34567
SO 4
´ KINH THANH
` S TON TAI PHI TH NG
˘ N AM 2 0 16
34567 Vol. 137, No. 10 No. 4 2016
Moi so xuat ban: 58.987.000 ˆ ˜ ´ Co trong 267 NGON NG
VIETNAMESE
Ëœ BAN NGHI SAO? ´ ` ´ ´ ` Neu Kinh Thanh en t Ă? c Chua Tr i ` ´ ` ´ thÄą chang phai sach nay co the ton tai
´ ` ` tr c bat ky moi e doa
nao sao? ˆ ´ ´ ´ ChÄąnh Kinh Thanh noi: “Co kho, hoa ` ´ ´ ` rung; nh ng l i cua Ă? c Ch ua Tr i ´ ` Ëœ ` ` ch ung ta con mai i i!â€?. ˆ —E-sai 40:8. ` ` ˆ ˆ Loat
bai nay ke lai
cau chuyen
ve ` ´ s ton tai
phi th ng cua Kinh Thanh.
´ ´ ´ ` ˆ Muc
Äąch cua tap
chÄą Thap Canh la ton ˆ ˆ ´ ´ ` vinh Gie-ho-va Ă? c Chua Tr i, Ă?ang Toi Ëœ ´ ` Cao trong vu tru.
Tap
chÄą nay rao tin ` ´ ´ ´ ` m ng ve N c cua Ă? c Chua Tr i e an ` ˆ ˆ Ëœ ´ ` Ëœ ui ng i ta. Khong lau n a, N c nay se ´ ` ´ ` loai
bo moi
ieu ac va bien trai at thanh ` ´ ´ ` ia ang. Tap
chÄą khuyen khÄąch ng i ta ˘ ´ ´ ˆ ˆ at
c tin n i Chua Gie-su Ki-to, ang ˜ ´ ´ a hy sinh mang
song e chung ta co ˆ ˜ ` ` the nhan
c
s song vĹnh c u, va ngai ˆ ´ ´ ` ´ hien
ang cai tr i v i t cach la Vua N c ` ´ ´ Tr i. Tap
chÄą Thap Canh c
xuat ban ˆ ` ˘ ´ ` ´ lien tuc
t nam 1879. Tap
chĹ nay ng ` ` ´ ` ´ ngoai vong chĹnh tr i va theo sat tham ´ quyen cua Kinh Thanh. ` ˆ ` ´ An pham nay khong dung e ban, ´ `
nh ng c phat hanh nham ay ˆ ˆ ´ manh cong viec day do Kinh Thanh ˆ ´ ˆ ˆ ` tren khap the gi i. Cong viec nay c ` ´ ´ ` ˆ tai tr do s ong gop tÄąnh nguyen. ´ ´ ˆ Ă?e ong gop, xin truy cap www.jw.org/vi. ` Ëœ ´ ˆ ´ Tr khi c
ghi ro, cac cau Kinh Thanh trong an pham ` ´ ` ˆ ˆ nay c
trÄąch dan t Ban Truyen thong cua Lien hiep
´ ˆ ´ ´ ` Thanh kinh hoi (Sang-the Ky en Ma-la-chi) va Kinh ´ ´ ´ Thanh—Ban d ich The Gi i M i (Ma-thi- en Khai ` ˜
huyen). NW la ch viet tat cua New World Translation ´ ´ of the Holy Scriptures (Kinh Thanh—Ban d ich The Gi i ´ ˆ ˜ ˆ ´ ˆ ˆ M i) trong ngon ng hien
ai.
Chung toi in nghieng ˆ ˆ ´ trong mot
so cau Kinh Thanh.
´ ˆ ˆ ` ˆ ˘ ` Ban
co muon nhan
them tai lieu
hoac
tĹm ´ ´ ` ˆ hieu Kinh Thanh mien phĹ tai
nha khong? ˘
g i th en Xin xem www.jw.org/vi hoac ˆ ˜ ˆ ˆ ˆ mot
trong nh ng ia chÄą c
liet
ke ben ´ d i.
˘ S O 4 N AM 2016
´ ` Kinh Thanh—S ton tai
phi th ng ˆ ˆ ` Cau chuyen
ve s ton tai
phi th ng 3 ´ ´ ´ Kinh Thanh ton tai
tr c s muc
nat 4 ´ ´ Kinh Thanh ton tai
tr c s chong oi 5 ´ ´ ˆ Kinh Thanh ton tai
tr c am m u thay oi ˆ ˆ ´ thong iep
trong o 6 ´ Tai
sao Kinh Thanh ton tai
c?
8
˜ ` C UNG TRONG S O NAY
´ Ban
co biet? 9 ˆ ˜ ´ ˆ ´ ˆ ` ˆ Lieu
se co mot
the gi i khong con bao
l c
khong? 10 ´ ` Kinh Thanh thay oi i song
ˆ ˜ ` ˆ Sau nhieu that bai,
toi a thanh cong 12 ´ Ëœ ´ ˆ S so sanh h u Äąch nhat cho cuoc
song ban
14 ´ ´ ` Kinh Thanh noi gĹ? 16
The Watchtower (ISSN 0043-1087) Issue 10 July 2016 is published monthly with an additional issue published in January, March, May, July, September, and November by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 1000 Red Mills Road, Wallkill, NY 12589-3299, and by Watch Tower Bible and Tract Society of Canada, PO Box 4100, Georgetown, ON L7G 4Y4. Periodicals Postage Paid at Brooklyn, NY, and at additional mailing offices. POSTMASTER: Send address changes to Watchtower, 1000 Red Mills Road, Wallkill, NY 12589-3299. 5 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Printed in Canada.
s
ˆ XEM TH EM ˜
´ NH NG THAC M´ AC KHAC ´ � C
KINH THANH GIAI Ă?AP
´ ´ ˜ Kinh Thanh co ghi lai
nh ng ´ ´ ´ ` ˆ y t ng cua � c Chua Tr i khong?
r
´ ´ ` (Vao muc
´ KINH TH
˛ ANH ´ GIUP BAN KINH THANH GIAI �AP)
` ` B AI TRANG B IA
` ˆ ˆ Cau chuyen ve s ton tai phi th ng ´ sach ´ ton ˆ giao ´ oc ˆ nhat voˆ nh i. Kinh Thanh la` quyen ˆ ´ ´ ` ˜ ` ` ˆ niem Khong co quyen sach nao a hınh thanh nen ˆ ` ´ ` tin cua qua nhieu ng i trong mot khoang th i gian ˘ ´ ˆ ´ ` ˜ ` nh the. Mat dai khac, khong quyen sach nao a b i ˆ ´ ` ˆ ` soi moi va b i phe bınh nhieu nh vay.
ˆ so hoc gia khong ˆ ˜ Chang han, tin rang nh ng mot ˆ ` ´ ´ ˜ quyen Kinh Thanh hien nay la nh ng ban sao chep ˆ ´ ˆ ´ ˆ ´ ´ ` ang tin cay giao s nghien c u t cac ban goc. Mot ˆ giao ´ noi: ´ “Ð n gian vı` chung ˆ ´ ve ton ta khong the
˜ ´ chac chan rang ban goc a c lai tao d ng cach ´ ´ ´ ´ ˜ chınh xac. Chung ta chı co nh ng ban sao ay loi. ˆ ´ ´ ˜ Phan l n nh ng ban sao o xuat hien nhieu the ky ` ` ˜ ` ` ´ ` ` ´ biet ˆ so sau nay va ro rang la co hang ngan s khac ´ ´ v i cac ban goc”. ` khac ´ thı` nghi ng ` tınh ´ xac ´ th c cua ˜ Nh ng ng i ´ ´ ˆ ´
Kinh Thanh do goc gac ton giao cua ho. Chang han ˆ gia ınh ` ˆ ˆ ´ len ˆ trong mot khong nh ong Faizal l n ˆ ˆ Ki-toˆ giao. ´ Ong ´ ` c thuoc day rang Kinh Thanh la ˆ ´ ´ ˜ ´ quyen sach thanh nh ng a b i thay oi. Ong noi: qua la` toi ˆ thay h i nghi ng ` khi ng i ` ta muon “Ket ˆ ´ ˆ ´ ` ´ ` noi chuyen v i toi ve Kinh Thanh. Du sao thı ho ˆ Kinh Thanh ´ No´ a˜ b i thay ˜ cung khong co´ ban goc. oi!”. ˆ Kinh Thanh ´ hay khong ˆ ˆ b i thay oi co´ Vay, viec ` ˆ ˜ ´ ˜ phai la ieu quan trong khong? Hay xem xet nh ng ˆ hoi sau: Ban co´ the tin nh ng ` h a an ui ˜ ´ ay cau l i ´ ˆ ˆ
˜ trong Kinh Thanh khong neu khong biet chac nh ng ˆ ban ` h a goc? (Ro-ma ˆ ´ o´ co´ trong ban l i 15:4). Lieu ˜ ´ ´ ˆ
´ se ap dung cac nguyen tac Kinh Thanh e a ra ˆ lam, ` ` inh quan trong ve viec ˜ gia ınh nh ng quyet ˘ ` ˆ ´ ´ khong neu cac ban Kinh Thanh hoac s th ph ng ˆ ` ´ ˜ hien chı la nh ng ban sao ay thieu sot do con ai ` ´ ng i chep lai? goc cua ´ mat, ˜ Kinh Thanh Du` nh ng ban a˜ bien ´ ´ ` ´ ´ chung ta van co the tra c u cac ban sao th i x a, hang ` ` ban Kinh Thanh ´ ´ trong o´ bao gom ngan chep ´ ´ ˜ ` ˜ tay. Nh ng ban chep tay o a ton tai nh the nao ´ s muc nat, ´ s chong va` am ˆ m u s a oi tr c oi ˆ ` ´ nh ng ˜ ban chep noi cua dung? Lam sao s ton tai ´ ´ ˆ
` ` ´ ´ tay o co the xay ap long tin cua ban vao tınh xac ˆ ˜ ` ´ ´ th c cua Kinh Thanh hien nay? Hay xem l i giai ap ˆ ve s ton tai ˆ hoi nay ` qua cau ˆ chuyen ˜ cho nh ng cau ` ´ ` phi th ng cua quyen sach nay. SỐ 4 NĂM 2016
3
´ ´ ´ Kinh Thanh ton tai tr c s muc nat ˆ ˆ coi ´ va` giay da la` hai loai vat MOI ÐE DOA: Giay lieu ´ ` ` ´ ˜ ˜ chınh ma nh ng ng i viet Kinh Thanh cung nh ` sao chep ´ dung1 ˆ ´ ˜ ` nh ng ng i (2 Ti-mo-th eˆ 4:13). Cac ˆ ` ´ ˆ vat s ton tai cua Kinh Thanh nh the nay e doa lieu ` nao? Hai coi ´ de b i rach, ´ ` va` mat oˆ ben. Giay phai mau ˆ ` ` ` nha Ai Cap la Richard Parkinson va Stephen hoc ˆ t ` giay coi ´ co´ the t ` t ` b i ra˜ ra ´ “Mot Quirke noi: ˆ
` ` ` ˜ thanh s i Khi c l u tr , va thanh mot nam bui. ˘ ˆ ´ ´ ˆ ˜ mot b i r a do am. giay coi co the b i moc hoac cuon c chon, ˘ ˆ giay coi ´ co´ the b i cac ´ loai ` gam Neu nham ˆ `
˘ ˘ ˆ ˘ ` hoac la kien trang”. Sau khi biet con trung an, ac ˆ so manh coi ´ tiep xuc ´ anh ´ ` ´ v i giay c tım thay, mot ˆ ` ` ˘ ´ ´ sang manh hoac o am cao va chung cang nhanh hong h n. da ben h n giay coi, ´ nh ng cung ˜ Giay b i hong neu ˘ ´ ˆ ˆ ` ´ ˜ khong c khi tiep xuc v i gın gi can than hoac ˆ ´ ´ ˆ ˆ Giay da nhiet o am cao hay anh sang manh.2 o, ˆ ˆ cong. ˆ quyen ˜ la` muc ` tan cung Vı` the, tieu e con trung ´ sach Everyday Writing in the Graeco-Roman East cho ˆ co, “s ton tai la` mot la` oi v i ´ cac ´ tai ` lieu ˆ ieu biet ˘ ´ ´ ` Neu Kinh Thanh b i muc hiem gap”. nat nh the, thı ˆ ´ ˜ ˆ ˜ thong iep trong o cung a mat theo. coi ´ la` loai giay lam ` t ` mot ˆ loai cay ˆ moc d i ´ n c ´ co´ ten ˆ 1 Giay da c lam ` t ` da ong ˆ ˆ Papyrus. Giay vat.
