G vt 201608

!"#2

˘ S O 4 N A M 20 16

`

´ Lam sao ki em so at ´ thoi quen?

!"#2 ˜ ` CUNG TRONG SO NAY

3

` ` BAI TRANG BIA

`

´ Lam ´ sao kiem soat thoi quen?

´ ´ ` ´ 7 Kinh Thanh noi gı ve ong tınh? ˆ

10 XAY ÐAP TO AM ` ´ ´ `

Lam sao thıch nghi v i hoan canh thay oi?

´ ` ` 12 ÐAT N C VA CON NG I

˘ Ðen tham Kyrgyzstan

´ 14 QUAN ÐIEM KINH THANH

` Ve ep ngoai hınh ˆ

16 MOT S THIET KE? ` `

Vong i cua ve sau Magicicada

s

`

BAI VIET

`

´ Can th i gian e thay oi thoi quen

` ´

xau thanh thoi quen tot, nh ng ˆ ` ´ ´ ˆ ˆ viec nay co ang cong khong? ´ ´ Kinh Thanh noi:

`

ˆ ˆ “Cuoi-cung cua mot viec h n

´

s kh i- au no”.—Truyen- ao 7:8. ` `

ˆ ´ ˆ

Bai nay thao luan cac nguyen tac ´

´ ` Kinh Thanh cho thay cach ng i ta ´

´ ´

co the kiem soat thoi quen nham ´ mang lai l i ıch cho ho.

ˆ XE M TH E M

V CHONG & CHA ME

`

` ˜ Lam sao e ng ng tranh cai?

r VIDEO

´ ´ ˆ

` (Vao muc KINH THANH GIUP BAN ˛ XAY ÐAP TO AM)

ˆ THANH THIEU NIEN

w

´

Y kien ban tre ´ ´ ` Tin n i Ð c Chua Tr i

r Vol. 97, No. 4 / Bimonthly / VIETNAMESE

´ ˆ

` ˘ Ban co luon cam thay nh mınh ang bang ˆ ˜ `

´ ´ ˆ qua mot bai mın, moi b c co the gay ` ˆ ˆ ˜ ´ ˘ bung no mot cuoc tranh cai v i v hoac

ˆ

` ` ´ chong ban khong? Neu the, bai nay co the ´ giup ban!

´ Tai sao tin rang chung ta c tao ra ` ´ la h p ly? ´ ´

` (Vao KINH THANH GIUP BAN ˛ THANH THIEU ˆ muc NIEN)

´ ˆ ˜ Moi so xuat ban: 57.761.000. Co trong 107 ngon ng

` ˆ ` ´ ´ `

ˆ ˆ

´ ˆ

An pham nay khong dung e ban, nh ng c phat hanh nham ay manh

cong viec day do Kinh Thanh tren khap

´ ˆ ˆ ` ` ´ ´ ` ˆ ´ ´ ˆ the gi i. Cong viec nay c tai tr do s ong gop tınh nguyen. Ðe ong gop, xin truy cap www.jw.org/vi.

´

ˆ ˆ ` ˆ ˘ Ban co muon nhan them tai lieu hoac

`

´

´ ` ˆ tım hieu Kinh Thanh mien phı tai nha khong?

` ˜ ´ ˆ ´

` ´

`

ˆ ˆ ´ ˆ ´ ´ Tr khi c ghi ro, cac cau Kinh Thanh trong an pham nay c trıch dan t Ban Truyen thong cua Lien hiep Thanh kinh hoi (Sang-the Ky

` ´

´ ´

` ˜

en Ma-la-chi) va Kinh Thanh—Ban d ich The Gi i M i (Ma-thi- en Khai huyen). NW la ch viet tat cua New World Translation of the Holy ´ ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ´

´ ´ ˆ ˜ ˆ so cau Kinh Thanh.

Scriptures (Kinh Thanh—Ban d ich The Gi i M i) trong ngon ng hien ai.

Chung toi in nghieng trong mot

˘

Xin xem www.jw.org/vi hoac g i th en ˆ ˜

ˆ ˆ ˆ ´ mot trong nh ng ia chı c liet ke ben d i.

Awake! (ISSN 0005-237X) Issue 4 August 2016 is published bimonthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 1000 Red Mills Road, Wallkill, NY 12589-3299, and by Watch Tower Bible and Tract Society of Canada, PO Box 4100, Georgetown, ON L7G 4Y4. Periodicals Postage Paid at Brooklyn, N.Y., and at additional mailing offices. POSTMASTER: Send address changes to Awake! 1000 Red Mills Road, Wallkill, NY 12589-3299.

5 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Printed in Canada.

` ` B AI TR AN G B IA

`

´ ´ Lam sao kiem soat thoi quen?

´ ´

Khi ong ho bao th c cua ˆ

` Austin reo len, anh van con

buon ngu. Nh ng anh ra

` ˆ ´ khoi gi ng ngay lap t c, ˘

ˆ

` mac o tap the duc ma anh ˜

ˆ ´ a e san toi hom tr c ` ˆ ˆ ´ ´ ` va chay bo mot chut. Ðo la

˜ `

ieu anh a lam ba lan moi

ˆ ˘ tuan trong mot nam qua. ` ˜ ´ Laurie v a cai nhau v i

´ ˆ chong. Trong c n t c gian,

` `

´ ch i lao vao nha bep, lay tui ˆ ˆ ` ˘

keo so-co-la ra va an het. `

ˆ D ng nh moi lan b c boi

˘ ´ ˆ

hoac t c gian, ch i eu nh

the.

` ´

`

Austin va Laurie co iem gı chung? Ca hai

´ ` ´ eu b i anh h ng b i thoi quen, du ho co ˆ ˆ nhan ra hay khong ` ` ´ ˜ ´

Con ban thı sao? Co nh ng thoi quen tot ` ˆ

`

ˆ nao trong cuoc song ma ban muon tap

ˆ ´ ˜ ˆ

` ˆ

khong? Co le muc tieu cua ban la tap the duc

˘

˘ ˆ ` eu an, ngu ay u h n hoac lien lac th ng ˆ ´ ` ˆ xuyen v i ng i than. ˘ ´ ´ ˜

ˆ ´ Mat khac, co le ban muon bo mot thoi quen

´

˘

´ xau, chang han nh hut thuoc, an nhieu th c ˘ ˆ

´

˘

´ an khong tot cho s c khoe, hoac mat qua

` ˆ nhieu th i gian tren Internet.

` ˆ ` ˆ ´ Phai th a nhan la v t qua mot thoi quen

´

´ ´ ` ´

´ xau co the rat kho. Co ng i noi rang thoi

`

`

´ quen xau thı giong nh chiec gi ng am ap ˆ ` ´ ` trong mot ngay lanh

gia: de vao nh ng ´ kho ra! ˆ ` ´ ˆ ˜ ´ Vay lam sao ban co the tap nh ng thoi ´ ` ˜ ´ quen mang lai l i ıch va bo nh ng thoi quen ˆ

ˆ ˜ ´ `

gay hai cho ban than? Hay xem xet ba l i e ˆ ˆ ´ ˆ

ngh i sau ay d a tren cac nguyen tac trong ´ Kinh Thanh.

Tỉnh Thức! Số 4 năm 2016

3

1

˜

Hay th c te ´

´ Co the ban rat muon thay oi moi th ` ˆ ´

trong i ngay lap t c. Ban t nhu: ‘Tuan ` ` ˜

ˆ

nay mınh se bo thuoc, khong ch i the, ˆ ´

ˆ

khong th c khuya, bat au tap the duc,

˘

` ` ˆ an uong lanh manh

h n va goi ien cho ˆ `

ong ba’. Nh ng neu co at tat ca muc

ˆ ` ˆ ´ ´ ˜ ˜

tieu cung mot luc, co le ban se chang `

c gı ca! ˆ

´ NGUYEN TAC KINH THANH:

ˆ ´ ` “S khon-ngoan van v i ng i ˆ ˆ ˆ khiem-nh ng”.—Ch

am-ngon 11:2. ` ˆ ´ ˆ

` Ng i khiem nh ng,

t c khiem ton, thı ˜

` ´ ´ ´

suy nghı th c te. Ng i o y th c rang ` ´ ` `

` ` ´ th i gian, s c l c va tai san cua mınh la co ´ ˆ `

gi i han.

