ZooBranża Luty 2024

2/2024

SPECJALISTYCZNY MAGAZYN BRANŻY ZOOLOGICZNEJ DLA MANAGERÓW FIRM ORAZ WŁAŚCICIELI I PRACOWNIKÓW SKLEPÓW ZOOLOGICZNYCH

LUTY 2024

NR 2 (91) ISSN 2450-0372

FLEXITARIANIZM Zwinne zmiany w firmie

Przyjemność z jedzenia

BritPolska BritPolska BritPolska

Szanowni Państwo, funkcjonujemy już w nowym roku i staramy się optymistycznie patrzeć w przyszłość. Spływają kolejne dane z opracowań statystycznych i analiz rynku, które z jednej strony ten optymizm wspierają, a z drugiej dają do myślenia, a ci, co na podstawie przemyśleń wprowadzą zwinne zmiany w organizacji swoich firm, z pewnością skorzystają najlepiej. O zasadach zwinnych zmian piszemy w bieżącym numerze „ZooBranży”. Analizy rynku wskazują, że możemy liczyć na dalsze hamowanie inflacji. Na świecie trwa dezinflacja, także w odniesieniu do cen towarów i usług z kategorii bazowych. Polskę wyróżnia wysoka dynamika płac, jednak wzrost dochodów nie przełożył się na silny wzrost popytu konsumpcyjnego i prognozuje się, że wzorce konsumpcji z ostatnich lat będą się utrzymywać. Jednak analitycy uznają, że perspektywy popytu wyglądają dobrze i popyt konsumpcyjny ma wywrzeć presję na ceny w Polsce. Analitycy Banku Światowego podkreślają, że w gospodarce światowej czeka nas wzrost, ale w trudnych czasach.

Należy również wziąć pod uwagę fakt, że wzrost cen w Europie uderzył dość mocno w sektor zoologiczny, przykładami takich krajów mogą być nasi zachodni sąsiedzi czy kraje skandynawskie. Stąd założenie, że ceny oraz zachowania zakupowe konsumentów będą miały znaczący wpływ na to, co dzieje się na rynku zoologicznym, wydaje się ze wszech miar słuszne. A jak już wspominaliśmy, w trendach konsumenckich na 2024 rok według analiz EUROMONITOR International jest podkreślany trend cięcia kosztów przez konsumentów i poszukiwania jak najwyższej jakości w najlepszej ce-

nie. Jest to z pewnością informacja, o której warto pamiętać. Polscy przedsiębiorcy są znani z elastyczności i pomysłowości, jak radzić sobie w trudnych i zmiennych warunkach, więc po raz kolejny podkreślamy wartość dobrego przygotowania się merytorycznego do potrzeb rynku.

Wiele piszemy na łamach „ZooBranży” o zrównoważonej gospodarce, chcąc Państwa wprowadzić w tematykę, która według prognoz wydaje się być wiodąca dla Polski w 2024 roku, ponieważ analitycy przewidują, że dominującym trendem gospodarczym będzie ESG. Jest to pierwszy rok, w którym duże firmy będą zobligowane do niefinansowego raportowania w zakresie ESG w oparciu o nową dyrektywę CSRD. Przedsiębiorstwa muszą się adaptować do oczekiwań inwestorów, klientów i społeczeństwa i oprócz osiągania wyników finansowych budować zaufanie poprzez zaangażowanie w obszary szeroko rozumianego zrównoważonego rozwoju. Trzeba pamiętać, że zrównoważony rozwój przyczynia się nie tylko do wspierania środowiska, lecz także przynosi korzyści ekonomiczne. Warto, żeby polska branża zoologiczna, wyprzedzając nowe wyzwania, już teraz potrafiła odnaleźć się w obszarze trendów ESG. Będziemy w tym Państwa wspierać!

Zapraszamy do lektury!

Joanna Zarzyńska Redaktor naczelna

REKLAMA

SPIS TREŚCI

W numerze

Paulina Andrzejewska behawiorystka, trenerka psów, edukatorka. Autorka szkoleń, webinarów i warsztatów dla kocich opiekunów. Wspiera i motywuje przyszłych behawiorystów na swoich profilach społecznościowych. Wielbicielka dobrej książki, azjatyckiej kuchni i mopsów.

03 Od redakcji 06 Echa Branży

Adrianna Iwan

12 Zwinne podejście do zmiany w firmie branży zoologicznej 18 Jak radzić sobie skutecznie ze stresem w biznesie?

24 Czy zwierzęta czerpią przyjemność z jedzenia?

32 Trendy human-pet crossover – flexitarianizm 38 Bronienie zasobów – normalne zachowanie czy problem behawioralny?

44 Wyzwania dla kociarza 50 Subkliniczne zakażenia patogenami odkleszczowymi 54 Wzbogacanie środowiska życia królików 60 Mnicha – czy trafi na unijną listę IGO? 64 Co nowego na rynku?

74 Krzyżówka

mgr mikrobiologii, technik weterynarii, zoopsycholog, studentka medycyny weterynaryjnej na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, współpracuje z Fundacją Badamy Suplementy.

Natalia Młodnicka behawiorystka, trenerka i zoopsycholożka psów. Absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie.

Od lat związana z branżą zoologiczną. Prowadzi bloga Na każdą łapę, gdzie dzieli się wiedzą z zakresu wychowania oraz opieki nad psami. Prywatnie opiekunka dwóch psów.

Magdalena Nowaczyk dyplomowany zoopsycholog, behawiorysta i dietetyk weterynaryjny królików i gryzoni. Zawodowy zielarz, fitoterapeuta. Od 2014 roku Inspektor d/s ochrony Zwierząt w OTOZ Animals.

Założycielka działającego od 10 lat Okienka życia dla królików i gryzoni. Na co dzień dba o dobrostan ponad 150 królików i gryzoni będących podopiecznymi Okienka oraz edukuje zarówno przyszłych opiekunów swoich podopiecznych, jak i uczestników grup zrzeszających miłośników gatunków. Autorka artykułów, przewodników i webinarów dotyczących prawidłowego żywienia i opieki nad królikami i gryzoniami.

dr Jarosław Rubin konsultant i trener specjalizujący się w budowie i rozwoju zwinnego podejścia do zarządzania w firmach (zarządzanie zmianą, zarządzanie celami, budowa kultury organizacyjnej opartej na elastyczności i otwartości). Współautor książki „Zwinnologia.

Innowacyjne podejście do zarządzania zmianą”. Prywatnie miłośnik Włoch, autor przewodnika „Monte Cassino i okolice.

Szlakiem 2 Korpusu Polskiego”.

dr Jacek Wilczak specjalista w zakresie żywienia, dietoprofilaktyki schorzeń metabolicznych i promocji zdrowia. Adiunkt w Zakładzie Biochemii i Dietetyki Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Opiekun czekoladowego labradora retrievera – więc z autopsji wie, jak ważna jest właściwie zbilansowana dieta dla prawidłowego wzrostu i rozwoju psa. Autor publikacji naukowych i popularno-naukowych z zakresu żywienia, dietoprofilaktyki, wykorzystania związków biologicznie czynnych w żywieniu człowieka i zwierząt.

dr n. wet. Joanna Zarzyńska doktor nauk weterynaryjnych, lekarz medycyny weterynaryjnej, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Studium Doktoranckiego przy Wydziale Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Od 2006 r. pracuje naukowo na stanowisku adiunkta w Katedrze Higieny Żywności i Ochrony Zdrowia Publicznego IMW SGGW w Warszawie. Interesuje się tematyką nowej żywności, badaniami konsumenckimi, zagadnieniami One Health i wpływem produkcji żywności na klimat. Pasjonatka kynologii, jeździectwa oraz teatru.

Laura Zarzyńska

Podziel się wiedzą!

Zostań autorem „ZooBranży”.

Skontaktuj się z nami. redakcja@zoobranza.com.pl

4

studentka psychologii na prestiżowej warszawskiej uczelni humanistycznej. Pasjonatka zwierząt – jest opiekunką psa chihuahua, świnki morskiej oraz myszy. Interesuje się kryminologią, dobrą książką, sztuką oraz filmem.

Producent i oficjalny dystrybutor

+ 48 6 9 6 6 0 7 2 2 1

a m i p l a y @ a m i p l a y. e u

w w w. a mipla y. eu

ECHA BRANŻY Nowe OFERTY SPECJALNE dla sklepów zoologicznych w panelu MyPetStory W panelu dla firm https://panel.mypetstory.pl/ pojawiły się nowe oferty specjalne dla wszystkich sklepów zoologicznych (stacjonarnych i internetowych) zarejestrowanych w MyPetStory. Niektóre oferty są limitowane, więc nie trać czasu i zapoznaj się ze wszystkimi propozycjami, które przygotowali dla Ciebie producenci współpracujący z MyPetStory, m.in. Uniszki, Aquael, Tropical i wielu innych.

Regularne odwiedzanie panelu i aplikacji MyPetStory pozwoli Ci na bieżąco monitorować działania na rynku zoologiczno-weterynaryjnym; nawiązać kontakt z nowymi producentami, dystrybutorami oraz hurtowniami z rynku polskiego i włoskiego, a także promować sklep i zdobywać Nowych Klientów.

Kontakt do MyPetStory: Beata Suchorak beata.suchorak@mypetstory.pl https://panel.mypetstory.pl/

Promocje karm dla kociąt i szczeniąt marek Equilibrio i Everland Przez cały marzec 2024 roku wszystkie karmy dla kociąt i szczeniąt marek Equilibrio i Everland są dostępne z dodatkowym rabatem 20%. To wyjątkowa okazja, aby wprowadzić do oferty wysokiej jakości nowości w bardzo atrakcyjnej cenie.

Equilibrio – globalna marka z 20-letnią historią, produkowana w północnej Francji z najwyższej jakości surowców. Własny zespół ekspertów, składający się z lekarzy weterynarii, naukowców i specjalistów ds. żywienia, nieustannie rozwija receptury karm Equilibrio w celu zwiększenia strawności i zapewnienia najlepszego możliwego odżywienia.

EVERLAND to francuska marka karm dla psów i kotów zawierająca trzy szlachetne składniki o niesamowitej wartości odżywczej: • kaczka lub łosoś – wysokiej jakości białka, • ryż – lekkostrawne i dobrze przyswajalne węglowodany i błonnik, • siemię lniane – źródło kwasów omega-3.

Szczegóły oferty dostępne u przedstawicieli handlowych BAYLEG S.A.

Poznaj ofertę firmy Betta Betta Sp. z o.o jest importerem i dystrybutorem Marek: Almo Nature, FidoVet, Gosbi, M-Pets, MenForSan, Naturo, Oasy i Plutos.

Wszystkie produkty, które znajdziesz w naszej ofercie, wyróżniają się bardzo wysoką jakością. Jesteśmy przekonani, że zdrowie każdego zwierzaka zaczyna się w jego misce, dlatego oferujemy karmy i przysmaki tworzone z najlepszych składników, zgodnie z najwyższymi standardami jakości, a akcesoria i kosmetyki stanowią doskonałe uzupełnienie naszej oferty.

Serdecznie zapraszamy do współpracy sklepy działające w branży zoologicznej.

Dział Obsługi Klienta: tel. 22 763 19 90; e-mail: biuro@betta.pl; platforma B2B: www.betta.pl

6

Nowa kampania Tasty Dogs Life BIOFEED, polski producent karmy dla psów, rozpoczął nową kampanię dla swojej marki Tasty Dogs Life. Kampania on-line, która wystartowała na początku lutego, promuje pełnoporcjowe karmy dla psów. Podkreślając hasło „Dobre życie ma smak! Dbaj o (pełno)wartościowe relacje z psem”, Tasty Dogs Life koncentruje się na zdrowiu i dobrym samopoczuciu psów poprzez zbilansowane żywienie. Karmy Tasty Dogs Life, opracowane przez specjalistów, oferują bogate w składniki odżywcze posiłki, zapewniające psom wszystko, co potrzebne do ich rozwoju i zabawy. Kampania ma na celu dotarcie do opiekunów psów zainteresowanych prawidłowym rozwojem swoich pupili. www.tastylife.pl www.biofeedzoo.pl

Calitti zaprasza do współpracy!

Szukamy partnerów handlowych do dalszej ekspansji na rynku polskim. Posiadamy szybko rozwijający się produkt. W ostatnim czasie wprowadziliśmy sporo nowości.

Marka jest znana na rynku, a żwirki szybko rotują!

Wprowadź do swojej oferty żwirki Calitti!

Dlaczego warto?

• Posiadamy szybko rotujący produkt.

• Zapewniamy atrakcyjne ceny i marże.

• Promocja i marketing są po naszej stronie.

• Nie prowadzimy sprzedaży detalicznej.

Napisz do nas: meow@calitti.com; www.calitti.com tel.: 660 453 122

Druga edycja targów PET WORLD ARABIA W dniach 22–23 kwietnia w Dubaju odbędzie się druga edycja targów Pet World Arabia. Zeszłoroczne targi okazały się wielkim sukcesem, odwiedziło je ponad 2000 gości biznesowych i ponad 2500 opiekunów zwierząt. Było to pierwsze tego typu wydarzenie w regionie. W tym roku w targach B2B z komponentą B2C udział wezmą wystawcy z ponad 20 krajów, w tym z Polski (np. firma PETMEX). Sponsorem Platinium jest Purina ProPlan. Podczas targów odbędzie się także warsztat naukowy, którego gospodarzem będzie ministerstwo ds. zmian klimatu i środowiska (MOCCAE). Imprezy towarzyszące to wystawy i pokazy zwierząt, sesje groomerskie oraz konferencja weterynaryjna.

Więcej informacji o targach: www.petworldarabia.com

7

ECHA BRANŻY Zaoferuj swoim Klientom TICKLESS® bezpieczną ochronę przeciw kleszczom Jako wyłączny polski dystrybutor urządzeń TICKLESS® zapraszamy Cię do współpracy! Nasze innowacyjne produkty uzupełnią Twoją ofertę o rozwiązania bez szkodliwej chemii, bezpieczne dla zwierząt, w tym szczeniąt, seniorów czy alergików. TICKLESS® to numer 1 w Europie wśród ultradźwiękowej ochrony przeciw kleszczom. Działa również na pchły i roztocza kurzu domowego, które są częstą przyczyną alergii naszych zwierząt i nas samych.

Dołącz do rodziny TICKLESS® Polska!

Jesteś właścicielem sklepu, hurtowni, Twoja lecznica prowadzi sprzedaż sprawdzonych rozwiązań?

TICKLESS® pasuje do Twojej oferty. Zapraszamy do rejestracji na: https://dystrybucja.provect.pl lub do kontaktu z nami: dystrybucja@provect.pl +48 791 890 555

Kolby Konesera od Ham-Stake Firma Ham-Stake, lider w dziedzinie zdrowej żywności dla zwierząt, z dumą prezentuje swoją najnowszą innowację – Kolby Konesera. Opracowane we współpracy z lekarzami weterynarii i specjalistami ds. żywienia zwierząt domowych, przekąski te stanowią nowy etap w pielęgnowaniu zdrowego trybu życia małych ssaków.

Kolby Konesera to rezultat połączenia wiedzy eksperckiej z pasją do dbania o dobrostan zwierząt. Każdy składnik został starannie dobrany z myślą o potrzebach królików i gryzoni, a opinie specjalistów potwierdzają najwyższą jakość produktu. Znajdziesz w nich wszystko, co wartościowe dla małych ssaków, bez sztucznych dodatków czy konserwantów.

Kolby Konesera są dostępne w trzech różnych smakach, zaspokajając różnorodne upodobania małych podopiecznych: • z arachidami, larwami i kokosem, • z pomidorem, bananem i jabłkiem, • z nagietkiem, ślazem i kocanką.

Ham-Stake ponownie udowadnia, że zdrowa żywność dla zwierząt to ich priorytet. Dostępne już teraz, zachęcamy do sprawdzenia, jak kolby mogą być zdrowe i pyszne zarazem! www.ham-stake.com

Wielkanocny Króliczek od Ham-Stake Nadchodzi upragniona przez wszystkich wiosna, a wraz z nią Święta Wielkanocne!

Nie czekając na pierwszą jaskółkę, Ham-Stake obwieszcza wiosenne przebudzenie. Życząc wszystkim malućkim pieszczoszkom oraz ich opiekunom wspaniałych, zdrowych i smacznych Świąt Wielkanocnych, prezentujemy limitowaną serię okazjonalnych przysmaków dla królików i gryzoni wszelkiej maści.

Cóż lepiej kojarzy się z tym wyjątkowym czasem niż słodki pyszczek króliczka?

Ręcznie uformowany z aromatycznej pietruszki, ozdobiony marchewką, pasternakiem i owocem aronii. Charakteru dodają króliczkowi szpiczaste wibrysy wykonane z naturalnej rafii. W całości jadalny, bez niepotrzebnych dodatków i niewypiekany. Tak uroczy, że aż żal go schrupać! Obowiązkowa pozycja w wielkanocnym menu każdego królika i gryzonia! Króliczek wprowadzi świąteczny nastrój i doda wigoru u progu wiosennego sezonu! www.ham-stake.com

8

Handlowiec szuka pracy Pracownik marketingowy oraz przedstawiciel handlowy w branży od ponad 7 lat.

Szukam pracy od zaraz. Zoologia jest i pozostaje niezmiennie moją pasją. Posiadam umiejętność dynamicznego działania i skutecznego komunikowania się z przedstawicielami branży, członkami kadr kierowniczych oraz klientami biznesowymi.

Zajmuję się wszelkimi aspektami, między innymi: marketing, sprzedaż, reklamacje.

Swoją przyszłość zawodową wiążę z obecną branżą, dlatego z przyjemnością dołączę do Państwa firmy i mam nadzieję na wspólne budowanie sukcesu.

Tomasz Uhlenberg | e-mail: tomul8@wp.pl | tel.: 69574243

MyPetStory w programie akceleracyjnym NCBR Nevada Aacceleration Program!

Aplikacja MyPetStory awansowała do trzeciego etapu programu akceleracyjnego NCBR NEVADA Acceleration Program, który umożliwia polskim startupom i mikroprzedsiębiorstwom spełnienie amerykańskiego marzenia i rozpoczęcie działalności w Nevadzie.

To szansa dla młodych, ambitnych firm technologicznych, które chcą poddać się poważnemu zagranicznemu testowi przy wsparciu mentorów z USA. Zdobędą unikalne, praktyczne doświadczenie w skalowaniu biznesu na rynku amerykańskim, prowadzeniu dialogu z wymagającymi inwestorami i budowaniu relacji z kluczowymi partnerami.

Celem akceleracji MyPetStory jest dostosowanie usługi do amerykańskiego rynku, na którym ponad 15 tys. lokalnych sklepów zoologicznych szuka możliwości większego zaangażowania klientów w zakupy, zdobycia nowych klientów i utrzymania obecnych w niezwykle konkurencyjnym otoczeniu.

Podczas czterodniowego Bootcamp Warsaw, konferencji i warsztatów z mentorami z USA zostanie wyłoniona finałowa 10, która już w maju poleci do Nevady i Kalifornii, by przygotować się do wejścia na rynek amerykański i otworzyć oddział w stanie Nevada.

Więcej informacji: mypetstory.pl Kontakt do MyPetStory: Beata Suchorak beata.suchorak@mypetstory.pl https://panel.mypetstory.pl/

Zaprasza do współpracy!

Dystrybutor marek

www.ofiufiudlafirm.pl

9

ECHA BRANŻY

Program uzupełniający Interzoo 2024 Interzoo 2024, najważniejsze na świecie targi branży zoologicznej zaplanowane na 7–10 maja, oferują angażujący program wsparcia. Podczas wydarzeń dodatkowych odbędą się przeglądy rynków, trendów i innowacji. Jako kluczowe źródło inspiracji Interzoo zapewni ekskluzywny wgląd w światową branżę zoologiczną.

Najważniejsze wydarzenia dodatkowe: 1. Petfood Forum Europe: konferencja, która odbędzie się 6 maja, jest poświęcona najnowszym osiągnięciom w dziedzinie karmy dla kotów i psów, a także innowacjom technologicznym w produkcji i pakowaniu.

2. Zrównoważony rozwój (7 maja): na sesji poświęconej zrównoważonemu rozwojowi Interzoo zaprezentuje wyniki „Studium zrównoważonego rozwoju z 2024 r.”, dotyczącego bieżących zmian i wyzwań w zakresie zrównoważonych praktyk w branży artykułów dla zwierząt domowych.

3. Sesje krajowe: eksperci branżowi będą zagłębiać się w dane rynkowe, trendy i przepisy dotyczące importu dla różnych regionów, w tym Brazylii, Europy, Azji Południowo-Wschodniej i Stanów Zjednoczonych.

4. Scena świeżych pomysłów (Fresh Ideas): w hali 3. odbędą się prezentacje na temat nowych pomysłów biznesowych, koncentrujące się na karmie, akcesoriach, technologii i zrównoważonym rozwoju, zapewniając tętniące życiem centrum innowacyjnych dyskusji.

5. Możliwości nawiązania kontaktów: weź udział w wydarzeniach dla wystawców, oficjalnej imprezie Interzoo 9 maja i konkursie Fresh Ideas 10 maja, podczas którego innowacyjne pomysły na produkty będą rywalizować o nagrody.

Szczegółowy program i informacje o biletach można znaleźć na stronie interzoo.com

Aplikacja MyPetStory zdobywa rynek włoski!

Od 17 stycznia 2024 r. MyPetStory działa również na rynku włoskim.

W ciągu kilku pierwszych dni zarejestrowało się ponad 1000 użytkowników aplikacji, a polscy producenci zyskają dostęp także do 30 dystrybutorów, 80 producentów, ponad 1000 sklepów i 30 innych usługodawców na rynku włoskim. To fantastyczny wynik i świetna wiadomość dla polskich producentów, którym MyPetStory może w znaczący sposób ułatwić poszukiwania dystrybutora we Włoszech.

MyPetStory ma również w planach uruchomienie aplikacji dla miłośników zwierząt i panelu dla firm na rynku niemieckim i angielskim, więc warto na bieżąco śledzić ich poczynania.

Kontakt do MyPetStory: Beata Suchorak beata.suchorak@mypetstory.pl https://panel.mypetstory.pl/

10

PZS: Przypomnij – Zaproś – Sprzedaj BĄDŹ TAM GDZIE TWÓJ KLIENT PLANUJE ZAKUPY

2 miejsce 2023

Regularnie przypominaj klientom o swoim sklepie, zapraszaj ich na zakupy przy pomocy kuponów i zwiększaj sprzedaż swojego sklepu.

Twórz lojalną grupę klientów w MyPetStory z wirtualną kartą klienta z numerem ID. Odbieraj oferty B2B od 165 producentów i dystrybutorów, kupuj korzystnie i bądź na bieżąco!

Wystarczy 10 min aby Twój sklep miał swoją aplikację!

ZADZWOŃ 795 396 430

85 000 użytkowników

NAPISZ beata.suchorak@mypetstory.pl

165 dostawców

2 miejce PetVision

Rynek polski

DOŁĄCZ panel.mypetstory.pl

Rynek włoski

10 min decyzja -> kupon

WSPARCIE SPRZEDAŻY

ZWINNE PODEJŚCIE DO ZMIANY W FIRMIE BRANŻY ZOOLOGICZNEJ Tekst: dr Jarosław Rubin Szkoła Zarządzania Zmianą

Jeśli prowadzisz firmę branży zoologicznej, to możesz spotkać się z potrzebą stworzenia i wdrożenia strategii marketingowej obejmującej wiele kanałów sprzedaży (omnichannel), dostosowywania się do rosnących wymagań klientów sklepów, szybkiego reagowania na innowacje i trendy czy zmiany podejścia do sprzedaży (nie tylko obniżanie cen). Niezależnie od tego, które wyzwanie się pojawi w twojej firmie, to zaplanowanie i wdrożenie rozwiązania jest zmianą, którą należy zarządzać, aby zwiększyć szanse na powodzenie wdrożenia. Z mojego doświadczenia obejmującego wspieranie wdrażania zmian w firmach wynika, że metodyką, która może zwiększyć bezpieczeństwo wdrożenia i prawdopodobieństwo sukcesu, jest zwinne podejście do zarządzania zmianą.

Kiedy menedżer lub zespół rozpoczyna zmianę, to często wyzwaniem staje się zwięzłe zaplanowanie, a następnie zakomunikowanie swoich zamierzeń tak, aby zaangażować pracowników – odbiorców zmiany. Proponowanym przeze mnie narzędziem, które pozwala na wykonanie „jednostronicowego planu zmiany”, a jednocześnie jest zaproszeniem do dialogu na temat zmiany, jest Strategiczna Kanwa Zmiany.

12

Wyzwania stojące przed inicjatorami zmian w firmie Wiele firm zrozumiało, że wdrażanie konkretnych rozwiązań w firmie (np. branży zoologicznej) należy traktować jako zmianę. Na spotkaniach z zespołem inicjującym zmianę pokazuję wiele wyzwań, jakie pojawiają się już na etapie początkowym zarządzania zmianą, np.: • Jak zaplanować zmianę?

• Jak zmierzyć sukces wdrożenia?

• Jak komunikować wdrożenie?

• Jak zaangażować pracowników we wdrożenie?

• Jak zachęcić pracowników do udzielania informacji zwrotnych?

• Jak monitorować wdrożenie?

• Jak zidentyfikować istotnych interesariuszy?

Metodyką, którą proponuję, aby efektywniej stawić czoła powyższym wyzwaniom, jest podejście zwinne do zarządzania zmianą. Podejście to opiera się na iteracyjnym trybie pracy (cykle Zwinnego Zarządzania Zmianą – ZZZ) oraz zaangażowaniu odbiorców zmiany w jej realizację – najlepiej od samego początku zmiany. Każdy z cykli ZZZ obejmuje trzy elementy: Wgląd – Opcje działań – Eksperymenty.

WGLĄD

EKSPERYMENTY

OPCJE DZIAŁAŃ

W ramach pierwszego cyklu ZZZ działania dotyczące wdrażania konkretnego przedsięwzięcia lub rozwiązania w firmie należy rozpocząć od zrozumienia bieżącej sytuacji. Proponuję więc przeprowadzenie Wglądu, czyli

diagnozy wnętrza organizacji i jej otoczenia. Ważnym elementem Wglądu jest strategiczne spojrzenie za zamiary inicjatorów zmiany i opisanie, co naprawdę chcą zrobić.

Narzędziem, które rekomenduję, aby zamienić pomysł w plan strategiczny zmiany, jest Strategiczna Kanwa Zmiany.

Strategiczna Kanwa Zmiany – jednostronicowy plan zmiany

„Jeżeli nie wiesz, dokąd zmierzasz, każda droga zaprowadzi cię donikąd” stwierdził kiedyś Henry Kissinger – amerykański polityk, laureat Pokojowej Nagrody Nobla. Podobnie jest w zarządzaniu wdrożeniem zmiany – jeśli nie potrafisz opisać obrazu firmy po zakończeniu wdrożenia, to nie zabieraj się za tworzenie szczegółowego harmonogramu zmiany, a tym bardziej nie podejmuj pierwszych działań. Narzędziem, które może pomóc inicjatorom i liderom zmiany w firmie w opisaniu strategicznej wizji tego przedsięwzięcia jest Strategiczna Kanwa Zmiany, czyli jednostronicowy strategiczny plan zmiany.

W jednej firmie, z którą współpracowałem, usłyszałem od pracowników następującą historię: Powstaje zespół mający wprowadzić istotne zmiany w sposobie pracy firmy w związku z wdrażaniem zmiany w obszarze sprzedaży. Zespół ten opracowuje koncepcję zmiany, a następnie przez trzy miesiące tworzy dokumentację przyszłego projektu. Kiedy dokumentacja jest już gotowa, lider zespołu umawia się na spotkanie z osobą decydującą o uruchomieniu projektu. Podczas godzinnego spotkania zespół prezentuje projekt i odpowiada na pojawiające się pytania. Na drugi dzień po spotkaniu jest już decyzja! Niestety, negatywna. Trzy miesiące pracy…

Rozumiałem rozgoryczenie członków zespołu, ale zadałem im prowokacyjne pytanie: Ile czasu zajmie wam przygotowanie jednostronicowego planu zmiany – kanwy przedsięwzięcia? Usłyszałem: Może 8–16 godzin.