chınh ´ ˆ ˆ ngon ˆ Ðoc ˆ ´ c Tuyen 2 Chang han, ban th c ky´ ten cua ˆ ˆ ` ˆ ˘ lap viet tren giay da. Gi ay, ch a ay 250 nam sau, Hoa Ky` c ´ ˜ ˆ ` ´ ˜ no a b i phai i en m c khong con oc c n a.
´ ˜ ` ˆ ´ KINH THANH ÐA TON TAI NH THE NAO? Luat phap ˆ ` ´ Do Thai buoc cho mınh moi v i vua phai “sao lai ˆ cuon sach”. ´ ˆ ` ` ˆ ban th ´ hai cua luat mot nay vao mot ˆ ` ` ˘ ´ ˆ ´ “Luat nay” la nam sach au tien trong Kinh Thanh ˆ ´ ` ˆ ´ (Phuc-truy en Luat-l e Ky 17:18, Cac Gi Kinh Phung ˆ ` ` sao chep ´ chuyen ˆ nghiep ˜ Vu). ng i Ngoai ra, nh ng ˜ ` ´ ` ´ a lam ra nhieu ban chep tay en m c vao the ky th ´ cong ˆ ˆ (CN), Kinh Thanh ´ ` nhat nguyen co´ the c tım ˆ ˆ ˆ
ˆ ` ´ ` ´ thay cac nha hoi Ma tren khap x Y-s -ra-en va tan ˆ o-ni-a ˆ ˆ (Lu-ca 4:16, 17; Cong ˆ xe- xa xoi! vu 17:11). ˆ so ban chep ´ tay co cua ´ ` mot Kinh Bang cach nao ´ ` Thanh ton tai cho en ngay nay? ˆ hoc gia nghien ˆ c u ˆ c ´ la` Philip W. ´ ve Tan Mot ˆ ˘ ´ ´ ` ´ ` Comfort noi: “Ng i Do Thai th ng at cac cuon ˘ ` ´ ´ ` ˜ sach Kinh Thanh trong bınh hoac hu e gın gi ˜
la` cac ´ tın ´ o Ðang tuc ´ ˜ chung”. Han Ki-toˆ cung tiep ˆ ` ` ´ truyen thong nay. Ket qua la mot so ban Kinh Thanh ´ tay au tien ˆ a˜ c tım ` thay trong cac ´ bınh ` at chep ˆ ´ ´ ` ˜ ´ toi set cung nh cac phong nho ch a o, hang ong ` ˆ ˜ ` ` va nh ng vung c c ky kho han. ` ` ´ ´ ˜ KET QUA: Hang ngan manh Kinh Thanh chep tay a ˆ ´ ˆ ˆ ` ton tai tren cho en ngay nay, mot so co nien ai ˘ ˆ sach ´ ` co´ nhieu ban 2.000 nam. Khong quyen co nao ´ ` chep tay t xa x a nh the.
Photograph taken by courtesy of the British Museum
Shrine of the Book, Photo 5 The Israel Museum, Jerusalem
` ´ ˆ Qua hang the ky, cac cuon ˜ Bien Chet a ton tai trong ˜ ` ´ nh ng bınh at set c ` ˆ tım thay hang ong tai ` ´ ˆ ˆ vung khı hau kho
´ ´ Kinh Thanh ton tai tr c s chong oi ` ˜ ´ ` ˆ ´ MOI ÐE DOA: Nhieu nha lanh ao chınh tr i va ton giao ˆ ´ ˜ ´ ´ ˆ ´ a co y o i ng c lai v i thong iep Kinh Thanh. ` l c cua ` ˘ can ` mınh Ho th ng dung quyen e ngan ` ˆ ` ` ´ ˜ ˜ ng i dan s h u, d ich va lam ra Kinh Thanh. Hay ` xem hai tr ng h p: ˘ 167 tr c ´ cong ˆ ˆ (TCN): Vua ˙ Khoang nam nguyen ` cua v ng quoc Seleucus la Antiochus Epiphanes a˜
ng i ` Do Thai ´ phai theo ton ˆ giao ´ cua ´ bat Hy ra s c ˆ ˆ ˆ ´ ´ tieu huy tat ca cac ban Kinh Thanh Lap. Ong ra lenh ˆ phan tieng He-b -r . S gia Heinrich Graetz viet ˆ ˆ ´ ´ ˜ ´ ` ` rang cac v i quan a “xe va ot bat ky cuon sach Luat ´ nao ` ho tım ` thay, va` giet chet nh ng ` niem ˜ Phap ai tım ˆ sach ´ ˆ oc cac ´ cuon va` s c ´ l c ay”. an ui qua viec ˆ ` ´
ˆ ´ ´ ´ gian ˙ Th i Trung Co: Gi i ch c sac Cong giao t c ` ´ ˆ ´ ` ´ ` ˜ vı giao dan rao bao nh ng gı Kinh Thanh day thay vı ´ ˆ ´ ´ ˆ ` ´ ´ ` ˜ giao ly Cong giao. Bat ky giao dan nao s h u cac ´ ´ ´ ˆ Kinh Thanh sach cua ngoai tr ` sach Thi-thien trong ˆ ˆ ` ` ´ tieng La-tinh thı b i xem la d i giao. Mot ong cua hoi ˆ ´ ´ ˆ ˆ ˜ ´ ˜ o khi phai i nh ng lenh giao hoi thi menh a th c ˆ ` “th ng ` ˆ tım ` kiem nh ng ´ mot ˜ ng i xuyen ke d i giao ´ ˆ ˘ `
´ ` cach sieng nang va sot sang... bang cach lung suc tat ´ ˘ ` ` ` ˆ ca cac can nha va tang ham nao kha nghi... Ngoi nha` ` co´ ke d i giao ´ se˜ b i pha´ huy”. nao ˆ tieu ˆ huy ` ˆ Kinh ` Neu ke thu thanh cong trong viec ˆ ´
˜ ´ ` ˆ Thanh, thı thong iep trong o han a b i bien mat. ´ ˜ ` KINH THANH ÐA TON TAI NH THE NAO? Chien d ich ˆ ˆ cua vua Antiochus chu yeu tap trung Y-s -ra-en, ˆ ` ´ ˜ ` ´ ong ng i Do Thai a c nh ng cac cong hınh ` ´ ´ ´ thanh tai rat nhieu x ´ khac. Cac hoc gia c l ng the ky th ´ nhat CN, h n 60% dan ˆ Do Thai ´ rang en ˆ ` ˆ ` ˆ ´ ` song ben ngoai Y-s -ra-en. Trong cac nha hoi, ng i ´ l u gi ˜ cac ´ ban Kinh Thanh. ´ ´ Do Thai Ðo´ chınh la` ˆ ` ´ ´ trong Kinh Thanh c cac the he sau nay s dung, ´ o Ðang ˆ ˆ o´ co´ tın Ki-to.—C ong vu 15:21. th i ` Trung Co, nh ng ` yeu ˆ quy´ ˜ Trong suot ng i ´ ´
´ Kinh Thanh phai ng au v i s bat b , nh ng ho tuc d ich cung ´ Kinh Thanh. ´ ˜ a˜ tiep nh sao chep ˆ ˆ ´ ´ ´ ˜ Tham xep ch ˜ ra chı tr c khi may in bang ky thuat ` ` ´ ´ ˜ i vao gi a the ky 15, cac phan cua Kinh Thanh a˜ ´ ˆ ´ ´ ˜ ˜ co trong 33 ngon ng . Sau o, Kinh Thanh a c
ˆ m c ban mot ` ´ oˆ nhanh ch a t ng d ich va` xuat thay. ˜ KET QUA: Bat chap s e doa v i vua quyen t ` nh ng ` ´
ˆ ´ ´ ` ´ l c va gi i ch c sac ton giao, Kinh Thanh van la ˆ ˜ ` ´ ˆ rai va c quyen sach c d ich phan phoi rong nhat trong l ich s . ´ anh Kinh Thanh nhieu co´ nhieu ˆ ´ ˆ ´ ` ˆ ˜ h ng en luat mot so n c phap va ngon ng tai ˆ ˆ ` ` ˜ cung nh cuoc song cua hang trieu ng i.
