do których dodatkowo można dodać żerdź cementową, ułatwiającą ścieranie pazurków. Poidła, karmidła i basen powinny się znajdować w pobliżu żerdzi, aby ptak miał

łatwy do nich dostęp. W klatce nie może zabraknąć również kości mątwy (popularna os sepia) i gritu, które zapewnią suplementację minerałów i pomogą w trawieniu ziarna. Dobrej jakości urozmaicona karma jest podstawą zdrowia naszych podopiecznych. Ważnym zagadnieniem jest również woda i jej jakość. Osobiście ze względów praktycznych (mniejsze osadzanie się kamienia na poidłach i basenach) wolę kiedy używa się wody filtrowanej. Ostatnim punktem wyposażenia klatki są zabawki. Stosuje się je głównie jako wyposażenie klatek dla papug. Zabawki można nabyć lub zrobić samodzielnie. Ważne jest bezpieczeństwo takich produktów, zarówno jeśli chodzi o ich konstrukcję, jak i materiał, z którego są wykonane. Spotkałam się z przypadkami, kiedy klatka była tak obwieszona zabawkami, że papugi nie miały w niej przestrzeni na ruch. Dlatego ważny jest umiar w tym względzie, a najlepiej częsta wymiana zabawek, co zapobiega nudzie. Żadna zabawka nie zastąpi jednak papudze żywego towarzysza. Uważam, że utrzymywanie papug pojedynczo jest rodzajem znęcania się nad nimi i nie dotyczy to tylko nierozłączek. Jedynym wyjątkiem są tak zwane „imprinty”, czyli ptaki odchowane ręcznie przez człowieka, z przyczyn losowych lub specjalnie. Dla takich ptaków najlepszym towarzyszem jest człowiek i obowiązkiem opiekuna jest poświęcić im jak najwięcej czasu w ciągu dnia. W innym razie będą nieszczęśliwe, nawet w najlepszej klatce z najdroższymi zabawkami. Oprócz doboru odpowiednich akcesoriów ważna jest kompleksowa wiedza na temat zachowań papug danego gatunku, w tym rozumienie ich mowy ciała. Rozumienie mowy ciała pozwoli lepiej się komunikować ze zwierzęciem i tworzyć z nim więzi, co przyczyni się do utrzymania ich ogólnego dobrostanu. Nie zapominajmy też o odpowiednio dobranym żywieniu oraz podstawowych zasadach pielęgnacji i utrzymania higieny klatki oraz papug.

AKWARYSTYKA

VIVARIUM 2023 Wydarzenie inne niż wszystkie

Tekst: Michał Adamek Aqua Show

Holenderskie, akwarystyczne targi Vivarium to wydarzenie organizowane przez pasjonatów dla pasjonatów. Wyjątkowo serdeczna postawa organizatorów i personelu oraz przyjazna atmosfera zdecydowanie wyróżniają te targi na tle tych, które odwiedziłem w swoich akwarystycznych podróżach. Vivarium to targi akwarystyki słodkowodnej i morskiej, głównie o charakterze B2C. Wszystkich wystawców w tym roku było łącznie 174 z 10 krajów (Holandia, Belgia, Francja, Włochy, Niemcy, Hiszpania, Portugalia, Polska, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone oraz Singapur), w tym firmy, sklepy oraz hodowcy. Z większych firm należy wymienić: Aquaela, Aquaflorę, JBL, Dennerle, Ehiema, Juwela, Twinstara. Targi przez dwa dni odwiedziło łącznie 12 094 osób. 62

Dla mnie natomiast była to kolejna wizyta jako uczestnika „Aquaflora Live VIP Aquascaping Contest” oraz sędziego „Aquaflora Nano Aquascaping Contest”. Holenderski producent roślin – Aquaflora od kilku lat organizuje dwa różne konkursy w czasie Vivarium. Pierwszy – ANAC (Aquaflora Live VIP Aquascaping Contest) ma swój początek około pół roku przed targami, czyli tak zwany kick-off w siedzibie Aquaflory, podczas którego wybrani aquascaperzy zakładają na żywo akwaria o wymiarze 40 x 30 x 30 cm, następnie pielęgnują je do czasu Vivarium, gdzie są oceniane przez międzynarodowe jury. W tym roku edycja ANAC była zadedykowana zmarłemu w tym roku Filipe Oliveirze, który nosił przydomek „Tree-man”, jako że był autorem pierwszego drzewa w akwarium. Dlatego też motywem przewodnim wszystkich akwariów było drzewo. Zwycięzcą okazał się Leon Koenders z Holandii. Nasz rodak, Przemysław Wilk, zajął trzecie miejsce. Drugi konkurs to „Aquaflora Live VIP Aquascaping Contest”, czyli aranżowanie akwariów na żywo w czasie trwania targów. W „VIP battle” brali udział sędziowie, którzy ze względu na ograniczony czas i wielkość akwa-

rium mieli do pomocy dwóch asystentów. Uczestnikami „VIP battle” byli: Sascha Hoyer (Niemcy), Luis Cardoso (Portugalia), Balbi Vaquero (Hiszpania), Takayuki Fukada ( Japonia), Tereza Lazar (Ukraina) oraz ja. Podczas tej edycji aranżowane były zestawy firmy Aquael – UltraScape 90 w nowej odsłonie „Diamond Edition”. Zawody polegały na zaaranżowaniu akwarium roślinnego (wymiar 90 x 60 x 45 cm) z dostępnych na miejscu materiałów w czasie zaledwie czterech godzin. Sędziami sędziów byli odwiedzający Vivarium, którzy mogli głosować za pomocą kodu QR widocznego na szafkach. Z policzonych głosów wyłoniono zwyciężczynię – Balbi Vaquaero. Organizatorzy, wyjątkowo, resztę prac przedstawili tylko w losowej kolejności. Targi Viviarium 2023 to również pierwsza obecność Aquaela, który na swoim stoisku zaprezentował arsenał nowości. Jak już wspomniałem wcześniej, firma Aquael sponsorowała też Aquaflora Live VIP Aquascaping Contest. W tym miejscu chciałbym serdecznie podziękować Pani Bogumile Jankiewicz za wspaniałe dopingowanie moich poczynań na zawodach.