Nen thay vı co gang thay oi moi

´ ˆ ´ ` ´ ˜ ˆ th ngay lap t c, ng i o se cai thien

` ` t t .

ˆ Neu co at tat ca muc tieu ` ˆ ´ ´ ˜ ˜ cung mot luc, co le ban se

` chang c gı ca!

ˆ

´ ˆ NGUYEN TAC KINH THANH LIEN QUAN

´ ` ` BAN CO THE LAM GI?

ˆ ˆ ˘ ´ Moi lan chı tap mot hoac hai thoi quen. ˜ ´ ´

´ Nh ng b c sau co the giup ban:

ˆ ´ ˆ ´ hai danh sach: Mot danh sach 1 Lap

˜ ´

` gom nh ng thoi quen tot ma ban

ˆ ` ˆ ´

muon tap va mot danh sach gom bat ` ´

` `

ky thoi quen xau nao ma ban muon

˜

`

` bo. Hay thang than va viet ra cang

`

˜ ` ˜ nhieu cang tot nh ng gı ban nghı en. ˜ ˆ ´ ˆ

th t u tien trong moi 2 Hay lap ´ ´ ´ ´ ´ danh sach. Ðanh so cac thoi quen o ´ theo th t quan trong.

´ ˜ ra 3 Trong moi danh sach, hay chon ` ´

ˆ ˘ ` vai thoi quen, ngay ca mot hoac hai la

˜ ˆ ` ˜ ´ u. Hay tap trung vao nh ng thoi ` ´ ˜

´ ˆ quen nay. Sau o hay tiep tuc v i mot

˘ ´

hoac hai thoi quen ke tiep trong moi ´ danh sach. ˜

´ ` `

´ Hay ay nhanh qua trınh nay bang cach ˆ ´

` ˆ ´ thay mot thoi quen xau thanh mot thoi

´ quen tot. Chang han, neu trong danh sach ˜ ´

´ ˆ ´ nh ng thoi quen xau co viec xem ti-vi qua

` ´ ´

nhieu, con trong danh sach thoi quen tot ` ´ ˆ ˜ ˆ ´ ` ˆ thı co viec gi lien lac v i ng i than, ban

´

ˆ ` ` co the quyet tam: ‘Thay vı m ti-vi khi v a `

` ˜ ˆ ˆ ` i lam ve, mınh se goi ien cho mot ng i ˘ ` ˆ ` ˆ ban hoac ng i than e tro chuyen’.

ˆ

˜

“Nhan biet nh ng ieu quan trong

h n”. ´ —Phi-lıp 1:10.

`

ˆ ˆ

´ “Cuoi-cung cua mot viec h n s kh i- au no”.

—Truyen- ao 7:8.

2

˜

´ Hay kiem soat ˆ ` moi tr ng xung quanh

ˆ ˘

` ˙ Ban quyet tam an uong lanh manh

h n, ˆ ´ ´ ` nh ng hop kem o co ve nh ang m i goi ban.

´ ˙ Ban quyet inh bo thuoc la, nh ng ban

` ` ´ ` `

be lai m i hut du biet la ban ang co

gang bo. ˆ ˆ

˙ Hom nay ban inh tap the duc, nh ng ˆ ` ˆ ` ˆ ` viec tım oi giay chay bo trong tu o la ´ ˘ qua nang

nhoc cho ban!

´

` ˜ Ban co thay iem gı chung trong nh ng `

ˆ ˆ

`

tınh huong tren khong? Het lan nay en

´ ˆ

` ˜ lan khac, kinh nghiem cua nhieu ng i a

ˆ `

cho thay moi tr ng xung quanh anh

` ˆ ˆ ˆ h ng en s thanh cong trong viec tap

´

˘

´

thoi quen tot hoac bo thoi quen xau. Ðieu ´

˜ `

` o bao gom nh ng tınh huong do mınh ` ˜ ` ` `

´ tao ra va nh ng ng i ma mınh tiep xuc. ˆ

´ ` NGUYEN TAC KINH THANH: “Ng i

ˆ khon

` ` ngoan thay ieu tai-va, va an mınh;

ˆ ´ ˆ `

nh ng ke ngu-muoi c i luon, va mac

ˆ ˆ phai va”.—Ch

am-ngon 22:3. ´ ˆ ´ ˜ ´ ´ Kinh Thanh khuyen chung ta hay co cai ` ´ ´ ´

ˆ nhın xa. Khi o chung ta co the than trong

´ ˜ `

` tranh c nh ng tınh huong khien mınh ´ ˆ ´ ˜ ´

kho at muc tieu. Chung ta cung co the ˆ ˜ `

ˆ chu ong

tao ra nh ng tınh huong thuan

ˆ ˆ ´

l i h n (2 Ti-mo-the 2:22). Noi ngan gon,

˜

´ ˆ ` hay kiem soat moi tr ng xung quanh. ˆ

´ ˆ NGUYEN TAC KINH THANH LIEN QUAN

´ ` ` BAN CO THE LAM GI? ˜ ˆ ´ ˘ ˜ ´ ˙ Hay gay kho khan cho nh ng thoi quen

xau. Chang han, neu ban muon ng ng ˘ ˜ ´ ˘ ˆ ` ` an nh ng th c an khong lanh manh,

thı ˜

`

´

hay co gang ng e chung trong bep. ´ ` ˜ ´ ` ˘

Khi o, vao nh ng luc them an, neu ˘ ˜

ˆ muon an ban se phai mat cong h n. ˜ ˆ ˜ ´ ˙ Hay tao thuan l i cho nh ng thoi quen

´ tot. Chang han, neu ban co ke hoach

ˆ

` ´ ´

tap the duc vao buoi sang khi m i ngu ˆ ˜ ˆ

ˆ day, hay e o tap the duc ben canh

` `

ˆ ´

gi ng vao toi hom tr c. Neu bat au ˆ

` ´

˜ ` suon se thı rat co the ban se thanh ˆ cong. ˜ ˆ ` ´ ˙ Hay than trong

chon ban be. Chung ta ´ ´ ˆ

´ co khuynh h ng tr nen giong v i ˜ ` ` ` ˆ

ˆ nh ng ng i ma mınh than thiet (1 Coˆ ` ˆ ˜

rinh-to 15:33). Vı vay, hay han che tiep ´ ´ ˜ ` ˜

` xuc v i nh ng ng i se khien ban lam ´ `

theo thoi quen ma ban ang co gang ` ˜ `

˜ ` ´

bo, va hay tım kiem nh ng ng i co the ´

´

giup ban cung co thoi quen tot.

˜ ˆ ´ ˘ Hay gay kho khan cho ˜ ´

` nh ng thoi quen xau va ˆ ˜ tao thuan l i cho nh ng ´

thoi quen tot

´ ` ˆ ˆ “Ai giao-tiep v i ng i khon-ngoan, tr nen ˆ ˆ ˆ khon-ngoan”.—Cham-ngon 13:20.

`

˜ “Ke hoach cua ng i can man chac chan se a

ˆ ˆ ˆ

´ en d dat”.—Ch

am-ngon 21:5, Ban D ich M i.

Tỉnh Thức! Số 4 năm 2016

5

3

Ëœ ˆ ` Hay kien trÄą ´ ˆ ˆ `

Co mot quan niem pho bien la can phai mat ` ˆ

ˆ ´ 21 ngay e tap thuan thuc mot thoi quen ´ ` ˆ ˆ ´ ˆ ´ m i. Du vay, tren th c te, cac nghien c u

ˆ

` ´ ´ cho thay rang mot so ng i co the can Ĺt ` `

´ `

th i gian h n, con so khac thÄą can rat nhieu ` ´ Ëœ

´ th i gian e co c nh ng thay oi ang

` ´ ` ` ˆ ke. Ă?ieu nay co lam ban nan long khong? Ëœ Ëœ `

Hay nghÄą en tÄąnh huong sau: T ng

´ ´ ˆ

t ng

ban muon co thoi quen tap the duc

ˆ

ba lan mot tuan.

ˆ ˆ ˙ Tuan au tien ban at

c muc tieu.

