BIK 10/2011

ś wi

r u y t l u tk

Październik 2011 |

| 87

nr 10 (421) ROK XXXVII ISSN 1232-4450 INDEX 38139x cena 2,10 zł (5% VAT)

październik 2011

Prezentujemy Państwu wyjątkowy numer „Bydgoskiego Informatora Kulturalnego”. Wyjątkowy, bo wrześniowo-październikowy, skoro obejmuje program Bydgoskiego Kongresu Kultury i w związku z tym pojawia się kilka dni wcześniej niż zazwyczaj (rzecz oczywista, wszystkie prezentowane kulturalne propozycje działu „Wydarzenia” dotyczą października). Ale – mamy taką nadzieję – numer jest wyjątkowy nie tylko dzięki tej zaburzonej chronologii opisywanych wydarzeń. Kontynuujemy rozpoczęte cykle (Bydgoszcz/Toruń, dział historyczny, itd.), ale jednocześnie rozpoczynamy nowe: bogaty dział muzyczny (który będzie prezentował nie tylko znane osiągnięcia bydgoskiej sceny poważnej, ale także bydgoską scenę alternatywną) i cykl prezentacji bydgoskiej plastyki.

Teksty, jak słyszę, budzą niekiedy kontrowersje i zachęcają do dyskusji – dowiaduję się o tym często, ale bez wyjątku nieoficjalnie (ktoś opowiada mi, że ktoś inny mówił, że słyszał, jak ktoś jeszcze inny powiedział…). Budzić kontrowersje i dyskusje jest naszym celem. Nie jest jednak celem samym w sobie. Ma zachęcić do jawnej riposty – wciąż na nią czekam i nie przestanę do niej zachęcać. Kulturalne riposty – muszę wprowadzić takie zastrzeżenie, tytuł pisma zobowiązuje – będziemy chętnie publikować.

Michał Tabaczyński

17 i 18 września w warszawskiej sali kongresowej odbył się III Europejski Kongres Kobiet. Podstawą naszych rozmów było założenie, że żeby być wiernymi współczesnemu etosowi społecznemu nie można myśleć, że kobiety mają wyłącznie wytwarzać wspólne dobra. Musimy być tam, gdzie podejmowane są decyzje na temat jego podziału. Jest wiele projektów i środków, które wspierają kobiety w ich aspiracjach równościowych. Fundamentalna jest równość płac. W Polsce kobiety zarabiają około 50 proc. tego, co mężczyźni (lepiej jest w Skandynawii i Afryce, gorzej we Włoszech i Francji). Według ONZ na świecie 70 proc. osób żyjących w biedzie to kobiety. Kobiety generują 10 proc. światowego zysku. Zaledwie 1 proc. własności na ziemi należy do kobiet. Jednym słowem bieda jest sfeminizowana. Podczas III Europejskiego Kongresu Kobiet kobiety apelowały o udział w głosowaniu. Do kobiet. Skutkiem poprzednich dwóch naszych spotkań w sali kongresowej jest ustawa kwotowa, która gwarantuje, że na listach wyborczych musi być przynajmniej 35 proc. kobiet (lub mężczyzn, ale oni z tym problemu nie mają). I tak w nadchodzących wyborach partie mają od 40 do 48 procent Pań na listach. Jednak jest tylko jedna partia, która we wszystkich okręgach ma panie na pierwszych trzech miejscach tych list. Ok. Teraz ważne jest to, by pójść na wybory i zagłosować. Najlepiej na kobiety. Dlaczego? Prof. Małgorzata Fuszara podaje dwa główne powody: reprezentacja polityczna musi być równa pod kątem płci i kobiety zajmą się sprawami ważnymi dla kobiet. A tych jest sporo. Nasze prawo do decydowania o własnym ciele, rozrodczości, wspomniana wyżej równość płac, emerytura obywatelska, żłobki, przedszkola, domy pobytu dziennego dla naszych schorowanych rodziców/dziadków, dbanie o samotne matki szczególnie z dziećmi niepełnosprawnymi, aktywizacja kobiet wiejskich (choćby przez informatyzację wsi), aktywizacja kobiet po sześćdziesiątce, kwoty w radach nadzorczych.

Ten, kto ma władzę wyklucza pewne tematy z debaty publicznej. Podzielmy się władzą i patrzmy szerzej na potrzeby społeczeństwa. Wystarczy nam już pięknych stadionów…

Dominika Kiss-Orska

Spis treści B y d g o s ki K o n g r e s K u l t u r y Program Bydgoskiego Kongresu Kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Teraz w MOK-u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 bydgoszcz / toruń Pomost między Bydgoszczą a Toruniem… wg Cebo.

Rozmowa z Tomaszem Cebo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 muzyka Marcin Szymczak, Słownik bydgoskiej alternatywy (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Alicja Dużyk, Swoje chwalimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Marcin Szymczak, Muszla 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 sztuka Pomorska 11. Rozmowa z Danką Milewską i Arturem Maćkowiakiem . . . . . . . . . 22 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

wydawca: Miejski Ośrodek Kultury dyrektor: Marzena Matowska 85-104 Bydgoszcz, ul. Batorego 1/3 tel./fax 52 322 87 15 www.mok.bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mok.bydgoszcz.pl redaktorka wydania: Dominika Kiss-Orska redakcja: Monika Grabarek, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus korekta: Mikołaj Zieliński, projekt winiety: ZbyZiel,

druk i oprawa: Abedik, www.abedik.pl

dyżur redakcyjny: pon.-pt.: 10-18, tel. 795 143 063 bik@mok.bydgoszcz.pl adres redakcji: Pianola, ul. Jagiellońska 2, czynna: pon.-pt.: 12-18, sob., niedz.: 15-18 BIK dostępny jest również na stronie www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych.

Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 10/2011 (421) Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XXXVII, nakład 2300 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny (szczegóły www.mok.bydgoszcz.pl/bik)

2 |

| Październik 2011

Wydarzenia Teatr Polski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Festiwal Prapremier Bydgoszcz 2011. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Filharmonia Pomorska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Akademia Muzyczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Estrada stagebar Bydgoszcz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Stowarzyszenie Artystyczne „Mózg” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Camera Obscura 2011. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Kinoteka: Kowalski movie cz. 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Makroconcert w listopadzie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Rebel Music BDG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Dom Kultury MODRACZEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Miejski Ośrodek Kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Bydgoskie Biesiady Czytelnicze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 B ik w p o d r ó ż y MGOK Koronowo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 KSIĄŻKI Się nam wydaje. W Bydgoszczy (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Się nam wydaje. W Bydgoszczy (deluxe). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Wyższa Szkoła Gospodarki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Muzyka Ino-Rock, festiwal heroiczny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Plastyka Elżbieta Kantorek, Galeria barw i cieni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 ostromecko Zapraszamy do Ostromecka!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Historia Adam Gajewski, Antoni, chłopak skrzydlaty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Zdzisław Pruss, Bydgoski Insynuator Kulturalny (92) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

Bydgoski Kongres Kultury

Październik 2011 |

| 3

Program Bydgoskiego Kongresu Kultury środa

CZĘŚĆ PLENARNA 8.30-9.15 Kawa poranna

28

9.15-10.00 OTWARCIE KONGRESU września

Rafał Bruski, Prezydent Miasta Bydgoszczy i Roman Jasiakiewicz, Przewodniczący Rady Miasta 2011 – Powitanie. Kultura kołem zamachowym

Zenon Butkiewicz, MKiDN – Kultura się liczy

Paweł Łysak, przewodniczący kongresu – Kultura w budowie

Edwin Bendyk, przedstawiciel ruchu Obywatele Kultury – Pakt dla kultury 10.00-10.30 WYKŁAD INAUGURACYJNY Kultura rozszerzona, wielozmysłowy uczestnik kultury – prof. Tomasz Szlendak dyrektor Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 10.30-10.45 BADANIA Uwarunkowania uczestnictwa Bydgoszczan w kulturze – dr Agnieszka Jeran, dyrektorka Katedry Socjologii WSG, Paulina Markiewicz Katedra Socjologii WSG 10.45-12.15 PANEL 1 – Uczestnictwo moderator: Jarosław Jaworski

Ryszard Michalski, Stowarzyszenie „Tratwa”, członek Ashoka

Architekci zmian / kultura dla zmian społecznych

Alek Tarkowski, Dyrektor Centrum Cyfrowego Projekt: Polska Kultura 2.0

Roman Pawłowski – Współczesna cenzura w sztuce

Paweł Wodziński – Projekt „Gelsomina” – nowy model kultury

Radosław Cichański, WSG – Wykluczenie / dostępność, Kino dla niewidomych

Paweł Łysak, Dyrektor Teatru Polskiego w Bydgoszczy, Akademia Sztuki 30 min – DYSKUSJA z udziałem publiczności 12.15-12.45 przerwa kawowa 12.45-13.00

BADANIA Kreatywność instytucji kultury – wyniki badań Ewa Gruszka, wicedyrektorka Instytutu Kulturoznawstwa WSG Karol Zamojski, Fundacja Pracownia kultury współczesnej – Bydgoskie Obserwatorium Kultury

13.00-14.30 PANEL 2 – Kreatywność moderator: Karol Zamojski

Jarosław Lipszyc, prezes Fundacji Nowej Edukacji – Otwarta edukacja

Edwin Bendyk – Czy Polska jest krajem kreatywnych ludzi?

dr Michał Cichoradzki, UKW – Czy Uniwersytety tworzą kreatywnych ludzi?

prof. Aleksandra Simińska, kierowniczka Zakładu Malarstwa Rysunku Rzeźby UTP – Edukacja artystyczna w Polsce i Bydgoszczy

Monika Wirżajtys / Fundacja ART-HOUSE – Edukacja artystyczna – projekt Kid Art Island

J.M. Rektor prof. Maria Murawska, Akademia Muzyczna 2016

30 min DYSKUSJA z udziałem publiczności 14.30-16.00 przerwa obiadowa CZĘŚĆ TEMATYCZNA

Stoliki 16.00-17.30 foyer TPB 1 piętro – Danuta Milewska – Europejskie regiony / rezydencje artystyczne 16.00-17.30 sala prób TPB – Katarzyna Marcysiak – Odpowiedzialne media 16.00-17.30 Mała Scena TPB – Marcin Płocharczyk, Olga Marcinkiewicz – kultura dla zmian społecznych 15.30-17.00 Cafe Pianola – Rafał Zwoliński – Kultura a relacje w rodzinie 16.00-16.45 rejs po Brdzie – prof. Bernard Mendlik – Rejs dla kultury 17.30-17.45 przerwa kawowa 17.45-19.00 sala prób – Michał Tabaczyński – Edukacja 17.45-19.00 foyer TPB 1 piętro – Helena Skonieczka (PZN) – Niewidomi w kulturze 17.45-19.00 Mała Scena TPB – Olga Marcinkiewicz – Kultura wysoka czy niska czy szeroka 17.45-19.00 klub Mózg – Justyna Ptaszyńska – Taniec i teatr

4 |

| Październik 2011

Program Bydgoskiego Kongresu Kultury Sympozja / konferencje 10.00-13.30 Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Wdrożeniowa Rewitalizacja Dziedzictwa Przemysłowego Warszawa-Bydgoszcz-Warszawa. Zarządzanie działaniami rewitalizacyjnymi na terenach poprzemysłowych // Instytut Historii Nauki PAN, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy oraz T@WIZJA Tychy // WSG, budynek K (aula)

12.00 Uniwersytecka Debata o Kulturze // Sala Senatu UKW, ul. Chodkiewicza 30 Prezentacje / wystawy

Prezentacje video projektów „Kultura w budowie” klub Mózg, Galeria Miejska bwa, Teatr Polski, Pianola // godz. otwarcia instytucji 11.00-22.00 „NIE-ZŁA SZTUKA” // Bydgoskie Stowarzyszenie Artystyczne // od godz. 16.00 obecny przedstawiciel stolika plastyków // Hotel pod Orłem, Sala Malinowa

„My – tu i teraz 2011” // wystawa zbiorowa prac bydgoskiego środowiska plastycznego // Kinokawiarnia „Stacja Falenica” // Warszawa // czynna do 7.10. 2011 // wystawa objęta patronatem honorowym Hanny Gronkiewicz-Waltz Prezydenta Miasta Warszawy oraz patronatem honorowym Rafała Bruskiego Prezydenta Miasta Bydgoszczy Re: format # 9 Projektowanie graficzne w Polsce – studio Homework, wystawa plakatu GALERIA NAD BRDĄ //Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG // wystawa czynna od 28.09 do 30.10.2011 // współorganizator wystawy: kolektyw Bestrona

Niewidomi w kulturze // wystawa prac malarskich, wydawnictw niewidomych twórców i artystów // Polski Związek Niewidomych w Okręgu Kujawsko-Pomorskim // Kujawsko-Pomorskie Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy (ul. Jagiellońska 3) 20.00-24.00 OFFENSYWA FILMOWA – pokaz filmów dokumentalnych i fabularnych twórców Bydgoszczy i Torunia // Hotel pod Orłem, sale kameralne

9.00-17.00 Działania w przestrzeni miasta Śródmieście:

Zacznijmy od swojego podwórka! – Fundacja Kreatywnej Edukacji

Gry Uliczne – W poszukiwaniu utraconego wiersza – Jarosław Jakubowski i TVP O/Bydgoszcz

Dariusz Paczkowski i Fundacja Klamra // graffiti i ekologia i seniorzy // partyzanci światła Wybrane punkty miasta: Kultura w rozmowie – komiksowa niespodzianka – Irmina Dąbrowska, Tomasz Marciniak Plac przy Domu Mody Drukarnia: Drukarnia streetartu – LubiszTO! Dom Mody Drukarnia: Fotogeniczna Bydgoszcz – wystawa fotografii Marka Noniewicza Teatr Polski w Bydgoszczy:

Performance „Sytuacja” (godz. 9.00) – Wojciech Kowalczyk

instalacje „Kultura w Budowie“ – Wojciech Kowalczyk

Znaki – Grzegorz Pleszyński Klub Mózg: Wystawa z przewodnikiem: „Osiemnaście kompozycji zupełnie nie związanych z bardzo trudną sytuacją“ – malarstwo – ZbyZiel Cafe Pianola: 17.00-20.00 Książka w ruch – inauguracja akcji Bookcrossingu z koncertem projektu Yaki-Yaki – Dominika Kiss-Orska (MOK) Noc kultury

19.00 Teatr Polski – „Opera za trzy grosze”

19.30 Galeria Miejska bwa – Koncert studentów Akademii Muzycznej

20.30 Galeria Miejska bwa – Piękna Muzyczna Bydgoszcz, prezentacja filmowa oraz koncert – muzyka klasyczna z regionu

21.00 Biblioteka Główna – KINOTEKA, „Z-boczona historia kina wg Slavoja Żiżka”, spotkanie z Kubą Mikurdą

21.15 Galeria Miejska bwa – Muzyka u źródeł, koncert muzyki współczesnej

22.30 Klub Mózg – Bydgoska Orkiestra Muzyki Współczesnej, koncert INTERNET Pamiętnik filmowy – Maciej Cuske Kultura jako debata, grupa dyskusyjna – karol.zamojski@gmail.com Październik 2011 |

www.kulturawbudowie.pl :: www.facebook.com/kultura.w.budowie

Program edukacyjny ALFABET KULTURY // Lekcje kultury odbywają się w gimnazjach i liceach // WSG

| 5

Program Bydgoskiego Kongresu Kultury czwartek

29

CZĘŚĆ PLENARNA 8.30-9.15 kawa poranna 9.15-10.00 WYKŁAD Rewitalizacja: jak ożywić miasto? – Wojciech Kłosowski września 10.00-10.15 BADANIA 2011 Rewitalizacja społeczna – dr Grzegorz Kaczmarek, kierownik Pracowni Badań Społecznych i Rynkowych WSG 10.15 -12.00 PANEL 1 – Rewitalizacja moderator: Karol Zamojski

Monika Komorowska, Centrum Komunikacji Społecznej – Czy można przestrzenią zarządzać wspólnie?

prof. D. Markowski, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków – Architektura a tożsamość – rewitalizacja starego miasta Bydgoszczy

Bogna Świątkowska, Fundacja Bęc Zmiana – Jak działać w mieście? Projekty artystyczne w przestrzeni miejskiej

Natalia Weckwert, Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska, Referat Projektów Środowiskowych UM – Bydgoskie projekty rewitalizacji a współpraca międzynarodowa

Jacek Puzinowski, Prezes Fundacji Yakiza – Rewitalizacja poprzez kulturę

prof. Andrzej Papuziński, UKW – Zielone miasto. Eko-filozofia

30 min DYSKUSJA z udziałem publiczności 12.00-12.30 przerwa kawowa 12.30-12.45 BADANIA Tożsamość kultury bydgoskiej– wyniki badań dr Agnieszka Jeran; Alicja Chyła Katedra Socjologii WSG 12.45-14.30 PANEL 2 – Tożsamość moderator: Jarosław Jaworski

Jan Karol Słowiński, Bydgoszcz Destination Planners, członek Bydgoskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej „BYLOT” – Marka miasta a jego tożsamość

dr Marek Chamot, dyrektor Instytutu Kulturoznawstwa WSG – Tożsamość kulturowa

Sebastian Chmara, Zastępca Prezydenta Miasta Bydgoszczy

dr Michał Woźniak, dyrektor Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy – Tożsamość historyczna Bydgoszczy

Marek Żydowicz, dyrektor Festiwalu Camerimage – Promocja miasta poprzez kulturę

Sławomir Janicki, Prezes Stowarzyszenia Artystycznego Mózg – Mózg Festival, Summer Art. fest

Katarzyna Marcysiak, TVP Bydgoszcz – Prezentacje – Pamiętnik Gapia Henryk Martenka, dyrektor Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. I.J. Paderewskiego

– Od mitu do marki – muzyczna tożsamość miasta

30 min DYSKUSJA z udziałem publiczności 14.30-16.00 przerwa obiadowa CZĘŚĆ TEMATYCZNA STOLIKI 16.00-17.30 foyer TPB 1 piętro – prof. Aleksander Araszkiewicz – Twórczość a zdrowie 16.00-17.30 sala prób TPB – prof. Dariusz Markowski – Rewitalizacja 16.00-17.30 Mała Scena TPB – Marzena Matowska, Arek Hapka – Region 16.00-17.30 Cafe Pianola – Albin Zieliński – Wartości w kulturze 15.00-17.30 Węgliszek – Ireneusz Strelichowski – Rola seniorów w kulturze przerwa kawowa 17.45-19.00 Mała Scena TPB – Jacek Puzinowski – NGO’sy w kulturze 17.45-19.00 sala prób TPB – Marian Wiśniewski – Fordon 17.45-19.00 foyer TPB 1 piętro – Kafka Jaworska, Krzysztof Nowicki – Stolik filmowy 17.45-19.00 Cafe Pianola – Michał Tabaczyński – Literaci 18.00-19.30 Hotel pod Orłem – Wiesław Karpusiewicz – Kultura a biznes Debaty

18.30 APK // WSG – Ewa Gruszka – z-ca dyr. Instytutu Kulturoznawstwa WSG, Studenckie Koło Inicjatyw Innowacyjnych w kulturze OTHER WAY WSG, Fundacja GAUDEAMUS // panel dyskusyjny „Classic and Dubstep in Progress” Sympozja / konferencje 10.00-14.00 Ogólnopolskie Seminarium Metodologiczne – O potrzebie badania kultury i polityki kulturalnej miasta 15.00-18.00 Akademicka Przestrzeń Kulturalna // WSG 11.00-18.00 Ogólnopolskie Seminarium Metodologiczne – O potrzebie badania kultury i polityki kulturalnej miasta // Akademicka Przestrzeń Kulturalna // WSG Prezentacje / wystawy Prezentacje video projektów „Kultura w budowie” Klub Mózg, Galeria Miejska bwa, Teatr Polski, Pianola // godz. otwarcia instytucji 11.00-22.00 „NIE-ZŁA SZTUKA” // Bydgoskie Stowarzyszenie Artystyczne // od godz. 16.00 obecny przedstawiciel stolika plastyków, Hotel pod Orłem, Sala Malinowa 6 |

| Październik 2011

Program Bydgoskiego Kongresu Kultury

www.kulturawbudowie.pl :: www.facebook.com/kultura.w.budowie

19.30 – uroczysty wernisaż wystawy

„My – tu i teraz 2011” // wystawa zbiorowa prac bydgoskiego środowiska plastycznego // Kinokawiarnia „Stacja Falenica” // Warszawa // czynna do 7.10. 2011 // wystawa objęta patronatem honorowym Hanny Gronkiewicz-Waltz Prezydenta Miasta Warszawy oraz patronatem honorowym Rafała Bruskiego Prezydenta Miasta Bydgoszczy Re: format # 9 Projektowanie graficzne w Polsce – studio Homework, wystawa plakatu GALERIA NAD BRDĄ //Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG // wystawa czynna od 28.09 do 30.10.2011 // współorganizator wystawy: kolektyw Bestrona

Niewidomi w kulturze // wystawa prac malarskich, wydawnictw niewidomych twórców i artystów // Polski Związek Niewidomych w Okręgu Kujawsko-Pomorskim // Kujawsko-Pomorskie Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy (ul. Jagiellońska 3) 20.00-24.00 OFFENSYWA FILMOWA – pokaz filmów dokumentalnych i fabularnych twórców Bydgoszczy i Torunia Hotel pod Orłem, sale kameralne Program edukacyjny

ALFABET KULTURY // Lekcja kultury odbywają się w gimnazjach i liceach // WSG

JUTRO JEST… // koncert edukacyjno-profilaktyczny dla uczniów gimnazjum i liceum // Kino Adria (dla grup zorganizowanych)

14.00 Gniemy tniemy falujemy // warsztaty dla dzieci // Park przed Teatrem Polskim Działania w przestrzeni miasta Śródmieście: Zacznijmy od swojego podwórka! – Fundacja Kreatywnej Edukacji

Dariusz Paczkowski i Fundacja Klamra // graffiti i ekologia i seniorzy // partyzanci światła Wybrane punkty miasta: Kultura w rozmowie – komiksowa niespodzianka – Irmina Dąbrowska, Tomasz Marciniak Plac przy Domu Mody Drukarnia: Drukarnia streetartu – LubiszTO!

18.30 występ Zespołu Muzyki Dawnej INOWROCLAVIENSIS z Inowrocławia Dom Mody Drukarnia: Fotogeniczna Bydgoszcz – wystawa fotografii Marka Noniewicza Teatr Polski w Bydgoszczy:

instalacje „Kultura w Budowie“ – Wojciech Kowalczyk

Znaki – Grzegorz Pleszyński Klub Mózg: Wystawa z przewodnikiem: „Osiemnaście kompozycji zupełnie nie związanych z bardzo trudną sytuacją“ – malarstwo – ZbyZiel Fordon: 10.00 Wkopanie łopaty pod centrum kultury Galeria Miejska bwa

18.00 Bydgoszcz =/= bRZydgoszcz? – projekt audiowizualny – The Title Complex Yakiza:

21.00 MIM – Muzyka Instalacja Modyfikacja WET.LAB – KAMIENICE SZTUKI – Fundacja Nowa Sztuka Wet Music: Kamienica przy ulicy Pomorskiej 11:

19.00 instalacja Kasjopea Henryk Starikiewicz

19.00 performance Kacper Lipiński

20.00 Pub PRL – potańcówka przy utworach z minionej epoki

20.00 live act (cytra, gitara, skrzypce, klarnet) SzaZa, Artur Maćkowiak, Danka Milewska Park Kazimierza Wielkiego: 12.00-18.00 Karczma Kongresowa – kiermasz regionalnych przekąsek

17.30 występ Zespołu Folklorystycznego „PAŁUKI” z Kcyni Cafe Pianola: 12.00-18.00 Książka w ruch – akcja Bookcrossingu Pałac Młodzieży:

19.00 Inauguracja DKF „Niespodzianka” – projekcja filmu „Melancholia” Noc kultury

16.00 Galeria Miejska bwa – wernisaż wystawy regionalnej „Kameleon”

16.30 Akademia Muzyczna – Studenci koncertują – prezentacje autorskie (aula AM)

18.00 Kawiarnia Artystyczna Węgliszek – Sin’a_Musica

19.00 Teatr Polski – Opera za trzy grosze

20.30 Klub „Eljazz“ – Bydgoski Festiwal Jazzowy – koncert jazzowy

21.00 Biblioteka Główna – KINOTEKA – „Z-boczona historia kina wg Slavoja Żiżka”

22.00 Klub Mózg – MÓZG FESTIVAL – Attila Dora/Tomasz Pawlicki/Sławek Janicki/Qba Janicki – koncert muzyki improwizowanej INTERNET/TV: Maciej Cuske – Pamiętnik filmowy

17.45 TVP Bydgoszcz – Gry Uliczne – W poszukiwaniu zaginionego wiersza Kultura jako debata, grupa dyskusyjna – karol.zamojski@gmail.com

Październik 2011 |

| 7

Program Bydgoskiego Kongresu Kultury piątek

30

WIELKI STÓŁ 8.30-9.15 kawa poranna 9.15-10.00 WYKŁAD Ekonomia kultury – czy to oksymoron? – prof. Dorota Ilczuk, września profesor ekonomii Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, 2011 prezeska Fundacji Pro Cultura 10.00-10.15 BADANIA Współpraca w kulturze – wyniki badań – Karol Zamojski, Fundacja Pracownia kultury współczesnej, Bydgoskie Obserwatorium Kultury 10.15-11.45 PREZENTACJE PRAC STOLIKÓW prowadzenie: moderatorzy stolików 11.45-12.15 Przerwa kawowa 12.15-13.45 WSPÓŁPRACA: MASTER PLAN moderator: Paweł Potoroczyn

Marzena Matowska, pełnomocniczka prezydenta ds. polityki kulturalnej – Agenda 21 dla kultury, MOK

Roman Jasiakiewicz, Przewodniczący Rady Miasta Bydgoszczy

Halina Piechocka-Lipka, dyrektorka Wydziału Kultury i Współpracy z Zagranicą

Paweł Łysak, Szef Forum Kultury Bydgoskiej – Pakt dla Kultury – Bydgoszcz

prof. Dorota Ilczuk – MASTER PLAN

Beata Chmiel, obywatelka kultury – Pakt dla kultury – Polska

Agnieszka Odorowicz, obywatelka kultury

Ryszard Michalski, Stowarzyszenie Tratwa 13.45-14.15 przerwa kawowa 14.15-15.30 DYSKUSJA moderowana, z udziałem przedstawicieli biznesu, regionu, NGO’s, uczelni wyższych, mediów, środowisk twórców 15.30-16.00 przerwa 16.00-16.30 Podsumowanie Bydgoskiego Kongresu Kultury i uroczyste podpisanie deklaracji Kongresu 16.30-18.00 bankiet 18.00-19.30 projekcja filmu „Bogota Change”, reż. Andreas Mol Daalsgard // Udokumentowana na ekranie kompleksowa terapia miasta, dzięki której w ciągu 10 lat Bogota przeszła radykalną transformację // TPB Prezentacje Prezentacje video projektów „Kultura w budowie” Klub Mózg, Galeria Miejska bwa, Teatr Polski, Pianola // godz. otwarcia instytucji 11.00-22.00 „NIE-ZŁA SZTUKA” // Bydgoskie Stowarzyszenie Artystyczne // od godz. 16.00 obecny przedstawiciel stolika plastyków // Hotel pod Orłem, Sala Malinowa

19.00 Kameleon – Wojewódzki Przegląd Plastycznej Twórczości Dzieci i Młodzieży

„My – tu i teraz 2011” // wystawa zbiorowa prac bydgoskiego środowiska plastycznego // Kinokawiarnia „Stacja Falenica” // Warszawa //czynna do 7.10. 2011 Wystawa objęta patronatem honorowym Hanny Gronkiewicz-Waltz Prezydenta Miasta Warszawy oraz patronatem honorowym Rafała Bruskiego Prezydenta Miasta Bydgoszczy Re: format # 9 Projektowanie graficzne w Polsce – studio Homework, wystawa plakatu GALERIA NAD BRDĄ //Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG // wystawa czynna od 28.09 do 30.10.2011 // współorganizator wystawy: kolektyw Bestrona

Niewidomi w kulturze // wystawa prac malarskich, wydawnictw niewidomych twórców i artystów // Polski Związek Niewidomych w Okręgu Kujawsko-Pomorskim // Kujawsko-Pomorskie Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy (ul. Jagiellońska 3) 20.00-24.00 OFFENSYWA FILMOWA – pokaz filmów dokumentalnych i fabularnych twórców Bydgoszczy i Torunia Hotel pod Orłem, sale kameralne Program edukacyjny ALFABET KULTURY // Lekcja kultury odbywają się w gimnazjach i liceach // WSG JUTRO JEST… // koncert edukacyjno-profilaktyczny dla uczniów gimnazjum i liceum // Kino Adria Działania w przestrzeni miasta Śródmieście: Zacznijmy od swojego podwórka! – Fundacja Kreatywnej Edukacji

Partyzantka świetlna // Dariusz Paczkowski i Fundacja Klamra i Kolektyw NEMO Wybrane punkty miasta: Kultura w rozmowie – komiksowa niespodzianka – Irmina Dąbrowska, Tomasz Marciniak Plac przy Domu Mody Drukarnia: Drukarnia streetartu – LubiszTO!

18.00 występ Zespołu Tańca Nowoczesnego Braterstwo Stylu – Białe Błota 8 |

| Październik 2011

Dom Mody Drukarnia: Fotogeniczna Bydgoszcz – wystawa fotografii Marka Noniewicza Teatr Polski w Bydgoszczy:

Instalacje „Kultura w Budowie“ – Wojciech Kowalczyk

Znaki – Grzegorz Pleszyński Klub Mózg: Wystawa z przewodnikiem: „Osiemnaście kompozycji zupełnie nie związanych z bardzo trudną sytuacją“ – malarstwo – ZbyZiel Yakiza:

21.00 MIM – Muzyka Instalacja Modyfikacja WET.LAB – KAMIENICE SZTUKI – Fundacja Nowa Sztuka Wet Music:

19.00 Kamienica przy ul. Pomorskiej 11

– Substancja odżywcza – interaktywna akcja wg pomysłu Elżbiety Jabłońskiej

video-art Dźwięk nieprzejawiony Kacper Lipiński

instalacja Lakmus Danka Milewska

20.00 Kamienica przy Cieszkowskiego 10 – instalacja Wypłaszacze – Natalia Wiśniewska

21.00 Kamienica przy 20 Stycznia 1920 – „ale! Bydgoszcz” – video art: Sacral Plexus, Parafrenie, Haiku, Self Message System 20.00-24.00 Park Kazimierza Wielkiego – „Sensosfera” How do you do crew i „Daj się oświecić” // Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Świeciu Amfiteatr przy ul. Mostowej – Szafa sztuki – Gminny Ośrodek Kultury w Osielsku Stary Rynek

18.00 start rowerowej masy krytycznej – Stowarzyszenie Rowerowa Masa Krytyczna 12.00-24.00 Maraton DJ – na scenie zaaranżowanej na XIX-wieczny salon wystąpi sześciu DJ’ów z Bydgoszczy – akcja „Pokaż się” MOK // Hal Bregg Cafe Pianola: Książka w ruch – akcja Bookcrossingu Amfiteatr na Wyspie Młyńskiej:

18.00 Orkiestra Dęta ,,Świecie”, 20.00-21.00 Orkiestra mandolinowa ,,CAMPANELLA” w Cekcynie

21.00 Miejskie Centrum Kultury w Lipnie Noc kultury 18.00-20.00 Ulica Gdańska 27, Budynek Gazety Wyborczej – Grające Kamienice – Publiczne Rozciąganie Przestrzeni Dźwiękiem – Koncert muzyki elektro-akustycznej

19.00 Teatr Polski – Bloody Sunday 19.00 – 23.00 Wypożyczalnia Główna i FABULA, Stary Rynek 24

Biblioteka Bernardynów. Biblioteka Główna, Stary Rynek 24 – zwiedzanie zorganizowane w 10 osobowych grupach, osoby zainteresowane prosimy o zapisy (15-28.09.2011) pod nr tel. 52 33 99 227 oraz 512 319 077 w godz. 7.30 – 15.30.

Spektakl plenerowy w wykonaniu młodych aktorów z Młodzieżowego Domu Kultury Nr 5 w Bydgoszczy pt. „Złodziej czasu”, ul. Długa 39, godz. 18.00-18.30

Kiermasz Taniej Książki. Biblioteka Główna, ul. Długa 39, godz. 11.00 – 18.00

PROJEKT OKNO – Koncert zespołu George Dorn Screams. Biblioteka Główna, ul. Długa 39, godz. 20.00

Energia podszyta melancholią – bydgoski zespół oscylujący między post-rockiem, a slowcore.

Co zaprezentuje w przededniu wydania nowej, trzeciej już płyty?

20.00 Pub PRL – potańcówka przy utworach z minionej epoki

20.00 Klub „Estrada“ – koncert southern-rockowy zespołu Leash Eye

20.00 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna + MM Bydgoszcz, ul. Długa 39 Projekt „OKNO“ – koncert zespołu „George Dorn Screams“

21.00 Biblioteka Główna – KINOTEKA – „Z-boczona historia kina wg Slavoja Żiżka”

22.00 Klub MÓZG – Pokazy audiowizualne + Koncert na szeleszczące papiery 9.00-17.00 i 18.00-24.00 Muzeum Okręgowe – wstęp wolny INTERNET Maciej Cuske – Pamiętnik filmowy

www.kulturawbudowie.pl :: www.facebook.com/kultura.w.budowie

Program Bydgoskiego Kongresu Kultury

Drodzy Państwo!

Powyżej przedstawiliśmy Wam program Bydgoskiego Kongresu Kultury. Jak widać, oprócz poważnych rozmów, istotnych celów, które stawiamy sobie przy okazji jego organizacji, mamy dla Was wiele wydarzeń artystycznych, na które będziecie potykać się wręcz w wielu punktach miasta. Często zaskakujących. Nie zdziwcie się, gdy nagle grupa dzieci stanie w tramwaju i zacznie śpiewać – to Rubinki pod dyrekcją Agnieszki Sowy. Gdy coś podobnego spotka Was w restauracji, możecie być pewni, że to podopieczne Izy Cywińskiej. Nie uciekajcie, a dołączcie do happeningu! Więcej nie zdradzamy. Mamy nadzieję, że Wy sami zainspirowani działaniami twórczych bydgoszczan (i mieszkańców regionu) zaskoczycie nas swoją kreatywnością i dowcipem. Zapraszamy wszystkich, którym kultura naszego miasta nie jest obojętna.

Dominika Kiss-Orska

Październik 2011 |

| 9

T ER A Z w M O K- u

Poranki rodzinne

Trzygodzinne spotkania niedzielne dla rodzin z dziećmi. Co miesiąc – we współpracy z Akademią Radości Życia – proponujemy rodzicom i dzieciom wspólne spędzanie czasu; wśród planowanych atrakcji: malowanie, gry planszowe i karciane, seanse bajek, muzyka na żywo, prelekcje, warsztaty, zabawy.

Popołudnia z bajką

Popołudniowe spotkania dla najmłodszych i ich opiekunów. Czytanie bajek wraz z rodzicami, słuchanie bajek i opowieści z gramofonu, malowanie postaci z bajek, wspólne układanie bajek i ich ilustrowanie.

Pracownia T3: Tradycja+Tożsamość+Tendencje

Pracownia realizować będzie „Archiwum B” w trzech wymiarach: jako cykliczny program telewizyjny, program radiowy i dział w BiK-u. Program telewizyjny będzie powstawał we współpracy z uczestnikami warsztatów teatralno-filmowych. Wydarzenia „Archiwum” będą także realizowane w przestrzeni miasta, żeby w ten sposób kreować wydarzenia plenerowe.

Warsztat L+L

Pracownia literatury i lingwistyki zaprasza na warsztaty w trzech obszarach tematycznych: LiBeratura (warsztaty liBerackie będą się odbywać we współpracy z gośćmi cyklu „Spotkania z liBeraturą”; w programie: wykłady, dyskusje, spotkania autorskie, tworzenie liBerackich książek), Przekład literacki (już od października ruszają warsztaty, podczas których odbywać się będą krótkie wykłady i zajęcia praktyczne z przekładu poezji i prozy – na początek z języka angielskiego) i Pracownia Europy Środkowej (razem z Towarzystwem Współpracy Wschodnioeuropejskiej będziemy przybliżać ideę Europy Środkowej, a także kulturę, język i literaturę poszczególnych krajów i narodów tworzących ten swojski subkontynent).

Muzyka w MOK-u

Redakcja Radia Kultura poszukuje wykonawców i zespołów muzycznych z Bydgoszczy i okolic, zainteresowanych promocją swojej muzyki na antenie naszej stacji. Ci, których twórczość najbardziej przypadnie nam do gustu mogą liczyć na zaproszenie do audycji, prezentującej lokalną scenę muzyczną oraz udział w koncercie podsumowującym akcję „Daj się usłyszeć”. Zainteresowanych prosimy o przesyłanie płyt CD wraz z informacjami o wykonawcy, na adres: Radio Kultura ul. Jagiellońska 2, Bydgoszcz, z dopiskiem „Daj się usłyszeć”.

Książka w ruch!

28 września, między godz. 17 a 20, w Pianoli będzie można wymienić się książką. Warunkiem uczestnictwa jest przyniesienie ze sobą książek, a następnie wpisanie dedykacji dla osoby zainteresowanej daną lekturą. Książki zostaną w Pianoli pod opieką jej pracowników i do końca trwania kongresu będzie można do niej przyjść się powymieniać. Inaugurację akcji urozmaici występ Bartka Chwastka z jego projektem muzycznym Yaki-Yaki. Yaki zagra na gitarze motywy flamenco wzbogacone elektronicznym brzmieniem. Zapraszamy! inf. Dominika Kiss-Orska

10 |

| Październik 2011

T ER A Z w M O K- u

Wa r s z t at L+L Wa r s z t a t y l i B e ra t u r y C z y t e l n i a l i B e rat u r y

Marcin Karnowski

Niebieskie pudełko Strażnik bierze swój grzebień. O odchodzeniu i odcięciu Herty Müller (Kraków 2010) składa się z 94. numerowanych kart w formacie pocztówkowym zamkniętych w zgrabnym, niewielkim puzderku. Na każdej z nich znajduje się tekst poetycki skomponowany przy pomocy techniki kolażu. Słowa wycięto z różnych gazet i czasopism. Czasami są to pojedyncze wyrazy, niekiedy zwroty, fragmenty zdań, którym towarzyszą strzępy ilustracji brutalnie wyszarpywanych – podobnie jak pismo – z pewnej, nieznanej dla odbiorcy, całości.

Przez długi czas pisarka robiła dla przyjaciół pocztówki metodą wyklejania. Te własnoręcznie wykonywane drobne, nietuzinkowe prezenty są genezą Strażnika i jednocześnie finałem swoistej podróży wyciętych z gazet fragmentów.

Kolażom towarzyszy obecny na przestrzeni całej książki czarny człowieczek przypominający postaci rysowane przez Franza Kafkę; można powiedzieć, że chce on grać rolę głównego bohatera: cień bez twarzy, który przybiera rozmaite pozy, jakby podrygiwał niezdarnie, próbując odnaleźć własne miejsce w tej historii. A może tańczy zmuszany do ekwilibrystycznych figur jak lalka prowadzona przez ukrytą dłoń, która rozbawiona pociąga za sznurki. Bywa, że udręczona postać rozpada się na kawałki.

Geniusz Müller polega na wywoływaniu oszałamiającego efektu „rozkwitania myśli” w czaszce odbiorcy.

Następuje wydeptywanie ścieżek do wciąż nowych (wielo)znaczeń, które pączkują to tu, to tam, asocjują z kolejnymi, wchodzą w reakcje, rozbudowują ciągi wyobraźniowe. Wędrówka słów, którą pisarka rozpoczęła zdecydowanym (wy)cięciem nie kończy się na karcie

Strażnika. To właściwie początek drogi. Wypowiedzenia z różnorodnych źródeł zaczynają zaprzyjaźniać się, rodząc kolejne niezapisane frazy kiełkujące w umysłach odbiorców. Czytelnik nie zdąży nacieszyć się jednym wzruszeniem, gdy przychodzą kolejne. Ascetyczna metoda twórcza autorki w procesie konkretyzacji dzieła owocuje przepychem semantycznym. Jest to doskonały przykład dzieła otwartego, o którym pisał Umberto Eco. Termin kolaż (fr. collage) kojarzony jest przede wszystkim – za sprawą Georgesa Braqua i Pabla Picassa – z malarstwem. W literaturze tę technikę stosowali tacy giganci jak Artur Rimbaud, Guillaume Apolinaire, James Joyce czy Ronald Sukenick. Warto zauważyć, że ostatnio pojawiły się także kolaże dźwiękowe. Precyzyjnie wycięte sample pochodzące ze starych (choć nie tylko) płyt klejone na nowo i miksowane w muzyczny koktajl składają się na zupełnie nowe kompozycje. Kolaż jest metodą, która być może najsilniej odzwierciedla potencjalną radość jaką może czerpać sztuka z rzeczywistości spotkania.