Zapraszam do przeczytania poniższego wywiadu, którego zgodził się udzielić mi głównodowodzący organizacją Vivarium – Marco Aukes. Michał Adamek, Aqua Show: Marco, czy opowiedziałbyś nam, jakie były początki Vivarium? Kiedy i jak to wszystko się zaczęło? Marco Aukes, Organizator Vivarium: Wszystko zaczęło się 15 lat temu, kiedy jako grupa przyjaciół z forów akwarystycznych byliśmy sfrustrowani tym, że w Holandii nie działy się żadne duże wydarzenia akwarystyczne. W Niemczech mieli „Zajac Messe”, które wydawały się nam wówczas ogromną imprezą (około 50% wielkości ostatnich edycji Vivarium). Zdecydowaliśmy wspólnie, że zamiast tylko narzekać, możemy coś z tym zrobić. W tamtym czasie nikt nie chciał nam wynająć hali bez działalno-

ści gospodarczej. To był powód, dla którego zdecydowaliśmy się zarejestrować oficjalnie Vivarium. Michał Adamek: Czyli pierwsza edycja Vivarium odbyła się aż 15 lat temu? Zakładam, że była to dużo mniejsza wystawa niż obecnie, prawda? Marco Aukes: Tak, pierwsza edycja targów odbyła się na powierzchni 1800 mkw. i odwiedziło ją 1200 osób. Obecnie jest to 14 000 mkw. i w tym roku na Vivarium doliczyliśmy się 12 094 gości! Michał Adamek: Bardzo imponujący postęp! Powiedz mi, proszę, gdyż usłyszałem plotkę w czasie targów, że personel Vivarium to głównie wolontariusze, czy to prawda? Marco Aukes: Całe wydarzenie opiera się w 100% na wolontariuszach. Wszyscy mamy „normalne” prace. Poza

AKWARYSTYKA

mną i moją żoną jest jeszcze sześć osób, które pracują cały rok. Reszta wolontariuszy pracuje w czasie przygotowywania wystawy i przy rozbieraniu konstrukcji. W sumie około 35 osób. Michał Adamek: Czy spotykaliście na swojej drodze jakieś przeszkody? Marco Aukes: Mieliśmy kilka ciężkich lat. Byliśmy blisko bankructwa kilka razy. Michał Adamek: Masz na myśli okres pandemii COVID-19? Marco Aukes: Nie tylko, zaraz po drugiej edycji wystawa rozrosła się z 1800 mkw. do powierzchni 4000 mkw., co prawie zabiło nas finansowo. Ponieśliśmy stratę ponad 20 000 euro. Po piątej edycji straciliśmy wszystkich sponsorów i byliśmy zmuszeni zrobić rok przerwy. Później mieliśmy dwa lata pandemii COVID, podczas których musieliśmy i tak zapłacić za halę. W drugim roku pandemii myśleliśmy, że uda się zorganizować wystawę, ale byliśmy zmuszeni anulować wszystko na tydzień przed wydarzeniem. Michał Adamek: I po tym wszystkim nigdy się nie poddaliście. Szanuję takie podejście. Marco Aukes: Jeśli organizacja Vivarium byłaby dla nas tylko biznesem, to poddalibyśmy się już lata temu.

Michał Adamek: Tegoroczna edycja Vivarium była bardzo wyjątkowa i emocjonalna. W tym roku straciliśmy naszego przyjaciela, wybitnego aquascapera – Filipe Oliveirę. Zbudowaliście wspólnie z Aquaflorą pomnik, który zdobił wystawę, czyli ogromną ścianę opowiadającą jego historię, ozdobioną przez trzymetrowe akwarium autorstwa Filipe. Był on ujmującym wyrazem wdzięczności i sposobem na ostatnie pożegnanie, podziękowanie za jego zasługi. Czy chciałbyś opowiedzieć, kiedy i jak Filipe i Aquaflora dołączyli do rodziny Vivarium? Marco Aukes: To było w 2014 roku. Wtedy Aquaflora nie miała jeszcze swojego stoiska na Vivarium, ale sponsorowali obecność Filipe w czasie wystawy. Aquaflora przedstawiła nam człowieka innego niż wszyscy aquascaperzy, których wcześniej poznaliśmy. Oczywiście był bardzo utalentowany, ale przy tym pełen pasji i potrzeby do inspirowania innych. Jego pokazy aquascapingu były pełne żartów, wiedzy i trików, którymi zawsze się chętnie dzielił. Bardzo Go nam brakuje. Będziemy wspominać wszystkie cudowne chwile, które z nim przeżyliśmy. Michał Adamek: Marco, bardzo dziękuję Ci za poświęcony czas i gratuluję wytrwałości w organizacji tego wspaniałego wydarzenia, którym jest Vivarium.