´ Ban d ich Kinh Thanh tieng Anh cua ˜ ˆ William Tyndale a ton tai bat chap lenh ˆ ´ ` cam, bat chap viec Kinh Thanh b i ot va ` ˆ ` ˘ vu t hınh ong Tyndale vao nam 1536 SỐ 4 NĂM 2016
5
´ ´ ˆ Kinh Thanh ton tai tr c am m u
ˆ ˆ ´ thay oi thong iep trong o
ˆ Chester Beatty P46, mot
ban ´ ´ ´ Kinh Thanh chep tay bang giay coi ` ˘ t khoang nam 200 CN 5 The Trustees of the Chester Beatty Library, Dublin
e doa ˆ ngoai ` nh s Ëœ MOI Ă?E DOA: Nh ng moi t ` ben ´ ` Ëœ ˆ ´ c muc nat va s chong oi a khong pha huy ´ ˆ ` ´ ` ` Kinh Thanh. Nh ng mot so ng i sao chep va ng i Ëœ ˆ ˆ ´ d ich a co thay oi thong iep cua Kinh Thanh. Trong ˆ so tr ng ` Kinh Thanh ´ mot h p, ho aËœ co thay oi ` ´ ´ ´ ´ theo giao ly cua ho thay vÄą ieu chÄąnh giao ly d a ˆ Kinh Thanh. ´ Ëœ xem vai ` tr ng ` tren Hay h p: Ëœ the ky th ´ t va` the ky Ë™ N i th ` ph ng: Gi a ` viet NguËœ Th Sa-ma-ri aËœ ´ Ëœ th hai TCN, nh ng ng i ˆ ´ ˆ ` ˆ ` Ëœ them vao sau cau Xuat E-dÄąp-toˆ Ky´ 20:17 nh ng l i ` ˆ ` ´ ´ Ëœ ˆ ´ nay: “tren nui Ga-ri-xim. Va tai o cac ng i se xay ˆ ` ` ` Kinh oi mot ban th â€?. Ng i Sa-ma-ri muon s a ´ ˆ ˆ ˆ ` ˆ Thanh e ung ho viec xay cat en th cua ho tren ´ nui Ga-ri-xim. ´ ly´ Chua ˆ Ch a ay 300 nam ˘ sau khi ´ Ba Ngoi: Ë™ Giao ´ ` ˆ ` theo Kinh Thanh c hoan tat, mot ng i viet ˆ Ëœ ˆ ` ˆ ˘ ´ thuyet Chua Ba Ngoi a them vao cau 1 Giang 5:7 ` ˆ ` ` ` ˆ ´ Ëœ nh ng l i nay: “tren tr i, Cha, Ngoi L i va` Chua ´ ` ` ˆ ˆ ` ˆ Thanh Than: va ca ba la motâ€?. Cau nay khong co´ ´ trong ban goc. Hoc Bruce Metzger gia Kinh Thanh ` ` ´ tr Ëœ ` cho biet rang nh ng l i nay “t the ky th ´ sau Ëœ ˆ ` ` ´ ve sau a xuat hien ngay cang nhieu h n trong cac ´ ` ban chep tay Old Latin [tieng La-tinh co] va ban ˆ Vulgate [tieng La-tinh pho thong]â€?. ˆ ` ˘ ` s meˆ tÄąn ´ d i oan ´ ´ ´ Ë™ Ten Ă? c Chua Tr i: Can c vao ` ´ ` ´ cua ng i Do Thai, nhieu ng i d ich Kinh Thanh aËœ ˆ ` ´ ´ ´ loai bo ten Ă? c Chua Tr i khoi Kinh Thanh. Ho thay ˆ o´ bang ´ hieu ˆ nh “Ă? c Ëœ ´ Chua ´ the ten nh ng t c ` ` ´ Tr iâ€? va “Chuaâ€?.1 ´ Ëœ ` KINH THANH Ă?A TON TAI NH THE NAO? Th ´ nhat, ˆ ` ´ ´ Ëœ ` du mot so ng i sao chep Kinh Thanh a bat can ˘ ˆ ´ ` ` ´ ´ hoac tham chÄą la gian doi, nhieu ng i sao chep khac ` ` ` ˆ ` ` ´ thÄą rat thanh thao va vo cung tÄą mÄą. T the ky th 6 the ky th ´ 10 CN, nh ng ` Masorete aËœ sao Ëœ en ng i sao ´ ´ ˆ ´ ban chep phan Kinh Thanh tieng He-b -r . Cac ´ ´ ` ` chep Kinh Thanh nay c goi la ban Masorete. Co´ cho rang Ëœ ´ e ´y kien ho a em so t ` va` so ch Ëœ cai them, ˆ ` ´ 1 Ă?e biet xin xem Phu luc 1 va 2 trong Kinh Thanh—Ban d ich ´ M i ´ (Ma-thi- en Khai huyen), ˆ www.jw.org/vi. The Gi i co´ tren
6
THĂ P CANH
´ ´ ˆ ´ ` ˜ “Co the noi rang khong quyen sach co x a nao a c
ˆ ´ ´ ´ truyen lai mot
cach chĹnh xac nh the�
am la` khong ˆ nao. ` Khi ho nghi ng ` la` co´ bao co´ loi ma` ho dung Ëœ ` loi tai e sao nh ng cho trong ban ´ Ëœ ˆ ´ ´ Ëœ chep lai, ho se ghi chu ben le. Ă?oi v i nh ng ` ˆ ˆ ´ ng i Masorete, viec thay oi noi dung Kinh Thanh ` ˆ ˆ ´ la khong the chap nhan. Giao s Moshe Goshen ˆ co y´ can thiep ˆ vao ` “Ă?oi v i ´ ho, Gottstein viet: viec ˆ ´ ` ˆ ˆ ´ ˆ noi dung Kinh Thanh la mot toi ac nghiem trong nhatâ€?. ´ cac ´ ban chep ´ tay ma` chung ´ Th ´ hai, so l ng l n ´ ` ˆ ´ ´ ´ ta co ngay nay that s giup cac hoc gia Kinh Thanh ´ hien ˆ ra nh ng ´ Chang
Ëœ phat sai sot. han, trong nhieu ˆ ´ Ëœ ´ ` Ëœ Ëœ the ky, cac nha lanh ao ton giao a day rang nh ng Kinh Thanh ´ ´ th c. ho la` xac ban tieng La-tinh cua ˆ ˘ ˆ ` ` Ëœ Tuy nhien, n i 1 Giang 5:7, ho them vao nh ng l i ´ ˆ ` ` ˆ ´ sai trai c e cap au bai. Loi nay tham chÄą aËœ ˆ ˆ d ich xuat hien trong Ban d ich King James, mot ban ´ ` rat co anh h ng trong tieng Anh! Nh ng khi ng i ´ ´ ` Ëœ ´ ` Ëœ ta tÄąm thay nh ng ban chep tay khac, thÄą ho a kham ˆ gÄą? ` Ong “Ă?oan ` pha´ ieu Bruce Metzger viet: nay ˘ ˆ ´ ´ ´ [n i 1 Giang 5:7] khong co trong tat ca cac ban chep
` ˆ ´ ´ Ng i Masorete can than sao chep Kinh Thanh
ˆ ˆ tay co x a (tieng Syriac, Copt, Armenia, E-thi- o-bi, ˆ ` A Rap, Slav), ngoai tr tieng La-tinhâ€?. Ket qua la` Ëœ an ban hieu ˆ Äąnh ´ cua Ban oan sai ay a b i bo ra khoi ` ´ ´ ´ d ich King James va cac ban Kinh Thanh khac. chep ´ tay co h n co´ ch ng Ëœ ´ Nh ng ban minh c ˆ ˆ ´ Ëœ toan ` rang thong iep Kinh Thanh a c bao ˆ ´ cuon ˆ Bien Chet c ` thay nam ˘ khong? Khi cac tÄąm ` ´ ´ Ëœ ` 1947, cuoi cung thÄą cac hoc gia Kinh Thanh a co´ ´ ˆ ´ the so sanh ban Masorete trong tieng He-b -r v i ´ ´ ˆ ´ ´ ` Ëœ nh ng gÄą co trong cac cuon sach Kinh Thanh c h n 1.000 nam ˘ tr c ´ o. ´ Mot ˆ thanh ` ˆ trong viet vien ´ bien ˆ tap ´ cuon ˆ Bien Chet ket luan ˆ nhom mot ˆ cac ˆ rang ˆ ´ ˆ Ëœ ´ cuon sach “cung cap bang ch ng khong the choi cai ˆ ˆ ´ ˆ rang viec truyen lai noi dung Kinh Thanh qua mot ` ky` h n 1.000 nam ˘ nh ng ´ Ëœ th i b i nha` sao chep ` Do Thai ´ la` voˆ cung ´ ´ va` can thanâ€?. ` ng i chÄąnh xac ˆ ˆ ˆ Th vien Chester Beatty Dublin, Ai Len, co´ mot ˆ ˆ ´ ´ ´ bo s u tap cac manh giay coi cua gan nh tat ca cac ´ trong phan Kinh Thanh ´ sach tieng Hy Lap, trong o´ ´ ´ Ëœ ` ´ ´ chÄą co nh ng ban chep tay t the ky th hai CN, t c ˘ ´ ` khoang 100 nam sau khi Kinh Thanh c hoan tat. ˆ ´ ´ ` ` T ien The Anchor Bible Dictionary nhan xet: “Du cac ´ ´ ˆ ´ manh giay coi o cung cap them nhieu chi tiet m i Ëœ Ëœ ´ Ëœ ´ ve ch nghÄąa, chung cung ch ng to s on inh phi ` qua´ trÄąnh ` truyen lai ˆ dung cua th ng trong suot noi ´ Kinh Thanhâ€?. ˆ ai va` so l ng l n ´ cua ´ ban Kinh cac KET QUA: Nien ´ ´ ˆ Ëœ ˆ ´ bao ton tot h n noi Thanh chep tay that s a giup ´ ˆ ` ˆ ˆ ´ dung cua Kinh Thanh, ch khong lam sai lech noi ˆ ´ Kinh Thanh. dung cua Ong Frederic Kenyon aËœ viet Kinh Thanh ´ ˆ ve phan tieng Hy Lap: co´ quyen “Khong ´ ´ ` ´ ´ ´ sach co nao khac co nhieu bang ch ng xac th c ve ˆ ˆ ` ´ ´ ` noi dung t xa x a nh vay, va cac hoc gia khach
ˆ ˆ ˆ ´ quan han phai cong nhan rang noi dung Kinh Thanh lai ngay ` nay hau nh khong ˆ c b i truyen cho en ` ´ ˆ thay oiâ€?. Con ve phan Kinh Thanh tieng He-b -r , ´ ´ hoc gia William Henry Green cho biet: “Co the noi ˆ ´ ` rang khong quyen sach co x a nao c truyen lai ˆ cach ´ ´ ´ nh theâ€?. mot chÄąnh xac Sáť? 4 NÄ‚M 2016
7
´ Tai sao Kinh Thanh ton tai c? ´ tai. qua la` ngay ` nay ban Kinh Thanh a˜ ton Ket co´ ` ˆ ´ ˜ the s h u va oc mot cuon Kinh Thanh. Va` khi ˆ ´ ban chon tot, c mot ban d ich Kinh Thanh co´
` ` ˆ ´ the tin chac la mınh ang oc mot ban sao ang ˆ ´ ` tin cay t ban goc.1 Nh ng tai sao Kinh Thanh a˜ ` “Lam ` sao chon ban d ich Kinh Thanh ´ ´ ˆ 1 Xem bai ang tin cay?” trong ` 1-5-2008 cua ´ ` tap so ra ngay chı nay.
