BIK 9/2014

Henryk Waniek o Janie Kaji Stefan Pastuszewski o fontannie Potop porównywanej do rzymskiej di Trevi

Karol Szymanowski o płycie Collegium Vocale wrzesień 2014

Felietony: Pruss, Siwiec, Szymczak

Festiwal Prapremier + 52. Bydgoski Festiwal Muzyczny

nr 9 (453) ROK XL ISSN 1232-4450 INDEX 38139x cena 2,10 zł (5% VAT)

Manfredi & Johnson

Vecerek & Green Company

Barcelona Bluegrass Band

Szulerzy

Damian Luber

Jacek Szuła

Tortilla

Free Blues Band

19-21 września 2014, Bydgoszcz/Ostromecko

19.09 – piątek, godz. 19, Sala Widowiskowa MCK

Manfredi & Johnson Vecerek & Green Company (CZ/PL) Barcelona Bluegrass Band (ESP) 20.09 – sobota, godz. 19, Sala Widowiskowa MCK

Damian Luber & Jacek Szuła Tortilla Free Blues Band 21.09 – niedziela, godz. 16, Pałac w Ostromecku

Szulerzy

O r g a n i z at o r z y:

Fundacja Inicjatyw Kulturalnych „Mandragora”, Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy Impreza dofinansowana ze środków Miasta Bydgoszczy

na początek Po nas choćby potop? Tak, ale nie tyle „przyjdzie”, co raczej „zostanie”. Zostanie po tych wakacjach, podczas których fontannę odsłonięto (uroczyste osłonięcie miało miejsce 26 czerwca), nie tylko to wspomnienie, ale i pomnik wysiłku, starań, wizji wielu ludzi. Pozostanie materialny symbol. Słusznie pisze Stefan Pastuszewski, że to nie pomnik, ale rzeźba-fontanna. W sensie ścisłym, oczywiście tak; jeśli jednak nazywałbym Potop pomnikiem, to właśnie z tego powodu: odrestaurowana rzeźba upamiętnia bowiem swój własny los (czy może: los swojego pierwowzoru? los swojego poprzedniego wcielenia?) spleciony z losem miasta.

Zresztą, losy materialnego dziedzictwa są niesamowite. Pomnikiem swoich losów są przecież i Wyspa Młyńska, i Bydgoska Wenecja. Już kiedyś wspominałem, że na przełomie lat 70. i 80. wojewódzki konserwator zabytków zupełnie poważnie mówił w wywiadzie, iż jest zwolennikiem jej rozebrania i wybudowania w tym miejscu promenady.

Nietrwałość jest wpisana w istnienie, to banał. Nietrwałość jest wpisana w przedsięwzięcia kulturalne. Dlatego, żeby od pomników przejść do wydarzeń bieżących, tym intensywniej trzeba przeżywać i tym aktywniej uczestniczyć we wrześniowych atrakcjach. Festiwal teatralny, festiwal muzyczny, właściwie kilka muzycznych festiwali, wystawy, spotkania literackie, natłok wydarzeń, które mijają od razu, nie zostawiają śladu innego niż w naszej pamięci. Zapamiętujmy to więc skrupulatnie! Zaczynamy nowy sezon!

R edak to r N ac zeln y

B I K w inte r n e ci e:

www.bik.bydgoszcz.pl www.issuu.com/bik_ www.facebook.com/bik.bydgoszcz

spis treści Na początek, Michał Tabaczyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Wyczekiwany koniec wakacji, Marcin Szymczak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Literacki Potop, Stefan Pastuszewski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Lato w Teatrze – Gostycyn 2014, Monika Grabarek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Bez słów, Henryk Waniek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Odrodzony renesans, czyli jak powstała muzyka, która nie powstała w czasach, w których powinna była powstać, Karol Szymanowski. . . . . . . . . . . 12 ZbyZiel – Fotografia bieżąca i inne historie w Galerii Wspólnej, Justyna Gongała. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

wydawca: Miejskie Centrum Kultury dyrektorka: Marzena Matowska 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12 e-mail: sekretariat@mck-bydgoszcz.pl www.mck-bydgoszcz.pl redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Adam Gajewski, Monika Grabarek, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus projekt winiety: ZbyZiel, redakcja: tel. 523 255 553 bik@mck-bydgoszcz.pl ul. Marcinkowskiego 12 druk i oprawa: Polraster BIK w sieci www.bik.bydgoszcz.pl www.facebook.com/bik.bydgoszcz www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 9/2014 (453) Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XL, nakład 2000 egz.

dystrybucja: częściowo bezpłatny

Nie tak wolno, Kuba Ignasiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Urlop z widokiem na podwórze, Bartłomiej Siwiec, Zugzwang (19). . . . . . . . . . . 17 Sztuka czy antysztuka, Patrycja Jankowska rozmawia z Ambasadadem. . . . . . 18 Ekspresja, kolor, intuicja i spokój ducha – bydgoski Art Brut, Piotr Wąsowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Zdzisław Pruss, Bydgoski insynuator kulturalny (124). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Śluza inna niż wszystkie…, Tomasz Izajasz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Harmonogram konferencji: Kanał Bydgoski w systemie polskich dróg wodnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Adresy bydgoskich instytucji kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Wydarzenia Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Opera Nova w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Teatr Polski w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 U-Rodziny Augusta Cieszkowskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Galeria Miejska bwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Galeria Brda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Galeria Kantorek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Dom Kultury MODRACZEK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Akademia Muzyczna w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Klub Wiatrakowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Biblioteka Główna UKW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Stowarzyszenie Akademia Muzyki Dawnej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Akademicka Przestrzeń Kulturalna WSG. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 klubokawiarnia 1138. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Kawiarenka Bele Epoque. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Bydgoska Poradnia Sztuki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Chcę ci powiedzieć, co jest dla mnie ważne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Fundacja Nowe Pokolenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Wydawnictwa Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Miejskie Centrum Kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Galeria Wspólna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Na okładce: Fontanna Potop, fot. Marcin Szymczak

2 |

| wrzesień 2014

felieton Marcin Szymczak

Wyczekiwany koniec wakacji Zdarzało się tego lata, że zgłaszałem (moim zdaniem uzasadnione) zastrzeżenia dotyczące nieludzkich wręcz upałów i deklarowałem tęsknotę za zdecydowanie rozsądniejszą, jesienną aurą. Sugerowano mi wówczas, że jestem jednym z tych, którzy narzekanie na pogodę mają we krwi i wkrótce będę marudził jak bardzo mi zimno. Otóż nie. Być może zostałem wykonany na skandynawskich podzespołach, ale gdy termometr pokazuje dwadzieścia stopni poniżej zera, czuję się jak Szwed w Ikei. Natomiast temperatury i wilgotność rodem z tropików skutecznie zmieniają mnie w bezużyteczny i nieestetyczny wór materii pochodzenia organicznego. To dlatego niezmiernie cieszy mnie koniec wakacji. Słupek rtęci zwykł opadać wówczas do poziomu, pozwalającego mi na sprawne funkcjonowanie. Doceniam również fakt, że młodzież na powrót zasiedla szkolne ławy, zamiast masowo obsiadać niezliczone miejsca użyteczności publicznej niczym gołębie lub inne ptactwo. Nierzadko zresztą robiąc więcej hałasu oraz szkody, o każdej porze dnia i niestety nocy.

Tymczasem z początkiem września wszystko wraca na swoje miejsce. Młodzież do szkół, rtęć w rurce w okolice 18-20 stopni ustanowionych przez pewnego Szweda imieniem Anders, a koncerty, spektakle teatralne i seanse filmowe do odpowiednich, nierzadko bardzo komfortowych, zadaszonych pomieszczeń. Żeby uniknąć nieporozumień, spieszę wyjaśnić, że lubię zażywać kultury w plenerze. Umiejętny dobór miejsca takiego „zewnętrznego” wydarzenia, daje czasami efekty niezwykłe. Podkreśla, uwypukla, bywa, że dodaje zupełnie nowych barw przedsięwzięciu. Niestety zdarza się również, że coś staje na przeszkodzie i misternie zaplanowana całość sypie się niczym przysłowiowy domek z kart. Dlaczego?

Pierwszym i najbardziej oczywistym powodem okazuje się, wzmiankowana już pogoda. Artysta słaniający się na nogach i omdlewająca, wymagająca natychmiastowej pomocy medycznej publiczność? W porządku jeśli to wszystko z nadmiaru artystycznych wrażeń, gorzej gdy sprawcą jest prażące bez opamiętania słońce. Poza tym zawsze można liczyć na niespodziewane oberwanie chmury czy grad wielkości golfowych piłeczek. Nie zapominajmy o wichurze zdolnej porwać namiot akustyka, nierzadko z zawartością. Wymienione atrakcje mogą się ze sobą

łączyć, zapewniając widzom niezapomniane chwile oraz skutecznie niwecząc szlachetne wysiłki organizatorów i wykonawców.

Załóżmy jednak, że warunki meteorologiczne nam sprzyjają. Wówczas do głosu dochodzi, równie nieprzewidywalny i niosący liczne zagrożenia, czynnik ludzki.

Tu lista potencjalnych problemów i katastrof jest zdecydowanie dłuższa i bardziej różnorodna. Oczywiście wiele z nich równie skutecznie dokona dzieła zniszczenia w przybytkach przeznaczonych kulturze. Są jednak i takie, których występowanie w plenerze jest częstsze i bardziej uciążliwe. Jedno z czołowych miejsc na mojej prywatnej liście czynników zakłócających imprezy pod chmurką od lat należy do „spotkań po latach”.

Wprawdzie nigdy nie mam pewności co do tego, jak dawno nie widziały się osoby, które właśnie podczas kameralnego koncertu na skwerze czy w parku, wpadły na siebie, ale stopień wylewności i liczba ważkich tematów do omówienia każe mi podejrzewać, że od ostatniego spotkania minęła co najmniej dekada. Nabieram również pewności co do znacznej utraty słuchu rozmawiających będącej z pewnością efektem ciężkiej pracy w szkodliwych warunkach, od której wytchnieniem miał być właśnie trwający koncert światowej sławy lutnistki. Im głośniejszy fragment gra artystka, tym bardziej emocjonalna staje się wymiana zdań między złaknionymi siebie nawzajem znajomymi, co bez pudła poznaję po natężeniu ich dźwięcznych głosów. Pomyślcie jeszcze tylko o jednym. Do ilu podobnych spotkań może dojść podczas godzinnego koncertu?

Podobne przykłady można mnożyć, ale niewiele w tym sensu. Zwłaszcza, że regularną działalność w swoich murach wznawiają właśnie, po letniej przerwie, instytucje kultury. Pozostaje czekać na kolejne koncerty w Filharmonii Pomorskiej, obserwować jak zmienia się Teatr Polski pod nową dyrekcją, odwiedzać galerie, kina i sale koncertowe. To tam, w umiarkowanej temperaturze, bez wody kapiącej na głowę, siedząc na mniej lub bardziej wygodnym krześle jestem w stanie cieszyć się pełnią artystycznych wrażeń. Oby było ich jak najwięcej i jak najwyższej jakości. Czego życzę i Państwu, i sobie. Do zobaczenia. wrzesień 2014 |

| 3

Stefan Pastuszewski

Literacki Potop Fotografie Marcin Szymczak

4 |

| wrzesień 2014

literatura Rzeźba plenerowa spleciona z fontanną (nie nazywajmy tego pomnikiem, bo pomniki coś lub kogoś upamiętniają; nawet Łuczniczka jest tylko statuą), typowa dla kultury XIX-wiecznych pruskich miast ozdoba i atrakcja (nie było przed I wojną światową przewodnika turystycznego, który by nie polecał przybyszom wędrówki pod Potop), a zarazem trwały przyczynek do zadumy nad ludzką kondycją, ustawiczne memento mori. Także swoistego rodzaju Biblia pauperum prezentująca maluczkim, rzeczywistym czy tylko funkcjonalnym analfabetom, starotestamentalną przypowieść, oraz głosząca teologię Bożej Sprawiedliwości.

Znakomicie ujął to w 1938 roku Alfred Kowalkowski (1914-1983) – niedościgniony wciąż jeszcze obok Mariana Turwida – liryk opiewający uroki i osobowość grodu nad Brdą i Wisłą1.

POSĄGI POTOPU

Przyjdź tu w jesienną słotę – pod niebo ciężko sklepione Nie kłamią wtedy – tęcze: mży zimna rzeczywistość.

Bożego gniewu tchnienie gnie drzewa w śmierci stroną i próżno skalni olbrzymi prężą muskułów zwalistość.

I rozpacz wtedy potopem na kształty nadludzkie opada – na twarzach zakrzepło cierpienie, a w oczach szaleje bunt.

I wyją wargi zgłodniałe, i huczy nad ziemią zagłada: ostatni szczyt już pod wodą… Spod stopy odpływa grunt…

Tę jednak dość mroczną, apokaliptyczną wizję Bożego gniewu, przed którym nie ma ucieczki, któremu trzeba się poddać, nie wiedząc oczywiście co dalej („Spod stopy odpływa grunt…”), spróbował rozświetlić Stanisław Helsztyński (1891-1986), który – uwiedziony przewodnikową zachętą – skomponował taki krajoznawczy zbiór wierszy po Bydgoszczy, tytułując go Wenecja nad Brdą.

Dytyramby (1932). Groźnej boskiej sprawiedliwości poeta przeciwstawił, równie Boską siłę, wręcz energię, która stworzyła i wciąż napędza ten świat: miłość.

Ona w niedźwiedzia paszczę szczenię kładzie małe, ona wspiera mężczyznę, co wszedłszy na skałę, martwą trzyma kochankę i podźwiga brata2.

Wprawdzie twórca, nie pomny fundamentalnej zasady, że sztuka polega na opuszczaniu, co mu zresztą słusznie wytknął Jan Piechocki3, dodał do tego uczucia najpierwszego, jakby uczucie nieco niższe – litość, co oczywiście nie 1 Alfred Kowalkowski, Dal widziana, Bydgoszcz 1938. Rada Artystyczno-Kulturalna, s. 11.

2 Stanisław Heleszyński, Wenecja nad Brdą. Dytrymby, Bydgoszcz 1932, Wydawnictwo „Drukarnia Polska” S.A. s. 14.

3 Jan Piechocki, Bydgoszcz w pieśni, „Wici Wielkopolskie”, 1993, nr 1, s. 3.

jest zgodne z teologią (wytłumaczyć jedynie można miłosierdzie, i to Boże), to jednak zakończenie tego dytyrambu, napisanego w formie sonetu, jest bardzo człowiecze. Poeta świadomie porzucił Boską salę sądową i stanął wraz z innymi widzami na chodniku przed fontanną. Rzeczywiście, obserwując tę skłębioną grupę posągów przeciętny człowiek najbardziej wzruszał się rozpaczliwie wyrywającym się ku życiu ciałkiem dziecka: A przecie ponad miłość, ponad wód obfitość, jeszcze wyższe uczucie ku niebu ulata: dla niemowlęcia przy nieżywej matce – litość.

Ludzkie uczucie, tym razem lęku przed śmiercią, który dźwiga z niemocy 4 eksponuje z kolei autor innego poetyckiego przewodnika po grodzie nad Brdą i Wisłą z 1938 roku – Wincenty K. Sławiński. O ludziach walczących z rozszalałą żywiołu potęgą, ale też o egoizmie padalczym pnącym się po ręce trupa, tudzież o Miłości i Przyjaźni, które podawszy sobie ramiona stają na szczycie, napisał z kolei w 1935 roku, będący wówczas gimnazjalistą, Marian Stępień-Ługowski (1916-1986) w poetyckiej impresji, bo przecież niepełnoprawnym wierszu, na łamach czasopisma międzyszkolnego „Ogniwa”. On też, podobnie jak Helsztyński, stanął wśród przechodniów, którzy ze strachem i współczuciem spoglądają na ludzi walczących (…), łzy płyną po twarzach, a przecież wokoło złość i interesowność – grzech zalewa wszystko co dobre5. Idealistycznie nastawiony młody autor, jakby w profetycznej wizji przewiduje drugi potop (utwór powstał w 1935 roku, a w 1939 roku wybuchła II wojna światowa). W każdym razie zapewnia, że Bóg na pewno ukarze zły świat, choć po raz wtóry wodami już go nie zaleje.

Wydaje się, że autor wspomnianej refleksji poetyckiej uległ poniekąd histerii, która prawdopodobnie za sprawą apokaliptycznej wizji zaklętej w spiżowych posągach Potopu, wciąż przecież oglądanych, zapanowała w latach trzydziestych XX wieku w Bydgoszczy. Śladem jej jest artykuł Stanisława Nowakowskiego (1884-1942) pt.

Jasnowidz” Jasiek z Czyżkówka przepowiada nowy potop świata, pomieszczony w 18. numerze „Dziennika Bydgoskiego” z 1932 roku, a notujący proroctwa Józefa Jaśka z ulicy Koronowskiej 2/86.

4 Wincenty K. Sławiński, Miasto moje… Bydgoszcz w wierszach, Bydgoszcz 1938. Drukarnia Bydgoska, ss. 13-14.

Marian Stępień-Ługowski, Potop, „Ogniwa” 1935, nr 9, s. 7-8.

Tadeusz Nowakowski, Jasnowidz Jasiek z Czyżkówka przepowiada nowy potop świata; „Dziennik Bydgoski” 1932, nr 18, s. 8.

5 6

wrzesień 2014 |

| 5

literatura „Dziwak ów pisywał listy w sprawie owego korabia „Noe II” do króla angielskiego Jerzego 17, do kanclerza Rzeszy Hitlera i do Ojca Świętego Piusa XI. Oczywiście nie ominął Pana Prezydenta RP, który – ku jego rozczarowaniu – nie przejął się złowieszczymi proroctwami i nawet nie podziękował za nadesłany list–apel.

Biedak był do głębi i oburzony: – Takie coś, redaktorze! Chcą wygubić gatunek ludzki, czy co? Napiszcie o tym w „Dzienniku” bo prasa to potęga. Ludzi trzeba koniecznie ostrzec…

Po upływie terminu końca świata sumitował się ów gość nachalny, dowodząc, że w obliczeniach zaszła „omyłka”. Termin Potopu po prostu odroczono, ale groźba zagłady nadal wisi nad światem. Zapewne, biedaczysko, miał rację, ale całkiem inne czarne chmury zbierały się na horyzoncie Europy, gdyż zagładę gotowali hitlerowscy agresorzy” 7.

Wniosek ten podtrzymuje Zbigniew Raszewski (1925-1992) w swej literackiej encyklopedii pt. „Pamiętnik gapia. Bydgoszcz jaką pamiętam z lat 1930-1945” (1994) stwierdził bowiem: „Prawdę mówiąc trudno by z całej Biblii wybrać dla naszego miasta scenę trafniej obrazującą jego przyszły los”.

Wspomniany eseista stworzył też najdokładniejszy, a zarazem bardzo soczysty, obrazowy opis wyjątkowej fontanny i jej społecznego funkcjonowania: „Założona na planie prostokąta, którego krótsze boki przedłużono półkolami, składała się z dosyć głębokiego basenu i trzech grup wykonanych w brązie, wyrastających z wody do wysokości 3 m, oblewanych wodą przez wodotryski. Grupa środkowa przedstawiała kilka istot szukających schronienia w skalach. Na szczycie stał nagi, silny mężczyzna, który lewym ramieniem obejmował omdlałą kobietę, a prawe podawał drugiemu mężczyźnie, ostatkiem sił wdrapującemu się na górę.

Nieco niżej leżała martwa kobieta. Jej dziecko żyło jeszcze i z tą rozpaczą wpatrywało się w matkę. Za nim wynurzał się lew, również szukający ratunku przed powodzią. W pewnej odległości od tej grupy niedźwiedzica trzymała w zębach swoje małe starając się je unosić ponad wodę. Z drugiej strony mężczyzna, który się jeszcze ponad wodą utrzymywał, ginął w splotach wielkiego węża (…)

W dwudziestu międzywojennym był to zakątek chętnie odwiedzany, zwłaszcza latem, ale dlatego, że w upalne dni fontanna dowala miły chłód, a przy okazji można było sobie bezpiecznie popatrzeć na widok pełen grozy. Cała okolica była starannie zagospodarowana. Basen miał pięknie wyprofilowaną, kamienną balustradę. Dookoła balustrady ułożono mozaikę. W pobliskich zaroślach oczekiwał gości fotograf Jerzy Nowakowski, Szczęśliwe lata. gorzki czas, Bydgoszcz 1996, Wydawnictwo „Tanan”, s. 99

7

6 |

| wrzesień 2014

z wielkim aparatem na statywie i robił zdjęcia na poczekaniu.

Klientów nigdy mu nie brakowało, bo chętnie przyprowadzono tutaj przyjezdnych, aby się z nimi sfotografować na zakończenie spaceru” 8. „A w niedzielę pod „Potopem” gra orkiestra wojskowa. Tambur-major tamburem żongluje, mosiężna gałka pisze na niebie zygzaki, elipsy i spirale. Furkoczą biało-czerwone wstęgi na trzonie tambura. Wypucowane trąby bluzgają w tłum odpryskami słońca. Policzki trębaczy jak blazy (dętki – przyp. S. P.) nożnych piłek. Puta, puta, put ta ta… marsz marsza pogania. Czynele dudnią w bębenkach. Tołumbas wymierza ciosy w potylicę.

Nogi same chodzą, psy szczekają, dzieci plączą, doliniarze krążą. Policja węszy. Wesoło jest” 9.

Pod „Potop” się chodziło. Był on celem wielu spacerów. Irena Dąbrowska: „Największą radością był spacer po ulicach i parku Kazimierza Wielkiego. Tam pomnik »Potop« – pełen grozy i tragicznych scen tonących postaci, broniących się przed olbrzymimi gadami” – budził we mnie przerażenie i jednocześnie ciekawość. Wrażenie potęgowały fontanny tryskające z kilku punktów pomnika, szumiąca woda”10.

W ogóle „Potop” był eksportowym towarem Bydgoszczy Na przykład nijaki Papke z powieści Jerzego Sulimy-Kamińskiego (1928-2002) „Most Królowej Jadwigi” pamięta jak wygląda Bydgoszcz, bo „widział „Potop”, wie gdzie stoi Fara”.

A autorem tych skłębionych i wciąż oblewanych wodą posągów był ten sam rzeźbiarz, który zaszokował mieszczan nagą „Łuczniczką” – Ferdynand Lepcke (1866-1909).

I podobnie jak ona, tak i ta jego realizacja wyzwalał z obojętności: „Nasz „Potop” też nie jest całkiem w porządku. Same nagusy! Same nagusy, a koło fontanny pełno niewinnych dzieci. Szczęście, że pomnik mówi o Biblii, to go ratuje przed ludzkim potępieniem. Jedni drugich wciągają na skały w ucieczce przed zalewem. Ale próżny ich trud; przed gniewem bożym nie ujdziesz, grzeszny człowieku. Już ci, biedaku, pozostał ostatni jeno cypelek, już kawalątek tylko, sam czubyszek góry. A naród ciągnie na skały – wspina się, wdziera.

Matki z dziećmi, ojcowie, mężowie, starcy. Niedźwiedzica z niedźwiedziątkiem w pysku. Lew z lwicą. Wszystko chce żyć, Zbigniew Raszewski, Pamiętnik gapia. Bydgoszcz jaką pamiętam z lat 1930-1945, Bydgoszcz 1994, Wydawnictwo „Pomorze”, ss. 286-287.

9 Jerzy Sulima-Kamiński, Most Królowej Jadwigi, t. II, Bydgoszcz 1986. Wydawnictwo Pomorze, s. 61.

10 Irena Dąbrowska, Wspomnienia z dawnej Bydgoszczy, „Kalendarz Bydgoski” 2003.

8

wszystko ratuje się. Zaraz jedni drugich zepchną w odmęty.

Co który przebije się na szczyt, to drugi leci w otchłań. Nie ma miejsca dla wszystkich, walka na żyć albo umierać. Już lepiej tym, co nie dopłyną do skały, co toną z ostatnim haustem powietrza w piersiach” 11.

W ogóle rzeźba ta stałą się tak organiczną częścią tożsamości miasta, że gdy w styczniu 1943 roku szwajserzy (spawacze) przystąpili do jej cięcia gazowymi palnikami, aby potem przetopić ją na złom tak bardzo po klęsce stalingradzkiej potrzebny niemieckiemu przemysłowi zbrojeniowemu, to jeden z bohaterów „Mostu” stwierdził, że jest to wręcz niemożliwe: „Wszystko mogą przetopić na szrapnele. Płoty, uliczne latarnie, dzwony. Nawet włazy kanalizacyjne. Ale „Potopu” na pewno nie! Czym byłoby to miasto bez „Potopu?” 12.

Ciekawe, ile refleksji literackich powstałoby, gdyby Niemcy nie rozebrali tej wyjątkowej fontanny, porównywanej do rzymskiej di Trevi.

A jednak sam fakt tego barbarzyńskiego czynu wyjątkowo interesująco ujął laureat konkursu Fontanna Potop piórem i pędzlem malowana z 2013 roku, Mikołaj Borys (lat 12).

W wierszyku Co by było gdyby… napisał, że lepiej byłoby dla fontanny, gdyby… ją dzieci z ciasta ulepiły: Czy tak musi być zawsze i koniecznie, Że tylko dorośli wiedzą, co dla wszystkich lepsze?

Gdyby wówczas użyto ciasta zamiast brązu.

To w czasie wojny pomnika by nie rozebrali13

Później też często wracano do tych rzeźb z parku Kazimierza Wielkiego, choćby cytować Macieja Obremskiego, który życzył swemu miastu „Potopu – i nie choćby po nas.

W parku Kazimierza Wielkiego, na swoim dawnym miejscu” 14. Życzenia te spełniły się 26 czerwca 2014 roku.

Kalendarz Fontanna Potop piórem i pędzlem malowana, Bydgoszcz 2014, Gimnazjum nr 24, s. 13.

Maciej Obremski, Z krasnalami do Europy, Bydgoszcz 1999, Fundacja „Promocje Pomorskie”, s. 124.

13

11

Jerzy Sulima-Kaminski, op. cit. s. 61.

Ibid, s. 275.

12

14

wrzesień 2014 |

| 7

Monika Grabarek

Lato w Teatrze – Gostycyn 2014 Lato w tym roku było dla nas bardzo szczodre. Kiedy w bardzo chłodny, czerwcowy dzień pojechałam na zamkniętą stację kolejową Pruszcz–Bagienica, nie przypuszczałam, że lipcowe upały, śmiechy dzieci, zaangażowanie okolicznych mieszkańców tak bardzo odmienią to miejsce.

Chociaż na chwilę… Od lat niedziałająca stacja niczym się chyba nie różni od miejsc, z którymi nowe czasy nie obeszły się łaskawie. Tu też zostały tylko wspomnienia, o dawnych, wspaniałych czasach i tęsknota za nim. Zostało też coś jeszcze… Ogromna miłość do pociągów, do rytmu dnia, który był wyznaczany przez przyjazdy i odjazdy, do ukochanej pracy.

To właśnie takie miejsce stało się sceną teatralną, na chwilę ożyło, powróciły wspomnienia, łzy wzruszenia, wielkie emocje.

Lato w Teatrze to ogólnopolski projekt Instytutu Teatralnego, realizowany od kilku lat na terenie całego kraju. Skierowany jest do dzieci i młodzieży z przeróżnych środowisk, dotyka całej gamy problemów współczesnego świata, po prostu przybliża świat teatru – pokazuje go od podszewki.

Karolina Suchodolska była koordynatorką merytoryczną Lata w Teatrze, zrealizowała projekt wraz z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Gostycynie.

To twoja kolejna przygoda z tym projektem. Jak było w tym roku w Gostycynie? Czym praca na wsi różniła się od Twoich dotychczasowych działań?

8 |

| wrzesień 2014

Karolina Suchodolska: To ogólnopolskie przedsięwzięcie, którego byłam koordynatorką merytoryczną, najważniejszym naszym partnerem był Gminny Ośrodek Kultury w Gostycynie, koordynatorką projektu była dyrektor Barbara Piasecka. Projekt ten dotyczy bardzo szeroko pojętego teatru. Dzieci mają szansę poznać teatr właściwie od każdej strony. Uczestnicy poznają krok po kroku to, jak powstaje spektakl teatralny. To takie ogólne założenia projektu. W tym roku podzieliliśmy uczestników na cztery grupy. Grupa aktorska, muzyczna, fotograficzno-scenograficzna, oraz dziennikarsko-promocyjna. Dzięki takiemu systemowi pracy, wszyscy instruktorzy pokazywali swoim podopiecznym ile wysiłku wymaga stworzenie spektaklu, że jest to zawsze efekt zbiorowej pracy wielu ludzi grających do wspólnej bramki, którą jest przedstawienie. Praca w Gostycynie różniła się od moich dotychczasowych działań na terenach miejskich. Z tego prostego powodu, że życie na wsi jest jednak trochę inne. Na wsi rytm wciąż wyznaczają zmieniające się pory roku i prace z nimi związane. Lato to przecież okres wytężonej pracy, czas zbiorów owoców, żniwa. To ustawia zupełnie inne priorytety. Musimy pamiętać, że wiejskie dzieci są bardzo zaangażowane w życie swojej rodziny, od małego mają konkretne obowiązki, pracują razem z dorosłymi. Nasze warsztaty trwały prawie trzy tygodnie i wielokrotnie kogoś brakowało na zajęciach, ponieważ rozpoczęły się żniwa albo w domu działo się coś ważniejszego. Ale oczywiście

teatr

Fot. Łukasz Matulewski

to nie jest tak, że ta młodzież kompletnie różni się od swoich rówieśników z miasta czy miasteczka. Mają te same troski wieku dorastania, dotykają ich te same społeczne mechanizmy co nas. Bardzo to pokazała społeczna tematyka naszego spektaklu. W naszym projekcie skupiliśmy się na problemie tożsamości i przywiązania do miejsca.

Chcieliśmy ocalić od zapomnienia przepięknie miejsce, te opuszczoną stację Pruszcz–Bagienica. Chyba zrobiliśmy to w odpowiednim momencie, bo okazało się, że mimo niewielkiej odległości dzielącej stację od okolicznych wiosek, z których pochodzili nasi warsztatowicze, to wielu z nich było tam po raz pierwszy właśnie podczas prób do przedstawienia. Problem zapomnienia, braku komunikacji z przeszłymi pokoleniami zatem jest ten sam. Zależało nam, by dzieciaki pokazały i opisały własnymi słowami, jak widzą to miejsce, które powinno być przecież dla nich ważne, a którego właściwie nie znają.

Prowadziłaś grupę aktorską wraz z Mateuszem Tymurą, aktorem i reżyserem. Mateusz, a jak tobie pracowało się w Gostycynie? Podzielasz refleksje Karoliny?

Mateusz Tymura: To nasze trzecie wspólne Lato w Teatrze, mam więc dość dobrą skalę porównawczą.

Rzeczywiście praca w Gostycynie była inna od poprzednich warsztatów w Tomaszowie Mazowieckim. Przede wszystkim ta różnica polegała na problemie, który został przez nas dotknięty. Pracowaliśmy nad spektaklem, bazując na temacie bardzo bolesnym dla miejscowej ludności.

Przygotowując się do pokazu teatralnego wraz z naszymi dzieciakami, poznawaliśmy historię miejsca przez pryzmat

ludzi, którzy tam jeszcze mieszkają, a którzy kiedyś byli kolejarzami, dla których ta stacja i pociągi znaczyły wszystko. Zobaczyliśmy tam bardzo smutny znak naszych czasów. Dzięki grupie dziennikarskiej nagrywaliśmy wywiady z miejscowymi. Bardzo chcieliśmy, aby ta stacja chociaż przez chwilę ożyła, żeby właśnie za sprawą przeróżnych środków teatralnych, ale także ich wspomnień, tęsknot, powrócić do przeszłości, może nawet usłyszeć gwizd lokomotyw… I chyba nam się udało.

Warsztaty zakończyły się dwoma pokazami spektaklu Lokomotywa. Premiera odbyła się wieczorową porą 25 lipca. 26 lipca podczas Festynu Kolejarskiego młodzi adepci sztuki teatralnej zaprezentowali swoje dzieło szerokiej publiczności. Magia teatru na moment zaczarowała to miejsce i trudną rzeczywistość. Spektakl Lokomotywa powstał dzięki pracy i wielkiemu zaangażowaniu czterech grup i ich instruktorów. Grupę aktorską prowadziła Karolina Suchodolska razem z Matuszem Tymurą. Grupa fotograficzna była pod opieką Marka Noniewicza, któremu pomagał Łukasz Matulewski. Grupa muzyczna zadbała o oprawę dźwiękową pod czujnym uchem Sławka Lewego, a nad grupą dziennikarską czuwała Monika Grabarek. Podczas warsztatów w Gostycynie powstała także strona inernetowa. Można zobaczyć, co tak naprawdę tam się wydarzyło, czytając kronikę warsztatów i oglądając imponującą dokumentację fotograficzną. Zapraszamy także na wernisaż wystawy fotografii z Gostycyna 19 września o godzinie 19 do Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy. http://lwtgostycyn2014.pl/ Fot. Łukasz Matulewski

wrzesień 2014 |

| 9

Bez słów To było tak dawno, że wiele szczegółów zdążyło mi się ulotnić z pamięci. Ale te zasadnicze pozostały i właściwie po dziś dzień są aktualne. Pierwsze wrażenie po obejrzeniu obrazów Jana Kaji to był podziw dla jego troski o métier, solidną pracę malarską, jakże różną od wszechobecnej wtedy bylejakości i od gadania o „końcu malarstwa”. Ta troska jest stałym punktem twórczego programu Kaji, oznaczającym, że artysta pragnie – na ile to możliwe – oszczędzić odbiorcy zbędnego trudu z identyfikacją przedmiotów-znaków.