CO NOWEGO NA RYNKU Nowość od Comfy – karmy premium dla kota Prezentujemy kolejną nowość od Comfy – tym razem mowa o mokrych karmach, które zostały stworzone z myślą o wymagających kotach. Od niedawna w sprzedaży internetowej i stacjonarnej jest dostępna linia karm pełnoporcjowych Comfy Appetit Premium Mousse. Ten pokarm dla dorosłych kotów powstał bazie naturalnych składników, a jego receptura opiera się jedynie na białkach pochodzenia zwierzęcego. Każdy Mruczek znajdzie tutaj ulubione smaki, bowiem do wyboru są cztery warianty: łosoś, indyk, królik i wołowina. Comfy Appetit Premium Mousse to bez wątpienia specjał w jakości premium. Pokarm zawiera aż 96% mięsa, ryb oraz składników pochodzenia zwierzęcego i jest wzbogacony o witaminy i minerały (m.in. wit. D3, wit. A, selen, cynk, taurynę i żelazo). W kocich karmach Comfy Appetit na próżno szukać wzmacniaczy smaku, sztucznych barwników, glutenu czy zbóż. Te argumenty z pewnością przemawiają za tym, że to pożywienie odpowiednie dla kotów z alergiami czy wrażliwym żołądkiem. Karma dostarcza kotom tego, co dla nich najlepsze, a mianowicie białka o pochodzeniu jedynie zwierzęcym, bez dodatku ryżu czy grochu. Ponadto mokra karma od Comfy charakteryzuje się wysokim poziomem wilgotności (ponad 80%), a to oznacza, że danie jest niezwykle smakowite dla małych tygrysków, jednocześnie pozwala im lepiej się nawadniać. Unikatowa kompozycja smaków, serwowana w postaci aromatycznego mięsnego musu, z powodzeniem rozbudza apetyty nawet najbardziej wybrednych kotów. Mięso zawarte w karmach mokrych Comfy Appetit Premium Mousse pochodzi od lokalnych dostawców, a produkcja odbywa się na terenie UE.

BOZITA Cat Senior 8+ Bozita wprowadziła na rynek doskonale zbilansowaną suchą i mokrą karmę dostosowaną do potrzeb kota seniora. Oba warianty są starannie przyrządzone z odpowiednim poziomem energii oraz zrównoważonym poziomem minerałów, co sprawia, że karma jest odpowiednia również dla sterylizowanego kota. Receptury są całkowicie bezzbożowe, przygotowane z wysokiej jakości naturalnych szwedzkich składników. Mokra karma występuje w poręcznych jednoporcjowych 85 g saszetkach o smaku wołowiny i kurczaka. Natomiast sucha karma jest przygotowywana z zawartością smacznego i świeżo przyrządzonego łososia i pakowana w 400 g, 2 kg i 10 kg worki wykonane z materiałów nadających się do recyklingu. Karmy dostępne u dystrybutorów marki Bozita oraz w dobrych sklepach zoologicznych.

CANIFELOX SENIOR Dla starszych psów wszystkich ras • pomaga na dłużej zachować zdrowie i dobrą kondycję seniora • wspiera układ odpornościowy oraz funkcjonowanie narządów wewnętrznych • wpływa na poprawę sprawności psychoruchowej Formuła Canifelox Senior, dedykowana psom zmagającym się z objawami starzenia, to kompozycja stworzona na bazie unikalnych drożdży Yarrowia lipolytica i starannie wyselekcjonowanych składników aktywnych. Dostarcza cennych dla zdrowia beta-glukanów i mannanów oraz selenu w organicznej formie. Składniki te stymulują układ odpornościowy i wspierają naturalne siły obronne organizmu. Kurkuma wspomaga układ pokarmowy, pracę serca i ruchomość stawów. Imbir pomaga wzmocnić układ immunologiczny i działa przeciwzapalnie. Dzika róża dostarcza wysoko przyswajalnej witaminy C, natomiast ostropest plamisty wspomaga procesy trawienne, regenerację wątroby oraz detoksykację organizmu. www.onesano.pl

Zabawki M-PETS BLOOM Zabawki M-PETS BLOOM zostały wykonane w technologii E-TPU. Technologia E-TPU została opracowana we współpracy z ADIDAS Innovation Team (AIT) i niemieckimi chemikami BASF. W przeciwieństwie do innych tradycyjnych piłek do rzucania dla psów piłki BLOOM są nietoksyczne, wykonane z trwałego materiału spożywczego, który nie pęknie bez względu na to, jak mocno pies nimi rzuca. Piłki są w stanie wytrzymać przez długi czas w potężnych szczękach psa. Piłki do gryzienia dla psów są wytrzymałe, a jednocześnie bardzo lekkie, wysoce elastyczne, dzięki czemu nadają się nawet do zabawy w wodzie i są łatwe do czyszczenia. Import i Dystrybucja: Betta Sp. z o.o. / www.betta.pl Sklepy zainteresowane ofertą handlową zapraszamy do bezpośredniego kontaktu z Działem Obsługi Klienta Betta Sp. z o.o.; biuro@betta.pl / 22 763 19 90

CANIFELOX GASTRO DOG* *dostępny również w wersji dla kotów Dla psów dorosłych z zaburzeniami układu pokarmowego • Wspiera pracę układu trawiennego i zapobiega problemom jelitowym • Pobudza namnażanie pożytecznych bakterii jelitowych i stymuluje układ odpornościowy • Neutralizuje nieprzyjemny zapach z pyska i z sierści Formuła Canifelox Gastro to unikalne połączenie drożdży Yarrowia lipolytica, probiotyków, alg morskich i ostropestu plamistego. Wspomaga rozwój pożytecznej mikroflory jelitowej, redukuje ilość biegunek i zapobiega ich występowaniu oraz chroni komórki wątroby i poprawia metabolizm. Stosowanie preparatu neutralizuje nieprzyjemny zapach na skórze i w jamie ustnej, a także poprawia komfort codziennego funkcjonowania. www.onesano.pl