Aby unikać sytuacji opisanej wyżej, proponuję stosowanie Kanwy, która jest narzędziem wspierającym planowanie zmiany oraz narzędziem nawiązywania dialogu i angażowania twórców i odbiorców zmiany.

13

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Skąd będziemy wiedzieli, że zmiana zakończyła się sukcesem, czyli czy osiągnęliśmy stan docelowy? Proponuję poszukać kryteriów powodzenia wdrożenia i ustalenia wskaźników sukcesu. Kryterium jest to miernik służący za podstawę oceny sukcesu wdrożenia.

Kanwa zbiera odpowiedzi na pytania: Jaki jest stan docelowy (wizja zmiany)?

Dlaczego wdrożenie zmiany jest konieczne?

Jak zmierzymy sukces zmiany?

Jak będziemy mierzyć postęp wdrożenia?

Na kogo (jakie osoby, zespoły) i na co (jakie zasoby, procesy, procedury) zmiana ma wpływ?

• Jakiego wsparcia udzieli odbiorcom zmiany zespół kierujący wdrożeniem, a jakiego wsparcia oczekuje, aby wdrożenie zakończyło się sukcesem?

Proponowany szablon Kanwy wygląda następująco:

• • • • •

Jaki jest stan docelowy?

Dlaczego wdrożenie rozwiązania jest konieczne?

Kryteria sukcesu

Miary postępu

Na kogo i na co ma wpływ rozwiązanie?

Jakiego wsparcia potrzebujemy przy wdrożeniu?

14

Jakiego wsparcia udzielimy?

Zgodnie z podejściem zwinnym możesz wykorzystać szablon w zaproponowanej postaci albo zmodyfikować go do swoich potrzeb.

Metoda pracy z Kanwą Wprawdzie sam czasem wykorzystuję szablon Kanwy wydrukowany na papierze w formacie A2, ale zachęcam do rysowania Kanwy na kartce flipcharta. Warsztat tworzenia Kanwy może być prowadzony przez osobę z przedsiębiorstwa, która zna procedurę postępowania, albo przez zewnętrznego doradcę, który czuwa nad procesem budowania Kanwy. Często pracuję w tej drugiej roli. Pracę rozpoczynamy od krótkiego zapoznania uczestników z Kanwą oraz sposobem pracy z tym narzędziem. Kiedy prowadzę, zwracam uwagę na to, że to uczestnicy są odpowiedzialni za efekt, a nie doradca.

Wspierając tworzenie Kanwy, proponuję uczestnikom następujące zasady pracy: 1. Zapisanie przez każdą osobę uczestniczącą w warsztacie własnego pomysłu lub odpowiedzi na pytanie związane z danym polem Kanwy na karteczce samoprzylepnej (praca indywidualna).

2. Przylepienie wszystkich karteczek w odpowiednim polu Kanwy i odczytanie oraz przedyskutowanie zapisanych propozycji (praca grupowa).

3. W zależności od pola: a. Uzgodnienie i zredagowanie jednej wspólnej propozycji. b. Wybór kilku najistotniejszych propozycji.

Pola Kanwy wypełniamy po kolei (nie wszystkie naraz), a rozpoczynamy od pola „stan docelowy” albo od „dlaczego wdrożenie jest konieczne”. Za tym drugim polem opowiadają się osoby, które przeczytały inspirującą książkę „Zaczynaj od DLACZEGO”, której autorem jest Simon Sinek.

Stan docelowy

Kryteria sukcesu

Opis stanu docelowego powinien się zawrzeć w jednym zdaniu, napisanym w czasie teraźniejszym w taki sposób, jak by było pisane już po zakończeniu wdrożenia zmiany. Jeśli planujemy zakończyć wdrożenie za rok i ma to być 15 marca, to opisujemy stan firmy w tym lub po tym dniu. Każda osoba opisuje własną wizję stanu docelowego, więc jeśli karteczki wypełni 10 osób uczestniczących w tworzeniu Kanwy, to możemy otrzymać 10 różnych spojrzeń na wdrożenie. Ponieważ planujemy jedną zmianę, konieczne jest wypracowanie wspólnej wizji stanu docelowego, pod którą mogą podpisać się wszyscy uczestnicy warsztatów. W efekcie powstaje jedno zdanie opisujące wizję zmiany.

W opisach stanu docelowego mamy prawo użyć wyrażenia: „Jesteśmy firmą, która posiada różnorodne kanały sprzedaży oraz technologię pozwalającą na elastyczne reagowanie na potrzeby klientów”. Skąd jednak będziemy wiedzieli, że zmiana zakończyła się sukcesem, czyli czy osiągnęliśmy stan docelowy?

Proponuję poszukać kryteriów powodzenia wdrożenia i ustalenia wskaźników sukcesu. Kryterium jest to miernik służący za podstawę oceny sukcesu wdrożenia.

Na przykład jeśli chcemy osiągnąć zadowolenie klientów, to sukces powinniśmy zmierzyć np. za pomocą badania satysfakcji klientów. Jednak oceny sukcesu dokonamy tylko wtedy, gdy ustalimy poziom satysfakcji, jaki chcemy osiągnąć. Jeżeli przed rozpoczęciem zmian poziom satysfakcji klientów, mierzony za pomocą stosowanego w firmie narzędzia, wynosił 75%, to zespół kierujący zmianą może określić, że sukcesem będzie osiągnięcie lub przekroczenie poziomu 85%.

Dlaczego wdrożenie zmiany jest konieczne?

Zespół inicjujący zmianę, który sporządził ciekawy i inspirujący opis stanu docelowego, może usłyszeć od osób, które usłyszały tę wizję: „Może to i ciekawe, ale są ważniejsze sprawy w firmie” albo „To rzeczywiście ważne, ale nie sądzę, abyśmy mogli się za to zabrać przed końcem następnego kwartału (półrocza, roku)”. Taki odbiór zmian wskazuje, że planując wdrożenie, warto przygotować argumenty świadczące o ważności i pilności zmiany.

Oznacza to odpowiedź na pytania: • Dlaczego to jest istotne?

• Dlaczego teraz?

Niezależnie od tego, czy nasze rozwiązanie dotyczy kompleksowego wdrożenia (np. strategii omnichannel), czy tylko jakiegoś wybranego rozwiązania, jeśli nie przekonasz interesariuszy, że zmiana jest ważna i pilna, to czy możesz spodziewać się z ich strony mobilizacji i zaangażowania?

Miary postępu Czy słyszałeś o projektach zmian, które były planowane na dwa lata, kosztowały wiele, angażowały przez miesiące liczne zespoły, a zakończyły się niepowodzeniem? Jeśli tak, to czy podczas zmiany można było zidentyfikować symptomy wskazujące na przyszłą porażkę wdrożenia?

Nie tylko w obawie przed porażką warto poszukać miar pozwalających monitorować wdrożenie. Dzięki nim podczas procesu wdrożenia możemy określić: • Czy zmierzamy w dobrym kierunku?

• Czy konieczna jest korekta planu?

• Czy należy zakończyć projekt wdrożenia, aby nie narażać firmy na większe koszty?

15

WSPARCIE SPRZEDAŻY

Podejście zwinne do wdrożenia podkreśla wagę informacji zwrotnej. Skoro tak, to Kanwa nie jest tylko narzędziem planowania wdrożenia, lecz także narzędziem dialogu oraz angażowania w zmianę już od samego początku.

Oznacza to w praktyce, że do tworzenia Kanwy warto zaprosić osoby określane jako „kluczowi interesariusze”.

Podobnie jak w przypadku kryteriów sukcesu, określamy, co i w jaki sposób będziemy mierzyć. Nie zawsze jednak określamy wskaźnik sukcesu. Czasem wystarczy nam stwierdzenie, czy zmierzamy w dobrym kierunku, np. maleje liczba reklamacji w miesiącu w porównaniu z… Jedną z miar postępu wdrożenia może być również osiąganie kolejnych bramek projektowych (z ang. gates).

Na kogo i na co zmiana ma wpływ?

Kiedy czasem przychodzę na spotkanie dotyczące wdrożenia zmiany w firmie, to na pytanie: „Na kogo zmiana ma wpływ?” otrzymuję odpowiedź: „Na wszystkich”. Odpowiedź ta, nawet jeśli jest zgodna z prawdą, na niewiele się zda podczas przygotowania dedykowanych komunikatów albo planowania działań mających na celu angażowanie różnych interesariuszy.

Dla zespołu kierującego wdrożeniem ważne jest zidentyfikowanie istotnych interesariuszy oraz składowych organizacji, które ulegną zmianie w wyniku zmiany lub muszą się zmienić, aby wdrożenie zakończyło się sukcesem.

Warto więc dokonać analizy, aby w efekcie móc zapisać np. zmiana będzie miała wpływ bezpośredni na: klientów, menedżerów, zarząd, pracowników działu sprzedaży, dział IT, a pośredni na: dział HR, sieć sprzedaży.

Wsparcie Jeśli już wiemy, na jakie osoby, działy i zasoby organizacji ma wpływ planowana zmiana, to warto określić rodzaj wsparcia, którego udzieli zespół kierujący wdrożeniem poszczególnym pracownikom i zespołom. Może to być na przykład: informowanie, przekazanie zasobów, szkolenie. Jest to też właściwy moment, aby ustalić, jakiego wsparcia oczekuje zespół kierujący wdrożeniem, aby zmiana zakończyła się sukcesem.

Zespół pracujący nad tworzeniem Kanwy Powstaje pytanie, kto ma uczestniczyć w warsztacie, na którym jest tworzona Strategiczna Kanwa Zmiany?

Obserwuję dwa główne trendy w dobieraniu składu uczestników tworzących Kanwę. Pierwszy z trendów nawiązuje do pojmowania strategii jako domeny najwyższego kierownictwa firmy. Stąd na warsztacie dotyczącym wdrożenia zmiany w całej firmie pojawiają się członkowie zarządu i menedżerowie najwyższego szczebla. Tak przygotowany plan jest komunikowany „w dół” organizacji.

Drugi trend łączy odpowiedzialność za powstanie Kanwy z obszarem, którego dotyczy wdrożenie zmiany. Jeżeli np. dotyczy doskonalenia procesów marketingowych, to na warsztacie są obecne osoby pracujące w ramach danego procesu/ procesów. Jeśli wdrożenie dotyczy systemu IT, to nad Kanwą pracuje dział IT. Opra-

16

cowana Kanwa jest prezentowana osobom decyzyjnym, które zatwierdzają projekt zmiany („w górę”) oraz innym odbiorcom zmiany.

Który trend prowadzi do lepszych rezultatów? Może warto rozważyć ten trzeci!

Podejście zwinne do wdrożenia podkreśla wagę informacji zwrotnej. Skoro tak, to Kanwa nie jest tylko narzędziem planowania wdrożenia, lecz także narzędziem dialogu oraz angażowania w zmianę już od samego początku. Oznacza to w praktyce, że do tworzenia Kanwy warto zaprosić osoby określane jako „kluczowi interesariusze”. Są to nie tylko członkowie zarządu i menedżerowie najwyższego szczebla, lecz także przedstawiciele tych działów organizacji, których wdrożenie dotyczy w największym stopniu.

Zaproszenie kluczowych interesariuszy do współudziału w tworzeniu Kanwy przyniesie istotne korzyści: • wypracowanie rozwiązań uwzględniających różne punkty widzenia, • natychmiastową informację zwrotną od osób, na które zmiana ma wpływ, • zaangażowanie we wdrożenie rozwiązań ze strony uczestników warsztatu („Jestem twórcą, a nie przedmiotem zmiany”), • efektywną komunikację szczegółów związanych z wdrożeniem od osób zaufanych (współpracowników uczestniczących w warsztacie) i posiadających informacje z pierwszej ręki.

Podsumowanie Strategiczna Kanwa Zmiany jest narzędziem wspierającym planowanie zmiany oraz narzędziem nawiązywania dialogu i angażowania pracowników. Zamiast przygotowania obszernego dokumentu, wykorzystuje się jednostronicowy szablon, za pomocą którego należy znaleźć odpowiedzi na najważniejsze pytania.

Kanwa ułatwia wspólne zaplanowanie wdrożenia w sposób szybki, a przy tym zwięzły i celowo ogólny.

Ograniczony rozmiar Kanwy (kartka flipcharta) i liczba zagadnień zachęcają członków zespołu do skupienia się na rzeczach najważniejszych, które stanowią podstawę dla przekonujących komunikatów. Wyznaczają też cel i kierunek wdrożenia. Jest to też ważne do szybkiego podjęcia decyzji o akceptacji bądź odrzuceniu zmiany.

Oprócz wymiernych oszczędności czasu i wysiłku wkładanego w planowanie dzięki takiemu podejściu wzmacniana jest kultura otwartości, sprzyjająca dyskusji i wymianie poglądów, zbieraniu feedbacku, a także kultura nastawiona na działanie i uczenie się na podstawie jego rezultatów.

4500 BT

Aplikacja Sterowanie za pomocą

aplikacji bluetooth BT

BT

szukaj w:

szukaj w:

Aquael BT Zainstaluj

Apple and Apple logo are trademarks of Apple Inc., App Store is a service mark of Apple Inc. / Google Play and the Google Play logo are trademarks of Google LLC.

Dowiedz się więcej:

17

WSPARCIE SPRZEDAŻY

JAK RADZIĆ SOBIE SKUTECZNIE ZE STRESEM W BIZNESIE? Tekst: Laura Zarzyńska Stres sam w sobie jako zjawisko jest dobry, ponieważ przygotowuje organizm do radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami i jest normalną reakcją biologiczną. Problemy zaczynają się pojawiać, kiedy występuje on w nadmiarze. W psychologii biznesu pojawia się pojęcie „zarządzanie stresem”. Radzenie sobie ze stresem w świecie biznesu pozwala na zachowanie efektywności.

Ważne są szkolenia z zakresu umiejętności radzenia sobie ze stresem oraz inteligencja emocjonalna liderów biznesu. Stres jest ważnym czynnikiem wpływającym nie tylko na życie prywatne, lecz także na zawodowe. W USA średnio 7500 dolarów jest wydawanych rocznie na leczenie dolegliwości pracowników będących skutkami stresu.

18

Czym jest stres?

Stres jest uważany jako jedna ze współczesnych chorób cywilizacyjnych. Jest to reakcja organizmu w odpowiedzi na wydarzenia, które zakłócają jego równowagę, obciążają lub przekraczają nasze zdolności do skutecznego poradzenia sobie. Według najnowszego raportu Mind Health Centrum Zdrowia Psychicznego „Kondycja psychiczna Polaków” aż 62 proc. Polaków przynajmniej raz w tygodniu doświadcza stresu. Za stres zawodowy (ang. occupational stress) uznaje się stan psychiczny wynikający z reakcji (np. fizjologicznych, behawioralnych czy emocjonalnych) na niechętne i szkodliwe aspekty środowiska, organizacji i otoczenia pracy. Stres na cele badawcze kategoryzuje się jako sytuacyjny, fizjologiczny i psychologiczny – na podstawie relacji między jednostką a otoczeniem – ten ostatni jest typowym stresem zawodowym.

Jako relację z otoczeniem rozumiemy relację między umiejętnością obniżania napięcia a presją otoczenia społecznego w kwestii spełniania często sprzecznych oczekiwań. Możemy te oczekiwania oceniać jako takie, które wymagają specjalnego wysiłku adaptacyjnego bądź jako zagrożenia, a nawet przeszkody trudne do pokonania.

Czynniki wywołujące stres są nazywane stresorami.

W pracy mogą nimi być np. fizyczne warunki pracy, relacje interpersonalne, atmosfera, styl zarządzania, sposób wykonywania pracy, presja czasu, monotonia, ambicje związane z rozwojem zawodowym, wpływ pracy na życie prywatne, zagrożenie utratą pracy, konkurencja na rynku pracy, dyskryminacja, mobbing. W pracy na stanowiskach kierowniczych przyczyną stresu może być ciągła konieczność motywowania pracowników. Do stresorów niższej grupy zaliczamy tzw. utrapienia codzienne, np. trudności z odnalezieniem rzeczy.

Dlaczego stres może być szkodliwy?

Przede wszystkim należy nadmienić, że nie każdy stres musi nieść ze sobą czynnik negatywny, możemy się stresować chociażby awansem, zakupem nowego mieszkania czy organizacją ślubu. To radosne momenty w naszym życiu, są one jednak obarczone silnymi emocjami.

Dlatego dzielimy stres na negatywny i pozytywny. Jeśli przez dłuższy czas jesteśmy stale narażeni na czynniki stresowe, możemy odczuwać negatywne oddziaływanie na nasz organizm, np. zaburzenia snu, problemy z apetytem albo nawet poważne problemy zdrowotne.

Skutki stresu dla organizacji Zestresowany pracownik jest mniej wydajny, jego efektywność i jakość pracy znacząco spada. Może częściej korzystać ze zwolnień/ dni wolnych ze względu na to, że stres powoduje konsekwencje zdrowotne w postaci wielu chorób, a będąc w pracy, zwiększać ryzyko popełniania błędów, wypadków czy strat (np. uszkodzeń towaru, wizerunkowe – w związku ze spięciami z klientami). Taki pracownik jest negatywnie nastawiony do zmian, trudno też zaangażować go w nowe projekty i oczekiwać kreatywności. Długotrwały stres może prowadzić do zespołu wypalenia zawodowego. Zestresowani pracownicy rezygnują z pracy, co może powodować braki kadrowe, a do tego mogą firmie wystawiać złe opinie, co może wpływać na pogorszenie wizerunku firmy. Obecnie łatwo rozpropagować takie negatywne oceny choćby poprzez social media.

Wpływ stresu na efektywność efektywność działań

optymalny poziom stresu

duża

mała mała

duża siła stresu

Jak zarządzać stresem?

Zarządzanie stresem polega na aktywnym wykorzystaniu wiedzy dotyczącej przebiegu procesu reakcji stresowej w celu zarządzania nim. Najważniejsze jest uzmysłowienie sobie, że stres jest naturalną, nieuniknioną częścią naszego życia. Stres towarzyszy każdemu z nas. Jest normalną reakcją biologiczną każdego organizmu i normalnym fizjologicznym zjawiskiem związanym z procesami życia. Brak reakcji stresowej oznacza śmierć organizmu, tak więc odczuwanie stresu jest czymś dobrym. Problem pojawia się wtedy, jeśli jest go zbyt dużo i nasze codzienne funkcjonowanie uruchamia tę reakcję w nadmiarze. Żeby nie dopuścić do tego, by nadmiar stresu wywołał niekorzystne zmiany w organizmie, warto poznać metody pozwalające na zarządzanie stresem.

Możemy podzielić strategię radzenia sobie ze stresem na trzy kategorie: 1. Usuwanie potencjalnych przyczyn stresu.

Wielu z nas wydaje się czasem, że życie stawia przed nami sytuacje niemożliwe do rozwiązania, to właśnie tego typu wydarzenia wywołują w nas największy stres. Jednak jeśli popatrzymy ze spokojem na daną sytuację, to bardzo rzadko są to faktycznie wydarzenia trudne do rozwiązania. To nasz organizm odczuwa blokadę, aby zmienić lub zrobić daną rzecz. Naszą codzienność możemy podzielić na trzy możliwości: sytuacje, na które mamy wpływ (co dziś będę robić), sytuacje, na które możemy mieć wpływ (np. jak dojedziemy do pracy) oraz sytuacje, na które nie mamy wpływu (np. choroba, korek). Jeśli uświadomimy sobie ten prosty podział, będzie nam o wiele łatwiej ułożyć sobie w głowie podział zdarzeń w naszym życiu. Nie jesteśmy bezradni w większości sytuacji, jeśli tylko postaramy się zrelaksować i spokojnie pomyśleć, powinniśmy być w stanie znaleźć odpowiedź na nurtujące nas problemy. Jeśli nie mamy na coś wpływu, to martwienie się czy stresowanie taką sytuacją nic nie zmieni. Należy skupiać się na rzeczach, na które mamy realny wpływ.

2. Modyfikowanie reakcji na pojawiające się sytuacje stresowe.

Dużym wyzwaniem przy rozwiązywaniu problemów jest słownictwo. Jeśli uznamy, że dana rzecz jest trudna czy nawet niemożliwa do zrobienia, stosujemy blokadę w swoim umyśle, zniechęcamy się do tego zadania albo możemy się zacząć nim przejmować. Należy odpowiednio zdefiniować problem. Dlaczego uważamy, że to zadanie jest trudne? Czy jesteśmy w stanie je sobie ułatwić? Czy podział obowiązków może pomóc?

19

WSPARCIE SPRZEDAŻY Dzięki takim działaniom automatycznie zmuszamy nasz mózg do analizowania i rozwiązywania danej sytuacji. Szukamy możliwości, rozwiązań czy ułatwień danej sytuacji (np. jeśli uda mi się zrobić ten projekt, dostanę szansę na podwyżkę).

3. Obniżenie poziomu negatywnych skutków stresu.

Nie jesteśmy w stanie dopasować każdego wydarzenia w naszym życiu pod nas. Mogą zdarzać się różne sytuacje stresowe, dlatego dobrze jest znać techniki, które pomogą nam zmniejszyć negatywne skutki stresorów. Możemy kierować się w życiu ideą pozytywnego myślenia, to znaczy że nawet jakaś negatywna sytuacja może przynieść nam coś pozytywnego czy przyjaznego. Dzięki pozytywnemu nastawieniu zyskujemy dodatkową energię i siłę, by odważnie i kreatywnie podchodzić do wyzwań, jakie niesie ze sobą życie.

Pozytywne nastawienie pozwala postrzegać problem jako sposobność do nauki i możliwość samorozwoju.

Alternatywą dla pozytywnego nastawienia jest racjonalizm. Racjonalne myślenie ma na celu ukazanie nam, że stres jest czymś subiektywnym i normalnym. Nie jesteśmy w stanie automatycznie przestać się stresować, jednak możemy w racjonalny i przejrzysty sposób tłumaczyć sobie, dlaczego dane wydarzenie nas stresuje i czy powinniśmy się tym stresować. Taka zmiana myślenia może pozwolić nam racjonalnie spojrzeć na nasze środowisko i znaleźć rozwiązanie pewnych trudności.

Zarządzanie stresem – działania własne Zarządzanie stresem to nie tylko działanie na jego bezpośrednie przyczyny. Jeśli nasze wcześniejsze decyzje nie pomogły nam odnaleźć przyczyn stresu lub też się z nimi uporać, pozostaje nam obniżanie negatywnych skutków stresu. Jak już pisałam wcześniej, stres może mieć wielki wpływ zarówno na nasze zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. Dzięki zarządzaniu stresem jesteśmy w stanie opanować emocje i uspokoić samych siebie. Stosowanie technik relaksacyjnych pomoże nam rozładować napięcie po całym dniu. Dodatkowo owe techniki mogą mieć również pozytywny wpływ na naszą przyszłość, ponieważ zapoznanie się z niektórymi technikami i ich stosowanie może obniżyć poziom stresu przy kolejnych sytuacjach stresowych, dzięki czemu będziemy się czuć lepiej oraz będziemy się lepiej prezentować.

Metody relaksacji Techniki relaksacyjne mają na celu wprowadzenie osoby w stan odprężenia, odpoczynku fizycznego i psychicznego oraz wyciszenia. Umożliwiają pozbycie się stresu i napięć gromadzonych przez cały dzień. Do dyspozycji mamy wiele możliwości. Głównym założeniem jest to, aby odnaleźć taką technikę, która w stu procentach do nas przemawia i dzięki której jesteśmy w stanie się zrelaksować. Najpopularniejszymi technikami są oczywiście joga i medytacja, czyli połączenie wysiłku fizycznego z powolnym oddychaniem. Dzięki medytacji możemy spowolnić naszą gonitwę myśli i poczuć wewnętrzny spokój.

Kolejną metodą może być wizualizacja, czyli świadome wyobrażanie sobie pozytywnego stanu emocjonalnego, rozwiązania sytuacji, dzięki czemu doprowadzimy nasz umysł i organizm do relaksu. Technika relaksacji neuromięśniowej Jacobsona polega na nauce rozluźniania wszystkich partii ciała poprzez naprzemienne napinanie

20

i rozluźnianie poszczególnych partii mięśni. Jedną z prostszych technik relaksacyjnych jest świadome oddychanie, jest to o tyle prosta metoda, że jesteśmy w stanie zrobić ją w dowolnym miejscu. Naszym celem staje się powolne oddychanie, skupiamy się na wdechu i wydechu i staramy się uspokoić oddech i puls naszego ciała. Pamiętajmy, że do wyboru mamy mnóstwo technik relaksacyjnych. Bardzo istotne jest, aby znaleźć taką, która nam odpowiada, aby wspomóc swój organizm w walce ze stresem.

Jedną z popularniejszych obecnie metod radzenia sobie ze stresem jest uprawianie określonej dziedziny sztuki, na przykład malowanie, rzeźbienie, wypalanie ceramiki, pisanie dzienników (journaling). Oddanie się twórczości pozwoli pozbyć się stresu, skumulować dobrą energię oraz uwolnić się od natrętnych, negatywnych myśli i napięć. Powstałe dzieła bardzo często umożliwią dotarcie do źródeł stresu poprzez odkrywanie ich znaczenia, często zaskakującego dla samego twórcy. Dla niektórych osób najlepszą formą relaksu może być spotykanie się z rodziną czy przyjaciółmi i wspólne spędzanie czasu. Kontakt z kimś, komu ufamy, może pozwolić nam się zrelaksować i opowiedzieć o sytuacjach stresowych, które nam się przydarzyły. Bardzo często jednak okazuje się, że w walce ze stresem domowe sposoby są niewystarczające i konieczna jest fachowa pomoc. Jeśli czujesz, że stres i nerwowe napięcie utrudniają codzienne funkcjonowanie, nie wahaj się i zgłoś się do gabinetu psychiatrycznego.

Zarządzanie stresem na poziomie organizacji Zarządzanie stresem na poziomie organizacji powinno obejmować usuwanie źródeł stresu poprzez np. zmiany w rodzaju pracy czy jej organizacji bądź poprzez zmiany w sposobie zarządzania. Wprowadza się tzw. programy zarządzania stresem (ang. organizational level interventions). Zapobiegawczo przede wszystkim warto tak zorganizować pracę, aby eliminować źródła stresu, np. poprzez dbanie o ergonomię, elastyczne podejście do czasu pracy, odpowiednie definiowanie i delegowanie zadań, planowanie i priorytetyzowanie zadań, ustalenie sprawnego systemu komunikacji, dbanie o rozwój pracowników i umożliwianie podnoszenia kwalifikacji. Jeśli sytuacje stresowe mimo to wystąpią, to kadra zarządzająca powinna jak najszybciej reagować i rozwiązywać problemy. Dobrze też, jeśli jest odpowiednio przeszkolona w aspektach zarządzania stresem. Niektóre organizacje mają wdrożone specjalne programy wsparcia dla pracowników, które są elastyczne i można je dopasować do potrzeb indywidualnych. Mogą to być również szkolenia np. z zarządzania czasem, komunikacji interpersonalnej, radzenia sobie z trudnymi klientami, ale także np. programy promujące aktywny, zdrowy tryb życia i zbilansowane diety. Zarządzanie emocjami w ostatnim czasie jest podkreślane jako kluczowe do zachowania sprawności organizacji, dobrej atmosfery i motywacji w zespołach.

Efektywne zarządzanie ludźmi i ich emocjami może znacząco zmniejszyć poziom stresu w organizacji.

Długotrwale utrzymujący się stres powoduje pojawienie się takich uczuć, jak smutek, lęk, żal czy złość. Stres może negatywnie wpływać na nasze codzienne funkcjonowanie, relacje społeczne oraz środowisko. Warto wiedzieć, jak sobie z nim radzić, i uświadamiać sobie, że stres dotyka codziennie każdego z nas.