Być może metoda twórcza zastosowana przez pisarkę w Strażniku to rodzaj literackiej transplantacji.

Zdrowy organ ocalony, wyzyskany z ciała na chwilę przed agonią i umieszczony w innym środowisku z nadzieją, że się przyjmie. Delikatna, ryzykowna, wymagająca wielkiej precyzji operacja, aby martwe, puste słowa napełnić znaczeniem; odcinanie fragmentów, próba ożywiania cząstek wydzielonych z całości.

Być może. Ale jak pisał André Breton w Manifeście surrealizmu „Tylko wyobraźnia powiadamia mnie o tym, co być może”

Zainspirowani książką w pudełku, jednym z najoryginalniejszych dzieł w dorobku noblistki, proponujemy wieczór z liBeraturą, który byłby po trosze poszukiwaniem sensów ukrytych w Strażniku. Ale byłaby to również okazja do warsztatów liBerackich, które wyobrażamy sobie jako współtworzenie kolaży poetyckich, z całą dziecięcą radochą budowania zaskakujących światów zamkniętych w otwartych formach. Spotkanie odbędzie się 27 października w czytelni liBeratury w Café Pianola (Jagiellońska 2) o godzinie 19.00.

Październik 2011 |

| 11

bydgoszcz / toru ń

Prezentujemy kolejną odsłonę naszej bydgosko-toruńskiej dyskusji (pozwalamy sobie niedyplomatycznie postawić Bydgoszcz na miejscu pierwszym, bo już po raz drugi oddajemy głos torunianinowi – proszę się nie obawiać, w następnym numerze wypowie się bydgoszczanin i wówczas kurtuazyjnie wspomnimy o „dyskusji toruńsko-bydgoskiej”). Tomasz Cebo, artysta multimedialny, animator kultury i współwłaściciel toruńskiego klubu NRD, nie pochodzi ani z Torunia, ani z Bydgoszczy, ale związany jest z dwoma tymi miastami, zna je oba świetnie i z przenikliwością ocenia ich potencjały i osiągnięcia.

Pomost między Bydgoszczą a Toruniem… wg Cebo Z Tomaszem Cebo rozmawia Monika Grabarek Twoja droga do Torunia prowadziła przez Bydgoszcz i Poznań. Opowiedz, jak to się wszystko zaczęło?

Pochodzę z małej miejscowości, ze Złotowa. Tam się rodziłem, tam zacząłem tworzyć muzykę. Kiedyś mówiło się o Złotowie, że to Polska stolica hardcore’u, 20 tys. mieszkańców, a 4 mocne kapele. Na bazie tych zespołów powstała mocna ekipa bydgosko-złotowska.

Pamiętam czasy kiedy do Złotowa przyjeżdżały pełne autobusy ludzi z Bydgoszczy.

Ta fascynacja muzyką i klubami wpłynęła pewnie na to, że teraz ja mam swój klub NRD w Toruniu, a Krzyżak z naszej brygady ma klub Estrada w Bydgoszczy.

12 |

| Październik 2011

Jak wspominasz tamtą Bydgoszcz i tamte czasy?

Dla mnie Bydgoszcz to ogromny sentyment. Do Bydgoszczy przyjechałem w celach edukacyjnych, bo w Złotowie ani w najbliższej okolicy nie było liceum plastycznego. A chciałem się w tym kierunku rozwijać. To wszystko było dla mnie bardzo nowe, ponieważ nie poszedłem do plastyka z powodu jakiegoś ogromnego talentu plastycznego, tylko chciałem, aby mojej życie było ciekawe. Jak dostałem informator o szkołach średnich to wybrałem Technikum Budowy Fortepianów w Kaliszu, w Dęblinie Szkołę Lotniczą i plastyk w Bydgoszczy. Nie wiedziałem co chcę robić, ale wiedziałem, że chcę ciekawie życie spędzić.

Te wszystkie trzy nazwy szkół brzmiały dla mnie bardzo egzotycznie, a do plastyka były egzaminy miesiąc wcześniej, dostałem się i tak zaczęła moja przygoda z Bydgoszczą. I stało się świetnie, bo od razu

bydgoszcz / toru ń

połknąłem bakcyla i sztuka mnie totalnie pochłonęła. Poczułem moc kreatywnego, twórczego myślenia i wiedziałem, że to był strzał w dziesiątkę. Dla mnie Bydgoszcz to było pierwsze duże miasto, takie duże miasto z tramwajami. Pamiętam te emocje, kiedy na rondo wjeżdżało się rowerem, wtedy to było naprawdę coś. U mnie wszystko zaczęło się w Bydgoszczy.

W plastyku trafiłem na świetny rocznik. Szkoła, Mózg i skałki to był taki mój trójkąt, w którym się poruszałem, jeździłem też na deskorolce, zacząłem malować graffiti i poznałem całe środowisko undergroundu w Bydgoszczy. No i przede wszystkim ważne postacie to Grzegorz Pleszyński i Wojtek Zamiara, Sławek Janicki, Leszek-legendarny barman z Mózgu. Mogę śmiało powiedzieć, że wychowałem się w Mózgu. To była taka moja wieczorowa szkoła sztuki. Pamiętam akcję Mózg w mróz. Mój pierwszy w życiu performance odbył się w Mózgu. Wtedy dla mnie, nastoletniego chłopaka przebywanie w tym klubie, z tymi już doświadczonymi artystami było swoistą szkoła życia i krytycznego myślenia. W Mózgu mój horyzont zdecydowanie się poszerzył i okazało się, że dalej jest coś więcej. W Bydgoszczy również poznałem ten dziki świat dużego miasta, imprezy, graffiti, skateboarding, chodzenie na pociągi.

Następnym etapem oczywiście była uczelnia wyższa. Większość ludzi z Bydgoszczy szła na studia do Torunia, a ja już wiedziałem, że ciągnie mnie do innego środowiska do poznania czegoś innego.

Chciałem zrobić inny skok i studiować nie na wydziale, a na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu.

Byłem ciekawy nowych ludzi, nowego środowiska.

Już wtedy interesowały mnie nowe media. Studia w Poznaniu to kolejny dobry wybór w moim życiu. Na Akademii wszystko, łącznie z paniami sprzątającymi, przesiąknięte było sztuką. Profesorowie oprócz tego, że tworzyli własną sztukę pomagali nam w naszym procesie twórczym. Od razu mieliśmy kontakt ze sztuką wysoką, z tej najwyższej półki. Akademia dawała niesamowitą wolność wyboru i możliwość

łączenia pracowni. To było niesamowite, że samemu można było kierować swoim rozwojem i poszukiwać właściwej drogi twórczej. Odpowiadało mi to doskonale, ponieważ nigdy nie umiałem siebie sklasyfikować. Ta wolność wyboru dała możliwości wystawiania się w różnych świetnych galeriach i pokazała nam, młodym artystom, że możemy żyć z tego co robimy, a niekoniecznie musimy ugrzęznąć w jakieś agencji reklamowej. Po studiach powłóczyłem się trochę po Europie i miałem kontakt z tym wszystkim, co działo się w sztuce najnowszej, miałem kontakt z artystami z całego świata. Następnym przełomowym momentem w moim życiu było pojawienie się dziecka i tak właśnie trafiłem do Torunia. W 2005 roku przyjechałem tu, kompletnie nie znając tego miasta. To miasto od początku bardzo mi się spodobało, jego klimat, cudowna architektura. Nie bardzo jednak wiedziałem, co mam tu robić. To były bardzo trudne początki, nie mogłem sobie znaleźć tu miejsca. Pojawił się teatr Wiczy. To było środowisko, które mnie przyciągnęło. Pierwsza moja praca w Toruniu to była przy konserwacji zabytków, ale nie spełniła moich ambicji, bo była to taka łopatologiczna robota. Przełomem w Toruniu było poznanie Moniki Weychert. Monika działała przy klubie NRD w galerii DLA i poszukiwała młodego człowieka, który pomógłby jej pociągnąć galerię i zaprosiła mnie do artystyczno-kuratorskiej współpracy. W galerii wystawiałem się sam oraz zapraszałem innych artystów. To był świetny czas dla galerii, zapraszaliśmy artystów z najwyższej półki.

Pojawiały się tu topowe nazwiska sztuki niezależnej, aktualnej. Takim pierwszym sukcesem galerii była wystawa art. w dechę, to była jedna z pierwszych wystaw sztuki deskorolkowej w Polsce, przy dużych zawodach deskorolkowych, które się odbywały w tym samym czasie. Wtedy zobaczyłem, jak fajnie można robić eventy, które łączą różne dyscypliny, że po wystawie jest koncert, że to wszystko tak fajnie się ze sobą łączy. Oferta NRD przed moim pojawieniem

Październik 2011 |

| 13

bydgoszcz / toru ń

się była bardzo niezwykła i wysublimowana, ale Toruń wtedy chyba nie był jeszcze do końca gotowy na to, co tutaj się działo. Trzeba było wybudować parę mostów pomiędzy środowiskami artystycznymi żeby to wszystko zaczęło działać. Nie chciałem żeby NRD było snobistycznym miejscem, zamkniętym na ludzi, bo nie w tym rzecz, aby przyjąć postawę: my wiemy, wy nie wiecie, o co chodzi i my jesteśmy lepsi, a wy macie problem. Chodziło mi o to żeby ten problem rozebrać na czynniki pierwsze. I tym sposobem udało się otworzyć NRD na miasto, stałem się wspólnikiem Arka Waluszko i już formalnie mogłem zarządzać klubem. Powoli spełniało się moje marzenie. Nagle pojawiły się zupełnie nowe akcje artystyczne, których dotąd nie było. Środowiska zaczęły się przenikać.

Okazało się, że jest tu mnóstwo kreatywnych, młodych ludzi, którzy nie wiedzieli gdzie się podziać, my się na nich otworzyliśmy.

Nie ukrywam, że NRD działa na jakimś spontanie.

Mamy już wyrobioną markę w Polsce i naprawdę mamy codziennie przepełnioną skrzynkę mailową z pytaniami o możliwość wystawiania i koncertowania w klubie. Jest w czym przebierać. Spełniło się kolejne moje marzenie; powstało NRD Records, studio nagrań.

I w tym momencie można powiedzieć, że NRD stało się dzieckiem Mózgu. Mam na myśli to, że tak strasznie przesiąkłem Mózgowym klimatem. Tworząc ten klub łapałem się na tym, że kieruję się rozwiązaniami z Mózgu i że idę tamtym tropem. Myślę, że powieliłem pewne sprawy za Sławkiem Janickim. Zawsze mi się marzyło, aby rejestrować koncerty, stąd ten pomysł na studio nagrań, no i żeby samemu tworzyć muzykę.

Dzięki studio nagrań możemy tworzyć własne produkcje. Spektrum twórcze tym samym bardzo się poszerzyło. No i przede wszystkim jest fundacja You Have It, która działa przy klubie. Na miejscu Moniki Weychert w fundacji pojawiła się Dorota Schreiber jest prezesem ja jestem dożywotnim fundatorem i tak razem prowa-

14 |

| Październik 2011

dzimy tą fundację. Fundacja pomaga nam zdobywać pieniądze na projekty artystyczne, zwiększa nam to możliwości działania. Mamy bardzo ambitne plany wystawiennicze, nie zdradzę szczegółów, ale będą to bardzo znane nazwiska sztuki aktualnej.

Bardzo mnie cieszy, że zmieniła się współpraca z miastem. Nie jesteśmy już postrzegani jako zbuntowana młodzież, która bazgrze po ścianach, tylko miasto doceniło naszą siłę, potencjał. Po prostu możliwości własnego podwórka. Włodarze zauważyli, że to nie jest słomiany zapał z naszej z naszej strony, ale działamy pięć lat, a chcemy działać jeszcze więcej. Dostrzegli, że mają ogromną baterię w swoim mieście, że nie mogą tego potencjału zmarnować; tym samym pokazują, że nie tworzą zamkniętego na artystów miasta. Miasto nareszcie zaczęło środowisko artystycznie traktować poważnie. Chciałbym także rozbudować klub powiększyć salę koncertową. Da mi to możliwość zapraszania dużych gwiazd co w tej chwili się nie udaje przez ograniczenia przestrzenne i techniczne.

Będę próbował nawiązać współpracę z fundacją Olgi Marcinkiewicz. Janek Świerkowski jest w tej fundacji, z którym tworzę instytut B61. Bardzo mnie cieszy fakt, że Olga Marcinkiewicz działa teraz w Bydgoszczy, bo to pokazuje, że my młodzi ludzie myślimy trochę szerzej niż politycy i urzędnicy i wierzymy w prężny ośrodek kulturalny Bydgoszcz–Toruń. Jestem bardzo otwarty na współpracę z młodymi artystami z Bydgoszczy, na wymianę artystyczną naszych miast. Na przykład Pestka był w NRD ze wszystkimi swoimi projektami. Mam nadzieję na lepszą współpracę z Estradą i na możliwość promocji bydgoskich kapel w NRD. Współpraca z Bydgoszczą dzieje się tu i teraz chociażby z Januszem Hetmanem który właśnie w Bydgoszczy tworzy swój kolejny festiwal, Bydgoską Niepokorną Jesień. Ja nawet miałem przez chwilę taki pomysł żeby otworzyć RFN w Bydgoszczy, taki naturalny klubowy pomost między Bydgoszczą i Toruniem. Gdyby to marzenie się ziściło,

bydgoszcz / toru ń

to cały czas byłbym w podróży pomiędzy Bydgoszczą a Toruniem.

Jak oceniasz starania naszych miast o tytuł ESK 2016?

Uważam, że Toruń zmarnował szanse przy starcie w konkursie o ESK 2016. Za to bardzo podobała mi się postawa Bydgoszczy. Może to będzie kontrowersyjne, ale naprawdę podobała mi się wasza postawa i to co zrobiliście w tak krótkim czasie. Uważam, że wtedy zmarnowaliśmy szansę na stworzenie metropolii kulturalnej i na wspólny start w tym konkursie, a ta metropolia kulturalna jest nieunikniona, my młodzi doskonale o tym wiemy. Ten spór jest gdzieś u góry, na urzędzie marszałkowskim, a nas, ludzi, którzy chcą coś zrobić w ogóle to nie dotyczy. Być może nasi prezydenci mają złych doradców. Nie wiem. Toruń bardzo źle potraktował Bydgoszcz w czasie konkursu. Mam wrażenie, że Bydgoszcz była traktowana jako taki dodatek i w ogóle mnie nie dziwi, że się wkurzyliście i zgłosiliście swój start w konkursie nie oglądając się na Toruń.

Gdybyś miał porównać to, co się dzieje w naszych miastach…

Mocnym strzałem w Bydgoszczy, który jest godny pozazdroszczenia, to koncert Pejzaż bez Ciebie. Jest to świetny koncert retransmitowany przez TVP 1 listopada w świetnym czasie antenowym, kiedy wszyscy już wracamy z grobów i możemy wspólnie obejrzeć piękne, sentymentalne widowisko. Brałem udział w koncercie poświęconym Grzegorzowi Ciechowskiemu.

To zdecydowanie jest telewizyjno-komercyjny strzał w dziesiątkę. Wydaje się, że kolejnym dobrym strzałem może być festiwal Art Pop, który w tym roku nie miał zbyt wiele szczęścia z powodu śmierci swojej największej gwiazdy, ale cały czas wierzę w możliwości i potencjał tego festiwalu. Oczywiście nie jest to coś, co

wyróżnia Bydgoszcz z pośród innych miast w naszym kraju, ale jest szansa, że może to być fajna impreza w przyszłości. Bardzo mocnym punktem na kulturalnej mapie Bydgoszczy jest festiwal Muzyka z Mózgu, takiej imprezy tu w Toruniu możemy wam pozazdrościć. Ten festiwal i to, co robi Sławek Janicki jest zawsze z najwyższej półki. Chłopaki z Mózgu znają się na muzyce jak mało kto w tym regionie. Macie doskonały festiwal filmów dokumentalnych Camera Obscura. My tutaj w Toruniu mamy słynny TofiFest, bardzo lubię ten festiwal, jego atmosferę i zawsze doskonały repertuar. Prezentowane są na nim filmy, których nigdzie indziej zobaczyć nie można. Ze sztuk wizualnych to mamy u siebie doskonały festiwal Art. Moves, festiwal bilboardów. Mamy instytut B61, co jest nową sytuacją na skalę całego kraju. To interdyscyplinarny projekt na pograniczu nauki i sztuki. Między innymi jestem twórcą tego zamieszania i mógłbym opowiadać o nim godzinami. Mamy przez całe lato Artus Jazz Festiwal i jest to świetna propozycja dla wszystkich miłośników Jazzu. Tak jak wy macie Operę, my mamy MotoArenę na której odbywają się najważniejsze zawody żużlowe, bo moim zdaniem sport to ważna część kultury. Organizujemy świetne imprezy sportowe.

Uważam, że bardzo poważny błąd popełniliśmy z budową Centrum Sztuki Współczesnej. Właściwie nie wiem, co się w tym momencie dzieje w CSW, ale to jest bardzo niepokojące, bo skoro ja nie wiem, to nie wiem, kto wie. Nie przyciąga mnie to miejsce, nie odwiedzam go, nie dzieję się tam dobrze. Stało się to takim obcym elementem w tkance naszego miasta. W centrum miasta stoi coś wielkiego, zagadkowego i nikt właściwie nie wie, co się tam dzieje.

Słabą stroną Bydgoszczy jest to, że brak jej ciągłości w ofercie kulturalnej, ma tylko mocne wejścia, strzały, ale brak jej kontynuacji, co z kolei jest plusem Torunia.

W Toruniu panuje pewna konsekwencja działań kulturalnych. Toruń ma ciąg kulturalno rozrywkowy.

Październik 2011 |

| 15

muzyka

Bydgoszcz to bez wątpienia miasto kojarzące się z muzyką. Przede wszystkim z klasyką i jazzem, również tym awangardowym, którego kolebką jest klub Mózg.

Rafał Blechacz, Paweł Wakaracy i Michał Szymanowski, trzej niezwykle utalentowani pianiści młodego pokolenia, swoje umiejętności zdobywali pod okiem prof. Katarzyny Popowej-Zydroń, w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Tutaj żył i grał genialny trębacz Andrzej Przybielski. Stąd pochodzi Krzysztof Herdzin, doskonały orkiestrator, aranżer i pianista, znany ze współpracy z Janem A.P. Kaczmarkiem. Nad Brdą rodziła się scena yassowa, która była niczym zastrzyk świeżej krwi dla, tkwiącego w stagnacji i samozadowoleniu, środowiska jazzowego początku lat dziewięćdziesiątych. Warto jednak wiedzieć, że bydgoska muzyka rozbrzmiewa również poza dostojnymi gmachami Filharmonii Pomorskiej, Opery Nova i Akademii Muzycznej. Jest się czym chwalić również na polu szeroko rozumianej muzyki alternatywnej czy wręcz undergroundowej. Na kogo, w Bydgoszczy i okolicach, warto zwrócić uwagę? Czego koniecznie posłuchać? Odpowiedź znajdziecie poniżej.

Słownik bydgoskiej alternatywy (1)

Marcin Szymczak

3moonboys Grupa powstała w 2003 roku w Bydgoszczy. Tworzy muzykę, określaną jako rock alternatywny. Ma na koncie trzy albumy długogrające i jedną EP-kę. Trzeci album zatytułowany 16 nawiązuje do koncepcji Liberatury.

Alternatywa Muzyka alternatywna ma się w Bydgoszczy i okolicach co najmniej nieźle. Na szczególną uwagę zasługują zespoły kojarzone ze sceną gitarową. Obok wymienionej już grupy 3moonboys, warto posłuchać Tin Pan Alley, Ed Wood, George Dorn Screams, Friday Faces czy Alameda County Death Cult.

Bisz.

BiszOerKay & DJ Paulo Bisz, prywatnie Jarek Jaruszewski; poeta, raper.

Współpracował m.in. z Kosą (Ep-ki „Zimy”, „Idąc na żywioł”), Pekro („Burza i napór”). Projekt BiszOerKay & DJ Paulo współtworzy z Oerem (Rafał Skiba – beatmaker, producent), Kay’em (Karol Tomas – wokalista) i DJ Paulo (Paweł Molenda – gramofony). We wrześniu trafiła do sklepów pierwsza „legalna” płyta B.O.K. & DJ Paulo, zatytułowana „W stronę zmiany”.

Cuffs, The Grupa w której wokalnie udziela się Maciej Wacław, znany jako Schizmaciek. Przez długie lata związany ze 16 |

| Październik 2011

Schizmą; obecnie z The Cuffs gra punk’n’rolla, nawiązując do twórczości takich grup jak Ramones, Motorhead, Social Distortion czy Misfits. Pozostali członkowie The Cuffs nie pochodzą z Bydgoszczy, ale osoba Frontmana usprawiedliwia obecność kapeli w tym zestawieniu.

Dubska Jedna z najlepszych reggae’owych ekip w Polsce. Zespół powstał w 1999 roku i od tej pory konsekwentnie rozwija własną wizję muzyki reggae. Obecnie może się poszczycić pokaźną dyskografią i opinią koncertowego dynamitu.

Ed Wood Jestem tak smutny, że nie mogę stać a.k.a.

Attrape-Mouche; Człowiek Warzywo Człowiek-Owoc a.k.a Ears, Tusk And Trunk. To tylko dwa tytuły utworów, które ukazały się na płycie Anal animal duetu Ed Wood.

Ten niezwykły zespół tworzą: Kuba Ziołek, znany m.in. z Tin Pan Alley i Tomek Popowski, perkusista George Dorn Screams. Grają dziki noise okraszony mniej radykalnymi gatunkami.

Friday Faces Nowa, ciekawa grupa na mapie bydgoskiej alternatywy. W skład FF wchodzą muzycy związani z zespołami: George Dorn Screams, Mehico oraz Hans Jorg. Dotychczas ujawnili cztery utwory

muzyka

demo i raz pojawili się na koncercie. Niedawno mieli grać po raz drugi, ale nie zagrali.

George Dorn Screams Jeden z filarów bydgoskiej, gitarowej alternatywy. Maja na koncie dwa pełnowymiarowe albumy i jedną Ep-kę; poza tym doskonałe recenzje i świetnie przyjmowane występy; Muzyka grupy nie poddaje się łatwym klasyfikacjom, balansując na krawędzi różnych gitarowych gatunków. Trzecia płyta w drodze.

Hardcore/Punk Bydgoska scena hardcore punkowa od wielu lat jest znana i ceniona w całej Polsce i krajach ościennych. Wystarczy wymienić kilka nazw (Schizma, Schizma’90, Upside Down, Matchbox), żeby uświadomić sobie, że jest się czym chwalić.

Mózg Znany w całej Polsce i poza jej granicami klub, który postawił sobie za zadanie promocję sztuki nowoczesnej. To tutaj odbywają się koncerty interesujących artystów z całego świata; ponadto Mózg gości performerów, fotografów, malarzy, filmowców. W mózgowym studiu nagrywali m.in.

Kazik Staszewski, Mazzoll, Mikołaj Trzaska, Fred Frith, Peter Brotzmann czy Something Like Elvis. Mózg to również kolebka Yassu.

NoNe Metalowy/Metalcore’owy zespół założony w Bydgoszczy w 1999 roku. Ich dorobek to pięć albumów oraz liczne występy na krajowych i zagranicznych scenach, często u boku prawdziwych gwiazd ciężkiego grania.

Jednym z założycieli grupy NoNe był, tragicznie zmarły w 2008 roku, Aleksander ‘Olass’ Mendyk, wieloletni gitarzysta Acid Drinkers.

Ranoc Założony przez Mikołaja Zielińskiego i Krzysztofa Lutowskiego psychopoetycki zespół gitarowo-wokalny.

Ich twórczość przenika chłód charakterystyczny również dla legendarnej, bydgoskiej grupy Variete. Istnieje poważne podejrzenie, że na członkach obu tych formacji swoje piętno odcisnął specyficzny krajobraz miasta nad Brdą.

Schizma/Schizma’90 Dwa zespoły będące ikonami muzyki hardcore w Polsce.

Schizma’90 to kapela złożona z muzyków udzielających się w pierwotnym składzie kapeli, na początku lat dziewięćdziesiątych. Sięgają po utwory z wczesnego etapu twórczości, a nawet po kawałki Kompanii Karnej, punkowej załogi, z której wywodzi się właściwa Schizma.

W drugim zespole o nazwie Schizma nie ma już nikogo z pierwszego składu grupy, co nie przeszkadza grupie w tworzeniu naprawdę solidnej muzyki i nagrywaniu kolejnych świetnie przyjmowanych albumów.

Tin Pan Alley Bydgosko-toruński zespół, w którego muzyce daje się wyczuć inspirację amerykańską, gitarową alternatywą lat dziewięćdziesiątych. Grupa ma na koncie dwa wydawnictwa, a płyta All Hail The Omnipotent Universe!

(2011) (powstała przy współpracy z Michałem Kupiczem z Indigo Tree, który płytę nagrywał i Bobem Westonem odpowiedzialnym za mastering) to jeden z najlepszych, polskich albumów tego roku.

Upside Down Jedna z pierwszych w kraju kapel, która udanie zaadaptowała na polski grunt, melodic hardcore i punkrock rodem z Kalifornii. Obecnie grupa nadal sięga po wspomniane gatunki, ale ich inspiracje są teraz bardziej rozległe. Świetni na koncertach.

Variété Formacja powstała w Bydgoszczy w 1983 roku i w pierwszej fazie istnienia była przypisywana do nurtu cold vave. W latach osiemdziesiątych zespół prowadził intensywną działalność koncertową, występując m.in. na jarocińskim festiwalu, na którym zdobył kolejno wyróżnienie (1984 r.) i główną nagrodę (1985 r.). Grupa Variété zmieniała się na przestrzeni lat, z każdą kolejną płytą wzbogacając swoje brzmienie i na nowo je definiując. Niezmiennym elementem pozostały poetyckie teksty Grzegorza Kaźmierczaka, do inspiracji którymi przyznaje się dziś wielu twórców.

Październik 2011 |

| 17

muzyka

Alicja Dużyk

Swoje chwalimy

Kiedy zapytano Paderewskiego, gdzie tkwi tajemnica jego powodzenia, miał ponoć odpowiedzieć, że powodzenie zawdzięcza w 1% talentowi, w 9% szczęściu, a w 90% pracy. – Praca, praca i jeszcze raz praca: oto największa tajemnica sukcesu – powtarzał wirtuoz, który potrafił ćwiczyć po dwanaście godzin dziennie. Ignacy Jan Paderewski (1860–1941), człowiek niezwykły, polityk, kompozytor i pianista nazywany największym ze wszystkich, czarodziejem klawiatury doczekał się w Bydgoszczy, z którą był związany m.in. poprzez przyrodniego brata Józefa, wybitnych inicjatyw upamiętniających jego osobę.

Krótko po odzyskaniu niepodległości, w 1922 r. powstało Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego, z tym, że imię Paderewskiego przyjęto dopiero w 1986 r.

Powołanie Towarzystwa przez grono muzyków i melomanów – jak dowiadujemy się z rysu historycznego – było wyrazem dążenia społeczeństwa polskiego do ożywienia i rozwoju życia muzycznego w Bydgoszczy po I wojnie światowej. W 1925 r. pianista Zygmunt Lisiecki zorganizował Miejski Instytut Muzyczny, który po dwóch latach przeobraził się w Miejskie Konserwatorium Muzyczne, stanowiące centrum życia muzycznego ówczesnej Bydgoszczy. Wokół Towarzystwa Muzycznego skupili się wybitni pedagodzy Konserwatorium (Alfons i Edmund Rezlerowie, Zdzisława i Halina Wojciechowskie, Jerzy Stefan, Felicja Krysiewicz), którzy znacznie przyczynili się do rozwoju kultury muzycznej Bydgoszczy i regionu. Oni to oraz ich następcy dbali o imię wielkiego Polaka, propagowanie jego muzyki i idei. Dziś zarząd Towarzystwa Muzycznego tworzą: Felicja Gwincińska – prezes od wielu kadencji, Maria Murawska – wiceprezes i Irmina Ziółkowska – wiceprezes. Najsłynniejszym przedsięwzięciem Towarzystwa jest Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Paderewskiego. Niewątpliwie jego laureaci stosują się do recepty Mistrza, pracując i ćwicząc latami.

Pierwsza edycja, jeszcze wtedy ogólnopolskiego Konkursu, odbyła się w grudniu 1961 r. Pianista Henryk Sztompka zanotował: „Pierwszy raz w historii muzyki polskiej jesteśmy świadkami konkursu pianistycznego, który jest wyjątkowym zjawiskiem przez program, obejmujący utwory od Chopina, poprzez Paderewskiego aż do Szymanowskiego, z tym że na czele tego programu stoi ojciec wszelkiej muzyki – Jan Sebastian Bach.” Organizatorami Konkursu byli: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Komitet Obchodu 100 Rocznicy Urodzin Ignacego Jana Paderewskiego oraz Filharmonia Pomorska im I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy. I miejsce zdobył wtedy Jerzy Maksymiuk. Po 25 latach do pomysłu odnowienia idei Konkursu powrócił prof. Jerzy Sulikowski, profesor Akademii Muzycznej w Bydgoszczy i Gdańsku oraz redaktor „Ilustrowanego Kuriera Polskiego” Henryk Martenka. II Ogólnopolski Konkurs Piani18 |

| Październik 2011

styczny im. I.J. Paderewskiego odbył się w 1986 r., trzeci natomiast w 1994 r. (tym razem Towarzystwo Muzyczne było głównym organizatorem). Obecnie Konkurs ma charakter międzynarodowy, odbywa się co trzy lata.

Organizatorem jest Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego, przy współudziale Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego oraz Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Centrum Kultury, Urzędu Miasta Bydgoszczy i sponsorów prywatnych.

Konkurs jest członkiem Fundacji Alink – Argerich od 2004 r. oraz członkiem Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych z siedzibą w Genewie od 2010 r. Funkcję dyrektora pełni Henryk Martenka, a dyrektora artystycznego prof. Piotr Paleczny.

VIII edycja Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego odbyła się w listopadzie 2010 r. Patronat objął Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski.

Jak informuje Agata Szpadzińska, asystentka dyrektora, w konkursie mogli brać udział pianiści wszystkich narodowości, urodzeni w latach 1978-1994. W maju i czerwcu 2010 r. miały miejsce eliminacje do VIII MKP w Moskwie, Londynie, Hanowerze, Nowym Jorku, Los Angeles oraz Warszawie. Pianiści, którzy nie mogli wziąć udziału w preselekcjach mogli wysłać nagranie DVD. Członkami Międzynarodowego jury byli: Piotr Paleczny (Polska, Przewodniczący Jury/dyr. artystyczny), Alexander Braginsky (USA), Andrea Bonatta (Włochy), Peter Frankl (Wielka Brytania), Bernd Goetzke (Niemcy), Choong-Mo Kang (Korea), Heinz Medjimorec (Austria), Noriko Ogawa (Japonia), Katarzyna Popowa-Zydroń (Polska), Wojciech Świtała (Polska), Michaił Voskresenskiy (Rosja).

Pianiści walczyli o pięć nagród głównych. VIII Konkurs wygrał 30 letni Rosjanin Eduard Kunz (I nagroda – 30 000 Euro). Jurorzy jednomyślnie potwierdzili wysoki poziom Konkursu, przy łącznej i niezmienionej od 2007 r. puli nagród 60 tysięcy Euro. II nagrodę zdobyła Kim Hyun Jung z Korei (15 000 Euro), III nagrodę (ex aequo) Rosjanin Sergey Redkin i Polak Michał Szymanowski (7000 Euro), zaś V nagrodę otrzymał Denis Evstyukhin z Rosji (2500 Euro). Jury rozdało szereg nagród pozaregulaminowych (pieniężnych) i specjalnych – koncerty oferowane przez partnerów Towarzystwa Muzycznego w Polsce oraz m.in. w Hiszpanii, Francji, Bułgarii, Brazylii, Rumunii, Holandii, Stanach Zjednoczonych oraz Japonii. IX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego odbędzie się w dniach 3-17 listopada 2013 r. Termin nadsyłania aplikacji minie 31 marca 2013 r.

Zainteresowani kulisami Konkursu i tajemnicą jego sukcesu mogą sięgnąć po książkę Henryka Martenki, pt. „Wielki akord” (Bydgoszcz 2008). Autor spisał swojej doświadczenia z ponad dwudziestu lat spędzonych przy organizacji tej imprezy. Tytuł wspomnień został zainspirowany musicalem M. Scorsese „New York, New York”.

– To właśnie Jimmy, jazowy saksofonista, w taksówce jadąc na Brooklyn tłumaczy Francine, na czym polega jego wymarzony moment w życiu, kiedy po wielu trudach, po latach wysiłków, wybrzmiewa wreszcie upragniony akord, wszystko układa się w jakąś monumentalną harmonię. Niekiedy wydaje mi się, że z ludźmi, bez których nie byłoby mnie przy konkursach Paderewskiego, jesteśmy już bardzo blisko tego, aby zabrzmiał nam ten jedyny, cudowny, mistrzowsko skonstruowany

Finał Międz ynarodowego Konkursu Pianist ycznego I. J. Paderewskiego, fot. Jarosław Pruss

interwał – opowiada wieloletni dyrektor Konkursu (cyt. za „Gazetą Pomorską”).

Dwa lata temu Towarzystwo Muzyczne zdecydowało się utworzyć Akademię Pianistyczną „Paderewski”, umożliwiającą młodym pianistom rozwijanie umiejętności gry z orkiestrą Mistrzowska Szkoła Letnia dla Młodych Pianistów z Orkiestrą Symfoniczną, to jedyna tego typu inicjatywa edukacyjna na świecie! Adresowana jest do uczestników międzynarodowych konkursów pianistycznych. – Celem Paderewski Piano Academy jest propagowanie osoby, twórczości i dziedzictwa I.J. Paderewskiego oraz stworzenie szansy młodym pianistom do rozwijania swoich talentów i sprawdzenia się grając z orkiestrą symfoniczną. Dlatego rok 2011 był szczególny, ze względu na obchodzoną 70. rocznicę śmierci Paderewskiego. Młodzi pianiści uczestniczyli w zajęciach z Toruńską Orkiestrą Symfoniczną pod dyrekcją dwójki dyrygentów młodego pokolenia, Jana Jakuba Bokuna (7-14.08.2011) oraz Anny Mróz (14-21.08.2011). Mieli także okazję do pracy indywidualnej z trzema światowej sławy pedagogami, obecnymi podczas PPA: prof. Ilją Schepem z Uniwersytetu Muzycznego w Kolonii, Andrzejem Jasińskim z Akademii Muzycznej w Katowicach i Robertem McDonaldem z Juilliard School w Nowym Jorku – informuje Agata Szpadzińska. Kolejna Paderewski Piano Academy odbędzie się w dniach 12-26 sierpnia 2012, aplikacje można przesyłać do 1 czerwca 2012 r.

Wielu animatorów ma nadzieję, że temat kultury, podjęty m.in. przez Bydgoskie Forum Kultury, przyczyni się do wzrost świadomości dziedzictwa kulturowego miasta. Wiąże się to także z poczuciem dumy bydgoszczan, pozytywnie oceniających własne imprezy. Historia Towarzystwa Muzycznego oraz Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Paderewskiego udowadnia, że posiadamy inicjatywę oryginalną w sali świata.

Tymczasem często jest tak, jak zauważył Wincenty Pol (1807-1872) w utworze pt. „Kraj ojczysty”: Cudze chwalicie, swego nie znacie, Sami nie wiecie, co posiadacie.

Październik 2011 |

| 19

Nihil Quest Miasto

Muszla 2011 Było kilka minut po godzinie szesnastej gdy wysiadłem z tramwaju i skierowałem swoje kroki w kierunku Parku Ludowego im. Wincentego Witosa. Po drodze mijałem kolejne, wyjątkowo liczne tego dnia, osoby odziane w koszulki opatrzone nazwami najróżniejszych kapel rockowych.

Pojedynczo, parami i w nieco liczniejszych grupach, wszyscy zmierzali w tym samym kierunku. Była pierwsza sobota września, a na scenie muszli koncertowej już od kilku chwil grał zespół Nihil Quest.

Muzycy Nihil Quest zagrali bardzo solidny set. W ich dokonaniach dało się słyszeć zarówno echa twórczości klasycznych heavy metalowych i hard rockowych tuzów, jak i nawiązania do współczesnych metalowych bandów. Kunszt wykonawczy instrumentalistów dobitnie świadczył o tym, że nie grają metalu od wczoraj, a pozytywne wrażenie pogłębiało się za każdym razem, gdy do głosu dochodził Ian „Rip” Giedrojć. Wokalista naprawdę ma moc w gardle i potrafi to świadomie wykorzystać, nie popadając przy okazji w zmanierowanie lub wymuszoną wirtuozerię.

20 |

| Październik 2011

Marcin Szymczak

Publiczność zgromadzona w muszli koncertowej gorąco przyjęła występ NQ, na zakończenie skłaniając muzyków do wykonania bisu. Szkoda tylko, że grupa, występując jako pierwsza, zmuszona była do grania w biały dzień, przez co straciła dodatkowy atut w postaci oprawy świetlnej. Na szczęście, w tym przypadku muzyka obroniła się sama.

Również w pełnym słońcu pojawiła się na deskach muszlowej sceny Arytmia, grająca mieszankę różnych czadowych gatunków. Żywiołowe dźwięki kolejnych utworów porwały do zabawy całkiem pokaźne grono słuchaczy. Arytmia dała się poznać jako sprawny technicznie i interesujący brzmieniowo zespół, wyróżniający się obecnością przy mikrofonie Anety Jurczak.

Wokalistka dysponuje mocnym, rockowym głosem, który brzmi tak samo dobrze w ostrych, niemalże punkowych numerach, jak w piosenkach o nieco balladowym rysie. Ostatecznie, pozytywny obraz tego występu mąciły jedynie przerwy między kolejnymi kawałkami, w których artystka obnażyła swój konferansjerski antytalent.

Toruński Disparates zaprezentował się bydgoskiej publiczności proponując brzmienia z pogranicza folku, rocka i piosenki poetyckiej. Obok tradycyjnie rockowych instrumentów rozbrzmiewały dźwięki akordeonu,

Robert Brylewski

The Cuffs

None

fot. Marcin Szymczak

trąbki i waltorni. Dodatkowym atutem tej interesującej gatunkowej hybrydy były teksty Bartłomieja Kulika, które w niebanalny sposób opisywały życie w najróżniejszych jego przejawach.

Gdy panowie z grupy The Cuffs wydobyli pierwsze dźwięki ze swoich instrumentów, pod sceną błyskawicznie zrobiło się gęsto od publiczności.

W muzyce zespołu spotykają się punk rock, country, rock’n’roll, a także brzmienia spod znaku Motorhead czy Misfits. Ta wybuchowa mieszanka w pełni ujawnia swoją siłę właśnie na koncertach, i tym razem, również nie było inaczej. Pogo trwało praktycznie przez cały występ zespołu, który zdecydowanie zasłużył na aplauz, zgotowany mu przez zachwyconych słuchaczy. The Cuffs, bez wątpienia, byli jednym z najjaśniejszych punktów tegorocznej edycji muszlowego mini festiwalu.

Krótko przed godziną dwudziestą na scenie pojawiła się kolejna gwiazda wieczoru, formacja None. Zrobiło się bardzo głośno i chyba jeszcze tłoczniej. Nowoczesny metal, wzbogacony środkami zaczerpniętymi ze stylistyki hard core’owej, zabrzmiał naprawdę potężnie.

Grupa udowodniła, że nie bez przyczyny zdarzało jej się grywać z największymi gwiazdami ciężkiej muzyki na świecie. None wykonał utwory z różnych okresów

swojej działalności, a wokalista kilkakrotnie wspominał o bydgoskich korzeniach zespołu. Koncert None trwał prawie godzinę i dla części publiczności był kulminacyjnym punktem imprezy. Nie był to jednak koniec atrakcji przygotowanych przez Rebel Music Bdg i Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy.

Tego wieczoru w Parku Ludowym wystąpiła jeszcze formacja Miasto, która tym koncertem promowała swój drugi album pt. Każdy chce się bawić. Ze sceny popłynęły dźwięki wyraźnie inspirowane alternatywną muzyką lat osiemdziesiątych. Grupie udało się wypracować brzmienie kojarzące się z punkowymi i reggae'owymi kapelami wywodzącymi się z pierwszych edycji jarocińskiego festiwalu. To przyjemne skądinąd wrażenie, spotęgowało pojawienie się u boku muzyków Miasta, gościa specjalnego. Robert Brylewski, bo o nim mowa, wykonał wspólnie z młodszymi kolegami kilka utworów, w tym legendarne piosenki z repertuaru Izraela: Święty szczyt i Kapłani szatana.

Występ Miasta godnie zakończył tegoroczną odsłonę Muszla Festu. Po raz kolejny impreza okazała się sukcesem, zarówno pod względem artystycznym, jak i organizacyjnym. Dopisała również publiczność, która swoją liczną obecnością, w oczywisty sposób wystawia pozytywną ocenę temu przedsięwzięciu.