CANIFELOX IMMUNO DOG & CAT Dla psów i kotów wszystkich ras, szczególnie w stanach osłabionej odporności • Wspiera naturalne mechanizmy obronne i stymuluje pracę układu immunologicznego • Przyspiesza powrót do zdrowia po przebytych chorobach i długiej antybiotykoterapii • Szczególnie polecany dla zwierząt wyniszczonych oraz w podeszłym wieku Canifelox Immuno dla psów i kotów to unikalne połączenie wyjątkowych właściwości drożdży Yarrowia lipolytica, naturalnego postbiotyku oraz bogatego w witaminę C wyciągu z dzikiej róży i galaktolipidu. Składniki te korzystnie wpływają na pracę układu immunologicznego, skutecznie wzmacniają naturalne siły obronne organizmu oraz chronią przed wolnymi rodnikami i niekorzystnym wpływem stresu oksydacyjnego. www.onesano.pl

CANIFELOX SKIN & COAT CAT* *dostępny również w wersji dla kotów Dla dorosłych kotów o wrażliwej skórze i z problemami z sierścią • Odżywia, nawilża i poprawia kondycję skóry • Ułatwia uzyskanie miękkiej, błyszczącej sierści • Wzmacnia odporność oraz chroni komórki przed stresem oksydacyjnym • Polecany jako skuteczna profilaktyka chorób skórnych Płynna formuła preparatu Canifelox Skin & Coat dla kotów to kompozycja cennych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3-6-9, niezbędnego składnika zrównoważonej kociej diety, wzbogacona o witaminy E, A, D3. Doskonałe proporcje kwasów omega-3 do omega-6 (10:1) w optymalny sposób wspierają utrzymanie zdrowej i elastycznej skóry oraz gęstej i błyszczącej sierści, a kompleks witamin dodatkowo wzmacnia ich działanie oraz chroni przed przedwczesnym starzeniem. www.onesano.pl

CANIFELOX MOBILITY Dla psów dorosłych ze zmianami zwyrodnieniowymi narządów ruchu, dla młodych psów w okresie intensywnego wzrostu oraz jako profilaktyka zdrowotna dla ras szczególnie podatnych na zaburzenia mobilności. • Poprawia mobilność i komfort funkcjonowania • Wspomaga pracę układu ruchu i usprawnia regenerację stawów, więzadeł i ścięgien • Pozytywnie wpływa na procesy kościotwórcze i wspiera funkcję chrząstki stawowej • Spowalnia naturalne procesy degeneracyjne Canifelox Mobility stworzona na bazie unikalnych drożdży Yarrowia lipolytica, bogatych w cenne składniki odżywcze i minerały, które doskonale wpływają na poprawę gęstości kości oraz zwiększają wytrzymałość tkanki kostnej. Formuła, wzbogacona wyciągiem z dzikiej róży oraz dodatkiem siarczanu chondroityny, MSM, witaminy C i minerałów, wspiera i chroni funkcje układu ruchu. Składniki preparatu intensywnie odżywiają i ułatwiają regenerację stawów, stymulują produkcję mazi stawowej i syntezę kolagenu. www.onesano.pl

CO NOWEGO NA RYNKU VET RESPONSE VETERINARY DIET Hypoallergenic Dietetyczna, pełnoporcjowa karma sucha, zalecana dorosłym psom dla obniżenia nietolerancji składników i substancji odżywczych, wspomagania funkcji skóry w przypadku dermatozy i wypadania sierści. Zawiera wysoki poziom kwasu linolowego (LA) i sumy kwasu eikozapentaenowego (EPA) oraz kwasu dokozaheksaenowego (DHA), a także wyselekcjonowaną, ograniczoną liczbę źródeł białka i węglowodanów. pupilkarma.pl

VET RESPONSE VETERINARY DIET RENAL Dietetyczna, pełnoporcjowa karma mokra dla kotów dorosłych, wspomagająca funkcjonowanie nerek w przypadku ich chronicznej i czasowej niewydolności. Zredukowana ilość wysokiej jakości białka i fosforu wspiera prawidłową pracę nerek. Receptura karmy została stworzona przez niezależnych naukowców z Polski i zagranicy Pupil Instytutu Żywienia Zwierząt, który tworzą lekarze weterynarii, specjaliści z zakresu żywienia zwierząt i behawioryści. pupilkarma.pl

FOLK Staropolska uczta z królika Kompletny, zrównoważony i lekkostrawny posiłek dla dorosłych psów ras małych i miniaturowych. Doskonale zbilansowana receptura, bazująca na hipoalergicznym mięsie króliczym w połączeniu z bulionem i lekkostrawną marchewką, jest wyjątkowo smakowitym daniem. Mięso z królika jest źródłem witamin z grupy B, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania neuronów. Dostarcza psu łatwo przyswajalne żelazo, jak również fosfor i wapń, odpowiadające za mocne zęby i kości. pupilkarma.pl

FOLK Mazurska pyszna sarnina Pełnoporcjowa karma mokra dla dorosłych kotów. Receptura karmy jest całkowicie bezzbożowa i monobiałkowa, bazująca na mięsie z sarny, które charakteryzuje się niskim potencjałem alergennym, znakomicie więc sprawdza się w przypadku kotów ze skłonnościami do alergii pokarmowych. Znakomitej jakości sarnina jest wzbogacona dodatkiem substancji mineralnych, witaminami i ważną dla prawidłowego rozwoju kota tauryną. pupilkarma.pl