21

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

22

23

PIES

CZY ZWIERZĘTA CZERPIĄ PRZYJEMNOŚĆ Z JEDZENIA? Tekst: dr inż. Jacek Wilczak Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Fizjologii, Instytut Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie

Odpowiedź na tak postawione pytanie jest bardzo prosta. Tak, zwierzęta czerpią przyjemność z jedzenia, i jest to związane z ich biologicznymi potrzebami i instynktami. W świecie zwierząt jedzenie pełni nie tylko funkcję zaspokajania głodu, dostarczania składników odżywczych niezbędnych do przetrwania, lecz także wpływa na relacje, zaspokaja poczucie bezpieczeństwa i zwyczajnie daje gratyfikację w postaci doznań smakowych. W procesie jedzenia uwalniają się neuroprzekaźniki, takie jak endorfiny, które mogą powodować uczucie przyjemności i satysfakcji. Z drugiej strony istnienie rozpoznawalności różnych preferencji smakowo-zapachowych decyduje o odmiennych menu w świecie zwierząt. Zachowania związane z poszukiwaniem, zdobywaniem i konsumowaniem pożywienia są fundamentalne dla przetrwania gatunku, co sprawia, że zwierzęta mają wbudowane nagrody biologiczne związane z jedzeniem.

24

Aleksandra Solecka

Junior Product Manager BIOFEED

Staramy się, aby nasze menu było smaczne oraz by posiłek dał nam satysfakcję ze zjedzenia czegoś pożywnego. Zastanawialiście się kiedyś, czy nasz psiak odczuwa przyjemność podczas posiłków? To bardzo istotne, gdyż im większą przyjemność czerpie zwierzak z jedzenia, tym efektywniejszy jest jej pobór. Na przyjemność z jedzenia mają również wpływ smak, a przede wszystkim zapach karmy. Stosowanie zasady ad libitum nie jest dobrym rozwiązaniem, gdyż karma, która leży w misce dłuższy czas, traci wszelkie walory smakowe oraz zapachowe. Co się z tym wiąże? Pies nie będzie czerpał żadnej przyjemności z jedzenia, a nawet odmówi jedzenia w ogóle. Posiadając psa, musimy koniecznie skłonić się ku temu, aby dobrać mu odpowiednią karmę. Najlepszym i najwygodniejszym rozwiązaniem dla każdego właściciela jest żywienie pełnoporcjową karmą suchą. Z naszej oferty polecamy nową, ulepszoną linię karm Euphoria Gluten Free w dwóch smakach: wołowiny i jagnięciny.

Dodatek superfoods w postaci owoców, warzyw oraz ziół to doskonały wybór dla naszego milusińskiego. W całej linii karm znajdą Państwo trzy rodzaje karmy dopasowane do wszystkich wielkości ras.

Przyjemność z jedzenia może również odgrywać rolę motywacyjną, zachęcając zwierzęta do poszukiwania pożywienia i utrzymania prawidłowego stanu odżywienia. Różne gatunki wykazują zróżnicowane preferencje żywieniowe, a sposób, w jaki zwierzęta odbierają przyjemność z jedzenia, może być zależny od ich instynktów, środowiska naturalnego i skomplikowanych mechanizmów neurologicznych. W związku z tym, obserwując zachowania zwierząt podczas jedzenia, można zauważyć elementy przyjemności i satysfakcji, które są istotne dla ich codziennego funkcjonowania.

Smakowitość Pozbawienie psów w badaniach naukowych zmysłu węchu (odwracalna anosmia obwodowa) całkowicie pozbawiło je rozróżniania karm do tej pory traktowanych jako smakowite. Taka obserwacja stanowi dowód na synergistyczne oddziaływanie dwóch zmysłów: smaku i zapachu. Dlatego też zagadnienie smakowitości powinno być rozpatrywane łącznie ze zmysłem węchu. Niemniej jednak, prawdopodobnie głównym czynnikiem decydującym o chęci pobierania danej karmy przez psy i koty jest jej smakowitość. Jest to pojęcie bardzo szerokie i, jak się okazuje, wiele czynników na nie wpływa. Najogólniej smakowitość można określić jako zespół cech fizycznych, chemicznych i reologicznych, wpływających na atrakcyjność karmy i chęć jej pobierania. Jest ona także konsekwencją indywidulanych preferencji i bez względu na starania opiekuna czy producenta karmy dany osobnik może traktować daną karmę zarówno jako atrakcyjną, jak i nieatrakcyjną.

Jest jednak kilka czynników w największym stopniu wpływających na smakowitość karmy (w ujęciu statystycznym) i są to: jakość surowców – w przypadku karm mokrych najważniejszy czynnik, w przypadku karm suchych ma mniejsze znaczenie, gdyż wysoka temperatura obróbki niszczy naturalne substancje zapachowe i smakowe (z drugiej strony powstają nowe, które także mogą wpływać na atrakcyjność sensoryczną), wysoka zawartość białka – czynnika decydującego o naturalnych walorach smakowych oraz ilość tłuszczu będącego natural-

nym nośnikiem dla tłuszczorozpuszczalnych substancji smakowo-zapachowych. Najsilniejsze walory smakowe posiada tłuszcz naturalnie występujący w surowcach pochodzenia zwierzęcego, a nie ten, który jest dodawany na samym końcu cyklu produkcyjnego – stosowane wtedy najczęściej oleje roślinne stanowią bowiem tylko nośnik dla substancji poprawiających smakowitość karmy (mogą to być zarówno substancje pochodzenia naturalnego, jak i syntetyczne).

Smakowitość mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego stanowi wypadkową kombinacji cech charakterystycznych dla smaku i zapachu dla danego gatunku zwierzęcia rzeźnego. Podczas obróbki cieplnej mięsa jego cechy sensoryczne są kształtowane na skutek głównie reakcji Maillarda oraz degradacji lipidów, a związki powstające w wyniku tych przemian to przede wszystkim aldehydy i ketony, jednak największy wpływ na rozwinięcie cech sensorycznych mają głównie furany i pyrazyny, które charakteryzują się dość niskim progiem wyczuwalności. Co istotne, w przypadku zwierząt takich jak koty i psy, nawet niewyczuwalna dla opiekuna intensywność substancji lotnych może decydować o akceptowalności sensorycznej danej karmy. Podczas obróbki termicznej głównie tłuszczy powstaje charakterystyczny dla danego gatunku zwierząt rzeźnych tzw. aromat tłuszczowy. Węglowodany oraz aminokwasy zawierające siarkę (cysteina, metionina) stanowią niezbędne prekursory reakcji Maillarda zachodzących w mięsie i są odpowiedzialne za powstawanie związków lotnych warunkujących pożądany aromat mięsa. W tym miejscu należy wskazać na bardzo ważny aspekt bezpieczeństwa produktów reakcji Maillarda. O ile w wyniku reakcji węglowodanów bez obecności aminokwasu, czyli w procesie karmelizacji, dochodzi do powstania podobnych produktów reakcji, o tyle w reakcjach Maillarda grupa aminowa stanowi katalizator – w związku z tym reakcja Maillarda przebiega szybciej, z wytworzeniem się olbrzymiej liczby bardzo reaktywnych związków pośrednich w porównaniu z procesami karmelizacji. Produkty reakcji Maillarda mogą być promotorami stanów zapalnych. Kierunek przebiegu reakcji jest determinowany przez temperaturę,

25

PIES

Joanna Kołodziejczyk-Kobyłecka OFiuFiuPL www.ofiufiudlafirm.pl

CZY WIESZ DLACZEGO ZWIERZĘTA POTRZEBUJĄ BULIONU?

MY TAK!

Z BULIONEM KOSTNYM ŻYCIE TWOJEGO PSA STANIE SIĘ LEPSZE! CZY WIESZ, DLACZEGO PSY POTRZEBUJĄ bulionu? MY TAK. Nasz bulion jest przygotowywany ręcznie z najczystszych składników. Odpowiednio ugotowany bulion z kości jest naturalnym źródłem kolagenu, który doskonale wpływa na stawy i ułatwia trawienie. Pomaga psu utrzymać wystarczającą ilość płynów w organizmie lub może zastąpić bogate w kalorie smakołyki w celu zmniejszenia masy ciała. Użyj go jako napoju, dodaj mięso i podawaj jako zupę lub wymieszaj ze zwykłą karmą Twojego psa.

Jego wspaniały smak przyciągnie nawet najbardziej wybredne psy. Bulion robimy ręcznie. Jesteśmy równie poważni niezależnie od tego, czy gotujemy dla psów, czy dla ludzi. Jedyną różnicą jest przepis. Bulion dla zwierząt jest ciemniejszy i bez przypraw, ale jakościowo dorównuje ludzkim bulionom, a nawet nadaje się na ludzki stół. Z tego powodu na naszych opakowaniach znajdziesz deklarację „human grade”. Oznacza to, że produkt spełnia standardy żywności przeznaczonej dla ludzi i jeśli Twój pies kręci nosem na jego widok, możesz go śmiało spożywać. To oczywiście kwestia gustu, ale polecamy dodać wodę, szczyptę soli i zioła...

Buliony znajdziesz na naszej platformie B2B: www.ofiufiudlafirm.pl

pH oraz rodzaj środowiska reakcyjnego (rodzaj cukru, rodzaj aminokwasu lub białka). Dlatego też, mimo że produkty reakcji Maillarda są nieodzownym elementem każdego produktu poddanego obróbce termicznej, to ich stężenie zdecydowanie będzie niższe w produktach gotowanych, w tym sterylizowanych, niż w produktach poddanych ekstruzji czy wypiekaniu w temperaturach wyższych. I gdyby poprzestać na tym, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że produkty ekstrudowane i pieczone będą charakteryzowały się wyższą smakowitością zarówno wśród psów, jak i kotów, ale kwestia bezpieczeństwa tych produktów powinna być poprawiona poprzez dodatki do samych karm substancji o charakterze przeciwutleniającym, jak i obecność w diecie surowych warzyw i owoców, będących źródłem związków biologicznie czynnych.

Mechanizmy regulujące łaknienie Warto zaznaczyć, że nawet najbardziej smakowity produkt lub karma nie będą dobrze tolerowane przez psa czy kota, jeżeli będzie u nich dochodziło do zaburzenia mechanizmu łaknienia. Obecnie przyjęta klasyczna koncepcja mówi, że za kontrolę pobierania pokarmu, równowagę energetyczną i masę ciała są odpowiedzialne biologiczne mechanizmy regulacyjne powiązane i zlokalizowane w podwzgórzu. W tym złożonym procesie biorą udział zarówno czynniki zewnętrzne, które w przypadku zwierząt odgrywają mniej istotną rolę niż w przypadku człowieka, oraz czynniki wewnętrzne, takie jak neuropeptydy, hormony produkowane i wydzielane przez tkankę tłuszczową oraz hormony przewodu pokarmowego. Z kolei biorąc pod uwagę czas ich oddziaływania na ośrodki sytości w podwzgórzu, można je podzielić na czynniki krótkoterminowe, generowane w czasie pobierania posiłku i te pochodzą głównie z przewodu pokarmowego, oraz czynniki długoterminowe, regulowane poprzez kumulatywne oddziaływania składników

26

odżywczych gromadzonych w tkankach. Pierwsze z nich informują o osiągnięciu stanu nasycenia oraz hamują pobieranie pokarmu, podczas gdy drugie informują o homeostazie przemian energetycznych organizmu w kontekście zapasów energetycznych. Wyższe zapasy substratów energetycznych: glikogenu w wątrobie i mięśniach oraz trójglicerydów kwasów tłuszczowych w tkance tłuszczowej powodują, że w warunkach fizjologicznych szybciej osiągane jest pobudzenie ośrodków sytości.

Z kolei sygnały humoralne regulujące apetyt i przyjmowanie pokarmu, do których zalicza się przede wszystkim hormony przewodu pokarmowego, spełniają swoje funkcje głównie poprzez regulację osi mózgowo-jelitowej. Jest to dwukierunkowa wymiana sygnałów między przewodem pokarmowym a mózgiem (w tym przypadku podwzgórzem) i jest ona niezbędna do utrzymania homeostazy całego organizmu. Zakłócenia tych sygnałów przyczyniają się do zmiany w odpowiedzi na szeroko rozumiany stres i w konsekwencji powodują zaburzenia odczuwania smakowitości albo – co w większym stopniu opisuje ten mechanizm – smakowitość staje się mniej istotna, a ważniejsze staje się poczucie sytości. Tego typu zaburzenie prowadzi do pobierania pokarmu bez względu na jego smakowitość i w największym stopniu przyczynia się do powstania nadwagi i otyłości.

Kwestia odbioru smakowitości przez koty Znaczenie smakowitości karmy ma decydujące znaczenie dla kota – karma o niskiej smakowitości będzie niechętnie spożywana albo całkowicie odrzucona i stąd pojawiające się ryzyko niedoborów składników pokarmowych. Koty są zwierzętami mięsożernymi, dlatego też w podawanym im pokarmie podstawę powinno stanowić mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego. Wymaga tego specyfika przemian metabolicznych składników odżywczych zachodzących w organizmie kota. Ze względów smakowych koty preferują białko zwierzęce, a decyduje

o tym prawdopodobnie duża zawartość glutaminianu w mięsie, który pobudza kubki smakowe wrażliwe na smak umami. Smak umami jest jednym z pięciu podstawowych smaków odbieranych przez kubki smakowe zlokalizowane na języku przez receptory kwasu glutaminowego. Dla odróżnienia został odseparowany od smaku słonego. Należy podkreślić, że większość surowców pochodzenia zwierzęcego, oprócz białka, jest także źródłem tłuszczu, który w równie istotny sposób wpływa na postrzeganie atrakcyjności danej karmy przez koty.

W przypadku żywienia kotów jednoznacznie należy zaznaczyć, że produkty pochodzenia zwierzęcego są lepszym źródłem białka niż produkty pochodzenia roślinnego, których w diecie kotów nie powinno być zbyt dużo.

W przypadku takich surowców pochodzenia zwierzęcego, jak jagnięcina czy dziczyzna, o wyjątkowych walorach smakowo-zapachowych decyduje specyficzny dla tych zwierząt metabolizm. W wyniku działania enzymów tkankowych dochodzi do powstawania lotnych substancji, które są odbierane jako wyjątkowo atrakcyjne. Do grupy tych substancji należą głównie niskocząsteczkowe lotne kwasy tłuszczowe, które poprzez swój kwasowy charakter są wyjątkowo dobrze tolerowane, szczególnie przez koty.

Mimo że koty wykazują tzw. instynktowną potrzebę zmiany smaku, który prawdopodobnie chroni je przed długotrwałym pobieraniem pokarmu potencjalnie niebezpiecznego, czasami opiekunowie kotów spotykają się z niechęcią do pobierania przez nie nowej karmy. Rozwija się neofobia, której mechanizm także może wynikać

z obawy spożycia niebezpiecznego bądź nieznanego do tej pory pokarmu. Przyczyną neofobii najczęściej jest stres (choroba, podawanie karmy w nietypowych dla dotychczasowych warunkach, brak opiekuna) lub nierozpoznawanie karmy przez zwierzę. Na przykład kocięta, które od momentu odsadzenia były karmione karmą suchą, prawdopodobnie w przyszłości nie wybiorą innego modelu żywienia. Również u zwierząt, które przywykły do jednostronnej diety neofobia w stosunku do nowej karmy przejawia się silniej. Aby uniknąć ryzyka rozwinięcia się zachowań neofobicznych, należy nową karmę wprowadzać stopniowo i w jak najmniej stresującym otoczeniu. Ciekawostką jest, że u kotów neofobia w stosunku do wody, do której dodano nowe składniki, występuje niezmiernie rzadko. Stąd jednym ze sposobów zapobiegania pojawienia się neofobii jest dodawanie nowych składników pokarmowych do wody pitnej. Jeżeli karma wywołuje u zwierzęcia negatywne skojarzenia związane z przeszłością (np. hospitalizacja, zatrucie pokarmowe) lub jej smak, zapach, tekstura są przez zwierzę kojarzone z negatywnymi doznaniami, istnieje duże prawdopodobieństwo, że będzie takiej karmy unikać w przyszłości.

Dlaczego pies nie chce jeść?

Utrata apetytu przez psa jest dla opiekuna sygnałem, któremu należy się bezwzględnie przyjrzeć. Przyczyn tego problemu może być wiele: od błahych, typu znudzenie, chwilowy brak zainteresowania pokarmem w wyniku działania bardziej atrakcyjnych bodźców, przejedzenia czy zbyt wysokiej temperatury zewnętrznej, REKLAMA

Czy wiesz dlaczego Twój pies potrzebuje bulionu?

MY TAK!

www.ofiufiudlafirm.pl

PIES

lek. wet. Ewelina Pawlińska

Przysmaki Inaba – idealne rozwiązanie dla niejadków i psów małych ras!

Charakter i preferencje żywieniowe psów różnią się w zależności od rasy, wieku, zdrowia, doświadczeń życiowych i indywidualnych upodobań. Niektórych psów nie trzeba zachęcać do jedzenia i nie mają problemu z akceptacją różnych rodzajów pożywienia, podczas gdy inne mogą być bardziej wybredne i selektywne. Jeśli nasz pies to niejadek, dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie płynnych przysmaków, by uatrakcyjnić posiłek, np. sosów Churu od Inaba. Inaba jest japońską, rodzinną firmą, która na polskim rynku jest znana głównie z kultowych, płynnych przysmaków dla kotów, ale w swojej ofercie posiada również znakomite przysmaki dla psów! Churu to kremowe przekąski w tubce przygotowane z wyselekcjonowanych składników jakości „human grade”, takich jak ryby z połowów dalekomorskich oraz drób z wolnego wybiegu. Przekąski Churu są nie tylko smaczne i zdrowe, lecz także niskokaloryczne – jedna tubka to tylko 9 kcal! Idealnie sprawdzą się jako dosmaczacz do karmy dla wybrednych psów.

Smakowitość można określić jako zespół cech fizycznych, chemicznych i reologicznych, wpływających na atrakcyjność karmy i chęć jej pobierania.

Jest ona także konsekwencją indywidulanych preferencji. po bardzo poważne, włączając początki rozwijającej się choroby. Podłożem zmiany zachowania są także problemy behawioralne wynikające z przyczyn zewnętrznych, np. pojawienie się nowego psa lub kota w domu, silne emocje towarzyszące kontaktom z innymi zwierzętami w czasie spaceru czy działanie feromonów uruchamiających mechanizmy seksualne, oraz tych związanych ze starzeniem się – zmniejszona aktywność sensoryczna receptorów smakowych i węchowych oraz zmniejszenie zdolności kognitywnych, skutkujące lękiem przed podawaniem nowego rodzaju posiłku. Bez względu na rodzaj

przyczyny, każda nagła utrata apetytu u psa nie powinna być bagatelizowana.

W dobie bardzo szerokiego asortymentu produktów dla zwierząt towarzyszących opiekun psa niejadka może dojść do wniosku, że warto skorzystać z któregoś z promowanych rozwiązań, np. bulionów, karm uzupełniających, drinków, olejów smakowych, toperów. Moja sugestia byłaby jedna: jeżeli po kilkakrotnych zmianach karm, zmianie modelu żywienia, wykluczeniu przyczyny w postaci choroby, fiasku wprowadzenia zmian w sposobie podawania karmy, fiasku prób zwiększenia łaknienia poprzez wprowadzenia aktywności fizycznej itp. nie ma zmiany, to wtedy pomocne mogą być wszelkie metody aktywizujące apetyt psa lub kota. Ilość tego typu dodatków powinna być jednak minimalna, a ich wybór dokładnie przemyślany. Część tych dodatków ze względu na choroby jest wykluczona. Na przykład bulion powstały z gotowanych kości „krów karmionych trawą” i marchewki nie może być stosowany w przypadku zwierząt z chorobami nerek (ze względu na wysoką zawartość fosforu) oraz w przypadku zwierząt z zapaleniem trzustki (wysoki potencjał stymulujący sekrecję enzymów trzustkowych), a przecież akurat te psy najmocniej dotyka brak apetytu wywołany chorobą. Decydując się na wybór „dosmaczacza”, należy poprzedzić decyzję skrupulatną lekturą składu.

Pies niejadek – jak przeprowadzić zmianę karmy?

W przypadku psa niejadka opiekunowie często decydują się na zmianę karmy, chcąc doszukać się przyczyny awersji do jedzenia. Podanie innego niż dotychczas pro-

28

duktu może się również wiązać z chęcią urozmaicenia swojemu pupilowi posiłku. Należy jednak pamiętać, że wszystkie dodatkowe porcje dozwolonych dla psa produktów spożywczych zwiększają ilość składników odżywczych i energetycznych. Dlatego też ich ilość nie powinna być zbyt duża i dotyczyć raczej sytuacji wyjątkowych, tj. zabawa, spacer, budowanie relacji, szkolenia. W każdym przypadku zmiany karmy postępowanie powinno zakładać przede wszystkim modyfikację smaku, a nie formy.

Jeżeli dotychczasowy model zakładał żywienie psa wyłącznie karmą mokrą, zalecana jest wyłącznie zmiana jej smaków. Producenci dobrej jakości karm dysponują szeroką gamą produktów, a urozmaicenie smaków karm oraz różnych dodatków funkcjonalnych pozwala na systematyczną stymulację poszczególnych funkcji organizmu. Jeżeli jednak zaistnieje konieczność zmiany modelu żywienia, należy przeprowadzić to stopniowo, przygotowując przewód pokarmowy psa do nowej postaci karmy.

Wskazana jest uważna obserwacja zarówno zachowań psa, chęci pobierania nowego posiłku, jak i konsystencji i koloru kału. Jakiekolwiek długotrwałe zmiany powinny być sygnałem do powrotu do stosowanego wcześniej modelu żywienia.

Czy opiekun, decydując się na wybór karmy, kieruje się jej zapachem?

Tak. Jedno z badań wskazało, że amerykańscy i francuscy opiekunowie psów i kotów decydowali się na wybór karm suchych, kierując się własnymi emocjami wy-

wołanymi zapachem tychże karm. Na przykład zapachy: „ziemisty”, „ziołowy”, „bulionowy drożdżowy” i „przypominający pieczonego kurczaka” były bardziej atrakcyjne, podczas gdy zapachy: „tłusty zjełczały”, „podobny do zapachu wnętrzności” i „podobne do zboża” spotykały się z brakiem akceptacji. Na podstawie tych badań stwierdzono, że opiekun odgrywa rolę istotnego czynnika decydującego o zakupie konkretnej karmy suchej, a przemysł, poszukując sposobów ograniczenia niepożądanych zapachów, które mogą być wykryte przez opiekunów, powinien zwiększać pożądane cechy smakowe z punktu widzenia psa lub kota – odbiór opiekuna powinien być drugoplanowy w stosunku do decyzji samego zwierzęcia. W przypadku karm mokrych problem jest mniejszy, gdyż karmy mokre dobrej jakości nie zawierają żadnych dodatków smakowych i zapachowych.

Co zatem zwiększa smakowitość karm?

Proces obróbki termicznej w obecności wysokiego ciśnienia (tradycyjna metoda produkcji karm suchych) pozbawia surowce naturalnych substancji smakowych i zapachowych oraz powoduje powstawanie nowych – także atrakcyjnych sensorycznie. W celu poprawy naturalnej smakowitości i zwiększenia akceptacji karm suchych stosuje się dodatki substancji aromatycznych. Pierwotnie były to enzymatycznie bądź chemicznie hydrolizowane wnętrzności zwierząt rzeźnych, mieszaniny złożone z różnych makro- i mikroskładników poprawiających doznania zmysłowe zwierząt domowych, jak i maskujących REKLAMA

Naturalne wsparcie układu odpornościowego

Połączenie prebiotyków i przeciwutleniaczy

Optymalny wzrost

Wysokiej jakości białka izrównoważone poziomy witamin i minerałów

Zdrowie jelit

Probiotyki i unikalna mieszanka prebiotyków (w tym FOS, MOS)

29

PIES

Barbara Melnyk Brand manager amiplay

Urozmaicenie jedzenia Zwierzęta, podobnie jak ludzie, mają swoje ulubione smaki i z całą pewnością czerpią przyjemność z jedzenia. Warto raz na jakiś czas wprowadzać zmiany w jadłospisie tak, by pies, nawet niezbyt wybredny, poznał nowe aromaty. Jako urozmaicenie diety proponujemy karmy i przysmaki z owadów Eat Small. To zdrowa alternatywa dla tradycyjnych produktów mięsnych. Owady są wysoko przyswajalnym i łatwostrawnym źródłem białka i składników odżywczych. Są wolne od GMO i antybiotyków, a co najważniejsze, nie powodują nietolerancji pokarmowych ani alergii, przez co mogą być podawane nawet psom bardzo wrażliwym. Zarówno karmy, jak i przysmaki Eat Small są bardzo smakowite i przypadną do gustu nawet największym niejadkom. Pyszny, naturalny, lekko orzechowy smak zadowoli podniebienia psów wszystkich ras i w każdym wieku. Ponadto hodowla owadów jest przyjazna środowisku, wymaga niewielkiej ilości surowców w porównaniu z konwencjonalną hodowlą zwierząt. amiplay.eu

surowiec, z którego jest pozyskiwana ma pochodzenie naturalne i charakteryzuje się 50 razy większą słodyczą niż sacharoza, to jednak proces jej syntezy jest procesem czysto chemicznym. W celu poprawy smakowitości karm suchych stosuje się także zeolity – mikroporowate minerały glinokrzemianowe. Dzięki swoim właściwościom absorpcyjnym utrzymują na swojej powierzchni substancje aromatyczne i zapachowe znacznie dłużej.

Karmy z dodatkiem zeolitów charakteryzują się wyższą smakowitością w testach z udziałem psów.

Znając listę dodatków wykorzystywanych do poprawy smakowitości karm suchych, warto wybierać te, które poprzez proste składy i wykorzystywanie surowców nieprzetworzonych będą dostarczały wszystkich niezbędnych składników odżywczych, bez konieczności zmiany smakowitości.

nieprzyjemne smaki. Rozwój technik przetwórczych pozwolił na wykorzystywanie różnych gatunków mięsa (np. drobiu, wieprzowiny, wołowiny lub ryb) i warzyw (np. kukurydza, soja, ziemniaki lub zboża) oraz takich składników, jak białka, drożdże, ale również olejki eteryczne, aldehydy i przyprawy. Wiele patentów dotyczących dodatków aromatycznych i poprawiających smak karm bazuje na wykorzystywaniu kwasów organicznych, takich jak kwas fosforowy, kwas cytrynowy, kwas winowy, kwas fumarowy, kwas mlekowy, kwas octowy i kwas mrówkowy. Mimo obaw dotyczących długoterminowego wpływu na czynność nerek zwierząt domowych, takie dodatki, jak fosforany, pirofosforany i polifosforany również wpływają na poprawę smakowitości karm. Ciekawe zastosowanie w aspekcie poprawy smakowitości karm mają zioła. Na przykład dodatek olejków eterycznych z estragonu, rozmarynu poprawia smakowitość karm suchych. Ponieważ psy są bardzo wrażliwe na odbiór smaku słodkiego, producenci karm suchych dla psów mogą korzystać z patentów substancji wzmacniających smak słodki – pytanie tylko po co? Mogą przecież korzystać z amoniakalnej glicyryzyny, która mimo że

30

Czy nie przywiązujemy zbyt wielkiej wagi do smakowitości karmy?

Widok merdającego ogonem psa chętnie spożywającego karmę oraz kota niecierpliwie czekającego na miskę z posiłkiem z pewnością daje opiekunowi poczucie spełnienia i przepełnia go radością. Opiekunowie zwierząt kochają widzieć szczęśliwe zwierzę, które chętnie spożywa podaną mu karmę. Czy zatem smakowitość karmy powinna być tak ważnym elementem związanym z żywieniem zdrowych zwierząt? Czy w dobie epidemii nadwagi i otyłości u zwierząt towarzyszących nie zbyt przesadnie czerpiemy satysfakcję z obserwacji szczęśliwych zwierząt spożywających karmę, po prostu karmę?

Czy ilość substancji dodawanych do karmy w celu poprawy ich smakowitości nie zaburza kontroli ilości jedzenia, którą podajemy psu i kotu? Czy nie ulegamy presji reklamy i jeżeli nasz pies nie biegnie na widok miski z karmą tak, jak to widzimy w reklamach, to jest to powód do niepokoju? Na te pytania każdy z nas, opiekunów musi sobie odpowiedzieć sam. Dla autora niniejszego opracowania, owszem, widok psów czekających na porcje swojego jedzenia jest satysfakcjonujący i gratyfikujący, ale jednak nie przesłania to racjonalności w ilości podawanej karmy i wykorzystywaniu wyjątkowo smakowitych przekąsek.