´

ˆ ` ˙ Tuan th hai, ban bo mot ngay.

´ ˆ ˙ Tuan th ba, ban lai at

c muc tieu.

´ ´ ˘

´ ˆ ˙ Tuan th t , kho khan lam ban m i tap

ˆ the duc

c mot lan.

´ ˘ ˙ Tuan th nam, ban lai at

c muc

ˆ ` ` ´

tieu va t o ve sau, moi tuan ban eu `

lam c nh the.

˘

´ Ban mat nam tuan e cung co thoi quen.

´ ` ˆ ˆ Ă?ieu o d ng nh h i lau, nh ng mot khi Ëœ ˆ Ëœ ` ` a at

c muc tieu, ban se rat vui vÄą mÄąnh Ëœ ˆ ˆ ´ ´ a tap

c mot thoi quen m i.

´ ` ` BAN CO THE LAM GI? ´ ˜ `

˙ Khi pham lai thoi quen cu, ng ket ˆ

´ ` ˆ

˜

luan rang o la mot that bai vÄąnh vien. Ëœ ` Ëœ

˘

` Hay biet la ban se phai gap that bai vai

ˆ lan khi no l c at en muc tieu. ˜ ˆ ` ˜ ´ ` ˙ Hay tap trung vao nh ng luc ban thanh ˆ

cong. Chang han, neu ang co gang cai ˆ ˆ ` ˆ ´ ´ ˜ thien viec tro chuyen v i con cai, ban hay

ˆ `

´ t hoi: ‘Lan gan ay mÄąnh muon quat

´ ˜

` mang con cai nh ng a kiem che c la ` ` ˜ ` ` ` ´

khi nao? MÄąnh a lam gÄą thay vÄą quat mang ` ` ´ ˘

´ con? Lam sao mÄąnh co the lap lai ieu o?’. Ëœ ˆ

´

´ Nh ng cau hoi nh the co the giup ban

ˆ ` ˆ

` cung co them s thanh cong cua mÄąnh ` ´ Ëœ Ëœ Ëœ

thay vÄą c mai nghÄą ve nh ng lan that bai.

ˆ

´ NGUYEN TAC KINH THANH:

´

´ ˆ

Ban co muon biet cac nguyen tac Kinh ´ ´

´ ´ ` Thanh co the giup Äąch nh the nao trong Ëœ ´ ´

ˆ

nh ng khÄąa canh

khac cua cuoc song ˆ

´ ´

khong? Chang han nh oi pho v i lo lang, ˆ

` ` ´ ˆ xay ap to am va tĹm c hanh

phuc that

˜ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ˆ s .

Hay lien lac v i Nhan Ch ng Gie-ho-va ˆ ` ˘ `

´ hoac vao trang web cua chung toi la jw.org/vi.

` ˆ `

˜

“Ng i cong-bÄąnh dau sa-nga bay lan, Ëœ

ˆ ˆ ˆ cung choi-day�.—Ch

am-ngon 24:16. ´

´ ´ Ëœ Kinh Thanh khuyen khÄąch chung ta hay ˆ ` `

kien trÄą. Suy cho cung, ieu quan trong

ˆ ` ´ ˜ ˆ khong phai la chung ta nga bao nhieu lan, ` ` ´ ´ ˆ ˆ ma la chung ta ng day bao nhieu lan. ˆ

´ ˆ NGUYEN TAC KINH THANH LIEN QUAN

ˆ

Ă?ieu quan trong

khong phai ` ´ ˜ ˆ la chung ta nga bao nhieu

` ` ´ ´ lan, ma la chung ta ng ˆ ˆ

day bao nhieu lan

´

´ ˘ ˆ ˆ “Mat con kha xem thang tr c mat con�.—Cham-ngon 4:25. ˆ ˆ ˜

` ´ ˜

“Toi quen i nh ng ieu ang sau va v n t i nh ng ieu ´ ´ ˆ

ˆ ´ phĹa tr c, toi no l c at en muc tieu�.—Phi-lĹp 3:13, 14.

´ Kinh Th anh ´ `

noi gı v´e

ong tınh? ˆ ˆ

´

` ` ˆ Hon nhan ong tınh van la e tai gay tranh ˜

ˆ cai trong nhieu quoc gia. Tuy nhien tai Hoa ` ` ` ´

` Ky, ngay 26-6-2015, Toa an Toi cao Hoa Ky ˜ ˆ ˆ ˆ

´ ` a tuyen bo hon nhan ong tınh la h p

´ ˆ `

´

` phap tren toan quoc. Sau o, so l t tım

ˆ

` ` ˜ ˘ kiem tren Internet ve e tai nay a tang ` ˆ ˜ ˆ

vun vut.

Mot trong nh ng cau hoi pho bien ` ´ ´ ` ˆ ˆ nhat la: “Kinh Thanh noi gı ve hon nhan

´ ong tınh?”. ´ ˆ ´ ´ Kinh Thanh khong noi cu the ve cac

´ ´ ˆ

ˆ ˆ ˜ quyen phap ly lien quan en hon nhan gi a

` ` ´ ˆ ˆ ˘

hai ng i cung gi i. Mot cau hoi can ban ` ´ ´ ` ´ h n la: “Kinh Thanh noi gı ve ong tınh?”

` ˜

ˆ ` ` Nhieu ng i nghı ho biet cau tra l i du ´ ˜ ´ ch a tra c u ky trong Kinh Thanh. Tuy ˆ ˜ ˆ ` ` ˆ nhien, nh ng cau tra l i cua ho th ng mau

ˆ

` ´

thuan nhau! Mot so ng i noi rang Kinh ´ ˜ ` ˆ ´ ˆ

´ ˆ

Thanh ro rang len an viec ong tınh. Mot so ` ´ ` ˆ

ˆ ˆ ng i khac thı e cap en menh

lenh

trong ´ ` ˆ ` ˆ ˆ ` Kinh Thanh la “yeu ng i lan can” va cho

ˆ ˆ ` ˆ ` rang menh

lenh

nay ung ho bat ky loi song ` ` ˆ nao ve tınh duc.—R

o-ma 13:9.

´ ´ ` KINH THANH NOI GI?

´ ´ ÐAP AN:

ˆ ` ˆ ` ´ Theo ban, cau nao sau ay la ung? ´ ˆ ´ ˜ ` 1. Kinh Thanh len an nh ng hanh vi

´ ong tınh. ´

´ ong tınh.

´

˜

`

2. Kinh Thanh cho phep nh ng hanh vi

´

ˆ ˆ ˘ ˘ ` `

´ hoac ky th i ng i ong tınh.

´ ´ ´ ` ˘ 1. ÐUNG. Kinh Thanh noi: “Ng i nam an

´ ` ˜

nam v i ng i nam... se chang c

`

´ ´ ´ ` ˆ th a h ng N c Ð c Chua Tr i au” ˆ ˆ ˆ ` ˜ (1 Co-rinh-to 6:9, 10). Cau nay cung ´ ˜ ˆ ap dung

cho phu n .—Ro-ma 1:26. ´

ˆ ˆ ` ˆ

˜ ` tınh duc chı nen xay ra gi a ng i ` ` ˜ ˜ ˆ ´ nam va ng i n a ket hon.—Sang ´ ˆ ˆ the Ky 1:27, 28; Cham-ngon 5:18, 19.

2. SAI. Kinh Thanh day rang viec quan he

´

3. Kinh Thanh ung ho viec cam ghet

` ˆ ´ ˜ `

´ ´ ˆ

ˆ tınh, nh ng Kinh Thanh khong ung ho `

˜ ˆ ´ ` thanh kien, nh ng toi ac do ky th i ˘

` ˜ ` ´ hoac bat ky s ng c ai nao oi v i `

´ ˆ ng i ong tınh.—Ro-ma 12:18.[1]

3. SAI. Du len an nh ng hanh vi ong

Tỉnh Thức! Số 4 năm 2016

7

ˆ ´ ˆ ˆ ` Nhan Ch ng Gie-ho-va tin gı? ˆ ´ ˆ ˆ

˜ Nhan Ch ng Gie-ho-va tin rang nh ng ˆ

´ ´ ` ˆ tieu chuan ao c trong Kinhˆ Thanh la tieu

ˆ chuan tot nhat e tuan theo (E-sai 48:17).[2]

` ´ ˜ ` ˆ ´ ˆ ˆ Ðieu nay co nghıa la Nhan Ch ng Gie-ho-va ´

` ˆ ` bac bo moi hanh vi sai lech ve tınh duc, bao

´ ˆ ˆ ´ gom ca ong tınh (1 Co-rinh-to 6:18).[3] Ðo ` ` ˆ ´ ˆ ˆ la loi song ma Nhan Ch ng Gie-ho-va chon,

` ´

` va ho co quyen chon loi song nay.