FOLK Staropolska uczta mięsna z królikiem, jagnięciną i przepiórką Pełnoporcjowa karma sucha przeznaczona dla psów ras małych i miniaturowych. Wysoka zawartość smakowitego mięsa królika, delikatnej jagnięciny i wykwintnej przepiórki tworzy prawdziwie bogatą w witaminy i minerały ucztę mięsną, której aromat psy uwielbiają. To również pysznie podana, a przy tym łagodna dla układu trawiennego porcja energii, której tak potrzebują ruchliwe i wrażliwe psy małych ras. pupilkarma.pl

DOG’S LOVE DOC VITAL Stomach – preparat na żołądek i jelita dla psa Preparat o bogatym składzie, wspomagający pracę żołądka i jelit, poprawiający trawienie, wspierający metabolizm oraz dbający o zdrową florę jelitową. W składzie naturalne składniki o potwierdzonym naukowo działaniu: • Papaina i drożdże usprawniają funkcjonowanie układu trawiennego. • Sproszkowany ananas i L-karnityna dla dobrego trawienia i wsparcia metabolizmu. • Beta-glukany drożdżowe działają prebiotyczne, wpływają na poprawę i optymalizację trawienia oraz regulują pracę jelit, wspierają także funkcjonowanie układu odpornościowego. • FOS i MOS dla silnego układu odpornościowego i wspierania pozytywnych bakterii jelitowych. • Rumianek wspomaga wytwarzanie soków trawiennych oraz chroni błonę śluzową żołądka. • Krwawnik pospolity i szałwia dla uspokojenia przewodu pokarmowego. Preparat ma postać proszku wygodnego do stosowania jako dodatek do podawanej karmy. Producent: PetCo GmbH Austria Importer i dystrybutor: Best 4 Animal Care Sp. z o.o.; www.b4ac.pl; kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

Calitti® ECONOMY Bezzapachowy, zbrylający się Żwirek dla kota. Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który dobrze wchłania płyny, zapobiegając rozwojowi bakterii i powstawaniu brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki, dzięki czemu utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe. Cechy Calitti® ECONOMY: • Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu. • Zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki. • Bez dodatków chemicznych. • Dobrze eliminuje brzydkie zapachy. • Delikatny dla łapek. • Bezzapachowa formuła. www. calitti.pl

Calitti® STANDARD Lavender Bardzo dobrze zbrylający się żwirek dla kota o zapachu świeżej lawendy. Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który bardzo dobrze wchłania płyny, ograniczając rozwój bakterii i powstawanie brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki. Dzięki grubszym granulkom żwirek nie przykleja się do kocich łapek i nie wynosi się z kuwety. Teraz utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe. Cechy Calitti® STANDARD: • Zbryla się w zwarte i trwałe bryłki. • Eliminuje brzydkie zapachy. • Nie przywiera do kuwety . • Delikatny dla łapek. • Prawie wcale nie roznosi się z kuwety. • Delikatny zapach świeżej lawendy. www.calitti.pl

Calitti® STANDARD Bezzapachowy Bardzo dobrze zbrylający się żwirek dla kota. Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który bardzo dobrze wchłania płyny, ograniczając rozwój bakterii i powstawanie brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki. Dzięki grubszym granulkom żwirek nie przykleja się do kocich łapek i nie wynosi się z kuwety. Teraz utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe. Cechy Calitti® STANDARD: • Zbryla się w zwarte i trwałe bryłki. • Eliminuje brzydkie zapachy. • Nie przywiera do kuwety. • Delikatny dla łapek. • Prawie wcale nie roznosi się z kuwety. • Bezzapachowa formuła. www.calitti.pl

CO NOWEGO NA RYNKU amiplay Siena – mata idealna do odpoczynku po powrocie z zimowego szaleństwa Kolekcja Siena powstała z myślą o psach i kotach szukających niezwykłego komfortu. Legowiska wykonane z materiału Velvet, z certyfikatem odporności na zadrapania, w połączeniu z tkaniną meblową stanowią nową jakość wypoczynku! Materiał jest nie tylko elegancki, lecz także bardzo wygodny w czyszczeniu. Posiada właściwości ograniczające wchłanianie płynów do wnętrza, co potwierdza znak Cleanaboo. Zimowe szaleństwa na śniegu niejednokrotnie kończą się późniejszym suszeniem furta zwierzaka. Mata sprawdzi się idealnie zarówno w pomieszczeniu, jak i na zewnątrz. To także doskonałe rozwiązanie w podróży lub jako dno klatki kennelowej, które zapewni psu wygodne i ciepłe miejsce do wypoczynku, bez obaw, że materiał nasiąknie topniejącym śniegiem. Trwała powłoka antypoślizgowa zapobiega przesuwaniu się legowiska i ogranicza chłonięcie wilgoci od podłoża. Specjalnie zaprojektowany uchwyt daje możliwość złożenia maty na pół lub zwinięcia i wygodnego przechowywania. www.amiplay.eu

amiplay NewYork - torba transportowa w rytmie miasta New York to kolekcja zainspirowana trendami światowych stolic mody. Rytm miasta, nieustający ruch, a przy tym elegancja w każdym detalu to to, co wyróżnia akcesoria New York. Torba transportowa to doskonały wybór na każdą podróż. Wykonana z miękkiej, bardzo wytrzymałej skóry syntetycznej jest odporna na uszkodzenia. Do produkcji użyto materiałów najwyższej jakości, które zapewniają piękny wygląd na długi czas. Torba zapinana jest na suwak, a po bokach wszyto pasy, które umożliwiają wygodne noszenie na ramieniu. Uchwyty są optymalnej długości, aby zapewnić komfort użytkowania. W środku znajduje się krótka smycz z karabińczykiem, dzięki której można bezpiecznie przypiąć psa, żeby nie wyskoczył podczas transportu. Wyciągana podłoga sprawia, że torba jest wygodniejsza dla pupila. Ułatwia to także utrzymanie jej w czystości. Boczna kieszeń doskonale sprawdzi się do przechowywania drobnych akcesoriów. Kształt oraz materiały, z jakich torba jest wykonana sprawią, że stanie się ona niezbędnym elementem każdej podróży. www.amiplay.eu