Październik 2011 |

| 21

sztuka

W ostatni poniedziałek sierpnia br. przy ulicy Pomorskiej 11 w Bydgoszczy wydarzyło się coś, co największym krytykantom i malkontentom się nie śniło, nie mówiąc już o bydgoskiej rezygnacji. Ta zwykła ulica w Śródmieściu nagle zaczęła wyglądać zupełnie inaczej. Zapadający zmierzch rozpraszało światło z dużych okien, przed wejściem stali ludzie z kieliszkami wina, wszędzie poprzypinane stylowe rowery. To wszystko za sprawą wernisażu i wystawy, którą zorganizowała Fundacja Nowa Sztuka Wet Music, inaugurując tym samym swoją działalność.

Na pierwszy rzut oka – remont na całego: betoniarka, taczki, piasek, zapach mokrego betonu. Zaraz potem – niezwykłe zdjęcia. W tak niecodzienny sposób Fundacja zaaranżowała swoją pierwszą wystawę. Autorem prac, które przedstawiają niszczejącą warszawską Fabrykę Norblina jest nie tylko artysta, ale również laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii z 1980 rok, Wally Gilbert. Wystawa przypłynęła do Bydgoszczy barką w ramach projektu SESILUS, eksperymentalnej wyprawy artystów Wisłą z Warszawy do naszego miasta.

To, co się dzieje i będzie się działo w kamienicy przy ulicy Pomorskiej 11 świadczy o tym, że prowincja to nie położenie geograficzne, a stan umysłu i mentalność. Ludzie wszędzie mają podobne potrzeby i aspiracje. Wystarczy tylko je rozpoznać i wykrzesać z siebie energię do ich realizacji. I wtedy okazuje się, że w Bydgoszczy może powstać miejsce takie jak w Lizbonie, Berlinie, czy Londynie. Po prostu, od czegoś trzeba zacząć.

Pomorska 11 Z Danką Milewską i Arturem Maćkowiakiem rozmawia Monika Grabarek Kamienica przy Pomorskiej 11 – co to za miejsce?

Artur Maćkowiak: Sytuacja, którą tu zastaliśmy trochę nas zaskoczyła. Decydując się na powieszenie tu wystawy zdawaliśmy sobie sprawę, że wchodzimy tymczasowo na teren budowy, do remontowanego pomieszczenia. Wieszając te prace myśleliśmy, że powiszą tu maksymalnie tydzień, a potem się stąd wynosimy, ale już podczas aranżacji wystawy, gdy zawisły pierwsze fotografie na jednej ścianie, uderzył nas potencjał tego miejsca, jak to wszystko ze sobą współgra. Zobaczyliśmy, jak ta przestrzeń się zmienia, jak to wszystko nagle zaczęło pasować do tego surowego wnętrza. A to, co wydarzyło się przez te dwa tygodnie od wernisażu to już kompletnie nas zaskoczyło. Sam fakt, że tylu ludzi przyszło na wernisaż bez specjalnej akcji promocyjnej był niesamowity, bo umieściliśmy tylko informację na facebooku i napisała o tym „Gazeta Wyborcza”. Ujęła nas życzliwość i przychylność ludzi, którzy się tu pojawili, artystów, plastyka miejskiego, ludzi z sąsiedztwa.

To zainteresowanie przeszło nasze oczekiwania i poka-

Fot. Bar tłomiej Soł t ysiak

22 |

| Październik 2011

zało, że ta kamienica ma ogromną energię i potencjał, przekonaliśmy się, że takie miejsce jest absolutnie potrzebne w Bydgoszczy. Zaczęliśmy się zastanawiać, co z tymi możliwościami, które się nagle narodziły, zrobić.

Jakie macie plany?

Zainspirowani ciekawością ludzi tym miejscem, planujemy tu w ramach Kongresu Kultury akcję artystyczną. O tym za chwilę opowie Danka, bo to jej projekt.

Co dalej z tym miejscem, to zobaczymy. Jego końcowe przeznaczenie jest zupełnie inne, niż galeria. O tym postanowi właściciel kamienicy, w której się znajdujemy.

Nie wiemy też, jak będzie tu wyglądała zima, bo nie ma tu jeszcze kaloryferów. Póki co, szybkość reakcji i dzianie się rzeczy tu są tak duże, że prawie nie nadążamy za tym wszystkim. Zobaczymy, dokąd ta energia nas zaprowadzi, ja jestem dobrej myśli i mam nadzieję, że to miejsce da się utrzymać.

Co się tu zadzieje podczas Kongresu Kultury?

Danka Milewska: Dostosowując projekt, który powstał rok temu do obecnej sytuacji, do faktu, że ta kamienica się pojawiła i tak naprawdę można tu robić więcej niż wystawy, chciałabym, aby w trakcie Kongresu zaistniała tu taka 24-godzinna rezydencja artystyczna.

Czyli miejsce, gdzie artyści z różnych miejsc w Polsce mogą razem popracować, czy zainspirować się rozmową z sąsiadką, czy strażakami z pobliskiej straży pożarnej. To jest oczywiście taka ekstremalna wersja rezydencji, bo potrwa ona tylko jeden dzień, a jej efekty zobaczymy i usłyszymy z udziałem duetu SzaZa tego samego dnia wieczorem. Drugiego dnia zapraszamy na Substancję odżywczą, czyli interaktywną akcję według pomysłu Elżbiety Jabłońskiej. Będzie pysznie… a potem z jednej kamienicy sztuki do drugiej, przy Cieszkowskiego 10, i do trzeciej, przy 20 stycznia na wieczór z video-artem artystów z Lublina, Poznania, którzy tu mieszkają i ukochali to miasto.

F o t . Z b yZ i e l

Opowiedz o idei rezydencji artystycznej.

Danka Milewska: Po naszym wernisażu, odbyło się tu spotkanie zainspirowane kongresowym fermentem, dyskutowaliśmy o powietrzu, czyli a-i-r, czyli z angielskiego – programach rezydencji artystycznych. Wypowiadali się zarówno artyści z Bydgoszczy, jak i dyrektorzy placówek kulturalnych z regionu – z Mogilna, z Mroczy, z Lipna, którzy wprost powiedzieli, że mają fajne przestrzenie, pomysły, ale nie mają artystów u siebie, a jest duża potrzeba, żeby i u nich coś fajnego się działo w oparciu o lokalne sytuacje. Zgodziliśmy się co do tego, żeby tworzyć rezydencję w mieście, a może nawet całą sieć w regionie.

Chodzi o to, żeby to było miejsce, przestrzeń do twórczej pracy, do nieskrępowanego myślenia i do eksperymentów. Pobyt i praca w takim miejscu, dla artystów jest czasem tym brakującym ogniwem w ich procesie twórczym, podobnie jak to jest w procesie pewnej wspólnoty, z którą artyści współpracują i dla której sztuka jest blisko życia. Ten proces gdzieś głęboko się osadza i promieniuje, nagle pół miasta stwierdza, że jakieś świeże powietrze się zrobiło. Ta cała sztuka współczesna po prostu wprowadza nową formę energii. Tak można by powiedzieć najkrócej, choć jednego patentu na rezydencję nie ma. Ciekawy jest też dla mnie pomysł Muzeum Okręgowego o rezydencji na Wyspie Młyńskiej.

Rezydencja to często dobra forma na laboratorium sztuki. Ostatnio na naszą wystawę, do kamienicy zajrzało kilku 10-12 letnich chłopców z sąsiedztwa, na zasadzie kolega powiedział koledze, że coś się dzieje na ulicy. Najpierw wpadł jeden chłopak, pogadał z nami, zainteresował się piaskiem pod ścianą, potem przyszli inni. Zaczęli przynosić swoje rysunki, zdjęcia. Od słowa do słowa, stanęło na tym, że chcą zaprojektować pokój

z wystrojem łąkowym, żeby uczyć żaby, jak się robi parkour [Le parkour, „miejskie biegi przełajowe” – przyp. red.]. Takie tropy są bezcenne, ta interakcja z tym, co nas otacza, z tym, co się tu dzieje. Właśnie o takie miejsce chodzi, że wchodząc, ingerując w pewną przestrzeń, nie zamykasz oczu na to, co się dzieje obok, ale żywo reagujesz na wszystko, co się dzieje dookoła.

Wasza Fundacja Nowa Sztuka Wet Music chce ze sztuką wychodzić do ludzi, a nie zamykać się w galeriach czy muzeach.

Artur Maćkowiak: Od tego w ogóle się wszystko zaczęło, żeby nie robić wystaw w miejscach do tego przeznaczonych, ale właśnie zupełnie innych, często zaskakujących. Tu kontakt z sąsiedztwem był od samego początku. Już gdy wieszaliśmy wystawę, to sąsiedzi przychodzili, pytali, co tu będzie, interesowali się, o co tu chodzi. Potem przyszli na wernisaż, podobnie, jak właściciele sklepu fotograficznego, który jest obok. Życzliwość tych wszystkich ludzi naprawdę nas zaskoczyła i bardzo ujęła. Nasza fundacja nie ma sprecyzowanego artystycznego profilu, to raczej z założenia arts&business. Członkami są artyści i ludzie świata biznesu. To połączenie tych dwóch światów sprawia, że wiele projektów ma szanse realizacji. A często tak się nie działo ze względów finansowych lub innych przeszkód.

Wracając do działalności fundacji, to chodzi nam właśnie o to, by wychodzić ze sztuką do ludzi, by gatunki artystyczne się ze sobą mieszały, przenikały się. Żeby eksperymentować, bawić się formą. By muzyk spróbował zrobić instalację video, a artysta malarz wziął do ręki instrument muzyczny. Fundację oprócz Danki i mnie tworzą jeszcze Ela Jabłońska, Kuba Ziołek, Franek Daron i Dorota Krupa.

Październik 2011 |

| 23

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

Galeria GRAFFITI ul. Unii Lubelskiej 17, oferta dla młodzieży, prowadzi Anna Osińska, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 9

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582 1

AKADEMICKA PRZESTRZEŃ KULTURALNA – APK, przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14. Galeria Nad Brdą, Muzeum Fotografii, Galeria DEBIUT. 2 ART GALERY Anny Osińskiej, ul. Gdańska 42, e-mail: annaosinska49@o2.pl, tel. 525 153 295, 604 313 266 3 Autorska Galeria Sztuki Małgorzaty Maciejewskiej, ul. Morelowa 9, 85-362 Bydgoszcz, tel. 502 714 888, www.artgalery.bydgoszcz.pl.

Bydgoskie Centrum Informacji,

ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz.

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski.

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15. 6

Dom Kultury MODRACZEK,

ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska.

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura.

FILHARMONIA POMORSKA

dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

Galeria AUTORSKA

Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Pomorska 48, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8

24 |

Galeria KANTOREK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10 Galeria DEBIUT przy APK, Marta Rosenthal-Sikora Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587. 11 GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17 GALERIA MIEJSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: wt.-czw.: 10-18, pt.: 12-20, sob.-niedz.: 11.30-16.30, w sob. wstęp wolny. bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12 GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3.

GALERIA NAD BRDĄ przy APK, Karolina Prus.

GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13 GALERIA NON FERE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym.

GALERIE PRYWATNE: Galeria-Kawiarnia COLOMBINA, ul. Krasińskiego 5, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 228 023, Katarzyna Delert-Kalisz oraz Anita Gadzińska-Spiczonek. 14 GALERIA DECORAF ul. Niedźwiedzia 5, tel. 523 220 613, www.decoraf.com.pl, Hanna Radkosz-Florkowska. 15 GALERIA SZKŁA POLSKIEGO Waldemar Łachut, ul. Długa 39, tel. 698 879 887. 16 GALERIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222. 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26. 18

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15. 19

| Październik 2011

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura.

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak.

Klub Miłośników Kaktusów, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/ KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Kopernika 1, 85-074 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.logon.pl. 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, kier. Grażyna Salemska.

KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak. 21 KLUB INSPEKTORATU WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH, ul. Sułkowskiego 52 a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan.

Biblioteka Klubu IWsp SZ, tel. 523 783 668, kierownik Zdzisława Gajownik, czynna: pn. 10-15, wt., czw., pt. 13-18, sob. 10-15.

KLUB ŚWIATA KSIĄŻKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella. 22 KOŁO FILMOWE przy Klubie POW, ul. Sułkowskiego 52a. Projekcje odbywają się w Kinoteatrze przy ul. Dwernickiego 1, tel. 523 783 550.

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1,

ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, Fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska. 23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl.

Miejski Ośrodek Kultury, ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 228 715, www.mok.bydgoszcz.pl 22 Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł. 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM FOTOGRAFII – przy APK, Arkadiusz Blachowski. 2 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075.

MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Dyrektor Muzeum dr Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, www.exploseum.pl, Dział Edukacji i Promocji: tel. 52 58 59 910-15, e-mail: promocja@muzeum.bydgoszcz.pl; Biblioteka muzealna: tel. 52 58 59 916.

Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek – piątek 9.00-16.00, sobota, niedziela 10.00-16.00, poniedziałki – nieczynne Soboty – wstęp bezpłatny 26 MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590.

O

pera NOVA w Bydgoszczy dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac. 28

PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074, www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Lucyna Wojciechowska.

POMORSKIE MUZEUM WOJSKOWE, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Arkadiusz Kaliński, tel. 523 782 026, www.muzeumpmw.cen.bydgoszcz.pl.

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl. 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739.

TEATR PANTOMIMY „DAR”

www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub bilety@teatrpolski.pl, www.teatrpolski.pl 31 TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: tmmb@neostrada.pl,

skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6 TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała. 32 TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, prezes Felicja Gwincińska. 33 TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska. 27 TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca. 34 TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074.

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti. 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKOFRANCUSKIEJ, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11 URZĄD MIASTA, ul. Jezuicka 1, www.bydgoszcz.pl, infolinia 800 800 404, tel. 523 288 913, Wydział Kultury i Promocji Miasta. 36

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Pronobis-Sosnowska 35 Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz. com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz.com 37

WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635.

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mok.bydgoszcz.pl Polecamy prenumeratę w kioskach RUCHU. Zamów BIK w cenie 2 zł (jadąc po niego do centrum wydasz 2,60 zł w jedną stronę na bilet) RUCH S.A. ul. Dworcowa 104-108, tel. 52 36 00 645 (lub końcówki 646, 614)

Październik 2011 |

| 25

wydarzenia

Teatr Polski 19, 20, 21 października, godzina 19.00 23 października, godziny 11.00, 17.00 czas trwania: 75 minut bez przerwy Jan Brzechwa

Brzechwa 2. Szelmostwa Lisa Witalisa reżyseria Łukasz Gajdzis; scenografia i kostiumy Mirek Kaczmarek; choreografia Aneta Jankowska; opracowanie muzyczne Maciej Szymborski; reżyseria światła Robert Łosicki; asystent scenografa Natalia Horak; występują: Karolina Adamczyk, Małgorzata Witkowska, Paweł L. Gilewski, Jerzy Pożarowski, Marcin Zawodziński; tańczą: Aneta Jankowska, Łukasz Kosicki, Maciej Kosicki, Michał Szopiński, Mateusz Witkowski Brzechwa 2, czyli Szelmostwa Lisa Witalisa to kolejna odsłona bajki Brzechwy. „Tańczyć każdy może…” – to motto głównego bohatera. Lis Witalis zostaje liderem swojego zespołu i rozpoczyna podróż pełną przygód.

26, 27, 28, 29, 30 października, godzina 19.00

Mickiewicz. Dziady. Performance reżyseria i scenografia Paweł Wodziński; muzyka Stefan Węgłowski; kostiumy, reżyseria światła Agata Skwarczyńska; ruch sceniczny Aneta Jankowska; kierownictwo wokalne Agnieszka Sowa; video Remigiusz Zawadzki; muzyka w wykonaniu: Adam Kośmieja (fortepian), Artur Lawrens (perkusja), Aleksander Porakh (realizacja dźwięku), Stefan Węgłowski (gitara); asystent reżysera Anna Włodarska; występują: Karolina Adamczyk, Beata Bandurska (gościnnie), Michał Czachor, Mieczysław Franaszek, Paweł L. Gilewski, Michał Jarmicki, Marian Jaskulski, Magdalena Łaska, Mateusz Łasowski, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński, Zofia Zoń (gościnnie), Piotr Żurawski.

wychodzi poza schematy patrzenia na tekst Dziadów Mickiewicza w kontekście śmierci, żałoby i martyrologii narodowej. To sztuka o budowaniu wspólnoty narodowej i wzmacnianiu własnej tożsamości. Intencją jest ironiczne i krytyczne przyjrzenie się rytuałowi zaplanowanemu przez Mickiewicza i zdjęcie z niego narosłych, banalizujących interpretacji.

TANI BILET

DLA CZYTELNIKÓW BIK-u Z październikowym numerem BIK-u bilety na spektakl

„Brzechwa 2. Szelmostwa Lisa Witalisa” i „Mickiewicz.

Dziady. Performance” w cenie 12 zł!

Zapraszamy w terminie:

„Brzechwa 2. Szelmostwa Lisa Witalisa” 23.10.2011, godz. 11.00

29 października, godzina 13.00, 14.30 czas trwania: 35 minut bez przerwy spektakl jest przeznaczony dla dzieci od 1 do 2 lat

„Mickiewicz. Dziady.

Performance”

30.10.2011, godz. 19.00 Jeden egzemplarz BIK-u uprawnia do zakupu maksymalnie 4 biletów na jeden spektakl w promocyjnej cenie.

MLEKO

reżyseria Paweł Łysak; współpraca dramaturgiczna Michał Tabaczyński; instrumenty perkusyjne Michał Dobrzyński i Maciej Szymborski; muzyka Michał Dobrzyński; występują: Anita Sokołowska, Mieczysław Franaszek, Mateusz Łasowski,

Obrzęd Dziadów obchodzony był dwa razy w roku: w okolicy święta zmarłych – jako związany ze śmiercią obrzęd żałobny oraz w czasie wielkanocnym – jako święto życia i mocy. Interpretacja Pawła Wodzińskiego

M l e k o , f o t . A r k a d i u s z Wo j t a s i e w i c z

Mickiewicz. Dziady. Performance, fot. Magdalena Hueckel-Śliwińska

26 |

| Październik 2011

Po raz pierwszy zapraszamy do naszego Teatru rodziców z najmłodszymi dziećmi na opowieść splecioną ze słów, dźwięków i obrazów. Spektakl Mleko bazujący na klasycznej perskiej opowieści staje się okazją do pierwszej opowieści o cudowności świata i naszej w nim obecności. Spotkanie aktorów z najmłodszymi jest dla obu stron wielką przygodą i próbą znalezienia porozumienia. W trakcie tego przedstawienia obie strony wiele się od siebie nawzajem dowiedzą.

wydarzenia

Festiwal Prapremier Bydgoszcz 2011 Festiwal Prapremier jest konkursową prezentacją spektakli prapremierowych teatrów repertuarowych, w którym udział biorą najlepsze, najbardziej komentowane prapremiery poprzedniego sezonu teatralnego. Tegoroczna edycja została zaplanowana w terminie od 1 do 9 października. Do udziału w przedsięwzięciu zaproszono m.in. spektakl Nasza klasa Tadeusza Słobodzianka w reż.

Ondreja Spišáka z Teatru na Woli, Tęczową trybunę 2012 Pawła Demirskiego w reż. Moniki Strzępki z Teatru Polskiego we Wrocławiu, Poczekalnię.0 w reż. Krystiana Lupy Z Teatru Polskiego we Wrocławiu i Sieroty Dennisa Kelly w reżyserii Grażyny Kani z Teatru Powszechnego w Warszawie.

W trakcie Festiwalu Prapremier mają również miejsce spotkania z udziałem reżyserów, dyrektorów teatrów, teatrologów, recenzentów – festiwal jest dla nich ważnym forum wymiany idei i dyskusji na temat współczesnego teatru i dramaturgii oraz możliwością śledzenia bieżących tendencji i problemów podejmowanych przez teatr.

Aneks Festiwalu Prapremier w formule międzynarodowej odbędzie się po raz czwarty, w tym roku potrwa od 14 do 16 października. W trakcie Aneksu zaprezentowane zostaną prapremierowe spektakle oraz akcje

artystyczne, których istotnym założeniem jest oddziaływanie zarówno na poziomie artystycznym, jak i obywatelskim, poprzez aktywizowanie mieszkańców i różnych grup społecznych.

Teatr Polski przygotowuje specjalnie na tę okazję spektakl Sunday, bloody Sunday w reżyserii Łukasza Gajdzisa, w którym weźmie udział grupa mieszkańców Bydgoszczy. Celem jest prześledzenie różnych formuł i estetyk teatru obywatelskiego, który we współdziałaniu z mieszkańcami chce wpływać na przestrzeń społeczną. Przedsięwzięciu towarzyszyć będą spotkania z twórcami.

Pełny repertuar tegorocznego Festiwalu Prapremier i Aneksu będzie publikowany na stronach Teatru Polskiego: www.teatrpolski.pl oraz www.prapremiery.pl.

1.10.2011, sobota, godz. 19.00, Duża Scena TPB, 180 min. w tym przerwa TEATR NA WOLI WARSZAWA

NASZA KLASA

HISTORIA W XIV LEKCJACH TADEUSZ SŁOBODZIANEK reżyseria Ondrej Spišák, II reżyser Aldona Figura, scenografia František Liptak, kostiumy Jan Kozikowski, oprawa muzyczna Bartłomiej Wodniak, choreografia Anna Iberszer, kierownictwo produkcji Magdalena Romańska, inspicjent Mateusz Karoń; obsada: Dora Magdalena Czerwińska / Monika Fronczek, Zocha Izabela Dąbrowska, Rachelka Dorota Landowska / Anna Gryszkówna / Julia Wyszyńska, Jakub Kac Robert T. Majewski, Rysiek Maciej Skuratowicz / Michał Czernecki,Menachem Przemysław Sadowski / Mariusz Drężek, Zygmunt Karol Wróblewski, Heniek Marcin Sztabiński, Władek Leszek Lichota, Abram Paweł Pabisiak

Nasza klasa, fot. Krz ysz tof Bieliński

„Groteska i makabra dozowane są po równi, aktorzy mówią wprost do widzów, grają z wyimaginowanymi rekwizytami, przebudowują szkolną klasę na więzienie, stodołę, las. Są jak jeden organizm, ale każdy prowadzi swego bohatera z pełną odpowiedzialnością za jego wybory, udowadniając, że nie ma czegoś takiego Październik 2011 |

| 27

jak bezinteresowne dobro. I nie ma zła działającego na ślepo. Dobro czynimy z miłości, zło z zawiści. Para byle jakich Polaków zostaje przez moment bohaterami, a potem ich życie grzęźnie w beznadziei. Uratowani Żydzi również nie potrafią wykorzystać mądrze daru życia.

Nikt nie potrafi. I o tym, a nie o historii XX wieku, polsko-żydowskim suple jest to przedstawienie.”

Przerwana lekcja Łukasz Drewniak, Przekrój nr 43/26.10, 27.10.2010

Ży w o t y ś w i ę t y c h o s i e d l o w y c h , f o t . M . P a w ł o w i c z

S i e r o t y, f o t . S . O k o ł o w i c z

2.10.2011, niedziela, godz. 19.00 Mała Scena TPB, 110 min. bez przerwy TEATR POWSZECHNY WARSZAWA

SIEROTY DENNIS KELLY przekład Ewa Partyga, reżyseria Grażyna Kania, scenografia Stephan Testi, muzyka Jan Muszyński, inspicjent Julia Ossowska-Saar, obsada: Helen Anna Moskal, Danny Grzegorz Falkowski, Liam Piotr Ligienza „Thriller Sieroty w warszawskim Powszechnym to jeden z najmocniejszych spektakli sezonu. (…) Maleńkie, a zdumiewające przedstawienie. Chciałoby się od niego uwolnić, ale się nie daje. Wciąż rośnie przed oczami.

Rzadko coś podobnego mi się zdarza.”

Thriller w Powszechnym, Jacek Wakar, Twój Styl nr 6, czerwiec 2011

3.10.2011, poniedziałek, godz. 19.00 Mała Scena, spektakl lalkowy 60 min. bez przerwy TEATR AD SPECTATORES WROCŁAW

ŻYWOTY ŚWIĘTYCH OSIEDLOWYCH na podstawie książki LIDII AMEJKO reżyseria i scenografia Agata Kucińska, adaptacja Agata Kucińska, muzyka (grana na żywo) Sambor Dudziński, występuje Agata Kucińska 28 |

| Październik 2011

„Artystka świadoma jest tego, co robi w każdym calu.

Popatrzmy na to, z jaką pieczołowitością kreuje swoją opowieść. Każdemu „świętemu” daje postać, duszę, charakter, szacunek i… wielkość w świętości. Pobłażliwość nasza zaczyna się mieszać ze zdziwieniem, zaskoczenie z zauroczeniem, wzruszenie z podziwem. Bo to jest teatr lalek najwyższej próby. Jednoosobowy. A kto to są owi święci? To Wasi sąsiedzi: emeryt, dziwka, pijak i zwykły szary człowiek. Jak w każdym bloku betonowym.” Żywoty świętych osiedlowych – spektakl z duszą Krzysztof Kucharski Polska Gazeta Wrocławska nr 290, 13.12.2010

4.10.2011, wtorek, godz. 19.00 Duża Scena TPB TEATR IM. STEFANA JARACZA ŁÓDŹ

KASKADA HANOCH LEVIN przekład Agnieszka Olek, reżyseria Agnieszka Olsten, dramaturgia Agnieszka Olsten, scenografia, reżyseria światła Joanna Kaczyńska, choreografia Tomasz Wygoda, muzyka Marcin Oleś, wideo Karol Rakowski, inspicjent, sufler Ewa Bojanowska, asystent reżysera Jakub Wolak; obsada: Jona Popoch Mariusz Saniternik, Lewiwa, jego żona Ewa Wichrowska, Gunkel, znajomy Andrzej Wichrowski Kaskada na podstawie sztuki „Udręka życia” Pewnej bezsennej nocy on postanawia odejść. Trzydzieści lat małżeństwa uwiera nieznośnie, ból istnienia mobilizuje do działania. Za czym tęskni Jona Popoch?

Czy znajdzie w sobie siłę i odwagę by uciec przed nudą, małością, niespełnieniem – przed nią: Lewiwą?

Tak rozpoczyna się historia „Kaskady” w reżyserii Agnieszki Olsten. Spektakl powstał na podstawie napi-

wydarzenia

sanej w 1989 roku „Udręki życia” autorstwa izraelskiego pisarza polskiego pochodzenia – Hanocha Levina (1943-1999). To autor dramatów, opowiadań, piosenek, wierszy i książek dla dzieci, a także reżyser i twórca oryginalnego języka teatralnego. Spektakle na podstawie sztuk Levina często gorszyły i oburzały telawiwską publiczność, co przyniosło mu opinię niepokornego skandalisty. „Udręka życia” zaliczana jest do nurtu komedii rodzinnych. Sztuka traktuje o wiecznym i nieudolnym poszukiwaniu szczęścia, o walce z trywialną codziennością, która odsłania prawdę o małości i bezbronności bohaterów. To opowieść o walczących ze sobą małżonkach, którzy tak naprawdę nie mogą bez siebie żyć, ale też o bardzo ludzkim lęku przed śmiercią, opuszczeniem i zapomnieniem. Dosadny język, wyraziste postaci, groteskowe spojrzenie na istotę ludzką – wszystko to powoduje, że komedie domowe Levina nastrajają refleksyjnie, ale i śmieszą. Realizacja Agnieszki Olsten wzbogaca świetny dramat o intrygującą scenografię i zaskakujący „polski koloryt”…

Premiera odbędzie się 17 września w ramach Festiwalu Łódź Czterech Kultur 5.10.2011, środa, godz. 19.00 Opera Nova, 195 min. w tym jedna przerwa TEATR POLSKI WROCŁAW

TĘCZOWA TRYBUNA 2012 PAWEŁ DEMIRSKI reżyseria i światła Monika Strzępka, scenografia i kostiumy Michał Korchowiec, wideo Jacek Zachodny, muzyka Jan Suświłło, choreografia Rafał Urbacki, obsada: Pan Spisek Michał Majnicz, Kelner Marcin Pempuś, Tę c z o w a t r y b u n a 2 012 , f o t . N . K a b a n o w

Nauczyciel Adam Cywka, Pani Sędzia Katarzyna Strączek, Pani Prezydent Jolanta Zalewska, Po przejściach Agata Skowrońska, Hetero Mariusz Kiljan, Trener Jakub Giel, Dragqueen Michał Chorosiński, Urzędnik Michał Opaliński, Kibic Michał Mrozek, Ikona Igor Kujawski „Strzępka i Demirski, (…) pokazują paradoksy demokracji (…), ujawniają hipokryzję tolerancji jak w argumencie, że osobny sektor dla gejów to forma gettoizacji, co w takim razie z osobnymi lożami dla vipów?

Wyświetlają absurdalne lęki i uprzedzenia. Kompromitują mit modernizacji i (auto) rozwój u, w imię którego Polacy od lat 90. stale mają zaciskać pasa, by w przyszłości żyło im się lepiej. Wyśmiewając i punktując, ani na chwilę nie zapominają, że mówią o ludziach, pokazują ich dramatyczne szamotanie się w mechanizmie, który sami współtworzą, a który ich dusi. To powoduje, że ich spektakl jest czymś znacznie więcej niż świetnie zrealizowaną i niesamowicie zabawną satyrą społeczną czy wysokiej próby publicystyką. (…)”

Ty nie jesteś wszyscy, Aneta Kyzioł, Polityka nr 12/19.03

6.10.2011, czwartek, godz. 19.00 Duża Scena TPB, 80 min. bez przerwy TEATR KAMIENICA WARSZAWA

WRONIEC JACEK DUKAJ adaptacja i reżyseria Jerzy Bielunas, muzyka Mateusz Pospieszalski, choreografia Maciej Florek, kostiumy, maski Anna Czyż, wykonanie lalek Maciej Luściński, wykonanie masek Teresa Mak, wykonanie dekoracji Deco-Bau, animacje – materiały filmowe Jerzy Szota, animacja lalek Aneta Głuch-Klucznik, obsada: Marta Ledwo, Agnieszka Matysiak, Wojciech Brzeziński, Emilian Kamiński, Kamil Król, Grzegorz Pawlak, Michał Przybysz „W musicalu Wroniec o stanie wojennym nie ma ocen i rozliczeń. Jest za to pełna fantazji gra wrażliwością dziecka, które nie rozumie jeszcze polityki, ale czuje lęki dorosłych. Harry Potter w realiach stanu wojennego? (…). Zamiast stanu wojennego tłem wydarzeń i źródłem Wroniec, fot. F. Błażejowski

Październik 2011 |

| 29

wydarzenia

motywów mogłaby być tu dowolna inna katastrofa (np.

Powstanie Warszawskie). To małoobsadowe widowisko dopełnia jednak obrazu Warszawy – miasta, które teraz może jest już „ze światła poczęte, ze snu wyżęte”, ale bywało też pełnym niebezpieczeństw, pustym i szarym polem walki wszystkich ze wszystkimi.”

Stan wojenny picture show, Joanna Derkaczew, „Gazeta Wyborcza”, 15.12.2010

O PRAWDZIWYCH KOBIETACH I ICH PRAWDZIWYCH FACETACH Wiadomo, sytuacje są różne. Nie wszyscy wytrzymują. Są wypadki. I są samobójstwa. Są pieniądze i są oczekiwania. Bo żużel to ból i pęd. To męski, polski, ułański, robotniczy sport. I jeśli ktoś spyta, co jest ważniejsze, zawodnik czy motor, odpowiedź brzmi: czym byłby zawodnik i motor bez kobiet? Wszelkie podobieństwo do osób i zdarzeń jest łudzące.

SZWOLEŻEROWIE NADCHODZĄ!!!

Artur Pałyga

7.10.2011, piątek, godz. 19.00 Duża Scena TPB, 120 min. bez przerwy TEATR POLSKI BYDGOSZCZ

SZWOLEŻEROWIE Artur Pałyga reżyseria Jan Klata, scenografia, kostiumy Mirek Kaczmarek, muzyka Maciej Szymborski, Sławek Szudrowicz, reżyseria światła Justyna Łagowska, konsultacje choreograficzne Maćko Prusak, Aneta Jankowska, asystent reżysera Anna Włodarska, muzyka grana na żywo: Błażej Gawliński, Sławek Szudrowicz, Maciej Szymborski, Kuba Ziołek; występują: Karolina Adamczyk, Dominika Biernat, Michał Czachor, Mirosław Guzowski, Marta Nieradkiewicz, Roland Nowak, Mateusz Łasowski, Marta Ścisłowicz, Małgorzata Witkowska, Piotr Żurawski PRAWDZIWIE MĘSKI SPEKTAKL Żużel to męski sport. Żużel to bardzo męski sport.

Nie ma drugiego tak męskiego sportu.

Ale kobiety! Czym byłby bez kobiet? Żużel to polski sport. Żużel to bardzo polski sport.

Nie ma drugiego tak polskiego sportu.

Ale kobiety! Czym byłby bez kobiet?

8.10.2011, sobota, godz. 19.00 Duża Scena TPB, 65 min. bez przerwy TEATR ŁAŹNIA NOWA KRAKÓW

FAKIR, CZYLI OPTYMIZM wg SŁAWOMIRA MROŻKA BARTOSZ SZYDŁOWSKI, IGOR STOKFISZEWSKI scenariusz i reżyseria Bartosz Szydłowski, scenografia Małgorzata Szydłowska, zdjęcia Rafał Kosecki, montaż Przemek Fik, muzyka Andrzej Bonarek, VJ Dawid Kozłowski; obsada: Maria i Włodzimierz Barełowie, Barbara i Stanisław Dziedzicowie, Agata Marzec, Ryszard Słabczyński, Dagmara Iwaszkiewicz, Bartosz Szydłowski, Igor Stokfiszewski, Barbara Kurzaj, Anna Wielgucka, Tomasz Radawiec, Edward Wnuk

PRAWDZIWIE POLSKI SPEKTAKL Żużel to sport robotniczy.

Ale z drugiej strony ułański. Żużel łączy w sobie obie te tradycje.

Ale kobiety. Kobiety są ważne.

Jeśli ktoś nie umie ustawić sobie kobiety, jak ustawi walkę?

Sz woleżerowie, fot. Magda Hueckel

Fa k i r, c z y l i n o w y o p t y m i z m , f o t . G . Z i e m i a ń s k i

„(…) Jakby przypominali sobie czasy odległe, gdy tu, w Nowej Hucie, która jeszcze nie była Nową Hutą, inny fakir dobudował do krajobrazu nie tylko sto kominów i fabrykę, ale też monstrualne miasto. Szydłowski wstrzyknął w jasność naparstek dziwnej nostalgii.”

Paweł Głowacki, Cztery planety, Dziennik Polski nr 267, 16.11.2010

30 |

| Październik 2011

9.10.2011, niedziela, godz. 19.00 Duża Scena TPB, 110 min. bez przerwy spektakl kameralny TEATR IM. HELENY MODRZEJEWSKIEJ LEGNICA

III FURIE SYLWIA CHUTNIK, MAGDA FERTACZ, MAŁGORZATA SIKORSKA-MISZCZUK reżyseria i aranżacja przestrzeni Marcin Liber, kostiumy Grupa Miner, ruch sceniczny Iwona Pasińska, projekt muralu inspirowanego Melancholią Jacka Malczewskiego: Tymek Jegierski, muzyka na żywo Moja Adrenalinam; obsada: Furia II/Jadzia/Stasia/ Kuzynka Krycha/ Wierna 1 /Baba 1 Katarzyna Dworak; Furia I/ Pani Markiewicz/Biegła Ewa Galusińska, MC Apollo Rafał Pieluch, Danuta Mutter/Stefania Mutter Joanna Gonschorek; Furia III/Hanka/Matka Boska/ Wierna 2/ Baba 2/ Megafon Małgorzata Urbańska, SS-man/Ksiądz/Kolejarz/ Kobieta 2 Robert Gulaczyk, Chłop Edek/Kuzyn Antek /Wierny/ Kobieta 1 Wojciech Kowalski, Stefan Mariusz Sikorki, oraz SYRENY zespół Moja Adrenalina

I I I Fu r i e , f o t . P. B u d r e w i c z

„Dziesiąty kwietnia spędziłem z premedytacją w Legnicy. Spektakl Marcina Libera okazał się genialnym antidotum na rocznicowy przypływ uczuć patriotycznych i bohaterskich. (…) Liber pokazał, że ucieczka od polskiego tematu nie jest możliwa, ulgę daje samo wprowadzenie nowego tonu. Trzeba zszyć rany absurdem, odwrócić hierarchię wartości, wydrwić kłamstwo i pozę. (…) Liber proponuje inny rodzaj rozmowy z Polską i o Polsce niż Strzępka czy Klata. Jest mniej agresywny, mniej anarchiczny, ale trafia w samo sedno. Wielki, przerażający seans.” Łukasz Drewniak, Karanie Polski, Przekrój, 18.04.2011

14.10.2011, piątek, godz. 19.00 Mała Scena, 40 min. bez przerwy INSTYTUT TEATRALNY IM. Z. RASZEWSKIEGO WARSZAWA

CHÓR KOBIET MARTA GÓRNICKA PROJEKT I TU MÓWI CHÓR: TYLKO 6 DO 8 GODZIN, TYLKO 6 DO 8 GODZIN…

C h ó r k o b i e t , f o t . A . E . M u ń o z , W. M e y s z t o w i c z

koncepcja, libretto, reżyseria Marta Górnicka, partytura IEN, choreografia Anna Godowska, współpraca naukowa, literacka Agata Adamiecka, konsultacje dyrygenckie Agnieszka Symela, współpraca kostiumograficzna i scenograficzna Maja Wolak, Anna Maria Karczmarska, inspicjent Marek Susdorf; obsada: Maniucha Bikont, Justyna Chaberek, Alina Czyżewska, Paulina Drzastwa, Alicja Herod, Anna Jagłowska, Natalia Jarosiewicz, Katarzyna Jaźnicka, Ewa Konstanciak, Ewa Kossak, Katarzyna Lalik, Agnieszka Makowska, Kamila Michalska, Natalia Obrębska, Marta Ponichter, Anna Rusiecka, Monika Sadkowska, Kaja Stępkowska, Karolina Szulejewska, Olga Szymula, Iwona Tołbińska, Agata Wencel, Karolina Więch, Ana Wodzyńska, Anna Wojnarowska CHÓR KOBIET Marty Górnickiej, jest prawdziwym odkryciem, prawdopodobnie przełomowym dla polskiego teatru. 25 kobiet w różnym wieku i wykonujących różne zawody chórem mówi najpierw o dobrych przepisach kulinarnych i dobrych mężczyznach, aż wreszcie wspaniały chóralny głos podejmuje temat obrazów kobiet w społeczeństwie konsumpcyjnym, przymusowych czynności na rzecz ideałów piękna i zwątpieniem w nie. Odbywa się to między szeptem a krzykiem, między zbieraniem się w silne grupy a leżeniem na podłodze jako krucha jednostka. (…) Ostatnie słowo‚ metoikias’ nawiązuje do Antygony, do traktowania jej jako obcej pozbawionej praw we własnym kraju – naprawdę silny, porywający spektakl.

Thomas Irmer, Pancerni, pies i kanapa Jelinek, nachtcritic.de z 6.04.2011

15.10.2011, sobota, godz. 17.00 Mała Scena TPB, 60 min. bez przerwy TEATR 21 WARSZAWA

PORTRET NA PODSTAWIE KSIĄŻKI MICHÉLE LEMIEUX „BURZOWA NOC” reżyseria Justyna Kobczyk, scenografia / kostiumy Agata Skwarczyńska, muzyka Paweł Andryszczyk, wideo animacje Szymon Celej, ruch Bożena Gawerska-Panfil, obsada: Grzegorz Brandy, Anna Drózd, Teresa Foks, Maja Kowalczyk, Piotr Czempiński, Daniel Krajewski, Anna Łuczak, Aleksander Orliński, Michał Pęszyński, Aleksandra Skotarek, Marta Stańczyk, Piotr Swend „Teatr 21 to z całą pewnością „więcej niż teatr”, bo jego funkcje terapeutyczne są nieocenione. Są niejako podstawą, choć nie są manifestowane ostentacyjnie. Są Październik 2011 |

| 31

ZWIĄZANE Z INTERWENCJAMI ARTYSTYCZNYMI W PRZESTRZEŃ MIEJSKĄ? panel poświęcony inicjatywom obywatelskim w sztuce prowadzenie Joanna Erbel Krytyka Polityczna

naturalnym efektem procesu wydobywania wewnętrznych światów aktorów z ich codziennego ukrycia oraz ich scenicznej, publicznej prezentacji; procesu poznawania i oswajania ich myśli, marzeń, lęków i fascynacji.