` ˆ ´ ˆ ˆ ˜ Ðong th i, Nhan Ch ng Gie-ho-va cung

´ ` ˆ ´ ` ˆ “gang s c hoa thuan v i moi ng i” (He` ´

˜ ` b -r 12:14). Du bac bo nh ng hanh vi

´ ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´ ong tınh, Nhan Ch ng Gie-ho-va khong ap ˆ ` ´ ˜ ˘

at quan iem cua ho len ng i khac, cung ˆ ´ ´

˜ ˆ ´ ` khong dınh lıu en nh ng toi ac do ky th i `

´ ˘ ˜ ˆ ` ng i ong tınh hoac cung khong vui m ng ˜

´ ˆ ´ khi nghe nh ng ieu o xay ra. Nhan Ch ng ˆ ˆ

` ˆ ` Gie-ho-va co gang lam theo Luat Vang khi ´ ` ´ ´ ´ oi x v i ng i khac theo cach chınh ho

muon c oi x .—Ma-thi- 7:12. ´ ´

ˆ ˆ ` ˆ Kinh Thanh co ung ho viec ky th i khong? ` ˆ ˆ

` ´ ´

Du vay, mot so ng i noi Kinh Thanh ung ˆ ˆ ` `

´ `

ho viec ky th i ng i ong tınh va cho rang ˜ ´ ´ ˆ

´ nh ng ai theo sat cac tieu chuan ao c ´ `

´ trong Kinh Thanh la co chap. Ho noi: ‘Kinh ´

` ` ` ´

Thanh c viet vao th i ma au oc cua ` ` ` ` ´ ng i ta con hep hoi. Ngay nay chung ta

ˆ

ˆ

` chap nhan moi chung toc, quoc gia va moi `

´

l a chon ve tınh duc’.

Ðoi v i ho, choi bo

´ ˜

˜ s ong tınh cung giong nh choi bo nh ng ` ´ ` ´ ´ ng i khac mau da. So sanh nh the co ´ ˆ ˆ ung khong? Khong. Tai sao? `

`

´ `

Vı choi bo hanh vi ong tınh va choi bo `

´ ` ˆ ´ ng i ong tınh la hai viec khac nhau. Kinh ˆ ´ ´ ´

ˆ

Thanh khuyen cac tın o Ðang Ki-to phai ˆ ` ton trong

moi loai ng i (1 Phi-e-r 2:17).[4]

` ˆ ´ ˜ `

Nh ng ieu nay khong co nghıa la ho phai

ˆ ` chap nhan moi loai hanh vi. ˆ

˜ minh hoa: Gia s ban xem Hay xem mot ˆ ´

` ´ ` ˆ ´ ˆ viec hut thuoc la co hai va tham chı ghe

ˆ

´ t m. Nh ng neu ong nghiep cua ban hut ˆ ´ ` ` `

ban co b i xem la hep hoi thuoc thı sao? Lieu ` ´

´ ´

ˆ chı vı co quan iem khac v i ong nghiep

ˆ ´

ˆ

` ´ ´ ve viec hut thuoc khong? Neu ng i o hut

` ` ˆ ´

` thuoc, con ban thı khong, co phai ban ky ` ´ ˆ

ˆ ˆ th i ng i o khong? Neu ong nghiep buoc

ˆ ´ ban phai thay oi quan iem ve viec hut

´ ´ ` ` ` thuoc, chang phai o m i la hep hoi va co

chap sao?

ˆ ´ ˆ ˆ Nhan Ch ng Gie-ho-va chon song theo ˜ ˆ

´ nh ng tieu chuan ao c trong Kinh ´ ˆ

ˆ ˜ ` Thanh. Ho khong chap nhan nh ng hanh vi ` ´

˜ ˆ

ma Kinh Thanh cam. Ho cung khong che ˜ ˜ ` ´ nhao hay ng c ai nh ng ng i co loi

´ ` song khac mınh.

´ Quan iem cua Kinh Thanh ´ `

ˆ co tan nhan khong? `

˜ ` ´ ´ Con ve nh ng ng i co khuynh h ng

´ `

˘ ong tınh thı sao? Phai chang ho sinh ra

˜ ˆ

` ` von a vay roi? Neu the, chang phai la tan

´ ˜ ` ` nhan sao khi noi ho a sai vı lam theo ham

` muon trong long? ` ˆ ´

ˆ Du khong noi ve van e sinh hoc cua viec

´ ´ ˆ ˆ

´ ong tınh, Kinh Thanh cong nhan rang co ˆ ´ ´ ˘ ˆ ` ` ` mot so tınh cach an sau vao long ng i ta. ´ ˜ ´

´ Nh ng Kinh Thanh cung noi rang chung ta

´ ˆ `

` phai tranh mot so hanh vi neu muon lam vui ` ´ ´ ` ´

` long Ð c Chua Tr i, trong o bao gom hanh

´ ˆ ˆ vi ong tınh.—2 Co-rinh-to 10:4, 5. ˆ

`

ˆ `

Mot so ng i cho rang lap tr ng cua ´ ` `

ˆ

Kinh Thanh la tan nhan, ho d a tren gia

´

˜ inh rang chung ta phai chieu theo nh ng

`

˜ ham muon cua mınh. Ho cho rang nh ng ` `

ham muon ve tınh duc la rat quan trong

` ´ ˆ ˆ ˆ ´ ˆ

va chung ta khong nen, tham chı khong the

´ ˜

` ˆ kiem soat nh ng ham muon nay. Tuy nhien, ´ ˆ

´ ` Kinh Thanh nang cao pham gia con ng i ´

´ ˜ ´ nh ng ham khi noi ho co the khang c lai

` ´ ´ ´ ˆ ´

muon cua mınh. Khac v i thu vat, ho co the

ˆ

˜ quyet inh khong chieu theo nh ng ham

´ ˆ ˆ muon o.—Co-lo-se 3:5.[5] ˆ ´ ˆ ˜ minh hoa: Cac chuyen gia Hay xem mot ´ ˆ ´ ´

noi mot so tınh cach, chang han nh hung ˜ ´

ˆ ˆ ` d , co the do nguyen nhan sinh hoc.

Du

ˆ ˆ cu the ve van e sinh hoc cua khong e cap ´ ˜ ´ ˆ ˆ tınh hung d , nh ng Kinh Thanh cong nhan

ˆ ´ ˆ ˆ

` ˆ ` ´ Nhan Ch ng Gie-ho-va co gang lam theo Luat Vang khi oi x v i ` ´ ´ ´

ng i khac theo cach chınh ho muon c oi x

ˆ

` ´ ´ ˆ rang mot so ng i co tınh “hay gian”

ˆ ˆ ´ ` ˜ (Cham-ngon 22:24; 29:22). Sach nay cung ´ ˜ ˆ ` ˆ noi: “Hay dep s gian, vaˆ bo s gian

ˆ ˆ ˆ hoang”.—Thi-thien 37:8; E-phe-so 4:31.