Ale forma, jaką się posłużył/posługuje, wydała mi się nieporównywalna ze wszystkim, co można było zobaczyć w ówczesnych salach wystawowych oraz w albumach z reprodukcjami malarstwa krajowego i światowego. Od razu było oczywistym, że takich obrazów nie malował nikt inny; że ich język jest niepodważalnym, osobistym wyróżnikiem twórcy. Patrząc powierzchownie, na siłę można było kojarzyć pewne ich właściwości z nadrealizmem, czy twórczością tych kilkudziesięciu artystów, którym nie wystarcza surowy „realizm”. Ale to tylko w tym sensie, że te obrazy wyraźnie coś komunikowały.

Merytoryczna strona medalu, czyli przesłanie zawarte w obrazach, również była naznaczona indywidualnością autora, choć wyznam, że stanowiła dla mnie problem nieco kłopotliwy. Ich aż nadto prywatny hermetyzm stawiał mnie przed pytaniami, które nie dały się zbyć łatwą odpowiedzią. Z jednej strony, pewnego rodzaju stylizacjami i rysunkowym schematem wpisywały się w idiom groteski. Z kolei sytuacje i tematy sugerowały jakąś teatralność, bo Kaja zdawał się przypisywać duże znaczenie gestom, wyrazom twarzy i pozom przedstawianych postaci. Do tej malowanej pantomimy artysta hojnie dodawał rekwizyty, mające jak gdyby podnieść sens symboliczny przesłania.

Ikonografia zdawała się być aluzyjna wobec nieznanych mi kontekstów; sugestywna, Iecz nie całkiem jasna. I tego nie potrafiłem w skali 1:1 przełożyć na pojęcia i słowa.

Podziwiałem więc i kręciłem głową.

Dopiero po upływie czasu uznałem (ale czy trafnie?), że tak właśnie manifestuje się poetyckość tych przedstawień, którym może zależy na jednoznaczności, ale się z tym kryją. Zresztą, tytuły obrazów zdawały się potwier10 |

| wrzesień 2014

Henryk Waniek

dzać takie rozumienie; że są to nierozwiązywalne w gruncie rzeczy szarady, rebusy i inne zagadki. Bo jak pogodzić taki – na przykład – tytuł Zagroda dnia z obrazem przedstawiającym bosonogiego młodzieńca, zasiadającego na podniebnym, choć mrocznym tronie, z którego zwisają pozbawione ciał głowy. Mniejsza tu o inne szczegóły.

Napięcie między tytułem a samym obrazem, ale także zawiłość wizualnej metafory, kazały domyślać się pewnej gry semantycznej z ducha dadaistycznego podstępu. Coś podobnego praktykował Marcel Duchamp, ale Kaji (jeśli się mogę domyślać) duch gry jest zasadniczo obcy.

Tytuły jego obrazów, repertuar detali, dbała wyrazistość nie dają się tak po prostu włożyć w kostium widzenia sennego ani jakiejś przewrotnej alegorii. Ten wspomniany obraz (z roku 1975), obok innych powstałych w tamtym czasie, do dziś pozostają dla mnie nie dającym się zinterpretować komunikatem, który jednak przyjmuję za szczery autoportret duchowy artysty. Tak oto zdefiniował mi się malarski świat Jana Kaji, którego kolejne przejawy na przestrzeni czasu stawiały mnie przed rosnącym podziwem z równoczesną bezradnością. Czułem, że gdzieś jest klucz do tej zagadki. Ale gdzie?

Mimo niełatwych czasów, myślący pozytywnie i oddający się różnym trudnym (bo szalonym) pomysłom, dzielnie wiążący koniec z końcem, Jan Kaja przez cały czas był wzorem malarskiej pracowitości. Jak to bywa w życiu, obok rezultatów iskrzących i pomyślnych, były także rozmaite próby, co do technik malarskich oraz sposobów przedstawiania, nie całkiem udane. Ale tak właśnie należy działać i tę szansę artystyczną wykorzystywał w optymalnym stopniu. Z końcem lat 80. i początkiem 90. jego obrazy zdominowały tematy duchowe, by nie rzec wprost – religijne. W tym czasie maestria warsztatowa Kaji osiągnęła wysoki stopień sprawności. Nie byłby jednak sobą, gdyby ewangelicznymi ikonotypami posługiwał się w sposób dogmatyczny, ściśle według kościelnych kanonów. Sceny religijne są dla niego pretekstem do ujęć wizyjnych, rodem z rejonów prywatnych objawień, więc może i nawet odrobinę nieortodoksyjnych, równie poetyckich jak jego wcześniejsze obrazy. Oto znane mi, (niestety tylko z reprodukcji) Przeistocznie z roku 1991. Na nim, z okaleczonej

plastyka

Jan Kaja, Przeistoczenie, płótno, akr yl

powierzchni ściany, która już niejedno widziała; spomiędzy odpadłych płatów farby, pęknięć i bruzd, wyłania się zarys postaci świętej, sądząc po aureolii, również podniszczonej, może nawet Syna Bożego, którego najbardziej realistycznymi członkami są dwie dłonie wyciągnięte przed siebie; obie niosące coś, co może symbolizować światłość na równi z miękkością.

Nie sposób wątpić w duchową aluzyjność tego obrazu, ale wszystko roztapia się w prowokującej wieloznaczności.

Bezcennej, jak mi się wydaje, skoro ten obraz, kiedyś włożony do pamięci, wynurza się z niej raz za razem i podtrzymuje pytanie, na które tak trudno odpowiedzieć językiem słów. Bo – kto wie? – może rację miał swawolny filozof Wittgenstein, mówiąc, że obraz, który można opowiedzieć, nie jest żadnym obrazem. I może po to właśnie istnieją obrazy, by się nie zdawać na daremność pięknych słówek, a o obrazach malarskich najzwyczajniej milczeć.

Lipiec 2014

wrzesień 2014 |

| 11

Odrodzony renesans

Karol Szymanowski

czyli jak powstała muzyka, która nie powstała w czasach, w których powinna była powstać W sierpniu tego roku obchodzimy 430. rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego. Nadarza się zatem sposobność, by odnowić znajomość z poetyckimi strofami mistrza Jana z Czarnolasu. Doskonałą okazją do spojrzenia na jego twórczość z nieco innej perspektywy jest najnowsza propozycja zespołu Collegium Vocale, który postanowił uczcić zbliżającą się rocznicę muzyczną prezentacją fraszek poety. Idea mariażu poezji i muzyki sięga czasów antycznych i już wówczas była na tyle powszechna, że aż dwie muzy1 udzielały natchnienia poetom-muzykom. To Erato i Euterpe odpowiedzialne były za harmonijną koegzystencję słowa z dźwiękiem. Biorąc więc do ręki płytę Na fraszki Jana z Czarnolasu, ciekaw byłem, czy udzieliły tejże harmonii komuś, kto za literackiego partnera wybrał sobie jednego z najwybitniejszych twórców renesansu, współtwórcę polskiego języka literackiego, poetę ze wszech miar genialnego. Czy wystarczyło mu talentu, by mariaż jego dźwięków ze słowem mistrza nie okazał się mezaliansem?

Z ciekawością, ale i z pewną obawą przed rozczarowaniem wcisnąłem w odtwarzaczu play…

Jednak już pierwszy utwór, instrumentalna galiarda (w nagraniu wziął też udział zespół instrumentów dawnych Canor Anticus) dała przedsmak duchowej uczty, którą dla miłośników muzyki dawnej przygotował Collegium Vocale. Popłynęły szlachetne, wysmakowane dźwięki z epoki, w której muzyka jeszcze odzwierciedlała ład wszechświata. Muzyka pełna uroku, wdzięczna, dostojna, zapowiadająca artystyczne doznania na właściwym, uduchowionym poziomie. Nic więc dziwnego, że rozochocony tą instrumentalną przystawką z niecierpliwością czekałem na następny utwór – już z poezją Kochanowskiego. Ciekawość potęgował jeszcze fakt, iż nie mogłem sobie przypomnieć, by ktokolwiek z jemu współczesnych podjął próbę umuzycznienia słynnych fraszek.

1 Myślę, że warto przypomnieć pierwotne, właściwe znaczenie tego słowa. Muzy to opiekunki poezji, sztuki, tańca i nauki.

Czczone jako bóstwa zsyłające oczyszczającą moc muzyki, natchnienie poetyckie i boską wiedzę. Nieporozumieniem zatem jest określanie tym mianem muzyki. Ci którzy mają czas jedynie na słowa dwusylabowe stworzyli już wprawdzie wporzo, spoko, siema, nara i jest to nawet zabawne. Lecz nie dajmy się zwariować – niech muzyka pozostanie muzyką a muza muzą.

12 |

| wrzesień 2014

Gdy po krótkim instrumentalnym wstępie zabrzmiały pierwsze dźwięki utworu z poezją mistrza na plan pierwszy wysunął się tekst Kochanowskiego – niefrasobliwo-rubaszna fraszka Do dziewki. W sposób arcyzabawny wykazuje on, powołując się na przykłady wyprowadzone ze świata przyrody, że w sztuce ars amandi wiek nie ma znaczenia. Tekst pełen erotycznych podtekstów, daleki jednak od wulgarności i nie przekraczający nigdy granicy dobrego smaku tak mi się spodobał, że postanowiłem posłuchać utworu raz jeszcze. Im dłużej wgłębiałem się w muzykę, tym bardziej podziwiałem jej autora, fachowość i biegłość w kompozytorskim rzemiośle. Mimo że utwór utrzymany jest w tonacji molowej, sugerującej być może smutek przemijania, to jednak dziarski, zawadiacki rytm pulsujący nieokiełznaną energią doskonale go równoważy, odzwierciedlając witalne przesłanie zawarte w tekście. Założona prostota melodii, harmonii, faktury i rytmu wskazuje, że autorowi było zdecydowanie bliżej do twórców inspirowanych folklorem niż do komponujących melancholijne madrygały czy nawiązujące do stylu motetowego wysublimowane chansons. Czyżbyśmy mieli zatem do czynienia z twórcą włoskich frottol lub hiszpańskich villancicos, a może to ktoś ze szkoły paryskiej? Nie chcąc zgadywać dłużej zerknąłem na okładkę płyty.

Okazało się, że autorem kompozycji, która mnie tak urzekła jest… Michał z Bydgoszczy. Miłośnicy muzyki dawnej z pewnością znają Wacława z Szamotuł, Adama z Wągrowca czy Wincentego z Kielczy (Kielc). Jednak o Michale z Bydgoszczy źródła do tej pory milczały. Czyżby umknęło mi odkrycie nieznanego renesansowego twórcy i to na dodatek działającego w Bydgoszczy? Podekscytowany sięgnąłem po płytową książeczkę. Jej lektura pozwoliła mi jednak dostrzec wyjątkowość całego przedsięwzięcia.

Otóż w Michała z Bydgoszczy wcielił się twórca zespołu Collegium vocale, jego kierownik artystyczny, pomysłodawca i spiritus movens całego projektu – Michał Zieliński.

To on skomponował większość utworów składających się na program płyty, a w pozostałych był autorem opracowań i aranżacji. Niezorientowanym może się wydawać, że to nic nadzwyczajnego. Lecz wytrawni melomani wiedzą,

muzyka

że muzyka z minionych epok traktowana jest jak rozdział zamknięty. Podobnie jak w malarstwie nie poważa i nie ceni się dzieł, które nie noszą znamion oryginalności, tak i w muzyce współczesne kompozycje w stylu z minionych epok traktuje się jako pozbawione wartości wtórniki. Artystycznie uzasadnionym wyjątkiem – swoistą enklawą, gdzie „tolerowana” jest tego typu eklektyczna twórczość to tzw. „muzyka filmowa”. Jak to wiec możliwe, że w XXI wieku powstaje renesansowa muzyka i to nie jako tło do historycznego filmu lecz z założenia przeznaczona dla melomanów. Czyżby kompozytor nie obawiał się, że zostanie wyklęty i „odsądzony od czci i wiary” za sprzeniewierzenie się ustalonym regułom? Nieco zaskoczony tym faktem ale bynajmniej nie zniechęcony, słuchałem dalej. Zachwyt i uznanie nie mijały. Podziwiałem wspaniałe, stopliwe brzmienie kwartetu wokalnego i precyzyjną grę akompaniującego zespołu. Komplementowałem trafny wybór fraszek, wysoką jakość nagrania i dopieszczoną w szczegółach oprawę graficzną. Podobało mi się wszystko – od koncepcji po detale. Z entuzjazmem pomyślałem o możliwości spotkania z „renesansowym” kompozytorem i to bez korzystania z wehikułu czasu. Zapytany o bezpośredni impuls do powstania tego wyjątkowego projektu Michał z Bydgoszczy odpowiada: Zastanawiający jest fakt, że z XVI wieku zachowało się tak niewiele pieśni w języku polskim do tekstów świeckich, zwłaszcza o tematyce miłosnej. Kiedy przyjrzymy się ówczesnej kulturze muzycznej w naszym kraju poprzez pryzmat królewskiego dworu, można odnieść wrażenie, że mieliśmy do czynienia z dynamicznym rozwojem tej gałęzi sztuki, a w powszechnej świadomości utrwaliło się nawet przekonanie, iż był to „złoty wiek w historii muzyki polskiej”. Król Zygmunt II August, wychowywany przez Bonę Sforzę w atmosferze przepojonej duchem humanizmu i uwielbienia dla sztuki, doprowadził do

takiego rozkwitu życia muzycznego na swym dworze, że – jak to mówił Stanisław Orzechowski – muzyka kapeli królewskiej mogła zaćmić nie tylko belgijskich czy francuskich śpiewaków, uchodzących wówczas za najlepszych, ale i samego boga Apollina z jego dziewięcioma muzami. Skąd zatem owa zagadkowa obojętność szesnastowiecznych kompozytorów polskich wobec rozkwitającej na gruncie poezji tematyki dotyczącej intymnych relacji damsko-męskich? Skoro jednak pełne dowcipu i poetyckiego polotu fraszki Jana z Czarnolasu nie zainspirowały współczesnych mu kompozytorów, postanowiłem skorzystać z przypadającej w tym roku 430. rocznicy okazji jego śmierci i pokusić się o choćby częściowe wypełnienie tej repertuarowej luki. Składając hołd praojcowi polskiej poezji umuzyczniłem dziesięć jego fraszek; dla stylistycznego uwiarygodnienia tych prób kompozytorskich zestawiłem je z utworami z epoki, wykorzystując popularny wówczas zabieg kontrafaktury. Całość programu uzupełniłem kilkoma instrumentalnymi tańcami. I w ten oto sposób powstała muzyka, która nie powstała w czasach, w których powinna była powstać.

A czy nie spędza ci snu z powiek obawa, że jako twórca renesansowy możesz zostać „spalony na stosie” przez XXI-wieczną, muzyczną inkwizycję?

Nie, nie obawiam się krytycznego osądu ze strony purystów muzycznych. Wszak powstałe kompozycje, które określiłbym mianem empatycznych pastiszy, zrodziły się z chęci jak najwierniejszego oddania stylu muzyki tworzonej w XVI wieku przez polskich kompozytorów. Jak wspomniałem wcześniej, pieśni w języku polskim do tekstów świeckich jest zastanawiająco mało. Skoro zatem taka muzyka nie powstała czy oznacza to, że nie ma prawa powstać? W przypadku umuzycznionych fraszek brakuje renesansowego odpowiednika – jest to zatem jedynie próba wypełnienia dotkliwej luki w dostępnym repertuarze; to swego rodzaju rekonstrukcja czegoś, co nie powstało, choć powinno było powstać, bądź powstało, lecz nie dotrwało do naszych czasów. Niejednokrotnie po koncertach Collegium vocale słyszeliśmy zabarwione krytyką głosy, że zbyt mało miejsca w naszym programie zajmują utwory rodzimych kompozytorów. Opinia ta podziałała na mnie szczególnie stymulująco, gdyż wieloletnie zainteresowanie muzyką renesansową dały mi pogląd i wyobrażenie o kształcie jaki powinny przybrać takie pieśni by były stylistycznie wiarygodne i zgodne z duchem epoki. I choć nie było moją intencją konkurować z dziełami autentycznych twórców Odrodzenia, to ostatecznie słynna maksyma z Mikołaja Reja gloryfikująca mowę ojczystą przeważyła.

A ja jako usatysfakcjonowany słuchacz-odbiorca mogę podsumować to innym, choć bardziej potocznym powiedzeniem: „lepiej (że ta muzyka powstała) późno niż wcale”. wrzesień 2014 |

| 13

Justyna Gongała

ZbyZiel – Fotografia bieżąca i inne historie w Galerii Wspólnej Robienie zdjęć to „odnajdywanie struktury świata – odkrywanie czystego piękna formy (…) ujawnianie, że w tym całym chaosie kryje się porządek”.

H e nr i C a r t i e r - B r e s s o n

Długi pas oplatający horyzontalnie wnętrze galerii, wybrzuszający się miejscami na kształt sześciennych kubików, gdzie indziej przerywany kwadratowymi ustępami – wyraźnie akcentującymi jego modułową budowę oraz pojedyncze kwadraty i konstruowane z nich bloki tworzą geometryczną, na poły przestrzenną kompozycję, ożywianą bogata paletą barw i efemeryczną grą świateł i cieni.

Ten abstrakcyjny obraz to aranżacja ostatniej wystawy w Galerii Wspólnej, na której zaprezentowano Fotogra-

których istnienia nie jesteśmy w ogóle świadomi. Obiektyw ZbyZiela wydobywa z miasta – z jego ulic i zapełniających je mieszkańców, z opadających kaskadami bloków i kamienic – jedyny w swoim rodzaju rytm. Rytm, który nie potrzebuje perfekcyjnych, ostrych kadrów – ich brak tylko wzmacnia ekspresję tych zdjęć i wydobywa malarski charakter.

Szczególny wyraz mają zdjęcia ilustrujące rożnego rodzaju formy organiczne, zwłaszcza świat przyrody – ten odmienny od miejskiej geometrii, choć tylko pozornie chaotyczny, porządek. ZbyZiel z lubością fotografuje zestawienia tych dwóch światów - raz świadczących o ich symbiozie, a innym razem ukazującym liczne kontrasty. To, co

fię bieżącą i inne historie ZbyZiela – bydgoskiego twórcy, zajmującego się fotografią, a także malarstwem, grafiką i wideo.

Wybrane prace artysty, pokazano w ten szczególny sposób, aby dać wyraz konkretnej interpretacji zamysłu artystycznego. ZbyZiel niejednokrotnie podkreśla, że interesują go przede wszystkim zagadnienia dotyczące kompozycji i różnorodnych rozwiązań formalnych, opartych na elementach prozaicznych. Istotnie, chociaż otaczająca nas rzeczywistość stanowi główny przedmiot reportażowej fotografii ZbyZiela, to przy odbiorze jego prac sam temat wyłania się niemal na końcu – to co jako pierwsze przykuwa uwagę, to niemal abstrakcyjna, czysto plastyczna warstwa wizualna tych prac.

Aparat ZbyZiela rejestruje mnóstwo geometrycznych struktur, form oraz podziałów, niedostrzegalnych na pierwszy rzut oka w złożonym miejskim krajobrazie. Słupy i ogrodzenia, przewody elektryczne i sznurki wraz ze schnącymi nań ubraniami, budują różnego rodzaju siatki, ograniczające przestrzeń ze wszystkich stron niczym klatki,

interesuje go najbardziej to obrazy ilustrujące zaskakujące zwroty w odwiecznej walce między tym co autentyczne i naturalne a zintelektualizowane i uprzemysłowione przez człowieka. Choćby opuszczone fabryki, dawniej wznoszone i eksplorowane z całą pewnością kosztem przyrody, dziś bezużyteczne odchodzą w zapomnienie, wśród pnących się ze wszech stron drzew, krzewów i zarośli.

Różnice i zależności między geometrią a tym co organiczne od dawna zaprzątają umysły artystów filozofów a nawet naukowców. W dziedzinie sztuk plastycznych rozważania te stały się szczególnie domeną abstrakcjonistów, starających się opisywać rzeczywistość przy pomocy środków nieprzedstawianych, które według nich były najbliższe wyrażeniu jej metafizycznej istoty. I tylko najwięksi mistrzowie malarstwa w pełni świadomi potencjału plastycznych środków wyrazu, zdolni byli ów cel osiągnąć.

Fotografia ma w sobie coś magicznego, będąc procesem tworzenia obrazu za pomocą światła i środków chemicznych, lecz bez wątpienia, tym co determinuje ostateczny efekt dzieła jest pełna świadomość i znajomość

14 |

| wrzesień 2014

plastyka narzędzia jakim jest aparat a także doskonalona przez lata metodologia pracy począwszy od wyboru kadru, po wykonanie odbitki.

ZbyZiel podkreśla, że jego wnikanie w naturę fotografii i poznawanie jej technologii przebiegało wielotorowo. Oprócz najistotniejszej dlań nauki u Zbigniewa Lubaczewskiego, równie istotne były doświadczenia wyniesione chociażby z pracy w bydgoskim zakładzie fotograficznym Foton, gdzie mógł poznawać różnorodne technologie fotograficzne i związane z nimi możliwości.

Eksplorowanie tajników fotografii jest zresztą niekończącym się procesem tak jak nie widać końca postępujących innowacji technologicznych w tej dziedzinie. Nowinki te często wbrew temu co głoszą hasła reklamowe – Ty zrób zdjęcie, my zrobimy resztę – nie zawsze sprzyjają realizowaniu zamysłów twórczych. Tradycyjna fotografia analogowa wiążąca się często z osobistym, ręcznym wywoływaniem odbitek pozwala sprawować znacznie większą kontrolę choćby nad pożądanym nasyceniem barw, światła czy kontrastów – efektów które trudno

ZbyZiela interesuje piękno – odnajdywanie plastycznych jakości wizualnych w przestrzeniach, które nie zawsze cechuje oczywisty walor estetyczny. Inspirują go wizje rozkładu i degradacji, miejsca styku między tym co naturalne a przemysłowe, nowoczesne a równocześnie tchnące aurą dawności. Fotografując rodzimą Bydgoszcz, omija reprezentacyjne ulice i pocztówkowe zabytki, kierując swą uwagę na „staroosiedlowe” uliczki, często zaniedbane podwórka, balkony i dachy wraz z wszystkimi ich mieszkańcami – ludźmi, psami a nawet ptakami. Jak sam podkreśla, aby dostrzec to nieoczywiste piękno, należy przybrać perspektywę turysty.

ZbyZiel fotografuje niczym przypadkowy przechodzień, bez przewodnika turystycznego, dla którego jedynym drogowskazem jest ciekawość świata i artystyczna wrażliwość.

Piękno w pracach ZbyZiela ma różne oblicza. Fotografie zamglonego kanału – o dużych formatach, z celowo uzyskaną ziarnistą fakturą, zyskują malarski, impresjonistyczny charakter i sentymentalny nastrój. Zupełnie inna jest Fotografia bieżąca – cykl zdjęć, publikowanych pierwotnie na facebookowym profilu, zamkniętych w kwadratowym

uzyskać w technice cyfrowej bez użycia programów do obróbki zdjęć. Fotografia cyfrowa pozwala na wykonanie nieskończonej ilości zdjęć, stawiając fotografa przed koniecznością niełatwego wyboru i czasem tylko intuicja, poparta głębokim doświadczeniem staje się jedyną drogą wyjścia z całego tego nadmiaru.

W fotografii ZbyZiela podstawą procesu twórczego jest wybór kadru – plastyczna kompozycja, która rysuje się w umyśle artysty, niby wstępny szkic, będący fundamentem gotowych płócien malarskich. Aparat, nie jest dlań prostym przedłużeniem oka. Jak sam podkreśla, należy dobrze poznać narzędzie by umieć z nim nie tylko współpracować, a czasem też dyskutować. Jako fotograf w pełni świadomie realizuje zamierzony efekt artystyczny, jednakże cały ten złożony proces twórczy nie miałby sensu bez wrażliwości wobec otaczającej nas rzeczywistości. Centralny moment pracy fotografa to ułamek sekundy, w którym jego doświadczenie ściera się ze strumieniem rzeczywistości. Fotograf latami pracuje, aby nauczyć się wykonać zdjęcie właśnie w tej chwili, w której powinien.

formacie, spełniającym ówczesne wymogi administratorów portalu. Zdjęcia te eksponowane jedno przy drugim, w formie podłużnego pasa, rodzą skojarzenie z wyświetlaną poklatkowo prozaiczną historią z życia miasta. Z tym, że każda z fotografii zachowuje swój indywidualny, artystyczny wyraz i treść.

Kwadratowy kadr zdjęć ma jeszcze jedną szczególną właściwość – kwadrat jest jednym z odwiecznych symboli człowieka. I tak jak Leonardo da Vinci wpisał Człowieka witruwiańskiego w koło i kwadrat, a formę tę, w tym samym kontekście eksplorowali malarze abstrakcjoniści, tak ów humanistyczny wymiar zdaje się cechować prace ZbyZiela. Człowiek jest obecny na niemal każdej fotografii artysty – choć nie zawsze w bezpośredni sposób. Twórca uwiecznia prozaiczne, ludzkie historie, żadnej z nich nie przedstawiając wprost, by pozostawić pole dla osobistych odczuć, wyobrażeń i refleksji.

Poeta powinien pozostawić ślady swojego przejścia, a nie dowody. Jedynie ślady skłaniają do marzeń.

Rene Char wrzesień 2014 |

| 15

muzyka Kuba Ignasiak

Nie tak wolno Słucham tej płyty już chyba po raz setny. I nasłuchać się nie mogę. Naprawdę. Jest tak świeża, tak inna od wszystkich, które ostatnio grają mi w głowie, a przecież łącząca je wszystkie, łącząca w sobie wszystko to, co w muzyce kocham najbardziej. I co z tego, że przy jej opisywaniu tak często pojawia się przedrostek „post”? Post punk, post hardcore, post rock, post trans, post psychodelia… Aż korci, żeby dodać post office. To wszystko nie ważne. Dharavi jest świeża, choć brudna; głośna, choć nie brakuje na niej momentów bardzo spokojnych; tak dobrze brzmiąca, choć polska i po polsku…

Mowa o debiutanckim krążku warszawsko-bydgoskiego kwintetu So Slow. Celowo stolicę dałem z przodu tego słowno-miejskiego duetu, bo to właśnie z Warszawy pochodzi większość muzyków w zespole. Bydgoszcz reprezentuje chyba tylko Twix (Łukasz Jędrzejczak), ale to nie szkodzi, wszak muzyka nie zna granic. Z pewnością tych granic nie znają muzycy, którzy na trzy lutowe dni zamknęli się w Laboratorium Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie i nagrali ten szalony album. Choć może „szalony” nie jest tu najlepszym zwrotem, bowiem materiał, który wszedł na Dharavi jest niezwykle spójny, a co za tym idzie – przemyślany. Więc jednak nie szaleństwo, a jedynie czysta, nieocenzurowana energia, która pozwoliła Danielowi, Adamowi, dwóm Łukaszom i Arkowi zerwać z konwenansami, wymieszać kilka, pozornie niepasujących do siebie gatunków, doprawić je szczyptą jazzowych dźwięków (ten saksofon Rafała Wawszkiewicza!) i podać w niezwykle przystępnej formie okraszonej językiem ojczystym. Oczywiście kawałki takie, jak Prosto w noc czy Starzy są już królowie świata nie trafią raczej na listy przebojów popularnych stacji radiowych, których nazwy zaczynają się za E, Z, czy R. Ale też chyba nie o to chodziło. Ta muzyka jest alternatywna. Ja wiem, że to słowo na przestrzeni kilku ostatnich lat tak bardzo się zdewaluowało, że dziś recenzenci wrzucają wszystko, czego nie rozumieją do wora z napisem ALTERNATYWA. Gdyby jednak zastanowić się nad znaczeniem tego słowa łatwo dojdziemy do wniosku, że taka jest właśnie muzy16 |

| wrzesień 2014

ka So Slow. Z pewnością jest w kontrze do wakacyjnych hitów, co nie przeszkadza jej „wpadać w ucho”. Nie mówię, że jest łatwa, bo nie jest (czasami nawet bardzo), ale nie męczy, nie sprawia, że po pierwszym przesłuchaniu ciskasz krążek w odległy kąt szafy, by wrócić do niego po kilku tygodniach, kiedy ustaną dreszcze i przestaniesz nerwowo zgrzytać zębami, rwąc z głowy ostatnie włosy, a pies w końcu zdecyduje się wyjść spod kanapy. Nic z tych rzeczy, tę płytę śmiało można zapętlić i słuchać jej w kółko. Zrobiłem tak kilkakrotnie i było naprawdę OK. Co więcej, mimo spójności materiału, ta muzyka świetnie się sprawdza rozbita na poszczególne numery, co również przetrenowałem w audycji, ku radości słuchaczy. Czyli co, czyli jednak radiowa? Oczywiście! Choć nie wszędzie i nie zawsze – jak to w życiu.

Przyznam, że ciężko przychodzi mi opisywanie tych dźwięków słowami. W gładkiej recenzji nie da się bowiem oddać brudu, który przedziera się przez membrany głośników. Brudu, który jest wszechobecny, ale potrzebny, a nie jakby dołożony na siłę, bo tak jest modnie. To nie jest grzeczna płyta.

Gdybyście chcieli się przekonać, jak bardzo jest ona niegrzeczna i jak świetnie brzmi na żywo, będziecie mieli ku temu okazję – już 13 września, o godz.

20.00 w sali koncertowej MCK. So Slow zagrają dla Was zupełnie za darmo, co cieszy tym bardziej, że bez problemu będziecie mogli od nich kupić przepięknie wydane Dharavi, za bardzo rozsądną cenę.

Moim zdaniem zdecydowanie warto, ale o tym przekonacie się już na własnej skórze.

zug z wang (19)

siwiec Urlop z widokiem na podwórze Przyznaję, że mam do siebie pretensje. Czytam coraz mniej. Wiedzę o świecie czerpię z tabloidów i z telewizji śniadaniowej. Czytanie męczy mnie, co innego obrazki.

Gdzieś w kraju ogłosili konkurs na wydanie książki. Organizator podał, że przyjmuje propozycje wydawnicze wraz z ilustracjami w proporcjach: 90% tekstu i 10% ilustracji. Żałowałem, że nie jest odwrotnie. Wyszedłby z tego prawie komiks. Takie rzeczy są jeszcze całkiem strawne.

I oto prawdziwie przeraziłem się, gdy zobaczyłem zbiór opowiadań Oczy pełne strachu Jarka Jakubowskiego, bo to ponad 400 stron. A później jeszcze ujrzałem dwa zbiory opowiadań Appendix Solariana i Maszyna Wiktora Żwikiewicza. Łącznie wyszło mi ponad 1000 stron. Rozumiecie, że lipiec był dla mnie bardzo trudny.

Jak powiada mój znajomy: urlopowałem się głównie w mieście. Siedziałem na balkonie obłożony książkami i nagle pod blok zajechała wielka koparka. Myślałem, że to jakaś pomyłka, ale nie, gdzież tam. Rozpoczęło się rycie. Wymiana rur ciepłowniczych. W przeciągu kilku godzin pod blokiem uzbierały się prawdziwe hałdy ziemi.

Co do rur, to w tym samym czasie znajomy powiedział mi, że jedzie do Niemiec pracować na…, no właśnie, wymienił to słowo. Długo zastanawiałem się, co on w Niemczech robi na „rurze”, może to jakieś tańce, takie niemieckie Cocomo. Upał chyba odebrał mi rozum. I ta koparka.

Panowie z obsługi ciężkiego sprzętu jak rzucą mięsem…, a i wypić też potrafią. Takie prawdziwe chłopy. Te rury nie dawały mi spokoju. Może ktoś z was jeździ do Niemiec na…, no właśnie, jestem geniuszem: jeździ do Niemiec na… róże. Kolega zbiera je w szklarni albo co najmniej przycina.

Jakubowski, twórca zamieszkały w Koronowie, fabułę opowiadań często osadza na polskiej prowincji.

Jak przejeżdżałem ostatnio przez miasteczko, to miałem wrażenie, że patrząc na miejscowy dworzec, blokowisko opodal wylotówki na Pieczyska czy rynek, od razu widzę poszczególne sceny z jego książki. Oczywiście, to może być autosugestia. Faktem jest, że klimat sennego miasteczka, w którym wszystko zdarzyć się może, ma swoją siłę trochę

jak w niektórych produkcjach Davida Lyncha. Nie zdradzę chyba zanadto treści stwierdzeniem, że trup ściele się w niej gęsto, a czyta się ją właściwe jednym tchem. Jeśli mnie staremu leniuchowi udało się dobrnąć do końca, to tak po prostu musi być.

A w lipcu pod Koronowem na pamiątkę słynnej bitwy polsko-krzyżackiej odbył się XII Jarmark Cysterski. Pierwszego dnia jarmarku pogoda co prawda sprawiła niemiłego psikusa, ale chociaż organizatorzy stanęli na wysokości zadania. Rycerze chyba z podobnej gliny są ulepieni co chłopaki od koparki, bo słyszałem jak pod namiotem jeden mówił do drugiego: „Kiedy chlapniemy tego półtoraka? Po bitwie czy przed?”. Komentujący zawody walił dowcipami jak z rękawa. Twierdził choćby, że dosyć podejrzane są zwycięstwa miejscowych rycerzy. Uważał również, że to może się źle skończyć, gdyż na jarmarku na pewno są agenci wszędobylskiego CBA. Wróćmy jeszcze raz do blokowiska. Siedzę na balkonie. Koparka pracuje. Opodal dźwięk przejeżdżającego pociągu. I jeszcze inny częsty sygnał: karetki w lipcu jeździły jak zwariowane. Chłopaki od ciężkiego sprzętu i zwykli kopacze co rusz urządzają sobie przerwę na papierosa. Pięknie dźwięczą butelki w plastikowych siatkach. Gdy kiedyś przypuśćmy za sto lat archeologowie będą rozkopywali teren, to oprócz rur ujrzą jeszcze małe i większe buteleczki po Balsamie Kresowym, Gorzkiej Żołądkowej i wiśniówce. W takiej ekipie jest jeden główny nazwijmy to: „zaopatrzeniowiec”. Zbiera od kumpli zamówienia i biega tylko z siateczką. Inny pracuje w koparce. Trzech pali spokojnie papierosy. Upał straszny, co tu robić? Rozmowa też się nie klei. Głupio tak podsłuchiwać, ale jeden z nich taki najbardziej opalony poleca kompanom Klub Nauczyciela. W sukurs idzie mu drugi kolega, co właśnie wrzucił do wykopu małą, pustą buteleczkę. On również poleca ten przybytek twierdząc, że tam nawet latem przychodzi dużo kobiet. To najważniejsze dla kompana, który właśnie opuścił koparkę. Co jakiś czas panowie puszczają mi niemiłe spojrzenia. Może zazdroszczą mi urlopu? A może zazdroszczą mi balkonu z widokiem na podwórze?