tai ˆ cach ´ ´ ´ s muc ton ang kinh ngac mot tr c ´ ˆ ` ˆ noi ˆ ˜ ´ nat, s chong oi d doi va viec co y thay oi ´ ´ ´ ` ˘ ˆ dung trong o? Kinh Thanh co ieu gı ac biet en the? ng i ` hoc ´ cung ` Nhieu a˜ i en ket Kinh Thanh ˆ ˆ ´ ´ luan nh s o Phao-lo: “Ca Kinh Thanh c ´ ` ´ ´ viet b i s h ng dan cua Ð c Chua Tr i” (2 Tiˆ ´ tai mo-th eˆ 3:16). Ho tin rang Kinh Thanh a˜ ton ` cua ` va` c ` gın ` Ð c ´ Chua ´ Tr i vı` o´ la` L i ngai ˆ ngay ` nay. Ong gi ˜ cho en Faizal, c e cap ˆ ` ˆ ˜ ` ` bai au tien, cuoi cung a quyet inh t mınh xem ´ nh ng ` khang
´ ˜ l i inh o´ bang cach hoc xet Kinh ˆ ´ ˜ ˆ ´ ` ˜ Thanh. Ong a ngac gı` mınh nhien tr c nh ng ˆ ´ ´ ´ kham pha ra. Ong nhanh chong biet c rang ´ ˆ ´ ly´ th ng ` ˜ Kinh Thanh khong day giao gap nh ng ˘ ˆ ˆ ´ ˆ ˜ khi trong khoi Ki-to giao. H n n a, ong cam ong ve y´ inh cua ` danh ` ´ at Ð c ´ Chua ´ Tr i biet cho trai ` ngai. ` loˆ trong L i c tiet ˆ ´ ` ˆ ˆ
quyen Kinh Ong noi: “Gi ay toi tin chac ´ ` ˆ ´ ` ˆ ´ ` ` ´ ´ Thanh ma toi co la mot mon qua t Ð c Chua ` ` ´ ` ´ ´ Tr i. Suy cho cung, neu Ð c Chua Tr i co the tao ` chang
` lai ˆ ra vu˜ tru nay, le˜ ngai u quyen khong ˘ ˆ ´ ` ` ´ nang e ban cho chung ta mot quyen sach va gın ´ ´ ˆ ` ˜ gi quyen sach o sao? Neu phu nhan ieu nay thı` ` ˘ ´ Ð c ´ Chua ´ t c la ang ha thap quyen nang cua ` Ha thap quyen nang ˘ ` Nang! ˘ ˆ la` Tr i. Ðang Toan Toi ˆ ` ´ ` ai ma dam lam the?”.—E-sai 40:8. ˇ
` ` ˜ ˆ Loat bai nay a thao luan ve ˆ ´ viec Kinh Thanh c bao ton. ` ´ Nh ng lam sao ban co the
´ ˆ biet chac Kinh Thanh that s ` ` ´ ´ ` la “l i cua Ð c Chua Tr i”, ´ ˆ ˆ ch khong phai tuyen tap ˜ ` ˆ nh ng truyen thuyet va chuyen than thoai? ˆ ˆ ˜
(1 Te-sa-lo-ni-ca 2:13). Hay xem video ngan ´ ´ ` ˆ ´ Tai sao co the tin chac Kinh Thanh la chan ly? ˆ ` tren www.jw.org/vi (Vao muc AN PHAM VIDEO).
w
` ˆ ˆ
“Gi ay toi tin chac quyen ´ ` ˆ ´ ` ˆ Kinh Thanh ma toi co la mot
´ ` ` ´ ´ ` mon qua t Ð c Chua Tr i” 8
THÁP CANH
´ B AN C O BI ET?
´ ` ˘ ˆ ´ ´ ˆ Co ieu gı ac biet trong cach Chua Gie-su ´ ` ` oi x v i ng i phong cui? ` ´ ` ˆ ` ˆ ´ ˆ Ng i Do Thai th i x a rat s benh phong cui, mot ch ng benh ` ˘ ` ` ´ ˘ ˆ ´ ` ´ th ng gap vao th i Kinh Thanh. Can benh ang s nay co the ˆ ´ ˆ ` ˆ ` tan cong cac au day than kinh cua ng i benh, lam cho c ` ˜
` ` ´ ` the b i th ng ton va bien dang vınh vien. Vao th i o, ng i ta ˆ ´ ˜ ˘ ˆ ` ` ˆ ´ `
khong biet cach ch a can benh nay. Ng i benh b i cach ly va bat ˆ ´ ` ´ ˘ ˆ ` ˆ ´ buoc phai canh bao ng i khac ve can benh cua mınh.—Le-vi Ky 13:45, 46. ´ ˜ ´ ´ ˜ ˘ ˆ ˆ ˆ ` Gi i lanh ao Do Thai giao a at them luat ve benh phong cui. ˜ ˆ ´ ˆ ´ ´ ` ˆ Nh ng luat o khong co trong Kinh Thanh va khien cho cuoc song ` ˆ ˘ ´ ˘ ˆ ´ ˆ cua ng i benh gap kho khan mot cach khong can thiet. Chang ˆ ˆ ´ ´ ` ` ` han, luat le cua gi i rap-bi cam bat ky ai en gan ng i phong cui ` ´ ´ ´ ˆ trong vong 4 cu-bıt (khoang 2m). Nh ng neu ang co gio, khong ` ´ ´ ai c en gan trong vong 100 cu-bıt (khoang 45m). Kinh Thanh ˆ ` ` ` ` ˆ a ra ieu luat la ng i phong cui phai song “ngoai trai-qu an”. ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ´ ˆ Tuy nhien, mot so chuyen gia luat Do Thai giai thıch rang ieu luat ` ´ ˜ ` ˜ ` ` ˆ nay co nghıa la nh ng ng i phong cui khong c song trong ´ ` ´ ` ` ` ˆ ˆ ` ` cac thanh co t ng thanh. Vı vay, khi thay mot ng i phong cui ` ˆ ´ ˜ ´ ´ ` ` ´ ` ´ ˜ trong thanh, mot rap-bi se nem a vao ng i o va noi: “Hay tr
` ` ˆ ` ´ ve cho ng i , ng lam o ue ng i khac”. ´ ´ ˆ ˆ ´ ˆ ` ` Cach oi x cua Chua Gie-su that khac biet lam sao! Thay vı ` ` ` ˜ ` ` ˜ ` ˆ uoi ng i phong cui i, ngai a s va ch a lanh benh cho ho. —Ma-thi- 8:3. ˇ
´ ˜ ´ ´ ´ Gi i lanh ao Do Thai giao cho phep ly d i ˆ ` tren c s nao?
˘ GIAY LY D I NAM 71/72 CN Courtesy Israel Antiquities Authority
` ˆ ˆ ˜ ´ ˜ ´ ´ Ly d i la mot van e gay tranh cai trong gi i lanh ao Do Thai giao ` ´ ` ˆ ` ˆ ` vao the ky th nhat CN. Vı vay, vao d ip no, mot so ng i Pha-ri-si ˜ ˆ ˆ ` ˆ ` ´ ´ ` a hoi mot cau e th ngai: “Mot ng i co c phep ly d i v vı bat ´ ´ ` ˆ c ly do nao khong?”.—Ma-thi- 19:3. ´ ˆ ´ ˆ ´ ˆ ` ` Luat phap Moi-se cho phep mot ng i ly d i v neu ng i o ` ˆ ` ˆ ˆ ´ “thay n i nang mot s xau-ho nao” (Phuc-truy en Luat-l e Ky 24:1). ` ` ´ ˆ ´ ` ´ ´ ´ Vao th i Chua Gie-su, co hai tr ng phai t t ng cua gi i rap-bi ´ ´ ´ ˜ ˆ ` ` ´ giai thıch trai ng c nhau ve y nghıa cua ieu luat nay. Tr ng phai ` ` ´ ˆ
´ ˆ Sa-mai, von la tr ng phai nghiem khac h n, giai thıch ieu luat ˜ ´ ´ ˆ ` ˆ ` ´ phap duy nhat cho viec ly d i la “khong nay co nghıa rang ly do h p ´ ` ` ´ ˆ trong sach”, t c ngoai tınh. Ng c lai, tr ng phai Hi-len cho rang ˆ ` ´ ˆ ´ ´ ´ mot ng i co the ly d i v mot cach h p phap khi v chong co bat ` ˘ ˆ ` ´ ` ˆ ` ´ ong, du nho nhat en au. Theo tr ng phai nay, mot ng i co ` ˜ ˘ ˘ the ly d i v neu v chı can lam hong b a an toi cua chong hoac neu ` ˆ ˜ ` ˜ ` chong tım thay mot phu n ma anh ta nghı la ep h n. ˆ ´ ˆ ˜ ` ˆ ˜ ` Vay Chua Gie-su a tra l i cau hoi cua nh ng ng i Pha-ri-si ` ` ´ ` ` ˆ
nh the nao? Ngai chı noi: “Ngoai tr tr ng h p v gian dam, he ` ´ ` ´ ` ˆ ` ai ly d i v va c i ng i khac la pham toi ngoai tınh”.—Ma-thi- 19:6, 9. ˇ SỐ 4 NĂM 2016
9
ˆ Ëœ ´ ˆ ´ LIEU ˆ SE CO` MOT THE GI I ˆ KHONG CON BAO L C KHONG? ˘ ˆ ` ˆ ` Ëœ ` ` ˆ ` Ban hoac mot thanh vien trong gia Äąnh cua ban a t ng la nan nhan cua hanh vi ´ ´ ` ` Ëœ ` ˆ bao l c ch a? Ban co ly do gÄą e s rang mÄąnh se b i bao hanh khong? Bao l c c xem Ëœ ` ´ ` ˆ ´ ˆ ` ` ˆ ´ la mot “van e s c khoe cong ong ngay cang tram trong tren the gi iâ€?. Hay xem vai vÄą du. ` ` ` ` ˆ ˆ ´ BAO HANH GIA Ă?INH VATINH DUC: Lien Hiep Quoc cho biet: “C ba phu Ëœ ` ´ ˆ ` ` ` ´ ˘ ` ` ˆ n thÄą co mot ng i b i ban tÄąnh bao hanh the xac hoac tÄąnh duc vao mot ` ` ´ ` ´ ` ´ ´ ˆ th i iem nao o trong iâ€?. Ă?ang buon thay, “ng i ta c tÄąnh rang tren
´ ´ ˘ Ëœ ` ´ ˆ ` ` ˆ khap the gi i, c nam phu n thÄą co mot ng i la nan nhan cua vu hiep ˘ ˆ ˆ toan hiep damâ€?. dam hoac ˆ ´ ` ˆ ´ ´ ´ ˘ ´ TOI AC Ă? NG PHO: Mot bao cao cho biet rang co h n 30.000 bang nhom ` ˆ ˆ ` ˆ Ëœ bao l c va toi pham ang hoat ong Hoa Ky. Tai chau My La-tinh, c ` ´ ` ` ´ ` ` ˆ ˆ biet la c 3 ng i thÄą co 1 ng i la nan nhan cua toi pham bao l c. ` ` ´ ´ ˆ ` Ëœ GIET NG I: Ng i ta c tÄąnh rang gan n a trieu ng i a b i giet trong ˆ ˘ ` ˆ ´ ˆ mot nam qua, nhieu h n so ng i thiet mang trong cac cuoc chien tranh. ˆ ` Ëœ ´ ˆ ` ´ Nam chau Phi va Trung My co tÄą le giet ng i cao nhat, gap bon lan so v i ´ ` ´ ˆ ˘ ˆ Ëœ ´ m c trung bÄąnh cua the gi i. ChÄą trong mot nam, chau My La-tinh co h n ´ ` ˆ ` ` ´ ` ˆ 100.000 ng i b i sat hai va rieng Brazil, co khoang 50.000 ng i. Ă?au la ´ ˆ ` giai phap lau dai cho nan bao l c?