`

˜ ´ ´ Hau het moi ng i eu se ong y v i ` ˆ ˆ ` ˜ ˆ ´

´ l i khuyen tren va se khong noi rang ieu o ` `

´ ˜ ` ´ la tan nhan oi v i nh ng ng i co khuynh ´ ˜ ´ ˆ h ng hung d . Ngay ca cac chuyen gia ˜

´ `

´ ´ cung no l c giup ng i ta kiem soat tınh ` ´

`

´ ´ ˆ tınh nong nay, du ho tin rang tınh nong gian

`

ˆ ` bat nguon t trong gen cua mot ng i. ˆ ´ ˆ ˆ ˜ ´ ˆ Nhan Ch ng Gie-ho-va cung co lap

`

´

` ` tr ng t ng t oi v i bat ky hanh vi ` ´ ´ ˆ

´

nao trai v i tieu chuan Kinh Thanh, bao gom ˆ ` ˜ ` ´ ´ quan he tınh duc gi a hai ng i khac gi i ˆ `

nh ng khong phai la v chong. Trong tat ca ˜ ` ´ ´ nh ng tr ng h p o, Kinh Thanh a ra ` ˆ

` ˆ l i khuyen: “Moi ng i trong anh em nen

˜ ˆ ` ` biet kiem gi than the mınh the nao cho ´ ` ´ ´

` thanh sach

va ang trong

tr c mat ngai, ˆ ˜

´ khong theo nh ng ham muon nhuc duc qua ˆ ˆ ˆ o”.—1

Te-sa-lo-ni-ca 4:4, 5.

ˆ

` “Mot so ng i trong anh em ` ` `

t ng la ng i nh the” ˜ `

` ´

Nh ng ng i muon tr thanh tın o Ðang ˆ `

´

´ `

Ki-to vao the ky th nhat co hoan canh xuat ˆ `

´ ˆ ˜ than va loi song khac nhau. Mot so a no

l c thay oi loi song. Chang han, Kinh ´ ´

ˆ

`

Thanh noi ve ‘ke gian dam, ke th than

` ` ˘

´ t ng,

ke ngoai tınh, ng i nam an nam v i ` ` ´ ˆ ˆ ng i nam’, va sau o bo sung them: “Mot

` ` ` ` so ng i trong anh em t ng la ng i nh

ˆ ˆ the”.—1 Co-rinh-to 6:9-11. ´ ˆ

` ` Khi noi “mot so ng i trong anh em t ng ` `

˘ ´ la ng i nh the”, phai chang Kinh Thanh ´ ´ ´ ˜ ˜ `

´ co y noi nh ng ai a bo hanh vi ong tınh ` ˆ ` ´

`

thı khong bao gi co lai bat ky ham muon `

´

` ´ ´

ong tınh nao? Ðieu nay kho co the xay ra ` ´ ˜ ˆ ˜ ˆ vı Kinh Thanh cung khuyen: “Hay luon

´

´ ´ b c theo s h ng dan cua than khı, nh

˜ ˆ ` ` the anh em se khong bao gi lam theo ham

´ muon cua xac th it”.—Ga-la-ti 5:16. ˜ ´

´ ˆ ´ ˆ Hay l u y rang Kinh Thanh khong noi mot

´ ˜ ˆ ` ´ ˆ

tın o se khong bao gi co mot ham muon ´ ˜ ` ˆ ´ ´ sai trai n a. Thay vı vay, Kinh Thanh noi ` ´ ˜ ˆ ` ng i o se no l c khong lam theo ham

´ ´ ´

ˆ ˆ

muon o. Cac tın o Ðang Ki-to tap kiem ´ ˜

` ˆ soat nh ng ham muon nh the va khong ˜ ˜

´

´ ` ˆ nghı mai ve chung en m c hanh ong

theo.—Gia-c 1:14, 15.[6]

´ ˆ ˆ ˜ Nh the Kinh Thanh phan biet gi a ´ ` ` ˆ ˆ khuynh h ng va hanh ong

(Ro-ma 7:16ˆ ` ´

´ ˜ 25). Mot ng i co the khang c nh ng ham

´ ˆ ˜ ` ` muon sai trai nh gian d , ngoai tınh va

ˆ ` ´ tham lam. T ng t te, mot ng i co ´

´ ´

´ khuynh h ng ong tınh co the kiem soat ˜ ` ˆ ´ ` ˜ ˆ nh ng gı tam trı mınh nghı en.—1 Co-rinhˆ to 9:27; 2 Phi-e-r 2:14, 15. ˆ ´ ˆ ˆ ` ˆ Nhan Ch ng Gie-ho-va lam theo tieu

´ ´ chuan ao c trong Kinh Thanh, nh ng ho ˆ ´ ˆ ` ´

khong ep buoc ng i khac phai theo quan

` ˜ ˆ

iem cua mınh. Ho cung khong co thay oi ˜

ˆ

ˆ

˜ nh ng ieu luat bao ve quyen cua nh ng ` ´ ´ ˆ ˆ ` ng i co loi song khac ho.

Thong iep ma ˆ ´ ˆ ˆ

` ˆ Nhan Ch ng Gie-ho-va mang en la mot

ˆ ˆ ´ ` ´ ´

thong iep tıch c c, va ho hao h c chia se ˆ ˆ ´ ´

˜

thong iep o v i tat ca nh ng ai muon

ˆ lang nghe.—Cong vu 20:20. ˛ ´ ´ CHU THICH: ˆ ˜ ` ˆ ´ ` 1. Ro-ma 12:18: ‘Hay hoa thuan v i moi ng i’. ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´ ` 2. E-sai 48:17: “Ta la Ð c Gie-ho-va, Ð c Chua Tr i ng i, ` ´ la Ðang day cho ng i c ıch”. ˆ ˆ ˜ ´

ˆ 3. 1 Co-rinh-to 6:18: “Hay tranh khoi s gian dam”. ˜ ˆ ` 4. 1 Phi-e-r 2:17: “Hay ton trong

moi loai ng i”. ˆ ˆ ˜ `

´ ˆ ˆ

ˆ

5. Co-lo-se 3:5: “Hay lam chet cac bo phan cua than the

˜ ´ ˆ ˆ tran tuc sinh ra nh ng th nh gian dam, o ue, ham ` muon tınh duc”.

` ˘

´ ˆ 6. Gia-c 1:14, 15: “Moi ng i gap th thach khi b i loi

` ´

´ `

cuon va cam do b i ham muon cua chınh mınh. Roi khi

` ˆ ham muon ay c c u mang thı sinh ra toi loi”.

Tỉnh Thức! Số 4 năm 2016

9

ˆ

´

X AY Ă? A P T O A M G I I T R E

` Lam sao ´ ´ thĹch nghi v i `

hoan canh

thay oi?

VAN �E ` ˆ ˆ

ˆ

VÄą cong viec cua cha nen ca `

nha phai chuyen cho . ˆ

Ban than cua ban sap don

i xa.

ˆ Anh ch i cua ban sap lap gia ` ` ˆ Äąnh va ra rieng. ´ ´ Ëœ Ban thÄąch nghi v i nh ng thay `

´ ` oi nay tot en m c nao? ˆ ´ ˆ ´

Mot cai cay co the cong lai

´ ´ ` ´ tr c c n gio thÄą de song sot ˘ Ëœ

h n khi gap bao. T ng t the, Ëœ ´ ´ ´ ban cung co the thÄąch nghi v i Ëœ

` ` ˆ nh ng thay oi ma mĹnh khong

´ ´ the kiem soat c.

Tr c khi

ˆ ´ ´ ´ thao luan cach ban co the thÄąch Ëœ `

ˆ nghi, hay xem vai yeu to nen

ˆ

`

biet ve viec thay oi hoan canh.

ˆ

` BAN NEN BIET Ă?IEU GI? `

ˆ

´ ´ Thay oi la ieu khong the tranh c.

Kinh Thanh cho

ˆ ˆ ˘

` ` ˆ

biet mot s that can ban: “Th i-the va c -hoi xay en cho `

ˆ ´ ` ˆ Ëœ moi ng iâ€? (Truyen- ao 9:11). Khong s m thÄą muon, ban se

˘ ´ ` ˜ ˆ ˆ

Ëœ oi mat v i th c te nay. DÄą nhien khong phai tat ca nh ng ˆ

` `

` ˆ

´ chuyen bat thĹnh lĹnh xay ra eu la xau. Mot so thay oi luc

´ ` ´ ` ˆ au co ve bat l i, nh ng sau nay lai mang lai l i Ĺch. Du vay,

` ´ ˆ ´ ` ` a so moi ng i qua quen thuoc v i sinh hoat hang ngay, ˆ ´

` ˆ

` Ëœ ` nen khi co s thay oi, du thuan l i hay bat l i, thÄą cung lam ˆ

ao lon to am cua ho.