Bartłomiej Siwiec wrzesień 2014 |

| 17

plastyka Patrycja Jankowska rozmawia z twórcą kolaży i miłośnikiem sztuki dadaistycznej o pseudonimie Ambasadada

Sztuka czy antysztuka Gdy przeglądam twoje prace, uwagę zwraca mnogość nawiązań do aktualnych wydarzeń. Stanowią one komentarz czy są jedynie obserwacją zastanej rzeczywistości?

Zauważ proszę, że większość spośród wystawionych w internetowej galerii prac to tzw. kolaże przedstawieniowe, a więc prace, które stworzone zostały z elementów wyciętych z gazet i przedstawiają scenki, które odbiorcy z łatwością mogą interpretować, odnajdując w nich nawiązania do aktualnych wydarzeń, jednak jest to głównie zabawa zabarwiona kpiną lub nieco absurdalnym humorem. Przyznam jednak, że największym wyzwaniem wciąż pozostają dla mnie kolaże abstrakcyjne, tworzone ze starego, gazetowego papieru, zniszczonych książek, starych fotografii, a także przedmiotów, które znajduję na ulicach lub pchlich targach. To powolne budowanie kompozycji, zestawianie ze sobą strzępów, rozmaitych faktur i kart pokrytych odręcznym pismem lub czcionką daje możliwość obcowania z czymś magicznym, niedającym się przewidzieć, czymś wciąż nieodgadnionym. Odnoszę wtedy wrażenie, że wydobywam jeszcze na moment piękno z przedmiotów, które ktoś uznał już za zbyteczne, mało wartościowe śmieci.

Pojawia się dużo wątków politycznych. Śledzisz wydarzenia na bieżąco w poszukiwaniu inspiracji, czy wykorzystujesz wybiórcze informacje, takie, które do ciebie trafiają?

Staram się przed polityką uciec na wszelkie sposoby, ale tak do końca nie potrafię. Widzę w niej przede wszystkim zagrożenie swobód jednostki, wyzysk oraz obecną w niej skalę kłamstwa, swego rodzaju spektaklu, fasadowości i manipulacji, jakiej politycy, a wraz z nimi media się dopuszczają. Nie potrafię jednak pozostać obojętnym wobec tego, co ma miejsce, więc zdarzają się także takie kolaże, które do aktualnych wydarzeń politycznych bezpośrednio nawiązują. Nie opowiadam się jednak po stronie żadnej opcji politycznej, ponieważ w moim przekonaniu przynależność do establishmentu jest niczym zakaźna choroba, która w końcu pokona nawet najbardziej odporne i szlachetne osoby. Nie ufam więc politykom i mam nadzieję, że pozostanę temu wierny. Dlatego czasami przemycam w pracach hasła, by nie iść na wybory. Wma-

18 |

| wrzesień 2014

wia się nam bowiem, że jest to każdego z nas patriotyczny obowiązek, a tymczasem traktuje niczym bezmyślny tłum, który można zwieść pięknymi słowami. Ten krytyczny stosunek wobec wszystkiego, co systemowe, narzucone i coraz bardziej wyalienowane jest zapewne schedą po dadaistach i surrealistach, którzy pragnęli rewolucji, mającej uwolnić twórczy potencjał w człowieku i uczynić go bardziej swobodnym.

Czy czujesz się zatem kronikarzem swoich czasów?

Zdecydowanie nie. To przesadne określenie. Unikam wielkich słów opisujących to, co robię i na dobrą sprawę nie uważam siebie za artystę. Jestem człowiekiem, który klei kolaże. To od ponad 11 lat najlepszy dla mnie sposób ekspresji i bez tej pasji nie wyobrażam sobie życia. Byłoby ubogie, puste.

Sztuka to raczej subiektywny przekaz autora. Czy w związku z tematyką, jaką poruszasz w swoich kolażach aspirujesz do bycia obiektywnym?

Nie.

Jak wygląda u ciebie proces twórczy – jest to działanie spontaniczne czy raczej przemyślane i długofalowe?

Nie jestem malarzem, który przy użyciu pędzli i farb przenosi swoje pomysły i wizje na płótno. W moim przypadku pierwotne jest tworzywo. Materiały, jakimi dysponuję, w dużym stopniu decydują o efekcie finalnym.

Natomiast sam akt twórczy jest dla mnie zabawą oraz wyzwaniem obfitującym czasami w ekstatyczne uniesienia i zaskakujące momenty, ponieważ nigdy nie wiem, w którym kierunku pójdę. Pracuję, wykorzystując w dużej mierze przypadkowe zestawienia i jestem posłuszny temu, co podpowiada przypadek oraz intuicja, dzięki czemu często zatracam się w tej twórczej swawoli. To przypomina nieco sposób, w jaki podchodzą do zabawy dzieci, które działają spontanicznie, wcielając się bez potrzeby analizowania i pytania o sens tego, co robią, często zapominając o otaczającym je świecie.

Pełniejsze zrozumienie twojej twórczości wymaga od odbiorcy znajomości pewnych faktów, odnaleźć można nawiązania do innych dzieł sztuki. Zastanawiasz się nad tym, jak inni ją odbierają, na ile ich skojarzenia są trafne? Zabiegasz o informację

plastyka mojego pokoju. Od kilku miesięcy wykorzystuję podobrazia malarskie i przyznam, że klejąc na płaszczyźnie 80×80 cm czuję się najlepiej, ale i to może ulec zmianie.

W twoich pracach można dostrzec powtarzające się motywy, np. gady. Mają one jakieś szczególne znaczenie dla Ciebie? Masz jakąś ulubioną postać spośród tych, które umieszczasz w kolażach?

Nie ma to dla mnie większego znaczenia, a powtarzające się motywy wynikają raczej z dostępności środków.

Czasami jednak marzę o tym, by niektóre prace ożywić niczym animacje Terry’ego Gilliama. Bywają takie chwile, kiedy zaczynam sobie wyobrażać kolaże, które dzięki sile imaginacji stają się żywe, przypominające montypythonowskie scenki.

Co stanowi dla ciebie inspirację?

zwrotną, a może nie ma to dla ciebie większego znaczenia?

Interpretacje kolaży bywają zabawne, zaskakujące.

Nie wymagam od odbiorców, by dokonywali dogłębnej analizy. W odbiorze twórczości cenię sobie pierwszą, spontaniczną reakcję, ponieważ ona wydaje się prawdziwa. Zdarza się, że prace, które są dla mnie ważne często przechodzą bez echa, zaś te nieszczególnie cenne spotykają się z pozytywnym przyjęciem. Nie ukrywam jednak, że wszelkie reakcje ze strony odbiorców motywują mnie do dalszego działania, choć najważniejsze jest dla mnie samo tworzenie. Byłbym zgubiony, gdybym zaczął tworzyć dla reakcji innych, dla poklasku.

Patrząc z perspektywy czasu na swoją twórczość, czy możesz powiedzieć, że postęp determinuje środki, za pomocą których tworzysz?

W niewielkim stopniu. Pozostaję wierny środkom tradycyjnym, wykorzystując głównie stare gazety, papier naznaczony upływem czasu oraz klej i nożyczki. Byłem namawiany, by wykorzystywać programy graficzne, Photoshopa lub kserowane elementy, jednak nie chcę rezygnować z przeglądania mnóstwa czasopism w poszukiwaniu ciekawych elementów i kontaktu ze starym papierem, który wciąż pozostaje dla mnie tworzywem nieodgadnionym, kapryśnym, pięknym, a jednocześnie kruchym. Największe zmiany dotyczą raczej przestrzeni swobodnego wyrazu. Zaczynałem kleić na małych formatach, jednak z upływem czasu zacząłem tworzyć na coraz większych powierzchniach, by ostatecznie przenieść się na ściany

Niewątpliwie moim źródłem inspiracji od samego początku jest twórczość niemieckiego dadaisty Kurta Schwittersa oraz jego Merz, a także dokonania dadaistów i surrealistów. Miałem z resztą okazję obejrzeć kolaże i rzeźby Schwittersa w londyńskim Tate Britain, ale przyznam, że spośród wystawionych tam prac, zaledwie kilka uznałem za wybitne, zaś niektórych – gdyby były mojego autorstwa – wstydziłbym się wystawić. Wciąż znajduję inspirację nie tylko w pracach innych artystów wykorzystujących technikę kolażu, ale także w malarstwie, grafice i fotografii, w otaczającej mnie rzeczywistości. Poszukiwanie inspiracji to bardzo ważny etap twórczego rozwoju i posługując się słowami Ciorana, nazwałbym ten proces ćwiczeniami z zachwytu. W pewnym momencie rodzi się w człowieku taki rodzaj postrzegania świata pozwalający dostrzec piękno w szczegółach, obserwowanych sytuacjach, które dla wielu wciąż pozostają niezauważalne, nawet odrażające. Moja wrażliwość na piękno jest turpistyczna, zatem inspiracji dostarcza mi raczej widok starej, pokrytej zaciekami ściany, poprzecinanej zmarszczkami twarzy, zniszczonej książki niż estetyka plastiku i nowości bijąca z coraz większej ilości katalogów, folderów i billboardów.

Czy popkultura się opłaca?

To pytanie nie jest z mojego świata. Robię wszystko, by nie uczynić z pasji profesji, bowiem klejenie kolaży dla pieniędzy, przyjmowanie zleceń mogłoby pozbawić mnie frajdy, a w konsekwencji zabić ten element przygody i zabawy, który jest dla mnie tak niezwykle istotny. Pracuję, zarabiam i mam środki na skromne utrzymanie. Natomiast pasję traktuję jako najważniejszy obszar mojego życia i jej rozwijaniu podporządkowuje wszystko.

Informacja o warsztatach kolażu na stronie 51 wrzesień 2014 |

| 19

Wystawa Bydgoskie Art Brut, fot. Wojciech Woźniak, Archiwum Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy

Ekspresja, kolor, intuicja i spokój ducha – bydgoski Art Brut

Piotr Wąsowski

Sztuka od wieków jest nieodłączną sferą ludzkiej codzienności. Dla jednych jest doskonałym środkiem umożliwiającym zobrazowanie piękna świata zewnętrznego, dla innych zaś środkiem pozwalającym na osiągnięcie równowagi i spokoju wewnętrznego – swoistej autoterapii.

W Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy do połowy lipca można było podziwiać prace właśnie tych osób, które na przekór własnemu cierpieniu oraz odrzuceniu powodowanym zaburzeniami psychicznymi dążą do wolności, pewności i samoakceptacji.

Ich twórczość określona w XIX wieku przez Jana Dubuffeta, francuskiego artystę i handlarza win, mianem l’art brut, oznacza sztukę surową, pierwotną, nieokrzesaną oraz nieprofesjonalną, nie poddającą się współczesnym trendom i chęcią popłatności. Czynnikiem prowokującym jej powstanie jest natomiast pragnienie wyzbycia się negatywnych odczuć i emocji, a także chęć pozostawienia świadectwa własnego istnienia. Proces tworzenia nie opiera się z kolei na tradycyjnej intelektualizacji opartej na drodze doświadczenia lecz na prostocie i niezwykłości ujęcia otaczającej rzeczywistości.

Obfity zbiór prac prezentowanych w bydgoskiej Galerii pochodzi z prywatnej kolekcji Państwa Alicji i Aleksandra Araszkiewiczów, właścicieli Centrum Kultury, Higieny i Zdrowia Psychicznego oraz archiwum Warsztatów Terapii Zajęciowej „mega-ART”, prowadzonych przez artystę-malarza Stanisława Stasiulewicza. Na 20 |

| wrzesień 2014

ekspozycji znalazły się dzieła środowiska bydgoskiego Art Brut cechujące się odmienną techniką wykonania, różnorodną tematyką i stylistyką. Pośród podejmowanych motywów odnaleźć można było portrety, martwe natury, pejzaże, sceny z życia codziennego oraz widoki miast i poszczególnych budowli. Obok kompozycji figuralnych pojawiły sie również prace zbliżające się w swej formie do abstrakcji.

W gronie twórców dzieł malarskich znaleźli sie m.in: Ireneusz Bednarczyk, Jarosław Borowski, Piotr Matuszek, Małgorzata Lehmann, Piotr Marek, Mikołaj Blachowski oraz Jacek Szwagrzyk, autor Żółtego mostu wzorowanego na słynnym dziele van Gogha.

W dziedzinie tkaniny podziwiać można było z kolei gobeliny Sławy Radtke, Marka Urbańskiego oraz Tomasza Wróbla. Oglądający dostrzec mogli również niezwykle barwne płaskorzeźby Adama Pyciora przywodzące na myśl malowane obrazy.

W wielu kompozycjach występuje wyraźna, żywa kolorystyka, prostota ujęcia, deformacja postaci, ekspresja, jak również skłonność do geometryzacji czy ornamentacji.

Wartości te zastosowane intuicyjnie przypominają niekiedy naczelne cechy sztuki kubizmu bądź ekspresjonizmu.

Jednakże wszystkie zaprezentowane na wystawie dzieła twórców z kręgu Art Brut mimo ogromnej różnorodności, łączy jedno – pragnienie „ukojenia duszy”, które staje się najważniejszym celem tworzenia.

bydgoski insynuator kulturalny

PRUSS Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (124) Trochę zamętu wśród monumentów Zrekonstruowany „Potop” z miejsca wysunął się na pozycję lidera wśród najczęściej fotografowanych bydgoskich rzeźb i pomników. Nic więc dziwnego, że wrażliwa „Łuczniczka” popadła w depresję, a „Przechodzący przez Rzekę” w przypływie desperacji zamierzał rzucić się w brdziane odmęty. Tylko Rejewski na swojej ławeczce zachowuje kamienny spokój, bo z jego obliczeń (które ciągle prowadzi) wynika, że to powodzenie „Potopu” będzie krótkotrwałe i enigmatyczne.

Czyżby proroctwo Na uroczystym spotkaniu z okazji 35-lecia Galerii Autorskiej Kaji i Solińskiego zaproszeni artyści wygłaszali okolicznościowe oracje na cześć jubilatów. Mistrzowską lapidarnością popisał się Jerzy Riegel, a wybujałą elokwencją – Ryszard Wietecki, który w swoich wywodach o piwnicy przy Chocimskiej doszedł aż do… pałacu w Lubostroniu. Niektórzy potraktowali to jako proroczą wizję kolejnej przeprowadzki bydgoskich Galerników.

Rzeka nadziei Prezydent Bydgoszczy pozazdrościł burmistrzowi Nieszawy jego „Koncertów na wodzie” i postanowił przemianować Brdę na „Rzekę muzyki”.

Inicjatywa ta, chociaż wyłącznie… letnia, spotkała się z gorącym przyjęciem bydgoszczan. Oby tylko to granie na wodzie nie podzieliło losu niegdysiejszego „Teatru na barce”, który szybko utknął na mieliźnie. Nadzieja w tym, że w „Rzece muzyki” mają być prezentowane różnorakie muzyczne nurty i artystyczne prądy – a więc siły napędowej starczyć powinno na następne lata. Oby! Akcja za akcją Tak jak artysta plastyk Bogdan Chmielewski kojarzyć się zawsze będzie z Akcją Lucim, tak jego małżonka Gizela jest na najlepszej drodze by zostać matką chrzest-

ną Akcji Wschód. Wydała już bowiem drugą obszerną książkę opisującą dzieje polskich rodów na kresowych rubieżach. Mówi się, że ambitna i pracowita autorka w swoich poznawczych zapędach planuje wypad na daleką Ukrainę. Grono jej przyjaciół zainaugurowało już akcję… wybijania jej tego z głowy.

Skazany na sukces Mimo iż towary z gatunku „made in China” nie budzą na ogół pozytywnych skojarzeń – to „chińskie” wiersze Dariusza T. Lebiody zawarte w tomiku „Sprzedawca skowronków” odbiegają od tej reguły, bo są po prostu solidnie wykonane. Nie bez znaczenia jest i to, że gdyby spełniła się złowróżbna przepowiednia i żółta rasa zalałaby świat – to bydgoski piewca Państwa Środka będzie miał dobre papiery, utrzyma się na fali – a jego koledzy po piórze znowu będą mu zazdrościć.

Lusterko wsteczne /-25/ Ćwierć wieku temu (wrzesień 1989) – W bogatym programie XXVII Bydgoskiego Festiwalu Muzyki Polskiej znalazły się dwa koncerty kompozytorskie: Augustyna Blocha i Franciszka Woźniaka.

– Państwowa Opera w Bydgoszczy zainaugurowała nowy sezon spektaklami „Rigoletta” Verdiego.

W tytułowej partii oklaskiwano m.in. Edwarda Stasińskiego i Piotra Stępowskiego.

– Aktor Teatru Polskiego Józef Fryźlewicz w rozmowie z Zofią Pietrzak ubolewał nad tym, że większość młodych aktorów nie ma pojęcia o dobrej dykcji.

– W małym pokoiku przy ul. Pomorskiej 4 rozpoczęła działalność prowadzona przez Macieja Dyakowskiego Agencja Artystyczna „Puls”. wrzesień 2014 |

| 21

rok kanału Śluza inna niż wszystkie…

W latach 1882-1884 powstała w Bydgoszczy nowa naówczas śluza, posiadająca unikatowe w skali całego świata kształty – trapezu. Nowa śluza została ulokowana ok. 50 metrów na północ od północnej głowy starej, w szerokim w tym miejscu zakolu Brdy. Nowy obiekt budowano nie na lądzie, lecz w ówczesnym korycie Brdy. Aby zachować dotychczasową szerokość rzeki, rozkopano teren na jej prawym brzegu, w ten sposób ścinając część cypla na obszarze ówczesnej fabryki Bucholtza (dzisiejszy teren WSG).

hydrowęzła, by udać się dalej w kierunki starego kanału (w kierunku dzisiejszego Ronda Grunwaldzkiego).

Trzy dekady utrapienia Funkcjonowanie „dziwnej” śluzy wiązało się z olbrzymimi utrudnieniami żeglugi, tym bardziej, że w tamtych czasach pływały tu statki z własnym napędem, ale również barki holowane za pomocą ludzi lub koni, jak również tratwy, których zdolność manewrowania była bardzo mocno ograniczona w tak wartkim przecież nurcie. Dlatego często dochodziło w tym miejscu do niebezpiecznych wypadków, co wywoływało krytykę i skargi protesty właścicieli barek, kupców oraz przewozowych. Pomimo ograniczeń, jak również permanentnego zapiaszczana konstrukcji, unikatowa śluza „workowa” funkcjonowała przez ponad 30 lat.

Tomasz Izajasz

Muzeum Kanału Bydgoskiego

Wrzesień – czas Urodzin Kanału Bydgoskiego Jak to działało?

Nowa śluza była konstrukcją innowacyjną, interesującym przykładem rozwoju XIX-wiecznej myśli technicznej. Osobliwy był sam kształt komory śluzy w kształcie trapezu, ale również rozwiązanie konstrukcyjne. Górne i dolne wrota usytuowano w jednej głowie, która została umiejscowiona na połudnowej ścianie ciekawego obiektu hydrotechnicznego. Ciekawy był również sposób funkcjonowania śluzy trapezowej inaczej nazywanej workową.

Jednym z negatywów owej konstrukcji był odmienny sposób jej pracy, należało do komory śluzy wpłynąć tyłem a co za tym idzie należało wcześniej odwrócić barkę.

Najbliższym miejscem na Brdzie, dość szerokim na taki manewr, było miejsce na Brdzie poniżej mostu Bernardyńskiego, do dziś nazywane „obracanką”. Od „obracanki” barka była ciągnięta tyłem, po czym wpływała do komory śluzy przez otwarte wrota dolnego stanowiska (tj. wrota wschodnie). W tym czasie wrota górnego stanowiska (tj. wrota zachodnie) musiały być zamknięte. Kiedy statek wpływał do komory śluzy, pracownik obsługujący urządzenie zamykał wrota dolne i odpowiednio sterując zasuwami w kanałach głowy napełniał komorę wodą. Po napełnieniu komory do poziomu wody w Brdzie górnej (około 3,23 m), otwierano wrota górne, jednostka pływająca natomiast mogła już przodem wypłynąć na górne stanowisko 22 |

| wrzesień 2014

11-12 września 9.00-16.00 Ogólnopolska Konferencja naukowa „Kanał Bydgoski w systemie polskich dróg wodnych” – Muzeum Kanału Bydgoskiego/Miejskie Centrum Kultury 12 września 17.00 Wystawa Jubileuszowa „Kanał Bydgoski. 240 lat historii” – Muzeum Kanału Bydgoskiego/Muzeum Wodociągów 13 września Wystawa „Kanał Bydgoski oczami artystów bydgoskich” – Galeria Sztuki Nowoczesnej. (Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, patrz str. 35) 13 września – 14 września „Z wizytą u Petersona” – impreza plenerowa IV/V śluza na starym Kanale Bydgoskim (Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, patrz str. 59) 13 września Jesienny Spływ Kanałem Bydgoskim Nakło – Bydgoszcz (nie ma jeszcze godziny rozpoczęcia) „Kanał Bydgoski w polskim systemie dróg wodnych” – ogólnopolska konferencja naukowa – nt. historii dróg żeglownych na terytorium Polski.

Konferencja dwudniowa zakończona publikacją referatów wygłoszonych w czasie jej trwania. Myślą przewodnią konferencji jest ukazanie roli Kanału Bydgoskiego i innych szlaków śródlądowych w dziejach Bydgoszczy, dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego jak i całej Polski Tomasz Izajasz

Harmonogram konferencji:

Kanał Bydgoski w systemie polskich dróg wodnych Czwartek, 11.09.2014 r.

9.00-9.20 Inauguracja konferencji

9.20-9.40 Dr hab. prof. nadzw. UKW Aleksander Jankowski – „Kanał Bydgoski w propagandzie rodu Skórzewskich” 9.40-10.00 Dr hab. prof. nadzw. WSG Marek Chamot – „Kulturowa rola Kanału Bydgoskiego” 10.00-10.20 Dr hab prof. nadzw. UKSW Jakub Lewicki – „Kanał Bydgoski – szanse i możliwości ochrony zabytków w skali krajowej i międzynarodowej” 10.20-10.40 Dyskusja 10.40-11.00 Przerwa kawowa 11.00-11.20 Dr hab. prof. nadzw. UKW Zbigniew Zyglewski – „Koncepcje Bydgoskiego Węzła Wodnego w latach 1945-1949” 11.20-11.40 Dr Marek Romaniuk – „Kartki z dziejów Kanału Bydgoskiego” 11.40-12.00 Mgr Tomasz Izajasz – „Cud techniki XVIII wieku” 12.00-12.20 Dyskusja 12.20-13.20 Przerwa obiadowa 13.20-13.40 Dr Justyna Żychlińska – „Rola i znaczenie Kanału Bydgoskiego z perspektywy archeologicznej” 13.40-14.00 Mgr Robert Grochowski – „Badania archeologiczno-architektoniczne rejonu śluzy „miejskiej” („workowej”) w Bydgoszczy” 14.00-14.20 Dyskusja 14.20-14.40 Mgr Honorata Gołuńska – „Kanał Bydgoski i Brda jako przedmiot zainteresowania artystów. Malarstwo, rysunek i grafika ze zbirów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy” 14.40-15.00 Dr Barbara Waldon-Rudzionek – „Charakterystyka roślinnej towarzyszącej Kanałowi Bydgoskiemu” 15.20-15.40 Mgr Paulina Tomczykowska – „Kanał Bydgoski – turystyczny potencjał odkrywany na nowo” 15.40-16.00 Dyskusja

16.00 Zamknięcie pierwszego dnia konferencji

Piątek, 12.09.2014 r.

9.00-9.20 Dr Maciej Ambrosiewicz „Kanał Augustowski w oczekiwaniu na wpis na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO”

9.20-9.40 Mgr Adam Frużyński – „Droga Węgla” 9.40-10.00 Dyskusja 10.00-10.20 Mgr Ludgarda Iłowska – „O tym jak wolna Brda stała się przyjazna dla żeglugi śródlądowej. Kilka słów o jej regulacji na odcinku od śluzy Miejskiej do Brdyujścia na przełomie XIX i XX wieku” 10.20-10.40 Mgr Adam Kosecki, Bartłomiej Bromberek – „Bydgoski Węzeł Wodny w zbiorach RZGW Poznań” 10.40-11.00 Dr Stefan Pastuszewski – „Z dziejów związków właścicieli śródlądowych statków pływających w regionie bydgoskim” 11.00-11.20 Dyskusja 11.20-11.40 Przerwa kawowa 11.40-12.00 Dr hab. prof. nadzw. UKW Zbigniew Bukowski, dr Katarzyna Biskup, mgr Miłosz Chruściel – „Prawnośrodowiskowe uwarunkowania realizacji w Polsce nowych dróg wodnych” 12.00-12.20 Mgr Stanisław Wroński – „Uwarunkowania i inicjatywy Województwa Kujawsko-Pomorskiego na rzecz gospodarczego wykorzystania rzek oraz rewitalizacji i rozwoju dróg wodnych” 12.20-12.40 Dyskusja 12.40-13.40 Przerwa obiadowa 13.40-14.00 Mgr inż. kpt. ż. śr. Grzegorz Nadolny – „Warunki hydrologiczne i nawigacyjne na Noteci, Kanale Bydgoskim, Kanale Górnonoteckim w aspekcie rozwoju turystyki wodnej i transportu wodnego” 14.00-14.20 Dr Piotr Maliński – „Społeczno-kulturowa rola Flisu Odrzańskiego w perspektywie badań etnologicznych” 14.20-14.40 Aleksandra Frelich, Kinga Kosikiewicz – „Miejska zabudowa nadbrzeżna w krajobrazie kulturowym doliny Odry postrzegana z perspektywy rzeki. Studium z zakresu antropologii wizualnej przeprowadzone w trakcie Flisu Odrzańskiego 2014” 14.40-15.00 Dyskusja

15.00 Zakończenie obrad konferencji wrzesień 2014 |

| 23

w ydarzenia

Adresy bydgoskich instytucji kultury AKADEMIA MUZYCZNA

im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amuz.bydgoszcz.pl 1 Akademicka Przestrzeń Kulturalna przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14, 85-229 Bydgoszcz, Koordynator: mgr Marta Rosenthal-Sikora www.apk.byd.pl; e-mail: apk@byd.pl tel. 52 567 00 57 Muzeum Fotografii – Arkadiusz Blachowski Galeria Debiut – Marta Rosenthal-Sikora Galeria Nad Brdą – Karolina Prus 2 artGallery galeria & pracownia plastyczna ul. Krasińskiego 5 facebook.com/osa.artGallery 3

Bydgoskie Centrum Informacji,

FILHARMONIA POMORSKA dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, bilety@filharmonia.bydgoszcz.pl, www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7 FUNDACJA „WIATRAK”, Prezes Fundacji: Ks. Krzysztof Buchholz ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz tel. 523 234 810, fax 523 234 811 www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl, Biuro Fundacji „Wiatrak” czynne: pon.-pt. 8.00-20.00

G

ALERIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222 17 Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26 18

ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl 4

Galeria AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl 8

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz

Galeria BRDA – działająca pod patronatem Galerii Miejskiej bwa, Bydgoszcz ul.

Dworcowa 94 (w siedzibie hotelu BRDA – parter) 9

5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, tel. 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski

Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587 11

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15 6

GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17

om Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM” przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, kom. 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl

GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3

D

Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@tvogrody.com, abuzal­ska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

Galeria KANTOREK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10

GALERIA MIEJSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: Galeria Miejska bwa: wt.-śr. 10-18, czw. 12-20, pt.

10-18, sob.-niedz. 11.30-16.30. Wstęp wolny.

Galeria Kantorek: wt.-śr. 11-18, czw. 13-20, pt. 11-18, sob. 11-14. bwa@galeriabwa.bydgoszcz.pl, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12

E

GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, sda.dluga27@interia.pl, czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13

Farbiarnia Pracownia Fotografii

GALERIA NON FERE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym

ljazz – Centrum Artystyczne ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz tel. 523 221 574, 662 152 726 www.eljazz.com.pl 41

Artystycznej, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz 40

24 |

Galeria Wieży Ciśnień Muzeum Wodociągów, ul. Filarecka 1, 85-160 Bydgoszcz 42

| wrzesień 2014

Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447 e-mail: galeriawspolna@onet.pl 22

Izba Pamięci

Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15 19

K

lub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak KLUB INSPEKTORATU WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWSZ, tel. 523 783 563, kierownik Zdzisława Gajownik; czynna: pon.-czw. 10-18, pt. 10-15 Klub Miłośników Kaktusów, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/ KLUB MIŁOŚNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.bydg.pl 20 Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak 21 KLUB ŚWIATA KSIĄŻKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21 KLUB ŚRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella 22 Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy Dyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, wok@wok.bydgoszcz. com, tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, galeria@wok.bydgoszcz.com, www.wok.bydgoszcz.com 37

Miejskie Centrum Kultury,

ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja) sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl 39

Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19 Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska 23 Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł 24 MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25 MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075 Muzeum Mydła i Historii Brudu ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz.

Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl 15 MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy: ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Dyrektor Muzeum dr Michał F. Woźniak; Sekretariat: tel./fax 52 58 59 966, e-mail: sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; www.muzeum.bydgoszcz.pl, www.exploseum.pl, Dział Edukacji i Promocji: tel. 52 58 59 910-15, e-mail: promocja@muzeum.bydgoszcz.pl; Biblioteka muzealna: tel. 52 58 59 916.

Godziny zwiedzania Muzeum: wtorek, środa, piątek 10.00-17.00 czwartek 10.00-19.00 sobota, niedziela 11.00-17.00 poniedziałki – nieczynne Soboty – wstęp bezpłatny, tel. 883 366 056 26

w ydarzenia

MUZEUM OŚWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590 MUZEUM WOJSK LĄDOWYCH, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Mirosław Giętkowski, tel. 523 782 026, Godziny otwarcia: wtorek – piątek: 8.30-15.30; w niedziele: 10.00-14.00; w soboty i poniedziałki – nieczynne. www.muzeumwl.pl

Opera NOVA w Bydgoszczy

dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27,

85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac 28 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz.

Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739

T

EATR PANTOMIMY „DAR” www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675 TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub bilety@teatrpolski.pl, www.teatrpolski.pl 31 TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała 32 TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: tmmb@neostrada.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda.

Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń 33

URZĄD MIASTA, Biuro Kultury Bydgoskiej ul. Jezuickiej 14a, 85-102 Bydgoszcz, www.bydgoszcz.pl, tel. 525 858 189, Dyrektor Magdalena Zdończyk 36

TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska 27

WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635

TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca 34

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.wimbp.bydgoszcz.pl Dyrektor: Ewa Stelmachowska 35

TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074 TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti 35 TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKOFRANCUSKIEJ, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

wrzesień 2014 |

| 25

w ydarzenia Filharmonia Pomorska 5.09.2014, piątek, godz. 19.00

KONCERT NA ŻYCZENIE MELOMANÓW Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Zbigniew Górny, dyrygent Olga Bończyk, śpiew Wojciech Olszewski, fortepian Piotr Kończal, perkusja Michał Kłos, gitara basowa Marcin Górny, instrumenty klawiszowe w programie słynne tematy filmowe m.in.: „Most na rzece Kwai”, „Lista Schindlera” i inne popularne melodie Zbigniew Górny – kompozytor piosenek, muzyki filmowej, instrumentalnej, aranżer i dyrygent – jest bar-

12.09.2014, piątek, godz. 19.00

„Ofiarom wszystkich wojen” Inauguracja Festiwalu Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie Tadeusz Wojciechowski, dyrygent Iwona Hossa, sopran Anna Lubańska, mezzosopran Ryszard Minkiewicz, tenor Piotr Nowacki, bas Henryk Wojnarowski, przygotowanie Chóru FN Maciejewski – Missa pro defunctis. Requiem na 4 głosy solowe, chór i orkiestrę Przesłanie Inauguracji tegorocznego Festiwalu oraz wybór dzieła, które uświetni ten wieczór w Filharmonii najlepiej wyjaśnią słowa samego twórcy Requiem, Romana Maciejewskiego: „Pod przytłaczającym wrażeniem ogromu ludzkich cierpień i morza przelanej krwi postanowiłem pod koniec drugiej wojny światowej skomponować 26 |

| wrzesień 2014

dzo popularna postacią w polskim życiu muzycznym.

Dał się już poznać szerszej publiczności w latach 70., poczynając od działalności w programach legendarnego kabaretu TEY. W latach 1976-1991 pełnił funkcję dyrektora i dyrygenta Orkiestry PRiTV w Poznaniu, po czym założył własną orkiestrę. Olga Bończyk łączy swe liczne talenty zarówno na scenie aktorskiej teatru, planie filmowym, jak i na estradzie koncertowej.