Sprzedawaj produkty, o których marzy każdy kot

Zapraszamy do współpracy sklepy offline i online wszystkich rozmiarów i z różnych krajów

Więcej informacji www.cheriepetfood.pl/wspolpraca

PIES/KOT

TRENDY HUMAN-PET CROSSOVER – FLEXITARIANIZM Tekst: dr Joanna Zarzyńska W humanizacji zwierząt często podkreśla się przenoszenie przez opiekunów swoich zwyczajów i preferencji na podopiecznego.

Dotyczy to również stylu życia oraz sposobu odżywiania. Stąd coraz częściej obserwujemy zmiany w branży pet food, która stara się odwzorowywać trendy z żywienia człowieka. Ponieważ styl życia i świadomość społeczna czy też względy etyczne są ze sobą powiązane, to również wśród opiekunów zwierząt, zwłaszcza z młodszych pokoleń, dominuje nastawienie bardziej prośrodowiskowe i dbanie o planetę. Ma to przełożenie na wybór diety i jest nazywane dietą planetarną, czyli przyjazną planecie. Coraz większy odsetek konsumentów deklaruje, że stara się ograniczać jedzenie mięsa – należą oni do flexitarian.

32

Flexitarianizm (FX) często nazywany jest też elastycznym wegetarianizmem, a do jego odmian zalicza się semi-wegetarianizm (SVD). Nie jest to dieta, ale styl życia. Nie ma tu odgórnie narzuconych ilości kalorii ani sztywnego planu żywieniowego, zakłada się zwiększenie ilości produktów roślinnych w diecie, a jedzenie mięsa tylko okazjonalnie.

Czym jest flexitarianizm?

Flexitarianizm (terminologia oparta na angielskim słowie flexible – elastyczny; FX) często nazywany jest też elastycznym wegetarianizmem, a do jego odmian zalicza się semi-wegetarianizm (SVD). Za jego twórcę uznaje się Dawna Jacsona Blatnera. Termin „flexitarian” trafił do słownika języka angielskiego już w 2014 roku! Wręcz mówi się o tym, że nie jest to dieta, ale styl życia. Nie ma tu odgórnie narzuconych ilości kalorii ani sztywnego planu żywieniowego, zakłada się zwiększenie ilości produktów roślinnych w diecie, a jedzenie mięsa tylko okazjonalnie, np. na specjalne okazje. Według naukowców nie ma jednej definicji flexitarianizmu. Konsument nie jest radykalnym wegetarianinem i dopuszcza obecność mięsa na swoim talerzu. Niekiedy jest to związane z tzw. paradoksem mięsa (ang. meat paradox), z jednej bowiem strony można mieć obiekcje etyczne związane z jedzeniem mięsa, ale z drugiej strony lubić mięso ze względu na tradycje oraz jego walory smakowe. Flexitarianie wpisują się też w filozofię „food movement”, która wspiera wybieranie żywności organicznej, generalnie odbieranej jako bardziej naturalna i zdrowa niż konwencjonalnie przetwarzana. Ogranicza się spożycie mięsa, zwłaszcza czerwonego, ale to, jak i kiedy mięso trafia na talerz oraz jakie jest to mięso, to już kwestia „elastyczna”, zalecane są umiar i rozsądek. Szacuje się, że 42% ludzi na świecie je mięso okazjonalnie, z tego 14% to świadomi flexitarianie, a 70% stanowią kobiety z wyższym wykształceniem. Millenialsi są postrzegani jako grupa kluczowa dla globalnej tendencji odchodzenia od dominacji mięsa w diecie. Najnowsze badania sugerują, że grupa wiekowa 18–35 lat to najliczniejsza grupa wiekowa stosująca dietę elastyczną.

Co można jeść, będąc flexitarianinem?

Mięso i produkty odzwierzęce wprowadzane są sporadycznie (także ryby), jednak podkreśla się rolę nabiału jako cennego źródła wapnia. Zwiększa się udział komponenty roślinnej, zwłaszcza w oparciu o nasiona roślin strączkowych (jak ciecierzyca, soja, soczewica, fasola), także w formie np. tofu. Mają one wysoką zawartość białka, dzięki czemu uzupełniają białko w diecie, ponieważ ograniczone jest źródło białka zwierzęcego. Podstawą diety są warzywa i owoce, zalecane pięć porcji dziennie.

Z produktów na bazie zbóż wybiera się te pełnoziarniste. Żywność wysokoprzetworzona powinna być w znacznym stopniu ograniczona. Za to dodaje się do diety orzechy, nasiona oraz zdrowe tłuszcze NNKT. Ważne jest odpowiednie zbilansowanie diety – oznacza to m.in. suplementację witaminy B12. Takie zmiany w diecie powinny

poprawić parametry zdrowotne, w tym profil lipidowy, ilość spożywanego włókna pokarmowego, a także zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych (w tym cukrzycy i nowotworów). Według najnowszych badań dieta flexitariańska daje najwięcej benefitów układowi sercowo-naczyniowemu.

O ograniczenie spożycia mięsa pozwala także zmniejszyć ślad węglowy, dotyczy to też wybierania produktów sezonowych i od lokalnych dostawców. Dieta flexitariańska jest trzecią najlepszą dietą pod względem potencjału łagodzenia emisji gazów cieplarnianych (obok diety śródziemnomorskiej), a badania sugerują, że może nawet przewyższyć dietę wegetariańską ze względu na brak substytucji produktów pochodzenia zwierzęcego.

Mówi się też o tym, że ze względu na elastyczność i brak narzucania wyłączania określonych grup produktów ludziom łatwiej jest funkcjonować w tej diecie bez poczucia winy, że się łamie jakieś zasady. I oczywiście w kulturze, w której tradycyjnie jada się mięso, łatwiej jest być właśnie flexitarianinem, bo nie ma konieczności całkowitej rezygnacji z mięsa i produktów odzwierzęcych. Wspomina się również, że flexitarianizm może być etapem przejściowym do wegetarianizmu.

Czy psy i koty mogą zostać flexitarianami?

Jak już wspomniano, opiekunowie zwierząt domowych chętnie przenoszą swoje zwyczaje żywieniowe na podopiecznych. Czy zatem możliwe jest opracowanie diet psich czy kocich w taki sposób, żeby można było nazwać je dietami flexi? W ankiecie z 2020 roku zbadano, jakie są kluczowe powody, dla których ludzie decydują się na przejście na flexitarianizm. Jako najważniejsze wymieniono zdrowie, zrównoważenie i smakowitość. Można uznać, że dokładnie te same powody będą istotne dla opiekunów zwierząt. Ważny oczywiście jest też inny aspekt, dieta bezpieczna dla zwierzęcia.

Można powiedzieć, że producenci karm, odpowiadając na potrzeby klientów, poszerzają poszukiwania alternatywnych źródeł białka zwierzęcego, a udział w karmach warzyw, owoców i dodatków NNKT stale rośnie. Zatem można by uznać, że nasi podopieczni już są flexitarianami… Do uznanych alternatyw mięsa na rynku surowców do karm możemy zaliczyć białko owadzie i wielokrotnie już pisaliśmy na łamach "ZooBranży" o zaletach białka i tłuszczu z owadów. Dla opiekunów, którzy mają szczególne nastawienie prośrodowiskowe albo poszukują karm dla podopiecznych z alergiami na białko zwierzęce, karmy z owadami mogą wydawać się najlepszym wyborem.

Podkreśla się aspekt świadomości prośrodowiskowej opiekunów i skłanianie się ku dietom bardziej zrówno-

33

PIES/KOT

Barbara Melnyk Brand Manager amiplay

Według ekspertów w dziedzinie żywienia pies jest w stanie pozyskać potrzebne składniki odżywcze nie tylko z mięsa. Łubin, soczewica, groch i soja to obecnie najwyższej jakości białka pochodzenia roślinnego, które gwarantują podaż niezbędnych aminokwasów. VEGDOG to zdrowa, roślinna i bezglutenowa alternatywa dla produktów mięsnych. W odpowiedzi na potrzeby zmieniającego się świata i w trosce o środowisko naturalne VEGDOG oferuje wegańskie przysmaki, całkowicie wolne od sztucznych barwników i konserwantów. Veggies Immuno i Skincare to innowacyjne receptury z dodatkiem rokitnika i kurkumy oraz alg morskich i konopi, które wzmacniają układ odpornościowy, odżywiają skórę oraz nadają sierści błyszczący, zdrowy wygląd. VEGDOG Dental z burakiem i tapioką to przysmaki idealne do czyszczenia jamy ustnej. Ich specjalna struktura wspomaga usuwanie kamienia nazębnego i masuje dziąsła podczas żucia, natomiast BEEVYS i JERKEYS to absolutna rewolucja smakowa. Aromatyzowane dymem z drewna bukowego dostarczają niezbędnej podczas spacerów energii. amiplay.eu

ważonym i zmniejszaniu „environmental pawprints”.

Ciekawą kalkulację można znaleźć na jednej ze stron poświęconych zrównoważonej psiej diecie i flexitarianizmowi. Jeśli 32-kilogramowego psa przestawimy na dietę elastyczną lub wege, to oszczędzimy 5000 litrów wody, ok. 30 mkw. lasów deszczowych, 20 kg zbóż i ocalimy życie jednego zwierzęcia rzeźnego.

Wymienia się także te zalety, które wskazywane są przy flexitarianizmie dla ludzi – że jest to dieta bardzo zdrowa, korzystna dla organizmu. Jeśli w ten sposób flexitarianizm będzie promowany dla zwierząt domowych, to może to przekonać opiekunów, których podopieczni cierpią na różne przypadłości zdrowotne – coraz częściej wskazywane jest przecież, że choroby cywilizacyjne dotykają też zwierzęta.

Zdecydowanie więcej jest informacji o aspektach flexi dla psów – w nawiązaniu, że są one wszystkożercami jak ludzie. Inne głosy z branży mówią o korzystnym dla zwierząt elastycznym modelu żywienia – że odpowiednio wprowadzane zmiany rotacyjne i różnorodność mogą przynosić nie tylko urozmaicenie, lecz także dostarczać odpowiednich składników odżywczych. Może być to model łączony, na przykład karma na bazie roślinnej, a okazjonalnie przysmaki z mięsem, lub odwrotnie karma konwencjonalna, surowe dodatki oraz przysmaki bez mięsa. Jedna z australijskich firm oferujących diety flexi dla psów, oprócz swoich bezmięsnych dań obiadowych (na bazie białek roślinnych, owadzich, brązowego ryżu, sproszkowanych warzyw i ekstraktu z alg), rotacyjnie poleca podawanie surowych mięsnych kości, rozdrobnionych warzyw (startych lub w formie puree), jajek i mięsa.

Do tego, jeśli nawiążemy do formuły elastycznego żywienia, warto podkreślić rolę dodatku owoców i warzyw do psiej diety. Na stałe goszczą już one w psich miskach, wiele jako superfoods – np. owoce jagodowe. Można również powiedzieć, że opiekunowie już od dawna znają zalety suplementacji NNKT, mają wysoką świadomość i starają się dostarczać zdrowe tłuszcze swoim podopiecznym.

To samo dotyczy włókna pokarmowego i prebiotyków.

W aspekcie ograniczania podawania produktów wysoko-

34

przetworzonych wielu producentów wdrożyło innowacje technologiczne, które mają na celu wytwarzanie karm i przysmaków o niskim stopniu przetworzenia. Trwa także promowanie korzystnej roli składników odżywczych z roślin (np. polifenoli, karotenoidów).

To co istotne i godne podkreślenia, firmy promujące flexitarianizm mówią o bilansowaniu diety i potrzebie kontrolowania stanu zdrowia zwierząt.

Roślinne alternatywy szanse i wyzwania W badaniu ankietowym z 2021 roku aż 72% opiekunów zwierząt w Stanach Zjednoczonych zadeklarowało, że są otwarci na obecność roślinnych białek w diecie swoich podopiecznych. Jeśli chodzi o postępy w poszukiwaniu roślinnych alternatyw białka, to parametrem istotnym jest wartość odżywcza takiego źródła, w tym przyswajalność oraz obecność aminokwasów niezbędnych. Białka niepełnowartościowe nie zawierają przynajmniej jednego aminokwasu egzogennego (nazywany jest on w tym przypadku aminokwasem ograniczającym). W ocenie przyswajalności protein stosuje się często DIAAS (ang. digestible indispensable aminoacid score), wskaźnik ten porównuje badane białko do białka referencyjnego właśnie w aspektach aminokwasów limitujących. Oprócz soi, inne strączkowe badane i stosowane w dietach, to białko grochu, soczewicy, ciecierzycy, a także białko z drożdży czy ziemniaków i ryżu. Soja po okresie „złego PR-u” zaczęła być od nowa przez opiekunów postrzegana bardziej pozytywnie. Oprócz tego w nowych dietach, w większym stopniu opartych na białkach roślinnych, widoczne są pewne różnice w węglowodanach strukturalnych (włókno) i niestrukturalnych (oligosacharydy). Mają one także różnice w niezbędnych kwasach tłuszczowych i witaminach – co jest dopracowywane przez odpowiednie bilansowanie. Wyzwaniem jest też dostarczenie fosforu, ponieważ rośliny mają unikalny sposób jego magazynowania, poprzez wiązanie z inozytolem – jest określany jako kwas fitynowy (InsP6). Kwas fitynowy może również chelatować inne jony, takie jak wapń i pierwiastki śladowe, np. cynk, miedź i żelazo. W tej postaci soli mineralnej

dr Magdalena Skórka

Starsza Specjalistka ds. Badań i Rozwoju onesano

Stosowanie elastycznej diety opartej głównie na składnikach roślinnych może być bezpieczne, ale wymaga starannego planowania i zapewnienia odpowiednich składników odżywczych, aby zaspokoić potrzeby żywieniowe psa. Przed jej wprowadzeniem zawsze warto skonsultować się z lekarzem weterynarii. Specjalista pomoże dostosować dietę do indywidualnych potrzeb zwierzęcia. Warto jest też regularnie monitorować stan zdrowia pupila, wizyty w gabinecie weterynaryjnym i badania krwi pozwolą na śledzenie ewentualnych niedoborów i szybką reakcję w razie ich wystąpienia. Musimy pamiętać, że wiele witamin i minerałów przy diecie roślinnej może wymagać suplementacji, musimy tu uwzględnić wapń, żelazo i cynk. Dlatego myśląc o wprowadzeniu flexitarianizmu w rutynę żywieniową psa, warto sięgnąć po Yarrowię Canifelox Gastro. To kompleksowa formuła wspierająca trawienie u psów, oparta na unikalnych drożdżach Yarrowia lipolytica w połączniu z czterema szczepami bakterii probiotycznych, stanowi doskonały synbiotyk, który sprzyja namnażaniu pożytecznej mikroflory jelitowej. Dzięki temu preparat wpływa na poprawę trawienia i wchłaniania substancji odżywczych, a także zmniejsza ilość biegunek i działa profilaktycznie, zapobiegając ich występowaniu. Wzbogacona o bakterie probiotyczne, algi morskie i ostropest plamisty. Oprócz wsparcia delikatnego układu pokarmowego psa dostarczy mu też komplet niezbędnych mikro- i makroelementów oraz aminokwasów. onesano.pl

Trendami przyszłości są produkty hybrydowe, np. łączenie surowców „alt-meat” oraz surowców roślinnych z owadzimi (ang. entovegan). znany jest jako fitynian. Może być to przyczyną zmniejszonej biodostępności minerałów śladowych. Ponadto doniesiono, że fityniany mogą tworzyć chelat z aminokwasami (np. metioniną) i mogą również ograniczać ich biodostępność. Fitynian z węglowodanów i białek pochodzenia roślinnego jest uważany za związek antyodżywczy. Nie chodzi o to, że jest szkodliwy czy toksyczny, po prostu zmniejsza biodostępność m.in. fosforu. Ten sam problem dotyczy diet wegańskich dla ludzi. Kwas fitynowy występuje głównie w zbożach, roślinach strączkowych i orzechach, w dużej ilości występuje w okrywie ziarna, stąd najwięcej znajdziemy go w produktach pełnoziarnistych. Fityniany rozkładane są przez enzym fitazę, który naturalnie występuje w niektórych roślinach.

Diety oparte na źródłach roślinnych i hybrydowe

Zwiększyła się pula roślin, które mogą być wykorzystywane jako surowce do produkcji takich karm, a przewiduje się, że rynek surowców rozszerzy się o białka konopi, owsa, fasoli mung, słonecznika czy rzepaku – w związku z trendem humanizacji. W celu ograniczenia ryzyka niedoboru aminokwasów stosuje się dwa różne źródła roślinne. Na przykład białko sojowe jest niedoborowe w metioninę, za to bogate w lizynę. Z kolei białko kukurydziane ma mało lizyny, argininy i tryptofanu. Ważne jest także zbilansowanie tauryny.

Zarówno karmy, jak i przysmaki na bazie roślin są obecnie bardzo intensywnie promowane. A wiele firm

produkujących karmy planuje włączenie tego typu produktów do swojego portfolio – przewidując właśnie wzrost zainteresowania rynku konsumenckiego. Zmienia się też nastawienie środowiska weterynaryjnego, na przykład The British Veterinary Association skłania się ku bardziej pozytywnej opinii, zwłaszcza jeśli liczba badań nad karmami wege będzie rosnąć. A Wielka Brytania jest szczególnie wymieniana jako wiodący kraj, w którym opiekunowie psów zainteresowani są zmianami w diecie swoich podopiecznych. Pojawił się nawet termin „flexi-dogian” stworzony przez jedną z brytyjskich firm w odniesieniu do psów na diecie elastycznej. Można też znaleźć poradnik żywienia flexitariańskiego dla psów.

I podobnie jak w odniesieniu do ludzi firmy promują diety opisywane jako flexitariańskie opiekunom, którzy nie są jeszcze gotowi przestawić swojego pupila na dietę wege.

Trendami przyszłości są produkty hybrydowe, np. łączenie surowców „alt-meat” oraz surowców roślinnych z owadzimi (ang. entovegan). Wspominaliśmy również o inicjatywach mięsa hodowlanego, które wkraczają na rynek pet food, z pewnością również będą się rozwijać, choć raczej dużo wolniej niż alternatywy roślinne – jeśli popatrzeć na sytuację na rynku żywności dla ludzi.

35

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

SMACZNE I ZDROWE karmy dla Twojego Psa!

Karmy Tasty Dogs Life zostały opracowane przez specjalistów, którzy doskonale wiedzą, że domowe czworonogi zasługują na to, co najlepsze. By życie z psem przepełnione było radością i bezwarunkową miłością, konieczne jest nie tylko nawiązanie silnej więzi z opiekunem, lecz także smaczne, odżywcze pożywienie. Pełnowartościowe suche karmy Tasty Dogs Life powstały z myślą o dorosłych psach dużych i średnich ras, których opiekunowie chcą zapewnić pupilowi zdrową dietę i poszukują wysokiej jakości produktów, dostarczających wszystkich niezbędnych składników odżywczych – bez konieczności stosowania dodatkowej suplementacji.

NATURALNE WSPARCIE UKŁADU POKARMOWEGO Tasty Dogs Life to dwie zbilansowane karmy suche bazujące na pysznej wołowinie lub delikatnym kurczaku – najwyższej jakości składnikach, które stanowią doskonałe źródło niezbędnych aminokwasów egzogennych. Wysoki udział białka pochodzenia zwierzęcego (80%) i zrównoważony poziom tłuszczu sprawiają, że karma jest bardzo wydajna, a równocześnie odpowiada na potrzeby wymagających dorosłych psów. Pulpa buraczana to doskonałe źródło włókna pokarmowego, które zapewnia dłuższe uczucie sytości po posiłku i umożliwia prawidłową pracę przewodu pokarmowego. Karmy wzbogaciliśmy również w wiele witamin oraz składników mineralnych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu psa.

36

Wysoki udział białka pochodzenia zwierzęcego (80%) i zrównoważony poziom tłuszczu sprawiają, że karma jest bardzo wydajna, a równocześnie odpowiada na potrzeby wymagających dorosłych psów.

TAJEMNICE ZDROWEJ DIETY Produkty zostały uzupełnione o składniki wspierające układ ruchu, skórę i trawienie, co pozwala na zrezygnowanie ze stosowania dodatkowych suplementów. Glukozamina i chondroityna dostarczają substancji potrzebnych do regeneracji chrząstek stawowych, które ulegają drobnym urazom podczas codziennej aktywności fizycznej. Olej z łososia stanowi źródło cennych kwasów tłuszczowych omega-3 i -6, które poprawiają wygląd sierści i zdrowie skóry, działają przeciwzapalnie

i chronią komórki przed działaniem wolnych rodników. Ekstrakt z karczocha korzystnie wpływa na procesy trawienne poprzez pobudzanie wątroby do produkcji żółci.

Karma ma formę twardych granulek, które wspomagają higienę zębów i dziąseł. Produkty Tasty Dogs Life dla dorosłych psów średnich i dużych ras dostępne są w dwóch wariantach smakowych – z wołowiną lub z kurczakiem – dzięki czemu opiekun może dostosować dietę do indywidualnych preferencji swojego czworonoga.

PIES

BRONIENIE ZASOBÓW

Normalne zachowanie czy problem behawioralny?

Tekst: Natalia Młodnicka trenerka, behawiorystka www.nakazdalape.pl

Zasobem dla psa jest wszystko to, co uważa on za wartościowe oraz co chce zachować tylko dla siebie. Mogą to być gryzak, miska, legowisko, a nawet opiekun czy pomieszczenie. Obrona zasobów jest naturalnym zachowaniem. U dzikich zwierząt ma ono za zadanie ochronę pożywienia, terenu czy innego osobnika, co w konsekwencji powoduje wzrost szans na przetrwanie oraz przedłużenie gatunku. O ile u zwierząt dziko żyjących takie zachowanie jest absolutną podstawą zapewniającą szansę na przeżycie, o tyle u naszych domowych pupili jest to bardzo poważny problem. Obrona zasobów może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa zarówno ludzi, jak i innych zwierząt.

38

Pies może instynktownie mieć tendencję do zabezpieczenia swoich zasobów przed potencjalnym konkurentem. Kolejnym powodem jest strach przed utratą zasobu oraz lęk przed ukaraniem za jego posiadanie. Taka sytuacja ma miejsce bardzo często u psów, które były w przeszłości maltretowane oraz głodzone.

Powodem jest również często fakt zabierania jedzenia lub przedmiotów przez inne zwierzęta lub ludzi.

Dlaczego pies broni zasobów?

Powodów takiego zachowania może być wiele. Przede wszystkim jest to instynkt przetrwania. Pies może instynktownie mieć tendencję do zabezpieczenia swoich zasobów przed potencjalnym konkurentem. Kolejnym powodem jest strach przed utratą zasobu oraz lęk przed ukaraniem za jego posiadanie. Taka sytuacja ma miejsce bardzo często u psów, które były w przeszłości maltretowane oraz głodzone. Powodem jest również często fakt zabierania jedzenia lub przedmiotów przez inne zwierzęta lub ludzi. Często zdarza się, że w stadzie psów silniejszy zabiera zasoby słabszym osobnikom, a to może prowadzić bezpośrednio do tego typu zachowania.

Powodem wykształcenia się obrony zasobów może być także stosowanie teorii dominacji przez opiekuna psa. Chociaż została ona obalona już dawno temu i posiadamy naukowe dowody świadczące o tym, że nie przynosi niczego dobrego dla żadnej ze stron, dalej obecna jest w myśleniu wielu opiekunów zwierząt. Brak poszanowania dla potrzeby posiadania przez psa oraz natrętne zabieranie zwierzęciu sprzed nosa zabawek czy jedzenia to krótka droga do wykształcenia się u niego tego zachowania.

Zachowanie zwierzęcia Jeśli nasz pies wykazuje bronienie zasobów, warto skontrolować jego stan zdrowia. Zwierzak może mieć zaburzenia hormonalne lub neurologiczne, które wpływają na jego zachowanie. Może być nadpobudliwy, nadwrażliwy, impulsywny lub agresywny. Może mieć problemy z kontrolą impulsów i hamowaniem reakcji. Pamiętajmy

o tym, że każde zaburzenie zachowania u zwierzęcia powinniśmy w pierwszej kolejności skonsultować z lekarzem weterynarii, aby wykluczyć ewentualne jednostki chorobowe mogące mieć bezpośredni wpływ na zachowanie zwierzęcia.

Jeśli mówimy o obronie przedmiotów lub jedzenia, to najczęstszymi objawami obrony zasobów jest kłapanie, pokazywanie zębów, szczekanie, kąsanie lub atakowanie, gdy ktoś próbuje odebrać lub zbliżyć się do zasobu psa.

W przypadku jedzenia może także występować zjadanie lub nawet połykanie całych dużych kawałków w całości, w momencie gdy pies poczuje, że jego własność jest zagrożona. Zdarza się także chowanie lub zakopywanie przedmiotów oraz żywności, a także kładzenie się na wartościowym przedmiocie i strzeżenie go.

Częstym przypadkiem jest też obrona miejsca. Może to być całe pomieszczenie lub jakiś konkretny punkt, na przykład kanapa lub łóżko. Jest to najcięższy przypadek, ponieważ miejsca nie jesteśmy w stanie podmienić. Często też w nowoczesnych przestrzeniach brakuje drzwi, które możemy zamknąć, jeśli na przykład pies upatrzy sobie pilnowanie kanapy w otwartym salonie z aneksem kuchennym. Samo zamknięcie drzwi też nie zawsze da nam jakikolwiek rezultat, ponieważ zwierzak może zacząć przesiadywać pod drzwiami i reagować bardzo agresywnie, gdy ktoś chce się do nich zbliżyć. Musimy wprowadzić w tym przypadku pracę nad wzmocnieniem poczucia bezpieczeństwa u psa oraz pokazać mu, że nie jest traktowany jak intruz w żadnym miejscu domu lub mieszkania. Najgorszym możliwym rozwiązaniem w tym przypadku jest przeganianie zwierzęcia z miejsca, które stało się zarzewiem konfliktu.

39

PIES Julia Starosz

Specjalistka ds. komunikacji marki COMFY

Praca z psem, który mierzy się z problemem obrony zasobów, to długotrwały proces. Zasobowy pies może traktować jako cenną zdobycz patyk znaleziony na spacerze, a w bardziej skrajnych przypadkach nawet pokój, w którym są wydawane posiłki. Karanie psa za warczenie często będzie wzmacniać problem, ponieważ celem warczenia jest zahamowanie agresji, a nie doprowadzenie do niej. Mając pod swoim dachem zwierzę, które ma problem z obroną zasobów, warto wzmocnić u niego przeświadczenie, że opiekun nie będzie mu wkładał rąk do miski podczas spożywania posiłku lub zabierał na siłę smakowitego gryzaka.

Co ciekawe, gryzienie to jedno z zachowań redukujących napięcie emocjonalne u psa. Dobrym urozmaiceniem diety może być jeden z Gryzaków Funkcyjnych od Comfy Appetit, które występują w wariantach: Wspomaga Trawienie, Zadbana Skóra i Sierść oraz Zdrowy Oddech.

Warto jednak pamiętać, że proponując psu pyszny przysmak, trzeba pozwolić mu na spokojne zjedzenie, bez wzbudzania u zwierzęcia poczucia zagrożenia.

Gdy pies traktuje człowieka lub inne zwierzę jako swoją własność, mogą się pojawić zachowania, jak: siadanie na opiekunie lub innym zwierzaku, przyklejanie się do niego, zazdrość, a także złość lub lęk, gdy ktoś próbuje się do niego bezpośrednio zbliżyć lub zwrócić na siebie jego uwagę.

Mój człowiek – „moja własność”

Jak pomóc?

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku, gdy pies traktuje człowieka lub inne zwierzę jako swoją własność.

Wówczas mogą się pojawić zachowania, jak: siadanie na opiekunie lub innym zwierzaku, przyklejanie się do niego, zazdrość, a także złość lub lęk, gdy ktoś próbuje się do niego bezpośrednio zbliżyć lub zwrócić na siebie jego uwagę.

Zdarza się także nachalne wciskanie się między osoby, gdy na przykład opiekun chce przywitać się lub przytulić z kimś innym. Takie zachowanie psa bardzo często jest błędnie interpretowane przez opiekunów jako chęć brania udziału w okazywanych czułościach, co w konsekwencji może prowadzić do zaostrzenia problemu.