´ ˆ ˘

ˆ S thay oi co the gay cang thang cho thanh thieu nien. ˆ ˆ ˆ

Tai sao? Mot thanh nien ten Alex1 cho biet: “Ban ang trai ˜

` ˆ ˜ qua nh ng thay oi trong c the, gi lai them nh ng thay ˆ ` ` `

˘

oi ben ngoai thĹ cang nhieu cang thang h n�. ´ ˆ ´ ´ ` ´

˘ ´ Co mot ly do khac: Khi ng i l n oi mat v i s thay

` ´ ` ` ´

ˆ ˆ ´

oi nao o, ho la ng i co nhieu kinh nghiem nen co the ´ ´ `

´ ˆ nh lai cach ho t ng giai quyet van e t ng t tr c ay. ` ´ ` ´ ´ ˆ Con gi i tre thĹ co Ĺt kinh nghiem h n. ´

´ ´ ´ ˆ ` `

Ban co the hoc cach thÄąch nghi. TÄąnh kien c ng la kha ˘ ˆ Ëœ ˆ ` ˘ ´ nang v c day sau nh ng chuyen au long hoac thÄąch ´

` ˆ ` ˆ

nghi tr c s thay oi. Ng i kien c ng khong chÄą biet `

´ ` `

ˆ ´

ch iu ng

hoan canh m i ma con biet oi dien v i tr

` `

˜ ˆ ˜

ˆ ´ ngai va tĹm thay nh ng c hoi.

Nh ng thanh thieu nien co ´ ˆ ` ´ `

` ´ ˘ tÄąnh kien c ng Äąt r i vao cam bay dung ma tuy hoac r u

´ ´

bia khi ch iu qua nhieu ap l c. ˆ ˆ ` ` ˜

1 Mot so ten trong bai nay a c thay oi.

r

ˆ ´ ˆ

ˆ Xem them cach xay ap to am tren www.jw.org/vi

´ ` ` BAN CO THE LAM GI?

ˆ

` `

´ Chap nhan th c tai.

Han ban muon hoan toan kiem soat ` `

` ` ˆ

` ˜

i mınh, nh ng ieu nay la khong the c.

Ban be se

` ˘

ˆ ˜

` ` chuyen nha hoac ket hon; anh ch i em se tr ng thanh va ra ˆ `

´ ˜ ˜ ˆ `

rieng; hoan canh co le se buoc gia ınh ban phai don i

` ` ´ ˆ ´ ` xa, bo lai ban be va moi th quen thuoc v i mınh. Ðieu `

ˆ ´ `

˜ quan trong

la biet chap nhan th c tai, ch ng e nh ng ˜ ˆ

ˆ ´ ˆ

suy nghı tieu c c chiem lay tam trı ban.—Nguy

en tac Kinh ´

Thanh: Truyen- ao 7:10. ´

ˆ ˜

´ ´

H ng ve t ng lai. Viec nghı ng i ve qua kh giong nh ˆ ´ ˆ ˆ `

´ `

` ´ viec lai xe tren xa lo ma mat c nhın cham cham vao kınh ` ` ´ ` ´

ˆ

nh ng chieu hau.

Neu thınh thoang nhın vao kınh thı co l i,

ˆ ` ` ` ´ ´

ban can phai tap trung nhın vao con ng phıa tr c. Ðoi ´ ˜

` ˘ ˜

˜

v i nh ng thay oi ma ban gap cung nh the. Hay co gang ´

ˆ ˆ

h ng ve t ng lai (Cham-ngon 4:25). Chang han, muc

ˆ ` ˘ ´ ˘

˘ ´ ` ` tieu ma ban at ra cho thang sau hoac n a nam t i la gı? ˆ `

´ ˆ

˜ ˆ ´ Tap trung vao ieu tıch c c.

Mot thieu n ten Laura noi: ˆ ` ` ˆ ` ´ ˆ ˜ ` ˜ ´ “S kien c ng tuy thuoc vao thai o.

Hay tım nh ng khıa ´ `

ˆ ´ canh

tıch c c trong hoan canh ban ang oi dien”.

Ban co

´

ˆ ´ `

´ ˜

the ke ra ıt nhat mot l i ıch do hoan canh m i a mang en ˆ ˆ

´

khong?—Nguyen tac Kinh Thanh: Truyen- ao 6:9. ˆ

˜ ˆ ´ `

ˆ Mot thieu n ten Victoria nh lai th i thanh thieu nien,

´ ˆ

ˆ tat ca cac ban than cua ch i eu don i xa. Ch i cho biet: “Toi

ˆ ` ˆ ´ ´ ˜ cam thay vo cung n oc,

c chi moi th van y nh cu. ` ˆ

´ ` ´ `

´ ˆ Nh ng khi nhın lai, toi thay o la luc mınh bat au l n len. ˆ

ˆ

˜ ` `

Toi dan dan nhan ra rang nh ng thay oi nay la can thiet e

` ´ ˜ ` ´ ˆ

`

` ´ tr ng thanh. Ðo cung la luc toi bat au nhın thay mınh co

ˆ ` ` ´ ˆ nhieu c hoi tım c ban be m i xung quanh”.—Nguyen

´ ˆ ˆ tac Kinh Thanh: Cham-ngon 27:10.

ˆ ˜

´ ´

ˆ Viec nghı ng i ve qua kh giong nh viec

´ ˆ ˆ `

´ `

lai xe tren xa lo ma mat c nhın cham cham ` ´

ˆ vao kınh chieu hau

`

` ´ ´ ´ ` Lam ieu tot cho ng i khac. Kinh Thanh noi: “Ð ng ˆ

´

ˆ ` ` ˜ ˆ

ıch cua rieng mınh, ma cung quan tam chı quan tam en l i

´

` ´ ˜ ´ ˆ ´

en l i ıch cua ng i khac n a” (Phi-lıp 2:4). Mot bı quyet

ˆ ´ ˜

´

` ´ ˜ e oi dien v i nh ng th thach cua ban la giup

` ´

´

` ng i khac. Em Anna, 17 tuoi, cho biet: “Luc tr ng thanh ˆ ´ ˆ

´ ´ ´ ` h n, toi m i nhan ra rang khi c giup ai o co hoan

` ˘ ´ ` ˆ ˆ

co khi con te h n, toi thay rat thoa canh giong mınh hoac ˆ nguyen!”.

˛

´ ˆ ´ C AC C AU KINH THANH QUAN TR ONG

´ ´ ˆ ` “Ch noi rang: Nhan sao ngay ´

` ˆ ` tr c tot h n ngay bay gi ?”.

—Truyen- ao 7:10.

`

` “Ðieu gı mat thay tot h n la ˆ ´

mong

c”.—Truyen- ao 6:9,

´ Ban D ich M i. ˆ ` ´

` “Mot ng i xom-gieng gan con h n ˆ ˆ anh em xa”.—Cham-ngon 27:10.

JUAN ´ ´ ˆ ´ ˆ “Cac ban tre co the tap tınh kien `

´ ˆ ´ ` c ng bang cach phan tıch tınh

`

˘ ` huong ma ho ang oi mat va ˆ

` ˆ

nhan ra rang thay oi la mot phan

ˆ

` thiet yeu cua cuoc song. Cang ´

ˆ nhanh chong chap nhan th c tai

´ ` ˜ `

˜ o thı se cang de v t qua nh ng

´ ˜ ˆ s thay oi. Moi th se tr nen tot ep h n”.

CARISSA ˆ ´ ˘ ˜ ˆ “Mot khi kho khan a qua, toi co

ˆ ˜ ˜ ˆ

gang khong nghı en n a. Toi chı `

´ ´ ˆ ˜ ˆ nhın ve phıa tr c. Toi nghı s kien ` ` ´ ´ c ng la h ng t i t ng lai thay ` `

´ ´ vı nhın ve qua kh ”.