Swe umiejętności wokalne Olga Bończyk przedstawiła 2 lata temu z ogromnym sukcesem bydgoskiej publiczności, licznie zgromadzonej w Filharmonii, wykonując wspaniałe aranżacje zapominanych powoli piosenek z repertuaru wielkiej legendy polskiego kina – Kaliny Jędrusik.

dzieło, które stałoby się jednym z licznych przyczynków do utrwalenia w ludzkiej świadomości przeświadczenia o tragicznym nonsensie wojen. ‚Requiem’ poświęcone jest ofiarom ludzkiej niewiedzy, w pierwszym zaś rzędzie pamięci poległych w wojnach wszech czasów.” („Warszawska Jesień”, 1960 – książka programowa). Roman Maciejewski – kompozytor, pianista i dyrygent, urodził się w 1910 w Berlinie. W 1919 powrócił do Polski i zamieszkał w Lesznie. Uczęszczał do Konserwatorium w Poznaniu, następnie studiował kompozycję w Konserwatorium Warszawskim. Prawykonanie Requiem nastąpiło w ramach Warszawskiej Jesieni w 1960. Od lat 90. wieku XX utwór przeżywa prawdziwy renesans, zyskuje uznanie i należne mu miejsce pośród największych dzieł oratoryjno-kantatowych w muzyce polskiej. Kompozytor zmarł 1998 w Göteborgu, został pochowany w Lesznie.

16.09.2014, wtorek, godz. 19.00

Via Carolina Schola Gregoriana Pragensis (Czechy) David Eben, kierownictwo artystyczne

w ydarzenia muzyka czasów Karola IV / związki kulturowe Niemiec, Czech i Polski Schola Gregoriana Pragensis została założona w 1987 przez Davida Ebena. Działalność Scholi koncentruje się na semiologicznej interpretacji chorału gregoriańskiego, bazując na najstarszych źródłach neumatycznych z IX-XI wieku, jak i na oryginalnej czeskiej tradycji śpiewu gregoriańskiego, włączając w to wczesną polifonię.

Jednym z kompozytorów, którego utwory wykonają czescy artyści, będzie wybitna osobowość średniowiecznej Europy Petrus Wilhelmi de Grudencz – Piotr z Grudziądza (1392 – ok. 1480?), postać istotna dla muzycznej historii Śląska i Wrocławia. Ponadto zabrzmią utwory jednego z najbardziej znaczących kompozytorów średniowiecza Guillaume’a de Machaut (ok. 13001377) oraz śpiewy chorałowe, pochodzące z czeskich źródeł tamtej epoki.

19.09.2014, piątek, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska 20.09.2014, sobota, godz. 20.00, Toruń, kościół św. Jakuba

Śpiewy Cerkwi Prawosławnej Chór Ławry Troicko-Siergijewskiej (Siergijew Posad, Rosja); diakon Wasilij Popadiniec, kierownictwo artystyczne, dyrygent W niedalekiej odległości od Moskwy znajdują się miasta, które tworzą tzw. Złoty Pierścień Rosji (Zołotoje Kolco Rosii). Połączone drogami, tworzą symboliczny okrąg, w którym każde miasto posiada bogatą historię i bezcenne zabytki, tworzące skarbnicę rosyjskiej kultury. Do tego kręgu wpisała się także najbliżej położona Moskwy miejscowość Siergijew Posad (wcześniej Zagorsk). To ważny ośrodek religijny, nazywany „rosyjską Częstochową”, skupiony jest wokół Troicko-Siergijewskiej Ławry.

Należy do najbardziej znaczących monastyrów Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej i do największych centrów pielgrzymkowych w Rosji i stamtąd – po wielu zabiegach i dzięki zgodzie Moskiewskiego Patriarchatu – będziemy gościć na Festiwalu znakomity 25-osobowy chór.

uważa się, że tylko głos ludzki najdoskonalej oddaje chwałę Bogu, z tej racji w muzyce cerkiewnej nie uznaje się jakichkolwiek instrumentów.

21.09.2014, niedziela, godz. 19.00

Mediterraneo Zespół L’ARPEGGIATA i CHRISTINA PLUHAR Christina Pluhar, teorba, kierownictwo artystyczne Mísia, śpiew (Portugalia) Nuria Rial, sopran (Katalonia) Vincenzo Capezzuto, śpiew (Włochy) Anna Dego taniec (Włochy) Margit Übellacker, psałterium Eero Palviainen, gitara barokowa, arcylutnia Doron Sherwin, kornet Boris Schmidt, kontrabas David Mayoral, instrumenty perkusyjne Francesco Turrisi, klawesyn Daniel Pinto, fado viola Sandro Costa, gitara portugalska MEDITERRANEO – słońce i poezja są w sercu nowej muzycznej odysei Christiny Pluhar… Artystka i jej sławny międzynarodowy zespół L’Arpeggiata oraz specjalni goście zapraszają do intrygującej i pełnej egzotyki podróży po krainach położonych nad basenem Morza Śródziemnego, kolebki najstarszych cywilizacji świata – Egiptu, starożytnej Grecji i Rzymu, które dały początek współczesnej kulturze europejskiej. Wraz z zespołem wystąpią – Mísi, największa portugalska gwiazda fado, Nuria Rial – znakomita katalońska sopranistka, Vincenzo Capezzuto – uznany włoski tancerz i śpiewak oraz Anna Dego (Włochy), aktorka, tancerka, która swoją wielką karierę związała z tzw. „teatrodanza”, formą tańca współczesnego.

Międzynarodowe grono wybornych artystów – w duchu idei, że „morze łączy, a nie dzieli odrębne kultury” – poprowadzą słuchacza przez tradycyjną muzykę od Portugalii do Turcji, w pobliże wybrzeży Grecji, Tunezji i Italii, w której słychać także wielowiekowe wpływy nut arabskich i osmańskich.

24.09.2014, środa, godz. 19.00

Tańce z XVI i XVII-wiecznych tabulatur The Mandel Quartet (Węgry) Róbert Mandel, lira korbowa, kierownictwo artystyczne Judit Andrejszki, klawesyn, śpiew; Gábor Kállay, flety, rebek, śpiew Zsolt Szabó, viola da gamba

C h ó r Ł a w r y Tr o i c k o -S i e r g i j e w s k i e j

Śpiew cerkiewny stanowi integralną część nabożeństw prawosławnych, w tym największego z nich – Liturgii (odpowiednik katolickiej mszy). W prawosławiu

Renesansowy zespół THE MANDEL QUARTET został powołany do życia oficjalnie w 1981, choć jego członkowie już wcześniej występowali razem. Wspólne zainteresowanie praktyką wykonawczą muzyki średniowiecza, renesansu oraz baroku spowodowały, że instrumentaliści postanowili na stałe współpracować w zespole, który utworzyli pod nazwą pochodzącą od nazwiska założyciela i kierownika artystycznego. Robert Mandel, grający na lirze korbowej, po uzyskaniu dyplomu w zakresie lutnictwa otrzymał stypendium z German Music Council i kontynuował studia renowacji instrumentów w Norymberdze. wrzesień 2014 |

| 27

w ydarzenia The Mandel Quartet zagrał na estradach koncertowych i festiwalowych w blisko 30 krajach, ma także na koncie 100.000 sprzedanych płyt CD oraz szczelnie wypełniony kalendarz koncertowy kolejnymi zaproszeniami do występów.

26.09.2014, piątek, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska 28.09.2014, niedziela, godz. 16.00, Frankfurt nad Odrą, Konzerthalle C. Ph. E. Bach

Impreza towarzysząca Mendelssohn – Oratorium „Paulus” Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Singakademie Frankfurt (Oder) Rudolf Tiersch, dyrygent Martina Rüping, sopran Ewa Zeuner, alt Daniel Sans, tenor Christoph Hülsmann, bas „Paulus” to pierwsze oratorium Felixa Mendelssohna-Bartholdy’ego (1809-1847), przedstawiające najważniejsze chwile z życia św. Pawła. W 1836 dzieło zostało po raz pierwszy zaprezentowane podczas festiwalu w Düsseldorfie, zyskując od razu ogromne uznanie. Za życia Mendelssohna Oratorium było wykonywane wielokrotnie w Europie oraz w Stanach Zjednoczonych, po czym zaczęło zapadać w zapomnienie. Obecnie jest dość rzadko prezentowane w całości i dlatego publiczność bydgoska oraz Frankfurtu nad Odrą będzie miała wyjątkową okazję, aby wysłuchać oryginalnego Paulusa, dzieła postrzeganego jako jedno z najwybitniejszych osiągnięć w muzyce oratoryjnej po Bachu i Händlu, które wytyczyło drogę licznym następcom.

27.09.2014, sobota, godz. 19.00

Chorał gregoriański L’ Ensemble TRECANUM (Francja) Zespół założył w grudniu 1996 Etienne Stoffel. Trecanum skupia grupę osób zafascynowanych kulturą średniowiecza, a przede wszystkim muzyką sakralną tego okresu. W jego bogatym i różnorodnym repertuarze dominują anonimowe, polifoniczne dzieła pochodzące z opactw takich, jak: Sankt Gallen, Bingen, Sankt Martial w Limoges oraz wielu innych europejskich ośrodków, w których tworzono wówczas muzykę. Zespół wykonuje chorał gregoriański oraz śpiewy liturgiczne, a także pieśni pochodzące z późnego średniowiecza. nagrał dwie płyty: Ave Maria i Emmanuel (z muzyką na czas Bożego Narodzenia). Etienne Stoffel, profesor Conservatoire National de Region de Strasbourg, założyciel Centre d’Études Grégoriennes w Metz, studiował chorał gregoriański pod kierunkiem specjalistów i renomowanych naukowców oraz mnichów z opactwa Solesmes.

27.09.2014, sobota, godz. 19.00, Toruń, kościół św. Jakuba 28.09.2014, niedziela, godz. 19.00, Filharmonia Pomorska

300. rocznica urodzin Christopha Willibalda Glucka 28 |

| wrzesień 2014

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis Paul Esswood dyrygent (Wlk. Brytania) Artur Stefanowicz kontratenor / Orfeusz Barbara Zamek-Gliszczyńska sopran / Eurydyka Michał Sławecki kontratenor / Amor Jan Łukaszewski przygotowanie Chóru Gluck – „Orfeusz i Eurydyka” (wykonanie estradowe) Christoph Willibald Gluck (1714-1787) był obok Mozarta najwybitniejszym twórcą operowym XVIII w. Z okazji przypadającej w bieżącym roku 300. rocznicy urodzin kompozytora – wielkiego ojca reformy opery klasycznej – na estradach festiwalowych w Bydgoszczy i Toruniu zaprezentowana zostanie wersja koncertowa opery Orfeusz i Eurydyka. Gluck przeszedł do historii muzyki jako twórca reformy opery. Jego pierwsze dzieło operowe w duchu reformatorskim to właśnie Orfeusz i Eurydyka, 3-aktowa baśń muzyczna oparta na micie o Orfeuszu, której akcja toczy się w Grecji. Melomanom bydgoskim i toruńskim zostanie przedstawione wykonanie koncertowe opery z udziałem Capelli Bydgostiensis, Scholi Cantorum Gedanensis, zaliczanej do najznakomitszych chórów w Polsce oraz uznanych solistów śpiewaków, zaś całość poprowadzi legendarny artysta z Wielkiej Brytanii – Paul Esswood, jeden z czołowych kontratenorów świata, który od wielu lat prowadzi również działalność dyrygencką.

28.09.2014, niedziela, godz. 18.00, Gąsawa, kościół św. Mikołaja

Zapomniane – odzyskane Muzyka z klasztornych archiwów Zespół wokalno-instrumentalny MUSICA MAXIMA (Poznań) Alina Mądry kierownictwo merytoryczne Alina Ratkowska kierownictwo artystyczne MUSICA MAXIMA to zespół wokalno-instrumentalny powołany przez Stowarzyszenie Musica Patria w Poznaniu, które powstało, aby ocalić od zapomnienia spoczywające w archiwach na terenie Polski i poza nią nie odkryte dotąd dzieła, które były wykonywane na terenie naszego kraju w minionych wiekach. Celem Stowarzyszenia jest to, aby bogata kultura muzyczna Rzeczypospolitej XVII, XVIII i XIX wieku na nowo stała się udziałem świadomości Polaków i utwierdziła nas w przekonaniu, że zawsze byliśmy częścią Europy. Zespół nawiązuje do dawnej tradycji kapel muzycznych, działających w Rzeczypospolitej. W 2013 wydał płytę Zapomniane – odzyskane. Muzyka z klasztornych archiwów, i program koncertu festiwalowego zawierać będzie właśnie utwory z tej płyty.

29.09.2014, poniedziałek, godz. 19.00

Europejski barok Zespół muzyki dawnej ARTE DEI SUONATORI Martin Gester dyrygent (Francja) Händel – Concerti grossi op. 3 i op. 6 Arte dei Suonatori, założony w 1993, należy do czołówki polskich orkiestr grających na dawnych instru-

w ydarzenia mentach a wśród polskich zespołów barokowych formacją koncertującą najczęściej oraz najregularniej.

W zgodnej opinii muzyków i krytyków jest jednym z najciekawszych zjawisk na europejskiej scenie muzyki dawnej przełomu tysiącleci. W zbiorze opracowanych i wykonanych przez Arte dei Suonatori kompozycji znajdziemy rozległą reprezentację stylów, form i nazwisk kompozytorów od chwili wykształcenia się barokowej muzyki, przez jej pełnię, po przykłady wyczerpujące i zamykające historię gatunku.

30.09.2014, wtorek, godz. 19.00

Pieśń wieczności Męski Zespół Wokalny KAIROS (Lublin) Borys Somerschaf dyrygent Aszot Martirosjan śpiew (Armenia) Tadeusz Czechak oud Wojciech Lubertowicz bendir, darabuka, riqq, daf, dhol Michał Żak klarnet, szałamaje, duduk, flet drewniany dawna muzyka ormiańska, gruzińska, grecka, hebrajska KAIROS powstał pierwotnie z myślą o wykonywaniu muzyki cerkiewnej. Z czasem poszerzył repertuar o unikalne, rzadko wykonywane w Polsce średniowieczne śpiewy ormiańskie, gruzińskie i greckie. Wykonuje również utwory polskie, hebrajskie, pieśni wywodzące się z tradycji wokalnych Europy Zachodniej czy też negro spirituals. Od 1999 twórcą i liderem zespołu jest Borys Somerschaf – dyrygent, kompozytor, wokalista i aranżer. Głównym polem jego aktywności artystycznej jest działalność dyrygencka i muzyka chóralna. Jest także autorem muzyki do wielu spektakli teatralnych, filmów dokumentalnych i seriali telewizyjnych. W bieżącym roku Kairos obchodzi chlubny jubileusz 15-lecia działalności.

Do współpracy w projekcie – „misterium” zostali zaproszeni znakomici polscy instrumentaliści – Tadeusz Czechak, Michał Żak oraz Wojciech Lubertowicz – grający na oryginalnych instrumentach, arabskich, afrykańskich czy orientalnych, specjalnym zaś gościem będzie solista – Aszot Martirosjan – rodowity Ormianin, śpiewak ludowy, nagradzany w wielu konkursach i festiwalach.

1.10.2014, środa, godz. 19.00

Międzynarodowy Dzień Muzyki „Flamencura” – koncert muzyki flamenco Paco Peňa Flamenco Dance Company (Hiszpania)

Paco Peña uznawany jest przez większość krytyków za najlepszego gitarzystę flamenco swojego pokolenia, ponadto jest kompozytorem, producentem i założycielem zespołu Paco Peña Flamenco Dance Company, z którym od 1970 upowszechnia flamenco – narodowe bogactwo Hiszpanii, hiszpański styl życia, tańca i muzyki – na całym świecie.

3.10.2014, piątek, godz. 19.00

Koncert pamięci Wojciecha Kilara.

Zakończenie Festiwalu

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chóry Akademickie z Bydgoszczy i Torunia Tadeusz Wojciechowski dyrygent Iwona Socha sopran Jerzy Mechliński baryton Kilar – Bogurodzica, Angelus, Siwa mgła, Exodus

Monograficzny koncert, zawierający wyłącznie kompozycje Wojciecha Kilara (1932-2013), jako wyraz największego hołdu i naszej pamięci godnie i z rozmachem zamknie tegoroczny Festiwal. Mistrz był wyjątkową postacią dla Bydgoszczy i Filharmonii, w której Jego genialna muzyka tak często rozbrzmiała, niezmiennie zachwycając publiczność. Bowiem nuty Kilara, każde, bez wyjątku, czy to utworów klasycznych, czy muzyki filmowej, przyciągają słuchaczy jak magnes do sal koncertowych pod każdą szerokością geograficzną. I na tym niewątpliwie polegają tajemnica i fenomen życiowego dzieła Kompozytora. W koncercie finałowym usłyszymy m.in. dzieło pt. Siwa mgła na baryton i orkiestrę napisane dla Filharmonii Pomorskiej specjalnie z okazji XVII Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego w 1979. Na estradzie imponujący skład wykonawców, zaś całość poprowadzi Tadeusz Wojciechowski od 12 lat szef dyrygent bydgoskich symfoników, a od 2012 dyrektor naczelny Orkiestry Sinfonia Iuventus.

Festiwalowi towarzyszyć będą:

Konferencja słowianoznawcza pod Honorowym Patronatem Komitetu Słowianoznawstwa Polskiej Akademii Nauk. Sacrum świata wschodniego i zachodniego w kulturze Słowiańszczyzny.

18-20 września 2014

Konferencja muzykologiczna Barok w krajach Europy Środkowej i Wschodniej – nowe źródła i interpretacje w muzyce świeckiej i religijnej 27-28 września 2014 17.09.2014, środa, godz. 18.00, foyer FP Otwarcie wystawy obrazów i grafik Jana Kaji i Jacka Solińskiego „Świat wartości. 35 lat Galerii Au-

torskiej Jana Kaji i Jacka Solińskiego”.

Sprzedaż i rezerwacja biletów: kasa biletowa w dni powszednie w godz. 14-18, tel. 52 3210234; e-mail: bilety@ filharmonia.bydgoszcz.pl; ebilet.pl inf. Mariola Grochowina

wrzesień 2014 |

| 29

w ydarzenia Opera Nova w Bydgoszczy 58. sezon artystyczny: 2014 / 2015 6.09.2014, godz. 19.00, teatr letni nad Brdą przy Operze Nova, wstęp wolny

Koncert plenerowy „Na pożegnanie wakacji” Wykonawcy: Soliści i Orkiestra Opery Nova pod batutą Piotra Wajraka.

W sobotni wieczór mijającego lata zapraszamy bydgoszczan i turystów na koncert nawiązujący do wspaniałej muzycznej tradycji (od XVIII wieku!) symfonicznych występów promenadowych.

Na tę specjalna okazję Opera Nova przygotowuje repertuar zawierający przepiękne tematy instrumentalne rozpoznawalne przez miłośników opery, operetki i musicalu. Nastrojowa naturalna sceneria migoczącej rzeki i Wyspy Młyńskiej będzie tłem dla arii, pieśni i piosenek znanych każdemu, kto ceni muzykę i atmosferę dobrej zabawy. Sprawujący kierownictwo muzyczne Piotr Wajrak dba, aby doborem propozycji muzycznych zaspokoić artystyczne apetyty słuchaczy w każdym wieku.

Koncert organizowany jest w ramach projektu RPO „Promocja marki Województwa Kujawsko-Pomorskiego poprzez wydarzenia kulturalne” oraz przy współpracy Urzędu Miasta Bydgoszczy.

12.09.2014, godz. 19.00 – dla gości FIVB 13.09.2014, godz. 19.00 14.09.2014, godz. 19.00 15.09.2014, godz. 19.00 – benefis 50. lecia pracy artystycznej Edwarda Stasińskiego

MY FAIR LADY

musical Fredericka Loewego Alana J. Lernera Kierownictwo muzyczne Maciej Figas Reżyseria Maciej Korwin Scenografia Jerzy Rudzki Kostiumy Barbara Ptak Pierwsze przedstawienie 58. sezonu artystycznego Opera Nova dedykuje goszczącym w naszym mieście sportowcom i miłośnikom piłki siatkowej, goszczącej na Mistrzostwach Świata w tej dyscyplinie. Dla wygody zagranicznych gości na elektronicznym czytniku nad scena prezentujemy oryginalne libretto musicalu, w języku angielskim.

Libretto do „My Fair Lady” powstało na podstawie komedii angielskiego pisarza Georga Bernarda Shawa pt. „Pigmalion”. Tytuł ten odwołuje się do greckiego mitu o cypryjskim królu-rzeźbiarzu Pigmalionie, który stworzył tak piękny posąg kobiecy, iż się w nim zakochał. Bogini Afrodyta zamieniła rzeźbę w żywą kobietę.

Głównym wątkiem komedii i późniejszego musicalu jest uczucie, jakie połączy profesora fonetyki i mizoginika – Higginsa, z krzykliwą londyńską kwiaciarką – Elizą, z której (na mocy zakładu) profesor uczyni damę z najlepszego towarzystwa. Musical „My Fair Lady” jest 30 |

| wrzesień 2014

My Fair Lady. Małgorzata Grela, Edrward Stasiński i Marek Richter

jednym z największych światowych sukcesów tego gatunku. Pogodna i wartko tocząca się historia, doskonałe dialogi czerpiące z dobrego dramatu, i najlepsza z wszystkiego: świetna muzyka, która wytrzymała próbę czasu (prapremiera nowojorska w 1956 r.), czynią z „My Fair Lady” utwór zdolny usatysfakcjonować zarówno wytrawnego melomana jak i początkującego bywalca teatru muzycznego. Sześć lat w repertuarze Opery Nova i już ponad sześćdziesiąt przedstawień: dobrzy śpiewacy i jednocześni dobrzy aktorzy, wspaniałe kostiumy (patrz wyścigi w Ascot), dynamiczne układy choreograficzne … Artyści kochają to grać a publiczność oglądać.

Nic dziwnego, że tytuł ten został wybrany na szczególny wieczór: 15 IX świętować będziemy okrągły jubileusz 50. lat pracy artystycznej solisty Opery Nova, p. Edwarda Stasińskiego. Lata 80-te i 90-te to najważniejszy czas jego scenicznej aktywności; wówczas powstało wiele jego wokalnych kreacji. Aby przywołać jedynie niektóre: tytułowy Oniegin w operze Czajkowskiego (1980), wymarzony Rigoletto Verdiego ( 1986), Figaro w „Cyruliku sewilskim” (1987), świetny Daniło w „Wesołej wdówce” (niezapomniana para sceniczna tworzona z Magdaleną Krzyńską), Lejzor Wolf w „Skrzypku na dachu” (1992), czy –aktualnie wykonywane – komediowe role musicalowych i operetkowych pułkowników: angielskiego dżentelmena Pickeringa w „My Fair Lady” oraz sanacyjnego Koreywo-Stachowicza w „Księżniczce czardasza”. Z równym wokalnemu talentem sprawuje funkcje asystenta reżysera; pod czujnym nadzorem Jubilata powstawały m.in. opery „Mefistofeles”, „Lakme”, „Czarodziejski flet”, „Cyganeria” „Halka”, „Rycerskość wieśniacza. Pajace”. Gratulujemy i dziękujemy!

w ydarzenia

20.09.2014, godz. 19.00 21.09.2014, godz. 19.00 22.09.2014, godz. 19.00 23.09.2014, godz. 19.00

HALKA opera Stanisława Moniuszki Kierownictwo muzyczne Piotr Wajrak Reżyseria Natalia Babińska Scenografia Diana Marszałek, Julia Skrzynecka Kostiumy Paulina Czernek-Banecka Choreografia Iwona Pasińska Przygotowanie chóru Henryk Wierzchoń Spektakl z 2013 r., którego przyjęcie przeszło do historii bydgoskiej Opery. Są co najmniej trzy powody tego sukcesu: 1. świetnie zrealizowana warstwa wokalna i muzyczna, 2. niezwykła ekspresyjność strony wizualnej i zdolność silnego oddziaływanie na emocje współczesnego widza, 3. aktualizacja i uniwersalizm historii libretta, przy zachowaniu odniesień historycznych. „Halka” Babińskiej to przedstawienie inteligentne i poruszające. Ocalające i eksponujące wszystko, co w dziele Moniuszki i Wolskiego egzystencjalne, przemykające się zaś nad idiomem „narodowym” (zwróćmy uwagę choćby na to, że poloneza nikt nie tańczy, a mazur jest bardzo kameralny…). Taki polski „Wolny strzelec” przystosowany do potrzeb naszej postmodernistycznej wrażliwości i wyobraźni. (…) Do tego dodać trzeba nowocześnie i sensownie zakomponowaną, piękną przestrzeń sceniczną, której twórcy operują i cytatem, i kontrastem; przemyślane ustawienie i prowadzenie dobrze brzmiącego chóru; świetnie wkomponowany w całość balet; precyzyjnie grającą orkiestrę, która w przypadku dzieł Moniuszki musi zmierzyć się z niezbyt atrakcyjnie zinstrumentowaną partyturą. Rzadko zdarza się przedstawienie, o którym można napisać same dobre rzeczy” – tak ocenia bydgoskie przedstawienie Piotr Urbański w Ruchu Muzycznym nr 12/2013: „Halka romantyczna, nie narodowa” Natalia Babińska przyjęła zaproszenie Dyrekcji Opery Nova i będzie reżyserować pierwszą premierę 58. sezonu artystycznego; 18 października zapraszamy na operę „Rigoletto” Giuseppe Verdiego.

28.09.2014, godz. 19.00 30.09.2014, godz. 19.00

FASCYNACJE – balet współczesny

„Lacrimae” / „Auf Suche” / „Something I had in Mind” – choreografia: Mauro de Candia „1st Flash” / „Brake the Eyes” – choreografia: Jorma Elo Scenografia i kostiumy: Mauro de Candia / Charles Heightchew / Joke Visser Reżyseria świateł: Mauro de Candia, Jordan Tuinman Opieka artystyczna: Ewa Głowacka Ogromne bogactwo i różnorodność technik tańca: klasyczny i nowoczesny, abstrakcyjna komedia baletowa, perfekcyjny taniec i jego parodia, wirtuozowska wręcz technika i wielkie zaangażowanie tańczących. „FASCYNACJE” (premiera w 2013 r.), pokazywane były m.in. na Poznańskiej Wiośnie Baletowej i V Dniach Sztuki Tańca w stołecznej Operze Narodowej. Bydgoscy tancerze okrzyknięci zostali jednym z najlepszych profesjonal-

nych zespołów a przedstawienie zebrało świetne recenzje. Tym bardziej zapraszamy do poznania dzieł dwóch czołowych twórców współczesnego tańca: Fina, Jormy Elo i Włocha, Mauro de Candii, którzy przekazali swe choreografie Baletowi Opery Nova; to ogromne wyróżnienie dla zespołu i otwarcie drogi do europejskiej kariery. Wieczór baletowy złożony z dwóch części, które zbudowane zostaną z pięciu modułów tanecznych, reprezentatywnych dla stylu obu choreografów, które zajęli ważne miejsce w historii współczesnej sztuki baletowej. W spektaklu występuje 17. tancerzy, z których każdy jest zarazem solistą. To prawdziwy popis umiejętności warsztatowych i potencjału artystycznego bydgoskich tancerzy. Brawo, czekamy na kolejny!

Fa s c y n a c j e . f o t . M a r e k C h e ł m i n i a k

Głosy mediów: „Połączenie fantastycznych i oryginalnych świateł z niezwykle energetyczną choreografią do fragmentów najpiękniejszego koncertu skrzypcowego świata – Koncertu skrzypcowego d-moll Jeana Sibeliusa zrobiły swoje. Gęstość tańca, zaskakujące łączenie różnych technik, przetwarzanie i odkształcanie sprawdzonych póz i figur nie pozwala ani na moment oderwać oczu od sceny. Wielki teatr tańca w wykonaniu sześciorga tancerzy”.

Stefan Drajewski, „Głos Wielkopolski”

„…Polacy wciąż nie są chyba do końca przekonani o wartości naszego rodzimego baletu i jego produkcji (…). Chwała zatem Bydgoszczy, że postawiła na czteroczęściowy wieczór, zwłaszcza, że wybór pięknych, a czasem nawet zabawnych choreografii pozwala nawet „niedzielnemu widzowi” zaprzyjaźnić się z nowoczesną myślą choreograficzną, poznać balet o nowym obliczu”.

Katarzyna Gardzina-Kubala

inf. Ewa Chałat

wrzesień 2014 |

| 31

w ydarzenia Teatr Polski 2.09.2014, godz. 19.00, Mała scena TPB 3.09.2014, godz. 19.00, Mała scena TPB czas trwanie: 60 min. bez przerwy

Mateusz Pakuła/Weronika Szczawińska Źle ma się kraj reżyseria: Weronika Szczawińska; dramaturgia: Mateusz Pakuła; scenografia i kostiumy: Izabela Wądołowska; reżyseria światła: Robert Łosicki; występują: Julia Wyszyńska (Postać Co Nic Nie Rozumie), Michał Czachor (Kredyt Bankowy), Mirosław Guzowski (Ławka Szkolna), Małgorzata Witkowska (Sprywatyzowana Kolej Publiczna), Jakub Ulewicz (Strzeżone Osiedle); inspicjent: Hanna Gruszczyńska

Halszka Sokołowska; wideo: Wojciech Faruga; asystent reżysera i scenografa: Damian Kwiatkowski; konsultant Kendo: Janusz Stępowski; występują: Karolina Adamczyk (Rita), Piotr Domalewski (gościnnie) (Waldemar Michorowski), Michał Jarmicki (Hrabia Trestka), Magdalena Łaska (Melania Barska), Alicja Mozga (Idalia Elzonowska), Roland Nowak (Hrabia Barski), Maciej Pesta (Lucio), Jerzy Pożarowski (Maciej Michorowski), Piotr Stramowski (Przybysz), Małgorzata Trofimiuk (służąca Alona), Małgorzata Witkowska (Stefania Rudecka), Widowiskowa inscenizacja najsłynniejszego polskiego melodramatu, w kostiumach z epoki i z efektownymi motywami muzycznymi. Baśniowe realia arystokratycznego dworu opisanego przez Helenę Mniszkównę stają się pretekstem do snucia skomplikowanej sieci intryg miłosnych, zawiedzionych nadziei, chwilowego spełnienia, a wszystko to na tle schyłku pewnej formacji i epoki historycznej. Autorzy scenariusza podejmują grę ze schematem melodramatu dodając postaciom nowe motywacje i uwikłania.

6.09.2014, godz. 18.00, Mała scena TPB 7.09.2014, godz. 20.00, Mała scena TPB, czas trwania: 90 minut bez przerwy

Komornicka. Biografia pozorna reżyseria: Bartek Frąckowiak; dramaturgia: Weronika Szczawińska; scenografia, kostiumy: Anna Maria Karczmarska; muzyka: Krzysztof Kaliski; reżyseria światła, wideo: Bartosz Nalazek; software: trzewiczek; występuje: Anita Sokołowska Źle ma się kraj, fot. Mar ta Ankiersztejn

produkcja: HOBO Art Foundation, Warszawa; koproducenci projektu: Scena Prapremier InVitro w Lublinie, Teatr Polski Bydgoszcz; partner: Centrum Kultury w Lublinie

Ze względu na kryzys nikomu nie jest do śmiechu.

Mimo to właśnie w lekkiej, komediowej formie Weronika Szczawińska i Mateusz Pakuła realizują opowiastkę o kryzysie dla zagubionych dorosłych. Źle ma się kraj to teatralna baśń o wspólnocie, która zgubiła wartości i pamięć. Wspólnocie funkcjonującej w świecie, który przestał być zrozumiały – świecie informacyjnego szumu, enigmatycznych eksperckich pojęć, naruszonych więzi społecznych. Jeśli ekonomia jest nową religią, a egoizm nową etyką, to co nas właściwie łączy ze sobą? Jak zadać istotne pytania, gdy abecadło już dawno spadło z pieca?

Spektakl Komornicka. Biografia pozorna to próba podjęcia teatralnego śledztwa opartego na biografii Marii Komornickiej. Ta modernistyczna pisarka przez ponad połowę swojego życia nazywała siebie Piotrem Włastem. Kontrowersyjna, nazywana wariatką i odmieńcem była wybitną postacią czasów, w których przyszło jej funkcjonować. Poprzez swoją metamorfozę zwracała uwagę na trudne i ważne problemy ówczesnego świata, przewartościowania, kreację wizerunku, istotę płci. Twórcy spektaklu podejmują temat Komornickiej, aby raz jeszcze zbadać jej zagadkę z zupełnie innej perspektywy.

5.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB 6.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB 7.09.2014, godz. 18.00, Duża scena TPB, spektakl dla widzów od 18. roku życia, czas trwania: 2 godz. 20 min. z przerwą

Helena Mniszkówna / Wojciech Faruga / Paweł Sztarbowski Trędowata. Melodramat reżyseria: Wojciech Faruga; scenografia, kostiumy, światła: Agata Skwarczyńska; dramaturgia: Paweł Sztarbowski; muzyka: Joanna 32 |

| wrzesień 2014

-u Ó W B IK Z Y T E L N IK C A L D IL E T w cenie TAN I B em BIK-u w ym numertakl: io n eś rz w zł!

Z ek bilety na spgrafia pozorna io B . a k Komornicż. Bartka Frąckowiaka e r mi n i e : w re y w t szam 0.00 Zapra , go d z . 2 ia n ś e symalnie 7 wrz zakupu mak

15

Jeden egze

a do u uprawni mplarz BIK- promoc yjnej cenie.