´ NAN BAO L C CO THE ˘ ˘ ˆ Ă? C NGAN CHAN KHONG? ˆ Co´ nhieu Tai nh the? sao nan bao l c lai lan rong ˆ ˆ Ëœ ´ ´ ´ ˘ nguyen nhan a c xac inh, trong o co: s cang
´ sinh t ` s bat bĹnh ` ang
ˆ va` kinh thang phat ve xaËœ hoi ` ` ´ te, xem th ng sinh mang cua ng i khac, lam dung ` hanh ` ´ tre em ch ng ´ r u kien vi bao va ma tuy, l c ` l n, ´ va` th c ˆ pham Ëœ ng i toi cua te la` nh ng bao l c ` ˆ ` d ng nh khong b i tr ng phat. ˆ ´ boˆ trong viec ˆ ` Ëœ Phai th a nhan tien rang co nh ng ˘ ˘ ˆ ˆ ´ ngan chan nan bao l c tai mot so n i tren the gi i. la` thanh ` Ëœ Paulo, Brazil, du` mat Ă? c pho Sao biet ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ` Ëœ o dan c rat ong nh ng tÄą le giet ng i a giam ˘ qua. Du` vay, ˆ ac, ´ bao 80% trong 10 nam ˆ toi l c van ˆ ˆ ` ` ` ˆ ´ hien dien trong thanh pho nay va c 100.000 dan c ` b i giet. Vay ` sao e nan thÄą` co´ 10 ng i ˆ lam bao l c ˆ ` Ëœ ´ cham d t mot lan va vÄąnh vien?
10
THĂ P CANH
ˆ giai phap ´ lau ˆ dai ` cho nan phap ´ Co´ mot bao l c. Giai ` ˆ ´ ˆ ` ` ` nay lien quan en thai o va hanh vi cua con ng i. ` bao phai thay oi nh ng Ëœ Ëœ Nh ng ng i ac l c can ˘ ´ ˆ ´ ` ` ´ tÄąnh nh kieu ngao, tham lam, Äąch ky va thay vao o ` Ëœ ˆ ˆ ` ˆ ` la hay yeu th ng, ton trong va quan tam en ng i ´ khac. gÄą` co´ the thoi ˆ thuc ˆ ng i ` th c hien ˆ ´ mot Ă?ieu ´ ´ Ëœ Ëœ nh ng b c thay oi ang ke nh the? Hay suy nghÄąËœ nh ng Kinh Thanh ´ Ëœ en ieu day: ˆ ` nghÄąa Ëœ la` vang ˆ ´ ´ Tr i ˇ “Yeu th ng Ă? c Chua gi Ëœ ´ ˘ ` ˘ cac ieu ran ngaiâ€?.—1 Giang 5:3. ´ ´ ˆ o-va, ˆ la` ghet ´ ieu acâ€?.1 ´ Gie-h ˇ “S kÄąnh-s Ă? c ay ˆ ˆ —Cham-ngon 8:13. ` ˆ th ng danh ` ` va` s ´ Chua ´ Tr i TÄąnh yeu cho Ă? c ` ` ` ` ˆ Ëœ Ëœ lam buon long ngai la ong l c me e nh ng manh ˆ o-va ˆ ˆ cua ` c tÄąm ` thay trong Kinh Ă? c ´ Chua ´ Tr i 1 Gie-h la` ten ´ Thanh.
` bao loi song. ˆ ng i Ho khong chÄą th c l c thay oi ˆ ` ` ´ hoan ` Ëœ hien nh ng thay oi nho ma con co the bien oi ` ˆ ´ ` ` ´ ˆ toan nhan cach cua mÄąnh. Ă?ieu nay co that s xay ra ˆ khong? Ëœ xem tr ng ` tu` anh Alex.1 Anh aËœ ngoi Hay h p cua ˘ ` ` 19 nam Brazil vÄą hanh vi bao l c. Sau khi hoc Kinh ´ ` ˆ Ch ng ˆ o-va ˆ ` ´ Thanh, anh aËœ tr thanh Nhan Gie-h vao ˘ Ëœ ˆ ` nam 2000. Anh a that s thay oi hanh vi bao l c ` ˆ ´ anh voˆ cung tiec ve tat ca mÄąnh ` cua khong? Co, hoi xau ma` mÄąnh ` ˆ ra. Anh cung Ëœ Ëœ nh ng ieu aËœ gay cho ˆ ˆ ` ` ` ´ ´ ´ biet: “Toi yeu th ng Ă? c Chua Tr i vÄą ngai aËœ giup ˆ ˆ ` ˆ ` ´ toi cam nhan mÄąnh that s c tha th . Long biet n ` ˆ th ng danh ` ˆ o-va ˆ ´ Gie-h ´ va` tÄąnh yeu cho Ă? c aËœ giup ˆ ` toi thay oi loi song cua mÄąnhâ€?. ´ ´ ´ en cac ´ vu trom ˆ Ëœ Anh Cesar, cung Brazil, dÄąnh lÄąu
` ´ ´ ´ Ëœ ` Ëœ cap va c p co vu khÄą. Anh a sa vao loi song ay suot ˘ ` Ëœ ` ´ 15 nam. Ă?ieu gÄą a giup anh thay oi? Trong th i gian ˆ Ch ng ˆ o-va ˆ gap ` Nhan ´ anh tu, Gie-h aËœ en ˘ anh va` Ëœ ´ ´ au anh a hoc Kinh Thanh. Anh Cesar cho biet: “Lan ˆ ` ˆ ´ ` ` tien trong i toi biet c muc Äąch cua i song la ` ˆ Ëœ ˆ ` ˆ ´ ´ Ëœ gÄą. Toi a biet yeu th ng Ă? c Chua Tr i. Toi cung s ` ` s mÄąnh ` ` ` buon long ngai, quay lai sai lam con ng ` ` ˆ ˆ ˆ ˆ ´ va lam Ă? c Gie-ho-va buon. Toi khong muon voˆ n ´ s nhan ˆ t ` cua ` ChÄąnh ´ tÄąnh ` yeu ˆ th ng va` ngai. tr c ` ´ Ëœ ˆ ˆ ´ long kÄąnh s ay a thoi thuc toi thay oiâ€?. ` ˆ cho chung ieu gÄą? ` Ëœ ´ Nh ng tr ng h p ta biet tren ´ ` ´ ´ ˆ Ă?o la Kinh Thanh co quyen l c e bien oi cuoc song ˆ ng i, ` bang cach ´ thay oi loi suy nghÄąËœ cua mot ho cua ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ (E-phe-so 4:23). Anh Alex, c e cap tren, cho them: ˆ toi ˆ hoc ´ Ëœ biet “Nh ng ieu giong t ` Kinh Thanh ` ´ ´ ` ` ˆ ˆ ` ` nh lan n c mat o vao ng i toi, t t cuon troi i xa. Ă?ay ˆ la` nh ng ban than ˆ Ëœ Ëœ nh ng suy nghÄąËœ xau ieu ˆ Ëœ ` ˆ ` ` toi nghÄą rang mÄąnh khong bao gi t bo câ€?. That ˆ ˆ ` ˆ ˆ ´ ´ vay, khi t t ng chung ta tran ay thong iep thanh ´ ˘ Kinh Thanh sach cua thÄą` no´ co´ the loai bo hoac cuon ˆ ` ` Ëœ ´ ´ troi i nh ng ieu xau xa. L i Ă? c Chua Tr i co´ ˆ l c tay sach ˆ oˆ 5:26). Ket qua la` ng i ` quyen (E-phe-s ˆ ´ ` ´ ´ ´ ` oc ac va Äąch ky co the thay oi cach song cua mÄąnh ` ` tot va` hieu hoa ` (Ro-ma ˆ e tr thanh ng i 12:18). Ho ˆ ` ` song ´ cam nghiem khi ap c s bÄąnh an trong i ˆ ´ ˆ
´ dung cac nguyen tac Kinh Thanh.—E-sai 48:18. ´ trieu ˆ Nhan ˆ Ch ng ˆ o-va ˆ ´ H n tam Gie-h trong 240 ´ ` Ëœ Ëœ ´ ´ e xoa ´ ` n c va vung lanh tho a kham pha ra bĹ´ quyet ` ˆ ˆ bo nan bao l c. Ng i thuoc moi chung toc, ia v i xaËœ ˆ ` ˘ ´ Ëœ ´ ˆ ´ hoi va nen van hoa a hoc cach yeu th ng va` kÄąnh ´ ten ˆ trong bai ` aËœ c thay oi. 1 Cac
` ´ Xem lam sao ban co the song ˆ ´ ˆ ` trong mot the gi i khong con bao l c
` cung ` thuan ˆ ´ Chua ´ Tr i, Ëœ s Ă? c nh song hoa ˆ va` yeu ` ´ th ng nhau (1 Phi-e-r 4:8). Ho la bang ch ng song mot ˆ the gi i ´ khong ˆ ` bao Ëœ co´ the cho thay con l c n a ` ˆ tr thanh hien th c.