Problem może również dotyczyć sytuacji, które mają miejsce podczas spacerów. Pies może mieć tendencje do obrony zarówno swojej przestrzeni, jak i osób czy zwierząt, z którymi spaceruje. Zdarza się też, że przedmiotem obrony stają się: smycz, obroża lub kaganiec, które zwierzak ma na sobie. Często występuje też nadmierne reagowanie na bodźce, które pies uważa za zagrożenie dla swojego zasobu. Istotna jest i w tym przypadku dokładna diagnoza ze strony behawiorysty lub zoopsychologa i odpowiednie sklasyfikowanie problemu. Niestety, obrona zasobów na spacerze często jest mylnie uznawana za klasyczną agresję smyczową bez tego podłoża. Prowadzi to do nawarstwiających się problemów i braku sukcesu w terapii behawioralnej.

Bronienie zasobów jest zachowaniem, które można zmienić poprzez odpowiednio wprowadzoną terapię behawioralną. Najczęściej stosowane techniki pracy nad tym problemem to unikanie bezpośredniej konfrontacji ze zwierzęciem poprzez siłowe odbieranie bronionego zasobu. Takie zachowanie może jedynie pogorszyć problem. Zamiast tego należy zachować spokój, odwrócić wzrok i oddalić się od psa. Należy też unikać karania psa za bronienie zasobów, ponieważ może to tylko zwiększyć jego lęk i nieufność.

W pracy z psem zasobowym niezbędne jest także budowanie zaufania i współpracy. Należy wzmacniać u zwierzęcia świadomość, że opiekun nie jest jego wrogiem, a sprzymierzeńcem i przyjacielem. Kluczem w terapii jest umiejętne nagradzanie i wzmacnianie pozytywne pożądanego przez nas zachowania. Należy nagradzać spokój, odpuszczanie zasobu, uległość w stosunku do opiekuna, a także utrzymywanie kontaktu wzrokowego.

Bardzo istotne są komendy „zostaw” oraz „weź”. Dodatkowo musimy sprawić, aby broniony zasób stał się mniej atrakcyjny dla zwierzęcia. Dlatego też rzecz lub smakołyk, którym pies ma zostać nagrodzony za oddanie swojego wartościowego przedmiotu, musi być o wiele bardziej atrakcyjny dla zwierzęcia. Nigdy nie należy zostawiać psa bez niczego. Bez względu na to, czy pracujemy ze zwierzęciem ze skłonnością do obrony za-

40

Bronienie zasobów jest zachowaniem, które można zmienić poprzez odpowiednio wprowadzoną terapię behawioralną. Najczęściej stosowane techniki pracy nad tym problemem to unikanie bezpośredniej konfrontacji ze zwierzęciem poprzez siłowe odbieranie bronionego zasobu. Takie zachowanie może jedynie pogorszyć problem. Należy też unikać karania psa za bronienie zasobów, ponieważ może to tylko zwiększyć jego lęk i nieufność. sobów, czy też z takim, który tego typu zachowania nie prezentuje, oddanie lub pozostawienie swojej własności musi zostać nagrodzone otrzymaniem czegoś w zamian.

Nie zawsze musi to być przedmiot, dlatego że dla wielu psów o wiele bardziej wartościową może stać się nagroda socjalna, czyli kontakt z człowiekiem lub innym zwierzęciem, oddalenie się od danego miejsca lub zabawa.

Każdy opiekun musi sam dobrać odpowiednią nagrodę do swojego psa, ponieważ to, co jest atrakcyjne dla jednego, może nie być takie dla innego zwierzęcia.

Kolejną metodą pracy nad tym problemem jest zwiększanie tolerancji i socjalizacji. Należy stopniowo przyzwyczajać psa do obecności innych ludzi i zwierząt w pobliżu jego zasobu. Można to zrobić poprzez stosowanie techniki desensytyzacji i kontrwarunkowania, która polega na łączeniu bodźca wywołującego negatywną reakcję z bodźcem wywołującym pozytywną reakcję. Na przykład gdy pies widzi innego psa zbliżającego się do jego zasobu, otrzymuje smakołyk lub zabawkę, która sprawia mu przyjemność. W ten sposób pies uczy się, że inny pies nie jest zagrożeniem, a wręcz przeciwnie, jest źródłem nagrody.

Słowem podsumowania Bronienie zasobów jest normalnym zachowaniem psa, które ma na celu ochronę tego, co posiada. Jednak w niektórych sytuacjach może się ono stać problemem, szczególnie jeśli pies reaguje nadmiernie agresywnie na próby odebrania mu zasobu lub zbliżenia się do niego.

Wówczas zachowanie to może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi i innych zwierząt. Aby zapobiec lub zmienić bronienie zasobów, należy stosować odpowiednie metody szkolenia i terapii, które mają na celu budowanie zaufania i współpracy, zmniejszanie wartości zasobu, zwiększanie tolerancji i socjalizacji. W ten sposób można poprawić relację między psem a opiekunem oraz zapewnić psu dobre samopoczucie. Należy unikać podejmowania samodzielnych prób rozwiązania problemu dlatego, że nieświadomie możemy doprowadzić do pogłębienia się zaburzenia. W przypadku zaobserwowania takiego zachowania u psa należy zgłosić się o pomoc do doświadczonego specjalisty, który będzie w stanie ocenić problem i wdrożyć odpowiednie metody pracy.

REKLAMA

41

ARTYKUŁ SPONSOROWANY

Królu Złoty, ogrzej sie, w blasku mojej kuwety!

Firma Petmex, dotychczas specjalizująca się głównie w produkcji naturalnych gryzaków dla psów, wchodzi na rynek artykułów higienicznych dla kotów.

Litty Kitty to nowa marka kocich żwirków, za którą oprócz wysokiej jakości produktem, stoi świetna komunikacja marketingowa i nietuzinkowa kreacja. oty, Królu Zł Petmex wierzy, że kluczem do sukcesu jest ciągłe poszukiwanie nowych, lepku as bl w e , i ich czwoogrzej si jak szych rozwiązań, które poprawią życie zarówno opiekunów, j kuwety! firma moje ronożnych przyjaciół. Rozwijając ofertę o nowe kategorie produktów, zapowiada wiele niespodzianek dla swoichczys partnerów biznesowych oraz ta kuweta albo sie klientów. Obserwując ich działania, możecie być pewni, że, zawsze znajdziecie zam owad wypr w ofercie Petmex coś nowego i ekscytującego.

Dostępne zapachy:

czysta kuweta DA albo sie, wyprowadzam

42

GE K

AT

NY DLA

LAW

A

AL

UR

P

NA T

I Z U JE Z A

PE

CH

AL

K

Y

O

HIG

Dostępne pojemności:

R

A

O

T U R AL N Y

S W

NA

LI

N

LE FOR PA NT

DE

C H ON

T

S

KA

UR C ONTR DO

NEU

WY

O

UR NAT AL

OL

O ABS RBEN

CY

H

EN

Cechy produktu:

NY

czysta kuweta albo sie, wyprowadzam

Litty Kitty W tym roku Petmex rozszerza swój asortyment, wprowadzając nową kategorię produktową w obszarze artykułów higienicznych dla zwierząt domowych. Żwirki dla kotów Litty Kitty są odpowiedzią na rosnące potrzeby kocich opiekunów, których z roku na rok przybywa coraz więcej. W ofercie Petmex znajdziemy żwirki bentonitowe i silikatowe, a już niedługo i inne akcesoria do kociej pielęgnacji. Produkty te zostały stworzone z myślą o zapewnieniu najwyższej higieny i komfortu dla kotów, a także wygody dla ich opiekunów.

Żwirek silikatowy

K

Żwirek bentonitowy D

A

LAW

EN

Żwirek bentonitowy Litty Kitty to zaawansowane rozwiązanie dla opiekunów kotów, którzy cenią sobie wysoką efektywność w utrzymaniu Y czystości i higieny kuwety. LNWykonaA ny z naturalnego bentonitu, żwirek ten charakteryzujwe się wyjątkową zdolnością do szybkiego zbrylania, co znacząco ułatwia usuwanie odpadów i utrzymanie kuwety w czystości przez dłuższy czas. Bentonit, dzięki swoim właściwościom, doskonale wchłania wilgoć i neutralizuje nieprzyjemne zapachy, zapewniając świeżość i komfort w domu każdego kociego towarzysza.

Innowacyjna formuła Litty Kitty gwarantuje, że żwirek jest nie tylko skuteczny, ale również ekonomiczny w użyciu. Jego skoncentrowana moc absorpcji pozwala na mniejsze UR

LI

PE

cim towarzyszom najlepsze warunki, nie zapominając o własnej wygodzie i zadowoleniu z łatwej obsługi proDostępne duktu. zapachy:

NA T

GE

CH

DE

A

Y

O

O

HIG

S W

OL

T

S

NEU

WY

CY

Dzięki unikalnej formule, żwirek silikatowy wyznacza nowe standardy w higienie i kontroli zapachów. Jego higroskopijne właściwości pozwalają na błyskawiczne pochłanianie wilgoci, a także skuteczne zamykanie nieprzyjemnych zapachów wewnątrz Cechy produktu: mikroporowatych kryształów.

To O ATU RAL ABS RBEN LE FOR PA UR C ONTR N H NT DO sprawia, że kuweta pozostaje sucha i świeża przez dłuższy czas, minimaR O K NA A N AL AT P KA lizując konieczność czyszI Z U J E Z A częstego T U R AL N Y NY DLA C H ON czenia.

Dostępne pojemności: Ponadto, żwirek silikatowy jest przyjazny dla kotów i ich opiekunów – jego bezpyłowa formuła minimalizuje ryzyko alergii i podrażnień dróg oddechowych, co jest szczególnie ważne dla wrażliwych zwierząt. Lekkość i łatwość obsługi żwirku sprawiają, że jego użytkowanie jest wygodne i bezproblemowe. Żwirek ten nie tylko przyczynia się do czystości i świeżości w domu jak również do dobrego samopoczucia kotów. Żwirek silikatowy Litty Kitty będzie idealnym wyborem dla tych, którzy pragną zapewnić swoim ko-

Pytania?

Nasi handlowcy wiedza, prawie tyle ,samo co Ja - Sprawdzcie sami: sprzedaz@petmex.pl www.littykitty.pl

zużycie materiału, co przekłada się na oszczędność czasu i pieniędzy opiekunów. Ponadto, żwirek bentonitowy Litty Kitty jest przyjazny dla środowiska, co czyni go odpowiednim wyborem dla ekologicznie świadomych użytkowników.

Z myślą o komforcie zarówno kotów, jak i ich opiekunów, Litty Kitty został opracowany w taki sposób, aby zminimalizować ilość pyłu podczas użytkowania. To kluczowy aspekt dla zdrowia kotów, szczególnie tych z wrażliwymi drogami oddechowymi. Łatwość użytkowania, połączona z wysoką wydajnością, sprawia, że żwirek ten jest doskonałym wyborem dla każdego, kto poszukuje niezawodnego produktu do codziennej pielęgnacji kuwety.

Więcej niż tylko żwirek Marka Litty Kitty to nie tylko świetnej jakości żwirek silikatowy i bentonitowy, ale przede wszystkim fenomenalna komunikacja i przekaz marketingowy. Litty Kitty przyciąga uwagę konsumenta atrakcyjnym wizualnie opakowaniem, a jasne i czytelne komunikaty sprawiają, że jest ono przejrzyste i zrozumiałe. Twarzą całej marki jest zabawny kot Litty Kitty, który swoimi humorzastymi tekstami wzbudza ciekawość i zainteresowanie. Precyzyjnie prowadzona komunikacja w social mediach jest gwarantem utrzymania konsumenta i przywiązania go do marki. Litty Kitty to świetny wybór nie tylko do kociej kuwety, ale i na półkę sklepową! Żwirki są dostępne w sprzedaży w całej Polsce u przedstawicieli handlowych Petmex.

43

KOT

WYZWANIA DLA KOCIARZA

Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach z kotem?

Tekst: Paulina Andrzejewska

Posiadanie kota to nie tylko urocza obecność futrzastego towarzysza, lecz także wielkie wyzwanie. Każdy, kto kiedykolwiek miał kota, wie, że to małe stworzenie potrafi mieć swoje zdanie i czasem potrzeba współpracy z behawiorystą, aby zrozumieć jego zachowania i mowę ciała. Podawanie lekarstw, obcinanie pazurków czy korzystanie z kuwety to tylko kilka wyzwań, które stoją przed opiekunami kotów. Jak zrozumieć kocie zachowania i radzić sobie z pojawiającymi się trudnościami? Jak okiełznać kocią naturę? Oto kilka wskazówek, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach z kotem.

44

REKLAMA

Podawanie lekarstw Podawanie lekarstw kotu może być nie lada wyzwaniem. Wiele kotów instynktownie unika spożywania czegokolwiek, co wydaje się podejrzane, a podawanie leków przez kilka dni tym bardziej spowoduje, że zwierzę będzie próbowało uniknąć nieprzyjemnego doświadczenia i się ukryć. Ograniczajmy więc złe skojarzenia. Aby ułatwić ten proces, warto skorzystać z trików, takich jak ukrywanie tabletek w ulubionym jedzeniu kota. Można również spróbować specjalnych przysmaków dla kotów, które mają smak maskujący lekarstwo. Jeśli kot jest naprawdę uparty, można skonsultować się z lekarzem weterynarii w celu uzyskania alternatywnych form podania lekarstwa, takich jak spreje, syropy czy krople bądź kapsułki typu twist-off, z których zawartość można wysypać. Producenci poprawiają też smaki i aromaty tabletek, aby zwierzęta chętniej je przyjmowały. Jeśli jednak musisz podać kotu tabletkę, skorzystaj z tych dwóch trików:

1. Bardzo dokładnie rozetrzyj tabletkę w moździerzu. Dodaj ją do niewielkiej ilości karmy kota.

Możesz dodać odrobinę nieposolonego bulionu, aby zachęcić kota do spróbowania. Jeśli nie będzie w dalszym ciągu zainteresowany jedzeniem, zrób z karmy i tabletki malutką kulkę (klopsika) i podaj bezpośrednio do pyszczka.

2. Jesteś odważny? Spróbuj podać kotu tabletkę bezpośrednio do gardła. Stabilnie przytrzymaj kota (można go owinąć w ręcznik lub poprosić drugą osobę o pomoc), odchyl jego głowę i naciśnij palcem na żuchwę. Włóż tabletkę głęboko do gardła pupila, zamknij jego pyszczek, przytrzymując go delikatnie ręką. Drugą dłonią rozmasuj podniebienie i przełyk, tak aby tabletka faktycznie przeszła do żołądka. Nie odpuszczaj zbyt szybko. Od razu po tym zabiegu podstaw kotu coś smakowitego pod nos, aby nie wypluł tabletki, tylko zagryzł ją czymś, pozbywając się nieprzyjemnego smaku.

45

KOT

Paulina Biela

Specjalista ds. rozwoju produktu Petmex Company

Zachęcenie kota do korzystania z kuwety niejednokrotnie wymaga cierpliwości oraz konsekwentnego działania. Jedną z podstawowych kwestii, którą należy wziąć pod uwagę, jest wybór odpowiedniej kuwety. Kocia kuweta przede wszystkim nie może być za mała. Miejsce, w którym będzie stała kuweta, powinno być spokojne, łatwo dostępne dla kota oraz znajdować się w mniej ruchliwej części domu. Należy upewnić się, że kuweta jest zawsze w tym samym miejscu, co ułatwi kotu zapamiętanie, gdzie się znajduje. Kolejną kwestią jest rodzaj żwirku – każdy kot ma swoje preferencje. Wybór żwirku, który jest dobrze akceptowany przez kota, jest kluczowy. Wybór między żwirkiem silikatowym a bentonitowym często zależy od indywidualnych preferencji kotów i ich opiekunów. Niezależnie od wyboru produkty Litty Kitty – żwirek silikonowy oraz bentonitowy zapewniają wysoką jakość i skuteczność, ułatwiając dbanie o higienę i dobre samopoczucie naszych czworonożnych przyjaciół.

Koty są bardzo czystymi zwierzętami i unikają brudnych miejsc. Regularne usuwanie odpadów z kuwety i utrzymanie jej w czystości zachęci kota do regularnego korzystania z niej. Dzięki wyjątkowej chłonności żwirków Litty Kitty utrzymanie czystości w kuwecie nigdy nie było łatwiejsze.

Na rynku są też dostępne specjalne podajniki – aplikatory do tabletek, które w budowie przypominają nieco strzykawkę i mogą być pomocne, zwłaszcza jeśli wiemy, że zwierzę może zachowywać się agresywnie.

Zachęcanie do wejścia do transportera

Większość kotów nie lubi transportera. Dla nich jest to zwykle sygnał niebezpieczeństwa i stresujące doświadczenie związane z wizytą w przychodni weterynaryjnej.

Aby ułatwić kotu wejście do transportera, można spróbować wykorzystać pozytywne wzmocnienie i pozytywne skojarzenia. Stawianie transportera w miejscu, gdzie kot często przebywa, i nagradzanie go smakołykiem za zbliżanie się do niego może pomóc złagodzić lęk związany z transportem. Warto też, żeby transporter był ogólnodostępny dla kota – wówczas nie skazujemy go tylko na skojarzenia z wizytą w gabinecie weterynaryjnym czy salonie groomerskim. Transporter to fantastyczna kryjówka i miejsce do odpoczynku. Zostawiaj otwarte drzwiczki,

a w nim smakołyki, gdy twój kot nie widzi – kiedy do niego wejdzie, będzie zaskoczony pysznościami, które znajdują się w środku. To zachęci go do ponownego wejścia do środka. Transporter musi też dawać poczucie komfortu zwierzęciu, nie może być zbyt mały ani ciasny. Podczas podróży czy w gabinecie kot może odczuwać stres. Ograniczą go zabawki o znajomym zapachu lub relaksujące, ulubiony kocyk. Można też zastosować specjalne spraye lub obroże z feromonami.

Zachęcanie do korzystania z kuwety

Koty mogą czasem odmawiać korzystania z kuwety, co jest zarówno irytujące, jak i niehigieniczne. Niechęć do korzystania z kuwety może się wiązać z wieloma problemami behawioralnymi i zdrowotnymi, dlatego warto na początek dobrze przebadać kota i skonsultować jego zachowanie z behawiorystą. Jeśli jednak masz małego kota, którego dopiero uczysz korzystania z toalety, skorzystaj z poniższych wskazówek:

Igor Kulasik

Właściciel Sandezia Sp. z o.o. www.calitti.com

Postaw na sprawdzony żwirek CALITTI Jedną z ważniejszych decyzji jest odpowiednie dobranie żwirku do kocich potrzeb. Warto zwrócić uwagę na odpowiednią kuwetę oraz żwirek. Pamiętajmy, że tego żwirku nie może być mało. Koty lubią zakopywać i żyć w czystości. Zbyt mała ilość spowoduje niechęć kota, ponieważ nie będzie mógł kopać. Drugą ważną kwestią jest wielkość i twardość granulatu. W naszej ofercie posiadamy różne rodzaje żwirków, m.in. silikonowy oraz bentonitowy, które nie pylą i są delikatne dla kocich łapek. Polecamy żwirek Calitti Standard, bardzo dobrze zbrylający. Żwirek nie przykleja się do kocich łapek i nie wynosi spoza kuwety. Występuje zarówno w wersji bezzapachowej, jak i o zapachu świeżej lawendy.

Szeroki wybór pozwoli na odpowiedni zakup dla kociego przyjaciela.

46

Kuweta musi być dopasowana wielkością do kota, na tyle duża, żeby zwierzę mogło się w niej obrócić.

Wejście do niej powinno być łatwe.

1. Aby zachęcić kota do korzystania z kuwety, należy zadbać o jej czystość, ponieważ wiele kotów unika brudnych kuwet. Dodatkowo warto umieścić kuwetę w cichym i prywatnym miejscu, aby kot miał spokój podczas korzystania z niej. Pamiętaj jednak, aby kuweta nie była zakryta, schowana w szafce czy przylegała mocno do ściany.

2. Kuweta musi być dopasowana wielkością do kota, na tyle duża, żeby zwierzę mogło się w niej obrócić. Wejście do niej powinno być łatwe.

3. Wybierz odpowiedni żwirek. Ten przypominający strukturą piasek będzie najlepszym wyborem. Ale trzeba być przygotowanym na to, że wybór najlepszego/ ulubionego żwirku trochę potrwa i istnieje prawdopodobieństwo, że testować trzeba będzie różne rodzaje.

4. Dołóż dodatkową kuwetę. Ustaw ją w innym miejscu niż ta, którą już masz. Pozwól kotu wybrać, która mu bardziej odpowiada.

Zachęcanie do jedzenia czegoś, czego kot nie lubi Niektóre koty mają swoje ulubione smaki i odmawiają jedzenia czegoś, czego nie lubią, na przykład elementów diety weterynaryjnej. W takich sytuacjach warto eksperymentować z różnymi smakami i konsystencjami jedzenia. Jedne koty wolą musy, inne „zupki”, a jeszcze inne pełne kawałki mięsa. Możesz również dosmaczać karmę smakołykami, bulionami czy zupkami dla kotów dostępnymi na rynku.

REKLAMA

47

KOT

Barbara Melnyk Brand Manager amiplay

Jak uczyć kota bez przymusu?

O tym, że kot chadza własnymi ścieżkami, nie trzeba chyba nikomu przypominać. Co zrobić, żeby jednak bardziej z nami współpracował? Kocimiętka! Aby zachęcić zwierzę i oswoić go z jakąś czynnością, gorąco polecamy spray z kocimiętką.

KONG Catnip Spray jest wygodny w aplikacji i łatwy w użyciu. Większość kotów reaguje na kocimiętkę miauczeniem, mruczeniem, ocieraniem się o różne przedmioty i wzmożonym łaszeniem się. Wszystko to za sprawą nepetalaktonu, substancji, która ze znaczną siłą stymuluje kocie receptory. Powoduje ona odprężenie i działa trochę jak narkotyk. Dlatego kocimiętka bardzo skutecznie pomaga w kreowaniu kocich zachowań. Doskonale sprawdzi się w sytuacji, gdy chcemy zachęcić kota do korzystania z drapaka, transportera czy legowiska. Oprócz sprayu w naszej ofercie dystrybucyjnej KONG znajduje się cała seria kolorowych zabawek z kocimiętką KONG Refillables, które szeleszcząc i piszcząc, będą pomocne także przy treningu innych aktywności.

Koty to drapieżniki, które polują i chwytają swoją ofiarę – stąd często atakowanie nóg i intensywne wbijanie w nie pazurków. Niezaspokojone potrzeby łowieckie u kota skutkują właśnie takimi zachowaniami. Należy wówczas zadbać o odpowiednią ilość zabawy wędką z kotem. Zabawa powinna być zakończona wydaniem jakiegoś smakołyka.

Oduczanie agresywnego zachowania Atakowanie nóg czy gryzienie są naturalnymi zachowaniami kotów, ale niekoniecznie akceptowanymi przez ludzi. Koty to drapieżniki, które polują i chwytają swoją ofiarę – stąd często atakowanie nóg i intensywne wbijanie w nie pazurków. Niezaspokojone potrzeby łowieckie u kota skutkują właśnie takimi zachowaniami. Należy wówczas zadbać o odpowiednią ilość zabawy wędką z kotem. Zabawa powinna być zakończona wydaniem jakiegoś smakołyka. Dodatkowo skorzystaj z zabawek do wyszukiwania jedzenia. One również imitują jeden z elementów polowania, czyli wyszukiwanie. Dzięki temu twój kot będzie miał lepsze samopoczucie. Warto obserwować też zwierzę, czy nie jest ono zestresowane i agresja nie jest wyrazem dyskomfortu. Kolejnym aspektem mogą być problemy zdrowotne.

Czy chwytanie kota za skórę na karku jest w porządku?

Chwytanie kota za skórę na karku, podobnie jak u psów, może być stosowane w celu kontrolowania zachowania kota, na przykład podczas podawania lekarstw. Jednak nie zawsze jest to skuteczna ani bezpieczna metoda, zwłaszcza jeśli kot jest zaniepokojony lub zestresowany.

Kiedyś ta metoda była bardzo często stosowana, ponieważ kojarzyła się z tym, że kocia mama tak przenosi swoje maluchy z miejsca na miejsce. Nie możemy jednak

48

zapominać, że nie jesteśmy kocimi mamami, a nasz kot nie ma już kilku dni czy tygodni. Podnosząc kota, zawsze podpieraj jego łapki i pupę – w ten sposób będzie czuł się znacznie bezpieczniej.

Warto pamiętać, że każdy kot jest inny, więc nie ma uniwersalnej metody rozwiązania wszystkich problemów. Kluczem do sukcesu są cierpliwość, zrozumienie i konsekwentne stosowanie metod opartych na pozytywnym wzmocnieniu. Dążenie do budowania zaufania i relacji opartej na szacunku między tobą a twoim kotem przyniesie najlepsze rezultaty w długim terminie.

13-14 kwietnia 2024 Arena ZWIERZOMANIA G2A Rzeszów

www.pawesome.events

PIES

SUBKLINICZNE ZAKAŻENIA PATOGENAMI ODKLESZCZOWYMI U PSÓW Tekst: Adrianna Iwan W Polsce choroby odkleszczowe psów stanowią istotny problem w praktyce weterynaryjnej. Kleszcze mogą być wektorami wielu czynników zakaźnych i inwazyjnych, wśród których za występujące u psów choroby odkleszczowe odpowiedzialne są bakterie, riktesje, wirusy oraz pierwotniaki. Z roku na rok odnotowuje się coraz większą liczbę pacjentów w gabinetach weterynaryjnych, u których stwierdza się choroby odkleszczowe. Jednak możliwe są także sytuacje, w których psy wyglądają na zdrowe, ale wyniki badania ich krwi mogą powiedzieć zupełnie coś innego. W takich przypadkach mówi się o postaciach subklinicznych chorób. W ostatnich latach pojawiają się niestety również doniesienia o chorobach, które do tej pory nie występowały na terenie naszego kraju (m.in. hepatozoonoza). Mają na to wpływ zmiany klimatu, które sprzyjają zwiększaniu zasięgu geograficznego kleszczy, a wraz z nimi pojawianiu się nowych patogenów, które stanowią zagrożenie dla naszych zwierząt.

W przypadku najbardziej znanej choroby odkleszczowej u psów – babeszjozy, jeszcze do niedawna u psów stwierdzany był wyłącznie gatunek Babesia canis. W 2018 roku w Polsce potwierdzono pierwszy przypadek babeszjozy spowodowany innym gatunkiem – Babesia gibsoni.

Wektorem tego pierwotniaka jest kleszcz Rhipicephalus sanguineus, który endemicznie nie występuje w naszym kraju. Może być jednak zawlekany z ptakami wędrownymi. Do najważniejszych chorób odkleszczowych psów należą: babeszjoza, monocytarna erlichioza, hepatozoonoza, borelioza i anaplazmoza granulocytarna, które mogą

50

mieć subkliniczny przebieg. Ze względu na to, że choroby odkleszczowe są coraz częściej spotykane u psów, w niniejszym artykule opisano również możliwe ich objawy.

Postać subkliniczna, czyli jaka?

Subkliniczny oznacza bezobjawowy, utajony. Postać subkliniczna w przypadku chorób odkleszczowych może być trudna do wykrycia przy użyciu podstawowych metod diagnostycznych. Zwierzęta zwykle nie wykazują żadnych objawów klinicznych, dopóki nie pojawi się stan immunosupresji, czyli obniżenia odporności. Świadomość

Hodowla Lavender Gold FCI Z urządzeniami Tickless mam styczność od 2021 roku. Najpierw stosowaliśmy rodzinnie, my i dzieci, a następnie nasze zwierzaki. Kiedy w hodowli pojawił się pierwszy miot, bez wahania zaufałam Tickless ponownie. Jako hodowca psów rasowych, bezpieczeństwo i dobro moich szczeniąt stawiam na pierwszym miejscu. Dlatego też zdecydowałam się zastosować Tickless jako formę ochrony przed kleszczami.

Mogę śmiało stwierdzić, że jestem bardzo zadowolona z rezultatów i możliwości zabezpieczenia szczeniąt bez chemii. Tickless to niewielkie urządzenie, które emituje ultradźwięki, nie szkodząc przy tym zwierzętom. Jest to dla mnie ogromny atut, ponieważ nie muszę obawiać się skutków ubocznych czy reakcji alergicznych, które mogą wystąpić przy stosowaniu innych metod ochrony. Urządzenie jest również łatwe w użyciu – wystarczy je przypiąć do obroży psa i włączyć.