4 biletów w

w ydarzenia

11.09.2014, godz. 10.00, Duża scena TPB 12.09.2014, godz. 10.00, Duża scena TPB 14.09.2014, godz. 11.00, Duża scena TPB 21.09.2014, godz. 16.00, Brodnicki Dom Kultury w ramach projektu TEATR POLSKA 26.09.2014, godz. 16.00, Centrum Kultury i Sztuki w Tczewie w ramach projektu TEATR POLSKA czas trwania: 1 godz. 30 min. z przerwą

Maria Kownacka Plastusiowy pamiętnik reżyseria: Lena Frankiewicz; kostiumy i scenografia: Melania Muras; choreografia: Iza Chlewińska; muzyka: Marek Napiórkowski; animacje: Natalia Bucior; konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz; asystentka scenografa: Marta Sidrów; inspicjent: Mateusz Stebliński; występują: Magdalena Łaska (Plastuś, Tosia), Alicja Mozga (Gumka Myszka, Pani Nauczycielka, Babcia), Artur Krajewski (Ołówek, Pędzelek, Bibuła, Kreda, Witek), Jakub Ulewicz (Scyzoryk, Pióro, Kałamarz, Bronek, Woźny); ze specjalnym udziałem Karoliny Adamczyk jako Zosi (materiał wideo) Podziękowania dla Doroty Miśkiewicz, Henryka Miśkiewicza i Sebastiana Frankiewicza za to, że wzięli udział w tym dziecięcym przedsięwzięciu.

Mimo że pierwszy odcinek „Plastusiowego pamiętnika” Marii Kownackiej ukazał się w 1931 roku, do dziś przygody ludzika z plasteliny fascynują kolejne pokolenia dzieci. Teatr Polski zaprasza najmłodszych widzów na kolorową, pełną humoru i mądrości bajkę o tym, co wydarzyło się w piórniku.

17.09.2014, godz. 20.00, Teatr IMKA w Warszawie 18.09.2014, godz. 20.00, Teatr IMKA w Warszawie 19.09.2014, godz. 20.00, Teatr IMKA w Warszawie 25.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB 26.09.2014, godz. 19.00, Duża scena TPB czas trwania: 1 godz. 50 min. bez przerwy

Elfriede Jelinek Cienie. Eurydyka mówi: Schatten (Eurydike sagt) tłumaczenie: Karolina Bikont; reżyseria: Maja Kleczewska; scenariusz sceniczny: Maja Kleczewska, Łukasz Chotkowski; dramaturgia: Łukasz Chotkowski; scenografia i światła: Katarzyna Borkowska; kostiumy: Konrad Parol; muzyka: Paweł Krawczyk; teksty piosenek: Katarzyna Nosowska/Elfriede Jelinek; występują: Katarzyna Nosowska, Karolina Adamczyk, Michał Czachor, Joanna Drozda, Aleksandra Pisula, Maciej Pesta, Piotr Stramowski, Małgorzata Witkowska i Julia Wyszyńska, głos: Elfriede Jelinek

Cienie. Eur ydyka mówi:, fot. Magda Hueckel

Teatr IMKA Tomasza Karolaka z Warszawy, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy i Teatr Muzyczny Capitol we Wrocławiu wraz z Mają Kleczewską oraz Łukaszem Chotkowskim przygotowali spektakl w oparciu o najnowszy tekst noblistki Elfriede Jelinek „Cienie. Eurydyka mówi:”.

Jelinek dekonstruuje mit o Orfeuszu i Eurydyce jako bezwolnie kochającej kobiecie. Orfeusz jest jednym z aspektów psychiki Eurydyki, wobec świata ma się on za kanonizowaną gwiazdę pop, jest próżny. Swoim śpiewem doprowadza do omdleń nastoletnie fanki.

W micie nikt Eurydyki nie pyta, czy chce ożyć. U Jelinek może wyrazić swoją wolę: powiedzieć nie. Spektakl jest fuzją muzyki i teatru. Elfriede Jelinek na naszą prośbę nagrała fragmenty swojego tekstu, które zostały wykorzystane w spektaklu.

Spektakl pokazuje osobowość naszych czasów. Przybliża jej lęki, kompulsje. Nie ocenia. Próbuje pokazać człowieka, takim jakim jest.

Nowy spektakl Mai Kleczewskiej, jednej z najważniejszej postaci polskiego teatru, reżyserki m.in. „Podróży zimowej” i „Burzy”, współtworzy Katarzyna Nosowska, jedna z czołowych postaci polskiej sceny muzycznej, wokalistka grupy Hey i twórczyni autorskich płyt. Katarzyna Nosowska, którą publiczność będzie mogła podziwiać na żywo, specjalnie z myślą o spektaklu napisała kilka piosenek inspirowanych tekstem Jelinek.

Nosowska buduje dramaturgię, otwierając kolejne części przedstawienia. Muzykę skomponował Paweł Krawczyk, lider Hey. – To dla mnie nowe, ciekawe wyzwanie. A ja lubię wyzwania! – powiedziała Katarzyna Nosowska. – Cenię twórczość Jelinek i Kleczewskiej i cenię Pawła Krawczyka, który jest odpowiedzialny za muzykę. Postaramy się, żeby nie było to banalne. Zapraszam!

27 września – 5 października

Festiwal Prapremier Bydgoszcz 2014 inf. Agnieszka Hanyżewska

wrzesień 2014 |

| 33

w ydarzenia Muzeum Okręgowe im. L. Wyczółkowskiego 13.09.2014, godz. 17.00-00.00

Bydgoska Noc Muzealna XXII Europejskie Dni Dziedzictwa Dziedzictwo – źródło tożsamości Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 17.00-18.30 – Mali jubilerzy – rodzinne warsztaty jubilerskie (obowiązują wcześniejsze zapisy pod numerami telefonów: 52 58 59 910, 911 lub 914) 17.00-00.00 – U zarania Bydgoszczy – aktywne zwiedzanie stałych ekspozycji archeologicznych wraz z ich kuratorami Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 17.00-00.00 – Dzieje pieniądza. Starożytny Rzym – aktywne zwiedzanie wystawy wraz z kuratorem 18.00-20.00 Moneta cesarza Dioklecjana – wybijanie żetonu pamiątkowego (plener) 18.00-20.00 – W krainie przypraw – prezentacja różnorodnych przypraw z czasów starożytnego Rzymu (plener) Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 17.00-19.00 – Receptura na sztukę – rodzinne warsztaty plastyczne w plenerze (obowiązują wcześniejsze zapisy pod numerami telefonów: 52 58 59 910, 911 lub 914) 17.00-00.00 – Wycieczka Kanałem Bydgoskim ze szczurkiem Kanalikiem – udostępnienie wystawy posterowej poświęconej historii i funkcjonowaniu Kanału Bydgoskiego (plener) 17.00-00.00 – Galeria Sztuki Nowoczesnej – aktywne zwiedzanie wystawy wraz z kuratorem 19.00 – Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów – wernisaż wystawy 25.09.2014, godz. 18.00 – wernisaż, wstęp wolny, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

„Multiplication” W języku angielskim, który stał się globalnym środkiem komunikacji, multiplication oznacza mnożenie, rozmnażanie, przemnażanie i najlepiej oddaje charakter współczesnej cybernetycznej kultury. Ekspozycja ma na celu zaprezentowanie różnorodności i wielkowymiarowości współczesnych dyskursów artystycznych.

W nowej perspektywie kulturalnej współczesną sztukę charakteryzuje bowiem powielanie samej siebie. Wyzwaniem dla artysty jest znalezienie sposobów realizacji pomysłu, który można powtarzać raz po raz. Dlatego częścią kreatywnego myślenia jest badanie nowych metod i pozyskiwania nowych materiałów, co prowadzi do pewnych nieoczekiwanych kolaboracji pomiędzy artystami, naukowcami i wykonawcami.

Rozwijająca się doktryna self-designu tworzy przemysł sztuki. Wzrasta rola odbiorcy jako współtwórcy.

Współczesne formy produkcji mają w coraz większym stopniu realizować model estetyczny lub kreatywny, a praca zbliżać się do statusu twórczości, a nawet sztuki.

34 |

| wrzesień 2014

Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7 17.00-19.00 – Wyczółkowski w puzzlach – zabawy z układankami dla dzieci (plener) 17.00-00.00 – Twórczość Leona Wyczółkowskiego (18521936) – aktywne zwiedzanie wraz z kuratorem wystawy 18.00-21.00 – Daj się sportretować! – zapraszamy do skorzystania z usług profesjonalnego plastyka, który będzie wykonywał portrety rysunkowe muzealnych gości (plener) Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 17.00 – Wielokulturowość, wieloetniczność w międzywojennej Bydgoszczy – (pierwsza z sześciu debat towarzyszących wystawie W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej) 17.00-00.00 – W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej oraz Od Starego Rynku do pl. Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy – aktywne zwiedzanie wystawy wraz z kuratorami 17.00-21.00 – Bydgoszcz 1939-1945 – konkurs dla młodzieży i dorosłych na wystawie W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej 19.00-21.00 – Od szlaku bursztynowego do Polski szlacheckiej – spektakl historyczny w wykonaniu Agencji Widowisk Historycznych Arkona (plener) Exploseum – Centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg, ul. Alfreda Nobla 17.00 – Tradycje Bractw Kurkowych – otwarcie wystawy z okazji 90 rocznicy powstania Okręgu Bydgoskiego Zjednoczonych Bractw Strzeleckich 17.00-20.00 – Od włóczni do karabinu – prezentacja broni i uzbrojenia w udostępnionym do zwiedzania budynku 1115 Do udziału w wystawie zostali zaproszeni artyści, którzy poszukują swojego języka artystycznego na styku różnych dziedzin, poczynając od sztuk wizualnych, poprzez socjologię, psychologię, biologię, muzykę i łączą je z najnowszymi technologiami. W ten sposób włączają się do współczesnej zmultiplikowanej kultury i zaznaczają w niej swoje autorskie strategie.

Zobaczmy prace m.in. Janka Simona, Dominika Lejmana, Anny Zaradnej, Bogny Burskiej, Michała Brzezińskiego i Tomasza Dobiszewskiego. Dodatkową formą artystyczną będzie instalacja kształtująca przestrzeń sali zbudowana w ramach aranżacji wystawy. Większość twórców przedstawi podczas wystawy prace premierowe, przygotowane specjalnie na ekspozycję w Bydgoszczy. Część z nich po prezentacji w muzeum zostanie przekazana przez autorów do muzealnej kolekcji polskiej sztuki nowoczesnej.

Wystawa jest dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Monika Kosteczko-Grajek

w ydarzenia 4.09.2014, godz. 18.00 – wernisaż, wstęp wolny, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11

„W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej” Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy z okazji przypadającej w tym roku 75. rocznicy wybuchu II wojny światowej przygotowało wystawę „W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w okresie II wojny światowej”. Ekspozycja poświęcona będzie problematyce okupacji niemieckiej w Bydgoszczy. Okres w dziejach miasta nad Brdą datowany na lata 1939-1945 ukazany zostanie przez pryzmat życia jego mieszkańców-cywilów, a także żołnierzy, jeńców, więźniów obozów czy robotników przymusowych. Życie codzienne i wojenne losy bydgoszczan pokazane będą w dwojaki sposób. Z jednej strony przedstawiona zostanie historia zróżnicowanej wewnętrznie grupy społecznej, jaką byli mieszkańcy Bydgoszczy w czasie okupacji, z drugiej strony zostaną zaprezentowane losy pojedynczych osób. Rzeczywistość wojenna, jak również poszczególne wydarzenia, które się na nią składały, zostaną dodatkowo pokazane z dwóch perspektyw: widziane oczami Polaków-okupowanych i odmiennie, oczami Niemców-okupantów. Wystawa będzie również próbą nakreślenia obrazu Bydgoszczy w pierwszych dniach wojny i w czasie hitlerowskiej okupacji.

13.09.2014, od godz. 17.00 – udostępnienie wystawy posterowej poświęconej historii i funkcjonowaniu Kanału Bydgoskiego (plener), Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Wycieczka Kanałem Bydgoskim ze szczurkiem Kanalikiem Wystawa przedstawiać będzie Kanał Bydgoski w szerokim zakresie tematyczno-problemowym, przy pominięciu ściśle chronologicznej historii istnienia Kanału.

Poruszone zagadnienia będą dotyczyć m.in. funkcji i użytkowania kanału, działania śluz, sposobu budowy Kanału, użytego materiału. Te i inne wątki zostaną zaprezentowane na tle oryginalnych fotografii i pocztówek obrazujących życie Kanału Bydgoskiego. Wystawa skierowana będzie zasadniczo do dzieci i młodzieży (szkoła podstawowa i ponadpodstawowa) jednak patrząc na dość uniwersalne zagadnienia i ciekawostki związane z Kanałem może być także interesująca dla starszego odbiorcy. Postacią oprowadzającą po kolejnych planszach ekspozycji będzie przyjazny szczurek Kanalik, który w ciekawy sposób przybliży istotę funkcjonowania Kanału Bydgoskiego.

13.09.2014, godz. 19.00, wstęp wolny – wernisaż wystawy w ramach Bydgoskiej Nocy Muzealnej, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a

„Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów” Wystawa „Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów” zorganizowana została w ramach obchodów Roku Kanału Bydgoskiego. Kanał Bydgoski jest wyjątkowym miejscem będącym jednym z najnowocześniejszych założeń hydrotechnicznych XIX wieku.

W historię Bydgoszczy kanał wpisał się nie tylko ze względów gospodarczych, ale także pełnił ważną rolę kulturotwórczą. Świadczą o tym dzieła malarskie, ry-

Wa c ł a w G r o m e k , P e j z a ż b y d g o s k i , 1937, P a p i e r, g w a s z

sunkowe i graficzne znajdujące się w zbiorach Muzeum Okręgowego, przedstawiające różne wyobrażenia kanału i Brdy. Prace ilustrują kondycję bydgoskiej plastyki w ostatnim stuleciu, ukazując zmiany zachodzące w sztuce, przede wszystkim w zakresie pejzażu miejskiego. Pokaz rozpoczynają dzieła graficzne oraz rysunkowe powstałe głównie w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku. Stanowią je realistyczne, malownicze wyobrażenia mostów na Kanale Bydgoskim autorstwa Otto Sagera, Karla Schulza, czy też Pawła Jaekela. Kontrastują z nimi prace współczesne takie jak grafiki Anny Sroczanki, o niemalże abstrakcyjnych formach przedstawieniowych. W zakresie malarstwa wyróżnić należy dzieła dwóch ważnych artystów działających w Bydgoszczy – Jerzego Rupniewskiego oraz Franciszka Gajewskiego.

Artyści szczególnie upodobali sobie okolice Wenecji Bydgoskiej i Młynówki tworząc malownicze, świetliste weduty. Kanał Bydgoski często także przedstawiano z perspektywy szyprów ukazując pływające i cumujące na Brdzie barki oglądane z brzegu lub pokładu. Temat ten podjęli w malarstwie m.in. Antoni Grabarz czy Stefan Górski, a w grafice Bronisław Zygfryd Nowicki.

Na wystawie zostaną zaprezentowane również dawne widokówki oraz fotografie wprowadzające zwiedzających w klimat przedwojennego życia kulturalnego, które toczyło się przy śluzach.

Honorata Gołuńska

13.09.2014, godz. 17.00, wstęp wolny, wernisaż wystawy w ramach Bydgoskiej Nocy Muzealnej, Exploseum, ul. Alfreda Nobla

„Tradycje Bractw Strzeleckich” Wystawa poświęcona działalności Bractw Strzeleckich w Bydgoszczy i regionie. Zorganizowana z okazji 90. rocznicy powstania Okręgu Bydgoskiego Zjednoczenia Kurkowych Bractw Strzeleckich RP. Ekspozycja przyczyni się do zwiększenia zainteresowania tematyką bractw strzeleckich i przypomni o ich doniosłej roli w życiu dawnych mieszkańców miast na ziemiach polskich. Na wystawie będzie można zobaczyć różnego typu przedmioty związane z działalnością tych organizacji – m.in. odznaki i medale, fotografie, dokumenty, tarcze strzeleckie. wrzesień 2014 |

| 35

w ydarzenia 26.09.2014, godz. 9.30-14.00. Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2. Wstęp wolny

Konferencja naukowa „420-lecie powstania mennicy bydgoskiej 1594-2014” W 2014 r. mija 420 lat od powstania mennicy bydgoskiej, działającej od 1594 do 1686 r. Była ona jedną z najważniejszych mennic w I Rzeczypospolitej. Zbliżająca się rocznica jest doskonałą okazją do ponownego ukazania jej dziejów, widzianych przez pryzmat historii ekonomiczno-gospodarczej Europy, I Rzeczypospolitej oraz Bydgoszczy oraz do przedstawienia najnowszych badań dotyczących techniki stosowanej w mennicy bydgoskiej oraz (szeroko rozumianego) znaczenia wybijanych w niej monet.

Program konferencji dostępny na stronie www.muzeum.bydgoszcz.pl.

Wystawy czasowe: Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Multiplication”. Wystawa czynna od 25 września do 30 listopada 2014 roku.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Kanał Bydgoski i Brda oczami artystów”. Wystawa czynna od 13 września do 2 listopada 2014 roku.

Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „W cieniu wojny. Bydgoszcz i jej mieszkańcy w czasie II wojny światowej”. Wystawa czynna od 13 września 2014 do 6 stycznia 2015 roku.

Exploseum, ul. Alfreda Nobla „Tradycje Bractw Strzeleckich”. Wystawa czynna od 13 września do 12 października 2014 roku.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Dzieje Pieniądza. Starożytny Rzym”. Wystawa czynna do 6 kwietnia 2015 roku.

Wystawy stałe: Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów”.

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2 „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Mennica bydgoska” Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4 „Wyspa Młyńska – historia i teraźniejszość” Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8a „Galeria Sztuki Nowoczesnej”.

Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7 „Twórczość Leona Wyczółkowskiego” (1852-1936)” Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7-11 „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy” Exploseum, ul. Alfreda Nobla „EXPLOSEUM – centrum techniki wojennej DAG Fabrik Bromberg” inf. Natalia Robacka

Obiekt miesiąca

Zapinka z brązu Zapinki (z łaciny zwane fibulami), to zarówno piękne ozdoby jak i przedmioty o charakterze użytkowym. Pojawiły się już w epoce brązu. Wraz z przemianami mody zmieniały swój kształt. Przez wieki wykształciła się wielorakość form, typów i odmian przypisanych danym odcinkom czasów. Szczególna obfitość tej kategorii zabytków charakterystyczna jest dla okresu wpływów rzymskich (I-IV w. n.e.). Wśród odkrywanych, w trakcie badań wykopaliskowych, inwentarzy grobowych najczęstszym składnikiem stroju są właśnie zapinki. Ponieważ mieszkańcom naszych ziem guziki nie były wówczas znane przypuszcza się, że fibule służyły do spinania szat. Poza tym praktycznym przeznaczeniem, spełniały także funkcje ozdób, wskutek czego pod wpływem mody ulegały szybkim przeobrażeniom. To z kolei okazało się korzystne z punktu widzenia współczesnych badaczy kultur pradziejowych, gdyż stały się one czułym wyznacznikiem chronologicznym umożliwiając tym samym dokładne datowanie zespołów grobowych okresu rzymskiego (z dokładnością do ok. 30 lat).

36 |

| wrzesień 2014

Zapinka z brązu zdobiona złoconymi i srebrnymi a p l i k a c j a m i , V w. , f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

Prezentowane fibule pochodzą głównie z grobów ciałopalnych i wykazują duży stopień zniszczenia na skutek przepalenia na stosie. Jednak pod warstwą patyny dostrzegamy elementy zdobnicze. Wszystkie wykonane były z brązu, głównego surowca służącego do wyrobu ozdób i metalowych części stroju na terenach objętych osadnictwem wielbarskim. Przy produkcji fibul stosowano technikę odlewu, a następnie zdobiono je różnymi metodami: granulacją, filigranem, grawerowaniem, karbowaniem. Stąd ozdoby te możemy uznać jako przedmioty metalowego rzemiosła artystycznego, które swoją szczytową formę osiąga w tzw. „baroku” wczesno rzymskiego stylu w kulturze wielbarskiej.

Jolanta Szałkowska-Łoś

w ydarzenia

200 U-Rodziny Augusta Cieszkowskiego Pa t r o n a t H o n o r o w y P r e z yd e n t a B yd g o s z c z y 20.09.2014, sobota, w godzinach 12-21+, w przestrzeni ulicy Cieszkowskiego, zamkniętej dla ruchu kołowego oraz ogrodach i podwórkach. Mile widziane stylowe stroje i przebrania.

Impreza – festyn ma charakter sąsiedzki, kulturalno-integracyjny i promocyjny, odbywa się z okazji 200 urodzin patrona ulicy Augusta Cieszkowskiego. p r o g r a m 8.00-8.45 Msze św. w Kościele pw. Świętych Piotra i Pawła na Pl. Wolności i Kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, na Placu Piastowskim, w intencji żywych i zmarłych, obecnych i byłych Mieszkańców ulicy oraz jej Patrona hr. Augusta Cieszkowskiego 11.00 -14.00 Czas organizacji i ustawiania stołu oraz stoisk ze starociami, artystów, rzemieślników Pierwsze spontaniczne prezentacje, działania, niespodzianki!

13.00 Początek kiermaszu kulturalnego i rzemiosł wszelakich. Grają zespoły i orkiestry… antykwaryczne; z łakociami, innymi pysznościami i balonami…

14.00 Wjazd Solenizanta Augusta Cieszkowskiego w stylowym powozie. Powitanie, laudacja. Życzenia Prezydenta Bydgoszczy Rafała Bruskiego. Tort urodzinowy stoiska 14.00-19.00 Występy muzyków – mieszkańców; ulicznych kapel; i grajków; popisy i pokazy zaproszonych artystów; amatorów itp.; rysownicy; rzemieślnicy; niespodzianki i atrakcje dla dorosłych i dla dzieci; gry i zabawy dziecięce; konkurs „Czy znasz swoją ulice?” Uliczny salon piękności i… wiele innych!

Bydgoscy restauratorzy serwują ulubione menu Augusta Cieszkowskiego; dzielimy się domowym chlebem; foto atelier; wystawki mieszkańców; wystawy podwórkowe i „domówki”; przydomowe biesiady i debaty Muzyka z balkonów, ogródków i bram! Tańce uliczne Biesiadujemy przy wspólnym stole (i stoliki przydomowe) Wiele atrakcji dla dzieci i dorosłych 15.00-16.00 Poznajemy i prezentujemy naszą ulicę z przewodnikiem. Fotografie rodzinne

17.00 Podwieczorek z Augustem Cieszkowskim. Poznajemy Postać i dzieło: Radio PiK Salon Secesyjny ul. Gdańska 50 Wystawa dzieł A.C. i publikacji o nim

18.00 Bajki dla dzieci – Bajkowy ogród Cieszkowskiego 20; Konkurs nalewek (dla dorosłych), Czytanie Cieszkowskiego 19.00 do… Uliczna potańcówka Od 19… do rana inwencja własna… Okoliczne restauracje i lokale, oraz Panie domu serwują ulubione menu Hrabiego Augusta Cieszkowskiego

W imieniu Wspólnoty Mieszkańców ulicy Augusta Cieszkowskiego serdecznie zapraszamy i życzymy dobrej zabawy! www.cieszkowskiego.bydgoszcz.eu Transmisja na żywo na cały świat w technice strumieniowej RTSP! inf. Grzegorz Kaczmarek

wrzesień 2014 |

| 37

w ydarzenia Galeria Miejska bwa 5.09.2014, godz. 18.00 – otwarcie wystawy, wystawa czynna do 5.10.2014

magA-Zyn-1 zbiory własne Galerii – plastyka bydgoska We wrześniu Galeria Miejska bwa po raz pierwszy otworzyła swoje magazyny sztuki. Prace artystów bydgoskich, od pół wieku pozyskiwane poprzez zakupy, czy będące depozytami, znalazły się na zorganizowanej przez Galerię wystawie zatytułowanej „magA-Zyn-1”.

Na ekspozycji tej będącej pierwszą odsłoną magazynów Galerii zobaczyć można dzieła malarskie blisko 100 artystów, tworzących na terenie administracyjnym dawnego województwa bydgoskiego, a więc także z Torunia, Włocławka i Inowrocławia. Prezentowane prace pochodzą z 2 połowy ubiegłego stulecia – od lat 60-tych do 90-tych.

Andrzej Nowacki, Obraz 23

Planowane są już także następne wystawy zbiorów własnych Galerii – z zakresu grafiki, rysunku i rzeźby oraz zakupów najnowszych – dokonanych po roku 2000.

6.09.2014, godz. 16.00 – otwarcie wystawy,

Justyna Jułga. Rainforest „Na początku XX wieku Claude Monet ofiarował Francji m.in. jeden z najbardziej znanych cyklów obrazów „Nenufary”, do dzisiaj jest on clou ekspozycji Musee l’Orangerie. Sala, na której ścianach rozpościera się 38 |

| wrzesień 2014

J u s t y n a J u ł g a , T h e f o r e s t , 2 014 , a k r y l , p a s t e l o l e j n y, k a r t o n , 10 0 ×70 c m

ogromny, porośnięty nenufarami staw, stała się czymś w rodzaju Mekki dla wielbicieli impresjonizmu. W maju, coś z tego niezapomnianego wrażenia istnienia wewnątrz obrazu (przy zachowaniu proporcji) można było odczuć wchodząc do Galerii „Debiut” MDK-3. Na co dzień szare ściany nieomal rozerwała intensywna zieleń obrazów. Otwarły się one na przesycone wilgocią pejzaże: połacie wody pokryte okrągłymi liśćmi i różowymi nenufarami i dzikie ostępy mokradeł. Zalała je fala zieleni, błękitu i żółci, skontrastowana brązami i omszałą czernią, kreślącą konary drzew. […]” To fragment tekstu, który napisała Ewa Urbańska po obejrzeniu mojej wystawy w maju 2005 r.

Projekt „Rainforest” (las deszczowy), który postanowiłam zrealizować w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy miał być nawiązaniem, albo powrotem do tej właśnie idei „istnienia wewnątrz obrazu”. Natomiast tym razem wrażeniem o wiele bardziej dosłownym. Nie, to nie będzie kolejna wystawa moich obrazów, tylko instalacja malarska, otaczająca oglądających. Pojawią się olbrzymie drzewa, liany, paprocie, bujna roślinność i kwiaty, związane z moją „odwieczną” fascynacją i marzeniem o egzotycznych krajach i ich dzikiej, nieokiełznanej przyrodzie. Postaram się stworzyć moją wizję Arkadii, miejsca, gdzie byłabym szczęśliwa i czułabym, że wszystko jest możliwe, ideę mojego prywatnego skrawka raju, do którego chcę zaprosić gości – miłośników sztuki i piękna natury.

Jednakże w ostatnich dniach pomysł ten uległ pewnemu przeobrażeniu. Miał na to wpływ mój udział w spotkaniu artystów „Oko nigdy nie śpi”, które od 12 do 15 czerwca, przez 4 dni i 4 noce miało miejsce w kompleksie pałacowo-parkowym w Lubostroniu.

Było to niezwykłe doświadczenie, intensywny czas, dający szansę poznania różnorodnej sztuki i wielu intere-

w ydarzenia sujących osób. Jak to napisała w podsumowaniu Daria Nowicka: „Cisza, kontemplacja… kulminacja. Ostatnie chwile na chłonięcie sztuki w jej wszystkich barwach.

Projektor rozświetla historyczne mury, Lubostrońskiego pałacu… ludzie gromadzą się wśród natury, by dzielić tę niezwykłą atmosferę. W powietrzu unosi się jeszcze zapach farby, wentylatory swoją obecnością towarzyszą przyrodzie, pobrzmiewa muzyka. Podążamy ku kolejnym spektaklom, sennym opowieściom, artystycznym wynurzeniom. Witamy świt przy akompaniamencie śpiewu ptaków”.

Na zakończenie tego czasu weszłam raz jeszcze do ogrodu, chłonęłam jego piękno, zrozumiałam, że dla mnie tą kulminacją był właśnie ogród i piękny, niezwykle malowniczo położony staw, otoczony girlandami gałęzi wierzby, liśćmi łopianu, pokryty rzęsą wodną i liśćmi lilii wodnych. Wkroczyłam ponownie w świat z początku mojej opowieści, inspirowany twórczością Moneta. Zderzenie dżungli amazońskiej i przyrody naszej, rodzimej, tak bardzo znanej i bliskiej nam staje się teraz motywem przewodnim. Wchodzę do studia, ożywiona nową ideą.

Justyna Jułga

Galeria Miejska bwa Galeria Brda Otwarcie wystawy: 30.09.2014 Wystawa czynna do 8 stycznia 2015

Marcin Zaborski. Podejrzane sytuacje W Galerii BRDA, mieszczącej się przy ul. Dworcowej 94 – w siedzibie hotelu BRDA (parter) i działającej pod patronatem Galerii Miejskiej bwa – 30 września otwarta zostanie wystawa malarstwa Piotra Zaborskiego pt. „Podejrzane sytuacje”.

Tematem mojej wystawy jest portret, którym zajmuję się nieprzerwanie od 3-go roku studiów. Moje początkowe prace związane z tym gatunkiem malarskim w zasadzie nie odbiegały wiele od klasycznego ujęcia portretowego, jakie znamy z historii malarstwa, czy choćby fotografii użytkowej. W założeniu miały to być portrety psychologiczne, które w rzeczywistości traktowałem jako formę typowego ćwiczenia, mającego na celu zgłębienie tematu, jak i również poszukiwania technicznych rozwiązań, które umożliwiłyby jak najlepsze formy wyrazu. Z czasem jednak zacząłem eksperymentować z gotowymi już pracami przemalowując je w przeróżny sposób, ponieważ tradycyjne podejście wydawało mi się niezbyt interesujące. W ten sposób, za pomocą wielu prób, a w zasadzie zabawy, zrodził się w mojej głowie pomysł na zupełnie nowy sposób obrazowania i podejścia do portretu. Coraz mniej interesowało mnie podobieństwo modela i próba oddania w pełni jego charakteru. Ważniejsze stało się dla mnie eksperymentowanie na powierzchni pola obrazowego, nakładanie kolejnych warstw laserunków oraz techniczne ograniczenia, jakie niesie ze sobą malarstwo olejne.

Marcin Zaborski, absolwent wydziału malarstwa w Toruniu. Stypendysta prezydenta miasta Torunia w dziedzinie kultury w roku 2014. Uczestnik licznych wystaw zbiorowych oraz plenerów malarskich. W 2012 roku został laureatem nagrody im. Stanisława Borysowskiego za najlepsze malarstwo w roku akademickim 2011/2012. W tym samym roku II miejsce w konkursie dla Młodych Artystów «Untouchable», zorganizowanym w ramach Mediations Biennale2012. Stypendysta miasta Szczecin w 2007 roku.

12-14 września 2014. Start: piątek, godz. 18.00 Galeria Miejska bwa, ul. Gdańska 20; Stary Rynek, Wyspa Młyńska, Długa, Poznańska Szczegółowy program: www.galeriabwa.bydgoszcz.pl

PRANIE

Marcin Zaborski, Olga, olej, płótno

Tradycja sąsiedzkiego, publicznego prania nie jest wyłącznie polską tradycją. Mieszkańcy Reykjaviku przybywali do miejsca oddalonego od miasta ok. 3 km i „prali swoje brudy” pod gołym niebem. Tym razem artyści z Polski i Islandii w miejscach dawnych bydgoskich pralni, farbiarni czy fabryk mydła zrealizują swoje intermedialne i performatywne interwencje.

Proces wytwarzania tożsamości opiera się na obecności szczególnych miejsc pamięci, a także interakcjach w tych miejscach oraz zrytualizowaniu codzienności w sposób właściwy dla danej kultury. Przestrzeń dzięki obecności tychże miejsc symbolicznych stanowi świadectwo danego regionu i nadaje tożsamość jednostce. Tradycja sąsiedzkiego, publicznego prania nie jest wyłącznie polską tradycją. Mieszkańcy Reykjaviku przybywali do miejsca oddalonego od miasta ok. 3 km, zdominowanego przez kobiety i „prali swoje brudy” pod gołym niebem. Do czasu powstania budynków z oświetleniem elektrycznym, zrobienie prania wiązało wrzesień 2014 |

| 39

w ydarzenia się ze swoistą wyprawą. Z kolei podczas II wojny światowej, islandzkie kobiety prały „łachy” okupantów. Po raz kolejny przywołujemy powracające pytanie o rolę działań artystycznych. Na ile jest to jeszcze zdolność tworzenia, a do jakiego stopnia rola jaką ma do odegrania sztuka? Przekaźnikiem jakich spraw jest dzisiaj? Czy język próbujący opisać jej znaczenie wnosi nowe sensy czy raczej ogranicza? I co wreszcie wynika z interwencji artystycznej w przestrzeń publiczną, w jaki sposób i czy w ogóle zmienia angażowanych ludzi. Co może znaczyć wyrażenie „pranie brudów”, które odsyła do utartych w kulturze zachodniej skojarzeń, wywołujących jednocześnie efekt negacji, wrogości czy nawet wstrętu wobec zjawisk tak oznaczanych. Pamiętając, że język jest nierozerwalnie związany nie tylko ze swym użyciem, ale jest też głęboko osadzony w tym, co społeczne.

Stworzyliśmy listę miejsc – dawnych pralni, farbiarni czy fabryk mydła, chcąc opowiedzieć o ludziach. Swoiste „odplamianie” miasta ma służyć emocjonalnemu oczyszczeniu.

Partnerzy: Islandzka Grupa Artystyczna Start Art, Fundacja Wytwórnia Marzeń, Bydgoska Lokalna Organizacja Turystyczna, Muzeum Mydła i Historii Brudu w Bydgoszczy, J. Karol Słowiński (kolekcjoner)

SEMINARIA FILMOWE

Galeria Miejska bwa zaprasza kolejne seminaria filmowe. We wrześniu zobaczymy dwa niemieckie filmy

dokumentalne, które zostaną omówione przez Remigiusza Zawadzkiego z Fundacji Art-House.

16.09.2014, godz. 18.00 „LEONNIE OSSOWSKI” (Niemcy, 2013), reż. Lih Janowitz, (73 min.)

Leonie Ossowski to pseudonim artystyczny Jolanthe von Brandenstein, urodzonej w 1925 roku na terenie Prus Zachodnich niemieckiej pisarki, autorki scenariuszy i słuchowisk, działaczki społecznej, trzykrotnie zamężnej matki siedmiorga dzieci. Jej biografia jest doskonałym przykładem dwudziestowiecznego losu kobiety. Dokument Lih Janowitz jest zapisem podróży, którą ponad osiemdziesięcioletnia, wielokrotnie nagradzana, również w Polsce, pisarka odbyła do kraju swojego dzieciństwa.