Renske Chhurpi Cheese Pops – chrupiące przysmaki z sera Renske Chhurpi Cheese Pops to idealna przekąska dla każdego psiaka. Mały, średni czy duży – każdy pies jest nimi zachwycony. Ich chrupiąca konsystencja sprawia, że są one szczególnie doskonałym wyborem dla psów, które uwielbiają żuć. Bo Chhurpi Cheese Pops to przysmaki z sera himalajskiego, które po podgrzaniu w kuchence mikrofalowej zwiększają swoją objętość trzykrotnie i stają się niezwykle chrupiące, zachowując przy tym wszystkie swoje wartości odżywcze i witaminy oraz minerały. Przysmaki Chhurpi Cheese Pops są bogate w dobrze przyswajalne białko. Nie zawierają laktozy, dlatego nie oddziałują niekorzystanie na układ pokarmowy psiaka. Producent: Renske Natural Petfood Importer i dystrybutor: Best 4 Animal Care Sp. z o.o.; www.b4ac.pl; kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

Pharmox Dog & Cat UC-II® – opatentowany kolagen typu II – najlepsze wsparcie dla stawów Suplement diety oparty na opatentowanej formie niezdenaturowanego kolagenu typu II (UC-II®) . To kolagen wytwarzany w niskiej temperaturze, bez procesu enzymatycznego, podczas którego zostaje zachowana jego struktura molekularna. Pharmox Dog & Cat UC-II® produkowany jest z chrząstek drobiowych, co zapewnia wysoką przyswajalność i biodostępność pozyskanego kolagenu. Dodatkowo suplement został wzbogacony o witaminy C i D. Witamina C przyczynia się do tworzenia kolagenu w celu prawidłowego funkcjonowania chrząstek i kości. Witamina D zwiększa wchłanianie wapnia w kościach i pozytywnie wpływa na utrzymanie elastycznych mięśni. Suplement jest odpowiedni dla psów i kotów każdej rasy i w każdym wieku. Szczególne zalecany dla psów i kotów z chorobą zwyrodnieniową stawów oraz starszych zwierząt. Preparat można podawać także profilaktycznie zwierzętom będącym w grupie ryzyka wystąpienia choroby zwyrodnieniowej stawów, jak psy aktywne i sportowe, psy ras dużych i olbrzymich w okresie intensywnego wzrostu. Producent: Vitalize Products BV Holandia Importer i dystrybutor: Best 4 Animal Care Sp. z o.o.; www.b4ac.pl; kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

amiplay BeSpace – innowacyjna kolekcja zapewniająca bezpieczeństwo Długo oczekiwana nowość w ofercie amiplay już w sprzedaży!!! Kolekcja BeSpace powstała z myślą o wszystkich miłośnikach kosmosu ceniących sobie bezpieczeństwo i funkcjonalność. Niepowtarzalne wzory nawiązują do otaczającego nas wszechświata i jego astronomicznej części, która rozbudza wyobraźnię na temat gwiezdnych podróży i pozaziemskich zjawisk. Tworząc kolekcję, postawiliśmy przede wszystkim na bezpieczeństwo i komfort użytkowania oraz designerskie wzornictwo. Drukowana, miękka taśma jest odporna na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne. Dzięki temu żywe kolory pozostają intensywne przez długi czas. Wybrana w kolekcji kolorystyka pozwala na łatwe utrzymanie czystości, a odblaskowe przeszycia gwarantują dobrą widoczność po zmroku. Jest to niewątpliwy atut kolekcji, zwłaszcza w sezonie zimowym. Czarne okucia idealnie współgrają z kosmicznymi wzorami, nadając niepowtarzalny wygląd produktom. Funkcjonalne rozwiązania zastosowane w kolekcji BeSpace podnoszą jakość produktów, a tym samym gwarantują ich niezawodność i jeszcze przyjemniejsze użytkowanie. www.amiplay.eu

amiplay kurtka Bronx – bądź mrozoodporny tej zimy Śnieg, mróz i minusowa temperatura to doskonałe powody, by zmienić garderobę z jesiennej na coś cieplejszego. Nasza zimowa kolekcja Bronx to ciepłe, modne kurtki powstałe z pełną dbałością o każdy detal. Ich konstrukcja składa się z trzech warstw: polarowej podszewki, ocieplającego wypełnienia oraz zewnętrznej, nieprzemakalnej warstwy wykończonej praktycznymi ściągaczami. Dzięki temu kurtka doskonale chroni przed zimnem, wiatrem oraz opadami. Starannie skrojona, zakrywa i ogrzewa tułów czworonoga, chroniąc najważniejsze mięśnie przed wychłodzeniem. Materiał jest bardzo przyjazny dla psiej skóry, co sprawia, że kurtka jest wygodna i zapewnia zwierzęciu pełną swobodę ruchów podczas wszelkich aktywności na świeżym powietrzu. Zapinanie na rzepy pozwala na delikatną regulację obwodu oraz komfortowe zakładanie. Na plecach znajduje się wygodny otwór do przypinania smyczy do obroży lub szelek oraz designerskie logo marki, które nadaje kurtce niepowtarzalny wygląd. www.amiplay.eu