Poprzez działania fizyczne i improwizacyjne, poprzez regularną, wspólną pracę warsztatową oswajane jest w tym teatrze także ciało – ciało „inne”, „ułomne”, „odmienne”, „aseksualne”, często ukryte, wykluczone, zablokowane i z całą pewnością tabuizowane.”

Karolina Karawczyk, W mojej głowie, Teatr, nr 2/2011 (1125)

15.10.2011, sobota, godz. 19.00 górne foyer TPB

DOWNTOWN POKAZ FILMÓW DOKUMENTALNYCH

16.10.2011, niedziela, godz. 19.00 Mała Scena TPB / Duża Scena TPB ok. 70 min. bez przerwy TEATR POLSKI BYDGOSZCZ

SUNDAY BLOODY SUNDAY ANNA WŁODARSKA reżyseria Łukasz Gajdzis, scenografia Ewa Machnio, tekst/dramaturgia Anna Włodarska, choreografia Zbigniew Szymczyk, muzyka Błażej Gawliński, Sławek Szudrowicz, Maciej Szymborski, Kuba Ziołek; obsada: Marcin Zawodziński, Paweł Bernadowski, Miłosz Bruski, Marta Fortowska, Bartłomiej Gładkowicz, Monika Jagła, Aleksander Kaczmarek, Kinga Kołodziej, Katarzyna Kozłowska, Anna Koźlińska, Kinga Kulbaka, Eliza Muszyńska, Emila Piech, Małgorzata Porazińska, Karolina Rakowska, Katarzyna Senkowska, Karolina Sosińska, Martin Szargan, Maja Szczęsniak, Alicja Szopińska, Roksana Wilczyńska, Jakub Wojtaluk, statyści

21, 16 MINUT DOWNTOWN – MIASTO DOWNÓW, 53 MINUTY 21 reżyseria Krzysztof Nowicki, PREMIERA Downtown – Miasto Downów, reżyseria Marta Dzido, Piotr Śliwowski 21, reż. Krzysztof Nowicki Dziewczęta i chłopcy bydgoskiego zespołu Amadeo podczas wspólnych zajęć tanecznych i wyjazdów zakochują się po raz pierwszy.

Downtown – Miasto Downów, reż. Marta Dzido, Piotr Śliwowski Film opowiadający o projekcie fotograficznym Oiko Petersena. Fotografowani modele, ubrani w kreacje, specjalnie zaprojektowane dla nich przez czołowych polskich projektantów, wcielają się w role bohaterów swoich marzeń.

16.10.2011, NIEDZIELA, godz. 17.00 GÓRNE FOYER TPB

CZY SZTUKA POWINNA WYCHODZIĆ W MIASTO? POTENCJAŁ I ZAGROŻENIA 32 |

| Październik 2011

S u n d a y b l o o d y s u n d a y, f o t . W. Z a m i a r a

„Nie często zdarza się tak spontaniczne odniesienie młodych ludzi do obcego im, aczkolwiek poważnego tematu drugiej wojny światowej, a więc także do „Bydgoskiej Krwawej Niedzieli” z jej tragicznym wydźwiękiem. Młodzi realizatorzy, a także widownia, zasługują na pochwałę za całość przedsięwzięcia.” fragment recenzji Henryka Skrzypinskiego, tłumacza j. niemieckiego, świadka wydarzeń bydgoskich z 1939 r.

wydarzenia

Filharmonia Pomorska 49. BYDGOSKI FESTIWAL MUZYCZNY sobota, 1 października 2011, godz. 19

Na Międzynarodowy Dzień Muzyki Młoda Polska Filharmonia Adam Klocek, dyrygent Dimitry Vasiliev, skrzypce (Rosja) Edicson Ruiz, kontrabas (Wenezuela) Dudu Carmel, obój (Izrael)

Preisner – Cztery pory roku – Jamna Prawykonanie utworu napisanego dla Młodej Polskiej Filharmonii Dittersdorf – Koncert kontrabasowy Es-dur Rachmaninow – Wokaliza (aranż. Paweł Przezwański) Vivaldi – Koncert na obój i fagot g-moll RV 545 Beethoven – VIII Symfonia F-dur op. 93 Ideą projektu Młoda Polska Filharmonia jest stworzenie ogólnopolskiej orkiestry młodzieżowej, składającej się z 37 najzdolniejszych uczniów szkół muzycznych II stopnia w wieku 15-20 lat. To pierwsza tego typu inicjatywa w Polsce. Ogólnopolski zespół orkiestrowy wyłoniony podczas majowych przesłuchań będzie kształcił się pod okiem solistów najlepszych światowych orkiestr – Dudu Carmela z Israel Philharmonic, Edicsona Ruiza z Berliner Philharmoniker i Dimitry Vasilieva z Moscow Soloists po czym wyruszy w trasę koncertową…

– mówi Adam Klocek dyrektor artystyczny projektu, dyrektor orkiestry oraz dyrektor Filharmonii Kaliskiej, dyrygent i wiolonczelista. Na Święto Muzyki to niezwykle interesujący koncert, gdyż bogaty, różnorodny repertuar i plejada gwiazd światowej estrady koncertowej plus świeżość, młodość i radość wspólnego grania zapowiadają wieczór, który pozostawi wiele silnych wrażeń.

Zakończenie 49. Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego piątek, 7 października 2011, godz. 19 Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Polskiego Radia w Krakowie Tadeusz Wojciechowski, dyrygent Jerzy Mechliński, baryton Artur Sędzielarz, przygotowanie Chóru

w sporach z krytykami, w małżeńskich kłótniach, w codziennych sytuacjach”. Niebywały sukces poematów przyniósł Straussowi sławę, powodzenie i duże pieniądze. W 1978 krakowski kardynał Karol Wojtyła składa u Góreckiego zamówienie na utwór upamiętniający 900. rocznicę zamordowania, w 1079, krakowskiego biskupa (później świętego) Stanisława. Kompozytor podejmuje się zlecenia z radością, czym naraża się na skuteczny ostracyzm ze strony ówczesnego katowickiego kierownictwa partii. „Utwór przeniknięty jest układami harmonicznymi, melodycznymi zwrotami fraz i powtarzającą się psalmodią tekstową, które znajdują natychmiast zrozumiały oddźwięk u polskich słuchaczy.

Prawykonanie było osobistym tryumfem kompozytora, tym bardziej, że Górecki dyrygował sam (co zdarza się rzadko). (…) Papież wyróżnił Beatus vir specjalną pochwałą, dziękując Góreckiemu publicznie za dostarczenie tak „głębokiego doznania”.

środa, 12 października 2011, godz.19 Bruksela, sala Théâtre Saint-Michel sobota, 15 października 2011, godz. 19 Sala koncertowa Filharmonii

Koncert z okazji Prezydencji Polski w Unii Europejskiej Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Mitsuyoshi Oikawa, dyrygent Paweł Wakarecy, fortepian Glinka – Uwertura do opery „Rusłan i Ludmiła” Chopin – Koncert fortepianowy f-moll op. 21 Czajkowski – V Symfonia e-moll op. 64 31 maja polski rząd przyjął „Program 6-miesieczny polskiej prezydencji w Radzie UE w II połowie 2011 r.”, przedłożony przez pełnomocnika rządu ds. przygotowania organów administracji rządowej i sprawowania przez RP przewodnictwa w Radzie UE. Program kulturalny polskiej prezydencji to jeden z największych projektów promujących Polskę od 1989. W jego ramach zrealizowanych zostanie ponad 1400 wydarzeń artystycznych.

Polskie projekty przygotowane przez Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z polskimi i zagranicznymi partnerami prezentowane będą w najlepszych gale-

R. Strauss – Poemat symfoniczny „Życie bohatera” Górecki – Beatus Vir Duży aparat wykonawczy, wybitny polski baryton o ugruntowanej, międzynarodowej sławie oraz piękny, godny program to najważniejsze atuty koncertu finałowego 49. BFM. W latach 1887-1899 powstaje 6 poematów symfonicznych Richarda Straussa, piąty to Życie bohatera, w którym „kompozytor ukazał samego siebie w sytuacjach dalekich od romantycznego ideału, czyli Październik 2011 |

| 33

wydarzenia

riach, scenach, klubach i festiwalach Brukseli, Paryża, Londynu, Berlina, Madrytu, Moskwy, Kijowa, Mińska, Pekinu i Tokio. W październiku br. odbędą się dwa koncerty z okazji Przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej organizowane przez Filharmonię Pomorską w Bydgoszczy we współpracy z Urzędem Marszałkowskim w Toruniu, promujące region kujawsko-pomorski w trakcie prezydencji. Na miejsce koncertu w Brukseli wybrany został Théâtre Saint-Michel – jedna z najwspanialszych sal koncertowych Belgii, miejsce o 75-letniej tradycji koncertowej, z salą o wspaniałej akustyce na 1500 miejsc. Koncert zostanie powtórzony 15.10.2011 w jednej z najlepszych pod względem akustyki sal w Europie – sali koncertowej Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy. Pochodzący z Torunia Paweł Wakarecy jest studentem V roku Akademii Muzycznej w Bydgoszczy w klasie Katarzyny Popowej-Zydroń. Jako jedyny Polak, Wakarecy znalazł się wśród dziesięciu finalistów tegorocznego Konkursu Chopinowskiego, otrzymując wyróżnienie. Japończyk Mitsuyoshi Oikwa jest stałym gościnnym dyrygentem China Philharmonic w Pekinie i Film Symphony Orchestra w Szanghaju. Urodził się w Hokkaido w 1949, swoją przygodę z muzyką rozpoczął jako pianista. Jest absolwentem Musical Instrument Department of Tokyo College of Music oraz Toho Gakuen School of Music. Kontynuował studia w Paryżu. Po powrocie do Japonii rozpoczął pracę z Sapporo Symphony Orchestra. Swój kunszt dyrygencki szlifował ponadto w USA i Niemczech, gdzie studiował u samego Sir Colina Davisa. Azjatycki mistrz batuty koncertował i nagrywał m.in. z Filharmonią Berlińską, wystąpił na ważniejszych europejskich festiwalach, m.in. w Bayreuth, Veronie, Salzburgu. W 1986 rząd Chińskiej Republiki Ludowej Chin zaprosił Oikawę do poprowadzenia dwóch wiodących chińskich orkiestr.

Projekt rekomendowany przez Radę Programową ds. Oprawy Kulturalnej Polskiego Przewodnictwa w Radzie UE. środa, 12 października godz. 19 Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Alex Szilasi, dyrygent, fortepian Bach – Koncert fortepianowy f-moll BWV 1056 Mozart – Koncert fortepianowy A-dur KV 488 Liszt – Rapsodia węgierska nr 2 na orkiestrę smyczkową Pierwszy kontakt z tym znakomitym węgierskim pianistą Filharmonia miała z okazji Roku Chopina, wpierw artysta zagrał w naszej sali na otwarcie obchodów Roku Chopina w Filharmonii, po czym 1 marca 2010 Sztuk OSFP i Alex Szilasi, pod dyrekcją maestro Tadeusza Wojciechowskiego, wystąpili w budapeszteńskim Pałacu w Koncercie Galowym Roku Chopina na Węgrzech. Artysta ponownie złoży nam wizytę koncertową, i tym razem zaprezentuje się w podwójnej roli: jako solista i dyrygent. Urodził się w Parmie we Włoszech, w rodzinie o silnych węgierskich korzeniach muzycznych. Studiował w Akademii Muzycznej im. Béli Bar34 |

| Październik 2011

Capella Bydgostiensis Alex Szilasi

tóka oraz Akademii Muzycznej im. Franza Liszta w Budapeszcie. Na Węgrzech jest niezmiennie kojarzony z muzyką Chopina. W 2010, w 200. rocznicę jego urodzin, artysta grał wiele koncertów, upamiętniających polskiego kompozytora i pianistę. Koncerty Szilasiego z lat 2006-2010 zostały zarejestrowane na dwóch płytach CD pod wspólnym tytułem „Dzieła wszystkie Chopina”, wydanych przez Hungaroton Classic z okazji Roku Chopinowskiego. Ma na artystycznym koncie liczne wyróżnienia i nagrody. Od 2009 prowadzi autorski, cotygodniowy programu radiowy o nazwie „Chopiniana” w węgierskim Radiu Classic. Jest właścicielem Fundacji Zeneszalon Concert and Piano Ltd. w Budapeszcie. środa,19 października 2011, godz. 19

RODZINNY POJEDYNEK

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis José Maria Florêncio, dyrygent Krzysztof Klima, klarnet Szymon Klima, klarnet

wydarzenia

Beetholven Cunha – Macaíba na orkiestrę smyczkową (polskie prawykonanie utworu napisanego dla Capelli Bydgostiensis) J.L. Petit – Wariacje na tematach opery „Carmen” Bizeta G. Verdi / L. Bassi – Fantazja koncertowa na tematach z opery „Rigoletto” F. Mendelssohn-Bartholdy – Konzertstück nr 1 op. 113; Konzertstück nr 2 op. 114 G. Bacewicz – Divertimento Bohaterami muzycznej potyczki to ojciec i syn, których prócz więzów krwi łączy miłość do jednego instrumentu – klarnetu. Pochodzą z Krakowa, ale ostatnie lata życia związali z naszym miastem. Senior, Krzysztof Klima, wyborny klarnecista i pedagog – od 1.10.2009 prowadzi klasę klarnetu w Akademii Muzycznej, z kolei junior, Szymon Klima, ambitny, wielce utalentowany muzyk, który ma na swym koncie już wiele znaczących sukcesów – rzecz jasna, jest jego studentem. Capella Bydgostiensis w sierpniu br. odbyła trzecie, tryumfalne tournée (10 koncertów) w Brazylii, rodzinnym kraju swojego szefa dyrygenta José M. Florência. Podczas tej wizyty nastąpiło prawykonanie światowe utworu Macaíba, portugalskiego kompozytora Beethovena Cunha, który swoje nowe dzieło zadedykował właśnie bydgoskim kameralistom. Podczas tego wieczoru odbędzie się prawykonanie polskie tej bardzo interesującej kompozycji. piątek, 21 października 2011, godz. 19 Filharmonia Pomorska Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Marcin Nałęcz-Niesiołowski, dyrygent Krzysztof Jakowicz, skrzypce Mozart – Uwertura do opery „Łaskawość Tytusa” Bruch – Koncert g-moll na skrzypce i orkiestrę Moszkowski – Suita charakterystyczna Małecki – Walc na orkiestrę Bardzo interesujący, w klasycznym układzie wieczór symfoniczny, w którym gościć będziemy po dłuższej nieobecności w naszym mieście, prawdziwego ulubieńca nie tylko bydgoskich melomanów, nestora i mistrza polskiej wiolinistyki, znakomitego pedagoga Krzysztofa Jakowicza. Wirtuoz zaprezentował się w licznych koncertach na naszej estradzie w przeróżnym repertuarze – od klasyki po tradycyjne, romantyczne tanga polskie i ogniste tanga rodem z Argentyny… Tym razem zostaną usatysfakcjonowani miłośnicy Koncertu na skrzypce Brucha, dzieła ponadczasowego, który swym nieodpartym pięknem wciąż zachwyca, i zawsze znajduje się w tzw. „żelaznym repertuarze” największych wirtuozów skrzypiec. Max Bruch (1838-1920) to niemiecki dyrygent i kompozytor tworzący w okresie neoromantyzmu, oraz na początku XX wieku. Rozgłos zyskał przede wszystkim dzięki „Koncertowi g-moll na skrzypce i orkiestrę”.

Utworem tym zainteresował się słynny wirtuoz skrzy-

piec – Józef Joachim. Zaprzyjaźnił się on z Maxem Bruchem i skorygował partyturę jego „Koncertu g-moll”.

Wirtuozowskie wykonania Joachima przyczyniły się do popularyzacji tego dzieła. Partia skrzypiec pełna jest wirtuozowskich pasaży, dwudźwięków, tryli oraz efektownych arpeggiów. Kompozytor w pełni ukazuje możliwości tego instrumentu (m. in. wykorzystuje niemal całą skalę skrzypiec oraz różnorodne artykulacje).Na podium stanie Marcin Nałęcz-Niesiołowski, jeden z najzdolniejszych w Polsce dyrygentów swojego pokolenia, absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie dyrygentury symfoniczno-operowej Bogusława Madeya. Od 1997 do kwietnia 2011 pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Białostockiej. Wraz z orkiestrą Filharmonii Białostockiej brał udział w wielu festiwalach i koncertach galowych oraz dokonał nagrania pięciu płyt.

Jest szefem artystycznym i dyrygentem warszawskiej Orkiestry Kameralnej Mała Filharmonia. Od 1999 jest dyrygentem gościnnym Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie. Jego dorobek fonograficzny obejmuje 10 płyt, szereg nagrań radiowych i telewizyjnych oraz nagrania muzyki filmowej i rozrywkowej.

Jest laureatem konkursów muzycznych, w repertuarze posiada zarówno dzieła wokalno-instrumentalne, muzykę symfoniczną, operową, jak i prawykonania współczesnej muzyki polskiej. W 2007 otrzymał stopień doktora sztuk muzycznych Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, a w 2010 stopień doktora habilitowanego na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. czwartek, 27 października 2011, godz. 19

BYLI – ODESZLI IN MEMORIAM

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Rudolf Tiersch, dyrygent Eliza Kruszczyńska, sopran Małgorzata Pańko, alt Sylwester Matczak, Bernard Mendlik, przygotowanie Chóru Mozart – Requiem „można odejść na zawsze, by stale być blisko” ks. Jan Twardowski

Koncert w Filharmonii, w przededniu Wszystkich Świętych otrzyma, jak zawsze, specjalną, godną oprawę muzyczną. Do grona profesjonalnych wykonawców dołączy rozśpiewana brać studencka Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Program wieczoru z nieśmiertelną muzyką Mozartowskiej Mszy żałobnej wprowadzi nas w klimat oczekiwania na Dzień Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny, kiedy to podążając na groby bliskich zapalamy świece – symbol pamięci, wdzięczności, modlitwy.

Październik 2011 |

| 35

wydarzenia

Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego Rewolucje graficzne. Albrecht Dürer i szkoła niemiecka XV i XVI wieku.

19 października 2011 r., godz. 18.00 – otwarcie wystawy, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a. Wystawa czynna do 4 grudnia 2011 r.

Wystawa stanowić będzie syntezę twórczości graficznych środowisk niemieckich XV i XVI w. na bazie dzieł sztuki znajdujących się w polskich kolekcjach – grafik, obrazów, inkunabułów i starodruków. Wśród rycin prezentowanych na ekspozycji zaprezentowana zostanie twórczość między innymi: Albrechta Dürera, Martina Schongauera, Heinricha Aldegrevera, Albrechta Altdorfera, braci Behamów, Lucasa Cranacha Starszego, Hansa Baldunga Griena, Georga Pencza.

A l b r e c h t D ü r e r, R y c e r z , ś m i e r ć i d i a b e ł, 1513

D a n i e l H o p f e r, F e s t y n w i e j s k i , 1533 -153 6

Obiekty prezentowane będą w szerszym kontekście uwarunkowań kulturowych epoki. Podstawowy zrąb ekspozycji stanowić będzie grafika niemiecka przełomu XV i XVI stulecia oraz XVI w. Główną myślą przewodnią scenariusza jest prezentacja historii grafiki w pierwszych dwóch wiekach jej istnienia, ukazanie na przykładzie najprężniej działającego w tym okresie środowiska niemieckiego procesu ewolucji techniczno-formalnej grafiki i jej emancypacji w samodzielną dziedzinę sztuki w XVI w. Rozszerzeniem tego zagadnienia i uatrakcyjnieniem z punktu widzenia wystawienniczego, będzie prezentacja rekonstrukcji warsztatu artysty grafika i malarza dokonana na bazie tekstów źródłowych, głównie traktatów, wspomnień i listów Albrechta Dürera. Prezentacja aranża36 |

| Październik 2011

cji ówczesnego miejsca pracy artysty, kopii narzędzi, którymi się posługiwał, rekonstrukcje matryc drzeworytniczych i miedzianych pozostawionych w różnym stadium wykonania pozwolą zrozumieć zagadnienia techniczne i materiałoznawcze związane z grafiką, ukażą punkt widzenia na dzieło artysty pracującego nie bezpośrednio nad odbitką, lecz nad jej negatywem – matrycą. Niektóre z narzędzi proponowanych w traktacie przez Albrechta Dürera, a rekonstruowane na potrzeby ekspozycji, dokumentują nowe dążenie we współczesnej mu sztuce do realistycznego odwzorowania otaczającej rzeczywistości.

Dla pełnego zobrazowania roli grafiki w sztuce europejskiej XVI w. przedstawione zostaną mechanizmy rozchodzenia się nowych motywów, rozwiązań kom-

pozycyjnych, ikonograficznych i formalnych za pomocą dzieł graficznych, w tym wypadku wytworów środowisk niemieckich XVI w. Poprzez zestawienie ze sobą grafik i obrazów różnych twórców ukazany zostanie proces cytowania fragmentów, czy kopiowania całości działa w twórczości artystów niemieckich. Poboczną kwestią pozostanie pytanie o status kopii w XVI-wiecznej sztuce.

Poprzez pryzmat prezentowanych na wystawie dzieł sztuki rozpatrywane będą kwestie związane z ich szerokim kontekstem kulturowym, między innymi zależność rozwoju grafiki w XVI-wiecznych Niemczech od silnego rozwój mieszczaństwa w tym czasie, które było głównym odbiorcą tego typu dzieł. Zaakcentowane zostanie rodzenie się nowej ikonografii, w tym

wydarzenia

A l b r e c h t D ü r e r, K o b z i a r z , 1514

Georg Penc z, Z d o b y c i e K a r ta g i n y, 1539

warstwy treściowej odpowiadającej potrzebom rodzącej się Reformacji.

W kontekście kultury humanistycznej XVI-wiecznej Europy poruszony zostanie w warstwie prezentacji multimedialnych problem kondycji ówczesnego artysty, jego procesu kształcenia, pojmowania przez niego definicji sztuki i dzieła sztuki. Tu punktem wyjścia dla rozważań będą teksty źródłowe autorstwa Albrechta Dürera.

Wystawę dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt wspierany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej Gefördert aus Mitteln der Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit.

Otwarcie wystawy pokonkursowej XV Ogólnopolskiego Przeglądu Amatorskiej Tkaniny Unikatowej.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośred­ niowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic”

Barbara Dygdała-Kłosińska

22 października, godz. 12.00, Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. Wystawa czynna do 13 listopada 2011 roku.

Ekspozycja została zorganizowana przez Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy.

Wystawy czasowe: Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Meblarium”. Wystawa czynna do 2 października 2011 r.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Od pieniądza narodowego do euro”.

Wystawa będzie czynna do 17 listopada 2011 r.

Wystawy stałe: ul. Dąbrowa „EXPLOSEUM – centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg”

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska” Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7 „Leon Wyczółkowski (1852-1936), malarstwo, rysunek, grafika”.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Galeria Sztuki Nowoczesnej”.

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. „Pamiątki bydgoskie” Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. „Bydgoszcz – okruchy miasta” Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11. „Secesja. Rzemiosło artystyczne ze zbiorów włas­ nych Muzeum” Wystawa czynna do grudnia 2011 roku.

Opera Nova, ul. Marszałka Focha 5 „Fonografia operowa”

Inf. Mateusz Soliński

Październik 2011 |

| 37

wydarzenia

Opera Nova w Bydgoszczy sobota 1.10.2011 r., godz. 19.00 Frederic Loewe – Alan J. Lerner „My Fair Lady” – musical Jubileusz 35 – lecia pracy na scenie Ryszarda Smędy Międzynarodowy Dzień Muzyki niedziela 2.10.2011 r., godz. 19.00 poniedziałek 3.10.2011 r., godz. 19.00 Frederic Loewe – Alan J. Lerner

„My Fair Lady” – musical Kierownictwo muzyczne Maciej Figas Reżyseria Maciej Korwin Scenografia Jerzy Rudzki Kostiumy Barbara Ptak W Międzynarodowym Dniu Muzyki jubileusz 35. lecia pracy scenicznej obchodzi Ryszard Smęda (bas).

W swojej karierze śpiewaczej pracował w Operze Krakowskiej, Operze Bałtyckiej w Gdańsku. Od 1980 r. jest solistą bydgoskiej Opery. Za swe kreacje artystyczne na tej scenie trzykrotnie zdobył „Złotą maskę”, nagrodę przyznawaną przez czytelników „Dziennika wieczornego”. W repertuarze ma ponad 60 partii operowych, operetkowych i musicalowych. Dał się poznać bydgoskiej Publiczności jako Falstaff w „Wesołych kumoszkach z Windsoru” Nicolaia, Leporello w „Don Giovannim” Mozarta, Bartolo w „Cyruliku sewilskim” Rossiniego, Baron Zeta w „Wesołej wdówce” Lehara, Tewje w „Skrzypku na dachu” Bocka, Frosz w „Zemście nietoperza” Straussa, M y Fa i r L a d y. W ś r o d k u R y s z a r d S m ę d a

38 |

| Październik 2011

Alfred Doolittle w musicalu „My Fair Lady” (dwie realizacje tego tytułu: w 1993 i 2008 roku, Czekko w „Hrabinie Maricy” i – ostatnio – Żupan w „Baronie cygańskim”(najnowsza realizacja w 2010 r.)

Jego talent komediowy błyszczy także podczas dorocznych koncertów sylwestrowych. Tak będzie podczas jubileuszowego wieczoru, na którym wystąpi w swej popisowej kreacji: Alfreda, londyńskiego śmieciarza-filozofa, ojca Elizy tytułowej bohaterki musicalu „My Fair Lady”. sobota 8.10.2011 r., godz. 19.00 niedziela 9.10.2011 r., godz. 19.00 Giuseppe Verdi

„Nabucco” – opera kierownictwo muzyczne Maciej Figas inscenizacja i reżyseria Ryszard Peryt scenografia Andrzej Sadowski przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń „Nabucco” – pierwsza opera, która przyniosła Verdiemu prawdziwy sukces i odmieniła życie swego twórcy.

Tytułowa postać to Nabuchodonozor, wielki budowniczy Babilonu, wódz, który uprowadził w niewolę znakomite rody Izraela po zdobyciu Jerozolimy w 586 r. p.n.e. Ten właśnie fakt stał się osnową libretta.

Zazdrość, miłość, walka o władzę, pragnienie wolności zilustrowane muzyką Verdiego.

wydarzenia

Historia zaczerpnięta z niewoli babilońskiej Hebrajczyków jest pretekstem dla dramatycznego rozwoju akcji i wspaniale zilustrowana muzyką włoskiego mistrza. Jedną z najpiękniejszych partii jest słynne „Va, pensiero…”, które jest chyba najbardziej rozpoznawalnym „chóralnym przebojem operowym”. sobota 15.10.2011 r. godz. 19.00 niedziela 16.10.2011 r., godz. 19.00 wtorek 18.10.2011 r. godz. 19.00 Ignacy Jan Paderewski

„Manru” – opera Promocja DVD kierownictwo muzyczne Maciej Figas reżyseria Laco Adamik scenografia Milan David (Czechy) choreografia Janina Niesobska przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń 70. lat od śmierci Paderewskiego Opera Nova wydaje pierwszą w historii światowej fonografii płytę nagraną w technice DVD z operą „Manru”. Jest to stosowny moment do przypomnienia dzieła stanowiącego uwieńczenie drogi twórczej Paderewskiego i jedynej w jego dorobku kompozytorskim opery. W nagraniu wzięły udział zespoły i soliści Opery Nova oraz gościnnie zaproszeni artyści. Reżyserii dokonał Laco Adamik.

Z uwagi na piękno dzieła należy mu się słuszne miejsce w repertuarze polskich teatrów operowych. Muzyka pisana pod wpływem dramatów muzycznych Wagnera zawiera szczególnie imponujące partie symfoniczne orkiestry, piękne partie wokalne. Paderewski włączył do partytury także elementy folklorystyczne: tańce góralskie i motywy cygańskie.

Październikowe spektakle „Manru” w Operze Nova w Bydgoszczy połączone będą z prezentacją i promocją DVD. W nagraniu wzięły udział zespoły Opery Nova.

Reżyserii dokonał Laco Adamik.

Partie solowe na płycie wykonują: Manru – Janusz Ratajczak (tenor) Ulana – Wioletta Chodowicz (sopran) Jadwiga – Barbara Krahel (mezzosopran) Urok – Leszek Skrla (baryton) Aza – Monika Ledzion (mezzosopran) Oros – Jacek Greszta (bas) Jagu – Łukasz Goliński (bas) Młody Cygan – Marcin Naruszewicz (tenor) Młoda Dziewczyna – Magdalena Polkowska (sopran) solo skrzypcowe – Krzysztof Jakowicz Chór, Balet i Orkiestra Opery Nova pod batutą Macieja Figasa czwartek 27.10.2011 r., godz. 19.00 piątek 28.10.2011 r., godz. 19.00 sobota 29.10.2011 r., godz. 19.00 Georges Bizet „Carmen” – opera kierownictwo muzyczne Maciej Figas reżyseria Bodo Igesz (USA) scenografia Paweł Dobrzycki choreografia Montse Sanchez (Hiszpania) Gdyby zrobić wśród melomanów ankietę na najpopularniejsze dzieło operowe, „Carmen” z pewnością znalazłaby się w ścisłej czołówce: seguidilla, marsz torreadora, habanera, aria z kartami – to słyszał i nucił chyba każdy mieszkaniec Europy.

Arcydzieło literatury operowej: ostatnie i zarazem największe osiągnięcie twórcze francuskiego kompozytora. W słońcu Andaluzji rozgrywa się historia tragicznej namiętności żołnierza do nieokiełznanej, dumnej i kapryśnej Cyganki. Plac przy fabryce cygar w Sewilli to miejsce, gdzie młody José po raz pierwszy ujrzał zuchwałą Carmen a niedbale przez nią rzucony kwiat kasji, uczynił go niewolnikiem uczucia.

Muzyka w mistrzowski sposób adaptuje dla potrzeb utworu operowego bogaty folklor Hiszpanii a nawet czerpie z ludowej muzyki kubańskiej (słynna habanera). inf. Ewa Chałat

Październik 2011 |

| 39

wydarzenia

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP.

Szczegóły dotyczące działalności klubów publikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl. Program DKK, realizowany przez WiMBP we współpracy z Instytutem Książki, obejmuje także spotkania autorskie, z których dwa odbędą się w październiku.

5.10.2011, godz. 17.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Barbarą Meder

PAŹDZIERNIK 2011 – wybrane zajęcia edukacyjne 4.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) Spotkanie Kółka Plastycznego „Mały Artysta” – „Mój zawód – jubiler” – tworzenie biżuterii z kolorowych guzików.

7.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dzieci i młodzieży ul. Bohaterów Kragujewca 11) „Jaskiniowcy są wśród nas” – lepienie z masy solnej bohaterów bajki „Flinstonowie” – zajęcia plastyczne.

10.10.2011, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 6 dla dzieci i młodzieży ul. Noakowskiego 4) „Biskupin – polskie Pompeje” – wykonywanie makiety biskupińskiego grodu.

11.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 10 dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1) „Jaskiniowcy są wśród nas” – lepimy z masy solnej bohaterów z książki pt. „Flintstonowie” – konkurs plastyczny.

Z wykształcenia jest inżynierem mechanikiem oraz informatykiem. Od 1981 r. mieszka w Australii. Odbyła roczną (1995-1996) podróż dookoła świata. W marcu 2002 r. rozpoczęła trwającą 13 miesięcy samotną wędrówkę z południa na północ kontynentu afrykańskiego. W 2010 r. ponownie wróciła do Afryki. Swoje afrykańskie wyprawy opisała w książkach: „Babcia w pustyni i w puszczy” oraz „Babcia w Afryce”. Druga z wymienionych książek zdobyła TRAVELERA 2010 – najbardziej prestiżową nagrodę podróżniczą w Polsce. Wkrótce obie książki mają ukazać się w języku angielskim. Ma swoją stronę internetową: www.basia.meder.net Wstęp wolny!

19.10.2011, godz. 17.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Januszem Majewskim

Reżyser filmowy, scenarzysta, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej i Teatralnej w Łodzi. Wyreżyserował ponad 30 filmów fabularnych, m.in. „Czarną suknię”, „Zazdrość i medycynę”, „Zaklęte rewiry”, „Sprawę Gorgonowej”, „Lekcję martwego języka”, „Królową Bonę”, „C.K. Dezerterów”, „Siedlisko”, „Złoto dezerterów”. Pisał scenariusze do swoich filmów. Realizował filmy telewizyjne, seriale i spektakle Teatru TV. Autor książek: „Exhibicjonista”, „Po sezonie”, „Złoto dezerterów”, „Retrospektywka”, „Ostatni klaps”, „Mała matura” (wydaw. „Marginesy”), na podstawie której powstał film „Mała matura 1947”. Spotkanie poprowadzi Hanna Grudzińska – właścicielka wydawnictwa „Marginesy”. Wstęp wolny!

Oprac. Lucyna Partyka koordynator regionalny DKK, WiMBP w Bydgoszczy

40 |

| Październik 2011

11.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) „Architektura biskupińskiego grodu” – wykonujemy makietę grodu w Biskupinie – konkurs plastyczny.

11.10.2011, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185) „Jaskiniowcy są wśród nas” – lepienie z masy solnej bohaterów książki pt. „Flintstonowie”.

12.10.2011, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 17 dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) „Figle z Flintstonami” – zabawy z gliną, modeliną i farbami.

13.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) „Rekonstrukcja słowiańskiego grodu” – tworzymy makietę Biskupina – konkurs plastyczny.

13.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) „Jaskiniowcy są wśród nas” – lepienie z masy solnej lub plasteliny bohaterów książki pt. „Flintstonowie”.

13.10.2011, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dorosłych i dla dzieci ul. Dworcowa 33) Zostań ilustratorem wiersza – konkurs plastyczny.

14.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 31 dla dorosłych i dla dzieci ul. Wielorybia 99) „Urodziny Kubusia Puchatka” – zajęcia literackie.

14.10.2011, godz. 16.00, WiMBP (Filia nr 17 dla dorosłych i dla dzieci ul. Łanowa 2) „Czy chciałbyś być nauczycielem?” – pogadanka na temat pracy nauczyciela. Próba uzyskania odpowiedzi na pytanie: „Czy bycie nauczycielem to praca czy powołanie?”.

17.10.2011, godz. 11.00, WiMBP (Biblioteka Główna ul. Stary Rynek 24) Warsztaty plastyczne z bydgoskim plastykiem Markiem Roną w Bibliotece Głównej WiMBP.

18.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 13 dla dzieci i młodzieży ul. Połczyńska 3) Spotkanie Kółka Plastycznego „Mały Artysta” –„W krzywym zwierciadle” – tworzymy z plasteliny karykatury znanych postaci baśniowych.

21.10.11, godz. 11.00, WiMBP (Biblioteka Główna ul. Stary Rynek 24) Spotkanie z archeologiem oraz finał Festiwalu archeologicznego „Od jaskini do pierwszych domów, czyli jak żyli pierwsi ludzie” w Bibliotece Głównej WiMBP.

21.10.2011, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 31 dla dorosłych i dla dzieci ul. Wielorybia 99) „Jakie to drzewo?” – zajęcia plenerowe z okazji Środkowoeuropejskiego Dnia Drzewa.

28.10.11, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) „Na zagranicznym szlaku turystycznym: Tokio” – cykliczne zajęcia edukacyjne poświęcone najpiękniejszym miastom świata.

Bydgoski Kongres Kultury :: 28-30 września 2011 Wydarzenia artystyczne towarzyszące Bydgoskiemu Kongresowi Kultury, zaplanowane przez WiMBP im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy.

28 .09.2011, godz. 11.30, Biblioteka Główna, Sala Wykładowa, Stary Rynek 24 SPOTKANIA Z LITERATURĄ NIEPOKORNĄ 2011.

Impreza kulturalna pt.: „Obrazy, twarze, słowa”.

1. Pokaz filmu fabularnego „Wojaczek”, reżysera Lecha Majewskiego 2. Panel dyskusyjny poprowadzi Kazimierz Rink.

28.09.2011, godz. 17.00 Biblioteka Główna, Sala Wykładowa, Stary Rynek 24 Spotkanie autorskie z Chrisem Niedenthalem – fotografem, jednym z najbardziej cenionych fotoreporterów europejskich. Polskę po raz pierwszy odwiedził w 1963 roku.

Po 10 latach przyjechał na kilka miesięcy i pozostał do dziś.

28.09-30.09, godz. 21.00, Biblioteka Główna, Sala Wykładowa, Stary Rynek 24 Z-Boczona Historia Kina / Sophie Fiennes 2006 Seans w trzech częściach oraz spotkania podsumowujące cykl

30.09.2011 NOC KULTURY w WiMBP i Filiach bibliotecznych NOC KULTURY w Bibliotece Głównej godz. 19.00 – 23.00 Wypożyczalnia Główna i FABULA, Stary Rynek 24 – czynne 19.00 – 22.00 • Biblioteka Bernardynów. Biblioteka Główna, Stary Rynek 24 – zwiedzanie zorganizowane w 10 osobowych grupach, osoby zainteresowane prosimy o zapisy (15-28.09.2011) pod nr tel. 52 33 99 227 oraz 512 319 077 w godz. 7.30 – 15.30.

• Spektakl plenerowy w wykonaniu młodych aktorów z Młodzieżowego Domu Kultury Nr 5 w Bydgoszczy pt. „Złodziej czasu”, ul. Długa 39, godz. 18.00-18.30 • Kiermasz Taniej Książki. Biblioteka Główna, ul. Długa 39, godz. 11.00 – 18.00 • PROJEKT OKNO – Koncert zespołu George Dorn Screams. Biblioteka Główna, ul. Długa 39, godz. 20.00 • Energia podszyta melancholią – bydgoski zespół oscylujący między post-rockiem, a slowcore. Co zaprezentuje w przededniu wydania nowej, trzeciej już płyty?

Filia WiMBP nr 12 dla dorosłych, ul. Ujejskiego 58, w godz. 18.00 – 22.00 BYDGOSZCZ MIASTO MOICH PRZODKÓW • „Bydgoszcz na starej fotografii” – pokaz multimedialny zdjęć przedstawiających starą Bydgoszcz.

• Spotkanie seniorów i młodzieży gimnazjalnej – czytanie wierszy, legend i opowiadań o Bydgoszczy oraz wspomnienia seniorów.

• Wystawa pt. „Filia nr 12 dla Dorosłych na kartach kroniki – dawniej i dziś”.

• Kiermasz książek.

Filia WiMBP nr 15 dla dorosłych oraz nr 17 dla dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2, w godz. 17.00 – 22.00 BIBLIOTECZNE SZALEŃSTWA DLA MAŁYCH I DUŻYCH 17.00 – 18.00 głośne czytanie wierszy pt. „Wierszyki łamiące języki” połączone z konkursem plastycznym 18.00 – 19.30 gry i zabawy dużych i małych 19.30 – 22.00 wspólne przygotowanie kolacji i wieczorne opowieści z dzieciństwa Filia WiMBP nr 21 dla dorosłych ul. Skłodowskiej-Curie 33, godz. 18.00 – 22.00 WSPOMNIENIA Z DZIECIŃSTWA… • Spotkanie autorskie z Haliną Studzińską, autorką książki pt. „W cieniu jesionów”.

• Wystawa starych, bydgoskich pocztówek.

• Kiermasz książek.

Filia WiMBP nr 31 dla dorosłych i dla dzieci ul. Wielorybia 99 PODRÓŻE KULTURALNE – spotkania z podróżującymi bydgoszczanami 19.00 – 20.00 Ewelina Moroz opowieść o Islandii.

20.00 – 21.00 Michał Lutrzykowski – wycieczka po Mołdawii.

21.00 – 21.45 Maraton czytelniczy czyli 42 minuty głośnego czytania ulubionych książek z dzieciństwa 21.45 – 22.00 „Czytanie kreatywne” – 5, 6 osób tworzy nowe opowiadanie/bajkę w oparciu o dwa pierwsze słowa w miejscu, w którym otworzy się książka.

Październik 2011 |

| 41

wydarzenia

Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński Wystawa prac Ryszarda Wieteckiego pt. „Znaleziska z przyszłości – dokumentacja” czynna do 4 października.

6.10.2011, godz. 18.00

Spotkanie poetyckie z Markiem Kazimierzem Siwcem pt. „Autoportret jesienny” oraz promocja tomu wierszy „Żyłka”. Czytanie tekstów: Mieczysław Franaszek

i spokoju. Wręcz przeciwnie: jest czynnikiem wywołującym stan niepewności i niepokoju, tym samym zaś – nieustannej potrzeby i gotowości weryfikowania prawd i znaczeń zdawałoby się oczywistych, niepodważalnych. Jeśli jest więc ta poezja „przeprowadzką”, oznacza ona coraz bardziej konsekwentne opuszczanie rejonu niezachwianej ufności i wkroczenie na teren przypisanego postawie dojrzałej – relatywizmu i poznawczego sceptycyzmu.

Edward Zyman

W poezji Marka Kazimierza Siwca nie ma namiętności, gorączki uczuć, ich gwałtownej erupcji. Jest „szkiełko i oko”, chłód, który ma przewagę nad romantycznym szaleństwem. To rozum odczytuje sensy, a nie wyobraźnia. To poezja zimnej analizy uczuć.