23.09.2014, godz. 18.00 „ALE ŻYCIE TOCZY SIĘ DALEJ”, (Niemcy, 2011), reż. Karin Kaper i Durk Szuszies (104 min.)

Kinowy film dokumentalny pt. „Ale życie toczy się dalej” opowiada historię trzech polskich i trzech niemieckich kobiet, przedstawicielek różnych pokoleń, których rodzinne losy w dramatyczny sposób splatają się ze sobą po zakończeniu drugiej wojny światowej. Każda z nich przez swoją historię wnosi osobisty wkład do tematu „ucieczka i wypędzenie”. Film o ojczyźnie, wojnie, życiu na wygnaniu i wpływie wielkich wydarzeń historycznych na losy małych ludzi.

Galeria Miejska bwa Galeria Kantorek 3.09.2014, środa, godz. 18.00 – wernisaż, wystawa czynna do 3 października 2014

Zdzisław Walczak „To był świat zupełnie w starym stylu…” malarstwo Zdzisław Walczak urodził się 23 marca 1948 roku w Gdańsku-Oliwie. Podpułkownik, inżynier, artysta malarz. Absolwent Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Bydgoszczy, Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Rakietowych i Artylerii w Toruniu oraz Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (pracownia prof. Rajmunda Pietkiewicza). Przez wiele lat kierował Pracownią Plastyczną Klubu Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy. Malarz – batalista zafascynowany wizerunkiem konia i historią kawalerii polskiej. Znawca broni i barwy Wojska Polskiego. Olej, akwarela, suchy pastel to jego techniki. Namalował ok.

800 prac poświęconych Wojsku Polskiemu. Autor 18 wystaw indywidualnych. Uczestniczył w ponad 40 wystawach zbiorowych: Białystok, Bydgoszcz Grudziądz, Kołobrzeg, Legnica, Ostrów Wlkp., Rzeszów, Warszawa, Wrocław. Otrzymał liczne nagrody i wyróżnienia. Odznaczony został Złotym Krzyżem Zasługi. Jego prace znajdują się w zbiorach wielu instytucji, w kolekcjach muzealnych i prywatnych w kraju i za granicą. Część prac, własność Dowództwa Wojsk Lądowych, eksponowana jest w Cytadeli Warszawskiej.

40 |

| wrzesień 2014

Z d z i s ł a w Wa l c z a k , 2 011, o l e j , p ł ó t n o

Zdzisław Walczak, malarz kawalerii polskiej i malarz koni, w 2010 roku rozpoczął nowy cykl obrazów nadając im wspólny podtytuł „To był świat zupełnie w starym stylu, to był świat zza szyb automobilu, piękny świat…” (fragment znanej piosenki Urszuli Sipińskiej). Powtarzający się schemat kompozycyjny układa obrazy tak jak karty w starym albumie, czy w serię pocztówek z minionej epoki. W każdej pracy autor stworzył własną wielowymiarową, wielopłaszczyznową przestrzeń. Każdy obraz opowiada prawdziwą lub wymyśloną historię, w której Zdzisław Walczak zawiera swoje fascynacje, zainteresowania, umiejętności i kunszt malarski. inf. Elżbieta Kantorek

w ydarzenia Młodzieżowy Dom Kultury Nr 4 12.09.2014, piątek, godz. 18.00, Galeria MDK 4, ul. Dworcowa 82

„WAKACYJNE IMPRESJE”

– wernisaż wystawy poplenerowej Na wystawie zostaną zaprezentowane prace wykonane z pasją różnymi technikami rysunkowymi i malarskimi na terenie miasta Bydgoszczy, w Biskupinie, Lubostroniu, Chełmna nad Wisłą jak też podczas pleneru na zamku w Golubiu-Dobrzyniu. Zobaczyć będzie można etiudy pejzażowe przedstawiające nie tylko zabytki bydgoskie oraz urokliwe zakątki. Zapraszamy rodziców uczniów w wieku 10-25 lat marzących o kontynuowaniu nauki w: gimnazjum, liceum lub na wyższej uczelni plastycznej do udziału w kursie plastycznym. W ramach prowadzonych w MDK-u WARSZTATÓW PLASTYCZNYCH uczniowie jako uczestnicy zajęć mogą zrealizować marzenia o rozwijaniu swojego talentu pod czujnym okiem profesjonalisty. Wezmą udział w konkursach plastycznych, przygotują się do egzaminów wstępnych tworząc między innymi tzw „teczkę z pracami” na podstawie której egzaminatorzy kwalifikują kandydatów. Nauka odbywać się będzie zarówno w Pracowni Plastycznej jak również w muzeach, galeriach sztuki, podczas happeningów licznych warsztatów plenerowych. Tegoroczne warsztaty plastyczne tradycyjnie poprowadzi znany bydgoski artysta malarz Waldemar Zyśk.

Od 1 do 15 września prowadzony jest nabór do wszystkich sekcji działających w Młodzieżowym Domu Kultury nr4 w Bydgoszczy. Rodzicu jeżeli chcesz aby TWOJE DZIECKO miło i wartościowo spędziło wolny czas i korzystając z profesjonalnej kadry rozwijało swoje talenty jak najszybciej skontaktuj się z naszą placówką.

M a ł g o r z a t a Te c h n e r, S t r a c h n a w r ó b l e , a k r y l , 10 0 ×70 c m

Zapisy w godz. 9.00-18.00 w siedzibie ul. Dworcowa 82 oraz pod numerem telefonu 523 224 413. Informacje na stronie www MDK nr 4.

Dom Kultury MODRACZEK 11.09.2014, godz. 18.00, wstęp wolny Kawiarnia Literacka: gość – Izabela Monika Bill poetka, aktorka, redaktorka, recenzentka, graficzka; autorka 4 tomików „Seksapil duszy”, „Kameleony”, „Sztuka jedzenia jabłek”, „Podróże poezją”, twórczyni erotyków motoryzacyjnych, laureatka konkursów poetyckich, współautorka wielu almanachów w Polsce i za granicą. Uczestniczka licznych ogólnopolskich imprez literackich, członek wielu stowarzyszeń poetyckich, w tym do Koła Literatów Polskich im.

Zbigniewa Herberta we Wrocławiu.

Prowadzenie spotkania: W. Barbara Jendrzejewska

20.09.2014, godz. 13.00 III Spotkanie Sąsiedzkie – Osiedle „Centrum” 25.09. 2014, godz. 17.30 Spotkanie Klubu Aktywnych Mam „Pani Skarpeta” Pogadanka: „Jak zmotywować dziecko i siebie” Warsztaty: Szydełko – chusta albo szalik Prowadzimy zapisy na zajęcia: Klub Malucha, Zajęcia Adaptacyjne, Rytmika, Plastyka, Nauka gry na pianinie, Mądra Sówka, Lektoraty (j. angielski, j. niemiecki), Grupa Taneczna, Gimnastyka korekcyjna.

Oprócz tego odbywają się u nas zajęcia: Zumba, Nauka gry na gitarze, Kursy komputerowe dla Seniorów, Spotkania Klubu Seniora.

inf. Anna Krajewska

wrzesień 2014 |

| 41

w ydarzenia Galeria Autorska Jan Kaja i Jacek Soliński 18.09.2014, godz. 18.00

Spotkanie autorskie – promocja książki Gizeli Chmielewskiej pt. „Kropla Goryczy” Gizela Chmielewska – bydgoszczanka, absolwentka Wydziału Humanistycznego (filologia polska) Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dziennikarka.

Na łamach „Albumu Bydgoskiego” w „Gazecie Pomorskiej” publikuje teksty poświęcone mieszkańcom ziem wschodnich, którzy pozbawieni przez rewolucję, a potem przez traktat ryski rodzinnych domów jak najlepiej wpisali się w historię Bydgoszczy. Pierwszą swoją książkę pt. „Cierń Kresowy” (Wydawnictwo LTW 2010), poświęciła Edwardowi Woyniłłowiczowi, prezesowi Mińskiego Towarzystwa Rolniczego, fundatorowi kościoła pw. Świętych Symeona i Heleny w Mińsku Litewskim.

W kwietniu br. w tym samym wydawnictwie ukazała się jej druga książka pt. „Kropla goryczy”, gdzie – w oparciu o bogaty materiał archiwalny – przedstawiła historię czterech rodzin kresowych, które los związał z Bydgoszczą.

Kropla goryczy Przyjechali do Bydgoszczy, chociaż nikt tu na nich nie czekał. Spoglądali na Brdę, a widzieli rozlane wody Prypeci, błyszczące fale Dniepru, czy choćby maleńką rzeczułkę Bereźnicę. Spacerowali alejkami parku im. Kochanowskiego, a myślami byli w Ogrodzie Gubernatorskim w Mińsku, albo wśród lip i dębów na ziemi słuckiej, w Kijowie czy w sławnej Zofiówce – w Humaniu.

To tutaj, daleko od rodzinnej ziemi opłakiwali swój raj utracony. Błagali żarliwie: nieba i chleba naszego, kresowego, daj nam Panie! Ale zamiast swojego, jedli bydgoski chleb. Patrzyli na bydgoskie niebo.

Sąsiedzi naszych bliskich, krewni, znajomi – ludzie, którym kapryśna historia zabrała domy na Kresach Wschodnich, aby umieścić ich w poniemieckich kamienicach w Bydgoszczy. Tak trafiła tu z rodziną Maria z Jordan Rozwadowskich – córka założyciela Baranowicz. Z dalekiego Iwańska pod Witebskiem przyjechali Wołodkowiczowie – hojni fundatorzy szkół i szpitali.

Bydgoszczanami zostali państwo Stulgińscy. Woyniłłowiczowie i wiele innych zacnych, jakże zasłużonych dla polskości na Kresach Wschodnich osób.

To było dawno, bo ponad 100 lat temu. Dawno też już obeschły kresowe łzy. Z tamtych bolesnych czasów zostały tylko strzępy wspomnień i trochę fotografii. Niby niewiele, ale wystarczająco dużo, aby nie gdzie indziej a właśnie w Bydgoszczy musiała powstać moja książka, opowiadająca o tamtych czasach. Książka o wielkiej kresowej tęsknocie, zwieńczonej kroplą goryczy.

Gizela Chmielewska

18.09.2014, godz. 18.00

Otwarcie wystawy – realizacji Bogdana Chmielewskiego pt. „Pas słucki” Pas słucki (Kropla goryczy) Dom opuściliśmy 7 lipca o godzinie 20.30 Od Wschodu nadciągała burza Jechaliśmy w przeciwnym kierunku Ku gasnącemu nad Kresami słońcu Wzdłuż alei lipowej stali oni Kobiety ocierały łzy rąbkiem białych chustek Od tamtej chwili minął prawie wiek A my nadal uciekamy się spoglądając za siebie Przepadły za rubieżą jasne Sawicze Są łany, kurhany i nasze znicze Pasie słucki cudem wówczas uratowany Stuło, opatrunku na dawne i nowe rany…

Bogdan Chmielewski, styczeń 2014

N a o k ł a d c e k s i ą ż k i Z o f i a z H a r t h i n g ó w i W i n c e n t y Wo łodkowic zowie, najbogatsi ziemianie z Witebszc z y zny na K r e s a c h Ws c h o d n i c h f u n d a t o r z y s z k ó ł i s z p i t a l i . Z d j ę c i e z r o b i o n e w B y d g o s z c z y w 192 3 r.

42 |

| wrzesień 2014

Bogdan Chmielewski, studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu, dyplom w 1970 r. Uczestnik 146 wystaw i imprez artystycznych. Autor ponad 200 interdyscyplinarnych realizacji indywidualnych i zespołowych w Lucimiu w latach 1977-2008. Zajmuje się akcjami, działaniami plastycznymi i parateatralnymi, happeningiem, performance, instalacją, rysunkiem, żywymi obrazami, realizacjami tekstowymi. Członek „Grupy 111-Lucim”. Profesor na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu.

Ważne etapy działalności artystycznej: Wyjście: Wystawa dworzec PKP – Bydgoszcz Główna; „Poezja na Dworcu” 1975, „Akcja Podróż” (1976); Przejście – zatrzymanie:„Akcja Lucim” (1977-78), Działanie w Lucimiu 1979 Powrót (nóstos): działania lucimskie, praca w Luciumiu i poza nim (1980-2007): Nóstos (tęsknota za domem) 1980; współudział w sformułowaniu progra-

w ydarzenia i wskazywał jego rozliczne funkcje. Piękno nie było zatem dla Herberta abstrakcją, lecz ważną i niezbędną częścią człowieczego doświadczenia. Nie postrzegał też tej kategorii wyłącznie w odniesieniu do wymiaru estetycznego. Zgodnie z koncepcją Platona, podkreślał współistnienie piękna i dobra, i wskazywał głęboki sens tej zależności: „Istnieją dwie podstawowe wartości – mówił - piękno i dobro. Mają one u źródeł jedno słowo, którego nie znamy. Pracując usilnie w pięknie, wywołujemy dobro”.

Piotr Siemaszko

Bogdan Chmielewski, projekt realizacji Pas słucki, tusz, 2014

mu 11 punktów „sztuki społecznej” (1980); Oikomancja – postawa, techniki lokalizacji oraz realizacji na przecięciu współrzędnych czasu i miejsca „domowskazów” (1991); „Bajki wizualne” (ponowne zaczarowanie świata) 1994; koncepcja „dobrego miejsca” (chrono-etno-eko-sacro-kosmo-topu )1995; realizacje oikoniczne – kondensaty adoracyjno-kontemplacyjne (1992-2008); prognoza formacji. „nowi cisi” (2000).

25.09.2014, godz. 18.00

Wykład Piotra Siemaszki pt. „Piękno ocalające. Estetyczny i etyczny wymiar twórczości Zbigniewa Herberta” dr hab. Piotr Siemaszko, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, publicysta, krytyk sztuki. Opublikował książki: „Zmienność i trwanie. O eseistyce Zbigniewa Herberta” (Bydgoszcz 1996), „Świat obrazu - obraz świata. Przestrzenie pograniczne w pisarstwie Józefa Czapskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Zbigniewa Herberta” (Bydgoszcz 2000), „Od akademizmu do ekspresjonizmu. Sugestie pikturalne w poezji polskiej końca XIX i początków XX wieku” (Bydgoszcz 2007).

Piękno ocalające. Estetyczny i etyczny wymiar twórczości Zbigniewa Herberta „Wiedza o pięknie?… – pytał Paul Valéry – Ale czy współcześni używają jeszcze tego słowa? Wydaje mi się, że jeśli je wymawiają, to nie traktując go poważnie.” Zbigniew Herbert w podobnie intensywny sposób odczuwał kryzys piękna, przyznawał, że „w naszych czasach istnieje tendencja do unikania piękna”, że zjawiskiem powszechnym, a jednocześnie przyczyną problemów kultury europejskiej w wieku XX jest „upadek w brzydotę”, a więc akceptacja brzydoty w sensie estetycznym i etycznym. Autor Pana Cogito nie ograniczał jednak swojej intelektualnej aktywności do formułowania pesymistycznych diagnoz: postulował powrót do refleksji nad pięknem, wierzył w jego siłę i przydatność, opisywał artystyczne konkretyzacje piękna w kulturze

J a n K a j a , P r z e w o ź n i k , 19 8 9

25.09.2014, godz. 18.00

Otwarcie wystawy obrazów Jana Kaji pt. „Lekki powiew” (…) Człowiek jest tu przedstawiony w całym swoim cielesnym pięknie i sile, ale jednocześnie z pewnym piętnem dramatyzmu sygnalizowanym zarówno gestyką, jak i usytuowaniem w przestrzeni zamkniętej, klaustrofobicznej, opresyjnej. Jan pokazuje człowieka jako istotę pełną godności, czynną, podejmującą trud współżycia ze światem. Jest w tych postaciach pewna pierwotna czystość i prostota, coś, co łączy je zdecydowanie bardziej z surową prawdą natury niż z iluzorycznym urokiem cywilizacji. (…)

Piotr Siemaszko

wrzesień 2014 |

| 43

w ydarzenia Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna 20-21 września 2014, godz. 10-14, Biblioteka Główna WiMBP, Stary Rynek 24

Zwiedzanie Biblioteki Bernardynów W ramach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa 2014 ph. „Dziedzictwo – źródło tożsamości” Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy zaprasza do zwiedzania Biblioteki Bernardynów.

Zapisy na zwiedzanie (zorganizowane w 10 osobowych grupach) od poniedziałku 8 września 2014, tel.

52 33 99 227 oraz 512 319 077 w godz. 7.30-15.30.

Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP. 10 Dyskusyjnych Klubów Książki działa w filiach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. Szczegóły dotyczące ich działalności publikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl. Realizowany przez WiMBP przy wsparciu finansowym Instytutu Książki program DKK, obejmuje także spotkania autorskie.

10.09.2014, godz. 18.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

skie spotkanie połączone będzie z promocją najnowszej książki zatytułowanej Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak, która miała premierę w maju tego roku!

Wstęp za okazaniem wejściówek (do odbioru od 3.09.2014, godz. 16.00 w Wypożyczalni Biblioteki Głównej, Stary Rynek 24, pierwszeństwo mają członkowie DKK). Serdecznie zapraszamy! inf. Lucyna Partyka

Wybrane zajęcia edukacyjne we wrześniu: 2.09.2014, godz. 16.00, WiMBP, (Filia nr 5 dla dorosłych ul. Pomorska 80-86) Spotkanie Klubu Książki „Kryminalni”, czyli miłośników literatury kryminalnej. Zajęcia przeznaczone dla seniorów.

4.09.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 30 dla dorosłych i dla dzieci ul. Toruńska 185) Fajnie było, ale… – wspomnienia z wakacji – zajęcia literackie oraz plastyczne dla dzieci.

6.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych ul. Pomorska 80-86) Konkurs pięknego czytania „O Laur Bohuna” z okazji Narodowego Czytania „Trylogii” Henryka Sienkiewicza.

6.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) Narodowe Czytanie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza.

6.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 21 dla dorosłych ul. M. Skłodowskiej-Curie 33a) Narodowe Czytanie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza.

6.09.2014, godz. 11.30, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1) Narodowe Czytanie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza.

F o t . Ty m o t e u s z L e k l e r

Spotkanie autorskie z Jackiem Hugo-Baderem – dziennikarzem i reportażystą, dwukrotnym laureatem nagrody Grand Press, od 1990 związanym z Gazetą Wyborczą, autorem książek W rajskiej krainie wśród zielska (nominacja do literackiej Nagrody NIKE), Biała gorączka (nagroda Bursztynowego Motyla oraz nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia), Dzienniki kołymskie (Nagroda Podróżników Czwarty Żywioł). Łącznie cztery lata spędził w krajach byłego ZSRR. Azję Środkową, pustynię Gobi, Chiny i Tybet przejechał na rowerze. Przepłynął kajakiem jezioro Bajkał. Bydgo44 |

| wrzesień 2014

9.09.2014, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Brzęczkowskiego 2) Tajemniczy świat nauki – zajęcia edukacyjne dla dzieci.

11.09.2014, godz. 10.00, WiMBP (Filia nr 15 dla dzieci i młodzieży ul. Gawędy 1) Głośne czytanie książek znanych i lubianych autorów literatury dziecięcej m.in. L.J. Kerna, D. Gellner, J. Tuwima oraz J. Brzechwy.

11.09.2014, godz. 16.30, WiMBP (Filia nr 19 dla dorosłych ul. Powstańców Wielkopolskich 26) Rozmowy o książce – cykl spotkań dla seniorów.

12.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 4 dla dzieci i młodzieży ul. Czerkaska 11) Wiersze dla dzieci – zajęcia edukacyjne z okazji 120 rocznicy urodzin Juliana Tuwima.

15.09.2014, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 17 dla dorosłych i dla dzieci ul. Łanowa 2) Lista zakazanych książek – zajęcia literackie dla seniorów z okazji Tygodnia Zakazanych Książek.

w ydarzenia 16.09.2014, godz. 11.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) Zabawy z alfabetem – zajęcia literackie dla dzieci na podstawie książki Wandy Chotomskiej pt. „Kuchenny alfabet”.

18.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 24 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Pielęgniarska 17) Głośne czytanie opowiadania pt. „Noc w Muzeum Zabawek”.

19.09.2014, godz. 15.00, WiMBP (Filia nr 14 dla dzieci i młodzieży ul. Bohaterów Kragujewca 11) Popołudnie z wierszami Juliana Tuwima – zajęcia literackie.

19.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 31 dla dorosłych i dla dzieci ul. Wielorybia 99) Mapa wakacyjnych wspomnień – zajęcia edukacyjne dla dzieci z wykorzystaniem Internetu.

22.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 1 dla dzieci i młodzieży ul. Powstańców Wielkopolskich 26) „Legenda o zatopionej osadzie w Biskupinie” – głośne czytanie.

23.09.2014, gpdz. 16.00, WiMBP (Filia nr 16 dla dorosłych z Oddziałem dla dzieci i młodzieży ul. Broniewskiego 1) Moje miasto Bydgoszcz – zajęcia literackie i edukacyjne dla dzieci.

25.09.2014, godz. 15.30, WiMBP (Filia nr 1 dla dzieci i młodzieży ul. Powstańców Wielkopolskich 26) Krasnoludki są wśród nas – zajęcia literackie.

25.09.2014, godz. 12.00, WiMBP (Filia nr 3 dla dorosłych i dla dzieci ul. Grunwaldzka 59) Wirtualne podróże: spacer po Barcelonie – zajęcia edukacyjne dla seniorów.

25.09.2014, godz. 17.00, WiMBP (Filia nr 5 dla dorosłych ul. Pomorska 80-86) Podróż sentymentalna: wieczór wspomnień „Mój Londynek” – spotkanie dla seniorów.

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy 7.09.2014, godz. 17.00, niedziela, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu

CXLVII Koncert Pałacowy Bolesław Siarkiewicz skrzypce Joanna Otmianowska-Siarkiewicz wiolonczela Joanna Czapińska-Wróblewska fortepian Bilety w cenie 10 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

inf. Anna Cudo

← Lubostroń, sala koncer towa, fot. Andr zej50 06 ( Wik ipedia)

Klub Wiatrakowa 12.09.2014, godz. 20.00, Bydgoszcz, Klub Wiatrakowa

TEGONIEZNOSISZ Wydarzenie sygnowane marką TEGONIEZNOSISZ będące syntezą kultury miejskiej.

Na koncercie swoje umiejętności zaprezentują zespoły z pogranicza hiphopu oraz muzyki rockowej.

Całemu wydarzeniu towarzyszyć będą specjalne efekty wizualne w wykonaniu Toma Skofa natomiast na zewnątrz odbędzie się wystawa bydgoskich artystów True Boba, Pawła „Swag” Orła i Paku.

Ponadto odbędzie się premierowa projekcja teledysku CHIO – Nie przestanę oraz prezentowane będą teledyski bydgoskich artystów wraz z filmem dokumentalnym z powstania płyty „Utopia” bydgoskiego multiinstrumentalisty Marcina „Pawbeats” Pawłowskiego.

Wystąpią: Arytmia Killed By Car Partyzant Somp/Chio Pafarazzi Haker CMS Soundostateczny/Aurelia Górna Bilety do nabycia w cenie 11 zł w przedsprzedaży oraz 16 zł w dniu wydarzenia w sklepach: EASTABLISHMENT, ul. Gimnazjalna 6; 4FREAKS, ul. Gdańska 22; PATSHOP, ul. Zbożowy Rynek 7; online: www.dontstop.com.pl inf. Dariusz Trojanowski

wrzesień 2014 |

| 45

w ydarzenia Biblioteka Główna UKW 10 września 2014, środa, godz. 18.00 – wernisaż, ul. Szymanowskiego 3, galeria 1 piętro, wystawa czynna do 15 października

Włodzimierz Bykowski VIGILATE! wystawa malarstwa i rysunku Włodzimierz Józef Bykowski, ur. w 1967 r. w Bydgoszczy, grafik, designer, malarz, regionalista. Na przełomie lat 80. i 90. rysownik komiksów, od 1991 r. zajmował się reklamą i wystrojami wnętrz, a od 1995 r. tworzeniem plakatów, książek, wydawnictw reklamowych, opakowań. Zaprojektował kilkadziesiąt znanych na świecie znaków towarowych oraz innych logotypów.

W 1999 r. opublikował pierwszy przewodnik rowerowy Weekend w drodze po okolicach Bydgoszczy. Autor lub współautor ponad 20 przewodników z zakresu turystyki pieszej, rowerowej i kajakowej w rejonie Borów Tucholskich, Doliny Dolnej Wisły, Pojezierza Chełmińskiego i Brodnickiego, Kujaw, Pałuk, Krajny, wschodniej Wielkopolski – wszystkie ilustruje własnymi zdjęciami.

Pisał artykuły prasowe propagujące walory województwa kujawsko-pomorskiego.

Tworzy rozbudowane cykle malarskie na wybrany temat; w 2012 r. zaprezentował cykl „Dzieje Lucyfera – niedokończona historia w 4 aktach z prologiem” w Galerii Autorskiej w Bydgoszczy, składający się z czterech zamykanych tryptyków.

W ł o d z i m i e r z B y k o w s k i , N a g i e I I , 2 013 , 9 8 , 5×4 6 c m

„Wiedziałem, które obrazy i rysunki będę chciał zaprezentować na wystawie w Bibliotece Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego we wrześniu 2014 r. Długo zastanawiałem się jednak nad kluczem łączącym trzy cykle o symbolicznej i egzystencjalnej tematyce. Jak połączyć zagadnienie śmierci, która każdego z nas nieuchronnie czeka, z rozważaniami nad ograniczeniami bytu jednostki oraz znakami spotykanymi na 46 |

| wrzesień 2014

drodze życia? Rozwiązanie znalazłem przypadkowo.

Na wiosnę 2014 r. ukazała się płyta „Vigilate! Angielska polifonia w niebezpiecznych czasach”, znakomitego angielskiego dyrygenta Johna Eliota Gardinera, z muzyką kompozytorów żyjących w XVI wieku. Tytuł został zaczerpnięty z Ewangelii św. Marka, rozdział 13, wersy 35-37: «(35) vigilate ergo nescitis enim quando dominus domus veniat sero an media nocte an galli cantu an mane (36) ne cum venerit repente inveniat vos dormientes (37) quod autem vobis dico omnibus dico vigilate», co w Biblii Tysiąclecia jest przetłumaczone na: «(35) Czuwajcie więc, bo nie wiecie, kiedy pan domu przyjdzie: z wieczora czy o północy, czy o pianiu kogutów, czy rankiem. (36) By niespodzianie przyszedłszy, nie zastał was śpiących. (37) Lecz co wam mówię, mówię wszystkim: Czuwajcie!». Właśnie, czuwajcie, vigilate! Bo «o dniu owym i godzinie nikt nie wie» (Mt 24,36), «dwóch będzie w polu: jeden będzie wzięty, drugi zostawiony. Dwie będą mleć na żarnach: jedna będzie wzięta, druga zostawiona.» (Mt 24,40-41) – czyż właśnie tak nie jest z naszym życiem?

Cykl „Konary” powstawał na przełomie 2012 i 2013 r.

Przedstawia drzewa pozbawione liści lub igieł. Powyginane, ukształtowane przez lata wzrostu, mają symbolizować ludzi oraz ich życie. Nie wiadomo tylko czy owe drzewa jeszcze żyją, czy umarły. Może stoją na granicy kresu istnienia, a może się odrodzą. Wszystkie namalowane na obrazach konary spotkałem podczas pieszych i rowerowych wycieczek. Cykl „Pęta”, z 2013 r., jest z kolei symbolicznym rozważaniem nad ograniczeniami wynikającymi z autonomicznych decyzji lub społecznych uwarunkowań. Nieomal każdy człowiek pęta się w życiu, ograniczając wolność, wikła się w egzystencjalnej marności, czasami zamyka. Stwarza to poczucie niepokoju, które próbowałem oddać w obrazach.

Jako modele służyły mi różnego rodzaju liny.

Inaczej postępowałem w przypadku „Znaków”. Wszystkie rysunki są wytworem mojej wyobraźni, a powstały w styczniu 2014 r.

Na drodze życia spotykamy niezliczoną ilość układów, składających się z pozornie zwykłych rzeczy. Od naszej spostrzegawczości zależy czy dostrzeżemy pośród nich ukryte znaki, może niektóre z nich są drogowskazami lub ostrzeżeniami. Co z nimi zrobimy zależy od nas.

W. Bykowski

w ydarzenia Stowarzyszenie Akademia Muzyki Dawnej

28.09.2014, godz. 17.00, Kościół garnizonowy pw. NMP Królowej Pokoju

Koncert Inauguracyjny W niedzielę, 28 września o godz. 17 w bydgoskim Kościele garnizonowym pw. NMP Królowej Pokoju odbędzie się koncert inaugurujący pracę stowarzyszenia Akademia Muzyki Dawnej powstałego z inicjatywy młodych artystów-muzyków. Główną ideą stowarzyszenia jest prowadzenie działalności kulturalnej i edukacyjnej zwłaszcza w dziedzinie muzyki XVII i XVIII w.

Na koncercie usłyszeć będzie można dzieła A. Vivaldiego, H.I. von Bibera, F. Sora, J. Rosenmüllera, czy polskiego kompozytora okresu baroku – A. Jarzębskiego.

Wystąpią członkowie stowarzyszenia Akademia Muzyki Dawnej: Helena Bregar, Irena Filuś, Rafał Gumiela, Maria Guzowska, Beata Kozyra, Michał Marcinkowski, Julia Obrębowska, Paweł Pawłowicz, Natalia Pawłowska, Anna Stankiewicz, Anna Szul, Marcin Tarnawski, Ewa Witczak, Dorota Zimna, Ewa Żołyniak-Adamska. Co ciekawe, słuchacz będzie mógł nacieszyć zarówno ucho jak i oko, gdyż wszystkie utwory wykonywane będą na kopiach instrumentów z epoki baroku, wciąż tak rzadko widywanych na polskich scenach muzycznych. inf. Julia Obrębowska

wrzesień 2014 |

| 47

w ydarzenia Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej KPCK zmienia siedzibę

Pragniemy poinformować, że Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy przenosi się, i od października będzie miała nową siedzibę na Placu Kościeleckich 6 w Bydgoszczy, w pięknie odremontowanym budynku KPCK. Wszystkich Państwa bardzo serdecznie zapraszamy!

11-14 września 2014

XXVI Ogólnopolskie Literackie Spotkania Pokoleń Kruszwica/Kobylniki (…) muza się stroi na nowe spotkanie Gdzie pierwej Popiela zjadły mądre myszy Nad jeziorem będzie słychać nowe granie Nie każdy (na szczęście) ten szelest usłyszy, (…) poezjo przybywaj w gościnną krainę (…) zatrzymaj lirykę nim cała przeminie

Jolanta Zarębska, Dokąd pędzisz, Goplano?

I oto ponownie poezja przybędzie na przychylną ziemię kujawską, która zakwitnie wierszami. Na tegoroczne Ogólnopolskie Literackie Spotkania Pokoleń, które odbywać się będą od 11 do 14 września 2014 zjadą się ludzie pióra z terenu całego kraju, dla których królowa literatury – poezja, nie jest tylko wyjątkowym gościem, a jest środkiem na wzbogacenie codziennej, często szarej i trudnej rzeczywistości. Co roku spotkania są okazją do integracji środowiska literackiego, konfrontacji twórczości poetyckiej, rozwijania umiejętności kreatywnego pisania, inspirowania do aktywności twórczej, promowania poezji wśród dzieci i młodzieży podczas lekcji poetyckich we wszystkich przedszkolach i szko48 |

| wrzesień 2014

łach miasta i gminy Kruszwica. To już dwudziesta szósta edycja spotkań, a w Kruszwicy-Kobylnikach poeci gościć będą po raz dwudziesty drugi. Kwalifikacją do udziału jest konkurs poetycki, natomiast pokłosiem konkursu almanach poetycki, który co roku wydawany jest ze środków Urzędu Miejskiego w Kruszwicy.

W programie tegorocznej edycji odbywać się będą: otwarcie OLSP połączone z ogłoszeniem wyników konkursów poetyckich dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych, promocja almanachu poetyckiego, wystawa prac polskiej malarki Ewy Lewańskiej (1900-1980), która urodziła się i mieszkała w Kruszwicy, koncert powitalny (producent: Centrum Kultury i Sportu Ziemowit w Kruszwicy), ogłoszenie konkursu na fraszkę. Jak co roku najważniejszymi punktami spotkań będą lekcje z udziałem poetów i warsztaty poetyckie pt. Poezja jak obraz, które poprowadzą: Janusz Drzewucki krytyk literacki, poeta, dziennikarz i Dorota Ryst poetka, publicystka oraz spotkanie autorskie Maksymiliana Barta Kozłowskiego w Kawiarni Pod Malwami w Kruszwicy. Miłym akcentem muzycznym literackich spotkań będzie koncert bardów: Krzysztofa Daukszewicza, Kuby Sienkiewicza i Bogusława Nowickiego. W tym roku poetów czeka wyprawa na jezioro Gopło, czyli Poetyckie Mare Polonorum z Nadgoplańskim Parkiem Tysiąclecia, a w Ośrodku Edukacji Ekologicznej Rysiówka na półwyspie Potrzymiech zostaną ogłoszone wyniki konkursu na fraszkę, odbędą się również prezentacje poetyckie ze specjalnym udziałem Janusza Drzewuckiego. Od wielu lat tradycją OLSP są warsztaty recytatorskie dla poetów Jak mówić własne wiersze, prowadzone przez Andrzeja Antczaka. Należy zwrócić uwagę na fakt, że literackie spotkania odbywają się w nadgoplańskiej krainie, w Kruszwicy, która była kolebką polskości.