amiplay Reflective – bezpieczeństwo dla każdego – szelki guard, Safety, smycz 8w1 Seria Reflective to wysokiej jakości produkty dostępne dla każdego. Stworzone z myślą o miłośnikach aktywnego spędzania czasu z psem, ceniących sobie bezpieczeństwo i funkcjonalność. Taśma z odblaskowymi przeszyciami gwarantuje dobrą widoczność po zmroku, co jest szczególnie przydatne w okresie jesienno-zimowym. Ponadto materiał jest miękki i elastyczny, przyjazny dla psiego ciała, dzięki czemu produkty z tej serii doskonale sprawdzą się podczas długich spacerów. W ostatnim czasie w kolekcji Reflective pojawiły się nowe produkty w postaci szelek guard oraz Safety, a także smyczy 8w1. Guard to najchętniej wybierany obecnie model szelek. Dzięki swej konstrukcji nie obciążają stawów i są najlepiej dopasowane do budowy anatomicznej zwierzęcia. Na ich podstawie powstały szelki antyucieczkowe Safety, wyposażone w dodatkową obręcz na brzuchu. Przepinana smycz o długości do 4 metrów to z kolei większa swoboda w czasie spaceru i treningu. Funkcjonalność 8w1 pozwala na użytkowanie produktu w ośmiu różnych konfiguracjach do prowadzenia jednego lub dwóch psów na raz. www.amiplay.eu

OFiuFiuPL dystrybutorem marki Lovidog i Lovicat Lovidog i Lovicat to wyjątkowe przysmaki dla psa, które sprawdzą się zarówno na spacerze, podczas treningu, jako nagroda lub jako przysmak. Opakowanie – tubka jest bardzo praktyczne i pozwoli na dawkowanie karmy w zależności od potrzeb, w domu i podróży. Konsystencja pasztetu sprawia, że idealnie można go rozsmarować np. na macie LickiMat®. Przysmak pomoże w "przemyceniu" lekarstwa, gdyż stanowi świetny kamuflaż :) Nie zawiera konserwantów oraz barwników. Osiem smaków mięsnych, pasta orzechowa i trzy przysmaki funkcyjne. Platforma B2B www.ofiufiudlafirm.pl

CO NOWEGO NA RYNKU OFiuFiuPL dystrybutorem marki Slow Dog Slow Dog to karmy stworzone z myślą o najwyższej jakości żywieniu Twojego psa. Karmy mokre Slow Dog produkowane są w Polsce z lokalnych składników. To nie tylko gwarancja wysokiej jakości, lecz także wsparcie dla lokalnej gospodarki. W puszce zamknięte jest dobro natury, bez ulepszaczy i konserwantów, a całość duszona jest w sosie własnym, bez dodatku wody czy bulionu. Slow Dog to nie tylko jedzenie, to również dbałość o zdrowie i dobre samopoczucie Twojego psa. Regularne kontrole weterynaryjne w Polsce to dodatkowe potwierdzenie wysokiej jakości i bezpieczeństwa tego produktu. Wybierając Slow Dog, możesz mieć pewność, że dostarczasz swojemu psu Tego, co najlepsze, wspierając jego zdrową dietę i aktywny tryb życia. Platforma B2B www.ofiufiudlafirm.pl

Uwaga wszyscy miłośnicy psów! NOWOŚĆ! Garnuszek LickiMat® Yoggie Pot Przygotujcie się na rozpieszczanie swojego futrzanego przyjaciela wyjątkową ucztą, korzystając z niesamowitego garnuszka LickiMat® Yoggie Pot! Wyjątkowa LickiMata w kształcie garnuszka nie tylko pobudza kubki smakowe psa, lecz także masuje język dzięki specjalnie zaprojektowanym wypustkom. Niezależnie od tego, czy jest to mokra karma, surowe mięso, jogurt, masło orzechowe, czy namoczona sucha karma, Yoggie Pot jest idealny do każdego rodzaju pysznego przysmaku. Ale to nie wszystko! Nasz Yoggie Pot jest odpowiedni dla psów każdej wielkości i jest niezwykle wygodny w użyciu. Można go myć w zmywarce, zamrażać i używać w kuchence mikrofalowej. Ponadto możesz spać spokojnie, wiedząc, że nie zawiera szkodliwych substancji, takich jak BPA, PCV, ftalany, silikon i plastik TPE. Ta ekologiczna LickiMata, wykonana z naturalnego kauczuku pochodzenia roślinnego, nie tylko w 100% nadaje się do recyklingu, lecz jest także przyjazna dla środowiska. Platforma B2B www.ofiufiudlafirm.pl

OFiuFiuPL dystrybutorem marki QCHEFS Dental Charcoal 2w1 to połączenie Płatków Dentystycznych QCHEFS z dodatkowym olejem kokosowym, drożdżami browarniczymi i biowęglem. Duża moc działania i wiele korzyści! Dental Charcoal łączy intensywną pielęgnację zębów z dbaniem o zdrowe jelita. Bez skutków ubocznych! Dental Charcoal to naturalne rozwiązanie na takie problemy, jak wymioty, nudności, wzdęcia, biegunki oraz stany zapalne jamy ustnej, osad i kamień nazębny. Dental Charcoal szybko przywraca ciału równowagę: • Namnażanie się bakterii w jamie ustnej/jelicie zostaje zatrzymane. • Eliminowane są toksyny oraz przyczyny wzdęć i biegunek. • Wątroba, nerki i jelita są odciążone. Platforma B2B www.ofiufiudlafirm.pl