ˆ ´ ˆ ` M OT THE GI I KHONG CON BAO L C SAP � EN GAN! ´ ` sap
loai ´ rang ´ Chua ´ Tr i Kinh Thanh h a Ă? c tr ` ´ ` ´ ` nan bao l c ra khoi trai at nay. The gi i bao l c ngay ˘ ´ ` ` ´ ´ ´ ´ nay ang oi mat v i ngay Ă? c Chua Tr i “phan xet ` ˆ ˆ ´ Ëœ va huy diet nh ng ke khong tin kÄąnhâ€? (2 Phi-e-r 3: ˆ ` ng i ` bao ` lam ` cho ng i ` 5-7). SeËœ khong con l c nao ` ´
´ ´ khac phai kho s . Lam sao chung ta co the chac chan ` muon can thiep ˆ va` cham d t ´ Chua ´ Tr i ´ nan rang Ă? c bao l c? ´ ´ Ă? c ` ‘ghet ´ ke a s hung´ Chua ´ Tr i Kinh Thanh noi ˆ ´ ˆ hoa ` bÄąnh ` bao’ va` (Thi-thien 11:5). Ă?ang Tao Hoa yeu ˆ ˆ ´ ´ ` ` ´ ´ cong ly (Thi-thien 33:5; 37:28). Ă?o chÄąnh la ly do ngai ˆ Ëœ ` Ëœ ´ se khong mai dung tung ng i bao l c. ˆ ˆ the gi i ´ m i ´ tran ` ay bÄąnh ` Qua that, an ang mot ˆ ` Ëœ tÄąm ` hieu gan ke (Thi-thien 37:11; 72:14). M i ban hay ´ ´ ˆ ˆ ´ cach chung ta co the hoi u ieu kien e song trong ˆ the gi i ´ khong ˆ ` bao mot con l c. ˇ
w
ˆ ` ` ˆ Mot ng i an ong ke lai ˆ
kinh nghiem trong video ngan ` ´ Ke b i tu h ng c hanh phuc ˆ tren trang web www.jw.org/vi ` (Vao muc AN PHAM VIDEO).
´ ` KINH TH ANH THAY � OI � I S ONG
Sau nhieu that bai, ˆ Ëœ ` ˆ toi a thanh cong ´ ` ´ ˆ ˆ ˘ ` ´ Ă? I S ONG TR C Ă?AY: T Ă? c, cha toi di c sang Uc nam
DO ANH
JOSEF MUTKE KE LAI ˘ NAM SINH 1953 N I SINH ´ UC ´ ´ QUA KH ˆ ` ˆ ˆ ˆ NGHIEN TAI LIEU KHIEU DAM
12
THĂ P CANH
` viec ˆ trong nganh ` ˆ ˆ khai thac ´ mo va` san 1949 e tÄąm cong nghiep ˆ ˆ ˆ ˆ ` ` xuat ien. Ong inh c vung nong thon bang Victoria va aËœ ˆ ´ me toi ˆ tai ˆ Toi ˆ chao ` i ` nam ˘ 1953. ket hon v i ay. ` ˘ ˆ
´ ´ Nhan ˆ Vai nam sau, me toi bat au hoc v i Kinh Thanh ˆ ˆ ˆ ´ ´ Ëœ Ch ng Gie-ho-va, the nen nh ng day do cua Kinh Thanh la` ˆ phan trong ky´ c ` th au cua ˆ Tuy nhien, ˆ cha toi ˆ ´ th i toi. mot ´ ´ ˆ ´ ˆ ˆ ghet tat ca cac ton giao, rat hung bao nen me toi rat s . Me aËœ ´ ´ ` ´ ´ Ëœ len hoc ay. Kinh Thanh va rat thÄąch nh ng day do trong sach ´ ˆ ` ´ ` Khi cha ra ngoai, me day Kinh Thanh cho toi va em gai. Me ´ ` ˆ co´ the hanh ´ ´ noi ve ia ang trong t ng lai va` chung toi phuc ` ` ˆ ´ nh the nao neu lam theo tieu chuan cua Kinh Thanh.—Thiˆ ˆ 37:10, 29; E-sai thien 48:17. ˘ 18 tuoi, toi ˆ buoc ˆ phai r i ` khoi nha` vÄą` cha qua´ bao Nam l c. ` ´ ˆ khong ˆ ` Ëœ Du tin nh ng l i me day xem ve Kinh Thanh, nh ng toi ˆ ` theo. Toi ˆ bat
au lam ` th ien ˆ trong mot ˆ trong va` khong lam nam ˘ 20 tuoi, toi ˆ lay v . ˘ sau, con gai ´ au mo than. Ă?en Ba nam ˆ ˆ ` ` ` ˆ Ëœ ` ´ tien cua chung toi chao i, va toi ngam nghÄą lai ieu gÄą quan ` mÄąnh. ` ˆ biet rang ´ ´ trong trong i Toi Kinh Thanh co´ the giup
´ ´ ˆ ´Ĺch cho gia Ĺnh ` ˆ ˆ nen toi bat au hoc Kinh Thanh v i Nhan ˆ ˆ ˆ ˆ ´ ´ Ch ng Gie-ho-va. Nh ng v toi chong oi Nhan Ch ng. Khi ˆ i nhom ´ hop ˆ buoi, coˆ ay noi ´ mot ˆ la` toi ˆ phai toi c mot ´ ` khoi nha. ` Cam thay bat l c, ng ng hoc hai la` r i Kinh Thanh, ˆ ` ˆ ˆ `
ˆ ´ ´ ´ ´ toi chieu y v va cat t lien lac v i Nhan Ch ng. Sau nay toi ` Ëœ ˆ ` ` rat hoi tiec vÄą a khong ch iu theo con ng mÄąnh biet la` ´ ung. ˆ ngay ` no, ong ˆ cua ˆ cho toi ˆ xem tai ` lieu ˆ khieu ˆ toi Mot nghiep ˆ ˆ cuon v a ˆ thay mac ˘ ˆ loi. ` loi ` gheˆ t m. dam. No´ v a Toi cam toi ` ´ ´ ˆ ´ ` ` ˆ ˆ
VÄą nh rang Kinh Thanh len an hanh vi nay, nen toi tin chac ` Ëœ ` ` ´ ´ ` Ă? c Chua Tr i se tr ng phat mÄąnh. Nh ng khi cang xem h n thÄą` thai ´ oˆ cua ˆ oi v i ´ tai ` lieu ˆ khieu ˆ dam ˆ aËœ thay toi nhieu ˆ ` ˆ ` ˆ ˆ ˆ oi. Dan dan toi tr thanh con nghien tai lieu khieu dam. ˘ tiep theo, toi ˆ ngay ` cang ` ˆ nh ng Ëœ Trong 20 nam chech khoi ˆ ` Ëœ ˆ ` ˆ ´ Ëœ tieu chuan ma me a day toi. Hanh vi cua toi phan anh nh ng ` tam ˆ trĹ´ mÄąnh. ` ˆ noi ´ nang ˘ thoˆ tuc, gieu c t cach ´ gÄą` aËœ a vao Toi
˜ va` co´ cai ´ nhın ` lech ˆ lac ` duc. tuc tıu ve tınh Du` song ´ ˆ ˘ ´ ´ chung v i v nh ng toi van an nam v i cac phu ´ Mot ˆ ngay ` no toi ˆ nhın ` vao ` kieng n ˜ khac. va` t ´ ` ˆ `
nhu: ‘Tao ghet may’. Toi mat long t trong va` bat ` ´ ˆ au ghet ban than mınh. ˆ nhan ˆ o v ˜ va` cuoc ˆ song ˆ tan nat. ´ Roi Hon toi ˆ ` ˆ ´ ˆ ˆ ˆ ´ toi het long cau nguyen v i Ð c Gie-ho-va. Toi ´ ˘ ´ ´ hoc Kinh Thanh tr lai sau 20 nam. Luc o, cha ˆ a˜ qua i, ` con ` me a˜ lam ` bap-t ´ ˆ va` tr toi em ` ˆ Ch ng ˆ o-va. ˆ ´ thanh Nhan Gie-h ´ ´
` CACH KINH THANH THAY ÐOI Ð I S ONG: Loi song ˆ ´ ´ ˆ ´ ˆ ˜ cua toi qua khac biet so v i nh ng tieu chuan ´ ´ ˆ toi ˆ Kinh Thanh. thanh sach cua Nh ng gi ` ay ˆ ´ ` ˆ ´ ` ´ quyet tam co c bınh an tam trı ma Kinh Thanh ˆ quyet tam ˆ noi ´ nang ˘ ` ` ´ Toi h a. ang hoang va` tap ˆ ´ ´ ` ˆ ˜ kiem che tınh nong nay cua mınh. Toi cung quyet ˆ ˆ ` ` tam t bo loi song oi truy, khong c bac, r u ˆ ˘ cap
o cua chu. che` va` khong an ˆ cua ˆ khong ˆ noi tai ˆ toi Ðong nghiep hieu sao toi thay oi nhieu nh the. Trong ba nam, ˘ muon ho ˆ ˆ ˆ ` ˜ lien tuc cham choc e toi quay lai con ng cu. ˆ ` ´ ˆ ˆ
Neu toi mac mot loi lam nho nh la nong gian ´ tuc,
thang
ˆ “A! Anh chang ` hoac la len: ˘ noi ho ac ` x a quay lai ` nay ` that ˜ Joe ngay Nh ng l i roi!”. ˆ ` ˆ ` ´ ´ ` au long biet bao! Toi th ng co cam giac mınh bai. a˜ that ` viec ˆ cua ˆ ay tai ` lieu ˆ khieu ˆ dam ˆ toi Cho lam ˆ ˆ ` ´ d i dang ien t lan in an. Ðong nghiep th ng ˆ g i ` anh thıu qua cho nhau nh ng ˜ xuyen hınh ban ´ ´ ˆ ` ´ ˆ may tınh nh toi lam tr c kia. Toi no l c e ´ ˆ ` ` ` ´ thoat khoi ch ng nghien cua mınh, con ho d ng