Organizatorzy XXVI OLSP: – Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy – Robotnicze Stowarzyszenie Twórców Kultury w Bydgoszczy.

Współorganizatorzy: – Centrum Kultury i Sportu Ziemowit w Kruszwicy – Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna im. Stanisława Przybyszewskiego w Kruszwicy – Przedszkole Samorządowe nr 3 im. Ewy Lewańskiej w Kruszwicy – Nadgoplański Park Tysiąclecia, Kwartalnik Artystyczny. Kujawy i Pomorze Zadanie jest współfinansowane ze środków Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Gminy Kruszwica. Patronat medialny: Express Bydgoski, Panorama Kruszwicka, www.kruszwica.org.

P rogram : czwartek, 11 września, godz. 18.00, Pałac w Kobylnikach Otwarcie XXVI Ogólnopolskich Literackich Spotkań Pokoleń – ogłoszenie wyników konkursów poetyckich i wręczenie nagród

w ydarzenia

– promocja almanachu poetyckiego pt. Z ogrodów przeszłości – koncert powitalny – producent: Centrum Kultury i Sportu Ziemowit w Kruszwicy – otwarcie wystawy prac Ewy Lewańskiej – ogłoszenie konkursu na fraszkę wstęp na zaproszenia

niedziela, 14 września, godz. 13. 00, Pałac w Kobylnikach Podsumowanie i zakończenie XXVI Ogólnopolskich Literackich Spotkań Pokoleń

piątek, 12 września, godz. 9.00 Spotkania poetyckie w szkołach i przedszkolach miasta i gminy Kruszwica piątek, 12 września, godz. 14.00, Pałac w Kobylnikach Poezja jak obraz – warsztaty poetyckie Prowadzenie: Janusz Drzewucki krytyk literacki, poeta, dziennikarz i Dorota Ryst poetka, publicystka wstęp wolny piątek, 12 września, godz. 18.30, Kawiarnia Pod Malwami w Kruszwicy Spotkanie autorskie Maksymiliana Barta Kozłowskiego, wstęp wolny piątek, 12 września, godz. 20.00, Wzgórze Zamkowe pod Mysią Wieżą Noc z Gwiazdami. Koncert Bardów: Krzysztof Daukszewicz, Kuba Sienkiewicz, Bogusław Nowicki, wstęp wolny sobota, 13 września, godz. 9.00, Pałac w Kobylnikach Warsztaty poetyckie – ciąg dalszy, wstęp wolny sobota, 13 września, godz. 15.30 Poetyckie Mare Polonorum – wyprawa poetów na jezioro Gopło z Nadgoplańskim Parkiem Tysiąclecia Ogłoszenie wyników konkursu na fraszkę Prezentacje poetyckie ze specjalnym udziałem Janusza Drzewuckiego (Ośrodek Edukacji Ekologicznej Rysiówka na półwyspie Potrzymiech) niedziela, 14 września, godz. 10.00, Pałac w Kobylnikach Indywidualne konsultacje recytatorskie Jak mówić własne wiersze. prowadzenie: Andrzej Antczak instruktor teatralny, wstęp wolny

Pawe ł Krasulak

14.09.2014, godz. 20.00, plac Wolności w Bydgoszczy

„Tenoriada… z balkonu Święcickiego” Z balkonu kamienicy Józefa Święcickiego zaśpiewają: Paweł Krasulak, Łukasz Ratajczak oraz Albert Memeti, na fortepianie towarzyszyć im będzie Artur Pilch.

Publiczność poprzez głosowanie SMS zdecyduje, który z tenorów otrzyma stypendium artystyczne Senatora Andrzeja Kobiaka w wysokości 3000 zł. Zapraszamy do udziału! inf. Jędrzej Kubiak

wrzesień 2014 |

| 49

w ydarzenia Akademicka Przestrzeń Kulturalna – Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 12.09.2014, piątek, godz. 18.00, Muzeum Fotografii WSG, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp na wernisaż wolny. Wystawa czynna do 7 października.

Tomasz Gudzowaty „Beyond The Body” Tomasz Gudzowaty urodził się w 1971 roku. Ukończył prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Bliski jest mu nurt fotografii humanistycznej i forma klasycznego czarno-białego fotoeseju. Zaczynał od fotografii przyrodniczej, osiągając w niej pierwsze międzynarodowe sukcesy, następnie zwrócił się w stronę reportażu społecznego, a od kilku lat koncentruje się na fotografii sportowej. Jego szczególnym zainteresowaniem cieszą się sporty peryferyjne i lokalne, nierzadko egzotyczne i nietypowe, lub w inny sposób wykraczające poza główny nurt. Publikował m.in. w magazynach: Max, L’Equipe, Guardian, Newsweek, Forbes, Time i Photo. Jest wielokrotnym laureatem najważniejszych konkursów fotograficznych, w tym: World Press Photo, Pictures of the Year i NPPA Best of Photojournalism oraz autorem kilku albumów fotograficznych. Współpracuje z agencją Focus Fotoagentur z Hamburga oraz warszawską Yours Gallery. Zaliczany jest do wąskiego grona polskich współczesnych fotografików o międzynarodowym uznaniu i sławie.

kierując się ku jego peryferiom: dyscyplinom tradycyjnym, zakorzenionym w lokalnej tradycji, lub przeciwnie; powstałym stosunkowo niedawno i czerpiącym inspirację ze współczesnej kultury globalnej. Zawsze jednak wyrażającym najbardziej podstawowe wartości sportu: potrzebę wolności i walki o zwycięstwo, a także przeżycia duchowego, poprzez pokonywanie fizycznych ograniczeń ciała. Większość spośród ponad 40-tu prezentowanych na wystawie prac pochodzi z projektów zrealizowanych w ciągu ostatnich lat: Australian Pole Dancers, Street Boxers from Sao Paulo, Nada Kusti – Working Against Decline, Mexico’s Car Frenzy, Freerunning, Mongolian Child Jockeys, Sumo, Synchronized Swimming i Urban Golf In India.

Więcej na stronie www.muzeumfoto.byd.pl

20.09.2014, sobota, godz. 11.00, Galeria nad Brdą, ul. Królowej Jadwigi 14, wstęp wolny.

Wystawa czynna do 10 października.

Elżbieta Kamińska-Zielińska GRAFIKI z „MOSTU…”

„Beyond the body” to tytuł wieloletniego projektu fotograficznego Tomasza Gudzowatego, poświęconego sportowi jako fenomenowi kulturowemu. W poszukiwaniu istoty zjawiska, autor odchodzi od głównego nurtu sportu zinstytucjonalizowanego i medialnego, 50 |

| wrzesień 2014

Elżbieta Kamińska-Zielińska – ur. 9.03.1974 r. w Grudziądzu. Absolwentka Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.

Wystawa prezentowana w Galerii nad Brdą poświęcona jest grafikom, zamieszczonym w ponownym wydaniu „Mostu Królowej Jadwigi” Jerzego Sulimy-Kamińskiego. „Jest to limitowana edycja książki opatrzona w grafiki mojego autorstwa. Wydrukowanie powieści jest związane z 30. rocznicą pierwszego wydania „Mostu…” w 1984 r. Tym wydaniem sagi bydgoskiej chciałam przypomnieć postać wspaniałego człowieka, bydgoszczanina. Chcę również zainteresować i trafić do młodszego pokolenia. Ma to też być dowód wdzięczności za trud wychowania takiej osóbki, jak ja. Jest to także prezent dla żony pisarza i mamy. Ta wyjątkowa uroczystość odbędzie się w dniu jego urodzin, 20 września”.

Więcej szczegółów na wortalu kultura: www.kultura.byd.pl.

w ydarzenia

fot. Arkadiusz Blachowski

„Mam lustrzankę”

fot. Paulina Makowiecka

Bydgoska Akademia Fotografii – to już ostatni dzwonek!

Już od września 2014 rusza szósta edycja Bydgoskiej Akademii Fotografii. W ramach rocznej edukacji prowadzone są wykłady z teorii i estetyki fotografii, jak i duży blok zajęć praktycznych: fotografia analogowa, kreacyjna, reklamowa, reportażowa, dokumentalna, ślubna, architektury, portret, akt, reprodukcja, makrofotografia, obróbka cyfrowa w programach graficznych. Proponujemy kształcenie w dwóch trybach: wieczorowym i zaocznym, na poziomie podstawowym oraz zaawansowanym. Po ukończeniu BAF istnieje możliwość uzyskania świadectwa studium podyplomowego.

Więcej szczegółów oraz formularz zgłoszeniowy na stronie www.baf.byd.pl.

Minął czas letniego rozleniwienia. Weź udział we wrześniowej odsłonie warsztatów „Mam lustrzankę” i zaprezentuj swoje prace na wystawie w Muzeum Fotografii WSG. Kurs przeznaczony jest dla osób rozpoczynających swoją przygodę z fotografią. W programie m.in. wszystko o ustawieniach manualnych, oświetleniu, kompozycji oraz recepty na udane zdjęcia – nocne, w pomieszczeniach oraz w plenerze.

Program, terminy zajęć oraz formularz zgłoszeniowy dostępne na stronie www.muzeumfoto.byd.pl.

Dodatkowe informacje: muzeumfoto@byd.pl lub tel.

52 567 00 07.

Akademia Kreatywności Akademickiej Przestrzeni Kulturalnej WSG została stworzona dla osób twórczych, które poszukują inspiracji, nowych dróg rozwoju i możliwości działania. Zapraszamy na zajęcia m.in. z malarstwa, fotografii, architektury, designu, dziennikarstwa, muzyki oraz tańca.

Więcej szczegółów na stronie www.apk.wsg.byd. pl w zakładce „Akademia Kreatywności”. Dodatkowe informacje: centrum@byd.pl lub tel. 52 567 00 63/68. inf. Karolina Szatkowska

klubokawiarnia 1138 22.09.2014, poniedziałek, godz. 17.00, klubokawiarnia 1138, ul. Wełniany Rynek 11, wystawa kolaży czynna do 22 października

Tnij schematy, myśl kreatywnie!

Warsztaty z prezentacją otwierającą wystawę kolaży poprowadzi bibliotekarz w Wyższej Szkole Bankowej, pasjonat sztuki dadaistycznej i wieloletni twórca kolaży, pseudonim ambasaDaDa. „Rezygnujemy z tradycyjnego – sztywnego w swej formule – wernisażu na rzecz kreatywnego działania i dobrej zabawy. Zamiast lampki szampana otrzymasz od nas klej, papier i nożyczki, by w niebanalny i zaskakujący sposób łączyć ze sobą rozmaite tworzywa i elementy. To jedna z propozycji, oprócz towarzyszącej warsztatom – projekcji oraz wystawy, mających przybliżyć uczestnikom arkana techniki kolażu wykorzystywanej przez artystów ruchów awangardowych, a także twórców współczesnych.” ambasaDaDa

Warsztaty są bezpłatne, za względu na ograniczoną liczbę miejsc obowiązuje rezerwacja w klubokawiarni 1138 https://pl-pl.facebook.com/klubokawiarnia1138 Galeria internetowa: http://ambasadada.digart.pl/ inf. Marta Gruszczyńska

wrzesień 2014 |

| 51

w ydarzenia Młodzieżowy Dom Kultury Nr 5 5.09.2014, godz. 17.00, Arthol Galeria

Wrota do Akademii Sztuki wernisaż wystawy prac uczestników kursu przygotowującego do egzaminów wstępnych do szkół plastycznych prowadzonego w MDK-5 w ramach Warsztatów Plastycznych przez artystów malarzy Waldemara Zyśka i Jana Zyśka. Chętni do wzięcia udziału w kolejnej edycji kursu (w wieku od 12 do 25 lat) proszeni są o przyniesienie próbek swojej twórczości. Podczas wernisażu odbędzie się wykład otwierający projekt artystyczno-edukacyjny „PRZESTRZEŃ KREATYWNA”.

6.09.2014, godz. 10.00-13.30

Drzwi otwarte Zapraszamy wszystkich zainteresowanych i niezdecydowanych na pokazy i występy sekcji naszego domu kultury oraz na wystawę prac naszych sekcji plastycznych pn. „Różne oblicza wakacyjnego życia”. Będzie można uczestniczyć w poszczególnych zajęciach, a także porozmawiać z instruktorami oraz nauczycielami i zapisać się na wybrane przez siebie formy spędzania czasu wolnego rozwijające zainteresowania i zdolności.

Zapisy do wszystkich kół i sekcji MDK 5 od 25.08. do 12.09. w godz. 10.00-18.00, ul. F. Krysiewiczowej 8, tel.

52 348 50 02 lub 52 343 47 37. Spotkania organizacyjne od 8.09. do 12.09. Szczegóły na stronie www.mdk5.pl 22 sierpnia – 15 września 2014, Arthol Galeria

Dziecięce rękodzieło

– wystawa prac uczestników projektu „Letnia Akademia Rękodzieła” „Letnią Akademię Rękodzieła” zaplanowaliśmy jako tydzień wakacyjnych zajęć artystycznych dla dzieci w wieku 7-10 lat. Podczas tego tygodnia każdy dzień poświęcony będzie innemu zagadnieniu: wiklina, glina, szkło, materiał, drewno. Do współpracy zaprosiliśmy twórców ludowych. Zorganizowana wystawa będzie efektem warsztatów rękodzielniczych przeprowadzonych w ramach projektu w ostatnich tygodniach wakacji.

Projekt realizowany jest przez Stowarzyszenie Fordońska Piwnica ARTMUZA 5 ze środków Miasta Bydgoszczy we współpracy z MDK 5.

28 września – 2 października 2014

Symbole Naszego Miasta II Przez pięć dni gościć będziemy młodzież z Serbii.

W ramach projektu „Symbole Naszego Miasta II”, który jest efektem współpracy dzieci i młodzieży z miast partnerskich: Bydgoszczy i Kragujevca. W ramach projektu odbędą się międzynarodowe warsztaty plastyczne. Chcemy podzielić się Naszym Miastem z gośćmi z zagranicy i poprosić ich, by oni pokazali nam jak widzą Bydgoszcz. Rezultatem działań będzie film promujący projekt i współpracę młodzieży obu miast.

52 |

| wrzesień 2014

Projekt realizowany jest przez MDK 5 w ramach Bydgoskiego Grantu Oświatowego oraz Stowarzyszenie „Fordońska Piwnica ARTMUZA 5” ze środków Miasta Bydgoszczy.

29.09.2014, godz. 11.00, Arthol Galeria Zajęcia otwarte w ramach projektu:

Japonia, kraj kwitnącej wiśni Pokaz filmu pt. „ Chanoyu, czyli ceremonia picia herbaty” oraz malowanie czarek ceramicznych (wykonanych w czerwcu). inf. Justyna Siemianowska

w ydarzenia Kawiarenka Bele Epoque 17.09.2014, środa, godz. 19.00, Salonik Secesyjny MCK w Bydgoszczy

Podróż do wnętrza materii – eksplozja odkryć fizyki na przełomie XIX i XX stulecia Przełom XIX i XX wieku był okresem przełomowych odkryć z dziedziny fizyki i chemii, które były impulsem do gwałtownego przyspieszenia rozwoju ludzkości. Wytwarzanie prądu elektrycznego, zdjęcia rentgenowskie, zastosowanie fal radiowych czy rozszczepianie izotopów promieniotwórczych radykalnie zmieniło obraz naszej cywilizacji. Ale ówcześni uczeni zaczęli także zgłębiać największe tajemnice Wszechświata.

W najbliższej Kawiarence postaramy się zabrać Państwa w tą pasjonującą podróż do wnętrza materii i na krańce Wszechświata. Podróż, która rozpoczęła się na przełomie wieków i trwa do dzisiaj. inf. Daria Bręczewska-Kulesza

Bydgoska Poradnia Sztuki Bydgoska Poradnia Sztuki – Nowy Rynek – cały czas pomaga chętnym, potrzebującym zapaleńcom sztuki i prac ręcznych. Piec ceramiczny rozgrzany jak w piekarni, nowe obrazy i pomysły na stare przedmioty. Przyjdzie czas na teatrzyk kukiełkowy… wypożyczalnię strojów unikatowych i własne koncepcje. Zdolna młodzież może naprawdę nauczyć się rysować i malować…

Aktualnie jest wystawa bydgoszczanki Alicji Kubickiej studiującej na ASP w Gdańsku – watro zobaczyć o co chodzi w malowaniu… Zapraszamy! inf. Stanisław Stasiulewicz

← A l i c j a K u b i c k a (f r a g m e n t w y s t a w y )

Chcę ci powiedzieć, co jest dla mnie ważne Ukochana osoba, poczucie bezpieczeństwa, zdrowie, wspomnienie z dzieciństwa, wyjątkowe miejsce, pierścionek prababci, książka, piosenka, wiara, wolność, marzenie, akceptacja, szczerość… Co jest dla Ciebie w życiu ważne?

Emilia Malczyk w ramach stypendium artystycznego przyznanego przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy zaprasza seniorów do udziału w projekcie „Chcę ci powiedzieć, co jest dla mnie ważne”.

Składają się na niego: – warsztaty (5 spotkań), w czasie których głęboka refleksja, szczerość w stosunku do samego siebie i innych, zagłębienie we własnych myślach, emocjach i uczuciach pozwolą spisać indywidualne historie

mówiące o tym, co jest w życiu najważniejsze, – wykonanie portretów uczestników przez wspaniałego fotografa – Arkadiusza Wojtasiewicza; Projekt zakończy się w grudniu wystawą. „Chcę ci powiedzieć, co jest dla mnie ważne” Pierwsze spotkanie: 1 października 2014 r., godz.

12.00-14.00 Miejsce: Coffee Photo, ul. Poznańska 12, Bydgoszcz Udział w projekcie jest bezpłatny, ilość miejsc ograniczona.

Info / kontakt: Emilia Malczyk, tel. 662 060 024, emiliaa.malczyk@gmail.com

Zrealizowano dzięki wsparciu finansowemu miasta Bydgoszczy wrzesień 2014 |

| 53

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu Film – konkurs w ramach Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu

Amatorzy filmowcy na start!

Już tylko do piątego września przyjmowane są zgłoszenia na konkurs filmowy organizowany w ramach Konfrontacji Amatorskiej Twórczości Artystycznej Regionu. Uczestnikami konkursu mogą być początkujący filmowcy (również debiutanci) oraz wszyscy autorzy niezależni z województwa kujawsko-pomorskiego.

Aby wziąć udział w Konfrontacjach należy nadesłać nagrany na nośniku optycznym (CD lub DVD) film odpowiadający jednej z trzech kategorii: filmy fabularne, wideoklipy albo filmy dokumentalne i reportaże. Jeden uczestnik może zgłosić nie więcej niż trzy filmy. Prace konkursowe mogą być zrealizowane zarówno w konwencji animacji, jak i żywego planu oraz – rzecz jasna – obie te formy łączyć.

Projekcje finałowe odbędą się 11 października w Kino-galerii Tumult w Toruniu. Filmy konkursowe oceni jury, które przyzna nagrody i wyróżnienia. Tradycyjnie swojego faworyta wskazać będą mogli także widzowie.

Regulamin Konfrontacji dostępny jest na stronie internetowej Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu.

Etiuda fabularna – warsztaty filmowo-telewizyjne

Jak nakręcić krótką komedię?

W dniach 12-14 września w Wojewódzkim Ośrodku Animacji Kultury w Toruniu odbędą się warsztaty Etiuda fabularna prowadzone przez Jerzego Włodzimierza Afanasjewa. Adresatami zajęć są początkujący filmowcy-amatorzy oraz osoby, które mają w swoim dorobku pierwsze realizacje, ale chcą doskonalić swój warsztat.

Uczestnicy warsztatów nakręcą pod kierunkiem mistrza etiudę fabularną w oparciu o przygotowany scenariusz komediowy.

Prowadzący warsztaty jest dziennikarzem i filmowcem (zarówno scenarzystą, jak i reżyserem) oraz producentem teatralnym i filmowo-telewizyjnym. Ma duże doświadczenie artystyczne. Zrealizował m.in. filmy: Ten plener filmowy …Ach!, Mag z Sopotu, Jeden pomoże, drugi zabije, Światło Biblii, Dzieci stanu wojennego oraz cykl dokumentalny Sopocianie 19452011. Współpracuje również z kanałami telewizyjnymi EuroNews i Arte/ZDF. Warsztaty fotografii mobilnej

Smartfon narzędziem artysty Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu zaprasza w dniach 13-14 września na Warsztaty fotografii mobilnej, które poprowadzi właśnie Wojtek Szabelski.

Zajęcia rozpoczną się od krótkiego wprowadzenia teoretycznego, podczas którego przedstawiona będzie historia mobilnego aparatu fotograficznego i cechy aparatów zintegrowanych z telefonem (zarówno zalety, 54 |

| wrzesień 2014

jak i ewentualne wady). Omówione zostaną też najpopularniejsze obecnie modele smartfonów pod kątem jakości wbudowanych aparatów i dostępności aplikacji niezbędnych i przydatnych w uprawianiu fotografii mobilnej.

Podczas znacznie obszerniejszej części praktycznej, uczestnicy warsztatów będą fotografować w plenerze i w studio, następnie przetworzą swoje prace za pomocą różnych filtrów lub aplikacji.

Prowadzący warsztaty jest fotografikiem, członkiem ZPAF. Przez 20 lat był etatowym fotoreporterem Centralnej Agencji Fotograficznej i Polskiej Agencji Prasowej. W swoim dorobku ma kilkanaście indywidualnych wystaw fotograficznych. Wojtek Szabelski zdobywał nagrody i wyróżnienia na wielu konkursach fotograficznych, m.in. Grand Press Photo, Konkursie Polskiej Fotografii Prasowej, Newsreportażu, World Sport Photo Contest.

Rozstrzygnięcie konkursu literackiego My, Europejczycy!

Oczami najmłodszych obywateli W połowie września ogłoszone zostaną wyniki konkursu literackiego dla dzieci i młodzieży My, Europejczycy!, którego organizatorami są Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu.

Nagrodzone teksty napisane są w ciekawej formie, ich autorzy sięgają po różne gatunki literackie, obok listów pojawiają się też opowiadania i teksty stylizowane na fragmenty dziennika. Wszystkich laureatów łączy jednak perspektywa, z której starają się opisać Unię Europejską. Najczęściej przedstawiają oni przykłady z najbliższego otoczenia i swoje osobiste doświadczenia.

Antologia My, Europejczycy!, która zostanie zaprezentowana wraz z ogłoszeniem wyników konkursu zawiera nagrodzone i wyróżnione prace.

Pozostałe warsztaty i szkolenia: 4 października 2014 r. – Śpiewnik polski. Śpiewamy polskie piosenki. Zajęcia prowadzi Erwin Regosz, cena 50 zł, termin zgłoszeń 20 września 2014 r.

4-5 października 2014 r. – Warsztaty – seminarium Animacja w działaniu. Zajęcia prowadzi Rafał Kołacki, cena 100 zł, termin zgłoszeń 19 września 2014 r.

17-19 października 2014 r. – Pedagogika zabawy w pracy z dziećmi i młodzieżą. Zajęcia prowadzi Alicja Usowicz, cena 80 zł, termin zgłoszeń 3 października 2014 r. informacje szczegółowe na www.woak.torun.pl

inf. Kamil Hoffmann

Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu ul. Szpitalna 8; 87-100 Toruń tel./fax: 566 522 027, 566 522 755 www.woak.torun.pl; e-mail: woak@woak.torun.pl

w ydarzenia Wydawnictwa Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy Zdzisław Pająk, Maluj muzykę bracie. Andrzej Przybielski (1944-2010), książka z płytą CD Andrzej Przybielski Sesja Open 136 stron, format 152×270 mm, okładka twarda cena 35 zł

Krzysztof Gruse, Wiersze średnie, 64 strony, format 118×165 mm, cena 10 zł Strzała Łuczniczki 2014

Łukasz Płotkowski, Artysta i jego świat. 33 rozmowy, 148 stron, format 165×235 mm, cena 20 zł

Małgorzata Dziemitko-Gwiazdowska, Wojciech Trempała, Niewietrzone miasto. Przemysł muzyczny pokolenia przełomu cyfrowego, 148 stron, format 165×235 mm, cena 20 zł

Killed by Car, Finally! Something we can dance to! płyta audio, 44 minuty cena 25 zł

iMageNta, 2heads&3tails płyta audio, 40 minut Cena 25 zł

Andrzej Przybielski, Sesja Open płyta audio, 50 minut Cena 20 zł

Marian Turwid, Nieprzebrane skarby, Czytanki miejskie: zeszyt 1 40 stron, format 148×210 mm, cena 5 zł

Partyzant, Myśli Kilka płyta audio, 44 minuty Cena 25 zł

Zapraszamy do zakupów w MCK w Bydgoszczy przy ul. Marcinkowskiego 12 Więcej informacji: rezerwacje@mck-bydgoszcz.pl, tel. 523 255 540 wrzesień 2014 |

| 55

w ydarzenia Miejskie Centrum Kultury 4.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Tańca 60+ Od września kontynuuje swoją pracę grupa Teatr Tańca 60+. Należy przynieść wygodny strój, ćwiczymy bez obuwia. Zajęcia są nieodpłatne. Więcej informacji i zapisy: Emilia Kubik / emiliaa.malczyk@gmail.com / tel.

662 060 024.

4-5.09.2014, czwartek-piątek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Warsztaty teatralne niebopiekło.

Grupa zamknięta – brak miejsc. Kontakt: ewa.stolowska@mck-bydgoszcz.pl 5.09.2014, piątek, godz. 18.00, Barka Lemara, wstęp wolny

Koncert Promenadowy – Orkiestra Dęta Inowrocławskich kopalni soli SOLINO S.A. kapelmistrz – Piotr Barczak 6.09.2014, sobota, godz. 12.00, Wyspa Młyńska w Bydgoszczy, wstęp wolny

Narodowe Czytanie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza Przed nami trzecia edycja ogólnopolskiego Narodowego Czytania zainicjowanego przez przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego.

Tematem tegorocznego spotkania będzie „Trylogia” Henryka Sienkiewicza. Jedną z najsłynniejszych polskich powieści czytać będą zaproszeni goście.

Pokaz improwizacji z okazji Narodowego Czytania Sienkiewicza ma być okazją do podjęcia próby współczesnej interpretacji dzieł tego autora i ciekawym nawiązaniem do jego twórczości.

7.09.2014, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp 13 i 16 zł.

Premiera spektaklu „Zabawki” Bydgoskiego Teatru Lalek Buratino Najnowszy spektakl Bydgoskiego Teatru Lalek Buratino zatytułowany „Zabawki” opowiada intrygującą, współczesną historię, tym ciekawszą, że zbudowaną ze zdarzeń, których w większym lub mniejszym stopniu wszyscy bywamy uczestnikami. Autorem scenariusza i reżyserem jest Czesław Sieńko, scenografię opracowała Izabela Toroniewicz, muzykę skomponował Jędrzej Rochecki, a animacje przygotowała Karolina Suchodolska. Występują: Iga Jambor-Skupniewicz, Karolina Kasprzak, Karolina Suchodolska, Jarosław Siech i Adrian Wiśniewski.

8.09.2014, poniedziałek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Warsztaty teatralne niebopiekło 9.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Tańca 60+ 6.09.2014, sobota, 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Improwizowany wymyWammy

– pokaz improwizacji teatralnej z okazji Narodowego Czytania „Trylogii” H. Sienkiewicza.

Tym razem inspirować się będziemy nie tylko Waszymi sugestiami, ale równiez twórczością Sienkiewicza.

Dzięki improwizacji dopiszemy to, co samemu Sienkiewiczowi nie przyszło do głowy, stworzymy własne zakończenia, wykreujemy postaci, które w „Trylogii” się nie pojawiły… Zalejemy Was POTOPEM pomysłów, skojarzeniami wojować będziemy niczym MIECZEM, wytworzymy wspólnie energię, która rozpali twórczy OGIEŃ! Zapraszamy na impro „ku pokrzepieniu serc”!

56 |

| wrzesień 2014

11-12.09.2014, czwartek-piątek, godz. 9.00-16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny, kontakt: konferencja@kanalbydgoski.pl

Konferencja naukowa „Kanał Bydgoski w systemie polskich dróg wodnych” 11.09.2014, czwartek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, zaproszenia do odbioru w kasie MCK

Festiwal Chóralny im. M. Kopernika PER MUSICAM AD ASTRA Impreza organizowana jest przez Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Chóralnej ASTROLABIUM z siedzibą

w ydarzenia w Toruniu. Wystąpią: Positive Vibrations (znani szerszej dzięki występowi w programie Xfactor), Voice Print (męski zespół wokalny działający w Colombo, największym mieście Sri Lanki) oraz Vox Singers (chór, którego członkami są mieszkańcy Płocka i okolicznych miejscowości).

12.09.2014, piątek, godz. 18.00, Barka Lemara, wstęp wolny

Koncert Promenadowy

– Orkiestra Dęta Zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej w Nakle, kapelmistrz – Zbigniew Rydelski.

13.09.2014, sobota, godz. 20.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Premiery Płytowe – So Slow / Plum Gitarowa surowość okraszona przesterami oraz rock’n’rollowy groove – tak zapowiada się wieczór 13 września w Miejskim Centrum Kultury. Zagrają Plum (uczestnicy m.in. Off Festival, Fląder Festiwal, Asymmetry Festival, Sound City Fest w Liverpoolu oraz Primavera Sound Festival w Barcelonie) oraz So Slow (pod koniec czerwca tego roku ukazał się debiutancki album warszawsko-bydgoskiej grupy zatytułowany „Dharavi”) – dwie polskie formacje gitarowe udowadniające, że eksperymentowanie z surowością i minimalizmem muzyki rockowej ma wciąż sens.

13.09.2014, sobota, godz. 9.00, ul. Rybi Rynek, wstęp wolny

Śniadanie prosto z mostu Projekt realizowany w ramach Promo Festival 2014.

W programie m.in. koncerty, oraz poczęstunek przygotowany m.in. przez restaurację Cztery Pory Roku ZPP Ostromecko. Organizatorami imprezy są BYLOT i MCK Bydgoszcz.

13.09.2014, godz. 14.00-23.00, sobota, ul. Wrocławska, plac przy IV śluzie, wstęp wolny

„Z wizytą u Petersona” – impreza poświęcona dziedzictwu przemysłu związanego z wodą oraz żeglugi śródlądowej.

W dwudniowym programie: Występ orkiestry dętej Ewy Makuli, narracje historyczne związane z Kanałem Bydgoskim, wykłady z cyklu „Bydgoszcz – Belle Epoque”, potańcówki: Matecki Band i przy akordeonie, Cinema H2O: Wśród nocnej ciszy (1978 r.), Ludzie Wisły (1938 r.), Dwoje z wielkiej rzeki (1958 r.), koncerty (im. Klary Dux, przedwojennych szlagierów), wystawa zdjęć Czesława Zycha nt. Dziejów przemysłu rzecznego.

13.09.2014, sobota, godz. 20.00, Barka LEMARA, wstęp wolny

„Miasto nad Kanałem” Widowisko „Miasto nad Kanałem” powstało na podstawie powieści Jerzego Sulimy-Kamińskiego „Most królowej Jadwigi”. Aktorzy bydgoskiego ARLETeatru pokażą w nim przeobrażenie miasta, jego historię utrwaloną na kartach powieści, w poezji bydgoskich artystów, jak i na pocztówkach. „Miasto nad Kanałem” to połączenie muzyki, słowa, ruchu i obrazu. Widowisko

zabierze mieszkańców miasta i regionu w sentymentalną podróż po nieistniejącej już Bydgoszczy i jej zakątkach, które warto przywołać.

14.09.2014, godz. 12.00-23.00, niedziela, ul. Wrocławska, plac przy IV śluzie, wstęp wolny

Z wizytą u Petersona – impreza poświęcona dziedzictwu przemysłu związanego z wodą oraz żeglugi śródlądowej.

14.09.2014, niedziela, godz. 20.00, Park przy IV śluzie, ul. Wrocławska, wstęp wolny

„Miasto nad Kanałem” 15.09.2014, poniedziałek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Warsztaty teatralne niebopiekło 16.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Tańca 60+ 17.09.2014, środa, godz. 19.00, salonik secesyjny MCK, wstęp wolny

Kawiarenka Bele Epoque

– Podróż do wnętrza materii – eksplozja odkryć fizyki na przełomie XIX i XX stulecia.

19.09.2014, piątek, godz. 19.00, kawiarnia Szpulka MCK, wstęp wolny

Wernisaż wystawy Lato w Teatrze Gostycyn 2014 Wystawa fotograficznej dokumentacji ogolnopolskiego projektu Lato w Teatrze. Fotografie Marka Noniewicza i Lukasza Matulewskiego 19.09.2014, piątek, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp

Blues Plus Festival

– koncert zespołów Manfredi & Johnson (zwycięzca konkursu na festiwalu Harmonica Bridge w roku 2011), Vecerek & Green Company (specjalny projekt festiwalowy stworzony przez muzyków bydgoskiego zespołu Green Grass i czeskiego multinstrumentalistę Premysla Vecerka) oraz Barcelona Bluegrass Band (hiszpański zespół odnoszący sukcesy na wielu festiwalach w Europie).

20.09.2014, sobota, godz. 8.00-11.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, koszt 40 zł

Wprowadzenie do pantomimy

– warsztaty z podstaw pantomimy, prowadzenie Mieczysław Giedrojć, zapisy: alicja.dobrowolna@mck-bydgoszcz.pl 20.09.2014, sobota, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny.

Promocja książki Jerzego Sulimy-Kamińskiego wrzesień 2014 |

| 57

w ydarzenia 19.09.2014, godz. 18.00, Galeria Wspólna, ul. Batorego 1/3. Wstęp wolny.