Dzięki urządzeniom Tickless jestem znacznie spokojniejsza i polecam je każdemu miłośnikowi psów.

występowania zakażeń/ zarażeń o przebiegu subklinicznym jest szczególnie istotna w przypadku monitorowania produktów krwi pochodzących od psich dawców, dlatego że patogeny mogą być obecne we krwi i w ten sposób być przenoszone na inne osobniki. Zarażenia mogą występować jako inwazje we krwi zwierząt, które nie wykazują objawów i wyglądają na zdrowe. Nierzadko zdarza się, że mając do czynienia z potencjalnymi psimi

dawcami krwi, po pobraniu krwi obraz hematologiczny jest zupełnie inny, a wręcz przeciwstawny do stanu, jaki powinno się otrzymać. Diagnostyka różnicowa chorób przenoszonych przez kleszcze nie należy do najłatwiejszych, zwłaszcza gdy nie występują objawy, które choćby w niewielkim stopniu mogłyby wskazać na daną chorobę. W praktyce oznacza to, że u psa rzekomo zdrowego po pobraniu krwi można wykryć coś niepożądanego.

REKLAMA

51

PIES Jednostki chorobowe Anaplazmoza granulocytarna Czynnikiem etiologicznym tej choroby jest Anaplasma phagocytophilum. Aby doszło do transmisji choroby, kleszcz musi być przytwierdzony do skóry zwierzęcia przynajmniej 36–48 h. Jest to choroba wielonarządowa.

Anaplazmoza przebiega od zakażenia subklinicznego do ostrej choroby gorączkowej. Pierwsze objawy choroby są nieswoiste. Należą do nich: gorączka, osowiałość, bolesność mięśni, kulawizna. U niektórych psów obserwowany może być również suchy kaszel.

Monocytarna erlichioza Czynnikiem etiologicznym monocytarnej erlichiozy psów w Europie jest Ehrlichia canis, w chorobie wyróżnia się przebieg ostry, przewlekły oraz subkliniczny. Ciekawym i godnym uwagi faktem jest to, że E. canis może przezimować w zarażonych kleszczach. Na obszarach endemicznych zalecane są badania psich dawców krwi, ponieważ opisano przypadki przenoszenia tego patogenu przez transfuzję krwi. Psy mogą przechodzić fazę subkliniczną miesiącami, a nawet latami, nie ma określonego czasu jej trwania. Objawy kliniczne, które obserwuje się u psów w postaci ostrej, to: gorączka, brak apetytu, osowiałość, skłonność do krwawień. Ponadto postać przewlekła choroby może przejść w postać subkliniczną.

Badacze z Izraela stwierdzili, że psy, u których nie stosowano profilaktyki przeciwkleszczowej, wykazywały znaczną trombocytopenię. Kiedy zwierzę wykazuje osłabienie odporności, faza subkliniczna może przerodzić się w stan ostry zwłaszcza wtedy, gdy równocześnie ma miejsce zakażenie innymi patogenami. W fazie subklinicznej możliwe jest zaobserwowanie w wynikach krwi utrzymującej się trombocytopenii, neutropenii oraz niedokrwistości.

Babeszjoza (piroplazmoza) Czynnikiem etiologicznym babeszjozy są pierwotniaki z rodzaju Babesia. W Polsce zwraca się szczególną uwagę na Babesia canis oraz od niedawna Babesia gibsoni.

Przebieg choroby jest uzależniony przede wszystkim od wieku zwierzęcia i stopnia zjadliwości szczepów pierwotniaków. Pierwsze objawy choroby są niespecyficzne i obejmują: spadek apetytu, gorączkę, apatię, zwiększenie częstości oddechów. Z czasem pojawia się ciemne zabarwienie moczu, możliwe jest także wystąpienie wymiotów i biegunki. Babeszjoza może manifestować się w postaci nadostrej, ostrej, przewlekłej lub mieć charakter subkliniczny, który występuje jednak rzadko. Babeszjoza przybiera najczęściej formę ostrą lub nadostrą.

Babesia gibsoni powoduje u psów chorobę o przebiegu ostrym, kiedy to rozwija się anemia hemolityczna, lub może przyjąć postać subkliniczną.

Borelioza Borelioza, choć kojarzona przede wszystkim z ludźmi, może występować również u psów. Jest to bakteryjna choroba wywoływana przez krętki Borrelia burgdorferi sensu lato. U psów rzadko obserwuje się pełnoobjawowy przebieg, choroba najczęściej ma charakter subkliniczny.

Szacuje się, że tylko u ok. 5% psów obserwowane są objawy kliniczne od 2 do 5 miesięcy od zakażenia, a u ok. 95% zainfekowanych psów zakażenie przebiega bezobjawowo.

Hepatozoonoza Hepatozoooza jest chorobą powodowaną przez Hepatozoon canis, często dotykającą psy w basenie Morza Śródziemnego w Europie, lecz coraz częściej jest stwier-

52

dzana w Europie Środkowej. Wynika to prawdopodobnie z rozszerzenia zasięgu geograficznego R. sanguineus na północ. W 2021 roku w Polsce pasożyta po raz pierwszy potwierdzono u 11 psów (oraz 21 wilków). Istotny jest fakt, że do zarażenia psa dochodzi poprzez połknięcie kleszcza Rhipicephalus sanguineus sensu lato, a nie jak w przypadku pozostałych chorób odkleszczowych poprzez ukąszenie kleszcza, który musi odpowiednio długo być przytwierdzony w skórze. Zarażenie może przebiegać bezobjawowo lub w sposób ciężki, zagrażający życiu psa. U zwierząt dotkniętych tą chorobą można zaobserwować wyniszczenie, anemię i skrajny letarg. Istotny jest fakt, że hepatozoonoza i babeszjoza u niektórych psów mogą mieć podobny przebieg, jednak inwazja H. canis ma często subkliniczny przebieg.

Jak chronić psy przed kleszczami?

Wszelkie środki, które będą ograniczały możliwość kontaktu kleszczy ze zwierzętami, będą minimalizowały ryzyko wystąpienia chorób odkleszczowych. Przede wszystkim należy unikać miejsc żerowania kleszczy, zwłaszcza w okresach ich największej aktywności. Po każdym spacerze należy dokładnie przejrzeć sierść zwierzęcia pod kątem obecności kleszczy, a jeśli zostaną znalezione, powinny być jak najszybciej usunięte ze skóry.

Do usuwania kleszczy już wygryzionych pomocne mogą być specjalistyczne przyrządy. Wskazane jest także stosowanie preparatów przeciwko ektopasożytom, które są dostępne w formie sprayów, tabletek doustnych, obroży czy preparatów typu spot on. Dobór preparatu zależy od wielkości zwierzęcia i jego wieku. Opiekunowie często kierują się też wygodą stosowania i czasem ochrony, którą zapewnia substancja czynna. W celu dobrania odpowiedniego preparatu najlepiej skonsultować się z lekarzem weterynarii.

Podsumowanie

Choroby odkleszczowe stanowią poważne zagrożenie dla zwierząt towarzyszących, zwłaszcza psów. Dlatego tak ważna jest profilaktyka przeciwkleszczowa. Postać subkliniczna jest niezauważalna przez opiekuna i może trwać tygodniami. Dopiero w sytuacji osłabionej odporności mogą pojawić się przeróżne objawy, które nie będą z początku wiązane z chorobami odkleszczowymi, a co za tym idzie – diagnostyka i interewncja lekarsko-weterynaryjna może zostać opóźniona.

Literatura • Eisenberg S.S. (2023). Subkliniczne zakażenia patogenami odkleszczowymi. Weterynaria w Praktyce; 5.

• Tołkacz K., Kretschmer M., Nowak S., Mysłajek R.W., Alsarraf M., Wężyk D., Bajer A. (2023). The first raport on Hepatozoon canis in dogs and wolves in Poland: clinical and epidemiological features. Parasites&Vectors; 16, 313.

• Waner, T., Harrus, S., Bark, H., Bogin, E., Avidar, Y., Keysary, A. (1997). Characterization of the subclinical phase of canine ehrlichiosis in experimentally infected Beagle dogs. Vet. Parasitol. 69, 307–317.

• Allison RW, Little SE: Diagnosis of rickettsial diseases in dogs and cats (Vet Clin Pathol. 2013, 42, 127–44.

• Fourie JJ, Stanneck D, Luus HG, et al.: Transmission of Ehrlichia canis by Rhipicephalus sanguineus ticks feeding on dogs and on artificial membranes. Vet Parasitol. 2013, 197, 595-603.

• 6Little SE: Ehrlichiosis and anaplasmosis in dogs and cats. Vet Clin North Am Small Anim Pract. 2010, 40, 1121–40.)

• Zygner W. (2008). Borelioza psów. Życie Weterynaryjne; 83(10).

NOWOŚĆ

SMACZNA I ŁATWA OCHRONA PRZECIW PCHŁOM I KLESZCZOM

SMACZNA TABLETKA

ZABIJA PCHŁY

ZABIJA KLESZCZE

NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO: FRONTPRO 11 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów 2-4 kg. FRONTPRO 28 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów >4-10 kg. FRONTPRO 68 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów >10-25 kg. FRONTPRO 136 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów >25-50 kg. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY PRODUKTU LECZNICZEGO: Każda tabletka do rozgryzania i żucia zawiera: FRONTPRO Tabletki do rozgryzania i żucia dla psów 2-4 kg, 11,3 Afoksolaner (mg). FRONTPRO Tabletki do rozgryzania i żucia dla psów >4-10 kg, 28,3 Afoksolaner (mg). FRONTPRO Tabletki do rozgryzania i żucia dla psów >10-25 kg, 68,0 Afoksolaner (mg). FRONTPRO Tabletki do rozgryzania i żucia dla psów >25-50 kg, 136,0 Afoksolaner (mg). WSKAZANIA: Leczenie inwazji pcheł (Ctenocephalides felis i C. canis) u psów przez okres co najmniej 5 tygodni. Leczenie inwazji kleszczy u psów (Dermacentor reticulatus, Ixodes ricinus, Rhipicephalus sanguineus). Jednorazowe podanie eliminuje kleszcze przez okres do jednego miesiąca. PRZECIWWSKAZANIA: Nie stosować w przypadkach nadwrażliwości na substancję czynną lub na dowolną substancję pomocniczą. NAZWA I ADRES PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO: Boehringer Ingelheim Vetmedica GmbH, 55216 Ingelheim/Rhein, Niemcy.

ADRES PRZEDSTAWICIELA PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO: Boehringer Ingelheim Sp. z o.o., ul. Józefa Piusa Dziekońskiego 3, 00-728 Warszawa, tel. 22 699 06 99. NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU: EU/2/19/240/001-003, EU/2/19/240/005–007, EU/2/19/240/009–011, EU/2/19/240/013–015. PRODUKT LECZNICZY WYDAWANY BEZ PRZEPISU LEKARZA – OTC. DATA AKTUALIZACJI SKRÓCONEJ INFORMACJI O LEKU: Październik 2022.

Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.

PL-CAN-0063-2023

NOWOŚĆ od producenta marki

KRÓLIK/GRYZOŃ

WZBOGACANIE ŚRODOWISKA KRÓLIKÓW Tekst: Magdalena Nowaczyk Zoopsycholog, behawiorysta królików i gryzoni, dietetyk weterynaryjny Inspektor d/s Ochrony Zwierząt Otoz Animals, zielarz, fitoterapeuta www.okienkozycia.pl

Bardzo ważnym aspektem opieki nad zwierzętami jest zapewnienie im dobrostanu. Choć wielu opiekunów jest przekonanych, że zapewnia swoim podopiecznym idealne warunki, nie zawsze rzeczywiście tak się dzieje. Króliki są coraz popularniejszymi zwierzętami w domach Polaków. Istnieją grupy tematyczne zrzeszające miłośników tych zwierząt, często o charakterze edukacyjnym. Opiekunowie mogą znaleźć na nich informacje dotyczące prawidłowej opieki i żywienia, a także coraz częściej behawioru. Zachęceni do poprawienia warunków swoim zwierzętom opiekunowie szukają nowych pomysłów. Rolą doradcy w sklepie zoologicznym jest uświadomienie klienta, czego potrzebuje jego królik, i pomoc w wyborze odpowiedniego, bezpiecznego wyposażenia oraz lokum odpowiedniej wielkości.

54

Badania wykazały, że króliki mające towarzystwo własnego gatunku lepiej radzą sobie ze stresem. W sytuacji gdy czują się zagrożone, trzymają się blisko siebie. Przetrzymywanie królika w samotności narusza więc jego dobrostan i nie pozwala na zaspokojenie jednej z najważniejszych potrzeb – poczucia bezpieczeństwa, bez której królik nie będzie realizował pozostałych potrzeb, w tym tych fizjologicznych, jak jedzenie i wydalanie.

Zachowania typowe dla królików Jednym z aspektów, w których rozpatruje się dobrostan zwierząt, jest wolność do wyrażania naturalnych zachowań. Jakie zachowania są typowe dla królików? Jak spędzają swój czas w naturalnym środowisku? Jak żerują, jak wyglądają ich relacje społeczne, jak mieszkają?

Przede wszystkim RAZEM, bo króliki to silnie stadny gatunek. Badania wykazały, że króliki mające towarzystwo własnego gatunku lepiej radzą sobie ze stresem.

W sytuacji gdy czują się zagrożone, trzymają się blisko siebie. Przetrzymywanie królika w samotności narusza więc jego dobrostan i nie pozwala na zaspokojenie jednej z najważniejszych potrzeb – poczucia bezpieczeństwa, bez której królik nie będzie realizował pozostałych potrzeb, w tym tych fizjologicznych, jak jedzenie i wydalanie. Kluczowe jest przy tym temacie poinformowanie

opiekuna, że łączenie w pary może być trudne i wymaga bezwzględnie zabiegów kastracji u obu królików, inaczej może dojść do dotkliwych walk na tle terytorialnym.

Gdzie mieszkają króliki?

W wykopanych przez siebie norach, do których uciekają, gdy czują zagrożenie. Jest to też miejsce odpoczynku – czasu, kiedy nie czują potrzeby ciągłej obserwacji otoczenia i wypatrywania zagrożeń. Czy klatka lub kojec wyposażona w kuwetę, paśnik, miseczki zapewnia ten sam poziom bezpieczeństwa? Obowiązkowym elementem każdego króliczego mieszkania jest miejsce schronienia. Wygodny domek, do którego mogą wejść – najlepiej taki z płaskim, bezpiecznym dachem – zapewnia zarówno możliwość schowania się, jak i zaspokaja potrzebę przebywania „wyżej”, by więcej widzieć. W naturze kró-

55

KRÓLIK/GRYZOŃ

Barbara Melnyk Brand Manager amiplay

Jedną z najlepszych metod wzbogacania środowiska każdego zwierzęcia, w tym także królików, jest wprowadzenie do ich przestrzeni zabawek. To doskonały sposób na stymulację zarówno fizyczną, jak i psychiczną. Zabawa pozwala zaspokoić instynkty, a także rozwinąć myślenie kreatywne i nie dopuścić do nudy. Jako dystrybutor marki KONG polecamy serię zabawek rekomendowanych dla małych zwierząt. Klasyczny bałwanek wykonany ze specjalnej mieszanki gumy, odpowiednio przystosowanej do zębów małych zwierząt, to świetny sposób na aktywizację i zachęcenie zwierzęcia do zabawy. Bałwanki można dowolnie wypełnić ulubionymi króliczymi przekąskami. Próba wydobycia zawartości skutecznie pomoże rozładować nadmiar energii i napięcie. Dla królików sprawdzą się także zabawki z kociej linii KONG. Szczególnie polecamy Cat Treat Dispensing Ball. To wytrzymała kula, do której można wsypać przysmaki lub smakowite dla królika przekąski i zapewnić mu zajmującą zabawę przez długi czas. amiplay.eu

Większość czasu króliki przesypiają, aktywne pory to poranek i zmierzch – to czas żerowania, wyszukiwania pożywienia i najlepszych kąsków pysznych roślin. W tym czasie bawią się ze sobą, kopią nory, tunele, podskakują, gonią się i pielęgnują futro. To czas, w którym należy zorganizować królikom wybieg. liki wybierają na czas aktywności wzniesienia, z których obserwują otoczenie. Trzeba oczywiście pamiętać, by dobrać wielkość domku do królików – powinny móc się bezpiecznie wyłożyć i w pełni cieszyć się odpoczynkiem „po króliczemu”.

Kolejnym elementem wyposażenia króliczego mieszkania jest tunel – koniecznie z opcją wejścia i wyjścia po przeciwnej stronie. Dostępne są różne rodzaje: materiałowe, wiklinowe, tekturowe. W naturze tunele stanowią drogę do „domu”, czyli do norki. Dobrze jest wyposażyć wybieg w kilka kryjówek, króliki doskonale znają ich rozkład i uciekają do nich, gdy tylko poczują taką potrzebę.

Jak króliki spędzają swój dzień?

Większość czasu przesypiają, aktywne pory to poranek i zmierzch – to czas żerowania, wyszukiwania pożywienia i najlepszych kąsków pysznych roślin. W tym czasie bawią się ze sobą, kopią nory, tunele, podskakują, gonią się i pielęgnują futro. To czas, w którym należy zorganizować królikom wybieg. I tutaj pojawiają się kolejne królicze potrzeby, które niezaspokojone często prowadzą do zaburzeń behawioralnych oraz niepożądanych zachowań, np. obgryzania mebli, ścian, agresji w stosunku do opiekuna, członków stada czy innych zwierząt przebywających w domu: 1) wspomniane już domki i tunele jako miejsce schronienia i odpoczynku, materiałowe lub drewniane domki, tunele materiałowe, kartonowe, drewniane mostki itp. Przy większej liczbie królików w stadzie trzeba za-

56

Jarosław Chyżyński Sales director Ham-Stake Sp. z o.o. www.ham-stake.com

Czy wiesz, że kolby to jedne z najczęściej wybieranych przysmaków dla gryzoni? To nie tylko pyszne smakołyki, lecz także świetne zabawki dla naszych małych przyjaciół! W Ham-Stake zawsze stawiamy na jakość, dlatego z dumą prezentujemy naszą nową linię – Kolby Konesera!

Odkryj, dlaczego gryzonie uwielbiają gryźć kolby! To nie tylko sposób na zaspokojenie ich naturalnej potrzeby gryzienia, ale także doskonała forma rozrywki. Nasze kolby są stworzone z myślą o ich zdrowiu i radości.

Nowa linia Kolb Konesera to połączenie starannie dobranych składników z pasją do tworzenia zdrowych i smacznych przekąsek. W naszej ofercie znajdziesz różnorodność smaków, spełniając każde kulinarne zachcianki królików i gryzoni. Wybieraj kolby, które nie tylko dostarczą im radości, lecz także będą korzystne dla ich zdrowia. Radość jedzenia, zabawa i zdrowie – to wszystko znajdziesz w naszych Kolbach Konesera.

pewnić taką liczbę atrakcji, by każdy z nich miał swoje miejsce. Doradzając odpowiednie wyposażenie, zapytaj o liczbę i wielkość królików – powinny móc razem swobodnie z nich korzystać; 2) elementy wyposażenia pozwalające na zaspokojenie potrzeby szukania pokarmu. Podstawowym pokarmem dla królika jest siano, stanowiące prawie 80% diety. Uzupełnieniem mogą być: mieszanka ziół, zielenina, korzenie i warzywa. Siano powinno być zawsze świeże i pachnące, stale dostępne w różnych miejscach lokum oraz na wybiegu. Przysmaki (liofilizowane kostki warzyw, korzenie itp.) można podawać w formie zapewniającej poszukiwanie i zdobywanie pokarmu: • kule smakule – czyli zabawki w kształcie piłki lub walca, do których wkładamy smakołyki, a królik wydostaje je, tocząc zabawkę po podłodze, • maty węchowe – polarowe maty ze skrawkami mate-

riału, w które chowamy granulat, suszone warzywa czy inne bezpieczne przysmaki, • interaktywne zabawki, np. taca z pokrywkami, pod którymi ukrywamy smakołyki, • tunel z drewna wypchany siankiem z ziołami, wierzbowe lub rattanowe kule z siankiem, patyczki z ziołowymi posypkami itp., • zabawki typu DIY – rolki po ręcznikach papierowych lub papierowe torby bez nadruku wypełnione sianem i ziołami, labirynty z szarego kartonu z ukrytymi smakołykami, kupki siana z ukrytymi w środku ziołami, korzonkami itp.; 3) wyposażenie pozwalające na przekopywanie: • maty węchowe, • karton wypełniony skrawkami ekologicznej tektury, ściółką celulozową lub piaskownica (piasek z atestem dla dzieci, wilgotny!), bioziemią do uprawy warzyw, • – polarowy kocyk, który królik „pościela” po swojemu.

REKLAMA

57

KRÓLIK/GRYZOŃ

Za małe lokum może spowodować nie tylko problemy behawioralne, lecz także zdrowotne. Brak odpowiedniej ilości ruchu jest często przyczyną otyłości, zwyrodnień kręgosłupa, zaniku mięśni, problemów ze stawami, nadmiaru osadu wapniowego w pęcherzu, pododermatitis. Dla królików najlepszym rozwiązaniem jest odpowiedniej wielkości kojec.

Królicza przestrzeń Bardzo ważnym aspektem przy omawianiu dobrostanu królików jest kwestia odpowiedniej przestrzeni i wybiegu. Króliki potrzebują sporo miejsca, by realizować wyżej wymienione potrzeby. Walczmy z mitem, że wystarczy im klatka 100 cm, by były szczęśliwe. Mieszkanie w takich warunkach szybko prowadzi do frustracji i wszelkich zachowań nią spowodowanych. Gryzienie prętów, kopanie, agresja terytorialna to zwykle wynik zbyt małej przestrzeni życiowej. Za małe lokum może spowodować nie tylko problemy behawioralne, lecz także zdrowotne. Brak odpowiedniej ilości ruchu jest często przyczyną otyłości, zwyrodnień kręgosłupa, zaniku mięśni, problemów ze stawami, nadmiaru osadu wapniowe-

58

go w pęcherzu, pododermatitis. Dla królików najlepszym rozwiązaniem jest odpowiedniej wielkości kojec, np.

160 x 80 cm, zawierający wyżej wymienione elementy wzbogacające środowisko. Jest dużo bardziej ustawny niż klatka, daje też możliwość poruszania się bez hałasu pazurków stukających o plastikowe dno, co w przypadku wycofanych, nieufnych królików ma ogromne znaczenie.

Równie ważną potrzebą jest ciągła eksploracja terenu, dlatego nawet jeśli królik mieszka w dużym kojcu, powinien mieć możliwość wybiegów. Będzie to świetna okazja do nawiązania z królikiem więzi. Zaproponuj niskokaloryczne, zdrowe przekąski (np. liofilizowana dynia, cukinia, topinambur), by służyły za smaczki ułatwiające oswajanie królików lub nagradzanie właściwych zachowań.

Maty węchowe, tunele z sianem, wiklinowe piłki są świetne, by odwrócić uwagę królików od wykonywanych przy nich czynności pielęgnacyjnych. Króliki zajęte czymś smacznym łatwiej zniosą wyczesywanie, wycinanie kołtunów czy wybieranie wplątanego w sierść siana.

Króliki nie lubią nudy Interaktywne zabawki logiczne stymulują mózg i poprawiają zdolności poznawcze. Jest to ważne na każdym etapie życia – u młodych, rosnących i pełnych energii maluchów, królików w średnim wieku oraz seniorów, u których coraz częściej opisuje się występowanie objawów demencji. Zabawki występują w różnych formach – warto dostosować je do wieku i umiejętności zwierzaka, stopniowo zwiększając poziom trudności, by nie wywołać frustracji spowodowanej brakiem możliwości wydostania smakołyków.

Wyposażenie wymagające węszenia, szukania i zdobywania pokarmu znacznie podnosi aktywność zwierząt, zachęca do biegania, zmniejszając ryzyko otyłości i chorób związanych z układem ruchu.

Króliki nie lubią nudy. Jeśli opiekun nie zapewni im odpowiednich wzbogaceń środowiska, same znajdą sobie zajęcie – zniszczą meble, obgryzą ściany, dywan, zostawione w zasięgu zębów przedmioty. Dlatego tak ważne jest zorganizowanie atrakcji pozwalających na wyrażanie naturalnych zachowań, eliminując ryzyko wystąpienia zaburzeń behawioralnych, ale też zapewniających dobrostan zgodnie z Ustawą o Ochronie Zwierząt.

REKLAMA

59

PTAKI EGZOTYCZNE

MNICHA

Czy trafi na unijną listę IGO?

Papugi najczęściej kojarzą się nam z egzotyką i tropikami. Zdecydowana większość spośród ponad 350 znanych ich gatunków zamieszkuje rejony o gorącym klimacie. Jednak istnieją wyjątki – i to one stanowią najbardziej potencjalne zagrożenie bycia gatunkiem obcym inwazyjnym w Europie. Jest nim dość dobrze znana aleksandretta obrożna, ptak występujący pierwotnie w Afryce subsaharyjskiej i południowej Azji, a obecnie spotykany również w Ameryce Północnej, na Bliskim i Dalekim Wchodzie oraz w wielu miastach Europy Zachodniej, w tym od kilku lat w Polsce, grudniowe zdjęcie z zimowej Warszawy wzbudziło sporo sensacji. Na przestrzeni ostatnich dekad obserwowano łącznie około 100 ptaków w różnych częściach Polski, populację lęgową ocenia się na 10 osobników. W 2018 roku w Nysie zaobserwowano lęg aleksanderetty obrożnej i jest to jak dotąd najdalej na północ i wschód wysunięty punkt w Europie, w którym zauważono taką sensację ornitologiczną. W Europie Zachodniej populacja liczy ok. 90 tysięcy par.

60

Mnicha jest ptakiem pochodzącym z rozległych rejonów Ameryki Południowej. Pierwotnie występowała na terenie Argentyny, Paragwaju, Urugwaju, Boliwii i na południowych krańcach Brazylii, w której potocznie nazywana jest Caturitta.

Innym przykładem „zimnotolerancyjnej” papugi jest mnicha (Myiopsitta monachus), ptak, który z racji na swą odporność na warunki atmosferyczne może być z powodzeniem pielęgnowany w naszym klimacie przez cały rok nie tylko w pomieszczeniach zamkniętych, ale i w odpowiednio przygotowanych wolierach ogrodowych.

Zmiany klimatu, w tym łagodniejsze zimy, sprzyjają przeżywaniu papug w środowisku w naszej szerokości geograficznej.

Mnicha – występowanie naturalne i introdukcja

Mnicha jest ptakiem pochodzącym z rozległych rejonów Ameryki Południowej. Pierwotnie występowała na terenie Argentyny, Paragwaju, Urugwaju, Boliwii i na południowych krańcach Brazylii, w której potocznie nazywana jest Caturitta. Znane są trzy podgatunki, nieznacznie różniące się od siebie. Podgatunek nominatywny, największy – Myiopsitta monachus monachus – zasiedla Argentynę od południowo-wschodniej części prowincji Santiago del Estero oraz prowincję Buenos Aires do granic Urugwaju. Podgatunek M. m. calita, nieco mniejszy, o ciemnoszarej głowie i intensywniej niebieskich skrzydłach, zamieszkuje podnóża Andów od południowo-wschodniej Boliwii i Paragwaju po północno-zachodnią Argentynę. W tym tereny leżące na wysokości do 1000 m n.p.m. Trzecim podgatunkiem jest – M. m. cotorra, która zamieszkuje południowo-zachodnią Brazylię. Wyglądem niemal nie różni się od poprzedniego podgatunku, jedynie część specjalistów zaznacza, że ma jaśniejsze ubarwienie, z większą ilością żółtych akcentów. Czwarty podgatunek – M. m. luchsi – opisywany w literaturze jako mnicha górska, ma zauważalne różnice w wyglądzie i zachowaniu, występuje też w górzystych rejonach Boliwii

(1000–3000 m.n.p.m) – w odróżnieniu od innych, nizinnych podgatunków. Przez niektórych naukowców uznawany za osobny gatunek.