OFiuFiuPL dystrybutorem marki Kiwi Walker Aż trzy gorące nowości od Kiwi Walker! • Urocza pluszowa zabawka w kształcie ptaka kiwi, która kryje w sobie piszczałkę, z pewnością ma szansę stać się nowym ulubionym psim kumplem. • Octopus & Starfish to innowacyjna zabawka 2w1, wykonana z pianki TPC i odczepianej części pluszowej. Rozgwiazda unosi się w wodzie, pięknie lata i odbija się od ziemi. Jest delikatna dla dziąseł zwierzaka – idealna do zabaw na świeżym powietrzu. Piszcząca pluszowa zabawka w kształcie ośmiornicy zapewnia dobrą zabawę w pomieszczeniu. Pozwala zwierzakowi cieszyć się zabawą każdą częścią osobno lub razem. • Nowe skórzane zabawki w czterech kolorach i uroczych kształtach żółwia, kameleona, koziorożca i łodzika. Są w 100% naturalne, wykonane ze skóry i włókna kokosowego. Świetny prezent dla psiego przyjaciela. Platforma B2B www.ofiufiudlafirm.pl

W magicznym, niepowtarzalnym czasie Bożego Narodzenia Wszystkim Klientom, Współpracownikom oraz Przyjaciołom, życzymy wielu ciepłych chwil w gronie rodziny i zasłużonego odpoczynku. Dziękuję za dotychczasowe zaufanie i owocną współpracę w 2023 roku, a nadchodzący Nowy Rok niech przyniesie wszystkim wiele inspiracji, energię dążenia do zamierzonych celów oraz uczucie szczęścia z osiągniętych sukcesów. Niech 2024 będzie kolejnym rokiem wspaniałej współpracy i realizacji kreatywnych pomysłów!

KRZYŻÓWKA Poziomo 2) przejście ze stanu stałego w stan gazowy 4) naturalny zamiennik retinolu w kosmetykach 5) kamień ważny w projektach 6) rozrabiały w czasie Świąt Bożego Narodzenia 10) Trójkąt na Atlantyku znany z zaginięć 12) część jelita grubego 14) łagodna postać ospy 17) ulica znana z książek o Harrym Potterze 21) nielegalny przemyt towarów 24) zwana też pilchem 26) wśród tych grzybów wielkoowocnikowych są i jadalne, i trujące 28) komunikacja w celu uzyskania porozumienia 30) pokolenie powojennego wyżu demograficznego 31) wspólnota autonomiczna Hiszpanii 32) imię detektywa Poirot 33) pyszny owocowy dodatek do herbaty lub pączków Pionowo 1) jeden z listków zarodkowych 3) jeden z trzech króli 7) ryba i urząd w dawnej Polsce 8) nawóz organiczny z odpadów roślinnych 9) typowe ciasto świąteczne 11) białko w erytrocytach 13) nauka zajmująca się skamielinami 14) egzotyczny owoc wyglądający jak mała pomarańcza 15) zimowa „stolica” Polski 16) ptak zimujący, zjadający owoce m.in. jarzębiny 18) chroni wynalazek 19) autor „Podróży z Herodotem” 20) śpiewane w okresie Świąt Bożego Narodzenia 22) Czarnogóra 23) chodził w nim Napoleon 25) było ich 101 27) pies pasterski 29) podział redukcyjny komórki prowadzący do powstania gamet

Na trzy osoby, które jako pierwsze prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl, czekają 3 zestawy boxów marki INABA dedykowane dla kotów, ufundowane przez firmę Azan. 1

3 15

4 4

5 6

11 12

12 22 20

14 11

15 17

18 21

20 22

5 3

24 7

26 1

30 9

31 14

32 23

33 17

Fundatorem nagród jest firma

Życzymy miłej zabawy!

Laureatami poprzedniej edycji naszej krzyżówki zostali Państwo: Katarzyna Kubaszewska, Natalia Bojanowska. Zwycięzcy otrzymali nagrody-niespodzianki ufundowane przez firmę Best 4 Animal Care. Gratulujemy!

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL Wydawnictwo: FIDELIS PRESS Sp. z o.o. Redaktor naczelna i prowadząca: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl Sekretarz redakcji: Żaneta Żołnierczuk zaneta.zolnierczuk@zoobranza.com.pl Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000 Adres redakcji: ZooBranża ul. Bankowa 11A/2 05-090 Dawidy Bankowe Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Współpraca autorska: Ewa Chilmańska Sabina Janikowska prof. dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska Joanna Żulicka i inni. Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl Skład i łamanie: Łukasz Wójcik Korekta: Ewa Wilczyńska Nakład: 4000 egz. ISSN 2450-0372

/ZOOBRANZA

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji. Materiały publikowane w magazynie Z ooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła. Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

7 – 10 maja 2024 | Norymberga, Niemcy

38. Międzynarodowe targi artykułów dla zwierząt domowych

ZOBACZ NOWOŚCI NA INTERZOO! Dowiedz się o najnowszych trendach i osiągnięciach w swojej branży. Odkryj szeroką gamę innowacyjnych produktów i usług dla zwierząt domowych. Przekonaj się na miejscu, co sprawia, że wiodące na świecie wydarzenie Interzoo jest tak wyjątkowe.

KUP BILET JUŻ TERAZ!

Rynek światowy jest tutaj obecny!

Śledź nas!

Wstęp tylko dla autoryzowanych gości handlowych.

INTERZOO.COM/EN

Organizator

Honorowy sponsor

Organizacja w imieniu organizatora