40-lecie pracy twórczej

Jolanty Baziak Jolanta Baziak – poetka, eseistka, krytyk literacki, ukończyła studia polonistyczne, filozoficzne i teologiczne. Od 13 roku życia związana jest z Bydgoszczą. Debiutowała w 1974 w Polskim Radio cyklem wierszy Strefa pomylonych. Przez wiele lat prowadziła „cygańskie życie” pracownika warszawskich ZPR-ów, Estrady w Poznaniu i w Bydgoszczy, będąc m.in. w stanie wojennym kierownikiem zespołu Kabaretu „Klika”. O artystach polskich i norweskich możemy z kolei przeczytać w esejach popularnonaukowych o sztuce: Leon Wyczółkowski – kolejne życie (2 wyd.) oraz Wyczółkowski, Przybyszewscy, Munch i Vigeland. Z tytułu wykształcenia i zamiłowania powstały diariusze z podróży: Ziemia zawsze Święta – notatki z Egiptu i Izraela, Ziemia początku oraz eseje filozoficzne: Pasje i niepokoje Simone Weil i Nietzsche w optyce filozofów (2 wyd.). Wydała łącznie 20 samodzielnych publikacji zwartych – poetyckich i prozatorskich. Jej wiersze ukazały się w przekładach na język angielski, niemiecki, czeski i islandzki.

Od siedemnastu lat jest redaktorką naczelną Miesięcznika Literackiego „Akant”. Redaguje książki i cykle wydawnicze. Pracuje obecnie w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, gdzie opracowała merytorycznie i edytorsko ponad 40 katalogów wystaw.

Współpracuje z kilkoma stowarzyszeniami twórczymi. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, jest członkiem Towarzystwa Inicjatyw Kulturalnych, Stowarzyszenia „Teatr na Barce”, Stowarzyszenia Odbudowy Bydgoskiej Fontanny „Potop” oraz Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego. Od pięciu lat prowadzi warsztaty literackie. W ich ramach ukazało się ponad 10 debiutów książkowych.

W wolnym czasie poetka zajmuje się malarstwem.

Otrzymała za swoją twórczość i działalność społeczno-kulturalną wiele nagród i wyróżnień.

Obecna nowa publikacja Całe stworzenie, składa się z trzech tomów wierszy: Pryma, Tercja, Kwinta, obejmuje wiersze wybrane i nowe. Poetka będzie promowała swoją najnowszą książkę 19 września w „Galerii Wspólnej”, zapraszamy.

58 |

| wrzesień 2014

20.09.2014, godz. 19.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp

Blues Plus Festival

– wystąpią: Damian Luber (gitara, śpiew) & Jacek Szuła (harmonijka ustna), Tortilla (laureat festiwalu Rawa Blues, jako jedna z nielicznych grup w Polsce wykonująca autentycznego bluesa elektrycznego) oraz Free Blues Band (formacja grająca już ponad 30 lat, otwierała koncerty m.in. Deep Purple i The Animals).

21.09.2014, niedziela, godz. 9.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, koszt 40 zł

Wprowadzenie do pantomimy

– warsztaty z podstaw pantomimy, prowadzenie Mieczysław Giedrojć, zapisy: alicja.dobrowolna@mck-bydgoszcz.pl 21.09.2014, niedziela, godz. 14.00-16.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp 5 zł

Seans DKF PLUS – „Ida” reż. Paweł Pawlikowski

22.09.2014, poniedziałek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Warsztaty teatralne niebopiekło 23.09.2014, czwartek, godz. 10.00-12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Teatr Tańca 60+ 25.09.2014, czwartek, godz. 19.00, strych Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bydgoszczy, wstęp wolny

II Otwarcie Synagogi

Instrumenty dęte w muzyce filmowej – warsztaty improwizacji z Mikołajem Trzaską Chciałbym się podzielić z wami swoim doświadczeniem improwizatora, które zdobyłem ucząc się i pracując z największymi mistrzami w tej dziedzinie na całym świecie. Moim celem jest pokazanie jak tworzy się muzykę, pracując w grupie, jak buduje się podstawę inspiracji, pozwalającej wyzwolić twórczą energię. „Każdy z nas jest niezależna forma istnienia, która na zasadzie kontrapunktu tworzy z innymi całość”.

Nie będziemy starali się odtwarzać klisz i stylów muzycznych, pozwolimy sobie na odrobinę fantazji.

Zapraszam na wszystkich pragnących spotkać się z wyzwaniem tworzenia nowego i osobistego słyszenia. Weźcie ze sobą swój instrument, może być głos.

26.09.2014, piątek, wstęp wolny

II Otwarcie Synagogi

godz. 12.00-17.00 – „Polacy, Niemcy, Żydzi w Fordonie” – konferencja edukacyjna, ul. Generała Zygmunta Berlinga 13 (w kinie Jeremi) godz. 19.00 – wystawa fotografii Katarzyny Gębarowskiej „Sprawozdanie z raju”, wernisaż, Synagoga w Fordonie, ul. Przy Bóżnicy 22 (dawniej ul. Bydgoska) godz. 20.00 – koncert Shofar i Mikołaja Trzaski, Synagoga w Fordonie, ul. Przy Bóżnicy 22 (dawniej ul. Bydgoska)

w ydarzenia Taśmowa produkcja wydarzeń kulturalnych Zapraszamy na inaugurację szlaku przemysłowego w Bydgoszczy pn. Szlak Wody, Przemysłu i Rzemiosła TeH2O w Bydgoszczy, który jest efektem europejskiego projektu Shift-X. 13-14.09.2014, sobota-niedziela ul. Wrocławska, plac przy IV śluzie,

Z wizytą u Petersona

Impreza poświęcona dziedzictwu przemysłu związanego z wodą oraz żeglugi śródlądowej.

W dwudniowym programie: występ Orkiestry Dętej Ewy Makuli, koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Wisła” z Płocka, narracje historyczne związane z Kanałem Bydgoskim, wykłady z cyklu „Bydgoszcz – Belle Epoque”, potańcówki: Matecki Band i przy akordeonie, Cinema H2O: Wśród nocnej ciszy (1978 r.), Ludzie Wisły (1938 r.), koncerty (im. Klary Dux, przedwojennych szlagierów), wystawa zdjęć Czesława Zycha nt. Dziejów przemysłu rzecznego.

22-26.09.2014, poniedziałek-piątek Zapraszamy na spotkania powiązane ze zwiedzaniem obiektów znajdujących się na szlaku.

26.09.2014, piątek, Stary Rynek,

Przemysłowa Masa Krytyczna – zlot miłośników rowerów Zapraszamy rowerzystów na przejazd z Przemysłową Masą Krytyczną powiązany ze zwiedzaniem wybranych obiektów szlaku.

27.09.2014, sobota, godz. 11.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny (zapisy)

Zatańcz ze mną mamo

– zajęcia taneczne dla dzieci od 5 lat z opiekunami. Konieczna rezerwacja miejsc (dagmara.wroblewska@mck-bydgoszcz.pl) i zabranie wygodnego stroju.

27.09.2014, sobota, godz. 20.00, Barka Lemara, wstęp wolny

Koncert poezji śpiewanej inicjujący powstanie Ruchu Artystycznego „Barka” Nowa inicjatywa kulturalna, której działania koncentrować się będą wokół sceny wodnej na Barce Lemara, podczas której planowane są m.in. koncerty poezji śpiewanej, spotkania, przeglądy piosenki turystycznej, wystawy i wiele innych form aktywności kulturalnej. Na inaugurację wystąpią m.in. Piotr Pieńkowski – (uczestnik festiwali i przeglądów poezji śpiewanej, lauteat cennych nagród) i Marzena Nowakowska (laureatka Ogólnopolskiego Turystycznego Przeglądu Piosenki Studenckiej Bazuna 2014; X Ogólnopolskiego Przeglądu Piosenki Turystycznej Nocnik 2014 (Nagroda Specjalna Starosty Łęczyckiego) oraz 47 Ogólnopolskiej

26-27.09.2014, piątek-sobota, Wyspa Młyńska

Europejska akcja kontenerowa Bydgoszcz jest jednym z miast na trasie kontenera – galerii przekształconego w złotą skrzynię, jako symbol cennej wartości dziedzictwa. Wnętrze kontenera będzie się znajdować galeria artystyczna z wystawą oraz przestrzeń warsztatowa.

W dwudniowym programie: • Warsztaty w ramach europejskiej akcji kontenerowej – camera obscura, liczba miejsc ograniczona, zapisy agnieszka.brzyska@mck-bydgoszcz.pl Zapraszamy do wzięcia udziału w dwudniowym warsztacie, który poprowadzi belgijski artysta Jonny Vekemans. W pierwszym dniu uczestnicy zostaną zaznajomieni z podstawowymi technikami camery obscury, a drugiego dnia sami wykonają zdjęcia, które będą wystawione na ścianach galerii. Podczas warsztatów zostanie pokazane jak spojrzeć na swoje miasto z nowej perspektywy używając tej techniki z przeszłości.

• Żywa mapa szlaku – próba skondensowania szlaku przemysłowego na Wyspie Młyńskiej – przedstawiciele wszystkich obiektów przybliżą w niestandardowej formie swoją ofertę • projekcje filmów:

Strajk (1924 r.), Dzisiejsze czasy (1936 r.)

• warsztaty z zanikających zawodów – zapisy agnieszka.brzyska@mck-bydgoszcz.pl.

Dokładny harmonogram imprez na: www.mck-bydgoszcz.pl

Turystycznej Giełdy Piosenki Studenckiej w Szklarskiej Porębie).

Pomysłodawcy i organizatorzy – Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy i Bydgoska Lokalna Organizacja Turystyczna BYLOT. 28.09.2014, niedziela, godz. 12.00, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp 13 i 16 zł

Popremierowy spektakl „Zabawki” Bydgoskiego Teatru Lalek Buratino 28.09.2014, niedziela,

II Otwarcie Synagogi

godz. 12.00-18.00 – otwarcie świetlicy przy ul. Rynek 6 w Starym Fordonie godz. 20.00 Koncert Karoliny Cichej z zespołem „Powrót z Jidiszlandu”, Synagoga w Fordonie, ul. Przy Bóżnicy 22 (dawniej ul. Bydgoska), wstęp wolny 29.09.2014, poniedziałek, godz. 17.00-19.45, sala kinowo-widowiskowa MCK, wstęp wolny

Warsztaty teatralne niebopiekło wrzesień 2014 |

| 59

w ydarzenia Kino dzieci – nowy festiwal filmowy dla najmłodszych Pracownia filmu i kina MCK zaprasza na pierwszą edycję nowego festiwalu filmowego dla dzieci.

27.09.

28.09.

29.09.

30.09.

g. 10.30 g. 12.30 g. 10.30 g. 12.30 g. 10.00 g. 12.00 g. 10.00 g. 12.00

Seanse w kinie JEREMI (ZS nr 5, ul. Z. Berlinga 13) KACPER I EMMA – NAJLEPSI PRZYJACIELE kategoria wiekowa 5+ TWARDZIELE kategoria wiekowa 10+ ZESTAW KRÓTKICH METRAŻY kategoria wiekowa 7+ PAN PATYK W KŁOPOTACH kategoria wiekowa 7+ Seanse w kinie ORZEŁ/MCK (ul. Marcinkowskiego 12-14) KACPER I EMMA – NAJLEPSI PRZYJACIELE kategoria wiekowa 5+ ZESTAW KRÓTKICH METRAŻY kategoria wiekowa 7+ TWARDZIELE kategoria wiekowa 10+ PAN PATYK W KŁOPOTACH kategoria wiekowa 7+

Stowarzyszenie Nowe Horyzonty przy współpracy z lokalnymi kinami, rusza z festiwalem filmowym dla młodych widzów. Kino Dzieci to 10 dni pokazów, ponad 40 tytułów na ekranie, a przede wszystkim wyjątkowa festiwalowa atmosfera. Wyróżnikiem festiwalu – poza programem – będzie szereg wydarzeń towarzyszących kierowanych do dzieci, rodziców i profesjonalistów. Od 27 września do 5 października w 15 miastach w Polsce.

Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, organizator wielkich imprez filmowych T-Mobile Nowe Horyzonty oraz American Film Festival we Wrocławiu postanowiło zadbać o najmłodszych. Z myślą o przedszkolakach i uczniach szkół podstawowych stworzyło dziecięcy festiwal filmowy o niespotykanym dotąd w Polsce zasięgu. Pokazy odbędą się w 15 miastach, m.in. Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Poznaniu, Katowicach, Gdańsku i Bydgoszczy. W programie: premiery, najnowsze i najlepsze światowe produkcje dla najmłodszych.

Kamila Tomkiel-Skowrońska – koordynatorka festiwalu: Z atmosfery festiwali dla dorosłych chcemy przenieść do Kino Dzieci ciekawość oglądania nowych, nieznanych jeszcze w Polsce tytułów. Zależy nam na tym, aby dzieci przychodziły na seanse z rodzicami, dziadkami i opiekunami. To z nimi podczas zabaw po seansach, jak również po powrocie do domu, będą mogły rozmawiać o obejrzanych filmach i przeżywać przygody filmowych bohaterów. A my im w tym pomożemy przygotowując dodatkowo do filmów ciekawe materiały i warsztaty.

Program Kino Dzieci to współczesne, intrygujące, atrakcyjne wizualnie kino, które od lat jest znakiem rozpoznawczym Stowarzyszenia Nowe Horyzonty, dopasowane do potrzeb i możliwości poznawczych małych widzów, w wieku 5-12 lat. W oddzielnym bloku zaprezentowane zostanie dziecięce kino z Norwegii – kraju, który od lat świetnie radzi sobie z produkcją oraz dystrybucją filmową dla najmłodszych.

Ten festiwal to dla nas kolejny etap – od kilku lat pracujemy z dzieciakami i zapraszamy je do kin, ale po raz pierwszy Kino Dzieci będzie dla nas, i mamy nadzieję dla nich, takim świętem. Chcemy, by kontakt z kinem nie kończył się wraz z napisami końcowymi. – mówi Maciej Jakubczyk, szef działu edukacji Stowarzyszenia Nowe 60 |

| wrzesień 2014

Kacper i Emma – najlepsi prz yjaciele

Horyzonty. Na festiwalu zainaugurujemy również animowanie produkcji filmów dla dzieci w Polsce – na związane z festiwalem konferencje i panele zaprosimy twórców kultury dla dzieci, a najbardziej obiecujących pisarzy i producentów zaprosimy na warsztaty poświęcone tworzeniu scenariuszy filmowych.

Festiwal zainauguruje cykl rodzinnych filmowych śniadań w warszawskich i wrocławskich kawiarniach.

Z myślą o profesjonalistach zajmujących się kulturą dziecięcą oraz edukacją zaplanowano panele, warsztaty i dyskusje. Pełny program festiwalu zostanie opublikowany w sierpniu. * * * Kino Dzieci to pierwszy festiwal dla dzieci przygotowany przez Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, ale kolejny krok stowarzyszenia na drodze kształtowania mądrych, wrażliwych odbiorców. Dział edukacji SNH od kilkunastu lat prowadzi projekt Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej skierowany do uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. W nadchodzącym roku szkolnym rozszerza jego działalność na przedszkola. Startowi programu oraz festiwalowi Kino Dzieci towarzyszyć będzie kampania społeczno-informacyjna z udziałem znanych postaci świata filmu i kultury. Aktorzy, ludzie sceny i telewizji będą zachęcać do wspólnych rodzinnych wypraw do kina, pokazywać, że kontakt z filmem może być wspaniałą przygodą.

w ydarzenia 17 środa

1 poniedziałek

16.00 18.15 20.15 2 wtorek 16.00 18.15 20.30 3 środa 16.00 18.15 20.15 4 czwartek 20.15 5 piątek 20.15 6 sobota 16.00 8 poniedziałek 20.15 9 wtorek 16.00 18.15 20.30 10 środa 16.00 18.00 21.00 12 piątek 18.00 21.00 14 niedziela 16.00 18.00 21.00 15 poniedziałek 20.15 16 wtorek 16.00 18.15 20.30

wrzesień 2014 Hardkor Disko Rio 2 Blue Ruin Hardkor Disko Seans filmowy KMF MOZAIKA Blue Ruin Hardkor Disko Rio 2 Blue Ruin Hardkor Disko Sin City 2. Damulka warta grzechu Magia w blasku księżyca Sin City 2. Damulka warta grzechu Magia w blasku księżyca Seans filmowy KMF MOZAIKA Boyhood Magia w blasku księżyca Boyhood Sin City 2. Damulka warta grzechu Boyhood Sin City 2. Damulka warta grzechu Magia w blasku księżyca Boyhood Sin City 2. Damulka warta grzechu Boyhood Magia w blasku księżyca Seans filmowy KMF MOZAIKA Boyhood

16.00 18.00 21.00 21 niedziela 14.00 16.00 18.15 20.30 22 poniedziałek 20.15 23 wtorek 16.00 18.15 20.30 24 środa 16.00 18.15 20.30 25 czwartek 16.00 18.15 20.30 26 piątek 16.00 18.15 20.30 27 sobota 16.00 18.15 20.30 28 niedziela 16.00 18.15 20.30 29 poniedziałek 16.00 18.15 20.30 30 wtorek 16.00 18.15 20.30

Magia w blasku księżyca Boyhood Sin City 2. Damulka warta grzechu DKF Plus „IDA” Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Seans filmowy KMF MOZAIKA Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Seans filmowy Bydgoskie dni Australii Seans filmowy Bydgoskie dni Australii Miasto 44 Seans filmowy Bydgoskie dni Australii Seans filmowy Bydgoskie dni Australii Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Miasto 44 Seans filmowy KMF MOZAIKA Miasto 44 Bilety: ulgowe 11 zł / normalne 14 zł.

Na DKF Plus dla osób 65+ bilety w cenie 5 zł

5.09.2014, godz. 20.30, Park Kazimierza Wielkiego

Seans plenerowy filmu „Sąsiedzi” w reż. Aleksandra Ścibora-Rylskiego z 1969 roku oraz filmu dokumentalnego „Rynek” Danuty Halladin z 1980 roku 3 i 4 września br. przypada 75 rocznica „Krwawej niedzieli” w Bydgoszczy.

Pierwsze masowe rozstrzeliwania II Wojny Światowej stały się kanwą filmu fabularnego w reżyserii Aleksandra Ścibora-Rylskiego pt „Sąsiedzi”, który pokażemy w sercu parku Kazimierza Wielkiego, nieopodal fontanny Potop w samym centrum miasta. Miejsce to było niemym świadkiem aktywności niemieckiej 5 kolumny, która bardzo intensywnie działała w naszym mieście w pierwszych dniach września 1939 roku. Obraz który pokażemy opisuje te wydarzenia wraz z całą tragiczną historią tego czasu. Przed główną projekcją zobaczymy również 30 minutowy film dokumentalny opisujący te same wydarzenia poprzez pryzmat Starego Rynku. Danuta Halladin wespół z Lidią Zonn (prywatnie żoną profesora Kazimierza Karabasza), która była montażystką przy tym filmie dotarły do ostatnich żyjących w czasie realizacji filmu świadków tych wydarzeń.

Bydgoska Tożsamość Filmowa Projekt przygotowany przez Kino Orzeł Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy, którego celem jest przypominanie filmów które powstały w naszym mieście oraz twórców pochodzących z Bydgoszczy. Do tej pory w ramach projektu pokazaliśmy takie tytuły jak: „Wśród nocnej ciszy”, „Stacja Warszawa”, „Rynek”. W ramach projektu powstał także film „Bydgoszcz od świtu do zmierzchu” oraz odbył się przegląd filmów Kazimierza Karabasza.

Kadr z filmu „Rynek”

inf. Arkadiusz Hapka

wrzesień 2014 |

| 61

w ydarzenia

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku

6.09.2014, sobota, godz. 11.30 i 13.00, Pałac Stary w Ostromecku, wstęp wolny, rezerwacja: zwiedzanie@palacwostromecku.pl

fot. Dariusz Gackowski

swym koncie posiada liczne nagrania realizowane w studio Polskiego Radia oraz transmisje telewizyjne dla TVP. Muzycy współpracują z czołowymi wykonawcami reprezentującymi nurty muzyki poważnej, pop i rock. W 2009 roku muzycy nawiązali ścisłą współpracę z Ośrodkiem Chopinowskim w Szafarni oraz jego dyrektorem – Agnieszką Brzezińską. Zaowocowało to powstaniem Chopin Quartet – zespołu w nowej koncepcji, który zajmuje się głównie prezentowaniem twórczości kompozytorów polskich m.in. F. Chopina, nadając muzyce kameralnego kolorytu. Zespół ewoluuje wciąż szukając świeżych brzmień, co powoduje, że ich interpretacje dobrze znanych utworów nabierają niecodziennego wyrazu. W związku z ciekawym repertuarem prezentowanym przez kwartet, odnosi on liczne sukcesy. Wśród muzyków tworzących zespół są laureaci konkursów solowych oraz kameralnych, absolwenci akademii muzycznych w Poznaniu i Bydgoszczy.

Warsztaty gry na zachodnioafrykańskich bębnach djembe

prowadzenie Przemysław Kubski, Wytwórnia Rytmu Przemek Kubski (pseudonim artystyczny Przembas) już od najmłodszych lat interesował się muzyką. Pierwsze próby uderzania w bęben miały miejsce jeszcze w dzieciństwie, kiedy to za bęben robił stary odkurzacz.

W 2006 roku miał uczestniczył w warsztatach djembe i dundun na etnofestiwalu w Malborku, prowadzonych przez jednego z najbardziej znanych polskich „djembefoli” – Wojtka Pęczka, lidera zespołu City Bum Bum w Łodzi. I tak się zaczęło. Przemek (Przembas) Kubski to właśnie wychowanek Zachodnioafrykańskiej Szkoły Rytmu City Bum Bum, w której zaczynał swoją bębniarską karierę.

Spotkanie odbędzie się w ramach cyklu „Kolorowa jesień w Ostromecku – warsztaty dla rodzin z dziećmi”, ilość miejsc ograniczona.

7.09.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp 10 zł

Chopin Quartet – „Tango”, koncert Kwartet prowadzi ożywioną działalność artystyczną koncertując na terenie Polski oraz za granicą. Na 62 |

| wrzesień 2014

Kwartet tworzą: Dawid Kwiatkowski, skrzypce Michał Marcinkowski, skrzypce Filip Wroniszewski, altówka Jan Białkowski, wiolonczela W programie m.in.: „Habanera” – G. Bizet, „Tango” – I. Albeniz, „Blue Tango” – L. Anderson, „Last Tango in Paris” – G. Barbieri, „Ta ostatnia niedziela” – J. Peterzburski, „La Paloma” – S. Iradier, „Oblivion” – A. Piazolla, „Libertango” – A. Piazolla.

w ydarzenia 7.09.2014, niedziela, godz. 17.30, Pałac Stary, wstęp wolny

Wykład prof. Janusza Kutty Nasz prelegent to historyk – archiwista, długoletni dyrektor Archiwum Państwowego w Bydgoszczy. Autor publikacji z historii nowożytnej i najnowszej oraz historii administracji Pomorza i Wielkopolski. Członek Towarzystwa Naukowego Toruńskiego, Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego oraz Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego w Poznaniu.

14.09.2014, niedziela, godz. 16.00, Pałac Nowy, wstęp 10 zł

Renesans odrodzony – „Boga radować […] smutek rozpraszać […] miłość podsycać […] dusze zbawiać”, koncert i wykład

W renesansie zaczęto uważać muzykę za sztukę – wynik wiedzy, umiejętności i talentu. Zwracano uwagę na wartość muzyki i na jej wpływ na człowieka. Kompozytor stał się mistrzem, teoretyk natomiast jedynie osobą zajmującą się zapisywaniem i porządkowaniem zdarzeń. Specyfikę muzykę renesansowej przybliży Barbara Mielczarek-Krzyżanowska podczas wykładu, pt. „Boga radować […] smutek rozpraszać […] miłość podsycać […] dusze zbawiać. O Dwudziestokrotnym działaniu muzyki, sacrum, profanum i biznesie muzycznym w renesansie”. Prelegentka jest teoretykiem muzyki, muzykologiem; absolwentką Wydziału Kompozycji i Teorii Muzyki Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy i Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie pracuje na stanowisku asystenta bydgoskiej AM oraz przygotowuje pracę doktorską pod opieką prof. dr. hab. J. Stęszewskiego w Katedrze Muzykologii UAM. Współpracuje z Pałacem Młodzieży jako wykładowca programu „Paideia” i juror „Kolokwiów Akademickich”.

Wystąpi zespół w składzie: Joanna Kreft – fidel, skrzypce barokowe Piotr Młynarczyk – viola da gamba Jan Kiernicki – lutnia renesansowa, instrumenty perkusyjne.

W repertuarze usłyszymy: Anonim, XIII w. – Conductus, Anonim, XIV w. – Tre fontane, Anonim, XIV w. – Lamento di tristano (Lamento et Rotta), Anonim, XIV w. – La estampie Real, Jan z Jasiennej – Da domine colere. Joan Ambrosio Dalza – Calata ala Spagnola, Anonymous – La Folia, Luis Milan – Fantasias, Diego Ortiz – Recercadas, Anonim, XVI w. – Greensleeves, Francesco Da Milano – Ricercar, Heinrich Isaac – Fortuna Desperata: Nasci, Pati, Mori, Rodrigo Martinez – Anonimous – Cancionero musical de Palacio.

21.09.2014, niedziela, godz. 16.00, ZPP w Ostromecku, wstęp 10 zł

Koncert zespołu Szulerzy, w ramach BLUES PLUS FESTIVAL Wystąpi – zdaniem S. Turkowskiego z Jazz Radio, Warszawa – „jeden z najlepszych zespołów na naszych scenach”. Szulerzy, gdyż o nich mowa, zostali założeni w 2001 r. w Inowrocławiu przez doświadczonych muzyków. Z biegiem czasu zespół odkrył właściwe proporcje receptury zawierającej wszystko to, co kręci najbardziej: energetyczny i taneczny miks rhythm and bluesa i rock and rolla, doprawiony szczyptą swingu i soulu. Ten koktajl muzyczny nazwali blues’n’roll i wykonują go jako jedyni w Polsce. To muzyka pełna pozytywnych wibracji, które nie pozwalają spokojnie usiedzieć w miejscu. Jej uzupełnieniem są polskie teksty śpiewane przez urokliwą wokalistkę oraz oryginalny wizerunek sceniczny.

Zespół tworzą: Natalia Abłamowicz – śpiew, Marcin Szulkowski – gitara, Dominik Abłamowicz – harmonijka, śpiew, Marek Wikarski – gitara basowa, kontrabas i Miłosz Szulkowski – perkusja.

Dyskografia: Bez Ciebie [2003], Gra w piki daje wyniki (Jaromi & Szulerzy) [2004, wzn. 2009], Pilnuj się! [2005], Koniec tygodnia [2008], Blues’n’roll [2012], Życie zaczyna się w piątek [2014].

Warto dodać, że Bydgoszcz BLUES PLUS FESTIVAL, 19-21.09.14 jest międzynarodowym wydarzeniem muzycznym adresowanym do wielbicieli bluesa i folku.

Jego celem jest m.in. wypełnienie luki powstałej na mapie muzycznej Bydgoszczy po zniknięciu z niej: Harmonica Bridge i Blues&Folk Festival. wrzesień 2014 |

| 63

Galeria Wspólna 4.09.2014, godzina 18.00 – wernisaż (czas trwania wystawy: 4.09 – 3.10.2014)

Wystawa malarstwa Janusza Matuszewskiego Janusz Matuszewski urodził się w 1963 roku. W latach 1983-89 studiował na Wydziale Malarstwa, ASP w Krakowie. Uzyskał tytuł profesora ASP, a obecnie prowadzi pracownię malarstwa na macierzystym wydziale Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie.

Zajmuje się malarstwem olejnym, inspirowanym tradycją artystyczną, zwłaszcza sztuką baroku i manieryzmu. Maluje obrazy figuratywne, portrety, a także martwe natury o charakterze symbolicznym.

Zorganizował kilkanaście wystaw indywidualnych, m.in.: 2004 – Galeria u Jezuitów, Poznań; 2010 – Galeria Krypta u Pijarów, Kraków; 2012 – Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej „Dom Praczki”, Kielce.

Żyjąc w Krakowie coraz mocniej uświadamiam sobie możliwość i konieczność dialogu z oryginalnymi (tzn. wyjątkowymi, ale i odbieranymi „na żywo”, w oryginale właśnie) obrazami. Nos w obrazie. Paryż daleko, a i Wiedeń nie tak blisko wcale. A tu cudowna prowincja… Od jakiegoś czasu odkrywam dla siebie inny, nie współczesny Kraków, a ten jakby bardziej podskórny, jak podziemne miasto. Świat krakowskich kościołów, kaplic, korytarzy klasztornych, pełnych znakomitych realizacji malarskich. A jakoś słabo istnieją one w powszechnej świadomości jako dzieła sztuki. Wystarczy popatrzeć na „Portret biskupa Tylickiego” u krakowskich Misjonarzy, a przeżyje się wielkie malarstwo, wielką konstrukcję i spotkanie z „żywym” człowiekiem. „Portret Anny Jagiellonki” Kobera z Wawelu, krużganki u Dominikanów, Boże Ciało, św. Katarzyna, Mogiła… A portret trumienny, a portret sarmacki! W tej tzw. polskiej szkole malarstwo iluzyjne w wydaniu renesansowym czy barokowym spotyka się z zasadą planimetrycznej schematyzacji obecnej w ikonie.

Człowiek jest tym co je, też tym, co czyta, co ogląda, czego słucha (Mk 4,24), ale i jak słucha (Łk 8,18). Naiwność, prostota form, połączenie talentu tamtych malarzy z ideami i modami tamtych epok. Dlaczego wybieram tamten czas, tamtą prowincję, jaką była małopolska czy wschodnie tereny Polski? Nie powiem. Dlaczego?

Janusz Matuszewski

64 |

| wrzesień 2014

J a n u s z M a t u s z e w s k i , C h r y s t u s p r z y k o l u m n i e , 2 0 0 ×15 0 c m

24.09.2014, godzina 18.00 – wykład

Wykład dr Agnieszki Wysockiej pt. Wybrane zagadnienia z XX-wiecznej plastyki bydgoskiej.

Agnieszka Wysocka – jest doktorem historii sztuki, pracuje w Pracowni Dokumentacji, Popularyzacji Zabytków i Dziedzictwa Narodowego Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury. W obrębie jej zainteresowań mieści się głównie architektura XIX i XX wieku. Jest autorką licznych artykułów, publikowanych m.in. w Materiałach do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu a także w Kronice Bydgoskiej oraz opracowań: Osiedle w lesie gdańskim (2002), Działalność architektoniczna Jana Kossowskiego w Bydgoszczy w latach 1923-1939 (2003), Plany zagospodarowania Skrzetuska i Bielaw (2005, współautorstwo z Darią Bręczewską-Kuleszą).

W Galerii Wspólnej przeprowadzi wykład na temat wybranych zagadnień dotyczących twórczości bydgoskich artystów XX wieku.

Ostromecko – Bydgoski Wilanów

z a pr a s z a

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku – perła architektury neobarokowej i neoklasycystycznej, leży zaledwie trzy kilometry od Bydgoszczy, na przepięknych terenach Doliny Dolnej Wisły. Zapraszamy na spacer po prawie czterdziestohektarowym parku, gdzie przeplatają się magiczne ogrody w stylu angielskim oraz włoskim.

Dostępny dla zwiedzających jest Pałac Stary, z pierwszej połowy XVIII w. oraz Mauzoleum grobowe rodziny Schönborn-Alvensleben z 1878 r.

W każdy weekend odbywają się w Ostromecku wydarzenia artystyczne, koncerty, warsztaty, pikniki, jarmarki ect. Doznania duchowe warto połączyć z odwiedzenie wykwintnej restauracji „Cztery Pory Roku” w Pałacu Nowym w Ostromecku.

Intrygujące potrawy w niewygórowanych cenach, jak: Słabostka Jaśnie Pani, Słabostka Jaśnie Pana czy Schab Kasztelana Pomorskiego są przepyszne. Polecamy specjalne dania dla maluszków oraz wspaniałe desery. Jest nawet czarna polewka, która tak zasmuciła Jacka Soplicę…

Restauracja czynna jest codziennie od 12.00 do 20.00, w weekendy w godz. 10.00-21.00, wtedy też w godz.

12.00-18.00 dodatkowo polecamy świetnie doprawione kaszanki, karkówki i kiełbasy z grilla. We wspaniałych wnętrzach Pałacu Nowego (salach: balowej, pistacjowej zielonej, złotej, zielonej) organizujemy niezapomniane chrzciny, komunie, wesela, klasyczne stypy, a także wszelkiego rodzaju: bankiety, szkolenia i jubileusze.

Do Państwa dyspozycji oddajemy także 22 wygodne, stylowo urządzone pokoje w Pałacu Nowym.

Nawet kawa wypita na malowniczych tarasach Pałacu Nowego, w miejscu emanującym przeszłością smakuje inaczej – pełniej i bardziej tajemniczo…

Zapraszamy do nas, na rodzinne podróże za miasto w przestrzeń otwartą, pełną zieleni i piękna!

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku ul. Bydgoska 9, 86-070 Dąbrowa Chełmińska tel. 52 36 46 411 www.palacwostromecku.pl Pałac w Ostromecku

30. rocznica wydania III-tomowej sagi bydgoskiej

Most Królowej Jadwigi Obchody 30. rocznicy pierwszego wydania powieści

20 września 2014 r., sobota p r o g r a m o b c h o d ów:

Wystawa grafik zamieszczonych w jubileuszowym wydaniu Mostu Królowej Jadwigi pt. Grafiki z mostu…

WSG budynek L, Akademicka Przestrzeń Kulturalna, Bydgoszcz ul. Królowej Jadwigi 14, godz. 11.00

Promocja nowego, jubileuszowego wydania Mostu Królowej Jadwigi Jerzego Sulimy-Kamińskiego Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12-14, godz. 12.00

Książka ukazała się dzięki pomocy sponsorów:

Województwo Kujawsko-Pomorskie

Janusz Zemke Europoseł

Patronat medialny:

Druk