Piotr Cielesz

Marek Siwiec pisze o sprawach fundamentalnych dla własnej egzystencji. To dobrze. Jeszcze lepiej, że problemy te roztrząsa, opisuje i definiuje bez zbędnego patosu, ale za to z osobistym emocjonalnym wyciszeniem. Im bardziej pisze o sobie samym, tym więcej mówi o nas wszystkich.

Janusz Drzewucki,

Marek Kazimierz Siwiec, ur. 1950 w Kętrzynie. Poeta, filozof, mieszka i pracuje w Bydgoszczy. Jest autorem książek poetyckich: Odwrócone lustro (1979), Twój świt ucieka nad ranem (1984), Kostka (1990), Żyłka (2010) Publikował m.in. w „Poezji”, „Nowym Wyrazie”, „Kwartalniku Artystycznym”, „Okolicy poetów – Kwartalniku”, „Frazie”. Jego wiersze ukazały się w antologiach literackich (Debiuty poetyckie 1979: antologia ,1980), Arka poezji (1998), Droga do Ashramu, Antologia poezji kontrkulturowej (1998), Rozkwita pamięć między wierszami (2000), a także prezentowane były w telewizji i w radiu.

W 2005 ukazały się jego książki filozoficzne Od Platona do Beardsleya. Drogi estetycznej metakrytyki oraz Los, zło, tajemnica. Ku twórczym źródłom poezji Aleksandra Wata i Czesława Miłosza (2005).

* * *

Jeśli – jak przeczuwam – pisanie wierszy nie obywa się bez obcowania z mocami, które mnie przewyższają, to tym bardziej winienem im się przeciwstawić. Tylko tak mogę zaświadczyć o ich wadze i własnej wolności.

Marek Kazimierz Siwiec

Cechą naszej egzystencji jest nieprzenikliwość; struktura świata, jego istota stanowi dla nas tajemnicę, której rozwikłanie przekracza możliwości racjonalnego poznania. (…) Jedno jest pewne: poezja nie stanowi dla młodego autora oazy wewnętrznego ładu 42 |

| Październik 2011

Ten zbiór wierszy powstałych, jak pisze sam poeta „w szkole filozofii i poezji”, odznacza się szlachetnym umiarem środków artystycznych. Dzięki temu bogactwo tematów – rozterki sumienia, historia narodowa i historie życia prostych ludzi, sny, dysputy z filozofami o sensie świata – jest zarazem dramatyczne i zharmonizowane. I jeszcze jedno powoduje, że niepokój i ład pięknie i mądrze komponują się w tym przemyślanym zbiorze: to są utwory z bardzo wielu epok życia poety, od lat 80. ubiegłego wieku po chwile teraźniejsze. Ta perspektywa czasowa nadaje książce Marka Kazimierza Siwca egzystencjalną wiarygodność. Los i poezja, doświadczenie i refleksja nad nim – to splot znamionujący prawdziwą sztukę.

Piotr Matywiecki

6.10.2011, godz. 18.00

Otwarcie wystawy obrazów Jana Kaji pt. „W pobliżu”, wprowadzenie Krzysztof Szymoniak.

Ekspozycja czynna do 22 października.

Jan Kaja – mistyk sztalugowy (fragment)

Janka znam długo. Pierwsze moje z nim spotkanie w roku 1980 było też pierwszym moim spotkaniem z jego obrazami. Stało się to w najstarszej siedzibie Galerii Autorskiej, przy ulicy Dworcowej 98 i w mieszkaniu przy ulicy Chocimskiej 5. I choć z latami obrazy Janka ewoluowały w zakresie formy i treści, nigdy nie otarły się nawet o komercję czy tak zwaną mieszczańską uży-

wydarzenia

pamiętam – zaczęły się pojawiać obrazy, w których dominowały dwa motywy: silne, umięśnione, opresyjnie nagie i boleśnie pozginane torsy mężczyzn oraz drewniane struktury ograniczające przestrzeń świata, czyli zbudowane z żywicznych desek różnego rodzaju skrzynie, płoty, szopy, komory i klatki, dosyć jednak dalekie od dosłowności. Wszystkie one bardziej były metaforą lub symbolem niż realną wizją zamknięcia, a potem wydobywania się poza te bariery, dążenia ku światłu prawdy. I znowu – patrząc na te obrazy, kontemplując ich wyciszoną surowość, zastanawiałem się, ile w nich jest Autora, a ile nas wszystkich, każdego z nas, którzy dajemy się niekiedy żywcem pogrzebać w skrzyniach złudzeń, fałszu i ślepoty? Na marginesie tylko dodam, że podobne motywy przewijają się w obrazach Jana Kaji przez wszystkie kolejne lata. Najnowsze z nich pochodzą z roku 2010 („Prześwit” i „Przebudzenie”), tyle tylko, że wpisują się one w inny już nieco kontekst, jako że skala doświadczeń egzystencjalnych i metafizycznych Artysty znacznie się przez minione ćwierćwiecze poszerzyła. (…)

Krzysztof Szymoniak

24.10.2011, godz. 18.00, J a n K a j a , TA K , a k r y l , p ł ó t n o

teczność landszaftu. Tak było zawsze i tak jest dzisiaj.

Owszem, można mówić o utylitarnej funkcji tego malarstwa, ale utylitaryzm ów Artysta w pełni świadomie kieruje w stronę ściśle określonych treści, te zaś – co nie może dziwić – w dużej mierze determinują sferę przekazu, percepcję i kontekst ekspozycyjny.

Zacznijmy jednak od przełomu lat 70. i 80. XX wieku.

Jan Kaja – mimo że interesował się grafiką, rysunkiem i fotografią – od początku był oddany wyłącznie malarstwu sztalugowemu. Pierwsze cykle olejnych obrazów (które rozpinał na nie zawsze prostokątnych blejtramach) można było oglądać w Galerii przy ulicy Dworcowej. Zaludniały je postaci „zdeformowane” ręką surrealisty, tak wyraziste w swej odrębności, że właściwie niemożliwe do pomylenia z czymkolwiek innym. Owe symboliczno-mroczne i tajemnicze byty malarskie, kierujące uwagę widza, między innymi, ku „izmom autorskim” (generowanym i realizowanym przez jednego tylko artystę) (…). Obrazy, o których mowa, rzucały się w oczy niemal od razu, zaciekawiały, dyskretnie prowokowały do pytań o meandry życia i zagadki duszy właściciela mieszkania. Meandry i zagadki niewolne – jak sądzę – od pytań granicznych, na które wtedy nie było jeszcze wyjaśniającej wiele (wszystko?) odpowiedzi.

Ta odpowiedź pojawiła się, czy może raczej zaczęła się wykluwać, wydobywać na wierzch spod sterty ograniczających Jana Kaję skorup i półprawd egzystencjalnych (także w sferze artystycznej dykcji), w latach 1985-1987, kiedy powstał pierwszy, zawieszony potem w kruchcie, obraz o tematyce ściśle religijnej – wielkopostne „Ukrzyżowanie”. Był to, jeżeli się nie mylę, początek długo i cierpliwie eksploatowanego cyklu opisującego „Mękę Pańską”. Najpierw jednak – jeżeli dobrze

Otwarcie wystawy linorytów i obrazów Jacka Solińskiego pt. „Celowość”.

Ekspozycja czynna do 30 października.

Definiowanie samotności

Każdy rok kończy się dla mnie i jednocześnie zaczyna w dniu otwarcia wystawy urodzinowej. Roczny cykl pracy (od jesieni do jesieni) wyznacza mój rytm aktywności. Tak pracuję od dwudziestu pięciu lat, przygotowując w dniu 24 października w Galerii Autorskiej ekspozycję swoich linorytów. To równocześnie osobisty remanent twórczych dokonań. Ideą przewodnią moich dążeń artystycznych są poszukiwania uniwersalnego zapisu, otwartego na „duchowy dialog”. Przyglądając się kolejnym odsłonom moich dokonań, mam wrażenie, że każda z nich to przystanek w czasie długiej podróży.

Czas zaś to dla mnie ruchoma przestrzeń, w której zatrzymuję się od czasu do czasu. Przygotowując ekspozycję prac otwieram przejścia dla podróżnych. Tak właśnie widzę po latach te kolejne etapy. Nastrój wernisaży ma w sobie coś szczególnego, co charakteryzuje atmosferę dworca. Goście, czyli podróżnicy-przechodnie, tak jak na stacji kolejowej, przez chwilę przystają, przyglądają się, rozmawiają i w końcu odchodzą. Może kiedyś powrócą? Wielu z nich to moi przyjaciele. Umawiamy się w tym moim cyklu w prywatnej „poczekalni”, by dokonywać konfrontacji upływu czasu z naszym „stawaniem się”. Spotkania budują kronikę wzajemności.

Z roku na rok teraźniejszość modelowana przez rozmaite okoliczności jest inna. Płynność towarzysząca temu zjawisku zaciera ślady zmian. Czy można to uchwycić – nadać temu fenomenowi czytelny wyraz. Zajmowanie się grafiką, w moim wypadku, jest wciąż ponawianą próbą zapisu teraźniejszości, która staje się przeszłością. Mam wrażenie, jakbym ustawicznie wychylał się Październik 2011 |

| 43

wydarzenia

Jacek Soliński, Rachunek prawdopodobieńst wa, l i n o r y t , 2 9 ×4 8 c m , 2 011

z przestrzeni nieogarnionej chwili ku przestrzeni równie nieogarnionej stałości. Powtarzanie tej czynności jest spełnianiem czasu, czyli nieustannym dążeniem do „czegoś”. Uwięziony w chwilowości spisuję swój „linorytniczy dziennik”. Wszystkie prace układają się w konfigurację będącą opisem przejściowości, tymczasowości.

Zastanawiam się skąd ta systematyczność? Czyżbym tak bardzo uwierzył w czarno-biały świat linorytniczej syntezy? Odpowiedzi, które znajduję, zmieniają się, jak pory roku, a ja wciąż „podpisuję” swoją październikową listę obecności. Po każdej skończonej ekspozycji zaczynam pracę, jakby od początku, ale jednocześnie mam wrażenie ciągłości drogi. Poruszam się w tym sa-

mym kierunku z przekonaniem, że twórczość pozwala, ujmując to poetycko, „przeżywać różne stany grawitacji”, „nadając na wielu częstotliwościach”. Przekaz, który umożliwia przeżywanie łączności z innymi, działa również jak przejście do sąsiedniego świata. Dzięki temu mogę dowolnie rozmieszczać akcenty w przestrzeni „połączonej” – miedzy życiem a zamyśleniami-postojami. Ta osobliwa podróż jest doświadczaniem czegoś odrębnego, co można nazwać właściwością „bycia”.

Z naiwną wiarą dziecka, przez moment, spełniam się w wymyślonych strukturach i obrazach. Może podejmuję wysiłek właśnie dla takich chwil „uniesień”.

W rowkach, które żłobię szukam harmonii i uspokojenia, by w konsekwencji określić rytm znajdowania, efekt płynności, falowania – transu. Ślady rozmyślań stają się moim „kodem kreskowym”, zapisem odczuwania. Zajmując się linorytem, czyli dziś już „archaiczną” techniką wypukło-druku, mozolnie poruszam się między bielą i czernią. Powoli i w skupieniu żłobię struktury, z których powstają kompozycje. Chociaż to długie monotonne chwile – często zwykłej mechanicznej pracy – jednak znajduję w nich głębszy sens. Mówiąc dosłownie i metaforycznie „wydobywam z czerni biel”, i odnajduję w tej czynności równowagę. Traktuję ją również jako antidotum na „aktualność” świata, z którą tracę kontakt.

W ten sposób odreagowuję swoją nieprzystawalność do „postępu”. Operując rylcem, mam wrażenie, jakbym żył w jakiejś bliżej nieokreślonej przeszłości i rzeźbił na tabliczkach znaki, opisujące moje poczucie realności. Świadomość, że ten alfabet odczyta jeszcze tylko kilka osób, w zupełności mi wystarcza. Tak oto postrzegam wędrówkę grafika-rytnika w świecie współczesnym, w czasoprzestrzeni rozpadu i rozproszenia.

Jacek Soliński

24.10.2011, godz. 18.00

prezentacja tekstów „Sześć miniatur” do wystawy linorytów Jacka Solińskiego „Celowość”, Wojciecha Banacha, ks. Antoniego Siemianowskiego, Hanny Strychalskiej, Krzysztofa Szymoniaka, Jana Wacha, Michała Tabaczyńskiego.

Teksty przedstawią autorzy oraz Mieczysław Franaszek.

Biblioteka Główna UKW Otwarcie wystawy prac Jacka Solińskiego „Aniołowie wybranych dni”.

19 października 2011 r. godz. 18.00, Biblioteka Główna UKW Wystawie towarzyszyć będzie ekspozycja druków i wydawnictw Galerii Autorskiej Jana Kaji i Jacka Solińskiego, zatytułowana „Czwarta dekada”. inf. Barbara Maklakiewicz

44 |

| Październik 2011

wydarzenia

Akademicka Przestrzeń Kulturalna Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy poniedziałek 24.10.2011, 16.00, sala widowiskowa APK

Film z audio deskrypcją „Deszczowy żołnierz” reż. W. Saniewski, 1997 r.

W grudniu 2010 r. przy Akademickiej Przestrzeni Kulturalnej WSG powstało kino dla niewidomych. „Oprócz dialogów i muzyki, uczestnik seansu usłyszy także opis rozgrywającej się akcji, przyrody i kostiumów” – wyjaśnia Radosław Cichański, specjalista ds. osób niepełnosprawnych w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy.

Bydgoscy deskryptorzy odbyli specjalistyczne szkolenia. „Naszą pracę ocenia grupa niewidomych osób. Na podstawie ich uwag powstaje ostateczna wersja filmu – mówi Cichański”. Na pokazy zapraszamy również osoby widzące, które chcąc poznać, czym jest audio deskrypcja, będą mogły obejrzeć film z zasłoniętymi oczyma.

(Projekt współfinansowany z środków Urzędu Miasta Bydgoszcz).

pokazach lotniczych niewyobrażalne akrobacje. Pacan dotyka owych nieuchwytnych sytuacji, przybliża je na wyciągnięcie ręki. Fotografuje z ziemi wybrane fragmenty pokazu, tworząc obrazy pełne dynamiki, niepokoju – wyjątkowo sugestywnej ekspresji. „Z głową w chmurach szukam siebie” – to motto wystawy i drugiego albumu fotografii pt. Krajobraz podniebny, autorstwa Tomasza Pacana. „Intuicyjna pewność pozwala mu na szybkie wyraziste podejmowanie decyzji. Chwyta to co godne uwagi, czyniąc obraz przejrzysty, posiadający matematyczny porządek, kompozycyjny ład. Unika sztywnej symetrii, tworzy zgrabną i zrównoważoną całość w zakresie tonów jak i kształtów” – Tadeusz Czarnecki. „Świat postrzega w szlachetnej gamie czerni i bieli. Podobnie jak koledzy z kieleckiej szkoły krajobrazu „uprawiają” ziemię, tak Tomasz Pacan „uprawia niebo”.

Dostrzega w nim wytwory myśli i pracy człowieka – samoloty – które w połączeniu z prawami aerodynamiki i specjalnymi programami, tworzą wymyślne linie oraz geometryczne struktury.” – Paweł Pierściński.

Tomasza Pacan, fotograf ia

Muzeum Fotografii Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy oraz Agencja ZEGART Jerzy Zegarliński

Wystawa fotografii Tomasza Pacana „Krajobraz podniebny” wernisaż 29.09.2011, godz.18.00 wystawa potrwa do 30.10.2011 „Samoloty od wczesnego dzieciństwa wpisały się w krąg Jego zainteresowań” – pisze o twórczości Pacana Tadeusz Czarnecki – „Fascynuje go nie tylko sama w sobie maszyna czy pojedynczy jej element, ale przede wszystkim umiejętności pilotów, czyniących na

Tomasz Pacan (tompac) – ur. 14 marca 1969 roku w Kielcach. Inżynier budownictwa lądowego, praktykujący w zawodzie od bez mała 15 lat. Fotograficznie realizuje się od ponad dekady. Uczestnik wielu plenerów i wystaw, autor albumów „Samoloty moje spojrzenie” (2007), „Krajobraz podniebny” (2009). Członek ZPAF.

To m a s z a P a c a n , f o t o g r a f i a

Październik 2011 |

| 45

wydarzenia

Pałac Młodzieży 8.10.2011, godz. 11.00 Jesień, ach to Ty. Impreza otwarta dla dzieci ze szkół podstawowych. W programie gry i zabawy.

22.10.2011, godz. 16.00 Audycja muzyczna. Sala widowiskowa.

19.10.2011, godz. 9.30 Koncert z okazji Dnia Papieskiego. Sala widowiskowa.

26.10.2011, godz. 12.00 Środowe spotkania z teatrzykami dziecięcymi. Sala widowiskowa.

21-23.10.2011 Etap centralny XXXI Ogólnopolskiego Konkursu Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży.

28.10.2011, godz. 9.00 Ogólnopolski Turniej Kajak-polo. Basen Pałacu Młodzieży. inf. Dominika Kosińska

DKF Niespodzianka w Pałacu Młodzieży zaprasza na kinowe seanse w październiku

mieszkańców Boliwii z najeźdźcami z Zachodu – w filmie i w rzeczywistości.

czwartek, 6.10.2011, godzina 19.30

Larry Crowne – uśmiech losu

(Larry Crowne) reż. Tom Hanks, USA 2011, 99 min.

Larry Crowne to zwykły, miły facet. Pewnego dnia wszystko się zmienia – Larry nieoczekiwanie traci pracę.

Musi przeorganizować swoje życie i zacząć wszystko od początku. Pierwszym krokiem na nowej drodze jest nauka jazdy na skuterze i powrót na studia. Na kursie Larry poznaje uroczą nauczycielkę, którą obdarza czymś więcej niż tylko sympatią. Reżyseruje i gra główną rolę Tom Hanks, a partneruje mu Julia Roberts. czwartek, 13.10.2011, godzina 19.30

Nawet deszcz

(También la lluvia) reż. Icíar Bollaín, Hiszpania 2010, 98 min.

Sebastian – reżyser idealista – i Costa, jego producent, realizują w Boliwii film o przybyciu Kolumba do Ameryki. Pragną ukazać wielkiego odkrywcę w sposób daleki od wyidealizowanej wersji szkolnych podręczników – na ekranie Kolumb i jego świta brutalnie rozprawiają się z Indianami. Realizacja filmu idzie wyśmienicie do momentu gdy w okolicy wybucha tzw. „wojna o wodę”, wywołana prywatyzacją wodociągów. Szybko okazuje się, że pomimo upływu 500 lat, konkwista trwa nadal. Rozpoczyna się podwójna walka rdzennych

Larry Crowne – uśmiech losu

czwartek, 20.10.2011, godzina 19.30

Kret

reż. Rafael Lewandowski, Polska/Francja 2010, 108 min.

Odkąd Paweł rozkręcił wraz z ojcem Zygmuntem wspólny interes, jego rodzina zaczyna coraz optymistyczniej patrzeć w przyszłość. Ich marzenia o dostatnim życiu przekreśla pewnego dnia artykuł, który godzi w dobre imię Zygmunta. Z dnia na dzień współpracownicy Pawła odwracają się od niego, a małżeństwo z Ewą przeżywa poważny kryzys. W rolach głównych nagrodzeni Marian Dziędziel i Borys Szyc. czwartek, 27.10.2011, godzina 19.30

Debiutanci

(Beginners) reż. Mike Mills, USA 2010, 105 min.

75-letni ojciec Olivera postanawia wyznać mu prawdę, którą ukrywał przez całe życie – jest gejem. Ta informacja jest dla głównego bohatera szokiem, ale pozwala mu na nowo zbudować zaniedbaną relację z najbliższym człowiekiem, którego, jak się okazało, zupełnie nie znał. Wkrótce też Oliver spotka Annę i przekona się, że jest możliwe coś, w co już dawno przestał wierzyć – prawdziwa miłość po trzydziestce.

Nawet deszcz

Kret

Debiutanci

CENA KARNETU: 24 ZŁ • CENA POJEDYNCZEGO BILETU NORMALNEGO: 8 ZŁ • CENA KARNETU ULGOWEGO: 15 ZŁ • CENA BILETU ULGOWEGO (MŁODZIEŻ PONADGIMNAZJALNA, STUDENCI): 5 ZŁ Karnety i bilety do nabycia w kasie Pałacu Młodzieży w godzinach 8.00-10.00 i 12.00-15.15 lub przed seansem. Z B I K - i e m b i l e t 5 z ł Kontakt: Pałac Młodzieży w Bydgoszczy, Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359.

46 |

| Październik 2011

Śpiew na tysiąc głosów Finał 31. Ogólnopolskiego Konkursu Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży odbędzie się w Bydgoszczy w dniach od 21 do 23 października 2011.

Od 1988 roku finał konkursu organizowany jest przez bydgoski Pałac Młodzieży. To wyjątkowe wydarzenie na mapie naszego kraju. Jest to nie tylko największy, ale i najbardziej renomowany konkurs chóralny dzieci i młodzieży w Polsce. Podczas trzech dekad w jego finale udział wzięło ponad 35 tysięcy uczestników. Każdego roku na przesłuchaniach finałowych ma okazję sprawdzić się prawie tysiącosobowa grupa chórzystów, która reprezentuje najlepsze chóry dziecięce i młodzieżowe z całej Polski.

Klimat bydgoskiego święta jest niepowtarzalny, zarówno dla uczestników jak i dla widzów. To okazja do wielu wzruszeń, obcowania ze sztuką na najwyższym poziomie, poznania osób, z którymi można dzielić swoje wrażenia. Przyjeżdżający tu dyrygenci czy kompozytorzy wspaniale wspominają cyklicznie odbywające się konkursy. Młodzi członkowie zespołów również czekają na przyjazd do Bydgoszczy jak na swoje ulubione święto – doceniają poczucie wspólnoty chóralnej, czują niepowtarzalność swojego ulubionego zajęcia – śpie-

wania. Wśród uczestników nie jest najważniejsza walka o nagrody, ale możliwość poznania stylu i sposobu pracy innych chórów, nawiązanie nowych przyjaźni, atmosfera szlachetnej rywalizacji. „Konkurs w Bydgoszczy jest okazją do spotkania z chórami z całej Polski.

Czerpiemy z nich naukę i motywację do dalszej pracy, ale także przyjemność z przebywania razem” – mówią uczestniczki chóru „Fantazja” ze Szkoły Podstawowej nr 5 w Słupsku.

Koncerty w ramach Konkursu Chórów odbywają się w sali koncertowej Filharmonii Pomorskiej. Są one otwarte dla publiczności z miasta i regionu. Przesłuchania konkursowe rozpoczynają się 22 października o godz. 9.00. Jednym z najbardziej podniosłych wydarzeń będzie koncert galowy, który odbędzie się w niedzielę 23 października o godz. 12.00. Koncert wieńczyć będzie ceremonia rozdania nagród – Złotych, Srebrnych i Brązowych Kamertonów. Chóry, które w sposób szczególny zaistnieją na Konkursie wyróżnione zostaną nagrodami specjalnymi: Grand Prix – ufundowanym przez Ministra Edukacji Narodowej – dla najlepszego chóru Konkursu, jak również Nagrodami Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wstęp na wszystkie koncerty jest bezpłatny.

Dorota Tomaszewska

Październik 2011 |

| 47

wydarzenia

Akademia Muzyczna Tatiana Shebanova in memoriam sobota, 1.10.2011, godz. 17.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3

CXLI Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami

Pedagodzy, absolwenci, goście AM w Bydgoszczy

niedziela, 23.10.2011, godz. 10.00 i 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Idziemy na koncert

Koncert z okazji inauguracji Roku Akademickiego 2011/2012

Koncert Symfoniczny

środa, 5.10.2011, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Alberto Nose, fortepian

piątek, 28.10.2011, godz. 19.00, Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. A. Szwalbego 6 Chór Akademicki AM w Bydgoszczy Orkiestra Symfoniczna AM w Bydgoszczy W programie: Marek Jasiński: Elegia na smyczki i Ego Sapientia „Kantata Rokitniańska” na mezzosopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną

Alber to Nose

XCIII Koncert Organowy czwartek, 13.10.2011, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Witold Zalewski, organy Stanisław Miłek, akordeon

CCXXX Bydgoski Wtorek Muzyczny

O r k i e s t r a Sy m f o n i c z n a p o d d y r e k c j ą Zy g m u n t a R y c h e r t a

wtorek, 18.10.2011, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3 Paweł Kalicki, puzon Marek Wroniszewski, fortepian

CXVI Koncert Pałacowy niedziela, 30.10.2011, godz. 17.00 Pałac w Lubostroniu Michael Schmidt-Casdorff, flet traverso Karolina Jesionek, flet traverso Ewa Witczak, wiolonczela barokowa Dorota Zimna, klawesyn Bilety można nabywać: – na Poranki Muzyczne dla dzieci – w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed każdą audycją, – na Koncert Symfoniczny w dn. 28.10.2011 – w Dziale Artystycznym AM oraz w FP godzinę przed koncertem, – na Koncerty Pałacowe – w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem.

Na pozostałe imprezy wstęp bezpłatny.

Poranek Muz yc zny dla dzieci

48 |

| Październik 2011

wydarzenia

Galeria Miejska bwa Ireneusz Kopacz Struktury i collage

Ireneusz Kopacz jest laureatem 2 edycji POLYGONUM (WYSTAWA SZTUKI TWÓRCÓW WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO, październik – listopad 2010).

Nagrodą za zajęcie 1 miejsca jest wystawa indywidualna w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy wraz z katalogiem. Na wystawie pokazane zostaną najnowsze prace Ireneusza Kopacza.

Składniki do swoich pejzaży Ireneusz Kopacz znajduje wokół siebie. Może to być fragment starej fotografii, zdjęcia satelitarnego, mapy, planu miasta, gazety, książki, wykresu. Historia sztuki, literatura i muzyka są dla malarza niewyczerpanym źródłem inspiracji. Zauważone przez artystę obiekty ludzkiej kultury stają się często inspiracją do powstania obrazu lub przyczyną szukania kolejnego przedmiotu. Jedno znalezisko powoduje następne, tak jak jedno zdarzenie wywołuje kolejne, jedna idea rodzi drugą – ciągłe stawanie się, ciągłe następstwa; rytm kolejnych zdarzeń. Każdy obraz artysty zaskakuje inaczej. Komponuje je w zamkniętym w kwadrat (15×15 cm) niewielkim formacie. Naznaczone przez czas i człowieka fragmenty karty albumu, książki, strzępy gazety, mapy wraz z napisami budują pejzaż dialogu. Dialogu przeszłości z teraźniejszością, realności z abstrakcją, powagi z żartem, czy wreszcie nieśmiałości z odwagą. Malarz unaocznia w ten sposób własny, jedyny i niepowtarzalny świat, schematyzuje rzeczywistość i urealnia imaginacje. Widzi rzeczywistość zmanipulowaną przez człowieka, dla jego dobra i wygody, a może i zatracenia. Faktura odgrywała zawsze bardzo ważną rolę w twórczości Ireneusza Kopacza. W Kolekcji nastrojów ma ona jednak charakter zdecydowanie bardziej różnorodny. Jest odmienna w każdej pracy, inne

I r e n e u s z K o p a c z , k o l a ż , 15×15 c m

ma zadania w budowie kompozycji – staje się niejednokrotnie jej podstawą. Przy stonowanej kolorystyce faktura układa rytmy i przestrzenie, tworzy harmonię.

To właśnie harmonia form i koloru jest najistotniejszym wyróżnikiem jego malarstwa. (…)

Anna Kroplewska-Gajewska (fragment tekstu z katalogu do wystawy)

Wystawa czynna do 6 listopada 2011.

Ireneusz Kopacz, ur. w 1967 roku w Jaśle. Studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Dyplom z malarstwa w pracowni prof. Lecha Wolskiego w 1996 roku.

Członek ZPAP. Od 1997 roku asystent, a od 2004 adiunkt w Zakładzie Malarstwa Instytutu Artystycznego Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Od 1997 roku kilkanaście wystaw indywidualnych oraz udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą.

Disconnected Images / Rozłączone obrazy

wystawa odbywa się w ramach Bydgoskiej Niepokornej Jesieni Wystawa Disconnected Images / Rozłączone obrazy stanowi próbę krytycznej refleksji nad statusem obrazu fotograficznego, skalą przewartościowań jakim podlega on obecnie oraz strategiami jakie obierają młodzi twórcy, których rozwój i kształtowanie się tożsamości artystycznej przypada na czas zmian i przeobrażeń fotografii. Mamy bowiem do czynienia z sytuacją bez precedensu w dotychczasowej historii medium. Z jednej strony stopień rozwoju technologicznego umożliwia wniknięcie w najbardziej intymne sfery życia, bo tak wolno nam postrzegać aparaty umieszczone w telefonach komórkowych i tym samym spowszednienie aktu fotografowania, z drugiej strony wzrasta prestiż fotografii jako dziedziny sztuki.

Nim się jednak tak stało, fotografia musiała przebyć długą drogę od postrzegania jej jako narzędzia wiernie odwzorowującego naturę, wobec którego żywiliśmy szacunek i zaufanie, do środka wyrazu służącego do konstruowania subiektywnych wizji. Nowy sposób wytwarzania obrazu, jaki zaistniał dzięki fotografii cyfrowej wpłynął znacząco na nasze postrzeganie fotografii i nie mamy tutaj do czynienia z chwilowym zakłóceniem, ale trwałą przemianą doświadczenia odbioru i tym samym koniecznością wypracowania nowych nawyków w obcowaniu z obrazami fotograficznymi. Zyskaliśmy narzędzia o niespotykanej dotąd kontroli nad obrazami, ale paradoksalnie to obrazy zawładnęły nami. Ta próba sił w odzyskaniu władzy nad obrazami jest dostrzegalna w pracach młodego pokolenia fotografów. Wybrani przez nas twórcy są świadomi gry jaką muszą podjąć, co ciekawe rezygnując z dokumentalnej funkcji fotografii, nie rezygnują z opowiadania o świecie. Przyglądają się mu w sposób rzeczowy, pozbawiony sentymentalizmu. (…)

Październik 2011 |

| 49

wydarzenia

Akademia sztuki

Jakub Kar wowski, fotograf ia

W ramach Akademii Sztuki Jerzy Brukwicki zaprezentuje cykl 6 wykładów pt. SZTUKA POLSKA PO 1945 ROKU. Cykl wykładów „Sztuka polska po 1945 roku” obejmuje sześć spotkań poświeconych dziejom i dorobkowi polskiej sztuki ostatnich sześćdziesięciu pięciu lat opisywanych i komentowanych przez krytykę artystyczną. W ich trakcie, ze szczególną uwagą, omówione zostaną główne nurty i tendencje polskiej sztuki współczesnej oraz uwarunkowania społeczne i polityczne rodzących się strategii artystycznych, działalność ważnych instytucji kulturalnych, najistotniejsze wydarzenia i imprezy wystawiennicze, piśmiennictwo o sztuce. Zaprezentowany zostanie dorobek najważniejszych grup artystycznych, przeanalizowane najciekawsze wypowiedzi i manifesty artystyczne, działalność galerii autorskich, odgrywających ważną rolę w polskim życiu artystycznym lat powojennych.

Prezentowana wiedza ma pomóc odbiorcy w procesie poznawania i zrozumienia treści, sensu i uwarunkowań dzieł plastycznych, ułatwić odczytywanie przekazywanych przez dzieło sztuki znaczeń, przeżyć emocjonalnych, wartości duchowych oraz estetycznych.

Jerzy Brukwicki

Jola Skóra, fotograf ia

Na wystawę Disconnected Images / Rozłączone obrazy składają się prace dwudziestu jeden autorów i nie sposób oddać tu wszystkim sprawiedliwość. Dotychczasowe uwagi stanowią rekonstrukcji inspiracji, które kierowały naszymi wyborami w trakcie przygotowań do wystawy. Warto jednak podkreślić, iż jest to jeden z możliwych kluczy interpretacyjnych. Radość z odkrycia innych, zawartych na wystawie tropów, pozostawiamy zatem widzom.

Ewa Ciechanowska & Dawid Furkot (fragment tekstu kuratorskiego)

wystawa czynna do 16.10.2011

Wally Pfister. Fotografie wystawa czynna do 16.10.2011

Wykłady będą odbywać się raz w miesiącu. Tematy kolejnych wykładów: • Sens i istota sztuki współczesnej. Artysta – widz – krytyk.

• Sztuka pierwszych lat powojennych (druga połowa lat 40., lata 50.).

• Socrealizm (1949-1954). Różne oblicza odwilży (1956-1968).

• Lata 1968-1980. Druga połowa lat 70. – narodziny krytyki politycznej.

• Lata 80. Ruch kultury niezależnej.

• Sztuka krytyczna (lata 90.). Po roku 2000.

Pierwszy wykład (Sens i istota sztuki współczesnej. Artysta – widz – krytyk) odbędzie się w Galerii Miejskiej bwa w środę 26 października o godz. 18.00. Wstęp wolny Jerzy Brukwicki urodził się 17 listopada 1945. Szef warszawskiej Galerii Krytyków Pokaz. W latach 80 współorganizator ruchu kultury niezależnej, współpracownik podziemnych wydawnictw i prasy (NOW-a, Wydawnictwo „Przedświt”, PWA, „Wybór”). Autor ok. dwustu wystaw w kraju i za granicą, m.in. „Czas smutku, czas nadziei”, „Polska Pieta”, „Świadectwo czasu”, „W drodze.

O sensie wędrówki przez życie”, „Wobec zła”, „Dialogi”.

Kurator wystaw Magdaleny Abakanowicz, Sytwestra Ambroziaka, Tadeusza Boruty, Romualda Oramusa, Ryszarda Stryjeckiego, Józefa Szajny, Andrzeja Wajdy.

Autor tekstów o sztuce i wydarzeniach artystycznych w WIK, „Kaleidoscope”, „Kunstmarkt”, „Polish Culture”, „Rondo Europa”, culture.pl inf. Danuta Pałys

50 |

| Październik 2011

wydarzenia

Galeria Miejska bwa, Galeria Kantorek

Jarosław Sankowski „Reakcja” wernisaż 7.10.2011 (piątek), godz. 18.00 wystawa czynna do 29 października 2011 Jarosław Sankowski ur. 1962 r. w Bydgoszczy. Absolwent Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku.

W 1987 r. otrzymał dyplom z zakresu malarstwa i grafiki w pracowni prof. Jerzego Zabłockiego. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem i grafiką użytkową.

Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Jest autorem kilkunastu wystaw indywidualnych. Uczestniczył w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą. Należy do Związku Polskich Artystów Plastyków. „W nawiązaniu do wcześniejszych pokazów prac z cyklu „grawitacja” przygotowałem wystawę malarstwa pod nazwą „reakcja”.

Podręcznik pisany i ilustrowany dla siódmoklasisty stał się polem konfrontacji doświadczenia i wspomnień, wiedzy wyuczonej i praktyki, stał się przestrzenią – pejzażem do studiów z natury.

Od 2007 roku, w ramach założenia artystycznego, powstają prace malarskie, których inspi-

racją są opracowania graficzne zawarte w podręcznikach, instrukcjach, tablicach, prospektach, a które dotyczą, ogólnie mówiąc, fizyki.

Tworzone są równolegle do cyklu obrazów i rysunków o tematyce architektonicznej, rozpoczętego w 1997 r. Poruszam się wówczas w przestrzeni określonej przez elementy architektoniczne, komponując je w układy nawiązujące do klasyki architektury europejskiej”. (Jarosław Sankowski) inf. Elżbieta Kantorek

J a r o s ł a w S a n k o w s k i , D ź w i g n i a , 2 010 , a k r y l , 70 ×70 c m

Estrada stagebar Bydgoszcz Koncerty w październiku:

sobota, 1.10.2011 – BOK niedziela, 2.10.2011 – PROLETARYAT piątek, 7.10.2011 – DUBSKA sobota, 8.10.2011 – MELODRAMA HARDCORE FEST niedziela, 9.10.2011 – XANADU sobota, 15.10.2011 – KEKONY niedziela, 21.10.2011 – PUNKY REGGAE LIVE sobota, 22.10.2011 – US3 niedziela, 23.10.2011 – ACID DRINKERS czwartek, 27.10.2011 – BILLY THE KID (Costa Rica) piątek, 28.10.2011 – TIDES FROM NEBULA + VIDIAN sobota, 29.10.2011 – LADY PANK niedziela, 30.10.2011 – MALEO REGGAE ROCKERS poniedziałek, 31.10.2011 – HALLOWEEN Październik 2011 |

| 51

wydarzenia

Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki 3 października, godz. 17.00, Sala WOKiS, pl. Kościeleckich 6, Bydgoszcz

Przesłuchania kandydatów do Regionalnej Akademii Piosenki.

Zapraszamy młodzież w wieku (14-18 l.), która posiada predyspozycje wokalne.

Regionalna Akademia Piosenki obejmuje opieką artystyczną najzdolniejszych piosenkarzy – solistów z regionu kujawsko-pomorskiego. Zajęcia dla członków Akademii odbywają się systematycznie, a edukacja obejmuje kształcenie słuchu muzycznego, emisję głosu, zasady muzyki oraz naukę interpretacji. Jednym z ważnych zadań Akademii jest zdobywanie doświadczenia estradowego poprzez udział piosenkarzy w regularnie organizowanych koncertach, festiwalach, przeglądach czy warsztatach muzycznych.

Nauka w akademii trwa dwa lata i obejmuje dwie grupy wiekowe: dziecięcą (11-13 lat) oraz młodzieżową (od 14 lat). Cały cykl edukacyjny kończy się uzyskaniem certyfikatu. Zapisy do akademii odbywają się dwa razy w roku (we wrześniu i w styczniu). Wykładowcami są: Grażyna Łobaszewska, Ewa Uryga, Joanna Zagdańska, Eugeniusz Posadzy, Adam Żółkoś, Roman Fieberg oraz koordynator artystyczny Andrzej Żółkoś.

13 października, godz. 15.00, sala koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. Andrzeja Szwalbego 6 w Bydgoszczy.

Uroczysta inauguracja 15. jubileuszowego roku akademickiego Bydgoskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

Uroczysta inauguracja 15, jubileuszowego Roku Akademickiego Bydgoskiego UTW, pod patronatem Małżonki Prezydenta RP Pani Anny Komorowskiej oraz Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Pana Piotra Całbeckiego.

Wykład „Kim jest człowiek?” wygłosi bp prof. Tadeusz Pieronek. Piosenki z repertuaru Kabaretu Starszych Panów zaprezentuje Grupa D-Tonacja.

Wstęp wyłącznie dla osób zaproszonych oraz dla słuchaczy Bydgoskiego UTW (za okazaniem legitymacji).

Jędrzej Kubiak

15 października, godz. 10.00, Centrum Kultury „Zamek” w Nowem nad Wisłą

XIX Biesiada Lalkarska Serdecznie zapraszamy instruktorów i nauczycieli zainteresowanych amatorskim teatrem lalkowym do udziału w XIX Biesiadzie Lalkarskiej, która odbędzie się w sobotę 15 października w Centrum Kultury „Zamek” w Nowem nad Wisłą.

52 |

| Październik 2011

Jak zawsze przyjadą najciekawsze teatry lalkowe z naszego regionu i zaprezentują widzom z Nowego oraz zaproszonym gościom przygotowane przez siebie w tym sezonie przedstawienia. Instruktorzy wezmą udział w zajęciach warsztatowych i dyskusji dotyczącej aktualnej kondycji amatorskiego ruchu teatralnego – zwłaszcza lalkowego – w naszym województwie i kraju.

Przygotowujemy na Biesiadę 15 numer „Miłośnika Teatru Lalek”, a w nim m.in. rozdział pt. Technika teatru lalek – czyli kolejne materiały instruktażowe, w których Stefan Gełdon pisze o lalkach różnorodnych. Ponieważ to już piętnasty numer naszego skromnego periodyku… dzielimy się wspomnieniami; Podsumowujemy mijający sezon 2010/2011 przypominając najciekawsze wydarzenia: XVIII Biesiadę Teatralną, Wojewódzkie Konfrontacje Teatrów Dziecięcych „Teatr bez granic”, XLIII Ogólnopolskie Spotkania Lalkarzy w Puławach. Dorota Wiśniewska relacjonuje tegoroczne warsztaty teatralne dla instruktorów w Lubostroniu. W rozdziale Teatr lalek w zwierciadle prasy – zamieszczamy interesujący artykuł Marka Waszkiela przypominający sylwetkę Jana Wilkowskiego. Przybliżymy też „złote myśli” Stefana Gełdona dotyczące teatru lalek. Jak zawsze kontynuujemy nasz mały słowniczek teatru lalek, a w naszej Biblioteczce repertuarowej proponujemy scenariusz Doroty Wiśniewskiej pt. „Dyzio Marzyciel”.