ˆ ˆ cho toi. ˆ Toi ˆ nh ` ng i ` h ng ´ nh khong e yen ´ ˜ ` ˆ ˆ ´ dan hoc vien. Anh Kinh Thanh giup va ong ˆ nhan lang
nghe toi ˆ tam ˆ s . ` t ng ` a˜ kien Anh dung ˆ ´ ˆ ´ cau Kinh Thanh cu the e cho toi biet cach oi ´ ´ ` ` ´ ˆ ´ pho v i ch ng nghien cua mınh va khuyen khıch ˆ tım ` s giup ˆ o-va ˆ ` cau ´ ˜ n i Ð c ´ Gie-h toi qua l i ˆ ´ ` ˆ nguyen tha thiet v i ngai.—Thi-thien 119:37. ˆ sap
xep mot ˆ cuoc ˆ hop ´ ˆ ` no, Mot toi nhom. ngay ´ ˘ ´ ´ ` trong o co hai ng i Khi tat ca co mat ay u, ˆ r u. ˆ bao cho hai ng i ` ay uong nghien bia, Toi ´ ˆ ` ca nhom phan oi: “Khong c! Hai anh nay ˆ ˆ ´ ˆ ´ ang b i nghien!”. Toi lien ap: “Ðung the. Toi ` ˆ ´ ` ˜ ` ˜ cung b i nghien”. T o tr i, nh ng ng i nay toi ˆ ang no l c ´ khoi thoi ´ xem nhan ˆ thay e thoat ` ˆ ˆ ˆ ` ˆ ` ´ ˆ tai lieu khieu dam va khong con ep toi quay lai ` ˜ con ng cu˜ n a. ´ th i ` gian, nh ` s giup ˆ oˆ ´ ˜ cua Ð c ´ Gie-h V i ˆ ˜
´ ˆ ` ˆ ˆ va, toi a chien thang thoi nghien tai lieu khieu ´ ˆ tr thanh ` ˆ ˆ ˘ 1999, toi ˆ lam ` bap-t em Nhan dam. Nam ˆ ˆ ˆ ` ` ´ ˆ ´ Ch ng Gie-ho-va. Toi biet n vı mınh co c hoi ˆ ` ` ´ ´ th hai e song mot phuc va trong i song hanh sach. ˆ toi ˆ hieu tai ˆ o-va ˆ ´ ´ Gie-h Gi ` ay ghet sao Ð c ` ˆ ˆ ´ ˜ ` nh ng ieu ma toi t ng yeu thıch trong qua´ veˆ ˆ th ng, ngai ` muon bao ´ L a` Cha yeu kh . ˆ ` ˆ ˆ ˆ ˜ toi khoi nh ng nguy hai do tai lieu khieu dam ˆ ` ˆ ˆ ˜ gay ra. Nh ng l i n i Cham-ngon 3:5, 6 that ˆ ˜ ` ˆ ˆ ˆ ´ ´ ung biet bao: “Hay het long tin-cay Ð c Gie-hoˆ ´ con; va, ch ´ n ng-cay ang cua ˆ n i s thong-s ` ´ ˆ ` ´ pham trong cac viec et lam cua con, kha nhan-bi ˆ ´ ˆ ` ` ` ˜ Ngai, thı Ngai se chı-dan cac neo cua con”. Tieu Kinh Thanh ´ ˆ veˆ chung ˜ ´ chuan khong nh ng bao ta ` ` ` ˆ ˆ ` ma con em en s thanh cong lau dai.—Thiˆ 1:1-3. thien ´ ` ˆ ´ ˆ L I ICH: Ngay x a, toi cam thay ghet ban than, ˆ ` ˆ ´ ` ` ` ˆ nh ng bay gi toi co long t trong va bınh an tam ´ ˆ ´ ˆ ` ˆ ´ trı. Toi co cuoc song trong sach va cam nhan Ð c ˆ ˆ ` ` ` ˘ ´ Gie-ho-va tha th va ho tr mınh. Vao nam 2000, ˆ ket hon ˆ v i ´ Karolin, mot ˆ ch i ang ´ va` yeu ˆ toi men ˆ o-va ˆ ˆ Can ˘ nha` ´ Gie-h giong nh toi. th ng Ð c ˆ ˆ ` ` ˆ that ´ ´ cua chung toi ngap tran bınh an. Chung toi ˆ ´ ˘ ˆ ˆ ` s co ac an thuoc oan the anh em trong sach ` ay tınh ` yeu ˆ th ng tren ˆ khap
the gi i. ´ ˇ va` tran SỐ 4 NĂM 2016
13
´ Ëœ ´ S SO SANH H U ICH NHAT ˆ CHO CUOC SONG BAN ´ ´ o Ă?ang Ki-toˆ khong? ˆ an co nghÄąËœ ban Neu la` tÄąn ´ ` ˆ ` ˆ co, ban la mot trong so h n hai tÄą ng i tren ´ nhan ` ˆ o Chua ˆ ` ´ Gie-su. the gi i la` mon Ngay ˆ mÄąnh ´ ` ` ´ ´ ` ˆ nay co hang ngan giao phai cho rang mÄąnh thuoc Ki-to, ˆ nh ng ho co´ s chia reËœ vÄą` cac ´ giao ´ ao Ă?ang ˆ thuan nhau va` quan iem cung ´ biet. ˆ Ëœ khac ly´ mau ˆ ´ Ëœ ˆ ´ Vay, co le niem tin cua ban khong giong v i niem ´ tÄąn ´ o Ă?ang ´ Nh ng cac Ëœ tin cua Ki-toˆ khac. ieu ´ ˆ ˆ ´ ban khong? Co, neu ban tin co that s quan trong i theo ao muon Ki-toˆ nh c Ă?ang day trong ´ Kinh Thanh.
B
1
2
3
14
cua ˆ ´ mon ˆ o th i ` ban au Chua ´ Gie-su Cac c ` ´ ˆ ˆ biet en la “tÄąn o Ă?ang Ki-toâ€? (Cong vu 11:26). ˆ phai at ˆ cac ´ ten ˆ khac ´ e nhan Khong can ˘ them ˆ ˆ ` ´ ´ ˆ ´ dien ra ho, vÄą luc o chÄą co mot ao Ă?ang Ki-toˆ ´ ˆ Ëœ ´ s day duy nhat. TÄąn o Ă?ang Ki-to a theo sat do ` ´ ` ˆ va h ng dan cua Ă?ang thanh lap ao Ă?ang Ki-toˆ ` ˆ ` ` ` ´ la Chua Gie-su. Con nha th cua ban thÄą` sao? Ban Chua ˆ Ëœ ´ Gie-su co´ tin rang ho day ieu day nh ng ˆ tin cua ´ cac ´ mon ˆ ho co´ giong khong? Va` niem v i ` ban au khong? ˆ ` sao ban chac?
o th i Lam biet ˆ ´ ´ ` ´ ´ ` ChĹ co mot cach, o la dung Kinh Thanh.
ˆ ´ ´ ` ` CAU HOI: � c Chua Tr i la ai? ` ´ ˆ ˆ TRA L I: � c Gie-ho-va, Cha cua
´ ´ �I EU KINH THANH NOI:
ˆ ´ ˆ ˆ ` CAU HOI: Chua Gie-su Ki-to la ai? ` ´ ˆ ` TRA L I: Chua Gie-su la Con au
´ ´ �I EU KINH THANH NOI:
ˆ ´ ` ` CAU HOI: Than khĹ la gĹ? ` ´ ` ˆ ` TRA L I: Than khĹ la mot l c ma
´ ´ �I EU KINH THANH NOI:
´ ˆ ` ´ ´ `
Chua Gie-su, la Ă? c Chua Tr i hang ` ´ ` ˘ song va Ă?ang Tao Hoa toan nang.
` ´ ´ ` ´ ˆ long cua � c Chua Tr i. Chua Gie-su ˆ ` ´
c tao ra, nen ngai co s kh i ´ ˆ ˆ ´
au. Chua Gie-su vang phuc � c ´ ` ` ` ´ ` Chua Tr i va lam theo y muon ngai.
´ ´ ` ` ` ` Ă? c Chua Tr i dung e hoan thanh ´ ` ´ ˆ y muon ngai. Than khÄą khong phai ` ˆ ` ´ ` la mot ang. Ng i ta co the tran ´ ` Ëœ
ay than khĹ va c manh me b i ´ than khĹ.
THĂ P CANH
ˆ ´ ˆ ˆ ´ ´ Ë™ “Khi cau nguyen cho anh em, chung toi luon cam ta Ă? c Chua ` ´ ˆ ˆ ´ ˆ ˆ Tr i, Cha cua Chua Gie-su Ki-to chung taâ€?.—Co-lo-se 1:3. ˆ ˆ ´ ´ ` ´ ` ´ ´ Ë™ “Lay Gie-ho-va Ă? c Chua Tr i chung con, ngai x ng ang ˆ ˆ ´ ` ˘ ` ` Ëœ ˆ nhan s vinh hien, ton kÄąnh va quyen nang, vÄą ngai a tao nen ˆ ˆ muon vatâ€?.—Kh ai huyen 4:11. Ëœ ˆ ˆ ˆ Ë™ Cung xem Ro-ma 10:13; 1 Ti-mo-the 1:17.
´ ˆ ˘ Ë™ “Cha l n h n toiâ€?.—Giang 14:28. ´ ˆ ` ` ´ ´ ` ˆ ` Ë™ “[Chua Gie-su] la hÄąnh anh cua Ă? c Chua Tr i vo hÄąnh, ` ˆ ´ ˆ ˆ ˆ la con au tien trong tat ca cac tao vatâ€?.—C o-lo-se 1:15. Ëœ ˆ ˆ Ë™ Cung xem Ma-thi- 26:39; 1 Co-rinh-to 15:28.
ˆ ´ ` ` Ë™ “Khi E-li-sa-bet nghe l i chao cua Ma-ri, thai nhi trong ˆ ` ˆ ´ ` ` ´ bung ba nhay len. E-li-sa-bet ben c tran ay than khÄąâ€?. —Lu-ca 1:41. Ëœ ˆ ˘ ´ ˆ Ë™ “Anh em se nhan c quyen nang khi than khÄą en tren ˆ anh emâ€?.—Cong vu 1:8. Ëœ ´ ´ ˆ Ë™ Cung xem Sang-the Ky 1:2; Cong vu 2:1-4; 10:38.