Tỉnh Thức! Số 4 năm 2016

11

´ ` ` � AT N C V A C O N N G I K Y R G Y Z S TA N

˘ Ă?en tham Kyrgyzstan

KAZAKHSTAN BISHKEK

K YR GY Z S TAN Tash Rabat

UZBEKISTAN

TRUNG QUOC TAJIKISTAN

5 Robert Preston/age fotostock

B

˜

´

` ao quanh b i nh ng Äąnh nui phu tuyet cao s ng ´ Ëœ

´ ` ` s ng, Kyrgyzstan nam nep mĹnh vung Trung A ` ´ ´ va tiep giap v i Kazakhstan, Uzbekistan, Tajikistan `

´

ˆ ´ ´ va Trung Quoc. �oi nui chiem gan 90% dien tĹch n c ` ` ´ ´

Ëœ nay. Kyrgyzstan t hao co Äąnh nui cao nhat cua day ˆ ´ ˆ ´ ´

Thien S n, v i o cao 7.439m so v i m c n c bien. `

ˆ ´

R ng chÄą chiem khoang 4% dien tÄąch. Nh ng ieu ´ ´ ´ ` ˆ Ëœ ` ˆ ´ ´ ´ ang chu y la mot trong nh ng r ng cay oc cho l n

´

nhat the gi i lai nam Kyrgyzstan. `

` ˜ ` ´ ` Ng i Kyrgyz c biet en la nh ng ng i co long

´ ` ´ ` ` hieu khach va cung kĹnh. Kyrgyzstan, ng i ta dung

` ˆ ´ ˆ ´ ˆ dang

l ich s cua t x ng ho khi noi chuyen v i mot

` ´

ˆ `

ˆ ´ ng i l n tuoi h n. Viec nh ng cho ngoi tren cac ˆ ˆ ˆ ˆ ˜ ` ph ng tien giao thong cong cong

cho nh ng ng i ´

˜ ˜

l n tuoi cung nh nh ng cho ngoi trang trong

nhat ˆ ` ˘ `

´

tren ban an la ieu ung an. ´ ` ` ´ ´ ˘

Cac gia Ĺnh th ng co ba a con hoac nhieu h n. ´ `

´

Con trai ut th ng chung v i cha me, ngay ca sau

ˆ ` ˘ ´

` khi ket hon, va cham soc ho khi ve gia.

` ´

´ Koumiss la th c uong co ` ` ˜ ga c lam t s a ng a

ˆ len men

ˆ ´ ˆ ˆ Nhan Ch ng Gie-ho-va ang day

´ ` ` ` Kinh Thanh cho hang ngan ng i

Kyrgyzstan ` ˆ

Komuz la mot nhac cu pho bien

%

˜ ˘

` Nh ng can leu, c goi la yurt

˜

thung lung Tash Rabat

` ´ ´ ˆ ´ ˜ ˜ ˜ ˘ T luc nho, cac co gai a c day nh ng ky nang

` ` ˆ

can thiet e tr thanh ng i noi tr am ang. Ðen

ˆ ´

´

ˆ tuoi thieu nien, ho co the quan xuyen moi viec trong ` ` ˆ ˆ `

ˆ ´ nha. Gia ınh co dau th ng chuan b i cua hoi mon, co

ˆ `

´ ` ˆ

the bao gom bo trai gi ng, rat nhieu quan ao va mot

ˆ ´ ´

˘ tam tham det tay. Chu re tra sınh le bang tien hoac

´ ˆ suc vat.

´ `

´ ` ` Trong cac d ip vui m ng lan am tang, ng i ta lam ˆ ` ˘

`

th it mot con c u hoac ng a roi chia thanh nhieu

´ ˆ

phan. Moi khach tham d c chia mot phan th it

` ´ ` ˆ ˜ nhat inh, tuy theo tuoi tac va ia v i. Mot lan n a, ´

` ´ ` ´ ˘

chung ta thay long cung kınh la net ac tr ng cua ` ´ ` ´ ˘

phong tuc nay. Sau o ng i ta don ra mon an truyen

` ´ ` ˘

thong la beshbarmak. Mon nay c an bang tay. ˛

ˆ ´ Ð OI N ET ˆ

Dan so: 5.776.000

ˆ Thu o: Bishkek ˆ ˜ Ngon ng : Kirghiz, Nga

ˆ ˆ ` Xuat khau: Co tong, len, vang,

ˆ thuy ngan, urani ˆ ´

´ Ton giao: Hoi giao (80%)

´ ´ ˆ Sach Kinh Thanh that

`

s day gı? c xuat

ban trong tieng Kirghiz ` ´ ˆ va co tren trang web www.jw.org

Tỉnh Thức! Số 4 năm 2016

13

´

` Q U A N Ð I E M K I N H T H A N H V E Ð E P N G O A I H I N H

` V E Ð E P N G O A I H I N H ˆ ´ ˆ ´

´ ` ´

´ Mot thai o ung an oi v i ve ep ngoai hınh co the mang en hanh

phuc `

thay vı au buon.

´ ´ ´ Tai sao chung ta thıch cai ep?

ˆ ` ˆ ` ˆ ˜

`

ˆ

That ky dieu la bo nao cua con ng i bo qua mot ieu quan trong

h n rat nhieu, ´

ˆ

´ ˆ ´ ` ˆ

ˆ co the cam nhan ve ep.

Kinh Thanh khong o la tam hon.—1 Sa-mu-en 16:7.

´ ˜

`

` ´ ˆ ´ ˆ

` giai thıch ro ve ieu nay, nh ng cho biet Cung v i viec chu tam en ngoai hınh, ´ ´ ´ ´ ` ` ´ ` ` ` ´ ´ ´ tai sao chung ta thıch cai ep, o la vı Ð c ng i ta ngay cang chu trong

qua m c ´ ` ˜ ´ ˜ ˘

ˆ ˆ ´ ´ ˘ Chua Tr i a ban cho chung ta nh ng ac

en s kheu g i.

Theo mot bao cao nam ´

` ´ ´

ˆ ˆ ˆ ´ ` tınh giong ngai (Sang-the Ky 1:27; Truyen2007 cua Hiep Hoi Tam Ly Hoa Ky (APA), ` ˜

ˆ

´ ˆ ao 3:11). Ngai cung tao ra c the con “hau het cac ph ng tien truyen thong ` ´ ´ ´ ´ ` ´

ˆ

`

` ˜ ˆ ng i rat ph c tap, v i voc dang va ch c eu mo ta hınh anh ng i phu n kheu g i

˘ ´

´ `

` ´ ´ ´ nang ang kinh ngac.

Ve khıa canh

nay, ham muon tınh duc”.

Kinh Thanh co ly do ˆ ˜ ` ˜ ´ ˆ ´ ´ ´ ˆ ´ ˜ ´ mot nhac sı th i x a a hat: “Toi phai tan chınh ang khi khuyen chung ta hay tranh ` ` ˆ ˆ ´ ´

´ ˜ ´ tung

ngai vı toi c d ng

nen cach ang b i anh h ng tr c nh ng khuynh h ng ` ˆ

ˆ ˆ s la lung”.—Thi-thien 139:14. nh the!—Co-lo-se 3:5, 6. ` ´ ˆ ´

Ngay nay, thai o oi v i ve ep ngoai

` ˜ ˆ ˆ

` ` hınh a b i lech

lac, mot phan la do nganh ` ´ ´ ` ˆ ˆ ˆ ` ` ˆ “Ð ng qua chu trong

vao viec ch ng cong nghiep th i trang va ph ng tien

ˆ

` ˜ ˆ

ˆ ˜ ´ ´ dien be ngoai,... nh ng hay to iem truyen thong a e cao qua m c. Theo ` ` ´ `

ˆ ´ ´ ` long mınh, t c con ng i be trong, mot sach noi ve ngoai hınh (Body Image),

´ ˆ ´ ˆ

ˆ ´ ´

˘ ´ bang trang s c khong muc nat nh mot so nghien c u ve cac nen van hoa ´ `

`

ˆ

` ` tınh tınh mem mai va iem am,

ph ng Tay “cho biet rang ngoai hınh la

´ `

`

´ ´ ´ ´

yeu to quan trong

nhat trong cai nhın cua la ieu co gia tr i l n tr c mat

`

ˆ ˆ ´ ´ ` moi ng i ve ban than”. Tuy nhien, quan Ð c Chua Tr i”.—1 Phi-e-r 3:3, 4.