Kolejny numer „Miłośnika” otrzymają wszyscy instruktorzy i nauczyciele uczestniczący w Biesiadzie!

Zapraszamy!

Barbara Sobotka

20 października, godz. 17.00, sala WOKiS, Pl. Kościeleckich 6 w Bydgoszczy.

Spotkanie poetyckie w ramach Klubu Poetycko-Wydawniczego „Arkona” Szczegóły w zakładce Pracowni Literatury na www.wokis.bydgoszcz.com Krystyna Wulert

20 października – 15 listopada

Wystawa pokonkursowa Wojewódzkiego Przeglądu Plastycznej Twórczości Dzieci i Młodzieży „Kameleon” Przegląd skierowany jest do „małych i dużych” w wieku 5-19 lat. Ideą Przeglądu jest integracja dziecięcych i młodzieżowych grup działających w różnych placówkach kultury i w szkołach, wyrównywanie szans w dostępie do kultury w środowiskach wiejskich oraz mniej zamożnych, wymiana doświadczeń, tworzenie klimatu inspirującego i motywującego do twórczych działań uczestników zajęć i ich instruktorów, stworzenie warunków zdrowej rywalizacji między placówkami

wydarzenia

kultury. Kameleon przedstawia organizatorom obraz kondycji edukacji plastycznej w regionie, daje istotną wiedzę na temat form pomocy jakimi można służyć w różnych ośrodkach. Kameleon umożliwia wielu pracowniom (często bardzo ciekawym) wyjście z cienia, zaprezentowanie się szerszej publiczności, pochwalenie się całoroczną pracą. Pracownie, a z nimi ich instruktorzy przestają być anonimowi, a najlepsze z nich stają się wzorem dla innych.

Tegoroczny Przegląd zamknie wystawa w Galerii Miejskiej BWA której wernisaż odbędzie się podczas Bydgoskiego Kongresu Kultury, 30 września 2011.

26 października, Filharmonia Pomorska

Spotkanie z Julią Hartwig szczegóły na www.wok.bydgoszcz.com

Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, Stary Rynek 18

Wystawa poplenerowa Grupy Plastycznej z Gminnego Ośrodka Kultury w Osielsku wernisaż, czwartek 13.10.2011, godz. 17.00 wystawa czynna od 13 X do 5 XI 2011

Grupa plastyczna spotyka się od czterech lat na zajęciach w Gminnym Ośrodku Kultury w Osielsku. Pasją wszystkich członków jest malarstwo. Na zajęcia chodzą osoby różniące się pod wieloma względami lecz ich wspólnym celem jest sztuka. Grupa pracuje pod kierunkiem Waldemara Malaka.

Obecnie prezentujemy prace powstałe na ostatnim, trzecim już plenerze, tym razem zorganizowanym w Lubomierzu na Dolnym Śląsku.

Lubomierz to miejscowość niezwykle urokliwa, pełna tajemniczych historii i cudownych widoków – trzeba nadmienić, że mieszkaliśmy w ogromnym gmachu benedyktyńskiego klasztoru. Głównym tematem prac była barokowa architektura miasta.

Na wystawie będzie można zobaczyć prace Iwony Bagińskiej, Aliny Bielawskiej, Justyny Gibas, Barbary Kornackiej, Danuty Kubackiej, Norberta Przybysza, Doroty Wilczyńskiej i Anny Śmigiel.

Alina Bielawska

XV Ogólnopolski Przegląd Amatorskiej Tkaniny Unikatowej (biennale) organizator: Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy; partner: Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy wernisaż, sobotę 22.10.2011, godz. 12.00 Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-11, wystawa: 22 października – 13 listopada 2011 roku Wystawa wieńcząca XV Ogólnopolski Przegląd Amatorskiej Tkaniny Unikatowej odbędzie się już po raz kolejny w Zespole Spichrzy Muzeum Okręgowego im.

Leona Wyczółkowskiego przy ulicy Grodzkiej. Biennale to od 30 lat pojawia się w kalendarzu kulturalnym Bydgoszczy. Wśród nadsyłanych prac, znajdują się tkaniny wykonane tradycyjnymi technikami, jak dywany dwuosnowowe, tradycyjne zarówno w formie i tematyce, prace inspirowane malarstwem wielkich mistrzów, interesujące kompozycje własne, formy przestrzenne, większość bardzo dobrze wykonana pod względem technicznym. Zadaniem konkursu jest zachowanie i pobudzenie rozwoju sztuki tkackiej. Łączy i konfrontuje postawy młodych z doświadczeniem seniorów.

Dociera do różnych grup społecznych, włączając środowiska twórców ludowych, i osób niepełnosprawnych, dla których sztuka pełni rolę terapeutyczną, a konkurs

daje możliwość integracji. Adresowany jest do artystów indywidualnych, instytucji kultury, placówek oświatowych, warsztatów tkackich, warsztatów terapii zajęciowej, małych lokalnych środowisk, po to aby zainspirować twórcze działania i umożliwić wyjście ze swoją pracą na zewnątrz, poddając ją krytyce i konfrontacji.

Konkursowi patronuje Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Katarzyna Wolska

Październik 2011 |

| 53

wydarzenia

Stowarzyszenie Artystyczne „Mózg” Transitions: Must Not Sleep (Warszawa) + Fau & Deam LIVE ACT (Warszawa) + Mat Nife (Bydgoszcz) – impreza 1.10.2011, Start: 22:00, Wstęp: 10 pln Kolejna wycieczka w ramach cyklu imperz „Transitions” prowadzi MNS do Bydgoszczy, tam będą gośćmi kultowego Mózgu, klubu, któremu basowe dźwięki od dawna już nie są obce. Dubstep, uk funky, future garage i wiele więcej. To właśnie pokażą klubowiczom. W swoich setach łączą inteligentną elektronikę z pazurem typowo dubstepowym, grają nowe rzeczy, nie stoją w miejscu. W Mózgu zaprezentuje się też świeży, tegoroczny liveact pt. „Life Act EP” w wykonaniu Faua z Mustnotsleep i Deama (Concrete Cut): Future garage, post-dubstep, techno, idm, a nawet (nieuniknione) inspiracje hip-hopem. https://www.facebook.com/m​ustnotsleepdjs

EDITE – „Nowe bity, stare historie” – koncert 7.10.2011 Start: 21:00, Wstęp: 15 pln Edyta Janusz-Ehrlich – wokalistka, jedna z najbardziej obiecujących młodych aktorek w Trójmieście (m.in. świetnie przyjęty monodram „Single Story”); znana także z rozmaitych projektów muzycznych („Pieśni według Schulza”, recital piosenki anatomicznej „Nie ucinaj mi rąk, proszę”, „Baw mnie czyli szlagiery z polskich filmów”).

Marcin Kulwas – gitarzysta, kompozytor, producent.

Zaczynał w latach 90-ych składanką młodych trójmiejskich zespołów rockowych „Świeża Krew”. Przez ostatnią dekadę zajmował się łączeniem muzyki z innymi sztukami: teatrem („Pieśni według Schulza”, „Teatr BOTO czyta poezję”), fotografią (cykl spotkań multimedialnych „Bursztynowa Fregata”) oraz modą (projekt „M.Kwadrat – moda i multimedia” w ramach Sopot Fashion Days).

The Cuts – koncert 8.10.2011, Start: 21.00, Wstęp: 15 pln / w dniu koncertu 20 pln The Cuts przedpremierowo w Mózgu Electro-rockowe grupa The Cuts przygotowuje swój trzeci album. Przed premierą nowej płyty zespół zagra sześć koncertów, na których, oprócz tak znanych utwo54 |

| Październik 2011

rów jak „Pokój na jedną noc”, „Smutna dziewczyna” czy „Anastazja”, zespół wykona wybrane utwory z nowej płyty. Jeden z sześciu prapremierowych koncertów odbędzie się w 8 października w bydgoskim klubie Mózg.

The Cuts to Przemek Zdunek (wokal, bas, gitara), Tom Horn (syntezatory, programowanie, chórki), Tomasz Tomaszewski (gitara, chórki). The Cuts tworzy muzykę electro z domieszką gitarowego indie-rocka.

Zespół powstał w roku 2006 w Pile. Po dwóch latach spędzonych na tworzeniu piosenek, koncertowaniu i pracy w studio, w styczniu 2008 roku grupa podpisała kontrakt płytowy z wytwórnią SP Records.

Współpraca z wydawnictwem zaowocowała wydaniem ich debiutanckiej, polsko-angielskiej płyty „Syreny nad miastem” 3 marca 2009 roku.

The Cuts ma za sobą sporo koncertów, zarówno klubowych, jak i przed wielotysięczną publicznością.

W lipcu 2008 roku zespół wystąpił w sopockiej Operze Leśnej na organizowanym przez telewizję POLSAT festiwalu TOPtrendy 2008. W roku 2009 zespół wystąpił na 46. Krajowym Festiwalu Piosenki w Opolu, gdzie na koncercie „Premiery” zagrał utwór „Pokój na jedną noc”.

Utwór „Pokój na jedną noc” zajął 4 miejsce w plebiscycie słuchaczy Polskiego Radia Euro na najlepsze utwory roku 2009 pt. „Nadaje się! 2009”. W 2010 r. ukazała się druga płyta zespołu, „Czarny Świat”. Płytę promował singiel „Anastazja”, który między innymi znalazł się na, wydanej przez Polskie Radio Czwórka, pierwszej w Polsce składance wydanej na pendrive’ie. Rok 2010 to dwie duże trasy koncertowe i ponad pięćdziesiąt koncertów The Cuts w całej Polsce. W lipcu 2011 zespół wystąpił na festiwalu Castle Party. Obecnie The Cuts pracuje nad trzecią płytą, której premiera jest planowana na styczeń 2012 roku.

Light Corporation – koncert/projekcja 14.10.2011, Start: 21:00, Wstęp: 12 pln Koncerty grupy LIGHT COORPORATION to połączenie muzyki z projekcją filmową. Zarówno starsze jak i nowsze kompozycje złożone są w jedną całość, której forma sprawia, że podczas koncertu pojawia się wiele możliwości do improwizacji i eksperymentów z dźwiękiem. Projekcja materiałów wizualnych, będąca nieodłącznym elementem koncertów miksowana jest na żywo i utrzymana jest w konwencji czarno-białej, dokumentalnej. Obraz prowadzi swoisty dialog z muzyką.

01 sierpnia 2011 r. nakładem wytwórni ReR MEGACORP ukazała się płyta LIGHT COORPORATION Rare DIALECT

EL SCHLONG (Nowa Zelandia) – koncert 15.10.2011, Start: 21.00, Wstęp: 15 pln

Halla Nordfjord (Islandia) – koncert

instrumentarium elektroniczne. Głównym rozgrywającym jest tu oczywiście Emade wyciskający co się da ze swojego narzędzia pracy, którym jest sampler AKAI. Improwizacja spotyka się z maksymalnym profesjonalizmem i doświadczeniem, czyli: bity na żywo w najlepszym krajowym wykonaniu. DJ Eprom akompaniuje mu linią basową korzystając z tego, co ma pod ręką: gramofonu z systemem Serato, laptopa z wtyczkowymi syntezatorami, albo z kultowej bitmaszyny EMU SP 1200. Nad całością czuwa oczywiście mikrofonmaster Fisz.

20.10.2011 Halla Nordfjörd Songwriterka z Islandii ponownie w Polsce. Na 20 koncertach! W październiku! Kiedy Halla Nordfjörd przyleciała po raz pierwszy do naszego kraju, nikt do końca nie wiedział, czego się spodziewać po jej występach. Fakty były takie, że wszędzie grała dla pełnych sal kameralnych klubów. – Wypaliłem przed przylotem 50 płyt demo i zakładałam, że część z nich zabiorę ze sobą z powrotem do domu – przyznała. Tymczasem już pierwszego dnia wszystkie „demówki” zostały wyprzedane i Halla na bieżąco „wypalała” kolejne płyty, a ręcznie robiła do nich okładki. Prasa również nie pozostawia wątpliwości. Trasie Halli towarzyszyły takie recenzje: „Aktivist”: „Piękny, ściszony wokal i niezwykle urocze melodie, które gra na swojej gitarze, świetnie się komponują, wprawiają w melancholijny nastrój i budzą nostalgię. Jej utwory sprawiają wrażenie intymnych, „małych”, a przez to prawdziwych.” „Przekrój”: „Halla wkrótce będzie gwiazdą. Wtedy będziecie mogli się pochwalić, że słyszeliście ją wcześniej w którymś z polskich miast.”

Gdyby na Islandii nie byli potrzebni listonosze, kierowcy i piekarze, zapewne każdy zajmowałby się tam sztuką. Trudno znaleźć bardziej „natchniony” kraj. Halla Nordfjörd pochodzi z Raykiaviku. Co ma do zaoferowania? Piękny głos i równie ładne melodie, który gra na swojej gitarze. Zaśpiewa autorskie utwory zarówno po angielsku, jak i po islandzku.

FiszEmade + Dj Eprom 21.10.2011, Start: 21:00, Wstęp: 25/30 – bilety dostępne w mózgu na 14 dni przed koncertem Wspólny koncertowy projekt Braci Waglewskich i DJ Eproma powstał w roku 2009. DJ Eprom zdobył w swojej karierze takie tytuły jak IDA World Champion 2007 oraz ITF Poland Champion 2005. Cała trójka wykonuje repertuar Fisz Emade Tworzywo w opraciu o studyjne

Bydgoszcz Klezmer Band 22.10.2011, Start: 21:00, Wstęp: 5 pln

Miko Czajkowski & Dominik Szczepaniak 28.10.2011 Dominik Szczepaniak (City Hall/Szczecin) Dj i perkusista, który w swoich setach kładzie nacisk głównie na muzykę house i techno. Jest rezydentem City Hall Club w Szczecinie. Podczas imprezy z powodzeniem stanie za dj’ką, jak i siądzie za bębnami. Ogólne spojrzenie na muzykę od strony perkusisty daje gwarancje rytmicznej i gorącej imprezy, zaś naturalny groove połączony z doskonałymi umiejętnościami technicznymi gwarantuje, zmieniający napięcie, wysokiej jakości mix. Znajomość trendów w wymienionych stylach pozwala na zaprezentowanie miksów ze znanymi, ale jednocześnie niebanalnymi utworami. Na tą noc Dominik szykuje eklektyczną selekcję berlińskiego techno deep house’u. Grywał m.in. z Catz n Dogz, Tom Staar, Kixnare czy też Viadrina, HHM i wieloma innymi.

Miko Czajkowski: Dj i instrumentalista. Promotor i producent wydarzeń oraz muzyki. Współzałożyciel i basista formacji Popo, z którą od 2006 roku odwiedził wszystkie najważniejsze kluby alternatywne w całej Polsce i festiwale w Niemczech, takie jak transNATURALE, czy La Pampa Festival, prezentując wyjątkową energię połączenia instrumentów akustycznych i elektronicznych. W 2008 roku nominowany – wraz z zespołem – do nagrody „Następna duża rzecz” magazynu PULP. Współtwórca długogrającego krążka „Go upstream” i współautor singli, grywanych przez największe stacje radiowe takie jak Roxy, Trójka, czy Euro. inf. Qba Janicki

Październik 2011 |

| 55

wydarzenia

Camera Obscura 2011 18-22.10.2011, godz. 11-16 – warsztaty 18-22.10.2011, godz. 17 – pokazy „Rewolucja technologiczna w komunikacji, w przekazywaniu informacji jest zjawiskiem tak nowym, że zdążyliśmy się na razie nim jedynie zauroczyć.

Jesteśmy na etapie prostej fascynacji nową zabawką, która daje nam ogromne możliwości. (…) Każda rewolucja techniczna wymaga od ludzi korekty ich wyobraźni. A to jest zawsze dłuższy proces.”

Ryszard Kapuściński

Międzynarodowy Festiwal Sztuki Reportażu CAMERA OBSCURA 2011 odbędzie się w dniach od 18 do 22 października w Teatrze Polskim.

To już ósma, ale w pewnym sensie nowa odsłona Festiwalu: codziennie w godzinach od 11 do 16 odbywać się będą warsztaty i seminaria dla młodych dziennikarzy, filmowców, artystów wizualnych. Natomiast od godziny 17 seanse najlepszych reportaży i dokumentów telewizyjnych, rywalizujących w międzynarodowym konkursie o nagrodę Grand Prix im. Ryszarda Kapuścińskiego oraz w ogólnopolskim konkursie krótkich form reporterskich.

Program jak zawsze zostanie wzbogacony wieloma wydarzeniami towarzyszącymi: konkursy dla młodych twórców – Panasonic Young Inventions w trzech sekcjach: reportaż telewizyjny/dokument/fotokast, reportaż radiowy, animacja; prezentacje reportaży i artystycznych form radiowych, wystawy fotograficzne, koncerty, akcje intermedialne i performance, pokazy najnowszych technologii do realizacji zdjęć i montażu cyfrowego, cykl pokazów tematycznych pod hasłem „Camera na…’’ – „Camera na… muzykę” w Cafe Pianola; „Camera… na kobiety” w Domu Mody Drukarnia; „Camera… na sztukę” w Galerii Miejskiej bwa; „Camera… na sport” w Galerii Sportu Bydgoskiego na Zawiszy.

Szczegóły programu na www. cameraobscura.pl Na wszystkie festiwalowe wydarzenia wstęp wolny! Zaprasza Fundacja ART-HOUSE – organizator Festiwalu. Festiwal zrealizowany przy wsparciu Urzędu Miasta Bydgoszczy oraz Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Partnerzy imprezy: Teatr Polski, Galeria Miejska bwa, MOK, Polskie Radio Pomorza i Kujaw, Dom Mody Drukarnia. inf. Remigiusz Zawadzki

56 |

| Październik 2011

wydarzenia

Kinoteka: Kowalski movie cz. 1 „O rodzimych akcentach w kinie zagranicznym mówi się najczęściej w kontekście antypolonizmów, że nasz rodak na ekranie to albo gbur, albo prymityw, albo bandzior. I faktycznie, podobnych przykładów można znaleźć bez liku. Ale, pochłonięci małostkowym wytykaniem palcami wpadek niegodziwego Hollywood, stawiającego często przed Polakami krzywe zwierciadło, zdajemy się zapominać o tuzinach filmów, które narodową dumę mile łechcą.”

Bartosz Czartoryski – My name is Kowalski – Polacy w kinie zachodnim („Zwierciadło”, kwiecień 2011)

Powyższa myśl stała się pretekstem do zorganizowania kolejnego przeglądu w ramach Kinoteki – wspólnego projektu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz Never seen in Bydgoszcz. Kowalski movie to pierwsza część cyklu poświęconego wątkowi postaci Polaka/Polki w kinie amerykańskim.

Temat okazał się niezwykle barwny – z dziesiątek filmów, w których postać Polaka pojawia się w pierwszym, drugim lub dalszym planie wybraliśmy do październikowego programu cztery, które – niczym w pigułce – przedstawiają typy bohaterów polskich w kinie amerykańskim, stanowiąc zarazem swoistą panoramę jego historii. Z premedytacją pominęliśmy filmy wojenne (z „Wyborem Zofii” na czele) – to bardzo obszerny wątek, któremu trzeba by poświęcić oddzielny przegląd.

I tak startujemy od „Tramwaju zwanego pożądaniem” Elia Kazana ze Stanleyem Kowalskim, granym przez Marlona Brando, następnie „Pół żartem pół serio” – dzika komedia z Marilyn Monroe, która wciela się w postać Sugar Kowalczyk, nieco mniej znany „Burzliwy poniedziałek” i „Grand Torino” Clinta Eastwooda w roli Walta Kowalskiego.

Marlon Brando jako Stanley Kowalski (Tramwaj zwany pożądaniem)

M a r i l y n M o n r o e w r o l i S u g a r K o w a l c z y k (Pó ł ża r te m p ó ł s e r i o)

KINOTEKA / Październik 2011 7.10.2011 – „Tramwaj zwany pożądaniem”, reż. Elia Kazan (1951) 14.10.2011 – „Pół żartem pól serio”, reż. Billy Wilder (1959) 21.10.2011 – „Burzliwy poniedziałek ”, reż.

Mike Figgis (1988) 28.10.2011 – „Grand Torino”, Clint Eastwood (2008) Seanse odbywają się w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bydgoszczy (Stary Rynek 24) w każdy piątek o godz. 20.00. Wstęp wolny.

Październik 2011 |

| 57

wydarzenia

Makroconcert w listopadzie ELECTRIC LIGHT ORCHESTRA z orkiestrą symfoniczną 17 listopada 2011, Bydgoszcz, Hala Łuczniczka ELO określana jest mianem jednej z najbardziej twórczych i oryginalnych grup lat 70. i 80., a jej członkowie bezapelacyjnie stali się prekursorami syntezy rocka i muzyki klasycznej. Trasy koncertowe ELO po Polsce w 2008 i 2009 roku okazały się wielkim sukcesem, a zachwycona publiczność w każdym mieście nagradzała „elektryków” owacjami na stojąco. Już w listopadzie będziemy mieli okazję ponownie wziąć udział w niezwykłym symfonicznym projekcie, którym jest występ legendarnej ELO w towarzystwie polskiej orkiestry symfonicznej.

Czterdzieści lat na muzycznej scenie, a ich utwory wciąż porywają doskonałym połączeniem symfonicznych dźwięków i rockowej mocy. ELO to zespół ponadczasowy, który swoją muzyką utwierdza nas w przekonaniu, że jest ona wieczna, a oryginalne brzmienie na dobre zagościło na rockowej scenie. Podczas listopadowej trasy będziemy mogli usłyszeć największe przeboje grupy, m.in. Evil Woman, Mr. Blue Sky, Do Ya, Don’t Bring Me Down, Xanadu oraz wiele innych z dorobku ELO. Aby zagwarantować publiczności jeszcze więcej muzycznych doznań i więcej energii na scenie zespół wystąpi w towarzystwie orkiestry symfonicznej. „ELO to fenomenalny zespół! Myślę, że gdyby THE BEATLES byli jeszcze razem, graliby właśnie taką muzykę”.

John Lennon

www.makroconcert.pl 58 |

| Październik 2011

GAELFORCE DANCE – Mistrzowie Tańca Irlandzkiego ponownie w Polsce!!!

13 listopada 2011, Bydgoszcz, Opera Nova Gaelforce Dance wracają, aby zaspokoić niedosyt polskiej publiczności, która wprost uwielbia ich szalone, pełne energii, spektakularne występy, dzięki którym do grupy przylgnęło określenie „ferrari tańca irlandzkiego”. Tak oszałamiającym sukcesem jaki odnoszą na świecie niewiele grup może się pochwalić – ich perfekcjonizm, który prezentują na scenie, stał się już legendą.

Jesienią 2011 roku wystąpią w największych polskich miastach, aby po raz kolejny udowodnić, że są najlepszym zespołem tańca irlandzkiego na świecie!

Gaelforce Dance to zespół składający się z najlepszych tancerzy i muzyków, którzy swoim spektaklem taneczno-muzycznym opartym na irlandzkim folklorze od 16 lat podbijają serca widzów na całym świecie.

W genialny sposób ukazują oni kulturę Zielonej Wyspy. Łączą taniec nowoczesny z celtyckimi rytmami, balet ze stepowaniem, muzykę z grą świateł, tradycję ze współczesnością. Jako jedyna grupa tego typu zawsze grają, śpiewają i stepują całkowicie na żywo.

Przepiękna scenografia, imponujące kostiumy, rewelacyjna muzyka, śpiew i taniec, feeria barw, gra świateł przenoszą widzów w bajkowy świat fantazji, a wszystko to w oprawie godnej Broadwayu. „Morze tancerzy, energetyczna choreografia i pulsująca muzyka przyprawiają o dreszcze. Nie będziecie zawiedzeni.” („The Irish Times”)

wydarzenia

Rebel Music BDG 21.10.2011, Bydgoszcz, klub Estrada, godz. 18.00, bilety 30/35 PLN

PUNKY REGGAE live 2011: FARBEN LEHRE / GAGA-ZIELONE ŻABKI / RAGGAFAYA / SANDALESS Serdecznie zapraszamy młodych i starszych zwolenników pozytywnych wibracji w rytmach reggae-ska, energetycznego melodyjnego grania z punk-rockowym pazurem, niebanalnych tekstów oraz dobrej zabawy na muzyczny, kilkugodzinny koktajl pod nazwą PUNKY REGGAE live 2011.

Kolejna, ósma już edycja tej klubowej trasy po raz pierwszy ruszy w Polskę w miesiącach jesiennych. Tym razem zostanie ona połączona z 25-leciem istnienia zespołu FARBEN LEHRE, głównego pomysłodawcy całej idei PRlive. Kolejną nowością jest fakt, że praktycznie na każdym z zaplanowanych koncertów zaprezentuje się inny zestaw wykonawców.

FARBEN LEHRE powstało we wrześniu 1986 roku.

Od tamtego czasu ukazało się 9 płyt studyjnych: „Bez pokory”, „My maszyny”, „Insekty”, „Zdrada”, „Atomowe zabawki”, „Pozytywka”, „Farbenheit”, „Snukraina”, „Ferajna”, koncertowa „Samo życie”, dwa dvd: „Przystanek Woodstock 2006”, „Punky Reggae live 2008” oraz liczne kompilacje.

22.10.2011 Bydgoszcz, klub Estrada, ul. Dworcowa 51 (wejście na koncert od bulwaru) otwieramy 19 / start koncertu 21, bilety w przedsprzedaży 79 zł Us3 to legendarny projekt acid jazzowy z Londynu kierowany przed Geoffa Wilkinsona. Zespół powstał w 1992 roku przez Wilkinsona i producenta – Mela Simpsona. Rozgłos zyskali dzięki nowej aranżacji klasycznego utworu Herbiego Hancocka ‘Cantaloupe Island’. ‘Cantaloop (Flip Fantasia)’ szturmem dostał się na pierwsze miejsca list przebojów na całym świecie i został okrzyknięty muzycznym fenomenem lat 90tych. Singiel promował album ‘Hand On The Torch’ wydany przez Blue Note i był pierwszym albumem w historii tej wytwórni, który osiągnął nakład ponad 1 mln egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych. Międzynarodowy sukces utwierdził Geoffa w przekonaniu, że jego pomysł na nietypowe pokazanie jazzu w nowej acid jazzowej odsłonie z wykorzystaniem mocnych hip-hopowych bitów oraz młodych raperów jest właściwym kierunkiem i jednocześnie stanie się znakiem rozpoznawczym grupy.

W 1996 roku otworzył się nowy rozdział w historii zespołu. Wraz z odejściem Mela Simpsona Geoff Wilkinson postanowił, że na każdym nowym albumie Us3 będą się pojawiali nowi wokaliści. Do tej pory Wilkinson współpracował m.in. z: KCB, Shabaam Sahdeeq, Reggi Wyns, Mpho Skeef, Akil Dasan, Gaston, Sene, Brook Yung. W 2011 roku Us3 powraca z ósmym w swoim dorobku albumem ‘Lie, Cheat & Steal’.

Ras Luta 29.10.2011, Klub Mózg, więcej informacji na profilu Rebel Music BDG na Ras Luta to chyba najbardziej rozpoznawany wokalista sceny reggae w Polsce. Od 5 lat związany z ekipą EastWest Rockers, równolegle rozwija solową karierę.

Współpracował z takimi wykonawcami polskiej sceny reggae i hip-hop jak Marika, Hemp Gru, Junior Stress, Sidney Polak czy Maleo Reggae Rockers.

Październik 2011 |

| 59

wydarzenia

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 4.10.2011, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5

„Jesienny świat mody”

Projektujemy odzież jesienną. Zabawa w projektantów Spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym.

5.10.2011, środa, godz. 16.00, Sala nr 5

„Kartonowe kompozycje”

Kompozycje przestrzenne. Spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym.

7.10.2011, piątek, godz. 16.00, Sala nr 5

„Mały kucharz” – czyli mały Jacek piecze placek.

Spotkanie tematyczne dla dzieci w wieku szkolnym.

11.10.2011, wtorek, godz. 16.00, Sala nr 5

„Bądźmy zdrowi jesienią”

Gry i zabawy ruchowe. Spotkanie dla dzieci b/o wieku.

12.10.2011, środa, godz. 16.00, Sala nr 5

„Rebusowe popołudnie”

Konkurs krzyżówek, rebusów i szarad. Spotkanie dla dzieci w wieku szkolnym.

14.10.2011, piątek, godz. 1600, Sala nr 5

„Popołudniowy relaks”

– czyli zabawa taneczna dla gimnazjalistów.

18.10.2011, wtorek, godz. 1600, Sala nr 5

„Zagrajmy w cymbergaja”

– turniej gry stolikowej dla dzieci i młodzieży.

19.10.11, środa, godz. 1600, Sala nr 5

„Barwy jesieni”

– konkurs plastyczny dla dzieci b/o wieku.

21.10.11, piątek, godz. 1600, Sala nr 5

„Jesienna dyskoteka”

– dla dzieci i młodzieży szkolnej.

26.10.2011, środa, godz. 1600, Sala klubowa

„CZAS HUMORU” – Bydgoski Grant Oświatowy, konkurs kabaretów szkolnych 28.10.2011, piątek, godz. 1600, Sala nr 5

„W zdrowym ciele zdrowy duch” – gry i zabawy w plenerze.

inf. A. Merder, S. Pacewicz

Dom Kultury MODRACZEK 3.10.2011, poniedziałek, godzina 17.00

Spotkanie Koła hafciarskiego „Węzełki” 3.10.2011, poniedziałek, godzina 17.00

Spotkanie Stowarzyszenia Miłośników Kotów Rasowych: Cat Club Animals 3.10.2011, poniedziałek, godzina 16.00

Zajęcia Plastyczne – „Strach na wróble”.

Projektujemy i tworzymy płaską formę użytkową z kolorowego kartonu, tapet i słomy 10.10.2011, poniedziałek, godzina 16.00

Zajęcia Plastyczne – „Słoneczniki”, malujemy i ozdabiamy ziarnami odlewy gipsowe 13.10.2011, czwartek, godzina 18.00

17.10.2011, poniedziałek, godzina 17.00

Spotkanie Stowarzyszenia Miłośników Kotów Rasowych: Cat Club Animals 17.10.2011, poniedziałek, godzina 16.00

Zajęcia Plastyczne „Dary z sadu i ogrodu” Rysujemy suchą pastelą na dużych formatach

23.10.2011, niedziela, godzina 10.00 – 16.00

Piknik Rodzinny „Oddaję – Ratuję” połączony ze zbiórka krwi.

24.10.2011, poniedziałek, godzina 16.00

Zajęcia Plastyczne – „Kolory jesieni”

Tworzymy barwne kompozycje z wykorzystaniem liści, malujemy kolorowymi tuszami.

26.10.2011, środa, godzina 18.00

Zapraszamy do Kawiarni Literackiej

Wystawa fotografii Anny Kraszkiewicz

Spotkanie Koła hafciarskiego „Węzełki”

Zapraszamy do Kawiarni Muzycznej na koncert Ani Szczudlińskiej i jej Przyjaciół.

Spotkanie z Adamem Piekarskim i młodzieżą III LO – poezja indiańska „Szept na wietrze”, poprowadzi Barbara Jendrzejewska 17.10.2011, poniedziałek, godzina 17.00

60 |

| Październik 2011

Zapraszamy na wystawę której tematem będą pejzaże oraz piękna polska natura.

27.10.2011, czwartek, godzina 18.00

wydarzenia

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 10-12.10.2011, MDK 5

Z cyklu Muzyczna Scena: „W ogrodzie króla gór”, „Muzyka ilustracyjna” przedstawienia muzyczne dla dzieci i młodzieży 15, 16 października 2011, ZS 28, ul. Kromera 11

X Otwarte Mistrzostwa Bydgoszczy we Florecie dziewcząt i chłopców 17.10.2011 – 4.11.2011, Galeria MDK 5

Reportaż z zawodów

Wystawa fotografii towarzysząca imprezie „X Otwarte Mistrzostwa Bydgoszczy we Florecie dziewcząt i chłopców” (15-16.10.2011).

15.10.2011, godz. 13.00, Galeria MDK 5

Wystawa poplenerowa „Chełmno – perła regionu”

E . Wó j c i k – C h e ł m n o .

inf. Justyna Siemianowska

F l o r e t , f o t . N a t a l i a M r o z i k- G l i s z c z y ń s k i a

Reportaż fotograficzny

To już druga edycja wystawy fotograficznej dokumentującej zmagania młodych szermierzy. Podczas Otwartych Mistrzostw Bydgoszczy we florecie dziewcząt i chłopców 15 i 16 października br. w sali sportowej ZS 28 przy ul. Kromera będzie można obejrzeć reportaż fotograficzny autorstwa Agaty Grzywacz, Dominiki Sawickiej, Natalii Mrozik-Gliszczyńskiej, Martyny Woźniak oraz Krzysztofa Bzdawki wychowanków MDK 5 sekcji fotograficznej prowadzonych przez Agatę Faszczę a większości wywodzących się z Zespołu Szkół Chemicznych.

Prace przedstawiają rzetelny dokument z zawodów sportowych, rejestrację upływających ułamków sekund tak istotnych zarówno dla jednych jak i drugich pasjonatów aktywnego spędzania czasu wolnego. Wystawę prac można będzie również obejrzeć w Galerii Młodych Twórców MDK 5 od 17 października do 4 listopada br.

Wszystkich Serdecznie Zapraszamy

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1 1-2.10.2011, godz. 9.30

V Międzywojewódzkie Mistrzostwa Młodzików w szachach 11.10.2011 godz. 17.00

Otwarcie wystawy Aleksandry Simińskiej „Wspomnienia z Nowego Yorku” (informacje w odrębnym folderze)

27.10.2011 godz. 9.30

Dziecięcy przegląd recytatorski „W zaczarowanym świecie wierszy Juliana Tuwima”

Celem przeglądu jest rozbudzenie wrażliwości literacko-artystycznej dzieci z klas I-III szkół podstawowych oraz klasy „0”. Uczestnicy prezentują dowolny utwór Juliana Tuwima. Przegląd obejmuje dwie kategorie: recytację indywidualną lub grupową (inscenizację). inf. Grażyna Goralewska

Październik 2011 |

| 61

wydarzenia

Miejski Ośrodek Kultury 1.10.2011, sobota, godz. 19.00 scena na Starym Rynku

Koncert z cyklu: Pokaż się!

Podoko i Stream of Light

14.10.2011, piątek, godz. 20.00, K.A. Węgliszek

Cykl Diabolus In Musica, koncert zespołu Butelka

Podoko – kolektyw ten łączy muzyków związanych dotychczas z różnymi gatunkami od hardcoru po reggae Stream of Light – to bydgoska kapela reggae założona w 2007 roku. Łączy wiele muzycznych stylów: reggae, ska, rock, ska, metal, hip hop, dnb…

2.10.2011, niedziela, godz. 19.00, K.A. Węgliszek

Muzycy witają nowy rok akademicki – koncert

Na dobre rozpoczęcie nowego roku akademickiego w niedzielę 2 października studenci Akademii Muzycznej i ich przyjaciele zabierają z domu swoje instrumenty i kierują się do Kawiarni Artystycznej Węgliszek. Tam zaczyna się Jam session, który łączy muzykę folkową, klezmerską, jazzową i klasyczną.

7.10.2011, piątek, godz. 18.00, K.A. Węgliszek

„Eros: porządek pożądania albo pożądanie porządku”

Teatr Magazyn Prób Bezpsa zaprezentuje spektakl na podstawie „Uczty” Platona.

To już drugi, po „Bezsenniku Barnabera”, spektakl Magazynu Bezpsa inspirowany filozofią. Spektakl stara się wydobyć i utrzymać wszystko to, co w Platońskiej twórczości, zwłaszcza w „Uczcie”, najlepsze: to, że jest mądra, bo ukazuje, piękna, bo zachwyca, dobra, bo unosi, czysta, bo oczyszcza, a przy tym nade wszystko – dowcipna, lekka, muzyczna i ironiczna. Słowem, apolińsko-dionizyjska. Samo życie w tym, co w nim najlepsze i najistotniejsze. Oddać to żywym ruchem, kształtem, dźwiękiem, słowem, gestem niepodobna.

8.10.2011, godz. 19.00, sobota, K.A. Węgliszek

„Z gitarą, sercem i duszą”

W ramach cyklu wystąpią Leonard Luther i Własny Port, a gościem specjalnym będzie Aleksandra Bacińska – poetka i autorka tekstów. Bilety w cenie 15 zł do nabycia w MOK oraz przed koncertem (ilość ograniczona).

Leonard Luther

F o t . A n i a Wo j c i u l e w i c z

Podczas kolejnego koncertu z cyklu Diabolus in Musica wystąpi zespół, o którym krążą legendy. Toruńska Butelka istnieje od 1996 r. Jej liderem jest Grzegorz Kopcewicz, czyli McButelka, wokalista i autor kontrowersyjnych tekstów. Kapela znana jest przede wszystkim z jej wielkiego hitu „Dekoder TV Trwam”, do którego teledysk pokazywano m.in. w programach TVN-u oraz spektakularnych koncertów. Przez Butelkę przewinęło się kilkunastu muzyków, obecnie grupa występuje w składzie: Grzegorz „McButelka” Kopcewicz – śpiew, keyboard (od 1996 r.), Radosław „Grisch” Irla – gitara (od 2010 r.), Sebastian „Gorzky” Gorzka – gitara basowa (od 2008 r.), Krzysztof „Grzała” Grzelak – perkusja (od 2010 r.). Zapraszamy, wstęp wolny, prowadzenie Maciej Myga.

15 i 16. 10.2011, sobota, niedziela, godz. 16.00, K.A. Węgliszek

Konkurs pieśni niepodległościowych,

patriotycznych i ukazujących doświadczenia kolejnych pokoleń Polaków.

Organizatorem konkursu jest Urząd Miasta Bydgoszczy, a partnerem MOK. Celem przedsięwzięcia jest popularyzacja pieśni patriotycznych, niepodległościowych, ukazujących doświadczenia pokoleń Polaków.

Istotnym jest kształtowanie osobowości współczesnego Polaka – patrioty i uświadomienie roli muzyki w rozwijaniu poczucia tożsamości narodowej. W kon62 |

| Październik 2011

wydarzenia

kursie mogą brać udział soliści w wieku 16-25 lat oraz zespoły, których członkowie mieszczą się w tym przedziale wiekowym. Młodzi artyści będą musieli wykonać pieśń „Maszerują strzelcy, maszerują” oraz drugą dowolną z podanego repertuaru, np. G. Ciechowski: „Nie pytaj o…”, Lao Che – „Godzina W”, Niemen – „Sen o Warszawie”, Grechuta – „Ojczyzna”, Elektryczne gitary – „Cud nad Wisłą”.

16.10.2011, godz. 11.00 – 14.00, niedziela, Cafe Pianola

Łasuchowy Poranek Rodzinny

Zdrowe odżywianie dla całej Rodziny MOK z Akademią Radości Życia, prowadzenie Agata Przygodzińska i Dominika Kiss-Orska.

17.10.2011, godz. 18.00, Cafe Pianola

„Fantastyczna Pianola”

prelekcję pt. Dysydenci i fantaści – metafizyczny zew rosyjskiej duszy w prozie braci A. B. Strugackich poprowadzi Tadeusz Krajewski.

Arkadij N. Strugacki (ur. 1925 r.) i Boris N. Strugacki (ur. 1933 r.) to rosyjscy pisarze science fiction, bracia, piszący wspólnie. Zalicz się ich do klasyków światowej fantastyki.

20.10.2011, godz. 11.00–17.00, czwartek, Cafe Pianola

„Niewidomi artyści miastu”

Zapraszamy na imprezę współorganizowaną z Okręgowym Klubem Aktywności Twórczej i Kulturalnej OKATiK przy Polskim Związku Niewidomych okręgu kujawsko-pomorskiego. W programie m.in. prezentacja twórczości niewidomych i słabo widzących muzyków, literatów oraz plastyków, a także happening „Oczami niewidomego”.

20.10.2011, godz. 18.00, czwartek, Cafe Pianola

Spotkanie Klubu Podróżnika 20.10.2011, godz. 18.00, czwartek, K.A. Węgliszek

„Przybysze z zaświatów. Odwieczny mit czy fikcja” Rozpoczynamy przekąską śniadaniową, dla przybyłych Rodzin; pyszne kakao i kanapki. Przygotowujemy z dziećmi rozrywkowy pchli targ, czyli „Wymieniadę”.

Dzieci mogą również uczyć się wymieniać swoimi rzeczami: zabawkami, książkami, muzyką, filmami, bajkami itp. W planach ponadto: rodzinne podchody ze smacznymi konkursami i zabawami dla wytwornych smakoszy oraz warsztaty teatralne z aktorką dla dzieci „Smaczki”.

Pianolę nawiedzi średniowieczna Mieszczka Bydgoska, która przeprowadzi rodzinną zabawę „Smaki Średniowiecza”. Dietetyczka przeprowadzi warsztat dla rodzin pn. „Łasuchowanie i zdrowe odżywianie dzieci”. Prosimy przynieść co najmniej pięć rzeczy na „Wymieniadę” i koniecznie uśmiech od ucha do ucha!