Mnicha została celowo lub przypadkowo introdukowana w bardzo wielu rejonach świata, gdzie – jako ptak wyjątkowo plastyczny i z łatwością przystosowujący się do lokalnych warunków – szybko utworzyła liczne i stabilne populacje. Obecnie na mnichy można natknąć się również w innych częściach Brazylii, w Chile, Puerto Rico, na Bermudach, Bahamach, w Meksyku oraz w wielu stanach USA i w Kanadzie. Poza Nowym Światem papugi te występują również w Korei Południowej, Japonii i Izraelu, Maroko, Emiratach Arabskich oraz w kilku państwach europejskich, jak Irlandia, Wielka Brytania, Hiszpania, Portugalia, Francja, Belgia, we Włoszech, Grecji oraz na Gibraltarze, Maderze, Azorach, Balearach, Korsyce, Malcie, Cyprze i Sardynii. Lista krajów jest coraz dłuższa. Widywane były np. w Czechach, Niemczech, Austrii czy Finlandii.

Największa populacja przypisywana jest Hiszpanii, tam bytują w Katalonii, Madrycie czy Sewilli.

Naturalnym miejscem występowania tego gatunku są widne lasy parkowe. Jednak doskonale przystosowuje się on również do terenów zmienionych ręką człowieka, jak plantacje czy tereny rolnicze (szkodnik upraw). Obserwowano je także w miastach. Obecne występowanie w Europie obejmuje głównie obszary (pod)miejskie, gdzie ptaki gniazdują i żerują w prywatnych ogrodach i publicznych obszarach zielonych, ale gatunek ten przenosi się już na obszary wiejskie, co widoczne jest np. w Katalonii w postaci szkód w uprawach zbóż. Natomiast w USA uznano, że mnichy są odpowiedzialne za uszkodzenie 30% upraw liczi na Florydzie. W Kalifornii mnichy żerowały na wielu różnych owocach, w tym pomarańczach, morelach, figach, jabłkach, persimmonach, śliwkach i marakuji.

61

PTAKI EGZOTYCZNE Wygląd Nazwa łacińska została stworzona w nawiązaniu do dość skromnego ubarwienia tego ptaka, jak na papugę, barwa zielona z akcentami szarości dała kombinację grecko-łacińską Myiopsitta (antyczno greckie mus – mysz i łacińskie psitta – papuga) monachus – po łacinie „mnich”.

W krajach anglojęzycznych zwana jest „Quaker parrot”.

Jest to papuga zaliczana do średnich, dorastająca do 29 cm długości, o rozpiętości skrzydeł do 48 cm. Masa ciała nie przekracza 100–150g, samice nieznacznie mniejsze od samców. Osobniki odmiany dziko żyjącej mają szare czoła, policzki oraz piersi. Grzbiet, skrzydła i brzuch są zielone, przy czym zewnętrzna strona ud oraz okolica kupra ma barwę jasnozieloną do żółtozielonej. Końcówki skrzydeł są niebieskawe. Całości opisu dopełniają pomarańczowy dziób i jasnoszare łapy. Dymorfizm płciowy praktycznie nie występuje. Jedyną pewną metodą na potwierdzenie płci danego okazu jest przeprowadzenie testów DNA lub badań endoskopowych. Osobniki młode różnią się od dorosłych jaśniejszym ubarwieniem oraz posiadaniem szarawych piór na czole. Gatunek znajduje się na liście CITES (II załącznik).

W hodowlach uzyskano odmiany barwne: białą, lutino, szarą, cynamonową czy niebieską.

Utrzymanie Mnichy nie są w naszym kraju szczególnie popularne.

Jednak stanowią ciekawy gatunek, może nieimponujący swoim upierzeniem czy wielkością, ale za to ceniony za inteligencję, łatwość oswajania i kontaktowość w chowie indywidualnym. Z reguły łatwo uczą się wymawiać pojedyncze słowa, a nawet całe zwroty i naśladować dźwięki.

Trzeba mieć jednak na uwadze, że jak na tak małe papugi są stosunkowo głośne i hałaśliwe, dlatego mogą stanowić kłopot w budynkach wielorodzinnych. Specjaliści nie polecają utrzymywania ptaków pojedynczo ze względu na zachowanie ich dobrostanu. Jeśli jednak ktoś decyduje się na jedną papugę, nie można zapominać, że mimo niewielkich rozmiarów wymaga ona pielęgnowania w obszernej klatce, przeznaczonej dla dużych papug. Musi być ona w całości wykonana z metalu, gdyż mnichy – wbrew pozorom – posiadają stosunkowo mocne dzioby i wykazują znaczne skłonności niszczycielskie, elementy drewniane jak żerdzie będą okorowywane, a zabawki szybko zużywane. Grupa mnich, także hodowlana, doskonale odnajdzie się w obszernej, metalowej, mocnej wolierze zewnętrznej lub wewnętrznej z opcją zewnętrzną, ponieważ ptaki te dobrze znoszą chłody i mogą przebywać w naszym klimacie na zewnątrz praktycznie przez cały rok, z wyjątkiem szczególnie surowych zim (które w ostatnich latach praktycznie się nie zdarzają). Woliera powinna być jednak osłonięta i chroniona przed deszczem oraz wiatrem. Ponieważ są to papugi stadne, w wolierze najlepiej pielęgnować wspólnie kilka (3–5) par hodowlanych.

Są to papugi kroczące, doskonale się wspinają, wykorzystują dziób do pomocy, warto zatem urozmaicić wolierę wieloma elementami ułatwiającymi wspinanie. Mnicha jest papugą wybitnie nietypową również ze względu na sposób rozmnażania, a dokładnie – miejsce składania jaj.

To jedyny gatunek papugi, która buduje gniazda. W naturze do budowy gniazd służą mnichom gałązki o długości do 60 cm i grubości 5–10 mm, z których wyplatają mister-

62

ne konstrukcje. Gniazda takie zakładane są na drzewach, ale także na słupach energetycznych i innych elementach wzniesionych ręką człowieka. Średnica okazałej kolonii gniazdowej może przekraczać 3m, a jej masa 200 kg! Budowa takiego obiektu może trwać nawet trzy miesiące.

Samica składa średnio 5–7 jaj, wysiaduje je samodzielnie przez 22–24(30) dni. Pisklęta pozostają w gnieździe przez ok. sześć tygodni. W niewoli do lęgów najlepiej dopuszczać ptaki będące w co najmniej drugim roku życia (nie młodsze). Będące w dobrej kondycji papugi mogą wyprowadzić nawet dwa lęgi w roku. Młode można oddzielić od rodziców ok. cztery tygodnie od momentu, w którym opuszczą gniazdo.

Żywienie W środowisku naturalnym mnichy żywią się głównie nasionami i owocami rozmaitych roślin (w tym ostów), a także ich kwiatami i młodymi pędami. Uzupełnieniem diety są owady i ich larwy. W hodowli należy podawać im dobrej jakości mieszankę ziaren dla papug średnich (choć wiele okazów preferuje mieszanki dla papug dużych), owoce oraz warzywa świeże i suszone. Twardsze ścieramy na tarce. Na ogół chętnie zjadają też proso w kłosach czy kukurydzę w kolbach. Ich przysmakiem są łuskane orzechy. W klatce/wolierze nie powinno również zabraknąć gałązek do korowania (ich obfitość ogranicza zapędy niszczycielskie ptaków). Dietę mnich warto regularnie uzupełniać skiełkowanymi nasionami, a wiosną także karmą jajeczną. Wskazana jest regularna suplementacja preparatami mineralno-witaminowymi. Starannie pielęgnowane mnichy mogą osiągnąć w niewoli wiek 25, a nawet 30 lat, w naturze żyją dużo krócej.

Mnicha w UE występuje w bioregionie atlantyckim, kontynentalnym i śródziemnomorskim, ale to w bioregionie śródziemnomorskim gatunek ten wykazuje najwyraźniejsze oznaki inwazyjności: w Grecji, we Włoszech, w Portugalii i Hiszpanii populacja rośnie wykładniczo, powodując szkody w uprawach i roślinności oraz infrastrukturze.

Dlaczego IGO? Mnicha znalazła się na liście gatunków, które mają być opiniowane na Forum Naukowym ds. IGO przy Komisji Europejskiej w tym roku. W ocenie ryzyka naukowcy uznali, że wpływ na środowisko jest zmienny i można je uznać za gatunek o średnim wpływie (oceniono wpływ na infrastrukturę jako średniowysoki, na rolnictwo średni, a prawdopodobieństwo przenoszenia chorób na niskie). W Wielkiej Brytanii oceniono ryzyko na średnie, z potencjalnym wpływem na konstrukcje rolnicze i sztuczne, uciążliwość hałasu, potencjalne przenoszenie chorób i konkurencję dla rodzimych gatunków – populację tych ptaków w 2019 roku szacowano na 100 osobników. Natomiast problem wysokiego ryzyka przypisuje się gatunkowi w australijskim Queensland ze względu na potencjalny wpływ na komercyjne sady owocowe, uprawy zbóż i infrastrukturę elektroenergetyczną, a także dlatego, że gatunek ten może konkurować z niektórymi gatunkami rodzimych papug o pożywienie na obszarach miejskich.

Mnicha w UE występuje w bioregionie atlantyckim, kontynentalnym i śródziemnomorskim, ale to w bioregionie śródziemnomorskim gatunek ten wykazuje najwyraźniejsze oznaki inwazyjności: w Grecji, we Włoszech, w Portugalii i Hiszpanii populacja rośnie wykładniczo, po-

wodując szkody w uprawach i roślinności oraz infrastrukturze. Nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu papug mnich w Belgii, Danii, Francji i Holandii, w związku z czym nie ma udokumentowanych dowodów na inwazyjność w atlantyckich i kontynentalnych regionach biogeograficznych.

Budowanie gniazd przez ten gatunek ma im dawać według naukowców pewne przewagi, ale i zagrożenia, ponieważ gniazda mogą zapewniać kontrolę mikroklimatu (termoregulację), która może mieć kluczowe znaczenie dla określenia sukcesu reprodukcyjnego, ponieważ temperatura wewnątrz gniazda może wpływać na przeżycie i rozwój piskląt. Te warunki mikroklimatyczne w gniazdach, w połączeniu z życiem kolonialnym i ponownym wykorzystaniem gniazd, mogą również sprzyjać wysokiemu obciążeniu pasożytami, co może z kolei negatywnie wpłynąć na sukces lęgowy ptaków. Zaobserwowano, że w swoim naturalnym zasięgu papugi przenoszą duże ilości pasożytów, na które pisklęta są szczególnie wrażliwe, np. Cryptosporidium czy Chlamydia.

Ocenia się też, że pojedynczy ptak może dziennie zjeść ok. 10,6g pożywienia, więc przy dużych wzrostach populacji, np. przy obserwowanej dynamice w rejonie śródziemnomorskim, w mieście mogą go potrzebować rocznie nawet 32 tony! (obliczono na 8 tysięcy osobników).

CO NOWEGO NA RYNKU TICKLESS® MINI – OCHRONA PRZECIW KLESZCZOM, BEZ CHEMII, Z MOŻLIWOŚCIĄ WIELOKROTNEGO ŁADOWANIA TICKLESS® to ultradźwiękowa ochrona nr 1 w Europie przeciw pasożytom zewnętrznym. TICKLESS® Mini emituje impulsy, blokując u kleszczy narząd Hallera.

TICKLESS® jest przeznaczony dla psów, w tym szczeniąt od 1. dnia życia, seniorów, alergików czy ciężarnych suk. W 100% bezpieczny dla całej rodziny, skuteczność potwierdzona badaniami. Działa także na pchły. Silny sygnał chroni w promieniu ~2,5 m. tickless.pl

NOWOŚĆ! WIOSENNE KOLORY TICKLESS® MINI: PRZECIW KLESZCZOM, BEZ CHEMII TICKLESS® Mini teraz w pięknej gamie soczystych kolorów. Niezbędna ochrona przeciw groźnym kleszczom w formie efektownego gadżetu, idealnie dopasowanego do szelek czy obroży. TICKLESS® Mini to: możliwość wielokrotnego ładowania przez ~300 cykli, bezpieczne ultradźwięki i silny sygnał chroniący w zasięgu ok. 2,5 m.

Opcja nocnej lokalizacji dla lepszej widoczności podczas wieczornych spacerów. tickless.pl

NOWA GENERACJA TICKLESS® Z BIODEGRADOWALNĄ OBUDOWĄ Ochrona przed kleszczami i pchłami z TICKLESS® ECO Pet to nie tylko bezpieczeństwo i skuteczność potwierdzone badaniami. Od teraz możesz wybrać urządzenie z obudową biodegradowalną w 100%, by zadbać o planetę. TICKLESS® ECO Pet nie wydziela substancji chemicznych ani zapachowych i jest bezpieczny nawet dla szczeniąt od 1. dnia życia czy alergików. tickless.pl

NOWOŚĆ! TICKLESS® HOME PRZECIW KLESZCZOM W TWOIM DOMU Nieproszeni goście? Kiedy kleszcze wracają z nami do domu po spacerze, czas użyć TICKLESS® Home. To prosta w użyciu, całodobowa ochrona dla całej rodziny. Nie zawiera chemii, jest w 100% bezpieczny – nawet dla szczeniąt czy psich seniorów. Skuteczność potwierdzona badaniami naukowymi. Urządzenie dodatkowo chroni przed pchłami, a także roztoczami kurzu domowego. Zasięg aż 30 mkw. tickless.pl

KONG Reflex – nowy wymiar zabawy!

Czy KONG w kwestii zabawek może nas jeszcze czymś zaskoczyć? Otóż tak.

Wyobraźmy sobie lekkie, sprężyste tworzywo używane do produkcji podeszw butów do biegania. A teraz wyobraźmy sobie zabawki wykonane z wytrzymałego, elastycznego materiału, dokładnie tego samego, który jest wykorzystywany w przemyśle sportowym do wspomnianych butów, i oto przedstawia nam się KONG Reflex! Ultralekkie i niezwykle wytrzymałe zabawki w czterech kultowych kształtach! Dzięki właściwościom samoregeneracji są bardzo odporne na ugryzienia, co jest pomocne, by przetrwać trudy aportowania i zapewnić długotrwałą zabawę oraz zaspokoić wszystkie psie instynkty. Seria Reflex charakteryzuje się świetną wypornością, co umożliwia zabawę w wodzie, a także odpornością na działanie czynników atmosferycznych, dzięki czemu zostanie z czworonogiem na wiele sezonów. W naszej ofercie dostępne są cztery modele zabawek z serii KONG Reflex: Stick, Ball, Flyer oraz Tug, a więc każdy może wybrać swój ulubiony kształt i odpowiedni rozmiar.

Dystrybutor: amiplay.eu

64

Chrupiący Przysmak dla Szczura i Chomika od Ham-Stake Każdy chomik i szczur uwielbia chrupanie! Gryzonie te charakteryzują się silnymi szczękami i ostrymi siekaczami, a chrupanie pozwala im realizować naturalne zachowania związane z porcjowaniem i magazynowaniem pokarmu. Chrupiący Przysmak dla Szczura i Chomika świetnie zaspokaja te potrzeby. Chrupanie i ścieranie zębów to nie jedyna korzyść, jaką oferuje ta wyjątkowa kompozycja ziół, łodyg, orzechów, bulw, kwiatów i larw. Regularne podawanie tej mieszanki uzupełniającej korzystnie wpłynie na zdrowie, witalność i prawidłowy rozwój pupila. Larwy mącznika to świetne źródło łatwo przyswajalnego białka. Jego zawartość w larwie wynosi prawie 60%! W bulwie topinamburu znajduje się inulina, która wpływa bardzo korzystnie na układ trawienny. Aromatyczny orzech kokosowy i arachidowy wspomagają funkcjonowanie mózgu zwierzęcia. Chrupanie jeszcze nigdy nie było tak zdrowe. www.ham-stake.com

Owocowa Sałatka od Ham-Stake Owocowa Sałatka to obietnica zdrowej, smacznej i lekkiej przekąski dla wszystkich gryzoni i królików. Charakteryzuje ją niska kaloryczność w porównaniu z mieszankami zawierającymi tylko owoce. To dzięki chrupiącym liściom truskawki i kwiatom hibiskusa nasza sałatka małe brzuszki cieszy, ale pupila nie utuczy.

Wyselekcjonowane składniki tworzą bezpieczną kompozycję, którą można podawać regularnie bez obaw o wagę, apetyt i kondycję pupila. Obecne w naszej sałatce: banan, jabłko, aronia i owoc róży są bogatym źródłem błonnika, który wspiera perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom. Owoce zapewniają także uczucie sytości, co sprzyja utrzymaniu właściwej wagi pupila. Co równie ważne, w owocach występują cenne witaminy i minerały, odpowiadające za kondycję i funkcje życiowe małych ssaków. www.ham-stake.com

Polna Przekąska z Chabrem od Ham-Stake To wyjątkowa kompozycja dobroczynnych ziół, kwiatów i traw. Przemyślany skład i proporcje składników odpowiadają potrzebom królików oraz kawii domowych. Mieszanka wyselekcjonowanych gatunków traw stanowi źródło niezbędnych składników odżywczych. Dodatkową stymulację dla procesów trawiennych zapewniają kwiat nagietka, szałwia i lucerna, które istotnie zwiększają wydzielanie soków żołądkowych.

Dzięki wysokiej zawartości chlorofilu i właściwościom moczopędnym pełni funkcję detoksykacyjną: oczyszcza organizm z toksyn i wspiera pracę wątroby! Ziele chabru i lucerny bardzo korzystnie wpływa na poprawę ogólnej witalności, wykazując silne działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Dodatkowo łodygi słonecznika zapewniają prawidłową pracę serca i całego układu krwionośnego. Pozwalają także na równie przyjemne, co pożyteczne chrupanie i ścieranie zębów. www.ham-stake.com

Tropical Red Mico Color Sticks – nowa, odświeżona etykieta przejrzyście prezentuje wszystkie zalety pokarmu Tropical Red Mico Color Sticks - pokarm w formie pałeczek, które przypominają swoim kształtem larwy ochotki: • w wodzie imitują ruch żywego pokarmu, zachęcają do żerowania, • intensywnie wybarwiają – zawierają astaksantynę i czerwoną paprykę, • wysoka zawartość białka w pokarmie wpływa na wzrost ryb, • naturalny immunostymulator beta-glukan oraz stabilizowana witamina C wzmacniają odporność ryb na choroby, • regularne stosowanie pokarmu zapewnia rybom równomierny wzrost, doskonałą kondycję i intensywne barwy, • optymalny poziom fosforu zaspokaja potrzeby ryb i nie wpływa na wzrost stężenia tego pierwiastka w wodzie, a tym samym nie przyczynia się do zakwitu glonów www.tropical.pl

65

CO NOWEGO NA RYNKU OFiuFiuPL – pierwszy oficjalny dystrybutor marki LickiMat® w Polsce prezentuje nowość LickiMat® Slomo™ XL to propozycja dla większego psa lub dla mniejszego, ale na powiększony posiłek. Posiada wyjątkowy design – cztery strefy i pozwala łączyć przekąski suche i mokre. Zabawa będzie bardziej interesująca! Posiada wyższe brzegi, więc niestraszne jej będą przekąski płynne i półpłynne. Pogromcy nudy – LickiMat ® zostały zaprojektowane, aby poprawić samopoczucie Twojego zwierzaka, a także jego zdrowie.

LickiMat ® zostały nazwane smacznymi „zabójcami nudy” dla Twojego psa lub kota. Rozsmarowując ulubiony miękki przysmak swojego zwierzaka na macie, tworzysz smaczną i zabawną grę, w której pies lub kot szuka smakołyka każdym milimetrem języka. Zamrażaj smakołyki w lecie, aby stworzyć dłuższą odświeżającą rozrywkę. Produkty LickiMat ® są polecane przez weterynarzy i behawiorystów zwierząt na całym świecie!

Zapraszamy na naszą platformę B2B: www.ofiufiudlafirm.pl

LickiMat® dla kotów w ofercie OFiuFiuPL LickiMat® Classic Catster™ to mata dedykowana dla dorosłych kotów.

Jest płaska, więc nie drażni wibrysów oraz pozwala spożywać pokarm w pozycji kucającej z pełnym widokiem na otoczenie, co pomaga zmniejszyć stres i niepokój podczas jedzenia. Poszczególne sekcje maty mają na celu promowanie lizania i spowolnienia jedzenia oraz zapewnienia, że posiłki lub przekąski będą trwać dłużej. Pogromcy nudy – LickiMat ® zostały zaprojektowane, aby poprawić samopoczucie Twojego zwierzaka, a także jego zdrowie. LickiMat ® zostały nazwane smacznymi „zabójcami nudy” dla Twojego psa lub kota. Rozsmarowując ulubiony miękki przysmak swojego zwierzaka, na macie tworzysz smaczną i zabawną grę, w której pies lub kot szuka smakołyka każdym milimetrem języka. Zamrażaj smakołyki w lecie, aby stworzyć dłuższą odświeżającą rozrywkę. Produkty LickiMat ® są polecane przez weterynarzy i behawiorystów zwierząt na całym świecie!

Zapraszamy na naszą platformę B2B: www.ofiufiudlafirm.pl

Specjalna mata LickiMat® dla małych kotów w sklepie OFiuFiuPL LickiMat® Classic Kitty™ to mata dedykowana dla młodych kotów lub małych kotów.

Jest płaska, więc nie drażni wibrysów oraz pozwala spożywać pokarm w pozycji kucającej z pełnym widokiem na otoczenie, co pomaga zmniejszyć stres i niepokój podczas jedzenia. Poszczególne sekcje maty mają na celu promowanie lizania i spowolnienia jedzenia oraz zapewnienia, że posiłki lub przekąski będą trwać dłużej. Pogromcy nudy – LickiMat ® zostały zaprojektowane, aby poprawić samopoczucie Twojego zwierzaka, a także jego zdrowie. LickiMat ® zostały nazwane smacznymi „zabójcami nudy” dla Twojego psa lub kota. Rozsmarowując ulubiony miękki przysmak swojego zwierzaka na macie, tworzysz smaczną i zabawną grę, w której pies lub kot szuka smakołyka każdym milimetrem języka. Zamrażaj smakołyki w lecie, aby stworzyć dłuższą odświeżającą rozrywkę. Produkty LickiMat ® są polecane przez weterynarzy i behawiorystów zwierząt na całym świecie!

Zapraszamy na naszą platformę B2B: www.ofiufiudlafirm.pl

NOWOŚĆ! Silikatowy żwirek dla kotów Litty Kitty Żwirek silikatowy Litty Kitty to nowoczesne rozwiązanie dla opiekunów poszukujących skutecznego sposobu na utrzymanie czystości kuwety. Litty Kitty to produkt dla kotów charakteryzujący się bardzo wysoką chłonnością i wydajnością. Nasz żwirek jest bezzapachowy i pozbawiony pyłu, dlatego zmniejsza ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych u ludzi i kotów. Żwirki dla kota Litty Kitty są dostępne w sprzedaży bezpośredniej u Twojego przedstawiciela handlowego. sprzedaz@petmex.pl www.littykitty.pl

66

OFiuFiuPL – wyłączny dystrybutor marki Qchefs w Polsce prezentuje nowości… QCHEFS Mix Sticks i Mix Snacks Qchefs – w końcu zdrowe zęby! Mix Sticks – cztery rodzaje przysmaków w jednym opakowaniu! Hard Cracker, Puffed Cracker, Puffed Sticks i Puffed Cheese.

Mix Snacks! Trzy rodzaje przysmaków w jednym opakowaniu! Puffies, Snackies i Cheesies.

Produkt w 100% naturalny! Bez barwników, ulepszaczy i sztucznych dodatków. Niskokaloryczny i bez tłuszczu. Z zawartością wielu witamin i minerałów. Zawiera tylko składniki SUPER FOOD. Działanie udowodnione naukowo w 45 międzynarodowych badaniach!

W produktach QCHEFS aktywnym składnikiem jest twarożek. Zawiera kompleks peptydowo białkowy, posiadający działanie antybakteryjne. Kompleks białkowy osadza się na ścianach komórkowych bakterii, więc nie mogą się już rozmnażać.

• Bakterie w jamie ustnej są zredukowane o 80%.

• Brzydki oddech znika.

• Następuje zmniejszenie płytki nazębnej i zapalenia dziąseł.

• Kamień nazębny jest usuwany.

Qchefs zapewnia najlepszą higienę jamy ustnej, zdrowie i dobre samopoczucie psa.

Zapraszamy na naszą platformę B2B: www.ofiufiudlafirm.pl

OFiuFiuPL – oficjalny dystrybutor marki YOW UP! w Polsce YOW UP! Prebiotyki Jogurt naturalny dla kota oraz YOW UP! Skóra & Sierść Jogurt dla kota z łososiem Jogurt bez laktozy, cukru i tłuszczu opracowany specjalnie dla kotów. Tubka to bardzo praktyczne opakowanie, w 100% nadające się do recyklingu i elastyczne.

Dzięki temu praktycznemu formatowi jogurt możesz zabrać na koniec świata w plecaku i podać kotu wszędzie.

Wersja Skóra & Sierść to jogurt z olejem rybim, głównie z łososia, o wysokiej zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3: EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy), Wersja Prebiotics to również suplement diety, który zawiera PREBIOTYKI pochodzenia roślinnego, pozyskiwane z buraków i poświadczone badaniami weterynaryjnymi, które potwierdzają korzyści, jakie przynoszą dla kotów.

Jak używać jogurtu Yow Up? • Jako wartościowej przekąski, która nie tuczy, a nawadnia i dostarcza bogatych i zdrowych składników odżywczych, podanej bezpośrednio z tubki.

• Jako wypełnienia zabawek na przysmaki, np. LickiMat. • Jako formy nagrody.

• Jako dodatku do karmy, tzw. topper.

Zapraszamy na naszą platformę B2B: www.ofiufiudlafirm.pl

NOWOŚĆ! Bentonitowy żwirek dla kotów Litty Kitty Żwirek bentonitowy Litty Kitty to tradycyjne, ale sprawdzone rozwiązanie, które cieszy się uznaniem wśród wielu właścicieli kotów. Dzięki naturalnym właściwościom bentonitu, żwirek Litty Kitty doskonale absorbuje wilgoć, co ułatwia utrzymanie kuwety w idealnej czystości. Nisko pylący i delikatny – nie podrażnia kocich łapek.

Dostępne zapachy: • Naturalny, • Lawendowy.

Wkrótce w sprzedaży nowe zapachy – Las i Baby Powder. Żwirki dla kota Litty Kitty są dostępne w sprzedaży bezpośredniej u Twojego przedstawiciela handlowego. sprzedaz@petmex.pl www.littykitty.pl

67

CO NOWEGO NA RYNKU Calitti® ECONOMY Bezzapachowy To zbrylający się żwirek dla kota. Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który dobrze wchłania płyny, zapobiegając rozwojowi bakterii i powstawaniu brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki, dzięki czemu utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe.

Cechy Calitti® ECONOMY: • Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu.

• Zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki.

• Bez dodatków chemicznych.

• Dobrze eliminuje brzydkie zapachy.

• Delikatny dla łapek.

• Bezzapachowa formuła. www.calitti.com

Calitti® STANDARD Lavender To bardzo dobrze zbrylający się żwirek dla kota o zapachu świeżej lawendy.

Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który bardzo dobrze wchłania płyny, ograniczając rozwój bakterii i powstawanie brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki. Dzięki grubszym granulkom żwirek nie przykleja się do kocich łapek i nie roznosi się z kuwety. Teraz utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe.

Cechy Calitti® STANDARD: • Zbryla się w zwarte i trwałe bryłki.

• Eliminuje brzydkie zapachy.

• Nie przywiera do kuwety.

• Delikatny dla łapek.

• Prawie wcale nie roznosi się z kuwety.

• Delikatny zapach świeżej lawendy. www.calitti.com

Calitti® STANDARD Bezzapachowy To bardzo dobrze zbrylający się żwirek dla kota. Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który bardzo dobrze wchłania płyny, ograniczając rozwój bakterii i powstawanie brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w łatwe do usunięcia bryłki. Dzięki grubszym granulkom żwirek nie przykleja się do kocich łapek i nie roznosi się z kuwety. Teraz utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe.

Cechy Calitti® STANDARD: • Zbryla się w zwarte i trwałe bryłki.