˜

` iem han hep nh the a khien ng i ta

´

˘

`

ˆ Tai sao co quan iem thang bang la ieu khon ngoan? ´ ` ˆ

` Noi ve ve ep ngoai hınh, mot so ng i

´ ´

cho rang: “Tot khoe”. Theo bao cao cua ˜

˘ ´ ` ` APA, trong nh ng nen van hoa ma ng i ˜ ´ ` ` ` ´ ˆ ´

ta nghı o la bınh th ng, cac co gai tuoi

r

´ ´ ` ` ˆ

m i l n xem mınh la “tam iem khien ` ´

ˆ ng i khac phai ham muon... phai chiem ˜ ` ´ ´ `

ng ng va anh gia ve ngoai hınh cua ho”.

´ ˜ Quan iem ay rat tai hai.

Th c te, no a tr

ˆ `

´

´ ˆ Xem them l i giai ap cua Kinh Thanh tren www.jw.org/vi

` ˆ

´

˘ ˜ ˆ thanh mot moi lo ngai chınh ve mat xa hoi

` ´

´ ´

va s c khoe. APA cho biet no co the dan

` ˜ ˆ ` en “hang loat nh ng he luy au long”, ´ ´

ˆ ´ ˘ ´ trong o co lo lang, “tham chı cam ghet

ˆ

˘

` ban than..., roi loan an uong, thieu long t

˘ ˆ ´ trong,

tram cam hoac tam trang

chan ` ch ng”.

´

` ` “Kha giai sau khoi long ng i, va cat

´ ` ieu tai-hai khoi xac-th it ng i; vı ´

ˆ ` ` ˆ ` luc thieu-nien va thı xuan-xanh la s ˆ ` ˆ

ao 11:10. h -khong ma thoi”.—Truyen-

´ ˆ ` ´ ˆ ˆ ´ ´ Thai o nao phan anh mot tam trı biet suy xet? ´ ˆ

´ ´ ´ Kinh Thanh lien ket s “suy xet” v i tınh ˆ

ˆ ˆ ˜ ˜ khiem ton (1 Ti-mo-the 2:9). Hay nghı ieu ` ` ˆ

` ˆ ´

nay: Ng i khiem ton thı khong b i am anh

`

` ´ ´ ` b i ngoai hınh cua mınh nh ng co cai nhın ´

ˆ ˜ ˜ ung an ve ban than. Ho cung nghı en

´

` ´ `

cam xuc cua ng i khac va tao

c cam ` ˆ ` ˆ ` ` tınh, c ton trong,

va tren het la lam ´ ´ ` ` ˆ Ð c Chua Tr i vui long (Mi-che 6:8). H n ˜ ` ˜ ` ´ n a, ho tım c nh ng ng i ban ıch ˜ ´ ˜ ` ´ th c.

Ho cung thu hut nh ng ng i khac ´ ˆ ´

´ ˆ ˆ phai nghiem tuc muon tien t i hon nhan, ˜ ` ˆ

ˆ

ˆ nh ng ng i khong chı quan tam en viec

ˆ ´ ` `

`

an ai ma con muon tron

i song hanh

ˆ ´ phuc ben nhau. ˆ ´ ´

´

Vay, Kinh Thanh co nhieu ly do e ˆ ´ ˜ ´ ˆ

khuyen chung ta hay chu tam en “con `

ng i be trong” (1 Phi-e-r 3:3, 4). Qua

ˆ

ˆ

` ˆ that, ve ep tam hon thı khong phai i ` ` ` ` ma ngay cang ep h n qua th i gian! ˆ ˆ ´ ´ ` ˜ Cham-ngon 16:31 noi: “Toc bac la mao

ˆ

`

trieu-thien vinh-hien, mien la thay trong ` ` ˆ ` `

`

ng cong-bınh”. Vı the, du tre hay gia, ˜ ` ` ˆ ˆ nh ng ai lam theo l i khuyen khon ngoan

´ ˜ ` ´

cua Kinh Thanh se tım c bı quyet e ˆ ˜ ˜ ` ` ˜ khong nh ng ep mai ma con gi c

´ `

` pham gia va s thoa long. ˛

ˆ `

ˆ “Duyen la gia-doi, sac lai h -khong; ` ˜ ` ´ ´ nh ng ng i n nao kınh-s Ð c ˆ ˆ ˜ Gie-ho-va se c khen-ng i”.

ˆ ˆ —Cham-ngon 31:30.

˘ ´

Nhieu nen van hoa e cao ´ ´

` qua m c en ngoai hınh ` ˆ va s kheu g i

Tỉnh Thức! Số 4 năm 2016

15

ˆ

M O T S T H I E T K E ?

` `

Vong i cua

ve sau Magicicada

` ˆ ˆ `

ˆ e sau la mot loai con trung giong chau

´

´ ˆ chau. Chung song tat ca cac chau luc

` ˆ ´ ˆ `

tr Nam C c.

Tuy nhien, co mot loai ve sau

ˆ

` ´ ˆ chı song mien ong bac Hoa Ky, co ten goi

` ` ˆ ´ ` ˜ la Magicicada. T lau, cac nha sinh hoc a ˆ ˆ ´ ` ´ say me nghien c u loai ve o. ˜ ˜ ` ` ` ˆ Hay suy nghı ieu nay: Vao mua xuan, ` ˆ

`

hang trieu con ve Magicicada bat ng xuat ˆ ´

`

´ ´ hien.

Chung chı trai qua vai tuan d i anh

˘ ` `

´ nang mat tr i. Trong th i gian ngan o, ´ ˆ ´ ˆ ˜

chung lot xac, keu nh ng tieng iec tai, bay,

`

ˆ

` sinh san va roi chet i. Mot ieu la la en 13 ˘ ˘ ` ` ` ˆ hoac 17 nam sau, tuy vao loai ve, the he ke

´

ˆ ˆ ` ˆ ` ` ˜ tiep m i xuat hien.

Vay loai con trung nay a ˆ

` ´

au trong suot th i gian o? ´ ˆ ` ´

Ðe co cau tra l i, chung ta can hieu c

` ` ˆ ´

`

` vong i oc ao cua loai ve sau nay.

ˆ

ˆ ˜ Khoang mot tuan sau khi xuat hien, nh ng

` ˜ ` ´ con ve tr ng thanh se giao phoi va ve cai ˜ `

´ ˆ ´ se e t 400 en 600 tr ng ben trong cac ´ ˆ ˆ ˆ ´ ˜ nhanh cay. Khong lau sau o, nh ng con ve

`

`

tr ng thanh chet i. Trong vai tuan tiep ´ ` `

theo, tr ng n va au trung ve r i xuong

´ ` ` ´ `

at. Chung ao hang va song d i long at

˘

´ ´ ´

` nhieu nam bang cach hut cac chat long t ˆ ˘ ˘ ˆ re cay. Sau 13 hoac 17 nam, the he ve

` ´

ˆ ` ˘ tr ng thanh m i lai xuat hien va lap lai

` ` ´ vong i o. ˆ ` ˆ ´ ` Theo mot bai tren tap chı Nature, vong ` ´

`

` ˜

i ph c tap cua loai ve sau nay “ a khien ´ ` ` cac nha khoa hoc kinh ngac va boi roi trong `

ˆ ´ ` hang the ky... Ngay ca hien nay, cac nha

V

p

´ Kinh Thanh

tr c tuyen ´

co trong khoang ˆ ˜ 130 ngon ng

` Vao www.jw.org/vi ˘ ´ ˜ hoac quet ma

g16.4-VT 160419

´ Tai mien phı ´ ` ` tap chı nay va ´

´ ˆ cac so tr c ay

5 Doug Wechsler/age footstock

s

n o

ˆ `

` ` ` con trung hoc van ang co hieu vong i ky

` ˆ ` `

´

la cua loai con trung nay tien hoa nh the ` ˆ `

´ ´ ˆ ˆ nao”. Ðay la ieu bı an co mot khong hai

´ ˆ ˆ trong the gi i ong

vat.

˜ ` `

`

Ban nghı sao? Vong i cua loai ve sau ` ˆ

Magicicada la mot san pham cua s tien ´

hoa? Hay do c thiet ke? ˛