Ëœ xem xet ´ ieu nay: ` Chua ˆ ´ Gie-su Hay Ki-toˆ rat ´ ` ` ` ` ´ ´ ´ quy trong Kinh Thanh la L i Ă? c Chua Tr i. Ngai ˆ nhan ky` ai xem trong thong khong chap truyen ˆ bat ` ` ` ´ Ëœ loai ng i thay vÄą nh ng day do trong Kinh Thanh ˆ ´ 7:9-13). Chung luan ´ mon (Mac ta co´ the ket ˆ rang ˆ ´ ˆ Ëœ ˘ ´ ´ o chan chÄąnh cua Chua Gie-su se can c niem tin ` ˆ Kinh Thanh. ´ ˆ moi tÄąn ´ o mÄąnh cua tren The nen, Ëœ ` ` Ëœ hay t nhu: ‘Nh ng day do trong nha th cua ` ´ ` ´ ´ ˆ mÄąnh co hoa h p v i Kinh Thanh khong?’. Ă?e tra ` cau ˆ hoi nay, ` m i ` ban Ëœ so sanh ´ Ëœ l i nh ng day hay ` ` ´ ´ Ëœ do trong nha th v i nh ng ieu Kinh Thanh day. ˆ ´ rang ´ Gie-su chung ´ Chua noi s th ` ph ng cua ` ` ` ´ ´ ta danh cho Ă? c Chua Tr i phai d a vao s that, ˆ ` ˆ ´ ` ´ va s that o c tÄąm thay trong Kinh Thanh ˘ ´ rang (Giang 4:24; 17:17). Va` s ´ o Phao-loˆ noi s ˆ ` ´ ´ ` c u roi cua chung ta tuy thuoc vao s “hieu biet ´ ´ ve s thatâ€? ˆ chÄąnh xac eˆ 2:4). Vay, ˆ (1 Ti-mo-th ˆ ieu ` ˘ ` ´ ´ trong yeu la niem tin cua chung ta phai can c vao
4
5
6
´ ´ trong Kinh Thanh, ´ nay ` s that xac vÄą` ieu ˆ chÄąnh ´ ´ quyet inh s c u roi cua chung ta! ´ ´ CACH SO SANH NIEM TIN ´ ´ ´ CUA CHUNG TA V I KINH THANH ˆ m i ` ban ´ cau ˆ hoi sau ay ˆ va` ´ Chung toi xem sau ` ´ ´ Ëœ ´ ´ e y en l i giai ap cua Kinh Thanh. Hay tra cac ˆ Kinh Thanh ´ ´ dan va` suy ngam l i ` cau c trÄąch ´ ´ Ëœ ` ` ` giai ap. Sau o hay t hoi: ‘Nha th cua mÄąnh co´ ´ ˆ day Kinh Thanh khong?’. giong ˆ ´ ` ´ ´ cho Ëœ Äąch Ă?ay co the la s so sanh h u nhat ˆ ´ ´ Ëœ cuoc song ban. Ban co muon so sanh nh ng day ´ nh ng ´ Ëœ do trong nha` th ` v i gÄą` Kinh Thanh day ˆ ˆ Ch ng ˆ o-va ˆ san long ` ´ ´ khong? Nhan Gie-h rat giup ` hieu nh ng ` Ëœ ban s that trong Kinh tÄąm ˆ roËœ rang ´ Ëœ ˆ ˆ o-va ˆ ` ´ Thanh. Hay hoi Nhan Ch ng Gie-h e tÄąm ´ ´ ˘ ´ hieu Kinh Thanh mien phÄą. Hoac ban co the truy ˆ ˆ ` ´ cap trang web cua chung toi la jw.org/vi. ˇ
ˆ ´ ´ ´ ` ` ` CAU HOI: N c � c Chua Tr i la gĹ? ` ´ ´ ´ ` ` ˆ TRA L I: N c � c Chua Tr i la mot
´ ´ �I EU KINH THANH NOI:
´ ˆ ` ´ ˆ ` chĹnh phu tren tr i. Chua Gie-su la ´ ´ ´ ` ´ Vua cua N c � c Chua Tr i. N c ` ´ ´ nay sap th c thi y muon cua � c ´ ` ˆ Chua Tr i tren khap at.
ˆ ´ ´ ` ` ˆ ` ´ Ëœ ˆ Ë™ “Thien s th bay thoi ken thÄą tren tr i co nh ng tieng ho ´ ˆ ´ ´ l n rang: ‘Quyen cai tr i the gian nay thuoc ve Chua chung ta ` ˆ ` ` Ëœ ` ` ` ˆ ` va Ă?ang Ki-to cua ngai, ngai se tr i vÄą i i vo cung’ â€?. —Khai huyen 11:15. Ëœ ˆ Ë™ Cung xem Ă?a-ni-en 2:44; Ma-thi- 6:9, 10.
ˆ ´ ` CAU HOI: Co phai ng i tot c
´ ´ �I EU KINH THANH NOI:
´ ˆ ´ ´ ` CAU HOI: Y muon cua � c Chua Tr i
´ ´ �I EU KINH THANH NOI:
ˆ ˆ ` ˆ len thien ang khong? ` ˆ ´ ˆ ´ TRA L I: Khong. ChÄą co mot nhom Ëœ ` ` nho gom nh ng ng i trung thanh, ` ´ ´ goi la “bay nhoâ€?, c Ă? c Chua ` ˆ ` Ëœ ` ` Tr i chon e len tr i. Ho se cung lam ˆ ´ ´ ˆ vua cai tr i nhan loai v i Chua Gie-su.
´ ´ ` ˆ ` `
oi v i trai at va nhan loai la gÄą? ` ´ ´ TRA L I: D i s cai tr i cua N c ´ ´ ` Ëœ Ă? c Chua Tr i, khap at se tr ` ` ` Ëœ ` thanh ia ang va nh ng ng i ` Ëœ Ëœ ´ trung thanh se song vÄąnh c u, co ´ ` ` ` s c khoe hoan hao va c bÄąnh an Ëœ Ëœ mai mai.
Ëœ ` ` Ëœ ` ´ Ë™ “H i bay nho, ng s , vÄą Cha anh em a vui long ban N c cho anh emâ€?.—Lu-ca 12:32. Ëœ ` ´ ´ ` ` ˆ Ë™ “Ho se lam thay te le cua Ă? c Chua Tr i va cua Ă?ang Ki-to, Ëœ ` ` ´ ` se cung lam vua cai tr i v i ngaiâ€?.—Khai huyen 20:6. Ëœ Ë™ Cung xem Khai huyen 14:1, 3.
` ` Ëœ ˆ ` ˆ ` Ë™ “Ng i hien-t se nhan c at lam c -nghiep, va c ´ ` ˆ ˆ ˆ khoai-lac ve bÄąnh-yen d -datâ€?.—Thi-thi en 37:10, 11. ` Ëœ ´
ˆ
˜ ˆ ` ˙ “Ngai se lau het n c mat tren mat ho, se khong con s chet, ´ ´ ´ ˜ ˜ ´ than van, khoc loc hay au n n a. Nh ng ieu tr c kia ˜ nay a qua roi�.—Khai huyen 21:3, 4. ˜ ˆ ˙ Cung xem Thi-thien 37:29; 2 Phi-e-r 3:13.
´ ´ ` KINH TH ANH N OI G I?
´ ˆ ´ ` Co phai ton giao la do ` con ng i tao ra?
´ Co can thiet phai theo ˆ ´ ˆ ´ ˆ mot to ch c ton giao khong?
ˆ ` ˆ ´ ` MOT SO NG I TIN ton giao do con ng i tao
ra;
` ` BAN TRA L I THE NAO?
Ëœ ` ´ Ëœ ´ ´ ` nh ng ng i khac nghÄą rang Ă? c Chua Tr i ` ˆ ´ ´ ` ` dung ton giao e giup ng i ta en gan ngai. ` ` Con ban
thÄą sao?
´
Ë™ Co
`
`
Ë™ Con tuy
´ ´ �IEU KINH THANH NOI:
˜ ˆ “Hay quan tam en nhau e khuyen giuc
nhau ` ` ˆ ` ` ˆ ` ´ bay to tĹnh yeu th ng va lam viec
lanh, ch ˆ ´ ´ ˆ bo viec
nhom lai
v i nhauâ€? (He-b -r 10:24, ´ ´ ` Ëœ ` ` 25). Ă? c Chua Tr i muon nh ng ng i th ` ´ ` ˆ ´ ph ng
ngai nhom lai
thanh mot
to ch c.
´ ´ �IEU KINH THANH NOI:
´ ˆ ` ´ ` ` Co mot
“hÄąnh th c th ph ng
thanh sach
va ˆ ˆ ´ ´ ` khong o ue theo quan iem cua � c Chua Tr i, ´ ` ´ ` Cha chung ta� (Gia-c 1:27). HĹnh th c th ´ ˆ ´ ˆ ` ph ng
thanh sach,
t c ton giao that,
en t ´ ´ ` � c Chua Tr i.
´ ˆ ` ` ´ CHUNG TA BIET THEM �IEU GI T KINH THANH?
˜ ` ` ´ ´ ` ˆ ˙ Nh ng ng i th ph ng
Ă? c Chua Tr i nen h p
´ ˆ ˆ nhat v i nhau ve niem tin.—1 Co-rinh-to 1:10, 11. ´ ` ˆ ˆ ´ ´ ´ ` ˙ Cac thanh vien cua ton giao c
� c Chua Tr i ˆ ` ˆ ` chap nhan
tao
thanh mot
oan the anh em quoc te.—1 Phi-e-r 2:17.
´ ˆ ` ` ´ CHUNG TA BIET THEM �IEU GI T KINH THANH?
` ´ ´ ` ` ˆ ˆ ´ ˙ �e lam � c Chua Tr i vui long, mot
ton giao phai ˆ ˆ ´ ˘ d a
tren s that
Kinh Thanh.—Giang 4:23, 24. ˆ ´ ˆ ` ` ˙ Ton giao d a
tren t t ng con ng i chÄą la ˆ Ëœ ´ vo nghÄąa.—Mac 7:7, 8.
´ KINH THANH` ˆ that s DAY GI?
ˆ
Ë™ Khong
ˆ ´ Xin g i cho toi sach ´ ˆ ` Kinh Thanh that s day gÄą? ˆ ˆ Ă?e biet them thong tin, ´ ` xin xem ch ng 15 cua sach nay, ˆ ´ ˆ ˆ do Nhan Ch ng Gie-ho-va xuat ban Ëœ ´ Cung co tai www.jw.org/vi
ˆ Ëœ NGON NG ˆ TEN Ă? IA CHI
s
n o
´ Tai mien phĹ ´ ` ` tap chĹ nay va ´ ´ ˆ cac so tr c ay
p
´ Kinh Thanh tr c tuyen ´ co trong khoang ˆ ˜ 130 ngon ng
` Vao www.jw.org/vi ˘ ´ ˜ hoac quet ma
wp16.4-VT 160310
Ă?e biet ia chÄą, xem trang 2