17.10.2011, godz. 18.00, poniedziałek, K.A. Węgliszek

21.10.2011. piątek, godz. 19.00, czwartek, Pianola

„Podwodne światy” – wernisaż wystawy Wiesława Sławińskiego.

Wiesław Sławiński, bydgoszczanin. Lekarz stomatolog. Jego pasją jest nurkowanie. Dlaczego? „Nie ma jednej odpowiedzi. To możliwość przeżywania życia w inny, mniej typowy sposób. Strzał adrenaliny potrzebny facetowi do życia. To też możliwość przebywania w środowisku, w którym pewnemu zawieszeniu podlegają „codzienne” prawa fizyki; pod wodą można „lecieć” wśród zatopionych drzew, „lewitować” w toni.

To również możliwość obserwacji w bezpośredni sposób dzikiej przyrody.” fot. Wiesław Sławiński

Słońce po zachodniej stronie

Promocja drugiej książki Mariana Lecha Mazura.

Spotkanie poprowadzi Stefan Pastuszewski. Autor, z zawodu dr nauk medycznych, anestezjolog i laryngolog, urodził się w Bydgoszczy w 1939 r. Debiut książkowy: „Godzina przed zmierzchem” (2007).

Co zrobić z życia ostatnim kawałkiem Jak z ostatnim ułomkiem chleba Na okruchy go dzielić marne Czy zjeść ile trzeba Co zrobić z życia ostatnim dzbankiem Co właśnie się napełnia Dzielić wodę kropelkami Czy wypić jednym haustem…

Październik 2011 |

| 63

wydarzenia

24.10.2011, godz. 20.00, poniedziałek, K.A. Węgliszek

9 Bydgoszcz JAZZ FESTIVAL, koncert grupy Wierba & Schmidt Quintet

Zespół tworzą: Piotr Schmidt – tp, Jakub Skowroński – ts, Michał Wierba – p, Michał Kapczuk – b, Sebastian Kuchczyński – dr; bilety w cenie 15 zł.

Wierba & Schmidt Quintet to obecnie topowy zespół mainstream’owy młodego pokolenia w Polsce.

Założony w 2005 r., drogę do sławy pokonał wygrywając najbardziej prestiżowe konkursy jazzowe w kraju i za granicą oraz koncertując na wielu prestiżowych festiwalach jazzowych w Europie [www.mmsilesia.pl].

Oto niektóre nagrody: Grand Prix na XXX Międzynarodowym Festiwalu Młodych Zespołów Jazzowych „Jazz Juniors”, Kraków, 2006; Grand Prix na konkursie „Bielska Zadymka Jazzowa”, Bielsko Biała, 2008; Grand Prix na „I’ Tarnów Jazz Contest”, Tarnów, 2008; Grand Prix na „Krokus Jazz Festival”, Jelenia Góra, 2008; Grand Prix na „XII Ogólnopolski Przegląd Młodych Zespołów Jazzowych i Bluesowych”, Gdynia 2009; II miejsce na Hoeilaart Jazz Festival, Belgia 2010; Grand Prix na oraz Nagroda Publiczności na Getxo Jazz Festival, Hiszpania 2010, na którym Piotr Schmidt otrzymał również nagrodę dla Najlepszego Solisty Festiwalu! W październiku 2009 ukazała się pierwsza płyta zespołu, „Maya”, wydana nakładem magazynu Jazz Forum. Druga płyta „Live in Getxo”, została wydana w listopadzie 2010. Trzecia została nagrana z amerykańskim puzonistą jazzowym z Miami – Dante Lucianim, wykładowcą puzonu na Frost University of Miami.

25.10.2011, wtorek, godz. 18.00, K.A. Węgliszek

Spotkanie autorskie z ks. Janem Pominem,

prowadzenie Dariusz Tomasz Lebioda Ks. Jan Pomin – doktor nauk teologicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Tytuł naukowy uzyskał na Wydziale Teologicznym, w Zakładzie Nowożytnej Historii Kościoła. Pracuje w Wierzchucinie Królewskim w Diecezji Bydgoskiej. Wydał następujące tomy poetyckie: Solidarność (poemat) – 1990, Na granicy – 1993, Z innej ziemi – 1994, Głosy światła – 1995, Drzwi – 1996, Wyspa czasu – 1997, Studium podmiotu – 1998, Cienie hamady – 1999, Jantor – 2000, Nowy Jupiter i inne dramaty – 2001, Labirynt wyobraźni – 2003, Imperium kamienia – 2005, Krzyk ziemi – 2006, Istota rzeczy – 2011.

Zajmuje się ponadto problematyką sacrum w literaturze oraz mitami, głównie greckimi.

26.10.2011. środa, godz. 19.00, K.A. Węgliszek

„Jedynemu Bogu i Bydgoszczy”

Promocja książki pod red. Edwarda Małachowskiego poświęconej XXX Tygodniowi Kultury Chrześcijańskiej i Śp. Ks. Prał. Romualdowi Biniakowi, prowadzenie Zdzisław Pająk Ksiądz prałat Romuald Biniak – Prałat honorowy J. Św. Ojca Św., dziekan, Kustosz Sanktuarium, proboszcz parafii Św. Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy – tej z której na swój ostatni pielgrzymi szlak wyszedł bł. ks. Jerzy Popiełuszko, zmarł w listopadzie 2010 r.

Był twórcą pierwszego kościoła zbudowanego od czasu zakończenia II wojny światowej w Bydgoszczy z polecenia ks. kard. Stefana Wyszyńskiego i proboszczem parafii Świętych Polskich Braci Męczenników.

27.10.2011, godz. 19.00, czwartek, Cafe Pianola

Spotkanie z liBeraturą – „Liberacka pocztówka Herty Müller”

Zapraszamy na warsztaty tworzenia wolnej książki pod duchowym patronatem Herty Müller, prowadzenie Marcin Karnowski.

27.10.2011, godz. 20.30,K.A. Węgliszek Wierba & Schmidt Quintet na Palma Jaz z Festival, Mallorca

Piotr Schmidt (1985) – absolwent Akademii Muzycznej w Katowicach, Instytutu Jazzu. Gry na trąbce uczył się pod kierunkiem Piotra Wojtasika. Studia ukończył z wyróżnieniem. Jest stypendystą University of Louisville, Kentucky, USA 2006.

64 |

| Październik 2011

Koncert z cyklu „Jeden świat a w nim…”

– TWILITE oraz Peter John Birch.

Twilite – to gitarowy duet grający muzykę w stylu indie-folk. Wspólne granie pięknych, akustycznych utworów rozpoczęli w 2006 roku w Irlandii, gdzie mieszkali. Ich debiutancka płyta „Bits & Pieces” była

wydarzenia

jednym z najważniejszych w Polsce wydawnictw akustycznych ostatnich lat. Nowy, wydany wiosną album „Quiet Giant”, zebrał bardzo entuzjastyczne recenzje, a formacja wystąpiła tego lata na takich festiwalach jak Opener czy OFF. Peter John Birch, właś. Piotr Jan Brzeziński, to dwudziestoletni artysta pochodzący z małego miasteczka – Wołów na Dolnym Śląsku. Jego muzyka obraca się wokół amerykańskiego folku, alt-country itp. Na twórczość artysty wielki wpływ mają tacy artyści jak Damien Jurado, Bon Iver i Bonnie „Prince” Billy. W kwietniu 2010 r. wyszły na światło dzienne jego pierwsze nagranie – debiutancka EP „In my Island”. Młody artysta zdążył już wystąpić u boku zespołów Czesław Śpiewa, Please The Trees, a także Lecha Janerki, Tymona Tymańskiego czy Halli Nordfjord.

Na koncerty zapraszamy w ramach międzynarodowej konferencji „Jeden świat, wiele kultur” – współorganizowany z Kujawsko-Pomorską Szkołą Wyższą w Bydgoszczy oraz Urzędem Miasta Bydgoszcz. Wstęp wolny.

Perspecto zostało też zauważone przez Radio Pik, rozgłośnie studenckie i internetowe, znaleźli się na składance „We are from Poland”. Zespół trafił ostatecznie pod opiekę REVOLT RECORDS, która wydała im EPkę CLIMAX, w 2009 r.

Koneserzy połamanych dźwięków, niestandardowych bitów z pewnością znajdą na niej coś dla siebie na płycie. Przepis na ciekawą muzykę to bowiem: szczypta alternatywy, łyżka rocka, garść punka i ćwierć szklanki eksperymentu.

28.10.2011, godz. 18.00, piątek, K.A. Węgliszek

POECI.PL – Patryk Dziczek i Maciej Kotłowski, prowadzenie Jarosław Jakubowski

Patryk Dziczek (ur. 1983 r. w Ornecie), poeta, animator kultury, barman, założyciel kawiarenki artystycznej „Młody Byron” w Dworku Sierakowskich w Sopocie.

Publikował m.in. w „Autografie”, „Migotaniach, przejaśnieniach”, „Nowej Okolicy Poetów”, „Poboczach” i „Tyglu Kultury”. Wydał tomik Polowanie na malinowy śnieg.

Maciej Kotłowski (ur. 1976 r. w Gdyni), poeta, malarz, Laureat konkursów poetyckich: Połowy Poetyckich w Gdyni (2004), M. Czychowskiego (2005), C.K. Norwida (2009). Laureat turniejów jednego wiersza, m.in.: Połowy Poetyckie na Strychu, Literaturomanie (2008, 2009).

29.10.2011, sobota, godz. 20.00, K.A. Węgliszek

Koncert grupy Perspecto

Zapraszamy w ramach cyklu Instytut Muzyki Miejskiej, prowadzenie Tomasz Kaźmierski.

Zespół Perspecto powstał w 2005 r. w Grudziądzu z inicjatywy perkusisty Łukasza Hajduka i gitarzysty/wokalisty Szymona Kowalskiego. Muzyka zespołu, prócz korzeni punk i hard-core’wych, czerpała inspirację z odmiennych meandrów muzyki alternatywnej i nie tylko. Zespół pojawił się w czasie, gdy na polskiej scenie królował żywiołowy hard-core i metal, który mimo dużego wpływu na ich granie ograniczał jednak możliwości wpasowania się w tę specyficzną scenę. Nagrane w 2005 i 2006 roku demówki wskazały z jakim zapałem zespół poszukuje swoich inspiracji. Po kilku następnych miesiącach wspólnego grania pojawiła się pierwsza znacząca demo-płyta zatytułowana Unisono Dissonance, którą chłopaki nagrali, opracowali grafikę i wydali wyłącznie własnym sumptem. Dzięki tej płycie zauważyła ich rozgłośnia Polskiego Radia Trójki, włączając utwór „Girls will never stay still” w oficjalnie przez nich wydawaną i dystrybuowaną płytę z serii „Ofensywa3”.

Gar y Er win, fot. Sebastian Krupa

30.10.2011. niedziela, godz. 18.00, K.A. Węgliszek

BLUES AND FOLK FESTIVAL – koncert SHRIMP CITY SLIM oraz DOKTOR BLUES

Shrimp City Slim (USA, Południowa Karolina) – pod tym pseudonimem występuje mający polskie korzenie Gary Erwin – pianista, wokalista, autor piosenek. Muzyk występował m.in. z Wandą Johnson, dzielił także scenę z takimi artystami jak B.B. King, Junior Wells. Solowy koncert tego artysty staje się okazją do posłuchania autentycznych, autorskich utworów bluesowych poruszających aktualne tematy z dużą dawką poczucia humoru. W Polsce gości nie pierwszy raz i z dumą przyznaje się do swego pochodzenia. – Zawsze staram się odpierać zarzuty jakoby blues nie był popularnym gatunkiem muzycznym. Słuchają go ludzie na całym świecie! To raczej muzyka alternatywna, Amerykanie stawiają go ponad bardziej popularnymi gatunkami, jak pop czy disco – podkreśla Erwin. Shrimp City Slim to nie tylko genialny muzyk, lecz także showman, o czym będzie mogła przekonać się publiczność podczas koncertu w BLUES & FOLK FESTIVAL. W Węgliszku wystąpi także dobrze znany, bydgoski zespól Doktor Blues i możliwe, że całość skończy się jazz session.

Październik 2011 |

| 65

wydarzenia

Bydgoskie Biesiady Czytelnicze 22.10.2011, godz. 10.00, Cafe Pianola

Projekt „Czytająca Bydgoszcz”.

Wprowadzamy modę na czytanie

Jolanta Niwińska i Ewa Chotomska podczas spotkania z cz ytelnikami w radiu PiK , fot. Jerz y Sass

MGOK Koronowo 7.10.2011, godz. 18.00, Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Koronowie, ul. Kotomierska 3

Wernisaż prac autorskich Roberta Tadeusza Nowaka 7 października 2011 roku odbędzie się wernisaż prac autorskich pt. „Między umysłem a wyobraźnią” oraz prezentacji multimedialnej pt. „Koronowo, którego nie znacie”. Autor jest rodowitym bydgoszczaninem, nieprofesjonalnym artystą, zdobywającym swe doświadczenia na wielu wystawach w Bydgoszczy i Szubinie.

Obecnie rozszerza swe twórcze horyzonty na inne miasta regionu Kujaw i Pomorza, stąd pomysł na ukazanie Koronowa w prezentacji multimedialnej. Fotografia autora jest często w skali makro – zbliżeniu wydobywającym prawdę o zjawiskach, obiektach natury lub wytworów człowieka. Tak uchwyconą rzeczywistość artysta modeluje często za pomocą programów graficznych.

Autor skupia się więc tym samym na wydobywaniu z Koronowa tego, co nieznane i tajemnicze. „Koronowo, którego nie znacie” jest wstępem do obszerniejszej wystawy fotografii. Jego fascynacje światowej sławy artystami, takimi jak np. Hans Rudolf Giger oraz Zdzisław Beksiński doprowadzają widza do konfrontacji z surrealizmem, klimatem mroku i katastroficzności. W prawie wszystkich tych pracach udział biorą człowiek, maszyna, obiekt, tworząc tzw. „mechanoidy” (H.R. Giger). Najczęściej autor zadaje sobie w nich pytanie o kondycję ludzkiej psychiki we współczesnym świecie technologii, o połączenie tego, co realistyczne z wyobraźnią. Fotografie Koronowskich ulic są udoskonalane wyobraźnią 66 |

| Październik 2011

Bydgoskie Biesiady Czytelnicze już ruszają. Gościem pierwszego powakacyjnego spotkania będzie Ewa Chotomska. Słynna Ciotka Klotka z legendarnego Tik – taka. Pisarka, reżyserka, scenarzystka, autorka tekstów piosenek (takich hitów, jak: Mydło lubi zabawę, Szczotka, pasta, Moja fantazja) i telewizyjnych programów edukacyjnych dla dzieci. Spotkanie poprowadzi Jolanta Niwińska. Zapraszamy wszystkich sympatyków książki i głośnego czytania do Cafe Pianola 22 października godzina 10.00.

autora. Można zauważyć zainteresowanie charakterem postindustrialnym miasta. Dajmy się więc ponieść prezentacji multimedialnej Koronowa oraz pozostańmy przez chwilę w sferze „między umysłem a wyobraźnią”.

Robert Tadeusz Nowak (1979). Mieszka i tworzy w Bydgoszczy. Współpracował z bydgoskimi klubami takimi jak: „Klub Miłośników Fantastyki Maskon”, „Bydgoski Fanklub Gwiezdnych Wojen”, „Klub Dyskusyjny Atlantis”, „”Stowarzyszenie Akcja Nagi Czwartek”, nieformalna grupa artystyczna „Parter Zero 2”. Twórca udzielał się również charytatywnie w MDK-u nr 2 w Bydgoszczy.

Jego dorobek artystyczny obejmuje około dwudziestu wernisaży indywidualnych i grupowych w Bydgoszczy i Szubinie. Najważniejsze z nich: Projekt Artystów Szkoły Bydgoskiej „Hallo” (autoportret) w Galerii Miejskiej BWA w Bydgoszczy, prezentacja multimedialna z wystawą prac pt. „Cień człowieka a zło oswojone” w Kawiarni Artystycznej Węgliszek, wystawa prac w Galerii Pałac.

Tekst: Aleksandra Wylegała – opiekun wystawy R o b e r t Ta d e u s z N o w a k , f o t o g r a f i a

Z

agadkowe morderstwa wstrząsają ogarniętą sennością, średniowieczną Kruszwicą. Jedynym śladem jest zawierający hebrajski wzór medalion, pozostawiony przez mordercę oraz słowa „Adonai”, wypowiadane przez szaleńca do każdej z ofiar.

Jaki związek z morderstwami, dokonywanymi nad Gopłem ma tajemniczy pożar, który piętnaście lat wcześniej strawił kruszwicki zamek wraz z mieszkającym na zamku starostą oraz jego nadwornym alchemikiem? Czy czeski czarnoksiężnik, Bohumil naprawdę straszy jako duch, pokutując za swoje winy w Mysiej Wieży? Czy prawdą jest – co opowiadają mieszczanie – jakoby Bohumil przyzwał na zamek samego diabła? I co ma z tym wspólnego Katarzyna Kucharczykowa, bydgoska czarownica, która zmarła rzekomo w czasie procesu o czary oraz jej syn, cysterski mnich, którego nawiedzają wizje na temat apokalipsy mającej wstrząsnąć Kruszwicą?

Nad miastem płonie ogień świętego Wita. Ugasi go dopiero zemsta.

Jarosław Klonowski, Ognie Świętego Wita, Wydawnictwo MG, Warszawa 2011, 208 str. 145×220 mm, oprawa broszurowa Październik 2011 |

| 67

B ik w podróży

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu Kujawy i Pałuki – poplenerowa wystawa fotografii Wystawa czynna do 8 października.

Wstęp wolny.

Uwaga: Wystawa prezentowana jest w Kinie-Galerii TUMULT przy Rynku Nowomiejskim

Wystawa fotografii Kujawy i Pałuki

Na wystawie Kujawy i Pałuki w Kino-Galerii Tumult w siedzibie Fundacji Tumult w Toruniu są prezentowane zdjęcia uczestników Plenerowych Warsztatów Fotograficznych Kujawy, które odbywały się w lipcu oraz Plenerowych Warsztatów Fotograficznych Pałuki, które odbywały się w sierpniu tego roku. W Warsztatach, które zorganizował Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu, uczestniczyło czternaścioro utalentowanych, zaawansowanych w tworzeniu fotografii artystycznej fotografów amatorów z różnych miejscowości województwa kujawsko-pomorskiego: Dobrego, Grudziądza, Gruty, Kowalewa Pomorskiego, Lubicza, Lutowa, Osieka nad Wisłą, Torunia, Żnina. Są wśród nich uczniowie, studenci, a także osoby na co dzień uprawiające różne zawody. Ich przewodnikiem po krajobrazach i kulturowej przestrzeni Kujaw i Pałuk oraz artystycznym opiekunem był Stanisław Jasiński – fotografik, publicysta i poeta, członek Związku Polskich Artystów Fotografików, instruktor fotografii w WOAK-u.

Spośród kilku tysięcy zdjęć, które wykonali uczestnicy Warsztatów, zostało wybranych osiemdziesiąt eksponowanych na poplenerowej wystawie oraz ponad sto składających się na prezentację multimedialną. Wybrane zostały najciekawsze ujęcia, najznakomitsze obrazy. Są to plany ogólne, zbliżenia, detale.

Fotografie te łączą walory artystyczne, poznawcze i dokumentacyjne.

Zdjęcia pokazują niezwykłą urodę kujawskich i pałuckich krajobrazów, ciekawe zakątki i obiekty ujmowane w perspektywie kulturowej. Poprzez współczesną przestrzeń jest pokazywana przeszłość obu regionów, a także ich nowoczesność. Pokazywane są procesy zmian, jakie zachodzą w krajobrazie. Oczywiście, pośród eksponowanych fotografii daremnie by szukać ujęć typowych dla widokówek czy folderów krajoznawczych. Są zdjęcia charakterystycznych pejzaży – równin, jezior, lasów, wsi, miast, zabytków. Są zdjęcia mieszkańców regionów podczas codziennych zajęć, wypoczynku, Każde eksponowane zdjęcie może być początkiem ciekawej opowieści, zarazem jako spójna całość układają się w opowieść o Kujawach i Pałukach, o naszej małej ojczyźnie. Oczywiście, jest to opowieść niepełna, fragmentaryczna, zaledwie zaznaczająca bogactwo widoków i zdarzeń, które zawierają w sobie krajobrazy.

Zdjęcia zaciekawiają nie tylko tematyką. Są one zajmujące również jako uprzedmiotowienie spostrzegaw68 |

| Październik 2011

czości, wrażliwości i osobowości ich autorów. Podczas warsztatowych wyjazdów łączyli oni pasję artystyczną i poznawczą. Uobecnili się w swoich fotografiach jako artyści, jako twórcy obrazów. Urzekają uwidocznioną w zdjęciach radością fotografowania i radością przebywania w miejscach przyciągających urodą i nastrojem.

Jak mówi Stanisław Jasiński, plenerowe wyprawy pozwalały odkryć niepowtarzalną urodę obu regionów, okazywało się, że zawsze za horyzontem jest coś i ciekawego, i pięknego. Dlatego też o plenerowych doświadczeniach oraz zdjęciach eksponowanych na wystawie można powiedzieć, że przystają do powiedzenia: cudze chwalicie, swego nie znacie. Eksponowane fotografie odkrywają wspaniałość naszego otoczenia – jego atrakcyjność.

Autorami zdjęć są: Martyna Chmielewska, Justyna Drążek, Marta Grabowska, Anna Hołub, Ewa Łysiak, Joanna Nacfalska, Marzena Samborska, Jacek Hołub, Stanisław Jasiński, Jacek Melerski, Krzysztof Krzemień, Piotr Kriesel, Dariusz Łenski, Maciej Pasieka i Zbigniew Zasada.

Jerzy Rochowiak

Teatr jako autonomiczna dziedzina sztuki 10 października mija termin zgłoszeń na tegoroczny KATAR w kategorii Teatr

W pierwszy weekend grudnia w Toruniu po raz kolejny odbędzie się przegląd teatralny w ramach Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu KATAR. Na scenie pokazane będą najciekawsze spektakle zrealizowane przez teatry amatorskie z województwa kujawsko-pomorskiego w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Dziesiątego października mija termin zgłoszeń na przegląd.

Konfrontacje odbywają się dwuetapowo. W pierwszym etapie na podstawie nadesłanych nagrań wideo wybierane są spektakle, które zostaną zaproszone do prezentacji na żywo podczas finału przeglądu. Zgłoszenia – wraz z nagraniem całego spektaklu – przyjmowane są do 10 października.

Wszelkich informacji udziela organizator KATAR-u – Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu.

W tym roku – zgodnie z zapisem regulaminu – szczególnie doceniane będą zespoły teatralne, które w swojej pracy kładą nacisk na poszukiwanie własnych form kreacji scenicznej, odnajdują i urzeczywistniają oryginalne zamysły twórcze. Do finału wybrane zostaną najciekawsze spektakle, upewniające – jak głosi regulamin – że teatr jest autonomiczną dziedziną sztuki.

Konfrontacje Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu KATAR organizowane są w tym roku po raz dwudziesty. Odbyły się już przeglądy Muzyka Mocnych Brzmień, Film i Fotografia. Ostatnią kategorią jest właśnie Teatr. W poprzednich latach na katarowej scenie prezentowały się – z dużymi sukcesami – ARLETeatr,

Teatr Lemury, Studio Czyczkowy (wszystkie trzy z Bydgoszczy), Inowrocławski Teatr Otwarty, szubiński Szlaban czy Szpila, Teatr Wróbli i P.I.G. z o.o. z Torunia oraz wiele, wiele innych.

Jurorami konfrontacji bywali: Dorota Nowak – aktorka związana do niedawna z poznańskim teatrem Wierzbak, Jadwiga Oleradzka – dyrektor Toruńskiego Teatru im. Wilama Horzycy, Maciej Nowak – dyrektor Instytutu Teatralnego, Jerzy Fedorowicz – aktor i reżyser, wieloletni dyrektor Teatru Ludowego w Nowej Hucie, Jerzy Rochowiak – dyrektor WOAK, Antoni Słociński – reżyser, aktor i wieloletni dyrektor teatru Baj Pomorski czy Maciej Sobociński – pochodzący z Torunia reżyser teatralny.

Jurorzy nie tylko nagradzają najciekawsze spektakle, lecz również rozmawiają z artystami podczas długich – i często burzliwych – dyskusji panelowych.

Najbliższe warsztaty i szkolenia:

G o r e ń . N a s t r a ż y s t o d o ł y, f o t . J o a n n a N a c f a l s k a

Zdjęcia z wystawy Kujawy i Pałuki

7-9 października – Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą – zajęcia prowadzi Alicja Usowicz. Informacje dot. zgłoszeń na stronie www.woak. torun.pl.

8-9 października – Magia głosu – mówić bez zmęczenia – Twój dźwiękowy wizerunek – zajęcia prowadzi Erwin Regosz. Informacje dot. zgłoszeń na stronie www.woak.torun.pl.

15-16 października – Magia cyrku – zajęcia prowadzi Agnieszka Kwiatkowka – etnolożka, pedagożka cyrku, absolwentka Eccole d’Cirque de Bruxelles. Termin zgłoszeń: 3 października. Warsztaty obejmują 15 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 150 PLN. 15-16 października – News telewizyjny i reportaż – zajęcia prowadzą Mariusz Kluszczyński i Wojciech Budny. Termin zgłoszeń: 3 października. Warsztaty obejmują 12 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 80 PLN.

Łazieniec gm. Alek sandrów Kujawski.

D o m r o d z i n n y E d w a r d a S t a c h u r y, f o t . J u s t y n a D r ą ż e k

22-23 października – Warsztaty teatralno-muzyczne – zajęcia prowadzą Antoni Słociński i Erwin Regosz. Termin zgłoszeń: 7 października. Warsztaty obejmują 20 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 100 PLN. 4-6 listopada – Organizacja imprez dla małej i dużej grupy. Warsztaty z pedagogiki zabawy – zajęcia prowadzi Alicja Usowicz. Termin zgłoszeń: 21 października. Warsztaty obejmują 20 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 80 PLN. 5-6 listopada – Domowe studio – zajęcia prowadzą Artur Grudziński i Erwin Regosz. Termin zgłoszeń: 21 października. Warsztaty obejmują 15 godzin dydaktycznych. Koszt akredytacji 150 PLN. Inf. Jerzy Rochowiak, Kamil Hoffmann

B a r u c h o w o . Z a g r o d a w i e j s k a o k o ł o 19 45 r. , fot. Joanna Nacfalska

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu ul. Szpitalna 8, 87-100 Toruń, tel./fax: 56 6522027, 56 6522028, 56 6522755, 56 6570290, 56 6570291 www.woak.torun.pl; e-mail: woak@woak.torun.pl Październik 2011 |

| 69

Michał Tabaczyński

Się nam wydaje.

W Bydgoszczy (3) Miasto ze słów, czyli śmiałość

Wiesław Trzeciakowski w swoim najnowszym tomie wierszy jawi się jako poeta wielkiej śmiałości. Jest to śmiałość granicząca z bezwstydem, śmiałość, która ujawnia się – co dodatkowo wzmacnia to wrażenie – w wierszach niezwykle osobistych, wierszach, które podejmują najbardziej palące problemy Wiesława Trzeciakowskiego-człowieka, jego najważniejsze duchowe rozterki, wszystkie dylematy jego egzystencji (celowo mówię o tym w rejestrze, który odpowiada temu, którego używa poeta). Nie wiem, czy to dobrze, naprawdę, nie wiem – wiem jednak z doświadczenia, że im więcej szczerości w poezji, im więcej nieujarzmionego tonu zwierzenia, im więcej nierównoważonej ironią i dystansem konfesji, tym zwykle gorzej dla poetyckiego warsztatu.

Konfesja; skoro już to słowo padło (choć padło raczej jako nazwa nurtu poetyckiego), to pójdźmy tym tropem. Wiele wierszy z tego tomu to wiersze konfesyjne w znaczeniu: religijne. Właśnie tak, religijne. Nie mają w sobie żadnych nawiązań do poezji metafizycznej z całym jej arsenałem zwątpień i metafor operujących elementem przyziemnym.

W tym sensie są czyste jak dziecięca modlitwa i jak dziecięca modlitwa naiwne (proszę nie traktować tej naiwności jako sąd wartościujący, ale jako określenie czysto opisowe). Bez 70 |

| Październik 2011

wątpienia są one wyrazem żarliwej wiary i jako takie – to częsta przypadłość tego typu poezji – rażą zbytnią deklaratywnością, ich szczerość – to również częsta przypadłość poezji tego rodzaju – zastępuje poetycki warsztat. Gdzie brak napięcia pomiędzy deklaratywną żarliwością a poetycką maestrią, tam znika czytelnicza ciekawość, tam

– już wprost – znika sens lektury.

Ta bowiem jest możliwa i sensowna tylko wtedy, gdy wkraczamy na teren nieoczywistości – tam tylko możliwa jest interpretacja, gdzie istnieje uskok między oczekiwaniem i realizacją. Poezja zapewnia bowiem i dystans, i ironię, bo żadna poetycka doskonałość nie może, takie mam przekonanie, pozbyć się wątpliwości: wątpienie jest, będę się tego trzymał, podstawową funkcją poezji, jest także znakiem tej poezji największej.

Tu tego zwątpienia nie znajdziemy i właściwie trudno tego wymagać (zbyt łatwo przechodzimy wówczas na płaszczyznę osobistą, pozapoetycką – trudno domagać

się od żarliwie wierzącego autora, żeby nagle zaczął wątpić). U Trzeciakowskiego wiersze takie jak O, Betlejem, Światło w ciemności człowieka, Hymn o granicach i nieskończoności nie są właściwie wierszami, są, owszem, religijnymi rozważaniami w wierszowanej formie. Ich temperatura emocjonalna jest wysoka, ale, o czym pisałem wyżej, niewiele z tego wynika: „Wiara to miłość, kto nie kocha Boga, nie czuje Go w swoim sercu, / ten nie może uwierzyć. / Nie ma racjonalnej wiary, to złudzenie teologów i filozofów, / klęska racjonalizmu. / Ja »widzę« Boga przez to, że jest we mnie i czuję Go, / jestem Jego echem, a On porywa mnie, pisze ze mną wiersze, / dłoń prowadzi, życie ocala (ileż to razy!), unosi, / To nazywa się natchnieniem, święte Współistnienie!” (to z ostatniego z wymienionych wierszy). Niekiedy poezja wymyka się w rejony – najdelikatniej można powiedzieć – śmiertelnie ryzykowne jak w wierszu Daj, Boże, Polsce.

Jest jednak w tym tomie coś, co zdaje mi się o wiele ciekawsze od twórczości dewocyjnej. To te wiersze, które najogólniej można nazwać autotematycznymi. Ich głównym rysem jest także – początkowe rozpoznanie dotyczy bowiem całego tomu – śmiałość. Niewielu autorów na nią dzisiaj stać. W istocie nie różnią się te wiersze temperaturą uczuć od wierszy dewocyjnych, tyle że w nich miejsce Boga zajmuje twórczość: „Moje wiersze, gwiazdy na moim niebie” – pisze; a na koniec jeszcze dodaje: „Moje hymny, elegie, piosenki / To wszystko, czym jestem”. „Będziemy pisać piękne wiersze” – obiecuje czytelnikowi ze śmiałością, która jest nadmierna, ale której jakoś mu zazdroszczę. Gdy się zresztą dobrze wczytać, te wiersze okażą się częścią twórczości dewocyjnej tego autora, którą tu mu tylko sztucznie i zapewne wbrew jego intencjom wyodrębniłem (nie tylko bowiem temperatura uczuć je łączy, ale także przekonanie, że tworzenie jest powtórzeniem boskiego czynu – gdy pisze o powrocie rytmu, ładu i wdzięku, to pisze w istocie o tym, że „na obraz Boży / Bóg odbuduje / Ład w człowieku!”). Kiedy w wierszu

o Rimbaudzie (klasycznej realizacji liryki maski) pisze: „wiem od was więcej, dlatego / Milszy jestem miłosiernemu Bogu, / Który pozwolił mojemu Nic napisać kilka boskich wierszy, / by mnie wyprowadziły kiedyś z piekła”, jestem przekonany, że pisze to też w swoim imieniu.

Wierzy. I pisze o tym ze śmiałością.

Może i nadmierną.

Pomiędzy świtem a zmierzchem, czyli lament

Lamentu się nie recenzuje, książki takie jak ta wymykają się prawom krytyki literackiej czy, żeby to ująć inaczej, nie obejmuje ich prawomocność krytycznoliterackich wartościowań, rozstrzygnięć i ocen. Po prostu. Nie tylko dlatego, że nie wypada oceniać cudzego płaczu, ale choćby dlatego, że krytyka literacka nie posiada narzędzi do przeprowadzenia takiej oceny.

Książka Karoliny Kusek poświęcona Andrzejowi Kramerowi (dyplomacie, prawnikowi, wiceministrowi spraw zagranicznych), który zginął

w katastrofie lotniczej, tak jest, tej właśnie katastrofie lotniczej, należy do tego gatunku, którego nieliczni reprezentanci są wyjęci spod krytycznego prawa.

Czytanie o ludzkim cierpieniu czy – jak się to określa – czytanie ludzkiego cierpienia jest nieodłącznie związane z jego współodczuwaniem, mówi się wręcz o przemienności ról piszącego i czytającego.

Kto więc zdecyduje się na tę lekturę, musi być na to przygotowany.

Pomiędzy świtem a zmierzchem jest otwartą raną i w swoim antycznym i biblijnym jednocześnie charakterze odnawia tradycyjny model elegii. A jej pierwszym zadaniem jest: opłakać. Drugim zapewne: ocalić od zapomnienia. Oba te zadania ta książka spełnia.

Wiesław Trzeciakowski, Miasto ze słów, nakład autorski, Bydgoszcz 2011 Karolina Kusek, Pomiędzy świtem a zmierzchem / Между рассветом а закатом, Biblioteka „Tematu” nr 44, Warszawa 2011 Październik 2011 |

| 71

Michał Tabaczyński

Się nam wydaje.

W Bydgoszczy (deluxe)

W Bydgoszczy się nam wydaje coś zupełnie nowego – na tyle nowego, świeżego i oryginalnego, że zdążyła zauważyć to ogólnopolska prasa, że zdążyli dostrzec to recenzenci i czytelnicy w Polsce, ale – jak to często bywa – nie zdążyliśmy jeszcze tego zauważyć w samej Bydgoszczy.

Czas najwyższy. Wydawnictwo Farbiarnia, bo o nim mowa, wydało do tej pory trzy książki. Ale za to jakie! Szefowa wydawnictwa opowiada poniżej o filozofii swojego przedsięwzięcia. Warto śledzić jej poczynania.

Katarzyna Gębarowska: Seria Art HERstoria skupia się na kobietach artystkach, które historia sztuki pisana przez mężczyzn pomijała, bądź nie poświęcała im wystarczającej uwagi. W europejskiej historii sztuki kobieta pojawia się przeważnie jako temat, o wiele rzadziej jako artystka. Seria Art HERstoria chce przywrócić pamięci bądź przedstawić po raz pierwszy polskiemu czytelnikowi wiele ważnych kobiet – artystek, zwracając szczególną uwagę na fakt, aby nie przedstawiać ich, jak to jest często praktykowane, przez pryzmat ich słynnych kochanków, mężów, bądź mistrzów.

Dlatego też jako pierwszą z serii wydaliśmy biografię Tiny Modotti, jednej z ikon fotografii, której autorka Margaret Hooks w przedmowie pisze „Moim celem jest próba 72 |

| Październik 2011

demitologizacji legendy Modotti, wydobycie jej z cienia kochanków, pokazanie kobiety i artystki w centrum jej własnej historii.“ Poza serią Art HERstoria Wydawnictwo Farbiarnia wydaje, mamy nadzieję, interesujące książki z szeroko rozumianej humanistyki, wybierane subiektywnie. Jednak zawsze ważnym kryterium wyboru jest odpowiedź na pytanie: „Jak w tym dziele są przedstawione kobiety? Czy są tylko przedmiotem pożądania lub barwnym dodatkiem, czy też jak w wielu reportażach są w ogóle pomijane?“ Dlatego też zwróciliśmy uwagę na publikację Simona Critchley’a „Księga Zmarłych Filozofów“, w której autor deklaruje chęć sprostowania poglądu, że historia filozofii to rodzaj męskiego klubu. Critchley poświęca wiele uwagi w swojej księdze znanym i mniej znanym filozofkom, spychanych często na pe-

ryferia historii filozofii, wymieniając takie postaci jak na przykład Timycha, Hipparchia, Hypatia, Elżbieta Czeska, Simone Weil i inne.

Nasze standardy doboru książek zostały zauważone przez recenzenta „Gazety Wyborczej”, który w recenzji wspomnień Iwana Bunina „O Czechowie“ pisze: „ Historia miłości Antoniego Czechowa i Lidii Aleksiejewny Awiłowej – opowiedziana w ich korespondencji i jej wspomnieniach – pozwala nie tylko zajrzeć w uczucia pisarza, który w literaturze nie znosił burz z piorunami, ale wydobywa też z cienia kobietę, która przez badaczy była zwykle lekceważona jako nazbyt egzaltowana wielbicielka.“ Planów wydawniczych nie mogę jeszcze zdradzić, ale mogę zapewnić, że pozostaniemy wierni swoim ideałom. Nasze książki są dostępne w Bydgoszczy w księgarni Ówczesna i sieci księgarni Matras.

książki

O książce O Czechowie Iwana Bunina

Bunin – bliski przyjaciel i najważniejszy uczeń Czechowa – zmarł w 1953 r. na emigracji we Francji w biedzie, mimo otrzymanego w 1933 r. Nobla. Do ostatniej chwili pracował nad książką o autorze „Mewy”. W „O Czechowie” (Farbiarnia, przeł. Jerzy Szokalski), dziele nieukończonym, złożonym w dużej mierze z notatek i wypisów, zawarł nie tylko historię miłości Czechowa i Awiłowej, ale i bardzo osobisty obraz przyjaciela, który, mimo niełatwego życia, lubił się śmiać, np. wymyślając na poczekaniu opowieść, której bohaterki nosiły dźwięczne imiona: Irlandia, Australia, Neuralgia i Histeria Juliusz Kurkiewicz, „Gazeta Wyborcza”, „Duży Format“

O Księdze zmarłych filozofów Simona Critchleya

„Jak się miało życie – a zwłaszcza śmierć – wielkich myślicieli do ich spekulacji? […] . Choć trudno nie zauważyć, że impulsem do napisania książki była plotkarska satysfakcja (filozof też człowiek), nie można zaprzeczyć, że anegdoty zebrane przez autora przynoszą dreszczyk emocji. Od wiedzy, że Rouseau zmarł w wyniku starcia z dogiem niemieckim, Monteskiusz wydał ostatnie tchnienie w ramionach kochanki, a Bacon umarł w wyniku przedawkowania opium, świat raczej nie zadrży w posadach, ale czy nie będzie miło zabłysnąć nią w towarzystwie”.

O Tinie Modotti Margaret Hooks

Robiła zdjęcia właściwie tylko przez sześć lat, a jednak jej zdjęcia to jedno z najciekawszych zjawisk XX-wiecznej fotografii. – Przez lata nikt nie słyszał o Tinie Modotti jako artystce, była tylko „modelką” Edwarda Westona. Jej przypadek przypomina trochę historię autoportretów Witkacego. Kiedy je robił, prawie nikt ich nie widział, ale odkryte po latach, są objawieniem – mówi Lech Lechowicz, kurator jedynej wystawy Tiny Modotti w Polsce w 1989 roku w Muzeum Sztuki w Łodzi.

Dziś ceny jej zdjęć dorównują odbitkom Westona, jednym z najważniejszych kolekcjonerów jej prac jest Madonna.

Jacek Tomczuk „Przekrój”

„Gazeta Wyborcza” „Duży Format”

Październik 2011 |

| 73

74 |

| Październik 2011

Wo l f P e o p l e

Ino-Rock, festiwal heroiczny Widzę Ino-Rock jako festiwal, który powstał i trwa na przekór wszystkim możliwym problemom. Nie żeby te problemy zostały pokonane – przeciwnie: mam wrażenie, że kłopoty i ich ciągłe pokonywanie są właśnie tożsamością tego festiwalu, na nich buduje on swoją markę. Ino-Rock odbywa się w miejscu, które generuje te problemy. Teatr Letni w Inowrocławiu jest, i owszem, miejscem ładnym. To znaczy – scena jest ładna, nic więcej ładne tam nie jest: ławki są stare i niewygodne, miejsca dla ludzi jest mało, otoczenie – ujdzie (po jednej stronie amfiteatru wznosi się wysoka ściana trybun nowego stadionu, po drugiej stoją domy wczasowe), miejsca dla stoisk z jedzeniem i piciem, ewentualnie – z gadżetami, jest też mało. Teatr Letni mieści się co prawda w rozsądnej odległości od centrum (jak prawie wszystko w całym Inowrocławiu), ale droga do niego w ogóle nie jest oznakowana. Duży błąd.