• Eliminuje brzydkie zapachy.

• Nie przywiera do kuwety.

• Delikatny dla łapek.

• Prawie wcale nie roznosi się z kuwety.

• Bezzapachowa formuła. www.calitti.com

NOWOŚĆ! CALITTI® MICRO CRYSTALS Ultradrobny żwirek silikonowy dla najbardziej wymagających kotów i ich opiekunów.

Błyskawicznie wchłania ciecz i już w kilka sekund eliminuje brzydkie zapachy. Małe granulki są delikatne dla wrażliwych łapek. Dodatkowo żwirek zapobiega rozwojowi bakterii, dzięki czemu utrzymanie domu w czystości będzie niezwykle łatwe i długotrwałe. A Ty zaoszczędzony czas poświęcisz na zabawę ze swoim ukochanym kotem.

Cechy Calitti® MICRO CRYSTALS: • Błyskawicznie wchłania mocz.

• Eliminuje brzydkie zapachy.

• Antybakteryjny.

• Delikatny dla łapek.

• Bezpyłowy.

• Wydajny.

• Można go wyrzucać do toalety. www.calitti.com

68

Everland Adult Small Francuska marka karm EVERLAND to oferta karm suchych, których podstawowym składnikiem jest kaczka – źródło wartościowego białka oraz wyjątkowego smaku. Karma EVERLAND Adult Small jest dostosowana do specyficznych potrzeb małych psów. Przyczynia się do komfortu funkcjonowania jelit, regulując ich pracę dzięki mieszance błonnika. Siemię lniane, źródło kwasów tłuszczowych omega-3, wspomaga lśniącą sierść.

Dostępna jest w BAYLEG S.A., dystrybutora marki EVERLAND.

Wolpy Hunting by Everland Od siedzących na kanapie do pracujących psów – karmy WOLPY

by Everland doskonale zaspokoją potrzeby energetyczne każdego osobnika w zależności od jego poziomu aktywności oraz spełnią oczekiwania klienta szukającego bardziej ekonomicznego zakupu.

Podobnie jak cała linia WOLPY, wariant Hunting jest dostępny wyłącznie w opakowaniu 20 kg. 30% białka i 15% tłuszczu sprawiają, że jest przeznaczony dla psów aktywnych oraz chętnie jedzony także przez psy bardziej wybredne.

Dystrybutorem karm WOLPY by Everland jest Bayleg S.A., co gwarantuje dobry serwis i dostępność produktów.

Kontroluj świat pod wodą Dostęp do funkcji filtra w Twoim akwarium jeszcze nigdy nie był tak intuicyjny i zaawansowany. Hypermax 4500 BT, najnowsza wersja potężnego filtra Aquael, wprowadza rewolucyjną funkcję sterowania za pomocą aplikacji Aquael BT w technologii Bluetooth. Zanurz się w świat nowoczesnej akwarystyki, skorzystaj z pełnej gamy innowacyjnych funkcji i zapewnij personalizację warunków w Twoim zbiorniku. aquael.pl

Kompleksowa filtracja w Twoim akwarium Poznaj nowość od Aquael – cztery nowe wkłady filtracyjne do akwariów. Każdy typ wkładu czyści wodę w unikatowy sposób: • PEARLMAX BIO: aktywne media filtracyjne ze zdolnością adsorpcji, bogate w pierwiastki śladowe; wspierają zdrowy wzrost i rozwój organizmów wodnych.

• NANOMAX BIO: kule o zwartej strukturze i wysokiej gęstości; stwarzają doskonałe warunki dla korzystnych bakterii nitryfikacyjnych i denitryfikacyjnych, które skutecznie usuwają szkodliwe substancje.

• NATUREMAX BIO: naturalne, lekkie media filtracyjne z mikroporowatą strukturą, idealne dla bakterii nitryfikacyjnych i denitryfikacyjnych; usuwają azotany, azotyny i amoniak.

• MAGIC BALLS: skuteczne kulki z włókna polimerowego do filtracji mechanicznej; zatrzymują zanieczyszczenia do 3 mikronów, idealnie sprawdzą się jako ostatni etap filtracji; są przyjazne dla środowiska i podlegające recyklingowi.

Sprzedawane w litrowych opakowaniach. aquael.pl

69

CO NOWEGO NA RYNKU amiplay Moni i Flen – swoboda wyboru dopasowana do potrzeb Chyba każdy z nas lubi mieć wybór, dlatego nie dziwi fakt, że legowiska do samodzielnego montażu tak przypadły do gustu naszym klientom. Komplet składa się z wkładów Flen oraz pokrowca Moni. Jest to rozwiązanie wygodne i bardzo szybkie w montażu dzięki specjalnej konstrukcji pozbawionej zamków. Ułatwia to wymianę i pranie poszczególnych elementów. Wkłady są bardzo wytrzymałe, miękkie i sprężyste, dzięki czemu zachowują kształt.

Zaletą tej formy jest możliwość zmiany w dowolnym momencie. Klient może przestylizować wygląd legowiska, kiedy tylko ma na to ochotę. W kolorystyce Moni postawiliśmy na stonowane barwy, tak by nadać kolekcji uniwersalny, nieco skandynawski charakter, pasujący do różnych wnętrz. Wszystkie wkłady pakowane są próżniowo, dzięki czemu nie zajmują dużo miejsca na sklepowej półce. Pokrowce zapakowane w wygodne kartonowe pudełka zwiększają możliwość prezentacji oferty nawet przy niewielkiej powierzchni sklepu, ponieważ nie wymagają rozkładania kilku legowisk, by w pełni pokazać kolorystykę produktu.

Producent: amiplay.eu

amiplay BeHappy, BeNature, BeSpace – dlaczego stawiamy na taśmy drukowane?

Kto zna amiplay, ten wie, że od lat tworzymy w oparciu o zmieniające się trendy i potrzeby rynku. Wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom klientów, dbając o standardy jakości naszych produktów. W ostatnim czasie odchodzimy od taśm łączonych na rzecz dwustronnie drukowanych. Dlaczego? Po pierwsze, wytrzymałość. Taśmy, których używamy są trwałe i odporne na warunki atmosferyczne.

Nie ma także ryzyka poprucia czy oderwania się którejś z warstw. Po drugie, kolorystyka i oryginalny design. Zawsze mieliśmy setki pomysłów, które obecnie możemy zrealizować, przenosząc każdą wizję na propozycje dla klientów, co widać w naszych ostatnich projektach. Słodkie, kolorowe wzory kolekcji BeHappy przenoszą myślami do ciepłych, egzotycznych krain. Kolekcja BeNature, dedykowana wszystkim miłośnikom natury, przypomina o podróżach i wakacyjnych przygodach, natomiast niepowtarzalne wzory kolekcji BeSpace nawiązują do wszechświata, który rozbudza wyobraźnię na temat gwiezdnych eskapad i pozaziemskich zjawisk. A to jeszcze nie koniec naszych możliwości.

Producent: www.amiplay.eu

amiplay Texas – po co psu ten kaptur?

Doskonale znana kolekcja Texas to kultowe i wyjątkowo atrakcyjne bluzy z kapturem. Designem nawiązują do trendów modowych, dlatego opiekunowie psów czy kotów chętnie po nie sięgają, chcąc upodobnić szafę zwierzaka do własnej. I to jest jak najbardziej zrozumiałe. Ale czy poza względami estetycznymi kaptur ma inne realne zastosowanie? Otóż ma! Konstrukcja bluzy jest dokładnie przemyślana.

Dzianina, z której jest wykonana kolekcja Texas, jest miękka i elastyczna, przez co doskonale dopasowuje się do sylwetki i budowy anatomicznej zwierzęcia, zapewniając mu swobodę ruchów podczas spacerów. Kaptur stanowi dodatkową osłonę przed silnym wiatrem i deszczem. Chroni mięśnie przed wychłodzeniem, co zapewnia komfort termiczny nawet podczas długich spacerów. Warto zwrócić uwagę, żeby przy zakładaniu kaptur nie zasłaniał czworonogowi oczu. W przeciwnym razie może powodować dyskomfort, a przy kolejnych próbach założenia zwierzę będzie chciało się z niego wyswobodzić.

Producent: www.amiplay.eu

70

Karmy z linii Oasy Specialita Naturale To prawdziwy rarytas dla każdego kota. W 100% naturalne, przygotowane ze składników o najwyższej jakości. Wewnątrz opakowania znajduje się rozdrobnione mięso filetowe ze zdrowymi, pożywnymi dodatkami, a całość jest otoczona smaczną galaretką. Receptury o 50% zawartości mięsa i/ lub ryb kuszą koty swoim niezwykłym smakiem i zapachem. Karmy dla kotów z linii Specialita Naturale nie zawierają sztucznych dodatków poprawiających smak czy zapach ani sztucznych konserwantów. Jest to karma o niskiej zawartości tłuszczu, dlatego można ją podawać także kotom, które mają tendencję do nadwagi. Dostępna w wielu różnych wariantach smakowych, dla kociąt i kotów dorosłych, w postaci puszek 70g i 150g oraz saszetek 70g.

Import i dystrybucja: Betta Sp. z o.o. / www.betta.pl

NOWOŚĆ – SMACZNA I ŁATWA W PODANIU TABLETKA DO ROZGRYZANIA I ŻUCIA FRONTPRO® od producenta marki FRONTLINE! FRONTPRO® to smaczna i łatwa do podania tabletka do rozgryzania i żucia, która zapewnia psom ochronę przed pchłami i kleszczami przez pełen miesiąc. Działa szybko od wewnątrz, zabijając to, co na zewnątrz. Zabija kleszcze obecne na psie w ciągu 48 godzin, a pchły w ciągu 8 godzin od pierwszego podania. FRONTPRO® zabija pchły szybko, zanim jeszcze zdążą złożyć jaja, co zapobiega infestacji otoczenia, zabezpieczając nie tylko psa, lecz także całe gospodarstwo domowe.

FRONTPRO® to lek oparty na zaufanej i sprawdzonej substancji czynnej, afoksolanerze. FRONTPRO® można bezpiecznie stosować u psów od 8. tygodnia życia oraz o masie ciała od 2 kg, bez ograniczeń rasowych. Lek można stosować u suk w ciąży i w czasie laktacji.

FRONTPRO® to smaczna, miękka i łatwa do podania tabletka, dzięki której ochrona przed pasożytami staje się wyjątkowo prosta i przyjemna. Tabletkę do rozgryzania i żucia można podać psu w dowolnym momencie, z pokarmem lub bez. Produkt działa nawet podczas kąpieli czy pływania.

FRONTPRO® jest dostępny w czterech wygodnych rozmiarach, aby dopasować do potrzeb każdego psa i nie zabierać miejsca na półce.

Skrócona informacja o leku dostępna na reklamie graficznej w niniejszym wydaniu.

Tasty Dogs Life z kurczakiem Karma Tasty Dogs Life z kurczakiem to doskonały wybór dla średnich i dużych ras psów. Zapewnia 80% białka zwierzęcego dla zdrowia układu pokarmowego, a odpowiedniej twardości krokiety dbają o higienę zębów i dziąseł. Formuła bez sztucznych barwników, z dodatkiem glukozaminy i chondroityny chroni stawy, eliminując potrzebę suplementacji. Karma jest pełnoporcjowa, dostosowana do potrzeb psa, z olejem z łososia bogatym w kwasy tłuszczowe Omega-3 i -6 dla zdrowej skóry i pięknej sierści. Karma Tasty Dogs Life z kurczakiem to doskonałe rozwiązanie dla zdrowego i aktywnego życia Twojego psa.

BIOFEED Sp. z o.o. | www.biofeedzoo.pl 887 700 444 / 506 050 716 | sklep@biofeedzoo.pl

Tasty Dogs Life z wołowiną Karma Tasty Dogs Life z wołowiną to pokarm dla średnich i dużych ras, zapewniający zdrową i zbilansowaną dietę. Dzięki wykorzystaniu składników najwyższej jakości karma Tasty Life jest bardzo wydajna, a wysoka zawartość białka i zdrowych tłuszczów zapewnia psu uczucie sytości na długi czas. Składniki karmy Tasty Dogs Life wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego oraz dbają o higienę zębów i dziąseł dzięki specjalnie zaprojektowanej strukturze granulek. Wzbogacona jest o olej z łososia bogaty w kwasy tłuszczowe Omega-3 i -6, które wspomagają zdrową skórę i lśniącą sierść. Dodatek glukozaminy i chondroityny chroni stawy, a ekstrakt z karczocha zwyczajnego wspiera funkcje wątroby. To idealna karma dla opiekunów psów, którzy chcą zapewnić pupilowi dietę dostarczającą wszystkiego, co potrzebne do prawidłowego rozwoju.

BIOFEED Sp. z o.o. | www.biofeedzoo.pl 887 700 444 / 506 050 716 | sklep@biofeedzoo.pl

71

CO NOWEGO NA RYNKU CANIFELOX COMPLETE • • • •

Uzupełnia niedobory witamin i minerałów w diecie.

Dodaje energii, pomaga zachować dobrą kondycję i witalność.

Wspomaga rozwój pożytecznej mikroflory jelit.

Pozytywnie wpływa na piękny wygląd sierści.

Canifelox Complete to kompleksowe wsparcie zdrowia, dobrego samopoczucia oraz pełnej energii i witalności kondycji Twojego psa. Jego formuła to połączenie drożdży Yarrowia lipolytica oraz witamin, minerałów i aminokwasów. Unikalne drożdże Yarrowia lipolytica zawierają cenne beta-glukany i mannany – związki stymulujące układ odpornościowy. W połączeniu z czterema szczepami bakterii probiotycznych stanowią doskonały synbiotyk, który sprzyja namnażaniu pożytecznej mikroflory jelitowej. Preparat pomaga w trawieniu i optymalnym wchłanianiu składników odżywczych z pożywienia.

W skład produktu wchodzą również karczoch, cykoria oraz wyciąg z dzikiej róży, który stymuluje układ immunologiczny i wspiera syntezę kolagenu. www.onesano.pl

CANIFELOX MOBILITY • • • •

Poprawia mobilność i komfort funkcjonowania.

Wspomaga pracę układu ruchu i usprawnia regenerację stawów, więzadeł i ścięgien.

Pozytywnie wpływa na procesy kościotwórcze i wspiera funkcję chrząstki stawowej.

Spowalnia naturalne procesy degeneracyjne.

Canifelox Mobility stworzona na bazie unikalnych drożdży Yarrowia lipolytica, bogatych w cenne składniki odżywcze i minerały, które doskonale wpływają na poprawę gęstości kości oraz zwiększają wytrzymałość tkanki kostnej. Formuła, wzbogacona wyciągiem z dzikiej róży oraz dodatkiem siarczanu chondroityny, MSM, witaminy C i minerałów, wspiera i chroni funkcje układu ruchu. Składniki preparatu intensywnie odżywiają i ułatwiają regenerację stawów, stymulują produkcję mazi stawowej i syntezę kolagenu. www.onesano.pl

CANIFELOX SKIN & COAT • • • •

Odżywia, nawilża i poprawia kondycję skóry.

Ułatwia uzyskanie miękkiej, błyszczącej sierści.

Wzmacnia odporność oraz chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.

Polecany jako skuteczna profilaktyka chorób skórnych.

Płynna formuła preparatu Canifelox Skin & Coat w wersji dedykowanej kotom lub psom to kompozycja cennych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3-6-9, niezbędnego składnika zrównoważonego żywienia, wzbogacona o witaminy E, A, D3. Doskonałe proporcje kwasów omega-3 do omega-6 (10:1) w optymalny sposób wspierają utrzymanie zdrowej i elastycznej skóry oraz gęstej i błyszczącej sierści, a kompleks witamin dodatkowo wzmacnia ich działanie oraz chroni przed przedwczesnym starzeniem. www.onesano.pl

CANIFELOX GASTRO

• Wspiera pracę układu trawiennego i zapobiega problemom jelitowym.

• Pobudza namnażanie pożytecznych bakterii jelitowych oraz stymuluje układ odpornościowy.

• Neutralizuje nieprzyjemny zapach z pyska i z sierści.

Formuła Canifelox Gastro w wersji dedykowanej dla kotów oraz dla psów wspiera procesy trawienne, redukuje ilość biegunek i zapobiega ich występowaniu.

Preparat neutralizuje również nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Drożdże Yarrowia lipolytica w połączeniu z czterema szczepami bakterii probiotycznych stanowią doskonały synbiotyk, który sprzyja namnażaniu pożytecznej mikroflory jelitowej. Zawierają w swych ścianach betaglukany i mannany – związki silnie stymulujące układ immunologiczny. Zawarta w preparacie chlorella posiada właściwości oczyszczające organizm z toksyn i metali ciężkich, wspomaga naturalne zdolności obronne i regeneracyjne organizmu. www.onesano.pl

72

CANIFELOX CHILLPILL

• Łagodzi objawy stresu i niepokoju.

• Działa uspokajająco, bez efektu ospałości.

• Działa już po godzinie od podania.

Canifelox ChillPill to innowacyjny preparat uspokajający dla psów wszystkich ras.

Idealny jako szybka pomoc w sytuacjach stresowych, gdyż działa już po godzinie od podania. Wycisza i łagodzi fizjologiczne objawy odczuwanego stresu, skutecznie zmniejsza lęk i związane z nim pobudzenie psychoruchowe, jednocześnie wspiera naturalne mechanizmy adaptacyjne psa. ChillPill nie dołuje, nie powoduje efektu oszołomienia, niezborności ruchów czy nadmiernej senności. Jego formuła jest oparta na bazie unikalnych, postbiotycznych drożdży Yarrowia lipolytica, bogatego źródła cennych dla zdrowia składników aktywnych, m.in. witamin z grupy B, wspierających pracę układu nerwowego oraz zdolność postrzegania.

Preparat wzbogacony został o tryptofan, słynący z doskonałych właściwości poprawy nastroju, walerianę (kozłek lekarski) oraz ashwagandhę, roślinny adaptogen, minimalizujący negatywne skutki odczuwanego stresu. www.onesano.pl

BRIT CARE CAT Raw Treat – liofilizowana przekąska i kuszący topper w jednym!

Firma Azan przedstawia nowość marki Brit dla kotów – najnowszą linię liofilizowanych smakołyków. Wysokomięsne przekąski mogą pełnić funkcję nagrody lub toppera, a ich wysoka jakość i smakowitość sprawiają, że są chętnie wybierane przez wybredne koty. Dostępne smaki: • Kitten Chicken & Salmon with Probiotics, Whey & Omega-3 – ze świeżym kurczakiem i łososiem dla kociąt, • Urinary Chicken & Turkey with Probiotics & Cranberry – ze świeżym kurczakiem i indykiem; wspomagające zdrowie dróg moczowych, • Hair & Skin Fish & Turkey with Probiotics & Sea Buckthorn – ze świeżą rybą i indykiem; wspierające zdrowie skóry i sierści, • Indoor & Antistress Chicken with Probiotics & Motherwort – ze świeżym kurczakiem; działające łagodząco, • Sensitive Turkey with Probiotics & Chamomile – ze świeżym indykiem; odpowiednie dla kotów wrażliwych.

Produkty dostępne w gramaturze 40g.

Azan Sp. z o.o. sp.k.; azan.com.pl; 48 366 48 99 sklep@azan.com.pl

CIAO Stew, Broth, Bisque – nowości w portfolio marki Inaba!

Marka Inaba, znana przede wszystkim dzięki kultowym przysmakom Churu – aksamitnym, kremowym sosom, które są uwielbiane przez koty na całym świecie, wprowadza na polski rynek trzy wilgotne karmy uzupełniające o zróżnicowanej teksturze: • Ciao Stew – pożywna potrawka z kurczaka w gęstym, kremowym sosie, • Ciao Broth – rozdrobnione kawałeczki kurczaka w bulionie z kurczaka, • Ciao Bisque – gęsta, kremowa zupa z tuńczyka lub kurczaka, nawiązująca do francuskiej zupy z owoców morza.

Do produkcji użyto surowców jakości „human grade” - kurczak pochodzi z wolnego wybiegu, a tuńczyk głębinowy jest poławiany w sposób certyfikowany i bezpieczny dla delfinów.

Dzięki różnorodności tekstur każdy koci koneser znajdzie swój ulubiony produkt.

Produkty dostępne w gramaturze 40g.

Azan sp. z o.o. sp. k.; azan.com.pl; 48 366 48 99 sklep@azan.com.pl

73

KRZYŻÓWKA Poziomo 1) zbiór zasad postępowania 4) pajęcza sieć 6) rodzaj ciastka 8) artystyczna impreza odbywająca się co dwa lata 9) element kobiecego stroju 11) elitarna warstwa społeczna 16) jedna nie czyni wiosny 17) na nim jeździsz na łyżwach 19) robi się je z ziemniaków 20) pododdział kawalerii 21) był nim Julian Tuwim 23) leczy zęby 27) łączenie dźwięków w muzyce 30) kwas będący wzorcem smaku umami 31) akt wykonawczy do ustawy 32) w akwarium morskim 34) staje na podium 35) jedna z końcowych stacji metra w Warszawie 36) nauka o dziedziczności 37) nawóz organiczny z odpadów roślinnych 38) np. na górskim szlaku Pionowo 1) krzew w Polsce zwyczajowo zwany bodlakiem 2) jeden z Trzech Kolorów Kieślowskiego 3) chata pasterska 5) inaczej zapobieganie 7) gryzoń z podrodziny karczowników 10) matka Andromedy 12) forma podania leku 13) żeński hormon płciowy 14) przyprawa do mięsa 15) półpostać w rzeźbie 18) gruczoł krokowy 22) różnicowanie rodzaju działalności 24) kraj słynący z tygrysów bengalskich 25) np. Magellana 26) tradycyjny ser podhalański 28) groźna choroba zakaźna 29) technika sztuk graficznych 33) używany w budownictwie

Na trzy osoby, które jako pierwsze prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl czekają nagrody dedykowane dla kotów, ufundowane przez firmę Petmex.

Fundatorem nagród jest firma

Życzymy miłej zabawy!

Laureatami poprzedniej edycji naszej krzyżówki zostali Państwo: Wojtala Mateusz, Wiktoria Nowak, Anna Barankiewicz-Itczak. Zwycięzcy otrzymali nagrody-niespodzianki ufundowane przez firmę AQUAEL. Gratulujemy!

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL Wydawnictwo: FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Redaktor naczelna i prowadząca: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000 Adres redakcji: ZooBranża ul. Bankowa 11A/2 05-090 Dawidy Bankowe Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Nakład: 4000 egz.

74

Współpraca autorska: Ewa Chilmańska Sabina Janikowska prof. dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska Joanna Żulicka i inni.

Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl Skład i łamanie: Łukasz Wójcik Korekta: Ewa Wilczyńska ISSN 2450-0372

/ZOOBRANZA

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji.

Materiały publikowane w magazynie Z ­ ooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła.

Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji.

Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

7 – 10 maja 2024 | Norymberga, Niemcy

38. Międzynarodowe targi artykułów dla zwierząt domowych

ZOBACZ NOWOŚCI NA INTERZOO! Dowiedz się o najnowszych trendach i osiągnięciach w swojej branży.

Odkryj szeroką gamę innowacyjnych produktów i usług dla zwierząt domowych.

Przekonaj się na miejscu, co sprawia, że wiodące na świecie wydarzenie Interzoo jest tak wyjątkowe.

KUP BILET JUŻ TERAZ!

Rynek światowy jest tutaj obecny!

Śledź nas!

Wstęp tylko dla autoryzowanych gości handlowych.

INTERZOO.COM/EN

Organizator

Honorowy sponsor

Organizacja w imieniu organizatora

doesie, cy

8ochrony mi

przed pchłami i kleszczami.

Ograniczone ryzyko zachorowania na babeszjozę u psów przez 7 miesięcy.

NAZWA WETERYNARYJNEGO PRODUKTU LECZNICZEGO Foresto 1,25 g + 0,56 g obroża dla kotów i psów ≤ 8 kg, Imidaklopryd / Flumetryna | Foresto 4,50 g + 2,03 g obroża dla psów > 8 kg, Imidaklopryd / Flumetryna PODMIOT ODPOWIEDZIALNY Elanco Animal Health GmbH, Alfred-Nobel-Str. 50, 40789 Monheim, Niemcy Zawartość substancji czynnej (-ych) i innych substancji Jedna bezzapachowa obroża w kolorze szarym o długości 38 cm (12,5 g) zawiera imidaklopryd w dawce 1,25 g oraz flumetrynę w dawce 0,56 g jako substancje czynne. Jedna bezzapachowa obroża w kolorze szarym o długości 70 cm (45 g) zawiera imidaklopryd w dawce 4,5 g oraz flumetrynę w dawce 2,03 g jako substancje czynne. WSKAZANIA LECZNICZE Koty: W celu leczenia i zapobiegania inwazji pcheł (Ctenocephalides felis) przez okres 7 do 8 miesięcy. W celu ochrony bezpośredniego otoczenia zwierzęcia przed rozwojem larw pcheł przez okres 10 tygodni. Foresto może być stosowane jako element strategii zwalczania alergicznego pchlego zapalenia skóry (APZS). Produkt wykazuje długotrwałą skuteczność roztoczobójczą (zabija kleszcze) (Ixodes ricinus, Rhipicephalus turanicus) i odstraszającą (zapobiega żerowaniu pasożytów) w przypadku inwazji kleszczy (Ixodes ricinus) przez okres 8 miesięcy. Produkt wykazuje skuteczne działanie przeciwko larwom, nimfom i dorosłym osobnikom kleszczy. W przypadku uprzedniego występowania kleszczy u kota przed rozpoczęciem leczenia, założenie obroży może nie spowodować śmierci pajęczaków w ciągu 48 godzin; kleszcze mogą pozostać wczepione i widoczne. Dlatego też zaleca się usunięcie kleszczy występujących już na zwierzęciu w momencie zakładania obroży. Działanie zapobiegające inwazji nowych kleszczy rozpoczyna się w ciągu 2 dni po założeniu obroży. Psy: W celu leczenia i zapobiegania inwazji pcheł (Ctenocephalides felis, C. canis) przez okres 7 do 8 miesięcy. W celu ochrony bezpośredniego otoczenia zwierzęcia przed rozwojem larw pcheł przez 8 miesięcy. Foresto może być stosowane jako element strategii zwalczania alergicznego pchlego zapalenia skóry (APZS). Produkt wykazuje długotrwałą skuteczność roztoczobójczą (zabija kleszcze) w przypadku inwazji kleszczy (Ixodes ricinus, Rhipicephalus sanguineus, Dermacentor reticulatus) oraz odstraszającą (zapobiega żerowaniu) przy inwazji kleszczy (Ixodes ricinus, Rhipicephalus sanguineus) przez okres 8 miesięcy. Produkt wykazuje skuteczne działanie przeciwko larwom, nimfom i dorosłym osobnikom kleszczy. W przypadku uprzedniego występowania kleszczy u psa przed rozpoczęciem leczenia, założenie obroży może nie spowodować śmierci pajęczaków w ciągu 48 godzin; kleszcze mogą pozostać wczepione i widoczne. Dlatego też zaleca się usunięcie kleszczy występujących już na zwierzęciu w momencie zakładania obroży. Działanie zapobiegające inwazji nowych kleszczy rozpoczyna się w ciągu 2 dni po założeniu obroży. Produkt zapewnia pośrednią ochronę przed przeniesieniem patogenów Babesia canis vogeli oraz Ehrlichia canis przez gatunek kleszcza Rhipicephalus sanguineus tym samym redukuje ryzyko babeszjozy oraz erlichiozy psów przez okres 7 miesięcy. Ograniczenie ryzyka zarażenia pierwotniakami Leishmania infantum przenoszonymi przez muchówki Phlebotomus (muchy piaskowe), przez okres do 8 miesięcy. W celu leczenia inwazji wszołów (Trichodectes canis). PRZECIWWSKAZANIA Nie stosować u kociąt w wieku poniżej 10 tygodni, ani u szczeniąt w wieku poniżej 7 tygodni.

Nie stosować w przypadku nadwrażliwości na substancje czynne lub na dowolną substancję pomocniczą. Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.

Foresto, Elanco i ukośny znak są znakami towarowymi Elanco i spółek powiązanych. © 2024 Elanco | PM-PL-24-0047

PCHŁY

KLESZCZE

BABESZJOZA