Ino-Rock walczy też z problemami technicznymi – nie mam pojęcia, czy to „zasługa” infrastruktury Teatru Letniego, czy raczej obsługi technicznej zaangażowanej w obsługę koncertu (stawiałabym na to drugie, bo przy dzisiejszych możliwościach technicznych koncert można zrobić wszędzie). Najwięcej problemów – co najsmutniejsze – miała główna gwiazda (zresztą, na początku borykał się z nimi Pain of Salvation).

Pomimo problemów, a może właśnie dzięki nim, festiwal nabiera heroiczności. Muzyka oczywiście tę heroiczność jeszcze wzmaga. Tym bardziej, że muzyka była świetna.

Brendan Perr y

Żaneta Dycha

Zaczął Lebowski, dość sympatyczne, przestrzenne granie – filmowe (w końcu ich płyta nosi tytuł Cinematic), ilustracyjne. Może nie „Big”, ale na pewno solidny ten Lebowski. Fantastycznie zaprezentowali się Wolf People – surowy, atrakcyjny rock (gdybym chciała wywróżyć im karierę, a rzeczywiście – chciałabym, porównałabym ich do wczesnego Kings of Leon; mimo że angielskie, to jednak southernowe granie). Jak dla mnie – odkrycie festiwalu.

Pain of Salvation nigdy nie robił na mnie wrażenia, ale na żywo to zupełnie inny odbiór. Nadal nie robi na mnie wrażenia, ale doceniam show. Energetyczni, bardzo dobrzy muzycy – niestrudzeni, dowcipni (fantastyczny kontakt z publiką).

Brendan Perry. Niewiele trzeba mówić. Wreszcie go zobaczyłam. Jak dla mnie – to nie było 50% Dead Can Dance, a raczej – 85% (zawsze to on, a nie Lisa Gerard, decydował o wyjątkowości zespołu). Solidne (jak to źle brzmi w jego przypadku) show, klimatyczne, doskonałe – na żywo głos Perry’ego nic nie traci ze swojej niesamowitości: swobodny, przestrzenny, oryginalny. Pokonujący wszystkie – a było ich sporo – problemy techniczne. Ale jak wspomniałam, to na tych problemach Ino-Rock buduje swoją markę, na ich heroicznym przezwyciężaniu. Tym razem miał co pokonywać.

Przy tej okazji myślę też o wykorzystaniu bydgoskiej muszli koncertowej – ma o wiele lepsze warunki, wygląda lepiej, zespoły (po występach na Muszlafest wiem o tym) brzmią tu o wiele lepiej. Nie wymaga takiej heroiczności, ale może to i lepiej.

Październik 2011 |

| 75

plastyka

Przedstawiamy prywatną historię bydgoskiej sztuki według Elżbiety Kantorek.

Jako taka jest – rzecz najzupełniej oczywista – historią subiektywną. Autorka pisze ją z perspektywy własnego miejsca, jakie zajmuje w życiu artystycznym Bydgoszczy, a to oznacza, że stosuje własne hierarchie (choćby w tym, co do poniższej prezentacji wybrała, a co w niej pominęła). W kolejnych numerach będziemy prezentować kolejne subiektywne historie bydgoskiej sztuki, także tej najmłodszej, które – taką mamy nadzieję – złożą się na jej szeroką panoramę.

Galeria barw i cieni

Elżbieta Kantorek

Denerwuję się przed otwarciem wystawy. Przyjdą goście? Dopisze tzw. frekwencja? Autor jest spoza Bydgoszczy – nikt go nie zna, czyli gości nie będzie zbyt dużo. Siedzę i analizuję wystawy jakie miałam w tym roku, która najbardziej zainteresowała odwiedzająA n d r z e j N o w a c k i , O b r a z 3 6 , 1978

J e r z y G u r d a , O b r a z I I I , 1970

cych galerię. Doszłam do wniosku, że była to wystawa przypominająca postać i twórczość Waldemara Byrgera (1943-2001). Znajomi, przyjaciele, uczniowie przedwcześnie zmarłego artysty przewijali się przez galerię, 76 |

| Październik 2011

a także galerię odwiedziło bardzo dużo młodych ludzi. Proste w rozwiązaniu obrazy przyciągały uwagę zgeometryzowaną formą i dużymi, skontrastowanymi płaszczyznami barwnymi. Świetne pejzaże i cykl wizerunków – „Madonny Polskie” znakomicie broniły się przed upływem czasu. To prace z lat 70. minionego już stulecia. Niestety Byrger w pewnym momencie przestał wystawiać, malować, zagubił się w życiu. Ale w sztuce bydgoskiej pozostawił po sobie znaczący ślad. Takie sformułowanie można także odnieść do postawy twórczej Jerzego Gurdy (1939-1987). Stworzył on serię abstrakcyjnych obrazów malowanych odcieniami brązów, ugrów, pełnych światła, dynamiki, wirujących form w nieokreślonych przestrzeniach. Także ta wystawa cieszyła się uznaniem.

Warto przypominać prace artystów o silnej indywidualności, znaczących dla sztuki bydgoskiej, tworzących jej pozytywny obraz. Mam nadzieję, że uda mi się przygotować dużą ekspozycję dzieł tych wszystkich, których już nie ma, a którzy są według mnie najbardziej interesujący. Budują historię sztuki bydgoskiej.

Mój zwrot ku przeszłości rozpoczął się od Andrzeja

L e o n R o m a n o w, P r z e d h o r y z o n t e m I I , 19 9 0

Nowackiego (1938-1996). Wystawa jego prac towarzyszyła odsłonięciu tablicy pamiątkowej i rzeźby „Dżinsy” na ścianie kamienicy przy Placu Wolności (miejscu zamieszkania artysty) 4 maja 2007 r., w rocznicę jego śmierci. Andrzej Nowacki – malarz, grafik, rysownik, plakacista, ilustrator – był jednym z najbardziej znanych artystów z naszego miasta. Wystawiał swoje prace na terenie całej Polski i wielu miastach za granicą. Zawsze pozostanie w pamięci jako autor cyklu „Udżinsowionych”. Blue-jeans staje się symbolem, znakiem czasu, a realizm formy podkreśla znaczenie jego obrazów. Realizm zachował w metaforycznym, wielkoformatowym cyklu „Kroniki Sejmowe” komentując burzliwy czas przemian w Polsce, napięć, dyskusji. W 1995 r. rozpoczął prace nad „Alegorią Bydgoską”, olbrzymim dziełem, którego już nie dokończył. Obecny kształt obrazu wyszedł spod ręki jego syna Adama. Praca ta budziła i budzi wiele kontrowersji pod względem formy i treści.

Nigdy nie zrobiłam wystawy dzieł Leona Romanowa (1938-2001) – artysty trochę zamkniętego w sobie, człowieka, którego ceniłam i bardzo lubiłam. Ale Galeria Autorska często prezentowała jego prace, a trudno jest powielać wystawy. Leon był twórcą ciekawym i intrygującym ze względu na działania prowadzone przez niego w latach 70. Bydgoszcz, wówczas, chociaż na moment weszła w obszar działań sztuki awangardowej, konceptualnej. Utworzył wspólnie z Ryszardem Wieteckim i Anastazym Wiśniewskim Niezależną Galerię Nieistniejącą „Nie”. Uczestniczył w najważniejszych wydarzeniach polskiej awangardy artystycznej. Niestety zarzucił działania konceptualne. Zajął się malarstwem i rysunkiem. Stworzył serię interesujących form

rysunkowych, abstrakcyjnych, jakby w kształcie partytur. Najbardziej charakterystyczne są dla niego „obrazy prószone”, złożone z przestrzennie rozmieszczonych form geometrycznych, intensywne w barwie, prześwietlone światłem, metaforyczne, nie poddające się jednoznacznej interpretacji. Tajemnica przestrzeni wciągnęła artystę na wiele lat. Nie mógł się uwolnić od tych prac.

Nie poddawał się nigdy w szukaniu nowych rozwiązań.

Gwałtowna śmierć przerwała te poszukiwania Na pewno poznalibyśmy jeszcze innego Leona Romanowa.

K a z i m i e r z J u ł g a , S o s n y I , 19 8 6

Październik 2011 |

| 77

A l e k s a n d r a S i m i ń s k a , P e j z a ż p o d w ó j n y ( b i a ł o - c z e r w o n y ), 19 93

Często rozmawiam z moimi kolegami o Kazimierzu Jułdze (1935-2002). Jego pamięć jak dotąd nie została uhonorowana wystawą. Kazimierzowi przysługuje duża wystawa obejmująca całą jego twórczość. Bo to nie tylko malarz, ale również świetny fotografik i bardzo wrażliwy poeta. Myślę, że taką ekspozycję winna przygotować Inka Sawicka-Jułga, żona, oczywiście we współpracy z kuratorem wystawy. Wystawa winna być w BWA, gdzie artysta przepracował czterdzieści jeden lat, a od 1973 r. był długoletnim dyrektorem tegoż miejsca. Niezwykle skromny człowiek, nigdy siebie nie eksponował, zawsze dbał o innych. A wystawa mogłaby być znakomita, romantyczna, pełna miłości do przyrody – taka jak Kaziu. Powiększenia sfotografowanych przez niego chmur, obłoków, no i oczywiście prace malarskie, na których drzewa, zboża, trawy tworzą kompozycje prawdziwe, ale jednocześnie abstrakcyjne. Im dłużej przyglądam się pracom artysty, tym bardziej ugruntowuję się w przekonaniu, że był wyjątkowym twórcą, po prostu znakomitym malarzem. W przyszłym roku upłynie dziesięć lat od jego też przedwczesnej śmierci.

Wspominam ciągle samych mężczyzn. A były również wspaniałe artystki. Irena Kużdowicz (1917-2000) doczekała się obszernego albumu wydanego przez Galerię Autorską Jana Kaji i Jacka Solińskiego. Świetna kolorystka, budująca obraz drobną plamą barwną.

Piękne kobiety, zwiewne, tajemnicze intrygują i zachwycają prostotą przedstawienia. Ujęte na tle pejzażu tworzą z nim jednorodną przestrzeń. No i oczywiście wartą przywołania jest autorka również wielu 78 |

| Październik 2011

portretów kobiecych Joanna Witt-Jonscher (zawsze ukrywała wiek – zmarła w 1982 r.). Nigdy nie poznałam jej osobiście, ale słyszałam tyle opowieści, tyle anegdot. Wszystko wskazuje, że była artystką w życiu i sztuce. Warsztat jej nie był doskonały. W tych pracach, często naiwnych w formie, ukryta jest wielka wrażliwość na świat. Starannie przyglądałam się jej pracom, może było ich dwadzieścia, trzydzieści, kiedy wyceniałam je na aukcję, która odbyła się kilka lat temu w Ostromecku. Zgodnie z jej wolą miały być sprzedane, a dochód przeznaczyła dla bezdomnych, schroniskowych zwierząt. Obrazy na aukcję przygotowała Inka Sawicka-Jułga. Wykonywała wolę artystki. Ile prac trzeba było naprawić czyli dokonać niezbędnych zabiegów konserwacyjnych, bo były przechowywane po prostu w złych warunkach, gdzieś tam w piwnicy w Warszawie. Wycena moja była przystępna. Organizatorzy przedsięwzięcia prosili o wyznaczenie mniejszych cen. Dokonałam tego. Niepotrzebnie – licytacja była ostra. Prawie wszystkie prace sprzedały się. Został tylko „powieszony kot” – bardzo dobra, minimalistyczna w założeniu malarskim praca, ale temat… Kupiłabym go, ale nie było mnie stać.

Zaczęłam od ilości ludzi przychodzących do mnie na wystawy, a myślę, że podczas prezentacji twórczości tych wszystkich artystów byłoby ich dużo, dużo. Mam w głowie jeszcze Annę Sroczankę (1914-1991). Mieszkałam kiedyś obok niej, niedaleko. Byłam u niej, pracując w naszym Muzeum, oglądałam sterty jej prac – niewielkie czarno-białe linoryty, mocno krojone, kontrastowe,

plastyka

ale jednocześnie delikatne tak jak ona, już wówczas starsza pani. Myślę, że zainteresowałyby współczesnego odbiorcę swoją prostotą i dobrą kompozycją. Przykro, ale nie wiem co z tymi pracami się stało. Mam nadzieję, iż nie uległy zniszczeniu.

Artystów, którzy odeszli w latach 70. i później jest dużo. Znakomity kolorysta Jan Szkaradek (1933-1999) – malarz w każdym momencie i w każdej chwili. Teodor Krupski (1939-1981) – interesujący grafik. Tadeusz Małachowski (1926-1987) autor „Dramatów” dużych płócien o wielkiej sile wyrazu, ekspresyjnych w każdym położeniu farby pędzlem. Zdzisław Nowak-Czarny (1932-2008) grafik, malarz, doskonały plakacista, przez wszystkim zapamiętany jako świetny karykaturzysta – mało kto umknął jego uwadze, wielu przypiął karykaturalną łatkę. Bronisław Zygfryd Nowicki (1907-1981) rysownik i grafik prosty i oszczędny w stosowanych środkach artystycznego wyrazu. Wymieniać możne jeszcze długo.

Ale nie można zapomnieć o Marianie Turwidzie (19051987) dyrektorze Liceum Sztuk Plastycznych i BWA, współtwórcy okręgu ZPAP w Bydgoszczy. Wszyscy jego wychowankowie pamiętają go bardzo dobrze – o szkole plastycznej mówiło się przecież „Turwidówka”. Poznałam Mariana Turwida, chociaż nie chodziłam do plastyka. Przygotowywałam wystawę – Marian Turwid 75. rocznica urodzin malarza, poety, eseisty – w naszym Muzeum, wówczas rozpoczynająca pracę jako historyk sztuki. To jest pewnego rodzaju baza dla tego wszystkiego, co się dzieje w bydgoskiej sztuce; nie wspominam jeszcze dawniejszych czasów.

Sztuka nasza nigdy nie szła równym rytmem. Wpisywała się w obszar tego co się dzieje w kraju i poza nim incydencjonalnie. Może przynależne jest temu miejscu, iż artyści nie mogą wyjść poza krąg Bydgoszczy. Zostać tutaj to jakby kogoś nie można było zauważyć. W jakimś momencie młodzi twórcy uciekali, w Polskę, w świat Mamy na stanie, że tak to określę, Leszka Przyjemskiego – kontestatora, awangardzistę, konceptualistę. Pojawia się w Galerii Autorskiej, kiedyś w Muzeum i w BWA, a może trzeba zaproponować poważną wystawę złożoną z wszystkiego co robił w swojej sztuce. Zapomina się o Akcji Lucim, o Witku i Bogdanie Chmielewskich, o Wiesławie Smużnym, Andrzeju Maziecu, Stachu Wasilewskim. Było to kiedyś utożsamiane z naszym miastem. Mam wrażenie, że oni sami nie chcą identyfikować się z naszym miastem - niektórzy wybrali Toruń, albo po prostu swoją indywidualność. Nie wiem co tworzą bardzo aktywni w latach 80. i 90. Urszula Danielewska, Tadeusz Hassek, Janusz Hetman, Piotr Kiepuszewski, Janusz Boruta. Nie wkładam ich do jednej szuflady, ale wtedy było o nich głośno. Wiem, że są, pracują, może wystawiają gdzieś w świecie, a niektórzy pewnie już sztuką własną się nie zajmują. Nie mogę tu wszystkich ująć. Wielu rzeczy nie wiem. Może powinnam precyzyjniej śledzić artystyczne losy bydgoskich twórców, skoro przywiązuję do tego pewną wagę. Chciałabym, aby to środowisko było prężne i twórcze, a do tego nowatorskie. Zapewne sytuacja się obecnie zmienia. Jest wielu młodych

artystów, którzy są z Bydgoszczy, ale tworzą i działają wszędzie. Są aktywni i zakładają osiągnąć sukces, włączając i w to nasze miasto.

Wrześniowy Kongres Kultury Bydgoskiej może precyzyjniej określi, czy raczej ujawni stan i kondycję naszych artystów malarzy, grafików, fotografików, artystów multimedialnych, instalatorów, performerów.

W czasie Kongresu ma odbyć się debata o sztuce i biznesie oraz wystawa w Hotelu „Pod Orłem”. Nie przygotowuję jej, może na szczęście. Myślę, że zaprosiłabym do uczestnictwa malarzy: Aleksandrę Simińską, Stacha Stasiulewicza, Grzegorza Pleszyńskiego, Bogusława Kurasia, Andrzeja Feddera, Ryszarda Wieteckiego – artystów już nie młodych, ale wiem, że tworzących, którzy nie muszą malować na ostatni dzwonek. Oczywiście na tych nazwiskach nie zakończyłabym listy zaproszonych do wystawy. Wszystkich artystów przepraszam, że ich nie wymieniłam. Musiałabym napisać bardzo długi elaborat, dlaczego ta, a nie ten. Ale cieszę się, że w Galerii Miejskiej bwa – Galerii Kantorek w październiku gościć będzie Jarosław Sankowski, a w listopadzie Ignacy Bulla – nasi bydgoscy artyści.

S t a n i s ł a w S t a s i u l e w i c z , z c y k l u O b r a z y N o w e , 2 0 07

Październik 2011 |

| 79

Zapraszamy do Ostromecka!

Fot. ZbyZiel

Tej jesieni – niekoniecznie kalendarzowej – Ostromecko rządzi! Młodzi ludzie powiedzieliby pewnie, że Ostromecko rulez.

I jedno, i drugie jest prawdą. Po emocjonującym muzycznie, chociaż, niestety, ulewnym lecie zapraszamy do Zespołu Pałacowo-Parkowego. Październik zapowiada się muzycznie. Chcemy, by pojawiły się też w pałacu inne elementy, niekoniecznie muzyczne, ale z muzyką nierozerwalnie związane. Ale o tym później.

2, 9, 16, 23, 30 października Co niedzielę zapraszamy do pałacu na koncerty z cyklu Pałac Muzyki. Przez trzy pierwsze niedziele października królować będzie muzyka klasyczna, ale niekoniecznie poważna. W pierwszą niedzielę (2 października) czas na znakomity duet Rafał Dobrzyński (fortepian) i Piotruś Cupryś (puzon), w następną niedzielę (9 października) ostromecki pałac rozbrzmiewać będzie ariami – śpiewać będą Monika Litwin-Dyngosz i Wojciech Dyngosz (śpiew), a o akompaniament zadba Anna Szewczyk (fortepian). Na koniec w trzecią niedzielę (16 października) wystąpią Robert Kulesza (fortepian) i Paweł Grodzicki (klarnet). Kolejny koncert to program przygotowany przez znakomitą od zawsze Basię Kalinowską (23 października), która zaprezentuje się w nowym programie zatytułowanym Malagenia – światowe przeboje po hiszpańsku. W programie znane przeboje z Hiszpanii, Meksyku, Urugwaju i Argentyny oraz hiszpańskie piosenki w stylu pop-flamenco z lat 30., 40. i 50. ubiegłego wieku. Stylowy koncert niepozbawiony dramatyzmu, nostalgii i przede wszystkim z temperamentu – ole! Artystce będą towarzyszyć dwaj świetni gitarzyści, bracia Tomaszewscy: Paweł i Marek.

Krótko o artystce: śpiewa, komponuje, gra na gitarze.

Wydała trzy płyty z własnymi kompozycjami. Ma w repertuarze romanse rosyjskie i cygańskie, polskie piosenki przedwojenne, piosenki żydowskie oraz ballady z wielu innych krajów świata. Od wielu lat występuje w Szopce Bydgoskiej, jest częstym gościem w programach TVB.

Koncert zaduszny, 30 października

Grzegorz Nadolny: Jazzowy koncert zaduszny to okazja do wspomnień muzyków i kompozytorów związanych z tym gatunkiem muzycznym. Po raz pierwszy pałac w Ostromecku będzie miejscem gdzie muzyką 80 |

| Październik 2011

wspominać będziemy tych artystów, którzy odeszli, a którzy wciąż żyją w naszej pamięci. Koncert zaduszny to wydarzenie magiczne, skłaniające do zadumy, przemyśleń na temat sensu życia, śmierci i przemijania. W lutym 2011 roku odszedł do wiecznej orkiestry Andrzej Przybielski, bydgoski trębacz. Obchodzimy również w tym roku 80-tą rocznicę urodzin tragicznie zmarłego pianisty i kompozytora Krzysztofa Komedy.

W styczniu tego roku odszedł James Moody, który był jednym z pionierów i ostatnich świadków narodzin bebopu. Tych ludzi już nie ma, jednak ich muzyka pozostała. Kompozycje tych muzyków jak i wielu innych nieżyjących już jazzowych znakomitości będzie można usłyszeć w Ostromeckim Pałacu 30 października.

Wystąpi kwartet jazzowy w składzie: Marcin Kajper (saksofon), Piotr Olszewski (gitara), Grzegorz Nadolny (bass), Piotr Biskupski (perkusja).

Zespół ten to kompilacja młodości i doświadczenia.

Współpracujący tam ze sobą jazzmani to profesjonalni muzycy uprawiający od wielu lat scenę jazzową w najróżniejszych składach. Marcin Kajper to saksofonista młodego pokolenia mający za sobą szereg sukcesów na jazzowych konkursach jest uznawany obecnie za jednego z czołowych saksofonistów w Polsce. Gitarzysta Piotr Olszewski to wyznawca klasycznego brzmienia jazzowej gitary, znakomity muzyk i wykładowca bydgoskiej Akademii Muzycznej. Grzegorz Nadolny znany jest jako basista z jednakowym powodzeniem grający na gitarze basowej jak i kontrabasie. Ten bydgoski artysta od wielu już lat jest podporą licznych formacji pochodzących z tego miasta. Perkusista Piotr Biskupski to człowiek instytucja, który od dawna lat jest gwarantem najwyższej jakości perkusyjnych umiejętności. Od kilku lat jest kierownikiem katedry perkusji w bydgoskiej Akademii Muzycznej. Klasyczny skład tej grupy pozwala doskonale odwzorować jazzową atmosferę z lat świetności tego muzycznego stylu. W trakcie koncertu można będzie też kupić wydaną przez MOK płytę Andrzeja Przybielskiego. Zapowiada się ciekawy październik w Ostromecku. Już teraz zapraszamy także na bal sylwestrowy. Dla gości przewidzieliśmy mnóstwo atrakcji i niespodzianek. Przygotowania ruszyły!

Drodzy czytelnicy BIK-u, goście Ostromecka – czeka nas piękna muzyczna, winna, herbaciana jesień w pałacu. Zapraszamy!

Andrzej Gawroński

ostromecko

2.10.2011, niedziela, godz. 19.00, Pałac Nowy, Ostromecko

„Świat to gra, świat to zna!”

To nowy cykl w Miejskim Ośrodku Kultury, zorganizowany we współpracy z Akademią Muzyczną w Bydgoszczy. Na dobre rozpoczęcie nowego roku akademickiego w niedzielę 2 października studenci Akademii Muzycznej i ich przyjaciele zabierają z domu swoje instrumenty i kierują się do Kawiarni Artystycznej Węgliszek. Tam zaczyna się Jam session, który łączy muzykę folkową, klezmerską, jazzową i klasyczną.

W październiku, w ramach cyklu przewidziane są trzy spotkania: „Świat to gra, świat to zna! Spotkanie I”, wystąpią: Robert Kulesza (fortepian), Paweł Grodzicki (klarnet), 2.10.2011, godz. 19.00, niedz., Pałac Nowy w Ostromecku. „Świat to gra, świat to zna! Spotkanie II”, wystąpią: Monika Litwin-Dyngosz i Wojciech Dyngosz (śpiew), Anna Szewczyk (fortepian), niedz. 9.10.2011, godz.

16.00 Pałac Nowy w Ostromecku. „Świat to gra, świat to zna! Spotkanie III”, wystąpią: Rafał Dobrzyński (fortepian), Piotruś Cupryś (puzon), niedz. 16.10.2011, godz. 16.00, Pałac Nowy w Ostromecku.

Zapraszamy, wstęp wolny!

wia malarstwo i zajmuje się pracą pedagogiczną. Jest autorką ośmiu wystaw indywidualnych i uczestniczyła w wielu wystaw zbiorowych. Brała udział w licznych plenerach i wystawach po plenerowych. Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień. Prace artystki znajdują się w zbiorach Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie i Bydgoszczy, w muzeach w Bydgoszczy i Chojnicach oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.

16.10.2011, niedziela, godz. 11.00 i 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Koncerty dla rodzin z małymi dziećmi,

współorganizowane z Fundacją Kreatywnej Edukacji. Bilety w cenie 10 zł (dziecko/dorosły) do nabycia przed koncertem.

Fundacja Kreatywnej Edukacji prowadzi od 2006 r. zajęcia umuzykalniające dla dzieci (od okresu niemowlęcego) i młodzieży, jak również seminaria, szkolenia dla edukatorów oraz działalność koncertową wydawniczą.

Liljana Kużdowic z, Na temat pejzażu, olej, akr yl, 2000

5.10.2011 oraz 19.10.2011, środa, godz. 10.00, Pałac Nowy w Ostromecku

Szkółka nie/codzienna – poranki edukacyjne w Ostromecku W ramach projektu „W salonach i na szlaku przeszłości” Miejski Ośrodek Kultury w Bydgoszczy prowadzi poranki edukacyjne w Ostromecku. Są to lekcje historii, muzyki i plastyki, połączone z prezentacją tego pięknego, zabytkowego obiektu (również dla osób niepełnosprawnych). Bezpłatna oferta adresowana jest do gimnazjów i liceów oraz innych placówek prowadzących zajęcia z młodzieżą. Spotkania składają się z lekcji nawiązujących do historii i klimatu obiektu oraz prezentacji multimedialnych. Zapraszani do udziału są pasjonaci z Bydgoskiego Towarzystwa Heraldyczno-Genealogicznego, Klubu Środowisk Twórczych, Szkoły Muzycznej oraz innych organizacji współpracujących z MOK. Uczniowie mają szansę poczuć ducha minionych epok, poznać i zrozumieć zawiłą historię Pałacu – a co więcej – uczestniczyć w specjalnie przygotowanych na tę okazję – ciekawych i oryginalnych – lekcjach: historii, muzyki i plastyki.

Wszelkie informacje: dorota@mok.bydgoszcz.pl

Barbara Kalinowska

9.10.2011, niedziela, godz. 18.00, Pałac Nowy w Ostromecku

„Pejzaż nostalgiczny” – wernisaż wystawy Lilianny Kużdowicz

Liliana Kużdowicz ukończyła studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu – dyplom w pracowni graficznej prof. E. Piotrowicza. Od 1969 r. należy do ZPAP. UpraPaździernik 2011 |

| 81

historia

Bohater, który spadł nam z nieba Adam Gajewski

Antoni, chłopak skrzydlaty Latał mistrzowsko. Marzył o losie lotnika frontowego; kazano mu jednak pozostać na tyłach, szkolić adeptów pilotażu… Ale to on miał niebawem zostać idolem, wzorcem dla wielu „skrzydlatych chłopców”, dla młodzieży owego czasu. Antoni Scheur swój lot do pośmiertnej sławy rozpoczął w Bydgoszczy!

Przypominamy historię mocno już zapomnianą, ale żyją jeszcze ludzie, którzy „Pamiętnik pilota polskiego Antoniego Scheur’a” czytali w swej młodości z wypiekami na twarzy. To była książka „państwowotwórcza”, zalecana, promowana. Stanowiła nie tylko zapiski z lotniczej przygody, ale również narodowy katechizm dla najmłodszych. Kompletne „Pamiętniki” drukowano w Polsce trzy razy; dwie edycje miały miejsce w międzywojniu, ostatnia – w 1947 roku, nakładem wydawnictwa Sióstr Loretanek. Poza tym istniały broszurki, skróty, krótkie, ilustrowane życiorysy pilota–bohatera, także zawierające fragmenty jego coraz słynniejszego dziennika. Wszystko zaś zaczęło się od małej kartki, znalezionej w mundurze Antoniego Scheur’a po jego wypadku lotniczym, 28 września 1920 roku. Awiator zmarł w Bydgoszczy dzień później. Miał zaledwie 24 lata.

Bohater swoich czasów Wszystko w nim było zarazem romantyczne i tragiczne, wpisujące się w epicką burzę powstawania i obrony porozbiorowej Polski. Wcześniej była jeszcze Wielka Wojna.

Scheur urodził się w roku 1896, za kordonem rosyjskim, w okolicach Ostrołęki.

Szybko ponoć zafascynowały go nowinki owych czasów – wynalazki, mechanika, upowszechniające się automobile.

Gdy wybuchła I Wojna Światowa rekrut Scheur trafił do armii carskiej, gdzie usilnie zabiegając o przydział do „formacji motorowych” został gońcem – motocyklistą.

„Jestem pełen życia, młodości, radości…” Świat odkrywał wówczas „potęgę podświadomości”, fascynował się „self-made manami” – ludźmi, którzy siłą woli tworzyli własną, charyzmatyczną i krystaliczną osobowość. Owe dążenia aż biją z notatek młodego pilota. Na zabezpieczonej po kraksie kartce przeczytano: „Zawsze mam serce czyste.

Zawsze mam myśli czyste. Jestem wesoły. Jestem pogodny. Jestem pełen życia, młodości, radości. Idę śmiało, lekko, starając się uosobić dzielność, odwagę, spokój, szczerość, prostotę i naturalność. Dla każdego mam życzliwość […]”.

Kiedy do Bydgoszczy przybyła matka lotnika, w osobistych rzeczach odkryto kajety pełne takich spisywanych myśli, notek, modlitw. „Boże, daj mi moc, mądrość, abym był jak najdoskonalszy i jak najwięcej dobrego mógł zrobić. Pragnę pracować nad rozkwitem Polski i robić jak najwięcej w tym zakresie…” – Polska mocno potrzebowała wtedy słów gorących, nawet egzaltowanych, inspirujących młode pokolenie młodego kraju. Zapiski Scheur’a zaczęto zatem upowszechniać, cytować…

82 |

| Październik 2011

Antoni Scheur w mundurze polskiego lotnika.

Fot. z archiwum autora

historia

Ówc ześnie samolotem szkolnym na bydgoskim lotnisku był drewniano -p łócienny Caudron. Fot. z archiwum autora

Zapamiętano go z brawury. Kiedy jednak przeczytał, że na południu Rosji działa sojuszniczy, belgijski oddział samochodów pancernych, wybłagał u dowództwa przeniesienie do wojska belgijskiego.

Wraz z Belgami, w „pancerkach”, przedrze się później przez chaos rewolucji, ukraińskimi traktami dotrze do Polski. W listopadzie 1918 roku, jako student warszawskiej Politechniki, przyłącza się do akcji rozbrajania Niemców. Znów jest w walce! Ponownie się zaciąga, teraz już do armii polskiej!

Jest jednym z tych nieustraszonych młodzieńców, którym marzą się „aparaty lotnicze”, awiacja. Dopina swego.

Zbyt dobry, by walczyć Lotnictwo buduje się z zapałem, scalając zapasy zdobycznego, niemieckiego sprzętu z „latającym arsenałem” przybyłym do nas z Francji. Francuzi zajmują się też szkoleniem młodych kadr.

W roku 1919 Antoni Scheur może już z dumą nosić polską i francuską odznakę pilota oraz pagony podchorążego. Specjalizacja: instruktor lotniczy. Zostaje szefem I Dywizjonu Szkoły Lotniczej w Dęblinie. Teraz on ma uczyć latać: armia pilnie potrzebuje lotników! Gdy od Wschodu wdziera się konnica Budionnego, piloci w szalonych atakach spadają na nią z powietrza, siejąc popłoch i śmierć. Każdy dzień polskiego awiatora był jak gra w „rosyjską ruletkę”; groził mu nie tylko ogień nieprzyjaciela, ale często zawodził własny samolot.

Antoni wielokrotnie składa podanie o przydział frontowy. Odmowa. „Scheur jest zbyt cenny. Ma zadatki na świetnego instruktora.” – brzmi sztabowa replika.

W sierpniu 1920 roku dęblińska Szkoła Lotnicza ewakuuje się do Bydgoszczy.

Nauczyciel młodszy od swoich uczniów Scheur podporządkowuje się trudnej woli przełożonych. W bydgoskim liście do siostry, pogodzony

z sytuacją, pisze: „Idzie wszystko nieźle. Jestem tu dosyć ważny, jako szef dywizjonu „Caudronów”. Mam 40 uczni, ludzi poważnych, wśród których są moi dawni dowódcy. Dawniej się ich bałem, a teraz komenderuję, jak gdybym od urodzenia nic innego nie robił. Stosunki są bardzo miłe. Nie ma żadnych zatargów.”

Znajdziemy też u Scheur’a różnorakie bydgostiana, opisy kilku obiektów w mieście nad Brdą, wrażenia.

Pończocha szczęścia nie przyniosła Rozkaz na dzień 28 września 1920 roku: „Lot ćwiczebny, egzamin z lotnikiem – uczniem, na aparacie o podwójnym drążku sterowym…”.

Lotnikiem–uczniem był Stanisław Cybulski, który zdał potem relację, przytaczaną w biografiach Antoniego: „»Panie podchorąży – lecimy.« – odezwał się do mnie instruktor Scheur, tonem oficjalnym, ale jak zawsze spokojnym i z miłym, łagodnym uśmiechem. […] Byłem w futrzanym uniformie, w korkowym kasku i w okularach. Scheur był w codziennym, wojskowym ubraniu, tylko w pończoszce na głowie – dla szczęścia. […] Ponieważ wiatr silny dął od Bydgoszczy, musiałem startować według zasad lotnictwa pod wiatr, w stronę miasta. Wzbiliśmy się wszystkiego na 80 metrów, a na tak małej wysokości latać nad miastem nie wolno.

Zrobiłem powolny zakręt ku cegielni. Widziałem wtedy zadowolenie na twarzy Scheur’a, który kiwnięciem głowy pochwalił ten manewr. […] Obserwujący z dołu lotnicy twierdzili, że w czasie tego zakrętu wiatr podbił skrzydła, co spowodowało ślizgnięcie się po powietrzu naszego płatowca, który dostał się w korkociąg i całym ciężarem runął na plac cegielni obok lotniska. Żyliśmy obydwaj, ale nieprzytomni.”

Cybulski przytomność i zdrowie odzyskał, Scheur zmarł w szpitalu. Śmierć instruktora poruszyła francusko–polską kadrę Szkoły Lotniczej oraz licznych bydgoszczan. Nad Brdą odbyły się pierwsze uroczystości żałobne, po czym ciało pilota przewieziono do Warszawy. Jego lot ku sławie dopiero się jednak zaczynał.

Październik 2011 |

| 83

Bydgoski Insynuator Kulturalny mało odpowiedzialny organ Górą Jontek!

Na tradycyjnym, a już IX „Spotkaniu po latach” w Ostromecku uhonorowano m.in. nestora bydgoskich śpiewaków – Pawła Leońca.

Jak przystało na tenora, p. Paweł dzielnie zniósł grad komplementów, jaki spadł na jego zasłużoną, a już przecież 90-letnią głowę. Nagroda pieniężna też go z nóg nie zwaliła. W kuluarach szeptano, że ten niezapomniany, a wiekowy, Jontek ma więcej wigoru niż wszystkie jego Halki razem wzięte.

Kuszenie Ignacego Jak każdego lata, tak i w tym roku Ignacy Bulla wsłuchany w świergot ptaków i wpatrzony w swoje rybki – ładował artystyczne akumulatory na rodzinnej działce w Niemczu. Stacjonujące na sąsiednich ogródkach ozdobne krasnale, sarenki, muchomory i żabki oraz kaczuszki podchodziły do Ignacowego płota z nadzieją, że staną się twórczą inspiracją. Czy Bulla jak przystało na twardego Sybiraka zdołał oprzeć się tym pokusom? Czas pokaże i najbliższa jego wystawa unaoczni.

Autor jako temat Minęło już sporo lat odkąd Wiktor Żwikiewicz złamał pióro i odwrócił się od literatury. Ale oto nadszedł czas, że o znanym pisarzu, który przestał pisać, zaczynają pisać inni. I tak poeta i filozof Marek K. Siwiec w najnowszym tomiku pt. „Żyłka” nader serdecznie i udanie Żwikiewicza sportretował. Jednym słowem – Wiktor wiecznie żywy!

Czas na dynastie Ceniony skrzypek, koncertmistrz Capelli Bydgostiensis – Waldemar Kośmieja przeżył chwile ojcowskiej dumy, kiedy jego wielce utalentowani synowie: Adam – pianista i Jan – artysta plastyk, zainaugurowali cykl „Artystycznych dynastii”. Podobno wiele innych familijnych formacji sposobi się do wejścia w ten promocyjny serial. Jak nam donoszą w pierwszym rzędzie pretendentów znajdują się, mająca bardzo dużą siłę artystycznego rażenia – rodzina Ronów: z ojcem plastykiem, synem śpiewakiem i matką literatką.

84 |

| Październik 2011

Zdzisława Prussa (92)

Marszałkowie zasalutowali…

Majorowi W koncercie poświęconym pamięci Andrzeja Przybielskiego – „drugiej trąbki polskiego jazzu”, wszystko zagrało jak należy. A już najbardziej to, że popularnego muzyka, którego z racji militarnych zainteresowań obdarzano ksywką „Major Andy” – żegnali i wspominali nastrojowymi blusami, przedstawiciele słynnej muzycznej rodziny Marszałków.

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu (październik 1986): W „Zemście nietoperza” popisywało się trzech znakomitych tenorów z bydgoską operą związanych: Aleksander Burandt, Henryk Herdzin i Piotr Trella.

Estrada Bydgoska zapraszała do Kinoteatru na występ grupy „Bolter” i kabaretu „Klika”.

W Klubie Kultury PKP „Za Przejazdem” o tym „Co to jest teatr i scena i jak powstaje przedstawienie opowiadali: Roma Warmus, Sławomir Domaszewicz i Wiesław Kowalski.

45-lecie pracy świętował zasłużony księgarz i dyrektor słynnej na całą Polskę księgarni „Współczesna” – Mirosław Michałowski.

Recenzentka Jadwiga Witkowska wyznała iż zna muzyków, którzy snobują się na… niechodzenie do filharmonii.

Księgarnia Jolanta

księgarnia internetowa www.jolanta.osdw.pl i stacjonarna ul. M. Konopnickiej 30 tel. 52 373 26 81

czynna:

os. Szwederowo w centrum handlowym blisko targowiska; MZK 64, 66, 69, 79

pon.–pt. 10.00–18.00 sob. 10.00–14.00

o Kultura Internetowe Radi goską kulturę to ambitna stacja prezentująca byd Polecamy program „Międz y 10.00 a 14.00”

Szczegółowa ramówka na www.mok.bydgoszcz.pl

Cafe Pianola to wyjątkowy punkt na kulturalnej mapie miasta. Krzyżują się tu drogi tradycji i nowoczesności, zabytkowe instrumenty towarzyszą nowoczesnym wernisażom, spotkaniom autorskim, radiowym audycjom, multimedialnym akcjom artystycznym.

Zabytkowe instrumenty w Cafe Pianola mogą powrócić do życia! Pomóż nam i zasponsoruj koszty naprawy, uwieczniając swoje nazwisko w historii Bydgoszczy.

Kontakt: Krzysztof Magoch krzysztof@mok.bydgoszcz.pl

Cały świat kultury

www.bik.bydgoszcz.pl

www.radiopik.pl

Zespół Pałacowo-Parkowy

w Ostromecku Jesień w pałacu w Ostromecku zapowiada się bardzo atrakcyjnie.

Przygotowaliśmy dla Państwa cotygodniowe, weekendowe koncerty studentów bydgoskiej Akademii Muzycznej, ale też muzyków z dorobkiem artystycznym. Odbywać się one będą w sali koncertowej pał acu nowego. W niedzielne poranki zapraszamy naszych milusińskich na teatrzyki przygotowane z myślą o nich. Przed spektaklami rodzice z dziećmi będą mogli skosztować smakołyków na „śniadaniu u LULU”.

Lulu serwować będzie dania kuchni regionalnej, ale też dania z zachowanego do dzisiaj menu przedwojennej restauracji mieszczącej się niegdyś w ostromeckim pałacu.

Przy dobrej pogodzie zaprosimy Państwa na „Koncerty pod gwiazdami”. To cykl weekendowych koncertów na tarasach. Co tydzień zapraszamy na spotkanie z mistrzem – uznanym artystą każdej dziedziny sztuki. Po kameralnych, wieczornych koncertach przy kominku zapraszamy Państwa na kolację przy świecach. W tygodniu planujemy prelekcje historyczne dla szkół połączone ze zwiedzaniem pałacu i okolic.

Jeśli myślą Państwo o klimatycznej studniówce, weselu, balu karnawałowym – skorzystajcie z naszej oferty.

To nie wszystko, co dla Was mamy…

Poznajcie nowe oblicze naszego pałacu!

Zapraszamy!

Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie: www.palacostromecko.pl dyrekcja@palacostromecko.pl tel. 523 817 930, 523 646 411

Festiwal harmonijki ustnej Fot. Dorota Ratajczak

86 |

| Październik 2011